ဝိနယပိဋကေ
ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ဂန္ထာရမ္ဘကထာ
ဝိမောစိတာ ယေန ဝိနေယျသတ္တာ၊
တံ စက္ခုဘူတံ သိရသာ နမိတွာ၊
လောကဿ လောကန္တဂတဿ ဓမ္မံ။
သံဃဉ္စ သီလာဒိဂုဏေဟိ ယုတ္တ-
မာဒါယ သဗ္ဗေသု ပဒေသု သာရံ၊
သင်္ခေပကာမေန မမာသယေန၊
သဉ္စောဒိတော ဘိက္ခုဟိတဉ္စ ဒိသွာ။
သမ္ဗုဒ္ဓဃောသာစရိယောဒိတာယ၊
သမာသတော လီနပဒေ လိခိဿံ၊
သမာသတော လီနပဒေ လိခီတံ။
သညာ နိမိတ္တံ ကတ္တာ စ, ပရိမာဏံ ပယောဇနံ၊
သဗ္ဗာဂမဿ ပုဗ္ဗေဝ, ဝတ္တဗ္ဗံ ဝတ္တုမိစ္ဆတာတိ။ –
ဝစနတော သမန္တပါသာဒိကေတိ သညာ။ ဒီပန္တရေ ဘိက္ခုဇနဿ အတ္ထံ နာဘိသမ္ဘုဏာတီတိ နိမိတ္တံ။ ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေနာတိ ကတ္တာ။ သမဓိကသတ္တဝီသတိသဟဿမတ္တေန တဿ ဂန္ထေနာတိ ပရိမာဏံ။ စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဓမ္မဿာတိ ပယောဇနံ။
တတြာဟ – ‘‘ဝတ္တဗ္ဗံ ဝတ္တုမိစ္ဆတာတိ ယံ ဝုတ္တံ, တတ္ထ ကထံဝိဓော ဝတ္တာ’’တိ? ဥစ္စတေ –
ပါဌတ္ထဝိဒူသံဟီရော, ဝတ္တာ သုစိ အမစ္ဆရော၊
စတုက္ကမပရိစ္စာဂီ, ဒေသကဿ ဟိတုဿုကောတိ။ (မဟာနိ။ အဋ္ဌ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ)၊
တတြ ပဌီယတေတိ ပါဌော။ သော ဟိ အနေကပ္ပကာရော အတ္ထာနုရူပေါ အတ္ထာနနုရူပေါ စေတိ။ ကထံ? သန္ဓာယဘာသိတော ဗျဉ္ဇနဘာသိတော သာဝသေသပါဌော နိရဝသေသပါဌော နီတော နေယျောတိ။ တတြ အနေကတ္ထဝတ္တာ သန္ဓာယဘာသိတော နာမ ‘‘မာတရံ ပိတရံ ဟန္တွာ’’တိအာဒိ (ဓ။ ပ။ ၂၉၄)။ ဧကတ္ထဝတ္တာ ဗျဉ္ဇနဘာသိတော နာမ ‘‘မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ’’တျာဒိ (ဓ။ ပ။ ၁, ၂၊ နေတ္တိ။ ၉၀, ၉၂၊ ပေဋကော။ ၁၄)။ သာဝသေသော နာမ ‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တ’’မိတျာဒိ (မဟာဝ။ ၅၄၊ သံ။ နိ။ ၄။၂၈)။ ဝိပရီတော နိရဝသေသော နာမ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကာရေန ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏမုခေ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တျာဒိ (မဟာနိ။ ၁၅၆၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၅)။ ယထာ ဝစနံ, တထာ အဝဂန္တဗ္ဗော နီတော နာမ ‘‘အနိစ္စံ ဒုက္ခမနတ္တာ’’တျာဒိ။ ယုတ္တိယာ အနုဿရိတဗ္ဗော နေယျော နာမ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလော, ဘိက္ခဝေ’’တျာဒိ (အ။ နိ။ ၁။၁၇၀)။
အတ္ထောပိ အနေကပ္ပကာရော ပါဌတ္ထော သဘာဝတ္ထော ဉေယျတ္ထော ပါဌာနုရူပေါ ပါဌာနနုရူပေါ သာဝသေသတ္ထော နိရဝသေသတ္ထော နီတတ္ထော နေယျတ္ထောတျာဒိ။ တတ္ထ ယော တံတံသညာပနတ္ထမုစ္စာရီယတေ ပါဌော, သ ပါဌတ္ထော ‘‘သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇန’’မိတျာဒီသု (ပါရာ။ ၁၊ ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၀) ဝိယ။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ လက္ခဏရသာဒိ သဘာဝတ္ထော ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတီ’’တျာဒီသု (ဝိဘ။ ၄၈၉၊ သံ။ နိ။ ၅။၃) ဝိယ။ ယော ဉာယမာနော ဟိတာယ ဘဝတိ, သ ဉာတုမရဟတ္တာ ဉေယျတ္ထော ‘‘အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ’’တျေဝမာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၉, ၁၉၄၊ ၃။၂၃၈၊ မ။ နိ။ ၁။၄၁၁) ဝိယ။ ယထာပါဌံ ဘာသိတော ပါဌာနုရူပေါ ‘‘စက္ခု, ဘိက္ခဝေ, ပုရာဏကမ္မ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၁၄၆) ဘဂဝတာ ဝုတ္တမတော စက္ခုမပိ ကမ္မန္တိ။ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာယ အတ္ထံ ပဋိဗာဟယမာနေန ဝုတ္တော ပါဌာနနုရူပေါ။ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗံ ကိဉ္စိ အပရိစ္စဇိတွာ ပရိသေသံ ကတွာ ဝုတ္တော သာဝသေသတ္ထော ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ
ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၆၀၊ မဟာနိ။ ၁၀၇) စ, ‘‘သဗ္ဗေ တသန္တိ ဒဏ္ဍဿ, သဗ္ဗေ ဘာယန္တိ မစ္စုနော’’တျာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၁၂၉) ဝိယ။ ဝိပရီတော နိရဝသေသတ္ထော ‘‘သန္ဓာဝိတံ သံသရိတံ မမဉ္စေဝ တုမှာကဉ္စ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၅၅၊ မဟာ။ ၂၈၇၊ နေတ္တိ။ ၁၁၄)။ တတြ, ဘိက္ခဝေ, ကော မန္တာ ကော သဒ္ဓါတာ…ပေ… အညတြ ဒိဋ္ဌပဒေဟီ’’တျာဒိ (အ။ နိ။ ၇။၆၆)။ သဒ္ဒဝသေနေဝ ဝေဒနီယော နီတတ္ထော ‘‘ရူပါ သဒ္ဒါ ရသာ ဂန္ဓာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ မနောရမာ’’တျာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၁၅၁, ၁၆၅၊ မဟာဝ။ ၃၃) ဝိယ။ သမ္မုတိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော နေယျတ္ထော ‘‘စတ္တာရောမေ, ဘိက္ခဝေ, ဝလာဟကူပမာပုဂ္ဂလာ’’တျာဒီသု ဝိယ (အ။ နိ။ ၄။၁၀၁၊ ပု။ ပ။ ၁၅၇)။ အာဟ စ –
‘‘ယော အတ္ထော သဒ္ဒတော ဉေယျော, နီတတ္ထံ ဣတိ တံ ဝိဒူ၊
အတ္ထဿေဝါဘိသာမဂ္ဂီ, နေယျတ္ထော ဣတိ ကထျတေ’’တိ။
ဧဝံ ပဘေဒဂတေ ပါဌတ္ထေ ဝိဇာနာတီတိ ပါဌတ္ထဝိဒူ။ န သံဟီရတေ ပရပဝါဒီဟိ ဒီဃရတ္တံ တိတ္ထဝါသေနေတျသံဟီရော။ ဘာဝနာယာဂမာဓိဂမသမ္ပန္နတ္တာ ဝတ္တုံ သက္ကောတီတိ ဝတ္တာ, သင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန ဟေတုဒါဟရဏာဒီဟိ အဝဗောဓယိတုံ သမတ္ထောတျတ္ထော။ သောစယတျတ္တာနံ ပရေ စေတိ သုစိ, ဒုဿီလျဒုဒ္ဒိဋ္ဌိမလဝိရဟိတောတျတ္ထော။ ဒုဿီလော ဟိ အတ္တာနမုပဟန္တုနာဒေယျဝါစော စ ဘဝတျပတ္တာဟာရာစာရော ဣဝ နိစ္စာတုရော ဝေဇ္ဇော။ ဒုဒ္ဒိဋ္ဌိ ပရံ ဥပဟန္တိ, နာဝဿံ နိဿယော စ ဘဝတျဟိဝါဠဂဟာကုလော ဣဝ ကမလသဏ္ဍော။ ဥဘယဝိပန္နော သဗ္ဗထာပျနုပါသနီယော ဘဝတိ ဂူထဂတမိဝ ဆဝါလာတံ ဂူထဂတော ဝိယ စ ကဏှသပ္ပေါ။ ဥဘယသမ္ပန္နော ပန သုစိ သဗ္ဗထာပျုပါသနီယော သေဝိတဗ္ဗော စ ဝိညူဟိ, နိရုပဒ္ဒဝေါ ဣဝ ရတနာကရော။ နာဿ မစ္ဆရောတျမစ္ဆရော, အဟီနာစရိယမုဋ္ဌီတျတ္ထော။ သုတ္တသုတ္တာနုလောမာစရိယဝါဒအတ္တနောမတိသင်္ခါတဿ စတုက္ကဿာပရိစ္စာဂီ, တဒတ္ထဿေဝ ဗျာချာတေတျတ္ထော။ အထ ဝါ ပစ္စက္ခာနုမာနသဒ္ဒတ္ထာပတ္တိပ္ပဘေဒဿ ပမာဏစတုက္ကဿာပရိစ္စာဂီ။
‘‘ဧကံသဝစနံ ဧကံ, ဝိဘဇ္ဇဝစနာပရံ၊
တတိယံ ပဋိပုစ္ဆေယျ, စတုတ္ထံ ပန ဌာပယေ’’တိ။ –
ဧဝံ ဝုတ္တစတုက္ကဿ ဝါ အပရိစ္စာဂီ၊ ဟိတုဿုကော ဣတိ သောတူနံ ဟိတာယောဿုကော, တေသမဝဗောဓနံ ပတိ ပတ္ထေတီ တျတ္ထော၊ သော ဧသော သုစိတ္တာ ပိယော၊ စတုက္ကဿ အပရိစ္စာဂိတ္တာ ဂရု၊ အသံဟီရတ္တာ ဘာဝနီယော၊ ဒေသကတ္တာ ဝတ္တာ၊ ဟိတုဿုကတ္တာ ဝစနက္ခမော၊ ပါဌတ္ထဝိဒုတ္တာ ဂမ္ဘီရကထံ ကတ္တာ၊ အမစ္ဆရတ္တာ နော စဋ္ဌာနေ နိယောဇကောတိ၊
‘‘ပိယော ဂရု ဘာဝနီယော, ဝတ္တာ စ ဝစနက္ခမော၊
ဂမ္ဘီရဉ္စ ကထံ ကတ္တာ, နော စဋ္ဌာနေ နိယောဇကော’’။ (အ။ နိ။ ၇။၃၇၊ နေတ္တိ။ ၁၁၃) –
ဣတိအဘိဟိတော ဒေသကော၊
သောတာ ဣဒါနိ အဘိဓီယတေ –
ဓမ္မာစရိယဂရု သဒ္ဓါ-ပညာဒိဂုဏမဏ္ဍိတော၊
အသဌာမာယော သောတာဿ, သုမေဓော အမတာမုခေါ။
တတ္ထ ဓမ္မဂရုတ္တာ ကထံ န ပရိဘဝတိ, အာစရိယဂရုတ္တာ ကထိကံ န ပရိဘဝတိ, သဒ္ဓါပညာဒိဂုဏပဋိမဏ္ဍိတတ္တာ အတ္တာနံ န ပရိဘဝတိ, အသဌာမာယတ္တာ အမတာဘိမုခတ္တာ စ အဝိက္ခိတ္တစိတ္တော ဘဝတိ, သုမေဓတ္တာ ယောနိသောမနသိကရောတီတျတ္ထော။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော သုဏန္တော သဒ္ဓမ္မံ ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? န ကထံ ပရိဘောတိ, န ကထိကံ ပရိဘောတိ, န အတ္တာနံ ပရိဘောတိ, အဝိက္ခိတ္တစိတ္တော ဓမ္မံ သုဏာတိ ဧကဂ္ဂစိတ္တော, ယောနိသော စ မနသိ ကရောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၅။၁၅၁)။
တံလက္ခဏပ္ပတ္တတ္တာ ဘာဝနာ ဘဝတိ သဝနဿေတျုတ္တော သောတာ။
ဂန္ထာရမ္ဘကထာဝဏ္ဏနာ
ဣဒါနိ အဿာရမ္ဘော – တတ္ထ ယောတိ အနိယမနိဒ္ဒေသော, တေန ဝိသုဒ္ဓဇာတိကုလဂေါတ္တာဒီနံ ကိလေသမလဝိသုဒ္ဓိယာ, ပူဇာရဟတာယ ဝါ အကာရဏတံ ဒဿေတွာ ယော ကောစိ ဣမိဿာ သမန္တပါသာဒိကာယ အာဒိဂါထာယ နိဒ္ဒိဋ္ဌလောကနာထတ္တဟေတုံ ယထာဝုတ္တဟေတုမူလေန
ထိရတရံ အစလံ ကတွာ ယထာဝုတ္တဟေတုကာလံ အစ္စန္တမေဝ ပူရေန္တော အဝသာနေ ယထာဝုတ္တဟေတုဖလံ သမ္ပာဒေတွာ ယထာဝုတ္တဟေတုဖလပ္ပယောဇနံ သာဓေတိ, သောဝ ပရမပူဇာရဟောတိ နိယမေတိ။
ဧတ္တာဝတာ –
ဘယသမ္မောဟဒုဒ္ဒိဋ္ဌိ-ပဏာမော နေသ သဗ္ဗထာ၊
ပညာပုဗ္ဗင်္ဂမော ဧသော, ပဏာမောတိ နိဒဿိတော။
တတြ ဟေတူတိ အတိဒုက္ကရာနိ တိံသပါရမိတာသင်္ခါတာနိ ပုညကမ္မာနိ။ တာနိ ဟိ အစ္စန္တဒုက္ခေန ကသိရေန ဝစနပထာတီတာနုဘာဝေန မဟတာ ဥဿာဟေန ကရီယန္တီတိ အတိဒုက္ကရာနိ နာမ။ အတိဒုက္ကရတ္တာ ဧဝ ဟိ တေသံ အတိဒုလ္လဘံ လောကေ အနညသာဓာရဏံ နာထတ္တသင်္ခါတံ ဖလံ ဖလန္တိ, တံ တတ္ထ ဟေတုဖလံ၊ ဟေတုမူလံ နာမ ယထာဝုတ္တဿ ဟေတုနော နိပ္ဖါဒနသမတ္ထာ မဟာကရုဏာ, သာ အာဒိပဏိဓာနတော ပဋ္ဌာယ ‘‘မုတ္တော မောစေဿာမီ’’တိအာဒိနာ နယေန ယာဝ ဟေတုဖလပ္ပယောဇနာ, တာဝ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ပဝတ္တတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ –
‘‘သကာနနာ သဂြိဝရာ သသာဂရာ,
ဂတာ ဝိနာသံ ဗဟုသော ဝသုန္ဓရာ၊
ယုဂန္တကာလေ သလိလာနလာနိလေ,
န ဗောဓိသတ္တဿ မဟာတပါ ကုတော’’တိ။
ယာယ သမန္နာဂတတ္တာ ‘‘နမော မဟာကာရုဏိကဿ တဿာ’’တိ အာဟ။ ဟေတုကာလံ နာမ စတုအဋ္ဌသောဠသအသင်္ချေယျာဒိပ္ပဘေဒေါ ကာလော, ယံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယျံ ကာလ’’န္တိ။ တတ္ထ အစ္စန္တသံယောဂတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ ‘‘မာသံ အဓီတေ, ဒိဝသံ စရတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ကာမဉ္စ သော ကာလော အသင်္ချေယျဝသေန ပမေယျော ဝိညေယျော, တထာပိ ကပ္ပကောဋိဝသေန အဝိညေယျတံ သန္ဓာယ ‘‘ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယျံ ကာလ’’န္တိ အာဟ။ တတ္ထ ကာလယတီတိ ကာလော, ခိပတိ ဝိဒ္ဓံသယတိ သတ္တာနံ ဇီဝိတမိတိ အတ္ထော။ ကလ ဝိက္ခေပေ။ တတ္ထ ကပ္ပီယတိ သံကပ္ပီယတိ သာသပပဗ္ဗတာဒီဟိ ဥပမာဟိ ကေဝလံ သံကပ္ပီယတိ, န မနုဿဒိဝသမာသသံဝစ္ဆရာဒိဂဏနာယ ဂဏီယတီတိ ကပ္ပေါ။ ဧကန္တိအာဒိဂဏနပထဿ ကောဋိဘူတတ္တာ ကောဋိ, ကပ္ပါနံ ကောဋိယော
ကပ္ပကောဋိယော။ တာဟိပိ န ပမီယတီတိ အပ္ပမေယျော, တံ အပ္ပမေယျံ။ ကရောန္တောတိ နာနတ္ထတ္တာ ဓာတူနံ ဒါနံ ဒေန္တော, သီလံ ရက္ခန္တော, လောဘက္ခန္ဓတော နိက္ခမန္တော, အတ္တဟိတပရဟိတာဒိဘေဒံ တံ တံ ဓမ္မံ ပဇာနန္တော, ဝိဝိဓေန ဝါယာမေန ဃဋေန္တော ဝါယမန္တော, တံ တံ သတ္တာပရာဓံ ခမန္တော, ပဋိညာသမ္မုတိပရမတ္ထသစ္စာနိ သစ္စာယန္တော, တံ တံ သတ္တဟိတံ အဓိဋ္ဌဟန္တော, သကလလောကံ မေတ္တာယန္တော, မိတ္တာမိတ္တာဒိဘေဒံ ပက္ခပါတံ ပဟာယ တံ တံ သတ္တံ အဇ္ဈုပေက္ခန္တော စာတိ အတ္ထော။ ခေဒံ ဂတောတိ အနန္တပ္ပဘေဒံ မဟန္တံ သံသာရဒုက္ခံ အနုဘဝနဋ္ဌေန ဂတော, သမ္ပတ္တောတျတ္ထော။ သံသာရဒုက္ခဉှိ သာရီရိကံ မာနသိကဉ္စ သုခံ ခေဒယတိ ပါတယတီတိ ‘‘ခေဒေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ လောကဟိတာယာတိ ဣဒံ ယထာဝုတ္တဟေတုဖလပ္ပယောဇနနိဒဿနံ, ‘‘သံသာရဒုက္ခာနုဘဝနကာရဏနိဒဿန’’န္တိပိ ဧကေ –
‘‘‘ဇာတိသံသာရဒုက္ခာနံ, ဂန္တုံ သက္ကောပိ နိဗ္ဗုတိံ၊
စိရလ္လိဋ္ဌောပိ သံသာရေ, ကရုဏာယေဝ ကေဝလ’န္တိ။ –
စ ဝုတ္တ’’န္တိ, တမယုတ္တံ။ န ဟိ ဘဂဝါ လောကဟိတာယ သံသာရဒုက္ခမနုဘဝတိ။ န ဟိ ကဿစိ ဒုက္ခာနုဘဝနံ လောကဿ ဥပကာရံ အာဝဟတိ။ ဧဝံ ပနေတံ ဒဿေတိ တိံသပါရမိတာပဘေဒံ ဟေတုံ, ပါရမိတာဖလဘူတံ နာထတ္တသင်္ခါတံ ဖလဉ္စ။ ယထာ စာဟ ‘‘မမဉှိ, အာနန္ဒ, ကလျာဏမိတ္တံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တီ’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၂၉၊ ၅။၂)။ တတ္ထ ဘဂဝါ ယထာဝုတ္တဟေတူဟိ သတ္တာနံ ဝိနေယျဘာဝနိပ္ဖါဒနပညာဗီဇာနိ ဝပိ, ဟေတုဖလေန ပရိပက္ကိန္ဒြိယဘာဝေန ပရိနိပ္ဖန္နဝိနေယျဘာဝေ သတ္တေ ဝိနယိ, သံသာရဒုက္ခတော မောစယီတိ အတ္ထော။ န ဧဝံ သံသာရဒုက္ခေန လောကဿ ဥပကာရံ ကိဉ္စိ အကာသိ, တသ္မာ ကရောန္တော အတိဒုက္ကရာနိ လောကဟိတာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိဿာ ယောဇနာယ သဗ္ဗပဌမဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိကာလတော ပဋ္ဌာယ ဗောဓိသတ္တဿ နာထတ္တသင်္ခါတပါရမိတာဟေတုဖလာဓိဂမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယော နာထောတိ ဟိ သမ္ဗန္ဓော အဓိပ္ပေတော။ ဣမဿ ပနတ္ထဿ –
‘‘ယဒေဝ ပဌမံ စိတ္တ-မုပ္ပန္နံ တဝ ဗောဓယေ၊
တွံ တဒေဝဿ လောကဿ, ပူဇိကေ ပရိဝသိတ္ထ’’။ –
ဣတိ ဝစနံ သာဓကံ။ ပဌမစိတ္တဿ ပါရမိတာဘာဝေါ ရုက္ခဿ အင်္ကုရတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပတ္တိဥပမာယ သာဓေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထာဟ – ‘‘ခေဒံ ဂတောတိ ဝစနံ
နိရတ္ထကံ, ယထာဝုတ္တနယေန ဂုဏသာဓနာသမ္ဘဝတော’’တိ? န, အန္တရာ အနိဝတ္တနကဘာဝဒီပနတော။ ဒုက္ကရာနိ ကရောန္တော ခေဒံ ဂတော ဧဝ, န အန္တရာ ခေဒံ အသဟန္တော နိဝတ္တတီတိ ဒီပေတိ။ လောကဒုက္ခာပနယနကာမဿ ဝါ ဘဂဝတော အတ္တနော ဒုက္ခာနုဘဝနသမတ္ထတံ ဒဿေတိ။
‘‘ယဿ ကဿစိ ဝရဒေါဿံ, ယာဝါဟံ သဗ္ဗသတ္တဒုက္ခာနိ၊
သဗ္ဗာနိ သဗ္ဗကာလံ ယုဂံ, ပဒ္မဿေဝ ဗုဇ္ဈန္တောမှီ’’တိ။ –
ဧဝံအဓိပ္ပါယဿ အတ္တမတ္တဒုက္ခာနုဘဝနသမတ္ထတာယ ကာယေဝ ကထာတိ အတိသယံ အတ္ထံ ဒဿေတီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ခေဒံ ဂတောတိ ဗျာပါရံ ပရိစယံ ဂတောတိပိ အတ္ထော သမ္ဘဝတိ။ ကမ္မာဒီသု သဗျာပါရံ ပုရိသံ ဒိသွာ သန္တိ ဟိ လောကေ ဝတ္တာရော ‘‘ခိန္နောယံ ကမ္မေ, ခိန္နောယံ သတ္တေ’’တိအာဒိ။ ဣမိဿာ ယောဇနာယ နာထောတိ ဣမိနာ ဗုဒ္ဓတ္တာဓိဂမသိဒ္ဓံ ကောဋိပ္ပတ္တံ နာထဘာဝံ ပတွာ ဌိတကာလော ဒဿိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကေစိ ‘‘မဟာကာရုဏိကဿာတိ ဝဒန္တော ဗုဒ္ဓဘူတဿာတိ ဒဿေတီ’’တိ လိခန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ ဝိယ, ဗောဓိသတ္တကာလေပိ တဗ္ဗောဟာရသဗ္ဘာဝတော။ တသ္မာ သော ဧတ္တကံ ကာလံ ဒုက္ကရာနိ ကရောန္တော အဝသာနေ ဒုက္ကရပါရမိတာပါရိပူရိယာ တာသံ ဖလဘူတံ နာထဘာဝံ ပတွာ လောကဟိတာယ ဗျာပါရံ ဂတောတိ အယမတ္ထော နိဒဿိတော ဟောတိ။ ‘‘ဗောဓိံ ဂတော’’တိ ဝုတ္တေပိ သုဗျတ္တံ ဟေတုဖလံ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ဗုဒ္ဓဘာဝပ္ပတ္တဿေဝ စ နာထဿ နမော ကတော ဟောတိ ဝိသေသဝစနသဗ္ဘာဝတော, န ဗောဓိသတ္တဿ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဝိနယာဓိကာရော ဣဓာဓိပ္ပေတော။ သော စ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝမရဏကာလာ ဟောတိ။ တံ အတိဝိယ ပရိတ္တံ ကာလံ လဇ္ဇိနော အတိသုကရံ သီလမတ္တံ ဧကကဿ အတ္တနော ဟိတာယ အတ္တမတ္တဒုက္ခာပနယနာဓိပ္ပါယေန ပရိပူရေန္တော ကော နာမ ဣဓလောကပရလောကာတိက္ကမသုခံ န ဂစ္ဆေယျ, နနု ဘဂဝါ သကလလောကဒုက္ခာပနယနာဓိပ္ပါယေန ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယျံ ကာလံ ကရောန္တော အတိဒုက္ကရနိရဿာဒံ ခေဒံ ဂတောတိ အညာပဒေသေန ဂုဏံ ဝဏ္ဏေတိ အာစရိယော။
လောကဟိတာယာတိ ဧတ္ထ လောကိယတိ ဧတ္ထ ဒုက္ခန္တိ လောကော, လုယတေ ဝါ ဇာတိဇရာမရဏဒုက္ခေဟီတိ လောကော, ဣမိနာ သတ္တလောကံ ဇာတိလောကဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။ တသ္မာ တဿ သတ္တလောကဿ ဣဓလောကပရလောကဟိတံ အတိက္ကန္တပရလောကာနံ ဝါ ဥစ္ဆိန္နလောကသမုဒယာနံ
လောကာနံ, ဣဓ ဇာတိလောကေ ဩကာသလောကေ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရသင်္ခါတဉ္စ ဟိတံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ လောကဿ, လောကာနံ, လောကေ ဝါ ဟိတန္တိ သရူပေကဒေသေကသေသံ ကတွာ ‘‘လောကဟိတ’’မိစ္စေဝါဟ။ နာထောတိ သဗ္ဗသတ္တာနံ အာသယာနုသယစရိယာဓိမုတ္တိဘေဒါနုရူပဓမ္မဒေသနသမတ္ထတာယ ‘‘ဓမ္မံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ…ပေ… တံ သုဏာထာ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၄၂၀) ဧဝံ ယာစနဋ္ဌေနာပိ နာထတေတိ နာထော။ ဘိက္ခူနံ ဝီတိက္ကမာနုရူပံ သိက္ခာပဒပညာပနေန ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကာယ စ ကရုဏာယ ဥပဂန္တွာ တပတိ, သုတ္တန္တဝသေန ဝါ တေသံ သဗ္ဗသတ္တာနံ အနုသယိတေ ကိလေသေ ကရုဏာယ စ ပညာယ စ ဥပဂန္တွာ တပတိ, အဘိဓမ္မဝသေန ဝါ တေ တေ သင်္ခါရေ အနိစ္စာဒိလက္ခဏဝသေန ဥပပရိက္ခိတွာ အတ္တနော ကိလေသေ ပညာယ ဥပေစ္စ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ တပတီတိ တပနဋ္ဌေနာပိ နာထတေတိ နာထော။ သဒေဝကေ လောကေ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလတ္တာ ကေနစိ အပ္ပဋိဟတဓမ္မဒေသနတ္တာ ပရမစိတ္တိဿရိယပ္ပဝတ္တိတော စ ဣဿရိယဋ္ဌေနာပိ နာထတေတိ နာထော။ ‘‘ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသီ’’တိ (မဟာဝ။ ၉၀) ဝစနတော သမ္ပဟံသနသင်္ခါတေန အာသီသဋ္ဌေန, ပဏိဓာနတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ကထံ နာမာဟံ မုတ္တော မောစယိဿာမီ’’တိအာဒိနာ နယေန အာသီသဋ္ဌေန ဝါ နာထတေတိ နာထောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ စတူဟိပိ နာထင်္ဂေဟိ စတုဝေသာရဇ္ဇစတုပဋိသမ္ဘိဒါဒယော သဗ္ဗေပိ ဗုဒ္ဓဂုဏာ ယောဇေတဗ္ဗာ, အတိဝိတ္ထာရိကဘယာ ပန န ယောဇိတာ။
နမောတိ ပရမတ္ထတော ဗုဒ္ဓဂုဏဗဟုမာနပဗ္ဘာရာ စိတ္တနတိ, စိတ္တနတိပ္ပဘဝါ စ ဝစီကာယနတိ။ အတ္ထု မေတိ ပါဌသေသေန သမ္ဗန္ဓော။ မဟာကာရုဏိကဿာတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗသတ္တဝိသယတ္တာ မဟုဿာဟပ္ပဘဝတ္တာ စ မဟတီ ကရုဏာ မဟာကရုဏာ။ တတ္ထ ပဏိဓာနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝအနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနပုရပ္ပဝေသာ နိယုတ္တောတိ မဟာကာရုဏိကော, ဘဂဝါ။ ဧတ္ထ စ မဟာကာရုဏိကဿာတိ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တဟေတုမူလံ ဒဿေတိ။ နိက္ကရုဏော ဟိ ပရဒုက္ခေသု ဥဒါသိနော ဗုဒ္ဓတ္ထာယ ပဏိဓာနမတ္တမ္ပိ အတိဘာရိယန္တိ မညန္တော အပ္ပမေယျံ ကာလံ အတိဒုက္ကရံ ဟေတုံ ပူရေတွာ နာထတ္တသင်္ခါတံ ဟေတုဖလပ္ပယောဇနဘူတံ လောကဟိတံ ကထံ ကရိဿတိ။ တသ္မာ သဗ္ဗဂုဏမူလဘူတတ္တာ မဟာကရုဏာဂုဏမေဝ ဝဏ္ဏေန္တော ‘‘နမော မဟာကာရုဏိကဿာ’’တိ အာဟ။ ဧတ္တာဝတာ ဟေတုအနုရူပံ ဖလံ,
ဖလာနုရူပေါ ဟေတု, ဒွိန္နမ္ပိ အနုရူပံ မူလံ, တိဏ္ဏမ္ပိ အနုရူပံ ပယောဇနန္တိ အယမတ္ထော ဒဿိတော ဟောတိ။
ဧဝံ အစ္ဆရိယပုရိသော, နာထော နာထဂုဏေ ဌိတော၊
နမောရဟော အနာထဿ, နာထမာနဿ သမ္ပဒံ။
ဧတ္ထ သိယာ ‘‘အနေကေသု ဘဂဝတော ဂုဏေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု ကသ္မာ ‘မဟာကာရုဏိကဿာ’တိ ဧကမေဝ ဂဟိတ’’န္တိ? ဥစ္စတေ –
ဒေါသဟီနဿ သတ္ထဿ, စောဒနာ တု န ဝိဇ္ဇတေ၊
ဒေါသယုတ္တမသတ္ထဉ္စ, တသ္မာ စောဒနာ အပတ္တကာတိ။
န မယာ စောဒနာ ကတာ, ကိန္တု ပုစ္ဆာ ဧဝ ကတာ။ အပိစ –
‘‘ဖလံ သတိပိ ရုက္ခေဍ္ဎေ, န ပတတျဝိကမ္ပိတေ၊
စောဒနာ ယာ’တ္ထု သတ္ထာနံ, ပုစ္ဆနာတျတ္ထဖလံ မဟတာ။
‘‘နဘောတ္တုံ ကုရုတေ သမ္မာ, ဂဟိတုံ နာဍ္ဎတေ ဃဋံ၊
အက္ခေပေ ဟိ ကတေ တဒိ-စ္ဆိဿာဏာဗုဒ္ဓိဗန္ဓနံ။
‘‘ယထာ ဟိမပဒေါ ပဒ္ဓေါ, ပဗုဒ္ဓေါ ဂန္ဓလိမ္ပိယာ၊
ဘိန္နတ္ထဝိရမဿေဝံ, သတ္ထကတာတ္ထလိမ္ပိယာ’’တိ။ –
ဧဝံ စေကံ –
သမ္မာပိ စောဒနာ တံ ခလု, ဂုရဝေါ ဝိဝါကျာ ဝိဝဒ္ဓ၊
ယတိသိဿာ အာဃဋ္ဋိတာတိ-ဝါကျေနာဘျဓိကံ ဂေါပယ။
သရဝတီ အာစေရံ ကိလိဋ္ဌာ, တဒိစ္ဆိဿဇိတာတ္တာနံ၊
ဇယတျတ္တာနမာစေရော, သဒဿဿေဝ သာရထီတိ။ –
အတြောစ္စတေ –
ယဿ ဟိ ဝါကျသဟဿံ, ဝါကျေ ဝါကျေ သတဉ္စ ဇိဝှါ၊
နာမံ ဒသဗလဂုဏပဒေသံ, ဝတ္တုံ ကပ္ပေနပိ န သက္ကာ။
ဗုဒ္ဓေါပိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဏေယျ ဝဏ္ဏံ,
ကပ္ပမ္ပိ စေ အညမဘာသမာနော၊
ခီယေထ ကပ္ပေါ စိရဒီဃမန္တရေ,
ဝဏ္ဏော န ခီယေထ တထာဂတဿာတိ။ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၃၀၄၊ ၃။၁၄၁၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၂၅၊ ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၅၃၊ စရိယာ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ) –
စောတ္တတ္တာ န သက္ကာ ဘဂဝတံ ဂုဏာနမဝသေသာဘိဓာတုံ။
အပိစ –
ယထာ တွံ သတ္တာနံ, ဒသဗလ တထာ ဉာဏကရုဏာ၊
ဂုဏဒွန္ဒံ သေဋ္ဌံ, တဝ ဂုဏဂဏာ နာမ တိဂုဏာတိ။ –
သဗ္ဗဂုဏသေဋ္ဌတ္တာ မူလတ္တာ စ ဧကမေဝ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ‘‘ဆသု အသာဓာရဏဉာဏေသု အညတရတ္တာ တဂ္ဂဟဏေန သေသာပိ ဂဟိတာဝ သဟစရဏလက္ခဏေနာ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ ဝိသေသတော ပနေတ္ထ အဘိဓမ္မဿ ကေဝလံ ပညာဝိသယတ္တာ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာရမ္ဘေ အာစရိယေန ‘‘ကရုဏာ ဝိယ သတ္တေသု, ပညာ ယဿ မဟေသိနော’’တိ ပညာဂုဏော ဝဏ္ဏိတော တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အာသယာနုသယစအယာဓိမုတ္တိဘေဒါနုရူပပရိစ္ဆိန္ဒနပညာယ, သတ္တေသု မဟာကရုဏာယ စ အဓိကာရတ္တာ။ သုတ္တန္တဋ္ဌကထာရမ္ဘေ ‘‘ကရုဏာသီတလဟဒယံ, ပညာပဇ္ဇောတဝိဟတမောဟတမ’’န္တိ ဘဂဝတော ဥဘောပိ ပညာကရုဏာဂုဏာ ဝဏ္ဏိတာ။ ဣဓ ပန ဝိနယေ အာသယာဒိနိရပေက္ခံ ကေဝလံ ကရုဏာယ ပါကတိကသတ္တေနာပိ အသောတဗ္ဗာရဟံ သုဏန္တော, အပုစ္ဆိတဗ္ဗာရဟံ ပုစ္ဆန္တော, အဝတ္တဗ္ဗာရဟဉ္စ ဝဒန္တော သိက္ခာပဒံ ပညပေသီတိ ကရုဏာဂုဏောယေဝေကော ဝဏ္ဏိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ပညာဒယာ အတ္တပရတ္ထဟေတူ,
တဒနွယာ သဗ္ဗဂုဏာ ဇိနဿ၊
ဥဘော ဂုဏာ တေ ဂုဏသာဂရဿ,
ဝုတ္တာ ဣဓာစရိယဝရေန တသ္မာ။
သမာသတော ဝုတ္တပဒတ္ထသောဘာ၊
အယမ္ပိ ဝိတ္ထာရနယောတိ စာဟံ,
ဥဒ္ဓံ ဣတော တေ ပဋိသံခိပါမိ။
ဒုတိယဂါထာယ အသမ္ဗုဓန္တိ ဓမ္မာနံ ယထာသဘာဝံ အဗုဇ္ဈန္တော။ ဗုဒ္ဓနိသေဝိတန္တိ ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓေဟိ ဂေါစရဘာဝနာသေဝနာဟိ ယထာရဟံ နိသေဝိတံ။ ဘဝါ ဘဝန္တိ ဝတ္တမာနဘဝတော အညံ ဘဝံ ဂစ္ဆတိ ဥပဂစ္ဆတိ, ပဋိပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဘဝေါတိ သဿတဒိဋ္ဌိ။ တဿ ပဋိပက္ခတ္တာ အဘဝေါတိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ။ ဘဝေါတိ ဝါ ဝုဒ္ဓိ။ အဘဝေါတိ ဟာနိ။ ဘဝေါတိ ဝါ ဒုဂ္ဂတိ။ အဘဝေါတိ သုဂတိ။ ‘‘အပ္ပမာဏာ ဓမ္မာ, အသေက္ခာ ဓမ္မာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၁၃, ၁၁) ဝိယ ဟိ ဝုဒ္ဓိအတ္ထတ္တာ အကာရဿ။ ဘာဝယတီတိ ဘဝေါ, ဇာတိ။ ဘဝတီတိ ဝါ ဘဝေါ။ သဝိကာရာ ဗဟုဝိဓခန္ဓုပ္ပတ္တိ ဒီပိတာ။ အဘဝေါတိ ဝိနာသော, ဇာတိဘာဝံ မရဏဘာဝဉ္စ ဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတ္ထ အရဟန္တာနံ မရဏမ္ပိ ခဏိကဝသေန ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဘဝေသု အဘဝေါ ဘဝါဘဝေါ, တံ ဘဝါဘဝံ, ဘဝေသု အဘာဝပညတ္တိံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ဇီဝလောကောတိ သတ္တလောကော, သင်္ခါရလောကဩကာသလောကာနံ ဘဝါဘဝဂမနာသမ္ဘဝတော သတ္တလောကံ ဇီဝလောကောတိ ဝိသေသေတိ။ အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသိနောတိ ဧတ္ထ နဝပိ လောကုတ္တရဓမ္မာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ အပစယဂါမိတာ ဟိ စတုမဂ္ဂဓမ္မဿ ဩဓိသော အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသော, သော အဿ အတ္ထိ, တဒါရမ္မဏံ ဟုတွာ တတ္ထ သဟာယဘာဝူပဂမနေန နိဗ္ဗာနဿာပိ။ ယထာဟ ‘‘ယော ခေါ, အာဝုသော, ရာဂက္ခယော…ပေ… ဣဒံ ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ အရဟတ္တဿာပိ တထာ ရာဂါဒိက္ခယဝစနသဗ္ဘာဝတော။ ဖလသာမညေန တိဏ္ဏမ္ပိ ဖလာနံ အတ္ထီတိ နဝဝိဓောပေသ ‘‘အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အထ ဝါ သဟစရဏလက္ခဏကအာရဏတာယ ပဋိပက္ခဂေါစရဂ္ဂဟဏတာ။ အနဘိဟိတောပိ ဟိ ဓမ္မဿ တတြာဘိဟိတောဝ ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗော ဣတိ ဝစနတော ကာရဏဂေါစရဂ္ဂဟဏေန စတ္တာရိပိ ဖလာနိ ဂဟိတာနိ။ နရကာဒီသု အပတမာနံ ဓာရေတိ သုဂတိယံ ဥပ္ပါဒနေနာတိ ဓမ္မော။ ပုန သုဂတိမှိ အဇနနကာရီ အကုသလဓမ္မေ နိဝါရေတွာ ပေါသေတိ ပဝတ္တေတိ ဝဍ္ဎေတီတိ ဓမ္မော။ သော ပန ကာမရူပါရူပဘေဒတော တိဝိဓော အစ္စန္တသုခါဝဟနတော, တတောပိ ဥတ္တမတ္တာ ဓမ္မဝရော။
ဧတ္ထာဟ – ‘‘စတုန္နံ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသစ္စာနံ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ ဧဝမိဒံ ဒီဃမဒ္ဓါနံ သန္ဓာဝိတံ သံသရိတ’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၅၅၊ မဟာဝ။ ၂၈၇) ဝစနတော စတုသစ္စဓမ္မံ အသမ္ဗုဓံ ဘဝါ ဘဝံ ဂစ္ဆတိ ဇီဝလောကောတိ သိဒ္ဓံ။ တသ္မာ ယံ အသမ္ဗုဓံ ဂစ္ဆတိ, တဿေဝ ‘‘တဿာ’’တိ အန္တေ တံနိဒ္ဒေသေန နိယမနတော စတုသစ္စဓမ္မောပိ
အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသီ ဓမ္မဝရောတိ စာပဇ္ဇတိ။ အညထာ ‘‘နမော အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသိနော ဓမ္မဝရဿ တဿာ’’တိ တံနိဒ္ဒေသေန သမာနဝိဘတ္တိကရဏံ န ယုဇ္ဇတိ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမနတော, ‘‘အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသိနော ဓမ္မဝရဿာ’’တိ ဝစနံ ဝိသေသနဝစနံ။ တသ္မာ ဒုက္ခသမုဒယသစ္စာနံ တဗ္ဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ နတ္ထီတိ စေ? န, တံနိဒ္ဒေသေန သမာနဝိဘတ္တိဋ္ဌာနေ အဝိသေသိတတ္တာ။ အပိ စ မဂ္ဂသစ္စနိရောဓသစ္စေသု ဖလာနံ အပရိယာပန္နတ္တာ နဝ လောကုတ္တရဓမ္မာ သင်္ဂဟိတာတိ ဝစနဝိရောဓော, ဖလာနံ အသင်္ဂဟေ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍဝဏ္ဏနာယံ န ကေဝလံ အရိယမဂ္ဂေါ စေဝ နိဗ္ဗာနဉ္စ, အပိ စ အရိယဖလဓမ္မေဟိ သဒ္ဓိံ ပရိယတ္တိဓမ္မောပိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ရာဂဝိရာဂမနေဇမသောကံ…ပေ… ဓမ္မမိမံ သရဏတ္ထမုပေဟီ’’တိ (ဝိ။ ဝ။ ၈၈၇) ဝစနဝိရောဓော စာတိ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓါ ဧသာ ဂါထာ သာသနဝိရုဒ္ဓါ စာ’’တိ? ဝုစ္စတေ – သဗ္ဗမေတမယုတ္တံ ဝုတ္တဂါထတ္ထာဇာနနတော။ ဧတ္ထ ဟိ အာစရိယေန ပဝတ္တိပဝတ္တိဟေတုဝိသယဝိဘာဂေါ စ ဒဿိတော။ ကထံ? တတ္ထ အသမ္ဗုဓန္တိ အသမ္ဗောဓော, သော အတ္ထတော အဝိဇ္ဇာ, တာယ စ တဏှုပါဒါနာနိ ဂဟိတာနိ, တယောပိ တေ ဓမ္မာ သမုဒယသစ္စံ, ဘဝါဘဝန္တိ ဧတ္ထ ဒုက္ခသစ္စံ ဝုတ္တံ။ သုဂတိဒုဂ္ဂတိပ္ပဘေဒေါ ဟိ ဘဝေါ အတ္ထတော ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဟောန္တိ။ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁) ဝစနတော ဒုက္ခပ္ပဝတ္တိ ပဝတ္တိ နာမ, ဒုက္ခသမုဒယော ပဝတ္တိဟေတု နာမ, အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတဿ စ ပဝတ္တိဟေတုဿ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန နိရောဓမဂ္ဂသစ္စဒွယံ ဝိသယော နာမ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ဒုက္ခေ အညာဏံ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏ’’န္တိ (ဝိဘ။ ၂၂၆)။
ဧတ္ထ စ နိရောဓသစ္စံ ဗုဒ္ဓေန ဂေါစရာသေဝနာယ အာသေဝိတံ, မဂ္ဂသစ္စံ ဘာဝနာသေဝနာယ။ ဧတ္တာဝတာ အသမ္ဗုဓံ ဗုဒ္ဓနိသေဝိတံ ယန္တိ ဥပယောဂပ္ပတ္တော ယော ဝိသယော နိရောဓော စ မဂ္ဂေါ စ, တဿ ယထာဝုတ္တာဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလတ္တယဝိဒ္ဓံသိနော နမော ဓမ္မဝရဿာတိ အယံ ဂါထာယ အတ္ထော။ ပရိယတ္တိဓမ္မောပိ ကိလေသဝိဒ္ဓံသနဿ သုတ္တန္တနယေန ဥပနိဿယပစ္စယတ္တာ ကိလေသဝိဒ္ဓံသနသီလတာယ ‘‘အဝိဇ္ဇာဒိကိလေသဇာလဝိဒ္ဓံသီ’’တိ ဝတ္တုံ သမ္ဘဝတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ရာဂဝိရာဂါတိ ဂါထတ္ထော, သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ…ပေ… ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတီတိ သုတ္တတ္ထော စ အသေသတော ဂဟိတော ဟောတိ။
အထ ဝါ ဣမာယ ဂါထာယ ကေဝလံ ပရိယတ္တိဓမ္မောဝ ဂဟိတော ဟောတိ, ယံ သန္ဓာယာဟ ‘‘သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ…ပေ… ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၀၊ ပါရာ။ ၁), တမ္ပိ အသမ္ဗုဓံ ဗုဒ္ဓေဟေဝ နိသေဝိတံ ဂေါစရာသေဝနာယ အနညနိသေဝိတံ။ ယထာဟ ‘‘ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဘဂဝံနေတ္တိကာ ဘဂဝံပဋိသရဏာ…ပေ… ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၄၆)။
တတိယဂါထာယ သီလာဒယော ကိဉ္စာပိ လောကိယလောကုတ္တရာ ယထာသမ္ဘဝံ လဗ္ဘန္တိ, တထာပိ အန္တေ ‘‘အရိယသံဃ’’န္တိ ဝစနတော သီလာဒယော စတ္တာရော ဓမ္မက္ခန္ဓာ လောကုတ္တရာဝ။ ဧတ္ထ စ ‘‘သီလသမာဓိပညာဝိမုတ္တိဝိမုတ္တိဉာဏပ္ပဘုတီဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ သရူပေကသေသံ ကတွာ ‘‘ဝိမုတ္တိဉာဏပ္ပဘုတီဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ ဝိမုတ္တီတိ ဖလဓမ္မာဝ သုတ္တေ အဓိပ္ပေတာ, တထာပိ ‘‘မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာ မဂ္ဂံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ပဟီနေ ကိလေသေ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ဖလံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ နိဗ္ဗာနံ ပစ္စဝေက္ခတီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၁၀) ဝစနတော မဂ္ဂါဒိပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ဝိမုတ္တိဉာဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိမုတ္တိ ဝိမောက္ခော ခယောတိ ဟိ အတ္ထတော ဧကံ။ ‘‘ခယေ ဉာဏံ အနုပ္ပါဒေ ဉာဏန္တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၁၄၂၊ ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၄) ဧတ္ထ ခယော နာမ မဂ္ဂေါ, ရာဂက္ခယော ဒေါသက္ခယောတိ ဖလနိဗ္ဗာနာနံ အဓိဝစန’’န္တိ သုတ္တေ အာဂတမေဝ။ ပဟီနကိလေသာနံ ခယော ပါကတိကော ခယော ဧဝ။ ပဘုတိ-သဒ္ဒေန တိဿော ဝိဇ္ဇာ ဆ အဘိညာ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါတိ ဧဝမာဒယော ဂုဏာ သင်္ဂဟိတာ။ သမန္နာဂမဋ္ဌေန အပရိဟီနဋ္ဌေန စ ယုတ္တော။ ခေတ္တံ ဇနာနံ ကုသလတ္ထိကာနန္တိ ‘‘အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ သုတ္တတော ကုသလဿ ဝိရုဟနဋ္ဌာနတ္တာ, သုတ္တန္တနယေန ဥပနိဿယပစ္စယတ္တာ စ ကာမံ ကုသလဿ ခေတ္တံ ဟောတိ သံဃော, န ကုသလတ္ထိကာနံ ဇနာနံ။ တသ္မာ န ယုဇ္ဇတီတိ စေ? န, သုတ္တတ္ထသမ္ဘဝတော။ သုတ္တေ ‘‘အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ လောကဿာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၃၄၁) ဟိ ဝုတ္တံ။ ကဿ လောကဿ? ပုညတ္ထိကဿ ခေတ္တံ သံဃော, ပုညုပနိဿယတ္တာ ပုညက္ခေတ္တံ ဟောတိ သံဃော, ကုသလတ္ထိကာနန္တိ စ ဝုစ္စန္တိ။ လောကေပိ ဟိ ဒေဝဒတ္တဿ ခေတ္တံ ယညဒတ္တဿ ခေတ္တံ သာလိယဝုပနိဿယတ္တာ သာလိခေတ္တံ ယဝခေတ္တန္တိ စ ဝုစ္စတိ။ အရိယသံဃန္တိ ဝိဂတကိလေသတ္တာ အရိယံ ပရိသုဒ္ဓံ အရိယာနံ, အရိယဘာဝံ ဝါ ပတ္တံ သီလဒိဋ္ဌိသာမညေန သံဃတတ္တာ သံဃံ။ ‘‘အရိယ-သဒ္ဒေန သမ္မုတိသံဃံ နိဝါရေတီ’’တိ ကေစိ လိခန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ ဝိမုတ္တိဉာဏဂုဏဂ္ဂဟဏေန ဝိသေသိတတ္တာ။
သိရသာတိ ဣမိနာ ကာမံ ကာယနတိံ ဒဿေတိ, တထာပိ ဥတ္တမသံဃေ ဂုဏဂါရဝေန ဥတ္တမင်္ဂမေဝ နိဒ္ဒိသန္တော ‘‘သိရသာ နမာမီ’’တျာဟ။ သိရဿ ပန ဥတ္တမတာ ဥတ္တမာနံ စက္ခုသောတိန္ဒြိယာနံ နိဿယတ္တာ, တေသံ ဥတ္တမတာ စ ဒဿနာနုတ္တရိယသဝနာနုတ္တရိယဟေတုတာယ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထာဟ – အနုသန္ဓိကုသလော
‘‘ဥပေါဂ္ဃါတော ပဒဉ္စေဝ, ပဒတ္ထော ပဒဝိဂ္ဂဟော၊
စောဒနာပြတျဝဇ္ဇာနံ, ဗျာချာ တန္တဿ ဆဗ္ဗိဓာ’’တိ။ –
ဧဝမဝတွာ ကသ္မာ ရတနတ္တယပဏာမံ ပဌမံ ဝုတ္တန္တိ? ဝုစ္စတေ – သတာစာရတ္တာ။ အာစာရော ကိရေသ သပ္ပုရိသာနံ, ယဒိဒံ သံဝဏ္ဏနာရမ္ဘေ ရတနတ္တယပူဇာဝိဓာနံ။ တသ္မာ ‘‘သတာစာရတော ဘဋ္ဌာ မာ မယံ ဟောမာ’’တိ ကရီယတိ, စတုဂမ္ဘီရဘာဝယုတ္တဉ္စ ဝိနယပိဋကံ သံဝဏ္ဏေတုကာမဿ မဟာသမုဒ္ဒံ ဩဂါဟန္တဿ ဝိယ ပညာဝေယျတ္တိယသမန္နာဂတဿာပိ မဟန္တံ ဘယံ ဟောတိ, ဘယက္ခယာဝဟဉ္စေတံ ရတနတ္တယဂုဏာနုဿရဏဇနိတံ ပဏာမပူဇာဝိဓာနံ။ ယထာဟ ‘‘ဧဝံ ဗုဒ္ဓံ သရန္တာန’’န္တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၄၉)။ အပိစာစရိယော သတ္ထုပူဇာဝိဓာနေန အသတ္ထရိ သတ္ထာဘိနိဝေသဿ လောကဿ ယထာဘူတံ သတ္ထရိ ဧဝ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ သတ္ထုသမ္ဘာဝနံ ဥပ္ပါဒေတိ, အသတ္ထရိ သတ္ထုသမ္ဘာဝနံ ပရိစ္စဇာပေတိ, ‘‘တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ ဓမ္မဝိနယံ အတ္တနော ဒဟတီ’’တိ ဝုတ္တဒေါသံ ပရိဟရတိ။ အန္တရာယဗဟုလတ္တာ ခန္ဓသန္တတိယာ ဝိပ္ပကတာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ အတ္တနော အာယုဝဏ္ဏသုခဗလာနံ ပရိက္ခယသမ္ဘဝါသင်္ကာယ ‘‘အဘိဝါဒနသီလိဿ…ပေ… အာယု ဝဏ္ဏော သုခံ ဗလ’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၁၀၉) ဝုတ္တာနိသံသေ ယာဝ သံဝဏ္ဏနာပရိယောသာနာ ပတ္ထေတိ။ အပိ စေတ္ထ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပဏာမပူဇာဝိဓာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘာဝါဓိဂမတ္ထံ ဗုဒ္ဓယာနံ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ ဥဿာဟံ ဇနေတိ။ လောကိယလောကုတ္တရဘေဒဿ, လောကုတ္တရဿေဝ ဝါ သဒ္ဓမ္မဿ ပူဇာဝိဓာနံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘာဝါဓိဂမတ္ထံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓယာနံ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ ဥဿာဟံ ဇနေတိ။ သဒ္ဓမ္မပဋိဝေဓမတ္တာဘိလာသိနော ဟိ တေ။ ပရမတ္ထသံဃပူဇာဝိဓာနံ ပရမတ္ထသံဃဘာဝါဓိဂမတ္ထံ သာဝကယာနံ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ ဥဿာဟံ ဇနေတိ, မင်္ဂလာဒီနိ ဝါ သာတ္ထာနိ အနန္တရာယာနိ စိရဋ္ဌိတိကာနိ ဗဟုမတာနိ စ ဘဝန္တီတိ ဧဝံလဒ္ဓိကာနံ စိတ္တပရိတောသနတ္ထံ ‘‘ပူဇာ စ ပူဇနေယျာန’’န္တိ ဘဂဝတာ ပသတ္ထမင်္ဂလံ ကရောတိ။ ဝုစ္စတေ စ –
‘‘မင်္ဂလံ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော သံဃော စ မင်္ဂလံ၊
မင်္ဂလာဒီနိ သာတ္ထာနိ, သီဃံ သိဇ္ဈန္တိ သဗ္ဗသော။
‘‘သတ္ထု ပူဇာဝိဓာနေန, ဧဝမာဒီ ဗဟူ ဂုဏေ၊
လဘတီတိ ဝိဇာနန္တော, သတ္ထုပူဇာပရော သိယာ’’တိ။
ဧတ္ထ စ သတ္ထုပဓာနတ္တာ ဓမ္မသံဃာနံ ပူဇာဝိဓာနံ သတ္ထုပူဇာဝိဓာနမိစ္စေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ သာသနတော လောကတော စ။ တေနေတံ ဝုစ္စတိ –
‘‘သတ္ထာ’’တိ ဓမ္မော သုဂတေန ဝုတ္တော၊
နိဗ္ဗာနကာလေ ယမတော သ သတ္ထာ၊
သုဝတ္ထိဂါထာသု ‘‘တထာဂတော’’တိ၊
သံဃော စ ဝုတ္တော ယမတော သ သတ္ထာ။
ဓမ္မကာယော ယတော သတ္ထာ, ဓမ္မော သတ္ထာ တတော မတော၊
ဓမ္မဋ္ဌိတော သော သံဃော စ, သတ္ထုသင်္ချံ နိဂစ္ဆတိ။
သန္တိ ဟိ လောကေ ဝတ္တာရော ကောသဂတံ အသိံ ဂဟေတွာ ဌိတံ ပုရိသံ ဝိသုံ အပရာမသိတွာ ‘‘အသိံ ဂဟေတွာ ဌိတော ဧသော’’တိ။ တေနေဝါဟ စာရိယမာတြစ္စေဝါ –
‘‘နမတ္ထု ဗုဒ္ဓရတ္နာယ, ဓမ္မရတ္နာယ တေ နမော၊
နမတ္ထု သံဃရတ္နာယ, တိရတ္နသမဝါနယီ’’တိ။
အပိစ သဗ္ဗဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏနိမိတ္တာနုတ္တရဝိမောက္ခပါတုဘာဝါဘိသင်္ခါတံ ခန္ဓသန္တာနမုပါဒါယ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ယဒိ ပညာပိယတိ, ဓမ္မော ပဏာမာရဟောတိ ကာ ဧဝ ကထာ, သံဃော စ ‘‘သံဃေ ဂေါတမိ ဒေဟိ, သံဃေ တေ ဒိန္နေ အဟဉ္စေဝ ပူဇိတော ဘဝိဿာမိ သံဃော စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဘာဇနန္တိ ဒီပေတိ။ အထ ဝါ ‘‘ဗုဒ္ဓသုဗောဓိတော ဓမ္မော အာစရိယပရမ္ပရာယ သုဝဏ္ဏဘာဇနေ ပက္ခိတ္တတေလမိဝ အပရိဟာပေတွာ ယာဝဇ္ဇတနာ အာဘတတ္တာ ဧဝ မာဒိသာနမ္ပိ သောတဒွါရမနုပ္ပတ္တော’’တိ သံဃဿ အာစရိယော အတီဝ အာဒရေန ပဏာမံ ကရောတိ ‘‘သိရသာ နမာမီ’’တိ။
ဧဝံ အနေကဝိဓံ ပဏာမပ္ပယောဇနံ ဝဒန္တိ, အာစရိယေန ပန အဓိပ္ပေတပ္ပယောဇနံ အတ္တနာ ဧဝ ဝုတ္တံ ‘‘ဣစ္စေဝမစ္စန္တနမဿနေယျ’’န္တိအာဒိနာ စတုတ္ထဂါထာယ။ ဣစ္စေဝန္တိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ရတနတ္တယပူဇာဝိဓာနပရိသမတ္တတ္ထော။ ယဒိ ဧဝံ ယထာဝိဟိတမတ္တမေဝ ပူဇာဝိဓာနံ အရဟတိ ရတနတ္တယံ, န တတော ဥဒ္ဓန္တိ အာပဇ္ဇတီတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ ‘‘ဧဝမစ္စန္တနမဿနေယျ’’န္တိ အာဟ။ တတ္ထ ဧဝန္တိ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တဝိဓိံ ဒဿေတိ။ ယထာဝုတ္တေန ဝိဓိနာ, အညေန ဝါ တာဒိသေန အစ္စန္တမေဝ မုဟုတ္တမပိ အဋ္ဌတွာ အဘိက္ခဏံ နိရန္တရံ နိယမေန နမဿနာရဟံ နမဿမာနဿ ဟိတမဟပ္ဖလကရဏတောတိ အတ္ထော။ ဧဝံဝိဓံ ဒုလ္လဘဋ္ဌေန မဟပ္ဖလဋ္ဌေန စ သိဒ္ဓံ ရတနဘာဝံ ရတနတ္တယံ နမဿမာနော ယံ ပုညာဘိသန္ဒံ အလတ္ထံ အလဘိံ။ အကုသလမလံ တဒင်္ဂါဒိပ္ပဟာနေန ပုနာတီတိ ပုညံ။ ကိလေသဒရထပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ သီတလတ္တာ စိတ္တံ အဘိသန္ဒေတီတိ အဘိသန္ဒော။ ပုညဉ္စ တံ အဘိသန္ဒော စာတိ ပုညာဘိသန္ဒော, တံ ပုညာဘိသန္ဒံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပုညမဟတ္တံ’’န္တိ ဘဏန္တိ, ‘‘ဝိပုလ’’န္တိ ဝစနတော သော အတ္ထော န ယုဇ္ဇတီတိ အာစရိယော။ အထ ဝါ ပုညာနံ အဘိသန္ဒော ပုညာဘိသန္ဒော, တံ ပုညာဘိသန္ဒံ။ သန္ဒ သဝနေတိ ဓာတု။ တသ္မာ ပုညသောတံ ပုညုဿယန္တိ အတ္ထော ယုဇ္ဇတိ, တံ ပန ဝိပုလံ, န ပရိတ္တန္တိ ဒဿိတံ ဝိပုလ-သဒ္ဒေန။
ပဉ္စမဂါထာ ယသ္မိံ ဝိနယပိဋကေ ပါဠိတော စ အတ္ထတော စ အနူနံ လဇ္ဇီပုဂ္ဂလေသု ပဝတ္တနဋ္ဌေန ဌိတေ သကလံ တိဝိဓမ္ပိ သာသနံ တေသွေဝ ပုဂ္ဂလေသု ပတိဋ္ဌိတံ ဟောတိ။ ကဿ သာသနန္တိ စေ? အဋ္ဌိတဿ ဘဂဝတော။ ဘဂဝါ ဟိ ဌိတိဟေတုဘူတာယ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ အဘာဝေန အဋ္ဌိတောတိ ဝုစ္စတိ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိကော ဟိ ပရလောကေ နိရပေက္ခော ကေဝလံ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂမနုယုဉ္ဇန္တော တိဋ္ဌတိ, န ပရလောကဟိတာနိ ပုညာနိ ကတ္တုံ ဗျာဝဋော ဟောတိ, သဿတဒိဋ္ဌိကော တာနိ ကတ္တုံ အာယူဟတိ။ ဘဂဝါ ပန တထာ အတိဋ္ဌန္တော အနာယူဟန္တော မဇ္ဈိမံ ပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇန္တော သယဉ္စ ဩဃံ တရိ, ပရေ စ တာရေသိ။ ယထာဟ ‘‘အပ္ပတိဋ္ဌံ ခွါဟံ, အာဝုသော, အနာယူဟံ ဩဃမတရိ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁)။ စတုဗြဟ္မဝိဟာရဝသေန သတ္တေသု သုဋ္ဌု သမ္မာ စ ဌိတဿာတိ အတ္ထဝသေန ဝါ သုသဏ္ဌိတဿ။ သုသဏ္ဌိတတ္တာ ဟေသ ကေဝလံ သတ္တာနံ ဒုက္ခံ အပနေတုကာမော ဟိတံ ဥပသံဟရိတုကာမော သမ္ပတ္တိယာ စ ပမောဒိတော အပက္ခပတိတော စ ဟုတွာ ဝိနယံ ဒေသေတိ, တသ္မာ
ဣမသ္မိံ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာဓိကာရေ သာရုပ္ပါယ ထုတိယာ ထောမေန္တော အာဟ ‘‘သုသဏ္ဌိတဿာ’’တိ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘မနာပိယေ စ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မဝိပါကေ ပစ္စုပဋ္ဌိတေ’’တိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၅၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၈၆) သုတ္တဿ, ‘‘သုသဏ္ဌာနာ သုရူပတာ’’တိ (ခု။ ပါ။ ၈။၁၁) သုတ္တဿ စ ဝသေန သုသဏ္ဌိတဿာတိ အတ္ထော ဝုတ္တော, သော အဓိပ္ပေတာဓိကာရာနုရူပေါ န ဟောတိ။ အမိဿန္တိ ကိံ ဝိနယံ အမိဿံ, ဥဒါဟု ပုဗ္ဗာစရိယာနုဘာဝန္တိ? နောဘယမ္ပိ။ အမိဿာ ဧဝ ဟိ ဝိနယဋ္ဌကထာ။ တသ္မာ ဘာဝနပုံသကဝသေန အမိဿံ တံ ဝဏ္ဏယိဿန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုဗ္ဗာစရိယာနုဘာဝန္တိ အဋ္ဌကထာ ‘‘ယသ္မာ ပုရေ အဋ္ဌကထာ အကံသူ’’တိ ဝစနတော တေသံ အာနုဘာဝေါ နာမ ဟောတိ။ ကိဉ္စိ အပုဗ္ဗံ ဒိသွာ သန္တိ ဟိ လောကေ ဝတ္တာရော ‘‘ကဿေသ အာနုဘာဝေါ’’တိ။ အထ ဝါ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယံ အနုဂန္တွာ တံတံပါဌေ အတ္ထံ ဘာဝယတိ ဝိဘာဝယတိ, တဿ တဿ ဝါ အတ္ထဿ ဘာဝနာ ဝိဘာဝနာတိ အာနုဘာဝေါ ဝုစ္စတိ အဋ္ဌကထာ။
ပုဗ္ဗာစရိယာနုဘာဝေ သတိ ကိံ ပုန တံ ဝဏ္ဏယိဿန္တိ ဣမိနာ အာရမ္ဘေနာတိ တတော ဝုစ္စန္တိ ဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမနဝမဂါထာယော။ တတ္ထ အရိယမဂ္ဂဉာဏမ္ဗုနာ နိဒ္ဓေါတမလတ္တာ ဝိသုဒ္ဓဝိဇ္ဇေဟိ, တေနေဝ နိဒ္ဓေါတာသဝတ္တာ ဝိသုဒ္ဓပဋိသမ္ဘိဒေဟိ, ဝိသုဒ္ဓပဋိသမ္ဘိဒတ္တာ စ သဒ္ဓမ္မသံဝဏ္ဏနကောဝိဒေဟီတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကေစိ ‘‘ပုဗ္ဗာစရိယာတိ ဝုတ္တေ လောကာစရိယာပိ, သာသနေ ရာဟုလာစရိယာဒယောပိ သင်္ဂယှန္တိ, တေ အပနေတုံ ကာမဉ္စာတိအာဒိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘တံ ဝဏ္ဏယိဿ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ပုဗ္ဗဋ္ဌကထာယ ဦနဘာဝေါ ဒဿိတောတိ စေ? န, စိတ္တေဟိ နယေဟိ သံဝဏ္ဏိတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ကာမဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သဒ္ဓမ္မံ သံဝဏ္ဏေတုံ ကောဝိဒေဟိ, တာယ သံဝဏ္ဏနာယ ဝါ ကောဝိဒေဟိ သဒ္ဓမ္မသံဝဏ္ဏနကောဝိဒေဟိ။
သလ္လေခိယေတိ ကိလေသဇာတံ ဗာဟုလ္လံ ဝါ သလ္လိခတိ တနုံ ကရောတီတိ သလ္လေခေါ, သလ္လေခဿ ဘာဝေါ သလ္လေခိယံ, တသ္မိံ သလ္လေခိယေ။ နောသုလဘူပမေဟီတိ အသုလဘူပမေဟိ။ မဟာဝိဟာရဿာတိ မဟာဝိဟာရဝံသဿ။ ပညာယ အစ္စုဂ္ဂတဋ္ဌေန ဓဇော ဥပမာ ဧတေသန္တိ ဓဇူပမာ, တေဟိ ဓဇူပမေဟိ။ သမ္ဗုဒ္ဓဝရံ အနုအယေဟိ အနုဂတေဟိ သမ္ဗုဒ္ဓဝရနွယေဟိ, ဗုဒ္ဓါဓိပ္ပါယာနုဂေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣဓ ဝရ-သဒ္ဒေါ ‘‘သာမံ သစ္စာနိ ဗုဒ္ဓတ္တာ သမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဝစနတော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါပိ သင်္ဂယှန္တိ။ တသ္မာ တေ အပနေတုံ ဝုတ္တော။
အဋ္ဌကထာယ ဦနဘာဝံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အတ္တနော ကရဏဝိသေသံ တဿ ပယောဇနဉ္စ ဒဿေတုံ ‘‘သံဝဏ္ဏနာ’’တိအာဒိမာဟ။ န ကိဉ္စိ အတ္ထံ အဘိသမ္ဘုဏာတီတိ ကိဉ္စိ ပယောဇနံ ဖလံ ဟိတံ န သာဓေတီတိ အတ္ထော ‘‘န တံ တဿ ဘိက္ခုနော ကိဉ္စိ အတ္ထံ အနုဘောတီ’’တိအာဒီသု (ပါရာ။ ၅၃၈) ဝိယ။ အဇ္ဈေသနံ ဗုဒ္ဓသိရိဝှယဿာတိ ဣမိနာ ယသ္မာ သဟမ္ပတိဗြဟ္မုနာ အဇ္ဈိဋ္ဌေန ဓမ္မော ဒေသိတော ဘဂဝတာ, သာရိပုတ္တဿ အဇ္ဈေသနံ နိဿာယ ဝိနယော ပညတ္တော, တသ္မာ အယမ္ပိ အာစရိယော တံ အာစရိယဝတ္တံ ပူဇေန္တော ဣမံ သံဝဏ္ဏနံ ဗုဒ္ဓသိရိတ္ထေရဿ ယာစနံ နိဿာယ အကာသီတိ ဒဿေတိ။ သမနုဿရန္တောတိ တဿာဘာဝံ ဒီပေတိ အာဒရဉ္စ။
တတော ပရံ ဒွေ ဂါထာယော ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ တေန တာသု အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယပစ္စယဝိမတိံ ဝိနောဒေတိ, ဧကဋ္ဌကထာယ ကုသလဿ ဝါ ‘‘အယံ နယော အဋ္ဌကထာယံ နတ္ထီ’’တိ ပဋိက္ခေပံ နိဝါရေတိ, အယုတ္တတ္ထပရိစ္စာဂေန တတ္ထ အဘိနိဝိဋ္ဌာနံ အဘိနိဝေသံ ပရိစ္စဇာပေတိ, ထေရဝါဒဒဿနေန ဝိနယဝိနိစ္ဆယံ ပတိ ဝိနယဓရာနံ ကာရဏောပပတ္တိတော ဥဟာပေါဟက္ကမံ ဒဿေတိ, အယုတ္တတ္ထေရဝါဒပဋိက္ခေပေန ပုဂ္ဂလပ္ပမာဏတံ ပဋိက္ခိပတီတိ ဣမေ စာနိသံသာ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနေန ဒဿိတာ ဟောန္တိ။ သံဝဏ္ဏနံ တဉ္စ သမာရဘန္တော တဿာ သံဝဏ္ဏနာယ မဟာအဋ္ဌကထံ သရီရံ ကတွာ သမာရဘိဿံ, မဟာပစ္စရိယမ္ပိ ယော ဝုတ္တော ဝိနိစ္ဆယော, တထေဝ ကုရုန္ဒီနာမာဒီသု လောကေ ဝိဿုတာသု အဋ္ဌကထာသု စ ယော ဝုတ္တော ဝိနိစ္ဆယော, တတောပိ ဝိနိစ္ဆယတော မဟာအဋ္ဌကထာနယေန, ဝိနယယုတ္တိယာ ဝါ ယုတ္တမတ္ထံ တဿ သရီရဿ အလင်္ကာရံ ဝိယ ဂဏှန္တော သမာရဘိဿံ။ ကိံ သံဝဏ္ဏနမေဝ, န အညန္တိ ဒဿနတ္ထံ ပုန သံဝဏ္ဏနာဂ္ဂဟဏံ။ အထ ဝါ အန္တောဂဓတ္ထေရဝါဒံ သံဝဏ္ဏနံ ကတွာ သမာရဘိဿန္တိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ထေရဝါဒါ ဟိ ဗဟိအဋ္ဌကထာယ ဝိစရန္တိ။ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန စူဠပစ္စရိအန္ဓကအရိယဋ္ဌကထာပန္နဝါရာဒယောပိ သင်္ဂဟိတာ။ တတ္ထ ပစ္စရီ နာမ သီဟဠဘာသာယ ဥဠုမ္ပံ ကိရ, တသ္မိံ နိသီဒိတွာ ကတတ္တာ တမေဝ နာမံ ဇာတံ။ ကုရုန္ဒီဝလ္လိဝိဟာရော နာမ အတ္ထိ, တတ္ထ ကတတ္တာ ကုရုန္ဒီ နာမ ဇာတာ။
သမ္မ သမာရဘိဿန္တိ ကတ္တဗ္ဗဝိဓာနံ သဇ္ဇေတွာ အဟံ ဌိတော, တသ္မာ တံ မေ နိသာမေန္တူတိ ဂါထာယ တံ သံဝဏ္ဏနံ မေ မမ, မယာ ဝါ ဝုစ္စမာနန္တိ
ပါဌသေသော။ နိသာမေန္တု ပဿန္တု ပညာစက္ခုနာ သုဏန္တု ဝါ သဒ္ဓါဝီရိယပီတိပါမောဇ္ဇာဘိသင်္ခါရေန သင်္ခရိတွာ ပူဇယန္တာ သက္ကစ္စံ ဓမ္မံ။ ကဿ ဓမ္မံ? ဓမ္မပ္ပဒီပဿ တထာဂတဿ။ ကိံ ဒဿေတိ? ပဒီပဋ္ဌာနိယော ဟိ ဓမ္မော ဟိတာဟိတပ္ပကာသနတော, ပဒီပဓရဋ္ဌာနိယော ဓမ္မဓရော တထာဂတော, တသ္မာ ပရိနိဗ္ဗုတေပိ တသ္မိံ တထာဂတေ တတ္ထ သောကံ အကတွာ သက္ကစ္စ ဓမ္မံ ပဋိမာနယန္တာ နိသာမေန္တူတိ ဒဿေတိ။ အထ ဝါ ‘‘ဓမ္မကာယာ တထာဂတာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၁၈) ဝစနတော ဓမ္မော စ သော ပဒီပေါ စာတိ ဓမ္မပ္ပဒီပေါ, ဘဂဝါ။
ယော ဓမ္မဝိနယော ယထာ ဗုဒ္ဓေန ဝုတ္တော, သော တထေဝ ဗုဒ္ဓပုတ္တေဟိ သာဝကေဟိ ဉာတော အဝဗုဒ္ဓေါ, ယေဟိ တေသံ ဗုဒ္ဓပုတ္တာနံ မတိံ အဓိပ္ပါယံ အစ္စဇန္တာ နိရဝသေသံ ဂဏှန္တာ။ ပုရေတိ ပုရာ, ပေါရာဏတ္ထေရာ ဝါ။ အဋ္ဌကထာတိ အဋ္ဌကထာယော, ဥပယောဂဗဟုဝစနံ။
ယံ အတ္ထဇာတံ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ, တံ သဗ္ဗမ္ပိ ပမာဒလေခကာနံ ပမာဒလေခမတ္တံ ဝဇ္ဇယိတွာ။ ကိံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ပမာဏံ? န, ကိန္တု သိက္ခာသု သဂါရဝါနံ ဣဓ ဝိနယမှိ ပဏ္ဍိတာနံ, မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပန သစ္စေပိ အလိကေပိ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ, တံ ပမာဒလေခန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပမာဒလေခံ ဝဇ္ဇယိတွာ ပမာဏံ ဟေဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
တတော စာတိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တအတ္ထဇာတတော တန္တိက္ကမံ ပါဠိက္ကမံ။ သုတ္တန္တာ သုတ္တာဝယဝါ။ အန္တောတိ ဟိဒံ အဗ္ဘန္တရာဝယဝသမ္ဘာဝနာဒီသု ဒိဿတိ။ သုတ္တန္တေသု ဘဝါ သုတ္တန္တိကာ, တေသံ သုတ္တန္တိကာနံ, သုတ္တန္တဂန္ထေသု အာဂတဝစနာနန္တိ အတ္ထော။ အထ ဝါ အမီယတီတိ အန္တော, သာဓီယတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ကေန သာဓီယတိ? သုတ္တေန, သုတ္တဿ အန္တော သုတ္တန္တော, ကော သော? သော သော အတ္ထဝိကပ္ပေါ, တသ္မိံ သုတ္တန္တေ နိယုတ္တာနိ ဝစနာနိ သုတ္တန္တိကာနိ။ တေသံ သုတ္တန္တိကာနံ ဝစနာနမတ္ထံ။ တဿ တဿ အာဂမသုတ္တဿ အဘိဓမ္မဝိနယသုတ္တဿ စာနုရူပံ ပရိဒီပယန္တီ, အယံ တာဝေတ္ထ သမာသတော အတ္ထဝိဘာဝနာ – ‘‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ’’တိအာဒီနံ (သံ။ နိ။ ၂။၄၁၊ ၅။၄၇၉၊ အ။ နိ။ ၆။၁၀၊ ပါရာ။ ၁) သုတ္တန္တိကာနံ ဝစနာနမတ္ထံ အာဂမသုတ္တန္တာနုရူပံ။ ‘‘ဝိဝါဒါဓိကရဏံ
သိယာ ကုသလံ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတ’’န္တိ (စူဠဝ။ ၂၂၀) ဧဝမာဒီနံ အဘိဓမ္မသုတ္တန္တိကာနံ ဝစနာနမတ္ထံ အဘိဓမ္မသုတ္တန္တာနုရူပန္တိ ဧဝမာဒိ။ ဟေဿတီတိ ဘဝိဿတိ, ကရီယိဿတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝဏ္ဏနာပီတိ ဧတ္ထ အပိ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော, သော တသ္မာတိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗော။ ကထံ? ပဏ္ဍိတာနံ ပမာဏတ္တာပိ ဝိတ္ထာရမဂ္ဂဿ သမာသိတတ္တာပိ ဝိနိစ္ဆယဿ အသေသိတတ္တာပိ တန္တိက္ကမဿ အဝေါက္ကမိတတ္တာပိ သုတ္တန္တိကဝစနာနံ သုတ္တန္တဋ္ဌကထာနုရူပံ ဒီပနတောပိ တသ္မာပိ သက္ကစ္စံ အနုသိက္ခိတဗ္ဗာတိ။ ဧတ္ထ ‘‘တန္တိက္ကမံ အဝေါက္ကမိတွာ’’တိ ဝစနေန သိဒ္ဓေပိ ‘‘အဋ္ဌကထာစရိယာ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍာဒီသု ‘သုတ္တန္တိကာနံ ဘာရော’တိ ဂတာ, မယံ ပန ဝတွာဝ ဂမိဿာမာ’’တိ ဒဿေတုံ ‘‘သုတ္တန္တိကာန’’န္တိ ဝုတ္တံ ကိရ။
ဂန္ထာရမ္ဘကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဗာဟိရနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
တဒင်္ဂဝိနယာဒိဘေဒေန ဝိနယဿဗဟုတ္တာ ဝိနယော တာဝ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗော။ ‘‘ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မော ဝိနယော စ ဝုတ္တော’’တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတ္တာ ဣဒါနိ ‘‘ဝုတ္တံ ယေနာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? တဿ ဧဝမာဒိဝစနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဓာရိတံ ယေန စာဘတံ။ ယတ္ထပ္ပတိဋ္ဌိတဉ္စေတန္တိ ဝစနံ သကလမ္ပိ ဝိနယပိဋကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အတ္တပစ္စက္ခဝစနံ န ဟောတီတိ အာဟစ္စ ဘာသိတံ န ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ န ဟိ ဘဂဝတော အတီတာဒီသု အပ္ပစ္စက္ခံ ကိဉ္စိ အတ္ထိ။ ယဒိ အတ္တပစ္စက္ခဝစနံ န ဟောတိ, ပဒသောဓမ္မာပတ္တိံ န ဇနေယျာတိ စေ? န, သာဝကဘာသိတဿပိ ပဒသောဓမ္မာပတ္တိဇနနတော။ နိယမာဘာဝါ အတိပ္ပသင်္ဂေါတိ စေ? န, ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယံ ‘‘သင်္ဂီတိတ္တယံ အာရုဠှော’’တိ ဝိသေသိတတ္တာ။ တထာ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ သင်္ဂီတိံ အာရုဠှတ္တာ ‘‘ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋိ…ပေ… သံသာရောတိ ပဝုစ္စတီ’’တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ၊ ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၂၆ သင်္ခါရပဒနိဒ္ဒေသ) ဧဝမာဒိဝစနံ, ယဉ္စ သင်္ဂီတိအာရုဠှက္ကမာနုဂတံ, တံ ပဒသောဓမ္မာပတ္တိံ ဇနေတီတိ အာယသ္မာ ဥပတိဿော။
ပဌမမဟာသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ
ပဌမမဟာသင်္ဂီတိ နာမ စာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ အတိရေကတ္ထော, တေန အညာပိ အတ္ထီတိ ဒီပေတိ။ တမ္ပိ သာလဝနံ ဥပဂန္တွာ မိတ္တသုဟဇ္ဇေ အပလောကေတွာ နိဝတ္တနတော ဥပဝတ္တနန္တိ ပါကဋံ ဇာတံ ကိရ။ ယမကသာလာနန္တိ ဧကာ ကိရ သာလပန္တိ သီသဘာဂေ, ဧကာ ပါဒဘာဂေ။ တတြာပိ ဧကော တရုဏသာလော သီသဘာဂဿ အာသန္နေ ဟောတိ, ဧကော ပါဒဘာဂဿ, မူလခန္ဓဝိဋပပတ္တေဟိ အညမညံ သံသိဗ္ဗိတွာ ဌိတသာလာနန္တိပိ ဝုတ္တံ။ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာတိ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ကရဏဝစနံ ‘‘ကတကိစ္စော ပီတိဇ ဟာသ စေတော အဝေရမုခေနာဘတကုဏ္ဍလေနာ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ပရိနိဗ္ဗာနေ ပရိနိဗ္ဗာနဟေတု, တသ္မိံ ဌာနေ ဝါ မာ သောစိတ္ထ စိတ္တေန, မာ ပရိဒေဝိတ္ထ ဝါစာယ ‘‘ပရိဒေဝနံ ဝိလာပ’’န္တိ ဝစနတော။ မဟာသမဏေနာတိ နိဿက္ကတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ သူရိယံ’သူဘိ ပဋုကရာ’ဘာ’ရိဏဿ တာဏာ ဣတျတြေဝ။ ယဉ္စ ဘဂဝတော အနုဂ္ဂဟံ, တဿ အနုဂ္ဂဟဿာတိ အာစရိယာ။ ဧကစ္စေ ပန ‘‘ယံ ယသ္မာ အဟံ အနုဂ္ဂဟိတော’’တိ ဝဒန္တိ။ နိဗ္ဗသနာနီတိ နိဋ္ဌိတဝသနကိစ္စာနိ, မယာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ
အပနီတာနိ။ ယဒိ သုယုတ္တာနိ ဓာရေဿသီတိ ပုစ္ဆတိ, ကဝစသဒိသာနိ သာဏာနိ။ ဣဿရိယသဒိသာ နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာဒယော။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော နိရောဓသမာပတ္တိ စ ပဋိလာဘက္ကမေန ‘‘အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာ’’တိ ဝုတ္တာ။
အနာဂတေ သန္နိကဋ္ဌေ, တထာတီတေ စိရန္တနေ၊
ကာလဒွယေပိ ကဝီဟိ, ပုရာသဒ္ဒေါ ပယုဇ္ဇတေ။
သတ္ထုသာသနမေဝ ပရိယတ္တိ သတ္ထုသာသနပရိယတ္တိ, သာ သုတ္တဂေယျာဒိဝသေန နဝင်္ဂါ။ တိပိဋကမေဝ သဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒံ ဓာရေန္တီတိ တိပိဋကသဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒဓရာ။ ‘‘ဝိနာ န သက္ကာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘တိပိဋကသဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒဓရေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, ဧဝံ သန္တေပိ အတ္ထိ ဝိသေသော တေဟိ သမ္မုခါပိ အသမ္မုခါပိ သုတံ, ထေရေန ပန အသမ္မုခါပဋိဂ္ဂဟိတံ နာမ နတ္ထီတိ။ န ဝါယန္တိ ဧတ္ထ ဝါတိ ဝိဘာသာ, အညာသိပိ န အညာသိပီတိ အတ္ထော။ တတြ ဥစ္စိနနေ။ ဗဟုသဒ္ဒေါ ဝိပုလ္လတ္ထော ‘‘အနန္တပါရံ ဗဟု ဝေဒိတဗ္ဗမိတျ’’တြေဝ။ ပုဗ္ဗေ ‘‘တိပိဋကသဗ္ဗပအယတ္တိပ္ပဘေဒဓရေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဗဟု စာနေန…ပေ… ပရိယတ္တော’’တိ န ယုဇ္ဇတီတိ စေ? န, တိပိဋကဿ အနန္တတ္တာ, တသ္မာ အမှေ ဥပါဒါယ တေန ဗဟု ပရိယတ္တောတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣတရထာ အာနန္ဒတ္ထေရော တေဟိ အပ္ပဿုတောတိ အာပဇ္ဇတိ, ‘‘အသမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝစနဝိရောဓော စ။ အဍ္ဎမာသော အတိက္ကန္တောတိ ဧတ္ထ ဧကော ဒိဝသော နဋ္ဌော, သော ပါဋိပဒဒိဝသော, ကောလာဟလဒိဝသော နာမ သော, တသ္မာ ဣဓ န ဂဟိတော။ သံဝေဂဝတ္ထုံ ကိတ္တေတွာ ကီဠနတော သာဓုကီဠနံ နာမ။ သွေပီတိ အပိ-သဒ္ဒေါ အပေက္ခာမန္တာနုညာယ။ သုဘသုတ္တံ ‘‘အစိရပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၄၄) ဝုတ္တတ္တာ စတုရာသီတိဓမ္မက္ခန္ဓသဟဿေသု အန္တောဂဓံ န ဟောတီတိ စေ? န, ဘဂဝတော ကာလေ လဒ္ဓနယတ္တာ ကထာဝတ္ထု ဝိယ။ ဆဍ္ဍိတာ ပတိတာ ဥက္လာပါ ဆဍ္ဍိတပတိတဥက္လာပါ။ အာဏာ ဧဝ အပ္ပဋိဟတဋ္ဌေန စက္ကန္တိ အာဏာစက္ကံ။ ဧကတော ဧတ္ထ နိပတန္တီတိ ဧကနိပါတနံ။ အာကာသေန အာဂန္တွာ နိသီဒီတိ ဧကေတိ ဧတံ ဒုတိယဝါရေ ဂမနံ သန္ဓာယာတိ အာယသ္မာ ဥပတိဿော။ ပဌမံ ဝါ အာကာသေန ဂန္တွာ ပရိသံ ပတွာ ဘိက္ခုပန္တိံ အပီဠေန္တော ပထဝိယံ နိမုဇ္ဇိတွာ အာသနေ ဧဝ အတ္တာနံ ဒဿေသိ။ ဥဘယထာ စ အာပါထံ ဂတော, တေန ဥဘယမ္ပိ ယုဇ္ဇတိ, အညထာ ဒွီသု ဧကံ အဘူတံ အာပဇ္ဇတိ။
အထ ခေါ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ အာယသ္မန္တံ ဥပါလိံ ပုစ္ဆိ…ပေ… အာယသ္မာ ဥပါလိတ္ထေရော ဝိဿဇ္ဇေသီတိ ဣဒံ ပုဗ္ဗေ ‘‘ပဌမံ အာဝုသော ဥပါလီ’’တိအာဒိနာ (စူဠဝ။ ၄၃၉) ဝုတ္တပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနံ သင်္ခိပိတွာ သင်္ဂီတိကာရကေဟိ ဒဿိတဝစနန္တိ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ။ တထာ ဟောတု, ကိမတ္ထံ ပနေတ္ထ ‘‘နိဒါနမ္ပိ ပုစ္ဆိ, ပုဂ္ဂလမ္ပိ ပုစ္ဆိ, ဝတ္ထုမ္ပိ ပုစ္ဆီ’’တိ ဧဝံ ပုဗ္ဗေ ဒဿိတာနုက္ကမေန အဝတွာ ‘‘ဝတ္ထုမ္ပိ ပုစ္ဆိ, နိဒါနမ္ပိ ပုစ္ဆိ, ပုဂ္ဂလမ္ပိ ပုစ္ဆီ’’တိ ဧဝံ အနုက္ကမော ကတောတိ? ‘‘ဝတ္ထုမူလကတ္တာ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ ဧကေ။ ဧတ္ထ ပန ဝိစာရဏာ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍေ သမ္ပတ္တေ ကရီယတိ။ ရာဇာဂါရကေတိ ဧဝံနာမကေ ဥယျာနေ။ အဘိရမနာရဟံ ကိရ ရာဇာဂါရမ္ပိ။ တတ္ထ, ယဿ ဝသေနေတံ ဧဝံ နာမံ လဘတိ။ အထ ခေါ ‘‘အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝ သင်္ခိပိတွာ ဒဿေတိ သင်္ဂီတိကာရကော ဝသီဂဏော။ ယဒိ ဧဝံ ယထာ နိဒါနမ္ပိ ပုစ္ဆိ, ပုဂ္ဂလမ္ပိ ပုစ္ဆီတိ ဧတ္ထ ပုစ္ဆာက္ကမော ဒဿိတော, တထာ အာနန္ဒတ္ထေရဿ ဝိဿဇ္ဇနက္ကမောပိ ကိမတ္ထံ န ဒဿိတောတိ စေ? ဣမိနာနုက္ကမေန သင်္ဂဟံ ပဉ္စပိ နိကာယာ အနာရုဠှာတိ ဒဿနတ္ထံ။ ကထံ ပန အာရုဠှာတိ? အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ပဉ္စပိ နိကာယေ အနုက္ကမေနေဝ ပုစ္ဆိ, အာနန္ဒတ္ထေရော ပန အနုက္ကမေနေဝ ပုစ္ဆိတမ္ပိ အပုစ္ဆိတမ္ပိ တဿ တဿ သုတ္တဿ သဘာဝံ အန္တရာ ဥပ္ပန္နံ ဝတ္ထုံ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသက္ကမံ မာတိကာဝိဘင်္ဂက္ကမန္တိ ဧဝမာဒိသဗ္ဗံ အနုရူပဝစနံ ပက္ခိပိတွာ ဝိဿဇ္ဇေသိ, တေနေဝါဟ ‘‘ဧတေနေဝ ဥပါယေန ပဉ္စပိ နိကာယေ ပုစ္ဆီ’’တိ။ အထ ဝါ ‘‘အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ ရာဇာဂါရကေ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ရာဇာဂါရကေ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယ’’န္တိ ဥပ္ပဋိပါဋိဝစနေနပိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။ ‘‘အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ ဝိဟရတိ ရာဇာဂါရကေ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။
ဂဟကာရန္တိ ဣမဿ အတ္တဘာဝဂေဟဿ ကာရကံ တဏှာဝဍ္ဎကိံ ဂဝေသန္တော ယေန ဉာဏေန သက္ကာ သော ဒဋ္ဌုံ, တဿတ္ထာယ ဒီပင်္ကရပါဒမူလေ ကတာဘိနီဟာရော ဧတ္တကံ ကာလံ အနေကဇာတိသံသာရံ တံ ဉာဏံ အဝိန္ဒန္တော ဝိစရိန္တိ အတ္ထော။ ဒုက္ခာ ဇာတိ ပုနပ္ပုနန္တိ ဣဒံ ဂဟကာရကဂဝေသနဿ ကာရဏဝစနံ။ သဗ္ဗာ တေ ဖာသုကာတိ တဝ သဗ္ဗာ အနဝသေသကိလေသဖာသုကာ မယာ ဘဂ္ဂါ။ ဂဟကူဋံ နာမ အဝိဇ္ဇာ။ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏံ သောမနဿမယံ။ န ဟိ သောမနဿမယံ ဉာဏံ ခန္ဓသဘာဝဘေဒတော။ ဒဠှီကမ္မသိထိလကရဏပ္ပယောဇနာတိ ယေဘုယျတာယ ဝုတ္တံ,
တံ ပန တတ္ထ တတ္ထ ပကာသယိဿာမ။ အညမညသင်္ကရဝိရဟိတေ ဓမ္မေ စ ဝိနယေ စာတိ ဧတ္ထ ပါဏာတိပါတော အကုသလန္တိ ဧဝမာဒီသု မရဏာဓိပ္ပါယဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကပ္ပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ စေတနာ အကုသလံ, န ပါဏသင်္ခါတဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒကသင်္ခါတော အတိပါတော။ တထာ အဒိန္နဿ ပရသန္တကဿ အာဒါနသင်္ခါတာ ဝိညတ္တိ အဗျာကတော ဓမ္မော, တဗ္ဗိညတ္တိသမုဋ္ဌာပိကာ ထေယျစေတနာ အကုသလော ဓမ္မောတိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၂၇) ဧဝမာဒိနာ အညမညသင်္ကရဝိရဟိတေ ဓမ္မေ ပဋိဗလော ဝိနေတုံ။ ဇာတရူပရဇတံ ပရသန္တကံ ထေယျစိတ္တေန ဂဏှန္တဿ ယထာဝတ္ထုံ ပါရာဇိကထုလ္လစ္စယဒုက္ကဋေသု အညတရံ, ဘဏ္ဍာဂါရိကသီသေန ဒိယျမာနံ ဂဏှန္တဿ ပါစိတ္တိယံ, အတ္တတ္ထာယ ဂဏှန္တဿ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ, ကေဝလံ လောလတာယ ဂဏှန္တဿ အနာမာသဒုက္ကဋံ, ရူပိယဆဍ္ဍကသမ္မတဿ အနာပတ္တီတိ ဧဝံ အညမညသင်္ကရဝိရဟိတေ ဝိနယေပိ ပဋိဗလော ဝိနေတုန္တိ အတ္ထော။ ဘာဝေတီတိ ဝဍ္ဎေတိ, ဧတေန ဖလဝသေန ဇဝနဝသေန စ စိတ္တဿ ဝုဒ္ဓိံ ဒဿေတိ။ ‘‘အဝိသိဋ္ဌ’’န္တိ ပါဌော, သာဓာရဏန္တိ အတ္ထော။
ဒေသေန္တဿ ဝသေနေတ္ထ, ဒေသနာ ပိဋကတ္တယံ၊
သာသိတဗ္ဗဝသေနေတံ, သာသနန္တိပိ ဝုစ္စတိ။
ကထေတဗ္ဗဿ အတ္ထဿ, ဝသေနာပိ ကထာတိ စ၊
ဒေသနာ သာသနာ ကထာ, ဘေဒမ္ပေဝံ ပကာသယေ။
သာသနဿ နပုံသကတ္တာ ‘‘ယထာ…ပေ… ဓမ္မသာသနာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒုစ္စရိတသံကိလေသံ နာမ အတ္ထတော စေတနာ, တထာကာရပ္ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေါ ဝါ။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ပဝတ္တတ္တာ ဝိပဿနာစိတ္တာနိ ဝိသယတော လောကိယာ’ဘိသမယော အသမ္မောဟတော လောကုတ္တရော, လောကုတ္တရော ဧဝ ဝါ အဘိသမယော ဝိသယတော နိဗ္ဗာနသင်္ခါတဿ အတ္ထဿ, ဣတရဿ မဂ္ဂါဒိကဿ အသမ္မောဟတောတိပိ ဧကေ။ ဧတ္ထ ‘‘ပဋိဝေဓော’’တိ ဝုတ္တံ ဉာဏံ, တံ ကထံ ဂမ္ဘီရန္တိ စေ? ဂမ္ဘီရဿ ဥဒကဿ ပမာဏဂ္ဂဟဏကာလေ ဒီဃေန ပမာဏေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ဧဝံ အလဗ္ဘနေယျဘာဝဒဿနတ္ထံ ဣဒါနီတိ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ယဿ စတ္ထာယ မဂ္ဂဖလတ္ထာယ။ တဉ္စ အတ္ထံ နာနုဘောန္တိ နာဓိဂစ္ဆန္တိ ကဉ္စိ အတ္တနာ အဓိပ္ပေတံ, ဣတိဝါဒပမောက္ခဉ္စ။ ကသ္မာ? အတ္ထဿ အနုပပရိက္ခိတွာ ဂဟိတတ္တာ။ အဓိဂတဖလတ္တာ ပဋိဝိဒ္ဓါကုပ္ပေါ။ ပုန
ခီဏာသဝဂ္ဂဟဏေန အရဟန္တမေဝ ဒဿေတိ, န သေက္ခံ။ သော ဟိ ယထာ ဘဏ္ဍာဂါရိကော ရညော ကဋကမကုဋာဒိံ ဂေါပေတွာ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ ဥပနေတိ, ဧဝံ သဟေတုကာနံ သတ္တာနံ မဂ္ဂဖလတ္ထာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တာသံယေဝ တတ္ထ ဝိနယပိဋကေ ပဘေဒတော ဝုတ္တတ္တာ, ဝါယမိတွာ တာ ဧဝ ပါပုဏာတီတိ အာစရိယာ။ ကိမတ္ထံ တိဿောဝ ဝိဇ္ဇာ တတ္ထ ဝိဘတ္တာတိ? သီလသမ္ပတ္တိယာ ဧတပရမုပနိဿယဘာဝတော။ ‘‘အပရေဟိပိ သတ္တဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဝိနယဓရော ဟောတိ။ အာပတ္တိံ ဇာနာတိ, အနာပတ္တိံ, လဟုကံ အာပတ္တိံ, ဂရုကံ အာပတ္တိံ, အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ…ပေ… ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ…ပေ… အာသဝါနဉ္စ ခယာ…ပေ… ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၇) သုတ္တမေတ္ထ သာဓကံ။ ဝိနယံ ပရိယာပုဏိတွာ သီလသမ္ပတ္တိံ နိဿာယ အာသဝက္ခယဉာဏေန သဟေဝ ဝိယ ဒိဗ္ဗစက္ခုပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာနိ ပဋိလဘတိ။ ဝိသုံ ဧတေသံ ပရိကမ္မကိစ္စံ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ တာသံယေဝါတိ ဝုတ္တန္တိ စ ဝဒန္တိ ဧကေ။ အဘိဓမ္မေ ပန တိဿောဝိဇ္ဇာ ဆ အဘိညာ စတဿော စ ပဋိသမ္ဘိဒါ အညေ စ သမ္မပ္ပဓာနာဒယော ဂုဏဝိသေသာ ဝိဘတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ ဝိဘတ္တာ, တထာပိ ဝိသေသတော ပညာဇာတိကတ္တာ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ပါပုဏာတီတိ ဒဿနတ္ထံ တာသံ တတ္ထေဝါတိ အဝဓာရဏဝိပလ္လာသော ကတော။ အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတေန ဓမ္မေနာတိ ပါဌသေသော။ ကတ္တရိ စေတံ ကရဏဝစနံ, ဟေတုတ္ထေ စ, အတ္တနာ ဒုဂ္ဂဟိတဟေတူတိ အဓိပ္ပါယော။ ကသ္မာ ပနာတိ ‘‘အနုလောမိကော’’တိ ဝုတ္တတ္ထံ ဒီပေတိ။
ပဌမမဟာသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော။
ဒုတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ
ပန္နဘာရာတိ ပတိတက္ခန္ဓဘာရာ။ ‘‘ဘာရာ ဟဝေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၂၂) ဟိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သမ္မုခါ ဘဝိဿာမ န ဘဝိဿာမာ’’တိ ဝတ္တာရော။ တေသု ဒဟရာ ကိရ။ ဇမ္မိန္တိ လာမကံ။
ဒုတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော။
တတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဗြဟ္မလောကာ စဝိတွာတိ ဧတ္ထ စတ္တာရော မဂ္ဂါ ပဉ္စာနန္တရိယာနိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ ဣမေယေဝ နိယတာ, န မဟဂ္ဂတာ, တသ္မာ ပဏိဓိဝသေန ဟေဋ္ဌုပပတ္တိပိ ဟောတိ။ အတိစ္ဆထာတိ အတိစ္စ ဣစ္ဆထ, ဂန္တွာ ဘိက္ခံ ပရိယေသထာတိ အဓိပ္ပါယော။ ကေဋုဘံ နာမ ကဗျကရဏဝိဓိယုတ္တံ သတ္ထံ။ ကိရိယာကပ္ပံ ဣတျေကေ, ကတ္တာချာဒိလက္ခဏယုတ္တသတ္ထံ။ အသန္ဓိမိတ္တာတိ တဿာ နာမံ။ တဿာ ကိရ သရီရေ သန္ဓယော န ပညာယန္တိ, မဓုသိတ္ထကေန ကတံ ဝိယ သရီရံ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘‘ဧဝံနာမိကာ ဇာတာ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ မာဂဓကေန ပတ္ထေန စတ္တာရော ပတ္ထာ အာဠှကံ, စတ္တာရိ အာဠှကာနိ ဒေါဏံ, စတုဒေါဏာ မာနိကာ, စတုမာနိကာ ခါရိကာ, ဝီသတိခါရိကော ဝါဟောတိ။ ကေထုမာလာတိ ‘‘သီသတော ဥဋ္ဌဟိတွာ ဌိတော ဩဘာသပုဉ္ဇော’’တိ ဝဒန္တိ။ ရာဇိဒ္ဓိအဓိကာရပ္ပသင်္ဂေနေတံ ဝတ္ထု ဝုတ္တံ, နာနုက္ကမေန။ အနုက္ကမေန ပန ဗုဒ္ဓသာသနာဝဟာရံ ဝတ္ထုံ ဒီပေန္တော ‘‘ရာဇာ ကိရာ’’တိအာဒိမာဟ။ ကိလေသဒမနေန ဒန္တံ။ ကာယဝါစာဟိ ဂုတ္တံ။ ‘‘ပါစီနမုခေါ’’တိပိ ပါဌော အတ္ထိ။ ပုဗ္ဗေ ဇေဋ္ဌဘာတိကတ္တာ တေနေဝ ပရိစယေန ပတ္တဂ္ဂဟဏတ္ထာယ အာကာရံ ဒဿေတိ။ အဘာသီတိ ‘‘ဘာသိဿာမီ’’တိ ဝိတက္ကေသိ။ အပရေ ‘‘အညာတန္တိ ဝုတ္တေပိ သဗ္ဗံ အဘဏီ’’တိ ဝဒန္တိ။ အမတန္တိ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတာယ နိဝတ္တိယာ သဂုဏာဓိဝစနံ, တဿာ အပ္ပမာဒေါ ပဒံ မဂ္ဂေါ။ မစ္စူတိ ပဝတ္တိယာ သဒေါသာဓိဝစနံ, တဿာ ပမာဒေါ ပဒံ မဂ္ဂေါတိ ဧဝံ စတ္တာရိ သစ္စာနိ သန္ဒဿိတာနိ ဟောန္တိ။ သံဃသရဏဂတတ္တာ သံဃနိဿိတာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ဘဏ္ဍုကမ္မဿ ဝါ တဒါယတ္တတ္တာ။ နိဂြောဓတ္ထေရဿာနုဘာဝကိတ္တနာဓိကာရတ္တာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမ္ပိ ပစ္ဆာ ဝတ္တဗ္ဗမ္ပိ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ အာဟ ‘‘ပုန ရာဇာ အသောကာရာမံ နာမ မဟာဝိဟာရံ ကာရေတွာ သဋ္ဌိသဟဿာနိ…ပေ… စတုရာသီတိဝိဟာရသဟဿာနိ ကာရာပေသီ’’တိ။ ‘‘ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကဿ ဝါ ပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ’’တိ ဝစနတော သေက္ခာဝ ပရမတ္ထတော ဒါယာဒါ, တထာပိ ထေရော မဟိန္ဒကုမာရဿ ပဗ္ဗဇ္ဇတ္ထံ ဧကေန ပရိယာယေန လောကဓမ္မသိဒ္ဓေန ဧဝမာဟ ‘‘ယော ကောစိ မဟာရာဇ…ပေ… ဩရသံ ပုတ္တ’’န္တိ။ ဝုတ္တဉှိ ဝေဒေ –
‘‘အင်္ဂါ အင်္ဂါ သမ္ဘဝသိ, ဟဒယာ အဓိဇာယသေ၊
အတ္တာ ဝေ ပုတ္တော နာမာသိ, သ ဇီဝ သရဒေါသတ’’န္တိ။
တသ္မာ ဣမိနာ ပရိယာယေန ဩရသော ပုတ္တော မာတာပိတူဟိ ပဗ္ဗဇိတော စေ, အတ္ထတော တေ သယံ ပဗ္ဗဇိတာ ဝိယ ဟောန္တိ။ ဓမ္မကထိကာ ကသ္မာ နာရောစေန္တိ? ရာဇာ ‘‘ထေရံ ဂဏှိတွာ အာဂစ္ဆထာ’’တိ အမစ္စေ ပေသေသိ, ဓမ္မကထိကာ ထေရဿ အာဂမနကာလေ ပရိဝါရတ္ထာယ ပေသိတာ, တသ္မာ။ အပိစ တေန ဝုတ္တဝိဓိနာဝ ဝဒန္တိ စဏ္ဍတ္တာ, စဏ္ဍဘာဝေါ စဿ ‘‘အမ္ဗံ ဆိန္ဒိတွာ ဝေဠုယာ ဝတိံ ကရောဟီ’’တိ ဝုတ္တအမစ္စဝတ္ထုနာ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော။ ကသ္မာ ပန ဓမ္မကထိကာ ရာဇာဏာပနံ ကရောန္တီတိ? ‘‘သာသနံ ပဂ္ဂဟေတုံ သမတ္ထော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဒီပကတိတ္တိရောတိ ကူဋတိတ္တိရော။ အယံ ပန ကူဋတိတ္တိရကမ္မေ နိယုတ္တောပိ သုဒ္ဓစိတ္တော, တသ္မာ တာပသံ ပုစ္ဆိ။ သာဏိပါကာရန္တိ သာဏိပါကာရေန။ ဝိဘဇိတွာ ဝဒတီတိ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ ‘‘အတ္ထိ ခွေသ ဗြာဟ္မဏ ပရိယာယော’’တိအာဒိနာ (ပါရာ။ ၅)။ အပိစ သဿတဝါဒီ စ ဘဂဝါ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, အဇာတံ အဘူတံ အသင်္ခတ’’န္တိအာဒိ (ဣတိဝု။ ၄၃)-ဝစနတော။ ဧကစ္စသဿတိကော စ ‘‘သပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ, အပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၇) ဝစနတော။ အန္တာနန္တိကော စ –
‘‘ဂမနေန န ပတ္တဗ္ဗော, လောကဿန္တော ကုဒါစနံ၊
န စ အပ္ပတွာ လောကန္တံ, ဒုက္ခာ အတ္ထိ ပမောစနံ’’။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၀၇၊ အ။ နိ။ ၄။၄၅)၊
‘‘အနမတဂ္ဂေါယံ, ဘိက္ခဝေ, သံသာရော ပုဗ္ဗကောဋိ န ပညာယတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂၄၊ စူဠနိ။ ကပ္ပမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၆၁) ဝစနတော။ အမရာဝိက္ခေပိကပက္ခမ္ပိ ဤသကံ ဘဇတိ ဘဂဝါ ‘‘သဿတော လောကောတိ အဗျာကတမေတံ အသဿတော လောကောတိ အဗျာကတမေတ’’န္တိအာဒိအဗျာကတဝတ္ထုဒီပနတော သမ္မုတိသစ္စဒီပနတော စ။ တဉှိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဒိဝသေန န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယထာဟ ‘‘အာကိဉ္စညာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏန္တိပီ’’တိအာဒိ (ဓ။ သ။ ၁၄၃၇)။ တထာ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နိကပက္ခမ္ပိ ဘဇတိ ‘‘လဒ္ဓါ မုဓာ နိဗ္ဗုတိံ ဘုဉ္ဇမာနာ’’တိ (ခု။ ပါ။ ၆။၇၊ သု။ နိ။ ၂၃၀) ဝစနတော။ တတ္ထ ဟိ မုဓာတိ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နဝေဝစနံ။ သညီဝါဒါဒိကော စ ဘဂဝါ သညီဘဝအသညီဘဝနေဝသညီနာသညီဘဝဝသေန။ ဥစ္ဆေဒဝါဒီ စ ‘‘အဟဉှိ, ဗြာဟ္မဏ, ဥစ္ဆေဒံ ဝဒါမိ ရာဂဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၆) ဝစနတော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒီ စ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၃၊ ဒီ။ နိ။ ၂။၂၁၅၊ သံ။ နိ။ ၃။၃၅) ဝစနတော, ‘‘နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၆) ဝစနတော, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ
နိရောဓသမာပတ္တိဒီပနတော စ။ ဧဝံ တေန တေန ပရိယာယေန တထာ တထာ ဝေနေယျဇ္ဈာသယာနုရူပံ ဝိဘဇိတွာ ဝဒတီတိ ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ ဘဂဝါတိ။
တတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော။
ပုပ္ဖနာမော သုမနတ္ထေရော။ မဟာပဒုမတ္ထေရောတိ ဧကေ။ မဟိံသကမဏ္ဍလံ အန္ဓရဋ္ဌန္တိ ဝဒန္တိ။ ဓမ္မစက္ခု နာမ တယော မဂ္ဂါ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂန္တိ စ ဧကေ။ ပဉ္စပိ ရဋ္ဌာနိ ပဉ္စ စီနရဋ္ဌာနိ နာမ။ ရာဇဂဟေတိ ဒေဝိယာ ကတဝိဟာရေ။ သိလကူဋမှီတိ ပဗ္ဗတကူဋေ။ ဝဍ္ဎမာနန္တိ အလင်္ကရဏစုဏ္ဏံ။ အရိယဒေသေ အတီဝ သမ္မတံ ကိရ။ ဧကရသေန နာထကရဏာ ဣတိ ဒမိဠာ။ သာရပါမင်္ဂန္တိ ဥတ္တမံ ပါမင်္ဂံ။ ပေတဝတ္ထုအာဒိနာ သံဝေဇေတွာ အဘိသမယတ္ထံ သစ္စသံယုတ္တဉ္စ။ မေဃဝနုယျာနံ နာမ မဟာဝိဟာရဋ္ဌာနံ။ ‘‘ဒွါသဋ္ဌိယာ လေဏေသူ’’တိ ပါဌော။ ဒသဘာတိကန္တိ အဘယကုမာရာဒယော ဒသ, တေ ဣဓ န ဝုတ္တာ။ ဝုတ္ထဝဿော ပဝါရေတွာတိ စာတုမာသိနိယာ ပဝါရဏာယာတိ အတ္ထော။ ပဌမပဝါရဏာယ ဝါ ပဝါရေတွာ ဧကမာသံ တတ္ထေဝ ဝသိတွာ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာသိယံ အဝေါစ, အညထာ ‘‘ပုဏ္ဏမာယံ မဟာဝီရော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ န သက္ကာ ဂဟေတုံ။ မဟာဝီရောတိ ဗုဒ္ဓေါပစာရေန ဓာတုယော ဝဒတိ။ ဇင်္ဃပ္ပမာဏန္တိ ‘‘ထူပဿ ဇင်္ဃပ္ပမာဏ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ မာတုလဘာဂိနေယျာ စူဠောဒရမဟောဒရာ။ ဓရမာနဿ ဝိယ ဗုဒ္ဓဿ ရသ္မိ သရသရသ္မိ, ရညော လေခါသာသနံ အပ္ပေသိ, ဧဝဉ္စ မုခသာသနမဝေါစ။ ဒေါဏမတ္တာ မဂဓနာဠိယာ ဒွါဒသနာဠိမတ္တာ ကိရ။ ‘‘ပရိစ္ဆိန္နဋ္ဌာနေ ဆိဇ္ဇိတွာ’’တိ ပါဌော။ သဗ္ဗဒိသာဟိ ပဉ္စ ရသ္မိယော အာဝဋ္ဋေတွာတိ ပဉ္စဟိ ဖလေဟိ နိက္ခန္တတ္တာ ပဉ္စ, တာ ပန ဆဗ္ဗဏ္ဏာဝ။ ကတ္တိကဇုဏှပက္ခဿ ပါဋိပဒဒိဝသေတိ ဇုဏှပက္ခဿ ပဌမဒိဝသေတိ အတ္ထော။ မဟာဗောဓိဋ္ဌာနေ ပရိဝါရေတွာ ဌိတနာဂယက္ခာဒိဒေဝတာကုလာနိ။ ဂေါပကာ နာမ ရာဇပရိကမ္မိနော တထာဘာဝကိစ္စာ။ တေသံ ကုလာနံ နာမန္တိပိ ကေစိ။ ဥဒကာဒိဝါဟာ ကာလိင်္ဂါ။ ကာလိင်္ဂေသု ဇနပဒေသု ဇာတိသမ္ပန္နံ ကုလံ ကာလိင်္ဂကုလန္တိ ကေစိ။
ပဌမပါဋိပဒဒိဝသေတိ ဒုတိယဥပေါသထဿ ပါဋိပဒဒိဝသေတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဌိတေဟိ သမုဒ္ဒဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ တံ ဌာနံ သမုဒ္ဒသာလဝတ္ထု။ သောဠသ ဇာတိသမ္ပန္နကုလာနိ အဋ္ဌ ဗြာဟ္မဏာမစ္စကုလာနိ။ မဟာအရိဋ္ဌတ္ထေရော
စေတိယဂိရိမှိ ပဗ္ဗဇိတော။ အမစ္စဿ ပရိဝေဏဋ္ဌာနေတိ သမ္ပတိကာလဝသေနာဟ။ မဟိန္ဒတ္ထေရော ဒွါဒသဝဿိကော ဟုတွာ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပံ သမ္ပတ္တော, တတ္ထ ဒွေ ဝဿာနိ ဝသိတွာ ဝိနယံ ပတိဋ္ဌာပေသိ, ဒွါသဋ္ဌိဝဿိကော ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗုတော။ ဝိနယော သံဝရတ္ထာယာတိ ဝိနယပိဋကံ, တဿ ပရိယာပုဏနံ ဝါ။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ သပ္ပစ္စယနာမရူပပရိဂ္ဂဟော။ မဂ္ဂါဒိပစ္စဝေက္ခဏေ အသတိ အန္တရာ ပရိနိဗ္ဗာနံ နာမ နတ္ထိ သေက္ခဿ မရဏံ ဝါ, သတိယေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ အာဟ ‘‘ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန’’န္တိ။ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယာတိ ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနုပါဒါယ အဂ္ဂဟေတွာ ဤသကမ္ပိ အနဝသေသေတွာ ပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ ဥပနိသာတိ ‘‘ဝိနယော သံဝရတ္ထာယာ’’တိအာဒိကာ ကာရဏပရမ္ပရာ။ ဧတ္တာဝတာ အတ္တဟိတနိပ္ဖတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပရဟိတနိပ္ဖတ္တိံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတဒတ္ထံ သောတာဝဓာန’’န္တိ အာဟ။ တဿတ္ထော – အတ္တနော ဝိနယကထနံ ဝိနယမန္တနဉ္စ ဥဂ္ဂဟေတုံ ပရေသံ သောတဿ ဩဒဟနံ သောတာဝဓာနံ။ တတော ဥဂ္ဂဟိတဝိနယကထာမန္တနာနံ တေသံ ဥပနိသာ ယထာဝုတ္တကာရဏပရမ္ပရာ သိဒ္ဓါယေဝါတိ န ပုန ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အညထာ ဧတဒတ္ထာ ဥပနိသာတိ ဣမိနာ ဝစနေနေဝ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနဿ သင်္ဂဟိတတ္တာ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနတော ဥဒ္ဓံ သောတာဝဓာနာသမ္ဘဝတော ဧတဒတ္ထံ သောတာဝဓာနန္တိ အန္တေ န သမ္ဘဝတီတိ နိရတ္ထကံ ဘဝေယျ, န စ နိရတ္ထကံ ပရဟိတနိပ္ဖတ္တိယာ မူလကာရဏဒဿနတ္ထတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဧဝံ ယထာ ယထာ ယံ ယံ, သမ္ဘဝေယျ ပဒံ ဣဓ၊
တံ တံ တထာ တထာ သဗ္ဗံ, ပယောဇေယျ ဝိစက္ခဏောတိ။
ဗာဟိရနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ
ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍော
ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
‘‘တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယာ အဝိဒူရေ ကလန္ဒဂါမော နာမ ဟောတီ’’တိ ဝိနယနိဒါနေ အာရဘိတဗ္ဗေ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍဿ အာရမ္ဘော ကိမတ္ထောတိ စေ? ဝုစ္စတေ – မူလတော ပဘုတိ ဝိနယနိဒါနံ ဒဿေတုံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ပဌမံ အာဝုသော ဥပါလိ ပါရာဇိကံ ကတ္ထ ပညတ္တန္တိ, ဝေသာလိယ’’န္တိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကသ္မာ? ကတ္ထ ပညတ္တန္တိ ဟိ နိဒါနပုစ္ဆာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘ပဌမဿ ပါရာဇိကဿ ကိံနိဒါန’’န္တိ ပုစ္ဆိတေ သာဓာရဏမဟာနိဒါနဝိဿဇ္ဇနံ အယုတ္တံ ဝိယာတိ? နာယုတ္တံ, သဗ္ဗေသံ သိက္ခာပဒါနံ ပါဋေက္ကံ နိဒါနဿ ပုဋ္ဌတ္တာ တဿ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗတ္တာ စ သဗ္ဗသာဓာရဏမဟာနိဒါနံ ပဌမမာဟ။ ဧကန္တေန ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနက္ကမေန ပါရာဇိကာဒီနိ သင်္ဂဟံ အာရောပိတာနိ။ ကထံ အာရောပိတာနီတိ စေ? အာယသ္မတာ မဟာကဿပေန အနုက္ကမေန သဗ္ဗောပိ ဝိနယော ပုစ္ဆိတော, ပုဋ္ဌေန စ အာယသ္မတာ ဥပါလိတ္ထေရေန ယထာသမ္ဘဝံ နိရန္တရံ ဝိဿဇ္ဇိတမေဝ။ အပုစ္ဆိတာနိပိ ဝိနီတဝတ္ထုအာဒီနိ ယုဇ္ဇမာနာနိ ဝတ္ထူနိ အန္တောကတွာ ဝိဿဇ္ဇနက္ကမေနေဝ ဂဏသဇ္ဈာယမကံသူတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညထာ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍံ ပဌမပါရာဇိကဿေဝ နိဒါနန္တိ ဝါ အနဓိကာရိကံ ဝါ နိပ္ပယောဇနံ ဝါ ပါဋေက္ကံ သိက္ခာပဒနိဒါနပုစ္ဆာနန္တရံ တဒေဝ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗန္တိ ဝါ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ အာဒိတော ပဘုတိ ဝိနယနိဒါနံ ဒဿေတုံ ‘‘တေန သမယေနာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။
ဣဒါနိ နိဒါနဘဏနေ ပယောဇနံ ဝက္ခာမ – ဝိနယဿအာဏာဒေသနတ္တာ ဘဂဝတော တာဝ အာဏာရဟဘာဝဒီပနံ, အာဏာဘူတဿ စ ဝိနယဿ အနညဝိသယဘာဝဒီပနံ, အာဏာယ ဌိတာနံ သာဝကာနံ မဟာနုဘာဝဒီပနဉ္စာတိ တိဝိဓမဿ ပယောဇနံ။ ကထံ? အာဏာသာသနာရဟော ဟိ ဘဂဝါ ပဟီနကိလေသတ္တာ, အဓိဂတဂုဏဝိသေသတ္တာ, လောကဇေဋ္ဌသေဋ္ဌတ္တာ, တာဒိဘာဝပ္ပတ္တတ္တာ စ, အရသရူပတာဒီဟိ အဋ္ဌဟိ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ အကမ္ပနတော ဘဂဝတော တာဒိဘာဝပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, အဋ္ဌန္နမ္ပိ တေသံ အက္ကောသဝတ္ထူနံ အတ္တနိ သမ္ဘဝပရိယာယဒီပနပါဠိယာ ပဟီနကိလေသတာ
ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စတုန္နံ ဈာနာနံ တိဿန္နဉ္စ ဝိဇ္ဇာနံ အဓိဂမပရိဒီပနေန အဓိဂတဂုဏဝိသေသတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘နာဟံ တံ ဗြာဟ္မဏ ပဿာမိ သဒေဝကေ…ပေ… မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’’တိ စ ‘‘ဇေဋ္ဌော သေဋ္ဌော လောကဿာ’’တိ စ ဝစနေန ဇေဋ္ဌသေဋ္ဌတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဣဒဉ္စ ဘဂဝတော အာဏာရဟဘာဝဒီပနပ္ပယောဇနံ။ ‘‘အာဂမေဟိ တွံ သာရိပုတ္တ, အာဂမေဟိ တွံ သာရိပုတ္တ, တထာဂတောဝ တတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿတီ’’တိ ဝစနံ အနညဝိသယဘာဝဒီပနံ။ ‘‘သာဓာဟံ, ဘန္တေ, ပထဝိံ ပရိဝတ္တေယျ’’န္တိ စ ‘‘ဧကာဟံ, ဘန္တေ, ပါဏိံ အဘိနိမ္မိနိဿာမီ’’တိ စ ‘‘သာဓု, ဘန္တေ, သဗ္ဗော ဘိက္ခုသံဃော ဥတ္တရကုရုံ ပိဏ္ဍာယ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ စ ဣမေဟိ ထေရဿ တီဟိ သီဟနာဒေဟိ အာဏာယ ဌိတာနံ သာဝကာနံ မဟာနုဘာဝတာဒီပနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သာဝတ္ထိယာဒီသု အဝိဟရိတွာ ကိမတ္ထံ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယမေဝ တဒါ ဝိဟာသီတိ စေ? နဠေရုယက္ခဿ ပီတိသဉ္ဇနနတ္ထံ, ဘိက္ခုသံဃဿ ဘိက္ခာဝသေန အကိလမနတ္ထံ, ဝေရဉ္ဇဗြာဟ္မဏဿ ပသာဒသဉ္ဇနနတ္ထံ, မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ အာနုဘာဝဒီပနဋ္ဌာနဘူတတ္တာ, သာရိပုတ္တတ္ထေရဿ ဝိနယပညတ္တိယာစနဟေတုဘူတပရိဝိတက္ကနဋ္ဌာနဘူတတ္တာ စ။ တေသု ပစ္ဆိမံ ဗလဝကာရဏံ, တေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တေန သမယေနာတိ ယေန ကာလေန အာယသ္မတော…ပေ… တေန ကာလေနာ’’တိ။ ပုရိမေသု စတူသု အသင်္ဂဟကာရဏေသု ပဌမေန ဘဂဝါ မေတ္တာဘာဝနာဒိနာ အမနုဿာနံ စိတ္တသံရက္ခဏေန ဘိက္ခူနံ အာဒရံ ဇနေတိ။ ဒုတိယေန ပရိသာဝစရေန ဘိက္ခုနာ ဧဝံ ပရိသာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ, ဧဝံ အပ္ပိစ္ဆေန သန္တုဋ္ဌေန စ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဝါ ဒဿေတိ။ တတိယေန ပစ္စယေ နိရပေက္ခေန ကုလာနုဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗောတိ။ စတုတ္ထေန ဧဝံ မဟာနုဘာဝေနာပိ ပစ္စယတ္ထံ န လောလုပ္ပံ ကာတဗ္ဗံ, ကေဝလံ ပရဒတ္တုပဇီဝိနာ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘တေနာတိအာဒိပါဌဿ…ပေ… ဝိနယဿတ္ထဝဏ္ဏန’’န္တိ ဝစနတော အညော တေနာတိအာဒိပါဌော, အညော ဝိနယော အာပဇ္ဇတိ။
‘‘တေနာတိအာဒိပါဌမှာ, ကော အညော ဝိနယော ဣဓ၊
တဿတ္ထံ ဒဿယန္တောဝ, ကရေ ဝိနယဝဏ္ဏန’’န္တိ။ –
စေ? နနု ဝုတ္တံ ပုဗ္ဗေဝ ‘‘ဣဒဉှိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အတ္တပစ္စက္ခဝစနံ န ဟောတီ’’တိအာဒိ, တသ္မာ ဥပါလိတ္ထေရေန ဝုတ္တဿ တေနာတိအာဒိပါဌဿ အတ္ထံ နာနပ္ပကာရတော ဒဿယန္တော ကရိဿာမိ ဝိနယဿ ဘဂဝတော အတ္တပစ္စက္ခဝစနဘူတဿ အတ္ထဝဏ္ဏနန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယဒိ ဧဝံ
‘‘တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝိဟရတီတိ ဧဝမာဒိဝစနပဋိမဏ္ဍိတနိဒါနံ ဝိနယပိဋကံ ကေန ဓာရိတ’’န္တိအာဒိဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတိ ‘‘တေန သမယေနာ’’တိအာဒိဝစနဿ ဝိနယပိဋကပရိယာပန္နဘာဝဒီပနတောတိ စေ? န, အညတ္ထေပိ တဗ္ဗောဟာရသိဒ္ဓိတော ‘‘နာနာဝိဓဘိတ္တိကမ္မပဋိမဏ္ဍိတဝသနော ပုရိသော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ဝိနယဿာဒိဘာဝေန သင်္ဂီတိကာရကေဟိ အနုညာတတ္တာ ဝိနယပရိယာပန္နတာပိ ယုဇ္ဇတိ တဿ ဝစနဿ။ ဧတ္ထာဟ – ယထာ သုတ္တန္တေ ‘‘ဧကံ သမယ’’န္တိ စ, အဘိဓမ္မေ စ ‘‘ယသ္မိံ သမယေ’’တိ အနိယမတော ဝုတ္တံ, တထာ အဝတွာ ဣဓ ‘‘တေန သမယေနာ’’တိ ပဌမံ တံနိဒ္ဒေသောဝ ကသ္မာ ဝုတ္တောတိ? ဝုစ္စတေ – တဿ တဿ သိက္ခာပဒပညတ္တိသမယဿ, ယဿ ဝါ သိက္ခာပဒပညတ္တိဟေတုဘူတဿ သမယဿ ဟေတု ဘဂဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာသိ, တဿ စ သမယဿ အတီတဿ တေသံ သင်္ဂီတိကာရကာနံ ဝသီနံ သုဝိဒိတတ္တာ။ ကထံ? ‘‘ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ တေ ဥဇ္ဈာယန္တီ’’တိအာဒိဝစနတော, ‘‘အထ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသု’’န္တိ စ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ ဧတသ္မိံ နိဒါနေ သန္နိပါတာပေတွာ’’တိ စ ‘‘ဘိက္ခူနံ တဒနုစ္ဆဝိကံ တဒနု…ပေ… ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ သံဃသုဋ္ဌုတာယာ’’တိ စ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ’’တိ စ ခန္ဓကေသု စ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိအာဒိဝိနယက္ကမဿ ဝစနတော ယော သော သိက္ခာပဒပညတ္တိသမယော, တဿ တဿ ဝိနယက္ကမဿ သော ပညတ္တိသမယော စ သုဝိဒိတော တေသံ ပဉ္စသတာနံ ဓမ္မဓရာနံ ဘိက္ခူနံ, နာယံ နယော သုတ္တန္တာဘိဓမ္မေသု သမ္ဘဝတိ။ တသ္မာ သုဝိဒိတတ္တာ တေန သမယေန ဟေတုဘူတေန ဝိဟရတီတိ ဝိဟရတိပဒေန ဧကသမ္ဗန္ဓတ္တာ စ ပဌမံ ယံနိဒ္ဒေသာဒိနော အသမ္ဘဝတော စ ဝိနယပိဋကေ တံနိဒ္ဒေသောဝ ပဌမံ ဝုတ္တော။ ကထံ? ဧတ္ထ ‘‘ယေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယာ အဝိဒူရေ ကလန္ဒဂါမော နာမ ဟောတီ’’တိ ဝါ ‘‘ယေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလီ…ပေ… ဟောတီ’’တိ ဝါ အသမ္ဘဝတော ယံနိဒ္ဒေသေန အဝတွာ တံနိဒ္ဒေသဿေဝ သမ္ဘဝတော ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန…ပေ… ကလန္ဒဂါမော နာမ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ, ကေဝလံ သုဝိဒိတတ္တာ ဝါ။ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ယထာဝုတ္တနယေန နိယမနိဒ္ဒေသဝစနမေဝေတံ တံနိဒ္ဒေသတ္တာ, တထာပိ သမ္ပတိကာလဝသေန တဒိတရေသံ ဘိက္ခူနံ အဝိဒိတတ္တာ ‘‘အနိယမနိဒ္ဒေသဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘အယဉှိ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ဝိနယေ ယုတ္တီ’’တိ, တံ တဗ္ဗဟုလေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ယဒိ သဗ္ဗံ တေနာတိ ပဒံ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနံ ဘဝေယျ, တေန ဟိ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒန္တိ ဧတ္ထ ဣဒမ္ပိ ပုဗ္ဗေ သိဒ္ဓတ္ထံ တေနာတိ ပဒံ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနံ ဘဝေယျ။ ‘‘တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတီ’’တိအာဒီသု ဝုတ္တံ တေနာတိ ပဒဉ္စ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနံ ဘဝေယျ, န စ ဟောတိ, တသ္မာ ယေသံ တေန တံနိဒ္ဒေသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္ထော အဝိဒိတော, တေသံ ဝသေနာဟ ‘‘အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနမေတ’’န္တိ။ အထ ဝါ တတော ပဌမံ တဒတ္ထာဒဿနတော ပစ္ဆာပိ တံသမ္ဗန္ဓေန ယံနိဒ္ဒေသဒဿနတော စ ‘‘အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနမေတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ပုဗ္ဗဏှာဒီသု အယံ နာမာတိ အနိယမေတွာ ကာလပရိဒီပနဿ သမယသဒ္ဒဿ ဥပပဒဘာဝေနပိ ဧဝံ ဝတ္တုမရဟတိ ‘‘ယဒိဒံ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစန’’န္တိ။ အထ ဝါ ‘‘တေနာ’’တိ ဝုတ္တေ တေန ဃဋေန ပဋေနာတိ သဗ္ဗတ္ထပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ နိယမံ ကရောတိ ‘‘သမယေနာ’’တိ။ ကေန ပန သမယေန? ပရဘာဂေ အတ္ထတော သိဒ္ဓေန သာရိပုတ္တဿ ပရိဝိတက္ကသမယေန။ ဧတ္ထာဟ – ဝိတက္ကသမယော စေ ဣဓာဓိပ္ပေတော, ‘‘ပရတော ဣဓ ပန ဟေတုအတ္ထော ကရဏတ္ထော စ သမ္ဘဝတိ။ ယော ဟိ သော သိက္ခာပဒပညတ္တိသမယော သာရိပုတ္တာဒီဟိပိ ဒုဗ္ဗိညေယျော, တေန သမယေန ဟေတုဘူတေန ကရဏဘူတေန စာ’’တိအာဒိဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ? န, ဗာဟုလ္လေန ဝုတ္တတ္တာ။ သုတ္တန္တာဘိဓမ္မေသု ဝိယ အဝတွာ ဣဓ ဝိနယပိဋကေ ကရဏဝစနေန ကသ္မာ နိဒ္ဒေသောတိ ဟိ စောဒနာ။ တသ္မာ တဿာ ဝိဿဇ္ဇနေ ဗာဟုလ္လေန ကရဏဝစနပ္ပယောဇနံ ဝတ္တုကာမော အာစရိယော အာဟ ‘‘ယော သော သိက္ခာပဒပညတ္တိသမယော’’တိအာဒိ။ န သမ္ပတိ ဝုစ္စမာနဿေဝ ကရဏဝစနဿ ပယောဇနံ ဝတ္တုကာမော, ဣမဿ ပန ဟေတုအတ္ထောဝ သမ္ဘဝတိ, န ကရဏတ္ထော, တသ္မာ အာဟ ‘‘အပရဘာဂေ အတ္ထတော သိဒ္ဓေနာ’’တိအာဒိ။ သမယဉ္စာတိ အာဂမနပစ္စယသမဝါယံ တဒနုရူပကာလဉ္စ ဥပါဒါယာတိ အတ္ထော။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိဉ္စ အာဂမနကာလဉ္စ လဘိတွာ ဇာနိဿာမာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဧတ္ထာဟ – ယထာ ‘‘ဧကောဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ခဏော သမယော စာ’’တိ ဧတ္ထ ခဏသမယာနံ ဧကော အတ္ထော, တထာ ကာလဉ္စ သမယဉ္စ ဥပါဒါယာတိ ကာလသမယာနံ ဧကော အတ္ထော သိယာ, အပိစ အာဂမနပစ္စယသမဝါယော စေတ္ထ သမယော ကာလဿာပိ အာဂမနပစ္စယတ္တာ သမယဂ္ဂဟဏေနေဝ သော ဂဟိတောတိ ဝိသုံ ကာလော ကိမတ္ထံ ဂဟိတောတိ စ? ဝုစ္စတေ – အပ္ပေဝ နာမ သွေပီတိ ကာလဿ ပဌမံ နိယမိတတ္တာ န သမယော
ကာလတ္ထော။ တသ္မိံ သွေတိ နိယမိတကာလေ ဣတရေသံ အာဂမနပစ္စယာနံ သမဝါယံ ပဋိစ္စ ဥပသင်္ကမေယျာမ ယထာနိယမိတကာလေပိ ပုဗ္ဗဏှာဒိပ္ပဘေဒံ ယထာဝုတ္တသမဝါယာနုရူပံ ကာလဉ္စ ဥပါဒါယာတိ သွေတိ ပရိစ္ဆိန္နဒိဝသေ ပုဗ္ဗဏှာဒိကာလနိယတဘာဝံ ဒဿေတိ, တသ္မာ ကာလသမယာနံ န ဧကတ္ထတ္တာ ကာလဿ ဝိသုံ ဂဟဏမ္ပိ သာတ္ထကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ခဏေ ခဏေ တွံ ဘိက္ခု ဇာယသိ စ ဇီယသိ စ မီယသိ စေတိ ဘိက္ခုနိယာ သန္တိကေ အဘိက္ခဏံ ဂစ္ဆတီတိ (ပါစိ။ ၁၉၈) စ ခဏေ ခဏေ ဘာသတိ သတ္ထုသာသနန္တိ စ ခဏသဒ္ဒေါ အနေကတ္ထော, တထာ သမယသဒ္ဒေါ စ, တသ္မာ ဧကမေကေန နိယမေန္တော ‘‘ဧကောဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ခဏော စ သမယော စာ’’တိ အာဟ။ ခဏသမယာနံ အတ္ထော ဧကတ္ထော ယုဇ္ဇတိ ခဏော ဩကာသလာဘော, အဋ္ဌက္ခဏဝဇ္ဇိတော နဝမော ခဏောတိ အတ္ထော။ အတ္တနော အတ္တနော ဥစ္ဆေဒါဒယော ဒိဋ္ဌိဂတသင်္ခါတေ သမယေ ဧတ္ထ ပဝဒန္တီတိ သမယပ္ပဝါဒကော။ သွေဝ တိန္ဒုကာစီရသင်္ခါတာယ တိမ္ဗရုရုက္ခပန္တိယာ ပရိက္ခိတ္တတ္တာ တိန္ဒုကာစီရံ။ ဧကသာလကေတိ ဧကော သာလရုက္ခော။ ‘‘ကုဋိကာ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ အတ္ထာဘိသမယာတိ အတ္တနော ဟိတပဋိလာဘာ။ ဓီရောတိ စ ပဏ္ဍိတော ဝုစ္စတိ, နာညော။ သမ္မာ မာနာဘိသမယာတိ သုဋ္ဌု မာနဿ ပဟာနေန, သမုစ္ဆေဒဝသေန သုဋ္ဌု မာနပ္ပဟာနေနာတိ အတ္ထော။ ဒုက္ခဿ ပီဠနဋ္ဌောတိအာဒီသု ‘‘စတုန္နံ သစ္စာနံ စတူဟိ အာကာရေဟိ ပဋိဝေဓော’’တိအာဒီသု ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတဿ ဒုက္ခဿ ဒုက္ခာကာရတာယဋ္ဌော။ သင်္ခတဋ္ဌော ကာရဏုပ္ပတ္တိအတ္ထော, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သန္တာပဋ္ဌော။ သုခါယ ဝေဒနာယ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော။ ပီဠနဋ္ဌာဒိကောဝ အဘိသမယဋ္ဌောတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဂဗ္ဘောက္ကန္တိသမယောတိအာဒီသုပိ ပထဝီကမ္ပနအာလောကပါတုဘာဝါဒီဟိ ဒေဝမနုဿေသု ပါကဋော။ ဒုက္ကရကာရိကသမယောပိ ကာဠော သမဏော ဂေါတမော န ကာဠောတိအာဒိနာ ပါကဋော။ သတ္တသတ္တာဟာနိ စ အညာနိ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရသမယော။
အစ္စန္တမေဝ တံ သမယန္တိ အာရမ္ဘတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပတ္တသန္နိဋ္ဌာနာ, တာဝ အစ္စန္တသမ္ပယောဂေန တသ္မိံ သမယေ။ ကရုဏာဝိဟာရေန ဝိဟာသီတိ ကရုဏာကိစ္စဝိဟာရေန တသ္မိံ သမယေ ဝိဟာသီတိ အတ္ထော။ တံ သမယဉှိ ကရုဏာကိစ္စသမယံ။ ဉာဏကိစ္စံ ကရုဏာကိစ္စန္တိ ဒွေ ဘဂဝတော ကိစ္စာနိ, အဘိသမ္ဗောဓိ ဉာဏကိစ္စံ, မဟာကရုဏာသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတွာ
ဝေနေယျသတ္တာဝလောကနံ ကတွာ တဒနုရူပကရဏံ ကရုဏာကိစ္စံ။ ‘‘သန္နိပတိတာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒွယံ ကရဏီယ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၇၃၊ ဥဒါ။ ၁၂, ၂၈) ဟိ ဝုတ္တံ, တံ ဘဂဝါပိ ကရောတိယေဝ။ အထ ဝါ အာဂန္တုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ အာဒိသမာယောဂဉ္စ။ တတ္ထ ကရုဏာကိစ္စံ ဝိဟာရံ ဒဿေန္တော ‘‘ကရုဏာဝိဟာရေန ဝိဟာသီ’’တိ အာဟ။ အဓိကရဏဉှိ ကာလတ္ထောတိ ဧတ္ထ ဟိ-ကာရော ကာရဏတ္ထော။ တတ္ထ ဟိ အဘိဓမ္မေ ကာလသမူဟခဏသမဝါယဟေတုသင်္ခါတဝသေန ပဉ္စဝိဓော သမယဋ္ဌော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကာလသမူဟဋ္ဌော သမယော ကထံ အဓိကရဏံ ဟောတိ? အဓိကရဏမုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ ပုဗ္ဗဏှေ ဇာတောတိ ယထာ, ဧဝံ ကာလဋ္ဌော သမယသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကထံ ရာသဋ္ဌော? ယဝရာသိမှိ ဇာတောတိ ယထာ။ တသ္မာ ယသ္မိံ ကာလေ ပုဉ္ဇေ ဝါ စိတ္တံ သမုပ္ပန္နံ, တသ္မိံ ကာလေ ပုဉ္ဇေ ဝါ ဖဿာဒယော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဓိကရဏဉှီတိ ဧတ္ထ အဘိဓမ္မေ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ အဓိကရဏံ ကာလဋ္ဌော သမူဟဋ္ဌော စ ဟောတိ, ‘‘ယသ္မိံ သမယေ’’တိ ဝုတ္တံ အဓိကရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဒါနိ ဘာဝေနဘာဝလက္ခဏဉ္စ ဒဿေန္တော ‘‘တတ္ထ ဝုတ္တာန’’မိစ္စာဒိမာဟ။ တတ္ထ အဘိဓမ္မေ ဝုတ္တာနံ ဘာဝေါ နာမ ကိန္တိ? ဥပ္ပတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနတာ, သာ တေသံ တတ္ထ ဝုတ္တာနံ ဖဿာဒိဓမ္မာနံ, သာ ပန သမယဿ ဘာဝေန ဘာဝေါ လက္ခီယတိ ဉာယတိ, တသ္မာ တတ္ထ ဘုမ္မဝစနနိဒ္ဒေသော ကတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
တတ္ထ ခဏော နာမ အဋ္ဌက္ခဏဝိနိမုတ္တော နဝမော ခဏော, တသ္မိံ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သမဝါယော နာမ စက္ခုန္ဒြိယာဒိကာရဏသာမဂ္ဂီ, တသ္မိံ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဟေတု နာမ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ။ တသ္မာ တသ္မိံ ခဏကာရဏသမဝါယဟေတုမှိ သတိ တေသံ ဖဿာဒီနံ ဘာဝေါ ဝိဇ္ဇမာနတာ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဓ ပန ဟေတုအတ္ထော ကရဏတ္ထော စ သမ္ဘဝတီတိ ဧတ္ထ အတ္ထဒွယမေကဿ သမ္ဘဝတီတိ ဣဓ ဝိနယေ ဝုတ္တဿ သမယသဒ္ဒဿ ကတ္တုကရဏတ္ထေ တတိယာ ဟေတုမှိ စ ဣတျုတ္တတ္တာ။ သော ဒုဗ္ဗိညေယျောတိ ‘‘တထာဂတောဝ တတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေန သမယေနာတိ တဿ သမယဿ ကာရဏာ ‘‘အန္နေန ဝသတိ ဝိဇ္ဇာယ ဝသတီ’’တိ ယထာ, အန္နံ ဝါ ဝိဇ္ဇံ ဝါ လဘာမီတိ တဒတ္ထံ ဝသတီတျတ္ထော။ ဧဝံ ‘‘တေန သမယေန ဝိဟရတီ’’တိ ဝုတ္တေ ဟေတွတ္ထေ တတိယာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, တသ္မာ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ သမယဉ္စ ဝီတိက္ကမဉ္စ ဩလောကယမာနော တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတိယပါရာဇိကာဒီသု ‘‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘိက္ခဝေ
အဒ္ဓမာသံ, ပဋိသလ္လီယိတု’’န္တိ (ပါရာ။ ၁၆၂) ဧဝမာဒီသု ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, တသ္မာ ဒုတိယာ ကာလဒ္ဓါနေ အစ္စန္တသံယောဂေတိ ဒုတိယာတြ သမ္ဘဝတိ ‘‘မာသမဓီတေ ဒိဝသမဓီတေ’’တိ ယထာ။ ဣဓ ပန ဟေတုအတ္ထော ကရဏတ္ထော စ သမ္ဘဝတီတိ ဧတ္ထ ယဿ ကရဏဝစနဿ ဟေတုအတ္ထော သမ္ဘဝတိ, တေန သမယေန ဟေတုဘူတေန တံ တံ ဝတ္ထုဝီတိက္ကမသင်္ခါတံ ဝီတိက္ကမသမယသင်္ခါတံ ဝါ သိက္ခာပဒပညတ္တိဟေတုဉ္စ အပေက္ခမာနော ဘဂဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာသိ။ ယဿ ကရဏတ္ထော သမ္ဘဝတိ, တေန ကရဏဘူတေန သမယေန သမ္ပတ္တေန သိက္ခာပဒါနိ ပညာပယန္တော ဘဂဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာသီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘သုဒိန္နာဒီနံ ဝီတိက္ကမောဝ ကာရဏံ နာမ, တဿ နိယမဘူတော ကာလော ပန ကရဏမေဝ တံ ကာလံ အနတိက္ကမိတွာဝ သိက္ခာပဒဿ ပညပေတဗ္ဗတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ နိဒ္ဒေါသံ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘ဣဒံ ကရဏံ ပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ ပဌမံ ဝတ္တဗ္ဗမ္ပိ ပစ္ဆာ ဝုတ္တ’’န္တိ, တံ ဒုဝုတ္တံ။ ဟေတုအတ္ထတော ဟိ ယထာ ပစ္ဆာ ကရဏတ္ထော ယောဇိယမာနော အနုက္ကမေနေဝ ယောဂံ ဂစ္ဆတိ, တထာ စ ယောဇိတော။ ယံ ပန အဋ္ဌကထာစရိယော ပစ္ဆာ ဝုတ္တံ ဣဒံ ကရဏတ္ထံ ပဌမံ ယောဇေတွာ ပဌမံ ဝုတ္တံ ဟေတုအတ္ထံ ပစ္ဆာ ယောဇေသိ, တံ ယောဇနာသုခတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ အာစရိယေန လိခိတံ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ ယတ္ထ ယတ္ထ ‘‘အာစရိယေန လိခိတ’’န္တိ ဝါ ‘‘အာစရိယဿ တက္ကော’’တိ ဝါ ဝုစ္စတိ, တတ္ထ တတ္ထ အာစရိယော နာမ အာနန္ဒာစရိယော ကလသပုရဝါသီတိ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထာဟ – ယထာ သုတ္တန္တေ ‘‘ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ, တထာ ‘‘တေန သမယေန ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, အထ သဝေဝစနံ ဝတ္တုကာမော ထေရော, တထာဂတော သုဂတောတိအာဒီနိပိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ, အထ ဣမဿေဝ ပဒဒွယဿ ဂဟဏေ ကိဉ္စိ ပယောဇနံ အတ္ထိ, တံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? ဝုစ္စတေ – ကေသဉ္စိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပရမဂမ္ဘီရံ အဇ္ဈာသယက္ကမံ အဇာနတံ ‘‘အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေ အနာဒီနဝဒဿော…ပေ… အဘိဝိညာပေသီ’’တိအာဒိကံ (ပါရာ။ ၃၆) ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သုဒိန္နံ ပဋိပုစ္ဆီ’’တိအာဒိကဉ္စ (ပါရာ။ ၃၉) ‘‘သာဒိယိ တွံ ဘိက္ခူတိ။ နာဟံ ဘဂဝါ သာဒိယိ’’န္တိအာဒိကဉ္စ (ပါရာ။ ၇၂) တထာ ပုရာဏဝေါဟာရိကံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆိတွာ တေန ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒေန ဒုတိယပါရာဇိကပညာပနဉ္စ ဒေဝဒတ္တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာနုဇာနနဉ္စာတိ ဧဝမာဒိကံ ဝိနယပရိယတ္တိံ ဒိသွာ ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတံ ပဋိစ္စ သင်္ကာ သမ္ဘဝေယျ, ‘‘တထာ ကိံ ပန တုယှံ ဆဝဿ
ခေဠာသကဿာ’’တိ (စူဠဝ။ ၃၃၆) ဧဝမာဒိကံ ဖရုသဝစနပဋိသံယုတ္တံ ဝိနယပရိယတ္တိံ နိဿာယ ခီဏာသဝတ္တံ ပဋိစ္စ သင်္ကာ သမ္ဘဝေယျ, တဒုဘယသင်္ကာဝိနောဒနတ္ထံ အာယသ္မတာ ဥပါလိတ္ထေရေန ဣဒမေဝ ပဒဒွယဂ္ဂဟဏံ သဗ္ဗတ္ထ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေတံ ဒီပေတိ – ကာမံ သဗ္ဗဉေယျဗုဒ္ဓတ္တာ ဗုဒ္ဓေါယေဝ, ဘဂ္ဂသဗ္ဗဒေါသတ္တာ ဘဂဝါဝ, သော သတ္ထာတိ။ ပရတောပိ ဝုတ္တံ ‘‘ဇာနန္တာပိ တထာဂတာ ပုစ္ဆန္တိ…ပေ… အနတ္ထသံဟိတေ သေတုဃာတော တထာဂတာန’’န္တိ (ပါရာ။ ၁၆)။ သုတ္တန္တေ စ ဝုတ္တံ ‘‘သဏှေနပိ ကေသိ ဝိနေမိ ဖရုသေနပီ’’တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၄။၁၁၁)။
အသာဓာရဏဟေတုမှီတိ ဧတ္ထ ကုသလမူလာနိ န အကုသလာနံ ကဒါစိ မူလာနိ ဟောန္တိ, တထာ အကုသလမူလာနိ ကုသလာနံ, အဗျာကတမူလာနိ န ကဒါစိ ကုသလာနန္တိ အယမေဝ နယော လဗ္ဘတိ, ယသ္မာ ကုသလာ ဟေတူ တံသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၀၁ အာဒယော), တသ္မာ ကုသလာနိ ကုသလာနံယေဝါတိအာဒိနယော န လဗ္ဘတိ။ ပုစိ ဝုစ္စတေ ကုဋ္ဌာ, တေ မန္ဒယတိ နာသယတီတိ ပုစိမန္ဒော။ သတ္တာနံ ဟိတသုခနိပ္ဖါဒနာဓိမုတ္တတန္တိ ဧတ္ထ သာမညတော ဝုတ္တသတ္တေ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘မနုဿာနံ ဥပကာရဗဟုလတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဗဟုဇနဟိတာယာတိ ဗဟုနော ဇနဿ ဟိတတ္ထာယ။ ပညာသမ္ပတ္တိယာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကဟိတူပဒေသကော ဟိ ဘဂဝါ။ သုခါယာတိ သုခတ္ထာယ။ စာဂသမ္ပတ္တိယာ ဥပကာရကသုခသမ္ပဒါယကော ဟိ ဧသ။ မေတ္တာကရုဏာသမ္ပတ္တိယာ လောကာနုကမ္ပာယ မာတာပိတရော ဝိယ။ လောကဿ ရက္ခိတဂေါပိတာ ဟိ ဧသ။ ဒေဝမနုဿာနန္တိ ဧတ္ထ ဘဗ္ဗပုဂ္ဂလေ ဝေနေယျသတ္တေယေဝ ဂဟေတွာ တေသံ နိဗ္ဗာနမဂ္ဂဖလာဓိဂမာယ အတ္တနော ဥပ္ပတ္တိံ ဒဿေတိ။ ‘‘အတ္ထာယာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တေ ပရမတ္ထတ္ထာယ နိဗ္ဗာနာယ, ‘‘ဟိတာယာ’’တိ ဝုတ္တေ တံသမ္ပာပကမဂ္ဂတ္ထာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, မဂ္ဂတော ဥတ္တရိ ဟိတံ နာမ နတ္ထီတိ။ သုခါယာတိ ဖလသမာပတ္တိသုခတ္ထာယ တတော ဥတ္တရိ သုခါဘာဝတော။ ဒိဋ္ဌိသီလသံဃာတေနာတိ ဧတ္ထ သမာဓိံ ပညဉ္စ အဂ္ဂဟေတွာ ဒိဋ္ဌိသီလမတ္တဂ္ဂဟဏံ သဗ္ဗသေက္ခာသေက္ခသာမညတ္တာ။ ကောသမ္ဗကသုတ္တေပိ (မ။ နိ။ ၁။၄၉၂) ‘‘သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ, ဒိဋ္ဌိသာမညဂတော ဝိဟရတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏေန ပညာပိ ဂဟိတာတိ စေ? န, သောတာပန္နာဒီနမ္ပိ ပညာယ ပရိပူရကာရိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော, တသ္မာ ဧကလက္ခဏာနမ္ပိ တာသံ ပညာဒိဋ္ဌီနံ အဝတ္ထန္တရဘေဒေါ အတ္ထိ ဓိတိသမာဓိန္ဒြိယသမ္မာသမာဓီနံ
ဝိယ။ အညာသီတိ ဧတ္ထ သောတဒွါရာနုသာရေန ဉာတာ, အတ္ထာ သုတာတိ ဟိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သုတမေတံ, ဘော ဂေါတမ, ပါပကာ သမာစာရာ ဒိဿန္တိ စေဝ သုယျန္တိ စာ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ‘‘ဘိက္ခု ခေါ, ဥပါလိ, သံဃံ ဘိန္ဒတီ’’တိအာဒီသု (စူဠဝ။ ၃၅၄) ဝိယ အဝဓာရဏတ္ထေ ဝါ။ ဝေရဉ္ဇာယံ ဘဝေါ ဝိဇ္ဇမာနော။ ဣတ္ထမ္ဘူတဿ ဧဝံ ဘူတဿ။ ကထံ ဘူတဿ? သကျပုတ္တဿ သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတဿ, ဧဝံ ဟုတွာ ဌိတဿ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတောတိ အဘိသဒ္ဒေန ယောဂေ ဥပယောဂဝစနာနိ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။
ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ဧဝ မေတ္တံ ဘာဝေတိ, ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တတီတိ ဣမိနာ ကာမုပါဒါနဟေတု ကမ္မံ ကတွာ ကာမဘဝေ ဧဝ နိဗ္ဗတ္တတီတိဝါဒီနံ ဝါဒေါ ပဋိက္ခိတ္တောတိ ဝဒန္တိ, ‘‘ဗြဟ္မလောကေ ပဏီတာ ကာမာ’’တိ သုတွာ, ကပ္ပေတွာ ဝါ ပစ္ဆာ ‘‘တတ္ထ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိဿာမီ’’တိ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ တဒုပဂံ ကရောတီတိ ဗြဟ္မလောကေပိ ကာမနီယဋ္ဌေန ကာမာ, ‘‘တဒါရမ္မဏတ္တာ တဏှာ ကာမုပါဒါနန္တိ ဝုတ္တာ’’တိ စ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ကမ္မဉ္စ စက္ခုဿ ဇနကကာရဏံ, ကမ္မဿ မူလကာရဏံ တဏှာ, တသ္မာ န မူလကာရဏံ ဟောတိ ဇနကံ။ ရူပတဏှာဒယော ဒုက္ခသစ္စံ ခန္ဓပရိယာပန္နတ္တာ, ‘‘ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ, တမ္ပိ ဒုက္ခ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၈၇၊ မ။ နိ။ ၁။၁၃၁၊ ဝိဘ။ ၁၉၀) ဝစနတော စ။ တဿ မူလကာရဏဘာဝေန သမုဋ္ဌာပိကာတိ တဿ ကာရဏဘူတဿ ဣမဿ ခန္ဓပဉ္စကဿ သမုဋ္ဌာပိကာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၀၃) ဝစနတော တဿ ဧဝ ကာရဏန္တိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ အပိစ ‘‘ရူပါဒိ ဝိယ တဏှာပိ တဏှာယ ဥပ္ပတ္တိပ္ပဟာနဋ္ဌာန’’န္တိ ဝစနတော ရူပါဒိ ဝိယ တဏှာပိ ဒုက္ခသစ္စံ ကတံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ရူပတဏှာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ, ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၀၊ ဝိဘ။ ၂၀၃) စ ‘‘ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၁၊ မ။ နိ။ ၁။၁၃၄) စ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ‘‘သဗ္ဗာကာရေန ပန ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကံ ဒုက္ခဉ္စေဝ အရိယသစ္စဉ္စ အညတြ တဏှာယာ’’တိ ဝစနတော ဣဓ ရူပတဏှာဒယော ဒုက္ခသစ္စန္တိ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န, အညမညာသင်္ကရဘာဝေန ဒဿေတုံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တတ္တာ။ ယဒိ တဏှာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ န ဘဝေယျ, သစ္စဝိဘင်္ဂေ ‘‘တတ္ထ ကတမေ သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ။ သေယျထိဒံ,
ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော။။ပေ… ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော’’တိ (ဝိဘ။ ၂၀၂) ဧတ္ထ ‘‘ဌပေတွာ တဏှံ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ, န စ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဒုက္ခသစ္စပရိယာပန္နာ တဏှာတိ စေ? န, ဟေတုဖလသင်္ကရဒေါသပ္ပသင်္ဂတော။ န သင်္ကရဒေါသောတိ စေ? သစ္စဝိဘင်္ဂပါဠိယဉှိ ပဉ္စဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ သမုဒယသစ္စံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။
ကထံ? တဏှာတိ ဧကော ဝါရော, တဏှာ စ အဝသေသာ စ ကိလေသာတိ ဒုတိယော, တဏှာ စ အဝသေသာ စ ကိလေသာ အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာတိ တတိယော, တဏှာ စ အဝသေသာ စ ကိလေသာ အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနီတိ စတုတ္ထော, တဏှာ စ အဝသေသာ စ ကိလေသာ အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာတိ ပဉ္စမော ဝါရောတိ။ အာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ, တထာပိ အဘိဓမ္မဘာဇနိယေယေဝ, န အညသ္မိံ, သော စ နယော အရိယသစ္စနိဒ္ဒေသေ န လဗ္ဘတိ။ တထာ ဟိ တတ္ထ ‘‘စတ္တာရိ သစ္စာနိ’’စ္စေဝါဟ, သုတ္တန္တဘာဇနိယပဉှပုစ္ဆကေသု ဝိယ ‘‘စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနီ’’တိ န ဝုတ္တံ, တသ္မာ သုတ္တန္တဘာဇနိယောဝ ပမာဏံ တတ္ထ စ တဏှာယ ဝုတ္တတ္တာ။ ယထာဟ ‘‘တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ, ယာယံ တဏှာ ပေါနောဘဝိကာ…ပေ… သေယျထိဒံ, ကာမတဏှာ’’တိအာဒိ (ဝိဘ။ ၂၀၃)။ ‘‘ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၅) ဣမိနာ ပရိယာယေန ဝုတ္တတ္တာ တတ္ထ ဝုတ္တမ္ပိ ပမာဏမေဝ။ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၈၆ အာဒယော) ဝစနတော ‘‘ကသိဏာနီ’’တိ ဈာနာနိ ဝုတ္တာနိ။ ကေစိ ‘‘ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တပဋိဘာဂနိမိတ္တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ။ ‘‘ဒွတ္တိံသာကာရာပိ ပဏ္ဏတ္တိံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ပဋိကူလာတိ သတိ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနတော သတိဂေါစရာ ရူပါဒယော စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
သဒ္ဓါဟိရောတ္တပ္ပဗာဟုသစ္စဝီရိယာရမ္ဘောပဋ္ဌိတသတိသမ္ပဇညတာတိ ဣမေ သတ္တ သဒ္ဓမ္မာ နာမ။ သဘာဝတောတိ ဒုက္ခတော။ န စဝတီတိ ဒေဝေ သန္ဓာယ။ ဉာတေယျန္တိ ဉာတဗ္ဗံ။ ဒဋ္ဌေယျန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ပန ‘‘နာဟံ ဂမနေန လောကဿ အန္တံ ဉာတေယျ’’န္တိ ဝဒါမီတိ အတ္ထော။ လောကန္တိ ခန္ဓလောကံ။ ဂမနေန န ပတ္တဗ္ဗောတိ သရီရဂမနေန, အဂတိဂမနေန ဝါ န ပတ္တဗ္ဗော, အရိယဂမနေန လောကန္တံ ပတွာဝ ဒုက္ခာ အတ္ထိ ပမောစနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သမိတာဝီတိ သမိတကိလေသော။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ။ ယေ
ကေစိ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ, သဗ္ဗေ တေ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန ဧကော လောကောတိ အဓိပ္ပါယော။ သင်္ခါရာ ဟိ သကသကပစ္စယာယတ္တတာယ သတ္တာ ဝိသတ္တာ သတ္တာ နာမ။ ပရိဟရန္တိ ပရိစရန္တိ။ ဒိသာတိ ဥပယောဂဗဟုဝစနံ။ ဘန္တိ ပဋိဘန္တိ။ ကေ တေ? တေယေဝ ဝိရောစမာနာ ပဘဿရာ စန္ဒိမသူရိယာ။ အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ သင်္ခါရာဝ။ ‘‘သိနေရုဿ သမန္တတော’’တိ ဝစနတော ယုဂန္ဓရာဒယော သိနေရုံ ပရိက္ခိပိတွာ ပရိမဏ္ဍလာကာရေန ဌိတာတိ ဝဒန္တိ။ ပရိက္ခိပိတွာ အစ္စုဂ္ဂတော လောကဓာတု အယံ။ ‘‘မ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော’’တိ ဝဒန္တိ။ အညထာပိ လက္ခဏာဒိဘေဒတော သင်္ခါရလောကံ, အာသယာနုသယဘေဒတော သတ္တလောကံ, စက္ကဝါဠာဒိပရိမာဏတော ဩကာသလောကဉ္စ သဗ္ဗထာပိ ဝိဒိတတ္တာ လောကဝိဒူ။
ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ ကာမာဝစရံ ပရိတ္တံ လောကိယံ, တေန သဗ္ဗံ လောကံ ကထံ အဘိဝတိ? အသဒိသာနုဘာဝတ္တာ သဗ္ဗညုတညာဏံ ဝိယ။ တဉှိ အတ္တနော ဝိသယေ ဘဂဝတော သဗ္ဗညုတညာဏဂတိကံ, လဟုတရပ္ပဝတ္တိ စ ဘဝင်္ဂစိတ္တဒွယာနန္တရံ ဥပ္ပတ္တိတော။ န ကဿစိ ဧဝံလဟုတရံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အပိ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ, တဿ ကိရေသ စိတ္တဝါရော ပဉ္စဒသဘဝင်္ဂါနန္တရန္တိ။ အဂ္ဂိသိခဓူမသိခါ စ နာဂါ ကိရ သီဟဠဒီပေ။ အတ္ထဿ ဒီပကံ ပဒံ အတ္ထပဒံ။ ဧကတ္ထဒီပကံ ပဒံ, သဗ္ဗမေတံ ဝါကျန္တိ အတ္ထော။ အဋ္ဌ ဒိသာ နာမ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ, သမာပတ္တိယော ဝါ။ သတ္ထဝါဟော သတ္ထာတိ နိပါတိတော ယထာ ပိသိတာသော ပိသာစော။ ဥဒကေ မဏ္ဍူကော အဟံ အာသိံ, န ထလေ မဏ္ဍူကော, ဝါရိမတ္တမေဝ ဂေါစရော, တဿ မေ တဝ ဓမ္မံ သုဏန္တဿ သီသံ ဒဏ္ဍေန သန္နိရုမ္ဘိတွာတိ ပါဌသေသော။ အနာဒရတ္ထေ ဝါ သာမိဝစနံ။ ‘‘ဧတ္တကေနပိ ဧဝရူပါ ဣဒ္ဓိ ဘဝိဿတီ’’တိ သိတံ ကတွာ။ ဝိမောက္ခောတိ စေတ္ထ မဂ္ဂေါ, တဒနန္တရိကံ ဉာဏံ နာမ ဖလဉာဏံ, တသ္မိံ ခဏေ ဗုဒ္ဓေါ နာမ။ သဗ္ဗဿ ဗုဒ္ဓတ္တာတိ ကတ္တရိ။ ဗောဓေတာတိ ဟေတုကတ္တရိ။ သေဋ္ဌတ္ထဒီပကံ ဝစနံ သေဋ္ဌံ နာမ, တထာ ဥတ္တမံ။ သစ္ဆိကာပညတ္တီတိ သဗ္ဗဓမ္မာနံ သစ္ဆိကရဏဝသေန သယမ္ဘုတာ ပညတ္တိ, အတ္တနာ ဧဝ ဝါ ဉာတာ သစ္ဆိကတာတိပိ သစ္ဆိကာပညတ္တိ။ ဘဂီ ဘဂဝါ စီဝရပိဏ္ဍပါတာဒီနံ။ ဘဇီ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ။ ဘာဂီ အတ္ထဓမ္မဝိမုတ္တိရသဿ။ ရာဂါဒိကိလေသဂဏဘဂ္ဂမကာသိ။ ဘာဝိတတ္တနော ဘာဝိတကာယော။ ဘဝဿ အန္တံ နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂါဓိဂမေန တံ ဂတောတိ ဘဝန္တဂေါ။
‘‘လောဘံ, ဘိက္ခဝေ, ဧကံ ဓမ္မံ ပဇဟထာ’’တိအာဒိနာ (ဣတိဝု။ ၁) နယေန ဧကကာဒိဝသေနာဂတေ ဂဟေတွာ ဝဒတိ။ သံကိလေသတဏှာဒိဋ္ဌိဒုစ္စရိတသံကိလေသဝသေန အနိစ္စဒုက္ခမနတ္တာသုဘေသု နိစ္စန္တိအာဒိဝိပရိယေသာ။ စီဝရဟေတု ဝါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပိဏ္ဍပါတ သေနာသနဣတိဘဝါဘဝဟေတု ဝါ (အ။ နိ။ ၄။၉)။ စေတောခိလာ သတ္ထရိ ကင်္ခတိ, ဓမ္မေ, သံဃေ, သိက္ခာယ, သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတောတိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၁၉၊ ဝိဘ။ ၉၄၁) အာဂတာ ပဉ္စ။ ကာမေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ…ပေ… ကာယေ, ရူပေ, ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ, အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတီတိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၀၊ ဝိဘ။ ၉၄၁) အာဂတာ ပဉ္စ ဝိနိဗန္ဓာ။ ဝိဝါဒမူလာနိ ကောဓော ဥပနာဟော မက္ခော ပဠာသော ဣဿာ မစ္ဆရိယံ မာယာ သာဌေယျံ ထမ္ဘော သာရမ္ဘော သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသိတာ အာဓာနဂ္ဂါဟီ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂိတာ (အ။ နိ။ ၆။၃၆၊ ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၅)။ ဝိဘင်္ဂေ ပန ‘‘ကောဓော မက္ခော ဣဿာ သာဌေယျံ ပါပိစ္ဆတာ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသိတာ’’တိ (ဝိဘ။ ၉၄၄) အာဂတံ။ တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ, ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော, လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော, ဧဝံ ဆန္ဒရာဂေါ, အဇ္ဈောသာနံ, ပရိဂ္ဂဟော, မစ္ဆရိယံ, အာရက္ခော, အာရက္ခာဓိကရဏံ, ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါန…ပေ… အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တီတိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၀၄၊ ၃။၃၅၉၊ အ။ နိ။ ၉။၂၃၊ ဝိဘ။ ၉၆၃) ဝုတ္တာနံ။ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗဓမ္မတဏှာတိ ဆ, တာ ကာမဘဝဝိဘဝတဏှာဝသေနေဝ အဋ္ဌာရသ, တာ ဧဝ အဇ္ဈတ္တိကဿုပါဒါယ အဋ္ဌာရသ, ဗာဟိရဿုပါဒါယ အဋ္ဌာရသာတိ ဆတ္တိံသ, တာ အတီတေ ဆတ္တိံသ, အနာဂတေ ဆတ္တိံသ, ပစ္စုပ္ပန္နေ ဆတ္တိံသာတိ ဧဝံ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတာနီတိ။ မာရေတီတိ မာရော, ပမာဒေါ ‘‘ပမာဒေါ မစ္စုနော ပဒ’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၂၁) ဝစနတော။ သမ္မာအာဇီဝဝိနာသနတော ဝါ ကိလေသာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘မာရော’’တိ, ဝဓကူပမတ္တာ ခန္ဓာဝ မာရာ။ အဘိသင်္ခါရာ ဇာတိဒုက္ခာဘိနိဗ္ဗတ္တာပနတော, ဇာတဿ ဇရာဒိသမ္ဘဝတော စ မာရာ။ ဧကဘဝပရိယာပန္နဇီဝိတမာရဏတော မစ္စု မာရော။ အဏိမတာ နာမ ပရမာဏု ဝိယ အဒဿနူပဂမနံ။ လဃိမတာ သရီရေန, စိတ္တေန ဝါ သီဃဂမနံ။ မဟိမတာ စန္ဒိမသူရိယာဒီနမ္ပိပါဏိနာ ပရာမသနာဒိ။ ပတ္တိ နာမ ယထိစ္ဆိတဒေသပ္ပတ္တိ။ ပကာသနတာ, လာဘကဿတ္ထသာဓနံ ဝါ ပါကမ္မံ။ ဤသတ္တံ နာမ သယံဝသိတာ။ ဝသိတ္တံ နာမ အပရဝသိတာ။ ယတ္ထကာမာဝသာယိတံ နာမ ယတ္ထိစ္ဆတိ ယဒိစ္ဆတိ ယာဝဒိစ္ဆတိ, တတ္ထ တာဝ တဒတ္ထသာဓနံ။
ပီဠနသင်္ခတသန္တာပဝိပရိဏာမဋ္ဌေန ဝါ ဒုက္ခမရိယသစ္စန္တိအာဒိမှိ ဣဒံ စောဒနာပုဗ္ဗင်္ဂမံ အတ္ထဝိဿဇ္ဇနံ – ဒုက္ခာဒီနံ အညေပိ ရူပတဏှာဒယော အတ္ထာ အတ္ထိ, အထ ကသ္မာ စတ္တာရော ဧဝ ဝုတ္တာတိ စေ? အညသစ္စဒဿနဝသေန အာဝိဘာဝတော။
‘‘တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခေဉာဏံ, ဒုက္ခံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ’’တိအာဒိနာပိ (ဝိဘ။ ၇၉၄) နယေန ဧကေကသစ္စာရမ္မဏဝသေနာပိ သစ္စဉာဏံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယော, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခံ ပဿတိ, ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ သော ပဿတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၀၀) နယေန ဧကံ သစ္စံ အာရမ္မဏံ ကတွာ သေသေသု ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေနာပိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယဒါ ဧကေကံ သစ္စံ အာရမ္မဏံ ကရောတိ, တဒါ သမုဒယဒဿနေန တာဝ သဘာဝတော ပီဠနလက္ခဏဿာပိ ဒုက္ခဿ ယသ္မာ တံ အာယူဟနလက္ခဏေန သမုဒယေန အာယူဟိတံ သင်္ခတံ, တသ္မာဿ သော သင်္ခတဋ္ဌော အာဝိ ဘဝတိ။ ယသ္မာ ပန မဂ္ဂေါ ကိလေသသန္တာပဟရော သုသီတလော, တသ္မာဿ မဂ္ဂဒဿနေန သန္တာပဋ္ဌော အာဝိ ဘဝတိ နန္ဒဿ အစ္ဆရာဒဿနေန သုန္ဒရိယာ အနဘိရူပဘာဝေါ ဝိယ။ အဝိပရိဏာမဓမ္မဿ ပန နိရောဓဿ ဒဿနေန တဿ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော အာဝိ ဘဝတီတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ သဘာဝတော အာယူဟနလက္ခဏဿပိ သမုဒယဿ ဒုက္ခဒဿနေန နိဒါနဋ္ဌော အာဝိ ဘဝတိ အသပ္ပါယဘောဇနတော ဥပ္ပန္နဗျာဓိဒဿနေန ဘောဇနဿ ဗျာဓိနိဒါနဘာဝေါ ဝိယ။ ဝိသံယောဂဘူတဿ နိရောဓဿ ဒဿနေန သံယောဂဋ္ဌော။ နိယျာနဘူတဿ စ မဂ္ဂဿ ဒဿနေန ပလိဗောဓဋ္ဌောတိ။ တထာ နိဿရဏဿာပိ နိရောဓဿ အဝိဝေကဘူတဿ သမုဒယဿ ဒဿနေန ဝိဝေကဋ္ဌော အာဝိ ဘဝတိ။ မဂ္ဂဒဿနေန အသင်္ခတဋ္ဌော။ ဣမိနာ ဟိ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ မဂ္ဂေါ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော, သောပိ စ သပ္ပစ္စယတ္တာ သင်္ခတော ဧဝါတိ အပ္ပစ္စယဓမ္မဿ အသင်္ခတဘာဝေါ အတိဝိယ ပါကဋော ဟောတိ။ ဒုက္ခဒဿနေန ပနဿ အမတဋ္ဌော အာဝိ ဘဝတိ။ ဒုက္ခဉှိ ဝိသံ, အမတံ နိဗ္ဗာနန္တိ။ တထာ နိယျာနလက္ခဏဿာပိ မဂ္ဂဿ သမုဒယဒဿနေန ‘‘နာယံ ဟေတု နိဗ္ဗာနဿ ပတ္တိယာ, အယံ ဟေတူ’’တိ ဟေတွတ္ထော အာဝိ ဘဝတိ။ နိရောဓဒဿနေန ဒဿနဋ္ဌော ပရမသုခုမရူပါနိ ပဿတော ‘‘ဝိပ္ပသန္နံ ဝတ မေ စက္ခူ’’တိ စက္ခုဿ ဝိပ္ပသန္နဘာဝေါ ဝိယ။ ဒုက္ခဒဿနေန အဓိပတေယျဋ္ဌော အနေကရောဂါတုရကပဏဇနဒဿနေန ဣဿရဇနဿ ဥဠာရဘာဝေါ ဝိယာတိ ဧဝမေတ္ထ လက္ခဏဝသေန, ဧကဿ အညသစ္စဒဿနဝသေန စ ဣတရေသံ တိဏ္ဏံ
အာဝိဘာဝတော ဧကေကဿ စတ္တာရော အတ္ထာ ဝုတ္တာ။ ဥပဓိဝိဝေကော နိက္ကိလေသတာ။
ပဋိပက္ခံ အတ္ထယန္တီတိ ပစ္စတ္ထိကာ။ ပတိ ဝိရုဒ္ဓါ အမိတ္တာ ပစ္စာမိတ္တာ။ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတီတိ ဧတ္တာဝတာ ဘဂဝတော သဗ္ဗညုတံ ဒီပေတိ။ တေန ဉာဏသမ္ပတ္တိံ ဒီပေတွာ ဣဒါနိ ကရုဏာသမ္ပတ္တိံ ဒီပေတုံ ‘‘သော ဓမ္မံ ဒေသေသီ’’တိအာဒိမာဟ။ အထ ဝါ ကိံ သော ပဝေဒေသီတိ? ဉာဏံ, တံ သဗ္ဗံ တိလောကဟိတဘူတမေဝ။ သော ဓမ္မံ ဒေသေသီတိ ကီဒိသံ? ‘‘အာဒိကလျာဏ’’န္တိအာဒိ။ အနေန ဝစနေန ဝတ္တုံ အရဟဘာဝံ ဒီပေတိ။ သာသနဓမ္မောတိ ဩဝါဒပရိယတ္တိ။ ကိစ္စသုဒ္ဓိယာတိ ကိလေသပ္ပဟာနနိဗ္ဗာနာရမ္မဏကိစ္စသုဒ္ဓိယာ။ သာသနဗြဟ္မစရိယံ နာမ သိက္ခတ္တယံ, နဝကောဋိသဟဿာနီတိအာဒိကံ ဝါ။ မဂ္ဂမေဝ ဗြဟ္မစရိယံ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ။ တဿ ပကာသကံ ပိဋကတ္တယံ ဣဓ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ နာမ။ ဆသု အတ္ထပဒေသု သင်္ခေပတော ကာသနံ သင်္ကာသနံ။ အာဒိတော ကာသနံ ပကာသနံ။ ဥဘယမ္ပိ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒေသနံ ဝိဝရဏံ။ ပုန ဝိဘာဂကရဏံ ဝိဘဇနံ။ ဩပမ္မာဒိနာ ပါကဋကရဏံ ဥတ္တာနီကရဏံ။ သောတူနံ စိတ္တပရိတောသဇနနေန, စိတ္တနိသာနေန စ ပညာပနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဗျဉ္ဇနပဒေသု အက္ခရဏတော အက္ခရံ, ‘‘ဧကက္ခရပဒမက္ခရ’’န္တိ ဧကေ။ ဝိဘတ္တိအန္တံ ပဒံ။ ဗျဉ္ဇယတီတိ ဗျဉ္ဇနံ, ဝါကျံ။ ပဒသမုဒါယော ဝါ ဝါကျံ။ ဝိဘာဂပကာသော အာကာရော နာမ။ ဖုသတီတိ ဖဿောတိအာဒိ နိဗ္ဗစနံ နိရုတ္တိ, နိရုတ္တိယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌဿ အပဒေသော နိဒ္ဒေသော နာမ။ ဖုသတီတိ ဖဿော, သော တိဝိဓော – သုခဝေဒနီယော ဒုက္ခဝေဒနီယော အဒုက္ခမသုခဝေဒနီယောတိ။ ဧတေသု အယံ ယောဇနာ – အက္ခရေဟိ သင်္ကာသယတိ, ပဒေဟိ ပကာသယတိ, ဗျဉ္ဇနေဟိ ဝိဝရတိ, အာကာရေဟိ ဝိဘဇတိ, နိရုတ္တီဟိ ဥတ္တာနိံ ကရောတိ, နိဒ္ဒေသေဟိ ပညာပေတိ။ အက္ခရေဟိ ဝါ သင်္ကာသယိတွာ ပဒေဟိ ပကာသေတိ, ဗျဉ္ဇနေဟိ ဝိဝရိတွာ အာကာရေဟိ ဝိဘဇတိ, နိရုတ္တီဟိ ဥတ္တာနိံ ကတွာ နိဒ္ဒေသေဟိ ပညာပေတိ။ အက္ခရေဟိ ဝါ ဥဂ္ဃါဋေတွာ ပဒေဟိ ဝိနေတိ ဥဂ္ဃဋိတညုံ, ဗျဉ္ဇနေဟိ ဝိဝရိတွာ အာကာရေဟိ ဝိနေတိ ဝိပဉ္စိတညုံ, နိရုတ္တီဟိ နေတွာ နိဒ္ဒေသေဟိ ဝိနေတိ နေယျန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထောတိ ဘာသိတတ္ထော။ တဿေဝတ္ထဿ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော သကော သကော ဘာဝေါ ပဋိဝေဓော နာမ။ တံ ဥဘယမ္ပိ အတ္ထော နာမ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အတ္ထဂမ္ဘီရတာပဋိဝေဓဂမ္ဘီရတာဟိ သာတ္ထ’’န္တိ။ ဓမ္မောတိ ဝါ ဒေသနာတိ ဝါ ဗျဉ္ဇနမေဝ။ နိဒ္ဒေါသဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓံ သာသနဗြဟ္မစရိယံ,
သိက္ခတ္တယပရိဂ္ဂဟိတော မဂ္ဂေါ စ, ဥဘယမ္ပိ ဗြဟ္မစရိယပဒေန သင်္ဂဟိတံ။ ပဋိပတ္တိယာတိ ပဋိပတ္တိဟေတု။ အာဂမဗျတ္တိတောတိ ပုနပ္ပုနံ အဓီယမာနာ ခန္ဓာဒယော ပါကဋာ ဟောန္တိ။ ဒုရုတ္တသတ္ထာနိ အဓီယမာနာနိ သမ္မောဟမေဝါဝါဟန္တိ။
֍ * ၂-၃။ ကစ္စိ ခမနီယံ သီတုဏှာဒိ။ ကစ္စိ ယာပနီယံ ယထာလဒ္ဓေဟိ ဇီဝိတသာဓနေဟိ ဇီဝိတံ။ အပ္ပါဗာဓန္တိ အပ္ပေါပသဂ္ဂံ, အပ္ပါတင်္ကန္တိ အပ္ပရောဂံ။ ကစ္စိ လဟုဋ္ဌာနံ သရီရကိစ္စေ။ ကစ္စိ ဗလံ သမဏကိစ္စေ။ ကစ္စိ ဖာသုဝိဟာရော ယထာဝုတ္တနယေန အပ္ပါဗာဓတာယ, အနုက္ကဏ္ဌနာဒိဝသေန ဝါ။ သတ္တသဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ ပစ္ဆိမဝယော, ဥတ္တရာမုခေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ လောကဝိဝရဏေ ဇာတေ ဣဓ ကိံ ဩလောကေသိ, နတ္ထေတ္ထ တယာ သဒိသောပီတိ အာဟ ‘‘တွံ သဒေဝကဿ လောကဿ အဂ္ဂေါ’’တိအာဒိ။ အာသဘိံ ဥတ္တမံ။ ဥပပတ္တိဝသေန ဒေဝါ။ ရူပါနံ ပရိဘောဂဝသေန, ပတ္ထနာဝသေန ဝါ ဥပ္ပန္နာ ရာဂသမ္ပယုတ္တာ သောမနဿဝေဒနာနုရူပတော ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဟဒယတပ္ပနတော အမ္ဗရသာဒယော ဝိယ ‘‘ရူပရသာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ တထာဂတဿ ပဟီနာတိ အဓိကာရဝသေနာဟ။ တထာဂတဿပိ ဟိ ကဿစိ တေ ပဟီနာတိ မတ္ထကစ္ဆိန္နတာလော ဝိယ ကတာ။ ကထံ? ရူပရသာဒိဝစနေန ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ဂဟိတာ, တေ ဝိဇ္ဇမာနာပိ မတ္ထကသဒိသာနံ တဏှာဝိဇ္ဇာနံ မဂ္ဂသတ္ထေန ဆိန္နတ္တာ အာယတိံ တာလပန္တိသဒိသေ ဝိပါကက္ခန္ဓေ နိဗ္ဗတ္တေတုံ အသမတ္ထာ ဇာတာ။ တသ္မာ တာလာဝတ္ထု ဝိယ ကတာ။ ‘‘ကုသလသောမနဿာပိ ဧတ္ထ သင်္ဂဟိတာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပဌမမဂ္ဂေန ပဟီနာ ကမ္မပထဋ္ဌာနိယာ, ဒုတိယေန ဥစ္ဆိန္နမူလာ ဩဠာရိကာ, တတိယေန တာလာဝတ္ထုကတာ ကာမရာဂဋ္ဌာနိယာ။ စတုတ္ထေန အနဘာဝံကတာ ရူပရာဂါရူပရာဂဋ္ဌာနိယာ။ အပရိဟာနဓမ္မတံ ပန ဒီပေန္တော ‘‘အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ’’တိ အာဟ။ တဒင်္ဂပ္ပဟာနေန ဝါ ပဟီနာ ဝိပဿနာက္ခဏေ, ဈာနဿ ပုဗ္ဗဘာဂက္ခဏေ ဝါ, ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနေန ဥစ္ဆိန္နမူလာ ဈာနက္ခဏေ။ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီ’’တိ (ပါရာ။ ၁၁) ဟိ ဝုတ္တံ။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေန တာလာဝတ္ထုကတာ တတိယဝိဇ္ဇာဓိဂမက္ခဏေ။ ဣတ္ထမ္ဘူတာ ပန တေ ရူပရသာဒယော အနဘာဝံကတာ အာယတိမနုပ္ပါဒဓမ္မာတိ ဧကမေဝိဒံ အတ္ထပဒံ။ ပဌမာယ ဝါ အဘိနိဗ္ဘိဒါယ ပဟီနာ, ဒုတိယာယ ဥစ္ဆိန္နမူလာ, တတိယာယ တာလာဝတ္ထုကတာ။ ဣတ္ထမ္ဘူတာ ယသ္မာ အနဘာဝံကတာ နာမ ဟောန္တိ, တသ္မာ အာယတိံအနဥပ္ပါဒဓမ္မာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အထ ဝါ ဒုက္ခဉာဏေန ပဟီနာ, သမုဒယဉာဏေန
ဥစ္ဆိန္နမူလာ, နိရောဓဉာဏေန တာလာဝတ္ထုကတာ, မဂ္ဂဉာဏေန အနဘာဝံကတာ, ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေန အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ လောကိယမဂ္ဂေန ဝါ ပဟီနာ, ဒဿနမဂ္ဂေန ဥစ္ဆိန္နမူလာ, တိဝိဓေန ဘာဝနာမဂ္ဂေန တာလာဝတ္ထုကတာတိအာဒိ။ ဗြာဟ္မဏဿ အဝိသယတ္တာ ဓမ္မရသာ န ဥဒ္ဓဋာ။
֍ ဋီ ၁၁။ ဓမ္မဓာတုန္တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗညုတညာဏံ ဓမ္မဓာတု နာမ။ အနုကမ္ပဝစနာနုရူပံ ‘‘ပုဏ္ဏစန္ဒော ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တံ, သူရိယဝစနံ ‘‘သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ’’တိဝစနာနုရူပံ, ပထဝီသမစိတ္တတာယ ကာရဏံ ‘‘ကရုဏာဝိပ္ဖါရ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗေ ဟိ အတ္တနော ဂုဏေ ‘‘အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ ဝီရိယ’’န္တိအာဒိနာ ပကာသေန္တော အတ္တနော ကရုဏာဝိပ္ဖါရံ ပကာသေတီတိ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဝရဘူရိမေဓသော ဝရပုထုလဉာဏော, ဘူရီတိ ဝါ ဘူမိ, ဘူမိ ဝိယ ပတ္ထဋဝရပညောတိ အတ္ထော။ အဗုဇ္ဈိ ဧတ္ထာတိပိ အဓိကရဏေန ရုက္ခော ဗောဓိ။ သယံ ဗုဇ္ဈတိ, ဗုဇ္ဈန္တိ ဝါ တေန တံသမင်္ဂိနောတိ မဂ္ဂေါ ဗောဓိ, ဧဝံ သဗ္ဗညုတညာဏမ္ပိ။ ဗုဇ္ဈီယတီတိ နိဗ္ဗာနံ ဗောဓိ။ တိဿန္နံ ဝိဇ္ဇာနံ ဥပနိဿယဝတော ယထာသမ္ဘဝံ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧကဂ္ဂတာဝသေန တိက္ခဘာဝေါ။ တိက္ခောပိ ဧကစ္စော သရော လက္ခံ ပတွာ ကုဏ္ဌော ဟောတိ, န တထာ ဣဒံ။ သတိန္ဒြိယဝသေနဿ ခရဘာဝေါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယဝသေန ဝိပ္ပသန္နဘာဝေါ, အန္တရာ အနောသက္ကိတွာ ကိလေသပစ္စတ္ထိကာနံ သုဋ္ဌု အဘိဘဝနတော ဝီရိယိန္ဒြိယဝသေနဿ သူရဘာဝေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ မဂ္ဂဝိဇာယနတ္ထံ ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏကာလော သင်္ခါရုပေက္ခာနန္တရမနုလောမတ္တာ။
ဆန္ဒောတိ စ သင်္ကပ္ပေါတိ စ အဝတ္ထန္တရဘေဒဘိန္နော ရာဂေါဝ –
‘‘သေနဟာတ္ထျင်္ဂမုပေတိ,
ရတ္တဟဒယော ရာဂေန၊
သမ္မဂတေ ရတ္တကာမမုပေတိ,
ကာမပတိတံ လောကဿ မာတြာလမတီ’’တိ –
အာဒီသု ဝိယ –
ဝိဘင်္ဂေယေဝ ကိဉ္စာပိ အတ္ထော ဝုတ္တောတိ ဧတ္ထ အယမဓိပ္ပါယော – ဝိဘင်္ဂပါဠိံ အာနေတွာ ဣဓ ဝုတ္တောပိ သဗ္ဗေသံ ဥပကာရာယ န ဟောတိ, တသ္မာ တံ အဋ္ဌကထာနယေနေဝ ပကာသယိဿာမီတိ။ ဣတောတိ ကာမေဟိ။
ကာယဝိဝေကာဒီသု ဥပဓိဝိဝေကော တတိယော, တသ္မာ တတိယံ ဆဍ္ဍေတွာ ဒွေ ဂဟေတွာ တဒင်္ဂါဒီသု ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကံ ဂဟေတွာ ‘‘တယော ဧဝါ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဧဝံ သတိ စိတ္တဝိက္ခမ္ဘနာ ဧကတ္ထာ ဧဝါတိ ဝိသေသော န သိယာတိ စေ? အပ္ပနာဝါရတ္တာ န ပနေဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာယဝိဝေကဂ္ဂဟဏေန ပုဗ္ဗဘာဂဂ္ဂဟဏံ ဉာယတိ, တသ္မာ စိတ္တဝိဝေကောတိ တဒင်္ဂဝိဝေကော ဝုတ္တော, ဝိက္ခမ္ဘနေန အပ္ပနာကာလေတိ ဂဟေတဗ္ဗံ အသင်္ကရတော။ အထ ဝါ စိတ္တဝိဝေကေန တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနာ ဂဟိတာ, ဣတရေန ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော ဧဝါတိပိ ယုတ္တံ, ကိလေသကာမတ္တာ ဝါ ဒွီသု ကမ္မေသု ပရိယာပန္နော ပုရိသော ဝိယ။ ယထာ အဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိဝသေန လောကေ ‘‘သဖလော ရုက္ခော’’တိ ဝုစ္စတိ, တထေဝ ဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိဝသေန သာသနေ ‘‘သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဈာန’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဝူပသမာတိ ဧတ္ထ ကေသံ ဝူပသမာတိ, ကိံ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ, ဥဒါဟု ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနန္တိ? ဧတ္ထ ယဒိ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ, နတ္ထိ တေသံ ဝူပသမော။ န ဟိ ပဌမဇ္ဈာနံ ဝိတက္ကဝိစာရရဟိတံ အတ္ထိ။ ယဒိ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနံ, နတ္ထေဝ ဝူပသမော တတ္ထ တဒဘာဝါတိ စေ? တေနေတံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမတိက္ကမာ’’တိ, သမတိက္ကမောပိ န တေသံယေဝ။ ကိန္တု သကလဿပိ ပဌမဇ္ဈာနဓမ္မရာသိဿာတိ စေ? တေနေတံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဩဠာရိကဿ ပန သမတိက္ကမာ’’တိအာဒိ။ သဗ္ဗေပိ ပဌမဇ္ဈာနဓမ္မာ ဩဠာရိကာဝ ဒုတိယဇ္ဈာနတော, န ကေဝလံ ဝိတက္ကဝိစာရဒွယမေဝါတိ စေ? န ဝိတက္ကဝိစာရာယေဝ တေဟိ သမ္ပယုတ္တာနံ ဩဠာရိကဘာဝတောတိ တေသွေဝ အာဒီနဝဒဿနေန ဒုတိယဇ္ဈာနက္ခဏေ တေသံ အဘာဝေါ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒုတိယဇ္ဈာနက္ခဏေ အပါတုဘာဝါ’’တိ, ယဿ ဓမ္မဿာနုဘာဝေန, ယောဂေန ဝါ ဣဒံ ဈာနံ ‘‘သမ္ပသာဒန’’န္တိ ဝုစ္စတိ ‘‘ဧကောဒိဘာဝ’’န္တိ စ, တဿ ဒဿနတ္ထံ သဒ္ဓါသမာဓယော ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တာ။ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒေ (ပါစိ။ ၂၅၇ အာဒယော) သပ္ပိအာဒယော ဝိယာတိ ဝုတ္တေ အယံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ သမံ ပဿတီတိ လီနုဒ္ဓစ္စံ ပဟာယ ခီဏာသဝဿ ဆသု ဒွါရေသု ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဆဠာရမ္မဏာပါထေ ပရိသုဒ္ဓပကတိဘာဝါဝိဇဟနာကာရဘူတာ ဥပေက္ခာ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ။ နီဝရဏာဒိပဋိသင်္ခါသန္တိဋ္ဌနာဂဟဏေ မဇ္ဈတ္တဘူတာ ဥပေက္ခာ, အယံ သင်္ခါရုပေက္ခာ နာမ။ ဝိစိနနေ မဇ္ဈတ္တဘူတာ ဥပေက္ခာ ဝိပဿနုပေက္ခာ နာမ။ တတ္ထ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ ဗောဇ္ဈင်္ဂုပေက္ခာ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ ဈာနုပေက္ခာ
ပါရိသုဒ္ဓုပေက္ခာ စ အတ္ထတော ဧကာ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာဝ, အဝတ္ထာဘေဒေန ဘေဒေါ နေသံ။ သင်္ခါရုပေက္ခာဝိပဿနုပေက္ခာနမ္ပိ ဧကတာ ပညာဝသေန, ကိစ္စဝသေန ပန ဒုဝိဓတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ကာမာဝစရာ, ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ ရူပါဝစရာတိအာဒိနာ ဘူမိဝသေန။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ခီဏာသဝဿေဝ, ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ တိဏ္ဏမ္ပိ ပုထုဇ္ဇနသေက္ခာသေက္ခာနန္တိ ဧဝံ ပုဂ္ဂလဝသေန။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ သောမနဿုပေက္ခာသဟဂတစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ, ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ ဥပေက္ခာသဟဂတစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ဧဝါတိ ဧဝံ စိတ္တဝသေန။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ဆဠာရမ္မဏာ, ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ ဓမ္မာရမ္မဏာဝါတိ အာရမ္မဏဝသေန။ ဝေဒနုပေက္ခာ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန သင်္ဂဟိတာ, ဣတရာ နဝ သင်္ခါရက္ခန္ဓေနာတိ ခန္ဓသင်္ဂဟဝသေန။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ဗြဟ္မဝိဟာရဗောဇ္ဈင်္ဂဈာနုပေက္ခာ ပါရိသုဒ္ဓိတတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ စ အတ္ထတော ဧကာ, တသ္မာ ဧကက္ခဏေ ဧကာဝ သိယာ, န ဣတရာ, တထာ သင်္ခါရုပေက္ခာဝိပဿနုပေက္ခာပိ။ ဝေဒနာဝီရိယုပေက္ခာနံ ဧကက္ခဏေ သိယာ ဥပ္ပတ္တီတိ။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ အဗျာကတာ, ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ ကုသလာဗျာကတာ, တထာ သေသာ။ ဝေဒနုပေက္ခာ ပန သိယာ အကုသလာပိ။ ဧဝံ ကုသလတ္တိကဝသေန။ ဒသပေတာ သင်္ခေပေန စတ္တာရောဝ ဓမ္မာ ဝီရိယဝေဒနာတတြမဇ္ဈတ္တဉာဏဝသေန။ ‘‘ဒုက္ခဒေါမနဿသုခသောမနဿာန’’န္တိ ဧဝံ ပဟာနက္ကမေန အဝတွာ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တနယေန ကသ္မာ ဝုတ္တာနီတိ စေ? သုတ္တာနုရက္ခဏတ္ထံ။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတန္တိ ဧတ္ထ ‘‘အာရမ္မဏဝသေန အဂ္ဂဟေတွာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတာကာရေန အနုဘဝတီတိ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? ဧကံယေဝ ကသိဏံ အာရဗ္ဘ သဗ္ဗေသံ ပဝတ္တိတော။ တတိယဇ္ဈာနတော ပဋ္ဌာယ ဥပကာရာ ဟုတွာ အာဂတာတိ သတိသီသေန ဒေသနာ ကတာ, ဝိဂတဝလာဟကာဒိနာ သောမ္မတာယ ရတ္တိယာ ဝလာဟကာဒိနာ ကာလုဿိယေ သတိပိ ဒိဝါ ဝိယ အနုပကာရိကာ န ဟောတိ ရတ္တိံ, တသ္မာ ‘‘အတ္တနော ဥပကာရကတ္တေန ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သူရိယပ္ပဘာဘိဘဝါ, ရတ္တိယာ အလာဘာတိ ဣမေ ဒွေ ဟေတူ အပရိသုဒ္ဓတာယ ကာရဏံ။ သောမ္မဘာဝေန, အတ္တနော ဥပကာရကတ္တေန စာတိ ဣမေ ဒွေ သဘာဂတာယ ကာရဏ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တဿာ အပရိသုဒ္ဓါယ ဇာတိယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, တသ္မာ ကာရဏဝစနန္တိ ဧကေ။
ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂။ စိတ္တေကဂ္ဂတာသဘာဂတ္တာ ဈာနာနံ ‘‘ကေသဉ္စိ စိတ္တေကဂ္ဂတတ္ထာနီ’’တိ အာဟ။ ကုသလာနံ ဘဝေါက္ကမနသဘာဂတ္တာ ‘‘ကေသဉ္စိ ဘဝေါက္ကမနတ္ထာနီ’’တိ။ အသဘာဂတ္တာ သေသဋ္ဌာနေသု ‘‘ပါဒကတ္ထာနီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ပါဒကာနီ’’တိ အာဟ။ တေန ပါဒကဘူတာနမ္ပိ ယထာသမ္ဘဝံ စိတ္တေကဂ္ဂတာ ဘဝေါက္ကမနတာဝဟတံ, ဣတရေသံ ယထာသမ္ဘဝံ ပါဒကတာဝဟတဉ္စ ဒီပေတိ။ အသဘာဂတ္တာ ဇဝနဝိပဿနာပါဒကာနိ သမာနာနိ အဘိညာပါဒကာနိ စ ဟောန္တိ, အဘိညာပါဒကာနိ စ ဝိပဿနာပါဒကာနိ ဟောန္တီတိပိ ဒီပေတိ, တထာ ပါဒကာဘာဝံ ဒီပေတိ။ အဘိညာယ ဟိ စတုတ္ထမေဝ ပါဒကံ, န ဣတရာနိ။ တေသု စတုတ္ထဿ တတိယံ ပါဒကံ, တတိယဿ ဒုတိယံ, ဒုတိယဿ ပဌမန္တိ။ အထ ဝါ ‘‘စတ္တာရိ ဈာနာနီ’’တိ ယထာလာဘတော ဝုတ္တံ။
ဝိနယနိဒါနနိမိတ္တံ, ဝေရဉ္ဇနိဝါသကပ္ပနံ၊
သတ္ထု ယသ္မာ တသ္မာ ဘဂဝါ, ဝိဇ္ဇတ္တယမာဟ ဝေရဉ္ဇေ။
ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဝိနယေ သုပ္ပဋိပန္နော ဘိက္ခု သီလသမ္ပတ္တိံ နိဿာယာ’’တိအာဒိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။ပဌမမဟာသင်္ဂီတိကထာ)။ သီလဝတော ဟိ သီလပစ္စဝေက္ခဏတ္ထံ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဌာနေသု နိသိန္နဿ နိသဇ္ဇနတော ပဋ္ဌာယ အတ္တနော အတီတကိရိယာနုဿရဏဗဟုလတာယ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဝိဇ္ဇာ အပ္ပကသိရေန သမိဇ္ဈတိ။ တထာ အတ္တာနံ ပဋိစ္စ သတ္တာနံ စုတိပရိဂ္ဂဟဏသီလတာယ စုတူပပါတဉာဏံ အပ္ပကသိရေန သမိဇ္ဈတိ, ဥဒကာဒီသု သုခုမတ္တ ဒဿနသီလတာယ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ သမိဇ္ဈတိ။ ယသ္မာ သတ္တဝိဓမေထုနသံယောဂပရိဝဇ္ဇနေန, ကာမာသဝါဒိပရိဝဇ္ဇနေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယံ အခဏ္ဍာဒိဘာဝံ ပါပုဏာတိ, တသ္မာဿ အာသဝက္ခယဉာဏံ အပ္ပကသိရေန သမိဇ္ဈတီတိ ဧတ္ထ ဝိနယနိဒါနေ ဝိဇ္ဇတ္တယမေဝ ဒဿိတံ, တသ္မာ အာဟ ‘‘ယေသဉ္စ ဂုဏာနံ ဒါယကံ အဟောသိ, တေသံ ဧကဒေသံ ဒဿေန္တော’’တိ, အညထာ ဝိဇ္ဇတ္တယပဋိလာဘမတ္တပ္ပသင်္ဂေါ သိယာတိ။
သော ဧဝန္တိ ဣမိနာ ကိဉ္စာပိ စတုန္နံ ဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ, န ကေဝလံ ပုရိမဇ္ဈာနတ္တိကမေဝ, တထာပိ ကေဝလံ ပုရိမဇ္ဈာနတ္တိကမေဝ ဂဏှန္တော ‘‘ဧဝန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနက္ကမနိဒဿနမေတံ, ဣမိနာ ပဌမဇ္ဈာနာဓိဂမာဒိနာ ကမေန စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ပဋိလဘိတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ အာဟ, တံ
ကသ္မာတိ စေ? သမ္ဘာရဘူမိတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၈၁) ‘‘ဧတ္ထ စ ပုရိမာနိ တီဏိ ဈာနာနိ ယသ္မာ ပီတိဖရဏေန စ သုခဖရဏေန စ သုခသညဉ္စ လဟုသညဉ္စ ဩက္ကမိတွာ လဟုမုဒုကမ္မညကာယော ဟုတွာ ဣဒ္ဓိံ ပါပုဏာတိ, တသ္မာ ဣမိနာ ပရိယာယေန ဣဒ္ဓိလာဘာယ သံဝတ္တနတော သမ္ဘာရဘူမိယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ပန ဣဒ္ဓိလာဘာယ ပကတိဘူမိ ဧဝါ’’တိ။ ဣဒမေဝ ဝါ အတ္ထံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပုဗ္ဗေ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဈာနာနိ ကေသဉ္စိ အဘိညာပါဒကာနီ’’တိ။ ယဒိ ဧဝံ စတုတ္ထဇ္ဈာနမ္ပိ အန္တောကတွာ ဧဝန္တိ ကိမတ္ထံ န ဝုတ္တံ။ တဉှိ ပကတိဘူမီတိ စေ? န ဝတ္တဗ္ဗံ, စတုတ္ထဇ္ဈာနတော ပရဿ သမာဟိတာဒိဘာဝပ္ပတ္တဿ စိတ္တဿ အတ္ထိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ယသ္မာ ယသ္မိံ သတိ ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေသိ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ တသ္မိံ စတုတ္ထဇ္ဈာနစိတ္တေ ပကတိဘူမိဘာဝပ္ပတ္တေ အဘိညာပါဒကေ ဇာတေ ပရိကမ္မစိတ္တံ ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏာယ အဘိနိန္နာမေသိ’’န္တိ အာဟ။ အဘိနီဟာရက္ခမံ ဟောတီတိ ဧတ္ထ တံ ဣဒ္ဓိဝိဓာဓိဂမတ္ထာယ ပရိကမ္မစိတ္တံ အဘိနီဟရတိ။ ကသိဏာရမ္မဏတော အပနေတွာ ဣဒ္ဓိဝိဓာဘိမုခံ ပေသေသိ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အဘိညာပါဒကဇ္ဈာနတော ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏာဒီနံ နီဟရဏတ္ထ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ အဘိနီဟာရက္ခမန္တိ အတ္ထော ပကပ္ပိတော။
သော ဧဝံ သမာဟိတေ ဧဝံ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဒုတိယဝိကပ္ပေ, နီဝရဏဒူရီဘာဝေန ဝိတက္ကာဒိသမတိက္ကမေနာတိ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ ကိစ္စသင်္ဂဏှနတော။ အယံ ယောဇနာ ပဌမဝိကပ္ပေ န သမ္ဘဝတိ ‘‘ပရိသုဒ္ဓေတိအာဒီသု ပနာ’’တိ ဝစနေန ‘‘ဧဝ’’န္တိ ပဒဿ အနုပ္ပဗန္ဓနိဝါရဏတော။ တေနေဝ ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓေ’’တိအာဒိမာဟ။ ဣစ္ဆာဝစရာနန္တိ ‘‘အဟော ဝတာဟံ အာပတ္တိဉ္စေဝ အာပန္နော အဿံ, န စ မံ ဘိက္ခူ ဇာနေယျု’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၆၀) နယေန ဥပ္ပန္နဣစ္ဆာဝသေန ပဝတ္တာနံ ကောပအပစ္စယာနံ အဘာဝေန အနင်္ဂဏေတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ပန ယထာဝုတ္တပ္ပကာရာ ဣစ္ဆာပိ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ အဓိဂမာယ အန္တရာယိကာ ‘‘သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ ခေါ ပနာယသ္မန္တော အန္တရာယိကော ဓမ္မော’’တိ (မဟာဝ။ ၁၃၄) ဝုတ္တတ္တာ, ပဂေဝ ဣစ္ဆာဝစရာ ကောပအပစ္စယာ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဈာနပဋိလာဘပစ္စနီကာနံ ပါပကာနံ ဣစ္ဆာဝစရာန’’န္တိအာဒိ။ ကတ္ထစိ ပန ‘‘ဈာနပဋိလာဘပစ္စယာနံ ဣစ္ဆာဝစရာန’’န္တိ ပေါတ္ထကေသု ပါဌော ဒိဿတိ, သော ပမာဒလေခေါ, ဂဏ္ဌိပဒေ စ ‘‘အဟော ဝတ သတ္ထာ မမညေဝ ပဋိပုစ္ဆိတွာ ဓမ္မံ
ဒေသေယျာ’’တိ ယော တဒတ္ထော လိခိတော, သော ဒုလ္လိခိတော။ န ဟိ ဈာနပဋိလာဘပစ္စယာ ကောပါဒယော အနင်္ဂဏသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၁။၅၇ အာဒယော) ဝုတ္တာ, ‘‘န စ ယုတ္တိတော သမ္ဘဝန္တိ ဈာနလာဘိနော တဒဘာဝါ’’တိ အာစရိယော ဝဒတိ, တံ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ ဝိဇ္ဇတ္တယဿ ဥတ္တရုတ္တရဝိသေသဒဿနတ္ထံ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ’’တိအာဒိနာ ပုနပ္ပုနံ အဋ္ဌင်္ဂနိဒဿနံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥတ္တရုတ္တရဝိသေသာ စေဘာသံ အတ္တဒုက္ခပရဒုက္ခဒဿနတဒုပသမတ္တဒီပနတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဘဂဝါ ဟိ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏေန အတ္တနော အနန္တသံသာရဒုက္ခံ ပဿိတွာ, စုတူပပါတဉာဏေန ပရဿ စ လောကဿ အာသဝက္ခယဉာဏေန တဒုဘယဝူပသမတ္တဉ္စ ပဿိတွာ တံ ဒေသေတိ, ပဌမေန ဝါ အတ္တဒုက္ခဒဿနတော အတ္တသိနေဟပရိစ္စာဂံ ဒီပေတိ။ ဒုတိယေန ပရဒုက္ခဒဿနတော ပရေသု ကောပပရိစ္စာဂံ, တတိယေန အရိယမဂ္ဂဒဿနတော မောဟပရိစ္စာဂဉ္စ ဒီပေတိ။ ဧဝံ နာနာဂုဏဝိသေသဒီပနတော ဣမဿေဝ လောကိယာဘိညာဒွယဿ ဣဓ ဂဟဏံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ယသ္မာ အတီတဇာတိ ဧဝ နိဝါသော, တသ္မာ ‘‘အတီတဇာတီသူ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? န, ဇာတိယာ ဧကဒေသေပိ နိဝါသဝေါဟာရသိဒ္ဓိဒဿနတော။ ပါဠိယံ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော’’တိအာဒိဝစနေန သကလဇာတိယာ အနုဿရဏမေဝ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဝိယ ဒိဿတိ, န ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဒေကဒေသာနုဿရဏမ္ပိ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဧဝါတိ ဒဿနတ္ထံ, ဘုမ္မဝစနံ ကတံ ဩကာသာဒိသင်္ဂဟတ္ထဉ္စ။ ‘‘ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏာဒီသူ’’တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အနိဝုတ္ထလောကဓာတုဒီပရဋ္ဌနဂရဂါမာဒိဂ္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘တေသံ ဆိန္နဝဋုမကာနံ လောကုတ္တရသီလာဒီနိ န ဘဂဝတာ ဗောဓိသတ္တကာလေ ဝိညာတာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထာပတ္တိတော လောကိယာနိ ဝိညာတာနီတိ အာပဇ္ဇတိ, တံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏာဓိကာရေ ‘‘အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ’’တိ ဝစနေန သမေန္တံ ဝိယ ဒိဿတိ။ န ဟိ အရိယေ အပဿန္တဿ ဧဝံ ဟောတိ။ ကိမတ္ထံ ပနေတ္ထ အနုဿတိ ဝုတ္တာ, နနု ဧသ ဝိဇ္ဇာဓိကာရောတိ စေ? အာဒိကမ္မိကဿ သတိဝသေန နိဗ္ဗတ္တိတော, အတီတဓမ္မာနံ သတိယာ ဝိသေသာဓိကာရတ္တာ စ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘အနုဿရာမီ’’တိ။
‘‘ဝတ္တမာနေသု ဝိဇ္ဇာန-မတီတေသွဿ သရတိ၊
အနာဂတေသု ဓမ္မေသု, သရတိ ဝိဇ္ဇာန ပဏိဓီ’’တိ။
အာစရိယကုမာရိတေန သိလောကောပိ ဝုတ္တော။
တတ္ထ ရာဂေ ဥဿန္နတရေ တေဇောသံဝဋ္ဋော။ ဒေါသေ အာပေါသံဝဋ္ဋော။ မောဟေ ဝါယောသံဝဋ္ဋော။ ကေစိ ‘‘ဒေါသေ တေဇောသံဝဋ္ဋော, ရာဂေ အာပေါသံဝဋ္ဋော, မောဟေ ဝါယောသံဝဋ္ဋော’’တိ ဝဒန္တိ။ ယသ္မာ အမုတြာတိ စိတ္တံ, ဝစနံ ဝါ ဘဝါဒိနိယမေန ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ဘဝေ ဝါ’’တိအာဒိ။ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တောတိ ပဒဒွယေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါမူလကံ ပညတ္တိသင်္ခါတံ ဂေါစရနိဝါသံ ဒီပေတိ။ ပဝတ္တဖလဘောဇနော သယံပတိတဖလာဟာရော။ စတုရာသီတိကပ္ပသဟဿပရမာယုပရိယန္တော ဝါတိ ပဏိဓာနတော ပုဗ္ဗေ။ ပဋိနိဝတ္တန္တဿ ပစ္စဝေက္ခဏံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ န ဟောတိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏလာဘီနံ ပနေတံ အာနုဘာဝပရိဒီပန’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ အမုတြာတိ ဧတ္ထ ပဌမယောဇနာယံ သီဟောက္ကန္တဝသေန အနုဿရဏံ ဝုတ္တံ, တဉ္စ ခေါ အနုလောမဝသေန။ ‘‘ပဋိလောမဝသေနာ’’တိပိ လိခန္တိ, တံ ဒုဝိညေယျံ။ သီဟောက္ကန္တံ ဒဿေတုံ ‘‘အနေကာသု ကပ္ပကောဋီသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယထာ တန္တိ နိဒဿနေန ပဋိပတ္တိသာဓာရဏေန ဖလသာဓာရဏတံ ဒဿေန္တော ဗြာဟ္မဏဿ အာဒရံ ဇနေတိ, အတ္တာနမေဝေကံ ဥက္ကံသေတီတိ ဝစနံ နိဝါရေတိ။ ‘‘သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ တဿ ပုဗ္ဗေ ဥပ္ပန္နစိတ္တေ ဧဝ နိယောဇေတိ။ ပဌမာ အဘိနိဗ္ဘိဒါတိ ဝစနေန အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသဿ ဗဟုပဋလဘာဝံ ဒဿေတိ, တေန အဋ္ဌဂုဏိဿရိယာဒိနာ အနဘိနိဗ္ဘိဒံ ဒီပေတိ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၃။ ‘‘စုတူပပါတဉာဏာယာ’’တိ ဖလူပစာရေန ဝုတ္တံ။ ဣဒဉှိ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ ရူပါရမ္မဏတ္တာ ပရိတ္တပစ္စုပ္ပန္နအဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ ဟောတိ။ န စုတိံ ဝါ ပဋိသန္ဓိံ ဝါ အာရမ္မဏံ ကရောတိ။ တသ္မာ ‘‘ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမီ’’တိ (ပါရာ။ ၁၃) ဝစနံ ဝိယ ဖလူပစာရေနေဝ ဝုတ္တမိဒန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒိဗ္ဗဝိဟာရသန္နိဿိတတ္တာ ကာရဏောပစာရေန ဒိဗ္ဗံ။ ဣမိနာ ပန ကေစိ အာစရိယာ ‘‘ကုသလာကုသလာ စက္ခူ ဒိဗ္ဗစက္ခု ကာမာဝစရ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တေ ပဋိသေဓိတာ ဟောန္တိ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနပညာ ဟိ ဧတ္ထ အဓိပ္ပေတာ။ မဟာဇုတိကတ္တာ မဟာဂတိကတ္တာတိ ဧတေသု ‘‘သဒ္ဒသတ္ထာနုသာရေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကာဒသန္နံ
ဥပက္ကိလေသာနံ ဧဝံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော ဥပက္ကိလေသဘာဝေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော, မဟာသတ္တဿ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ နာနာဝိဓာနိ ရူပါနိ ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ နု ခေါ ကိ’’န္တိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥဒပါဒိ, သော ဥပက္ကိလေသော ဥပက္ကိလေသသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၃။၂၃၆ အာဒယော) ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာဓိကရဏဉ္စ ပန မေ သမာဓိမှိ စဝိ, သမာဓိမှိ စုတေ ဩဘာသော အန္တရဓာယတိ ဒဿနဉ္စ ရူပါန’’န္တိ ဝစနတော။ တတော ‘‘ရူပါနိ မေ ပဿတော ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဣဒါနိ န ကိဉ္စိ မနသိ ကရိဿာမီ’’တိ စိန္တယတော အမနသိကာရော, တတော ကိဉ္စိ အမနသိကရောန္တဿ ထိနမိဒ္ဓံ ဥဒပါဒိ, တတော တဿ ပဟာနတ္ထံ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ ရူပါနိ ပဿတော ဟိမဝန္တာဒီသု ဒါနဝရက္ခသာဒယော ပဿန္တဿ ဆမ္ဘိတတ္တံ ဥဒပါဒိ, တတော တဿ ပဟာနတ္ထံ ‘‘မယာ ဒိဋ္ဌဘယံ ပကတိယာ ဩလောကိယမာနံ နတ္ထိ, အဒိဋ္ဌေ ကိံ နာမ ဘယ’’န္တိ စိန္တယတော ဥပ္ပိလာဝိတတ္တံ ဥဒပါဒိ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဥပ္ပိလံ ဒိဗ္ဗရူပဒဿေနေနာ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘တံ ဒုဝုတ္တံ ပရတော အဘိဇပ္ပါဝစနေန တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော’’တိ အာစရိယော ဝဒတိ။ တတော ဆမ္ဘိတတ္တပ္ပဟာနတ္ထံ ‘‘မယာ ဝီရိယံ ဒဠှံ ပဂ္ဂဟိတံ, တေန မေ ဣဒံ ဥပ္ပိလံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဝီရိယံ သိထိလံ ကရောန္တဿ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လံ ကာယဒရထော ကာယာလသိယံ ဥဒပါဒိ, တတော တံ စဇန္တဿ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယံ ဥဒပါဒိ, တတ္ထ ဒေါသံ ပဿတော အတိလီနဝီရိယံ ဥပဒါဒိ, တတော တံ ပဟာယ သမပ္ပဝတ္တေန ဝီရိယေန ဆမ္ဘိတတ္တဘယာ ဟိမဝန္တာဒိဋ္ဌာနံ ပဟာယ ဒေဝလောကာဘိမုခံ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ ဒေဝသံဃံ ပဿတော တဏှာသင်္ခါတာ အဘိဇပ္ပါ ဥဒပါဒိ, တတော ‘‘မယှံ ဧကဇာတိကရူပံ မနသိ ကရောန္တဿ အဘိဇပ္ပါ ဥပ္ပန္နာ, တသ္မာ ဒါနိ နာနာဝိဓံ ရူပံ မနသိ ကရိဿာမီ’’တိ ကာလေန ဒေဝလောကာဘိမုခံ, ကာလေန မနုဿလောကာဘိမုခံ အာလောကံ ဝဍ္ဎေတွာ နာနာဝိဓာနိ ရူပါနိ မနသိ ကရောတော နာနတ္တသညာ ဥဒပါဒိ, တတော ‘‘နာနာဝိဓရူပါနိ မေ မနသိ ကရောန္တဿ နာနတ္တသညာ ဥဒပါဒိ, တသ္မာ ဒါနိ အဘိဇပ္ပါဒိဘယာ ဣဋ္ဌာဒိနိမိတ္တဂ္ဂါဟံ ပဟာယ ဧကဇာတိကမေဝ ရူပံ မနသိ ကရိဿာမီ’’တိ တထာ ကရောတော အဘိနိဇ္ဈာယိတတ္တံ ရူပါနံ ဥဒပါဒိ ဧဝံ ပဟီနဥပက္ကိလေသဿာပိ အနဓိဋ္ဌိတတ္တာ။ ဩဘာသဉှိ ခေါ ဇာနာမိ, န စ ရူပါနိ ပဿာမီတိအာဒိ ဇာတံ။
တဿတ္ထော – ယဒါ ပရိကမ္မောဘာသမေဝ မနသိ ကရောမိ, တဒါ ဩဘာသံ သဉ္ဇာနာမိ, ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ရူပါနိ န စ ပဿာမိ, ရူပဒဿနကာလေ
စ ဩဘာသံ န ဇာနာမီတိ။ ကိမတ္ထမိဒံ ဝုတ္တံ, န ဟိ ဧတံ ဥပက္ကိသေသဂတန္တိ? န ကေဝလံ ဥပက္ကိလေသပ္ပဇဟနမေဝေတ္ထ ကတ္တဗ္ဗံ, ယေန ဣဒံ ဝိသုဒ္ဓံ ဟောတိ, အညမ္ပိ တဒုတ္တရိ ကတ္တဗ္ဗံ အတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသောတိအာဒီသု ‘‘ဣမေ ဓမ္မာ ဥပက္ကိလေသာတိ အာဒီနဝဒဿနေန ပဇဟိံ, န မယှံ တဒါ ဥပ္ပန္နတ္တာ’’တိ ကေစိ ဝဒန္တိ။ မာနုသကံ ဝါတိ ဣမိနာ သဘာဝါတိက္ကမံ ဒဿေတိ။ မံသစက္ခုနာ ဝိယာတိ ဣမိနာ ပရိယတ္တိဂ္ဂဟဏံ, ဝဏ္ဏမတ္တာရမ္မဏတဉ္စ ဥပမေတိ။ ဝဏ္ဏမတ္တေ ဟေတ္ထ သတ္တ-သဒ္ဒေါ, န ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇) ဧတ္ထ ဝိယ သဗ္ဗသင်္ခတေသု, ဟီနဇာတိအာဒယော မောဟဿ နိဿန္ဒော ဝိပါကော။ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ပုဗ္ဗေ အတီတဘဝေ အဟေသုံ, သမ္ပတိ နိရယံ ဥပပန္နာတိ ဧဝံ ပါဌသေသေန သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘‘ယထာကမ္မူပဂဉာဏဉှိ ဧကန္တမတီတာရမ္မဏံ, ဒိဗ္ဗစက္ခု ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏ’’န္တိ ဥဘိန္နံ ကိစ္စဝသေန ဝုတ္တံ။ မဟလ္လကောတိ သမဏာနံ သာရုပ္ပမသာရုပ္ပံ, လောကာစာရံ ဝါ န ဇာနာတီတိ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တတ္တာ ဂုဏပရိဓံသနေန ဂရဟတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၄၁၊ ၅။၉၉၈, ၁၀၀၄) ဝုတ္တော အရိယပုဂ္ဂလော မဂ္ဂါဝရဏံ ကာတုံ သမတ္ထံ ဖရုသဝစနံ ယဒိ ကထေယျ, အပါယဂမနီယမ္ပိ ကရေယျ, တေန သော အပါယုပဂေါပိ ဘဝေယျ, တသ္မာ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဧကေ။ ‘‘ဝါယာမံ မာ အကာသီတိ ထေရေန ဝုတ္တတ္တာ မဂ္ဂါဝရဏံ ကရောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပုဗ္ဗေဝ သောတာပန္နေန အပါယဒွါရော ပိဟိတော, တသ္မာဿ သဂ္ဂါဝရဏံ နတ္ထိ။ ‘‘ပါကတိကန္တိ ပဝတ္တိဝိပါကံ အဟောသီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဝုဒ္ဓိ ဟေသာ, ဘိက္ခဝေ, အရိယဿ ဝိနယေ, ယော အစ္စယံ အစ္စယတော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၇၀၊ ဒီ။ နိ။ ၁။၂၅၁) ဝစနတော ပါကတိကံ အဟောသီတိ ဧကေ။ သစေ သော န ခမတီတိ သောတာပန္နာဒီနံ ခန္တိဂုဏဿ မန္ဒတာယ ဝါ အာယတိံ တဿ သုဋ္ဌု သံဝရတ္ထာယ ဝါ အက္ခမနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သုခါနံ ဝါ အာယဿ အာရမ္မဏာဒိနော အဘာဝါ ကာလကဉ္စိကာ အသုရာ ဟောန္တိ။ ‘‘ဣတော ဘော သုဂတိံ ဂစ္ဆာ’’တိ (ဣတိဝု။ ၈၃) ဝစနတော မနုဿဂတိပိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဝိဇ္ဇာတိ ဒိဗ္ဗစက္ခုမေဝ ဒဿနဋ္ဌေန ဉာဏံ, တဿ တဿ အတ္ထဿ ဝိန္ဒနဋ္ဌေန ဝိဇ္ဇာတိ အတ္ထော။
ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အာသဝက္ခယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၄။ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေတိ ကိံ ပုရိမသ္မိံယေဝ, ဥဒါဟု အညသ္မိံယေဝ စတုတ္ထဇ္ဈာနစိတ္တေ။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ယတော ဝုဋ္ဌာယ ပုရိမဝိဇ္ဇာဒွယံ အဓိဂတံ, တဒေဝ ပုန သမာပဇ္ဇနဝသေန အဘိနဝံ အဘိဏှံ ကတန္တိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေတိ ဣဓ ဝိပဿနာပါဒကံ စတုတ္ထဇ္ဈာနစိတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထာဟ – ယဒိ တဒေဝ ပုန သမာပဇ္ဇနဝသေန အဘိနဝံ ကတံ, အထ ကသ္မာ ပုဗ္ဗေ ဝိယ ‘‘ဝိပဿနာပါဒကံ အဘိညာပါဒကံ နိရောဓပါဒကံ သဗ္ဗကိစ္စသာဓကံ သဗ္ဗလောကိယလောကုတ္တရဂုဏဒါယကံ ဣဓ စတုတ္ထဇ္ဈာနစိတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ဣဓ ဝိပဿနာပါဒကံ စတုတ္ထဇ္ဈာနစိတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, နနု ဣဓ တထာဝစနဋ္ဌာနမေဝ တံ အရဟတ္တမဂ္ဂေန သဒ္ဓိံ သဗ္ဗဂုဏနိပ္ဖါဒနတော, န ပဌမဝိဇ္ဇာဒွယမတ္တနိပ္ဖါဒနတောတိ? ဝုစ္စတေ – အရိယမဂ္ဂဿ ဗောဇ္ဈင်္ဂမဂ္ဂင်္ဂဈာနင်္ဂပဋိပဒါဝိမောက္ခဝိသေသနိယမော ပုဗ္ဗဘာဂဝုဋ္ဌာနဂါမိနီဝိပဿနာယ သင်္ခါရုပေက္ခာသင်္ခါတာယ နိယမေန အဟောသီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝိပဿနာပါဒကမိဓ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပရိယာပန္နတ္တာ, န တဒါရမ္မဏမတ္တေန။ ပရိယာယတောတိ အညေနပိ ပကာရေန။ ‘‘ဣမေ အာသဝါ’’တိ အယံ ဝါရော ကိမတ္ထံ အာရဒ္ဓေါ? ‘‘အာသဝါနံ ခယဉာဏာယာ’’တိ အဓိကာရာနုလောမနတ္ထံ။ မဂ္ဂက္ခဏေ ဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဖလက္ခဏေ ဝိမုတ္တံ ဟောတီတိ ဣဒံ ဧကတ္တနယေန ဝုတ္တံ။ ယဉှိ ဝိမုစ္စမာနံ, တဒေဝ အပရဘာဂေ ဝိမုတ္တံ နာမ ဟောတိ။ ယဉ္စ ဝိမုတ္တံ, တဒေဝ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝိမုစ္စမာနံ နာမ ဟောတိ။ ဘုဉ္ဇမာနော ဧဝ ဟိ ဘောဇနပရိယောသာနေ ဘုတ္တာဝီ နာမ။ ‘‘ဣမိနာ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ဒဿေတီ’’တိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဿ စ ပဋ္ဌာနေ ‘‘မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာ မဂ္ဂံ ပစ္စဝေက္ခတိ, ဖလံ, နိဗ္ဗာနံ, ပဟီနေ ကိလေသေ ပစ္စဝေက္ခတီ’’တိ အယမုပ္ပတ္တိက္ကမော ဝုတ္တော။ ပဝတ္တိက္ကမော ပနေတ္ထ သရူပတော အတ္ထတောတိ ဒွိဓာ ဝုတ္တော။ တတ္ထ ‘‘ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ အဟောသီ’’တိ သရူပတော စတုဗ္ဗိဓဿပိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဿ ပဝတ္တိက္ကမနိဒဿနံ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတီ’’တိအာဒိ အတ္ထတော။ တေနေဝ အန္တေ ‘‘အဗ္ဘညာသိ’’န္တိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနံ ဒေသနံ အကာသိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဿ တထာ အပ္ပဝတ္တိတော။ အပ္ပဋိသန္ဓိကံ ဟောတီတိ ဇာနန္တော ‘‘ခီဏာ ဇာတီ’’တိ ဇာနာတိ နာမ။ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ပစ္စုပ္ပန္နာနာဂတံသဉာဏ’’န္တိ အနာဂတံသဉာဏဿ စ ဒိဗ္ဗစက္ခုသန္နိဿိတတ္တာ ဝုတ္တံ။
အာသဝက္ခယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပါသကတ္တပဋိဝေဒနာ ကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၅။ ကဏ္ဏသုခတော ဟဒယင်္ဂမတောတိ ဝစနမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အနတ္တုက္ကံသနတောတိအာဒိ ပုဂ္ဂလဝသေန, ကဏ္ဏသုခတောတိ သောတိန္ဒြိယံ သန္ဓာယ။ အာပါထာရမဏီယတောတိ ဉာဏာပါထာရမဏီယတော။ သယမေဝ ဟေဋ္ဌာမုခဇာတံ ဝါ, မဂ္ဂေါ ပန အသောကော ဟောတိ။ တဒါ ဟိ သောကော ပဟီယမာနော။ စရိယာဒိအနုကူလတော အပ္ပဋိကူလံ။ ‘‘မဓုရမိမ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဓမ္မမိမ’’န္တိ ဝစနံ အဓိကံ ဝိယ ဒိဿတိ။ တသ္မာ ‘‘ရာဂဝိရာဂမိမ’’န္တိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ ယောဇေတွာ ပုန ပိဏ္ဍေတွာ ဓမ္မမိမံ ဥပေဟီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ, ‘‘ဓမ္မမေဝ သရဏတ္ထမုပေဟီ’’တိ ပဌန္တိ ကိရာတိ ဒီပေတိ။ သရဏဂတာနံ တေနေဝ သရဏဂမနေန ဘယံ သန္တာသံ ဒုဂ္ဂတိံ ပရိက္ကိလေသံ ဒုက္ခံ ဟိံသတီတိ ရတနတ္တယံ သရဏံ နာမ။ တပ္ပသာဒတဂ္ဂရုတာဒီဟိ ဝိဟတကိလေသော တပ္ပရာယနတာကာရပ္ပဝတ္တော စိတ္တုပ္ပါဒေါ သရဏဂမနံ။ တံသမင်္ဂီသတ္တော သရဏံ ဂစ္ဆတိ။ ပဘေဒေန ပန ဒုဝိဓံ သရဏဂမနံ လောကုတ္တရံ လောကိယန္တိ။ တတ္ထ လောကုတ္တရံ ဒိဋ္ဌသစ္စာနံ မဂ္ဂက္ခဏေ သရဏဂမနုပက္ကိလေသသမုစ္ဆေဒေန နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ ဟုတွာ ကိစ္စတော သကလေပိ ရတနတ္တယေ ဣဇ္ဈတိ။ လောကိယံ ပုထုဇ္ဇနာနံ သရဏဂမနုပက္ကိလေသံ တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနေန အာရမ္မဏတော ဗုဒ္ဓါဒိဂုဏာရမ္မဏံ ဟုတွာ ဣဇ္ဈတိ။ တံ အတ္ထတော ရတနတ္တယေ သဒ္ဓါပဋိလာဘော သဒ္ဓါမူလိကာ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ လောကုတ္တရဿ စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ ဝိပါကဖလံ, သဗ္ဗဒုက္ခက္ခယော အာနိသံသဖလံ။ ‘‘ယော စ ဗုဒ္ဓဉ္စ ဓမ္မဉ္စ…ပေ… သဗ္ဗဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁၉၀-၁၉၂) ဟိ ဝုတ္တံ။ လောကိယဿ ဘဝဘောဂသမ္ပဒါ။ ‘‘ယေ ကေစိ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂတာသေ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၃၂၊ သံ။ နိ။ ၁။၃၇) ဟိ ဝုတ္တံ။ လောကိယသရဏဂမနံ တီသု ဝတ္ထူသု အညာဏသံသယမိစ္ဆာဉာဏာဒီဟိ သံကိလိဿတိ, န မဟာဇုတိကံ ဟောတိ, န မဟာဝိပ္ဖါရံ။ လောကုတ္တရဿ နတ္ထိ သံကိလေသော။ လောကိယဿ သာဝဇ္ဇော အနဝဇ္ဇောတိ ဒုဝိဓော ဘေဒေါ။ တတ္ထ အညသတ္ထာရာဒီသု အတ္တသန္နိယျာတနာဒီဟိ သာဝဇ္ဇော ဟောတိ, သော အနိဋ္ဌဖလော။ အနဝဇ္ဇော ကာလကိရိယာယ, သော အဝိပါကတ္တာ အဖလော။ လောကုတ္တရဿ နေဝတ္ထိ ဘေဒေါ။ ဘဝန္တရေပိ ဟိ အရိယသာဝကော အညံ သတ္ထာရံ န ဥဒ္ဒိသတိ။ ယော ကောစိ သရဏဂတော ဂဟဋ္ဌော ဥပါသကော။ ရတနတ္တယဥပါသနတော ဥပါသကော။ ပဉ္စ
ဝေရမဏိယော သီလံ။ သတ္ထသတ္တမံသမဇ္ဇဝိသဝါဏိဇ္ဇာရဟိတံ ဓမ္မေန ဇီဝိကံ အာဇီဝေါ။ ဝုတ္တသီလာဇီဝဝိပတ္တိ ဝိပတ္တိ နာမ။ ဝိပရီတာ သမ္ပတ္တိ။
֍ ဋီ ၁၆။ လစ္ဆာမ နု ခေါတိ ဒုဂ္ဂတေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သက္ခိဿာမ နုခေါ နောတိ သမိဒ္ဓေ သန္ဓာယ။ တတ္ထ ဝေရဉ္ဇာယံ။ ပဂ္ဂယှတီတိ ပတ္တံ ပဂ္ဂဟော, တေန ပဂ္ဂဟေန ပတ္တေနာတိ အတ္ထော။ သမာဒါယေဝါတိ နိဒဿနံ။ န စ ဝဋ္ဋတီတိ ပုန ပါကံ ကိဉ္စာပိ ဝဋ္ဋတိ, တထာပိ န သုဋ္ဌု ပက္ကတ္တာ ဝုတ္တံ, ‘‘ဥတ္တဏ္ဍုလဘတ္တံ လဘိတွာပိ ပိဓေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနဉ္စေတ္ထ သာဓကံ။ ‘‘သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ဝစနေန အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလံ သန္ဓာယ ‘‘ပစ္ဆာ သီလ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဥပါလိတ္ထေရောပိ တံ တံ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ဘဂဝတာ ဗဟူနိ သိက္ခာပဒါနိ ပညတ္တာနိ အတ္ထီတိ ဒီပေတိ။ ယဒိ ဧဝံ ဝေရဉ္ဇာယံ ‘‘ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော’’တိ ဝစနံ န သမေတီတိ စေ? န, တတော ပုဗ္ဗေ သိက္ခာပဒါဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ထေရော ပန ပညတ္တာနိ ဌပေတွာ ဣဒါနိ ပညပေတဗ္ဗာနိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသပ္ပဟောနကာနိ သန္ဓာယာဟ။ ဘဂဝါပိ ‘‘န တာဝ သာရိပုတ္တ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေတီ’’တိ ဘဒ္ဒါလိသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၂။၁၃၄၊ အာဒယော) ဝိယ ဧကစ္စေသု ပညတ္တေသုပိ တတော ပရံ ပညပေတဗ္ဗာနိ သန္ဓာယာဟ။ ဣဓေဝ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သာမမ္ပိ ပစနံ သမဏသာရုပ္ပံ န ဟောတိ န စ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနဉ္စ, တထာ ‘‘ရတ္တိစ္ဆေဒေါ ဝါ ဝဿစ္ဆေဒေါ ဝါ’’တိအာဒိဝစနာနိ စ အတ္ထိ။ အညထာ ‘‘ဒွီဟာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆန္တီ’’တိ ဣဓေဝေဒံ ပါဠိဌပနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ အာစရိယေန ဝိစာရိတံ, တံ သုန္ဒရံ ပုဗ္ဗေပိ ပညတ္တသိက္ခာပဒသမ္ဘဝတော။ ကိန္တု ဣဓ ပါဠိဌပနဝိရောဓဝိစာရဏာ ပန နိပ္ပယောဇနာ ဝိယ မမ ဒိဿတိ။ ကသ္မာ? ဥပါလိတ္ထေရေန သင်္ဂီတိကာလေ ဝုတ္တပါဌတ္တာ။ ရတ္တိစ္ဆေဒေါတိ သတ္တာဟကိစ္စံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။ ‘‘သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တွာ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ ဝါ ဝဿစ္ဆေဒေါ ဝါ ဧကဘိက္ခုနာပိ န ကတော’’တိ ဝုတ္တံ ကိရ မဟာအဋ္ဌကထာယံ, တသ္မာ ဝဿစ္ဆေဒဿ ကာရဏေ သတိ သတ္တာဟကိစ္စံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ဝိနယဓရာ ပန နိစ္ဆန္တိ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာဓိပ္ပါယော ဝီမံသိတဗ္ဗော, ဣမာယ ဝေရဉ္ဇာယံ အပ္ပိစ္ဆတာဒိပဋိပဒါယ ပသန္နာ။ သာလီနံ ဝိကတိ သာလိဝိကတိ။
֍ * ၁၇-၈။ ဥပပန္နဖလောတိ ဗဟုဖလော။ ‘‘ခုဒ္ဒံ မဓု’’န္တိ ပါဌော။ ထေရံ သီဟနာဒံ နဒါပေတုံ ပုစ္ဆီတိ ဣမိနာ အာစရိယော ယံ ပုဗ္ဗေ အာဏာယ
ဌိတာနံ သာဝကာနံ မဟာနုဘာဝတာဒဿနံ ‘‘ဝေရဉ္ဇာယံ နိဝါသပ္ပယောဇန’’န္တိ အမှေဟိ ဝုတ္တံ, တံ သမ္ပာဒေတိ, ရာဇဂဟေ ဝေရဉ္ဇာယဉ္စာတိ ဥဘယတ္ထ ဝိတက္ကုပ္ပါဒေ ဧကတော ပိဏ္ဍေတွာ ဒဿေန္တော ‘‘အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ ကာလံ သန္ဓာယ စိရံ, ဌိတိံ သန္ဓာယ စိရာတိ ဝိဂ္ဂဟော။
ကာမံ ဟိနောတိ အတ္တနော ဖလနိဗ္ဗတ္တိယာ သဟာယံ ဂစ္ဆတီတိ ကတ္တရိ ဟေတု, တထာပိ ဣဓ တေန ကရဏဘူတေန တဿ ဖလံ ဟိနောတိ ပဝတ္တတီတိ ဟေတု။ တထာ ဃဋန္တိ တေနာတိ ဃဋော။ ကိလာသုနောတိ ပယောဇနာဘာဝေန အဝါဝဋာ။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏာနိ ဝိသဘာဂေဟိ။ အာဂါမိနိယာ အနာဂတေတိ အတ္ထော။ ဣမေသံယေဝ နောတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ ဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယာဝသာသနပရိယန္တာတိ ယာဝ ဗုဒ္ဓါ ဓရန္တိ, တာဝါတိ အတ္ထော။ ခတ္တိယဗြာဟ္မဏာဝ ဥစ္စာ, တတ္ထာပိ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ‘‘ဥစ္စနီစဥဠာရုဠာရဘောဂါ’’တိ။ ‘‘မနသိ ကတွာ’’တိပိ ပါဌော။ ဥပသမ္ပာဒျဥပသမ္ပာဒျဣစ္စေတံ ဒွယံ မာဂဓေ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အနုပါဒါယာတိ အာရမ္မဏကရဏဝသေန အဂ္ဂဟေတွာ။ အာသဝေဟီတိ ကတ္တရိ တတိယာဝိဘတ္တိ။ စိတ္တာနီတိ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနံ။ ဝိမုစ္စိံသူတိ ကမ္မကာရကေ။ ဝိမောစိတာနီတိ အဓိပ္ပါယောတိ အာစရိယော။ အာသဝေဟီတိ ပဒဉ္စ ပစ္စတ္တေ ကရဏဝစနံ ကတွာ ဂဏ္ဌိပဒေ အတ္ထော ပကာသိတော။ ယဒိ အရိယမဂ္ဂေန နိရုဒ္ဓါနံ အာသဝါနံ ဝသေန အနာသဝတာ, လောကေ စိတ္တာနိပိ အနာသဝါ သိယုံ။ န ဟိ နိရုဒ္ဓါနိ စိတ္တာနိ အာရမ္မဏာနိ ကရောန္တီတိ တာနိ အနိရုဒ္ဓါသဝဝသေန သာသဝါနီတိ စေ။ သောတာပန္နဿ မဂ္ဂစိတ္တံ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈာသဝဝသေန သာသဝံ, အဝသိဋ္ဌာသဝသမုစ္ဆိန္ဒနာနုဘာဝတ္တာ ဖလာနိ သာသဝါနိ သိယုန္တိ? န, အာသဝသမုစ္ဆိန္ဒနာနုဘာဝါဂတဖလတ္တာ။ ဘိံသနဿ ကရဏံ ဘိံသနကတံ, တသ္မိံ ဘိံသနကတသ္မိံ, ဘိံသနကိရိယာယာတိ အတ္ထော။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဝိပလ္လာသံ ကတွာ နပုံသကလိင်္ဂံ, ပုရိသလိင်္ဂံ ဝါ ကတွာ။ နိမိတ္တတ္ထေတိ ဧတ္ထ –
‘‘စမ္မနိ ဒီပိနံ ဟန္တိ, ဒန္တေသု ဟန္တိ ကုဉ္ဇရံ၊
ဝါလေသု စာမရိံ ဟန္တိ, သိင်္ဂေသု သရဘော ဟတော’’တိ။ –
အဓိကရဏံ။
֍ * ၂၀-၂၁။ နစိရဋ္ဌိတိကကာရဏေ ကထိတေ စိရဋ္ဌိတိကကာရဏံ အတ္ထတော ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန ကိဉ္စာပိ သိဒ္ဓံ, တထာပိ တံ ထေရဿ ဝိနယပညတ္တိယာစနာယ ဩကာသကာရဏာဓိပ္ပါယတော ဝိနယပညတ္တိယာစနောကာသံ ပါပေတုံ ပုန ဘဂဝန္တံ ‘‘ကော ပန, ဘန္တေ, ဟေတူ’’တိ ပုစ္ဆိ။ ဘဂဝါပိ ယာစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတုကာမော ဗျာကာသိ။ ‘‘အာသဝဋ္ဌာနီယာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ပုဂ္ဂလဿ သံဃပရိယာပန္နတ္တာ ဝုတ္တံ။ အာဒရတ္ထဝသေနေဝေတ္ထ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝုတ္တန္တိ ယသ္မာ ထေရော ပုဗ္ဗေ ရာဇဂဟေ, သမ္ပတိ ဝေရဉ္ဇာယန္တိ ဒွိက္ခတ္တုံ ကာစိ, တသ္မာ အာဒရေန ပုနပ္ပုနံ ယာစယမာနံ ပဿိတွာ သယမ္ပိ ဘဂဝါ အာဒရေနေဝ ‘‘အာဂမေဟိ တွံ သာရိပုတ္တာ’’တိ အာဟ။ တေနေတံ ဒီပေတိ ‘‘မာ တွံ ပုနပ္ပုနံ ယာစာဟိ, သမ္ပဋိစ္ဆိတာဝ မယာ တေ ယာစနာ, ပုဗ္ဗေနနု တဝယာစနံ သမ္ပဋိစ္ဆတာဝ မယာ ဧတ္တကေ ကာလေ ဧတ္တကာနိ သိက္ခာပဒါနိ ပညတ္တာနိ, န တာဝ မေ သာဝကာနံ အာဏာပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာနုဇာနနကာလော သမ္ပတ္တော, တက္ကာနုမာနဝသေန တယာ ‘ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော’တိ ပုနပ္ပုနံ နိဒ္ဒိသိယမာနောပိ နေသ သော ကာလော, ကိန္တု တထာဂတောဝ တတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿတီ’’တိ။ ယသ္မာ ပန ‘‘သိက္ခာပဒပညတ္တိကာလတော ပဘုတိ အာဏာပါတိမောက္ခမေဝ ဥဒ္ဒိသိယတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသပ္ပဟောနကသိက္ခာပဒမေဝ သန္ဓာယာဟ။ ‘‘တတ္ထာတိ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာစနာပေက္ခံ ဘုမ္မဝစန’’န္တိ ဧကမေဝ ပဒံ ဝုတ္တံ တဿာ သိဒ္ဓိယာ ဣတရဿ သိဒ္ဓိတော။ ‘‘သာဝကာနံ ဝိသယဘာဝန္တိ ဣမိနာ မဟာပဒုမတ္ထေရဝါဒေါ ပဋိက္ခိတ္တော’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တံ သုန္ဒရံ ဝိယ။ သမ္မုခေ ဂရဟာ။ ပရမ္မုခေ ဥပဝါဒေါ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဦနဒသဝဿေန…ပေ… ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (မဟာဝ။ ၇၅) ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓတ္တေန ဒသဝဿိကော ဟုတွာ ပညပေသိ ဦနဒသဝဿိကဿ တဿ တထာ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ အဘာဝတော။ န တဒါ အတိရေကဒသဝဿိကောဝ ဒသဝဿိကာနံ ရတ္တညုမဟတ္တပ္ပတ္တိတော, တသ္မာ တံ သိက္ခာပဒံ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝဿာဝါသတော ပုဗ္ဗေ ရာဇဂဟေ ဧဝ ပညတ္တန္တိ သိဒ္ဓံ, တသ္မိံ သိဒ္ဓေ သိဒ္ဓမေဝ ‘‘ယာဝ န သံဃော ရတ္တညုမဟတ္တံ ပတ္တောတိ ဝစနံ ဣတော ပုဗ္ဗေ ပဌမယာစနာယပိ ဝုတ္တ’’န္တိ။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ရတ္တညုမဟတ္တပ္ပတ္တကာလေ ‘‘ဒွေ သိက္ခာပဒါနီ’’တိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒဝစနံ ပဌမယာစနာယ ဝုတ္တဝစနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အညထာ ရတ္တညုမဟတ္တပ္ပတ္တကာလေ ဒွေ ဧဝ, န အညန္တိ အာပဇ္ဇတိ။
‘‘အထ ခေါ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿာ’’တိအာဒိမှိ အယမာဒိတော ပဋ္ဌာယ အတ္ထဝိဘာဝနာ – အယံ ကိရာယသ္မာ အဿဇိတ္ထေရတော ပဋိလဒ္ဓံ ဧကဂါထာမတ္တကံ ဓမ္မပရိယာယံ နယသတသဟဿေဟိ ဝိဝေစေန္တော အရဟတ္တံ ပတွာ သာဝကပါရမီဉာဏေ ဌိတော ‘‘အဟော ဝတ မဟာနုဘာဝေါယံ သဒ္ဓမ္မော, ယော ဝိနာပိ ဓမ္မသာမိနာ ပရမ္မုခတော သုတမတ္တေပိ မယှံ မဟန္တံ ဂုဏဝိသေသံ ဇနေသိ, သာဓု ဝတာယံ သဒ္ဓမ္မော စိရံ တိဋ္ဌေယျာ’’တိ စိန္တေန္တော ‘‘ကတမေသာနံ နု ခေါ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ…ပေ… န စိရဋ္ဌိတိက’’န္တိ တမတ္ထံ, ကာရဏဉ္စ အတ္တနော အဂ္ဂသာဝကဉာဏေန ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ‘‘သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တန္တိအာဒိစိရဋ္ဌိတိကာရဏ’’န္တိ နိဋ္ဌံ ကတွာ ဝိနယပညတ္တိယာစနောကာသကရဏတ္ထံ ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆိ။ တတော ပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ဝိနယပညတ္တိယာစနောကာသေ သမ္ပတ္တေ ‘‘ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော, ဧတဿ သုဂတ ကာလော’’တိ ဝိနယပညတ္တိံ ယာစိ။ တတော ဘဂဝါ တဿာ ယာစနာယ သမ္ပဋိစ္ဆိတဘာဝံ, ‘‘ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော’’တိ ဝုတ္တကာလဿ အကာလတံ, ကာလဿ စ အနညဝိသယတံ ဒီပေန္တော ‘‘အာဂမေဟိ တွ’’န္တိအာဒိမာဟ, တတော ဘဂဝါ တဿ ယာစနံ, သတ္တေသု ကာရုညတဉ္စ ပဋိစ္စ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အနုပဇ္ဈာယကာ အနာစရိယကာ အနောဝဒိယမာနာ’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၆၄) နယေန ဝေပုလ္လမဟတ္တတံ ပဋိစ္စ သတ္ထာ သာဝကာနံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တာဒီနိ ဝိနယကမ္မာနိ, တဒနုရူပသိက္ခာပဒါနိ စ ပညပေသိ။ တတော အနုက္ကမေန ဒွါဒသမဝဿံ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝသိ။ တဒါ စ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော သတ္ထာရာ နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု စိရဋ္ဌိတိဟေတူသု ဇာတေသု ‘‘နဝင်္ဂသတ္ထုသာသနမဟတ္တတာ စ သမ္ပတိ ဇာတာ, ဝိနယပညတ္တိ စ ဗဟုတရာ ဇာတာ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော ဧဝေကော န တာဝ သာဝကာနံ အနုညာတော, သော စ ပရိသုဒ္ဓေန သံဃေန ကရီယတိ။ သံဃောပိ ဧတရဟိ ပရိသုဒ္ဓေါ ပစ္ဆိမကဿ သောတာပန္နတ္တာ’’တိ စိန္တေတွာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနာပေတုကာမော ယတ္တကေဟိ စ သိက္ခာပဒေဟိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော အနုဇာနီယတိ, တတ္တကာနံ ပညတ္တိယာစနပုဗ္ဗင်္ဂမံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ယာစန္တော ပုဗ္ဗုပ္ပန္နဝိတက္ကသူစနပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနက္ကမဝသေန ယာစနောကာသေ သမ္ပတ္တေ ‘‘ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော’’တိအာဒိမာဟ။
တတ္ထ ‘‘ယံ ဘဂဝါ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေယျာ’’တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသပ္ပဟောနကသိက္ခာပဒံ သန္ဓာယာဟ, အယမတ္ထော ဘဒ္ဒါလိသုတ္တေန (မ။ နိ။ ၂။၁၃၄ အာဒယော)
ဒီပေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟိ ဗဟူသု သိက္ခာပဒေသု ပညတ္တေသု, ပညပိယမာနေသု စ ‘‘န တာဝ ဘဒ္ဒါလိ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေတီ’’တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၂။၁၄၅) ဝုတ္တံ အပညတ္တံ ဥပါဒါယ, တထာ ဣဓာပိ အပညတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပရိသုဒ္ဓတ္တာ သံဃဿ သမ္ပတိ သာဝကာနံ အာဏာပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ နာနုဇာနာမီတိ ဒဿေန္တော ‘‘နိရဗ္ဗုဒေါ’’တိအာဒိမာဟ။ န ဟိ ပရိသုဒ္ဓေ သံဃေ ဩဝါဒပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသဿ အနုဒ္ဒေသကာရဏံ အတ္ထိ, တသ္မိံ သတိ အာဏာပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာနုဇာနနာဓိပ္ပါယတော။ တထာ စ သော တတော အဋ္ဌန္နံဝဿာနံ အစ္စယေန အနုညာတော။ ယထာဟ ပါတိမောက္ခဌပနက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၈၆) ‘‘န ဒါနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဣတော ပရံ ဥပေါသထံ ကရိဿာမိ…ပေ… ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ’’တိ။ ယံ ပန ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၁၂၉) ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အညတရံ ဘိက္ခုံ ဥပသမ္ပာဒေတွာ ဧကကံ ဩဟာယ ပက္ကမိံသု…ပေ… သော တဿာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတွာ စိရေန အဂမာသီ’’တိ ဝတ္ထု အာဂတံ, တံ သုဒိန္နဝတ္ထုတော ပရတော ဥပ္ပန္နမ္ပိ တတ္ထ ယထာဓိကာရံ သမောဓာနေတုံ ဝုတ္တံ။ တထာ တတ္ထေဝ ‘‘ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေန သွာဂတာနိ ဟောန္တီ’’တိအာဒိနာ (ပါစိ။ ၁၄၇၊ အ။ နိ။ ၈။၅၂၊ ၁၀။၃၃) အင်္ဂါနိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ န ဟိ အာဒိတော ဧဝ ဥဘတောပါတိမောက္ခာနိ သိဒ္ဓါနီတိ။ အပိစ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အယမနုက္ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော, သေယျထိဒံ – ရာဟုလကုမာရေ ဥပ္ပန္နေ ဗောဓိသတ္တော နိက္ခမိတွာ ဆဗ္ဗဿာနိ ဒုက္ကရံ ကတွာ သတ္တမေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ, တသ္မိံ ဧဝ သံဝစ္ဆရေ ကပိလဝတ္ထုံ ဂန္တွာ ရာဟုလကုမာရံ ပဗ္ဗာဇေသိ။ အမ္ဗလဋ္ဌိကရာဟုလောဝါဒသုတ္တဋ္ဌကထာယံ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၀၇ အာဒယော) ‘‘အယဉှိ အာယသ္မာ သတ္တဝဿိကကာလေ ဘဂဝန္တံ စီဝရကဏ္ဏေ ဂဟေတွာ ‘ဒါယဇ္ဇံ မေ သမဏ ဒေဟိ, ဒါယဇ္ဇံ မေ သမဏ ဒေဟီ’တိ ဒါယဇ္ဇံ ယာစမာနော ဘဂဝတာ ဓမ္မသေနာပတိသာရိပုတ္တတ္ထေရဿ နိယျာဒေတွာ ပဗ္ဗာဇိတော’’တိ စ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ရာဟုလကုမာရံ အာရဗ္ဘ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တီဟိ သရဏဂမနေဟိ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၁၀၅) ဝုတ္တတ္တာ သရဏဂမနူပသမ္ပဒါ ပဌမဝဿဗ္ဘန္တရေ ဧဝ ပဋိက္ခိတ္တာ, ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မဝသေန ဥပသမ္ပဒါ အနုညာတာတိ ပညာယတိ။ အပိစ ရာဟုလဝတ္ထုမှိ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အနနုညာတော မာတာပိတူဟိ ပုတ္တော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော, ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၀၅) သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, တသ္မာ ဣတော ပုဗ္ဗေပိ သိက္ခာပဒါနိ ပညတ္တာနီတိ သိဒ္ဓံ။
နိရောဓုပါယံ ပဋိဝိဇ္ဈိ ခိပ္ပံ၊
ဇာတောဝပေက္ခေန အသေသမေတံ,
လောကံ ဝိပဿီ သုဂတဂ္ဂသိဿော။
သော ဓမ္မသေနာပတိ အဂ္ဂသိဿော,
သဒ္ဓမ္မရာဇဿ တထာဂတဿ၊
သယံ မုနိန္ဒေန ယသဿ ပတ္တော,
အနေကသော သောဠသဓာ ပသတ္ထော။
ဉာတုမ္ပိ လောကေ အတိဘာရိယောဝ၊
ပဂေဝ သိက္ခာပဒဘာဝဘေဒေါ,
ပဂေဝ အညော ဥဘယတ္ထ တတ္ထ။
ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ အပိ တံ ဒွယန္တု,
ဉာတုံ န သက္ကာဝ ပဂေဝ နေတုံ၊
နိဿံသယံ တတ္ထ တထာဂတောဝ,
ဇာနိဿတိစ္စာဟ တထာဂတောတိ။
ဣစ္စေတမတ္ထံ ဣဓ ဘိက္ခု ဉတွာ,
သိက္ခာပဒါနံ ကမဘာဝဘေဒံ၊
ဉာတုံ သယံ နော န ပရေ စ နေတုံ,
ပရိယေသိတဗ္ဗော ဣဓ ယုတ္တိမဂ္ဂေါ။
တတ္ထ ကမဘေဒေါ သိက္ခာပဒါနံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဘာဝဘေဒေါ တာဝ ဥက္ခိတ္တကာနုဝတ္တနပစ္စယာ ဘိက္ခု အနာပတ္တိကော, ဘိက္ခုနီ ပန သမနုဘဋ္ဌာ ပါရာဇိကာ ဟောတိ။ ပါရာဇိကာပတ္တိပဋိစ္ဆာဒနေ ဘိက္ခုဿ ဒုက္ကဋံ, ဘိက္ခုနိယာ ပါရာဇိကံ။ ဒုဋ္ဌုလ္လံ အာရောစေန္တဿ, ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ စ ပါစိတ္တိယံ။ မဟာသာဝဇ္ဇံ ပါရာဇိကံ အာရောစေန္တဿ, ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ စ ဘိက္ခုဿ ဒုက္ကဋံ။ ဣစ္စေဝမာဒီဟိ အဘာဝဘေဒသိက္ခာပဒါနံ ဣဓ ဘာဝဘေဒေန ယုတ္တိပရိယေသနံ သာဓယမာနောပိ သိယာ အနုမ္မာဒဝိဃာတဘာဂီတိ။ ဧတ္တာဝတာ သကလဿပိ ဝိနယပိဋကဿ ဝိတက္ကယာစနကာလကာလညူကာရဏဖလပယောဇနေဟိ သတ္တဟိ အင်္ဂေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတံ နိဒါနမာယသ္မတာ ဥပါလိတ္ထေရေန နိဒဿိတံ ဟောတိ။ တတ္ထ ထေရဿ
ဝိနယပညတ္တိယာစနဟေတုဘူတော ဝိတက္ကော နာမ။ တဿေဝ ‘‘ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော’’တိအာဒိနာ ပဝတ္တာ ယာစနာ နာမ။ ရတ္တညူဝေပုလ္လလာဘဂ္ဂဗာဟုသစ္စမဟတ္တပ္ပတ္တိ ကာလော နာမ။ သဗ္ဗညူ ဧဝ ကာလညူ နာမ။ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပါတုဘာဝေါ ကာရဏံ နာမ။ ‘‘တေသံယေဝ အာသဝဋ္ဌာနီယာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယာ’’တိ ဝစနတော အာသဝဋ္ဌာနီယဓမ္မပဋိဃာတော ဖလံ နာမ။ ‘‘ယထယိဒံ ဗြဟ္မစရိယံ အဒ္ဓနိယံ အဿာ’’တိ ဝစနတော သာသနဗြဟ္မစရိယဿ စိရဋ္ဌိတိ ပယောဇနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘ဝိတက္ကော ယာစနာ ကာလော, ကာလညူ ကာရဏံ ဖလံ၊
ပယောဇနန္တိ သတ္တင်္ဂံ, နိဒါနံ ဝိနယဿိဓာ’’တိ။
֍ ဋီ ၂၂။ အန္တိမမဏ္ဍလန္တိ အဗ္ဘန္တရမဏ္ဍလံ။ တဉှိ ဣတရေသံ အန္တော ဟောတိ, ခုဒ္ဒကမဏ္ဍလံ ဝါ။ အနုမတိဒါနဝသေန တေသံ ဘိက္ခူနံ ဒတွာ။ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ စာရိကာယ ဝိနေတဗ္ဗာ ဝေနေယျသတ္တာ။ ဩစိနန္တာ ဝိယာတိ ဗဟုပုပ္ဖံ ဂစ္ဆံ မာလာကာရာ စိရံ ဩစိနန္တိ, ဧဝံ ဗဟုဝေနေယျေသု ဂါမာဒီသု စိရံ ဝသန္တာ ဝေနေယျပုညံ ပရိဟရန္တာ စရန္တိ။ သန္တံ သုခံ, န ဝေဒနာသုခံ ဝိယ သပရိပ္ဖန္ဒံ။ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေတိ ဒေဝါနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ မနုဿာ ပန ဣမသ္မိံယေဝ စက္ကဝါဠေ ဗောဓနေယျာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ မဟာကရုဏာယ ဓုဝံ သတ္တသမဝလောကနံ။ ဩတိဏ္ဏေတိ ပရိသမဇ္ဈံ အာဂတေ, အာရောစိတေ ဝါ။ ယေန ကာရဏေန မယံ တုမှာကံ ဒေယျဓမ္မံ ဒဒေယျာမ, တံ ကုတော သက္ကာ လဒ္ဓုံ။ ဗဟုကိစ္စာ ဟိ ဃရာဝါသာတိ။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ တန္တိ ဒေယျဓမ္မံ။ ‘‘တုမှေဟိ တံ ကုတော လဒ္ဓါ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ‘‘ပဌမံ ကိရိယံ ပေက္ခတိ, ဒုတိယံ ဒေယျဓမ္မ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ အာစရိယော ပန ‘‘ပဌမယောဇနာယ ယံ ဒါနပုညံ, တံ ကုတော လဗ္ဘာ။ ပုညန္တရာယဗဟုလာ ဟိ ဃရာဝါသာတိ။ ဒုတိယယောဇနာယ တေမာသဗ္ဘန္တရေ ယမဟံ ဒဒေယျံ, အတိက္ကန္တကာလတ္တာ တမဟံ သမ္ပတိ ကုတော ဒဒေယျန္တိ ဒဿေတီ’’တိ ဝဒတိ။ သီလာဒိကုသလဓမ္မသန္ဒဿနာဒိဓမ္မရတနဝဿံ။
֍ ဋီ ၂၃။ ပတ္တုဏ္ဏဒေသေ ပတ္တုဏ္ဏံ ပဋဝရံ။ မဟာယာဂန္တိ မဟာဒါနံ။ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပန္တိ တေမာသံ သောတဗ္ဗံ အဇ္ဇ သုဏိန္တိ။
တတြိဒန္တိ ဣဒံ ကာရဏံ။
ဥပါလိ ဒါသကောတိ အာစရိယပရမ္ပရတော။ ဗာဟိရဗ္ဘန္တရနိဒါနံ, သိက္ခာပဒါနံ ပညတ္တိဋ္ဌာနသင်္ခါတံ အာဝေဏိကနိဒါနဉ္စ သန္ဓာယာဟ ‘‘နိဒါနဿ ပဘေဒဒီပနတော’’တိ။ ထေရဝါဒါဒိ ဝတ္ထုပ္ပဘေဒေါ။ သကာယ ပဋိညာယ မေတ္တိယံ ဘိက္ခုနိံ နာသေထာတိအာဒိ ပရသမယဝိဝဇ္ဇနတောတိအာဒိ။ ဝိဘင်္ဂနယဘေဒဒဿနတောတိ တိဿော ဣတ္ထိယော ဘူမဋ္ဌံ ထလဋ္ဌန္တိအာဒိ။ ဧတ္ထာဟ – ကိံ ဘဂဝတော မာရာဝဋ္ဋနပဋိဃာတာယ သတ္တိ နတ္ထီတိ? အတ္ထိ, တထာပိဿ ပစ္ဆာ ဥပဂုတ္တကာလေ ပသာဒဟေတုတ္တာ အဓိဝါသေတိ။ ဧတ္ထ ဥပဂုတ္တာဓိဋ္ဌာနံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဗုဒ္ဓါနံ အာစိဏ္ဏန္တိ ဒိဇဒဿနေန ကိံပယောဇနန္တိ စေ? မာရာဝဋ္ဋနဟေတု ဗြာဟ္မဏဿ ပုညန္တရာယောတိ ပယောဇနံ။
ဘင်္ဂံ ကရောန္တော ဇိနပုင်္ဂဝဿ၊
သဿိဿသံဃဿ အဒါသိ ဒါနံ,
အသေသကံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဘေဒံ။
ကိံ ဘဂဝါ သသိဿော တာဝ မဟန္တံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဥဗ္ဘဏ္ဍိကံ ကတွာ အဂမာသီတိ? န အဂမာသိ, တေမာသိဘာဂိယံ ပန ပုညရာသိကံ ဒေယျဓမ္မံ အပ္ပဋိက္ခိပန္တော ဗြာဟ္မဏဿ ဥပါယတော သတ္ထာ အဒါသိ။
တဒညထာ မာရမနောရထောဝ,
ပူရော သိယာ နေဝ ဒိဇဿ ဘိယျော၊
ပါပံ မဟန္တံ အပိ ပါပုဏေယျ,
မိစ္ဆာဘိမာနေန တထာဂတေ သော။
တသ္မာ ဘဂဝါ အဿာဒိယန္တော တံ ဒေယျဓမ္မံ အပ္ပဋိက္ခိပန္တော ဥပါယေန ဗြာဟ္မဏဿ ပုညဗုဒ္ဓိံ ကတွာ, မာရဿ စ မနောရထဝိဃာတံ ကတွာ အဂမာသီတိ, ‘‘အယံ နယော အဋ္ဌကထံ ဝိနာပိ ပါဠိနယာနုလောမတော သိဒ္ဓေါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကထံ? –
‘‘သတ္ထာ သသိဿော ယဒိ အဂ္ဂဟေသိ,
ဒိဇဿ တံ စီဝရမာဒိတောဝ၊
နာထဿ နော ဝီသတိဝဿကာလေ,
ဝိရုဇ္ဈတေ ဇီဝကယာစနာပိ၊
တထာပိ သဗ္ဗံ သုဝိစာရယိတွာ,
ယုတ္တံ နယံ စိန္တယိတုံဝ ယုတ္တ’’န္တိ။
ဣဒါနိ အာယသ္မာ ဥပါလိတ္ထေရော ဝိနယပညတ္တိယာ သာဓာရဏနိဒါနံ ဒဿေတွာ သိက္ခာပဒါနံ ပါဋေက္ကံ ပညတ္တိဋ္ဌာနသင်္ခါတံ နိဒါနမာဒိံ ကတွာ ပုဂ္ဂလပညတ္တိအနုပညတ္တိဝိဘာဂါပတ္တိဘေဒန္တရာပတ္တိအာဒိကံ နာနပ္ပကာရံ ဝိဓိံ နိဇ္ဇဋံ နိဂ္ဂုမ္ဗံ ကတွာ ဒဿေတုံ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယံ ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရိတွာ’’တိအာဒိမာဟာတိ။ ဣဓ ဌတွာ –
သိက္ခာပဒါန သဗ္ဗေသံ, ကမဘေဒံ ပကာသယေ၊
တသ္မိံ သိဒ္ဓေ နိဒါနာနံ, ကမသိဒ္ဓိ ယတော ဘဝေ။
တတ္ထ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ ယထာသမ္ဘဝံ ဒေသနာက္ကမော ပဟာနက္ကမော ပဋိပတ္တိက္ကမော ဥပ္ပတ္တိက္ကမောတိ စတုဗ္ဗိဓော ကမော လဗ္ဘတိ။ တတ္ထ ဘဂဝတာ ရာဇဂဟေ ဘိက္ခူနံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနန္တေန ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသဿ ယော ဒေသနာက္ကမော အနုညာတော, တံ ဒေသနာက္ကမမနုလောမေန္တော အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ ပဌမံ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသံ ပုစ္ဆိ, တဒနန္တရံ သံဃာဒိသေသုဒ္ဒေသံ, တတော အနိယတုဒ္ဒေသံ ဝိတ္ထာရုဒ္ဒေသဉ္စ ပုစ္ဆိတွာ တဒနန္တရံ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂဉ္စ တေနေဝ အနုက္ကမေန ပုစ္ဆိ, နိဒါနုဒ္ဒေသန္တောဂဓာနဉ္စ သရူပေန အနုဒ္ဒိဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆနတ္ထံ ခန္ဓကေပိ ပုစ္ဆိ။ ဧတေန စ ခန္ဓကေ ပညတ္တာ ထုလ္လစ္စယာ သင်္ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ ပုစ္ဆိတာနုက္ကမေနေဝ ဥပါလိတ္ထေရော တံ သဗ္ဗံ သာပတ္တိဘေဒါဒိကံ ဒေသေန္တော ထုလ္လစ္စယဒုဗ္ဘာသိတအာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာဒိဒီပကံ အန္တောကတွာ ဒေသေသိ, အယမေတ္ထ ဒေသနာက္ကမော။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကတော ပန ဥစ္စိနိတွာ တဒါ ပရိဝါရပါဠိ ဝိသုံ ကတာ။ ဣမမေဝ နယံ သန္ဓာယ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧတေနေဝ ဥပါယေန ခန္ဓကပရိဝါရေပိ အာရောပေသု’’န္တိအာဒိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။ပဌမမဟာသင်္ဂီတိကထာ)။ အပိစ ပါဠိယာ ‘‘ဧတေနေဝုပါယေန ဥဘတောဝိနယေ ပုစ္ဆိ။ ပုဋ္ဌော ပုဋ္ဌော အာယသ္မာ ဥပါလိ ဝိဿဇ္ဇေသီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, တသ္မာ မဟာကဿပေါ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ ဧဝ ပုစ္ဆိ။ ဝိဿဇ္ဇေန္တော ပန အာယသ္မာ ဥပါလိ နိဝရသေသံ ဒေသေန္တော ခန္ဓကပရိဝါရေ အန္တောကတွာ ဒေသေသိ။ တဒါ စ ခန္ဓကပရိဝါရပါဠိ ဝိသုံ ကတာတိ အယံ ဒေသနာက္ကမော။ ယဒိ ဧဝံ နိဒါနုဒ္ဒေသော ပဌမံ ဒေသေတဗ္ဗောတိ စေ? န, တဒသမ္ဘဝတော။ သော ဟိ ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တီ’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၁၃၄) နယေန ပဝတ္တတ္တာ ပဌမံ သိက္ခာပဒသင်္ဂဟိတာသု အာပတ္တီသု အဒဿိတာသု န သမ္ဘဝတိ။ ‘‘ယာနိ မယာ ဘိက္ခူနံ ပညတ္တာနိ သိက္ခာပဒါနိ, တာနိ နေသံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနေယျ’’န္တိ ဝစနတော သိက္ခာပဒါနေဝ ပဌမံ ဒေသေတဗ္ဗာနီတိ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသက္ကမော သမ္ဘဝတိ။
ပါရာဇိကုဒ္ဒေသာဒိသင်္ဂဟိတာနံ အာပတ္တိအကုသလာနံ ယထောဠာရိကက္ကမေန ပဟာတဗ္ဗတ္တာ ပဟာနက္ကမောပေတ္ထ သမ္ဘဝတိ။ ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရံ ‘‘တာဝဒေဝ စတ္တာရိ အကရဏီယာနိ အာစိက္ခိတဗ္ဗာနီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၂၉) ဝစနတော ‘‘သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၃) ဝစနတော စ ယထာ ဂရုကံ အာစိက္ခဏံ သိက္ခနေန ပဋိပတ္တိက္ကမောပေတ္ထ သမ္ဘဝတိ, ဧဝမိမေဟိ တီဟိ ကမေဟိ ဒေသေတဗ္ဗာနမ္ပေတေသံ သိက္ခာပဒါနံ ယထာသမ္ဘဝံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော သမ္ဘဝတိ။ တထာ ဟိ ယံ ယံ သာဓာရဏံ, တံ တံ ဘိက္ခုံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နေ ဧဝ ဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဆန္ဒသော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ’’တိ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ ပညတ္တံ။ အညထာ တံ ဘိက္ခုနီနံ အနုပ္ပန္နပညတ္တိ သိယာ။ တတော ‘‘အနုပ္ပန္နပညတ္တိ တသ္မိံ နတ္ထီ’’တိ (ပရိ။ ၂၄၇) ပရိဝါရေ ဧတံ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတိ, ဧတ္တာဝတာ ပုရိမေန ကမတ္တယေန ပဌမံ ဒေသေတဗ္ဗတံ ပတ္တေ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသေ ပဌမုပ္ပန္နတ္တာ မေထုနဓမ္မပါရာဇိကံ သဗ္ဗပဌမံ ဒေသေတုကာမော ဥပါလိတ္ထေရော ‘‘တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယ’’န္တိ ဝေသာလိမေဝ ပါပေတွာ ဌပေသိ။ အညထာ ဗာရာဏသိယံ ပညတ္တာနံ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မနုဿမံသံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၈၀) ဧဝမာဒီနံ ဒေသနာဓိပ္ပါယေ သတိ ဗာရာဏသိံ ပါပေတွာ ဌပေယျာတိ။
အဗ္ဘန္တရနိဒါနကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁။ ပါရာဇိကကဏ္ဍော
၁။ ပဌမပါရာဇိကံ
သုဒိန္နဘာဏဝါရဝဏ္ဏနာ
ပဌမဿေတ္ထ နိဒါနေ, ဌတွာ ပါရာဇိကဿ ဝိညေယျော၊
စောဒနာပရိဟာရနယော, ပုဂ္ဂလဝတ္ထုပ္ပကာသနေယေဝ။
တတ္ထ ဘဂဝါ ဝေရဉ္ဇာယံ ဝုတ္ထဝဿော အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရန္တော ကတ္တိကဇုဏှပက္ခေ ဧဝ ဝေသာလိံ ပါပုဏိတွာ ယာဝ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒပညာပနံ, တာဝ အဋ္ဌ ဝဿာနိ ဝေသာလိယံယေဝ ဝိဟရန္တော ဝိယ ပါဠိက္ကမေန ဒိဿတိ, န စ ဘဂဝါ တာဝတ္တကံ ကာလံ တတ္ထေဝ ဝိဟာသိ။ သော ဟိ သုဒိန္နဿ သာဝကာနံ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပသမ္ပဒဉ္စ အနုဇာနိတွာ ယထာဘိရန္တံ တတ္ထ ဝိဟရိတွာ စာရိကံ စရန္တော ဘေသကဠာဝနံ ပတွာ တတ္ထ တေရသမံ ဝဿံ ဝသိ, တေနေဝ အနုက္ကမေန သာဝတ္ထိံ ပတွာ စုဒ္ဒသမံ ဝဿံ ဝသိ, ပန္နရသမံ ကပိလဝတ္ထုမှိ, သောဠသမံ အာဠဝိယံ, တတော ဝုတ္ထဝဿော စာရိကံ စရန္တော ရာဇဂဟံ ပတွာ သတ္တရသမံ ဝသိ, ဣမိနာ အနုက္ကမေန အပရာနိပိ တီဏိ ဝဿာနိ တတ္ထေဝ ဝသိ။ ဧတ္တာဝတာ ဘဂဝါ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿော ရာဇဂဟတော အနုပုဗ္ဗေန ဝေသာလိံ ပါပုဏိ, တတော ဥပသမ္ပဒါယ အဋ္ဌဝဿိကော သုဒိန္နော ဝေသာလိယံယေဝ မေထုနံ ဓမ္မံ အဘိဝိညာပေသိ, တတော ဘဂဝါ တသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ပဌမံ ပါရာဇိကံ ပညပေသီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဥပါလိတ္ထေရော ဣတော ပဌမတရံ တတ္ထ ဝေသာလိယဉ္စ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနိ အဒဿေတုကာမော, ဝိနယနိဒါနာနန္တရံ ပဌမပါရာဇိကမေဝ ဒဿေတုကာမော, တသ္မာ ဝေသာလိယံ ပဌမံ နိဝါသံ, ပစ္ဆာ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ ပညတ္တိကာလေ နိဝါသဉ္စ ဧကတော ကတွာ ‘‘တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယ’’န္တိအာဒိမာဟ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပဌမဿေတ္ထ နိဒါနေ, ဌတွာ …ပေ… ပကာသနေယေဝါ’’တိ။ တသ္မာ ဣမသ္မိံ ပဌမပါရာဇိကဿ ပညတ္တိဋ္ဌာနသင်္ခါတေ နိဒါနေ ဌတွာ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယာ အဝိဒူရေ ကလန္ဒဂါမော နာမ ဟောတိ…ပေ… အညတရံ ဝဇ္ဇိဂါမံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတီ’’တိ ဧတသ္မိံ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ ပုဂ္ဂလပ္ပကာသနေ, ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဝဇ္ဇီ ဒုဗ္ဘိက္ခာ ဟောတိ…ပေ… တိက္ခတ္တုံ မေထုနံ ဓမ္မံ အဘိဝိညာပေသီ’’တိ (ပါရာ။ ၃၀) ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုပ္ပကာသနေ စ စောဒနာနယော, ပရိဟာရနယော စ
ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတြာယံ ပကာသနာ – ကိမတ္ထံ ထေရေန အညေသံ သိက္ခာပဒါနံ ပုဂ္ဂလဝတ္ထူနိ ဝိယ သင်္ခေပတော အဝတွာ ယတ္ထ စ သော ဥပ္ပန္နော, ယထာ စ ဓမ္မေ ပသန္နော, ယထာ စ ပဗ္ဗဇိတော, ယထာ စ ဣမံ ဝတ္ထုံ ဥပ္ပါဒေတိ, တံ သဗ္ဗံ အနဝသေသေတွာ ပုဂ္ဂလဝတ္ထူနိ ဝိတ္ထာရတော ဝုတ္တာနီတိ စေ? ဝုစ္စတေ –
ဧဝံ သဒ္ဓါယ ကိစ္ဆေန, မဟန္တေ ဘောဂဉာတကေ၊
ဟိတွာ ပဗ္ဗဇိတာနမ္ပိ, ပေသလာနမ္ပိ သဗ္ဗသော။
သဗ္ဗလာမကဓမ္မာယံ, မေထုနော ယဒိ သမ္ဘဝေ၊
န ဓမ္မဒေသနာယေဝ, သိဒ္ဓါ ဝိရတိ သဗ္ဗသော။
တသ္မာ နဝင်္ဂသဒ္ဓမ္မေ, သတ္ထာရာ ဒေသိတေပိ စ၊
ဝိနယော ပညပေတဗ္ဗော, တတော ဓမ္မဝိသုဒ္ဓိဟိ။
ဝိနယာဘာဝတော ဧဝံ, အဇ္ဈာစာရော ဘဝိဿတိ၊
တသ္မာ ဝိနယပညတ္တိ, သာတ္ထိကာ ပေသလဿပိ။
အနာဒီနဝဒဿာဝီ, ယသ္မာ ယံ ပါပမာစရိ၊
ဝိနယောယေဝ သဒ္ဓါနံ, အာဒီနဝဝိဘာဝိနော။
တသ္မာ သဒ္ဓါနုသာရီနံ, ဝိနယော သာတ္ထကောဝ ယံ၊
ဓမ္မော ဓမ္မာနုသာရီနံ, တတော ဥဘယဒေသနာ။
အပိ စ ယဒိ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမံ အကရောန္တဿာပိ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ အယသော ပတ္ထဋော, ပဂေဝညေသန္တိ ဒဿနတ္ထံ အဇ္ဈာစာရဿ ပါကဋဘာဝဒီပနံ။ ကထံ? –
အဘဗ္ဗော အရဟတ္တဿ, သုဒိန္နော ပုတ္တမာတရော၊
ဘဗ္ဗာနုပ္ပန္နပညတ္တိ, တဒတ္ထံ န ကတာ အယံ။
နနု မာဂဏ္ဍိကံ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာ မာတာပိတူနမဿာ ဟိတတ္ထံ ဓမ္မံ ဒေသေတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ဗီဇကဗီဇကမာတူနံ အရဟတ္တုပ္ပတ္တိ ထေရေန ဒီပိတာ။ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယာ အဝိဒူရေ ကလန္ဒဂါမော နာမ ဟောတိ, ယေန သမယေန သုဒိန္နော ပုရာဏဒုတိယိကာယ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝီ’’တိ ဝါ ‘‘ယေန သမယေန ဘဂဝါ ပဌမပါရာဇိကံ ပညပေသီ’’တိ ဝါ ဝစနံ ဣဓ န ယုဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ‘‘ဣဓ ပန ဟေတုအတ္ထော ကရဏတ္ထော စ သမ္ဘဝတီ’’တိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာဝစနဉှိ ဣဓ န လဗ္ဘတိ။ စိရနိဝိဋ္ဌော ဟိ သော
ဂါမော, န တသ္မိံယေဝ သမယေတိ။ ယသ္မာ ပန သော စိရနိဝိဋ္ဌောပိ စ ဂါမော အတ္တနော နိဝိဋ္ဌကာလတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗကာလမတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ, တေန ပရိယာယေန ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေသာလိယာ အဝိဒူရေ ကလန္ဒဂါမော နာမ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ * ၂၅-၆။ အနုညာတောသိ ပန တွန္တိ သမဏဝတ္တဒဿနတ္ထံ ဘဂဝါ ပုစ္ဆတိ။ မာတာပိတူဟိ အနနုညာတန္တိ ဧတ္ထ ဇနကေဟေဝ အနနုညာတဒဿနတ္ထံ ပုစ္ဆီတိ ဝုတ္တံ။ န ခေါ သုဒိန္န တထာဂတာတိ ‘‘ပဗ္ဗာဇေတု မံ ဘဂဝါ’’တိ ယာစနာဝသေန ပနေဝမာဟ, န ဘဂဝါ သယံ သရဏာနိ ဒတွာ ပဗ္ဗာဇေသိ။ ဒုက္ခဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘ကလဘာဂမ္ပီ’’တိ ပါဌသေသော။ ဝိကပ္ပဒွယေပီတိ ဒုတိယတတိယဝိကပ္ပေသု။ ပုရိမပဒဿာတိ ကိဉ္စီတိ ပဒဿ။ ဥတ္တရပဒေနာတိ ဒုက္ခဿာတိ ပဒေန။ သမာနဝိဘတ္တီတိ သာမိဝစနံ။ ယထာ ကိံ? ‘‘ကဿစိ ဒုက္ခဿာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ကိဉ္စိ ဒုက္ခဿာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿာမာတိ တယာ သဒ္ဓိံ အမရိတွာ အကာမာ ဇီဝိဿာမ။ သစေပိ န မရာမ, အကာမကာဝ တယာ ဝိယောဂံ ပါပုဏိဿာမ, တယိ ဇီဝမာနေ ဧဝ နော မရဏံ ဘဝေယျ, မရဏေနပိ နော တယာ ဝိယောဂံ မယံ အကာမကာဝ ပါပုဏိဿာမ။
֍ ဋီ ၃၀။ ကတိပါဟံ ဗလံ ဂါဟေတွာတိ ကသ္မာ ပနာယံ တထာ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော အနုညာတော သမာနော ကတိပါဟံ ဃရေယေဝ ဝိလမ္ဗိတွာ ကာယဗလဉ္စ အဂ္ဂဟေသီတိ? အနုမတိဒါနေန မာတာပိတူသု သဟာယကေသု စ တုဋ္ဌော တေသံ စိတ္တတုဋ္ဌတ္ထံ။ ကေသုစိ အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု ကေစိ အာစရိယာ ‘‘အယံ သုဒိန္နော ဇီဝကဝတ္ထုတော ပစ္ဆာ ပံသုကူလိကဓုတင်္ဂဝသေန ပံသုကူလိကော ဇာတော’’တိ သညာယ ‘‘ဂဟပတိစီဝရံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပံသုကူလိကဓုတင်္ဂဝသေန ပံသုကူလိကော ဟောတီ’’တိ လိခန္တိ, တံ ‘‘အစိရူပသမ္ပန္နော’’တိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတိ။ ‘‘တထာ သုဒိန္နော ဟိ ဘဂဝတော ဒွါဒသမေ ဝဿေ ပဗ္ဗဇိတော, ဝီသတိမေ ဝဿေ ဉာတိကုလံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော သယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အဋ္ဌဝဿိကော ဟုတွာ’’တိ, ‘‘ဘဂဝတော ဟိ ဗုဒ္ဓတ္တံ ပတ္တတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဣဒံ ဝတ္ထံ, ဧတ္ထန္တရေ ဝီသတိ ဝဿာနိ န ကောစိ ဂဟပတိစီဝရံ သာဒိယိ, သဗ္ဗေ ပံသုကူလိကာဝ အဟေသု’’န္တိ စ ဝုတ္တေန အဋ္ဌကထာဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတိ, ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အဋ္ဌဝဿိကော, န ဥပသမ္ပဒါယ။ ဥပသမ္ပဒံ ပန ဇီဝကဝတ္ထုတော (မဟာဝ။ ၃၂၆)
ပစ္ဆာ အလတ္ထ, တသ္မာ အဝဿိကော ဉာတိကုလံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိဋ္ဌော သိယာတိ စေ? န, ‘‘အလတ္ထ ခေါ သုဒိန္နော ကလန္ဒပုတ္တော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ ဧကတော အနန္တရံ ဝုတ္တတ္တာ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာနန္တရမေဝ ဟိ သော ဥပသမ္ပန္နော တေရသဓုတင်္ဂဂုဏေ သမာဒါယ ဝတ္တန္တော အဋ္ဌ ဝဿာနိ ဝဇ္ဇိဂါမေ ဝိဟရိတွာ နိဿယမုတ္တတ္တာ သယံဝသီ ဟုတွာ ‘‘ဧတရဟိ ခေါ ဝဇ္ဇီ ဒုဗ္ဘိက္ခာ’’တိအာဒိတက္ကဝသေန ယေန ဝေသာလီ တဒဝသရိ, တသ္မာ ‘‘ပံသုကူလိကဓုတင်္ဂဝသေန ပံသုကူလိကော ဟောတီ’’တိ ဧတ္တကောယေဝ ပါဌော ယေသု ပေါတ္ထကေသု ဒိဿတိ, သောဝ ပမာဏတော ဂဟေတဗ္ဗော။ ‘‘အာရညိကော ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ပဉ္စ သေနာသနပဋိသံယုတ္တာနိ သင်္ဂဟိတာနိ နေသဇ္ဇိကင်္ဂဉ္စ ဝိဟာရသဘာဂတ္တာ, ‘‘ပိဏ္ဍပါတိကော’’တိ ဣမိနာ ပဉ္စ ပိဏ္ဍပါတပဋိသံယုတ္တာနိ, ‘‘ပံသုကူလိကော’’တိ ဣမိနာ ဒွေ စီဝရပဋိသံယုတ္တာနိ သင်္ဂဟိတာနီတိ။ ဉာတိဃရူပဂမနကာရဏဒီပနာဓိပ္ပါယတော သပဒါနစာရိကင်္ဂံ ဝိသုံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘မာ အတိဟရာပေသု’’န္တိ ကာလဗျတ္တယဝသေန ဝုတ္တံ။ ဓမ္မဿန္တရာယကရတရတ္တာ ‘‘ဣမံ နယ’’န္တိ အနယောယေဝ။
ယေဘုယျေန ဟိ သတ္တာနံ, ဝိနာသေ ပစ္စုပဋ္ဌိတေ၊
အနယော နယရူပေန, ဗုဒ္ဓိမာဂမ္မ တိဋ္ဌတိ။
֍ ဋီ ၃၆။ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေတိ ဧတ္ထ ဒုဝိဓံ သိက္ခာပဒပညာပနံ။ ကထံ? ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ’’တိ ဧဝံ သဥဒ္ဒေသာနုဒ္ဒေသဘေဒတော ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ ပါတိမောက္ခေ သရူပတော အာဂတာ ပဉ္စ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ သဥဒ္ဒေသပညတ္တိ နာမ။ သာပိ ဒုဝိဓာ သပုဂ္ဂလာပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသဘေဒတော။ တတ္ထ ယဿာ ပညတ္တိယာ အန္တော အာပတ္တိယာ သဟ, ဝိနာ ဝါ ပုဂ္ဂလော ဒဿိတော, သာ သပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာ။ ဣတရာ အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာပိ ဒုဝိဓာ ဒဿိတာဒဿိတာပတ္တိဘေဒတော။ တတ္ထ အဒဿိတာပတ္တိကာ နာမ အဋ္ဌ ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ။ ‘‘ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသော’’တိ ဟိ ပုဂ္ဂလောဝ တတ္ထ ဒဿိတော, နာပတ္တိ။ ဒဿိတာပတ္တိကာ နာမ ဘိက္ခုနီပါတိမောက္ခေ ‘‘သတ္တရသ သံဃာဒိသေသာ ဓမ္မာ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ ဟိ တတ္ထ အာပတ္တိ ဒဿိတာ သဒ္ဓိံ ပုဂ္ဂလေန, တထာ အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာပိ ဒဿိတာဒဿိတာပတ္တိတောဝ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ အဒဿိတာပတ္တိကာ နာမ သေခိယာ ဓမ္မာ။ သေသာ ဒဿိတာပတ္တိကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သာပိ ဒုဝိဓာ အနိဒ္ဒိဋ္ဌကာရကနိဒ္ဒိဋ္ဌကာရကဘေဒတော။ တတ္ထ အနိဒ္ဒိဋ္ဌကာရကာ နာမ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ မုသာဝါဒ
ဩမသဝါဒ ပေသုည ဘူတဂါမ အညဝါဒက ဥဇ္ဈာပနက ဂဏဘောဇန ပရမ္ပရဘောဇန သုရာမေရယ အင်္ဂုလိပတောဒက ဟသဓမ္မ အနာဒရိယ တလဃာတကဇတုမဋ္ဌက သိက္ခာပဒါနံ ဝသေန ပဉ္စဒသဝိဓာ ဟောန္တိ။ သေသာနံ ပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာနံ ဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌကာရကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အနုဒ္ဒေသပညတ္တိပိ ပဒဘာဇနန္တရာပတ္တိဝိနီတဝတ္ထုပဋိက္ခေပပညတ္တိအဝုတ္တသိဒ္ဓိဝသေန ဆဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ‘‘ယေဘုယျေန ခါယိတံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၆၁) ဧဝမာဒိကာ ပဒဘာဇနိယေ သန္ဒိဿမာနာပတ္တိ ပဒဘာဇနသိက္ခာပဒံ နာမ။ ‘‘န တွေဝ နဂ္ဂေန အာဂန္တဗ္ဗံ, ယော အာဂစ္ဆေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိအာဒိကာ (ပါရာ။ ၅၁၇) အန္တရာပတ္တိသိက္ခာပဒံ နာမ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝါ ပဋိသလ္လီယန္တေန ဒွါရံ သံဝရိတွာ ပဋိသလ္လီယိတု’’န္တိ (ပါရာ။ ၇၅) ဧဝမာဒိကာ ဝိနီတဝတ္ထုသိက္ခာပဒံ နာမ။ ‘‘လောဟိတုပ္ပါဒကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၁၁၄) ဧဝမာဒိကာ ပဋိက္ခေပသိက္ခာပဒံ နာမ။ ခန္ဓကေသု ပညတ္တဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယာနိ ပညတ္တိသိက္ခာပဒံ နာမ။ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ နစ္စံ ဝါ ဂီတံ ဝါ ဝါဒိတံ ဝါ ဒဿနာယ ဂစ္ဆေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ (ပါစိ။ ၈၃၄) ဣမိနာ ဝုတ္တေန ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ နစ္စေယျ ဝါ ဂါယေယျ ဝါ ဝါဒေယျ ဝါ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဧဝမာဒိကံ ယံ ကိဉ္စိ အဋ္ဌကထာယ ဒိဿမာနံ အာပတ္တိဇာတံ, ဝိနယကမ္မံ ဝါ အဝုတ္တသိဒ္ဓိသိက္ခာပဒံ နာမ။ ဆဗ္ဗိဓမ္ပေတံ ဆဟိ ကာရဏေဟိ ဥဒ္ဒေသာရဟံ န ဟောတီတိ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာပဒံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေယျထိဒံ – ပဉ္စဟိ ဥဒ္ဒေသေဟိ ယထာသမ္ဘဝံ ဝိသဘာဂတ္တာ ထုလ္လစ္စယဒုဗ္ဘာသိတာနံ, သဘာဂဝတ္ထုကမ္ပိ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယဒွယံ အသဘာဂါပတ္တိကတ္တာ, အန္တရာပတ္တိပညတ္တိသိက္ခာပဒါနံ နာနာဝတ္ထုကာပတ္တိကတ္တာ, ပဋိက္ခေပသိက္ခာပဒါနံ ကေသဉ္စိ ဝိနီတဝတ္ထုပညတ္တိသိက္ခာပဒါနဉ္စ အဒဿိတာပတ္တိကတ္တာ, အဒဿိတဝတ္ထုကတ္တာ ဘေဒါနုဝတ္တကထုလ္လစ္စယဿ, အဒဿိတာပတ္တိဝတ္ထုကတ္တာ အဝုတ္တသိဒ္ဓိသိက္ခာပဒါနန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ ‘‘ဒုဝိဓံ သိက္ခာပဒပညာပနံ ဥဒ္ဒေသာနုဒ္ဒေသဘေဒတော’’တိ ယံ ဝုတ္တံ, တံ သမာသတော ပကာသိတံ ဟောတိ။
တတ္ထ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေတိ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧကစ္စေ အာစရိယာ ဧဝံ ကိရ ဝဏ္ဏယန္တိ ‘‘စတ္တာရော ပါရာဇိကာ ကတိဝဿာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေန ဘဂဝတာ ပညတ္တာတိအာဒိနာ ပုစ္ဆံ ကတွာ တေသု
ပဌမပါရာဇိကော ဝေသာလိယံ ပညတ္တော ပဉ္စဝဿာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေန ဟေမန္တာနံ ပဌမေ မာသေ ဒုတိယေ ပက္ခေ ဒသမေ ဒိဝသေ အဍ္ဎတေယျပေါရိသာယ ဆာယာယ ပုရတ္ထာဘိမုခေန နိသိန္နေန အဍ္ဎတေရသာနံ ဘိက္ခုသတာနံ မဇ္ဈေ သုဒိန္နံ ကလန္ဒပုတ္တံ အာရဗ္ဘ ပညတ္တော’’တိ, တံ န ယုဇ္ဇတိ, ကသ္မာ? –
ယသ္မာ ဒွါဒသမံ ဝဿံ, ဝေရဉ္ဇာယံ ဝသိ ဇိနော၊
တသ္မိဉ္စ သုဒ္ဓေါ သံဃောတိ, နေဝ ပါရာဇိကံ တဒါ။
ထေရဿ သာရိပုတ္တဿ, သိက္ခာပညတ္တိယာစနာ၊
တသ္မိံ သိဒ္ဓါတိ သိဒ္ဓါဝ, ဂရုကာပတ္တိ နော တဒါ။
ဩဝါဒပါတိမောက္ခဉ္စ, ကိံ သတ္ထာ စတုဝဿိကော၊
ပဋိက္ခိပိ ကိမာဏဉ္စ, သမတ္တံ အနုဇာနိ သော။
အဇာတသတ္တုံ နိဿာယ, သံဃဘေဒမကာသိ ယံ၊
ဒေဝဒတ္တော တတော သံဃ-ဘေဒေါ ပစ္ဆိမဗောဓိယံ။
အာရာဓယိံသု မံ ပုဗ္ဗေ, ဘိက္ခူတိ မုနိဘာသိတံ၊
သုတ္တမေဝ ပမာဏံ နော, သောဝ ကာလော အနပ္ပကောတိ။
ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘အထ ဘဂဝါ အဇ္ဈာစာရံ အပဿန္တော ပါရာဇိကံ ဝါ သံဃာဒိသေသံ ဝါ န ပညပေသီ’’တိ, တံ သကလသိက္ခာပဒံ သန္ဓာယာဟ။ န ကေဝလံ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပဒမတ္တံ, တေန သဥဒ္ဒေသာနုဒ္ဒေသပညတ္တိဘေဒံ သကလံ ပါရာဇိကံ သန္ဓာယာဟာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကိဉ္စာပိ နာဘိပရာမသနမ္ပိ ကာယသံသဂ္ဂေါ, တထာပိ ဧတံ ဝိသေသနိယမနတော, အစ္ဆန္ဒရာဂါဓိပ္ပါယတော စ ဝိသုံ ဝုတ္တံ။ ဆန္ဒရာဂရတ္တဿေဝ ဟိ ကာယသံသဂ္ဂေါ ဣဓာဓိပ္ပေတော။ အသုစိပါနေ ပန ဟတ္ထိနိယာ တာပသပဿာဝပါနေန ဝါလကာဗျော နာမ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝါလကာဗျဿ ဝတ္ထု ဝတ္တဗ္ဗံ။ မဏ္ဍဗျဿ နာဘိယာ ပရာမသနေနေဝ ကိရ။ ရူပဒဿနေ ပန ဝေဇ္ဇကာ အာဟု –
‘‘ထီနံ သန္ဒဿနာ သုက္ကံ, ကဒါစိ စလိတောဝရေ၊
တံ ဂါမဓမ္မကရဏံ, ဒွယသမံ သင်္ဂမိယ၊
ဂဗ္ဘာဒီတိ အယံ နယော, ထီနံ ပုရိသဒဿနာသီတျူပနေယျ’’။
‘‘ပုပ္ဖိကေ ဧဓိယျ သုဒ္ဓေ, ပဿံ နရဉ္စ ဣတ္ထိ တံ၊
ဂဗ္ဘဉ္စ နယေတျုတ္တ-မိတိ တသ္မာ ကာသော ဣတီ’’တိ။
ရာဇောရောဓော ဝိယာတိ သီဟဠဒီပေ ဧကိဿာ ဣတ္ထိယာ တထာ အဟောသိ, တသ္မာ ကိရ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ သဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆိ, န တံ မနုဿာနံ ဝိသယော အဟောသိ တေသံ ရူပံ ဝိယ။ တေနေဝ ဘိက္ခူ ပုစ္ဆိံသု ‘‘ကစ္စိ နော တွံ အာဝုသော သုဒိန္န အနဘိရတော’’တိ။
֍ ဋီ ၃၉။ ကလီတိ ကောဓော, တဿ သာသနံ ကလိသာသနံ, ကလဟော။ ဂါမဓမ္မန္တိ ဧတ္ထ ဇနပဒဓမ္မံ ဇနပဒဝါသီနံ သိဒ္ဓိံ။ အတ္တာတိ စိတ္တံ, သရီရဉ္စ။ အသုတ္တန္တဝိနိဗဒ္ဓန္တိ ဝိနယသုတ္တေ အနာဂတံ, သုတ္တာဘိဓမ္မေသုပိ အနာဂတံ, ပါဠိဝိနိမုတ္တန္တိ အတ္ထော။ ကုသုမမာလန္တိ နာနာဂုဏံ သန္ဓာယာဟ။ ရတနဒါမန္တိ အတ္ထသမ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ပဋိက္ခိပနာဓိပ္ပါယာ ဘဒ္ဒါလိ ဝိယ။ ပဒနိရုတ္တိဗျဉ္ဇနာနိ နာမဝေဝစနာနေဝ ‘‘နာမံ နာမကမ္မံ နာမဓေယျံ နိရုတ္တီ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၁၃၁၅) ဝိယ။ နိပ္ပရိယာယေန ဝိရတိ သိက္ခာပဒံ နာမ။ အကုသလပက္ခေ ဒုဿီလျံ နာမ စေတနာ။ ကုသလပက္ခေပိ စေတနာပရိယာယတော ဝိဘင်္ဂေ ‘‘သိက္ခာပဒ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သံဃသုဋ္ဌုတာယာတိ ဧတ္ထ လောကဝဇ္ဇဿ ပညာပနေ သံဃသုဋ္ဌုတာ ဟောတိ ပါကဋာဒီနဝတော။ ပညတ္တိဝဇ္ဇဿ ပညာပနေ သံဃဖာသုတာ ဟောတိ ပါကဋာနိသံသတ္တာ။ တတ္ထ ပဌမေန ဒုမ္မင်္ကူနံ နိဂ္ဂဟော, ဒုတိယေန ပေသလာနံ ဖာသုဝိဟာရော။ ပဌမေန သမ္ပရာယိကာနံ အာသဝါနံ ပဋိဃာတော, ဒုတိယေန ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ။ တထာ ပဌမေန အပ္ပသန္နာနံ ပသာဒေါ, ဒုတိယေန ပသန္နာနံ ဘိယျောဘာဝေါ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ ကတပုညတာယ စောဒိယမာနဿ ဘဗ္ဗကုလပုတ္တဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘သုဒိန္နော တံ ကုက္ကုစ္စံ ဝိနောဒေတွာ အရဟတ္တံ သစ္ဆာကာသိ, တေနေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အနုညာတာ’’တိ ဝဒန္တိ, ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။ တထာ ပဌမေန သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိ, ဒုတိယေန ဝိနယာနုဂ္ဂဟော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
အပိစေတ္ထ ဝတ္ထုဝီတိက္ကမေ ယတ္ထ ဧကန္တာကုသလဘာဝေန, တံ သံဃသုဋ္ဌုဘာဝါယ ပညတ္တံ လောကဝဇ္ဇတော, ယတ္ထ ပညတ္တိဇာနနေ ဧဝ အတ္ထာပတ္တိ, န အညဒါ, တံ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဝါပိ ပသာဒုပ္ပါဒဗုဒ္ဓိယာ ဓမ္မဒေသနာပဋိသံယုတ္တံ, ဣတရဉ္စ သေခိယံ, ဣဒံ လောကဝဇ္ဇံ နာမ။ ဝတ္ထုနော ပညတ္တိယာ ဝါ ဝီတိက္ကမစေတနာယာဘာဝေပိ ပဋိက္ခိတ္တဿ ကရဏေ, ကတ္တဗ္ဗဿ အကရဏေ
ဝါ သတိ ယတ္ထ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂေါ, တံ သဗ္ဗံ ဌပေတွာ သုရာပါနံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာဂန္တုကဝတ္တံ, အာဝါသိက, ဂမိက, အနုမောဒန, ဘတ္တဂ္ဂ, ပိဏ္ဍစာရိက, အာရညက, သေနာသန, ဇန္တာဃရ, ဝစ္စကုဋိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိက, ဥပဇ္ဈာယ, အန္တေဝါသိက, အာစရိယဝတ္တန္တိ ဧတာနိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏနယေန ဂဏိယမာနာနိ စုဒ္ဒသ, ဧတာနိ ပန ဝိတ္ထာရတော ဒွေအသီတိ မဟာဝတ္တာနိ နာမ ဟောန္တိ။ သတ္တဟိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေဟိ သံဝရော သံဝရဝိနယော ပညတ္တိသိက္ခာပဒမေဝ။ တတ္ထ ပညတ္တိဝိနယော သမထဝိနယတ္ထာယ သမထဝိနယော သံဝရဝိနယတ္ထာယ သံဝရဝိနယော ပဟာနဝိနယတ္ထာယာတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယံ သံဃသုဋ္ဌု, တံ သံဃဖာသူတိ ဧကမိဝ ဝုတ္တံ သံဃသုဋ္ဌုတာယ သတိ သံဃဖာသု ဘဝိဿတီတိ ဒီပနတ္ထံ။ ပကရီယန္တိ ဧတ္ထ တေ တေ ပယောဇနဝိသေသသင်္ခါတာ အတ္ထဝသာတိ အတ္ထဝသံ ‘‘ပကရဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဒသသု ပဒေသု ဧကေကံ မူလံ ကတွာ ဒသက္ခတ္တုံ ယောဇနာယ ပဒသတံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပစ္ဆိမဿ ပဒဿ ဝသေန အတ္ထသတံ ပုရိမဿ ဝသေန ဓမ္မသတံ အတ္ထဇောတိကာနံ နိရုတ္တီနံ ဝသေန နိရုတ္တိသတံ, ဓမ္မဘူတာနံ နိရုတ္တီနံ ဝသေန နိရုတ္တိသတန္တိ ဒွေ နိရုတ္တိသတာနိ, အတ္ထသတေ ဉာဏသတံ, ဓမ္မသတေ ဉာဏသတံ ဒွီသု နိရုတ္တိသတေသု ဒွေ ဉာဏသတာနီတိ စတ္တာရိ ဉာဏသတာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧတ္ထ သံဃသုဋ္ဌုတာတိ ဓမ္မသံဃဿ သုဋ္ဌုဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ‘‘အတ္ထပဒါနီတိ အဋ္ဌကထာ။ ဓမ္မပဒါနီတိ ပါဠီ’’တိ ဝုတ္တံ ကိရ။
မေထုနံ ဓမ္မန္တိ ဧဝံ ဗဟုလနယေန လဒ္ဓနာမကံ သကသမ္ပယောဂေန, ပရသမ္ပယောဂေန ဝါ အတ္တနော နိမိတ္တဿ သကမဂ္ဂေ ဝါ ပရမဂ္ဂေ ဝါ ပရနိမိတ္တဿ သကမဂ္ဂေ ဧဝ ပဝေသပဝိဋ္ဌဌိတုဒ္ဓရဏေသု ယံ ကိဉ္စိ ဧကံ ပဋိသာဒိယနဝသေန သေဝေယျ ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသောတိ။ ကေစိ ပန ‘‘ပဝေသာဒီနိ စတ္တာရိ ဝါ တီဏိ ဝါ ဒွေ ဝါ ဧကံ ဝါ ပဋိသေဝေယျ, ပါရာဇိကော ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘သော စေ ပဝေသနံ သာဒိယတိ, ပဝိဋ္ဌံ, ဌိတံ, ဥဒ္ဓရဏံ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’တိအာဒီ’’တိ (ပါရာ။ ၅၉) ဝဒန္တိ, တေသံ မတေန စတူသုပိ စတဿော ပါရာဇိကာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ။ တေယေဝ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘အာပဇ္ဇတု မေထုနဓမ္မပါရာဇိကာပတ္တိ မေထုနဓမ္မပါရာဇိကာပတ္တိယာ တဗ္ဘာဂိယာ’’တိ, ‘‘အတ္တနော ဝီတိက္ကမေ ပါရာဇိကာပတ္တိံ, သံဃာဒိသေသာပတ္တိဉ္စ အာပဇ္ဇိတွာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဂဟဋ္ဌကာလေ မေထုနာဒိပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇိတွာ ပုန ပဗ္ဗဇိတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတွာ ဧကံ သံဃာဒိသေသာပတ္တိံ ဧကမနေကံ ဝါ ပဋိကရိတွာဝ သော ပုဂ္ဂလော ယသ္မာ နိရာပတ္တိကော ဟောတိ, တသ္မာ သော
ဂဟဋ္ဌကာလေ သာပတ္တိကောဝါတိ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နဿာပိ အတ္ထေဝ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ။ ဝုဋ္ဌာနဒေသနာဟိ ပန အသုဇ္ဈနတော ‘ပယောဂေ ပယောဂေ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’တိ န ဝုတ္တံ ဂဏနပယောဇနာဘာဝတော။ ကိဉ္စာပိ န ဝုတ္တံ, အထ ခေါ ပဒဘာဇနေ ‘အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’တိ ဝစနေနာယမတ္ထော သိဒ္ဓေါ’’တိ ယုတ္တိဉ္စ ဝဒန္တိ။ ယဒိ ဧဝံ မာတိကာယမ္ပိ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ ပါရာဇိက’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ, ပါရာဇိကဿ အနဝသေသဝစနမ္ပိ န ယုဇ္ဇေယျ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ ဘိက္ခုဂဏနဉ္စ အနဝသေသေတွာ တိဋ္ဌတီတိ အနဝသေသဝစနန္တိ ကတွာ ပဝေသေဝ အာပတ္တိ, န ပဝိဋ္ဌာဒီသု, တမေဝေကံ သန္ဓာယ ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တီ’’တိ ပါရာဇိကာပတ္တိမ္ပိ အန္တော ကတွာ နိဒါနုဒ္ဒေသေ ဝစနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ မာတိကာယံ ‘‘ပါရာဇိက’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ပါရာဇိကော ဟောတီ’’တိ ပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသဝစနံ တေန သရီရဗန္ဓနေန ဥပသမ္ပဒါယ အဘဗ္ဗဘာဝဒီပနတ္ထံ။ ‘‘အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ပဒဘာဇနေ ဝစနံ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နဿာပိ ပါရာဇိကဿ အသံဝါသဿ သတော ပုဂ္ဂလဿ အထေယျသံဝါသကဘာဝဒီပနတ္ထံ။ န ဟိ သော သံဝါသံ သာဒိယန္တောပိ ထေယျသံဝါသကော ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခု’’တွေဝ ဝုစ္စတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော, တဉ္စေ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော အနောကာသံ ကာရာပေတွာ အက္ကောသာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ဩမသဝါဒေန ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၃၈၉)။ အနုပသမ္ပန္နဿ တဒဘာဝတော သိဒ္ဓေါ သော ‘‘ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခု’’တွေဝ ဝုစ္စတီတိ။ တေန ပဒသောဓမ္မံ သဟသေယျဉ္စ န ဇနေတိ, ဘိက္ခုပေသုညာဒိဉ္စ ဇနေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခုနီနံ သံဃာဒိသေသေသု ပန ဘိက္ခုသံဃာဒိသေသတော ဝုဋ္ဌာနဝိဓိဝိသေသဒဿနတ္ထံ ‘‘အယမ္ပိ ဘိက္ခုနီ…ပေ… အာပန္နာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၉) ပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသံ ကတွာပိ ပါရာဇိကတော အဓိပ္ပါယန္တရဒဿနတ္ထံ ‘‘နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ’’န္တိ (ပါစိ။ ၆၇၉) အာပတ္တိနာမဂ္ဂဟဏဉ္စ ကတံ။ ဧတ္တာဝတာ သပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသေ ဒဿိတာဒဿိတာပတ္တိဒုကံ ဝိတ္ထာရိတံ ဟောတိ။ အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသေသု သေခိယေသု အာပတ္တိယာ ဒဿနကာရဏံ သေခိယာနံ အဋ္ဌကထာယမေဝ ဝုတ္တံ။ တဒဘာဝတော ဣတရေသု အာပတ္တိဒဿနံ ကတံ။ အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသေသုပိ ဒဿိတာဒဿိတာပတ္တိဒုကဉ္စ ဝိတ္ထာရိတံ ဟောတီတိ။
ပဌမပညတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သုဒိန္နဘာဏဝါရံ နိဋ္ဌိတံ။
မက္ကဋီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၀-၁။ ဒုတိယပညတ္တိယံ ‘‘ဣဓ မလ္လာ ယုဇ္ဈန္တီ’’တိအာဒီသု ဝိယ ပဋိသေဝတီတိ ဝတ္တမာနဝစနံ ပစုရပဋိသေဝနဝသေန ဝုတ္တံ, ‘‘တဉ္စ ခေါ မနုဿိတ္ထိယာ, နော တိရစ္ဆာနဂတာယာ’’တိ ပရိပုဏ္ဏတ္ထမ္ပိ ပဌမံ ပညတ္တိံ အတ္တနော မိစ္ဆာဂါဟေန ဝါ လေသဩဍ္ဍနတ္ထာယ ဝါ ဧဝမာဟ။ ပရိပုဏ္ဏတ္ထတံယေဝ နိယမေတုံ ‘‘နနု အာဝုသော တထေဝ တံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တေနေဝ မက္ကဋီဝတ္ထု ဝိနီတဝတ္ထူသု ပက္ခိတ္တံ အဝိသေသတ္တာ, တထာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကဝတ္ထု။ ဝိစာရဏာ ပနေတ္ထ တတိယပညတ္တိယံ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ‘‘နနု, အာဝုသော, ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေနာ’’တိအာဒိ န ကေဝလံ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပဒေနေဝ သိဒ္ဓံ, ‘‘တိရစ္ဆာနဂတာဒီသုပိ ပါရာဇိက’’န္တိ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာပဒေနပိ သိဒ္ဓန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ယဒိ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပဒံ သာဝသေသန္တိ ပညပေသိ, ဣမိနာ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာပဒေနာပိ ကိံ န သိဒ္ဓန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာမီ’’တိ တဒေဝ သိက္ခာပဒံ ပဌမပညတ္တမေဝ လေသတ္ထိကာနံ အလေသောကာသံ ကတွာ အာမေဍိတတ္ထံ ကတွာ ပညပေဿာမီတိ အတ္ထော။ အညထာ ‘‘အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိအာဒီသု (ပါစိ။ ၁၀၁) ဝိယ ဝတ္ထုဒွယေန အာပတ္တိဒွယံ အာပဇ္ဇတိ, န စာပဇ္ဇတိ, သော ဧဝတ္ထော အညေနာပိ ဝစနေန သုပ္ပကာသိတော, သုပရိဗျတ္တကရဏတ္ထေန ဒဠှတရော ကတောတိ အဓိပ္ပါယော။ တတိယပညတ္တိယမ္ပိ အညေသု စ ဧဝံ ဝိသုဒ္ဓေါ။
ယဿ သစိတ္တကပက္ခေတိအာဒိမှိ ပန ဂဏ္ဌိပဒနယော တာဝ ပဌမံ ဝုစ္စတိ, သစိတ္တကပက္ခေတိ သုရာပါနာဒိအစိတ္တကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစိတ္တကေသု ပန ယံ ဧကန္တမကုသလေနေဝ သမုဋ္ဌာပိတဉ္စ။ ဥဘယံ လောကဝဇ္ဇံ နာမ။ သုရာပါနသ္မိဉှိ ‘‘သုရာ’’တိ ဝါ ‘‘ပါတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝါ ဇာနိတွာ ပိဝနေ အကုသလမေဝ, တထာ ဘိက္ခုနီနံ ဂန္ဓဝဏ္ဏကတ္ထာယ လေပနေ, ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ လေပနေ အဒေါသတ္တာ ‘‘အဝိစာရဏီယ’’န္တိ ဧတ္တကံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ န ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဇာနိတွာ’’တိ ဝုတ္တဝစနံ န ယုဇ္ဇတိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿာပိ လောကဝဇ္ဇဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ဣမံ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂံ ပရိဟရိတုကာမတာယ ဝဇိရဗုဒ္ဓိတ္ထေရဿ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဓ သစိတ္တကန္တိ စ အစိတ္တကန္တိ စ ဝိစာရဏာ ဝတ္ထုဝိဇာနနေယေဝ ဟောတိ, န ပညတ္တိဝိဇာနနေ။ ယဒိ ပညတ္တိဝိဇာနနေ ဟောတိ, သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနိ လောကဝဇ္ဇာနေဝ သိယုံ, န စ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနိ
လောကဝဇ္ဇာနိ, တသ္မာ ဝတ္ထုဝိဇာနနေယေဝ ဟောတီ’’တိ, ဣဒံ ယုဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ သေခိယေသု ပညတ္တိဇာနနမေဝ ပမာဏံ, န ဝတ္ထုမတ္တဇာနနန္တိ, ယံ ပန တတ္ထေဝ ဝုတ္တံ ‘‘ပသုတ္တဿ မုခေ ကောစိ သုရံ ပက္ခိပေယျ, အန္တော စေ ပဝိသေယျ, အာပတ္တိ, တတ္ထ ယထာ ဘိက္ခုနိယာ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ပရဿ အာမသနာဒိကာလေ ကာယံ အစာလေတွာ စိတ္တေနေဝ သာဒိယန္တိယာ အာပတ္တိ ‘ကိရိယာဝ ဟောတီ’တိ ဝုတ္တာ ယေဘုယျေန ကိရိယသမ္ဘဝတော, တထာ အယမ္ပိ တဒါ ကိရိယာဝ ဟောတီ’’တိ, တံ သုဝိစာရိတံ အနေကန္တာကုသလဘာဝသာဓနတော။ သုရာပါနာပတ္တိယာ ဧကန္တာကုသလတာ ပန မဇ္ဇသညိနောပိ သကိံ ပယောဂေန ပိဝတော ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တာ။
အယံ ပနေတ္ထ အတ္ထော – သိက္ခာပဒသီသေန အာပတ္တိံ ဂဟေတွာ ယဿ သိက္ခာပဒဿ သစိတ္တကဿ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ, တံ လောကဝဇ္ဇံ။ သစိတ္တကာစိတ္တကသင်္ခါတဿ အစိတ္တကဿ စ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ, တမ္ပိ သုရာပါနာဒိ လောကဝဇ္ဇန္တိ ဣမမတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ‘‘ယဿ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ, တံ လောကဝဇ္ဇ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သစိတ္တကပက္ခေတိ ဟိ ဣဒံ ဝစနံ အစိတ္တကံ သန္ဓာယာဟ။ န ဟိ ဧကံသတော သစိတ္တကဿ သစိတ္တကပက္ခေတိ ဝိသေသနေ ပယောဇနံ အတ္ထိ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿ ပညတ္တိဇာနနစိတ္တေန သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ, ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တေန သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ သိယာ ကုသလံ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတံ, တသ္မာ ‘‘တဿ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝါ’’တိ န ဝုစ္စတီတိ ‘‘သေသံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အဓိမာနေ ဝီတိက္ကမာဘာဝါ, သုပိနန္တေ အဗ္ဗောဟာရိကတ္တာ သုပိနန္တေ ဝိဇ္ဇမာနာပိ ဝီတိက္ကမဆာယာ အဗ္ဗောဟာရိကဘာဝေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဒံ ပန ဝစနံ ဒဠှီကမ္မသိထိလကရဏပ္ပယောဇနတ္တာ စ ဝုတ္တံ, တေန ယံ ဝုတ္တံ ဗာဟိရနိဒါနကထာဓိကာရေ ‘‘ဒဠှီကမ္မသိထိလကရဏပ္ပယောဇနာတိ ယေဘုယျတာယ ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိ, တံ သုဝုတ္တမေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
မက္ကဋီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝဇ္ဇိပုတ္တကဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၃-၄။ ဝဇ္ဇီသု ဇနပဒေသု ဝသန္တာ ဝဇ္ဇိနော နာမ, တေသံ ပုတ္တာ။ ယာဝဒတ္ထန္တိ ယာဝတာ အတ္ထော အဓိပ္ပါယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, တတ္ထ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလျံအနာဝိကတွာ’’တိ, တံ ကာမံ သိက္ခာပစ္စက္ခာနေ, တဒေကဋ္ဌေ စ ဒုဗ္ဗလျာဝိကရဏေ ပညတ္တေ သတိ ယုဇ္ဇတိ, န အညထာ။ တထာပိ ဣဒါနိ ပညပေတဗ္ဗံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ, ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေဿန္တိ (ပါရာ။ ၄၅၉), အာဠဝကာ ဘိက္ခူ ကုဋိယော ကာရာပေန္တိ အပ္ပမာဏိကာယော (ပါရာ။ ၃၄၂), ဘိက္ခုနိယော ဒွေ ဝဿာနိ ဆသု ဓမ္မေသု အသိက္ခိတသိက္ခံ သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ (ပါစိ။ ၁၀၇၇), သံဃေန အသမ္မတံ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိအာဒိ (ပါစိ။ ၁၀၈၄) ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ တတော ပုဗ္ဗေ အဓိဋ္ဌာနံ ဝိကပ္ပနံ ဝါ အနုညာတံ။ ယဒဘာဝါ အတိရေကစီဝရန္တိ ဝဒေယျ, ပမာဏံ ဝါ န ပညတ္တံ, ယဒဘာဝါ အပ္ပမာဏိကာယောတိ ဝဒေယျ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဥလ္လုမ္ပတု မံ, ဘန္တေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ (မဟာဝ။ ၇၁, ၁၂၆) ဥပသမ္ပဒံ ယာစိတွာ ဥပသမ္ပန္နေန ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရမေဝ ‘‘ဥပသမ္ပန္နေန ဘိက္ခုနာ မေထုနော ဓမ္မော န ပဋိသေဝိတဗ္ဗော, အသကျပုတ္တိယော’’တိ (မဟာဝ။ ၁၂၉) စ ပညတ္တေန အဿမဏာဒိဘာဝံ ဥပဂန္တုကာမေန နနု ပဌမံ အဇ္ဈုပဂတာ သိက္ခာ ပစ္စက္ခာတဗ္ဗာ, တတ္ထ ဒုဗ္ဗလျံ ဝါ အာဝိကာတဗ္ဗံ သိယာ, တေ ပန ‘‘သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိံသူ’’တိ အနုပညတ္တိယာ ဩကာသကရဏတ္ထံ ဝါ တံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘သော အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ ကိဉ္စာပိ ဧတ္ထေဝ ဝုတ္တံ, တထာပိ ဣတရေသုပိ ပါရာဇိကေသု ယထာသမ္ဘဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ ယော ပါရာဇိကဝတ္ထုံ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယတိ, မနုဿဝိဂ္ဂဟံ ဝါ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, ပဋိဝိဇာနန္တဿ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဝါ ဥလ္လပတိ, သော အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ အနုပညတ္တိ ဟိ ဒဠှီကမ္မသိထိလကမ္မကရဏပ္ပယောဇနာ။ သာ ဟိ ယဿ ပါရာဇိကံ ဟောတိ အညာ ဝါ အာပတ္တိ, တဿ နိယမဒဿနပ္ပယောဇနာတိလက္ခဏာနုပညတ္တိကတ္တာ။ ဧဝဉှိ အန္တေ အဝတွာ အာဒိမှိ ဝုတ္တာ ‘‘ဂါမာ ဝါ အရညာ ဝါ’’တိ (ပါရာ။ ၉၁) အနုပညတ္တိ ဝိယ။ ပရိပုဏ္ဏေ ပနေတသ္မိံ သိက္ခာပဒေ –
‘‘နိဒါနာ မာတိကာဘေဒေါ, ဝိဘင်္ဂေါ တံနိယာမကော၊
တတော အာပတ္တိယာ ဘေဒေါ, အနာပတ္တိ တဒညထာ’’တိ။ –
အယံ နယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ သုဒိန္နဝတ္ထု မက္ကဋိဝတ္ထု ဝဇ္ဇိပုတ္တကဝတ္ထု စာတိ တိပ္ပဘေဒံ ဝတ္ထု ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ နိဒါနံ နာမ, တတော နိဒါနာ ‘‘ယော ပန, ဘိက္ခု, ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော…ပေ… အသံဝါသော’’တိ ဣမိဿာ မာတိကာယ ဘေဒေါ ဇာတော။ တတ္ထ ဟိ ‘‘အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတာယာ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝစနေန ‘‘သစ္စံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, တဉ္စ ခေါ ဣတ္ထိယာ နော ပုရိသေ နော ပဏ္ဍကေ နော ဥဘတောဗျဉ္ဇနကေ စာ’’တိ မက္ကဋိပါရာဇိကော ဝိယ အညောပိ လေသံ ဩဍ္ဍေတုံ သက္ကောတိ, တသ္မာ တာဒိသဿ အလေသောကာသဿ ဒဿနတ္ထံ ဣဒံ ဝုစ္စတိ။ မက္ကဋိဝတ္ထုသင်္ခါတာ နိဒါနာ ‘‘အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတာယပီ’’တိ မာတိကာဝစနဘေဒေါ န ဣတ္ထိယာ ဧဝ မေထုနသိဒ္ဓိဒဿနတော ကတော, တသ္မာ ဝိဘင်္ဂေါ တံနိယာမကော တဿာ မာတိကာယ အဓိပ္ပေတတ္ထနိယာမကော ဝိဘင်္ဂေါ။ ဝိဘင်္ဂေ ဟိ ‘‘တိဿော ဣတ္ထိယော။ တယော ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ။ တယော ပဏ္ဍကာ။ တယော ပုရိသာ။ မနုဿိတ္ထိယာ တယော မဂ္ဂေ…ပေ… တိရစ္ဆာနဂတပုရိသဿ ဒွေ မဂ္ဂေ’’တိအာဒိနာ (ပါရာ။ ၅၆) နယေန သဗ္ဗလေသောကာသံ ပိဒဟိတွာ နိယမော ကတော။
ဧတ္ထာဟ – ယဒိ ဧဝံ သာဓာရဏသိက္ခာပဒဝသေန ဝါ လိင်္ဂပရိဝတ္တနဝသေန ဝါ န ကေဝလံ ဘိက္ခူနံ, ဘိက္ခုနီနမ္ပိ ‘‘သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော’’တိ ဝိဘင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ တဒဝစနေန ဘိက္ခုနီ ပုရိသလိင်္ဂပါတုဘာဝေန ဘိက္ခုဘာဝေ ဌိတာ ဧဝံ ဝဒေယျ ‘‘နာဟံ ဥပသမ္ပဒကာလေ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နာ, တသ္မာ န အပ္ပစ္စက္ခာတသိက္ခာပိ မေထုနဓမ္မေန ပါရာဇိကာ ဟောမီ’’တိ? ဝုစ္စတေ – တထာ န ဝတ္တဗ္ဗံ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော။ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ ‘‘သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော’’တိ ဝုတ္တေ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ အတ္ထီတိ အာပဇ္ဇတိ, တဉ္စာနိဋ္ဌံ။ ဣဒံ အပရံ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါတိ ‘‘သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနိ သာဓာရဏာနေဝ, နာသာဓာရဏာနီ’’တိ။ အပိစာယံ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နောဝါတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တံယေဝ ဥပဇ္ဈ’’န္တိအာဒိ (ပါရာ။ ၆၉) ဝုတ္တံ, အပိစ ယော တထာ လေသံ ဩဍ္ဍေတွာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ ဝိယ ပါရာဇိကော ဟောတိ။ တေ ဟိ ‘‘ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော’’တိ ဝစနာဘာဝေ သတိ ‘‘အာပတ္တိံ တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, အာပန္နာ ပါရာဇိက’’န္တိ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ။ ဧတ္ထ ပန ‘‘ဘိက္ခဝေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကေစိ ဘိက္ခုလိင်္ဂေ ဌိတာ, ‘‘ဣဒါနိ စေပိ မယံ, ဘန္တေ အာနန္ဒ, လဘေယျာမ ဘဂဝတော
သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ကေစိ ဝိဗ္ဘန္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတော အာပတ္တိယာ ဘေဒေါတိ တတော ဝိဘင်္ဂတော ‘‘အက္ခာယိတေ သရီရေ ပါရာဇိကံ, ယေဘုယျေန ခါယိတေ ထုလ္လစ္စယ’’န္တိအာဒိ အာပတ္တိယာ ဘေဒေါ ဟောတိ။ အနာပတ္တိ တဒညထာတိ တတော ဧဝ ဝိဘင်္ဂတော ယေနာကာရေန အာပတ္တိ ဝုတ္တာ, တတော အညေနာကာရေန အနာပတ္တိဘေဒေါဝ ဟောတိ။ ‘‘သာဒိယတိ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ, န သာဒိယတိ အနာပတ္တီ’’တိ ဟိ ဝိဘင်္ဂေ အသတိ န ပညာယတိ။ ဧတ္တာဝတာ သမာသတော ဂါထာတ္ထော ဝုတ္တော ဟောတိ။ ဧတ္ထ စ ပန –
‘‘နိဒါနမာတိကာဘေဒေါ, ဝိဘင်္ဂဿ ပယောဇနံ၊
အနာပတ္တိပကာရော စ, ပဌမော နိပ္ပယောဇနော’’တိ။ –
ဣမံ နယံ ဒဿေတွာဝ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ အတ္ထော ပကာသိတဗ္ဗော။ ကထံ? ဘဂဝတာ ပန ယေနာကာရေန ယံ သိက္ခာပဒံ ပညာပိတံ, တဿ အာကာရဿ သမတ္ထံ ဝါ အသမတ္ထံ ဝါတိ ဒုဝိဓံ နိဒါနံ, အယံ နိဒါနဘေဒေါ။ မာတိကာပိ နိဒါနာပေက္ခာ နိဒါနာနပေက္ခာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ စတုတ္ထပါရာဇိကာဒိသိက္ခာပဒါနိ နိဒါနာပေက္ခာနိ။ န ဟိ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာ ဘိက္ခူ သယမေဝ အတ္တနော အတ္တနော အသန္တံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ မုသာဝါဒလက္ခဏံ ပါပေတွာ ဘာသိံသု။ အညမညဿ ဟိ တေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ ဂိဟီနံ ဝဏ္ဏံ ဘာသိံသု, န စ တာဝတာ ပါရာဇိကဝတ္ထု ဟောတိ။ တတ္ထ တေန လေသေန ဘဂဝါ တံ ဝတ္ထုံ နိဒါနံ ကတွာ ပါရာဇိကံ ပညပေသိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘နိဒါနာပေက္ခ’’န္တိ။ ဣမိနာ နယေန နိဒါနာပေက္ခာနိ ဉတွာ တဗ္ဗိပရီတာနိ သိက္ခာပဒါနိ နိဒါနာနပေက္ခာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ, အယံ မာတိကာဘေဒေါ။
နာနပ္ပကာရတော မူလာပတ္တိပ္ပဟောနကဝတ္ထုပယောဂစိတ္တနိယာမဒဿနဝသေန မာတိကာယ ဝိဘဇနဘာဝဒီပနတ္ထံ တေသံ အပ္ပဟောနကတာယ ဝါ တဒညတရဝေကလ္လတာယ ဝါ ဝီတိက္ကမေ သတိ အာပတ္တိဘေဒဒဿနတ္ထံ, အသတိ အနာပတ္တိဒဿနတ္ထဉ္စာတိ သဗ္ဗတ္ထ တယော အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ မာတိကာယ ဝိဘဇနံ ဝိဘင်္ဂေါ အာရဘီယတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ပန ‘‘ဘိက္ခကောတိ ဘိက္ခု, ဘိက္ခာစရိယံ အဇ္ဈုပဂတောတိ ဘိက္ခု, ဘိန္နပဋဓရောတိ ဘိက္ခူ’’တိ ကေဝလံ ဗျဉ္ဇနတ္ထဒီပနဝသေန ပဝတ္တော ဝါ, ‘‘သမညာယ ဘိက္ခူ’’တိ ဘိက္ခုဘာဝသမ္ဘဝံ အနပေက္ခိတွာပိ ကေဝလံ ဘိက္ခု နာမ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဒီပနဝသေန ပဝတ္တော ဝါ, ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခူတိ ဘိက္ခု, သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နောတိ ဘိက္ခု, ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန ဥပသမ္ပန္နောတိ ဘိက္ခူ’’တိ ဥပသမ္ပဒါနန္တရေနာပိ
ဘိက္ခုဘာဝသိဒ္ဓိဒီပနဝသေန ပဝတ္တော ဝါ, ‘‘ဘဒြော ဘိက္ခု, သာရော ဘိက္ခု, သေက္ခော ဘိက္ခု, အသေက္ခော ဘိက္ခူ’’တိ ဘိက္ခုကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတဘိက္ခုဒီပနဝသေန ပဝတ္တော ဝါ ဝိဘင်္ဂေါ အဇ္ဈုပေက္ခိတော သဗ္ဗသာမညပဒတ္တာ, တထာ အညဘာဂိယသိက္ခာပဒါဒီသု သဒွါရဝသေန, အဓိကရဏဒဿနာဒိဝသေန ပဝတ္တော စ အဇ္ဈုပေက္ခိတော ဣတရတ္ထ တဒဘာဝတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
တတ္ထ တိဿော ဣတ္ထိယောတိအာဒိ ဝတ္ထုနိယမဒဿနဝသေန ပဝတ္တော, မနုဿိတ္ထိယာ တယော မဂ္ဂေ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တဿ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာတိအာဒိ ပယောဂနိယမဒဿနဝသေန ပဝတ္တော, ဘိက္ခုဿ သေဝနစိတ္တံ ဥပဋ္ဌိတေတိအာဒိ စိတ္တနိယမဒဿနဝသေန ပဝတ္တော, သာဒိယတိ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ, န သာဒိယတိ အနာပတ္တီတိအာဒိ ဝတ္ထုပယောဂနိယမေ သတိ စိတ္တနိယမဘာဝါဘာဝဝသေန အာပတ္တာနာပတ္တိဒဿနတ္ထံ ပဝတ္တော, မတံ ယေဘုယျေန ခါယိတံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာတိအာဒိ ဝတ္ထုဿ အပ္ပဟောနကတာယ ဝီတိက္ကမေ အာပတ္တိဘေဒဒဿနတ္ထံ ပဝတ္တော, န သာဒိယတိ အနာပတ္တီတိ စိတ္တနိယမဝေကလျေန ဝီတိက္ကမာဘာဝါ အနာပတ္တိဒဿနတ္ထံ ပဝတ္တောတိ။ ဧဝံ ဣတရေသုပိ သိက္ခာပဒေသု ယထာသမ္ဘဝနယော အယန္တိ ပယောဇနော ဝိဘင်္ဂေါ။
အနာပတ္တိဝါရော ပန မူလာပတ္တိတော, တဒညေကဒေသတော, သဗ္ဗာပတ္တိတော စ အနာပတ္တိဒီပနဝသေန တိဝိဓော။ တတ္ထ ယော ပဌမော, သော ဝိဘင်္ဂေါ ဝိယ တယော အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ ပဝတ္တော။ ကတမေ တယော? မာတိကာပဒါနံ သာတ္ထကနိရတ္ထကာနံ တဒညထာ ဥဒ္ဓရဏာနုဒ္ဓရဏဝသေန သပ္ပယောဇနနိပ္ပယောဇနဘာဝဒီပနတ္ထံ, တဒညထာ ပဋိပတ္တိက္ကမဒဿနတ္ထံ, အာပတ္တိပ္ပဟောနကဋ္ဌာနေပိ ဝိဿဇ္ဇနတ္ထဉ္စာတိ။ ကထံ? ဧဠကလောမသိက္ခာပဒေ ‘‘ဘိက္ခုနော ပနေဝ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နဿ ဧဠကလောမာနိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ, အာကင်္ခမာနေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနီ’’တိ (ပါရာ။ ၅၇၂) ဧတာနိ ကေဝလံ ဝတ္ထုမတ္တဒီပနပဒါနီတိ နိရတ္ထကာနိ နာမ, တေသံ အနာပတ္တိ။ ‘‘အဒ္ဓါနမဂ္ဂံ အပ္ပဋိပန္နဿ ဥပ္ပန္နေ ဧဠကလောမေ အနာပတ္တိ, အာကင်္ခမာနေန ပဋိဂ္ဂဟိတေ’’တိအာဒိနာ နယေန တဒညထာ အနုဒ္ဓရဏေန နိပ္ပယောဇနဘာဝေါ ဒီပိတော ဟောတိ, ယဒိဒံ မာတိကာယံ ‘‘မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ’’တိ, ဣဒံ သာတ္ထကံ။
တဿ သပ္ပယောဇနဘာဝဒီပနတ္ထံ ‘‘အနာပတ္တိ အဇာနန္တဿ အသာဒိယန္တဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ဇာနနသာဒိယနဘာဝေန အာပတ္တိ, အသေဝန္တဿ အနာပတ္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ မာတိကာယံ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ, ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသော’’တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ပရပရိဂ္ဂဟိတံ ပရပရိဂ္ဂဟိတသညိတာ ဂရုပရိက္ခာရော ထေယျစိတ္တံ အဝဟရဏ’’န္တိ ဝုတ္တာနံ ပဉ္စန္နမ္ပိ အင်္ဂါနံ ပါရိပူရိယာ ပေတတိရစ္ဆာနဂတပရိဂ္ဂဟိတေ အာပတ္တိပ္ပဟောနကဋ္ဌာနေပိ ဝိဿဇ္ဇနတ္ထံ ‘‘အနာပတ္တိ ပေတပရိဂ္ဂဟိတေ’’တိအာဒိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဒုတိယပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ။ အနာပတ္တိ ဣမံ ဇာန, ဣမံ ဒေဟိ, ဣမံ အာဟရ, ဣမိနာ အတ္ထော, ဣမံ ကပ္ပိယံ ကရောဟီတိ ဘဏတီတိအာဒိ ပန တဒညထာ ပဋိပတ္တိက္ကမဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာ ‘‘နိဒါနမာတိကာဘေဒေါ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တဂါထာယ အတ္ထော ပကာသိတော ဟောတိ။
ဧတ္ထ ပဌမပညတ္တိ တာဝ ပဌမဗောဓိံ အတိက္ကမိတွာ ပညတ္တတ္တာ, အာယသ္မတော သုဒိန္နဿ အဋ္ဌဝဿိကကာလေ ပညတ္တတ္တာ စ ရတ္တညုမဟတ္တံ ပတ္တကာလေ ပညတ္တာ။ ဒုတိယအနုပညတ္တိ ဗာဟုသစ္စမဟတ္တံ ပတ္တကာလေ ဥပ္ပန္နာ။ သော ဟာယသ္မာ မက္ကဋိပါရာဇိကော ယထာ မာတုဂါမပဋိသံယုတ္တေသု သိက္ခာပဒေသု တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထီ အနဓိပ္ပေတာ, တထာ ဣဓာပီတိ သညာယ ‘‘သစ္စံ, အာဝုသော, ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, တဉ္စ ခေါ မနုဿိတ္ထိယာ, နော တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိယာ’’တိ အာဟ။ တတိယာနုပညတ္တိ လာဘဂ္ဂမဟတ္တံ ပတ္တကာလေ ဥပ္ပန္နာ။ တေ ဟိ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ လာဘဂ္ဂမဟတ္တံ ပတ္တာ ဟုတွာ ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇိတွာ နှာယိတွာ ဝရသယနေသု သယိတွာ တတိယာနုပညတ္တိယာ ဝတ္ထုံ ဥပ္ပါဒေသုံ, တေ စ ဝေပုလ္လမဟတ္တံ ပတ္တေ သံဃေ ဥပ္ပန္နာ, သယဉ္စ ဝေပုလ္လမဟတ္တံ ပတ္တာတိ ‘‘ဝေပုလ္လမဟတ္တမ္ပေတ္ထ လဗ္ဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒံ တိဝိဓမ္ပိ ဝတ္ထုံ ဥပါဒါယ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ တံ ကာလံ ပတွာ ပညတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တတ္ထ ယော ပနာတိ အနဝသေသပရိယာဒါနပဒံ။ ဘိက္ခူတိ တဿ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမပဒံ။ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နောတိ တဿ ဝိသေသနဝစနံ။ န ဟိ သဗ္ဗောပိ ဘိက္ခုနာမကော ယာ ဘဂဝတာ ယာယ ကာယစိ ဥပသမ္ပဒါယ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခူနံ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန သိက္ခိတဗ္ဗသိက္ခာ ဝိဟိတာ, ‘‘ဧတ္ထ သဟ ဇီဝန္တီ’’တိ ယော စ အာဇီဝေါ ဝုတ္တော, တံ ဥဘယံ သမာပန္နောဝ ဟောတိ။ ကဒါ ပန သမာပန္နော အဟောသိ? ယာယ ကာယစိ ဥပသမ္ပဒါယ
ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရမေဝ တဒုဘယံ ဇာနန္တောပိ အဇာနန္တောပိ တဒဇ္ဈုပဂတတ္တာ သမာပန္နော နာမ ဟောတိ။ သဟ ဇီဝန္တီတိ ယာဝ သိက္ခံ န ပစ္စက္ခာတိ, ပါရာဇိကဘာဝဉ္စ န ပါပုဏာတိ, ယံ ပန ဝုတ္တံ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘သိက္ခံ ပရိပူရေန္တော သိက္ခာသမာပန္နော သာဇီဝံ အဝီတိက္ကမန္တော သာဇီဝသမာပန္နော ဟောတီ’’တိ, တံ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ သိက္ခံ အပရိပူရေန္တော ကာမဝိတက္ကာဒိဗဟုလော ဝါ ဧကစ္စံ သာဝသေသံ သာဇီဝံ ဝီတိက္ကမန္တော ဝါ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော နာမ န ဟောတိ။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန ပန စတုက္ကံ လဗ္ဘတိ အတ္ထိ ဘိက္ခု သိက္ခာသမာပန္နော သီလာနိ ပစ္စဝေက္ခန္တော န သာဇီဝသမာပန္နော အစိတ္တကံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမန္တော, အတ္ထိ န သိက္ခာသမာပန္နော ကာမဝိတက္ကာဒိဗဟုလော သာဇီဝသမာပန္နော နိရာပတ္တိကော, အတ္ထိ န သိက္ခာသမာပန္နော န စ သာဇီဝသမာပန္နော အနဝသေသံ အာပတ္တိံ အာပန္နော, အတ္ထိ သိက္ခာသမာပန္နော စ သာဇီဝသမာပန္နော စ သိက္ခံ ပရိပူရေန္တော သာဇီဝဉ္စ အဝီတိက္ကမန္တော, အယမေဝ စတုတ္ထော ဘိက္ခု ဥက္ကဋ္ဌော ဣဓ အဓိပ္ပေတော သိယာ။ န ဟိ ဘဂဝါ အနုက္ကဋ္ဌံ ဝတ္တုံ ယုတ္တောတိ စေ? န, ‘‘တတြ ယာယံ အဓိသီလသိက္ခာ, အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ သိက္ခာ’’တိဝစနဝိရောဓတော။ ဥက္ကဋ္ဌဂ္ဂဟဏာဓိပ္ပါယေ သတိ ‘‘သိက္ခာတိ တိဿော သိက္ခာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ သိက္ခတ္တယသမာပန္နော ဟိ သဗ္ဗုက္ကဋ္ဌောတိ။
‘‘မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ’’တိ ပရတော ဝစနံ အပေက္ခိတွာ အဓိသီလသိက္ခာဝ ဝုတ္တာတိ စေ? န, တဿာပိ အဘဗ္ဗတ္တာ။ န ဟိ အဓိသီလသိက္ခံ ပရိပူရေန္တော သာဇီဝဉ္စ အဝီတိက္ကမန္တော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတုံ ဘဗ္ဗော, တံ သိက္ခံ အပရိပူရေန္တော သာဇီဝဉ္စ ဝီတိက္ကမန္တော ဧဝ ဟိ ပဋိသေဝေယျာတိ အဓိပ္ပါယော, တသ္မာ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ယသ္မာ သိက္ခာပဒသင်္ခါတော သာဇီဝေါ အဓိသီလသိက္ခမေဝ သင်္ဂဏှာတိ, နေတရံ အဓိစိတ္တသိက္ခံ အဓိပညာသိက္ခံ ဝါ, တသ္မာ ‘‘တတြ ယာယံ အဓိသီလသိက္ခာ, အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ သိက္ခာ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အဓိသီလသိက္ခာယ သင်္ဂါဟကော သာဇီဝေါ သိက္ခာသာဇီဝေါတိ ဝုတ္တော။ ဣတိ သာဇီဝဝိသေသနတ္ထံ သိက္ခာဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထမေဝ ဝိဘင်္ဂေ သိက္ခံ အပရာမသိတွာ ‘‘တသ္မိံ သိက္ခတိ, တေန ဝုစ္စတိ သာဇီဝသမာပန္နော’’တိ
ဝုတ္တံ, တေန ဧကမေဝိဒံ အတ္ထပဒန္တိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ တဉ္စ ဥပသမ္ပဒူပဂမနန္တရတော ပဋ္ဌာယ သိက္ခနာဓိကာရတ္တာ ‘‘သိက္ခတီ’’တိ စ ‘‘သမာပန္နော’’တိ စ ဝုစ္စတိ။ ယော ဧဝံ ‘‘သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော’’တိ သင်္ချံ ဂတော, တာဒိသံ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ အပရဘာဂေ သာဇီဝသင်္ခါတမေဝ သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ, တသ္မိံယေဝ စ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာတိ အယမတ္ထော ယုဇ္ဇတိ။ ကိန္တု အဋ္ဌကထာနယော ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ သော စ န ပဋိက္ခေပါရဟောတိ တေန တဒနုသာရေန ဘဝိတဗ္ဗံ။
အဓိပ္ပါယော ပနေတ္ထ ပရိယေသိတဗ္ဗော, သော ဒါနိ ဝုစ္စတိ – သဗ္ဗေသုပိ သိက္ခာပဒေသု ဣဒမေဝ ဘိက္ခုလက္ခဏံ သာဓာရဏံ, ယဒိဒံ ‘‘ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော’’တိ။ ခီဏာသဝေါပိ သာဝကော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ အစိတ္တကံ, တထာ သေက္ခော။ ပုထုဇ္ဇနော ပန သစိတ္တကမ္ပိ, တသ္မာ သေက္ခာသေက္ခပုထုဇ္ဇနဘိက္ခူနံ သာမညမိဒံ ဘိက္ခုလက္ခဏန္တိ ကတွာ ကေဝလံ သိက္ခာသမာပန္နော, ကေဝလံ သာဇီဝသမာပန္နော စ ဥဘယသမာပန္နော စာတိ သရူပေကဒေသေကသေသနယေန ‘‘သိက္ခာသာဇီဝသမအာပန္နော’’တွေဝ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ဥက္ကဋ္ဌဂ္ဂဟဏေန အနုက္ကဋ္ဌာနံ ဂဟဏသိဒ္ဓိတော အဋ္ဌကထာယံ ဥက္ကဋ္ဌောဝ ဝုတ္တော။ တမေဝ သမ္ပာဒေတုံ ‘‘တသ္မိံ သိက္ခတိ, တေန ဝုစ္စတိ သာဇီဝသမာပန္နော’’တိ ဧတ္ထ သိက္ခာပဒဿ အဝစနေ ပရိဟာရံ ဝတွာ ယသ္မာ ပန သော အသိက္ခမ္ပိ သမာပန္နော, တသ္မာ သိက္ခာသမာပန္နောတိပိ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ စ ဝတွာ ‘‘ယံ သိက္ခံ သမာပန္နော တံ အပ္ပစ္စက္ခာယ ယဉ္စ သာဇီဝံ သမာပန္နော တတ္ထ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အယမဋ္ဌကထာယံ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတသ္မိံ ပန အဓိပ္ပါယေ အဓိသီလသိက္ခာယ ဧဝ ဂဟဏံ သဗ္ဗတ္ထိကတ္တာ, သီလာဓိကာရတော စ ဝိနယဿာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ စ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယန္တော သီလံ သမာဒိယတီတိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ သိက္ခာပဒံ ပစ္စက္ခန္တော သီလသင်္ခါတံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတီတိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ တတ္ထ ဝုတ္တံ ‘‘ယံ သိက္ခံ သမာပန္နော, တံ အပ္ပစ္စက္ခာယာ’’တိ။ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ပဋိသေဝိတမေထုနဿ ဥပသမ္ပဒံ အနုဇာနန္တော န သမူဟနတိ နာမ။ န ဟိ သော ဘိက္ခု ဟုတွာ ပဋိသေဝိ, ‘‘ယော ပန ဘိက္ခူ’’တိ စ ပညတ္တံ။ ဧတ္တာဝတာ သမာသတော ‘‘သိက္ခာသာဇီဝသမာန္နော’’တိ ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ ဝုတ္တံ။
ကိံ ဣမိနာ ဝိသေသဝစနေန ပယောဇနံ, နနု ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ…ပေ… အသံဝါသော’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ
စေ? န ဝတ္တဗ္ဗံ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော။ ယော ပန သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော ထေယျသံဝါသာဒိကော ကေဝလေန သမညာမတ္တေန, ပဋိညာမတ္တေန ဝါ ဘိက္ခု, တဿာပိ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ အတ္ထိ။ သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ စ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တဿ ပါရာဇိကာပတ္တိ။ ယော ဝါ ပစ္ဆာ ပါရာဇိကံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော တဿ စ, ယော ဝါ ပက္ခပဏ္ဍကတ္တာ ပဏ္ဍကဘာဝူပဂမနေန န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော တဿ စ တဒုဘယံ အတ္ထီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘ပဏ္ဍကဘာဝပက္ခေ စ ပက္ခပဏ္ဍကော ဥပသမ္ပဒါယ န ဝတ္ထူ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဣတရသ္မိံ ပက္ခေ ဝတ္ထူတိ သိဒ္ဓံ, တသ္မိံ ပက္ခေ ဥပသမ္ပန္နော ပဏ္ဍကဘာဝပက္ခေ ပဏ္ဍကတ္တာ န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော, သော ပရိစ္စဇိတဗ္ဗသိက္ခာယ အဘာဝေန သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ မုခေန ပရဿ အင်္ဂဇာတဂ္ဂဟဏာဒယော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ, တဿ ကုတော ပါရာဇိကာပတ္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ အယံ နယော အပဏ္ဍကပက္ခံ အလဘမာနဿေဝ ပရတော ယုဇ္ဇတိ, လဘန္တဿ ပန အရူပသတ္တာနံ ကုသလာနံ သမာပတ္တိက္ခဏေ ဘဝင်္ဂဝိစ္ဆေဒေ သတိပိ အမရဏံ ဝိယ ပဏ္ဍကဘာဝပက္ခေပိ ဘိက္ခုဘာဝေါ အတ္ထိ။ သံဝါသံ ဝါ သာဒိယန္တဿ န ထေယျသံဝါသကဘာဝေါ အတ္ထိ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နဿ ဝိယ။ န စ သဟသေယျာဒိကံ ဇနေတိ။ ဂဏပူရကော ပန န ဟောတိ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နော ဝိယ, န သော သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော, ဣတရသ္မိံ ပန ပက္ခေ ဟောတိ, အယံ ဣမဿ တတော ဝိသေသော။ ကိမယံ သဟေတုကော, ဥဒါဟု အဟေတုကောတိ? န အဟေတုကော။ ယတော ဥပသမ္ပဒါ တဿ အပဏ္ဍကပက္ခေ အနုညာတာ သဟေတုကပဋိသန္ဓိကတ္တာ။ ပဏ္ဍကဘာဝပက္ခေပိ ကိဿ နာနုညာတာတိ စေ? ပဏ္ဍကဘူတတ္တာ ဩပက္ကမိကပဏ္ဍကဿ ဝိယ။
အပိစ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နောတိ ဣမိနာ တဿ သိက္ခာသမာဒါနံ ဒီပေတွာ တံ သမာဒိန္နသိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ တတ္ထ စ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာတိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ, န အညထာတိ ဣမိနာ ကာရဏေန ယထာဝုတ္တာနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယထာ စေတ္ထ, တထာ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ ဂါမာ ဝါ အရညာ ဝါ အဒိန္နံ ထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယေယျ (ပါရာ။ ၈၉), သုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ စီဝရံ ကာရာပေယျ အတိရေကံ ဝါ, ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိအာဒိနာ (ပါစိ။ ၅၄၈) နယေန သဗ္ဗတ္ထ
ယောဇေတဗ္ဗံ။ အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတာယပီတိ မနုဿိတ္ထိံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ‘‘ပဂေဝ ပဏ္ဍကေ ပုရိသေ ဝါ’’တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။ သေသံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တနယမေဝ။
အယံ ပဌမပါရာဇိကဿ မာတိကာယ တာဝ ဝိနိစ္ဆယော။
စတုဗ္ဗိဓဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅။ နီဟရိတွာတိ ဧတ္ထ သာသနတော နီဟရိတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘ပဉ္စဟုပါလိ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ နာနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကတမေဟိ ပဉ္စဟိ? သုတ္တံ န ဇာနာတိ, သုတ္တာနုလောမံ န ဇာနာတီ’’တိ (ပရိ။ ၄၄၂) ဧဝမာဒိတော ဟိ ပရိယတ္တိသာသနတော သုတ္တံ, သုတ္တာနုလောမဉ္စ နီဟရိတွာ ပကာသေသုံ။ ‘‘အနာပတ္တိ ဧဝံ အမှာကံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟော ပရိပုစ္ဆာတိ ဘဏတီ’’တိ ဧဝမာဒိတော ပရိယတ္တိသာသနတော အာစရိယဝါဒံ နီဟရိတွာ ပကာသေသုံ။ ဘာရုကစ္ဆကဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘အာယသ္မာ ဥပါလိ ဧဝမာဟ – အနာပတ္တိ, အာဝုသော, သုပိနန္တေနာ’’တိ (ပါရာ။ ၇၈) ဧဝမာဒိတော ပရိယတ္တိသာသနတော ဧဝ အတ္တနောမတိံ နီဟရိတွာ ပကာသေသုံ။ တာယ ဟိ အတ္တနောမတိယာ ထေရော ဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနံ လဘိ။ အပိ စ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ ‘‘အနုပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝါ အပညတ္တေန ဝါ ဝုစ္စမာနော…ပေ… အနာဒရိယံ ကရောတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၃၄၃)။ တတ္ထ ဟိ ပညတ္တံ နာမ သုတ္တံ။ သေသတ္တယံ အပညတ္တံ နာမ။ တေနာယံ ‘‘စတုဗ္ဗိဓဉှိ ဝိနယံ, မဟာထေရာ’’တိ ဂါထာ သုဝုတ္တာ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ နာဂသေနတ္ထေရေန။ အာဟစ္စပဒေနာတိ အဋ္ဌ ဝဏ္ဏဋ္ဌာနာနိ အာဟစ္စ ဝုတ္တေန ပဒနိကာယေနာတိ အတ္ထော, ဥဒါဟဋေန ကဏ္ဌောက္ကန္တေန ပဒသမူဟေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ရသေနာတိ တဿ အာဟစ္စဘာသိတဿ ရသေန, တတော ဥဒ္ဓဋေန ဝိနိစ္ဆယေနာတိ အတ္ထော။ သုတ္တစ္ဆာယာ ဝိယ ဟိ သုတ္တာနုလောမံ။ အာစရိယဝါဒေါ ‘‘အာစရိယဝံသော’’တိ ဝုတ္တော ပါဠိယံ ဝုတ္တာနံ အာစရိယာနံ ပရမ္ပရာယ အာဘတောဝ ပမာဏန္တိ ဒဿနတ္ထံ။ အဓိပ္ပါယောတိ ကာရဏောပပတ္တိသိဒ္ဓေါ ဥဟာပေါဟနယပ္ပဝတ္တော ပစ္စက္ခာဒိပမာဏပတိရူပကော။ အဓိပ္ပါယောတိ ဧတ္ထ ‘‘အတ္တနောမတီ’’တိ ကေစိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။
ပရိဝါရဋ္ဌကထာယံ, ဣဓ စ ကိဉ္စာပိ ‘‘သုတ္တာနုလောမံ နာမ စတ္တာရော မဟာပဒေသာ’’တိ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ မဟာပဒေသနယသိဒ္ဓံ ပဋိက္ခိတ္တာပဋိက္ခိတ္တံ အနုညာတာနနုညာတံ ကပ္ပိယာကပ္ပိယန္တိ အတ္ထတော ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဌာနံ ဩကာသော ပဒေသောတိ ကာရဏဝေဝစနာနိ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, အာနန္ဒ, အနဝကာသော’’တိအာဒိ (ပါရာ။ ၄၃) သာသနတော, ‘‘နိဂ္ဂဟဋ္ဌာန’’န္တိ စ ‘‘အသန္ဒိဋ္ဌိဋ္ဌာန’’န္တိ စ ‘‘အသန္ဒိဋ္ဌိ စ ပန ပဒေသော’’တိ စ လောကတော, တသ္မာ မဟာပဒေသာတိ မဟာကာရဏာနီတိ အတ္ထော။ ကာရဏံ နာမ ဉာပကော ဟေတု ဣဓာဓိပ္ပေတံ။ မဟန္တဘာဝေါ ပန တေသံ မဟာဝိသယတ္တာ မဟာဘူတာနံ ဝိယ။ တေ ဒုဝိဓာ ဝိနယမဟာပဒေသာ သုတ္တန္တိကမဟာပဒေသာ စာတိ။ တတ္ထ ဝိနယမဟာပဒေသာ ဝိနယေ ပယောဂံ ဂစ္ဆန္တိ, ဣတရေ ဥဘယတ္ထာပိ, တေနေဝ ပရိဝါရေ အနုယောဂဝတ္တေ ‘‘ဓမ္မံ န ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ န ဇာနာတီ’’တိ (ပရိ။ ၄၄၂) ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဓမ္မန္တိ ဌပေတွာ ဝိနယပိဋကံ အဝသေသပိဋကဒွယံ။ ဓမ္မာနုလောမန္တိ သုတ္တန္တိကေ စတ္တာရော မဟာပဒေသေ။ တတ္ထ ယော ဓမ္မံ ဓမ္မာနုလောမဉ္စေဝ ဇာနာတိ, န ဝိနယံ ဝိနယာနုလောမဉ္စ, သော ‘‘ဓမ္မံ ရက္ခာမီ’’တိ ဝိနယံ ဥဗ္ဗိနယံ ကရောတိ, ဣတရော ‘‘ဝိနယံ ရက္ခာမီ’’တိ ဓမ္မံ ဥဒ္ဓမ္မံ ကရောတိ, ဥဘယံ ဇာနန္တော ဥဘယမ္ပိ သမ္ပာဒေတိ။
တတြိဒံ မုခမတ္တံ – တတ္ထ ပဌမော ‘‘သော စေ ပဝေသနံ သာဒိယတိ, ပဝိဋ္ဌံ, ဌိတံ, ဥဒ္ဓရဏံ သာဒိယတိ အာပတ္တိ, န သာဒိယတိ အနာပတ္တီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇတိ။ သော ဟာယသ္မာ သုခဝေဒနီယဿ ဥပါဒိန္နဖောဋ္ဌဗ္ဗဿ, ကာယိန္ဒြိယဿ စ သမာယောဂေ သတိ ပဋိဝိဇာနန္တော ကာယိကသုခဝေဒနုပ္ပတ္တိမတ္တေန သာဒိယတိ နာမာတိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ တဿ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာတိ အသေဝနာဓိပ္ပါယဿပိ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂံ ကရောတိ, တထာ ယဿ သန္ထတတ္တာ ဝါ ယောနိဒေါသဝသေန ဝါ ဒုက္ခာ အသာတာ ဝေဒနာ, ဝါတောပဟဋဂတ္တတာယ ဝါ နေဝ ကာယိကဝေဒနာ, တဿ ဇာနတော အဇာနတောပိ ‘‘အနာပတ္တိ အသာဒိယန္တဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၇၆) သုတ္တန္တံ ဒဿေတွာ သေဝနာဓိပ္ပါယဿာပိ အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂံ ကရောတိ, တထာ ယဒိ မောစနရာဂေန ဥပက္ကမတော မုတ္တေ သံဃာဒိသေသော, ပဂေဝ မေထုနရာဂေနာတိ ဒုက္ကဋဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ သံဃာဒိသေသဋ္ဌာနံ ကရောတိ, ဧဝံ ဝိနယံ ဥဗ္ဗိနယံ ကရောတိ နာမ။ ဣတရော ‘‘အနာပတ္တိ အဇာနန္တဿာတိ ဝုတ္တတ္တာ ဇာနတော
ဇာနနေနေဝ သုခဝေဒနာ ဟောတု ဝါ မာ ဝါ သာဒိယနာ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ အသေဝနာဓိပ္ပါယဿပိ ဇာနတော အနာပတ္တိဋ္ဌာနေ အာပတ္တိံ ကရောတိ, အနဝဇ္ဇံ သာဝဇ္ဇံ ကရောတီတိ ဧဝံ ဓမ္မံ ဥဒ္ဓမ္မံ ကရောတိ။ ဥဘယံ ပန ဇာနန္တော ‘‘ဘိက္ခုဿ သေဝနစိတ္တံ ဥပဋ္ဌိတေတိ (ပါရာ။ ၅၇) ဝစနတော သေဝနစိတ္တမေဝေတ္ထ ပမာဏံ, တဿ ဘာဝေန အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ, အဘာဝေန အနာပတ္တီ’’တိ ဝတွာ ဥဘယမ္ပိ ရက္ခတိ သမ္ပာဒေတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗသိက္ခာပဒေသု ယထာသမ္ဘဝံ သပ္ပယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။
သင်္ဂီတိံ အာရောပေတွာ ဌပိတပါဠိတော ဝိနိမုတ္တံ ကတွာ ဌပိတတ္တာ ပါဠိဝိနိမုတ္တာ အတ္ထတော, နယတော, အနုလောမတော စ ပါဠိဩက္ကန္တဝိနိစ္ဆယပ္ပဝတ္တာ အနုပဝိဋ္ဌဝိနိစ္ဆယဝသေန ပဝတ္တာတိ အတ္ထော။ ‘‘န သမူဟနိဿတီ’’တိ ဇာနန္တောပိ ဘဂဝါ ကေဝလံ ‘‘တေသံ မတံ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ မမ ဝစနံ ဝိယ ပမာဏံ ကရောတူ’’တိ ဒဿနတ္ထဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ ဧဝမာဟ ‘‘အာကင်္ခမာနော, အာနန္ဒ, သံဃော မမစ္စယေန ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ သိက္ခာပဒါနိ သမူဟနတူ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၁၆), တေနေတံ သိဒ္ဓံ ‘‘ပညတ္တမ္ပိ စေ သိက္ခာပဒံ သမူဟနိတုံ ယဿ သံဃဿ အနုညာတံ ဘဂဝတာ, တဿ ပညတ္တာနုလောမံ အတိရေကတ္ထဒီပနံ, ပဂေဝါနုညာတံ ဘဂဝတာ’’တိ။ ကိဉ္စ ဘိယျော ဦနာတိရိတ္တသိက္ခာပဒေသု အာစရိယကုလေသု ဝိဝါဒေါ အညမညံ န ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿနတ္ထဉ္စ။ ကသ္မာ သံဃော န သမူဟနီတိ? အညမညံ ဝိဝါဒပ္ပသင်္ဂဒဿနတော။ ဘဂဝတာ စ ‘‘သဗ္ဗေဟေဝ သမဂ္ဂေဟိ သမ္မောဒမာနေဟိ အဝိဝဒမာနေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စ ဧကစ္စေ ထေရာ ဧဝမာဟံသူတိ စ အညဝါဒဒဿနတော ဝိဝဒမာနေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗံ ဇာတံ, တဒဘာဝတ္တမ္ပိ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစံ သာဝေတွာ အဝိဝဒမာနေဟေဝ သိက္ခိတဗ္ဗံ အကာသိ။
အပိစာတိ အတ္တနော မတိယာ ပါကဋကရဏတ္ထံ အာရမ္ဘော။ တတ္ထ ‘‘သုတ္တန္တာဘိဓမ္မဝိနယဋ္ဌကထာသူ’’တိ ဝစနတော ပိဋကတ္တယဿပိ သာဓာရဏာ ဧသာ ကထာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ‘‘အထ ပနာယံ ကပ္ပိယ’’န္တိအာဒိ ဝိနယဿေဝ။ ကာရကသံဃသဒိသန္တိ သင်္ဂီတိကာရကသံဃသဒိသံ။ ‘‘သုတ္တာဒိစတုက္ကံ အပ္ပစ္စက္ခာယ တေန အဝိရုဒ္ဓဿ ကမ္မဿ ကာရကသံဃသဒိသ’’န္တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရဿ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တံ အယုတ္တံ, ‘‘သုတ္တမေဝ ဗလဝတရံ။ သုတ္တဉှိ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ ကာရကသံဃသဒိသ’’န္တိ ဧတေဟိ ပဒေဟိ အယုတ္တတ္တာ။
ပါကတိကေ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘တမတ္ထံ ဝိနိစ္ဆိနိတွာ တဿ ကာရကသံဃသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပရဝါဒီတိ အမှာကံ သမယဝိဇာနနကော အညနိကာယိကောတိ ဝုတ္တံ။ ပရဝါဒီ သုတ္တာနုလောမန္တိ ကထံ? ‘‘အညတြ ဥဒကဒန္တပေါနာ’’တိ (ပါစိ။ ၂၆၆) သုတ္တံ သကဝါဒိဿ, တဒနုလောမတော နာဠိကေရဖလဿ ဥဒကမ္ပိ ဥဒကမေဝ ဟောတီတိ ပရဝါဒီ စ။
‘‘နာဠိကေရဿ ယံ တောယံ, ပုရာဏံ ပိတ္တဗန္ဓနံ၊
တမေဝ တရုဏံ တောယံ, ပိတ္တဃံ ဗလဗန္ဓန’’န္တိ။ –
ဧဝံ ပရဝါဒိနာ ဝုတ္တေ သကဝါဒီ ဓညဖလဿ ဂတိကတ္တာ, အာဟာရတ္ထဿ စ ဖရဏတော ‘‘ယာဝကာလိကမေဝ တ’’န္တိ ဝဒန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ပရော အာစရိယဝါဒန္တိ ‘‘သုင်္ကံ ပရိဟရတီတိ ဧတ္ထ ဥပစာရံ ဩက္ကမိတွာ ကိဉ္စာပိ ပရိဟရတိ, အဝဟာရော ဧဝါ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော ‘‘တထာ ကရောန္တော ပါရာဇိကမာပဇ္ဇတီ’’တိ ပရဝါဒိနာ ဝုတ္တေ သကဝါဒီ ‘‘သုင်္ကံ ပရိဟရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ သုတ္တံ တတ္ထေဝ အာဂတမဟာအဋ္ဌကထာဝစနေန သဒ္ဓိံ ဒဿေတွာ ပဋိသေဓေတိ, တထာ ကရောန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝါတိ။ ပရော အတ္တနောမတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ပုရေဘတ္တံ ပရသန္တကံ အဝဟရာတိ ပုရေဘတ္တမေဝ ဟရိဿာမီတိ ဝါယမန္တဿ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဟောတိ, ပုရေဘတ္တပယောဂေါဝ သော, တသ္မာ မူလဋ္ဌော န မုစ္စတီတိ တုမှာကံ ထေရဝါဒတ္တာ မူလဋ္ဌဿ ပါရာဇိကမေဝါ’’တိ ပရဝါဒိနာ ဝုတ္တေ သကဝါဒီ ‘‘တံ သင်္ကေတံ ပုရေ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါ တံ ဘဏ္ဍံ အဝဟရတိ, မူလဋ္ဌဿ အနာပတ္တီ’’တိ (ပါရာ။ ၁၁၉) သုတ္တံ ဒဿေတွာ ပဋိက္ခိပတိ။
ပရော သုတ္တန္တိ ‘‘အနိယတဟေတုဓမ္မော သမ္မတ္တနိယတဟေတုဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ သုတ္တံ ပဋ္ဌာနေ လိခိတံ ဒဿေတွာ ‘‘အရိယမဂ္ဂဿ န နိဗ္ဗာနမေဝါရမ္မဏ’’န္တိ ပရဝါဒိနာ ဝုတ္တေ သကဝါဒီ ‘‘အာရမ္မဏတ္တိကာဒိသုတ္တာနုလောမေ န ဩတရတီ’’တိ ပဋိက္ခိပတိ။ သုတ္တာနုလောမေ ဩတရန္တံယေဝ ဟိ သုတ္တံ နာမ, နေတရံ။ တေန ဝုတ္တံ ပါဠိအာဂတံ ပညာယတီတိ ဧတ္တကေနပိ သိဒ္ဓေ တိဿော သင်္ဂီတိယော အာရုဠှပါဠိအာဂတံ ပညာယတီ’’တိအာဒိ။ တာဒိသဉှိ ပမာဒလေခန္တိ အာစရိယော။ ‘‘အပ္ပမာဒေါ အမတံ ပဒံ, ပမာဒေါ မစ္စုနော ပဒ’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၂၁၊ နေတ္တိ။ ၂၆) ဝစနတော ဒိန္နဘောဇနေ ဘုဉ္ဇိတွာ ပရိဿယာနိ ပရိဝဇ္ဇိတွာ သတိံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ ဝိဟရန္တော နိစ္စော ဟောတီတိ။
ဧဝရူပဿ အတ္ထဿ ဝသေန အာရုဠှမ္ပိ သုတ္တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ, တေန ဝုတ္တံ နော စေ တထာ ပညာယတီတိ သိဒ္ဓေပိ ‘‘နော စေ တထာ ပညာယတိ, န ဩတရတိ န သမေတီ’’တိ။ ‘‘ဗာဟိရကသုတ္တံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အတ္တနော သုတ္တမ္ပိ အတ္ထေန အသမေန္တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပရော အာစရိယဝါဒန္တိအာဒီသု ဒွီသု နယေသု ပမာဒလေခဝသေန တတ္ထ တတ္ထ အာဂတဋ္ဌကထာဝစနံ ထေရဝါဒေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အထ ပနာယံ အာစရိယဝါဒံ။ ပရော သုတ္တန္တိ ပရဝါဒိနာ ‘‘မူလဗီဇံ နာမ ဟလိဒ္ဒိ သိင်္ဂိဝေရံ ဝစာ…ပေ… ဗီဇေ ဗီဇသညီ ဆိန္ဒတိ ဝါ ဆေဒါပေတိ ဝါ ဘိန္ဒတိ ဝါ…ပေ… အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာတိ (ပါစိ။ ၉၁) တုမှာကံ ပါဌတ္တာ ဟလိဒ္ဒိဂဏ္ဌိံ ဆိန္ဒန္တဿ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဝုတ္တေ သကဝါဒီ ‘‘ယာနိ ဝါ ပနညာနိ အတ္ထိ မူလေ သဉ္ဇာယန္တီ’’တိအာဒိံ ဒဿေတွာ တဿ အဋ္ဌကထာသင်္ခါတေန အာစရိယဝါဒေန ပဋိက္ခိပတိ။ န ဟိ ဂဏ္ဌိမှိ ဂဏ္ဌိ ဇာယတီတိ။ ပရော သုတ္တာနုလောမန္တိ ပရဝါဒိနာ ‘‘အနာပတ္တိ ဧဝံ အမှာကံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟောတိ ဝစနဿာနုလောမတော ‘အမှာကံ ပေါရာဏဘိက္ခူ ဧကပါသာဒေ ဂဗ္ဘံ ထကေတွာ အနုပသမ္ပန္နေန သယိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ တထာ ကတွာ အာဂတာ, တသ္မာ အမှာကံ ဝဋ္ဋတီ’တိ တုမှေသု ဧဝ ဧကစ္စေသု ဝဒန္တေသု တုမှာကံ န ကိဉ္စိ ဝတ္တုံ သက္ကာ’’တိ ဝုတ္တေ သကဝါဒီ ‘‘သုတ္တံ သုတ္တာနုလောမဉ္စ ဥဂ္ဂဟိတကာနံယေဝ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟော ပမာဏ’’န္တိအာဒိအဋ္ဌကထာဝစနံ ဒဿေတွာ ပဋိသေဓေတိ။ ပရော အတ္တနောမတိန္တိ ‘‘ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ အနာပုစ္ဆာ သယိတေသု ကေ မုစ္စန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ပန ဒွေပိ ဇနာ မုစ္စန္တိ ယော စ ယက္ခဂဟိတကော, ယော စ ဗန္ဓိတွာ နိပဇ္ဇာပိတောတိ တုမှာကံ ထေရဝါဒတ္တာ အညေ သဗ္ဗေပိ ယထာ တထာ ဝါ နိပန္နာဒယောပိ မုစ္စန္တီတိ ပဋိသေဓေတိ။
အထ ပနာယံ အတ္တနောမတိံ။ ပရော သုတ္တန္တိ ‘‘အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တီ’’တိ ပရဝါဒိနာ ဂုတ္တေ သကဝါဒီ ‘‘ဒိဝါ ကိလန္တရူပေါ မဉ္စေ နိသိန္နော ပါဒေ ဘူမိတော အမောစေတွာဝ နိဒ္ဒါဝသေန နိပဇ္ဇတိ, တဿ အနာပတ္တီ’’တိအာဒိအဋ္ဌကထာဝစနံ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၇၇) ဒဿေတွာ ဧကဘင်္ဂေန နိပန္နာဒယောပိ မုစ္စန္တီတိ ပဋိသေဓေတိ။ အထာယံ အတ္တနောမတိံ။ ပရော သုတ္တာနုလောမန္တိ ‘‘ဒေါမနဿံ ပါဟံ, ဒေဝါနမိန္ဒ, ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိ အသေဝိတဗ္ဗမ္ပီတိအာဒိဝစနေဟိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၆၀) သံသန္ဒနတော သဒါရပေါသေ ဒေါသော တုမှာကံ နတ္ထိ,
တေန ဝုတ္တံ ‘ပုတ္တဒါရဿ သင်္ဂဟော’’’တိ (ခု။ ပါ။ ၅။၆၊ သု။ နိ။ ၂၆၅) ပရဝါဒိနာ ဝုတ္တေ ကိဉ္စာပိ သကဝါဒီ ဗဟုဿုတော န ဟောတိ, အထ ခေါ ရာဂသဟိတေနေဝ အကုသလေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။ သေသေသုပိ ဣမိနာ နယေန အညထာပိ အနုရူပတော ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ ဥပတိဿတ္ထေရာဒယော အာဟု။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပန ‘‘ဧတ္ထ ပရောတိ ဝုတ္တော အညနိကာယိကော, သော ပန အတ္တနော သုတ္တာဒီနိယေဝ အာဟရတိ။ တာနိ သကဝါဒီ အတ္တနော သုတ္တာဒိမှိ ဩတာရေတွာ သစေ သမေတိ ဂဏှာတိ, နော စေ ပဋိက္ခိပတီ’’တိ ဝဒတိ။
စတုဗ္ဗိဓဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ ပန ကိဉ္စာပိ ယော ပနာတိ အနဝသေသပရိယာဒါနပဒံ, တထာပိ ဘိက္ခူတိ ဣမိနာ ပရပဒေန သမာနာဓိကရဏတ္တာ တဒနုရူပါနေဝဿ ဝိဘင်္ဂပဒါနိ ဝုတ္တာနိ။ ဘိက္ခုနိဗ္ဗစနပဒါနိ တီဏိ ကိဉ္စာပိ သဘိက္ခုဘာဝဿ, အဘိက္ခုဘာဝဿ စာတိ ယဿ ကဿစိ ပဗ္ဗဇိတဿ သာဓာရဏာနိ, တထာပိ ‘‘အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော, တဉ္စေ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော အနောကာသံ ကာရာပေတွာ စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသေန ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဧဝမာဒိသုတ္တံ နိဗ္ဗစနတ္ထယုတ္တောဝ ပုဂ္ဂလော ‘‘အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသေန ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၃၈၉) ဧတ္ထ ဝတ္ထု, န ဣတရော ဂိဟိဘူတောတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗဿပိ ဝိနယပိဋကဿ သာဓာရဏံ ဘိက္ခုလက္ခဏံ ဝတ္ထုဉှိ ဘဂဝါ အာရဘိ။ ယော ပန သုဒ္ဓေါ ဧဝ သမာနော ကေနစိ ကာရဏေန ဂိဟိလိင်္ဂေ ဌိတော, သော အတ္တနော သဘိက္ခုဘာဝတ္တာ ဧဝ ဝတ္ထု ဟောတိ, အသုဒ္ဓေါပိ ဘိက္ခုလိင်္ဂေ ဌိတတ္တာတိ အယမတ္ထော ဒဿိတော ဟောတိ။ အသုဒ္ဓေါပိ ဉာတကေဟိ, ပစ္စတ္ထိကေဟိ ဝါ ရာဇဘယာဒိကာရဏေန ဝါ ကာသာဝေသု သဥဿာဟောဝ အပနီတကာသာဝေါ ဝတ္ထု ဧဝ ပုန ကာသာဝဂ္ဂဟဏေန ထေယျသံဝါသကဘာဝါနုပဂမနတော, ဘိက္ခုနိဗ္ဗစနတ္ထေ အနိက္ခိတ္တဓုရတ္တာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယော ပန လိင်္ဂတ္ထေနကော ဘိက္ခုနိဗ္ဗစနတ္ထံ သယဉ္စ အဇ္ဈုပဂတော, သံဝါသံ ထေနေန္တော, တဉ္စေ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော အနောကာသံ ကာရာပေတွာ စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ,
အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသေန ဒုက္ကဋဿာတိ အယမ္ပိ အတ္ထော ဒဿိတော ဟောတိ။
‘‘သမညာယ ဘိက္ခု ပဋိညာယ ဘိက္ခူ’’တိ ဝစနဒွယံ ယထာဝုတ္တဉ္စ အတ္ထံ ဥပဗြူဟေတိ, အန္တရာ ဥပ္ပန္နာယ နိယတာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ဥပစ္ဆိန္နကုသလမူလော ကေဝလာယ သမညာယ, ပဋိညာယ စ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ ဝုစ္စတိ, န ပရမတ္ထတောတိ ဣမံ အတိရေကတ္ထံ ဒီပေတိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ, ယံ ဧဝံ မဟာသာဝဇ္ဇံ ယထယိဒံ, ဘိက္ခဝေ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမာနိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာဝဇ္ဇာနီ’’တိ အာဟစ္စဘာသိတံ သင်္ဂီတိတ္တယာရုဠှံ သုတ္တံ, အဋ္ဌကထာယမ္ပိဿ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမာ ဧတေသန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမာနီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁။၃၁၀) ဝုတ္တံ။ ပဉ္စ အာနန္တရိယကမ္မာနိ မဟာသာဝဇ္ဇာနိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပန မဟာသာဝဇ္ဇတရာတိ အဓိပ္ပါယောတိ။ ကသ္မာ? တေသဉှိ ပရိစ္ဆေဒေါ အတ္ထိ, သဗ္ဗဗလဝမ္ပိ ကပ္ပဋ္ဌိတိကမေဝ ဟောတိ, နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပန ပရိစ္ဆေဒေါ နတ္ထိ, တာယ သမန္နာဂတဿ ဘဝတော ဝုဋ္ဌာနံ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ဣမဿ ဘိက္ခုကရဏာ ကုသလာ ဓမ္မာ သံဝိဇ္ဇန္တီ’’တိ ဝါ ‘‘သုဒ္ဓေါဝါယ’’န္တိ ဝါ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိပစ္စယာ ဒွေ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ န သက္ကာ ‘‘အသုဒ္ဓေါ’’တိ ဝါ ‘‘အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော’’တိ ဝါ ဝတ္တုံ။ ဧသ ဟိ ဥဘောပိ ပက္ခေ န ဘဇတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမညာယ, ပဋိညာယ စ ဘိက္ခု, န ပရမတ္ထတော’’တိ။
ကိမတ္ထံ ပနေဝံ မဟာသာဝဇ္ဇာယ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပါရာဇိကံ ဘဂဝါ န ပညပေသီတိ? ဒုဗ္ဗိဇာနတ္တာ။ ပကတိယာပေသာ ဒိဋ္ဌိ နာမ ‘‘သမ္မာ’’တိ ဝါ ‘‘မိစ္ဆာ’’တိ ဝါ ဒုဝိညေယျာ, ပဂေဝ ‘‘နိယတာ’’တိ ဝါ ‘‘အနိယတာ’’တိ ဝါတိ။ တတ္ထ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ ပညတ္တာယ ဘိက္ခူ အညမညံ အသမဒိဋ္ဌိကံ ပါရာဇိကံ မညမာနာ ဥပေါသထာဒီနိ အကတွာ အစိရေနေဝ သာသနံ ဝိနာသေယျုံ, သယဉ္စ အပုညံ ပသဝေယျုံ သုဒ္ဓေသုပိ ဘိက္ခူသု ဝိပ္ပဋိပတ္တိယာ ပဋိပဇ္ဇနေန။ တသ္မာ ဥပါယကုသလတာယ ပါရာဇိကံ အပညာပေတွာ တဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ, သမ္မာဝတ္တဉ္စ ပညာပေတွာ တံ သံဃေန အသမ္ဘောဂံ, အသံဝါသဉ္စ အကာသိ။ ဘဂဝါ ဟိ တဿ စေ ဧသာ ဒိဋ္ဌိ အနိယတာ, သမ္မာဝတ္တံ ပူရေတွာ ဩသာရဏံ လဘိတွာ ပကတတ္တော ဘဝေယျ။ နိယတာ စေ, အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော, ယံ သော နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော သမ္မာဝတ္တံ ပူရေတွာ ဩသာရဏံ လဘိတွာ ပကတတ္တော ဘဝေယျ။ ကေဝလံ
‘‘သမညာယဘိက္ခု ပဋိညာယဘိက္ခူ’’တိ နာမမတ္တဓာရကော ဟုတွာ ပရံ မရဏာ အရိဋ္ဌော ဝိယ သံသာရခါဏုကောဝ ဘဝိဿတီတိ ဣမံ နယံ အဒ္ဒသ။
အဋ္ဌသု ဥပသမ္ပဒါသု တိဿောဝေတ္ထ ဝုတ္တာ, န ဣတရာ ပါဋိပုဂ္ဂလတ္တာ, ဘိက္ခူနံ အသန္တကတ္တာ စ။ တတ္ထ ဟိ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏပဉှဗျာကရဏူပသမ္ပဒါ ဒွိန္နံ ထေရာနံ ဧဝ, သေသာ တိဿော ဘိက္ခုနီနံ သန္တကာတိ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာ, တိဿန္နမ္ပိ ဥပသမ္ပဒါနံ မဇ္ဈေ ‘‘ဘဒြော ဘိက္ခူ’’တိအာဒီနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ ဝုတ္တာနိ တိဿန္နံ သာဓာရဏတ္တာ။ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝေန ဝါ သရဏဂမနဉတ္တိစတုတ္ထေန ဝါ ဥပသမ္ပန္နော ဟိ ဘဒြော စ သာရော စ သေက္ခော စ အသေက္ခော စ ဟောတိ, ဥပသမ္ပဒဝစနံ ပန နေသံ သာဝကဘာဝဒီပနတ္ထံ။ ဣမေ ဧဝ ဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တိ, န သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ။
အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတောတိ ဧတ္ထ စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗာ ဉတ္တိစတုတ္ထေနေဝ ကမ္မေန ဥပသမ္ပန္နာ။ န ဟိ အညေ ဧဟိဘိက္ခုသရဏဂမနဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏပဉှဗျာကရဏာဟိ ဥပသမ္ပန္နာ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗာ, တေနေတေ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူ’’တိ အန္တိမောဝ ဝုတ္တောတိ ကိရ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော, တံ အယုတ္တံ။ ‘‘ဒွေ ပုဂ္ဂလာ အဘဗ္ဗာ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဗုဒ္ဓါ စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စာ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၂) ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တန္တိ။ အညထာ ဧဟိဘိက္ခုအာဒယောပိ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုံ။ ကိဉ္စ ဘိယျော ‘‘ဒွေ ပုဂ္ဂလာ ဘဗ္ဗာ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စာ’’တိ သာမညေန ဝုတ္တတ္တာ စ, အပိစ အာပတ္တိဘယဋ္ဌာနဒဿနတော စ။ ကထံ? အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာဝသထပိဏ္ဍံ ကုက္ကုစ္စာယန္တော န ပဋိဂ္ဂဟေသိ, စီဝရဝိပ္ပဝါသဘယာ စ သဗ္ဗံ တိစီဝရံ ဂဟေတွာ နဒိံ တရန္တော မနံ ဝုဠှော အဟောသိ မဟာကဿပေါ။ ကိဉ္စ သရဏဂမနူပသမ္ပဒါယ ဥပသမ္ပန္နေ အာရဗ္ဘ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တာဒီနိ အသမ္မာဝတ္တန္တာနံ နေသံ ဒုက္ကဋာနိ စ ပညတ္တာနိ ဒိဿန္တိ, တသ္မာ ဒုဗ္ဗိစာရိတမေတံ။ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ ပဋိက္ခိတ္တာယ သရဏဂမနူပသမ္ပဒါယ အနုညာတပ္ပသင်္ဂဘယာတိ ဥပတိဿတ္ထေရော, အာပတ္တိယာ ဘဗ္ဗတံ သန္ဓာယ တသ္မိမ္ပိ ဝုတ္တေ ပုဗ္ဗေ ပဋိက္ခိတ္တာပိ သာ ပုန ဧဝံ ဝဒန္တေန အနုညာတာတိ ဘိက္ခူနံ မိစ္ဆာဂါဟော ဝါ ဝိမတိ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ န ဝုတ္တာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, တံ ‘‘ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၆၁) ဣမိနာ သမေတိ။ ဣဒဉှိ သာကိယာဒီနံ အနုညာတဥပသမ္ပဒါယ အနုပ္ပဗန္ဓဘယာ ဝုတ္တံ။
အယံ ပနေတ္ထ အမှာကံ ခန္တိ – ဘိက္ခု-ပဒနိဒ္ဒေသတ္တာ ယတ္တကာနိ တေန ပဒေန သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ, ယေ စ ဝိနယပိဋကေ တတ္ထ တတ္ထ သန္ဒိဿန္တိ သယံ အာပတ္တာပဇ္ဇနဋ္ဌေန ဝါ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနပဋိစ္ဆာဒနာဒီသု ပရေသံ အာပတ္တိကရဏဋ္ဌေန ဝါ, တေ သဗ္ဗေပိ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယဒိဒံ တဿ ဘိက္ခု-ပဒဿ ဝိသေသနတ္ထံ ဝုတ္တံ ပရပဒံ ‘‘သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော’’တိ, တဿ ဝသေန ဣဒံ ဝုတ္တံ ‘‘အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူ’’တိ။ သော ဧဝ ဟိ ကမ္မဝါစာနန္တရမေဝ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော ဟောတိ တတော ပဋ္ဌာယ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပဒါနံ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတော, တဿေဝ စ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ ဒိဿတိ, နေတရဿ။ တဿေဝ စ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ သမ္ဘဝတိ ‘‘ဥလ္လုမ္ပတု မံ, ဘန္တေ, သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယာ’’တိ (မဟာဝ။ ၇၁, ၁၂၆) ဝတွာ သမာဒိန္နတ္တာ, တဿေဝ စ ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရမေဝ အကရဏီယနိဿယာစိက္ခနဒဿနတော, ဝိနယံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒေသံ ပစ္စက္ခာမီတိအာဒိသိက္ခာပစ္စက္ခာနလက္ခဏပါရိပူရိတော စာတိ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ ဥပါဒါယ သော ဧဝ ဣဓာဓိပ္ပေတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ယသ္မာ ပနဿ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ သဗ္ဗထာ ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ ‘‘သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ တံ တံ ဝတ္ထုံ ဝီတိက္ကမန္တဿ တတော တတော အာပတ္တိတော အနာပတ္တိ, ဣတရဿ အာပတ္တီ’’တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ ‘‘ယတ္ထ ယတ္ထ သာဝဇ္ဇပညတ္တိ, အနဝဇ္ဇပညတ္တိ ဝါ, အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူတိ ဝုစ္စတိ, တတ္ထ တတ္ထ တဒဇ္ဈာစာရတ္ထေနာယမေဝ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ဥပသမ္ပန္နော အဓိပ္ပေတော နာမာ’’တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သန္တေ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယာယ ကာယစိ ဥပသမ္ပဒါယ အယံ ဣမသ္မိံ ‘မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတွာ ပါရာဇိကော ဟောတီ’တိ အတ္ထေ ဘိက္ခူတိ အဓိပ္ပေတော’’တိ, တမ္ပိ န ဝတ္တဗ္ဗမေဝ။ ကထံ ဟောတိ? ဝိရောဓဒေါသောပိ ပရိဟတော ဟောတိ။ ကထံ? သစေ ဉတ္တိစတုတ္ထေန ဥပသမ္ပန္နော ဧဝ ဣဓာဓိပ္ပေတော ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ စ ‘‘ဥပသမ္ပန္နော’’တိ စ, တေန န ဥပသမ္ပန္နော အနုပသမ္ပန္နော နာမာတိ ကတွာ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မတော အညထာ ဥပသမ္ပန္နာ နာမ မဟာကဿပတ္ထေရာဒယော ဣတရေသံ အနုပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ ဌတွာ သဟသေယျပဒသောဓမ္မာပတ္တိံ ဇနေယျုံ, ဩမသနာဒိကာလေ စ ဒုက္ကဋမေဝ ဇနေယျုန္တိ ဧဝမာဒိကော ဝိရောဓဒေါသော ပရိဟတော ဟောတီတိ သဗ္ဗံ အာစရိယော ဝဒတိ။ မင်္ဂုရစ္ဆဝိ နာမ သာမော။
ယသ္မာ တေ အတိမဟန္တော ဇာတိမဒေါ စိတ္တံ ပရိယုဋ္ဌာတိ, တသ္မာ တုမှေဟိ မမ သာသနေ ဧဝံ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ ‘‘သာတသဟဂတာ ပဌမဇ္ဈာနသုခသဟဂတာ အသုဘေ စ အာနာပါနေ စာ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ဥဒ္ဓုမာတကသညာတိ ဥဒ္ဓုမာတကနိမိတ္တေ ပဋိလဒ္ဓပဌမဇ္ဈာနသညာ။ ရူပသညာတိ ပထဝီကသိဏာဒိရူပါဝစရဇ္ဈာနသညာ။ သော တံ ဗျာကာသိ ‘‘အဝိဘူတာ, ဘန္တေ, ဥဒ္ဓုမာတကသညာ အဝဍ္ဎိတဗ္ဗတ္တာ အသုဘာနံ, ဝိဘူတာ, ဘန္တေ, ရူပသညာ ဝဍ္ဎိတဗ္ဗတ္တာ ကသိဏာန’’န္တိ။ ပဉ္စဥပသမ္ပဒက္ကမော မဟာဝဂ္ဂါ ဂဟိတော။ ဉတ္တိစတုတ္ထေနာတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဉတ္တိ သဗ္ဗပဌမံ ဝုစ္စတိ, တိဿန္နံ ပန အနုဿာဝနာနံ အတ္ထဗျဉ္ဇနဘေဒါဘာဝတော အတ္ထဗျဉ္ဇနဘိန္နာ ဉတ္တိတာသံ စတုတ္ထာတိ ကတွာ ‘‘ဉတ္တိစတုတ္ထ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဗျဉ္ဇနာနုရူပမေဝ အဋ္ဌကထာယ ‘‘တီဟိ အနုဿာဝနာဟိ ဧကာယ စ ဉတ္တိယာ’’တိ ဝုတ္တံ, အတ္ထပဝတ္တိက္ကမေန ပဒေန ပန ‘‘ဧကာယ ဉတ္တိယာ တီဟိ အနုဿာဝနာဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနိ (မဟာဝ။ ၃၈၄), ဆ ဣမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မာနိ အဓမ္မကမ္မံ ဝဂ္ဂကမ္မ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၈၇) ဝစနတော ကုပ္ပကမ္မမ္ပိ ကတ္ထစိ ‘‘ကမ္မ’’န္တိ ဝုစ္စတိ တသ္မာ ‘‘အကုပ္ပေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ယသ္မာ အကုပ္ပမ္ပိ ဧကစ္စံ န ဌာနာရဟံ, ယေန အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ ‘‘သောသာရိတော’’တိ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၃၉၅ အာဒယော) ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ‘‘ဌာနာရဟေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ဌာနာရဟေနာ’’တိ ဣဒမေဝ ပဒံ ဝတ္တဗ္ဗံ, န ပုဗ္ဗပဒံ ဣမိနာ အကုပ္ပသိဒ္ဓိတောတိ စေ? တံ န, အဋ္ဌာနာရဟေန အကုပ္ပေန ဥပသမ္ပန္နော ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အနဓိပ္ပေတောတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော။ ဒွီဟိ ပနေတေဟိ ဧကတော ဝုတ္တေဟိ အယမတ္ထော ပညာယတိ ‘‘ကေဝလံ တေန အကုပ္ပေန ဥပသမ္ပန္နော အယမ္ပိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ‘ဘိက္ခူ’တိ, ဌာနာရဟေန စ ဥပသမ္ပန္နော အယမ္ပိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ‘ဘိက္ခူ’တိ, ကုပ္ပေန ဥပသမ္ပန္နော နာဓိပ္ပေတော’’တိ။ တေနာယမ္ပိ အတ္ထော သာဓိတော ဟောတိ ‘‘ယော ပန, ဘိက္ခု, ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ ပုဂ္ဂလံ ဥပသမ္ပာဒေယျ, သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နော’’တိ (ပါစိ။ ၄၀၃) ဝစနတော ယာဝ န ဉာယတိ, တာဝ သမညာယဘိက္ခုပဋိညာယဘိက္ခုဘာဝံ ဥပဂတောပိ န ပုဗ္ဗေ ဒဿိတသမညာယဘိက္ခုပဋိညာယဘိက္ခု ဝိယ အညေသံ ဘိက္ခူနံ ဥပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ ဌတွာ ဩမသနပါစိတ္တိယာဒိဝတ္ထု ဟောတိ, ကေဝလံ အနုပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ ဌတွာ ‘‘အနုပသမ္ပန္နေ
ဥပသမ္ပန္နသညီ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိအာဒိ (ပါစိ။ ၄၇) အာပတ္တိဝတ္ထုမေဝ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ။ အကုပ္ပေန ဥပသမ္ပန္နော ပန ပစ္ဆာ ပါရာဇိကောပိ ဇာတိတော ဥပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတီတိ ‘‘ပဏ္ဍကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၁၀၉) နယေန ဝုတ္တေသု ပန ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလေသု ကောစိ ပုဂ္ဂလော ‘‘ဥပသမ္ပန္နော’’တိ ဝုစ္စတိ, နောပိ ဥပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ, ကောစိ တိဋ္ဌတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဧတ္ထ ပန အတ္ထိ ကမ္မံ အကုပ္ပံ ဌာနာရဟံ, အတ္ထိ ဌာနာရဟံ နာကုပ္ပံ, အတ္ထိ အကုပ္ပဉ္စေဝ န ဌာနာရဟဉ္စ, အတ္ထိ နာကုပ္ပံ န စ ဌာနာရဟန္တိ ဣဒံ စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပဌမံ တာဝ ဝုတ္တံ, တတိယစတုတ္ထာနိ ပါကဋာနိ။ ဒုတိယံ ပရိယာယေန ဘိက္ခုနိသံဃတော ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ သတိ လဗ္ဘတိ။ တဿ ဟိ ပုဂ္ဂလဿ ပုဗ္ဗေ သိက္ခမာနကာလေ လဒ္ဓံ ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ကိဉ္စာပိ အကုပ္ပဉ္စေဝ ဌာနာရဟဉ္စ, ပုရိသလိင်္ဂေ ပန ပါတုဘူတေ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တံယေဝ ဥပဇ္ဈံ တမေဝ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ (ပါရာ။ ၆၉) ဧတ္ထ အပရိယာပန္နတ္တာ တဿ ပုဂ္ဂလဿ ကေဝလံ သာမဏေရဘာဝါပတ္တိတော ကမ္မံ ဒါနိ ကုပ္ပံ ဇာတန္တိ ဝုစ္စတိ။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေန စီဝရဿ အဓိဋ္ဌာနဝိဇဟနံ ဝိယ တဿ ပုဂ္ဂလဿ ဘိက္ခုနိသံဃေန ကတာယ ဥပသမ္ပဒါယ ဝိဇဟနံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, အညထာ သော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခူတိ အာပဇ္ဇတိ။ အထ ဝါ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ အသတိပိတံ ဧကတောဥပသမ္ပဒါကမ္မံ ကုပ္ပတိ, ယထာဌာနေ န တိဋ္ဌတိ။ တသ္မာ န တာဝ သာ ‘‘ဘိက္ခုနီ’’တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ယသ္မာ အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိတွာပိ အနာပဇ္ဇိတွာပိ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတုကာမတာယ ဂိဟိလိင်္ဂံ သာဒိယန္တိယာ ပုနပိ ဥပသမ္ပဒါ ဥဘတောသံဃေ လဗ္ဘတိ, တသ္မာ တေန ပရိယာယေန ‘‘ကုပ္ပတီတိ ကုပ္ပ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ယထာဝုတ္တကမ္မဒေါသာဘာဝတော ပန ‘‘ဌာနာရဟ’’န္တိ။ ဘိက္ခုနီ ပန ဂိဟိလိင်္ဂံ သာဒိယန္တိကာလေ န ပုရိသလိင်္ဂပါတုဘာဝေ သတိ ဘိက္ခူသု ဥပသမ္ပဒံ လဗ္ဘတီတိ သာဓကံ ကာရဏံ န ဒိဿတိ, သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတာ စေ, လဘတီတိ ဧကေ, တံ ပနာယုတ္တံ ဘိက္ခုနိယာ သိက္ခာပစ္စက္ခနာဘာဝတောတိ အမှာကံ ခန္တီတိ အာစရိယော။ ‘‘ယထာ ‘ကတ္တဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တံ, တထာ အကတေ ကုပ္ပတီတိ ကတွာ ကရဏံ သတ္ထုသာသန’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ ယတ္ထ ‘‘ဂဏ္ဌိပဒေ’’တိ ဝုစ္စတိ, တတ္ထ တတ္ထ ‘‘ဓမ္မသိရိတ္ထေရဿ ဂဏ္ဌိပဒေ’’တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။
သာဇီဝပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
‘‘မဟာဗောဓိသတ္တာ နိယတာ’’တိ ဝုတ္တံ အနုဂဏ္ဌိပဒေ။ ယတ္ထ ‘‘အနုဂဏ္ဌိပဒေ’’တိ, တတ္ထ ‘‘ဝဇိရဗုဒ္ဓိတ္ထေရဿာ’’တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သာဝကဗောဓိပစ္စေကဗောဓိသမ္မာသမ္ဗောဓီတိ ဝါ တီသု ဗောဓီသု သမ္မာသမ္ဗောဓိယံ သတ္တာ ဗောဓိသတ္တာ မဟာဗောဓိသတ္တာ နာမ။ ပါတိမောက္ခသီလဗဟုကတ္တာ, ဘိက္ခုသီလတ္တာ, ကိလေသပိဒဟနဝသေန ဝတ္တနတော, ဥတ္တမေန ဘဂဝတာ ပညတ္တတ္တာ စ အဓိကံ, ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေယေဝ ပဝတ္တနတော ဥတ္တမန္တိ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ။ ကိဉ္စာပိ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါပိ ဓမ္မတာဝသေန ပါတိမောက္ခသံဝရသီလေန သမန္နာဂတာဝ ဟောန္တိ, တထာပိ ‘‘ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေယေဝ ပဝတ္တတီ’’တိ နိယမိတံ တေန ပရိယာယေနာတိ။ တေနာဟ ‘‘န ဟိ တံ ပညတ္တိံ ဥဒ္ဓရိတွာ’’တိအာဒိ။ ပါတိမောက္ခသံဝရတောပိ စ မဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တမေဝ သီလံ အဓိသီလံ, တံ ပန ဣဓ အနဓိပ္ပေတံ။ န ဟိ တံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသေန သင်္ဂဟိတန္တိ။ သမန္တဘဒြကံ ကာရဏဝစနံ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ သာဓာရဏလက္ခဏတ္တာ ဣမိဿာ အနုပညတ္တိယာ အရိယပုဂ္ဂလာ စ ဧကစ္စံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တီတိ သာဓိတမေတံ, တသ္မာ ‘‘န ဟိ တံ သမာပန္နော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတီ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနံ အသမတ္ထံ ဝိယ ဒိဿတီတိ? နာသမတ္ထံ, သမတ္ထမေဝ ယသ္မိံ ယသ္မိံ သိက္ခာပဒေ သာသာ ဝိစာရဏာ, တဿ တဿေဝ ဝသေန အဋ္ဌကထာယ ပဝတ္တိတော။ တထာ ဟိ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဥဒကုက္ခေပသီမာဓိကာရေ ‘‘တိမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အန္တရဝါသကံ အနုက္ခိပိတွာ ဥတ္တရန္တိယာ ဘိက္ခုနိယာ’’တိ ဝုတ္တံ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ အာဂတတ္တာ။ ဧသေဝ နယော အညေပိ ဧဝရူပေသု။ ကိမတ္ထန္တိ စေ တံ? ပါဠိက္ကမာနုဝတ္တနေန ပါဠိက္ကမဒဿနတ္ထံ။ တတြိဒံ သမာသတော အဓိပ္ပါယဒီပနံ – ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဿ တိကပရိစ္ဆေဒေ ဥပသမ္ပန္နေ ဥပသမ္ပန္နသညီ, အနာပတ္တိ, အကဋာနုဓမ္မသိက္ခာပဒဝသေန ဥပသမ္ပန္နေ ဥက္ခိတ္တကေ သိယာ အာပတ္တိ, တထာ သဟသေယျသိက္ခာပဒေတိ ဧဝမာဒိ။ အတ္ထော ပနေတ္ထ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ယံ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တတောပိ စ မဂ္ဂဖလစိတ္တမေဝ အဓိစိတ္တံ, တံ ပန ဣဓ အနဓိပ္ပေတ’’န္တိ စ, ‘‘တတောပိ စ မဂ္ဂဖလပညာဝ အဓိပညာ, သာ ပန ဣဓ အနဓိပ္ပေတာ။ န ဟိ တံသမာပန္နော ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတီ’’တိ။ ‘‘တတြ ယာယံ အဓိသီလသိက္ခာ, အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ သိက္ခာ’’တိ ဣမာယ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ အယဉှိ ပါဠိ အဓိသီလသိက္ခာဝ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ,
န ဣတရာတိ ဒီပေတိ။ အဋ္ဌကထာဝစနံ တာသမ္ပိ တိဏ္ဏံ လောကိယာနံ အဓိပ္ပေတတံ ဒီပေတိ။ အယံ ပနေတ္ထ အဋ္ဌကထာဓိပ္ပါယော – တိဿောပိ လောကိယာ သိက္ခာ ဣမသ္မိံ ပဌမပါရာဇိကေ သမ္ဘဝန္တိ, ကာလေနာပိ အဓိစိတ္တပညာလာဘီ ဘိက္ခု တထာရူပံ အသပ္ပါယံ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ တတော တတော အဓိစိတ္တတော, အဓိပညာတော စ အာဝတ္တိတွာ သီလဘေဒံ ပါပုဏေယျာတိ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ, န လောကုတ္တရစိတ္တပညာလာဘီ, အယံ နယော ဣတရေသုပိ သဗ္ဗေသု အဒိန္နာဒါနာဒီသု သစိတ္တကေသု လဗ္ဘတိ, အစိတ္တကေသု ပန ဣတရောပိ။ တထာပိ ကေဝလံ ဝိနယပိဋကဿ, ပါတိမောက္ခသီလဿ စ သင်္ဂါဟကတ္တာ ‘‘သိက္ခံ အပ္ပစ္စက္ခာယာ’’တိ ဣမသ္မိံ ဥတ္တရပဒေ ပစ္စက္ခာနာရဟာ အဓိသီလသိက္ခာဝ လောကိယာတိ ဒဿနတ္ထံ ပါဠိယံ ‘‘တတြ ယာယံ အဓိသီလသိက္ခာ, အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ သိက္ခာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဧတ္ထ သိက္ခာတိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတတော ဝိရတီ စ စေတနာ စ, အညတြ စေတနာယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သိက္ခာပဒန္တိ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပဒံ, ဧကစ္စံ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာပဒဉ္စ လဗ္ဘတိ။ စိတ္တဿ အဓိကရဏံ ကတွာတိ တသ္မိံ သိက္ခတီတိ အဓိကရဏတ္ထေ ဘုမ္မန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ယထာသိက္ခာပဒန္တိ ပစ္စဝေက္ခဏဝသေန ဝုတ္တံ။ သီလပစ္စဝေက္ခဏာပိ ဟိ သီလမေဝ, တသ္မာ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နာဒိစာရိတ္တေသု ဝိရတိဝိပ္ပယုတ္တစေတနံ ပဝတ္တေန္တောပိ သိက္ခံ ပရိပူရေန္တောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ‘‘သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ (ပါစိ။ ၂) ဝုတ္တမရိယာဒံ အဝီတိက္ကမန္တော ‘‘တသ္မိဉ္စ သိက္ခာပဒေ သိက္ခတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အညတရသ္မိံ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ ‘‘သိက္ခာတိ တံ သိက္ခာပဒံ သိက္ခနဘာဝေန ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေါ။ သာဇီဝန္တိ ပညတ္တိ။ တဒတ္ထဒဿနတ္ထံ ပုဗ္ဗေ မေထုနသံဝရဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ။ ယသ္မာ သိက္ခာယ ဂုဏသမ္မတာယ ပုညသမ္မတာယ တန္တိယာ အဘာဝတော လောကဿ ဒုဗ္ဗလျာဝိကမ္မံ တတ္ထ န သမ္ဘဝတိ။ ပတ္ထနီယာ ဟိ သာ, တသ္မာ ‘‘ယဉ္စ သာဇီဝံ သမာပန္နော, တတ္ထ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာဏာယ ဟိ ဒုဗ္ဗလျံ သမ္ဘဝတီတိ အာယသ္မာ ဥပတိဿော။
သိက္ခာပစ္စက္ခာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဧတ္ထ ယာမီတိ အမုကသ္မိံ တိတ္ထာယတနေ, ဃရာဒိမှိ ဝါ။ ဘာဝဝိကပ္ပါကာရေနာတိ ‘‘အဟံ အဿ’’န္တိ အာဂတတ္တာ ယံ ယံ ဘဝိတုကာမော, တဿ တဿ ဘာဝဿ ဝိကပ္ပါကာရေန, ဘိက္ခုဘာဝတော အညဘာဝဝိကပ္ပါကာရေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၄၆။ ဟန္ဒာတိ ဝစသာယေဝ။ ဂိဟိဘာဝံ ပတ္ထယမာနောတိအာဒိပဒေဟိ စိတ္တနိယမံ ဒဿေတိ။ ဧကေနေဝ စိတ္တေန သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ ဟောတိ, န တဒဘာဝေနာတိ။
֍ ဋီ ၅၁။ ဗုဒ္ဓံ ဓမ္မန္တိအာဒိပဒေဟိ ခေတ္တနိယမံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ အာဒိတော စုဒ္ဒသဟိ ပဒေဟိ သဘာဝပရိစ္စာဂေါ, ပစ္ဆိမေဟိ အဋ္ဌဟိ ဘာဝန္တရာဒါနဉ္စ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ပစ္စက္ခာမိ ဓာရေဟီတိ ဧတေဟိ ကာလနိယမံ ဒဿေတိ။ ဝဒတီတိ ဣမိနာ ပဒေန ပယောဂနိယမံ ဒဿေတိ။ ဝိညာပေတီတိ ဣမိနာ ဝိဇာနနနိယမံ ဒဿေတိ။ ဥမ္မတ္တကော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတိ, ဥမ္မတ္တကဿ သန္တိကေ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတီတိအာဒီဟိ ပုဂ္ဂလနိယမံ ဒဿေတိ။ အရိယကေန မိလက္ခဿ သန္တိကေ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတီတိအာဒီဟိ ပန ပုဂ္ဂလာဒိနိယမေပိ သတိ ဝိဇာနနနိယမာသမ္ဘဝံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ‘‘ယာယ မိလက္ခဘာသာယ ကာလနိယမော နတ္ထိ, တာယပိ ဘာသာယ ကာလနိယမတ္ထဒီပနေ သတိ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ ရုဟတီတိ နော မတီ’’တိ အာစရိယော။ ဒဝါယာတိအာဒီဟိ ခေတ္တာဒိနိယမေ သတိပိ စိတ္တနိယမာဘာဝေန န ရုဟတီတိ ဒဿေတိ။ သာဝေတုကာမော န သာဝေတီတိ စိတ္တနိယမေပိ သတိ ပယောဂနိယမာဘာဝေန န ရုဟတီတိ ဒဿေတိ။ အဝိညုဿသာဝေတိ, ဝိညုဿ န သာဝေတီတိ စိတ္တခေတ္တကာလပယောဂပုဂ္ဂလဝိဇာနနနိယမေပိ သတိ ယံ ပုဂ္ဂလံ ဥဒ္ဒိဿ သာဝေတိ, တဿေဝ သဝနေ န ရုဟတိ, န အညဿာတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, တေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ယဒိ အယမေဝ ဇာနာတူတိ ဧကံ နိယမေတွာ အာရောစေတိ, တဉ္စေ သော ဧဝ ဇာနာတိ, ပစ္စက္ခာတာ ဟောတိ သိက္ခာ။ အထ သော န ဇာနာတိ…ပေ… အပ္ပစ္စက္ခာတာ ဟောတိ သိက္ခာ’’တိ။ သဗ္ဗသော ဝါ ပန န သာဝေတိ, အပ္ပစ္စက္ခာ ဟောတိ သိက္ခာတိ စိတ္တာဒိနိယမေနေဝ သိက္ခာ ပစ္စက္ခာတာ ဟောတိ, န အညထာတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧတ္တာဝတာ ‘‘သိက္ခာ…ပေ… ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ’’တိ ပဒဿ ပဒဘာဇနံ တီဟိ အာကာရေဟိ
ဒဿိတံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒွေ အမိဿာ, ပစ္ဆိမော ဧကော မိဿောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေနေဝ ဝစီဘေဒေနာတိ တဒတ္ထဒီပနမတ္တံ ဝစနံ သုတွာဝ တေနေဝ ဝစီဘေဒေန ဇာနာပေတီတိ အတ္ထော။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တန္တိ ပစ္စက္ခာတုကာမတာစိတ္တသမ္ပယုတ္တံ။ သမယညူ နာမ တဒဓိပ္ပါယဇာနနမတ္တေန ဟောတိ။
֍ ဋီ ၅၃။ ဝဏ္ဏပဋ္ဌာနံ ဗုဒ္ဓဂုဏဒီပကံ သုတ္တံ။ ဥပါလိဂဟပတိနာ ဝုတ္တာ ကိရ ဥပါလိဂါထာ။ ပညာဏံ သညာဏန္တိ အတ္ထတော ဧကံ, တသ္မာ ဗောဓိပညာဏန္တိ ဗောဓိသညာဏံ, ဗောဓိဗီဇန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ဒွိန္နမ္ပိ နိယမေတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒွီသုပိ ဇာနန္တေသု ဧဝ ပစ္စက္ခာမီတိ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တေ တေသု ဧကော စေ ဇာနာတိ, န ပစ္စက္ခာတာ ဟောတီ’’တိ အညတရသ္မိမ္ပိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။ ‘‘ဂိဟီ ဟောမီ’’တိ ဝါ ‘‘ဂိဟိမှီ’’တိ ဝါ ဝုတ္တေ ကိဉ္စာပိ ဝတ္တမာနဝစနံ ဟောတိ။ ‘‘ဓာရေဟီ’’တိ အတ္ထာဘာဝါ စ ‘‘ဓာရေဟီ’’တိ ဝုတ္တေ စ ပရဿုပရိ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ န ဟောတိ။ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဓမ္မန္တိ သဗ္ဗတ္ထ ဓမ္မဝစနံ ဝုတ္တံ ယံ သန္ဓာယ ‘‘သန္ဒိဋ္ဌိက’’န္တိ ဝဒတိ, တံ ပကာသေတုံ။ အညထာ ‘‘ဝိဇိတဝိဇယံ ပစ္စက္ခာမီ’’တိ ဝုတ္တေ စက္ကဝတ္တိအာဒီသုပိ တပ္ပသင်္ဂတော ဗုဒ္ဓသဒ္ဒေါပိ အဝသာနေ ဝတ္တဗ္ဗော ဘဝေယျ။ အာစရိယဝေဝစနေသု ပန ယော မံ ပဗ္ဗာဇေသီတိအာဒိ ဥပဇ္ဈံ အဂ္ဂဟေတွာ, ပရံ ဝါ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗဇိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ ဩကလ္လကောတိ ကပဏာဓိဝစနံ။ မောဠိဗဒ္ဓေါတိ သိခါဗဒ္ဓေါ, ဩမုက္ကမကုဋော ဝါ။ စေလ္လကော အထေရော။ စေဋကော မဇ္ဈိမော။ မောဠိဂလ္လော မဟာသာမဏေရော။ မနုဿဝိဂ္ဂဟနာဂါဒီနံ နာဂရူပါဒီနံ ဝါ သန္တိကေ, ဘာသာဇာနနကိန္နရာဒီနံ ဝါ။ ‘‘ဒေဝတာ နာမ မဟာပညာ’’တိ ကိရ ပါဌော။ ဒဝါယာတိ သဟသာ။ ရဝါဘညေနာတိ ခလိတဘညေန။ အက္ခရသမယာနဉှိ နာဘိညာတာယ ဝါ ကရဏာနံ အဝိသဒတာယ ဝါ ဟောတိ ရဝါဘညံ။ အဝိဓေယျိန္ဒြိယတာယ ‘‘ပေါတ္ထကရူပသဒိသဿာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဂရုမေဓဿ မန္ဒပညဿ။ ကိတ္တာဝတာ ပန ဂရုမေဓော ဟောတီတိ စေ? သမယေ အကောဝိဒတာယ။
သိက္ခာပစ္စက္ခာနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
မူလပညတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၅။ ‘‘ပဋိသေဝတိနာမာ’’တိ ပဒံ မာတိကာယံ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ပဋိသေဝေယျာတိ ဧတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဧသော မေထုနဓမ္မော နာမာ’’တိ သဗ္ဗပါဠိပေါတ္ထကေသု, အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဧသော ဝုစ္စတိ မေထုနဓမ္မော နာမာ’’တိ ဥဒ္ဓဋာ။ ဣတ္ထိယာ နိမိတ္တေန အတ္တနော နိမိတ္တန္တိ ဒုဝိညေယျမေတံ ဒဿိတံ။ အတ္တနော နိမိတ္တေန ဣတ္ထိယာ နိမိတ္တံ သုဝိညေယျတ္တာ န ဒဿိတံ။ စတ္တာရိ ဌာနာနိ မုဉ္စိတွာတိ ဧတ္ထ အဗ္ဘန္တရတလံ ဆုပန္တံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, အစ္ဆုပန္တံ နီဟရန္တဿ အနာပတ္တိ။ မဇ္ဈန္တိ အဂ္ဂပ္ပဒေသံ။ ဥပရိဘာဂမဇ္ဈန္တိ ဥပရိဘာဂဿ အဂ္ဂပ္ပဒေသံ။ နဋ္ဌကာယပ္ပသာဒန္တိ ဧတ္ထ ဥပဟတိန္ဒြိယဿ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော ဣဓာပိ အာပတ္တီတိ စေ? နေတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘မတစမ္မံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ မတစမ္မဉှိ အနုပါဒိန္နံ, ဥပါဒိန္နေ ဧဝ ပါရာဇိကာပတ္တိ။ အပိဓာယ အပ္ပဋိစ္ဆာဒေတွာ။ ယထာ ဒန္တာ န ဒိဿန္တိ, တထာ ပိဓာယေဝ နိသီဒိတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။
ဂေါနသောတိ ဂေါဏပိဋ္ဌိကော မဏ္ဍလသပ္ပေါ, ယဿ ပိဋ္ဌေ လောဟိတကာနိ မဏ္ဍလာနိ ဒိဿန္တိ။ ကလလပရိစယဝါရိစာရမစ္ဆဂ္ဂဟဏေန ကိဉ္စာပိ သမုဒ္ဒေ မဟာမုခါ ဟတ္ထိသရီရမ္ပိ ဧကပ္ပဟာရေန ဂိလိတုံ သမတ္ထာ တတော မဟန္တတရာ စ ဂဟိတာ ဟောန္တိ, တေသံ မုခါဒီသု မေထုနဓမ္မော န သမ္ဘဝတီတိ တတ္ထ ဌာနပရိစ္ဆေဒေါ နတ္ထီတိ ဧကေ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧတမေဝ ဟီတိ အနန္တရံ သန္ဓာယ။ သဒ္ဓိံ ယောဇနာယ အက္ခရယောဇနာယ။ ‘‘ပညတ္တံ ပန သိက္ခာပဒံ သဗ္ဗေဟိပိ လဇ္ဇီပုဂ္ဂလေဟိ သမံ သိက္ခိတဗ္ဗဘာဝတော သမသိက္ခတာ နာမာတိ ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗသိက္ခာပဒံ သဗ္ဗဘိက္ခူဟိ သိက္ခိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ကဿစိ ဦနမဓိကံ ဝါ အတ္ထီ’’တိ တဿ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ပရိဝါရေ ပန –
‘‘န ဥက္ခိတ္တကော န စ ပန ပါရိဝါသိကော,
န သံဃဘိန္နော န စ ပန ပက္ခသင်္ကန္တော၊
သမာနသံဝါသကဘူမိယာ ဌိတော,
ကထံ နု သိက္ခာယ အသာဓာရဏော သိယာ’’တိ။ (ပရိ။ ၄၇၉) –
ဝုတ္တံ။ တဒဋ္ဌကထာယ စ ‘‘အယံ ပဉှာ နဟာပိတပုဗ္ဗကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ အယဉှိ ခုရဘဏ္ဍံ ပရိဟရိတုံ န လဘတိ, အညေ လဘန္တိ။ တသ္မာ သိက္ခာယ အသာဓာရဏော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ယထာ သံသန္ဒတိ သမေတိ, တထာ
ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခုနီနံယေဝ သာဓာရဏာနိ သိက္ခာပဒါနိပိ ဘိက္ခု သိက္ခတိ, ဧဝမညောပိ အနှာပိတပုဗ္ဗကော ဘိက္ခု တံ သိက္ခာပဒံ သိက္ခတိ ဧဝ တဒတ္ထကောသလ္လတ္ထန္တိ ကတွာ သဗ္ဗမ္ပိ သိက္ခာပဒံ သမသိက္ခတာ နာမာတိ။ ယံ တံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တိဿော ဣတ္ထိယော’’တိအာဒိဝိဘင်္ဂေါတံနိယာမကောတိလက္ခဏတ္တာ ဝတ္ထုနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တေန အမနုဿိတ္ထိပ္ပသင်္ဂေန ကတေ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိမယေ ပဋိက္ခိပတိ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ ယေ စ ‘‘တယော အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ ဝိဘင်္ဂေါ ပဝတ္တတီ’’တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာ, တေ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ပဌမစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၇။ အာပတ္တိ ပါရာဇိကာ အဿ ဟောတီတိ ဧတ္ထ ယသ္မာ သာ အကုသလာ အာပတ္တိ တဿ ဘိက္ခုနော သီလသမ္ဘဝံ အဘိဘဝတိ, ရာဂါဘိဘဝေ တသ္မိံ ပါရာဇိကာတိ လဒ္ဓနာမာ ပုဗ္ဗဘာဂေ အာပန္နာ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယာဒယော အာပတ္တိယော အဘိဘဝိတွာ ဝိနာသေတွာ သယမေဝေကာ အဿ။ ဝတ္ထုနာ သဘာဂါဟိ ဝါ အသဘာဂါဟိ ဝါ အညာဟိ ပါရာဇိကတ္တေန သမာနဇာတိကာဟိ အာပတ္တီဟိ သယံ နာဘိဘဝီယတီတိ ဧကေ။ တံ တံ ပုဗ္ဗေ ဝိစာရိတမေဝ။ ယဒါ ပန စတဿောပိ ပါရာဇိကာပတ္တိယော ဧကတော ဟောန္တိ, တဒါ တာ တဿ ဘိက္ခုနော ဘိက္ခုဘာဝံ အဘိဘဝန္တိ, အဘိက္ခုံ ကရောန္တိ, အနုပသမ္ပန္နံ ကရောန္တိ, သမညာယပိ ဘိက္ခု န ဟောတိ။ ဩမသဝါဒပါစိတ္တိယံ န ဇနေတီတိ ဧကေ။ ဒုတိယေန အတ္ထဝိကပ္ပေန ပါရာဇိကဿ ဓမ္မဿ ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ အာပတ္တီတိ အတ္ထော သင်္ဂဟိတော ဟောတီတိ ကတွာ အာပတ္တိသမ္ပတ္တိဝါဒီနံ သင်္ဂဟိတော ဟောတိ, ယုဇ္ဇတိ စေသာ ပရသာပေက္ခာ။ သာပတ္တိကော နာမ သော ဘိက္ခု ဟောတိ, အညထာ တဿ ခဏဘင်္ဂေန အနာပတ္တိကော ဘဝေယျ, န စ ဟောတီတိ။ ကဒါ ပန ဟောတီတိ? ယဒါ ကာလံ ကရောတိ, ယဒါ စ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ သာမဏေရာဒိဘူမိယံ တိဋ္ဌတိ။ ယဒိ ဧဝံ သိက္ခာယ ပစ္စက္ခာတာယ ပါရာဇိကာပတ္တိ ပစ္စက္ခာတာ ဟောတိ သိက္ခာ စာတိ ဥဘယံ တဿ ဧကတော အတ္ထိ, သံဃာဒိသေသာဒိအာပတ္တိ သိက္ခာပစ္စက္ခာနေန ကိံ န ပစ္စက္ခာတာ, ပုန ဥပသမ္ပန္နေန ဒေသာပေတဗ္ဗာ။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ ဇာတံ, အဘိက္ခု အာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာတိ, ဂဟဋ္ဌော ဝုဋ္ဌာတိ, သာမဏေရော ဝုဋ္ဌာတိ,
တတော ဝိနယဝိရောဓာ န ဝုဋ္ဌာတိ။ ဟဉ္စိ ပန ဝုဋ္ဌာတိ ဂဟဋ္ဌော, သာမဏေရော ဝါ သီလသမ္ပန္နောဝ ဈာနလာဘီ အဿ, သောတာပတ္တိဖလဿ ဝါ အရဟတ္တဖလဿ ဝါ လာဘီ အဿ, ပါရာဇိကာပတ္တိယာ သာပတ္တိကော အရဟာ အဿ။ ဥက္ခိတ္တကော ဥပ္ပဗ္ဗဇိတော ဝါ ပရိဝါသာရဟော မာနတ္တာရဟော ဥပ္ပဗ္ဗဇိတော ဝါ သီလသမ္ပန္နော ဈာနလာဘီ အဿ, သောတာပတ္တိဖလဿ, အရဟတ္တဖလဿ ဝါ လာဘီ အဿ, သာပတ္တိကော သန္တရာယိကော အရဟာ အဿ, သော ပုန ဥပသမ္ပန္နော ပရိဝါသံ, မာနတ္တံ ဝါ ဒတွာ အဗ္ဘေတဗ္ဗော ဥက္ခိတ္တကော ဩသာရေတဗ္ဗောတိ သမာနော အယံ ဥပလဗ္ဘောတိ။
အယံ ပနေတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော – ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အာပန္နော ယာဝ ဘိက္ခုဘာဝံ ပဋိဇာနာတိ သာဒိယတိ သံဝါသံ, သန္တရာယိကတ္တာ ဥပေါသထဒိဝသာဒီသု ဂဟဋ္ဌဿ ဝိယ သယမေဝ သီလံ သမာဒိယန္တဿပိ န သီလသမာဒါနံ ရုဟတိ, ပဂေဝ ဈာနာဒီနိ။ သော စေ ဘိက္ခုဘာဝံ န သာဒိယတိ န ပဋိဇာနာတိ သံဝါသံ န သာဒိယတိ, ကေဝလံ ဘိက္ခူနံ အာဝိကတွာ ရာဇဝေရိစောရာဒိဘယေန ကာသာဝံ န ပရိစ္စဇတိ, အနုပသမ္ပန္နောဝ ဟောတိ သဟသေယျာဒိံ ဇနေတိ, သီလဿ စ ဈာနာဒီနဉ္စ ဘာဂီ ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ –
‘‘အာပန္နေန ဝိသုဒ္ဓါပေက္ခေန သန္တီ အာပတ္တိ အာဝိကာတဗ္ဗာ, အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတိ, ပဌမဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယာ’’တိအာဒိ (မဟာဝ။ ၁၃၄-၁၃၅)။
တတ္ထ သန္တီ အာပတ္တီတိ သာဝသေသာနဝသေသပ္ပဘေဒါ သဗ္ဗာပိ အာပတ္တိ အာပန္နာ အဓိပ္ပေတာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပဂေဝ ဂဟဋ္ဌာဒိဘူမိယံ ဌိတော ဈာနာဒီနံ ဘာဂီ အဿ သုဒ္ဓန္တေ ဌိတတ္တာ, ယော ပန ဥက္ခိတ္တကော အနောသာရိတော, ဂရုဓမ္မံ ဝါ အာပဇ္ဇိတွာ အဝုဋ္ဌိတော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဂဟဋ္ဌာဒိဘူမိယံ ဌိတော, န သော ဈာနာဒီနံ ဘာဂီယေဝ ဘဝတိ န သုဒ္ဓန္တေ ဌိတတ္တာ, သကရဏီယတ္တာ စ, တေနေဝ ဘဂဝတာ ‘‘သော ပုန ဥပသမ္ပန္နော ဩသာရေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တေ ဘိက္ခုကာလေ အာပန္နာ အန္တရာယိကာ ဓမ္မာ ဝိပ္ပဋိသာရံ ဇနယိတွာ အဝိပ္ပဋိသာရမူလကာနံ ပါမောဇ္ဇာဒီနံ သမ္ဘဝံ နိဝါရေန္တိ, နော သကာသာဝေသုယေဝ။ နော စေ နိဝါရေန္တိ, သမ္ဘဝတိ။ ဂရုကံ အာပဇ္ဇိတွာ ဘိက္ခူနံ အာဝိကတွာ စေ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတော, ပကတတ္တော
ဟုတွာ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတောတိ ကတွာ ဈာနာဒီနံ ဘာဂီ အဿ ‘‘အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ပဂေဝ ဘိက္ခုကာလေ, န တွေဝ ဥက္ခိတ္တကော သကရဏီယတ္တာတိ ဧကေ။ တဒနုဝတ္တနကော ပန တံ လဒ္ဓိံ ပဟာယ ဘာဂီ အဿ။ န, ဘိက္ခဝေ, သဂဟဋ္ဌာယ ပရိသာယ (မဟာဝ။ ၁၅၄) သိက္ခာပစ္စက္ခာတကဿ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နကဿ နိသိန္နပရိသာယာတိ (မဟာဝ။ ၁၈၃) ဧတ္ထ ဂဟဋ္ဌော နာမ ပကတိယာ ဂိဟိလိင်္ဂေ ဌိတော။ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဘိက္ခုလိင်္ဂေ ဌိတော သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော။ သော သကာသာဝေသု သာပေက္ခတ္တာ သာမဏေရဘာဝံ ပတ္ထယမာနော တေနေဝ လိင်္ဂေန တီဟိ သရဏဂမနေဟိ သာမဏေရော ဟောတိ။ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နော သံဝါသံ သာဒိယန္တောပိ ပစ္ဆာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တက္ကမေန အသာဒိယိတွာ သာမဏေရဘာဝံ ပတ္ထယမာနော သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော ဝိယ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ သာမဏေရော ဟောတိ, န ပုန ကာသာဝံ ပဋိဂ္ဂါဟာပေတဗ္ဗော ဘိက္ခူဟိ ပဌမံ ဒိန္နလိင်္ဂေယေဝ ဌိတတ္တာ။ ယော ပန ပါရာဇိကော စောဒိယမာနော ပရာဇိတွာ ‘‘ဟန္ဒ, ဘန္တေ, သာမဏေရော ဘဝါမိ, သရဏာနိ ဒေထာ’’တိ ဝဒတိ, ‘‘သာဓု ဂဏှာဟီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗော, ဂိဟိလိင်္ဂေ ဌပေတွာ ပုန ကာသာယာနိ ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော။ ‘‘ဣဒံ ပန သဗ္ဗံ အတ္တနော မတိယာ ဝုတ္တတ္တာ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ အာစရိယော ဝဒတိ။ ပဝေသနံ နာမ အင်္ဂဇာတံ ပဝေသေန္တဿ အင်္ဂဇာတေန သမ္ဖုသနံ။ ပဝိဋ္ဌံ နာမ ယာဝ မူလာ ပဝေသေန္တဿ ဝိပ္ပကတကာလေ ဝါယာမကာလော။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသမယေ အင်္ဂဇာတံ ဌိတံ နာမ။ ဥဒ္ဓရဏံ နာမ နီဟရဏကာလော။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဝါယာမတော ဩရမိတွာ ဌာနံ ဌိတံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အသင်္ကရတော ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပဝေသနပဝိဋ္ဌဥဒ္ဓရဏကာလေသုပိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ ဟောတိယေဝ။
ပဌမစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဧကူနသတ္တတိဒွိသတစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၉-၆၀။ ‘‘မတံ ယေဘုယျေန အက္ခာယိတ’’န္တိ ဝစနတော အမတံ ယေဘုယျေန ခါယိတမ္ပိ ပါရာဇိကဝတ္ထုမေဝါတိ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗသော ခါယိတံ, ဥပ္ပါဋိတံ ဝါ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုမေဝါတိ ဒဿေတိ, တထာ ‘‘ယေဘုယျေန
ခါယိတ’’န္တိ ဝစနတော မတံ သဗ္ဗခါယိတံ, ဥပ္ပါဋိတံ ဝါ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ ဒဿေတိ။ န စ သာဝသေသံ ပညပေန္တိ။ ကိံ ကာရဏာ? ဣဒဉှိ သိက္ခာပဒံ လောကဝဇ္ဇံ, န ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ။ တတ္ထ သိက္ခာပဒန္တိ ပါရာဇိကံ အဓိပ္ပေတံ။ တတ္ထ ထုလ္လစ္စယမ္ပိ ဟိ လောကဝဇ္ဇံ, န ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ။ အထ ဝါ ဥဘယမ္ပိ အနဝသေသံ ပညတ္တံ။ ပါရာဇိကခေတ္တေ ဟိ ဟေဋ္ဌိမကောဋိံ ပါပေတွာ ဌပိတေ တတော ပရံ ထုလ္လစ္စယန္တိ ပညတ္တမေဝ ဟောတိ။ တတ္ထ ထုလ္လစ္စယခေတ္တမ္ပိ ပါရာဇိကခေတ္တံ ဝိယ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥပဍ္ဎက္ခာယိတေ ထုလ္လစ္စယန္တိ ယတ္ထ နိမိတ္တံ ခါယိတံ, တံ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာဟ – ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ ကိံ သာဝသေသမေဝ ဘဂဝါ ပညာပေတီတိ? န။ ဧကံသတော ပန ယထာသမ္ဘဝံ တတ္ထ တတ္ထ ပကာသယိဿာမ, ကိမတ္ထံ ပန ဘဂဝါ ဥပဍ္ဎက္ခာယိတေ ပါရာဇိကံ န ပညာပေသီတိ အယံ တာဝ အပုစ္ဆာ ဗုဒ္ဓဝိသယတ္တာ ဝိနယပညတ္တိယာ။ ဣဒံ ပနေတ္ထ ကာရဏပတိရူပကံ ‘‘ဥပဍ္ဎဘာဝဿ ဒုဗ္ဗိနိစ္ဆယတ္တာ’’တိ။ ယေဘုယျေန ခါယိတံ နာမ ဝစ္စမဂ္ဂပဿာဝမဂ္ဂမုခါနံ စတူသု ကောဋ္ဌာသေသု ဒွေ ကောဋ္ဌာသေ အတိက္ကမ္မ ယာဝ တတိယကောဋ္ဌာသပရိယောသာနာ ခါဒိတံ, တတိယကောဋ္ဌာသံ အတိက္ကမ္မ ယာဝ စတုတ္ထကောဋ္ဌာသပရိယောသာနာ ဒုက္ကဋဝတ္ထု။
ယဒိပိ နိမိတ္တံ သဗ္ဗသော ခါယိတန္တိ ‘‘ဇီဝမာနကသရီရံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အလ္လသရီရေတိ အဘိနဝေ, အကုထိတေ ဝါ မနုဿာနံ ဇီဝမာနသရီရေ အက္ခိနာသာဒီသု ထုလ္လစ္စယမေဝ။ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ဟတ္ထိအဿာဒီနံ နာသာယ ဝတ္ထိကောသေ စ ထုလ္လစ္စယန္တိ ‘‘အမဂ္ဂေန အမဂ္ဂံ ပဝေသေတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဣမာယ ပါဠိယာ အတ္ထဝိသေသေနေတ္ထ ဝုတ္တံ။ ဥပကစ္ဆကာဒီသု ဒုက္ကဋံ, သဗ္ဗေသမ္ပိ တိရစ္ဆာနဂတာနံ အက္ခိကဏ္ဏဝဏေသု ဒုက္ကဋံ, အဝသေသသရီရေပိ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ဣဒံ ဝိနီတဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘ဧဟိ, ဘန္တေ, မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝါ’’တိ။ ‘‘အလံ ဘဂိနိ နေတံ ကပ္ပတီ’’တိ (ပါရာ။ ၇၉) ဣမိနာ တာဝ မေထုနရာဂါဘာဝေါ ဒဿိတော ဟောတိ။ ‘‘ဧဟိ, ဘန္တေ, ဦရုန္တရိကာယ ဃဋ္ဋေဟိ…ပေ… သော ဘိက္ခု တထာ အကာသီ’’တိ ဣမိနာ တာဝ မောစနဿာဒေါ ဒဿိတော ဟောတိ, တေနေဝါဟ ဘဂဝါ ‘‘အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿာ’’တိ။ ‘‘ယော ပန မေထုနရာဂေန ဦရုန္တရိကာယ ဃဋ္ဋေတိ, တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ သိဒ္ဓန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ။
မနုဿာနံ အက္ခိကဏ္ဏဝဏာဒိ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု, တိရစ္ဆာနဂတာနံ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ ဧတ္ထ ဒုဝိညေယျော ပါဠိလေသော, တသ္မာ ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တစိတ္တေန အင်္ဂဇာတံ ဆုပိတဗ္ဗံ, ယော ဆုပေယျ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဝစနတော ရတ္တစိတ္တေန အက္ခိကဏ္ဏဝဏံ ဆုပန္တဿ ဒုက္ကဋန္တိ သိဒ္ဓန္တိ အယံ စမ္မက္ခန္ဓကေ ပါဠိလေသောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘‘ဇီဝမာနကပုရိသဿာတိ ဇီဝမာနကသဒ္ဒေါ မတေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဉာပနတ္ထံ ဝုတ္တော’’တိ ဝဒန္တိ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပနာတိ ဣဒံ ကိဉ္စာပိ ‘‘ကတွာ မဟာအဋ္ဌကထံ သရီရ’’န္တိ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ သေသအဋ္ဌကထာသု ‘‘မေထုနရာဂေန မုခေနာ’’တိ ဝစနာဘာဝတော တတ္ထေဝ ဘာဝတော တံ ဝစနံ ပါဠိဝစနေန သံသန္ဒိတွာ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘တံ သဗ္ဗမ္ပီတိ မဟာအဋ္ဌကထာယမေဝ မေထုနရာဂေန ဣတ္ထိယာ နိမိတ္တံ အပ္ပဝေသေန္တော ဆုပတိ, ထုလ္လစ္စယ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘မေထုနရာဂေန မုခေနာ’’တိပိ ကတ္ထစိ, ပါဠိယံ အဝိသေသေန ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တစိတ္တေန အင်္ဂဇာတံ ဆုပိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘တံ သဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပုရိမံ ပသံသန္တီတိ တိရစ္ဆာနဂတိ…ပေ… ဝုတ္တနယေနေဝ ထုလ္လစ္စယံ, ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန ဒုက္ကဋန္တိအာဒိအဋ္ဌကထာဝစနေဟိ သံသန္ဒနတော။ ‘‘တံ သဗ္ဗမ္ပိ…ပေ… ပုရိမံ ပသံသန္တီ’’တိ ဣဒံ သင်္ဂီတိတော ပစ္ဆာ သီဟဠဒီပကေဟိ အာစရိယေဟိ ပါဠိယာ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တဝစနံ သံသန္ဒိတွာ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယောတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဣတရထာ ဟီတိ ပကတိမုခေန။ ကသ္မာ ဒုက္ကဋန္တိ စေ? ‘‘အင်္ဂုလိဗီဇာဒီနိ ပဝေသေန္တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ယုတ္တံ။ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိယာ ပဿာဝမဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ ပုဗ္ဗေ ‘‘နိမိတ္တ’’န္တိ ဝတွာ ဧတ္ထ ‘‘ပဿာဝမဂ္ဂ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ အဝသေသနိမိတ္တေ ဒုက္ကဋန္တိ ယုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ မေထုနရာဂေန။ ထုလ္လစ္စယန္တိ စ ခန္ဓကေ ပဿာဝနိမိတ္တဝသေနေဝါဂတတ္တာ ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ဧကူနသတ္တတိဒွိသတစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သန္ထတစတုက္ကဘေဒကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၆၁-၂။ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ခါဏုံ ကတွာတိ ဣတ္ထိနိမိတ္တဿ အန္တော ခါဏုံ ပဝေသေတွာ သမတလံ ဝါ ကတွာ အတိရိတ္တံ ဝါ ခါဏုံ ဃဋ္ဋေန္တဿ ဒုက္ကဋံ ပဝေသာဘာဝါ။ ဤသကံ အန္တော ပဝေသေတွာ ဌိတံ ခါဏုမေဝ စေ
အင်္ဂဇာတေန ဆုပတိ, ပါရာဇိကံ။ ‘‘ဥပ္ပလဂန္ဓာ ဥပ္ပလဘာဝါ’’တိပိ ဒီပဝါသိနော ပဌန္တိ ကိရ။ သုတ္တံ ဘိက္ခုမှီတိ သေဝနစိတ္တံ ဥပဋ္ဌိတေတိ (ပါရာ။ ၅၇) ဧတ္ထ ဝိယ။ ‘‘သုတ္တဘိက္ခုမှီ’’တိ စ ပဌန္တိ, တံ ဥဇုကမေဝ။
သန္ထတစတုက္ကဘေဒကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ပကိဏ္ဏကေ ယာနိ သိက္ခာပဒါနိ ‘‘ကိရိယာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, တေသံ ဝသေန ကာယော, ဝါစာ စ သဟ ဝိညတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အကိရိယာနံ ဝသေန ဝိနာ ဝိညတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, စိတ္တံ ပနေတ္ထ အပ္ပမာဏံ ဘူတာရောစနသမုဋ္ဌာနဿ ကိရိယတ္တာ, အစိတ္တကတ္တာ စ။ တတ္ထ ကိရိယာ အာပတ္တိယာ အနန္တရစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဝိညတ္တိဇနကမ္ပိ ဧကစ္စံ ဗာဟုလ္လနယေန ‘‘ကိရိယ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ယထယိဒံ ပဌမပါရာဇိကံ ဝိညတ္တိယာ အဘာဝေပိ ‘‘သော စေ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘န သာဒိယတိ အနာပတ္တီ’’တိ စ။ ဝိညတ္တိသင်္ခါတာပိ ကိရိယာ ဝိနာ သေဝနစိတ္တေန န ဟောတိ စိတ္တဇတ္တာ, ဝိကာရရူပတ္တာ, စိတ္တာနုပရိဝတ္တိကတ္တာ စ။ တသ္မာ ကိရိယာသင်္ခါတမိဒံ ဝိညတ္တိရူပံ ဣတရံ စိတ္တဇရူပံ ဝိယ ဇနကစိတ္တေန ဝိနာ န တိဋ္ဌတိ, ဣတရံ သဒ္ဒါယတနံ တိဋ္ဌတိ, တသ္မာ ကိရိယာယ သတိ ဧကန္တတော တဇ္ဇနကံ သေဝနစိတ္တံ အတ္ထိယေဝါတိ ကတွာ န သာဒိယတိ အနာပတ္တီတိ န ယုဇ္ဇတိ။ ယသ္မာ ဝိညတ္တိဇနကမ္ပိ သမာနံ သေဝနစိတ္တံ န သဗ္ဗကာလံ ဝိညတ္တိံ ဇနေတိ, တသ္မာ ဝိနာပိ ဝိညတ္တိယာ သယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကတွာ ‘‘သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နုပ္ပဇ္ဇတိ စေ, န သာဒိယတိ နာမ, တဿ အနာပတ္တိ, တေနေဝ ဘဂဝါ ‘‘ကိံစိတ္တော တွံ ဘိက္ခူ’’တိ စိတ္တေနေဝ အာပတ္တိံ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ, န ကိရိယာယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာ ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနိ, တာနိ ဧဝ အာပတ္တိကရာ ဓမ္မာ နာမာတိ စ, စတူဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ ကာယေန ဝါစာယ ကာယဝါစာဟိ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတီတိ စ ဧတာနိ သုတ္တပဒါနိ အဝိရောဓိတာနိ ဟောန္တိ, အညထာ ဝိရောဓိတာနိ။ ကထံ? ယဉှိ အာပတ္တိံ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ, န တတ္ထ ကာယာဒယောတိ အာပန္နံ,
တတော ကမ္မဝါစာယ သဒ္ဓိံ အာပတ္တိကရာ ဓမ္မာ သတ္တာတိ အာပဇ္ဇတိ, အထ တတ္ထာပိ ကာယာဒယော ဧကတော ဝါ နာနာတော ဝါ လဗ္ဘန္တိ။ ‘‘စတူဟိ အာကာရေဟီ’’တိ န ယုဇ္ဇတိ, ‘‘တီဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ ဧဝံ ဝိရောဓိတာနိ ဟောန္တိ။ ကထံ အဝိရောဓိတာနီတိ? သဝိညတ္တိကာဝိညတ္တိကဘေဒဘိန္နတ္တာ ကာယာဒီနံ။ ယာ ကိရိယာ အာပတ္တိ, တံ ဧကစ္စံ ကာယေန သဝိညတ္တိကေန အာပဇ္ဇတိ, ဧကစ္စံ သဝိညတ္တိယာ ဝါစာယ, ဧကစ္စံ သဝိညတ္တိကာဟိ ကာယဝါစာဟိ အာပဇ္ဇတိ။ ယာ ပန အကိရိယာ အာပတ္တိ, တံ ဧကစ္စံ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ, တဉ္စ ခေါ အဝသိဋ္ဌာဟိ အဝိညတ္တိကာဟိ ကာယဝါစာဟိယေဝ, န ဝိနာ ‘‘နော စေ ကာယေန ဝါစာယ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၄၁၄, ၄၂၁) ဝစနတော။ အဝိသေသေန ဝါ ဧကစ္စံ အာပတ္တိံ ကာယေန အာပဇ္ဇတိ, ဧကစ္စံ ဝါစာယ, ဧကစ္စံ ကာယဝါစာဟိ။ ယံ ပနေတ္ထ ကာယဝါစာဟိ, တံ ဧကစ္စံ ကေဝလာဟိ ကာယဝါစာဟိ အာပဇ္ဇတိ, ဧကစ္စံ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတီတိ အယမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ဧဝံ အဝိရောဓိတာနိ ဟောန္တိ။
တတြာယံ သမာသတော အတ္ထဝိဘာဝနာ – ကာယေန အာပဇ္ဇတီတိ ကာယေန သဝိညတ္တိကေန အကတ္တဗ္ဗံ ကတွာ ဧကစ္စံ အာပဇ္ဇတိ, အဝိညတ္တိကေန ကတ္တဗ္ဗံ အကတွာ အာပဇ္ဇတိ, တဒုဘယမ္ပိ ကာယကမ္မံ နာမ။ အကတမ္ပိ ဟိ လောကေ ‘‘ကတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ကဋံ မယာ, ယံ မယာ ပုညံ န ကတ’’န္တိ ဧဝမာဒီသု, သာသနေ စ ‘‘ဣဒံ တေ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဒုက္ကဋံ, ယံ တွံ ဘဂဝန္တံ န ပုစ္ဆီ’’တိအာဒီသု (စူဠဝ။ ၄၄၃), ဧဝမိဓ ဝိနယပရိယာယေ ကာယေန အကရဏီယမ္ပိ ‘‘ကာယကမ္မ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, အယမေဝ နယော ဝါစာယ အာပဇ္ဇတီတိအာဒီသု။ တတ္ထ သမုဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏံ ကတ္တဗ္ဗတော ဝါ အကတ္တဗ္ဗတော ဝါ ကာယာဒိဘေဒါပေက္ခမေဝ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, န အညထာတိ ဒဿနတ္ထံ။ ကိရိယာဂ္ဂဟဏံ ကာယာဒီနံ သဝိညတ္တိကာဝိညတ္တိကဘေဒဒဿနတ္ထံ။ သညာဂ္ဂဟဏံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂါနင်္ဂစိတ္တဝိသေသဒဿနတ္ထံ, တေန ယံ စိတ္တံ ကိရိယာလက္ခဏေ, အကိရိယာလက္ခဏေ ဝါ သန္နိဟိတံ, ယတော ဝါ ကိရိယာ ဝါ အကိရိယာ ဝါ ဟောတိ, န တံ အဝိသေသေန အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ ဝါ အနင်္ဂံ ဝါ ဟောတိ, ကိန္တု ယာယ သညာယ ‘‘သညာဝိမောက္ခ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, တာယ သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ အင်္ဂံ, ဣတရံ အနင်္ဂန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ။
ဣဒါနိ ယေန စိတ္တေန သိက္ခာပဒံ သစိတ္တကံ ဟောတိ, ယဒဘာဝါ အစိတ္တကံ, တေန တဿ အဝိသေသေန သာဝဇ္ဇတ္တာ လောကဝဇ္ဇဘာဝေါဝ ဝုစ္စတိ, ကိန္တု သာဝဇ္ဇံယေဝ သမာနံ ဧကစ္စံ လောကဝဇ္ဇံ ဧကစ္စံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇန္တိ ဒဿနတ္ထံ လောကဝဇ္ဇဂ္ဂဟဏံ။ စိတ္တမေဝ ယသ္မာ ‘‘လောကဝဇ္ဇ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ မနောကမ္မမ္ပိ သိယာ အာပတ္တီတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ ကမ္မဂ္ဂဟဏံ။ ယံ ပနေတ္ထ အကိရိယာလက္ခဏံ ကမ္မံ, တံ ကုသလတ္တိကဝိနိမုတ္တံ သိယာတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ ကုသလတ္တိကဂ္ဂဟဏံ။ ယာ ပနေတ္ထ အဗျာကတာ အာပတ္တိ, တံ ဧကစ္စံ အဝေဒနမ္ပိ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပန္နော အာပဇ္ဇတီတိ ကတွာ ဝေဒနာတ္တိကံ ဧတ္ထ န လဗ္ဘတီတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ ဝေဒနာတ္တိကဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သိက္ခာပဒဉှိ သစိတ္တကပုဂ္ဂလဝသေန ‘‘တိစိတ္တံ တိဝေဒန’’န္တိ လဒ္ဓဝေါဟာရံ အစိတ္တကေနာပန္နမ္ပိ ‘‘တိစိတ္တံ တိဝေဒန’’မိစ္စေဝ ဝုစ္စတိ။ တတြိဒံ သုတ္တံ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ အစိတ္တကော အာပဇ္ဇတိ အစိတ္တကော ဝုဋ္ဌာတိ (ပရိ။ ၃၂၄)။ အတ္ထာပတ္တိ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ ကုသလစိတ္တော ဝုဋ္ဌာတီ’’တိအာဒိ (ပရိ။ ၄၇၀)။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘သညာ သဒါ အနာပတ္တိမေဝ ကရောတိ, စိတ္တံ အာပတ္တိမေဝ, အစိတ္တကံ နာမ ဝတ္ထုအဝိဇာနနံ, နောသညာဝိမောက္ခံ ဝီတိက္ကမဇာနနံ, ဣဒမေတေသံ နာနတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
သဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝသေနာတိ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ သင်္ဂဟဝသေန။ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရဒါနာဒိ ကိရိယာကိရိယတော။ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာဒိ သိယာ ကိရိယတော။ ဥပနိက္ခိတ္တာပဋိက္ခေပေ သိယာ အကိရိယတော။ ဒေသိတဝတ္ထုကပမာဏာတိက္ကန္တကုဋိကရဏေ သိယာ ကိရိယတော, အဒေသိတဝတ္ထုကပမာဏာတိက္ကန္တကရဏေ သိယာ ကိရိယာကိရိယတော။ ယံ စိတ္တင်္ဂံ လဘတိယေဝါတိ ကာယစိတ္တံ ဝါစာစိတ္တန္တိ ဧဝံ။ ဝိနာပိ စိတ္တေနာတိ ဧတ္ထ ဝိနာပိ စိတ္တေန သဟာပိ စိတ္တေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယော သော သဝိညတ္တိကော, အဝိညတ္တိကော စ ဝုတ္တော ကာယော, တဿ ကမ္မံ ကာယကမ္မံ, တထာ ဝစီကမ္မံ။ တတ္ထ သဝိညတ္တိကော ကာယော ဥပ္ပတ္တိယာ ကမ္မံ သာဓေတိ, ဣတရော အနုပ္ပတ္တိယာ။ တထာ ဝါစာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, သိက္ခာပဒန္တိ ‘‘ယော တတ္ထ နာမကာယော ပဒကာယော’’တိ ဝစနတော ဝီတိက္ကမေ ယုဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဟသိတုပ္ပါဒဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာနိပိ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာပကစိတ္တာနိ။ ဣဒမ္ပိ န မယာ ပရိစ္ဆိန္နန္တိ ဟသမာနော ပဿတိ ယဒါ, တဒါ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ ဇဝနဂတိက’’န္တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ အဘိညာစိတ္တာနိ ပညတ္တိံ အဇာနိတွာ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနာဒိကာလေ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။
ဧတ္ထ ပန ယော ပန ဘိက္ခု ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော…ပေ… မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော အတ္ထိ ကောစိ ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသော, အတ္ထိ ကောစိ န ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသော။ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယဝတ္ထူသု ပဋိသေဝန္တော အတ္ထိ ကောစိ န ပါရာဇိကော။ ပက္ခပဏ္ဍကော အပဏ္ဍကပက္ခေ ဥပသမ္ပန္နော ပဏ္ဍကပက္ခေ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော သော ပါရာဇိကံ အာပတ္တိံ နာပဇ္ဇတီတိ န ပါရာဇိကော နာမ။ န ဟိ အဘိက္ခုနော အာပတ္တိ နာမ အတ္ထိ။ သော အနာပတ္တိကတ္တာ အပဏ္ဍကပက္ခေ အာဂတော ကိံ အသံဝါသော ဟောတိ န ဟောတီတိ? ဟောတိ, ‘‘အဘဗ္ဗော တေန သရီရဗန္ဓနေနာ’’တိ (ပါရာ။ ၅၅၊ မဟာဝ။ ၁၂၉) ဟိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယော ပန, ဘိက္ခု, ဘိက္ခူနံ…ပေ… အသံဝါသော’’တိ (ပါရာ။ ၄၄) ဝုတ္တတ္တာ ယော ပန ဘိက္ခုဘာဝေန မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတိ, သော ဧဝ အဘဗ္ဗော။ နာယံ အပါရာဇိကတ္တာတိ စေ? န, ‘‘ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၈၆) ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ယထာ အဘိက္ခုနာ ကမ္မဝါစာယ သာဝိတာယပိ ကမ္မံ ရုဟတိ ကမ္မဝိပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော, ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတြိဒံ ယုတ္တိ – ဥပသမ္ပန္နပုဗ္ဗော ဧဝ စေ ကမ္မဝါစံ သာဝေတိ, သံဃော စ တသ္မိံ ဥပသမ္ပန္နသညီ, ဧဝဉ္စေ ကမ္မံ ရုဟတိ, န အညထာတိ နော ခန္တီတိ အာစရိယော။ ဂဟဋ္ဌော ဝါ တိတ္ထိယော ဝါ ပဏ္ဍကော ဝါ အနုပသမ္ပန္နသညီ ကမ္မဝါစံ သာဝေတိ, သံဃေန ကမ္မဝါစာ န ဝုတ္တာ ဟောတိ, ‘‘သံဃော ဥပသမ္ပာဒေယျ, သံဃော ဥပသမ္ပာဒေတိ, ဥပသမ္ပန္နော သံဃေနာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၂၇) ဟိ ဝစနတော သံဃေန ကမ္မဝါစာယ ဝတ္တဗ္ဗာယ သံဃပရိယာပန္နေန, သံဃပရိယာပန္နသညိတေန ဝါ ဧကေန ဝုတ္တာ သံဃေန ဝုတ္တာဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော, အယမေဝ သဗ္ဗကမ္မေသု ယုတ္တိ။ တထာ အတ္ထိ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော ကောစိ နာသေတဗ္ဗော ‘‘ယော ဘိက္ခုနီဒူသကော, အယံ နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ, သော အနုပသမ္ပန္နောဝ, သဟသေယျာပတ္တိအာဒိံ ဇနေတိ, တဿ ဩမသနေ စ ဒုက္ကဋံ ဟောတိ။ အဘိက္ခုနိယာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော န နာသေတဗ္ဗော ‘‘အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော…ပေ… နာသေတဗ္ဗော’’တိ ပါဠိယာ အဘာဝတော။ တေနေဝ သော ဥပသမ္ပန္နသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, န သဟသေယျာပတ္တာဒိံ ဇနေတိ, ကေဝလံ အသံဝါသောတိ ကတွာ ဂဏပူရကော န ဟောတိ, ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသောပိ ဟိ သံဝါသောတိ ဝုတ္တော။ သမသိက္ခတာပိ သံဝါသောတိ ကတွာ သော တေန သဒ္ဓိံ နတ္ထီတိ ပဒသောဓမ္မာပတ္တိံ ပန ဇနေတီတိ ကာရဏစ္ဆာယာ ဒိဿတိ။ ယထာ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃဿ
ဧကကမ္မာဒိနော သံဝါသဿ အဘာဝါ ဘိက္ခုနီ အသံဝါသာ ဘိက္ခုဿ, တထာ ဘိက္ခု စ ဘိက္ခုနိယာ, ပဒသောဓမ္မာပတ္တိံ ပန ဇနေတိ။ တထာ ‘‘အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နောပိ ဧကစ္စော ယော နာသေတဗ္ဗော’’တိ အဝုတ္တောတိ ဣမိနာ နိဒဿနေန သာ ကာရဏစ္ဆာယာ ဂဟဏံ န ဂစ္ဆတိ။
အပိ စ ‘‘ဘိက္ခု သုတ္တဘိက္ခုမှိ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇတိ, ပဋိဗုဒ္ဓေါ သာဒိယတိ, ဥဘော နာသေတဗ္ဗာ’’တိ (ပါရာ။ ၆၆) စ, ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, မေတ္တိယံ ဘိက္ခုနိံ နာသေထာ’’တိ (ပါရာ။ ၃၈၄) စ ဝစနတော ယော သံဃမဇ္ဈံ ပဝိသိတွာ အနုဝိဇ္ဇကေန အနုဝိဇ္ဇိယမာနော ပရာဇာပိတော, သောပိ အနုပသမ္ပန္နောဝ, န ဩမသဝါဒပါစိတ္တိယံ ဇနေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဥပသမ္ပန္နံ ဥပသမ္ပန္နသညီ ခုံသေတုကာမော’’တိ ပါဠိ နတ္ထိ, ကိဉ္စာပိ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ ‘‘ယံ အက္ကောသတိ, တဿ ဥပသမ္ပန္နတာ, အနညာပဒေသေန ဇာတိအာဒီဟိ အက္ကောသနံ, ‘မံ အက္ကောသတီ’တိ ဇာနနာ, အတ္ထပုရေက္ခာရတာဒီနံ အဘာဝေါတိ ဣမာနေတ္ထ စတ္တာရိ အင်္ဂါနီ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ, တထာပိ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒေ ‘‘အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော, တဉ္စေ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော ဩကာသံ ကာရာပေတွာ အက္ကောသာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ဩမသဝါဒဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၃၈၉) ဝစနတော အသုဒ္ဓေ ဥပသမ္ပန္နသညာယ ဧဝ ဩမသန္တဿ ပါစိတ္တိယံ။ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိဿ ဒုက္ကဋံ။ ‘‘သုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော, အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အနဇ္ဈာပန္နော, တဉ္စေ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော ဩကာသံ ကာရာပေတွာ အက္ကောသာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ဩမသဝါဒဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၃၈၉) ဝစနတော ပန ကင်္ခါဝိတရဏိယံ ‘‘တဿ ဥပသမ္ပန္နတာ ဥပသမ္ပန္နသညိတာ’’တိ န ဝုတ္တံ အနေကံသိကတ္တာ တဿ အင်္ဂဿာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အပိ စေတ္ထ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကစတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော, အတ္ထိ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော န သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော, အတ္ထိ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော စေဝ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော စ, အတ္ထိ နေဝ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော။ တတ္ထ တတိယော ဘိက္ခုနီသိက္ခာပစ္စက္ခာတကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သာ ဟိ ယာဝ န လိင်္ဂံ ပရိစ္စဇတိ, ကာသာဝေ သဥဿာဟာဝ သမာနာ သာမညာ စဝိတုကာမာ သိက္ခံ ပစ္စက္ခန္တီပိ ဘိက္ခုနီ ဧဝ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နာဝ။ ဝုတ္တဉှိ ဘဂဝတာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနိယာ သိက္ခာပစ္စက္ခာန’’န္တိ (စူဠဝ။ ၄၃၄)။ ကဒါ စ ပန
သာ အဘိက္ခုနီ ဟောတီတိ? ယဒါ သာမညာ စဝိတုကာမာ ဂိဟိနိဝါသနံ နိဝါသေတိ, သာ ‘‘ဝိဗ္ဘန္တာ’’တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဝုတ္တဉှိ ဘဂဝတာ ‘‘ယဒေဝ သာ ဝိဗ္ဘန္တာ, တဒေဝ အဘိက္ခုနီ’’တိ (စူဠဝ။ ၄၃၄)။ ကိတ္တာဝတာ ပန ဝိဗ္ဘန္တာ ဟောတီတိ? သာမညာ စဝိတုကာမာ ကာသာဝေသု အနာလယာ ကာသာဝံ ဝါ အပနေတိ, နဂ္ဂါ ဝါ ဂစ္ဆတိ, တိဏပဏ္ဏာဒိနာ ဝါ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဂစ္ဆတိ, ကာသာဝံယေဝ ဝါ ဂိဟိနိဝါသနာကာရေန နိဝါသေတိ, ဩဒါတံ ဝါ ဝတ္ထံ နိဝါသေတိ, သလိင်္ဂေနေဝ ဝါ သဒ္ဓိံ တိတ္ထိယေသု ပဝိသိတွာ ကေသလုဉ္စနာဒိဝတံ သမာဒိယတိ, တိတ္ထိယလိင်္ဂံ ဝါ သမာဒိယတိ, တဒါ ဝိဗ္ဘန္တာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယာ ဘိက္ခုနိလိင်္ဂေ ဌိတာဝ တိတ္ထိယဝတံ သမာဒိယတိ, သာ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ဘိက္ခု ဝိယ ပစ္ဆာ ပဗ္ဗဇ္ဇမ္ပိ န လဘတိ, သေသာ ပဗ္ဗဇ္ဇမေဝေကံ လဘန္တိ, န ဥပသမ္ပဒံ။ ပါဠိယံ ကိဉ္စာပိ ‘‘ယာ သာ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီ သကာသာဝါ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တာ, သာ အာဂတာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနတော ယာ ပဌမံ ဝိဗ္ဘမိတွာ ပစ္ဆာ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တာ, သာ အာဂတာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာတိ အနုညာတံ ဝိယ ဒိဿတိ။ သင်္ဂီတိအာစရိယေဟိ ပန ‘‘စတုဝီသတိ ပါရာဇိကာနီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ န ပုန သာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ, တသ္မာ ဧဝ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ နာနုညာတံ ဘဂဝတာ။ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နာ ပန ဘိက္ခုနီ ဧဝ။ ပက္ခပဏ္ဍကီပိ ဘိက္ခုနီ ဧဝ။ ကိန္တိ ပုစ္ဆာ။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၇။ ဝိနီတာနိ ဝိနိစ္ဆိတာနိ ဝတ္ထူနိ ဝိနီတဝတ္ထူနိ။ တေသံ တေသံ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခူ’’တိအာဒီနံ ဝတ္ထူနံ ပါဋေက္ကံ နာမဂဏနံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဥဒ္ဓရိတွာ ဦနာဓိကဒေါသသောဓနဋ္ဌေန ဥဒ္ဒါနာ စ တာ မတြာဒိသိဒ္ဓိဂါထာဟိ ဆန္ဒောဝိစိတိလက္ခဏေန ဂါထာ စာတိ ‘‘ဥဒ္ဒါနဂါထာ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဒေ, သောဓနေ ဣတိ ဓာတုဿ ရူပံ ဥဒ္ဒါနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမာ ပန ဥဒ္ဒါနဂါထာ ဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရေဟိ သင်္ဂီတိကာလေ ဌပိတာ, ကတ္ထာတိ စေ? ပဒဘာဇနီယာဝသာနေ။ ‘‘ဝတ္ထုဂါထာ နာမ ‘တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခူ’တိအာဒီနံ ဣမေသံ ဝိနီတဝတ္ထူနံ နိဒါနာနီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တသ္မာ တတ္ထ ဝုတ္တနယေန ဝိနီတဝတ္ထူနိ ဧဝ ‘‘ဝတ္ထုဂါထာ’’တိ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒမေတ္ထ သမာသတော
အဓိပ္ပါယနိဒဿနံ – ‘‘အာပတ္တိံ တွံ, ဘိက္ခု, အာပန္နော ပါရာဇိက’’န္တိ မူလာပတ္တိဒဿနဝသေန ဝါ, ‘‘အနာပတ္တိ, ဘိက္ခု, ပါရာဇိကဿ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ, ဒုက္ကဋဿာ’’တိ အာပတ္တိဘေဒဒဿနဝသေန ဝါ, ‘‘အနာပတ္တိ, ဘိက္ခု, အသာဒိယန္တဿာ’’တိ အနာပတ္တိဒဿနဝသေန ဝါ ယာနိ ဝတ္ထူနိ ဝိနီတာနိ ဝိနိစ္ဆိတာနိ, တာနိ ဝိနီတဝတ္ထူနိ နာမ။ တေသံ ဝိနီတဝတ္ထူနံ နိဒါနဝတ္ထုဒီပိကာ တန္တိ ဝတ္ထုဂါထာ နာမ။ ဥဒ္ဒါနဂါထာဝ ‘‘ဝတ္ထုဂါထာ’’တိ ဝုတ္တာတိ ဧကေ။ တေသံ ‘‘ဣမိနာ လက္ခဏေန အာယတိံ ဝိနယဓရာ ဝိနယံ ဝိနိစ္ဆိနိဿန္တီ’’တိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတိ။ န ဟိ ဥဒ္ဒါနဂါထာယံ ကိဉ္စိပိ ဝိနိစ္ဆယလက္ခဏံ ဒိဿတိ, ဥဒ္ဒါနဂါထာနံ ဝိသုံ ပယောဇနံ ဝုတ္တံ ‘‘သုခံ ဝိနယဓရာ ဥဂ္ဂဏှိဿန္တီ’’တိ, တသ္မာ ပယောဇနနာနတ္တတောပေတံ နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထာယံ ဝိဂ္ဂဟော – ဝတ္ထူနိ ဧဝ ဂါထာ ဝတ္ထုဂါထာ။ ဝိနီတဝတ္ထုတော ဝိသေသနတ္ထမေတ္ထ ဂါထာဂ္ဂဟဏံ။ ဥဒ္ဒါနဂါထာတော ဝိသေသနတ္ထံ ဝတ္ထုဂ္ဂဟဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ‘‘ဂါထာနံ ဝတ္ထူနီတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝတ္ထုဂါထာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ မက္ကဋိဝတ္ထုံ အညေ တတ္ထ ဘိက္ခူ အာရောစေသုံ, ဣဓ သယမေဝ။ တတ္ထ ကာရဏဿ ‘‘ဘဂဝတာ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာပိ အညေ ဧဝ။ ‘‘တတ္ထ အာနန္ဒတ္ထေရော, ဣဓ တေ ဧဝါ’’တိ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ အာစရိယဿ အဓိပ္ပါယော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တော, တသ္မာ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။
֍ * ၆၇-၈။ ဉတွာတိ အပုစ္ဆိတွာ သယမေဝ ဉတွာ။ ပေါက္ခရန္တိ သရီရံ ဘေရိပေါက္ခရံ ဝိယ။ လောကိယာ အဝိကလံ ‘‘သုန္ဒရ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တသ္မာ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယာတိ ပဌမေနတ္ထေန ဝိသိဋ္ဌကာယစ္ဆဝိတာယာတိ အတ္ထော, ဒုတိယေန ဝဏ္ဏသုန္ဒရတာယာတိ။ ‘‘ဥပ္ပလဂဗ္ဘဝဏ္ဏတ္တာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ, တသ္မာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာတိ နာမံ လဘီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ နီလုပ္ပလဝဏ္ဏာ ကာယစ္ဆဝီတိ ဝစနံ ပန သာမစ္ဆဝိံ ဒီပေတိ။ လောကေ ပန ‘‘ဥပ္ပလသမာ ပသတ္ထသာမာ’’တိ ဝစနတော ‘‘ယာ သာမာ သာမဝဏ္ဏာ သာမတနုမဇ္ဈာ, သာ ပါရိစရိယာ သဂ္ဂေ မမ ဝါသော’’တိ ဝစနတော သာမစ္ဆဝိကာ ဣတ္ထီနံ ပသတ္ထာ။ ‘‘ယာဝဿာ နံ အန္ဓကာရ’’န္တိပိ ပါဌော။ ကိလေသကာမေဟိ ဝတ္ထုကာမေသု ယော န လိမ္ပတိ။
֍ ဋီ ၆၉။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုဘူတန္တိ ဣတ္ထိသဏ္ဌာနံ ပါတုဘူတံ, တဉ္စ ခေါ ပုရိသိန္ဒြိယဿ အန္တရဓာနေန ဣတ္ထိန္ဒြိယဿ ပါတုဘာဝေန။ ဧဝံ ပုရိသိန္ဒြိယပါတုဘာဝေပိ။ ဧတေန ယထာ ဗြဟ္မာနံ ပုရိသိန္ဒြိယံ နုပ္ပဇ္ဇတိ, ကေဝလံ
ပုရိသသဏ္ဌာနမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ယထာ စ ကဿစိ ပဏ္ဍကဿ ဝိနာပိ ပုရိသိန္ဒြိယေန ပုရိသသဏ္ဌာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န တထာ တေသန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ, တံ ပန ဣတ္ထိန္ဒြိယံ, ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ အန္တရဓာယန္တံ မရန္တာနံ ဝိယ ပဋိလောမက္ကမေန သတ္တရသမစိတ္တက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ အန္တရဓာယတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဣန္ဒြိယေ နိရုဒ္ဓေ ဣတရံ ဝိသဘာဂိန္ဒြိယံ ပါတုဘဝတိ။ ယသ္မာ မဟာနိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တဿေဝ ကိရဿ ဝိသဘာဂိန္ဒြိယံ ပါတုဘဝတိ, တသ္မာ ‘‘ရတ္တိဘာဂေ နိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တံယေဝ ဥပဇ္ဈံ တမေဝ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ ဝစနတော ပဝတ္တိနီယေဝ ဥပဇ္ဈာယာ, ဥပသမ္ပဒါစရိယာ ဘိက္ခုနီယေဝ အာစရိယာတိ ကတွာ တာသံ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တံ, အာစရိယဝတ္တဉ္စ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာသဒါသာယံ ပါတံ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဂန္တွာ ကာတဗ္ဗံ, တာဟိ စ ဣမဿ ဝိဟာရံ အာဂမ္မ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တာဒိ ကာတဗ္ဗံ နု ခေါတိ စေ? ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနီဟိ သင်္ဂမိတု’’န္တိ ဝစနေန ဝိနာဘာဝဒီပနတော ကေဝလံ န ပုန ဥပဇ္ဈာ ဂဟေတဗ္ဗာ, န စ ဥပသမ္ပဒါ ကာတဗ္ဗာတိ ဒဿနတ္ထမေဝ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တံယေဝ ဥပဇ္ဈ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဘိက္ခုနီဟိ သင်္ဂမိတုန္တိ ဘိက္ခူဟိ ဝိနာ ဟုတွာ ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝ သဒ္ဓိံ သမင်္ဂီ ဘဝိတုံ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော, တသ္မာ ဣမိနာ ပါဠိလေသေန ‘‘တဿာ ဧဝ ဂါမန္တရာဒီဟိ အနာပတ္တီ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနံ သိဒ္ဓံ ဟောတိ, အာဂန္တွာ သင်္ဂမိတုံ သက္ကာ, ယဉ္စ ဘဂဝတာ ဂမနံ အနုညာတံ, တံ နိဿာယ ကုတော ဂါမန္တရာဒိပစ္စယာ အာပတ္တိ။ န ဟိ ဘဂဝါ အာပတ္တိယံ နိယောဇေတီတိ ယုတ္တမေဝ တံ, အညထာ ‘‘ယာ အာပတ္တိယော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီဟိ အသာဓာရဏာ, တာဟိ အာပတ္တီဟိ အနာပတ္တီ’’တိ ပါဠိဝစနတော န ဂါမန္တရာဒီဟိ အနာပတ္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ သာဓာရဏတာ အာပတ္တိယေဝ ‘‘ယာ အာပတ္တိယော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီဟိ အသာဓာရဏာ, ယာ စ ဘိက္ခုနီဟိ သင်္ဂမန္တိယာ ဂါမန္တရနဒီပါရရတ္တိဝိပ္ပဝါသဂဏဩဟီယနာပတ္တိယော, တာဟိ အာပတ္တီဟိ အနာပတ္တီ’’တိ န ဝုတ္တတ္တာတိ စေ? န ဝုတ္တံ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော။ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သင်္ကန္တာယပိ တဿာ တာ ပဟာယ အညာဟိ သင်္ဂမန္တိယာ ဂါမန္တရာဒီဟိ အနာပတ္တိ ဧဝ သဗ္ဗကာလန္တိ ဣမဿ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော တထာ န ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဂါမန္တရာပတ္တာဒိဝတ္ထုံ သဉ္စိစ္စ တသ္မိံ ကာလေ အဇ္ဈာစရန္တီပိ သာ လိင်္ဂပါတုဘာဝေန ကာရဏေန အနာပဇ္ဇနတော အနာပတ္တိ။ အနာပဇ္ဇနဋ္ဌေနေဝ ဝုဋ္ဌာတိ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ယောဂီ
အနုပ္ပန္နေ ဧဝ ကိလေသေ နိရောဓေတိ။ အဗန္ဓနောပိ ပတ္တော ‘‘ဦနပဉ္စဗန္ဓနော’’တိ ဝုစ္စတိ, သဗ္ဗသော ဝါ ပန န သာဝေတိ အပ္ပစ္စက္ခာတာ ဟောတိ သိက္ခာ, ဧဝမိဓ အနာပန္နာပိ အာပတ္တိ ဝုဋ္ဌိတာ နာမ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ယသ္မာ ပန သာ ပုရိသေန သဟသေယျာပတ္တိံ အနာပဇ္ဇန္တီပိ သက္ကောတိ ဘိက္ခုနီဟိ သင်္ဂမိတုံ, တသ္မာ အနာပတ္တီတိ ကတွာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဥဘိန္နမ္ပိ သဟသေယျာပတ္တိ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပရိဝါရေ ‘‘အပရေဟိပိ စတူဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ သံဃမဇ္ဈေ ဂဏမဇ္ဈေ ပုဂ္ဂလဿ သန္တိကေ လိင်္ဂပါတုဘာဝေနာ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၄)။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ပရိဝါရေ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ အာပဇ္ဇန္တော ဝုဋ္ဌာတိ ဝုဋ္ဌဟန္တော အာပဇ္ဇတီ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၄), တဿ သဟသေယျာဒိံ အာပဇ္ဇတိ အသာဓာရဏာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာတိ, တဒုဘယမ္ပိ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒူရေ ဝိဟာရော ဟောတိ ပဉ္စဓနုသတိကံ ပစ္ဆိမံ, ဝိဟာရတော ပဋ္ဌာယ ဂါမံ ပဝိသန္တိယာ ဂါမန္တရံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ သံဝိဒဟနံ ပရိမောစေတွာတိ အဒ္ဓါနဂမနသံဝိဒဟနံ အကတွာတိ အတ္ထော။ တာ ကောပေတွာတိ ပရိစ္စဇိတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဝဿသာမဏေရေနာပီ’’တိ ဝစနတော အပရိပုဏ္ဏဝဿဿ ဥပဇ္ဈာယဂ္ဂဟဏံ နတ္ထီတိ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဝိနယကမ္မံ ကတွာ ဌပိတောတိ ဝိကပ္ပေတွာ ဌပိတော။ အဝိကပ္ပိတာနံ ဒသာဟာတိက္ကမေ နိဿဂ္ဂိယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတွာ သတ္တာဟံ ဝဋ္ဋတီတိ ပန ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူနံ သန္နိဓိံ ဘိက္ခုနီဟိ ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ (စူဠဝ။ ၄၂၁) ဝစနတော ဝုတ္တံ။ အနပေက္ခဝိဿဇ္ဇနေနာတိ ဝတ္ထုံ အနပေက္ခဝိဿဇ္ဇနေန ဝါ ပဋိဂ္ဂဟဏေန ဝါ ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီတိ။ ပက္ခမာနတ္တကာလေ ပုနဒေဝ လိင်္ဂံ ပရိဝတ္တတိ ဆာရတ္တံ မာနတ္တမေဝ ဒါတဗ္ဗန္တိ သစေ, ဘိက္ခုကာလေ အပ္ပဋိစ္ဆန္နာယ အာပတ္တိယာ, နော ပဋိစ္ဆန္နာယာတိ နော လဒ္ဓီတိ အာစရိယော။
ပရိဝါသဒါနံ ပန နတ္ထီတိ ဘိက္ခုနိယာ ဆာဒနာသမ္ဘဝတော ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သစေ ဘိက္ခုနီ အသာဓာရဏံ ပါရာဇိကာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ပုရိသလိင်္ဂံ ပဋိလဘတိ, ဘိက္ခူသု ဥပသမ္ပဒံ န လဘတိ, ပဗ္ဗဇ္ဇံ လဘတိ, အနုပဗ္ဗဇိတွာ ဘိက္ခုဘာဝေ ဌိတော သဟသေယျာပတ္တိံ န ဇနေတိ။ ဝိဗ္ဘန္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ပုရိသလိင်္ဂေ ပါတုဘူတေ ဘိက္ခူသု ဥပသမ္ပဒံ န လဘတိ, ပါရာဇိကံ။ အဝိဗ္ဘန္တမာနဿ ဂဟဋ္ဌဿေဝ သတော ဘိက္ခုနီဒူသကဿ သစေ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုဘဝတိ, နေဝ ဘိက္ခုနီသု ဥပသမ္ပဒံ လဘတိ,
န ပုန လိင်္ဂပရိဝတ္တေ ဇာတေ ဘိက္ခူသု ဝါတိ။ ဘိက္ခုနိယာ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ သတိ ဘိက္ခု ဟောတိ, သော စေ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဝိဗ္ဘမိတွာ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပဋိလဘေယျ, ဘိက္ခုနီသု ဥပသမ္ပဒံ ပဋိလဘတိ ဥဘယတ္ထ ပုဗ္ဗေ ပါရာဇိကဘာဝံ အပ္ပတ္တတ္တာ။ ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ပုရိသလိင်္ဂံ ပဋိလဘေယျ, ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခု ဧဝ။ ပုန သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော အပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿတ္တာ။ ပုန လိင်္ဂပရိဝတ္တေ သတိ ဘိက္ခုနီသု ဥပသမ္ပဒံ လဘတိ။ ဧဝံ စေ ကတဒွါဒသသင်္ဂဟဿ ဒါရကဿ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ သတိ ဂိဟိဂတာ ဣတ္ထီ ဟောတိ, ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ ကိရ။ ဘိက္ခုနိယာ ဣတ္ထိလိင်္ဂန္တရဓာနေန, ဘိက္ခုဿ ဝါ ပုရိသလိင်္ဂန္တရဓာနေန ပက္ခပဏ္ဍကဘာဝေါ ဘဝေယျ, န သာ ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုနီဟိ နာသေတဗ္ဗာ ဘိက္ခု ဝါ ဘိက္ခူဟိ ပုန ပကတိဘာဝါပတ္တိသမ္ဘဝါ။ ပကတိပဏ္ဍကံ ပန သန္ဓာယ ‘‘ပဏ္ဍကော နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပက္ခပဏ္ဍကော ဟိ သံဝါသနာသနာယ နာသေတဗ္ဗော, ဣတရော ဥဘယနာသနာယာတိ အတ္ထော။ ယဒိ တေသံ ပုန ပကတိဘာဝေါ ဘဝေယျ, ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တံယေဝ ဥပဇ္ဈံ တမေဝ ဥပသမ္ပဒံ တာနိယေဝ ဝဿာနိ ဘိက္ခုနီဟိ သင်္ဂမိတု’’န္တိ အယံ ဝိဓိ သမ္ဘဝတိ။ သစေ နေသံ လိင်္ဂန္တရံ ပါတုဘဝေယျ, သော စ ဝိဓိ, ယာ အာပတ္တိယော ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီဟိ သာဓာရဏာ, တာ အာပတ္တိယော ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ ဝုဋ္ဌာတုံ အသာဓာရဏာဟိ အနာပတ္တီတိ အယမ္ပိ ဝိဓိ သမ္ဘဝတိ။ ယံ ဝုတ္တံ ပရိဝါရေ ‘‘သဟ ပဋိလာဘေန ပုရိမံ ဇဟတိ, ပစ္ဆိမေ ပတိဋ္ဌာတိ, ဝိညတ္တိယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ, ပညတ္တိယော နိရုဇ္ဈန္တိ, သဟ ပဋိလာဘေန ပစ္ဆိမံ ဇဟတိ, ပုရိမေ ပတိဋ္ဌာတိ, ဝိညတ္တိယော’’တိအာဒိ, တံ ယထာဝုတ္တဝိဓိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အမှာကံ ခန္တီတိ အာစရိယော။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ, ပုရိသလိင်္ဂံ ဝါ အန္တရဓာယန္တံ ကိံ သကလမ္ပိ သရီရံ ဂဟေတွာ အန္တရဓာယတိ, ဥဒါဟု သယမေဝ။ ကိဉ္စေတ္ထ – ယဒိ တာဝ သကလံ သရီရံ ဂဟေတွာ အန္တရဓာယတိ, အယံ ပုဂ္ဂလော စုတော ဘဝေယျ။ တသ္မာ သာမညာ စုတော ဘဝေယျ, ပုန ဥပသမ္ပဇ္ဇန္တော ဩပပါတိကော ဘဝေယျ။ အထ သယမေဝ အန္တရဓာယတိ, သောပိ ဘာဝေါ တဿ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ဣတ္ထိန္ဒြိယာဒီနိ ဟိ သကလမ္ပိ သရီရံ ဗျာပေတွာ ဌိတာနီတိ ခဏနိရောဓော ဝိယ တေသံ အန္တရဓာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တသ္မာ ယထာဝုတ္တဒေါသပ္ပသင်္ဂါဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညမညံ သံသဋ္ဌပ္ပဘာနံ ဒီပါနံ ဧကပ္ပဘာနိရောဓေပိ ဣတရိဿာ ဌာနံ ဝိယ သေသသရီရဋ္ဌာနံ တတ္ထ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ * ၇၁-၂။ မုစ္စတု ဝါ မာ ဝါ ဒုက္ကဋမေဝါတိ မောစနရာဂါဘာဝတော။ အဝိသယောတိ အသာဒိယနံ နာမ ဧဝရူပေ ဌာနေ ဒုက္ကရန္တိ အတ္ထော။ မေထုနဓမ္မော နာမ ဥဘိန္နံ ဝါယာမေန နိပဇ္ဇတိ ‘‘တဿ ဒွယံဒွယသမာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, တသ္မာ တွံ မာ ဝါယာမ, ဧဝံ တေ အနာပတ္တိ ဘဝိဿတိ, ကိရိယဉှေတံ သိက္ခာပဒန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, ‘‘အာပတ္တိံ တွံ ဘိက္ခု အာပန္နော ပါရာဇိက’’န္တိ ဝစနတော အကိရိယမ္ပေတံ သိက္ခာပဒံ ယေဘုယျေန ‘‘ကိရိယ’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။
֍ * ၇၃-၄။ ‘‘ပါရာဇိကဘယေန အာကာသဂတမေဝ ကတွာ ပဝေသနာဒီနိ ကရောန္တဿ သဟသာ တာလုကံ ဝါ ပဿံ ဝါ အင်္ဂဇာတံ ဆုပတိ စေ, ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? န မေထုနရာဂတ္တာတိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ဒန္တာနံ ဗာဟိရဘာဝေါ ဩဋ္ဌာနံ ဗာဟိရဘာဝေါ ဝိယ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဗဟိ နိက္ခန္တဒန္တေ ဇိဝှါယ စ ထုလ္လစ္စယ’’န္တိ။ တံ ပုဂ္ဂလံ ဝိသညိံ ကတွာတိ ဝစနေန သော ပုဂ္ဂလော ခိတ္တစိတ္တော နာမ ဟောတီတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ယော ပန ပုဂ္ဂလော န ဝိသညီကတော, သော စေ အတ္တနော အင်္ဂဇာတဿ ဓာတုဃဋ္ဋနစရိဏိဇ္ဈိဏိကာဒိသညာယ သာဒိယတိ, မေထုနသညာယ အဘာဝတော ဝိသညီပက္ခမေဝ ဘဇတီတိ တဿ အနာပတ္တိစ္ဆာယာ ဒိဿတိ။ ‘‘မေထုနမေတံ မညေ ကဿစိ အမနုဿဿာ’’တိ ဉတွာ သာဒိယန္တဿ အာပတ္တိ ဧဝ။ ပဏ္ဍကဿ မေထုနဓမ္မန္တိ ပဏ္ဍကဿ ဝစ္စမဂ္ဂေ ဝါ မုခေ ဝါ, ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ သာမိဝစနံ။ အဝေဒယန္တဿပိ သေဝနစိတ္တဝသေန အာပတ္တိ သန္ထတေနေဝ သေဝနေ ဝိယ။
ဥပဟတိန္ဒြိယဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ, သော အာရောစေသီ’’တိ ဒုဝိဓော ပါဌော အတ္ထိ။ တတ္ထ ‘‘အာရောစေသု’’န္တိ ဝုတ္တပါဌော ‘‘ဝေဒိယိ ဝါ သော ဘိက္ခဝေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ သုန္ဒရံ, အညထာ ‘‘အာပတ္တိံ တွံ ဘိက္ခူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ‘‘ဝေဒိယာ ဝါ’’တိ ဒီပဝါသိနော ပဌန္တိ ကိရ, မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗပယောဂါ ဟတ္ထဂ္ဂါဟာဒယော, တသ္မာ ‘‘ဒုက္ကဋမေဝဿ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ပုရိမပဒေန သမ္ဗန္ဓော။ ယသ္မာ ပန ဒုက္ကဋမေဝဿ ဟောတိ, တသ္မာ ယာဝ သီသံ န ပါပုဏာတိ ပုဂ္ဂလော, တာဝ ဒုက္ကဋေ တိဋ္ဌတီတိ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သီသံ နာမ မဂ္ဂပဋိပါဒနံ။ ‘‘သီသံ န ပါပုဏာတီတိ ပါရာဇိကံ န ဟောတိ တာဝ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋေ တိဋ္ဌတီ’’တိ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ
လိခိတံ။ ဥစ္စာလိင်္ဂပါဏကဒဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ ဘာဝနိဋ္ဌာပစ္စယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒဋ္ဌေန ဒံသေန ခါဒနေနာတိ ဟိ အတ္ထတော ဧကံ။
֍ * ၇၆-၇။ သင်္ဂါမသီသေ ယုဒ္ဓမုခေ ယောဓပုရိသော ဝိယာယံ ဘိက္ခူတိ ‘‘သင်္ဂါမသီသယောဓော ဘိက္ခူ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ရုက္ခသူစိဒွါရံ ဥပိလဝါယ, ဧကေန ဝါ ဗဟူဟိ ဝါ ကဏ္ဋကေဟိ ထကိတဗ္ဗံ ကဏ္ဋကဒွါရံ။ ဒုဿဒွါရံ သာဏိဒွါရဉ္စ ဒုဿသာဏိဒွါရံ။ ‘‘ကိလဉ္ဇသာဏီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿသာဏိယမေဝ သင်္ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ဧကသဒိသတ္တာ ‘‘ဧက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အာကာသတလေတိ ဟမ္မိယတလေတိ အတ္ထော။ အယဉှေတ္ထ သင်္ခေပေါတိ ဣဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကိဉ္စိ ကရောန္တာ နိသိန္နာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တတ္တာ နိပန္နာနံ အာပုစ္ဆနံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ယထာပရိစ္ဆေဒမေဝ စ န ဥဋ္ဌာတိ, တဿ အာပတ္တိယေဝါ’’တိ ကိဉ္စာပိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ, အနာဒရိယဒုက္ကဋာပတ္တိ ဧဝ တတ္ထ အဓိပ္ပေတာ။ ကထံ ပညာယတီတိ? ‘‘ရတ္တိံ ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ နိပန္နော အရုဏေ ဥဂ္ဂတေ ဥဋ္ဌဟတိ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, မဟာပစ္စရိယံ ဝိသေသေတွာ ‘‘အနာဒရိယဒုက္ကဋာပိ န မုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ စ, တေန ဣတရသ္မာ ဒုက္ကဋာ မုစ္စတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ယထာပရိစ္ဆေဒမေဝ စ န ဥဋ္ဌာတိ, တဿ အာပတ္တိယေဝါတိ ဧတ္ထ န အနာဒရိယဒုက္ကဋံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယထာပရိစ္ဆေဒမေဝါတိ အဝဓာရဏတ္တာ ပရိစ္ဆေဒတော အဗ္ဘန္တရေ န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပုန ‘‘သုပတီ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဝိယ သန္နိဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ နိပဇ္ဇန္တောတိ နိပဇ္ဇနကာလေ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗဒုက္ကဋမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ယထာပရိစ္ဆေဒေန ဥဋ္ဌဟန္တဿ ဒွေ ဒုက္ကဋာနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘ယဒိ ရတ္တိံ ဒွါရံ အသံဝရိတွာ နိပန္နော ‘ဒိဝါ ဝုဋ္ဌဟိဿာမီ’တိ, အနာဒရိယေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဧတ္ထာပိ ‘‘နိပန္နော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အရုဏေ ဥဋ္ဌိတေ ဥဋ္ဌာဟီ’’တိ န ဝုတ္တတ္တာ စ ဇာနိတဗ္ဗံ။ ‘‘မဟာပစ္စရိယံ အနာဒရိယဒုက္ကဋမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဒုက္ကဋ’’န္တိ ဧကေ ဝဒန္တိ။ တဿ အနာပတ္တီတိ အတ္ထတော အနိပန္နတ္တာ ဝုတ္တံ။ ‘‘သစေ ပန ရတ္တိံ သံဝရိတွာ နိပန္နော, အရုဏုဋ္ဌာနသမယေ ကောစိ ဝိဝရတိ, ဒွါရဇဂ္ဂနာဒီနိ အကတွာ နိပန္နဿ အာပတ္တိယေဝ။ ကသ္မာ? အာပတ္တိခေတ္တတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။
ယသ္မာ ယက္ခဂဟိတကောပိ ဝိသညီဘူတော ဝိယ ခိတ္တစိတ္တော နာမ ဟောတိ, အဿ ပါရာဇိကာပတ္တိတော အနာပတ္တိ, ပဂေဝ အညတော, တသ္မာ ‘‘ယက္ခဂဟိတကော ဝိယ ဝိသညီဘူတောပိ န မုစ္စတီ’’တိ ယံ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တံ, တံ
ပုဗ္ဗေ သဉ္စိစ္စ ဒိဝါ နိပန္နော ပစ္ဆာ ယက္ခဂဟိတကောပိ ဝိသညီဘူတောပိ န မုစ္စတိ နိပဇ္ဇနပယောဂက္ခဏေ ဧဝ အာပန္နတ္တာတိ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တံ။ ဗန္ဓိတွာ နိပဇ္ဇာပိတောဝ မုစ္စတီတိ န ယက္ခဂဟိတကာဒီသွေဝ, သောပိ ယာဝ သယမေဝ သယနာဓိပ္ပါယော န ဟောတိ, တာဝ မုစ္စတိ။ ယဒါ ကိလန္တော ဟုတွာ နိဒ္ဒါယိတုကာမတာယ သယနာဓိပ္ပါယော ဟောတိ, တဒါ သံဝရာပေတွာ, ဇဂ္ဂါပေတွာ ဝါ အာဘောဂံ ဝါ ကတွာ နိဒ္ဒါယိတဗ္ဗံ, အညထာ အာပတ္တိ။ သဘာဂေါ စေ နတ္ထိ, န ပဿတိ ဝါ, န ဂန္တုံ ဝါ သက္ကောတိ။ စိရမ္ပိ အဓိဝါသေတွာ ပစ္ဆာ ဝေဒနာဋ္ဋော ဟုတွာ အနာဘောဂေနေဝ သယတိ, တဿ ‘‘အနာပတ္တိ ဝေဒနာဋ္ဋဿာ’’တိ ဝစနေန အနာပတ္တိ, တဿာပိ အဝိသယတ္တာ အာပတ္တိ န ဒိဿတီတိ ဝိသညီဘာဝေနေဝ သုပန္တဿ ‘‘အနာပတ္တိ ခိတ္တစိတ္တဿာ’’တိ ဝစနေန န ဒိဿတိ။ အာစရိယာ ပန ဧဝံ န ကထယန္တီတိ အဝိသေသေန ‘‘န ဒိဿတီ’’တိ န ကထယန္တိ, ယဒိ သညံ အပ္ပဋိလဘိတွာ သယတိ, အဝသဝတ္တတ္တာ အာပတ္တိ န ဒိဿတိ, သစေ သညံ ပဋိလဘိတွာပိ ကိလန္တကာယတ္တာ သယနံ သာဒိယန္တော သုပတိ, တဿ ယသ္မာ အဝသဝတ္တတ္တံ န ဒိဿတိ, တသ္မာ အာပတ္တိ ဧဝါတိ ကထယန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။
မဟာပဒုမတ္ထေရဝါဒေ ယက္ခဂဟိတကော ခိတ္တစိတ္တကော မုစ္စတိ။ ဗန္ဓိတွာ နိပဇ္ဇာပိတော အသယနာဓိပ္ပါယတ္တာ, ဝေဒနာဋ္ဋတ္တာ စ မုစ္စတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝံ သန္တေ ပါဠိအဋ္ဌကထာ, ထေရဝါဒေါ စ သမေတိ, တသ္မာ တေသံ တေသံ ဝိနိစ္ဆယာနံ အယမေဝ အဓိပ္ပါယောတိ နော ခန္တီတိ အာစရိယော, အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ယက္ခဂဟိတကောပိ ဝိသညီဘူတောပိ န မုစ္စတိ နာမ, ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗော သော အန္တရန္တရာ သညာပဋိလာဘတောတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဗန္ဓိတွာ နိပဇ္ဇာပိတော ဝါ’’တိ ကုရုန္ဒီဝစနေန ဧကဘင်္ဂေန နိပန္နောပိ န မုစ္စတီတိ စေ? မုစ္စတိယေဝ။ ကသ္မာ? အတ္ထတော အနိပန္နတ္တာ။ ကုရုန္ဒီဝါဒေန မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒေါ သမေတိ။ ကသ္မာ? အဝသဝတ္တသာမညတော။ ကိဉ္စာပိ သမေတိ, အာစရိယာ ပန ဧဝံ န ကထယန္တိ။ န ကေဝလံ တေယေဝ, မဟာပဒုမတ္ထေရောပီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘မဟာပဒုမတ္ထေရေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ မဟာပဒုမတ္ထေရဝါဒေ ‘‘ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇိတုံ အဘဗ္ဗော ယက္ခဂဟိတကော နာမာ’’တိ စ ဝုတ္တံ, တတ္ထ အာစရိယာ ပန ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘သစေ ဩက္ကန္တနိဒ္ဒေါ အဇာနန္တောပိ ပါဒေ မဉ္စကံ အာရောပေတိ, အာပတ္တိယေဝါတိ ဝုတ္တတ္တာ ယော ပန ပတိတွာ တတ္ထေဝ သယတိ န ဝုဋ္ဌာတိ, တဿ အာပတ္တိ အန္တရန္တရာ ဇာနန္တဿာပိ အဇာနန္တဿာပိ
ဟောတီ’’တိ။ သဗ္ဗဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တဝစနာနိ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဣဓ ကော မုစ္စတိ ကော န မုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယက္ခဂဟိတကော ဝါ ဝိသညီဘူတော ဝါ န ကေဝလံ ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗော ဧဝ, သဗ္ဗောပိ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ ‘‘ဗန္ဓိတွာ နိပဇ္ဇာပိတောဝ မုစ္စတီ’’တိ ဝစနေန တဿပိ အဝသဝတ္တတ္တာ ‘‘အာပတ္တိ န ဒိဿတီ’’တိ ဧဝံ န ကထယန္တိ။ ယသ္မာ ဥမ္မတ္တကခိတ္တစိတ္တဝေဒနာဋ္ဋေသု အညတရော န ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘အာပတ္တိယေဝါ’’တိ ကထယန္တိ။ ဣဒံ ကိရ သဗ္ဗံ န သင်္ဂီတိံ အာရုဠှံ။ ‘‘ပဝေသနံ သာဒိယတီတိအာဒိနာ ဝုတ္တတ္တာ အကိရိယာပိ ဟောတီတိ ဝဒန္တိ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ, ယဒါ ပန သာဒိယတိ, တဒါ သုခုမာပိ ဝိညတ္တိ ဟောတိ ဧဝါတိ ဣဓ ကိရိယာ ဧဝါ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယပါရာဇိကံ
ဓနိယဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၄။ ဒုတိယေ ရာဇူဟိ ဧဝ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ ‘‘ရာဇဂဟ’’န္တိ လဒ္ဓနာမကေ သမီပတ္ထေန, အဓိကရဏတ္ထေန စ ပဋိလဒ္ဓဘုမ္မဝိဘတ္တိကေ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ စတူဟိ ဝိဟာရေဟိ ဝိဟရန္တောတိ အဓိပ္ပါယော။ တဿ ‘‘ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံသူ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တယော ဧဝ ဟိ ဉတ္တိံ ဌပေတွာ ဂဏကမ္မံ ကရောန္တိ, န တတော ဦနာ အဓိကာ ဝါ အကိရိယတ္တာ။ တတ္ထ ဝိနယပရိယာယေန သံဃဂဏပုဂ္ဂလကမ္မကောသလ္လတ္ထံ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – အတ္ထိ သံဃကမ္မံ သံဃော ဧဝ ကရောတိ, န ဂဏော န ပုဂ္ဂလော, တံ အပလောကနကမ္မဿ ကမ္မလက္ခဏေကဒေသံ ဌပေတွာ ဣတရံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ကမ္မံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ သံဃကမ္မံ သံဃော စ ကရောတိ, ဂဏော စ ကရောတိ, ပုဂ္ဂလော စ ကရောတိ။ ကိဉ္စာတိ? ယံ ပုဗ္ဗေ ဌပိတံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပရိဝါရဋ္ဌကထာယံ ‘‘ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဒွေ တယော ဇနာ ဝသန္တိ, တေဟိ နိသီဒိတွာ ကတမ္ပိ သံဃေန ကတသဒိသမေဝ။ ယသ္မိံ ပန ဝိဟာရေ ဧကော ဘိက္ခု ဟောတိ, တေန ဘိက္ခုနာ ဥပေါသထဒိဝသေ ပုဗ္ဗကရဏပုဗ္ဗကိစ္စံ ကတွာ နိသိန္နေန ကတမ္ပိ ကတိကဝတ္တံ သံဃေန ကတသဒိသမေဝ ဟောတီ’’တိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၉၅-၄၉၆)။ ပုနပိ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကဘိက္ခုကေ
ပန ဝိဟာရေ ဧကေန သာဝိတေပိ ပုရိမကတိကာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ ဧဝါ’’တိ။ အတ္ထိ ဂဏကမ္မံ သံဃော ကရောတိ, ဂဏော ကရောတိ, ပုဂ္ဂလော ကရောတိ, တံ တယော ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထာ အညေသံ သန္တိကေ ကရီယန္တိ, တဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ ဂဏကမ္မံ ဂဏောဝ ကရောတိ, န သံဃော န ပုဂ္ဂလော, တံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော အညမညံ အာရောစနဝသေန ကရီယတိ, တဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ ပုဂ္ဂလကမ္မံ ပုဂ္ဂလောဝ ကရောတိ, န သံဃော န ဂဏော, တံ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ ဂဏကမ္မံ ဧကစ္စောဝ ဂဏော ကရောတိ, ဧကစ္စော န ကရောတိ, တတ္ထ အဉတ္တိကံ ဒွေ ဧဝ ကရောန္တိ, န တယော။ သဉတ္တိကံ တယောဝ ကရောန္တိ, န တတော ဦနာ အဓိကာ ဝါ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘တယော ဧဝ ဟိ ဉတ္တိံ ဌပေတွာ ဂဏကမ္မံ ကရောန္တိ, န တတော ဦနာ အဓိကာ ဝါ အကိရိယတ္တာ’’တိ။ တသ္မာ တယောဝ ဝိနယပရိယာယေန သမ္ပဟုလာ, န တတော ဥဒ္ဓန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ကိဉ္စာပိ ကမ္မလက္ခဏံ တယောဝ ကရောန္တိ, အထ ခေါ တေဟိ ကတံ သံဃေန ကတသဒိသန္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧကေန ပရိယာယေန တယော ဇနာ ဝိနယပရိယာယေနပိ သံဃော’’တိ ဝုတ္တံ, ဣဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ဝိနယကမ္မံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ, လာဘံ ပန ဥပါဒါယ အန္တမသော ဧကောပိ အနုပသမ္ပန္နောပိ ‘‘သံဃော’’တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ ကိရ။ ပဝါရဏာဒိဝသဿ အရုဏုဂ္ဂမနသမနန္တရမေဝ ‘‘ဝုတ္ထဂဿာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, ဥက္ကံသနယေန ‘‘ပါဋိပဒဒိဝသတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝုတ္တံ, တေနေဝ ‘‘မဟာပဝါရဏာယ ပဝါရိတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညထာ အန္တရာယေန အပဝါရိတာ ‘‘ဝုတ္ထဝဿာ’’တိ န ဝုစ္စန္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ထမ္ဘာဒိ ကဋ္ဌကမ္မန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကေစိ တနုကံ ဒါရုတ္ထမ္ဘံ အန္တောကတွာ မတ္တိကာမယံ ထမ္ဘံ ကရောန္တိ, အယံ ပန တထာ န အကာသိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗမတ္တိကာမယံ ကုဋိကံ ကရိတွာ’’တိ။ တေလမိဿာယ တမ္ဗမတ္တိကာယ။
֍ ဋီ ၈၅။ ‘‘မာ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ ပါဏေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇီ’’တိ ဣမိနာ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာပဒေန ယတ္ထ ဣဋ္ဌကပစန ပတ္တပစန ကုဋိကရဏ ဝိဟာရကာရာပန နဝကမ္မကရဏ ခဏ္ဍဖုလ္လပဋိသင်္ခရဏ ဝိဟာရသမ္မဇ္ဇန ပဋဂ္ဂိဒါန ကူပပေါက္ခရဏီခဏာပနာဒီသု ပါတဗျတံ ဇာနန္တေန ဘိက္ခုနာ ကပ္ပိယဝစနမ္ပိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ, တေနေဝ ပရိယာယံ အဝတွာ တေသံ သိက္ခာပဒါနံ အနာပတ္တိဝါရေသု ‘‘အနာပတ္တိ အသတိယာ အဇာနန္တဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အန္တရာပတ္တိသိက္ခာပဒ’’န္တိပိ ဧတဿ နာမမေဝ။ ‘‘ဂစ္ဆထေတံ, ဘိက္ခဝေ, ကုဋိကံ ဘိန္ဒထာ’’တိ ဣမိနာ ကတံ လဘိတွာ တတ္ထ ဝသန္တာနမ္ပိ ဒုက္ကဋမေဝါတိ စ သိဒ္ဓံ။ အညထာ
ဟိ ဘဂဝါ န ဘိန္ဒာပေယျ။ ဧသ နယော ဘေဒနကံ ဆေဒနကံ ဥဒ္ဒါလနကန္တိ ဧတ္ထာပိ, အာပတ္တိဘေဒါဝ။ တတော ဧဝ ဟိ ဘေဒနကသိက္ခာပဒါဒီသု ဝိယ ‘‘အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ န ဝုတ္တံ, တထာ အညဿတ္ထာယ ကရောတိ, စေတိယာဒီနံ အတ္ထာယ ကရောတိ, ဒုက္ကဋမေဝါတိ စ သိဒ္ဓံ, အညထာ ကုဋိကာရသိက္ခာပဒါဒီသု ဝိယ ‘‘အညဿတ္ထာယ ဝါသာဂါရံ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ, အနာပတ္တီ’’တိ နယမေဝ ဝဒေယျ, န ဘိန္ဒာပေယျ။ သဗ္ဗမတ္တိကာမယဘာဝံ ပန မောစေတွာ ကဋ္ဌပါသာဏာဒိမိဿံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အနာပတ္တိ။ တထာ ဟိ ဆေဒနကသိက္ခာပဒါဒီသု ဘဂဝတာ နယော ဒိန္နော ‘‘အညေန ကတံ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ပဋိလဘိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိအာဒီသု။ ကေစိ ပန ‘‘ဝယကမ္မမ္ပီတိ ဧတေန မူလံ ဒတွာ ကာရာပိတမ္ပိ အတ္ထိ, တေန တံ အညေန ကတမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ။ ကသ္မာ? သမ္ဘာရေ ကိဏိတွာ သယမေဝ ကရောန္တဿာပိ ဝယကမ္မသမ္ဘဝတော။ ကိံ ဝါ ပါဠိလေသေ သတိ အဋ္ဌကထာလေသနယော။ ဣဋ္ဌကာဟိ ဂိဉ္ဇကာဝသထသင်္ခေပေန ကတာ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ပကတိဣဋ္ဌကာဟိ စိနိတွာ ကတ္တဗ္ဗာဝသထော ဂိဉ္ဇကာဝသထော နာမ။ သာ ဟိ ‘‘မတ္တိကာမယာ’’တိ န ဝုစ္စတိ, ‘‘ဣဋ္ဌကကုဋိကာ’’တွေဝ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ထုသဂေါမယတိဏပလာလမိဿာ မတ္တိကာမယာပိ အပက္ကိဋ္ဌကမယာပိ ‘‘သဗ္ဗမတ္တိကာမယာ’’တွေဝ ဝုစ္စတီတိ နော ခန္တီတိ အာစရိယော, ဘသ္မာဒယော ဟိ မတ္တိကာယ ဒဠှိဘာဝတ္ထမေဝ အာဒီယန္တိ, အပက္ကိဋ္ဌကမယာပိ ဂိဉ္ဇကာဝသထသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ, န စ အာယသ္မာ ဓနိယော ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ကုမ္ဘကာရော ဝိယ ကုမ္ဘံ တံ ကုဋိကံ နိဋ္ဌာပေသိ, အနုက္ကမေန ပန သုက္ခာပေတွာ သုက္ခာပေတွာ မတ္တိကာပိဏ္ဍေဟိ စိနိတွာ နိဋ္ဌာပေသိ, အပက္ကိဋ္ဌကမယာ ကုဋိ ဝိယ သဗ္ဗမတ္တိကာမယာ ကုဋိ ဧကာဗဒ္ဓါ ဟောတိ, န တထာ ပက္ကိဋ္ဌကမယာ, တသ္မာ သာ ကပ္ပတီတိ ဧကေ။ သဗ္ဗမတ္တိကာမယာယ ကုဋိယာ ဗဟိ စေ တိဏကုဋိကာဒိံ ကတွာ အန္တော ဝသတိ, ဒုက္ကဋမေဝ။ သစေ တတ္ထ တတ္ထ ဆိဒ္ဒံ ကတွာ ဗန္ဓိတွာ ဧကာဗဒ္ဓံ ကရောတိ, ဝဋ္ဋတိ။ အန္တော စေ တိဏကုဋိကာဒိံ ကတွာ အန္တော ဝသတိ, ဝဋ္ဋတိ။ ကာရကော ဧဝ စေ ဝသတိ, ကရဏပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ, န ဝသနပစ္စယာ။ သစေ အန္တော ဝါ ဗဟိ ဝါ ဥဘယတ္ထ ဝါ သုဓာယ လိမ္ပတိ, ဝဋ္ဋတိ။ ယသ္မာ သဗ္ဗမတ္တိကာမယာ ကုဋိ သုကရာ ဘိန္ဒိတုံ, တသ္မာ တတ္ထ ဌပိတံ ပတ္တစီဝရာဒိ အဂုတ္တံ ဟောတိ, စောရာဒီဟိ အဝဟရိတုံ သက္ကာ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပတ္တစီဝရဂုတ္တတ္ထာယာ’’တိ။
ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယဝဏ္ဏနာ
တေန ခေါ ပန သမယေန ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဥစ္စာဝစေ ပတ္တေ ဓာရေန္တိ, ဥစ္စာဝစာနိ ပတ္တမဏ္ဍလာနိ ဓာရေန္တီ’’တိ (စုဠဝ။ ၂၅၃) ဧဝမာဒီနိ ဝတ္ထူနိ နိဿာယ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာဝစာ ပတ္တာ ဓာရေတဗ္ဗာ, ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိအာဒိနာ နယေန အကပ္ပိယပရိက္ခာရေသု စ ဒုက္ကဋံ ပညတ္တံ။ ကသ္မာ? တဒနုလောမတ္တာ။ ယတ္ထာပိ န ပညတ္တံ, တတ္ထ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္စာဝစာနိ ဆတ္တာနိ ဓာရေတဗ္ဗာနိ, ယော ဓာရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိအာဒိနာ (စူဠဝ။ ၂၆၉-၂၇၀) နယေန ဒုက္ကဋံ သမ္ဘဝတိ, တသ္မာ ‘‘တတြာယံ ပါဠိမုတ္တကော’’တိ အာရဘိတွာ သဗ္ဗပရိက္ခာရေသု ဝဏ္ဏမဋ္ဌံ, သဝိကာရံ ဝါ ကရောန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋန္တိ ဒီပေန္တေန ‘‘န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာဟ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတွာ ပဟရဏိံ သဗ္ဗံ လောဟဘဏ္ဍံ, ဌပေတွာ အာသန္ဒိံ ပလ္လင်္ကံ ဒါရုပတ္တံ ဒါရုပါဒုကံ သဗ္ဗံ ဒါရုဘဏ္ဍံ, ဌပေတွာ ကတကဉ္စ ကုမ္ဘကာရိကဉ္စ သဗ္ဗံ မတ္တိကာဘဏ္ဍ’’န္တိ (စူဠဝ။ ၂၉၃) ဝုတ္တတ္တာ ယထာဌပိတံ ဝဇ္ဇေတွာ ဣတရံ သဗ္ဗံ ဝဏ္ဏမဋ္ဌမ္ပိ သဝိကာရမ္ပိ အဝိသေသေန ဝဋ္ဋတီတိ? ဝုစ္စတေ – တံ န ယုတ္တံ ယထာဒဿိတပါဠိဝိရောဓတော, တသ္မာ ‘‘ဌပေတွာ ပဟရဏိ’’န္တိ ဧဝံ ဇာတိဝသေန အယံ ပါဠိ ပဝတ္တာ, ယထာဒဿိတာ ပါဠိ ဝဏ္ဏမဋ္ဌာဒိဝိကာရပဋိသေဓနဝသေန ပဝတ္တာတိ ဧဝံ ဥဘယမ္ပိ န ဝိရုဇ္ဈတိ, တသ္မာ ယထာဝုတ္တမေဝ။ အာရဂ္ဂေန နိခါဒနဂ္ဂေန, ‘‘အာရဂ္ဂေရိဝ သာသပေါ’’တိ (မ။ နိ။ ၂။၄၅၈၊ ဓ။ ပ။ ၄၀၁၊ သု။ နိ။ ၆၃၀) ဧတ္ထ ဝုတ္တနယတော အာရဂ္ဂေန။
ပဋ္ဋမုခေ ဝါတိ ပဋ္ဋကောဋိယံ။ ပရိယန္တေတိ စီဝရပရိယန္တေ။ ဝေဏိဥဟုမုနိယုပေညာမ။ အဂ္ဃိယန္တိ စေတိယံ။ ဂယမုဂ္ဂရန္တိ တုလာဒဏ္ဍသဏ္ဌာနံ, ဂယာ သီသေ သူစိကာ ဟောတိ, မုခပတ္တာ လဒြာ။ ဥက္ကိရန္တိ နီဟရန္တိ ကရောန္တိ ဌပေန္တိ။ ကောဏသုတ္တပိဠကာ နာမ ဂဏ္ဌိကပဋ္ဋာဒိကောဏေသု သုတ္တမယပိဠကာ။ ယံ ဧတ္ထ စီဝရံ ဝါ ပတ္တော ဝါ ‘‘န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တော, တတ္ထ အဓိဋ္ဌာနံ ရုဟတိ, ဝိကပ္ပနာပိ ရုဟတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒေဍ္ဍုဘောတိ ဥဒကသပ္ပေါ။ အစ္ဆီတိ ကုဉ္ဇရက္ခိ။ ဂေါမုတ္တကန္တိ ဂေါမုတ္တသဏ္ဌာနာ ရာဇိယော။ ကုဉ္စိကာယ သေနာသနပရိက္ခာရတ္တာ သုဝဏ္ဏရူပိယမယာပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဆာယာ ဒိဿတိ, ‘‘ကုဉ္စိကာယ ဝဏ္ဏမဋ္ဌကမ္မံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနတော အညေ ကပ္ပိယလောဟာဒိမယာဝ ကုဉ္စိကာ ကပ္ပန္တိ ပရိဟရဏီယပရိက္ခာရတ္တာ။ အာရကဏ္ဋကော ပေါတ္ထကာဒိကရဏသတ္ထကဇာတိ။ ‘‘အာမဏ္ဍကသာရကော အာမလကဖလမယော’’တိ
ဝဒန္တိ။ တာလပဏ္ဏဗီဇနီအာဒီသု ‘‘ဝဏ္ဏမဋ္ဌကမ္မံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ တာနိ ကုဉ္စိကာ ဝိယ ပရိဟရဏီယာနိ, အထ ခေါ ‘‘ဥစ္စာဝစာနိ န ဓာရေတဗ္ဗာနီ’’တိ ပဋိက္ခေပါဘာဝတော ဝုတ္တံ။ ကေဝလဉှိ တာနိ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝိဓူပနဉ္စ တာလဝဏ္ဋဉ္စာ’’တိအာဒိနာ (စူဠဝ။ ၂၆၉) ဝုတ္တာနိ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘တေလဘာဇနေသု ဝဏ္ဏမဋ္ဌကမ္မံ ဝဋ္ဋတီတိ သေနာသနပရိက္ခာရတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ရာဇဝလ္လဘာတိ ရာဇကုလူပကာ။ သီမာတိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ ဘူမိ, ဗဒ္ဓသီမာ စ။ ‘‘ယေသံ သန္တကာ တေသံ သီမာ, တတ္ထ ပရေဟိ န ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဘူမိ စ သီမာ စ ယေသံ သန္တကာ, တေဟိ ဧဝ ဝါရေတဗ္ဗာ။ ယေသံ ပန အညေသံ ဘူမိယံ သီမာ ကတာ, တေ ဝါရေတုံ န ဣဿရာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘သံဃဘေဒါဒီနံ ကာရဏတ္တာ ‘မာ ကရောထာ’တိ ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ ဧဝါ’’တိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ကိရ။
֍ * ၈၆-၇။ ဒါရုကုဋိကံ ကာတုံ, ကတ္တုန္တိ စ အတ္ထိ။ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကန္တိ ဖလာဖလံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာဏာပေဟီတိ ဝစနံ အနိဋ္ဌေ ဧဝ ဝုစ္စတီတိ ကတွာ ဗန္ဓံ အာဏာပေသိ။ ဣဿရိယမတ္တာယာတိ သမိဒ္ဓိယံ မတ္တာသဒ္ဒေါတိ ဉာပေတိ။
֍ ဋီ ၈၈။ ‘‘ဧဝရူပံ ဝါစံ ဘာသိတွာ’’တိ စ ပါဌော။ လောမေန တွံ မုတ္တော, မာ ပုနပိ ဧဝရူပမကာသီတိ ဣဒံ ကိံ ဗျာပါဒဒီပကံ, ဒါရူသုပိ လောဘက္ခန္ဓဒီပကံ ဝစနံ သောတာပန္နဿ သတော တဿ ရာဇဿ ပတိရူပံ။ နနု နာမ ‘‘ပုဗ္ဗေ ကတံ သုကတံ ဘန္တေ, ဝဒေယျာထ ပုနပိ ယေနတ္ထော’’တိ ပဝါရေတွာ အတီဝ ပီတိပါမောဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ တေန သိယာတိ? သစ္စမေတံ သောတာပန္နတ္တာ အတီဝ ဗုဒ္ဓမာမကော ဓမ္မမာမကော သံဃမာမကော စ, တသ္မာ ဘိက္ခူနံ အကပ္ပိယံ အသဟန္တော, သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ စ ဩကာသံ ကတ္တုကာမော ‘‘သုပယုတ္တာနိ မေ ဒါရူနီ’’တိ တုဋ္ဌစိတ္တောပိ ဧဝမာဟာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမေဟိ နာမ ဧဝရူပေ ဌာနေ။ ‘‘အာဂတပဒါနုရူပေနာတိ အညေဟိ ဝါ ပဒေဟိ, ဣတော ထောကတရေဟိ ဝါ အာဂတကာလေ တဒနုရူပါ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘န ကေဝလံ ဣမသ္မိံယေဝ သိက္ခာပဒေ, အညေသုပိ အာဂစ္ဆန္တိ, တသ္မာ တတ္ထ တတ္ထ အာဂတပဒါနုရူပေန ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ဥဇ္ဈာယနတ္ထော အဒိန္နဿာဒိန္နတ္တာဝ, တေ ဥဇ္ဈာယိံသု။
ရုဒြဒါမကော နာမ ရုဒြဒါမကာဒီဟိ ဥပ္ပါဒိတော။ ဗာရာဏသိနဂရာဒီသု တေဟိ တေဟိ ရာဇူဟိ ပေါရာဏသတ္ထာနုရူပံ လက္ခဏသမ္ပန္နာ ဥပ္ပါဒိတာ နီလကဟာပဏာ။ တေသံ ကိရ တိဘာဂံ အဂ္ဃတိ ရုဒြဒါမကော, တသ္မာ
တဿ ပါဒေါ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု ဟောတိ။ မာသကော ပန ဣဓ အပ္ပမာဏံ။ ကဟာပဏော ကိဉ္စိကာလေ ဦနဝီသတိမာသကော ဟောတိ, ကိဉ္စိ ကာလေ အတိရေကဝီသတိမာသကော။ တသ္မာ တဿ ကဟာပဏဿ စတုတ္ထဘာဂေါ ပဉ္စမာသကော ဝိယ အတိရေကပဉ္စမာသကော ဝါ ဦနပဉ္စမာသကော ဝါ ပါဒေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမဿတ္ထဿ ဒီပနတ္ထံ ‘‘တဒါ ရာဇဂဟေ ဝီသတိမာသကော ကဟာပဏော ဟောတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရဇတမယော သုဝဏ္ဏမယော တမ္ဗမယော စ ကဟာပဏော ဟောတိ။ သုဝဏ္ဏဘူမိယံ ဝိယ ပါဒေါပိ ယတ္ထ တမ္ဗမယောဝ ကတော ဟောတိ, တတ္ထ သောဝ ပါဒေါတိ အာစရိယော။ ယသ္မာ ပါဒေါ ဧကနီလကဟာပဏဂ္ဃနကော, တသ္မာ တဿ ပါဒဿ စတုတ္ထဘာဂေါဝ သိယာ ပါဒေါတိ ဧကေ။ ဣဒံ န ယုဇ္ဇတိ။ ယော စ တတ္ထ ပါဒါရဟော ဘဏ္ဍော, တဿ စတုတ္ထဘာဂဿေဝ ပါရာဇိကဝတ္ထုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ယဒိ ပါဒါရဟံ ဘဏ္ဍံ ပါရာဇိကဝတ္ထု, သိဒ္ဓံ ‘‘သောဝ ပါဒေါ ပစ္ဆိမံ ပါရာဇိကဝတ္ထူ’’တိ။ န ဟိ သဗ္ဗတ္ထ ဘဏ္ဍံ ဂဟေတွာ နီလကဟာပဏဂ္ဃေန အဂ္ဃါပေန္တိ။ ယသ္မာ တဿ တဿေဝ ကဟာပဏဂ္ဃေန အဂ္ဃါပေန္တိ, တသ္မာ တဿ တဿ ဇနပဒဿ ပါဒေါဝ ပါဒေါတိ တဒဂ္ဃနကမေဝ ပါဒဂ္ဃနကန္တိ သိဒ္ဓံ, ‘‘သော စ ခေါ ပေါရာဏဿ နီလကဟာပဏဿ ဝသေန, န ဣတရေသန္တိ ယတ္ထ ပန နီလကဟာပဏာ ဝဠဉ္ဇံ ဂစ္ဆန္တိ, တတ္ထေဝါ’’တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၂။ ဂါမာ ဝါ အရညာ ဝါတိ လက္ခဏာနုပညတ္တိကတ္တာ ပဌမပညတ္တိယာ အာဒိမှိ ဝုတ္တာ။ ယတော ဝါ အပက္ကန္တာ, သော အမနုဿော နာမ။ ‘‘အမနုဿဂါမံ အပါရုပိတွာ, ဂါမပ္ပဝေသနဉ္စ အနာပုစ္ဆာ ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယတော ဂါမတော အာဂန္တုကာမာ ဧဝ အပက္ကန္တာ, တံ ဂါမံ ဧဝံ ပဝိသိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ ဧကေ။ ကေစိ ပန ‘‘ယက္ခပရိဂ္ဂဟဘူတောပိ အာပဏာဒီသု ဒိဿမာနေသု ဧဝ ‘ဂါမော’တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, အဒိဿမာနေသု ပဝေသနေ အနာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဂါမော ဧဝ ဥပစာရော ဂါမူပစာရောတိ ဧဝံ ကမ္မဓာရယဝသေန ဂဟိတေ ကုရုန္ဒဋ္ဌကထာဒီသု ဝုတ္တမ္ပိ သုဝုတ္တမေဝ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘တဿ ဃရူပစာရော ဂါမောတိ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝစနံ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘ဂါမဿုပစာရော စ ဂါမော စ ဂါမူပစာရော စာ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ ဝိရုဇ္ဈတိ, န။ ‘‘ဣမေသံ လာဘာဒီသု လက္ခဏံ သန္ဓာယ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ‘ဃရံ ဃရူပစာရော’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တံ န မယံ ပဋိက္ခိပါမာ’’တိ စ ဝဒန္တိ။
‘‘ကတပရိက္ခေပေါ စာတိ ဃရဿ သမန္တတော တတ္တကော ဥပစာရော နာမာ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ယော ယော အဋ္ဌကထာဝါဒေါ ဝါ ထေရဝါဒေါ ဝါ ပစ္ဆာ ဝုစ္စတီတိ ဣတော အနာဂတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, နာတီတံ။ ယဒိ အတီတမ္ပိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, မဟာပဒုမထေရဝါဒေါဝ ပမာဏံ ဇာတန္တိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ အနာဂတမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာစရိယာ ကထယန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သေသမ္ပီတိ ဂါမူပစာရလက္ခဏမ္ပိ။
တတြာယံ နယောတိ တဿ ဂါမူပစာရဿ ဂဟဏေ အယံ နယော။ ဝိကာလေဂါမပ္ပဝေသနာဒီသူတိ ဧတ္ထ ‘‘ဂါမပ္ပဝေသနဉှိ ဗဟိ ဧဝ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဂါမသင်္ခါတူပစာရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဂဟိတေ သမေတီတိ မမ တက္ကော။ ‘‘အာဒိ-သဒ္ဒတော ဃရေ ဌိတာနံ ဒိန္နလာဘဘာဇနာဒီနီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဂါမူပစာရေ ဌိတာနံ ပါပုဏိတဗ္ဗလာဘံ သဉ္စိစ္စ အဒေန္တာနံ ပါရာဇိက’’န္တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ကုရုန္ဒိအာဒီသု ပါဠိယံ ဝုတ္တဝစနာနုလောမဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ပမာဒလေခါ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယော သင်္ဂီတိတော ပဋ္ဌာယ အာဂတော။ ‘‘ယဉ္စေတံ မဟာအဋ္ဌကထာယ’’န္တိအာဒိ သီဟဠဒီပေ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိနိစ္ဆယနယော’’တိ စ။ လေဍ္ဍုပါတေနေဝ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗောတိ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ, န ဥပစာရံ။ သော ဟိ တတော အပရေန လေဍ္ဍုပါတေန ပရစ္ဆိန္နော။ ဣမသ္မိံ အဒိန္နာဒါနသိက္ခာပဒေတိ နိယမေန အညတ္ထ အညထာတိ အတ္ထတော ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေန ဝါ နိယမေန ယထာရုတဝသေနာပိ အတ္ထော ဣဓ ယုဇ္ဇတိ။ အဘိဓမ္မေ ပနာတိအာဒိနာ အညထာပိ အတ္ထာပတ္တိသိဒ္ဓံ ဒဿေတိ။
‘‘ပရိစ္စာဂါဒိမှိ အကတေ ‘ဣဒံ မမ သန္တက’န္တိ အဝိဒိတမ္ပိ ပရပရိဂ္ဂဟိတမေဝ ပုတ္တကာနံ ပိတု အစ္စယေန သန္တကံ ဝိယ, တံ အတ္ထတော အပရိစ္စတ္တေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘ထေနဿ ကမ္မံ ထေယျံ, ထေနေန ဂဟေတဗ္ဗဘူတံ ဘဏ္ဍံ။ ထေယျန္တိ သင်္ခါတန္တိ ထေယျသင်္ခါတ’’န္တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ တံ ထေယျံ ယဿ ထေနဿ ကမ္မံ, သော ယသ္မာ ထေယျစိတ္တော အဝဟရဏစိတ္တော ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ထေယျသင်္ခါတ’’န္တိ ပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ ‘‘ထေယျစိတ္တော အဝဟရဏစိတ္တော’’တိ ပဒဘာဇနမ္ပိ တေသံ ပေါရာဏာနံ ယုဇ္ဇတေဝ, တထာပိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ယဉ္စ ပုဗ္ဗဘာဂေ ‘အဝဟရိဿာမီ’တိ ပဝတ္တံ စိတ္တံ, ယဉ္စ ဂမနာဒိသာဓကံ, ပရာမသနာဒိသာဓကံ ဝါ မဇ္ဈေ ပဝတ္တံ, ယဉ္စ
ဌာနာစာဝနပယောဂသာဓကံ, တေသု အယမေဝေကော ပစ္ဆိမော စိတ္တကောဋ္ဌာသော ဣဓ အဓိပ္ပေတော ‘ထေနော’တိ အပရေ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ဦနမာသကမာသပါဒါဒီသု ‘‘အဝဟရဏစိတ္တေသု ဧကစိတ္တကောဋ္ဌာသောတိ အာစရိယာ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ပဉ္စဝီသတိအဝဟာရကထာဝဏ္ဏနာ
ပဉ္စဝီသတိ အဝဟာရာ နာမ ဝစနဘေဒေနေဝ ဘိန္နာ, အတ္ထတော ပန အဘိန္နာ။ အာကုလာ ဒုဝိညေယျဝိနိစ္ဆယာတိ အာစရိယာနံ မုခေ သန္တိကေ သဗ္ဗာကာရေန အဂ္ဂဟိတဝိနိစ္ဆယာနံ ဒုဝိညေယျာ။ ဒုကတိကပဋ္ဌာနပါဠိ (ပဋ္ဌာ။ ၅။၁။၁ အာဒယော, ဒုကတိကပဋ္ဌာနပါဠိ) ဝိယ အာကုလာ ဒုဝိညေယျဝိနိစ္ဆယာ, ကေဝလံ တံ အာစရိယာ ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓမကတွာ သင်္ဂီတိတော ပဋ္ဌာယ အာဂတနယမဝိနာသေတွာ ဝဏ္ဏယန္တီတိ ‘‘ပဋ္ဌာနပါဠိမိဝါတိ အပရေ ဝဒန္တီ’’တိ စ ဝုတ္တာ။ ပေါရာဏာတိ သင်္ဂီတိအာစရိယာ။ အယမေတ္ထ သာမီစိ ဧဝ, သစေ န ဒေတိ, အာပတ္တိ နတ္ထိ, ပါရာဇိကဘယာ ပန ယထာ သိက္ခာကာမော ဒေတိ, ဧဝံ ဒါတဗ္ဗမေဝ။ ယာနိ ပနေတ္ထ ဝတ္ထူနိ, တာနိ သီဟဠဒီပေ အာစရိယေဟိ သံဃာဒီနမနုမတိယာ အဋ္ဌကထာသု ပက္ခိတ္တာနိ, ‘‘အနာဂတေ ဗြဟ္မစာရီနံ ဟိတတ္ထာယ ပေါတ္ထကာရုဠှကာလတော ပစ္ဆာပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာဏတ္တိကံ အာဏတ္တိက္ခဏေပိ ဂဏှာတိ, ကာလန္တရေနာပိ အတ္ထသာဓကော, ကာလန္တရံ သန္ဓာယာတိ ဣဒမေတေသံ နာနတ္တံ။ ဘဋ္ဌေတိ အပဂတေ။ အန္တရသမုဒ္ဒေ အတုရုမုဟုဒေ။ ဖရတိ သာဓေတိ။ နဝဓောတောတိ နဝကတော။ ပါသာဏသက္ခရန္တိ ပါသာဏဉ္စ သက္ခရဉ္စ။
ဘူမဋ္ဌကထာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၄။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပန သစ္စေပိ အလိကေပိ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ, တံ ပမာဒလိခိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ယထေတရဟိ ယုတ္တိယာ ဂဟေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ‘‘စတုဝဂ္ဂေန ဌပေတွာ ဥပသမ္ပဒပဝါရဏအဗ္ဘာနာဒိသဗ္ဗံ သံဃကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ’’စ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဥပသမ္ပဒပဝါရဏကထိနဗ္ဘာနာဒီနီ’’တိ လိခန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ အာစရိယာ ‘‘ပမာဒလေခါ’’တွေဝ ဝဏ္ဏယန္တိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပမာဒလိခိတ’’န္တိ။ ယံ ယံ ဝစနံ မုသာ, တတ္ထ တတ္ထ ပါစိတ္တိယန္တိ ဝုတ္တံ။ ဒုက္ကဋဿ ဝစနေ ပယောဇနာဘာဝါ ‘‘အဒိန္နာဒါနဿ ပုဗ္ဗပယောဂေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညေသမ္ပိ ပုဗ္ဗပယောဂေ ပါစိတ္တိယဋ္ဌာနေ ပါစိတ္တိယမေဝ။ ပမာဒလိခိတန္တိ
ဧတ္ထ ဣဓ အဓိပ္ပေတမေဝ ဂဟေတွာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ ဂဟိတေ သမေတိ ဝိယ။ အာစရိယာ ပန ‘‘ပါစိတ္တိယဋ္ဌာနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဝတွာ ဒုက္ကဋေ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သစ္စာလိကေ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ပမာဒလေခါ’’တိ ဝဒန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ‘‘ကုသလစိတ္တေန ဂမနေ အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဒါနဉ္စ ဒဿာမီ’’တိ ဝစနေန အနာပတ္တိ ဝိယ။
ပါစိတ္တိယဋ္ဌာနေ ဒုက္ကဋာ န မုစ္စတီတိ ပါစိတ္တိယေန သဒ္ဓိံ ဒုက္ကဋမာပဇ္ဇတိ။ ဗဟုကာပိ အာပတ္တိယော ဟောန္တူတိ ခဏနဗျူဟနုဒ္ဓရဏေသု ဒသ ဒသ ကတွာ အာပတ္တိယော အာပန္နော, တေသု ဥဒ္ဓရဏေ ဒသ ပါစိတ္တိယော ဒေသေတွာ မုစ္စတိ, ဇာတိဝသေန ‘‘ဧကမေဝ ဒေသေတွာ မုစ္စတီ’’တိ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ပုရိမေန သမေတိ။ ‘‘သမောဓာနေတွာ ဒဿိတပယောဂေ ‘‘ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ သမာနပယောဂါ ဗဟုဒုက္ကဋတ္တံ ဉာပေတိ။ ခဏနေ ဗဟုကာနီတိ သမာနပယောဂတ္တာ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ အဋ္ဌကထာစရိယပ္ပမာဏေနာတိ ယထာ ပနေတ္ထ, ဧဝံ အညေသုပိ ဧဝရူပါနိ အဋ္ဌကထာယ အာဂတဝစနာနိ သင်္ဂီတိတော ပဋ္ဌာယ အာဂတတ္တာ ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော။ ‘‘ဣဓ ဒုတိယပါရာဇိကေ ဂဟေတဗ္ဗာ, န အညေသူ’’တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ကိရာဟ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပုရိမခဏနံ ပစ္ဆိမံ ပတွာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ, တေနေဝ ဧကမေဝ ဒေသေတွာ မုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘ဝိသဘာဂကိရိယံ ဝါ ပတွာ ပုရိမံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။
ဧဝံ ဧကဋ္ဌာနေ ဌိတာယ ကုမ္ဘိယာ ဌာနာစာဝနဉ္စေတ္ထ ဆဟာကာရေဟိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုမ္ဘိယာတိ ဘုမ္မဝစနံ။ ဥဒ္ဓံ ဥက္ခိပန္တော ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ ဘူမိတော မောစေတိ, ပါရာဇိကန္တိ ဧတ္ထ မုခဝဋ္ဋိယာ ဖုဋ္ဌောကာသံ ဗုန္ဒေန မောစိတေ ‘‘ဌာနာစာဝနဉ္စေတ္ထ ဆဟာကာရေဟိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ သမေတိ, တထာ အဝတွာ ‘‘ဘူမိတော မုတ္တေ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ အတိက္ကန္တေ ဘူမိတော မောစိတံ နာမ ဟောတီ’’တိ ဒဠှံ ကတွာ ဝဒန္တိ, ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ ဧကစ္စေ ဧဝံ အတ္ထံ ဝဒန္တိ ‘‘ပုဗ္ဗေ ခဏန္တေန အဝသေသဋ္ဌာနာနိ ဝိယောဇိတာနိ, တသ္မိံ ဝိမုတ္တေ ပါရာဇိက’’န္တိ။ သင်္ခေပမဟာပစ္စရိယာဒီသု ဝုတ္တဝစနဿ ပမာဒလေခဘာဝေါ ‘‘အတ္တနော ဘာဇနဂတံ ဝါ ကရောတိ, မုဋ္ဌိံ ဝါ ဆိန္ဒတီ’’တိ ဝစနေန ဒီပိတော။
ယံ ပန ‘‘ပီတမတ္တေ ပါရာဇိက’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ ယထေတရဟိ ‘‘ပဉ္စဝိညာဏာ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာ ဥပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိ ပဒဿ ‘‘ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာဟိ
အနာဂတပဋိက္ခေပေါ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနံ ‘‘အသမ္ဘိန္နဝတ္ထုကာ အသမ္ဘိန္နာရမ္မဏာ ပုရေဇာတဝတ္ထုကာ ပုရေဇာတာရမ္မဏာ’’တိ ဝစနမပေက္ခိတွာ အတီတာနာဂတပဋိက္ခေပေါတိ ပရိဝတ္တေတိ, တထာ တာဒိသေဟိ ပရိဝတ္တ’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ အဋ္ဌကထာစရိယာ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓံ ဝဒန္တိ။ ယံ ပန အာစရိယာ ‘‘ဣဒံ ပမာဒလိခိတ’’န္တိ အပနေတွာ ပဋိက္ခိပိတွာ ဝစနကာလေ ဝါစေန္တိ, ဥဒ္ဒိသန္တိ, တမေဝ စ ဣမိနာပိ အာစရိယေန ‘‘ပမာဒလိခိတ’’န္တိ ပဋိက္ခိတ္တံ။ ယဉ္စ သုတ္တံ ဒဿေတွာ တေ ပဋိက္ခိပန္တိ, တမေဝ စ ဒဿေန္တေန ဣမိနာ ပဋိက္ခိတ္တံ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘တံ ပန တတ္ထေဝါ’’တိအာဒိ။
အနာပတ္တိမတ္တမေဝ ဝုတ္တန္တိ နေဝ အဝဟာရော န ဂီဝါ အနာပတ္တီတိ ဗျဉ္ဇနတောဝ ဘေဒေါ, န အတ္ထတောတိ ဒဿနတ္ထံ။ တံ ပမာဒလိခိတံ ကတရေဟီတိ စေ? ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရေဟိ, လေခကေဟိ ဝါ, ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ‘‘န ဟိ တဒေဝ ဗဟူသု ဌာနေသု ယုတ္တတော ပါရာဇိကမဟုတွာ ကတ္ထစိ ဟောတီ’’တိ သဗ္ဗံ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ဒုဋ္ဌပိတံ ဝါ ဌပေတီတိ ဧတ္ထ တတော ပဂ္ဃရိဿတီတိ ဌာနာစာဝနံ သန္ဓာယ ကတတ္တာ ပါရာဇိကံ တံ ပန ဂဏှတု ဝါ မာ ဝါ တတ္ထေဝ ‘‘ဘိန္ဒတီ’’တိအာဒိဝစနတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘တတ္ထေဝါတိ ဌာနာစာဝနံ အကရောန္တောဝ ဌာနာ အစာဝေတုကာမောဝ ကေဝလံ ‘ဘိန္ဒတီ’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော စ ဉာပေတဗ္ဗ’’န္တိ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ တထာ ‘‘ပဂ္ဃရိတေဟိ တိန္တပံသုံ ဂဟေတွာ ဥဒကေ ပက္ခိပိတွာ ပစိတွာ ဂဟေတုံ သက္ကာ, တသ္မာ ဂဟဏမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ အပရေ။ ‘‘ရိတ္တကုမ္ဘိယာ ဥပရိ ကရောတိ, ဘဏ္ဍဒေယျ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ အာဏတ္တိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ, ‘‘ယဒါ သက္ကောသိ, တဒါ တံ ဘဏ္ဍံ အဝဟရာ’’တိ အတ္ထသာဓကော အာဏတ္တိကာလေ ဧဝ ပါရာဇိကံ။ အပိစ အာဝါဋကာဒီနိ ထာဝရပယောဂါနိ စ ဧတ္ထ သာဓကာနိ။ နတ္ထိ ကာလကတပယောဂါနိ ပါရာဇိကဝတ္ထူနီတိ တသ္မာ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဧကေ။ ယတ္ထ ယတ္ထ ‘‘အပရေ’’တိ ဝါ ‘‘ဧကေ’’တိ ဝါ ဝုစ္စတိ, တတ္ထ တတ္ထ သုဋ္ဌု ဥပပရိက္ခိတွာ ယုတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ဣတရံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။ ဝဒန္တီတိ အာစရိယာ ဝဒန္တိ။ န, အညထာ ဂဟေတဗ္ဗတ္ထတောတိ ပါဠိပရိဟရဏတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧဝမေကေ ဝဒန္တီတိ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ‘‘ပဿာဝံ ဝါ ဆဍ္ဍေတီ’’တိ စ ‘‘အပရိဘောဂံ ဝါ ကရောတီ’’တိ စ အတ္ထတော ဧကတ္တာ, အဋ္ဌကထာယ ‘‘မုဂ္ဂရေန ပေါထေတွာ ဘိန္ဒတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာပိ။
အယံ ပနေတ္ထ သာရောတိအာဒိကထာယ ‘‘အမှာကံ အာစရိယဿ ဝစန’’န္တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော အာဟ။ သင်္ဂဟာစရိယာနံ ဝါဒေါတိ ဧကေ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာပိ တေ ဧဝ, တသ္မာ ဝေါဟာရဝသေနာတိ အဆဍ္ဍေတုကာမမ္ပိ တထာ ကရောန္တံ ‘‘ဆဍ္ဍေတီ’’တိ ဝေါဟရန္တိ။ ဧဝမေတေသံ ပဒါနံ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဧဝံ သန္တေ ‘‘ဌာနာစာဝနဿ နတ္ထိတာယ ဒုက္ကဋ’’န္တိ အဋ္ဌကထာဝစနေန အတိဝိယ သမေတိ, တတ္ထ ဌာနာစာဝနစိတ္တဿ နတ္ထိတာယ ဌာနာ စုတမ္ပိ န ‘‘ဌာနာ စုတ’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဣတရထာပီတိ ထေယျစိတ္တာဘာဝါ ဌာနာ စာဝေတုကာမဿပိ ဒုက္ကဋံ ယုဇ္ဇတိ။
֍ ဋီ ၉၆။ သယမေဝ ပတိတမောရဿေဝ ဣတော စိတော စ ကရောတော ထုလ္လစ္စယံ။ အာကာသဋ္ဌဝိနိစ္ဆယေ တပ္ပသင်္ဂေန တသ္မိံ ဝေဟာသာဒိဂတေပိ အသမ္မောဟတ္ထံ ဧဝံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧဝမညတြာပိ သာမိသေ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဌာနာစာဝနံ အကရောန္တော စာလေတီ’’တိ ဝစနတော ဌာနာစာဝနေ ထုလ္လစ္စယံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကေစိ အဖန္ဒာပေတွာ ဌာနာစာဝနာစာဝနေဟိပိ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယေ ဝဒန္တိ။ ‘‘တေ ဌာနာစာဝနံ အကရောန္တောတိ ဣမံ အဋ္ဌကထာဝစနံ ဒဿေတွာ ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ’’တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၉၇။ ဆေဒနမောစနာဒိ ဥပရိဘာဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အဝဿံ ဌာနတော အာကာသဂတံ ကရောတိ။ ဧတ္ထ ‘‘ဧကကောဋိံ နီဟရိတွာ ဌပိတေ ဝံသေ ဌိတဿ အာကာသကရဏံ သန္ဓာယာ’’တိ ကေစိ ဝဒန္တိ။ တေ ပန အထ ‘‘မူလံ အစ္ဆေတွာ ဝလယံ ဣတော စိတော စ သာရေတိ, ရက္ခတိ။ သစေ ပန မူလတော အနီဟရိတွာပိ ဟတ္ထေန ဂဟေတွာ အာကာသဂတံ ကရောတိ, ပါရာဇိက’’န္တိ အဋ္ဌကထာဝစနံ ဒဿေတွာ ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ။ ဘိတ္တိနိဿိတန္တိ ဘိတ္တိယာ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ဘိတ္တိံ နိဿာယ ဌပိတန္တိ နာဂဒန္တာဒီသု ဌိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဆိန္နမတ္တေတိ ဥပရိ ဥဂ္ဂန္တွာ ဌိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၉၈။ ဥပရိ ဌိတဿ ပိဋ္ဌိယာတိ ဧတ္ထ အဓော ဩသာရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာ ဩသာရေန္တဿ ဥပရိမဿ ပိဋ္ဌိယာ ဟေဋ္ဌိမေန ဌိတောကာသံ အတိက္ကန္တမတ္တေ ပါရာဇိကံ, ဥဒ္ဓံ ဥက္ခိပန္တဿ ဥဒကတော မုတ္တမတ္တေ။ ‘‘ဧဝံ
ဂဟိတေ ဘူမဋ္ဌေ ဝုတ္တေန သမေတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ မတမစ္ဆာနံ ဌိတဋ္ဌာနမေဝ ဌာနံ ကိရ။ ထေယျစိတ္တေန မာရေတွာ ဂဏှတော ဦနပါဒဂ္ဃနကေ ဒုက္ကဋံ, သဟပယောဂတ္တာ ပါစိတ္တိယံ နတ္ထီတိ ဧကေ။ မဒနဖလဝသာဒီနီတိ ဧတ္ထ သီဟဠဘာသာ ကိရ ဝသ ဣတိ ဝိသန္တိ အတ္ထော, ဂရုဠာကာရေန ကတုပ္ပေယိတံ ဝါ။
֍ ဋီ ၉၉။ ပုဗ္ဗေ ပါသေ ဗဒ္ဓသူကရဥပမာယ ဝုတ္တာ ဧဝ။ ‘‘ထလေ ဌပိတာယ နာဝါယ န ဖုဋ္ဌောကာသမတ္တမေဝါ’’တိ ပါဌော။ ‘‘ဝါတော အာဂမ္မာတိ ဝစနတော ဝါတဿ နတ္ထိကာလေ ပယောဂဿ ကတတ္တာ အဝဟာရော နတ္ထိ, အတ္ထိကာလေ စေ ကတော, အဝဟာရောဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဘဏ္ဍဒေယျံ ပန ကေသန္တိ စေ? ယေသံ ဟတ္ထေ ကဟာပဏာနိ ဂဟိတာနိ, တေသံ ဝါ, နာဝါသာမိနာ နာဝါယ အဂ္ဂဟိတာယ နာဝါသာမိကဿ ဝါ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၀၄။ နိရမ္ဗိတွာ ဥပရိ။ အကတံ ဝါ ပန ပတိဋ္ဌပေတီတိ အပုဗ္ဗံ ဝါ ပဋ္ဌပေတီတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၁၀၆။ ဂါမဋ္ဌေ ဝါ ‘‘ဂါမော နာမာ’’တိ န ဝုတ္တံ ပဌမံ ဂါမလက္ခဏဿ သဗ္ဗသော ဝုတ္တတ္တာ။
֍ ဋီ ၁၀၇။ အရညဋ္ဌေ အရညံ နာမာတိ ပုန န ကေဝလံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တလက္ခဏညေဝ အရညန္တိ ဣဓာဓိပ္ပေတံ, ကိန္တု ပရပရိဂ္ဂဟိတမေဝ စေတံ ဟောတိ, တံ ဣဓာဓိပ္ပေတန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တေနေဝ အတ္ထေပိ အရညဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ အဂ္ဂေပိ မူလေပိ ဆိန္နာတိ ဧတ္ထ ‘‘န ဝေဌေတွာ ဌိတာ, ဆိန္နမတ္တေ ပတနကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ တစ္ဆေတွာ ဌပိတောတိ အရညသာမိကေဟိ ပရေဟိ လဒ္ဓေဟိ တစ္ဆေတွာ ဌပိတော။ အဒ္ဓဂတောပီတိ စိရကာလိကောပိ။ ‘‘န ဂဟေတဗ္ဗောတိ အရညသာမိကေဟိ အနုညာတေနပီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ဆလ္လိယာ ပရိယောနဒ္ဓံ ဟောတီတိ ဣမိနာ သာမိကာနံ နိရပေက္ခတံ ဒီပေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ယဒိ သာမိကာနံ သာပေက္ခတာ အတ္ထိ, န ဝဋ္ဋတိ။
֍ ဋီ ၁၀၈။ တတ္ထ ‘‘ဘာဇနေသု ပေါက္ခရဏီတဠာကေသု စ ဂါဝေါ ပက္ကောသတီတိ ဣတော ပဋ္ဌာယ တယော ဒသ ဝါရာ အာဒိမေဝ ဒဿေတွာ
သံခိတ္တာ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗဟနဥဒကံ နာမ တဠာကရက္ခဏတ္ထာယ အဓိကောဒကနိက္ခမနဒွါရေန နိက္ခမနဥဒကံ။ ‘‘ဂဟေတုံ န လဘတီတိ သာမီစိကမ္မံ န ဟောတီ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ ‘‘ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တေ အနုဂဏ္ဌိပဒေတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အနိက္ခန္တေ ဥဒကေတိ ပါဌသေသော, သုက္ခမာတိကာပယောဂတ္တာ ဘဏ္ဍဒေယျမ္ပိ န ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တဠာကံ နိဿာယ ခေတ္တဿ ကတတ္တာတိ ‘‘သဗ္ဗသာဓာရဏံ တဠာကံ ဟောတီ’’တိ ပဌမံ ဝုတ္တတ္တာ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယသ္မာ တဠာကဂတံ ဥဒကံ သဗ္ဗသာဓာရဏမ္ပိ မာတိကာယ သတိ တံ အတိက္ကမိတွာ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ တံ သန္ဓာယ ကုရုန္ဒိယာဒီသု အဝဟာရောတိ ဝုတ္တ’’န္တိ အပရေ အာဟူတိ။ ဣမိနာ လက္ခဏေန န သမေတီတိ ယသ္မာ သဗ္ဗသာဓာရဏဒေသော နာမ တဉ္စ တဠာကံ သဗ္ဗသာဓာရဏံ, ကတိကာဘာဝါ စ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တမေဝ ယုတ္တန္တိ အာဟာစရိယော။
֍ ဋီ ၁၀၉။ ‘‘တတော ပဋ္ဌာယ အဝဟာရော နတ္ထီတိ ထေယျာယပိ ဂဏှတော, တသ္မာ ယထာမုဏ္ဍမဟာဇေတဗ္ဗတ္တာ, အရက္ခိတဗ္ဗတ္တာ, သဗ္ဗသာဓာရဏတ္တာ စ အညမ္ပိ သံဃသန္တကံ ဣဒံ န ဟောတီ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၁၀။ ဥဇုကမေဝ တိဋ္ဌတီတိ ဧတ္ထ ‘‘သမီပေ ရုက္ခသာခါဒီဟိ သန္ဓာရိတတ္တာ ဤသကံ ခလိတွာ ဥဇုကမေဝ တိဋ္ဌတိ စေ, အဝဟာရော။ ဆိန္နဝေဏု ဝိယ တိဋ္ဌတိ စေ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ သုဝုတ္တံ, တဿ ဝိနိစ္ဆယေ ‘‘သစေ တာနိ ရက္ခန္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ နော အညထာတိ သမ္ပတ္တေ စေ ဝါတေ ဝါတမုခသောဓနံ ကရောတိ, ပါရာဇိကန္တိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၁၁၁။ အညေသု ပန ဝိစာရဏာ ဧဝ နတ္ထီတိ တေသု အပ္ပဋိက္ခိပိတတ္တာ အယမေဝ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဧတေန ဓုရနိက္ခေပံ ကတွာပိ စောရေဟိ အာဟဋံ စောဒေတွာ ဂဏှတော အနာပတ္တီတိ ဒီပိတံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၁၂။ ဧသေဝ နယောတိ ဥဒ္ဓါရေယေဝ ပါရာဇိကံ, ကသ္မာ? အညေဟိ ပတ္တေဟိ သာဓာရဏဿ သညာဏဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ပဒဝါရေနာတိ စောရေန နီဟရိတွာ ဒိန္နံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆတော။ ဂါမဒွါရန္တိ ဝေါဟာရမတ္တမေဝ, ဂါမန္တိ အတ္ထော အာဏတ္တိယာ ဒဋ္ဌဗ္ဗတ္တာ, ဒွိန္နမ္ပိ ဥဒ္ဓါရေ ဧဝ ပါရာဇိကံ။
အသုကံ နာမ ဂါမံ ဂန္တွာတိ ဝစနေန ယာဝ တဿ ဂါမဿ ပရတော ဥပစာရော, သဗ္ဗမေတံ အာဏတ္တမေဝ ဟောတိ။ ‘‘ဌတွာ ဝါ နိသီဒိတွာ ဝါ ဝိဿမိတွာ ပုရိမထေယျစိတ္တံ ဝူပသမိတွာ ဂမနတ္ထဉ္စေ ဘဏ္ဍံ န နိက္ခိတ္တံ, ယထာဂဟိတမေဝ, ပဒဝါရေန ကာရေတဗ္ဗောတိ, နိက္ခိတ္တဉ္စေ, ဥဒ္ဓါရေနာ’’တိ စ လိခိတံ။ ကေဝလံ ‘‘လိခိတ’’န္တိ ဝုတ္တေ ဂဏ္ဌိပဒေ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ထေယျစိတ္တေန ပရိဘုဉ္ဇန္တောတိ ဌာနာစာဝနံ အကတွာ နိဝတ္ထပါရုတနီဟာရေန ‘‘ပုဗ္ဗေဝေဒံ မယာ ဂဟိတ’’န္တိ ထေယျစိတ္တေန ပရိဘုဉ္ဇန္တော။ ‘‘နဋ္ဌေ ဘဏ္ဍဒေယျံ ကိရာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘အညော ဝါ’’တိ ဝစနေန ယေန ဌပိတံ, တေန ဒိန္နေ အနာပတ္တီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ ဂေါပကဿ ဒါနေ ဝိယ, ‘‘ကေဝလံ ဣဓ ဘဏ္ဍဒေယျန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အညော ဝါ’’တိ ဝစနတော ယေန ဌပိတံ။ သော ဝါတိပိ လဗ္ဘတီတိ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဝါ-သဒ္ဒေန ယဿ ဟတ္ထေ ဌပိတံ, သော ဝါ ဒေတိ ရာဇဂဟေ ဂဏကော ဝိယ ဓနိယဿ, တသ္မာ ပါရာဇိကံ ယုတ္တံ ဝိယ။
တဝ ထူလသာဋကော လဒ္ဓေါတိ ဝုတ္တက္ခဏေ မုသာဝါဒေ ဒုက္ကဋံ။ တဿ နာမံ လိခိတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘တေန ‘ဂဟေတွာ ဌပေယျာသီ’တိ အာဏတ္တတ္တာ နာမလေခနကာလေ အနာပတ္တိ ကုသသင်္ကမနသဒိသံ န ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ န ဇာနန္တီတိ န သုဏန္တီတိ အတ္ထော။ သစေ ဇာနိတွာပိ စိတ္တေန န သမ္ပဋိစ္ဆန္တိ ဧသေဝ နယော။ ဇာနန္တေန ပန ရက္ခိတုံ အနိစ္ဆန္တေ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗမေဝ ဧတန္တိ ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ ဥမ္မဂ္ဂေနာတိ ပုရာပါဏံ ခဏိတွာ ကတမဂ္ဂေနာတိ အတ္ထော။
နိဿိတဝါရိကဿ ပန သဘာဂါ ဘတ္တံ ဒေန္တိ, တသ္မာ ယထာ ဝိဟာရေ ပန္တိ, တထေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ပတ္တဝါရံ အဂ္ဂဟေတုံ န လဘန္တိ, ‘‘တဿ ဝါ သဘာဂါ အဒါတုံ န လဘန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္တဒုတိယဿာတိ န ဟိ ဧကေနာနီတံ ဒွိန္နံ ပဟောတိ, သစေ ပဟောတိ ပါပေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယဿ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပရိပုစ္ဆံ ဒေတီတိ ပုစ္ဆိတပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနံ ကရောတီ’’တိ လိခိတံ။ သံဃဿ ဘာရံ နာမ ‘‘သဒ္ဓမ္မဝါစနာ ဧဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘နဝကမ္မိကောပိ ဝုစ္စတီ’’တိ စ, ‘‘ဣတော ဘဏ္ဍတော ဝဋ္ဋန္တံ ပုန အန္တော ပဝိသတီတိ မဟာအဋ္ဌကထာပဒဿ ကုရုန္ဒီသင်္ခေပဋ္ဌကထာဟိ အဓိပ္ပါယော ဝိဝရိတော’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၁၁၃။ ဂစ္ဆန္တေ ယာနေ ဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘သုင်္ကဋ္ဌာနဿ ဗဟိ ဌိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဥပတိဿတ္ထေရော ဝဒတိ ကိရ။ ‘‘ဂစ္ဆန္တေ ယာနေ ဝါတိအာဒိ
သုင်္ကဋ္ဌာနဗ္ဘန္တရေ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဗဟိ ဌိတဿ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ, ‘‘အန္တော ဌတွာ’’တိ အဓိကာရေ ဝုတ္တတ္တာ စေတိ ယုတ္တံ – ယာနာဒီသု ဌပိတေ တဿ ပယောဂံ ဝိနာယေဝ ဂတေသု ပါရာဇိကော န ဟောတိ။ ကသ္မာ န ဘဏ္ဍဒေယျန္တိ စေ? သုင်္ကဋ္ဌာနဿ ဗဟိ ဌိတတ္တာ။ အရညဋ္ဌေ ‘‘အဿတိယာ အတိက္ကမန္တဿပိ ဘဏ္ဍဒေယျမေဝါ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၀၇) ဝုတ္တံ တေသံ သပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ။ ဣဓ ပန ‘‘အတြ ပဝိဋ္ဌဿာ’’တိ ဝစနတော န ဗဟိ ဌိတဿ, တံ ကိရ သုင်္ကသင်္ကေတံ။ အညံ ဟရာပေတီတိ တတ္ထ ‘‘သဟတ္ထာ’’တိ ဝစနတော အနာပတ္တိ။ နိဿဂ္ဂိယာနိ ဟောန္တီတိ အဋ္ဌကထာတော ပါစိတ္တိယံ, ဥပစာရံ ဩက္ကမိတွာ ပရိဟရဏေ သာဒီနဝတ္တာ ဒုက္ကဋံ။
သုင်္ကဋ္ဌာနေ သုင်္ကံ ဒတွာဝ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဣဒံ ဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗာနံ မာတိကာတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ ‘‘အနုရာဓပုရဿ စတူသု ဒွါရေသု သုင်္ကံ ဂဏှန္တိ, တေသု ဒက္ခိဏဒွါရဿ ပုရတော မဂ္ဂေါ ထူပါရာမတော အာနန္ဒစေတိယံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ဇေတဝနဝိဟာရဿန္တရပါကာရဿာသန္နေ နိဝိဋ္ဌော, ယော န ဂါမံ ပဝိသန္တော ဥပစာရံ ဩက္ကန္တော ဟောတိ။ ထူပါရာမတော စ မဟာစေတိယံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ရာဇဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တော န ဩက္ကမတီ’’တိ ကိရ မဟာအဋ္ဌကထာယံ အာဂတံ။ ဧတ္ထ စာတိ သုင်္ကဃာတေ ‘‘ဒွီဟိ လေဍ္ဍုပါတေဟီတိ အာစရိယပရမ္ပရာဘတာ’’တိ လိခိတံ။ ဒွီဟိ လေဍ္ဍုပါတေဟီတိ သုင်္ကဃာတဿ ပရိစ္ဆေဒေ အဋ္ဌပိတေ ယုဇ္ဇတိ, ဌပိတေ ပန အတိရေကယောဇနမ္ပိ သုင်္ကဃာတံ ဟောတီတိ တတော ပရံ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတာ ဥပစာရောတိ ဂဟေတဗ္ဗော။ သော ပနေတ္ထာပိ ဒုဝိဓော ဗာဟိရဗ္ဘန္တရဘေဒတော။ တတ္ထ ဒုတိယလေဍ္ဍုပါတသင်္ခါတံ ဗာဟိရောပစာရံ သန္ဓာယ ပါဠိယံ, မဟာအဋ္ဌကထာယဉ္စ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။ အဗ္ဘန္တရံ သန္ဓာယ ကုရုန္ဒိယန္တိ နော ခန္တိ။ ‘‘အတြ ပဝိဋ္ဌဿ သုင်္ကံ ဂဏှန္တူတိ ဟိ နိယမိတဋ္ဌာနံ ဧကန္တတော ပါရာဇိကခေတ္တံ ဟောတိ, တဉ္စ ပရိက္ခိတ္တံ, ဧကော လေဍ္ဍုပါတော ဒုက္ကဋခေတ္တံ, အပရိက္ခိတ္တဉ္စေ, ဒုတိယော လေဍ္ဍုပါတောတိ နော အဓိပ္ပါယော’’တိ အာစရိယော ဝဒတိ။
֍ ဋီ ၁၁၄။ ဓနံ ပန ဂတဋ္ဌာနေ ဝဍ္ဎတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဝဍ္ဎိယာ သဟ အဝဟာရကဿ ဘဏ္ဍဒေယျ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘တံ ဝဍ္ဎိံ ဒဿာမီ’’တိ အဂ္ဂဟေသိ, တတ္ထ ကမ္မံ အကရောန္တဿ ဝဍ္ဎတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ကေဝလံ အာဌပိတခေတ္တဿ န ဝဍ္ဎတိ။ ‘‘ယံ ဓနံ ဝဍ္ဎိ, တံ ဒေန္တဿ အဝဟာရကဿ ဝဍ္ဎိယာ အဒါနေ ပါရာဇိကံ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
နာမေနာတိ သပ္ပနာမေန ဝါ သာမိကေန ကတေန ဝါ။
֍ ဋီ ၁၁၆။ ရာဇဃရဿ အန္တောဝတ္ထုမှိ, ပရိက္ခိတ္တရာဇင်္ဂဏံ ဝါ အန္တောဝတ္ထု။ အပရိက္ခိတ္တေ ရာဇင်္ဂဏေ ဌိတဿ သကလနဂရံ ဌာနံ။ ဂေါဏဿ ‘‘အပရိက္ခိတ္တေ ဌိတဿ အက္ကန္တဋ္ဌာနမေဝ ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ခဏ္ဍဒွါရန္တိ အတ္တနာ ခဏ္ဍိတစ္ဆိဒ္ဒံ။ တတ္ထေဝ ဃာတေတီတိ ‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယာရမ္မဏတ္တာ ဝဓကစိတ္တဿ ပါစိတ္တိယံ ဟောတီတိ? န ဟောတိ။ ကသ္မာ? အဒိန္နာဒါနပယောဂတ္တာ။ တမ္ပိ ထေယျစိတ္တံ သင်္ခါရာရမ္မဏံဝ ဟောတိ။ ဣဓ တဒုဘယံ လဘတိ သဒ္ဓိံ ပုဗ္ဗဘာဂါပရဘာဂေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၁၈။ တဿုဒ္ဓါရေ သဗ္ဗေသံ ပါရာဇိကန္တိ ယဒိ ယော အာဏတ္တော အဝဿံ တံ ဘဏ္ဍံ ဟရတိ, အာဏတ္တိက္ခဏေ ဧဝ ပါရာဇိကံ။ ‘‘ဣဓ တိဏ္ဏံ ကသ္မာ ပါရာဇိကံ, နနု ‘တုမှေ, ဘန္တေ, တယော ဟရထာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ထုလ္လစ္စယံ, ဣတရေသဉ္စ ပဋိပါဋိယာ ဧကေကဿာဏတ္တတ္တာ ဧကေကေန စ ဒုက္ကဋေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ကထံ, ဧကော ကိရ မာသဂ္ဃနကံ ပရိဿာဝနံ ထေနေတွာ ဒေသေတွာ နိရုဿာဟော ဧဝ ဝါ ဟုတွာ ပုန မာသဂ္ဃနကံ သူစိံ တထေဝ ကတွာ ပုန မာသဂ္ဃနကန္တိ ဧဝံ သိယာတိ? န ဧဝံ, တံ ယထာ ဥပ္ပလထေနကော ယေန ဝတ္ထု ပူရတိ တာဝ သဥဿာဟတ္တာ ပါရာဇိကော အာသိ, ဧဝမိမေ သဥဿာဟာဝ န ဒေသယိံသု ဝါ’’တိ လိခိတံ, ပါဠိယံ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ သံဝိဒဟိတွာ ဂတေသု ဧကဿုဒ္ဓါရေ သဗ္ဗေသံ ပါရာဇိကံ ဝိနာ ဝိယ အာဏတ္တိယာ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ ‘‘တဿာယံ အတ္ထော’’တိ ဝတွာ ပစ္ဆာ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယေသု စ ဧကဘဏ္ဍဧကဋ္ဌာနာဒီသု စ သမ္ဗဟုလာ ဧကံ အာဏာပေန္တီတိ အာဏတ္တိမေဝ နိယမေတွာ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အာဏတ္တိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ ဝိယ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ‘‘‘ဧကဘဏ္ဍံ ဧကဋ္ဌာန’န္တိ စ ပါဌော ‘ဧကကုလဿ ဘဏ္ဍ’န္တိ ဝစနတော’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ * ၁၁၉-၁၂၀။ ဩစရကေ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ အဝဿံဟာရိယေ ဘဏ္ဍေ။ တံ သင်္ကေတန္တိ တဿ သင်္ကေတဿ။ အထ ဝါ တံ သင်္ကေတံ အတိက္ကမိတွာ ပစ္ဆာ ဝါ။ အပတွာ ပုရေ ဝါ။ ဧသ နယော တံ နိမိတ္တန္တိ ဧတ္ထာပိ။ အက္ခိနိခဏနာဒိကမ္မံ လဟုကံ ဣတ္တရကာလံ, တင်္ခဏေ ဧဝ ဘဏ္ဍံ အဝဟရိတုံ န သက္ကာ, ကိဉ္စိ ဘဏ္ဍံ ဒူရံ ဟောတိ, ကိဉ္စိ ဘာရိယံ, တံ ဂဟေတုံ ယာဝ ဂစ္ဆတိ ယာဝ ဥက္ခိပတိ, တာဝ နိမိတ္တဿ ပစ္ဆာ ဟောတိ။ သစေ တံ ဘဏ္ဍံ
အဓိဂတံ ဝိယ အာသန္နံ, လဟုကဉ္စ, သက္ကာ နိမိတ္တက္ခဏေ အဝဟရိတုံ, တမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ကိန္တိ? န, ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမ္ပိ ‘‘တတော ပဋ္ဌာယ တေနေဝ နိမိတ္တေန အဝဟရတီ’’တိ ဝုစ္စတိ အာရဒ္ဓတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ပုရေဘတ္တပယောဂေါ ဧသော’’တိ ဝါရော ပမာဏံ ဟောတိ, န စ တံ ပမာဏံ မဟာပဒုမတ္ထေရဝါဒဿ ပစ္ဆာ ဝုတ္တတ္တာ, န သင်္ကေတကမ္မံ ဝိယ နိမိတ္တကမ္မံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဟိ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ အတ္ထိ, ဣဓ နတ္ထိ, ဣဒမေဝ တေသံ နာနတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၂၁။ တဉ္စ အသမ္မောဟတ္ထန္တိ ဧကော ‘‘ပုရေဘတ္တာဒီသု ဝါ, အက္ခိနိခဏနာဒီနိ ဝါ ဒိသွာ ဂဏှာ’’တိ, ဧကော ဂဟေတဗ္ဗံ ဘဏ္ဍနိဿိတံ ကတွာ ‘‘ပုရေဘတ္တံ ဧဝံ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနံ ဘဏ္ဍံ ဂဏှာ’’တိ ဝဒတိ, ဧဝံဝိဓေသု အသမ္မောဟတ္ထံ ဧဝံဝိဓံ သင်္ကေတံ နိမိတ္တဉ္စ ဒဿေတုန္တိ စ, ယထာဓိပ္ပါယန္တိ ဒုတိယော တတိယဿ တတိယော စတုတ္ထဿာတိ ဧဝံ ပဋိပါဋိယာ စေ ဝဒန္တီတိ အတ္ထော။ သစေ ဒုတိယော စတုတ္ထဿ ဝဒေတိ, န ယထာဓိပ္ပါယောတိ စ။ ‘‘ပဋိဂ္ဂဟိတမတ္တေတိ အဝဿံ စေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ပုဗ္ဗေဝ ထုလ္လစ္စယ’’န္တိ စ လိခိတံ။ ပဋိဂ္ဂဏှကာနံ ဒုက္ကဋံ သဗ္ဗတ္ထောကာသာဘာဝတော န ဝုတ္တံ။ ပါရာဇိကာပဇ္ဇနေနေတံ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇိတွာ အာပဇ္ဇန္တိ ကိရ။ အတ္ထသာဓကာဏတ္တိစေတနာခဏေ ဧဝ ပါရာဇိကော ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တတ္ထ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယံ ကတရံ, ကတရံ ဖလဋ္ဌာနိယန္တိ ‘‘အတ္ထသာဓကစေတနာ နာမ မဂ္ဂါနန္တရဖလသဒိသာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဖလဋ္ဌာနိယာ စေတနာတိ သိဒ္ဓံ။ အာဏတ္တိ စေ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယာ သိယာ, စေတနာသဟဇတ္တာ န သမ္ဘဝတိ, တထာ ဘဏ္ဍဿ အဝဿံဟာရိတာ စ န သမ္ဘဝတိ။ အာဏတ္တိက္ခဏေ ဧဝ ဟိ တံ အဝဿံဟာရိတံ ဇာတန္တိ အဝဟာရကဿ ပဋိဂ္ဂဏှဉ္စေ, တမ္ပိ န သမ္ဘဝတိ အနာဂတတ္တာ။ စေတနာ စေ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယာ ဟောတိ, အာဏတ္တိအာဒီသု အညတရံ, ဘဏ္ဍဿ အဝဿံဟာရိတာ ဧဝ ဝါ ဖလဋ္ဌာနိယာ စေ, အတ္ထော န သမ္ဘဝတိ။ ပါရာဇိကာပတ္တိ ဧဝ ဟိ ဖလဋ္ဌာနိယာ ဘဝိတုမရဟတိ, န အညန္တိ ဧဝံ တာဝ ဣဓ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ သမ္ဘဝတိ စေတနာ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယာ, တဿာ ပါရာဇိကာပတ္တိဘာဝေါ ဖလဋ္ဌာနိယော။ ယထာ ကိံ? ယထာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ‘‘သဒ္ဓါယ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ သဒ္ဓါယ သဒ္ဒတ္ထေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ဧတ္ထ အညော သဒ္ဓေါ, အညော သဒ္ဓါယ သဒ္ဒတ္ထောတိ သိဒ္ဓံ, ယထာ စ ‘‘ဧကော အမောဟသင်္ခါတော ဓမ္မော သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ ဟေတုပစ္စယေန
ပစ္စယော အဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယဣန္ဒြိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧတ္ထ အမောဟော ဓမ္မော အညော, အညေ တဿ ဟေတုပစ္စယတာဒယောတိ သိဒ္ဓံ။ ယထာ စ ဝိနယပိဋကေ ယာနိ ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနိ, ဧဝံ ယထာသမ္ဘဝံ ‘‘သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, တေသံ အညာ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနတာ, အညော အာပတ္တိက္ခန္ဓဘာဝေါတိ သိဒ္ဓံ။ ဣမိနာ အာပတ္တိက္ခန္ဓနယေန အာပတ္တာဓိကရဏဿ ကတိ ဌာနာနီတိ? သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဌာနာနီတိ။ ကတိ ဝတ္ထူနီတိ? သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဝတ္ထူနီတိ။ ကတိ ဘူမိယောတိ? သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဘူမိယောတိ ဧဝမာဒယောပိ ဒဿေတဗ္ဗာ။ တထာ ဟိ တဿာ ဧဝံ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယာယ အတ္ထသာဓိကာယ စေတနာယ ယသ္မာ အညာ ပါရာဇိကာပတ္တိတာ အနတ္ထန္တရဘူတာ အာကာရဝိသေသသင်္ခါတာ ဖလဋ္ဌာနိယာ အတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘အတ္ထသာဓကစေတနာ နာမ မဂ္ဂါနန္တရဖလသဒိသာ’’တိ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ကေဝလံ ဓမ္မနိယာမတ္တံယေဝ ဥပမတ္တေန အာစရိယေန ဧဝံ ဝုတ္တန္တိပိ သမ္ဘဝတီတိ န တတ္ထ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ, ‘‘ဣဒံ သဗ္ဗံ ကေဝလံ တက္ကဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ အာစရိယော။
ဘူမဋ္ဌကထာဒိဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အာပတ္တိဘေဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂၂။ ‘‘ဝိဘင်္ဂနယဒဿနတော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တံ သမ္ပာဒေတုံ ‘‘ဣဒါနိ တတ္ထ တတ္ထာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အင်္ဂဝတ္ထုဘေဒေန စာတိ အဝဟာရင်္ဂဇာနနဘေဒေန ဝတ္ထုဿ ဟရိတဗ္ဗဘဏ္ဍဿ ဂရုကလဟုကဘာဝဘေဒေနာတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ အင်္ဂဉ္စ ဝတ္ထုဘေဒေန အာပတ္တိဘေဒဉ္စ ဒဿေန္တောတိ အတ္ထော။ အတိရေကမာသကော ဦနပဉ္စမာသကောတိ ဧတ္ထ ဝါ-သဒ္ဒေါ န ဝုတ္တော, တီဟိပိ ဧကော ဧဝ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝုတ္တောတိ။ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌကံ နာမ အရညပါလကာဒိနာ န ကေနစိ မမာယိတံ။ ဆဍ္ဍိတံ နာမ အနတ္ထိကဘာဝေန အတိရေကမတ္တာဒိနာ သာမိကေန ဆဍ္ဍိတံ။ နဋ္ဌံ ပရိယေသိတွာ ဆိန္နာလယတ္တာ ဆိန္နမူလကံ။ အဿာမိကဝတ္ထူတိ အစ္ဆိန္နမူလကမ္ပိ ယဿ သာမိကော ကောစိ နော ဟောတိ, နိရပေက္ခာ ဝါ ပရိစ္စဇန္တိ, ယံ ဝါ ပရိစ္စတ္တံ ဒေဝတာဒီနံ, ဣဒံ သဗ္ဗံ အဿာမိကဝတ္ထု နာမ။ ဒေဝတာဒီနံ ဝါ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနံ ဝါ ပရိစ္စတ္တံ
ပရေဟိ စေ အာရက္ခကေဟိ ပရိဂ္ဂဟိတံ, ပရပရိဂ္ဂဟိတမေဝ။ တထာရူပေ ဟိ အဒိန္နာဒါနေ ရာဇာနော စောရံ ဂဟေတွာ ဟနနာဒိကံ ကရေယျုံ, အနာရက္ခကေ ပန အာဝါသေ, အဘိက္ခုကေ အနာရာမိကာဒိကေ စ ယံ ဗုဒ္ဓဓမ္မဿ သန္တကံ, တံ ‘‘အာဂတာဂတေဟိ ဘိက္ခူဟိ ရက္ခိတဗ္ဗံ ဂေါပေတဗ္ဗံ မမာယိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော အဘိက္ခုကာဝါသသံဃသန္တကံ ဝိယ ပရပရိဂ္ဂဟိတသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ ဆာယာ ဒိဿတိ။ ဣဿရော ဟိ ယော ကောစိ ဘိက္ခု တာဒိသေ ပရိက္ခာရေ စောရေဟိပိ ဂယှမာနေ ဝါရေတုံ ပဋိဗလော စေ, ဗလက္ကာရေန အစ္ဆိန္ဒိတွာ ယထာဌာနေ ဌပေတုန္တိ။ အပရိဂ္ဂဟိတေ ပရသန္တကသညိဿ ဆသု အာကာရေသု ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ အနာပတ္တိ ဝိယ ဒိဿတိ, ‘‘ယံ ပရပရိဂ္ဂဟိတဉ္စ ဟောတီ’’တိ အင်္ဂဘာဝေါ ကိဉ္စာပိ ဒိဿတိ, ပရသန္တကေ တထာ ပဋိပန္နကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အတ္တနော သန္တကံ စောရေဟိ ဟဋံ, စောရပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ ပရပရိဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ, တသ္မာ ပရော စေတံ ထေယျစိတ္တော ဂဏှတိ, ပါရာဇိကံ။ သာမိကော ဧဝ စေ ဂဏှတိ, န ပါရာဇိကံ, ယသ္မာ စောဒေတွာ, အစ္ဆိန္ဒိတွာ စ သော ‘‘မမ သန္တကံ ဂဏှာမီ’’တိ ဂဟေတုံ လဘတိ။ ပဌမံ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ စေ ပစ္ဆာ ထေယျစိတ္တော ဂဏှတိ, ဧသ နယော။ သာမိကေန ဓုရံ နိက္ခိတ္တကာလေ သော စေ စောရော ကာလံ ကရောတိ, အညော ထေယျစိတ္တေန ဂဏှတိ, န ပါရာဇိကော။ အနိက္ခိတ္တကာလေ ဧဝ စေ ကာလံ ကရောတိ, တံ ထေယျစိတ္တေန ဂဏှန္တဿ ဘိက္ခုနော ပါရာဇိကံ မူလဘိက္ခုဿ သန္တကဘာဝေ ဌိတတ္တာ။ စောရဘိက္ခုမှိ မတေ ‘‘မတကပရိက္ခာရ’’န္တိ သံဃော ဝိဘဇိတွာ စေ တံ ဂဏှတိ, မူလသာမိကော ‘‘မမ သန္တကမိဒ’’န္တိ ဂဟေတုံ လဘတိ။
ဧတ္ထာဟ – ဘူမဋ္ဌာဒိနိမိတ္တကမ္မပရိယောသာနာ ဧဝ အဝဟာရဘေဒါ, ဥဒါဟု အညေပိ သန္တီတိ။ ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ အညေပိ သန္တိ, တေပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ န ဟိ ဘဂဝါ သာဝသေသံ ပါရာဇိကံ ပညပေတိ။ နော စေ သန္တိ, ယေ ဣမေ တုလာကူဋကံသကူဋမာနကူဋဥက္ကောဋနဝဉ္စနနိကတိသာစိယောဂဝိပရာမောသအာလောပသာဟသာကာရာ စ သုတ္တင်္ဂေသု သန္ဒိဿမာနာ, တေ ဣဓ အာဂတေသု ဧတ္ထ သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တီတိ စ လက္ခဏတော ဝါ တေသံ သမောဓာနဂတဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? ဝုစ္စတေ – လက္ခဏတော သိဒ္ဓေါဝ။ ကထံ? ‘‘ပဉ္စဟိ အာကာရေဟီ’’တိအာဒိနာ နယေန အင်္ဂဝတ္ထုဘေဒေန။ အာပတ္တိဘေဒေါ ဟိ ပါဠိယံ (ပါရာ။ ၁၂၈-၁၃၀) ဝုတ္တော ဧဝ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘ကူဋမာနကူဋကဟာပဏာဒီဟိ ဝါ ဝဉ္စေတွာ ဂဏှတိ, တဿေဝံ ဂဏှတော အဝဟာရော
ထေယျာဝဟာရော’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၃၈၊ ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဒုတိယပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) အာဂတတ္တာ တုလာကူဋဂဟဏာဒယော ထေယျာဝဟာရေ သမောဓာနံ ဂတာတိ သိဒ္ဓံ။ ဝိပရာမောသအာလောပသာဟသာကာရာ စ အဋ္ဌကထာယာဂတေ ပသယှာဝဟာရေ သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣမံယေဝ ဝါ ပသယှာဝဟာရံ ဒဿေတုံ ‘‘ဂါမဋ္ဌံ အရညဋ္ဌ’’န္တိ မာတိကံ နိက္ခိပိတွာ ‘‘ဂါမဋ္ဌံ နာမ ဘဏ္ဍံ စတူဟိ ဌာနေဟိ နိက္ခိတ္တံ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝိဘာဂေါ ဝုတ္တော။ တေနေဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဂဟဏာကာရဘေဒသန္ဒဿနတ္ထံ ဝိသုံ ကတံ။ န ဟိ ဘူမိတလာဒီဟိ ဂါမာရညဋ္ဌံ ယံ ကိဉ္စီတိ။ တတ္ထ ယံ တုလာကူဋံ, တံ ရူပကူဋင်္ဂဂဟဏပဋိစ္ဆန္နကူဋဝသေန စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဝေဟာသဋ္ဌေ သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ။ ဟဒယဘေဒသိခါဘေဒရဇ္ဇုဘေဒဝသေန တိဝိဓေ မာနကူဋေ ‘‘သွာယံ ဟဒယဘေဒေါ မရိယာဒံ ဆိန္ဒတီ’’တိ ဧတ္ထ သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ။ ဟဒယဘေဒေါ ဟိ သပ္ပိတေလာဒိမိနနကာလေ လဗ္ဘတိ။ ‘‘ဖန္ဒာပေတိ အတ္တနော ဘာဇနဂတံ ကရောတီ’’တိ ဧတ္ထ သိခါဘေဒေါပိ လဗ္ဘတိ။ သော ‘‘တိလတဏ္ဍုလာဒိမိနနကာလေ လဗ္ဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ခေတ္တမိနနကာလေ ရဇ္ဇုဘေဒေါ သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ။ ‘‘ဓမ္မံ စရန္တော သာမိကံ ပရာဇေတီ’’တိ ဧတ္ထ ဥက္ကောဋနံ သမောဓာနံ ဂစ္ဆတီတိ တေ စ တထာ ဝဉ္စနနိကတိယောပိ။
အာပတ္တိဘေဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အနာပတ္တိဘေဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၃၁။ န စ ဂဟိတေ အတ္တမနော ဟောတိ, တဿ သန္တကံ ဝိဿာသဂါဟေန ဂဟိတမ္ပိ ပုန ဒါတဗ္ဗန္တိ ဣဒံ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ သဟာယကာ ဟောန္တိ။ ဧကော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ…ပေ… အနာပတ္တိ, ဘိက္ခု, ဝိဿာသဂ္ဂါဟေ’’တိ (ပါရာ။ ၁၄၆) ဣမိနာ အသမေန္တံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘သော ဇာနိတွာ တံ စောဒေသိ အဿမဏောသိ တွ’’န္တိ ဝစနေန အနတ္တမနတာ ဒီပိတာ။ ပုန ‘‘အနာပတ္တိ, ဘိက္ခု, ဝိဿာသဂ္ဂါဟေ’’တိ ဝစနေန အတ္တမနတာယပိ သတိ ဝိဿာသဂ္ဂါဟော ရုဟတီတိ ဒီပိတန္တိ စေ? တံ န, အညထာ ဂဟေတဗ္ဗတ္ထတော။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ပါရာဇိကာပတ္တိယာ အနာပတ္တိ ဝိဿာသသညာယ ဂါဟေ သတိ, သောပိ ဘိက္ခု သဟာယကတ္တာ န ကုဒ္ဓေါ စောဒေသိ, ပိယော ဧဝ သမာနော ‘‘ကစ္စိ အဿမဏောသိ တွံ, ဂစ္ဆ, ဝိနိစ္ဆယံ
ကတွာ သုဒ္ဓန္တေ တိဋ္ဌာဟီ’’တိ စောဒေသိ။ သစေပိ သော ကုဒ္ဓေါ ဧဝ စောဒေယျ, ‘‘အနာပတ္တီ’’တိ ဣဒံ ကေဝလံ ပါရာဇိကာဘာဝံ ဒီပေတိ, န ဝိဿာသဂ္ဂါဟသိဒ္ဓံ။ ယော ပန ပရိသမဇ္ဈေ လဇ္ဇာယ အဓိဝါသေတိ, န ကိဉ္စိ ဝဒတီတိ အတ္ထော။ ‘‘ပုနဝတ္တုကာမတာဓိပ္ပါယေ ပန သောပိ ပစ္စာဟရာပေတုံ လဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သစေ စောရော ပသယှ ဂဟေတုကာမောပိ ‘‘အဓိဝါသေထ, ဘန္တေ, ဣဓ မေ စီဝရာနီ’’တိ ဝတွာ စီဝရာနိ ထေရေန ဒိန္နာနိ, အဒိန္နာနိ ဝါ သယံ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆတိ, ထေရော ပုန ပက္ခံ လဘိတွာ စောဒေတုံ လဘတိ, ပုဗ္ဗေ အဓိဝါသနာ အဓိဝါသနသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ ဘယေန တုဏှီဘူတတ္တာ, ‘‘ယံ စီဝရံ ဣဓ သာမိကော ပစ္စာဟရာပေတုံ လဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သာမိကဿ ပါကတိကံ ကာတဗ္ဗံ, ‘‘ဣဒံ ကိရ ဝတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သစေ သံဃဿ သန္တကံ ကေနစိ ဘိက္ခုနာ ဂဟိတံ, တဿ တေန သံဃဿ ဝါ ဓမ္မဿ ဝါ ဥပကာရိတာ အတ္ထိ, ဂဟိတပ္ပမာဏံ အပလောကေတွာ ဒါတဗ္ဗံ။ ‘‘သော တေန ယထာဂဟိတံ ပါကတိကံ ကတွာ အနဏော ဟောတိ, ဂိလာနာဒီနမ္ပိ ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တံ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကန္တိ ဧကဘဏ္ဍံ ဧဝ။ ‘‘ဘာရိယဉှိဒံ တွမ္ပိ ဧကပဿံ ဂဏှ, အဟမ္ပိ ဧကပဿံ ဂဏှာမီတိ သံဝိဒဟိတွာ ဥဘယေသံ ပယောဂေန ဌာနာစာဝနေ ကတေ ကာယဝါစာစိတ္တေဟိ ဟောတိ။ အညထာ ‘သာဟတ္ထိကံ ဝါ အာဏတ္တိကဿ အင်္ဂံ န ဟောတိ, အာဏတ္တိကံ ဝါ သာဟတ္ထိကဿာ’တိ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈတီ’’တိ လိခိတံ။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပန ‘‘န ကေဝလံ ဘာရိယေ ဧဝ ဝတ္ထုမှိ အယံ နယော လဗ္ဘတိ, ပဉ္စမာသကမတ္တမ္ပိ ဒွေ စေ ဇနာ သံဝိဒဟိတွာ ဂဏှန္တိ, ဒွိန္နမ္ပိ ပါဋေက္ကံ, သာဟတ္ထိကံ နာမ တံ ကမ္မံ, သာဟတ္ထိကပယောဂတ္တာ ဧကသ္မိံယေဝ ဘဏ္ဍေ, တသ္မာ ‘သာဟတ္ထိကံ အာဏတ္တိကဿ အင်္ဂံ န ဟောတီ’တိ ဝစနမိမံ နယံ န ပဋိဗာဟတိ။ ‘သာဟတ္ထိကဝတ္ထုအင်္ဂန္တိ သာဟတ္ထိကဿ ဝတ္ထုဿ အင်္ဂံ န ဟောတီ’တိ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန ပယောဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တတ္တာ ယုဇ္ဇတီ’’တိ အာဟ ကိရ, တံ အယုတ္တံ ကာယဝစီကမ္မန္တိ ဝစနာဘာဝါ, တသ္မာ သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကေသု ပယောဂေသု အညတရေန ဝါယမာပတ္တိ
သမုဋ္ဌာတိ, တထာပိ တုရိတတုရိတာ ဟုတွာ ဝိလောပနာဒီသု ဂဟဏဂါဟာပနဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ယထာ ကာလေန အတ္တနော ကာလေန ပရဿ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘ သီဃံ သီဃံ ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ တိကမာတိကာ ၂၁) ဝုတ္တာ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
တတ္ထပိ ယေ အနုတ္တရာဒယော ဧကန္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဝိညာဏဉ္စာယတနာဒယော ဧကန္တအဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, ဣတရေ အနိယတာရမ္မဏတ္တာ ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, န ဧကက္ခဏေ ဥဘယာရမ္မဏတ္တာ။ အယံ ပန အာပတ္တိ ယထာဝုတ္တနယေန သာဟတ္ထိကာ အာဏတ္တိကာပိ ဟောတိယေဝ, တသ္မာ အနိဒဿနမေတန္တိ အယုတ္တံ။ ‘‘ယထာ အနိယတာရမ္မဏတ္တာ ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’တိ ဝုတ္တာ, တထာ အနိယတပယောဂတ္တာ အယမ္ပိ အာပတ္တိ ‘သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကာ’တိ ဝုတ္တာတိ နိဒဿနမေဝေတ’’န္တိ ဧကစ္စေ အာစရိယာ အာဟု။ ‘‘ဣမေ ပနာစရိယာ ဥဘိန္နံ ဧကတော အာရမ္မဏကရဏံ နတ္ထိ။ အတ္ထိ စေ, ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ’တိအာဒိနာ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၂၁။၁ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတိက) ပဋ္ဌာနပါဌေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ သညာယ အာဟံသု, တေသံ မတေန ‘သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’တိ ဝစနံ နိရတ္ထကံ သိယာ, န စ နိရတ္ထကံ, တသ္မာ အတ္ထေဝ ဧကတော အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော ဓမ္မော။ ပုန ‘အယံ သော’တိ နိယမေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဓမ္မာ ဝိယ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာဘာဝတော န ဥဒ္ဓဋော သိယာ။ တတ္ထ အနုဒ္ဓဋတ္တာ ဧဝ ဓမ္မသင်္ဂဟဋ္ဌကထာယံ ဥဘိန္နမ္ပိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဓမ္မာနံ ဧကတော အာရမ္မဏကရဏဓမ္မဝသေန ‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’တိ အဝတွာ ‘ကာလေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ပဝတ္တိယံ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏ’န္တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တနယောဝ သာရောတိ နော တက္ကော’’တိ အာစရိယော။ တတ္ထ ‘‘ကာယဝစီကမ္မ’’န္တိ အဝစနံ ပနဿ သာဟတ္ထိကပယောဂတ္တာ ဧကပယောဂဿ အနေကကမ္မတ္တာဝ, ယဒိ ဘဝေယျ, မနောကမ္မမ္ပိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ, ယထာ တတ္ထ မနောကမ္မံ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ အဗ္ဗောဟာရိကံ ဇာတံ, ဧဝံ တသ္မိံ သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကေ ဝစီကမ္မံ အဗ္ဗောဟာရိကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တံ ပန ကေဝလံ ကာယကမ္မဿ ဥပနိဿယံ ဇာတံ, စိတ္တံ ဝိယ တတ္ထ အင်္ဂမေဝ ဇာတံ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘သာဟတ္ထိကပယောဂတ္တာ’’တိ, ‘‘အင်္ဂဘာဝမတ္တမေဝ ဟိ သန္ဓာယ ‘သာဟတ္ထိကာဏတ္တိက’န္တိ ဝုတ္တန္တိ နော တက္ကော’’တိ စ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ကာယဝါစာ သမုဋ္ဌာနာ, ယဿာ အာပတ္တိယာ သိယုံ၊
တတ္ထ ကမ္မံ န တံ စိတ္တံ, ကမ္မံ နဿတိ ခီယတိ။
ကိရိယာကိရိယာဒိကံ ယဉ္စ, ကမ္မာကမ္မာဒိကံ ဘဝေ၊
န ယုတ္တံ တံ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ, ကမ္မမေကံဝ ယုဇ္ဇတိ။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၃၂။ အနာပတ္တိ, ဘိက္ခု, စိတ္တုပ္ပါဒေတိ ဧတ္ထ ကေဝလံ စိတ္တံ, တဿေဝ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာပတ္တီဟိ အနာပတ္တီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာဟ – ဥပနိက္ခိတ္တသာဒိယနာဒီသု, သဗ္ဗေသု စ အကိရိယသိက္ခာပဒေသု န ကာယင်္ဂစောပနံ ဝါ ဝါစင်္ဂစောပနံ ဝါ, အပိစာပတ္တိ, ကသ္မာ ဣမသ္မိံယေဝ သိက္ခာပဒေ အနာပတ္တိ, န သဗ္ဗာပတ္တီဟီတိ? န, ကသ္မာ။
ကတ္တဗ္ဗာ သာဓိကံ သိက္ခာ, ဝိညတ္တိံ ကာယဝါစိကံ၊
အကတွာ ကာယဝါစာဟိ, အဝိညတ္တီဟိ တံ ဖုသေ။
န လေသဘာဝတ္တာ။ သပ္ပါယေ အာရမ္မဏေ အဋ္ဌတွာ ပဋိလဒ္ဓါသေဝနံ ဟုတွာ တတော ပရံ သုဋ္ဌု ဓာဝတီတိ သန္ဓာဝတိ။ တတော အဘိဇ္ဈာယ သဟဂတံ, ဗျာပါဒသဟဂတံ ဝါ ဟုတွာ ဝိသေသတော ဓာဝတီတိ ဝိဓာဝတိ။
֍ ဋီ ၁၃၇။ ဝဏံ ကတွာ ဂဟေတုန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန အနာပတ္တိ, ဣတ္ထိရူပဿ နာမ ယတ္ထ အာမသန္တဿ ဒုက္ကဋန္တိ ကေစိ။ ‘‘ကာယပဋိဗဒ္ဓဂ္ဂဟဏံ ယုတ္တံ, တံ သန္ဓာယ ဝဋ္ဋတီတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဥဘယံ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ကုသသင်္ကာမနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၃၈။ မဟာပစ္စရိယာဒီသု ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ပဒုဒ္ဓါရေနေဝ ကာရေတဗ္ဗော’’တိ, တံ သုဝုတ္တံ။ ကိန္တု တဿ ပရိကပ္ပါဝဟာရကမတ္တံ န ဒိဿတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ ဥဒ္ဓါရေ ဝါယံ အာပန္နော, တသ္မာ ဒိသွာ ဂစ္ဆန္တော ‘‘ပဒုဒ္ဓါရေနေဝ ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ဣဒံ တတ္ထ ဒုဝုတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကထံ? ‘‘သာဋကတ္ထိကော သာဋကပသိဗ္ဗကမေဝ ဂဟေတွာ ဗဟိ နိက္ခမိတွာ သာဋကဘာဝံ ဉတွာ ‘ပစ္ဆာ ဂဏှိဿာမီ’တိ ဧဝံ ပရိကပ္ပေတွာ ဂဏှတိ, န ဥဒ္ဓါရေ ဧဝါပဇ္ဇတိ။ ယဒါ ဗဟိ
ဌတွာ ‘သာဋကော အယ’န္တိ ဒိသွာ ဂစ္ဆတိ, တဒါ ပဒုဒ္ဓါရေနေဝ ကာရေတဗ္ဗော’’တိ န ဝုတ္တမေတံ, ကိန္တု ကိဉ္စာပိ ပရိကပ္ပေါ ဒိဿတိ, ပုဗ္ဗဘာဂေ အဝဟာရက္ခဏေ န ဒိဿတီတိ န သော ပရိကပ္ပါဝဟာရော, အယမတ္ထော မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တောဝ, တသ္မာ ‘‘ဉာယမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကမ္မန္တသာလာ နာမ ကဿကာနံ ဝနစ္ဆေဒကာနံ ဂေဟာနိ။ အယံ တာဝါတိ သစေ ဥပစာရသီမန္တိအာဒိ ယာဝ ထေရဝါဒေါ မဟာအဋ္ဌကထာနယော, တတ္ထ ကေစိ ပနာတိအာဒိ န ဂဟေတဗ္ဗံ ထေရဝါဒတ္တာ ယုတ္တိအဘာဝတော, န ဟိ သာဟတ္ထိကေ ဧဝံဝိဓာ အတ္ထသာဓကစေတနာ ဟောတိ။ အာဏတ္တိကေ ဧဝ အတ္ထသာဓကစေတနာ။ ‘‘သေသံ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တေနတ္ထေန သမေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ကုသသင်္ကာမနကရဏေ သစေ ပရော ‘‘နာယံ မမ သန္တကော’’တိ ဇာနာတိ, ဣတရဿ ဟတ္ထတော မုတ္တမတ္တေ ပါရာဇိကာပတ္တိ ခီလသင်္ကာမနေ ဝိယ။ ‘‘အတ္တနော သန္တကံ သစေ ဇာနာတိ, န ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ ပဉ္စကာနိ သင်္ကရာနိ ဟောန္တီတိ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၁၄၀။ ပရာနုဒ္ဒယတာယာတိ ဧတ္ထ ပရာနုဒ္ဒယတာယ ကောဋိပ္ပတ္တေန ဘဂဝတာ ကသ္မာ ‘‘အနာပတ္တိ ပေတပရိဂ္ဂဟေ တိရစ္ဆာနဂတပရိဂ္ဂဟေ’’တိ (ပါရာ။ ၁၃၁) ဝုတ္တန္တိ စေ? ပရာနုဒ္ဒယတာယ ဧဝ။ ယဿ ဟိ ပရိက္ခာရဿ အာဒါနေ ရာဇာနော စောရံ ဂဟေတွာ န ဟနနာဒီနိ ကရေယျုံ, တသ္မိမ္ပိ နာမ သမဏော ဂေါတမော ပါရာဇိကံ ပညပေတွာ ဘိက္ခုံ အဘိက္ခုံ ကရောတီတိ မဟာဇနော ဘဂဝတိ ပသာဒညထတ္တံ အာပဇ္ဇိတွာ အပါယုပဂေါ ဟောတိ။ အပေတပရိဂ္ဂဟိတာ ရုက္ခာဒီ စ ဒုလ္လဘာ, န စ သက္ကာ ဉာတုန္တိ ရုက္ခာဒီဟိ ပါပဘီရုကော ဥပါသကဇနော ပဋိမာဃရစေတိယဗောဓိဃရဝိဟာရာဒီနိ အကတွာ မဟတော ပုညက္ခန္ဓတော ပရိဟာယေယျ။ ‘‘ရုက္ခမူလသေနာသနံ ပံသုကူလစီဝရံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၂၈) ဝုတ္တနိဿယာ စ အနိဿယာ ဟောန္တိ။ ပရပရိဂ္ဂဟိတသညိနော ဟိ ဘိက္ခူ ရုက္ခမူလပံသုကူလာနိ န သာဒိယိဿန္တီတိ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ န သမ္ဘဝေယျုံ, သပ္ပဒဋ္ဌကာလေ ဆာရိကတ္ထာယ ရုက္ခံ အဂ္ဂဟေတွာ မရဏံ ဝါ နိဂစ္ဆေယျုံ, အစ္ဆိန္နစီဝရာဒိကာလေ သာခါဘင်္ဂါဒိံ အဂ္ဂဟေတွာ နဂ္ဂါ ဟုတွာ တိတ္ထိယလဒ္ဓိမေဝ သုလဒ္ဓိ ဝိယ ဒီပေန္တာ ဝိစရေယျုံ, တတော တိတ္ထိယေသွေဝ လောကော ပသီဒိတွာ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏံ ပတွာ သံသာရခါဏုကော ဘဝေယျ, တသ္မာ ဘဂဝါ
ပရာနုဒ္ဒယတာယ ဧဝ ‘‘အနာပတ္တိ ပေတပရိဂ္ဂဟေ’’တိအာဒိမာဟာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၁၄၁။ အပရမ္ပိ ဘာဂံ ဒေဟီတိ ‘‘ဂဟိတံ ဝိညတ္တိသဒိသတ္တာ နေဝ ဘဏ္ဍဒေယျံ န ပါရာဇိက’’န္တိ လိခိတံ, ဣဒံ ပကတိဇနေ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘သစေ ပန သာမိကော ဝါ တေန အာဏတ္တော ဝါ ‘အပရဿ သဟာယဘိက္ခုဿ ဘာဂံ ဧသ ဂဏှာတိ ယာစတိ ဝါ’တိ ယံ အပရဘာဂံ ဒေတိ, တံ ဘဏ္ဍဒေယျ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
֍ * ၁၄၈-၉။ ခါဒန္တဿ ဘဏ္ဍဒေယျန္တိ စောရဿ ဝါ သာမိကဿ ဝါ သမ္ပတ္တဿ ဒိန္နံ သုဒိန္နမေဝ ကိရ။ အဝိသေသေနာတိ ‘‘ဥဿာဟဂတာနံ ဝါ’’တိ အဝတွာ ဝုတ္တံ, န ဟိ ကတိပယာနံ အနုဿာဟတာယ သံဃိကမသံဃိကံ ဟောတိ။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘ယဒိ သဥဿာဟာဝ ဂစ္ဆန္တိ, ထေယျစိတ္တေန ပရိဘုဉ္ဇတော အဝဟာရော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တဒုဘယမေကံ။ ဆဍ္ဍိတဝိဟာရေ ဥပစာရသီမာယ ပမာဏံ ဇာနိတုံ န သက္ကာ, အယံ ပန ဘိက္ခု ဥပစာရသီမာယ ဗဟိ ဌတွာ ဃဏ္ဋိပဟရဏာဒိံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ ခါဒတိ, တေန ဧဝံ ခါဒိတံ သုခါဒိတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ဣတရဝိဟာရေ တတ္ထ ဒိတ္တဝိဓိနာဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သုခါဒိတံ အန္တောဝိဟာရတ္တာ’’တိ လိခိတံ, အာဂတာနာဂတာနံ သန္တကတ္တာတိ ‘‘စာတုဒ္ဒိသဿ သံဃဿ ဒေမီ’’တိ ဒိန္နတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ အဝတွာ ‘‘သံဃဿ ဒေမီ’’တိ ဒိန္နမ္ပိ တာဒိသမေဝ။ တထာ ဟိ ဗဟိ ဌိတော လာဘံ န လဘတိ ဘဂဝတော ဝစနေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၁၅၃။ ‘‘မတသူကရော’’တိ ဝစနတော တမေဝ ဇီဝန္တံ ဘဏ္ဍဒေယျန္တိ ကတွာ ဒါတုံ န လဘတိ။ ဝဇ္ဈံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ မဒ္ဒန္တော ဂစ္ဆတိ, ဘဏ္ဍဒေယျန္တိ ဧတ္ထ ကိတ္တကံ ဘဏ္ဍဒေယျံ, န ဟိ သက္ကာ ‘‘ဧတ္တကာ သူကရာ မဒ္ဒိတွာ ဂတာ ဂမိဿန္တီ’’တိ ဇာနိတုန္တိ? ယတ္တကေ သာမိကာနံ ဒိန္နေ တေ ‘‘ဒိန္နံ မမ ဘဏ္ဍ’’န္တိ တုဿန္တိ, တတ္တကံ ဒါတဗ္ဗံ။ နော စေ တုဿန္တိ, အတိက္ကန္တသူကရမူလံ ဒတွာ ကိံ ဩပါတော ခဏိတွာ ဒါတဗ္ဗောတိ? န ဒါတဗ္ဗော။ အထ ကိံ စောဒိယမာနဿ ဥဘိန္နံ ဓုရနိက္ခေပေန ပါရာဇိကံ ဟောတီတိ? န ဟောတိ, ကေဝလံ ကပ္ပိယပရိက္ခာရံ ဒတွာ တောသေတဗ္ဗောဝ သာမိကော, ဧသေဝ နယော အညေသုပိ ဧဝရူပေသူတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ‘‘တဒဟေဝ ဝါ ဒုတိယဒိဝသေ ဝါ မဒ္ဒန္တော ဂစ္ဆတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂုမ္ဗေ ခိပတိ,
ဘဏ္ဍဒေယျမေဝါတိ အဝဿံ ပဝိသနကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ ပရစက္ကာဒိဘယံ အာဂတံ။ မူလဝတ္ထုစ္ဆေဒန္တိ ‘‘သဗ္ဗသေနာသနံ ဧတေ ဣဿရာ’’တိ ဝစနတော ဣတရေ အနိဿရာတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။
֍ ဋီ ၁၅၆။ အာရာမရက္ခကာတိ ဝိဿဋ္ဌဝသေန ဂဟေတဗ္ဗံ။ အဓိပ္ပါယံ ဉတွာတိ ဧတ္ထ ယဿ ဒါနံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တံ ဘိက္ခုံ, ဘာဂံ ဝါ သာမိကာ န ရက္ခန္တိ န ဒဏ္ဍေန္တိ, တဿ ဒါနံ အပ္ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဣဓ သန္နိဋ္ဌာနံ။ တမ္ပိ ‘‘န ဝဋ္ဋတိ သံဃိကေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အယမေဝ ဘိက္ခု ဣဿရောတိ ယတ္ထ သော ဣစ္ဆတိ, တတ္ထ အတ္တဉာတဟေတုံ လဘတိ ကိရ အတ္ထော။ အပိစ ‘‘ဒဟရော’’တိ ဝဒန္တိ။ သဝတ္ထုကန္တိ သဟ ဘူမိယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဂရုဘဏ္ဍံ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘တိဏမတ္တံ ပန န ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ ကိန္တု ဂရုဘဏ္ဍန္တိ စေ, အရက္ခိယအဂေါပိယဋ္ဌာနေ, ဝိနဿနကဘာဝေ စ ဌိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကပ္ပိယေပိ စာတိ ဝတွာ, အဝတွာ ဝါ ဂဟဏယုတ္တေ မာတာဒိသန္တကေပိ ထေယျစိတ္တုပ္ပါဒေန။ ဣဒံ ပန သိက္ခာပဒံ ‘‘ရာဇာပိမေသံ အဘိပ္ပသန္နော’’တိ (ပါရာ။ ၈၆) ဝစနတော လာဘဂ္ဂမဟတ္တံ, ဝေပုလ္လမဟတ္တဉ္စ ပတ္တကာလေ ပညတ္တန္တိ သိဒ္ဓံ။
ဒုတိယပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယပါရာဇိကံ
ပဌမပညတ္တိနိဒါနဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၆၂။ တီဟိ သုဒ္ဓေနာတိ ဧတ္ထ တီဟီတိ နိဿက္ကဝစနံ ဝါ ဟောတိ, ကရဏဝစနံ ဝါ။ နိဿက္ကပက္ခေ ကာယဝစီမနောဒွါရေဟိ သုဒ္ဓေန။ တထာ ဒုစ္စရိတမလေဟိ ဝိသမေဟိ ပပဉ္စေဟီတိအာဒိနာ နယေန သဗ္ဗကိလေသတ္တိကေဟိ ဗောဓိမဏ္ဍေ ဧဝ သုဒ္ဓေနာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကရဏပက္ခေ တီဟီတိ ကာယဝစီမနောဒွါရေဟိ သုဒ္ဓေန။ တထာ တီဟိ သုစရိတေဟိ, တီဟိ ဝိမောက္ခေဟိ, တီဟိ ဘာဝနာဟိ, တီဟိ သီလသမာဓိပညာဟိ သုဒ္ဓေနာတိ သဗ္ဗဂုဏတ္တိကေဟိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဝိဘာဝိတန္တိ ဒေသနာယ ဝိတ္ထာရိတံ, ဝိဘူတံ ဝါ ကတံ ဝိဟိတံ, ပညတ္တံ ဝါ ဟောတိ။ သံဝဏ္ဏနာတိ ဝတ္တမာနသမီပေ ဝတ္တမာနဝစနံ။
န ကေဝလံ ရာဇဂဟမေဝ, ဣဒမ္ပိ နဂရံ။ သပရိစ္ဆေဒန္တိ သပရိယန္တန္တိ အတ္ထော။ သပရိက္ခေပန္တိ ဧကေ။ ‘‘ဟံသဝဋ္ဋကစ္ဆဒနေနာတိ ဟံသပရိက္ခေပသဏ္ဌာနေနာ’’တိ လိခိတံ။ ကာယဝိစ္ဆိန္ဒနိယကထန္တိ အတ္တနော အတ္တဘာဝေ, ပရဿ ဝါ အတ္တဘာဝေ ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနကရံ ဝိစ္ဆိန္ဒနကရံ ဓမ္မကထံ ကထေတိ။ အသုဘာ စေဝ သုဘာကာရဝိရဟိတတ္တာ။ အသုစိနော စ ဒေါသနိဿန္ဒနပဘဝတ္တာ။ ပဋိကူလာ စ ဇိဂုစ္ဆနီယတ္တာ ပိတ္တသေမှာဒီသု အာသယတော။ အသုဘာယ ဝဏ္ဏန္တိ အသုဘာကာရဿ, အသုဘကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝါ ဝိတ္ထာရံ ဘာသတိ။ သာမိအတ္ထေ ဟေတံ သမ္ပဒါနဝစနံ။ အသုဘန္တိ အသုဘနိမိတ္တဿ အာဝိဘာဝါယ ပစ္စုပဋ္ဌာနာယ ဝိတ္ထာရကထာသင်္ခါတံ ဝဏ္ဏံ ဘာသဘီတိ အတ္ထော။ တေသံယေဝ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနာနံ ဒသဟိ လက္ခဏေဟိ သမ္ပန္နံ ကိလေသစောရေဟိ အနဘိဘဝနီယတ္တာ ဈာနစိတ္တံ မဉ္ဇူသံ နာမ။
တတြိမာနီတိ ဧတ္ထာယံ ပိဏ္ဍတ္ထော – ယသ္မိံ ဝါရေ ပဌမံ ဈာနံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ သကလမ္ပိ ဇဝနဝါရံ အနုလောမပရိကမ္မဥပစာရဂေါတြဘုအပ္ပနာပ္ပဘေဒံ ဧကတ္တနယေန ‘‘ပဌမံ ဈာန’’န္တိ ဂဟေတွာ တဿ ပဌမဇ္ဈာနဿ အပ္ပနာပဋိပါဒိကာယ ခိပ္ပါဒိဘေဒါယ အဘိညာယ အဓိဂတာယ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိံ ဥပါဒါယ အာဂမနဝသေန ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိ အာဒီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာ မဇ္ဈေတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပရိယောဒါပကဉာဏဿ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန သမ္ပဟံသနာ ပရိယောသာနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ အာဒိစိတ္တတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပဌမဇ္ဈာနဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ, ဧတသ္မိံ အန္တရေ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥပ္ပါဒဌိတိက္ခဏေသု ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာ, ဌိတိဘင်္ဂက္ခဏေသု သမ္ပဟံသနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ လက္ခီယတိ ဧတေနာတိ လက္ခဏန္တိ ကတွာ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိပဋိပတ္တိပက္ခန္ဒနေ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗဘာဂေါ လက္ခီယတိ, တိဝိဓေန အဇ္ဈုပေက္ခနေန မဇ္ဈံ လက္ခီယတိ, စတုဗ္ဗိဓာယ သမ္ပဟံသနာယ ပရိယောသာနံ လက္ခီယတီတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒသ လက္ခဏာနီ’’တိ။
ပါရိဗန္ဓကတောတိ နီဝရဏသင်္ခါတပါရိဗန္ဓကတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဂေါတြဘုပရိယောသာနံ ပုဗ္ဗဘာဂဇဝနစိတ္တံ ‘‘စိတ္တဝိသုဒ္ဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ တံ စိတ္တံ မဇ္ဈိမံ သမာဓိနိမိတ္တသင်္ခါတံ အပ္ပနာသမာဓိံ တဒတ္ထာယ ဥပဂစ္ဆမာနံ ဧကသန္တတိဝသေန ပရိဏာမေန္တံ ပဋိပဇ္ဇတိ နာမ။ ဧဝံ ပဋိပန္နဿ တဿ တတ္ထ
သမထနိမိတ္တေ ပက္ခန္ဒနံ တဗ္ဘာဝူပဂမနံ ဟောတီတိ ကတွာ ‘‘တတ္ထ စိတ္တပက္ခန္ဒန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ တာဝ ပဌမဇ္ဈာနုပ္ပါဒက္ခဏေ ဧဝ အာဂမနဝသေန ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဝိသုဒ္ဓဿ အပ္ပနာပ္ပတ္တဿ ပုန ဝိသောဓနေ ဗျာပါရာဘာဝါ အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဟောတိ။ သမထပ္ပဋိပန္နတ္တာ ပုန သမာဓာနေ ဗျာပါရာဘာဝါ စ သမထပ္ပဋိပန္နဿ အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဟောတိ။ ကိလေသသံသဂ္ဂံ ပဟာယ ဧကန္တေန ဥပဋ္ဌိတတ္တာ ပုန ဧကတ္တုပဋ္ဌာနေ ဗျာပါရာသမ္ဘဝတော ဧကတ္တုပဋ္ဌာနဿ အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဇာတာနန္တိ တသ္မိံ စိတ္တေ ဇာတာနံ သမာဓိပညာနံ ယုဂနဒ္ဓဘာဝေန အနတိဝတ္တနဋ္ဌေန နာနာကိလေသေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ။ သဒ္ဓါဒီနံ ဣန္ဒြိယာနံ ဝိမုတ္တိရသေနေကရသဋ္ဌေန အနတိဝတ္တနေကသဘာဝါနံ တေသံ ဒွိန္နံ ဥပဂတံ တဇ္ဇံ တဿာရုပ္ပံ တဒနုရူပံ ဝီရိယံ တထာ စိတ္တံ ယောဂီ ဝါဟေတိ ပဝတ္တေတီတိ ကတွာ တဒုပဂဝီရိယဝါဟနဋ္ဌေန စ ဝိသေသဘာဂိယဘာဝတ္တာ အာသေဝနဋ္ဌေန စ သမ္ပဟံသနာ ဟောတီတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိစေတ္ထ ‘‘အနန္တရာတီတံ ဂေါတြဘုစိတ္တံ ဧကသန္တတိဝသေန ပရိဏာမေန္တံ ပဋိပဇ္ဇတိ နာမာ’’တိ လိခိတံ။ တတ္ထ ဟိ ပရိဏာမေန္တံ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ဧတာနိ ဝစနာနိ အတီတဿ န သမ္ဘဝန္တိ, ယဉ္စ တဒနန္တရံ လိခိတံ ‘‘အပ္ပနာသမာဓိစိတ္တံ ဥပဂစ္ဆမာနံ ဂေါတြဘုစိတ္တံ တတ္ထ ပက္ခန္ဒတိ နာမာ’’တိ။ ဣမိနာပိ တံ န ယုဇ္ဇတိ, ‘‘ပဋိပတ္တိက္ခဏေ ဧဝ အတီတ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဂေါတြဘုစိတ္တံ တတ္ထ ပက္ခန္ဒတီ’’တိ ဝစနမေဝ ဝိရုဇ္ဈတီတိ အာစရိယော။ ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကမ္ပိ လောကုတ္တရစိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကဿာပိ ဈာနဿ ဧတာနိ ဒသ လက္ခဏာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တတော ပဋ္ဌာယ အာသေဝနာ ဘာဝနာ ဧဝါ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဓိဋ္ဌာနသမ္ပန္နန္တိ အဓိဋ္ဌာနေန သဟဂတ’’န္တိ လိခိတံ။ တဿတ္ထော – ယဉ္စ ‘‘အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနသင်္ခါတ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ တေသံ တိဏ္ဏမ္ပိ ကလျာဏကတာယ သမန္နာဂတတ္တာ တိဝိဓကလျာဏကတဉ္စ။ ဧဝံ တိဝိဓစိတ္တံ တဒဓိဂမမူလကာနံ ဂုဏာနံ, ဥပရိဈာနာဓိဂမဿ ဝါ ပဒဋ္ဌာနဋ္ဌေန အဓိဋ္ဌာနံ ဟောတိ, တသ္မာ စိတ္တဿ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန သမ္ပန္နတ္တာ အဓိဋ္ဌာနသမ္ပန္နံ နာမာတိ။
အဒ္ဓမာသံ ပဋိသလ္လီယိတုန္တိ ဧတ္ထ အာစရိယာ ဧဝမာဟု ‘‘ဘိက္ခူနံ အညမညဝဓဒဿနသဝနသမ္ဘဝေ သတ္ထုနော သတိ တဿ ဥပဒ္ဒဝဿ အဘာဝေ ဥပါယာဇာနနတော ‘အယံ အသဗ္ဗညူ’တိ ဟေတုပတိရူပကမဟေတုံ ဝတွာ ဓမ္မိဿရဿာပိ တထာဂတဿ ကမ္မေသွနိဿရိယံ အသမ္ဗုဇ္ဈမာနာ အသဗ္ဗဒဿိတမဓိစ္စမောဟာ ဗဟုဇနာ အဝီစိပရာယနာ ဘဝေယျုံ, တသ္မာ သော
ဘဂဝါ ပဂေဝ တေသံ ဘိက္ခူနံ အညမညံ ဝဓမာနဘာဝံ ဉတွာ တဒဘာဝေါပါယာဘာဝံ ပန သုဝိနိစ္ဆိနိတွာ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနာနံ သုဂတိလာဘဟေတုမေဝေကံ ကတွာ အသုဘဒေသနာယ ဝါ ရူပသဒ္ဒဒဿနသဝနေဟိ နိပ္ပယောဇနေဟိ ဝိရမိတွာ ပဂေဝ တတော ဝိရမဏတော, သုဂတိလာဘဟေတုကရဏတော, အဝဿံ ပညာပိတဗ္ဗာယ တတိယပါရာဇိကပညတ္တိယာ ဝတ္ထာဂမဒဿနတော စ အတ္တနော သဗ္ဗဒဿိတံ ပရိက္ခကာနံ ပကာသေန္တော ဝိယ တမဒ္ဓမာသံ ဝေနေယျဟိတနိပ္ဖတ္တိယာ ဖလသမာပတ္တိယာ အဝကာသံ ကတွာ ဝိဟရိတုကာမော ‘ဣစ္ဆာမဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဒ္ဓမာသံ ပဋိသလ္လီယိတု’န္တိအာဒိမာဟာ’’တိ။ အာစရိယာ နာမ ဗုဒ္ဓမိတ္တတ္ထေရဓမ္မသိရိတ္ထေရဥပတိဿတ္ထေရာဒယော ဂဏပါမောက္ခာ, အဋ္ဌကထာစရိယဿ စ သန္တိကေ သုတပုဗ္ဗာ။ တတော အညေ ဧကေတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘သကေန ကာယေန အဋ္ဋီယန္တိ…ပေ… ဘဝိဿန္တီ’’တိ ဣဒံ ပရတော ‘‘ယေ တေ ဘိက္ခူ အဝီတရာဂါ, တေသံ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, ဟောတိ လောမဟံသော, ဟောတိ ဆမ္ဘိတတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ န ယုဇ္ဇတိ, ဣဒဉ္စ ဘဂဝတော အသုဘကထာရမ္မဏပ္ပယောဇနေန န သမေတီတိ စေ? န, တဒတ္ထာဇာနနတော။ သကေန ကာယေန အဋ္ဋီယန္တာနမ္ပိ တေသံ အရိယမဂ္ဂေန အပ္ပဟီနသိနေဟတ္တာ ခီဏာသဝါနံ ဝိယ မရဏံ ပဋိစ္စ အဘယံ န ဟောတိ, ဘယဉ္စ ပန အသုဘဘာဝနာနုယောဂါနုဘာဝေန မန္ဒီဘူတံ အနဋ္ဋီယန္တာနံ ဝိယ န မဟန္တံ ဟုတွာ စိတ္တံ မောဟေသိ။ အပါယုပဂေ တေ သတ္တေ နာကာသီတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထ ဝါ ဣဒံ ပုရိမဿ ကာရဏဝစနံ, ယသ္မာ တေသံ တသ္မိံ သမယေ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, ဆမ္ဘိတတ္တံ, လောမဟံသော စ, တသ္မာ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ အသုဘကထံ ကထေတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ။
အထ ဝါ သကေန ကာယေန အဋ္ဋီယန္တာနမ္ပိ တေသံ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, မဟာနုဘာဝါ ဝီတရာဂါတိ ခီဏာသဝါနံ မဟန္တံ ဝိသေသံ ဒဿေတိ, အတိဒုပ္ပသဟေယျမိဒံ မရဏဘယံ, ယတော ဧဝံဝိဓာနမ္ပိ အဝီတရာဂတ္တာ ဘယံ ဟောတီတိပိ ဒဿေတိ။ တဒညေ တေသံ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စသတာနံ အညတရာ။ တေနေဒံ ဒီပေတိ ‘‘တံ တထာ အာဂတံ အသိဟတ္ထံ ဝဓကံ ပဿိတွာ တဒညေသမ္ပိ ဟောတိ ဧဝ ဘယံ, ပဂေဝ တေသန္တိ ကတွာ ဘဂဝါ ပဌမမေဝ တေသံ အသုဘကထံ ကထေသိ, ပရတော တေသံ နာဟောသိ။ ဧဝံ မဟာနိသံသာ နေသံ အသုဘကထာ အာသီ’’တိ။ ယော ပနေတ္ထ ပစ္ဆိမော
နယော, သော ‘‘တေသု ကိရ ဘိက္ခူသု ကေနစိပိ ကာယဝိကာရော ဝါ ဝစီဝိကာရော ဝါ န ကတော, သဗ္ဗေ သတာ သမ္ပဇာနာ ဒက္ခိဏေန ပဿေန နိပဇ္ဇိံသူ’’တိ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန သမေတိ။
အပရေ ပနာဟူတိ ကုလဒ္ဓိပဋိသေဓနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ‘‘အယံ ကိရ လဒ္ဓီ’’တိ ဝစနံ ‘‘မာရဓေယျံနာတိက္ကမိဿတီ’’တိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကထံ? အယံ ဘိက္ခူ အဃာတေန္တော မာရဝိသယံ အတိက္ကမိဿတိ အကုသလကရဏတော စ။ ဃာတေန္တော ပန မာရဓေယျံ နာတိက္ကမိဿတိ ဗလဝတ္တာ ကမ္မဿာတိ သယံ မာရပက္ခိကတ္တာ ဧဝံ စိန္တေတွာ ပန ‘‘ယေ န မတာ, တေ သံသာရတော န မုတ္တာ’’တိ အတ္တနော စ လဒ္ဓိ, တသ္မာ တံ တတ္ထ ဥဘယေသံ မဂ္ဂေ နိယောဇေန္တီ ဧဝမာဟ, တေနေဝ ‘‘မာရပက္ခိကာ မာရေန သမာနလဒ္ဓိကာ’’တိ အဝတွာ ‘‘မာရဿာ နုဝတ္တိကာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဣမိနာ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ယသ္မာ မာရဿ အနုဝတ္တိ, တသ္မာ ဧဝံ စိန္တေတွာပိ အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ဧဝမာဟာ’’တိ ကေစိ လိခန္တိ။ မမ သန္တိကေ ဧကတော ဥပဋ္ဌာနမာဂစ္ဆန္တိ, အတ္တနော အတ္တနော အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ သန္တိကေ ဥဒ္ဒေသာဒိံ ဂဏှာတိ။
အာနာပါနဿတိသမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၆၅။ အယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေတိ ဣမိနာ ကိံ ဒဿေတိ? ယေသံ ဧဝမဿ ‘‘ဘဂဝတာ အာစိက္ခိတကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂပစ္စယာ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဇီဝိတက္ခယော အာသီ’’တိ, တေသံ တံ မိစ္ဆာဂါဟံ နိသေဓေတိ။ ကေဝလံ တေသံ ဘိက္ခူနံ ပုဗ္ဗေ ကတကမ္မပစ္စယာဝ ဇီဝိတက္ခယော အာသိ, ဣဒံ ပန ကမ္မဋ္ဌာနံ တေသံ ကေသဉ္စိ အရဟတ္တပ္ပတ္တိယာ, ကေသဉ္စိ အနာဂါမိသကဒါဂါမိသောတာပတ္တိဖလပ္ပတ္တိယာ, ကေသဉ္စိ ပဌမဇ္ဈာနာဓိဂမာယ, ကေသဉ္စိ ဝိက္ခမ္ဘနတဒင်္ဂပ္ပဟာနေန အတ္တသိနေဟပအယာဒါနာယ ဥပနိဿယော ဟုတွာ, ကေသဉ္စိ သုဂတိယံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဥပနိဿယော အဟောသီတိ သာတ္ထိကာဝ မေ အသုဘကထာ, ကိန္တု ‘‘သာဓု, ဘန္တေ ဘဂဝါ, အညံ ပရိယာယံ အာစိက္ခတူ’’တိ အာနန္ဒေန ယာစိတတ္တာ အညံ ပရိယာယံ အာစိက္ခာမိ, ယထာ ဝေါ ပုဗ္ဗေ အာစိက္ခိတအသုဘကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂါ, ဧဝံ အယမ္ပိ ခေါ ဘိက္ခဝေတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘အဿာသဝသေန ဥပဋ္ဌာနံ သတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သာ ဟိ တံ အဿာသံ, ပဿာသံ ဝါ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပုဗ္ဗဘာဂေ, အပရဘာဂေ ပန အဿာသပဿာသပဘဝနိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပဋ္ဌာတီတိ စ တထာ ဝုတ္တာ။
အသုဘေ ပဝတ္တံ အသုဘန္တိ ဝါ ပဝတ္တံ ဘာဝနာကမ္မံ အသုဘကမ္မံ, တဒေဝ အညဿ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနကဿ ကာရဏဋ္ဌေန ဌာနတ္တာ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနံ, အာရမ္မဏံ ဝါ အသုဘကမ္မဿ ပဒဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဌာနန္တိ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဣဓ အသုဘဇ္ဈာနံ, တေနေဝ ‘‘ဩဠာရိကာရမ္မဏတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိဝေဓဝသေနာတိ ဝိတက္ကာဒိအင်္ဂပဋိလာဘဝသေန။ အာရမ္မဏသန္တတာယာတိ အနုက္ကမေန သန္တကာလံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တကာယဒရထပ္ပဋိပဿဒ္ဓိဝသေန နိဗ္ဗုတော။ ပရိကမ္မံ ဝါတိ ကသိဏပရိကမ္မံ ကိရ နိမိတ္တုပ္ပါဒပရိယောသာနံ။ တဒါ ဟိ နိရဿာဒတ္တာ အသန္တံ, အပ္ပဏိဟိတဉ္စ။ ယထာ ဥပစာရေ နီဝရဏဝိဂမေန, အင်္ဂပါတုဘာဝေန စ သန္တတာ ဟောတိ, န တထာ ဣဓ, ဣဒံ ပန ‘‘အာဒိသမန္နာဟာရတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ အသေစနကောတိ အတိတ္တိကရော, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဩဇဝန္တော’’တိ။ စေတသိကသုခံ ဈာနက္ခဏေပိ အတ္ထိ, ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘ဥဘောပိ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတဿေဝ ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သမထေန သကသန္တာနေ အဝိက္ခမ္ဘိတေ။ ဣတရထာ ပါပကာနံ ဈာနေန သဟုပ္ပတ္တိ သိယာ။ ခန္ဓာဒီနံ လောကုတ္တရပါဒကတ္တာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ, ဝိသေသေန ယဿ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယံ ဟောတိ, တံ သန္ဓာယ ဝါ။ ‘‘အနိစ္စာနုပဿီတိအာဒိစတုက္ကဝသေန အနုပုဗ္ဗေန အရိယမဂ္ဂဝုဍ္ဎိပ္ပတ္တော သမုစ္ဆိန္ဒတိ, သေသာနမေတံ နတ္ထီ’’တိ လိခိတံ။
တထာဘာဝပဋိသေဓနော စာတိ သောဠသဝတ္ထုကဿ တိတ္ထိယာနံ နတ္ထိတာယ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗပဌမာနံ ပန စတုန္နံ ပဒါနံ ဝသေန လောကိယဇ္ဈာနမေဝ တေသံ အတ္ထိ, တသ္မိံ လောကုတ္တရပဒဋ္ဌာနံ နတ္ထိ ဧဝ။ ‘‘ဖလမုတ္တမန္တိ ဖလေ ဥတ္တမ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဥတုတ္တယာနုကူလန္တိ ဂိမှေ အရညေ, ဟေမန္တေ ရုက္ခမူလေ, ဝသန္တကာလေ သုညာဂါရေ ဂတော။ သေမှဓာတုကဿ အရညံ, ပိတ္တဓာတုကဿ ရုက္ခမူလံ, ဝါတဓာတုကဿ သုညာဂါရံ အနုကူလံ။ မောဟစရိတဿ အရညံ အနုကူလံ မဟာအရညေ စိတ္တံ န သင်္ကုဋတိ, ဒေါသစရိတဿ ရုက္ခမူလံ, ရာဂစရိတဿ သုညာဂါရံ။ ဌာနစင်္ကမာနိ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိကာနိ, သယနံ လီနပက္ခိကံ, ပလ္လင်္ကာဘုဇနေန နိသဇ္ဇာယ ဒဠှဘာဝံ, ဥဇုကာယံ ပဏိဓာနေန အဿာသပဿာသာနံ ပဝတ္တနသုခံ ‘‘ပရိမုခံ သတိ’’န္တိ ဣမိနာ အာရမ္မဏပရိဂ္ဂဟူပါယံ ဒဿေတိ။ ကာရီတိ ကရဏသီလော။ ဧတဿ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘အဿသတိ ပဿသတီ’’တိ အဝတွာ ‘‘သတော ကာရီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ‘‘အဿသတိ
ပဿသတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ပဌမစတုက္ကံ ဧဝ လဗ္ဘတိ, န သေသာနီ’’တိ စ ‘‘ဒီဃံအဿာသဝသေနာတိ အလောပသမာသံ ကတွာ’’ဣတိ စ ‘‘ဧကတ္ထတာယ အဝိက္ခေပ’’န္တိ စ ‘‘အသမ္ဘောဂဝသေန ပဇာနတော’’တိ စ ‘‘တေန ဉာဏေနာ’’တိ စ ‘‘ပဇာနတောတိ ဝုတ္တဉာဏေနာ’’တိ စ ‘‘သတောကာရီတိ သတိသမ္ပဇညာဟိကာရီ’’တိ စ ‘‘ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿိနော အဿာသာဝ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿိအဿာသာ’’တိ စ လိခိတံ။ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ အာဂတမ္ပိ ယုဇ္ဇတေဝ, တေန ဌာနေန ပဋိသိဒ္ဓံ။ တာလုံ အာဟစ္စ နိဗ္ဗာယနတော ကိရ ပေါတကော သမ္ပတိဇာတောဝ ခိပိတသဒ္ဒံ ကရောတိ, ဆန္ဒပါမောဇ္ဇဝသေန ဆ ပုရိမာ တယောတိ နဝ။ ဧကေနာကာရေနာတိ အဿာသဝသေန ဝါ ပဿာသဝသေန ဝါ ဧဝံ အာနာပါနဿတိံ ဘာဝယတော ကာယေ ကာယာနုပဿနာသတိကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာ သမ္ပဇ္ဇတိ။
ကာယောတိ အဿာသပဿာသာ။ ဥပဋ္ဌာနံ သတိ။ ဒီဃန္တိ သီဃံ ဂတံ အဿာသပဿာသံ။ အဒ္ဓါနသင်္ခါတေတိ ကာလသင်္ခါတေ ဝိယ ကာလကောဋ္ဌာသေတိ အတ္ထော, ဒီဃကာလေ ဝါတိ အတ္ထော။ ဧကော ဟိ အဿာသမေဝူပလက္ခေတိ, ဧကော ပဿာသံ, ဧကော ဥဘယံ, တသ္မာ ‘‘ဝိဘာဂံ အကတွာ’’တိ ဝါ ဝုတ္တံ, ဆန္ဒောတိ ဧဝံ အဿာသတော, ပဿာသတော စ အဿာဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝသေန ကတ္တုကမျတာဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတော ပါမောဇ္ဇန္တိ။ အဿာသပဿာသာနံ ဒုဝိညေယျဝိသယတ္တာ စိတ္တံ ဝိဝတ္တတိ, ဂဏနံ ပဟာယ ဖုဋ္ဌဋ္ဌာနမေဝ မနသိ ကရောန္တဿ ကေဝလံ ဥပေက္ခာဝ သဏ္ဌာတိ။ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာတိ ‘‘ပတ္တဿ တယော ဝဏ္ဏာ’’တိအာဒီသု ဝိယ စတ္တာရော သဏ္ဌာနာတိ အတ္ထော။
တထာဘူတဿာတိ အာနာပါနဿတိံ ဘာဝယတော။ သံဝရောတိ သတိသံဝရော။ အထ ဝါ ပဌမေန ဈာနေန နီဝရဏာနံ, ဒုတိယေန ဝိတက္ကဝိစာရာနံ, တတိယေန ပီတိယာ, စတုတ္ထေန သုခဒုက္ခာနံ, အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ ရူပသညာယ, ပဋိဃသညာယ, နာနတ္တသညာယ ဝါ ပဟာနံ။ ‘‘သီလန္တိ ဝေရမဏိ သီလံ, စေတနာ သီလံ, သံဝရော သီလံ, အဝီတိက္ကမော သီလ’’န္တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၃၉ ထောကံ ဝိသဒိသံ) ဝုတ္တဝိဓိနာပေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘အတ္ထတော တထာ တထာ ပဝတ္တဓမ္မာ ဥပဓာရဏသမာဓာနသင်္ခါတေန သီလနဋ္ဌေန သီလန္တိ ဝုစ္စန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ‘‘အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ သိက္ခာ’’တိ ဧတ္ထာပိ စေတနာသီလမေဝ, ကတ္ထစိ ဝိရတိသီလမ္ပီတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အညထာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇေသုပိ သိက္ခာပဒေသု ဝိရတိပ္ပသင်္ဂေါ
အဟောသိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတီတိ ကတွာ တဿာပိ ဝိရတိပ္ပသင်္ဂေါ။ တသ္မိံ အာရမ္မဏေတိ အာနာပါနာရမ္မဏေ။ တာယ သတိယာတိ တတ္ထ ဥပ္ပန္နသတိယာ။ ‘‘တေန မနသိကာရေနာတိ အာဝဇ္ဇနေနာ’’တိ လိခိတံ။ ဧတေန နာနာဝဇ္ဇနပ္ပဝတ္တိဒီပနတော နာနာဇဝနဝါရေဟိပိ သိက္ခတိ နာမာတိ ဒီပိတံ ဟောတိ, ယေန ပန မနသိကာရေန ဝါ။ ဉာဏုပ္ပါဒနာဒီသူတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ယာဝ ပရိယောသာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘တတြာတိ တသ္မိံ အာနာပါနာရမ္မဏေ။ ဧဝန္တိ ဣဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗနယေနာ’’တိ လိခိတံ။ တတြာတိ တေသံ အဿာသပဿာသာနံ ဝါ။ တဉှိ ‘‘ပုဗ္ဗေ အပရိဂ္ဂဟိတကာလေ’’တိ ဣမိနာ သုဋ္ဌု သမေတိ။ ‘‘ပဌမဝါဒေါ ဒီဃဘာဏကာနံ။ တေ ဟိ ‘ပဌမဇ္ဈာနံ လဘိတွာ နာနာသနေ နိသီဒိတွာ ဒုတိယတ္ထာယ ဝါယာမတော ဥပစာရေ ဝိတက္ကဝိစာရဝသေန ဩဠာရိကစိတ္တပ္ပဝတ္တိကာလေ ပဝတ္တအဿာသပဿာသဝသေန ဩဠာရိကာ’တိ ဝဒန္တိ။ ‘မဇ္ဈိမဘာဏကာ ဈာနလာဘိဿ သမာပဇ္ဇနကာလေ, ဧကာသနပဋိလာဘေ စ ဥပရူပရိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ သန္တဘာဝတော ပဌမတော ဒုတိယဿုပစာရေ သုခုမတံ ဝဒန္တီ’’’တိ လိခိတံ။
ဝိပဿနာယံ ပနာတိ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနမုခေန အဘိနိဝိဋ္ဌဿ အယံ ကမော, အညဿ စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္တကံ ရူပံ, န ဣတော အညန္တိ ဒဿနံ သန္ဓာယ ‘‘သကလရူပပရိဂ္ဂဟေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟေတိ ဧတ္ထ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏာရမ္မဏိကဘင်္ဂါနုပဿနတော ပဘုတိ ဗလဝတီ ဝိပဿနာ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ သဗ္ဗေသံယေဝ ပန မတေန အပရိဂ္ဂဟိတကာလေတိအာဒိနာ။ သောဓနာ နာမ ဝိဿဇ္ဇနံ။ အဿာတိ ‘‘ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရ’’န္တိ ပဒဿ။
ပုရတော နမနာ အာနမနာ။ တိရိယံ နမနာ ဝိနမနာ။ သုဋ္ဌု နမနာ သန္နမနာ။ ပစ္ဆာ နမနာ ပဏမနာ။ ဇာဏုကေ ဂဟေတွာ ဌာနံ ဝိယ ဣဉ္ဇနာတိ အာနမနာဒီနံ အာဝိဘာဝတ္ထမုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာရူပေဟိ အာနမနာဒိ ဝါ ကမ္ပနာဒိ ဝါ ဟောတိ, တထာရူပေ ပဿမ္ဘယန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတိ ကိရာတိ ဣတိ စေ။ ဧဝံ သန္တေတိ သန္တသုခုမမ္ပိ စေ ပဿမ္ဘတိ။ ပဘာဝနာတိ ဥပ္ပါဒနံ။ အဿာသပဿာသာနံ ဝူပသန္တတ္တာ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ ဘာဝနာ န ဟောတိ။ ယသ္မာ တံ နတ္ထိ, တသ္မာ န သမာပဇ္ဇတိ, သမာပတ္တိယာ အဘာဝေန န ဝုဋ္ဌဟန္တိ။ ဣတိ ကိရာတိ ဧဝမေတံ တာဝ ဝစနန္တိ
တဒေတံ။ သဒ္ဒေါဝ သဒ္ဒနိမိတ္တံ, ‘‘သတော အဿသတိ သတော ပဿသတီ’’တိ ပဒါနိ ပတိဋ္ဌပေတွာ ဒွတ္တိံသပဒါနိ စတ္တာရိ စတုက္ကာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။
အပ္ပဋိပီဠနန္တိ တေသံ ကိလေသာနံ အနုပ္ပါဒနံ ကိဉ္စာပိ စေတိယင်္ဂဏဝတ္တာဒီနိပိ အတ္ထတော ပါတိမောက္ခသံဝရသီလေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၃၄) ဝစနတော။ တထာပိ ‘‘န တာဝ, သာရိပုတ္တ, သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေတိ ဥဒ္ဒိသတိ ပါတိမောက္ခံ, ယာဝ န ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ဧတ္ထ အနဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘အာဘိသမာစာရိက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယံ ပနေတ္ထ အာပတ္တိဋ္ဌာနိယံ န ဟောတိ, တံ အမိဿမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။
ယထာဝုတ္တေနာတိ ယောဂါနုယောဂကမ္မဿ ပဒဋ္ဌာနတ္တာ။ သလ္လဟုကဝုတ္တိ အဋ္ဌပရိက္ခာရိကော။ ပဉ္စသန္ဓိကံ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္ထ ဈာနမ္ပိ နိမိတ္တမ္ပိ တဒတ္ထဇောတိကာပိ ပရိယတ္တိ ဣဓ ကမ္မဋ္ဌာနံ နာမ။ ဂမနာဂမနသမ္ပန္နတာဒိ သေနာသနံ။ သံကိလိဋ္ဌစီဝရဓောဝနာဒယော ခုဒ္ဒကပလိဗောဓာ။ ‘‘အန္တရာ ပတိတံ နု ခေါ’’တိ ဝိကမ္ပတိ။
အဇ္ဈတ္တံ ဝိက္ခေပဂတေနာတိ နိယကဇ္ဈတ္တေ ဝိက္ခေပဂတေန။ သာရဒ္ဓါ အသမာဟိတတ္တာ။ ဥပနိဗန္ဓနထမ္ဘမူလံ နာမ နာသိကဂ္ဂံ, မုခနိမိတ္တံ ဝါ။ တတ္ထေဝါတိ နာသိကဂ္ဂါဒိနိမိတ္တေ။ ‘‘ဒေါလာဖလကဿ ဧကပဿေ ဧဝ ဥဘော ကောဋိယော မဇ္ဈဉ္စ ပဿတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဣဓ ပနာတိ ကကစူပမေ။ ဒေသတောတိ ဖုသနကဋ္ဌာနတော။ ‘‘နိမိတ္တံ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗန္တိ နိမိတ္တေ သတိ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂရူဟိ ဘာဝေတဗ္ဗတ္တာ ဂရုကဘာဝနံ။ ဧကစ္စေ အာဟူတိ ဧကစ္စေ ဈာယိနော အာဟု။
‘‘သညာနာနတာယာ’’တိ ဝစနတော ဧကစ္စေဟိ ဝုတ္တမ္ပိ ပမာဏမေဝ, သင်္ဂီတိတော ပဋ္ဌာယ အဋ္ဌကထာယ အနာဂတတ္တာ တထာ ဝုတ္တံ။ ‘‘မယှံ တာရကရူပံ နု ခေါ ဥပဋ္ဌာတီ’’တိအာဒိပရိကပ္ပေ အသတိပိ ဓာတုနာနတ္တေန ဧတာသံ ဓာတူနံ ဥပ္ပတ္တိ ဝိယ ကေဝလံ ဘာဝယတော တထာ တထာ ဥပဋ္ဌာတိ။ ‘‘န နိမိတ္တ’န္တိ ဝတ္တုံ န ဝဋ္ဋတိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဣဓ ဝုတ္တပဋိဘာဂနိမိတ္တမေဝ။
နိမိတ္တေ ပဋိဘာဂေ။ နာနာကာရန္တိ ‘‘စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ဝတ္တန္တီ’’တိ ဝုတ္တနာနာဝိဓတံ။ ဝိဘာဝယန္တိ ဇာနံ ပကာသယံ။ အဿာသပဿာသေတိ တတော သမ္ဘူတေ နိမိတ္တေ, အဿာသပဿာသေ ဝါ နာနာကာရံ။ နိမိတ္တေ ဟိ စိတ္တံ ဌပေန္တောဝ နာနာကာရတဉ္စ ဝိဘာဝေတိ, အဿာသပဿာသေ ဝါ သကံ စိတ္တံ နိဗန္ဓတီတိ ဝုစ္စတိ။ တာရကရူပါဒိဝဏ္ဏတော။ ကက္ခဠတ္တာဒိလက္ခဏတော။
အဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တန္တိ အာသန္နဘဝင်္ဂတ္တာတိ ကာရဏံ ဝတွာ သီဟဠဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ဆဋ္ဌေ, သတ္တမေ ဝါ အပ္ပနာယ သတိ မဂ္ဂဝီထိယံ ဖလဿ ဩကာသော န ဟောတိ, တသ္မာ။ ဣဓ ဟောတူတိ စေ? န, လောကိယပ္ပနာပိ ဟိ အပ္ပနာဝီထိမှိ လောကုတ္တရေန သမာနဂတိကာဝါတိ ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနောပိ ဘိက္ခု ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထာယ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ သတ္တာဟံ နိသီဒိတုကာမော စတုတ္ထေ, ပဉ္စမေ ဝါ အပ္ပေတွာ နိသီဒတိ, န ဆဋ္ဌေ, သတ္တမေ ဝါ။ တတ္ထ ဟိ အပ္ပနာ။ တတော ပရံ အပ္ပနာယ အာဓာရဘာဝံ န ဂစ္ဆတိ။ အာသန္နဘဝင်္ဂတ္တာ စတုတ္ထံ, ပဉ္စမံ ဝါ ဂစ္ဆတိ ထလေ ဌိတဃဋော ဝိယ ဇဝနာနမန္တရေ ဌိတတ္တာတိ ကိရ အာစရိယော။
ပုထုတ္တာရမ္မဏာနိ အနာဝဇ္ဇိတွာ ဈာနင်္ဂါနေဝ အာဝဇ္ဇနံ အာဝဇ္ဇနဝသီ နာမ။ တတော ပရံ စတုန္နံ, ပဉ္စန္နံ ဝါ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနံ, တံ ပစ္စဝေက္ခဏဝသီ နာမ။ တေနေဝ ‘‘ပစ္စဝေက္ခဏဝသီ ပန အာဝဇ္ဇနဝသိယာ ဧဝ ဝုတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သမာပဇ္ဇနဝသီ နာမ ယတ္တကံ ကာလံ ဣစ္ဆတိ တတ္တကံ သမာပဇ္ဇနံ, တံ ပန ဣစ္ဆိတကာလပရိစ္ဆေဒံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ သမတ္ထတာတိ။ ‘‘အဓိဋ္ဌာနဝသိယာ ဝုဋ္ဌာနဝသိနော အယံ နာနတ္တံ အဓိဋ္ဌာနာနုဘာဝေန ဇဝနံ ဇဝတိ, ဝုဋ္ဌာနာနုဘာဝေန ပန အဓိပ္ပေတတော အဓိကံ ဇဝတီ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ အပိစ ပထဝီကသိဏာဒိအာရမ္မဏံ အာဝဇ္ဇိတွာ ဇဝနဉ္စ ဇဝိတွာ ပုန အာဝဇ္ဇိတွာ တတော ပဉ္စမံ ဈာနံ စိတ္တံ ဟောတိ, အယံ ကိရ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ။ ဘဂဝတော ပန အာဝဇ္ဇနသမနန္တရမေဝ ဈာနံ ဟောတီတိ သဗ္ဗံ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
‘‘ဝတ္ထုန္တိ ဟဒယဝတ္ထုံ။ ဒွါရန္တိ စက္ခာဒိ။ အာရမ္မဏန္တိ ရူပါဒီ’’တိ လိခိတံ။ ယထာပရိဂ္ဂဟိတရူပါရမ္မဏံ ဝါ ဝိညာဏံ ပဿတိ, အညထာပိ ပဿတိ။ ကထံ? ‘‘ယထာပရိဂ္ဂဟိတရူပဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာပရိဂ္ဂဟိတရူပေသု ဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏာနိ ယဿ ဝိညာဏဿ, တံ ဝိညာဏံ
ယထာပရိဂ္ဂဟိတရူပဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏံ တမ္ပိ ပဿတိ, ဧကဿ ဝါ အာရမ္မဏသဒ္ဒဿ လောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ စ မမ တက္ကော ဝိစာရေတွာဝ ဂဟေတဗ္ဗော။
တတော ပရံ တီသု စတုက္ကေသု ဒွေ ဒွေ ပဒါနိ ဧကမေကံ ကတွာ ဂဏေတဗ္ဗံ။ သမထေန အာရမ္မဏတော ဝိပဿနာဝသေန အသမ္မောဟတော ပီတိပဋိသံဝေဒနမေတ္ထ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဒုက္ခမေတံ ဉာဏ’’န္တိအာဒီသု ပန ‘‘အာရမ္မဏတော အသမ္မောဟတော’’တိ ယံ ဝုတ္တံ, ဣဓ တတော ဝုတ္တနယတော ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိ ယေန မောဟေန တံ ဒုက္ခံ ပဋိစ္ဆန္နံ, န ဥပဋ္ဌာတိ, တဿ ဝိဟတတ္တာ ဝါ ဧဝံ ပဝတ္တေ ဉာဏေ ယထာရုစိ ပစ္စဝေက္ခိတုံ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတကာလေ သမတ္ထဘာဝတော ဝါ ဒုက္ခာဒီသု တီသု အသမ္မောဟတော ဉာဏံ ဝုတ္တံ။ နိရောဓေ အာရမ္မဏတော တံသမ္ပယုတ္တာ ပီတိပဋိသံဝေဒနာ အသမ္မောဟတော န သမ္ဘဝတိ မောဟပ္ပဟာနာဘာဝါ, ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိဝိရောဓတော စ။ တတ္ထ ‘‘ဒီဃံ အဿာသဝသေနာ’’တိအာဒိ အာရမ္မဏတော ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ တာယ သတိယာ တေန ဉာဏေန သာ ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတိ တဒါရမ္မဏဿ ပဋိသံဝိဒိတတ္တာတိ ဧတ္ထ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘အာဝဇ္ဇတော’’တိအာဒိ အသမ္မောဟတော ပီတိပဋိသံဝေဒနံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ အနိစ္စာဒိဝသေန ဇာနတော, ပဿတော, ပစ္စဝေက္ခတော စ။ တဒဓိမုတ္တတာဝသေန အဓိဋ္ဌဟတော, အဓိမုစ္စတော, တထာ ဝီရိယာဒိံ သမာဒဟတော ခဏိကသမာဓိနာ။
အဘိညေယျန္တိ ဉာတပရိညာယ။ ပရိညေယျန္တိ တီရဏပရိညာယ။ သဗ္ဗဉှိ ဒုက္ခသစ္စံ အဘိညေယျံ, ပရိညေယျဉ္စ။ တတြ စာယံ ပီတီတိ လိခိတံ။ အဘိညေယျန္တိအာဒိ မဂ္ဂက္ခဏံ သန္ဓာယာဟာတိ ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂေန အသမ္မောဟသင်္ခါတဝိပဿနာကိစ္စနိပ္ဖတ္တိတော မဂ္ဂေါပိ အဘိညေယျာဒိအာရမ္မဏံ ကရောန္တော ဝိယ ဝုတ္တော။ ဝိပဿနာဘူမိဒဿနတ္ထန္တိ သမထေ ကာယိကသုခါဘာဝါ ဝုတ္တံ။ ဒွီသု စိတ္တသင်္ခါရပဒေသူတိ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ…ပေ… သိက္ခတိ ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ…ပေ… သိက္ခတီတိ ဧတေသု။ မောဒနာဒိ သဗ္ဗံ ပီတိဝေဝစနံ။ အနိစ္စာနုပဿနာဒိ ကိလေသေ, တမ္မူလကေ ခန္ဓာဘိသင်္ခါရေ။ ဧဝံ ဘာဝိတောတိ န စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနနိဗ္ဗတ္တနေန ဘာဝိတော။ ဧဝံ သဗ္ဗာကာရပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဘာဝိတော။ ဝိပဿနာမဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏကာလေသုပိ ပဝတ္တအဿာသမုခေနေဝ သဗ္ဗံ ဒဿိတံ ဥပါယကုသလေန ဘဂဝတာ။
֍ ဋီ ၁၆၈။ ကသ္မာ ဣဒံ ဝုစ္စတိ အမှေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၇၂။ ဥဿုက္ကဝစနန္တိ ပါကဋသဒ္ဒသညာ ကိရ, သမာနကပဒန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သုတွာ ဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ သဉ္စိစ္စ ဝေါရောပေတုကာမဿ သဉ္စိစ္စပဒံ ဝေါရောပနပဒဿ ဥဿုက္ကံ, သဉ္စေတနာ စ ဇီဝိတာ ဝေါရောပနဉ္စ ဧကဿေဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ န ကေဝလံ စေတသိကမတ္တေနေဝ ဟောတိ, ပယောဂေါပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော ဧဝါတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တာနီတိ ကိရ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ‘‘ဇာနိတွာ သဉ္ဇာနိတွာ စေစ္စ အဘိဝိတရိတွာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဇာနန္တော…ပေ… ဝီတိက္ကမော’’တိ ဝေါရောပနမ္ပိ ဒဿိတံ, တသ္မာ ဗျဉ္ဇနေ အာဒရံ အကတွာ အတ္ထော ဒဿိတော။ ဝီတိက္ကမသင်္ခါတတ္ထသိဒ္ဓိယာ ဟိ ပုရိမစေတနာ အတ္ထသာဓိကာ ဟောတိ။ သဗ္ဗသုခုမအတ္တဘာဝန္တိ ရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န အရူပံ။ အတ္တသင်္ခါတာနဉှိ အရူပါနံ ခန္ဓဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၁ အာဒယော) ဝိယ ဣဓ ဩဠာရိကသုခုမတာ အနဓိပ္ပေတာ။ မာတုကုစ္ဆိသ္မိန္တိ ယေဘုယျဝစနံ, ဩပပါတိကမနုဿေပိ ပါရာဇိကမေဝ, အရူပကာယေ ဥပက္ကမာဘာဝါ တဂ္ဂဟဏံ ကသ္မာတိ စေ? အရူပက္ခန္ဓေန သဒ္ဓိံ တဿေဝ ရူပကာယဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယသမ္ဘဝတော။ တေန သဇီဝကောဝ မနုဿဝိဂ္ဂဟောပိ နာမ ဟောတီတိ သိဒ္ဓံ။ ဧတ္ထ မာတုကုစ္ဆိသ္မိန္တိ မနုဿမာတုယာ ဝါ တိရစ္ဆာနမာတုယာ ဝါ။ ဝုတ္တဉှိ ပရိဝါရေ (ပရိ။ ၄၈၀) –
‘‘ဣတ္ထိံ ဟနေ စ မာတရံ, ပုရိသဉ္စ ပိတရံ ဟနေ၊
မာတရံ ပိတရံ ဟန္တွာ, န တေနာနန္တရံ ဖုသေ၊
ပဉှာ မေသာ ကုသလေဟိ စိန္တိတာ’’တိ။
ပဌမန္တိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တမေဝ။ ဧကဘဝပရိယာပန္နာယ ဟိ စိတ္တသန္တတိယာ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ပဌမစိတ္တံ နာမ။ စုတိစိတ္တံ ပစ္ဆိမံ နာမ။ အညထာ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ ပဌမစိတ္တံ နာမ နတ္ထိ ဝိနာ အနန္တရသမနန္တရနတ္ထိဝိဂတပစ္စယေဟိ စိတ္တုပ္ပတ္တိယာ အဘာဝတော။ ဘာဝေ ဝါ နဝသတ္တပါတုဘာဝဒေါသပ္ပသင်္ဂေါ။ အယံ သဗ္ဗပဌမော မနုဿဝိဂ္ဂဟောတိ ကိဉ္စာပိ ဣမံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတုံ န သက္ကာ, တံ အာဒိံ ကတွာ သန္တတိယာ ယာဝ မရဏာ ဥပ္ပဇ္ဇနကမနုဿဝိဂ္ဂဟေသု အပရိမာဏေသု ‘‘သဗ္ဗပဌမော’’တိ ဒိဿတိ။ ယဒါ ပန ယော မနုဿဝိဂ္ဂဟော ပုဗ္ဗာပရိယဝသေန သန္တတိပ္ပတ္တော ဟောတိ, တဒါ တံ ဇီဝိတာ
ဝေါရောပေတုံ သက္ကာ။ သန္တတိံ ဝိကောပေန္တော ဟိ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ နာမ။ ဧတ္ထ စ နာနတ္တနယေ အဓိပ္ပေတေ သတိ ‘‘သဗ္ဗပဌမော’’တိ ဝစနံ ယုဇ္ဇတိ, န ပန ဧကတ္တနယေ သန္တတိယာ ဧကတ္တာ။ ဧကတ္တနယော စ ဣဓာဓိပ္ပေတော ‘‘သန္တတိံ ဝိကောပေတီ’’တိ ဝစနတော, တသ္မာ ‘‘သဗ္ဗပဌမော’’တိ ဝစနံ န ယုဇ္ဇတီတိ စေ? န, သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နဗဟုတ္တာ။ ယသ္မာ ပန သန္တတိ နာမ အနေကေသံ ပုဗ္ဗာပရိယုပ္ပတ္တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ‘‘အယံ သဗ္ဗပဌမော’’တိ ဝုတ္တော, ဧဝမေတ္ထ ဒွေပိ နယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ, အညထာ ‘‘သန္တတိံ ဝိကောပေတီ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ န သိဇ္ဈတိ။ ကိဉ္စာပိ ဧတ္ထ ‘‘သန္တတိံ ဝိကောပေတီ’’တိ ဝစနတော သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နမေဝ အဓိပ္ပေတံ, န အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ ဝိယ ဒိဿတိ, တထာပိ ယသ္မာ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နေ ဝိကောပိတေ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နံ ဝိကောပိတမေဝ ဟောတိ, အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နေ ပန ဝိကောပိတေ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ဝိကောပိတံ ဟောတီတိ ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တဒုဘယမ္ပိ ဝေါရောပေတုံ သက္ကာ, တသ္မာ တဒေဝ သန္ဓာယ ‘သန္တတိံ ဝိကောပေတီ’တိ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ အာဟ။ ‘‘သန္တတိံ ဝိကောပေတီ’’တိ ဝစနတော ပကတိယာ အာယုပရိယန္တံ ပတွာ မရဏကသတ္တေ ဝီတိက္ကမေ သတိ အနာပတ္တိ ဝီတိက္ကမပစ္စယာ သန္တတိယာ အကောပိတတ္တာ။ ဝီတိက္ကမပစ္စယာ စေ အာယုပရိယန္တံ အပ္ပတွာ အန္တရာဝ မရဏကသတ္တေ ဝီတိက္ကမပစ္စယာ အာပတ္တိ, ကမ္မဗဒ္ဓေါ စာတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ‘‘မရဏဝဏ္ဏံ ဝါ သံဝဏ္ဏေယျ, မရဏာယ ဝါ သမာဒပေယျ, အယမ္ပိ ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသော’’တိ ဝစနတော ဝါ စေတနာက္ခဏေ ဧဝ ပါရာဇိကာပတ္တိ ဧကန္တာကုသလတ္တာ, ဒုက္ခဝေဒနတ္တာ, ကာယကမ္မတ္တာ, ဝစီကမ္မတ္တာ, ကိရိယတ္တာ စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သတ္တဋ္ဌဇဝနဝါရမတ္တန္တိ သဘာဂါရမ္မဏဝသေန ဝုတ္တံ, တေနေဝ ‘‘သဘာဂသန္တတိဝသေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အတ္တနော ပဋိပက္ခေန သမန္နာဂတတ္တာ သမနန္တရဿ ပစ္စယံ ဟောန္တံ ယထာ ပုရေ ဝိယ အဟုတွာ ဒုဗ္ဗလဿ။ တန္တိ ဇီဝိတိန္ဒြိယဝိကောပနံ။
ဤတိန္တိ သတ္တဝိဓဝိစ္ဆိကာဒီနိ ယုဒ္ဓေ ဍံသိတွာ မာရဏတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ။ ပဇ္ဇရကန္တိ သရီရဍာဟံ။ သူစိကန္တိ သူလံ။ ဝိသူစိကန္တိ သုက္ခမာတိသာရံဝသယံ။ ပက္ခန္ဒိယန္တိ ရတ္တာတိသာရံ။ ဒွတ္တိဗျာမသတပ္ပမာဏေ မဟာကာယေ နိမ္မိနိတွာ ဌိတနာဂုဒ္ဓရဏံ, ကုဇ္ဈိတွာ ဩလောကိတေ ပရေသံ ကာယေ ဝိသမရဏံ ဝါ ဍာဟုပ္ပါဒနံ ဝါ ပယောဂေါ နာမ။
ကေစီတိ မဟာသံဃိကာ။ အယံ ဣတ္ထီ။ ကုလုမ္ဗဿာတိ ဂဗ္ဘဿ။ ကထံ သာ ဣတရဿာတိ စေ? တဿ ဒုဋ္ဌေန မနသာနုပက္ခိတေ သော စ ဂဗ္ဘော သာ စ ဣဒ္ဓီတိ ဥဘယမ္ပိ သဟေဝ နဿတိ, ဃဋဂ္ဂီနံ ဘေဒနိဗ္ဗာယနံ ဝိယ ဧကက္ခဏေ ဟောတိ။ ‘‘တေသံ သုတ္တန္တိကေသု ဩစရိယမာနံ န သမေတီ’’တိ လိခိတံ, ‘‘တေသံ မတံ ဂဟေတွာ ‘ထာဝရီနမ္ပိ အယံ ယုဇ္ဇတီ’တိ ဝုတ္တေ တိကဝသေန ပဋိသေဓိတဗ္ဗန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ သာဟတ္ထိကနိဿဂ္ဂိယပယောဂေသု သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာယ သတ္တမာယ သဟုပ္ပန္နကာယဝိညတ္တိယာ သာဟတ္ထိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာဏတ္တိကေ ပန သတ္တဟိပိ စေတနာဟိ သဟ ဝစီဝိညတ္တိသမ္ဘဝတော သတ္တသတ္တ သဒ္ဒါ ဧကတော ဟုတွာ ဧကေကက္ခရဘာဝံ ဂန္တွာ ယတ္တကေဟိ အက္ခရေဟိ အတ္တနော အဓိပ္ပါယံ ဝိညာပေတိ, တဒဝသာနက္ခရသမုဋ္ဌာပိကာယ သတ္တမစေတနာယ သဟဇာတဝစီဝိညတ္တိယာ အာဏတ္တိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဝိဇ္ဇာမယပယောဂေ။ ကာယေနာဏတ္တိယံ ပန သာဟတ္ထိကေ ဝုတ္တနယောဝ။ ထာဝရပယောဂေ ယာဝတာ ပရဿ မရဏံ ဟောတိ, တာဝတာ ကမ္မဗဒ္ဓေါ, အာပတ္တိ စ။ တတော ပရံ အတိသဉ္စရဏေ ကမ္မဗဒ္ဓါတိဗဟုတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ သတိ ပရံ မရဏေ။ ပါရာဇိကာပတ္တိ ပနေတ္ထ ဧကာ။ အတ္ထသာဓကစေတနာ ယသ္မာ ဧတ္ထ စ ဒုတိယပါရာဇိကေ စ လဗ္ဘတိ, န အညတ္ထ, တသ္မာ ဒွိန္နမ္ပိ သာဓာရဏာ ဣမာ ဂါထာယော –
‘‘ဘူတဓမ္မနိယာမာ ယေ, တေ ဓမ္မာ နိယတာ မတာ၊
ဘာဝိဓမ္မနိယာမာ ယေ, တေဝ အနိယတာ ဣဓ။
‘‘ဘူတဓမ္မနိယာမာနံ, ဌိတာဝ သာ ပစ္စယဋ္ဌိတိ၊
ဘာဝိဓမ္မနိယာမာနံ, သာပေက္ခာ ပစ္စယဋ္ဌိတိ။
‘‘တေနညာ ဟေတုယာ အတ္ထိ, သာပိ ဓမ္မနိယာမတာ၊
တဿာ ဖလံ အနိယတံ, ဖလာပေက္ခာ နိယာမတာ။
‘‘ဧဝဉှိ သဗ္ဗဓမ္မာနံ, ဌိတာ ဓမ္မနိယာမတာ၊
လဒ္ဓဓမ္မနိယာမာ ယာ, သာတ္ထသာဓကစေတနာ။
‘‘စေတနာသိဒ္ဓိတော ပုဗ္ဗေ, ပစ္ဆာ တဿာတ္ထသိဒ္ဓိတော၊
အဝိသေသေန သဗ္ဗာပိ, ဆဗ္ဗိဓာ အတ္ထသာဓိကာ။
‘‘အာဏတ္တိယံ ယတော သက္ကာ, ဝိဘာဝေတုံ ဝိဘာဂတော၊
တသ္မာ အာဏတ္တိယံယေဝ, ဝုတ္တာ သာ အတ္ထသာဓိကာ။
‘‘မိစ္ဆတ္တေ ဝါပိ သမ္မတ္တေ, နိယတာနိယတာ မတာ၊
အဘိဓမ္မေ န သဗ္ဗတ္ထိ, တတ္ထ သာ နိယတာ သိယာ။
‘‘ယာ ထေယျစေတနာ သဗ္ဗာ, သဟတ္ထာဏတ္တိကာပိ ဝါ၊
အဘိဓမ္မနယေနာယံ, ဧကန္တနိယတာ သိယာ။
‘‘ပါဏာတိပါတံ နိဿာယ, သဟတ္ထာဏတ္တိကာဒိကာ၊
အဘိဓမ္မဝသေနေသာ, ပစ္စေကံ တံ ဒုကံ ဘဇေ။
‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒေါ, စေတနာ စေတိ တံ ဒွယံ၊
န သာဟတ္ထိကကမ္မေန, ပဂေဝါဏတ္တိကာသမံ။
‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒေါ, စေတနာ စေတိ တံ ဒွယံ၊
န သာဟတ္ထိကကမ္မေန, ပဂေဝါဏတ္တိကာသမံ။
‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒက္ခဏေ ဝဓကစေတနာ၊
စိရာဌိတာတိ ကော ဓမ္မော, နိယာမေတိ အာပတ္တိကံ။
‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒက္ခဏေ စေ ဝဓကော သိယာ၊
မတော သုတ္တော ပဗုဒ္ဓေါ ဝါ, ကုသလော ဝဓကော သိယာ။
‘‘ကုသလတ္တိကဘေဒေါ စ, ဝေဒနာတ္တိကဘေဒေါပိ၊
သိယာ တထာ ဂတော သိဒ္ဓေါ, သဟတ္ထာ ဝဓကစေတနာ’’တိ။
ယာနိ ပန ဗီဇဥတုကမ္မဓမ္မစိတ္တနိယာမာနိ ပဉ္စ အဋ္ဌကထာယ အာနေတွာ နိဒဿိတာနိ, တေသု အယမတ္ထသာဓကစေတနာ ယောဂံ ဂစ္ဆတီတိ မညေ ‘‘အယံ အတ္ထသာဓကစေတနာနိယမော နတ္ထီ’’တိ စေတနာနံ မိစ္ဆတ္တသမ္မတ္တနိယတာနမ္ပိ နတ္ထိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ဘဇာပိယမာနာ ယေန, တေန သဗ္ဗေပိ ယထာသမ္ဘဝံ ကမ္မစိတ္တနိယာမေ ဘဇန္တိ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဇီဝိတေ အာဒီနဝေါ မရဏဝဏ္ဏဒဿနေ န ဝိဘတ္တောဝ, ဣဓ ပန သင်္ကပ္ပပဒေ အတ္ထတော ‘‘မရဏသညီ မရဏစေတနော မရဏာဓိပ္ပါယော’’တိ ဧဝံ အဝိဘူတတ္တာ ဝိဘတ္တော, အပါကဋတ္တာ, အနောဠာရိကတ္တာ ဝါ အဝိဘာဂါ
ကာရိတာ ဝါ။ နယိဒံ ဝိတက္ကဿ နာမန္တိ န ဝိတက္ကဿေဝ နာမံ, ကိန္တု သညာစေတနာနမ္ပိ နာမန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကင်္ခါဝိတရဏိယမ္ပိ ဧဝမေဝ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၇၄။ ကာယတောတိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘သတ္တိဉသူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝစနသိလိဋ္ဌတ္ထံ ‘‘ဥသုသတ္တိအာဒိနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနုဒ္ဒေသိကေ ကမ္မဿာရမ္မဏံ သော ဝါ ဟောတိ, အညော ဝါ။ ဥဘယေဟီတိ ကိဉ္စာပိ ပဌမပ္ပဟာရော န သယမေဝ သက္ကောတိ, ဒုတိယံ လဘိတွာ ပန သက္ကောန္တော ဇီဝိတဝိနာသနဟေတု အဟောသိ, တဒတ္ထမေဝ ဟိ ဝဓကေန သော ဒိန္နော, ဒုတိယော ပန အညေန စိတ္တေန ဒိန္နော, တေန သုဋ္ဌု ဝုတ္တံ ‘‘ပဌမပ္ပဟာရေနေဝါ’’တိ, ‘‘စေတနာ နာမ ဒါရုဏာတိ ဂရုံ ဝတ္ထုံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တပုဗ္ဗဘာဂစေတနာ ပကတိသဘာဝဝဓကစေတနာ, နော ဒါရုဏာ ဟောတီ’’တိ အာစရိယေန လိခိတံ။ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂစေတနာ ပရိဝါရာ, ဝဓကစေတနာဝ ဒါရုဏာ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာဓိပ္ပါယန္တိ ဥဘောပိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ, သာဟတ္ထိကောပိ သင်္ကေတတ္တာ န မုစ္စတိ ကိရ။
ကိရိယာဝိသေသော အဋ္ဌကထာသု အနာဂတော။ ‘‘ဧဝံ ဝိဇ္ဈ, ဧဝံ ပဟရ, ဧဝံ ဃာဟေဟီ’တိ ပါဠိယာ သမေတီတိ အာစရိယေန ဂဟိတော’’တိ ဝဒန္တိ။ ပုရတော ပဟရိတွာတိအာဒိ ဝတ္ထုဝိသင်္ကေတမေဝ ကိရ။ ဧတံ ဂါမေ ဌိတန္တိ ပုဂ္ဂလောဝ နိယမိတော။ ယော ပန လိင်္ဂဝသေန ‘‘ဒီဃံ…ပေ… မာရေဟီ’’တိ အာဏာပေတိ အနိယမေတွာ။ ယဒိ နိယမေတွာ ဝဒတိ, ‘‘ဧတံ ဒီဃ’’န္တိ ဝဒေယျာတိ အပရေ။ အာစရိယာ ပန ‘‘ဒီဃန္တိ ဝုတ္တေ နိယမိတံ ဟောတိ, ဧဝံ အနိယမေတွာ ဝဒတိ, န ပန အာဏာပကော ဒီဃာဒီသု အညတရံ မာရေဟီတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ ဝဒန္တိ ကိရ။ ‘‘အတ္ထော ပန စိတ္တေန ဧကံ သန္ဓာယပိ အနိယမေတွာ အာဏာပေတီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဣတရော အညံ တာဒိသံ မာရေတိ, အာဏာပကော မုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ ယထာဓိပ္ပါယံ န ဂတတ္တာ။ ‘‘ဧဝံ ဒီဃာဒိဝသေနာပိ စိတ္တေန အနိယမိတဿေဝါတိ ယုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတီ’’တိ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ, သုဋ္ဌု ဝီမံသိတွာ သဗ္ဗံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ဩကာသဿ နိယမိတတ္တာတိ ဧတ္ထ ဩကာသနိယမံ ကတွာ နိဒ္ဒိသန္တော တသ္မိံ ဩကာသေ နိသိန္နံ မာရေတုကာမောဝ ဟောတိ, သယံ ပန တဒါ တတ္ထ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဩကာသေန သဟ အတ္တနော ဇီဝိတိန္ဒြိယံ အာရမ္မဏံ န ဟောတိ, တေန အတ္တနာ မာရာပိတော ပရော ဧဝ မာရာပိတော။ ကထံ? သယံ ရဿော စ တနုကော စ ဟုတွာ ပုဗ္ဗဘာဂေ အတ္တာနံ သန္ဓာယ အာဏတ္တိက္ခဏေ ‘‘ဒီဃံ
ရဿံ ထူလံ ဗလဝန္တံ မာရေဟီ’’တိ အာဏာပေန္တဿ စိတ္တံ အတ္တနိ တဿာကာရဿ နတ္ထိတာယ အညဿ တာဒိသဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တတိ, တေန မူလဋ္ဌဿ ကမ္မဗဒ္ဓေါ။ ဧဝံသမ္ပဒမိဒန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဒူတပရမ္ပရာနိဒ္ဒေသေ အာဏာပေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဣတရဿ အာရောစေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ အာစရိယန္တေဝါသီနံ ယထာသမ္ဘဝံ အာရောစနေ, ပဋိဂ္ဂဏှနေ ဒုက္ကဋံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, တဿ ဒုက္ကဋန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တံ ပန ဩကာသာဘာဝတော န ဝုတ္တံ။ မူလဋ္ဌေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိယာ ဟိ တဿ ဩကာသော အပရိစ္ဆိန္နော, တေနဿ တသ္မိံ ဩကာသေ ထုလ္လစ္စယံ ဝုတ္တံ။ ဝဓကော စေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, မူလဋ္ဌော အာစရိယော ပုဗ္ဗေ အာပန္နဒုက္ကဋေန သဟ ထုလ္လစ္စယမ္ပိ အာပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? မဟာဇနော ဟိ တေန ပါပေ နိယောဇိတောတိ။ ဣဒံ ပန ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယံ ဝဓကော စေ တမတ္ထံ န သာဝေတိ အာပဇ္ဇတိ။ ယဒိ သာဝေတိ, ပါရာဇိကမေဝါပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? အတ္ထသာဓကစေတနာယ အဘာဝါ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှတိ, တံ ဒုက္ကဋံ ဟောတိ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ပါဌေ န ဝုတ္တန္တိ စေ? ဝဓကော ပန ‘သာဓု ကရောမီ’တိ ပဋိဂ္ဂဏှိတွာ တံ န ကရောတိ။ ဧဝဉှိ နိယမေ ‘မူလဋ္ဌဿ ကိံ နာမ ဟောတိ, ကိမဿ ဒုက္ကဋာပတ္တီ’တိ သဉ္ဇာတကင်္ခါနံ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ ‘မူလဋ္ဌဿ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ, မူလဋ္ဌဿ စ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဝုတ္တံ န သိလိဿတိ, မူလဋ္ဌေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိဒဿနာဓိကာရတ္တာ ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဝုတ္တံ။
ဝိသက္ကိယဒူတပဒနိဒ္ဒေသေ ‘‘ဝတ္တုကာမတာယ စ ကိစ္ဆေနေတ္ထ ဝတွာ ပယောဇနံ နတ္ထီတိ ဘဂဝတာ န ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ‘‘မူလဋ္ဌဿေဝ ဒုက္ကဋ’’န္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တတြာယံ ဝိစာရဏာ – အာစရိယေန အာဏတ္တေန ဗုဒ္ဓရက္ခိတေန တဒတ္ထေ သံဃရက္ခိတဿေဝ အာရောစိတေ ကိဉ္စာပိ ယော ‘‘သာဓူ’’တိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အထ ခေါ အာစရိယဿေဝေတံ ဒုက္ကဋံ ဝိသင်္ကေတတ္တာ, န ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿ, ကသ္မာ? အတ္ထသာဓကစေတနာယ အာပန္နတ္တာ။ တေနေဝ ‘‘အာဏာပကဿ စ ဝဓကဿ စ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ, တံ ပန မူလဋ္ဌေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗဒုက္ကဋံ ‘‘မူလဋ္ဌဿ အနာပတ္တီ’’တိ ဣမိနာ အပရိစ္ဆိန္နောကာသတ္တာ န ဝုတ္တံ။
အဝိသင်္ကေတေ ‘‘မူလဋ္ဌဿ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝိသင်္ကေတေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ သိဒ္ဓန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဣဒံ ပန ဒုက္ကဋံ ဝဓကဿေဝ။ သော ဟိ ပဌမံ အာဏာပကံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတံ ပါရာဇိကာပတ္တိံ ပါပေတွာ သယံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတွာ အာပဇ္ဇိဿတီတိ ကိဉ္စာပိ ပါဠိယံ ‘‘သော တံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အာဏာပကဿ စ ဝဓကဿ စ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ န ဝုတ္တံ, တထာပိ တံ အတ္ထတော ဝုတ္တမေဝ, ‘‘ယတော ပါရာဇိကံ ပညတ္တ’’န္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယတ္တာ စ တံ န ဝုတ္တံ။ ‘‘သော တံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေတိ, အာပတ္တိ သဗ္ဗေသံ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ဟိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗေ အာစရိယန္တေဝါသိကာနံ ဝုတ္တဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယာပတ္တိယော ပဌမမေဝ အနာပန္နာ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ အာပန္နတ္တာ။ တထာပိ ဝဓကဿ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ တေသံ ပါရာဇိကဘာဝေါ ပါကဋော ဇာတောတိ ကတွာ ‘‘အာပတ္တိ သဗ္ဗေသံ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ဧကတော ဝုတ္တံ, န တထာ ‘‘အာဏာပကဿ, ဝဓကဿ စ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ဧတ္ထ။ ကသ္မာ? ဝဓကဿ ဒုက္ကဋာပတ္တိယာ အာပန္နတ္တာ။ သော ဟိ ပဌမံ ဒုက္ကဋာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇတိ။ ယဒိ ပန အန္တေဝါသိကာ ကေဝလံ အာစရိယဿ ဂရုကတာယ သာသနံ အာရောစေန္တိ သယံ အမရဏာဓိပ္ပါယာ သမာနာ ပါရာဇိကေန အနာပတ္တိ။ အကပ္ပိယသာသနဟရဏပစ္စယာ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ဟောတိ ဧဝ, ဣမဿတ္ထဿ သာဓနတ္ထံ ဓမ္မပဒဝတ္ထူဟိ မိဂလုဒ္ဒကဿ ဘရိယာယ သောတာပန္နာယ ဓနုဥသုသူလာဒိဒါနံ နိဒဿနံ ဝဒန္တိ ဧကေ။ တံ တိတ္တိရဇာတကေန (ဇာ။ ၁။၄။၇၃ အာဒယော) သမေတိ, တသ္မာ သုတ္တဉ္စ အဋ္ဌကထဉ္စ အနုလောမေတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ဣဓ ပန ဒူတပရမ္ပရာယ စ ‘‘ဣတ္ထန္နာမဿ ပါဝဒ, ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမံ ပါဝဒတူ’’တိ ဧတ္ထ အဝိသေသေတွာ ဝုတ္တတ္တာ ဝါစာယ ဝါ အာရောစေတု, ဟတ္ထမုဒ္ဒါယ ဝါ, ပဏ္ဏေန ဝါ, ဒူတေန ဝါ အာရောစေတု, ဝိသင်္ကေတော နတ္ထိ။ သစေ ဝိသေသေတွာ မူလဋ္ဌော, အန္တရာဒူတော ဝါ ဝဒတိ, တဒတိက္ကမေ ဝိသင်္ကေတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဣဒါနိ ဣမသ္မိံယေဝ အဓိကာရဒွယေ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တနယော ဝုစ္စတိ – ‘‘ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝဓကဿေဝ အာပတ္တိ, န အာဏာပကဿ ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿ။ ယဒိ ပန သော ဝဇ္ဈမရဏာမရဏေသု အဝဿမညတရံ ကရောတိ, ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿာဏတ္တိက္ခဏေ ဧဝ ပါရာဇိကဒုက္ကဋေသု
အညတရံ သိယာ။ ‘‘ဣတိ စိတ္တမနော’’တိ အဓိကာရတော ‘‘စိတ္တသင်္ကပ္ပေါ’’တိ ဧတ္ထာပိ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ဝိယ ‘‘ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, မူလဋ္ဌဿ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ အဓိကာရတော ‘‘မူလဋ္ဌဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တမေဝ ဟောတိ။ ကသ္မာ သရူပေန န ဝုတ္တန္တိ စေ? တတော စုတ္တရိ နယဒါနတ္ထံ။ ‘‘မူလဋ္ဌဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တေ မူလဋ္ဌဿေဝ ဝသေန နိယမိတတ္တာ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ ဒုက္ကဋံ ဟောတီ’’တိ န ဉာယတိ။ ‘‘ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဟိ အနိယမေတွာ ဝုတ္တေ သက္ကာ ဥဘယေသံ ဝသေန ဒုက္ကဋေ ယောဇေတုံ။ တသ္မာ ဧဝ ဟိ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ အဓိကာရံ ဂဟေတွာ ‘‘သံဃရက္ခိတေန သမ္ပဋိစ္ဆိတေ မူလဋ္ဌဿေဝ ဒုက္ကဋန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ နေဝ အနုညာတံ, န ပဋိက္ခိတ္တံ, ကေဝလန္တု ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿ အနိယမိတတ္တာ ပဋိက္ခိတ္တံ, တဿ ပန ပါရာဇိကဒုက္ကဋေသု အညတရံ ဘဝေယျာတိ အယမတ္ထော ဒီပိတော, တသ္မာ တမ္ပိ သုဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ဥဘယေသံ ဝသေန ယောဇေတုံ သက္ကာ, တသ္မာ အာစရိယေဟိ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿေဝေတံ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မူလဋ္ဌော နေဝ အနုညာတော ‘‘မူလဋ္ဌဿာ’’တိ ဝစနာဘာဝတော, န စ ပဋိက္ခိတ္တော ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ပါဠိယာ အဘာဝတော, ပဋိဂ္ဂဏှနပစ္စယာ ဝဓကဿ ဒုက္ကဋံ သိယာတိ နယံ ဒါတုံ ‘‘မူလဋ္ဌဿာ’’တိ ပါဠိယံ အဝုတ္တတ္တာ ‘‘တံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿေဝေတံ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ယံ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ သုဝုတ္တံ။ တတြ ဟိ ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿ ပဋိက္ခိတ္တံ, ဝုတ္တနယေန ပန တဿ အာပတ္တိ အနိယတာတိ။ ကသ္မာ ပန အဋ္ဌကထာယံ အနုတ္တာနံ ပဋိဂ္ဂဏှနပစ္စယာ ဝဓကဿ ဒုက္ကဋံ အဝတွာ မူလဋ္ဌဿေဝ ဝသေန ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တန္တိ စေ? အနိဋ္ဌနိဝါရဏတ္ထံ။ ‘‘သံဃရက္ခိတေန သမ္ပဋိစ္ဆိတေ ပဋိဂ္ဂဏှနပစ္စယာ တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တေ အနန္တရနယေန သရူပေန ဝုတ္တတ္တာ ဣဓာပိ မူလဋ္ဌဿ ထုလ္လစ္စယံ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တမေဝ ဟောတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ဣတိ တံ ဧဝံ အာပန္နံ ထုလ္လစ္စယံ ဥတ္တာနန္တိ တံ အဝတွာ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။ အနုတ္တာနတ္တာ အဋ္ဌကထာယန္တိ ဣမံ အနိဋ္ဌဂ္ဂဟဏံ နိဝါရေတုံ ‘‘မူလဋ္ဌဿေဝေတံ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အာစရိယေန ဟိ ဝုတ္တနယေန ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ ဒုက္ကဋမ္ပိ ဥတ္တာနမေဝ။ ဥတ္တာနဉ္စ ကသ္မာ အမှာကံ ခန္တီတိ ဝုတ္တန္တိ စေ? ပဋိပတ္တိဒီပနတ္ထံ။ ‘‘ပိဋကတ္တယာဒီသု အပ္ပဋိဟတဗုဒ္ဓိယောပိ အာစရိယာ သရူပေန ပါဠိယံ အဋ္ဌကထာယဉ္စ အဝုတ္တတ္တာ ဧဝရူပေသု နာမ ဌာနေသု ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ, ကိမင်္ဂံ ပန မာဒိသောတိ သုဟဒယာ ကုလပုတ္တာ အနာဂတေ ဝုတ္တနယမနတိက္ကမိတွာ သင်္ကရဒေါသံ
ဝိဝဇ္ဇေတွာ ဝဏ္ဏနာဝေလဉ္စ အနတိက္ကမ္မ ပဋိပဇ္ဇန္တီ’’တိ စ အပရေဟိ ဝုတ္တံ။ အယံ ပန အဋ္ဌကထာယ ဝါ အဝုတ္တတ္တာ ဧဝရူပေသု နာမ ပါဌော အာစရိယေန ပစ္ဆာ နိက္ခိတ္တတ္တာ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု န ဒိဿတီတိ ကတွာ သဗ္ဗံ လိခိဿာမ။ ဧဝံ သန္တေ ပဋိဂ္ဂဟဏေ အာပတ္တိယေဝ န သိယာ, သဉ္စရိတ္တပဋိဂ္ဂဟဏမရဏာဘိနန္ဒနေသုပိ စ အာပတ္တိ ဟောတိ, မာရဏပဋိဂ္ဂဟဏေ ကထံ န သိယာ, တသ္မာ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿေဝေတံ ဒုက္ကဋံ, တေနေဝေတ္ထ ‘‘မူလဋ္ဌဿာ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ပုရိမနယေပိ စေတံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ ဝေဒိတဗ္ဗမေဝ, ဩကာသာဘာဝေန ပန န ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယော ယော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, တဿ တဿ တပ္ပစ္စယာ အာပတ္တိယေဝါတိ အယမေတ္ထ အမှာကံ ခန္တိ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ အဒိန္နာဒါနေပီတိ။
֍ ဋီ ၁၇၅။ အရဟော ရဟောသညီနိဒ္ဒေသာဒီသု ကိဉ္စာပိ ပါဠိယံ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ, တထာပိ တတ္ထ ပရမ္ပရာယ သုတွာ မရတူတိ အဓိပ္ပါယေန ဥလ္လပန္တဿ ဥဒ္ဒေသေ သတိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ မရဏေန အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ, အသတိ ယဿ ကဿစိ မရဏေန အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော သုတွာ မေ ဝဇ္ဈဿ အာရောစေတူ’’တိ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဥလ္လပန္တဿ ဝိသင်္ကေတတာ ဒူတပရမ္ပရာယ ဝုတ္တတ္တာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သစေ ‘‘ယော ကောစိ သုတွာ ဝဒတူ’’တိ ဥလ္လပတိ, ဝဇ္ဈော သယမေဝ သုတွာ မရတိ, ဝိသင်္ကေတတ္တာ န ပါရာဇိကံ။ ယော ကောစိ သုတွာ ဝဒတိ, သော စေ မရတိ, ပါရာဇိကံ။ ‘‘ယော ကောစိ မမ ဝစနံ သုတွာ တံ မာရေတူ’’တိ ဥလ္လပတိ, ယော ကောစိ သုတွာ မာရေတိ, ပါရာဇိကံ, သယမေဝ သုတွာ မာရေတိ, ဝိသင်္ကေတတ္တာ န ပါရာဇိကန္တိ ဧဝံ ယထာသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။
֍ ဋီ ၁၇၆။ မူလံ ဒတွာ မုစ္စတီတိ ဧတ္ထ ဘိန္ဒိတွာ, ဘဉ္ဇိတွာ, စဝိတွာ, စုဏ္ဏေတွာ, အဂ္ဂိမှိ ပက္ခိပိတွာ ဝါ ပဂေဝ မုစ္စတီတိ အတ္ထတော ဝုတ္တမေဝ ဟောတိ။ ယေသံ ဟတ္ထတော မူလံ ဂဟိတန္တိ ယေသံ ဉာတကပရိဝါရိတာနံ ဟတ္ထတော မူလံ တေန ဘိက္ခုနာ ဂဟိတံ, ပေါတ္ထကသာမိကဟတ္ထတော ပုဗ္ဗေ ဒိန္နမူလံ ပုန ဂဟေတွာ တေသညေဝ ဉာတကာဒီနံ ဒတွာ မုစ္စတိ, ဧဝံ ပေါတ္ထကသာမိကဿေဝ သန္တကံ ဇာတံ ဟောတိ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘သစေပိ သော ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ သီဃံ တေသံ မူလံ ဒတွာ မုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ယေန ဓနေန ပေါတ္ထကော ကီတော, တဉ္စ ဓနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ပေါတ္ထကသာမိကဟတ္ထတော ဓနေ ဂဟိတေ ပေါတ္ထကေ အဒိန္နေပိ မုစ္စနတော။ သစေ
အညံ ဓနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ယုတ္တံ ပေါတ္ထကဿ အတ္တနိယဘာဝတော အမောစိတတ္တာ။ သစေ ပေါတ္ထကံ သာမိကာနံ ဒတွာ မူလံ န ဂဏှာတိ, န မုစ္စတိ အတ္တနိယဘာဝတော အမောစိတတ္တာ။ သစေ ပေါတ္ထကံ မူလဋ္ဌေန ဒိယျမာနံ ‘‘တဝေဝ ဟောတူ’’တိ အပ္ပေတိ, မုစ္စတိ အတ္တနိယဘာဝတော မောစိတတ္တာ။ ဧတ္ထာယံ ဝိစာရဏာ – ယထာ စေတိယံ ဝါ ပဋိမံ ပေါက္ခရဏိံ သေတုံ ဝါ ကိဏိတွာ ဂဟိတမ္ပိ ကာရကဿေဝေတံ ပုညံ, န ကိဏိတွာ ဂဟိတဿ, တထာ ပါပမ္ပိ ယေန ပေါတ္ထကော လိခိတော, တဿေဝ ယုဇ္ဇတိ, န ဣတရဿာတိ စေ? န, ‘‘သတ္ထဟာရကံ ဝါဿ ပရိယေသေယျာ’’တိ ဝစနတော။ ပရေန ဟိ ကတသတ္ထံ လဘိတွာ ဥပနိက္ခိပန္တဿ ပါရာဇိကန္တိ သိဒ္ဓံ။ ဧဝံ ပရေန လိခိတမ္ပိ ပေါတ္ထကံ လဘိတွာ ယထာ ဝဇ္ဈော တံ ပဿိတွာ မရတိ, တထာ ဥပနိက္ခိပေယျ ပါရာဇိကန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ စေတိယာဒီတိ ဧတမနိဒဿနံ ကရဏပစ္စယံ ဟိ တံ ကမ္မံ ဣဒံမရဏပစ္စယန္တိ ဧဝံ အာစရိယေန ဝိစာရိတံ။ မမ ပန စေတိယာဒိနိဒဿနေနေဝ သောပိ အတ္ထော သာဓေတဗ္ဗော ဝိယ ပဋိဘာတိ။
တတ္တကာ ပါဏာတိပါတာတိ ‘‘ဧကာပိ စေတနာ ကိစ္စဝသေန ‘တတ္တကာ’တိ ဝုတ္တာ သတိပဋ္ဌာနသမ္မပ္ပဓာနာနံ စတုက္ကတာ ဝိယာ’’တိ လိခိတံ။ ပမာဏေ ဌပေတွာတိ အတ္တနာ အဓိပ္ပေတပ္ပမာဏေ။ ‘‘ကတံ မယာ ဧဝရူပေ အာဝါဋေ ခဏိတေ တသ္မိံ ပတိတွာ မရတူ’’တိ အဓိပ္ပါယေန ဝဓကော အာဝါဋပ္ပမာဏံ နိယမေတွာ သစေ ခဏိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဣမသ္မိံ အာဝါဋေ’’တိ။ ဣဒါနိ ခဏိတဗ္ဗံ သန္ဓာယ ဧတ္တကပ္ပမာဏဿ အနိယမိတတ္တာ ‘‘ဧကသ္မိမ္ပိ ကုဒါလပ္ပဟာရေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, သုတ္တန္တိကတ္ထေရေဟိ ကိဉ္စာပိ ဥပဌတံ, တထာပိ သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာ ဥဘယတ္ထ အတ္ထေဝါတိ အာစရိယာ။ ဗဟူနံ မရဏေ အာရမ္မဏနိယမေ ကထန္တိ စေ? ဝဇ္ဈေသု ဧကဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယေ အာလမ္ဗိတေ သဗ္ဗေသမာလမ္ဗိတမေဝ ဟောတိ။ ဧကဿ မရဏေပိ န တဿ သကလံ ဇီဝိတံ သက္ကာ အာလမ္ဗိတုံ န ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ, ဥပ္ပန္နံ, နိရုဇ္ဈမာနံ, အတ္ထိတာယပါဏာတိပါတစေတနာဝ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, ပုရေဇာတာရမ္မဏာ စ ဟောတိ, တသ္မာ တမ္ပိ ယုဇ္ဇတိ။ ပစ္ဆိမကောဋိယာ ဧကစိတ္တက္ခဏေ ပုရေဇာတံ ဟုတွာ ဌိတံ တံ ဇီဝိတမာလမ္ဗဏံ ကတွာ သတ္တမဇဝနပရိယာပန္နစေတနာယ ဩပက္ကမေ ကတေ အတ္ထတော တဿ သတ္တဿ သဗ္ဗံ ဇီဝိတိန္ဒြိယမာလမ္ဗိတံ, ဝေါရောပိတဉ္စ ဟောတိ, ဣတော ပနညထာ န သက္ကာ၊ ဧဝမေဝ ပုဗ္ဗဘာဂေ ‘‘ဗဟူပိသတ္တေ မာရေမီ’’တိ စိန္တေတွာ သန္နိဋ္ဌာနကာလေ ဝိသပက္ခိပနာဒီသု ဧကံ
ပယောဂံ သာဓယမာနာ ဝုတ္တပ္ပကာရစေတနာ တေသု ဧကဿ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ အာလမ္ဗဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝံ ဥပ္ပန္နာယ ပနေကာယ သဗ္ဗေပိ တေ မာရိတာ ဟောန္တိ တာယ ဧဝ သဗ္ဗေသံ မရဏသိဒ္ဓိတော, အညထာ န သက္ကာ ဝေါရောပေတုံ, အာလမ္ဗိတုံ ဝါ။ တတ္ထ ဧကာယ စေတနာယ ဗဟူနံ မရဏေ အကုသလရာသိ ကထန္တိ စေ? ဝိသုံ ဝိသုံ မရဏေ ပဝတ္တစေတနာနံ ကိစ္စကရဏတော။ ကထံ? တာ ပန သဗ္ဗာ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာဝ ဟောန္တိ, တသ္မာ တာသု ယာယ ကာယစိ ဒိန္နာယ ပဋိသန္ဓိယာ ဣတရာ သဗ္ဗာပိ ‘‘တတော ဗလဝတရကုသလပဋိဗာဟိတာ အဟောသိကမ္မ’’န္တိအာဒိကောဋ္ဌာသံ ဘဇန္တိ, ပုနပိ ဝိပါကံ ဇနိတုံ န သက္ကောန္တိ။ အပရာပရိယဝေဒနီယာပိ ဝိယ တံ ပဋိဗာဟိတွာ ကုသလစေတနာ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ, တထာ အယမ္ပိ စေတနာ အနန္တရဘဝေ ဧဝ ပဋိသန္ဓိဒါနာဒိဝသေန တာသံ ကိစ္စလေသကရဏတော ဧကာပိ သမာနာ ‘‘ရာသီ’’တိ ဝုတ္တာ။ တာယ ပန ဒိန္နာယ ပဋိသန္ဓိယာ အတိတိက္ခော ဝိပါကော ဟောတိ။ အယမေတ္ထ ဝိသေသောတိအာဒိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပပဉ္စိတံ။
အမရိတုကာမာ ဝါတိ အဓိပ္ပါယတ္တာ ဩပပါတိကမရဏေပိ အာပတ္တိ။ ‘‘‘နိဗ္ဗတ္တိတွာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပတနံ န ဒိဿတီတိ စေ? ဩပပါတိကတ္တံ, ပတနဉ္စ ဧကမေဝါ’’တိ လိခိတံ။ အထ ဝါ ‘‘သဗ္ဗထာပိ အနုဒ္ဒိဿေဝါ’’တိ ဝစနတော ဧတ္ထ မရတူတိ အဓိပ္ပါယသမ္ဘဝတော ‘‘ဥတ္တရိတုံ အသက္ကောန္တော မရတိ ပါရာဇိကမေဝါ’’တိ သုဝုတ္တံ။ သစေ ‘‘ပတိတွာ မရတူ’’တိ နိယမေတွာ ခဏိတော ဟောတိ, ဩပပါတိကမနုဿော စ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဌိတနိယမေနေဝ ‘‘ဥတ္တရိတုံ န သက္ကာ’’တိ စိန္တေတွာ မရတီတိ ပါရာဇိကစ္ဆာယာ န ဒိဿတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥတ္တရိတုံ အသက္ကောန္တော’’တိ။ သော ဟိ ဥတ္တရိတုံ အသက္ကောန္တော ပုနပ္ပုနံ ပတိတွာ မရတိ, တေန ပါတောပိ တဿ သိဒ္ဓေါ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တတ္ထ သိယာ – ယော ပန ‘‘ဥတ္တရိတုံ အသက္ကောန္တော မရတီ’’တိ ဝုတ္တော, သော ဩပါတခဏနက္ခဏေ အရူပလောကေ ဇီဝတိ။ ဝဓကစေတနာ စ ‘‘အနိယတော ဓမ္မော မိစ္ဆတ္တနိယတဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ မာတုဃာတိကမ္မဿ ပိတုဃာတိကမ္မဿ အရဟန္တဃာတိကမ္မဿ ရုဟိရုပ္ပါဒကမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၅။၃၈ မိစ္ဆတ္တနိယတတ္တိက) ဝစနတော ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယာရမ္မဏံ ဟောတိ, န စ တံ အရူပါဝစရသတ္တဿတ္ထိ, န စ သာ စေတနာ ‘‘အနိယတော ဓမ္မော မိစ္ဆတ္တနိယတဿ ဓမ္မဿ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော, အာရမ္မဏပုရေဇာတံ ဝတ္ထုပုရေဇာတံ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ။
ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ မာတုဃာတိကမ္မဿ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၂။၁၅။၄၈ မိစ္ဆတ္တနိယတတ္တိက) ဝစနတော အနာဂတာရမ္မဏာ ဟောတိ။ အညော ဣဓ ပတိတွာ မရဏကသတ္တော နတ္ထိ, ဧဝံ သန္တေ ဝဓကစေတနာယ ကိံ အာရမ္မဏန္တိ စေ? ယဿ ကဿစိ ဣဓ ဇီဝနကသတ္တဿ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ အာရမ္မဏံ။ ကိဉ္စာပိ သော န မရတိ, အထ ခေါ ပါဏာတိပါတော ဟောတိ ဧဝ။ ယထာ ကိံ ‘‘ယထာက္ကမေန ဌိတေ သတ္တ ဇနေ ဧကေန ကဏ္ဍေန ဝိဇ္ဈိတွာ မာရေမီ’’တိ ပုဗ္ဗဘာဂေ စိန္တေတွာ သန္နိဋ္ဌာနကာလေ တေသု ဧကဿ ဇီဝိတမာရမ္မဏံ ကတွာ ကဏ္ဍံ ဝိဿဇ္ဇေတိ, ကဏ္ဍော တံ ဝိရဇ္ဈိတွာ ဣတရေ ဆ ဇနေ မာရေတိ, ဧဝံ သန္တေပိ အယံ ပါဏာတိပါတီ ဧဝ ဟောတိ, ဧဝမိဓာပိ ‘‘ယော ကောစီ’’တိ ဝိကပ္ပေန္တဿ ဝဓကစေတနာ ယဿ ကဿစိ ဇီဝိတာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တတိ, တသ္မိံ အမတေပိ ဣတရဿ ဝသေန ပါဏာတိပါတီ။ သစေ အရဟာ ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, အရဟန္တဃာတကောဝ ဟောတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ ဧဝရူပေသု။ အယမေဝ ဟေတ္ထ အာစရိယပရမ္ပရာဂတာ ယုတ္တိ ဝိနိစ္ဆယကထာတိ ဝုတ္တံ။
ပတနရူပံ ပမာဏန္တိ ဧတ္ထ ယထာ မာတုယာ ပတိတွာ ပရိဝတ္တလိင်္ဂါယ မတာယ သော မာတုဃာတကော ဟောတိ, န ကေဝလံ ပုရိသဃာတကော, တသ္မာ ပတနဿေဝ ဝသေန အာပတ္တိ။ ကသ္မာ? ပတနရူပမရဏရူပါနံ ဧကသန္တာနတ္တာ, တဒေဝ ဟိဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, တဿ ဟိ ပရိဝတ္တနံ နတ္ထိ, ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနေဝ ပဝတ္တိယံ နိရုဇ္ဈနုပ္ပဇ္ဇနကာနိ, ဣတ္ထိပုရိသောတိ စ တတ္ထ ဝေါဟာရမတ္တမေဝ, တသ္မာ မာတုဃာတကောဝ, န ပုရိသဃာတကောတိ, ယထာ တဿ ပတနရူပဝသေနာပတ္တိ, တထာ ဣဓာပိ ပတနရူပဝသေန ထုလ္လစ္စယံ ဧကသန္တာနတ္တာတိ အယံ ပဌမထေရဝါဒေ ယုတ္တိ။ ဒုတိယေ ကိဉ္စာပိ ပေတော ပတိတော, ယက္ခော စ, အထ ခေါ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကတ္တာ အကုသလဝိပါကဿ ‘‘ဝါမေန သူကရော ဟောတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၉၆၊ မဟာနိ။ အဋ္ဌ။ ၁၆၆) ဧတ္ထ ဝုတ္တယက္ခာနံ ပဋိသန္ဓိ ဝိယ သဗ္ဗရူပါနံ သာဓာရဏတ္တာ, အမနုဿဇာတိကတ္တာ စ တိရစ္ဆာနရူပေန မတေ မရဏရူပဝသေန ပါစိတ္တိယံ, ဝတ္ထုဝသေန လဟုကာပတ္တိယာ ပရိဝတ္တနာ ဟောတိ ဧဝ တတ္ထဇာတကရုက္ခာဒိဆေဒနပါစိတ္တိယပရိဝတ္တနံ ဝိယ။ အယမေဝ ယုတ္တတရော, တသ္မာ ပစ္ဆာ ဝုတ္တော။ ပါရာဇိကဿ ပန မနုဿဇာတိကော ယထာ တထာ ဝါ ပတိတွာ ယထာ တထာ ဝါ မရတု, ပါရာဇိကမေဝ ဂရုကတ္တာ။ ဂရုကာပတ္တိယာ ဟိ ဝိပရိဝတ္တနာ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။
ထုလ္လစ္စယံ တိရစ္ဆာနေ, မတေ ဘေဒဿ ကာရဏံ၊
သရူပမရဏံ တိဿော, ဖုဿော မညေတိ အညထာ။
ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဒုတိယဝါဒေ ပုထုဇ္ဇနဿ ပတိတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ မရန္တဿ ဝသေန ဝုတ္တော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘တိရစ္ဆာနေ’’တိ ဧတ္ထ ကေစိ ဝဒန္တိ ‘‘ဒေဝါ အဓိပ္ပေတာ’’တိ။ ‘‘သကသကရူပေနေဝ မရဏံ ဘဝတိ နာညထာ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ ယက္ခပေတရူပေန မတေပိ ဧသေဝ နယောတိ ထုလ္လစ္စယန္တိ အတ္ထော။ ‘‘တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟမရဏေ ဝိယာ’’တိ လိခိတံ။ ပဟာရံ လဒ္ဓါတိ သတ္တာနံ မာရဏတ္ထာယ ကတတ္တာ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၇၇။ သာဓု သုဋ္ဌု မရတူတိ ဝစီဘေဒံ ကရောတိ။ ဝိသဘာဂရောဂေါတိ သရီရဋ္ဌော ဂဏ္ဍပီဠကာဒိ။
֍ ဋီ ၁၇၈။ ကာဠာနုသာရီတိ ဧကိဿာ လတာယ မူလံ ကိရ။ မဟာကစ္ဆပေန ကတပုပ္ဖံ ဝါ။ ဟံသပုပ္ဖန္တိ ဟံသာနံ ပက္ခပတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကနယဉှေတ္ထ ယောဇေတွာ ကာယဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌာနဝိဓိ ဒဿေတဗ္ဗော။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၀။ မရဏတ္ထိကာဝ ဟုတွာတိ ဣမဿ ကာယဿ ဘေဒေန သဂ္ဂပါပနာဓိပ္ပါယတ္တာ အတ္ထတော မရဏတ္ထိကာဝ ဟုတွာ ဧဝံအဓိပ္ပါယိနော မရဏတ္ထိကာ နာမ ဟောန္တီတိ အတ္တနော မရဏတ္ထိကဘာဝံ အဇာနန္တာ အာပန္နာ ပါရာဇိကံ။ န ဟိ တေ ‘‘အတ္တနော စိတ္တပ္ပဝတ္တိံ န ဇာနန္တီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဝေါဟာရဝသေနာတိ ပုဗ္ဗဘာဂဝေါဟာရဝသေန။ သန္နိဋ္ဌာနေ ပနေတံ နတ္ထိ။ ပါသေ ဗဒ္ဓသူကရမောစနေ ဝိယ န ဟောတိ။ ယထာနုသန္ဓိနာတိ အန္တရာ အမရိတွာတိ အတ္ထော။ အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာတိ အဝိစာရေတွာ။ ဟေဋ္ဌိမဘာဂေ ဟိ ကိသ္မိဉ္စိ ဝိဇ္ဇမာနေ ဝလိ ပညာယတိ။ ဒဿိတေတိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဌပိတေ။ ပဋိဗန္ဓန္တိ တယာ ပဋိဗန္ဓံ, ပရိဘောဂန္တရာယံ သံဃဿ မာ အကာသီတိ အတ္ထော။
֍ * ၁၈၁-၂။ ယသ္မာ ကိရိယံ ဒါတုံ န သက္ကာ, တသ္မာ ‘‘ပဌမံ လဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေပိ အတ္တနာ လဒ္ဓပိဏ္ဍပါတတော ပဏီတပဏီတံ ဒေန္တော တတ္ထပိ အတ္တကာရိယံ အဒါသိ။ အသဉ္စိစ္စာတိ ဧတ္ထ အညံ အာကဍ္ဎန္တဿ အညဿ ပတနေ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘိသန္ဓိ နတ္ထိ။ န မရဏာဓိပ္ပါယဿာတိ ပဋိဃော စ ပယောဂေါ စ အတ္ထိ, ဝဓကစေတနာ နတ္ထိ။ အဇာနန္တဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဝတ္ထုအဇာနနဝသေန အဇာနန္တဿ ဒေါသော နတ္ထိ, ဣဒံ ကိရ တေသံ နာနတ္တံ။ ‘အသဉ္စိစ္စော အဟ’န္တိ ပါဠိယံ န ဒိဿတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ တထာရူပါယ ပါဠိယာ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ နော စေ, ထုလ္လစ္စယန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဒုက္ခဝေဒနာ စေ နုပ္ပဇ္ဇတိ, ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ‘‘မုဂ္ဂရာ နာမ ခါဒနဒဏ္ဍကာ။ ဝေမာ နာမ တေသံ ခါဒနဒဏ္ဍကာနံ ဟေဋ္ဌာ စ ဥပရိ စ တိရိယံ ဗန္ဓိတဗ္ဗဒဏ္ဍာ’’တိ လိခိတံ။ ဟေဋ္ဌာဝ ဒုဝိဓာပိ ပဌန္တိ။ ဟတ္ထပ္ပတ္တော ဝိယ ဒိဿတိ ‘‘တဿ ဝိက္ခေပေါ မာ ဟောတူ’’တိ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ။ ဝိသေသာဓိဂမံ ဗျာကရိတွာ တပ္ပဘဝံ သက္ကာရံ လဇ္ဇီယန္တော အာဟာရံ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ သဘာဂါနံ ဗျာကတတ္တာ။ တေ ဟိ ကပ္ပိယခေတ္တံ အာရောစေန္တိ။
֍ ဋီ ၁၈၆။ အကတဝိညတ္တိယာတိ န ဝိညတ္တိယာ။ သာ ဟိ အနုညာတတ္တာ ကတာပိ အကတာ ဝိယာတိ အကတဝိညတ္တိ။ ‘‘‘ဝဒေယျာထ, ဘန္တေ ယေနတ္ထော’တိ ဧဝံ အကတဋ္ဌာနေ ဝိညတ္တိ အကတဝိညတ္တီ’’တိ လိခိတံ။ တိတ္ထိယဘူတာနံ မာတာပိတူနံ သဟတ္ထာ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ။ ပိတုစ္ဆာ နာမ ပိတုဘဂိနီ။ သစေပိ န ယာစန္တိ ‘‘ယာစိတုံ ဒုက္ခ’’န္တိ, သယံ ဝါ ဧဝံ ဝတ္တုမသက္ကောန္တာ။ ‘‘ယဒါ တေသံ အတ္ထော ဘဝိဿတီ’’တိ အာဘောဂံ ကတွာ ဝါ။ ‘‘‘ဝေဇ္ဇကမ္မံ ဝါ န ဟောတီ’တိ ဝစနတော ယာဝ သတ္တမော ကုလပရိဝဋ္ဋော, တာဝ ဘေသဇ္ဇံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သဗ္ဗပဒေသူတိ မဟာမာတုယာစူဠမာတုယာတိအာဒီနံ။
ဝုတ္တနယေန ပရိယေသိတွာတိ ‘‘သာမဏေရေဟိ ဝါ’’တိအာဒိနာ။ ‘‘န အကတဝိညတ္တိယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပစ္စာသီသတိ သစေ, ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ကပ္ပိယဝသေနာတိ ပုပ္ဖံ အာနေထာတိအာဒိနာ။ ‘‘ပူဇံ အကာသီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ သယံ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
‘‘ဘဏထာ’’တိ ဝုတ္တေ ပန ကာတဗ္ဗံ။ ဓမ္မဉှိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ နော စေ ဇာနန္တိ, န ပါဒါ အပနေတဗ္ဗာ။ အဝမင်္ဂလန္တိ ဟိ ဂဏှန္တိ။
စောရနာဂဿ ဟိ အာမဋ္ဌံ ဒိန္နေ ကုဇ္ဈိဿတိ, အနာမဋ္ဌံ န ဝဋ္ဋတီတိ အင်္ဂုလန္တရေ ထောကံ ဘတ္တံ ဂဟေတွာ ပတ္တေ ဘတ္တံ သဗ္ဗံ အဒါသိ, သော တေန တုဿိ။ ဝရပေါတ္ထကစိတ္တတ္ထရဏန္တိ သိဗ္ဗိတွာ ကာတဗ္ဗတ္ထရဏဝိကတိ။ ပိတုရာဇာ ဒမိဠဿ ပရာဇိတော ရောဟဏေ သောဠသဝဿာနိ ဝသိတွာ မိတ္တာမစ္စပရိဝုတော ‘‘ရဇ္ဇံ ဂဏှာမီ’’တိ အာဂန္တွာ အန္တရာမဂ္ဂေ အပ္ပမတ္တကဿ ကာရဏာ ဧကံ အမစ္စံ ဃာတာပေသိ။ သေသာ ဘယေန ပလာယန္တာ အရညေ အန္တရာမဂ္ဂေ စောရေဟိ ဝိလုတ္တာ ဟမ္ဗုဂလ္လကဝိဟာရံ ဂန္တွာ တတ္ထ စာတုနိကာယိကတိဿတ္ထေရော တေသံ သင်္ဂဟံ ကတွာ ပုန အာနေတွာ ရညော ဒဿေသိ, တေဟိ သဒ္ဓိံ ရဇ္ဇံ ဂဟေတွာ ရာဇာ ဟမ္ဗုဂလ္လကတိဿတ္ထေရဿ အဘယဂိရိဝိဟာရံ အကာသိ။ သေသာပိ ဧကေကဝိဟာရံ ကာရာပေသုံ ကိရ။
֍ ဋီ ၁၈၇။ စောရသမီပံ ပေသေန္တော ‘‘ဝါဠယက္ခဝိဟာရံ ပေသေတီ’’တိ ဣမိနာ သဒိသော။ ကသ္မာ? မရဏာဓိပ္ပါယတ္တာ။ တဠာကာဒီသု မစ္ဆာဒိဂ္ဂဟဏတ္ထံ ကေဝဋ္ဋံ အညာပဒေသေန ‘‘တဠာကတီရံ ဂစ္ဆာ’’တိ ပဟိဏန္တဿ ပါဏာတိပါတေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ‘‘ဝါဠယက္ခဝိဟာရံ ပါဟေသီ’’တိ ဣမဿ သဒိသော။ ကသ္မာ? ‘‘မရဏာဓိပ္ပါယတ္တာ’’တိ ဝစနဿာနုလောမတော, အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘ဧဝံ ဝါဠယက္ခမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။
֍ ဋီ ၁၈၉။ တံ တတြဋ္ဌိတံ ဆိန္ဒန္တန္တိ တံ-သဒ္ဒေါ ဧကစ္စေသု နတ္ထိ။ ဣတရေသု ပါရာဇိကထုလ္လစ္စယံ အာပန္နာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဣမံ ဆိန္ဒိတွာ သီဃံ ဂန္တွာ သံဃဿ ပတ္တစီဝရံ ဒဿာမီ’’တိ ကုသလစိတ္တေနပိ ဆိန္ဒိတုံ န ဝဋ္ဋတိ အနနုညာတတ္တာ။ အညဿ ပန ဘိက္ခုနော ဝဋ္ဋတိ အနုညာတတ္တာ။
֍ ဋီ ၁၉၀။ ကထံ? ကုဋိရက္ခဏတ္ထဉှိ ဘဂဝတာ ပဋဂ္ဂိဒါနာဒိ အနုညာတံ, ကုဋိ နာမေသာ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ။ တသ္မာ ‘‘ဘိက္ခုရက္ခဏတ္ထံ အညဿ ဘိက္ခုဿ ဝဋ္ဋတီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗမေတ္ထ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ အစ္ဆိန္နစီဝရဿ နဂ္ဂဘာဝပ္ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ ဘူတဂါမပါတဗျတာ ဘဂဝတာ အနုညာတာ, ဇီဝိတရက္ခဏတ္ထဉ္စ သပ္ပဒဋ္ဌကာလေ အနုညာတံ, တသ္မာ ‘‘အပိ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗံ, န စ ရုက္ခော ဝါ ဆိန္ဒိတဗ္ဗော’’တိအာဒိ န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, တသ္မာ တံ နိဒဿနံ အပ္ပမာဏံ, အဋ္ဌကထာစရိယော ဧဝေတ္ထ ပမာဏံ။ ဧတ္ထ ပနာယံ အာစရိယဿ တက္ကော – အရိယပုဂ္ဂလေသုပိ သတ္တာ နဂ္ဂိယံ ပဿိတွာ အပ္ပသာဒံ ကတွာ နိရယူပဂါ
ဘဝိဿန္တိ, တထာ သပ္ပါ စ ဍံသိတွာ, တေသံ ပါပဝိမောစနတ္ထံ ဘူတဂါမပါတဗျတာ အနုညာတာ။ ဒါနပတီနံ စိတ္တရက္ခဏတ္ထံ ပဋဂ္ဂိဒါနာဒိ။ အညထာ လောကဿ ပုညန္တရာယော, သံဃဿ စ လာဘန္တရာယော ဟောတိ။ ဝဓကဿ ပန စိတ္တဟိတကရဏံ နတ္ထိ, တံ ပန အဝီတိက္ကမံ, ဇီဝိတပရိစ္စဇနံ ပဿိတွာ ဝါ ‘‘အဟော ဒုက္ကရံ ကတ’’န္တိ ပသာဒမေဝ လဘေယျုန္တိ အတ္တနော န ဝဋ္ဋတိ, အညဿ ဝဋ္ဋတိ။ အညထာ တိတ္ထိယာနံ အသဒ္ဓမ္မသိဒ္ဓိယာတိ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဇီဝိတတ္ထာယ ရုက္ခံ ဆိန္ဒန္တဿ အတ္တသိနေဟဝသေန ဆိန္ဒနတော အကုသလတ္တာ န ဝဋ္ဋတိ, အညဿ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ အနေကေသု ရုက္ခေန ဩတ္ထတေသု, ဩပါတေ ဝါ ပတိတေသု အညေန အညဿတ္ထာယ ရုက္ခဆေဒနာဒိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, ကသ္မာ? ပရပရိတ္တာဏာဓိပ္ပါယတောတိ။ ပရိတ္တန္တိ ရက္ခဏံ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘သမန္တာ ဘူမိတစ္ဆန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၉၁။ တီဟိ မာရိတေ ပန ဝိသင်္ကေတန္တိ ဧတ္ထ တီသု ဧကေန မာရိတေပိ ‘‘ခေတ္တမေဝ ဩတိဏ္ဏတ္တာ ပါရာဇိက’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ တယောပိ ဧကတော ဟုတွာ မာရေန္တိ စေ, အာပဇ္ဇတိ, တေနေဝ ဝုတ္တံ ‘‘ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဝါ အဝိသင်္ကေတ’’န္တိ။ ‘‘ပရိစ္ဆေဒါတိက္ကမေ ပန သဗ္ဗတ္ထ ဝိသင်္ကေတံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဒွိန္နံ ဗလံ ဂဟေတွာ တတိယော စေ မာရေတိ အာပဇ္ဇတိ ဝိယ ဒိဿတိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဒွေ မာရေန္တူ’’တိ ဝုတ္တေ ဧကေန ဝါ ဒွီဟိ ဝါ မာရိတေ ပါရာဇိကန္တိ ‘‘ဒွိန္နံ ပဟာရာနံ မရဏေ သတိ ဒွေ မာရိတာ နာမ ဟောန္တိ, အသတိ ဧကောဝ ဟောတိ, တသ္မာ ဝိဇာနိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
တတိယပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ စတုတ္ထပါရာဇိကံ
ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယဘိက္ခုဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၉၃။ စတုတ္ထေ ဝဂ္ဂု စ သာ မောဒယတိ စ သတ္တေတိ ဝဂ္ဂုမုဒါ။ ‘‘ဝဂ္ဂုမဒါ’’တိပိ ပါဌော, တဿ ဝဂ္ဂု စ သာ ပသန္နသုဒ္ဓတရင်္ဂသမိဒ္ဓတ္တာ သုခုမာ စာတိ အတ္ထော ဇီဝိတဝဂ္ဂုတ္ထနိတာ ဇီဝိတတ္ထန္တိ နီလုပ္ပလန္တိအာဒီသု ဝိယ။ မဒဿာတိ စ ဗဟုခဇ္ဇဘောဇ္ဇပါနာဒိသမိဒ္ဓါ နဒီ ဆဏဒိဝသေသူတိ နိရုတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝဂ္ဂု ပရိသုဒ္ဓါတိ လောကေန သမ္မတာတိ ကိရ အတ္ထော။ ဘာသိတော ဘဝိဿတီတိ ပါဌသေသော။
֍ * ၁၉၄-၅။ ဝဏ္ဏဝါ ဝဏ္ဏဝန္တော ဝဏ္ဏဝန္တာနီတိပိ သိဇ္ဈတိ ကိရ ဗဟုဝစနေန။ ယသ္မာ ဣန္ဒြိယာနံ ဦနတ္တံ, ပူရတ္တံ ဝါ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘အဘိနိဝိဋ္ဌောကာသဿ ပရိပုဏ္ဏတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဆဋ္ဌဿ အဘိနိဝိဋ္ဌောကာသော ဟဒယဝတ္ထု။ စတုဣရိယာပထစက္ကေ ပါကတိန္ဒြိယေ။ အတ္တနော ဒဟတီတိ အတ္တနာ ဒဟတိ, အတ္တနာ ပဋိဝိဒ္ဓံ ကတွာ ပဝေဒေတီတိ အဓိပ္ပါယော။ သန္တန္တိ ဝတ္တမာနံ။ ဂေါတြဘုနောတိ ဂေါတ္တမတ္တံ အနုဘဝတ္တာ နာမမတ္တကမေဝါတိ အတ္ထော။
သဝိဘင်္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၉၇။ ပဒဘာဇနေ ‘‘တိဿော ဝိဇ္ဇာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနီတိ စေ? န, တတ္ထေဝ ‘‘ယံ ဉာဏံ, တံ ဒဿနံ, ယံ ဒဿနံ, တံ ဉာဏ’’န္တိ ဒဿနပဒေန ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တတ္တာ, တသ္မာ ဧဝ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဝိဇ္ဇာသီသေန ပဒဘာဇနံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဓုရံ ကတွာတိ ပုရိမံ ကတွာ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၉၉။ အနာဂတေ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂါဒီနံ ကာရဏတ္တာ ရာဂါဒယောဝ နိမိတ္တံ နာမ။ တိဿန္နဉ္စ ဝိဇ္ဇာနံ အညတရံ သန္ဓာယ ‘‘ဝိဇ္ဇာနံ လာဘီမှီ’’တိ ဘဏတိ, ပါရာဇိကံ, န ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာဒီနံ ကိလေသနဟာနမေဝ ဝုတ္တံ, တံခဏတ္တာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပ္ပဝတ္တိ န ဟောတီတိ စေ? န, မဂ္ဂကိစ္စဒီပနတော။ တေနေဝ ‘‘မဂ္ဂေန ဝိနာ နတ္ထီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စိတ္တန္တိ စိတ္တဿ ဝိဂတနီဝရဏတာတိ အတ္ထော။ ‘‘ယာဝဉ္စ ဝိဇ္ဇာ အနာဂတာ, တာဝ ဝိပဿနာဉာဏဿ လာဘီမှီ’တိ ဝဒန္တော ယဒိ လောကုတ္တရံ သန္ဓာယ ဝဒတိ, သောပိ စ တထာ ဇာနာတိ, ပါရာဇိကမေဝ လောကုတ္တရဿပိ တံနာမတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အဝိသေသေနာပိ ဝဒတော ပါရာဇိကံ ဝုတ္တန္တိ လောကုတ္တရံ သန္ဓာယ ဝဒတော ‘ပါရာဇိက’န္တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။ ယထာ ကိံ ‘ဝိဇ္ဇာနံ လာဘီမှီ’တိ ဘဏန္တောပိ ပါရာဇိကမေဝါ’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာဒီနံ သမ္ဘဝေပိ တာသံ အနဓိပ္ပေတတ္တာ ပါရာဇိကံ ဟောတိ, ဧဝမိဓာပိ။ န သက္ကာ အညံ ပမာဏံ ကာတုန္တိ အတ္တနော ဂုဏမာရောစေတုကာမော လောကိယေန သမ္မိဿံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒံ ဝဒတော ပါရာဇိကန္တိ ပမာဏံ ကာတုံ န သက္ကာ, ဣတရထာ ဟောတီ’’တိ အပရေဟိ ဝုတ္တံ, ‘‘တံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓံ, တသ္မာ ဝိဇ္ဇာနိဒဿနံ ဣဓ အနိဒဿနံ သာသနေ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာဒီနံ ဝိဇ္ဇာဝိဓာနာဘာဝါ။ ဘဂဝတာ ဝိဘတ္တခေတ္တပဒေ ဝါ တေသံ ပရိယာယဝစနာနံ အနာမဋ္ဌတ္တာ န သက္ကာ အညံ ပမာဏံ ကာတု’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါနံ လာဘီမှီ’တိ ဝုတ္တေ
ပရိယာယေန ဝုတ္တတ္တာ ထုလ္လစ္စယံ ယုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသတီ’’တိအာဒီဟိ သံသန္ဒနတော ပရိယာယဝစနတ္တာ ထုလ္လစ္စယံ ဝုတ္တံ။ ‘‘နိရောဓသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘လာဘီမှာဟံ တဿာ’တိ ဝါ ဝဒတောပီ’’တိ ဝုတ္တဝစနမ္ပိ ‘‘သစေ ပနဿေဝံ ဟောတီ’’တိအာဒိဝစနမ္ပိ အတ္ထတော ဧကမေဝ, သောပိ ဟိ အတ္တနော ဝိသေသံ အာရောစေတုမေဝ ဝဒတိ။ ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသတီ’တိအာဒီသု အဟံ-ဝစနာဘာဝါ ပရိယာယော ယုဇ္ဇတိ, ဣဓ ပန ‘လာဘီမှာဟံ တဿာ’တိ အတ္တာနံ နိဒ္ဒိသတိ, တသ္မာ ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇိတုံ ယုတ္တံ ဝိယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘မဟာပစ္စရိယာဒိဝစနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေသု ဧကောပိ န ဟောတိ, တသ္မာ ပရိယာယေန ဝုတ္တတ္တာ န ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ, သုဋ္ဌု ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။ ဖလသစ္ဆိကိရိယာ-ပဒတော ပဋ္ဌာယ ဧဝ ပါဌော ဂဟေတဗ္ဗော, ဖလသစ္ဆိကိရိယာယပိ ဧကေကမ္ပိ ဧကေကဖလဝသေန ပါရာဇိကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ရာဂဿ ပဟာနန္တိအာဒိတ္တိကေ ကိလေသပ္ပဟာနမေဝ ဝုတ္တံ, တံ ပန ယသ္မာ မဂ္ဂေန ဝိနာ နတ္ထိ။ တတိယမဂ္ဂေန ဟိ ရာဂဒေါသာနံ ပဟာနံ, စတုတ္ထေန မောဟဿ, တသ္မာ ‘‘ရာဂေါ မေ ပဟီနော’’တိအာဒီနိ ဝဒတောပိ ပါရာဇိကံ။ ရာဂါ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏတာတိအာဒိတ္တိကေ လောကုတ္တရမေဝ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ရာဂါ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ’’န္တိအာဒီနိ ဝဒတော ပါရာဇိကမေဝါတိ။ အကုပ္ပဓမ္မတ္တာတိ ကေစိ ဥတ္တရဝိဟာရဝါသိနော။ ကသ္မာ န ဟောတီတိ စေ? ‘‘ဣတိ ဇာနာမိ, ဣတိ ပဿာမီ’’တိ ဝတ္တမာနဝစနေနေဝ မာတိကာယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ ပဒဘာဇနေ ‘‘သမာပဇ္ဇိံ, သမာပန္နော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အတီတတ္တဘာဝေ သောတာပန္နောမှီ’’တိ ဝဒတောပိ ဟောတူတိ စေ? န, အညထာ အတ္ထသမ္ဘဝတော။ ကထံ? အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ဝတ္တမာနတာ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဉာပနတ္ထံ ဝုတ္တံ, န အတီတတ္တဘာဝံ။ အတီတတ္တဘာဝေါ ဟိ ပရိယာယေန ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ထုလ္လစ္စယ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အာစရိယာ။
֍ ဋီ ၂၀၀။ ‘‘သစေပိ န ဟောတိ, ပါရာဇိကမေဝါ’’တိ အဋ္ဌာနပရိကပ္ပဝသေန ဝုတ္တံ ကိရ။ ‘‘ဣတိ ဝါစာ တိဝင်္ဂိကာ’’တိ ဝက္ခတိ။ နတ္ထေတန္တိ ပုရိမေ သတိ ပစ္ဆိမဿာဘာဝါ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပန္နောတိ ဣမေသံ ကိဉ္စာပိ အတ္ထတော ကာလဝိသေသော နတ္ထိ, ဝစနဝိသေသော ပန အတ္ထိ ဧဝ။
֍ ဋီ ၂၀၇။ ဥက္ခေဋိတောတိ ဥတ္တာသိတော။ ခိဋ ဥတြာသနေ။
သုဒ္ဓိကဝါရကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝတ္တုကာမဝါရကထာဝဏ္ဏနာ
ဝိညတ္တိပထေတိ ဝိဇာနနဋ္ဌာနေ, တေန ‘‘ဝိညတ္တိပထမတိက္ကမိတွာ ဌိတော ဘိက္ခု ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ သုတွာ ဇာနာတိ, န ပါရာဇိကန္တိ ဒီပေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဈာနံ ကိရ သမာပဇ္ဇိန္တိ ဧတ္ထ သော စေ ‘‘ဧသ ဘိက္ခု အတ္တနော ဂုဏဒီပနာဓိပ္ပါယေန ဧဝံ ဝဒတီ’’တိ ဇာနာတိ, ပါရာဇိကမေဝ။ အညထာ ဇာနာတီတိ စေ? ပါရာဇိကစ္ဆာယာ န ဒိဿတီတိ အာစရိယော။
ဝတ္တုကာမဝါရကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အနာပတ္တိဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ
အနုလ္လပနာဓိပ္ပါယောတိ ယဒိ ဥလ္လပနာဓိပ္ပါယော ဘဝေယျ, ဒုက္ကဋမေဝါတိ အပရေ။ ‘‘တံ ပရတော ‘နာဝုသော, သက္ကာ ပုထုဇ္ဇနေန အဓိဝါသေတု’န္တိ ဝတ္ထုနာ သံသန္ဒိတွာ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ * ၂၂၅-၆။ ဒုက္ကရ အာဂါရ အာဝဋကာမ အဘိရတိဝတ္ထူသု ‘‘ယဒိ ဥလ္လပနာဓိပ္ပါယော ဘဝေယျ, ပါရာဇိက’’န္တိ ဝဒန္တိ, ကာရဏံ ပန ဒုဒ္ဒသံ, ထုလ္လစ္စယံ ဝုတ္တံ ဝိယ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ယာနေန ဝါ ဣဒ္ဓိယာ ဝါ ဂစ္ဆန္တောပိ ပါရာဇိကံ နာပဇ္ဇတီတိ ပဒသာ ဂမနဝသေနေဝ ကတိကာယ ကတာယ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘အပုဗ္ဗံအစရိမံ ဂစ္ဆန္တောတိ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ အညမညဿ ဟတ္ထံ ဂဏှန္တော ဝိယ ဂစ္ဆန္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥဋ္ဌေထ ဧထ ဂစ္ဆာမာတိ ဧဝံ သဟဂမနေ ပုဗ္ဗာပရာ ဂစ္ဆန္တောပိ နာပဇ္ဇတီတိ အာစရိယဿ တက္ကော။ ဝသန္တဿာတိ တထာ ဝသန္တော စေ ဥပါသကေန ဒိဿတိ, ပါရာဇိကော ဟောတိ။ ‘‘ရတ္တိံ ဝသိတွာ ဂစ္ဆန္တော န ပါရာဇိကော’’တိ ဝုတ္တံ။ နာနာဝေရဇ္ဇကာတိ နာနာဇနပဒဝါသိနော။ သံဃလာဘောတိ ယထာဝုဍ္ဎံ အတ္တနော ပါပုဏနကောဋ္ဌာသော။
֍ ဋီ ၂၂၈။ ဣဓာတိ ‘‘ကော နု ခေါ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေ ပဉှာကမ္မေ။ ဓမ္မဓာတု သဗ္ဗညုတညာဏံ။
֍ ဋီ ၂၃၂။ န ဥပ္ပဋိပါဋိယာတိ န သီဟောက္ကန္တဝသေန အနုဿရိ။ တသ္မာ အန္တရာဘဝဘူတာ ဧကာ ဧဝ ဇာတီတိ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ အတ္ထော။
နိဂမနဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၃၃။ စတုဝီသတီတိ ဧတ္ထ မာတုဃာတကပိတုဃာတကအရဟန္တဃာတကာ တတိယပါရာဇိကံ အာပန္နာ။ ဘိက္ခုနိဒူသကော, လမ္ဗိအာဒယော စ စတ္တာရော ပဌမပါရာဇိကံ အာပန္နာ ဧဝါတိ ကတွာ ကုတော စတုဝီသတီတိ စေ? န, အဓိပ္ပါယာဇာနနတော။ မာတုဃာတကာဒယော ဟိ စတ္တာရော ဣဓာနုပသမ္ပန္နာ ဧဝ အဓိပ္ပေတာ, လမ္ဗိအာဒယော စတ္တာရော ကိဉ္စာပိ ပဌမပါရာဇိကေန သင်္ဂဟိတာ, ယသ္မာ ဧကေန ပရိယာယေန မေထုနဓမ္မပဋိသေဝိနော န ဟောန္တိ, တသ္မာ ဝိသုံ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသော သမသိက္ခတာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တသံဝါသဿ အဘဗ္ဗတာမတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ယထာ ပုရေ တထာ ပစ္ဆာ’’တိ။ အညထာ နေသံ သမညာယပဋိညာယဘိက္ခုဘာဝေါပိ နတ္ထီတိ အာပဇ္ဇတိ။
စတုတ္ထပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပါရာဇိကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ သံဃာဒိသေသကဏ္ဍော
၁။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၃၅။ ‘‘ဩက္ကမန္တာန’’န္တိ ပါဌော။ ဧတ္ထာဟ – ‘‘ယော ပန ဘိက္ခူ’’တိ ကာရကော ဣဓ ကသ္မာ န နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ? အဘိ-နိဒ္ဒေသေန ဣမဿ သာပေက္ခာဘာဝဒဿနတ္ထံ။ ကထံ? ကဏ္ဍုဝနာဒိအဓိပ္ပါယစေတနာဝသေန စေတေန္တဿ ကဏ္ဍုဝနာဒိဥပက္ကမေန ဥပက္ကမန္တဿ, မေထုနရာဂဝသေန ဦရုအာဒီသု ဒုက္ကဋဝတ္ထူသု, ဝဏာဒီသု ထုလ္လစ္စယဝတ္ထူသု စ ဥပက္ကမန္တဿ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိယာ သတိပိ န သံဃာဒိသေသော။ မောစနဿာဒသင်္ခါတာဓိပ္ပါယာပေက္ခာဝ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ သတိ ဥပက္ကမေ, န အညထာ ‘‘အနာပတ္တိ န မောစနာဓိပ္ပါယဿာ’’တိ ဝစနတော။ တသ္မာ တဒတ္ထဒဿနတ္ထံ ဣဓ ကာရကော န နိဒ္ဒိဋ္ဌော, အညထာ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု သဉ္စေတနိကံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ အာပဇ္ဇေယျာ’’တိ ကာရကေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေ ‘‘စေတေတိ န ဥပက္ကမတိ မုစ္စတိ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တဝစနဝိရောဓော။ ‘‘သဉ္စေတနိကာယ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိယာ အညတြ သုပိနန္တာ’’တိ ဘုမ္မေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေပိ သောဝ ဝိရောဓော အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ တဒုဘယဝစနက္ကမံ အဝတွာ ‘‘သဉ္စေတနိကာ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ အညတြ သုပိနန္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နိမိတ္တတ္ထေ ဘုမ္မဝစနာဘာဝတော ဟေတုတ္ထနိယမော န ကတော ဟောတိ။ တသ္မိံ အကတေ သဉ္စေတနိကာ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ အညတြ သုပိနန္တာ သံဃာဒိသေသာပတ္တိ, ဥပက္ကမေ အသတိ အနာပတ္တီတိ အယမတ္ထော ဒီပိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ * ၂၃၆-၇။ သဉ္စေတနိကာတိ ဧတ္ထ ပဌမဝိဂ္ဂဟေန ဥပသဂ္ဂဿ သာတ္ထကတာ ဒဿိတာ, ဒုတိယေန ဣကပစ္စယဿ။ ဝါတပိတ္တသေမှရုဟိရာဒိအာသယဘေဒတောတိ အတ္ထော။ ဓာတူတိ ဧတ္ထ ‘‘ပထဝီဓာတုအာဒယော စတဿော, စက္ခုဓာတုအာဒယော ဝါ အဋ္ဌာရသာ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ။ ဝတ္ထိသီသန္တိ ဝတ္ထိပုဋဿ သီသံ။ ‘‘အင်္ဂဇာတဿ မူလံ အဓိပ္ပေတံ, န အဂ္ဂသီသ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ တထေဝါတိ ‘‘နိမိတ္တေ ဥပက္ကမတော’’တိအာဒိံ ဂဏှာတိ။ တတော မုစ္စိတွာတိ ‘‘န သကလကာယတော, တသ္မာ ပန ဌာနာ စုတမတ္တေ ဟောတူ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ။ ‘‘ဒကသောတံ ဩတိဏ္ဏမတ္တေ’’တိ ဣမိနာ န သမေတီတိ စေ? တတော ဒကသောတောရောဟဏဉ္စေတ္ထာတိအာဒိ ဝုစ္စတိ။ တဿတ္ထော – နိမိတ္တေ ဥပက္ကမံ ကတွာ သုက္ကံ ဌာနာ စာဝေတွာ ပုန ဝိပ္ပဋိသာရဝသေန ဒကသောတောရောဟဏံ နိဝါရေတုံ အဓိဝါသေမီတိ။ တတော ဗဟိ နိက္ခမန္တေ အဓိဝါသေတုံ န သက္ကာ, တထာပိ အဓိဝါသနာဓိပ္ပါယေန အဓိဝါသေတွာ အန္တရာ
ဒကသောတတော ဥဒ္ဓံ နိဝါရေတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ ‘‘အနိက္ခန္တေ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ဌာနာ စုတဉှိ အဝဿံ ဒကသောတံ ဩတရတီတိ အဋ္ဌကထာဓိပ္ပါယော ဂဏ္ဌိပဒါဓိပ္ပါယေန သမေတိ။ တတော မုစ္စိတွာတိ သကဋ္ဌာနတော။ သကသရီရတော ဟိ ဗဟိ နိက္ခန္တမေဝ ဟောတိ, တတော ‘‘ဗဟိ နိက္ခန္တေ ဝါ အနိက္ခန္တေ ဝါ’’တိ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈေယျ။ ယသ္မာ ပန တမှာ တမှာ သရီရပဒေသာ စုတံ အဝဿံ ဒကသောတံ ဩတရတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒကသောတံ ဩတိဏ္ဏမတ္တေ’’တိ, ဣမိနာ စ အာပတ္တိယာ ပါကဋကာလံ ဒဿေတိ, ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? မောစနဿာဒေန နိမိတ္တေ ဥပက္ကမတော သုက္ကံ ဗဟုတရမ္ပိ သရီရပဒေသာ စုတံ တတ္ထ တတ္ထ လဂ္ဂါဝသေသံ ယတ္တကံ ဧကာ ခုဒ္ဒကမက္ခိကာ ပိဝေယျ, တတ္တကေ ဒကသောတံ ဩတိဏ္ဏမတ္တေ သံဃာဒိသေသာပတ္တိ။ ဝုတ္တဉှိ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ဒကသောတံ အနောတိဏ္ဏေပိ သံဃာဒိသေသော’’တိအာဒိ။ တတ္တကဿ ဗဟိ နိက္ခမနံ အသလ္လက္ခေန္တော ‘‘စေတေတိ ဥပက္ကမတိ န မုစ္စတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဝစနတော ထုလ္လစ္စယန္တိ သညာယ ဒေသေန္တောပိ န မုစ္စတိ, ပဿာဝမ္ပိ ဝဏ္ဏတံ ပဿိတွာ ဝတ္ထိကောသဂတဿ ပိစ္ဆိလတာယ ဝါ ဉတွာ သံဃာဒိသေသတော ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ အယမေတ္ထ တတိယတ္ထေရဝါဒေ ယုတ္တိ။ သဗ္ဗာစရိယာ ဣမေ ဧဝ တယော ထေရာ, တေသမ္ပိ ဒကသောတောရောဟဏံ နိမိတ္တေ ဥပက္ကမနန္တိ အယံ ဒုတိယော ဝိနိစ္ဆယော သာဓာရဏတော ဧတ္ထ, ဧဝံ ဥပတိဿတ္ထေရော ဝဒတိ ကိရ။
ဌာနာ စုတဉှိ အဝဿံ ဒကသောတံ ဩတရတီတိ ကတွာ ‘‘ဌာနာ စာဝနမတ္တေနေဝေတ္ထ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒကသောတံ ဩတိဏ္ဏေ ဧဝ အာပတ္တိ။ သုက္ကဿ ဟိ သကလံ သရီရံ ဌာနံ, အနောတိဏ္ဏေ ဌာနာ စုတံ နာမ န ဟောတီတိ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ အာဘိဓမ္မိကတ္တာ ထေရဿ ‘‘သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ နာမ ရာဂသမုဋ္ဌာနာ ဟောတီ’’တိ (ကထာ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၇) ကထာဝတ္ထုဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ သမ္ဘဝေါ စိတ္တသမုဋ္ဌာနော, ‘‘တံ အသုစိံ ဧကဒေသံ မုခေန အဂ္ဂဟေသိ, ဧကဒေသံ အင်္ဂဇာတေ ပက္ခိပီ’’တိ (ပါရာ။ ၅၀၃) ဝစနတော ဥတုသမုဋ္ဌာနော စ ဒိဿတိ, သော စ ခေါ အဝီတရာဂဿေဝ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော ယံ အရဟတော အသုစိ မုစ္စေယျာ’’တိ (မဟာဝ။ ၃၅၃၊ ကထာ။ ၃၁၃) ဝစနတော။ ပရူပါဟာရဋ္ဌကထာယံ ‘‘အတ္ထိ တဿ အာသယောတိ တဿ သုက္ကဿ ဥစ္စာရပဿာဝါနံ ဝိယ ပတိဋ္ဌာနောကာသော
အတ္ထီ’’တိ (ကထာ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၉) စနတော တဿ အာသယောတိ သိဒ္ဓံ။ ပါကတိကစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ ဝိယ အသံသဋ္ဌတ္တာ, နိက္ခမနတော စ ‘‘ဝတ္ထိသီသံ, ကဋိ, ကာယော’’တိ တိဓာ သုက္ကဿ ဌာနံ ပကပ္ပေန္တိ အာစရိယာ။ သပ္ပဝိသံ ဝိယ တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, န စ ဝိသဿ ဌာနနိယမော, ကောဓဝသေန ဖုသန္တဿ ဟောတိ, ဧဝမဿ န စ ဌာနနိယမော, ရာဂဝသေန ဥပက္ကမန္တဿ ဟောတီတိ တက္ကော။
ခေါဘကရဏပစ္စယော နာမ ဘေသဇ္ဇသေနာသနာဟာရာဒိပစ္စယော။ သံသဂ္ဂဘေဒတောပီတိ ဧတေသု ဒွီဟိပိ တီဟိပိ။ ပဟီနဝိပလ္လာသတ္တာတိ ဧတ္ထ ယံ ကိဉ္စိ သုပိနန္တေန သေက္ခပုထုဇ္ဇနာ ပဿန္တိ, တံ သဗ္ဗံ ဝိပလ္လတ္ထံ အဘူတမေဝါတိ အာပဇ္ဇတိ။ တတော ‘‘ယံ ပန ပုဗ္ဗနိမိတ္တတော ပဿတိ။ တံ ဧကန္တသစ္စမေဝ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ဝိရုဇ္ဈတိ, တသ္မာ န ဝိသယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ သစ္စော ဝါ ဟောတိ, အလိကော ဝါတိ ကတွာ တဉ္စေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သိယာ, ‘‘အသေက္ခာ ပဟီနဝိပလ္လာသတ္တာ သစ္စမေဝ ပဿန္တိ, နာသစ္စ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ကိန္တု ဒဿနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ အဘူတံ, အပဿန္တောပိ ဟိ ပဿန္တော ဝိယ အသုဏန္တောပိ သုဏန္တော ဝိယ အမုနန္တောပိ မုနန္တော ဝိယ ဟောတိ။ သစ္စမ္ပိ ဝိပဿတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ တံ ရူပနိမိတ္တာဒိအာရမ္မဏံ န ဟောတိ, အာဂန္တုကပစ္စုပ္ပန္နံ ရူပနိမိတ္တာဒိအာရမ္မဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကမ္မနိမိတ္တဂတိနိမိတ္တဘူတာနိ ဟိ ရူပနိမိတ္တာဒီနိ ဘဝင်္ဂဿ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ ဧဝ။ တတ္ထ ကမ္မနိမိတ္တမတီတမေဝ, ဂတိနိမိတ္တံ ထောကံ ကာလံ ပစ္စုပ္ပန္နံ သိယာ။
ဤဒိသာနီတိ ပစ္စက္ခတော အနုဘူတပုဗ္ဗပရိကပ္ပိတာဂန္တုကပစ္စုပ္ပန္နရူပနိမိတ္တာဒိအာရမ္မဏာနိ, ရာဂါဒိသမ္ပယုတ္တာနိ စာတိ အတ္ထော။ မက္ကဋဿ နိဒ္ဒါ လဟုပရိဝတ္တာ ဟောတိ။ သော ဟိ ရုက္ခသာခတော ပတနဘယာ အဘိက္ခဏံ ဥမ္မီလတိ စ သုပတိ စ။ မနုဿာ ကိဉ္စာပိ ပုနပ္ပုနံ ဥမ္မီလန္တိ သုဗျတ္တတရံ ပဋိဗုဒ္ဓါ ဝိယ ပဿန္တိ, အထ ခေါ ပဋိဗုဒ္ဓါနံ ပုနပ္ပုနံ ဘဝင်္ဂေါတရဏံ ဝိယ သုပိနကာလေပိ တေသံ ဘဝင်္ဂေါတရဏံ ဟောတိ, ယေန ‘‘သုပတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဘဝင်္ဂစိတ္တေန ဟိ သုပတီ’’တိ ဝစနတော ဘဝင်္ဂေါတရဏံ ကရဇကာယဿ နိရုဿာဟသန္တဘာဝူပနိဿယတ္တာ ‘‘နိဒ္ဒါ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သာ ကရဇကာယဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝေန သုပိနဒဿနကာလေ ဘဝင်္ဂတော ဥတ္တရဏေ သတိပိ နိရုဿာဟသန္တဘာဝပ္ပတ္တိယာ ‘‘ပဝတ္တတီ’’တိ စ ဝုစ္စတိ, ယတော သတ္တာ ‘‘ပဋိဗုဒ္ဓါ’’တိ န ဝုစ္စန္တိ, ကရဇကာယဿ နိရုဿာဟသန္တသဘာဝပ္ပတ္တိတော စ
တန္နိဿိတံ ဟဒယဝတ္ထု န သုပ္ပသန္နံ ဟောတိ, တတော တန္နိဿိတာပိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ အသုပ္ပသန္နဝဋ္ဋိနိဿိတဒီပပ္ပဘာ ဝိယ။ တေနေဝ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သွာယံ ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုကတ္တာ စေတနာယ ပဋိသန္ဓိံ အာကဍ္ဎိတုံ အသမတ္ထော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုကတ္တာတိ သုပိနေ ဥပဋ္ဌိတံ နိမိတ္တမ္ပိ ဒုဗ္ဗလ’’န္တိ လိခိတံ။ တံ အနေကတ္ထံ သဗ္ဗမ္ပိ နိမိတ္တံ ဟောတိ, န စ ဒုဗ္ဗလာရမ္မဏဝတ္ထုကတ္တာ စေတနာ, တာယ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ ဒုဗ္ဗလာ အတီတာနာဂတာရမ္မဏာယ, ပညတ္တာရမ္မဏာယ ဝါ အဒုဗ္ဗလတ္တာ, အဝတ္ထုကာယ ဒုဗ္ဗလဘာဝေါ န ယုဇ္ဇတိ စေတနာယ အဝတ္ထုကာယ ဘာဝနာပဘာဝါယာတိရေကဗလသဗ္ဘာဝတော။ ဘာဝနာဗလသမပ္ပိတဉှိ စိတ္တံ အရူပမ္ပိ သမာနံ အတိဘာရိယမ္ပိ ကရဇကာယံ ဂဟေတွာ ဧကစိတ္တက္ခဏေနေဝ ဗြဟ္မလောကံ ပါပေတွာ ဌပေတိ။ တပ္ပဋိဘာဂံ အနပ္ပိတမ္ပိ ကာမာဝစရစိတ္တံ ကရဇကာယံ အာကာသေ လင်္ဃနသမတ္ထံ ကရောတိ, ပဂေဝေတရံ။ ကိံ ပနေတ္ထ တံ အနုမာနကာရဏံ, ယေန စိတ္တဿေဝ အာနုဘာဝေါတိ ပညာယေယျ စိတ္တာနုဘာဝေန ဝါ လဒ္ဓါသေဝနာဒိကိရိယာဝိသေသနိဗ္ဗတ္တိဒဿနတော, တသ္မာ ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုကတ္တာတိ ဒုဗ္ဗလဟဒယဝတ္ထုကတ္တာတိ အာစရိယဿ တက္ကော။ အတ္တနော မန္ဒတိက္ခာကာရေန တန္နိဿိတဿ စိတ္တဿ မန္ဒတိက္ခဘာဝနိပ္ဖါဒနသမတ္ထဉ္စေ, ဟဒယဝတ္ထု စက္ခုသောတာဒိဝတ္ထု ဝိယ ဣန္ဒြိယံ ဘဝေယျ, န စေတံ ဣန္ဒြိယံ။ ယတော ဓမ္မသင်္ဂဟေ ဥပါဒါယရူပပါဠိယံ ဥဒ္ဒေသာရဟံ န ဇာတံ။ အနိန္ဒြိယတ္တာ ဟိ တံ ကာယိန္ဒြိယဿ အနန္တရံ န ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, ဝတ္ထုရူပတ္တာ စ အဝတ္ထုရူပဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ အနန္တရမ္ပိ န ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ, တသ္မာ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘တဿ အသုပ္ပသန္နတ္တာ တန္နိဿိတာ စ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ အသုပ္ပသန္နာ ဟောတီ’’တိ, တံ န သိဒ္ဓန္တိ စေ? သိဒ္ဓမေဝ အနိန္ဒြိယာနမ္ပိ သပ္ပါယာသပ္ပါယဥတုအာဟာရာဒီနံ ပစ္စယာနံ သမာယောဂတော, စိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ ဝိကာရဒဿနတော, ပစ္စက္ခတ္တာ စ။ ယသ္မာ အပ္ပဋိဗုဒ္ဓေါပိ ပဋိဗုဒ္ဓံ ဝိယ အတ္တာနံ မညတီတိ။ ဧတ္တာဝတာ ကရဇကာယဿ နိရုဿာဟသန္တဘာဝါကာရဝိသေသော နိဒ္ဒါ နာမ။ သာ စိတ္တဿ ဘဝင်္ဂေါတရဏာကာရဝိသေသေန ဟောတိ, တာယ သမန္နာဂတော သတ္တော ဘဝင်္ဂတော ဥတ္တိဏ္ဏော သုပိနံ ပဿတိ, သော ‘‘ကပိမိဒ္ဓပရေတော’’တိ ဝုစ္စတိ, သော သုတ္တော အပ္ပဋိဗုဒ္ဓေါ ဟောတီတိ အယမတ္ထော သာဓိတော ဟောတိ။
ယသ္မာ ဘဝင်္ဂဝါရနိရန္တရတာယ အစ္စန္တသုတ္တော နာမ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ယဒိ တာဝ သုတ္တော ပဿတိ, အဘိဓမ္မဝိရောဓော အာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပန နိဒ္ဒါက္ခဏေ န ပဋိဗုဒ္ဓေါ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘အထ ပဋိဗုဒ္ဓေါ ပဿတိ, ဝိနယဝိရောဓော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, ယသ္မာ စ အခီဏနိဒ္ဒေါ, အနောတိဏ္ဏဘဝင်္ဂေါ စ အတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ကပိမိဒ္ဓပရေတော ပဿတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညထာ အယံ နေဝ သုတ္တော န ပဋိဗုဒ္ဓေါ, အတ္တနာ တံ နိဒ္ဒံ အနောက္ကန္တော အာပဇ္ဇေယျ။ ဧတ္တာဝတာ စ အဘိဓမ္မော, ဝိနယော, နာဂသေနတ္ထေရဝစနံ ယုတ္တိ စာတိ သဗ္ဗံ အညမညသံသန္ဒိတံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကပိမိဒ္ဓပရေတောတိ ဘဝင်္ဂတော ဥတ္တိဏ္ဏနိဒ္ဒါပရေတော။ သာ ဟိ ဣဓ ကပိမိဒ္ဓံ နာမ။ ‘‘တတ္ထ ကတမံ မိဒ္ဓံ? ယာ ကာယဿ အကလျတာ အကမ္မညတာ…ပေ… သုပနံ, ဣဒံ ဝုစ္စတိ မိဒ္ဓ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၁၆၃) ဧဝမာဂတံ။ ဣဒဉှိ အရူပံ, ဣမဿ ဖလဘူတော ကရဇကာယဿ အကလျတာ’ပစလာယိကာသုပိ နိဒ္ဒါဝိသေသော ကာရဏောပစာရေန ‘‘ကပိမိဒ္ဓ’’န္တိ ပဝုစ္စတိ။ ယဉ္စေဝ ‘‘ကပိမိဒ္ဓပရေတော ခေါ, မဟာရာဇ, သုပိနံ ပဿတီ’’တိ (မိ။ ပ။ ၅။၃။၅ ထောကံ ဝိသဒိသံ) ဝုတ္တန္တိ။
ယံ တံ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္ထ ယေန ဝိနယကမ္မေန တတော ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, တံ ဣဓ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ နာမ။ အဝယဝေ သမူဟဝေါဟာရေန ဝါတိ ဧတ္ထ သာခစ္ဆေဒကော ရုက္ခစ္ဆေဒကောတိ ဝုစ္စတီတိအာဒိ နိဒဿနံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိ ရုဠှီသဒ္ဒဿ နိဒဿနံ။ န စ မယာတိ ဝီမံသနပဒဿ တဿ ကိရိယံ သန္ဓာယ, မောစနေ စ သန္နိဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ မုစ္စနပကတိယာ စာတိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၄၀။ ဂေဟန္တိ ပဉ္စကာမဂုဏာ။ ဝနဘင်္ဂိယန္တိ ပါဘတိကံ။ သမ္ပယုတ္တသုခဝေဒနာမုခေန ရာဂေါဝ ‘‘အဿာဒေါ’’တိ ဝုတ္တော။ သုပန္တဿ စာတိ ဣဒံ ကပိမိဒ္ဓပရေတော ဝိယ ဘဝင်္ဂသန္တတိံ အဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ သုပန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ဇဂ္ဂနတ္ထာယာတိ သောဓနတ္ထာယ။
֍ ဋီ ၂၆၆။ ‘‘ဒါရုဓီတလိကလေပစိတ္တာနံ အင်္ဂဇာတပဋိနိဇ္ဈာနေပိ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဥပ္ပန္နေ ပရိဠာဟေ မောစနရာဂဇော’’တိ လိခန္တိ။ ဝါလိကာယ ဝါ ‘‘ဟတ္ထိကာမံ နဿတီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ ‘‘အာပတ္တိ တွ’’န္တိ သဗ္ဗတ္ထ ပါဌော။ ‘‘ဧဟိ မေ တွံ, အာဝုသော သာမဏေရ, အင်္ဂဇာတံ ဂဏှာဟီ’’တိ အာဂတတ္တာ ‘‘ဝစီကမ္မ’’န္တိပိ ဝတ္တုံ ယုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဧဝံ သန္တေ အညံ ‘‘ဧဝံ ကရောဟီ’’တိ
အာဏတ္တိယာပိ အာပတ္တိ သိယာတိ သင်္ကရံ ဟောတိ။ တသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ကေစိ။
֍ ဋီ ၂၆၇။ ‘‘ပုပ္ဖါဝလိယံ သာသဝဠိယ’’န္တိ ဒုဝိဓော ကိရ။
သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၇၀။ ‘‘ဩတိဏ္ဏော’’တိ ဣမိနာဿ သေဝနာဓိပ္ပါယတာ ဒဿိတာ။ ‘‘ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန မာတုဂါမေန သဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာဿ ဝါယာမော ဒဿိတော။ ‘‘သဒ္ဓိ’’န္တိ ဟိ ပဒံ သံယောဂံ ဒီပေတိ, သော စ ပယောဂေါ သမာဂမော အလ္လီယနံ။ ကေန စိတ္တေန? ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန, န ပတ္တပဋိဂ္ဂဟဏာဓိပ္ပါယာဒိနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျာ’’တိ ဣမိနာဿ ဝါယမတော ဖဿပဋိဝိဇာနနာ ဒဿိတာ ဟောတိ။ ဝါယမိတွာ ဖဿံ ပဋိဝိဇာနန္တော ဟိ သမာပဇ္ဇတိ နာမ။ ဧဝမဿ တိဝင်္ဂသမ္ပတ္တိ ဒဿိတာ ဟောတိ။ အထ ဝါ ဩတိဏ္ဏော။ ကေန? ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန ယက္ခာဒိနာ သတ္တော ဝိယ။ ဥပယောဂတ္ထေ ဝါ ဧတံ ကရဏဝစနံ။ ဩတိဏ္ဏော ဝိပရိဏတံ စိတ္တံ ကူပါဒိံ ဝိယ သတ္တော။ အထ ဝါ ‘‘ရာဂတော ဥတ္တိဏ္ဏော ဘဝိဿာမီ’’တိ ဘိက္ခုဘာဝံ ဥပဂတော, တတော ဥတ္တိဏ္ဏာဓိပ္ပါယတော ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန ဟေတုဘူတေန တမေဝ ရာဂံ ဩတိဏ္ဏော။ မာတုဂါမေန အတ္တနော သမီပံ အာဂတေန, အတ္တနာ ဥပဂတေန ဝါ။ ဧတေန မာတုဂါမဿ သာရတ္တတာ ဝါ ဟောတု ဝိရတ္တတာ ဝါ, သာ ဣဓ အပ္ပမာဏာ, န ဘိက္ခုနီနံ ကာယသံသဂ္ဂေ ဝိယ ဥဘိန္နံ သာရတ္တတာယ ပယောဇနံ အတ္ထိ။
ကာယသံသဂ္ဂန္တိ ဥဘိန္နံ ကာယာနံ သမ္ပယောဂံ။ ပဒဘာဇနေ ပန ‘‘သမာပဇ္ဇေယျာတိ အဇ္ဈာစာရော ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ သမာပဇ္ဇနံ သန္ဓာယ, န ကာယသံသဂ္ဂံ။ ကာယသံသဂ္ဂဿ သမာပဇ္ဇနာ ဟိ ‘‘အဇ္ဈာစာရော’’တိ ဝုစ္စတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ယော သော ကာယသံသဂ္ဂေါ နာမ, သော အတ္ထတော အဇ္ဈာစာရော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ပရတော ပါဠိယံ ‘‘သေဝနာဓိပ္ပါယော, န စ ကာယေန ဝါယမတိ, ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ, အနာပတ္တီ’’တိ (ပါရာ။ ၂၇၉)
ဝုတ္တလက္ခဏေန ဝိရုဇ္ဈတီတိ။ ဖဿပဋိဝိဇာနနာယ ဟိ သံသဂ္ဂေါ ဒီပိတော။ သော စေ အဇ္ဈာစာရော ဟောတိ, ကထံ အနာပတ္တိ ဟောတီတိ။ သုဝုတ္တမေတံ, ကိန္တု ‘‘ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျာ’’တိ ပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ ‘‘အဇ္ဈာစာရော ဝုစ္စတီ’’တိ ဥဘိန္နမ္ပိ ပဒါနံ သာမညဘာဇနီယတ္တာ, သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗာဘာဝေ သမာပဇ္ဇနာဘာဝေန ‘‘သော အတ္ထတော အဇ္ဈာစာရော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ သိယာ။
‘‘ဟတ္ထဂ္ဂါဟံ ဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဟတ္ထေန သဗ္ဗောပိ ဥပါဒိန္နကော ကာယော သင်္ဂဟိတော, န ဘိန္နသန္တာနော တပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ ဟတ္ထာလင်္ကာရာဒိ။ ဝေဏိဂ္ဂဟဏေန အနုပါဒိန္နကော အဘိန္နသန္တာနော ကေသလောမနခဒန္တာဒိကော ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနော ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝါဟ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အနုပါဒိန္နကေနပိ ကေနစိ ကေသာဒိနာ ဥပါဒိန္နကံ ဝါ အနုပါဒိန္နကံ ဝါ ဖုသန္တောပိ သံဃာဒိသေသံ အာပဇ္ဇတိယေဝါ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၇၄)။ တေန အနုပါဒိန္နကာနမ္ပိ ကေသလောမာဒီနံ အင်္ဂဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘ဖဿံ ပဋိဇာနာတီတိ တိဝင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ သံဃာဒိသေသော။ ဖဿဿ အပ္ပဋိဝိဇာနနတော ဒုဝင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဣမိနာ ပါဠိအဋ္ဌကထာနယေန ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န, တဒတ္ထဇာနနတော။ ဖုဋ္ဌဘာဝဉှိ ပဋိဝိဇာနန္တောပိ ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ, အယမေကော အတ္ထော, တသ္မာ မာတုဂါမဿ, အတ္တနော စ ကာယပရိယာပန္နာနံ ကေသာဒီနံ အညမညံ ဖုဋ္ဌဘာဝံ ဖုသိတွာ တံ သာဒိယနံ ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ, န ကာယဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ။ အနေကန္တိကဉှေတ္ထ ကာယဝိညာဏံ။ မာတုဂါမဿ ဥပါဒိန္နကေန ကာယေန, အနုပါဒိန္နကေန ဝါ ကာယေန ဘိက္ခုနော ဥပါဒိန္နကကာယေ ဖုဋ္ဌေ ပသန္နကာယိန္ဒြိယော စေ ဟောတိ, တဿ ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တေနေဝ ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ သော ဟောတိ။ အနုပါဒိန္နကကာယော, လောလုပ္ပေါ အပ္ပသန္နကာယိန္ဒြိယော ဝါ ဟောတိ, တိမိရဝါတေန ဥပဟတကာယော ဝါ တဿ ကာယဝိညာဏံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ န စ တေန ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ, ကေဝလံ သေဝနာဓိပ္ပါယေန ဝါယမိတွာ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇန္တော ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ မနောဝိညာဏေန, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျာတိ ဣမိနာဿ ဝါယမတော ဖဿပဋိဝိဇာနနာ ဒဿိတာ’’တိ။ အပရောပိ ဘိက္ခု မာတုဂါမဿ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ ဖုဋ္ဌော ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပါဒေန္တေန ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ, တသ္မာ ဝုတ္တံ
‘‘အနေကန္တိကဉှေတ္ထ ကာယဝိညာဏ’’န္တိ။ အပရော ဝတ္ထံ ပါရုပိတွာ နိဒ္ဒါယန္တံ မာတုဂါမံ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန ဝတ္ထဿ ဥပရိဘာဂေ သဏိကံ ဖုသန္တော ဝတ္ထန္တရေန နိက္ခန္တလောမသမ္ဖဿံ အပ္ပဋိဝိဇာနန္တောပိ သေဝနာဓိပ္ပါယော ကာယေန ဝါယမိတွာ ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ, သံဃာဒိသေသံ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘နီလံ ဃဋ္ဋေဿာမီတိ ကာယံ ဃဋ္ဋေတိ, သံဃာဒိသေသော’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အယံ ဒုတိယော အတ္ထော။ ဧဝံ အနေကတ္ထတ္တာ, ဧဝံ ဒုဝိညေယျာဓိပ္ပါယတော စ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ဖဿပဋိဝိဇာနနံ အင်္ဂန္တေွဝ န ဝုတ္တံ။ တသ္မိဉှိ ဝုတ္တေ ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ အာပဇ္ဇိတွာပိ နခေန လောမေန သံသဂ္ဂေါ ဒိဋ္ဌော, န စ မေ လောမဃဋ္ဋနေန ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ, တိမိရဝါတထဒ္ဓဂတ္တော စာဟံ န ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာမီတိ အနာပန္နသညီ သိယာတိ န ဝုတ္တံ, အပိစ ‘‘ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ, န စ ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတီ’’တိ စ ဧတေသံ ပဒါနံ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယံ ဒဿေတွာ သော ပညာပေတဗ္ဗော။ ဧတ္တာဝတာ န တဒတ္ထဇာနနတောတိ ကာရဏံ ဝိတ္ထာရိတံ ဟောတိ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၇၁။ ‘‘ရတ္တံ စိတ္တံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတံ ဝိပရိဏတ’’န္တိ ကိဉ္စာပိ သာမညေန ဝုတ္တံ, ဝိနီတဝတ္ထူသု ‘‘မာတုယာ မာတုပေမေန အာမသတိ…ပေ… အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေနေဝ ရတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ‘‘မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ’’တိ ကိဉ္စာပိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ, အထ ခေါ အဝိနဋ္ဌိန္ဒြိယာဝ မနုဿိတ္ထီ ဣဓာဓိပ္ပေတာ ‘‘မတိတ္ထိယာ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိ…ပေ… အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘မနုဿိတ္ထီ’’တိ ဧတ္တာဝတာ သိဒ္ဓေ ‘‘န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ’’တိ ဝစနံ အဝိနဋ္ဌိန္ဒြိယာပိ န သဗ္ဗာ မနုဿဝိဂ္ဂဟာ ဣတ္ထီ ဣဓ မနုဿိတ္ထီ နာမ။ ယက္ခိအာဒယော ဟိ အတ္တနော ဇာတိသိဒ္ဓေန ဣဒ္ဓိဝိသေသေန ဣဇ္ဈန္တိယော မနုဿဝိဂ္ဂဟာပိ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တာသု ယက္ခီ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု ဟောတိ ဝိနီတဝတ္ထူသု ယက္ခိယာ ကာယသံသဂ္ဂေန ထုလ္လစ္စယဿ ဝုတ္တတ္တာ။ တဒနုလောမတ္တာ ပေတိတ္ထီ, ဒေဝိတ္ထီ စ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု။ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထီ ဒုက္ကဋဝတ္ထု။ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထီ စ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုမေဝါတိ ဧကေ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန ‘‘မနုဿိတ္ထီ စ ဟောတိ မနုဿိတ္ထိသညီ’’တိ ပါဠိယာ အဘာဝေန ‘‘ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ယက္ခိသညီ’’တိအာဒိဝစနေ သတိ ယက္ခိအာဒီနံ အနိတ္ထိတာပသင်္ဂတော,
‘‘ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဣတ္ထိသညီ’’တိအာဒိမှိ ယက္ခိအာဒီနံ အန္တောကရဏေ သတိ တာသံ သံဃာဒိသေသဝတ္ထုဘာဝပ္ပသင်္ဂတော စ ယက္ခိအာဒယော န ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧကေ ပန ‘‘ဝိနီတဝတ္ထုမှိ ‘အညတရော ဘိက္ခု တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိယာ ကာယ…ပေ… ဒုက္ကဋဿာ’တိ ဧတ္ထ အမနုဿဝိဂ္ဂဟာ ပါကတိကတိရစ္ဆာနဂတိတ္ထီ အဓိပ္ပေတာ, တသ္မာ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။ ‘ဣတ္ထီ စ ဟောတိ တိရစ္ဆာနဂတသညီတိ တိရစ္ဆာနဂတာ စ ဟောတိ ဣတ္ထိသညီ’တိအာဒိဝါရေသုပိ ပါကတိကတိရစ္ဆာနဂတောဝ အဓိပ္ပေတော, သော စ တိရစ္ဆာနဂတပုရိသောဝ။ တေနေဝ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာအတ္တကအာမပါရိစရိယသိက္ခာပဒေသု မနုဿပုရိသပဋိသံယုတ္တဝါရာ ဝိယ တိရစ္ဆာနပဋိသံယုတ္တဝါရာပိ နာဂတာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တထာ ပဏ္ဍကောတိ ဣဓ မနုဿပဏ္ဍကောဝ, ပုရိသောတိ စ ဣဓ မနုဿပုရိသောဝ အာဂတော, တသ္မာ အမနုဿိတ္ထီ အမနုဿပဏ္ဍကော အမနုဿပုရိသော တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထီ တိရစ္ဆာနဂတပဏ္ဍကော မနုဿာမနုဿတိရစ္ဆာနဂတဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ စာတိ အဋ္ဌ ဇနာ ဣဓ နာဂတာ, တေသံ ဝသေန ဝတ္ထုသညာဝိမတိဘေဒဝသေန အာပတ္တိဘေဒါဘေဒဝိနိစ္ဆယော, အနာဂတဝါရဂဏနာ စ အသမ္မုယှန္တေန ဝေဒိတဗ္ဗာ, တထာ တေသံ ဒုကမိဿကာဒိဝါရာ, အာပတ္တိအနာပတ္တိဘေဒဝိနိစ္ဆယော စ။ ‘‘တတ္ထ အမနုဿပဏ္ဍကအမနုဿပုရိသတိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိတိရစ္ဆာနဂတပဏ္ဍကာတိ စတ္တာရော ဒုက္ကဋဝတ္ထုကာ, အမနုဿိတ္ထိမနုဿဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုကာ, အမနုဿဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ တိရစ္ဆာနဂတဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ ဒုက္ကဋဝတ္ထုကာ, ပါဠိယံ ပန အမနုဿိတ္ထိယာ အနာဂတတ္တာ အမနုဿပဏ္ဍကာ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ ပုရိသာ စ နာဂတာ။ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိပဏ္ဍကဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ တိရစ္ဆာနဂတပုရိသေန သမာနဂတိကတ္တာ နာဂတာ, မနုဿဥဘတောဗျဉ္ဇနကော မနုဿပဏ္ဍကေန သမာနဂတိကတ္တာ အနာဂတော’’တိ ဝဒန္တိ။ အဋ္ဌကထာယံ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၈၁) ပန ‘‘နာဂမာဏဝိကာယပိ သုပဏ္ဏမာဏဝိကာယပိ ကိန္နရိယာပိ ဂါဝိယာပိ ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တဒေဝ ပမာဏတော ဂဟေတဗ္ဗံ။
တတြာယံ ဝိစာရဏာ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တိရစ္ဆာနဂတဿ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၁၈၃) ဧတ္ထ ‘‘တိရစ္ဆာနဂတောတိ ယဿ ဥပသမ္ပဒါ ပဋိက္ခိတ္တာ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟော ပါကတိကတိရစ္ဆာနဂတတော ဝိသိဋ္ဌော, တထာ ယက္ခပေတတိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟာနံ ‘‘တိရစ္ဆာနဂတဿ စ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိယံ အပိစ ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ
ဧတ္ထ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တတ္တာ စ ‘‘ပတနရူပံ ပမာဏံ, န မရဏရူပ’’န္တိ ဧတ္ထ အာပတ္တိဝိသေသဝစနတော စ ‘‘ဥဘတော အဝဿုတေ ယက္ခဿ ဝါ ပေတဿ ဝါ ပဏ္ဍကဿ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟဿ ဝါ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၆၁) သာမညေန ဝစနတော စ သော ဝိသိဋ္ဌောတိ သိဒ္ဓံ။ ဝိသိဋ္ဌတ္တာ စ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇန္တဿာတိ ဝိသေသော ဟောတိ, တသ္မာ တတ္ထ အာပတ္တိဝိသေသေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ယဒိ ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒေ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထီပိ အဓိပ္ပေတာ, ရူပသာမညေန သညာဝိရာဂတ္တာသမ္ဘဝတော ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာအတ္တကာမပါရိစရိယသိက္ခာပဒေသုပိ သာ ဝတ္တဗ္ဗာ ဘဝေယျ, သာ စာနာဂတာ။ သရူပေန သံခိတ္တဝါရတ္တာ နာဂတာတိ စေ? ဣတ္ထီ စ ဟောတိ တိရစ္ဆာနဂတော စ ဥဘိန္နံ ဣတ္ထိသညီတိ ဣဓ အာဂတတ္တာ ပုရိသလိင်္ဂနိဒ္ဒေသော န ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ တိရစ္ဆာနဂတပုရိသော စ ဣဓ အာဂတော, တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ပါဠိယံ အနာဂတာယပိ ဒုက္ကဋမေဝ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာတိ ဣမဿ ဝစနဿ ကာရဏစ္ဆာယာ ပရိယေသိတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣဒံ န ယုဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ဣတ္ထီနံ, ပုရိသာနဉ္စ ဧကတော ဝစနေ ပုရိသလိင်္ဂသဗ္ဘာဝတော။ ဣဓ တိရစ္ဆာနဂတပုရိသပဏ္ဍကိတ္ထိယော တိဿောပိ ဧကတော သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ‘‘တိရစ္ဆာနဂတော’’တိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ စ မနုဿဝိဂ္ဂဟာမနုဿဝိဂ္ဂဟေသု ဣတ္ထိပဏ္ဍကပုရိသသညိတာ ယထာသမ္ဘဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာဒိသိက္ခာပဒဒွယေ ဝါရာနံ သံခိတ္တတ္တာ ပုရိသတိရစ္ဆာနဂတာဒယော နာဂတာ။ ယထာဝုတ္တေသု အာပတ္တိ, တထာ တတ္ထာပိ။ အညထာ ပုရိသံ ဩဘာသန္တဿ စ အနာပတ္တီတိ ပဏ္ဍကံ ဩဘာသန္တဿ စ ထုလ္လစ္စယန္တိ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တေ ဝါရာ သံခိတ္တာတိ ပညာယန္တီတိ။ ဝိသေသော စ ပဏ္ဍကေ, ပုရိသေ, တိရစ္ဆာနဂတေ စ ဣတ္ထိသညိဿ အတ္ထိ, တထာပိ တတ္ထ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တမေဝ ပမာဏန္တိ ဒွိန္နမေတေသံ ဝါဒါနံ ယတ္ထ ယုတ္တိ ဝါ ကာရဏံ ဝါ အတိရေကံ ဒိဿတိ, တံ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာရိစယော။ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။
တတ္ထ ပါဠိယံ အာဂတဝါရဂဏနာ တာဝ ဧဝံ သင်္ခေပတော ဝေဒိတဗ္ဗာ – ဣတ္ထိမူလကာ ပဉ္စ ဝါရာ ပဏ္ဍကပုရိသတိရစ္ဆာနဂတမူလကာ စ ပဉ္စ ပဉ္စာတိ ဝီသတိ ဝါရာ ဧကမူလကာ, တထာ ဒုမူလကာ ဝီသတိ, မိဿကမူလကာ ဝီသတီတိ
သဋ္ဌိ ဝါရာ, တာနိ တီဏိ ဝီသတိကာနိ ဟောန္တိ။ ဧကေကသ္မိံ ဝီသတိကေ ဧကေကမူလဝါရံ ဂဟေတွာ ကာယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓဝါရာ တယော ဝုတ္တာ။ သေသာ သတ္တပညာသ ဝါရာ သံခိတ္တာ, တထာ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယဝါရာ တယော ဝုတ္တာ, သေသာ သံခိတ္တာ, ဧဝံ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယပဋိဗဒ္ဓဝါရေပိ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယဝါရေပိ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓဝါရေပိ နိဿဂ္ဂိယေန နိဿဂ္ဂိယဝါရေပိ တယော တယော ဝါရာ ဝုတ္တာ, သေသာ သံခိတ္တာ။ ဧဝံ ဆန္နံ တိကာနံ ဝသေန အဋ္ဌာရသ ဝါရာ အာဂတာတိ သရူပတော ဝုတ္တာ, သေသာ ဒွေစတ္တာလီသာဓိကာနိ တီဏိ ဝါရသတာနိ သံခိတ္တာနိ။ တတော ပရံ မာတုဂါမဿ သာရတ္တပက္ခေ ကာယေန ကာယန္တိ ဧကမေကံ ဝဍ္ဎေတွာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာ အဋ္ဌာရသ ဝါရာ အာဂတာတိ ဧကဝီသတိ ဝါရာ သရူပေန အာဂတာ, နဝနဝုတာဓိကာနိ တီဏိ ဝါရသတာနိ သံခိတ္တာနိ။ တတော ပရံ အာပတ္တာနာပတ္တိဒီပကာ စတ္တာရော သေဝနာဓိပ္ပါယမူလကာ စတ္တာရော မောက္ခာဓိပ္ပါယမူလကာတိ ဒွေ စတုက္ကာ အာဂတာ။
တတ္ထာယံ ဝိသေသော – ယဒိဒံ မာတိကာယ ပရာမသနပဒံ, တေန ယသ္မာ အာမသနာဒီနိ ဆုပနပရိယောသာနာနိ ဒွါဒသပိ ပဒါနိ ဂဟိတာနိ, တသ္မာ ပဒုဒ္ဓါရံ အကတွာ ‘‘အာမသနာ ပရာမသနံ ဆုပန’’န္တိ အာဟ။ ပရာမသနံ နာမ အာမသနာ။ ‘‘ဆုပန’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တေ ပရာမသနမ္ပိ ဝိသုံ ဧကတ္တံ ဘဝေယျာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဣတ္ထိသညီ စာတိ ဣမသ္မိံ ပဌမဝါရေ ဧဝ ဒွါဒသပိ အာမသနာဒီနိ ယောဇေတွာ ဒဿိတာနိ။ တတော ပရံ အာဒိမှိ ဒွေ ပဒါနီတိ စတ္တာရိ ပဒါနိ အာဂတာနိ, ဣတရာနိ သံခိတ္တာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယဝါရာဒီသု ပန သဗ္ဗာကာရေန အလာဘတော အာမသနမေဝေကံ အာဂတံ, နေတရာနိ။ ‘‘သဉ္စောပေတိ ဟရတီ’’တိ ပါဌော, သဉ္စောပေတိ စ။ ဂဏ္ဌိပဒေသု ပန ‘‘ပုရိမနယေနေဝါတိ ရဇ္ဇုဝတ္ထာဒီဟိ ပရိက္ခိပနေ’’တိ စ ပစ္ဆာ ‘‘ပုရိမနယေနေဝါတိ သမ္မသနာ ဟောတီ’’တိ စ ‘‘ဝေဏိဂ္ဂါဟေ အာပတ္တိယာ ပညတ္တတ္တာ လောမဖုသနေပိ သံဃာဒိသေသော’’တိ စ ‘‘တံ ပကာသေတုံ ဥပါဒိန္နကေန ဟီတိအာဒိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ လိခိတံ။
ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌနိဒ္ဒေသေတိ ဣမသ္မိံယေဝ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌေ နိဒ္ဒေသေ။ ‘‘သဒိသံ အဂ္ဂဟေသီ’’တိ ဝုတ္တေ တာဒိသံ အဂ္ဂဟေသီတိ ဂရုကံ တတ္ထ ကာရယေတိ အတ္ထော, ကာယသံသဂ္ဂဝိဘင်္ဂေ ဝါတိ အတ္ထော။ ဣတရောပိ ကာယပဋိဗဒ္ဓဆုပနကော။ ဂဟဏေ စာတိ ဂဟဏံ ဝါ။ ဝိရာဂိတေတိ ဝိရဒ္ဓေ။ သာရတ္တန္တိ
ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန ရတ္တံ, အတ္တနာ အဓိပ္ပေတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘မာတုဘဂိနိအာဒိဝိရတ္တံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဝိရတ္တံ ဉာတိပေမဝသေန ဂဏှိ, ဧတ္ထ ဒုက္ကဋံ ယုတ္တံ။ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂရာဂံ ဝါ သာရတ္တံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ဝိရတ္တံ မာတရံ ဂဏှိ, အနဓိပ္ပေတံ ဂဏှိ။ ဧတ္ထ မဟာသုမတ္ထေရဝါဒေန ထုလ္လစ္စယံ ‘‘ကာယံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓံ ဂဏှာတိ, ထုလ္လစ္စယန္တိ လဒ္ဓိကတ္တာ။ ‘‘ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဣတ္ထိသညီ သာရတ္တော စ, ဘိက္ခု စ နံ ဣတ္ထိယာ ကာယေန ကာယံ အာမသတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၂၇၃) ဝစနတော သံဃာဒိသေသောပိ ခါယတိ။ ‘‘ဝိရတ္တံ ဂဏှိဿာမီ’’တိ သာရတ္တံ ဂဏှာတိ, ဧတ္ထပိ သံဃာဒိသေသောဝ ခါယတိ ‘‘နီလံ ဃဋ္ဋေဿာမီ’တိ ကာယံ ဃဋ္ဋေတိ, သံဃာဒိသေသော’’တိ ဝစနတော။ ဧတ္ထ ပန ‘‘န ပုဗ္ဗဘာဂေ ကာယသံသဂ္ဂရာဂတ္တာ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ‘‘ဂရုကာပတ္တိဘယေန ‘နီလမေဝ ဃဋ္ဋေဿာမီ’တိ ဝါယာမန္တော ကာယံ ဃဋ္ဋေတိ, ပုဗ္ဗဘာဂေ တဿ ‘ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ဃဋ္ဋေဿာမီ’တိ ပဝတ္တတ္တာ ဒုက္ကဋေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ‘‘ဧဝရူပေ သံဃာဒိသေသော’’တိ ဝဒတိ ကိရ။ ‘‘ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကဣတ္ထိယာ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကပုရိသေ ဝုတ္တနယေန အာပတ္တိဘေဒေါ, ဣတ္ထိလိင်္ဂဿ ပဋိစ္ဆန္နကာလေပိ ဣတ္ထိဝသေနေဝ အာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၁။ တိဏဏ္ဍုပကန္တိ ဟိရိဝေရာဒိမူလာနိ ဂဟေတွာ ကတ္တဗ္ဗံ။ တာလပဏ္ဏမုဒ္ဒိကန္တိ တာလပဏ္ဏမယံ အင်္ဂုလိမုဒ္ဒိကံ, တေန တာလပဏ္ဏမယံ ကဋံ, ကဋိသုတ္တကံ, ကဏ္ဏပိဠန္ဓနာဒိ သဗ္ဗံ န ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ တမ္ဗပဏ္ဏိဝါသိနော ဣတ္ထိရူပံ လိခိတံ, ကဋိကပဋဉ္စ န ဆုပန္တိ ကိရ။ အာကရတော မုတ္တမတ္တော။ ရတနမိဿောတိ အလင်္ကာရတ္ထံ ကတော ကဉ္စနလတာဒိဝိနဒ္ဓေါ။ သုဝဏ္ဏေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ပစိတွာတိ သုဝဏ္ဏရသံ ပက္ခိပိတွာ ပစိတွာ။ ဗီဇတော ဓာတုပါသာဏတော ပဋ္ဌာယ။ ထေရော န ကပ္ပတီတိ ‘‘တုမှာကံ ပေသိတ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘စေတိယဿ ပူဇံ ကရောထာ’’တိ ဝုတ္တေ ဝဋ္ဋတိ ကိရ။ ဗုဗ္ဗုဠကံ တာရကံ။ အာရကူဋလောဟမ္ပိ ဇာတရူပဂတိကမေဝ။
ဝုတ္တဉှေတံ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ –
‘‘အာရကူဋလောဟံ သုဝဏ္ဏသဒိသမေဝ, သုဝဏ္ဏံ အနုလောမေတိ, အနာမာသ’’န္တိ။
‘‘ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ ပန ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနတော မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယေကဒေသောပိ အနုညာတော ဟောတီတိ တတ္ထ တတ္ထ အဓိပ္ပါယံ ဉတွာ ဝိဘာဝေတဗ္ဗံ။
ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၃။ တတိယေ တယော သံဃာဒိသေသဝါရာ တယော ထုလ္လစ္စယဝါရာ တယော ဒုက္ကဋဝါရာ တယော ကာယပဋိဗဒ္ဓဝါရာတိ ဒွါဒသ ဝါရာ သရူပေန အာဂတာ။ တတ္ထ တယော သံဃာဒိသေသဝါရာ ဒုတိယသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တာတိ တိဏ္ဏံ ဝီသတိကာနံ ဧကေကမူလာ ဝါရာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, တသ္မာ ဣဓ ဝိသေသာတိ ပဏ္ဏာသ ဝါရာ သံခိတ္တာ ဟောန္တိ, အညထာ ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဝေမတိကော သာရတ္တော စ, ဘိက္ခု စ နံ ဣတ္ထိယာ ဝစ္စမဂ္ဂံ ပဿာဝမဂ္ဂံ အာဒိဿ ဝဏ္ဏမ္ပိ ဘဏတိ…ပေ… အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ပဏ္ဍကပုရိသသညီ တိရစ္ဆာနဂတသညီ သာရတ္တော စ, ဘိက္ခု စ နံ ဣတ္ထိယာ ဝစ္စမဂ္ဂံ ပဿာဝမဂ္ဂံ အာဒိဿ ဝဏ္ဏမ္ပိ ဘဏတိ အက္ကောသတိပိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ပဏ္ဍကော စ ဟောတိ ပဏ္ဍကသညီ သာရတ္တော စ, ဘိက္ခု စ နံ ပဏ္ဍကဿ ဝစ္စမဂ္ဂံ အာဒိဿ ဝဏ္ဏမ္ပိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာတိ ဧဝမာဒီနံ အာပတ္တိဋ္ဌာနာနံ အနာပတ္တိဋ္ဌာနတာ အာပဇ္ဇေယျ, န စာပဇ္ဇတိ, ပဏ္ဍကေ ဣတ္ထိသညိဿ ဒုက္ကဋန္တိ ဒီပေတုံ ‘‘ဣတ္ထီ စ ပဏ္ဍကော စ ဥဘိန္နံ ဣတ္ထိသညီ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသေန ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ပဏ္ဍကေ ပဏ္ဍကသညိဿ ထုလ္လစ္စယ’’န္တိ ဝုတ္တမေဝ ဟောတိ, တသ္မာ သဗ္ဗတ္ထ သံခိတ္တဝါရေသု ထုလ္လစ္စယဋ္ဌာနေ ထုလ္လစ္စယံ, ဒုက္ကဋဋ္ဌာနေ ဒုက္ကဋမ္ပိ ဝုတ္တမေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ‘‘ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဝေမတိကော သာရတ္တော စ, ဘိက္ခု စ နံ ဣတ္ထိယာ ဝစ္စမဂ္ဂံ ပဿာဝမဂ္ဂံ ဌပေတွာ အဓက္ခကံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလံ အာဒိဿ ဝဏ္ဏမ္ပိ ဘဏတိ…ပေ… ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိအာဒိနာ နယေန ထုလ္လစ္စယခေတ္တေပိ ယထာသမ္ဘဝံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ တထာ ‘‘ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဝေမတိကော သာရတ္တော စ, ဘိက္ခု စ နံ ဣတ္ထိယာ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ အာဒိဿ ဝဏ္ဏမ္ပိ ဘဏတိ…ပေ… ဒုက္ကဋဿာ’’တိအာဒိနာ နယေန ကာယပဋိဗဒ္ဓဝါရာပိ ယထာသမ္ဘဝံ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓဝါရတ္တိကံ ဝိယ နိဿဂ္ဂိယဝါရတ္တိကံ လဗ္ဘမာနမ္ပိ အာပတ္တိဝိသေသာဘာဝတော န ဥဒ္ဓဋံ။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓဝါရတ္တိကေ ပန ဒိန္နနယတ္တာ တမ္ပိ တဒနုလောမာ ဝါရာ
စ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗတ္ထ န-ဝိညူ တရုဏဒါရိကာ, မဟလ္လိကာ ဥမ္မတ္တိကာဒိကာ စ အနဓိပ္ပေတာ, ပဂေဝ ပါကတိကာ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထီနံ, တထာ ပဏ္ဍကာဒယောပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသံ ဒုတိယေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၅။ ဝုတ္တနယမေဝါတိ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂေ ဣတ္ထိလက္ခဏေနာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဣတ္ထိလက္ခဏေနာ’’တိ ကိရ မဟာအဋ္ဌကထာပါဌော။ သီသံ န ဧတီတိ အက္ကောသနံ န ဟောတိ, ဃဋိတေ ပန ဟောတိ။ တတြာယံ ဝိသေသော – ဣမေဟိ တီဟိ ဃဋိတေ ဧဝ သံဃာဒိသေသော ဝစ္စမဂ္ဂပဿာဝမဂ္ဂါနံ နိယတဝစနတ္တာ, အစ္စောဠာရိကတ္တာ ဝါ, န အညေဟိ အနိမိတ္တာသီတိအာဒီဟိ အဋ္ဌဟိ။ တတ္ထ အလောဟိတာသိ, ဓုဝလောဟိတာသိ, ဓုဝစောဠာသိ, ပဂ္ဃရဏီသိ, ဣတ္ထိပဏ္ဍကာသိ, ဝေပုရိသိကာသီတိ ဧတာနိ ဆ မဂ္ဂါနံ အနိယတဝစနာနိ, အနိမိတ္တာသိ, နိမိတ္တမတ္တာသီတိ ဒွေ ပဒါနိ အနစ္စောဠာရိကာနိ စ, ယတော အဋ္ဌပဒါနိ ‘‘သံဃာဒိသေသံ န ဇနေန္တီ’’တိ ဝုတ္တာနိ, တသ္မာ တာနိ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထူနိ။ ပရိဗ္ဗာဇကဝတ္ထုမှိ ဝိယ အက္ကောသမတ္တတ္တာ ဒုက္ကဋဝတ္ထူနီတိ ဧကေ။ ဣတ္ထိပဏ္ဍကာသိ, ဝေပုရိသိကာသီတိ ဧတာနေဝ ပဒါနိ သကလသရီရသဏ္ဌာနဘေဒဒီပကာနိ သုဒ္ဓါနိ သံဃာဒိသေသံ န ဇနေန္တိ သကလသရီရသာမညတ္တာ, ဣတရာနိ ဇနေန္တိ အသာမညတ္တာ။ တာနိ ဟိ ပဿာဝမဂ္ဂမေဝ ဒီပေန္တိ သိခရဏီ-ပဒံ ဝိယ။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာသီတိ ဝစနံ ပန ပုရိသနိမိတ္တေန အသံဃာဒိသေသဝတ္ထုနာ မိဿဝစနံ။ ပုရိသဥဘတောဗျဉ္ဇနကဿ စ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နံ, ပုရိသနိမိတ္တံ ပါကဋံ ဟောတိ။ ယဒိ တမ္ပိ ဇနေတိ, ကထံ အနိမိတ္တာသီတိအာဒိပဒါနိ န သံဃာဒိသေသံ ဇနေန္တီတိ ဧကေ, တံ န ယုတ္တံ။ ပုရိသဿပိ နိမိတ္တာဓိဝစနတော, ‘‘မေထုနုပသံဟိတာဟိ သံဃာဒိသေသော’’တိ မာတိကာယ လက္ခဏဿ ဝုတ္တတ္တာ စ မေထုနုပသံဟိတာဟိပိ ဩဘာသနေ ပဋိဝိဇာနန္တိယာ သံဃာဒိသေသော, အပ္ပဋိဝိဇာနန္တိယာ ထုလ္လစ္စယံ, ဣတရေဟိ ဩဘာသနေ ပဋိဝိဇာနန္တိယာ ထုလ္လစ္စယံ, အပ္ပဋိဝိဇာနန္တိယာ ဒုက္ကဋန္တိ ဧကေ, သဗ္ဗံ သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၂၈၇။ ဟသန္တောတိ ယံ ဥဒ္ဒိဿ ဘဏတိ, သာ စေ ပဋိဝိဇာနာတိ, သံဃာဒိသေသော။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၉။ ‘‘ပဋိဝုတ္တံ နာမာ’’တိ ပါဌော။ နော-သဒ္ဒေါ အဓိကော။ ‘‘အက္ခရလိခနေနပိ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ အာဝဇ္ဇနသမနန္တရဝိဓိနာ သမေတိ စေ, ဂဟေတဗ္ဗံ။
ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ အတ္တကာမပါရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၉၀။ စတုတ္ထေ တယော သံဃာဒိသေသဝါရာ အာဂတာ, သေသာ သတ္တပညာသ ဝါရာ ထုလ္လစ္စယဒုက္ကဋာပတ္တိကာယ သံခိတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, တတော အညတရော အသမ္ဘဝတော ဣဓ န ဥဒ္ဓဋော။ သေသယောဇနက္ကမော ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ နဂရပရိက္ခာရေဟီတိ ပါကာရပရိခါဒီဟိ နဂရပရိဝါရေဟိ။ သေတပရိက္ခာရောတိ သေတာလင်္ကာရော, သီလာလင်္ကာရောတိ အတ္ထော (သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၅။၄)။ စက္ကဝီရိယောတိ ဝီရိယစက္ကော။ ဝသလံ ဒုဂ္ဂန္ဓန္တိ နိမိတ္တံ သန္ဓာယာဟ, တဒေဝ သန္ဓာယ ‘‘ကိံ မေ ပါပကံ, ကိံ မေ ဒုဂ္ဂန္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၉၁။ သန္တိကေတိ ယတ္ထ ဌိတော ဝိညာပေတိ။ ‘‘ပဌမဝိဂ္ဂဟေ သစေ ပါဠိဝသေန ယောဇေတီတိ ကာမဟေတုပါရိစရိယာအတ္ထော။ သေသန္တိ ‘အဓိပ္ပါယော’တိ ပဒံ ဗျဉ္ဇနံ အတ္ထာဘာဝတော။ ဒုတိယေ ပါဠိဝသေန ကာမဟေတု-ပဒါနိ ဗျဉ္ဇနာနိ တေသံ တတ္ထ အတ္ထာဘာဝတော။ ဧဝံ စတ္တာရိ ပဒါနိ ဒွိန္နံ ဝိဂ္ဂဟာနံ ဝသေန ယောဇိတာနီတိ အပရေ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၉၅။ ဧတေသု သိက္ခာပဒေသု မေထုနရာဂေန ဝီတိက္ကမေ သတိ သံဃာဒိသေသေန အနာပတ္တိ။ တသ္မာ ‘‘ကိံ ဘန္တေ အဂ္ဂဒါနန္တိ။ မေထုနဓမ္မ’’န္တိ ဣဒံ ကေဝလံ မေထုနဓမ္မဿ ဝဏ္ဏဘဏနတ္ထံ ဝုတ္တံ, န မေထုနဓမ္မာဓိပ္ပါယေန တဒတ္ထိယာ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, ပရဿ ဘိက္ခုနော ကာမပါရိစရိယာယ ဝဏ္ဏဘဏနေ ဒုက္ကဋံ။ ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသတိ, တဿ အဂ္ဂဒါနံ ဒေဟီ’’တိ ပရိယာယဝစနေနပိ ဒုက္ကဋံ။ ‘‘အတ္တကာမပါရိစရိယာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသေယျ။ ယာ မာဒိသံ သီလဝန္တ’’န္တိ စ ဝုတ္တတ္တာတိ ဧကေ။ ပဉ္စသု အင်္ဂေသု သဗ္ဘာဝါ သံဃာဒိသေသောဝါတိ ဧကေ။ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန
‘‘ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒဒွယေ ကာယသံသဂ္ဂေ ဝိယ ယက္ခိပေတီသု ဒုဋ္ဌုလ္လတ္တကာမဝစနေ ထုလ္လစ္စယ’န္တိ ဝဒန္တိ။ အဋ္ဌကထာသု ပန နာဂတ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ပန ပဏ္ဍကဂတိကောဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
အတ္တကာမပါရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၉၇။ အဟမှိ ဒုဂ္ဂတာတိ အဟံ အမှိ ဒုဂ္ဂတာ။ အဟံ ခွယျောတိ ဧတ္ထ အယျောတိ ဗဟုဝစနံ ဟောတိ။
֍ ဋီ ၂၉၈။ ဩယာစန္တီတိ နီစံ ကတွာ ဒေဝေ ယာစန္တိ။ အာယာစန္တီတိ ဥစ္စံ ကတွာ အာဒရေန ယာစန္တိ။ အလင်္ကာရာဒီဟိ မဏ္ဍိတော ကေသသံဝိဓာနာဒီဟိ ပသာဓိတော။ ‘‘မဏ္ဍိတကရဏေ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၀၃။ သဟ ပရိဒဏ္ဍေန ဝတ္တမာနာတိ အတ္ထော။ ဆန္ဒဝါသိနီ နာမ ‘‘ပိယာ ပိယံ ဝသေတီ’’တိ ပါဠိ, ပုရိသံ ဝါသေတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ပိယော ပိယံ ဝါသေတီ’’တိ အဋ္ဌကထာ။
တံ ကိရိယံ သမ္ပာဒေဿတီတိ အဝဿံ အာရောစေန္တိယာ စေ အာရောစေတီတိ အတ္ထော။ ဒွိန္နံ မာတာပိတူနံ စေ အာရောစေတိ, သံဃာဒိသေသောတိ ဝိနယဝိနိစ္ဆယေ ‘‘ဝတ္ထု ဩလောကေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဝတ္ထုမှိ စ ‘‘ဥဒါယိတ္ထေရော ဂဏိကာယ အာရောစေသီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ‘‘မာတာဒီနမ္ပိ ဝဒတော ဝိသင်္ကေတော နတ္ထီ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော နိပ္ပယောဇနံ။ တံ ပနေတန္တိ အာစရိယဿ ဝစနံ။ မာတုရက္ခိတံ ဗြူဟီတိ ပေသိတဿ ဂန္တွာ မာတာပိတုရက္ခိတံ ဝဒတော တဿ တဿာ မာတုရက္ခိတဘာဝေပိ သတိ ဝိသင်္ကေတမေဝ, ကသ္မာ? ‘‘ပိတုရက္ခိတာဒီသု အညတရံ ဝဒန္တဿ ဝိသင်္ကေတ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဣတရထာ အာဒိ-သဒ္ဒေါ နိရတ္ထကော သိယာ။ ဧကံ ဒသကံ ဣတရေန ဒသကေန ယောဇေတွာ ပုဗ္ဗေ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိယံ ဝုတ္တနယတ္တာ မာတုရက္ခိတာယ မာတာ အတ္တနော ဓီတုသန္တိကံ ပဟိဏတီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၃၃၈။ အနဘိနန္ဒိတွာတိ ဝစနမတ္တမေဝ, ယဒိပိ အဘိနန္ဒတိ, ယာဝ သာသနံ နာရောစေတိ, တာဝ ‘‘ဝီမံသိတော’’တိ န ဝုစ္စတိ။ သာသနာရောစနကာလေတိ
အာဏာပကဿ သာသနဝစနက္ခဏေ။ တတိယပဒေ ဝုတ္တနယေနာတိ ဧကင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ ဒုက္ကဋန္တိ အတ္ထော။ ဝတ္ထုဂဏနာယ သံဃာဒိသေသောတိ ဥဘယဝတ္ထုဂဏနာယ ကိရ။
֍ ဋီ ၃၃၉။ စတုတ္ထေ အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ပန ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတိ န ဝီမံသတိ န ပစ္စာဟရတိ, အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ဝိယ ‘ဂစ္ဆန္တော န သမ္ပာဒေတိ, အာဂစ္ဆန္တော ဝိသံဝါဒေတီ’တိ အနာပတ္တိပါဠိယာပိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ဧကစ္စေသု ပေါတ္ထကေသု ‘‘အတ္ထီ’’တိပိ။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၁။ အလံဝစနီယာတိ န ဝစနီယာ, နိဝါရဏေ အလံ-သဒ္ဒေါ။ ထေရပိတာ ဝဒတီတိ ဇိဏ္ဏပိတာ ဝဒတီတိ အတ္ထော။ ကိဉ္စာပိ ဧတ္ထ ‘‘ဣတ္ထီ နာမ မနုဿိတ္ထီ န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ, ပုရိသော နာမ မနုဿပုရိသော န ယက္ခော’’တိအာဒိ နတ္ထိ, တထာပိ ကာယသံသဂ္ဂါဒီသု ‘‘မနုဿိတ္ထီ’’တိ ဣတ္ထီဝဝတ္ထာနဿ ကတတ္တာ ဣဓာပိ မနုဿိတ္ထီ ဧဝါတိ ပညာယတိ။ မေထုနပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ မနုဿဥဘတောဗျဉ္ဇနကော စ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုကောဝ ဟောတိ, သေသာ မနုဿပဏ္ဍကဥဘတောဗျဉ္ဇနကတိရစ္ဆာနဂတပုရိသာဒယော ဒုက္ကဋဝတ္ထုကာဝ မိစ္ဆာစာရသာသနင်္ဂသမ္ဘဝတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာသမ္ဘဝံ ပန ဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ ပညတ္တိအဇာနနေ ဝိယ အလံဝစနီယဘာဝါဇာနနေပိ အစိတ္တကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာဒီသုပီတိ ‘‘ဣမသ္မိမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တမေဝ ဟောတိ။ ‘‘လေခံ နေတွာ ပဋိလေခံ အာရောစိတဿာပိ သဉ္စရိတ္တံ နတ္ထိ သဉ္စရိတ္တဘာဝမဇာနန္တဿာ’’တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ကုဋိကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၂။ ယာစနာတိ ‘‘ဒေထ ဒေထာ’’တိ စောဒနာ။ ဝိညတ္တီတိ ဣမိနာ နော အတ္ထောတိ ဝိညာပနာ။ ‘‘ဟတ္ထကမ္မံ ယာစိတော ဥပကရဏံ, မူလံ ဝါ ဒဿတီ’’တိ ယာစတိ, န ဝဋ္ဋတီတိ။ ဝဋ္ဋတိ သေနာသနေ ဩဘာသပရိကထာဒီနံ လဒ္ဓတ္တာတိ ဧကေ။ အနဇ္ဈာဝုတ္ထကန္တိ အဿာမိကံ။ န အာဟဋံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ
‘‘သူပေါဒနဝိညတ္တိဒုက္ကဋံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကိဉ္စာပိ ဂရုဘဏ္ဍပ္ပဟောနကေသူတိ ဝုတ္တံ, တထာပိ ယံ ဝတ္ထုဝသေန အပ္ပံ ဟုတွာ အဂ္ဃဝသေန မဟာ ဟရိတာလဟိင်္ဂုလိကာဒိ, တံ ယာစိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၃၄၄။ သော ကိရာတိ ဣသိ။ တဒါ အဇ္ဈဂမာ တဒဇ္ဈဂမာ။
֍ * ၃၄၈-၉။ န ဟိ သက္ကာ ယာစနာယ ကာတုံ, တသ္မာ သယံ ယာစိတကေဟိ ဥပကရဏေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဗျဉ္ဇနံ သမေတိ, န အတ္ထော။ ကသ္မာ? ဣဓ ဥဘယေသံ အဓိပ္ပေတတ္တာ, တံ ဒဿေန္တော ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဣဓ ဝုတ္တနယေနာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တနယေန။ ‘‘သညာစိကာယာ’’တိ ဝစနတော ကရောန္တေနာပိ, ‘‘ပရေဟိ ပရိယောသာပေတီ’’တိ ဝစနတော ကာရာပေန္တေနာပိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဥဘောပေတေ ကာရကကာရာပကာ။ ဗျဉ္ဇနံ ဝိလောမိတံ ဘဝေယျ, ‘‘ကာရယမာနေနာ’’တိ ဟိ ဗျဉ္ဇနံ ‘‘ကရောန္တေနာ’’တိ ဝုတ္တေ ဝိလောမိတံ ဟောတိ အတဒတ္ထတ္တာ။ န ဟိ ကာရာပေန္တော နာမ ဟောတိ။ ‘‘ဣဓ ဝုတ္တနယေနာတိ ဒေသိတဝတ္ထုကပမာဏိကနယေန။ ဧဝံ သန္တေ ‘ကရောန္တေန ဝါ ကာရာပေန္တေန ဝါ’တိ ဝစနတော ကရောန္တေနာပိ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ, တဒတ္ထဝိဿဇ္ဇနတ္ထံ ‘ယဒိ ပနာတိအာဒိမာဟာ’’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘သညာစိကာယ ကုဋိံ ကရောန္တော’’တိ ဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘အာယာမတော စ ဝိတ္ထာရတော စာ’’တိ အဝတွာ ဝိကပ္ပတ္ထဿ ဝါ-သဒ္ဒဿ ဂဟိတတ္တာ ဧကတောဘာဂေပိ ဝဍ္ဎိတေ အာပတ္တိ ဧဝ။ ပမာဏယုတ္တမဉ္စော ကိရ နဝဝိဒတ္ထိ။ ‘‘‘စတုဟတ္ထဝိတ္ထာရာ’တိ ဝစနေန ‘တိရိယံ တိဟတ္ထာ ဝါ’တိ ဝစနမ္ပိ သမေတိ ‘ယတ္ထ ပမာဏယုတ္တော’တိအာဒိသန္နိဋ္ဌာနဝစနာသမ္ဘဝတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပမာဏတော ဦနတရမ္ပီတိ ဝိတ္ထာရတော စတုပဉ္စဟတ္ထမ္ပိ ဒီဃတော အနတိက္ကမိတွာ ဝုတ္တပမာဏမေဝ ဒေသိတဝတ္ထု။ အဒေသိတဝတ္ထုဉှိ ကရောတော အာပတ္တိ။ ပမာဏာတိက္ကန္တာ ကုဋိ ဧဝ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ကုဋိံ ကရေယျာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘ထမ္ဘတုလာ’’တိ ပါဌော။ အနုဿာဝနာနယေနာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒမိဠဘာသာယပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၃၅၃။ စာရဘူမိ ဂေါစရဘူမိ။ န ဂဟိတာတိ န ဝါရိတာ။ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ကာရဏာယ ဂုတ္တိဗန္ဓနာဂါရံ, အကရဏဋ္ဌာနံ ဝါ ဓမ္မဂန္ဓိကာ ဟတ္ထပါဒစ္ဆိန္ဒနကာ ဂန္ဓိကာ’’တိ လိခိတံ။ ဒွီဟိ ဗလိဗဒ္ဒေဟီတိ ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ
ကိရ ဝုတ္တတော အာဝိဇ္ဇိတုံ န သက္ကာ ဆိန္နာဝဋတ္တာ, နိဂမနဿာပိ အတ္ထပ္ပကာသနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပါစိနန္တိ ဝတ္ထု အဓိဋ္ဌာနံ။ တဒတ္ထာယာတိ တစ္ဆနတ္ထာယ။ ပဏ္ဏသာလမ္ပီတိ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တကုဋိမေဝ ပဏ္ဏစ္ဆဒနံ။ တေနေဝ ‘‘သဘိတ္တိစ္ဆဒန’’န္တိ ဝုတ္တံ, အလိတ္တံ ကိရ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတိ။ ပုဗ္ဗေ ထောကံ ဌပိတံ ပုန ဝဍ္ဎေတွာ။ တသ္မိန္တိ ဒွါရဗန္ဓနေ ဝါ ဝါတပါနေ ဝါ ဌပိတေ။ ပဌမမေဝါတိ ဧတ္ထ ပတ္တကာလေ ဧဝါတိ ကိရ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ ဥပတိဿတ္ထေရော ဌပိတကာလေဝါတိ ကိရ။ ပုရိမေန လေပဿ အဃဋိတတ္တာ ဒုတိယေန ဝတ္တသီသေန ကတတ္တာ ဥဘိန္နမ္ပိ အနာပတ္တိ။ သစေ အာဏတ္တေန ကတံ, ‘‘ကရောတိ ဝါ ကာရာပေတိ ဝါ’’တိ ဝစနတော အာပတ္တိ ဥဘိန္နံ သတိ အတ္တုဒ္ဒေသိကတာယ, အသတိ မူလဋ္ဌဿေဝ။ ဟေဋ္ဌိမပ္ပမာဏသမ္ဘဝေ သတိ သဗ္ဗမတ္တိကာမယံ ကုဋိံ ကရောတော အာပတ္တိ ဒုက္ကဋေန သံဃာဒိသေသောတိ အာစရိယဿ တက္ကော။
֍ ဋီ ၃၅၄။ ဆတ္တိံသ စတုက္ကာနိ နာမ အဒေသိတဝတ္ထုကစတုက္ကံ ဒေသိတဝတ္ထုကစတုက္ကံ ပမာဏာတိက္ကန္တစတုက္ကံ ပမာဏိကစတုက္ကံ အဒေသိတဝတ္ထုကပမာဏာတိက္ကန္တစတုက္ကံ ဒေသိတဝတ္ထုကပမာဏိကစတုက္ကန္တိ ဆ စတုက္ကာနိ, ဧဝံ သမာဒိသတိဝါရာဒီသုပိ ပဉ္စသူတိ ဆတ္တိံသ။ အာပတ္တိဘေဒဒဿနတ္ထန္တိ ဧတ္ထ ယသ္မာ ‘‘သာရမ္ဘေ စေ, ဘိက္ခု, ဝတ္ထုသ္မိံ အပရိက္ကမနေ…ပေ… သံဃာဒိသေသော’’တိ မာတိကာယံ အဝိသေသေန ဝုတ္တတ္တာ သာရမ္ဘအပရိက္ကမနေပိ သံဃာဒိသေသောဝါတိ မိစ္ဆာဂါဟဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ အာပတ္တိဘေဒေါ ဒဿိတော, တသ္မာ ဝုတ္တာနီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝိဘင်္ဂေ ဧဝံ အဝတွာ ကိမတ္ထံ မာတိကာယံ ဒုက္ကဋဝတ္ထု ဝုတ္တန္တိ စေ? ဘိက္ခူ အဘိနေတဗ္ဗာ ဝတ္ထုဒေသနာယ, တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝတ္ထု ဒေသေတဗ္ဗံ။ ကီဒိသံ? အနာရမ္ဘံ သပရိက္ကမနံ, နေတရံ, ဣတရသ္မိံ ‘‘သာရမ္ဘေ စေ ဘိက္ခု ဝတ္ထုသ္မိံ အပရိက္ကမနေ’’တိ ဧဝံ အာနိသံသဝသေန အာဂတတ္တာ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ဝတ္ထု နာမ အတ္ထိ သာရမ္ဘံ, အတ္ထိ အနာရမ္ဘံ, အတ္ထိ သပရိက္ကမနံ, အတ္ထိ အပရိက္ကမနံ, အတ္ထိ သာရမ္ဘံ သပရိက္ကမနံ, အတ္ထိ သာရမ္ဘံ အပရိက္ကမနံ, အတ္ထိ အနာရမ္ဘံ သပရိက္ကမနံ, အတ္ထိ အနာရမ္ဘံ အပရိက္ကမနန္တိ ဗဟုဝိဓတ္တာ ဝတ္ထု ဒေသေတဗ္ဗံ အနာရမ္ဘံ သပရိက္ကမနံ, နေတရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကိမတ္ထိကာ ပနေသာ ဒေသနာတိ စေ? ဂရုကာပတ္တိပညာပနဟေတုပရိဝဇ္ဇနုပါယတ္ထာ။ ဝတ္ထုဒေသနာယ ဟိ ဂရုကာပတ္တိပညာပနဟေတုတ္တာ အကတဝိညတ္တိ ဂိဟီနံ ပီဠာဇနနေန အတ္တဒုက္ခပရဒုက္ခဟေတုဘူတော စ သာရမ္ဘဘာဝေါတိ ဧတေ ဝတ္ထုဒေသနာပဒေသေန ဥပါယေန ပရိဝဇ္ဇိတာ ဟောန္တိ။ န ဟိ ဘိက္ခု အကပ္ပိယကုဋိကရဏတ္ထံ
ဂိဟီနံ ဝါ ပီဠာနိမိတ္တံ သာရမ္ဘဝတ္ထု။ ကုဋိကရဏတ္ထံ ဝါ ဝတ္ထုံ ဒေသေန္တီတိ ပဌမမေဝ သာဓိတမေတံ။ ဝေါမိဿကာပတ္တိယောတိ ဒုက္ကဋသံဃာဒိသေသမိဿကာပတ္တိယော။
֍ ဋီ ၃၅၅။ တတ္ထ ‘‘ဒွီဟိ သံဃာဒိသေသေဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဒွိန္နံ သံဃာဒိသေသေနာ’’တိ ဝိဘတ္တိဗျတ္တယေန, ဝစနဗျတ္တယေန စ ဝုတ္တံ။ ‘‘အာပတ္တိ ဒွိန္နံ သံဃာဒိသေသာန’’န္တိပိ ပါဌော။
֍ ဋီ ၃၆၄။ န ဃဋယတိ ဆဒနလေပါဘာဝတော, အနာပတ္တိ, တံ ပရတော သာဓိယတိ။ ဆဒနမေဝ သန္ဓာယ ဥလ္လိတ္တာဝလိတ္တတာ ဝုတ္တာတိ။ ‘‘ကုက္ကုဋစ္ဆိကဂေဟံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝတွာ ပုန ဆဒနံ ဒဏ္ဍကေဟီတိအာဒိနာ နယေန တံ ဒဿေန္တေဟိ တိဏပဏ္ဏစ္ဆဒနာကုဋိကာဝ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဆဒနံ ဒဏ္ဍကေဟိ ဒီဃတော တိရိယဉ္စ ဇာလံ ဝိယ ဗန္ဓိတွာ တိဏေဟိ ဝါ ပဏ္ဏေဟိ ဝါ ဆာဒေတုံ ဥလ္လိတ္တာဒိဘာဝေါ ဆဒနမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တောတိ ယုတ္တမိဒံ။ တသ္မာ မတ္တိကာမယံ ဘိတ္တိံ ဝဍ္ဎာပေတွာ ဥပရိ ဥလ္လိတ္တံ ဝါ အဝလိတ္တံ ဝါ ဥဘယံ ဝါ ဘိတ္တိယာ ဃဋိတံ ကရောန္တဿ အာပတ္တိ ဧဝ ဝိနာပိ ဘိတ္တိလေပေနာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘‘သော စ ဆဒနမေဝ သန္ဓာယာ’တိ ပဓာနဝသေန ဝုတ္တံ, န ဟေဋ္ဌာဘာဂံ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာတိ တိဏကုဋိကာယ။ ယထာသမာဒိဋ္ဌာယာတိ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘အာပတ္တိ ကာရုကာနံ တိဏ္ဏံ ဒုက္ကဋာန’’န္တိအာဒိမှိ သော သုဏာတိဆက္ကမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ ဥဘယတ္ထ သမာဒိဋ္ဌတ္တာ အာဏာပကဿ အနာပတ္တိ။ အာဏတ္တဿ ယထာ သမာဒိဋ္ဌံ အာဏာပကေန, တထာ အကရဏပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ။ သစေ ‘‘အဟမ္ပေတ္ထ ဝသာမီ’’တိ အတ္တုဒ္ဒေသမ္ပိ ကရောတိ, သံဃာဒိသေသောဝ။ ‘‘ကုဋိံ ကရောထာ’’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ပန အာဏာပကဿာပိ သံဃာဒိသေသော အစိတ္တကတ္တာ သိက္ခာပဒဿ။
အဟဉ္စ ဝသိဿာမီတိ ဧတ္ထ ပရဿ ယဿ ကဿစိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ အဘာဝါ အာပတ္တိ ဧဝ ‘‘ကရောန္တဿ ဝါ’’တိ နိယမိတတ္တာ, အနာပတ္တိ အဝိဘတ္တတ္တာ။ ‘‘ဣဓ ပညတ္တိဇာနနမတ္တမေဝ စိတ္တ’’န္တိ စ လိခိတံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန အဟဉ္စ ဝသိဿာမီတိ ဧတ္ထ ယော ‘‘မယှံ ဝါသာဂါရဉ္စ ဘဝိဿတီ’’တိ ဣစ္ဆတိ, တဿာပတ္တိ။ ယော ပန ဥပေါသထာဂါရံ ဣစ္ဆတိ, တဿ အနာပတ္တိ, တသ္မာ ‘‘ဥဘယံ သမေတီ’’တိ ဝတွာ စ ‘‘ဝိနယဝိနိစ္ဆယေ အာဂတေ ဂရုကေ ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော မဟာပစ္စရိဝါဒတော ဣတရော ပစ္ဆာ ဝတ္တဗ္ဗောတိ စေ? န,
ဗလဝတ္တာ။ ‘‘ဝါသာဂါရံ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနတော, ဘောဇနသာလာဒီနမ္ပိ အတ္ထာယ ဣမိနာ ကတတ္တာ သင်္ကရာ ဇာတာ။ ယထာ – ဒွေ တယော ‘‘ဧကတော ဝသိဿာမာ’’တိ ကရောန္တိ, ရက္ခတိ တာဝါတိ ဧတ္ထ ဝိယ။ ‘‘ဣဒံ ဌာနံ ဝါသာဂါရံ ဘဝိဿတိ, ဣဒံ ဥပေါသထာဂါရ’’န္တိ ဝိဘဇိတွာ ကတေပိ အာပတ္တိ ဧဝ။ ဒွီသု မဟာပစ္စရိဝါဒေါ ဗလဝါ, တသ္မာ ‘‘ပစ္ဆာ ဝုတ္တော’’တိအာဒိနာ အတီဝ ပပဉ္စိတံ။ ကိံ တေန။ ‘‘အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ စ ပရေဟိ စ ပရိယောသာပေတီ’’တိအာဒိနာ နယေန အပရာနိပိ စတုက္ကာနိ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတွာ ဒဿေတဗ္ဗာနိ, လေဏာဒီသု ကိဉ္စာပိ သံဃာဒိသေသေန အနာပတ္တိ, အကတဝိညတ္တိယာ သတိ တပ္ပစ္စယာ အာပတ္တိ ဧဝ။
ကုဋိကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ဝိဟာရကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၆။ သတ္တမေ ဝါ-သဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဝိဟာရကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ပဌမဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၈၀။ သာဝကေန ပတ္တဗ္ဗန္တိ ပကတိသာဝကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န အဂ္ဂသာဝကံ။ ယထူပနိဿယယထာပုဂ္ဂလဝသေန ‘‘တိဿော ဝိဇ္ဇာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကေနစိ သာဝကေန တိဿော ဝိဇ္ဇာ, ကေနစိ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ, ကေနစိ ဆ အဘိညာ, ကေနစိ ကေဝလော နဝလောကုတ္တရဓမ္မောတိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ ယထာသမ္ဘဝံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၃၈၂။ ‘‘ယေ တေ ဘိက္ခူ သုတ္တန္တိကာ’’တိအာဒိဝစနတော ဓရမာနေပိ ဘဂဝတိ ပိဋကတ္တယပရိစ္ဆေဒေါ အတ္ထီတိ သိဒ္ဓံ။ ဓမ္မကထိကာတိ အာဘိဓမ္မိကာ ရတိယာ အစ္ဆိဿန္တီတိအာဒိ အာယသ္မတော ဒဗ္ဗဿ နေသံ တိရစ္ဆာနကထာယ ရတိနိယောဇနံ ဝိယ ဒိဿတိ, န တထာ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သုတ္တန္တိကာဒိသံသဂ္ဂတော တေသံ သုတ္တန္တိကာဒီနံ ဖာသုဝိဟာရန္တရာယံ, တေသမ္ပိ တိရစ္ဆာနကထာရတိယာ အဘာဝေန အနဘိရတိဝါသံ, တတော နေသံ သာမညာ
စာဝနဉ္စ ပရိဝဇ္ဇန္တော ဧဝံ စိန္တေသီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘နိမ္မိတာနံ ဓမ္မတာတိ သာဝကေဟိ နိမ္မိတာနံယေဝ, န ဗုဒ္ဓေဟီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘သာဓကတမံ ကရဏ’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တေ ကရဏတ္ထေယေဝ တတိယာဝိဘတ္တီတိ အတ္ထော။
֍ * ၃၈၃-၄။ ယန္တိ ယေန။ ‘‘ကတ္တာတိ ကတ္တာ, န ကတ္တာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဘရိယံ ဝိယ မံ အဇ္ဈာစရတီ’’တိ ဝဒန္တိယာ ဗလဝတီ စောဒနာ။ တေန ဟီတိ ဧတ္ထ ယထာ ဆုပနမတ္တေ ဝိပ္ပဋိသာရီဝတ္ထုသ္မိံ ကာယသံသဂ္ဂရာဂသမ္ဘဝါ အပုစ္ဆိတွာ ဧဝ သံဃာဒိသေသံ ပညာပေသိ, တထေဝ ပုဗ္ဗေဝဿာ ဒုဿီလဘာဝံ ဉတွာ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယဒိ တာဝ ဘူတာယ ပဋိညာယ နာသိတာ, ထေရော ကာရကော ဟောတိ။ အထ အဘူတာယ, ဘဂဝတာ ‘‘နာသေထာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, ဝုတ္တဉ္စ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ယဒိ တာဝ ပဋိညာယ နာသိတာ, ထေရော ကာရကော ဟောတီ’’တိ။
အထ အပ္ပဋိညာယာတိ ‘‘အယျေနမှိ ဒူသိတာ’’တိ ဣမံ ပဋိညံ ဝိနာ ဧဝ တဿာ ပကတိဒုဿီလဘာဝံ သန္ဓာယ နာသိတာ, ထေရော အကာရကော ဟောတိ။ အဘယဂိရိဝါသိနောပိ အတ္တနော သုတ္တံ ဝတွာ ‘‘တုမှာကံ ဝါဒေ ထေရော ကာရကော’’တိ ဝဒန္တိ, ကသ္မာ? ဒုက္ကဋံ မုသာဝါဒပစ္စယာ လိင်္ဂနာသနာယ အနာသေတဗ္ဗတ္တာ။ ပါရာဇိကဿေဝ ဟိ လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတဗ္ဗာ။ ‘‘နာသေထာ’’တိ စ ဝုတ္တတ္တာ ပါရာဇိကာဝ ဇာတာ, သာ ကိံ သန္ဓာယ, တတော ထေရော ကာရကော အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘သကာယ ပဋိညာယ နာသေထာ’’တိ ဝုတ္တေ ပန အပါရာဇိကာပိ အတ္တနော ဝစနေန နာသေတဗ္ဗာ ဇာတာတိ အဓိပ္ပါယော။ မဟာဝိဟာရဝါသိနောပိ အတ္တနော သုတ္တံ ဝတွာ ‘‘တုမှာကံ ဝါဒေ ထေရော ကာရကော’’တိ စ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? ‘‘သကာယ ပဋိညာယ နာသေထာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တေ ပဋိညာယ ဘူတတာ အာပဇ္ဇတိ ‘‘နာသေထာ’’တိ ဝစနတော။ ဘူတာယေဝ ဟိ ပဋိညာယ နာသေတဗ္ဗာ ဟောတိ, နာဘူတာယာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပုရိမနယေတိ ဒုက္ကဋဝါဒေ။ ပုရိမော ယုတ္တိဝသေန ပဝတ္တော, ပစ္ဆိမော ပါဠိဝစနဝသေန ပဝတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
֍ * ၃၈၅-၆။ ပီတိသုခေဟီတိ ဧတ္ထ ‘‘သုခေနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ပီတိဂ္ဂဟဏံ တတိယဇ္ဈာနသုခံ, ကာယိကဉ္စ အပနေတုံ သမ္ပယုတ္တပီတိယာ ဝုတ္တံ။ သစေ စုဒိတကဝသေန ကတံ အမူလကံ နာမ, ‘‘အနဇ္ဈာပန္နံ အကတ’’န္တိ ဝဒေယျ, ဣမေ ကရိဿန္တိ, တသ္မာ ‘‘တာဒိသံ ဒိဋ္ဌသညီ ဟုတွာ စောဒေတီ’’တိပါဌော။ ‘‘ဧတေန နယေန သုတမုတပရိသင်္ကိတာနိပိ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗာနီ’’တိ
ပါဌော။ ‘‘စတုန္နံ အညတရေနာ’’တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသေ ဧဝ အာဂတေ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ, ဣတရေသံ အညတရေနာပိ အနုဒ္ဓံသေန္တဿ သံဃာဒိသေသောဝါတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ဘိက္ခုဘာဝါ ဟိ စာဝနသမတ္ထတော။ ‘‘သမီပေ ဌတွာ’’တိ ဝစနတော ပရမ္မုခါ စောဒေန္တဿ, စောဒါပေန္တဿ ဝါ သီသံ န ဧတိ။ ဒိဋ္ဌဉ္စေ သုတေန ပရိသင်္ကိတေန စောဒေတိ စောဒါပေတိ, သုတပရိသင်္ကိတံ ဝါ ဒိဋ္ဌာဒီဟိ စောဒိတေ ဝါ စောဒါပိတေ ဝါ သီသံ ဧတိ ဧဝ အမူလကေန စောဒိတတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဒိဋ္ဌဿ ဟောတိ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော, တဉ္စေ စောဒေတိ ‘သုတော မယာ…ပေ… သံဃာဒိသေသဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၃၈၇)။ ‘‘အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော အညတရံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နော, တဉ္စေ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော အနောကာသံ ကာရာပေတွာ စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ, အနာပတ္တီ’’တိ (ပါရာ။ ၃၈၉) ဣမိနာ န-သမေန္တံ ဝိယ ခါယတိ, ကထံ? ဒိဋ္ဌဿ ဟောတိ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော နာမ အသုဒ္ဓေါ ပုဂ္ဂလော ဟောတိ, ‘‘အညတရသ္မိံ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ သမာနော တဉ္စေ စောဒေတိ ‘သုတော မယာ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္နောသီ’တိ, အာပတ္တိ ဝါစာယ ဝါစာယ သံဃာဒိသေသဿာ’’တိ ဝစနတော ပုရိမနယေနာပတ္တိ။ ‘‘စာဝနာဓိပ္ပါယော ဝဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝစနတော ပစ္ဆိမနယေန သံဃာဒိသေသေန အာပတ္တီတိ ဒွေ ပါဠိနယာ အညမညံ ဝိရုဒ္ဓါ ဝိယ ဒိဿန္တိ, န စ ဝိရုဒ္ဓံ ဗုဒ္ဓါ ကထယန္တိ, တသ္မာ ဧတ္ထ ယုတ္တိ ပရိယေသိတဗ္ဗာ။ အဋ္ဌကထာစရိယာ တာဝါဟု ‘‘သမူလကေန ဝါ သညာသမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အနာပတ္တိ, အမူလကေန ဝါ ပန သညာအမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အာပတ္တီ’’တိ။ တဿတ္ထော – ဒဿနသဝနပရိသင်္ကနမူလေန သမူလကေန ဝါ တဒဘာဝေန အမူလကေနာပိ သညာသမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အနာပတ္တိ, ဒဿနာဒိမူလာဘာဝေန အမူလကေန ဝါ တဗ္ဘာဝေန သမူလကေနာပိ သညာအမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အာပတ္တိ, တသ္မာ ဒိဋ္ဌဿ ဟောတိ။
ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တောတိအာဒိမှိ ဒဿနမူလေန သမူလကေနာပိ ‘‘သုတော မယာ’’တိ ဝစနတော သညာအမူလကေန ဝါ စောဒေတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ တဒတ္ထဿ အာဝိဘာဝတ္ထံ ‘‘ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော’’တိအာဒိ ဝါရာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလောဘိအာဒိမှိ ပန သမူလကေန, သညာသမူလကေန ဝါ စောဒိတတ္တာ အနာပတ္တီတိ။ ဧဝမေဝံ ပန တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ တေ ဝါရာ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဟိ ‘‘အဒိဋ္ဌဿ ဟောတီ’’တိအာဒိဝါရာ အမူလကေန စောဒေန္တဿ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော’’တိအာဒိနာ သညာအမူလကေန စောဒေန္တဿ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ အညထာ ‘‘ဒိဋ္ဌဿ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော’’တိအာဒိဝါရာ နိဗ္ဗိသေသာ ဘဝေယျုံ။ ဣဒံ ပနေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ-ယထာ အသုဒ္ဓံ ပုဂ္ဂလံ အနောကာသံ ကာရာပေတွာ စောဒေန္တဿ ဒုက္ကဋံ, အက္ကောသာဓိပ္ပါယဿ စ ဩမသဝါဒေန ဒုက္ကဋဿ, တထာ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိကောပိ အသုဒ္ဓံ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ အမူလကေန စောဒေတိ, အာပတ္တိ။ သမူလကေန ဝါ စောဒေတိ, အနာပတ္တီတိ တံ သန္နိဋ္ဌာနံ ယထာ ‘‘အနာပတ္တိ သုဒ္ဓေ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိဿ အသုဒ္ဓေ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိဿာ’’တိ ဣမိနာ သံသန္ဒတိ, တထာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အညထာ ယုတ္တိ ပရိယေသိတဗ္ဗာ။
သီလသမ္ပန္နောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒုဿီလဿ ဝစနံ အပ္ပမာဏံ။ ဘိက္ခုနီ ဟိ ဘိက္ခုမှိ အနိဿရာ, တသ္မာ ဥက္ကဋ္ဌနယေ ဝိဓိံ သန္ဓာယ ထေရေန ဝုတ္တံ။ ဒုတိယတ္ထေရေန ဘိက္ခုနီ အဇာနိတွာပိ စောဒေတိ, သိက္ခမာနာဒယော ဝါ စောဒေန္တိ, တေသံ သုတွာ ဘိက္ခူ ဧဝ ဝိစာရေတွာ တဿ ပဋိညာယ ကာရေန္တိ။ ကော ဧတ္ထ ဒေါသောတိ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတိယေန တိတ္ထိယာနံ ဝစနံ သုတွာပိ ဘိက္ခူ ဧဝ ဝိစာရေန္တိ, တသ္မာ န ကောစိ န လဘတီတိ ဧဝံ သဗ္ဗံ သမေတီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တိံသာနိ တိံသဝန္တာနိ။ အနုယောဂေါတိ ပဋိဝစနံ။ ဧဟိတီတိ အာဂမိဿတိ။ ဒိဋ္ဌသန္တာနေနာတိ ဒိဋ္ဌနယေန, ဒိဋ္ဌဝိဓာနေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပတိဋ္ဌာယာတိ ပတိဋ္ဌံ လဘိတွာ။ ဌာနေတိ လဇ္ဇိဋ္ဌာနေ။
ဂါဟန္တိ ‘‘အဟံ စောဒေဿာမီ’’တိ အတ္တာဒါနဂ္ဂဟဏံ။ စေတနာတိ အတ္တာဒါနဂ္ဂဟဏစေတနာ။ ဝေါဟာရောတိ ဣတော, ဧတ္တော စ ဉတွာ ပကာသနံ။ ပဏ္ဏတ္တီတိ နာမပညတ္တိ။ ယာ ဝစီဃောသာရမ္မဏဿ သောတဒွါရပ္ပဝတ္တဝိညာဏသန္တာနဿ အနန္တရံ ဥပ္ပန္နေန ဥပလဒ္ဓပုဗ္ဗသင်္ကေတေန မနောဒွါရဝိညာဏေန ဝိညာယတိ, ယဿာ ဝိညာတတ္တာ တဒတ္ထော ပရမတ္ထော ဝါ အပရမတ္ထော ဝါ တတိယဝါရံ ဥပ္ပန္နေန မနောဝိညာဏေန ဝိညာယတီတိ နာမာဒီဟိ ဆဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ ပါဠိယာ ပကာသိတာ, သာ ‘‘ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တီ’’တိအာဒိနာ ဆဓာ အာစရိယေဟိ ဒဿိတာ။ တဗ္ဘာဂိယဘာဝေါ အတဗ္ဘာဂိယဘာဝေါ စ နိပ္ဖန္နဓမ္မဿေဝ ယုဇ္ဇတိ, န ပညတ္တိယာ
အဓိကရဏီယဝတ္ထုတ္တာ, အဓိကရဏေ ပဝတ္တတ္တာ စ အဓိကရဏော မဉ္စဋ္ဌေ မဉ္စောပစာရော ဝိယာတိ စ။ ‘‘ပရိယာယေနာတိ အမူလကာ နာမပညတ္တိ နတ္ထိ။ ပရိယာယမတ္တံ, သဘာဝတော နတ္ထိ။ အဘိဓာနမတ္တမေဝ, အဘိဓေယျံ နတ္ထီ’’တိ စ လိခိတံ။ ဣဓေဝါတိ ဣမသ္မိံ ဧဝ သိက္ခာပဒေ။ န သဗ္ဗတ္ထာတိ ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒီသု။ ကသ္မာ? န ဟီတိအာဒိ။ ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒီနမတ္ထိတာ ဝိယ အမူလကံ အဓိကရဏံ နတ္ထီတိ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တသမထေဟီတိ ‘‘ယံ အဓိကိစ္စ သမထာ ဝတ္တန္တီ’’တိ ဝုတ္တသမထေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။ အပိစ သဘာဝတော နတ္ထီတိ အပ္ပဋိလဒ္ဓသဘာဝတ္တာ ဝုတ္တံ။ အနုပ္ပန္နံ ဝိယ ဝိညာဏာဒိ။ န ဟိ ဝိဝါဒါဒီနံ ပဏ္ဏတ္တိ အဓိကရဏဋ္ဌောတိ ပဏ္ဏတ္တိံ အဓိကိစ္စ သမထာ န ပဝတ္တန္တိ, တသ္မာ န တဿာ အဓိကရဏီယတာတိ န ဝိဝါဒါဒီနံ ပဏ္ဏတ္တိ အဓိကရဏဋ္ဌောတိ အဓိပ္ပါယော။ ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘ပါရာဇိကာပတ္တိ အမူလိကာ စေ,
ပဏ္ဏတ္တိမတ္တာ ဖလမဂ္ဂဓမ္မာ၊
စတုတ္ထပါရာဇိကဝတ္ထုဘူတာ,
ပဏ္ဏတ္တိမတ္တာဝ သိယုံ တထေဝ။
‘‘တတော ဒွိဓာ မဂ္ဂဖလာဒိဓမ္မာ,
သိယုံ တထာတီတမနာဂတဉ္စ၊
ပဏ္ဏတ္တိဆက္ကံ န သိယာ တတော ဝါ,
ပရိယာယတော သမ္မုတိဝါဒမာဟာ’’တိ။
အနုဝဒန္တီတိ အက္ကောသန္တိ။ ကိစ္စယတာတိ ကရဏီယတာ။ တံ ကတမန္တိ စေ? အပလောကနကမ္မန္တိအာဒိ။ ကိစ္စန္တိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကစိတ္တံ ကိရ အဓိပ္ပေတံ။
֍ ဋီ ၃၈၇။ သုတာဒီနံ အဘာဝေန အမူလကတ္တန္တိ ဧတ္ထ ယော ဒိသွာပိ ‘‘ဒိဋ္ဌောသိ မယာ’’တိ ဝတ္တုံ အသက္ကောန္တော အတ္တနော ဒိဋ္ဌနိယာမေနေဝ ‘‘သုတောသိ မယာ’’တိ ဝဒတိ။ တဿ တသ္မိံ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိတ္တာ အာပတ္တိ, ဣဓ ပန ယော ပုဗ္ဗေ သုတွာ အနာပတ္တိ, ပစ္ဆာ တံ ဝိဿရိတွာ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ ဧဝ သမာနော ဝဒတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထာတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဇေဋ္ဌဗ္ဗတိကော ကာကေကပ္ပဋိဝတ္တာ။ ယဒဂ္ဂေနာတိ ယာဝတာ, ယဒါ ဝါ။ နော ကပ္ပေတီတိအာဒိ ဝေမတိကာဘာဝဒီပနတ္ထမေဝ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ တေန ဝေမတိကောဝ
နဿရတိ သမ္မုဋ္ဌော နာမာတိ အာပဇ္ဇတိ, တံ န ယုတ္တံ တဒနန္တရဘာဝတော, တသ္မာ ဒုတိယတ္ထေရဝါဒေါ ပစ္ဆာ ဝုတ္တော။
֍ ဋီ ၃၈၉။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု။ ဩကာသကမ္မန္တိ ဩကာသကရဏံ။ ‘‘ဩကာသေန ကမ္မံ ဩကာသကမ္မ’’န္တိ လိခိတံ။ အသူရိယံ ပဿတိ ကညာတိ ဧတ္ထ ယထာ ကညာ သူရိယံ န ပဿတီတိ ဘဝတိ, ဧဝံ ‘‘အနောကာသံ ကာရေတွာ’’တိ ဝုတ္တေ ဩကာသံ န ကာရေတွာတိ ဟောတိ။
ပဌမဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဒုတိယဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၉၁။ ဝေဠုဝနေယေဝါတိ ဣဒံ တေဟိ ဝုတ္တဝေလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ မယံ အာဝုသော သုတေန အဝေါစုမှာ’’တိ ‘‘အမှေဟိ သာ ဥဿာဟိတာ ကုပိတေဟိ အနတ္တမနေဟီ’’တိအာဒိဝစနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, အညဘာဂဿ ဣဒန္တိ မနုဿဘိက္ခုဘာဝတော အညဘာဂဿ တိရစ္ဆာနဆဂလကဘာဂဿ ဣဒံ ဆဂလကဇာတံ အဓိကရဏံ။ အညဘာဂေါ ဝါ အဿ အတ္ထီတိ သော တိရစ္ဆာနဆဂလကဘာဝသင်္ခါတော အညဘာဂေါ အဿ ဆဂလကဿ အတ္ထီတိ သွာယံ ဆဂလကော အညဘာဂိယံ အဓိကရဏံ နာမ။
တတ္ထ ပဋိမာယ သရီရံ, သိလာပုတ္တကဿ သရီရန္တိ နိဒဿနံ, ပဌမံ ပနေတ္ထ နိဗ္ဗစနံ ဇာတိပဒတ္ထောတိဝါဒီနံ မတေန ဝုတ္တံ။ သာ ဟိ သာမိဘာဝေန, နိစ္စဘာဝေန စ ပဓာနတ္တာ သတ္တိသဘာဝေ ဌိတာ။ တဗ္ဗိပရီတကတ္တာ ဗျတ္တာကတိ ဇာတိယော တု ပဒတ္ထော ဣတိ ဣမဿ သုတ္တဿ ဝသေန ဒုတိယံ နိဗ္ဗစနံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နာမကရဏသညာယ အာဓာရောတိ ဧတ္ထ နာမမေဝ နာမကရဏံ။ နာမံ ကရောန္တာနံ သညာ နာမကရဏသညာ, တဿာ။ မနုဿဇာတိကော ဆဂလကဇာတိအာဓာရော နာမ။ န ဟိ တံ နာမံ ကစ္ဆပလောမံ ဝိယ အနာဓာရန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တံ ပန ဆဂလကဿ ဒဗ္ဗောတိ ဒိန္နနာမံ ‘‘ဒေသော’’တိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ ထေရံ အမူလကေနာတိအာဒိနာ အညမ္ပိ ဝတ္ထုံ ထေရဿ လိဿတိ သိလိဿတိ ဝေါဟာရမတ္တေနေဝ, န အတ္ထတော, ဤသကံ အလ္လီယတီတိ လေသောတိ အဓိပ္ပါယော။ ယသ္မာ ဒေသလေသာ အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏာ, တသ္မာ ‘‘ကဉ္စိဒေသံ လေသမတ္တံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ‘‘ဒသ လေသာ ဇာတိလေသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ
နိဒါနေ, ဧဝံ သိက္ခာပဒပညတ္တိယမ္ပိ မာတိကာယမ္ပိ အယမေဝတ္ထော။ ယသ္မာ အညဘာဂိယဿ အဓိကရဏဿာတိ ဆဂလကဿ။ ကဉ္စိဒေသံ လေသမတ္တံ ဥပါဒါယာတိ ဒဗ္ဗောတိ နာမံ ဥပါဒါယာတိ အယမတ္ထော အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေနေဝ အာဝိဘူတော, တသ္မာ န ဝိဘတ္တော။ ကိဉ္စ ဘိယျော အနိယမတ္တာ။ န ဟိ မေတ္တိယဘူမဇကာနံ ဝိယ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဆဂလကမေဝ အညဘာဂိယံ အဓိကရဏံ ဟောတိ။ အညံ ဂေါမဟိံ သာဒိကမ္ပိ ဟောတိ, န စ မေတ္တိယဘူမဇကာ ဝိယ သဗ္ဗေပိ နာမလေသမတ္တမေဝ ဥပါဒိယန္တိ။ အညမ္ပိ ဇာတိလေသာဒိံ ဥပါဒိယန္တိ, တသ္မာ အနိယမတ္တာ စ ယထာဝုတ္တနယေန န ဝိဘတ္တံ။ ကိဉ္စ ဘိယျော တထာ ဝုတ္တေ ဆဂလကဿေဝ အညဘာဂိယတာ သမ္ဘဝတိ, န အညဿ, ယေန သောဝ ဒဿိတော။ လေသော စ နာမ လေသောဝ, န ဇာတိအာဒိ, ယေန သောဝ ဒဿိတောတိ ဧဝံ မိစ္ဆာဂါဟပ္ပသင်္ဂတော စ တထာ န ဝိဘတ္တော။
֍ ဋီ ၃၉၃။ အညဘာဂိယဿာတိ စုဒိတကတော အညဿ။ အဓိကရဏဿာတိ မနုဿဿ ဝါ အမနုဿဿ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတဿ ဝါတိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ ဝုတ္တေ မနုဿာဒီနံယေဝ ဇာတိလေသာဒယော ဝုတ္တာ ဟောန္တိ, အညထာ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ တေ အာပဇ္ဇန္တိ ‘‘အဓိကရဏဿ ကဉ္စိ ဒေသံ လေသမတ္တ’’န္တိ သာမိဝစနံ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာတိ စေ? န, နာမဿ ဝိယ ဇာတိအာဒီနံ မနုဿာဒီနံ အာဓာရဘာဝနိယမသမ္ဘဝတော, အဓိကရဏဘာဝါနိယမတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နိယမေ စ သတိ ဇာတိယာ အာဓာရော ဇာတိ, လိင်္ဂဿ စ လိင်္ဂံ, အာပတ္တိယာ စ အာပန္နော အာဓာရော, ဝိရုဒ္ဓါနမ္ပိ အသမာဒိန္နာနမ္ပိ ပတ္တစီဝရာနံ သာမိကော အာဓာရော, ယေန အဓိကရဏသင်္ချံ ဂစ္ဆေယျာတိ အာပဇ္ဇတီတိ အဓိကရဏဿာတိ ပဒံ အဘာဇေတဗ္ဗမေဝ ဘဝေယျာတိ န ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ သိယာ, ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ‘‘အဓိကရဏန္တိ ဝစနသာမညတော’’တိအာဒိ သဗ္ဗံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အပါကဋာ ဣတော အညတြ ဒဿိတဋ္ဌာနာဘာဝတော။ ဇာနိတဗ္ဗာ စ ဝိနယဓရေဟိ ယသ္မာ အညထာ ပရိဝါရေ ‘‘ဝိဝါဒါဓိကရဏံ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇတီ’’တိအာဒိနာ နယေန အနာဂတဋ္ဌာနေ ‘‘ကသ္မာ’’တိ ဝုတ္တေ ကာရဏံ န ပညာယေယျ, တသ္မာ တေသံ တဗ္ဘာဂိယတာ စ အညဘာဂိယတာ စ ဇာနိတဗ္ဗာ ဝိနယဓရေဟိ။ တာသု ဟိ ဝိညာတာသု ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇတိ။ ကသ္မာ? တဗ္ဘာဂိယတ္တာ။ ဣတရံ န ဘဇတိ အညဘာဂိယတ္တာတိ သုခကာရဏတော ပညာယန္တိ, တသ္မာ ဝစနသာမညတော လဒ္ဓံ အဓိကရဏံ နိဿာယာတိအာဒိ။
တတ္ထ ယသ္မာ အာပတ္တညဘာဂိယံ မဟာဝိသယံ, ဣတရေဟိ အသဒိသနိဒ္ဒေသဉ္စ, တသ္မာ တံ အဓိကရဏပရိယာပန္နမ္ပိ သမာနံ ဝိသုံ ဝုတ္တံ ‘‘အာပတ္တညဘာဂိယံ ဝါ ဟောတီ’’တိ။ အဓိကရဏပရိယာပန္နတ္တာ စ ‘‘အဓိကရဏညဘာဂိယံ ဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထာပိ မဟာဝိသယတ္တာ, မာတိကာယံ အာဂတတ္တာ စ ပဌမံ အညဘာဂိယတာ ဝုတ္တာ, ပစ္ဆာ တဗ္ဘာဂိယတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယသ္မာ အဓိကရဏညဘာဂိယဝစနေန အတ္ထာပတ္တိနယေန သိဒ္ဓံ။ အဓိကရဏံ တဗ္ဘာဂိယံ, တသ္မာ ‘‘အဓိကရဏံ တဗ္ဘာဂိယံ ဟောတီ’’တိ ဧဝံ ဥဒ္ဒေသံ အကတွာ ‘‘ကထံ အဓိကရဏံ အဓိကရဏဿ တဗ္ဘာဂိယံ ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆာပုဗ္ဗင်္ဂမနိဒ္ဒေသော ကတော။ တတ္ထာပိ အာပတ္တာဓိကရဏဿ အညဘာဂိယတာ ကိဉ္စာပိ ပါရာဇိကေန အနုဒ္ဓံသိဘာဓိကာရတ္တာ ပါရာဇိကာနံယေဝ ဝသေန ဝုတ္တာ, အထ ခေါ သေသာပတ္တိက္ခန္ဓဝသေနာပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယာ စ သာ စောဒနာ ‘‘အသုကော နာမ ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော ဒိဋ္ဌော ဟောတီ’’တိအာဒိကာ, တတ္ထ ‘‘သံဃာဒိသေသေ ထုလ္လစ္စယဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဒုဗ္ဘာသိတေ သံဃာဒိသေသဒိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ ဧဝမာဒိကာ ဝိနယေ အပကတညုတာယ, တံတံဝတ္ထုသရိက္ခတာယ ဝါ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗတ္ထာပိ ‘‘ပါရာဇိကဒိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ န ဝုတ္တံ။ တထာသညိနော အနာပတ္တိတော။ ‘‘တဗ္ဘာဂိယဝိစာရဏာယ’’န္တိ တဗ္ဘာဂိယပဒနိဒ္ဒေသေ အညဘာဂိယတာယပိ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ဝုတ္တံ။
ဝတ္ထုသဘာဂတာယာတိ အနုဝါဒဝတ္ထုသဘာဂတာယာတိ အတ္ထော။ အညထာ ‘‘စတဿော ဝိပတ္တိယော’’တိ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈေယျ။ သဘာဝသရိက္ခာသရိက္ခတော စာတိ သဘာဝေန သဒိသာသဒိသတော။ တတ္ထ ဈာနာဒိဝတ္ထုဝိသဘာဂတာယပိ သဘာဝသရိက္ခတာယ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပါရာဇိကာပတ္တိ တဿေဝ တဗ္ဘာဂိယာဝ ဟောတိ။ တထာ ဝတ္ထုဝသေန အနုဝါဒါဓိကရဏံ, ကိစ္စာဓိကရဏဉ္စ ပါဋေက္ကံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဝုတ္တညဘာဂိယံ န ဇာတံ, တသ္မာ တဒညဘာဂိယတာယ ဝိဒိတာယ တဗ္ဘာဂိယတာ ပါရိယေသယုတ္တိယာ အဝုတ္တာပိ သိဇ္ဈတီတိ ကတွာ ‘‘အညဘာဂိယမေဝ ပဌမံ နိဒ္ဒိဋ္ဌ’’န္တိပိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။ ဧကံသေန တဗ္ဘာဂိယံ န ဟောတီတိ သရိက္ခဝသေန အရဟတ္တံ အာပတ္တိ အနာပတ္တီတိ ဝိဝါဒသဗ္ဘာဝတော အဗျာကတဘာဝေန ဝိဝါဒါဓိကရဏဿပိ အညဘာဂိယံ သိယာ, ပါဠိယံ အာပတ္တာဓိကရဏဿ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တံ, အာဒိတော ပဋ္ဌာယာတိ ‘‘အညဘာဂိယဿ အဓိကရဏဿာ’’တိ ဣတော ပဋ္ဌာယ။ ‘‘မေထုနရာဂေန မနုဿဝိဂ္ဂဟော
ဒေါသေနာတိအာဒိနာ သရိက္ခတော စာ’’တိ လိခိတံ။ တံ ဝတ္ထုဝိသဘာဂတာယ ဧဝ သိဒ္ဓံ။ အယံ ပန ဝတ္ထုသဘာဂတာယပိ သတိ အာပတ္တိသဘာဂတာ သရိက္ခတောတိ နော တက္ကောတိ စ, ဧကသ္မိမ္ပိ ဟိ ဝတ္ထုသ္မိံ အာပတ္တိဘေဒေါ ဟောတီတိ အာစရိယော။ ပရတော ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
‘‘ကိစ္စမေဝ ကိစ္စာဓိကရဏ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ သံဃကမ္မာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ကမ္မလက္ခဏန္တိ ကမ္မာနံ သဘာဝံ။ တံ နိဿာယာတိ ပုဗ္ဗေဝ ဟိ သံဝိဓာယ သံဃော ကမ္မံ ကရောတိ။ အထ ဝါ ပုရိမံ ပုရိမန္တိ ပရိဝါသဥက္ခေပနိယာဒီနိ သံဃကမ္မာနိ နိဿာယ အဗ္ဘာနဩသာရဏာဒိ ဥပ္ပန္နန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ကိဉ္စာပိ သံဃကမ္မမေဝ ကိစ္စာဓိကရဏံ, တထာပိ သေသဝိသေသော လဗ္ဘတီတိ ဒဿေတိ။
֍ ဋီ ၃၉၄။ အတ္ထတော ဧကံ, တသ္မာ ဒေသဿ အတ္ထမဝတွာ ‘‘လေသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ ကိရ။
֍ ဋီ ၃၉၅။ သဝတ္ထုကံ ကတွာတိ ပုဂ္ဂလဿ ဥပရိ အာရောပေတွာ ခတ္တိယာဒိဘာဝေန ဧကဇာတိကောပိ ဒီဃရဿကာဠကောဒါတာဒီနံ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတာနံ ဝသေန အညဘာဂိယတာ, ဒီဃံ ခတ္တိယံ အဇ္ဈာစရန္တံ ဒိသွာ ရဿာဒိခတ္တိယပညတ္တိယာ အာဓာရဘာဝတော ဇာတိလေသေန စောဒေတိ, ဧကံ ဝါ ခတ္တိယံ အဇ္ဈာစရန္တံ ဒိသွာ တတော ဝိသိဋ္ဌညဘာဂဘူတံ ခတ္တိယံ ဇာတိလေသံ ဂဟေတွာ ‘‘ခတ္တိယော ဒိဋ္ဌော တွံ ခတ္တိယောသီ’’တိ စောဒေတိ ဒိဋ္ဌာဒိအညဘာဂေန။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဒီဃာဒယော, ဒိဋ္ဌာဒယော စ ဇာတိနာမာဒီနံ ဝတ္ထုဘူတတ္တာ အဓိကရဏ’’န္တိ လိခိတံ။ တံ ‘‘အဓိကရဏဘာဝါနိယမတော’’တိ ဝုတ္တဒေါသံ နာတိက္ကမတိ, အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ခတ္တိယဇာတိပညတ္တိယာ အာဓာရဝသေန အဓိကရဏတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ နာမဂေါတ္တတော အညိဿာ နာမဂေါတ္တပညတ္တိယာ နာမ ကဿစိ အဘာဝတော န သဗ္ဗသာဓာရဏံ, တသ္မာ ‘‘အဓိကရဏဿာ’’တိ ပဒုဒ္ဓါရဏံ အဓိကရဏစတုက္ကဒဿနတ္ထံ, တံ သမာနဝစနဒဿနတ္ထန္တိ နော တက္ကောတိ။ တတ္ထ ဒီဃာဒိနော ဝါ ဒိဋ္ဌာဒိနော ဝါတိ ဧတ္ထ ဒီဃာဒိတာ, ဒိဋ္ဌာဒိတာ စ အညဘာဂေါ, ယော စုဒိတကော ဣတရဿ ဝိသေသော ယတော အညောတိ ဝုစ္စတိ။
֍ ဋီ ၃၉၉။ လဟုကံ အာပတ္တိန္တိ ပါရာဇိကတော လဟုကာပတ္တိ သံဃာဒိသေသာဒိ။ တေနေဝ အန္တေ တံ ဒဿေန္တေန ‘‘ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ
အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော ဒိဋ္ဌော ဟောတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အာပတ္တိလေသောပိ ကိမတ္ထံ ဇာတိလေသာဒယော ဝိယ န ဝိတ္ထာရိတောတိ စေ? တထာ အသမ္ဘဝတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၄၀၀။ သာဋကပတ္တော သရီရဋ္ဌပတ္တော။ အာပတ္တိယာတိ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ အညဘာဂိယံ သံဃာဒိသေသာဒိ, အဓိကရဏဉ္စ အာပတ္တိပညတ္တိယာ။ ‘‘လေသော နာမ အာပတ္တိဘာဂေါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အာပတ္တိဘာဝလေသော ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော, တသ္မာ ပါရာဇိကာပတ္တိတော အညဘာဂိယဿ အာပတ္တိပညတ္တိယာ အာဓာရဏဋ္ဌေန ‘‘အဓိကရဏ’’န္တိ သင်္ချံ ဂတဿ သံဃာဒိသေသာဒိနော အာပတ္တိနိကာယဿ အာပတ္တိဘာဝလေသံ ဂဟေတွာ စောဒနာ အာပတ္တိလေသစောဒနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
֍ ဋီ ၄၀၈။ အနာပတ္တိ တထာသညီ စောဒေတိ ဝါ စောဒါပေတိ ဝါတိ အာပတ္တညဘာဂိယစောဒနာယမေဝ, န အညတ္ထ။ ဧတ္တာဝတာ ပဌမဒုဋ္ဌဒေါသေ ဝုတ္တဝိစရဏာယ သံသန္ဒိတံ ဟောတိ, တံ ဣဓ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ကင်္ခါဝိတရဏိယာ ဝစနတော။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘တတ္ထ ဣဓ စ အာပတ္တညဘာဂိယစောဒနာယ တထာသညိနောပိ အနာပတ္တီ’’တိ။
အညာဘာဂိယသိက္ခံ ယော, နေဝ သိက္ခတိ ယုတ္တိတော။ ဂစ္ဆေ ဝိနယဝိညူဟိ, အညဘာဂိယတဉ္စ
သောတိ။
ဒုတိယဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ပဌမသံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၀၉။ ‘‘ဝဇ္ဇံ န ဖုသေယျာ’’တိ စ ပါဌော။
֍ ဋီ ၄၁၀။ တေသံ အနုရူပါဇာနနတော အသဗ္ဗညူ အဿ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အသေနာသနိကေန ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၀၄) ဝုတ္တတ္တာ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ။ တိကောဋိပရိသုဒ္ဓန္တိ ပရဿ ပါပပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ ဝုတ္တံ, န ပဋိစ္စကမ္မနိဝါရဏတ္ထံ ကောဋီဟီတိ အာကာရေဟိ။ ပရိသုဒ္ဓန္တိ ဝိမုတ္တံ။ ဒသဟိ လေသေဟိ ဥဒ္ဒိဿ ကတံ သမဏာ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, အဿမဏာ ဣမေတိ သာသနဿ ဂရဟဘာဝေါ
အာဂစ္ဆေယျ, ဂရဟပစ္စယာ လောကော ဝါ အပုညံ အရိယူပဝါဒံ ပသဝေယျ, တေဟိ ဝိမုတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဝါဂုရန္တိ မိဂဇာလံ။ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝါတိအာဒိနာ ပရေသံ အတ္ထာယ ကတေ ကပ္ပိယဘာဝံ ဒဿေတွာ ဘိက္ခူနဉ္စ အညေသဉ္စ အတ္ထာယ ကတေ တံ ဒဿေတုံ ‘‘မတာနံ ပေတကိစ္စတ္ထာယာ’’တိအာဒိမာဟ။
ယံ ယံ ဟီတိအာဒိ တဿ ကာရဏဿ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပုန ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ အတ္ထာယ ကတံ န ကပ္ပတီတိ ဝုတ္တန္တိ ကိရ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘ဘိက္ခူနမေဝ သုဒ္ဓါနံ အတ္ထာယ ကတံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ အပရေဟိ ပန ‘‘မတာနံ ပေတကိစ္စတ္ထာယာတိအာဒိနာ ဝုတ္တေပိ ကပ္ပတိ, ဘိက္ခူနံယေဝ အတ္ထာယာတိ ဣမိနာ ‘ဘိက္ခူနမ္ပိ ဒတွာ မယံ ဘုဉ္ဇိဿာမာ’တိ ကတမ္ပိ ဝုတ္တံ။ ပုန ‘ပဉ္စသု ဧကံ ဥဒ္ဒိဿကတံ ဣတရေသံ န ကပ္ပတီ’တိ ဒဿနတ္ထံ ‘ပဉ္စသု ဟိ သဟဓမ္မိကေသူတိအာဒိ ဝုတ္တ’န္တိ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညတရသ္မိံ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘အမှာကန္တိ စ ရာဇယုတ္တာဒီနန္တိ စ ဝုတ္တေ ဝဋ္ဋတီတိ ဝတွာ ‘တုမှာက’န္တိ အဝတွာ ‘ပေတကိစ္စတ္ထာယာတိ ဝုတ္တေပိ ဝဋ္ဋတီ’တိ စ ဒဿေတွာ သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တာနံ, အာဒိသဒ္ဒေန သင်္ဂဟိတာနဉ္စ လက္ခဏံ ဌပေန္တေန ‘ဘိက္ခူနံယေဝါ’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘ဘိက္ခူနံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေ ဧဝါတိ အဓိပ္ပါယေနာ’တိ ဝုတ္တံ။ န ‘တုမှာကံ, အမှာကဉ္စာတိ ဝုတ္တေ အနာပတ္တီ’တိ ဒဿနတ္ထံ။ ကသ္မာ? မိဿကဝါရဿ အဘာဝါ။ လက္ခဏံ နာမ ဝုတ္တာနံ, ဝုတ္တသဒိသာနဉ္စ ဟောတိ။ ‘သစေ ပေတကိစ္စတ္ထာယာတိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဘိက္ခူနံ ဘောဇနံ သန္ဓာယ ကရောန္တီ’တိ ဝဒန္တိ မဟာအဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘တသ္မိံ ဝါရေ စ န တုမှာကန္တိ ဝုတ္တေ ဝဋ္ဋတီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ တေနေဝ ဣဓာပိ ‘ပေတကိစ္စတ္ထာယ, မင်္ဂလာဒီနံ ဝါ အတ္ထာယ ကတေပိ ဧသေဝ နယော’တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတ္ထဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘အဝဓာရဏတ္ထေန မိဿကေ ဝဋ္ဋတီ’တိ စေ? ‘ကပ္ပိယမံသဿ ဟိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ အာပတ္တိ နတ္ထီ’တိ ဝစနေန အကပ္ပိယပဋိဂ္ဂဟဏေ အာပတ္တီတိ အာပန္နံ, ‘တဉ္စ ဂဟေတဗ္ဗံ သိယာ’တိ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ သုန္ဒရံ ဝိယ ဒိဿတိ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယတ္ထ စာတိ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ကတေပိ။ တမတ္ထံ အာဝိ ကာတုံ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ပန ‘‘ဘိက္ခုနီနံ ဒုက္ကဋံ, ဣတရေသံ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထူ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကပ္ပံ နိရယမှီတိ အသင်္ချေယျကပ္ပံ။ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိကာလေယေဝ သံဃဘေဒေါ ဟောတီတိ။ ကပ္ပန္တိ အာယုကပ္ပံ။
֍ ဋီ ၄၁၁။ ကုသလန္တိ ခေမံ။ အာပတ္တိဘယာ ကတာ လဇ္ဇီဟီတိ ဧတ္ထ အာပတ္တိဘယေန အဝဿံ အာရောစေန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘လဇ္ဇီ ရက္ခိဿတီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၄၂၊ ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၄၅)
ပေါရာဏဝစနဿာနုရူပတော ‘‘အညေဟိ လဇ္ဇီဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အလဇ္ဇိဿပိ အနာရောစေန္တဿ အာပတ္တိယေဝ ‘‘ယေ ပဿန္တိ ယေ သုဏန္တီ’’တိ ဝစနတော။
֍ ဋီ ၄၁၆။ အသမနုဘာသန္တဿာတိ ကမ္မကာရကေ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော, သမနုဘာသနကမ္မံ အကရိယမာနဿာတိ အတ္ထော။ ဩဒိဿ အနုညာတော နာမ ဥမ္မတ္တကခိတ္တစိတ္တဝေဒနဋ္ဋာဒိကော ‘‘အနာပတ္တိ အာဒိကမ္မိကဿာ’’တိ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒေ အာဂတတ္တာ အတ္ထီတိ စေ? ယမ္ပီတိအာဒိ။ သာ ပနေသာ အနာပတ္တိ။ သော ဝုစ္စတီတိ တတ္ထ အာဂတောပိ သကမ္မဗျာဝဋောပိ ဧဝံ ဝုစ္စတိ။ ဧတေနုပါယေနာတိ အသမနုဘာသန္တဿ စ အာဒိကမ္မိကဿ စ ဝုတ္တတ္ထဝသေန။ ဌပေတွာ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒန္တိ တတ္ထ အာဒိကမ္မိကပဒါဘာဝါ။
တိဝင်္ဂိကန္တိ ဧတ္ထ ဝါစာယ ဧဝ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တဿ ဩဋ္ဌစလနာဒိကာယဝိညတ္တိ ဟောတိ, တသ္မာ ဒုဝိဓမ္ပိ ဝိညတ္တိံ ကထေန္တဿ ဟောတိ။ ဝစီဘေဒံ ကာတုံ အသက္ကောန္တဿ ကာယဝိကာရံ ကရောန္တဿ အနာပတ္တိယာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? တိဝင်္ဂေသု ဧကဿ ပရိဟီနတ္တာ, တသ္မာ တိဝင်္ဂဘာဝေါ အာပတ္တိယာ, အင်္ဂဟာနိဘာဝေါ အနာပတ္တိယာတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ သိယာ – ယဒိ အင်္ဂဟာနိဘာဝေန အနာပတ္တိ, ဧဝံ သန္တေပိ ဝိကာရံ အကတွာ စိတ္တေနေဝ ဝိဿဇ္ဇေန္တဿ အနာပတ္တိယာ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ? တံ န, ကသ္မာ? အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ကာယဝိကာရံ ဝါ ဝစီဘေဒံ ဝါ အကရောန္တဿေဝ ပန အာပဇ္ဇနတော အကိရိယ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ, ‘‘စိတ္တံ ဝါ အနုပ္ပါဒေန္တဿ ဝါ’’တိ န ဝုတ္တံ, တသ္မာ စိတ္တဉ္စ နာမ ဝိညတ္တိပဋိဗဒ္ဓံ ဧဝါတိ ဝိသုံ အင်္ဂဘာဝေနေဝ ဝုတ္တတ္တာ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ စေ? တံ န, ဒွိန္နံယေဝ အကိရိယာတိ, တသ္မာ စိတ္တေန ဝိဿဇ္ဇေန္တဿာပိ အာပတ္တိ ဝိယ ဒိဿတိ, ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ‘‘အကုသလစိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ စေ? ‘‘စိတ္တဗာဟုလ္လတော ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ တေပိ ကိရ ဗာဟုလ္လတော ဝဒန္တိ။
ပဌမသံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁။ ဒုတိယသံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဒုတိယသံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂။ ဒုဗ္ဗစသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၂၄။ ပတံ ပတိတံ ဝိဝရိ ဝိဝဋ္ဋယိ။ ဧကတော ဥဿာရေတိ စ ဂိဠိတတော ဌပေတိ စ။ ဧကပံသုထုပကနဒီသင်္ခံ ဒီဃမူလကပဏ္ဏသေဝါလံ သေဝါလံ ဒဏ္ဍိသိပိပ္ပရိံ ပဏကံ ပေသိဋ္ဌိံ နိဿာရေတိ။ တိလဗီဇကန္တိ သုခုမမူလပဏ္ဏကံ ဟုတွာ ဥဒကပိဋ္ဌေ ပတ္ထရိကံ ဥဒကပပ္ပဋကံ နိဿာရေတိ။
֍ * ၄၂၅-၆။ ‘‘ဒုဗ္ဗစ္စဇာတိကော’’တိပိ ပဌန္တိ။ အပဒါနေနာတိ ပုရာဏကမ္မေန။ ‘‘ကိံ ပုဗ္ဗေပိ မယံ ဧဝရူပံ ကရောမာတိအာဒိနာ ဧကူနဝီသတီ’’တိ မဟာပစ္စရိယံ ကိရ ဝုတ္တံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယဉ္စ အနုမာနသုတ္တဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘သောဠသဝတ္ထုကာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ သမေတိ။
ဒုဗ္ဗစသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၃။ ကုလဒူသကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၃၁။ န ကေဝလံ ဝိဟာရော ဧဝ ကီဋာဂိရိ, သောပိ ဂါမော ‘‘ကီဋာဂိရိ’’စ္စေဝ ဝုစ္စတိ။ ဂါမဉှိ သန္ဓာယ ပရတော ‘‘န အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ကီဋာဂိရိသ္မိံ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧကသံဝစ္ဆရေ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝဿတိ ကိရ, တံ သန္ဓာယ ‘‘ဒွီဟိ မေဃေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သမဓိကန္တိ ဆ ဇနေ သန္ဓာယ။ အကတဝတ္ထုန္တိ နဝံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ။ ‘‘ဇာဘိသုမနာဒိဂစ္ဆံ အလ္လာနံ ဟရိတာနံ ဧဝါ’’တိ လိခိတံ။ ဘူတဂါမဗီဇဂါမဘေဒတော ပနေသ ဘေဒေါ။ ဝတတ္ထာယာတိ ဝတိအတ္ထာယ။ ယံကိဉ္စီတိ သောဒကံ ဝါ နိရုဒကံ ဝါ။ အာရာမာဒိအတ္ထာယာတိ ဝနရာဇိကာဒိအတ္ထာယ။ မာလာဝစ္ဆရောပနံ ကုလဒူသကံယေဝ သန္ဓာယ, ဂန္ထနာဒိသဗ္ဗံ န သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မော’’တိအာဒိ။ ‘‘အာဝေဠံ အာဗိဠ’’န္တိပိ ပါဌော။
ဂေါပ္ဖနန္တိ ဂန္ထနံ။ ဝေဌိမန္တိ တဂ္ဂတိကမေဝ။ ဝေဓိမံ အညေန ကေနစိ ပုပ္ဖံ ဝေဓေတွာ ကတံ။ ကဏ္ဋကမ္ပိ ဗန္ဓိတုန္တိ ဧတ္ထ ‘‘သယံ ဝိဇ္ဈနတ္ထံ န ဝဋ္ဋတိ။ အညဿတ္ထာယ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဇာလမယံ ဝိတာနံ ဇာလဝိတာနံ။ ပုပ္ဖပဋိစ္ဆကံ ဂဝက္ခံ ဝိယ သဆိဒ္ဒံ ကရောန္တိ။ တာလပဏ္ဏဂုဠကန္တိ တာလပဏ္ဏမယံ ပုန ကတမ္ပိ ပဋိဆိဇ္ဇကမေဝ။ ဓမ္မရဇ္ဇု စေတိယံ ဝါ ဗောဓိံ ဝါ ပုပ္ဖပ္ပဝေသနတ္ထံ
အာဝိဇ္ဈိတွာ ဗဒ္ဓရဇ္ဇု။ ‘‘ကာသာဝေန ဗဒ္ဓမ္ပိ သုတ္တဝါကာဒီဟိ ဗဒ္ဓံ ဘဏ္ဍိတသဒိသ’’န္တိ လိခိတံ။ အံသဘဏ္ဍိကံ ပသိဗ္ဗကေ ပက္ခိတ္တသဒိသတ္တာ ဝေဓိမံ န ဇာတံ, တသ္မာ ‘‘သိထိလဗဒ္ဓဿ အန္တရန္တရာ ပက္ခိပိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အညမညံ အဖုသာပေတွာ အနေကက္ခတ္တုမ္ပိ ပရိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပူရိတန္တိ ဒီဃတော ပသာရေတွာ ပူရိတံ။ ဃဋိကဒါမဩလမ္ဗကောတိ ‘‘ယမကဒါမဩလမ္ဗကော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဂေဏ္ဍုခရပတ္တဒါမာနံ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ စေလာဒီဟိ ကတဒါမမ္ပိ န ဝဋ္ဋတိ အကပ္ပိယာနုလောမတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။
‘‘ရေစကံ နာမ တထာလာသိယနာဋနဋာနံ နစ္စ’’န္တိ လိခိတံ။ တံ ‘‘ပရိဝတ္တန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သာရိယော နာမ ရုတသုနခါ သိင်္ဂါလကမ္မကုရုင်္ဂကေဠိပနေ ဌိတာ’’တိ ကိရ ပါဌော။ ‘‘နိဗုဇ္ဈန္တီ’’တိ ပါဠိ။
֍ ဋီ ၄၃၂။ အဗလဗလာဒိ-ပဒါနံ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ။ ယထာ ပါမောက္ခာနံ ဝသေန သဗ္ဗေပိ ‘‘အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ’’တိ ဝုတ္တာ, တထာ ပါမောက္ခပ္ပတ္တသာဝကဿ ဝသေန တဒါယတ္တဝုတ္တိနေ သဗ္ဗေပိ ‘‘သာရိပုတ္တာ’’တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဂစ္ဆထ တုမှေ သာရိပုတ္တာ’’တိ။
֍ ဋီ ၄၃၃။ ‘‘ဂါမေ ဝါ န ဝသိတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာဝ တသ္မိံ ဂါမေ အညတ္ထ န ဝသိတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝါ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ စေ? အတ္ထသဗ္ဘာဝတော။ ယသ္မိဉှိ ဂါမေ ကုလဒူသကကမ္မံ ကတံ, တသ္မိံ ဂါမေ, ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တေန ကုလဒူသနံ ကတံ, တံ ဝိဟာရံ ဌပေတွာ အညသ္မိံ ဝသိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿနတ္ထံ။ တံ ကထန္တိ စေ? ‘‘ဂါမေ ဝါ န ဝသိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနေန ယသ္မိံ ဂါမေ ကုလဒူသနကမ္မံ ကတံ, တသ္မိံ ဝိဟာရေပိ ဝသိတုံ န လဗ္ဘတီတိ အာပန္နံ, တံ ဒိသွာ ‘‘တသ္မိံ ဝိဟာရေ’’တိ ဝုတ္တံ, တေန တသ္မိံ ဂါမေ အညသ္မိံ ဝသိတုံ လဗ္ဘတီတိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တေနာ’’တိ ဣမိနာ တသ္မိံ ဂါမေ အညတ္ထ ဝသန္တေန သာမန္တဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ သာမန္တဝိဟာရေပီတိ သာမန္တဝိဟာရော နာမ တသ္မိံယေဝ ဂါမေ တဿ ဝိဟာရဿ သာမန္တဝိဟာရော စ တဿ ဂါမဿ သာမန္တဝိဟာရော စာတိ ဥဘယံ ဝုစ္စတိ, ဧတေန တသ္မိံ ဂါမေ အညတ္ထ ဝသန္တေန တသ္မိံ ဂါမေ ပိဏ္ဍာယ န စရိတဗ္ဗံ။ သာမန္တဂါမေပိ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ပုန ယသ္မိံ ဂါမေ ကုလဒူသနကမ္မံ ကတံ, တဿ သာမန္တဂါမေ ကုလဒူသကဝိဟာရဿ သာမန္တဝတ္ထုဝိဟာရေ ဝသန္တေန တသ္မိံ ဂါမေပိ စရိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ယသ္မိံ သာမန္တဂါမေ ကုလဒူသကံ န ကတံ, တသ္မိမ္ပိ စရိတုံ ဝဋ္ဋတိ, နေဝ ဝိဟာရေတိ အဓိပ္ပါယော။
‘‘န နဂရေ စရိတု’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ တသ္မိံ ဂါမေ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတံ ဟောတီတိ ဧကေ။ ဂဏ္ဌိပဒေသု ပန ဝိစာရဏာ ဧဝ နတ္ထိ, တသ္မာ သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။
֍ * ၄၃၆-၇။ ဒါပေတုံ န လဘန္တိ, ပုပ္ဖဒါနဉှိ သိယာ။ တဿေဝ န ကပ္ပတီတိ ဧတ္ထ ယာဂုအာဒီနိ အာနေတွာ ‘‘ဒဒန္တူ’’တိ ဣစ္ဆာဝသေန ဝဒတိ စေ, သဗ္ဗေသံ န ကပ္ပတိ, ကေဝလံ ပန သုဒ္ဓစိတ္တေန အတ္တာနံ ဝါ ပရေသံ ဝါ အနုဒ္ဒိသိတွာ ‘‘ဣမေ မနုဿာ ဒါနံ ဒတွာ ပုညံ ပသဝန္တူ’’တိ ဝဒန္တဿ တဿေဝ န ကပ္ပတိ ယာဂုအာဒီနံ ပစ္စယပဋိသံယုတ္တကထာယ ဥပ္ပန္နတ္တာ။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘ပဉ္စန္နမ္ပိ သဟဓမ္မိကာန’’န္တိ ဝိသေသေတွာ အဝုတ္တတ္တာ အတ္ထတော သယမေဝါတိ အပရေ။ အာစရိယာ ပန ‘‘ယထာ မဟာပစ္စရိယံ, ကုရုန္ဒိယဉ္စ ‘တဿေဝါ’တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ, ဧဝံ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝိသေသေတွာ န ဝုတ္တံ, တသ္မာ သဗ္ဗေသံ န ကပ္ပတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ကုလဒူသကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
တေရသကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ အနိယတကဏ္ဍော
၁။ ပဌမအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၄၄-၅။ ဥဒ္ဒေသန္တိ ဥဒ္ဒိသနံ, အာသာဠှိနက္ခတ္တံ နာမ ဝဿူပဂမပူဇာ။ သောတဿ ရဟောတိ ဧတ္ထ ရဟော-ဝစနသာမညတော ဝုတ္တံ ဒုဋ္ဌုလ္လသာမညတော ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနပ္ပဋိစ္ဆာဒနသိက္ခာပဒေသု ပါရာဇိကဝစနံ ဝိယ။ တသ္မာ ‘‘စက္ခုဿ ရဟေနေဝ ပန ပရိစ္ဆေဒေါ ကာတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ‘‘မာတုဂါမော နာမ တဒဟုဇာတာပိ ဒါရိကာ’’တိ ဝစနတော, ‘‘အလံကမ္မနိယေတိ သက္ကာ ဟောတိ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝိတု’’န္တိ ဝစနတော စ ရဟောနိသဇ္ဇဿာဒေါ စေတ္ထ မေထုနသန္နိဿိတကိလေသော, န ဒုတိယေ ဝိယ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစဿာဒကိလေသော, တသ္မာ စ ပညာယတိ ‘‘သောတဿ ရဟော နာဓိပ္ပေတော’’တိ။ ကေစိ ပန ‘‘တဉ္စ လဗ္ဘတီတိ ဝစနဿ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, တေန ဒုတိယေ ဝုတ္တာ ဝိညူ ပဋိဗလာ ဂဟိတာ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ယေန ဝါ သာတိ ဧတ္ထ ဝါ-သဒ္ဒေါ ‘‘တေန သော ဘိက္ခု ကာရေတဗ္ဗော ဝါ’’တိ ယောဇေတဗ္ဗော, သော စ ဝိကပ္ပတ္ထော, တသ္မာ ကာရေတဗ္ဗော ဝါ ပဋိဇာနမာနော, န ဝါ ကာရေတဗ္ဗော အပ္ပဋိဇာနမာနောတိ အတ္ထော။ တေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပဋိဇာနမာနောဝ တေန သော ဘိက္ခု ကာရေတဗ္ဗော…ပေ… န ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။ တသ္မာ ဧဝ ပါဠိယံ တဒတ္ထဒွယဒဿနတ္ထံ ‘‘သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သဒ္ဓေယျဝစသာ’’တိ ဣမိနာ သောတာပန္နာ အတ္ထဘဉ္ဇနကံ န ဘဏန္တိ, သေသံ ဘဏန္တီတိ ဝါဒီနံ ဝါဒေါ ပဋိသေဓိတော ဟောတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဩလောကေသီ’’တိ သုန္ဒရံ။ ရက္ခေယျာသီတိ မမ ဝိသေသံ ကဿစိ နာရောစေယျာသီတိ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၄၄၆။ ‘‘သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ ‘အယျဿ မယာ သုတံ နိသိန္နဿ မာတုဂါမံ ဒုဋ္ဌုလ္လာဟိ ဝါစာဟိ ဩဘာသေန္တဿာ’’’တိ, ဣဒံ ကိမတ္ထမေတ္ထ ဝုတ္တံ, န အဓိပ္ပေတဉှေတံ ဣဓ သောတဿ ရဟော နာဓိပ္ပေတောတိ ကတွာတိ စေ? အလံကမ္မနိယဋ္ဌာနေ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပိ လဗ္ဘတိ, န ပန နာလံကမ္မနိယဋ္ဌာနေ မေထုနန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ ယထာ ဧတံ, တထာ ‘‘သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ ‘အယျဿ မယာ သုတံ မာတုဂါမဿ သန္တိကေ အတ္တကာမပါရိစရိယာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တဿာ’’’တိ ဧတမ္ပိ ဣဓ လဗ္ဘတိ, န ဒုတိယေ နာလံကမ္မနိယဋ္ဌာနတ္တာတိ ဧကေ။ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဒုတိယာနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဣဓာပိ ဒုတိယာနိယတာဓိကာရေ
ပါရာဇိကာပတ္တိဉ္စ ပရိဟာပေတွာ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပတ္တိယာ ဝုတ္တတ္တာ ပဌမာနိယတေ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပတ္တိ န ဝုတ္တာတိ စေ? ‘‘သာ စေ’’တိ တဿာ ပါဠိယာ ပေါတ္ထကာ သောဓေတဗ္ဗာ။ ဂဏ္ဌိပဒေ စ ‘‘ဣဓ သိက္ခာပဒေ မေထုနကာယသံသဂ္ဂရဟောနိသဇ္ဇာနမေဝါဂတတ္တာ စက္ခုဿရဟောဝ ပမာဏ’’န္တိ လိခိတံ, ဒုတိယာနိယတာဓိကာရေ စ ‘‘အနန္ဓော ကာယသံသဂ္ဂံ ပဿတိ, အဗဓိရော ဒုဋ္ဌုလ္လံ သုဏာတိ, ကာယစိတ္တတော ကာယသံသဂ္ဂေါ, ဝါစာစိတ္တတော ဒုဋ္ဌုလ္လံ, ဥဘယေဟိ ဥဘယ’’န္တိ စ လိခိတံ။ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သမုဋ္ဌာနာဒီနိ ပဌမပါရာဇိကသဒိသာနေဝါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာပိ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါဒေါ န သုန္ဒရော ‘‘တဒဟုဇာတာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာတိ။
ပဌမအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၃။ ဒုတိယေ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘န ဟေဝ ခေါ ပန ပဋိစ္ဆန္နံ အာသနံ ဟောတိ အာသန’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘အာသနန္တိ အဓိကံ, ဥဒ္ဓရိတာနုရူပ’’န္တိ လိခိတံ။ ဒွေပိ ရဟာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ ကာယသံသဂ္ဂဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာရဟောနိသဇ္ဇဂ္ဂဟဏတော။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘မာတုဂါမော နာမ ဝိညူ ပဋိဗလာ’’တိ ကိမတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ? အယမေဝ ဟိ မာတုဂါမော ဒွိန္နမ္ပိ ကာယသံသဂ္ဂဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာနံ ဧကတော ဝတ္ထုဘူတော, တသ္မာ ဝုတ္တံ။ ကာယသံသဂ္ဂဿ ဝတ္ထုဘူတော ဒဿိတော, န ဣတရဿာတိ ကတွာ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစမေဝ သန္ဓာယ တဿာ ဝတ္ထုံ ဒဿေန္တော ဧဝမာဟ။
ဧတ္ထာဟ – ယထာ ပဌမေ အနဓိပ္ပေတာပိ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာ သမ္ဘဝဝိသေသဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ, ဣဓာပိ ကာယသံသဂ္ဂေါ, ကသ္မာ န တဿ ဝသေန စက္ခုဿ ရဟော ဂဟေတဗ္ဗောတိ? အာမ န ဂဟေတဗ္ဗော, န စ ဂဟိတော, ဂဟိတော ဧဝ ပန နိသဇ္ဇဝသေန, န ဟိ အင်္ဂဿ နိသဇ္ဇာ ဝိသေသောတိ။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နေ သတိ ကထံ စက္ခုဿ ရဟောတိ စေ? ဒူရတ္တာ။ ပဌမေ ကသ္မာ ဣတ္ထိသတမ္ပိ အနာပတ္တိံ န ကရောတိ, ဣဓ ကသ္မာ ဧကာပိ ကရောတီတိ စေ? နော ဝုစ္စတိ သိဒ္ဓတ္တာ။ သိဒ္ဓံ ဟောတိ, ယဒိဒံ အညတရော ဘိက္ခု ဝေသာလိယံ မဟာဝနေ…ပေ… ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ နိပန္နော ဟောတိ…ပေ… သမ္ဗဟုလာ ဣတ္ထိယော
ယာဝဒတ္ထံ ကတွာ ပက္ကမိံသူတိ (ပါရာ။ ၇၇)။ တသ္မာ န မေထုနဿ မာတုဂါမော ဒုတိယော ဟောတိ။ ဣတ္ထိယော ဟိ အညမညိဿာ ဝဇ္ဇံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တိ, တေနေဝ ဘိက္ခုနီနံ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနေ ပါရာဇိကံ ပညတ္တံ။ တထာ ‘‘အာယသ္မာ ဥဒါယီ တာ ဣတ္ထိယော ဝိဟာရံ ပေက္ခာပေတွာ တာသံ ဣတ္ထီနံ ဝစ္စမဂ္ဂ’’န္တိ (ပါရာ။ ၂၈၃) ဧတ္ထ ‘‘ယာ ပန တာ ဣတ္ထိယော ဟိရိမနာ, တာ နိက္ခမိတွာ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေန္တီ’’တိ (ပါရာ။ ၂၈၃) ဝစနတော ဒုဋ္ဌုလ္လဿ မာတုဂါမော ဒုတိယော ဟောတီတိ သိဒ္ဓန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဥဘယတ္ထာပိ ဥမ္မတ္တကာဒိကမ္မိကာနံ အနာပတ္တီတိ တေသံ ပါဋေက္ကံ နိဒါနေ အာဂတံ, အာဒိကမ္မိကာနံ အနာပတ္တီတိ အတ္ထော။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အစေလကဝဂ္ဂေ ရဟောပဋိစ္ဆန္နာသနသိက္ခာပဒေ ‘ဝိညူ ပုရိသော ဒုတိယော ဟောတီ’တိ (ပါစိ။ ၂၈၈) ဣမဿ အနုရူပတော ‘ဣတ္ထီနံ သတမ္ပိ အနာပတ္တိံ န ကရောတီ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ, ‘‘ဒုတိယာနိယတေ ‘ဣတ္ထီပိ ပုရိသောပီ’တိ ဣဒံ ဘိက္ခုနီဝဂ္ဂေ ဩသာနသိက္ခာပဒဿ, အစေလကဝဂ္ဂေ အပ္ပဋိစ္ဆန္နာသနသိက္ခာပဒဿ စ အနာပတ္တိဝါရေ ‘ယော ကောစိ ဝိညူ ပုရိသော ဒုတိယော’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမေသံ အနုရူပတော ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။
ဒုတိယအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ
အပိစေတ္ထ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ, သေယျထိဒံ – ဣဒံ အနိယတကဏ္ဍံ နိပ္ပယောဇနံ အပုဗ္ဗာဘာဝတောတိ စေ? န, ဂရုကလဟုကဘေဒဘိန္နာပတ္တိရောပနာရောပနက္ကမလက္ခဏဒီပနပ္ပယောဇနတော။ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ ‘အယျော မယာ ဒိဋ္ဌော နိသိန္နော မာတုဂါမဿ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော’တိ, သော စ တံ ပဋိဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ကာရေတဗ္ဗော…ပေ… နိသဇ္ဇာယ ကာရေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ (ပါရာ။ ၄၄၆) အာပတ္တိယာ ဂရုကာယ လဟုကာယ စ ရောပနက္ကမလက္ခဏံ, ကာရေတဗ္ဗောတိ ဣမိနာ အနာရောပနက္ကမလက္ခဏဉ္စ ဒဿိတံ။ လက္ခဏဒီပနတော အာဒိမှိ, အန္တေ ဝါ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ စေ? န, အသမ္ဘဝတော။ ကထံ? န တာဝ အာဒိမှိ သမ္ဘဝတိ, ယေသမိဒံ လက္ခဏံ, တေသံ သိက္ခာပဒါနံ အဒဿိတတ္တာ။ န အန္တေ, ဂရုကမိဿကတ္တာ, တသ္မာ ဂရုကလဟုကာနံ မဇ္ဈေ ဧဝ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ အရဟတိ ဥဘယာမိဿကတ္တာ။ ယာ တတ္ထ လဟုကာပတ္တိ
ဒဿိတာ, သာပိ ဂရုကာဒိကာ။ တေနေဝါဟ ‘‘မေထုနဓမ္မသန္နိဿိတကိလေသသင်္ခါတေန ရဟဿာဒေနာ’’တိအာဒိ, တသ္မာ ဂရုကာနံ ဧဝ အနန္တရံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာတိပိ ဧကေ။ ဧဝံ သန္တေ ပဌမမေဝါလံ တာဝတာ လက္ခဏဒီပနသိဒ္ဓိတော, ကိံ ဒုတိယေနာတိ စေ? န, ဩကာသနိယမပစ္စယမိစ္ဆာဂါဟနိဝါရဏပ္ပယောဇနတော။ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ အလံကမ္မနိယေ’’တိ ဩကာသနိယမတော ဟိ တဗ္ဗိပရီတေ ဩကာသေ ဣဒံ လက္ခဏံ န ဝိကပ္ပိတန္တိ မိစ္ဆာဂါဟော ဟောတိ, တန္နိဝါရဏတော ဒုတိယမ္ပိ သာတ္ထကမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ ကသ္မာ? ဩကာသဘေဒတော, ရဟောဘေဒဒီပနတော, ရဟောနိသဇ္ဇဿာဒဘေဒဒီပနတော။ ဩကာသနိယမဘာဝေ စ ရဟောနိသဇ္ဇဿာဒဘေဒေါ ဇာတော။ ဒွိန္နံ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒါနံ နာနတာဇာနနဉ္စ သိယာ, တထာ ကာယသံသဂ္ဂဘေဒဒီပနတော။ နာလံကမ္မနိယေပိ ဟိ ဩကာသေ အပ္ပဋိစ္ဆန္နေ, ပဋိစ္ဆန္နေပိ ဝါ နိသိန္နာယ ဝါတပါနကဝါဋဆိဒ္ဒါဒီဟိ နိက္ခန္တကေသာဒိဂ္ဂဟဏေန ကာယသံသဂ္ဂေါ လဗ္ဘတီတိ ဧဝမာဒယောပိ နယာ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဘိက္ခုပါတိမောက္ခေ အာဂတနယတ္တာ ဘိက္ခုနီပါတိမောက္ခေ ဣဒံ ကဏ္ဍံ ပရိဟီနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ အတ္ထုပ္ပတ္တိယာ တတ္ထ အနုပန္နတ္တာတိ ဧကေ။ တံ အနေကတ္ထဘာဝဒီပနတော အယုတ္တံ။ သဗ္ဗဗုဒ္ဓကာလေ ဟိ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စန္နံ, ဘိက္ခုနီနံ စတ္တာရော စ ဥဒ္ဒေသာ သန္တိ။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသပညတ္တိယာ အသာဓာရဏတ္တာ တတ္ထ နိဒ္ဒိဋ္ဌသံဃာဒိသေသပါစိတ္တိယာနန္တိ ဧကေ။ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကအဋ္ဌဝတ္ထုကဝသေန ကာယသံသဂ္ဂဝိသေသော ပါရာဇိကဝတ္ထု, ‘‘ဟတ္ထဂ္ဂဟဏံ ဝါ သာဒိယေယျ, ကာယံ ဝါ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၄-၆၇၅) ဝစနတော သာဒိယနမ္ပိ, ‘‘သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၅) ဝစနတော ဌာနမ္ပိ, ‘‘သင်္ကေတံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၅) ဝစနတော ဂမနမ္ပိ, ‘‘ဆန္နံ ဝါ အနုပဝိသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၆၇၅) ဝစနတော ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနပဝေသောပိ, တထာ ‘‘ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌေယျ ဝါ သလ္လပေယျ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၈၃၈) ဝစနတော ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပိ ပါစိတ္တိယဝတ္ထုကန္တိ ကတွာ တာသံ အညထာ အနိယတကဏ္ဍဿ အဝတ္တဗ္ဗတာပတ္တိတောပိ န ဝုတ္တန္တိ တေသံ အဓိပ္ပါယော။
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အနိယတကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
၄။ နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍော
၁။ စီဝရဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၉။ သမိတာဝိနာတိ သမိတာ’နေန ကိလေသာတိ သမိတာဝီ, တေန သမိတာဝိနာ။ ‘‘တီဏိ စီဝရာနီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘တိစီဝရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သင်္ချာပုဗ္ဗော ဒိဂုနေကဝစနန္တိ ဧတ္ထ လက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ ပန အဓိဋ္ဌိတဿပိ အနဓိဋ္ဌိတဿပိ နာမံ ‘‘ဧကရတ္တမ္ပိ စေ ဘိက္ခု တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျာ’’တိအာဒီသု တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန အဓိဋ္ဌိတဿ နာမံ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၅၈) ဧတ္ထ အနဓိဋ္ဌိတဿ နာမံ, ဣဓ တဒုဘယမ္ပိ သမ္ဘဝတိ။ ‘‘ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ တိစီဝရံ အနုညာတံ ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထ အဓိဋ္ဌိတမေဝ။ ‘‘အညေနေဝ တိစီဝရေန ဂါမံ ပဝိသန္တီ’’တိ ဧတ္ထ အနဓိဋ္ဌိတမေဝ။ ဧကသ္မိံယေဝ ဟိ စီဝရေ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနံ ရုဟတိ, န ဣတရသ္မိံ ပတ္တာဓိဋ္ဌာနံ ဝိယ, တသ္မာ ဣတရံ အတိရေကဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကထဉှိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေဿန္တီ’’တိအာဒိ။
֍ * ၄၆၀-၁။ ပဌမပညတ္တိယာ ပနေတ္ထ ဧကရတ္တမ္ပိ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ဝုတ္တံ ဟောတိ, တတော ပရံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ ‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗံ, တံ အတိက္ကာမယတော နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’’န္တိ ဧဝံ ဘဂဝါ ပရိပုဏ္ဏံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေသိ။ အထ ပစ္ဆိမဗောဓိယံ အဇာတသတ္တုကာလေ ကထိနံ အနုညာတံ, တတော ပဋ္ဌာယ ဘိက္ခူ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဒသာဟ…ပေ… ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဥဒ္ဒိသန္တိ, ဧသ နယော ဒုတိယတတိယကထိနေသုပိ။ တထာပိ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ဒသာဟပရမန္တိ အယမေတ္ထ အနုပညတ္တီ’’တိ ဧတ္တကံယေဝ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ ဝစနံ န ပညတ္တိ, န စ အနုပညတ္တီတိ သိဒ္ဓံ။ န ဟိ ပညတ္တိဝတ္ထုသ္မိံ, အနုပညတ္တိဝတ္ထုမှိ ဝါ ကထိနာဓိကာရော ဒိဿတီတိ ယထာဝုတ္တနယောဝ သာရောတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။ အထာပိ သိယာ ‘‘ကထိနဿုပ္ပတ္တိကာလတော ပဋ္ဌာယ ဘဂဝတော ဝစနံ အနုပညတ္တိဘာဝေန ဝုတ္တ’’န္တိ။ ယဒိ ဧဝံ ဒွေ အနုပညတ္တိယော သိယုံ, တတော ပရိဝါရေ (ပရိ။ ၂၄)
‘‘ဧကာ အနုပညတ္တီ’’တိဝစနဝိရောဓော။ အပိစ ယထာဝုတ္တနယဒီပနတ္ထံ ဣဓ တံ ဝစနံ ပဌမပညတ္တိကာလေ အဝတွာ ပစ္ဆာ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ သာဓိတတ္တာ ဒုတိယတတိယေသု ပစ္ဆာ ဝုတ္တပဌမပညတ္တီသု ဧဝံ ဝုတ္တံ။ အညထာ တတ္ထပိ တံ ဝစနံ ပစ္ဆာ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပစ္ဆာ ဝုတ္တဘာဝံ သန္ဓာယ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိန္တိအာဒီသု အနုပညတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ ပေမံ, အရဟန္တာနံ ဂါရဝေါ။ ဒသမံ ဝါ နဝမံ ဝါတိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ။
֍ * ၄၆၂-၃။ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိန္တိ ဣဒံ ကေဝလံ စီဝရပလိဗောဓာဘာဝမတ္တဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘နဋ္ဌံ ဝါ ဝိနဋ္ဌံ ဝါ ဒဍ္ဎံ ဝါ စီဝရာသာ ဝါ ဥပစ္ဆိန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဒသာဟပရမံ ဓာရေတဗ္ဗစီဝရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ သိယာ, နဋ္ဌာဒိကံ သော ဓာရေယျ။ ဓာရဏဉ္စေတ္ထ ဌပနံ, ပရိဘောဂေါ ဝါ။ တံ ဒွယံ ကတေပိ ယုဇ္ဇတိ, အကတေပိ ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ ‘‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’’တိပိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ န ဟိ ကတမေဝ အတိက္ကာမယတော နိဿဂ္ဂိယန္တိ, တသ္မာ ယံ စီဝရံ ဥပါဒါယ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဒသာဟပရမံ ကာလံ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော န ဂဟေတဗ္ဗော။ တဉှိ စီဝရံ သန္တဉ္စေ, ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရံ န လဗ္ဘတိ။ အပိစ ‘‘စီဝရံ နာမ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စ ကတံ နာမ ဟောတိ, တသ္မာပိ န တံ သန္ဓာယ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ အသမ္ဘဝတော။
အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပနေတံ ဝုတ္တံ ‘‘တတ္ထ သိယာ – တဿ ဘိက္ခုနော စီဝရံ နဋ္ဌာဒီသု အညတရံ ယဒိ ဘဝေယျ, ကတမံ စီဝရံ ဒသာဟပရမံ ဓာရေယျ။ ယသ္မာ ဓာရေတဗ္ဗစီဝရံ နတ္ထိ, တသ္မာ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ကရဏပလိဗောဓဒဿနတ္ထံ ‘နဋ္ဌံ ဝါ’တိအာဒိပဒါနိ ဝုတ္တာနိ။ အယံ ပနတ္ထော ‘နဋ္ဌံ ဝါ’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တစီဝရာနံ အညတရသ္မိံ စီဝရေ အသတိ ဂဟေတဗ္ဗော, သတိ တံ ဒသာဟပရမံ အတိက္ကာမယတော နိဿဂ္ဂိယံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’တိ ဝုတ္တစီဝရမေဝါဓိပ္ပေတံ။ ကသ္မာ ပန ကတစီဝရံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတန္တိ န ဝုတ္တန္တိ စေ? ပါကဋတ္တာ။ ကထံ? နဋ္ဌဝိနဋ္ဌစီဝရာဒီနံ ဓာရဏဿ အဘာဝတော ကတစီဝရမေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတန္တိ ပါကဋံ။ ယထာ ကိံ? ယထာ ပဌမာနိယတေ မေထုနကာယသံသဂ္ဂရဟောနိသဇ္ဇာနမေဝါဂတတ္တာ သောတဿ ရဟော အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တောတိ ပါကဋော, တသ္မာ ‘စက္ခုဿ ရဟော ဣတရသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော’တိ န ဝုတ္တော။ ဧဝံသမ္ပဒမိဒန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’တိ ဣဒံ န ဝတ္တဗ္ဗံ, ကသ္မာ? အကတံ အတိက္ကာမယတောပိ နိဿဂ္ဂိယတ္တာ, ကိဉ္စာပိ နိဿဂ္ဂိယံ
ဟောတိ, ဣဓ ပန တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနမဓိပ္ပေတံ။ တသ္မိံ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေ အကတံ, အရဇိတံ, အကပ္ပိယကတဉ္စ ‘ဣမံ သံဃာဋိံ အဓိဋ္ဌာမီ’တိအာဒိနာ နယေန အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝဋ္ဋတိ, တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ ‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’တိ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ ‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ပဋိလဒ္ဓေ’တိ ဝဒေယျ, ဧဝံ သန္တေ တိစီဝရံ ဒသာဟံ အတိက္ကာမယတော နိဿဂ္ဂိယန္တိ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ဝစနပ္ပမာဏတော။ ‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတု’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဣဓာပိ ‘အတိရေကစီဝရံ နာမ အနဓိဋ္ဌိတ’န္တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ယသ္မာ ‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’တိ ဝစနေန ဣဓာဓိပ္ပေတစီဝရေန သဒ္ဓိံ သေသမ္ပိ ဒသာဟပရမတော ဥတ္တရိ ဓာရေတုံ န လဗ္ဘတီတိ အနုဇာနန္တော ‘အတိရေကစီဝရံ နာမ အနဓိဋ္ဌိတံ အဝိကပ္ပိတ’န္တိ အာဟ။ တတ္ထ သိယာ – ယထာ ‘အဝိကပ္ပိတ’န္တိ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တံ, တထာ ‘ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ’န္တိပိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ တိစီဝရမေဝ ဒသာဟပရမံ ဓာရေတဗ္ဗံ ‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ’န္တိအာဒိအနုပညတ္တိဝသေန။ ဣတရထာ ဧကာဟာတိက္ကမေပိ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ ‘ယော ပန, ဘိက္ခု, အတိရေကစီဝရံ ဓာရေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’န္တိ ဝစနတော။ န တိစီဝရတော အညမ္ပိ စီဝရံ ဒသာဟပရမံ ဓာရေတဗ္ဗံ, တတော ပရံ နိဿဂ္ဂိယံ ‘အန္တောဒသာဟ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ယထာဟ ‘အနာပတ္တိ အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ, ဝိကပ္ပေတီ’တိ, ဣတရထာ ‘အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတီ’တိ ဝစနမတ္တမေဝ ဘဝေယျ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဣဒံ သဗ္ဗံ အပရေ ဝဒန္တီ’’တိ။ ဧတ္ထ အန္တောကထိနေ ဥပ္ပန္နစီဝရံ ကတမေဝ သန္တဉ္စေ, ဒသာဟပရမံ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဣဒဉ္စိမဿ သာဓနတ္ထံ ဝုတ္တဝစနဉ္စ ပရတော ဣဓေဝ ဝုတ္တဝိစာရဏာယ ယထာဝုတ္တယုတ္တိယာ စ ဝိရုဇ္ဈတီတိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။
ဣဓေဝ ဝုတ္တဝိစာရဏာ နာမ – ‘‘သွေ ကထိနုဒ္ဓါရော ဘဝိဿတီ’’တိ အဇ္ဇ ဥပ္ပန္နစီဝရံ တဒဟေဝ အနဓိဋ္ဌဟန္တဿ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယံ။ ကသ္မာ? ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ’’န္တိအာဒိနာ သိက္ခာပဒဿ ဝုတ္တတ္တာ။ အန္တောကထိနေ အတိရေကဒသာဟမ္ပိ ပရိဟာရံ လဘတိ, ကထိနတော ဥဒ္ဓံ ဧကဒိဝသမ္ပိ န လဘတိ။ ယထာ ကိံ? ယထာ အတ္ထတကထိနော သံဃော အတ္ထတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဥဗ္ဘာရာ ဧကဒိဝသာဝသေသေပိ ကထိနုဗ္ဘာရေ အာနိသံသံ လဘတိ, ပုနဒိဝသေ န လဘတိ။ သစေ သတိသမ္မောသာ ဘာဇနီယစီဝရံ န ဘာဇိတံ, ပုနဒိဝသေ အနတ္ထတကထိနာနမ္ပိ သာဓာရဏံ ဟောတိ။ ဒိဝသာ စေ သာဝသေသာ, အတ္ထတကထိနဿေဝ သံဃဿ ပါပုဏာတိ, ဧဝမေဝ အတ္ထတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဥဗ္ဘာရာ အနဓိဋ္ဌိတံ အဝိကပ္ပိတံ ဝဋ္ဋတိ အနုညာတဒိဝသဗ္ဘန္တရတ္တာ။
ကထိနဒိဝသော ဂဏနုပဂေါ ဟောတိ, ဥဗ္ဘတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဒသာဟပရမံ ကာလံ ဥပ္ပန္နစီဝရံ ပရိဟာရံ လဘတိ, တတော ပရံ န လဘတိ။ ကသ္မာ? ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတု’’န္တိ ဝစနတော။ အန္တောကထိနေပိ ဧကာဒသေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယပ္ပသင်္ဂံ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ အယံ အနုပညတ္တိ ဝါရေတွာ ဌိတာ, န စ တေ ဒိဝသေ အဒိဝသေ အကာသီတိ။ တထာ တတိယကထိနေ စ ဝိစာရိတံ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဘိက္ခုနော ပနေဝ အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’တိ ဝဒန္တေန ဘဂဝတာ ယံ မယာ ဟေဋ္ဌာ ပဌမသိက္ခာပဒေ ‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ’န္တိ အနုညာတံ, တမ္ပိ ကထိနမာသတော ဗဟိ ဥပ္ပန္နမေဝ, န အန္တောတိ ဒီပိတံ ဟောတီ’’တိ စ, ‘‘‘ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္နံ ဧတံ အကာလစီဝရ’န္တိ (ပါရာ။ ၅၀၀) ဝစနတော ကထိနုဗ္ဘာရတော ဥဒ္ဓံ ဒသာဟပရိဟာရံ န လဘတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ, တေဟိ သဒ္ဓိံ ပုန ကထိနုဗ္ဘာရတော ဥဒ္ဓံ ပဉ္စ ဒိဝသာနိ လဘတီတိ ပသင်္ဂေါပိ ‘နိဋ္ဌိတစီဝရ…ပေ… ခိပ္ပမေဝ ကာရေတဗ္ဗ’န္တိ အကာလစီဝရဿ ဥပ္ပတ္တိကာလံ နိယမေတွာ ဝုတ္တတ္တာ ဝါရိတော ဟောတိ။ တဒုဘယေန ကထိနဗ္ဘန္တရေ ဥပ္ပန္နစီဝရံ ကထိနုဗ္ဘာရတော ဥဒ္ဓံ ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရံ န လဘတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတီ’’တိ စ။ တသ္မာ ဒုဝိဓမ္ပေတံ ဝိစာရဏံ သန္ဓာယ အမှေဟိ ‘‘ဣဓေဝ ဝုတ္တဝိစာရဏာယ ယထာဝုတ္တယုတ္တိယာ စ ဝိရုဇ္ဈတီတိ န ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဧတ္ထာဟ – ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ ဣဒံ ဘုမ္မံ ကိံ စီဝရဿ ဥပ္ပတ္တိ နိယမေတိ, ဥဒါဟု ဓာရဏံ, ဥဒါဟု ဥဘယန္တိ, ကိဉ္စေတ္ထ, ယဒိ ဥပ္ပတ္တိံ နိယမေတိ, ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသေ ဧဝ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဥပ္ပန္နစီဝရံ တတော ပဋ္ဌာယ ဒသာဟံ ဓာရေတဗ္ဗံ အနိဋ္ဌိတေပိ တသ္မိံ မာသေတိ အာပဇ္ဇတိ။ အထ ဓာရဏံ နိယမေတိ, အန္တောကထိနေ ဥပ္ပန္နစီဝရံ ဥဗ္ဘတေပိ ဒသာဟပရမံ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ အထ ဥဘယံ နိယမေတိ, တတိယကထိနေ ဝိယ ဝိသေသေတွာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? ဝုစ္စတေ – ကာမံ ဥဘယံ နိယမေတိ, န ပန ဝိသေသနေ ပယောဇနံ အတ္ထိ။ ယံ အန္တောကထိနေ ဥပ္ပန္နစီဝရံ သန္ဓာယ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ’’န္တိ ဝုတ္တံ, န တံ သန္ဓာယ ‘‘ဓာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ, သာဓိတဉှေတံ။ ‘‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’’တိအာဒိဝစနတော တဒတ္ထသိဒ္ဓိ, တေန ပုန ဝိသေသနေ ပယောဇနံ နတ္ထိ, န ဟိ ကတမေဝ နိဿဂ္ဂိယံ ကရောတိ, န စ နဋ္ဌာဒိကံ ဓာရေတုံ သက္ကာတိ။ ယေန ဝါ အဓိပ္ပါယေန ဘဂဝတာ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ,
သော အဓိပ္ပါယော တတိယကထိနေ ပကာသိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ တတ္ထ ပကာသိတောတိ စေ? ဝိသေသဝိဓာနဒဿနာဓိပ္ပါယတော။ ဝိသေသဝိဓာနဉှိ ‘‘နော စဿ ပါရိပူရီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာပိ ‘‘စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ အဝတွာ ‘‘အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ ဝိသေသနေန ဥဗ္ဘတေပိ ကထိနေ ကာလစီဝရံ အတ္ထီတိ ဒီပေတိ။ ကိဉ္စေတံ? ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသေ ဥပ္ပန္နစီဝရံ, တေနေဝ တတ္ထ ‘‘အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဥပ္ပတ္တိနိယမေ ဝုတ္တဒေါသာဘာဝသိဒ္ဓိ။ ယဉ္စ တတ္ထ ‘‘ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္နံ ဧတံ အကာလစီဝရံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ, တဿ ဒွေ အတ္ထဝိကပ္ပါ။ အာဒေသဝသေန ‘‘အကာလစီဝရ’’န္တိ လဒ္ဓသင်္ချမ္ပိ ကာလေ ဥပ္ပန္နတ္တာ ကာလပရိဟာရံ လဘတိ, ပဂေဝါနာဒေသန္တိ အယံ ပဌမော ဝိကပ္ပေါ ဥပ္ပတ္တိနိယမေ ဝုတ္တဒေါသာဘာဝမေဝ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ။ တထာ အာဒေသဝသေန အကာလစီဝရသင်္ချံ ဂတံ စီဝရကာလေ ဥပ္ပန္နတ္တာ စီဝရကာလတော ပရံ ဒသာဟပရိဟာရံ န လဘတိ, ပဂေဝါနာဒေသန္တိ အယံ ဒုတိယော ဓာရဏနိယမေ ဝုတ္တဒေါသာဘာဝမေဝ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ။ ယဒိ ဧဝံ အာဒေသဝသေန အကာလစီဝရဿ အကာလစီဝရတာ ကိမတ္ထိကာတိ စေ? သံဃုဒ္ဒေသိကဿ တဿ အတ္ထတကထိနဿပိ ဘိက္ခုသံဃဿ သာဓာရဏဘာဝတ္ထိကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အပိစ ပုဂ္ဂလဿ ကထိနဒိဝသာပိ ဒိဝသာဝ။ ဧဝံ ဂဏနုပဂတ္တာ အကာလစီဝရသင်္ခယာပဋိလာဘာနုဘာဝေန ‘‘ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ ဝစနာပေက္ခဿ အနိဿဂ္ဂိယတ္တာ တဒနုလောမတ္တာ ‘‘ကာလစီဝရဿပီ’’တိ ဧဝံ သဗ္ဗထာ စတုဗ္ဗိဓံ ဧတ္ထ ဝစနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပိစ အတ္ထိ ဧကစ္စေန ကထိနုဒ္ဓါရေန ဥဗ္ဘတေ ကထိနေ ဥပ္ပန္နံ ဧကစ္စဿ ဘိက္ခုနော ကာလစီဝရံ ဟောတိ, ဧကစ္စဿ အကာလစီဝရံ, တံ သီမာတိက္ကန္တဿ, နော ဥဗ္ဘာရဂတံ။ တံ ဒွိန္နံ ဝသေန ဥဗ္ဘတေ ဥပ္ပန္နံ ဌပေတွာ ဣတရေသံ အညတရေန ဥဗ္ဘတေ ဥပ္ပန္နန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉှိ ယဿ ဥဗ္ဘတံ, တဿ အကာလစီဝရံ, ဣတရဿ ကာလစီဝရံ။ တထာ အတ္ထိ ဧကစ္စေန ကထိနုဒ္ဓါရေန ဥဗ္ဘတေ ကထိနေ ဥပ္ပန္နံ သဗ္ဗဿပိ အကာလစီဝရမေဝ ဟောတိ။ တံ ယထာဌပိတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ အတ္ထိ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဥပ္ပန္နံ ဌပေတွာ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမေ မာသေ ဥပ္ပန္နံ။ တထာ အတ္ထိ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဥပ္ပန္နံ အကာလစီဝရံ, တံ ဟေမန္တေ, ဂိမှေ ဝါ ဥပ္ပန္နန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလကာလဘေဒတော ဗဟုဝိဓတ္တာ ဥပ္ပန္နဿ ‘‘ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဥပ္ပန္န’’န္တိ န ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနေကံသိကတ္တာ ဣမမ္ပိ
အတ္ထဝိကပ္ပံ ဒဿေတုံ ‘‘ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေတိ ဘိက္ခုနော ကထိနံ ဥဗ္ဘတံ ဟောတီ’’တိ။ ဧတ္တာဝတာ သိဒ္ဓေပိ ‘‘အဋ္ဌန္နံ မာတိကာနံ အညတရာယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဓာရယာမီ’’တိ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေ အာဂတောတိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဝစနေန ဝစနဘေဒေါ တတ္ထ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
‘‘ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ ဣဒံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကတ္တာ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဓိဋ္ဌာနုပဂံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ အသဗ္ဗသင်္ဂါဟိကံ။ န ဟိ ယတ္တကံ သံဃာဋိ အဓိဋ္ဌာနုပဂံ ပစ္ဆိမံ, တတ္တကံ အန္တရဝါသကာဒိ အဓိဋ္ဌာနုပဂံ ပစ္ဆိမံ ဟောတိ အဓိဋ္ဌာနဿ ဗဟုဝိဓတ္တာ။ န ဧဝံ ဝိကပ္ပနာယ ဘေဒေါ တဿာ ဧကဝိဓတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဧကာဒသေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ အန္တိမံ ဌပေတွာ တတော ပုရိမတရသ္မိန္တိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အန္တိမံ နာမ အပရကတ္တိကာယ ပဌမာရုဏုဂ္ဂမနံ။ တဉှိ ကာလတ္တာ နိဿဂ္ဂိယံ န ကရောတိ, တေနေဝါဟ အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ ပန ဥပ္ပန္နံ အနစ္စေကစီဝရမ္ပိ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဌပိတစီဝရမ္ပိ ဧတံ ပရိဟာရံ လဘတိယေဝါ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၆၄၆-၉)။ ဣမံယေဝ နယံ သန္ဓာယ ‘‘အစ္စေကစီဝရဿ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသဒိဝသာဓိကော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသဒိဝသာဓိကာ ပဉ္စ မာသာ, တတော ပရံ ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရော နတ္ထီ’’တိ တတ္ထေဝါဟ။ ဣမသ္မိံ နယေ သိဒ္ဓေ အနစ္စေကစီဝရံ ဒွါဒသာဟေ န လဘတီတိ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတိ။ တတော ‘‘အနစ္စေကစီဝရေ အနစ္စေကစီဝရသညီ, အနာပတ္တီ’’တိ (ပါရာ။ ၆၅၀) ဧတ္ထ အစ္စေကစီဝရသဒိသေ အညသ္မိံ အနဓိဋ္ဌိတေတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပန ‘‘ပဉ္စ မာသာ’’တိ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝစနံ။ ဝဿိကသာဋိကဉ္စ အဝဿိကသာဋိကဘာဝံ ပတွာ ဧကာဒသမာသေ ပရိဟာရံ လဘတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဒသာဟာတိက္ကန္တံ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဧတ္ထ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနေ ‘‘ဒသာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နံ ပက္ခအတိရေကပက္ခမာသအတိရေကမာသပဋိစ္ဆန္န’’န္တိအာဒိဝစနဘေဒေါ ဝိယ, န ဣဓ ဝစနဘေဒေါ, တသ္မာ သံဝစ္ဆရာတိက္ကန္တမ္ပိ ဒသာဟာတိက္ကန္တမေဝ နာမ, တထာ ဒုတိယကထိနေပိ သံဝစ္ဆရဝိပ္ပဝုတ္ထမ္ပိ ရတ္တိဝိပ္ပဝုတ္ထမေဝ။ တတိယေ သံဝစ္ဆရာတိက္ကန္တမ္ပိ မာသာတိက္ကန္တမေဝ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘အနဓိဋ္ဌိတေ အဓိဋ္ဌိတသညီ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဣဒမေကဿ တိကပါစိတ္တိယဿ အာဒိပဒဒီပနံ။ ဧသ နယော အဝိကပ္ပိတေတိအာဒီသုပိ, တသ္မာ ဧတ္ထ အဋ္ဌသု တိကစ္ဆေဒေသု ဧကံ ဝိတ္ထာရေတွာ ဣတရေသံ ဧကေကမာဒိပဒံ ဝိတ္ထာရေဟွာ ဒွေ ဒွေ
ဘဂဝတာဝ သင်္ခိတ္တတ္တာတိ ဗဟူသုပိ တိကစ္ဆေဒေသု သမ္ဘဝန္တေသု ဧကော ဧဝ ဝုစ္စတိ, ‘‘အယံ ဝိနယဿ ဓမ္မတာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဒုက္ကဋဝါရေသု ပန ဧကံ ဒုက္ကဋံ ဝိတ္ထာရေတွာ သေသာနိ သတ္တ တထေဝ သင်္ခိတ္တာနိ။ တထာ အန္တိမန္တိမော ဧကေကော အနာပတ္တိကောဋ္ဌာသောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အနာပတ္တိ အန္တောဒသာဟန္တိ အယံ သင်္ခေပတ္ထော – တံ ဒသာဟပရမံ ဓာရေတဗ္ဗံ။ တံ အတိရေကစီဝရံ ယထာသကံ အဓိဋ္ဌာနံ အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ ဝါ ဝိကပ္ပေတိ ဝါ ဝိဿဇ္ဇေတိ ဝါ အတ္တနော ဓမ္မတာယ နဿတိ ဝါ ဝိနဿတိ ဝါ ဍယှတိ ဝါ အညော ဝါ တံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဏှာတိ ဝိဿာသန္တော ဝါ ဂဏှာတိ ပါစိတ္တိယတော အနာပတ္တိ။ ဒုက္ကဋတော ပန သိယာ အာပတ္တိ သိယာ အနာပတ္တိ သညာဘေဒေန။ အန္တိမာနံ ပနေတ္ထ ဒွိန္နံ ပဒါနံ ဝသေန အနစ္ဆိန္နေ အစ္ဆိန္နသညီ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ။ အဝိဿာသဂ္ဂါဟေ ဝိဿာသဂ္ဂါဟသညီ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယန္တိအာဒိကာ ဒွေ တိကပါစိတ္တိယာ, ဒွေ စ ဒုက္ကဋာ သင်္ခိတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ ဟိ ယဒိ အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ, ဒသာဟပရမံ အရုဏံ အတိက္ကမိတွာ တဿ ဒိဝသဘာဂေ အဓိဋ္ဌဟတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ တာဝ ပါဠိဝိနိစ္ဆယော။
အဋ္ဌကထာယံ ပန ဣတော ဂရုကတရာနီတိအာဒိမှိ အယံ စောဒနာပုဗ္ဗင်္ဂမော ဝိနိစ္ဆယော – ဂဏ္ဌိပဒေ ပနဿ ဣတော နိဿဋ္ဌစီဝရဒါနတော ဂရုကမ္ပိ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ယထာ အပလောကနေန ကရောန္တိ, ဧဝမိဒံ ဉတ္တိယာ ကတ္တဗ္ဗမ္ပိ ပကတိဝစနေန ဝဋ္ဋတီတိ။ ယဒိ ဧဝံ ပရိဝါရေ ကမ္မဝဂ္ဂဿ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဉတ္တိကမ္မမ္ပိ ဧကံ ဉတ္တိံ ဌပေတွာဝ ကာတဗ္ဗံ, အပလောကနကမ္မာဒိဝသေန န ကာတဗ္ဗ’’န္တိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၈၂) ယံ ဝုတ္တံ, တေန ဝိရုဇ္ဈေယျ။ တေနေတံ ဝုစ္စတိ ‘‘တေသံ ဧတံ အနုလောမ’’န္တိ, တသ္မာ အနုလောမနယေနေဝ တံ ဝုတ္တံ။ နိယမံ ပန ယထာ ဒွိန္နံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော ဝိနာ ဉတ္တိယာ ဟောတိ, ဧဝံ ဒွိန္နံ နိဿဋ္ဌစီဝရဒါနမ္ပီတိ ဝဒါမ, တသ္မာ ‘‘အာယသ္မတော ဒေမာ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ကထံ ပနေတံ ဉာတဗ္ဗန္တိ? တဒနုလောမတ္တာတိ။ ဧကဒေဝေဒံ ဉတ္တိကမ္မံ အပလောကနေနာပိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သာဓနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ အာစရိယော။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပနေတ္ထ စောဒနံ ကတွာ ‘‘ဧတံ သာဓိတံ။ ဉတ္တိကမ္မံ ဧကံ ဉတ္တိံ ဌပေတွာဝ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ပါဠိယာ အာဂတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ဣဒံ ပန ပါဠိယံ နာဂတံ, လေသတော အာဟရိတွာ ဝုတ္တန္တိ ကတွာ ဧတံ အပလောကနေနာပိ ဝဋ္ဋတီတိ။
֍ ဋီ ၄၆၈။ ဧသ နယောတိ အညေသံ စီဝရေသု ဥပစိကာဒီဟိ ခါယိတေသု မမပိ ခါယိတာနီတိအာဒိ။ ‘‘အညေန ကတံ…ပေ… သာဓက’’န္တိ ဝစနတော သမာနဇာတိကံ, ဧကတ္ထဇာတိကဉ္စ တတိယကထိနံ ပဌမသမာနမေဝါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။
֍ ဋီ ၄၆၉။ တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုန္တိ ဧတ္ထ တိစီဝရံ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗယုတ္တကံ, ယံ ဝါ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန အဓိဋ္ဌာတုံ အဝိကပ္ပေတုံ အနုဇာနာမိ, တဿ အဓိဋ္ဌာနကာလပရိစ္ဆေဒါဘာဝတော သဗ္ဗကာလံ ဣစ္ဆန္တဿ အဓိဋ္ဌာတုံယေဝ အနုဇာနာမိ, တံ ကာလပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ ဝိကပ္ပေတုံ နာနုဇာနာမိ။ သတိ ပန ပစ္စယေ ယဒါ တဒါ ဝါ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိကပ္ပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘အနာပတ္တိ အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ, ဝိကပ္ပေတီ’’တိ ဝစနတော သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ ဝုတ္တမေတံ။ ဝဿိကသာဋိကံ တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတုံယေဝ နာဓိဋ္ဌာတုံ။ ဝတ္ထဉှိ ကတပရိယောသိတံ အန္တောစတုမာသေ ဝဿာနဒိဝသံ အာဒိံ ကတွာ အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတုံ အနုဇာနာမိ, စတုမာသတော ဥဒ္ဓံ အတ္တနော သန္တကံ ကတွာ ဌပိတုကာမေန ဝိကပ္ပေတုံ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော။ သုဂတစီဝရတော ဦနကန္တိ တိဏ္ဏမ္ပိ စီဝရာနံ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ။ ‘‘တိစီဝရံ ပန ပရိက္ခာရစောဠံ အဓိဋ္ဌာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝါဒေ ပန သတိ တထာရူပပစ္စယေ ဝဋ္ဋတိ။ ယထာ သတိ ပစ္စယေ ဝိကပ္ပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သာဓိတမေတံ, ပဂေဝ အညေန အဓိဋ္ဌာနေန အဓိဋ္ဌာတုံ။ ‘‘အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ, ဝိကပ္ပေတီ’’တိ အနိယမတော ဝုတ္တန္တိ သံဃာဋိ, ဥတ္တရာသင်္ဂေါ, အန္တရဝါသကန္တိ အဓိဋ္ဌိတာနဓိဋ္ဌိတာနံ သမာနမေဝ နာမံ။ ‘‘အယံ သံဃာဋီ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၁၂၆) ဟိ အနဓိဋ္ဌိတာ ဝုတ္တာ။ ‘‘တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျာ’’တိ ဧတ္ထ အဓိဋ္ဌိတာ ဝုတ္တာ။ သာမန္တဝိဟာရေ ဝါတိ ဂေါစရဂါမတော ဝိဟာရေတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ ဒူရတရေပိ လဗ္ဘတေဝါတိ အာစရိယော။ အနုဂဏ္ဌိပဒေပိ ‘‘သာမန္တဝိဟာရေ ဝါတိ ဒေသနာသီသမတ္တံ, တသ္မာ ဌပိတဋ္ဌာနံ သလ္လက္ခေတွာ ဒူရေ ဌိတမ္ပိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သာမန္တဝိဟာရော နာမ ယတ္ထ တဒဟေဝ ဂန္တွာ နိဝတ္တိတုံ သက္ကာ။ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသံ ရက္ခန္တေန တတော ဒူရေ ဌိတံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ဧဝံ ကိရ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ။ ကေစိ ‘‘စီဝရဝံသေ ဌပိတံ အညော ပရိဝတ္တိတွာ နာဂဒန္တေ ဌပေတိ, တံ အဇာနိတွာ အဓိဋ္ဌဟန္တဿပိ ရုဟတိ စီဝရဿ သလ္လက္ခိတတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ ပရိက္ခာရစောဠာဒိဝသေန။ မဟန္တတရမေဝါတိအာဒိ
သဗ္ဗာဓိဋ္ဌာနသာဓာရဏလက္ခဏံ။ တတ္ထ ပုန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗမေဝါတိ အဓိဋ္ဌိတစီဝရဿ ဧကဒေသဘူတတ္တာ။ အနဓိဋ္ဌိတဉ္စေ, အဓိဋ္ဌိတဿ အပ္ပဘာဝေန ဧကဒေသဘူတံ အဓိဋ္ဌိတသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ။ တထာ အဓိဋ္ဌိတဉ္စေ, အနဓိဋ္ဌိတဿ ဧကဒေသဘူတံ အနဓိဋ္ဌိတသင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ ဟိ လက္ခဏံ, န ကေဝလဉ္စေတ္ထ ဒုတိယပဋ္ဋမေဝ, တတိယပဋ္ဋာဒိကမ္ပိ။ ယထာဟ ‘‘အနုဇာနာမိ…ပေ… ဥတုဒ္ဓဋာနံ ဒုဿာနံ စတုဂ္ဂုဏံ သံဃာဋိံ…ပေ… ပံသုကူလေ ယာဝဒတ္ထ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၄၈)။
အဝသေသာ ဘိက္ခူတိ ဝက္ခမာနကာလေ နိသိန္နာ ဘိက္ခူ။ တသ္မာ ဝဋ္ဋတီတိ ယထာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ ဝုတ္တံ, ဧဝံ ပရိက္ခာရစောဠမ္ပိ ဝုတ္တံ, န တဿ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ ဝုတ္တော, န စ သင်္ချာပရိစ္ဆေဒေါ, တသ္မာ တီဏိပိ စီဝရာနိ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ‘‘ဣမာနိ စီဝရာနိ ပရိက္ခာရစောဠာနိ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ ‘‘နိဓာနမုခမေတ’’န္တိ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူနံ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ တိစီဝရံ, အတ္ထော စ ဟောတိ ပရိဿာဝနေဟိပိ ထဝိကာဟိပီ’’တိ ဧတသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပရိက္ခာရစောဠ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၅၈) အနုညာတတ္တာ။ ဘိက္ခူနဉ္စ ဧကမေဝ ပရိဿာဝနံ, ထဝိကာ ဝါ ဝဋ္ဋတိ, န ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါတိ ပဋိက္ခေပါဘာဝတော ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမပ္ပမာဏာနိ, အတိရေကပ္ပမာဏာနိ ဝါ ပရိဿာဝနာဒီနိ ပရိက္ခာရာနိ ကပ္ပန္တီတိ သိဒ္ဓံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ စီဝရေ သီမံ ဗန္ဓေယျံ မရိယာဒံ ဌပေယျ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၄၆) ဝစနဝိရောဓောတိ စေ? န, အနုသန္ဓိယာ အဇာနနတော, ဝိရောဓတော စ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? စီဝရက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၃၂၆ အာဒယော) ပဌမံ ဂဟပတိစီဝရံ အနုညာတံ, တတော ပါဝါရကောသိယကောဇဝကမ္ဗလာဒိ။ တတော ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန သံဃဿ ဥစ္စာဝစာနိ စီဝရာနိ ဥပ္ပန္နာနိ ဟောန္တိ။ အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ ‘ကိံ နု ခေါ ဘဂဝတာ စီဝရံ အနုညာတံ, ကိံ အနနုညာတ’’’န္တိ ဧတသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဆ စီဝရာနိ ခေါမ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၃၃၉) ကပ္ပိယစီဝရဇာတိ အနုညာတာ, န ပန သင်္ချာပမာဏံ။ တတော ‘‘အဒ္ဒသ ဘဂဝါ…ပေ… သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ စီဝရေဟိ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတေ သီသေပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ ခန္ဓေပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ ကဋိယာပိ စီဝရဘိသိံ ကရိတွာ အာဂစ္ဆန္တေ, ဒိသွာန ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ…ပေ… ယေပိ ခေါ တေ ကုလပုတ္တာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ သီတာလုကာ သီတဘီရုကာ, တေပိ
သက္ကောန္တိ တိစီဝရေန ယာပေတုံ, ယံနူနာဟံ ဘိက္ခူနံ စီဝရေ သီမံ ဗန္ဓေယျံ မရိယာဒံ ဌပေယျံ တိစီဝရံ အနုဇာနေယျ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၄၆) စီဝရံ အနုညာတံ, တဉ္စ ခေါ ဧကမေဝ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ပန မိစ္ဆာ ဂဟေတွာ ဗဟူနိ ပရိဟရိံသု။ တာနိ နေသံ အတိရေကဋ္ဌာနေ ဌိတာနိ ဟောန္တိ။ တတော ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၄၇) အနုညာတံ, တေနေတံ ပညာယတိ။ အတိရေကာနိ ဗဟူနိ စီဝရာနိ တေ ပရိဟရိံသု, ‘‘တာနိ ဒသာဟပရမမေဝ ဓာရေတုံ အနုဇာနာမိ, န တမေဝေက’’န္တိ ဝဒန္တေန ယာ ပုဗ္ဗေ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနသင်္ခါတာ စီဝရေ သီမာဗဒ္ဓါ, မရိယာဒါ စ ဌပိတာ, တာယ သတိပိ တိစီဝရဗာဟုလ္လပရိဟရဏက္ကမော ဒဿိတော ဒိဝသပရိစ္ဆေဒဝသေန။ တတော ပရံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အတိရေကစီဝရံ ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၄၇) အနုဇာနန္တေန ဝိနာပိ ဒိဝသပရိစ္ဆေဒေန အတိရေကစီဝရပရိဟရဏက္ကမော ဒဿိတောတိ ဒွေပိ တာနိ နိဓာနမုခါနီတိ သိဒ္ဓံ။ တထာ ပရိက္ခာရစောဠာဓိဋ္ဌာနမ္ပိ သိယာ, အညထာ ဣတရစီဝရာဓိဋ္ဌာနာနုဇာနနဝိရောဓော သိယာ သီမာမရိယာဒဋ္ဌပနဝိရောဓတော။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနပညတ္တိယေဝ တိစီဝရမရိယာဒါ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပါဋေက္ကံ နိဓာနမုခမေတ’’န္တိ။ ‘‘ပဌမံ တိစီဝရံ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ, ပုန ပရိဟရိတုံ အသက္ကောန္တေန ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ပရိက္ခာရစောဠံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ, န တွေဝ အာဒိတောဝ ဣဒံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယထာ တိစီဝရံ ပရိဟရိတုံ အသက္ကောန္တဿ ဂိလာနဿ ဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိ အနုညာတာ, အဂိလာနဿပိ သာသင်္ကသိက္ခာပဒေ (ပါရာ။ ၆၅၂) တဿ အန္တရဃရေ နိက္ခေပေါ စ, တတောပိ သတိ ပစ္စယေ ဆာရတ္တဝိပ္ပဝါသော, တတောပိ အသက္ကောန္တဿ ပစ္စုဒ္ဓါရော, ပစ္စုဒ္ဓဋမ္ပိ အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတုံ, အသက္ကောန္တဿ ဝိကပ္ပနာ စ အနုညာတာ။ တထေဝ ဒွိန္နမ္ပိ သမ္မုခါပရမ္မုခါဝိကပ္ပနာနံ ပရသန္တကတ္တာ ဝိကပ္ပနပစ္စယေ အသတိ ‘ပရိက္ခာရစောဠ’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဘဂဝတာ အနုညာတံ သိယာ, ယတော တဒဓိပ္ပါယညူ ဧဝံ ဝဒန္တီ’’တိ မဟာပစ္စရိယမ္ပိ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေတိအာဒိ ‘‘ပါဋေက္ကံ နိဓာနမုခ’’န္တိ ဝုတ္တဿ ပယောဂဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အဗဒ္ဓသီမာယံ ဒုပ္ပရိဟာရန္တိ ဝိကပ္ပနာဒိအတ္ထာယ ဥပစာရံ အတိက္ကမိတွာပိ ဂမနသမ္ဘဝတော။
ဝဿိကသာဋိကာ အနတိရိတ္တပ္ပမာဏာတိ တဿာ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဿ ဝုတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ။ ပစ္စတ္ထရဏမ္ပိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗမေဝါတိ ‘‘ဣဒံ, ဘန္တေ, အမှာကံ သေနာသနဿ ဥပရိ အတ္ထရိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိနာ ဒိန္နံ နာဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ, ‘‘ဣဒံ
တုမှာက’’န္တိ ဒိန္နံ သယံ အဓိပ္ပေတံဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘သကိံ အဓိဋ္ဌိတံ အဓိဋ္ဌိတမေဝ ဟောတိ, န ပုန ပစ္စုဒ္ဓရီယတိ ကာလပရိစ္ဆေဒါဘာဝတော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဧကဝစနေနပိ ဝဋ္ဋတီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဘေသဇ္ဇနဝကမ္မမာတာပိတုအာဒီနံ အတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဣမိနာ ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေဿာမိ, ဣဒံ မာတုယာ ဒဿာမီ’’တိ ဌပေန္တေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ‘‘‘ဣဒံ ဘေသဇ္ဇဿ, ဣမံ မာတုယာ’တိ ဝိဘဇန္တေန အဓိဋ္ဌာနကိစ္စံ နတ္ထီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သကဘာဝံ မောစေတွာ ဌပနံ သန္ဓာယာဟာ’’တိ လိခိတံ။
‘‘ပုန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ အယံ သင်္ဂီတိတော ပဋ္ဌာယ အာဂတအဋ္ဌကထာဝါဒေါ။ တတော ပရံ အာစရိယာနံ တတ္ထ တတ္ထ ယုတ္တိဝိစာရဏာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပမာဏစီဝရဿာတိ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏဿ။ ဒွေ စီဝရာနီတိ သဟ ဥတ္တရာသင်္ဂေန။ ဧသ နယောတိ ပမာဏယုတ္တေသု ယတ္ထ ကတ္ထစီတိအာဒိနယောဝ။ ‘‘တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနက’’န္တိ (ပါစိ။ ၅၃၃) ဝစနတော ဥတ္တရိ ပဋိသိဒ္ဓံ, တတော ဟေဋ္ဌာ အပ္ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ ဝဋ္ဋတိ။ တတ္ထ သိယာ – တိစီဝရဿ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏံ ဝိသုံ သုတ္တေ နတ္ထီတိ, န ဝတ္တဗ္ဗံ, သိက္ခာကရဏီယေဟိ သိဒ္ဓတ္တာ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ‘‘‘ပရိမဏ္ဍလံ နိဝါသေဿာမိ, ပါရုပိဿာမိ, သုပ္ပဋိစ္ဆန္နော အန္တရဃရေ ဂမိဿာမီ’တိ (ပါစိ။ ၅၇၆-၅၇၉) ဝစနတော ယတ္တကေန ပမာဏေန ပရိမဏ္ဍလတာ, သုပ္ပဋိစ္ဆန္နတာ စ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တက္ကမေန သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေသံ ဝသေန ပစ္ဆိမပ္ပမာဏန္တိ သိဒ္ဓံ, တဉ္စ ခေါ မုဋ္ဌိပဉ္စကာဒိ ယထာဝုတ္တမေဝ ဝုစ္စတေ။ တေနေဝါဟ လေသံ ဌပေတွာ ‘‘ဝိသုံ သုတ္တေ နတ္ထီ’’တိ။
အပိစေတ္ထ အဓိပ္ပေတံ, တထာပိ န သမေတိယေဝါတိ အတ္ထော, တသ္မာ ‘‘ယဒီ’’တိအာဒိသမ္ဗန္ဓော အဒ္ဓါ ဝုတ္တော။ ယသ္မာ ပရိစ္ဆိန္နော သမေတိ စ။ ဣတရေသု ပန ဧကစ္စသ္မိံ အာစရိယဝါဒေ နေဝ ပရိစ္ဆေဒေါ အတ္ထိ။ ဧကစ္စသ္မိံ န ပုဗ္ဗာပရံ သမေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဓိဋ္ဌာနံ အဓိဋ္ဌာနမေဝ, ပရိဘောဂကာလေ ပန အရဇိတံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ တိစီဝရေ ဧဝ။ ဣမဿ ပန သိက္ခာပဒဿ အယံ သင်္ခေပဝိနိစ္ဆယော – အနတ္ထတေ ကထိနေ ဟေမန္တာနံ ပဌမဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ အတ္ထတေ ကထိနေ ဂိမှာနံ ပဌမဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နစီဝရံ သန္ဓာယ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ။
ဧတ္ထာဟ – ‘‘ရဇကေဟိ ဓောဝါပေတွာ သေတံ ကာရာပေန္တဿာပိ အဓိဋ္ဌာနံ အဓိဋ္ဌာနမေဝါ’’တိ ဝစနတော အရဇိတေပိ အဓိဋ္ဌာနံ ရုဟတိ, တေန
သူစိကမ္မံ ကတွာ ရဇိတွာ ကပ္ပဗိန္ဒုံ ဒတွာ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ နိယမော န ကာတဗ္ဗောတိ? ဝုစ္စတေ, ကာတဗ္ဗောဝ ပတ္တော ဝိယ အဓိဋ္ဌိတော။ ယထာ ပုန သေတဘာဝံ, တမ္ဗဘာဝံ ဝါ ပတ္တော အဓိဋ္ဌာနံ န ဝိဇဟတိ, န စ ပန တာဒိသော အဓိဋ္ဌာနံ ဥပဂစ္ဆတိ, ဧဝမေတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ‘‘ယတော ပဋ္ဌာယ ပရိဘောဂါဒယော ဝဋ္ဋန္တိ, တတော ပဋ္ဌာယ အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
အဝိသေသေန ဝုတ္တဝစနန္တိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ အဓိဋ္ဌေတိ, ဝိကပ္ပေတဗ္ဗံ ဝိကပ္ပေတီတိ ဧဝံ သဝိသေသံ ကတွာ အဝစနံ ‘‘န ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၅၈) ဣမိနာ ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဣဒါနိ ဣဒံ အဓိဋ္ဌာနဝိကပ္ပနနယပဋိဗဒ္ဓံ ခန္ဓကံ, ပရိဝါရဉ္စ မိဿေတွာ ပကိဏ္ဏကံ ဝုစ္စတိ – ခန္ဓကေ တာဝ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတုံ, ဝဿိကသာဋိကံ ဝဿာနံ စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံ, တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပရိဝါရေ ‘‘န နဝ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနိ, န နဝ စီဝရာနိ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၉), ‘‘ဒသကေ ဒသ, ဧကာဒသကေ ဧကာဒသ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနိ, န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီ’’တိ (ပရိ။ ၃၃၁) စ အနေကက္ခတ္တုံ ဝစနေန သုဋ္ဌု ဒဠှံ ကတွာ ‘‘သဗ္ဗာနိ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနိ, န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဥဘောပိ တေ ဝိရုဒ္ဓါ ဝိယ ဒိဿန္တိ, ခန္ဓကေ ဧဝ စ ‘‘ဝဿိကသာဋိကံ ဝဿာနံ စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံ တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၅၈) ဝုတ္တံ။ တဒဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဝဿိကသာဋိကာ အနတိရိတ္တပ္ပမာဏာ နာမံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တနယေနေဝ စတ္တာရော ဝဿိကေ မာသေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ, တတော ပရံ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒဉ္စ ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ ဒိဿတိ အညမညံ ဟေမန္တေ ပစ္စုဒ္ဓါရသမ္ဘဝတော, ဝဿာနေ ဝိကပ္ပနာသမ္ဘဝတော စ။ တထာ ဣဓ ‘‘အနာပတ္တိ အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ ဝိကပ္ပေတီ’’တိ ဝစနပ္ပမာဏတော သဗ္ဗတ္ထ ဝိကပ္ပနာယ အပ္ပဋိသိဒ္ဓဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၆၉) အဋ္ဌကထာဝစနံ ပရိဝါရဝစနေန ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ ဒိဿတိ, န ဟိ ဝိရုဒ္ဓံ တထာဂတာ ဘာသန္တိ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာနယောဝေတ္ထ ပဋိသရဏံ, ယေန သဗ္ဗမ္ပိ တံ ဧကရသံ ဟောတိ။ ပရိဝါရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တံ ‘‘န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီ’’တိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၃၂၉)။ တိစီဝရာနိ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ, ဝဿိကသာဋိကာဒီနိ စ အတ္တနော အတ္တနော အဓိဋ္ဌာနခေတ္တေ န အကာမာ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော, အဝသေသပါဠိ, အတ္ထော စ ဣဓ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော, တသ္မာ သဗ္ဗမ္ပေတံ ဧကရသန္တိ။
ဧတ္ထာဟ – ယဒိ ဧဝံ ‘‘နဝ စီဝရာနိ နာဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနီ’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဝိကပ္ပိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဟိ နာဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနီတိ? ဧတ္ထ ဝုစ္စတေ – ‘‘တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတုံ…ပေ… ပရိက္ခာရစောဠံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗတ္ထ အဓိဋ္ဌာနေ ပဋိသေဓာဒဿနတော, ဝိကပ္ပနာယ အဒဿနတော စ ‘‘တတော ပရ’’န္တိ ဒွီသွေဝ ပရိစ္ဆေဒဒဿနတော စ ‘‘နဝ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနိ, န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ စေဝ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပရော နယော – အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ အကာမာ။ ကသ္မာ? ကာလေ ဥပ္ပန္နံ အနဓိဋ္ဌဟန္တဿ ကာလာတိက္ကမေ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော, အကာလေ ဥပ္ပန္နံ အနဓိဋ္ဌဟန္တဿ ဒသာဟာတိက္ကမေ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော စ။ တတ္ထ ယံ ကာလေ ဥပ္ပန္နံ အပ္ပဟောန္တေပိ ဒသာဟေ ကာလာတိက္ကမေ အာပတ္တိကရံ, တံ နိဿဇ္ဇနကာလေ ‘‘ဣဒံ မေ, ဘန္တေ, အတိရေကစီဝရံ ဓာရိတံ နိဿဂ္ဂိယံ, ဣမာဟံ သံဃဿာ’’တိအာဒိနာ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ, ဣတရံ ယထာပါဠိမေဝ။ တတ္ထ ပဌမနယော ‘‘ယော ပန, ဘိက္ခု, အတိရေကစီဝရံ ဓာရေယျ နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ ဣမာယ ပဌမပညတ္တိယာ ဝသေန ဝုတ္တော, ဒုတိယော အနုပညတ္တိယာ ဝသေန ဝုတ္တော။
ယထာ စ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗဝတ္ထုမှိ အသတိ ယထာပါဠိံ အဝတွာ ကေဝလံ အာပတ္တိ ဧဝ ဒေသေတဗ္ဗာ, ယထာ စ ဝဿိကသာဋိကနိဿဇ္ဇနေ ကေဝလံ ပရိယိဋ္ဌမတ္တေ ယထာပါဠိံ အဝတွာ ယထာသမ္ဘဝံ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ, တထာ ဣဒမ္ပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ သံဝစ္ဆရာတိက္ကန္တံ အတိရေကစီဝရံ ‘‘ဒသာဟာတိက္ကန္တ’’မိစ္စေဝ ဝုစ္စတိ။ သံဝစ္ဆရဝိပ္ပဝုတ္ထတိစီဝရံ, မာသာတိက္ကန္တဉ္စ ‘‘ရတ္တိဝိပ္ပဝုတ္ထ’’န္တိ စ ‘‘ဆာရတ္တဝိပ္ပဝုတ္ထ’’န္တိ စ ဝုစ္စတိ, တထာ ဣဒမ္ပိ ‘‘ဒသာဟာတိက္ကန္တ’’မိစ္စေဝ ဝုစ္စတီတိ ဧကေ, တသ္မာ သိဒ္ဓမိဒံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ အကာမာ’’တိ, တထာ အကာမာ န ဝိကပ္ပေတုန္တိ အတ္ထော။ ဣစ္ဆာယ ဟိ သတိ ‘‘ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိပ္ပဝါသသုခတ္ထံ ဝိကပ္ပနာယ ဩကာသော ဒိန္နော ဟောတိ, ဒသာဟာတိက္ကမေ စ အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနတော ဝိကပ္ပေတုံ အနုဇာနာမီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ ဝဿိကသာဋိကာ အကာမာ အဓိဋ္ဌာတုံ ဒသာဟာတိက္ကမေ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော။ ကိတ္တကံ ကာလန္တိ စေ? ဝဿာနံ စာတုမာသံ, ဣစ္ဆာယ ပန သတိ ဥဒ္ဓံယေဝ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗံ။ ‘‘သဗ္ဗတ္ထ ဝိကပ္ပနာယ အပ္ပဋိသိဒ္ဓဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတိ, နော ဂိမှေ, နော ဝဿေ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၃) စ ဝုတ္တံ, တေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တတော ပရံ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ’’တိ။
တတြာယံ ဝိစာရဏာ – ကဒါ ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗာ, ကဒါ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ, ကိဉ္စေတ္ထ ယသ္မာ ‘‘တတော ပရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဟေမန္တဉ္စ ပတ္တမတ္တေ သာ အဓိဋ္ဌာနံ ဝိဇဟတိ, တသ္မာ ‘‘ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ အဓိဋ္ဌာနဿ နတ္ထိတာယ, အထ ‘‘အန္တောစာတုမာသေ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တန္တိ? ဧတ္ထ ဧကစ္စေ ဝဒန္တိ ‘‘ဝတ္တဗ္ဗမေတ’’န္တိ။ ယထာ ပရိဝုတ္ထပရိဝါသော, စိဏ္ဏမာနတ္တော စ သန္တော နိဋ္ဌိတေသုပိ ပရိဝါသမာနတ္တဒိဝသေသု, တထာ နိဋ္ဌိတေသုပိ အဓိဋ္ဌာနဒိဝသေသု သာဓိဋ္ဌာနမေတန္တိ ဧကေ။ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ ဣဒံ သန္နိဋ္ဌာနံ ‘‘ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ပါဋိပဒဒိဝသေ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ’’တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပရိဝါရဋ္ဌကထာယံ ‘‘ကတ္တိကပုဏ္ဏမာသိယာ ပစ္ဆိမေ ပါဋိပဒဒိဝသေ ဝိကပ္ပေတွာ ဌပိတံ ဝဿိကသာဋိကံ နိဝါသေန္တော ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတိ။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ‘ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတီ’တိ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ သုဝုတ္တံ။ ‘စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံ, တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု’န္တိ ဟိ ဝုတ္တ’’န္တိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၃၂၃)။ တတ္ထ ကုရုန္ဒိနယော ပစ္ဆာ ဝုတ္တတ္တာ သာရတော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, န ပုရိမော။ နိဝါသေန္တော ဟိ ဂိမှေပိ ဩရေနဒ္ဓမာသံ အာပဇ္ဇတိ ဧဝ။ ဣဓ စ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတိ, နော ဂိမှေတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ကုရုန္ဒိဝစနဿာယမတ္ထော ဒိဿတိ။
‘‘ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ တသ္မိံယေဝ ဒိဝသေ အဝိကပ္ပေန္တော ပစ္ဆိမပါဋိပဒဒိဝသေ အပစ္စုဒ္ဓါရပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ, န, အဝိကပ္ပနပစ္စယာ ဒသာဟပရိဟာရသမ္ဘဝတော’’တိ ကာရဏမေကေ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သတိ ဟေမန္တေ ပတ္တမတ္တေ အဓိဋ္ဌာနံ ဝိဇဟတီတိ အာပဇ္ဇတိ, တဉ္စ အယုတ္တံ။ အဓိဋ္ဌာနဉှိ ‘‘အညဿ ဒါနေန…ပေ… ဆိဒ္ဒဘာဝေနာတိ ဣမေဟိ နဝဟိ ကာရဏေဟိ ဝိဇဟတီ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၆၉) ဝုတ္တံ, န ‘‘အဓိဋ္ဌာနခေတ္တာတိက္ကမေန ဝါ’’တိ။ အသာဓာရဏတ္တာ န ဝုတ္တန္တိ စေ? န, ‘‘ဆိဒ္ဒဘာဝေနာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗပ္ပသင်္ဂတော, ဆိဒ္ဒဘာဝေန ပန တိစီဝရဿေဝ သဗ္ဗဋ္ဌကထာသု အဓိဋ္ဌာနဝိဇဟနဿ ဝုတ္တတ္တာ။ တသ္မာ ဟေမန္တဿ ပဌမဒိဝသေ အပစ္စုဒ္ဓါရပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ, န ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ အဝိကပ္ပနပစ္စယာ။ ‘‘ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ ဝစနတော တတော အဓိဋ္ဌာနံ န ဝိဇဟတီတိ ပညာယတိ။ န ဟိ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာသိယာ ပစ္ဆိမေ ပါဋိပဒဒိဝသေ အဝိကပ္ပေတွာ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော, ယသ္မာ တံ အပစ္စုဒ္ဓါရပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ ဟေမန္တဿ ပဌမအရုဏက္ခဏေ ဧဝ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ ‘‘ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပစ္စုဒ္ဓဋံ ပန ဟေမန္တေ
ဒသာဟပရိဟာရံ လဘတိ။ ‘‘ဒသာဟေ အပ္ပဟောန္တေ စီဝရကာလံ နာတိက္ကာမေတဗ္ဗာ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၆၃၀) ဟိ ဝုတ္တံ, တဉ္စ ခေါ သမယေ ဥပ္ပန္နံ စေ, နာသမယေ။ တထာ စ သာဓိတံ အပစ္စုဒ္ဓဋံ န နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ, နော စ တံ ပရိဒဟိတံ, တသ္မာ ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ ဧဝ ပစ္စုဒ္ဓရဏဉ္စ ဝိကပ္ပနဉ္စ ကတ္တဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ, ဧတ္ထ စ ယထာ အတိရေကစီဝရံ ဒသမေ ဒိဝသေ ဝိကပ္ပေန္တေန ဒသာဟပရမံ ဓာရိတံ ဟောတိ, အန္တောဒသာဟေ စ ဝိကပ္ပိတံ ဟောတိ, တထာ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာယ ဝိကပ္ပေန္တေန ဝဿာနံ စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌိတဉ္စ ဟောတိ, တတော ပရံ အနာပတ္တိခေတ္တေ ဧဝ ဝိကပ္ပနာ စ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာ အတ္ထိ ဝိကပ္ပနာခေတ္တေ အဓိဋ္ဌာနံ, အဓိဋ္ဌာနခေတ္တေ စ ဝိကပ္ပနာတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ အညထာ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ အဓိဋ္ဌာနေန အာပဇ္ဇတိ, အနဓိဋ္ဌာနေန အာပဇ္ဇတိ။ အတ္ထာပတ္တိ ဝိကပ္ပနာယ အာပဇ္ဇတိ, အဝိကပ္ပနာယ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဒုကေသု ဒွေ ဒုကာနိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုံ။ တတ္ထ ပဌမဒုကေ ပဌမပဒံ သမ္ဘဝတိ။ ဝိကပ္ပနခေတ္တေ ဟိ ဝဿိကသာဋိကာဒီနံ အဓိဋ္ဌာနေန ဝိနယာတိသာရဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧတေနေဝ ဒုတိယဒုက္ကဋဿ ဒုတိယပဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အနဓိဋ္ဌာနေန အာပဇ္ဇတီတိ နတ္ထိ။ အန္တောဒသာဟေ အနာပဇ္ဇနတော, ဝိကပ္ပနာဒိသမ္ဘဝတော စ ဝိကပ္ပနာယ အာပဇ္ဇတီတိ နတ္ထိ သဗ္ဗတ္ထ ဝိကပ္ပနာယ အပ္ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ, တသ္မာ တာနိ ဒုကာနိ ‘‘န လဗ္ဘန္တီ’’တိ န ဝုတ္တာနိ။ ဧတ္ထာဟ – ယာ သာ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတီ’’တိ (ပရိ။ ၃၂၃) ဝစနပ္ပမာဏတော ဒုက္ကဋာပတ္တိ သာဓိတာ, သာ သဉ္စိစ္စ အပစ္စုဒ္ဓရန္တဿ ယုဇ္ဇတိ, အသတိယာ စေ, ကဉ္စိ, အနာပတ္တိ။ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာယ ပစ္စုဒ္ဓဋံ သဉ္စိစ္စ အဝိကပ္ပယတော ဒုက္ကဋေန သဟ ပုနဒိဝသေ နိဿဂ္ဂိယံ, အသတိယာ အဝိကပ္ပယတော နိဿဂ္ဂိယမေဝ ဣဓ ပဌမပညတ္တိယာ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ဝဿိကသာဋိကာ ဝဿာနမာသာတိက္ကမေနာပိ, ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိ အာဗာဓဝူပသမေနာပိ အဓိဋ္ဌာနံ ဝိဇဟတိ, တသ္မာ သာ တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ’’တိ, တေနေတံ ဝိရုဇ္ဈတိ, န ကေဝလံ ဣဒမေဝ, ‘‘တတော ပရံ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနဉ္စ ဝိရုဇ္ဈတိ။ တတော ပရံ နာမ ဟိ ဟေမန္တံ, တတ္ထ စေ ပစ္စုဒ္ဓါရော, ‘‘ဝဿိကသာဋိကာ ဝဿာနမာသာတိက္ကမေနာပီ’’တိအာဒိ န ယုတ္တံ အဓိဋ္ဌာနာဘာဝေန ပစ္စုဒ္ဓါရာဘာဝတော။ အဝိရောဓော စ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော, တသ္မာ ‘‘ပစ္စုဒ္ဓရဏံ ဝတ္တမတ္တ’’န္တိဝါဒေါ ဧတ္ထာပိ သမ္ဘဝတီတိ စေ? န, ကုရုန္ဒိ ဝစနဝိရောဓတော။ တတ္ထ ဟိ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာယ ပစ္စုဒ္ဓါရော ဝုတ္တော,
တသ္မာ ဝဿာနဒိဝသတ္တာ သာဓိဋ္ဌာနာဝသာ ပစ္စုဒ္ဓရီယတီတိ န ပစ္စုဒ္ဓါရော ဝတ္တမတ္တံ, တသ္မာ ‘‘တတော ပရ’’န္တိ ယာဝ ပုဏ္ဏမာ အဓိပ္ပေတာ သိယာ။ ယထာ စာယံ ဝိကပ္ပေါ, တထာ ‘‘ဝဿာနမာသာတိက္ကမေနာပိ အာဗာဓဝူပသမေနာပီ’’တိ ဣဒမ္ပိ အဝဿံ ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗတာယ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဧဝဉ္စ သတိ ဣဓ သမန္တပါသာဒိကာယ တဒဝစနေန သမေတိ။ အညထာ ဣဓပိ တံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ ယထာဝုတ္တောဝ ဝိဓိ ဧတ္ထ သမ္ဘဝတိ, ကိဉ္စာပိ သမ္ဘဝတိ, ဒုဝိညာပယဿ ပန လောကဿ သုဝိညာပနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ယသ္မာ ပန သာ ဝဿာနာတိက္ကမေန အဓိဋ္ဌာနံ ဝိဇဟတိ, ဟေမန္တပဌမာရုဏေ စ အပစ္စုဒ္ဓါရပစ္စယာ ဒုက္ကဋာ သာဓိတာ, တသ္မာ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာယမေဝ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ, အဝိကပ္ပိတာယ ‘‘နိဿဂ္ဂိယာပဇ္ဇနမေဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာပိ သန္တောသံ အကတွာ ဝိနိစ္ဆယော ပရိယေသိတဗ္ဗော။ ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘ဧဝံ အဘာဝံ ဝိနယဿ ပါဠိ,
ဘိန္နံ အဘိန္နဉ္စ တဒတ္ထယုတ္တိံ၊
ဝိညာတုကာမေန တဒတ္ထဝိညူ,
ပရိယေသိတဗ္ဗာ ဝိနယေ ဝိညာယာ’’တိ။
‘‘တုယှံ ဂဏှာဟီ’’တိ ဝုတ္တေ ဝိနာပိ ‘‘မယှံ ဂဏှာမီ’’တိ ဝစနေန သုဒိန္နံ ဟောတိ။ ဣတရော စေ အဓိဝါသေတိ, တေနာပိ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ, နော စေ အဓိဝါသေတိ, ဒေန္တေန သုဒိန္နံ။ တံ ပန ဝတ္ထု န ကဿစိ ဟောတိ။ တထာ ‘‘မယှံ ဂဏှာမီ’’တိ ဝဒတိ, သာမိကော စေ အဓိဝါသေတိ, ဝိနာပိ ‘‘ဂဏှာဟီ’’တိ ဝစနေန သုဂ္ဂဟိတံ။ နော စေ အဓိဝါသေတိ, သာမိကဿေဝ တံ, န ဟိ တဿေတံ ဝိနယကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ဝိနယကမ္မဿတ္ထာယ စေ ဂဏှာတိ, န ဝဋ္ဋတိ။ န ကေဝလံ အတ္တနော အတ္ထာယ ဂဟိတံ, ပုန တဿပိ ဒေတိ, ဝဋ္ဋတီတိ စ။ တထာ အနပေက္ခော ဟုတွာ ပရဿ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ပုန တေန ဒိန္နံ ဝါ တဿ ဝိဿာသန္တော ဝါ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ဝဋ္ဋတိ။ တတ္ထာပိ ဝိနယကမ္မဝသေန န ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ တေ ဧဝ ‘‘မဟန္တံ ဝါ ခုဒ္ဒကံ ကရောတီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘တိစီဝရေ ဒီဃတော ဝိဒတ္ထိ အနတိက္ကမိတွာ ဆိန္ဒိတွာ ကရောတိ, ဧဝံ သေသေသုပီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ပေါရာဏာစရိယာနံ ကထာမဂ္ဂံ သုဋ္ဌု အာစရိယကုလသေဝနာယ သဉ္ဇာနိတွာ တေန သံသန္ဒိတွာ သတော သမ္ပဇာနော ဟုတွာ သောတူနဉ္စ စိတ္တံ အဝိမောဟေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။ ဧသာ အမှာကံ အာယာစနာ။
ပဌမကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဥဒေါသိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၁။ သန္တရုတ္တရေန ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမန္တိ။ ကသ္မာ? ကိဉ္စာပိ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သန္တရုတ္တရေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော, ယော ပဝိသေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (မဟာဝ။ ၃၆၂) ပဌမံ ဝုတ္တံ။ ပစ္ဆာ ပန ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္စယာ သံဃာဋိယာ နိက္ခေပါယ, ဥတ္တရာသင်္ဂဿ, အန္တရဝါသကဿ နိက္ခေပါယ ဂိလာနော ဝါ ဟောတိ, ဝဿိကသင်္ကေတံ ဝါ, နဒီပါရံ ဂန္တုံ ဝါ, အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိဟာရော ဝါ, အတ္ထတကထိနံ ဝါ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, အဋ္ဌကထာယမ္ပိဿ ‘‘ပဉ္စသု ပေတေသု အဂ္ဂဠဂုတ္တိ ဧဝ ပမာဏံ။ ဂုတ္တေ ဧဝ ဟိ ဝိဟာရေ နိက္ခိပိတွာ ဗဟိ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, နာဂုတ္တေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အပညတ္တေပိ ကထိနေ ‘‘တေ ဘိက္ခူ အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိဟာရေ ဌပေထာ’’တိ ဝတွာ သဘာဂါနံ ဟတ္ထေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန ဂါမပ္ပဝေသေ လဒ္ဓကပ္ပိယာ ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကာမိံသူတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၄၇၃။ အဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိန္တိ အဝိပ္ပဝါသတ္ထံ, ဝိပ္ပဝါသပစ္စယာ ယာ အာပတ္တိ, တဒဘာဝတ္ထံ ဝါ သမ္မုတိံ ဒါတုန္တိ အတ္ထော။ တတော ပဋ္ဌာယ ဝဋ္ဋတိ။ ကိတ္တကံ ကာလံ ဝဋ္ဋတီတိ? မာသံ ဝါ အတိရေကံ ဝါ ယာဝ ဂမနေ သဥဿာဟော, တာဝ ဝဋ္ဋတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဓုရနိက္ခေပံ ကရောန္တေန ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ပုန သမ္မုတိဒါနကိစ္စံ နတ္ထီတိ သစေ ဒွါဒသန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အညော ရောဂေါ ဟောတိ, ဝဋ္ဋတိ, ဥပသမ္ပဒကမ္မံ ဝိယ ယာဝဇီဝံ ဧကာသမ္မုတိ ဝဋ္ဋတီတိ စ။
‘‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’’တိအာဒိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ န ဝတ္တဗ္ဗံ, ကသ္မာ? ကရဏပလိဗောဓေ ဥပစ္ဆိန္နေပိ အနဓိဋ္ဌိတစီဝရတော ဝိပ္ပဝါသပစ္စယာ အာပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော, တသ္မာ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိန္တိ ဘိက္ခုနော စီဝရံ အဓိဋ္ဌိတံ ဟောတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? န, တဒါယတ္တတ္တာ။ အဓိဋ္ဌာနဉှိ ကရဏပလိဗောဓဿ နိဋ္ဌာပနာယတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ကတံ ဝါတိအာဒိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကတန္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝ။
֍ * ၄၇၇-၈။ အဝိပ္ပဝါသလက္ခဏဝဝတ္ထာပနတ္ထန္တိ ဧတ္ထ ‘‘အန္တောဂါမေ စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ အန္တောဂါမေ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိအာဒိဝစနတော အဝိပ္ပဝါသလက္ခဏံ ဝဝတ္ထာပိတံ, တဗ္ဗိပရီတနယေန ဝိပ္ပဝါသလက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂါမော ဧကူပစာရောတိအာဒိမှိ ပန ဌပေတွာ သတ္ထံ, ရုက္ခမူလံ, အဇ္ဈောကာသဉ္စ သေသေသု ပရိက္ခေပါပရိက္ခေပဝသေန ဧကူပစာရနာနူပစာရတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယသ္မာ
ပန သတ္ထံ ဒုဝိဓံ နိဝိဋ္ဌံ, အနိဝိဋ္ဌဉ္စ, တေသု အနိဝိဋ္ဌံ ဧကကုလဿ ဝါ နာနာကုလဿ ဝါ အပရိက္ခိတ္တမေဝ ဟောတိ, နိဝိဋ္ဌံ သိယာ ပရိက္ခိတ္တံ, သိယာ အပရိက္ခိတ္တံ, တသ္မာ တတ္ထ ပရိက္ခေပါဒိဝသေန အဒဿေတွာ အဗ္ဘန္တရဝသေန ဝုတ္တော။ တထာ အဗ္ဘောကာသေ။ ရုက္ခမူလေ ဆာယာဝသေန။ အညထာ ‘‘သတ္ထော ဧကူပစာရော နာနူပစာရော’’တိအာဒိ ဥဒ္ဒေသဝိရောဓော သိယာ ဝိဘင်္ဂေ အဒဿိတတ္တာ, တသ္မာ သတ္ထဿ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ သတ္တဗ္ဘန္တရာ, ပဿတော စ ဧကဗ္ဘန္တရန္တိ အယမေကူပစာရော, တတော ပရံ နာနူပစာရော။ တထာ ရုက္ခမူလဿ ယတ္ထ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ ဆာယာ ဖရတိ, အယံ ဧကူပစာရော။ ဣတရော နာနူပစာရော။ ကသ္မာ? တတ္ထ ဟိ ပရိက္ခေပေါ အပ္ပမာဏံ။ ဆာယာဝ ပမာဏံ။ အဇ္ဈောကာသဿ ပါဠိယံ ဝုတ္တောဝ။ ‘‘သတ္ထာဒီနံ ဧကကုလသန္တကဝသေန ဧကူပစာရတာ’’တိ လိခိတံ, တသ္မာ နိဝေသနေ, ဥဒေါသိတေ စ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒေါဝ အဋ္ဋာဒီသူတိ ကတွာ သံခိတ္တံ။ တတော ပရံ ခေတ္တဓညကရဏအာရာမဝိဟာရေသု ပန ပရိက္ခိတ္တာပရိက္ခိတ္တ-ပဒံ ပုန ဥဒ္ဓဋံ သတ္ထဝိဘင်္ဂေန အဓိကာရဿ ပစ္ဆိန္နတ္တာ။ ‘‘နာနာဂဗ္ဘာ’’တိအာဒိဝစနံ ပန အသမ္ဘဝတော ခေတ္တဓညကရဏအာရာမေသု န ဥဒ္ဓဋံ။ ဝိဟာရေ သမ္ဘဝန္တမ္ပိ တတ္ထ ပစ္ဆိန္နတ္တာ န ဥဒ္ဓဋံ။ ကုလံ ဝုစ္စတိ သာမိကော, တသ္မာ ‘‘ဧကကုလဿ နာနာကုလဿာ’’တိ ဣမိနာ ဂါမာဒီနံ စုဒ္ဒသန္နံ စီဝရနိက္ခေပဋ္ဌာနာနံ သာဓာရဏာသာဓာရဏဘာဝံ ဒီပေတိ။ အဇ္ဈောကာသဿ ပန အသမ္ဘဝတော န ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ ဧကကုလဿ, နာနာကုလဿ စ အပရိက္ခိတ္တေသု ဂါမာဒီသု ပရိဟာရဝိသေသော ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ, ပရိက္ခိတ္တေသု ပန အတ္ထိ, တသ္မာ ဧကနာနာကုလဂ္ဂဟဏံ, ဧကနာနူပစာရဂ္ဂဟဏဉ္စ သာတ္ထကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထပိ အယံ ဝိသေသော – သတ္ထေ, ရုက္ခမူလေ စ ကုလဘေဒတောဝ ဘေဒေါ, နောပစာရဘေဒတော။ အဇ္ဈောကာသေ ဥပစာရဘေဒတော စ, သော ပန ပါဠိယံ န ဒဿိတောတိ။ ‘‘တံ ပမာဏံ အတိက္ကမိတွာတိ ဝစနတော အာကာသေပိ အဍ္ဎတေယျရတနပ္ပမာဏေ ဒေါသော နတ္ထီ’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၄၇၉။ ‘‘သဘာ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ။ ‘‘သဘာယ’’န္တိ နပုံသကလိင်္ဂံ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘လိင်္ဂဗျတ္တနယေနာ’’တိ။ နပုံသကလိင်္ဂဒဿနတ္ထံ ကိရ ‘‘သဘာယ’’န္တိ ပစ္စတ္တဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌံ, တဿ အနုပယောဂတ္တာ ‘‘ဒွါရမူလ’’န္တိပိ။ အတ္တနော နိက္ခိတ္တဋ္ဌာနေ အနိက္ခိတ္တတ္တာ ဝီထိဟတ္ထပါသော န ရက္ခတိ, ယသ္မိံ ဃရေ စီဝရံ နိက္ခိတ္တံ ဟောတိ, တသ္မိံ ဃရေ ဝတ္ထဗ္ဗံ။ ‘‘သဘာယေ ဝါ ဝတ္ထဗ္ဗံ ဒွါရမူလေ ဝါ,
ဟတ္ထပါသာ ဝါ န ဝိဇဟိတဗ္ဗ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဟတ္ထပါသေယေဝ အရုဏံ ဥဋ္ဌပေတဗ္ဗ’’န္တိ နိယမိတတ္တာ ဇာနိတုံ န သက္ကာတိ စေ? အန္တောဃရေ န သက္ကာ, တထာ တထာ ဝုတ္တတ္တာ, တသ္မာ ‘‘ယုတ္တိ ပမာဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အယမတ္ထော အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ပကာသိတော, ပုနပိ ခုဒ္ဒကဂါမေ သဗ္ဗသာဓာရဏဂါမဒွါရဝသေန။ သစေ တဿ ဒွါရဒွယံ ဟောတိ, မဇ္ဈေ စ ဃရသဘာယံ, ယတ္ထိစ္ဆတိ, တတ္ထ ဝသိတဗ္ဗ’’န္တိ။
֍ * ၄၈၀-၁။ ယာနိ နိဝေသနာဒီနိ ဂါမသင်္ချံ န ဂစ္ဆန္တိ, တာနိ နိဝေသနာဒီနီတိ အဓိပ္ပေတာနိ။ အဇ္ဈောကာသေ အပရိသင်္ကိတမ္ပိ စီဝရံ အတိရေကသတ္တဗ္ဘန္တရေ နိက္ခိတ္တံ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ, ဧတ္ထ အန္တောသီမတာ န ရက္ခတိ, သတ္ထေ ပန ရက္ခတိ။ ‘‘နဒီပရိဟာရော စ လဗ္ဘတီ’’တိ ဝစနတော ဥဒကုက္ခေပသီမာယံ ပရိဟာရော လဗ္ဘတီတိ သိဒ္ဓံ။ သာမန္တဝိဟာရော စေ ဧကသီမော, စီဝရံ န နိဿဂ္ဂိယံ။
ဣဒါနိ –
‘‘ဆိန္နံ ဓုတင်္ဂံ သာသင်္က-သမ္မတော သန္တရုတ္တရံ၊
အစီဝရဿာနာပတ္တိ, ပစ္စုဒ္ဓါရာဒိသိဒ္ဓိတော’’တိ။ –
ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ, တတ္ထာယံ စောဒနာပုဗ္ဗင်္ဂမော ဝိနိစ္ဆယော – ကေစိ ‘‘ဒိဂုဏံ သံဃာဋိ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၄၈) ဝစနတော ‘‘ဧကစ္စိကာ သံဃာဋိပိ နာဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ။ သစေ အဓိဋ္ဌာတိ န ရုဟတီ’’တိ ဝတွာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာနမ္ပိ ဒိဂုဏမေဝ သံဃာဋိံ ဒတွာ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ, တေ ဣမိနာ သုတ္တလေသေန သညာပေတဗ္ဗာ။ ဘဂဝတာ ဟိ ‘‘ဆိန္နကံ သံဃာဋိံ ဆိန္နကံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ဆိန္နကံ အန္တရဝါသက’’န္တိ ပဌမံ အနုညာတံ။ တတော ‘‘အညတရဿ ဘိက္ခုနော တိစီဝရေ ကရိယမာနေ သဗ္ဗံ ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတိ။ ဒွေ ဆိန္နကာနိ ဧကံ အစ္ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတိ။ ဒွေ အစ္ဆိန္နကာနိ ဧကံ ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတီ’’တိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အနွာဓိကမ္ပိ အာရောပေတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၆၀) အနုညာတံ, တသ္မာ ဧကစ္စိကာပိ သံဃာဋိ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ ယာ ဆိဇ္ဇမာနာ နပ္ပဟောတိ, တဿာ ကုတော ဒိဂုဏတာတိ။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိဿ ဝုတ္တံ ‘‘အနွာဓိကမ္ပိ အာရောပေတုန္တိ အာဂန္တုကပတ္တမ္ပိ ဒါတုံ။ ဣဒံ ပန အပ္ပဟောနကေ အာရောပေတဗ္ဗံ။ သစေ ပဟောတိ, အာဂန္တုကပတ္တံ န ဝဋ္ဋတိ, ဆိန္ဒိတဗ္ဗမေဝါ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၆၀)။ ကထိနံ ပန ဆိန္နကမေဝ ဝဋ္ဋတိ အာဝေဏိကလက္ခဏတ္တာ, ‘‘ဆိန္နကံ ဒိဂုဏံ နပ္ပဟောတီ’’တိ ဝစနာဘာဝတော စာတိ သန္နိဋ္ဌာနမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။
ဓုတင်္ဂန္တိ အနုပသမ္ပန္နာနံ တေစီဝရိကဓုတင်္ဂါဘာဝတော တိစီဝရေနေဝ တေစီဝရိကောတိ။ တေသံ အဓိဋ္ဌာနာဘာဝတော ‘‘အဓိဋ္ဌိတေနေဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟောတူတိ စေ? န, ဓုတင်္ဂဘေဒေန ဝိရောဓပ္ပသင်္ဂတော။ စတုတ္ထစီဝရသာဒိယနေန ဟိ ဓုတင်္ဂဘေဒေါ, န တိစီဝရဝိပ္ပဝါသေန, နာပိ အတိရေကစီဝရသာဒိယနေန, နာပိ အတိရေကစီဝရဓာရဏေန။ ယသ္မာ ပန ဘိက္ခူနံယေဝ ဘဂဝတာ အဓိဋ္ဌာနဝသေန နဝ စီဝရာနိ အနုညာတာနိ, ဇာတိဝသေန စ ဝုတ္တာနိ, န ဧဝံ အနုပသမ္ပန္နာနံ။ တသ္မာ တေသံ စီဝရနိယမာဘာဝါ န တံ ဓုတင်္ဂံ အနုညာတံ ဂဟဋ္ဌာနံ ဝိယ, တသ္မာ တဿ သမာဒါနဝိဓာနေ အဝစနတော စ သန္နိဋ္ဌာနမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။
သာသင်္ကသမ္မတောတိ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ သာသင်္ကသိက္ခာပဒေ ဝိသုံ အင်္ဂါနိ န ဝုတ္တာနိ, ‘‘သေသမေတ္ထ စီဝရဝဂ္ဂဿ ဒုတိယသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ သာသင်္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ, န စ ပနေတံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသော စတုတ္ထံ အင်္ဂံ, ဣဓ ဆာရတ္တဝိပ္ပဝါသော, အယမေတ္ထ ဝိသေသောတိ, တသ္မာ အင်္ဂသာမညတော, သမ္မုတိသာမညတော စ သာသင်္ကသိက္ခာပဒမေဝ ဝဒန္တိ။ ဣဒံ နိပ္ပဒေသံ, တံ သပ္ပဒေသံ မာသပရမတ္တာ။ တတ္ထ ဗဟိဂါမေပိ ဂါမသီမံ ဩက္ကမိတွာ ဝသိတွာ ပက္ကမန္တဿ အနာပတ္တိ, ဣဓ န တထာ, ဣဓ အနန္တရေ အနန္တရေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယံ, တတ္ထ သတ္တမေတိ အယံ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဝိသေသော။ အင်္ဂါနိ ပန စီဝရနိက္ခေပင်္ဂသမ္ပတ္တိတော ဝိပရိယာယေန, ဣဓ ဝုတ္တနယေန စ သိဒ္ဓတ္တာ န ဝုတ္တာနိ။ တာနိ ကာမံ န ဝုတ္တာနိ, တထာပိ စတုတ္ထမင်္ဂံ ဝိသေသိတဗ္ဗံ, န ပန ဝိသေသိတံ။ ကိံကာရဏာ? ဣဓ ဝုတ္တနိဿဇ္ဇနက္ကမေန နိဿဇ္ဇေတွာ အာပတ္တိဒေသနတော, တတ္ထာပန္နာပတ္တိဝိမောက္ခဒီပနတ္ထံ။ သံဝစ္ဆရဝိပ္ပဝုတ္ထမ္ပိ ရတ္တိဝိပ္ပဝုတ္ထမေဝ, ပဂေဝ ဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝုတ္ထံ။ ဧဝံ သန္တေပိ တတ္ထ ယထာဝုတ္တအင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ သတိ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဟေမန္တေ ဝါ ဂိမှေ ဝါ နိဿဇ္ဇတိ စေ? ဣဓ ဝုတ္တနယေနာပိ နိဿဇ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဉာပနတ္ထံ စတုတ္ထံ အင်္ဂံ န ဝိသေသိတန္တိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ မာသာတိက္ကန္တမ္ပိ စီဝရံ ‘‘ဒသာဟာတိက္ကန္တ’’န္တိ ဝတွာ နိဿဋ္ဌမေဝ။ ဒွယေန ဦနမာသံ ဟုတွာ ‘‘ဒသာဟာတိက္ကန္တ’’န္တိ ဝတွာ မာသာတိက္ကန္တန္တိ ဧကေ။ တထာပိ သစေ ပစ္စာသာစီဝရံ ဟောတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ‘‘ဒသာဟာတိက္ကန္တ’’န္တိ ဝတွာ, မူလစီဝရံ ပန ‘‘မာသာတိက္ကန္တ’’န္တိ ဝတွာ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ။
‘‘သန္တရုတ္တရ’’န္တိ ဝါ ‘‘သံဃာဋိ’’န္တိ ဝါ ‘‘စီဝရ’’န္တိ ဝါ ကိံ တိစီဝရံ, ဥဒါဟု အညမ္ပီတိ။ ကိဉ္စေတ္ထ – ယဒိ တိစီဝရမေဝ ပဋိသိဒ္ဓံ, ပရိယာပန္နဝသေန အစ္ဆိန္နစီဝရစ္ဆိန္ဒနဓောဝါပနဝိညတ္တိအာဒိဝိရောဓော။ အထ အညမ္ပိ, ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ’’န္တိ ဧဝမာဒိနာ ဝိရောဓောတိ? ဝုစ္စတေ – န နိယမတော ဝေဒိတဗ္ဗံ ယထာသမ္ဘဝံ ဂဟေတဗ္ဗတော။ တထာ ဟိ ‘‘စီဝရံ နိက္ခိပိတွာ သန္တရုတ္တရေန ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမန္တီ’’တိ (ပါရာ။ ၄၇၁) ဧဝမာဒီသု တိစီဝရမေဝ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, သန္တရုတ္တရေန ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗော, သန္တရုတ္တရပရမံ တတော စီဝရံ သာဓိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝမာဒီသု ယံကိဉ္စိ, တထာ သဂုဏံ ကတွာ သံဃာဋိယော ဒါတဗ္ဗာ, နိဝါသနံ ဒါတဗ္ဗံ, သံဃာဋိ ဒါတဗ္ဗာ, ဟန္ဒ တေ, အာဝုသော, သံဃာဋိ, ဒေဟိ မေ ပဋန္တိအာဒီသု။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘သဗ္ဗဉှိ စီဝရံ သံဃဋိတဋ္ဌေန ‘သံဃာဋီ’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ တထာ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ’’န္တိ ဧတ္ထာပီတိ ဧကေ။ အန္တောသမယေ ဟိ ယာဝဒတ္ထံ စီဝရံ အနုညာတံ, တံ သဗ္ဗံ ကရိယမာနံ ကဒါ နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆိဿတိ, တသ္မာ တိစီဝရမေဝါတိ ဧကေ။ အစီဝရဿာနာပတ္တိ ပစ္စုဒ္ဓါရာဒိသိဒ္ဓိတောတိ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ဥဒေါသိတသိက္ခာပဒဿ နိပ္ပယောဇနဘာဝပ္ပသင်္ဂတော တိစီဝရဝိပ္ပဝါသေ တေစီဝရဿ အာပတ္တီတိ ဧကေ။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ န ဟောတိ အာပတ္တိ ပစ္စုဒ္ဓါရာဒိသိဒ္ဓိတော။ ‘‘အနာပတ္တိ အန္တောအရုဏေ ပစ္စုဒ္ဓရတိ, ဝိဿဇ္ဇေတီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အညထာ ပစ္စုဒ္ဓရန္တဿ, အန္တောအရုဏေ ဝိဿဇ္ဇေန္တဿ စ ယာဝ အညော နာဓိဋ္ဌာတိ, တာဝ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ ယထာဝုတ္တနယေန။ အညထာ သတ္တဗ္ဘန္တရေန ဝိပ္ပဝါသဿာတိ ဝိပ္ပဝါသတော ယထာရုတံယေဝ သတိ ဝိပ္ပဝါသေ ဝိပ္ပဝါသတော အဝိပ္ပဝါသေ သတိ အဝိပ္ပဝါသတောတိ။
ဥဒေါသိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၉၇။ နပ္ပဟောတီတိ လာမကပရိစ္ဆေဒံ န ပါပုဏာတိ, တေနေဝ တိစီဝရဿ မုဋ္ဌိပဉ္စကာဒိလာမကပရိစ္ဆေဒေါဝ တာဝ ဝုတ္တော။ စီဝရေ ပစ္စာသာ စီဝရပစ္စာသာ။ တေနေတံ ဒီပေတိ – တံ စီဝရံ ပစ္ဆာ လဗ္ဘတု ဝါ မာ ဝါ, ယာဝ သာ ပစ္စာသာ ဆိဇ္ဇတိ, တာဝ ဣဒံ မူလစီဝရံ ဌပေတုံ အနုဇာနာမီတိ။ ‘‘စီဝရပစ္စာသာ’’တိ မရိယာဒတ္ထေ နိဿက္ကဝစနံ, ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ ပစ္စတ္တဝစနံ ကတံ။
֍ * ၄၉၉-၅၀၀။ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ …ပေ… စီဝရာသာ ဝါ ဥပစ္ဆိန္နာတိအာဒိမှိ တီသု စီဝရေသု အညတရံ ကတံ ဟောတိ, သေသာ အတ္ထိ, ရက္ခတိ။ စီဝရပလိဗောဓဿ ဥပစ္ဆေဒေ, ဥဗ္ဘတသ္မိဉ္စ ကထိနေ သမယေ ဝါ ဟေမန္တဿ သမယေ ဝါ အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ခိပ္ပမေဝ ကာရေတဗ္ဗံ။ သတိ ပါရိပူရိယာ ပစ္စာသာ န ရက္ခတိ, အသတိ နတ္ထိ စေ ပစ္စာသာ, န ရက္ခတိ။ ‘‘အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဝစနတော အပရကတ္တိကာ အတ္ထတေ ဝါ အနတ္ထတေ ဝါ သမယောဝ။ ဟေမန္တော သိယာ သမယော အတ္ထတေ, သိယာ အသမယော အနတ္ထတေ။ တတော ပရံ ဧကံသတော အသမယော ဝါတိ။ ‘‘အာဒိဿ ဒိန္န’’န္တိ ဣဒံ ဣဓ အလဗ္ဘမာနမ္ပိ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တံ ဘိက္ခုနီနံ ဒုတိယနိဿဂ္ဂိယေ (ပါစိ။ ၇၃၈ အာဒယော) သေသံ အကာလစီဝရံ ဝိယ။ တတ္ထ ဟိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ‘‘သမ္ပတ္တာ ဘာဇေန္တူ’’တိ ဧဝံ အာဒိဿ ဒိန္နမေဝ ‘‘အကာလစီဝရံ ကာလစီဝရ’’န္တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘာဇေန္တိယာ နိဿဂ္ဂိယံ။ တထာ ဟိ တတ္ထ ယထာ ‘‘အကာလစီဝရံ နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္နံ, အတ္ထတေ ကထိနေ သတ္တမာသေ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဣဒံ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တံ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလဿ ဣဒံ တုယှံ ဒမှီတိ ဒိန္န’’န္တိ ဣဒံ ကိမတ္ထံ ဝုတ္တံ, န ဟိ တံ ဘာဇနီယန္တိ စေ? အဘာဇနီယသာမညတော ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယထာ သံဃဿ အာဒိဿ ဒိန္နံ အတ္ထတကထိနေဟိ ဧဝ ဘိက္ခူဟိ အဘာဇနီယတ္တာ အကာလစီဝရံ နာမ ဇာတံ, ဧဝံ ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ ဣတရေဟီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သန္တေပိ ကဿစိ သိယာ ‘‘အာဒိဿ ဒိန္နမ္ပိ ဒသာဟမေဝ ပရိဟာရံ လဘတီ’’တိ။ တဿေတံ ပါဋိကင်္ခံ။ ပဌမကထိနေ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ ဣဒဉှိ နိရတ္ထကန္တိ။ အနုဗ္ဘတသ္မိမ္ပိ ဟိ ကထိနေ ဒသာဟပရမမေဝ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဝိညာတတ္တာ အနာဒိဿ ဒိန္နမေဝ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ သိယာတိ စေ? ဧဝံ သန္တေပိ အနာဒိဿ ဒိန္နမ္ပိ အနတ္ထတကထိနာနံ အပရကတ္တိကာယ ဒသာဟမေဝ ပရိဟာရံ လဘတိ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ အာမန္တာတိ စေ? ‘‘အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတိ, တသ္မာ ယထာဝုတ္တနယေနေဝေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ ဂန္တဗ္ဗံ။
အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ ‘‘ပဌမသိက္ခာပဒေ သဗ္ဗစီဝရာနံ ယာဝဒတ္ထစီဝရဝသေန ကထိနမာသဗ္ဘန္တရေ ဒသာဟာတိက္ကမေပိ အနာပတ္တိ ပရိဟာရဿ ဒိန္နတ္တာ။
ယထာ ကထိနမာသဗ္ဘန္တရေ အာဒိဿ ဒိန္နမကာလစီဝရံ ကာလစီဝရပရိဟာရမေဝ လဘတိ, တထာ ဣတရမာသေပိ လဘတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ဧဝံ ‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဘိက္ခုနော ပနေဝ စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’တိအာဒိနာ သိက္ခာပဒေ သိဒ္ဓေပိ အနတ္ထတကထိနာနံ ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသံ အနုဇာနန္တေန ‘အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉှိ အဝုတ္တေ အကာလစီဝရံ နာမ ‘အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္န’န္တိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဧဝဉှိ ဝစနတော အနတ္ထတကထိနာနံ အတ္ထတကထိနာနံ ဝိယ သဗ္ဗစီဝရာနံ ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသေ ဒသာဟာတိက္ကမေ နိဿဂ္ဂိယံ န ဟောတီ’’တိအာဒိ။
ဘိယျောပိ ဧဝံ ဝုတ္တံ – ယံ ပန မယာ ‘‘ပဌမကထိနေ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ’’န္တိ အနုညာတံ, တမ္ပိ ကထိနမာသတော ဗဟိ ဥပ္ပန္နမေဝ, န အန္တောတိ အယမတ္ထော ဒီပိတော ဟောတိ။ ကထံ? အတိရေကစီဝရဿ ဒသာဟပရိဟာရတော ဥဒ္ဓံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ အနုပညတ္တိယာ ကထိနဗ္ဘန္တရေ ဝါရေတွာ တတော ဥဒ္ဓံ ဥပ္ပန္နေသု ဒသာဟာတိက္ကမေ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန ဝါရေတုံ ‘‘အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေန ‘‘ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္နံ, ဧတံ အကာလစီဝရံ နာမာ’’တိ ဝစနတော ကထိနုဗ္ဘာရတော ဥဒ္ဓံ ဒသာဟပရိဟာရံ န လဘတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ, တေဟိ သဒ္ဓိံ ပုန ကထိနုဗ္ဘာရတော ဥဒ္ဓံ ပဉ္စ ဒိဝသာနိ လဘတီတိ ပသင်္ဂေါပိ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဘိက္ခုနော ပနေဝ အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ…ပေ… ခိပ္ပမေဝ ကာရေတဗ္ဗ’’န္တိ အကာလစီဝရဿ ဥပ္ပတ္တိကာလံ နိယမေတွာ ဝုတ္တတ္တာ နိဝါရိတော ဟောတိ, တဒုဘယေန ကထိနဗ္ဘန္တရေ ဥပ္ပန္နစီဝရံ ကထိနုဗ္ဘာရတော ဥဒ္ဓံ ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရံ န လဘတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဧဝံ အပရေ ဝဒန္တီတိ။
ပုနပိ ဝုတ္တံ – အာစရိယာ ပန ဧဝံ ဝဒေယျုံ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဘိက္ခုနော ပနေဝ အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ’’တိ ဝဒန္တော ဧဝံ ဝိညာပေတိ ‘‘ဧတ္ထန္တရေ တိဏ္ဏန္နမ္ပိ အကာလစီဝရာနံ ဥပ္ပတ္တိ အဘာဝ’’န္တိ။ ကသ္မာ ပန ပဒဘာဇနေ ဝိတ္ထာရိတာနီတိ? ဝုစ္စတေ – ဣဒံ သိက္ခာပဒံ အဓိဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ကိန္တု ပဌမေ ဒသာဟံ အနုဇာနိတွာ တသ္မိံ အပ္ပဟောန္တေ သစေ ပစ္စာသာ အတ္ထိ, တမေဝ ဝဍ္ဎေတွာ မာသံ အနုဇာနန္တော ဣမမ္ပိ အတ္ထဝိသေသံ ဒီပေတိ အကာလစီဝရံ
နာမ သမ္မုခီဘူတေန ဘာဇေတဗ္ဗန္တိပိ ဒီပေတိ။ တံ ပန ‘‘အာကင်္ခမာနေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန ဝဍ္ဎေတွာ ဝုတ္တန္တိ, တသ္မာ တီဏိပိ ပဒဘာဇနေ ဝိတ္ထာရိတာနီတိ။
‘‘ခိပ္ပမေဝ ကာရေတဗ္ဗန္တိ ဒသာဟာ ကာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဣဒံ ပန ပဟောနကဘာဝေ ပုရိမသိက္ခာပဒလက္ခဏေနာတိ ဒီပေတုံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ဧဝံ သီဃန္တိ ဝါ လဟုန္တိ ဝါ’’တိအာဒိနာ အဝတွာ ‘‘ဒသာဟာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတကထိနဿ ဧဝံ ဟောတု, အနတ္ထတေ ပန ကထိနေ ကထန္တိ ဝုတ္တေ အနတ္ထတဿ ပဋိက္ခေပတံ ဒဿေတီတိ ဝုတ္တော အပဿန္တော ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇတီတိ။ ဧကတိံသေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယန္တိ မဟန္တေနပိ ပစ္စာသာစီဝရေန သဟ ဃဋိတမ္ပိ တဗ္ဘာဝံ အနုပတိတွာ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ သတိ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏသမ္ဘဝေ, အသတိ န ဟောတိ, ပုန ဃဋိတေ ဟောတိ, အညေန ဃဋိတေ န ဟောတိ။ ဆိန္နံ အညဝတ္ထု ဟောတိ။ ပုဗ္ဗပရိစ္ဆေဒံ အတိက္ကန္တံ ဃဋိတံ ပုန အညပရိစ္ဆေဒံ လဘတီတိ ဧကေ, ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘သံဃဿ ဝါ ဣဒံ အကာလစီဝရန္တိ ဥဒ္ဒိဿ ဒိန္န’န္တိ ဧတ္ထ သံဃဿ ဒိန္နေ အာပတ္တိ နာမ နတ္ထိ, ‘သောတဿ ရဟော’တိအာဒီသု ဝိယ ပဒုဒ္ဓါရေန ဝုတ္တံ, တဿ လာဘံ သန္ဓာယာတိ စေ? သံဃတော ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာတိ အနေန သိဒ္ဓတ္တာ အဓိကမေဝါ’’တိ စ ‘‘သံဃော စီဝရာနိ လဘိဿတိ ဂဏော ဝါ’တိအာဒိနာပိ ပါဌော အတ္ထီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ကောသလ္လတ္ထံ ပန မယာ သဗ္ဗံ လိခိတံ, သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။
တတိယကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ပုရာဏစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၀၃-၅၀၅။ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂန္တိ ဘတ္တကိစ္စာဓိဋ္ဌာနံ။ ဘတ္တကိစ္စာဓိဋ္ဌာနဝိဘာဂန္တိ ပေါရာဏာ။ တတ္ထ နာမ တွန္တိ တတ္ထ တယာ ကတကမ္မေ ဧဝံ အကတ္တဗ္ဗေ သတိ ဓောဝါပိဿသိ နာမ။ အထ ဝါ သော နာမ တွန္တိ အတ္ထော။ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဥပသမ္ပဒါယ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ တဒနုပသင်္ဂဘယာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ပုရာဏစီဝရ’’န္တိ ဧတ္ထ ပုရာဏဘာဝဒီပနတ္ထမေဝ ‘‘သကိံ နိဝတ္ထမ္ပိ သကိံ ပါရုတမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ ဝစနဿ ဩကာသော
န ဇာတောတိ ဧကေ။ ယသ္မာ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမံ ဣဓ နာဓိပ္ပေတံ, နိဝါသနပါရုပနုပဂမေဝါဓိပ္ပေတံ, တေနေဝ နိသီဒနပစ္စတ္ထရဏေ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ဇာတိပ္ပမာဏာဝစနတော ယံ ကိဉ္စိ ပုရာဏဝတ္ထံ ဓောဝါပေန္တဿ နိဿဂ္ဂိယမေဝ, တေနေဝ ‘‘အနာပတ္တိ စီဝရံ ဌပေတွာ အညံ ပရိက္ခာရံ ဓောဝါပေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ထဝိကမ္ပိ ဟိ အသုစိမက္ခိတံ ပရိဘုတ္တံ ဓောဝါပေတိ, နိဿဂ္ဂိယမေဝ ဩဠာရိကတ္တာ, အပ္ပတိရူပတ္တာ စ။ တေနေဝ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ ဣမသ္မိံ ဌာနေ စီဝရပရိစ္ဆေဒေါ န ဝုတ္တောတိ ဧကေ, ဝိစာရေတွာ ယုတ္တတရံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ရဇိတွာ ကပ္ပံ ကတွာတိ ကပ္ပိယံ ကတမေဝ နိဝါသေတုံ, ပါရုပိတုံ ဝါ ဝဋ္ဋတိ, နေတရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ စ မဇ္ဈိမတ္ထေရဝါဒေါ ဥပတ္ထမ္ဘိတော ဟောတိ, နောပတ္ထမ္ဘိတော။ ရဇိတွာတိအာဒိ ပန ဝိနယဝိဓိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ မမ တက္ကော။ ယထာ အညာတိကာယ အညာတိကသညီဝါရေ တီဏိ စတုက္ကာနိ, ဧဝံ ဝေမတိကဉာတိကဝါရေသု စာတိ နဝ စတုက္ကာနိ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထာဟ – ဧကဝါရံ ဓောဝိတွာ ဓောဝနေသု ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ ပုန ‘‘ဒုဒ္ဓေါတ’’န္တိ မညမာနာ ဓောဝတိ, အနာပတ္တိယာ ဘဝိတဗ္ဗံ, ဒုတိယဝါရံ အဝုတ္တာ ဓောဝတိ နာမ ဟောတီတိ? ဝုစ္စတေ – သစေ ဘိက္ခု ‘‘အလံ ဧတ္တာဝတာ ဓောတေနာ’’တိ ပဋိက္ခိပတိ, ပုန ဓောဝန္တီ အဝုတ္တာ ဓောဝတိ နာမာတိ ယုဇ္ဇတိ။ နော စေ, ဝုတ္တာဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခုဿ လိင်္ဂပရိဝတ္တနေ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဝသေန အာပတ္တိ သာကိယာနီနံ ဝိယ။
֍ ဋီ ၅၀၆။ ဧကေန ဝတ္ထုနာတိ ယေန ကေနစိ ပဌမေန။ ‘‘တိဏ္ဏံ စတုက္ကာနံ ဝသေနာ’’တိ ပါဌော။ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ အဋ္ဌဝါစိကာယ ဥပသမ္ပန္နာယ ပါကဋတ္တာ တံ အဝတွာ သာကိယာနိယောဝ ဝုတ္တာ အပါကဋတ္တာ။
ပုရာဏစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၀၈-၅၁၀။ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေတိ ဧတ္ထ ‘‘ဂဏမှာ ဩဟီယနသိက္ခာပဒေ’’တိ လိခိတံ။ အရညဝါသီနိသေဓနသိက္ခာပဒေ အပညတ္တေတိ ဧကေ, ‘‘တံ န သုန္ဒရ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဝိဟတ္ထတာယာတိ အာယာသေန။
֍ ဋီ ၅၁၂။ ဥပစာရောတိ ဒွါဒသဟတ္ထော။ မဟာပစ္စရိယံ, ကုရုန္ဒိယဉ္စ ဝုတ္တန္တိ ဧတ္ထ ရတ္တိဘာဂေ ဓမ္မကထိကဿ ဘိက္ခုနော ဗဟူသု စီဝရေသု မဟာဇနေန
ပသာဒဒါနဝသေန ပဋိက္ခိတ္တေသု ပုနဒိဝသေ ‘‘ဥပါသကာနံ ပသာဒဒါနာနိ ဧတာနီ’’တိ သုဒ္ဓစိတ္တေန ဂဏှန္တဿ ဒေါသော နတ္ထိ, ‘‘ဘိက္ခုနီဟိပိ ဒိန္နာနိ ဣဓ သန္တီ’’တိ ဉတွာ ဂဏှတော ဒေါသော။ တံ အစိတ္တကဘာဝေနာတိ ဘိက္ခုနီဟိ ဒိန္နဘာဝံ ဉတွာ ဗဟူသု တဿာ စီဝရဿ အဇာနနေနာတိ အတ္ထော။ ပံသုကူလံ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ ‘‘ဘိက္ခုနီဟိ နု ခေါ ဒိန္နံ သိယာ’’တိ အဝိကပ္ပေတွာ ‘‘ပံသုကူလံ ဂဏှာမီ’’တိ ဂဏှန္တဿ ဝဋ္ဋတိ။ ကုရုန္ဒိအာဒီသု ဝုတ္တောပိ အတ္ထော အယမေဝ, ဧကံ, ‘‘အစိတ္တကဘာဝေနာ’’တိ ဝစနေန ‘‘ယထာ တထာ ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဥပ္ပထောဝ ပဋိသေဓိတောတိ အပရေ။ ဧဝံ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော န ဝဒတိ, ဥဇုကမေဝ ဝဒတီတိ ပပဉ္စိတံ။ တဿေဝ ဝိသယော, တဿာယံ အဓိပ္ပါယော – ယထာ ‘‘ပံသုကူလံ ဂဏှိဿတီတိ ဌပိတံ ကာမံ ဘိက္ခုနိသန္တကမ္ပိ အဝိကပ္ပေတွာ ပံသုကူလံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တထာ ဓမ္မကထိကဿ ဘိက္ခုနိယာ ဒိန္နမ္ပိ အပညာယမာနံ ဝဋ္ဋတီတိ, တသ္မာ တံ ဝုတ္တံ မဟာပစ္စရိယံ, ကုရုန္ဒိယဉ္စ အစိတ္တကဘာဝေန န သမေတီတိ။ ပဋိက္ခေပေါ ပန ဝိကပ္ပဂ္ဂဟဏေ ဧဝ ရုဟတိ။ အညထာ ပုဗ္ဗာပရံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ။ တံ န ယုတ္တံ ပံသုကူလေန အသမာနတ္တာ။ ပံသုကူလဘာဝေန သင်္ကာရကူဋာဒီသု ဌပိတံ ဘိက္ခုနီဟိ, န တံ တဿာ သန္တကံ ဟုတွာ ဌိတံ ဟောတိ။ အဿာမိကဉှိ ပံသုကူလံ သဗ္ဗသာဓာရဏဉ္စ, အညောပိ ဂဟေတုံ လဘတိ။ ဣဒံ ပုဗ္ဗေဝ ‘‘ဘိက္ခုနီနံ စီဝရ’’န္တိ ဇာနိတွာပိ ပံသုကူလိကော ဂဟေတုံ လဘတိ တဒါ တဿာ အသန္တကတ္တာ။ ‘‘ပံသုကူလံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ’’တိ သလ္လေခက္ကမနိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ မံသံ ဒဒန္တေန တထာဂတေန သလ္လေခတော ကပ္ပိယမ္ပိ ဘုတ္တံ နိဿဂ္ဂိယံ စီဝရမာဟ ယော မံသံ ကထန္တိ သယမာဒိသေယျာတိ။
အစိတ္တကတ္တာ ကထံ ပံသုကူလံ ဝဋ္ဋတီတိ စေ? တာယ တဿ အဒိန္နတ္တာ, ဘိက္ခုနာပိ တတော ဘိက္ခုနိတော အဂ္ဂဟိတတ္တာ စ။ အဿာမိကမ္ပိ ဟိ ပံသုကူလံ အညိဿာ ဟတ္ထတော ဂဏှာတိ, န ဝဋ္ဋတိ ‘‘အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျာ’’တိ ဝုတ္တလက္ခဏသမ္ဘဝတော။ အညာတိကာယ သန္တကံ ဉာတိကာယ ဟတ္ထတော ဂဏှာတိ, ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ယထာ သိက္ခမာနသာမဏေရာဒီနံ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ အနာပတ္တိ, တထာ ကင်္ခါဝိတရဏိယဉ္စ ‘‘အညာတိကာယ ဟတ္ထတော ဂဟဏ’’န္တိ (ကငခါ။ အဋ္ဌ။ စီဝရပ္ပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) အင်္ဂံ ဝုတ္တံ။ တထာ
ဉာတိကာယ သန္တကံ သိက္ခမာနာယ, သာမဏေရိယာ, ဥပါသကဿ, ဥပါသိကာယ, ဘိက္ခုဿ, သာမဏေရဿ သန္တကံ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ဟတ္ထတော ဂဏှန္တဿ စ အနာပတ္တိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တလက္ခဏာသမ္ဘဝတောတိ ဧကေ, တေနေဝ ‘‘ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’တိ အဝတွာ ‘ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ အညတြ ပါရိဝတ္တကာ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’တိ (ပါရာ။ ၅၁၃) ဝုတ္တံ, တသ္မာ အညာတိကာယ သန္တကမ္ပိ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ဥဘောပေတေ န သာရတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ကာရဏံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၅၁၄။ ကော ပန ဝါဒေါ ပတ္တတ္ထဝိကာဒီသူတိ အနဓိဋ္ဌာတဗ္ဗေသု ဗဟူသု ပဋလေသု။ တေနေဝါဟ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပတ္တတ္ထဝိကာဒိမှိ အနဓိဋ္ဌာတဗ္ဗပရိက္ခာရေ’’တိ။ အဓိဋ္ဌာနုပဂေသု ဝါ တေသံ ပရိက္ခာရတ္တာ ဘိသိဆဝိယာ ဝိယ အနာပတ္တိ။ ကိံ ပဋပရိဿာဝနံ ပရိက္ခာရံ န ဟောတီတိ? ဟောတိ, ကိန္တု တံ ကိရ နိဝါသနာဒိစီဝရသဏ္ဌာနတ္တာ န ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ ဣဓ နိဝါသနာဒိစီဝရသာဓနံ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမံ စီဝရံ နာမ။ အနန္တရာတီတေ နိဝါသနပါရုပနုပဂမေဝါတိ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ဧဝံ သန္တေ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ စီဝရပ္ပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမတာ, ပါရိဝတ္တကာဘာဝေါ, အညာတိကာယ ဟတ္ထတော ဂဟဏန္တိ တီဏေဝ အင်္ဂါနိ အဝတွာ အပရိက္ခာရတာတိ စတုတ္ထမင်္ဂံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? န ဝတ္တဗ္ဗံ, ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ပတ္တတ္ထဝိကာဒိပရိက္ခာရဿ အစီဝရသင်္ချတ္တာ။ ပဌမကထိနာဒီသု ဝိကပ္ပနုပဂတာ ပမာဏံ, ဣဓ ကာယပရိဘောဂုပဂတာတိ။ ‘‘အညံ ပရိက္ခာရ’’န္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ‘‘ပတ္တတ္ထဝိကာဒိံ ယံကိဉ္စီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝိကပ္ပနုပဂမ္ပိ ပတ္တတ္ထဝိကာဒိံ ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ‘‘ပဋပရိဿာဝနမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ စ ‘‘စီဝရံ နာမ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမ’’န္တိ ဝစနတော ပဋပရိဿာဝနံ စီဝရမေဝ, န ပရိက္ခာရံ။ ‘‘ကော ပန ဝါဒေါတိ နိဂမနဝစနမ္ပိ သာဓက’’န္တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, ပဏ္ဏတ္တိံ အဇာနနတော အစိတ္တကံ, န ဝတ္ထုံ, ‘‘အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ သန္တကဘာဝါဇာနနတော, စီဝရဘာဝါဇာနနတော စ အစိတ္တက’’န္တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၁၅။ ပရိက္ခာရာနန္တိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ဧကသာဋကန္တိ ဘာဝနပုံသကံ, ‘‘အညာတကော မောဃပုရိသာ’’တိ ဝစနေန ပဝါရိတောပိ အဒါတုကာမော အညာတကော အပ္ပဝါရိတဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ အညထာ ‘‘အနာပတ္တိ ပဝါရိတာန’’န္တိ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈတိ။
֍ ဋီ ၅၁၇။ နေဝ တာဝ ဝိညာပေတဗ္ဗံ, န ဘဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အနစ္ဆိန္နာနံ စီဝရာနံ အတ္တနော သန္တကာနံ အတ္ထိတာယ, တတ္ထ ပစ္စာသာသဗ္ဘာဝတော စ။ ပစ္စာသာ ကိတ္တကံ ကာလံ ရက္ခတီတိ? ယာဝ ဂါမန္တရာ, ယာဝ အဒ္ဓယောဇနာတိ ဧကေ။ ယာဝ ဒဿနသဝနူပစာရာတိ ဧကေ။ ယာဝ အညေ န ပဿန္တီတိ ဧကေ။ ယာဝ ပစ္စာသာ ဆိဇ္ဇတီတိ ဧကေ။ ယာဝ သာခါပလာသပရိယေသနဘဉ္ဇနသဇ္ဇနကာလပရိစ္ဆေဒါတိ ဧကေ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ ယထာသမ္ဘဝံ ယုဇ္ဇတိ။ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ‘‘သစေ ပန ဧတေသံ ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ ဂိဟိဝတ္ထာဒီနံ ဘိသိဆဝိပရိယန္တာနံ ကိဉ္စိ န လဗ္ဘတိ, တေန တိဏေန ဝါ ပဏ္ဏေန ဝါ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ အာဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော။
န တာဝ ထေရာနံ ဒါတဗ္ဗာနီတိ န တာဝ အတ္တနော ရုစိယာ ဒါတဗ္ဗာနိ, ယဒါ ထေရာ ‘‘ဒေထာဝုသော’’တိ ဝဒန္တိ, တဒါ ဒါတဗ္ဗာနိ။ ‘‘ဧဝံ သတိ ဒဟရာပိ အစ္ဆိန္နစီဝရဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌန္တိ, သာခါပလာသံ ဘဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ, န အညထာ။ ‘ယေဟိ ကေဟိစိ ဝါ အစ္ဆိန္နံ ဟောတီ’တိ ဟိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အာစရိယော ပန ဧဝံ ဝဒတိ ‘‘အတ္တနော ရုစိယာပိ ဒါတုံ လဘန္တီ’’တိ။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပရိဘောဂဇိဏ္ဏံ ဝါ’တိ ဧတ္ထ စ ‘အစ္ဆိန္နစီဝရာနံ အာစရိယုပဇ္ဈာယာဒီနံ အတ္တနာ တိဏပဏ္ဏေဟိ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဒိန္နစီဝရမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီ’တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အထာပိ သိယာ အာစရိယာဒီဟိ ‘‘အာဟရာဝုသော’’တိ ဝုတ္တေယေဝ, နာဝုတ္တေတိ, န, ‘‘ကေဟိစိ ဝါ အစ္ဆိန္န’’န္တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တလေသတော ဒုတိယလေသဿ အဝိသေသဘာဝပ္ပသင်္ဂတောတိ။ အထ ကိမတ္ထံ ‘‘န တာဝ ထေရာနံ ဒါတဗ္ဗာနီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ စေ? ယာဝ ထေရာနံ အတ္ထာယ သာခါပလာသာနိ ဘဉ္ဇတိ, တာဝ န ဒါတဗ္ဗာနိ, တတော တာနိ ထေရုဒ္ဒိဿကာနိ သာခါပလာသာနိ သယံ ပရိဒဟိတွာ ဝိနာပိ ထေရာဏတ္တိယာ အတ္တနော ရုစိယာ ဒါတဗ္ဗာနိ, ဘူတဂါမပါတဗျတာယ ပါစိတ္တိယံ န ဟောတိ သတ္ထုနာပိ အနုညာတတ္တာ။ ‘‘တိဏေန ဝါ ပဏ္ဏေန ဝါ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ, တံ ကပ္ပိယမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ စေ? န, ‘‘တဒလာဘေ န တွေဝ…ပေ…
ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝစနဝိရောဓတော။ ဧတ္ထာဟ – ဒုက္ကဋဘယာ ပါစိတ္တိယဝတ္ထု စေ အတိက္ကမိတဗ္ဗံ, တဒလာဘေ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု သံဃိကံ, တဒလာဘေ ပါရာဇိကဝတ္ထုပိ အတိက္ကမိတဗ္ဗံ သိယာတိ? န, ပါရာဇိကဿ လောကဝဇ္ဇတ္တာ။ အပိစ န သဗ္ဗံ ဘူတဂါမံ ပါစိတ္တိယဝတ္ထုမေဝ, တတော ဒုက္ကဋာဒိဝတ္ထုပိ အတ္ထိ, အနာပတ္တိဝတ္ထုပိ ကာလောဒိသကံ, တသ္မာ ဣဒံ တဒါ အနာပတ္တိဝတ္ထုကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကိတ္တာဝတာ ဘိက္ခု အစ္ဆိန္နစီဝရော နဋ္ဌစီဝရော ဟောတီတိ? ဧတ္တာဝတာ နဂ္ဂေါ ဟောတီတိ ဧကေ။ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမဘာဝေန, ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမမာဒိံ ကတွာ ဝိညာပေန္တဿ အာပတ္တီတိ ဧကေ။ နိဝါသနပါရုပနုပဂါဘာဝေနာတိ ဧကေ။ တိစီဝရာဘာဝေနာတိ ဧကေ။ သန္တရုတ္တရပရမာဘာဝေနာတိ ဧကေ။ အယံ ဧကေဝါဒေါ ယုတ္တော ‘‘သန္တရုတ္တရပရမံ တတော စီဝရံ သာဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဟိ ဝစနတော, တသ္မာ သန္တရုတ္တရေ သတိ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမံ ဝိညာပေန္တဿ ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ဝိညာပေတွာ ပဋိလဘေယျ နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ သိက္ခာပဒေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စေ? တန္န, တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော နာနတ္ထတ္တာ ဓာတူနံ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ယထာ ဟိ ‘‘တိက္ခတ္တုံ မေထုနံ ဓမ္မံ အဘိဝိညာပေသီ’’တိ (ပါရာ။ ၃၆) ဝုတ္တေ ပဝတ္တေသီတိ အတ္ထော, တထာ ဣဓာပိ ‘‘စီဝရံ ဝိညာပေယျာ’’တိ ဝိညတ္တိယာ ပဝတ္တေယျ ဥပ္ပါဒေယျာတိ အတ္ထော။
တေန နိဝတ္ထောတိ တံနိဝတ္ထော။ အညဿ အလာဘေန တမေဝ ပရိဘုဉ္ဇတော ဇိရတိ, န လေသေန။ အတ္တနာတိ သယမေဝ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ အယုတ္တပရိဘောဂေန အပရိဘုဉ္ဇိတွာ ယုတ္တပရိဘောဂဝသေန ပရိဘုဉ္ဇတော ဇိဏ္ဏံ ပရိဘောဂဇိဏ္ဏံ နာမ။ တဿ သဘာဂါနံ အစ္ဆိန္နကာလေ ဒါနမ္ပိ ယုတ္တပရိဘောဂေ ဧဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဣမေ ကိရ ဒွေ လေသာ အဋ္ဌကထာယော, ဝါစေန္တာနံ အာစရိယာနံ မတန္တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော အာဟာ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၅၂၁။ နိသီဒိတုံ ဝါ နိပဇ္ဇိတုံ ဝါ န လဘတီတိ ယထာသုခံ န လဘတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘အညဿတ္ထာယာ’’တိ ဧတ္ထာပိ ‘‘ဉာတကာနံ ပဝါရိတာန’’န္တိ အနုဝတ္တတိ ဧဝ။ အတ္ထာယ ကဿ? တဿေဝ အညဿ။ ယထာ အညာတကေ တိကပါစိတ္တိယံ, တထာ အပ္ပဝါရိတေပီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ဉာတကာနံ ပဝါရိတာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အညထာ ‘‘ဉာတကေ ဉာတကသညီ’’တိ ဣမိနာ သိဒ္ဓတ္တာ န နိစ္စံ သေသံ အာပဇ္ဇတိ။ အပိစေတ္ထ အညာတကဂ္ဂဟဏေန အပ္ပဝါရိတဂ္ဂဟဏံ
ဟောတိ, အပ္ပဝါရိတဂ္ဂဟဏေန အညာတကဂ္ဂဟဏံ, အညာတကာ ဟိ အပ္ပဝါရိတာ ဟောန္တိ။ တထာ ဉာတကဂ္ဂဟဏေန ပဝါရိတဂ္ဂဟဏံ ဟောတိ, ကတ္ထစိ န ဟောတိ။ န ပဝါရိတဂ္ဂဟဏေန ဉာတကဂ္ဂဟဏံ ဟောတီတိ ဣမဿ အတ္ထဝိသေသဿ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ဉာတကာနံ ပဝါရိတာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ အပ္ပဝါရိတာယ စ စီဝရံ အညတြ ပါရိဝတ္တကာ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ အာပတ္တိ။ ဉာတိကာယ ပန ပဝါရိတာယ စ ဝိဿာသံ ဂဏှာတိ, အနာပတ္တိ။ တထာ ပုရာဏစီဝရံ ဉာတိကာယ အနာပတ္တိ, ပဝါရိတာယ ပန တိကပါစိတ္တိယမေဝ။ ဉာတကာနဉ္စ ဧကစ္စာနံ ပုရာဏစီဝရံ နာမ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ, န ပဝါရိတာနံ။ တိကစ္ဆေဒေါ စ မာတိကာပဒေနေဝ ဟောတိ, န အညေန။ တတ္ထာပိ ဧကေနေဝ, န ဒုတိယာဒီဟီတိ အယံ ဝိနယေ ဓမ္မတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ တတုတ္တရိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၂၂-၄။ ပဂ္ဂါဟိကသာလံ ဝါတိ ဒုဿပသာရံ ဝါ။ ဟတ္ထေန ပဂ္ဂဟေတွာ ဌတွာ သာလာယံ ပသာရေတဗ္ဗဒုဿံ ပသာရေန္တီတိ စောဒနာ။ တိစီဝရိကေနေဝါတိ ဝိနယတိစီဝရိကေန။ သော ဟိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဌပိတပရိက္ခာရစောဠာဒီသု သန္တေသုပိ တိစီဝရေ အစ္ဆိန္နေ သန္တရုတ္တရပရမံ ဝိညာပေတွာ ဂဟေတုံ လဘတိ။ အညထာပီတိ ‘‘ပမာဏိကံ တိစီဝရံ ပရိက္ခာရစောဠဝသေန အဓိဋ္ဌဟိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတော တသ္မိံ နဋ္ဌေ ဗဟူနိပိ ဂဟေတုံ လဘတိ, န သန္တရုတ္တရပရမ’’န္တိ စ, တသ္မာ တံ ဝိဘာဂန္တိ ‘‘တိစီဝရိကဿ တံ ဝိဘာဂန္တိ အတ္ထော, န ပရိက္ခာရစောဠိကဿာ’’တိ စ ကေစိ ဝဒန္တိ။ အာစရိယော ပန ‘‘အညေနာတိ အတိစီဝရိကေန, အညထာတိ ဣတော ဝုတ္တဂ္ဂဟဏပရိစ္ဆေဒတော အညေနာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝဒတိ။ အညထာတိ ပန သစေ တီဏိပိ နဋ္ဌာနိ, သန္တရုတ္တရပရမံ ဂဏှိတဗ္ဗံ, သစေ ဒွေ ဝါ ဧကံ ဝါ နဋ္ဌံ, တေန ‘‘အညထာပီ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝိစာရဏာ ဧဝ နတ္ထိ, တသ္မာ ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပကတိယာ သန္တရုတ္တရေန စရတိ, သာသင်္ကသိက္ခာပဒဝသေန ဝါ တံသမ္မုတိဝသေန ဝါ တတိယဿ အလာဘေန ဝါ။
֍ ဋီ ၅၂၆။ ‘‘ပမာဏမေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သလ္လေခဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တံ မိစ္ဆာ ဂဟေတွာ ဉာတကာဒိဋ္ဌာနေ တဒုတ္တရိ ဂဏှန္တဿ အာပတ္တီတိ စေ? တံ ပါဠိယာ န သမေတိ, ‘‘အနာပတ္တိ ဉာတကာနံ ပဝါရိတာန’’န္တိ ဟိ ပါဠိ။ ဧတ္ထ စ ပဝါရိတာ နာမ အစ္ဆိန္နကာလတော ပုဗ္ဗေ ဧဝ ပဝါရိတာ, န အစ္ဆိန္နကာလေ။ ‘‘အဘိဟဋ္ဌုံ ပဝါရေယျာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ယော အစ္ဆိန္နကာလဿတ္ထာယ ပဝါရေတိ, ဥဘောပိ အပ္ပဝါရိတာ ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေ ဟိ အစ္ဆိန္နကာရဏာ နဋ္ဌကာရဏာဝ ဒေန္တိ နာမ။ အပိစ ယထာ ပိဋ္ဌိသမယေ သတုပ္ပါဒံ ကတွာ ဉာတကပဝါရိတဋ္ဌာနတော ဝဿိကသာဋိကံ နိပ္ဖါဒေန္တဿ တေန သိက္ခာပဒေန နိဿဂ္ဂိယံ, တထာ ဣဓာပိ ဉာတကပဝါရိတဋ္ဌာနေပိ အစ္ဆိန္နနဋ္ဌကာရဏာ န ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ ‘‘အဋ္ဌကထာသု ပမာဏမေဝ ဝဋ္ဋတီ’တိ ဝုတ္တဝစနမေဝ ပမာဏ’’န္တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော အာဟ, တံ အယုတ္တံ, ကသ္မာ? ယသ္မာ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ တဒုတ္တရိ ဝိညာပေန္တဿ ပညတ္တံ, တသ္မိဉ္စ ‘‘အညာတကော ဂဟပတိ ဝါ ဂဟပတာနီ ဝါ’’တိ မာတိကာယ ပါဠိ, ဝိဘင်္ဂေ စ ‘‘အညာတကော နာမ မာတိတော ဝါ…ပေ… အသမ္ဗဒ္ဓေါ’’တိ ပါဠိ, အနာပတ္တိဝါရေ စ ‘‘ဉာတကာနံ ပဝါရိတာန’’န္တိ ပါဠိ, တသ္မာ တိဝိဓာယပိ ပါဠိယာ န သမေတီတိ အယုတ္တမေဝ, တသ္မာ ကေဝလံ သလ္လေခမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အပရေ။ ဥပရိ ကာဏမာတာသိက္ခာပဒေ အဋ္ဌကထာသု ပန ‘‘တေသမ္ပိ ပါထေယျပဟေဏကတ္ထာယ ပဋိယတ္တတော ပမာဏမေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, န ပန ‘‘ပါဠိယာ န သမေတီ’’တိ ဝုတ္တံ, န တတ္ထ စ ဣဓ စ နာနာကရဏံ ပညာယတိ, တသ္မာ ထေရဿ လဒ္ဓိ သုန္ဒရာ ဝိယ မမ ခါယတိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပနိဒံ သိက္ခာပဒံ အညဿတ္ထာယ ဝိညာပနဝတ္ထုသ္မိံယေဝ ပညတ္တံ, တသ္မာ ဣဓ ‘‘အညဿတ္ထာယာ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ‘‘သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါ’’တိ ပါဌော။ ‘‘အညဿတ္ထာယာ’’တိ နိဒါနဝိရောဓတော န ဝုတ္တံ။ တထာပိ အနန္တရေ ဝုတ္တနယေန လဗ္ဘတီတိ အာစရိယော။ ဧဝရူပေသု ဂဟပတိပဋိသံယုတ္တသိက္ခာပဒေသု ကိဉ္စာပိ ‘‘ဂဟပတိ နာမ ယော ကောစိ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တထာပိ ပဉ္စ သဟဓမ္မိကေ ဌပေတွာ အဝသေသာ စ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော စ တိတ္ထိယော စ ဝေဒိတဗ္ဗော။
တတုတ္တရိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ပဌမဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၂၇-၈။ အပိ ဟောတိ စိတ္တန္တိ အတ္ထော။ မေယျာတိ ပါဌဿ မယှန္တိ အတ္ထော။ န ဣမေ သုကရာ, ‘‘န ဣမေသံ သုကရာ’’တိ ဝါ ပါဌော။ ‘‘တဿ န ဣမေသံ သုကရာ အစ္ဆာဒေတုန္တိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ အပ္ပဝါရိတော’’တိ ဝစနတော တသ္မိံ ခဏေ ပဝါရိတောပိ အပ္ပဝါရိတောဝ ဟောတီတိ။
ပဌမဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၃၂။ ဒုတိယဥပက္ခဋေန ကိံပယောဇနန္တိ? နတ္ထိ, ကေဝလံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ပညတ္တံ ဘိက္ခုနိယာ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ ဝိယ။ ဧဝံ သန္တေ တန္တိ အနာရောပေတဗ္ဗံ ဘဝေယျ ဝိနာပိ တေန တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော, အနိဿရတ္တာ, အနာရောပေတုံ အနုညာတတ္တာ စ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘အာကင်္ခမာနော, အာနန္ဒ, သံဃော…ပေ… သမူဟနေယျာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၁၆)။ ဣဒံ သဗ္ဗမကာရဏံ။ န ဟိ ဗုဒ္ဓါ အပ္ပယောဇနံ ဝါစံ နိစ္ဆာရေန္တိ, ပဂေဝ သိက္ခာပဒံ, တေနေဝါဟ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တဉှိ ဣမဿ အနုပညတ္တိသဒိသ’’န္တိအာဒိ။ အနုပညတ္တိ စ နိပ္ပယောဇနာ နတ္ထိ, တံသဒိသဉ္စေတံ, န နိပ္ပယောဇနန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ, ဧဝံ သန္တေ ကော ပနေတ္ထ ဝိသေသောတိ? တတော အာဟ ‘‘ပဌမသိက္ခာပဒေ ဧကဿ ပီဠာ ကတာ, ဒုတိယေ ဒွိန္နံ, အယမေတ္ထ ဝိသေသော’’တိ။ ဣမိနာ အတ္ထဝိသေသေန ကော ပနညော အတိရေကတ္ထော ဒဿိတောတိ? ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ တာဝ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကသ္မိမ္ပိ ဝတ္ထုသ္မိံ ဥဘိန္နံ ပီဠာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အယမတိရေကတ္ထော ဒဿိတော’’တိ။ တေနေတံ ဒီပေတိ ‘‘န ကေဝလံ ပဋိလဒ္ဓစီဝရဂဏနာယေဝ အာပတ္တိဂဏနာ, ပီဠိတပုဂ္ဂလသင်္ခါတဝတ္ထုဂဏနာယပီ’’တိ။
ဟောန္တိ စေတ္ထ –
‘‘ဝတ္ထုတော ဂဏနာယာပိ, သိယာ အာပတ္တိ နေကတာ၊
ဣတိ သန္ဒဿနတ္ထဉ္စ, ဒုတိယူပက္ခဋံ ဣဓ။
‘‘ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာယ, ဝိဘင်္ဂေ ဝိယ ကိန္တေတံ၊
ဧကိတ္ထိယာပိ နေကတာ, အာပတ္တီနံ ပယောဂတော’’တိ။
အပိစေတံ သိက္ခာပဒံ တံဇာတိကေသု သိက္ခာပဒေသု သဗ္ဗေသုပိ ဂဟေတဗ္ဗဝိနိစ္ဆယဿ နယဒဿနပ္ပယောဇနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာဟ စ –
‘‘အညာတိကာယ ဗဟုတာယ ဝိမိဿတာယ,
အာပတ္တိယာပိ ဗဟုတာ စ ဝိမိဿတာ စ၊
ဣစ္စေဝမာဒိဝိဓိသမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ,
သတ္ထာ ဥပက္ခဋမိဒံ ဒုတိယံ အဝေါစာ’’တိ။
တဿာယံ သင်္ခေပတော အဓိပ္ပါယပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဝိစာရဏာ – ပုရာဏစီဝရံ ဧကမေဝ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနီဟိ ဒွီဟိ, ဗဟူဟိ ဝါ ဓောဝါပေတိ, ဘိက္ခုနိဂဏနာယ ပါစိတ္တိယဂဏနာ, တထာ ဒွိန္နံ, ဗဟူနံ ဝါ သာဓာရဏံ ဧကမေဝ စီဝရံ အညတြ ပါရိဝတ္တကာ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဣဓာပိ တထာ ဒွိန္နံ, ဗဟူနံ ဝါ သာဓာရဏမေကံ ဝိညာပေတိ, ဝိညတ္တပုဂ္ဂလဂဏနာယ အာပတ္တိဂဏနာ။ တထာ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု သိက္ခာပဒေသု နယော နေတဗ္ဗော။ အယံ တာဝ ဗဟုတာယ နယော။ မိဿတာယ ပန ဉာတိကာယ, အညာတိကာယ စ ဧကံ ဓောဝါပေတိ, ဧကတော နိဋ္ဌာပနေ ဧကံ ပါစိတ္တိယံ။ အထ ဉာတိကာ ပဌမံ ထောကံ ဓောဝိတွာ ဌိတာ, ပုန အညာတိကာ သုဓောတံ ကရောတိ, နိဿဂ္ဂိယံ။ အထ အညာတိကာ ပဌမံ ဓောဝတိ, ပစ္ဆာ ဉာတိကာ သုဓောတံ ကရောတိ, အညာတိကာယ ပယောဂဝသေန ဘိက္ခုနော ဒုက္ကဋမေဝ။ အညာတိကာယ စ ဉာတိကာယ စ အညာတိကသညီ, ဝေမတိကော, ဉာတိကသညီ ဝါ ဓောဝါပေတိ, ယထာဝုတ္တနယေန နိဿဂ္ဂိယဒုက္ကဋာဒိအာပတ္တိဘေဒဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ အညာတိကာယ စ ဉာတိကာယ စ သန္တကံ စီဝရံ ဥဘောဟိ ဧကတော ဒိယျမာနံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ, အညာတိကာယ ဧဝ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ စ နိဿဂ္ဂိယမေဝ။ အထ ဉာတိကာယ အနာပတ္တိ။ အထ ဥဘောသု အညာတိကာဒိသညီ ဝုတ္တနယေနေဝ နိဿဂ္ဂိယဒုက္ကဋာဒိအာပတ္တိဘေဒဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေသုပိ ယထာသမ္ဘဝံ နယော နေတဗ္ဗော။ အယံ မိဿတာယ နယော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပန အနေကေ အညာတိကာ ဝိညတ္တာဝိညတ္တပုဂ္ဂလဂဏနာယ ဒုက္ကဋံ။ ဧကော ဒေတိ, ဧကော န ဒေတိ, နိဿဂ္ဂိယံ။ အထ အဝိညတ္တော ဒေတိ, န နိဿဂ္ဂိယံ။ အထ ဝိညတ္တာဝိညတ္တာနံ သာဓာရဏံ ဝိညတ္တော ဒေတိ, နိဿဂ္ဂိယမေဝ။ ဥဘော ဒေန္တိ, နိဿဂ္ဂိယမေဝ။ အဝိညတ္တော ဒေတိ, နိဿဂ္ဂိယေန အနာပတ္တိ။ ဝိညတ္တဿ ဝစနေန အဝိညတ္တော ဒေတိ, အနာပတ္တိ ဧဝ။ တထာ ဥပက္ခဋာဒီသုပိ ယထာသမ္ဘဝံ နယော နေတဗ္ဗော။
ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ရာဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၃၇။ ‘‘န ခေါ မယံ, အာဝုသော, စီဝရစေတာပန္နံ ပဋိဂ္ဂဏှာမ…ပေ… ကာလေန ကပ္ပိယ’’န္တိ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝ ရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒဿ ပညတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ။ အညထာ အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော မံသဿ စေတာပန္နံ ဧကမ္ပိ ကဟာပဏံ ဟတ္ထေန ပဋိဂ္ဂဏှန္တော တတော မဟန္တတရံ စီဝရစေတာပန္နံ ကထံ န ပဋိဂ္ဂဏှိဿတိ, ဧဝံ သန္တေပိ စီဝရပဋိသံယုတ္တတ္တာ စီဝရဝဂ္ဂေ သင်္ဂါယိံသူတိ။
֍ * ၅၃၈-၉။ ‘‘အာဂတကာရဏံ ဘဉ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ နနု ပုန စောဒေတုံ န လဘတီတိ ဧကေ။ အာဂမနဿ သာတ္ထကံ န ဟောတိ, စီဝရံ န လဘိဿတိ ပဋိသန္ထာရဿ ကတတ္တာတိ ဧကေ။ စောဒနာလက္ခဏံ န ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ‘‘ဌတွာ စောဒေမီ’’တိ အာဂတော တံ ဌာနံ ဘဉ္ဇတိ, ကရောတိ စေကံ, တီဏိပိ စေ ကရောတိ, ဧကမေဝ, ဧကဝစနတ္တာတိ ဧကေ။ တီဏိ ဌာနာနိ ဘဉ္ဇတီတိ ဧကေ။ ဥပတိဿတ္ထေရော ‘‘န စောဒနာဒိံ ဘဉ္ဇတိ, စောဒေတုကာမော အကတ္တဗ္ဗံ အကာသိ, တေန ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝဒတိ။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပန ‘‘အာသနေ စေ နိသီဒတိ, ဧကာယ နိသဇ္ဇာယ ဒွေ ဌာနာနိ ဘဉ္ဇတိ။ အာမိသံ စေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဧကေန ပဋိဂ္ဂဟေန ဒွေ ဌာနာနိ ဘဉ္ဇတိ။ ဓမ္မံ စေ ဘာသတိ, ဓမ္မဒေသနသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒါယ ဧကာယ ဝါစာယ ဒွေ ဌာနာနိ ဘဉ္ဇတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒတိ။ ‘‘ယတ္ထာ’’တိ ဝုတ္တေ အတ္တနော ဧဝ သန္တိကံ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဝိယ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဗျဉ္ဇနံ ပန န သမေတီ’’တိ။ ဥပါသကေဟိ အာဏတ္တာ တံ။ မူလံ အသာဒိယန္တေနာတိ မူလဿ အကပ္ပိယဘာဝေ သတိ အသာဒိယန္တေန။ တဉ္စ ခေါ စိတ္တေန, န မုခေန။ သစေ ဧဝံ ဝုတ္တေ အကပ္ပိယံ ဒဿေတီတိ ကတွာ စိတ္တေန အကပ္ပိယံ ဣစ္ဆန္တောဝ မုခေန ကပ္ပိယံ နိဒ္ဒိသတိ ‘‘စီဝရံ မေ ဒေထာ’’တိ, န ဝဋ္ဋတိ။ ပဋိလာဘေ ရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒေန အာပတ္တိ။
တတြာယံ ဝိစာရဏာ – စိတ္တေန သာဒိယန္တောပိ မုခေန ကပ္ပိယဝေါဟာရေန စေ ဝေါဟရတိ ‘‘ကဟာပဏာရဟေန, ပါဒါရဟေန ဝါ ကပ္ပိယဘဏ္ဍေန ဣဒဉ္စိဒဉ္စ အာဟရာ’’တိ။ ကိဉ္စာပိ ရူပိယံ သန္ဓာယ ဝဒတိ, ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ ကသ္မာ? ကဉ္စိ သဿုဋ္ဌာနကံ ဘူမိပဒေသံ သန္ဓာယ ‘‘သီမံ ဒေမာတိ ဝဒန္တိ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနတော, ‘‘ဝိဟာရဿ ဒေမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ပဋိက္ခိပိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနတော စ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ဝုတ္တံ ‘‘သံဃံ သန္ဓာယ ‘ဝိဟာရဿ ဒေမာ’တိ ဒိန္နံ ဂရုဘဏ္ဍံ န ဟောတိ, ဒက္ခိဏောဒကံ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ, ‘သာဓူ’တိ စ ဝတ္တုံ,
အနုမောဒေတုဉ္စ ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? သံဃဿ ‘ဝိဟာရော’တိ နာမာဘာဝတော, ခေတ္တဿေဝ ‘သီမာ’တိ နာမဘာဝတော စ, စိတ္တေန အာရမ္မဏံ ကတံ အပ္ပမာဏံ, ကပ္ပိယဝေါဟာရောဝ ပမာဏံ။ ကပ္ပိယမေဝါစိက္ခိတတ္တာ ‘န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, ကေနစိ ပရိယာယေန ဇာတရူပရဇတံ သာဒိတဗ္ဗံ ပရိယေသိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမီ’တိ (မဟာဝ။ ၂၉၉) ဝစနေနပိ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကပ္ပိယဝစနပစ္စယာ ဒါယကော သယမေဝ ကတ္တဗ္ဗယုတ္တကံ ဇာနိဿတီတိ အဓိပ္ပါယတော ဒါယကေန ဧတဿ အဓိပ္ပါယံ ဉတွာ ကပ္ပိယကာရကဿ ဟတ္ထေ ဌပိတံ ဘိက္ခုဿ သန္တကမေဝ ဟောတီ’’တိ။ ဣဒံ သဗ္ဗမယုတ္တံ, ကသ္မာ? သီမာဝိဟာရဝစနဿ ဒါယကဝစနတ္တာ။ ဣဓ စ ဘိက္ခုနော ဝစနံ ပမာဏံ။ တေနေဝါဟ ‘‘အထာပိ ‘မမ တဠာကံ ဝါ ပေါက္ခရဏိံ ဝါ သံဃဿ ဒမ္မီ’တိ ဝုတ္တေ ‘သာဓု, ဥပါသက, သံဃော ပါနီယံ ပိဝိဿတီ’တိအာဒီနိ ဝတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝါ’’တိ။ အညထာ ခေတ္တံ သန္ဓာယ ဘိက္ခုနော ခေတ္တပဋိဗဒ္ဓဝစနာနိ သီမာဝစနေန ကပ္ပန္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ အဝိဟာရဿ စ ဘိက္ခုဿ ရူပိယံ ဒဿေတွာ ‘‘ဣဒံ ဝိဟာရဿ ဒမ္မီ’’တိ ဝုတ္တေ အတ္တနော အတ္ထာယ ဒိယျမာနံ ဇာနန္တေနာပိ တံ အပ္ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ တထာ ကဟာပဏာရဟာဒိနော အကပ္ပိယဘဏ္ဍဘာဝံ, ကဟာပဏာဒိဘာဝမေဝ ဝါ ဇာနန္တမေဝ သန္ဓာယ တထာဝေါဟရန္တဿ စ အနာပတ္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘န တွေဝါဟံ, ဘိက္ခဝေ, ကေနစိ ပရိယာယေနာ’’တိ နိပ္ပဒေသတော ဝုတ္တတ္တာ န သက္ကာ လေသံ ဩဍ္ဍေတုန္တိ နော တက္ကော, ဝိစာရေတွာ ပန ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘နော စေ ဣစ္ဆတိ, န ကထေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော ယထာဝုတ္တသာမိစိယာ အကရဏေ အနာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဒဿေတိ။
‘‘အညာတကအပ္ပဝါရိတေသု ဝိယ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော ယထာဝုတ္တသာမိစိမ္ပိ န ကတွာ စေ နိပ္ဖါဒေတိ, အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ကပ္ပိယကာရကာ သယမေဝ စောဒေတွာ ဒေန္တိ, ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘သယံ ကရဏမေဝ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ စ ဝဒန္တိ။ ပိဏ္ဍပါတာဒီနံ …ပေ… ဧသေဝ နယောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ, ဒဒန္တေသုပီတိ အပိ-သဒ္ဒေန သင်္ဂဟိတတ္တာ နိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယမေဝ။ ဇာတရူပရဇတံ ‘‘သံဃေ သာဒိတေ ဒုက္ကဋ’’န္တိ စ ဝိကပ္ပေန္တိ။ တံ ဝိသေသေတွာ နဝုတ္တတ္တာ ပါစိတ္တိယမေဝါတိ ဒဿေတိ။ ‘‘နိဿဂ္ဂိယမေဝါတိ ယေဝါပနကသိက္ခာပဒေသု သိယာ’’တိ ဝဒန္တိ, ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။ ‘‘ယဿ ကဿစိ ဟိ အညဿ…ပေ… မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝစနတော အပဗ္ဗဇိတာနံ အန္တမသော မာတာပိတူနမ္ပိ အတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ဒဿေတိ။
သဗ္ဗတ္ထ သမ္ပဋိစ္ဆနံ နာမ ‘‘ဥဂ္ဂဏှေယျ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေယျဝါ ဥပနိက္ခိတ္တံ ဝါ သာဒိယေယျာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တလက္ခဏမေဝ။ ဧဝံ သန္တေပိ ကတ္ထစိ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ကတ္ထစိ န ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ကတ္ထစိ ပဋိက္ခိတ္တံ သာဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ဧဝံ အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ ကိဉ္စိ ဝဋ္ဋတိ, ဣဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ဒဿေတုံ ‘‘သစေ ပနာ’’တိ ဝိတ္ထာရော အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ‘‘စေတိယဿ…ပေ… န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနတော အပ္ပဋိက္ခိတ္တံ ဝိဟာရဿ ဒိန္နံ သာဒိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ တထာ ထေရဿ ‘‘မာတုယာ ဒေမာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေပိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယမေဝ။ သာပတ္တိကော ဟောတီတိ ဧတ္ထ ကာယ အာပတ္တိယာ သာပတ္တိကော ဟောတီတိ? ဒုက္ကဋာပတ္တိယာတိ ဧကေ။ န ယာယ ကာယစိ, ကေဝလံ အဋ္ဌာနေ စောဒေတီတိ ကတွာ ‘‘သာပတ္တိကော’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ကထန္တိ? ‘‘ပဉ္စဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သဒ္ဓိဝိဟာရိကော ပဏာမေတဗ္ဗော…ပေ… ပဏာမေန္တော အနတိသာရော’’တိ (မဟာဝ။ ၆၈) ဧတ္ထ န သမ္မာဝတ္တန္တံယေဝ အပဏာမေန္တဿ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ – ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, အသမ္မာဝတ္တန္တော န ပဏာမေတဗ္ဗော, ယော န ပဏာမေယျ, အာပတ္တိဒုက္ကဋဿာ’’တိ (မဟာဝ။ ၆၈), တသ္မာ အဓိမတ္တပေမာဒိအဘာဝေပိ အပဏာမေန္တဿ အနာပတ္တိ ဒိဿတိ။ အပိစ ‘‘သာတိသာရော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဋ္ဌကထာယ ‘‘သာတိသာရော ဟောတီတိ သဒေါသော ဟောတိ, အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၆၈) ဝုတ္တတ္တာ န ယုတ္တန္တိ စေ? န, တဒနန္တရမေဝ တံမိစ္ဆာဂါဟနိဝတ္တနတ္ထံ, တသ္မာ ‘‘န သမ္မာဝတ္တန္တော ပဏာမေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အနာပတ္တိကာ ကတာတိ။ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ဟောတီတိ အာစရိယော, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ‘‘ကပ္ပိယဘဏ္ဍမ္ပိ အကပ္ပိယမေဝါတိ တဠာကတော နိပ္ဖန္နဓညေန ပရိဝတ္တေတွာ လဒ္ဓံ ဂေါရသမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ကပ္ပိယဝေါဟာရေပိ ဝိဓာနံ ဝက္ခာမ, သေယျထိဒံ – ‘‘ဥဒကဝသေနာ’’တိအာဒိ။ ဒုဗ္ဗိနိဗ္ဘောဂံ ဟောတီတိ ဣဒံ ပရတော ‘‘တဿေဝ အကပ္ပိယံ။ ကသ္မာ? ဓညဿ ဝိစာရိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ အသဒိသံ, တသ္မာ သုဝုတ္တံ။ ဣဒဉှိ ဘိက္ခုဿ ပယောဂဝသေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နေန မိဿန္တိ။ အကတပုဗ္ဗံ နဝသဿံ နာမ။ ခလေ ဝါ ဌတွာ ရက္ခတီတိ ‘‘ဣဒံ ဝါ ဧတ္တကံ ဝါ မာ ဂဏှ, ဣဒံ ဂဟေတုံ လဗ္ဘတီ’’တိ ဝါ ‘‘ဣတော အပနေဟိ, ဣဓ ပုဉ္ဇံ ကရောဟီ’’တိ ဧဝမာဒိနာ ဝါ ပယောဂေန စေ ရက္ခတိ, တံ အကပ္ပိယံ။ ‘‘သစေ ‘မယိဌိတေ ရက္ခိတံ ဟောတီ’တိ ရက္ခတိ, ဂဏှန္တေ ဝါ ပဿိတွာ ‘ကိံ ကရောထာ’တိ, ဘဏတိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ယုတ္တံ။ ရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒေ ‘‘ဒွါရံ ပိဒဟိတွာ ရက္ခန္တေန ဝသိတဗ္ဗ’’န္တိ
ဟိ ဝုတ္တံ။ တဿေဝ တံ အကပ္ပိယံ။ ကသ္မာ? အပုဗ္ဗဿ အနုပ္ပါဒိတတ္တာ။ ဟေဋ္ဌာ ‘‘သဿံ ကတွာ အာဟရထာ’’တိ ဝတ္တုံ ပန န ဝဋ္ဋတီတိ။ ပဏ္ဏေပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ပကတိယာ သယမေဝ ကရောန္တာနံ ဥဿာဟဇနနတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ‘‘ကဟာပဏာနံ ဝိစာရိတတ္တာ’’တိ ဝစနတော, ပဂေဝ ဥဋ္ဌာပိတတ္တာတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ သစေ ဒါယကာ ဝါ သံဃဿ ဂါမခေတ္တာရာမာဒိံ ကေဏိယာ ဂဟိတမနုဿာ ဝါ တတ္ထ ကုဋုမ္ဗိနော ‘‘ဣမေ သံဃဿ ကဟာပဏာ အာဟဋာ’’တိ ဝဒန္တိ, ‘‘န ကပ္ပတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကပ္ပိယကာရကာဝ စေ ဝဒန္တိ, ‘‘သံဃဿ ကဟာပဏာ န ကပ္ပန္တိ, သပ္ပိအာဒီနိ ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, တသ္မာ ‘‘သံဃဿ ကပ္ပိယကာရကေ ဝါ ဂုတ္တဋ္ဌာနံ ဝါ အာစိက္ခထာ’’တိ ဝတွာ တေဟိ သမ္ပာဒိတံ ကေနစိ အကတ္တဗ္ဗတာယ ‘‘ဣမိနာ သပ္ပိံ အာဟရာဟီ’’တိ ဝိစာရေတိ နိဋ္ဌာပေတွာ ဣတရေသံ ကပ္ပိယံ ပရတော ပတ္တစတုက္ကေ စတုတ္ထပတ္တော ဝိယ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ‘‘ဣမေ ကဟာပဏေ ဂဟေတွာ ဣမံ ဒေဟီ’တိ ကဟာပဏေ ဒါပေတွာ ဂဟိတော, အယံ ပတ္တော ဧတဿေဝ ဘိက္ခုနော န ဝဋ္ဋတိ, ဒုဗ္ဗိစာရိတတ္တာ, အညေသံ ပန ဝဋ္ဋတိ, မူလဿ အသမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ’’တိအာဒိ။ ယဒိ ဧဝံ သဗ္ဗေသံ အကပ္ပိယံ။ ကသ္မာ? ကဟာပဏာနံ ဝိစာရိတတ္တာတိ။ ဣဒံ ဒုဝုတ္တန္တိ စေ? န, မူလဿ သမ္ပဋိစ္ဆိတဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဣမဿ ဝုတ္တတ္တာ ပတ္တစတုက္ကေ ဒုတိယတတိယပတ္တာ ဝိယ, တေနေဝ ဝုတ္တံ သယံကာရိဝါရေ ‘‘န ကပ္ပတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗ’န္တိ။ တတော ပရံ မူလံ သမ္ပဋိစ္ဆတိ နာမ။
မဟာဝိသယသိက္ခတ္တာ, ရာဇသိက္ခာပဒံ ဣဒံ၊
ရညော ဝိယ ဒုဝိညေယျံ, စိတ္တာဓိပ္ပါယတောပိ ဝါ။
ရာဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဋ္ဌိတော စီဝရဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ကောသိယဝဂ္ဂေါ
၁။ ကောသိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၄၂။ ကောသိယကာရကောတိ ဧတ္ထ ကောသံ ကရောန္တီတိ ‘‘ကောသကာရာ’’တိ လဒ္ဓဝေါဟာရာနံ ပါဏကာနံ ကောသတော နိဗ္ဗတ္တံ ကောသိယံ နာမ။ အတ္တနာ ကတံ စေ? နိဿဇ္ဇနကာလေ ‘‘သယံ ကတံ နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဥဘောဟိ စေ ကတံ, ယထာပါဌမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အတ္တနာ စ ပရေဟိ စ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတီတိအာဒိစတုက္ကမ္ပိ သမ္ဘဝန္တံ န ဒဿိတံ။ ဝိနယဓမ္မတာ ဟေသာ, ယဒိဒံ ဧကသ္မိံ တိကေ ဝါ စတုက္ကေ ဝါ ဒဿိတေ ဣတရံ သမ္ဘဝန္တမ္ပိ န ဝုစ္စတီတိ။
ကောသိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ သုဒ္ဓကာဠကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၄၇။ သုဒ္ဓကာဠကာနန္တိ ဧတ္ထ ယထာ ပဌမေ ‘‘ဧကေနပိ ကောသိယံသုနာ’’တိ ဝုတ္တံ, တထာ ဣဓ ‘‘ဧကေနပိ အညေန အမိဿေတွာ’’တိ ဝစနာဘာဝတော အညေဟိ မိဿဘာဝေ သတိပိ အပညာယမာနရူပကံ ‘‘သုဒ္ဓကာဠက’’မိစ္စေဝ ဝုစ္စတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သုဒ္ဓကာဠကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဒွေဘာဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၅၂။ ‘‘ဓာရယိတွာ ဒွေ တုလာ အာဒါတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနတော ယထာ တုလာဓာရဏာယ ကာဠကာ အဓိကာ န ဟောန္တိ, တထာ ကာဠကာနံ ဒွေ ဘာဝါ ဂဟေတဗ္ဗာ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန။ ကထံ ပညာယတီတိ? သုဒ္ဓကာဠကပဋိသေဓနနိဒါနေန။ တတိယံ ဩဒါတာနံ စတုတ္ထံ ဂေါစရိယာနန္တိ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေါ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဧကဿပိ ကာဠကလောမဿ အတိရေကဘာဝေ နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဒွေဘာဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ, တံ တုလာဓာရဏာယ ကိဉ္စာပိ န သမေတိ, အစိတ္တကတ္တာ ပန သိက္ခာပဒဿ ပုဗ္ဗေ တုလာယ ဓာရယိတွာ ဌပိတေသု ဧကမ္ပိ လောမံ တတ္ထ ပတေယျ နိဿဂ္ဂိယန္တိ အဓိပ္ပါယောတိ နော တက္ကော။ အညထာ ဒွေ တုလာ နာဒါတဗ္ဗာ, ဦနကတရာ အာဒါတဗ္ဗာ သိယုံ။ န ဟိ လောမံ ဂဏေတွာ တုလာဓာရဏာ ကရီယတိ။ အထ ဂဏေတွာဝ ကာတဗ္ဗံ။ ကိံ တုလာဓာရဏာယ ပယောဇနန္တိ ကေစိ။ ‘‘ဂေါစရိယဩဒါတေသု ဧကမေဝ ဒိဂုဏံ ကတွာ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ, အဋ္ဌကထာယံ အဝိစာရိတတ္တာ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
ဒွေဘာဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ ဋီ ၅၆၂။ နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပါဒါယာတိ ဣဒံ အာဒိကရဏတော ပဋ္ဌာယ ဝဿဂဏနံ ဒီပေတိ။ ကရိတွာ ဝါတိ ဝစနံ နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယာတိ ဒီပေတိ။ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဝစနံ ပန ပရိဘောဂတော ပဋ္ဌာယာတိ ဒီပေတိ, ယသ္မာ လဒ္ဓသမ္မုတိကဿ ဂတဂတဋ္ဌာနေ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝဿာနံ ဩရတောဝ ကတာနိ ဗဟူနိပိ ဟောန္တိ, တသ္မာ အညံ နဝန္တိ ကိံ ကတတော အညံ, ဥဒါဟု ဓာရိတတော အညန္တိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ ကတတော အညံ, တေသု အညတရံ ဒုက္ကတံ ဝါ ပရိဘောဂဇိဏ္ဏံ ဝါ ပုန ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, တဉ္စ ခေါ ဝိနာပိ ပုရာဏသန္ထတဿ သုဂတဝိဒတ္ထိံ အပ္ပဋိသိဒ္ဓပရိယာပန္နတ္တာ။ ကတတော ဟိ အညံ ပဋိသိဒ္ဓံ, ဣဒဉ္စ ပုဗ္ဗကတန္တိ တတော အနန္တရသိက္ခာပဒဝိရောဓော ဟောတိ။ အထ ဓာရိတတော အညံ နာမ, သမ္မုတိ နိရတ္ထိကာ အာပဇ္ဇတိ, ပဌမကတံ စေ အပရိဘုတ္တံ, သတိယာပိ သမ္မုတိယာ အညံ နဝံ န ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော? တတြိဒံ သန္နိဋ္ဌာနနိဒဿနံ – နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝဿာနံ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ စ သတ္တမေ ဝဿေ သမ္ပတ္တေ ဆဗ္ဗဿာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဟောန္တိ။ တဉ္စ ခေါ မာသပရိစ္ဆေဒဝသေန, န ဝဿပရိစ္ဆေဒဝသေန။ သတ္တမေ ပရိပုဏ္ဏဉ္စ ဦနကဉ္စ ဝဿံ နာမ, တသ္မာ ဝိပ္ပကတဿေဝ သစေ ဆဗ္ဗဿာနိ ပူရေန္တိ, ပုန နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဆဗ္ဗဿာနိ လဘန္တိ။ တဉ္စ ခေါ ပရိဘုတ္တံ ဝါ ဟောတု အပရိဘုတ္တံ ဝါ, ဓာရိတမေဝ နာမ။ ယသ္မာ ‘‘နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပါဒါယ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဆန္နံ ဝဿာနံ ပရတော တမေဝ ပုဗ္ဗကတံ ဒုက္ကတဘာဝေန, ပရိဘောဂဇိဏ္ဏတာယ ဝါ ဝိဇဋေတွာ ပုန ကရောတိ, နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗံ, အတိရေကံ ဝါ။ အန္တော စေ ကရောတိ, တဒေဝ အညံ နဝံ နာမ ဟောတိ ကရဏံ ဥပါဒါယ, တသ္မာ နိဿဂ္ဂိယံ။ အညထာ ‘‘နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဣမိနာ န ကောစိ ဝိသေသော အတ္ထိ။ ဧဝံ သန္တေ ကိံ ဟောတိ? အဋ္ဌုပ္ပတ္တီတိ။ ‘‘ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တီ’’တိ ဟိ တတ္ထ ဝုတ္တံ, တဉ္စ အညဿ ကရဏံ ဒီပေတိ။ ယဒိ ဧဝံ တံ နိဗ္ဗိသေသမေဝ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ။ အယံ ပနဿ ဝိသေသော, ယသ္မာ ‘‘အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္ထော ဝိသေသောတိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ‘‘နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပါဒါယ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တေ အတိရေကစီဝရဿ ဥပ္ပတ္တိ ဝိယ ပဋိလာဘေနဿ ဥပ္ပတ္တိ နဝတာ အာပဇ္ဇတိ။ တတော ပဋိလဒ္ဓဒိဝသတော
ပဋ္ဌာယ ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ဩရေန စေ ဆန္နံ ဝဿာနံ…ပေ… ကာရာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယန္တိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ နဝံ နာမ ကရဏမေဝ ဥပါဒါယ ဝုစ္စတိ, န ပဋိလာဘံ။ ဩရေန ဆန္နံ ဝဿာနံ အတ္တနော အနုပ္ပန္နတ္တာ ‘‘နဝ’’န္တိ သင်္ချံ ဂတံ, အပ္ပဋိလဒ္ဓံ စေ ကာရာပေယျ, ယထာ လာဘော, တထာ ကရေယျ ဝါ ကာရာပေယျ ဝါတိ စ န ဟောတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အနာပတ္တီတိ ဝိသေသောတိ။
ဆဗ္ဗဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ နိသီဒနသန္ထတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၆၅။ နာဿုဓ ကောစီတိ ဧတ္ထ အဿုဓ-ဣတိ အဝဓာရဏတ္ထေ နိပါတော။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဧဝံ ဘန္တေတိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ’’တိ ဗဟုဝစနံ ဝုတ္တံ, တထာပိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပဋိဿုဏိတွာ ဣဓ တေသု ဘိက္ခူသု ကောစိ ဘဂဝန္တံ နာဿုဓ ဥပသင်္ကမတိ အညတြ ဧကေနာတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ တံ သုဂ္ဂါဟံ ဧကာဟံ ဘန္တေ ဘဂဝန္တံ ဝရန္တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၃၃၇) ဝိယ, အနုဇာနာမိ…ပေ… ယထာသုခံ မံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမန္တူတိ ဒဿနတ္ထာယ ဥပသင်္ကမန္တု။
֍ * ၅၆၆-၇။ ‘‘မယံ အာယသ္မန္တံ ဥပသေန’’န္တိ တဿ ဂဏပါမောက္ခတ္တာ ဝုတ္တံ။ အာရညိကပိဏ္ဍပါတိကပံသုကူလိကဝသေန သဗ္ဗာနိ ဝုတ္တာနိ။ တေနေဝါဟ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သန္ထတေ စတုတ္ထစီဝရသညိတာယာ’’တိ။ ကိံ သဗ္ဗေပိ တေ စီဝရံ န ဗုဇ္ဈန္တီတိ စေ? ယထာ ဟောတု။ ကတမံ စီဝရံ နာမာတိ? ဆန္နံ အညတရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမန္တိ။ ကိဉ္စ ဝါယိမံ အဝါယိမန္တိ? ဝါယိမမေဝါတိ။ ကတရသုတ္တေနာတိ? အဒ္ဓါ သော သုတ္တမေဝ န ပဿတိ, သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ, ဣဒ္ဓိမယိကဉ္စ ဒေဝဒတ္တိယဉ္စ အစီဝရံ ကရောတိ။ ယဒိ ဧဝံ အဝါယိမမ္ပီတိ ဝဒါမီတိ။ ဧဝံ သန္တေ သိဒ္ဓါ သန္ထတေ စီဝရသညိတာ ကမ္ဗလသီသေန ဥဏ္ဏာမယသာမညတော။ ကိံ ပန တေ သန္ထတံ အဓိဋ္ဌဟိံသူတိ? ဒုဋ္ဌု အဓိဋ္ဌဟိံသု အစီဝရတ္တာ, န အဓိဋ္ဌာနုပဂတ္တာ စ သန္ထတဿ။ အထ နာဓိဋ္ဌဟိံသု, ပုဗ္ဗေဝ တတ္ထ အစီဝရသညိနော ဧတေတိ ကတွာ တတ္ထ စီဝရသညိတာယ တဒုဘယံ န ယုဇ္ဇတီတိ။ ကိံ ပနေတံ အဓိဋ္ဌာနုပဂံ နတ္ထီတိ?
တတ္ထေဝါဂတံ, အပိစေတံ အဝိကပ္ပနုပဂံ စေ, စီဝရံ န ဟောတိ, အညထာ ‘‘စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရ’’န္တိ ဧတ္တာဝတာ သိဒ္ဓံ ‘‘ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ အထ န ဝိကပ္ပနုပဂမ္ပိ စီဝရမေဝ သိဒ္ဓံ, အနဓိဋ္ဌာနုပဂံ, အဝိကပ္ပနုပဂဉ္စ ဧကဇ္ဈံ ‘‘စီဝရ’’န္တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘တေစီဝရိကဿ စတုတ္ထစီဝရံ ဝတ္တမာနံ အံသကာသာဝမေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။
အပိစ သန္ထတေ စီဝရသညိတာ န ကေဝလံ တေသံယေဝ, အညေသမ္ပိ အနုဗန္ဓတိ ဧဝ ‘‘ပုရာဏသန္ထတံ နာမ သကိံ နိဝတ္ထမ္ပိ သကိံ ပါရုတမ္ပီ’’တိ ဝစနတော။ အဋ္ဌကထာစရိယော ပနဿ အစီဝရတံ သန္ဓာယဘာသိတတ္ထဒီပနေန ဒီပေတိ။ နိဝတ္ထပါရုတန္တိ ဧတေသံ နိသိန္နဉ္စေဝ နိပန္နဉ္စာတိ အတ္ထော။ အပိစ ဧဝံ သန္တေပိ သန္ထတေ စီဝရသညိတာ အနုဗန္ဓတိ ဧဝ။ ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၃၅၈) ဟိ ‘‘နိသီဒနံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ စ, ပရိဝါရေ (ပရိ။ ၃၂၉) ‘‘နဝ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနီ’’တိ စ နိသီဒနသိက္ခာပဒေ ‘‘ဒသာ ဝိဒတ္ထီ’’တိ စ ဣဓ ‘‘နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ, အဋ္ဌကထာယဉ္စဿ ‘‘သန္ထတသဒိသံ သန္ထရိတွာ ဧကသ္မိံ အန္တေ သုဂတဝိဒတ္ထိယာ ဝိဒတ္ထိမတ္တပဒေသေ ဒွီသု ဌာနေသု ဖာလေတွာ တိဿော ဒသာ ကရီယန္တိ, တာဟိ ဒသာဟိ သဒသံ နာမ ဝုစ္စတီ’’တိ စ ‘‘နိသီဒနံ ဝုတ္တနယေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗမေဝ, တဉ္စ ခေါ ပမာဏယုတ္တံ ဧကမေဝ, ဒွေ န ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ စ ဝုတ္တံ, တသ္မာ နိသီဒနံ နာမ နဝန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ, တဉ္စ သန္ထတသဒိသံ ဧဠကလောမမယသန္ထတဝိသေသန္တိ သိဒ္ဓံ, တထာ နိသီဒနမေဝ နိသီဒနသန္ထတဉ္စ သိဒ္ဓံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ စ ‘‘ဧကမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မိံ သိဒ္ဓေ သိဒ္ဓါ သန္ထတေ စီဝရသညိတာတိ အတ္ထော။ ကသ္မာ? သန္ထတသာမညတော။
ဧတ္ထာဟ – ကထံ အဒသမေဝ သန္ထတံ စီဝရသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။ အနေကမ္ပိ အနဓိဋ္ဌိတမ္ပိ မဟန္တမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ, ယတော သဒသမေဝ သန္ထတံ စီဝရသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, တတော အဓိဋ္ဌာနဉ္စ ဥပဂစ္ဆတီတိ။ အသန္ထတပရိယာပန္နတ္တာ ဩရေန စ ဆန္နံ ဝဿာနံ ဝိနာပိ သမ္မုတိံ, တဉ္စ ပေါရာဏံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဧဝ, န အဝိဿဇ္ဇေတွာ ‘‘တဉ္စ ခေါ ပမာဏယုတ္တံ ဧကမေဝ, ဒွေ န ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၆၉) ဝစနတောတိ။ အထာပိ သိယာ သန္ထတံ သယနတ္ထမေဝ ကရီယတိ, နိသီဒနံ အသန္ထတမေဝါတိ။ တဉ္စ န နိယမတော ‘‘ပုရာဏသန္ထတံ နာမ သကိံ နိဝတ္ထံ သကိံ ပါရုတမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာတိ။ ဧတ္ထ ဝုစ္စတိ, န ဧတ္ထ ကာရဏံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ ဝိနယပညတ္တိယာ အနညဝိသယတ္တာ။
သန္ထတဿ ပန အစီဝရဘာဝေ အယံ ယုတ္တိ – အာဒိတော ‘‘တီဏိ သန္ထတာနိ ပန ဝိနယကမ္မံ ကတွာ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော တာနိ အကပ္ပိယာနီတိ သိဒ္ဓံ, ဘဂဝတာ စ ခေါမာဒီနိ ဆ အနုညာတာနီတိ ကောသေယျံ ကပ္ပိယန္တိ သိဒ္ဓံ။ ဧဝံ သန္တေ သုဒ္ဓကောသေယျမ္ပိ စီဝရံ ကပ္ပိယံ ဇာတံ, ပဂေဝ ကောသိယမိဿကသန္ထတစီဝရန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ တထာ ကမ္ဗလဉ္စ အနုညာတံ, တဉ္စ သုဒ္ဓိကမ္ပိ ဟောတိ ဇာတိကာဠကဘာဝေန, ပဂေဝ ဩဒါတဂေါစရိယမိဿကသန္ထတစီဝရန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ တတော စ အညမညဝိရောဓော, တသ္မာ န သန္ထတံ စီဝရံ နာမ ဟောတိ, နိသီဒနံ ပန ဟောတိ တဿ ပမာဏသဏ္ဌာနပရိစ္ဆေဒသမ္ဘဝတော။ ဧတ္ထာဟု ကေစိ အာစရိယာ ‘‘ဒုဝိဓံ နိသီဒနံ သန္ထတံ, အသန္ထတဉ္စ။ တတ္ထ သန္ထတံ သန္ထတမေဝ။ အသန္ထတံ ခေါမာဒိဆဗ္ဗိဓံ, တဒနုလောမံ ဝါ ဟောတိ, အယမေတေသံ ဝိသေသော’’တိ။
ဧတ္ထာဟ – ကသ္မာ ပနေတ္ထ ‘‘သန္ထတံ ပန ဘိက္ခုနာ’’တိ သိက္ခာပဒံ အပညာပေတွာ ‘‘နိသီဒနသန္ထတ’’န္တိ ပညတ္တန္တိ? စီဝရသညိတာယ သန္ထတာနံ ဥဇ္ဈိတတ္တာ တေသံ အစီဝရဘာဝဒဿနတ္ထံ တထာ ပညတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, တသ္မာ တေ ဘိက္ခူ ဓုတင်္ဂဘေဒဘယာ တာနိ ဥဇ္ဈိတွာ တေရသာပိ ဓုတင်္ဂါနိ သမာဒိယိံသု, သီသဒဿနဝသေန တီဏေဝ ဝုတ္တာနိ, ဘဂဝါ စ တေသံ သန္ထတံ အနုဇာနိ, တတော နေသံ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘နိသီဒနစီဝရသဏ္ဌာနမ္ပေတံ နိသီဒနသန္ထတံ နော အနုညာတံ, စတုတ္ထစီဝရဘာဝေန ပဂေဝ ကတသန္ထတံ ဝါ’’တိ။ တတော သန္ထတေ နေသံ စီဝရသညိတာ န ဘဝိဿတီတိ တဒတ္ထံ ဘဂဝတာ နိသီဒနသန္ထတန္တိ ပညတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ပစ္ဆိမာနိ ဒွေ ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ‘‘အနာပတ္တိ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိ ဝစနတောတိ။
နိသီဒနသန္ထတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဧဠကလောမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၇၂-၃။ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နဿာတိ ဣမိနာ ပကတိယာ ဒီဃမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နဿ ဥပ္ပန္နာနိပိ တိယောဇနပရမမေဝ ဟရိတဗ္ဗာနိ, ပဂေဝ အပ္ပဋိပန္နဿာတိ ဒဿေတိ။ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နဿ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဝါ သမ္ဗန္ဓော။ တေနေဝ ဝါသာဓိပ္ပါယဿ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဂမနုဿာဟတ္တာ ‘‘အပ္ပဋိပန္နော’’တိ သင်္ချံ
ဂတဿ အနာပတ္တီတိ သိဒ္ဓါ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထဝိကပ္ပေ ဟိ ဘိက္ခုနော ပနေဝ ဧဠကလောမာနိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ…ပေ… အသန္တေပိ ဟာရကေ အဒ္ဓါနံ မဂ္ဂပ္ပဋိပန္နဿ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယန္တိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာကင်္ခမာနေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ အတ္တနော သန္တကာနံယေဝ တိယောဇနာတိက္ကမေ အာပတ္တိံ ဒဿေတိ။ တေန အနာကင်္ခမာနေန ပရသန္တကာနိ ပဋိဂ္ဂဟိတာနိ အတိရေကတိယောဇနံ ဟရန္တဿ အနာပတ္တိ သိဒ္ဓါ။ အယမတ္ထော ‘‘ဘိက္ခုနော ဥပ္ပဇ္ဇေယျု’’န္တိ ဣမိနာ, ‘‘အစ္ဆိန္နံ ပဋိလဘိတွာ’’တိ ဣမိနာ စ ဒီပိတောဝ ဟောတီတိ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ စ ‘‘အညံ ဘိက္ခုံ ဟရာပေန္တော ဂစ္ဆတိ စေ, ဒွိန္နံ အနာပတ္တီတိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဒွေ ဘိက္ခူ တိယောဇနပရမံ ပတွာ အညမညဿ ဘဏ္ဍံ ပရိဝတ္တေတွာ စေ ဟရန္တိ, အနာပတ္တီတိ သိဒ္ဓံ, တေနေဝ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘အညံ ဟရာပေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိံ ဟရာပေတိ? ဇာနန္တံ အဇာနန္တံ။ ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ ဇာနန္တံ, ‘‘အညော ဟရိဿတီတိ ဌပေတိ, တေန ဟရိတေပိ အာပတ္တိယေဝါ’’တိ ဧကံသတော န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဇာနန္တောပိ ဟိ ဧကစ္စော ဟရတီတိ။ တတော အဋ္ဌကထာယ ဝိရုဇ္ဈတိ။ အထ အဇာနန္တံ, ‘‘အညဿ ယာနေ ဝါ ဘဏ္ဍေ ဝါ အဇာနန္တဿ ပက္ခိပိတွာ တိယောဇနံ အတိက္ကာမေတိ, နိဿဂ္ဂိယာနီ’’တိ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ, အထ ဥဘောပိ ဧကတော ဧကံ ဘဏ္ဍံ ဟရာပေန္တိ, တမ္ပိ နိဿဂ္ဂိယံ သိယာ။ အနိဿဂ္ဂိယန္တိ ယုတ္တိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ ‘‘တိယောဇနပရမံ သဟတ္ထာ ဟရိတဗ္ဗာနိ အသန္တေ ဟာရကေ’’တိ အဝိသေသေန စ ပါဠိ ဝုတ္တာ။ ဟာရကောပိ သစေတနော အစေတနောတိ ဒုဝိဓော။ သစေတနောပိ ဧဠကလောမဘာဝံ ဝါ ‘‘အဟမိဒံ ဟရာမီ’’တိ ဝါ ‘‘မံ ဧသ ဣဒံ ဟရာပေတီ’’တိ ဝါ ဇာနနာဇာနနဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ အစေတနော နာမ ဟာရကော နဒီသောတော ဝါ နာဝါ ဝါ အဿာမိကယာနံ ဝါ ဟောတိ။ သစေတနော ပါကဋောဝ။ တတ္ထ ‘‘မံ ဧသ ဣဒံ ဟရာပေတီ’’တိ ဧတ္တကံ ဇာနန္တံ မနုဿံ ဝါ တိရစ္ဆာနဂတံ ဝါ အညံ ဟရာပေတိ, အနာပတ္တီတိ အနုဂဏ္ဌိပဒနယော။ အယံ ပါဠိယာ, အဋ္ဌကထာယ စ ဧကရသော ဝိနိစ္ဆယော, ‘‘အသန္တေ ဟာရကေ’’တိ ကိဉ္စာပိ ဣဒံ အဝိသေသတော ဝုတ္တံ, ‘‘အညဿ ယာနေ ဝါ ဘဏ္ဍေ ဝါ အဇာနန္တဿာ’’တိ ဝစနတော ပန သစေတနောဝ ဟာရကော တတ္ထ အဓိပ္ပေတောတိ ပညာယတိ, သော စ ဧဠကလောမဘာဝဉ္စ ‘‘ဣဒံ ဟရာမီ’’တိ စ ဇာနန္တော နာဓိပ္ပေတော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အညော ဟရိဿတီတိ ဌပေတိ, တေန ဟရိတေပိ အာပတ္တိယေဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟေတုကတ္တုနော အဘာဝတောဝ။ ပါဠိယဉှိ ‘‘အညံ ဟရာပေတီ’’တိ ဟေတုကတ္တုဝသေန
ဝုတ္တာ။ ဣတရေ ဒွေ ဇာနန္တာ ဣဓ သမ္ဘဝန္တိ။ ‘‘အဇာနန္တဿ ပက္ခိပိတွာ’’တိ ပါဠိယံ ‘‘ဧသ ဟရာပေတီ’’တိ ဝါ ‘‘ဣဒံ ဌာနံ အတိက္ကမာပေတီ’’တိ ဝါ ဇာနန္တဿ ယာနေ ဝါ ဘဏ္ဍေ ဝါ ပက္ခိပိတွာ တိယောဇနံ အတိက္ကမာပေတိ, န နိဿဂ္ဂိယာ ဟောန္တီတိ ဒီပေတိ။
‘‘ဟရာပေတီ’’တိ ဣဒံ ဟေတုကတ္တုဝစနတံ သာဓေတိ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သာမိကဿ အဇာနန္တဿေဝါ’’တိ ဣဒံ ‘‘မံ ဧသ ဟရာပေတီ’’တိ ဧဝံ အဇာနန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘သာရေတိ စောဒေတိ အနုဗန္ဓာပေတီ’’တိ ဣဒံ ‘‘မံ ဧသ ဣဒံ ဌာနံ အတိက္ကမာပေတီ’’တိ ဧဝံ ဇာနန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အဇာနန္တောပိ သာရဏာဒီဟိ ဌိတဋ္ဌာနံ နာတိက္ကမတိ, န ဝါ အနုဗန္ဓတိ။ အထ သာရဏာဒီဟိ အနတိက္ကမိတွာ အတ္တနော ရုစိယာ အတိက္ကမတိ အာပတ္တိ ဧဝ ဘိက္ခုနော ဟေတုကတ္တုဘာဝါသမ္ဘဝတော။
ဣဒါနိ ယထာဌိတဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ ဝက္ခာမ, ‘‘အသန္တေပိ ဟာရကေ’’တိ ဟာရကာလာဘပစ္စယာပိ သယံ ဟရဏတော နိဿဂ္ဂိယမေဝ, ပဂေဝ သတိ ဟာရကေတိ အယမေကော အတ္ထော။ အဝဓာရဏတ္ထံ အပိ-သဒ္ဒံ ဂဟေတွာ အသန္တေ ဧဝ ဟာရကေ နိဿဂ္ဂိယံ, သတိ ပန ဟာရကေ န တေန ဟရာပေန္တဿ နိဿဂ္ဂိယန္တိ အယံ ဒုတိယော အတ္ထော။ ‘‘သံဃတော ဝါ…ပေ… အတ္တနော ဝါ ဓနေနာ’’တိ ဣမိနာ ကိဉ္စာပိ အစိတ္တကမိဒံ သိက္ခာပဒံ, သံဃာဒိတော ပန အတ္တနာ အာကင်္ခမာနေန ပဋိဂ္ဂဟိတဿေဝ ဧဠကလောမဿ တိယောဇနာတိက္ကမေ အာပတ္တိ, န အဇာနတော အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတဿ စီဝရာဒီသု ကုတောစိ လဂ္ဂဿ အတိက္ကမနေတိ ဒီပေတိ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ကမ္ဗလဿ ဥပရိ နိပဇ္ဇိတွာ ဂစ္ဆန္တဿ သစေ ဧကမ္ပိ လောမံ စီဝရေ လဂ္ဂံ ဟောတိ, အာပတ္တိ ဧဝ ကမ္ဗလတော ဝိဇဋိတတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ကမ္ဗလဿ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတီတိ ယုတ္တံ။ ယသ္မာ ‘‘အနာပတ္တိ ကတဘဏ္ဍေ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ တံ အနေကမ္ပိ ကတဘဏ္ဍဋ္ဌာနိယမေဝ ဟောတိ။ တဉှိ အနေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, န လောမံ။ အထ လောမမ္ပိ အဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတိ, ကတဘဏ္ဍံ ဒုပ္ပရိဟာရိယလောမဝိနိဗ္ဘောဂကတဘဏ္ဍော နိယမော။ ဧဝံ သန္တေ အကတဘဏ္ဍေ တိကပါစိတ္တိယံ, ကတဘဏ္ဍေ တိကဒုက္ကဋဉ္စ နယတော ဒဿေတဗ္ဗံ ဘဝေယျ, အညထာ တိကဿ ဒဿိတတ္တာ။ သဥဿာဟတ္တာတိ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဂမနတ္တာ။ အစိတ္တကတ္တာ စာတိ ဘိက္ခုနော ဥဿာဟာနုရူပံ လောမာနံ တိယောဇနာတိက္ကမနတော ဝိနာပိ ပယောဂစိတ္တေန ဟရဏစိတ္တေန အာပဇ္ဇတိ ဧဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ သာ အနာပတ္တိ ပါဠိယာ န
သမေတီတိ အန္တော ပန ပယောဂေန တိယောဇနပရမံ အတိက္ကမိတတ္တာ အနာပတ္တိ။ ‘‘တိယောဇနံ ဟရတီ’’တိ ဣမိနာ တိယောဇနံ ပဒသာ နေတုကာမောပိ အန္တောတိယောဇနေ ပဒေ ပဒေ ဒုက္ကဋံ နာပဇ္ဇတီတိ ဒဿေတိ, တံ ယုတ္တံ ‘‘တိယောဇနံ ဝါသာဓိပ္ပါယော ဂန္တွာ တတော ပရံ ဟရတီ’တိ ဝစနဿတ္ထိတာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပုနပိ ဝုတ္တံ ‘‘အညံ ဟရာပေတီတိ ‘ဣဒံ ဟရိဿာမီ’တိ သဥဿာဟမေဝ အညံ ဟရာပေတီတိ အတ္ထော။ ဣတရထာ ဂစ္ဆန္တဿ သီသေ ဌပေသိ, တသ္မိံ အဇာနန္တေပိ အနာပတ္တိ သိယာ’’တိ။ သစေ ပန ‘‘အဂစ္ဆန္တေ ယာနေ ဝါ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တတ္တာ ဟရဏာဒီဟိ ဇနိတဥဿာဟာနံ ဟတ္ထိအာဒီနံ ‘ဣဒံ ကရိဿာမာ’တိ ဝါ ‘ဟရိဿာမာ’တိ ဝါ အာဘောဂေ ဇနိတေ ဧဝ အနာပတ္တိ, န အဇနိတေတိ ဥပတိဿတ္ထေရော အာဟာ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ပရိဝတ္တေတွာ ဌပိတေတိ ဒွိန္နမ္ပိ ဗဟိ နိက္ခိပိတတ္တာတိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ဗဟိသီမာယ ဌပိတံ ဘဏ္ဍိကံ အန္တော အန္တောသီမာယံ ဌပိတံ ဗဟိ ကရောတော အနာပတ္တီတိ ကေစိ, န သုန္ဒရံ ဝိယ။
֍ ဋီ ၅၇၅။ ပဋိလဘိတွာ ဟရတီတိ ပဌမတိယောဇနတော ပရံ ဟရတိ, န ဒုတိယာဒိတောတိ အတ္ထော။ ကတဘဏ္ဍေ ဥပ္ပန္နောကာသာဘာဝါ အနာပတ္တိ။
ဧဠကလောမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၈၁။ ကိဉ္စာပိ ပုရာဏစီဝရဓောဝနသိက္ခာပဒေ စီဝရံ ဌပေတွာ ‘‘အညံ ပရိက္ခာရံ ဓောဝါပေတီ’’တိ (ပါရာ။ ၅၀၇) အနာပတ္တိဝါရေ ဝုတ္တံ။ ဣမဿ ပန သိက္ခာပဒဿ ဥပ္ပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ ဧဠကလောမဓောဝါပနာဒိနာ အာပတ္တီတိ ဧကေ။ သာ ဝါ အနာပတ္တိ မူလာပတ္တိတော ဧဝ, န ဣမမှာတိ ဧကေ။ ဧဠကလောမာနံ အပရိက္ခာရတ္တာ ဘဋ္ဌံ အဂ္ဂဟဏမေဝါတိ ဧကေ။ ဣမဿ အန္တိမနယဿ အတ္ထပ္ပကာသနတ္ထံ ဣဒံ ပဉှာကမ္မံ – ‘‘ဓောဝါပေတီ’’တိ ဣဒံ ရဇာပနဝိဇဋာပနဂ္ဂဟဏေန နိပ္ပဒေသဝါစိပဒံ, ဥဒါဟု အဂ္ဂဟဏေန သပ္ပဒေသဝါစိပဒံ။ ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ နိပ္ပဒေသဝါစိပဒံ, သဗ္ဗတ္ထ ဣဒမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, န ဣတရာနိ။ အထ သပ္ပဒေသဝါစိပဒံ, ‘‘အဝုတ္တာ ဓောဝတိ, အပရိဘုတ္တံ ဓောဝါပေတီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိရောဓော။ ‘‘အဝုတ္တာ ရဇတိ ဝိဇဋေတိ, နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတောတိ?
ဒေသနာဝိလာသမတ္တံ ဘဂဝတော ဝစနံ, ကတ္ထစိ တိကပဒဝစနံ, ကတ္ထစိ ဧကပဒဝစနံ, နိပ္ပဒေသပဒမေဝ တေ ဝဒန္တီတိ။ သစေ ‘‘ကတဘဏ္ဍံ ဓောဝါပေတီ’’တိ ဧတ္ထ ပဋိဝိရောဓော, ‘‘ကတဘဏ္ဍံ ဝိဇဋာပေတိ, အနာပတ္တီ’’တိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော အနာပတ္တိ ဧဝါတိ စေ? န, အကတဘဏ္ဍဿ သုဒ္ဓလောမဿ ဝိဇဋာပနံ ဣတော ဝါ ဒါတဗ္ဗံ။ ဥဒကာဒိဓောဝနဝသေန ပိဏ္ဍေတွာ ဌိတာနံ ဝိဇဋာပနံ လဗ္ဘတီတိ စေ? ပုရာဏသန္ထတဿ ဝိဇဋာပနေ အနာပတ္တိယာ ဘဝိတဗ္ဗံ, န စ တံ ယုတ္တံ ‘‘အပရိဘုတ္တံ ဓောဝါပေတီ’’တိ ဝစနတော။ တေန ပရိဘုတ္တံ ဓောဝါပေတိ ရဇာပေတိ ဝိဇဋာပေတိ, နိဿဂ္ဂိယမေဝါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ, တဉ္စ ပရိဘုတ္တံ နာမ ကတဘဏ္ဍမေဝ ဟောတိ။ န ဟိ သက္ကာ ဧဠကလောမာနိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ, အညထာ ‘‘ပရိဘုတ္တံ ဓောဝါပေတီ’’တိ ဝစနံ နိရတ္ထကံ ဟောတိ။ န ဟိ ဧတ္ထ ‘‘ပုရာဏာနိ ဧဠကလောမာနိ ဓောဝါပေယျ ဝါ’’တိ ဝစနံ အတ္ထိ ပုရာဏစီဝရသိက္ခာပဒေ ဝိယ။ တတ္ထ အာဒိန္နကပ္ပဝသေန, ဣဓ တံ လိခိတံ။ လေခဒေါသောတိ စေ? န, ဝိသေသဟေတုနော အဘာဝါ, ပုရာဏစီဝရသိက္ခာပဒေ အပရိဘုတ္တံ ကတဘဏ္ဍံ နာမ, ‘‘ကမ္ဗလကောဇဝသန္ထတာဒိ’’န္တိ ဝစနတော စ။ ကိဉ္စာပိ ဣမိနာ သဒ္ဒေန အယမတ္ထော သိဒ္ဓေါ, ‘‘ဓောဝါပေတီ’’တိ ဣဒံ ပန သိယာ နိပ္ပဒေသံ။ သိယာ သပ္ပဒေသံ။ တဉှိ ‘‘အဝုတ္တာ ဓောဝတီ’’တိအာဒီသု နိပ္ပဒေသံ။ ‘‘ကတဘဏ္ဍံ ဓောဝါပေတီ’’တိ ဧတ္ထ သပ္ပဒေသံ။ ‘‘အကတဘဏ္ဍံ ဓောဝါပေတိ ရဇာပေတိ, အနာပတ္တီ’’တိ ‘‘ဝိဇဋာပေတိ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနပ္ပမာဏတော အနာပတ္တိ ဧဝါတိ စေ? န, ဝစနပ္ပမာဏတော ဧဝ အာပတ္တီတိ အာပဇ္ဇနတော။ ‘‘အပရိဘုတ္တံ ဓောဝါပေတီ’’တိ ဝစနမေဝ ဟိ တံ အပရိဘုတ္တံ သန္ထတံ ဝိဇဋာပေန္တဿ အနာပတ္တီတိ ဒီပေတိ စေ? သိဒ္ဓံ ပရိဘုတ္တံ ဝိဇဋာပေန္တဿ အာပတ္တိ ဧဝါတိ။
ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၈၃-၄။ သဗ္ဗမ္ပီတိ တိဝိဓမ္ပိ။ ‘‘မုတ္တာ မဏိ ဝေဠုရိယော သင်္ခေါ’တိအာဒိ ပန ကိဉ္စာပိ ရာဇသိက္ခာပဒေ ‘န ဝဋ္ဋတီ’တိ ပသင်္ဂတော ဝုတ္တံ, သရူပတော ပန အာပတ္တိဒဿနဝသေန သကဋ္ဌာနေပိ ဝတ္တုမာရဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ကထမေတံ? မုတ္တာဒီနံ သကဋ္ဌာနံ ဇာတံ, န ဟိ တာနိ ဣဓ ပါဠိယံ ဒိဿန္တီတိ ဣမဿ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာနိ, ရာဇသိက္ခာပဒဿပိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာနီတိ။ န
ကေဝလံ ဟိရညသုဝဏ္ဏမေဝ, အညမ္ပိ ခေတ္တဝတ္ထာဒိကံ ‘‘အကပ္ပိယံ န သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ သာမညေန, န သရူပတော။ ပါဠိယံ ပန သရူပတော ‘‘စီဝရစေတာပန္နံ နာမ ဟိရညံ ဝါ သုဝဏ္ဏံ ဝါ မုတ္တာ ဝါ မဏိ ဝါ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ရာဇသိက္ခာပဒမေဝဿ သကဋ္ဌာနံ။ မုတ္တာမဏိဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ တဇ္ဇာတိယဂ္ဂဟဏံ သိဒ္ဓမေဝါတိ နာဂတော ဣမဿ ပဌမမေဝ ပညတ္တတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ ဣဓ အနာဂတတ္တာ ကတရံ နေသံ သကဋ္ဌာနန္တိ? ဣဒမေဝ အတ္ထတော, နော သရူပတော။
ကထံ? ဧတာနိ ဟိ ရတနသိက္ခာပဒေ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထူနိ, ဒုက္ကဋဝတ္ထူနိ စ ဧကတော ‘‘ရတန’’န္တိ အာဂတာနိ, ‘‘ရတနသမ္မတ’’န္တိ ကပ္ပိယဝတ္ထု အာဂတံ။ တေသု စ ဒသသု ရတနေသု ရဇတဇာတရူပဒွယံ ဣဓ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထု, အဝသေသံ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ သိဒ္ဓံ။ ဣဓ စ သိဒ္ဓတ္တာ ဧဝ ရတနသိက္ခာပဒဿ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘ရတနသမ္မတံ ဝိဿာသံ ဂဏှာတိ, တာဝကာလိကံ ဂဏှာတိ, ပံသုကူလသညိဿာ’’တိ ဝုတ္တံ, န ရတနံ ဝုတ္တံ။ သတ္တဝိဓဓညဒါသိဒါသခေတ္တာဒိ ပန ဗြဟ္မဇာလာဒိသုတ္တဝသေန (ဒီ။ နိ။ ၁။၁ အာဒယော) အကပ္ပိယန္တိ သိဒ္ဓံ, တသ္မာ ဣဓ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ သိဒ္ဓံ, တေနေဝ အနုယောဂဝတ္တေ ‘‘ဓမ္မံ ဇာနာတိ, ဓမ္မာနုလောမံ, ဝိနယံ, ဝိနယာနုလောမံ ဇာနာတီ’’တိ (ပရိ။ ၄၄၂) ဝုတ္တံ။ တထာ အာမကမံသမ္ပိ ဒုက္ကဋဝတ္ထုံ အာပဇ္ဇတီတိ? န, ဣဓ ဝိနယေ အနုညာတတ္တာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အမနုဿိကာဗာဓေ အာမကမံသ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၂၆၄), တသ္မာ န အာမကမံသံ သုတ္တေ အာဂတမ္ပိ ဒုက္ကဋဝတ္ထု ဟောတိ, တထာပိ အတ္တနော ပရိဘောဂတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟဏေ ဒုက္ကဋမေဝါတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ‘‘ဣဓ နိက္ခိပါဟီ’တိ ဝုတ္တေ ဥပနိက္ခိတ္တသာဒိယနမေဝ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အကပ္ပိယဝိစာရဏာ ဧဝ န ဝဋ္ဋတီတိ စေ? ကပ္ပိယဉ္စ အကပ္ပိယဉ္စ နိဿာယ ဌိတန္တိ ဧတ္ထ တံ သယံ အပရိဘောဂါရဟံ ဟုတွာ တဒဂ္ဃနကံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ပရိဘောဂါရဟံ ဟုတွာ ဌိတန္တိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ, ‘‘ပံသုကူလဘာဝေန ဌိတတ္တာ, ဂုတ္တဋ္ဌာနာစိက္ခနဿ ကပ္ပိယတ္တာ စ ကပ္ပိယံ နိဿာယ ဌိတံ။ ‘ဣဒံ ဂဏှာ’တိအာဒိနာ ဝဒန္တဿ အကပ္ပိယတ္တာ အကပ္ပိယံ နိဿာယ ဌိတ’’န္တိ စ။ ဧဝမ္ပိ ကပ္ပိယဉ္စ အကပ္ပိယဉ္စာတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဩကာသေ ဌပိတံ, ကိံ န ပဿသီတိ ဆေကတရေ ဣမေဝ ကဟာပဏေ’’တိအာဒိဝစနဿ ကပ္ပိယတ္တာ ကပ္ပိယံ နိဿာယ ဌိတံ။ ‘‘ဣဒံ ဂဏှာ’’တိ ဝုတ္တေ ဒုဗ္ဗိစာရိတတ္တာ အတ္တနော အကပ္ပိယတ္တာ တတော အာဂတံ အကပ္ပိယံ နိဿာယ ဌိတမေဝ ဟောတိ။ ‘‘ဣဒံ ဂဏှာ’တိ ဝုတ္တေ တေန ဂဟိတေ
‘ဥဂ္ဂဏှာပေယျ ဝါ’တိ ဝုတ္တဝိဓိံ န ပါပုဏာတိ, ကေဝလံ ဒုဗ္ဗိစာရိတတ္တာ တဿေဝ တံ အကပ္ပိယံ ဟောတိ, မူလပဋိဂ္ဂဟဏဿ သုဒ္ဓတ္တာ ပရတော ပတ္တစတုက္ကေ တတိယပတ္တော ဝိယာတိ စ ဧဝံ ဥပတိဿတ္ထေရော ဝဒတီ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ကိံ ဗဟုနာ, ဝိသုဒ္ဓါဂမတ္တာ ကပ္ပိယံ။ ဒုဗ္ဗိစာရဏာယ သတိ အကပ္ပိယံ နိဿာယ ဌိတံ ဟောတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ‘‘ဧဝံ သံဃဂဏာဒီနမ္ပိ အတ္ထာယ ပရိစ္စတ္တေပိ တေန သမာနဂတိကတ္တာ ဌပေတွာ အာပတ္တိဝိသေသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
န ကိဉ္စိ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ စေတာပိတန္တိ စေတာပိတဉ္စေ, ဥပါယာဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥပနိက္ခေပံ ဌပေတွာတိ သစေ သော ဥပါသကော ‘အတိဗဟုံ ဧတံ ဟိရညံ, ဣဒံ ဘန္တေ အဇ္ဇေဝ န ဝိနာသေတဗ္ဗ’န္တိ ဝတွာ သယံ ဥပနိက္ခေပဒေသေ ဌပေတိ, အညေန ဝါ ဌပါပေတိ, ဧတံ ဥပနိက္ခေပံ ဌပေတွာ တတော လဒ္ဓံ ဥဒယံ ပရိဘုဉ္ဇန္တော သံဃော ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇတိ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၅၈၅။ အယံ ကိရ ဣတ္ထံလက္ခဏသမ္ပန္နော ဥက္ကံသတော။ ဧဝံ အင်္ဂသမ္ပန္နောပိ အပရဘာဂေ လောဘဝသေန ဝါ အညေန ဝါ ကာရဏေန သစေ နိမိတ္တံ ကတွာ ပါတေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ သေနာသနမ္ပိ ပရိဘောဂေ ပရိဘောဂေတိ ပဝေသေ ပဝေသေ။ သော ဟိ ကာရဏန္တရေန ရုက္ခမူလိကဿ, အဗ္ဘောကာသိကဿပိ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ, ဌာနနိသဇ္ဇာဒိဝသေန နိဝါသာဓိပ္ပါယေ သတိ ပရိဘောဂေ ပရိဘောဂေ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ ဘေသဇ္ဇဿ သတိပစ္စယတာ သဗ္ဗကာလမ္ပီတိ ဧကေ။ အသန္နိဟိတဿ ပစ္ဆာဘတ္တမေဝ, သန္နိဟိတဿ ပုရေဘတ္တမ္ပီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ‘‘ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ…ပေ… ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၂၄၄) ဟိ ဝုတ္တံ။ ဒုက္ကဋဉှိ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒေ အာဂတံ ဝိကာလေ အာပဇ္ဇတိ, နော ကာလေ အာဟာရကာလတ္တာ, သန္နိဓိသိက္ခာပဒေ အာဂတံ ပန ကာလေပိ သန္နိဓိဇာတတ္တာ, တေနေဝ တတ္ထ သတ္တာဟကာလိကယာဝဇီဝိကဒွယမေဝ ဝုတ္တန္တိ။ ‘‘သတိ ပစ္စယေ’’တိ ဝစနတော နာယံ ဝိသေသော လဗ္ဘတီတိ စေ? န, အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော, ဝစနာနိယမတော စ။ သန္နိဓိသိက္ခာပဒေ ဟိ ‘‘အနာပတ္တိ ယာဝကာလိကံ ယာဝကာလံ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ။ ယာမကာလိကံ ယာမေ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတီ’’တိ (ပါစိ။ ၂၅၆) ဧတ္ထ ဝစနပ္ပမာဏတော ယာမကာလိကံ န ပုရေဘတ္တေ, န ပစ္ဆာဘတ္တေ, န ဒိဝသေ, န ရတ္တိယံ ယာမမေဝ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇန္တဿ
အနာပတ္တီတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါ။ တထာ တတ္ထေဝ ‘‘ယာမကာလိကံ ယာမံ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတိ, သတ္တာဟကာလိကံ သတ္တာဟံ နိဒဟိတွာ ဘုဉ္ဇတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တံ ‘‘သတိ ပစ္စယေ’’တိ, တသ္မာ သတိပစ္စယ-ဝစနံ ကတ္ထစိ ဟောတိ, ကတ္ထစိ န ဟောတီတိ ဝစနာနိယမတော အာပတ္တိယာပိ အနိယမော သိယာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယထာဝုတ္တဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ ဧဝ။ န အနာဟာရပ္ပယောဇနတ္တာ ယာမကာလိကာဒီနန္တိ စေ? န, သပ္ပိအာဒိမိဿဘောဇနဿ ပဏီတဘောဇနဘာဝပ္ပတ္တိတော။ အပိစ သဗ္ဗကာလိကေသု ယာဝကာလိကံ ဩဠာရိကံ, တံ အာဟာရတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ ကာလေ အနာပတ္တိ, ပဂေဝ အနောဠာရိကံ ယာမကာလိကာဒိံ, အာဟာရတ္ထာယ ဧဝ အနုညာတတ္တာ။ ယာဝကာလိကေ ဧဝ အနာပတ္တီတိ စေ? န, အနာဟာရတ္ထာယ ဂဏှန္တဿ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော ဣတရံ အာဟာရတ္ထာယ ဂဏှန္တဿ ဝိယ, တသ္မာ ယထာဝုတ္တမေဝေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ ပါဠိံ, ယုတ္တိဉ္စ အနုလောမေတီတိ။
ဒေသနာသုဒ္ဓီတိ ဧတ္ထ ဒေသနာ နာမ ဝိနယကမ္မံ, တေန ဝုဋ္ဌာနမ္ပိ ဒေသနာ ဧဝ နာမ ဟောတီတိ။ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ပဋိသေဝတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပဋိဂ္ဂဟဏေ ပန သတိံ အကတွာ ပရိဘောဂေ ကရောန္တဿ အနာပတ္တိ။ ခီဏာသဝါ ကတကိစ္စတ္တာ ဝိဘတ္တဒါယာဒါ ဝိယ ဟောန္တိ, တေန တေသံ သာမိပရိဘောဂါ ဟောန္တိ။ အညထာ ယာဝကာလိကဘာဝံ အနတိက္ကန္တတ္တာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ဣဏပရိဘောဂေါ န ဝဋ္ဋတိ, ဘေသဇ္ဇေ အာပတ္တိတော, ဣတရသ္မိံ အယုတ္တပရိဘောဂတော, ဣဏံ ဝိယ အနနုညာတဘုတ္တတ္တာ စ။ ‘‘အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဟိ အလဇ္ဇီ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ န ကောစိ သင်္ကိတဗ္ဗော’’တိ လိခိတံ။ ဘာရဘူတာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒယော။ ယထာဒါနမေဝ ဂဟိတတ္တာတိ ဧတ္ထ ‘‘အတ္တနော ဟတ္ထေန စေ ဒေတိ, န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘အတိရေကဘာဂံ ဂဟေတွာ ပုနဒိဝသေ အတ္တနော အတ္ထာယ ဥဒ္ဓဋဘာဂံ တတ္ထေဝ ဒါပေတိ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ။ ပရိဝတ္တကံ ဒေတိ, ဓမ္မိယဉ္စေ, ဝဋ္ဋတိ။ နော အဓမ္မိယံ။ ‘‘တံ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟေန ဥဂ္ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကေန လေသေနာတိ စေ? ‘‘အလဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၃၀) ဣမိနာ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကဝစနလေသေန။
֍ ဋီ ၅၈၆။ အဿတိယာ ဒိန္နန္တိ ဧတ္ထ ‘‘အဿတိယာ ဒိန္နံ နာမ အပရိစ္စတ္တံ ဟောတိ, တသ္မာ ဒုဿန္တေ ဗဒ္ဓကဟာပဏာဒီနိ သတိံ ပဋိလဘိတွာ ဒါယကာ
စေ ပုန ဂဏှန္တိ, နိဿဂ္ဂိယမေဝ ဒေသေတဗ္ဗံ။ တေန အကပ္ပိယဘဏ္ဍေန တေ စေ ဒါယကာ သပ္ပိအာဒီနိ ကိဏိတွာ သံဃဿ ဒေန္တိ, တဿပိ ဘိက္ခုနော ကပ္ပတိ ဒါယကာနံယေဝ သန္တကတ္တာ။ ဘိက္ခုနာ ဟိ ‘ဝတ္ထံ ဂဏှာမီ’တိ ဝတ္ထသညာယ ဧဝ ဂဟိတံ, န ရူပိယသညာယ။ ဣဒဉ္စ သိက္ခာပဒံ အတ္တနော အတ္ထာယ ဥဂ္ဂဟဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န စ တေန တံ အတ္တနော အတ္ထာယ ပရေသံ ဝါ အတ္ထာယ ဂဟိတံ။ အထ တေ ဒါယကာ နော စေ အာဂန္တွာ ဂဏှန္တိ, ဒါယကေ ပုစ္ဆိတွာ အတ္တနော အတ္ထာယ စေ ပရိစ္စတ္တံ, သံဃေ နိဿဇ္ဇိတွာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ။ နော စေ, အာပတ္တိ ဧဝ ဒေသေတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓံ။ အာပတ္တိဒေသနာယ ဟိ သတိ ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဟိတန္တိ သိဒ္ဓံ, တသ္မိံ သိဒ္ဓေ ‘‘တတော ဥပ္ပန္နံ တဿပိ ကပ္ပတီ’’တိ ဣဒံ န ယုဇ္ဇတီတိ။ ကပ္ပတိ ဧဝါတိ စေ? န, ဝတ္ထုံ အနိဿဇ္ဇိတွာ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာတိ န ယုဇ္ဇတိ။ အစိတ္တကတ္တာ သိက္ခာပဒဿ ယုဇ္ဇတီတိ စေ? န, သဗ္ဗတ္ထ ‘‘ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဝစနတော။ ‘‘ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ, အညထာ သဗ္ဗတ္ထ ‘‘ရူပိယ’’န္တိ ပဒံ နိရတ္ထကံ ဟောတိ ဝိနာပိ တေန တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော။ အနေန စ ဝတ္ထံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ဒါယကေန စ ဝတ္ထမေဝ ဒိန္နံ, ဝတ္ထဂတမ္ပိ ရူပိယံ ထေယျစိတ္တေန ဂဏှန္တော ပဒဝါရေန ကာရေတဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘ရူပိယေ အရူပိယသညီတိ သုဝဏ္ဏာဒီသု ခရပတ္တာဒိသညီ’’တိ ဝုတ္တံ ‘‘ရူပိယံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဝစနဝသေန။
‘‘အပိစ ပုညကာမာ’’တိအာဒိ ပန ဝိဓာနန္တရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, တေနေဝ ဟိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ဣဒံ လဒ္ဓန္တိ သလ္လက္ခေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အညထာ သလ္လက္ခဏေ ဝိမတိဝသေန, ဝိမတိယာ စ သတိ နိဿဂ္ဂိယမေဝ ‘‘ရူပိယေ ဝေမတိကော’’တိအာဒိ ဝစနတောတိ။ ဣဒံ ဝိဓာနံ နိရတ္ထကမေဝ အာပဇ္ဇတိ, န စ နိရတ္ထကံ။ ကသ္မာ? ဒုဿန္တေ ဗဒ္ဓကဟာပဏာဒိ အဿတိယာ ဒိန္နံ ဝတ္ထသညာယ ပဋိဂ္ဂဟိတဉ္စ, တတော န ရူပိယံ ဒိန္နဉ္စ ဟောတိ ပဋိဂ္ဂဟိတဉ္စာတိ။ ဧတ္ထ အာပတ္တိဒေသနာကိစ္စံ နတ္ထိ, တံ ပန ဒါယကာနမေဝ ပဋိဒါတဗ္ဗံ။ တတော ဥပ္ပန္နံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဉ္စ သဗ္ဗေသံ ကပ္ပတီတိ ဣမဿ ဝိဓာနန္တရဒဿနတ္ထံ ‘‘အပိစ ပုညကာမာ’’တိအာဒီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။
ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ရူပိယသံဝေါဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၈၇။ ‘‘ဇာတရူပရဇတပရိဝတ္တန’’န္တိ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန ဝုတ္တံ, တထာ ‘‘ရူပိယံ နာမ သတ္ထုဝဏ္ဏော ကဟာပဏော’’တိအာဒိ ပါဠိဝစနဉ္စ။ ‘‘အရူပိယေ ရူပိယသညီ ရူပိယံ စေတာပေတီ’’တိအာဒိ တိကဝစနတော, ‘‘ဒုက္ကဋဝတ္ထုနာ ပန နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုံ စေတာပေန္တဿ…ပေ… နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယံ ဂရုကဿ စေတာပိတတ္တာ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော စ ပန အနုက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါပေတ္ထ လဗ္ဘတီတိ သိဒ္ဓံ။ သတ္ထုဝဏ္ဏော စ ကဟာပဏော စ တတော ယေ စညေ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဧဝမေတ္ထ သမုစ္စယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပန သိက္ခာပဒေ ‘‘နာနပ္ပကာရကံ နာမ ကတမ္ပိ အကတမ္ပိ ကတာကတမ္ပီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိဘတ္တာနံ တိဏ္ဏံ ရူပိယာရူပိယာနဉ္စ ဒွိန္နံ ဝသေန ပဉ္စ တိကာ ဝုတ္တာ, အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ တဒနုလောမတော ဧကော တိကော ဒဿိတောတိ သဗ္ဗေ ဆ ဟောန္တိ။
ဧတ္ထာဟ – အညသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ဧကသ္မိံ တိကစ္ဆေဒေ ဒဿိတေ သတိပိ သမ္ဘဝေ ဣတရေ န ဒဿီယန္တိ, ဣဓေဝ ကသ္မာ ဒဿိတောတိ? ‘‘နာနပ္ပကာရက’’န္တိ မာတိကာယံ ဝုတ္တတ္တာ ဣဓေဝ နာနပ္ပကာရဘာဝဒဿနတ္ထန္တိ။ န ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒေပိ ဝတ္တဗ္ဗပ္ပသင်္ဂတောတိ စေ? န, ဣဓ ဒဿိတနယတ္တာ။ အထ စ ရူပိယဿ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘ယေ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ အန္တေ ဝုတ္တတ္တာ သတ္ထုဝဏ္ဏာဒယော ဝဠဉ္ဇနုပဂါ ဧဝါတိ သိဒ္ဓံ။ တတော အဝဠဉ္ဇနုပဂေဟိ ဇာတရူပရဇတေဟိ ဝေါဟာရေန န နိဿဂ္ဂိယန္တိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ တံ အာပဇ္ဇနတ္ထန္တိ ဒဿေန္တေန ‘‘ကတေန ကတံ စေတာပေတီ’’တိအာဒယော တိကာ ဝုတ္တာတိ, ဧဝံ သန္တေ ရူပိယဝိဘင်္ဂေ ‘‘ယေ စ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, တသ္မိံ ပဒေ အဝုတ္တေ အဝဠဉ္ဇနုပဂါပိ သင်္ဂဟံ ဂတာဝ ဟောန္တီတိ ကတာဒီဟိ တိကတ္တယဿ ဝတ္တဗ္ဗပယောဇနံ န ဘဝိဿတီတိ စေ? န, ကပ္ပိယဘဏ္ဍေန ကပ္ပိယဘဏ္ဍပအဝတ္တနဿာပိ ရူပိယသံဝေါဟာရဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ‘‘ယေ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဝစနေနပိ ကမုက ကထလ ကံသဘာဇန သာဋကာဒိပရိဝတ္တနဿပိ ရူပိယသံဝေါဟာရဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ ဧဝါတိ စေ? န, ကတာဒိဝစနေန ဇာတရူပါဒိအကပ္ပိယဝတ္ထူနညေဝ အဓိပ္ပေတဘာဝဒီပနတော, တသ္မာ ဥဘယေနပိ ယဒေတံ ကတာကတာဒိဘေဒံ ပါကတိကရူပိယံ ယဉ္စ ကဟာပဏမာသကသင်္ခေပံ, ယဉ္စ ကဟာပဏာဒိဝေါဟာရူပဂံ, ဥဘယမ္ပေတံ ဣဓ စ အနန္တရာတီတသိက္ခာပဒေ စ ရူပိယံ နာမာတိ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓိ ဟောတိ, န တဏ္ဍုလာဒီနိ, တတ္ထ ကတာဒိဝေါဟာရာသမ္ဘဝတော။ ဧတ္တာဝတာ ကတာဒိတိကတ္တယပ္ပယောဇနံ ဝုတ္တံ။
ဣဒါနိ သေသတ္တိကာနိ ဝုစ္စတိ – ဧတ္ထ ဟိ ယထာဝုတ္တပ္ပဘေဒံ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထု ရူပိယံ နာမ, သေသံ ဒုက္ကဋဝတ္ထုပိ ကပ္ပိယဝတ္ထုပိ န ရူပိယန္တိ အရူပိယံ နာမ ဟောတီတိ ကတွာ ‘‘အရူပိယေ အရူပိယသညီ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ အနာပတ္တီ’’တိ ဣဒံ န ဧကံသိကံ အာပဇ္ဇတိ ဒုက္ကဋဝတ္ထုမှိ ဒုက္ကဋာပဇ္ဇနတော။ ဣဓ ဝစနပ္ပမာဏတော နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုတော အညံ အန္တမသော မုတ္တာဒိပိ အရူပိယမေဝ နာမ။ တတ္ထ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ အနာပတ္တီတိ စေ? န, ရာဇသိက္ခာပဒဝိရောဓတော။ တတ္ထ ဟိ ‘‘မုတ္တာ ဝါ မဏိ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ မုတ္တာဒိ အကပ္ပိယံ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ စ သိဒ္ဓံ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထူသု အဘာဝါ။ ဧဝံ သန္တေ ‘‘အရူပိယေ အရူပိယသညီ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ အနာပတ္တီ’’တိ သုဒ္ဓကပ္ပိယဘဏ္ဍံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န သဗ္ဗံ အရူပိယံ။ တတော အညတ္ထ ပန ‘‘အရူပိယေ ရူပိယသညီ’’တိအာဒိတိကဒုက္ကဋေ စ အဋ္ဌကထာယံ ဒဿိတတိကေ စ သဗ္ဗံ အရူပိယံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တသ္မာ အရူပိယဘာဝဒီပနတ္ထံ ဒုတိယော တိကော ဝုတ္တော။ တဒတ္ထမေဝ အဋ္ဌကထာယံ ဒဿိတော ဧကော တိကော။ ကသ္မာ န ပါဠိယံ သော ဝုတ္တောတိ စေ? တတ္ထ စေတာပိတအရူပိယေ ရူပိယဆဍ္ဍနကသမ္မုတိကိစ္စာဘာဝတော။ တသ္မိဉှိ တိကေ ဝုတ္တေ ကပ္ပိယဝတ္ထုနောပိ အရူပိယဆဍ္ဍနကသမ္မုတိ ဒါတဗ္ဗာတိ အာပဇ္ဇတိ, တဿ ဝသေန ရူပိယဆဍ္ဍနကသမ္မုတိ ဧဝ န ဝတ္တဗ္ဗာတိ? န, ရူပိယဿပိ သမ္မုတိကိစ္စာဘာဝပ္ပသင်္ဂတော, တသ္မာ ရူပိယေ ရူပိယသညီ ကပ္ပိယဝတ္ထုံ စေတာပေတိ ပတ္တစတုက္ကေ တတိယပတ္တံ ဝိယ, တံ သံဃာဒီနံ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ, နိဿဋ္ဌံ ပန အညေသံ ကပ္ပတိ တတိယပတ္တော ဝိယ။ အထ သမ္ပဋိစ္ဆိတရူပိယေန စေတာပိတံ ဟောတိ ဒုတိယပတ္တော ဝိယ, တံ ဝိနာပိ သမ္မုတိယာ ယော ကောစိ ဘိက္ခု ဆဍ္ဍေတိ, ဝဋ္ဋတိ။ တတော ပရံ ‘‘သစေ တတ္ထ အာဂစ္ဆတိ အာရာမိကော ဝါ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ‘‘ရူပိယေ’’တိ ဝါ ‘‘အရူပိယေ’’တိ ဝါ သဗ္ဗတ္ထ ဘုမ္မပ္ပတ္တေ အတ္တနော သန္တကံ, ဥပယောဂပ္ပတ္တေ ပရသန္တကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာဟ – ဥပတိဿတ္ထေရော ပုရိမသိက္ခာပဒေန ရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏံ ဝါရိတံ, ဣမိနာ သုဒ္ဓါဂမေန ကပ္ပိယကာရကဿ ဟတ္ထေ ကပ္ပိယံ နိဿာယ ဌိတေန သံဝေါဟာရော ဝါရိတောတိ။
֍ ဋီ ၅၈၉။ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုနာ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုံ…ပေ… အပရာပရပရိဝတ္တနေ ဣမိနာတိ ဧတ္ထ ဧကသ္မိံ ဧဝ ဝတ္ထုသ္မိံ ဒွိန္နံ သိက္ခာပဒါနံ ဝသေန ဧကတော အာပတ္တိ ဝုတ္တာ, တံ ပန ပစ္ဆိမဿ ဝသေန နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဧတေန နိဿဂ္ဂိယံ အာပန္နမ္ပိ အာပဇ္ဇတီတိ ဧကေ။ ပရဿ ရူပိယဂ္ဂဟဏံ ပရိဝတ္တနန္တိ ရူပိယေ အဂ္ဂဟိတေ တဿ အဘာဝတော ဣမိနာဝ အာပတ္တိ, န ပုရိမေန ဩမသဝါဒေါ ဝိယ။
မုသာဝါဒေန မုသာ ဝဒန္တဿာပိ ဟိ ဩမသဝါဒေနေဝ အာပတ္တိ။ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုနာ ဒုက္ကဋ…ပေ… ဧသေဝ နယောတိ ဧတဿ ယုတ္တိံ ဒဿေန္တော ‘‘ယော ဟိ အယ’’န္တိ အာဟ။
ဝဍ္ဎိံ ပယောဇေန္တဿာတိ ဧတ္ထ ဣဒံ ဂဟေတွာ သတိ မာသေ, သတိ သံဝစ္ဆရေ ‘‘ဧတ္တကံ ဒေဟီ’’တိ စေ ဝဒတိ။ ရူပိယသံဝေါဟာရော ဟောတိ။ ဝိနာ ကပ္ပိယကာရကေန ‘‘ဧတ္တကာ ဝုဍ္ဎိ ဟောတု, ဧတ္တကံ ဂဏှာ’’တိ ဝဒတော ဒုက္ကဋံ ကယဝိက္ကယလက္ခဏာဘာဝတော။ ‘‘မူလေ မူလသာမိကာန’’န္တိအာဒိ ကပ္ပိယကရဏူပါယဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, န ကေဝလံ နိဿဋ္ဌံ အပရိဘောဂံ ဟောတိ, ပုန ဧဝံ ကတေ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တဿပိ ပရိဘောဂေ မူလဿ ကပ္ပိယကရဏူပါယော စေ န ဟောတိ, ကပ္ပိယံ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ယထာ ပါဠိယာ စေတ္ထ ကပ္ပိယကရဏူပါယော, သော စ တတိယပတ္တေပိ, ‘‘ယထာ စ အတ္တနော အတ္ထာယ ဂဟိတေ ဧဝရူပုပါယော, တထာ သံဃာဒိအတ္ထာယ ဂဟိတေပိ ဧသော ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမေ ကိရ ပဌမဒုတိယပတ္တေ ယာဝ ဂဟဋ္ဌေန ပရိဝတ္တေတိ, တာဝ န ကပ္ပိယကရဏူပါယော, အနေကပုရိသယုဂမ္ပိ ‘‘အကပ္ပိယာ ဧဝါ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘သံဃသန္တကံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဝိက္ကိဏိတွာ အာဂတကဟာပဏာနိပိ ပဋိဂ္ဂဟဏံ မောစေတွာဝ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗာနိ, တသ္မာ ကပ္ပိယကာရကော စေ ဣမာနိ တာနိ ကဟာပဏာနီတိ ဝဒတိ, န ဝဋ္ဋတိယေဝ, ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ, န ဝိစာရေတဗ္ဗံ, ဝိစာရေတိ စေ? သဗ္ဗေသံ န ကပ္ပတိ။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ မောစေတွာ သမ္ပဋိစ္ဆိတာနိ စေ ဝိစာရေတိ, တဿေဝ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အဘိက္ခဏံ ဝုတ္တံ။
ရူပိယသံဝေါဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၉၃။ ပဋပိလောတိကာနန္တိ ပဋပိလောတိကေဟိ။ ‘‘အဇ္ဈာစရတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဣဒံ ပုရိမသိက္ခာပဒေပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ကယိတဉ္စ ဟောတိ ဝိက္ကယိတဉ္စာ’’တိ ဧတေသံ ပဒါနံ ဝိပရီတတော ‘‘အတ္တနော ဘဏ္ဍ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ‘‘ဣမိနာ ဣမ’’န္တိ ဝစနာနုရူပတော။ သဒ္ဓါဒေယျဝိနိပါတနံ ပနေတ္ထ အဋ္ဌာနပဒါနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဋ္ဌိတော ကောသိယဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ ပတ္တဝဂ္ဂေါ
၁။ ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၉၈။ ဗဟူ ပတ္တေ သန္နိစယန္တိ ဧတ္ထ သန္နိစယန္တိ ဘာဝနပုံသကံ, ဗဟူ ပတ္တေ ဝါ ဂဟေတွာ သန္နိစယံ ကရိဿန္တီတိ အတ္ထော။ ‘‘အဍ္ဎတေရသပလမာသာနံ ဂါဟိကာ’’တိ လိခိတံ။ ဧတ္ထ –
‘‘ကုဍုဝေါ စတုပလေယျော, ကုဍုဝါနံ စတုဂ္ဂုဏံ၊
ပတ္ထံ စတုဂ္ဂုဏော မာသာ-တိ ကမာဟု စတုဂ္ဂုဏ’’န္တိ။ –
အာဒိံ လောကဝေါဟာရံ ဒဿေတွာဝ ကေစိ ပပဉ္စေန္တိ။
֍ ဋီ ၆၀၂။ ခါဒနန္တိ ခါဒနီယံ သူပါဒိ။ ‘‘ဗျဉ္ဇနဿ မတ္တာ နာမ ဩဒနတော စတုတ္ထော ဘာဂေါ’’တိ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၈၇) ဗြဟ္မာယုသုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ အာလောပဿ စတုတ္ထဘာဂံ ဗျဉ္ဇနံ အနုရူပန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ ပတ္တသန္နိစယဿ ဝါရိတတ္တာ တဒနုလောမတော ဘိက္ခူနမ္ပိ ဒုတိယော ဝါရိတော’’တိ ဝုတ္တံ, တံ န ယုတ္တံ, ပါဠိယဉှိ ‘‘သန္နိစယံ ကရေယျာတိ အနဓိဋ္ဌိတော အဝိကပ္ပိတော’’တိ (ပါစိ။ ၇၃၅) ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ကထိနက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၃၀၆ အာဒယော) နိစယသန္နိဓိ ဝိယ ဧကောပိ ပုနဒိဝသေ ‘‘သန္နိစယော’’တိ ဝုစ္စတိ။ အနန္တရသိက္ခာပဒေ ပန ‘‘ဒုတိယော ဝါရိတောတိ အဓိဋ္ဌာနံ နိယတံ, တသ္မာ ဒွေ ပတ္တေ အဓိဋ္ဌာတုံ န လဘတိ။ သစေ ဧကတော အဓိဋ္ဌာတိ, ဒွေပိ န အဓိဋ္ဌိတာ ဟောန္တိ။ ဝိသုံ ဝိသုံ အဓိဋ္ဌာတိ, ဒုတိယော အနဓိဋ္ဌိတော’’တိ ဝဒန္တိ။ ဝိကပ္ပေတုံ ပန ဗဟူပိ လဘတိ။ ဣဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗံ သန္ဓာယ ‘‘နာမမတ္တေ ဝိသေသော’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နာမန္တိ မဇ္ဈိမော မဇ္ဈိမောမကော မဇ္ဈိမုက္ကဋ္ဌောတိအာဒိ။
֍ ဋီ ၆၀၈။ ‘‘ပါကဿ ဟိ ဦနတ္တာ ပတ္တသင်္ချံ န ဂစ္ဆတီ’’တိ ဝစနတော အဓိဋ္ဌိတပတ္တောပိ ခရပါကေန သေတတ္တာ အဓိဋ္ဌာနံ ဝိဇဟတီတိ စေ? န, အဓိဋ္ဌာနဝိဇဟနေသု နဝသု အနာဂတတ္တာ, တသ္မာ ပဌမပါကာနံ ဧဝ ဦနတ္တာ ပတ္တသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ, တသ္မိံ သတိ အညံ ဝိညာပေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဦနပဉ္စဗန္ဓနေနာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဆိဒ္ဒေ, ရာဇိယာ ဝါ ဟိ သတိ တေဟိ အဓိဋ္ဌာနံ ဝိဇဟတီတိ ဝိဇဟိတေ နာယံ ပဋိသေဓော, တသ္မာ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ, ဝိကပ္ပေတွာပိ အညံ ဝိညာပေတုံ န လဘတိ။
ဧဝံ ပတ္တကာရကော မူလံ လဘိတွာတိ ဧတ္ထ ပစိတွာ ဌပိတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ။ ဒါတုကာမော ဟုတွာတိ ဧတ္ထ ဒိန္နဒိဝသတော, သုတဒိဝသတော
ဝါ ပဋ္ဌာယ ဒသာဟံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေန ပန ဒသာဟာတိက္ကမေ ပတ္တသာမိကဿ ဘိက္ခုဿ, ဘိက္ခုနိယာ ပန ရတ္တာတိက္ကမေ နိဿဂ္ဂိယံ။
ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဦနပဉ္စဗန္ဓနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၆၁၂-၃။ ဗဟူ ပတ္တေ ဝိညာပေန္တီတိ ဧကမေကံ ဝိညာပေန္တာ ဗဟူ ဘိက္ခူ ဗဟူ ပတ္တေ ဝိညာပေန္တိ, ဗဟူ ဝါ ဘိက္ခူ ပတ္တေ ဝိညာပေန္တီတိ အတ္ထော။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပတ္တော ဝိညာပေတဗ္ဗော, ယော ဝိညာပေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ဦနပဉ္စဗန္ဓနေန သမူဟတံ ဟောတိ န ဟောတီတိ? န ဟောတိ တမေဝ ဂဟေတွာ ‘‘ဝိညာပေတိ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာတိ ဧကေ။ ပဋိလာဘမ္ပိ ပရိယာဒိယိတွာ တံ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ တံ ‘‘ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယော ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ သမူဟတံ ဟောတိ။ အညထာ သဒုက္ကဋံ နိဿဂ္ဂိယံ အာပဇ္ဇတိ အနာပတ္တိဝါရဝိရောဓော စ။ ယာ ကာစိ ပန အကတဝိညတ္တိ အနနုညာတကာလေ ဒုက္ကဋမေဝ။ ဘိန္နေနာတိ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ, ဘေဒေနာတိ ဝါ အတ္ထော, ဟေတွတ္ထေ ကရဏဝစနံ။
ဦနပဉ္စဗန္ဓနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၂၀။ ‘‘သာ အဟောသိ သုဝဏ္ဏမာလာ’’တိ ဝစနတော ဌပေတွာ သဟဓမ္မိကေ အညေသံ ယထာသုခံ ရူပိယံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ ဥဂ္ဂဏှာပေတုံ, သဗျောဟာရာပေဘုဉ္စာတိ အာစရိယော, ဝီမံသိတဗ္ဗံ ဣဒ္ဓိမဿ ဣဒ္ဓိဝိသယတ္တာ။
֍ ဋီ ၆၂၂။ ‘‘ယေသံ မံသံ ကပ္ပတီ’’တိ ဝစနေန ယေသံ မံသံ န ကပ္ပတိ, တေသံ သပ္ပိအာဒိ ကိဉ္စာပိ န ကပ္ပတိ, န ပန နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထူတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ န ပဏီတဘောဇနဝတ္ထူတိ။ ဥဂ္ဂဟိတကံ ကတွာ နိက္ခိတ္တန္တိ အဇ္ဈောဟရဏတ္ထံ နိက္ခိတ္တံ။ ဣတရဉှိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အဇ္ဈောဟရိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဥဘယေသမ္ပီတိ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတေဟိ, ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတေဟိ စ ကတာနံ။ ‘‘မံသဿ အကပ္ပိယတ္တာ’’တိ ကာရဏပတိရူပကံ ဝတွာ။ ခါဒိံသူတိ
‘‘ဝိကာလေ ကေဝလံ နဝနီတမေဝ ခါဒိတုကာမေန ဒဓိတက္ကဂတာနိ အပနေတဗ္ဗာနိ, ပစိတုကာမဿ သာမံပါကံ န ဟောတီတိ ထေရဿ အဓိပ္ပါယော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ခယံ ဂမိဿတီ’’တိ ဝစနတော ခီရံ ပက္ခိပိတွာ ပက္ကသပ္ပိ ဝိကာလေ ကပ္ပတီတိ သိဒ္ဓံ။ ဘေသဇ္ဇေဟီတိ ယာဝဇီဝိကဘေသဇ္ဇေဟိ။ ကတတေလံ ပုရေဘတ္တန္တိ အပစိတွာ ကတံ ဧဝ။ ဥဏှောဒကေနာတိ တာပနဘာဝံ ဒီပေတီတိ ကေစိ, တံ န သုန္ဒရံ။ နိဗ္ဗဋ္ဋိတတ္တာတိ ပိညာကာဒိတော။ ‘‘တေလတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟိတ…ပေ… ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ ဝစနတော အတေလတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟိတေဟိ, သတ္တာဟာတိက္ကန္တေဟိပိ ကတတေလံ ကတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ သတ္တာဟံ ဝဋ္ဋတီတိ ဆာယာ ဒိဿတိ, ကရမန္ဒံ ရုက္ခသာရောတိ ကေစိ။
֍ ဋီ ၆၂၃။ အဝသကသဋေ ယသ္မာ ခီရာဒီနိ ပက္ခိပိတွာ တေလံ ပစန္တိ, တသ္မာ ကသဋံ န ဝဋ္ဋတိ, တေလမေဝ ဝဋ္ဋတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပက္ကတေလကသဋေ ဝိယ ကုက္ကုစ္စာယတီ’’တိ။ ဝသာယ သဒ္ဓိံ ပက္ကတ္တာ န ဝဋ္ဋတီတိ စေ? ဝဒထ, ဘန္တေ, နဝနီတေ ဒဓိဂုဠိကာတိအာဒိသမ္ဗန္ဓော။ မဓုမှိ စတ္တာရော ကာလိကာ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗာ, ဥစ္ဆုမှိ စ, ကထံ? သမက္ခိကံ သေဠကံ မဓု ယာဝကာလိကံ။ အနေလကံ ဥဒကသမ္ဘိန္နံ ယာမကာလိကံ, အသမ္ဘိန္နံ သတ္တာဟကာလိကံ, မဓုသိဋ္ဌံ ပရိသုဒ္ဓံ ယာဝဇီဝိကံ။ တထာ ဥစ္ဆု ဝါ ရသော ဝါ သကသဋော ယာဝကာလိကော, နိက္ကသဋော ဥဒကသမ္ဘိန္နော ယာမကာလိကော, အသမ္ဘိန္နော သတ္တာဟကာလိကော, သုက္ခကသဋံ ယာဝဇီဝိကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ဥဒကသမ္ဘေဒဝိသေသတော။
ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? စတူသု ကာလိကေသု ပုဗ္ဗံ ပုဗ္ဗံ ဂရုကံ, အပရံ အပရံ လဟုကံ။ တေသု စာယံ ဥဒကသမ္ဘေဒေါ ဂရုကံ လဟုကံ ကရောတိ, လဟုကဉ္စ ဂရုကံ။ အမ္ဗရသာဒီနိ ဟိ ယာဝကာလိကတ္တာ ဂရုကာနိ, ဥဒကသမ္ဘေဒေါ ပန တာနိ အမ္ဗပါနာဒိသမညံ ဒတွာ လဟုကာနိ ယာမကာလိကာနိ ကရောတိ။ ‘‘ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော ဥစ္ဆုရသော သတ္တာဟကာလိကောတိ သိဒ္ဓံ။ တတ္ထ ‘‘ဥဒကသမ္ဘေဒေါ တံ ယာမကာလိကံ ကရောတီ’’တိအာဒိံ ဗဟုံ ဝတွာ ယောဇိတာ။
အပိစေတ္ထ ဥစ္ဆုရသော ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္ဆုရသ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၀၀) အနုညာတတ္တာ ဂုဠောဒကံ ဝိယ ဥစ္ဆုရသသာမညတော ဥဒကေန အသမ္ဘိန္နောပိ
အဂိလာနဿ ဝဋ္ဋတိ, တေနေဝါဟ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဥစ္ဆုရသော နိကသဋော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၀)။ အယံ သဗ္ဗော နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ကေစိ ပနာဟု ‘‘ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တ’န္တိ ဝစနတော, ‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော စ ဥစ္ဆုရသော ဖာဏိတမေဝ, တသ္မာ ဂုဠေ ဝိယ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ကေစိ ‘‘ဝုတ္တနယေန သတ္တာဟကာလိကောဝ သမာနော ‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥစ္ဆုရသ’န္တိ ဝိသုံ အနုညာတတ္တာ အသမ္ဘိန္နောပိ အဂိလာနဿ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကေစိ ‘‘ဝုတ္တနယေန ဝိသုံ အနုညာတတ္တာ ဧဝ သမ္ဘိန္နော ဝါ အသမ္ဘိန္နော ဝါ ယာမကာလိကောဝ, ဂုဠောဒကံ ပန သတ္တာဟကာလိကမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကေစိ ‘‘ဂုဠောဒကံ ဝိယ သော ဒုဝိဓောပိ သတ္တာဟကာလိကောယေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
တတ္ထာယံ ပဌမာစရိယဝါဒေ ဝိစာရဏာ – ဖာဏိတာနုမတိယာယေဝ ဥစ္ဆုရသာနုမတိယာ သိဒ္ဓိတော ဝိသုံ ‘‘ဥစ္ဆုရသ’’န္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ အနုမတိ နိရတ္ထိကာတိ အာပဇ္ဇတိ, တထာ ‘‘ဥစ္ဆုရသော နိကသဋော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ အဋ္ဌကထာပိ နိရတ္ထိကာ။ ‘‘သတ္တာဟံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ, န စ တထာ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋ္ဋနကရသာဓိကာရတ္တာတိ စေ? န, တသ္မိံ အဓိကာရေ သတ္တာဟကာလိကဿ အဝတ္တဗ္ဗပ္ပသင်္ဂတော။ ကာလဘေဒံ အနပေက္ခိတွာ ရသာဓိကာရေ ဩတိဏ္ဏတ္တာ ဝုတ္တောတိ စေ? န သက္ကာ ‘‘နိကသဋော သတ္တာဟံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတ္တုံ။ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋ္ဋနကရသာဓိကာရတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? န, ဧဝဉှိ ဝုတ္တေ တဒညရသော ဝိယ အယမ္ပိ ပစ္ဆာဘတ္တမေဝ ဝဋ္ဋတိ, န တတော ပရန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ တတော ပရံ အပရိဘောဂတ္တာ ‘‘ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ စေ? န, ယာဝကာလိကဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ န သော ပသင်္ဂေါ အာဘိဒေါသိကဿာပိ ဥစ္ဆုရသဿ ပါကေန ဖာဏိတာဒိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ အယမေဝ တတိယစတုတ္ထာစရိယဝါဒေသု ဝိစာရဏာ။ ဒုတိယဝါဒေ ဝိစာရဏာ ဝုတ္တာ, ဝိမဒ္ဒေါ ပနေတ္ထ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၃၀၀) အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ မဓုကတာလနာဠိကေရဖာဏိတာဒိတော ဥက္ကဋဝတ္ထုတော နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုဖာဏိတဿ ဝိသေသဝစနံ, တေနေတံ ပညာယတိ ‘‘နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုဘူတံ ဣဓ ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တမေဝ, န မဓုကာဒိတော နိဗ္ဗတ္တ’’န္တိ။ ဧတ္တာဝတာ ယံကိဉ္စိ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တံ, န တံ သဗ္ဗံ ဖာဏိတမေဝ နာမာတိ သာဓိတံ ဟောတိ။ တေနေဝ ခန္ဓကေ ဖာဏိတံ ပဌမံ အနုဇာနိတွာဝ ပစ္ဆာ ဥစ္ဆုရသော အနုညာတော, တထာ တတ္ထေဝ ဂုဠံ, ဂုဠောဒကဉ္စ။
ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယ အပက္ကာ ဝါတိအာဒိမှိ ပန ယေသံ လဒ္ဓိ ‘‘ဥစ္ဆုရသော ယာမကာလိကော’’တိ။ ‘‘တေ အပက္ကာ ဝါတိ သာမံ ဘိက္ခုနာ အပက္ကာ ဝါ။ အဝတ္ထုကပက္ကာ ဝါတိ ဝိနာ ဝတ္ထုနာ ပက္ကာ ဝါ’’တိ အတ္ထံ ဝဏ္ဏယန္တိ, တံ န ယုတ္တံ ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဣမဿ ဝစနဿ ပယောဇနာဘာဝပ္ပသင်္ဂတော, ဘိက္ခုနော ပစနာဓိကာရာဘာဝါ။ သာမပါကော ဣဓာဓိပ္ပေတောတိ စေ? သာမံ အပက္ကဿ ဥစ္ဆုရသဿ တေသံ အတ္တနောမတိယာ ဖာဏိတဘာဝသိဒ္ဓိတော စ ပရတော ‘‘ပုရေဘတ္တံ ပဋိဂ္ဂဟိတေန အပရိဿာဝိတဥစ္ဆုရသေန ကတဖာဏိတ’’န္တိအာဒိနယဒဿနတော စ တံ အယုတ္တံ, တတ္ထ ‘‘အပရိဿာဝိတဥစ္ဆုရသေန သယံကတံ နိရာမိသမေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနံ ယံ တတ္ထ ကသဋံ သာမပါကံ န ဇနေတိ, သဝတ္ထုကပဋိဂ္ဂဟိတကတံယေဝ တံ ကရောတီတိ ဒီပေတိ, တသ္မာ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ ဝိကာလေတိ ပေါရာဏာ။ ‘‘ကောဋ္ဋိတဥစ္ဆုဖာဏိတံ ‘ရဇနပါကံ ဝိယ ဩဠာရိကံ သဝတ္ထုကပက္ကံ နာမ ဟောတီ’တိ သညာယ ပုရေဘတ္တမေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ မဟာအဋ္ဌကထာစရိယာ ‘‘ဧဝံ ဖာဏိတဂ္ဂဟဏံ အမဓုရံ, တသ္မာ ပစ္ဆာဘတ္တံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒိံသု။ ကိံ မဓုရတာယ, အမဓုရတာယ ဝါတိ? အတ္ထမေဝ ဒဿေတုံ မဟာပစ္စရိယံ တထာ ဝုတ္တန္တိ ဥပတိဿတ္ထေရော အာဟ ကိရ။ တံ ယုတ္တန္တိ ဥစ္ဆုတော နိဗ္ဗတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ, တေနေဝါဟ ‘‘ခဏ္ဍသက္ခရံ ပန…ပေ… ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ‘‘တံ ခီရဃဋေ ပက္ခိပိတွာ ပစန္တီ’’တိ လိခိတံ။ ဇလ္လိကာ နာမ ဖေဏာဒိ။
ဘေသဇ္ဇောဒိသံ ဝဒန္တေန ဣတရေ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တာ။ ‘‘အာဟာရတ္ထံ ဖရိတုံ သမတ္ထာနီ’’တိ ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၂၆၀) ‘‘ယံ ဘေသဇ္ဇဉ္စေဝ အဿ ဘေသဇ္ဇသမ္မတဉ္စ လောကဿ, အာဟာရတ္ထဉ္စ ဖရေယျာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဝိစာရဏာ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။
֍ ဋီ ၆၂၄။ ဒွါရဝါတပါနကဝါဋာနီတိ ဒွါရဿ စ ဝါတပါနာနဉ္စ ကဝါဋာနိ။ ကသာဝပက္ခေပမတ္တေန ဟိ တာနိ အတ္တနော သဘာဝံ ပရိစ္စဇိတာနိ ဟောန္တိ, တသ္မာ ‘‘မက္ခေတဗ္ဗာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကသာဝေါ နာမ ကနကလမ္ဗာဒီနိပီ’’တိ ဝဒန္တိ။ အဓိဋ္ဌေတီတိ ‘‘ဣဒါနိ အဇ္ဈောဟရဏီယံ န ဘဝိဿတိ, ဗာဟိရပရိဘောဂေါ ဘဝိဿတီ’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတိ။ ဣဓ ‘‘ဝိကပ္ပေတီ’’တိ ပဒံ နတ္ထိ။ အဓိဋ္ဌာနမ္ပိ မုခါရုဠှိယာ ဝုတ္တံ ‘‘ဣမံ နဝနီတံ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ အဝတ္တဗ္ဗတော။
֍ ဋီ ၆၂၅။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ပန န ဝဋ္ဋတီတိ ဝိဿာသာဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ သဝိဿာသော, ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ပရိဘုဉ္ဇ တွ’’န္တိ ဧတ္တာဝတာ ဝိဿဇ္ဇိတံ ဟောတိ, တသ္မာ ဥဘိန္နံ အနာပတ္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သစေ န ဝိဿဇ္ဇိတံ, အာပတ္တိ ဟောတီတိ သိဒ္ဓံ။ တသ္မာ ဥဘိန္နံ သန္တကံ စီဝရံ အညတရေန သမ္မုခီဘူတေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ နော စေ အဓိဋ္ဌာတိ, နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတီတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ကာကနိကမတ္တဉ္စေ မူလံ အဒိန္နံ, ‘‘န အဓိဋ္ဌာနုပဂံ…ပေ… သကဘာဝံ န ဥပေတီ’’တိ ဣမိနာ ဧတံ သဒိသံ န ဟောတိ, အာဘိဓမ္မိကဂဏာနံ ဒိန္နံ ဝိယ စ န ဟောတိ။ ကသ္မာ? အာဘိဓမ္မိကာ ဟိ အနုပသမ္ပန္နာပိ ဟောန္တိ, ပစ္ဆာ အာဘိဓမ္မိကဘူတာနမ္ပိ တံ သာဓာရဏံ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထ ဒွေပိ ဥပသမ္ပန္နာ ဧဝ, ဒွိန္နမ္ပိ တတ္ထ ယထာကာမကရဏီယတာ အတ္ထိ မမတ္တဉ္စ, န ဧဝံ တဒညေသံ သာဓာရဏံ, န စ ဒွေ တယော ဘိက္ခူ ‘‘ဧကတော ဝဿိဿာမာ’’တိ ကရောန္တိ, ရက္ခတိ တာဝ။ ‘‘အဝိဘတ္တတ္တာ အနာပတ္တီ’’တိ ဣမိနာ စ ဣဒံ သဒိသံ, ယေန မူလေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, တဿ သစေ ဣတရော ဒေတိ, သော ဝါ တံ ဣတရဿ ဒေတိ, သတိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ သတ္တာဟာတိက္ကမေ နိဿဂ္ဂိယတ္တာ, တသ္မာ တံ စီဝရံ ဒွီသု သမ္မုခီဘူတေန ဧကေန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပိ ဧတ္ထ ပယောဂေါ န ဒိဿတိ သမာနပရိက္ခာရာနံ ဒွိန္နံ အဓိဋ္ဌာနပယောဂါဘာဝတော, တထာပိ သမာနသဗ္ဗဘဏ္ဍကာနံ ဒွိန္နံ တေလာဒိ ယေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, တဿ ကာလာတိက္ကမေ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော, အနဓိဋ္ဌာနေ ဒုလ္လဘဝိသေသဟေတုတ္တာ စ ‘‘အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ အယုတ္တံ ပတ္တစီဝရသတ္တာဟကာလိကာနံ အသဒိသဝိဓာနတ္တာ။ ဧတ္ထ ပတ္တစီဝရဉှိ အတ္တနော သန္တကဘာဝံ ဥပဂတမေဝ အနဓိဋ္ဌဟန္တဿ ကာလာတိက္ကမေ အာပတ္တိ, သတ္တာဟကာလိကံ ပန ပရသန္တကသာဓာရဏမ္ပိ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ ကာလာတိက္ကမေ အာပတ္တိကရံ။ ပဋိဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ ပမာဏံ, န တတ္ထ သကသန္တကတာ, သတ္တာဟကာလိကဉ္စ နိဿဂ္ဂိယံ, သဗ္ဗေသမ္ပိ အနဇ္ဈောဟရဏီယံ။ ပတ္တစီဝရံ အညဿ ပရိဘုဉ္ဇတော အနာပတ္တိ။ ဣဒဉ္စ ကာလာတိက္ကန္တမ္ပိ နိဿဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ လဒ္ဓံ ကပ္ပတိ။ ပတ္တစီဝရံ ပန တံ တဿ ဝိနယကမ္မန္တိ ကပ္ပတီတိ။ အဝိဘတ္တဿပိ ဣမဿ ဒါနံ ရုဟတိ, န ပတ္တစီဝရဿ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဒွိန္နံ သန္တကံ ဟောတိ…ပေ… သစေပိ အဝိဘဇိတွာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနံ ဒေန္တိ, အဒိန္နမေဝ ဟောတီ’’တိ။ ယဿ ဒါနမေဝ န ရုဟတိ, တဿ ကုတော အဓိဋ္ဌာနံ။ ဧကော စေ ပတ္တစီဝရံ ဒသမေ ဒိဝသေ ဣတရဿ ဒေတိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သော ဒသ ဒိဝသေ ပရိဟရိတုံ
လဘတိ, န တထာ သတ္တာဟကာလိကန္တိ သဗ္ဗထာ ဥပပရိက္ခိယမာနံ သရိက္ခံ နက္ခမတီတိ န တံ သာရတော ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ အာစရိယဿ တက္ကော။ ‘‘ဝိနယကမ္မဝသေန ပန အနိဿဇ္ဇိတွာ သဟသာ ဝိရုဇ္ဈိတွာ ကဿစိ ပရိစ္စတ္တမ္ပိ ပုန ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, သစေ ဒေသန္တရိတံ, သမုဒ္ဒန္တရိတံ ဝါ စီဝရံ နိဿဂ္ဂိယံ ဇာတံ, တံ ဣဓ ဌိတေန ဘိက္ခုနာ ဧကဿ ဝန္တေန စိတ္တေန စတ္တံ ကတွာ အနပေက္ခိတွာ အာပတ္တိံ ဒေသေတွာ တဿ ဝိဿာသေန ပုန ဂဟေတွာ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ, ‘‘ပတ္တာဒီသု စ အယမေဝ နယော’’တိ စ ဝုတ္တံ, ‘‘တာလနာဠိကေရဖာဏိတမ္ပိ သတ္တာဟကာလိကံ ဧဝါ’’တိ စ။ ‘‘ဒွိန္နံ သန္တကံ ဧကေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ သတ္တာဟကာလိကံ သတ္တာဟာတိက္ကမေ အာပတ္တိံ န ကရောတိ, ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ပန ဒွိန္နမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ ‘‘ပရသန္တကံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဌပိတေပိ ဧသေဝ နယော’’တိ စ ကေစိ ဝဒန္တိ။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုဘူတံ သပ္ပိအာဒိ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ ပုန ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝိဓာနံ န ဒိဿတီတိ။
ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၂၇။ ‘‘ဧကမေဝ ကတွာ’’တိ ဝစနေန ဝဿိကသာဋိကလက္ခဏေန ဉာတကာနမ္ပိ သတုပ္ပါဒံ ကရောန္တေန ဧကမေဝ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ စတုဗ္ဗိဓံ ခေတ္တန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ တိဝိဓံ ဒိဿတိ, တံ ပန ဧဝံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ယသ္မိံ ခေတ္တေ ပရိယေသိတုံ လဘတိ, တံ ပရိယေသနခေတ္တံ နာမ, ‘‘ဧဝံ ကရဏနိဝါသနာဓိဋ္ဌာနခေတ္တာနိပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ပစ္ဆိမေန ပုရိမဂ္ဂါဟော ဝေဒိတဗ္ဗော, န ပုရိမေန ပစ္ဆိမဂ္ဂါဟော, ယထာလာဘန္တိ အာစရိယော။ တဿတ္ထော – အဓိဋ္ဌာနခေတ္တေန ပစ္ဆိမေန ပုရိမာနံ တိဏ္ဏံ ဂါဟော ဟောတိ, တထာ နိဝါသနခေတ္တေန ဒွိန္နံ ပုရိမာနံ။ ကရဏခေတ္တေန ပန ဧကဿေဝ ပုရိမဿ ဂါဟော ဟောတီတိ။ ဧတ္ထ ပန ကိဉ္စာပိ ကရဏခေတ္တနိဝါသနခေတ္တာနံ ကာလတော နာနတ္တံ နတ္ထိ, ကိရိယတော ပန ‘‘အဋ္ဌိံ ကတွာ နိဝါသေတဗ္ဗ’’န္တိ ပါဠိဝစနတော, တသ္မာ ဒွိဓာ ကတွာ ဝုတ္တံ အညတရာဘာဝေန, တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော စ, ကထံ ပနေတ္ထ နာနတ္တံ နတ္ထီတိ ပညာယတီတိ စေ? ပါဠိတော, ‘‘အဍ္ဎမာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ကတွာ နိဝါသေတဗ္ဗ’’န္တိ ဟိ ပါဠိ, တထာ မာတိကာဋ္ဌကထာတော စ။(ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ)
တထာဟ ‘‘ပစ္ဆိမော အဍ္ဎမာသော ကရဏနိဝါသနခေတ္တမ္ပီ’’တိ, ဣမိနာ နယေန တိဝိဓမေဝ ခေတ္တန္တိပိ သိဒ္ဓံ။ သမန္တပါသာဒိကာယံ ပန ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ ‘‘ဇေဋ္ဌမူလပုဏ္ဏမာသိယာ ပစ္ဆိမပါဋိပဒဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ကာဠပက္ခုပေါသထော, အယမေကော အဒ္ဓမာသော ပရိယေသနခေတ္တဉ္စေဝ ကရဏခေတ္တဉ္စ။ ဧတသ္မိဉှိ အန္တရေ ဝဿိကသာဋိကံ အလဒ္ဓံ ပရိယေသိတုံ, လဒ္ဓံ ကာတုဉ္စ ဝဋ္ဋတိ, နိဝါသေတုံ, အဓိဋ္ဌာတုဉ္စ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ, သော အပါဌော ယထာဝုတ္တပါဠိမာတိကာဋ္ဌကထာဝိရောဓတော, တသ္မာ တတ္ထ ‘‘အလဒ္ဓံ ပရိယေသိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ကာတုံ, နိဝါသေတုံ, အဓိဋ္ဌာတုဉ္စ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပါဌော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ တာဝ ပစ္ဆိမေန ပုရိမဂ္ဂါဟသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, န ပုရိမေန ကရဏခေတ္တာဒီနံ ဂါဟော သမ္ဘဝတိ။ ‘‘မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ ဝဿိကသာဋိကစီဝရံ ပရိယေသိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္တကမေဝ ဟိ ဝုတ္တံ, န, အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အယမေကော အဒ္ဓမာသော ပရိယေသနခေတ္တဉ္စေဝ ကရဏခေတ္တဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာတိ စေ? န, တဿ လေခနဒေါသတ္တာ, တထာ သာဓိတံ။ ကရဏခေတ္တေန ပန နိဝါသနခေတ္တဂ္ဂါဟော အတ္ထိ ကာလနာနတ္တာဘာဝတော, တေနေဝ ပုဗ္ဗေ ယထာလာဘဂ္ဂဟဏံ ကတံ, တထာ စ သာဓိတမေဝ, န ဘေဒေါ ပနတ္ထိ, ပယောဇနံ ဝုတ္တမေဝ။ နိဝါသနက္ခေတ္တေန အဓိဋ္ဌာနက္ခေတ္တဂ္ဂါဟော နတ္ထိ ဧဝ, န ဟိ ပုရိမေန ပစ္ဆိမဂ္ဂါဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ န ပါဠိဝိရောဓတောတိ စေ? န, တဒတ္ထာဇာနနတော။ ‘‘မာသော သေသော ဂိမှာနန္တိ အဒ္ဓမာသော သေသော ဂိမှာန’’န္တိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒဿ ဟိ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ အတ္ထော။ ပရတော အာပတ္တိခေတ္တဒဿနတော ဣတရဿ အနာပတ္တိခေတ္တဘာဝေါ ဒဿိတောဝ ဟောတိ။ ဒိန္နပုဗ္ဗတောပိ ဉာတကပဝါရိတဋ္ဌာနတော နိပ္ဖါဒေန္တဿ နိဿဂ္ဂိယံ ပိဋ္ဌိသမယတ္တာ, ပကတိယာ ဝဿိကသာဋိကဒါယကာ နာမ သံဃဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ အပဝါရေတွာ အနုသံဝစ္ဆရံ ဒေန္တာ, တတ္ထ သတုပ္ပါဒေါဝ ဝဋ္ဋတိ။ ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋန္တိ တဒညေသု။
‘‘သစေ ကတ…ပေ… ဝဿူပနာယိကဒိဝသေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ…ပေ… ဆ မာသေ ပရိဟာရံ လဘတီ’’တိ ဝစနတော အန္တောဝဿေပိ ယာဝ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမဒိဝသာ အကတာ ပရိဟာရံ လဘတီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ ကသ္မာ န ဝိစာရိတန္တိ စေ? အတ္ထာပတ္တိသိဒ္ဓတ္တာ။ ‘‘ဆ မာသေ ပရိဟာရံ လဘတီ’’တိ ဝစနေန အကတာ လဘတီတိ သိဒ္ဓမေဝ, တံ ကိဉ္စာပိ သိဒ္ဓံ, သရူပေန ပန အနာဂတတ္တာ သရူပေန ဒဿေတုံ, ဒုဿဒ္ဓါပယတ္တာ ဥပပတ္တိတော ဒဿေတုဉ္စ
ဣဒမာရဒ္ဓံ အာစရိယေန, ‘‘ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ ကထိနဗ္ဘန္တရေ ဥပ္ပန္နစီဝရမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တံ ဒုဝုတ္တံ တတ္ထေဝ ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓတော။ ယဉ္စေတ္ထ အဋ္ဌကထာဝစနံ သာဓကတ္တေန ဝုတ္တံ, တံ တမတ္ထံ န သာဓေတိ။ ‘‘ယဒိ နပ္ပဟောတိ ယာဝ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာ ပရိဟာရံ လဘတီ’’တိ ဝစနံ အပ္ပဟောန္တဿ ယာဝ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာ တာဝ ပရိဟာရခေတ္တံ, တတော ပရံ ဧကဒိဝသောပိ န ဟောတီတိ ဒီပေတိ, တသ္မာ အပ္ပဟောနကဘာဝေန အကတာဝ ယာဝ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာ ပရိဟာရံ လဘတိ, တတော ပရံ န လဘတီတိ သိဒ္ဓံ။ တထာ တဒေဝ ဝစနံ ကတပရိဟာရံ န လဘတီတိ ဒီပေတိ, တသ္မာ ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေယေဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ။ ‘‘အပ္ပဟောန္တေ ဒသာဟေ အန္တောဝဿေ ကရဏပရိယောသာနံယေဝ ပမာဏ’’န္တိ လိခိတံ။
ဧတ္ထာဟ – ‘‘ဧကာဟဒွီဟာဒိဝသေနာ’’တိအာဒိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ဂိမှဒိဝသာနံ အနဓိဋ္ဌာနကာလတ္တာ, တသ္မာ ဧဝ ‘‘အန္တောဒသာဟေ ဝါ တဒဟေယေဝ ဝါ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ’တိ စ သာမညတော န ဝတ္တဗ္ဗံ ဂိမှဒိဝသာနံ အဓိဋ္ဌာနခေတ္တဘာဝပ္ပသင်္ဂတော’’တိ။ ဧတ္ထ ဝုစ္စတိ – န, တဒတ္ထာဇာနနတော။ ဒသာဟာနာဂတာယ ဝဿူပနာယိကာယ ဂိမှဒိဝသာ ဒသာဟာ ဟောန္တိ, ပဌမဒိဝသေ စ လဒ္ဓါ နိဋ္ဌိတာ ဝဿိကသာဋိကာ ဒသာဟာတိက္ကန္တာပိ ဝဿူပနာယိကဒိဝသံ အဓိဋ္ဌာနခေတ္တံ အပ္ပတ္တတ္တာ န စ တာဝ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ, ဝုတ္တဉ္စေတံ ‘‘ဝဿူပနာယိကတော ပုဗ္ဗေ ဒသာဟာတိက္ကမေပိ အနာပတ္တီ’’တိ။
အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ ဣဒံ န အဝိသေသေန ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဂိမှဒိဝသေပိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတုံ ဝုတ္တံ, ကိန္တု ဂိမှဒိဝသေ စေ ဥပ္ပန္နာ, အဓိဋ္ဌာနခေတ္တေ စ အန္တောဒသာဟံ ဟောတိ, အန္တောဒသာဟေ ခေတ္တေယေဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ, န ခေတ္တန္တိ ကတွာ ဒသာဟံ အတိက္ကမိတဗ္ဗန္တိ ဒီပေတုံ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ဂိမှဒိဝသာနမ္ပိ ဂဏနူပဂတ္တာ, တသ္မာ အခေတ္တဒိဝသေပိ ဂဏေတွာ ခေတ္တေ ဧဝ ‘‘အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ။
ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ စီဝရအစ္ဆိန္ဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၃၂။ သာမန္တိ သကသညိတာနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သကသညိတာယေဝ ဟိ အစ္ဆိန္ဒာပနအစ္ဆိန္ဒနေသု နိဿဂ္ဂိယံ, တသ္မာ နိဿဂ္ဂိယမူလင်္ဂနိဒဿနမေတံ။ ‘‘စီဝရ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အစီဝရံ အစ္ဆိန္ဒန္တဿ န နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ ဝုတ္တမေဝ ဟောတိ။ ‘‘ဒတွာတိ ဒတွာ ဝါ ဒါပေတွာ ဝါ’’တိ ကိဉ္စာပိ ပဒဘာဇနံ ယုဇ္ဇတိ, အညဿ ပန သန္တကံ အညဿ ဘိက္ခုနော ဒါပေတွာ တံ သယံ ဝါ အစ္ဆိန္ဒေယျ, တေနေဝ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေယျာတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂဘယာ န ဝုတ္တံ, အတ္ထတော ပန အတ္တနော သန္တကံ အညေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒိနာ ဒါပေတွာ, အညဿ သန္တကံ ဝါ တဿ ဝိဿာသာ ဒါပေတွာ တံ အစ္ဆိန္ဒေယျ ဝါ အစ္ဆိန္ဒာပေယျ ဝါ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တဉ္စ ခေါ အနပေက္ခော ဒတွာ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘စဇိတွာ ဒိန္နံ အစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဏှန္တော ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ဣဒံ ကိန္တိ စေ? သကသညာယ အဂ္ဂဟေတွာ အညာယ ထေယျာယ ဂဏှန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တေနေဝ ဝုတ္တံ ‘‘သကသညာယ ဂဟိတတ္တာ ပနဿ ပါရာဇိကံ နတ္ထီ’’တိ, အပိစ ‘‘အနာပတ္တိ သော ဝါ ဒေတိ, တဿ ဝါ ဝိဿသန္တော ဂဏှာတီ’’တိ ဝစနတောပိ တံ သိဒ္ဓမေဝ။ ဧတ္တာဝတာ တာဝကာလိကံ ကတွာ ဒိန္နံ အစ္ဆိန္ဒန္တဿ အနာပတ္တိ သာဓိတာ ဟောတိ။ ‘‘အမှာကံ သန္တိကေ ဥပဇ္ဈံ ဂဏှိဿတီ’’တိအာဒိဝစနံ သာမဏေရဿ ဒါနံ ဒီပေတိ, တဉ္စ ဣဓ နာဓိပ္ပေတံ။ ပါဠိယံ (ပါရာ။ ၆၃၃-၆၃၄) ဥပသမ္ပန္နေ တိကပါစိတ္တိယံ ဝိယ အနုပသမ္ပန္နေ တိကဒုက္ကဋမ္ပိ အာဂတန္တိ စေ? န, တဒဓိပ္ပါယာဇာနနတော။ အနုပသမ္ပန္နကာလေ ဧဝံ ဒတွာ အညဿ သန္တိကေ ဥပသမ္ပန္နံ ဒိသွာ ကုပိတော စေ အစ္ဆိန္ဒတိ, ဥပသမ္ပန္နဿေဝ ဝါ ‘‘သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ တုမှာကံ သန္တိကေ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ ဝဒန္တဿ ဒတွာ ပုန အစ္ဆိန္ဒတိ စေ, နိဿဂ္ဂိယန္တိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၆၃၃။ သကိံ အာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ အစ္ဆိန္ဒတိ, နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဧကဗဒ္ဓတ္တာ ဧကံ ပါစိတ္တိယံ, တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ ‘‘အာဏတ္တော ဗဟူနိ ဂဏှာတိ, ဧကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဝတ္ထုဂဏနာယ အာပတ္တိယော’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အာဏတ္တိယာ ဗဟုတ္တာ ‘‘သဗ္ဗာနိ ဂဏှာ’’တိ ဝဒန္တဿ ဂါဟံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တေနေဝ တတ္ထ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကဝါစာယ သမ္ဗဟုလာ အာပတ္တိယော’’တိ။ ဧဝံ သန္တေ ပါဠိဝစနံ, အဋ္ဌကထာဝစနဒွယဉ္စ အညမညံ သမေတိ, ပရသန္တကမ္ပိ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ ပံသုကူလဉ္စ, တေန ‘‘ဒုဿန္တေ ဗဒ္ဓရူပိယံ ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တံ,
တံ တဒတ္ထနိယမဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, ယထာဝဆာဒိတံ အစ္ဆိန္ဒနစိတ္တေန သစိတ္တကံ, ဝစီကမ္မံ ပန ကေဝလံ အစ္ဆိန္ဒာပေန္တဿေဝ ‘‘ဒေဟီ’’တိ ဗလက္ကာရေန ဂဏှတောပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တံ န ယုတ္တံ ‘‘အနာပတ္တိ သော ဝါ ဒေတီ’’တိ ဝစနတော။ ‘‘တုဋ္ဌော ဝါ ဒုဋ္ဌော ဝါ ဒေတိ, အနာပတ္တိယေဝါ’’တိ မာတိကာဋ္ဌကထာဝစနတော ဝါတိ စေ? န, ဥဘယတ္ထ အတ္တနော ရုစိယာ ဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တတ္တာ, ပသယှာဝဟာရေ အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော စ။ ‘‘ဘိက္ခုဿ သာမံ စီဝရံ ဒတွာ’တိ ပါဠိဝစနတော စ မာတိကာဋ္ဌကထာယ အင်္ဂဝဝတ္ထာနေ ‘ဥပသမ္ပန္နတာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ စ ဥဘယတ္ထ ဒါနဟရဏေသု ဘိက္ခုဘာဝေါ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဒီပေတီ’’တိ ဝဒန္တိ, ဣဒမယုတ္တန္တိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ကသ္မာ? အနုပသမ္ပန္နဿ စီဝရံ ဒတွာ တံ ဥပသမ္ပန္နကာလေ အစ္ဆိန္ဒန္တဿ အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော။ ‘‘အနုပသမ္ပန္နဿ စီဝရံ ဝါ အညံ ဝါ ပရိက္ခာရံ ဒတွာ…ပေ… အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝစနတော ဒုက္ကဋံ တတ္ထ ဟောတီတိ စေ? နာသိဒ္ဓတ္တာ, ဒါနကာလေ ဧဝ ဥပသမ္ပန္နတာ ပမာဏန္တိ အသိဒ္ဓမေတံ အဋ္ဌကထာယ ဝါ ပါဠိယာ ဝါ ယုတ္တိတော ဝါ, တသ္မာ တံ န ယုတ္တန္တိ အတ္ထော။ အနုပသမ္ပန္နဿ စီဝရံ ဒတွာ တဿေဝ အနုပသမ္ပန္နကာလေယေဝ စီဝရံ အစ္ဆိန္ဒန္တဿ ဒုက္ကဋံ, ဥပသမ္ပန္နကာလေ ဝါ ဒတွာ အနုပသမ္ပန္နကာလေ အစ္ဆိန္ဒန္တဿ ဒုက္ကဋန္တိ တဿ ဝစနဿ ဣဒံ ဝိကပ္ပန္တရဉ္စ သမ္ဘဝတိ, တသ္မာ (ပါရာ။ ၆၃၁ အာဒယော) ဝိကပ္ပန္တရဿ သမ္ဘဝတော စ န ယုတ္တံ, ယသ္မာ အနုပသမ္ပန္နကာလေ ဒတွာ ဥပသမ္ပန္နကာလေ အစ္ဆိန္ဒန္တဿ ဝိသုံ ဒုက္ကဋံ န ပညတ္တံ, တသ္မာ ပုရာဏစီဝရဓောဝါပနာဒိသိက္ခာပဒေသု ဝိယ အပရဘာဂေ ဥပသမ္ပန္နတာ စေတ္ထ ပမာဏံ, တသ္မာ ‘‘ဥပသမ္ပန္နတာ’’တိ အင်္ဂေသု ဝုတ္တတ္တာ စ တံ န ယုတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ‘‘ပစ္စာသီသန္တဿေဝ ဒါနမဓိပ္ပေတံ, န နိဿဋ္ဌဒါန’’န္တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ဝဒတိ ကိရ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
စီဝရအစ္ဆိန္ဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ သုတ္တဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၃၇။ ဆဋ္ဌေ ကိဉ္စာပိ ‘‘သာမံ သုတ္တံ ဝိညာပေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ, မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘စီဝရတ္ထာယ သာမံ ဝိညတ္တံ သုတ္တ’’န္တိ အဝတွာ ကေဝလံ ‘‘စီဝရတ္ထာယ ဝိညာပိတသုတ္တ’’န္တိ အင်္ဂေသု ဝုတ္တတ္တာ အညေန စီဝရတ္ထာယ ဝိညတ္တံ သုတ္တမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သာမန္တိ စေတ္ထ ကဿစိ နိယမနံ။
‘‘သာမံ ဝိညာပေတွာ’’တိ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ, တထာပိ ‘‘သာမံ ဝါယာပေယျာ’’တိ အတ္တနော အတ္ထာယ ဝါယာပေယျာတိ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓော, အတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော, ပါဠိယံ ပန အာသန္နပဒေန ယောဇနာ ကတာ, တသ္မာ သာမံ ဝိညတ္တံ သုတ္တန္တိ အညဝိညတ္တံ ကပ္ပိယံ အာပဇ္ဇတိ, ဟတ္ထကမ္မယာစနဝသေန လဒ္ဓတန္တဝါယောပိ ကပ္ပိယော။ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမပ္ပမာဏံ စေ, တန္တေ ဝီတံယေဝ သကိံ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ, ပုန အဓိဋ္ဌာနကိစ္စံ နတ္ထိ အဓိဋ္ဌိတေန ဧကီဘာဝူပဂမနတော။ ‘‘သစေ ပန ပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတွာဝ စိနသာဋကံ ဝိယ, အန္တရန္တရာ အဓိဋ္ဌိတံ ဟောတိ, ပုန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပဋိလာဘေနာတိ ဝစနေန ဝါယာပေတွာ ဌပေဿာမီတိအာဒိ ဧကသ္မိံ အန္တောဂဓံ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
သုတ္တဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ မဟာပေသကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၄၂။ ဝိသိဋ္ဌံ ကပ္ပဉ္စ တဿ ဝစနေန ဝိသိဋ္ဌံ ကတဉ္စ ပမာဏံ, န အာမိသဒါနံ။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘စီဝရ’’န္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဝိဘာဂေါ ဝုတ္တော, တံ န သမေတီတိ။
မဟာပေသကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၄၆။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အစ္စေကစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပိတု’’န္တိ, ‘‘ယာဝ ပဝါရဏာ ပဝါရိတာ’’တိ စ ယံ ဝုတ္တံ, တေ ပန ဘိက္ခူ တဿ ဝစနဿ အတ္ထံ မိစ္ဆာ ဂဟေတွာ အစ္စေကစီဝရံ နိက္ခိပန္တာ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေသုံ။ ကိမိဒံ ဝိဘတ္တံ, ဥဒါဟု အဝိဘတ္တန္တိ? ဝိဘတ္တံ, ပုဂ္ဂလိကံ ဝါ။ တေနေဝ ပရတော ‘‘အမှာကံ, အာဝုသော, အစ္စေကစီဝရာနီ’’တိ ဝုတ္တံ, အဝိဘတ္တံ ပန သံဃိကတ္တာ န ကဿစိ နိဿဂ္ဂိယံ ကရောတိ။
အပိစ ‘‘အစ္စေကစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပိတု’’န္တိ ဣမိနာ သာမညဝစနေန ဝဿူပနာယိကဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ, ပိဋ္ဌိသမယတော ပဋ္ဌာယ ဝါ ယာဝ
ပဝါရဏာ နိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ သံဃိကတ္တာ, ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ ‘‘ဝဿံဝုတ္ထကာလေ ဂဏှထာ’’တိ ဒိန္နတ္တာ။ တာဒိသဉှိ ယာဝ ဝဿံဝုတ္ထော ဟောတိ, တာဝ န တဿေဝ, ဒါယကဿ သန္တကံ ဟောတိ, တထာ ဣတော တတိယဝဿေ, စတုတ္ထဝဿေ ဝါ ‘‘ပဝါရဏာယ ဂဏှထာ’’တိအာဒိနာ ဒိန္နမ္ပိ နိက္ခိပိတွာ ယထာဒါနမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အယမတ္ထော အဋ္ဌကထာယံ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၆၄၆-၉ အာဒယော) ပါကဋော။ တာနိ စီဝရကာလသမယာတိက္ကမေ န နိဿဂ္ဂိယာနီတိ စေ? န, ဥဒ္ဒိဿ ဒိန္နတ္တာ။ ယသ္မာ အယံ သမယော ‘‘ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္န’’န္တိ ဧတ္ထ ‘‘ကာလော’’တိ အာဂတော, ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒါဒီသု ‘‘သမယော’’တွေဝ အာဂတော, တသ္မာ ဣဓ တေသံ ဧကတ္ထတာဒဿနတ္ထံ ဧကတော ‘‘စီဝရကာလသမယော’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မာတိကာယံ ပနေတ္ထ တာဒိသံ စီဝရံ အတ္တနော သန္တကဘာဝံ ဥပဂတံ ပုဂ္ဂလိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တေနေဝါဟ ‘‘ဘိက္ခုနော ပနေဝ အစ္စေကစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ။ အတ္တနော ကုဋိယာ ဝဿံဝုတ္ထဿ ဘိက္ခုနော ဟိ ဒါတုံ အလဘန္တော အန္တောဝဿေ ဧဝ ဒါနကိစ္စံ ပရိနိဋ္ဌာပေတွာ ဂစ္ဆတိ, တထာ သံဃဿ။ တသ္မာ ဣဒံ အစ္စေကစီဝရံ အတ္ထိ ဥပ္ပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ သံဃဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ သန္တကဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တံ, ယံ န ဝဿာဝါသိကဘာဝေန ဒိန္နံ, အတ္ထိ ဥပ္ပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ အနုပဂန္တွာ ဝဿံဝုတ္ထကာလေယေဝ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ သံဃဿ ဝါ ဥပဂစ္ဆန္တံ, ယံ ဝဿာဝါသိကဘာဝေန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ သမယေ ဒိန္နံ, အတ္ထိ သမယေ ဒိန္နမ္ပိ ပုဂ္ဂလဿ သန္တကဘာဝံ အနုပဂစ္ဆန္တံ, သံဃသန္တကဘာဝံ ဝါ ဒါယကသန္တကဘာဝံ ဝါ ဥပဂစ္ဆန္တံ, ဤဒိသံ သန္ဓာယ ‘‘သညာဏံ ကတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ အတိရေကသံဝစ္ဆရမ္ပိ နိက္ခိပိတုံ လဘတိ အတ္တနော သန္တကဘာဝံ အနုပဂတတ္တာ, တသ္မာ ‘‘ဒသာဟာနာဂတ’’န္တိ ဣတော အညံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ သိဒ္ဓမေတန္တိ။ ဒသာဟတော ပုရေတရံ လဘိတွာ ယာဝ ပဝါရဏာ နိက္ခိပိတုံ န လဘတိ, တသ္မာ သကဘာဝူပဂတမေဝ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ, တံယေဝ သန္ဓာယ ‘‘ဒသာဟာနာဂတ’’န္တိ ဝုတ္တံ, ယတော ‘‘အန္တောသမယေ အဓိဋ္ဌေတိ, ဝိကပ္ပေတီ’’တိ အနာပတ္တိဝါရေ ဝုတ္တံ။ သညာဏံ ကတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗကံ ပန ပရဿ ဒါတဗ္ဗတာယ သကဘာဝံ အနုပဂတံ, န ဟိ တံ သန္ဓာယ ‘‘အဓိဋ္ဌေတိ, ဝိကပ္ပေတီ’’တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ, န စ တံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ သံဃဿ နိဿဂ္ဂိယာဘာဝတော, အဋ္ဌကထာယမ္ပိ အယမတ္ထော သုဋ္ဌု ပါကဋောဝ။ ကတမံ သညာဏံ ကတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ စေ? ပရသန္တကံ စီဝရံ
သံဃိကမေဝ ဟောတိ, တတော ‘‘သလ္လက္ခေတွာ သုခံ ဒါတုံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဣမိနာ ဟိ ပရဿ သန္တကဘာဝေါ ဒဿိတော။
‘‘တတော ပရံ ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရော နတ္ထီတိ ဒသာဟပရမတော ဥဒ္ဓံ အနုပဂတတ္တာ’’တိ လိခိတံ, ဣတော သမယတော ဥဒ္ဓမေဝ ဒသာဟဿ အနုပဂတတ္တာ သမယတော ပရံ ဒသာဟံ န လဘတီတိ ကိရဿ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဧတံ ပရိဟာရံ လဘတိယေဝါ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဧကာဒသမံ အရုဏံ စီဝရမာသေ ဥဋ္ဌေတီ’’တိ ကာရဏံ လိခိတံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အနဓိဋ္ဌဟိတွာ ဧကာဒသဒိဝသေ နိက္ခိပိတုံ လဘတီ’တိ ဝဒန္တော ဘဂဝါ ဣတရမ္ပိ အနစ္စေကစီဝရာဒိံ အနုဇာနာတိ, အစ္စေကစီဝရမုခေနာတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ကတရံ သုဘာသိတံ? ဥဘယမ္ပီတိ ဧကေ။ ကထံ? ပဌမံ ‘‘အစ္စေကစီဝရဿ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဒသဒိဝသာဓိကော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ဒသဒိဝသာဓိကာ ပဉ္စမာသာ’’တိ ဣမိနာ သမေတိ, အနုဂဏ္ဌိပဒလဒ္ဓိယာ ဟိ ဧတ္ထ ‘‘ဧကာဒသဒိဝသာဓိကော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ, ဒုတိယံ ‘‘ဒသာဟာနာဂတန္တိ…ပေ… ဒသာဟေန အသမ္ပတ္တာတိ အတ္ထော’’တိ ဣမိနာ သမေတိ။ ဣမဿ နယဿ ဝသေန ‘‘ပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နဿ စီဝရဿ နိဓာနကာလော ဒဿိတော ဟောတီ’’တိ ပါဌော ယုဇ္ဇတိ။ တထာ ဂဏ္ဌိပဒလဒ္ဓိယာ ‘‘နဝါဟာနာဂတံ ကတ္တိကတေမာသိကပုဏ္ဏမ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ, တဿ ဝသေန ‘‘ကာမဉ္စေသ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓေါ, အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ပန အပုဗ္ဗံ ဝိယ အတ္ထံ ဒဿေတွာ သိက္ခာပဒံ ဌပိတ’’န္တိ အယံ ပါဌော ယုဇ္ဇတိ။ ကော ပနေတ္ထ သာရောတိ? ယော ပစ္ဆာ ဝုတ္တော, သောဝ သာရော။ တေနေဝ အဋ္ဌကထာစရိယေန ‘‘ပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေဟိ အဋ္ဌကထာယ စ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနတော, ‘‘ဒသာဟာနာဂတ’’န္တိ ပါဠိယာ သံသန္ဒနတော စ ဧတ္ထ ဂဏ္ဌိပဒလဒ္ဓိပိ ပါဠိယာ သမေတိ။
ကထံ? ယသ္မာ ပဝါရဏာဒိဝသေ အရုဏုဂ္ဂမနေ ဘိက္ခု ဝဿံဝုတ္ထော ဟောတိ, တသ္မာ ဣမိနာ ဒသမေန အဟေန သဒ္ဓိံ ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ နဝဒိဝသာ ဒသ အဟာနီတိ ဒသာဟံ, တေန ဒသာဟေန, သဟယောဂတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ ကတ္တိကတေမာသိကပုဏ္ဏမာ စီဝရသမယံ အသမ္ပတ္တာတိ ကတွာ ‘‘အနာဂတာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ အပရကတ္တိကပုဏ္ဏမာယ ဝဿိကသာဋိကံ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိကပ္ပေန္တော ‘‘စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံ တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ
ဝုစ္စတိ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒန္တိ။ ဧတ္ထ ဝုစ္စတီတိ စေ? န, ဣမဿ နိပ္ပယောဇနဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ အစ္စေကစီဝရပဋိဂ္ဂဟဏကာလံ နိယမိတန္တိ စေ? န, ‘‘ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နစီဝရံ အစ္စေကမေဝ န ဟောတိ။ ပဌမကထိနေန သိဒ္ဓတ္တာ’’တိ ပေါရာဏဋ္ဌကထာဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တတ္တာ တတော ဥပရိ ‘‘အစ္စေကစီဝရ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ အာပတ္တိသင်္ဂဟော စ။ န စ သာ အာပတ္တိ ပါဠိယာ, အဋ္ဌကထာယ, ယုတ္တိတော ဝါ သမ္ဘဝတိ။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိမတ္တဝသေန ဝုတ္တန္တိ စေ? န, ဒသာဟာဓိစ္စကာရိကာ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိပါယံ န ဒိဿတိ။ ‘‘ဘိက္ခူ အစ္စေကစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ စီဝရကာလသမယံ အတိက္ကာမေန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ဧတ္တိကာ ဧဝ ဟိ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိ။ တထာ ဟိ ပရိဝါရေ (ပရိ။ ၄၇-၅၃) ‘‘ကိသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိ’’န္တိ အာရဘိတွာ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အစ္စေကစီဝရံ စီဝရကာလံ နာတိက္ကာမေတဗ္ဗံ, ဣတရံ အတိက္ကာမေတဗ္ဗန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဣဒံ ပညတ္တန္တိ စေ? န, အစ္စေကစီဝရဿေဝ အပရာဓဒဿနတော, ဝိသေသကာရဏာဘာဝါ, ‘‘ကာမဉ္စေသ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓေါ’’တိအာဒိဝစနဝိရောဓတော စ ယထာဝုတ္တဝစနာသမ္ဘဝတော စ။
ကထံ? ဒသာဟေန သဟ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာ ‘‘အနာဂတာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တေ ဒသာဟတော အညာ သာ ပုဏ္ဏမာတိ အာပဇ္ဇတိ။ အနညာ စေ, သဟ-သဒ္ဒေါ န သမ္ဘဝတိ, န ဟိ အတ္တနာဝ အတ္တနော ယောဂေါ သမ္ဘဝတိ, အနာဂတ-သဒ္ဒေါ စ န သမ္ဘဝတိ။ အာဂတာ သမ္ပတ္တာ ဧဝ ဟိ သာ ပုဏ္ဏမာ။ စီဝရသမယဿ အနန္တရတ္တာ ဧကီဘာဝံ အနာဂတတ္တာ အနာဂတာယေဝါတိ စေ? န, တထာပိ အနာဂတ-သဒ္ဒဿ သမ္ဘဝတော, အာဂမနသမ္ဘဝေ သတိယေဝ ဟိ အနာဂတ-သဒ္ဒေါ သမ္ဘဝတိ, န ဟိ နိဗ္ဗာနံ, ပညတ္တိ ဝါ ‘‘အနာဂတာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ နိဗ္ဗာနံ ဝိယ ခဏတ္တယံ, သာ စ ပုဏ္ဏမာ န ကဒါစိ သမယဘာဝံ ပါပုဏာတီတိ အယုတ္တမေဝ။ ‘‘တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ ပန ဝစနံ ပိဋ္ဌိသမယံ ဂဟေတွာ ဌိတတ္တာ သမ္ဘဝတိ။ အပိစ ပဝါရဏာယံ အရုဏေ စ ဥဋ္ဌိတေ သာ ပုဏ္ဏမာ စီဝရသမယံ ဧကာဟာနာဂတာ ဧဝါပဇ္ဇတိ ပုဗ္ဗေ သဟယောဂပတ္တတ္တာ။ ဧဝံ သန္တေ ဧကီဘာဝဂတာပိ သာ စီဝရသမယံ အနာဂတာ ဧဝ ဇာတာတိ သဗ္ဗဒါ န တထာဝိဂ္ဂဟကရဏဝစနတ္ထံ ကောစိဒေဝ ဝစနတော ဒီပေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ကိမတ္ထံ ပနေတ္ထ ‘‘ဒသဒိဝသာဓိကော မာသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ? တံ ပါရိပူရိသမ္ဘဝတော။ ပဉ္စမိယဉှိ ပုရေ အရုဏံ ဥပ္ပန္နအစ္စေကစီဝရဿ ဒသဒိဝသာဓိကော မာသောယေဝ ပရိပူရောတိ ကတွာ တထာ ဝုတ္တံ။ အပိစ တဿာ ပဉ္စမိယာ ဒိဝသဘာဂေါပိ သမ္ပတ္တာယ ရတ္တိယာ ‘‘ဟိယျော’’တိ ဝုစ္စတိ, ပဂေဝ ပုရေ အရုဏံ, တေနေဝါဟ ‘‘ဟိယျော ခေါ, အာဝုသော, အမှာက’’န္တိအာဒိ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ ‘ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယာ’တိ ဝုတ္တပဌမပါဌဿ ဝသေန ‘အနစ္စေကစီဝရမ္ပိ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဌပိတံ တိစီဝရမ္ပိ ဧတံ ပရိဟာရံ လဘတိယေဝါ’’’တိ စ ‘‘ဒသဒိဝသာဓိကော မာသော’’တိအာဒိ စ ယံ လိခိတံ။ တံ န, ‘‘ပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ပါဌေ သဇ္ဇိတေဝ ဧတေန ပရိယာယေန ယထာဝုတ္တအတ္ထသမ္ဘဝတော, န တာနိ ဌာနာနိ ပုန သဇ္ဇိတာနိ။ ယထာဌိတဝသေနေဝ အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗာနီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ပုဏ္ဏမာယံ အနိဿဂ္ဂိယတ္ထမေဝါတိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ‘‘ပဝါရဏာမာသဿ ဇုဏှပက္ခပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ပါဌေ သဇ္ဇိတေ ဧတေန ပရိယာယေန ယထာဝုတ္တော ဥပ္ပန္နဿ စီဝရဿ နိဓာနကာလော ဒဿိတော ဟောတိ, ‘‘အစ္စေကစီဝရန္တိ အစ္စာယိကစီဝရံ ဝုစ္စတီ’’တိအာဒိ ပါဌော။ ‘‘ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ စ ‘‘ကာမဉ္စေသ ဒသာဟပရမ’’န္တိအာဒိ စ ယံ လိခိတံ, တံ န ပါဌော, တသ္မာ ဧကာဒသဒိဝသံ ပရိဟာရံ လဘတီတိ ကတွာ အာစရိယေန ‘‘ပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ လိခါပိတော ကိရ။ ‘‘ပဝါရဏာမာသဿ ဇုဏှပက္ခဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ ပန ဥပ္ပန္နံ အနစ္စေကစီဝရမ္ပိ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဌပိတံ တိစီဝရမ္ပိ ဧတံ ပရိဟာရံ လဘတိယေဝါတိ ပါဌော’’တိ စ ‘‘အစ္စေကစီဝရဿ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသဒိဝသာဓိကော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသဒိဝသာဓိကာ ပဉ္စမာသာတိ ပါဌော’’တိ စ ဧတ္ထ ပပဉ္စေန္တိ, တသ္မာ သုဋ္ဌု သလ္လက္ခေတွာ ကထေတဗ္ဗံ, တုဏှီဘူတေန ဝါ ဘဝိတဗ္ဗံ။
အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ သာသင်္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၅၂။ ‘‘တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရန္တိ ဣဒံ တိစီဝရေ ဧဝ အယံ ဝိဓိ, ဣတရသ္မိံ ယထာသုခန္တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အတိရေကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသန္တီ’’တိ တသ္မိံယေဝ သေနာသနေ ဝါသော န ဝိပ္ပဝါသောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? စီဝရပ္ပဝတ္တိဇာနနတော။ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ‘‘အာရညကံ
နာမ သေနာသနံ ပဉ္စဓနုသတိကံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ ဝစနတော အတိရေကတောပိ ဝုတ္တံ, အာရညကမေဝ ပန သေနာသနံ ဟောတိ, ဓုတင်္ဂံ ရက္ခတိ စီဝရပ္ပဝတ္တိဇာနနပလိဗောဓသမ္ဘဝတော။
֍ ဋီ ၆၅၃။ ‘‘ဂါဝုတတော အတိရေကပ္ပမာဏေန လဘတီ’’တိ ယံ ဝုတ္တံ, တံ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ‘‘သိယာ စ တဿ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝါသာယာ’’တိ ဝစနတော။ ယောဇနပ္ပမာဏေပိ သိယာတိ စေ? န, ‘‘ပုန ဂါမသီမံ ဩက္ကမိတွာ ဝသိတွာ ပက္ကမတီ’’တိ အနာပတ္တိဝါရေ အနုညာတတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘ယောဇနပ္ပမာဏေ န လဘတီ’’တိ ဣဒံ ကိန္တိ? ဣဒံ နိဗဒ္ဓါဝါသဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဓုတင်္ဂံ ဘိဇ္ဇတီတိ? န ဘိဇ္ဇတိ, ကိန္တု န ဣဓ ဓုတင်္ဂါဓိကာရော အတ္ထီတိ။ အထ ကသ္မာ ‘‘အယံ ဓုတင်္ဂစောရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တန္တိ? အသမ္ဘဝတော။ ကထံ ပညာယတီတိ? အင်္ဂေသု အဘာဝတော။ ဓုတင်္ဂဓရဿ ပတိရူပသေနာသနဒီပနတော ဓုတင်္ဂဓရတာ တဿ သိဒ္ဓါ။ ဝစနပ္ပမာဏတောတိ စေ? န, ဝစနပ္ပမာဏတော စ ပါဠိယေဝ ပမာဏံ။ ‘‘အနာပတ္တိ ပုန ဂါမသီမံ ဩက္ကမိတွာ ဝသိတွာ ပက္ကမတီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဂါမသီမာ နိက္ခမိတွာ ကိတ္တကံ ကာလံ ဝသိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗန္တိ စေ? ပုနဒိဝသေယေဝ, တသ္မာ အဋ္ဌမော အရုဏော နိဗဒ္ဓါဝါသေ ဝါ ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဝါ ဥဋ္ဌေတဗ္ဗောတိ ဧကေ။ အန္တောဆာရတ္တန္တိ ဧကေ။ ယာဝ နိဗဒ္ဓါဝါသံ န ကပ္ပေတီတိ ဧကေ။ ယာဝ မဂ္ဂပရိဿမဝိနောဒနာတိ ဧကေ။ သတိ အန္တရာယေ အန္တောဆာရတ္တံ ဝသတိ, အနာပတ္တိ။ နိဗဒ္ဓါဝါသကပ္ပနေ သတိ အရုဏုဂ္ဂမနေ အာပတ္တိ။ သစေ တံသတ္တမော ဒိဝသော, တဒဟေဝ နိက္ခိတ္တစီဝရံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗံ ဝါတိ ဧကေ။ သစေ အန္တရာ နဝမဂ္ဂပါတုဘာဝေန ဝါ နဝဂါမသန္နိဝေသေန ဝါ, တံ သေနာသနံ အင်္ဂသမ္ပတ္တိတော ပရိဟာယတိ။ တဒဟေဝ စီဝရံ ဂဟေတဗ္ဗံ ဝါ ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗံ ဝါ။ ဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသန္တဿ စေ ပရိဟာယတိ, အနာပတ္တိ အနုညာတဒိဝသတ္တာတိ ဧကေ။ အာပတ္တိ ဧဝ အနင်္ဂသမ္ပတ္တိတောတိ ဧကေ။ ယုတ္တတရံ ပနေတ္ထ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သစေ ဓုတင်္ဂဓရော ဟောတိ, ဂါမသီမာယံ အဝသိတွာ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏယုတ္တေ ဌာနေ ဝသိတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗံ။ ပဌမံ ဗဒ္ဓအဝိပ္ပဝါသသီမော စေ ဂါမော ဟောတိ, အညသ္မိမ္ပိ မာသေ အန္တောသီမာယ ဝသတော အနာပတ္တိ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘ယထာဝုတ္တသေနာသနေ ဝသန္တေနာပိ ဆာရတ္တမေဝ စီဝရံ ဂါမေ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယေန အညံ အန္တောဆာရတ္တမ္ပိ အညမ္ပိ ဝသတော အာပတ္တိယေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။
သာသင်္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ပရိဏတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၅၇။ ဒေထာဝုသော အမှာကန္တိ ဧတ္ထ အကတဝိညတ္တိ ဟောတိ န ဟောတီတိ? ဟောတိ, ယဒိ ဧဝံ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဿ စ ဣမဿ စ ကိံ နာနာကရဏန္တိ? တံ အညာတကအပ္ပဝါရိတေယေဝ ဝိညာပေန္တဿ, ဣဒံ ဉာတကပဝါရိတေပိ, တံ အနစ္ဆိန္နစီဝရဿေဝ, ဣဒံ တဿပိ, တံ စီဝရံယေဝ ဝိညာပေန္တဿ, ဣဒံ အစီဝရမ္ပိ။ ဧဝံ သန္တေ ဣဒံ တံ အန္တောကတွာ ဌိတံ ဟောတိ, တသ္မာ ဒွိန္နမ္ပိ အင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ သတိ ကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ? ဣမိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ ဣမဿ နိပ္ပဒေသတောတိ ဧကေ။ ဒွီဟိပိ ဘဝိတဗ္ဗံ ဥဘိန္နမ္ပိ အင်္ဂသိဒ္ဓိတောတိ ဧကေ။ ဣမာနိ တဿ အင်္ဂါနိ ဝိကပ္ပနုပဂစီဝရတာ, သမယာဘာဝေါ, အညာတကဝိညတ္တိ, တာယ စ ပဋိလာဘောတိ စတ္တာရိ။ ဣမဿ ပန သံဃေ ပရိဏတဘာဝေါ, ဉတွာ အတ္တနော ပရိဏာမနံ, ပဋိလာဘောတိ တီဏိ။ ဧတ္ထ ပဌမော ဝါဒေါ အယုတ္တော ကတွာပိ ဩကာသံ အဋ္ဌကထာယံ, ပရိဝါရေ စ အဝိစာရိတတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ တတ္ထ အင်္ဂေသု ‘‘အနညပရိဏတတာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? န ဝတ္တဗ္ဗံ, အတ္ထတော သိဒ္ဓတ္တာ။ ပရိဏတသိက္ခာပဒဒွယသိဒ္ဓိတော, ပရိဏတသညိတော, အာပတ္တိသမ္ဘဝတော စ ‘‘မယှမ္ပိ ဒေထာ’’တိ ဝဒတိ, ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ အနုဒ္ဒိဋ္ဌံ, ‘‘အမှာကမ္ပိ အတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘သံဃဿ ပရိဏတံ…ပေ… အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ပုဂ္ဂလဿာ’’တိ န ဝုတ္တံ, ယတော သုဒ္ဓပါစိတ္တိယဝသေန အာဂတတ္တာ။ ‘‘အညစေတိယဿာ’’တိ န ဝုတ္တံ သံဃဿ အစေတိယတ္တာ, တသ္မာယေဝ ‘‘စေတိယဿ ပရိဏတံ…ပေ… အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဧတ္ထာပိ ‘‘အညသံဃဿ အညပုဂ္ဂလဿာ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ‘‘ယတော တထာ ဣဓ စ ‘ပုဂ္ဂလဿ ပရိဏတံ…ပေ… အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’တိ ဧတ္ထ စ ‘အတ္တနောပီ’တိ ကိဉ္စာပိ န ဝုတ္တံ, တထာပိ သမ္ဘဝတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တံ ပန ဣဓ အတ္တနော ပရိဏာမနာဓိကာရတ္တာ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ န ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ တတုတ္တရိသိက္ခာပဒေ ‘‘အညဿတ္ထာယာ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၅၂၆) ပဒံ ဝိယာတိ ဧကေ။ တံ န, ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလပရိဏာမနသိက္ခာပဒေ အဝုတ္တတ္တာ။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပနာဟ –
‘‘အတ္တနော အညတော လာဘံ, သံဃဿညဿ ဝါ နတံ၊
ပရိဏာမေယျ နိဿဂ္ဂိ, ပါစိတ္တိယမ္ပိ ဒုက္ကဋ’’န္တိ။
တဿတ္ထော – သံဃဿ ပရိဏတံ အတ္တနော ပရိဏာမေယျ နိဿဂ္ဂိယံ။ တဒေဝ အညတော ပရိဏာမေယျ ပါစိတ္တိယံ။ အညဿ ပရိဏတံ အတ္တနော
ဝါ ပရဿ ဝါ ပရိဏာမေယျ ဒုက္ကဋန္တိ, တသ္မာ အညာတကဝိညတ္တိအာဒီသု ဝုတ္တာပတ္တိသမ္ဘဝတော ဣဓ ပရိဏတဒွယေ ‘‘အတ္တနော’’တိ ပဒံ န ဝုတ္တံ။ တသ္မိဉှိ ဝုတ္တေ ဒုက္ကဋမတ္တပ္ပသင်္ဂေါ သိယာ, အဝုတ္တေ ပနေတေသု ဝုတ္တာပတ္တီနံ ယထာဂမမညတရာ စ ဣဓ အဝုတ္တသိဒ္ဓိ ဒုက္ကဋဉ္စာတိ ဒွေ အာပတ္တိယော ဧကတော ဟောန္တီတိ ဝိနယဓရာနံ အနဝသေသဉာဏဿ ဩကာသော ကတော ဟောတီတိ။
ဣတိ တိံသကကဏ္ဍံ သာရမဏ္ဍံ,
အလမေတံ ဝိနယဿ သာရမဏ္ဍေ၊
ဣဓ နိဋ္ဌိတသဗ္ဗသာရမဏ္ဍံ,
ဝိနယဝသေန ပုနာတိ သာရမဏ္ဍန္တိ။
ပရိဏတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဋ္ဌိတော ပတ္တဝဂ္ဂေါ တတိယော။
နိဿဂ္ဂိယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ
၅။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍော
၁။ မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ
၁။ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁။ ဝါဒက္ခိတ္တောတိ ဧတ္ထ အဝိသေသေန ဝါဒဇပ္ပဝိတဏ္ဍသင်္ခါတော တိဝိဓောပိ ကထာမဂ္ဂေါ ‘‘ဝါဒေါ’’ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသု ‘‘တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိ’’န္တိ ဝစနတော ဌပေတွာ ဝါဒံ ‘‘သေသာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဆလဇာတိနိဂ္ဂဟဋ္ဌာနကုသလတာယ ကဒါစိ ကတ္ထစိ အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာတိ, တထာ ပုဗ္ဗေ ကိဉ္စိ ဝစနံ ပဋိဇာနိတွာ ပစ္ဆာ အဝဇာနာတိ။ ဧဝံ ဝါ အညထာ ဝါ အညေနညံ ပဋိစရတိ။ ဧဝံ ပဝတ္တော သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသံ ပဋိဿုဏိတွာ အသစ္စာယန္တော သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေန္တော ဧဝံ သော ဝါဒက္ခိတ္တော သမာနော ပါစိတ္တိယဝတ္ထုဉ္စ ပရိပူရေန္တော ဝိစရတီတိ ဧဝမဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္တနော ဝါဒေတိ ဧတ္ထ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၂၇၉၊ စူဠနိ။ အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၇၊ နေတ္တိ။ ၅၊ မဟာနိ။ ၂၇) ပဌမမာရဒ္ဓေ အတ္တနော ဝါဒေ။ ‘‘ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၅) နော သမယော။ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တေ နိဗ္ဗာနမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ‘‘နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၂၀၃-၂၀၄၊ မ။ နိ။ ၂။၂၁၅) ဝုတ္တတ္တာ ပန တံ န ဒုက္ခံ။ နော ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ အယံ ပရဝါဒီ ‘‘ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ’’တိ သုတ္တံ ဒဿေတွာ သိဒ္ဓန္တံ သမ္ဘမေတွာ ‘‘ဝိရောဓိ ဝိရုဒ္ဓေါ’’တိ ဝုတ္တံ ဒေါသံ အာရောပေဿတီတိ တသ္မိံ ပဌမဝါဒေ ကဉ္စိ ဒေါသံ သလ္လက္ခေန္တော အာရောပိတေ ဝါ ဒေါသေ အနာရောပိတေ ဝါ ‘‘နာယံ မမ ဝါဒေါ’’တိ တံ အဝဇာနိတွာ ‘‘နိဗ္ဗာနန္တေွဝ သဿတ’’န္တိ, ‘‘အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆယာ’’တိ စ သုတ္တံ ဒိသွာ တဿ ပဌမဝါဒဿ နိဒ္ဒေါသတံ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘မမေဝ အယံ ဝါဒေါ’’တိ တမေဝ ပစ္ဆာ ပဋိဇာနာတိ။ ဧဝံ တတ္ထ ယထာဝုတ္တမာနိသံသံ သလ္လက္ခေန္တော တံ ပဋိဇာနိတွာ ယဒိ အနတ္တာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ, ဓမ္မာ ဧဝ န တေ ဘဝန္တိ။ သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဟိ ‘‘ဓမ္မာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။
အယဉ္စ အတ္တ-သဒ္ဒေါ သဘာဝဝါစီတိ ဧဝံ အာရောပိတေ ဝါ ဒေါသေ အနာရောပိတေ ဝါ ဒေါသောတိ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘နာယံ မမ ဝါဒေါ’’တိ တမေဝ ပဌမဝါဒံ ပစ္ဆာ အဝဇာနာတိ။ အထ သော ပရဝါဒီ သပက္ခံ ပဋိသေဓေ
ပဋိဇာနနတ္တာပနယနံ။ ပဋိဇာနာတိ ပတျာဿ ဣတိ ဝစနတော ‘‘ပဋိညာ အညာ သော နာမ တေ နိဂ္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တော။ သဘာဝါတိရိတ္တံ အတ္ထံ ပဋိသေဓာဓိပ္ပါယတော သဘာဝတော အတိရိတ္တံ ဗာလပရိကပ္ပိတမတ္တာနံ သန္ဓာယ ‘‘အနတ္တာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ’’တိ မေ ပဋိညာတကထာ, သာ စ တဒဝတ္ထာယေဝါတိ န မေ တံ ပဋိညာတတ္တာပနယနံ အတ္ထိ, ‘‘နာယံ မမ ဝါဒေါ’’တိ အဝဇာနနံ ပန သဘာဝသင်္ခါတံ အတ္တာနံ သန္ဓာယ ‘‘အနတ္တာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ’’တိ န ဝဒါမီတိ အဓိပ္ပါယေန ကတန္တိ ဣမိနာ အညေန ကာရဏေန တံ ပုဗ္ဗေ ပဋိညာတတ္တာပနယနံ ကာရဏံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ။ ‘‘အနတ္တာ သဗ္ဗေဝ ဓမ္မာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘အတ္တ-သဒ္ဒဿ သဘာဝဝါစိတ္တာ’’တိ ဣဒံ ကာရဏံ ပဋိစ္စ တေန ပုဗ္ဗေ ပဋိညာတတ္တာပနယနံ ကတံ။ တမညကာရဏံ ပစ္ဆာ ဒဿိတေန အညေန ကာရဏေန ပဋိစ္ဆာဒေတီတိ အဓိပ္ပါယော။
ယသ္မာ န ကေဝလံ ယထာဒဿိတနယေန သော အတ္ထမေဝ အဝဇာနာတိ, ပဋိဇာနာတိ စ, ကိန္တု ဝစနမ္ပိ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁) ‘‘ဇာနိတဗ္ဗတော’’တိ ပဌမံ ကာရဏံ ဝတွာ ပရဝါဒိနာ ‘‘ယဒိ ဇာနိတဗ္ဗတော အနိစ္စံ, နိဗ္ဗာနံ တေ အနိစ္စံ သိယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န မယာ ‘ဇာနိတဗ္ဗတော’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ, ‘ဇာတိဓမ္မတော’တိ မယာ ဝုတ္တံ, တံ တယာ ဗဓိရတာယ အညေန သလ္လက္ခိတန္တိအာဒီနိ ဝဒတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘ဇာနိတဗ္ဗတော’တိ ဝတွာ ပုန ‘ဇာတိဓမ္မတော’တိအာဒီနိ ဝဒတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဝဇာနိတွာ ပုန ပဋိဇာနန္တော တံ အဝဇာနနံ ဣမိနာ ပဋိစ္ဆာဒေတိ နာမာ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၂။ ဇာနိတွာ ဇာနန္တဿ စာတိ ဇာနိတွာ ဝါ ဇာနန္တဿ ဝါတိ အတ္ထဒွယံ ဒီပေတီတိ။
֍ ဋီ ၃။ အပိစ မိစ္ဆာဝါစာပရိယာပန္နာတိ စတုဗ္ဗိဓမိစ္ဆာဝါစာပရိယာပန္နာ။ သီဟဠာဒိနာမဘေဒဂတာတိ ကေစိ, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒတော ဝစနံ, တံသမုဋ္ဌာပိကာ စေတနာတိ ဥဘယံ ဝုတ္တန္တိ မာတိကာယံ ဥဘိန္နံ သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဝိဘင်္ဂေ တံ ဝစနံ ယသ္မာ ဝိနာ ဝိညတ္တိယာ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ဝါစသိကာ ဝိညတ္တီ’’တိ ဝိညတ္တိ စ ဒဿိတာ။ ‘‘ဧဝံ ဝဒတော ဝစန’’န္တိ လောကဝေါဟာရေန ဝတွာ ပရမတ္ထတော ဒဿေန္တော ‘‘တံသမုဋ္ဌာပိကာ ဝါ စေတနာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ ဝဒတိ။ ဩဠာရိကေနေဝါတိ စေတနာသမုဋ္ဌာနဝါစာနံ သုခုမတ္တာ ဝိသယဝသေနေဝ ကတာတိ။
֍ ဋီ ၉။ ဒိဋ္ဌဿ ဟောတီတိ ဒိဋ္ဌော အဿ, အနေန ဝါ ဥပစာရဇ္ဈာနဝသေန န မယာ အဗျာဝဋော မတော, ‘‘န မယာ ပဝန္တော ပဋော ဒိဋ္ဌော’’တိအာဒိံ ဘဏန္တဿ စ ပရမတ္ထသုညတံ ဥပါဒါယ ဧဝ ‘‘ဣတ္ထိံ န ပဿာမိ, န စ ပုရိသ’’န္တိ ဘဏန္တဿ စ န မုသာဝါဒေါ။
֍ ဋီ ၁၁။ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိယေဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? ‘‘ကေဠိံ ကုရုမာနော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘ဝါစာ ဂိရာ…ပေ… ဝါစသိကာ ဝိညတ္တီ’’တိ ဥဇုကံ သန္ဓာယ, ကာယော န ဥဇုကော။
မုသာဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၃။ ‘‘ပုန အရေ ပတ္တေတိ ပုန တံ ဌာနံ ပရိဝဋ္ဋေတွာ အာဂတေ အညသ္မိံ အရေ’’တိ လိခိတံ။ ပတိဋ္ဌိတာရပ္ပဒေသန္တိ ဘူမိံ။ ပုန အရေတိ ပုန တသ္မိံယေဝ အရေ ဘူမိံ ပတ္တေတိ အတ္ထောတိ ကေစိ, တံ န သုန္ဒရံ ဝိယ။ ဇာပိတောတိ ပရာဇိတော, ‘‘ပရာဇိတော’’တိ ဝါ ပါဌော။ ပါပေသီတိ အဘိဘဝသိ။ မနာပံ ဘာသမာနဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဂရုံ ဘာရံ။ ဥဒဗ္ဗဟီတိ အာကဍ္ဎီတိ အတ္ထော, အနာဒရတ္ထေ ဝါ သာမိဝစနံ။ ဓနဉ္စ နံ အလာဘေသီတိ ယထာ သော ဓနံ အလဘိ, တထာ အကာသီတိ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၁၅။ ပုဗ္ဗေတိ နိဒါနေ။ အဝကဏ္ဏကန္တိ ဆိန္နကဏ္ဏကနာမံ။ ဇဝကဏ္ဏကန္တိ ဝင်္ကကဏ္ဏကနာမံ။ ဓနိဋ္ဌကံ ဓနဝဍ္ဎကနာမံ, သိရိဝဍ္ဎကနာမံ ကုလဝဍ္ဎကဿေဝ နာမံ။ တစ္ဆကကမ္မန္တိ ခဏနကမ္မကာရာ ကောဋ္ဌကာ, ပါသာဏကမ္မကာရာတိ ကေစိ။ ‘‘မုဒ္ဒါတိ ပဗ္ဗဂဏနာ။ ဂဏနာတိ မဟာဂဏနာ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘မဓုမေဟံ ဩမေဟ’’န္တိ လိခိတံ။ ထူလကာယဿ မံသူပစယောတိ ဧကေ။ ယဘ မေထုနေ။ ဝီတရာဂတာဒီဟိ အက္ကောသန္တောပိ ကိလေသေဟေဝ ကိရ အက္ကောသတိ နာမ, တထာ ‘‘သောတာပန္နော’’တိ အက္ကောသန္တော အာပတ္တိယာ အက္ကောသတိ နာမာတိ ဧကေ။ လိင်္ဂါယတ္တတ္တာ အစ္စောဒါတာဒိပိ လိင်္ဂမေဝ ဇာတံ။
֍ ဋီ ၁၆။ သဗ္ဗတ္ထ ဝဒေတီတိ ဥဒ္ဒေသော။ ဘဏတီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဝဒေတီတိ ဝါ ဣမိနာ ပရဝိညာပနံ ဒီပေတိ။
֍ ဋီ ၂၆။ အညာပဒေသဝါရေသု ပန ‘‘ဧဝံ ဝဒေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ပုဗ္ဗေ ဒဿိတဥဒ္ဒေသက္ကမနိဒဿနတ္ထံ။ ပုဗ္ဗေပိ ‘‘ဟီနေန ဟီနံ, ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ, ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ, ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌ’’န္တိ ဇာတျာဒီသု ဧကေကသ္မိံ စတုဓာ စတုဓာ ဒဿိတဥဒ္ဒေသက္ကမဿ နိဒဿနံ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဣမိနာ ကရောတိ။ ‘‘ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတီ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေယေဝ ဟိ ‘‘ဧဝံ ဝဒေတီ’’တိ ဝုတ္တေ သော အာကာရော နိဒဿိတော ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အညထာ အညာပဒေသေန သော အာကာရော န သမ္ဘဝတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ န သမ္ဘဝတိ ဧဝါတိ စေ? န, ဝိသေသကာရဏာဘာဝါ, တတ္ထ အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော, အနိယမနိဒ္ဒေသေန အနိယမတ္ထသမ္ဘဝတော စ။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ’’တိအာဒိနာ ဟိ အနိယမနိဒ္ဒေသေန စဏ္ဍာလံ ဝါ အစဏ္ဍာလံ ဝါ သန္ဓာယ ဘဏန္တဿ အာပတ္တီတိ အနိယမတ္ထော သမ္ဘဝတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ယဒိ ဧဝံ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ တာဝတာ ပုဗ္ဗေ ဒဿိတဥဒ္ဒေသက္ကမနိဒဿနသိဒ္ဓိတောတိ? န, ‘‘ဝဒေတီ’’တိ ဣမိနာ အယောဇိတေ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ပဒေ ဣမံ နာမ အာကာရံ ဒဿေတီတိ အနဝဗောဓတော။ အညာပဒေသနယေပိ ပရဝိညာပနေယေဝ ဒုက္ကဋပါစိတ္တိယံ ဝိယာတိ နိယမနပယောဇနံ ဝါ ‘‘ဝဒေတီ’’တိ ပဒန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ အတ္တနော သမီပေ ဌတွာ အညံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေန္တော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သစေ သယံ ဟီနော ဟီနေန ဟီနံ စဏ္ဍာလံ…ပေ… ပုက္ကုသံ ‘‘ပုက္ကုသော’’တိ ဘဏတိ အာပတ္တိ ဝါစာယ ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ, ဧသ နယော အညာပဒေသဝါရေသုပီတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယမတ္ထော ဒုဋ္ဌဒေါသေသု ပရိယေသိတဗ္ဗော။ အညထာ ‘‘ဝဒေတိ ဘဏတီ’’တိ ဧတေသံ အညတရံ ဥဘယတ္ထ အနညာပဒေသဝါရအညာပဒေသဝါရေသု, ဝိသေသေန ဝါ အညာပဒေသဝါရေသု နိရတ္ထကံ အာပဇ္ဇတိ ဝိနာယေဝ တေန ဝစနသိလိဋ္ဌတာသမ္ဘဝတော။ အတ္တတော ပါဠိယံ အဝုတ္တတ္တာ ပနေတ္ထ ‘‘သာဏတ္တိက’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ ပဒသန္ဓိ ဝဒေတီတိ ဝဒ ဣတီတိ။ အသမ္မုခါ ဝဒန္တဿ ဒုက္ကဋံ ‘‘သမ္မုခါ ပန သတ္တဟိပိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေဟိ ဝဒန္တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ဒဝကမျတာ နာမ ကေဠိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဟသာဓိပ္ပါယတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အသမ္မုခါပိ ဒဝကမျတာယ ဝဒန္တဿ ဒုဗ္ဘာသိတမေဝါ’’တိ အာစရိယာ ဝဒန္တိ။ ပါပဂရဟိတာယ ကုဇ္ဈိတွာပိ ဝဒန္တဿ ဒုက္ကဋံ, အသမ္မုခါ အနာပတ္တီတိ။
ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ပေသုညသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၆-၇။ ‘‘ဣမဿ သုတွာ အမုဿာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘ဣမေသံ သုတွာ’’တိ န သုန္ဒရံ။ ဘေဒါယပီတိ ဘေဒါယ။ တိဏ္ဏမ္ပိ ဘိက္ခုဘာဝတောယေဝ နိပဇ္ဇနတော ‘‘ဘိက္ခူနံ ပေသုညေ’’တိ ဗဟုဝစနံ ကတံ။
֍ * ၃၈-၉။ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော အာယသ္မာ စဏ္ဍာလော…ပေ… ပုက္ကုသောတိ ဘဏတီ’’တိ ဝတွာ ပေသုညံ ဥပသံဟရတီတိ ယောဇနာ။ အညထာ ‘‘ပုက္ကုသောတိ ဘဏတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတာ အာပဇ္ဇတိ။ ဧတ္ထ အနုပသမ္ပန္နဝါရော လဗ္ဘမာနောပိ န ဥဒ္ဓဋော ဩမသဝါဒေ ဒဿိတနယတ္တာ, သင်္ခေပတော အန္တေ ဒဿေတုကာမတာယ ဝါ။ တထာ ဟိ အန္တေ တီဏိ ဒုက္ကဋာနိ ဒဿိတာနိ။ တာနိ ပန ဒဿေန္တော ဘဂဝါ ယသ္မာ ‘‘ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတီ’’တိ ဝုတ္တာနံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ အညတရဝိပလ္လာသဝသေန ဝါ ဥဘယဝိပလ္လာသဝသေန ဝါ ပါစိတ္တိယန္တိ ကတွာ ဒွေပိ တာနိ ဧကတော ဝုတ္တာနီတိ ဒဿေတုကာမော, တသ္မာ သဗ္ဗပဌမံယေဝ ‘‘ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဒွီသု ပနေတေသု ယသ္မာ ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောပိ ဥပသမ္ပန္နော တာဒိသံယေဝ ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဩမသတိ, တာဒိသဿ သုတွာ တာဒိသဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, တသ္မာ ‘ဥပသမ္ပန္နော’တိ ဣဒံ အာဒိပဒံ သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တ’’န္တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, တံ န ယုတ္တံ, အနဝသေသအာပတ္တိံ အာပန္နဿ ပုန အာပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော, တသ္မာ ကေဝလံ မာတိကာယံ ဘိက္ခုပဒါဘာဝတောယေဝ ‘‘ဘဏတိ ဥပသံဟရတီ’’တိ ပဒါနံ ကာရကနိဒ္ဒေသာဘာဝေ အသမ္ဘဝတော ဧဝ တံ အာဒိပဒံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပါဠိလေသာဘာဝတော အနာဏတ္တိကမေဝ။ ‘‘န ပိယကမျဿ, န ဘေဒါဓိပ္ပါယဿာ’’တိ ဥပသံဟရဏာပေက္ခံ သာမိဝစနံ တုဏှီဘူတဿ ဝစနပ္ပယောဇနာဘာဝတော, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပါပဂရဟိတာယ ဘဏန္တဿ အနာပတ္တီ’’တိ။
ပေသုညသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၅-၆။ သဗ္ဗမေတံ ပဒသော ဓမ္မော နာမာတိ ဧတ္ထ ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတောတိ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓော။ အက္ခရသမူဟောတိ အသမတ္တပဒေ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘာသိတံ ဗုဒ္ဓဘာသိတေ ဧဝ။ အနုပါသကဂဟဋ္ဌေဟိ ဘာသိတော ဣသိဘာသိတာဒိသင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ ‘‘ဒေဝတာဘာသိတော’’တိ ပဒံ နတ္ထိ, ယတ္ထ အတ္ထိ, သာ ပါဠိ။ ဂါထာဗန္ဓေပိ စ ဧသ နယောတိ ဧကမေဝ အက္ခရံ ဝတွာ ဌာနံ လဗ္ဘတိ ဧဝ။ ‘‘ဧဝံ မေ သုတ’’န္တိအာဒိသုတ္တံ ဘဏာပိယမာနော ဧကာရံ ဝတွာ တိဋ္ဌတိ စေ, အနွက္ခရေန ပါစိတ္တိယံ, အပရိပုဏ္ဏပဒံ ဝတွာ ဌိတေ အနုဗျဉ္ဇနေန။ ပဒေသု ဧကံ ပဌမပဒံ ဝိရုဇ္ဈတိ စေ, အနုပဒေန ပါစိတ္တိယံ။ အဋ္ဌကထာနိဿိတောတိ အဋ္ဌကထာနိဿိတဝသေန ဌိတော။ ပုဗ္ဗေ ပကတိဘာသာယ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထံ သန္ဓာယ။ ပါဠိနိဿိတောတိ ပါဠိယံ ဧဝါဂတော။ မဂ္ဂကထာဒီနိပိ ပကရဏာနိ။
֍ ဋီ ၄၈။ ဥပစာရန္တိ ဒွါဒသဟတ္ထံ။ ‘‘ဩပါတေတီတိ ဧကတော ဘဏတိ သမာဂစ္ဆတီ’’တိ လိခိတံ။ ကိဉ္စာပိ အပလာလဒမနမ္ပိ သီလုပဒေသောပိ ဘဂဝတော ကာလေ ဥပ္ပန္နော, အထ ခေါ တေသု ယံ ယံ ဗုဒ္ဓဝစနတော အာဟရိတွာ ဝုတ္တံ, တံ တဒေဝ အာပတ္တိဝတ္ထု ဟောတီတိ ဝိညာပနတ္ထံ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဝဒန္တီ’’တိ ဝစနေဟိ သိထိလံ ကတံ။ ဗုဒ္ဓဝစနတော အာဟရိတွာ ဝုတ္တဿ ဗဟုလတာယ တဗ္ဗဟုလနယေန တေသု အာပတ္တိ ဝုတ္တာ, တသ္မာ မဟာပစ္စရိယံ တဿာဓိပ္ပါယော ပကာသိတောတိ အတ္ထော။ ‘‘သဗ္ဗေသမေဝ ဝစနန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ သစေ အာစရိယော ဌိတော နိသိန္နာနံ ပါဌံ ဒေတိ, ‘‘န ဌိတော နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီ’’တိ ဝုတ္တာပတ္တိံ နာပဇ္ဇတီတိ ဧကေ။ တေသမ္ပိ ပါဌဒါနံ ဓမ္မဒေသနတော န အညန္တိ တံ န ယုတ္တံ, ဆတ္တပါဏိကာဒီနံ ပါဌဒါနေန အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော, အာပတ္တိဘာဝေါ စ သိဒ္ဓေါ။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘ဥဘော အတ္ထံ န ဇာနန္တိ, ဥဘော ဓမ္မံ န ပဿရေ၊
ယော စာယံ မန္တံ ဝါစေတိ, ယော စာဓမ္မေနဓီယတီ’’တိ။ (ပါစိ။ ၆၄၇)၊
ဧတ္ထ အဓီယတီတိ အတ္ထော, တသ္မာ ပါဌဒါနမ္ပိ ဓမ္မဒေသနာဝ။ သေခိယဋ္ဌကထာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၃၄) ‘‘ဓမ္မပရိစ္ဆေဒေါ ပနေတ္ထ ပဒသောဓမ္မေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ
ဝုတ္တံ, တသ္မာ အယမေဝ ဓမ္မော သဗ္ဗတ္ထ ဓမ္မပဋိသံယုတ္တသိက္ခာပဒေသု ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယဒိ ဧဝံ သင်္ခါရဘာသာဒိဝသေန စိတ္တဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ သေခိယဝသေန အနာပတ္တိ သိယာ, တတော ဆပကဇာတကဝိရောဓော။ တတ္ထ မန္တာနံ ဗာဟိရဂန္ထတ္တာတိ စေ? န, တဒဓိပ္ပါယာဇာနနတော။ အယဉှိ တတ္ထ အဓိပ္ပါယော ‘‘ဗာဟိရကဂန္ထသင်္ခါတမ္ပိ မန္တံ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဝါစေတုံ မေ ဘိက္ခဝေ အမနာပံ, ပဂေဝ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ။ ‘‘တဒါပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, အမနာပံ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ မန္တံ ဝါစေတုံ, ကိမင်္ဂံ ပန ဧတရဟိ…ပေ… ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ (ပါစိ။ ၆၄၇) ဟိ အယံ ပါဠိ ယထာဝုတ္တမေဝ အဓိပ္ပါယံ ဒီပေတိ, န အညံ။ တေနေဝ ‘‘မန္တံ ဝါစေတုံ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ ဝစနဘေဒေါ ကတော။ အညထာ ဥဘယတ္ထ ‘‘ဓမ္မံ ဒေသေတု’’မိစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။
မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါတိအာဒိမှိ ပန အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဧဝံ ဝုတ္တော ‘‘သစေ ဘိက္ခု သာမဏေရေန သဒ္ဓိံ ဝတ္တုကာမော, တထာ သာမဏေရောပိ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝတ္တုကာမော သဟသာ ဩပါတေတိ, ‘ယေဘုယျေန ပဂုဏံ ဂန္ထံ ဘဏန္တံ ဩပါတေတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ အနာပတ္တိ, န ဟိ ဧတ္တာဝတာ ဘိက္ခု သာမဏေရဿ ဥဒ္ဒိသတိ နာမ ဟောတိ။ ယသ္မာ မဟာအဋ္ဌကထာယံ နတ္ထိ, တသ္မာပိ ယုတ္တမေဝေတံ။ သစေ တတ္ထ ဝိစာရေတွာ ပဋိက္ခိတ္တံ သိယာ အာပတ္တိ, ကိရိယာကိရိယဉ္စ နာပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ စိတ္တေန ဧကတော ဝတ္တုကာမော, အထ ခေါ နံ ‘ဧကတော မာ ဝဒါ’တိ ပဋိက္ခိပိတွာပိ ဧကတော ဝဒန္တော အာပဇ္ဇတိ။ အဝတ္တုကာမဿ သဟသာ ဝိရဇ္ဈိတွာ ဧကတော ဝဒန္တဿ အနာပတ္တိ, တေန ဝုတ္တံ ‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါတိ ဝုတ္တော ယဒိ ဝဒတိ, အနာပတ္တီ’တိ။ တထာပိ အာစရိယာနံ မတိမနုဝတ္တန္တေန ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ယထာဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ မဟာအဋ္ဌကထာယံ နတ္ထိ, နတ္ထိဘာဝတောယေဝ အာပတ္တိ။ သစေ တတ္ထ အနာပတ္တိအဝစနံ န သမ္ဘဝတိ အယမဋ္ဌာနတ္တာ’’တိ။
တတြာယံ ဝိစာရဏာ – ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါ’’တိ ဝုတ္တော ယဒိ ဝဒတိ, ဘိက္ခုနော အနာပတ္တီတိ ယုတ္တမေတံ ဘိက္ခုနော ဝတ္တုကာမတာယာဘာဝတော, ဘာဝေပိ သဇ္ဈာယကရဏာဒီသု တီသု အနာပတ္တိတော စ။ အထ သာမဏေရေန ဗျတ္တတာယ ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါ’’တိ ဝုတ္တော ဘိက္ခု အဗျတ္တတာယ ဝဒတိ, အာပတ္တိ ဧဝ ဝတ္တုကာမတာသဗ္ဘာဝတော။ သဟသာ စေ ဝဒတိ, အနာပတ္တိ တဒဘာဝတော။ သစေ ဘိက္ခု ဧဝံ ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ
ဝဒါ’’တိ ဝတွာ တေန သဒ္ဓိံ သယံ ဝဒတိ, အာပတ္တိ ဧဝ။ န ဟိ ဧတံ သိက္ခာပဒံ ကိရိယာကိရိယံ။ ယဒိ ဧတံ သိက္ခာပဒံ ကိရိယာကိရိယံ ဘဝေယျ, ယုတ္တံ။ တတ္ထ အနာပတ္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ မဟာပစ္စရိယံ ဣမိနာဝ အဓိပ္ပါယေန ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါ’’တိ ဝုတ္တံ သိယာ။ န ဟိ သာမဏေရဿ ကိရိယာ ဣဓ ပမာဏန္တိ, ဣမသ္မိံ ပန အဓိပ္ပါယေ ဝုတ္တေ အတိယုတ္တံဝါတိ အတ္ထော။ အက္ခရတ္ထော ဗျဉ္ဇနတ္ထော။ ကိဉ္စာပိ ‘‘ယဉ္စ ပဒံ ယဉ္စ အနုပဒံ ယဉ္စ အနွက္ခရံ ယဉ္စ အနုဗျဉ္ဇနံ, သဗ္ဗမေတံ ပဒသောဓမ္မော နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ, တထာပိ ‘‘ပဒေန ဝါစေတိ, ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, အက္ခရာယ ဝါစေတိ, အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဣဒမေဝ ဒွယံ ယောဇိတံ, တံ ကသ္မာတိ စေ? ပဒေန အနုပဒအနုဗျဉ္ဇနာနံ သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘အနုပဒန္တိ ဒုတိယပါဒေါ။ အနုဗျဉ္ဇနန္တိ ပုရိမဗျဉ္ဇနေန သဒိသံ ပစ္ဆာဗျဉ္ဇန’’န္တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၄၅), တသ္မာ အနုပဒေကဒေသမတ္တမေဝ အနုဗျဉ္ဇနန္တိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘အက္ခရာနုဗျဉ္ဇနသမူဟော ပဒ’’န္တိ စ ဝုတ္တတ္တာ ပဒမတ္တမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ တေန အနုပဒါဒိတ္တယဂ္ဂဟဏတောတိ စေ? န ဝတ္တဗ္ဗံ ဝစနဝိသေသတော။ ပဒေန ဝါစေန္တော ဟိ ပဒေ ဝါ အနုပဒေ ဝါ အနုဗျဉ္ဇနေ ဝါ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ န အက္ခရေန။ အက္ခရေန ဝါစေန္တော ပန ပဒါဒီသု အညတရသ္မိံ အာပဇ္ဇတိ။ န ဟိ ‘‘ဝရော ဝရညူ ဝရဒေါ ဝရာဟရော’’တိအာဒိမှိ ပဌမံ ဝ-ကာရံ ဝါစေန္တော ဒုတိယာဒိဝ-ကာရေ ဩပါတေတိ, ပဌမံ ရော-ကာရံ ဝါစေန္တော ဒုတိယရော-ကာရေ ဩပါတေတိ, ပဌမံ ရ-ကာရံ ဝါစေန္တော ဒုတိယရ-ကာရေ ဩပါတေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာတိ သမ္ဘဝတိ။ အနုဗျဉ္ဇနာနုလောမတော သမ္ဘဝတိ ဧဝါတိ စေ? န, ‘‘ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဣမိနာ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ။ ဣဒဉှိ ဝစနံ ဧကသ္မိံ ပဒေ ဧကာ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ။ ‘‘ရူပံ အနိစ္စန္တိ ဝုစ္စမာနော ရူတိ ဩပါတေတီ’’တိ ဝစနတော သကလံ ပါဒံ ဝါစေန္တဿ ပဌမအက္ခရမတ္တေ ဧကတော ဝုတ္တေ အာပတ္တီတိ သိဒ္ဓန္တိ စေ? န, ‘‘အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဣမိနာ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ, တသ္မာ ရူတိ ဩပါတေတီတိ ဝတ္တုံ အသမ္ဘဝတော ရူ-ကာရဿ ယထာဝုတ္တဓမ္မပရိယာပန္နဘာဝသိဒ္ဓိတော တံ အဝတွာ ကေဝလံ အက္ခရာယ ဝါစေန္တဿ ယထာဝုတ္တဓမ္မပရိယာပန္နအက္ခရဘာဝဒဿနတ္ထံ ‘‘ရူပံ အနိစ္စန္တိ ဝုစ္စမာနော’’တိ ဝုတ္တံ, ဝစနသိလိဋ္ဌတာဝသေန ဝါ အနုဗျဉ္ဇနေ ဝေဒနာဝစနံ ဝိယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဌမသဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၀။ ‘‘န သဟသေယျံ ကပ္ပေတဗ္ဗ’’န္တိ ဘာဝဝသေန ဝုတ္တံ, ကေသုစိ ‘‘န သဟသေယျာ ကပ္ပေတဗ္ဗာ’’တိ ပါဌော, န ကပ္ပေတဗ္ဗာ ဘိက္ခုနာတိ ပညတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘အပဿေနံ ဝါတိ ဝါယိမမဉ္စကမေဝ ဟောတီ’’တိ လိခိတံ။ ယံ ဧတေသံ န ကပ္ပတိ, တံ တေသမ္ပီတိ ဥပဇ္ဈာယာဒီနံ သန္တိကံ အဂန္တွာ သဟသေယျံ ကပ္ပေယျာတိ ပါဌသေသော။
֍ ဋီ ၅၂။ ‘‘အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ အဝသေသော’တိ ဝုတ္တတ္တာ မာတုဂါမော အနုပသမ္ပန္နောတိ စတုတ္ထရတ္တိယံ မာတုဂါမော ဒွေပိ သဟသေယျာပတ္တိယော ဇနေတီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ…ပေ… ပန္နောတိ ပါရာဇိကဝတ္ထုဘူတော တိရစ္ဆာနပုရိသော အဓိပ္ပေတော’’တိ စ, ဥဘယမ္ပိ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ဒုတိယသိက္ခာပဒေ မာတုဂါမော နာမာတိ မနုဿိတ္ထိံယေဝ ဂဟေတွာ ယက္ခီ ပေတီ တိရစ္ဆာနဂတာ ပါရာဇိကဝတ္ထုဘူတာ န ဂဟိတာ တေသု ဒုက္ကဋတ္တာ။ ‘‘သစေ ပန အတ္တနောပိ သိက္ခာပဒေ ဒုက္ကဋံ ဘဝေယျ, အထ ကသ္မာ ပဌမသိက္ခာပဒေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘အပရိက္ခိတ္တေ ပမုခေ အနာပတ္တီ’’တိ သီဟဠဋ္ဌကထာဝစနံ, တဿတ္ထံ ဒီပေတုံ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဘူမိယံ ဝိနာ ဇဂတိယာ ပမုခံ သန္ဓာယ ကထိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပုန ဝသတီတိ စတုတ္ထဒိဝသေ ဝသတိ။ ဘိက္ခုနိပန္နေတိ ဘိက္ခုမှိ နိပန္နေ။ သန္နိပတိတမဏ္ဍပံ နာမ မဟာဝိဟာရေ သန္နိပါတဋ္ဌာနံ။ ‘‘တီဏိ စ ဒိဝသာနိ ဒုက္ကဋခေတ္တေ ဝသိတွာ စတုတ္ထေ ဒိဝသေ သဟသေယျာပတ္တိပဟောနကေ သယတိ, ပါစိတ္တိယေဝါ’’တိ ဧကစ္စေ ဝဒန္တိ ကိရ, တံ န ယုတ္တံ။
ပဌမသဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၅။ ‘‘အထ ခေါ တေ မနုဿာ’’တိ စ ‘‘တေ အဒ္ဓိကာ’’တိ စ ပါဌော။ ‘‘ဧကရတ္တ’’န္တိပိ အတ္ထိ, သော န သုန္ဒရော။ ပဏ္ဍကေ ပါဠိယံ ဒုက္ကဋဿ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဥဘတောဗျဉ္ဇနေဟိ မူလာပတ္တီတိ ဒိဿတီ’’တိ, ‘‘အနိမိတ္တာဒယော ဣတ္ထိယောဝါ’’တိ စ ဝဒန္တိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကေ ဝုတ္တံ ဝိယ။ ကိဉ္စာပိ မတိတ္ထီ ပါရာဇိကဝတ္ထု ဟောတိ, အနုပါဒိန္နပက္ခေ ဌိတတ္တာ ပန ဣဓ အာပတ္တိံ န ကရောတိ။ ပါရာဇိကာပတ္တိဋ္ဌာနဉ္စေတ္ထ န ဩလောကေတဗ္ဗံ။
ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၆။ ‘‘ဝိညူ ပဋိဗလာ’’တိ ဝစနတော အဝိညူ ဣတ္ထိယာပိ ဒေသေန္တဿ အနာပတ္တိ။ ဣဓ ယက္ခီအာဒယော မနုဿိတ္ထီ ဝိယ အနောဠာရိကတ္တာ ဒုက္ကဋဝတ္ထုကာ ဇာတာ။ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထိယာ ပဋိဗလတာယ ဝုတ္တတ္တာ ဣတရာပိ ဒုက္ကဋဝတ္ထုယေဝါတိ ဧကေ။ ‘‘မာတုဂါမာယာ’’တိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘အဋ္ဌကထာဒိပါဌံ ဌပေတွာ ဒမိဠာဒိနာ ယထာရုစိ ကထေတုံ လဘတိ ကိရာ’’တိ လိခိတံ, ယထာ ယက္ခီအာဒယော ဒုက္ကဋဝတ္ထုကာ ဇာတာ, တထာ ပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဂဟေတွာ ဌိတေန ယက္ခာဒိနာ သဒ္ဓိံ ဌိတဿ မာတုဂါမဿ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဒုက္ကဋံ အနာပဇ္ဇိတွာ ကသ္မာ ပါစိတ္တိယမာပဇ္ဇတီတိ စေ? ဤသကမ္ပိ ဒုတိယပက္ခံ အဘဇနတော။ မနုဿမာတုဂါမောပိ န ဒုတိယော, ပဂေဝ ယက္ခာဒယောတိ။ န ဒုတိယာနိယတေ တဿ ဒုတိယတ္တာတိ စေ? န တတ္ထ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပေက္ခာ ဒုတိယတာ, ကိန္တု နိသဇ္ဇာပေက္ခာ, ဣဓ စ န နိသဇ္ဇမတ္တံ, ကိန္တု ဒေသနာ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။ သာ စ နိပဇ္ဇနတော ဩဠာရိကာ, တသ္မာ အသမတ္ထနိဒဿနံ။
ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၇။ ‘‘စတုတ္ထပါရာဇိကဝတ္ထု စ ဣဒဉ္စ ဧကမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, န ယုတ္တံ။ ကသ္မာ? တတ္ထ ‘‘မောဃပုရိသာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ တေ အရိယမိဿကာ န ဟောန္တီတိ ဒွေပိ ဧကသဒိသာနီတိ မမ တက္ကော။ ‘‘အရိယာပိ ပဋိဇာနိံသု, တေသမ္ပိ အဗ္ဘန္တရေ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘သဗ္ဗေပိ ဘူတံ ဘဂဝါတိ ပုထုဇ္ဇနအရိယာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ အာရောစိတတ္တာ ‘ဘူတ’န္တိ ဝုတ္တံ, န အတ္တနော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ သန္ဓာယာတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၇၇။ ပုဗ္ဗေ အဝုတ္တေဟီတိ စတုတ္ထပါရာဇိကေ အဝုတ္တေဟီတိ။
ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၇၈-၈၀။ ‘‘တေနေဝ ဟတ္ထေန ဥပက္ကမိတွာ အသုစိံ မောစေသီ’’တိ ပါဌော သမ္ပတိပါဌော သုန္ဒရော။ အပလောကေတွာဝ ကာတဗ္ဗာ။ နော စေ, ပါဠိယံယေဝ ဝုတ္တံ သိယာ။ ‘‘ဩတ္တပ္ပေနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ရုဠှီဝသေန ပရေသု ‘‘ဟိရောတ္တပ္ပေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဥတ္တာနတ္တာ န ဝုတ္တံ, ပါစိတ္တိယာသမ္ဘဝဒဿနေနေဝ ဟိ ဒုက္ကဋန္တိ သိဒ္ဓံ။
֍ ဋီ ၈၃။ တတ္ထ ‘‘ကမ္မ’’န္တိ ဝုတ္တအဇ္ဈာစာရေပိ ပရိယာပန္နတ္တာ တံ တဿ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထု။ ‘‘တတ္ထ ကမ္မံ အာပန္နော’’တိ ပုဗ္ဗေပိ လိခိတံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ‘‘အတ္တကာမံ အာပန္နော’’တိ ပါဌော, ‘‘အယမေဝ ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၆။ ကဋသက္ခရာ သေတမတ္တိကာ ဝိယ မုဒုကာ သက္ခရဇာတိ။ ‘‘အကတပဗ္ဘာရေတိ အဝလဉ္ဇိတဗ္ဗဋ္ဌာနဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘အနောဝဿကဋ္ဌာနဒဿနတ္ထ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ မူသိကုက္ကုရန္တိ မူသိကာဟိ ဥဒ္ဓဋပံသု။ သုဒ္ဓစိတ္တာတိ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဧဝံ ပဝဋ္ဋိတေ ပထဝီ ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဇာနန္တိ, နော ပန စေ ပထဝီဘေဒတ္ထိကာ, သုဒ္ဓစိတ္တာ နာမ ဟောန္တိ။ ပံသုအာဒယော ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ အာပတ္တိကရာ။ ကေစိ ‘‘သဗ္ဗစ္ဆန္နာဒီသု ဥပဍ္ဎေ ဒုက္ကဋဿ ဝုတ္တတ္တာ သစေ ဒုက္ကဋံ, ယုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ တတ္ထ ယုတ္တံ တာဒိသဿ ဝတ္ထုနော သမ္ဘဝါ, ဣဓ ပန ဇာတပထဝီ စ အဇာတပထဝီ စာတိ ဒွေယေဝ ဝတ္ထူနိ, တသ္မာ ဒွိန္နံ ဧကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ န ယုတ္တံ။ ဧတ္ထာပိ ဒုက္ကဋဝစနံ အတ္ထီတိ စေ? တံ ပန သညာဝသေန, န ဝတ္ထုဝသေနာတိ န ယုတ္တမေဝ။
֍ ဋီ ၈၇။ အဂ္ဂိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ဧတ္တာဝတာ ဥသုမံ ဂဏှာတိ, တသ္မာ ဝဋ္ဋတီတိ ကေစိ။ ဧဝံ သတိ ပထဝိယာ အဂ္ဂိမှိ ကတေ ဒူရတောပိ ဘူမိ ဥဏှာ ဟောတိ, တတ္တကံ ကောပေတဗ္ဗံ သိယာ, န စ ကပ္ပတိ, တသ္မာ ယသ္မိံ ဌာနေ ပတတိ, တံ သော အဂ္ဂိ ဍဟတိ, တသ္မာ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ အဍဟိတေပိ
‘‘အဒဍ္ဎာယ ပထဝိယာ အဂ္ဂိံ ဌပေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အတ္တနာ ပါတနာယေဝ ဒေါသော ပတိတေ ဥပဒါဟေတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ ပဌမော။
၂။ ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ
၁။ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၉။ ဖရသုံ နိဂ္ဂဟေတုံ အသက္ကောန္တောတိ ဒဿိတဘာဝံ ဇာနာပေတိ။ ကသ္မာ အယံ ဖရသုံ ဥဂ္ဂိရီတိ စေ? မနုဿာနန္တိအာဒိ တဿ ပရိဟာရော။ ‘‘အာကောဋေသိ ဆိန္ဒီတိ စ ဝစနတော ရုက္ခဒေဝတာနံ ဟတ္ထာနိ ဆိဇ္ဇန္တိ, န စာတုမဟာရာဇိကာဒီနံ ဝိယ အစ္ဆေဇ္ဇာနီ’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ * ၉၀-၉၂။ ဘဝန္တိ အဟုဝုဉ္စာတိ ဒွိကာလိကော ဘူတသဒ္ဒေါ။ ယဒိ ဗီဇတော နိဗ္ဗတ္တေန ဗီဇံ ဒဿိတံ, တဒေဝ သန္တကံ ယဒိဒံ။ သောဝ ကုက္ကုဋော မံသိမက္ခိတောတိ အယမေဝ ဟိ ပရိဟာရော။ အဋ္ဌကထာသုပိ ဟိ ‘‘ဗီဇေ ဗီဇသညီ’’တိ လိခိတံ။ ယံ ဗီဇံ ဘူတဂါမော နာမ ဟောတိ, တသ္မိံ ဗီဇေ ဘူတဂါမဗီဇေတိ ယောဇေတွာ။ အမူလကတ္တာ ကိရ သမ္ပုဏ္ဏဘူတဂါမော န ဟောတိ, ‘‘သမူလပတ္တော ဧဝ ဟိ ဘူတဂါမော နာမာ’’တိ ကာရဏံ ဝဒန္တိ။ ‘‘အဘူတဂါမမူလတ္တာတိ ဘူတဂါမတော အနုပ္ပန္နတ္တာ အဘူတဂါမမူလံ, ဘူတဂါမဿ အမူလကတ္တာ ဝါ။ န ဟိ တတော အညော ဘူတဂါမော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဒွိဓာပိ လိခိတံ။ ပိယင်္ဂု အသနရုက္ခော ဝဍ္ဎနတ္တစော ခဇ္ဇဖလော, ‘‘ပီတသာလော’’တိပိ ဝုစ္စတိ။ အမူလကဘူတဂါမေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ နာဠိကေရဿေဝါယံ။ ဃဋပိဋ္ဌိဇာတတ္တာ, ဗီဇဂါမာနုလောမတ္တာ စ ဒုက္ကဋဝတ္ထု။ န ဝါသေတဗ္ဗံ ‘‘ဒုရူပစိဏ္ဏတ္တာ’’တိ လိခိတံ, ‘‘ယေသံ ရုက္ခာနံ သာခါ ရုဟတီတိ ဝစနတော ယေသံ န ရုဟတိ, တေသံ သာခါယ ကပ္ပိယကရဏကိစ္စံ နတ္ထီတိ သိဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ မုဒ္ဒတိဏန္တိ တဿ နာမံ။ ‘‘မုဉ္ဇတိဏန္တိ ပါဌော’’တိ လိခိတံ။
သမဏကပ္ပေဟီတိ သမဏဝေါဟာရေဟိ, တသ္မာ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘိက္ခုနာ ‘‘ကပ္ပိယံ ကရောဟီ’’တိ။ တဿ အာဏတ္တိယာ ကရောန္တေနာပိ သာမဏေရာဒိနာ
‘‘ကပ္ပိယ’’န္တိ ဝတွာဝ အဂ္ဂိပရိဇိတံ ကာတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ။ အဂ္ဂိပရိဇိတာဒီနိ ဝိယ ကပ္ပိယတ္တာ အဗီဇနိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇာနိပိ ‘‘ပဉ္စဟိ သမဏကပ္ပေဟီ’’တိ (စူဠဝ။ ၂၅၀) ဧတ္ထ ပဝိဋ္ဌာနိ, ယထာလာဘတော ဝါ သမဏကပ္ပဝစနံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ကပ္ပိယ’န္တိ ဝတ္တုကာမော ‘ကပ္ပ’န္တိ စေ ဝဒတိ, ‘ဝဋ္ဋတီ’တိ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကပ္ပိယ’န္တိ ဝစနံ သကသကဘာသာယပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ကပ္ပိယန္တိ ဝတွာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဘိက္ခုနာ ‘ကပ္ပိယံ’ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, ‘‘ဣတရေန ပန ယာယ ကာယစိ ဘာသာယာ’’တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဥစ္ဆုံ ကပ္ပိယံ ကရိဿာမီတိ ဒါရုံ ဝိဇ္ဈတီ’’တိ ဝစနတော ကပ္ပိယံ ကာတဗ္ဗံ သန္ဓာယ ဝိရဒ္ဓေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, အာစရိယာ ပန ‘‘ကပ္ပိယံ ကာရေတဗ္ဗံ သန္ဓာယ ကပ္ပိယန္တိ သိတ္ထာဒိံ ကာရေတိ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တဿ ကာရဏံ ဝဒန္တာ ကာတုံ ဝဋ္ဋနဘာဝေနေဝ ဝိရဇ္ဈိတွာ ကတေပိ ကပ္ပိယံ ဇာတံ။ ယဒိ န ဝဋ္ဋေယျ, သိတ္ထာဒိမှိ ကတေ န ဝဋ္ဋေယျာတိ, ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။ ဥဋ္ဌိတသေဝါလဃဋံ အာတပေ နိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ဝိကောပေတုကာမတာယ သတိ ဒုက္ကဋံ ယုတ္တံ ဝိယ။ ‘‘ပုပ္ဖရဇ္ဇုဘာဇနဂတိကာ, တသ္မာ န ဝဋ္ဋတိ။ နာဠေ ဝါ ဗဒ္ဓပုပ္ဖကလာပေ နာဠသ္မိံ ကတေပိ ဝဋ္ဋတိ တသ္မိံ ပုပ္ဖဿ အတ္ထိတာယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘ဗီဇဂါမေန ဘူတဂါမော ဒဿိတော အနဝသေသပရိယာဒါနတ္ထ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဘူတဂါမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ အညဝါဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၉၈-၉။ အညံ ဝဒတီတိ အညဝါဒကံ, ‘‘ဝစနံ ကရေယျာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘တုဏှီဘူတဿေတံ နာမ’’န္တိ ပါဌော။ ဥဂ္ဃါတေတုကာမောတိ သမောဟနိတုကာမော, အန္တရာယံ ကတ္တုကာမောတိ ပေါရာဏာ။
֍ ဋီ ၁၀၀။ ‘‘သုဒိဋ္ဌော ဘန္တေ, န ပနေသော ကဟာပဏောတိအာဒီသု အနာရောပိတေ ဒုက္ကဋေန မုသာဝါဒပါစိတ္တိယံ, အရောပိတေ ပါစိတ္တိယဒွယံ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၁၀၂။ အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘မယိ ဝုတ္တေ မံ ဝါ အညံ ဝါ သံဃော အဓမ္မေန ဝါ ကမ္မံ, ဝဂ္ဂေန ဝါ ကမ္မံ ကရိဿတိ,
န ကမ္မာရဟဿ ဝါ မေ, အညဿ ဝါ ကမ္မံ ကရိဿတီ’’တိ န ကထေတီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
အညဝါဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၃။ ‘‘ဆန္ဒာယာ’’တိ အက္ခရက္ခရာယာတိအာဒိ ဝိယ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ, ဆန္ဒတ္ထန္တိ ဝါ အတ္ထော။ ယေသံ သေနာသနာနိ ပညပေတိ, တေသံ အတ္တနိ ဆန္ဒတ္ထန္တိ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၁၀၆။ အနုပသမ္ပန္နန္တိအာဒီသု ကရဏတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ အညံ အနုပသမ္ပန္နန္တိ အညေန အနုပသမ္ပန္နေန။ တဿ ဝါတိ အနုပသမ္ပန္နဿ။ ‘‘သမ္မုတိကာလေ ပဉ္စင်္ဂဝိရဟာဒယော အသမ္မတာ နာမာ’’တိ, ‘‘ဥပသမ္ပန္နေန လဒ္ဓသမ္မုတိ သိက္ခာပစ္စက္ခာနေန ဝိနဿတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ သံဃေနာတိ သဗ္ဗေန သံဃေန ကမ္မဝါစာယ အဿာဝေတွာ ‘‘တဝေသော ဘာရော’’တိ ကေဝလံ အာရောပိတဘာရော။ ကေဝလ-သဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ကမ္မဝါစာယ အဿာဝိတဘာဝမတ္တမေဝ ဒီပေတိ။ သယမေဝါတိ ဣတရေသံ ဘိက္ခူနံ အနုမတိယာ။ အဘူတေန ခီယနကဿ အာဒိကမ္မိကဿ ကထံ အနာပတ္တီတိ စေ? ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန။ မုသာဝါဒေ အာပတ္တိယေဝ ဒွေ ပါစိတ္တိယော ဝုတ္တာ ဝိယ ဒိဿန္တိ ပုဗ္ဗပယောဂေ ရုက္ခာဒိဆိန္ဒနာဒီသု ဝိယ, ဝိစာရေတဗ္ဗံ။
ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၀။ ‘‘ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတီ’’တိ ဝစနတော, ပရိဝါရေ ‘‘ဧကာ ပညတ္တိ, ဧကာ အနုပညတ္တီ’’တိ (ပရိ။ ၂၂၆) ဝစနတော စ ဣဓ အတ္ထိ အနုပညတ္တီတိ သိဒ္ဓံ။ ကိဉ္စာပိ သိဒ္ဓံ, ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ’’တိအာဒိနာ ပန ပညတ္တိဋ္ဌာနံ န ပညာယတိ, ကေဝလံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌမာသေ…ပေ… နိက္ခိပိတု’’န္တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, တံ
ကသ္မာတိ စေ? ပဌမပညတ္တိယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝတ္တဗ္ဗတော အဝိသေသတ္တာ န ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ ကာ ဧတ္ထ အနုပညတ္တီတိ? အဇ္ဈောကာသေတိ။ အယမနုပညတ္တိ ပညတ္တိယမ္ပိ အတ္ထီတိ စေ? အတ္ထိ, တံ ပန ဩကာသမတ္တဒီပနံ, ဒုတိယံ စာတုဝဿိကမာသသင်္ခါတကာလဒီပနံ။ ယသ္မာ ဥဘယမ္ပိ ဧကံ ကာလောကာသံ ဧကတော ကတွာ ‘‘အဇ္ဈောကာသေ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒီပေန္တော ဘဂဝါ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ…ပေ… နိက္ခိပိတု’’န္တိ အာဟာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ ‘‘ယတ္ထ စ ယဒါ စ သန္ထရိတုံ န ဝဋ္ဋတိ, တံ သဗ္ဗမိဓ အဇ္ဈောကာသသင်္ချမေဝ ဂတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဟေမန္တကာလဿ အနာပတ္တိသမယတ္တာ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ နိဒါနာနပေက္ခန္တိ သိဒ္ဓံ, တထာ ဟိ အဇ္ဈောကာသပဒသာမတ္ထိယေန အယံ ဝိသေသော – ဝဿာနကာလေ ဩဝဿကဋ္ဌာနေ အဇ္ဈောကာသေ, မဏ္ဍပါဒိမှိ စ န ဝဋ္ဋတိ။ ဟေမန္တကာလေ ပကတိအဇ္ဈောကာသေ န ဝဋ္ဋတိ, သဗ္ဗမိဓ ဩဝဿကေပိ မဏ္ဍပါဒိမှိ ဝဋ္ဋတိ, တဉ္စ ခေါ ယတ္ထ ဟိမဝဿေန သေနာသနံ န တေမေတိ, ဂိမှကာလေ ပကတိအဇ္ဈောကာသေပိ ဝဋ္ဋတိ, တဉ္စ ခေါ အကာလမေဃာဒဿနေယေဝါတိ အယံ ဝိသေသော ‘‘အဋ္ဌ မာသေ’’တိ စ ‘‘အဝဿိကသင်္ကေတေ’’တိ စ ဧတေသံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ သာမတ္ထိယတောပိ သိဒ္ဓေါ။
ကိဉ္စ ဘိယျော – အဋ္ဌကထာယံ သန္ဒဿိတဝိသေသောဝ။ စမ္မာဒိနာ ဩနဒ္ဓကော ဝါ နဝဝါယိမော ဝါ န သီဃံ ဝိနဿတိ။ ကာယာနုဂတိကတ္တာတိ ကာယေ ယတ္ထ, တတ္ထ ဂတတ္တာ။ သံဃိကမဉ္စာဒိမှိ ကာယံ ဖုသာပေတွာ ဝိဟရိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ ‘‘သံဃိကံ ပန ‘အဇ္ဈောကာသပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇထ, ဘန္တေ, ယထာသုခ’န္တိ ဒါယကာ ဒေန္တိ သေနာသနံ, ဧဝရူပေ အနာပတ္တီ’’တိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝစနတော, ဣဓ စ ပဋိက္ခေပါဘာဝတော ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘အညဉ္စ ဧဝရူပန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခါတိ နိသီဒန္တဿ ပါဒပတနဋ္ဌာနာဘိမုခါ’’တိ လိခိတံ။ သမ္မဇ္ဇန္တဿ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခန္တိ အာစရိယဿ တက္ကော။
֍ ဋီ ၁၁၁။ ‘‘ပါဒုဒ္ဓါရေနာတိ ဗဟိဥပစာရေ ဌိတတ္တာ’’တိ လိခိတံ။ ဂစ္ဆန္တိ, ဒုက္ကဋံ ဓမ္မကထိကဿ ဝိယ။ ကသ္မာ န ပါစိတ္တိယံ? ပစ္ဆာ အာဂတေဟိ ဝုဍ္ဎတရေဟိ ဥဋ္ဌာပေတွာ ဂဟေတဗ္ဗတော။ ဓမ္မကထိကဿ ပန အနုဋ္ဌပေတဗ္ဗတ္တာ။ ‘‘အနာဏတ္တိယာ ပညတ္တိယမ္ပိ တဿ ဘာရော’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၁၂။ ပရိဟရဏေယေဝါတိ ဧတ္ထ ဂဟေတွာ ဝိစာရဏေတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ အတ္တနော သန္တကကရဏေတိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ဗီဇနီပတ္တကံ စတုရဿဗီဇနီ။
֍ ဋီ ၁၁၃။ ‘‘ယော ဘိက္ခု ဝါ သာမဏေရော ဝါ…ပေ… လဇ္ဇီ ဟောတီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ အလဇ္ဇိံ အာပုစ္ဆိတွာ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပါဌေ ‘‘ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓံ ဟောတီ’’တိ စ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပလိဗုဒ္ဓ’’န္တိ စ သေနာသနံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တသ္မာ တထာပိ အတ္ထီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘အနာပုစ္ဆံ ဝါ’’တိ ပါဌော။
ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၁၆-၇။ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တမဋ္ဌကထာသု, တထာပိ ပဒဋ္ဌာဒယောပိ လဗ္ဘန္တိ ဧဝ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘အညံ အတ္ထရဏာဒိ အကပ္ပိယတ္တာ န ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ ဝိဟာရေ ဝါ ဝိဟာရူပစာရေ ဝါ’တိ ဣမိနာပိ သံသန္ဒနတ္ထံ ‘ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တော, အထ ခေါ’တိအာဒိ အာရဒ္ဓ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ဥပစာရမတ္တဉ္စေတံ ‘‘ရုက္ခမူလေ’’တိ, တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။
֍ ဋီ ၁၁၈။ အနာပုစ္ဆိတွာပိ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ အသတိယာ ဂစ္ဆတောပိ အနာပတ္တိ, အာပုစ္ဆနံ ပန ဝတ္တံ သဉ္စိစ္စ အနာပုစ္ဆတော ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋတ္တာ။ ပုဂ္ဂလိကသေနာသနေ သံဃိကသေယျံ, သံဃိကသေနာသနေ ဝါ ပုဂ္ဂလိကသေယျံ အတ္ထရိတွာ ဂစ္ဆန္တဿ ဒုက္ကဋံ ယုတ္တံ ဝိယ။ ကသ္မာ? ‘‘သေယျာမတ္တမေဝ နဿေယျာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဣဓ ပန ‘‘ပလိဗုဒ္ဓံ ပလိဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဒုဝိဓမ္ပိ အတ္ထိ။
ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂၁။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေသုယေဝ ထေရာ ဘိက္ခူတိ ကေစိ။ ပါဒေ ဓောဝိတွာတိအာဒိမှိ ပဝိသန္တဿ ဝါ ပါဒဓောဝနပါသာဏတော ယာဝ မဉ္စပီဌံ ပဿာဝတ္ထာယ နိက္ခမန္တဿ ဝါ ယာဝ ပဿာဝဋ္ဌာနန္တိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧဝံ
သန္တေ ‘‘ပဿာဝတ္ထာယ နိက္ခမန္တဿ ဝါ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, ‘‘ပဿာဝဋ္ဌာနတော နိက္ခမန္တဿ ဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ပဿာဝဋ္ဌာနန္တိ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ။ တထာ ဟိ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ပဝိသန္တဿ ပါဒဓောဝနပါသာဏတော ယာဝ မဉ္စပီဌံ နိက္ခမန္တဿ မဉ္စပီဌတော ယာဝ ပဿာဝဋ္ဌာနံ, တာဝ ဥပစာရော’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ပါဒေ ဓောဝိတွာ ပဝိသန္တဿ, ပဿာဝတ္ထာယ နိက္ခမန္တဿ စ ဒွါရေ နိက္ခိတ္တပါဒဓောဝနပါသာဏတော, ပဿာဝဋ္ဌာနတော စ မဉ္စပီဌ’’န္တိ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ ပါဌော, သော အပါဌော။ ကသ္မာ? မဉ္စပီဌာနံ ဥပစာရဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ပဝိသန္တဿ ယာဝ မဉ္စပီဌာနံ ဥပစာရော, နိက္ခမန္တဿ တတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပဿာဝဋ္ဌာနံ ဝစ္စကုဋိစင်္ကမဋ္ဌာနန္တိ ဣမိနာ အတ္ထေန ယထာ သံသန္ဒတိ, တထာဝိဓော ပါဌောတိ အာစရိယော။
֍ ဋီ ၁၂၂။ ဥပစာရံ ဌပေတွာတိ ဣဓ ဝုတ္တဥပစာရံ ဌပေတွာ။ ‘‘ဒဿနသဝနူပစာရေပိ သန္ထရန္တဿာ’’တိ လိခိတံ။
အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၂၆-၇။ ဆသတ္တကောဋ္ဌကာနိ ဝါတိ ဧတ္ထ ဒွါရကောဋ္ဌကံ အဓိပ္ပေတံ။ ‘‘နိက္ခမာ’’တိ ဝစနံ သုတွာပိ အတ္တနော ရုစိယာ နိက္ခမတိ, အနာပတ္တိ၊ ဣဓ အဂ္ဂိသာလာဒိ ဧဝ ဥပစာရောတိ။
နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂၉။ ‘‘ပမာဏမဇ္ဈိမဿ ဂလပ္ပမာဏေ ဒိန္နတုလာပိ ဝေဟာသကုဋိယေဝါ’’တိ လိခိတံ, ‘‘န သာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၃၅။ ယာဝ ဒွါရကောသာတိ ဒွါရသမီပါ, ယာဝ ဘိတ္တီတိ အတ္ထော, တံ သုဝုတ္တံ။ ကဝါဋဝိတ္ထာရပ္ပမာဏောတိ ဟတ္ထပါသဿာဓိပ္ပေတတ္တာ, သမန္တာ ကဝါဋဝိတ္ထာရပ္ပမာဏဥပစာရဿ ဂဟိတတ္တာ အပရိပူရဥပစာရာပိ ဟောတိ။ အာလောကံ ကရောတီတိ အာလောကံ သန္ဓေတိ ပိဓေတီတိ သန္ဓိ ဧဝ အာလောကသန္ဓိနာမကာ ဟောန္တိ။ ဝါတပါနကဝါဋလေပကမ္မေ အပ္ပဟရိတဋ္ဌာနကိစ္စံ နတ္ထိ။
֍ ဋီ ၁၃၆။ ဣဋ္ဌကာတိ ဆဒနကပါလာသိလာဒိဣဋ္ဌကာ။ ဆဒနူပရီတိ ဧတ္ထ ပဌမံ တာဝ ဧကဝါရံ အပရိသေသံ ဆာဒေတွာ ပုန ဆာဒနဒဏ္ဍကေ ဗန္ဓိတွာ ဒုတိယဝါရံ တထေဝ ဆာဒေတဗ္ဗံ။ ‘‘တတိယဝါရစတုတ္ထဝါရေ သမ္ပတ္တေ ဒွေ မဂ္ဂေ အဓိဋ္ဌဟိတွာ တတိယမဂ္ဂံ အာဏာပေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေတီ’’တိ ဣမိနာ ယုဇ္ဇတိ။
ပေါရာဏာ ပန ‘‘ပဌမဝါရေယေဝ တယော မဂ္ဂေ အဓိဋ္ဌာတုံ ဝဋ္ဋတိ, စတုတ္ထတော ပဋ္ဌာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယံ, စတုတ္ထလေပတော ပဋ္ဌာယ အာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တတ္ထ ဆဒနေ ဝုတ္တဝိဓိနိဒါနေန သမေတိ, လေပေ ဝုတ္တဝိဓိတိကစ္ဆေဒေန သမေတိ။ တထာပိ သော န ယုတ္တောဝ။ နိဒါနေ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ သိဒ္ဓလေပတ္တာ သဗ္ဗသောဝါပိ အစ္ဆန္နေ, ဆန္နေဝါပိ အနေကသော ပရိယာယဿ တတိယဿေဝ အဓိဋ္ဌာနန္တိ နော သမေတီတိ အာစရိယော။ ‘‘ဒွေ မဂ္ဂေ’’တိ, ‘‘ဒွေ ဆဒနေ’’တိ စ ‘‘တတိယဝါရတော ပဋ္ဌာယ ဧဝံ ဆာဒါပေဟီ’တိ အာဏာပေတွာ ပက္ကမိတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဥပတိဿတ္ထေရော ဝဒတိ ကိရ။
မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၄၀။ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။
၃။ ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ
၁။ ဩဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၄၄။ ကထာနုသာရေနာတိ ယော ဘိက္ခုနောဝါဒကတ္ထိကော ကိံသီလော ကိံသမာစာရော ကတရကုလာ ပဗ္ဗဇိတောတိအာဒိ ကထာနုသာရေနာတိ အတ္ထော။ သဂ္ဂမဂ္ဂဂမနေပီတိ အပိ-သဒ္ဒေန မောက္ခဂမနေပိ။ ‘‘လက္ခဏပ္ပဋိဝေဓပဋိသံယုတ္တော’’တိ အဋ္ဌဂရုဓမ္မာနုသာရေန ဝတ္တဗ္ဗံ ဓမ္မကထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
֍ * ၁၄၅-၁၄၇။ နိဿီမန္တိ ဝိဟာရေ ဗဒ္ဓသီမတော အညံ အဗဒ္ဓသီမံ, ဂါမသီမာဒိန္တိ အတ္ထော။ ‘‘သုပိနန္တေနပီ’’တိ န သဗ္ဗေသန္တိ ဣဓ ဗာဟုလ္လနယေန ဝုတ္တံ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဟိ ကေစိ ဝီသတိဝဿာပိ အတ္ထိ အတိရေကဝီသတိဝဿာပီတိ ဣမိနာ ဣမံ မဇ္ဈိမဗောဓိကာလေ ပညတ္တန္တိ ဝိညာယတိ။ ‘‘သီလဝါ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ တဿ စတုဗ္ဗိဓတ္တာ ဣဓ အဓိပ္ပေတသီလမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဂဏ္ဌာနုဂဏ္ဌိပဒေသု ‘‘သတိသံဝရာဒယော ဣဓ နာဓိပ္ပေတာ, တေန ဝိဘင်္ဂပါဌံ ဒဿေတိ အဋ္ဌကထာစရိယော’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတောတိ ပါဠိအတ္ထတော။ ကာရဏတောတိ ကာရဏူပပတ္တိတော, အဋ္ဌကထာတောတိ အဓိပ္ပါယော။ အထ ဝါ ကာရဏတောတိ ဓမ္မတော, တေန အတ္ထတော ဓမ္မတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အထ ဝါ အတ္ထတောတိ ဖလတော။ ‘‘ကာရဏတောတိ ဟေတုတော။ ဓမ္မပဒမ္ပိ ဇာတကေန သဟာ’’တိ လိခိတံ။ ပဉှံ ကထေတုန္တိ ‘‘ပဉှံ ပုဋ္ဌော ကထေတီ’’တိ ဧတ္ထ ဘိက္ခုနိယာ ပုဋ္ဌေန ‘‘န ဇာနာမီ’’တိ န သက္ကာ ကထေတုံ။ ‘‘န ခေါ ပန တံ ဘဂဝန္တ’’န္တိ ပါဌော။ ‘‘န ခေါ ပနေတ’’န္တိ စ လိခန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ။ ‘‘ကာသာယဝတ္ထဝသနာယာ’’တိ ဝစနတော ပါရာဇိကာယပိ န ဝဋ္ဋတိ။ ဘိက္ခုနိယာ ကာယသံသဂ္ဂမေဝ ဝုတ္တံ။ မေထုနေန ဟိ ဘိက္ခုနီဒူသကော ဟောတိ။
֍ * ၁၄၈-၉။ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဥပသမ္ပန္နာ နာမ ပရိဝတ္တလိင်္ဂါ, ပဉ္စသတာ သာကိယာနိယော ဝါ။ ‘‘ဓမ္မဒေသနာပတ္တိမောစနတ္ထံ ပနာ’’တိ ဝစနတော မာတုဂါမဂ္ဂဟဏေန သဗ္ဗတ္ထ ဘိက္ခုနီသင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ သိဒ္ဓံ။ ဘိက္ခုနိဂ္ဂဟဏေန ပန မာတုဂါမော တိရိယံ တရဏသိက္ခာပဒေ (ပါစိ။ ၁၈၇-၁၉၀) သင်္ဂဟိတော, န အညတ္ထ။ ‘‘ဩသာရေတဗ္ဗာ’’တိ ပါဠိပါဌော, ပါဠိ ဩသာရေတဗ္ဗာတိ
အတ္ထော။ ‘‘ဩသာရေတဗ္ဗ’’န္တိ အဋ္ဌကထာပါဠိ။ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဝန္ဒိတေ ဒေါသာဘာဝတော ဗဟူသု ဧကာယ ဝန္ဒိတေ ဝဋ္ဋတီတိ စေ? ဘိက္ခူဟိ ကတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ, ဘိက္ခုနိယာယေဝ ကတ္တဗ္ဗံ, တသ္မာ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ယတ္ထ ကတ္ထစိ နိသိန္နာယာတိ အန္တောဒွါဒသဟတ္ထေ နိသိန္နာယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ န နိမန္တိတာ ဟုတွာ ဂန္တုကာမာတိ နိမန္တိတာ ဟုတွာ ဂန္တုကာမာ ဘိက္ခူ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာ, ဝဿံ ဥပဂန္တုကာမာဝ အဓိပ္ပေတာတိ အတ္ထော။ ယတော ပနာတိ ဘိက္ခုနီဝိဟာရတော။ တတ္ထာတိ ဘိက္ခုနီဝိဟာရေ။ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဩဝါဒဒါယကာ ဘိက္ခူ’’တိ ဝစနတော ဩဝါဒဒါယကေဟေဝ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဟောတိ, န သဗ္ဗေဟီတိ အာပန္နော, တထာပိ အသတိ ဘိက္ခုနောဝါဒကေ ဩဝါဒသံဝါသာနံ အတ္ထာယ ယာစနတ္ထာယ အဝဿံ ဂန္တဗ္ဗတ္တာ အညေဟိပိ ဘိက္ခူဟိ သဘိက္ခုကောပိ သဘိက္ခုကော ဧဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သာ ရက္ခိတဗ္ဗာတိ ဝဿစ္ဆေဒါပတ္တိ ရက္ခိတဗ္ဗာ။ ကသ္မာ? အာပဒါသု ဟီတိအာဒိ။ ‘‘အယံ ဥပေါသထော စာတုဒ္ဒသိကောတိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ တေရသိယံယေဝ, ဧတရဟိ ပန ဘိက္ခုနိယော စာတုဒ္ဒသိယံယေဝ ဂန္တွာ ‘‘ကဒါ အယျ ဥပေါသထော’’တိ ပုစ္ဆန္တိ။ ‘‘ဇာယာယော ဝါ ဇာရိယော ဝါ’’တိ အဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တံ ကိရ။ ‘‘ဂစ္ဆေယျ စေ, အာပတ္တီ’’တိ ပါဌော။ ဒွေ တိဿောတိ ဒွီဟိ တီဟိ။ ဧကတော အာဂတာနံ ဝသေန ‘‘တာဟီ’’တိ ဗဟုဝစနံ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဧကာ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဗဟူ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဗဟူဟိ ဘိက္ခုနုပဿယေဟိ ဩဝါဒတ္ထာယ ပေသိတာ’’တိ ဝစနဿ ဝိတ္ထာရော ‘‘ဘိက္ခုနိသံဃော စ အယျ ဘိက္ခုနိယော စာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တော။ ‘‘ဘိက္ခုနိသံဃော စ အယျ ဘိက္ခုနိယော စာ’တိအာဒိ နာနာဥပဿယေဟိ ပေသိတာယ ဝစန’’န္တိ စ ‘‘အပရိပုဏ္ဏသံဃပုဂ္ဂလနာနာဝါသဒုတိယဝစနဝသေန ပဉ္စက္ခတ္တုံ ဥပသင်္ကမနံ ဝုတ္တ’’န္တိ စ လိခိတံ။ ယသ္မိံ အာဝါသေ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော န ပဝတ္တတိ, တတ္ထာပိ ယာစနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ပုနဒိဝသေ ယေန ပဋိဂ္ဂဟိတံ, တေန ‘‘နတ္ထိ ကောစိ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနောဝါဒကော သမ္မတော’’တိအာဒိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အတ္ထိ စေ သမ္မတော, နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော။ ‘‘သယမေဝ စေ သမ္မတော, အဟ’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သစေ သမ္မတော ဝါ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂါဟကော ဝါ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသတိ, အညေန အာရောစာပေတဗ္ဗန္တိ ဧကေ, ‘‘အတ္တနာပိ အာရောစေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘အယျာနံ ပဝါရေတီ’’တိ လိခိတံ, ဧဝံ သတိ ‘‘အယျဿ ပဝါရေမီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ပေါတ္ထကေ နတ္ထိ။
ဩဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၅၃။ မုနာတီတိ ဇာနာတိ။ အန္တရဓာယတိပီတိ ဧတ္ထ တဒုတ္တမံ စေ အတ္ထိ, တံ ပဿာမိ, ယံ ဝိစိတ္တံ ဝါ, တဒတ္ထဉ္စ။ တဂ္ဃ ကာရဏံ။ သဟ ဥပ္ပါဒမနန္တရာ ကိရိယာ။ ယမာ စ တေ မနသာ ကတတြ နေတွာတိ။ ယထာ ပါတော သိယာ ပါတော ဘဝံ ပါတောဝ ဥဒကတော ဥဂ္ဂန္တွာ ဌိတံ, တထာ ဝိရောစမာနံ အင်္ဂီရသံ ဗုဒ္ဓံ ပဿ, န ကေဝလံ ပဒုမံ ဝိယ, ဝိရောစမာနံ တပန္တမာဒိစ္စမိဝန္တလိက္ခေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ အင်္ဂီရသံ ဗုဒ္ဓံ ပဒုမံဝ ဝိရောစမာနံ သူရိယံဝ တပန္တံ ပဿ ဗုဒ္ဓံ။ ယထာ ပါတော သိယာ ဖုလ္လမဝီတဂန္ဓံ ကောကနုဒသင်္ခါတံ ပဒုမံ ပဿသိ, တထာ ဝိရောစမာနံ အင်္ဂီရသံ ဗုဒ္ဓံ ပဿ။ ဥဘယေနေဝ ဟိ ဘဂဝတော ကန္တိ ဒီပိတာတိ ကတွာ ဒီပိတဂုဏသုဘံ ဗုဒ္ဓံ သက္ကတွာ တံ ကန္တိံ ပူဇေယျ။ ပူဇနေယျတောပိ ဝီတိနာမေယျ ဣတိ လက္ခယေ။ ‘‘ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာယာ’’တိ ပါဠိ။
֍ ဋီ ၁၅၆။ ‘‘ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာန’’န္တိ အဋ္ဌကထာပါဌော။ ‘‘အဘဗ္ဗော တွ’’န္တိအာဒိဝစနတော အနုကမ္ပာဝသေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒိံ သံဃိကာ ဝိဟာရာ နိက္ကဍ္ဎာပေန္တဿ အနာပတ္တိ ဝိယ ဒိဿတိ။ အဘဗ္ဗော ဟိ ထေရော သဉ္စိစ္စ တံ ကာတုံ, ဂဝေသိတဗ္ဗာဝ ဧတ္ထ ယုတ္တီတိ ကေစိ။ ထေရေန သိက္ခာပဒပညတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ကတန္တိ မမ တက္ကော။
အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၆၂။ ‘‘ဧကရတ္တမ္ပိ ဝသန္တီ’’တိ (ပါစိ။ ၁၆၁) ဝစနတော ယတ္ထ ရတ္တိယံ န ဝသန္တိ, တတ္ထ ဂန္တွာ ဩဝဒိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ယဒိ ဧဝံ သင်္ကေတဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ဩဝဒိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘တတော အဒ္ဓယောဇနေယေဝ သဘိက္ခုကော အာဝါသော ဣစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဘိက္ခုနောဝါဒကော စေ အဒ္ဓယောဇနံ ဂန္တွာ ဩဝဒိတုကာမော ဟောတိ, ဘိက္ခုနိသံဃော စ အဒ္ဓယောဇနံ ဂန္တွာ သောတုကာမော, ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, တဉ္စ န ဝုတ္တံ, တသ္မာ န ဝဋ္ဋတိ။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန ပန ‘‘ဧကရတ္တမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတော ပဋ္ဌာယ ဥပဿယံ ဟောတိ, န ဥပဿယသင်္ခေပေန ကတမတ္တေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယတ္ထ
ဝါသူပဂတာ ဘိက္ခုနိယော, သော ဥပဿယသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, တတ္ထ န ဂန္တွာ ဩဝါဒေါ ဒါတဗ္ဗော။ ဧကာဝါသေ ဒိဝါ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ, ဝိစာရေတွာ ယုတ္တတရံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ အာမိသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၆၄။ ‘‘ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန အသမ္မတ’’န္တိ ပါဠိဝစနတော, ‘‘သမ္မတေန ဝါ သံဃေန ဝါ ဘာရံ ကတွာ ဌပိတော’’တိ အဋ္ဌကထာဝစနတော စ အဋ္ဌဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော သမ္မတေန ဝါ ဝိပ္ပဝသိတုကာမေန ‘‘ယာဝါဟံ အာဂမိဿာမိ, တာဝ တေ ဘာရော ဟောတူ’’တိ ယာစိတွာ ဌပိတော, တဿာဘာဝတော သံဃေန ဝါ တထေဝ ဘာရံ ကတွာ ဌပိတော အဋ္ဌဟိ ဂရုဓမ္မေဟိ ဩဝဒိတုံ လဘတိ, ပဂေဝ အညေန ဓမ္မေနာတိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု အသမ္မတော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ, ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ပဂေဝ ဘာရံ ကတွာ အဋ္ဌပိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဘယဂိရိဝါသီနမ္ပိ ဣဒမေဝ မတံ, အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ဣမံ နယံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘နတ္ထိ ကောစီ’’တိအာဒိနာ ‘‘ဧတရဟိ ဩဝါဒကော အသမ္မတော ဘိက္ခုနောဝါဒကော နာမာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ယံ ပန အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ‘ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန ကမ္မဝါစာယ အသမ္မတံ, ဘိက္ခုသံဃေန ပန ဘိက္ခုနိသံဃဿ အနုဂ္ဂဟံ ကရောထ, ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒထ, ဘိက္ခုသံဃဿ စ ကရောထ ဖာသုဝိဟာရန္တိ ဧဝံ ယာစိတွာ ဌပိတော ဘိက္ခုသံဃံ အာပုစ္ဆိတွာ, တတော သော ထေရော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒတိ, ဧဝရူပံ ဘိက္ခုသံဃေန အသမ္မတန္တိ, တတြ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အသမ္မတော ဂါမံ ဩဝါဒတ္ထာယ အာဂတာနံ ဘိက္ခုနီနံ ဝစနံ သုတွာ ပဋိဝစနံ ဒေန္တော သံဃာနုမတိယာ, န ဉတ္တိစတုတ္ထေနာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အနုဂဏ္ဌိပဒမတေန သမေတိ, အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဝစနံ တေန သမေတိ, တဉ္စ ပါဠိဝစနံ, န ဟိ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂါဟကော, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဝါ ‘‘ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေတူ’’တိ ဝစနမတ္တေန ဘိက္ခုနောဝါဒကော နာမ ဟောတိ။ ဟောတီတိ စေ, အနုပသမ္ပန္နောပိ တတ္တကေန ဝစနေန ‘‘ဘိက္ခုနောဝါဒကော ဟောတူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဟောတီတိ စေ, ယံ ဝုတ္တံ ဂဏ္ဌာနုဂဏ္ဌိပဒေသု ‘‘အသမ္မတော နာမ အသမ္မတဘာဝေန ‘ဗဟုဿုတော တွံ
ဩဝဒါဟီ’တိ သံဃေန ဘာရံ ကတွာ ဌပိတော’’တိ။ ဧတ္ထ ဗာဟုသစ္စေန ကိံ ပယောဇနံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေယေဝ ‘‘အဘယဂိရိဝါသီ ဝဒတီတိ သုတွာ သမ္မတေန ဝါ အာဏတ္တော ဩဝဒိတုံ လဘတီတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပစ္ဆာ အနုဇာနာတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိံ ဗဟုကာယ။ ‘‘ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေတူ’’တိ ဧတ္တကမတ္တေန ဘိက္ခုနောဝါဒကော ဟောတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဘာရံ ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ကိံ ပယောဇနံ, တတ္တကမ္ပိ ဝတ္တုံ အညော န လဘတိ, တေန စ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဌပေတွာ ဗာလံ ဂိလာနံ ဂမိကံ အဝသေသေဟိ ဩဝါဒံ ဂဟေတု’’န္တိ (စူဠဝ။ ၄၁၄) အယံ ပါဠိ ဝိရုဇ္ဈေယျ။ ကထံ? တဿ ဟိ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဩဝါဒေါ န ပစ္စာဟရိတဗ္ဗော’’တိ (စူဠဝ။ ၄၁၅) စနတော သမ္မတာသမ္မတဘာဝေန နတ္ထိ ကောစီတိ ‘‘ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေတူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, ဝဒန္တော စ ဣဓ ပဌမေန အာပတ္တိယာ ကာရေတဗ္ဗော ဟောတီတိ။ ဟောတု အသမ္မတတ္တာ, အကတဘာရတ္တာ စ။ ဣမဿ စ ဘိက္ခုနောဝါဒကတ္တေ ဣမဿ ခီယနေန ဒုက္ကဋံ သိယာ, သဗ္ဗမေတံ အနိဋ္ဌံ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အယမေတ္ထ ဘိက္ခုနောဝါဒကော နာမာ’’တိ အဝုတ္တတ္တာ တထာ ဘာရံ ကတွာ ဌပိတော ဩဝဒိတုံ လဘတိယေဝ, နာညောတိ အာစရိယော။
အာမိသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ စီဝရဒါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
စီဝရဒါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၇၆။ ဝဉ္စေတွာတိ ‘‘တဝ ဉာတိကာယာ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဧကိဿာ ဘိက္ခုနိယာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတွာ, တေ ဟိ ‘‘ဧကိဿာ’’တိ ဝစနံ သုတွာ အညာတိကာယ သန္တကသညိနော သိဗ္ဗေသုံ။ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ‘‘စီဝရံ နာမ
ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရ’’န္တိ ဧတ္တကမေဝ ပါဠိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘စီဝရန္တိ ယံ နိဝါသေတုံ ဝါ ပါရုပိတုံ ဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ စ လိခိတံ, သော ပမာဒလေခေါ။
စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၁။ တာ ဘိက္ခုနိယော ဒူသယိံသူတိ ဝိပရိဏာမော ကာတဗ္ဗော။
֍ * ၁၈၂-၄။ သမ္ပဒန္တီတိ ပဒသာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘သမ္ပတန္တိ ဧတ္ထာတိ သမ္ပာတော’’တိအာဒိနာ။ ပဒဂတေ ဥပစာရော န လဗ္ဘတိ, အစ္စာသန္နတ္တာ မိဿံ ဝိယ ဟောတီတိ။ ကုက္ကုဋဝဿိတပရိစ္ဆိန္နော မဟာအဋ္ဌကထာယံ။ ‘‘တမ္ပိ ဝေါဟာရေနာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ယေဘုယျေန တထာ သန္နိဝေသော ဟောတီတိ ကတွာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ န ပမာဒလေခေါ’’တိ စ, ‘‘ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ, တတော ဥဒ္ဓံ အဒ္ဓယောဇနလက္ခဏသမ္ပတ္တံ နာမ ဟောတီတိ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကပ္ပိယဘူမိ ကိရာယံ…ပေ… န ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒုဒ္ဒသဉှေတ္ထ ကာရဏံ။ ကတရံ ပန တန္တိ? ‘‘ဂစ္ဆာမာတိ သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဝတ္တမာနဝစနန္တဉ္စ, အမဂ္ဂေ ဘိက္ခုနုပဿယာဒိမှိ န သမ္ဘဝတိယေဝ မနုဿာနံ အန္တရဃရာဒိမှိ မဂ္ဂသင်္ခေပဂမနတော, ဥစ္စာသယနာဒိဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတ္တာ စ။ န တိတ္ထိယသေယျာယ ဝါ ပဗ္ဗဇိတာဝါသတ္တာ။ ဒွါရေတိ သမီပတ္ထေ ဘုမ္မံ, တသ္မာ တံ ဒဿေတုံ ပုန ‘‘ရထိကာယာ’’တိ အာဟ။ သေသအဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဧတ္ထန္တရေ သံဝိဒဟိတေပိ ဘိက္ခုနော ဒုက္ကဋ’’န္တိ အာဂတတ္တာ န သမေတိ။ ‘‘ဂါမန္တရေ’’တိ ဝစနတော အညဂါမဿ ဥပစာရောက္ကမနေ ဧဝ အာပတ္တိ။ ‘‘အဒ္ဓယောဇနေ’’တိ ဝစနတော အတိက္ကမနေယေဝ ယုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၈၅။ ရဋ္ဌဘေဒေတိ ဝိလောပေ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘တယောပိ သင်္ကေတာ ကာလဒိဝသမဂ္ဂဝသေန, တတ္ထ ပစ္ဆိမေနေဝ အာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဣမိနာ မဂ္ဂေနာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇေတွာ အညေန ဂစ္ဆန္တိ စေ, အာပတ္တိယေဝါတိ အတ္ထော။
သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၉။ နဒိယာ ကုတော ဂါမန္တရန္တိ စေ? ‘‘ယဿာ နဒိယာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဂါမန္တရဂဏနာယာတိ ယသ္မိံ ဂါမတိတ္ထေ အာရုဠှော, တံ ဌပေတွာ အညဂါမဂဏနာယ။ ‘‘မာတုဂါမောပိ ဣဓ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီ’’တိ အာစရိယဿ တက္ကော, တေနေဝ ‘‘ဥဘယတ္ထ ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာယ ဒုက္ကဋံ, သိက္ခမာနာယ သာမဏေရိယာ အနာပတ္တီ’’တိ စ န ဝုတ္တံ။ ဧသေဝ နယော အညေသုပိ ဧဝရူပေသု။
֍ ဋီ ၁၉၁။ ‘‘လောကဿာဒမိတ္တသန္ထဝဝသေန ကေဠိပုရေက္ခာရာ သံဝိဒဟိတွာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အကုသလစိတ္တံ လောကဝဇ္ဇန္တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? န ဝတ္တဗ္ဗံ, ‘‘ကေဠိပုရေက္ခာရာ’’တိ ဝစနံ ယေဘုယျတာယ ဝုတ္တံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ စ ‘‘တီဏိ စိတ္တာနိ တိဿော ဝေဒနာ’’တိ ဝုတ္တံ, သံဝိဒဟနကာလေ ဝါ ကေဠိပုရေက္ခာရော ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဘိက္ခုနော ဂါမန္တရောက္ကမနေ, အဒ္ဓယောဇနာတိက္ကမေ ဝါ။ ကုသလစိတ္တော ဝါ ဟောတိ ပစ္စဝေက္ခန္တော, စေတိယာဒီနိ ဝါ ပဿန္တော, အဗျာကတစိတ္တော ဝါ ဟောတိ ကိလမထဝသေန နိဒ္ဒါယန္တောတိ တိစိတ္တာနိ ဂဟိတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ပရိပါစိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၉၂။ စေဋကေတိ ဒါရကေ။ တရုဏပေါတကေတိ ပေါရာဏာ။ ‘‘ပါပဘိက္ခူနံ ပက္ခုပစ္ဆေဒါယ ဣဒံ ပညတ္တံ, တသ္မာ ပဉ္စ ဘောဇနေယေဝါပတ္တိ ဝုတ္တာ’’တိ လိခိတံ။
֍ * ၁၉၄-၇။ နိပ္ဖါဒိတန္တိ ဝိညတ္တိယာ န ဟောတိ, ကိန္တု ပရိကထာဒီဟိ, တသ္မာ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန အနာပတ္တိ, တံ သန္ဓာယ ‘‘သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကထာနုသာရေန တတ္ထ ပသီဒိတွာ ဒေန္တိ, ဣဒံ ပရိပါစိတံ န ဟောတိ, ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ ပဌမသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တတ္တာတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော, ဥပတိဿတ္ထေရော ပန ‘‘ဣတရမ္ပိ ဝဋ္ဋတိယေဝါ’’တိ အာဟ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ယသ္မာ ဒေဝဒတ္တော ပကတိယာ တတ္ထ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ ဘုဉ္ဇတိ, တသ္မာ ဣမံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ နိဒါနံ ကတွာ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ပရိပါစိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၉၈။ ‘‘ဥပနန္ဒဿ စတုတ္ထသိက္ခာပဒေန စာ’’တိ ပါဌော။
ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ တတိယော။
၄။ ဘောဇနဝဂ္ဂေါ
၁။ အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၂၀၃-၄။ ပူဂဿာတိ ပူဂေန။ ကုက္ကုစ္စာယန္တောတိ နိဿရဏေနေတ္ထ ဘဝိတဗ္ဗံ, တံ မယံ န ဇာနာမာတိ သန္နိဋ္ဌာနဿ ကရဏဝသေန ‘‘ကုက္ကုစ္စာယန္တော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ အာယသ္မာ ဥပါလိ နယဂ္ဂါဟေန ‘‘အနာပတ္တိ အာဝုသော သုပိနန္တေနာ’’တိ (ပါရာ။ ၇၈) အာဟ, တထာ ထေရောပိ ‘‘အနာပတ္တိ ဂိလာနဿာ’’တိ ကသ္မာ န ပရိစ္ဆိန္ဒတီတိ? အနတ္တာဓိကာရတ္တာ ဝိနယပညတ္တိယာ, ‘‘နာယံ အတ္တနော ဩကာသော’’တိ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ, သိက္ခာပဒဿ အပရိပုဏ္ဏတ္တာ။ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒေ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ပညတ္တေယေဝ ဟိ သော ထေရော ‘‘အနာပတ္တိ သုပိနန္တေနာ’’တိ အာဟ ‘‘အညတြ သုပိနန္တာ’’တိ ဝုတ္တပဒါနုသာရေနာတိ။ ယသ္မာ ဩဒိဿ အယာဝဒတ္ထေဝ ဒါယကာနံ ပီဠာ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘အနောဒိဿ ယာဝဒတ္ထော’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၀၈။ ‘‘အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကဒိဝသ’န္တိ ဧကံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ စ ‘‘ဧသေဝ နယောတိ ဝုတ္တနယမေဝ ဒဿေတုံ ဂန္တွာ ပစ္စာဂစ္ဆန္တော ဟီတိအာဒိမာဟာ’’တိ စ ‘‘သုဒ္ဓစိတ္တော ဟုတွာ ပကတိဂမနေဝ ဘုဉ္ဇိတုံ လဘတီ’’တိ စ ‘‘အဂိလာနဿ ဂိလာနသညိနော ကာယေန သမုဋ္ဌာတီ’’တိ စ လိခိတံ။
အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၂၀၉-၂၁၈။ ဂုဠှပဋိစ္ဆန္နောတိ အပါကဋောဝ။ ဧကော ပုတ္တေနာတိ ဧကဿေကံ ဘတ္တံ ‘‘အဟံ အညေန နိမန္တိတော’’တိ န ဝုစ္စတိ။ ‘‘သစေ ဧကတော
ဂဏှန္တိ, ဂဏဘောဇနံ ဟောတီ’’တိ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၂၁၇-၂၁၈) ဝုတ္တတ္တာ စတ္တာရော ဥပါသကာ စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဝိသုံ ဝိသုံ နိမန္တေတွာ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာနံ စေ ဒေန္တိ, ဂဏဘောဇနံ ဟောတိ ဧဝါတိ ဧကေ, တံ န ယုတ္တံ ဝိယ။ ‘‘ဝိညတ္တိတော ပသဝနေ ဂဏဿ ဧကတော ဂဟဏေ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန အာပတ္တိ, ဝိသုံ ဂဟဏေ ပဏီတဘောဇနသူပေါဒနဝိညတ္တီဟီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဝိညတ္တိတော ပသဝနံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန အဋ္ဌကထာယံ အနုညာတံ။ သူပေါဒနာဒိဝသေန တတ္ထ အာပတ္တိ ဧဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ န ယုတ္တံ။ ကသ္မာ? ပရိဝါရေ (ပရိ။ ၁၆၈) ဧဝ ဒွိန္နံ အာကာရာနံ အာဂတတ္တာ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အနုညာတ’’န္တိ ဒုဝုတ္တံ။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံယေဝ ပါကဋန္တိ ‘‘ပဒဘာဇနေ န ဝုတ္တ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧကတော ဂဏှန္တီတိ ဂဟိတဘတ္တာပိ အညေ ယာဝ ဂဏှန္တိ, တာဝ စေ တိဋ္ဌန္တိ, ဧကတော ဂဏှန္တိယေဝ နာမ။ ‘‘ဂစ္ဆတိ စေ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဧတ္ထာဟ – ‘‘ပဋိဂ္ဂဟဏမေဝ ဟေတ္ထ ပမာဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ, အထ ကသ္မာ ပါဠိယံ ‘‘ဂဏဘောဇနံ နာမ ယတ္ထ စတ္တာရော…ပေ… ဘုဉ္ဇန္တိ, ဧတံ ဂဏဘောဇနံ နာမာ’’တိ (ပါစိ။ ၂၁၈) ဝုတ္တန္တိ? ဝုစ္စတိ – ယတ္ထာတိ ဥပယောဂတ္ထေ ဘုမ္မဝစနံ။ စတ္တာရောတိ ဂဏဿ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒနိဒဿနံ။ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနန္တိ အာပတ္တိပ္ပဟောနကဘောဇနနိဒဿနံ။ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာတိ အကပ္ပိယနိမန္တနနိဒဿနံ။ နိမန္တနဝသေနေဝ ပန ဂဏဘောဇနဿ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အညတရံ ဘောဇနံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ ပန န ဝုတ္တံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံယေဝ ပါကဋတ္တာ။ ယံ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ပဋိဂ္ဂါဟကနိယမဝစနံ။ န ဟိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကံ ဘိက္ခူ ဘုဉ္ဇန္တိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ ‘‘ဂဏဿ ယတော ပဋိဂ္ဂဟိတာဟာရဘောဇနဟေတု ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။ အာဂန္တုကပဋ္ဋံ မောဃသုတ္တေန သိဗ္ဗိတွာ ဌပေန္တိ, တတ္ထ အနုဝါတေ ယထာ ဧကတလံ ဟောတိ, တထာ ဟတ္ထေဟိ ဃဋ္ဋေတိ။ ဝလေတီတိ အာဝဋ္ဋေတိ။ ပရိဝတ္တနန္တိ သုတ္တံ ဂဏှန္တာနံ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ သုတ္တပရိဝတ္တနံ ကရောတိ, ပဋ္ဋံ သိဗ္ဗန္တာနံ သုခသိဗ္ဗနတ္ထံ ပဋ္ဋပရိဝတ္တနဉ္စ။ နဝစီဝရကာရကော ဣဓာဓိပ္ပေတော, န ဣတရောတိ။ ‘‘ဗိမ္ဗိသာရံ အာပုစ္ဆိတွာ သမ္ဘာရေ ကယိရမာနေယေဝ ကာလာ အတိက္ကန္တာ, ပစ္ဆာ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒေ ပညတ္တေ ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပုစ္ဆီ’’တိ ဝဒန္တိ, အညထာ အဋ္ဌကထာယ ဝိရုဇ္ဈနတော။
֍ ဋီ ၂၂၀။ ‘‘ဒွေ တယော ဧကတောတိ ယေပိ အကပ္ပိယနိမန္တနံ သာဒိယိတွာ’’တိအာဒိဝစနေန အကပ္ပိယနိမန္တနပစ္စယာ ဧဝ အနာပတ္တိ, ဝိညတ္တိတော အာပတ္တိယေဝါတိ ဒီပေတိ။ အနိမန္တိတော စတုတ္ထော ယဿ တဒေတံ အနိမန္တိတစတုတ္ထံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ပဝေသေတွာတိ နိသီဒါပေတွာ။ စီဝရဒါနသမယလဒ္ဓကစတုက္ကံ စီဝရကာရသမယလဒ္ဓကစတုက္ကန္တိ ဧဝမာဒီနိ။ တာနိ စာတိ ယေဟိ ဘောဇနေဟိ ဝိသင်္ကေတော နတ္ထိ, တာနိ။ မဟာထေရေတိ ဥပသမ္ပန္နေ။ အဋ္ဌတွာတိ ဌိတေန နိမိတ္တံ ဒဿိတံ ဟောတိ။ တတ္ထ တတ္ထ ဂန္တွာတိ ရထိကာဒီသု ဘိက္ခုသမီပေ ဂန္တွာ။ ဣမသ္မိံ ပန သိက္ခာပဒေ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စီဝရဒါနသမယေ ဂဏဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိတုံ။ ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူန’’န္တိ ပါဌော ဒိဿတိ။ ကတ္ထစိ ‘‘ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ဝတွာ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ’’တိ ပါဌော, အယံ သောဘနော။
ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၂၁။ အဓိဋ္ဌိတာတိ နိစ္စပ္ပဝတ္တာ။ ဗဒရစုဏ္ဏသက္ကရာဒီဟိ ယောဇိတံ ဗဒရသာဠဝံ။ ကိရကမ္မကာရေနာတိ ကိရဿ ကမ္မကာရေန။
֍ ဋီ ၂၂၆။ ‘‘ဝိကပ္ပေတွာ ဂဏှာဟီ’’တိ ဧတ္ထာဟု ပေါရာဏတ္ထေရာ ‘‘ဘဂဝတော သမ္မုခါ အဝိကပ္ပေတွာ ဂေဟတော နိက္ခမိတွာ ရထိကာယ အညတရဿ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ ဝိကပ္ပေသိ, ဝိကပ္ပေန္တေန ပန ‘မယှံ ဘတ္တပစ္စာသံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ဣတရေန ဝတ္တဗ္ဗံ ‘တဿ သန္တကံ ပရိဘုဉ္ဇ ဝါ ယထာပစ္စယံ ဝါ ကရောဟီ’’’တိ။ ပဉ္စသုသဟဓမ္မိကေသူတိ သမ္မုခါ ဌိတဿ သဟဓမ္မိကဿ ယဿ ဝိကပ္ပေတုကာမော, တံ သဟဓမ္မိကံ အဒိသွာ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ သန္တိကေ, သယမေဝ ဝါ ‘‘ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသု ဣတ္ထန္နာမဿ ဝိကပ္ပေမီ’’တိ ဝတွာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဧကေ, ဧဝံ သတိ ထေရော တသ္မိံယေဝ နိသိန္နောဝ တထာ ဝါစံ နိစ္ဆာရေတွာ ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိ တက္ကော ဒိဿတိ။ မဟာပစ္စရိယာဒီသု ပန ပရမ္မုခါ ဝိကပ္ပနာဝ ဝုတ္တာ, သာ ‘‘တေန ဟာနန္ဒ, ဝိကပ္ပေတွာ ဂဏှာဟီ’’တိ ဣမိနာ သမေတိ, တထာပိ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘တသ္မာ ယော ဘိက္ခု ပဉ္စသု
သဟဓမ္မိကေသု အညတရဿ ‘မယှံ ဘတ္တပစ္စာသံ တုယှံ ဒမ္မီ’တိ ဝါ ‘ဝိကပ္ပေမီ’တိ ဝါ ဧဝံ သမ္မုခါ ဝါ ‘ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’တိ ဝါ ‘ဝိကပ္ပေမီ’တိ ဝါ ဧဝံ ပရမ္မုခါ ဝါ’’တိ ဝစနတော သဟဓမ္မိကဿ သန္တိကေ ဧဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, န သယမေဝါတိ ဒိဿတိ။ ယသ္မာ အယံ ပစ္ဆိမနယော ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေနပိ သမေတိ, တသ္မာ ဣဓ မာတိကာဋ္ဌကထာနုသာရေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ‘‘တေ မနုဿာ…ပေ… ဘောဇနမဒံသူ’’တိ ဝစနတော အကပ္ပိယနိမန္တနံ ပညာယတိ, တထာပိ ထေရဿ ကုက္ကုစ္စုပ္ပတ္တိကာရဏေန ဘတ္တေန သော နိမန္တိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညထာ ပရတော ‘‘ဒွေ တယော နိမန္တနေ ဧကတော ဘုဉ္ဇတီ’’တိ ဝစနေန, အနာပတ္တိဝါရေန စ ဝိရုဇ္ဈတိ။
֍ ဋီ ၂၂၉။ ဧတ္ထာယံ ဝိစာရဏာ – ‘‘အညော မနုဿော ပတ္တံ ဂဏှာတိ, န ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော အပရဘာဂေ အကပ္ပိယနိမန္တနေန နတ္ထိ ပယောဇနံ, ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ အကပ္ပိယနိမန္တနေန ပယောဇနန္တိ သွေပိ ဘန္တေ အာဂစ္ဆေယျာထာတိ ဧတ္ထ ကတရံ အကပ္ပိယနိမန္တနံ, တသ္မာ အဓိပ္ပါယော စေတ္ထ ပမာဏန္တိ။ န, ‘‘ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ လဒ္ဓဘတ္တံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တီ’’တိ ဝစနတောတိ။ တတ္ထ ‘‘သွေပိ ဘန္တေ’’တိ ဧတ္ထ ယထာ ဝစနမတ္တံ အဂ္ဂဟေတွာ အကပ္ပိယနိမန္တနက္ကမေန အတ္ထော ဂဟိတော, တထာ ‘‘ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ’’တိ ဧတ္ထာပိ အန္တရာ အကပ္ပိယနိမန္တနေန လဒ္ဓဘတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ပိဏ္ဍာယ ဟိ စရန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဧတ္ထ, ဘန္တေ, ဘတ္တံ ဂဏှထာ’’တိ ဒိန္နမ္ပိ အကပ္ပိယနိမန္တနေန လဒ္ဓံ နာမ ဟောတိ။ ဝေါဟာရေန ပန ‘‘ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ လဒ္ဓဘတ္တ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အညထာ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဂဏဘောဇနေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဉ္စဟိ ဘောဇနေဟိ နိမန္တိတဿ…ပေ… ပရဿ ပရဿ ဘောဇနေ’’တိ ဝုတ္တဝစနဝိရောဓော။ ဣဒဉှိ ဝစနံ ယေန ပဌမံ နိမန္တိတော, တတော ပဌမနိမန္တိတံ အာဒါယ ဂတော ပရဿ ပရဿ နိမန္တနကဒါယကဿ ဘောဇနေတိ အတ္ထပရိဒီပနတော နိမန္တနတော လဒ္ဓဘတ္တဿ ဘောဇနေယေဝ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ။ ‘‘ဒွေ တယော နိမန္တနေ ဧကတော’’တိ ဝစနေနပိ သမေတိ, အညထာ ‘‘ယေန နိမန္တိတော, တဿ ဘောဇနတော ပရဿ ဘောဇနေ’’တိ ဧတ္တကံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, ပါဠိယံ ဝါ ‘‘နိမန္တနေန ဧကတောဘုဉ္ဇတီ’’တိ ဧတ္တကံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ဒုတိယနိမန္တနဿ ပဌမဘောဇနေ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ ‘‘ယေန ယေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ နိမန္တနပဋိပါဋိယာ ဘုဉ္ဇတီတိ ပါဠီတိ စေ? န, ‘‘အနာပတ္တိ နိစ္စဘတ္တေ’’တိအာဒိပါဠိဝိရောဓတော။
ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ လဒ္ဓဘတ္တံ ကသ္မာ ဘုဉ္ဇိတုံ န လဘတီတိ စေ? ‘ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတော, တံ ဌပေတွာ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ, ဧတံ ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ’’တိ လိခိတံ။ ယဒိ ဧဝံ နိစ္စဘတ္တာဒိကမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီတိ အာပဇ္ဇတီတိ နိစ္စဘတ္တာဒိ ဩဒိဿကန္တိ စေ? တံ န, တဒညဿ အတ္တနော ဓနေန နိပ္ဖန္နဿ, သံဃတော လဒ္ဓဿ ဝါ ပါတော ပစနကယာဂု စေ ဃနာ ဟောတိ, တဿာပိ, ဧကကုဋိကံ ဂါမံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတော ဘိက္ခာစရိယဝသေန လဘိတဗ္ဗနိစ္စဘတ္တဿ စ အကပ္ပိယဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ တတ္ထ ဘိက္ခာစရိယဝသေန လဒ္ဓံ န ကပ္ပတိ နိမန္တနကာနံ အပ္ပသာဒါဝဟနတောတိ စေ? န, ‘‘ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနဝိရောဓတော။ ခါဒနီယမ္ပိ ဟိ ပရဿ ခါဒိတွာ ဘုတ္တတ္တာ နိမန္တနဘောဇနံ အဘုဉ္ဇန္တော အပ္ပသာဒံ ကရောတိ ဧဝ, တသ္မာ အပ္ပသာဒါဝဟံ အပ္ပမာဏံ, တသ္မာ နိစ္စဘတ္တာဒိ ဩဒိဿကံ န သမ္ဘဝတိ။ အပိစ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သဒ္ဓိံ ဣဓ ဝုတ္တနယေန သံသန္ဒိတွာ ယံ ယံ ခမတိ, တံ တံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗောပိ ကေသဉ္စိ အာစရိယာနံ ဝိနိစ္ဆယော။ အာစရိယဿ ပန ဝိနိစ္ဆယော အန္တေ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ‘‘ခီရံ ဝါ ရသံ ဝါ ပိဝတော အမိဿမ္ပီတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘ဟေဋ္ဌာ ဩဒနေနာမိဿေတွာ ဥပရိ တိဋ္ဌတီ’’တိ လိခိတံ။
မဟာဥပါသကောတိ ဂေဟသာမိကော။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ‘‘အာပတ္တီ’’တိ ဝစနေန ကုရုန္ဒိယံ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနံ ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ‘‘ဒွိန္နမ္ပိ အဓိပ္ပါယော မဟာပစ္စရိယံ ဝိစာရိတော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘စာရိတ္တတောတိ ‘သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ’တိ ပရတော ဝတ္တဗ္ဗတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝစီကမ္မံ အဝိကပ္ပနံ။ ဧတ္ထ ‘‘မဟာဥပါသကော ဘိက္ခူ နိမန္တေတိ…ပေ… ပစ္ဆာ လဒ္ဓံ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တိ။ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ လဒ္ဓဘတ္တံ ဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တီ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝစနတော, ‘‘ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိမှာ’’တိ ပါဠိတော, ခန္ဓကေ ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, အညတြ နိမန္တနေ အညဿ ဘောဇ္ဇယာဂု ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ, ယော ပရိဘုဉ္ဇေယျ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၂၈၃) ဝစနတော စ နိမန္တေတွာ ဝါ ပဝေဒေတု အနိမန္တေတွာ ဝါ, ပဌမဂဟိတနိမန္တနဿ ဘိက္ခုနော ပဌမနိမန္တနဘောဇနတော အညံ ယံ ကိဉ္စိ ပရသန္တကံ ဘောဇနံ ပရမ္ပရဘောဇနာပတ္တိံ ကရောတိ။ အတ္တနော သန္တကံ, သံဃဂဏတော လဒ္ဓံ ဝါ အဂဟဋ္ဌသန္တကံ ဝဋ္ဋတိ, နိမန္တနတော ပဌမံ နိဗဒ္ဓတ္တာ ပန နိစ္စဘတ္တာဒိ ပရသန္တကမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။
ခန္ဓကေ ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ…ပေ… ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၂၈၃) ဝစနံ ပရသန္တကဘောဇနဝုတ္တနိယမနံ။ တတော ဟတ္ထကောဝ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။
ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ကာဏမာတာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၁-၃။ ပဋိယာလောကန္တိ ပစ္ဆိမံ ဒေသံ။ ပူဝဂဏနာယာတိ အတိရိတ္တပူဝဂဏနာယာတိ အတ္ထော။ သစေ ‘‘အပါထေယျာဒိအတ္ထာယ သဇ္ဇိတ’’န္တိ သညာယ ဂဏှာတိ, အစိတ္တကတ္တာ သိက္ခာပဒဿ အာပတ္တိ ဧဝ။ အထ ဥဂ္ဂဟိတံ ဂဏှာတိ, န မုစ္စတိယေဝ။ အသံဝိဘာဂေ ပန အနာပတ္တိ အကပ္ပိယတ္တာ။ အစိတ္တကတာ ပညတ္တိဇာနနာဘာဝေနေဝ, န ဝတ္ထုဇာနနာဘာဝေနာတိ ဧကေ။ န, မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပါထေယျာဒိအတ္ထာယ သဇ္ဇိတဘာဝဇာနန’’န္တိ အင်္ဂေသု အဝုတ္တတ္တာ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပနေဝံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကေန ဝါ အနေကေဟိ ဝါ ဒွတ္တိပတ္တပူရေသု ဂဟိတေသု တေသံ အနာရောစနေန ဝါ သယံ ဝါ ဇာနိတွာ ယော အညံ ဂဏှာတိ, တဿ ဒုက္ကဋံ။ ဧကတော တီသု, စတူသု ဝါ ပဝိဋ္ဌေသု ဧကေန စေ ဒွေပတ္တပူရာ ဂဟိတာ, ဒုတိယေ ဒွေ ဂဏှန္တေ ပဌမော စေ န နိဝါရေတိ, ပဌမဿ ပါစိတ္တိယံ။ နိဝါရေတိ စေ, အနာပတ္တိ, ဒုတိယဿေဝ ဒုက္ကဋ’’န္တိ။ သစေ သဉ္စိစ္စ န ဝဒတိ, ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တနယေန ပါစိတ္တိယံ, မာတိကာဋ္ဌကထာဝသေန (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ကာဏမာတာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဒုက္ကဋံ။ ‘‘အတိရေကပဋိဂ္ဂဟဏ’’န္တိ တတ္ထ ပဉ္စမံ အင်္ဂံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ န ပါစိတ္တိယံ, ကတ္တဗ္ဗာကရဏတော ပန ဒုက္ကဋံ။ အညထာ ကိရိယာကိရိယံ ဣဒံ အာပဇ္ဇတိ, အနိဝါရဏံ, အနာရောစနံ ဝါ ဆဋ္ဌင်္ဂံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ဧကနိကာယိကာနံ ဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘အာသန္နဝိဟာရဘိက္ခူ, အာသန္နအာသနသာလာဂတာ ဝါ သစေ ဝိသဘာဂေဟိ အာနီတံ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ, ‘အာရာမိကာဒီနံယေဝ ဝါ ဒါပေန္တီ’တိ ဇာနာတိ, ယတ္ထ ပရိဘောဂံ ဂစ္ဆတိ, တတ္ထ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒွတ္တိပတ္တပူရာ’တိ ဝစနတော ပစ္ဆိအာဒီသု အဓိကမ္ပိ ဂဏှတော အနာပတ္တီ’’တိ ကေစိ ဝိနယဓရမာနိနော ဝဒန္တိ, တံ တေသံယေဝ နိသီဒတု, အာစရိယာ ပန ‘‘ပစ္ဆိအာဒီသုပိ ဥက္ကဋ္ဌပတ္တဿ ပမာဏဝသေန ဒွတ္တိပတ္တပူရာ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒကထာ ဟေသာ’’တိ ဝဒန္တိ။
ကာဏမာတာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဌမပဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၃၆။ ယာဝဒတ္ထပဝါရဏာယ ပဝါရိတာ ကိဉ္စာပိ ‘‘ပဝါရိတာ’’ဣစ္စေဝ အဓိပ္ပေတာ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာဝ, အထ ခေါ ပစ္ဆိမာဝ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။
֍ ဋီ ၂၃၇။ ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ အတိရိတ္တံ နာမ ဟောတိ။ ဘိက္ခုဿ ဣဒမ္ပိ တေ အဓိကံ, ဣတော အညံ န လစ္ဆတီတိ ကိရ အတ္ထော။
֍ * ၂၃၈-၉။ ‘‘အသနံ ပညာယတီ’’တိ ဧတေနေဝ ‘‘ဘုတ္တာဝီ’’တိ ဧတဿ သိဒ္ဓတ္တာ ဝိသုံ အတ္ထသိဒ္ဓိ နတ္ထိ။ ယဒိ အတ္ထိ, အင်္ဂါနံ ဆက္ကတ္တဒဿနန္တိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတန္တိအာဒိ ပဝါရဏင်္ဂါနံ ပဉ္စကတ္တဒဿနံ။ ဝရကောတိ ယော ကောစိ ဝရကော။ ‘‘ပဝါရဏံ ပန ဇနေတိယေဝါတိ ဝိသုံ သိတ္ထံ ဝေါဒကံ ကရောန္တိ, ပဝါရဏံ န ဇနေတိ။ ယာဂုံ ဝါ ပိဝန္တော ပဌမံ ဥဒကံ ပိဝတိ, ဝဋ္ဋတိ။ အဝသိဋ္ဌံ ဟေဋ္ဌာသိတ္ထံ ပဝါရဏံ န ဇနေတီ’’တိ လိခိတံ။ ဥပတိဿတ္ထေရော ‘‘ဇနေတိယေဝါ’’တိ ဝဒတိ, တံ န ဣစ္ဆန္တိ အာစရိယာ။ ဘဇ္ဇိတပိဋ္ဌန္တိ တဏ္ဍုလစုဏ္ဏမေဝ။ ဘဇ္ဇိတသတ္တုယော ပိဏ္ဍေတွာ ကတမောဒကော သတ္တုမောဒကော။
‘‘ယာဂုသိတ္ထမတ္တာနေဝ ဒွေ…ပေ… ပဋိက္ခိပတိ, န ပဝါရေတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပရစင်္ကမစ္ဆာဒယော ပက္ခိပိတွာ ပက္ကယာဂုံ ပိဝန္တော သစေ အညံ တာဒိသံယေဝ ပဋိက္ခိပတိ, ပဝါရဏာ န ဟောတီတိ ကိရ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ သစေ အညံ ပဋိက္ခိပတိ, န ပဝါရေတိ။ ကသ္မာ? အသနသင်္ခါတဿ ဝိပ္ပကတဘောဇနဿာဘာဝတော။ ဘောဇနသာလာယံ ဘုဉ္ဇန္တော စေ, အတ္တနော အပါပုဏနကောဋ္ဌာသံ အဘိဟဋံ ပဋိက္ခိပတိ, န ပဝါရေတိ။ ကာမံ ပဋိက္ခိပတိ, ပတ္တေ ပန အာရာမိကော အာကိရတိ, တတော ဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဣဒဉှိ ဗုဒ္ဓပ္ပဋိကုဋ္ဌအနေသနာယ ဥပ္ပန္နေယေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ယထာ ဟိ သံဃတော ဥဒ္ဓဋပိဏ္ဍံ ဒုဿီလော ဒေတိ, တံ ပဋိက္ခိပတိ, န ပဝါရေတိ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ။ ‘‘ဝိသဘာဂေါ လဇ္ဇီ စေ ဒေတိ, တံ တေန သမ္ဘောဂံ အကတ္တုကာမတာယ ပဋိက္ခိပတိ, ပဝါရေတီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပရိဝေသနာယာတိ ဘတ္တဂ္ဂေ။ ‘‘မံသေန ရသံ, မံသဉ္စ ရသဉ္စ မံသရသန္တိ အာပဇ္ဇနတော ‘မံသရသ’န္တိ ဝုတ္တေ ပဋိက္ခေပတော ဟောတိ, မံသဿ ရသံ မံသရသန္တိ ဝိဂ္ဂဟော နာဓိပ္ပေတော’’တိ ဝုတ္တံ။ မံသကရမ္ဗကော နာမ…ပေ… ဝဋ္ဋတီတိ သုဒ္ဓယာဂု ဧဝ ဟောတိ။ အပ္ပဝါရဏမိဿကကရမ္ဗကောယေဝ ဟောတိ, တသ္မာ န ပဝါရေတိ, တေန ဝုတ္တံ ပရတော ‘‘ဣဒဉ္စ ကရမ္ဗကေန န သမာနေတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ, တသ္မာ ‘‘တံ
အဘိဟရိတွာ ကဉ္ဇိယံ ဂဏှထာ’တိ ဝဒန္တံ ပဋိက္ခိပတိ, ပဝါရဏာ န ဟောတီ’’တိ စ ‘‘မိဿကယာဂုံ ဂဏှထာ’တိ အဝုတ္တတ္တာ ‘သမ္မိဿိတံ ဝိသုံ ကတွာ ဒေတီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ’’တိ စ ဝုတ္တံ, ယသ္မာ ယာဂုမိဿကန္တိ ဧတ္ထ ပဒဒွယေ ပဝါရဏာရဟဿ နာမဂ္ဂဟဏံ နတ္ထိ, တသ္မာ တတြ စေ ယာဂု ဗဟုတရာ ဝါ ဟောတိ သမသမာ ဝါ, န ပဝါရေတိ။ ကသ္မာ? တတ္ထ အဘိဟာရကပဋိက္ခေပကာနံ ယာဂုသညတ္တာ။ ယာဂု စေ မန္ဒာ, ဘတ္တံ ဗဟုတရံ, ပဝါရေတိ။ ကသ္မာ? တေသံ ဥဘိန္နမ္ပိ တတ္ထ ဘိန္နသညတ္တာတိ တက္ကော အာစရိယဿ။ ဘတ္တမိဿကေ ပဝါရဏာရဟဿ နာမဿ သဗ္ဘာဝတော သဗ္ဗဒါ ပဝါရေတိ ဧဝ။ မိဿကေ ပန ဝုတ္တနယေန ကာရဏံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဝိသုံ ကတွာ ဒေတီတိ ယထာ ဘတ္တသိဋ္ဌံ န ပတတိ, တထာ ဂါဠှံ ဟတ္ထေန ပီဠေတွာ ပရိဿာဝေတွာ ဒေတိ။
အကပ္ပိယကတန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ကပ္ပိယံ အကာရာပိတေဟိ ကဒလိပ္ဖလာဒီဟိ သဒ္ဓိံ အတိရိတ္တံ ကပ္ပိယံ ကာရာပေတွာပိ တံ ကဒလိပ္ဖလာဒိံ ဌပေတွာ အဝသေသံ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အမိဿကရသတ္တာ ပုန တာနိ ကပ္ပိယံ ကာရာပေတွာ အညသ္မိံ ဘာဇနေ ဌပေတွာ အတိရိတ္တံ ကာရေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? ပုဗ္ဗေ တေသု ဝိနယကမ္မဿ အနာရုဠှတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဘုတ္တာဝိနာ စ ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတ’’န္တိ ဝစနတော ဘုတ္တာဝိနာ အပ္ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတ္တဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ, တသ္မာ ‘‘ပါတောဝ အဒ္ဓါနံ ဂစ္ဆန္တေသု ဒွီသု ဧကော ပဝါရိတော အဝုဋ္ဌိတော တတ္ထ နိသီဒတိ, သော ဣတရေန ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ လဒ္ဓံ ဘိက္ခံ အတ္တနာ အဘုတွာပိ ‘အလမေတံ သဗ္ဗ’န္တိ ကာတုံ လဘတိ ဧဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ သုက္ကပက္ခေ ‘‘ဘုတ္တာဝိနာ ကတံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓံ, တသ္မိံ ပက္ခေ အတ္တနော သတ္တင်္ဂါနိ န ပူရေန္တိ, ကဏှပက္ခေ ပဋိဘာဂေန သတ္တ ဝုတ္တာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဘုတ္တာဝိနာ အပ္ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန, အဝုဋ္ဌိတေန ဝါ ကတံ ဟောတိ, ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ပဝါရိတေန အာသနာ အဝုဋ္ဌိတေနေဝါ’’တိ ဣမံ ပန အတ္ထဝိကပ္ပံ ဒီပေတုံ ‘‘သတ္တင်္ဂါနိ ဝုတ္တာနီ’’တိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ သော ပုန ကာတုံ န လဘတိ ပဌမံ ကတဿ ပုန တေနေဝ ကတ္တဗ္ဗပ္ပသင်္ဂတော။ ယဉ္စ အကတံ, တံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အထ သောဝ ပဌမော ပုန ကတ္တုကာမော ဟောတိ, အညသ္မိံ ဘာဇနေ ပုဗ္ဗေ အကတံ ကာတုံ လဘတိ။ ဒုတိယော ပဌမဘာဇနေပိ ကာတုံ လဘတိ။ ‘‘ယေန အကတံ, တေန ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဣမမေဝတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘ယေန ယံ ပဌမံ ကပ္ပိယံ ကတံ, တမေဝ သော ပုန ကာတုံ န လဘတိ, အညေန
ကာတဗ္ဗ’’န္တိ လိခိတံ။ တတ္ထ တန္တိ တံ ပဌမံ ကတန္တိ အတ္ထော။ ပေသေတွာ ကာရေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ အနုပသမ္ပန္နော စေ ဂတော, တတြဋ္ဌေန ဧကေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဂ္ဂါဟေတွာ အပရေန ကာရေတဗ္ဗန္တိ တတ္ထ ဧကောဝ ဧဝမေဝ ကာတုံ န လဘတီတိ။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဂိလာနံ ဥဒ္ဒိဿာ’တိအာဒိဝစနတော ဝိဟာရာဒီသု ဂိလာနဿ ပါပုဏနကောဋ္ဌာသမ္ပိ ဂိလာနာတိရိတ္တံ နာမ, တသ္မာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ အာဟာရတ္ထာယာတိ ဝိကာလေ ဧဝါတိ ဧကေ။
֍ ဋီ ၂၄၁။ ကာယကမ္မံ အဇ္ဈောဟရဏတော။ ဝစီကမ္မံ ဝါစာယ ‘‘အတိရိတ္တံ ကရောထ ဘန္တေ’’တိ အကာရာပနေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပဌမပဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဒုတိယပဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၄၃။ သာဓာရဏမေဝါတိ သဗ္ဗပဝါရဏာနံ သာဓာရဏံ ‘‘ယာဝတ္တကံ ဣစ္ဆသီ’’တိ ဣဒံ။
ဒုတိယပဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၂၄၇-၉။ နဋာနံ နာဋကာနိ နဋနာဋကာနိ, သီတာဟရဏာဒီနိ။ မူလဉ္စ တံ ခါဒနီယဉ္စာတိ မူလခါဒနီယံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ပိဋ္ဌန္တိ စုဏ္ဏံ။ ခါရကမူလန္တိ ယူပသမူလံ။ စစ္စုမူလံ နေဠိယမူလံ။ တမ္ဗကံ ဝစံ။ တဏ္ဍုလေယျကံ စူဠကုဟု။ ဝတ္ထုလေယျကံ မဟာကုဟု။ ဝဇကလိ နိကောဋ္ဌံ။ ဇဇ္ဈရီ ဟိရတော။
ကောဋ္ဌံ ဇရဋ္ဌံ ဝုစ္စတိ။ ဂဏ္ဌိ မုဟုကုလမုဒု ဝိစယတ္ထ ဝဇမုဇု ဝဒုဠဝိ။
ဝဇ္ဇယေတိမေ ကိံသုကံ, ဟလိဒ္ဒိ။ ကသေရုကော, ကဋိဗလဝန္တိ တဿ နာမံ။ အမ္ဗာဋကံ အမူလကံ ပိဎလ ကက္ကုလ။ မသာလု ကိနဠ။ အာလုဝ ကဠိ တဍ္ဎိအဠိ အလသ ကဋိဿလ နမေဒတိ မေရ။ သိဂ္ဂု သီရိ ကောဠ ကာလကံ နေကဠဝိ။ ခီရဝလ္လိကန္ဒော တုမူရောရိယော ဟောတိ။ သင်္ခတော ဓောဝနမေဝ။ အယံ ‘‘ပရိသင်္ခါရော’’တိ လိခိတံ။ ခီရကာကောလီ ကိရိကဝေဠိ။ ဇီဝိကံ ဇီဝိဟိ။ ဥသဘက ဥမ္မသုဝိယိ။
ဟိန္တာလံ ကိတိလိ။ ကုန္တာလ တောဟော တိလိသတာ ပဒိကဠိရော ပဋသေဝလကဠိ။ ကရမန္ဒကံ ကရမ္ဗ ဒဏ္ဍောကိရ ဥဒကဇောတိ ကဏ္ဍကော။ ‘‘သိင်္ဃတကောတိပိ ဝုစ္စတီ’’တိ လိခိတံ။ ဖဂ္ဂဝ ဟကိဠိ။ နတ္တမာလန္တိ ကရဉ္ဇိ။
သေလ္လု လောဟောလိယံ။ ကာသမဒ္ဒက ကုဒုဝဝလိ အနသိကိန။ ဥမ္မာဒိယ မေလေလိဒိယ။ စီနမုဂ္ဂေါ ဝေနမုတ္တိ ဟုရမုဂ္ဂ။ ရာဇမာသော မာဟဝိလိတိ။ အဂ္ဂိမန္တော မုဉ္စိ။ သုနိပဏ္ဏကော တိပိလဝနိနာဠိကာ တိလက။ ဘူမိယံ ဇာတလောဏီတိ ဧတ္ထ လောဏီနာမဿ သာဓာရဏတ္တာ ‘‘ဘူမိယ’’န္တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ။ ဗြဟ္မီပတ္တံ ဒေမေတေယေ ပဏသာ။ ‘‘ဒီပဝါသိနော ဝဒန္တီ’’တိ သိထိလံ ကတွာ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ စေ? ‘‘ခါဒနီယတ္ထံ ဖရတီတိ လက္ခဏေန အသမာနတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဒေလိဝိနိတေကိ။ သုလသိပဏ္ဏန္တိ တသာပလိကံ။
အဂန္ဓိကပုပ္ဖံ ကရိဿယေတိ စေကဝါဒိဒပုပ္ဖံ စေလေပတိမလံ။ ဇီဝန္တီပုပ္ဖံ ဇီဝိတန္ဒိဂမလ။ ဗကုလ မုထုဝလ။ ကုယျက ပုနပုန္နာမပုန္နရာ, ဇာတိသုမန။ နဝမာလိကာ စေဟေမလ။
တိန္တိဏိက ကစိနီ ဝိလေယိ။ မာတုလုင်္ဂ လဝနော။ ပုဿဖလ သုပုလိ။ တိမ္ဗရူသက တိဂိဗ္ဗေရေဟိတိ သုသတုဓုတ။ တိပုသဝါတိင်္ဂဏ ဓုတတိကေဏ ပဋိယိ။ စောစ ဝရိယိယေလိ။ မောစ အတိရေလိ။ ဂေါဋ္ဌဖလံ ပူဝဖလန္တိ ဧကေ။ ကောဋ္ဌသေ ကိရ အစ္ဆိဝ။
အသမုဿိ ဗိမ္ဗ ဣတိ ကေစိ။ ကာသ္မရီတိ သေပဏ္ဏိ။ အတိတေမေတိ ကရိယမေတိဿ။ ဇာတိဖလံ ကတံမေတိ။ ကဋုကဖလံ တိရိရက။
တရုဏဖလံ ကိရိဥပုလု။ ပေါက္ခရဋ္ဌိ ကိဉ္စက္ခဋ္ဌိ။ သိဒ္ဓတ္ထကံ သာသပံ သေတဝဏ္ဏံ။ ရာဇိကံ ရတ္တံ ဟောတိ။
ဟိင်္ဂုံ ဟိင်္ဂုဇတုန္တိ သဗ္ဗာပိ ဟိင်္ဂုဝိကတိယော။ ဧတ္ထ ဟိင်္ဂုဇတု နာမ ပတ္တသာခါ ပစိတွာ ကာတဗ္ဗာ။ သာခါ ပစိတွာ ကတာ သိပါဋိကာ။ အညေဟိ မိဿေတွာ ကတာတိ ကေစိ။ တကံ ကဋ္ဌဇန္တိ အဂ္ဂိကေဠိနိ။ နိကိတိဿာကာလေသယော။ တိမေရ, တကပတ္တိ ပသာခါပတ္တေ ပစိတွာ ကာတဗ္ဗာ။ ‘‘တကပဏ္ဏိ သာဝတိ ဧဝ ကာတဗ္ဗာ’’တိ လိခိတံ။
ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅၃။ အပရဇ္ဇု သန္နိဓိ နာမ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟိတန္တိ န ကေဝလံ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ, အထ ခေါ ဥဂ္ဂဟိတကမ္ပိ, တေနေဝ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဧဝံ သန္နိဓိကတံ ယံ ကိဉ္စိ ယာဝကာလိကံ ဝါ ယာမကာလိကံ ဝါ အဇ္ဈောဟရိတုကာမတာယ ဂဏှန္တဿ ပဋိဂ္ဂဟဏေ တာဝ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ တံ ပဌမမေဝ ပဋိဂ္ဂဟိတံ, ‘‘ပဋိဂ္ဂဟဏေ တာဝါ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, တသ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗမေတံ ‘‘အတ္တနော ကာလေ ဂဟိတံ အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟိတ’န္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ။
ဧတ္ထာဟ – ယထာ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ ဥဂ္ဂဟိတကာနိ အနဓိပ္ပေတာနိ။ သတ္တာဟာတိက္ကမေ အနာပတ္တိ အနဇ္ဈောဟရဏီယတ္တာ, တထာ ဣဓာပိ ဥဂ္ဂဟိတကံ နာဓိပ္ပေတန္တိ? ဧတ္ထ ဝုစ္စတိ – ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒေ (ပါရာ။ ၆၁၈ အာဒယော) ဥဂ္ဂဟိတကံ နာဓိပ္ပေတန္တိ ယုတ္တံ အတ္တနော ကာလာတိက္ကမနမတ္တေန တတ္ထ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော။ ဧတ္ထ န ယုတ္တံ အတ္တနော ကာလာတိက္ကမနမတ္တေန အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂါဘာဝတော။ အဇ္ဈောဟရဏေနေဝ ဟိ ဧတ္ထ အာပတ္တီတိ အဓိပ္ပါယော, တသ္မာ အနုဂဏ္ဌိပဒမတေန အဇ္ဇ ဥဂ္ဂဟေတွာ ပုနဒိဝသေ ဘုဉ္ဇန္တော ဒွေ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ။
တတြာယံ ဝိစာရဏာ – အတ္တနာ ဘုဉ္ဇိတုကာမော အဇ္ဇ ဥဂ္ဂဟေတွာ ပုနဒိဝသေ ဘုဉ္ဇတိ, ဒွေ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ။ သာမဏေရာဒီနံယေဝ အတ္ထာယ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဂဟိတံ ပုနဒိဝသေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဘုဉ္ဇန္တော အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗောတိ။ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဧတ္ထာယမဓိပ္ပါယော – သစေ ဗေလဋ္ဌသီသော ဝိယ ဒုတိယတတိယာဒိဒိဝသတ္ထာယ အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ သာမဏေရာဒီနံ ဂေါပနတ္ထာယ ဒေတိ, တဿ ပုနဒိဝသေ အဇ္ဈောဟရဏတ္ထံ ပဋိဂ္ဂဟဏေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ သမ္ဘဝတိ။ သယမေဝ သစေ တံ ဂေါပေတွာ ဌပေတိ, ပုနဒိဝသေ ပတိတံ ကစဝရံ ဒိသွာ ဝိမတိဝသေန ဝါ ပဋိဂ္ဂဏှတော ပဋိဂ္ဂဟဏတောဝ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ သမ္ဘဝတိ။ နော စေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, တံ ဒုက္ကဋံ နတ္ထိ။ ‘‘ဣဒဉှိ ‘ဧကံ ပါဒံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’တိအာဒိ ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယော ပန ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ဒွေပိ ပါဒေ အတိက္ကာမေတိ, တဿ တံ ထုလ္လစ္စယံ နတ္ထိ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ ပဋိဂ္ဂဟိတဘာဝံ အဝိဇဟန္တမေဝ
သန္နိဓိံ ဇနေတီတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော, တံ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကပါလေန ပီတော ပန သ္နေဟော အဗ္ဗောဟာရိကော။ ကိဉ္စာပိ ဥဏှေ ဩတာပေန္တဿ ပဂ္ဃရတိ, တထာပိ ‘‘ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒေ ဝိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ ကပါလေန ပီတာ သပ္ပိအာဒယောပိ သတ္တာဟာတိက္ကမေ အာပတ္တိံ ဇနေယျုန္တိ။ သယံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာတိ ဣဓာပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဝိဓိယေဝ။ ဒုဒ္ဓေါတပတ္တကထာပိ ဧတေန သမေတိ ဝိယ။ အာဟာရတ္ထာယာတိ ကာလေပိ လဗ္ဘတိ။ ပကတိအာမိသေတိ ကပ္ပိယာမိသေ။ သာမိသေန မုခေန အဇ္ဈောဟရတော ဒွေတိ ‘‘ဟိယျော ပဋိဂ္ဂဟိတယာမကာလိကံ အဇ္ဇ ပုရေဘတ္တံ သာမိသေန မုခေန အဇ္ဈောဟရတော ဒွေ ပါစိတ္တိယာနီ’’တိ လိခိတံ။ အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာဝကာလိကမ္ပိ ဟိ ယာမာတိက္ကန္တပါနကေန သံသဋ္ဌံ သန္နိဓိံ ကရောတိ။ အကပ္ပိယမံသေသု မနုဿမံသေ ထုလ္လစ္စယံ, သေသမံသေ ဒုက္ကဋဉ္စ ဝဍ္ဎတိ။
֍ ဋီ ၂၅၅။ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယာတိ ကာလေပိ ဒုက္ကဋမေဝ သန္နိဓိံ အနာပဇ္ဇနတောတိ ကေစိ။ တဒဟု ပဋိဂ္ဂဟိတံ တဒဟု ပုရေဘတ္တံ ဝဋ္ဋတီတိ စေ? န, ပါဠိယမ္ပိ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ ဝိသေသဿ နတ္ထိတာယ။ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒေ ပုရေဘတ္တံ ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇနံ ဝုတ္တန္တိ စေ? အာဟာရေ သပ္ပိအာဒိ သင်္ဂဟံ ယာတိ, တေန တဂ္ဂတိကဝသေန ဝုတ္တံ, န ဘေသဇ္ဇဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဥပတိဿော။
သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅၉။ အကပ္ပိယသပ္ပိနာတိ ယေသံ မံသံ န ကပ္ပတိ, တေသံ သပ္ပိနာ။ ‘‘ဝသာတေလဉှိ ဌပေတွာ အကပ္ပိယသပ္ပိ နာမ နတ္ထီ’’တိ လိခိတံ။ ဝိသင်္ကေတန္တိ ဧတ္ထ ‘‘သူပေါဒနဝိညတ္တိပိ န ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကာယိကာနီတိ ကာယေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာနိ။
֍ ဋီ ၂၆၁။ မဟာနာမသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗောတိ သံဃဝသေန ပဝါရိတေ ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ သပ္ပိအာဒိပဉ္စကံ ဝိညာပေတိ စေ, တတ္ထ ‘‘န ဘေသဇ္ဇေန
ကရဏီယေန ဘေသဇ္ဇ’’န္တိ ဧတ္ထ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ ‘‘တေန ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပါဠိမုတ္တကေသု ‘‘ဘိက္ခုနီနမ္ပိ ဒုက္ကဋ’’န္တိ လိခိတံ။
ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၂၆၄-၅။ မုခဒွါရန္တိ ကဏ္ဌနာဠိ။ ဥစ္စာရဏမတ္တန္တိ ဥက္ခိပိတဗ္ဗမတ္တကံ။ ကသဋံ ဆဍ္ဍေတွာတိ သမုဒါစာရဝသေန, အဆဍ္ဍိတေပိ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဟတ္ထပါသာတိက္ကမန္တိ ဒါယကဿ။ ဘိက္ခုဿ ဒေတီတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။ ကဉ္ဇိကန္တိ ယံ ကိဉ္စိ ဒြဝံ။ ပတ္တော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဘူမိယံ ဌပိတေ အဘိဟာရာဘာဝတော။ ‘‘ယထာ ပဌမတရံ ပတိတထေဝေ ဒေါသော နတ္ထိ, တထာ အာကိရိတွာ အပနေန္တာနံ ပတိတထေဝေပိ အဘိဟဋတ္တာ နေဝတ္ထိ ဒေါသော’’တိ လိခိတံ။ စရုကေနာတိ ခုဒ္ဒကပိဏ္ဍေန။ ဇာဂရန္တဿပီတိ ‘‘အပိ-သဒ္ဒေန သုတ္တဿပီ’’တိ လိခိတံ။ ကေစီတိ အဘယဂိရိဝါသိနော။ တေဟိ ကာယသံသဂ္ဂေ ကာယပဋိဗဒ္ဓေနာပိ တပ္ပဋိဗဒ္ဓေနာပိ ထုလ္လစ္စယာပတ္တိ ဒဿိတာ ဧဝါတိ အတ္ထော။ ကာယပဋိဗဒ္ဓပဋိဗဒ္ဓေနာတိ ဝစနမတ္တမေဝေတံ။ ‘‘သတ္ထကေနာတိ ပဋိဂ္ဂဟိတကေနာ’’တိ လိခိတံ, တံ ဒုလ္လိခိတံ သတိပိ မလေ ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗကိစ္စာဘာဝတော။ ကေသဉ္စိ အတ္ထာယာတိ အနုပသမ္ပန္နာနံ အတ္ထာယ။ ‘‘သာမဏေရဿ ဟတ္ထံ ဖုဋ္ဌမတ္တမေဝ တံ ပရိစ္စတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။
ပဋိဂ္ဂဟဏုပဂဘာရံ နာမ မဇ္ဈိမပုရိသေန ဥက္ခိပိတဗ္ဗကံ။ မူလပဋိဂ္ဂဟဏမေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ‘‘မစ္ဆိကဝါရဏတ္ထန္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘အဘုဉ္ဇနတ္ထာယာပိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဂဟိတေ ဝဋ္ဋတီ’’’တိ ယေ ဝဒန္တိ, တေ ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘သီသမက္ခနတေလံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ‘ဣဒံ သီသမက္ခန’န္တိ အနာဘောဂေနေဝ သတ္တာဟံ အတိက္ကာမေန္တဿ ကိံ နိဿဂ္ဂိယံ ဘဝေယျာ’’တိအာဒိ, သုတ္တာဓိပ္ပါယော ပန ဧဝံ ဂဟေတဗ္ဗော ‘‘မစ္ဆိကဝါရဏတ္ထံ ဗီဇန္တဿ တသ္မိံ လဂ္ဂရဇာဒိမှိ ပတ္တေ ပတိတေ သုခံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သက္ကာ’တိ သညာယ ပုဗ္ဗေ ပဋိဂ္ဂဟိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပရိဝတ္တနကထာယံ ‘‘အမှာကံ တဏ္ဍုလေသု ခီဏေသု ဧတေဟိ အမှာကံ ဟတ္ထဂတေဟိ သာမဏေရသန္တကေဟိပိ သက္ကာ ပတိဋ္ဌပေတု’န္တိ ဘိက္ခူနံ စိတ္တုပ္ပါဒေါ စေ သမ္ဘဝတိ, ‘ပရိဝတ္တနံ သာတ္ထက’န္တိ ဥပတိဿတ္ထေရော’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ သုဒ္ဓစိတ္တာနံ နိရတ္ထကန္တိ အာပန္နမေဝ, တထာ ‘‘ပဏ္ဍိတော ဧသ သာမဏေရော ပတ္တပရိဝတ္တနံ ကတွာ ဒဿတိ, မယမေဝ စ ဣမဿ ဝိဿာသေန ဝါ
ယာစိတွာ ဝါ ဘုဉ္ဇိဿာမာ’’တိ စိတ္တေ သတိ ဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ ကတေပိ ပရိဝတ္တနေတိ စ အာပန္နံ, ကိံ ဗဟုနာ။ နိရပေက္ခေဟေဝ ဂဏှိတဗ္ဗံ, န သာပေက္ခေဟီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ အာစရိယော။ အယမေဝတ္ထော ‘‘သစေ ပန သက္ကောတိ ဝိတက္ကံ သောဓေတုံ, တတော လဒ္ဓံ ခါဒိတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနေန သိဒ္ဓေါဝ။ အာဓာရကေ ပတ္တော ဌပိတော ဟောတိ ယထာပဋိဂ္ဂဟိတဘာဝေ နိရာလယော။ သမုဒ္ဒေါဒကေန အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကေန။ မေဏ္ဍကဿ ခီရံ ခီရတ္တာဝ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘အတ္တနော ပန ခီရံ မုခေနေဝ ပိဝန္တဿ အနာပတ္တီတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သရီရနိဿိတမဟာဘူတာနိ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတာနီ’’တိ လိခိတံ, တဒုဘယမ္ပိ ‘‘ကပ္ပိယမံသခီရံ ဝါ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝိရုဇ္ဈတိ။
အပိစ ‘‘အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတဘာဇနေ အညဘိက္ခုသန္တကေ အတ္တနော ပိဏ္ဍပါတံ ပက္ခိပတိ, ‘တံ ထောက’န္တိ ဝါ အညေန ဝါ ကာရဏေန ဝဒတိ, တံ သဗ္ဗေသံ န ကပ္ပတိ။ ကသ္မာ? ဝိနယဒုက္ကဋတ္တာ။ အတ္တနာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပက္ခိပိတဗ္ဗံ ဝိနယဝိဓိံ အကတွာ ဒုက္ကဋန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝံ တာဒိသံ ကိမတ္ထံ န ဘုဉ္ဇတီတိ? အဋ္ဌကထာယံ ‘ဥဂ္ဂဟိတကော ဟောတီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဧဝဉှိ တတ္ထ ဝုတ္တံ ဘူမိယံ ဝါ ဘာဇနေ ဝါ ဖလံ ဝါ ယံ ကိဉ္စိ အာမိသံ ဝါ ယာဝဇီဝိကမ္ပိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကံ အဇာနန္တော အာမသတိ, န ဝဋ္ဋတိ, ဥဂ္ဂဟိတကံ ဟောတီ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဣမဿ မတေန ဘိက္ခု ဘိက္ခုဿ သစေ ပတ္တေ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတေ ပိဏ္ဍံ ဌပေတိ, တံ အကပ္ပိယံ ဥဂ္ဂဟိတကန္တိ သိဒ္ဓံ။ အယမေဝတ္ထော ‘‘သစေ အတ္တနော ဝါ ဘိက္ခူနံ ဝါ ယာဂုပစနကဘာဇနေ…ပေ… နိရာမိသံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနေန သံသန္ဒိတွာ ကထေတဗ္ဗော။ ‘‘ကပ္ပိယမံသခီရံ ဝါ’’တိ ပသင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ။ ဒဓိ စေ ပဋိလဒ္ဓံ, တဉ္စ အဓိပ္ပေတန္တိ ကေစိ။
ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန ဘောဇနဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။
၅။ အစေလကဝဂ္ဂေါ
၁။ အစေလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၆၉။ ဝိဃာသာဒါနံ အန္တရာ ပူဝလာဘေန အညတရာ ပရိဗ္ဗာဇိကာ ပဝိသိတွာ ဌိတာ။ ဒါပေတီတိ အနုပသမ္ပန္နေန။
အစေလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၇၆။ ဝိဇဟန္တဿာတိ အနာဒရတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ဥယျောဇကဿ ဝိဇဟန္တဿ သတော အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိပိ အတ္ထော။ ဣဓ အနုပသမ္ပန္နော နာမ သာမဏေရောဝါဓိပ္ပေတော။
ဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ သဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၀။ သဘောဇနေတိ ဧတ္ထ ပဌမဝိကပ္ပေါ ‘‘ဣတ္ထီ စ ပုရိသော စာ’’တိ ဣမိနာ တတိယပဒေန ယုဇ္ဇတိ, ဒုတိယဝိကပ္ပေါ ပဌမေဟိ ဒွီဟိ။ ကုလေတိ ဃရေ။ အနုပဝိသိတွာ နိသီဒနစိတ္တေန သစိတ္တကံ။
သဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၄။ ဣဓ ပဉ္စမံ ဥပနန္ဒဿ စတုတ္ထံ ဟောတိ, တသ္မာ ဘိက္ခုနိဝဂ္ဂဿ ဒသမဋ္ဌကထာယံ ဥပရိ ဥပနန္ဒဿ ‘‘တတိယသိက္ခာပဒေနာ’’တိ န ပါဌော, ‘‘စတုတ္ထေနာ’’တိ ပါဌောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၉။ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၆။ စာရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၉၄။ သဘတ္တောတိ နိမန္တနဘတ္တောတိ ပေါရာဏာ။
ပုရေဘတ္တဉ္စ ပိဏ္ဍာယ, စရိတွာ ယဒိ ဘုဉ္ဇတိ၊
သိယာ ပရမ္ပရာပတ္တိ, ပစ္ဆာဘတ္တံ န သာ သိယာ။
ပစ္ဆာဘတ္တဉ္စ ဂမိကော, ပုဗ္ဗဂေဟံ ယဒိ ဂစ္ဆေ၊
ဧကေ အာပတ္တိယေဝါတိ, အနာပတ္တီတိ ဧကစ္စေ။
ကုလန္တရဿောက္ကမနေ, အာပတ္တိမတယော ဟိ တေ၊
သမာနဘတ္တပစ္စာသာ, ဣတိ အာဟု ဣဓာပရေ။
မတာ ဂဏိကဘတ္တေန, သမေန္တိ နံ နိမန္တနေ၊
ဝိဿဇ္ဇနံ သမာနန္တိ, ဧကေ သမ္မုခတာပရေ။
သန္နိဋ္ဌာနတ္ထိကေဟေဝ, ဝိစာရေတဗ္ဗဘေဒတော၊
ဝိညူ စာရိတ္တမိစ္စေဝ, သိက္ခာပဒမိဒံ ဝိဒူတိ။
စာရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ မဟာနာမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၁၀။ ကာလန္တိ သော။ ယသ္မာ သံဃပဝါရဏာယမေဝါယံ ဝိဓိ, တသ္မာ ‘‘ဉာတကာနံ ပဝါရိတာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဣမိနာ ဟိ တယာ ပဝါရိတမှ, အမှာကဉ္စ ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ အတ္ထော’’တိ ယထာဘူတံ အာစိက္ခိတွာ ဝိညာပေတုံ ဂိလာနောဝ လဘတိ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒေ ‘‘မဟာနာမသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗော’’တိ, တံ သံဃဝသေန ပဝါရိတံ, ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ သပ္ပိအာဒိဘေသဇ္ဇပဉ္စကံ ဝိညာပေတိ စေ, ‘‘န ဘေသဇ္ဇေန ကရဏီယေန ဘေသဇ္ဇံ ဝိညာပေတီ’တိ ဝစနေန ပါစိတ္တိယန္တိ အတ္ထော’’တိ (ပါစိ။ ၃၀၉) လိခိတံ။
မဟာနာမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၁၁-၅။ မံ ဒိဋ္ဌေနာတိ မယာ ဒိဋ္ဌေန, မမ ဒဿနေန ဝါ။ ဧကမ္ပိ သရဟတ္ထံ ပုရိသန္တိ အင်္ဂပရိယာပန္နံ။
ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ သေနာဝါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၁၉။ နဝမေ သေနာပရိက္ခေပေန ဝါ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနေန ဝါ သဉ္စရဏဋ္ဌာနပရိယန္တေန ဝါ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ။
သေနာဝါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၄။ ဒသမေ ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာတိအာဒိ။ အဋ္ဌမေ ပန ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ပါဠိ။ ကသ္မာ? အင်္ဂပ္ပမာဏာဘေဒေပိ အနီကဝိသေသတော။ ဒသမေ ပန အဋ္ဌမင်္ဂဿ ဒဿနေန ဒုက္ကဋံ သိယာတိ။
ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန အစေလကဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
၆။ သုရာပါနဝဂ္ဂေါ
၁။ သုရာပါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
အာယသ္မတော ယံ မုနိ သာဂတဿ,
မဟိဒ္ဓိကတ္တဿ နိဒဿနေန၊
ပါနဿ ဒေါသော တဿ ဒဿနတ္ထံ,
ပုဗ္ဗေဝ သော ဘဒ္ဒဝတိံ ပယာတော။
ဝိနိဿဋံ သာဂတံ ဣဒ္ဓိယာ စ၊
နတော သုရာပါနနိသေဓနတ္ထံ,
ကောသမ္ဗိမေဝဇ္ဈဂမာတိ ဉေယျံ။
֍ * ၃၂၆-၈။ ပသုပါလကာတိ အဇပါလကာ။ ယေန မဇ္ဇတိ, တဿ ဗီဇတော ပဋ္ဌာယ။ ကေစိ ‘‘သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝါတိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တတ္တာ ဝတ္ထုံ ဇာနိတွာ ပိဝတော အကုသလ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သတိ ‘‘အကုသလေနေဝ ပါတဗ္ဗတာယာတိ န ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘သစိတ္တကပက္ခမေဝ သန္ဓာယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သတိ ‘‘ကုသလာကုသလာဗျာကတစိတ္တန္တိ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တေ တမ္ပိ ‘‘တဗ္ဗဟုလနယေန ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ကင်္ခါဝိတရဏိယမ္ပိ အဝိသေသေတွာ ‘‘အကုသလစိတ္တ’’န္တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ သုရာပါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘တံ အကုသလေနေဝ ပိဝတီ’’တိ ဝဒန္တီတိ။
သုရာပါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၀။ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၃။ ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၆။ တတိယေ ကထံ တိဝေဒနံ? ဟသာဓိပ္ပါယေနေဝ ‘‘ပရဿ ဒုက္ခံ ဥပ္ပါဒေဿာမီ’’တိ ဥဒကံ ခိပန္တဿ ဒုက္ခဝေဒနံ။ သေသံ ဥတ္တာနံ။
ဣဒံ သညာဝိမောက္ခဉ္စေ, တိကပါစိတ္တိယံ ကထံ၊
ကီဠိတံဝ အကီဠာတိ, မိစ္ဆာဂါဟေန တံ သိယာ။
ဧတ္တာဝတာ ကထံ ကီဠာ, ဣတိ ကီဠာယံ ဧဝါယံ၊
အကီဠာသညီ ဟောတေတ္ထ, ဝိနယတ္ထံ သမာဒယေ။
ဧကန္တာကုသလော ယသ္မာ, ကီဠာယာဘိရတမနော၊
တသ္မာ အကုသလံ စိတ္တံ, ဧကမေဝေတ္ထ လဗ္ဘတီတိ။
ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ အနာဒရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၄။ ‘‘လောကဝဇ္ဇံ အတိက္ကမိတွာ ‘ဣဒံ အမှာကံ အာစရိယုဂ္ဂဟော’တိ ဝဒန္တဿ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ ယံ သံကိလိဋ္ဌေနေဝ စိတ္တေန အာပဇ္ဇတိ, ယံ ဝါ
အရိယပုဂ္ဂလော အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေ အဇ္ဈာစရတိ, ဣဒံ လောကဝဇ္ဇန္တိ သဗ္ဗတ္ထိကဝါဒီအာဒီနိ အာစရိယကုလာနိ။ တတ္ထ ဒုတိယတတိယဝိကပ္ပေါ ဣဓ န အဓိပ္ပေတော သေခိယာနံ လောကဝဇ္ဇတ္တာ။
ဂါရယှော အာစရိယုဂ္ဂဟောတိ ဧတ္ထ ‘‘ယသ္မာ ဥစ္ဆုရသော သတ္တာဟကာလိကော, တဿ ကသဋော ယာဝဇီဝိကော, ဒွိန္နံယေဝ သမဝါယော ဥစ္ဆုယဋ္ဌိ, တသ္မာ ဝိကာလေ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိံ ခါဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ ဂုဠဟရီဋကံ ဝိယာ’တိ ဧဝမာဒိကော သမ္ပတိ နိဗ္ဗတ္တော ဂါရယှာစရိယဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ စ, ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇေ ပန ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘န ပတ္တဟတ္ထေန ကဝါဋော ပဏာမေတဗ္ဗော’တိ ဣမဿ ‘ယေန ဟတ္ထေန ပတ္တော ဂဟိတော, တေန ဟတ္ထေန န ပဏာမေတဗ္ဗော, ဣတရေန ပဏာမေတဗ္ဗော’တိ အတ္ထံ ဂဟေတွာ တထာ အာစရန္တော န အာပတ္တိယာ ကာရေတဗ္ဗော။ ‘တထာ ဗုဒ္ဓဗောဓိစေတိယာနံ ပုပ္ဖံ ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ တထာ အာစရန္တော’’တိ စ။ တထာ အာစရတိ အဘယဂိရိဝါသိကော။ မဟာဝိဟာရဝါသိနော စေ ဧဝံ ဝဒန္တိ, ‘‘မာ ဧဝံ ဝဒါ’’တိ အပသာဒေတဗ္ဗော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သုတ္တံ သုတ္တာနုလောမဉ္စ ဥဂ္ဂဟိတကာနံယေဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဣဒံ သဗ္ဗံ ဥပတိဿတ္ထေရော အာဟာ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘သုတ္တာနုလောမံ အဋ္ဌကထာ’’တိ လိခိတံ။
အနာဒရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ဘိံသာပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၅။ ဘိံသာပနသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၆။ ဇောတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၅၄။ ‘‘ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော’’တိ ဝစနတော ယဿ အပေက္ခာ နတ္ထိ, တဿ အနာပတ္တိ။
ဇောတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ နဟာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၄။ နဟာနသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၈။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၈။ အလဘီတိ လဘော။ ယထာ ‘‘ပစတီတိ ပစော, ပထတီတိ ပထော’’တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ‘‘လဘတီတိ လဘော’’တိ ကသ္မာ န ဝုတ္တံ? ပရိနိဋ္ဌိတလာဘဿေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတတ္တာ။ မဂ္ဂေတိ သိဗ္ဗိနိမဂ္ဂေ။ ကပ္ပကတေန သဒ္ဓိံ အကပ္ပကတံ သိဗ္ဗေတိ။ ယာဝတာ အဓိဋ္ဌာနံ န ဝိဇဟတိ, တာဝတာ ပုဗ္ဗံ ကပ္ပမေဝ။ ကပ္ပံ န ဝိဇဟတိ စေ, ပုန ကပ္ပံ ဒါတဗ္ဗန္တိ အာစရိယဿ တက္ကော။
ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၇၄။ ပရိဘောဂေါ ဧတ္ထ ကာယကမ္မံ။ အပစ္စုဒ္ဓါရဏံ ဝစီကမ္မံ။
ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ စီဝရာပနိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၇၉။ ဒသမေ ယသ္မာ နိသီဒနသန္ထတံ စီဝရနိသီဒနမ္ပီတိ ဥဘယမ္ပိ သဒသမေဝ, တသ္မာ တံ ဥဘယမ္ပိ ဧကတော ကတွာ ‘‘နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ’’တိ အာဟ။ တတ္ထာပိ စီဝရဂ္ဂဟဏေန စီဝရနိသီဒနံ ဂဟိတမေဝါတိ အတ္ထတော သန္ထတနိသီဒနမေဝ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘နိသီဒနသန္ထတံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? န, ဣတရဿ အနိသီဒနအဒသဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ဧတ္ထ နိသီဒနသန္ထတဿ ပါစိတ္တိယဝတ္ထုတ္တာ ဣတရမ္ပိ ပါစိတ္တိယဝတ္ထုမေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ တဇ္ဇာတိကတ္တာ။ သဿာမိကေ သူစိဃရေ သူစိဂဏနာယ အာပတ္တိယောတိ ပေါရာဏာ။
စီဝရာပနိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန သုရာပါနဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။
၇။ သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ
၁။ သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၈၂။ သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၂။ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၈၇။ ‘‘ပါဏော အတ္ထီ’’တိ ဇာနန္တောပိ ‘‘မရိဿန္တီ’’တိ အဝိစာရေတွာ ပိဝတိစေ, အနာပတ္တိ။
ဇလေ ပက္ခိပနံ ပုပ္ဖံ, ဇလပ္ပဝေသနံ ဣဒံ၊
ဧဝံ ဥဘိန္နံ နာနတ္တံ, ဉေယျံ ဉာဏဝတာ သဒါတိ။
သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၉၂။ တတိယေ ဒွါဒသ ဥက္ကောဋာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အကတံ ကမ္မံ, ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ, ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မန္တိ အနုဝါဒါဓိကရဏေ လဗ္ဘန္တိ။ အနိဟဋံ, ဒုန္နိဟဋံ, န ပုန ဟရိတဗ္ဗန္တိ ဝိဝါဒါဓိကရဏေ လဗ္ဘန္တိ, အဝိနိစ္ဆိတံ, ဒုဝိနိစ္ဆိတံ, ပုန ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ အာပတ္တာဓိကရဏေ လဗ္ဘန္တိ။ အဝူပသန္တံ, ဒုဝူပသန္တံ, ပုန ဝူပသမေတဗ္ဗန္တိ ကိစ္စာဓိကရဏေ လဗ္ဘန္တီတိ အဋ္ဌကထာနယော, ပါဠိယံ ပနေတ္ထ မုခမတ္တမေဝ ဒဿိတံ။
ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၉၉။ ‘‘ပါရာဇိကာနီတိ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဒဿိတာနီ’’တိ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ? ပရိဝါရပါဠိတော။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏပစ္စယာ ကတိ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ။ အာပတ္တာဓိကရဏပစ္စယာ စတဿော အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ။ ဘိက္ခုနီ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ။ ဝေမတိကာ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ။ ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ အာစာရဝိပတ္တိံ
ပဋိစ္ဆာဒေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (ပရိ။ ၂၉၀)။ ပါရာဇိကံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တော ဘိက္ခု အနာပတ္တိ, နော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ အဝုတ္တတ္တာတိ စေ? န, သံကိလိဋ္ဌေန စိတ္တေန ပဋိစ္ဆာဒနေ ဝိနာ အာပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော။ ဒုက္ကဋဝါရေ ဝတ္တဗ္ဗာပိ ပါရာဇိကာပတ္တိယော ပဌမံ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန သံဃာဒိသေသေဟိ သဟ ဝုတ္တတ္တာ န သက္ကာ ပုန ဝတ္တုန္တိ န ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ယာဝ ကောဋိ န ဆိဇ္ဇတီတိ စေတ္ထ ယော အန္တမသော ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ အညဿ အာရောစေတု ဝါ, မာ ဝါ, ပဋိစ္ဆာဒနစိတ္တေနေဝ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ တဿ ပုန အညဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ အနာရောစနေနေဝ န ကောဋိ ဆိန္နာ ဟောတိ, ကိံ ပုန ပဋိနိဝတ္တိတွာ ဝစနေန ပယောဇနန္တိ န အန္တိမဿ အနာရောစနေန ဆိန္နာ ဟောတိ, အပ္ပဋိစ္ဆာဒနေန ဧဝ ဆိန္နာ ဟောတိ, တတော အပ္ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ အပုဗ္ဗဿ အာရောစေတဗ္ဗံ, တတော ပဋ္ဌာယ ကောဋိ ဆိန္နာ ဟောတိ, တဒဘာဝေါ ပဋိနိဝတ္တိတွာ အပ္ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ အာရောစေတဗ္ဗံ, ဧဝမ္ပိ ကောဋိ ဆိန္နာ ဟောတီတိ ဧဝံ နော ပဋိဘာတီတိ အာစရိယော။ တတိယေန ဒုတိယဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒုတိယော နာမ ပဌမော’’တိ ဝဒန္တာနံ ‘‘ဝတ္ထု ပုဂ္ဂလော န ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ ဝါရိတတ္တာ န သုန္ဒရံ။ အညဿ စတုတ္ထဿ အာရောစနေပိ န သုန္ဒရံ။ ကသ္မာ? ပုဗ္ဗေဝ သုတွာ အညဿ အနာရောစိတတ္တာ။ ‘‘သုတေန အညဿ အာရောစေတဗ္ဗံ သိယာ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၀၄။ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဗဟုဓာ။ ဟာယနဝဍ္ဎနန္တိ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ စေ ဒွါဒသန္နံ မာသာနံ ဦနတာယ ဟာယနံ ကတံ။ ပသူတဿ ဝဍ္ဎနံ ကာတဗ္ဗံ။ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ စေ ဝဍ္ဎနံ ကတံ။ ပသူတဿ ဟာယနံ ကာတဗ္ဗံ။ နိက္ခမနီယပုဏ္ဏမာသီ နာမ သာဝဏမာသဿ ပုဏ္ဏမာသီ။ ‘‘ပါဋိပဒဒိဝသေတိ ဒုတိယေ ဥပဂစ္ဆတိ ဒိဝသေ’’တိ လိခိတံ။ သော ဟိ ပသူတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿော ဟောတိ။ အဝသေသာနံ ဒွိန္နံ ဝဿာနံ အဓိကဒိဝသာနိ ဟောန္တေဝ, တသ္မာ နိက္ကင်္ခါ ဟုတွာ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ တံ သန္ဓာယာတိ ဂဗ္ဘဝဿဉ္စ ပဝါရေတွာ လဒ္ဓဝဿဉ္စ အဂဏေတွာ ဇာတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ
ဂဏေတွာ ဧကူနဝီသတိဝဿံ။ ဧကူနဝီသတိဝဿောတိ ‘‘ဂဗ္ဘဝဿံ ဧဝ ပဟာယာ’’တိ လိခိတံ, တံ ဒုလ္လိခိတံ။
֍ ဋီ ၄၀၆။ အညံ ဥပသမ္ပာဒေတီတိ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ အာစရိယော ဝါ ဟုတွာ ဥပသမ္ပာဒေတိ။ ‘‘ဩပပါတိကဿ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကဘာဝတော ပုန စတ္တာရော ဝဿေ အတိက္ကမိတွာ ဥပသမ္ပဒါ ကာတဗ္ဗာ’’တိ အာစရိယာ ဝဒန္တီတိ ကေစိ။
ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၀၉။ ထေယျသတ္ထော စေ သုဒ္ဓမာတုဂါမော ဒွေ အာပတ္တိယော။ အထ ဘိက္ခုနိယော, သမယော ရက္ခတိ။ ထေယျသတ္ထဘာဝဿ ဌာနံ ကတွာ ရက္ခဏီယတ္တာ သဟဓမ္မိကာနံ ရက္ခတိယေဝါတိ ဧကေ။ ထေယျဘာဝေ န သဟဓမ္မိကတာ, တသ္မာ န ရက္ခတိ ဧဝါတိ ဧကေ။ အပါရာဇိကထေယျဘာဝေ သတိ သဟဓမ္မိကဘာဝေါတိ စေ? ဣတရသ္မိံ ဣတရန္တိ သမယော အနိဿဋော အာပဇ္ဇတိ။ ဘိက္ခု ထေယျသတ္ထော စေ, ယထာဝတ္ထုကမေဝ။ ထေယျသတ္ထေ ထေယျသတ္ထသညီ သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယာတိ စ။ ‘‘သဒ္ဓိ’’န္တိ ပဒံ ကေသုစိ နတ္ထိ, တံ အနနုရူပံ။ တထာ ဒုတိယေပိ။
ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၁၂။ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဣတ္ထီ’’တိ စ ပါဌော အတ္ထိ, ကေသုစိ နတ္ထိ။ နတ္ထိဘာဝေါ သုန္ဒရော ‘‘တေန ခေါ သမယေနာ’’တိ အဓိကာရတ္တာတိ ကေစိ။ ဣဓ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ, သိက္ခမာနာ, သာမဏေရီတိ ဣမာပိ တိဿော သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣမာသံ ပန သမယော ရက္ခတိ, အယမိမာသံ, မာတုဂါမဿ စ ဝိသေသော။
֍ ဋီ ၄၁၄။ အပိစေတ္ထ ‘‘ဝိညူ ပဋိဗလာ’’တိ ဝစနတော အပ္ပဋိဗလာ အနာပတ္တိဝတ္ထုကာတိ ဧကေ, တံ န ယုတ္တံ ဒုက္ကဋဝတ္ထုကတ္တာ။ ‘‘ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ,
မာတုဂါမော န သံဝိဒဟတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။
သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၁၇။ ဂဟဋ္ဌဿာပိ ဘိက္ခုနီဒူသကကမ္မံ မောက္ခန္တရာယိကမေဝ, တသ္မာ တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာပိ ပဋိက္ခိတ္တာ။ ဝိပါကန္တရာယိကာ အဟေတုကတ္တာ။ ပုဗ္ဗေ သဉ္စိစ္စ အာပန္နာ သမ္မုဋ္ဌာ သုဒ္ဓသညိနော အန္တရာယိကာ ဧဝ။ သေသာတိ ဇာတိကာ။ ရသေနာတိ ဘာဝေန။ အဓိကုဋ္ဋနဋ္ဌေနာတိ အဓိကရဏံ ကတွာ ကုဋ္ဋနဋ္ဌေန ဆိန္ဒနဋ္ဌေန။ အသိသူနူပမာ ကုသလဓမ္မစ္ဆေဒနဋ္ဌေန။ သတ္တိသူလူပမာ စိတ္တဝိတုဒနဋ္ဌေနာတိ ပေါရာဏာ။ အနာပတ္တိပါဠိယံ ‘‘အာဒိကမ္မိကဿာ’’တိ မုခါရုဠှဝသေန လိခိတံ။
အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၂၅။ ‘‘တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေနာတိ ဣမိနာ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကတံ ဒီပေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တိစိတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဝိပါကာဗျာကတစိတ္တေန သဟဝါသေယျံ ကပ္ပေယျာတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အညထာ သစိတ္တကတ္တာ သိက္ခာပဒဿ ကိရိယာဗျာကတံ သန္ဓာယ န ယုဇ္ဇတိ။
ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ကဏ္ဋကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၂၈။ ယတ္ထ တေ န ပဿာမာတိ တေတိ တံ။ အထ ဝါ တဝ ရူပါဒိံ န ပဿာမ။ အယံ သမဏုဒ္ဒေသော ပါရာဇိကော ဟောတိ။ ‘‘သစေ တံ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, သံဃဿ အာရောစေတွာ သံဃာနုမတိယာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တံ န ယုတ္တံ, ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။
ယဒိ သော ပါရာဇိကော, လိင်္ဂနာသနာ နာမ သိယာ။ တေ ပဋိသေဝတော နာလံ အန္တရာယာယာတိ စ ဒိဋ္ဌိ သတ္ထရိ အသတ္ထာဒိဒိဋ္ဌိ န ဟောတိ။ သစေ သာ ယဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သော ပါရာဇိကော ဟောတိ, တသ္မိမ္ပိ ဧဝမေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဝရေ အတိဋ္ဌန္တော လိင်္ဂနာသနာယေဝ နာသေတဗ္ဗောတိ အာစရိယဿ တက္ကော။
ကဏ္ဋကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။
၈။ သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ
၁။ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၃၄။ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၂။ ဝိလေခနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၃၈။ အာပတ္တိဉ္စ သတိသမ္မောသာယာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ ကတ္တဗ္ဗဉ္စ န ကရောတီတိ ဒီပေတိ, န စတ္တာရိ ဧဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ရဋ္ဌေကဒေသော ဇနပဒေါ။ ဗုဒ္ဓကာလေ အရိဋ္ဌကဏ္ဋကာ သာသနပစ္စတ္ထိကာ။ ‘‘နာလံ အန္တရာယာယာ’’တိ ဝစနေန ဟိ တေ ဘဂဝတော အသဗ္ဗညုတံ ဒီပေန္တိ။ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဘဂဝတိ ဒသဝတ္ထုဒီပကာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ။ တေ ဟိ ဝိနယသာသနပစ္စတ္ထိကာ။ ပရူပဟာရာဒိဝါဒါ ပန သုတ္တန္တာဘိဓမ္မပ္ပစ္စတ္ထိကာ။ ကေ ပန တေ? ဧကစ္စေ မဟာသံဃိကာဒယော, န သဗ္ဗေတိ ဒီပနတ္ထံ ‘‘ပရူပဟာရာ…ပေ… ဝါဒါ’’တိ ဝိသေသနဝစနမာဟ။ တတ္ထ ယေ ကုဟကာ ပါပိစ္ဆကာ အဘူတံ ဥလ္လပိတွာ ပဋိလဒ္ဓဝရဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇိတွာ မုဋ္ဌဿတီ နိဒ္ဒံ ဩက္ကမိတွာ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ပတ္တာ, အညေဟိ တံ ဒိသွာ ‘‘အတ္ထိ အရဟတော သုက္ကဝိဿဋ္ဌီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘မာရကာယိကာ ဥပသံဟရန္တီ’’တိ ဝတွာ ဇနံ ဝဉ္စေန္တိ။ ယေ စ သမ္မာပဋိပန္နာ အကုဟကာ, တေပိ တံ ဝစနံ သုတွာ ကေစိ တံဒိဋ္ဌိကာ ဟောန္တိ အဓိမာနိနော စ။ အတ္တနော သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ပဿိတွာပိ နာဓိမုစ္စန္တိ, အနဓိဂတေ အဓိကတသညိနောဝ ဟောန္တိ။ တထာ အတ္ထိ အရဟတော အညာဏကင်္ခါဝိတရဏာ နာမဂေါတ္တာဒီသု ဝိယ သစ္စေသု ပရဝိတရဏာ ပရေဟိ ပညတ္တာ နာမာနီတိ အဓိပ္ပါယော ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဝိနယဓရော ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ,
အနဝကာသော, ယံ အရဟတော အသုစိ မုစ္စေယျ (ကထာ။ ၃၁၃၊ မဟာဝ။ ၃၅၃)။ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ…ပေ… အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ’’တိအာဒီနိ (မဟာဝ။ ၃၀) သုတ္တပဒါနိ ဒဿေတွာ တေ သာသနပစ္စတ္ထိကေသု နိဂ္ဂဟိတံ နိဂ္ဂဏှာတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣတရေ ‘‘ပရိယတ္တိ မူလ’’န္တိ ဝါဒိနော။ ‘‘ပါတိမောက္ခေ ဥဒ္ဒိဿမာနေ’’တိ နိဒါနဝသေန ဝုတ္တံ။ တထာဂတဿ ဝိဘင်္ဂပဒါနိ သိဒ္ဓါနိ။ သိဒ္ဓေယေဝ ကိံ ဣမဿ အင်္ဂါနိ? ဂရဟိတုကာမတာ ဥပသမ္ပန္နဿ သန္တိကေ သိက္ခာပဒဝိဝဏ္ဏနဉ္စာတိ။
ဝိလေခနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ မောဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၄၄။ မောဟနသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၄။ ပဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၂။ ရတ္တစိတ္တောတိ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန။ ဝိဟေဌေတုကာမံ ပန ဒိသွာ ‘‘သစေ အဟံ ဣမံ မာရေမိ, နတ္ထိ မေ မောက္ခော’’တိ စိန္တေတွာ ကုပိတော သတ္တသညံ ပုရေက္ခတွာ ပဟာရံ ဒေတိ, တဿ ယထာဝတ္ထုကမေဝ။
ပဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ တလသတ္တိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၆။ ‘‘ကာယံ ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၄၅၆) ဝစနတော ကာယာဒီသု ယံ ဥစ္စာရေတိ, တံ တလံ နာမ။ တလမေဝ တလသတ္တိကံ။ ပေါထနသမတ္ထဋ္ဌေန သတ္တိကန္တိ ဧကေ။ တံ ‘‘ဥပ္ပလပတ္တမ္ပီ’’တိ ဣမိနာ နိယမေတိ။ ဧဝံ ကုပိတာ ဟိ ကောပဝသေန ပေါထနာသမတ္ထတံ အဝိစာရေတွာ ယံ ကိဉ္စိ ဟတ္ထဂတံ ပဋိက္ခိပန္တိ, သုခသမ္ဖဿမ္ပိ ဟောတု, ပါစိတ္တိယမေဝ။ ယသ္မာ ပဟရိတုကာမတာယ ပဟဋေ ပုရိမေန ပါစိတ္တိယံ။ ကေဝလံ ဥစ္စာရေတုကာမတာယ ဥဂ္ဂိရဏမတ္တေ
ကတေ ဣမိနာ ပါစိတ္တိယံ။ ဣမိနာ ပန ဝိရဇ္ဈိတွာ ပဟာရော ဒိန္နော, တသ္မာ န ပဟရိတုကာမတာယ ဒိန္နတ္တာ ဒုက္ကဋံ။ ကိမိဒံ ဒုက္ကဋံ ပဟာရပစ္စယာ, ဥဒါဟု ဥဂ္ဂိရဏပစ္စယာတိ? ပဟာရပစ္စယာ ဧဝ ဒုက္ကဋံ။ ပုရိမံ ဥဂ္ဂိရဏပစ္စယာ ပါစိတ္တိယန္တိ သဒုက္ကဋံ ပါစိတ္တိယံ ယုဇ္ဇတိ။ ပုရိမဉှိ ဥဂ္ဂိရဏံ, ပစ္ဆာ ပဟာရော။ န စ ပစ္ဆိမပဟာရံ နိဿာယ ပုရိမံ ဥဂ္ဂိရဏံ အနာပတ္တိဝတ္ထုကံ ဘဝိတုမရဟတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ‘‘တေန ပဟာရေန ဟတ္ထာဒီသု ယံ ကိဉ္စိ ဘိဇ္ဇတိ, ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ ဣမိနာပိ ပဟာရပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ။ ဥဂ္ဂိရဏံ ယထာဝတ္ထုကမေဝါတိ သိဒ္ဓံ, သုဋ္ဌု ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ‘‘တိရစ္ဆာနာဒီနံ အသုစိကရဏာဒီနိ ဒိသွာ ကုဇ္ဈိတွာပိ ဥဂ္ဂိရန္တဿ မောက္ခာဓိပ္ပါယော ဧဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
တလသတ္တိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ အမူလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၆၂။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေနာတိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကာယသံသဂ္ဂါဒိနာ သံဃာဒိသေသာပတ္တိယာ ဝတ္ထုနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ အနုပသမ္ပန္နဿ သံဃာဒိသေသာပတ္တိ နာမ အတ္ထိ။
အမူလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၆၈။ ဦနဝီသတိဝဿော မညေတိ ဧတ္ထ သယံ သညာယ တထာ အမညန္တော ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒနတ္ထံ ‘‘မညေ’’တိ ဝဒန္တော ကိံ မုသာဝါဒေန ကာရေတဗ္ဗောတိ? န သိယာ အင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ, န စ ကေဝလံ ‘‘မညေ’’တိ ဣမိနာ နိယမတော အင်္ဂသမ္ပတ္တိ ဟောတိ။ ပရမတ္ထဝိဟိတံ ကတ္ထစိ ဟောတိ။ ‘‘ဥဒကံ မညေ အာဒိတ္တ’’န္တိအာဒိမှိ ပရော ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပါဒေတု ဝါ, မာ ဝါ, တံ အပ္ပမာဏန္တိ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒန’’န္တိ တဿ အဓိပ္ပါယဝသေန ဝုတ္တန္တိ။
သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ဥပဿုတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၃။ ဣမေသံ သုတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဝစန’’န္တိ ပါဌသေသော။ ဧကပရိစ္ဆေဒါနီတိ သိယာ ကိရိယာ သိယာ အကိရိယာတိ ဣမိနာ နယေန ဧကပရိစ္ဆေဒါနိ။ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ အညဝါဒကပစ္စယာပတ္တိ ကိရိယာ စ ဝိဟေသကပစ္စယာပတ္တိ အကိရိယာ စ, တဒုဘယံ ပန ဧကသိက္ခာပဒန္တိ ကတွာ တံ အညဝါဒကသင်္ခါတံ သိက္ခာပဒံ သိယာ ကိရိယာ ပဌမဿ ဝသေန, သိယာ အကိရိယာ ဒုတိယဿ ဝသေနာတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဥပဿုတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၄။ ‘‘ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာန’’န္တိ (ပါစိ။ ၄၇၅) ဝစနတော ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ‘‘ဆန္ဒံ ဒမ္မီ’’တိ ဆန္ဒံ ဒေန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝ, န ပဋိပတ္တိ။ အဓမ္မံ နိဿာယ ခိယျတိ, တံ ဝါ ဥက္ကောဋေတိ, အနာပတ္တိ နေဝ ဟောတီတိ? န, တထာ ဆန္ဒဒါနကာလေ အကတွာ ပစ္ဆာ အဓမ္မကမ္မခိယျနာဒိပစ္စယာ အနာပတ္တိဝါရေ ဝုတ္တတ္တာ။ အဓမ္မေန ဝါ ဝဂ္ဂေန ဝါ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ ကမ္မကရဏပစ္စယာ အာပတ္တိမောက္ခကရဏတော အဝိသေသမေဝ တထာဝစနန္တိ စေ? န, ဆန္ဒဒါနကာလေ အဓမ္မကမ္မကရဏာနုမတိယာ အဘာဝတော, ကာရကဿေဝ ဝဇ္ဇပ္ပသင်္ဂတော စ။ ဂဏဿ ဒုက္ကဋန္တိ စေ? ပါရိသုဒ္ဓိဆန္ဒဒါယကာဝ တေ, န ဂဏော အကမ္မပ္ပတ္တတ္တာ, ပရိဝါရေပိ (ပရိ။ ၄၈၂ အာဒယော) ကမ္မဝဂ္ဂေ ကမ္မပ္ပတ္တဆန္ဒဒါယကာ ဝိသုံ ဝုတ္တာ။ တထာပိ အဓမ္မကမ္မဿ ဆန္ဒော န ဒါတဗ္ဗော ဒေန္တေ အကပ္ပိယာနုမတိဒုက္ကဋတော။ တတ္ထ ဟိ ယောဇနဒုက္ကဋတော န မုစ္စန္တီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။
ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၈၁။ သန္နိပါတံ အနာဂန္တွာ စေ ဆန္ဒံ န ဒေတိ, အနာပတ္တီတိ ဧကေ။ ဒုက္ကဋန္တိ ဧကေ ဓမ္မကမ္မန္တရာယကရဏာဓိပ္ပါယတ္တာ။ သံဃမဇ္ဈေ ဆန္ဒံ ဒါတုံ
လဘတီတိ ကေစိ။ ဒိန္နဆန္ဒေ သံဃမဇ္ဈံ ပဝိသိတွာ ပုန ဂတေပိ ဆန္ဒော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘေယျာတိ စေ? ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ ကသ္မာ? ‘‘အဟတ္ထပါသော ဆန္ဒာရဟော’’တိအာဒီဟိ ဝိရုဇ္ဈနတော။ ပါဠိယံ ပန ဒါတုကာမတာယ ဟတ္ထပါသံ အတိက္ကမန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ကေစိ။
ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁။ ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၈၄-၅။ အဒါသီတိ အပလောကေတွာ အဒါသိ။ ဘိက္ခူတိ ဧတ္ထ တေ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ အတ္တာနံ ပရိဝဇ္ဇယိတွာ ‘‘သံဃော’’တိ အဝတွာ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ အာဟံသု။ ပရိဏာမေန္တီတိ နေန္တိ။ တတ္ထ လာဘောတိ ပဒုဒ္ဓါရကရဏံ ဣဓ အနဓိပ္ပေတဿပိ ယဿ ကဿစိ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန လာဘဒီပနတ္ထံ။ စီဝရမေဝ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတံ, တေနေဝ ‘‘အညံ ပရိက္ခာရံ ဒိန္နံ ခီယတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒိန္နန္တိ စ ပရိက္ခာရန္တိ စ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ။
ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂။ ပရိဏာမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၉၁။ ဉာတကမ္ပိ ပရဿ ဒါတုကာမံ အညဿ ဒါပေတိ, အာပတ္တိ ဧဝ။ သဗ္ဗတ္ထ အာပုစ္ဆိတွာ ဒါတုကာမံ ယထာသုခံ ဝိစာရေတုံ လဘတိ။
ပရိဏာမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။
၉။ ရတနဝဂ္ဂေါ
၁။ အန္တေပုရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၉၄-၇။ ယထာ ဘဂဝန္တံ ပယိရုပါသတိ, ဧဝမာကာရေန နာရဟတာယံ ပုရိသော ပါပေါ ဟောတုံ, န ဟောတိ ပါပေါတိ အတ္ထော, ကာရဏတ္ထံ ဝါ။
တန္တိ နိပါတမတ္တံ, ယတောတိ ဝါ အတ္ထော။ ဟတ္ထိသမ္မဒ္ဒန္တိ သံဃာဋသမ္မဒ္ဒေါ, အက္ကမနံ စုဏ္ဏတာတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၄၉၈။ ရတနံ နာမ အဂ္ဂမဟေသီ, တထာပိ ဣဓ အညာပိ ဒေဝိဂေါတ္တာ န ရက္ခတိ, အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘န မဟေသီ ဟောတီ’’တိ ဝစနာဘာဝတော။ သစေ ခတ္တိယောဝ ဟောတိ, နာဘိသိတ္တော။ အဘိသိတ္တောယေဝ ဟောတိ, န ခတ္တိယော ရက္ခတီတိ အာစရိယော။ အနာပတ္တိဝါရေ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ အင်္ဂဘာဝေန စ ဝုတ္တတ္တာ အဘိသိတ္တဘာဝေါဝပမာဏံ။ သေသံ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါတိ ဧကေ။
֍ * ၅၀၀-၅၀၁။ ‘‘န သယနိဃရေ သယနိဃရသညီ’’တိ တိကစ္ဆေဒေါပိ ဧတ္ထ လဗ္ဘတိ။ န သယနိဃရံ နာမ အပရိက္ခိတ္တရုက္ခမူလာဒိ။
အန္တေပုရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ရတနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၀၄။ ‘‘အဓိဝါသေန္တု ဂဟပတိနော ဘတ္တ’’န္တိ စ ‘‘မေ ဂဟပတိနော’’တိ စ အတ္ထိ။
֍ ဋီ ၅၀၆။ ကုရုန္ဒိဝစနေန ဃရေပိ ယဒိ ဘိက္ခူ အာသင်္ကန္တိ, တတ္ထ ဌတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပတိရူပါတိ ‘‘ရတနသမ္မတေ ပံသုကူလဂ္ဂဟဏံ ဝါ ရတနေ နိရုဿုက္ကဂမနံ ဝါ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘တာဝကာလိကဝသေနပိ အနာမာသံ ပဋိဂ္ဂဏှိတုံ န လဘတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သမာဒပေတွာတိ ယာစိတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဿ အရိယာ တိဋ္ဌန္တိ, ဧသာ အရိယာန ယာစနာ’’တိ (ဇာ။ ၁။၇။၅၉) ဝုတ္တနယေန။
ရတနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၁၁-၂။ အဟိနာ ဍဋ္ဌဝတ္ထုမှိ သော ဘိက္ခု သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဂတော, တဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥဒပါဒိ။ အဒိန္နာဒါနေ ဝုတ္တနယေနာတိ ဂါမော ဂါမူပစာရောတိ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ သူစိဃရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၁၇။ တန္တိ ဘေဒနကံ။ အဿာတိ ပါစိတ္တိယဿ ပဌမံ ဘေဒနကံ ကတွာ ပစ္ဆာ ဒေသေတဗ္ဗတ္တာ။ ဧသ နယော ဣတရေသုပိ။
֍ ဋီ ၅၂၀။ ဝါသိဇဋေတိ ဝါသိဒဏ္ဍကေ။
သူစိဃရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ မဉ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၂၁-၂။ ‘‘ဥစ္စေ မဉ္စေ’’တိ စ ‘‘ဥစ္စာ မဉ္စေ’’တိ စ ကတ္ထစိ။ အာယတောတိ ဝိတ္ထတော။ အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကန္တိ ဘာဝနပုံသကံ, အဋ္ဌင်္ဂုလပ္ပမာဏံ ပါဒကံ ဝါ။
မဉ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၂၈။ ပေါဋကိတူလန္တိ ယံ ကိဉ္စိ တိဏတူလံ။ ပဋိလာဘေန ဥဒ္ဒါလေတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ပဋိလာဘမတ္တေနေဝ ပါစိတ္တိယန္တိ ဝိယ ဒိဿတိ, ပရိဘောဂေယေဝ ပန အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ‘‘အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝစနံ ဧတ္ထ သာဓကံ။
တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၃၁။ ကိဉ္စာပိ နိသီဒနဿ ဇာတိ န ဒိဿတိ ဧတ္ထ, တထာပိ စီဝရက္ခန္ဓကေ အနုညာတတ္တာ, ‘‘နဝ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနီ’’တိ ဧတ္ထ စ ပရိယာပန္နတ္တာ စီဝရဇာတိယေဝဿ ဇာတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘သန္ထတသဒိသံ သန္ထရိတွာတိ သဒသ’’န္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနိသီဒနသန္ထတတ္တာ ဥပမေတိ။ လာဘေ သဒသံ, အလာဘေ
အဒသမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ, တံ န ယုတ္တံ။ ‘‘နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ’’တိ တဿ သဏ္ဌာနနိယမနတော။
နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၃၉။ ယဒိ ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိ နာမ အဓောနာဘိ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလာ ဥပ္ပန္နကဏ္ဍုပီဠကာဒိပဋိစ္ဆာဒိကာ အဓိပ္ပေတာ, တဿ သုဂတဿ သုဂတဝိဒတ္ထိယာ ဒီဃသော စတဿော ဝိဒတ္ထိယော တိရိယံ ဒွေတိ ဣဒမ္ပိ အတိမဟန္တံ ပမာဏံ ဒိဿတိ။ သဗ္ဗော ဟိ ပုရိသော အတ္တနော အတ္တနော ဝိဒတ္ထိယာ သတ္တဝိဒတ္ထိကော ဟောတိ, သုဂတဿ စ ဧကာဝိဒတ္ထိ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ တိဿော ဝိဒတ္ထိယော ဟောန္တိ, တသ္မာ ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိ ပကတိပုရိသဿ ပမာဏံ အာပဇ္ဇတိ တိရိယံ, ဒီဃသော ပန ဒိဂုဏံ အာပဇ္ဇတီတိ။ အာပဇ္ဇတု, ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ တဿာ, စေ ဣစ္ဆတိ, သဗ္ဗမ္ပိ သရီရံ ပဋိစ္ဆာဒေဿတိ, သဗ္ဗသရီရဂတသံဃာဋိ ဝိယ ဗဟုဂုဏံ ကတွာ နိဝါသေတုကာမော နိဝါသေဿတီတိ အယံ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော သိယာ။
ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၄၂။ ဝဿိကသာဋိကာပိ ဥက္ကဋ္ဌပဋိစ္ဆေဒဝသေန အနုညာတာ။ ဝဿကာလေ ကေစိ သံဃာဋိပရိဘောဂေနေဝ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တီတိ အယံ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော သိယာ။ ကိဉ္စာပိ ဣမိနာ တက္ကေန အနုညာတာ, ‘‘အပ္ပမာဏိကာယော ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိယော ဓာရေန္တိ, ဝဿိကသာဋိကာယော ဓာရေန္တီ’’တိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ပညတ္တတ္တာ ပန အညထာ ပုဏ္ဏပရိစ္ဆေဒတော အဓိကပ္ပမာဏာယော တေ ဘိက္ခူ ဓာရေသုန္တိ ကတွာ ဧတပရမတာ တာသံ အနုညာတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧသေဝ နယော ဒသမေပိ။
ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ နန္ဒတ္ထေရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၅၁။ တတ္ထ ဘိသိံ ဝါ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝါ ကရောတီတိ ဒီဃသော ဗဟူနံ ဘိက္ခူနံ သာဓာရဏတ္ထံ ကရောတီတိ ယုဇ္ဇတိ။
နန္ဒတ္ထေရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန ရတနဝဂ္ဂေါ နဝမော။
ပါစိတ္တိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍော
၁။ ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၅၃-၅။ ‘‘ပဋိဒေသေတဗ္ဗာကာရဒဿန’’န္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ ပါဠိယံ အာဂတဝသေနေဝ အာပတ္တိ ဒေသေတဗ္ဗာ, န အညထာ။ ‘‘အန္တရဃရေ အန္တရဃရသညီ’’တိအာဒိနာ စ ‘‘ခါဒနီယဘောဇနီယေ အခါဒနီယအဘောဇနီယသညီ’’တိအာဒိနာ စ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ အဘိက္ခုနိသညီ’’တိအာဒိနာ စ နယေန အပရေပိ တယော တိကစ္ဆေဒါ ယောဇေတွာ ဒဿေတဗ္ဗာ။
ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၅၉။ ‘‘နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ အကပ္ပိယနိမန္တနေန နိမန္တိတတာ ဧတ္ထ န အင်္ဂံ, မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ဝါ ဣဓ ဝါ အနာပတ္တိဝါရေ လေသာဘာဝတော, တသ္မာ ‘‘နိမန္တိတာ’’တိ ပဒဿ အတ္ထော ပုဗ္ဗေ အာစိဏ္ဏဝသေနေဝ ဝုတ္တော။ အပရေပိ တယော တိကစ္ဆေဒါ ယောဇေတွာ ဒဿေတဗ္ဗာ ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ တထာ ဟိ ဘုဉ္ဇန္တာနံ တာဒိသံ ဘိက္ခုနိံ အဝါရေန္တာနံ ပါဋိဒေသနီယမေဝ။ ‘‘ဧသာ ဝေါသာသတိ နာမ, ဝေါသာသန္တီ’’တိ စ ဒုဝိဓော ပါဌော။ ‘‘အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ’’တိ ဝစနေန ပုန ‘‘ဂါရယှံ အာဝုသော ဓမ္မ’’န္တိ ဧကဝစနံ ဝိရုဒ္ဓန္တိ။ ပဌမံ အဇ္ဈောဟာရေယေဝ အာပန္နံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တထာ အညတြာပိ အာဂစ္ဆတိ ‘‘အာပဇ္ဇိမှာ’’တိ ဝစနတော။ ဧကေန ဗဟူနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ကေစိ, တံ န သုန္ဒရံ။ ‘‘တေဟိ ဘိက္ခူဟီ’’တိအာဒိနာ ပါဌေ ဝုတ္တတ္တာတိ မမ တက္ကော။ ဧကေန သဟေဝ ‘‘အဟံ အာပဇ္ဇိ’’န္တိပိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဧကေန ဒွီဟိ တီဟိ ဒေသေတဗ္ဗတော, သဗ္ဗေဟိ ဧဝံ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘အာပဇ္ဇိမှာတိ သဟေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧကေန စေ အဝါရိတော, ‘‘အဟံ, အာဝုသော, ဂါရယှံ ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိ’’န္တိပိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဒုတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ * ၅၆၂-၅၇၀။ တတိယစတုတ္ထသိက္ခာပဒါနိ ဥတ္တာနတ္ထာနိယေဝ။
ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သေခိယကဏ္ဍော
၁။ ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၇၆။ ‘‘သိက္ခိတသိက္ခေနာတိ စတူဟိ မဂ္ဂေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ အဋ္ဌင်္ဂုလမတ္တံ ဩတာရေတွာ နိဝတ္ထမေဝ နိသိန္နဿ စတုရင်္ဂုလမတ္တံ ဟောတိ, တသ္မာ ဥဘောပေတေ အဋ္ဌကထာဝါဒါ ဧကပရိစ္ဆေဒါ, ‘‘အဍ္ဎတေယျဟတ္ထ’’န္တိ သုခုမံ, ဧကပတ္တံ ဝါ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ယထာဌာနေန တိဋ္ဌတိ။ ဒုပဋ္ဋံ သန္ဓာယ ‘‘ဒွိဟတ္ထပ္ပမာဏမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ဧကပဋ္ဋံ, ဒွိပဋ္ဋံ ဝါ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန ‘‘ဒွိဟတ္ထပ္ပမာဏ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှိ နိဿဂ္ဂိယအဋ္ဌကထာယံ ‘‘တိရိယံ ဒွိဟတ္ထောပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ, တဉ္စ ခေါ အလာဘေ ဧဝ ‘‘အလာဘေ တိရိယံ ဒွိဟတ္ထပ္ပမာဏမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ အဓိဋ္ဌာနုပဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝိရုဒ္ဓံ ဒိသွာ သဇ္ဇေတဗ္ဗံ။ နော စေ သဇ္ဇေတိ, ဒုက္ကဋံ။ သစိတ္တကံ ပဏ္ဏတ္တိဝိဇာနနစိတ္တေနေဝ ‘‘အနာဒရိယံ ပဋိစ္စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, န ဝတ္ထုဝိဇာနနစိတ္တေန ‘‘ဣဒမေဝံ ကတ’’န္တိ ဇာနတောပိ အာပတ္တိယာ အဘာဝတော။ ဖုဿဒေဝတ္ထေရဝါဒေါပိ ဧကေန ပရိယာယေန ယုဇ္ဇတိ။ တထာ ဥပတိဿတ္ထေရဝါဒေါပိ။ ပညတ္တေပိ သိက္ခာပဒေ အပညတ္တေပိ ယံ ပကတိယာ ဝဇ္ဇံ, တံ လောကဝဇ္ဇံ။ ဣဒံ ပန ပညတ္တေယေဝ ဝဇ္ဇံ, နာပညတ္တေ, တသ္မာ ဣတရလောကဝဇ္ဇေန အသဒိသတ္တာ န လောကဝဇ္ဇံ။ ပဏ္ဏတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ဝဇ္ဇတော ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ။ အနာဒရိယစိတ္တေနေဝ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ သစိတ္တကံ, တဿ စိတ္တဿ တိဝေဒနတ္တာ တိဝေဒနံ။ ယသ္မာ အနာဒရိယစိတ္တတာ နာမ ကေဝလံ အကုသလမေဝ, တဉ္စ ပကတိယာ ဝဇ္ဇံ, တသ္မာ ဣဒံ လောကဝဇ္ဇံ။ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမနံ နာမ ဒေါမနဿိကဿေဝ ဟောတီတိ ဒုက္ခဝေဒနံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပါဏာတိပါတာဒိ ဝိယ နိဝါသနာဒိဒေါသော လောကဂရဟိတော န ဟောတီတိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇန္တိ ဖုဿဒေဝတ္ထေရော’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၅၇၇။ ဝိဟာရေပီတိ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနာဒိကာလေ, တသ္မာ ‘‘ပါရုပိတဗ္ဗ’’န္တိ ဥတ္တရာသင်္ဂကိစ္စဝသေန ဝုတ္တံ။ ပဌမဒုတိယသိက္ခာပဒေသု ပရိဠာဟာဒိပစ္စယာ ကပ္ပတိ, န အန္တရဃရပဋိသံယုတ္တေသု။
֍ ဋီ ၅၈၂။ ‘‘ဧကသ္မိံ ပန ဌာနေ ဌတွာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဂစ္ဆန္တောပိ ပရိဿယာဘာဝံ ဩလောကေတုံ လဘတိယေဝ။ တထာ ဂါမေ ပူဇ’’န္တိ လိခိတံ, တံ ပန ‘‘ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဌတွာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တာဒိသံ အန္တရာယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၈၆။ ဟသနီယသ္မိန္တိ ဟေတွတ္ထေ ဘုမ္မံ, ဟသိတဗ္ဗဝတ္ထုကာရဏာတိ အတ္ထော။ အန္တရဃရေ ဥစ္စာသဒ္ဒေန အနုမောဒနာဒိံ ကရောန္တဿ အနာပတ္တိ ကိရ။ တထာ ဟိ မဟိန္ဒတ္ထေရောပိ ဟတ္ထိသာလာဒီသု မဟာဇနဿ ကထေသိ။
֍ ဋီ ၅၉၁။ ကေစိ ဘိက္ခူ ‘‘ပရိက္ခာရဋ္ဌပနမတ္တေန ဝါသူပဂတော ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝ။ ဘိက္ခုနိယော စေ ဝါသူပဂါ ဟောန္တိ, ဘိက္ခုနုပဿယောဝ ကပ္ပိယဘူမိ။ ‘‘ယတ္ထ ဘိက္ခုနိယော ဧကရတ္တမ္ပိ ဝသန္တိ, အယံ ဘိက္ခုနုပဿယော’’တိ (ပါစိ။ ၁၆၁) ဝစနတော တာသံ သမီပံ ဝါ တာဟိ ဂဟိတဝါသာဂါရံ ဝါ ‘‘ဂစ္ဆာမီ’’တိ ဂစ္ဆတော ယထာသုခံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ န ဟိ တာဝတာ တံ ဃရံ အန္တရဃရသင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။
ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ခမ္ဘကတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၀၄။ သူပေါ ပတ္တပ္ပမာဏဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တာကာရော။ ဩလောဏီ ဝုစ္စတိ ကုဓိတံ, ဂေါရသတော ပူရာ ထူပိတောတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၆၀၅။ ဟေဋ္ဌာ ဩရောဟတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဩရောဟနပ္ပမာဏေ သတိ ဧကဒေသေ ထူပီကတေပိ အနာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပတ္တဿ ပန ဟေဋ္ဌာ စ ဥပရိ စ ပဒုမိနိပဏ္ဏာဒီဟိ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ ဩဒဟန္တိယာ လဒ္ဓံ နာမ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ ဧတ္ထ ‘‘ယသ္မာ ‘သမတိတ္တိကော ပိဏ္ဍပါတော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော’တိ ဝစနံ ပိဏ္ဍပါတော
သမပုဏ္ဏော ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒီပေတိ, တသ္မာ အတ္တနော ဟတ္ထဂတေ ပတ္တေ ပိဏ္ဍပါတော ဒိယျမာနော ထူပီကတောပိ စေ ဟောတိ, ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ ‘ထူပီကတံ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’တိ ဟိ ဝစနံ ပဌမံ ထူပီကတံ ပိဏ္ဍပါတံ ပစ္ဆာ ပဋိဂ္ဂဏှတော, အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ။ ပတ္တေန ပဋိဂ္ဂဏှတော စေပိ ထူပီကတံ ဟောတိ, ဝဋ္ဋတိ အထူပီကတဿ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ။ ပယောဂေါ ပန နတ္ထိ အညတြ ပုဗ္ဗဒေသာ’’တိ စ ‘‘သမတိတ္တိကန္တိ ဝါ ဘာဝနပုံသက’’န္တိ စ ဝဒန္တိ, တသ္မာ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ခမ္ဘကတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ သက္ကစ္စဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၀၉။ သူပေါဒနဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေ ‘‘သူပေါ နာမ ဒွေ သူပါ’’တိ န ဝုတ္တံ သူပဂ္ဂဟဏေန ပဏီတဘောဇနေဟိ အဝသေသာနံ သဗ္ဗဘောဇနာနံ သင်္ဂဏှနတ္ထံ။ အနာပတ္တိဝါရေ စဿ ‘‘ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ အညဿတ္ထာယ အတ္တနော ဓနေနာ’’တိ ဣဒံ အဓိကံ။ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ ‘‘အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ အဇာနန္တဿ ဂိလာနဿ အာပဒါသူ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, တံ န, ‘‘သမသူပကံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဣမဿ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘အညဿတ္ထာယာ’’တိ ကတ္ထစိ လိခိတံ, တဉ္စ ပမာဒဝသေန လိခိတံ။ ‘‘မုခေ ပက္ခိပိတွာ ပုန ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟုတွာ ဩဂိလိတုကာမဿပိ သဟသာ စေ ပဝိသတိ, ဧတ္ထ ‘အသဉ္စိစ္စာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိညတ္တမ္ပိ အဝိညတ္တမ္ပိ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဌိတံ သဟသာ အနုပဓာရေတွာ ဂဟေတွာ ဘုဉ္ဇန္တော ‘အသတိယာ’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ လိခိတံ, အနာပတ္တိဝါရေ ဧကစ္စေသု ပေါတ္ထကေသု ‘‘ရသရသေတိ လိခိတံ, တံ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
သက္ကစ္စဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ကဗဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၁၈။ ‘‘သဗ္ဗံ ဟတ္ထ’’န္တိ ဝစနတော ဧကဒေသံ မုခေ ပက္ခိပန္တဿ အနာပတ္တီတိ ဧကစ္စေ။ ‘‘သဗ္ဗန္တိ ဝစနတော ဧကဒေသမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ ယုတ္တံ အနာပတ္တိဝါရေ အဝိသေသိတတ္တာ။
֍ ဋီ ၆၂၄။ သိတ္ထာဝကာရကေ ‘‘ကစဝရံ ဆဍ္ဍေန္တံ သိတ္ထံ ဆဍ္ဍိယျတီ’’တိ စ ‘‘ကစဝရံ ဆဍ္ဍေန္တော’’တိ စ ပါဌော။
ကဗဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၂၇။ ‘‘သုရုသုရု’’န္တိ စ ‘‘သုရောသုရော’’တိ စ ပါဌော။ သီတီကတောတိ သီတင်္ကော။ ‘‘သိလကဗုဒ္ဓေါတိ အရိယာနံ ပရိဟာသဝစနမေဝေတ’’န္တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၆၃၁။ ပဋိက္ကူလဝသေနာတိ ဧတ္ထ ယဒိ ပဋိက္ကူလဝသေန ပဋိက္ခိတ္တံ, ‘‘သေယျထာပိ ကာမဘောဂိနော’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ န ဟိ တေ ပဋိက္ကူလံ ကရောန္တီတိ စေ? န, ဣဿရိယလိင်္ဂဝသေန ဂဟဏသမ္ဘဝတော။ တေ ဟိ အနာဒရာ ဟောန္တိ။ ပတ္တဓောဝနန္တိ ပတ္တဓောဝနောဒကံ ဘောဇနပဋိသံယုတ္တံ။
֍ ဋီ ၆၃၄။ ‘‘ဆတ္တပါဒုကာယ’’န္တိ စ ‘‘ဆတ္တပါဒေ’’တိ စ ပါဌော။
֍ ဋီ ၆၃၇။ စာပေါတိ သတ္တခါဒနဝဓော။ ‘‘သေသာ သဗ္ဗာ ဓနုဝိကတိ ကောဒဏ္ဍေ ပဝိဋ္ဌာ’’တိ စ လိခိတံ, ပဋိမုက္ကန္တိ ပဝေသိတံ, လဂ္ဂိတံ ဟောတီတိ အတ္ထော။
သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ပါဒုကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၄၀။ သယံ ယာနဂတော ဟုတွာ, ယထာ ယာနဂတဿ ဝေ။
အလံ ဝတ္တုံ တထာ နာလံ, သဆတ္တော ဆတ္တပါဏိနော။
ယထာ ဧတ္ထ, ဧဝံ အညတြာပိ။
֍ ဋီ ၆၄၇။ ဆပကဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘သစာဟံ န လဘိဿာမီ’’တိ ပါဌော, ‘‘ဒသ စေ န လဘိဿာမီ’’တိ စ အတ္ထိ, ‘‘ဝတ္ထုသ္မိံ အဂိလာနဿာ’’တိ စ အာဂစ္ဆတိ, တံ န သုန္ဒရံ, သိက္ခာပဒေယေဝ သုန္ဒရံ။ ထောမိတောတိ အဟမ္ပိ ဇာနာမီတိ
သမ္ဗန္ဓော။ ယာ ဓနယသလာဘသင်္ခါတာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန ဟောတိ သမ္ပရာယေ အပါယေသု ဝိနိပါတဟေတု ဟုတွာ ပဝတ္တတိ။ အထ ဝါ ဝိနိပါတေနာတိ ဟေတွတ္ထေ ကရဏဝစနံ, ဝိနိပါတနာယ ပဝတ္တတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အဓမ္မစရဏေန အဓမ္မစရဏာယ။ ‘‘အသ္မာ ကုမ္ဘိမိဝါ’’တိ စ ပဌန္တိ။
ပါဒုကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ
ကာယဝါစာစိတ္တတော သမုဋ္ဌဟန္တီတိ ကတွာ ‘‘သမနုဘာသနသမုဋ္ဌာနာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ။ သမနုဘာသနံ ကိရိယံ။ ဣမာနိ ကိရိယာနိ။ ဓမ္မဒေသနသမုဋ္ဌာနာနိ ဝါစာစိတ္တတောတိ ဧတ္ထ ကာယဝစီဝိညတ္တိဘာဝတော ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဥစ္စာသဒ္ဒါဒီသု ဝိယ ‘‘ကာယဝါစာစိတ္တတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ စေ? န ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ နိသီဒနဂမနာဟာရပက္ခိပနာဒိကာယဝိညတ္တိယာ သဗ္ဘာဝါ တတ္ထ ယုတ္တံ, န ဓမ္မဒေသနေ တာဒိသဿာဘာဝါ။
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သေခိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ သတ္တာဓိကရဏသမထဝဏ္ဏနာ
‘‘ယေဘုယျသိကာ ကာတဗ္ဗာ…ပေ… တိဏဝတ္ထာရကော ကာတဗ္ဗော, သော ပုဂ္ဂလော’’တိ စ လိခိတံ။
သတ္တာဓိကရဏသမထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ပါရာဇိကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
ဂန္ထာရမ္ဘဝဏ္ဏနာ
ဝိဘင်္ဂေ ဝိယ ဘိက္ခူနံ, ဝိတ္ထာရမဘိသင်္ခတံ၊
အကတွာ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ, ဝက္ခေ ဂဏ္ဌိပဒက္ကမံ။
ယော ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂေါ အဿ, တဿ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော ပတ္တောတိ အတ္ထော။
ဂန္ထာရမ္ဘဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁။ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၆၅၆-၇။ တတ္ထ တတ္ထ ဌာနုပ္ပတ္တိကပညာ ဝီမံသာ။ ပဒပဋိပါဋိယာ ဧဝါတိ မာတိကာပဒပဋိပါဋိယာ ဧဝ။ ‘‘ဝုတ္တန္တိ သင်္ဂီတိကာနံ ဥပသင်္ကပ္ပနာနံ ဝိဘာဇနံ ဝုတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၆၅၈။ ‘‘ဧဟိဘိက္ခုနီတိ ဘိက္ခုနီ, တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခုနီ’’တိ ဣဒံ ပန ဒေသနာဝိလာသဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ အညဗုဒ္ဓကာလေ အတ္ထီတိ ဧကေ, တံ န ယုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတိ အမှာကမ္ပိ ဗုဒ္ဓကာလေ သမ္ဘဝပ္ပသင်္ဂတော, ဧဟိဘိက္ခုနိယာ ပဋိသေဓဆာယာဒိဿနတော စ။ ယထာဟ ဓမ္မပဒေ ဝိသာခါဝတ္ထုသ္မိံ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။ ဝိသာခါဝတ္ထု) ‘‘တဿ စီဝရဒါနဿ နိဿန္ဒေန ဣမံ မဟာလတာပသာဓနံ လဘိ။ ဣတ္ထီနဉှိ စီဝရဒါနံ မဟာလတာပသာဓနဘဏ္ဍေန မတ္ထကံ ပပ္ပေါတိ, ပုရိသာနံ ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရေနာ’’တိ။ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာယ ပန
ဘိက္ခုနိယာ သမ္ဘဝေါ အညဗုဒ္ဓကာလေ ကဒါစိ သိယာ, နတ္ထေဝ အမှာကံ ဗုဒ္ဓကာလေ။ ဒေသနာဝိလာသေန ပန ဘိက္ခုဒေသနာက္ကမေနေဝ ဘိက္ခုနိနိဒ္ဒေသော ဝုတ္တော, တေနေဝ ဘိက္ခုသံဃဝသေန ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနိယော ဝိဇ္ဇမာနာပိ တတ္ထ န ဝုတ္တာ။ တာသံ အတ္ထိတာ ဣမာယ ပရိဝါရကထာယ ဝေဒိတဗ္ဗာ –
‘‘ဥဘော ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာ,
ဥဘိန္နံ ဟတ္ထတော စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ၊
သိယာ အာပတ္တိယော နာနာ,
ပဉှာ မေသာ ကုသလေဟိ စိန္တိတာ’’တိ။ (ပရိ။ ၄၇၉)၊
အထ ဝါ ပုထုဇ္ဇနကာလေ ဧဟိဘိက္ခုသရဏဂမနေန ဥပသမ္ပန္နောဝ ဣတ္ထိလိင်္ဂပါတုဘာဝေန ဘိက္ခုနိဘာဝေ ဌိတာ ပုရိသူပသမ္ပန္နံ ဥပါဒါယ ‘‘ဧဟိဘိက္ခုနီ’’တိ, ‘‘တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနီ’’တိ စ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ နော စေ, တံ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈေယျာတိ ဧကေ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဝိညူ ပဋိဗလော’’တိ ဒွိန္နံ အဝဿဝဘာဝဿ ဣဇ္ဈနတော ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ယသ္မာ ယံ ကိဉ္စိ အာမိသံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တီနံ အဂ္ဂဟတ္ထာ ပုရိသာနံ ဟတ္ထေဟိ ကဒါစိ မိဿီဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ, ဝန္ဒန္တာနံ ဝါ ပုရိသာနံ သိရာနိ အဂ္ဂပါဒေဟိ မိဿိတာနိ ကဒါစိ ဟောန္တိ, ကေသစ္ဆေဒနကာလေ ဝါ သိရံ ပုရိသာနံ ဟတ္ထေဟိ မိဿိတံ ဟောတိ, စိတ္တံ နာမေတံ အတိရဒ္ဓဂဝေသိ, ဒုရက္ခိယံ ဝါ, တသ္မာ ‘‘မာ အတိလဟုံ ပါရာဇိကာပတ္တိ ဘိက္ခုနီနံ ဟောတူ’’တိ ဗုဒ္ဓါ ဘဂဝန္တော ကာရုညေန ပါရာဇိကက္ခေတ္တပရိစ္ဆေဒံ, ထုလ္လစ္စယက္ခေတ္တပရိစ္ဆေဒဉ္စ ဝိသုံ ဝိသုံ ဒေသေသုန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၆၅၉။ တဗ္ဗဟုလနယေန သာ ဝုတ္တာတိ ဧတ္ထ အယမနုဂဏ္ဌိပဒက္ကမော – ယေဘုယျေန ကိရိယသမုဋ္ဌာနတ္တာ ‘‘ကိရိယသမုဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျာ’’တိ အဝတွာ ပန ‘‘သာဒိယေယျာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အကိရိယတောပိ သမုဋ္ဌာတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ ဟေဋ္ဌာ ‘‘မနုဿိတ္ထိယာ တယော မဂ္ဂေ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တဿ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိအာဒိနာ နယေန ကိရိယသမုဋ္ဌာနတံ ဝတွာ တဒနန္တရံ ‘‘ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ…ပေ… သော စေ ပဝေသနံ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိအာဒိနာ (ပါရာ။ ၅၆) နယေန အကိရိယသမုဋ္ဌာနတာယပိ ဝုတ္တတ္တာ ပဌမပါရာဇိကဿာပိ တဗ္ဗဟုလနယေနေဝ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ န ဟိ ပဝေသနသာဒိယနာဒိမှိ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ ဒိဿတိ။ အင်္ဂဇာတစလနဉ္စေတ္ထ န သာရတော ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ‘‘သော စေ
ပဝေသနံ န သာဒိယတိ, ပဝိဋ္ဌံ န သာဒိယတိ, ဌိတံ န သာဒိယတိ, ဥဒ္ဓရဏံ သာဒိယတိ, အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၅၈) ဧတ္ထ ဌိတ န သာဒိယနေ ပကတိယာပိ ပရိပုဏ္ဏစလနတ္တာ။ သာဒိယနပစ္စယာ ဟိ သေဝနစလနဉ္စေတ္ထ န ဒိဿတေဝါတိ တဗ္ဗဟုလနယေနေဝ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ ဂဟေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ တတ္ထ အဋ္ဌကထာသု ကသ္မာ တဗ္ဗဟုလနယော အဝုတ္တောတိ စေ? ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ’’တိ (ပါရာ။ ၃၉, ၄၂) မာတိကာယံ ကိရိယသမုဋ္ဌာနဿ သရူပေန ဝုတ္တတ္တာ တဒနုရူပဝသေန ဝိဘင်္ဂနယမနောလောကေတွာ ‘‘ကိရိယသမုဋ္ဌာန’’မိစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ ယထာ စေတေသု တဗ္ဗဟုလနယေန ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ ဝုတ္တာ, တထာ သုရာဒီနံ အကုသလေနေဝ ပါတဗ္ဗတာ, န ဣတရထာ ‘‘ယံ အကုသလေနေဝ အာပဇ္ဇတိ, အယံ လောကဝဇ္ဇာ, သေသာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တေ လောကဝဇ္ဇပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာနံ နိယမနလက္ခဏသိဒ္ဓိ ဟောတိ, တထာ တံ အဝတွာ ‘‘ယဿာ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ, အယံ လောကဝဇ္ဇာ။ သေသာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာ’’တိ ဝုတ္တေ လောကဝဇ္ဇဝစနံ နိရတ္ထကံ သိယာ ဝတ္ထုအဇာနနပက္ခေပိ အကုသလေနေဝ ပါတဗ္ဗတ္တာ။ ယသ္မာ တတ္ထ သုရာပါနဝီတိက္ကမဿ အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါ နတ္ထိ, တသ္မာ ခန္ဓကဋ္ဌကထာယံ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၈) ‘‘မဇ္ဇပါနေ ပန ဘိက္ခုနော အဇာနိတွာပိ ဗီဇတော ပဋ္ဌာယ မဇ္ဇံ ပိဝန္တဿ ပါစိတ္တိယံ, သာမဏေရော ဇာနိတွာ ပိဝန္တော သီလဘေဒံ အာပဇ္ဇတိ, န အဇာနိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တံ ‘‘ဝတ္ထုအဇာနနပက္ခေ ပါဏာတိပါတာဒီနံ သိဒ္ဓိကရအကုသလစိတ္တုပ္ပါဒသဒိသေ စိတ္တုပ္ပါဒေ သတိပိ သာမဏေရော သီလဘေဒံ နာပဇ္ဇတီ’’တိ။ အဘိနိဝေသဝစနံ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ သမာနဇာတိကတ္တာ သာမဏေရာနံ သုရာပါနဿ။ ‘‘သုရာဒယော ပနိမေ’’တိ ဝတ္ထုံ ဇာနိတွာ ပါတဗ္ဗတာဒိဝသေန ဝီတိက္ကမန္တဿ အကုသလဿ အသမ္ဘဝေါ နတ္ထိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယဿ သစိတ္တကပက္ခေ’’တိအာဒိ။
ကိဉ္စေတ္ထ ယုတ္တိဝစနေန အရဟန္တာနံ အပ္ပဝိသနတော သစိတ္တကာစိတ္တကပက္ခေသု အကုသလနိယမောတိ စေ? န, ဓမ္မတာဝသေန သေက္ခာနမ္ပိ အပ္ပဝိသနတော။ အစိတ္တကပက္ခေ အကုသလနိယမာဘာဝဒဿနတ္ထံ သုပန္တဿ မုခေ ပက္ခိတ္တဇလဗိန္ဒုမိဝ သုရာဗိန္ဒုအာဒယော ဥဒါဟရိတဗ္ဗာတိ။ တဗ္ဗဟုလနယေန ဟိ အတ္ထေ ဂဟိတေ ပုဗ္ဗေနာပရံ အဋ္ဌကထာယ သမေတိ။ ‘‘သဒ္ဓိံ ပါဠိယာ အဝိသေသတ္ထော ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒမေတ္ထ
ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ ယဒိ ဝတ္ထုဇာနနပက္ခေ ဝိနာ အကုသလေန မဇ္ဇပါနံ သိယာ, ကသ္မာ နာဠိမဇ္ဈံ နာတိက္ကမတိ အရိယာနံ ပါနကာဒိသညီနန္တိ? သီလဘေဒဝတ္ထုဝီတိက္ကမော ဝိနာပိ စိတ္တေန အရိယာနံ ဓမ္မတာဝသေနေဝ န သမ္ဘဝတီတိ စေ, န, စက္ခုပါလတ္ထေရဝတ္ထု (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁) အာဒိဝိရောဓတောတိ။ အပိစ ဘိက္ခုနောပိ သာမဏေရဿ ဝိယ သုရာပါနံ သစိတ္တကမေဝ ကသ္မာ န ဇာတန္တိ? အပ္ပတိရူပတ္တာတိ စေ, သာမဏေရာနမ္ပိ အပ္ပတိရူပမေဝ။ သဟဓမ္မိကာ ဧဝ ဟိ တေ။ မဟာသာဝဇ္ဇတ္တာတိ စေ? သာမဏေရာနမ္ပိ တာဒိသမေဝ။ သာမဏေရာနံ သစိတ္တကမေဝ ပါရာဇိကံ, ဣတရံ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထူတိ စေ? ဘိက္ခူနမ္ပိ မဇ္ဇပါနေ နတ္ထိ။ ဧတ္ထ တိကပါစိတ္တိယေန န ဘဝိတဗ္ဗံ။ မဇ္ဇေ အမဇ္ဇသညိဿ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ပညာပေတဗ္ဗာ သိယာ။ ဘိက္ခုဿ ပါစိတ္တိယဝတ္ထု သာမဏေရာနံ ပါရာဇိကံ ဟောတိ တိရစ္ဆာနဂတသာမဏေရာနံ ဝိယာတိ စေ? အစိတ္တကမ္ပိ မဇ္ဇပါနာဒီနံ သာမဏေရာနံ ပါရာဇိကံ ပညာပေတဗ္ဗံ သိယာ။ နာစိတ္တကံ ပါရာဇိကံ သမ္ဘဝတီတိ စေ? န, ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇမ္ပိ ပါရာဇိကံ သမ္ဘဝတီတိ။ နိကာယန္တရပက္ခေ အယမေဝ ဒေါသော။ အမှာကဉှိ လောကဝဇ္ဇမေဝ မဇ္ဇပါနန္တိ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ သုရာပါနမေဝ ဓမ္မတာဝသေန အရိယာ န ကရောန္တီတိ? န ကေဝလံ သုရာပါနမေဝ ဓမ္မတာဝသေန အရိယာ န ကရောန္တိ, ပါဏေသုပိ ကောဓဝသေန ပါဏသညိတာယ သီသစ္ဆေဒနာဒီနိ န ကရောန္တိ, သဒါရသညာယ ပရဒါရံ န ဝီတိက္ကမန္တိ, အနတ္ထဘဉ္ဇကသညာယ အတ္ထဘဉ္ဇကမုသာ န ဝဒန္တိ, သမ္မာဒိဋ္ဌိသညာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ န ပဋိပဇ္ဇန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာစရိယာပိ သုရာပါနေ အကုသလနိယမာဘာဝမေဝ ဝဒန္တိ, တသ္မာ ဧဝ မာတိကာဋ္ဌကထာယ ဂဏ္ဌိပဒေ လောကဝဇ္ဇပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာဓိကာရေ ‘‘သစိတ္တကပက္ခေအကုသလန္တိ သုရာပါနာဒိသင်္ဂဟတ္ထံ, ဣတရထာ ယဿ အကုသလမေဝါတိ ဝဒေယျာ’’တိ လိခိတံ။ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ ပနဿ တဗ္ဗဟုလနယမေဝ, န ပဌမပါရာဇိကေ။ ကထံ? ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒံ ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနံ။ ဧတ္ထ ဘိက္ခုဿ စ ဘိက္ခုနိယာ စ ကာယသံသဂ္ဂဘာဝေ သတိ ဘိက္ခုနီ ကာယင်္ဂမစောပယမာနာပိ စိတ္တေနေဝ အဓိဝါသေန္တီ အာပဇ္ဇတိ, န ဧဝံ ဘိက္ခု။ ဘိက္ခု ပန စောပယမာနောဝ အာပဇ္ဇတိ, ဧဝမေဝ ပဌမပါရာဇိကေပိ စောပနေ သတိ ဧဝ အာပဇ္ဇတိ, နာသတိ။ ပဝေသနံ သာဒိယတီတိ ဧတ္ထ ပဝေသနသာဒိယနံ နာမ သေဝနစိတ္တဿုပ္ပါဒနန္တိ, ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
‘‘ကိဿ ပန တွံ အယျေ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပန္န’’န္တိ ဝစနတော, ‘‘အဋ္ဌန္နံ ပါရာဇိကာနံ အညတရံ ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္န’’န္တိ (ပါစိ။ ၆၆၆) ဝစနတော, အန္တေ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ အယျာယော အဋ္ဌ ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ’’တိအာဒိဝစနတော (ပါစိ။ ၆၇၇), ပရိဝါရေ ‘‘သာဓာရဏပညတ္တိ ဥဘတောပညတ္တီ’’တိ (ပရိ။ ၂၀၁) ဝစနတော စ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂံ ပတွာ ဘဂဝါ သာဓာရဏာနိ သိက္ခာပဒါနိ ဘိက္ခူနံ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုသ္မိံယေဝ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဆန္ဒသော မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျ အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတေနပိ ပါရာဇိကာ ဟောတိ အသံဝါသာ’’တိအာဒိနာ နယေန သဝိသေသမ္ပိ အဝိသေသမ္ပိ မာတိကံ နိက္ခိပိတွာ အနုက္ကမေန ပဒဘာဇနံ, အာပတ္တိဘေဒံ, တိကစ္ဆေဒံ, အနာပတ္တိဝါရဉ္စ အနဝသေသံ ဝတွာ ဝိတ္ထာရေသိ။ သင်္ဂီတိကာရကေဟိ ပန အသာဓာရဏပညတ္တိယောယေဝ ဣဓ ဝိတ္ထာရိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
֍ ဋီ ၆၆၆။ တတ္ထ ‘‘အဋ္ဌန္နံ ပါရာဇိကာန’’န္တိ ဣဒံ ကေဝလံ သင်္ဂီတိကာရကာနံယေဝ နယတော နိက္ခိတ္တဝစနံ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမာနံ ပါရာဇိကာနံ အပညတ္တတ္တာ။ ဘဂဝတာ ပန ဣဒံ ပညာပိတမာဒိသိက္ခာပဒမ္ပိ ဥပါဒါယ ‘‘ဆန္နံ ပါရာဇိကာန’’န္တိ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဣတော ဥဒ္ဓံ ပညတ္တာနိပိ ဥပါဒါယ ‘‘အဋ္ဌန္နံ ပါရာဇိကာန’’န္တိ ဝစနံ အပရဘာဂေ ဥပ္ပန္နန္တိ ဧကစ္စေ အာစရိယာ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဣဒဉ္စ ပါရာဇိကံ ပစ္ဆာ ပညတ္တံ, တသ္မာ ‘အဋ္ဌန္န’န္တိ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ မတေန သိဒ္ဓမေတံ ယထာပညတ္တာနုက္ကမဝသေနေဝ သင်္ဂီတာနီတိ။ ‘‘အညာသိ’’န္တိ ပါဌော။ အညာသီတိ န ဂဟေတဗ္ဗော။ ‘‘ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ ဝစနတော ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကံ ယာ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, သာပိ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကအာယေဝါတိ သိဒ္ဓံ။ ကိဉ္စာပိ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနံ ပေမဝသေန ဟောတိ, တထာပိ သိက္ခာပဒဝီတိက္ကမစိတ္တံ ဒေါမနဿိကမေဝ ဟောတီတိ ကတွာ ‘‘ဒုက္ခဝေဒန’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဒုတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၆၉။ ဣမံ အဓိပ္ပါယမတ္တန္တိ ‘‘စောဒေတွာ သာရေတွာ’’တိ ဧတံ။ ဧတ္ထာယံ ဝိစာရဏာ – ယော ဘိက္ခု ဥက္ခိတ္တကဘိက္ခုနာ သမာနဒိဋ္ဌိကော လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကော ဟောတိ, သော အဝန္ဒနီယော, ကမ္မာကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကော ဝိယ
န ဂဏပူရဏော, သဟသေယျမ္ပိ န လဘတိ, န တထာ ဘိက္ခုနီ။ သာ ဟိ ယာဝ န သမနုဘဋ္ဌာ, တာဝ ဂဏပူရကာ စ ဟောတိ, သံဝါသဉ္စ လဘတိ။ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသိကာနုဝတ္တိကာပိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာဝ ဟောတိ။ ဥက္ခိတ္တော စေ ကာလင်္ကတော, တဒနုဝတ္တကော ဘိက္ခု လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကော ဟောတိယေဝ။ တထာ ဝိဗ္ဘန္တေပိ တသ္မိံ တိတ္ထိယပက္ကန္တကေပိ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ သာမဏေရဘူမိယံ ဌိတေပီတိ ဧကေ။ တေသံ မတေန ဥက္ခိတ္တကေ တထာဘူတေပိ ဘိက္ခုနီ တဒနုဝတ္တိကာ သမနုဘာသိတဗ္ဗာဝါတိ အာပဇ္ဇတိ။ သမနုဘာသနကမ္မံ သံဃာယတ္တံ, သံဃေန သဉ္စိစ္စ ပုရိမကာပတ္တိံ အပနေတုံ န ယုတ္တံ ဝိယ ခါယတိ။ ဥက္ခေပနီယကမ္မဉ္စ အာပတ္တိအဒဿနမတ္တေ, အပ္ပဋိကမ္မမတ္တေ, ကုဒိဋ္ဌိအပ္ပဋိနိဿဇ္ဇနမတ္တေ စ ကရိယတိ, တဿ အနုဝတ္တနမတ္တေန သမနုဘာသိတွာ သာသနတော စာဝေတဗ္ဗာနီတိ န ယုတ္တန္တိ စေ? န ဝတ္တဗ္ဗမေဝ, ဣဒံ အပါရာဇိကဝတ္ထူသုပိ တပ္ပသင်္ဂတော, အနညဝိသယတ္တာ စ ဝိနယဿ။
တတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ စတုတ္ထပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၇၅။ ‘‘လောကဿာဒသင်္ခါတဿ မိတ္တသန္ထဝဿ ဝသေန တံ ဒဿေတုံ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေနာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။ တိဿိတ္ထိယောတိ တီသု ဣတ္ထီသု, တိဿော ဝါ ဣတ္ထိယော။ တံ န သေဝေတိ တာသု န သေဝတိ။ အနရိယာတိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာ။ ဗျဉ္ဇနသ္မိန္တိ အတ္တနော ဗျဉ္ဇနေ။ န သေဝေတိ န သေဝတိ။ န စာစရေတိ နာစရတိ။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏောတိ ဒွီဟိပိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ။ ဂမနုပ္ပါဒနန္တိ သဉ္စရိတ္တံ။
֍ ဋီ ၆၇၆။ ‘‘နိဝတ္ထံ ဝါ ပါရုတံ ဝါ’’တိ ဧတ္ထ နိဝတ္ထဿ ဝါ ပါရုတဿ ဝါ ဝတ္ထဿ ဂဟဏံ သာဒိယတီတိ အတ္ထော။
စတုတ္ထပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပါရာဇိကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ သံဃာဒိသေသကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
၁။ ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၈၁။ အာဟတကောတိ အာနီတော, နိယတကောတိ အဓိပ္ပါယော။ အကပ္ပိယအဍ္ဍော နာမ သံဃဿ ဝါ အာရာမိကပုဂ္ဂလဿ ဝါ ဝတ္ထုဿ ကာရဏာ သံဃဿ ဝါရိကဘာဝေန သယမေဝ ဝါ အဓိကရဏဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ ‘‘အမှာကံ ဧသော ဒါသော, ဒါသီ, ဝါပီ, ခေတ္တံ, အာရာမော, အာရာမဝတ္ထု, ဂါဝေါ, ဂါဝီ, မဟိံသီ, အဇာ, ကုက္ကုဋာ’’တိအာဒိနာ ဝေါဟရတိ, အကပ္ပိယံ။ ‘‘အယံ အမှာကံ အာရာမိကော အာရာမိကာ, အယံ ဝါပီ ဣတ္ထန္နာမေန သံဃဿ ဟတ္ထေ ဒေါဟနတ္ထာယ ဒိန္နာ။ ဣတော ခေတ္တတော အာရာမတော ဥပ္ပဇ္ဇနကစတုပစ္စယာ ဣတော ဂါဝိတော မဟိံသိတော အဇာတော ဥပ္ပဇ္ဇနကဂေါရသာ ဣတ္ထန္နာမေန သံဃဿ ဒိန္နာ’’တိ ပုစ္ဆိတေ ဝါ အပုစ္ဆိတေ ဝါ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ကတ’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ကရောန္တီ’’တိ ဝစနေန ကိရ အနေနကတံ အာရဗ္ဘ အာစိက္ခိတာ နာမ ဟောတိ။ ဂီဝါတိ ကေဝလံ ဂီဝါ ဧဝ ဟောတိ, န ပါရာဇိကံ။ ကာရာပေတွာ ဒါတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ သစေ အာဝုဓဘဏ္ဍံ ဟောတိ, တဿ ဓာရာ န ကာရေတဗ္ဗာ, အညေန ပန အာကာရေန သညာပေတဗ္ဗံ။ ‘‘တိစိတ္တံ တိဝေဒန’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘မာနုဿယဝသေန ကောဓုဿယဝသေနာ’’တိ တဗ္ဗဟုလနယေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၈၃။ ဘဋိပုတ္တကာနံ ကုမာရဘဋိကာနံ ဂဏာ ဘဋိပုတ္တဂဏာ။ ကပ္ပန္တိ ကပ္ပိယံ။ ကပ္ပဂတိကန္တိ ကပ္ပိယသဘာဝံ။ ပက္ကန္တာသုပီတိ အတ္တနော ပရိသံ ဌပေတွာ ဣတရာသု ပက္ကန္တာသု။ ပဏ္ဏတ္တိံ အဇာနန္တာ အရိယာပိ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ ကတွာ ဝါ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတသမင်္ဂိတာဝသေန ဝါ ‘‘တိစိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ပဗ္ဗာဇနေ န ဒုက္ကဋ’’န္တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၈၇။ ဘဒ္ဒါကာပိလာနီ မဟာကဿပဿ ပုရာဏဒုတိယာ ကိရ။ ဉာတီနံ ကုလံ ယသ္မိံ ဂါမကေ, တဒေတံ ဂါမကံ ဉာတိကုလံ, ကုလသန္နိဟိတံ ဂါမကံ အဂမာသီတိ အတ္ထော။ ‘‘အဇံ ဂါမံ နေတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ ဝါ ဒွိကမ္မိကံ ကတွာ ဂါမကံ အဂမာသိ ဉာတိကုလံ အဂမာသီတိပိ ယုဇ္ဇတိ။
֍ ဋီ ၆၉၂။ ‘‘အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကာမေန္တိယာ’’တိ ဝစနေနပိ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဝိကာလဂါမပ္ပဝေသနေ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံယေဝ ဝသေန ဥပစာရော ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗော, ဣတရထာ ယထာ ဧတ္ထ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ ပရိက္ခေပံ ဝိယ ကတွာ ‘‘အတိက္ကာမေန္တိယာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဧဝံ တတ္ထာပိ ‘‘အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တဿာ’’တိ ဝဒေယျ။ ယသ္မာ ပန တတ္ထ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနတော ဥတ္တရိ ဧကော လေဍ္ဍုပါတော ဥပစာရောတိ အဓိပ္ပေတော, တသ္မာ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ ‘‘အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံယေဝ ‘ဥပစာရ’န္တိ သလ္လက္ခေတွာ ပရိက္ခေပပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနာနံ နိန္နာနာကာရဏဒီပနတ္ထံ ‘ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တဿာ’တိ ဝုတ္တံ ပါဠိဝိသေသမသလ္လက္ခေတွာဝ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တဿ ဣဓ ဥပစာရော ပရိက္ခေပေါ ယထာ ဘဝေယျ, တံ ဥပစာရံ ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ဒုတိယံ ပါဒံ အတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗမေဝ ပါဠိယာ ဝိသေသသဗ္ဘာဝတောတိ။ ‘‘အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာတိပိ ဧကစ္စေသု ဒိဿတိ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ပါဠိဝိသေသမသလ္လက္ခေတွာ’’တိ ဒုဝုတ္တံ, ကသ္မာ? ဝိကာလဂါမပ္ပဝေသနသိက္ခာပဒေပိ ကတ္ထစိ ‘‘ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တဿာ’’တိ ပါဌော ဒိဿတီတိ, သော အန္ဓကဋ္ဌကထာပါဌတော ဂဟိတောတိ အာစရိယော။ အပရိက္ခိတ္တဿ ဥပစာရောက္ကမနမေဝ ပါဌော ယုဇ္ဇတိ, န အတိက္ကမနံ။ ကသ္မာ? ဗဟူသု ဌာနေသု ပါဠိယာ အဋ္ဌကထာဟိ ဝိရုဇ္ဈနတော, ဣမသ္မိံ ဝါပိ သိက္ခာပဒေ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကထံ? ဂဏမှာ ဩဟီယမာနာယ အရညေ အာပတ္တိ ဟောတိ, န ဂါမေ။ အထ စ ပန နိဒဿနမ္ပိ ‘‘သိက္ခာပဒါ ဗုဒ္ဓဝရေနာ’’တိ (ပရိ။ ၄၇၉) ဂါထာ ဒဿိတာ, တသ္မာ ဥပစာရောက္ကမနပရိယာပန္နနဒိံ အတိက္ကာမေန္တိယာ ဟောတိ။ ကိဉ္စ ဘိယျော ‘‘ဂစ္ဆန္တဿ စတဿော အာပတ္တိယော, ဌိတဿ စာပိ တတ္တကာတိအာဒီနံ (ပရိ။ ၄၇၅)
ပရိဝါရဂါထာနံ အဋ္ဌကထာဟိ ဥပစာရောက္ကမနမေဝ ပါဌောတိ နိဋ္ဌံ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ, သုဋ္ဌု သလ္လက္ခေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။
‘‘ပဒသာ ဂမနမေဝ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတံ, တေနေဝ ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာတိအာဒိမာဟာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိကာလဂါမပ္ပဝေသနသိက္ခာပဒါဒီသု တဒဘာဝါ ယာနေန ဝါ ဣဒ္ဓိယာ ဝါ ပဝိသတော, အဒ္ဓါနံ ဂစ္ဆတော စ အာပတ္တီတိ ဒီပေတိ။ တတ္ထ အသာရုပ္ပတ္တာ အာပတ္တိမောက္ခော နတ္ထီတိ ဧကေ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခုနီဝိဟာရဘူမိ ‘‘ဂါမန္တရ’’န္တိ န ဝုစ္စတိ ဂါမန္တရပရိယာပန္နာယပိ ကပ္ပိယဘူမိတ္တာ။ ‘‘ပရတော ‘သစေ ဘိက္ခုနီသု မဟာဗောဓိယင်္ဂဏံ ပဝိသန္တီသု ဧကာ ဗဟိ တိဋ္ဌတိ, တဿာ အာပတ္တီ’တိအာဒိဝစနတော ဘိက္ခုဝိဟာရော န ကပ္ပိယဘူမီတိ သိဒ္ဓံ, တသ္မာ ကဉ္စိနဂရေ ခန္ဓဓမ္မဝိဟာရော ဝိယ, ကာဝီရပဋ္ဋနေ သာရီဓမ္မဝိဟာရော ဝိယ စ အညောပိ သော ဝိဟာရော, တသ္မာ သီမဗဒ္ဓသုခတ္ထံ ဂါမန္တရဘာဝေ နိရန္တရာ အဓိဋ္ဌာနတ္ထံ ပဝိသန္တိယာ, နိက္ခမန္တိယာပိ ဂါမန္တရာပတ္တိ ဟောတီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ စတုဂါမသာဓာရဏတ္တာတိ ဧတ္ထ ဧဝံဝိဓေ ဝိဟာရေ သီမံ ဗန္ဓန္တေဟိ စတ္တာရောပိ တေ ဂါမာ သောဓေတဗ္ဗာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သံဝိဒဟိတွာ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ မာတုဂါမေန ဝါ ထေယျသတ္ထေန ဝါ သဒ္ဓိံ တံ ဝိဟာရံ ဩက္ကမန္တိယာ စတဿော အာပတ္တိယော ဧကတောဝ ဟောန္တိ။ ‘‘ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဝုတ္တာတိ ဧကေ။
ဒုတိယပါဒုဒ္ဓါရေ သံဃာဒိသေသောတိ ဧတ္ထ သစေ ဒုတိယော ပါဒုဒ္ဓါရော ကပ္ပိယဘူမိယံ ဟောတိ, န သံဃာဒိသေသော, အကပ္ပိယဘူမိယံ ဧဝ သံဃာဒိသေသော။ ‘‘ဥဘယတီရေသု ဝိစရန္တိ, ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿနူပစာရဿေတ္ထ သမ္ဘဝါ’’တိ လိခိတံ, တံ ယုတ္တံ။ သဝနူပစာရော ဟေတ္ထ နဒီပါရေ, ဂါမန္တရေ ဝါ အပ္ပမာဏန္တိ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ပရတီရတော နဒိံ ဩတရိတွာ ဒဿနူပစာရတော ဒါရူနိ, ပဏ္ဏာနိဝါ မဂ္ဂိတွာ အာနေတိ, အနာပတ္တိ။ တိစီဝရာနိ ပရတီရေ ဩတာပေတိ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဩရိမတီရမေဝ အာဂစ္ဆတိ, အာပတ္တီ’’တိ အတိက္ကမိတုကာမတာယ ပဝိဋ္ဌတ္တာ ဝုတ္တံ။ ‘‘နှာယနာဒိကိစ္စေန ပဝိဋ္ဌာနံ ကတ္ထေဝါလယသမ္ဘဝါ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂါမန္တရေ ပမာဏန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ပရတီရတော နဒိံ ဩတရိတွာ ဒဿနူပစာရတော ဒါရူနိ ပဏ္ဏာနိ သကဂါမတော ထောကမ္ပိ တရဏဝါရေန န ဝဋ္ဋတိ ကိရ နိက္ခမိတွာ ပဝိသိတုံ။
အဂါမကေ အရညေတိ အဂါမလက္ခဏေ အရညေတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ အာပတ္တိခေတ္တံ ဒဿိတံ။ ယသ္မာ ဣဒံ အာပတ္တိခေတ္တံ, တသ္မာ ယာ ဘိက္ခုနုပဿယတော ဂါမဿ ဣန္ဒခီလံ အတိက္ကမတိ, သာ အသန္တေ ဂါမေ ဂဏမှာ ဩဟီယနာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ ဒဿနသဝနူပစာရာဘာဝေပိ ပဂေဝ ဂါမေ ဣန္ဒခီလာတိက္ကမနက္ခဏေယေဝ အာပဇ္ဇတိ။ သစေ တတ္ထ ဧကာ ဘိက္ခုနီ အတ္ထိ, တဿာ ဒဿနသဝနူပစာရာတိက္ကမနက္ခဏေ အာပဇ္ဇတိ, အရညမဂ္ဂဂမနကာလေ ဧဝါယံ ဝိဓီတိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဂါမတော ပန နိက္ခမန္တီ ဣတော ပဋ္ဌာယ အာပဇ္ဇတီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အဂါမကံ အရည’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘အာရာဓိကာ စ ဟောန္တိ သင်္ဂါဟိကာ လဇ္ဇိနိယော, တာ ကောပေတွာ အညတ္ထ န ဂန္တဗ္ဗံ။ ဂစ္ဆတိ စေ, ဂါမန္တရနဒီပါရရတ္တိဝိပ္ပဝါသဂဏမှာ ဩဟီယနာပတ္တီဟိ န မုစ္စတီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဂဏမှာ ဩဟီယနာပတ္တိ သကိံယေဝါပဇ္ဇတိ။ ဣတရာ ဂါမေ ဂါမေ ပါရေ ပါရေ အရုဏေ အရုဏေ စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒီနိ အသာဓကာနိ ယထာသမ္ဘဝံ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ ‘‘မဟာဗောဓိယင်္ဂဏန္တိအာဒိ ဧဝံ ဂါမဿ အာသန္နဋ္ဌာနေပိ ဣမံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။
တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၉၄။ ပဋိဝတ္တာတိ ပဋိဝစနံ ဒေန္တိ။ ကမ္မဒေါသန္တိ ‘‘အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒန္တိ ဧဝမာဒီ’’တိ လိခိတံ။ ကတ္တဗ္ဗဋ္ဌာနဒေါသန္တိ ပေါရာဏာ။ ကာရကဂဏဿာတိ ကာရကသံဃဿ။ ‘‘ဘိက္ခုနိသံဃံ သန္နိပါတေတွာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကာရကသံဃောပိ အယမေဝါတိ စေ? ပဌမမေဝ ကာရကသံဃံ န အာမန္တေတွာ ဗလက္ကာရေနာယံ ထုလ္လနန္ဒာ တံ ဘိက္ခုနိံ ဩသာရေသီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ကာရကဘိက္ခူနံ သမ္မုခါပိ တေသံ အနုမတိံ ပဌမံ အဂ္ဂဟေတွာ တံ ကမ္မံ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ, ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ ဗလက္ကာရေန န ကာတဗ္ဗမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဘိက္ခုနီပိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကာတုံ လဘတီ’’တိ စ တတ္ထ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၆၉၈။ အသန္တေ ကမ္မကာရကသံဃေ ဩသာရေတိ, အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ကိတ္တာဝတာ အသန္တော နာမ ဟောတီတိ? ဣဒံ သဗ္ဗတ္ထ န ဝိစာရိတံ။
ကာရကာနံ ကာလကိရိယာယာတိ ဧကေ။ ဧကဿပိ အဘာဝေနာတိ ဧကေ။ ဧကသ္မိံ ရဇ္ဇေတိ ဧကေ။ ဧကရဋ္ဌေတိ ဧကေ။ ဧကဂါမေတိ ဧကေ။ ဧကသ္မိံ အာဝါသေတိ ဧကေ။ ယတ္ထ သက္ကာ အပလောကေတုန္တိ ဧကေ။ အန္တောအဒ္ဓယောဇနေတိ ဧကေ။ တတ္ထ တသ္မိံ အာဝါသေ အသန္တေ ကာရကသံဃေ ဩသာရေတိ, အနာပတ္တီတိ ဣဒံ ပသံသန္တိ အာစရိယာ။ ယတ္ထ သက္ကာ အပလောကေတုန္တိ သာမီစိ။
စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၀၁။ ဧတံ န ဝုတ္တန္တိ ဘိက္ခုနိယာ အဝဿုတဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ဧတံ နိယမနံ န ဝုတ္တံ။ တံ အဝစနံ ပါဠိယာ သမေတိ။ ကတရပါဠိယာတိ? ‘‘အနဝဿုတောတိ ဇာနန္တီ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဣမာယ။ ယဒိ ဟိ ပုဂ္ဂလဿ အဝဿုတဘာဝေါ န ပမာဏံ, ကိံ ဣမာယ ပါဠိယာ ပယောဇနံ, ‘‘အနာပတ္တိ ဥဘော အနဝဿုတာ ဟောန္တိ, အနဝဿုတာ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ အတ္တနော ဟိ အနဝဿုတဘာဝေါယေဝ ပမာဏန္တိ။ ဣမဿ ပန အနာပတ္တိဝါရဿ အယမတ္ထော – ဥဘော စေ အနဝဿုတာ, သဗ္ဗထာပိ အနာပတ္တိ။ အထ ဘိက္ခုနီ အနဝဿုတာ သမာနာ အဝဿုတမ္ပိ ‘‘အနဝဿုတော’’တိ သညာယ တဿ ဟတ္ထတော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, ဧဝမ္ပိ အနာပတ္တီတိ။ အထ သာ အနဝဿုတာပိ အညံ အနဝဿုတံ ဝါ အဝဿုတံ ဝါ ‘‘အဝဿုတော’’တိ ဇာနာတိ, ဒုက္ကဋမေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ အနန္တရသိက္ခာပဒေ ‘‘ကိဿ တွံ အယျေ န ပဋိဂ္ဂဏှာသီတိ။ အဝဿုတော အယျေတိ…ပေ… နာဟံ အဝဿုတာ’’တိ။
ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၀၅။ တေနာတိ တသ္မာ။ ယသ္မာ ဥယျောဇိကာ န ဒေတိ န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, တသ္မာ ပဋိဂ္ဂဟော န ဝိဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဣတရိဿာ ပရိဘောဂပစ္စယာ။ ‘‘အကုသလစိတ္တ’’န္တိ ဗာဟုလ္လေန ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝဋ္ဋတီတိ သညာယ ဝဒန္တိယာပိ အာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သတ္တမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၇၁၂-၄။ ကမ္မဝါစတော ပုဗ္ဗေ အာပန္နာပတ္တိယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ။ ဉတ္တိယာ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ သံဃာဒိသေသေ ပတ္တေတိ ပေါရာဏာ။ တံ ‘‘အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တိယာ’’တိ ပါဠိယာ သမေတိ။ ‘‘သုတွာ န ဝဒန္တီ’’တိ ဧတ္ထ သစေ ဇီဝိတဗြဟ္မစရိယန္တရာယဘယာ န ဝဒန္တိ, အနာပတ္တိ။ ‘‘အဓမ္မကမ္မေ အဓမ္မကမ္မသညာ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အနာပတ္တိ အသမနုဘာသန္တိယာ’’တိ သံဃာဒိသေသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
သတ္တမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၁၅။ ပစ္စာကတာတိ ပရာဇိတာ။ ကုလဒူသကသိက္ခာပဒဿ, ဣမဿ စ နိဒါနမတ္တမေဝ နာနာကရဏံ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ‘‘တဿ ဝစနဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဧဝ ဝစနီယော, န ကုလဒူသနနိဝါရဏတ္ထာယာ’’တိ။ ဧဝံ သန္တေ ဥဘောပေတာ အာပတ္တိယော အညမညံ သဘာဂတ္ထာ, တသ္မာ ဣဒံ တဿ အနုပညတ္တိသဒိသံ အာပဇ္ဇတိ, တတော ဣဒံ နိရတ္ထကမေဝ အာပဇ္ဇတီတိ? န ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝတ္ထုဝိသေသတော, ကမ္မဝါစာဝိသေသတော စ ဥဘိန္နံ နာနာကရဏံ။
အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ နဝမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၂၃။ ‘‘ကာယိကဝါစသိကေန သံသဂ္ဂေနာ’’တိ ပါဌသေသော။
နဝမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သံဃာဒိသေသကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
၁။ ပဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၃၃။ ပဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနမေဝ။
၂။ ဒုတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၄၀။ ဝတ္ထုသမ္ပတ္တတ္တာ ဝါ န တဿာ အနာပန္နကာမတာယ ဝါ အနာဏတ္တိကတာယ ဝါ အကာလစီဝရမဒံသု။ ယထာဒါနေ ဧဝ ဥပနေတဗ္ဗံ, န ဘာဇေတဗ္ဗံ ပုဂ္ဂလိကတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ အတ္ထတော ဟိ ဣတရမ္ပိ ယထာဒါနေ ဧဝ ဥပနေတဗ္ဗမေဝ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အယျာယ ဒမ္မီတိ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓန္တိ နိဿဋ္ဌပဋိလဒ္ဓံ။ ယထာဒါနေတိ ဒါယကေဟိ ပရိစ္စတ္တဝိဓာနေန။ ဥပနေတဗ္ဗန္တိ အကာလစီဝရဘာဝေန ဘာဇေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဣဓ ဘာဇာပိတာယ လဒ္ဓစီဝရမေဝ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ, တံ ဝိနယကမ္မံ ကတွာပိ အတ္တနာ န လဘတီ’’တိ လိခိတံ။ ယဒိ နိဿဋ္ဌပဋိလဒ္ဓံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တံ သိယာ, ‘‘နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ဒဒေယျ, ဒဒေယျုံ, အယျာယ ဒမ္မီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တီဏိပေတာနိ ပဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုံ, တသ္မာ န ကေဝလံ နိဿဋ္ဌပဋိလဒ္ဓမေဝ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗံ, အညာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ လဒ္ဓကောဋ္ဌာသမ္ပိ ယထာဒါနေယေဝ ဥပနေတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၇၄၁။ ‘‘အကာလစီဝရေ ကာလစီဝရသညာယ အနာပတ္တီ’’တိ ပန ဘာဇနပစ္စယာ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ နာပဇ္ဇတီတိ ဧတ္တကမေဝ ဒီပေတိ, န ပဋိလဒ္ဓံ, န ယထာဒါနေ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။ လေသေန ပန ဂဏှာတိ စေ, ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗာ။
ဒုတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၄၄။ သကသညာယ ဂဟိတတ္တာ ပါစိတ္တိယံ, ဒုက္ကဋဉ္စ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗံ။
တတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ စတုတ္ထနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၅၂။ လေသေန ဂဟေတုကာမတာ, အညဿ ဝိညုဿ ဝိညာပနံ, ပဋိလာဘောတိ တီဏိ အင်္ဂါနိ, တသ္မာ ပဌမံ ဝိညတ္တံ အလဘိတွာ အညံ တတော ဦနတရမ္ပိ လဘေယျ, နိဿဂ္ဂိယမေဝ အင်္ဂသမ္ပတ္တိတော။ ဧသ နယော အညတ္ထာပိ။
စတုတ္ထနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဉ္စမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၅၃။ ‘‘တေလံ ဂေါပေတွာ သပ္ပိမ္ပိ မေ အတ္တနော ကုလဃရာ’’တိ ကိရ ပါဌော။
ပဉ္စမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဆဋ္ဌနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၇၅၈-၇၆၂။ ပါဝါရိကဿာတိ ဒုဿဝါဏိဇကဿ။ ယာယ စေတာပိတံ, တဿာ နိဿဂ္ဂိယံ, နိဿဋ္ဌပဋိလာဘော စ။ ‘‘ဣတရာသံ ပန ဇာနိတွာ ဝဿဂ္ဂေန ပတ္တကောဋ္ဌာသံ သာဒိယန္တီနမ္ပိ န နိဿဂ္ဂိယံ, ကေဝလံ ယထာဒါနေ ဧဝ တာဟိပိ ဥပနေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘နိဿဋ္ဌံ ပဋိလဘိတွာပိ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ သေသာဟိ ဂဟိတံ သုဂ္ဂဟိတ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဧတ္ထ ဂိလာနာယပိ န မောက္ခော။
ဆဋ္ဌနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သတ္တမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၆၄။ သတ္တမေ ‘‘သယံ ယာစိတကေနာ’’တိ ကိဉ္စာပိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ။ တထာပိ အညဒတ္ထိကေန အတ္တုဒ္ဒေသိကေန သညာစိကေနာတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယမတ္ထော ‘‘ဘိက္ခုနိယော တေန စ ပရိက္ခာရေန သယမ္ပိ
ယာစိတွာ ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိံသူ’’တိ ဣမိဿာ ပါဠိယာ အတ္ထေန သံသန္ဒိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တဿာယမတ္ထော – တေန ပရိက္ခာရေန ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ စ-သဒ္ဒေန သညာစိကေန စ ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာတိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေန္တော ‘‘သယမ္ပိ ယာစိတွာ ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ’’တိ အာဟ။ အညထာ ‘‘တေန ပရိက္ခာရေန ဘေသဇ္ဇံ စေတာပေတွာ သယမ္ပိ ယာစိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိံသူ’’တိ ဣမိနာ အနုက္ကမေန ပါဠိ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာ။
ပဒဘာဇနေ ပန ‘‘သံယာစိကေနာတိ သယံ ယာစိတွာ’’တိ တဿေဝ ပဒဿ အဓိပ္ပါယမတ္တံ ဝုတ္တံ။ သာ ဟိ ပဒဘာဇနဓမ္မတာ။ ‘‘သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏတ’’န္တိအာဒိပဒါနံ ဘာဇနေ ပန သာ ပါကဋာ။ အညထာ သံယာစိကပဒေန ကော အညော အတိရေကတ္ထော သင်္ဂဟိတော သိယာ, သော န ဒိဿတီတိ တဒေဝ ပဒံ နိပ္ပယောဇနံ, ဣဒဉ္စ သိက္ခာပဒံ ပုရိမေန နိန္နာနာကရဏံ သိယာ။ အတ္တနော ဟိ သန္တကံ ယထာကာမံ ကရဏီယန္တိ။ ဧတ္ထ စ သံဃဿ ယာစနာယ ဝသေန ဧကတော ဟုတွာ ယာစနာယ လဒ္ဓံ သံယာစိကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညထာ ဣတော ပရေန သံယာစိက-သဒ္ဒေန ဣဒံ နိဗ္ဗိသေသံ အာပဇ္ဇတီတိ ‘‘ပုဂ္ဂလိကေန သံယာစိကေနာ’’တိ ဣဒဉ္စ သိက္ခာပဒံ ဝိသုံ န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ ဣဓေဝ တေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိယာ သင်္ဂဟိတတ္တာ, န စ သင်္ဂဟိတာ အာပတ္တိဒွယဘာဝတော။ မိဿေတွာ စေတာပိတတ္တာ ဟိ ဧကမေဝ အာပတ္တီတိ စေ? န, သံယာစိကပဒဿ နိပ္ပယောဇနဘာဝပ္ပသင်္ဂတော, ဧဝံ သံဃိကမဟာဇနိကပုဂ္ဂလိကာနိ မိဿိတွာ စေတာပနေ ဧကာပတ္တိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော စ။
သတ္တမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ အဋ္ဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၆၉။ ဂဏဿာတိ အာဘိဓမ္မိကာဒိဂဏဿ, ဦနစတုဝဂ္ဂဿ စ။
အဋ္ဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ နဝမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၇၄။ သညာစိကေနာတိ ဂဏယာစနာယ လဒ္ဓေနေဝ, န အညေန။
နဝမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၇၉။ ဒသမေ ပန ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ အညဒတ္ထိကေန ပရိက္ခာရေန အညုဒ္ဒိသိကေန ပုဂ္ဂလိကေန အညံ စေတာပေယျ, နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဧဝံဝိဓေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ‘‘ပုဂ္ဂလိကေန သံယာစိကေနာ’’တိ ဣမိနာ ဧကာဒသမေန ဘဝိတဗ္ဗံ သိယာ ယထာက္ကမေန သမ္ဘဝတော။ ကာမမေဝ စေတံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ အဘာဝတော န ဝုတ္တံ, အတ္ထတော ပန ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။ ဧတ္ထ ပန သံဃဂဏပုဂ္ဂလာနံ ပဝါရိတဋ္ဌာနေ, ပုဂ္ဂလဿေဝ ဉာတကဋ္ဌာနေ စ အနာပတ္တိဆာယာ ဒိဿတိ, ဣဒံ သဗ္ဗံ အမှာကံ တက္ကာနုသာရဝသေနေဝ ဝုတ္တန္တိ ကတွာ န သာရတော ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိစာရေတွာ ယထာ နိစ္စလကာရဏံ ဒိသွာ ယံ ဝါ ဝိနယက္ကမကောဝိဒါ အနုဇာနန္တိ, တံ တဒေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အာပဒါသုပိ အညံ ဂရုဘဏ္ဍမေဝ စေတာပေတဗ္ဗံ, ဣတရံ န ဝဋ္ဋတိ, ဘိက္ခုဿ ပန ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁။ ဧကာဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၈၄။ ‘‘ဒုတိယဝဂ္ဂဿ ပဌမေ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဧကာဒသမေ’’တိ ဣဓ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ တိံသကကဏ္ဍံ ပတွာ ဝဂ္ဂက္ကမဿ အဝုတ္တတ္တာ။ ယသ္မာ ပဝါရိတဋ္ဌာနေ ဝိညတ္တိ နာမ န ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ, တသ္မာ ဘဂဝါ အညာတိကအပ္ပဝါရိတဋ္ဌာနေ ဓမ္မနိမန္တနဝသေန ဝဒေယျ ‘‘ယေနတ္ထော’’တိ ဝုတ္တာယ ‘‘စတုက္ကံသပရမံ ဝိညာပေတဗ္ဗ’’န္တိ ပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညထာ ‘‘နိဒါနေန သိက္ခာပဒံ န သမေတိ, သိက္ခာပဒေန စ အနာပတ္တိဝါရော’’တိ စ ‘‘အကတဝိညတ္တိယာ စတုက္ကံသပရမံ ဝိညာပေတဗ္ဗ’’န္တိ စ အနိဋ္ဌံ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ စေတာပေတဗ္ဗန္တိ ဌပေတွာ သဟဓမ္မိကေ စ ဉာတကပဝါရိတေ စ အညေန ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ဂုဏေန, ပရိတုဋ္ဌေန စ ဝဒေယျ ‘‘ယေနတ္ထော’’တိ ဝုတ္တဿ ‘‘ဝိညာပေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တနယေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဣဒံ ပရိစ္ဆိန္နပဝါရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အနာပတ္တိ ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနန္တိ ပန သဗ္ဗပ္ပကာရေန ပဝတ္တံ နိစ္စပဝါရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နိစ္စပဝါရဏာ နာမ ယဒါ ယေနတ္ထော, တဒါ တံ ဝဒေယျာထာတိ ဧဝံ
ပဝတ္တာ။ ‘ဟန္ဒ သီတပါဝုရဏ’န္တိ ဒေန္တာနံ ပန အတိရေကစတုက္ကံသမ္ပိ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အယမေဝ နယော ဒသမေပီတိ။
ဧကာဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေ တိံသကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
၁။ လသုဏဝဂ္ဂေါ
၁။ ပဌမလသုဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၇၉၃-၇။ အဟံ လသုဏေနာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပဝါရေမီ’’တိ ပါဌသေသော။ ဗဒရသာဠဝံ ကိရ ဗဒရဖလာနိ သုက္ခာပေတွာ စုဏ္ဏေတွာ ကတ္တဗ္ဗာ ခါဒနီယဝိကတိ။
ပဌမလသုဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၀၀။ သံဟရာပေယျာတိ ‘‘သံဟရတိ ဝါ သံဟရာပေတိ ဝါ’’တိ ပဒဘာဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပိ ဧတ္ထ အာပတ္တိဘေဒေါ န ဒဿိတော, တထာပိ ခုရသဏ္ဍာသကတ္တရိအာဒိပရိယေသနဃံသနာဒီသု ပုဗ္ဗပယောဂေသု ဒုက္ကဋံ ယုဇ္ဇတိ, ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ တလဃာတကာဒိမှိ စ အာပတ္တိဘေဒေါ ပါဠိယံ န ဝုတ္တော။ ယထာသမ္ဘဝံ ပန ပုဗ္ဗပယောဂေသု ဒုက္ကဋံ သမ္ဘဝတိ။ ဧဝံ ဘိက္ခုဿ ဧတ္ထ စ လသုဏေ စ ဒုက္ကဋံ။ ဣဒံ ကိရိယာကိရိယန္တိ ပေါရာဏာ။ တတ္ထ ‘‘ကိရိယာကိရိယ’’န္တိ န ဝုတ္တံ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ * ၈၀၂-၆။ တတိယစတုတ္ထသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၁၂။ ပဉ္စမေ ဥဒကသုဒ္ဓိပစ္စယေ သတိပိ ဖဿသာဒိယနေ ယထာဝုတ္တပရိစ္ဆေဒေ အနာပတ္တိ။ တတ္ထ ဒွိန္နံ ပဗ္ဗာနန္တိ ‘‘ဒွိန္နံ အင်္ဂုလာနံ သဟပဝေသနေ ဧကေကအင်္ဂုလဿ ဧကေကံ ပဗ္ဗံ ကတွာ ဒွေ ပဗ္ဗာ, ဧကင်္ဂုလပ္ပဝေသနေ ဒွိန္နံ
ပဗ္ဗာနံ ဥပရိ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မဟာပစ္စရိယမ္ပိ အယမေဝ နယော ဒဿိတော’’တိ လိခိတံ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ ဋီ ၈၁၅။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၈၂၀-၈၂၂။ ‘‘နဂရံ အတိဟရန္တီ’’တိ ပါဌော။ ‘‘နဂရဒွါရေ အတိဟရန္တီ’’တိ ကတ္ထစိ, တတ္ထ ဒွါရေနာတိ အတ္ထော။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓန္တိ ‘‘ပုနပိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ ဝါဒံ သန္ဓာယ, န တတော ပုဗ္ဗေ တတ္ထ ဝုတ္တံ ဝါဒံ။ ဧတ္ထ ‘‘မာတရမ္ပိ ဝိညာပေတွာတိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတီ’’တိ လိခိတံ, တံ ဒုလ္လိခိတံ, န ဟိ တေန ဝိရောဓံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ။ ကရဏေ စေ ပါစိတ္တိယံ, ကာရာပနေပိ ပါစိတ္တိယေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ အထ ကာရာပနေ ဒုက္ကဋံ, ကရဏေပိ ဒုက္ကဋေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ကရဏေ ဝါ ကာရာပနေ ဝါ ဝိသေသော အတ္ထိ အာပဇ္ဇနေ သတီတိ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၈၂၃။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။ န ဟိ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အနာမာသတ္တာ ‘‘အာမကဓညံ ပန ဉာတကပဝါရိတဋ္ဌာနေပိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ကပ္ပိယေန လဒ္ဓံ ဓညံ ဘဇ္ဇိတွာ ဘုဉ္ဇန္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ အပရဏ္ဏေပိ ဧသေဝ နယော’’တိ စ ‘‘အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာတိ ဝစနတော သတ္တ ဓညာနိပိ အနာမာသာနီတိ သိဒ္ဓံ, တေနေဝ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ ဒုက္ကဋဝတ္ထုမှိ သတ္တ ဓညာနိပိ ဂဟိတာနိ အနာမာသာနီ’’တိ စ ဝုတ္တာနိ။ အာမာသာနိ ကပ္ပိယဝတ္ထူနိ စ ယဒိ ဘဝေယျုံ, ယထာ ဉာတကပဝါရိတေ သန္ဓာယ ‘‘အပရဏ္ဏံ ဝိညာပေတီ’’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ, ဧဝံ ‘‘အနာပတ္တိ ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ အညဿ အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ အာဒိကမ္မိကာယာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ဒုက္ကဋဝတ္ထုတ္တာ စ အနာမာသတ္တာ စ မာတရမ္ပိ သတ္တဝိဓံ ဓညံ ဝိညာပေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ သတ္တဝိဓံ ဓညံ သန္ဓာယ ‘‘အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ’’တိ ဝုတ္တံ, ယထာ ဘိက္ခုနိယာ အာဗာဓပစ္စယာ ဝဋ္ဋတိ, တထာ
ဘိက္ခုဿာပီတိ စ။ ယထာ ဝါ ပန ဘိက္ခုနိယာ ဘဇ္ဇနာဒီနိ ကာရာပေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ဧဝံ ဘိက္ခုဿာပိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘အညတရော ဗာလဘိက္ခု ကပ္ပိယံ အဇာနန္တော ဧတဒဝေါစ ‘အာမကဓညံ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဘိက္ခူနံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧတံ ဓညံ ဘဇ္ဇိတွာ ကောဋ္ဋေတွာ ပစိတွာ ယာဂုခဇ္ဇကံ ဘတ္တဉ္စ ဒေထာ’တိ, အာဏာပကဿေဝ ဘိက္ခုဿ အာပတ္တိ, သဗ္ဗေသံ အနာပတ္တီ’’တိ။ တသ္မာ ‘‘သံဃဝါရိကာနံ ဓညံ ကောဋ္ဋေထာ’’တိ အာရာမိကာနံ ဝတ္တုဉ္စ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဒိဝသံ ပရိဗ္ဗယံ ဂဏှထ, တဏ္ဍုလေ သမ္ပာဒေထ, တွံ ဧတ္တကေ ဂဏှ, တွံ ဧတ္တကေ’’တိ ဧဝမာဒီနိ ပန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ စ။ ယံ ပန ‘‘အဝိညတ္တိယာ လဗ္ဘမာနံ ပန နဝကမ္မတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ဣမံ တဠာကံ ခေတ္တံ ဝတ္ထုံ ဝိဟာရဿ ဒေမာ’တိ ဝုတ္တေ ‘သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ နယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တတ္တာ သုဝုတ္တမေဝ။ ‘‘နဝကမ္မတ္ထာယ ဓညံ ဒေမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယံ ပန ဟေဋ္ဌာ ‘‘တတ္ထ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုံ အတ္တနော ဝါ သံဃဂဏပုဂ္ဂလစေတိယာနံ ဝါ အတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ န ဝဋ္ဋတိ…ပေ… ဒုက္ကဋဝတ္ထုံ သဗ္ဗေသမ္ပိ အတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆတော ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ သုဝုတ္တမေဝ။ ကသ္မာ? ‘‘စေတိယဿ အတ္ထာယ ဓညံ ဒါတုကာမောမှိ, တုမှေ ဘန္တေ တဒတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆထာ’’တိ ဝုတ္တေ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ အကပ္ပိယတ္တာ။ ‘‘ဣဒံ ပန တာဒိသံ န ဟောတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗောပါယံ ဥပတိဿတ္ထေရဝါဒေါ ကိရ။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပနေဝမာဟ ‘‘ပုဗ္ဗေပိ နဝကမ္မတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟော န ဝါရိတော, သံဃဿတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟိတမ္ပိ ပဋိဂ္ဂါဟကဿေဝ အကပ္ပိယ’’န္တိ။
သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၂၄။ ပေါရာဏာ ‘‘နိဗ္ဗိဋ္ဌရာဇဘဋော’’တိ ပဌန္တိ။ တဿတ္ထော ဝါရိတဘတ္တဝေတနော ရာဇဘဋောတိ။ ‘‘တညေဝ ဘဋပထန္တိ တံယေဝ ဘတ္တဝေတန’’န္တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ဥမ္မုကန္တိ အလာတံ။
֍ ဋီ ၈၂၆။ ဧတ္ထ ဆဍ္ဍိတံ ကိရိယာ။ အနောလောကနံ အကိရိယာ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၃၂။ ‘‘သာမိကေ အပလောကေတွာ ဆဍ္ဍေတီ’’တိ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ နတ္ထိ, ကတ္ထစိ အတ္ထိ, အတ္ထိဘာဝေါဝ သေယျော ကိရိယာကိရိယတ္တာ သိက္ခာပဒဿ။ ဣဓ ခေတ္တပါလကာ, အာရာမာဒိဂေါပကာ စ သာမိကာ ဧဝ။ ‘‘သံဃဿ ခေတ္တေ, အာရာမေ စ တတ္ထ ကစဝရံ န ဆဍ္ဍေတဗ္ဗန္တိ ကတိကာ စေ နတ္ထိ, ဘိက္ခုဿ ဆဍ္ဍေတုံ ဝဋ္ဋတိ သံဃပရိယာပန္နတ္တာ, န ဘိက္ခုနီနံ။ တာသမ္ပိ ဘိက္ခုနိသံဃသန္တကေ ဝုတ္တနယေန ဝဋ္ဋတိ, န တတ္ထ ဘိက္ခုဿ, ဧဝံ သန္တေပိ သာရုပ္ပဝသေနေဝ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၃၃။ သာဓုကီဠိတဂီတံ ဝါတိ ဧတ္ထ ပါစိဏ္ဏဂီတမ္ပိ သောတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဂီတုပသဉှိတံ ပန ဓမ္မံ သောတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဓမ္မဂီတမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဂါယာမ ဝါဒေမာတိ ဝုတ္တေ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ဒုက္ကဋံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘ပူဇံ ကရောမ, ဇာတကံ ဝါ ဝတ္ထုံ ဝါ ဒေသေမာတိ ဝုတ္တေ ‘သာဓူ’တိ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၈၃၆။ ဧကပယောဂေါ နာမ ဧကဒိဝသာဝလောကနံ။ တေသံယေဝါတိ ယေသံ နစ္စံ ပဿတိ။ ‘‘ဘိက္ခုနီ သယမ္ပိ နစ္စိတုံ ဝါ ဂါယိတုံ ဝါ ဝါဒိတုံ ဝါ န လဘတီ’’တိအာဒိ ဣဓ သိက္ခာပဒေ နတ္ထိ။ ကသ္မာ? ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနတ္တာ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ စေ? သုတ္တာနုလောမမဟာပဒေသတော။ ယဒိ နစ္စာဒီနိ ပဿိတုံ ဝါ သောတုံ ဝါ န လဘတိ, ပဂေဝ အတ္တနာ ကာတုန္တိ နယတော လဗ္ဘမာနတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ မဟာပဒေသာ နိရတ္ထကာ သိယုံ။ ဧဝမညတ္ထာပိ နယော နေတဗ္ဗော။ ‘‘သမုဋ္ဌာနမ္ပိ ဣဓ ဝုတ္တမေဝ အဂ္ဂဟေတွာ ဆသမုဋ္ဌာနဝသေန ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ လိခိတံ။ တံ ‘‘အညေ နစ္စ, ဂါယ, ဝါဒေဟီ’’တိ ဝတ္တုံ န လဗ္ဘတီတိအာဒိဝစီကမ္မံ သန္ဓာယ လိခိတဉ္စေ, တံ သုလိခိတံ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနေ ဝါစာယ အဘာဝတော။ ‘‘သယမ္ပိ နစ္စိတု’’န္တိအာဒိကာယကမ္မဉ္စေ သန္ဓာယ လိခိတံ, ဒုလ္လိခိတံ။ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနဉှိ ဧကန္တတော
ကာယကမ္မံ ဟောတိ, တသ္မာ ဥဒ္ဓဋံ အဂ္ဂဟေတွာ အာဒိသဒ္ဒေန သင်္ဂဟိတမေဝ ဣဓ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ။ ဧတံ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနတ္တာတိ ဧတ္ထ ကာရဏဝစနေ သုတ္တာနုလောမမဟာပဒေသတောတိ ဧတ္ထ ပန ဥဒ္ဓဋံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ဧဝံ ယထာလာဘဝသေန တံ လိခိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘အာဟစ္စဘာသိတသိက္ခာပဒဝသေန ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ‘‘ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနဉ္စေ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ, အာဏာပကော မုစ္စေယျ, န စ မုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ‘‘ကသ္မာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တ’’န္တိ အဋ္ဌကထာစရိယော အာဟာတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။
֍ ဋီ ၈၃၇။ အာရာမေ ဌတွာတိ န ကေဝလံ ဌတွာ, တတော ဂန္တွာ ပန သဗ္ဗိရိယာပထေဟိပိ လဘတိ။ ‘‘အာရာမေ ဌိတာတိ ပန အာရာမပရိယာပန္နာတိ အတ္ထော, ဣတရထာ နိသိန္နာပိ န လဘေယျာ’’တိ လိခိတံ, တံ သုလိခိတမေဝ။
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
လသုဏဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ အန္ဓကာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၃၉။ ‘‘ဒိဝါပိ အန္ဓကာရံ အတ္ထိ, တပ္ပဋိသေဓနတ္ထံ ‘ရတ္တန္ဓကာရေ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ ပေါရာဏာ။ သန္တိဋ္ဌေယျာတိ ဧတ္ထ ဌာနာပဒေသေန စတုဗ္ဗိဓောပိ ဣရိယာပထော သင်္ဂဟိတော, တသ္မာ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ တေန သဒ္ဓိံ စင်္ကမနာဒိံ ကရောန္တိယာ ပါစိတ္တိယမေဝ။ ‘‘သလ္လပေယျ ဝါ’’တိ ကေဝလံ နိဒါနဝသေန ဝုတ္တံ ဝိသေသာဘာဝတော။ ‘‘သလ္လပေယျဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ, တံ န ယုတ္တန္တိ ဧကေ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ တဿ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတေနေဝ ဧကံ ပါစိတ္တိယံ။ သလ္လပနေနပိ အပရမ္ပိ ဧကံ အာပဇ္ဇတီတိ နာပဇ္ဇတိ, ကထံ ပညာယတီတိ? အင်္ဂဝသေန။ ဣမဿ ဟိ ရတ္တန္ဓကာရတာ, ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌာနံ ဝါ သလ္လပနံ ဝါ, သဟာယာဘာဝေါ, ရဟောပေက္ခတာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ယဒိ ဌာနပစ္စယာ ဧကာ အာပတ္တိ ဝိသုံ သိယာ,
တဿာ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ သိယုံ။ ယဒိ သလ္လပနပစ္စယာ ဧကာ, တဿာပိ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ သိယုံ။ တသ္မာ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ‘‘စတ္တာရိ ဝါ ပဉ္စ ဝါ အင်္ဂါနီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, န စ ဝုတ္တံ, တသ္မာ သလ္လပနပစ္စယာ ဝိသုံ နတ္ထီတိ။ အတ္ထိယေဝ, မာတိကာဋ္ဌကထာဝစနဉ္စ တဒတ္ထမေဝါတိ ဧကေ။ ကထံ? သဟုပ္ပတ္တိတော ဒွိန္နံ အာပတ္တီနံ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? သလ္လပနေ သတိ ဌာနပစ္စယာ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ စတုရင်္ဂိကံ, သလ္လပနပစ္စယာ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ စတုရင်္ဂိကန္တိ ဒွေ ပါစိတ္တိယာနိ သဟုပ္ပန္နာနိ ဧကတော အာပဇ္ဇန္တီတိ။ ဣဒံ အယုတ္တံ ပါဠိဝိရောဓတော။ ပါဠိယဉှိ ‘‘သလ္လပေယျ ဝါတိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဒွေ သိယုံ, ‘‘အာပတ္တိ ဒွိန္နံ ပါစိတ္တိယာန’’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗတာ သိယာတိ။ အယံ နယော ဒုတိယာဒီသုပိ ယထာယောဂံ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ဒုတိယေနာပိ သဒ္ဓိံ ယဒိ ဘိက္ခုနိယာ ရဟောပေက္ခတာ အတ္ထိ, သော စေ ပုရိသော, န ဒုတိယော, ပုရိသဂဏနာယ အာပတ္တိယော။ အထ ဒုတိယာ ဘိက္ခုနီ ဟောတိ, တဿာ စ တေန ပုရိသေန သဒ္ဓိံ ရဟောပေက္ခတာ အတ္ထိ, သာ စ ဘိက္ခုနီ န ဒုတိယာ ဟောတိ။ ဥဘိန္နမ္ပိ အာပဇ္ဇတီတိ ဧကေ, ဝိစာရေတွာ ပန ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ဝုတ္တံ ‘‘ဟတ္ထပါသေ ဌာနေန ဒုက္ကဋ’’န္တိ, တံ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ‘‘ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ တိဋ္ဌတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဟိ ပါဠိ, ကိံဗဟုနာ။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒေ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ဒုတိယိကဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ‘‘သန္တိဋ္ဌနာဒီသု တီဏိ ပါစိတ္တိယာနီ’’တိအာဒိဝစနတော ဝတ္ထုဂဏနာယ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘အင်္ဂါနိ စေတ္ထ စတ္တာရိ ပဉ္စ ဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သန္နိဋ္ဌာနံ။
ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂-၃-၄။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၈၄၂-၆။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထာနိ ဥတ္တာနာနိ။ သဗ္ဗတ္ထ ‘‘သလ္လပတီတိ ယံ ကိဉ္စိ တိရစ္ဆာနကထံ ကထေတီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၈၅၂။ စတုတ္ထေ ပနာယံ ဝိသေသော – ‘‘ဧကေနေကာ’’တိ ပဌမံ ဝုတ္တတ္တာ ဒုတိယိကံ ဝါ ဘိက္ခုနီနံ ဥယျောဇေယျ, ပါစိတ္တိယံ န သမ္ဘဝတီတိ စေ? သမ္ဘဝတိ။ ကသ္မာ? သန္တိဋ္ဌနာဒိတ္တယမတ္တာပေက္ခတ္တာ, တဿ ဝစနဿာပိ ဝါ အညာယပိ ရဟောပေက္ခနဿာဒသမ္ဘဝေ သတိ ဥဘိန္နံ ဧကတ္ထသမ္ဘဝတော စ သာဓိတမေတံ။
‘‘ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ‘‘နိကဏ္ဏိကံ ဝါ ဇပ္ပေတီ’’တိ န ဝုတ္တံ? ဟတ္ထပါသာတိက္ကမေ အသမ္ဘဝတော။ တဿ တတိယဿ ပဒဿ ပစ္ဆိန္နတ္တာ သမ္ဘဝန္တမ္ပိ ‘‘ဒုတိယိကံ ဝါ ဥယျောဇေတီ’’တိ န ဝုတ္တံ, တသ္မာ အတ္ထတော ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ ဒုတိယိကံ ဝါ ဥယျောဇေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧသ နယော ယက္ခေန ဝါတိအာဒီသုပိ။ တတ္ထ ‘‘ဟတ္ထပါသေ’’တိ ဝါ ‘‘ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာ’’တိ ဝါ န ဝုတ္တံ ဥဘယတ္ထ ဒုက္ကဋတ္တာ။ အနာပတ္တိဝါရေပိ အသမ္ဘဝတော ‘‘နိကဏ္ဏိကံ ဝါ ဇပ္ပေတီ’’တိ န ဝုတ္တန္တိ စေ? သမ္ဘဝတိ သတိ ကရဏီယေ နိကဏ္ဏိကံ ဝါ ဇပ္ပေတီတိ သမ္ဘဝတော။ အထ ကသ္မာ ဧဝံ န ဝုတ္တန္တိ စေ? အနဝဇ္ဇကထာယံ နိကဏ္ဏိကဇပ္ပနေ ပယောဇနာဘာဝါ, ဓမ္မကထာယမ္ပိ ဥဒါယိံ အာရဗ္ဘ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ စ။
ဒုတိယတတိယစတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၅၆။ ‘‘ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တိတ္ထိယာရာမေ ကပ္ပတိ တဿ ကုလဝေါဟာရာဘာဝတောတိ ဧကေ။ တိတ္ထိယာနံ ခတ္တိယာဒိပရိယာပန္နတ္တာ န ကပ္ပတီတိ ဧကေ။ တဿ ကပ္ပိယဘူမိတ္တာ န ယုတ္တန္တိ စေ? န, ယထာဝုတ္တခတ္တိယာဒီနံ သမ္ဘဝတော။ တထာပိ ဂေါစရကုလံ ဣဓာဓိပ္ပေတံ။ ‘‘ဥပစာရော ဒွါဒသဟတ္ထော’’တိ လိခိတံ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၆၀။ ‘‘နိသီဒန္တိယာ ဧကာ, နိပဇ္ဇန္တိယာ ဧကာ’’တိ အဝတွာ ‘‘နိသီဒိတွာ ဂစ္ဆန္တိယာ’’တိအာဒိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ န ဟိ ဂမနပစ္စယာ ဧသာ အာပတ္တီတိ? န, ပရိယောသာနာဓိပ္ပါယဝသေန ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘နိသီဒိတွာ နိပဇ္ဇန္တိယာ ဒွေ’’တိ ဝစနေနပိ ဂမနံ ဣဓ နာဓိပ္ပေတန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ, တထာ ‘‘နိပဇ္ဇိတွာ နိသီဒန္တိယာ ဒွေ’’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘တသ္မိံ အဘိနိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒွိန္နံ ပါစိတ္တိယာန’’န္တိ ကသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ စေ? အနိသီဒိတွာပိ နိပဇ္ဇနသမ္ဘဝတော။
နိပဇ္ဇနတ္ထာယ နိသီဒိတွာ နိပဇ္ဇန္တိယာ နိပဇ္ဇနကပယောဂတ္တာ ဧကာ အာပတ္တီတိ ကေစိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၆၇။ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘ဓုဝပညတ္တေ’’တိ န ဝုတ္တံ ‘‘သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဣဓ ဆဋ္ဌေ ဝုတ္တနယေန ပကတိယာ ပညတ္တေ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, ပါစိတ္တိယမေဝ။ အညတ္ထ ဓုဝပညတ္တံ။ ဣဓ ဝုတ္တနယေန သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ, ပါစိတ္တိယမေဝ။ ဥဘယတ္ထာပိ ပဉ္စမေ ဝုတ္တနယေန အနာပုစ္ဆာ ပက္ကမေယျ, ပါစိတ္တိယမေဝ, အနာပတ္တိဝါရေ မာတိကာယံ ဝုတ္တကာလတော အညကာလဿ အပရာမဋ္ဌတ္တာတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ အပိစ အတ္ထာပတ္တိကာလေ အာပဇ္ဇတိ, နော ဝိကာလေတိအာဒိတ္တိကေ, အတ္ထာပတ္တိ ရတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, နော ဒိဝါတိအာဒိတ္တိကေ စ အဋ္ဌကထာယံ ဣဓ ပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမသိက္ခာပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာပတ္တီနံ အပရာမဋ္ဌတ္တာ ယထာသမ္ဘဝံ တိဝိဓကာလေ တိဝိဓမေတံ ယောဇေတွာ ဒဿေတုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ မဟာပဒေသနယာနုလောမတော။
သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၆၉။ အဋ္ဌမေ ဘိက္ခုဿ ဒုက္ကဋံ သမ္ဘဝတိ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၈၇၅-၇။ ဒုဂ္ဂါဟဝသေန ဝါ သုဂ္ဂါဟဝသေန ဝါ ယထာဝုတ္တနယေန သပထကရဏေ အာပတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ မာတိကာယံ ‘‘အတ္တာနံ ဝါ ပရံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ယာ အတ္တာနမေဝ အာရဗ္ဘ သပထံ ကရေယျ, တဿာ
ဧကာ။ ပရမေဝါရဗ္ဘ တဿာ ဧကာ။ ဥဘောပိ အာရဗ္ဘ တဿာ ဒွေ အာပတ္တိယော သမ္ဘဝန္တိ။ တိကစ္ဆေဒေါ ပနေတ္ထ ပရမေဝါရဗ္ဘ သပထကရဏံ သန္ဓာယ ပဝတ္တော။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၈၂။ ဒသမေ အနာပတ္တိဝါရော ရောဒနဿေဝ, န ဝဓဿ, တသ္မာ ဉာတိဗျသနာဒီဟိ ဖုဋ္ဌာပိ အတ္တာနံ ဝဓတိ ဧဝ, န ရောဒတိ, ဒုက္ကဋမေဝ။
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အန္ဓကာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ နဂ္ဂဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁-၂။ ပဌမဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၈၃။ နဂ္ဂဝဂ္ဂဿ ပဌမဒုတိယာနိ ဥတ္တာနာနိ။ ပဌမေ အယံ ဝိသေသော – ဘိက္ခုဿ တထာ နှာယန္တဿ ဒုက္ကဋံ အညတြ ဇန္တာဃရဥဒကပဋိစ္ဆာဒီဟိ။ န စ ဝိဂရဟိ တတ္ထ ဘဂဝါ အတ္တနာဝ အနနုညာတတ္တာ ဥဒကသာဋိကာယာတိ ပေါရာဏာ။ ‘‘ဧကမေဝ နိဝါသေတွာ, ပါရုပိတွာ စ နဟာယိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
ပဌမဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၉၄။ တတိယေ အန္တောစတူဟပဉ္စာဟံ ဓုရံ နိက္ခိပန္တိယာပိ အာပတ္တိ ဧဝ။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ ဓုရံ နိက္ခိပန္တိယာ ဒုက္ကဋံ တိကဒုက္ကဋတ္တာ။ ‘‘သမ္ဗဟုလာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိန္တိ ဧတ္ထ စတဿောပိ သမ္ဗဟုလာ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၉၈။ စတုတ္ထေ သံဃာဋိစာရန္တိ ဧတ္ထ သံဃာဋိအာဒိဝသေန အဓိဋ္ဌိတာနံယေဝါယံ ဝိဓိ, နေတရာသံ ကိရ။ တတ္ထ တိစီဝရေ ဧဝ ဝိပ္ပဝါသပစ္စယာ နိဿဂ္ဂိယံ။ အန္တောစီဝရကာလေပိ ပဉ္စာဟိကံ သံဃာဋိစာရံ အတိက္ကာမေန္တိယာ အာပတ္တိယေဝ။ ‘‘ဝိနာ ဧတေဟိ စီဝရေဟိ ဥပသမ္ပဒံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၀၆။ ပဉ္စမဿ အနာပတ္တိဝါရေ တာယ ဝါ အဝိပ္ပဝါသာယာတိ အတ္ထတော လဗ္ဘတိ။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ * ၉၀၇-၉၁၁။ ဆဋ္ဌသတ္တမာနိ ဥတ္တာနာနိ။
၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၁၆။ သောကဇ္ဈာယိကာ နာမ ကိရ မာယာကာရာ။ ဝိလုမ္ပကာ ဘဏ္ဍကာတိ စ ပေါရာဏာ။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၂၀။ ‘‘ကထဉှိ နာမ အတိက္ကာမေဿတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ထုလ္လနန္ဒာ စီဝရကာလသမယံ အာဂမေထာတိ အတိက္ကမာပေသီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၂၇။ ဒသမေ ဧကကုလံ ဧတဒဝေါစုန္တိ ဧတ္ထ ကုလံ နာမ တသ္မိံ မနုဿာ, တသ္မာ ဗဟုဝစနံ။
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နဂ္ဂဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ * ၉၃၄-၅။ ဧကာယ နိပန္နာယ အပရာ နိပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာတိ ‘‘ဥဘိန္နမ္ပိ ပဌမနိပန္နာယ အနုဋ္ဌာပနာ’’တိ ဝတွာ ဧတ္ထ ကိရိယာကိရိယန္တိ ဧကေ, တံ အဋ္ဌကထာယ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ‘‘ကိရိယ’’န္တိ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အထ ကဿာ အာပတ္တီတိ? ဥဘိန္နမ္ပိ နိပဇ္ဇနကိရိယံ ပဋိစ္စ။ ဣမဿ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘ဝဝတ္ထာနံ ဒဿေတွာ’’တိ နတ္ထိ, တသ္မာ ဝဝတ္ထာနံ ကတွာ နိပဇ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ဝိပုလတရေ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ‘‘အန္တရံ ကတွာ နိပဇ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ။
ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၄၀။ ဝဝတ္ထာနံ ဒဿေတွာတိ ဧတ္ထ ဥပရိ ပါရုပနမ္ပိ မဇ္ဈေ ဩဘောဂံ ကတွာ ဥဘိန္နံ အန္တရေ ဩတာရေတိ, ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ဝဝတ္ထာနဉ္စ ယထာ ဌာနေ န တိဋ္ဌတိ, တထာ အတိက္ကမိတွာ တုဝဋ္ဋေန္တိယာ အာပတ္တိယေဝါတိ။ ‘‘ကိရိယာကိရိယ’’န္တိ စ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၄၁။ အတ္တနော သဇ္ဈာယနဋ္ဌာနေ စေ ဝုဍ္ဎတရာ အာဂစ္ဆတိ, ဝန္ဒနကာလေ ဝါ, အာပုစ္ဆနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ဧကသ္မိံ ဩဝရကေ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ‘‘အထ ဩဝရကေ မဟာထေရီ ဝသတိ, သမ္မုခေ ဣတရာ, အာပုစ္ဆိတဗ္ဗာ တဿာ ဥပစာရတ္တာ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ * ၉၄၆-၉၅၀။ စတုတ္ထပဉ္စမသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၅၆။ ဂဟပတိ နာမ ဌပေတွာ သဟဓမ္မိကေ ဝေဒိတဗ္ဗော, တသ္မာ ဘိက္ခုနာ ဝါ သာမဏေရေန ဝါ အနနုလောမိကေန သံသဂ္ဂေန သံသဋ္ဌာပိ န သမနုဘာသိတဗ္ဗာတိ သမ္ဘဝတိ ဧဝ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ * ၉၆၁-၅။ သတ္တမအဋ္ဌမ သိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၆၉။ ဧကိန္ဒြိယန္တိ ကာယိန္ဒြိယေနေဝ ဧကိန္ဒြိယံ, နိဂဏ္ဌာနံ အစေလကာနံ မတံ။ ကာပိလာ ပန ‘‘ပဉ္စိန္ဒြိယာ’’တိ မညန္တာ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘သစက္ခုကတ္တာ အလာဗုမာလုဝါဒယော ယတ္ထ အာလမ္ဗနံ, တတ္ထ ဂစ္ဆန္တိ။ သသောတကတ္တာ ကဒလိယော မေဃဂဇ္ဇိတံ သုတွာ ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တိ။ သဃာနကတ္တာ ပနသာဒယော ကုဏပဂန္ဓေန ဖလန္တိ။ သဇိဝှကတ္တာ ဥဒကံ ပိဝန္တိ ယေန, သဗ္ဗေပိ ‘ပါဒပါ’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သကာယပသာဒတ္တာ ဣတ္ထိသမ္ဖဿေန အသောကရုက္ခာ ပုပ္ဖန္တီ’’တိ။ သံဃာတန္တိ ဝိနာသံ။
֍ ဋီ ၉၇၀။ ဣဓ စ ဝဿစ္ဆေဒေန ဒုက္ကဋံ။ ပဌမံ အာဝသိတွာ ပစ္ဆာ စာရိကာ စရဏပစ္စယာ ပါစိတ္တိယံ အာပဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝဿံ အဝသိတွာ စရတိ, အဝဿုပဂမနပစ္စယာ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အန္တောသတ္တာဟေ အန္တောဝဿေ စာရိကံ စရန္တိယာ ပါစိတ္တိယံ။ သတ္တာဟကရဏီယေန ပန ဝဋ္ဋတိ, ဘိက္ခုနော ဒုက္ကဋံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၉၇၂။ ကေနစိ ဥဗ္ဗာဠှာတိ ဝဿစ္ဆေဒကာရဏေနာတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ကိတ္တာဝတာ စာရိကာ ဟောတီတိ? ဣဒံ န သဗ္ဗတ္ထ ဝိစာရိတံ။ အနန္တရသိက္ခာပဒေ ‘‘အန္တမသော ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနိပီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ သော စ မညေ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေါတိ။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၇၃။ ဒသမေ ‘‘အာဟုန္ဒရိကာ’’တိ ပဌန္တိ ကိရ။
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁။ ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၇၈။ ကီဠနဥပဝနံ နာမ ကဉ္စိနဂရဿ နဂရုပဝနံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥယျာနံ နာမ တတ္ထေဝ နန္ဒဝနဥယျာနံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘တတ္ထေဝ ဌတွာ တံ တံ ဒိသာဘာဂံ ဝိလောကေတွာ ပဿန္တိယာ ပန ပါဋေက္ကာ အာပတ္တိယော’’တိ ပါဌော။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ယံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ ပဒံ ‘‘အနုဒ္ဓရမာနာ’’တိ, တံ ဧကသ္မိံယေဝ ဒိသာဘာဂေတိ သိဒ္ဓန္တိ ဧကေ။ ဥပစာရော ဒွေ လေဍ္ဍုပါတောတိ စ။
ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၈၄။ ‘‘အာဟရိမေဟိ ဝါဠေဟီ’’တိ ‘‘အသံဟာရိမေနာ’’တိ စ ဒုဝိဓော ပါဌော။ ‘‘ဝိသုံ ကတွာ ပစ္ဆာ သဒ္ဓိံ တေဟိ ဝါဠေဟီ’’တိ လိခိတံ။ ယထာ တထာ ဝါဠရူပေ ဥဋ္ဌပေတွာ ကတပါဒံ ‘‘ပလ္လင်္က’’န္တိ ဝုစ္စတိ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘အသံဟာရိမေဟိ ဝါဠေဟိ ကတံ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိ ဝစနာဘာဝတော။
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၈၈။ ‘‘ဥဇ္ဇဝုဇ္ဇဝေတိ ဟတ္ထပ္ပသာရဏေ’’တိ လိခိတံ, တံ န ယုတ္တံ ‘‘ယတ္တကံ ဟတ္ထေန အဉ္ဆိတံ ဟောတိ, တသ္မိံ တက္ကမှိ ဝေဌိတေ ဧကာပတ္တီ’’တိ ဝစနတော။
တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၉၃။ ‘‘ယာဂုပါနေတိ ယာဂုဒါနေ’’တိ လိခိတံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘မာတာပိတူနံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ ဋီ ၉၉၄။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၀၁။ ဆဋ္ဌေ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ အစေလကသိက္ခာပဒေန ဧကပရိစ္ဆေဒံ။ ဣဓ အဂါရိကော ဝိသေသော, တသ္မာ ‘‘အသာဓာရဏ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ * ၁၀၀၃-၈။ သတ္တမဋ္ဌမေသု ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။
၉။ နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၁၅။ ‘‘ခီလနမန္တံ ဒါရုသာရခီလံ မန္တေတွာ ပထဝိယံ ပဝေသေတွာ မာရဏမန္တံ။ နာဂမဏ္ဍလံနာမ နာဂရောဓမန္တံ, ပိဋ္ဌာဒီဟိ ဝါ ပရိက္ခေပံ ကတွာ တတ္ထ မနုဿေ ပဝေသေန္တိ ဂုတ္တတ္ထာယာ’’တိ လိခိတံ။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ ဋီ ၁၀၁၇။ ဒသမသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ အာရာမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၂၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၃၀။ ဘိက္ခုနီ စေ ဘိက္ခုံ အက္ကောသတိ, ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန ပါစိတ္တိယံ။ ဘိက္ခုနိံ စေ အက္ကောသတိ, ဩမသဝါဒေန အာပဇ္ဇတိ။ ဩမသဝါဒေ သမ္မုခါဝ ရုဟတိ, ဣဓ ပန ပရမ္မုခါပိ။
တတြာယံ ဝိစာရဏာ – ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ ဩသမဝါဒသိက္ခာပဒေ ဘိက္ခုနီ အနုပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတီတိ ကတွာ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေပိ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒေ ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ အနုပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတီတိ သိဒ္ဓံ။ ဣဓ စ အနုပသမ္ပန္နဿ အက္ကောသနေ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ, ဘိက္ခုဿ ဥပသမ္ပန္နဿ အက္ကောသနေ ပါစိတ္တိယံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဣမာနိ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ ဘိက္ခုမှိ သံသန္ဒိယမာနာနိ အညမညံ န သမေန္တိ။ ယထာ သမေန္တိ, တထာ ဇာနိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တနယေန ဘိက္ခုနီနံ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒေ အနုပသမ္ပန္နောတိ န ဂဟေတဗ္ဗော, ဣဒမေတ္ထ ယုတ္တံ။ ပရိဘာသေယျာတိ အညတြ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ။ တေသု ဟိ အညတရသ္မိံ သတိ ဩမသဝါဒပါစိတ္တိယမေဝါတိ ဧကေ, တံ န
ယုတ္တံ။ ဩမသဝါဒေ ပါဠိမုတ္တကအက္ကောသေ ဟိ ဒုက္ကဋံ ဟောတီတိ။ ဒုက္ကဋောကာသေ ဣဒံ ပါစိတ္တိယံ တေဟိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ဗာလာ ဧတာ’’တိ ပါဠိယံ ဣဓ အာဂတပဒါနံယေဝ ဝသေန ပရိဘာသနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
֍ ဋီ ၁၀၃၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၃၈။ နိမန္တိတာ ဝါ ပဝါရိတာ ဝါတိ ဧတ္ထ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ တာဝ ဧဝံ ဝုတ္တံ ‘‘ပဝါရိတာပိ ယာဂုံ ပါတုံ လဘတိ, ဘောဇ္ဇယာဂုံ န လဘတိ။ ယာဂု ပနေတ္ထ ခါဒနီယဘောဇနီယသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။ နိမန္တိတာ ဘိက္ခုနီ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိတုကာမာ သာမိကေ အပလောကေတွာဝ ဘုဉ္ဇိတုံ လဘတိ။ ပရမ္ပရဘောဇနာပတ္တိ ဘိက္ခုနီနံ နတ္ထိ။ နိမန္တိတာ တံ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝါ အဘုဉ္ဇိတွာ ဝါ ပဝါရိတာ ကပ္ပိယံ ကာရာပေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ န လဘတိ, အကပ္ပိယနိမန္တနေန နိမန္တိယမာနာ ဒွေ နိမန္တနာနိ သမ္ပဋိစ္ဆိတုဉ္စ န လဘတီ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ပဝါရိတာပိ ယာဂုံ ပါတုံ လဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ ပါဠိယံ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ အနုညာတတ္တာ။ ‘‘နိမန္တိတာ အပ္ပဝါရိတာ ယာဂုံ ပိဝတီ’’တိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ တတြိဒံ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာပုဗ္ဗင်္ဂမသန္နိဋ္ဌာနံ – နိမန္တိတာ ဝါ ပဝါရိတာ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေန အကပ္ပိယနိမန္တနေန နိမန္တိတာ အပ္ပဝါရိတာ ဌပေတွာ ယာဂုံ အညံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ ခါဒေယျ ဝါ ဘုဉ္ဇေယျ ဝါ, ပါစိတ္တိယံ အညတြ သာမိကာနံ အပလောကနာ။ ပရမ္ပရဘောဇနာဘာဝေန ဘိက္ခုနီနံ ကော ဂုဏော ဇာတောတိ? န ဧတာသံ ဂုဏလာဘော, ကေဝလံ ပါကဋတရံ ဇာတံ။ ဘိက္ခူပိ ဝိကပ္ပေတွာ မိဿေတွာဝ ဘုဉ္ဇိတုံ လဘန္တိ။ သမယေ ယထာသုခံ လဘန္တိ။ ဣမိနာ အပလောကနေန ကိန္တိ? ပဝါရိတာ ဝါ အနိမန္တိတာ ဝါ န ကိဉ္စိ ကပ္ပိယံ ကာရာပေတွာ ဂိလာနာတိရိတ္တမ္ပိ လဘန္တိ, နိမန္တိတာ စ ပဝါရိတာ စ ယာဂုမ္ပိ န လဘန္တိ, အပလောကေတွာပိ န လဘန္တီတိ။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အာရာမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁။ ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၆၇။ ‘‘ဂဗ္ဘိနိ’’န္တိ ဒဿနာဒီဟိပိ ဂဗ္ဘသမ္ဘဝတော ဝုတ္တံ။ ပဒဘာဇနေပိ ပဝါရိတဘာဝေါ န ဒိဿတိ။
֍ ဋီ ၁၀၇၄။ ဓာတိ ဝါတိ ဧတ္ထ ဒါရကံ သာမိကာနံ ဒတွာ အာဟဋေ ဝဍ္ဎေတိ, တထာ မာတာပီတိ ကေစိ။
֍ ဋီ ၁၀၈၀။ ‘‘သိက္ခမာန’’န္တိ ပါဌံ ဒီပဝါသိနော ရောစေန္တိ ကိရိယာကိရိယတ္တာ, ဇမ္ဗုဒီပဝါသိနော ‘‘သိက္ခမာနာ’’တိ။ တဿတ္ထော သိက္ခာဓမ္မမာနနတော သိက္ခမာနာတိ။ ဣဓ ကိရိယာ န ဟောတိ, သညာဝ အဓိပ္ပေတာ။ န ဧတာသု အသိက္ခိတာ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ ဥပဇ္ဈာယိနီအာဒီနံ အာပတ္တိဘာဝါ။ ‘‘တဿာ ဥပသမ္ပဒါ ဟောတိ ဧဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၁၀၈၂။ ဓမ္မကမ္မေတိ ဥပသမ္ပဒကမ္မံ အဓိပ္ပေတံ။
֍ ဋီ ၁၁၁၂။ ဝုဋ္ဌာပိတန္တိ သာမဏေရိဘူမိတော ယာယ ထေရိယာ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ဝုဋ္ဌပိတာ, သာ ထေရီ ဝုဋ္ဌာပိတာ နာမ, တေနေဝ ပုန ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘ပဝတ္တိနိ’’န္တိ အာဟ။
ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၂။ ဒုတိယာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၂၄။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ…ပေ… သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒါတု’’န္တိ ဣဓ ဝုတ္တံ ဝိယ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ…ပေ… သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒါတု’’န္တိ န ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဧဝ ဂိဟိဂတာယ သိက္ခာသမ္မုတိ ဒါတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂိဟိဂတာယ သိက္ခာသမ္မုတိ ဒါတဗ္ဗာတိ ဧကေတိ ကတွာ ဒသဝဿာယပိ
ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? ‘‘အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ပရိပုဏ္ဏသညာ ဝုဋ္ဌာပေတီ’တိ (ပါစိ။ ၁၀၉၃-၁၀၉၅) စ ‘အနာပတ္တိ ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿံ ဂိဟိဂတံ…ပေ… သိက္ခိတသိက္ခံ ဝုဋ္ဌာပေတီ’တိ (ပါစိ။ ၁၀၉၇-၁၁၀၁) စ ဝုတ္တတ္တာ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ကိံ ဣမိနာ ပရိဟာရေန။ ‘‘ဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ သိက္ခာသမ္မုတိ ဒါတဗ္ဗာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဂိဟိဂတာတိပိ ဝတ္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’တိ သစေ ဝဒန္တိ, ကမ္မံ ကုပ္ပတီ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၁၁၄၆။ အဟမေဝ နူန…ပေ… အလဇ္ဇိနီ, ယာ သံဃောတိ ဧတ္ထ ယာ အဟမေဝ နူန ဗာလာတိ အတ္ထော။ ‘‘ယံ သံဃော’’တိပိ အတ္ထိ, တတ္ထ ယံ ယသ္မာ ဒေတိ, တသ္မာ အဟမေဝ နူန ဗာလာတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၁၁၅၉။ ပုရိသသံသဋ္ဌာ ကုမာရကသံသဋ္ဌာ စဏ္ဍီ သောကာဝါသာဝကထံ သိက္ခမာနာတိ ဝုစ္စတိ, ပဒဘာဇနေ ဧဝ စာယံ သိက္ခမာနာ ‘‘ဆသု ဓမ္မေသု သိက္ခိတသိက္ခာ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? ပုဗ္ဗေ ဂဟိတသိက္ခတ္တာ, ပုဗ္ဗေ ပရိပုဏ္ဏသိက္ခတ္တာ စ ဧဝံ ဝုစ္စတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ * ၁၁၆၆-၇။ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဿိတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘သိက္ခမာနာယ ဉာတကာ ကိရ သမ္ပာဒယိံသု, တံ ပဿိတွာ ထေရေ ဘိက္ခူ ဥယျောဇေသိ။ ဥယျောဇေတွာ တေသံ ဆန္ဒံ ဂဟေတွာ ပုဗ္ဗေ ဆန္ဒဒါယကေ ဂဏံ ကတွာ သေသာနံ ဆန္ဒံ ဆန္ဒမေဝ ကတွာ ကမ္မံ ကာရာပေသီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ဆန္ဒံ ဝိဿဇ္ဇေတွာတိ ဧတ္ထ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဧဝံ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဒံ ကမ္မံ အဇ္ဇ န ကတ္တဗ္ဗံ။ ‘ယထာသုခ’န္တိ ဝတွာ ဝိဿဇ္ဇိတံ ဟောတိ, တသ္မာ ယော ကောစိ မုခရော, ဗာလော ဝါ ကိဉ္စာပိ ‘ယထာသုခ’န္တိ ဝဒတိ, ထေရာယတ္တတ္တာ ပန ထေရဿ အနုမတိယာ သတိယာ ဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ, အသတိယာ န ဟောတိ, တထာပိ ပုန ဆန္ဒံ ဂဟေတွာဝ ကမ္မံ ကရောန္တိ, အယံ ပယောဂေါ။ ဂဟဏေ ပယောဇနံ ပန နတ္ထိ။ သံဃတ္ထေရော စေ ဝိဿဇ္ဇေတိ, ဆန္ဒံ ဂဟေတွာဝ ကာတဗ္ဗံ။ ဆန္ဒံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ကာယေန ဝုဋ္ဌိတာယာတိ ဧတ္ထ ဣဓ သမ္ဗာဓော, ‘အမုကမှိ ဌာနေ ကရိဿာမာ’တိ ဟတ္ထပါသံ ဝိဇဟိတွာပိ ဂစ္ဆန္တိ စေ, နတ္ထိ ဒေါသော။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ, တာ ပန ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာဝ ဂစ္ဆန္တိ, အယံ ပယောဂေါ’’တိ။ ‘‘ရတ္တိပါရိဝါသိယေ ဥပေါသထပဝါရဏာဝ န ဝဋ္ဋတိ, အညကမ္မံ ပန ဝဋ္ဋတိ။ ဥပေါသထပဝါရဏာပိ အနုပေါသထပဝါရဏဒိဝသေ န ဝဋ္ဋန္တိ, ဣတရံ သဗ္ဗကာလံ ဝဋ္ဋတိ။
ပရိသပါရိဝါသိယေ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ စတူသု ဂတေသု စတုဝဂ္ဂကရဏီယေ အညသ္မိံ ပဉ္စသု ဒသသု ဝီသတီသု ဂတေသု သေသေဟိ ဝိသုံ တဟိံ တဟိံ ဂန္တွာပိ ပုန သန္နိပါတဋ္ဌာနံ အာဂန္တွာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အဇ္ဈာသယပါရိဝါသိယေ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ယထာနိသိန္နာဝ နိသိန္နာ စေ, ပုန ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ ဟတ္ထပါသဿ အဝိဇဟိတတ္တာ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ တေသံ ပေါရာဏာနံ မတေန ဆန္ဒပါရိဝါသိယမေဝေကံ န ဝဋ္ဋတီတိ အာပန္နင်္ဂဉ္စ ဒဿိတံ, ဣဓာပိ တံ ဝိသုံ န ဒဿိတံ အသမ္ဘဝတောတိ ဧကေ။ ဆန္ဒဒါယကေ ပရိသံ ပတွာ ဂတေ တဿ ပုဗ္ဗဆန္ဒဒါနံ ဆန္ဒပါရိဝါသိယန္တိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။
တတြိဒံ သန္နိဋ္ဌာနံ – ပရိသပါရိဝါသိယေ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အညတြ ဂစ္ဆာမာတိ ဆန္ဒံ အဝိဿဇ္ဇေတွာဝ ဥဋ္ဌဟန္တိ…ပေ… ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တဝစနေ ဟတ္ထပါသာ ဝိဇဟနံ န ပညာယတိ။ ဧတ္ထ ပန ကမ္မပ္ပတ္တာနံ ဟတ္ထပါသဿ အဝိဇဟနမေဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ကတွာ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ န ပညာယတိ, အပ္ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ ပန ဝဋ္ဋတီတိ စေ? န, ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ကထံ? ဆန္ဒော နာမ ကမ္မပ္ပတ္တေသု ဘိက္ခူသု ဧကသီမာယ သန္နိပတိတေသု အာဂစ္ဆတိ, နာသန္နိပတိတေသု။ ဣဓ ဟိ ‘‘ဆန္ဒံ အဝိဿဇ္ဇေတွာ’’တိ စ ‘‘ဆန္ဒဿ ပန အဝိဿဋ္ဌတ္တာ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဇ္ဈာသယံ အဝိဿဇ္ဇေတွာ’’တိ စ ‘‘အဇ္ဈာသယဿ အဝိဿဋ္ဌတ္တာ’’တိ စ န ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဆန္ဒဿ အဝိဿဇ္ဇနံ ကမ္မပ္ပတ္တာနံ ဟတ္ထပါသာဝိဇဟနေနေဝ ဟောတိ, န ဝိဇဟနေတိ သိဒ္ဓံ။
ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘ယတော အာဂမနံ ယဿ, တဒဘာဝဿ နိဂ္ဂဟေ၊
တသ္မာ သန္နိပတိတေသု, ဘိက္ခူသု တဿ ဘေဒတော’’တိ။
ရတ္တိပါရိဝါသိယဆန္ဒော ဝိယ ရတ္တိပါရိဝါသိယပါရိသုဒ္ဓိပီတိ တဒနုလောမေန ဝဋ္ဋတိ သွာတနာယ ဆန္ဒော ဝါ ပါရိသုဒ္ဓိ ဝါ ပဝါရဏာ ဝါ, တာယ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဥပေါသထပဝါရဏာ ပန အနုပေါသထဒိဝသေ န ဝဋ္ဋတိ, ဣတရံ ဝဋ္ဋတိ။ ပန္နရသိဥပေါသထံ စာတုဒ္ဒသိယံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ ခေတ္တတ္တာ။ န စာတုဒ္ဒသိဥပေါသထံ ပန္နရသိယံ အခေတ္တတ္တာ အနုပေါသထဒိဝသတ္တာ ပါဋိပဒဒိဝသတ္တာတိ ဧကစ္စေ အာစရိယာ, တသ္မာ
တေသံ မတေန စာတုဒ္ဒသိဥပေါသထံ တတိယံ, သတ္တမံ ဝါ ပန္နရသိယံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သစေ စာတုဒ္ဒသိကံ ဥပေါသထံ ကရိဿာမာတိ နိသိန္နာ, ပန္နရသောတိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ တတော ‘‘ပန္နရသိယမေဝ ‘စာတုဒ္ဒသိကံ ဥပေါသထံ ကရိဿာမာ’တိ နိသိန္နာ ပုနဒိဝသေ အတ္တနော တံ ဥပေါသထံ ‘ပန္နရသော’တိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော’’တိ ဧဝံ ပရိဟရန္တိ, တံ တေသံ မတံ ‘‘တထာရူပပစ္စယေ သတိ အညသ္မိမ္ပိ စာတုဒ္ဒသေ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဣမိနာ မာတိကာဋ္ဌကထာဝစနေန န သမေတိ။ န ဟိ တတ္ထ ‘‘အညသ္မိမ္ပိ ပန္နရသေ စာတုဒ္ဒသိကံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘သကိံ ပက္ခဿ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ’’တိ အနုညာတဒိဝသေ ပရိယာပန္နတ္တာ ဆန္နံ စာတုဒ္ဒသိကာနံ ပစ္ဆိမာ ပန္နရသီ အနုပေါသထဒိဝသော န ဟောတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ကိဉ္စာပိ သိဒ္ဓံ, ဣမိနာ ပန ‘‘အာဝါသိကာနံ ပန္နရသော, အာဂန္တုကာနံ စာတုဒ္ဒသော, အာဂန္တုကေဟိ အာဝါသိကာနံ သမသမေဟိ ဝါ အပ္ပတရေဟိ ဝါ အနုဝတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနမေတ္ထ နိရတ္ထကံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဒုတိယာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁၁။ ဧကာဒသမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂၁၄။ ဥပစာရံ သန္ဓာယ ကထိတန္တိ ‘‘ဒွါဒသဟတ္ထံ ဥပစာရော’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၁၂၂၁။ သုတ္တန္တေ ဩကာသံ ကာရာပေတွာ ဝိနယံ ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပုစ္ဆတီတိ ဧတ္ထ စ တီဏိ ပိဋကာနိ အတ္တနော အတ္တနော နာမေန ဝုတ္တာနီတိ ကတွာ အဘိဓမ္မော ဗုဒ္ဓေန ဘာသိတော ဧဝါတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။
֍ * ၁၂၂၄-၅။ ထနော စ ဥဒရော စ ထနုဒရာ။ ‘‘သံကစ္စိကာယ ပမာဏံ တိရိယံ ဒိယဍ္ဎဟတ္ထာ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ
ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာ’’တိ ဗဟူသု ပေါတ္ထကေသု, သံဃာဒိသေသကဏ္ဍေ ဝိယ ‘‘ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တိယာ’’တိ ပါဌော အပ္ပကေသု, သောဝ ပါဌော။ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ပရိက္ခေပံ အတိက္ကမန္တိယာတိ ဧကေန ပါဒေန အတိက္ကန္တေ ဒုက္ကဋံ, ဒုတိယေန ပါစိတ္တိယံ။ ဥပစာရေပိ ဧသေဝ နယော’’တိ ဝစနမ္ပိ ‘‘ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တိယာ’’တိ ပါဌောတိ ဒီပေတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။
ဧကာဒသမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဂမနဝဏ္ဏနာ
ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇာဒီနိ ‘‘အစိတ္တကာနိ လောကဝဇ္ဇာနီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘နစ္စ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဂန္ဓော’’တိ ဝါ အဇာနိတွာပိ ဒဿနေန, ဝိလိမ္ပနေန ဝါ အာပဇ္ဇနတော ဝတ္ထုအဇာနနစိတ္တေန အစိတ္တကာနိ။ ‘‘နစ္စ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဂန္ဓော’’တိ ဝါ ဇာနိတွာ ပဿန္တိယာ, ဝိလိမ္ပန္တိယာ စ အကုသလတ္တာ ဧဝ လောကဝဇ္ဇာနိ။ စောရိဝုဋ္ဌာပနာဒီနိ ‘‘စောရီ’’တိအာဒိနာ ဝတ္ထုံ ဇာနိတွာ ကရဏေ ဧဝ အာပတ္တိသဗ္ဘာဝတော သစိတ္တကာနိ။ ဥပသမ္ပဒါဒီနံ ဧကန္တေန အကုသလစိတ္တေနေဝ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာနိ။ ‘‘ဣဓ သစိတ္တကာစိတ္တကတာ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနာဇာနနတာယ အဂ္ဂဟေတွာ ဝတ္ထုဇာနနာဇာနနတာယ ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ လိခိတံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇာဒီနိ ‘အစိတ္တကာနိ လောကဝဇ္ဇာနီ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘နစ္စ’န္တိ ဝါ ‘သံဃာဏီ’တိ ဝါ ‘ဂန္ဓော’တိ ဝါ တဿ နာမဝသေန အဇာနိတွာ မာယာကာရဿ မာယာနိ သီသဋ္ဌိအာဒီနိ ပဋိသင်္ခါယ ပဿန္တိယာ, အက္ခမာလာဒိအတ္ထာယ သံဃာဏိံ ကဋိယာ ဗန္ဓန္တိယာ, ‘သေဒဂန္ဓံ အပနေတွာ ဗုဒ္ဓပူဇံ ကရိဿာမီ’တိ ဥပ္ပန္နေန စိတ္တေန ဂန္ဓံ ဝိလိမ္ပေတွာ နဟာယန္တိယာ စ အာပတ္တိသဗ္ဘာဝတော နာမေန သဒ္ဓိံ နာမဝသေန ဝါ ဝတ္ထုဿ အဇာနနစိတ္တေန အစိတ္တကာနိ နာမ။ န အန္ဓကာရေ ‘ကဋိသုတ္တမိဒ’န္တိ သညာယ သံဃာဏိံ ဂဟေတွာ ကဋိယံ ဓာရဏကာလေ, မတ္တိကာသညာယ စ ဂန္ဓံ ဂဟေတွာ ဝိလိမ္ပနကာလေ အာပတ္တိသဗ္ဘာဝတော ‘အစိတ္တကာနီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ တသ္မိံ ကာလေ အနာပတ္တိ, တေနေဝ သံဃာဏိယာ အသံဃာဏိသညာဝါရေပိ ‘အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’တိ ပါဠိ န ဝုတ္တာ။ ယထာ ‘ခေတ္တအာဗာဓပစ္စယာ, ကဋိသုတ္တကံ ဓာရေတီ’တိ ဝစနတော ဝိနာပိ အကုသလေန သံဃာဏိအာဒီနိ သက္ကာ ဓာရေတုန္တိ သိဒ္ဓံ, ဧဝံ အာဗာဓပစ္စယာ ဝိနာပိ အကုသလေန န သက္ကာ
သုရံ ပါတုန္တိ သိဒ္ဓံ ‘အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ မဇ္ဇံ ပိဝတီ’တိ ပါဠိယာ အဘာဝတော။ အကုသလေန ဝိနာ မဓုပုဏ္ဏမုဋ္ဌိယံ ပက္ခိတ္တမဇ္ဇဿ အဇ္ဈောဟရဏကာလာဒီသု သုရာပါနာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ စ သိဒ္ဓံ ‘မဇ္ဇေ အမဇ္ဇသညီ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’တိ (ပါစိ။ ၃၂၈) ဝုတ္တတ္တာ။ ကိံဗဟုနာ, ကာမဘောဂသညာယ သဒ္ဓိံ ‘သံဃာဏီ’တိ စ ‘ဂန္ဓော’တိ စ ဇာနိတွာ ဝိနာ အနာပတ္တိကာရဏေန ဓာရေန္တိယာ ဧကန္တာကုသလတ္တာ လောကဝဇ္ဇာနိ နာမ ဝုစ္စန္တိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သေသေသုပိ နယော နေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ သုရာပါနာဓိကာရေ ဥပတိဿတ္ထေရဝါဒေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အသံကစ္စိကသိက္ခာပဒေ ‘‘အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာတိ ပါဌော’’တိ စ ‘‘ပဏီတဘောဇနဝိညတ္တိ, အစေလကသိက္ခာပဒံ, နိမန္တိတဿ စာရိတ္တာပဇ္ဇနံ, ဒုဋ္ဌုလ္လပ္ပဋိစ္ဆာဒနံ, ဦနဝီသတိဝဿုပသမ္ပဒံ, မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ သံဝိဓာယ အဒ္ဓါနဂမနံ, ရာဇန္တေပုရပ္ပဝေသနံ, သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ ဝိကာလေ ဂါမပ္ပဝေသနံ, နိသီဒနံ, ဝဿိကသာဋိကန္တိ ပါဌော’’တိ စ ဝုတ္တံ။
နိဂမနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပါစိတ္တိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥဘတောဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ မဟာခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဗောဓိကထာဝဏ္ဏနာ
ယံ ခန္ဓကေ လီနပဒါဒိဘေဒ-ပကာသနံ ဒါနိ သုပတ္တကာလံ၊
တသ္မာ အပုဗ္ဗံ ဝိနယတ္ထမေဝ, ဝက္ခာမိ သင်္ခေပဂဟဏတ္ထံ။
တတ္ထ ကေနဋ္ဌေနာယံ ခန္ဓကောတိ? ခန္ဓာနံ သမူဟတ္တာ ဝိဘင်္ဂေါ ဝိယ။ တေ ပန ကထန္တိ? ခန္ဓာနံ ပကာသနတော ဒီပနတော။ ခန္ဓာတိ စေတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒိဝိနယကမ္မသင်္ခါတာ, စာရိတ္တဝါရိတ္တသိက္ခာပဒသင်္ခါတာ စ ပညတ္တိယော အဓိပ္ပေတာ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒီနိ ဟိ ဘဂဝတာ ပညတ္တတ္တာ ‘‘ပညတ္တိယော’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ပညတ္တိယဉ္စ ခန္ဓ-သဒ္ဒေါ ဒိဿတိ ‘‘ဒါရုက္ခန္ဓော အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ဥဒကက္ခန္ဓော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ တေသံ ပညတ္တိသင်္ခါတာနံ ခန္ဓာနံ ပကာသနတော ဝဏ္ဏနတော ပဗ္ဗဇ္ဇက္ခန္ဓကာဒယော ဝီသတိ ‘‘ခန္ဓကာ’’တိ ဝုတ္တာ, အဝသာနေ ဒွေ တံသဒိသတ္တာ ဝေလာယ သဒိသတ္တာ သီလဿ ဝေလာတိ ဝစနံ ဝိယ။ အပိစ ဘာဂရာသတ္ထတာပေတ္ထ ယုဇ္ဇတေ တေသံ ပညတ္တီနံ ဘာဂတော စ ရာသိတော စ ဝိဘတ္တတ္တာ။ ကိံ ပနေတေသံ ခန္ဓကာနံ အနုပုဗ္ဗကာရဏန္တိ? နာယံ ပုစ္ဆာ သမ္ဘဝတိ, အညထာ ဝုတ္တေသုပိ တပ္ပသင်္ဂါနတိက္ကမနတော။ အထ ဝါ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါပုဗ္ဗင်္ဂမတ္တာ သာသနပ္ပဝေသနဿ တဒတ္ထသင်္ဂဟကော မဟာခန္ဓကော ပဌမံ ဝုတ္တော။ ကေနာတိ စေ? ဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရေဟိ။ ဘဂဝတာ ပန တတ္ထ တတ္ထ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ တထာ တထာ ဝုတ္တာနိ, န ဣမိနာ အနုက္ကမေန။ ထေရာ ပန တံ တံ ပယောဇနံ ပဋိစ္စ သမာနဇာတိကေ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ အနုက္ကမေန သဇ္ဈာယိံသု။ သေသာနံ ပယောဇနံ တတ္ထ တတ္ထေဝ အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ခန္ဓကောဝိဒါတိ ပညတ္တိဘာဂရာသဋ္ဌေန နေသံ ခန္ဓတ္ထကောဝိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပါရပ္ပတ္တာတိ အတ္ထော။ တေသံ အနုတ္တာနတ္ထာနံ ပဒါနံ သံဝဏ္ဏနာ။ ကသ္မာ ပနေဝံ ဝိသေသိတန္တိ? တတော သေသဘာဂါ ယုတ္တာ။
မာတိကာဋ္ဌုပ္ပတ္တိဂ္ဂဟဏမ္ပေတ္ထ ပဒဘာဇနိယဂ္ဂဟဏေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယေဟိ အတ္ထာ ယေသံ ပဒဝိသေသာနံ အဋ္ဌကထာယံ ပကာသိတာ, တေသံ တေ ပဒဝိသေသေ ပုန ဣဓ ဝဒေယျာမ, ဝဏ္ဏနာယ ပရိယောသာနံ ကဒါ ဘဝေ တေ တေ အတ္ထေတိ ဝုတ္တံ, တံ တဿ နိဒ္ဒေသေန ယုဇ္ဇတိ။ ဥတ္တာနာ စေဝ ယာ ပါဠိ, တဿာ သံဝဏ္ဏနာယ ကိန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ? န ဟိ အတ္ထာ ဥတ္တာနာတိ သမ္ဘဝတိ။ အဓိပ္ပါယာနုသန္ဓီဟီတိအာဒိဝစနေဟိပိ တံ ဝစနံ သမ္ဘဝတီတိ စေ? န, အတ္ထဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ ပဒဝိသေသာနံ ဂဟိတတ္တာ။ တေ ဟိ အတ္ထတော အနပေတတ္ထေန, အဘိဓာနတ္ထေန ဝါ အတ္ထောပစာရေန ဝါ အတ္ထာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သံဝဏ္ဏနာနယောတိ သံဝဏ္ဏနာ နာမ အဝုတ္တေသု ဥဟာပေါဟက္ကမနိဒဿနတော ‘‘နယော’’တိ ဝုတ္တော။
֍ ဋီ ၁။ ဥရုဝေလာတိ ယထာဝုတ္တဝါလိကရာသိဝသေန လဒ္ဓနာမကော ဂါမော, တသ္မာ သမီပတ္ထေ ဧတံ ဘုမ္မံ။ တထာဘာဝဒဿနတ္ထံ ‘‘နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အညထာ တသ္မိံ ဝါလိကရာသိမှိ ဝိဟရတီတိ အာပဇ္ဇတိ, ‘‘ဥရုဝေလံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသီတိ ယေန ဥရုဝေလသေနာနိဂမော’’တိအာဒိဝစနဝိရောဓော စ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန မူလကာရဏမေဝ ဒဿိတံ။ တတ္ထ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ…ပေ… ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ နိဂမနဝစနံ။ တံ ကိမတ္ထန္တိ စေ? ဂါမံ သန္ဓာယ ယထာဝုတ္တပဒတ္ထသမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ။ ‘‘သော ပန ဂါမော တဒုပစာရေန ဧဝံ နာမံ လဘတီ’’တိ ဝစနံ ပန အဝုတ္တသိဒ္ဓန္တိ ကတွာ န ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, အထ ဝါ ယဿ ‘‘ဥရုဝေလာ’’တိ ယထာဝုတ္တဝါလိကရာသိဿ, တဿ သမီပဂါမဿပိ နာမံ။ တတ္ထ အာယသ္မာ ဥပါလိတ္ထေရော န ဣဓ ဂါမံ သန္ဓာယ ‘‘ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတီ’’တိ အာဟ ဂေါစရဂါမပယောဇနာဘာဝတော။ န ဟိ ဘဂဝါ တံ ဂါမံ ဂေါစရံ ကတွာ တဒါ တတ္ထ ဝိဟာသိ, တသ္မာ ဧတ္ထ ဝါလိကရာသိဿ သမီပေ ဗောဓိရုက္ခမူလေ ဝိဟာရံ သန္ဓာယ သော ဧဝမာဟာတိ ဒဿေတုကာမော အဋ္ဌကထာစရိယော ဧဝမာဟာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တသ္မာ ဘဂဝတော ဂါမတော ဒူရတရေ အရညေ အဘိသမ္ဗောဓိဒီပနေန ဒုတိယုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနနိယမံ တီဟိ ပဒေဟိ အကာသိ ထေရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, အညထာ ပဒတ္တယဝစနပယောဇနာဘာဝတော။ တတ္ထ နဒန္တာ ဂစ္ဆတီတိ နဒီ။ နေလဉ္ဇလာယာတိ ဝတ္တဗ္ဗေ လ-ကာရဿ ရ-ကာရံ ကတွာ ‘‘နေရဉ္ဇရာယာ’’တိ ဝုတ္တံ, ကဒ္ဒမသေဝါလဝိရဟိတတ္တာ နိဒ္ဒေါသဇလာယာတိ အတ္ထော, နီလဇလာယာတိ တဿာ နာမမေဝ ဝါ ဧတံ။
ဗောဓိရုက္ခမူလေတိ ဧတ္ထ စ ဗောဓိ ဝုစ္စတိ အဘိသမ္ဗောဓော။ သော စ အတ္ထတော ဘဂဝတော စတုတ္ထမဂ္ဂဉာဏံ ဟောတိ ‘‘ဝိမောက္ခန္တိကမေတံ နာမ’’န္တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၆၂) ပဋိသမ္ဘိဒါဝစနတော။ ကိဉ္စာပိ တံ နာမကရဏဘူတံ စတုတ္ထဖလဉာဏမ္ပိ ဝတ္တုံ သမ္ဘဝတိ, ကတ္တဗ္ဗကိစ္စာနံ ပန ကရဏတော တံ စတုတ္ထမဂ္ဂဉာဏမေဝ ဧတ္ထ ဗောဓီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘တတိယဝိဇ္ဇာယ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယာ’’တိ တဒေဝ ဒဿိတံ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’’တိ, ‘‘ဗောဓိပက္ခိယာ ဓမ္မာ’’တိ စ။ တတ္ထ ယသ္မာ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံ ‘‘ဗောဓီ’’တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ သာမညတော ဝတ္တုကာမတာဓိပ္ပါယဝသေန ‘‘ဗောဓိ ဝုစ္စတိ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏ’’န္တိ (စူဠနိ။ ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တနိဒ္ဒေသ ၁၂၁) ဝုတ္တံ ဣဓာဓိပ္ပေတဉာဏဿပိ တဒန္တောဂဓတ္တာ။ အထ ဝါ ပါဠိယံ ဘဂဝတော အာဒိမဂ္ဂတ္တယဝစနဿ ဝုတ္တဋ္ဌာနာဘာဝါ စတုတ္ထမဂ္ဂဉာဏမေဝ ဘဂဝတော ဥပ္ပန္နံ, န ဘဂဝါ သောတာပန္နာဒိဘာဝံ ပတွာ ဗုဒ္ဓေါ ဇာတောတိ သမယန္တရပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ ‘‘စတူသူ’’တိ ဝုတ္တံ အာဒိတ္တယဿ စတုတ္ထဥပနိဿယသမ္ဘဝေန ဗောဓိပရိယာယသိဒ္ဓိတော။ ‘‘ပုဂ္ဂလောပိ သေနာသနမ္ပိ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၉ ပစ္စယနိဒ္ဒေသ) ဝစနတော ဖလဟေတုကော ဖလဇနကော ရုက္ခော ဖလရုက္ခောတိ ဝိယ ဗောဓိဟေတုရုက္ခော ဗောဓိရုက္ခောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ‘‘ယသ္မာ ကေဝလံ ဗောဓီတိ ရုက္ခဿပိ နာမံ, တသ္မာ ဗောဓီ’’တိ ပရတော ဝုတ္တံ။ နိဂြောဓာဒိရုက္ခတော အဿ ဝိသေသနဝစနံ ပန တဒညဗောဓိမူလပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ။ မဂ္ဂဉာဏဉှိ ကုသလမူလတ္တာ ဗောဓိ စ တံ မူလဉ္စာတိ သင်္ချံ လဘေယျ။ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ နိသီဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဒိဝသေန သဒ္ဓိံ အဋ္ဌာဟံ ဧကပလ္လင်္ကေန နိသိန္နဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ ဧက-သဒ္ဒေါ တဿ နိသဇ္ဇာသင်္ခါတဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာနုယောဂါနုရူပဿ ပလ္လင်္ကဿ အညေန ဣရိယာပထေန အနန္တရိယဘာဝံ အထဿ အကောပိတဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဝိမုတ္တိသုခန္တိ ဧတ္ထ ဝိမုတ္တိယံ ဝါ သုခန္တိ န သမ္ဘဝတိ။ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကတ္တာ ဘဂဝတော ဖလသမာပတ္တိသင်္ခါတာ ဝိမုတ္တိ ဧဝ အနုဇင်္ဃနဋ္ဌေန နိဗ္ဗာနသုခန္တိ ဝိမုတ္တိသုခံ, တံ သမာပဇ္ဇနေန ပဋိသံဝေဒီ အနုဘဝန္တော နိသီဒိ။ ဝေနေယျကာလာနတိက္ကမနတော တံ အပေက္ခမာနော နိသီဒိ, န ဝိမုတ္တိသုခသင်္ဂေန။
အထ ခေါတိ အဓိကာရန္တရာရမ္ဘေ နိပါတဒွယံ။ တေန ဝိမုတ္တိသုခံ ပဋိသံဝေဒယမာနော န ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ မနသာကာသိ, ကိန္တု တတော ဝုဋ္ဌာယာတိ
ဒဿေတိ။ ပဋိဝေဓဝသေနေဝ သုမနသိကတဿ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ပုနပ္ပုနံ မနသိကရဏံ ဂမ္ဘီရတ္တာ အဿာဒဇနနတော, န အပုဗ္ဗနယဒဿနာဓိပ္ပါယတော။ ပစ္စက္ခဘူတသဗ္ဗဓမ္မတ္တာ ဘဂဝတော အသမ္မောဟတော, ပဋိဝိဒ္ဓဿ ဝိသယတော ဝါ မနသိကရဏံ ပန ဝိဇိတဒေသပစ္စဝေက္ခဏံ ဝိယ ရညော အပုဗ္ဗံ ပီတိံ ဇနေတိ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘အမာနုသီ ရတီ ဟောတိ, သမ္မာ ဓမ္မံ ဝိပဿတော’’တိ (ဓ။ ပ။ ၃၇၃)။ ရတ္တိယာ ပဌမံ ယာမန္တိ အစ္စန္တသံယောဂဝသေန ဥပယောဂဝစနံ, တေန တဿ ဝိကပ္ပနာနတ္တတံ ဒဿေတိ။ ကိဉ္စာပိ ‘‘အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသီ’’တိ ဧကတောဝ ဝုတ္တံ, တထာပိ ဣမိနာ အနုက္ကမေနာတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ ပဝတ္တိမတ္တပစ္စဝေက္ခဏာ အဓိပ္ပေတာ ကထံ ပညာယတီတိ? ပဌမဘာဝါယ, ပဋိလောမမနသိကရဏံ ပန အနုလောမေ ပစ္စယာနံ, ပစ္စယုပ္ပန္နာနဉ္စ တထာဘာဝသာဓနတ္ထံ။ ယသ္မာ အဝိဇ္ဇာယ ဧဝ နိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော, န အညထာ, တသ္မာ သင်္ခါရာနံ အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယော, တဿာ စ သင်္ခါရာ ဖလန္တိ ဒီပနတော။ တထာ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခဏာယ အနုလောမမနသိကရဏံ ကာရဏနိရောဓာ ဖလနိရောဓသာဓနတ္ထံ။ ဧတ္ထ စ အနုဘာဝတော နိဗ္ဗာနံ ဒဿိတံ။ န ဟိ တံ အဝိဇ္ဇာဒိနိရောဓမတ္တန္တိ။ တတ္ထ ‘‘ယတော ခယံ ပစ္စယာနံ အဝေဒီ’’တိ ဝစနေန အနုလောမော နာဓိပ္ပေတောတိ သိဒ္ဓံ။ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏာယ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ, ဥဘယတ္ထပိ ကိစ္စတော, အာရမ္မဏတော စ တဿ မဂ္ဂဿ ဝိသယတော စ တတ္ထ မဂ္ဂေါ ဒဿိတော။
တတ္ထာဟ – ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ ပဋိလောမံ မနသာကာသီ’’တိ န ယုဇ္ဇတိ, န ဟိ ပဋိလောမာပဒေသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌံ နိဗ္ဗာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဘဝိတုမရဟတီတိ? ဝုစ္စတေ – န, တဒတ္ထဇာနနတော။ အနုလောမပဋိလောမန္တိ ဟိ ဘာဝနပုံသကံ။ အနုလောမတော, ပဋိလောမတော စ တံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ မနသာကာသီတိ ဟိ တတ္ထ အတ္ထော။ အညထာ နိရောဓဿ ပဋိလောမပ္ပသင်္ဂါပတ္တိယေဝါပဇ္ဇတိ။ ပဋိလောမေ စ ပနေတသ္မိံ အနုက္ကမနိယမော အနုလောမေ အနုက္ကမနိယမတော သိဒ္ဓေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ ပဋိလောမော နာမ အပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘နိရောဓော ဟောတီတိ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတီ’’တိအာဒိ။ ဧဝံ သန္တေ ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓော ဟောတိ။ ကထံ? ပဋိစ္စာတိ ဟိ ဣမိနာ ဖလဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေန, ပစ္စယာနဉ္စ ပစ္စယာယတ္တုပဂမနေန တဿ
ဥပ္ပါဒါဘိမုခဘာဝဒီပနတော အသမုပ္ပါဒေါ န သမ္ဘဝတိ, တသ္မာ အပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါတိ ဧဝံ ဥဘယပဋိက္ခေပေန ပနဿ ပဋိလောမတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧကေ။ တံ အယုတ္တံ တဿ အနုလောမဘာဝနိယမနတော, အတ္ထာတိသယာဘာဝတော, တသ္မာ အပ္ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ တဿ ပဋိလောမောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဘဂဝတာ ပါဠိယံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နနိရောဓော ဝုတ္တော။ တတ္ထ ဟိ ‘‘အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ’’တိ ဧဝံ ပစ္စယဿ သမုစ္ဆိန္နပစ္စယဘာဝဝသေန ပစ္စယနိရောဓံ, ဖလဿ ပစ္စယပဋိဂ္ဂဟာဘာဝဝသေန ပစ္စယုပ္ပန္နနိရောဓဉ္စ ဒီပေတိ။ ဒုဝိဓော ပါဠိယံ နိရောဓော အတ္ထတော အနုပ္ပါဒေါ နာမ ဟောတီတိ ကတွာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘နိရောဓော ဟောတီတိ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေ နိဗ္ဗာနံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နာနံ နိရောဓမတ္တန္တိ အာပဇ္ဇတီတိ စေ? န, တဿာနုဘာဝဒီပနာဓိပ္ပါယတော။ ဝိဒိတဝေလာယန္တိ မနသိကတဝေလာယန္တိ အတ္ထော, အညထာ တတော ပုဗ္ဗေ အဝိဒိတပ္ပသင်္ဂတော။
ဈာယတောတိ ဧတ္ထ ကာမံ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနေန ဈာယတော ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ ပါတုဘဝန္တိ, စတုအရိယသစ္စဓမ္မာ ဝါ ပကာသန္တိ, တထာပိ ပုဗ္ဗဘာဂေ သမထာဒိယာနိကဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနဂ္ဂဟဏံ။ စတုသစ္စဓမ္မဂ္ဂဟဏံ ကာမံ အနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒဿနာဓိကာရေန ဝိရုဇ္ဈတိ, တထာပိ ‘‘ယော ဒုက္ခံ ပရိဇာနာတိ, သော သမုဒယံ ပဇဟတီ’’တိ လဒ္ဓိဝသေန ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၂။ ‘‘ပစ္စယက္ခယဿာ’’တိ ကိစ္စပရိယာယဝသေန ဝုတ္တံ။ တေန ပစ္စယနိဗ္ဗာနံ, တဒုပနိဿယနိဗ္ဗာနဉ္စာတိ ဒုဝိဓံ နိဗ္ဗာနံ ဒဿိတံ ဟောတီတိ။ ကာမဉ္စ တံ န ကေဝလံ ပစ္စယက္ခယမတ္တံ ကရောတိ, အထ ခေါ ပစ္စယုပ္ပန္နက္ခယမ္ပိ ကရောတိ။ ယတော ဥဘိန္နမ္ပိ နိရောဓော ဒဿိတော, တထာပိ ဟေတုနိရောဓာ ဖလနိရောဓောတိ ကတွာ ‘‘ပစ္စယက္ခယဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တပ္ပကာရာ ဓမ္မာတိ ဧတ္ထ စတုသစ္စဂ္ဂဟဏံ ပဌမဂါထာယံ ဝုတ္တနယဝိပလ္လာသေန ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၃။ သမုဒယနိရောဓသင်္ခါတော အတ္ထောတိ ဧတ္ထ သမုဒယော ကိစ္စဝသေန, နိရောဓော အာရမ္မဏကိရိယာယ။ ဧတေန ဒွိပ္ပကာရာ နိရောဓာ ဒဿိတာ ဟောန္တိ တဿ အနုဘာဝဿ ဝသေနာတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပလ္လင်္ကာဘုဇိတဋ္ဌာနဉ္စ ‘‘ပလ္လင်္ကော’’တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ဖလာဓိဂမဋ္ဌာနံ ‘‘ပလ္လင်္က’’န္တိ ဝုတ္တံ။
အဇပါလကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄။ သမ္မောဒီတိ ဟိတကာမတာယ ဘဂဝါ တေန ဗြာဟ္မဏေန သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ ဝေဒေဟိ အန္တန္တိ ဧတ္ထ နိဗ္ဗာနံ အန္တော နာမ။ ဝေဒါနံ ဝါ အန္တံ ဂတတ္တာတိ ဧတ္ထ အရဟတ္တံ။ တတ္ထ ပဌမေန ဝေဒန္တဂူ ယသ္မာ, တသ္မာ ဧဝ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယော။ ဒုတိယေန ဝေဒန္တဂူ ယသ္မာ, တသ္မာ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယောတိ ဧဝံ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ကိဉ္စာပိ ဗြာဟ္မဏဿ စတုသစ္စယုတ္တံ အတ္ထတော ဝုတ္တံ, ဥဒါနဂါထာယံ ဝုတ္တပဋိဝေဓာဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တန’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ ပရိဟာရော။
အဇပါလကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
မုစလိန္ဒကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅။ မုစလိန္ဒဝတ္ထုမှိ ဧတမတ္ထန္တိ ဣဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗမတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိဝေကန္တိ ဥပဓိဝိဝေကံ။ ‘‘အဗျာပဇ္ဇံ သုခံ လောကေ’’တိ ဣမိနာ ပဌမမဂ္ဂံ ဒဿေတိ တေန သတ္တေသု မာရဏဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဗျာပါဒပ္ပဟာနသိဒ္ဓိတော။ ‘‘ပါဏဘူတေသု သံယမော’’တိ ဣမိနာ ဒုတိယမဂ္ဂံ ဒဿေတိ။ မဂ္ဂီ ဟိ ပုဂ္ဂလော အဝသိဋ္ဌဗျာပါဒတနုတ္တဝသေန ပါဏဘူတေသု သံယတော ဟောတိ ဝိဟိံသာဓိပ္ပါယာဘာဝတော။ ဧဝံ စတ္တာရော ဟိ မဂ္ဂါ အနုက္ကမေနာပိ ဂဟိတာ ဟောန္တိ။
မုစလိန္ဒကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ရာဇာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆။ ရာဇာယတနံ ပါတလိ။ ‘‘စတုဒ္ဒိသာ အာဂန္တွာ’’တိ ပါဌသေသော။ မုခဝဋ္ဋိယံ ကိရဿ ဒိန္နာနံ စတုန္နမ္ပိ လေခါပရိစ္ဆေဒေါ အတ္ထိ, တေ ဝါဏိဇာ ဒေဝတာယ ဂါရဝဒဿနေန ဘဂဝတော ရူပကာယဒဿနေန ပသန္နတ္တာ သရဏံ အဂ္ဂဟေသုံ။ ဒေဝတာယ ‘‘ဘဂဝါ ရာဇာယတနမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဝစနံ သုတွာ သာဝကသံဃာဘာဝံ, အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဓမ္မသဗ္ဘာဝဉ္စ ဇာနိံသူတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဇာနန္တီတိ ဗုဒ္ဓါတိ သမ္ဗန္ဓော။
ရာဇာယတနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဗြဟ္မယာစနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇။ အဓိဂတော ခေါ မျာယန္တိအာဒိမှိ ဓမ္မောတိ စတုသစ္စဓမ္မော, ဂမ္ဘီရတ္တာ ဒုဒ္ဒသော။ ဒုဒ္ဒသတ္တာ ဒုရနုဗောဓော။ သန္တောတိ နိဗ္ဗုတော။ ပဏီတောတိ အတပ္ပကော။ ဣဒံ ဒွယံ လောကုတ္တရမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အတက္ကာဝစရောတိ တက္ကေန အာကာရပရိဝိတက္ကေန ဩဂါဟိတဗ္ဗော န ဟောတိ, ဉာဏေနေဝ အဝစရိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယောတိ သမ္မာပဋိပဒံ ပဋိပန္နေဟိ ပဏ္ဍိတေဟိ ဝေဒနီယော။ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထောတိအာဒိ သဗ္ဗံ နိဗ္ဗာနမေဝ။ တဉှိ ဖလူပစာရေန ဧကမ္ပိ သမာနံ တထာ တထာ ဝုစ္စတိ။ ရာမာတိ ပဇာ။ အနု အနု အစ္ဆရိယာ အနစ္ဆရိယာ။ တေသံ ဘဂဝတော ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒံ သုတပုဗ္ဗာနံ, ဓမ္မဿ ဝါ ဂမ္ဘီရဘာဝံ အဓိဂတပုဗ္ဗာနံ။ ကိဉ္စာပိ ဘဂဝတော စတ္တာရောပိ မဂ္ဂါ သုခပ္ပဋိပဒါ, တထာပိ ဗောဓိသတ္တပဋိပဒံ သန္ဓာယ ‘‘ကိစ္ဆေန မေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပကာသိတံ ပကာသိတု’’န္တိ ဥဘယထာပိ ပါဌော။ ပရေတေဟိ ယုတ္တေဟိ။ ရာဂရတ္တာတိ ကာမရာဂဒိဋ္ဌိရာဂေဟိ ရတ္တာ။ အတ္တနိစ္စာဒိဂါဟကာ န ဒက္ခန္တိ န ပဿိဿန္တိ။
֍ ဋီ ၈။ သဟံပတိ ကိရ ‘‘နဿတိ ဝတ ဘော လောကော’’တိ ဣမံ သဒ္ဒံ တထာ နိစ္ဆာရေတိ, ယထာ ဒသသဟဿိလောကဓာတုဗြဟ္မာနော သုတွာ သန္နိပတိံသု။ ပညာမယေ အက္ခိမှိ သန္တာနာနုသယိတဝသေန အပ္ပံ ပရိတ္တံ ရာဂါဒိရဇံ ဧတေသံ, ဧဝံသဘာဝါတိ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ။ အဿဝနတာတိ အဿဝနတာယ။
သမလေဟိ သတ္ထာရေဟိ။ အပါပုရေတန္တိ ဝိဝရ ဧတံ။ အမတဿ ဒွါရန္တိ အရိယမဂ္ဂံ, စတုသစ္စဓမ္မံ ဝါ။ ဝိဇ္ဇတ္တယစတုမဂ္ဂဉာဏေဟိ ပုနပ္ပုနံ ဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ။ သေလေတိ သိလာမယေ။ ဝိဂတရဇတ္တာ သုခဒဿနယောဂ္ဂေ ဣတော စ ဧတ္တော စ အာဂန္တွာ ယထာ ဌိတော စက္ခုမာ ပုရိသော သမန္တတော ဇနတံ ပဿေယျ။ တွမ္ပိ သုမေဓ သုန္ဒရပည သဗ္ဗညုတညာဏာဓိဂမာယ သမန္တစက္ခု။ သဗ္ဗကိလေသသင်္ဂါမာနံ ဝိဇိတတ္တာ ဝိဇိတသင်္ဂါမ။ ဇာတိကန္တာရာဒိနိတ္ထရဏတ္ထံ ဝေနေယျဇနသတ္ထဝါဟနသမတ္ထတာယ သတ္ထဝါဟ။ ကာမစ္ဆန္ဒဣဏဿ အဘာဝတော အဏဏ။
֍ ဋီ ၉။ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏေန စ အာသယာနုသယဉာဏေန စ။ ဣမေသဉှိ ဒွိန္နံ ဉာဏာနံ ‘‘ဗုဒ္ဓစက္ခူ’’တိ နာမံ။ ဥပ္ပလိနိယန္တိ ဥပ္ပလဝနေ။ ဧဝံ
သေသေသုပိ။ အန္တော နိမုဂ္ဂပေါသီနီတိ ယာနိ အန္တော နိမုဂ္ဂါနေဝ ပေါသိယန္တိ, တတ္ထ ယာနိ ဥဒကံ အစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌိတာနိ, တာနိ သူရိယရံသိသမ္ဖဿံ အာဂမယမာနာနိ ဌိတာနိ အဇ္ဇ ပုပ္ဖနကာနိ။ ယာနိ သမောဒကံ ဌိတာနိ, တာနိ သွေ ပုပ္ဖနကာနိ။ ယာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ, တာနိ တတိယဒိဝသေ ပုပ္ဖနကာနိ။ ဥဒကာ ပန အနုဂ္ဂတာနိ အညာနိပိ သရောဂဥပ္ပလာဒီနိ နာမ ဟောန္တိ။ ယာနိ နေဝ ပုပ္ဖိဿန္တိ မစ္ဆကစ္ဆပဘက္ခာနေဝ ဘဝိဿန္တိ, တာနိ ပါဠိနာရုဠှာနိ, အာဟရိတွာ ပန ဒီပေတဗ္ဗာနိ။ ဧတေဟိ ဥဂ္ဃဋိတညူ ဝိပဉ္စိတညူ နေယျော ပဒပရမောတိ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ပစ္စဘာသီတိ ပတိ အဘာသိ။
အပါရုတာတိ ဝိဝဋာ။ ပစ္ဆိမဿ ပဒဒွယဿ အယမတ္ထော။ အဟဉှိ အတ္တနော ပဂုဏံ သုပ္ပဝတ္တမ္ပိ ဣမံ ပဏီတံ ဥတ္တမံ ဓမ္မံ ကာယဝါစာကိလမထသညီ ဟုတွာ နာဘာသိ။
ဗြဟ္မယာစနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀။ ဣဒါနိ ပန သဗ္ဗော ဇနော သဒ္ဓါဘာဇနံ ဥပနေတု, ပူရေဿာမိ နေသံ သင်္ကပ္ပန္တိ။ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကောတိ သမာပတ္တိယာ ဝိက္ခမ္ဘိတကိလေသတ္တာ နိက္ကိလေသဇာတိကော။ အာဇာနိဿတီတိ စေ န နိဋ္ဌာနမကံသု ဓမ္မသင်္ဂါဟကာ တေ ဝိနယက္ကမညာ, အဟံ ဒေသေယျံ ပဋိဝိဇ္ဈိဿတီတိ အဓိပ္ပါယော, ‘‘မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ’’တိ (အ။ နိ။ ၈။၁၁၊ ပါရာ။ ၂) ဧတ္ထ ဝိယ အဘူတပရိကပ္ပေါ ကိရေသော။ လောကေ တဿ အဓိမုတ္တဘာဝဒီပနတ္ထဉှိ ဣဒံ ဝစနံ အတ္တနော တဒုပဒေသေန အဝိဒိတဘာဝဒီပနတ္ထံ။ တဿ အနန္တေဝါသိကဘာဝဒီပနတ္ထန္တိ ဧဝမာဒီနိ ပနေတ္ထ ပယောဇနာနိ။ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏန္တိ သဗ္ဗညုတညာဏံ တဿ မရဏာရမ္မဏံ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ တေန တတော ပုဗ္ဗေ တဿ သတိ ဓမ္မဒေသနာယ ခိပ္ပံ ဇာနနဘာဝါရမ္မဏန္တိ ဒီပေတိ။ ပရောပဒေသတော အဇာနိတွာ ပစ္စက္ခတော မရဏသစ္ဆိကိရိယမ္ပိ ဒဿေတိ။ ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ အနေကဉာဏသမောဓာနာဘာဝတော သုဝုတ္တမေတံ။ စိတ္တပုဗ္ဗိကာ ဟိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ, အညထာ နဝသတ္တပါတုဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဧကတော ဂဟဏေ ဝိရုဒ္ဓကာလာနံ
ဧကတော ဇာနနပ္ပသင်္ဂေါ။ တတော ဧကဉာဏဿ ဝိတထဘာဝပ္ပတ္တိဒေါသော, တသ္မာ သဗ္ဗဿ ဝိနာနေကဉာဏသမောဓာနံ အာပဇ္ဇိတဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏဝန္တတ္တာ ပန သဗ္ဗညူ ဧဝ ဘဂဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, န သဗ္ဗကာလံ ဧကတော။ အာဠာရာဒီနံ မရဏာဇာနနတောတိ စေ? န, တဿ ဇာနနေန ပုထုဇ္ဇနဿာပိ သဗ္ဗညုတာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော။ ယဒါဘာဝေန ယဒါဘာဝေါ တဗ္ဘာဝေန တဿာဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ လောကေ သိဒ္ဓေါတိ။ ‘‘ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒီ’’တိ ဝစနတော တဿ မရဏဇာနနံ သိဒ္ဓန္တိ ကတွာ ဘဝံ မတေနေဝ ဘဂဝါ သဗ္ဗညူတိ သိဒ္ဓံ န ဒေဝတာရောစနတော ပုဗ္ဗေ အဇာနနတောတိ စေ? န, ဝိသေသံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ အန္တရာ ပဇာနနတော, ဒေဝတာယ သဗ္ဗညုဘာဝပ္ပတ္တိဒေါသတော စ။ န ဟိ သော ကဿစိ ဝစနေန အညာသီတိ။
အပိစ ကိမိဒံ တတ္ထ ဇာနနံ နာမ တဒါရမ္မဏဉာဏုပ္ပတ္တီတိ စေ? န, လောကေ သဗ္ဗညုနော အစ္စန္တာဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ သာဓိကာ ဟိ မယာ ဧကဉာဏက္ခဏေ သဗ္ဗံ ဉာဏံ, တဒညေသဉ္စ တဒညာဏာနုပ္ပတ္တိ။ အပိစ သဗ္ဗညုနော သဗ္ဗဓမ္မဝိသယေ ဉာဏပစ္စုပဋ္ဌာနသိဒ္ဓိ တဿ ဉာဏဿ အတ္တနာဝ အတ္တနော အဝိသယောတိ စေ? န, ဟေတုနိဒဿနာနုပ္ပတ္တိတော။ အပိစ ‘‘ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိသေသဝစနံ အတ္ထိ။ ယေန ဒေဝတာရောစနုတ္တရကာလမေဝ ဘဂဝတော ဉာဏံ ဥဒပါဒီတိ ပညာယတိ။ န ဟိ ဝစနပုဗ္ဗာပရိယဘာဝမတ္တေန တဒတ္ထပုဗ္ဗာပရိယတာ ဟောတိ, တသ္မာ အယုတ္တမေတံ။ အဘိဒေါသကာလံကတောတိ ပဌမယာမေ ကာလံကတော။ ‘‘မဇ္ဈိမယာမေ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ဥဘယတ္ထပိ မဟာဇာနိယော။ သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရေ, ဧကဒိဝသဗ္ဘန္တရေ စ ပတ္တဗ္ဗမဂ္ဂဖလတော ပရိဟီနတ္တာ မဟတီ ဇာနိ အဿာတိ မဟာဇာနိ။ တေသု ဟိ ဒွီသု အာဠာရော အာကိဉ္စညာယတနဘဝေ နိဗ္ဗတ္တော, ဥဒကော ဘဝဂ္ဂေ, တသ္မာ နေသံ ဓမ္မဒေသနာယ အက္ခဏေ နိဗ္ဗတ္တဘာဝံ သန္ဓာယ ဘဂဝါ ဧဝံ စိန္တေသိ, န ဣတော မနုဿလောကတော စုတိဘာဝံ သန္ဓာယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဗုဒ္ဓဝေနေယျတဉ္စ သန္ဓာယာတိ နော တက္ကော, အညထာ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါတိ အာစရိယော။
ဗောဓိသတ္တဿ ဇာတကာလေ သုပိနပဋိဂ္ဂါဟကာ စေဝ လက္ခဏပရိဂ္ဂါဟကာ စ အဋ္ဌ ဗြာဟ္မဏာ။ တေသု တယော ဒွိဓာ ဗျာကရိံသု ‘‘ဣမေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော အဂါရံ အဇ္ဈာဝသန္တော ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တိ, ပဗ္ဗဇန္တော ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ ပဉ္စ ဗြာဟ္မဏာ ‘‘အဂါရေ န တိဋ္ဌတိ, ဗုဒ္ဓေါဝ ဟောတီ’’တိ ဧကံသဗျာကရဏာဝ အဟေသုံ။ တေသု ပုရိမာ တယော
ယထာမန္တပါရံ ဂတာ။ ဣမေ ပန မန္တပါရံ အတိက္ကမန္တာ အတ္တနာ လဒ္ဓံ ပုညမဟတ္တံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဗောဓိသတ္တံ ဥဒ္ဒိဿ ပုရေတရမေဝ ပဗ္ဗဇိံသု။ ဣမေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ပဉ္စဝဂ္ဂိယာ’’တိ။ ‘‘တေသံ ပုတ္တာ’’တိပိ ဝဒန္တိ, တံ အဋ္ဌကထာယံ ပဋိက္ခိတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဘဂဝါ ‘‘ဗဟူပကာရာ ခေါ မေ’’တိ စိန္တေသိ။ ကိံ ဥပကာရကာနံ ဧဝ ဧသ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဣတရေသံ န ဒေသေတီတိ? နော န ဒေသေတိ။ ဥပကာရာနုဿရဏမတ္တကေနေဝ ဝုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာနယော။ အတ္တနော ကတညုကတဝေဒိဘာဝပ္ပကာသနတ္ထံ, ကတညုတာဒိပသံသနတ္ထံ, ပရေသဉ္စ ကတညုဘာဝါဒိနိယောဇနတ္ထံ, ခိပ္ပဇာနနပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ။
֍ ဋီ ၁၁။ အန္တရာ စ ဂယံ အန္တရာ စ ဗောဓိန္တိ ဂယာယ စ ဗောဓိယာ စ မဇ္ဈေ တိဂါဝုတန္တရေ ဌာနေ။ ဗောဓိမဏ္ဍတော ဟိ ဂယာ တီဏိ ဂါဝုတာနိ။ ဗာရာဏသိနဂရံ အဋ္ဌာရသ ယောဇနာနိ။ ဥပကော ပန ဗောဓိမဏ္ဍဿ စ ဂယာယ စ အန္တရေ ဘဂဝန္တံ အဒ္ဒသ။ အန္တရာ-သဒ္ဒေန ပန ယုတ္တတ္တာ ဥပယောဂဝစနံ ကတံ။ ဤဒိသေသု စ ဌာနေသု အက္ခရစိန္တကာ ဧကမေဝ အန္တရာသဒ္ဒံ ပယုဇ္ဇန္တိ, သော ဒုတိယပဒေပိ ယောဇေတဗ္ဗော။ အယောဇိယမာနေ ပန ဥပယောဂဝစနံ န ပါပုဏာတိ။ ဣဓ ပန ယောဇေတွာဝ ဝုတ္တောတိ။
သဗ္ဗာဘိဘူတိ သဗ္ဗံ တေဘူမကဓမ္မံ အဘိဘဝိတွာ ဌိတော။ တဏှက္ခယေတိ နိဗ္ဗာနေ။ ဝိမုတ္တောတိ အာရမ္မဏတော ဝိမုတ္တော။ နတ္ထိ မေ ပဋိပုဂ္ဂလောတိ မယှံ ပဋိပုဂ္ဂလော နာမ နတ္ထိ, အသဒိသောတိ အတ္ထော, မမ သဗ္ဗညုဘာဝေ ဒေါသံ ဒဿေတွာ လောကေ ဌာတုံ အသမတ္ထတာယ မမ ပစ္စတ္ထိကပုဂ္ဂလော ဝါ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ အာဟဉ္ဆံ အမတဒုန္ဒုဘိန္တိ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘာယ အမတဘေရိံ ပဟရိဿာမီတိ ဂစ္ဆာမိ။
အရဟသိ အနန္တဇိနော ဘဝိတုံ ယုတ္တော တွန္တိ အတ္ထော။ ဣဒမ္ပိ အတ္တနော သတ္ထုနာမံ။ ဟုပေယျာသီတိ အာဝုသော ဧဝမ္ပိ နာမ ဘဝေယျ။ ပက္ကာမီတိ ဝင်္ကဟာရဇနပဒံ နာမ အဂမာသိ။ ဘဂဝါပိ ‘‘တတ္ထ တဿ မိဂလုဒ္ဒကဿ ဓီတုယာ စာပါယ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ ပုန အာဂန္တွာ အနာဂါမီ အယံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဥပနိဿယသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ တေန သဒ္ဓိံ အာလပိ။ သော စ တထေဝါဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိတွာ အနာဂါမီ ဟုတွာ အနုက္ကမေန ကာလံ ကတွာ အဝိဟေသု ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။
֍ ဋီ ၁၂။ သဏ္ဌပေသုန္တိ ကတိကံ အကံသု။ ပဓာနဝိဗ္ဘန္တောတိ ပဓာနတော ဘဋ္ဌော ပရိဟီနော။ ‘‘အဘိဇာနာထ နု ဘာသိတမေတ’’န္တိ, ‘‘ဝါစံ ဘာသိတမေဝ’’န္တိ စ ဧဝရူပံ ကဉ္စိ ဝစနဘေဒံ အကာသီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဘဂဝန္တံ သုဿူသိံသူတိ ဘဂဝတော ဝစနံ သောတုကာမာ အဟေသုံ။ အညာတိ အညာယ, ဇာနိတုန္တိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၁၃။ အထ ကိမတ္ထံ အာမန္တေသီတိ? တတောပိ သုဋ္ဌုတရံ ပဋိဇာနနတ္ထံ, ဓမ္မဿ အဘိဘာရိယဒုလ္လဘဘာဝဒီပနတ္ထံ, အက္ခရဝိက္ခေပနိဝါရဏတ္ထဉ္စ။ တတ္ထ ဒွေမေတိ အန္တဒွယဝစနံ အညေသမ္ပိ တဒန္တောဂဓဘာဝတော။ အပိစ ယောဇနာဝသေန။ တဏှာအဝိဇ္ဇာတိ ဟိ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ သီသဘူတာ ဒွေ ကိလေသာ။ တေ စ သမထဝိပဿနာနံ ပဋိပက္ခဘူတတ္တာ အန္တာ နာမ။ တေသု တဏှာဝသေန ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂံ ဘဇန္တော သမထံ ပရိဟာပေတိ ဗာလော, တထာ အဝိဇ္ဇာဝသေန အတ္တကိလမထာနုယောဂံ ဘဇန္တော ဂစ္ဆန္တော ဝိပဿနန္တိ န သက္ကာ ဥဘော ဒွေ အန္တေ အပ္ပဟာယ အမတံ အဓိဂန္တုန္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာ။ အပိစ လီနုဒ္ဓစ္စပဟာနဒဿနမေတံ။ လီနော ဟိ နိက္ခိတ္တဝီရိယာရမ္ဘော ကာမသုခဉ္စ ဘဇတိ, ဣတရော အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယော အတ္တကိလမထံ။ ဥဘောပိ တေ ဝီရိယသမတာယ ပဋိပက္ခတ္တာ အန္တာ နာမ။ အပိစ တိဿော သာသနေ ပဋိပဒါ ဝုတ္တာ အာဂါဠှာ, နိဇ္ဈာမာ, မဇ္ဈိမာ စ။ တတ္ထ အာဂါဠှာ ‘‘ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ, နတ္ထိ ကာမေသု ဒေါသော’’တိ ဧဝမာဒိကာ။ နိဇ္ဈာမာ ‘‘အစေလကော ဟောတိ, မုတ္တာစာရော’’တိ ဧဝမာဒိကာ, မဇ္ဈိမာ ‘‘အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’’တိ ဧဝမာဒိကာ။ တတ္ထ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါ အာဂါဠှာ နာမ ပဋိပဒါ ဟောတိ သဗ္ဗာကုသလမူလတ္တာ။ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါ နိဇ္ဈာမာ နာမ အတ္တဇ္ဈာပနတော။ ဥဘောပေတေ မဇ္ဈိမာယ ပဋိပဒါယ ပဋိပက္ခဘူတတ္တာ အန္တာ နာမ, တသ္မာ ဣမေဝ သန္ဓာယ ဒွေမေတိ။ ကိမတ္ထံ ဘဂဝါ ‘‘ပဗ္ဗဇိတေန န သေဝိတဗ္ဗာ’’တိ ပဗ္ဗဇိတေ ဧဝ အဓိကရောတိ, န ဂဟဋ္ဌေတိ? ပဗ္ဗဇိတာနံ တဒဓိမုတ္တတ္တာ, သုခပရိဝဇ္ဇနသမတ္ထတာယ, တဒဓိကတတ္တာ စ ပဗ္ဗဇိတာ ဧတ္ထ အဓိကတာ, န ဂဟဋ္ဌာ။ ယဒိ ဧဝံ ကိမတ္ထံ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂမာဟ, နနု တေ ပကတိယာပိ ကာမပရိစ္စာဂံ ကတွာ တံ နိဿရဏတ္ထံ ပဗ္ဗဇိတာတိ? န, တေသံ အန္တဒွယနိဿိတတ္တာ။ တေ ဟိ ဣဓ လောကေ ကာမေန ဝိသုဒ္ဓိမိစ္ဆန္တိ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တာ တဿေဝ တပဿ ဖလေန ပေစ္စ ဒိဗ္ဗေ ကာမေ အာသီသမာနာ ဒဠှတရံ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂမနုယုတ္တာတိ
ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အန္တတ္ထော ပန ဣဓ ကုစ္ဆိတဋ္ဌေန ဝေဒိတဗ္ဗော ‘‘အန္တမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဇီဝိကာနံ, ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလျ’’န္တိအာဒီသု (ဣတိဝု။ ၉၁၊ သံ။ နိ။ ၃။၈၀) ဝိယ။
ယော စာယံ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါတိ ဧတ္ထ ကာမေသူတိ ဝတ္ထုကာမော အဓိပ္ပေတော, ဒုတိယော ကိလေသကာမော။ တံသမ္ပယုတ္တသုခမေတ္ထ ကာမသုခံ နာမ။ တေန ဝိပါကသုခဿ နိရဝဇ္ဇဘာဝံ ဒီပေတီတိ။ အလ္လီယနံ နာမ တဒဘိနန္ဒနာ။ အနုယောဂေါ နာမ ဘဝန္တရေ တဒနုယောဂပတ္ထနာ။ ဟာနဘာဂိယကရတ္တာ ကုသလပက္ခဿ, ဟီနပုဂ္ဂလဘာဝိတတ္တာ, ဟီနဓာတုပဘဝတ္တာ စ လာမကဋ္ဌေန ဟီနော။ ဂါမနိဝါသိသတ္တဓမ္မတ္တာ ဂမ္မော။ ပုထုဇ္ဇနသာဓာရဏတ္တာ ပေါထုဇ္ဇနိကော။ အနရိယောတိ အရိယာနံ အနဓိပ္ပေတတ္တာ, အရိယဓမ္မပဋိပက္ခတ္တာ, အနရိယကရတ္တာ, အနရိယဓမ္မတ္တာ, အနရိယာစိဏ္ဏတ္တာ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အနတ္ထသင်္ခါတသံသာရဘယာဝဟတ္တာ, အနတ္ထဖလနိဗ္ဗတ္တကတ္တာ စ အနတ္ထသံဟိတော။ အတ္တနော ကေဝလံ ခေဒူပဂမော အတ္တကိလမထော နာမ။ သော ဒိဋ္ဌိဂတပုဗ္ဗကတ္တတပါနုက္ကမကိရိယာဝိသေသံ နိဿာယ ပဝတ္တတိ, တဿ ဒိဋ္ဌိဝသေန အနုယောဂေါ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါ နာမ။ အတ္တဝိယောဂဝိတ္တာပရိဿမတ္တာ, အနုပါယပဝတ္တတ္တာ သမ္ပဇ္ဇမာနော မိဂယောနိဂေါယောနိကုက္ကုရယောနိသူကရယောနီသု ပါတာယတိ။ ဝိပစ္စမာနော နရကံ နေတီတိ အနတ္ထသံဟိတော။ ဧတေ တွာတိ ဧတေ တု။ တထာဂတေနာတိ အတ္တာနံ အဝိတထာဂမနံ အာဝိ ကရောတိ, တေနေတံ ဒဿေတိ ‘‘န မယာ ပရိဝိတက္ကိတမတ္တေန ဝိတက္ကိတာ, ကိန္တု မယာ တထာဂတေနေဝ သတာ အဘိသမ္ဗောဓိဉာဏေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ စက္ခုကရဏီတိအာဒီဟိ ပန တမေဝ ပဋိပဒံ ထောမေတိ။ ဘေသဇ္ဇံ အာတုရဿ ဝိယ ‘‘စက္ခုကရဏီ’’တိ ဣမိနာ ဉာဏစက္ခုဝိသောဓနံ ဝုတ္တံ။ ဉာဏကရဏီတိ ဣမိနာ အန္ဓကာရဝိဓမနံ ဝုတ္တံ။ ဥပသမာယာတိ ကိလေသပရိဠာဟပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ ဝုတ္တာ။ အဘိညာယာတိ သစ္စပဋိဝေဓနံ ဝုတ္တံ။ သမ္ဗောဓာယာတိ သစ္စပဋိဝိဇ္ဈနံ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗာနာယာတိ သောပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုယာ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုယာတိ ဧဝံ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၁၄။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဘဂဝါ အညတ္ထ ဝိယ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ အကထေတွာ ပဌမမေဝ အသေဝိတဗ္ဗမန္တဒွယံ ဝတွာ မဇ္ဈိမပဋိပဒံ ဒေသေသီတိ? အတ္တာဒိမိစ္ဆာဘိမာနနိဝါရဏတ္ထံ, ကုမ္မဂ္ဂပဋိပတ္တိနိဝါရဏတ္ထဉ္စ အန္တဒွယဝဇ္ဇနံ ဝတွာ
အတ္တနော ဝိသေသာဓိဂမဒီပနနယေန အဗာဟုလ္လိကာဒိဘာဝဒဿနတ္ထံ, တေသဉ္စ မဇ္ဈိမပဋိပဒါဒီပနေန တတ္ထ အနုယောဇနတ္ထံ ပစ္ဆာ သမ္မာပဋိပဒံ ဒေသေသိ, တတော တဿ မဇ္ဈိမပဋိပဒါသင်္ခါတဿ အရိယမဂ္ဂဿ ဝိသယဒဿနတ္ထံ စတုသစ္စဓမ္မံ သင်္ခေပဝိတ္ထာရဝသေန ဒေသေတုကာမော ‘‘ဣဒံ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဒုက္ခ’’န္တိအာဒိမာဟ, အယမေတ္ထ အနုသန္ဓိ။ ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စန္တိ မေ, ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိ သုတ္တာနုသန္ဓိပကအာသနတ္ထံ အယမနုက္ကမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာဝုတ္တံ ပဋိပဒံ သုတွာ ကိရ ကောဏ္ဍညော အာဟ ‘‘ကထံ ဘဂဝတာ ဝုတ္တပဋိပဒါယ ဥပ္ပတ္တိ သိယာ။ အယဉှိ ပဋိပဒါ ကိလေသာနံ အနုပ္ပတ္တိယာ သတိ သမ္ဘဝတိ, န အညထာ။ ကိလေသာနဉ္စ ယဒိ လောဘတော ဥပ္ပတ္တိ ခုပ္ပိပါသာနံ ဝိယ, တဒါသေဝနာယ အနုပ္ပတ္တိ သိယာ, တဒဝတ္ထုဿ ဝါ တေသံ ဥပ္ပတ္တိ။ တဒဝတ္ထုဝိပရီတကာယကိလမထာသေဝနာယ အနုပ္ပတ္တိ သိယာ။ ဥဘောပေတာ ဘဂဝတာ ‘အန္တာ’တိ ဝုတ္တာ, တသ္မာ ကထံ ပနေတိဿာယ သမ္မာပဋိပဒါယ ဥပ္ပတ္တိ သမ္ဘဝေယျာ’’တိ။ ဘဂဝါ အာဟ အနုပါယာသေဝနတော။ ကထန္တိ စေ? –
‘‘သံသာရမူလတော ဉာဏံ, တဉ္စ ဉာဏာ ပဟိယျတိ၊
ဇီဝိတေ သတိ တံ ဟောတိ, တဉ္စ ဇီဝိတသာဓနေ။
‘‘တသ္မာ ဉာဏာယ မေဓာဝီ, ရက္ခေ ဇီဝိတမတ္တနော၊
ဉာဏသာဓနဘူတဉ္စ, သီလဉ္စ ပရိပါလယေ။
‘‘ဇီဝိတဉ္စ ယထာ လောကေ, ဘိန္နေ ကာယေ န ဝိဇ္ဇတိ၊
တထေဝ ဘိန္နသီလဿ, နတ္ထိ ဉာဏဿ သမ္ဘဝေါ။
‘‘တသ္မာ အာယုဉ္စ သီလဉ္စ, ဉာဏတ္ထံ ရက္ခတာ သတာ၊
သေဝိတဗ္ဗာ န ကာမာပိ, နာပိ ကာယဝိနာသနာ။
‘‘ကာမေသု ဂေဓမုပဂမ္မ ဟိနော ဂမ္မဉ္စ,
အစ္စုဒ္ဓနော ကိလမထံ ဂမုပေတိ မူဠှော၊
ယော မဇ္ဈိမံ ပဋိပဒံ ပရမံ ဥပေတိ,
သော ခိပ္ပမေဝ လဘတေ ပရမံ ဝိမောက္ခ’’န္တိ။
ပညံ မုနီ သော သုတဇံ လဘိတွာ၊
စိန္တာမယံ ဉာဏ ပဝေသမာနော,
ဥစ္ဆိန္ဒယံ ပဉှမိမံ အပုစ္ဆိ။
‘‘နိဗ္ဗေဓပဒဋ္ဌာနံ ပဟာယ ဃောရံ,
တပံ ကထမိဝါတိ သော တွံ၊
ဗြူဟိ တဒေဝ ဟောတိ ဘိက္ခု စရ,
ဝိရာဂမုပယာတိ စ ဒုက္ခသစ္စဿ၊
တမှိ ဒေါသဿ ပစ္စယော’’တိ။
သုတွာဝ ကောဏ္ဍညော မုနိဝစနံ,
ဝုဋ္ဌာယ ဟဋ္ဌော သဟသာ အဝေါစ၊
‘‘ဥဒါဟရ တွံ ဘဂဝါ မမေတံ,
ဘိက္ခု ယထာ ပဿတိ ဒုက္ခသစ္စ’’န္တိ။
စိန္တာမယိဿ ပညာပရိပုဏ္ဏာ ဘာဝနာမယိပညာသမ္ပတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာ ဣမေဟိ ဣတိ ဘဂဝါ သုတ္တမိဒမာဟာတိ ကိရ။ ကသ္မာ ဘဂဝါ ကောဏ္ဍညဿ ပုရိမမေဝ သစ္စဒေသနံ အဝဍ္ဎေတွာ အတ္တနော အဓိဂတက္ကမမာဟာတိ? နာဟံ ကဿစိ အာဂမံ ဒေသေမိ, အပိစ ခေါ သယမေဝ ဧဝမဓိဂတောမှီတိ ဒဿနတ္ထံ။ တတ္ထ ‘‘ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသူ’’တိ ဣမိနာ ဣဒံ အတ္ထဒွယံ ဒဿေတိ, န မယာ အာဠာရတော, ဥဒကတော ဝါ အယံ ဓမ္မော သုတော, ကိန္တု ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသွေဝ ဉာဏံ မေ ဥဒပါဒီတိ မဇ္ဈိမာယ ပဋိပဒါယ အာနုဘာဝံ ပကာသေတိ။ အပိစ ယသ္မာ ဧဝံ ပဋိပန္နော ဝိနာပိ ပရောပဒေသေန အရိယသစ္စာနိ ပဿတိ, တသ္မာ ကထံ တုမှေဝ မမာပဒေသေန န ပဿထာတိ။
֍ ဋီ ၁၅။ စက္ခုန္တိအာဒီနိ ပဉ္စ ပဒါနိ ဉာဏဝေဝစနာနေဝ။ ဉာဏဉှိ သစ္စာနံ အာလောစနတော စက္ခုဘူတတ္ထဇာနနတော ဉာဏံ။ ပကာရေဟိ ဇာနနတော ပညာ။ ကိလေသဝိဒါရဏတော, ဝိဇ္ဇနတော စ ဝိဇ္ဇာ။ သစ္စစ္ဆာဒကတမဝိနာသနတော, တေသံ ဂတိကောဋိပကာသနတော အာလောကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပဌမေန ပရိဝဋ္ဋေန သစ္စာနံ အညမညံ အသင်္ကရတော
ဌပနပညံ ဒဿေတိ, ဒုတိယေန တေသံ ကတ္တဗ္ဗာကာရပရိစ္ဆိန္ဒနပညံ, တတိယေန သစ္စေသု ဉာဏကိစ္စသန္နိဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။
֍ ဋီ ၁၆။ ယာဝကီဝဉ္စာတိ ဒွီဟိ ပဒေဟိ ယာဝဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ ဟောတိ ‘‘ဣတိ စိတ္တမနော’’တိအာဒိ ဝိယ။ ရာဂါဒီဟိ အကုပ္ပတာယ အကုပ္ပါ ဝိမုတ္တိ။ ဝေယျာကရဏန္တိ ဓမ္မဒေသနာ။ သာ ဟိ ဓမ္မာနံ ဗျာကရဏတော ပကာသနတော ‘‘ဝေယျာကရဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဝိရဇံ ဝီတမလန္တိ ဧတ္ထ ဝိရဇံ ဝိသမဟေတုဝါဒဝိဂမတော။ ဝီတမလံ အဟေတုကဝါဒဝိဂမတော။ ဝိရဇံ သဿတဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနတော။ ဝီတမလံ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနတော။ ဝိရဇံ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာနတော။ ဝီတမလံ အနုသယပ္ပဟာနတော။ ဓမ္မစက္ခုန္တိ ဓမ္မမတ္တဒဿနံ, န တတ္ထ သတ္တော ဝါ ဇီဝေါ ဝါ ကာရကော ဝါ ဝေဒကော ဝါတိ, တေနေဝါဟ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ, သဗ္ဗန္တံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ။ ဣဒဉှိ တဿ ဓမ္မစက္ခုဿ ဥပ္ပတ္တိအာကာရဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တဉှိ နိရောဓံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ကိစ္စဝသေန ဧဝ သင်္ခတံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
֍ ဋီ ၁၇။ ဓမ္မစက္ကန္တိ ဧတ္ထ ဒေသနာဉာဏံ အဓိပ္ပေတံ, ပဋိဝေဓဉာဏဉ္စ လဗ္ဘတေဝ။ ဧတ္ထ ကိမတ္ထံ ဒေဝါ သဒ္ဒမနုဿာဝေသုန္တိ? နာနာဒိဋ္ဌိဂတန္ဓကာရဝိဓမနတော လဒ္ဓါလောကတ္တာ, အပါယဘယသမတိက္ကမနတော အဿာသံ ပတ္တတ္တာ, ဒေဝကာယဝိမာနဒဿနတော ပီတိပါမောဇ္ဇစလိတတ္တာ စာတိ ဧဝမာဒီနေတ္ထ ကာရဏာနိ ဝဒန္တိ။ ပထဝိကမ္ပနမဟာသဒ္ဒပါတုဘာဝေါ စ ဓမ္မတာဝသေနေဝ ဟောတီတိ ဧကေ။ ဒေဝတာနံ ကီဠိတုကာမတာယ ပထဝိကမ္ပော။ ဗဟုနော ဒေဝသံဃဿ သန္နိပါတတော, ဘဂဝတော သရီရပ္ပဘာဇာလဝိသဇ္ဇနတော စာတိ ဧကစ္စေ။
֍ ဋီ ၁၈။ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါဝိသေသန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ တဿ ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါပဋိလာဘနိမိတ္တဝစနပရိယောသာနဒဿနော။ တဒဝသာနော ဟိ တဿ ဘိက္ခုဘာဝေါ။ သွာက္ခာတောတိအာဒိ ‘‘ဧဟီ’’တိ အာမန္တနာယ ပယောဇနဒဿနဝစနံ။ ‘‘ဧဟိဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ ‘‘သွာက္ခာတော ဓမ္မော စရ…ပေ… ကိရိယာယာ’’တိ စ အဝေါစာတိ ပဒသမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ စရ ဗြဟ္မစရိယန္တိ အဝသိဋ္ဌံ မဂ္ဂတ္တယဗြဟ္မစရိယံ သမဓိဂစ္ဆ။ ကိမတ္ထံ? သမ္မာဒုက္ခဿန္တကိရိယာယာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဧဟိဘိက္ခူ’’တိ ဣမိနာ ဘဂဝတော ဝစနေန နိပ္ဖန္နတ္တာ ကာရဏူပစာရေန ‘‘ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါ’’တိ ဝုတ္တာ။ သာဝ တဿာယသ္မတော ယာဝဇီဝံ ဥပသမ္ပဒါ အဟောသီတိ အတ္ထော။ တေန တဿာ
ဥပသမ္ပဒါယ သိက္ခာပစ္စက္ခာတာဒိနာ ဝိစ္ဆေဒါ ဝါ တဒညာယ ဥပသမ္ပဒါယ ကိစ္စံ ဝါ နတ္ထီတိ ဣဒမတ္ထဒွယံ အဋ္ဌကထာယံ ဒဿေတိ။ အဋ္ဌန္နမ္ပိ ဥပသမ္ပဒါနံ ဧဟိဘိက္ခုဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏပဉှဗျာကရဏဂရုဓမ္မပဋိဂ္ဂဟဏူပသမ္ပဒါနံ စတုန္နံ အညတရာယ ဥပသမ္ပန္နဿ အန္တရာ ဝိစ္ဆေဒေါ ဝါ တဒညူပသမ္ပဒါယ ကိစ္စံ ဝါ နတ္ထိ, ဣတရဿတ္ထီတိ။ နိကာယန္တရိကာ ပနာဟု ‘‘ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ နိယာမောက္ကန္တိသင်္ခါတာယ ဥပသမ္ပဒါယ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မုပသမ္ပဒဉ္စ ဒသဝဂ္ဂပဉ္စဝဂ္ဂကရဏီယဝသေန ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဒသဝိဓောပသမ္ပဒါ’’တိ။ ကာ ပနေတ္ထ အတ္ထတော ဥပသမ္ပဒါ နာမာတိ? တဒဓိဂတကိရိယာဝသေန နိဗ္ဗတ္တိယာ အသေက္ခာ တဒဓိဝါသနစေတနာယ ပရိဘာဝိတပဉ္စက္ခန္ဓိကာ အဇ္ဈတ္တသန္တတိ။ ကာ ပနေတ္ထ ပရိဘာဝနာ နာမ? တဗ္ဗိပက္ခဓမ္မဇ္ဈာစာရဝိရုဒ္ဓဘာဝေါ, တဿ ပတ္တိယာ တာယ ပရိဘာဝနာယ ဝသေန ကတ္ထစိ ‘‘သမန္နာဂတော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ ‘‘လောဘေန သမန္နာဂတော, ဘိက္ခဝေ, အဘဗ္ဗော စတ္တာရိ သတိပဋ္ဌာနာနိ ဘာဝေတု’’န္တိအာဒိ။ ဧတ္ထာဟု နိကာယန္တရိကာ ‘‘ယထာဝုတ္တာယ ဥပသမ္ပဒါယ ပတ္တိသင်္ခါတော စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တော သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နော ဓမ္မော အတ္ထိ, တဿ သန္တတိဝသေန ပုဗ္ဗာပရိယံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ ယာဝ အဝိစ္ဆေဒေါ, တာဝ ဥပသမ္ပန္နောတိ, အညထာ တတော ဓမ္မန္တရုပ္ပတ္တိက္ခဏေ တဿ ဥပသမ္ပန္နဿ အနုပသမ္ပန္နဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ တေ ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘သုတ္တံ အာဟရထာ’’တိ။ တေ စေ ဝဒေယျုံ ‘‘ယော တေသံ ဒသန္နံ အသေက္ခာနံ ဓမ္မာနံ ဥပါဒါယ ပဋိလာဘသမန္နာဂမော အရိယော ဟောတိ ဝိပ္ပဟီနောတိ ဧဝမာဒီနိ နော သုတ္တာနီ’’တိ။ ဧဝံ သတိ အသန္တဓမ္မေဟိ, ပရသတ္တေဟိ စ သမန္နာဂမဒေါသပ္ပသင်္ဂေါ နေသံ ပါပုဏာတိ။ ကိံကာရဏံ? သုတ္တသမ္ဘဝတော။ ယထာဟ – ‘‘ရာဇာ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကဝတ္တီ သတ္တဟိ ရတနေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၉၉-၂၀၀ အတ္ထတော သမာနံ) ဝိတ္ထာရော။ ဝသိဘာဝေါ တတ္ထ သမန္နာဂတသဒ္ဒေန ဝုတ္တော။ တဿဟိတေသု ရတနေသု ဝသိဘာဝေါ ကာမစာရော အတ္ထီတိ စေ? ဧတ္ထ ဝသိဘာဝေါ သမန္နာဂမသဒ္ဒေန ဝုတ္တော, အညတ္ထ ပတ္တိသင်္ခါတော, တံ ဓမ္မန္တရန္တိ။ ကိမေတ္ထ ဝိသေသကာရဏံ? နတ္ထိ စ, တသ္မာ ယထာဝုတ္တလက္ခဏာဝ ဥပသမ္ပဒါ။ အယမေဝ နယော ပဗ္ဗဇ္ဇာဒီသုပိ နေတဗ္ဗော။
֍ ဋီ ၁၉။ ကိဉ္စာပိ ဝပ္ပတ္ထေရဿ ပါဋိပဒဒိဝသေ…ပေ… အဿဇိတ္ထေရဿ စတုတ္ထိယန္တိ ဧဝံ နာနာဒိဝသေသု ပါဋေက္ကံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ, တထာပိ
ဩဝါဒသာမညေန ဝပ္ပဘဒ္ဒိယာနံ, မဟာနာမအဿဇီနဉ္စေတ္ထ ဧကတော ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၂၀။ ‘‘ရူပံ, ဘိက္ခဝေ, အနတ္တာ’’တိ ကိမတ္ထံ အာဒိတောဝ အနတ္တလက္ခဏံ ဒီပေတီတိ? တေသံ ပုထုဇ္ဇနကာလေပိ ဣတရလက္ခဏဒွယဿ ပါကဋတ္တာ။ တေ ဟိ မနာပါနံ ကာမာနံ အနိစ္စတာဒဿနေန သံဝိဂ္ဂါ ပဗ္ဗဇိံသူတိ အနိစ္စလက္ခဏံ တာဝ နေသံ ဧကဒေသေန ပါကဋံ, ပဗ္ဗဇိတာနဉ္စ အတ္တကိလမထာနုယောဂတော ကာယိကဒုက္ခံ, တဉ္စ မာနသဿ ပစ္စယောတိ မာနသိကဒုက္ခဉ္စ ပါကဋံ, တသ္မာ တဒုဘယံ ဝဇ္ဇိတွာ အနတ္တလက္ခဏမေဝ ဒီပေတုံ အာရဘိ။ တဉ္စ ဒီပေန္တော ဒုက္ခလက္ခဏေနေဝ ဒီပေတုံ ‘‘ရူပဉ္စ ဟိဒံ, ဘိက္ခဝေ, အတ္တာ အဘဝိဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ ကိမတ္ထန္တိ? အနိစ္စလက္ခဏတောပိ တေသံ ဒုက္ခလက္ခဏဿ သုဋ္ဌုတရံ ပါကဋတ္တာ။ တေသဉှိ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တတ္တာ, တပ္ပရာယဏဘာဝတော စ ဒုက္ခလက္ခဏံ သုဋ္ဌု ပါကဋံ, တသ္မာ တေန တာဝ သုဋ္ဌု ပါကဋေန အနတ္တလက္ခဏံ ဒီပေတွာ ပုန တဒေဝ တဒုဘယေနာပိ ဒီပေတုံ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ ဝက္ခတိ။ ကလ္လံ နူတိ ယုတ္တံ နု။ ဧတံ မမာတိ တဏှာဂ္ဂါဟော။ ဧသောဟမသ္မီတိ မာနဂ္ဂါဟော။ ဧသော မေ အတ္တာတိ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟော။ တဏှာဂ္ဂါဟော စေတ္ထ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတဝသေန, မာနဂ္ဂါဟော နဝဝိဓမာနဝသေန, ဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟော ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။
ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅။ ယေန သမယေန ဘဂဝါ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ ပဉ္စမိယံ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာပေတွာ သတ္တမိယံ နာဠကတ္ထေရဿ နာဠကပဋိပဒံ အာစိက္ခိတွာ ဘဒ္ဒပဒပုဏ္ဏမာယံ ယသဿ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပက္ကဘာဝံ ဉတွာ တံ ဥဒိက္ခန္တော ဗာရာဏသိယံ ဝိဟာသိ, တေန သမယေန ယသော နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿ ကိရ ဥပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ တဿ ကုလဿ ကိတ္တိသဒ္ဒသင်္ခါတော, ပရိဇနသင်္ခါတော ဝါ ယသော ဝိသေသတော ပဝဍ္ဎတိ။ တေန တဿ မာတာပိတရော ဧဝံ နာမမကံသု။ ‘‘သုခုမာလော’’တိအာဒိ ကိမတ္ထံ အာယသ္မတာ ဥပါလိတ္ထေရေန ဝုတ္တန္တိ? ပစ္ဆိမဇနဿ နေက္ခမ္မေ သမုဿာဟနဇနနတ္ထံ။ ဧဝံ ဥတ္တမဘောဂသမပ္ပိတာနမ္ပိ ဥတ္တမေသု ဘောဂေသု
အပ္ပမတ္တကေနာပိ အသုဘနိမိတ္တေန ဝိတဇ္ဇေတွာ ကာလာကာလံ အဂဏေတွာ ဝိဝေကာဘိရတိယာ မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ တိဏံ ဝိယ ပဟာယ ဂေဟတော နိက္ခမနာ အဟောသိ, ကဿ ပနညဿ န သိယာတိ အဓိပ္ပါယော။ သမင်္ဂီဘူတဿာတိ တေဟိ ဧကတ္တံ ဥပဂတဿ, အဝိဝိတ္တဿာတိ အတ္ထော။ နိဒ္ဒါ ဩက္ကမီတိ မနာပေသုပိ ဝိသယေသု ပဝတ္တိံ နိဝါရေတွာ တဿ စိတ္တံ အတိက္ကမိတွာ အဘိဘဝိတွာ အတ္တနော ဝသံ ဥပနေသီတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗရတ္တိယော စာတိ တယောပိ ယာမေ။ တေန ပရိဇနဿ ဝိကာရဒဿနေ ကာရဏံ ဒဿေတိ။ ရတ္တိ-သဒ္ဒေါ ပနေတ္ထ ကာလေ သူရိယာဘာဝေ, ယာမေ စ ပဝတ္တတီတိ ဝိညေယျော။ ယာမေဝိဓ ဝိညေယျော တိစီဝရဝိပ္ပဝါသေ စ။ ကစ္ဆေတိ ကစ္ဆပဿေ။ ကဏ္ဌေတိ ကဏ္ဌဿ ဟေဋ္ဌာ။ မုဒိင်္ဂဿ ဟိ ဥပရိ ကဏ္ဌံ ဌပေတွာ သယန္တိယာ ကဏ္ဌေ မုဒိင်္ဂံ အဒ္ဒသာတိ အတ္ထော။ အာဠမ္ဗရန္တိ ပဏဝံ။ ဥဘတောမုခဿ တနုကာ ဒီဃာ။ ဝိတ္ထိန္နသမတလဿ ဝါဒိတဿ ဧတံ အဓိဝစနံ။ ဝိပ္ပလပန္တိယောတိ သုပိနဒဿနာဒိဝသေန အသမ္ဗန္ဓပလာပံ ဝိပ္ပလပန္တိယော။ သုသာနံ မညေတိ သုသာနံ ဝိယ အဒ္ဒသ သကံ ပရိဇနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဒီနဝေါတိ အသုဘဘာဝေါ။ နိဗ္ဗိဒါယ စိတ္တံ သဏ္ဌာတီတိ ဝိမုစ္စိတုကာမတာသင်္ခါတာယ ဥက္ကဏ္ဌာယ စိတ္တံ နမီတိ အတ္ထော။ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီတိ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ ဣမာဟိ ဣတ္ထီဟိ သဟ နာဟံ ဘဝိဿာမီ’’တိ အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေသိ။ ဒွေ ကိရ အာကာရာ တဿ ပမာဒသုတ္တပရိဇနဒဿနေ ပါကဋာ ဇာတာ ကိလေသာနံ ဗလဝဘာဝေါ, အသုဘာကာရဿ အတိဩဠာရိကဘာဝေါ စ။ ဧဝံ သတိ ဩဠာရိကတရေ စ အသုဘာကာရေ ကိလေသဝသေနာယံ သဗ္ဗောပိ လောကော ဧတ္ထ ပီဠိတော မုစ္ဆိတော။ အဟော ကိလေသာ ဗလဝတရာတိ ဟိ ပဿတော ပဿတော တဿ ဒွေပိ တေ အာကာရာ ပါကဋာ ဇာတာ, ယေနေဝမဝေါစာတိ။
‘‘သုဝဏ္ဏပါဒုကာယော အာရောဟိတွာ’’တိ ဧတေနဿ နိဿင်္ဂတာယ ဝိဿဋ္ဌဂမနံ ဒီပေတိ။ သော ဟိ ဗလဝသံဝေဂါဘိတုန္နဟဒယတ္တာ ပရိဇနဿ ပဗောဓေ သတိပိ အတ္တနော ဂမနနိဝါရဏသမတ္ထဘာဝံ အသဟမာနော အတ္တာနံ တက္ကေန္တော ဝိဿဋ္ဌော အဂမာသိ။ အမနုဿာတိ ဒေဝတာ။ တာ ဟိ မနုဿေဟိ သုဂတိပဋိဝေဓဉာဏသဏ္ဌာနာဒိဂုဏသာမညေန ‘‘အမနုဿာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ န ဟိ အသမာနဇာတိကာ တိရစ္ဆာနာဒယော ‘‘အဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝါ ‘‘အဝသလာ’’တိ ဝါ ဝုစ္စန္တိ, ကိန္တု ဇာတိသဘာဂတာယ ဧဝ ဝသလာဒယော ‘‘အဗြာဟ္မဏာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝံ မနုဿေဟိ ကေနစိ အာကာရေန
သဘာဂတာယ ဒေဝတာ ‘‘အမနုဿာ’’တိ ဝုတ္တာ။ အညထာ မနုဿာ န ဟောန္တီတိ တိရစ္ဆာနဂတာပိ ‘‘အမနုဿာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ ဘဝေယျုံ။
֍ ဋီ ၂၆။ ဝနဂဟနံ ဒိသွာ ‘‘သုမုတ္တောဟံ နဂရတော’’တိ ပမုဒိတတ္တာ ဘဂဝတော အဝိဒူရေ ဥဒါနေသိ။ ဣဒံ ခေါ ယသာတိ ဘဂဝါ နိဗ္ဗာနံ သန္ဓာယာဟ။ တဉှိ တဏှာဒိကိလေသေဟိ အနုပဒ္ဒုတံ, အနုပသဋ္ဌတဉ္စ ဒဿနမတ္တေနာပိ အဿာဒဇနနတော။ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီတိ ယေန တံ နိဗ္ဗာနံ ဣဓ နိသိန္နမတ္တောဝ တွံ အဓိဂမိဿသီတိ အဓိပ္ပါယော။ ကိရာတိ အဿဒ္ဓေယျအဗျတ္တိပရိဟာသေသု နိပါတော, ဣဓ အဗျတ္တိယံ။ သုဝဏ္ဏပါဒုကာယော ဩရောဟိတွာတိ စ သုဝဏ္ဏပါဒုကာဟိ ဩတရိတွာ။ နိဿက္ကတ္ထေ ဟိ ဣဒံ ပစ္စတ္တဝစနံ။ တဿ နိသိန္နမတ္တဿေဝ အညံ သမ္မောဒနီယံ ကထံ အကတွာ အနာမန္တေတွာ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ။ သုပရိပက္ကိန္ဒြိယတ္တာ, ပဋိဝေဓက္ခဏာနတိက္ကမနတ္ထံ အနုပဒ္ဒုတာနုပသဋ္ဌတာနံ ပါပကဓမ္မဒေသနာဘိမုခစိတ္တတ္တာ, သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိနော အစိရာဂမနဒဿနတော စ။ ကိမတ္ထံ ဘဂဝါ တဿ သုဋ္ဌုတရံ သံဝိဂ္ဂဟဒယဿ ဘဝတော မုစ္စိတုကာမဿ ဘဝါဘဝူပါယာနိသံသကထံ ပဌမမေဝ ကထေသီတိ? သဗ္ဗဘဝါဒီနဝဒဿနတ္ထံ။ သော ဟိ မနုဿလောကဿေဝ ဥပဒ္ဒုတဥပသဋ္ဌဘာဝံ အဒ္ဒသ, န သဂ္ဂါနန္တိ ကဒါစိ သဂ္ဂလောကံ သုခတော မညေယျ။ တတ္ထ သုခသညေန နိဗ္ဗာနာဘိမုခံ စိတ္တံ ပေသေယျာတိ သဂ္ဂါနမ္ပိ အာဒီနဝံ ဒဿေတုကာမတာယ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ အာရဘိ။ ဧတ္ထ ဒါနံ, ဒါနာနိသံသံ, သီလာနိသံသဉ္စ ကထေန္တော ဒါနသီလကထံ ကထေတိ နာမ။ သဂ္ဂဝဏ္ဏံ ကထေန္တော သဂ္ဂကထံ ကထေတိ နာမ။ တတ္ထ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမာနံ အနိစ္စတံ, အပသာဒတံ, မဟာဒီနဝတဉ္စ ကထေန္တော ကာမာနံ အာဒီနဝံ, ဩကာရံ, သံကိလေသဉ္စ ပကာသေတိ။ နေက္ခမ္မေ တဒဘာဝတော စ တံနိဿရဏတော စ တဗ္ဗိပရီတံ အာနိသံသံ ကထေန္တော နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေတိ နာမ။ တတ္ထ ဩကာရန္တိ အဝကာရံ လာမကဘာဝံ။ သံကိလေသန္တိ သံကိလိဿနံ ဗာဓနံ ဥပတာပနံ ဝါတိ အတ္ထော။ ကလ္လစိတ္တံ ပညိန္ဒြိယဿ အာနုဘာဝေန, ဒိဋ္ဌိယောဂဝိစိကိစ္ဆာယောဂါနံ ပညိန္ဒြိယေန ဝိဟတတ္တာ။ မုဒုစိတ္တံ သတိန္ဒြိယသမာယောဂေန, ဝိဟိံသာသာရမ္ဘာဒိကိလေသပဝေသံ နိဝါရေတွာ စိတ္တမုဒုတာဒိကုသလဓမ္မပ္ပဝေသနံ ကရောန္တံ သဟဇာတံ စိတ္တံ မုဒုံ ကရောတိ။ သမာဓိန္ဒြိယဿ အာနုဘာဝေန ဝိနီဝရဏစိတ္တံ။ တဉှိ ဝိသေသတော နီဝရဏဝိပက္ခဘူတန္တိ။ ဝီရိယိန္ဒြိယဝသေန ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ။ တဉှိ ထိနမိဒ္ဓသင်္ခါတလီနဘာဝဝိပက္ခန္တိ။ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ
အာနုဘာဝေန ပသန္နစိတ္တံ တဿ ပသာဒလက္ခဏတ္တာ။ သာမုက္ကံသိကာတိ ဧတံ ဝိသယဝသေန ဒေသနံ ဥပါလိတ္ထေရော ပကာသေတိ။ သစ္စာနိ ဟိ သာမုက္ကံသိကဒေသနာယ ဝိသယာနိ။ အညထာ ဒုက္ခာဒီနိ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာတိ အာပဇ္ဇတိ တဿ ဝိဘာဝနေ သစ္စာနံ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ။
֍ ဋီ ၂၇။ စတုဒ္ဒိသာတိ စတူသု ဒိသာသု။ အဘိသင်္ခရေသီတိ အဘိသင်္ခရိ။ ကိမတ္ထန္တိ စေ? ဥဘိန္နံ ပဋိလဘိတဗ္ဗဝိသေသန္တရာယနိသေဓနတ္ထံ။ ယဒိ သော ပုတ္တံ ပဿေယျ, ပုတ္တဿပိ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘော အရဟတ္တုပ္ပတ္တိ, သေဋ္ဌိဿပိ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘော န သိယာ။ ဒိဋ္ဌသစ္စောပိ ‘‘ဒေဟိ တေ မာတုယာ ဇီဝိတ’’န္တိ ဝဒန္တော ကိမညံ န ကရေယျ။ ယသောပိ တံ ဝစနံ သုတွာ အရဟာပိ သမာနော သယံ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ ဘဂဝန္တံ ဥလ္လောကေန္တော ကိမညာယ သဏ္ဌဟေယျ။
֍ ဋီ ၂၈။ ဥဘောဟိပိ ပတ္တဗ္ဗဝိသေသကောဋိယာ ပတ္တတ္တာ ဘဂဝါ ပုန တံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေသိ။ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတောတိ တဿ သောတာပန္နကာလံ သန္ဓာယာဟ။ သောတာပန္နော ဟိ အဂါရမဇ္ဈေ ဝသနာရဟတ္တာ အဂါရိယဘူတော နာမ ဟောတိ အပဗ္ဗဇိတော။ သမ္ပတိ ပဗ္ဗဇိတော သမာနော အဂါရမဇ္ဈဝသနဿ အဘဗ္ဗတ္တာ ‘‘အဂါရိကော’’တိ န ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ဧဝမာဟ။ ယဿ ဒိဋ္ဌောတိ သမ္ဗန္ဓော, ယေန ဒိဋ္ဌောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတော’’တိ ဝစနေန လဒ္ဓနယတ္တာ ပစ္ဆာ ဂဟပတိ ဂိဟိဝေသဓာရိမေဝ ယသံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ယသေန ကုလပုတ္တေန ပစ္ဆာသမဏေနာ’’တိ။ တတ္ထ စရ ဗြဟ္မစရိယန္တိ အာဘိသမာစာရိကသီလံ ဗြဟ္မစရိယံ စရ ပရိပူရေဟိ တာဝ, ယာဝ သမ္မာဒုက္ခဿန္တကိရိယာ, ယာဝ စုတိစိတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ လိင်္ဂဗြဟ္မစရိယံ သန္ဓာယာတိ ပေါရာဏာ, တဉ္စ ယုတ္တံ။ လိင်္ဂမတ္တဉှိ သန္ဓာယ သော အာယသ္မာ ‘‘လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ အာဟ။
ကိမတ္ထံ ဘဂဝါ ယသဿ မာတု, ပဇာပတိယာ စ ဘတ္တကိစ္စံ အကတွာဝ ဓမ္မံ ဒေသေသီတိ? ယသဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ သောကသလ္လသမပ္ပိတတ္တာ ဒါနဉ္စ သောမနဿိကစိတ္တေန န ဒဒေယျုံ, သတ္ထရိ စ ဒေါမနဿပ္ပတ္တာ ဟုတွာ မဂ္ဂပဋိဝေဓမ္ပိ န လဘေယျုန္တိ ဘဂဝါ ပဌမံ တာဝ တာ ဝိဂတသောကသလ္လဟဒယာယော ကတွာ ပုန ဘတ္တကိစ္စံ အကာသိ။
֍ ဋီ ၃၀။ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနန္တိ အနုက္ကမသေဋ္ဌီနန္တိ ပေါရာဏာ။ ‘‘သေဋ္ဌိနော စာနုသေဋ္ဌိနော စ ယာနိ ကုလာနိ, တာနိ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌာနိ ကုလာနိ,
တေသံ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနံ ကုလာန’’န္တိ လိခိတံ။ ဓမ္မဝိနယောတိ သာသနဗြဟ္မစရိယံ ပါဝစနန္တိ ဣဓ အတ္ထတော ဧကံ။ အထ ဝါ ဓမ္မေန ဝိနယော, န ဒဏ္ဍသတ္ထေဟီတိ ဓမ္မဝိနယော, ဓမ္မာယ ဝိနယော, န ဟိံသတ္ထန္တိ ဝါ ဓမ္မတော ဝိနယော, နာဓမ္မတောတိ ဝါ ဓမ္မော ဝိနယော, နာဓမ္မောတိ ဝါ ဓမ္မာနံ ဝိနယော, န အညေသန္တိ ဝါ ဓမ္မကာယတ္တာ, ဓမ္မသာမိတ္တာ ဝါ ဓမ္မော ဘဂဝါ, တဿ ဓမ္မဿ ဝိနယော, န တက္ကိကာနန္တိ ဝါ ဓမ္မဝိနယော။ သမာနာဓိကရဏဝသေန ဝါ ဓမ္မဝိနယော နီလုပ္ပလံ ဝိယ, ဓမ္မော စ ဝိနယော စာတိ ဓမ္မဝိနယော ဖလာဖလံ ဝိယ နပုံသကမိတိ ပုလ္လိင်္ဂါပဒေသတော အဿ လိင်္ဂဘာဝေါ သိဒ္ဓေါ, ယဿ ဝါ ဓမ္မော ဝိနယော, သော ဓမ္မဝိနယော သေတပဋော ပုရိသော ဝိယ, ဓမ္မေန ယုတ္တော ဝါ ဝိနယော ဓမ္မဝိနယော အဿရထော ဝိယာတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
֍ ဋီ ၃၄။ ‘‘ခဏ္ဍသီမံ နေတွာ’’တိ ဘဏ္ဍုကမ္မာရောစနပဋိဟရဏတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တေန ‘‘သဘိက္ခုကေ ဝိဟာရေ အညမ္ပိ ဧတဿ ကေသေ ဆိန္ဒာ’’တိ ဝတ္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ။ ပဗ္ဗာဇေတွာတိ ဣမဿ အဓိပ္ပါယပကာသနတ္ထံ ‘‘ကာသာယာနိ အစ္ဆာဒေတွာ ဧဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥပဇ္ဈာယော စေ ကေသမဿုဩရောပနာဒီနိ အကတွာ ပဗ္ဗဇတ္ထံ သရဏာနိ ဒေတိ, န ရုဟတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ ကမ္မဝါစံ သာဝေတွာ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ရုဟတိ ဥပသမ္ပဒါ။ အပ္ပတ္တစီဝရာနံ ဥပသမ္ပဒါသိဒ္ဓိဒဿနတော, ကမ္မဝိပတ္တိယာ အဘာဝတော စေတံ ယုဇ္ဇတေဝါတိ ဧကေ။ ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘သလိင်္ဂဿေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ဝိလိင်္ဂဿာပိ စေတရာ၊
အပေတပုဗ္ဗဝေသဿ, တံ ဒွယံ ဣတိ စာပရေ’’တိ။
ဘိက္ခုနာ ဟိ သဟတ္ထေန ဝါ အာဏတ္တိယာ ဝါ ဒိန္နမေဝ ကာသာဝံ ဝဋ္ဋတိ, အဒိန္နံ န ဝဋ္ဋတီတိ ပန သန္တေသွေဝ ကာသာဝေသု, နာသန္တေသု အသမ္ဘဝတောတိ တေသံ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော။ ပဌမံ…ပေ…အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပသမ္ပဒန္တိ ဧတ္ထ ဣမိနာ အနုက္ကမေန ဒိန္နေဟိ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပသမ္ပဒံ အနုဇာနာမိ ကေဝလေဟီတိ အဓိပ္ပါယဒဿနတော –
အာဒိန္နပုဗ္ဗလိင်္ဂဿ, နဂ္ဂဿာပိ ဒွယံ ဘဝေ၊
နေတရဿာတိ နော ခန္တိ, သဗ္ဗပါဌာနုလောမတောတိ။ –
အာစရိယော။ အာစရိယေန အဒိန္နံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ရုဟတီတိ ဝဒန္တီ’’တိ လိခိတံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေပိ တထေဝ လိခိတံ။ ဥရာဒီနိ ဌာနာနိ နာမ။ သံဝုတာဒီနိ ကရဏာနိ နာမ။ ‘‘အနုနာသိကန္တံ ကတွာ ဧကသမ္ဗန္ဓံ ကတွာ ဒါနကာလေ အန္တရာ အဋ္ဌတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒါနေပိ ယထာဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဧဝ ဝိစ္ဆေဒေါ, အညတြ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ အနုနာသိကန္တေ ဒိယျမာနေ ခလိတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီ’’တိ မကာရေန မိဿီဘူတေ ခေတ္တေ ဩတိဏ္ဏတ္တာ ဝဋ္ဋတီတိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ မိဿံ ကတွာ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ဝစနကာလေ ပန အနုနာသိကဋ္ဌာနေ ဝိစ္ဆေဒံ အကတွာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ ‘‘ဧဝံ ကမ္မဝါစာယမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥဘတောသုဒ္ဓိယာဝ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ မဟာထေရော ပတိတဒန္တာဒိကာရဏတာယ အစတုရဿံ ကတွာ ဝဒတိ, ဗျတ္တသာမဏေရော သမီပေ ဌိတော ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခံ ဗျတ္တံ ဝဒါပေတိ။ မဟာထေရေန အဝုတ္တံ ဝဒါပေတီတိ န ဝဋ္ဋတိ။ ကမ္မဝါစာယ ဣတရော ဘိက္ခု စေ ဝဒတိ, ဝဋ္ဋတီတိ။ သံဃော ဟိ ကမ္မံ ကရောတိ, န ပုဂ္ဂလောတိ။ န နာနာသီမပဝတ္တကမ္မဝါစာသာမညနယေန ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗတ္တာ။ အထ ထေရေန စတုရဿံ ဝုတ္တံ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခံ ဝတ္တုံ အသက္ကောန္တံ သာမဏေရော သယံ ဝတွာ ဝဒါပေတိ, ဥဘတောသုဒ္ဓိ ဧဝ ဟောတိ ထေရေန ဝုတ္တဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ။ ဗုဒ္ဓံ သရဏံ ဂစ္ဆန္တော အသာဓာရဏေ ဗုဒ္ဓဂုဏေ, ဓမ္မံ သရဏံ ဂစ္ဆန္တော နိဗ္ဗာနံ, သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆန္တော သေက္ခဓမ္မံ, အသေက္ခဓမ္မဉ္စ သရဏံ ဂစ္ဆတီတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏဝသေန ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ အညထာ သရဏတ္တယသင်္ကရဒေါသော။ သဗ္ဗမဿ ကပ္ပိယာကပ္ပိယန္တိ ဒသသိက္ခာပဒဝိနိမုတ္တံ ပရာမာသာပရာမာသာဒိ။ ‘‘အာဘိသမာစာရိကေသု ဝိနေတဗ္ဗော’’တိ ဝစနတော သေခိယဥပဇ္ဈာယဝတ္တာဒိအာဘိသမာစာရိကသီလမနေန ပူရေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ စာရိတ္တဿ အကရဏေ ဝါရိတ္တဿ ကရဏေ ဒဏ္ဍကမ္မာရဟော ဟောတီတိ ဒီပေတိ။
ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၅။ ‘‘တေန ဟေတုနာ’’တိ ဝစနတော ပါဠိယံ ‘‘ယောနိသောမနသိကာရာသမ္မပ္ပဓာနာ’’တိ ဟေတွတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၇-၈။ ဝသေယျာမာတိ ‘‘တွဉ္စ အဟဉ္စ ဝသေယျာမာ’’တိ ပိယဝစနေန တဿ သင်္ဂဏှနတ္ထံ ဝုတ္တံ ကိရ။ တေဇသာ တေဇန္တိ အာနုဘာဝေန အာနုဘာဝံ။ တေဇောဓာတုယာ ဝါ တေဇောဓာတုံ။ ဥဘိန္နံ သဇောတိဘူတာနန္တိ အနာဒရတ္ထေ သာမိဝစနံ, ဘာဝသတ္တမီအတ္ထေ ဝါ။ အဂျာဂါရမေဝ အာဒိတ္တံ, န တတ္ထ ဝသနကော သတ္တဇာတိကော။ အစိန္တေယျော ဟိ ဣဒ္ဓိဝိသယော။ ကသ္မာ ပန ဘဂဝါ အဂျာဂါရမ္ပိ အနာဒိတ္တံ နာဓိဋ္ဌာသီတိ? အတ္တနော ဒုက္ခုပ္ပါဒါဘာဝဿ အနတိဝိမှာဒိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ ကိမတ္ထံ ပရသန္တကံ မဟာသမ္ဘာရပဝတ္တံ တံ ဝိနာသေတီတိ? ပုန ယထာပေါရာဏံ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန ကတ္တုကာမတာဓိပ္ပါယတော။ ပရိယာဒိန္နောတိ ခယံ နီတော။ တေဇသာ တေဇန္တိ အာနုဘာဝေန အာနုဘာဝံ။ အဂျာဂါရဿ ပရိတ္တတ္တာ ဣတရော အတ္ထော န သမ္ဘဝတိ။ အယမတ္ထော ‘‘မက္ခံ အသဟမာနော’’တိ ဣမိနာ အတိဝိယ သမေတိ။ ဣဒ္ဓါနုဘာဝမက္ခနဉှိ တတ္ထ မက္ခော နာမ။ ပတ္တေနာတိ ပဒုမပတ္တေနာတိပိ ပေါရာဏာ။ ပဒုမိနိသဏ္ဍေ ဌိတော ဟိ ဘဂဝါ တတ္ထ အဟောသီတိ တေသံ မတိ။
֍ ဋီ ၃၉။ ဒိန္နန္တိ အနုမတိန္တိ အတ္ထော။ အဘီတော နိဗ္ဘယော။ ကသ္မာ? ယတော သော မဂ္ဂေန ဘယမတီတော။ ‘‘သုမနမနသောတိ သုန္ဒရစိတ္တသင်္ခါတမနော။ သုမနော ဧဝ ဝါ’’တိ လိခိတံ။ တေဇောဝါတိ အဂ္ဂိ ဝိယ။ ဓာတုကုသလောတိ တေဇောဓာတုမှိ ကုသလော။ ‘‘ဗျဝဟိတာ စေ’’တိ သဒ္ဒလက္ခဏတ္တာ စ ဥပသဂ္ဂေါ။ တေဇောဓာတုသမာပတ္တီသု ကုသလော ဣစ္စေဝတ္ထော။ ဥဒိစ္ဆရေတိ ဥလ္လောကေသုံ။ ‘‘သံပရိဝါရေသု’’န္တိ စ လိခိတံ။ ဣတိ ဧဝံ ဘဏန္တီတိ အတ္ထော။ ဟတာတိ သမာတိ အတ္ထော, ကာဠကာဝ ဟောန္တီတိ ကိရေတ္ထ အဓိပ္ပါယော။ ဤသကမ္ပိ ဗျာပါရံ အကတွာ ဥပသမာနုရူပံ တိဋ္ဌန္တိ။ ယေ စ အနေကဝဏ္ဏာ အစ္စိယော ဟောန္တီတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘နီလာ အထ လောဟိတိကာ’’တိအာဒိမာဟ။
֍ ဋီ ၄၀။ စတုဒ္ဒိသာတိ စတူသု ဒိသာသု။
֍ ဋီ ၄၄။ ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နန္တိ ပရိယေသမာနဿ ပဋိလာဘဝသေန ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ။ စိတ္တဝိစိတ္တပါဋိဟီရဒဿနတ္ထာယ စ သာ ပရိယေသနာ။ သာ အယံ
သာယံ။ တာ ဣမာ တယိမာ။ ဒွေ ဧကတော ဂဟေတွာ ဝဒတိ။ အာယာမိ အဟံ အာယမဟံ။ ဧတန္တိ ဧတဿ။ ယထာ မယန္တိ ယသ္မာ မယံ။
֍ * ၅၀-၅၁။ ဥဒကဝါဟကောတိ ဥဒကောဃော။ ဥဒကသောတောတိ ပေါရာဏာ။ ‘‘ယာယ တွ’’န္တိ ပုဗ္ဗဘာဂဝိပဿနာပဋိပဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ စိရပဋိကာတိ စိရပဘုတိ, နာဂဒမနတော ပဋ္ဌာယ စိရပဋိကာ။ ‘‘စိရပဋိသင်္ခါ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ကေသမိဿန္တိအာဒိမှိ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဗန္ဓိတွာ ပက္ခိတ္တတ္တာ ကေသာဒယောဝ ကေသမိဿာတိ ပေါရာဏာ။ ခါရိကာဇမိဿန္တိ ဧတ္ထ ခါရီ ဝုစ္စတိ တာပသပရိက္ခာရော။ ဇဋိလေ ပါဟေသီတိ ဒွေ တယော တာပသေ ပါဟေသိ။ ‘‘သောဠသာတိရေကအဍ္ဎဥဍ္ဎာနိ ပါဋိဟာရိယသဟဿာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၅၄။ အဂ္ဂိဟုတ္တေ ကတပရိစယတ္တာ ဘဂဝါ တေသံ အာဒိတ္တပရိယာယ-မဘာသိ (သံ။ နိ။ ၄။၂၈)။ တတ္ထ ဧကစ္စံ အာရမ္မဏဝသေန အာဒိတ္တံ စက္ခာဒိ ရာဂဂ္ဂိနာ, ဧကစ္စံ သမ္ပယောဂဝသေန စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒယိတာဒိကေနေဝ, ဧကစ္စံ အဘိဘူတတ္ထေန စက္ခာဒိ ဧဝ ဇာတိအာဒိနာ, ဧကစ္စံ ပစ္စယတ္ထေန, တဒေဝ သောကာဒိနာတိ ယထာသမ္ဘဝမေတ္ထ အာဒိတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဒုက္ခလက္ခဏမေဝေကံ ပါကဋံ, တဒနုသာရေန ပန ဣတရံ လက္ခဏဒွယမ္ပိ တေဟိ ဒိဋ္ဌန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဒုက္ခာကာရဿ ဣတရာကာရဒီပနတော။ သန္တသုခတဏှာဘိနိဝိဋ္ဌတ္တာ ပနေသံ ဒုက္ခလက္ခဏပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဒေသနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၅၅-၇။ ဝတ္ထုကာမဘူတာ ဣတ္ထိယော ကာမိတ္ထိယော။ ဒုတိယာဒယော အဿာသကာ။ ယသ္မာ အနုပ္ပန္နေ ဧဝ ဘဂဝတိ ဗုဒ္ဓကောလာဟလံ လောကေ ပဌမမေဝ ဝဿသဟဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဗြဟ္မာနော စ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏံ အဘိနိမ္မိနိတွာ ဝေဒေသု သဟဿတ္တယမတ္တံ ဗုဒ္ဓပဋိသံယုတ္တံ ပရိယတ္တိံ ပက္ခိပိတွာ ဝါစေန္တိ, ဘဂဝတော ဇာတိတော ပဋ္ဌာယ စ ဗုဒ္ဓကထာ လက္ခဏညူဟိ ဗြာဟ္မဏေဟိ ဥပ္ပါဒိတာ, ပတ္ထဋာ လောကေ, တသ္မာ ယုဇ္ဇန္တိ, န အညထာ။
‘‘တမဒ္ဒသ ဗိမ္ဗိသာရော, ပါသာဒသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတော’’တိအာဒိဂါထာဟိ ဗောဓိသတ္တကာလေ ဧဝ အဘိသိတ္တတာ ဗိမ္ဗိသာရဿ သိဒ္ဓါ။
֍ ဋီ ၅၈။ ဣဓာဝုသော ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဧကာရက္ခော စတုရာပဿေနော ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော သမဝယသဋ္ဌေသနော အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော သုဝိမုတ္တစိတ္တော သုဝိမုတ္တပညောတိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၈, ၃၆၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၁၉) ဒသ အရိယဝါသာ နာမ။ ရူပါရူပသမာပတ္တိယော အဋ္ဌ နိရောဓသမာပတ္တိ မဟာကရုဏာသမာပတ္တီတိပိ ပေါရာဏာ။ တတ္ထ နီဝရဏာ ပဉ္စင်္ဂါ စ။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ ဆဠင်္ဂါ။ သတာရက္ခေန ဧကာရက္ခာ။ သင်္ခါယ ဧကံ ပဋိသေဝတိ, အဓိဝါသေတိ, ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယ ဧကံ ဝိနောဒေတီတိ အယံ စတုရာပဿေနော။ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနိ စတ္တာရိ ပဟီနာနိ, ဧဝံ ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော။ ကာမေသနာ ဘဝေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ, ဧဝံ သမဝယသဋ္ဌေသနော။ ကာမဗျာပါဒဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ, ဧဝံ အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ, သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဧဝံ သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ။ ရာဂေါ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော…ပေ… အနုပ္ပါဒဓမ္မောတိ ပဇာနာတိ, ဒေါသော, မောဟော အနုပ္ပါဒဓမ္မောတိ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သုဝိမုတ္တပညောတိ။
‘‘ဌာနာဌာနံ ဝိပါကဉ္စ, ဉာဏံ သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ၊
အနေကဓာတုယော လောကံ, အဓိမုတ္တိဉ္စ ပါဏိနံ။
‘‘ဇာနာတိ ဣန္ဒြိယာနဉ္စ, ပရောပရိယတံ မုနိ၊
ဈာနာဒိသံကိလေသာဒိ-ဉာဏံ ဝိဇ္ဇတ္တယံ တထာ’’တိ။ –
ဣမာနိ ဒသ ဗလာနိ။ အသေက္ခင်္ဂါနိ နာမ အသေက္ခာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… အသေက္ခဝိမုတ္တိ အသေက္ခဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနန္တိ။ တတ္ထ ဒသမံ အသေက္ခံ။ ဧတေဟိ ဒသဟိ စုပေတော ပါရမီဟီတိ ပေါရာဏာ။
ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၀။ ကိံ ကာဟသီတိ ကိံ ကာဟတိ။ ‘‘ကိံ ကရောတိ, ကိံ ကရောသီ’’တိ ဝါ ဗျဉ္ဇနံ ဗဟုံ ဝတွာတိ အတ္ထော။ ပဋိပါဒေန္တောတိ နိဂမေန္တော။
‘‘ပစ္စဗျထာ, ပစ္စဗျထ’’န္တိပိ ပဌန္တိ။ ကပ္ပနဟုတေဟီတိ ဧတ္ထ ဒသကာနံ သတံ သဟဿံ, သဟဿာနံ သတံ သတသဟဿံ, သတသဟဿာနံ သတံ ကောဋိ, ကောဋိသတသဟဿာနံ သတံ ပကောဋိ, ပကောဋိသတသဟဿာနံ သတံ ကောဋိပကောဋိ, ကောဋိပကောဋိသတသဟဿာနံ သတံ နဟုတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကပ္ပနဟုတေဟီတိ ဧဝမနုသာရတော အဗ္ဘတီတံ နာမာတိ ခန္ဓကဘာဏကာနံ ပါဌောတိ။
֍ ဋီ ၆၃။ ‘‘ကုလစ္ဆေဒါယာ’’တိ ပါဌော, ကုလုပစ္ဆေဒါယာတိ အတ္ထော။ မနုဿာ ‘‘ဓမ္မေန ကိရ သမဏာ သကျပုတ္တိယာ နယန္တိ, နာဓမ္မေနာ’’တိ န ပုန စောဒေသုန္တိ ဧဝံ ပါဌသေသေန သမ္ဗန္ဓော ကာတဗ္ဗော။
ဧတ္တာဝတာ ထေရော နိဒါနံ နိဋ္ဌပေသီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဟောန္တိ စေတ္ထ –
‘‘ယံ ဓမ္မသေနာပတိ ဧတ္ထ မူလ-
ဂန္ထဿ သိဒ္ဓိက္ကမဒဿနေန၊
သင်္ဂါဟကာ တေ ဝိနယက္ကမညူ။
‘‘နိဒါနလီနတ္ထပဒါနမေဝ,
နိဒါနိဋ္ဌာနမိဒံ ဝိဒိတွာ၊
ဣတော ပရံ စေ ဝိနယတ္ထယုတ္တ-
ပဒါနိ ဝီမံသနမေဝ ဉေယျ’’န္တိ။
သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၄။ ဗုဒ္ဓုပဇ္ဈာယကာနံ ဣတရေသံ ဧဟိဘိက္ခူနံ နိဝါသနပါရုပနကပ္ပတော နေသံ ဝိသုံ ဝိသုံ သဒိသတ္တာ ‘‘ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ’’တိ ဝုတ္တာ။ န ကေဝလဉ္စ ဣတ္ထမ္ဘူတာ ပိဏ္ဍာယ စရန္တိ, အပိစ မနုဿာနံ ဘုဉ္ဇမာနာနံ ဥပရီတိအာဒိ။ မနုဿာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ပိပါသာသဟနတော, ဣတရေသံ အာကပ္ပသမ္ပတ္တိယာ ပသန္နတ္တာ စ။
֍ ဋီ ၆၅။ ကေန ကော ဥပဇ္ဈာယော ဂဟေတဗ္ဗောတိ? ‘‘တဒါ သော ယဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗာဇိတော, ဧတရဟိ ယဿ သန္တိကေ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော ဟောတိ။
ဥပဇ္ဈာယေန စ သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆနံ သန္ဓာယာ’’တိ ကေဟိစိ လိခိတံ။ တံ တေ ဧဝံ ဇာနန္တိ ‘‘ဥပဇ္ဈာယေန ‘သာဟူ’တိအာဒိနာ သမ္ပဋိစ္ဆိတေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ‘သာဓု သုဋ္ဌု သမ္ပဋိစ္ဆာမီ’တိ ဝစနံ ကေဝလံ ဘိက္ခူဟိ အာစိဏ္ဏမေဝ, န ကတ္ထစိ ဒိဿတိ, တသ္မာ ဝိနာပိ တေန ဥပဇ္ဈာယော ဂဟိတောဝ ဟောတီ’’တိ။ တတ္ထ သာဟူတိ သာဓူတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ လဟူတိ လဟု, တွံ မမ န ဘာရိယောသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဩပါယိကန္တိ ဥပါယပဋိသံယုတ္တံ, ဣမိနာ ဥပါယေန တွံ မေ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဘာရော ဇာတောသီတိ အတ္ထော။ ပတိရူပန္တိ အနုရူပံ တေ ဥပဇ္ဈာယဂ္ဂဟဏန္တိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၆၆။ တာဒိသမေဝ မုခဓောဝနောဒကံ ဥတုမှိ ဧကသဘာဂေတိ။ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ‘‘န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တန-ကာရတော ပဋ္ဌာယ။ တေန ‘‘နာတိဒူရေ ဂန္တဗ္ဗံ, နာစ္စာသန္နေ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တန-ကာရေန အနာပတ္တီတိ ဒီပေတီတိ ဧကေ။ သစိတ္တကာ အယံ အာပတ္တိ, ဥဒါဟု အစိတ္တကာတိ? အနာဒရိယပစ္စယတ္တာ သစိတ္တကာ။ အနာဒရိယပစ္စယတာ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? အနာဒရိယပစ္စယေဟိ သင်္ဂဟိတန္တိ။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသေ သေခိယာနံ ဂဏပရိစ္ဆေဒါကရဏဉှိ ခန္ဓကပရိယာပန္နာပတ္တိယာ သင်္ဂဏှနတ္ထံ။ ဣဒံ ပန လက္ခဏံ စာရိတ္တေယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ, န ဝါရိတ္တေ အကပ္ပိယမံသခါဒနာဒိအာပတ္တီနံ အစိတ္တကတ္တာ။ ခန္ဓကဝါရိတ္တာနံ တေဟိ သင်္ဂဟော, သေခိယဝါရိတ္တေယေဝ အစိတ္တကေဟိ သူပေါဒနဝိညတ္တိပစ္စယာဒီဟီတိ အာစရိယော။ ယတ္ထ ယတ္ထ န-ကာရေန ပဋိသေဓော ကရီယတိ, ကိံ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာပတ္တီတိ? အာမ။ ယတ္ထ အဋ္ဌကထာယ နယော န ဒဿိတော, တတ္ထ သဗ္ဗတ္ထ။ ပရတော ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘သစေ ပန ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဝါ သုဓာဗဒ္ဓါ ဝါ ဟောတိ နိရဇမတ္တိကာ, တထာရူပါယ ဘူမိယာ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိအာဒိနာ နယေန နယော ဒဿိတော။
ဧတ္ထာဟ – ယသ္မာ ပါဠိယံယေဝ ‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ, ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီ’’တိ (မဟာဝ။ ၆၆) ဘဂဝတော ဝစနဝသေန အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယော ယုတ္တောတိ ဒဿေတုံ ‘‘နာတိဒူရေ နာစ္စာသန္နေ’’တိ ဧတ္ထ ကော ဘဂဝတော ဝစနလေသောတိ? ဝုစ္စတေ – ‘‘ပဌမတရံ အာဂန္တွာ အာသနံ ပညာပေတဗ္ဗ’’န္တိအာဒီနိ ဝဒန္တိ ဒေသနိယမနတော။ ဥပဇ္ဈာယေန အနုမတံယေဝ ပဌမဂမနန္တိ စေ? န, အသိဒ္ဓတ္တာ, သိဒ္ဓေပိ ယထာဝုတ္တနယသိဒ္ဓိတော
စ။ န ဟိ ဝါရိတ္တဿ အနုမတိ အနာပတ္တိကရာ ဟောတိ, ဧဝံ သန္တေပိ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကောဋ္ဌကန္တိ ဒွါရကောဋ္ဌကံ။ န နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ, န နိဒဟိတဗ္ဗံ ဝါ။
ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၆၈။ အဓိမတ္တံ ဂေဟဿိတပေမံ န ဟောတီတိ ဧတ္ထ ဂေဟဿိတပေမံ န အကုသလမိစ္စေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ခီဏာသဝါနမ္ပိ သာဓာရဏတ္တာ ဣမဿ လက္ခဏဿ။ န ခီဏာသဝါနံ အသမ္မာဝတ္တနာဘာဝတောတိ စေ? န, တေသံ န ပဏာမေတဗ္ဗံ တံသမန္နာဂမနသိဒ္ဓိတော, တသ္မာ ‘‘မမေသ ဘာရော’’တိ မမတ္တကရဏံ တတ္ထ ပေမန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဧကော ဝတ္တသမ္ပန္နော…ပေ… တေသံ အနာပတ္တီ’တိ ဧတ္ထ ဝိယ သစေ ဧကော ဝတ္တသမ္ပန္နော ဘိက္ခု ‘ဘန္တေ, တုမှေ အပ္ပေါဿုက္ကာ ဟောထ, အဟံ တုမှာကံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ, အန္တေဝါသိကံ ဝါ ဂိလာနံ ဝါ ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ, ဩဝဒိတဗ္ဗံ ဩဝဒိဿာမိ, ဣတိ ကရဏီယေသု ဥဿုက္ကံ အာပဇ္ဇိဿာမီ’တိ ဝဒတိ, တေ ဧဝါသဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒယော ‘ဘန္တေ, တုမှေဝ ကေဝလံ အပ္ပေါဿုက္ကာ ဟောထာ’တိ ဝဒန္တိ, ဝတ္တံ ဝါ န သာဒိယန္တိ, တတော ပဋ္ဌာယ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။
နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၃။ ‘‘ပူတိမုတ္တန္တိ မုတ္တံ ပူတိကာယော ဝိယာ’’တိ ဝတွာပိ ‘‘ပူတိဘာဝေန မုတ္တံ ပဋိနိဿဋ္ဌံ ဘေသဇ္ဇံ ပူတိမုတ္တဘေသဇ္ဇ’’န္တိ လိခိတံ။ သဗ္ဗတ္ထ ဣတ္ထန္နာမောတိ ဧကောဝ န-ကာရော ဟောတိ။
ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၆။ ‘‘အာယသ္မတော နိဿာယ ဝစ္ဆာမီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အာယသ္မတော ဩဝါဒံ နိဿာယ ဝသာမီ’’တိ ပါဌသေသဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နိဿာယာတိ ဝါ နိဿယာ, နိဿယေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာယသ္မတောတိ ဝါ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။
အာစရိယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၃။ ဒိသံ ဂတောတိ တတ္ထ ဓုရနိက္ခိတ္တဝါသော ဟုတွာ တိရောဂါမံ ဂတော။ ယတ္ထ နိဿယော လဗ္ဘတိ, တတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထာပိ ဥပဇ္ဈာယေ ဝုတ္တနယေနေဝ ‘‘ကတိပါဟေန ဂမိဿာမီ’’တိ ဂမနေ စေသ ဥဿာဟော ရက္ခတိ။ မာ ဣဓ ပဋိက္ကမီတိ မာ ဣဓ ဂစ္ဆ။ သဘာဂါ နာမ ဥပဇ္ဈာယဿ သိဿာ။ တတ္ထ နိဿယံ ဂဟေတွာ။ ယဒိ ဧဝံ ကော ဝိသေသောတိ စေ? တေန ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပ္ပေဝ နာမ ခမေယျာ’’တိ။ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဥပဇ္ဈာယေန ပရိစ္စတ္တတ္တာ ဥပဇ္ဈာယသမောဓာနံ နိရတ္ထကန္တိ အတ္ထော။ သစေ ဥပဇ္ဈာယော စိရေန အနုဂ္ဂဟေတုကာမော ဟောတိ, တတော ပဋ္ဌာယ ဥပဇ္ဈာယောဝ နိဿယော။ ဥပဇ္ဈာယော စေ အလဇ္ဇီ ဟောတိ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန အနေကက္ခတ္တုံ ဝါရေတွာ အဝိရမန္တံ ဥပဇ္ဈာယံ ပဟာယ ဝိနာပိ နိဿယပဏာမနေန အညဿ သန္တိကေ နိဿယံ ဂဟေတွာ ဝသိတဗ္ဗံ။ ဥပဇ္ဈာယဿ စေ လိင်္ဂံ ပရိဝတ္တတိ, ဧကဒိဝသမ္ပိ န ရက္ခတိ။ ပက္ခပဏ္ဍကော စေ ဟောတိ, နိဿယဇာတိကော စေ ‘‘ဥပဇ္ဈာယဿ သုက္ကပက္ခံ အာဂမေဟီ’’တိ ဝဒတိ, သယမေဝ ဝါ အာဂမေတိ, ဝဋ္ဋတိ။ ဥပဇ္ဈာယော စေ ဥက္ခေပနိယကမ္မကတော ဟောတိ, နာနာသံဝါသကဘူမိယံ ဌိတတ္တာ နိဿယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ သမ္မာဝတ္တန္တံ ပန ပဿိတွာ ကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ အာဂမေတုံ လဘတိ။ မာနတ္တာစာရီ စေ ဟောတိ, အဗ္ဘာနံ အာဂမေတဗ္ဗံ။ ဒီဃံ စေ ပရိဝါသံ စရတိ, အညဿ သန္တိကေ နိဿယော ဂဟေတဗ္ဗော, ဥပဇ္ဈာယသမောဓာနံ အပ္ပမာဏံ။ ပရိဝါသမာနတ္တစာရိနာ ဟိ န နိဿယော ဒါတဗ္ဗော။ ယံ ပန ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ‘‘သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနမ္ပိ သာဒိယန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိအာဒိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၇၅), တံ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ သာဓေတိ ဧဝ။
ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘သစေ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတာ ကုလပုတ္တာ ‘တုမှေ, ဘန္တေ, ဝိနယကမ္မမတ္တံ ကရောထာ’’တိ ဝတွာ ဝတ္တံ ကရောန္တိယေဝ, ဂါမပ္ပဝေသနံ အာပုစ္ဆန္တိယေဝ, တံ ဝါရိတကာလတော ပဋ္ဌာယ အနာပတ္တီ’’တိ။ တံ ဝတ္တသာဒိယနပစ္စယာ ဒုက္ကဋာဘာဝမတ္တဒီပနတ္ထံ, သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ သာပေက္ခတံ ဝါ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ တေ စေ ဥပဇ္ဈာယေန ဝါရိတာနုရူပမေဝ ပဋိပဇ္ဇန္တိ, နိဿယော တေသံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓေါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။
ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာ နိဝတ္တတီတိ ‘‘ဧတ္တာဝတာ ဒိသာပက္ကန္တော နာမ ဟောတိ, တသ္မာ အန္တေဝါသိကေ အနိက္ခိတ္တဓုရေပိ နိဿယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အနတိက္ကမ္မ လေဍ္ဍုပါတဒွယဗ္ဘန္တရေ တိရောဝိဟာရေပိ ပရိက္ခိတ္တေ, အပရိက္ခိတ္တေ ဝါ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ အပရိက္ခိတ္တေယေဝါတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော, ဧတ္ထ ပန အပရိက္ခိတ္တဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနတော ဝိမုတ္တေ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝိဟာရောတိ စေတ္ထ ‘‘တာဒိသဿ ဝိဟာရဿ အန္တေ ဌိတာ ဧကာ ကုဋိကာ အဓိပ္ပေတာတိ ဥပတိဿတ္ထေရော’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘သစေ ဥဘောပိ အာစရိယန္တေဝါသိကာ ကေနစိ…ပေ… နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ ဣမိနာ သာမညတော ဝုတ္တေန အဋ္ဌကထာဝစနေန ဓမ္မသိရိတ္ထေရဝါဒေါ သမေတိ။ အပရိက္ခိတ္တေ ဝါတိ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံ အန္တော ပရိက္ခိတ္တော ဝါ ဟောတိ အပရိက္ခိတ္တော ဝါ။ ‘‘ဗဟိသီမ’’န္တိ စ ဝုတ္တတ္တာ အန္တောဝိဟာရသီမာယံ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာပိ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓတ္တာ ပန ဥပတိဿတ္ထေရဝါဒေါ န သမေတိ။ ဧကာဝါသေ ဟိ ပရိက္ခိတ္တေ ဝါ အပရိက္ခိတ္တေ ဝါ အန္တမသော အန္တောတိယောဇနေပိ ဝသတော နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ သော စ ဥပစာရသီမာယ ပရိစ္ဆိန္နော, သာ စ ဥပစာရသီမာ ပရိက္ခိတ္တဿ ဝိဟာရဿ ပရိက္ခေပေန အပရိက္ခိတ္တဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနေန ပရိစ္ဆိန္နော ဧကာဝါသော။
ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ ဧကာဝါသဝိမတိယံ သီမာယ အနုညာတတ္တာတိ စေ? န, စီဝရက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယ ဝိစာရိတတ္တာ။ ယထာဟ ‘‘သီမဋ္ဌကသံဃော ဘာဇေတွာ ဂဏှာတူ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၇၉)။ ကတရသီမာယ ဘာဇေတဗ္ဗံ? မဟာသိဝတ္ထေရော ကိရာဟ ‘‘အဝိပ္ပဝါသသီမာယာ’’တိ။ တတော နံ အာဟံသု ‘‘အဝိပ္ပဝါသသီမာ နာမ တိယောဇနာပိ ဟောတိ, ဧဝံ သန္တေ တိယောဇနေ ဌိတာ လာဘံ ဂဏှိဿန္တိ, တိယောဇနေ ဌတွာ အာဂန္တုကဝတ္တံ ပူရေတွာ အာရာမံ ပဝိသိတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ,
ဂမိကော တိယောဇနံ ဂန္တွာ သေနာသနံ အာပုစ္ဆိဿတိ, နိဿယပဋိပ္ပန္နဿ တိယောဇနာတိက္ကမေ နိဿယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘိဿတိ, ပါရိဝါသိကေန တိယောဇနံ အတိက္ကမိတွာ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ဘိက္ခုနိယာ တိယောဇနေ ဌတွာ အာရာမပ္ပဝေသနာ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗာ ဘဝိဿတိ, သဗ္ဗမေတံ ဥပစာရသီမာပရိစ္ဆေဒဝသေန ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ တသ္မာ အန္တောဥပစာရသီမာယ လေဍ္ဍုပါတဒွယံ အတိက္ကမိတွာပိ ဝသတော နိဿယော တိယောဇနာတိက္ကမေ နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ သိဒ္ဓံ။ ကာမဉ္စေတ္ထ ဥပစာရသီမာယ တိယောဇနပ္ပမာဏာယ, အတိရေကာယ ဝါ ယထာဝုတ္တဒေါသပ္ပသင်္ဂေါ သိယာတိ။ သာ ဟိ အာဝါသေသု ဝဍ္ဎန္တေသု ဝဍ္ဎတိ, ပရိဟာယန္တေသု ပရိဟာယတီတိ ဝုတ္တတ္တာ, တသ္မာ တာဒိသဿ ဝိဟာရဿ အန္တေ ဌိတာ ဧကာ ကုဋိ ဝိဟာရောတိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။ သာပိ တဿေဝ ဝိဟာရဿ ကုဋိကာဝ ဟောတီတိ ကတွာ သော အာဝါသော ဟောတိ။ နာနာဝါသော ဧဝ စေ အဓိပ္ပေတော, ‘‘အန္တေ ဌိတာ ကုဋိကာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံ အဗ္ဘန္တရေ ပန အပရိက္ခိတ္တေ နာနာဝါသေ နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ ယွာယံ ‘‘နော တက္ကော’’တိ ဝုတ္တော, သော တာဒိသေ နာနာဝါသေ သေနာသနဂ္ဂါဟဿ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနယေန ဝုတ္တော။ သေနာသနဂ္ဂါဟော ဟိ ‘‘ဂဟဏေန ဂဟဏံ အာလယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ လက္ခဏတ္တာ ဣတရတ္ထ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ တတြာယံ ပါဠိ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဧကော ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသိ…ပေ… ဒေထ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသဿ ဧကာဓိပ္ပါယ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၆၄)။ အဋ္ဌကထာယဉ္စဿ ဧဝံ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဒဉ္စ နာနာလာဘေဟိ နာနူပစာရေဟိ ဧကသီမဝိဟာရေဟိ ကထိတံ, နာနာသီမဝိဟာရေ ပန သေနာသနဂ္ဂါဟော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၆၄)။ အပရိက္ခိတ္တာ နာနာဝါသာ ဧကူပစာရသင်္ချံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပရိက္ခိတ္တဉ္စ ဧကူပစာရံ အပရိက္ခိတ္တသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဧတ္တာဝတာ လေဍ္ဍုပါတဒွယဗ္ဘန္တရေ အပရိက္ခိတ္တေ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသတော နိဿယော ပန န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ, ပရိက္ခိတ္တေ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ ဧဝါတိ အယမတ္ထော သာဓိတောတိ။ ဧတ္ထာဟ – ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာဝ သတောပိ နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ ဝုတ္တဉှိ နိဿဂ္ဂိယဋ္ဌကထာယံ ‘‘သစေ ဂစ္ဆန္တာနံယေဝ အသမ္ပတ္တေသု ဒဟရေသု အရုဏံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ, စီဝရံ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ, နိဿယော ပန န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၉၅)? ဝုစ္စတေ – တံ ဥပဇ္ဈာယေန သမာဂမေ သဥဿာဟတာယ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ဓုဝဝါသံ သန္ဓာယ, တသ္မာ အညမညံ န
ဝိလောမေန္တိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဒွေ လေဍ္ဍုပါတံ အတိက္ကမ္မာတိ ဣဒံ ဒေဝသိကံ အာရောစေတွာ ဝသနဝသေန ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တမေဝါတိ မမ တက္ကော။ ဒေဝသိကံ အာရောစေတွာ ဝတ္ထဗ္ဗန္တိ ဟိ နေဝ ပါဠိယံ န အဋ္ဌကထာယံ ဒိဿတိ, တဉ္စ ပန အပကတညူဟိ အာစိဏ္ဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၄။ န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ ‘‘အတ္တာနမေဝ ပဌမံ, ပတိရူပေ နိဝေသယေ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၁၅၈) ဝစနဝသေန ဝုတ္တံ, န အာပတ္တိအင်္ဂဝသေန။ နီလသမာယောဂတော နီလံ ဝိယ ဝုတ္တံ ‘‘အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေနာ’’တိ။ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော နာမ အာပဇ္ဇိတွာ အဝုဋ္ဌိတော။
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၆။ ယော သော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ဒွေ အတ္ထဝိကပ္ပါ – တဿ ပသူရဿ ဘိက္ခုဘာဝံ သန္ဓာယ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော, သော ဘိက္ခု တံယေဝ တိတ္ထာယတနံ သင်္ကမီတိ အယမေကော အတ္ထော။ ဧဝံ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ပုန ဂိဟိဝေသေန အာဂတော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော, သော အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗောတိ အယမေကော အတ္ထော။ တံ အညတိတ္ထိယပက္ကန္တကံ ဌပေတွာ ‘‘ယော သော, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော’’တိ ဧတ္ထ န ဂိဟိဝေသဓာရဏောဝ ပုဗ္ဗသဒ္ဒေန ဝုတ္တော, ကိန္တု တသ္မိံ အတ္တနော ယထာသမာဒိန္နတိတ္ထိယဝေသေ ဌိတောပိ။ ဒိဋ္ဌိဝသေန အတိတ္ထိယဘူတတ္တာ အတိတ္ထိယပုဗ္ဗော, သော ပနာဂတော ဝိဗ္ဘန္တော အာဂစ္ဆတိ, တဿ ပရိဝါသဒါနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ကိံ ဣမဿ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ ဘိက္ခုဝေသံ ဂဟေတွာ သရဏဂမနေန သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇာ ဇာတာ, န ဇာတာတိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ ဇာတာ, ‘‘ယော သော, ဘိက္ခဝေ, အညောပိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, တဿ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသော ဒါတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၈၆) ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတိ။
အထ န ဇာတာ, ပရိဝါသကမ္မဝါစာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အပရာမသနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ။ တတ္ထ မဟာဝိဟာရဝါသိနော ‘‘သာမဏေရဿေဝ သတော ပရိဝါသော ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ။ ဣတရေ တထာ န ဝဒန္တိ။ တေ ဟိ ‘‘ဧဝံ အာရာဓကော ခေါ ဘိက္ခဝေ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာဂတော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’တိ (မဟာဝ။ ၈၇) သုတ္တပဒံ ပရိဟရိတဗ္ဗံ, ပုရေ စ ပစ္ဆာ စ ‘အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော’တိ ဝစနသာမညတော န သာမဏေရော ဇာတောတိ စေ, ယဒိ ဧဝံ အပဗ္ဗာဇေတွာဝ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗောတိ အာပဇ္ဇတိ။ တတော စ သဗ္ဗပဌမံ ဝုတ္တသုတ္တံ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ‘တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တော’တိ ပါဌောပိ န သုန္ဒရံ။ ပါဏာတိပါတာဒီသု အညတရံ သစေ ဘိန္ဒတိ, စတ္တာရော မာသေ ပရိပုဏ္ဏေပိ ပုန ပရိပူရေတဗ္ဗံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ တဿ သံဝရံ ဘိက္ခုကရဏတ္ထာယ အနုညာတတ္တာ သီလေ ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထီ’’တိ ဝဒန္တိ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သရဏာနိ သစေ ဘိဇ္ဇန္တိ သာမဏေရဿေဝ။
အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၈။ နခပိဋ္ဌီတိ စူဠင်္ဂုလိနခပိဋ္ဌိ အဓိပ္ပေတာ။ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နေ နခပိဋ္ဌိတော မဟန္တမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ, ဧဝံ သေသေသုပီ’’တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ ဝိယ။ ပဒုမကဏ္ဏိကာပိ အာရုဠှေ ရတ္တပဒုမဝဏ္ဏစိတြံ။
ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၉၁-၂။ ဓမ္မသာမီတိ ယသ္မာ သယံ ဓမ္မသာမီ, တသ္မာ ဘိက္ခူဟိ အပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗကမ္ပိ စောရံ အင်္ဂုလိမာလံ ပဗ္ဗာဇေတွာ အာယတိံ ဧဝမာဟာတိ အတ္ထော။ ပါဠိပေါတ္ထကေသု ‘‘ခရဘေဒကော’’တိပိ လိခိတံ။ သန္နိသိန္နာသူတိ ဝူပသန္တာသု။
စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣဏာယိကဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၆။ ပဿ မေ ပတ္တစီဝရမတ္တံ, အဟံ ဣဒံ ဒဿာမီတိ သာမီစိ, ယတော နတ္ထိ အာပတ္တိ။ ဥပဍ္ဎုပဍ္ဎန္တိ ထောကံ ထောကံ။
֍ ဋီ ၉၇။ ဒေသစာရိတ္တန္တိ သာဝနပဏ္ဏာရောပနာဒိ တံ တံ ဒေသစာရိတ္တံ။ ‘‘ဒေဝဒါသိပုတ္တေ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘အာရာမိကံ စေ ပဗ္ဗာဇေတုကာမော, အညမေကံ ဒတွာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ မဟာပစ္စရိဝါဒဿ အယမိဓ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿ အာရာမိကေ ဒေမာ’’တိ ဒိန္နတ္တာ န တေ တေသံ ဒါသာ။ ‘‘အာရာမိကော စ နေဝ ဒါသော န ဘုဇိဿောတိ ဝတ္တဗ္ဗတော န ဒါသော’’တိ လိခိတံ။ တက္ကာသိဉ္စနံ သီဟဠဒီပေ စာရိတ္တံ။ တေ စ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာ သံဃဿာရာမိကတ္တာ။ နိဿာမိကံ ဒါသံ အတ္တနာပိ ဘုဇိဿံ ကာတုံ လဘတိ။ ‘‘ဒါသဿ ပဗ္ဗဇိတွာ အတ္တနော သာမိကေ ဒိသွာ ပလာယန္တဿ အာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဝဒန္တီ’’တိ စ လိခိတံ။ အတ္တနော ဝါ ဒါသော အဿ ဘိက္ခုနောတိ အတ္ထော။ နိဿာမိကဿ ဒါသဿ ရာဇာ သာမိ, တသ္မာ ရာဇာနံ ဝါ တသ္မိံ ဂါမေ မနုဿေ ဝါ အာပုစ္ဆိတွာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ ဧကေ။ ‘‘ဘုဇိဿံ ကတွာ’’တိ လိခိတံ။ တဿ ပရိဟာရံ ဘဏန္တိ ‘‘ယထာ ဘုဇိဿော ဟောတိ, တထာ ကတ္တဗ္ဗော’’တိ။ ဧဝံ သင်္ကပ္ပေန ဝတွာ ‘‘ပယောဇနံ နတ္ထီ’’တိ ကေဟိစိ လိခိတံ။ ဘုဇိဿံ ကာတုမေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘သစေ ပဿန္တိ, အနုဗန္ဓိဿန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာပတ္တိ နတ္ထိ။ ‘‘အသုဒ္ဓါ ကိရ မေတိပိ တံ သန္ဓာယေဝ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
ဣဏာယိကဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၈။ ကမ္မာရဘဏ္ဍူတိ ဧတ္ထ ဒါရကော စူဠာမတ္တံ ဌပေတွာ အာဂစ္ဆတိ, တသ္မာ အာပုစ္ဆိတုံ လဘတိ။ တဉ္စေ သော ဝါ အညော ဝါ အဝဟရတိ, ဒေါသော နတ္ထိ။ ‘‘ကေသမဿုဩရောဟနံ အကတွာ အသတိယာ သရဏာနိ ဒတွာ ပဗ္ဗာဇေတိ, ရုဟတေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ * ၁၀၁-၃။ ဧတ္ထ ကုလေ။ ‘‘ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ…ပေ… အနုဗျဉ္ဇနသောတိ သဗ္ဗောပါယံ ပဘေဒေါ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ဉာတော ဟောတီ’’တိ စ
‘‘အာပတ္တိံ ဇာနာတီတိ ပါဌေ အဝတ္တမာနေပိ ဣဒံ နာမ ကတွာ ဣဒံ အာပဇ္ဇတီတိ ဇာနာတိ စေ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ လိခိတံ။ ‘‘တဉ္စ ခေါ တတော ပုဗ္ဗေ ပါဌေ ပဂုဏေ ကတေတိ ဂဟေတဗ္ဗံ, အာစရိယုပဇ္ဈာယာနမ္ပိ ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တံ။
ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ရာဟုလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၅။ ‘‘အင်္ဂါရိနော ဒါနိ ဒုမာ ဘဒန္တေ’’တိအာဒီဟိ (ထေရဂါ။ ၅၂၇) သဋ္ဌိမတ္တာဟိ။ ဒဿေဟိ ဣတိ မံ အာဏာပေသိ။ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဟရိတဗ္ဗော။ ပေါက္ခရဝဿန္တိ ပေါက္ခရပတ္တဝဏ္ဏံ ဥဒကံ, တမှိ ဝဿန္တေ တေမိတုကာမာဝ တေမေန္တိ။ ဥဏှီသတော ပဋ္ဌာယာတိ မုဒ္ဓတော ပဋ္ဌာယ။
သူရိယနိမ္မလတလာဘိနလာဋော၊
ယုတ္တတုင်္ဂမုဒုကာယတနာသော,
ရံသိဇာလဝိတတော နရသီဟော’’တိ။ (အပ။ အဋ္ဌ။ ၁။သန္တိကေနိဒါနကထာ၊ ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၁။သန္တိကေနိဒါနကထာ) –
အာဒိဂါထာဟိ။ အထ ဝါ –
‘‘စက္ကဝရင်္ကိတရတ္တသုပါဒေါ,
လက္ခဏမဏ္ဍိတအာယတပဏှိ၊
စာမရဆတ္တဝိဘူသိတပါဒေါ,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
‘‘သကျကုမာရဝရော သုခုမာလော,
လက္ခဏစိတ္တိကပုဏ္ဏသရီရော၊
လောကဟိတာယ ဂတော နရဝီရော,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
‘‘ပုဏ္ဏသသင်္ကနိဘော မုခဝဏ္ဏော,
ဒေဝနရာန ပိယော နရနာဂေါ၊
မတ္တဂဇိန္ဒဝိလာသိတဂါမီ,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
ဒေဝမနုဿနမဿိတပါဒေါ၊
သီလသမာဓိပတိဋ္ဌိတစိတ္တော,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
‘‘အာယတယုတ္တသုသဏ္ဌိတနာသော,
ဂေါပခုမော အဘိနီလသုနေတ္တော၊
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
‘‘ဝဋ္ဋသုဝဋ္ဋသုသဏ္ဌိတဂီဝေါ,
သီဟဟနူ မိဂရာဇသရီရော၊
ကဉ္စနသုစ္ဆဝိဥတ္တမဝဏ္ဏော,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
‘‘သုဒ္ဓသုဂမ္ဘီရမဉ္ဇုသဃောသော,
ဟိင်္ဂုလဗဒ္ဓသုရတ္တသုဇိဝှေါ၊
ဝီသတိ ဝီသတိ သေတသုဒန္တော,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
‘‘အဉ္ဇနဝဏ္ဏသုနီလသုကေသော,
ကဉ္စနပဋ္ဋဝိသုဒ္ဓနလာဋော၊
ဩသဓိပဏ္ဍရသုဒ္ဓသုဥဏ္ဏော,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော။
‘‘ဂစ္ဆတိနီလပထေ ဝိယ စန္ဒော,
တာရဂဏာပရိဝေဌိတရူပေါ၊
သာဝကမဇ္ဈဂတော သမဏိန္ဒော,
ဧသ ဟိ တုယှ ပိတာ နရသီဟော’’တိ။ (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၁။သန္တိကေနိဒါနကထာ) –
ဣမာဟိ။
ဥဒ္ဒိဋ္ဌေတိ ဧဝံ စရိတဗ္ဗန္တိ အတ္တနော, ‘‘ဥတ္တိဋ္ဌေ’’တိ ဓမ္မပဒပါဌော။ ဓမ္မန္တိ သပဒါနစာရိကဝတ္တံ။ အနေသနံ ဝဇ္ဇေတွာ သုစရိတံ စရေ။
ကေသဝိဿဇ္ဇနန္တိ ပဉ္စသိခါကာရံ ဝဇ္ဇေတွာ ဧကသိခါကာရံ။ ပဋ္ဋဗန္ဓောတိ ဧတ္ထ ပဋ္ဋောတိ တသ္မိံ ကုလေ အာစိဏ္ဏော အလင်္ကာရဝိသေသော။ ဃရမင်္ဂလန္တိ ဃရမဟော။ ဆတ္တမင်္ဂလန္တိ ယုဝရာဇဆတ္တပဋ္ဋိ။ ဝဋ္ဋာနုဂတန္တိ ကိလေသဝဋ္ဋာနုဂတံ။ ဝိဃာတပစ္စယတ္တာ သဝိဃာတကံ။ ထေရော ရာဓံ ဗြာဟ္မဏံ ပုဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇိတွာ ကသ္မာ ဣဒါနိ ‘‘ကထာဟံ, ဘန္တေ, ရာဟုလံ ပဗ္ဗာဇေမီ’’တိ အာဟာတိ စေ? တတ္ထ ဥပသမ္ပဒါပဋိက္ခေပေါ အဓိပ္ပေတော, တသ္မာ ‘‘ဘဂဝါ ဥပသမ္ပဒမေဝ ပဋိက္ခိပိ, ဣဒါနိ အနာဂတေ သံသယာပနယနာဓိပ္ပါယော ဘဂဝါ’’တိ ဉတွာ အာဟ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဝသေန ‘‘အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ အာဟစ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ ကိရ။ ဗုဒ္ဓါနံ, စက္ကဝတ္တီနဉ္စ ဗျတ္တာဒိဝသေန နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, အညထာ နန္ဒာဒယောပိ ပဗ္ဗဇိတွာ ဗုဒ္ဓါ သိယုံ ‘‘သစေ ပဗ္ဗဇတိ, ဗုဒ္ဓေါ ဟောတီ’’တိ ဝစနတော။
ပေသေတွာ ဒဿေတုံ ဝဋ္ဋတိ, အာပုစ္ဆိဿာမာတိ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စ ဣဒံ ယသ္မာ ဝိဒေသပ္ပတ္တော နာမ လောကသင်္ကေတေနာပိ မာတာပိတုဝါသတော မုတ္တော သေရိဝိဟာရီတိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာဿ တေ အသန္တပက္ခေ ဌိတာ ဝိယ ဟောန္တီတိ ကတွာ ‘‘န တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာစရိယေ ဝါ အပ္ပသာဒံ ကရောန္တီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ နဋ္ဌမေဝ။ ပဗ္ဗဇိတာ သမဂတိကာတိ လောကဝေါဟာရော။ တေနေဝ စေတ္ထ ဒုက္ခပ္ပတ္တာဒိနာ ဒေသန္တရဂမနဉ္စ သမဂတိကံ ကတံ။ ဝိဒေသံ ဂန္တွာတိ စေတ္ထ ဝိဒေသော နာမ မာတာပိတုဝါသတော အညော ဒေသော, န ဥပ္ပတ္တိဒေသတော။ ဗျဉ္ဇနတ္ထော ဧဝ စေ ပမာဏံ, န ယုတ္တိ။ မတမာတာပိတိကောပိ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ အနုပ္ပတ္တဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဌိတေဟိယေဝ မာတာပိတူဟိ အနနုညာတော ပုတ္တော န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ ဧဝမိဓာဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော, အညထာ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈေယျ, အာပတ္တိဋ္ဌာနဿ စ သိထိလကရဏံ အဋ္ဌကထာယ န ယုဇ္ဇတိ။ ဣဒံ တာဝ ဧဝံ ဟောတု, ‘‘ဝိဟာရံ ဝါ ဈာပေမီ’’တိအာဒိနယော ကထံ န ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? အတ္တပရူပဒ္ဒဝပ္ပသင်္ဂဘယေန အဝသေန ပဗ္ဗဇိတတ္တာ, ပုတ္တရက္ခဏတ္ထံ ပဗ္ဗဇိတတ္တာ စ။ ဧဝဉှိ သတိ သယမေဝ သော အတ္တနာ ပဗ္ဗဇိတော ဟောတိ, န ကေနစိ ဥပလာပေတွာ ပဗ္ဗဇိတော။ ‘‘ပုတ္တပေမံ ဝါ ပုတ္တရက္ခေ ပိယော ဟောတီ’’တိ နိဒါနာနုလောမတော န ဝိရုဇ္ဈတိ။
ရာဟုလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၇။ အတ္တနော ပရိဝေဏဉ္စာတိ ပုဂ္ဂလိကံ။ မုခဒွါရိကန္တိ မုခဒွါရေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ နိယောဇိတဗ္ဗကံ, တဿ အာဝရဏံ နိဝါရဏံ ကရောန္တိ။ အထ ဝါ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာဝရဏံ ကာတု’’န္တိ ယံ အာဝရဏံ အနုညာတံ, တံ အာဝရဏံ မုခဒွါရိကံ အာဟာရံ ကရောန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။
သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၈။ ပရဿ ဒုဿီလဘိက္ခုဿပီတိ အတ္ထော။ ကေစိ ‘‘ဒုဿီလဘိက္ခူပီ’’တိ လိခန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ။ ပေါရာဏာ ပန ‘‘ယာဝတတိယံ ဝုစ္စမာနော စေ န ဩရမတိ, သံဃံ အပလောကေတွာ နာသေတဗ္ဗော, ပုန ပဗ္ဗဇ္ဇံ ယာစမာနောပိ အပလောကေတွာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ။ ဘိက္ခူနံ ဥပသမ္ပဒကမ္မဝါစာသဒိသန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ယထာ ဥပသမ္ပန္နော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ယထာနိဝတ္ထပါရုတောဝ ဟုတွာ ပစ္ဆာ ဥပသမ္ပန္နော ပုဗ္ဗေ အတ္တနော နဝကတရဿ သမာနဝဿိကဿ ပုန ဝန္ဒနာဒီနိ ကရောတိ, ဧဝံ သာမဏေရောပိ ပုန ဂဟိတသရဏော တတော ပုဗ္ဗေ အတ္တနော နဝကတရဿ သမာနဝဿိကဿ သာမဏေရဿ ပုန ဝန္ဒနာဒီနိ ကရောတိ။ လိင်္ဂံ ပနေတ္ထ ဝုဍ္ဎတရဘာဝံ န သာဓေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝိကာလဘောဇနံ သာမဏေရာနံ ဝီတိက္ကမေဝါတိ ဧကေ။ ‘‘အစ္စယော မံ, ဘန္တေ, အစ္စာဂမာ’’တိအာဒိနာ နယေန အစ္စယံ ဒေသာပေတဗ္ဗော။ ‘‘ဒိဋ္ဌိယာ အနိဿဇ္ဇနေန ‘တွံ, သာမဏေရ, ဂစ္ဆာ’တိ ဝုတ္တေယေဝ ပါရာဇိကော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘ယာဝတတိယန္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဗုဒ္ဓါဒီနံ အဝဏ္ဏဘာသိတမတ္တေန စ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟိတမတ္တေန စ သရဏာနိ န ဘိဇ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ ပါဏာတိပါတာဒိံ ကရောန္တဿာပိ တံ သမ္ဘောတီတိ မမ တက္ကော။ ‘‘နိဿီလဿ ပုန နာသနာ ဝုတ္တာ’’တိ စ ကေစိ ဝဒန္တိ, တံ ယုတ္တံ ဝိယ။ န ဟိ ဘဂဝါ သီလဝန္တဿ လိင်္ဂနာသနံ အနုဇာနာတီတိ ဝိစာရေတဗ္ဗံ, ဘိက္ခုနိဒူသကာပဒေသေန ဘဗ္ဗာဘဗ္ဗေ သင်္ဂဏှာတီတိ ပေါရာဏာ။ ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇမ္ပိ န လဘတီတိ ယထာ စေတ္ထ အယမတ္ထော ဒဿိတော, တထာ ‘ပဏ္ဍကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’တိ (မဟာဝ။ ၁၀၉)
အာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာနမ္ပိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ နတ္ထီတိ ဒီပိတံ ဟောတိ။ န ဟိ ဣဒံ ဌာနံ ဌပေတွာ တေသံ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဝါရိတဋ္ဌာနံ အတ္ထိ။ ‘ဘိက္ခုနိဒူသကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’တိ (မဟာဝ။ ၁၁၄) ဝုတ္တေနပိ သမာနတ္တာ တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝိယ တေသမ္ပိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာဝ ဟောတီတိပိ ဒဿေတုံ ပုန ဘိက္ခုနိဒူသကောတိ ဂဟိတန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိံ ဣမိနာ? နနု အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယဿ စေတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာ, တံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တံ အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော’’တိ။
အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၉။ ဩပက္ကမိကပဏ္ဍကဿ ဟီနင်္ဂတ္တာ အပဗ္ဗဇိတဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာ, ပဗ္ဗဇိတဿ ဥပသမ္ပဒါ န ကာတဗ္ဗာ။ ပုဗ္ဗေ ဥပသမ္ပန္နဿ စေ ဥပစရဏံ အတ္ထိ, န နာသနာ ကာတဗ္ဗာတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ဆိန္နင်္ဂဇာတော န ပဏ္ဍကော။ ပဉ္စသု နပုံသကပဏ္ဍကောဝ အဘာဝကော။ ဣတရေ စတ္တာရော သဘာဝကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဘာဝေါ ပန တေသံ ပဏ္ဍကော ဟောတိ။ ဧတေ စတ္တာရောပိ ကိရ ပုရိသာဝါတိ ဧကေ။ ဣတ္ထီပိ ပက္ခပဏ္ဍကီ ဟောတီတိ ဧကေ။ ဥပက္ကမေ ကတေ ပဏ္ဍကဘာဝေါ အဝဿံ ဟောတိ, တသ္မာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ န လဘတိ။ ‘‘ယဒိ ပန ကဿစိ န ဟောတိ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ န ဝါရိတာတိ ဝိနိစ္ဆယံ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။
‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာတိ အပဏ္ဍကပက္ခေ ပဗ္ဗာဇေတွာ ပဏ္ဍကပက္ခေ နာသေတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ လိခိတံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန မာသပဏ္ဍကလေခပဏ္ဍကေဟိ သဟ သတ္တ ပဏ္ဍကာ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ လေခပဏ္ဍကော နာမ ကိရ မန္တဝသေန ဥပဟတဗီဇော။ တတ္ထ ‘‘ဩပက္ကမိကလေခပဏ္ဍကာ ပဗ္ဗဇိတာ န နာသေတဗ္ဗာ။ ယော ပဗ္ဗာဇေတိ, တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။
ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၀။ ထေယျသံဝါသကောတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဗျဉ္ဇနတ္ထဝသေန သံဝါသတ္ထေနကောဝ ထေယျသံဝါသကောတိ ပညာယတိ, အထ ခေါ တယော ထေယျသံဝါသကာ။ သံဝါသောတိ စေတ္ထ န ဧကကမ္မာဒိကော သံဝါသော, ကိန္တု ဘိက္ခုဝဿဂဏနာဒိကော ကိရိယဘေဒေါ ဣဓ သံဝါသော နာမ။ ဣမဉှိ သက္ကာ ထေယျာယ ကာတုံ, နေတရန္တိ အဋ္ဌကထာယ အဓိပ္ပါယော။ ဝိဒေသံ ဂန္တွာ ပဗ္ဗဇိတေဟိ ပုစ္ဆိတေ ‘‘ဒသဝဿော’’တိအာဒိံ ဘဏန္တဿ ဒေါသော။ ဂိဟီနံ ဝုတ္တေ ဒေါသော နတ္ထီတိ ကေစိ။ ရာဇဘယာဒီဟိ ဂဟိတလိင်္ဂါနံ ‘‘ဂိဟီ မံ သမဏောတိ ဇာနာတူ’’တိ ဝဉ္စနစိတ္တေ သတိပိ ဘိက္ခူနံ ဝဉ္စေတုကာမတာယ, တေဟိ သံဝသိတုကာမတာယ စ အဘာဝါ ဒေါသော န ဇာတော။ ‘‘သဗ္ဗပါသဏ္ဍိယဘတ္တာနီတိ ဝိဟာရံ အာဂန္တွာ သံဃိကံ ဂဏှန္တဿ သံဝါသံ ပရိဟရိတုံ ဒုက္ကရံ, တသ္မာ ဝုတ္တ’’န္တိ စ လိခိတံ။ ‘‘သူပသမ္ပန္နော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဂဟဋ္ဌမ္ပိ သစေ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ, သူပသမ္ပန္နောတိ အာပန္နံ, ‘‘အနုပသမ္ပန္နကာလေယေဝါ’’တိ ဣမိနာ သစေ ဥပသမ္ပန္နကာလေ သုဏာတိ, သူပသမ္ပန္နော ဧဝ အနာရောစေန္တောပီတိ ဒဿေတိ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ, ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေသု စ ဒုဿီလဘိက္ခု ‘‘ထေယျသံဝါသကော’’တိ ဝုတ္တော ‘‘ထေယျာယ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ရဋ္ဌပိဏ္ဍော ဘုတ္တော’’တိ (ပါရာ။ ၁၉၅) ဣမိနာ ကိရ ပရိယာယေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝါဟ ‘‘တံ န ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘မဟာပေဠာဒီသူ’’တိ ဧတေန ဂိဟိသန္တကံ ဒဿိတံ။
သယံ သာမဏေရောဝ ကူဋဝဿာနိ ဂဏေတွာ ဂဏှန္တော ပါရာဇိကော ဟောတိ, ထေယျသံဝါသကော ပန န ဟောတိ, တထာ ဘိက္ခုပိ, သော ပန ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗောတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန ‘‘သယံ သာမဏေရောဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အယံ ပန ထေယျသံဝါသကော နာမ ယသ္မာ ပဗ္ဗဇိတောဝ ဟောတိ, နာပဗ္ဗဇိတော, တသ္မာ ‘‘ထေယျသံဝါသကော, ဘိက္ခဝေ, အပဗ္ဗဇိတော န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော, ပဗ္ဗဇိတော နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဝတ္တုံ န သက္ကာတိ ကတွာ ဣမဿ ဝသေန ပဏ္ဍကတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ ပါဠိ ဌပိတာ, န ဥပသမ္ပဒါမတ္တဿေဝ အဘဗ္ဗတ္တာ ဧကာဒသန္နမ္ပိ နေသံ ပဗ္ဗဇ္ဇာရဟဘာဝပ္ပသင်္ဂတော။ အပိစ အနိဋ္ဌဒေါသပ္ပသင်္ဂတော တထာ ဧဝ ပါဠိ ဌပိတာ။ ယသ္မာ တိတ္ထိယပက္ကမနံ, သံဃဘေဒနဉ္စ ဥပသမ္ပန္နဿေဝ ဟောတိ, နာနုပသမ္ပန္နဿ,
သော ဒုဝိဓောပိ ပဗ္ဗဇိတောဝ ဟောတိ, နာပဗ္ဗဇိတော, တသ္မာ ‘‘တိတ္ထိယပက္ကန္တကော, ဘိက္ခဝေ, အပဗ္ဗဇိတော န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိအာဒိပါဠိယာ သတိ တေ ဥဘောပိ အပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာ ဟောန္တီတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါ အာပဇ္ဇတီတိ။ တီသု ပန ထေယျသံဝါသကေသု သာမဏေရာလယံ ကရောန္တော လိင်္ဂတ္ထေနကော, ဥပသမ္ပန္နာလယံ ကရောန္တော သံဝါသတ္ထေနကော, ဥဘယတ္ထေနကော စ။ န ဟိ သာမဏေရသံဝါသော ဣဓ သံဝါသော နာမ, တေနေဝ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဘိက္ခုဝဿဂဏနာဒိကော ဟိ သဗ္ဗောပိ ကိရိယဘေဒေါ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ သံဝါသော’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနသာဒိယနာသနပဋိဗာဟနာနံ သာမဏေရသံဝါသသာမညတော နေဝါတိ အာစရိယော။
ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ
တိတ္ထိယပက္ကန္တကော, ဘိက္ခဝေတိအာဒိ အတ္တနော နိဒါနဘူတေ ပသူရဝတ္ထုသ္မိံ ဧဝ ဝတ္တဗ္ဗံ သမာနမ္ပိ တတ္ထ ဝါရိတအဓိကာရာဘာဝါ အဘဗ္ဗာ။ ဣဓေဝ ထေယျသံဝါသကေန ဝိနာ သမ္ဘဝတော ဝုတ္တော။ တတ္ထ ‘‘အထ ခေါ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောပီ’’တိ ဣဓေဝ ဝစနံ ပသူရဿ ဥပသမ္ပဒါယ ဧဝ ယာစနိစ္ဆာယ ဒဿနေန, ‘‘သော အာဂတော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ ဘဂဝတော ဥပသမ္ပဒါမတ္တပဋိသေဓနေန စ ပဗ္ဗဇ္ဇာနုမတိဒေါသပ္ပသင်္ဂဘယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေသံ လိင်္ဂေ အာဒိန္နမတ္တေ လဒ္ဓိယာ ဂဟိတာယပိ အဂ္ဂဟိတာယပိ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော ဟောတိ, အဝန္ဒနီယဿေဝ နဂ္ဂလိင်္ဂဿ သေဋ္ဌဘာဝံ ဝါ ဥပဂစ္ဆတိ, န မုစ္စတိ, ဧတ္ထ ‘‘ပဒဝါရေ ဒုက္ကဋံ, အာဇီဝကော ဘဝိဿန္တိ ဝိသမစိတ္တဝသေန ဂတတ္တာ နဂ္ဂေါ ဟုတွာ န ဂမနေနာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဥဘိန္နမ္ပိ ဝသေန ယုတ္တန္တိ မမ တက္ကော။ တာဝ နံ လဒ္ဓိ ရက္ခတိ အသမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ။ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာ ကထိတောတိ ကထံ ပညာယတိ? အဋ္ဌကထာဝစနပ္ပမာဏတောဝါတိ ဧကေ။ နိဒါနဝသေနာတိ ဧကေ။ ပသူရဿ ဥပသမ္ပန္နတ္တာ ဥပသမ္ပန္နာနံ ဧဝ တိတ္ထိယပက္ကန္တတာဝစနတောတိ ဧကေ။ ယထာဟ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော ပက္ကန္တောဝါ ဟောတိ, ဝိဗ္ဘန္တော ဝါ, ကာလံကတော ဝါ, ပက္ခသင်္ကန္တော ဝါ’’တိ အာစရိယော။ ပက္ခသင်္ကန္တော ဝါတိ သာမဏေရနာသနာဝတ္ထူသု အဘာဝတောတိ ဧကေ။ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ ဥပသမ္ပန္နဿ သတော ပက္ခသင်္ကန္တဘယာ အနုပသမ္ပန္နကာလေ ဥပသမ္ပဒတ္ထံ ပရိဝါသပညာပနေနာတိ
ဧကေ။ ပဗ္ဗဇ္ဇတ္ထမ္ပီတိ စေ? န, ပုဗ္ဗေ ဝိစာရိတတ္တာ, အပဗ္ဗဇိတဿ အဓိသီလာဘာဝတော စ။ ပါတိမောက္ခသီလဉှိ အဓိသီလံ နာမ, တဉ္စ အပဗ္ဗဇိတဿ နတ္ထိ။ ဣမဿ စ ပရိဝါသဝတ္တေ အဓိသီလံ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ ‘‘ပုန စပရံ, ဘိက္ခဝေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ ဥဒ္ဒေသေ ပရိပုစ္ဆာယ အဓိသီလေ’’တိ (မဟာဝ။ ၈၇)။ အပိစ ‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဇာတိယာ သာကိယော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော အာဂစ္ဆတိ, သော အာဂတော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ (မဟာဝ။ ၈၇) ဧတ္ထ ဥပသမ္ပဒါမတ္တပရိဒီပနတော။ ဥပသမ္ပဒါမတ္တပရိဒီပနဉှေတ္ထ တဿေဝ ပရိဝါသဒါနသိဒ္ဓိတော။ ပရိဝါသဒါနတ္တနိဒဿနတ္ထေ ဟေသာ ပါဠိ။
တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
တိရစ္ဆာနဂတဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၁။ နာဂယောနိယာတိ နာဂယောနိတော, အတ္တနော နာဂဇာတိဟေတူတိ အဓိပ္ပါယော။ ကိံကာရဏာ? အဘိက္ခဏံ သကဇာတိယာ မေထုနပဋိသေဝနေ, ဝိဿဋ္ဌနိဒ္ဒေါက္ကမနေ စ သဗ္ဗေသမ္ပိ။
တိရစ္ဆာနဂတဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
မာတုဃာတကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၁၂-၅။ အပဝါဟနန္တိ ပက္ခလနံ, ကာသာယဝတ္ထနိဝါသနံ ဣစ္ဆမာနန္တိ အတ္ထော။ ဒုဋ္ဌစိတ္တေန။ ကီဒိသေန? ဝဓကစိတ္တေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ လောဟိတုပ္ပါဒနဝသေန ဒုဋ္ဌစိတ္တန္တိ ကေစိ, တံ န သုန္ဒရံ။
မာတုဃာတကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၆။ ‘‘ယဒိ ပဋိသန္ဓိယံ ဥပ္ပန္နလိင်္ဂေန ဧတံ နာမံ လဘန္တီတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ လိခိတံ။
ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၇။ ‘‘ကေစိ ‘ကုပ္ပတီ’တိ ဝဒန္တိ, တံ ‘န ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ယံ ဝုတ္တံ, တံ ‘‘ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏီယဉ္စေ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဘိက္ခုနိပဉ္စမော ကမ္မံ ကရေယျ, အကမ္မံ န စ ကရဏီယ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၃၉၀) နယေန ဝုတ္တတ္တာ ပဏ္ဍကာဒီနံ ဂဏပူရဏဘာဝေ ဧဝ ကမ္မံ ကုပ္ပတိ, န သဗ္ဗန္တိ ကတွာ သုဝုတ္တံ, ဣတရထာ ‘‘ပဏ္ဍကုပဇ္ဈာယေန ကမ္မံ ကရေယျ, အကမ္မံ န စ ကရဏီယ’’န္တိအာဒိကာယ ပါဠိယာ ဘဝိတဗ္ဗံ သိယာ။ ယထာ အပရိပုဏ္ဏပတ္တစီဝရဿ ဥပသမ္ပာဒနကာလေ ကမ္မဝါစာယံ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ အသန္တံ ဝတ္ထုံ ကိတ္တေတွာ ဥပသမ္ပဒါယ ကတာယ တသ္မိံ အသန္တေပိ ဥပသမ္ပဒါ ရုဟတိ, ဧဝံ ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော အာယသ္မတော ဓမ္မရက္ခိတဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခော’’တိ အဝတ္ထုံ ပဏ္ဍကုပဇ္ဈာယာဒိံ, အသန္တံ ဝါ, ဝတ္ထုံ ကိတ္တေတွာ ကတာယပိ ဂဏပူရကာနမတ္ထိတာယ ဥပသမ္ပဒါ ရုဟတေဝ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍကုပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ, သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နော’’တိအာဒိဝစနဿာဘာဝါ အယမတ္ထော သိဒ္ဓေါဝ ဟောတိ။ န ဟိ ဗုဒ္ဓါ ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တံ န ဝဒန္တိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယော ပန, ဘိက္ခု, ဇာနံ ဦနဝီသတိဝဿံ…ပေ… သော စ ပုဂ္ဂလော အနုပသမ္ပန္နော’’တိအာဒိ (ပါစိ။ ၄၀၃)။ တထာ ‘‘ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သံဃော ဉာပေတဗ္ဗော’တိ (မဟာဝ။ ၇၁) ဝစနတော ထေယျသံဝါသကာဒိအာစရိယေဟိ အနုဿာဝနာယ ကတာယ ဥပသမ္ပဒါ န ရုဟတိ တေသံ အဘိက္ခုတ္တာ’’တိ ဝစနမ္ပိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စ ဘိယျော ‘‘ဣမာနိ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝိပဇ္ဇန္တီ’’တိအာဒိနာ (ပရိ။ ၄၈၂) နယေန ကမ္မာနံ သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိယာ ကထိယမာနာယ ‘‘သတ္တဟိ အာကာရေဟိ ကမ္မာနိ ဝိပဇ္ဇန္တိ ဝတ္ထုတော ဝါ ဉတ္တိတော ဝါ အနုဿာဝနတော ဝါ သီမတော ဝါ ပရိသတော ဝါ ဥပဇ္ဈာယတော ဝါ အာစရိယတော ဝါ’’တိ အကထိတတ္တာ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ပရိသတော ဝါ’’တိ ဝစနေန အာစရိယဥပဇ္ဈာယာနံ ဝါ သင်္ဂဟော ကတောတိ စေ? န, ‘‘ဒွါဒသဟာကာရေဟိ ပရိသတော ကမ္မာနိ ဝိပဇ္ဇန္တီ’’တိ ဧတဿ ဝိဘင်္ဂေ တေသမနာမဋ္ဌတ္တာ။ အယမတ္ထော ‘‘ယသ္မာ တတ္ထ တတ္ထ သရူပေန ဝုတ္တပါဠိဝသေနေဝ သက္ကာ ဇာနိတုံ, တသ္မာ နယမုခံ ဒဿေတွာ သံခိတ္တောတိ အယမဿ ယုတ္တိဂဝေသနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတြိဒံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ – အနုပဇ္ဈာယကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တာ တေ ဘိက္ခူ ယထာဝုတ္တနယေန အဘူတံ တံ ဝတ္ထုံ ကိတ္တယိံသု, ဥဒါဟု မုသာဝါဒဘယာ တာနေဝ ပဒါနိ န သာဝေသုန္တိ။ ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ တာဝ
ဥပဇ္ဈာယာဘာဝတ န သာဝေသုံ, ‘‘ပုဂ္ဂလံ န ပရာမသတီ’’တိ ဝုတ္တဝိပတ္တိပ္ပသင်္ဂေါ ဟောတိ, အထ သာဝေသုံ, မုသာဝါဒေါ နေသံ ဘဝတီတိ? ဝုစ္စတေ – သာဝေသုံယေဝ ယထာဝုတ္တဝိပတ္တိပ္ပသင်္ဂဘယာ, ‘‘ကမ္မံ ပန န ကုပ္ပတီ’’တိ အဋ္ဌကထာယ ဝုတ္တတ္တာ စ, န မုသာဝါဒဿ အသမ္ဘဝတော, မုသာဝါဒေနာပိ ကမ္မသမ္ဘဝတော စ။ န ဟိ သက္ကာ မုသာဝါဒေန ကမ္မဝိပတ္တိသမ္ပတ္တိံ ကာတုန္တိ။ တသ္မာ ‘‘အနုပဇ္ဈာယကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တီ’’တိ ဝစနဿ ဥဘယဒေါသဝိနိမုတ္တော အတ္ထော ပရိယေသိတဗ္ဗော။
အယဉ္စေတ္ထ ယုတ္တိ – ‘‘ယထာ ပုဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒုပဇ္ဈာယေသု ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ ဥပဇ္ဈာယဂ္ဂဟဏက္ကမေန အဂ္ဂဟိတတ္တာ ‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အနုပဇ္ဈာယက’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တထာ ဣဓာပိ ဥပဇ္ဈာယဿ ဝိဇ္ဇမာနဿေဝ သတော အဂ္ဂဟိတတ္တာ ‘အနုပဇ္ဈာယကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တီ’တိ ဝုတ္တံ။ ကမ္မဝါစာစရိယေန ပန ဂဟိတော တေန ဥပဇ္ဈာယောတိ သညာယ ဥပဇ္ဈာယံ ကိတ္တေတွာ ကမ္မဝါစံ သာဝေတဗ္ဗံ, ကေနစိ ဝါ ကာရဏေန ကာယသာမဂ္ဂိံ အဒေန္တဿ ဥပဇ္ဈာယဿ ဆန္ဒံ ဂဟေတွာ ကမ္မဝါစံ သာဝေတိ, ဥပဇ္ဈာယော ဝါ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ ဥပဇ္ဈံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ဥပသမ္ပန္နေ တသ္မိံ တာဒိသေ ဝတ္ထုသ္မိံ သမနုယုဉ္ဇိယမာနော ဝါ အသမနုယုဉ္ဇိယမာနော ဝါ ဥပဇ္ဈာယဒါနတော ပုဗ္ဗေ ဧဝ သာမဏေရော ပဋိဇာနာတိ, သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော ဝါ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နကော ဝါ ပဋိဇာနာတိ, ဆန္ဒဟာရကာဒယော ဝိယ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ အညသီမာဂတော ဟောတိ, ‘ကမ္မဝါစာ ရုဟတီ’တိ ဝတွာ ‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဝိနယဓရပဉ္စမေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒ’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၅၉) ဝုတ္တတ္တာ ကေစိ ‘ဝိနယဓရပဉ္စမေန ဥပဇ္ဈာယေန သန္နိဟိတေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗ’န္တိ ဝဒန္တီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ သော စေ ပါဌော ပမာဏော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု တဿ ဝစနဿာဘာဝတော။ အသန္နိဟိတေပိ ဥပဇ္ဈာယေ ကမ္မဝါစာ ရုဟတီတိ အာပဇ္ဇတီတိ စေ? န, ကသ္မာ? ကမ္မသမ္ပတ္တိယံ ‘‘ပုဂ္ဂလံ ပရာမသတီ’’တိ ဝုတ္တပါဌောဝ နော ပမာဏံ။ န ဟိ တတ္ထ အသန္နိဟိတော ဥပဇ္ဈာယသင်္ခါတော ပုဂ္ဂလော ပရာမသနံ အရဟတိ, တသ္မာ တတ္ထ သံဃပရာမသနံ ဝိယ ပုဂ္ဂလပရာမသနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သံဃေန ဂဏေန ဥပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ တေသံ အတ္ထတော ပုဂ္ဂလတ္တာ။ ပဏ္ဍကာဒိဥပဇ္ဈာယေန ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဥပသမ္ပာဒနကာလေ အဝိဒိတတ္တာတိ ပေါရာဏာ။
အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၈။ အပတ္တစီဝရံ ဥပသမ္ပာဒေန္တီတိ ကမ္မဝါစာစရိယော ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ သညာယ, ကေဝလံ အတ္ထသမ္ပတ္တိံ အနပေက္ခိတွာ သန္တပဒနိဟာရေန ဝါ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ ကမ္မဝါစံ သာဝေတိ။ ယထာ ဧတရဟိ မတဝိပ္ပဝုတ္ထမာတာပိတိကောပိ ‘‘အနုညာတောသိ မာတာပိတူဟီ’’တိ ပုဋ္ဌော ‘‘အာမ ဘန္တေ’’တိ ဝဒတိ။ ကိံ ဗဟုနာ, အယံ ပနေတ္ထ သာရော – ‘‘တသ္မိံ သမယေ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ ဝိပဇ္ဇန္တီ’’တိ လက္ခဏဿ န တာဝ ပညတ္တတ္တာ အနုပဇ္ဈာယကာဒိံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ, ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလာနံ အဝုတ္တတ္တာ ပဏ္ဍကုပဇ္ဈာယာဒိံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ တေရသန္တရာယပုစ္ဆာယ အဒဿနတ္တာ အပတ္တစီဝရကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၆၉) ဧဝံ သဗ္ဗပဌမံ အနုညာတကမ္မဝါစာယ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ အဝစနမေတ္ထ သာဓကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဉှိ ဝစနံ အနုက္ကမေနာနုညာတန္တိ။
ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၁၉။ ဣဒံ တာဝ သဗ္ဗထာ ဟောတု, ‘‘မူဂံ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဗဓိရံ ပဗ္ဗာဇေန္တီ’’တိ ဣဒံ ကထံ သမ္ဘဝိတုမရဟတိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဣမေဟိ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၃၄) အနုညာတတ္တာတိ? ဝုစ္စတေ – ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ။ ဧဝံ ဝဒေဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗော…ပေ… တတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဧဝံ ဝဒေဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ ဣမဿ ဝစနဿ မိစ္ဆာ အတ္ထံ ဂဟေတွာ မူဂံ ပဗ္ဗာဇေသုံ။ ‘‘ဧဝံ ဝဒေဟီ’’တိ တံ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခံ အာဏာပေတွာ သယံ ဥပဇ္ဈာယေန ဝတ္တဗ္ဗော ‘‘တတိယံ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီ’’တိ, သော ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခော တထာ အာဏတ္တော ဥပဇ္ဈာယဝစနဿ အနု အနု ဝဒတု ဝါ, မာ ဝါ, တတ္ထ တတ္ထ ဘဂဝါ ‘‘ကာယေန ဝိညာပေတိ, ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ကာယေန ဝါစာယ ဝိညာပေတိ, ဂဟိတော ဟောတိ ဥပဇ္ဈာယော။ ဒိန္နော ဟောတိ ဆန္ဒော။ ဒိန္နာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓိ။ ဒိန္နာ ဟောတိ ပဝါရဏာ’’တိ ဝဒတိ။ တဒနုမာနေန ဝါ ကာယေန တေန ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခေန ဝိညတ္တံ ဟောတိ သရဏဂမနန္တိ ဝါ လောကေပိ ကာယေန ဝိညာပေန္တော ‘‘ဧဝံ ဝဒတီ’’တိ ဝုစ္စတိ, တံ ပရိယာယံ ဂဟေတွာ မူဂံ ပဗ္ဗာဇေန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘မူဂံ ကထံ ပဗ္ဗာဇေန္တီ’တိ ပုစ္ဆံ ကတွာ တဿ ကာယပ္ပသာဒသမ္ဘဝတော
ကာယေန ပဟာရံ ဒတွာ ဟတ္ထမုဒ္ဒါယ ဝိညာပေတွာ ပဗ္ဗာဇေသု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ကိံ ဗဟုနာ, အယံ ပနေတ္ထ သာရော – ယထာ ပုဗ္ဗေ ပဗ္ဗဇ္ဇာဓိကာရေ ဝတ္တမာနေ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပံ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ ‘‘ပဏ္ဍကော, ဘိက္ခဝေ, အနုပသမ္ပန္နော န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ နယေန ဥပသမ္ပဒဝသေနေဝ အဘိလာပေါ ကတော။ ထေယျသံဝါသကပဒေ အသမ္ဘဝတော ကိဉ္စာပိ သော န ကတော ပဗ္ဗဇ္ဇာဝ တတ္ထ ကတာ, သဗ္ဗတ္ထ ပန ဥပသမ္ပဒါဘိလာပေန အဓိပ္ပေတာ တဒနုဘာဝတော။ ဥပသမ္ပဒါယ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ဝါရိတာယ ဥပသမ္ပဒါ ဝါရိတာ ဟောတီတိ ကတွာ။ တထာ ဣဓ ဥပသမ္ပဒါဓိကာရေ ဝတ္တမာနေ ဥပသမ္ပဒါဘိလာပံ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ ဥပသမ္ပဒမေဝ သန္ဓာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေါ ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာမံ သော န ကတ္တဗ္ဗော, မူဂပဒေ အသမ္ဘဝတော တဿ ဝသေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဥပသမ္ပဒါဘိလာပေါဝ ကတ္တဗ္ဗော ဝိယ ဒိဿတိ, တထာပိ တဿေဝ မူဂပဒဿ ဝသေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေါဝ ကတော မိစ္ဆာဂဟဏနိဝါရဏတ္ထံ။ ကထံ? ‘‘မူဂေါ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ, သောသာရိတော’’တိ (မဟာဝ။ ၃၉၆) ဝစနတော မူဂေါ ဥပသမ္ပန္နော ဟောတီတိ သိဒ္ဓံ။ သော ‘‘ကေဝလံ ဥပသမ္ပန္နောဝ ဟောတိ, န ပန ပဗ္ဗဇိတော တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အသမ္ဘဝတော’’တိ မိစ္ဆာဂါဟော ဟောတိ။ တံ ပရိစ္စဇာပေတွာ ယော ဥပသမ္ပန္နော, သော ပဗ္ဗဇိတောဝ ဟောတိ။ ပဗ္ဗဇိတော ပန အတ္ထိ ကောစိ ဥပသမ္ပန္နော, အတ္ထိ ကောစိ အနုပသမ္ပန္နော။ ဣမံ သမ္မာဂါဟံ ဥပ္ပါဒေတိ ဘဂဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အပိစ တေသံ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒီနံ ပဗ္ဗဇိတာနံ သုပဗ္ဗဇိတဘာဝဒီပနတ္ထံ, ပဗ္ဗဇ္ဇာဘာဝါသင်္ကာနိဝါရဏတ္ထဉ္စေတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေါ ကတော။ ကထံ? ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဟတ္ထစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ ပဋိက္ခေပေန, ‘‘ပဗ္ဗဇိတာ သုပဗ္ဗဇိတာ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနာဘာဝေန စ တေသံ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘာဝပ္ပသင်္ကာ ဘဝေယျ။ ယထာ ပသင်္ကာဘဝေ, တထာ ပသင်္ကံ ဌပေယျ။ ခန္ဓကေ ဥပသမ္ပဒံ သန္ဓာယ ‘‘ဟတ္ထစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ, သောသာရိတော’’တိအာဒိနာ နယေန ဘဂဝါ နိဝါရေတိ။ တေနေဝ ပန နယေန ပဗ္ဗဇိတာ တေ သဗ္ဗေပိ သုပဗ္ဗဇိတာ ဧဝါတိ ဒီပေတိ, အညထာ သဗ္ဗေပေတေ ဥပသမ္ပန္နာဝ ဟောန္တိ, န ပဗ္ဗဇိတာတိ အယမနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါ အာပဇ္ဇတိ။ ကထံ? ‘‘ဟတ္ထစ္ဆိန္နော, ဘိက္ခဝေ, န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော, ပဗ္ဗဇိတော နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဝါ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဟတ္ထစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော, ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ,
သော စ အပဗ္ဗဇိတော’’တိ ဝါ တန္တိယာ ဌပိတာယ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ ‘‘သောသာရိတော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကေဝလံ ‘‘ဣမေ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယော ဥပသမ္ပန္နာဝ ဟောန္တိ, န ပဗ္ဗဇိတာ’’တိ ဝါ ‘‘ဥပသမ္ပန္နာပိ စေ ပဗ္ဗဇိတာ, နာသေတဗ္ဗာ’’တိ ဝါ အနိဋ္ဌကောဋ္ဌာသော အာပဇ္ဇတီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဣဒံ ပနေတ္ထ ဝိစာရေတဗ္ဗံ – ‘‘သော စ အပဗ္ဗဇိတော’’တိ ဝစနာဘာဝတော မူဂဿ ပဗ္ဗဇ္ဇသိဒ္ဓိပ္ပသင်္ဂတော ပဗ္ဗဇ္ဇာပိ ဧကတောသုဒ္ဓိယာ ဟောတီတိ အယမနိဋ္ဌကောဋ္ဌာသော ကထံ နာပဇ္ဇတီတိ? ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေန ဥပသမ္ပဒါ ဣဓာဓိပ္ပေတာတိ သမ္မာဂါဟေန နာပဇ္ဇတိ, အညထာ ယထာဗျဉ္ဇနံ အတ္ထေ ဂဟိတေ ယထာပညတ္တဒုက္ကဋာဘာဝသင်္ခါတော အပရောပိ အနိဋ္ဌကောဋ္ဌာသော အာပဇ္ဇတိ။ ကထံ? ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မူဂေါ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော, ယော ပဗ္ဗာဇေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝုတ္တဒုက္ကဋံ ပဗ္ဗဇ္ဇပရိယောသာနေ ဟောတိ, န တဿာဝိပ္ပကတာယ။ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋမေဝ ဟိ ပဌမံ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ မူဂဿ ပဗ္ဗဇ္ဇပရိယောသာနဿေဝ အဘာဝတော ဣမဿ ဒုက္ကဋဿ ဩကာသော စ သဗ္ဗကာလံ န သမ္ဘဝေယျ။ ဥပသမ္ပဒါဝသေန ပန အတ္ထေ ဂဟိတေ သမ္ဘဝတိ ကမ္မနိပ္ဖတ္တိတော။ တေနေဝ ပါဠိယံ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပဏ္ဍကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော, ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဒုက္ကဋံ န ပညတ္တံ။ အပညတ္တတ္တာ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋမေဝ စေတ္ထ သမ္ဘဝတိ, နေတရံ, ဧတ္တာဝတာ သိဒ္ဓမေတံ ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေန ဥပသမ္ပဒါ စ တတ္ထ အဓိပ္ပေတာ, န ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ။
ဧတ္ထာဟ – သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇာ န ကာယပယောဂတော ဟောတီတိ ကထံ ပညာယတီတိ? ဝုစ္စတေ – ကာယေန ဝိညာပေတီတိအာဒိတ္တိကာဒဿနတော။ ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘အပ္ပေဝ သသကော ကောစိ, ပတိဋ္ဌေယျ မဟဏ္ဏဝေ၊
န တွေဝ စတုဂမ္ဘီရေ, ဒုဂ္ဂါဟော ဝိနယဏ္ဏဝေ’’တိ။
ဗြဟ္မုဇုဂတ္တောတိ ဧတ္ထ ‘‘နိဒ္ဒေါသတ္ထေ, သေဋ္ဌတ္ထေ စ ဗြဟ္မ-သဒ္ဒံ ဂဟေတွာ နိဒ္ဒေါသံ ဟုတွာ ဥဇု ဂတ္တံ ယဿ သော ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော’’တိ လိခိတံ။ အထ ဝါ ကာမဘောဂိတ္တာ ဒေဝိန္ဒာဒယော ဥပမာဝသေန အဂ္ဂဟေတွာ ဗြဟ္မာ ဝိယ ဥဇုဂတ္တော ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော။ မဟာကုစ္ဆိတော ဃဋော မဟာကုစ္ဆိဃဋော။ တေန သမာနော ဝုစ္စတိ ‘‘မဟာကုစ္ဆိဃဋသဒိသော’’တိ။ ဂလဂဏ္ဍီတိ ဒေသနာမတ္တမေဝေတန္တိ ကထံ ပညာယတီတိ? ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌော
ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိ ဝစနတော။ ကိလာသောပိ ဣဓာဓိပ္ပေတောတိ န ကေဝလံ သော ဧဝေကော, ကိန္တု ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌော, ပါဠိယံ အာဂတာ ရာဇဘဋာဒယော ဒါသပရိယောသာနာ, ရာဟုလဝတ္ထုမှိ အာဂတာ အနနုညာတမာတာပိတရော စာတိ ဒသပိ ဇနာ ဣဓာဓိပ္ပေတာ။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထမေဝ လိခိတကကသာဟတလက္ခဏာဟတေ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေပိ အာနေတွာ ဥပါလိတ္ထေရော ဣဓ ဟတ္ထစ္ဆိန္နပါဠိယံ အာဟ။ တေနေဝ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ပုဂ္ဂလော အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ, တဉ္စေ သံဃော ဩသာရေတိ, ဧကစ္စော သောသာရိတော, ဧကစ္စော ဒေါသာရိတော’’တိ (မဟာဝ။ ၃၉၆) ဣမဿ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌာ, ရာဇဘဋာ, စောရကာရဘေဒကဣဏာယိကဒါသာ, အနနုညာတမာတာပိတရော စာ’’တိ သတ္တ ဇနာ န ဂဟိတာ, န စ လဗ္ဘန္တိ, အညထာ ဣမေပိ တဿ ဝိဘင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုံ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ တတ္ထ အဘဗ္ဗတ္တာတိ စေ? ဧဝံ သန္တေ ‘‘သံဃော ဩသာရေတိ, ဧကစ္စော ဒေါသာရိတော’’တိ ဣမဿ ဝိဘင်္ဂေ ဝတ္တဗ္ဗာ ပဏ္ဍကာဒယော ဝိယ, န စ ဝုတ္တာ။ ဥဘယတ္ထ အဝုတ္တတ္တာ န စိမေ အနုဘယာ ဘဝိတုမရဟန္တိ, တသ္မာ အဝုတ္တာနမေဝ ဒသန္နံ ယထာဝုတ္တာနံ သင်္ဂဏှနတ္ထံ ပုန လိခိတကာဒယော ဝုတ္တာတိ။ အထ ကိမတ္ထံ တေ ဣဓ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တာတိ? ဣဏာယိကဒါသာနံ သောသာရိတဘာဝေပိ ဣဏာယိကဒါသာ သာမိကာနံ ဒါတဗ္ဗာတိ တဒဓီနဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တေနေဝ တတ္ထ ဝုတ္တံ ‘‘ပလာတောပိ အာနေတွာ ဒါတဗ္ဗော’’တိအာဒိ။ ယော ပနေတ္ထ စောရော ကတကမ္မော ပဗ္ဗဇတိ, ရာဇဘဋော ဝါ သစေ ကတဒေါသော, ဣဏာယိကဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထ ဝါ ယထာဝုတ္တလက္ခဏော သဗ္ဗောပိ ဣဏာယိကဒါသာနံ ‘‘သောသာရိတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာရဟော န ဟောတီတိ ကတွာ တေသံ ပရိဝဇ္ဇနတ္ထံ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဒေသနာ ဥပရိ အာရောဟတိ, န ဟေဋ္ဌာတိ ဒီပနတော။ လိခိတကော ‘‘သောသာရိတော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဒေသန္တရံ နေတဗ္ဗော။ တထာကာရဘေဒကာဒယောပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဧတ္တာဝတာ ဘဂဝတာ အတ္တနော ဒေသနာကုသလတာယ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ယထာဝုတ္တာနံ ဒသန္နမ္ပိ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါကမ္မနိပ္ဖတ္တိ, ဥပ္ပဋိပါဋိဝစနေန ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတဉ္စ ဒေသနာယ ကောဝိဒါနံ ဒီပိတံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဟောတိ စေတ္ထ –
‘‘ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တံ ဝစနေန ဝတွာ, အယုတ္တမိဋ္ဌံ နယဒေသနာယ၊
သန္ဒီပယန္တံ သုဂတဿ ဝါကျံ, စိတ္တံ ဝိစိတ္တံဝ ကရောတိပီ’’တိ။
ဧတ္ထာဟ – စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ ဦနဝီသတိဝဿော ဥဘယတ္ထ အဝုတ္တတ္တာ အနုဘယော သိယာတိ? န သိယာ အဝုတ္တတ္တာ ဧဝ။ ယဒိ ဟိ တတိယာယ ကောဋိယာ ဘဝိတဗ္ဗံ, သာ အဝဿံ ဘဂဝတာ ဝတ္တဗ္ဗာဝ ဟောတိ, န စ ဝုတ္တာ, တသ္မာ န သော အနုဘယော ဟောတိ။ အထ ကတရံ ပက္ခံ ဘဇတီတိ? ဒေါသာရိတပက္ခံ ဘဇတိ။ အထ ကသ္မာ န ဝုတ္တောတိ? သိက္ခာပဒေန ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ။ ဥပနာဟံ ဗန္ဓိတွာတိ ပုန ဗန္ဓနံ ကတွာ။ ‘‘နာနာဝိဓေဟိ ဩသဓေဟိ ပါဒံ ဗန္ဓိတွာ အာဝါဋကေ ပဝေသေတွာ ကတ္တဗ္ဗဝိဓာနဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ လိခိတံ။ ကပ္ပသီသော ဝါ ဟတ္ထီ ဝိယ။ ဂေါဘတ္တနာဠိကာ နာမ ဂုန္နံ ဘတ္တပါနတ္ထံ ကတနာဠိကာ။ ဥပက္ကမုခေါ နာမ ကုဓိတမုခေါ ဝုစ္စတိ, ဝါတဏ္ဍိကော နာမ အဏ္ဍကေသု ဝုဍ္ဎိရောဂေန သမန္နာဂတော။ ဝိကဋော နာမ တိရိယံ ဂမနကပါဒေဟိ သမန္နာဂတော။ ‘‘ဂုဏိ ကုဏီ’’တိ ဒုဝိဓော ကိရ ပါဌော။ ယေသဉ္စ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ပဋိက္ခိတ္တာ, ဥပသမ္ပဒါပိ တေသံ ပဋိက္ခိတ္တာဝါတိအာဒိ ယသ္မာ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယော ဥပသမ္ပဒါဝသေနေဝ ဝုတ္တာ, တသ္မာ တေ ဧဝ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယော သန္ဓာယာဟ။
ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အလဇ္ဇီနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂၀။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အလဇ္ဇီနံ နိဿယော ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ အလဇ္ဇီဟိ ဘိက္ခူဟိ, သာမဏေရေဟိ ဝါ သဒ္ဓိံ ဒွေပိ ဓမ္မာမိသပရိဘောဂါ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ နိဿယဘာဝေ ဘာဝတော တေသံ။ ယထာဟ ‘‘အာစရိယေန, ဘိက္ခဝေ, အန္တေဝါသိကော သင်္ဂဟေတဗ္ဗော အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော ဥဒ္ဒေသေန ပရိပုစ္ဆာယ ဩဝါဒေန အနုသာသနိယာ’’တိအာဒိ (မဟာဝ။ ၇၉) ဥပဇ္ဈာယဿပိ နိဿယပ္ပဏာမနသမ္ဘဝတော, သောပိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ နိဿယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တသ္မာ ဥပဇ္ဈာယော စေ အလဇ္ဇီ ဟောတိ, န တံ နိဿာယ ဝသိတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဘိက္ခူနံ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ သမာနဘာဂေါ ဘိက္ခု သဘာဂေါ။ တဿဘာဝေါ ဘိက္ခုသဘာဂတာ။ တံ ဘိက္ခုသဘာဂတံ။ ယာဝ ဇာနာမီတိ အဓိပ္ပါယေန ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဘိက္ခူဟိ သဘာဂတံ။ ကိံ တံ? လဇ္ဇိဘာဝံ။ ‘‘သတ္တာဟံ…ပေ… ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဧတ္ထ ‘‘သတ္တာဟမတ္တံ ဝသိဿာမိ, ကိံ
ဘိက္ခုသဘာဂတာဇာနနေနာတိ ဇာနနေ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ ဝသိတုံ န လဘတီတိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဘိက္ခုသဘာဂတံ ပန ဇာနန္တော သွေဝ ဂမိဿာမိ, ကိံ မေ နိဿယာရောစနေနာ’’တိ အရုဏံ ဥဋ္ဌပေတုံ န လဘတိ။ ‘‘ပုရေ အရုဏံ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂမိဿာမီ’’တိ အာဘောဂေန သယန္တဿ စေ အရုဏော ဥဂ္ဂစ္ဆတိ, ဝဋ္ဋတိ။
ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂၁။ ‘‘အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နေန ဘိက္ခုနာ နိဿယံ အလဘမာနေန အနိဿိတေန ဝတ္ထုန္တိ အဝဿကာလေယေဝ ဝဿကာလေ အဒ္ဓါနဂမနဿ ပါဠိယံယေဝ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အပ္ပမာဏံ သတ္တာဟံ ဝဿစ္ဆေဒါဒိဝသေန အဒ္ဓါနဂမနသမ္ဘဝတော, ဂစ္ဆန္တဿေဝ ဝဿကာလဂမနသမ္ဘဝတော စ။ အန္တရာမဂ္ဂေ…ပေ… အနာပတ္တီတိ နိဿယဒါယကာဘာဝေယေဝ။ ‘‘တဿ နိဿာယာ’’တိ ပါဌာနုရူပံ ဝုတ္တံ, တံ နိဿာယာတိ အတ္ထော။ ‘‘ယဒါ ပတိရူပေါ နိဿယဒါယကော အာဂစ္ဆိဿတီ’’တိ ဝစနေန အယံ ဝိဓိ အဝဿကာလေ ဧဝါတိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘အန္တောဝဿေ ပန ကဿစိ အာဂမနာဘာဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ သစေ သော ဇလပဋ္ဋနေ ဝါ ထလပဋ္ဋနေ ဝါ ဝသန္တော ဝဿူပနာယိကာယ အာသန္နာယ ဂန္တုကာမော သုဏာတိ ‘‘အသုကော မဟာထေရော အာဂမိဿတီ’’တိ, တံ စေ အာဂမေတိ, ဝဋ္ဋတိ။ အာဂမေန္တဿေဝ စေ ဝဿူပနာယိကဒိဝသော ဟောတိ, ဟောတု, ဂန္တဗ္ဗံ တတ္ထ, ယတ္ထ နိဿယဒါယကံ လဘတီတိ။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကာဘာဝေန စေ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ပဂေဝ နိဿယဒါယကာဘာဝေန။ သစေ သော ဂစ္ဆန္တော ဇီဝိတန္တရာယံ, ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ဝါ ပဿတိ, တတ္ထေဝ ဝသိတဗ္ဗန္တိ ဧကေ။
֍ ဋီ ၁၂၂။ ‘‘နာဟံ ဥဿဟာမိ ထေရဿ နာမံ ဂဟေတု’’န္တိ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္ထန္နာမဿ အာယသ္မတောတိ လက္ခဏတော အာဟ။ ‘‘ဂေါတ္တေနာပီ’တိ ဝစနတော ယေန ဝေါဟာရေန ဝေါဟရိယန္တိ, တေန ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ, တသ္မာ ‘ကော နာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော’တိ ပုဋ္ဌေနာပိ ဂေါတ္တမေဝ နာမံ ကတွာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ, တသ္မာ စတုဗ္ဗိဓေသု နာမေသု ယေန ကေနစိ နာမေန အနုဿာဝနာ ကာတဗ္ဗာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧကဿ ဗဟူနိ နာမာနိ ဟောန္တိ, တတ္ထ ဧကံ နာမံ ဉတ္တိယာ, ဧကံ အနုဿာဝနာယ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ, အတ္ထတော, ဗျဉ္ဇနတော စ အဘိန္နာဟိ အနုဿာဝနာဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။ ကတ္ထစိ ‘‘အာယသ္မတော ဗုဒ္ဓရက္ခိတတ္ထေရဿာ’’တိ ဝတွာ ကတ္ထစိ ကေဝလံ
‘‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿာ’’တိ သာဝေတိ, ‘‘သာဝနံ ဟာပေတီ’’တိ န ဝုစ္စတိ နာမဿ အဟာပိတတ္တာတိ ဧကေ။ သစေ ကတ္ထစိ ‘‘အာယသ္မတော ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿာ’’တိ ဝတွာ ကတ္ထစိ ‘‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿာယသ္မတော’’တိ သာဝေတိ, ပါဌာနုရူပတ္တာ ခေတ္တမေဝ ဩတိဏ္ဏန္တိပိ ဧကေ။ ဗျဉ္ဇနဘေဒပ္ပသင်္ဂတော အနုဿာဝနေ တံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ သစေ ပန သဗ္ဗဋ္ဌာနေပိ တထေဝ ဝဒတိ, ဝဋ္ဋတိ ဘဂဝတာ ဒိန္နလက္ခဏာနုရူပတ္တာ။ လက္ခဏဝိရောဓတော အညထာ န ဝဋ္ဋတီတိ စေ? န, ပယောဂါနုရူပတ္တာ။ တတ္ထ တထာ, ဣဓ အညထာ ပယောဂေါတိ စေ? န, ဝိပတ္တိလက္ခဏာနံ ဝိရောဓတော။ န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ, သာဝနာဟာပနာ ဧဝ ဟိ ပါဠိယံ တဒတ္ထဝိဘာဝနေ အာဂတာတိ အညပဒေသု သာဝနေသု ပရိဟာရော န သမ္ဘဝတိ အာစိဏ္ဏကပ္ပဝိရောဓတော။ သောပိ ကိံပမာဏန္တိ စေ? ပမာဏံ အာစရိယုဂ္ဂဟဿ ပမာဏတ္တာ။
֍ ဋီ ၁၂၃။ ဒွေ ဧကာနုဿာဝနေတိ ဧတ္ထ ဂဏ္ဌိပဒေ တာဝ ဧဝံ လိခိတံ ‘‘ဧကတော ပဝတ္တအနုဿာဝနေ’’။ ဣဒံ သန္ဓာယာတိ နာနုပဇ္ဈာယံ ဧကာစရိယံ အနုဿာဝနကိရိယံ သန္ဓာယ, တဉ္စ အနုဿာဝနကိရိယံ ဧကေနုပဇ္ဈာယေန နာနာစရိယေဟိ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော။ နာနုပဇ္ဈာယေဟိ ဧကေနာစရိယေန န တွေဝ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထောတိ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေပိ တထေဝ ဝတွာ ‘‘တိဏ္ဏံ ဥဒ္ဓံ န ကေနစိ အာကာရေန ဧကတော ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ယုတ္တံ, န ဟိ သံဃော သံဃဿ ကမ္မံ ကရောတီတိ အာစရိယော။ ဣဒံ ပနေတ္ထ စိန္တေတဗ္ဗံ။ ကထံ? စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ သံဃဝေါဟာရံ န လဘန္တိ ဘိက္ခုဘာဝံ အပ္ပတ္တတ္တာ။ ကေဝလံ ဘဂဝတာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ‘‘တယော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တတော ဥဒ္ဓံ န ဝဋ္ဋတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ အနုဂဏ္ဌိပဒေပိ အယမေဝတ္ထော ဗဟုဓာ ဝိစာရေတွာ ဝုတ္တော။ တထာ အန္ဓကဋ္ဌကထာယမ္ပိ။ န သဗ္ဗတ္ထ ဣမသ္မိံ အတ္ထဝိကပ္ပေ မတိဘေဒေါ အတ္ထိ။ ယာ ပနေသာ ဥဘော ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ, ဥဘိန္နမေကုပဇ္ဈာယော, ဧကာစရိယော, ဧကာ ကမ္မဝါစာ, ဧကော ဥပသမ္ပန္နော, ဧကော အနုပသမ္ပန္နောတိ ပရိဝါရကထာ, တံ ဒဿေတွာ ဧကော စေ အာစရိယော ဒွိန္နံ, တိဏ္ဏံ ဝါ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာနံ ဧကံ ကမ္မဝါစံ ဧကေနုပဇ္ဈာယေန သာဝေတိ, ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ တံ အယုတ္တံ, န ဟိ သက္ကာ သိထိလဓနိတာဒိဗျဉ္ဇနလက္ခဏသမ္ပန္နံ တသ္မိံ ခဏေ ကမ္မဝါစံ ဒဿေတုံ ဝိမုတ္တဒေါသာဒီသု ပတနတော။ ဝိသုံ ဝိသုံ ကရဏံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ ဒီပနတ္ထံ ‘‘တယော
ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ, တိဏ္ဏမေကုပဇ္ဈာယော, ဧကာစရိယော, ဧကာ ကမ္မဝါစာ, ဒွေ ဥပသမ္ပန္နာ, ဧကော အနုပသမ္ပန္နော’’တိ န ဝုတ္တော။ ဧဝဉှိ ဝုတ္တေ သက္ကာ တီသု အာကာသဋ္ဌမပနေတွာ သီမဋ္ဌာနံ ဒွိန္နမနုရူပံ ကမ္မဝါစံ ဒဿေတုံ, တမနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂံ နိဝါရေတုံ ‘‘ဥဘော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တတ္ထ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿဝစနေန ဝတ္ထုသမ္ပတ္တိ, ပရိသာယ ပဓာနတ္တာ, အာစရိယုပဇ္ဈာယဝစနေန ပရိသသမ္ပတ္တိ, ကမ္မဝါစာယ အနုဿာဝနသမ္ပတ္တိ ဒဿိတာ, သီမသမ္ပတ္တိ ဧဝေကာ န ဒဿိတာ။ တတော ဝိပတ္တိ ဇာတာ ကမ္မဝါစာနံ နာနာက္ခဏိကတ္တာ။ ဧကက္ခဏဘာဝေ သတိ ဥဘိန္နံ သမ္ပတ္တိ ဝါ သိယာ ဝိပတ္တိ ဝါ, န ဧကဿေဝ သမ္ပတ္တိ ဧကဿ ဝိပတ္တီတိ သမ္ဘဝတိ ဝိမုတ္တာဒိဗျဉ္ဇနဒေါသပ္ပသင်္ဂတော’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ဝစနံ ဥဘောပိ စေတေ သီမဂတာဝ ဟောန္တိ, ဥဘိန္နံ ဧကတော ကမ္မသမ္ပတ္တိဒီပနတော ဒွိန္နံ ဧကတော အနုဿာဝနံ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန ဧကေနာစရိယေန ဝဋ္ဋတီတိ သာဓေတိ။ ဒွိန္နံ, တိဏ္ဏဉ္စ ဧကတော သသမနုဘာသနာ စ ပါဠိယံယေဝ ဒဿိတာ, တဉ္စ အနုလောမေတိ။ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ နာနုညာတံ, န ပဋိက္ခိတ္တံ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာစရိယော, တံ ဓမ္မတာယ ဝိရုဇ္ဈတိ။
အယဉှိ ဗုဒ္ဓါနံ ဓမ္မတာ – ယဒိဒံ ယတ္ထ ယတ္ထ ဝစနနာနတ္တမတ္ထိ, တတ္ထ တတ္ထ ဂရုကေသု ဌာနေသု ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တံ ဝဒန္တိ။ ဒူတေန ဥပသမ္ပဒါဒယော စေတ္ထ နိဒဿနံ။ ယသ္မာ စေတ္ထ ပုဗ္ဗေ အနုညာတကမ္မဝါစာယ နာနတ္တံ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဒွေ တယော ဧကာနုဿာဝနေ ကာတု’’န္တိ ဝတွာ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ကာတဗ္ဗော’’တိ န ဝုတ္တံ။ နာနတ္တေ သတိပိ တတ္ထ တတ္ထ ဒွိန္နံ, ဗဟူနံ ဝါ ဝသေန ဝုတ္တကမ္မဝါစာနုသာရေန ဂဟေတဗ္ဗတော အဝုတ္တန္တိ စေ? န ဟိ လဟုကေသု ဌာနေသု ဝတွာ ဂရုကေသု အဝစနံ ဓမ္မတာတိ အာစရိယော။ အညတရသ္မိံ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ ဧဝံ ပပဉ္စိတံ ဒွေ ဧကာနုဿာဝနေတိ ဒွေ ဧကတော အနုဿာဝနေ။ ‘‘ဧကေန’’ ဣတိ ပါဌော, ဧကေန အာစရိယေနာတိ အတ္ထော။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ‘‘ဧကေန ဝါ ဒွီဟိ ဝါ အာစရိယေဟီ’’တိ ဝုတ္တနယေန ဧဝ, တသ္မာ ဧကေနာစရိယေန ဒွေ ဝါ တယော ဝါ အနုဿာဝေတဗ္ဗာ။ ‘‘ဒွီဟိ ဝါ တီဟိ ဝါ’’တိ ပါဌော။ နာနာစရိယာ နာနုပဇ္ဈာယာတိ ဧတ္ထ ‘‘တဉ္စ ခေါ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန, န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ န ဝဋ္ဋတီတိ စေ? ဝဋ္ဋတိ။ ကထံ? ဧကေန အနုဿာဝနေ ဧကာနုဿာဝနေတိ ဝိဂ္ဂဟဿ ပါကဋတ္တာ လီနမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကတော အနုဿာဝနေ’’တိ ဝိဂ္ဂဟောဝ ဝုတ္တော, တသ္မာ ဥဇုကတ္တမေဝ
သန္ဓာယ တဉ္စ ခေါ ဧကေန အနုဿာဝနံ ဧကာနုဿာဝနံ, ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန အနုဇာနာမိ, န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေနာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ သန္ဓာယ ဟိ ဒွိဓာ ဝိဂ္ဂဟော, တသ္မာ ‘‘နာနာစရိယေဟိ နာနုပဇ္ဈာယာ န ဝဋ္ဋန္တီတိ သိဒ္ဓမေဝါ’’တိ အညထာပိ ဝဒန္တိ။ တဉ္စ ခေါ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန ဧကဿ ဥပဇ္ဈာယဿ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗံ အနုဿာဝနံ, န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေန အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ‘‘ဧကော အာစရိယော, ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံ ဝါ ဥပဇ္ဈာယာနံ န တွေဝ အနုဇာနာမီ’’တိ ကိရ ဝုတ္တန္တိ။ အပရသ္မိံ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘ဧကေန အနုဿာဝနေတိ ဝိဂ္ဂဟဿ ပါကဋတ္တာ တံ ပကာသေတုံ ‘ဧကေနာ’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အဝဿံ ပဏ္ဍိတာ ဇာနန္တိ။ တံပါကဋတ္တာ စေ ဇာနန္တိ, ဧကေနာတိ ဣမိနာ ကိန္တိ စေ? ကိဉ္စာပိ ဇာနန္တိ, ဝိဝါဒေါ ပန ဟောတိ အလဒ္ဓလေသတ္တာ, ဇာနိတုဉ္စ န သက္ကာ, ‘ဧကေနာ’တိ ဝုတ္တေ ပန တံ သဗ္ဗံ န ဟောတီတိ ဝုတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။ ဧဝံ ဧတ္ထ အနေကေ အာစရိယာ စ တက္ကိကာ စ အနေကဓာ ပပဉ္စေန္တိ, တံ သဗ္ဗံ သုဋ္ဌု ဥပပရိက္ခိတွာ ဂရုကုလံ ပယိရုပါသိတွာ ဝံသာနုဂတောဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ‘‘န သဗ္ဗတ္ထ ဣမသ္မိံ အတ္ထဝိကပ္ပေ မတိဘေဒေါ အတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တမေဝ။
ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၂၅။ ကုဋ္ဌံ ဂဏ္ဍောတိ ဧတ္ထ ကုဋ္ဌာဒိဂ္ဂဟဏေန ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယောပိ ဂဟိတာဝ ဟောန္တီတိ ပေါရာဏာ, တသ္မာ ‘‘မနုဿောသိ ပုရိသောသီ’’တိ ဧတေဟိ ဘဗ္ဗာဘဗ္ဗပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနံ ကရောတိ။ ‘‘ဘုဇိဿောသိ အဏဏောသီ’’တိအာဒီဟိ ပုဗ္ဗေ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဓိကာရေ ဝုတ္တအတ္ထဝိကပ္ပေသု ဒုတိယံ ဝိကပ္ပံ ဥပထမ္ဘေတိ။ တတ္ထ ‘‘အဏဏောသိ ဘုဇိဿောသီ’’တိ အနုက္ကမေန အဝတွာ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဝစနေန ဘုဇိဿော ဟောတိ, န စ ရညော ဘတ္တဝေတနဝသေန ဘဋော။ ရာဇာဓီနတ္တာ ပန သော ရာဇဘဋပက္ခံ ဘဇတီတိ တဗ္ဗိပက္ခဘာဝပုစ္ဆနတ္ထံ ‘‘နသိ ရာဇဘဋော’’တိ ဝုတ္တံ။ အညထာ ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌာနံ ဂဟဏေနေဝ သဗ္ဗေသံ ဂဟဏေ သိဒ္ဓေ ဣတရေ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ အထ ဝတ္တဗ္ဗာ, သဗ္ဗေပိ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုံ။
စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၂၈-၉။ ‘‘တာဝဒေဝ ဆာယာ မေတဗ္ဗာ’’တိအာဒိ ‘‘ဘိက္ခူနံ ပါဒေ ဝန္ဒာပေတွာ’’တိ ဝစနတော ထေရာထေရဘာဝဇာနနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ‘‘စိရေန အဂမာသီ’’တိ ကိရ ပေါရာဏပါဌော, စိရံ အကာသီတိ စတ္ထိ။
֍ ဋီ ၁၃၀။ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေတိ ဥက္ခိတ္တကေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘောဂသံဝါသပစ္စယာ ပါစိတ္တိယာပတ္တိ ပညတ္တာ, တတော အနာပတ္တီတိ အတ္ထော။ ကထံ ပညာယတီတိ? သံဝါသဂ္ဂဟဏေ။ အလဇ္ဇိနာ သဒ္ဓိံ သမ္ဘောဂပစ္စယာ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ ဒုက္ကဋံ ပန အာပဇ္ဇတိ ဧဝ, န သံဝါသပစ္စယာ။ န ဟိ အလဇ္ဇိနာ သဒ္ဓိံ သံဝါသော ပဋိက္ခိတ္တော။ သံဝါသော ပနေတ္ထ သဟသေယျပ္ပဟောနကေ အာဝါသေ သဟဝါသော, န ‘‘ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသော’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တသံဝါသော။ အယံ သံဝါသော ဥက္ခိတ္တကေန သဒ္ဓိံ န ဝဋ္ဋတိ။ အလဇ္ဇိနာ သဒ္ဓိံ ဧကစ္စော ဝဋ္ဋတိ။ ဓမ္မသမ္ဘောဂဝိနိမုတ္တောဝေတရော။ ဣဒံ ပန ‘‘ဥက္ခိတ္တကော ဝိဗ္ဘမီ’’တိအာဒိသုတ္တံ ဣမသ္မိံ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာနုပသမ္ပာဒေတဗ္ဗဒီပနသာမညတော ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စ ဘိယျော ပဋိပတ္တိက္ကမတောဝ အာပတ္တိတော သုဒ္ဓိ ဟောတိ, န ဝိဗ္ဘမေန, တသ္မာ ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခု အန္တမသော ဒုဗ္ဘာသိတမ္ပိ အာပဇ္ဇိတွာ အပရဘာဂေ ဝိဗ္ဘမိတွာ အာဂတော ဥပသမ္ပဇ္ဇတိ, တံ အာပတ္တိံ ဒေသေတွာဝ သုဇ္ဈတိ, န အညထာတိ ဥပသမ္ပန္နဿ သုဒ္ဓိက္ကမဒဿနတ္ထံ။ အသာဓာရဏာပတ္တိယာ အဒဿနပစ္စယာ ဥက္ခိတ္တကဿ လိင်္ဂပရိဝတ္တနေန အာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌိတဿ ပုန စေ ပကတိလိင်္ဂမေဝုပ္ပဇ္ဇတိ, နာနာသံဝါသကတာဝ, ဝိဗ္ဘမိတွာ အာဂတေပိ ယထာဝုတ္တနယေနေဝ ဥပသမ္ပာဒေတွာ န ဝုဋ္ဌိတတ္တာတိ စေ? န လိင်္ဂန္တရပါတုဘာဝါ။ န ဝိဗ္ဘမေန ကမ္မာသုဇ္ဈနတော။ န ကမ္မာသုဇ္ဈနေ ပုန ဥပသမ္ပဒါကမ္မဝိပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော။ န စ ကမ္မဝိပတ္တိ, န စ ကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ။ ဝိဗ္ဘမေန စ အနုပသမ္ပန္နော နာနာသံဝါသကဘာဝေန ကမ္မံ ကောပေတိ ဓမ္မိဿရေန အာဟစ္စ ဘာသိတတ္တာ။ တေနေဝ ‘‘ပဿိဿသီ’’တိ အနာဂတဝစနံ ကတံ။ တာဒိသော ပန ဂဟဋ္ဌော နိက္ခိတ္တဝတ္တပါရိဝါသိကော ဝိယ ပကတတ္တဘူမိယံ ဝိဗ္ဘမာဒိနာ အနုပသမ္ပန္နပကတိယံယေဝ တိဋ္ဌတီတိ ဣမဿ သဗ္ဗဿပိ အတ္ထဝိကပ္ပဿ ဒဿနတ္ထမိဒံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရော ပန ပရိဝတ္တိတလိင်္ဂေါ ဟုတွာ ပုန ပကတိလိင်္ဂေ ဌိတဥက္ခိတ္တကော ပုန ပုစ္ဆိတဗ္ဗော ‘‘ပဿသီ’’တိ။ ‘‘အာမ ပဿာမီ’’တိ ဝဒန္တော ဩသာရေတဗ္ဗော။ ‘‘ဒေသေဟီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗော လိင်္ဂပရိဝတ္တနေန ဝုဋ္ဌိတတ္တာ။ တပ္ပဋိကမ္မော ဥက္ခိတ္တကော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော ‘‘ပဋိကမ္မံ ကိံ တေ ကတ’’န္တိ, ‘‘အာမ ကတ’’န္တိ ဝဒန္တော ဩသာရေတဗ္ဗော။ ‘‘ကတ္တဗ္ဗံ မေ ပဋိကမ္မံ န ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တော န ဩသာရေတဗ္ဗောတိ ဧကေ။ အသာဓာရဏာပတ္တိမှိ ဣဒံ ဝိဓာနံ, န သာဓာရဏာယ။ တတ္ထ
ဥက္ခိတ္တကော လိင်္ဂပရိဝတ္တနေနေဝ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓကမ္မောတိ ဧကေ။ ဝိစာရေတွာ ယုတ္တတရံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာစရိယော။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အလဇ္ဇိပရိဘောဂေါ သဟတ္ထဒါနာဒိဝသေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗော, ‘သာရဏီယဓမ္မပူရကာဒယော ဒဿေတွာ အလဇ္ဇိဿ သဟတ္ထာ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’တိ ဝဒန္တာနံ ဝါဒေါ ပဋိသေဓေတဗ္ဗော။ ကထံ? ဥက္ခိတ္တကဿ သဟတ္ထာ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဝိနိစ္ဆယာနုသာရေန။ ဒါပေတုံ ပန ဝဋ္ဋတေဝါတိ စ။ ကိဉ္စာပိ အလဇ္ဇိပရိဘောဂဝသေန ဒုက္ကဋံ, အထ ခေါ အယံ အလဇ္ဇီ န ဟောတိ, တသ္မာ သဗ္ဗာကာရေန နိရာပတ္တိတံ သန္ဓာယ ‘အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ’တိ ဝုတ္တံ။ ကထံ ပညာယတီတိ? ဝိညေယျော အတ္ထတော ဥစ္ဆုရသကသဋာနံ သတ္တာဟကာလိကယာဝဇီဝိကတ္တာ ‘ဝဋ္ဋတိ ဝိကာလေ ဥစ္ဆုံ ခါဒိတု’န္တိ သညံ ဥပ္ပါဒေတွာ တံ ခါဒိတွာ တပ္ပစ္စယာ ပါစိတ္တိယံ န ပဿတိ, ဝဋ္ဋတီတိ တထာသညိတာယ။ ယော ဝါ ပန အာပတ္တိံ အာပန္နဘာဝံ ပဋိဇာနိတွာ ‘န ပဋိကရောမီ’တိ အဘိနိဝိသတိ, ဣမေ ဒွေ –
‘သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, အာပတ္တိံ ပရိဂူဟတိ၊
အဂတိဂမနဉ္စ ဂစ္ဆတိ, ဧဒိသော ဝုစ္စတိ အလဇ္ဇီပုဂ္ဂလော’တိ။ (ပရိ။ ၃၅၉) –
ဝုတ္တလက္ခဏေ အပတနတော အလဇ္ဇိနော န ဟောန္တိ, တသ္မာ ‘ယော အာပတ္တိဒေသနပဋိကမ္မာနိ န ကရောတိ, တေန သဒ္ဓိံ သမ္ဘောဂါဒိကရဏေ အနာပတ္တီ’တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တဝစနေန, ဣတရေနပိ သဒ္ဓိံ ကိဉ္စာပိ ရူပိယသံဝေါဟာရော န ဟောတိ, အထ ခေါ ကယဝိက္ကယေန အာပတ္တိ ဟောတိယေဝါတိ နယော ဒိန္နော ဟောတိ, ပဉ္စဟိ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗထာပိ အနာပတ္တီတိ နယော စ။ ဧဝံ သာပတ္တိဋ္ဌာနေသု ဝိသေသေတွာ စ ဝစနတော ဣဓ တထာ အဝုတ္တတ္တာ တေန သဟ အလဇ္ဇိပရိဘောဂေါ နတ္ထိ။ ဘဇာပိယမာနော ပန အလဇ္ဇိပက္ခံ ဘဇတီတိ ဣမိနာပိ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ တံ တံ သံသန္ဒိတွာ အတ္ထော ပရိယေသိတဗ္ဗောတိ အပရေ။ အာစရိယာ ပန ဧဝံ န ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သစာဟံ န ပဿိဿာမီတိ ဝဒတိ, န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပုဗ္ဗေ အာပန္နာပတ္တိယော ဥပ္ပဗ္ဗဇိတဿာပိ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တီတိ သိဒ္ဓံ, တေနေဝ အာစရိယာ အာပတ္တိံ ဒေသာပေတွာဝ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ ကာရာပေန္တီတိ စ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေတိ ဣဒံ ပုဗ္ဗေ အာပန္နံ သန္တိံ ဧဝ အာပတ္တိံ န ပဿတီတိ အာသင်္ကိတဗ္ဗော။ သာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါတိ ဉာပနတ္ထံ
ဝုတ္တန္တိ စ ဧကေ။ ‘‘ပဿိဿသီ’’တိ ဂဟဋ္ဌတ္တာ ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အနာဂတဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘ဥပသမ္ပာဒေတွာ ပဿိဿသီ’’တိ ပရိဝါသာဒိနာ ကတ္တဗ္ဗဿ အတ္ထိဘာဝေန ‘‘ပဿသီ’’တိ အဝတွာ အနာဂတဝသေန ဝုတ္တံ, ဩသာရေတွာတိ အဗ္ဘာနဝသေန။ တတ္ထ ပုန ကာတဗ္ဗဿ အဘာဝါ ‘‘ပဿသီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ သဗ္ဗတ္ထ ပဋိဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧကတြာပိ ပုန န ပဋိဇာနာတိ, ဧတေန သဟ တဿာ အာပတ္တိယာ အနုရူပေန သံဝါသော န ကာတဗ္ဗော, အလဇ္ဇိဘာဝေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒိဋ္ဌိယာတိအာဒီသု ဩသာရဏံ နာမ သမာနကမ္မာဒိနာ ကရဏန္တိ အတ္ထော။ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေတိ ဥက္ခိတ္တကေန သမ္ဘောဂေ အနာပတ္တိ။ ကသ္မာ? ဥက္ခိတ္တကကမ္မဿ ဂဟဋ္ဌဘာဝေန ပဋိပ္ပဿဒ္ဓတ္တာ, တေနေဝ ‘‘အလဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒါနိ ဘိက္ခုဘာဝေ ကတ္တဗ္ဗတောတိ ကေစိ။ ဒွီသုပိ ဝါရေသု ကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိဓာနံ တေယေဝ ဇာနန္တိ, တသ္မာ သဗ္ဗဝါရေသု ယုတ္တမယုတ္တဉ္စ သုဋ္ဌု သလ္လက္ခေတွာ ကထေတဗ္ဗံ။
ယော ခန္ဓကံ ပဗ္ဗဇ္ဇနာမဓေယျံ,
နာနာနယံ သာသနမူလဘူတံ၊
ဉတွာ ပကာသေတိ ပရဿ သမ္မာ,
တဿာဓိပစ္စံ မုနိသာသနသ္မိန္တိ။
မဟာခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သန္နိပါတာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၃၂-၃။ တေန သမယေနာတိ အတ္တနော ဩဝါဒပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသေ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ ဘိက္ခူနံယေဝ ဝိသုံ ဥပေါသထကရဏံ အနုဇာနိတွာ ဌိတသမယေန။ ကော ပန သောတိ? မဇ္ဈိမဗောဓိယံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသပ္ပဟောနကသိက္ခာပဒါနံ ပရိနိဋ္ဌာနကာလော။ တေနေဝါဟ ‘‘တာနိ နေသံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနေယျ’’န္တိ။ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ နိဒါနုဒ္ဒေသံ ပညာပေတုကာမတာယ စ သိက္ခာပဒါနံ ဥဒ္ဒေသပရိစ္ဆေဒနိဒဿနတ္ထဉ္စ ဝုတ္တံ။ အညထာ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျထာ’’တိ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗက္ကမဿ ဒဿိတတ္တာ ဣဒါနိ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ ဣဒံ နိရတ္ထကံ အာပဇ္ဇတိ, ဣဒဉ္စ သဗ္ဗသံဃုပေါသထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၃၄။ ‘‘ယံနူန အယျာပိ…ပေ… သန္နိပတေယျု’’န္တိ ဗဟူနံ အဓိကာရပ္ပဝတ္တိ။ တတြာပိ ဝိနယံ အာဂမ္မ ဝုတ္တော ဘိက္ခု သာမိ, န ကေဝလံ သံဃတ္ထေရောတိ ဒဿနတ္ထံ, သံဃဿ ဂါရဝယုတ္တဝစနာရဟတာဒဿနတ္ထဉ္စ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ သယံ စေ ထေရော, ဘိက္ခုံ သန္ဓာယ ‘‘အာဝုသော’’တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။ ကထံ ပညာယတိ? ဗုဒ္ဓကာလေ သံဃတ္ထေရော အဗျတ္တော နာမ ဒုလ္လဘော။ သဗ္ဗကမ္မဝါစာယ ပယောဂနိဒဿနေ စ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော’’ ဣစ္စေဝ ဘဂဝါ ဒဿေတီတိ စေ? ဧဝမေတံ တထာ ဒဿနတော။ သံဃံ ဥပါဒါယ သံဃတ္ထေရေနာပိ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ဘိက္ခုံ ဥပါဒါယ ‘‘အာဝုသော’’တိ မဟာကဿပဿ ကမ္မဝါစာယ ပယောဂဒဿနတော, ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထေ စ ထေရေန ဘိက္ခုနာ ‘‘ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ, အာဝုသော’’တိ ပယောဂဒဿနတော စ။ ‘‘ယဒိ သံဃဿ ပတ္တကလ္လ’’န္တိ ပရတော ပညာပေတဗ္ဗေ ဥပေါသထကရဏန္တရာယေ သန္ဓာယာဟ။ ဥပေါသထဿ ဗဟုဝိဓတ္တာ သရူပတော ဝတ္တုံ ‘‘ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာ’’တိ အာဟ။ ဧတ္တာဝတာ ဉတ္တိံ နိဋ္ဌပေသိ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မတော ဧဝ ဟိ ဥပေါသထကမ္မံ။ န, တတိယာနုဿာဝနသမ္ဘဝတောတိ စေ? န, အညေဟိ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေဟိ အသဒိသတ္တာ။ န ဟိ ဧတ္ထ စတုက္ခတ္တုံ ‘‘သုဏာတု မေ’’တိ အာရဘီယတီတိ။ အညေဟိ ဉတ္တိဒုတိယေဟိ အသဒိသတ္တာ ဉတ္တိဒုတိယမ္ပိ မာဟောတူတိ စေ? န,
ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဿ အညထာပိ ကတ္တဗ္ဗတော။ တထာ ဟိ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ဧကစ္စံ အပလောကနဝသေနပိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, န အညံ အညထာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ကထံ ပညာယတီတိ? ဣဒမေဝ ဥပေါသထကမ္မံ ဉာပကံ။
‘‘ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စ’’န္တိ ဣဒံ န ဉတ္တိ နိဋ္ဌပေတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ, တဉှိ ဉတ္တိတော ပုရေတရမေဝ ကရီယတီတိ။ တသ္မာ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော, ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ, ယဒိ သံဃဿာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ? တထာပိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, န ဟိ တံ ဉတ္တိယာ အန္တောကရီယတီတိ။ ယဒိ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ န ဝတ္တဗ္ဗံ ပယောဇနာဘာဝါတိ စေ? န, ယထာဂတဋ္ဌာနေယေဝ ဝတ္တဗ္ဗတော, ပရပဒါပေက္ခတာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဒံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ အကတွာ ဥပေါသထံ ကရောန္တော သံဃော, ပုဂ္ဂလော ဝါ ဌပနက္ခေတ္တာတိက္ကမေ အာပဇ္ဇတိ။ န ဟိ တသ္မိံ ခေတ္တေ အတိက္ကန္တေ သမ္မဇ္ဇနာသနောဒကပဒီပကရဏေ အာပတ္တိမောက္ခော ဟောတိ။ ဥပေါသထကမ္မတော ပုဗ္ဗေ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စာကရဏပစ္စယတ္တာ တဿာ အာပတ္တိယာ, န သာ ကမ္မပရိယောသာနာပေက္ခာ ဧတ္ထာဂတသမ္ပဇာနမုသာဝါဒါပတ္တိ ဝိယ, တသ္မာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဘိက္ခု ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထာ’’တိ ဝတ္တုကာမော ပဌမံယေဝ ပရိသုဒ္ဓါပရိသုဒ္ဓပစ္စယံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ သရာပေတိ။ တဉှိ ကတံ ပရိသုဒ္ဓပစ္စယော ဟောတိ, အကတံ အပရိသုဒ္ဓပစ္စယော, တေနေဝ ဥဘယာပေက္ခာဓိပ္ပါယေန ‘‘ကတံ န ကတ’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စ’’ မိစ္စေဝါဟ။ တတ္ထ အကတပက္ခေ တာဝ ပါရိသုဒ္ဓိအာရောစနက္ကမနိဒဿနတ္ထံ ပရတော ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တိ, သော အာဝိ ကရေယျာ’’တိ စ, ကတပက္ခေ ‘‘အသန္တိယာ အာပတ္တိယာ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဝက္ခတိ။
ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထ။ ကိံကာရဏာ? ယသ္မာ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဥဒ္ဒိသာမီ’’တိ ဝတ္တမာနကာလံ အပရာမသိတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိသိဿာမီ’’တိ အနာဂတကာလပရာမသနေန ယွာယံ ‘‘ဒါနိ နေသံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနေယျ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၁၅၀) ဧတ္ထ ဝုတ္တပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသော, တံ သန္ဓာယ ‘‘ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ယသ္မာ ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဝတ္တမာနဿ နိဒါနုဒ္ဒေသသင်္ခါတဿ ပါတိမောက္ခဿ ယဒေတံ အန္တေ ‘‘ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ’’တိအာဒိကံ ယာဝတတိယာနုဿာဝနံ, တဿေဝ အာပတ္တိခေတ္တတ္တာ, အဝယဝေပိ အဝယဝီဝေါဟာရသမ္ဘဝတော စ ဣဓ အာပတ္တိခေတ္တမေဝ သန္ဓာယ ‘‘ပါတိမောက္ခံ
ဥဒ္ဒိသိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉှိ ဝုတ္တေ ယသ္မာ ပရတော အာပတ္တိခေတ္တံ အာဂမိဿတိ, တသ္မာ အာပတ္တိဘီရုကာ တုမှေ သဗ္ဗေဝ ပဌမမေဝ ပါရိသုဒ္ဓိံ အာရောစေထာတိ အယမတ္ထော သမ္ဘဝတိ။ ဝတ္တမာနကာလဝသေန ဝုတ္တေ ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထာ’’တိ ဝစနမေဝ န သမ္ဘဝတိ တဒါရောစနဿ ပဌမံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ, ပဂေဝ တဿ ကရဏာဘာဝေန ‘‘ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမီ’’တိ ဝစနံ။ အယံ နယော သန္တိယာ အာပတ္တိယာ အာရောစနေ ယုဇ္ဇတိ, န တုဏှီဘာဝေ, အကမ္မပရိယောသာနာ တုဏှီဘာဝပ္ပတ္တိတော, ဧဝံ သန္တေပိ တသ္မိံ ယုဇ္ဇတေဝ။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဟိ အညမညံ အာပတ္တိအာဝိကရဏံ အကတွာ တုဏှီဘူတေ ဘိက္ခူ ပဿိတွာ တေနေဝ တုဏှီဘာဝေန အာရောစိတပါရိသုဒ္ဓိကော ဟုတွာ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ’’တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အာရဘိ။
ဧတ္ထာဟ – ပဌမံ ‘‘သံဃော ဥပေါသထံ ကရေယျ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဣဓာပိ ‘‘သံဃော ဥပေါသထံ ကရိဿတိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, အထ ‘‘ပုဂ္ဂလဿ ဥဒ္ဒေသာ’’တိ လက္ခဏတ္တာ ယထာရုတမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, တထာပိ ‘‘ဥပေါသထံ ကရိဿာမိ, ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? န ဝတ္တဗ္ဗံ လက္ခဏဝိရောဓတော, အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော စ။ ပုဂ္ဂလဿ ဥဒ္ဒေသာ ဧဝ ဟိ သံဃဿ ဥပေါသထော ကတော ဟောတိ, န ပုဂ္ဂလဿ ဥပေါသထကရဏေန။ တဉ္စ သောဝ ကရိဿတိ, န သံဃောတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါဝ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘သုဏာထာ’’တိ ဝုတ္တေ အစိတ္တသာမဂ္ဂိပ္ပသင်္ဂဘယာ ‘‘သုဏောမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သုဏိဿာမာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘ဥဒ္ဒိသိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာတိ စေ? န ဝတ္တဗ္ဗံ, အာပတ္တိခေတ္တဒဿနာဓိပ္ပါယနိရပေက္ခတာယ ‘‘သုဏောမ’’ ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧကပဒေနေဝ ဟိဿ တဒဓိပ္ပါယော အတိက္ကန္တောတိ။ ယဒိ ဧဝံ ကိမတ္ထံ တံ သဗ္ဗေဟေဝ အာရဒ္ဓန္တိ စေ? ‘‘ဥဒ္ဒိသိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ အသာဓာရဏဝစနေန အာပန္နဿ အစိတ္တသာမဂ္ဂိပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ။ သရမာနေနာတိ ဣမိနာ စဿ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒဿ သစိတ္တကတံ ဒဿေတိ။ အန္တရာယိကော ဓမ္မော ဝုတ္တော ဘဂဝတာတိ ဧဝံ အကိရိယသမုဋ္ဌာနဿာပိ ဧဝံ ပရိတ္တကဿ ဣမဿ မုသာဝါဒဿ မဟာဒီနဝတံ ဒဿေတိ။ ဝိသုဒ္ဓါပေက္ခေနာတိ သာဝသေသံ အာပတ္တိံ ဥပါဒါယ အနာပတ္တိဘာဝသင်္ခါတံ အနဝသေသဉ္စ ဥပါဒါယ ဂိဟိဘာဝသင်္ခါတံ ဝိသုဒ္ဓိံ ဣစ္ဆန္တေန ကသ္မာ အာဝိ ကာတဗ္ဗာ? အန္တရာယဘာဝါနုပဂမနေန ဖာသုဝိဟာရပစ္စယတ္တာ။
ဣဓ ‘‘အဇ္ဇုပေါသထော ပန္နရသော’’တိ န ဝုတ္တံ ပရတော ဒိဝသနိယမဿ ကတ္တုကာမတာဓိပ္ပါယေန အဝုတ္တတ္တာ။ ဧဝံ ပန တေ ဘိက္ခူ သဗ္ဗဒိဝသေသု ဥဒ္ဒိသိံသု။
֍ ဋီ ၁၃၅။ ‘‘အာဒိမေတ’’န္တိ သီလပါတိမောက္ခမေဝ ဝုတ္တံ, ကိဉ္စာပိ ဂန္ထပါတိမောက္ခော အဓိပ္ပေတော။ ‘‘ပဉ္စန္နံ ဝါ’’တိ မာတိကာယံ ဝုတ္တာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ အနဇ္ဈာပန္နော ဝါတိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနဒေသနာ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘‘ဥပေါသထံ ကရေယျာ’တိ ဧတ္တာဝတာ ဉတ္တိ ဟောတိ။ ယာဝတတိယာနုဿာဝနာ နာမ ‘ယဿ သိယာ အာပတ္တီ’တိအာဒိဝစနတ္တယံ, အန္တေ ‘ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမီ’တိ ဣဒဉ္စာတိ ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ ပဌမံ အာပတ္တိံ သရိတွာ နိသိန္နဿ, ဒုတိယံ အသရန္တဿ သာရဏတ္ထ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝစီဒွါရေ’’တိ ပါကဋဝသေန ဥဇုကမေဝ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ကာယဝိညတ္တိယာပိ ကရီယတိ, ကာယကမ္မာဘာဝါ ပန ဝစီဝိညတ္တိယာယေဝ အာဝိ ကာတဗ္ဗာ။ ‘‘သံဃမဇ္ဈေ ဝါ’’တိအာဒိ လက္ခဏဝစနံ ကိရ။ သံဃုပေါသထကရဏတ္ထံ သံဃမဇ္ဈေ စေ နိသိန္နော, တသ္မိံ သံဃမဇ္ဈေ။ ဂဏုပေါသထကရဏတ္ထဉ္စေ ဂဏမဇ္ဈေ နိသိန္နော, တသ္မိံ ဂဏမဇ္ဈေ။ ဧကဿေဝ သန္တိကေ စေ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ ကတ္တုကာမော, တသ္မိံ ဧကပုဂ္ဂလေ အာဝိ ကာတဗ္ဗာတိ, ‘‘ဧတေန န ကေဝလံ သံဃမဇ္ဈေ ဧဝါယံ မုသာဝါဒေါ သမ္ဘဝတိ, အထ ခေါ ဧတ္ထ ဝုတ္တလက္ခဏေန အသတိပိ ‘ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထာ’တိအာဒိဝိဓာနေ ဂဏုပေါသထေပိ သာပတ္တိကော ဟုတွာ ဥပေါသထံ ကတ္တုကာမော အနာရောစေတွာ တုဏှီဘူတောဝ ကရောတိ စေ, သမ္ပဇာနမုသာဝါဒါပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဣမဿတ္ထဿ အာဝိကရဏတော လက္ခဏဝစနံ ကိရေတ’’န္တိ ဝဒန္တိ တက္ကိကာ။ အညထာ ‘‘ဂဏမဇ္ဈေဝါ’’တိ န ဝုတ္တန္တိ တေသံ အဓိပ္ပါယော။ အာရောစနာဓိပ္ပါယဝသေန ဝုတ္တန္တိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ အာရောစေန္တော ဟိ သံဃဿ အာရောစေမီတိ အဓိပ္ပါယေန အာဝိ ကရောန္တော သံဃမဇ္ဈေ အာဝိ ကရောတိ နာမ။ အတ္တနော ဥဘတောပဿေ နိသိန္နာနံ အာရောစေန္တော ဂဏမဇ္ဈေ။ ဧကဿေဝါရောစေဿာမိ သဘာဂဿာတိ အဓိပ္ပါယေန အာရောစေန္တော ဧကပုဂ္ဂလေ အာရောစေတိ နာမ။ ပုဗ္ဗေ ဝိဘတ္တပဒဿ ပုန ဝိဘဇနံ အတ္ထဝိသေသာဘာဝဒီပနတ္ထန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ * ၁၃၆-၇။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝသိကံ…ပေ… ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝတွာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု’’န္တိ ဣဒံ အနုပေါသထေ ဧဝ တံ
ဒုက္ကဋံ, ဥပေါသထေ ပန ဒေဝသိကမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ, တသ္မာ တေ ဘိက္ခူ စာတုဒ္ဒသိယံ ဥဒ္ဒိသိတွာပိ ပန္နရသိယံ ဥဒ္ဒိသိံသု, တေနာဟ ‘‘သကိံ ပက္ခဿာ’’တိ။ တတ္ထ ပုရိမေန သာမဂ္ဂီဒိဝသော ဥပေါသထဒိဝသော ဧဝါတိ ဒီပေတိ။ ဥဘယေန အဋ္ဌမိံ ပဋိက္ခိပိတွာ ဒေဝသိကံ ပဋိက္ခေပဿ အတိပ္ပသင်္ဂံ နိဝါရေတိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ဘိန္နော စေ သံဃော ပါဋိပဒဒိဝသေ သမဂ္ဂေါ ဟောတိ, တသ္မိံ ဒိဝသေ သာမဂ္ဂီဥပေါသထံ ကရောန္တော ဥဘယမ္ပိ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇန္တော ဥဘယေန ဧကီဘူတေန နိဝါရိတော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အညထာ သာမဂ္ဂီဥပေါသထော န ဒေဝသိကော။ စေ, အဟောရတ္တံ ကာတဗ္ဗော။ တသ္မိဉ္စ ပက္ခေ ပကတိဥပေါသထော န ဒေဝသိကော။ စေ, အဟောရတ္တံ ကာတဗ္ဗော။ တသ္မိဉ္စ ပက္ခေ ပကတိဥပေါသထော အနုဒ္ဒိဋ္ဌော။ စေ ဟောတိ, သာမဂ္ဂီဥပေါသထော ကာတဗ္ဗောတိ အာပဇ္ဇတိ။ န အပဝါဒနယေန ဂဟေတဗ္ဗတ္တာတိ စေ? န, အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? သာမဂ္ဂီဒိဝသေ သာမဂ္ဂီဥပေါသထံ ကတွာ ပုန တသ္မိံ ပက္ခေ ပကတိဥပေါသထဒိဝသေ သမ္ပတ္တေ ပကတိဥပေါသထော န ကာတဗ္ဗောတိ။ အပဝါဒေါတိ။ အပဝါဒိတဗ္ဗဋ္ဌာနတော အညတ္ထ ဥဿဂ္ဂဝိဓာနံ နိဝါရေတိ။
ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ သာမဂ္ဂီတိ ဧတ္ထာယမဓိပ္ပါယော – သာမဂ္ဂီ နာမေသာ သဘာဂါနံ သန္နိပါတော။ သဘာဂါ စ နာမ ယတ္တကာ သဟဓမ္မိကာ, တေ သဗ္ဗေပိ ဟောန္တိ, ဥဒါဟု အာဝါသသဘာဂတာယ သဘာဂါ နာမ ဟောန္တီတိ။ တတ္ထ ယဒိ သဟဓမ္မိကာနံ သာမဂ္ဂီ သာမဂ္ဂီ နာမ, သဗ္ဗေသံ ပုထုဝိဘတ္တာနံ သာမဂ္ဂီ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ အထာဝသထဝသေန, ဧကာဝါသသဘာဂါနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အညထာ ဧကာဝါသေ သာမဂ္ဂီတိ အာပဇ္ဇတိ။ မာ နော အဂမာသီတိ အဂတော မာ ဟောတိ။
သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၃၈။ ဧကာဝါသဂတာနံ ဝသေန သာမဂ္ဂိံ ပဋိက္ခိပိတွာ ဧကသီမဂတာနံ ဝသေန အနုဇာနိတုကာမော ဘဂဝါ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သီမံ သမ္မန္နိတု’’န္တိ အာဟ။ အထ အာဝါသပရိစ္ဆေဒံ ဝတ္တုကာမော ဘဝေယျ။ ဧတ္တာဝတာ ဧကာဝါသော ယာဝတာ ဧကာသီမာ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သီမံ သမ္မန္နိတု’’န္တိ ဝဒေယျ။ တသ္မာ န ဣဓ အနုညာတဗဒ္ဓသီမာဝသေန ဧကာဝါသပရိစ္ဆေဒေါ ဟောတိ, ဥပစာရသီမာဝသေနေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကထံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ စေ? ပါဠိတောဝ, ယထာဟ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန
အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဧကော ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဝသိ…ပေ… ဧကာဓိပ္ပါယ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၆၄)။ အညထာ ဝဿစ္ဆေဒေါတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါဝ, ကထံ? ဧကာဝါသဝသေနေဝ စေ သာမဂ္ဂီ, ဗဟုအာဝါသအနာဝါသေသု န သမ္ဘဝေယျ။ တတော သော တံ အာဝါသံ ဂစ္ဆန္တော ဗဟိဒ္ဓါ ဥပေါသထံ ကရောတိ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပေါသထေ သဘိက္ခုကော အနာဝါသော ဂန္တဗ္ဗော’’တိအာဒိ (မဟာဝ။ ၁၈၁)-ပါဠိဝိရောဓော သတိပိ သံဃေ အနာဝါသေ ဥပေါသထဿ အကတ္တဗ္ဗတော။ အနာဝါသေပိ စေ သာမဂ္ဂီ လဗ္ဘတိ, ‘‘ဧတ္တာဝတာ သာမဂ္ဂီ, ယာဝတာ ဧကာဝါသော’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, တသ္မာ သဗ္ဗထာ ပုရိမနယော ပစ္ဆိမေနေဝ ပဋိက္ခိတ္တောတိ ကတွာ နာနာဝါသဝသေနပိ သာမဂ္ဂီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘တံ ကမ္မံ ကရောမာတိ ဝတွာ န အကံသူ’တိအာဒီသု ဝိယ အနာဂတမ္ပိ အပေက္ခတိ, တသ္မာ ‘ကရောမာ’တိ ဝုတ္တေ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘သီမံ အသောဓေတွာပိ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ အဍ္ဎဋ္ဌမရတနုဗ္ဗေဓော ဟတ္ထိပ္ပမာဏော။ သစေ ဧကော ဗဒ္ဓေါ ဟောတိ, န ကာတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ‘‘စတူသု ဒိသာသု စတုန္နံ ပဗ္ဗတကူဋာနံ ဟေဋ္ဌာ ပိဋ္ဌိပါသာဏသဒိသေ ပါသာဏေ ဌိတတ္တာ ဧကာဗဒ္ဓဘာဝေ သတိပိ ပထဝိတော ဥဒ္ဓံ တေသံ သမ္ဗန္ဓေ အသတိ ဟေဋ္ဌာ ပထဝိဂတသမ္ဗန္ဓမတ္တေ အဗ္ဗောဟာရိကံ ကတွာ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တေနေဝ ‘ပိဋ္ဌိပါသာဏော အတိမဟန္တောပိ ပါသာဏသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီ’တိ ဝုတ္တံ။ ပထဝိတော ဟေဋ္ဌာ တဿ မဟန္တဘာဝေ ဂယှမာနေ ပဗ္ဗတမေဝ ဟောတီ’’တိ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘စိနိတွာ ကတပံသုပုဉ္ဇေ တိဏဂုမ္ဗရုက္ခာ စေ ဇာယန္တိ, ပဗ္ဗတော ဟောတီတိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော။ နေဝါတိ ဥပတိဿတ္ထေရော’’တိ ဝုတ္တံ။
ပါသာဏောတိ ‘‘သုဓာမယပါသာဏောပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ ဣဋ္ဌကာယ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဒွတ္တိံသပလဂုဠပိဏ္ဍပ္ပမာဏော တုလတာယ, န တုလဂဏနာယ။ သောပီတိ ခါဏုကော ဝိယ ဥဋ္ဌိတပါသာဏော။
စတုပဉ္စရုက္ခနိမိတ္တမတ္တမ္ပီတိ ဧကစ္စေသု နိမိတ္တသဒ္ဒေါ နတ္ထိ။ ဧတ္ထ တယော စေ သာရရုက္ခာ ဟောန္တိ, ဒွေ အသာရရုက္ခာ, သာရရုက္ခာနံ ဗဟုတ္တံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ‘‘သုသာနမ္ပိ ဣဓ ‘ဝနမေဝါ’တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ သယံဇာတတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ‘‘စတူသု ဒွေ အန္တောသာရာ စေ, ဝဋ္ဋတိ။ အန္တောသာရာ အဓိကာ, သမာ ဝါ, ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ ဗဟူသုပိ ဒွေ စေ အန္တောသာရာ အတ္ထိ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ပရဘာဂေတိ ဧတ္ထ ‘‘ဧတေဟိ ဗဒ္ဓဋ္ဌာနတော ဂတတ္တာ ဝဋ္ဋတိ။ တထာ ဒီဃမဂ္ဂေပိ ဂဟိတဋ္ဌာနတော ဂတဋ္ဌာနဿ အညတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။
အနွဒ္ဓမာသန္တိ ဧတ္ထ ‘‘အနုဗဒ္ဓေါ အဒ္ဓမာသော, အဒ္ဓမာသဿ ဝါ အနူ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘အန္တရဝါသကော တေမိယတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ တတ္တကပ္ပမာဏဥဒကေယေဝ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ကေစိ။ တေမိယတီတိ ဣမိနာ ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ နဒိလက္ခဏံ ဝုတ္တံ။ ဧဝရူပါယ နဒိယာ ယသ္မိံ ဌာနေ စတ္တာရော မာသေ အပ္ပံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ ဥဒကံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ပဝတ္တတိ, တသ္မိံ ဌာနေ အပ္ပေါဒကေပိ ဌတွာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ‘‘ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ နဒိနိမိတ္တ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ သေတုတော ပရတော တတ္တကံ ဥဒကံ ယဒိ ပဝတ္တတိ, နဒီ ဧဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဇာတဿရာဒီသု ဌိတောဒကံ ဇာတဿရာဒိပဒေသေန အနန္တရိကမ္ပိ နိမိတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ နဒိပါရသီမာယ နိမိတ္တံ ဝိယ။ သစေ သော ပဒေသော ကာလန္တရေန ဂါမခေတ္တဘာဝံ ပါပုဏာတိ, တတ္ထ အညံ သီမံ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဥက္ခေပိမန္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂဟေတဗ္ဗကံ။
အဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာနံ သီမာယ ဥပစာရံ ဌပေတွာတိ ‘‘အာယတိံ သမ္မန္နိတဗ္ဗာယ ဩကာသံ ဌပေတွာ’’တိ လိခိတံ။ အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ ပနာတိ ‘‘ဧကဿ ဥပဍ္ဎံ အန္တောကတ္တုကာမတာယ သတိ သဗ္ဗေသံ အာဂမနေ ပယောဇနံ နတ္ထီတိ ကတွာ ‘အန္တောနိမိတ္တဂတေဟီ’တိ ဝုတ္တံ, တဉ္စ သာမီစိဝသေနာ’’တိ ဝဒန္တိ။ အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘သီမာယ အဗဒ္ဓတ္တာ ဝဂ္ဂံ နာမ န ဟောတီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘အညသ္မိံ ဂါမခေတ္တေ ဌတွာ နိမိတ္တကိတ္တနကာလေ, သမာနသံဝါသကသီမာယ သမ္မန္နနကာလေ စ အာဂမနပယောဇနံ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဘေရိသညံ ဝါတိ ‘‘သမ္မန္နနပရိယောသာနံ ကရောမာတိ ဝတွာ’’တိ လိခိတံ, တေန တာဒိသေ ကာလေ တံ ကပ္ပတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ကိံ ဣမိနာ? သုခကရဏတ္ထန္တိ မဟာဇနသန္နိပါတနပရိဿမံ အကတွာ အပ္ပတရေဟိ သုခကရဏတ္ထံ။ ယဒိ မဟာသီမာဗန္ဓနကာလေ အန္တရာယော ဟောတိ, တတ္တကေနပိ သုခဝိဟာရောတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ပဌမ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ တတော ဩရံ န ဝဋ္ဋတီတိ ကထံ ပညာယတီတိ? ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏီယပရမတ္တာ သံဃကမ္မဿ။ ကမ္မာရဟေန သဒ္ဓိံ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ စေ ဂဏှာတိ, ဝဋ္ဋတိ။ တတ္တကပ္ပမာဏံ သုခနိသဇ္ဇဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တမေဝ နိမိတ္တံ အညေပိ ကိတ္တေတွာ သစေ ဗန္ဓန္တိ, ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။
‘‘ဧဝံ ဗဒ္ဓါသု ပန…ပေ… သီမန္တရိကာ ဟိ ဂါမခေတ္တံ ဘဇတီ’’တိ န အာဝါသဝသေန သာမဂ္ဂီပရိစ္ဆေဒေါ, ကိန္တု သီမာဝသေနေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ‘‘နိမိတ္တုပဂပါသာဏေ ဌပေတွာ’’တိ သဉ္စာရိမနိမိတ္တဿ တပ္ပရတော ဝုတ္တံ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဂဏ္ဌိပဒက္ကမော ဟောတိ – န သက္ခိဿန္တီတိ တေ အဝိပ္ပဝါသံ အသလ္လက္ခေတွာ ‘‘သမာနသံဝါသကမေဝ သမူဟနိဿာမာ’’တိ ဝါယာမန္တာ သမူဟနိတုံ န သက္ခိဿန္တိ။ ‘‘ဧကရတနပ္ပမာဏာ’’တိ သုဝိညေယျန္တရာ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဧကင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ ဝဋ္ဋတေဝ။ ခဏ္ဍသီမတော ပဋ္ဌာယ ဗန္ဓနံ အာစိဏ္ဏံ။ အာစိဏ္ဏကရဏေန ဝိဂတသမ္မောဟော ဟောတီတိ။ ကုဋိဂေဟေတိ ကုဋိဃရေ ဘူမိဃရေ။ ဥဒုက္ခလံဝါတိ ဘူမိဥဒုက္ခလံ ဝိယ ခုဒ္ဒကာဝါဋံ။ ‘‘ပမုခေ’’တိ ဘူမိကုဋိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတီတိ ဘိတ္တိတော ဩရံ နိမိတ္တာနိ ဌပေတွာ ကိတ္တိတတ္တာ ဟေဋ္ဌာ အာကာသေ န ဩတရတိ, ဥပရိ ကတေ ပါသာဒေတိ အတ္ထော။ ဘိတ္တိလဂ္ဂေတိ ဘိတ္တိနိဿိတကေ။ ဣမေ ကိရ ဘိတ္တိလဂ္ဂါပိ ‘‘ဧကာဗဒ္ဓါ’’တိ န ဝုစ္စန္တိ။ သဗ္ဗော ပါသာဒေါ သီမဋ္ဌော ဟောတီတိ ဧကာဗဒ္ဓေါ ဝါ ဟောတု, မာ ဝါ။ တာလမူလကပဗ္ဗတော နာမ အနုပုဗ္ဗေန တနုကော။ အာကာသပဗ္ဘာရန္တိ အပရိက္ခေပပဗ္ဘာရံ။ သုသိရပါသာဏော နာမ လေဏံ ဟောတိ။ အန္တောလေဏန္တိ ပဗ္ဗတဿ အန္တောလေဏံ။ ဒွါရံ ပန သန္ဓာယ ပရတော ‘‘ဩရတော’’တိ ဝုတ္တံ, သဗ္ဗထာပိ သီမတော ဗဟိလေဏေန ဩတရတီတိ အဓိပ္ပါယော။
မဟာသီမံ သောဓေတွာတိ သီမဋ္ဌံ ဒူရဂတမ္ပိ သီမဂတံ သီမသမ္ဗန္ဓံဝ, တသ္မာ တံ အနာမသိတွာ ဌာတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘တန္နိဿိတကံ အပနေတွာ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘သီမံ သောဓေတွာ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ။ မဟာထေရာပိ ‘‘သောဓေတဗ္ဗ’’မိစ္စေဝ ဝဒန္တီတိ ဧကေ။ ‘‘မဟာသီမံ သောဓေတွာ ဝါ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ စ ပါဌော အတ္ထိ။ ‘‘ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ စ ပရတော ဝက္ခတိ, တသ္မာ သာဓာရဏပါဌောဝ သုန္ဒရောတိ ဧကေ။ ပုရိမနယေပီတိ ခဏ္ဍသီမာယ ဥဋ္ဌဟိတွာ မဟာသီမာယ ဩနတေပီတိ အတ္ထော။ ဥက္ခိပါပေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? အန္တော ဌိတတ္တာ။ ရုက္ခဿ ဟေဋ္ဌာ ပထဝိဂတံ မူလံ ခဏ္ဍသီမာဝ ဟောတိ, အဗ္ဗောဟာရိကံ ဝါတိ အပရေ။ ‘‘မဇ္ဈေ ပန ဆိန္နေ မဟာသီမာယ ဌိတမူလံ မဟာသီမမေဝ ဘဇတိ, ခဏ္ဍသီမာယ ဌိတံ ခဏ္ဍသီမမေဝ ဘဇတိ တဒါယတ္တပထဝိရသာဒီဟိ အနုဂ္ဂဟိတတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သီမာယ ပစ္ဆာ ဥဋ္ဌိတရုက္ခေ နိသီဒိတွာ ကမ္မံ ကာတုံ
ဝဋ္ဋတိ ပစ္ဆာသီမာယံ ကတဂေဟေ ဝိယာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဗန္ဓနကာလေ ဌိတရုက္ခေ နိသီဒိတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ ဥပရိသီမာယ အဂမနတော’’တိ ကာရဏံ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သတိ ဗန္ဓနကာလေ ပုန အာရောဟဏံ နာမ နတ္ထိ, ဗန္ဓိတကာလေ ဧဝ အာရုဟတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ပစ္ဆာ ဥဋ္ဌိတရုက္ခော ပန တပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ သီမသင်္ချမေဝ ဂတော, ဧဝံ ပုဗ္ဗေ ဥဋ္ဌိတရုက္ခောပီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိပီ’’တိ ဝစနတော တိဏာဒိပိ သင်္ဂဟိတံ။ မဟာထေရာပိ တိဏံ သောဓေတွာဝ ကရောန္တီတိ။
֍ ဋီ ၁၄၀။ ယသ္မာ မဇ္ဈတော ကောဏံ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ကောဏတော ကောဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အာပတ္တိဉ္စ အာပဇ္ဇတိ အစိတ္တကတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပါရယတီတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ။ ကာ သာ? သီမာ။ ‘‘ယာ သဗ္ဗန္တိမေန…ပေ… ဝဟတီ’’တိ တတော ဟေဋ္ဌိမာ နာဝါသင်္ချံ န ဂစ္ဆတီတိ ကတွာ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ, တံ န ယုတ္တံ ဒုတိယပါရာဇိကေ နာဝဋ္ဌဘဏ္ဍာဓိကာရေ တဿာပိ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ မဇ္ဈိမပုရိသဿ ဘာရပ္ပမာဏေန ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ နဒီပါရသီမာသမ္ဘဝတော တာသံ ‘‘ဧကာ ဝါ နဒီပါရံ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ ဝုတ္တဒေါသပရိဟရဏတ္ထန္တိ အာစရိယဿ တက္ကော။ ဥဘယတ္ထာပိ ဓုဝ-သဒ္ဒေါ ဂဟိတော။ တေန ဥပေါသထန္တရာယ ပရိဟရဏတ္ထံ ဥပေါသထဒိဝသော နိယမတောဝ ဝုတ္တော။ ဧတ္ထ စ နာဝါ နာမ ပမာဏယုတ္တာ သဗ္ဗသာဓာရဏာ ထမ္ဘနာဝါ အဓိပ္ပေတာ, န ကုလ္လနာဝါတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတွာ ကတောတိ အတ္ထော။ သစေ ဧကံ ဂါမခေတ္တံ, သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ နာနာဂါမခေတ္တံ စေ, အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ဥဘယတီရေ နိမိတ္တကိတ္တနမတ္တေန ဒီပကော သင်္ဂဟိတော န ဟောတိ, တသ္မာ ဒီပကေ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနေဝ။ ‘‘နဒိယာ ဟေဋ္ဌာ နိသိန္နဘိက္ခု ကမ္မံ ကောပေတိ။ ဥပရိယေဝ ဟိ နဒီ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပေါသထာဂါရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၄၁။ ‘‘ယံ သံဃော အာကင်္ခတိ ဝိဟာရံ ဝါ…ပေ… ဂုဟံ ဝါ’’တိ ဝစနတော န ကေဝလံ ပထဝိယံယေဝ, ဝိဟာရာဒီနံ ဥပရိပိ သီမာ အနုညာတာ ဟောတိ ဥပေါသထကမ္မပဓာနတ္တာတိ သိဒ္ဓံ။ တပ္ပဓာနာ သီမာတိ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? တဒဓိကာရာနုညာတတ္တာ, သမ္မုတိယံ ‘‘သမာနသံဝါသာ’’တိ
ဧတ္တာဝတာ သိဒ္ဓေ ဝိသုံ ‘‘ဧကူပေါသထာ’’တိ ဝစနတော စ။ ‘‘ဥပေါသထံ ဌပေတွာ သေသကမ္မာနိ သမာနသံဝါသာ နာမာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဧကံ သမူဟနိတွာ’’တိ ပါဠိပါဌော။
֍ ဋီ ၁၄၂။ ကတောဝဿာတိ ဧကသီမာယ သမဂ္ဂေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အညထာ နာနာသီမာယံ ဌိတာနံ သဝနံ ပမာဏံ, ဧကသီမာယပိ ဟတ္ထပါသံ မုဉ္စိတွာ ဌိတာနံ ဝါ သဝနမေဝ ပမာဏန္တိ အနိဋ္ဌံ အာပဇ္ဇတိ။ တတ္ထ သမ္မတာယ ဝါ အသမ္မတာယ ဝါတိ ဥပေါသထာဂါရသမ္မုတိယာ, န သီမာသမ္မုတိယာ။ ကထံ ပညာယတီတိ? အဓိကာရတော, ပရတော ဆန္ဒဒါနပညတ္တိတော, ပါရိသုဒ္ဓိဒါနပညတ္တိတော စ။ တတ္ထ ပုရိမံ ကာရဏံ ပုရိမံ အနိဋ္ဌံ နိဝါရေတိ, ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥပေါသထမုခန္တိ ဥပေါသထဋ္ဌာနံ။ ‘‘ဥပေါသထမုခဿာတိ ဥပေါသထာဂါရဋ္ဌာနဿာ’’တိ လိခိတံ။ ယာနိ ကာနိစိ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋေတီတိ ဣဒံ ကထံ ပညာယတီတိ? ‘‘ပဌမံ နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ နိမိတ္တေ ကိတ္တေတွာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တတ္တာ။ ပဌမံ ဝုတ္တတ္တာ န ဝုစ္စန္တီတိ စေ? တံ ပန အကာရဏံ, န ဟိ ဗုဒ္ဓါနံ ဒေသနာယ အာလသိယံ အတ္ထိ။ သီမာသမူဟနနကာလေ ဥပေါသထာဂါရံ သမူဟနိတွာဝ သီမာသမူဟနနံ ဣဇ္ဈတီတိ ဧကေ။ တံ အယုတ္တံ အဗဒ္ဓါယ သီမာယ ဥပေါသထာဂါရသမ္မုတိသိဒ္ဓိတောတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ဥပေါသထမုခန္တိ ဥပေါသထာဂါရဿ မုခန္တိ အာစရိယာ။ ဥပေါသထမုခဿ နိမိတ္တကိတ္တနာ သီမာယ ဝုတ္တနယေန ကာတဗ္ဗာ။ ဧကေနာပိ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ‘‘ပါသာဒေါ ဝါ ဟောတု, မဏ္ဍပါဒီသု ဝါ အညတရော။ ကမ္မဝါစာယ ပန ‘ဥပေါသထမုခ’မိစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပေါရာဏကော အာဝါသော နာမ မူလာဝါသော’’တိ လိခိတံ။ ဝဒတိ ဃဋမတ္တာ ဣတိ ဟိ လက္ခဏံ။
အဝိပ္ပဝါသသီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၄၃-၄။ ‘‘မနမှိ ဝူဠှော’’တိ ဝါ ပါဌော။ တတ္ထ မနမှိ ဝူဠှောတိ မနံ ဝူဠှော အမှီတိ အတ္ထော။ ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာတိ အန္တရဃရသင်္ခါတံ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ ဌပေတွာ။ ကေစိ ‘‘ပရိက္ခိတ္တံ ဂါမံ သန္ဓာယ ‘ဂါမ’န္တိ ဝုတ္တံ, အပရိက္ခိတ္တံ သန္ဓာယ ‘ဂါမူပစာရ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ ပန အဋ္ဌကထာယ ဝိရုဇ္ဈတိ။ တသ္မာ နိဝေသနရစ္ဆာဒယော သန္ဓာယ ဂါမံ, ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနာနိ သန္ဓာယ ‘‘ဂါမူပစာရ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ပန အနေကဓာ ပဌန္တိ။ ကိံ တေန,
ပါဠိဉ္စ အဋ္ဌကထဉ္စ သုဋ္ဌု ဥပပရိက္ခိတွာ ယထာ သမေန္တိ, တထာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခူနံ ပုရိမကမ္မဝါစာ န ဝဋ္ဋတီတိ ဂါမဂါမူပစာရေ အန္တောကတွာ သမာနသံဝါသကသီမာယ သမ္မတာယ ဥပရိ အဝိပ္ပဝါသသီမာသမ္မုတိယံ ယုဇ္ဇတိ။ ယတ္ထ ပန ကေဝလံ အရညံယေဝ သမ္မတံ, တတ္ထ ကထံ န ဝဋ္ဋတီတိ။ တတ္ထ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိ ဝစနံ န သာတ္ထကန္တိ စေ? ဝုစ္စတေ – ဧဝမေတံ, ကိန္တု အနုဿာဝနဟာနိပ္ပသင်္ဂတော တံ ဝစနံ ဝတ္တဗ္ဗမေဝါတိ ဣမိနာဝ အဓိပ္ပါယေန ‘‘ပုရိမကမ္မဝါစာ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဧကသ္မိံ ဝါ အတ္ထေ ကမ္မဝါစာဒွယအာဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘န ဟိ တေ အညမညဿ ကမ္မေ ဂဏပူရကာ ဟောန္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဥဘိန္နံ နာနာသံဝါသကသံဃာနမ္ပိ အယမေဝ ဝိဓိ အာပဇ္ဇေယျာတိ စေ? နာပဇ္ဇတိ ပဋိဂ္ဂဟသန္နိဓီနံ အနုညာတတ္တာ, ဩမသနာဒိပစ္စယာ အဝိသေသတော, ကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိမတ္တာပေက္ခတာယ စ။ တဿာတိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ။ န ကမ္မဝါစံ ဝဂ္ဂံ ကရောန္တီတိ ကမ္မံ န ကောပေန္တီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ဌပေတွာ ဂါမန္တိ ဧတ္ထ။ ‘‘ယဒိ ဘိက္ခူနံ အဝိပ္ပဝါသသီမာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စ န ဩတရတိ, အထ ကသ္မာ ဂါမေ သီမာဗန္ဓနကာလေ အဝိပ္ပဝါသံ သမ္မန္နန္တီတိ စေ? အာစိဏ္ဏကပ္ပေန, န တတော အညံ ကဉ္စိ အတ္ထံ အပေက္ခိတွာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘အတ္ထတော ဟိ သာ ဗဟိဒ္ဓါပိ အဗဒ္ဓါ ဧဝ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အန္တရဂါမေ ဗဒ္ဓါ သမာနသံဝါသသီမာ ယသ္မာ ဂါမသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ, တသ္မာတိ ဧကေ။ သောပိ သီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာသင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ပနေတ္ထ ဝိစာရေတဗ္ဗံ – ဂါမံ အန္တောကတွာ ဗဒ္ဓါယ သီမာယ ပုန အဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိယံ အရညပဒေသေ ဌတွာ အဝိပ္ပဝါသကမ္မဝါစာ ကာတဗ္ဗာ, ဥဒါဟု ဂါမေ ဌတွာတိ? ဂါမေ ဌတွာ ကတာယပိ ကပ္ပိယဘူမိယာ ဖရတီတိ။ ဗဟိသီမေ ဌိတသမ္မတဒေါသာနုလောမတ္တာ အကပ္ပိယဘူမိယံ ဌတွာ န ကာတဗ္ဗာတိ နော တက္ကော, ဧသ နယော သမူဟနနေပီတိ အာစရိယော။ ခဏ္ဍသီမာယံ ဌတွာ အဝိပ္ပဝါသသီမာတိအာဒီသု မဟာသီမာ ကိရ ‘‘အဝိပ္ပဝါသသီမာ’’တိ ဝုတ္တာ။
֍ ဋီ ၁၄၆။ ‘‘ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ သမာနသံဝါသာယ ဧကူပေါသထာယ သမုဂ္ဃါတော, သော တုဏှဿာ’’တိ အန္ဓကပေါတ္ထကေ, သီဟဠပေါတ္ထကေသု စ ကေသုစိ ပါဌော အတ္ထိ။ ကေသုစိ ‘‘သမုဂ္ဃါတော ဧတိဿာ သီမာယာ’’တိ ပဌမံ လိခန္တိ, ကေသုစိ ‘‘ဧတိဿာ သီမာယ သမုဂ္ဃါတော’’တိ စ။
ဂါမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၄၇။ သာ စာတိ သာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒိန္နဂါမသီမာ စ ဣတရာ စ။ သာ ကတမာတိ စေ? ‘‘ပကတိဂါမာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဗဒ္ဓသီမာသဒိသာယေဝ ဟောန္တီတိ သာ စ ဟောတိ ဣတရာ စ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော, တသ္မာယေဝ ‘‘တိစီဝရဝိပ္ပဝါသပရိဟာရံ လဘတီ’’တိ ဧကဝစနံ ကတံ, တံ န ယုတ္တံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဂါမတ္တာတိ ဧကေ။ ‘‘ဟောန္တိ, န လဘန္တီ’’တိ စ ဗဟုဝစနမ္ပိ ကရောန္တီတိ။ ‘‘သာ စ ဣတရာ စာ’’တိ ဝုတ္တာ ‘‘မဇ္ဈေ ဘိန္ဒိတွာ ဒိန္နဂါမသီမာ ပကတိဂါမာဒယော အဘိန္နာ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဘိက္ခုဝသတီ’’တိ ပါဌော, ‘‘ဝသန္တီ’’တိ စ လိခိတံ။ ‘‘အထဿ ဌိတောကာသတော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧကဝစနမေဝ ယုတ္တံ။ သဗ္ဗာ, ဘိက္ခဝေ, နဒီ အသီမာတိ ကတရံ သီမံ ပဋိက္ခိပတိ? ဗဒ္ဓသီမံ, ဧကာဒသဝိပတ္တိသီမညတရပ္ပသင်္ဂတောတိ အာစရိယာ။ သစေ ပဌမံ သီမာယ ဗဒ္ဓါယ ပစ္ဆာ နဒိအာဒယော ဟောန္တိ, ပဋိက္ခေပေါတိ ပသင်္ဂေါ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ အဗဒ္ဓသီမမေဝ ပဋိက္ခိပတိ။ ယထာ သဗ္ဗော ဂါမော ဂါမသီမာ, တထာ သဗ္ဗာ နဒီ အသီမာ။ ကိန္တု တဿ တဿ ဘိက္ခုနော ဥဒကုက္ခေပသီမာတိ သီမာနာနတ္တံ ဒဿေတီတိ နော တက္ကောတိ အာစရိယော။ ယံ မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ သမန္တာ ဥဒကုက္ခေပါတိ ပန ဧကိဿာ နဒိယာ စတုဝဂ္ဂါဒီနံ သံဃာနံ ဝိသုံ စတုဝဂ္ဂကရဏီယာဒိကမ္မကရဏကာလေ သီမာပရိစ္ဆေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝါသာဝိပ္ပဝါသပရိစ္ဆေဒဒဿနတ္ထမ္ပိ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယ ပရိစ္ဆေဒဒဿနံ ဝိယာတိ အာစရိယာ, တသ္မာ ဥဒကုက္ခေပပရိစ္ဆေဒါဘာဝေပိ အန္တောနဒိယံ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။
အယံ ပန ဝိသေသော – တတ္ထ နာဝါဂတော စေ, နာဝါယံ ဝုတ္တနယေန။ သတ္ထဂတော စေ, သတ္ထေ ဝုတ္တနယေန။ သော စေ အတိရေကစာတုမာသနိဝိဋ္ဌော, ဂါမေ ဝုတ္တနယေန တိစီဝရာဝိပ္ပဝါသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထာပိ အယံ ဝိသေသော – သစေ သတ္ထော ဥဒကုက္ခေပဿ အန္တော ဟောတိ, ဥဒကုက္ခေပသီမာပမာဏန္တိ ဧကေ။ သတ္ထောဝ ပမာဏန္တိ အာစရိယာ။ သစေ ပနေတ္ထ ဗဟူ ဘိက္ခူတိအာဒိမှိ ကေစိ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထံ, ကေစိ ဂဏုပေါသထံ, ကေစိ သံဃုပေါသထန္တိ ဝတ္တုကာမတာယ ‘‘ဗဟူ သံဃာ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဦနကံ ပန န ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ သီမာသမ္ဘေဒသမ္ဘဝတောတိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ဌပေန္တေ ဟိ ဦနကံ န ဌပေတဗ္ဗံ။ ‘‘အဌပေတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ ဧဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂစ္ဆန္တိယာ ပနာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဥဒကုက္ခေပမနတိက္ကမိတွာ ပရိဝတ္တမာနာယ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ အညိဿာ သီမာယ ဉတ္တီတိအာဒိ ကိံ သီမတော ကမ္မဝိပတ္တိဘယာ
ဝုတ္တံ, ဥဒါဟု ပရိသတောတိ? ဧကကမ္မဿ နာနာသီမာယ အသမ္ဘဝတော သီမတောတိ။ ဧကကမ္မဿ နာနာသီမဋ္ဌသံဃေန အသမ္ဘဝတော ပရိသတောတိပိ ဧကေ။ ‘‘သဝနံ ဟာပေတီ’’တိ ဝုတ္တဒေါသပ္ပသင်္ဂတောတိ နော တက္ကော။ ဧကိဿာ ဟိ သီမာယ ဧကံ ကမ္မံ အနိဋ္ဌပေန္တော ဟာပေတီတိ အာစရိယော။
ဗဟိနဒိတီရေ ဇာတရုက္ခဿ အန္တောနဒိယံ ပဝိဋ္ဌသာခါယ ဝါတိ ဧတ္ထ စ နဒိတီရေ ခါဏုကံ ကောဋ္ဋေတွာတိ ဧတ္ထ စ သစေ ပန သေတု ဝါ သေတုပါဒါ ဝါ ဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတာတိ ဧတ္ထ စ သီမာသောဓနံ နာမ ဂါမသီမဋ္ဌေ ဟတ္ထပါသာနယနံ။ ခဏ္ဍသီမာယ ဥဋ္ဌိတရုက္ခတော ဝိယောဇေတွာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? တီရဋ္ဌေ ရုက္ခေ ဗဒ္ဓနာဝါယ ဂါမော အာဓာရောတိ။ ‘‘ဥဘတောဘာဂေန ဂါမသီမံ ဖုသိတွာ ဌိတသေတု ခဏ္ဍသီမာမဟာသီမာယော ဖုသိတွာ ဌိတရုက္ခေန ဥပမေတဗ္ဗော’’တိ စ လိခိတံ။ တတ္ထ ပုရိမနယေ တာဝ ဣဒံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ – တာဒိသေ ဌာနေ ကတကမ္မံ ကိံ နဒိယံ ကတသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, ဥဒါဟု ဂါမသီမာယံ, အထ ဥဘယတ္ထာတိ? ကိဉ္စေတ္ထ တံ စေ နဒိယံ ကတသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, ဥဒကုက္ခေပသီမာဝ သောဓေတဗ္ဗာ, န ဣတရာ။ အထ ဂါမသီမာယံ ကတသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, ဥဒကုက္ခေပသီမာ န သောဓေတဗ္ဗာ။ ယဒိ ဥဘယတ္ထ ကတသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, ဒွီသု သီမာသု ဧကကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါ အာပဇ္ဇတိ။ တတော ‘‘အညိဿာ သီမာယ ဉတ္တိ, အညိဿာ အနုဿာဝနာ ဟောတီ’’တိ ဣဒဉ္စ ‘‘ခဏ္ဍသီမာမဟာသီမဋ္ဌာနံ ကာယသာမဂ္ဂိယာ ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣဒဉ္စာနိဋ္ဌံ အာပဇ္ဇတီတိ? ဧတ္ထ ဝုစ္စတေ – ယထာဝုတ္တံ ကမ္မံ ဥဘယတ္ထ ကတသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, န စ ယထာဝုတ္တံ အနိဋ္ဌံ အာပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ‘‘ဉတ္တိအနုဿာဝနာနံ ဧကေကသီမာယံ ပဝတ္တတ္တာ, ကာရကဘိက္ခူနံ ဝါ ဧကေကသီမာယံ ဌိတတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဥဘယတ္ထာပိ ဌာတုံ သက္ကုဏေယျတာယ ပန တံ အကာရဏံ။ ဧကီဘာဝံ ဥပဂတသီမဋ္ဌာနေ ကတတ္တာတိ ဣဒံ အစလကာရဏံ။ ဧကီဘာဝံ ဥပဂတာသု ဟိ ဒွီသု နဒီဂါမသီမာသု ကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စ။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယံ စေ နဒီ ဟောတိ, သမုဒ္ဒေါ ဝါ, ဇာတဿရော ဝါ။ တေသု ဌိတဘိက္ခု သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယံ ဌိတသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ စေ နဒိအာဒိလက္ခဏံ အပ္ပတ္တော ဒီပကော, ပါသာဏော, ရုက္ခော ဝါ ဟောတိ, သတ္တဗ္ဘန္တရသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ မနုဿေဟိ ဝဠဉ္ဇနဋ္ဌာနံ စေ တံ ဟောတိ, ဂါမခေတ္တသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ကတရဂါမခေတ္တံ? ယတော မနုဿာ သဉ္စရန္တိ, သဗ္ဗေ စေ သဉ္စရန္တိ, ဝိသုံ ဂါမခေတ္တသင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ စ အာစရိယာ။
ပစ္ဆိမနယေ သစေ သေတု နဒီလက္ခဏဋ္ဌာနံ အဖုသိတွာ ဌိတော, ဂါမသီမာသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ ဧကော စေ ဂါမော, တံ သောဓေတွာ, ဒွီသု တီရေသု သစေ ဒွေ, ဒွေပိ ဂါမေ သောဓေတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ ကတံ ဥဘယတြ ကတံ ဟောတိ။ ဣမိနာ နယေန ဒွီသု နဒီသု, ဇာတဿရေသု စ ဧကကမ္မပသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ ပန နယော ခဏ္ဍသီမာမဟာသီမာနမ္ပိ လဗ္ဘတေဝ။ သစေ သေတု နဒီလက္ခဏဋ္ဌာနံ ဖုသိတွာ ဌိတော, ဥဒကုက္ခေပသီမာပိ သောဓေတဗ္ဗာ။
သီမာနမေဝ စေကတ္တံ, ဝေဟာသဋ္ဌံ ဝိနာ ဂတော၊
ဝိဒိတွာ ဧကကမ္မဿ, သီမတော ဣဒမာဒိသေ။
ဧကသီမံ ဒွိသီမံ ဝါ, တိသီမံ စတုသီမကံ၊
ဧကကမ္မံ သိယာ တဿ, ကောပေါ ပရိသတော သိယာတိ။
အယံ ပနေတ္ထ ဝိသေသော – နဒိယံ ကရောန္တာနံ ဥဒကုက္ခေပတော ဗဟိ ရုက္ခာဒိသမ္ဗန္ဓော အပ္ပမာဏံ။ ဂါမေ ကရောန္တာနံ နဒိယံ သမ္ဗန္ဓရုက္ခဿ ဥဒကုက္ခေပတော ဗဟိ ဌိတဘိက္ခု အပ္ပမာဏံ, တတော ဩရံ ပမာဏံ။ ဗဒ္ဓသီမာယ သမ္ဗန္ဓရုက္ခဿ ဗဒ္ဓသီမာယ ဌိတဘိက္ခု ပမာဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တေနေဝ ဝုတ္တံ ‘‘သီမံ သောဓေတွာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘သစေ ပန သေတု ဝါ သေတုပါဒါ ဝါ ဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတာ ကမ္မံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနမ္ပိ ပါရောဟာဒီသု ဝိယ သကလသီမာသောဓနမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ သာဓေတိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ အတိဝုဋ္ဌိကာလေ ပနာတိ ဧတ္ထ အတိဝုဋ္ဌိ နာမ ယထာ စာတုမာသိကာယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, တသ္မာ စတုမာသံ အတိဝုဋ္ဌိယေဝ သစေ ဟောတိ, သဗ္ဗောပိ ဩဃေန ဩတ္ထဋောကာသော နဒီ ဧဝ။ အထ ဧကိဿာပိ အတိဝုဋ္ဌိယာ ဩဃော စတုမာသံ တိဋ္ဌတိ, သန္ဒတိ ဝါ, ဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတဩဃေန ဩတ္ထဋောကာသော သဗ္ဗောပိ နဒီ ဧဝ။ နဒိံ ဩတ္ထရိတွာ သန္ဒနဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယာတိ တမေဝ ဝါ နဒိံ အညံ ဝါ အပုဗ္ဗံ ဝါ ပဒေသံ အတ္တနော ပဝတ္တဝသေန နဒိလက္ခဏပ္ပတ္တံ ဩတ္ထရိတွာ သန္ဒနဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ ဝဋ္ဋတိ။ ဂါမနိဂမသီမံ ဩတ္ထရိတွာတိ စတုမာသပ္ပဝတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဂမနပထေတိ တဒဟု ဂတပစ္စာဂတံ ကာတုံ အသက္ကုဏေယျကေ’’တိ လိခိတံ။ ယံ ပန အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? နဒိယမ္ပိ တံဒေါသပ္ပသင်္ဂတော။ တိပုသကာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကမလုပ္ပလာဒီနိပိ သင်္ဂဟံ
ဂစ္ဆန္တိ။ သဗ္ဗောပိ အဇာတဿရော ဟောတိ, ဂါမသီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ ယေဟိ ကတံ, တေသံ ဂါမသီမာသင်္ချံ ဝါ, သမန္တတော တီရဋ္ဌဂါမေဟိ စေ ကတံ, သဗ္ဗဂါမသင်္ချံ ဝါ, အညေဟိ ဂါမခေတ္တေဟိ အသမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနံ စေ, ဝိသုံဂါမသီမာသင်္ချံ ဝါ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၁၄၈။ သံသဋ္ဌဝိဋပါတိ ဣမိနာ အာသန္နတ္တံ ဒီပေတိ, တေန ပဒေသသမ္ဘိန္ဒနာ ဣဓ သမ္ဘေဒေါတိ ဒီပေတိ။ သော ပန ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ ဗဒ္ဓသီမဋ္ဌာနပ္ပဝေသနဝသေန ‘‘ဧကဒေသဗဒ္ဓသီမာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတော သင်္ကရဒေါသော ဟောတိ။ န, ဘိက္ခဝေ, သီမာယ သီမာ သမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပဌမံ ဗဒ္ဓသီမာယ ပစ္ဆာ အတ္တနာ ဗန္ဓိတဗ္ဗသီမာ န သမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဧကေ အဓိပ္ပါယံ သံဝဏ္ဏယန္တိ။ ပဌမံ သမ္မတသီမာယံ သမ္ဘေဒါဘာဝတော သွာဓိပ္ပါယော အဇ္ဈောတ္ထရဏေန ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ ပစ္ဆာ ဗန္ဓိတဗ္ဗသီမာယ ပဌမံ ဗဒ္ဓသီမာ န သမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာ။ သကလံ ဝါ ဧကဒေသတော ဝါ နိမိတ္တာနံ အန္တောကရဏေန ပဌမံ ဗဒ္ဓသီမာယ သီမန္တရိကေ အကိတ္တေတွာ သမ္မန္နနတော ဟိ သမ္ဘိန္ဒတိ နာမ, ပရေသံ ဗဒ္ဓသီမံ သကလံ ဝါ ဧကဒေသတော ဝါ နိမိတ္တာနံ အန္တောကရဏေန အဇ္ဈောတ္ထရတိ နာမ, တေနေဝါဟ ‘‘သီမံ သမ္မန္နန္တေန သီမန္တရိကံ ဌပေတွာ’’တိအာဒိ။ တဿတ္ထော – ပဌမံ ဗဒ္ဓသီမာယ သီမန္တရိကံ ပစ္ဆာ ဗန္ဓိတဗ္ဗသီမာယ နိမိတ္တဘူတံ ဌပေတွာ ပစ္ဆာ သီမံ သမ္မန္နိတုန္တိ။ ဣမာ ဒွေပိ ဝိပတ္တိယော ဘိက္ခုဘိက္ခုနီသီမာနံ အညမညံ န သမ္ဘဝန္တိ။ သော ပန ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ ဧတ္ထ ကေဝလံ သီမာသင်္ကရမေဝ ကရောတိ။ တသ္မိံ ကတကမ္မာနိ န ကုပ္ပန္တီတိ ကေစိ, တံ နယုတ္တံ သာခါပါရောဟဆေဒနသီမာသောဓနာနံ ဝုတ္တတ္တာ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ဂရုကုလေ ပယိရုပါသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗယုတ္တကံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ဣတရံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။
ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၄၉။ ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာ’’တိ တဒါ သာမဂ္ဂီဥပေါသထဿ အနနုညာတတ္တာ ဝုတ္တံ။ သာမဂ္ဂီဥပေါသထဿ ပုဗ္ဗကိစ္စေ ‘‘အဇ္ဇုပေါသထော သာမဂ္ဂီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, န စ ကမ္မဝါစာယ ဘဂဝတာ ပယောဂေါ ဒဿိတော, ပါဠိနယတော အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗက္ကမော ဒဿိတော။ တထာ ပဉ္စန္နံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာနံ ဥဒ္ဒေသက္ကမော သိဒ္ဓေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တယော ဝါ ဒွေ ဝါ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂံ နာမ ဟောတီတိ ဧတ္ထ
ကာမံ သံဃဿ သာမဂ္ဂီ နာမ ဟောတိ ဝဂ္ဂကထာယ ယထာကမ္မံ သာမဂ္ဂီဝဝတ္ထာနတော။ တထာပိ ဝဂ္ဂပဋိပက္ခဘာဝေန သမဂ္ဂံ, သမဂ္ဂပဋိပက္ခဘာဝေန စ ဝဂ္ဂံ နာမ ကတံ။ အာဝေဏိကတော ဝါ ဂဏကမ္မာဒိသမ္ဘဝတော, တဿ စ သမဂ္ဂဝဂ္ဂဘာဝသမ္ဘဝတော ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ ပါရိသုဒ္ဓိကရဏံ ဓမ္မိကံ, သံဃဿေဝ ဆန္ဒာဂမနံ, န ဂဏဿာတိ ကတွာ ဝဂ္ဂံ နာမ ဟောတိ။ ‘‘ဧကဝါရံ ကတံ သုကတံ, အာပတ္တိံ ပန အာပဇ္ဇတိ, ပုန ကာတုံ န လဘန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပဉ္စသု ဧကဿ ဆန္ဒံ အာဟရိတွာ စတူဟိ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ ယုတ္တံ, ဆန္ဒဟာရကေ ဘိက္ခူနံ သန္တိကံ ပတ္တေ တေန သံဃော ပဟောတိ, တသ္မာ ဆန္ဒော သံဃပ္ပတ္တော ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။
ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၅၀။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော…ပေ… အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတိ, တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ…ပေ… တသ္မာ တုဏှီ။ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’တိ ဝတွာ ‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန’န္တိအာဒိနာ နယေန အဝသေသေ သုတေန သာဝိတေ ဥဒ္ဒိဋ္ဌော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ သုတာ ခေါ ပနာယသ္မန္တေဟီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဓာရယာမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန’’န္တိ ဝစနံ သံခိတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ, တေနေဝ ခုဒ္ဒကပေယျာလဝသေန လိခိတံ။ ဧဝံ မာတိကာဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတိ, တတ္ထာယသ္မန္တေ’’တိ ဧတ္ထာပိ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန’’န္တိ ဝစနံ သံခိတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဧကေ။ ကေစိ ‘‘အဝိဝဒမာနေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တေ နိဒါနုဒ္ဒေသော နိဋ္ဌိတော နာမ ဟောတိ, တသ္မာ အနာဝိကရောန္တော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ န ယုတ္တံ။ ကသ္မာ? ‘‘နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ’’တိ နိဋ္ဌာနဝစနေန ဟိ နိဒါနဿ နိဋ္ဌိတဘာဝေါ ဝုတ္တော, နိဒါနာဝသာနေ စ အာပတ္တိ ဝုတ္တာတိ။ ‘‘သရဘညံ နာမ သရေန ဘဏန’’န္တိ လိခိတံ။ သဇ္ဈာယံ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ ‘‘သဇ္ဈာယံ ကရောမီ’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတွာ။ ‘‘အာပုစ္ဆာမီတိ ဝုတ္တမတ္တေန ကထေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တံ တုဏှီဘာဝေ ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘အထာပိ လာဘာဒိနာ အဘိဘူတော ဝါရေတိ, တံ န ပမာဏ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဧသေဝ နယောတိ ကထေန္တော ယဒိ ဝိစ္ဆိန္ဒတိ, ပုန အာပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ။
အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၅၄။ ‘‘တေသံ အနုပဒ္ဒဝတ္ထာယာ’’တိ သံဃော သံဃဿ ကမ္မံ န ကရောတိ, အညောပိ ဥပဒ္ဒဝေါ ဗဟူနံ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ။
ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကအဇ္ဈေသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၅၅။ ‘‘ထေရာဓိကံ ပါတိမောက္ခ’’န္တိ ဝတွာပိ ပစ္ဆာ အဝိသေသေန ‘‘ယော တတ္ထ ဗျတ္တော ပဋိဗလော, တဿာဓေယျ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဘန္တေ’’တိ ဝစနံ ထေရဿာပိ အတ္ထီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော သံခိတ္တေန ဝါ ဝိတ္ထာရေန ဝါ’’တိ ဝစနတော အသတိပိ အန္တရာယေ ထာမံ ပမာဏန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။
ဒိသံဂမိကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၆၃။ ‘‘သစဿ သဒ္ဓိံစရာ ဘိက္ခုဥပဋ္ဌာကာ အတ္ထီ’’တိ ပါဌော။ ‘‘ဥတုဝဿေတိ ဥတုသံဝစ္ဆရေ ဟေမန္တဂိမှေသူ’’တိ လိခိတံ။
ပါရိသုဒ္ဓိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၆၄။ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒမ္မီတိ ‘‘သာပတ္တိကော ထေရာနံ ဒေတိ, သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ဒုက္ကဋံ သမ္ဘဝတီ’’တိ အာစရိယေန လိခိတံ။ ကိံ နု ခေါ ကာရဏံ? သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေန ဒုက္ကဋာပတ္တိ နာမ ကေဝလံ ဘဂဝတာ ဝုတ္တတ္တာ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာ ဟောတီတိ။ ‘‘ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒမ္မီ’’တိ ဧတ္ထ ပန ကိရိယာ ပညာယတိ, တသ္မာ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ပါစိတ္တိယံ ဝိယ ဒိဿတိ, သုဋ္ဌု ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။ မဟန္တာ ဟိ တေ အာစရိယာ နာမ။ တတ္ထ ‘‘ဒမ္မီ’’တိ အတ္တနော ဥပေါသထကမ္မနိဗ္ဗတ္တိနိမိတ္တံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဟရာ’’တိ စ ‘‘အာရောစေဟီ’’တိ စ ဟာရကဿ အနာရောစနပစ္စယာ ဒုက္ကဋမောစနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧသေဝ နယော ဆန္ဒဒါနေပိ။ တတ္ထ ‘‘ဒမ္မီ’’တိ အတ္တနော စိတ္တသာမဂ္ဂိဒီပနဝစနံ, သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ, ဧဝံ ဥပတိဿတ္ထေရော ဝဏ္ဏေတိ။ အထ ဝါ ပဌမံ သမဂ္ဂဘာဝံ သန္ဓာယ, ဒုတိယံ ပစ္ဆာ ဝိဓာတဗ္ဗဘာဝံ, တတိယံ ဆန္ဒဟာရကဿ ဒုက္ကဋမောစနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဥဘယတ္ထာပိ ‘‘သံဃပ္ပတ္တော ပက္ကမတီ’’တိအာဒိဝစနတော သံဃေ သမဂ္ဂေ ဧဝ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိဒါနံ ရုဟတိ, နာသမဂ္ဂေတိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘သံဃပ္ပတ္တော ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ, အာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓီ’’တိအာဒိဝစနတော ဥက္ခိတ္တကာဒီနမ္ပိ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိဒါနံ ရုဟတီတိ သိဒ္ဓံ, တဉ္စ
ခေါ ပကတတ္တသညာယ, နော အညထာတိ တက္ကော။ ဇာနိတွာ သာမဏေရဿ ဒိန္နေ န ယာတိ, အာပတ္တိ စ, အဇာနိတွာ ဒိန္နေ ယာတိ စ, အနာပတ္တီတိ ဧကေ။ ဗိဠာလသင်္ခလိကာ နာမ ပါရိသုဒ္ဓီတိ ဧတ္ထ သင်္ခလိကာ နာမ အနန္တရေန သမ္ဗဇ္ဈတိ, အညေန စ သင်္ခလိကေနာတိ ကေဝလံ သင်္ခလိကာ ပါရိသုဒ္ဓိ နာမ ဟောတီတိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ဧဝံ သန္တေ ဝိသေသနံ နိရတ္ထကံ ဟောတိ။ ဗိဠာလသင်္ခလိကာ ဗဒ္ဓါဝ ဟောတိ အန္တောဂေဟေ ဧဝ သမ္ပယောဇနတ္တာ။ ယထာ သာ န ကတ္ထစိ ဂစ္ဆတိ, တထာ သာပိ န ကတ္ထစိ ဂစ္ဆတီတိ ကိရ အဓိပ္ပါယော။
ဆန္ဒဒါနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၆၅-၇။ ‘‘ဆန္ဒံ ဒတွာ ခဏ္ဍသီမံ ဝါ သီမန္တရိကံ ဝါ ဗဟိသီမံ ဝါ ဂန္တွာ အာဂတော ဘိက္ခု ကမ္မံ န ကောပေတိ, တသ္မာ ဂမိကဘိက္ခူနံ ဆန္ဒံ ဂဏှိတွာ ခဏ္ဍသီမံ ဗန္ဓိတွာ ပုန ဝိဟာရသီမံ ဗန္ဓိတုံ တေသံ ဆန္ဒံ န ဂဏှန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘မုဟုတ္တံ ဧကမန္တံ ဟောထာ’’တိအာဒိဝစနတော ယံ ကိဉ္စိ ဘိက္ခုကမ္မံ ဂဟဋ္ဌာဒီသု ဟတ္ထပါသဂတေသု န ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ နိဿီမန္တိ ဗဟိသီမံ။ တဿ သမ္မုတိဒါနကိစ္စံ နတ္ထီတိ တသ္မိံ သတိပိ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ အာသနေန သဟ ဥဒကန္တိ အတ္ထော။ ပန္နရသောပီတိ အပိ-သဒ္ဒေါ စာတုဒ္ဒသိံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ, တေန ဝုတ္တံ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ‘‘ယဒိ နော ဧတ’’န္တိ။ ‘‘အဇ္ဇ မေ ဥပေါသထော ပန္နရသော’’တိ အဓိဋ္ဌာနံ သဒါ န ကိဉ္စိ, န အညထာတိ ဧကေ။
အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိကထာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၆၉-၁၇၀။ ပဋိဒေသေမီတိ ယာယ ကာယစိ ဘာသာယ ဝုတ္တေ ဒေသနာ စ ပဋိဂ္ဂဟော စ ဟောတိယေဝ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မေန ဝိသုဒ္ဓိယာ ဝုတ္တတ္တာတိ ကေစိ။ ဝေမတိကေန ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, ဧကိဿာ ထုလ္လစ္စယာပတ္တိယာ ဝေမတိကော, ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော ဘဝိဿာမိ, တဒါ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝံ ကတေ ယာဝ နိဗ္ဗေမတိကော န ဟောတိ, တာဝ သဘာဂါပတ္တိံ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ န လဘတိ, အညေသဉ္စ ကမ္မာနံ ပရိသုဒ္ဓေါ နာမ ဟောတိ။ ပုန နိဗ္ဗေမတိကော ဟုတွာ ဒေသေတဗ္ဗံ။ န စာတိ နေဝ ပါဠိယံ န အဋ္ဌကထာယံ အတ္ထိ, ဒေသိတေ ပန ဒေါသော နတ္ထီတိ။ တထာ ဣတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီတိ ဧတ္ထ စ သကလသံဃေ
သဘာဂါပတ္တိံ အာပန္နေ, ဝေမတိကေ စ။ တထာ စ ‘‘သဗ္ဗော သံဃော သဘာဂါပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ယဒါ သုဒ္ဓံ ပဿိဿတီ’’တိ, ‘‘တဒါ တဿ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿတီ’တိ ဝတွာ ‘ဥပေါသထံ ကာတုံ လဘတီ’’တိ စ လိခိတံ။
အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၇၂-၃။ ‘‘အတ္ထညေ’’တိ ပုဗ္ဗဝါရေ, ‘‘အထညေ’’တိ ပစ္ဆာဝါရေ ပါဌော။ သီမံ ဩက္ကန္တေ ဝါ ဩက္ကမန္တေ ဝါ ပဿန္တိ။ ဓမ္မသညိနော ပန အညာဏေန ဟောန္တိ။ ‘‘ဝေမတိကပန္နရသကံ ဥတ္တာနမေဝါ’’တိ ပါဌော။
သီမောက္ကန္တိကပေယျာလကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၇၈။ ‘‘န အကာမာ ဒါတဗ္ဗာ’’တိဝစနတော ဣစ္ဆာယ သတိ ဒါတဗ္ဗာတိ သိဒ္ဓံ။
လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၀။ နာဘိဝိတရန္တီတိ ဧတ္ထ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကာ ကိရ တေ။ ကမ္မနာနာသံဝါသကဉှိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိနိဿဇ္ဇာပေတွာ တဿ ဩသာရဏကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ ကတေ တေန သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣတရေန လဒ္ဓိနိဿဇ္ဇနမတ္တေန ကာတုန္တိ ဝုတ္တံ။ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ အပ္ပဋိကမ္မေ ဥက္ခိတ္တကဉ္စ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ဥက္ခိတ္တကဉ္စ ဇာနိတွာ တေန သဒ္ဓိံ ကရောန္တဿ ပါစိတ္တိယံ, တသ္မာ ဣမေ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧကေ။
နဂန္တဗ္ဗဂန္တဗ္ဗဝါရကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၁။ န ဂန္တဗ္ဗောတိ ကိံ သန္ဓာယ? ‘‘အညတြ သံဃေနာ’’တိ ဝစနတော ယသ္မိံ ဝိဟာရေ သတံ ဘိက္ခူ ဝိဟရန္တိ, တေ သဗ္ဗေ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန ဒသ ဒသ ဟုတွာ ဝိသုံ ဝိသုံ နာနာဥဒကုက္ခေပသီမာဒီသု ဌတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ လဘန္တိ။ နဝကမ္မသာလာဒိကာ နာနာသီမာကောဋိ ဥပေါသထာဓိဋ္ဌာနတ္ထံ သီမာပိ နဒီပိ န ဂန္တဗ္ဗာ။ ဂရုကံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ ဝိဿဇ္ဇိတွာ လဟုကဿ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ ‘‘အညတြ သံဃေနာ’’တိ ဝစနံ သာဓေတိ။ တတ္ထ ‘‘ယသ္မိံ
အာဝါသေ ဥပေါသထကာရကာ …ပေ… အကတွာ န ဂန္တဗ္ဗော’’တိ ဝစနတော ဝိဿဋ္ဌဥပေါသထာပိ အာဝါသာ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ ‘‘တတော ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထကရဏတ္ထံ ဝိဿဋ္ဌဥပေါသထာ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ခဏ္ဍသီမံ ဝါ ပဝိသိတုန္တိ အပရေ ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နေဝ ဥပေါသထန္တရာယောတိ ‘‘အတ္တနော ဥပေါသထန္တရာယော’’တိ လိခိတံ။
ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၃။ ‘‘အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နဿ နိသိန္နပရိသာယ ကလဟာဒိဘယေန နာဟံ ကရိဿာမီ’’တိ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတွာ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အညကမ္မေ တဿ နိသိန္နပရိသာယ အာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဧကေ။ ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, အနုပေါသထေ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော အညတြ သံဃသာမဂ္ဂိယာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၈၃) ဝစနတော သာမဂ္ဂီဒိဝသော အနုပေါသထဒိဝသောတိ အတ္ထတော ဝုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာ’’တိ ဝုတ္တဝစနဝသေနေတံ ဝုတ္တံ, အညထာ ပရိဝါရပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ အာစရိယာ။ စာတုဒ္ဒသိယံ, ပန္နရသိယံ ဝါ စေ သံဃော သမဂ္ဂေါ ဟောတိ, ‘‘အဇ္ဇုပေါသထော သာမဂ္ဂီ’’တိ အဝတွာ ပကတိနီဟာရေနေဝ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဒဿနတ္ထံ ယထာဒေသနာ ကတာတိ နော တက္ကော။ အညထာ ယထာဝုတ္တဒွယေ စေ သာမဂ္ဂီ ဟောတိ, တတ္ထ ဥပေါသထံ အကတွာ အနုပေါသထဒိဝသေ ဧဝ သာမဂ္ဂီဥပေါသထော ကာတဗ္ဗောတိ အာပဇ္ဇတိ။ အညထာ ပုဗ္ဗေ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ ဣဒါနိ ပဋိသေဓနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝသိကံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၁၃၆) ပုဗ္ဗေ ဟိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု’’န္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘သကိံ ပက္ခဿ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ’’တိ စ ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဥပေါသထာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၉) စ ပစ္ဆာ ဝုတ္တတ္တာ တတော အညသ္မိံ ဒိဝသေ ဥပေါသထော န ကာတဗ္ဗောတိ အတ္ထတော အာပန္နံ အနိဋ္ဌံ, သတိ သံဃသာမဂ္ဂိယာ အညော ဒိဝသော ပကတိဝသေန အနုပေါသထောပိ ဥပေါသထဒိဝသော နာမ ဟောတီတိ ဒဿနဝသေန နိဝါရေတုမ္ပိ ဧဝံဒေသနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဥပေါသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဝဿူပနာယိကာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၄။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ ‘‘သင်္ကာသယိဿန္တီ’’တိ ပါဌော, ဒီပဝါသိနော ‘‘သင်္ကာပယိဿန္တီ’’တိ ပဌန္တိ ကိရ။ ‘‘ကတိ နု ခေါ ဝဿူပနာယိကာ’’တိ စိန္တာယံ ‘‘ကိံ နိမိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဿံ ဥပဂန္တု’’န္တိ ယံ ဝဿူပဂမနံ ဝုတ္တံ, တံ ‘‘ဣမံ တေမာသံ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ ဝတွာ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ ဝဿာနမာသာ စ စတ္တာရော။ တတ္ထ ပဌမံ တေမာသံ, ပစ္ဆိမံ တေမာသန္တိ ဒုဝိဓံ တေမာသံ။ တေနာယံ တေသံ ဘိက္ခူနံ စိန္တာ အဟောသိ။
ဝဿာနေစာရိကာပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၈၅။ အနပေက္ခဂမနေန ဝါ အညတ္ထ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပနေန ဝါ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ ပဌမံ တာဝ သော သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတိ။ ‘‘အာဂစ္ဆေယျ ဝါ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု တံ အာဝါသံ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနတော ဩရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ‘‘သော တဒဟေဝ အကရဏီယော ပက္ကမတိ, သကရဏီယော ပက္ကမတိ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (မဟာဝ။ ၂၀၇) ဝုတ္တံ။
သတ္တာဟကရဏီယာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၈၇-၈။ ဒုတိယံ ပန ‘‘သော တံ သတ္တာဟံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝီတိနာမေတိ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဝစနတော သတ္တာဟတော ပရံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ‘‘သော တံ သတ္တာဟံ အန္တော သန္နိဝတ္တံ ကရောတိ, တဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တီ’’တိ (မဟာဝ။ ၂၀၇) ဝုတ္တံ။ သတိပိ ကာရဏဒွယေ ဝဿစ္ဆေဒကာရဏာဘာဝေ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, တသ္မာ တီဏိပိ ဧတာနိ ဝစနာနိ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇိတာနိ ဝိဂ္ဂဟာနိ ဟောန္တိ။ တီဏိ ပရိဟီနာနီတိ တာသံ နတ္ထိတာယ။
ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၉၉။ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ, သံဃကရဏီယေန ဂန္တုံ, သတ္တာဟံ သန္နိဝတ္တော ကာတဗ္ဗော’’တိ ဝစနတော အန္တောဝဿေ သံဟာရိကဘာဝေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ တတ္ထ ဓမ္မဆန္ဒဝသေနပိ အာဂတေ သံဃဿ အာယမုခံ ဝိနဿတိ။ တတော ‘‘သေနာသနာနိ ကတွာ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ အာဂတန္တိ အာဂမနံ။ ဘာဝေတ္ထ တပစ္စယောယံ။ သံဃကရဏီယေန ဂန္တုန္တိ ဧတ္ထ ‘‘သေနာသနပဋိသံယုတ္တေသု ဧဝ သံဃကရဏီယေသု, န အညေသူ’’တိ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ဝဒတိ ကိရ။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ တံ ပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဥပေါသထာဂါရာဒီသု သေနာသနေသူ’’တိအာဒိနာ သေနာသနမေဝ ဒဿိတံ, တသ္မာ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။
အနိမန္တိတေန ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ တဿ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ စ ဒုက္ကဋာပတ္တိ စ ဟောတိ, တံ ‘‘ဝဿစ္ဆေဒေါ’’တိ စ ဝဒန္တိ။ နိမန္တိတောယေဝ နာမ ဟောတီတိ ဧတ္ထ ဥပါသကေဟိ ‘‘ဣမသ္မိံ နာမ ဒိဝသေ ဒါနာဒီနိ ကရောမ, သဗ္ဗေ သန္နိပတန္တူ’’တိ ကတာယပိ ကတိကာယ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပဝါရဏာယ နဝမိတော ပဋ္ဌာယ ပံသုကူလိကစီဝရံ ပရိယေသိတုံ ကာဝီရပဋ္ဋနေ ဝိယ သဗ္ဗေသံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ အနုသံဝစ္ဆရံ နိယမတော ဥပါသကေဟိ သဇ္ဇိတွာ ဌပနတော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဘိက္ခုသံဃေန ဝါ ကတိကာ ကတာ ‘သမန္တာ ဘိက္ခူ ဂစ္ဆန္တူ’တိ, ဃောသနံ ဝါ ကတံ ဥပါသကေဟိ, တတ္ထ ဂစ္ဆန္တဿ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ နတ္ထီတိ တထာ ‘အနုသံဝစ္ဆရံ အာဂစ္ဆန္တူ’တိ သကိံ နိမန္တိတေပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ ‘‘စီဝရကာလတော ပဋ္ဌာယ နိယမံ ကတွာ သမန္တတော အာဂတာနံ သဇ္ဇေတွာ ဒါနတော ကာဝီရပဋ္ဋနေ ဃောသေတွာ ကရဏာကာရော ပညာယတီတိ အပရေ’’တိ စ။ အာစရိယာ ပန ဧဝံ န ဝဒန္တိ။
အန္တရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၀၁။ ‘‘သစေ ဒူရံ ဂတော ဟောတိ, သတ္တာဟဝါရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ ဝစနတော ‘ယသ္မိံ အန္တရာယေ သတိ ဝဿစ္ဆေဒံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, တသ္မိံ အန္တရာယေဝ ဝဿစ္ဆေဒမကတွာ သတ္တာဟကရဏီယေန ဝီတိနာမေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပိတန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝိနယဓရာ ပန န ဣစ္ဆန္တိ, တသ္မာ ‘‘သတ္တာဟဝါရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ ဣဒံ တတြုပ္ပါဒါဒိနိမိတ္တံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘အာစရိယာ ပန ဧဝံ န ဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဂါဝုံ ဝါတိ ဗလိဗဒ္ဓံ ဝါ။ ဗဟိသီမာယ ဌိတာနန္တိ တေဟိ ခဏ္ဍသီမာယ ဌိတေဟိပီတိ ဥပတိဿတ္ထေရော။ ဝဿစ္ဆေဒေ အဿ ဝဿစ္ဆေဒဿ။ ဝိဟာရာ အညတ္ထ ဝုဋ္ဌာပေန္တေဟိ တတ္ထေဝ သန္နိပတိတွာ ‘‘ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ ကာရဏေန ဣမသ္မိံ နာမ ပဒေသေ ဣမံ ဝိဟာရံ နေတွာ ဝုဋ္ဌာပေမာ’’တိ အနုဿာဝေတွာဝ ကာတဗ္ဗန္တိ။
ဝဇာဒီသုဝဿူပဂမနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၀၃။ ဝဇေန သဒ္ဓိံ ဂတဿ ဝဿစ္ဆေဒေ အနာပတ္တီတိ ဝဿစ္ဆေဒေါ န ဟောတီတိ ကိရ အဓိပ္ပါယော။ သတ္ထဿ အဝိဟာရတ္တာ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ’’တိ အဝတွာ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ ဧတ္တကံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘သတ္ထေ ပန ဝဿံ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသ’န္တိ ဝါ ‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’တိ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ, အာလယကရဏမတ္တေနေဝ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ လိခိတံ။ တံ ပန အဋ္ဌကထာယ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီတိ တိက္ခတ္တုံ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌကထာဝစနမ္ပိ ပုဗ္ဗာပရံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န, အဓိပ္ပါယာဇာနနတော။ သတ္ထော ဒုဝိဓော ဌိတော, သဉ္စာရောတိ။ တတ္ထ ဌိတေ ကုဋိကာယ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ ဝတွာ ဝသိတဗ္ဗံ။ ဣဒဉှိ သန္ဓာယ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သတ္ထေ ဝဿံ ဥပဂန္တု’’န္တိ ဝုတ္တံ, သဉ္စာရိမှိ ပန သတ္ထေ ကုဋိကာယ အဘာဝတော ဝဿံ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သတိ သိဝိကာယ ဝါ သကဋကုဋိကာယ ဝါ ဝဋ္ဋတိ, တထာ ဝဇေပိ။ တီသု ဌာနေသု ဘိက္ခုနော နတ္ထိ ဝဿစ္ဆေဒေ အာပတ္တိ။
ပဝါရေတုဉ္စ လဘတီတိ ဧတ္ထာယံ ဝိစာရဏာ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယေန ဝဇော, တေန ဂန္တု’’န္တိ ဣဒံ ကိံ ဝဿရက္ခဏတ္ထံ ဝုတ္တံ, ဥဒါဟု ဝဿစ္ဆေဒါပတ္တိရက္ခဏတ္ထန္တိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ ဝဿရက္ခဏတ္ထံ, ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အသေနာသနိကေန ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဣဒံ ဝိရုဇ္ဈတိ။ အထ ဝဿစ္ဆေဒါပတ္တိရက္ခဏတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ သိဒ္ဓံ န သော ပဝါရေတုံ လဘတီတိ, ကာ ပနေတ္ထ ယုတ္တိ? ယတော အယမေဝ တိဝိဓော ပဝါရေတုံ လဘတိ, နေတရော။ ဝါဠေဟိ ဥဗ္ဗာဠှာဒိကော ဟိ ဥပဂတဋ္ဌာနာပရိစ္စာဂါ လဘတိ။ ပရိစ္စာဂါ န လဘတီတိ အယမေတ္ထ ယုတ္တိ။ ယေန ဂါမော, တတ္ထ ဂတောပိ ပဝါရေတုံ လဘတီတိ ဧကေနာတိ အာစရိယော။ ယော ဟိ ပုဗ္ဗေ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ န ဥပဂတော, ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ’’တိ ဥပဂတော,
သော စ ပရိစ္စတ္တော။ အညထာ ဝိနာ ဝိဟာရေန ကေဝလံ ဂါမံ သန္ဓာယ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ ဥပဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ အာပဇ္ဇတူတိ စေ? န, ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဝဇေ သတ္ထေ နာဝါယ ဝဿံ ဥပဂန္တု’’န္တိ ဝစနံ ဝိယ ‘‘ဂါမေ ဥပဂန္တု’’န္တိ ဝစနာဘာဝတော။ ယသ္မာ ‘‘တီသု ဌာနေသု ဘိက္ခုနော နတ္ထိ ဝဿစ္ဆေဒေ အာပတ္တီ’’တိ ဝစနံ တတ္ထ ဝဿူပဂမနံ အတ္ထီတိ ဒီပေတိ တဒဘာဝေ ဆေဒါဘာဝါ, တသ္မာ ‘‘သတ္ထေ ပန ဝဿံ ဥပဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ကုဋိယာ အဘာဝကာလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ သိဒ္ဓံ။ တီသု ဌာနေသု ဘိက္ခုနော နတ္ထိ ဝဿစ္ဆေဒေ အာပတ္တီတိ ‘‘တေဟိ သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆန္တဿေဝ နတ္ထိ, ဝိရုဇ္ဈိတွာ ဂမနေ အာပတ္တိ စ, ပဝါရေတုဉ္စ န လဘတီ’’တိ လိခိတံ, တသ္မာ ယံ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အထ သတ္ထော အန္တောဝဿေယေဝ ဘိက္ခုနာ ပတ္ထိတဋ္ဌာနံ ပတွာ အတိက္ကမတိ…ပေ… အန္တရာ ဧကသ္မိံ ဂါမေ တိဋ္ဌတိ ဝါ ဝိပ္ပကိရတိ ဝါ’’တိအာဒိ, တံ ဧတ္တာဝတာ ဝိရုဇ္ဈိတွာ ဂတာနမ္ပိ ဝိရုဇ္ဈိတွာ ဂမနံ န ဟောတိ, တသ္မာ ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ဒဿနတ္ထန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တတ္ထ ‘‘ပဒရစ္ဆဒနံ ကုဋိံ ကတွာ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနတော သေနာသနတ္ထာယ ရုက္ခံ အာရုဟိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ, န ပါဠိဝိရောဓတောတိ စေ? န, တပ္ပဋိက္ခေပေနေဝ သိဒ္ဓတ္တာ, ဣမဿ ဣဓ ပုနပိ ပဋိက္ခေပနတော။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အသေနာသနိကေန ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ပဋိက္ခေပေန သိဒ္ဓေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အဇ္ဈောကာသေ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ပဋိက္ခေပေါ ဝိယ သိယာတိ စေ? န, အဇ္ဈောကာသဿ အသေနာသနဘာဝါနုမတိပ္ပသင်္ဂတော။ အဇ္ဈောကာသော ဟိ ‘‘အဇ္ဈောကာသေ ပလာလပုဉ္ဇေ’’တိ ဝစနတော သေနာသနန္တိ သိဒ္ဓံ။ စတုသာလအဇ္ဈောကာသေ ဝသန္တောပိ ‘‘စတုသာလာယ ဝသတီ’’တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ တတ္ထ ဝဋ္ဋတီတိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ ဣဓ အသေနာသနိကော နာမ အတ္တနာ ဝါ ပရေန ဝါ အတ္တနော နိဗဒ္ဓဝါသတ္ထံ အပါပိတသေနာသနိကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညထာ ဒွိန္နံ ပဋိက္ခေပါနံ အညတရာတိရေကတာ စ ရုက္ခမူလေပိ နိဗ္ဗကောသေပိ ဝဿံ ဥပဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ စ, အပါပိတသေနာသနိကေနာပိ ဂဗ္ဘေ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စ အာပဇ္ဇတိ, သဒွါရဗန္ဓမေဝ သေနာသနံ ဣဓ အဓိပ္ပေတန္တိ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? နိဒါနတော။ အယဉှိ အသေနာသနိကဝဿူပဂမနာပတ္တိ ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အသေနာသနိကာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ, သီတေနပိ ဥဏှေနပိ ကိလမန္တီ’’တိ ဣမသ္မိံ နိဒါနေ ပညတ္တာ,
တသ္မာ သီတာဒိပဋိက္ခေပမေဝ ဣဓ သေနာသနန္တိ အဓိပ္ပေတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ။ ဧဝံ သန္တေ သိဒ္ဓံ ပုဗ္ဗပက္ခနိဒဿနန္တိ စေ? န, ပုဗ္ဗေ အပရတ္ထပဝတ္တိသူစနတော။ ဒုတိယဇ္ဈာနနိဒ္ဒေသေ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဝိတက္ကံ အဝိစာရ’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၂၈၊ မ။ နိ။ ၁။၂၇၁) ဝစနာနိ နိဒဿနံ။ အဇ္ဈောကာသပဋိက္ခေပနိဒါနေန ဗဟိအဇ္ဈောကာသောဝ ပဋိက္ခိတ္တော, န စတုသာလာဒိမဇ္ဈဂတော အဇ္ဈောကာသောတိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ န နိဒါနံ ပမာဏန္တိ စေ? န, နိယမတော။ ကိဉ္စိ ဟိ သိက္ခာပဒံ နိဒါနာပေက္ခံ ဟောတီတိ သာဓိတမေတံ။ ဣဒံ သာပေက္ခံ, ဣဒံ အနပေက္ခန္တိ ကထံ ပညာယတိ, န ဟိ ဧတ္ထ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ ဝိယ သိက္ခာပဒါနံ ပဒဘာဇနံ, အနာပတ္တိဝါရော ဝါ အတ္ထီတိ? ဣဓာပိ ဒေသနာဝိဓာနတော ပညာယတိ။ ‘‘ဒေဝေ ဝဿန္တေ ရုက္ခမူလမ္ပိ နိဗ္ဗကောသမ္ပိ ဥပဓာဝန္တီ’’တိ ဟိ ဣမေဟိ ဒွီဟိ နိဒါနဝစနေဟိ ဗဟိ ဝါ အန္တော ဝါ သဗ္ဗံ ဩဝဿကဋ္ဌာနံ ဣဓ အဇ္ဈောကာသော နာမ။ အနောဝဿကဋ္ဌာနမ္ပိ အနိဗ္ဗကောသမေဝ ဣဓ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တေန န ဥပဂန္တဗ္ဗန္တိ န အာလယကရဏပဋိက္ခေပေါ, ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ ဝစနပဋိက္ခေပေါ။ ဆဝသရီရံ ဒဟိတွာ ဆာရိကာယ, အဋ္ဌိကာနဉ္စ အတ္ထာယ ကုဋိကာ ကရီယတီတိ အန္ဓကဋ္ဌကထာဝစနံ။ ‘‘ဋင်္ကိတမဉ္စောတိ ကသိကုဋိကာပါသာဏဃရ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘အကဝါဋဗဒ္ဓသေနာသနေ အတ္တနော ပါပိတေ သဘာဂဋ္ဌာနေ သကဝါဋဗဒ္ဓေ ဝသတိ စေ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပယောဂေါပိ အတ္ထိ, ‘‘အသေနာသနိကေန ဝဿံ န ဥပဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ပါဠိ စ အဋ္ဌကထာ စ, တသ္မာ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။
အဓမ္မိကကတိကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၀၅။ မဟာဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တန္တိ ဧတ္ထ အယံ အန္ဓကဋ္ဌကထာဝစနံ ဦနပန္နရသဝဿေန သာမဏေရေန ဣဓ ဝိဟာရေ န ဝတ္ထဗ္ဗာ, န ပံသုကူလံ အာဟိဏ္ဍိတဗ္ဗံ, န စောဠဘိက္ခာ ဂဟေတဗ္ဗာ, န အညဝိဟာရေ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, န အညဿ ဘိက္ခုဿ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ သန္တကံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, အညမညံ နေဝ အာလပေယျာမ န သလ္လပေယျာမ, န သဇ္ဈာယိတဗ္ဗံ, မတ္တိကာပတ္တေန ဝဋ္ဋတိ, န အပရိပုဏ္ဏပရိက္ခာရဿ ဝါသောတိ။
֍ ဋီ ၂၀၆။ မုသာဝါဒေါတိ ဝိသံဝါဒေါ အဓိပ္ပေတော။ ကေစိ ‘‘ဝိသံဝါဒနဝသေန ပဋိဿုဏိတွာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ, ‘‘ရညော ဝုတ္တဝစနာနုရူပတော မုသာဝါဒေါတိ ဂဟဋ္ဌာ ဂဏှန္တီတိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၂၀၇။ ‘‘ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ။ ကသ္မာ? ‘ဒုတိယေ ဝသာမီ’တိ စိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ ပဌမသေနာသနဂ္ဂါဟော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ ပုန ‘ပဌမေ ဧဝ ဝသာမီ’တိ စိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ ဒုတိယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ ဥဘယာဝါသေ ဝိဓာနံ နတ္ထီ’’တိ လိခိတံ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ပဌမံ ဂဟိတဋ္ဌာနေ အဝသိတွာ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ သေနာသနံ ဂဟေတွာ ဒွီဟတီဟံ ဝသတိ, တတော ပဌမဂ္ဂါဟော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ။ ပစ္ဆိမဂ္ဂါဟော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ ဣဒဉှိ ဒိဝသဝသေန ပဋိပ္ပဿမ္ဘနံ နာမ ဟောတိ။ အထ ပစ္ဆိမံ တေမာသံ အညသ္မိံ ဝသတိ, ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ဣဒံ သေနာသနဂ္ဂါဟာနံ ဝသေန ပဋိပ္ပဿမ္ဘနံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥဘောပေတေ အတ္ထဝိကပ္ပါ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာ။ ယတ္ထာယံ ပဋိဿုတော, တတ္ထ ပုရိမိကာ စ န ပညာယတိ, ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ကတ္ထ ပန ပုရိမိကာ ပညာယတီတိ? အန္တရာမဂ္ဂေ ဒွီသု အာဝါသေသု ယတ္ထ တဒဟေဝ ပစ္ဆိမဂ္ဂါဟော, တတ္ထ ပဌမံ ဂဟိတဋ္ဌာနေ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂစ္ဆတော န ဝဿစ္ဆေဒေါ, သော တဒဟေဝ အကရဏီယော ပက္ကမတီတိအာဒိမှိ ‘‘ကရဏီယံ နာမ သတ္တာဟကရဏီယ’’န္တိ လိခိတံ။
ပါဠိမုတ္တကရတ္တိစ္ဆေဒဝိနိစ္ဆယေ ‘‘ဓမ္မဿဝနာဒီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာဒိမှိ စတူသု ဝါရေသု နိရပေက္ခပက္ကမနဿာဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘သတ္တာဟကရဏီယေနာ’’တိ န ဝုတ္တံ တသ္မိံ သတိ နိရပေက္ခဂမနာဘာဝတော။ တတ္ထ ပုရိမာ ဒွေ ဝါရာ ဝဿံ အနုပဂတဿ ဝသေန ဝုတ္တာ, တသ္မာ ဥပဂတဿ တဒဟေဝ သတ္တာဟကရဏီယေန ဂန္တွာ အန္တောသတ္တာဟံ အာဂစ္ဆတော န ဝဿစ္ဆေဒေါတိ သိဒ္ဓံ။ ပစ္ဆိမာ ဒွေ ဝါရာ ဥပဂတဿ နိရပေက္ခဂမနဝသေန ဝုတ္တာ, ‘‘သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတီ’’တိ တတော ဗဟိဒ္ဓါ သတ္တာဟံ ဝီတိနာမေန္တဿ ဝဿစ္ဆေဒေါတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘အကရဏီယော ပက္ကမတီ’’တိ ဝစနာဘာဝါ ဝိနာ ရတ္တိစ္ဆေဒကာရဏေန ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ ပဝါရေတွာ ပန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ ပဝါရဏာယ တံဒိဝသသန္နိဿိတတ္တာ။ တတ္ထ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျာတိ အန္တရာယေန။ အာစရိယော ပန ‘‘န ပုန ဣဓာဂစ္ဆာမီ’တိ နိရပေက္ခောပိ သကရဏီယောဝ ဂန္တုံ လဘတီတိ ဒဿနတ္ထံ အကရဏီယော’တိ န ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒတိ။ ‘‘သီဟဠဒီပေ ကိရ စူဠပဝါရဏာ နာမ အတ္ထိ, တံ ပဝါရဏံ ကတွာ ယထာသုခံ သကရဏီယာ ဂစ္ဆန္တိ, ပယောဂဉ္စ ဒဿေန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တတ္ထ ဆ အရုဏာ အန္တောဝဿေ
ဟောန္တိ, ဧကော ဗဟိ, တသ္မာ သော တေမာသံ ဝုတ္ထော ဟောတီတိ အပရေ’’တိ စ, ‘‘အာစရိယော ဧဝံ န ဝဒတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထ ဝိဟာရံ ဥပေတီတိ အတ္တနော ဝဿဂ္ဂေန ပတ္တဂဗ္ဘံ ဥပေတီတိ ပေါရာဏာ။ အသတိယာ ပန ဝဿံ န ဥပေတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသ’’န္တိ အဝစနေန။ ‘‘အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တရတ္တိစ္ဆေဒကာရဏံ ဝိနာ တိရောဝိဟာရေ ဝသိတွာ အာဂစ္ဆိဿာမီတိ ဂစ္ဆတောပိ ဝဿစ္ဆေဒ’’န္တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၂၀၈။ ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယာတိ အန္တရာ ပဗ္ဗဇိတဘိက္ခုနာ, ဆိန္နဝဿေန ဝါ ပဋိဿုတော, အညေန ပန ပုရိမံ အနုပဂန္တွာ ပစ္ဆိမိကာယံ ပဋိဿဝေါ န ကာတဗ္ဗော။ ရတ္တိစ္ဆေဒေ သဗ္ဗတ္ထ ဝဿစ္ဆေဒေါတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ ဝဒန္တိ။ ကေစိ ပန န ဣစ္ဆန္တိ။ တံ သာဓေတုံ အနေကဓာ ပပဉ္စေန္တိ။ ကိံ တေန။
ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
အဖာသုကဝိဟာရကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၁၀။ ‘‘သံဃံ အာဝုသော ပဝါရေမီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပစ္ဆာပိ ‘‘ဝဒတု မံ သံဃော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဝိယ ဒိဿတိ။ အယံ ပနေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ယသ္မာ အဟံ သံဃံ ပဝါရေမိ, တသ္မာ တတ္ထ ပရိယာပန္နာ ထေရာ, မဇ္ဈိမာ, နဝါ ဝါ အဝိသေသေနာယသ္မန္တော သဗ္ဗေပိ မံ ဝဒန္တူတိ။
ပဝါရဏာဘေဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၁၂။ ဒွေမာ, ဘိက္ခဝေ, ပဝါရဏာတိ ဧတ္ထ တာဒိသေ ကိစ္စေ သတိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပဝါရေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တေနေဝ မဟာဝိဟာရေ ဘိက္ခူ စာတုဒ္ဒသိယံ ပဝါရေတွာ ပန္နရသိယံ ကာယသာမဂ္ဂိံ ဣဒါနိပိ ဒေန္တိ။ စေတိယဂိရိ မဟာဒဿနတ္ထမ္ပိ အဋ္ဌမိယံ ဂစ္ဆန္တိ, တမ္ပိ စာတုဒ္ဒသိယံ ပဝါရေတုကာမာနံယေဝ ဟောတိ။ ‘‘သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတိ, အနာပတ္တီတိ ဝစနတော ဣဒံ အာစိဏ္ဏ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘နော စေ အဓိဋ္ဌဟေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ ဧကဿ ဝုတ္တဒုက္ကဋံ, တဿေဝ ဝုတ္တံ ပုဗ္ဗကိစ္စဉ္စ သံဃဂဏာနမ္ပိ နေတဗ္ဗံ။
ပဝါရဏာဒါနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၁၃။ တေန စ ဘိက္ခုနာတိ ပဝါရဏာဒါယကေန။
အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
‘‘တဿာ စ ပဝါရဏာယ အာရောစိတာယ သံဃေန စ ပဝါရိတေ သဗ္ဗေသံ သုပ္ပဝါရိတံ ဟောတီတိ ဝစနတော ကေဝလံ ပဝါရဏာယ ပဝါရဏာဒါယကောပိ ပဝါရိတောဝ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တီတိ။
֍ ဋီ ၂၂၂။ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယာတိ ပဝါရေတွာ ပစ္ဆာ အညမညံ ကထေန္တိယာ။ ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယာတိ ဧကစ္စေသု ယထာနိသိန္နေသု ဧကစ္စေသု သကသကဋ္ဌာနံ ဂတေသု။ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ပုနပိ သဗ္ဗေဟိ
သမာဂန္တွာ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဂတေ အနာနေတွာ နိသိန္နာနံယေဝ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ, ဥပေါသထက္ခန္ဓကေပိ ဧသေဝ နယော’’တိ လိခိတံ။ သဗ္ဗာယ ဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယ အာဂစ္ဆန္တိ သမသမာ, တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ‘‘ယဒိ သဗ္ဗေ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဂတာ, သန္နိပါတေတုဉ္စ န သက္ကာ, ဧကစ္စေ သန္နိပါတာပေတွာ ပဝါရေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? ဉတ္တိံ ဌပေတွာ ကတ္တဗ္ဗသံဃကမ္မာဘာဝါ ဝဂ္ဂံ န ဟောတိ ကိရ။ ဧတ္ထ ပန ဧကစ္စေသု ဂတေသုပိ သဗ္ဗေသု ဂတေသုပိ သဗ္ဗေ သန္နိပါတာပေတွာ ဉတ္တိံ အဋ္ဌပေတွာ ကေဝလံ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ဧကစ္စေ သန္နိပါတာပေတွာ ပဝါရေတုံ န ဝဋ္ဋတိ ‘‘သံဃံ, ဘန္တေ, ပဝါရေမီ’’တိ ဝစနတော။ သဗ္ဗေပိ ဟိ သန္နိပတိတာ ပစ္ဆာ ဒိဋ္ဌံ ဝါ သုတံ ဝါ ပရိသင်္ကိတံ ဝါ ဝတ္တာရော ဟောန္တိ။ အနာဂတာနံ အတ္ထိဘာဝံ ဉတွာပိ ဧကစ္စာနံ သန္တိကေ ပဝါရဏာဝစနံ ဝိယ ဟောတိ။ သမ္မုခီဘူတေ စတ္တာရော သန္နိပါတာပေတွာ နိဿဂ္ဂိယံ အာပန္နစီဝရာဒိနိဿဇ္ဇနံ ဝိယ ပဝါရဏာ န ဟောတိ သဗ္ဗာယတ္တတ္တာ။ ‘‘သမဂ္ဂါနံ ပဝါရဏာ ပညတ္တာ’’တိ ဝစနဉ္စေတ္ထ သာဓကံ။ ‘‘ဣတော အညထာ န ဝဋ္ဋတိ အဋ္ဌကထာယံ အနနုညာတတ္တာ’’တိ ဥပတိဿတ္ထေရော ဝဒတိ။ ‘‘ထောကတရေဟိ တေသံ သန္တိကေ ပဝါရေတဗ္ဗံ ဉတ္တိံ အဋ္ဌပေတွာဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာဂန္တုကာ နာမ နဝမိတော ပဋ္ဌာယာဂတာ ဝါ ဝဇသတ္ထနာဝါသု ဝုတ္ထဝဿာ ဝါ ဟောန္တိ။
֍ ဋီ ၂၃၇။ ‘‘ဒသဝတ္ထုကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ တထာဂတောတိအာဒီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၃၉။ ‘‘ဥပပရိက္ခိတွာ ဇာနိဿာမာတိ တေန သဟ ပဝါရေတဗ္ဗ’’န္တိ လိခိတံ။
ပဝါရဏာက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ စမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သောဏကောဠိဝိသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၄၂။ အသီတိယာ …ပေ… ကာရေတီတိ ‘‘အသီတိ ဂါမိကသဟဿာနိ သန္နိပါတာပေတွာ’’တိ ဣမဿ ကာရဏဝစနံ။ တတ္ထ ‘‘ဂါမာနံ အသီတိယာ သဟဿေသူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘အသီတိယာ ဂါမသဟဿေသူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂါမပ္ပမုခါ ဂါမိကာ, တေသံ သဟဿာနိ။ ‘‘ကမ္မစိတ္တီကတာနီ’’တိ ဥပစာရေန ဝုတ္တံ။ ကမ္မပစ္စယဥတုသမုဋ္ဌာနေ ဟိ တေသံ အဉ္ဇနဝဏ္ဏဘာဝေါ။ ‘‘ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ကေနစိဒေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဧဝံ-သဒ္ဒေါ ဩပမ္မေ ပဝတ္တတိ။ ဧဝမုပမာနောပဒေသပုစ္ဆာဝဓာရဏပဋိညာတဩပမ္မေ။ ပုရတော ပေက္ခမာနာနန္တိ အနာဒရတ္ထေ သာမိဝစနံ။ တတော ပန ဘဂဝတော ဂန္ဓကုဋိယာ ကဝါဋံ သုဗဒ္ဓံ ပဿိတွာ ဣစ္ဆိတာကာရကုသလတာယ ဣဒ္ဓိယာ ဂန္တွာ ကုဋိံ ပဝိသိတွာ အာရောစေသိ။ ဝိဟာရပစ္ဆာယာယန္တိ ဝိဟာရဿ ဝဍ္ဎမာနစ္ဆာယာယံ။ ‘‘အဟော နူနာတိ အဟော မဟန္တော’’တိ လိခိတံ။ ဘဂဝတော သမ္ဗဟုလေဟိ သဒ္ဓိံ အာဟိဏ္ဍနံ အာယသ္မတော သောဏဿ ဝီရိယာရမ္ဘနိဒဿနေန အနာရဒ္ဓဝီရိယာနံ ဥတ္တေဇနတ္ထံ, ဧဝံ သုခုမာလာနံ ပါဒရက္ခဏတ္ထံ ဥပါဟနာ အနုညာတာတိ ဒဿနတ္ထဉ္စ။
သောဏဿပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၄၃။ တတ္ထ စ နိမိတ္တံ ဂဏှာဟီတိ တေသံ ဣန္ဒြိယာနံ အာကာရံ ဥပလက္ခေဟိ။
֍ ဋီ ၂၄၄။ အဓိမုတ္တော ဟောတီတိ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ဌိတော ဟောတိ။ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တောတိအာဒီဟိ နိဗ္ဗာနံ, အရဟတ္တဉ္စ ဝုတ္တံ။ ‘‘တဉှိ သဗ္ဗကိလေသေဟိ နိက္ခန္တတ္တာ ‘နေက္ခမ္မ’န္တိ စ ဂေဟတော ပဝိဝိတ္တတ္တာ ‘ပဝိဝေကော’တိ စ ဗျာပဇ္ဇာဘာဝတော ‘အဗျာပဇ္ဇ’န္တိ စ အရဟတ္တံ ဥပါဒါနဿ ခယန္တေ ဥပ္ပန္နတ္တာ ‘ဥပါဒါနက္ခယော’တိ စ တဏှာယ ခယန္တေ ဥပ္ပန္နတ္တာ ‘တဏှက္ခယော’တိ စ သမ္မောဟာဘာဝတော ‘အသမ္မောဟော’တိ စ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေဟိ အရဟတ္တံ ဝုတ္တန္တိ ကေစိ။ သိယာ ခေါ ဧဝမဿာတိ ကဒါစိ ဧဝမဿ, အဿ ဝါ အာယသ္မတော ဧဝံ သိယာ။ ပစ္စာဂစ္ဆန္တော ဇာနန္တော။ ကရဏီယမတ္တာနန္တိ အတ္တနော။ သော ဧဝ
ဝါ ပါဌော။ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တောတိ ဣမသ္မိံယေဝ အရဟတ္တံ ကထိတံ။ သေသေသု နိဗ္ဗာနန္တိ ကေစိ။ အသမ္မောဟာဓိမုတ္တောတိ ဧတ္ထေဝ နိဗ္ဗာနံ။ သေသေသု အရဟတ္တန္တိ ကေစိ။ ‘‘သဗ္ဗေသွေဝေတေသု ဥဘယမ္ပီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ပဝိဝေကဉ္စ စေတသော, အဓိမုတ္တဿ, ဥပါဒါနက္ခယဿ စာတိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။ အာယတနာနံ ဥပ္ပါဒဉ္စ ဝယဉ္စ ဒိသွာ။
သဗ္ဗနီလိကာဒိပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၄၆။ ‘‘ရဉ္ဇနစောဠကေန ပုဉ္ဆိတွာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘ခလ္လကာဒီနိ အပနေတွာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဒွေ တီဏိ ဆိဒ္ဒါနိ ကတွာ ဝဠဉ္ဇေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တာနံ ဝါဒေါ န ဂဟေတဗ္ဗော။
ယာနာဒိပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅၄။ ‘‘စတုရင်္ဂုလာဓိကာနီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ စတုရင်္ဂုလတော ဟေဋ္ဌာ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ကာသာဝံ ပန ဝဋ္ဋတိ, ကုသုမ္ဘာဒိရတ္တမေဝ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။
သဗ္ဗစမ္မပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅၅။ ကိဿ တျာယန္တိ ကိဿ တေ အယံ။
֍ ဋီ ၂၅၆။ ဂိဟိဝိကတန္တိ ဂိဟီနံ အတ္ထာယ ကတံ။ ‘‘ယတ္ထ ကတ္ထစိ နိသီဒိတုံ အနုဇာနာမီတိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ ကိဉ္စာပိ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဌပေတွာ တူလိကံ သဗ္ဗာနေဝ ဂေါနကာဒီနိ ရတနပရိသိဗ္ဗိတာနိ ဝဋ္ဋန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ ဝိနယပရိယာယံ ပတွာ ဂရုကေ ဌာတဗ္ဗတော ဣဓ ဝုတ္တနယေနေဝေတ္ထ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ‘‘တတ္ထ ပန သုတ္တန္တိကဒေသနာယ ဂဟဋ္ဌာဒီနမ္ပိ ဝသေန ဝုတ္တတ္တာ တေသံ သင်္ဂဏှနတ္ထံ ဌပေတွာ ‘တူလိကံ…ပေ… ဝဋ္ဋန္တီ’တိ ဝုတ္တံ ဝိယ ခါယတီတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၅၉။ မိဂမာတုကောတိ တဿ နာမံ။ ဝါတမိဂေါတိ စ တဿ နာမံ။ ‘‘ကာဠသီဟော ကာဠမုခေါ ကပီ’’တိ လိခိတံ။ စမ္မံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယေန ပရိယာယေန စမ္မံ ဝဋ္ဋိဿတိ, သော ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ‘‘အတ္တနော
ပုဂ္ဂလိကဝသေန ပရိဟာရော ပဋိက္ခိတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ကိဉ္စိ စမ္မံ ဓာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္တာဝတာ သိဒ္ဓေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဂေါစမ္မ’’န္တိ ဣဒံ ပရတော ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု စမ္မာနိ အတ္ထရဏာနီ’’တိ ဧတ္ထ အနုမတိပ္ပသင်္ဂဘယာ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
စမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၆၀။ ‘‘ယံ ဘေသဇ္ဇဉ္စေဝ အဿာ’’တိ ပရတော ‘‘တဒုဘယေန ဘိယျောသော မတ္တာယ ကိဿာ ဟောန္တီ’’တိအာဒိနာ ဝိရောဓဒဿနတော နိဒါနာနပေက္ခံ ယထာလာဘဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာနိဒါနံ ကသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ စေ? တဒညာပေက္ခာဓိပ္ပါယတော။ သဗ္ဗဗုဒ္ဓကာလေပိ ဟိ သပ္ပိအာဒီနံ သတ္တာဟကာလိကဘာဝါပေက္ခာတိ တထာ ဝစနေန ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော, တေနေဝ ‘‘အာဟာရတ္ထဉ္စ ဖရေယျ, န စ ဩဠာရိကော အာဟာရော ပညာယေယျာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ ဧတ္ထ စ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ န ကတော။ ကုတောယေဝ ပန လဗ္ဘာ တဒညာပေက္ခာဓိပ္ပါယော ဘဂဝတော မူလဘေသဇ္ဇာဒီနိ တာနိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ယာဝဇီဝန္တိ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ။ ယံ ပန ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တာနိ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ကာလေ ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ဝစနံ, တံ ‘‘သန္နိဓိံ ကတွာ အပရာပရသ္မိံ ဒိဝသေ ကာလေ ဧဝ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ အနုဇာနာမီ’’တိ အဓိပ္ပါယတော ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညထာ အတိသယတ္တာဘာဝတော ‘‘ယံ ဘေသဇ္ဇဉ္စေဝ အဿာ’’တိအာဒိ ဝိတက္ကုပ္ပါဒေါ န သမ္ဘဝတိ။ ပဏီတဘောဇနာနုမတိယာ ပသိဒ္ဓတ္တာ အာဗာဓာနုရူပသပ္ပါယာပေက္ခာယ ဝုတ္တာနီတိ စေ? တဉ္စ န, ဘိယျောသော မတ္တာယ ကိသာဒိဘာဝါပတ္တိဒဿနတော။ ယထာ ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယ ဖာဏိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တထာ ‘‘နဝနီတံ ဥပါဒါယ သပ္ပိ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတော နဝနီတံ ဝိသုံ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ? န, ဝိသေသဒဿနာဓိပ္ပါယတော။ ယထာ ဖာဏိတဂ္ဂဟဏေန သိဒ္ဓေပိ ပရတော ဥစ္ဆုရသော ဝိသုံ အနုညာတော ဥစ္ဆုသာမညတော ဂုဠောဒကဋ္ဌာနေ ဌပနာဓိပ္ပါယတော။ တထာ နဝနီတေ ဝိသေသဝိဓိဒဿနာဓိပ္ပါယတော နဝနီတံ ဝိသုံ အနုညာတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိသေသဝိဓိ ပနဿ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ‘‘ပစိတွာ သပ္ပိံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုကာမေန အဓောတမ္ပိ ပစိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၆၂၂)။ တတ္ထ သပ္ပိ ပက္ကာဝ ဟောတိ, နာပက္ကာ။ တထာ ဖာဏိတမ္ပိ။ နဝနီတံ အပက္ကမေဝ။
ဧတ္ထာဟ – နဝနီတံ ဝိယ ဥစ္ဆုရသောပိ သတ္တာဟကာလိကပါဠိယံ ဧဝ ဝတ္တဗ္ဗောတိ? န ဝတ္တဗ္ဗော။ ကသ္မာ? သတ္တာဟကာလိကပါဠိယံ
ဝုတ္တေ ဥစ္ဆုရသော ဂုဠာပဒေသေန ယထာ အဂိလာနဿ ဖာဏိတံ ပဋိသိဒ္ဓံ, တထာ ဥစ္ဆုရသောပီတိ အာပဇ္ဇတိ, အဝုတ္တေ ပန ဂုဠံ ဝိယ သော ဖာဏိတသင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ။ ဣဓ အဝတွာ ပစ္ဆာ ဝစနေန ဂုဠောဒကဋ္ဌာနေဝ ဌပိတော ဟောတိ။ တဒတ္ထမေဝ ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋ္ဋနကပါနကာဓိကာရေ ဝုတ္တော, တသ္မာ ဧဝ ယာမကာလိကောတိ စေ? န, အဋ္ဌကထာဝိရောဓတော။ န ဥပါဒါယတ္ထဿ နိဿယတ္ထတ္တာတိ စေ? ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယ ဥစ္ဆုဝိကတိ ဖာဏိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၆၂၃) ယဒေတံ နိဿဂ္ဂိယဋ္ဌကထာဝစနံ, တတ္ထ ‘‘ဥပါဒါယာ’’တိ ဣမဿ နိဿာယ ပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထောတိ။ န, ပရတော အပရကိရိယာယ အဒဿနတော။ ယထာ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄, ၄၀၀၊ ၃။၄၂၁, ၄၂၅၊ သံ။ နိ။ ၂။၄၃) ‘‘ပဋိစ္စာ’’တိ ဣမဿ ဥဿုက္ကဝစနဿ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ အပရကိရိယာ ဒိဿတိ, န တထာ ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဧတ္ထ အပရကိရိယာ ဒိဿတီတိ။ အယုတ္တမေတံ တတ္ထ တဒဘာဝေပိ သိဒ္ဓတ္တာ။ ယထာ ‘‘စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ရူပ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၅၈၄) ဧတ္ထ အပရကိရိယာယ အဘာဝေပိ ဥဿုက္ကဝစနံ သိဒ္ဓံ, တထာ ဧတ္ထာပိ သိယာတိ? န, တတ္ထ ပါဌသေသာပေက္ခတ္တာ။ ယထာ စတ္တာရော မဟာဘူတာ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ, ပဝတ္တကံ ဝါ ရူပန္တိ ဣမံ ပါဌသေသံ သာ ပါဠိ အပေက္ခတိ, န တထာ ဣဒံ အဋ္ဌကထာဝစနံ ကဉ္စိ ပါဌံ အပေက္ခတိ။ ပရိပုဏ္ဏဝါဒိနော ဟိ အဋ္ဌကထာစရိယာ။ သညာကရဏမတ္တံ ဝါ တဿ ရူပဿ။ ‘‘အတ္ထိ ရူပံ ဥပါဒါယာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၅၈၄) ဟိ သညာကရဏမတ္တံ, ဧဝမိဓာပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဓ ပန ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဥစ္ဆုရသံ အာဒိံ ကတွာ, တတော ပဋ္ဌာယာတိ အတ္ထော, တသ္မာ ‘‘ဥစ္ဆုရသေန သံသဋ္ဌံ ဘတ္တံ အဂိလာနော ဘိက္ခု ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တော ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗော, ဘိက္ခုနီ ပါဋိဒေသနိယေနာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အယုတ္တန္တိ ဧကေ။ တေ ဝိသေသဟေတုနော အဘာဝံ ဒဿေတွာ ပညာပေတဗ္ဗာ။
ဧတ္တာဝတာ ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာတိ ဥစ္ဆုရသံ အာဒိံ ကတွာ’’တိအာဒီနံ ပဒါနံ အတ္ထံ မိစ္ဆာ ဂဟေတွာ ယဒိ ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဝစနေန ဥစ္ဆုရသော ဖာဏိတံ သိယာ, ‘‘အပက္ကာ ဝါ’’တိ ဝစနံ နိရတ္ထကံ အပက္ကဝစနေန ဥစ္ဆုရသဿ ဂဟိတတ္တာ။ အထ ‘‘ပက္ကာ ဝါ’’တိ ဝစနေန ဥစ္ဆုရသော ဖာဏိတန္တိ သိဒ္ဓံ, ‘‘ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ’’တိ ဝစနံ နိရတ္ထကန္တိ ဥတ္တရံ ဝုတ္တံ, တံ အနုတ္တရန္တိ သာဓိတံ ဟောတိ။ သော စေတေဟိ အပက္ကာ ဝါတိ သာမံ ဘိက္ခုနာ
အပက္ကာ ဝါ။ အဝတ္ထုကပက္ကာ ဝါတိ ဘိက္ခုနာဝ သာမံ ဝိနာ ဝတ္ထုနာ ပက္ကာ ဝါတိ အတ္ထော။ တသ္မာ အညထာ ‘‘သဝတ္ထုကပက္ကာ ဝါ’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အတ္ထော ဒဿိတော, သော ဒုဋ္ဌု ဒဿိတော။ ကသ္မာ? မဟာအဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဈာမဥစ္ဆုဖာဏိတံ ဝါ ကောဋ္ဋိတဥစ္ဆုဖာဏိတံ ဝါ ပုရေဘတ္တမေဝ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, ‘‘သဝတ္ထုကပက္ကာ ဝါ’’တိ ဝစနဿ စ လဒ္ဓိဝိရောဓတော အဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘မဟာပစ္စရိယံ ပန ‘ဧတံ သဝတ္ထုကပက္ကံ ဝဋ္ဋတိ နော ဝဋ္ဋတီ’တိ ပုစ္ဆံ ကတွာ ‘ဥစ္ဆုဖာဏိတံ ပစ္ဆာဘတ္တံ နော ဝဋ္ဋနကံ နာမ နတ္ထီ’တိ ဝုတ္တံ, တံ ယုတ္တ’’န္တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၆၂၃) ဝုတ္တတ္တာ စ သဝတ္ထုကပက္ကာ ဝါတိ အတ္ထော စ ဝုတ္တောယေဝ ဟောတိ, တသ္မာ ဒုဒ္ဒဿိတောတိ သိဒ္ဓံ။ အာဟာရတ္ထန္တိ အာဟာရပယောဇနံ။ အာဟာရကိစ္စံ ယာပနန္တိ အတ္ထောတိ စ။
֍ ဋီ ၂၆၂။ တေလပရိဘောဂေနာတိ သတ္တာဟကာလိကပရိဘောဂေန။
֍ ဋီ ၂၆၃။ သတိ ပစ္စယေတိ ဧတ္ထ သတိပစ္စယတာ ဂိလာနာဂိလာနဝသေန ဒွိဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒဿ ဟိ အနာပတ္တိဝါရေ ယာမကာလိကာဒီနံ တိဏ္ဏမ္ပိ အဝိသေသေန သတိပစ္စယတာ ဝုတ္တာ။ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ ဂုဠံ, အဂိလာနဿ ဂုဠောဒကံ, အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ လောဏသောဝီရကံ, အဂိလာနဿ ဥဒကသမ္ဘိန္န’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ သိဒ္ဓံ သတိပစ္စယတာ ဂိလာနာဂိလာနဝသေန ဒုဝိဓာတိ။ အညထာ အသတိ ပစ္စယေ ဂုဠောဒကာဒီသု အာပဇ္ဇတိ။ တတော စ ပါဠိဝိရောဓော။
ပိဋ္ဌေဟီတိ ပိသိတတေလေဟိ။ ကောဋ္ဌဖလန္တိ ကောဋ္ဌရုက္ခဿ ဖလံ။ ‘‘မဒနဖလံ ဝါ’’တိ စ လိခိတံ။ ဟိင်္ဂုဇတု နာမ ဟိင်္ဂုရုက္ခဿ ဒဏ္ဍပလ္လဝပဝါဠပါကနိပ္ဖန္နာ။ ဟိင်္ဂုသိပါဋိကာ နာမ တဿ မူလသာခပါကနိပ္ဖန္နာ။ တကံ နာမ တဿ ရုက္ခဿ တစပါကောဒကံ။ တကပတ္တီတိ တဿ ပတ္တပါကောဒကံ။ တကပဏ္ဏီတိ တဿ ဖလပါကောဒကံ။ အထ ဝါ ‘‘တကံ နာမ လာခါ။ တကပတ္တီတိ ကိတ္တိမလောမလာခါ။ တကပဏ္ဏီတိ ပက္ကလာခါ’’တိ လိခိတံ။ ဥဗ္ဘိဒံ နာမ ဦသပံသုမယံ။
֍ ဋီ ၂၆၄။ ဆကဏံ ဂေါမယံ။ ပါကတိကစုဏ္ဏံ နာမ အပက္ကကသာဝစုဏ္ဏံ, တေန ‘‘ဌပေတွာ ဂန္ဓစုဏ္ဏံ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ စာလိတေဟီတိ ပရိဿာဝိတေဟိ။
֍ ဋီ ၂၆၅။ နာနာသမ္ဘာရေဟိ ကတန္တိ နာနောသဓေဟိ။
ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၇၄။ သာမံ ပက္ကံ သမပက္ကန္တိ ဒုဝိဓံ ဝိယ ဒီပေတိ, တသ္မာ ခီရာဒီသု ဥဏှမတ္တမေဝ ပါကော။ တေန ဥတ္တဏ္ဍုလာဒိသမာနာ ဟောန္တိ။
֍ * ၂၇၆-၈။ ‘‘ဗုဒ္ဓပ္ပမုခ’န္တိ အာဂတဋ္ဌာနေ ‘ဘိက္ခုသံဃော’တိ အဝတွာ ‘သံဃော’တိ ဝုစ္စတိ ဘဂဝန္တမ္ပိ သင်္ဂဟေတု’’န္တိ ဝဒန္တိ။ နာဂေါတိ ဟတ္ထီ။
֍ ဋီ ၂၇၉။ သမ္ဗာဓေတိ ဝစ္စမဂ္ဂေ ဘိက္ခုဿ ဘိက္ခုနိယာ စ ပဿာဝမဂ္ဂေပိ အနုလောမတော။ ဒဟနံ ပဋိက္ခေပါဘာဝါ ဝဋ္ဋတိ။ သတ္ထဝတ္တိကမ္မာနုလောမတော န ဝဋ္ဋတီတိ စေ? န, ပဋိက္ခိတ္တပဋိက္ခေပါ, ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဿ တပ္ပရမတာဒီပနတော, ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ပုဗ္ဗေ ပဋိက္ခိတ္တမ္ပိ သတ္ထကမ္မံ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ပစ္ဆာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ…ပေ… ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဒွိက္ခတ္တုံ သတ္ထကမ္မဿ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။ တေန သမ္ဗာဓဿ သာမန္တာ ဒွင်္ဂုလံ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ နာမ။ သတ္ထဝတ္တိကမ္မတော ဥဒ္ဓံ နတ္ထီတိ ဒီပေတိ။ ကိဉ္စ ဘိယျော ပုဗ္ဗေ သမ္ဗာဓေယေဝ သတ္ထကမ္မံ ပဋိက္ခိတ္တံ, ပစ္ဆာ သမ္ဗာဓဿ သာမန္တာ ဒွင်္ဂုလမ္ပိ ပဋိက္ခိတ္တံ, တသ္မာ တဿေဝ ပဋိက္ခေပေါ, နေတရဿာတိ သိဒ္ဓံ။ ဧတ္ထ ‘‘သတ္ထံ နာမ သတ္ထဟာရကံ ဝါဿ ပရိယေသေယျာ’’တိအာဒီသု ဝိယ ယေန ဆိန္ဒတိ, တံ သဗ္ဗံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကဏ္ဋကေန ဝါ’’တိအာဒိ။ ခါရဒါနံ ပနေတ္ထ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ ပသာခေ လေပမုခေန အနုညာတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧကေ ပန ‘‘သတ္ထကမ္မံ ဝါ’’တိ ပါဌံ ဝိကပ္ပေတွာ ဝတ္ထိကမ္မံ ကရောန္တိ။ ‘‘ဝတ္ထီ’’တိ ကိရ အဂ္ဃိကာ ဝုစ္စတိ။ တာယ ဆိန္ဒနံ ဝတ္ထိကမ္မံ နာမာတိ စ အတ္ထံ ဝဏ္ဏယန္တိ, တေ ‘‘သတ္ထဟာရကံ ဝါဿ ပရိယေသေယျာ’’တိ ဣမဿ ပဒဘာဇနီယံ ဒဿေတွာ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ။ အဏ္ဍဝုဍ္ဎီတိ ဝါတဏ္ဍကော။ အာဒါနဝတ္တီတိ အာနဟဝတ္တိ။
မနုဿမံသပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၀။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မနုဿမံသံ…ပေ… ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပဋိ…ပေ… ဒုက္ကဋဿာ’’တိ စ ဝုတ္တတ္တာ အပ္ပဋိဝေက္ခဏဒုက္ကဋဉ္စ ထုလ္လစ္စယဉ္စာတိ ဒွေ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ ကပ္ပိယမံသေပိ အပ္ပဋိဝေက္ခဏပစ္စယာ ဒုက္ကဋမေဝ။ ကေစိ ‘‘မံသဘာဝံ ဇာနန္တောဝ အာပဇ္ဇတိ။ ပူဝါဒီသု အဇာနန္တဿ ကာ ပစ္စဝေက္ခဏာ’’တိ ဝဒန္တိ။ အဇာနန္တောပိ အာပဇ္ဇတိ သာမညေန ဝုတ္တတ္တာတိ ကေစိ။
ဟတ္ထိမံသာဒိပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၁။ ဣမေသံ …ပေ… သဗ္ဗံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဣဒံ ဒသန္နမ္ပိ မနုဿမံသာဒီနံ အကပ္ပိယဘာဝမတ္တပရိဒီပနဝစနံ, နာပတ္တိဝိဘာဂဒဿနဝစနံ။ ယံ ကိဉ္စိ ဉတွာ ဝါ အဉတွာ ဝါ ခါဒန္တဿ အာပတ္တိယေဝါတိ ဣဒမ္ပိ အနိယမိတဝစနမေဝ ‘‘အယံ နာမ အာပတ္တီ’’တိ အဝုတ္တတ္တာ။ တဒုဘယမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ မနုဿာဒီနံ မံသာဒီသု ထုလ္လစ္စယဒုက္ကဋာပတ္တိယော ဟောန္တီတိ ဂဟိတနယေဟိ အဓိပ္ပါယော ဇာနိတုံ သက္ကာတိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ယသ္မာ ဧတေသံ မနုဿာဒီနံ မံသာဒီနိ အကပ္ပိယာနိ, တသ္မာ မနုဿာနံ မံသာဒီသု ထုလ္လစ္စယာပတ္တိ။ သေသာနံ သဗ္ဗတ္ထ ဒုက္ကဋာပတ္တီတိ။ ပါဌေယေဝ ဟိ လောဟိတာဒိံ မံသဂတိကံ ကတွာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, မနုဿမံသံ…ပေ… ထုလ္လစ္စယဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထေဝ ဟတ္ထာဒီနံ မံသာဒီသုပိ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ပညတ္တာ။ တေန ဝုတ္တံ သီဟဠဋ္ဌကထာယံ ‘‘မနုဿမံသေ ဝါ ကေသေ ဝါ နခေ ဝါ အဋ္ဌိမှိ ဝါ လောဟိတေ ဝါ ထုလ္လစ္စယမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဧဝ –
‘‘အဋ္ဌိပိ လောဟိတံ စမ္မံ, လောမမေသံ န ကပ္ပတီ’’တိ။ –
ခုဒ္ဒသိက္ခာဂါထာပဒဿ အတ္ထော စ အဓိပ္ပါယော စ သုဝိညေယျောတိ။ ပဋိဂ္ဂဟဏေတိ ဧတ္ထ အနာဒရိယဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဥဒကမနုဿာဒိမံသမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ နာဂရာဇေန ဝုတ္တာဒီနဝေ သတိပိ ဥဇ္ဈာယနာဓိကာရမေဝ ဂဟေတွာ ‘‘ပဋိကူလတာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၈၃။ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗောတိ ဣဒံ သင်္ဂီတိကာရကဝစနံ။ န ဟိ ဘဂဝါ တမေဝ သိက္ခာပဒံ ဒွိက္ခတ္တုံ ပညပေသိ, ဧဝံ ဧဝရူပေသူတိ ဧကေ။ ပဌမပညတ္တမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တထာပိ န စ တေ ဘိက္ခူ သာပတ္တိကာ ဇာတာ။ ကထံ? ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဿ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ။ ‘‘အပိစ မယံ ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိမှာ’’တိ ဝုတ္တံ။ မာတိကာဝိဘင်္ဂေ (ပါစိ။ ၂၂၇) စ ‘‘ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတော, တံ ဌပေတွာ အညံ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတိ, ဧတံ ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အညံ ဘောဇနံ နာမ နိမန္တနတော လဒ္ဓံ ယံ ကိဉ္စီတိ သိဒ္ဓံ။ ယသ္မာ န ဘောဇ္ဇယာဂုနိမန္တနတော လဒ္ဓဘောဇနံ,
တသ္မာ ‘‘ဧတ္ထ အနာပတ္တီ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ပရိဘုဉ္ဇိံသူတိ။ ဧတ္ထ ‘‘ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပန အညနိမန္တနတော လဒ္ဓဘောဇနမေဝ ဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တိ, နေတရန္တိ အနုညာတံ။ တတော ပဋ္ဌာယ တဿ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘နိစ္စဘတ္တေ သလာကဘတ္တေ ပက္ခိကေ ဥပေါသထိကေ ပါဋိပဒိကေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေ ဝေသာလိယာ ပညတ္တကာလေ နတ္ထိ, ယဒိ အတ္ထိ, အဋ္ဌုပ္ပတ္တိမာတိကာဝိဘင်္ဂဝိရောဓော, တသ္မာ ‘‘အပိစ မယံ ကာလဿေဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိမှာ’’တိ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ ဝုတ္တတ္တာ, ပဒဘာဇနေပိ ‘‘အညံ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနံ အညတရံ ဘောဇနံ ဘုဉ္ဇတီ’’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တတ္တာ စ ပဌမံ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါ နိမန္တိတံ ဘောဇနံ ဌပေတွာ အနိမန္တိတမေဝ ဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တိ, နေတရန္တိ ကိဉ္စာပိ အာပန္နံ, ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အညတြ နိမန္တိတေန အညဿ ဘောဇ္ဇယာဂု ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပန ပဌမနိမန္တိတဘောဇနတော အညံ ပစ္ဆာ လဒ္ဓံ နိမန္တိတဘောဇနံ, နိစ္စဘတ္တာဒီနိ စ ဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တီတိ အာပဇ္ဇမာနံ ဝိယ ဇာတန္တိ အနုပညတ္တိပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏံ, အနိမန္တနဘောဇနေ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏဉ္စ ကရောန္တော, ပဌမပညတ္တိသိက္ခာပဒမေဝ ဣမိနာ အတ္ထေန ပရိဏာမေန္တော စ ‘‘ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ဘဂဝါ အာဟ, တသ္မာ တတော ပဋ္ဌာယ ပစ္ဆာ နိမန္တနဘောဇနံ ဘုဉ္ဇန္တဿေဝ အာပတ္တိ။ တေသု န နိစ္စဘတ္တာဒီနီတိ အာပန္နံ။ တေနေဝါယသ္မာ ဥပါလိတ္ထေရော တဿ အနာပတ္တိဝါရေ ‘‘နိစ္စဘတ္တေ’’တိအာဒီနိ ပဉ္စ ပဒါနိ ပက္ခိပိတွာ သင်္ဂါယိ။ အဓိပ္ပါယညူ ဟိ တေ မဟာနာဂါ, တသ္မာ ပဌမမေဝ ယံ ဘဂဝတာ ဝုတ္တံ ‘‘ပဉ္စ ဘောဇနာနိ ဌပေတွာ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တီ’’တိ ဝစနံ, ပစ္ဆာပိ တံ အနုရက္ခန္တေန အဘောဇနံ မဓုဂေါဠကံ အပရာမသိတွာ ဘောဇ္ဇယာဂု ဧဝ ဝုတ္တာတိ ဧဝံ အာစရိယော။
ဧတ္ထာဟ – ယထာ ပစ္ဆာလဒ္ဓလေသေန ထေရေန နိစ္စဘတ္တာဒိပက္ခေပေါ ကတော, ဧဝံ ကထိနက္ခန္ဓကေ ပရမ္ပရဘောဇနံ ပက္ခိပိတွာ ‘‘အတ္ထတကထိနာနံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဆ ကပ္ပိဿန္တီ’’တိ ကိမတ္ထံ န ဝုစ္စန္တိ? ဝုစ္စတေ – ယထာဝုတ္တလေသနိဒဿနတ္ထံ။ အညထာ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ဝေသာလိယံ, အန္ဓကဝိန္ဒေ စာတိ ဥဘယတ္ထ ဥပဍ္ဎုပဍ္ဎေန ပညတ္တံ သိယာ။ နော စေ, သာပတ္တိကာ ဘိက္ခူ သိယုံ, န စ တေ သာပတ္တိကာ အပ္ပဋိက္ခိတ္တေပိ တေသံ ကုက္ကုစ္စဒဿနတော။ ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, ဘိက္ခူနံ ဒေဟီတိ။ ဘိက္ခူ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ ‘‘ပရိဘုဉ္ဇထာ’’တိ ဘဂဝတော အာဏတ္တိယာ ပရိဘုတ္တာနမ္ပိ ‘‘ဩဒိဿကံ နု ခေါ ဣဒံ အမှာက’’န္တိ ဝိမတိပ္ပတ္တာနံ ဝိမတိဝိနောဒနတ္ထံ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဂုဉ္စ
မဓုဂေါဠကဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝမိဓာပေတေ ပညတ္တံ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒံ ဩမဒ္ဒိတွာ ပရမ္ပရဘောဇနံ ကထံ ဘုဉ္ဇိဿန္တီတိ။ ဧတ္ထာဟု ကေစိ အာစရိယာ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒေနေဝ ‘‘အညဿ ဘောဇနံ န ကပ္ပတီ’’တိ ဇာနန္တာပိ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဂုဉ္စာ’’တိ ဝိသုံ အနုညာတတ္တာ ‘‘ပဋဂ္ဂိဒါနမဟာဝိကဋာဒိ ဝိယ ကပ္ပတီ’’တိ သညာယ ဘုဉ္ဇိံသု။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အပိစ မယံ ကာလဿေဝ ဘောဇ္ဇယာဂုယာ ဓာတာ’’တိအာဒိ, တံ အယုတ္တံ တတ္ထ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိမာတိကာဝိဘင်္ဂဝိရောဓေန အနာပတ္တိဝါရေ နိစ္စဘတ္တာဒီနံ အသမ္ဘဝပ္ပသင်္ဂတော, ဘိက္ခူနံ သာပတ္တိကဘာဝါနတိက္ကမနတော, မိစ္ဆာဂါဟဟေတုပ္ပသင်္ဂေန ဘဂဝတာ အနုညာတပ္ပသင်္ဂတော စ။ တေ ဟိ ဘိက္ခူ ယသ္မာ ဘဂဝါ ကတ္ထစိ ဝိနယဝသေန ကပ္ပိယမ္ပိ ‘‘ဂါထာဘိဂီတံ မေ အဘောဇနေယျ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၉၄၊ သု။ နိ။ ၈၁၊ မိ။ ပ။ ၄။၅။၉) ပဋိက္ခိပတိ, တသ္မာ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယံ ပတိ ‘‘ကုက္ကုစ္စာယန္တာ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ, သိက္ခာပဒံ ပတိ ဘဂဝါပိ အတ္တနော အဓိပ္ပါယပ္ပကာသနတ္ထမေဝ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ယာဂုဉ္စာ’’တိ အာဟ။ ဒုရဝဂ္ဂါဟော ဟိ ဘဂဝတော အဓိပ္ပါယော။ တထာ ဟိ ဘာရဒွါဇဿ ပါယာသံ အဘောဇနေယျန္တိ အကတဝိညတ္တိပ္ပသင်္ဂတော ပဋိက္ခိပိ။ အာနန္ဒတ္ထေရေန ဝိညာပေတွာ သဇ္ဇိတံ တေကဋုလယာဂုံ ပန ‘‘ယဒပိ, အာနန္ဒ, ဝိညတ္တံ, တဒပိ အကပ္ပိယ’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ယဒပိ, အာနန္ဒ, အန္တောဝုတ္ထ’’န္တိအာဒိမေဝါဟ။ တေန နော စေ တံ အန္တောဝုတ္ထံ ကပ္ပတီတိ အဓိပ္ပါယဒဿနေန ပဏီတဘောဇနသူပေါဒနဝိညတ္တိသိက္ခာပဒါနိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ ဘဂဝတောပိ ကပ္ပတိ, ပဂေဝ အမှာကန္တိ။
֍ ဋီ ၂၈၄။ ဂိလာနဿေဝ ဘဂဝတာ ဂုဠော အနုညာတောတိ ‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ဂိလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ပဋိသာယနီယာနီ’’တိ (ပါရာ။ ၆၂၂) ဝစနဝသေန ဝုတ္တံ, တေနေဝ တေ ဣဓ ပဋိဂ္ဂဟဏေ ကုက္ကုစ္စာယိံသု။ ဣဓ ပန ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနဿ ဂုဠောဒက’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဂုဠာဓိကာရတ္တာ ပုဗ္ဗေ အနုညာတဉ္စ ဝတွာ အဂိလာနဿ ဂုဠောဒကံ အနုညာတံ, တေန ဂိလာနေန သတိ ပစ္စယေ ဂုဠော ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗော, ဂုဠောဒကံ အသတိ ပစ္စယေပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဣမံ ဝိသေသံ ဒီပေတိ။ တတ္ထ ‘‘ဂုဠောဒကံ ကာလိကေသု သတ္တာဟကာလိကံ, ဘဂဝတာ ဩဒိဿာနုညာတတ္တာ သတ္တာဟာတိက္ကမေန ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ န ယုတ္တံ, ဥဒကသမ္ဘိန္နတ္တာ သတ္တာဟကာလိကဘာဝံ ဇဟတိ။ ‘‘ယထာ အမ္ဗာဒိ ဥဒကသမ္ဘိန္နံ ယာမကာလိကံ ဇာတံ, တထာ သတ္တာဟကာလိကံ ဇဟိတွာ
တဒနန္တရေ ယာဝဇီဝိကေ ဌိတ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တံ ယုတ္တံ, တဉ္စ ဘဂဝတာ ဩဒိဿာနုညာတတ္တာ ပစ္စဝေက္ခဏာဘာဝေ ဒေါသော နတ္ထိ။ ‘‘ဂုဠောဒက’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဥဒကဂတိက’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ယဒိ ဥဒကမိဿံ ဥဒကဂတိကံ ဟောတိ, မဓုပိ သိယာ တံ တထာ အနုညာတတ္တာ။ မာ ဟောတု, အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ သိယာ ဥဒကဂတိကတ္တာ, တဉ္စ န ဟောတိ, ‘‘သဗ္ဗတ္ထာပိ ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၈၅။ သုညာဂါရန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ။
ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၉၅။ ဩရဝသဒ္ဒန္တိ မဟာသဒ္ဒံ။ ဗဟူဟိ သမ္ပရိဝါရေတွာတိ ဧတ္ထ ဧကေနာပိ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဗဟူသု ဧကဿပိ ဝစနေန သဟ သိယာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အာမသိတွာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အနာမသိတေ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဒေါသော နတ္ထီ’’တိ ဝစနေန သေသာပိ အနုညာတာ။ ‘‘ဘိတ္တိဉ္စေ ဥပသန္တေ ပစ္ဆာ တံ ပူရေန္တိ, တတ္ထ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ပကတိဘူမိယံယေဝ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တံ ဥပရိ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဣဋ္ဌကာဒီဟိ ကတာစယဿာ’’တိအာဒိနာ ဝိရုဇ္ဈတိ ဝိယ။ မတ္တိကာပိဏ္ဍံ ဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘အသတိယာ အနဓိဋ္ဌိတာယ သရိတဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ စေ ဥပရိ အဓိဋ္ဌိတာ, ဟေဋ္ဌာ ဌိတံ ဘဏ္ဍံ အကပ္ပိယံ, ဥပရိဋ္ဌိတမေဝ ကပ္ပိယံ, အယမေတ္ထ ဝိသေသော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ကပ္ပိယကုဋိ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧဝံဝိဓေ ပုန ကာတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ကပ္ပိယကုဋိံ ကာတုံ ဒေမာတိ ဧတ္ထ ကပ္ပိယကုဋိကိစ္စံ ကာတုန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဘောဇနသာလာ ပန သေနာသနမေဝ, တသ္မာ တတ္ထ ကာတဗ္ဗန္တိ အပရေ။ ‘‘အကတေပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
‘‘မုခသန္နိဓိ နာမ ဘောဇနကာလေ သန္နိဓီ’’တိ လိခိတံ။ မုခသန္နိဓီတိ တဿ နာမံ။ ‘‘ယဒိ သန္နိဓိ ဟောတိ, ပါစိတ္တိယံ ဘဝေယျ, မုခသန္နိဓိ ပန ဒုက္ကဋံ, တသ္မာ သန္နိဓိ အနဓိပ္ပေတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တဿ သန္တကံ ကတွာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အနပေက္ခဝိဿဇ္ဇနံ နာဓိပ္ပေတံ။ စီဝရဝိကပ္ပနေ ဝိယ ကပ္ပိယမတ္တံ ဉာတဗ္ဗန္တိ ကေစိ။
ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၀၀။ ‘‘အတ္တနာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ပုရေဘတ္တမေဝ ပရိစ္စဇိတွာ သာမဏေရာဒီဟိ ပါနကံ ကတွာ ဒိန္နေ ပုရေဘတ္တမေဝ ဝဋ္ဋတိ, န ပစ္ဆာဘတ္တံ သဝတ္ထုကပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ, တတ္ထ ပုန ပဋိဂ္ဂဟဏေ နိဒ္ဒေါသတ္တာ, ပုရေဘတ္တမေဝ
ပဋိဂ္ဂဟဏဿ နိဿဋ္ဌတ္တာ, အတ္တနာ စ အဂ္ဂဟိတတ္တာ ဒေါသော န ဒိဿတိ, ဥပပရိက္ခိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သာလူကာ နာမ ကန္ဒာ, ‘‘ဣတော ကိဉ္စိတက’’န္တိ ဝေါဟရန္တိ။ ‘‘ဖာရုသကန္တိ ဂေါဠဝိသယေ ဧကော ရုက္ခော’’တိ စ လိခိတံ။ ‘‘ပက္ကဍာကရသ’’န္တိ ဝိသေသိတတ္တာ ‘‘အပက္ကံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကုရုန္ဒိဝစနေနပိ သိဒ္ဓမေဝ။ တဏ္ဍုလဓောဝနောဒကမ္ပိ ဓညရသော ဧဝ။ ‘‘နိက္ကသဋော ဥစ္ဆုရသော သတ္တာဟကာလိကော’’တိ လိခိတံ။ သာဝိတ္တီတိ ဂါယတ္တိ။ ဆန္ဒသောတိ ဝေဒဿ။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗဇိတေန အကပ္ပိယေ သမာဒပေတဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ အနုပသမ္ပန္နဿာပိ န ကေဝလံ ဒသသု ဧဝ သိက္ခာပဒေသု, အထ ခေါ ယံ ဘိက္ခုဿ န ကပ္ပတိ, တသ္မိမ္ပီတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၃၀၅။ ဒွေ ပဋာ ဒေသနာမေနေဝါတိ စီနပဋ္ဋသောမာရပဋ္ဋာနိ။ တီဏီတိ ပတ္တုဏ္ဏေန သဟ တီဏိ။ ဣဒ္ဓိမယိကံ ဧဟိဘိက္ခူနံ နိဗ္ဗတ္တံ။ ဒေဝဒတ္တိယံ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရေန လဒ္ဓံ။ ‘‘ယာမာတိက္ကမေ သန္နိဓိဝသေန သတ္တာဟာတိက္ကမေ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝသေနာ’’တိ လိခိတံ။
ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ ကထိနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ကထိနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၀၆။ ‘‘ကထိနန္တိ ပဉ္စာနိသံသေ အန္တောကရဏသမတ္ထတာယ ထိရန္တိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ပဉ္စ ကပ္ပန္တီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ကပ္ပိဿန္တီ’’တိ အနာဂတဝစနံ ‘‘ဝေါ’’တိ ဣမဿ သာမိဝစနပက္ခေ ယုဇ္ဇတိ တေသံ တသ္မိံ ခဏေ အနတ္ထတကထိနတ္တာ။ ဒွီသု ပနေတေသု အတ္ထဝိကပ္ပေသု ပစ္ဆိမော ယုတ္တော သဗ္ဗေသမ္ပိ တေသံ ပါဝေယျကာနံ သဗ္ဗဓုတင်္ဂဓရတ္တာ။ နိမန္တနံ သာဒိယန္တဿေဝ ဟိ အနာမန္တစာရော ပညတ္တော, တထာ ဂဏဘောဇနံ။ အသမာဒါနစာရော အနဓိဋ္ဌိတတိစီဝရဿ နတ္ထိ အတေစီဝရိကဿ ယာဝဒတ္ထစီဝရစတုတ္ထာဒိစီဝရဂ္ဂဟဏသမ္ဘဝတော။ ဣတရဿာပိ အနဓိဋ္ဌာနမုခေန လဗ္ဘတိ။ စီဝရုပ္ပါဒေါ အပံသုကူလိကဿေဝ။ ‘‘ကထိနတ္ထတသီမာယ’’န္တိ ဥပစာရသီမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဥပစာရသီမဋ္ဌဿ မတကစီဝရာဒိဘာဂိယတာယ ဗဒ္ဓသီမာယ တတြုပ္ပါဒါဘာဝတော ဝိညေယျမေတံ ဥပစာရသီမာဝေတ္ထ အဓိပ္ပေတာတိ။ ကထိနတ္ထာရံ ကေ လဘန္တီတိ ကေ သာဓေန္တီတိ အတ္ထော။ ပဉ္စ ဇနာ သာဓေန္တိ။ ကထိနဒုဿဿ ဟိ ဒါယကာ ပစ္ဆိမကောဋိယာ စတ္တာရော ဟောန္တိ။ ဧကော ပဋိဂ္ဂါဟကောတိ။ ‘‘တတြ စေ, ဘိက္ခဝေ, ယွာယံ စတုဝဂ္ဂေါ ဘိက္ခုသံဃော ဌပေတွာ တီဏိ ကမ္မာနိ ဥပသမ္ပဒံ ပဝါရဏံ အဗ္ဘာန’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၈၈) စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘န ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏီယ’’န္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ယဿ သံဃော ကထိနဒုဿံ ဒေတိ, တံ ဟတ္ထပါသေ အကတွာပိ ဗဟိသီမာယ ဌိတဿပိ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ ဟတ္ထပါသေ ကတွာ ဧဝ ဒါတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ‘‘တဿ ကမ္မပ္ပတ္တတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တတြုပ္ပါဒေန တဏ္ဍုလာဒိနာ ဝတ္ထေသု စေတာပိတေသု အတ္ထတကထိနာနမေဝ တာနိ ဝတ္ထာနိ ပါပုဏန္တိ။ ဝတ္ထေဟိ ပန တဏ္ဍုလာဒီသု စေတာပိတေသု သဗ္ဗေသံ တာနိ ပါပုဏန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဌမပဝါရဏာယ ပဝါရိတာ လဘန္တီတိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌကောဋိယာ ဝုတ္တံ။ အန္တရာယေန အပ္ပဝါရိတာနမ္ပိ ဝုတ္ထဝဿာနံ ကထိနတ္ထာရသမ္ဘဝတော ဣတရေ ဂဏပူရကေ ကတွာ ကထိနံ အတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ ကထံ ပညာယတီတိ စေ? ‘‘ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ အတ္ထာရကဿ စ အနုမောဒကဿ စာ’’တိ (ပရိ။ ၄၀၃) ပရိဝါရေ ဧကဝစနကရဏတော, တတ္ထေဝ ‘‘သံဃဿ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, ဂဏဿ ပုဂ္ဂလဿ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိန’’န္တိ (ပရိ။ ၄၁၄) ဝစနတော စ။
အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝုတ္ထဝဿာပိ န လဘန္တီတိ ဣဒံ ကိံ ဧကသီမသ္မိံ, ဥဒါဟု နာနာသီမသ္မိန္တိ? ကိဉ္စေတ္ထ – ယဒိ တာဝ ဧကသီမသ္မိံ, ပရတော ‘‘သစေ ပန ဧကသီမာယ ဗဟူ ဝိဟာရာ ဟောန္တိ, သဗ္ဗေ ဘိက္ခူ သန္နိပါတေတွာ ဧကတ္ထ ကထိနံ အတ္ထရိတဗ္ဗံ, ဝိသုံ ဝိသုံ အတ္ထရိတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတိ။ ဣဒဉှိ ဝစနံ သဗ္ဗေသံယေဝ ဧကော ကထိနတ္ထာရောတိ ဒီပေတိ။ အထ နာနာသီမသ္မိံ, ဥပနန္ဒဿ ဧကာဓိပ္ပါယဒါနာနုမတိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဒေထ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသဿ ဧကာဓိပ္ပါယ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၃၆၄)။ ဣဒဉှိ ဝစနံ ဒွီသုပိ အာဝါသေသု တဿ ကထိနတ္ထာရသိဒ္ဓိံ ဒီပေတီတိ။ အဝိရောဓောဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော အပ္ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ, တသ္မာ ဧကသီမသ္မိံ ဝါ နာနာသီမသ္မိံ ဝါ နာနူပစာရေ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝုတ္ထဝဿာပိ န လဘန္တီတိ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘‘ပစ္ဆိမိကာယ ဥပသမ္ပန္နော ပဌမပဝါရဏာယ ပဝါရေတုမ္ပိ လဘတိ, ဝဿိကော စ ဟောတိ အာနိသံသဉ္စ လဘတီတိ သာမဏေရာနံ ဝဿူပဂမနံ အနုညာတံ ဟောတိ, သာမဏေရာ ကထိနာနိသံသံ လဘန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။
တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရပ္ပဟောနကန္တိ ဣဒံ ‘‘န အညတြ သံဃာဋိယာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန အန္တရဝါသကေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိန’’န္တိ ဣမာယ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈနံ ဝိယ ဒိဿတိ။ အယဉှိ ပါဠိ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရဝိရဟေနာပိ န အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနန္တိ ဒီပေတီတိ စေ? န, တဒတ္ထဇာနနတော, န တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရဝိရဟေန န အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနန္တိ ဟိ ဒီပေတုကာမော ဘဂဝါ တံ ပါဠိမာဟ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘အညတြ သံဃာဋိယာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန အန္တရဝါသကေနာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာတိ စေ? န, အဓိပ္ပါယဇာနနတောဝ။ ယော သံဃာဋိယာ အတ္ထရိတုကာမော, တဿ အညတြ သံဃာဋိယာ န အတ္ထတံ ဟောတိ။ ဧသ နယော ဣတရတ္ထာပီတိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော။ တေနေဝ သုက္ကပက္ခေ ‘‘သံဃာဋိယာ အတ္ထတံ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဧကမေဝ စီဝရံ ဝုတ္တံ, ဧဝံ သန္တေ ‘‘စတုဝီသတိယာ အာကာရေဟိ အနတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနံ, သတ္တရသဟိ အာကာရေဟိ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိန’’န္တိ ယထာရဟံ ဥက္ကဋ္ဌကောဋိယာ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တသ္မာ ကဏှပက္ခေ ဥလ္လိခိတ…ပေ… နိဿီမဋ္ဌာနုမောဒနာနံ စတုဝီသတိယာ အာကာရာနံ သမ္ဘဝန္တာနံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘာဝေနပိ နိမိတ္တကတာဒီနံ အသမ္ဘဝန္တာနံ အညတရဘာဝေနပိ န အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနန္တိ
ဧဝမဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သုက္ကပက္ခေပိ အဟတာဟတကပ္ပ…ပေ… သီမဋ္ဌာနုမောဒနာနံ သတ္တရသန္နံ အာကာရာနံ သမ္ဘဝန္တာနံ အညတရဘာဝေနပိ ဣတရေသံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘာဝေနပိ အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနန္တိ ဧဝမဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညထာ အညမညဝိရောဓော, ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗော။
တတြိဒံ မုခမတ္တနိဒဿနံ – ကဏှပက္ခေ ‘‘ဥတ္တရာသင်္ဂေန အတ္ထတေ ကထိနေ န အညတြ သံဃာဋိယာ န အညတြ အန္တရဝါသကေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိန’’န္တိ ဝစနပ္ပမာဏတော တံ ကထိနံ အနတ္ထတံ သိယာ။ သုက္ကပက္ခေ စ ‘‘အနိမိတ္တကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိန’’န္တိ ဝစနပ္ပမာဏတော အနိမိတ္တကတေန ကထိနေ အတ္ထတေ တဉ္စေ ပရိကထာ ကတံ, တထာပိ အတ္ထတမေဝ ကထိနံ ဟောတီတိ အယံ ဒုဝိဓောပိ ဝိရောဓော။ ယထာဝုတ္တနယေန အဓိပ္ပါယေ ဂဟိတေ ပရိဟာရော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ယော အာနိသံသံ ဗဟုံ ဒေတီတိ ဣမိနာ ပစ္စယလောလဘာဝံ ဝိယ ဒီပေတိ, တထာပိ ဘဂဝတာ ယာဝဒတ္ထစီဝရပရိယေသနပညာပနမုခေန ဒွါရံ ဒိန္နန္တိ ကတွာ သံဃာနုဂ္ဂဟတ္ထံ ဟောတိ။ ‘‘အကာတုံ န ဟောတီတိ အနာဒရိယေန အကရောန္တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ လိခိတံ။ အနုမောဒါမာတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ‘‘အနုမောဒါမီ’’တိ ဧကကေန ဝတ္တဗ္ဗံ, ဣတရထာ ‘‘န ဝဋ္ဋတီ’’တိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ကိရ ဝုတ္တံ။ ကထိနစီဝရံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ‘‘ဣမာယ သံဃာဋိယာ ကထိနံ အတ္ထရာမီ’’တိ ဝါစာယ ဘိန္နမတ္တာယ ပုဂ္ဂလဿ အတ္ထတံ ဟောတိ။ ‘‘ကမ္မဝါစာ ပန ဧကာယေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ကထိနဒုဿဿ ဧဝ ကမ္မဝါစာ, သေသစီဝရဒါနေ အပလောကနမေဝါတိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ ဧကသီမာယာတိ ဧကဥပစာရသီမာယာတိ အတ္ထော ယုဇ္ဇတိ။ ကေစိ ပန ‘‘ဗဒ္ဓသီမာ အဓိပ္ပေတာ ဧကသီမာယ ဧကဋ္ဌာနေ အတ္ထရိတေ သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထရိတံ ဟောတိ ‘သဗ္ဗေ ဘိက္ခူ သန္နိပတိတွာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ, တေဟိပိ အနုမောဒန္တေဟိ အတ္ထရိတမေဝ ဟောတိ, ဥပစာရပရိစ္ဆိန္နေ တတ္ထ တတ္ထ လဒ္ဓံ တေဟိ တေဟိ လဒ္ဓဗ္ဗံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပဝိဋ္ဌေဟိပိ လဘိတဗ္ဗံ သဗ္ဗေဟိပိ အတ္ထရိတတ္တာ, အယံ ဝိသေသော။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ ဧဝမေဝ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၃၀၈။ စတုဝီသတိ အာကာရဝန္တတာယ မဟာဘူမိကံ။ ‘‘ဒီဃသိဗ္ဗိတန္တိ ပစ္ဆာကတသိဗ္ဗနံ, ဩဝဋ္ဋိတွာ သိဗ္ဗနံ ဝါ’’တိ လိခိတံ။ ကဏ္ဍုသံ နာမ ပုဗ္ဗဗန္ဓနံ။ ပဌမစိမိလိကာ ဃဋေတွာ ဌပိတာ ဟောတီတိ ကထိနဒုဿံ ဒုဗ္ဗလံ
ဒိသွာ တံ ဗလဝတာ အတ္တနော ပကတိဒုဿေန သဒ္ဓိံ ဃဋေတွာ ဒုပဋ္ဋံ ကတွာ သိဗ္ဗိတုကာမေဟိ ကထိနဒုဿတော ပကတိဒုဿဿ မဟန္တတာယ ပဌမံ တပ္ပမာဏာနုရူပံ ဗန္ဓကဏ္ဍုသေ ဃဋေတွာ ရဇ္ဇုကေဟိ ဗန္ဓိတွာ ကတံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ကထိနစီဝရဿ အပ္ပတာယ ပဌမံ ဗဒ္ဓဒုဿံ ကုစ္ဆိစိမိလိကာ ဟောတိ, မဟာပစ္စရိယံ, ကုရုန္ဒိယဉ္စ ဝုတ္တဝစနနိဒဿနံ, ဗျဉ္ဇနေ ဧဝ ဘေဒေါ, အတ္ထေ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဣမိနာ ကိံ ဒီပေတီတိ စေ? တထာကတံ ဒုပဋ္ဋစီဝရံ ပကတိစီဝရဿ မဟန္တတာယ ပကတိစီဝရသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ, န ကထိနစီဝရသင်္ချန္တိ ကဿစိ သိယာ, နေဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ကုစ္ဆိစိမိလိကဘာဝေန ဌိတမ္ပိ ကထိနစီဝရံ။ မဟန္တမ္ပိ တံ ပကတိစီဝရံ အတ္တနော ကထိနစီဝရမေဝါတိ။ ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ ပဉ္စကဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ ကထိနဒုဿံ ခဏ္ဍာခဏ္ဍံ ဗဟုဓာ ဆိန္ဒိတွာ သိဗ္ဗိတုကာမော ကထိနစီဝရတော ပဋ္ဋံ ဂဟေတွာ အညသ္မိံ အကထိနစီဝရေ ပဋ္ဋမာရောပေတီ’’တိ လိခိတံ။ အထ ဝါ ဗဟူနိ ကထိနဒုဿာနိ ပံသုကူလာနိ ခုဒ္ဒကခုဒ္ဒကာနိ ဧကစီဝရတ္ထာယ, မဟန္တာနိ စ ဦနတ္ထာယ ဒိန္နာနိ ဟောန္တိ။ ကထိနစီဝရတောတိ ဘိက္ခု ဧကစ္စတော ကထိနစီဝရတော ပဋ္ဋံ ဂဟေတွာ အညသ္မိံ အာရောပေတိ။ ဧတ္ထာဟ – ကိံ ပံသုကူလာနိ ကထိနဒုဿာနိ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမာနိ ဒါတဗ္ဗာနိ, ဥဒါဟု ခုဒ္ဒကာနိပီတိ? ဧတ္ထ အစီဝရသင်္ချတ္တာ ခုဒ္ဒကာနိ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကမ္မဝါစာ တတ္ထ န ရုဟတီတိ ဧကေ။ ‘‘ပံသုကူလေန အတ္ထတံ ဟောတီ’’တိ ပါဠိယံ နယဒါနတော ကုစ္ဆိစိမိလိကဘာဝေန ဌိတဿ ကထိနဒုဿဿ အတ္တနော သဘာဝေန အနဓိဋ္ဌာနုပဂဿ ပုရာဏစီဝရဘာဝေနေဝ အဓိဋ္ဌာနာရဟဿပိ ကထိနစီဝရဘာဝါနုမတိမုခေန အဋ္ဌကထာယံ ပဒါနတော စ ခုဒ္ဒကာနိပိ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တဉှိ ကထိနတ္ထာရကော ဃဋေတွာ ကထိနစီဝရံ ကရိဿတီတိ ကတွာ ကပ္ပတီတိ ဧကေ, ယုတ္တတရံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
နိစယသန္နိဓိ သံဃာယတ္တာ သံဃေန ကတတ္တာ။ ရတ္တာတိက္ကန္တံ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ‘‘နိဿဂ္ဂိယ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ပဉ္စ ခဏ္ဍာနိ ပဋ္ဋာနိ ပမာဏံ အဿာတိ ပဉ္စကံ။ တေန ဝါ အတိရိတ္တေန ဝါတိ အတ္ထော။ တဒဟေဝ သဉ္ဆိန္နေနာတိ သံဃေန ကထိနတ္ထာရကဿ ကမ္မဝါစံ ဝတွာ ဒိန္နေနေဝ တဒဟေဝ သဉ္ဆိန္နေန သမဏ္ဍလိကတေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဒိန္နံယေဝ ဟိ ပရိဝါရေ ‘‘ပုဗ္ဗကရဏံ သတ္တဟိ ဓမ္မေဟိ သင်္ဂဟိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ, န ဒါယကေန ဒိယျမာနံ, တသ္မာ ပရိနိဋ္ဌိတပုဗ္ဗကရဏမေဝ
စေ ဒါယကော သံဃဿ ဒေတိ, သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ကမ္မဝါစာယ ဒါတဗ္ဗံ။ တေန စ တသ္မိံယေဝ သီမာမဏ္ဍလေ အဓိဋ္ဌဟိတွာ အတ္ထရိတွာ သံဃော အနုမောဒါပေတဗ္ဗော ကတပုဗ္ဗကရဏဿ ပုန ကတ္တဗ္ဗာဘာဝတော။ အတ္ထာရကဿ ဟတ္ထဂတမေဝ ဟိ သန္ဓာယ ‘‘န ဥလ္လိခိတမတ္တေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပရိနိဋ္ဌိတပုဗ္ဗကရဏမ္ပိ ပုန ဓောဝိတွာ ဝိသိဗ္ဗိတွာ ကာတဗ္ဗမေဝ ဝစနပမာဏတောတိ စေ? န, ဆိန္နဿ ပုန ဆေဒါသမ္ဘဝတော။ အညသ္မိံ ဌာနေ ဆိန္ဒိတဗ္ဗမေဝါတိ စေ? န, ပဗ္ဗဇ္ဇာဓိကာရေ ‘‘ကေသမဿုံ ဩဟာရာပေတွာ’’တိ ဝစနပ္ပမာဏတော မုဏ္ဍိကဿ ဆိန္နေပိ ကေသေ ပရိယေသိတွာ သိရသ္မိံ ဌပေတွာ ပုန ဩဟာရာပေတွာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗပ္ပသင်္ဂတော, န ဣဓ န-ကာရေန ပဋိသိဒ္ဓတ္တာတိ စေ? န, ‘‘န အညတြ သံဃာဋိယာ’’တိ န-ကာရေန ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန အတ္ထတေ အနတ္ထတံ ဟောတီတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော, တသ္မာ အဘိနိဝေသော န ကာတဗ္ဗော။ ‘‘ဗဟိဥပစာရသီမာယ ဌိတော’’တိ ဝုတ္တတ္တာပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယောဝ ဂဟေတဗ္ဗော။
֍ ဋီ ၃၀၉။ အသန္နိဓိကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနန္တိ ဧတ္ထ ကိံ ကထိနတ္ထာရမာသေယေဝ ဒုဝိဓောပိ သန္နိဓိ အဓိပ္ပေတော, ဥဒါဟု တတော ပုဗ္ဗေပိ, ဒါယကေန ဝါ ကဒါ ဒါတဗ္ဗံ, ကိံ ကထိနတ္ထာရမာသေယေဝ, ဥဒါဟု တတော ပုဗ္ဗေပိ, ကထိနတ္ထာရမာသေပိ အသုကသ္မိံ ဒိဝသေယေဝ အတ္ထာရတ္ထာယ ဒမ္မီတိ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ န ဝဋ္ဋတီတိ ဣဒံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ ကထိနတ္ထာရမာသေ ဧဝ ဒုဝိဓောပိ သန္နိဓိ။ ဒါယကေနာပိ ဝဿာဝါသိကံ ဝိယ ကထိနစီဝရံ ဥဒ္ဒိဿ ဒိန္နံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? ‘‘ကထိနဒါယကဿ ဝတ္တံ အတ္ထီ’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၆) နယေန အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ဥက္ကဋ္ဌမတ္တမေတန္တိ စေ? န, ‘‘ကထိနံ နာမ အတိဥက္ကဋ္ဌံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၀၈) ဝုတ္တတ္တာ။ န အာဂမနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ စေ? န, ဣဒမ္ပိ အာဂမနမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ပုဗ္ဗေ ဒိန္နံ န ဝဋ္ဋတီတိ။
֍ ဋီ ၃၁၀။ ကထိနဿာတိ ကထိနတ္ထာရဿ။ ဥဗ္ဘာရာယာတိ ဝူပသမာယ, အပ္ပဝတ္တိယာတိ အတ္ထော။ ကိမတ္ထိယံ ဥဗ္ဘာရနိဒဿနန္တိ စေ? ပဉ္စဟိ အနာပတ္တိကာလပရိယန္တဒဿနေန တေသု သံဝရုပ္ပါဒနတ္ထံ။ အညထာ ‘‘စီဝရကာလသမယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော, အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ’’တိ (ပါရာ။ ၆၄၉) ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တတ္တာ အန္တရာပက္ကမနန္တိကာဒိဥဗ္ဘာရာဘာဝေပိ ပဉ္စဟိ ပဉ္စသု မာသေသု အနာပတ္တိယေဝါတိ မိစ္ဆာဂါဟော
သိယာ။ တတော အာပတ္တိခေတ္တေ အနာပတ္တိခေတ္တသညာယ တံ တံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ဣတရေသဉ္စ ဘိက္ခူနံ လာဘန္တရာယံ ကရောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အာဒါယသတ္တကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၁၁။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကေ ဒွေပိ ပလိဗောဓာ ဧကတော ဆိဇ္ဇန္တီတိ ဣဓ, ပရိဝါရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တံ ဣမိဿာ ခန္ဓကပါဠိယာ သမေတိ ဧကတော ဥဘိန္နမ္ပိ ဓုရနိက္ခေပဿ ကတတ္တာ။ ‘‘ဣဒံ ဗဟိသီမာယမေဝ ဝုတ္တံ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ပရိဝါရေ ‘စတ္တာရော ကထိနုဒ္ဓါရာ သိယာ အန္တောသီမာယ ဥဒ္ဓရိယျန္တိ, သိယာ ဗဟိသီမာယ ဥဒ္ဓရိယျန္တိ, နိဋ္ဌာနန္တိကော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော နာသနန္တိကော အာသာဝစ္ဆေဒိကော’တိ (ပရိ။ ၄၁၆)။ တတ္ထ ဗဟိသီမာယ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ဥဒ္ဓရိယျတီတိ ဣဓ ဒဿိတနယောဝ။ ကထံ အန္တောသီမာယ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော? အကတစီဝရမာဒါယ ‘န ပစ္စေဿ’န္တိ ဂတော, ဂတဂတဋ္ဌာနေ ဖာသုဝိဟာရံ အလဘန္တော တမေဝ ဝိဟာရံ အာဂစ္ဆတိ, တဿ စီဝရပလိဗောဓော ဌိတော။ သော စ ‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’န္တိ စိတ္တေ ဥပ္ပန္နမတ္တေ ဆိဇ္ဇတိ, တသ္မာ အန္တောသီမာယ ဥဒ္ဓရိယျတိ, တသ္မာ ဒုဝိဓော သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ, တံ ယုတ္တံ, အညထာ အန္တောသီမာယ ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ ပဝတ္တဥဗ္ဘာရော ဣတရေသု သမောဓာနံ န ဂစ္ဆတီတိ အတိရိတ္တော သိယာ။ သီမာတိက္ကန္တိကောတိ စီဝရကာလသီမာတိက္ကန္တိကော။ သဥဗ္ဘာရေ စီဝရပလိဗောဓော ပဌမံ ဆိဇ္ဇန္တော ဝိယ ခါယတိ, အထ ခေါ သာပေက္ခတာယ စီဝရကရဏေ သဥဿာဟောဝ ဟောတီတိ လေသံ သန္ဓာယ ပရိဝါရဝသေန ‘‘ဒွေ ပလိဗောဓာ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဆိဇ္ဇန္တီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၁၁) ဝုတ္တံ။ ‘‘ကတစီဝရော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဣဓ န သမ္ဘဝတိ။
֍ ဋီ ၃၁၆။ သဗ္ဗံ အတ္တနော ပရိက္ခာရံ အနဝသေသေတွာ ပက္ကမန္တော ‘‘သမာဒါယ ပက္ကမတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ကထိနုဒ္ဓါရေ ဝိသေသော နတ္ထိ။ ပုဂ္ဂလာဓိပ္ပါယဝိသေသေန ကေဝလံ ဝါရဒဿနတ္ထံ သမာဒါယဝါရာ ဝုတ္တာ’’တိ သဗ္ဗေသု ဂဏ္ဌိပဒေသု လိခိတံ။ ဣဓ ပန ပုဂ္ဂလာဓိပ္ပါယေန ပယောဇနံ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ပက္ကမနန္တိကဿ အဘာဝါ ‘‘ယထာသမ္ဘဝ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဝိပ္ပကတေပိ ဓုရနိက္ခေပဝသေန ပက္ကမနန္တိကတာ သမ္ဘဝတိ, တသ္မာ ပက္ကမနန္တိကဝါရောပိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ စေ? န, သန္နိဋ္ဌာနန္တိကလက္ခဏပ္ပသင်္ဂတော။ အကတစီဝရဿ န သဝနန္တိကတာ စ။
တတြာယံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဝါရဝိဘာဝနာ – အာဒါယဝါရာ သတ္တ, တထာ သမာဒါယဝါရာတိ ဒွေ သတ္တကဝါရာ။ တတော ပက္ကမနန္တိကံ ဝဇ္ဇေတွာ ဝိပ္ပကတစီဝရဿ အာဒါယဝါရာ, သမာဒါယဝါရာ စာတိ ဒွေ ဆက္ကဝါရာ။ တတော ပရံ နိဋ္ဌာနသန္နိဋ္ဌာနနာသနန္တိကာနံ ဝသေန တီဏိ တိကာနိ ဒဿိတာနိ, တတ္ထ ပဌမတ္တိကံ အန္တောသီမာယ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ ဣမံ ဝိဓိံ အနာမသိတွာ ဗဟိသီမာယံ ဧဝ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ ပဝတ္တံ, တသ္မာ ပက္ကမနန္တိကသီမာတိက္ကန္တိကသဥဗ္ဘာရာ တတ္ထ န ယုဇ္ဇန္တိ။ ‘‘အာသာဝစ္ဆေဒိကော သမ္ဘဝန္တောပိ ယထာဝုတ္တကာရဏေန န ဝုတ္တော။ ဒုတိယတ္တိကံ အန္တောသီမာယ ‘န ပစ္စေဿ’န္တိ ပဝတ္တံ, ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ပက္ကမနန္တိကော သမ္ဘဝတိ, တထာပိ ယေဟိ စီဝရပလိဗောဓော ဆိဇ္ဇတိ, တေသံယေဝါဓိပ္ပေတတ္တာ န ဝုတ္တော’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ပန္နရသကေ ဝိပ္ပကတစီဝရဿေဝါဓိပ္ပေတတ္တာတိ တက္ကော။ အဓိဋ္ဌာနုပဂေ စ ဝိပ္ပကတေ သတိ န နိဋ္ဌာနန္တိကော။ နိဋ္ဌာနာဝသေသေ သတိ န နာသနန္တိကောတိ ပေါရာဏာ။ တတိယတ္တိကံ အနဓိဋ္ဌိတ-ပဒေန ဝိသေသေတွာ ပဝတ္တံ, အတ္ထတော ပဌမတ္တိကေန သမေတိ။ တဿ အတ္ထဒဿနပယောဇနံ ကိရ တံ။ ယသ္မာ ဣမေ တယော အတ္ထဝိကပ္ပါ ဣမေဟိ ဧဝ တီဟိ ကထိနုဒ္ဓါရေဟိ သက္ကာ ဒဿေတုံ, တသ္မာ ဣမေဝ ယောဇိတာ ဧကသမ္ဗန္ဓဝသေန, အညထာ ပဌမတ္တိကံ ဆက္ကံ ဘဝေယျ ဣမဿ ပန္နရသကဿ အန္တေ ဆက္ကံ ဝိယ။ တတိယတ္တိကာနန္တရံ စတုတ္ထတ္တိကံ သမ္ဘဝန္တံ ‘‘အန္တောသီမာယံ ‘ပစ္စေဿ’’န္တိ ဝစနဝိသေသေန သမ္ဘဝတိ။ တထာ စ ယောဇိယမာနံ ဣတရေဟိ သဝနန္တိကာဒီဟိ အဝိရုဒ္ဓက္ကမံ ဟောတိ, တသ္မာ စတုတ္ထတ္တိကံ အဟုတွာ ဆက္ကံ ဇာတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ တီဏိ တိကာနိ ဧကံ ဆက္ကဉ္စာတိ ပဌမံ ပန္နရသကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒါနိ ဣဒမေဝ ပန္နရသကံ ဥပသဂ္ဂဝိသေသေန ဒုတိယံ သမာဒါယပန္နရသကံ နာမ ကတံ။ ပုန ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယာတိ တတိယံ ပန္နရသကံ, သမာဒါယာတိ စတုတ္ထံ ပန္နရသကံ ဒဿိတံ။ ဧဝံ စတ္တာရိ ပန္နရသကာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တတ္ထ ပဌမဒုတိယေသု ပန္နရသကေသု သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အကတစီဝရံ အဓိပ္ပေတံ, ဣတရေသု ဒွီသု ဝိပ္ပကတန္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ နိဗဒ္ဓဋ္ဌာနေ စီဝရာသာယ ဂဟေတဗ္ဗံ, အညတ္ထ န ဝဋ္ဋတိ။ ဥပစ္ဆိန္နာယ စေ စီဝရာသာယ စီဝရံ ဥပ္ပန္နံ, န တံ စီဝရပလိဗောဓံ ကရောတီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ နိဿဂ္ဂိယေသု တတိယကထိနေ အာဂတစီဝရပစ္စာသာ ဣဓ စီဝရာသာတိ တက္ကော။ ယတ္ထ စီဝရာသာ, တံ ဌာနံ အဓိကရဏူပစာရေန ‘‘စီဝရာသာ’’တွေဝ ဝုစ္စတီတိ ကတွာ ‘‘တံ စီဝရာသံ ပယိရုပါသတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အနာသာယ လဘတီတိ အနာသာယိတဋ္ဌာနေ လဘတီတိအာဒိနာ
အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ နိဋ္ဌာနသန္နိဋ္ဌာနနာသနအာသာဝစ္ဆေဒိကဝသေန ဧကော ဝါရောတိ ဣဒမေကံ စတုက္ကံ ဇာတံ, တသ္မာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တာနိ တီဏိ တိကာနိ အာသာဝစ္ဆေဒိကာဓိကာနိ တီဏိ စတုက္ကာနီတိ ဧကံ အနာသာယဒွါဒသကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဒနန္တရေ အာသာယဒွါဒသကေ ကိဉ္စာပိ ပဌမဒွါဒသက္ကမော လဗ္ဘတိ, တထာပိ တံ နိဗ္ဗိသေသန္တိ တမေကံ ဒွါဒသကံ အဝုတ္တသိဒ္ဓံ ကတွာ ဝိသေသတော ဒဿေတုံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ‘‘အန္တောသီမာယ ပစ္စေဿ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တံ ဒုတိယစတုက္ကေ ‘‘သော ဗဟိသီမဂတော သုဏာတီ’’တိအာဒိဝစနဿ တတိယစတုက္ကေ သဝနန္တိကာဒီနဉ္စ ဩကာသကရဏတ္ထန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပန ဒွါဒသကံ အနာသာယ ဝသေန လဗ္ဘမာနမ္ပိ ဣမိနာ အဝုတ္တသိဒ္ဓံ ကတွာ န ဒဿိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝမေတ္ထ ဒွေ ဒွါဒသကာနိ ဥဒ္ဓရိတာနိ။ ကရဏီယဒွါဒသကေပိ ယထာဒဿိတအနာသာယဒွါဒသကံ, အဝုတ္တသိဒ္ဓံ အာသာယဒွါဒသကဉ္စာတိ ဒွေ ဒွါဒသကာနိ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာနိ။ ဣဒါနိ ဒိသံဂမိကနဝကံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘ဒိသံဂမိကော ပက္ကမတီ’’တိ ဝစနေနေဝ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ ဣဒံ အဝုတ္တသိဒ္ဓမေဝ, တသ္မာ တံ န ဝုတ္တံ။ ဧတ္တာဝတာ အာဝါသပလိဗောဓာဘာဝေါ ဒဿိတော။
֍ ဋီ ၃၂၁။ ‘‘စီဝရပဋိဝီသံ အပဝိလာယမာနော’’တိ ဣမိနာ စီဝရပလိဗောဓသမင်္ဂိတမဿ ဒဿေတိ။ ပဋိဝီသောတိ အတ္တနော ပတ္တဗ္ဗော စီဝရဘာဂေါ။ အပဝိလာယမာနောတိ အာကင်္ခမာနော။ တဿ စီဝရလာဘေ သတိ ဝဿံဝုတ္ထာဝါသေ နိဋ္ဌာနသန္နိဋ္ဌာနနာသနန္တိကာနံ ဝသေန ဧကံ တိကံ, တေသံယေဝ ဝသေန အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကံ, ဂတဋ္ဌာနေ ဧကန္တိ တိဏ္ဏံ တိကာနံ ဝသေန ဧကံ နဝကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတော ပရံ နိဋ္ဌာနသန္နိဋ္ဌာနနာသနန္တိ ကသီမာတိက္ကန္တိကသဥဗ္ဘာရာနံ ဝသေန ဖာသုဝိဟာရပဉ္စကံ ဝုတ္တံ။ ဥဘယတ္ထ သေသကထိနုဒ္ဓါရာသမ္ဘဝေါ ပါကဋောဝ။ အယံ ပနေတ္ထ ပဉ္စကေ ဝိသေသော – သမာဒါယဝါရော န သမ္ဘဝတိ ‘‘ပစ္စေဿ’’န္တိ ပစ္စာဂမနာဓိပ္ပါယတော။
֍ ဋီ ၃၂၅။ ဒွေမေ ဘိက္ခဝေ ကထိနဿ ပလိဗောဓာတိ ကထိနတ္ထာရဿ အနုပဗန္ဓနပစ္စယာတိ။
ကထိနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ စီဝရက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဇီဝကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၆။ ရာဇဂဟကောတိ ရာဇဂဟဝါသီ။
֍ ဋီ ၃၂၈။ အမောဟဇာတိကတ္တာ န စိရဿေဝ ဝိညုတံ ပါပုဏိ။ အဟံ တေ ပိတာ, ကေနဋ္ဌေန? ယသ္မာ တွံ မယာ ပေါသာပိတော။
֍ ဋီ ၃၂၉။ ‘‘သက္ကေ ဝိဿဋ္ဌမတ္တေ’’တိ ပါဌော, အဋ္ဌမသိက္ခာပဒေ ဝိဿဋ္ဌမတ္တောဝ။
ပဇ္ဇောတရာဇဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၄။ ဘုဉ္ဇိတုံ နိသိန္နဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဓမ္မပဒေ ‘ဗဟိနဂရေ ဒိသွာ’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဒွီသု ဒိဝသေသု ဒိန္နံ တေန တေသု ဧကေကံ ဂဟေတွာ ဒွီသု အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တန္တိ ယုဇ္ဇတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
သမတ္တိံသဝိရေစနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၆။ ကဗဠေ ကဗဠေတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဂုဠာဒီသု ပက္ခိတ္တံ, တံ ပန ဘဂဝါဝ ပရိဘုဉ္ဇိ, တသ္မာ နတ္ထိ ဒေါသော။
ဝရယာစနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၇။ မဟာပိဋ္ဌိယကောဇဝံ နာမ အတိရေကစတုရင်္ဂုလပုပ္ဖံ ကိရ။
ကမ္ဗလာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၀။ ဥပစာရေတိ သုသာနဿ ဥပစာရေ။ ဗဟိပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကေ။ ကတိကကရဏံ ဒဿေတွာ ‘‘မယှံ သန္တကံ တဝ စ မမ စ ဟောတူတိ ဝတွာ ဣတရေန စ တထာဝုတ္တေ ဝဋ္ဋတီ’’တိ သမာနပရိက္ခာရဝိဓိံ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၃၄၂။ ‘‘ခဏ္ဍသီမာယပိ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝုတ္တတ္တာ သေသကမ္မာနိပိ တတ္ထ နိသီဒိတွာ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ စောရိကာယ ကတသဒိသံ
ဟောတိ, တသ္မာ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဒီပဝါသိနော ဝဒန္တိ ကိရ။ ‘‘စောရိကာယ ဂဟိတတ္တာ န ပါပုဏာတီတိ သေနာသနက္ခန္ဓကေ အာဂတသုတ္တဉ္စ သာဓက’’န္တိ ဝဒန္တိ, တသ္မာ တေသံ မတေန ဣဒံ အာဝေဏိကလက္ခဏန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဘဏ္ဍာဂါရသမ္မုတိအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၃။ ‘‘ဣဒံ ပန ဘဏ္ဍာဂါရန္တိ အာဝေဏိကလက္ခဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
စီဝရရဇနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၄။ ဂေါမယေ အာပတ္တိ နတ္ထိ, ဝိရူပတ္တာဝါရိတံ။ ‘‘ကုင်္ကုမပုပ္ဖံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အလ္လိကာယာ’’တိပိ ပါဌော အတ္ထိ။
နိသီဒနာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၅၃။ အဋ္ဌာနမေတန္တိ ဧတ္ထ ရူပကဏ္ဍေ ‘‘စတုသမုဋ္ဌာနိက’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ ရာဂစိတ္တာဘာဝါ န မုစ္စတီတိ ဝါ ရာဂပစ္စယေ သတိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ ဝါ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ ကထာဝတ္ထုနာ စ။
֍ ဋီ ၃၆၂။ အဂ္ဂဠဂုတ္တိယေဝ ပမာဏန္တိ ဣမေဟိ စတူဟိ နိက္ခေပကာရဏေဟိ ဌပေန္တေန အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိဟာရေယေဝ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။
သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၃။ နော စေ အတ္ထတံ ဟောတိ ‘‘ဧကံ စီဝရမာသ’’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဿေဝ တာနိ စီဝရာနိ ယာဝ စီဝရမာသာ’’တိ ဝစနဿ အဘာဝတော, တသ္မာ အနတ္ထတကထိနဿ အနနုညာတန္တိ စေ? န, ဟေဋ္ဌာ အနုညာတတ္တာ, တတော လီနတ္ထဒီပနတ္ထမိဓ တထာ ဝုတ္တတ္တာ စ။ ဟေဋ္ဌာ ဟိ ‘‘အကာလစီဝရံ နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဧကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္နံ, အတ္ထတေ ကထိနေ သတ္တမာသေ ဥပ္ပန္နံ, ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္နံ, ဧတံ အကာလစီဝရံ နာမာ’’တိ (ပါရာ။ ၅၀၀) ဝစနတော အနတ္ထတကထိနာနံ ဧကစီဝရမာသေ ဥပ္ပန္နံ, တေသံယေဝ ဟောတီတိ သိဒ္ဓံ, တသ္မာ ဣဓ တံ အဝတွာ ဧကောပိ တယော ဂဏပူရကေ လဘိတွာ ကထိနံ အတ္ထရိတုံ လဘတီတိ ဣမံ လီနတ္ထံ ပကာသေတုံ ‘‘ယာဝ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣတရထာ အယမတ္ထော န ဉာယတိ။
‘‘ဇာနိတဗ္ဗော စ ဝိနယဓရေဟီတိ တထာ ဝုတ္တောတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတံ ဟောတိ, ပဉ္စ မာသေ သဗ္ဗံ တဿေဝ ဘိက္ခုနော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အစ္စန္တသံယောဂဝသေန ဥပယောဂဝစနံ။ ‘‘ဣဓ ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿာ’’တိ နိယမိတတ္တာ ‘‘ဝဿာဝါသိကံ ဒေမာ’’တိ ဧတ္ထ စ ‘‘ဣဓာ’’တိ အဓိကာရတ္တာ တသ္မိံ ဝုတ္တေ လဘတိ။ ‘‘ပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာတိ စီဝရကာလဿာသန္နတ္တာ စ အနတ္ထတကထိနာနမ္ပိ ဝုတ္ထဝဿာနဉ္စ အနုညာတဋ္ဌာနတ္တာ ဧဝ ဝုတ္တ’’န္တိ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ။ ကေစိ ပန ‘‘ယံ ပန ဣဒံ ‘ဣဓ ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿာ’တိအာဒိံ ကတွာ ယာဝ ‘အနာဂတဝဿေ’တိ ပဒံ, တာဝ ပုစ္ဆိတွာ ‘ကသ္မာ? ပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ’တိ ဣဒံ ပရတော ‘တတြ သမ္မုခီဘူတာနံ သဗ္ဗေသံ ပါပုဏာတီ’တိ ဣမဿ ပရိယောသာနေ ‘ကသ္မာ? ပိဋ္ဌိသမယေ ဥပ္ပန္နတ္တာ’တိ လိခိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာတိ စေ? ပရတော ‘စီဝရမာသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဟေမန္တဿာ’တိ ဝုတ္တေန နိဗ္ဗိသေသတ္တာ, တသ္မာ ဧဝ ဧကစ္စေသု ပဏ္ဍိတန္တိ ဝဒန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဣဓ ပန ဣဓ-သဒ္ဒေန ဝိသေသိတံ, တတ္ထ နတ္ထိ, တသ္မာ အညမညဝိရောဓော နတ္ထီတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘မယှိမာနိ စီဝရာနိ ပါပုဏန္တီ’’တိ ဝစနမေဝါဓိဋ္ဌာနံ, ဣဒမေတ္ထ ဥက္ကဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘မယှိမာနိ စီဝရာနီ’တိ ဝုတ္တေပိ အဓိဋ္ဌိတမေဝ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘မယှိမာနီ’တိ ဝုတ္တေ တဿ စီဝရာနိ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘စီဝရာနိ ပါပုဏန္တီ’တိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဒုဂ္ဂဟိတာနီတိ သံဃိကာနေဝ ဟောန္တိ။ ‘‘ဂဟိတမေဝ နာမာ’တိ ဣမဿ ဣဒံ ပတ္တန္တိ ကိဉ္စာပိ န ဝိဒိတံ, တေ ပန ဘာဂါ တေသံ အတ္ထတော ပတ္တာယေဝါတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဧကသ္မိံ အပတိတေ ပုန အာဂတာ လဘန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဥပနန္ဒသကျပုတ္တဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၄။ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အညတြ ဝဿံဝုတ္ထေနာ’’တိ စီဝရသမယံ ဥပါဒါယ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ ‘‘ရာဇဝိဟာရေ ဝိယ နာနာပရိဝေဏေသု ဝါ ဣဓ ဝါ ဝုတ္ထာ လဘတူ’’တိ ဝတွာ ဒိန္နံ။ ‘‘သတ္တာဟဝါရေန အရုဏမေဝ ဥဋ္ဌာပေတီတိ ဧတံ ဝစနမတ္တမေဝ ဧကဝိဟာရေ သတ္တာဟကိစ္စာဘာဝါ’’တိ စ လိခိတံ။
မတသန္တကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၉။ ဘိက္ခုဿာတိ ဘိက္ခုသ္မိံ ကာလံကတေ။ တတ္ထ ‘‘ပတ္တစီဝရေ’’တိ ပဓာနပရိက္ခာရဒဿနမုခေန သဗ္ဗပရိက္ခာရနိဒဿနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဓမ္မေန
ဥပ္ပန္နံ စေတံ ဟောတိ, သံဃဿ ကပ္ပိယမေဝ မတတ္တာတိ ဧကေ။ နောတိ တက္ကော ပတ္တစတုက္ကေ သဗ္ဗထာ အကပ္ပိယပတ္တနယဝိရောဓတော။ အဓမ္မေန ဥပ္ပန္နသေနာသနေ စ ဝသတော အနာပတ္တိ။ အညတရသ္မိံ အာဝါသေ ဒွေ ဘိက္ခူ ဝသန္တိ, တတ္ထ စေကော ကာလံကတော, ဣတရော တဿ ပရိက္ခာရံ အပါပေတွာ တံ ထေယျစိတ္တေန ဂဏှာတိ, သံဃသန္တကံ ဂဟိတံ ဟောတိ, ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗော။ အနာဝါသေ ဂဏှာတိ, န ကာရေတဗ္ဗော အဿာမိကဿ ဂဟိတတ္တာ။ မရဏသမယေ ဝတ္တုံ အသဟန္တော စေ စိတ္တေနေဝ ဒေတိ, ပုညံ ပသဝတိ, သံဃောဝ တဿ သာမီ။ ပရော ဝါ အဝိဿာသိကော သယမေဝ ဂဏှာတိ, ဂဟဏံ န ရုဟတိ, ထေယျစိတ္တေန စေ, ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗော။ တဿ စ အာဝါသဂတဿ ကော သာမီ။ ‘‘သံဃော သာမီ’’တိ ဝစနတော သံဃေန ဗလက္ကာရေန သော ဝါရေတဗ္ဗောတိ ဧကေ။ ဇီဝမာနကာလေ ဂဟိတတ္တာ န သံဃော သာမီတိ ဧကေ။ သာမိကော စေ သယံ ပဿိတွာ အစ္ဆိန္ဒိတုံ လဘတိ, သံဃောပိ လဘတိ သာမိဌာနေ ဌိတတ္တာတိ ဣတရေ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
မတကဿ ဟိရညာဒိအကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဟောတိ။ ဥဂ္ဂဟိတဉ္စေတံ ဟောတိ, ဥဂ္ဂဟိတေ ဝုတ္တနယေန ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ဓမ္မေန ဥပ္ပန္နံ စေ, ကပ္ပိယကာရကော အာစိက္ခိတဗ္ဗော။ ဒါသော စေ ဂဟိတော ဟောတိ, န သံဃော သာမီ, အာရာမိကော စေ, သံဃော သာမီ။ ဂါဝီမဟိံသီအာဒယော ဟောန္တိ, အာဝါသဂတာနံ သံဃော သာမီ, အနာဝါသဂတာနံ န သံဃော သာမီ။ သံဃော စေ အာဝါသံ အာနေတွာ အတ္တနော သန္တကံ ကတွာ ပစ္ဆာ သမီပေ ဗဟိသီမာယ ဌပေတိ, ကာရကသံဃော သာမီ, တထာ အာရာမိကေ။ မတကဿ ပရိက္ခာရော နိက္ခေပဝသေန ဌပိတော ဟောတိ, ဧသောဝ သာမီ။ မဟဂ္ဃေါ စေ ဟောတိ, သေသဿ သံဃော သာမီ။ ‘‘ကေနစိ ဂိလာနုပဋ္ဌာကေနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗက္ကမော ဧတေန ဒဿိတော။ ပုန ဥပဋ္ဌာကာနံ ဗဟုဘာဝေ သတိ သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗကမ္မံ ဒဿေန္တေန ဘဂဝတာ ကမ္မဝါစာယံ ‘‘ဂိလာနုပဋ္ဌာကာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သာမဏေရဝါရေ ‘‘စီဝရ’’န္တိ ပါဌော။ ‘‘ဣမံ တုယှံ ဒေမိ ဒဒါမိ ဒဇ္ဇာမိ ဩဏောဇေမိ ပရိစ္စဇာမိ ဝိဿဇ္ဇာမိ နိဿဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ‘ဣတ္ထန္နာမဿ ဒေမိ…ပေ… နိဿဇ္ဇာမီ’တိ ဝါ ဝဒတိ, ‘သမ္မုခါ ဝါ ပရမ္မုခါ ဝါ ဝုတ္တေ ဒိန္နံယေဝ ဟောတီ’တိ ဒါနလက္ခဏဿ စ ‘တုယှံ ဂဏှာဟီ’တိ ဝုတ္တေ ‘မယှံ ဂဏှာမီ’တိ ဝဒတိ, ‘သုဒိန္နံ သုဂ္ဂဟိတဉ္စာ’တိ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၆၉) ဂဟဏလက္ခဏဿ စ ဝုတ္တတ္တာ
‘မမ သန္တကံ တဝ စ မမ စ ဟောတူ’တိ ဧဝမာဒိဝစနေန သမာနပရိက္ခာရံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာစရိယာ’’တိ လိခိတံ။
အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန အတီဝ ပပဉ္စံ ကတွာ ပုန ‘‘ဣဒမေတ္ထ အာစရိယာနံ သန္နိဋ္ဌာနံ – သစေသမ္ဗဟုလာ, ဒွေ ဝါ သမာနပရိက္ခာရံ ကတ္တုကာမာ ဟောန္တိ, တေ သဗ္ဗေ အတ္တနော သန္တကံ ဝတ္တမာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနကေန သဒ္ဓိံ ပေသလဿ ဧကဿ ပရိစ္စဇန္တိ, သော ပုန တေသမေဝ ပရိစ္စဇတိ, ဧတ္တာဝတာ တေ သမာနပရိက္ခာရိကာ ဟောန္တီတိ။ ဣဒံ သမာနပရိက္ခာရလက္ခဏံ ပါဠိအာဒီသု ဝုတ္တလက္ခဏေယေဝ ပတနတော အစလပ္ပတ္တံ ဟောတိ, တထာပိ ပေါရာဏဝိဓိံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဝတ္တနတော ပဋိသေဓေတဗ္ဗော, အာစရိယာနံ မတာနုသာရေန ကာတဗ္ဗံ ကာတုကာမေနာတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘ဝဿံဝုတ္ထသာမဏေရော ပဉ္စသု သိက္ခာပဒေသု ဧကံ အတိက္ကမိတွာ ပုန ဂဟိတော လာဘံ န လဘတိ, အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နော နာမ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဝဿံဝုတ္ထာနံအနုပ္ပန္နစီဝရကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၇၅။ ဥပ္ပန္နေ စီဝရေ အဘာဇိတေ ပက္ကမတီတိ ဧတ္ထ ‘‘သံဃေန တတြုပ္ပါဒတော ဧကေကဿ ဘိက္ခုနော ဧတ္တကံ ဝဿာဝါသိကံ ဒါတုံ သံဃဿ ရုစ္စတီ’’တိ သာဝိတေပိ ဝိဗ္ဘမတိ, တတော န လဘတိ, ပုန ပဗ္ဗဇိတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတွာ စီဝရဘာဇနံ သမ္ဘာဝေန္တောပိ န လဘတိယေဝ ပုဗ္ဗပကတိတော ဘဋ္ဌတ္တာ။ အထ ပါပိတေ ဝိဗ္ဘမတိ, လဘတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။
သံဃေဘိန္နေစီဝရုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၇၆။ ပရသမုဒ္ဒေတိ ဇမ္ဗုဒီပေ။
အဋ္ဌစီဝရမာတိကာကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၇၉။ ယသ္မာ အပရိက္ခိတ္တဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ ဒုဗ္ဗိဇာနံ, တသ္မာ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဓုဝသန္နိပါတဋ္ဌာနမ္ပိ ပရိယန္တဂတမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘မဟာပစ္စရိယံ ပန ဘိက္ခူသုပိ…ပေ… ပါပုဏာတီတိ ‘ဥပစာရသီမာယ ဒေမာ’တိ ဧဝံ ဒိန္နမေဝ သန္ဓာယာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘သမာနသံဝါသကသီမာယာ’’တိ ဝုတ္တေ ခဏ္ဍသီမာဒီသု ဌိတာနံ န ပါပုဏာတိ တာသံ ဝိသုံ သမာနသံဝါသကသီမတ္တာ။ သမာနသံဝါသကအဝိပ္ပဝါသသီမာနံ ဣဒံ နာနတ္တံ – ‘‘အဝိပ္ပဝါသသီမာယ ဒမ္မီ’’တိ ဒိန္နံ ဂါမဋ္ဌာနံ န ပါပုဏာတိ။ ကသ္မာ? ‘‘ဌပေတွာ
ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘သမာနသံဝါသကသီမာယာ’’တိ ဒိန္နံ ပန ယသ္မိံ ဌာနေ အဝိပ္ပဝါသသီမာ အတ္ထိ, တတ္ထ ဌိတာနံ, ဣတရတြ ဌိတာနဉ္စ ပါပုဏာတိ။ ‘‘ခဏ္ဍသီမာယံ ဌတွာ ‘သီမဋ္ဌကသံဃဿ ဒမ္မီ’တိ ဝုတ္တေ ဥပစာရသီမာယ ဧဝ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဝိပ္ပဝါသသီမာယ ဒေမာ’’တိ ခဏ္ဍသီမာယံ ဌတွာ ဒိန္နေ တတ္ထေဝ ပါပုဏာတီတိ ကေစိ။ ယောဇနသတမ္ပိ ပူရေတွာ နိသီဒန္တီတိ ဧတ္ထ ဝိဟာရူပစာရေ ဟတ္ထပါသေန, ဗဟိဂါမာဒီသု ဒွါဒသဟတ္ထေန ဥပစာရောတိ ဧကေ။ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ သံဃဿာ’’တိ ဝုတ္တေ ဧကာဗဒ္ဓါ ဟုတွာပိ ပရိက္ခေပပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတာနံ န ပါပုဏာတီတိ ဧကေ။ ‘‘ဘိက္ခုနိဝိဟာရတော ဗဟိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌတွာ ‘သံဃဿာ’တိ ဝုတ္တေ ဘိက္ခုသံဃောဝ သာမီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧကောပိ ဂန္တွာတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗေသံ ဝါ ပါပေတွာ ဂန္တဗ္ဗံ, အာနေတွာ ဝါ ပါပေတဗ္ဗံ, ဣတရထာ ဂတဿ န ပါပုဏာတိ။ သမာနလာဘကတိကာ မူလာဝါသေ သတိ သိယာ, မူလာဝါသဝိနာသေန ကတိကာပိ ဝိနဿတိ။ သမာနလာဘဝစနံ သတိ ဒွီသု, ဗဟူသု ဝါ ယုဇ္ဇတိ။ တေနေဝ ဧကသ္မိံ အဝသိဋ္ဌေ ယုဇ္ဇတီတိ နော မတိ။
‘‘တာဝကာလိကကာလေန, မူလစ္ဆေဒဝသေန ဝါ၊
အညေသံ ကမ္မံ အညဿ, သိယာ နာဝါသသင်္ဂမော’’တိ။ –
အာစရိယော။
သဗ္ဗတ္ထ ဒိန္နမေဝါတိ ‘‘သမာနဘာဂေါဝ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဧကမေကံ အမှာကံ ပါပုဏာတီတိ စေ ဝဒတိ, ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ ဝိဘာဂဿ ကတတ္တာ။ ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿ စီဝရေ ဒိန္နေ ပံသုကူလိကာနံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဥဘတောသံဃဿာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿာ’’တိ အဝုတ္တတ္တာ ဘိက္ခုနိသံဃေန မိဿိတတ္တာ, တတ္ထ အပရိယာပန္နတ္တာ စ ပုဂ္ဂလော ဝိသုံ လဘတိ။ ဧဝံ သန္တေ ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿ စ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စ ဒမ္မီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ‘‘ဥဘတောသံဃဿ ဒိန္နမေဝ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န ဝိရုဇ္ဈတိ, တံ ဒွိန္နံ သံဃာနံ ဒိန္နဘာဝမေဝ ဒီပေတိ, န ဥဘတောသံဃပညတ္တိံ, တသ္မာ ဧဝ ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿ စ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စ တုယှဉ္စာ’’တိ ဝါရော န ဝုတ္တော။ အထ ဝါ အဋ္ဌကထာဝစနမေဝ ပမာဏံ, န ဝိစာရဏာတိ ဧကေ။ ယသ္မာ ဧကော အဒ္ဓါနာဒိယကော ဝိယ ဒုဝိဓော န ဟောတိ, တသ္မာ ဥဘတောသံဃဂ္ဂဟဏေန ဧကော ဘိက္ခု န ဂဟိတောတိ။ ‘‘သဗ္ဗာဝါသဿ စ စေတိယဿ စ
ဓမ္မဿ စာ’တိ ဝုတ္တေ သဗ္ဗဝိဟာရေသု စေတိယဓမ္မာနံ ဧကေကဿ ဘိက္ခုနော ဘာဂေါ ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿ စ စေတိယဿ စာ’’တိ ဝုတ္တေ န ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န, တတ္ထ ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, ဣဓ ဝိဟာရေန ဃဋိတတ္တာ စ တမှိ တမှိ ဝိဟာရေ ဧကဘာဂံ လဘိတဗ္ဗမေဝါတိ ပရိဟရန္တိ။ အတ္တနော ပါပေတွာတိ ဝိကာလေ အပရိဘောဂတ္တာ သကလောပိ ဝဋ္ဋေယျာတိ စေ? ‘‘ဘိက္ခုသံဃဿ ဟရာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, တေန ‘‘ဟရာမီ’’တိ ဂဟိတတ္တာ စ န ဝဋ္ဋတိ။ ပစ္ဆိမဝဿံဝုတ္ထာနမ္ပီတိ ဧတ္ထ အပိ-သဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော, ပစ္ဆိမဝဿံဝုတ္ထာနမေဝါတိ အတ္ထော, ဣတရထာ သမုစ္စယတ္ထေ ဂဟိတေ ‘‘လက္ခဏညူ ဝဒန္တီ’’တိ ဝစနံ နိရတ္ထကံ သိယာ။ ကသ္မာတိ အာရဘိတွာ ပပဉ္စံ ကရောန္တိ။ ကိံ တေန, ပရတော ‘‘စီဝရမာသတော ပဋ္ဌာယ…ပေ… အတီတဝဿံဝုတ္ထာနမေဝ ပါပုဏာတီ’’တိ ဣမိနာ သိဒ္ဓတ္တာ န ဝိစာရိတံ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘လက္ခဏညူ’’တိ အစလဝသေန။ သစေ ပန ဗဟိဥပစာရသီမာယ ဌိတော…ပေ… သမ္ပတ္တာနံ သဗ္ဗေသံ ပါပုဏာတီတိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝုတ္ထဝဿာနန္တိ အဓိပ္ပါယော ‘‘ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝုတ္ထဝဿာနံ သဗ္ဗေသံ သမ္ပတ္တာနံ ပါပုဏာတီ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ အကာလစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ) ကင်္ခါဝိတရဏိယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ဂိမှာနံ ပဌမဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဝုတ္တေ ပန ယသ္မာ အနန္တရာတီတံ ဟေမန္တံ ဧဝ ဝုတ္ထာ နာမ ဟောန္တိ, န ဝဿံ, တသ္မာ ‘‘မာတိကာ အာရောပေတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယေ ဝါ ထေရေဟိ ပေသိတာ, တေသံ ပါပုဏာတီတိ ကိရ အတ္ထော။
စီဝရက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဒွေနိဿာရဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၉၅။ အပ္ပတ္တော နိဿာရဏန္တိ ဧတ္ထ နိဿာရဏံ နာမ ကုလဒူသကာနံယေဝ အနုညာတံ, အယံ ပန ကုလဒူသကော န ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘အပ္ပတ္တော’’တိ ဝုတ္တော။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ သုနိဿာရိတော ဟောတီတိ? စူဠဝဂ္ဂေ ‘‘အာကင်္ခမာနော သံဃော ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ ကရေယျာ’’တိ (စူဠဝ။ ၂၇) ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘တဿပါပိယသိကကမ္မာရဟဿ တဿပါပိယသိကကမ္မံ ကရောန္တီ’’တိ ဝစနတော စက္ကံ ဗန္ဓန္တိ ဉာတဗ္ဗံ။
ဥပါလိပုစ္ဆာကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၀၀။ ‘‘ပရတောတိ ဥပါလိပုစ္ဆတော ပရ’’န္တိ လိခိတံ။ ဒေါသာရိတပါဠိယံ ‘‘ဦနဝီသတိဝဿော န အာဂတော ဝိပ္ပန္နဝတ္ထုကတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမသ္မိံ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ အဓမ္မကမ္မာနိယေဝ ဒွိဓာ ကတွာ ပဉ္စာဂတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ပရိဝါရေ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ ‘‘ပဉ္စ အဓမ္မိကာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အန္ဓမူဂဗဓိရော သောသာရိတော’’တိ ဣမိနာ အပဗ္ဗဇိတဿပိ ဥပသမ္ပဒါ ရုဟတီတိ သိဒ္ဓံ။
စမ္ပေယျက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ကောသမ္ဗကဝိဝါဒကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၁။ သုတ္တန္တိကောတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ‘‘ဝိနယဓရော မာတိကာဓရော’’တိ ဝုတ္တံ, ဥဘတောဝိဘင်္ဂံ ပန သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ခန္ဓကဘာဏကော ဟောတိ။ အာဝုသော ဧတ္ထ အာပတ္တီတိ ဝစနံ ဥပါဒါယ ‘‘သော တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိ ဟောတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပစ္ဆာ ဝိနယဓရော ‘‘ဝတ္ထုမှိ သတိ ပမာဏံ, န ပညတ္တိယ’’န္တိ သတိံ ပဋိလဘိတွာ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိ အဟောသိ, တေန ဝုတ္တံ အန္တေ ‘‘အညေ ဘိက္ခူ တဿာ အာပတ္တိယာ အာပတ္တိဒိဋ္ဌိနော ဟောန္တီ’’တိ။
֍ ဋီ ၄၅၅။ ‘‘ယထာ မယာ ဉတ္တီ’’တိ လိခန္တိ ‘‘ပညတ္တာ’’တိ ဧကဝစနတ္တာ။
ဒီဃာဝုဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၈။ ‘‘ဘူတပုဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တော’’တိ လိခန္တိ။ ပုရာဏပေါတ္ထကေသု ‘‘ဗာရာဏသိယ’’န္တိ နတ္ထိ, ‘‘နတ္ထိဘာဝေါဝ သုန္ဒရော’’တိ ဝဒန္တိ။
ပါလိလေယျကဂမနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၆၇။ ရက္ခိတဝနသဏ္ဍေတိ သင်္ဂီတိတ္ထေရေဟိ သုဝိညေယျံ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပါလိလေယျောတိ ဂါမော, တဿ ဝသေနာ’’တိပိ ဝဒန္တိ, တံ ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာယ န ဝိရုဇ္ဈတိ။
အဋ္ဌာရသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၃။ န တွေဝ…ပေ… ပဋိဗာဟိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမီတိ ဧတ္ထ သေနာသနာရဟဿ ယော သေနာသနံ ပဋိဗာဟတိ, တဿေဝ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ‘‘ကလဟကာရကာဒီနမေတ္ထ ဩကာသော နတ္ထီတိအာဒိကံ သံဃဿ ကတိကံ ဝတွာ တံ န ပညာပေန္တဿ ဝါ ‘အဟံ ဗုဒ္ဓေါ’တိ ပသယှ အတ္တနာ အတ္တနော ပညာပေတွာ ဂဏှန္တံ ‘ယုတ္တိယာ ဂဏှထာ’တိ ဝတွာ ဝါရေန္တဿ ဝါ ဒေါသော နတ္ထိ။ ဣဓ ကလဟဝူပသမနတ္ထံ အာဂတာနံ ကောသမ္ဗိကာနမ္ပိ ‘ယထာဝုဍ္ဎ’န္တိ အဝတွာ ‘ဝိဝိတ္တေ အသတိ ဝိဝိတ္တံ ကတွာပိ ဒါတဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝိဝိတ္တံ ကတွာ
ဒေန္တံ ပဋိဗာဟေန္တဿေဝ အာပတ္တီတိ ကိရ အယမတ္ထော ပါရိဝါသိကာဒီနံ ဝိဟာရပရိယန္တဒါပနေန သာဓိတဗ္ဗော’’တိ လိခိတံ။
သံဃသာမဂ္ဂီကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၅။ ‘‘အထ ခေါ တေ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဘိက္ခူ တံ ဥက္ခိတ္တကံ ဘိက္ခုံ ဩသာရေတွာ ယေန ဥက္ခေပကာ ဘိက္ခူ…ပေ… တဿ ဝတ္ထုဿ ဝူပသမာယ သံဃသာမဂ္ဂိံ ကရောမာ’’တိ ဝစနံ ဒုဝိညေယျဝိနိစ္ဆယံ ဝိနယလက္ခဏကုသလဿ။ ဝိဇ္ဇမာနေ ဟိ ကာရကသံဃေ ဣတရော သံဃော ဩသာရိတုံ န လဘတိ။ ဩသာရေန္တော စေ, တေ ဘိက္ခူ ကာရကသံဃေန သမာနလဒ္ဓိကဘာဝံ ပတ္တတ္တာ တေန သမာနသံဝါသကာ ဟောန္တိ, တတော ဥက္ခေပကာနံ ဆန္ဒံ အဂ္ဂဟေတွာ ဩသာရေန္တာနံ ကမ္မံ ကုပ္ပတိ, တသ္မာ ‘‘တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, တံ ဘိက္ခုံ ဩသာရေထာ’’တိ (မဟာဝ။ ၄၇၄) ဘဂဝတော ဝစနေန ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ ဩသာရေသုံ, ဥဒါဟု နိဿီမံ ဂန္တွာ, ဥဒါဟု ဣတရေသံ ဆန္ဒံ ဂဟေတွာ ဩသာရေသုံ, နနု ဧတေသမညတရေနေတ္ထ ဘဝိတဗ္ဗံ, န စ ပနေတံ သဗ္ဗဂဏ္ဌိပဒေသု ဝိစာရိတံ။ အယံ ပနေတ္ထ တက္ကော –
‘‘ယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ သံဃေန, ကတကမ္မဿ ဘိက္ခုနော၊
သတိ တသ္မိံ န အညဿ, ပဋိပ္ပဿမ္ဘနံ ခမံ။
‘‘ဝိရမန္တေ တတော ဒေါသော, အပိ သံဃော အကာရကော၊
ဩသာရေတုံ အလံ ယသ္မာ, ကာရကော အနုလောမိကော’’တိ။
֍ ဋီ ၄၇၇။ ‘‘အဋ္ဌ ဒူတင်္ဂါနိ နာမ သောတာ စ ဟောတိ, သာဝေတာ စ ဥဂ္ဂဟေတာ စ ဓာရေတာ စ ဝိညာတာ စ ဝိညာပေတာ စ ကုသလော စ သဟိတာသဟိတဒဿနော စ အကလဟကာရကော စာတိ ဧတာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
မဟာဝဂ္ဂဿ လီနတ္ထပကာသနာ နိဋ္ဌိတာ။
စူဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ကမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
အဓမ္မကမ္မဒွါဒသကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄။ အသမ္မုခါ ကတံ ဟောတီတိအာဒယော တိကာ ကေဝလံ ဒေသနာမတ္တမေဝ။ န ဟိ တီဟိ ဧဝ အင်္ဂေဟိ သမောဓာနေဟိ အဓမ္မကမ္မံ ဟောတိ, ဧကေနပိ ဟောတိ ဧဝ, အယမတ္ထော ‘‘တိဏ္ဏံ, ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိပါဠိယာ (စူဠဝ။ ၆) သာဓေတဗ္ဗော။ ‘‘အပ္ပဋိညာယ ကတံ ဟောတီ’’တိ လဇ္ဇိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကဏှပက္ခေ ‘‘အဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတီ’’တိ သုက္ကပက္ခေ ‘‘ဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ဒွယံ ပရတော ‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဘိက္ခုနော အာကင်္ခမာနော သံဃော တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရေယျ။ အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဝိရုဇ္ဈတိ, အဒေသနာဂါမိနိံ အာပန္နော ဟိ ‘‘အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော’’တိ ဝုစ္စတီတိ။ ယုတ္တမေတံ, ကတ္တု အဓိပ္ပါယော ဧတ္ထ စိန္တေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထာဟ ဥပတိဿတ္ထေရော ‘‘တဇ္ဇနီယကမ္မဿ ဟိ ဝိသေသေန ဘဏ္ဍနကာရကတ္တံ အင်္ဂ’န္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ, တံ ပါဠိယာ အာဂတနိဒါနေန ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ သဗ္ဗတ္တိကေသုပိ ဘဏ္ဍနံ အာရောပေတွာ ဘဏ္ဍနပစ္စယာ အာပန္နာပတ္တိဝသေန ဣဒံ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ, တသ္မာ ‘အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော’တိ ဧတ္ထာပိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝါ အပရဘာဂေ ဝါ စောဒနာသာရဏာဒိကာလေ ဘဏ္ဍနပစ္စယာ အာပန္နာပတ္တိဝသေနေဝ ကာရေတဗ္ဗံ, န ကေဝလံ သံဃာဒိသေသပစ္စယာ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘အဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာတိ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ’တိ ဧတ္တကမတ္တံ ဝတွာ ပရတော ‘အဓိသီလေ ပါရာဇိကသံဃာဒိသေသေ အဇ္ဈာစာရာ’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော’တိ သံဃာဒိသေသံ သန္ဓာယာ’’တိ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ။ ဣဒံ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပုရိမဝစနေန သမေတိ, တသ္မာ တတ္ထ ပစ္ဆိမံ ပါရာဇိကပဒံ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တံ
သိယာ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘အဒေသနာဂါမိနိယာတိ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ ဝါ သံဃာဒိသေသာပတ္တိယာ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, တတ္ထ ပါရာဇိကာပတ္တိ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဝုတ္တာ သိယာ။ ယတော ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘အဓိသီလေ သီလဝိပန္နော’တိ သံဃာဒိသေသံ သန္ဓာယာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ လိခိတံ, တသ္မာ သဗ္ဗတ္ထ ဂဏ္ဌိပဒေ သကလေန နယေန ပါရာဇိကာပတ္တိပစ္စယာ ဥပ္ပန္နဘဏ္ဍနဟေတု န တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ပယောဇနာဘာဝါ, သံဃာဒိသေသပစ္စယာ ကာတဗ္ဗန္တိ အယမတ္ထော သိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ န, သုက္ကပက္ခေ ‘‘ဒေသနာဂါမိနိယာ အာပတ္တိယာ ကတံ ဟောတီ’’တိ (စူဠဝ။ ၅) ဝစနတောတိ စေ? န, ဧကေန ပရိယာယေန သံဃာဒိသေသဿပိ ဒေသနာဂါမိနိဝေါဟာရသမ္ဘဝတော,
ယေန ကမ္မေန သန္တဇ္ဇနံ ကရီယတိ, တံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ နာမ။ ယေန ကမ္မေန နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗန္တိ နိဿိယတိ ဘဇာပိယတိ နိယဿော, တံ နိယသကမ္မံ နာမ။ ယေန တတော အာဝါသတော, ဂါမတော စ ပဗ္ဗာဇေန္တိ ကုလဒူသကံ, တံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ နာမ။ ယေန ကမ္မေန အက္ကုဋ္ဌဂဟဋ္ဌသမဤပမေဝ ပဋိသာရိယတိ သော အက္ကောသကော ပစ္ဆာ ပေသိယတိ, တံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ နာမ။ ယေန သမာနသံဝါသကဘူမိတော ဥက္ခိပိယတိ။ ဆဍ္ဍီယတိ သာတိသာရော ဘိက္ခုသံဃေန, တံ ကမ္မံ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၁၁။ ‘‘နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ ဂရုနိဿယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ဣတရန္တိ။
֍ ဋီ ၂၁။ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘တေသု ဝိဗ္ဘန္တေသုပိ ကမ္မံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတုံ အနုညာတမ္ပိ သမ္မာဝတ္တန္တာနံယေဝါ’’တိ လိခိတံ။ သမ္မုခါ ဝုတ္တမေဝ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တံ နာမ။ ပရမ္မုခါ ဝုတ္တံ ဒေသနံ ဂစ္ဆတိ။
֍ ဋီ ၄၁။ ခမာပေန္တေန ‘‘ခမာဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗမတ္တမေဝ, န ဥက္ကုဋိကာဒိသာမီစိနာ ပယောဇနန္တိ။ အနုဒူတန္တိ သဟာယန္တိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၅၀။ အဒဿနေယေဝ ဥက္ခေပနီယံ ကာတဗ္ဗံ, န အညထာ။ ‘‘တဇ္ဇနီယာဒိကရဏကာလေ အာပတ္တိံ ရောပေတွာ တဿာ အဒဿနေ, အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ ဘဏ္ဍနကာရကာဒိအင်္ဂေဟိ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ လိခိတံ။
တဇ္ဇနီယကမ္မာဒီသု အယံ ပကိဏ္ဏကဝိနိစ္ဆယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကိံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ, တဇ္ဇနီယကမ္မဿ ကိံ မူလံ, ကိံ ဝတ္ထု, ကိံ ပရိယောသာနံ,
ကသ္မာ ‘‘တဇ္ဇနီယကမ္မ’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ? ကိံ တဇ္ဇနီယကမ္မန္တိ ဝတ္ထုသ္မိံ သတိ ကရဏသမ္ပတ္တိ။ တဇ္ဇနီယကမ္မဿ ကိံ မူလန္တိ သံဃော မူလံ။ တဇ္ဇနီယကမ္မဿ ကိံ ဝတ္ထူတိ ကလဟဇာတာပတ္တိဝတ္ထု။ ကိံ ပရိယောသာနန္တိ ဘာဝနာပရိယောသာနံ။ ကသ္မာ တဇ္ဇနီယကမ္မန္တိ ဝုစ္စတီတိ သံဃော ကလဟကာရကပုဂ္ဂလံ ကလဟေ စ ဘေဒေ စ ဘယံ ဒဿေတွာ ခန္တိယာ ဇနေတိ, ဥပသမေ ဇနေတိ, တသ္မာ ‘‘တဇ္ဇနီယကမ္မ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ကထံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကတံ ဟောတိ, ကထံ အကတံ။ ကိန္တိ စ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကတံ ဟောတိ, ကိန္တိ စ အကတံ။ ကေန စ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကတံ ဟောတိ, ကေန စ အကတံ။ ကတ္ထ စ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကတံ ဟောတိ, ကတ္ထ စ အကတံ။ ကာယ ဝေလာယ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကတံ ဟောတိ, ကာယ ဝေလာယ အကတံ ဟောတိ? ကထံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကတံ ဟောတီတိ သမဂ္ဂေန သံဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန။ ကထံ အကတံ ဟောတီတိ ဝဂ္ဂေန သံဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန။ ကိန္တိ စ ကတံ ဟောတီတိ ကရဏသမ္ပတ္တိယာ။ ကိန္တိ စ အကတံ ဟောတီတိ ကရဏဝိပတ္တိယာ။ ကေန စ ကတံ ဟောတီတိ သံဃေန။ ကေန စ အကတံ ဟောတီတိ ဂဏေန ပုဂ္ဂလေန။ ကတ္ထ စ ကတံ ဟောတီတိ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ သံဃော တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ, တဿ ပုဂ္ဂလဿ သမ္မုခီဘူတေ။ ကတ္ထ စ အကတံ ဟောတီတိ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ သံဃော တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကရောတိ, တဿ ပုဂ္ဂလဿ အသမ္မုခီဘူတေ။ ကာယ ဝေလာယ ကတံ ဟောတီတိ ယဒါ ကလဟဇာတာပတ္တိ သံဝိဇ္ဇတိ။ ကာယ ဝေလာယ အကတံ ဟောတီတိ ယဒါ ကလဟဇာတာပတ္တိ န သံဝိဇ္ဇတိ။ ကတိဟာကာရေဟိ တဇ္ဇနီယကမ္မဿ ပတ္တကလ္လံ ဟောတိ, ကတိဟာကာရေဟိ အပတ္တကလ္လံ? သတ္တဟာကာရေဟိ တဇ္ဇနီယကမ္မဿ ပတ္တကလ္လံ ဟောတိ, သတ္တဟာကာရေဟိ အပတ္တကလ္လံ။ ကတမေဟိ သတ္တဟာကာရေဟိ ပတ္တကလ္လံ, ကတမေဟိ သတ္တဟာကာရေဟိ အပတ္တကလ္လံ ဟောတိ? ကလဟဇာတာပတ္တိ န သံဝိဇ္ဇတိ, သော ဝါ ပုဂ္ဂလော အသမ္မုခီဘူတော ဟောတိ, သံဃော ဝါ ဝဂ္ဂေါ ဟောတိ, အသံဝါသိကော ဝါ ပုဂ္ဂလော တဿံ ပရိသာယံ သံဝိဇ္ဇတိ, အစောဒိတော ဝါ ဟောတိ အသာရိတော ဝါ, အာပတ္တိံ ဝါ အနာရောပိတော။ ဣမေဟိ သတ္တဟာကာရေဟိ တဇ္ဇနီယကမ္မဿ အပတ္တကလ္လံ ဟောတိ, ဣတရေဟိ သတ္တဟာကာရေဟိ ပတ္တကလ္လံ ဟောတိ။ ဧဝံ သေသကမ္မေသူတိ။
ကမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ပါရိဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၇၅။ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ ‘‘မာ မံ ဂါမပ္ပဝေသနံ အာပုစ္ဆထာတိ ဝုတ္တေ အနာပုစ္ဆာပိ ဂါမံ ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သံဃော အတ္တနော ပတ္တဋ္ဌာနေ ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဩဏောဇနံ နာမ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ‘‘တံ ပန ပါရိဝါသိကေန ပါပိတဿ အတ္တနာ သမ္ပဋိစ္ဆိတဿေဝ ပုနဒိဝသာဒိအတ္ထာယ ဝိဿဇ္ဇနံ ကာတဗ္ဗံ, အသမ္ပဋိစ္ဆိတွာယေဝ စေ ဝိဿဇ္ဇေတိ, န လဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၇၆။ ပကတိယာဝ နိဿယောတိ ဧတ္ထ ‘‘အန္တေဝါသိကာနံ အာလယသဗ္ဘာဝေ ယာဝ ဝဿူပနာယိကဒိဝသော, တာဝ ကပ္ပတိ, တဿ အာလယဿ သဗ္ဘာဝေ နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ စေ? န ဝဋ္ဋတိ။ တတ္ထ ဣဒါနိ ခမာပေယျာမီတိအာဒိနာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧကန္တေန ဝိဿဋ္ဌတ္တာ, ဣဓ ပန ဧကန္တေနေဝ ဒွိန္နမ္ပိ သမဘာဝေါ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော ဧဝါတိ ဧကေ။ ပဋိဗလဿ ဝါ ဘိက္ခုဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘လဒ္ဓသမ္မုတိကေန အာဏတ္တောပိ ဂရုဓမ္မေဟိ, အညေဟိ ဝါ ဩဝဒိတုံ န လဘတီ’’တိ လိခိတံ။ တတော ဝါ ပါပိဋ္ဌတရာတိ ဧတ္ထ ‘‘အသဉ္စိစ္စ အာပန္နသဉ္စရိတ္တတော သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ ပါပိဋ္ဌတရာတိ အယမ္ပိ နယော ယောဇေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယန္တိ ဝဿာဝါသိကံ။ သေနာသနံ န လဘတိ သေယျပရိယန္တဘာဂိတာယ။ ‘‘ဥဒ္ဒေသာဒီနိ ဒါတုမ္ပိ န လဘတီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘သစေ ဒွေ ပါရိဝါသိကာ ဂတဋ္ဌာနေ အညမညံ ပဿန္တိ, ဥဘောဟိပိ အညမညဿ အာရောစေတဗ္ဗံ အဝိသေသေန ‘အာဂန္တုကေန အာရောစေတဗ္ဗံ, အာဂန္တုကဿ အာရောစေတဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညဝိဟာရဂတေနာပိ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ အာရောစိတဿ ပုနာရောစနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ‘‘အနိက္ခိတ္တဝတ္တဿ ဗဟိ အာရောစိတဿ ယထာ ပုန ဝိဟာရေ အာရောစနကိစ္စံ နတ္ထိ, ဧဝံ ‘အာဂန္တုကသောဓနတ္ထံ ဥပေါသထဒိဝသေ အာရောစေတဗ္ဗ’န္တိ ဝစနဉှေတ္ထ သာဓက’’န္တိ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၈၁။ ဧကစ္ဆန္နေ နိသိန္နဿာပိ ရတ္တိစ္ဆေဒဒုက္ကဋာပတ္တိယော ဟောန္တီတိ ဧကေ။ အဝိသေသေနာတိ ပါရိဝါသိကဿ ဥက္ခိတ္တကဿာတိ ဣမံ ဘေဒံ အကတွာ။ ‘‘တဒဟုပသမ္ပန္နေပိ ပကတတ္တေ’’တိ ဝစနတော အနုပသမ္ပန္နေဟိ ဝသိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘သမဝဿာတိ ဧတေန အပစ္ဆာ အပုရိမံ နိပဇ္ဇနေ ဒွိန္နမ္ပိ ဝတ္တဘေဒါပတ္တိဘာဝံ ဒီပေတီ’’တိ လိခိတံ။
ပါရိဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
မူလာယပဋိကဿနာရဟဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၈၆။ အတ္တနော အတ္တနော နဝကတရန္တိ ပါရိဝါသိကာဒိနဝကတရံ။ ပဌမံ သံဃမဇ္ဈေ ပရိဝါသံ ဂဟေတွာ နိက္ခိတ္တဝတ္တေန ပုန ဧကဿပိ သန္တိကေ သမာဒိယိတုံ, နိက္ခိပိတုဉ္စ ဝဋ္ဋတိ။ မာနတ္တေ ပန နိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဦနေ ဂဏေ စရဏဒေါသတ္တာ န ဂဟေတုန္တိ ဧကေ။ ပဌမံ အာဒိန္နဝတ္တံ ဧကဿ သန္တိကေ ယထာ နိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတိ, တထာ သမာဒိယိတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ။
ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ သမုစ္စယက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၉၇။ ‘‘ဝေဒယာမီတိ ဇာနာမိ, စိတ္တေန သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ သုခံ အနုဘဝါမိ, န တပ္ပစ္စယာ အဟံ ဒုက္ခိတောတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ လိခိတံ။ ယဿ မာဠကေ နာရောစိတံ, တဿ အာရောစေတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ ယဿ အာရောစိတံ, တဿ ပုန အာရောစနကိစ္စံ နတ္ထိ, ကေဝလံ နိက္ခိပိတဗ္ဗမေဝ။ ဝတ္တံ နိက္ခိပိတွာ ဝသန္တဿ ဥပစာရသီမာဂတာနံ သဗ္ဗေသံ အာရောစနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ဒိဋ္ဌရူပါနံ သုတသဒ္ဒါနံ အာရောစေတဗ္ဗံ, အဒိဋ္ဌအဿုတာနမ္ပိ အန္တောဒွါဒသဟတ္ထဂတာနံ အာရောစေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဣဒံ ဝတ္တံ နိက္ခိပိတွာ ဝသန္တဿ လက္ခဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပရိက္ခိတ္တဿ ဝိဟာရဿ ပရိက္ခေပတော’တိအာဒိ ကိဉ္စာပိ ပါဠိယံ နတ္ထိ, အထ ခေါ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ ဝစနေန တထာ ဧဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘အတ္ထိဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာတိ ဒွါဒသဟတ္ထေ ဥပစာရေ သလ္လက္ခေတွာ, အနိက္ခိတ္တဝတ္တာနံ ဥပစာရသီမာယ အာဂတဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာ သဟဝါသာဒိကံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘နိက္ခိပန္တေန အာရောစေတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ, ပယောဇနံ အတ္ထီ’’တိ စ ဝုတ္တံ, န ပန တံ ပယောဇနံ ဒဿိတံ။ စိဏ္ဏမာနတ္တော ဘိက္ခု အဗ္ဘေတဗ္ဗောတိ စိဏ္ဏမာနတ္တဿ စ အဗ္ဘာနာရဟဿ စ နိန္နာနာကာရဏတ္တာ အညထာ ‘‘အဗ္ဘာနာရဟော အဗ္ဘေတဗ္ဗော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတောပိ အတ္တနော လဒ္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန သဘာဂဘိက္ခုမှိ သတိ တဿ အနာရောစာပေတုံ န လဘတိ။
ပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၂။ ‘‘အနန္တရာယိကဿ ပန အန္တရာယိကသညာယ ဆာဒယတော အစ္ဆန္နာဝါ’’တိ ပါဌော။ အဝေရိဘာဝေန သဘာဂေါ အဝေရိသဘာဂေါ။ ‘‘သဘာဂသံဃာဒိသေသံ အာပန္နဿ ပန သန္တိကေ အာဝိ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပသင်္ဂတော ဣဓေဝ ပကာသိတံ။ လဟုကေသု ပဋိက္ခေပေါ နတ္ထိ။ တတ္ထ ဉတ္တိယာ အာဝိ ကတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ အနုညာတတ္တာ လဟုကသဘာဂံ အာဝိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ။ သဘာဂသံဃာဒိသေသံ ပန ဉတ္တိယာ အာရောစနံ န ဝဋ္ဋတီတိ ကိရ။ ‘‘တဿ သန္တိကေ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿတီ’တိ (မဟာဝ။ ၁၇၁) ဝုတ္တတ္တာ
လဟုကဿေဝါယမနုညာတာ။ န ဟိ သက္ကာ သုဒ္ဓဿ ဧကဿ သန္တိကေ သံဃာဒိသေသဿ ပဋိကရဏံ ကာတု’’န္တိ လိခိတံ။ လဟုကေသုပိ သဘာဂံ အာဝိ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ, တသ္မာ ဧဝ ဟိ ဉတ္တိယာ အာဝိကရဏံ အနုညာတံ, ဣတရထာ တံ နိရတ္ထကံ သိယာ။ အညမညာရောစနဿ ဝဋ္ဋတိ, တတော န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပနတ္ထမေဝ ဉတ္တိယာ အာဝိကရဏမနုညာတံ, တေနေဝ ဣဓ ‘‘သဘာဂသံဃာဒိသေသံ အာပန္နဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အယမတ္ထော ‘‘ဧတ္တာဝတာ တေ ဒွေ နိရာပတ္တိကာ ဟောန္တိ, တေသံ သန္တိကေ သေသေဟိ သဘာဂါပတ္တိယော ဒေသေတဗ္ဗာ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဝစနေန ကင်္ခါဝိတရဏိယံ ပကာသိတောဝ။ သံဃာဒိသေသံ ပန ဉတ္တိယာ အာရောစေတွာ ဥပေါသထံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ တဿာ ဉတ္တိယာ အယမတ္ထော ယဒါ သုဒ္ဓံ ဘိက္ခုံ ပဿိဿတိ, တဿ သန္တိကေ အာရောစနဝသေန ပဋိကရိဿတိ။ ဧဝံ ပဋိကတေ ‘‘န စ, ဘိက္ခဝေ, သာပတ္တိကေန ပါတိမောက္ခံ သောတဗ္ဗံ, ယော သုဏေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ (စူဠဝ။ ၃၈၆) ဝုတ္တာပတ္တိတော မောက္ခော ဟောတီတိ, တသ္မာ ‘‘ဂရုကံ ဝါ ဟောတု လဟုကံ ဝါ, ဉတ္တိယာ အာဝိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ဥဘောသု နယေသု ယုတ္တတရံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
နာမဉ္စေဝ အာပတ္တိ စာတိ ‘‘တေန တေန ဝီတိက္ကမေနာပန္နာပတ္တိ အာပတ္တိ။ နာမန္တိ တဿာ အာပတ္တိယာ နာမ’’န္တိ လိခိတံ။ အာရောစေတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ အာရောစနံ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋပအဟရဏပ္ပယောဇနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အကာရဏမေတန္တိ ‘‘သမ္ဗဟုလာ သံဃာဒိသေသာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇိ’’န္တိ ဝုတ္တေ ဝုဋ္ဌာနတော။
ဒသသတံ ရတ္တိသတန္တိ ဒသသတံ အာပတ္တိယော ရတ္တိသတံ ဆာဒေတွာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဂ္ဃသမောဓာနော နာမ သဘာဂဝတ္ထုကာယော သမ္ဗဟုလာ အာပတ္တိယော အာပန္နဿ ဗဟုရတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒိတာပတ္တိယံ နိက္ခိပိတွာ ဒါတဗ္ဗော, ဣတရော နာနာဝတ္ထုကာနံ ဝသေနာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသောတိ။
ပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
‘‘ဂါမဿာတိ န ဝုတ္တ’’န္တိ ဝစနတော ကိရ ဂါမူပစာရေပိ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယောတိ လိခိတံ။ ဝုတ္တဉ္စ ‘‘အယံ ပန ဝိသေသော’’တိ။ ‘‘ဧတ္ထ အဋ္ဌကထာစရိယာဝ ပမာဏံ။ ယုတ္တံ န ဒိဿတီ’’တိ လိခိတံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အယံ ပန ဝိသေသော, အာဂန္တုကဿ…ပေ… ဩက္ကမိတွာ ဂစ္ဆတိ, ရတ္တိစ္ဆေဒေါ ဟောတိယေဝါ’’တိ ဝစနေ ဟေဋ္ဌာ ‘‘အန္တောအရုဏေ ဧဝ နိက္ခမိတွာ ဂါမူပစာရတော
ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဂရုံ ကတွာ ဝစနတော, ဘိက္ခုနီနံ ဂရုကဝသေနေဝ တတ္ထ တတ္ထ သိက္ခာပဒါနံ ပညတ္တတ္တာ စ တဒနုရူပဝသေနေဝ အဋ္ဌကထာစရိယေန ဘိက္ခုနီနံ ဂရုံ ကတွာ မာနတ္တစရဏဝိဓိဒဿနတ္ထံ ‘‘ယတ္တကာ ပုရေဘတ္တံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကုရုန္ဒိအာဒီသု ဝုတ္တဝစနေန ကရောန္တဿပိ ဒေါသော နတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ကေဝလံ လက္ခဏမတ္တမေဝ ဝုတ္တံ, တဒုဘယမ္ပိ တေန တေန ပရိယာယေန ယုဇ္ဇတိ, ဝိနိစ္ဆယေ ပတ္တေ လက္ခဏေ ဧဝ ဌာတဗ္ဗတော ကုရုန္ဒိအာဒီသု ဝုတ္တဝစနံ ပစ္ဆာ ဝုတ္တံ။ ပယောဂေါ ပန ပုရိမောဝ။ ယထာ စေတ္ထ, တထာ သစေ ကာစိ ဘိက္ခုနီ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အနတိက္ကမိတွာ အရုဏံ ဥဋ္ဌပေတိ, ဒေါသော နတ္ထိ, တထာပိ သဗ္ဗဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ပုရိမမေဝ အာစိဏ္ဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပရိဝါသဝတ္တာဒီနန္တိ ‘‘ပရိဝါသနိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိအာဒီနံ ဥပစာရသီမာယ ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ ဘိက္ခုနုပဿယဿ ဥပစာရသီမာဝ ဂဟေတဗ္ဗာ, န ဂါမော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘တသ္မိံ ဂါမေ ဘိက္ခာစာရော သမ္ပဇ္ဇတီ’တိအာဒိ ပဝါရိတဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ တတ္ထ အန္တောဂါမေ ဝိဟာရော အတ္ထီ’’တိ စ လိခိတံ, ‘‘တမ္ပိ တေန ပရိယာယေန ယုဇ္ဇတိ, န အတ္ထတော’’တိ စ။
ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၀၈။ ‘‘ဝိသုံ မာနတ္ထံ စရိတဗ္ဗန္တိ မူလာယ ပဋိကဿနံ အကတွာ ဝိသုံ ကမ္မဝါစာယာ’’တိ စ လိခိတံ။ ‘‘သံဃာဒိသေသာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧကောဝ, ဧကဝတ္ထုမှိ အာပန္နာ သံဃာဒိသေသာ ထုလ္လစ္စယဒုက္ကဋမိဿကာ နာမ။ မက္ခဓမ္မော နာမ ဆာဒေတုကာမတာ။
֍ ဋီ ၁၄၃။ ဓမ္မတာတိ ဓမ္မတာယ, တထာတာယာတိ အတ္ထော ‘‘အလဇ္ဇိတာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိယ။
֍ ဋီ ၁၄၈။ ပုရိမံ ဥပါဒါယ ဒွေ မာသာ ပရိဝသိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပရိဝသိတဒိဝသာပိ ဂဏနူပဂါ ဟောန္တီ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၁၈၄။ တသ္မိံ ဘူမိယန္တိ တဿံ ဘူမိယံ။ သမ္ဗဟုလာ သံဃာဒိသေသာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ ပရိမာဏမ္ပီတိအာဒိ ဇာတိဝသေနေကဝစနံ။
သမုစ္စယက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ သမထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သမ္မုခါဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၈၆-၁၈၇။ ယတ္ထ ယတ္ထ ကမ္မဝါစာယ ‘‘အယ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဣမေ’’တိ ဝါ သမ္မုခါနိဒ္ဒေသနိယမော အတ္ထိ, သဗ္ဗံ တံ ကမ္မံ သမ္မုခါကရဏီယမေဝ, န ကေဝလံ တဇ္ဇနီယာဒိပဉ္စဝိဓမေဝ။ ပဉ္စဝိဓဿေဝ ပန ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿနံ ကမ္မက္ခန္ဓကေ တာဝ တဿေဝ ပါဠိအာရုဠှတ္တာ, စတုဝီသတိယာ ပါရာဇိကေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု ပါရာဇိကကဏ္ဍေ အာဂတာနံယေဝ စတုန္နံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿနံ ဝိယာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ‘‘ပုဂ္ဂလဿ သမ္မုခတာ ဟတ္ထပါသူပဂမနမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ကာရဏံ သမ္မုခါကရဏီယဿပိ သမ္မုခါနိဒ္ဒေသနိယမာဘာဝတော။ ကာမံ အယမတ္ထော ကမ္မက္ခန္ဓကေယေဝ ‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ အဓမ္မကမ္မဉ္စ ဟောတိ…ပေ… အသမ္မုခါကတံ ဟောတီ’’တိ (စူဠဝ။ ၄) ဝစနေနေဝ သိဒ္ဓေါ, တတ္ထ ပန အာပတ္တိ န ဒဿိတာ။ ဣဓ ‘‘ယော ကရေယျ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’’တိ တတ္ထ ဘဝိတဗ္ဗာပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဣဒံ အာရဒ္ဓန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘သမ္မုခါဝိနယပတိရူပကေန ဝူပသန္တမ္ပိ သမ္မုခါဝိနယေနေဝ ဝူပသန္တဂဏနံ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿေတုံ ‘အဓမ္မဝါဒီ ပုဂ္ဂလော’တိအာဒိ အာရဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ, လိခိတဉ္စ။ ဧဝံ ဝူပသန္တံ သမ္မုခါဝိနယပတိရူပကေန ဝူပသန္တံ နာမ ဟောတိ, န သမ္မုခါဝိနယေန စ အညေန ကေနစီတိ ဒဿေတုံ ဣဒမာရဒ္ဓန္တိ အာစရိယော။
သတိဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၉၅။ ဒဗ္ဗဿ ကမ္မဝါစာယ ‘‘သံဃော ဣမံ အာယသ္မန္တံ ဒဗ္ဗ’’န္တိ သမ္မုခါနိဒ္ဒေသော နတ္ထိ, တထာပိ ‘‘ပဌမံ ဒဗ္ဗော ယာစိတဗ္ဗော’’တိ ဝစနေန သမ္မုခါကရဏီယတာ တဿ သိဒ္ဓါ။ တထာ အညတ္ထာပိ ယထာသမ္ဘဝံ လေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တဿ ဒါတဗ္ဗော ဝိနယော သတိဝိနယော။
အမူဠှဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁၉၆-၇။ ‘‘ယဿ ဥမ္မတ္တကဿ တံတံဝီတိက္ကမတော အနာပတ္တိ, တာဒိသဿေဝ အမူဠှဝိနယံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အမူဠှဿ ကတ္တဗ္ဗဝိနယော အမူဠှဝိနယော’’တိ လိခိတံ, တံ ယုတ္တံ ‘‘သံဃော ဂဂ္ဂဿ ဘိက္ခုနော အမူဠှဿ
အမူဠှဝိနယံ ဒေတီ’’တိ ဝစနတော။ ‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, အဓမ္မိကာနိ အမူဠှဝိနယဿ ဒါနာနီ’’တိ ဣမဿ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘န သရာမီ’’တိ ဝစနံ ဝီတိက္ကမကာလံ သန္ဓာယ တဿ ဝိဘင်္ဂဿ ပဝတ္တတ္တာ။ အမူဠှဝိနယဒါနကာလေ ပနဿ အမူဠှတာ ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗာ။
ပဋိညာတကရဏကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၀၀။ ‘‘အပ္ပဋိညာယ ဘိက္ခူနံ ကမ္မာနိ ကရောန္တီ’’တိ အာရဘန္တဿ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ပဋိညာတေန ကရဏံ ပဋိညာတကရဏံ။
တဿပါပိယသိကာကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၀၇။ ‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ တဿပါပိယသိကာကမ္မ’’န္တိ အာရဘိတွာ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ ဒဿေတွာ ပါဠိ ဂတာ, ‘‘သာ ပေယျာလေန သင်္ခိပိတွာ ဂတာတိ ဉာတဗ္ဗ’’န္တိ လိခိတံ။ တထာ သုက္ကပက္ခေပိ။
တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၁၄။ ‘‘သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗ’’န္တိ ဆန္ဒဒါနဿ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ ပဝါရဏက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘ဘိန္နဿ ဟိ သံဃဿ သမဂ္ဂကရဏကာလေ, တိဏဝတ္ထာရကသမထေ, ဣမသ္မိဉ္စ ပဝါရဏသင်္ဂဟေတိ ဣမေသု တီသု ဌာနေသု ဆန္ဒံ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၄၁) ဝုတ္တတ္တာ ဣဓ အာဂန္တွာ ဝါ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာတိ ဣဒံ ဝိရုဇ္ဈတိ ဝိယ ခါယတီတိ စေ? န ခါယတိ အဓိပ္ပါယညူနံ။ အယဉှေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ဝိသုဇ္ဈိတုကာမေဟိ သဗ္ဗေဟေဝ သန္နိပတိတဗ္ဗံ, အသန္နိပတိတဿ နတ္ထိ သုဒ္ဓိ ဆန္ဒဒါယကဿ။ ကေဝလံ တံ ကမ္မံ သန္နိပတိတာနံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ဝိသုဇ္ဈိတုကာမာနံ ဆန္ဒံ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣတရထာ ပါဠိယာ စ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ‘‘ဌပေတွာ ယေ န တတ္ထ ဟောတီ’’တိ ဟိ အယံ ပါဠိ သန္နိပါတံ အာဂန္တွာ ဆန္ဒံ ဒတွာ ဌိတာနံ အတ္ထိတံ ဒီပေတိ။ နိဿီမဂတေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သိယာတိ စေ? နိဿီမဂတေ ဌပေတွာ ဣဓ ကိံ, တသ္မာ ယော သာမဂ္ဂီဥပေါသထေ ဆန္ဒံ ဒတွာ တိဋ္ဌတိ စေ, နာနာသံဝါသကဘူမိယံယေဝ တိဋ္ဌတိ, တဿ ဆန္ဒဒါယကဿ ပဝါရဏသင်္ဂဟောပိ နတ္ထိ။ ယော စ တိဏဝတ္ထာရကကမ္မေ နာဂစ္ဆတိ, သော တာဟိ အာပတ္တီဟိ န သုဇ္ဈတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယဿ ဧတံ န ရုစ္စတိ, တဿ ပရိဝါရေ ဝုတ္တပရိသတော
ကမ္မဝိပတ္တိလက္ခဏံ ဝိရုဇ္ဈတိ, တတ္ထ ဟိ ကေဝလံ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒော အနာဟဋော ဟောတိ သစေ, အကတံ တဗ္ဗိပရီတေန သမ္ပတ္တိဒီပနတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ ပတ္တကလ္လလက္ခဏမ္ပိ ဝိရုဇ္ဈတိ။ တေသု တီသု ဌာနေသု ကမ္မပ္ပတ္တာယေဝ သဗ္ဗေ, န တတ္ထ ဆန္ဒာရဟော အတ္ထီတိ စေ? န, စတုဝဂ္ဂါဒိကရဏဝိဘာဇနေ အဝိသေသေတွာ ဆန္ဒာရဟဿ အာဂတတ္တာ, တံ သာမညတော ဝုတ္တံ။ ဣဒဉ္စ အာဝေဏိကလက္ခဏံ, တေနေဝ သတိပိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မေ ဣဒံ ပဋိကုဋ္ဌကတံ န ဟောတီတိ စေ? န, နာနတ္တသဘာဝတော။ ဣဓ ဟိ ယေ ပန ‘‘န မေတံ ခမတီ’တိ အညမညံ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကရောန္တီ’’တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၁၄) ဝစနတော န သံဃဿ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကတံ။ တသ္မိံ သတိ ပဋိကုဋ္ဌကတမေဝ ဟောတိ။ အညထာ ပုဗ္ဗဘာဂါ တာ ဉတ္တိယော နိရတ္ထိကာ သိယုံ, န စ ပရိဝါရဋ္ဌကထာယံ ဆန္ဒာရဟာဓိကာရေ နယော ဒိန္နော။ ပဝါရဏက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘တီသု ဌာနေသု ဆန္ဒံ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၄၁) ဝုတ္တတ္တာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ စေ? န, အဋ္ဌကထာယ ပမာဏဘာဝေ သတိ ‘‘ဣဓ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ’’တိအာဒိ ဝစနေ သုဒ္ဓိကာမတော ဧဝ ဂဟိတေ သဗ္ဗံ န ဝိရုဇ္ဈတီတိ ဧကေ။ ‘‘အာဂန္တွာ ဝါ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ, တေ အာပတ္တီဟိ န ဝုဋ္ဌဟန္တီ’’တိ ဣဒံ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ဟေဋ္ဌာ ‘‘သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗ’’န္တိ ဆန္ဒဒါနဿ ပဋိက္ခေပဝစနတော အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တီသု ဌာနေသု ဆန္ဒံ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ, အန္ဓကဋ္ဌကထာယမ္ပိ တထေဝ ဝုတ္တတ္တာ စာတိ? န, ဧကဇ္ဈမေဝ ကမ္မေ ကရီယမာနေ ယော ဣဓ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သံဃော, အမှာကံ…ပေ… ဂိဟိပဋိသံယုတ္တ’’န္တိ သာဓာရဏဉတ္တိံ ဌပေတွာ ပုန ‘‘သုဏန္တု မေ, အာယသ္မန္တာ’’တိအာဒိနာ အသာဓာရဏဉတ္တိယော ဌပေတွာ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ သံဃော, အမှာကံ…ပေ… ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ ဧကတောပက္ခိကာနံ သန္ဓိယာ ကတာယ တဒနန္တရေ ကေနစိ ကရဏီယေန ဆန္ဒံ ဒတွာ ဂစ္ဆတိ, တဿ အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနံ နတ္ထိ။ အပရေသမ္ပိ ဧကတောပက္ခိကာနံ အဗ္ဘန္တရေ ဌိတတ္တာ ဝိဘူတတ္တာ ကရဏဿ အယမတ္ထောဝ ဝုတ္တော။ သာဓာရဏဝသေန ဒုတိယာယ ဉတ္တိယာ ဌပိတာယ ယေ တသ္မိံ ခဏေ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာသု အနာရဒ္ဓါသု, အပရိယောသိတာသု ဝါ ဆန္ဒံ ဒတွာ ဂစ္ဆန္တိ, တေသမ္ပိ န ဝုဋ္ဌာတိ ဧဝ။ ယေ န တတ္ထ ဟောန္တီတိ ပဒဿ စ ယေ ဝုတ္တပ္ပကာရေန နယေန တတ္ထ န ဟောန္တီတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဝုတ္တပ္ပကာရတ္ထဒီပနတ္ထဉ္စ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဆန္ဒံ ဒတွာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ’’တိ
ဣဒမေဝ အဝတွာ ‘‘ယေ ပန တေဟိ ဝါ သဒ္ဓိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာပိ တတ္ထ အနာဂတာ, အာဂန္တွာ ဝါ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ, ဧဝံ ပုဗ္ဗေနာပရံ သန္ဓီယတိ။ ‘‘ပါဠိယာ စ တတ္ထ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မေန ကမ္မဿ အကုပ္ပတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။
အဓိကရဏကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၂၀။ စိတ္တုပ္ပါဒေါ ဝိဝါဒေါ။ ဝိဝါဒသဒ္ဒေါပိ ကာရဏူပစာရေန ကုသလာဒိသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ တံ သန္ဓာယ ‘‘သမထေဟိ စ အဓိကရဏီယတာယ အဓိကရဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ဝိဝါဒဟေတုဘူတဿ စိတ္တုပ္ပါဒဿ ဝူပသမေန သမ္ဘဝဿ သဒ္ဒဿပိ ဝူပသမော ဟောတီတိ စိတ္တုပ္ပါဒဿပိ သမထေဟိ အဓိကရဏီယတာ ပရိယာယော သမ္ဘဝတိ။ ‘‘ကုသလစိတ္တာ ဝိဝဒန္တီ’’တိ ဝုတ္တဝိဝါဒေပိ ‘‘ဝိပစ္စတာယ ဝေါဟာရော’’တိ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တဝစနဟေတုဝသေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၂၂၂။ ‘‘အာပတ္တိဉှိ အာပဇ္ဇန္တော ကုသလစိတ္တော ဝါ’’တိ ဝစနတော ကုသလမ္ပိ သိယာတိ စေ? န တံ အာပတ္တာဓိကရဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ယော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, သော တီသု စိတ္တေသု အညတရစိတ္တသမင်္ဂီ ဟုတွာ အာပဇ္ဇတီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ယံ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယော ‘‘ပညတ္တိမတ္တံ အာပတ္တာဓိကရဏ’’န္တိ ဝဒေယျ, တဿ အကုသလာဒိဘာဝေါပိ အာပတ္တာဓိကရဏဿ န ယုဇ္ဇတေဝ ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒီနံ ဝိယာတိ စေ? န, ‘‘နတ္ထာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ ဣမိနာ ဝိရောဓသမ္ဘဝတော။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ နာမ တထာပဝတ္တမာနအကဥသလစိတ္တုပ္ပါဒရူပက္ခန္ဓာနမေတံ အဓိဝစနံ။ အဝသိဋ္ဌေသု ကုသလာဗျာကတပညတ္တီသု ‘အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတ’န္တိ ဝစနတော ပညတ္တိတာဝ ပဋိသိဒ္ဓါ ကုသလတ္တိကေ အပရိယာပန္နတ္တာ။ ကုသလပဋိသေဓေနေဝ တေန သမာနဂတိကတ္တာ ကိရိယာဗျာကတာနမ္ပိ ပဋိသေဓော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကိရိယာဗျာကတာနံ ဝိယ အနုဂမနတော ဝိပါကာဗျာကတာနမ္ပိ ပဋိသေဓော ကတောဝ ဟောတိ, တထာပိ အဗျာကတသာမညတော ရူပက္ခန္ဓေန သဒ္ဓိံ ဝိပါကကိရိယာဗျာကတာနမ္ပိ အဓိဝစနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ကုသလစိတ္တံ အင်္ဂံ ဟောတီ’’တိ ဝိနယေ အပကတညုနော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ အပ္ပဟရိတကရဏာဒိကေ သတိ။ တသ္မာတိ
ယသ္မာ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ ဝတ္တုံ န သက္ကာ, တသ္မာ ကုသလစိတ္တံ အင်္ဂံ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ‘‘တိစိတ္တံ တိဝေဒန’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ စေ? တံ ဒဿေတုံ ‘‘နယိဒ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓန္တိ ဧကေ။ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာပကစိတ္တံ အင်္ဂပ္ပဟောနကစိတ္တံ နာမ။ ‘‘ဧကန္တတောတိ ယေဘုယျေနာတိ အတ္ထော, ဣတရထာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကသ္မာ? ‘ယဿာ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတီ’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တတ္တာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တေန ကိံ? ဝိပါကော နတ္ထိ, ကသ္မာ? ဧကန္တာကုသလတ္တာ, တသ္မာ ကထာဝ တတ္ထ နတ္ထိ။ ယတ္ထ ပန အတ္ထိ, တံ ဒဿေန္တော ‘‘ယံ ပန ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ’’န္တိအာဒိမာဟ။ အသဉ္စိစ္စ ပန ကိဉ္စိ အဇာနန္တဿ…ပေ… အဗျာကတံ ဟောတီတိ ဘိက္ခုမှိ ကမ္မဋ္ဌာနဂတစိတ္တေန နိပန္နေ, နိဒ္ဒါယန္တေ ဝါ မာတုဂါမော စေ သေယျံ ကပ္ပေတိ, တဿ ဘိက္ခုနော ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ကုသလစိတ္တံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ န ဟောတိ, တသ္မာ တသ္မိံ ခဏေ သေယျာကာရေန ဝတ္တမာနရူပမေဝ အာပတ္တာဓိကရဏံ နာမ။ ဘဝင်္ဂစိတ္တေ ဝိဇ္ဇမာနေပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မိဉှိ ခဏေ ဥဋ္ဌာတဗ္ဗေ ဇာတေ အနုဋ္ဌာနတော ရူပက္ခန္ဓောဝ အာပတ္တိ နာမ, န ဝိပါကေန သဒ္ဓိံ။ သစေ ပန ဝဒေယျ, တဿ ဧဝံဝါဒိနော အစိတ္တကာနံ ကုသလစိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ဧဠကလောမံ ဂဟေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရေန တိယောဇနံ အတိက္ကမန္တဿ, ပဏ္ဏတ္တိံ အဇာနိတွာ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေန္တဿ စ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိယာ ကုသလစိတ္တံ အာပဇ္ဇေယျာတိ။ အာပဇ္ဇတိယေဝါတိ စေ? နာပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ ဝစနတော။
စလိတော ကာယော, ပဝတ္တာ ဝါစာ, အညတရမေဝ အင်္ဂန္တိ အညတရမေဝ အာပတ္တီတိ အတ္ထော။ ကေဝလံ ပညတ္တိယာ အကုသလာဒိဘာဝါသမ္ဘဝတော အာပတ္တိတာ န ယုဇ္ဇတိ။ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တော တီသု အညတရသမင်္ဂီ ဟုတွာ အာပဇ္ဇတီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ယံ ကုသလစိတ္တော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တဿတ္ထော – ပထဝီခဏနာဒီသု ကုသလစိတ္တက္ခဏေ ဝီတိက္ကမဝသေန ပဝတ္တရူပသမ္ဘဝတော ကုသလစိတ္တော ဝါ အဗျာကတာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ တထာ အဗျာကတစိတ္တော ဝါ အဗျာကတရူပသင်္ခါတံ အဗျာကတာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ပါဏာတိပါတာဒီသု အကုသလစိတ္တော ဝါ အကုသလာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ရူပံ ပနေတ္ထ အဗ္ဗောဟာရိကံ။ သုပိနပဿနကာလာဒီသု ပါဏာတိပါတာဒိံ ကရောန္တော သဟသေယျာဒိဝသေန အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တော
အကုသလစိတ္တော အဗျာကတာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ အာပတ္တာဓိကရဏံ အကုသလန္တိ အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါ။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေသု ပန ‘‘ပုထုဇ္ဇနော ကလျာဏပုထုဇ္ဇနော သေက္ခော အရဟာတိ စတ္တာရော ပုဂ္ဂလေ ဒဿေတွာ တေသု အရဟတော အာပတ္တာဓိကရဏံ အဗျာကတမေဝ, တထာ သေက္ခာနံ, တထာ ကလျာဏပုထုဇ္ဇနဿ အသဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမကာလေ အဗျာကတမေဝ။ ဣတရဿ အကုသလမ္ပိ ဟောတိ အဗျာကတမ္ပိ။ ယသ္မာ စဿ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမကာလေ အကုသလမေဝ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’န္တိ။ သဗ္ဗတ္ထ အဗျာကတံ နာမ တဿ ဝိပါကာဘာဝမတ္တံ သန္ဓာယ ဧဝံနာမကံ ဇာတ’’န္တိ လိခိတံ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၂၂၄။ ဝိဝါဒေါ ဝိဝါဒါဓိကရဏန္တိ ယော ကောစိ ဝိဝါဒေါ, သော သဗ္ဗော ကိံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ နာမ ဟောတီတိ ဧကပုစ္ဆာ။ ‘‘ဝိဝါဒေါ အဓိကရဏန္တိ ဝိဝါဒါဓိကရဏမေဝ ဝိဝါဒေါ စ အဓိကရဏဉ္စာတိ ပုစ္ဆတိ။ တဒုဘယံ ဝိဝါဒါဓိကရဏမေဝါတိ ပုစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု အယံ ပုစ္ဆာ နတ္ထိ။ ယဒိ ဧဝံ ဣမာယ န ဘဝိတဗ္ဗံ ဝိဝါဒေါ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ, ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဝိဝါဒေါ, ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဝိဝါဒေါ စေဝ အဓိကရဏဉ္စာတိ ပဉ္စပဉှာဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ သိယာ။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု တိဿော, ကေသုစိ စတဿော, ပဉ္စ နတ္ထိ။ တတ္ထ ဒွေ ဝိဘတ္တာ။ ဣတရာသု အဓိကရဏံ ဝိဝါဒေါတိ ယံ ကိဉ္စိ အဓိကရဏံ, ဝိဝါဒသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတိ, ဝိဝါဒေါ အဓိကရဏန္တိ ယော ကောစိ ဝိဝါဒေါ, သော သဗ္ဗော အဓိကရဏသင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထ။
֍ ဋီ ၂၂၈။ သမ္မုခါဝိနယသ္မိန္တိ သမ္မုခါဝိနယဘာဝေ။
֍ ဋီ ၂၃၀။ ‘‘အန္တရေနာတိ ကာရဏေနာ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၂၃၃။ ဥဗ္ဗာဟိကာယ ခိယျနကေ ပါစိတ္တိ န ဝုတ္တာ တတ္ထ ဆန္ဒဒါနဿ နတ္ထိတာယ။
֍ ဋီ ၂၃၆။ တဿ ခေါ ဧတန္တိ ဧသောတိ အတ္ထော ‘‘ဧတဒဂ္ဂ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝိယ။
֍ ဋီ ၂၃၈။ ‘‘ကာ စ တဿ ပါပိယသိကာ’’တိ ကိရ ပါဌော။
֍ ဋီ ၂၄၂။ ‘‘ကိစ္စမေဝ ကိစ္စာဓိကရဏ’’န္တိ ဝစနတော အပလောကနကမ္မာဒီနမေတံ အဓိဝစနံ, တံ ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒီနိ ဝိယ သမထေဟိ သမေတဗ္ဗံ န ဟောတိ, ကိန္တု သမ္မုခါဝိနယေန သမ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။
သမထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၅။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၄၄။ ပုထုပါဏိနာ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ ပုထုပါဏိကံ။
֍ ဋီ ၂၄၅။ ‘‘ကဏ္ဏတော နိက္ခန္တမုတ္တောလမ္ဗကာဒီနံ ကုဏ္ဍလာဒီန’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘ကာယူရ’’န္တိ ပါဠိပါဌော။ ‘‘ကေယူရာဒီနီ’’တိ အာစရိယေနုဒ္ဓဋံ။
֍ ဋီ ၂၄၈။ ‘‘သာဓုဂီတံ နာမ ပရိနိဗ္ဗုတဋ္ဌာနေ ဂီတ’’န္တိ လိခိတံ။ ဒန္တဂီတံ ဂါယိတုကာမာနံ ဝါက္ကကရဏီယံ။ ဒန္တဂီတဿ ဝိဘာဝနတ္ထံ ‘‘ယံ ဂါယိဿာမာ’’တိအာဒိမာဟ။
֍ ဋီ ၂၄၉။ စတုရဿဝတ္တံ နာမ စတုပ္ပါဒဂါထာဝတ္တံ။ ‘‘တရင်္ဂဝတ္တာဒီနိ ဥစ္စာရဏဝိဓာနာနိ နဋ္ဌပယောဂါနီ’’တိ လိခိတံ။ ဗာဟိရလောမိန္တိ ဘာဝနပုံသကံ, ယထာ တဿ ဥဏ္ဏပါဝါရဿ ဗဟိဒ္ဓါ လောမာနိ ဒိဿန္တိ, တထာ ဓာရေန္တဿ ဒုက္ကဋန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
֍ ဋီ ၂၅၁။ ဝိရူပက္ခေဟီတိအာဒိ သဟယောဂကရဏဝစနံ။ သရဗူတိ ဂေဟဂေါဠိကာ။ သာ ကိရ သေတာ သဝိသာ ဟောတိ။ သောဟန္တိ ယဿ မေ ဧတေဟိ မေတ္တံ, သောဟံ နမော ကရောမိ ဘဂဝတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညမှိ…ပေ… ဆေတဗ္ဗမှီတိ ရာဂါနုသယေ။
֍ ဋီ ၂၅၂။ ဥဋ္ဋိတွာတိ ပက္ခိပိတွာ။ ဩတရတူတိ ဣဒ္ဓိယာ ဩတာရေတွာ ဂဏှာတု။ အနုပရိယာယီတိ အနုပရိဗ္ဘမိ။
֍ ဋီ ၂၅၃။ န အစ္ဆုပိယန္တီတိ န လဂ္ဂန္တိ။ ရူပကာကိဏ္ဏာနီတိ ဣတ္ထိရူပါဒီဟိ ဝေါကိဏ္ဏာနိ။
֍ ဋီ ၂၅၄။ အာလိန္ဒကမိဍ္ဎိကာဒီနန္တိ ပမုခမိဍ္ဎိကာဒီနံ။ ပရိဝတ္တေတွာ တတ္ထေဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘ပရိဝတ္တေတွာ တတိယဝါရေ တတ္ထေဝ မိဍ္ဎိယာ ပတိဋ္ဌာတီ’’တိ လိခိတံ။ ပရိဘဏ္ဍံ နာမ ဂေဟဿ ဗဟိ ကုဋ္ဋပါဒဿ ထိရဘာဝတ္ထံ ကတာ
တနုကမိဍ္ဎိကာ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထ ‘‘ပရိဝဋ္ဋိတွာ ပတ္တော ဘိဇ္ဇတီတိ အဓိကရဏဘေဒါသင်္ကာယ အဘာဝေ ဌာနေ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ ပတ္တမာဠကော ဝဋ္ဋိတွာ ပတ္တာနံ အပတနတ္ထံ ဝဋ္ဋံ ဝါ စတုရဿံ ဝါ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ ပရိက္ခိပိတွာ မာဠကစ္ဆန္နေန ကတော။ ‘‘ပတ္တမဏ္ဍလိကာ ပတ္တပစ္ဆိကာ တာလပတ္တာဒီဟိ ကတာ’’တိ စ လိခိတံ။ မိဍ္ဎန္တေ အာဓာရကေ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ ပတ္တသန္ဓာရဏတ္ထံ ဝုတ္တတ္တာ။ မဉ္စေ အာဓာရကေပိ န ဝဋ္ဋတိ နိသီဒနပစ္စယာ ဝါရိတတ္တာ။ အာသန္နဘူမိကတ္တာ ဩလမ္ဗေတုံ ဝဋ္ဋတိ။
֍ ဋီ ၂၅၅။ ‘‘အံသကူဋေ လဂ္ဂေတွာတိ ဝစနတော အဂ္ဂဟတ္ထေ လဂ္ဂေတွာ အင်္ကေ ဌပေတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, န သုန္ဒရံ, ‘‘န ကေဝလံ ယဿ ပတ္တော’’တိအာဒိ ယဒိ ဟတ္ထေန ဂဟိတပတ္တေ ဘေဒသညာ, ပဂေဝ အညေန သရီရာဝယဝေနာတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ပါဠိယံ ပန ပစုရဝေါဟာရဝသေန ဝုတ္တံ။ ဃဋိကပါလမယံ ဃဋိကဋာဟံ။ ဆဝသီသဿ ပတ္တန္တိ ‘‘သိလာပုတ္တကဿ သရီရံ, ခီရဿ ဓာရာတိအာဒိဝေါဟာရဝသေန ဝုတ္တံ။ မဉ္စေ နိသီဒိတုံ အာဂတောတိ အတ္ထော။ ‘‘ပိသာစိလ္လိကာတိ ပိသာစဒါရကာ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ဒိန္နကမေဝ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ။ စဗ္ဗေတွာတိ ခါဒိတွာ။ အဋ္ဌိကာနိ စ ကဏ္ဋကာနိ စ အဋ္ဌိကကဏ္ဋကာနိ။ ‘‘ဧတေသု သဗ္ဗေသု ပဏ္ဏတ္တိံ ဇာနာတု ဝါ, မာ ဝါ, အာပတ္တိယေဝါ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၂၅၆။ ဝိပ္ဖါဠေတွာတိ ဖာဠေတွာ။ ကိဏ္ဏေန ပူရေတုန္တိ သုရာကိဏ္ဏေန ပူရေတုံ။ ဗိဒလကံ နာမ ဒိဂုဏကရဏသင်္ခါတဿ ကိရိယာဝိသေသဿ အဓိဝစနံ။ ကဿ ဒိဂုဏကရဏံ? ယေန ကိလဉ္ဇာဒိနာ မဟန္တံ ကထိနမတ္ထတံ, တဿ။ တဉှိ ဒဏ္ဍကထိနပ္ပမာဏေန ပရိယန္တေ သံဟရိတွာ ဒိဂုဏံ ကာတဗ္ဗံ။ အညထာ ခုဒ္ဒကစီဝရဿ အနုဝါတပရိဘဏ္ဍာဒိဝိဓာနကရဏေ ဟတ္ထဿ ဩကာသော န ဟောတိ။ သလာကာယ သတိ ဒွိန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ ဉတွာ သိဗ္ဗိတာသိဗ္ဗိတံ သုခံ ပညာယတိ။ ဒဏ္ဍကထိနေ ကတေ န ဗဟူဟိ သဟာယေဟိ ပယောဇနံ။ ‘‘အသံကုဋိတွာ စီဝရံ သမံ ဟောတိ။ ကောဏာပိ သမာ ဟောန္တီ’’တိ လိခိတံ, ‘‘ဟလိဒ္ဒိသုတ္တေန သညာကရဏ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဟလိဒ္ဒိသုတ္တေန စီဝရံ သိဗ္ဗေတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဟိ ကေစိ အကပ္ပိယသညိနော။ ပဋိဂ္ဂဟော နာမ အင်္ဂုလိကောသော။
֍ * ၂၅၇-၈။ ပါတီတိ ပဋိဂ္ဂဟသဏ္ဌာနံ။ ပဋိဂ္ဂဟတ္ထဝိကန္တိ အင်္ဂုလိကောသတ္ထဝိကံ။ သူစိသတ္ထကာနံ ပုဗ္ဗေ အာဝေသနတ္ထဝိကာယ အနုညာတတ္တာ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဘေသဇ္ဇတ္ထဝိက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ သူစိသတ္ထကာဒီနိပိ ဌပေတဗ္ဗာနီတိ နိဒါနံ သူစေတိ။ သစေပိ ဥပနန္ဒော ဘိက္ခု အလဇ္ဇီ, တထာပိ သန္တကမေတံ အမူလစ္ဆေဒကတဘိက္ခုနော လဇ္ဇိနောပိ သမာနဿ ကပ္ပတီတိ ယုဇ္ဇတိ။ န သမ္မတီတိ န ပဟောတိ။
֍ * ၂၆၀-၁။ ဗဟိ ကုဋ္ဋဿ သမန္တတော နီစဝတ္ထုကံ ကတွာ ဌိတံ ‘‘မဏ္ဍလိက’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဇန္တာဃရပ္ပဋိစ္ဆာဒိနာ ဆန္နဿ နဂ္ဂိယံ ယဿ န ပညာယတိ, တဿေဝ ပရိကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ။ ဧသ နယော ဥဒကဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒီသုပိ။
֍ * ၂၆၂-၃။ ပဏိယာ နာမ ပဏိယကာရကာ။ အာကဍ္ဎနယန္တံ အာကဍ္ဎိယမာနံ ကူပဿ ဥပရိဘာဂေ ပရိဗ္ဘမတိ။ အရဟဋဃဋိယန္တံ သကဋစက္ကသဏ္ဌာနယန္တံ။ တဿ အရေ အရေ ဃဋိကာနိ ဗန္ဓိတွာ ဧကေန, ဒွီဟိ ဝါ ပရိဗ္ဘမိယမာနဿ ဥဒကနိဗ္ဗာဟနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသံ နာမ ယတ္ထ မဏ္ဍလာကာရေန ပက္ခပါသာ ဗဇ္ဈန္တိ အာဝိဒ္ဓဝတ္ထတာ ဝိယ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသကာ။ ပုဗ္ဗေ ပတ္တသင်္ဂေါပနတ္ထံ, ဣဒါနိ ဌပေတဗ္ဗံ ဘုဉ္ဇိတုံ အာဓာရကော အနုညာတော။
֍ ဋီ ၂၇၃။ ပရဂလံ ဂစ္ဆတီတိ ဣမဿ ပယောဂါဘာဝါ ဝဋ္ဋတိ။ ကမ္မသတေနာတိ မဟတာ ဥဿာဟေန။
֍ * ၂၇၇-၈။ လောဟဘဏ္ဍံ နာမ ကံသတော သေသလောဟဘဏ္ဍံ။ မုဒ္ဒိကကာယဗန္ဓနံ နာမ စတုရဿံ အကတွာ သဇ္ဇိတံ။ ပါမင်္ဂဒသာ စတုရဿာ။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနေနာတိ သံဃာဋိယာ မုဒိင်္ဂသိဗ္ဗနာကာရေန ဝရကသီသာကာရေန။ ပဝနန္တောတိ ပါသန္တော။ ‘‘ဒသာမူလ’’န္တိ စ လိခိတံ။ အကာယဗန္ဓနေန သဉ္စိစ္စ ဝါ အသဉ္စိစ္စ ဝါ ဂါမပ္ပဝေသနေ အာပတ္တိ။ ‘‘သရိတဋ္ဌာနတော ဗန္ဓိတွာ ပဝိသိတဗ္ဗံ, နိဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝါ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၂၇၉။ သတ္တင်္ဂုလံ ဝါ အဋ္ဌင်္ဂုလံ ဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘သုဂတင်္ဂုလေနာ’’တိ အဝုတ္တတ္တာ ပကတိအင်္ဂုလေန သာရုပ္ပတ္ထာယ ဝဍ္ဎေတွာပိ ကရောန္တိ စေ, န ဒေါသော။
֍ ဋီ ၂၈၀။ တာလဝဏ္ဋာကာရေန သီဟဠိတ္ထီနံ ဝိယ။
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၆။ သေနာသနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဝိဟာရာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၉၄။ နိလီယန္တိ ဘိက္ခူ ဧတ္ထာတိ ဝိဟာရာဒယော လေဏာနိ နာမ။ အာဂတ-ဝစနေန တဿာဂတသံဃောဝ သာမီ, န အနာဂတောတိ ကေစိ, တံ န ယုဇ္ဇတိ သမာနလာဘကတိကာယ သိဒ္ဓတ္တာ။
֍ * ၂၉၆-၇။ ဒီပိနင်္ဂုဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒီပိနာ အကပ္ပိယစမ္မံ ဒဿေတီ’’တိ လိခိတံ။ ထမ္ဘကဝါတပါနံ နာမ တိရိယံ ဒါရူနိ အဒတွာ ဥဇုကံ ဌိတေဟေဝ ဒါရူဟိ ကတ္တဗ္ဗံ။ ဘိသီနံ အနုညာတံ ဝဋ္ဋတီတိ ဗိမ္ဗောဟနေ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ တူလပူရိတံ ဘိသိံ အပဿယိတုံ န ဝဋ္ဋတိ ဥဏ္ဏာဒီနံယေဝ အနုညာတတ္တာ။ နိသီဒနနိပဇ္ဇနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အပဿယိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ စေ? အကပ္ပိယန္တိ န ဝဋ္ဋတီတိ ကေစိ။ ယဒိ ဧဝံ အကပ္ပိယမဉ္စဉ္စ အပဿယိတုံ န ဝဋ္ဋေယျ။ ယသ္မာ ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ ဒေါသော နတ္ထိ။ အပိစ ဂိလာနဿ ဗိမ္ဗောဟနံ နိပဇ္ဇိတုမ္ပိ အနုညာတံ, တသ္မာ ဘိသိပိ ဝဋ္ဋတိ အပဿယိတုံ။ အာစရိယာ စ အနုဇာနန္တိ, ဝဠဉ္ဇေန္တိ စာတိ ဧကေ။ သိမ္ဗလိတူလသုတ္တေန သိဗ္ဗိတံ စီဝရံ ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? ကပ္ပါသဿ အနုလောမတော။ ‘‘အက္ကဖလသုတ္တမယမ္ပိ အက္ကဝါကမယမေဝ ပဋိက္ခိတ္တ’’န္တိ တေ ဧဝ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၂၉၈။ အနိဗန္ဓနီယော အလဂ္ဂေါ။ ပဋိဗာဟေတွာတိ မဋ္ဌံ ကတွာ။ ‘‘သေတဝဏ္ဏာဒီနံ ယထာသင်္ချံ ဣက္ကာသာဒယော ဗန္ဓနတ္ထံ ဝုတ္တာ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၃၀၀။ ပကုဋ္ဋံ သမန္တတော အာဝိဒ္ဓပမုခံ။
֍ ဋီ ၃၀၃။ သုဓာလေပေါတိ သုဓာမတ္တိကာလေပေါ။
֍ ဋီ ၃၀၅။ အာသတ္တိ တဏှာ။ သန္တိံ အဒရံ။
֍ ဋီ ၃၀၇။ ကေတုန္တိ ကယေန ဂဟေတုံ။
֍ ဋီ ၃၀၈။ စိတာတိ ဣဋ္ဌကာယော ကဗဠေန နိဒ္ဓမနဝသေန ဆိန္ဒိတွာ ကတာတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၃၁၀။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခူနံ အန္တေဝါသိကာတိ ဧတ္ထ ဝီသတိဝဿံ အတိက္ကမိတွာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဥပ္ပန္နာ။ ‘‘အာရာဓယိံသု မေ ဘိက္ခူ စိတ္တ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၂၅) ဝုတ္တတ္တာ အညသ္မိံ ကာလေ သာဝတ္ထိဂမနေ ဥပ္ပန္နံ ဝတ္ထုံ ဣဓ အာပတ္တိဒဿနတ္ထံ အာဟရိတွာ ဝုတ္တန္တိ ယုတ္တံ ဝိယ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဝုဒ္ဓန္တိ ဝုဒ္ဓတရံ။
֍ ဋီ ၃၁၃။ သန္ထရေတိ တိဏသန္ထရာဒယော။
သေနာသနဂ္ဂါဟကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၁၈။ ‘‘သေယျဂ္ဂေနာတိ မဉ္စဋ္ဌာနပရိစ္ဆေဒေန။ ဝိဟာရဂ္ဂေနာတိ ဩဝရကဂ္ဂေနာ’’တိ လိခိတံ။ ထာဝရာတိ နိယတာ။ ပစ္စယေနေဝ ဟိ တန္တိ တသ္မိံ သေနာသနေ မဟာထေရာ တဿ ပစ္စယဿ ကာရဏာ အညတ္ထ အဂန္တွာ ဝသန္တာယေဝ နံ ပဋိဇဂ္ဂိဿန္တီတိ အတ္ထော။ အဃဋ္ဋနကမ္မံ ဒဿေတုံ ‘‘န တတ္ထ မနုဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဝိတက္ကံ ဆိန္ဒိတွာ သုဒ္ဓစိတ္တေန ဂမနဝတ္တေနေဝ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ပါဌော။ မုဒ္ဒဝေဒိကာ နာမ စေတိယဿ ဟမ္မိယဝေဒိကာ။ ပဋိက္ကမ္မာတိ အပသက္ကိတွာ။ သမာနလာဘကတိကာ မူလာဝါသေ သတိ သိယာ, မူလာဝါသဝိနာသေန ကတိကာပိ ဝိနဿတိ။ သမာနလာဘ-ဝစနံ သတိ ဒွီသု, ဗဟူသု ဝါ ယုဇ္ဇတိ, တေနေဝ ဧကသ္မိံ အဝသိဋ္ဌေတိ နော မတိ။ တာဝကာလိကံ ကာလေန မူလစ္ဆေဒနဝသေန ဝါ အညေသံ ဝါ ကမ္မံ အညဿ သိယာ နာဝါယံ သင်္ဂမောတိ အာစရိယော။ ပုဂ္ဂလဝသေနေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ အပလောကနကာလေ သံဃော ဝဿံဝုတ္ထဘိက္ခူနံ ပါဋေက္ကံ ‘‘ဧတ္တကံ ဝဿာဝါသိကံ ဝတ္ထံ ဒေတိ, ရုစ္စတိ သံဃဿာ’’တိ ပုဂ္ဂလမေဝ ပရာမသိတွာ ဒါတဗ္ဗံ, န သံဃဝသေန ကာတဗ္ဗံ။ န သံဃော သံဃဿ ဧတ္တကံ ဒေတီတိ။ ‘‘ဧကသ္မိံ အာဝါသေ သံဃဿ ကမ္မံ ကရောတီ’တိ ဝစနတော သံဃဝသေန ကာတဗ္ဗ’’န္တိ လိခိတံ။ န ဟိ တထာ ဝုတ္တေ သံဃဿ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကတံ နာမ ဟောတိ။ ‘‘သမ္မတသေနာသနဂ္ဂါဟာပကတော အညေန ဂါဟိတေပိ ဂါဟော ရုဟတိ အဂ္ဂဟိတုပဇ္ဈာယဿ ဥပသမ္ပဒါ ဝိယာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ကမ္မဝါစာယပိ သမ္မုတိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။
အဋ္ဌပိ သောဠသပိ ဇနေတိ ဧတ္ထ ကိံ ဝိသုံ ဝိသုံ, ဥဒါဟု ဧကတောတိ? ဧကတောပိ ဝဋ္ဋတိ။ န ဟိ တေ တထာ သမ္မတာ သံဃေန ကမ္မကတာ နာမ
ဟောန္တိ, တေနေဝ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ ဧကတော အဋ္ဌ ဇနာ သမ္မတာတိ။ တေသံ သမ္မုတိ ကမ္မဝါစာယပီတိ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာယပိ။ အပလောကနကမ္မဿ ဝတ္ထူဟိ သာ ဧဝ ကမ္မဝါစာ လဗ္ဘမာနာ လဗ္ဘတိ, တဿာ စ ဝတ္ထူဟိ အပလောကနကမ္မမေဝ လဗ္ဘမာနံ လဗ္ဘတိ, န အညန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမံ နယံ မိစ္ဆာ ဂဏှန္တော ‘‘အပလောကနကမ္မံ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ကာတုံ, ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဉ္စ အပလောကနကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဂဏှာတိ, ဧဝဉ္စ သတိ ကမ္မသင်္ကရဒေါသော အာပဇ္ဇတိ။ မဂ္ဂေါ ပေါက္ခရဏီတိ ဧတ္ထ မဂ္ဂေါ နာမ မဂ္ဂေ ကတဒီဃသာလာ, ပေါက္ခရဏီတိ နဟာယိတုံ ကတပေါက္ခရဏီ။ ဧတာနိ ဟိ အသေနာသနာနီတိ ဧတ္ထ ဘတ္တသာလာ န အာဂတာ, တသ္မာ တံ သေနာသနန္တိ စေ? သာပိ ဧတ္ထေဝ ပဝိဋ္ဌာ ဝါသတ္ထာယ အကတတ္တာ။ ဘောဇနသာလာ ပန ဥဘယတ္ထ နာဂတာ။ ကိဉ္စာပိ နာဂတာ, ဥပရိ ‘‘ဘောဇနသာလာ ပန သေနာသနမေဝါ’’တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၁၈) ဝုတ္တတ္တာ သေနာသနံ။ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိ စ ဧတ္ထ ကာတဗ္ဗာ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ နေတိ ဧကေ။ ရုက္ခမူလဝေဠုဂုမ္ဗာ ဆန္နာ ကဝါဋဗဒ္ဓါဝ သေနာသနံ။ ‘‘အလာဘကေသု အာဝါသေသူတိ အလာဘကေသု သေနာသနေသူ’’တိ လိခိတံ, တံ ယုတ္တံ။ န ဟိ ပါဋေက္ကံ သေနာသနံ ဟောတိ။ တံ သညာပေတွာတိ ဧတ္ထ ပညတ္တိံ အဂစ္ဆန္တေ ဗလက္ကာရေနပိ ဝဋ္ဋတိ။ အယမ္ပီတိ ပစ္စယောပိ။
ဥပနိဗန္ဓိတွာတိ တဿ သမီပေ ရုက္ခမူလာဒီသု ဝသိတွာ တတ္ထ ဝတ္တံ ကတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပရိယတ္တိပဋိပတ္တိပဋိဝေဓဝသေန တိဝိဓမ္ပိ။ ‘‘ဒသကထာဝတ္ထုကံ ဒသအသုဘံ ဒသအနုဿတိ’’န္တိ ပါဌော။ ‘‘ပဌမဘာဂံ မုဉ္စိတွာတိ ဣဒံ စေ ပဌမဂါဟိတဝတ္ထုတော မဟဂ္ဃံ ဟောတီ’’တိ လိခိတံ။ ဆိန္နဝဿာနံ ဝဿာဝါသိကံ နာမ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတဝဿာဝါသိကာနံ ပစ္ဆာ ဆိန္နဝဿာနံ။ ဘတိနိဝိဋ္ဌန္တိ ဘတိံ ကတွာ ဝိယ နိဝိဋ္ဌံ ပရိယိဋ္ဌံ။ ‘‘သံဃိကံ ပန…ပေ… ဝိဗ္ဘန္တောပိ လဘတေဝါ’’တိ ဣဒံ တတြုပ္ပါဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ အပလောကနမေဝ ပမာဏံ, န ဂါဟာပနန္တိ ကေစိ။ ဝိနယဓရာ ပန ‘‘အမှာကံ ဝိဟာရေ ဝဿံ ဥပဂတာနံ ဧကေကဿ တိစီဝရံ သံဃော ဒဿတီ’တိအာဒိနာ အပလောကိတေပိ အဘာဇိတံ ဝိဗ္ဘန္တကော န လဘတိ။ ‘အပလောကနကမ္မံ ကတွာ ဂါဟိတ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ, ‘အဘာဇိတေ ဝိဗ္ဘမတီ’တိ ဧဝံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတ္တာ စာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပစ္စယဝသေနာတိ ဂဟပတိကံ ဝါ အညံ ဝါ ဝဿာဝါသိကံ ပစ္စယဝသေန ဂါဟိတ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘ဧကမေဝ ဝတ္ထံ ဒါတဗ္ဗန္တိ တတ္ထ နိသိန္နာနံ
ဧကမေကံ ဝတ္ထံ ပါပုဏာတီ’’တိ လိခိတံ။ ဒုတိယော ထေရာသနေတိ အနုဘာဂေါ။ ပဌမဘာဂေါ အညထာ ထေရေန ဂဟိတောတိ ဇာနိတဗ္ဗံ။
ဥပနန္ဒဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၀။ တိဝဿန္တရေနာတိ တိဏ္ဏံ ဝဿာနံ အန္တော ဌိတေန။ ဟတ္ထိမှိ နခေါ အဿာတိ ဟတ္ထိနခေါ။ ပါသာဒဿ နခေါ နာမ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေါ။ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနာတိ ဂိဟီဟိ ကတနီဟာရေနေဝ။ ‘‘တေဟိ အတ္ထရိတွာ ဒိန္နာနေဝ နိသီဒိတုံ လဗ္ဘန္တိ, န ဘိက္ခုနာ သယံ အတ္ထရိတွာ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃေန အတ္ထရာပေတွာ ဝါ’’တိ လိခိတံ။
အဝိဿဇ္ဇိယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၁။ ‘‘န ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗံ သံဃေန ဝါ ဂဏေန ဝါ ပုဂ္ဂလေန ဝါ’’တိ ဝစနံ ‘‘ယံ အဂရုဘဏ္ဍံ ဝိဿဇ္ဇိယံ ဝေဘင်္ဂိယံ သံဃိကံ, တံ ဂဏော စေ တသ္မိံ အာဝါသေ ဝသတိ ပုဂ္ဂလောပိ ဝါ, ဂဏေန ဝါ ပုဂ္ဂလေန ဝါ ဝိဿဇ္ဇိတံ သံဃေန ဝိဿဇ္ဇိတသဒိသမေဝ ဟောတီ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဝစနံ သာဓေတိ, အညထာ ဧတ္ထ ဂဏပုဂ္ဂလဂ္ဂဟဏံ နိရတ္ထကံ။ အရဉ္ဇရော ဥဒကစာဋိ, အလဉ္ဇလော, ဗဟုဥဒကဂဏှနကောတိ အတ္ထော။ ‘‘ဝဋ္ဋစာဋိ ဝိယ ဟုတွာ ထောကံ ဒီဃမုခေါ မဇ္ဈေ ပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတွာ ကတော’’တိ လိခိတံ။ မံသဒိဗ္ဗဓမ္မဗုဒ္ဓသမန္တစက္ခုဝသေန ပဉ္စ။
ဂရုဘဏ္ဍေန စ ဂရုဘဏ္ဍန္တိ သံဟာရိမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတုန္တိ အဋ္ဋကစ္ဆန္နေန ကတေ မဉ္စေ။ ဝဋ္ဋလောဟံ နာမ ပီတဝဏ္ဏံ။ ပါရိဟာရိယံ န ဝဋ္ဋတီတိ အာဂန္တုကဿ အဒတွာ ပရိစာရိကဟတ္ထတော အတ္တနော နာမံ လိခါပေတွာ ဂဟေတွာ ယထာသုခံ ပရိဟရိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနေဝါတိ ယာဝ အတ္တနော ကမ္မနိဗ္ဗတ္တိ, တာဝ ဂဟေတွာ ဒေတီ’’တိ လိခိတံ။ သိခရံ နာမ ယေန ပရိဗ္ဘမန္တာ ဆိန္ဒန္တိ။ ပတ္တဗန္ဓကော နာမ ပတ္တဿ ဂဏ္ဌိအာဒိကာရကော။ ‘‘ပဋိမာနံ သုဝဏ္ဏာဒိပတ္တကာရကော’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အဍ္ဎဗာဟူတိ ကပ္ပရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အံသကူဋ’’န္တိ လိခိတံ။ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ဣမံ ပါဠိံ အာဒိံ ကတွာ။ ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရော နာမ ယေန ရဇိတစီဝရံ ပေါထေန္တိ။ ‘ပစ္စတ္ထရဏဂတိက’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ, ‘‘တမ္ပိ ဂရုဘဏ္ဍမေဝါတိ ဝုတ္တတ္တာ စ အပိ-သဒ္ဒေန ပါဝါရာဒိပစ္စတ္ထရဏံ သဗ္ဗံ ဂရုဘဏ္ဍမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
ဧတေနေဝ သုတ္တေန အညထာ အတ္ထံ ဝတွာ ‘‘ပါဝါရာဒိပစ္စတ္ထရဏံ န ဂရုဘဏ္ဍံ, ဘာဇနီယမေဝ, သေနာသနတ္ထာယ ဒိန္နပစ္စတ္ထရဏမေဝ ဂရုဘဏ္ဍ’’န္တိ ဝဒန္တိ, ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ။ ဂဏ္ဌိကာတိ စီဝရဂဏ္ဌိကာ။ ဘဉ္စကော နာမ သရကော။
နဝကမ္မဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၂၃-၄။ အဂ္ဂဠဗန္ဓသူစိဒွါရကရဏမတ္တေနပိ။ ‘‘ကပေါတဘဏ္ဍိကာ နာမ ဝဠဘိယာ ဥပရိ ဌပေတဗ္ဗဝလယံ ဝါ တိဏစ္ဆဒနဂေဟဿ ပိဋ္ဌိဝံသဿ ဟေဋ္ဌာ ဌပေတဗ္ဗံ ဝါ ဥဘယမဿ ဂတာ ဒါရူ’’တိ လိခိတံ။ ကာရန္တရာတိ တဒါ ပုန ပဝိသဋ္ဌံ ပုဗ္ဗပယောဇိတာနာနံ ဝစနပါတသေနာသနဝါသော။ န ပန ပတိသဋ္ဌတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗတ္ထ ဝိနဋ္ဌဝါသော န စ ပဋိသေဓကော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဒွါရဝါတပါနာဒီနိ အပဟရိတွာ ဒါတုံ အသက္ကုဏေယျတော ‘‘ပဋိဒါတဗ္ဗာနိယေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဂေါပါနသိအာဒယော ဒေန္တဿ ဝိဟာရော ပလုဇ္ဇတီတိ ‘‘မူလံ ဝါ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဧကေ။ ‘‘နေဝါသိကာ ပကတိယာ အနတ္ထတာယ ဘူမိယာ ဌပေန္တိ စေ, တေသမ္ပိ အနာပတ္တိယေဝါ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဒွါရဝါတပါနာဒယော အပရိကမ္မကတာပိ အပဋိစ္ဆာဒေတွာ န အပဿယိတဗ္ဗာ’’တိ လိခိတံ။
သံဃဘတ္တာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၅။ ယာ ဘတ္တုဒ္ဒေသဋ္ဌာနဘူတာယ ဘောဇနသာလာယ ပကတိဌိတိကာ။ ဒိန္နံ ပနာတိ ယထာ သော ဒါယကော ဒေတိ, တံ ဒဿေန္တော ‘‘သံဃတော ဘန္တေ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧကဝဠဉ္ဇန္တိ ဧကဒွါရေန ဝဠဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ တိစီဝရပရိဝါရန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဥဒကမတ္တလာဘီ ဝိယ အညောပိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ အလဘိတွာ ဝတ္ထာဒိမနေကပ္ပကာရံ လဘတိ စေ, တဿေဝ တ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘ဥဒ္ဒေသပတ္တေ ဒေထာ’တိ ဝတွာ ဂဟေတွာ အာဂတဘာဝေန သံဃဿ ပရိစ္စတ္တံ န ဟောတိယေဝ တဿေဝ ဟတ္ထေ ဂတတ္တာ, တသ္မာ တေဟိ ဝုတ္တက္ကမေန သဗ္ဗေဟိ ဘာဇေတွာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိပါဋိပတ္တံ ဝါ ဌိတိကာယ ဌိတပတ္တံ ဝါ။ ‘‘ကူဋဋ္ဌိတိကာ နာမ အဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနမ္ပိ ဂါဟိတတ္တာ’’တိ လိခိတံ, ‘‘ပဏီတဘတ္တဋ္ဌိတိကဉ္စ အဇာနိတွာ မိဿေတွာ ဂါဟိတေပိ ဧဝမေဝ
ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ စ လိခိတံ။ တဉ္စေ ထေယျာယ ဟရန္တိ ပတ္တဟာရကာ, အာဏာပကဿ ဂီဝါ ဟောတိ။ အတိက္ကန္တမ္ပိ ဌိတိကံ ဌပေတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘တံဒိဝသမေဝ စေ ဘိက္ခာ လဗ္ဘတိ, အပရဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ န လဗ္ဘတိ ကိရာ’’တိ လိခိတံ။ ပစ္ဆာ ‘‘သဗ္ဗော သံဃော ပရိဘုဉ္ဇတူ’’တိ အဝုတ္တေပိ ဘာဇေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဧတ္တကေ ဘိက္ခူ သံဃတော ဥဒ္ဒိသိတွာ ဒေထာ’တိ အဝတွာ ‘ဧတ္တကာနံ ဘိက္ခူနံ ဘတ္တံ ဂဏှထာ’တိ ဒိန္နံ သံဃိကနိမန္တနံ နာမာ’’တိ လိခိတံ။
နိမန္တနဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
ပဋိပါဋိယာတိ ယထာလဒ္ဓပဋိပါဋိယာ။ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ဘတ္တံ ဂဏှထာတိ ပဒံ အဝတွာ။ အာလောပသင်္ခေပေနာတိ အယံ နယော နိမန္တနာယမေဝ, ဥဒ္ဒေသဘတ္တေ ပန ဧကဿ ပဟောနကပ္ပမာဏေ ဧဝ ဌိတိကာ တိဋ္ဌတိ။ ‘‘ဧကဝါရန္တိ ယာဝ တသ္မိံ အာဝါသေ ဝသန္တိ ဘိက္ခူ, သဗ္ဗေဝ လဘန္တီ’’တိ လိခိတံ။
သလာကဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
န ဟိ ဗဟိသီမာယ သံဃလာဘောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒီသု ဗဟိသီမာယ ဌိတဿပိ စေ ဥပါသကာ ဒေန္တိ, ဂဟေတုံ လဘန္တိ, အတ္တနောပိ ပါပေတွာ ဂဟဏံ အနုညာတံ, တထာ ဣဓ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ န ပါပုဏန္တီတိ ဥဒ္ဒိသိတွာပိ။ ဝါရဂါမန္တိ ဒူရတ္တာ ဝါရေန နိဂ္ဂဟေန ဂန္တဗ္ဗဂါမေ။ ဖာတိကမ္မမေဝါတိ အတိရေကလာဘာ စ ဘဝန္တိ။ သမ္မုခီဘူတဿာတိ ယေဘုယျေန စေ ဘိက္ခူ ဗဟိသီမံ ဂတာ, သမ္မုခီဘူတဿ ပါပေတဗ္ဗံ။ သဘာဂတ္တာ ဟိ ဧကေန လဒ္ဓံ သဗ္ဗေသံ ပဟောတိ, တသ္မိမ္ပိ အသတိ အတ္တနော ပါပေတွာ ဒါတဗ္ဗံ။ ‘‘လဒ္ဓါ ဝါ အလဒ္ဓါ ဝါ’’တိ ဝစနသိလိဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ။ ဝိဟာရေ အပါပိတံ ပန…ပေ… န ဝဋ္ဋတီတိ သလာကဘတ္တံ ဝိဟာရေ ဥဒ္ဒိသိယတိ။ တေန ပန ဒိန္နသလာကေန။ တဿာတိ ဂဟေတွာ ဂတဿ။ သလာကာ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ယုတ္တံ ဝိယ။ သဗ္ဗပေါတ္ထကေသု ‘‘ဂါဟေတဗ္ဗာ’’တိ ပါဌော, တသ္မာ တေနာတိ သလာကဂ္ဂါဟာပကေနာတိ အတ္ထော။ ‘‘စောရိကာယ ဂဟိတတ္တာ န ပါပုဏာတီ’’တိ ဝစနတော ‘‘ကုဋိသောဓနံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ စ ဒီပဝါသိနော ဝဒန္တိ ကိရ။ ဧကံ မဟာထေရဿာတိ မဟာထေရော ဝိဟာရတော ယေဘုယျေန န ဂစ္ဆတိ, ဣတရေ ကဒါစိ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ သဘာဂါ စေ, အတ္တနော ပါပေတွာ ပုန ဣတရေသံ ဒိယျတိ။ ဝိဟာရေ ထေရဿ ပတ္တသလာကဘတ္တန္တိ မဟာထေရော ဧကကောဝ ဝိဟာရေ ဩဟီနော, ‘‘အဝဿံ သဗ္ဗသလာကာ အတ္တနော ပါပေတွာ
ဌိတော’’တိ ပဋိဿယံ ဂန္တွာ အာဂန္တုကဘိက္ခူနမ္ပိ အဒဿနတော ကုက္ကုစ္စံ အကတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ။
ပက္ခိကဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
ဥပေါသထဒိဝသေ အာပတ္တိဒေသနံ သန္ဓာယ ‘‘ပရိသုဒ္ဓသီလာန’’န္တိ အာဟ။ လေခံ ကတွာ နိဗဒ္ဓါပိတံ။ ‘‘အာဂန္တုကဘတ္တမ္ပိ ဂမိကဘတ္တမ္ပီ’’တိ အာဂန္တုကောဝ ဟုတွာ ဂစ္ဆန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အနာထဂိလာနုပဋ္ဌာကောပိ တေန ဒိန္နံ ဘုဉ္ဇတိ စေ, တဿပိ ပါပေတဗ္ဗမေဝ။ ဂုဠပိဏ္ဍံ တာလပက္ကမတ္တံ။
သေနာသနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၇။ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၀။ ‘‘အနုပိယံ နာမာ’’တိ ဧကဝစနေန ဒိဿတိ, သတ္တမိယံ ပန ‘‘အနုပိယာယ’’န္တိ။ ‘‘ကာဠုဒါယိပ္ပဘုတယော ဒသ ဒူတာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘န ဟေဋ္ဌာပါသာဒါ န ဟေဋ္ဌာပါသာဒံ ဝါ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၃၃၂။ ပုဗ္ဗေ ပုဗ္ဗကာလေ။ ‘‘ရညော သတော’’တိ စ ‘‘ရညောဝသတော’’တိ စ ပါဌော။
֍ ဋီ ၃၃၃။ န လာဘတဏှာ ဣဓ ကာမတဏှာ, ဈာနဿ နေသာ ပရိဟာနိ ဟေတု။ ဗုဒ္ဓတ္တသီလံ ပန ပတ္ထယန္တော ဈာနာပိ နဋ္ဌောတိ။ နနု ပတ္တဘာဝနာ။ မနောမယန္တိ ဈာနမနောမယံ။
֍ ဋီ ၃၃၄။ သတ္ထာရောတိ ဂဏသတ္ထာရော။
֍ ဋီ ၃၃၉။ ပေါတ္ထနိကန္တိ ဆုရိကံ။
֍ ဋီ ၃၄၁။ ဧကရတ္တာဓိကာရေန ရက္ခံ ပစ္စာသီသန္တာ ဤဒိသာတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ပဉ္စိမေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ ရက္ခဿေတ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ မယှံ ပန ရက္ခဏေ ကိစ္စံ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပရူပက္ကမေန တထာဂတံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာတိ ဣဒံ အာဏတ္တိယာ အာဂတတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၃၄၂။ မာ အာသဒေါတိ မာ ဝဓကစိတ္တေန ဥပဂစ္ဆ။ ဣတောတိ ဣမမှာ ဇီဝိတမှာ။ ‘‘ယတောတိ ယသ္မာ, ယတောတိ ဝါ ဂတဿာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ပဋိကုဋိတောတိ အပသက္ကိတွာ သင်္ကုစိတော ဟုတွာ ဝါ ပဋိသက္ကတီ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၃၄၃။ တိကဘောဇနန္တိ တီဟိ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဘောဇနံ။ ‘‘တိကဘောဇနီယ’’န္တိပိ ပါဌော။ ပရိကပ္ပတော ဟိ တိဏ္ဏံ ဘုဉ္ဇိတုံ အနုဇာနာမိ, တတော ဥဒ္ဓံ ဂဏဘောဇနမေဝ ဟောတိ, တဿာပိ ဣဒမေဝ ဝုတ္တံ။ ဣဓ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။
‘‘အကတဝိညတ္တိလဒ္ဓံ တိဏ္ဏံ ဘုဉ္ဇန္တာနံ ကိဉ္စာပိ တံ ဂဏဘောဇနံ နာမ န ဟောတိ, ဝိညတ္တိဝသေန ပန န ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ တယော အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စာတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘မာ ပါပိစ္ဆာပက္ခံ နိဿာယ သံဃံ ဘိန္ဒေယျု’’န္တိ ပေသလာနံ ဘိက္ခူနံ ဖာသုဝိဟာရာယာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကုလာနုဒ္ဒယတာယ စာတိ ကုလာနံ ပသာဒရက္ခဏတ္ထံ။ ဝဇ္ဇန္တိ ဝဇ္ဇမေဝ။ ‘‘ဝဇ္ဇမိမံ ဖုသေယျာ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဝဇ္ဇနီယံ ပုဂ္ဂလံ ဖုသေယျာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဣမဿ မနော န ဖုသေယျာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗမ္ပိ သိယာ။ စက္ကဘေဒန္တိ သာသနဘေဒံ။ အာယုကပ္ပန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ အဝီစိမှိ အာယုပရိမာဏံ နတ္ထိ, ယေန ပန ကမ္မေန ယတ္တကံ အနုဘဝိတဗ္ဗံ, တဿ အာယုကပ္ပန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၃၄၅။ ‘‘အညတရံ အာသနံ ဂဟေတွာ နိသီဒီ’’တိ ဝစနတော ဝိသဘာဂဋ္ဌာနံ ဂတဿ ပေသလဿပိ ဘိက္ခုနော တေသံ အာသနေ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။ အာဂိလာယတီတိ ရုဇ္ဇတိ။ အာဒေသနာပါဋိဟာရိယာနုသာသနိယာတိ တဿ တဿ စိတ္တာစာရံ အာဒိဿ အာဒိဿ ဒေသနာ, အာဒေသနာပါဋိဟာရိယာနုသာသနီ။ ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပါဋိဟာရိယံ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ, ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယသံယုတ္တာယ အနုသာသနိယာ ဩဝဒတီတိ အတ္ထော။ နနု တံ အာဝုသောတိ ဧတ္ထ တံ ဝစနံ နနု မယာ ဝုတ္တောသီတိ အတ္ထော။
֍ * ၃၄၆-၉။ သုဝိက္ခာလိတန္တိ သုဓောတံ။ သံခါဒိတွာတိ သုဋ္ဌု ခါဒိတွာ။ ‘‘မဟိံ ဝိကုဗ္ဗတောတိ မဟာဝိသာလော’’တိ လိခိတံ။ တဿ ဘိသံ ဃသမာနဿ။ တတ္ထ နဒီသု ဇဂ္ဂတောတိ ပါလေန္တဿ။ ‘‘ကိံ? ဟတ္ထိယူထံ ဂန္တု’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အသံပါတော’တိ ပါဌော, အပတ္တော ဟုတွာတိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ ‘‘အပါယဗဟုတ္တာ ပုန ဒဿိတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧဝံသတေတိ ဧဝံ အဿ တေ အာသဝါ’’တိ လိခိတံ။
֍ ဋီ ၃၅၀။ ‘‘ဝေါသာနံ ပရိနိဋ္ဌာနံ ဝါ’’တိ စ လိခိတံ။ ဇာတူတိ ဒဠှတ္ထေ နိပါတော။ မာ ဥဒပဇ္ဇထာတိ မာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ ‘‘သော ပမာဒမနုယုဉ္ဇန္တော’’တိ ပါဌော။ အနာဒရံ ကုသလေသု။ ဥဒဓိ မဟာတိ ကိတ္တကော မဟာ? ဘေသ္မာ ယာဝ ဘယာနကော, တာဝ မဟာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
֍ ဋီ ၃၅၁။ န ခေါ, ဥပါလိ, ဘိက္ခုနီ သံဃံ ဘိန္ဒတီတိ ဧတ္ထ ဘိက္ခု သံဃံ န ဘိန္ဒတိ, ဘိက္ခုနီ သံဃံ ဘိန္ဒတီတိ ကေစိ, နေတံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကေဝလံ
‘‘သံဃော’’တိ ဝုတ္တေ ဘိက္ခုသံဃောဝ အဓိပ္ပေတော။ ‘‘သံဃဿ ဒေတိ, ဥဘတောသံဃဿ ဒေတိ စာ’’တိ (မဟာဝ။ ၃၇၉) မာတိကာဝစနမ္ပိ သာဓေတိ။ တသ္မိံ အဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒေ ဓမ္မဒိဋ္ဌိ သိယာ။ ‘‘သီလသတိဘေဒေသုပိ သမာနော ဓမ္မံ ကာတုန္တိ သံဃဘေဒေ ဝေမတိကောပိ တာဒိသော ဝါ’’တိ လိခိတံ။ ဝိနိဓာယာတိ အတ္တနော ဝဉ္စနာဓိပ္ပါယတံ ဆာဒေတွာ။
သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၈။ ဝတ္တက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
အာဂန္တုကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၅၇။ ဧကသ္မိံ ဂါမေ အညဝိဟာရတော အာဂတောပိ အာဂန္တုကောဝ။ တတ္ထ ကေစိ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘အာဝါသိကော ကတ္ထစိ ဂန္တွာ သစေ အာဂတော, ‘တေနာပိ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဒူရာဂမနံ ဝုတ္တံ ဟောတိ, န ဂါမေ, တသ္မာ န ယုတ္တ’’န္တိ။ တေ ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အာဂန္တုကဘတ္တံ နာမ ဂဟဋ္ဌေဟိ ဌပိတံ။ ယသ္မိံ နိဗဒ္ဓံ, တတော အညဂါမတောတိ အာပန္နံ။ တထာ ဝိဟာရာဓိကာရတ္တာ အညဝိဟာရတော အာဂတောပိ အာဂန္တုကော ဝါ’’တိ အာစရိယာနံ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ပါနီယံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗံ, ပရိဘောဇနီယံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဃဋသရာဝါဒိဂတံ သန္ဓာယ ပဌမံ, ဒုတိယံ ကူပတဠာကာဒိဂတန္တိ အာစရိယော။ ဒုတိယဝါရေ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနတ္တာ ဝိသုံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗမေဝ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ဧတံ ‘‘ပရိစ္ဆိန္နဘိက္ခော ဝါ ဂါမော’’တိ။ ဗဟူသု ပေါတ္ထကေသု ဒုဝိဓာပိ ယုဇ္ဇတိ။
အနုမောဒနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၆၂-၄။ ပဉ္စမေ အနုမောဒနတ္ထာယ နိသိန္နေ။ ‘‘မနုဿာနံ ပရိဝိသနဋ္ဌာနန္တိ ယတ္ထ မနုဿာ သပုတ္တဒါရာ အာဝသိတွာ ဒေန္တီ’’တိ လိခိတံ။ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ အာဂန္တုကာဝါသိကဂမိကာနုမောဒနဘတ္တဂ္ဂပိဏ္ဍစာရိကာရညကသေနာသနဇန္တာဃရဝစ္စကုဋိဥပဇ္ဈာစရိယသဒ္ဓိဝိဟာရိကန္တေဝါသိကဝတ္တာနိ စုဒ္ဒသ မဟာဝတ္တာနိ နာမ။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဂဏိယမာနာနိ အသီတိ ခန္ဓကဝတ္တာနိ နာမ ဟောန္တိ။
ဝတ္တက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၉။ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၈၃-၄။ ‘‘နန္ဒိမုခီ’’တိ လိခိတံ။ အာယတကေနေဝါတိ အာဒိမှိ ဧဝ။ ယန္တိ ယသ္မာ။ သဝန္တိယော မဟာနဒိယော။ ‘‘မဟန္တဘူတာန’’န္တိ ပါဌော။ ပတ္တာတိ ပတွာ။ ‘‘သမူလိကာယ ဌပေတိ အကတာယာ’’တိ ဌပနကဿ သညာမူလဝသေန ဝုတ္တံ။ တံ ဝတ္ထုံ အဝိနိစ္ဆိနိတွာဝ ပရိသာ ဝုဋ္ဌာတိ။
အတ္တာဒါနအင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၉၈-၉။ ‘‘အတ္တာဒါနန္တိ သယံ ပရေဟိ စောဒိတော အတ္တာနံ သောဓေတုံ အနာဒိယိတွာ ပရေသံ ဝိပ္ပဋိပတ္တိံ ဒိသွာ သာသနံ သောဓေတုံ အတ္တနာ အာဒိတဗ္ဗ’’န္တိ လိခိတံ။ ဝဿာရတ္တောတိ ဝဿကာလော။ သပ္ပဋိမာသောတိ အာကဍ္ဎနယုတ္တောတိ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၄၀၁။ ဥပဒဟာတဗ္ဗောတိ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗော, ဝိပ္ပဋိသာရမုခေန ဓာရေတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော။
ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
မဟာပဇာပတိဂေါတမီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၀၂-၃။ သူနေဟီတိ သုတေဟိ။ ‘‘သေတဋ္ဋိကာ နာမ ရောဂဇာတီ’’တိ ပါဠိ။ ‘‘သေတဋ္ဌိကာ’’တိ အဋ္ဌကထာ။ ‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တခီဏာသဝဂ္ဂဟဏေန ဈာနာနိပိ ဂဟိတာနေဝ ဟောန္တိ။ န ဟိ နိဇ္ဈာနိကာနံ သဗ္ဗပ္ပကာရာ သမ္ပတ္တိ ဣဇ္ဈတီ’’တိ လိခိတံ။
ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၀၄။ ယဒဂ္ဂေန ယံ ဒိဝသံ အာဒိံ ကတွာ။ တဒေဝါတိ တသ္မိံ ဧဝ ဒိဝသေ။ ‘‘အနုဉတ္တိယာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘အနုပညတ္တိယာ’’တိ န သုန္ဒရံ။
֍ ဋီ ၄၀၅။ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာမိ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော’’တိ ဝတွာ ဣဒါနိ ကိံ ကာရဏာ ဝရံ ယာစတီတိ စေ? ပရူပဝါဒဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ။ ဒုဗ္ဗုဒ္ဓိနော ဟိ ကေစိ ဝဒေယျုံ ‘‘မဟာပဇာပတိယာ ပဌမံ သမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ ဥဘတောသံဃဿ ယထာဝုဍ္ဎအဘိဝါဒနံ န ဇာတံ။ ဂေါတမီ စေ ဝရံ ယာစေယျ, ဘဂဝါ အနုဇာနေယျာ’’တိ။
֍ ဋီ ၄၀၈။ ဝိမာနေတွာတိ အပရဇ္ဈိတွာ။
֍ * ၄၁၀-၃။ ကမ္မပ္ပတ္တာယောပီတိ ကမ္မာရဟာပိ။ အာပတ္တိဂါမိနိယောပီတိ အာပတ္တိံ အာပန္နာယောပိ။ ဒွေ တိဿော ဘိက္ခုနိယောတိ ဒွီဟိ တီဟိ ဘိက္ခုနီဟိ။ ‘‘မနောသိလိကာယာ’’တိ ပါဌော။
֍ ဋီ ၄၂၀။ ‘‘တေန စ ဘိက္ခု နိမန္တေတဗ္ဗော’’တိ သာမီစိဝသေန ဝုတ္တံ။
֍ * ၄၂၂-၃။ ‘‘အနုဇာနာမိ…ပေ… တာဝကာလိက’’န္တိ ပုဂ္ဂလိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န သံဃိကန္တိ အာစရိယော။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဥတုနိယာ ကဋိသုတ္တက’’န္တိ ဝစနတော ဘိက္ခုဿ ဝိနိဗန္ဓံ ကဋိသုတ္တကံ န ဝဋ္ဋတိ။ ပဂ္ဃရန္တီ ဝိသဝိဏာ။ ဝေပုရိသိကာ မဿုဒါဌီ။
֍ ဋီ ၄၂၅။ တယော နိဿယေတိ ရုက္ခမူလဉှိ သာ န လဘတိ။
֍ ဋီ ၄၂၆။ ဘတ္တဂ္ဂေ သစေ ဒါယကာ ဘိက္ခုနိသံဃဿ ဘုတ္တဝတော စတုပစ္စယေ ဒါတုကာမာ ဟောန္တိ, ယထာဝုဍ္ဎမေဝ။
֍ ဋီ ၄၂၇။ ဝိကာလေတိ ယာဝ ဝိကာလေ ဟောန္တိ, တာဝ ပဝါရေသုန္တိ အတ္ထော။ အဇ္ဇတ္တနာတိ အဇ္ဇတနာ။
֍ ဋီ ၄၂၈။ အနုဝါဒန္တိ ဣဿရိယဋ္ဌာနံ။ ဣဒံ သဗ္ဗံ ‘‘အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဩဝဋော ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခူသု ဝစနပထော’’တိ ပညတ္တဿ ဂရုဓမ္မဿ ဝီတိက္ကမအာပတ္တိပညာပနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ, အညထာ ယေသံ ဂရုဓမ္မာနံ ပဋိဂ္ဂဟဏေန ဘိက္ခုနီနံ ဥပသမ္ပဒါ အနုညာတာ, တေသံ ဝီတိက္ကမေ အနုပသမ္ပန္နာဝ သိယာတိ အာသင်္ကာ ဘဝေယျ။
֍ ဋီ ၄၂၉။ ဣတ္ထိယုတ္တေနာတိ ဣတ္ထီဟိ ဂါဝီအာဒီဟိ ဓုရဋ္ဌာနေ ယုတ္တေန။ ပုရိသန္တရေနာတိ ပုရိသေန အန္တရိကေန။ ‘‘ပုရိသဒုတိယေနာ’’တိ လိခိတံ, ပုရိသသာရထိနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဗာဠှတရံ အဖာသူ’’တိ ဝစနတော ဂိလာနာယ ဝဋ္ဋတိစ္စေဝ သိဒ္ဓံ, ဘဂဝန္တံ အာပုစ္ဆိတွာ အနုညာတဋ္ဌာနေ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမီတိ အဓိပ္ပါယော။
֍ ဋီ ၄၃၀။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေနာတိ သဗ္ဗန္တရာယသင်္ဂဟနဝစနံ, တသ္မာ တံ န အန္တရာယံ ကိတ္တေတွာ, ဝုတ္တန္တရာယေန ‘‘ရာဇန္တရာယေနာ’’တိ သာဓေတဗ္ဗန္တိ အာစရိယော။
֍ * ၄၃၁-၂။ ‘‘နဝကမ္မန္တိ ကတွာ ‘ဧတ္တကာနိ ဝဿာနိ ဝသတူ’တိ အပလောကေတွာ သံဃိကဘူမိဒါန’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘သာဂါရ’’န္တိ ဝုတ္တတ္တာ အဂါရပဋိသံယုတ္တရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာဒိဝဇ္ဇိတာတိ ကေစိ, ယုတ္တမေတံ။ ကသ္မာ? ‘‘သဟာဂါရသေယျမတ္တံ ဌပေတွာ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ပေါသေတု’’န္တိ ဝစနတော ပေါသနယုတ္တကမ္မံ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတိ မာတုယာ, န အညေသံ။ ဝသိတုံ စေ န သက္ကောတိ ဒုတိယံ ဝိနာ, သမ္မန္နိတွာဝ ဒါတဗ္ဗာ တာယ ဣတိ နော မတိ။ ကိတ္တကံ ကာလံ? ဝသိတွာ စေ ဒုတိယာ ဂန္တုမိစ္ဆတိ, အညံ သမ္မန္နိတုံ ယုတ္တာဝ။ သာ ဝိဇာတာ လဘေတိ အာစရိယော။
֍ ဋီ ၄၃၄။ ‘‘ဣဒံ ဩဒိဿ အနုညာတံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧကတော ဝါ ဥဘတော ဝါ အဝဿဝေ သတိပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ကေသစ္ဆေဒါဒိကံ ကမ္မံ အနုဇာနာမိ
သာဒိတုံ’’ဣစ္စေဝ ဝုတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘တဒညေ သာဒိတု’’န္တိ။ ‘‘ကေသစ္ဆေဒါဒိကံ ကမ္မံ အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ’’တိ အဝတွာ ဧတ္တကံ ယသ္မာ ‘‘သာဒိတု’’န္တိ ဘာသိတံ, တသ္မာ သာ ဝိစိကိစ္ဆာယ ဥဘတောပိ အဝဿဝေ အပိ ပါရာဇိကခေတ္တေန သာ ပါရာဇိကံ ဖုသတိ။ ဣတိ အဋ္ဌကထာသွေတံ သဗ္ဗာသုပိ ဝိနိစ္ဆိတံ။ ဩဒိဿကာဘိလာပေါ ဟိ အညထာ နိဗ္ဗိသေသတော တံ ပမာဏံ။ ယဒိ တထာ ဘိက္ခုဿ ကပ္ပတိ ဝိစိကိစ္ဆာ။
ကာလမောဒိဿ နံ ပဒံ, န သတ္တောဒိဿကဉှိ တံ၊
အထ ဘိက္ခုနိယာ ဧဝ, ကာလမောဒိဿ ဘာသိတံ။
ဧဝံ ပါရာဇိကာပတ္တိ, သိထိလာဝ ကတာ သိယာ၊
သဗ္ဗသော ပိဟိတံ ဒွါရံ, သဗ္ဗပါရာဇိကသ္မိန္တိ။
နိရတ္ထကဘာဝတော, ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလေ၊
တသ္မာ န သာဒိယန္တီတိ, နိဒါနဝစနက္ကမံ။
နိဿာယ သတ္ထုနာ ဝုတ္တံ, သာဒိတုန္တိ န အညထာ၊
အတ္တနော ပဏှိသမ္ဖဿံ, သာဒိတုံ ယေန ဝါရိတံ။
အပိ ပါရာဇိကက္ခေတ္တေ, ကထံ ဒွါရံ ဒဒေယျ သော၊
တထာပိ ဗုဒ္ဓပုတ္တာနံ, ဗုဒ္ဓဘာသိတဘာသိတံ။
ဝစနဉ္စ သမာနေန္တော, နော စေတ္ထ ယုတ္တိကထာ ဓီရာ၊
ကေသစ္ဆေဒါဒိကမ္မဿ, အဝဿံ ကရဏီယတော။
စိတ္တဿ စာတိလောလတ္တာ, ဂဏဿ စ အင်္ဂသမ္ပဒါ-
ဘာဝါ ဘိက္ခုနီနံ မဟေသိနာ, ရက္ခိတုဉ္စ အသင်္ကတ္တာ၊
နနု မောဒိဿကံ ကတန္တိ။
ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၁။ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သင်္ဂီတိနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၃၇။ ဆိန္နပါတန္တိ ဘာဝနပုံသကံ, တေနာကာရေန ပတန္တီတိ အတ္ထော။ ဥပဒ္ဒုတာ စ မယံ ဟောမာတိ အတီတတ္ထေ ဝတ္တမာနဝစနံ, အဟုမှာတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ တသ္မိံ သတိ ဟောမ။ ‘‘ပဉ္စ ဘိက္ခုသတာနီ’’တိ ဂဏနဝသေန ဝတွာ ‘‘ဝဿံ ဝသန္တာ’’တိ ပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသော ကတော။
ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၄၃။ ‘‘ဝဿိကသာဋိကံ အက္ကမိတွာ’’တိ ဝစနတော ဘဂဝတော စတုတ္ထစီဝရမ္ပိ အတ္ထီတိ သိဒ္ဓံ။ တေနေဝါဟ စီဝရက္ခန္ဓကေ ‘‘စတုတ္ထံ စီဝရံ ပါရုပီ’’တိ။
֍ ဋီ ၄၄၄။ ‘‘အပိစ ယထေဝ မယာ’’တိအာဒိ သင်္ဂီတိယာ အဂ္ဂဟဏာဓိပ္ပါယဝသေန ဝုတ္တံ, ကိန္တု သုသင်္ဂီတာ အာဝုသော ထေရေဟိ ဓမ္မော စ ဝိနယော စ။ အပိစာဟံ နာမ တထေဝါဟံ ဓာရေဿာမီတိ ယထေဝ မယာ ဘဂဝတော သမ္မုခါ သုတံ သမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ, တထေဝ ထေရေဟိ ဘဂဝတာ သယမေဝ ဧတဒဂ္ဂံ အာရောပိတေဟိ, တသ္မာ သုသင်္ဂဟိတာ သင်္ဂီတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ဗြဟ္မဒဏ္ဍကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၄၅။ ‘‘တွံယေဝ အာဏာပေဟီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, ထေရာ ပန ဗြဟ္မဒဏ္ဍံ ကတွာ ဝုတ္တံယေဝ ‘‘ဆန္နဿာ’’တိအာဒိမာဟံသူတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ အာနန္ဒတ္ထေရော ဝိယ အညောပိ သံဃေန အာဏတ္တော ဘိက္ခု ဗြဟ္မဒဏ္ဍကတေန ဘိက္ခုနာ အာလပိတုံ လဘတိ, န အညော။ ဥဇ္ဇဝနိကာယာတိ ပဋိသောတဂါမိနိယာ။ အာဂမာ နု ခေါ ဣဓ အာဂမာ နု ခွိဓ။ အာဂမာ ခေါ ဣဓ, တေ ဩရောဓာ ဣဓ အာဂမာ ခေါ။ ‘‘ဘိသိစ္ဆဝီတိ ဘိသိတ္ထဝိကာ’’တိ လိခိတံ။ သဗ္ဗေဝိမေတိ သဗ္ဗမေဝ။ ကုလဝံ ဂမေန္တီတိ နိရတ္ထကဝိနာသံ ဂမေန္တိ။ ကုစ္ဆိတော လဝေါ ကုလဝေါ, အနယဝိနာသောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣမာယ ခေါ ပန ‘‘ဓမ္မဝိနယသင်္ဂီတိယာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝိသေသေန ဝိနယဿ သာသနမူလဘာဝဒဿနတ္ထံ, တသ္မိံ ဌိတေ သကလသာသနဌိတိသိဒ္ဓိဒီပနတ္ထဉ္စ ‘‘ဣဒံ ဝေါ ကပ္ပတိ, ဣဒံ ဝေါ န ကပ္ပတီ’’တိ ဝတ္ထုသ္မိံ အာရဒ္ဓတ္တာ, ဣမိဿာ စ ပရိယတ္တိယာ ဝိနယပိဋကတ္တာ ‘‘ဝိနယသင်္ဂီတိယာ’’တိ ဣဓ ဝုတ္တံ။
ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၂။ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဒသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၄၆။ နိက္ခိတ္တမဏိသုဝဏ္ဏာတိ သိက္ခာပဒေနေဝ ပဋိက္ခိတ္တမဏိသုဝဏ္ဏာ။ တတ္ထ မဏိဂ္ဂဟဏေန သဗ္ဗံ ဒုက္ကဋဝတ္ထု, သုဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏေန သဗ္ဗံ ပါစိတ္တိယဝတ္ထု ဂဟိတံ ဟောတိ။ ဘိက္ခဂ္ဂေန ဘိက္ခုဂဏနာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
֍ ဋီ ၄၄၇။ မဟိကာတိ ဟိမံ။ ပေါသာတိ သတ္တာ။ သရဇာတိ သကိလေသရဇာ။ မဂါတိ မဂသဒိသာ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝိသယေ, ဘဝေ ဝါ နေတီတိ နေတ္တိ, တဏှာယေတံ အဓိဝစနံ, တာယ သဟ ဝတ္တန္တီတိ သနေတ္တိကာ။
֍ * ၄၅၀-၂။ အဟောဂင်္ဂေါတိ ပဗ္ဗတဿ နာမံ။ အနုမာနေဿာမာတိ ပညာပေဿာမ။ အာသုတာတိ သဇ္ဇိတာ, ‘‘အသုတ္တာ’’တိ ဝါ ပါဌော, အနာဝိလာ အပက္ကာ တရုဏာ။
֍ ဋီ ၄၅၃။ ဥဇ္ဇဝိံသု ပဋိသောတေန ဂစ္ဆိံသု။
֍ ဋီ ၄၅၅။ အပ္ပေဝ နာမာတိ သာဓု နာမ။ မူလာ ဒါယကာ ပေသလကာ။ ‘‘ကုလ္လကဝိဟာရေနာတိ ခုဒ္ဒကဝိဟာရေနာ’’တိ လိခိတံ။ ရူပါဝတာရတ္တာ ကုလ္လကဝိဟာရော နာမ။ ကထံ ပနေတံ ပညာယတိ, ယေန သန္နိဓိကတံ ယာဝဇီဝိကံ ယာဝကာလိကေန တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတေန သမ္ဘိန္နရသံ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတသင်္ခယံ အာဂန္တွာ သန္နိဓိကတာမိသသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ? ဝုစ္စတေ – ‘‘ယာဝကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဇီဝိကံ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတ’’န္တိ ဝစနတော ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာဝဇီဝိကံ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတေနာမိသေန စေ သမ္ဘိန္နံ, ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ သိဒ္ဓံ။ အညထာ ‘‘သတ္တာဟကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဇီဝိကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ သတ္တာဟံ ကပ္ပတီ’’တိ (မဟာဝ။ ၃၀၅) ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဝိယ ဣဓာပိ ‘‘ယာဝကာလိကေန, ဘိက္ခဝေ, ယာဝဇီဝိကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ ကပ္ပတီ’’တိ ဝဒေယျ, တဉ္စာဝုတ္တံ။ တသ္မာ ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတံ တံ အာမိသသမ္ဘိန္နံ အာမိသဂတိကမေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘သန္နိဓိကာရကံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၂၅၃) ဝုတ္တံ။ ဗျဉ္ဇနမတ္တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။
֍ ဋီ ၄၅၇။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ပါဌေ။ ‘‘‘ကာလေ ကပ္ပတိ, ဝိကာလေ န ကပ္ပတီ’တိ (မဟာဝ။ ၃၀၅) ဝုတ္တဝစနမတ္တေန ‘ဝိကာလေ ကပ္ပတီ’တိ ဝိကာလဘောဇနပါစိတ္တိယံ အာဝဟံ ဟောတီတိ အတ္ထော, ‘န ကပ္ပတီ’တိ သန္နိဓိဘောဇနပါစိတ္တိယံ အာဝဟံ ဟောတီတိ အတ္ထော, ယဒိ သမ္ဘိန္နရသံ အဇ္ဇပဋိဂ္ဂဟိတမ္ပိ ယာဝဇီဝိကန္တိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ သုတ္တဝိဘင်္ဂေတိ မာတိကာသင်္ခါတေ သုတ္တေ စ တဿ ပဒဘာဇနီယသင်္ခါတေ ဝိဘင်္ဂေ စာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ အာဂတမေဝ။ ကတရန္တိ? ‘‘အတိက္ကာမယတော ဆေဒနက’’န္တိ ဣဒံ။
တိဝိဒတ္ထိပမာဏဉ္စေ, အဒသံ တံ နိသီဒနံ၊
နိသီဒနံ ကထံ ဟောတိ, သဒသံ တဉှိ လက္ခဏံ။
တိဝိဒတ္ထိပမာဏံ တံ, ဒသာ တတ္ထ ဝိဒတ္ထိ စေ၊
တံနိသီဒနနာမတ္တာ, တသ္မိံ ဆေဒနကံ သိယာ။
အနိသီဒနနာမမှိ, ကထံ ဆေဒနကံ ဘဝေ၊
ဣတိ စေ နေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, နိသီဒနဝိဒတ္ထိတော။
ကပ္ပတေ သဒသာမတ္တံ, နိသီဒနမိတိ ကာရဏံ၊
ကထံ ယုဇ္ဇတိ နော စေတံ, နိသီဒနဿ နာမကံ။
နိသီဒနန္တိ ဝုတ္တတ္တာ, ပမာဏသမတိက္ကမာ၊
တဿာနုမတိဟေတုတ္တာ, တတ္ထ ဆေဒနကံ ဘဝေ။
ဇာတရူပကပ္ပေ –
ဇာတရူပံ ပဋိက္ခိတ္တံ, ပုဂ္ဂလဿေဝ ပါဠိယံ၊
န သံဃဿာတိ သံဃဿ, တဉ္စေ ကပ္ပတိ သဗ္ဗသော။
ဝိကာလဘောဇနဉ္စာပိ, ပုဂ္ဂလဿေဝ ဝါရိတံ၊
န သံဃဿာတိ သံဃဿ, ကပ္ပတီတိ ကထံ သမံ။
သတ္တသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
စူဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပရိဝါရဝဏ္ဏနာ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ပညတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ
သောဠသမဟာဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ * ၁-၂။ သီလသမာဓိပညာဝိမုတ္တိဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသင်္ခါတဿ ဓမ္မက္ခန္ဓသရီရဿ သာသနေတိ အတ္ထော။ ပရိဝါရောတိ သင်္ဂဟံ ယော သမာရုဠှော, တဿ ပရိဝါရဿ။ ဝိနယဘူတာ ပညတ္တိ ဝိနယပညတ္တိ။ ‘‘ပညတ္တိကာလံ ဇာနတာ’’တိ ဒုကနယဝသေန ဝတွာ ပုန သုတ္တန္တနယေန ဝတ္တုံ ‘‘အပိစ ပုဗ္ဗေနိဝါသာဒီဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဿနံ နာမ ဒဿနတ္တာ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ယောဇိတံ ပဋိဝေဓဉာဏဒဿနံ။ ဒေသနာပညာယ ပဿတာတိ အာသယာနုသယာဒိကေ။ ပုစ္ဆာယာတိ သတ္တမီ။ ပုနပိ ဧတ္ထာတိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ အန္တဂ္ဂါဟိကဒိဋ္ဌိ။ ‘‘အာဇီဝဟေတု ပညတ္တာနီ’’တိ ဝစနတော ဣမာနိ ဆ သိက္ခာပဒါနိ ဌပေတွာ သေသာ အာစာရဝိပတ္တိ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကာယေန ပန အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂေ သေဝနစိတ္တမင်္ဂံ ကတွာ ကာယဒွါရသင်္ခါတံ ဝိညတ္တိံ ဇနယိတွာ ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒသင်္ခါတံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ကိဉ္စာပိ စိတ္တေန သမုဋ္ဌာပိတာ ဝိညတ္တိ, တထာပိ စိတ္တေန အဓိပ္ပေတဿ အတ္ထဿ ဝိညတ္တိယာ သာဓိတတ္တာ ‘ကာယဒွါရေန အာပဇ္ဇတီ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ဘဏ္ဍနာဒိတ္တယဝူပသမံ။ အာပါဏကောဋိကန္တိ ဇီဝိတပရိယန္တံ ကတွာ။ ပေါရာဏကေဟိ မဟာထေရေဟီတိ သီဟဠဒီပေ မဟာထေရေဟိ ပေါတ္ထကံ အာရောပိတကာလေ ဌပိတာတိ အတ္ထော။ ‘‘စတုတ္ထသင်္ဂီတိသဒိသာ ပေါတ္ထကာရုဠှသင်္ဂီတိ အဟောသီ’’တိ ဝုတ္တံ။
မဟာဝိဘင်္ဂေ ပညတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ကတာပတ္တိဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၁၆၆။ ကတာပတ္တိဝါရေ ‘‘သံဃိကံ မဉ္စံ ဝါ’’တိအာဒိ အဇ္ဈောကာသတ္တာ ဝိဟာရဗ္ဘန္တရေပိ အာပဇ္ဇနတော လေဍ္ဍုပါတာတိက္ကမဝသေန ဝုတ္တံ။ ဒုတိယေ သေယျံ သန္ထရိတွာတိ အဗ္ဘန္တရေ သန္ထရိတဘာဝတော ဝိဟာရတော ဗဟိဂမနေပိ တံဒိဝသာနာဂမေ အာပဇ္ဇနတော ‘‘ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၁၇၁။ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေန္တော စတဿော အာပတ္တိယောတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ တသ္မိံ သိက္ခာပဒေ တိရစ္ဆာနဂတပါဏောဝ အဓိပ္ပေတော, အထ ခေါ ပါဏောတိ ဝေါဟာရသာမညတော အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ‘‘စတဿော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧသ နယော အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု။
֍ ဋီ ၁၇၃။ ဝိကာလေ ဂါမပ္ပဝေသနေ ‘‘ပဌမံ ပါဒံ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဥပစာရေ နာပဇ္ဇတိ, ပရိက္ခေပံ အတိက္ကမိတွာဝ အာပဇ္ဇတီတိ သိဒ္ဓမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
֍ ဋီ ၁၉၃။ ပစ္စယဝါရေ ပုရိမဝါရတော ဝိသေသော အတ္ထိယေဝ, ‘‘မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော ကတိ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တေ ဇတုမဋ္ဌကဿောကာသော န ဇာတော, ဣဓ ပန ‘‘မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝနပစ္စယာ’’တိ ဝုတ္တေ ပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာဘာဝါ ဇတုမဋ္ဌကဉ္စ ပဝိဋ္ဌံ, ဧဝံ ဝိသေသော အတ္ထိ။ တထာ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု။
မဟာဝိဘင်္ဂေ စ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ စ သောဠသမဟာဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅၇။ အနတ္တာတိ အတ္တဝိရဟိတာ ‘‘အလဝဏဘောဇန’’န္တိအာဒီသု ဝိယ။ ကရုဏာသီတလဘာဝေန စန္ဒသဒိသော။ ကိလေသတိမိရပ္ပဟာနတော အာဒိစ္စော။ ယသ္မာ တေ ဒေသယန္တိ, တသ္မာ အင်္ဂီရသောပိ။ ပိဋကေ တီဏိ ဒေသယိ တေသံ အညတရတ္တာတိ အတ္ထော။ ဝိနယော ယဒိ တိဋ္ဌတိ, ဧဝံ ပဋိပတ္တိသဒ္ဓမ္မာဒိ နီယတိ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ အယံ ပန ကထံ တိဋ္ဌတီတိ? အာဟ ‘‘ဥဘတော စာ’’တိအာဒိ။ ပရိဝါရေန ဂန္ထိတာ တိဋ္ဌန္တီတိ အတ္ထော။ တဿေဝ ပရိဝါရဿ သုတ္တေ။ နိယတသမုဋ္ဌာနံ ကတံ, ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ အသမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနာနိ အသင်္ကရသမုဋ္ဌာနာနိ, အညေဟိ အသဒိသသမုဋ္ဌာနာနီတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပရိဝါရေ သတိ ဝိနယော တိဋ္ဌတိ, ဝိနယေ သတိ သဒ္ဓမ္မော တိဋ္ဌတိ, ယသ္မာ သမုဋ္ဌာနာနိ စ သုတ္တေ ဒိဿန္တိ, တသ္မာ သိက္ခေတိ အတ္ထော။ ‘‘ဓမ္မကာမော သုပေသလော’’တိ ပရိဝါရေ ဂါရဝဇနနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဒိဿန္တီ’’တိ တတ္ထ။ ‘‘ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌာတီတိ ပဌမပါရာဇိကံ ဧကေန သမုဋ္ဌာနေန သမုဋ္ဌာတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပါဠိယဉှိ နိဒ္ဒိဋ္ဌသမုဋ္ဌာနဉ္စ ဒိဿတိ။ ‘‘တဿေဝ ပရိဝါရဿ, သမုဋ္ဌာနံ နိယတော ကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ ပုရိမနယေတိ အတ္ထော။ ယထာဉာယန္တိ ယထာဘူတံ။ ‘‘သဉ္စရိတ္တာဘာသနဉ္စာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘သဉ္စရိတ္တာနုဘာသနဉ္စာ’’တိပိ အတ္ထိ။ နယဝဇ္ဇေဟိ ဝိနယဝဇ္ဇေဟီတိ အတ္ထော။
ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅၈။ နာနုဗန္ဓေ ပဝတ္တိနိန္တိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဝုတ္ထာပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓေယျာ’’တိ ဝုတ္တသိက္ခာပဒဉ္စ။ အယံ ပါဌော ဧကစ္စေသု ပေါတ္ထကေသု န ဒိဿတိ။ ဆသတ္တတိ ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနာ။
ဒုတိယပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၅၉။ ‘‘ကုက္ကုစ္စံ စီဝရံ ဒတွာတိ ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒနဉ္စ ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ခီယနဉ္စ စီဝရံ ဒတွာ ခီယနဉ္စာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘ဒတွာ’’တိ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မိကံ ဒတွာတိ ပါဌော သုန္ဒရော’’တိ ဝဒန္တိ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
အန္တရပေယျာလံ
ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၇၁။ ပဋိနိဒ္ဒေသန္တိ ပုနပ္ပုနံ နိဒ္ဒိသနံ။ အာပတ္တိက္ခန္ဓေဟိ ဝိနီတာနိ သံဝရာနီတိ အတ္ထော။ ဧတေဟိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေဟိ။ ‘‘အာရကာ’’တိ နိဝတ္တိအတ္ထေန ဝုတ္တတ္တာ တံ ပုန သရူပေန ဝတ္တုကာမော ‘‘ဘုသာ ဝါ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဂေဟံ ဓူမေန ပုဏ္ဏံ အာဓူမိတ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ ရာဂါဒိဝေရံ မဏတိ ဝိနာသေတိ။ ဧတာယာတိ ဝိရတိယာ။ ဝေလ စလနေ။ နိယျာနံ မဂ္ဂံ သိနောတိ ဗန္ဓတီတိ သေတု။ ‘‘သေတုဃာတောတိ ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခဘူတာ ဝိရတိ, တဒတ္ထနိဗ္ဗတ္တိကရစိတ္တုပ္ပါဒေါ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဓမ္မဿဝနဂ္ဂန္တိ ဓမ္မံ သုဏန္တာနံ သမူဟ’’န္တိ လိခိတံ။ သစေ န ဂစ္ဆတိ, ဝိက္ခိတ္တော ဝါ နိသီဒတိ။ ကာယပ္ပါဂဗ္ဘိယံ ကာယဒုစ္စရိတံ။ ‘‘ပမာဒေ’’တိ ဝတွာ တဒတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘သတိဝိပ္ပဝါသေ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ * ၂၇၂-၃။ သပရသန္တာနေ ဝါတိ သသန္တာနေ ဝါ ပရသန္တာနေ ဝါ။ တထာ ဝိဝဒန္တာ ပနာတိ ဘေဒကရဝတ္ထူနိ နိဿာယ ဝိဝဒန္တာ။ ဥဘယေဟိပီတိ ထေရနဝေဟိ။ နန္တိ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ။ ယေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ပိယံ ကရောတိ, တေသံ မေတ္တာကာယကမ္မသင်္ခါတော ဓမ္မော။ ဧတ္တကန္တိ အာမိသဝိဘတ္တိဒဿနံ။ အသုကဿ စာတိ ပုဂ္ဂလဝိဘတ္တိဒဿနံ။ ‘‘ဒုဿီလဿ အဒါတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ အလဇ္ဇိပရိဘောဂေါ ဝါရိတော။ သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗမေဝါတိ သန္နိဋ္ဌာနေန အဇာနန္တေန ဝိဘာဂံ အကတွာ ဒါတဗ္ဗဘာဝံ ဒီပေတီတိ ဧကေ။ ‘‘သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာသု။ တတ္ထ ‘‘အလဇ္ဇိဥက္ခိတ္တကာနံ ပရိဘောဂသီသေန သဟတ္ထာ န ဒါတဗ္ဗံ, ဒါပေတဗ္ဗန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝိစိနိတွာ ဒါနံ ဝိစေယျ ဒါနံ။ ယသ္မာ အယံ ဝိသေသော ကာတဗ္ဗောယေဝါတိ အယံ ကရောတိ, တသ္မာ ပုဂ္ဂလဝိဘာဂေါ န ကတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပကတိဝဏ္ဏေန ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန။ ‘‘ဣဒံ နာမ အာပန္နော’’တိ ပရေဟိ အပရာမသိတဗ္ဗတော အပရာမဋ္ဌာနိ။ အနုလောမေဟိ ဂဟိတသင်္ခါရာရမ္မဏေဟိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ ကတွာ နိယျာတိ။
ဆအာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၂၇၆။ ‘‘ပဌမေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန ဒုဗ္ဘာသိတံ အာပဇ္ဇေယျာတိ န ဟီတိ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ ဝါစာစိတ္တဝသေနေဝါပဇ္ဇိတဗ္ဗတော။
֍ ဋီ ၂၇၇။ ကုဋိံ ကရောတီတိ ဧတ္ထ သဉ္စရိတ္တမဝတွာ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယသံဃာဒိသေသာနံ ဧကသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ပဋိပါဋိယာ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထမိဒံ ဝုတ္တံ။ န ဟိ သဉ္စရိတ္တေ ဧဝ အာပဇ္ဇတိ။ ‘‘ဣမိနာ ပန နယေန သဗ္ဗတ္ထ ပဋိပါဋိယာ အဂ္ဂဟဏေ ကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၈၃။ ဝိဝေကဒဿိနာတိ တဒင်္ဂဝိဝေကာဒိပဉ္စဝိဓဝိဝေကဒဿိနာ။
֍ ဋီ ၂၈၄။ အတ္တနော ဒုဋ္ဌုလ္လန္တိ သံဃာဒိသေသံ။
֍ ဋီ ၂၈၈။ ဝိဝါဒါဓိကရဏပစ္စယာတိ အညေဟိ, အတ္တနာ ဝါ ပုဗ္ဗဘာဂေ အာပန္နပစ္စယာတိ အတ္ထော။ ဩမသတီတိ ‘‘အယံ ဓမ္မော, အယံ ဝိနယော’’တိ ဝိဝဒန္တော ‘‘တွံ ကိံ ဇာနာသီ’’တိအာဒိနာ ဩမသတိ။ တီဟိ သမထေဟိ သမ္မုခါဝိနယပဋိညာတကရဏတိဏဝတ္ထာရကေဟိ။ ‘‘သမ္မုခါဝိနယဉ္စေတ္ထ သဗ္ဗတ္ထ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတော ‘သမ္မုခါဝိနယေန စေဝ ပဋိညာတကရဏေန စာ’တိအာဒိနာ ဒွီဟိပိ ယောဇိတံ။ ဧသ နယော သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၂၉၁။ ဌပေတွာ သတ္တ အာပတ္တိယောတိ ဧတ္ထ ‘‘ကိဉ္စာပိ အဝသေသာ နတ္ထိ, တထာပိ ပဋိပါဋိယာ ပါဋဝဇနနတ္ထံ ပုစ္ဆာ ကတာ’’တိ ဝုတ္တံ။
အန္တရပေယျာလံ နိဋ္ဌိတံ။
သမထဘေဒဝဏ္ဏနာ
အဓိကရဏပရိယာယဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ * ၂၉၃-၄။ လောဘကာရဏာ ဝိဝါဒနတော ‘‘လောဘော ပုဗ္ဗင်္ဂမော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သေသေသု။ ဌာနာနီတိအာဒီနိ ကာရဏဝေဝစနာနိ။ ကာရဏဉှိ တိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထာတိ ဌာနံ, ဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝတ္ထု, ဘဝန္တိ ဧတ္ထာတိ ဘူမီတိ ဝုစ္စတိ။ ကေ တိဋ္ဌန္တိ ဝသန္တိ ဘဝန္တိ စာတိ? ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒယော။ ကုသလာကုသလာဗျာကတစိတ္တော ဟုတွာ ဝိဝဒနတော ‘‘နဝ ဟေတူ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကောဓနော ဟောတိ ဥပနာဟီတိအာဒီနိ ဒွါဒသ မူလာနိ။ အက္ကောသန္တေန ဟိ စတူသု ဝိပတ္တီသု ဧကေန အနုဝဒနတော ‘‘စတဿော ဝိပတ္တိယော ဌာနာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ စုဒ္ဒသ မူလာနီတိ ဝိဝါဒါဓိကရဏေ ဝုတ္တာ ဒွါဒသ, ကာယော, ဝါစာ စ။
֍ * ၂၉၅-၆။ သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ ‘‘အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ ယာ အာပတ္တိ ဟောတိ, တဿာ အာပတ္တိယာ ပုဗ္ဗေ အာပန္နာ အာပတ္တိ ဌာနံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလန္တိ ဝစနတော နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏဿ ကုသလဟေတု, ကုသလစိတ္တံ ပန အင်္ဂံ ဟောတီ’’တိ လိခိတံ။ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဧဝံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဌိတပါဠိ ကမ္မံ နာမ။ ‘ယထာဌိတပါဠိဝသေန ကရောန္တာနံ ကိရိယာ ကိစ္စာဓိကရဏံ နာမာ’’’တိ ဝုတ္တံ, ‘‘ပါဠိအနုသာရေန ပဋိကာတဗ္ဗလက္ခဏံ ဝါ ကမ္မံ။ တထေဝ ကရဏံ ကိစ္စာဓိကရဏ’’န္တိ စ။ ဉတ္တိဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မာနိ ဉတ္တိတော ဇာယန္တိ, အပလောကနကမ္မံ အပလောကနတော, ‘‘ကိစ္စာဓိကရဏံ ဧကေန သမထေန သမ္မတိ သမ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော’’တိ လိခိတံ။ သိယုန္တိ ဟောန္တိ။ ကထဉ္စ သိယာတိ ကထံ ဟောတိ။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ဒွေတိ တေ ဒွေ ဌပေတွာ အညေဟိ န သမ္မတိ။
֍ ဋီ ၂၉၇။ သာဓာရဏာတိ တံ သမေတဗ္ဗာ။
֍ ဋီ ၂၉၈။ တဗ္ဘာဂိယာတိ တံကောဋ္ဌာသာ။
֍ ဋီ ၂၉၉။ ဧကာဓိကရဏံ သဗ္ဗေ သမထာ သမဂ္ဂါ ဟုတွာ သမေတုံ ဘဗ္ဗာတိ ပုစ္ဆန္တော ‘‘သမထာ သမထဿ သာဓာရဏာ’’တိ အာဟ။ သမထာ သမထဿာ သိယာ သာဓာရဏာ သိယာ အသာဓာရဏာ။
֍ ဋီ ၃၀၀။ သမထာ သမထဿ တဗ္ဘာဂိယဝါရေပိ ဧသေဝ နယော။
֍ ဋီ ၃၀၁။ ဣမေ သမထာ သမထာ, န သမ္မုခါဝိနယောတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၃၀၂။ ‘‘သမထာ ဝိနယော’’တိပိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ဝိနယော သမ္မုခါဝိနယောတိ ဝိနယဝါရော ဥဒ္ဓဋော သိယာ။ န သမ္မုခါဝိနယောတိ သမ္မုခါဝိနယံ ဌပေတွာ သတိဝိနယာဒယော သေသသမထာ။
֍ ဋီ ၃၀၃။ သံဃဿ သမ္မုခါ ပဋိညာတေ တံ ပဋိဇာနနံ သံဃဿ သမ္မုခတာ နာမ ဟောတီတိ ‘‘တဿ ပဋိဇာနနစိတ္တံ သန္ဓာယ ‘သမ္မုခါဝိနယော ကုသလော’တိအာဒိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော အကုသလောတိ ‘‘ဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခတာဟိ တိဝင်္ဂိကော သမ္မုခါဝိနယော ဧတေဟိ ဝိနာ နတ္ထိ။ တတ္ထ ကုသလစိတ္တေဟိ ကရဏကာလေ ကုသလော, အရဟန္တာနံ ကရဏကာလေ အဗျာကတော, ဧတေသံ အကုသလပဋိပက္ခတ္တာ အကုသလဿ သမ္ဘဝေါ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော အကုသလော’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ လိခိတံ။ ‘‘ယေဘုယျသိကာ အဓမ္မဝါဒီဟိ ဝူပသမနကာလေ သလာကဂ္ဂါဟာပကေ ဓမ္မဝါဒိမှိ ကုသလာ, ဓမ္မဝါဒီနမ္ပိ အဓမ္မဝါဒိမှိ သလာကဂ္ဂါဟာပကေ ဇာတေ အကုသလာ, သဗ္ဗတ္ထ အရဟတော ဝသေနေဝ အဗျာကတတာ, အနရဟတော သဉ္စိစ္စ သတိဝိနယဒါနေ သတိဝိနယော အကုသလော, အမူဠှဝိနယော အနုမ္မတ္တကဿ ဒါနေ, ပဋိညာတကရဏံ မူဠှဿ အဇာနနတော ပဋိညာယကရဏေ, တဿပါပိယသိကာ သုဒ္ဓဿ ကရဏေ, တိဏဝတ္ထာရကံ မဟာကလဟေ, သဉ္စိစ္စ ကရဏေ စ အကုသလ’’န္တိ လိခိတံ။
ယတ္ထဝါရပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ
သမထဝါရဝိဿဇ္ဇနာဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၀၅။ ယသ္မိံ သမယေ သမ္မုခါဝိနယေန စာတိအာဒိ တဿာ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ယသ္မိံ သမယေ သမ္မုခါဝိနယေန စ ယေဘုယျသိကာယ စ အဓိကရဏံ ဝူပသမ္မတိ, တသ္မိံ သမယေ ယတ္ထ ယေဘုယျသိကာ လဗ္ဘတိ, တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယော လဗ္ဘတီတိ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထ ပဋိညာတကရဏံ လဗ္ဘတိ, တတ္ထ သမ္မုခါဝိနယော လဗ္ဘတီတိ ဧတ္ထ ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ ဗဟူ ဝါ အာပတ္တိယော
အာပန္နော ဘိက္ခု ‘‘ဣမံ နာမ အာပတ္တိံ အာပန္နောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတော ‘‘အာမာ’’တိ အာပတ္တိံ ပဋိဇာနာတိ, ဒွေပိ လဗ္ဘန္တိ။ တတ္ထ သံဃသမ္မုခတာ ဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခတာတိ ဧဝံ ဝုတ္တသမ္မုခါဝိနယေ သံဃဿ ပုရတော ပဋိညာတံ ကတံ စေ, သံဃသမ္မုခတာ။ တတ္ထေဝ ဒေသိတံ စေ, ဓမ္မဝိနယသမ္မုခတာယောပိ လဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ အဝိဝဒန္တာ အညမညံ ပဋိဇာနန္တိ စေ, ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာ။ တဿေဝ သန္တိကေ ဒေသိတံ စေ, ဓမ္မဝိနယသမ္မုခတာယောပိ လဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဧကဿေဝ ဝါ ဧကဿ သန္တိကေ အာပတ္တိဒေသနကာလေ ‘‘ပဿသိ, ပဿာမီ’’တိ ဝုတ္တေ တတ္ထ ဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခတာသညိတော သမ္မုခါဝိနယော စ ပဋိညာတကရဏဉ္စ လဒ္ဓံ ဟောတိ။
သံသဋ္ဌဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၀၆။ အဓိကရဏာနံ ဝူပသမောဝ သမထော နာမ, သော အဓိကရဏံ ဝိနာ နတ္ထိ, တသ္မာ န စ လဗ္ဘာ ဝိနိဘုဇ္ဇိတွာ နာနာကရဏံ ကာတုံ။
֍ * ၃၀၉-၃၁၀။ သမထာ သမထေဟိ သမ္မန္တီတိ ဧတ္ထ သမ္မန္တီတိ သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ အဓိကရဏာ ဝါ ပန သမ္မန္တိ ဝူပသမ္မန္တီတိ အတ္ထော, တသ္မာ ‘‘ယေဘုယျသိကာ သမ္မုခါဝိနယေန သမ္မတီ’’တိ ဣမာယ သမ္မုခါဝိနယေန သဒ္ဓိံ သမ္ပဇ္ဇတိ, န သတိဝိနယာဒီဟိ တေသံ တဿာ အနုပကာရတ္တာတိ အတ္ထော။ သမထာ အဓိကရဏေဟိ သမ္မန္တီတိ ဧတ္ထ သမထာ အဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၃၁၁။ ‘‘သမ္မုခါဝိနယော ဝိဝါဒါဓိကရဏေန န သမ္မတီ’’တိ ပါဌော။ ယေဘုယျသိကာယ သမာနဘာဝတော စ အဝသာနေ ‘‘သမ္မုခါဝိနယော န ကေနစိ သမ္မတီ’’တိ (ပရိ။ ၃၁၃) ဝုတ္တတ္တာ စ သမ္မုခါဝိနယော သယံ သမထေန ဝါ အဓိကရဏေန ဝါ သမေတဗ္ဗော န ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တော။ သတိဝိနယော ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မတိ။ အမူဠှဝိနယတဿပါပိယသိကတိဏဝတ္ထာရကာပိ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မန္တိ။
֍ ဋီ ၃၁၃။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မတီတိ ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ…ပေ… ပဌမံ သလာကံ နိက္ခိပါမီ’’တိ ဧဝံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မတိ။ အနုဝါဒါဓိကရဏအာပတ္တာဓိကရဏာပိ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မန္တိ။ ‘‘‘အကတံ ကမ္မံ ဒုက္ကဋံ ကမ္မ’န္တိ ဧဝံ ကိစ္စာဓိကရဏမ္ပိ ကိစ္စာဓိကရဏေန
သမ္မတီတိ ဧဝံ ပါဌော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ လိခိတံ။ အညတရသ္မိံ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘‘သမထာ အဓိကရဏေဟိ သမ္မန္တီ’တိ ဧတ္ထ ယသ္မာ သဗ္ဗေ သမထာ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မန္တိ, တသ္မာ ‘သမထာ ကိစ္စာဓိကရဏေန သမ္မန္တီ’တိ ပါဌော ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၃၁၄။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ကတမံ အဓိကရဏံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ ‘‘နာယံ ဓမ္မော’’တိ ဝုတ္တမတ္တေန ကိဉ္စိ အဓိကရဏံ န သမုဋ္ဌာပေတိ။
֍ * ၃၁၈-၉။ ‘‘ကတမာဓိကရဏပရိယာပန္န’’န္တိ ပါဌော။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇတီတိ ပဌမုပ္ပန္နဝိဝါဒံ ပစ္ဆာ ဥပ္ပန္နော ဘဇတိ။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဒွေ သမထေ ဘဇတီတိ ‘‘ဣမံ ဝူပသမေတုံ သမတ္ထာ တုမှေ’’တိ ဝဒန္တံ ဝိယ ဘဇတိ ‘‘မယံ တံ ဝူပသမေဿာမာ’’တိ ဝဒန္တေဟိ ဝိယ ဒွီဟိ သမထေဟိ သင်္ဂဟိတံ။
သမထဘေဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ခန္ဓကပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ
ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၀။ နိဒါနံ နာမ ကာလဉ္စ နဂရဉ္စ ဒေသော စ ဘဂဝါ စ။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလာဒိ နိဒ္ဒေသော။ ယာနိ တတ္ထ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကေ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ နယေန ဥတ္တမာနိ ပဒါနိ ဝုတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာ သာ တဿ တဿ ပဒဿ အာပတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ ယာ ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ ပဒေန ပညတ္တာ အာပတ္တိ, သာ တဿ ပဒဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ စမ္မသံယုတ္တေတိ စမ္မက္ခန္ဓကေ။
ဧကုတ္တရိကနယဝဏ္ဏနာ
ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၁။ ဧကုတ္တရိကနယေ အာပတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ အာပတ္တိ နာမ ကိံ ပရမတ္ထသဘာဝါ, ဥဒါဟု န ဝတ္တဗ္ဗသဘာဝါတိ? န ဝတ္တဗ္ဗသဘာဝါ။ ဝုတ္တဉှိ ပရိဝါရေ ‘‘ဝတ္ထု ဇာနိတဗ္ဗံ, ဂေါတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗံ, နာမံ ဇာနိတဗ္ဗံ, အာပတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာ’’တိ ဧတေသံ ပဒါနံ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘မေထုနဓမ္မောတိ ဝတ္ထု စ ဂေါတ္တဉ္စ။ ပါရာဇိကန္တိ နာမဉ္စေဝ အာပတ္တိ စာ’’တိ။ နာမဉ္စ ဂေါတ္တဉ္စ ‘‘နာမဂေါတ္တံ န ဇီရတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၇၆) ဝစနတော သမ္မုတိမတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ကုသလတ္တိကဝိနိမုတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗဓမ္မဘူတာ ဧကစ္စာ သမ္မုတိ ဧဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ သမထက္ခန္ဓကေ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ, သိယာ အဗျာကတ’’န္တိ (စူဠဝ။ ၂၂၂), တံ ‘‘ဝိဝါဒါဓိကရဏံ သိယာ ကုသလံ, သိယာ အကုသလံ, သိယာ အဗျာကတ’’န္တိ (စူဠဝ။ ၂၂၀) ဧတ္ထ ဝိယ ပရိယာယတော ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ဟိ ဝိဝါဒေါ နာမ ဧကစ္စော သမ္မုတိဝိသေသော။ ယော စိတ္တသမင်္ဂိနော, သော ‘‘တံ စိတ္တပရိယာယေန ပန သိယာ ကုသလ’’န္တိအာဒိ ဝေါဟာရလဒ္ဓေါ, တထာ အာပတ္တာဓိကရဏမ္ပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇမာနော ဟိ အကုသလစိတ္တော ဝါ အာပဇ္ဇတိ ကုသလာဗျာကတစိတ္တော ဝါ’’တိ (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ)။ အညထာ သမထေဟိ အဓိကရဏီယတာ န သမ္ဘဝတိ။ န ဟိ သမထာ ကုသလာဒိံ အကုသလာဒိံ ဝါ အဓိကိစ္စပဝတ္တန္တိ, သမထဝသေန ဝါ ကုသလာဒိ သမ္မတိ။ န စ ကုသလဿ ဝိဝါဒဿ, အနုဝါဒဿ ဝါ ကုသလာဒိသမထေဟိ ဝူပသမေတဗ္ဗတာ အာပဇ္ဇတီတိ တေသံ အဓိကရဏမတ္တမေဝ န သမ္ဘဝေယျ, တသ္မာ အဓိကရဏာနံ, သမထာနဉ္စ ကုသလာဒိဘာဝေါ ပရိယာယဒေသနာယ လဗ္ဘတိ, နော အညထာ, တေနေဝ သမ္မုခါဝိနယေ ဝိယ အာပတ္တာဓိကရဏေ တိကံ န ပူရိတံ။ သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇမာနဿ ယသ္မာ သဉ္စေတနာ ဧကန္တတော အကုသလာဝ ဟောတိ။ ဣတရဿ သစိတ္တကဿ ဝါ အစိတ္တကဿ ဝါ တဒါဘာဝမတ္တံ ဥပါဒါယ ‘‘အဗျာကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ‘‘တိက္ခတ္တုံ စောဒယမာနော တံ စီဝရံ အဘိနိပ္ဖါဒေယျ, ဣစ္စေတံ ကုသလ’’န္တိအာဒီသု (ပါရာ။ ၅၃၈) န ကုသလသဒ္ဒေါ သုခဝိပါကော, ‘‘သမ္ပရာယိကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဋိဃာတာယာ’’တိအာဒီသု (ပရိ။ ၄၉၈) န အကုသလာ ဝါ ဟောတိ။ ဣတရဿ
သစိတ္တကဿ ဝါ အစိတ္တကဿ ဝါ တဒါဘာဝမတ္တံ ဥပါဒါယ ‘‘အဗျာကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဒွိက္ခတ္တုံ စောဒယမာနော တံ စီဝရံ အဘိနိပ္ဖါဒေယျ, ယံ ပနေတ္ထ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ အကုသလ’’န္တိ ဝုတ္တံ, တဿ ဝသေန တဒကုသလတော သတ္တ ဝိနီတဝတ္ထူနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ, တတော စီဝရန္တိ သမ္ဘဝတော အစီဝရကာ, အန္တရာပတ္တိကာ စ။ အနန္တရိကလက္ခဏပ္ပတ္တဿ ဝသေန နိယတာ စ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သမ္မုတိနိဒ္ဒေသေ ဂရုကလဟုကနိဒ္ဒေသောပိ သမ္ဘဝတိ။ အညထာ ‘‘အနန္တရာယိကာ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာ, အနဝဇ္ဇာပဏ္ဏတ္တီ’’တိ စ ဝုတ္တာ။ ကုဋိကာရမဟလ္လကာပတ္တိ အန္တရာယိကာ လောကဝဇ္ဇသာဝဇ္ဇပဏ္ဏတ္တိတော။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ ဩမသဝါဒါဒိတော ဂရုကာဒိ န သမ္ဘဝေယျ, တတော ဝါ အယံ လဟုကာဒီတိ ဣဒံ သဗ္ဗံ ဧကစ္စာနံ အာစရိယာနံ မတံ, ‘‘သဗ္ဗံ အယုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ‘‘ပါရာဇိကန္တိ နာမဉ္စေဝ အာပတ္တိစာ’’တိ ဝစနေန စေ အာပတ္တိ န ဝတ္တဗ္ဗဓမ္မော သိယာ, ဝတ္ထု စ န ဝတ္တဗ္ဗဓမ္မော သိယာ ဂေါတ္တေန သမာနာဓိကရဏဘာဝေန ဝုတ္တတ္တာ, တသ္မာ ‘‘မေထုနဓမ္မော’’တိ ပဒံ အဇ္ဈာစာရသင်္ခါတံ ဝတ္ထုဉ္စ ဒီပေတိ။ အဇ္ဈာစာရဝသေနေဝ အာပတ္တိယာ လဒ္ဓနာမံ အသာဓာရဏနာမတ္တာ ‘‘ဂေါတ္တ’’န္တိ စ ဝုစ္စတီတိ အယံ တတ္ထ အတ္ထော။
‘‘အာပတ္တာဓိကရဏဿ ကိံ ပုဗ္ဗင်္ဂမန္တိ? လောဘော ပုဗ္ဗင်္ဂမော, ဒေါသော, မောဟော, အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော ပုဗ္ဗင်္ဂမော’’တိ ‘‘ကတိ ဟေတူတိ? ဆ ဟေတူ တယော အကုသလဟေတူ, တယော အဗျာကတဟေတူ’’တိ စ ဝုတ္တတ္တာ နိပ္ပရိယာယေနေဝ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ, သိယာ အဗျာကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သမထက္ခန္ဓကေ ပန သန္ဓာယဘာသိတဝသေန တထာ ဧဝ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ အာပတ္တာဓိကရဏံ သဘာဝတော နိပ္ပရိယာယေနေဝ အကုသလာ စတ္တာရော ခန္ဓာ, ရူပအဗျာကတာ စ ဟောန္တိ။ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ (စူဠဝ။ ၂၂၂) ဝုတ္တတ္တာ ကုသလမေဝ ပဋိက္ခိတ္တံ, ခီဏာသဝါနံ ကိရိယာဗျာကတံ နာမ ဟောတီတိ ကုသလေ ပဋိက္ခိတ္တေ ကိရိယာဗျာကတမ္ပိ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ ဟောတိ။ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သဗ္ဗထာ အဝါဝဋံ ဝိပါကာဗျာကတံ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ ဟောတိ။ နိဗ္ဗာနာဗျာကတေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဧကေ, တံ အယုတ္တံ ‘‘ဆ ဟေတုယော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ သာမညေန, တထာပိ ဝိပါကဟေတုယေဝ တတ္ထ အဓိပ္ပေတော, န ကိရိယာဟေတု, တေ ဟိ ကုသလသဘာဝါ စ, တသ္မာ ရူပံ, ဝိပါကာဗျာကတဉ္စာပတ္တိ။ တတ္ထ အကုသလာပတ္တိတော ဝိနီတဝတ္ထူနိ။ ဣတရဿာပိ အာဒိတော ဆာဒနာ ကုသလစိတ္တတောတိ
ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အန္တရာယိကနိယတသာဝဇ္ဇပညတ္တိဘာဝေါပိ စဿာ ဝေဝစနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာယ, သဉ္စိစ္စ အာပန္နာယ စ, တသ္မာ ‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ သာရမ္မဏံ သိယာ အနာရမ္မဏ’’န္တိ ဝစနံ ဝိယ ဧကန္တာကုသလံ အနေကန္တာကုသလဉ္စ လောကဝဇ္ဇံ, ဧကန္တာဗျာကတံ ဘူတာရောစနံ အနေကန္တာဗျာကတဉ္စ သေသံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ ဧကတော သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ သိယာဗျာကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သမထက္ခန္ဓကေ ပန ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇမေဝ သန္ဓာယ တထာ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာယံ, ဂဏ္ဌိပဒေ စ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ, သိယာ အဗျာကတံ, နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’န္တိ ဧတ္ထ သန္ဓာယဘာသိတဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသ္မိဉှိ ပထဝိခဏနာဒိကေ အာပတ္တာဓိကရဏေ အပကတညုနော သန္ဓာယ အပ္ပဟရိတကရဏာဒိကာလေ ကုသလစိတ္တံ အင်္ဂံ ဟောတိ, ခဏနာဒိပယောဂသင်္ခါတံ ရူပါဗျာကတံ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာပေန္တံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္ထာပတ္တိ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ, ကုသလစိတ္တော ဝုဋ္ဌာတီ’’တိအာဒိ။ တသ္မိဉှိ သတိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ။ ယသ္မာ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာပကံ စိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ န ဟောတိ, တသ္မာ န ယိဒံ အင်္ဂပ္ပဟောနကစိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယဒိ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ‘‘သိယာ ကုသလ’’န္တိ စ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘဝေယျ, န စ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဣဒံ ပန သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ယံ တာဝ အာပတ္တာဓိကရဏံ လောကဝဇ္ဇံ, တံ ဧကန္တတော အကုသလမေဝ, တတ္ထ ‘‘သိယာ အကုသလ’’န္တိ ဝိကပ္ပေါ နတ္ထိ။ ယံ ပန ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ, တံ ယသ္မာ သဉ္စိစ္စ ‘‘ဣမံ အာပတ္တိံ ဝီတိက္ကမာမီ’’တိ ဝီတိက္ကမန္တဿေဝ အကုသလံ ဟောတိ, အသဉ္စိစ္စ ပန ကိဉ္စိ အဇာနန္တဿ သဟသေယျာဒိဝသေန အာပဇ္ဇတော ရူပဝိပါကံ အဗျာကတံ ဟောတိ အနုဋ္ဌာနတော။ တသ္မာ တဿ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿ သဉ္စိစ္စာသဉ္စိစ္စဝသေန ဣမံ ဝိကပ္ပဘာဝံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တံ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ, သိယာ အဗျာကတံ, နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ။
သစေ ပန ကောစိ ဝိနယေ အပကတညူ ‘‘ယံ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ, ဣဒံ ဝုစ္စတိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ ဝဒေယျ, တဿေဝံဝါဒိနော အစိတ္တကာနံ ဧဠကလောမာဒိသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ ကုသလစိတ္တသမင်္ဂိကာလေ တာသံ အာပတ္တီနံ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇေယျ, န ဝါ
အာပဇ္ဇတိ။ ကိံကာရဏံ? န စ တတ္ထ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ကုသလစိတ္တံ အာပတ္တိယာ အင်္ဂံ။ အတ္တဘာဝေါ သဘာဝေါ ပကတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကတရံ ပန တဿာ အာပတ္တိယာ တဒါ အင်္ဂသဘာဝေါတိ? ဝုစ္စတေ – ကာယဝစီဝိညတ္တိဝသေန ပန စလိတဿ ကာယဿ, ပဝတ္တာယ ဝါစာယ စာတိ ဧတေသံ ဒွိန္နံ စလိတပ္ပဝတ္တာနံ ကာယဝါစာနံ အညတရမေဝ အင်္ဂသဘာဝေါ, တဉ္စ ရူပက္ခန္ဓပရိယာပန္နတ္တာ အဗျာကတန္တိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ကာယော, ဝါစာ စ တဒါ အာပတ္တာဓိကရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယာ ပနေတ္ထ အကုသလာပတ္တိက္ခဏေ ကာယဝါစာယော အဗျာကတဘာဝေါ, တာ အဗ္ဗောဟာရိကာ ဟောန္တိ ကာယဝစီကမ္မကာလေ မနောကမ္မံ ဝိယ။ တဒါ ဟိ ကာယဝါစာယော အာပတ္တိကရာဒိဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌန္တိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အာပတ္တိကရာ ဓမ္မာ ဇာနိတဗ္ဗာ။ ကတိ မူလာနီတိ ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနိ မူလာနီ’’တိအာဒိ။ ယဒါ ပန ကာယဝါစာယော အာပတ္တိယာ အင်္ဂမေဝ ဟောန္တိ, တဒါ ‘‘စိတ္တံ စိတ္တာဓိပတေယျ’’န္တိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁ ကာမာဝစရကုသလဝဏ္ဏနာ) ဝစနံ ဝိယ ပုဗ္ဗပယောဂါနံ အပရပယောဂဿ ပစ္စယဘာဝတော အာပတ္တိကရာဒိပညတ္တိံ န ဝိဇဟန္တိ။ ယထာ တဗ္ဘာဝေပိ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏဿ ကတိ ဝတ္ထူနီတိ? သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဝတ္ထူနိ။ ကတိ ဘူမိယောတိ? သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဘူမိယော’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ တဗ္ဘာဝေပိ အာပတ္တိကရာ ‘‘အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာ’’ဣစ္စေဝ ဝုစ္စန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္တာဝတာ အာပတ္တိ နာမ စတ္တာရော အကုသလက္ခန္ဓာ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမကာလေ ဘူတာရောစနံ ဌပေတွာ သဗ္ဗာပိ အဝိသေသတော, ဝိသေသတော ပန သဗ္ဗာပိ ဧကန္တာကုသလာ အကုသလာ, အနေကန္တာကုသလာ ပန ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇစိတ္တာဂါရသံဃာနိဣတ္ထာလင်္ကာရဂန္ဓဝဏ္ဏကဝါသိတပိညာကပ္ပဘေဒါ, ဘိက္ခုနိအာဒီနံ ဥမ္မဒ္ဒနပရိမဒ္ဒနပ္ပဘေဒါ စာတိ ဒသပ္ပဘေဒါ သကနာမေဟိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝတ္ထုဇာနနသစိတ္တကကာလေ ဧဝ အကုသလာ, တဒဘာဝတော အစိတ္တကကာလေ ဝိနာ အနာပတ္တာဓိကရဏေန ကမ္မဋ္ဌာနာဒိသီသေန ကုသလစိတ္တေန တံ တံ ဝတ္ထုံ ဝီတိက္ကမန္တဿ အာပတ္တိ ကေဝလံ ရူပအဗျာကတမေဝ။
ကေစိ ပနေတ္ထ ‘‘အပ္ပကာသေ ဌာနေ ကဋိသုတ္တကသညာယ သံဃာဏိံ, မတ္တိကာသညာယ ဂန္ဓဝဏ္ဏကာဒိံ ဝါ ဓာရေန္တိယာပိ အာပတ္တိ, တသ္မာ အစိတ္တကာယေဝါ’’တိ ဝဏ္ဏယန္တိ။ တေ ‘‘သံဃာဏိယာ အသံဃာဏိသညာယ ဓာရေတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ပါဌာဘာဝံ ဒဿေတွာ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ။ သုရာပါနာပတ္တိ ပန အစိတ္တကာပိ ဧကန္တာကုသလာဝ။
တေနေဝ ‘‘မဇ္ဇေ အမဇ္ဇသညီ ပိဝတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ (ပါစိ။ ၃၂၈) ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ အာဗာဓပစ္စယာပိ န သက္ကာ ဝိနာ အကုသလေန သုရာပါနံ ပါတုံ, တသ္မာ ယထာဝုတ္တေသု အနေကန္တာကုသလေသု ဝိယ လောကဝဇ္ဇေသု ဣဓ ‘‘သုရာပါနေသု အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ’’တိ န ဝုတ္တံ။ သူပသံပါကာဒိ ပန အမဇ္ဇမေဝ။ တတ္ထ ကုက္ကုစ္စဝိနောဒနတ္ထံ ‘‘အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ ဥဒကဒန္တပေါဏေ ဝိယ။ ဘူတာရောစနာပတ္တိ ရူပါဗျာကတမေဝ, အစိတ္တကကာလေ သဟသေယျာဒိ ရူပဝိပါကာဗျာကတမေဝ, တတ္ထ သုပိနန္တော ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ အကုသလံ အနင်္ဂတ္တာ အဗ္ဗောဟာရိကံ ဟောတိ။ ကုသလေ ကထာဝ နတ္ထိ အနာပတ္တိ သဘာဝတ္တာ ကုသလဿ။ တထာ ကိရိယာတိ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ ယထာသမ္ဘဝံ အကုသလံ ဝါ သုဒ္ဓရူပံ ဝါ သဝိပါကံ ဝါတိ တိဓာ ဘိဇ္ဇတီတိ အယမတ္ထော ဒဿိတော ဟောတိ။
တတ္ထ ဌပေတွာ သုရာပါနံ ဧကစ္စဉ္စ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ, ဧကန္တာကုသလဉ္စ သစိတ္တကမေဝ, ဘူတာရောစနံ အစိတ္တကမေဝ, သေသံ သဟ သုရာပါနေန အနေကန္တာကုသလံ လောကဝဇ္ဇဉ္စ အနေကန္တာဗျာကတံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဉ္စ ယေဘုယျေန သစိတ္တကာစိတ္တကန္တိ သဗ္ဗသိက္ခာပဒံ တိပ္ပဘေဒံ ဟောတိ။ ယံ ပနေတ္ထ သစိတ္တကမေဝ, တံ မေထုနာဒိဝတ္ထုဇာနနစိတ္တေနေဝ သစိတ္တကံ, သဗ္ဗံ သေခိယံ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနစိတ္တေနေဝ သစိတ္တကံ ‘‘အနာဒရိယံ ပဋိစ္စာ’’တိ ဝစနတောတိ သစိတ္တကံ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ ဧကန္တာစိတ္တကံ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနစိတ္တာဘာဝေန, န ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တာဘာဝေန။ တဒဘာဝတော ဧကန္တာကုသလံ သုရာပါနံ, ဧကန္တာဗျာကတံ သဉ္စရိတ္တံ, ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တဿ ဝါ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနစိတ္တဿ ဝါ ဥဘိန္နံ အဘာဝေန အစိတ္တကဘာဝေန အစိတ္တကံ ဟောတိ။ သုရာပါနံ ပန သစိတ္တကံ ဟောတိ ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တေနေဝ။ အရိယပုဂ္ဂလာနံ ဣတရေသံ ဥဘိန္နံ ဝါ အညတရဿ ဘာဝေန သေသံ စိတ္တကာစိတ္တကံ။ ဝိသေသတော စ ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တာဘာဝေန, အပကတညုနော ပဏ္ဏတ္တိဇာနနစိတ္တာဘာဝေန ဝါ အစိတ္တကဘာဝေန အစိတ္တကံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဧကန္တာစိတ္တကဉ္စ သစိတ္တကဉ္စ ‘‘အစိတ္တက’’မိစ္စေဝ ဝုစ္စတိ။ အယံ တာဝ ‘‘အာပတ္တိ ဇာနိတဗ္ဗာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော။
မူလဝိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာပတ္တီတိ အန္တရာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ မူလာယပဋိကဿနံ ကတွာ ဌိတေန အာပန္နာပတ္တိ။ အယံ အဂ္ဃဝိသုဒ္ဓိယာ
အန္တရာပတ္တီတိ သမ္ဗဟုလာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇိတွာ တာသု သဗ္ဗစိရပဋိစ္ဆန္နဝသေန အဂ္ဃသမောဓာနံ ဂဟေတွာ ဝသန္တေန အာပန္နာပတ္တိ။ ‘‘ပုနပိ အာပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ သဥဿာဟေနေဝ စိတ္တေန။ ‘‘အယံ ဘိက္ခုနိယာ ဧဝါ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ပါရာဇိကမေဝါ’’တိ ဣဒဉ္စ ဘူတဝသေန ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧဝံ ဒေသိတေ ပန ယာ ကာစိ အာပတ္တိ န ဝုဋ္ဌာတီတိ အပရေ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဓမ္မိကဿ ပဋိဿဝဿ အသစ္စာပနေ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အဓမ္မိကပဋိဿဝေ ဒုက္ကဋံ န ဟောတိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေ သုဒ္ဓစိတ္တဿ ‘တုမှေ ဝိဗ္ဘမထာ’တိ ဝုတ္တေ ‘သာဓူ’တိ ပဋိဿုဏိတွာ သစေ န ဝိဗ္ဘမတိ အနာပတ္တိ, ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ ‘‘အာဝိကရော ဇာနိတဗ္ဗော’’တိပိ ပါဠိ။ ကာလေန ဝက္ခာမိ, နော အကာလေနာ’’တိအာဒီသု ပဉ္စဒသသု ဓမ္မေသု။ ဘဗ္ဗာပတ္တိကာ နာမ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗာ။
ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၂။ နိဒဟနေ အာတပေ။ ‘‘ဧကရတ္တမ္ပိ စေ ဘိက္ခု တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျ (ပါရာ။ ၄၇၂)။ ဆာရတ္တပရမံ တေနာ’’တိအာဒိနာ (ပါရာ။ ၆၅၃) ဝုတ္တာပတ္တိကော ဂဏပူရကော ဟုတွာပိ ကမ္မံ ကောပေတိ နာနာသံဝါသကတ္တာ။ ကမ္မေန ဝါ သလာကဂ္ဂါဟေန ဝါတိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဒေသော စေဝ ကမ္မဉ္စ ဧကန္တိ ဧတ္ထ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသောတိ ဝါ ကမ္မန္တိ ဝါ အတ္ထတော ဧကမေဝ, တေသု ယံ ကိဉ္စိ ကတေ သံဃဘေဒေါ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗဘာဂါတိ သံဃဘေဒတော ပုဗ္ဗဘာဂါ။ ‘‘ပမာဏ’’န္တိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ အညတရေန ဘေဒေါ ဟောတိ, န ဣတရေဟီတိ ဝုတ္တံ။ ဝိနယေ သိဒ္ဓါ ဝိနယသိဒ္ဓါ, ရောမဇနပဒေ ဇာတံ ရောမကံ, အနုညာတလောဏတ္တာ ဒုကေသု ဝုတ္တာတိ။
တိကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၃။ ဝေါ တုမှေဟိ န သမုဒါစရိတဗ္ဗံ။ ဝစီသမ္ပယုတ္တံ ကာယကိရိယံ ကတွာတိ ကာယေန နိပစ္စကာရံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဥပဃာတေတိ ဝိနာသေတိ။ ဩမဒ္ဒိတွာတိ အဘိဘဝိတွာ။ ဝဒတောတိ ဝဒန္တဿ။ ‘‘ဗာလဿ နိဿယော ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဒုကေ အာဂတံ, ဣဓ ပန ‘‘န ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ, အာပတ္တိဗာဟုလ္လံ သန္ဓာယ နာဒါတဗ္ဗံ, ‘‘ဣမသ္မာ ဝိဟာရာ ပရံ မာ နိက္ခမာဟိ, ဝိနယဓရာနံ ဝါ သန္တိကံ အာဂစ္ဆ ဝိနိစ္ဆယံ ဒါတု’’န္တိ ဝုတ္တေ တဿ ဝစနံ န ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ တိကဘောဇနံ နာမ သစေ တယော ဟုတွာ ဘုဉ္ဇန္တိ,
ဂဏဘောဇနေန အနာပတ္တိ, ဣဒံ သန္ဓာယ တိကံ။ ‘‘ပသုတ္တော’’တိ ဗာဟုလ္လတော ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ နိပဇ္ဇိတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဣဒံ ဌပေတွာ ဂစ္ဆာမိ, တာဝကာလိကံ ဘန္တေ ဒေထာတိ ဝုတ္တေ ‘နဝကမ္မာဒိအတ္ထံ ဝိနာ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ လိခိတံ။ ဝိကပ္ပေတွာ ဌပိတံ ဝဿိကသာဋိကံ ပစ္ဆိမေ ပါဋိပဒဒိဝသေ နိဝါသေန္တော ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာတိ ပစ္စုဒ္ဓရဏံ အကတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဝိကပ္ပေတု’’န္တိ ဝစနတော အဝိကပ္ပနပစ္စယာ အာပတ္တိ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတိ, ဝိကပ္ပနာ ပန ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ ကာတဗ္ဗာတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဉာတဗ္ဗံ။ အယံ နယော အဝိကပ္ပနံ သန္ဓာယ, ပုရိမော ဝိကပ္ပိတပရိဘောဂပစ္စယာပတ္တိံ သန္ဓာယ။ ဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒိ သဗ္ဗကပ္ပိယတာယာတိ ဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒိ သဗ္ဗတ္ထ ကပ္ပိယတ္တာတိ အတ္ထော။ ကေစိ ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ‘‘ဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒိ သဗ္ဗကပ္ပိယတာ တာယ ပဋိစ္ဆန္နေနာ’’တိ လိခန္တိ။ ‘‘ဝတ္ထမေဝ ပဋိစ္ဆာဒိ ဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒီ’’တိ ဝိဂ္ဂဟတ္တာ ‘‘တာယာ’’တိ န ယုဇ္ဇတိ။ ‘‘တေနာ’’တိ ဘဝိတဗ္ဗတ္တာတိ ဣဒံ သဗ္ဗံ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ လိခိတံ, ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၄။ စတူဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ…ပေ… ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ ယဉှိ အာပတ္တိံ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ, န တတ္ထ ကာယာဒယောတိ အာပန္နံ, တတော ကမ္မဝါစာယ သဒ္ဓိံ အာပတ္တိကရာ ဓမ္မာ သတ္တာတိ အာပဇ္ဇတိ, ဧဝံ သတိ ‘‘ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနီ’’တိ ဝစနဝိရောဓော, တာနိ ဧဝ အာပတ္တိကရာ ဓမ္မာ နာမ။ အထ တတ္ထာပိ ကာယာဒယော ဧကတော ဝါ နာနာတော ဝါ လဗ္ဘန္တိ, စတူဟာကာရေဟီတိ န ယုဇ္ဇတီတိ ‘‘ဆဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ ဧဝံ ဧတာနိ သုတ္တပဒါနိ ဝိရောဓိတာနိ ဟောန္တိ။ ကထံ အဝိရောဓိတာနိ? သဝိညတ္တိကာဝိညတ္တိကဘေဒဘိန္နတ္တာ။ ကာယာဒီနံ ယာ ကိရိယာ အာပတ္တိ, နံ ဧကစ္စံ ကာယေန သဝိညတ္တိကေန အာပဇ္ဇတိ, ဧကစ္စံ သဝိညတ္တိကာယ ဝါစာယ, ဧကစ္စံ သဝိညတ္တိကာဟိ ကာယဝါစာဟိ အာပဇ္ဇတိ, ယာ ပန အကိရိယာ အာပတ္တိ, တံ ဧကစ္စံ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတိ, တဉ္စ ခေါ အဝသိဋ္ဌာဟိ အဝိညတ္တိကာဟိ ကာယဝါစာဟိယေဝ, န ဝိနာ ‘‘နော စေ ကာယေန ဝါစာယ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿာ’’တိ (ပါရာ။ ၄၁၄) ဝစနတော, အဝိသေသေန ဝါ ဧကစ္စံ အာပတ္တိံ ကာယေန အာပဇ္ဇတိ, ဧကစ္စံ
ဝါစာယ, ဧကစ္စံ ကာယဝါစာဟိ။ ယံ ပနေတ္ထ ကာယဝါစာဟိ, တံ ဧကစ္စံ ကေဝလာဟိ ကာယဝါစာဟိ အာပဇ္ဇတိ, ဧကစ္စံ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတီတိ အယမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ဧဝံ အဝိရောဓိတာနိ ဟောန္တိ။
တတြာယံ သမာသတော အတ္ထဝိဘာဝနာ – ကာယေန အာပဇ္ဇတီတိ ကာယေန သဝိညတ္တိကေန အကတ္တဗ္ဗံ ကတွာ ဧကစ္စံ အာပဇ္ဇတိ, အဝိညတ္တိကေန ကတ္တဗ္ဗံ အကတွာ အာပဇ္ဇတိ, တဒုဘယမ္ပိ ကာယကမ္မံ နာမ။ အကတမ္ပိ ဟိ လောကေ ‘‘ကတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ကဋံ မယာ, ယံ မယာ ပုညံ န ကတ’’န္တိ ဧဝမာဒီသု, သာသနေ စ ‘‘ဣဒံ တေ, အာဝုသော အာနန္ဒ, ဒုက္ကဋံ, ယံ တွံ ဘဂဝန္တံ န ပုစ္ဆီ’’တိ (စူဠဝ။ ၄၄၃) ဧဝမာဒီသု, ဧဝမိဓ ဝိနယပရိယာယေန ကာယေန အကရဏမ္ပိ ‘‘ကာယကမ္မ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အယမေဝ နယော ‘‘ဝါစာယ အာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒီသု။ ပုရတီတိ ပုရိသော, ပုရ အဂ္ဂဂမနေ။ ပုရတီတိ ပုရတော ဂစ္ဆတိ သဗ္ဗကမ္မေသု ပုဗ္ဗင်္ဂမော ဟောတိ။ ပဌမုပ္ပန္နဝသေနာတိ ပဌမကပ္ပိယေသု ဟိ ပဌမံ ပုရိသလိင်္ဂံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘ပုရိမ’’န္တိ သင်္ခံ ဂတံ ပုရိသလိင်္ဂံ ဇာယတီတိ အတ္ထော။ သတံ တိံသ စာတိ ဧတ္ထ အသာဓာရဏာပိ ပါရာဇိကာ နော အန္တောဂဓာယေဝ ဇာတာ ပါရာဇိကာပန္နာနံ ဘိက္ခုဘာဝါယ အဘဗ္ဗတ္တာ။ ‘‘အသာဓာရဏဝစနေန ပန သာမညေန ဥဒ္ဓဋာနီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘သတဉ္စေဝ တိံသဉ္စ သိက္ခာပဒါနီတိ ပါဌော’’တိ စ ဝဒန္တိ။ ဘိက္ခုဿ စ ဘိက္ခုနိယာ စ စတူသု ပါရာဇိကေသူတိ သာဓာရဏေသု ဧဝ။ အတ္ထိ ဝတ္ထုနာနတ္တတာ နော အာပတ္တိနာနတ္တတာတိ ပဌမပဉှော ဣဓ ဒုတိယော နာမ။ အတ္ထိ အာပတ္တိသဘာဂတာ နော ဝတ္ထုသဘာဂတာတိ ဧတေန ဝိသေသော နတ္ထိ။ မန္တာဘာသာတိ မတိယာ ဘာသာ။ ‘‘အဘိဝါဒနာရဟာတိ ယထာနိသိန္နာဝ သီသံ ဥက္ခိပိတွာ ဝန္ဒန္တိ။ နဝမဘိက္ခုနိတော ပဋ္ဌာယ အနုဋ္ဌိတဗ္ဗတော အာသနာ န ပစ္စုဋ္ဌေန္တိ။ အဝိသေသေနာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ, ဣတရဿ ဝါ ဝိပ္ပကတဘောဇနဿ, သမီပဂတော ယော ကောစိ ဝုဍ္ဎတရောတိ အတ္ထော။ ဝိပ္ပကတဘောဇနေနာပိ ဟိ ဥဋ္ဌဟိတွာ အာသနံ ဒါတဗ္ဗံ။ ဣဓ န ကပ္ပန္တီတိ ဝဒန္တောပီတိ ပစ္စန္တိမဇနပဒေသု ဌတွာ ‘‘ဣဓ န ကပ္ပန္တီ’’တိ ဝဒန္တော ဝိနယာတိသာရဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတိ။ ကပ္ပိယဉှိ ‘‘န ကပ္ပတီ’’တိ ဝဒန္တော ပညတ္တံ သမုစ္ဆိန္ဒတိ နာမ။ တထာ ဣဓ ကပ္ပန္တီတိအာဒီသုပိ ဌတွာ ‘‘ဣဓ ကပ္ပန္တီ’’တိ ဝဒန္တော ဝိနယာဂတဘိက္ခု ဝိနယော ပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။
ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၅။ န ဥပေတိ ပုဂ္ဂလော။ ‘‘နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ’’တိ (ပါစိ။ ၂၉၉) ဝစနတော နိမန္တနာဘာဝါ ပိဏ္ဍပါတိကဿ အနာမန္တစာရော ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဂိလာနသမယော’’တိအာဒိနာ အာဘောဂံ ကတွာ ဘောဇနံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဘောဇနံ နာမ။ ‘‘မယှံ ဘတ္တပစ္စာသံ ဣတ္ထန္နာမဿ ဒမ္မီ’’တိ ဧဝံ အဝိကပ္ပနာ။ ပရမ္မုခေ အဂုဏဝစနံ အယသော။ သမ္မုခါ ဂရဟာ။ သီလဒိဋ္ဌိဗျသနာနံ ဝိနယပရိယာပန္နတ္တာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဣတရေ ပဉ္စကံ ပူရေတုံ ဝုတ္တာ။ ‘‘ဝိနယဓရပဉ္စမေန ဂဏေနာ’’တိ (မဟာဝ။ ၂၅၉) ဝုတ္တတ္တာ ပဉ္စကံ ဇာတံ။ အညတရသ္မိံ ဝိဟာရေ ဧကော ထေရောတိ အတ္ထော။ ‘‘ယောနကဝိသယတောတိ စီနဋ္ဌာနာ’’တိ လိခိတံ။ အဋ္ဌ ကပ္ပေ အနုဿရီတိ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံ နိဗ္ဗတ္တေသီတိ အတ္ထော။ အနန္တရေ ဌာနေ ဌတွာတိ အတ္ထော။ ဉတ္တိယာ ကမ္မပ္ပတ္တော ဟုတွာတိ ဉတ္တိဋ္ဌပိတကာလေ ကမ္မပ္ပတ္တော ဟောတိ။ ပုန ကမ္မဝါစာယ ကမ္မသိဒ္ဓိ။ ဉတ္တိခေတ္တန္တိ ဉတ္တိယာဝ ကာတဗ္ဗဋ္ဌာနံ တဿာ ခေတ္တံ, ဉတ္တိဒုတိယာဒိကမ္မေ ပဌမဋ္ဌပနံ တဿာ ဩကာသော နာမ။ အာရညကေ ဣဒဉ္စိဒဉ္စာနိသံသန္တိ ဧဝံ ဣဒမတ္ထိတန္တိ အတ္ထော။
ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၆။ ‘‘ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝိဘင်္ဂေ ပါဌတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ စုဒ္ဒသပရမာနိ နဝ ဆက္ကာနိ ဟောန္တိ။ ကထံ? ပဌမံ ဧကံ ဆက္ကံ, သေသေသု အဋ္ဌသု ဧကေကေန သဒ္ဓိံ ဧကေကန္တိ ဧဝံ တီဏိ ဆက္ကာနိ အန္တရပေယျာလေ ဝုတ္တာနိ။ ကထံ? ‘‘စတုတ္ထေန အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန ဆ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ပဉ္စမေန, ဆဋ္ဌေန စ တီဏိ ဆက္ကာနိ။ လောဘာဒယော ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ, တထာ အနုဝါဒဿ။ ဒီဃသော ဆ ဝိဒတ္ထိယော ဝဿိကသာဋိကာယ။ တိရိယံ ဆ ဝိဒတ္ထိယော သုဂတစီဝရဿ။ ဝိပ္ပကတစီဝရံ အာဒါယ ပက္ကမနေ နိဋ္ဌာနန္တိကော, သန္နိဋ္ဌာနနာသန သဝန သီမာတိက္ကန္တိကသဟုဗ္ဘာရာတိ ဆ, သမာဒါယ ဝါရေပိ ဆာတိ ဆက္ကဒွယံ။ သတ္တကေ ပက္ကမနန္တိကေန သဟ သတ္တ။
သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၇။ ဆက္ကေ ဝုတ္တာနိယေဝ သတ္တကဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ ဆက္ကေ ဝုတ္တစုဒ္ဒသပရမာနိ သတ္တကဝသေန ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ သတ္တမေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ‘‘ဆာရတ္တပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝသိတဗ္ဗံ, တတော စေ ဥတ္တရိ ဝိပ္ပဝသေယျာ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ သုဂတစီဝရဘာဏဝါရဿ ပရတော ‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုဿ န ဟောတိ အာပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, တမေနံ စောဒေတိ သံဃော ဝါ သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တသတ္တကာတိ။
အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၈။ တေန သဒ္ဓိံ ဥပေါသထာဒိကရဏံ အာနိသံသော, အကရဏံ အာဒီနဝေါ, တသ္မာ ဧတေ အဋ္ဌာနိသံသေ သမ္ပဿမာနေနာတိ အတ္ထော။ ‘‘အယသော အက္ကောသော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏိဿ’’န္တိ, ဘဏန္တဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ, ဘဏိတဿ ဟောတိ ‘‘မုသာ မယာ ဘဏိတ’’န္တိ, ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ ခန္တိံ ရုစိံ ဘာဝံ သညန္တိ ဧဝံ အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတန္တိအာဒယော အဋ္ဌ အနတိရိတ္တာ။ သပ္ပိအာဒိ အဋ္ဌမေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ အဋ္ဌဝါစိကာ ဘိက္ခုနီနံ ဥပသမ္ပဒါ ဥဘတောဉတ္တိစတုတ္ထတ္တာ။ ဝဿိကသာဋိကဒါနာဒီနိ အဋ္ဌ ဝရာနိ။
နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၂၉။ နဝဟိ ဘိက္ခူဟိ ဘိဇ္ဇတိ။ မနုဿမံသဝဇ္ဇေဟိ နဝ မံသေဟိ ဝိနိစ္ဆယော။ သုန္ဒရံ န သုန္ဒရန္တိ သံဃာဋိအာဒီနိ နဝ စီဝရာနိ။ တာနေဝ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ, အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ အဓိပ္ပါယော။ နဝ ဝိဒတ္ထိယော သုဂတစီဝရဿ။ ‘‘ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတီ’’တိအာဒိနာ နယေန အဓမ္မကမ္မေ ဒွေ နဝကာနိ ပါစိတ္တိယဝသေန ဝုတ္တာနိ။
ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၀။ ‘‘ဩရမတ္တကဉ္စ အဓိကရဏံ ဟောတိ, န စ ဂတိဂတ’’န္တိအာဒိနာ (စူဠဝ။ ၂၀၄) ဒသ အဓမ္မိကာ သလာကဂ္ဂါဟာ။ ဝိပရီတာ ဓမ္မိကာ။ သမထက္ခန္ဓကေ
ဝုတ္တေဟိ သမန္နာဂတော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သံကစ္စိကံ ဝါ ပက္ခိပိတွာ ဒသာ’’တိ ဝုတ္တံ ကပ္ပိယတ္တာ ဧတေသံ။ မာတုရက္ခိတာဒယော ဒသ ဣတ္ထိယော။ ဓနက္ကီတာဒယော ဒသ ဘရိယာ။ ‘‘သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒတွာ ဒသဝဿာယ တဿာ ဒွါဒသဝဿကာလေ သယမ္ပိ ဒွါဒသဝဿာ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ သာဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဝိနယဓရဿေဝ ‘အာပတ္တာနာပတ္တိံ န ဇာနာတီ’တိ အာရဗ္ဘ ယာဝ ‘ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ…ပေ… အနုဗျဉ္ဇနသော’တိ ပဉ္စင်္ဂါနိ ဝတွာ ပုနပိ ‘အာပတ္တာနာပတ္တိံ န ဇာနာတိ’စ္စေဝ အာရဗ္ဘ ယာဝ ‘အဓိကရဏေ စ န ဝိနိစ္ဆယကုသလော ဟောတီ’တိ ပဉ္စ ဝုတ္တာ, တေ တထာ တထာ ပဉ္စ ပဉ္စ ကတွာ ဒသ ဟောန္တီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘ဒသဝဿာယ ဘိက္ခုနိယာ နိဿယော ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဧကစ္စေသု ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ, ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ, ပါဌော ဧဝ ပန ဟောတိ။
ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၁။ န ဝေါဒါယန္တိ န ပကာသေန္တိ။ ရောဂမေဝ ရောဂါတင်္ကံ။ ရောဂန္တရာယံ ဝါ။
ဧကုတ္တရိကနယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပေါသထာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၂။ ‘‘သံဃံ, ဘန္တေ, ပဝါရေမီ’’တိအာဒိ ပဝါရဏကထာ နာမ ဝိနီတဂါထာသု ဝိယ။
အတ္ထဝသပကရဏဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၄။ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စာတိ ဧတ္ထ တဿ တဿ သိက္ခာပဒဿ ပညာပနေ ဂုဏဝိသေသဒီပနတော, အပညာပနေ အာဒီနဝဒဿနတော စ သံဃသုဋ္ဌုတာ ဟောတိ။ တတ္ထ ယထာသမ္ဘဝံ လောကဝဇ္ဇဿ အပဏ္ဏတ္တိသမ္ဘဝဿ ပညာပနေ ပယောဂဝိသုဒ္ဓိ ဂုဏော။ ပဏ္ဏတ္တိသမ္ဘဝဿ ပန သေခိယဿ လောကဝဇ္ဇဿ
ပညာပနေ ပဋိပတ္တိဝိသုဒ္ဓိ ဂုဏော, ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿ အာသယဝိသုဒ္ဓိ ဂုဏော အပ္ပိစ္ဆာဒိဂုဏာဝဟနတော, တေနေဝါဟ ‘‘သုဘရတာယ သုပေါသတာယ အပ္ပိစ္ဆတာယ အပ္ပိစ္ဆဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတွာ’’တိ။ သမဏာစာရဝိသုဒ္ဓိ စဿ ဂုဏောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ လောကဝဇ္ဇဿ ပညာပနေ သံဃသုဋ္ဌုတာ ဟောတိ ပါကဋာဒီနဝတော, ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿ ပညာပနေ သံဃဖာသုတာ ဟောတိ ပါကဋာနိသံသတ္တာ။ တထာ ပဌမေန ဒုမ္မင်္ကူနံ နိဂ္ဂဟော, ဒုတိယေန ပေသလာနံ ဖာသုဝိဟာရော, ပဌမေန သမ္ပရာယိကာနံ အာသဝါနံ ပဋိဃာတော, ဒုတိယေန ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ, တထာ ပဌမေန အပ္ပသန္နာနံ ပသာဒေါ, ဒုတိယေန ပသန္နာနံ ဘိယျောဘာဝေါ, တထာ ပဌမေန သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိ, ဒုတိယေန ဝိနယာနုဂ္ဂဟော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိဝါရနယေန ဝါ ပဌမေန ပါပိစ္ဆာနံ ဘိက္ခူနံ ပက္ခုပစ္ဆေဒေါ, ဒုတိယေန ဂိဟီနံ အနုကမ္ပာ ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဒွေ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ တထာဂတေန သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဂိဟီနံ အနုကမ္ပာယ ပါပိစ္ဆာနံ ပက္ခုပစ္ဆေဒါယာ’’တိ (ပရိ။ ၄၉၈)။ တထာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကာနံ ဝေရာနံ ဝဇ္ဇာနံ အကုသလာနံ ဝသေနပိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဒွေ အတ္ထဝသေ…ပေ… ပညတ္တံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဝေရာနံ သမ္ပရာယိကာနံ ဝေရာနံ ပဋိဃာတာယာ’’တိအာဒိ (ပရိ။ ၄၉၈)။ အပိစေတ္ထ သဗ္ဗမ္ပိ အကတဝိညတ္တိပဋိသံယုတ္တံ, ဂိဟီနံ ပီဠာပဋိသံယုတ္တံ, တေသံ ပသာဒဘောဂက္ခယရက္ခာပဋိသံယုတ္တဉ္စ ဂိဟီနံ အနုကမ္ပာယ ပညတ္တံ နာမ, ကုလဒူသကဂဏဘောဇနာနိ ပါပိစ္ဆာနံ ပက္ခုပစ္ဆေဒါယ ပညတ္တံ။ သဗ္ဗံ လောကဝဇ္ဇံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကဝေရာဒိပဋိဃာတာယ, မာတုဂါမေန သံဝိဓာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဝေရာဒိသံဝရာယ ပညတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပိစေတ္ထ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဒသအတ္ထဝသပကရဏမေဝ နိဿာယ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဝတ္ထုဝီတိက္ကမေန ယံ, ဧကန္တာကုသလံ ဘဝေ၊
တံ သံဃသုဋ္ဌုဘာဝါယ, ပညတ္တံ လောကဝဇ္ဇတော။
ပါရာဇိကာဒိံ,
ပညတ္တိဇာနနေနေဝ, ယတ္ထာပတ္တိ န အညထာ၊
တံ ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဝါပိ, ပသာဒုပ္ပါဒဗုဒ္ဓိယာ။
ဓမ္မဒေသနာပဋိသံယုတ္တံ ဣတရဉ္စ သေခိယံ, ဣဒံ ပဏ္ဏတ္တိသမ္ဘဝံ လောကဝဇ္ဇံ နာမ။ ဝတ္ထုနော, ပညတ္တိယာ ဝါ ဝီတိက္ကမစေတနာယာဘာဝေပိ ပဋိက္ခိတ္တဿ ကရဏေ, ကတ္တဗ္ဗဿ အကရဏေ ဝါ သတိ ယတ္ထ အာပတ္တိ ပဟောတိ, တံ သဗ္ဗံ ဌပေတွာ သုရာပါနံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဥက္ကောဋနကေ ပါစိတ္တိယံ, ‘‘ယော ပန ဘိက္ခု ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာနံ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျ, ပါစိတ္တိယံ (ပါစိ။ ၄၇၅), ယော ပန ဘိက္ခု သံဃေ ဝိနိစ္ဆယကထာယ
ဝတ္တမာနာယ ဆန္ဒံ အဒတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကမေယျ, ပါစိတ္တိယံ (ပါစိ။ ၄၈၀), ယော ပန ဘိက္ခု သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ ပစ္ဆာ ခီယနဓမ္မံ အာပဇ္ဇေယျ…ပေ… ပါစိတ္တိယ’’န္တိ (ပါစိ။ ၄၈၅) ဧဝမာဒိ သံဃဖာသုတာယ ပညတ္တံ။ ‘‘အညဝါဒကေ ဝိဟေသကေ ပါစိတ္တိယံ (ပါစိ။ ၁၀၁), ပါရာဇိကာဒီဟိ အနုဒ္ဓံသနေ သံဃာဒိသေသာဒိ စ ဒုမ္မင်္ကူနံ နိဂ္ဂဟာယ, အနုပခဇ္ဇနိက္ကဍ္ဎနဥပဿူတိသိက္ခာပဒါဒိ ပေသလာနံ ဖာသုဝိဟာရာယ, သဗ္ဗံ လောကဝဇ္ဇံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကာနံ အာသဝါနံ ပဋိဃာတာယ, သဗ္ဗံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနမေဝ သံဝရာယ။ သဗ္ဗံ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တံ အပ္ပသန္နာနံ ဝါ ပသာဒါယ ပသန္နာနံ ဝါ ဘိယျောဘာဝါယ စ။ ဝိသေသေန အရိဋ္ဌသမဏုဒ္ဒေသသိက္ခာပဒံ, သာမညေန ပစ္စယေသု မရိယာဒပဋိသံယုတ္တဉ္စ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ, ‘‘အပ္ပိစ္ဆဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော မဟိစ္ဆဿာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၈၊ အ။ နိ။ ၈။၃၀) အာဒိသုတ္တမေတ္ထ သာဓကံ။ ‘‘သိက္ခာပဒဝိဝဏ္ဏကေ (ပါစိ။ ၄၃၉) မောဟနကေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိအာဒိ (ပါစိ။ ၄၄၄) ဝိနယာနုဂ္ဂဟာယ ပညတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဘူတဂါမပါတဗျတာယ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ (ပါစိ။ ၉၀) ဣဒံ ကိမတ္ထန္တိ စေ? အပ္ပသန္နာနံ ပသာဒါယ, ပသန္နာနံ ဘိယျောဘာဝါယ စ။ ကထံ?
‘‘ဘူတဂါမော သဇီဝေါတိ, အဝိပလ္လတ္တဒိဋ္ဌိနော၊
တဿ ကောပနသညာယ, ပသာဒေါ ဗုဒ္ဓသာဝကေ။
‘‘နိဇ္ဇီဝသညိတံပေတံ, အကောပေန္တော ကထံ မုနိ၊
ဇီဝံ ကောပေယျ နိဒ္ဒေါသော, မစ္ဆမံသာနုဇာနနေ။
ဧဝမ္ပိ –
‘‘တဿ ကောပနသညာယ, ပသာဒေါ ဗုဒ္ဓသာဝကေ၊
ယတော တိတ္ထကရာဝိမေ, ဝိရတာ ဘူတဂါမတော၊
လောကဿ စိတ္တရက္ခတ္ထံ, တတောပိ ဝိရတော မုနီ’’တိ။ –
ပသန္နာနံ ဘိယျောဘာဝေါ ဟောတိ။
ဝိဝိတ္တသေနာသနဘောဂတဏှာဝသေနနိဇ္ဇီဝမိတာရက္ခံ၊
ဗုဒ္ဓေါဘိနိန္နဉ္စ ဝိဝဇ္ဇယန္တော၊
သိက္ခာပဒံ တတ္ထ စ ပညပေသိ။
နိဇ္ဇီဝဿာပိ မံသဿ, ခါဒနကံ ယတိံ ပတိ၊
နိန္ဒမာနံ ဇနံ ဒိသွာ, ဘူတဂါမံ ပရိစ္စဇိ။
တိကောဋိပရိသုဒ္ဓတ္တာ, မစ္ဆမံသာနုဇာနနေ၊
ပဋိစ္စ မံသာနုဇာနနံ, ကမ္မေ ဒိဋ္ဌိပ္ပသင်္ဂဘယာ။
အပရိက္ခကဿ လောကဿ, ပရာနုဒ္ဒယတာယ စ၊
ဘူတဂါမပါတဗျတာယ, ပါဏာတိပါတပ္ပသင်္ဂဘယာ။
တတ္ထ ပရိယာယဝစနံ အနုဇာနိ ဘဂဝါ, ဥဒ္ဒိဿ ကတံ ပဋိက္ခိပိ ပရဿ ဝါ ပါပပ္ပသင်္ဂဘယေန။ ဣဓ ပန ဘူတဂါမပါတဗျတာယ ပါပါဘာဝဉာပနတ္ထံ အတ္တုဒ္ဒေသိကံ ဝိဟာရံ, ကုဋိဉ္စ အနုဇာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပကိရိယန္တိ ဧတ္ထ တေ တေ ပယောဇနဝိသေသသင်္ခါတာ အတ္ထဝသာတိ အတ္ထဝသပကရဏန္တိ။
မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ
သတ္တနဂရေသု ပညတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၅။ ဝစနသမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထေ ဝါ နိပါတောတိ အတ္ထော။ အဍ္ဎုဍ္ဎသတာနီတိ တီဏိ သတာနိ, ပညာသာနိ စ။ ဝိဂ္ဂဟန္တိ မနုဿဝိဂ္ဂဟံ။ အတိရေကံ ဝါတိ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ။ ကာဠကန္တိ ‘‘သုဒ္ဓကာဠကာန’’န္တိ (ပါရာ။ ၅၅၂-၅၅၄) ဝုတ္တကာဠကံ။ ဘူတန္တိ ဘူတာရောစနံ။ ပရမ္ပရဘတ္တန္တိ ပရမ္ပရဘောဇနံ။ ဘိက္ခုနီသု စ အက္ကောသောတိ ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဘိက္ခုံ အက္ကောသေယျ ဝါ ပရိဘာသေယျ ဝါ (ပါစိ။ ၁၀၂၉)။ အန္တရဝါသကန္တိ အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏံ။ ရူပိယန္တိ ရူပိယသဗ္ဗောဟာရံ။ သုတ္တန္တိ သာမံ သုတ္တံ ဝိညာပေတွာ တန္တဝါယေဟိ။ ဥဇ္ဈာပနကေတိ ဥဇ္ဈာပနကေ ခီယနကေ။ ပါစိတပိဏ္ဍန္တိ ဘိက္ခုနီပအပါစိတပိဏ္ဍပါတံ။ စာရိတ္တန္တိ နိမန္တိတော သဘတ္တော သမာနော သန္တံ။ စီဝရံ ဒတွာတိ သမဂ္ဂေန သံဃေန စီဝရံ ဒတွာ။ ဝေါသာသန္တီတိ ဘိက္ခူ ပနေဝ ကုလေသု နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တိ (ပါစိ။ ၅၅၈), တတ္ထ စေသာ။ ဂိရဂ္ဂစရိယာတိ ‘‘ယာ ပန ဘိက္ခုနီ နစ္စံ ဝါ ဂီတံ ဝါ’’တိ (ပါစိ။ ၈၃၄) စ, ‘‘အန္တောဝဿံ စာရိကံ စရေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၉၇၀) စ ဝုတ္တဒွယံ။ ဆန္ဒဒါနေနာတိ ပါရိဝါသိကဆန္ဒဒါနေန သိက္ခမာနံ ဝုဋ္ဌာပေယျ (ပါစိ။ ၁၁၆၇)။ ပါရာဇိကာနိ စတ္တာရိ, ဘိက္ခုနီနံ သညာစိကကုဋိဉ္စ ကောသိယမိဿသန္ထတဉ္စ သေယျာ စ အနုပသမ္ပန္နေန သဟ ပထဝီခဏနံ။ ဂစ္ဆ ဒေဝတေတိ ဘူတဂါမပါတဗျတာ သပ္ပါဏကဥဒကသိဉ္စနန္တိ အတ္ထော။ မဟာဝိဟာရောတိ မဟလ္လကဝိဟာရော။ အညန္တိ အညဝါဒကံ။ ဒွါရန္တိ ယာဝဒွါရကောသာ။ ‘‘အနာဒရိယပါစိတ္တီတိ စ သဟဓမ္မိကံ ဝုစ္စမာနော’’တိ ပါဌော။ ပယောပါနန္တိ သုရုသုရုကာရကံ။ ဧဠကလောမာနိ ပတ္တော စာတိ ဧဠကလောမဓောဝါပနဉ္စ ဦနပဉ္စဗန္ဓနပတ္တော စ။ ဩဝါဒေါ စေဝ ဘေသဇ္ဇန္တိ ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဩဝါဒေါ တဒုတ္တရိဘေသဇ္ဇဝိညာပနဉ္စ။ သူစိ အရညကောတိ ‘‘အဋ္ဌိမယံ ဝါ ဒန္တမယံ ဝါ ဝိသာဏမယံ ဝါ သူစိဃရ’’န္တိ (ပါစိ။ ၅၁၇) စ ‘‘ယာနိ ခေါ ပန တာနိ အာရညကာနိ သေနာသနာနိ သာသင်္က…ပေ… ပဋိဒေသေတဗ္ဗ’’န္တိ (ပါစိ။ ၅၇၀) စ။ ဩဝါဒေါတိ ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဩဝါဒါယ ဝါ သံဝါသာယ ဝါ န ဂစ္ဆေယျ (ပါစိ။ ၁၀၅၅)။ ပါရာဇိကာနိ စတ္တာရီတိအာဒိ ဒွီသု နဂရေသု ပညတ္တသမ္ပိဏ္ဍနံ။
စတုဝိပတ္တိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၆။ ဧကတိံသာ ယေ ဂရုကာတိ ဥဘတော အဋ္ဌ ပါရာဇိကာ, ဘိက္ခူနံ တေရသ, ဘိက္ခုနီနံ ဒသ စ သံဃာဒိသေသာ။ သာဓာရဏာသာဓာရဏဝသေန အဋ္ဌ အနဝသေသာ နာမ ပါရာဇိကာနိ။ တဒေဝါတိ သီလဝိပတ္တိံယေဝ။ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘ပါရာဇိက’’န္တိအာဒိနာ အပုစ္ဆိတမေဝ ဝိဿဇ္ဇိတံ။ ‘‘တတ္ထ ယော စာယံ, အက္ကောသတိ ဟသာဓိပ္ပါယော’’တိ ပါဌော။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝိဘာဝနဝသေနာဂတဝိပတ္တိံ ဌပေတွာ ပုစ္ဆာပဋိပါဋိယာ ယာဝတတိယကပဉှံ ဝိဿဇ္ဇိတုမာရဘိ။ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာ ဘိက္ခုနီ အဋ္ဌ ယာဝတတိယကသံဃာဒိသေသာ ဣဓ ပုစ္ဆိတတ္တာ အနန္တရပဉှာ နာမ ဇာတာ။
ဆေဒနကာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၇။ ပမာဏာတိက္ကန္တမဉ္စနိသီဒနကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိဝဿိကသာဋိကာသုဂတစီဝရပ္ပမာဏံ ဘိက္ခုနီနံ ဥဒကသာဋိကာတိ ဆ ဆေဒနကာနိ။ စီဝရဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိအာဒယော စတဿော သမ္မုတိယော။ ‘‘အယံ တတ္ထ သာမီစီ’’တိ ဧဝံ အာဂတာ သတ္တ သာမီစိယော။
အသာဓာရဏာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၈။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တစုဒ္ဒသပရမာနေဝ အန္တရပဉှေ နိဋ္ဌပေတွာ ပုရိမပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေန္တော။ ဓောဝနဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟောတိ ဂါထာ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ။ ဒွေ လောမာနိ ဧဠကလောမတိယောဇနပရမာနိ။
ဒွေဝီသတိ ခုဒ္ဒကာတိ –
‘‘သကလော ဘိက္ခုနိဝဂ္ဂေါ, ပရမ္ပရဉ္စ ဘောဇနံ၊
အနတိရိတ္တံ အဘိဟဋံ, ပဏီတဉ္စ အစေလကံ၊
ဇာနံ ဒုဋ္ဌုလ္လဆာဒနံ။
‘‘ဦနံ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ, ယာ စ အနိက္ခန္တရာဇကေ၊
သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ, ဝိကာလေ ဂါမပ္ပဝေသနံ။
‘‘နိသီဒနေ စ ယာ သိက္ခာ, ဝဿိကာယ စ သာဋိကာ၊
ဒွါဝီသတိ ဣမာ သိက္ခာ, ခုဒ္ဒကေသု ပကာသိတာ’’တိ။ –
ပါဌော။ ‘‘ကုလေသု စာရိတ္တာပတ္တီ’’တိ ပါဌော န ဂဟေတဗ္ဗော သာဓာရဏတ္တာ တဿ သိက္ခာပဒဿ။ ဆစတ္တာရီသာ စိမေတိ ဆစတ္တာရီသ ဣမေ။ ‘‘ပါရာဇိကာနိ သံဃာဒိသေသော’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တသိက္ခာပဒေ ဧဝ ဝိဘဇိတွာ ဝုတ္တတ္တာ ဝိဘတ္တိယော နာမ။ သာဓာရဏန္တိ အဋ္ဌန္နမ္ပိ သာဓာရဏံ။ ပါရာဇိကဘူတာ ဝိဘတ္တိယော ပါရာဇိကဝိဘတ္တိယော။ သာဓာရဏေ သတ္တဝဇ္ဇော သံဃာဒိသေသော။ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ ‘‘အထ ဝါ ‘ဒွေ ဥပေါသထာ ဒွေ ပဝါရဏာ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ ပဉ္စေဝ ဥဒ္ဒေသာ စတုရော ဘဝန္တိ, နညထာ’တိ ပါဠိံ ဥဒ္ဓရန္တိ။ တတ္ထ ‘စတ္တာရိ ကမ္မာနီ’တိ ဝိသေသာဘာဝါ ဥဒ္ဓရိတပေါတ္ထကမေဝ သုန္ဒရံ, ပုဗ္ဗေပိ ဝိဘတ္တိမတ္တဒဿနဝသေနေဝ စေတံ ဝုတ္တံ။ ‘န သမထေဟိ ဝူပသမနဝသေနာ’တိ ဝတွာ စတ္တာရိ ကမ္မဝိဘဇနေ ‘သမထေဟိ ဝူပသမ္မတီ’တိ န ဝိသေသိတံ ဥပေါသထပ္ပဝါရဏာနံယေဝ ဝိဘာဂတ္တာ။ ကသ္မာ? ဧတ္ထာပိ ‘ဥပေါသထပ္ပဝါရဏာနံယေဝ ဝိသေသေတွာ နယံ ဒေထာ’တိ ဝုတ္တတ္တာ, အဓမ္မေန ဝဂ္ဂါဒိကမ္မေန အာပတ္တိယောပိ ဝူပသမ္မန္တီတိ အာပဇ္ဇနတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ, ဝိစာရေတဗ္ဗံ။ ဒွီဟိ စတူဟိ တီဟိ ကိစ္စံ ဧကေနာတိ ဒွီဟိ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ, စတူဟိ အနုဝါဒါဓိကရဏံ, တီဟိ အာပတ္တာဓိကရဏံ, ဧကေန ကိစ္စာဓိကရဏံ သမ္မတီတိ အတ္ထော။
ပါရာဇိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၃၉။ နိဗ္ဗစနမတ္တန္တိ ဝေဝစနမတ္တံ။ သေသေတိ အာဒိတော သေသာ မဇ္ဈန္တာ။ ပဒန္တိ သိက္ခာပဒံ။ သဒ္ဓါစိတ္တံ ပသန္နစိတ္တန္တိ အတ္ထော, ‘‘သန္တာစိတ္တ’’န္တိ ဝါ ပါဌော။ အနာဠိယန္တိ ဒလိဒ္ဒံ။ ကိဉ္စာပိ ဣဒံ နိဗ္ဗစနံ ‘‘ဂရုကံ လဟုကဉ္စာ’’တိအာဒိပဉှေ နတ္ထိ, ‘‘ဟန္ဒ ဝါကျံ သုဏောမ တေ’’တိ ဣမိနာ ပန ဝစနေန သင်္ဂဟိတဿတ္ထဿ ဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘အာကာသော ပက္ခိနံ ဂတီ’’တိ စ ပါဌော အတ္ထိ, သော ဇာတိဝသေန ယုဇ္ဇတိ။ ပက္ခီနန္တိ ဥဇုကမေဝ။
ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အဓိကရဏဘေဒဝဏ္ဏနာ
ဥက္ကောဋနဘေဒါဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၄၀။ အဓိကရဏဥက္ကောဋေန သမထာနံ ဥက္ကောဋံ ဒဿေတုန္တိ အဓိကရဏာနိ သတ္တဟိ သမထေဟိ သမ္မန္တိ, တာနိ ဥက္ကောဋေန္တော သတ္တ သမထေ ဥက္ကောဋေတိ နာမာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပသဝတီတိ သမ္ဘဝတိ။ ‘‘အနုဝါဒါဓိကရဏေ လဗ္ဘန္တီ’တိအာဒီနိ ‘ဓမ္မော အဓမ္မော’တိအာဒီနံ သမာနတ္တာ တေသု ဝိသေသတော လဗ္ဘန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနိဟတန္တိ သုတ္တာဒိနာ။ အဝိနိစ္ဆိတန္တိ ‘‘အာပတ္တိအနာပတ္တီ’’တိအာဒိနာ။ ‘‘တတ္ထ ဇာတကံ အဓိကရဏံ ဥက္ကောဋေတိ…ပေ… တိဏဝတ္ထာရကံ ဥက္ကောဋေတီ’’တိ ဒသေဝ ဝုတ္တာ။ ‘‘သမ္မုခါဝိနယပဋိညာတကရဏယေဘုယျသိကာ အဝုတ္တတ္တာ ဥက္ကောဋေတုံ န သက္ကာ, ကမ္မဝါစာပိ တေသံ နတ္ထိ။ တသ္မာ တေ ဥက္ကောဋေတုံ န သက္ကာတိ ဝဒန္တီ’’တိ လိခိတံ။ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယေနေဝါတိ ဝိနယလက္ခဏံ ဝိနာ ကေဝလံ ဓမ္မဒေသနာမတ္တဝသေနေဝါတိ အတ္ထော။ ခန္ဓကတော ဝါ ပရိဝါရတော ဝါ အာနီတသုတ္တေန။ နိဇ္ဈာပေန္တိ ဒဿေန္တိ။ ပုဗ္ဗေ ဓမ္မဝိနယေန ဝိနိစ္ဆိတံ အဓိကရဏံ ဥပဇ္ဈာယာဒီနံ အတ္ထာယ ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မော’’တိအာဒီနိ ဒီပေတွာတိ အတ္ထော။ ဝိသမာနိ ကာယကမ္မာဒီနိ နိဿိတတ္တာ ဝိသမနိဿိတော။ ဧဝံ သေသေသု။
အဓိကရဏနိဒါနာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ * ၃၄၂-၃။ ကိံသမ္ဘာရန္တိ ကိံပရိက္ခာရံ, ဧတ္ထ ကိန္တိ လိင်္ဂသာမညမဗျယံ။ ပုဗ္ဗေ ဥပ္ပန္နဝိဝါဒံ နိဿာယ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝိဝါဒေါ ဝိဝါဒနိဒါနံ နာမ။ အာပတ္တာဓိကရဏပစ္စယာ စတဿော အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတီတိ ဘိက္ခုနီ ဇာနံ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ ပါရာဇိကံ, ဝေမတိကာ ပဋိစ္ဆာဒေတိ ထုလ္လစ္စယံ, ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ ပါစိတ္တိယံ, အာစာရဝိပတ္တိံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ ဒုက္ကဋံ။ ပုဗ္ဗေ ကတဥက္ခေပနိယာဒိကိစ္စံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကကိစ္စာနံ။ ကီဒိသာနံ? သမနုဘာသနာဒီနံ ဝသေန။ တံ ဟီတိ အဓိကရဏံ။
֍ ဋီ ၃၄၄။ အဓိကရဏေသု ယေန အဓိကရဏေန သမ္မန္တိ, တံ ဒဿေတုန္တိ ယဒါ အဓိကရဏေဟိ သမ္မန္တိ, တဒါ ကိစ္စာဓိကရဏေနေဝ သမ္မန္တိ, န
အညေဟီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ, န ဧကန္တတော အဓိကရဏေနေဝ သမ္မန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ။
֍ ဋီ ၃၄၈။ အာပတ္တာဓိကရဏေ သံဃော ဝိဝဒတီတိ အာပတ္တာနာပတ္တီတိ ဧဝံ။
֍ ဋီ ၃၅၃။ သမုဋ္ဌာနာဘာဝတော သမ္မုခါဝိနယေ ကမ္မဿ ကိရိယာကရဏမိစ္စာဒိနာ အဝိဘဇိတွာဝ သတိဝိနယာဒီနံ ဆန္နံယေဝ ဆ သမုဋ္ဌာနာနိ ဝိဘတ္တာနိ။ တံ ကသ္မာ? ကမ္မသင်္ဂဟာဘာဝေန, သတိဝိနယာဒီနံ ဝိယ သံဃသမ္မုခတာဒီနံ ကိစ္စယတာ နာမ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။
အဓိကရဏဘေဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ
စောဒနာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၅၉။ ဝိဂ္ဂါဟိကကထန္တိ အတ္ထော။ နိသာမယာတိ သလ္လက္ခေဟိ။ ‘‘ကာရယ’’ ဣတိ ပါဌော။ ပုဗ္ဗာပရံ န ဇာနာတိ, တသ္မာ အကောဝိဒေါ ဟောတီတိ ဧကေ။ အယံ ပန ဒုဝိဓေပိ ကိစ္စေ ကေနစိ ဣရိယာပထေန။
စောဒနာကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၀။ အနုဝိဇ္ဇကပုစ္ဆနေ အာဇီဝဝိပတ္တိ န ပုစ္ဆိတာ။ ပဉ္စာပတ္တိက္ခန္ဓဝသေန အာစာရဝိပတ္တိ ပုစ္ဆိတာ။ ‘‘အာဇီဝဝိပတ္တိယာပိ တထေဝ, သင်္ဂဟဂမနတော’’တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော’’တိ ပါဌော။
֍ ဋီ ၃၆၃။ တသ္မာ န စ အာမိသံ နိဿာယာတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
စူဠသင်္ဂါမဝဏ္ဏနာ
အနုဝိဇ္ဇကဿပဋိပတ္တိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၆၅။ ဌာနနိသဇ္ဇဝတ္ထာဒိနိဿိတာတိ ‘‘ဧဝံ ဌာတဗ္ဗံ ဧဝံ နိသီဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝမာဒိကာ။ သညာဇနနတ္ထန္တိ ‘‘ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝံ သဉ္ဇာနနတ္ထံ။ အနုဝိဓိယန္တေနာတိ စိတ္တေ ဌပေန္တေနာတိ အတ္ထော။ လဇ္ဇာ သာ နု ခေါတိ ကိံ သာ လဇ္ဇာ အယံ ပရိသာတိ အဓိပ္ပါယော။ အနုယောဂဝတ္တံ ကထာပေတွာတိ ‘‘ကိမနုယောဂဝတ္တံ ဇာနာသီ’’တိ ပုစ္ဆိတွာ တေနေဝ ကထာပေတွာ။ အဇာနနပ္ပသင်္ဂါ နာမ အညာဏံ။
֍ ဋီ ၃၆၇။ ‘‘ဘယေန ဘယာ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဘယေန ဘယဟေတု ဘယာ ဂစ္ဆတီတိ ဟေတုဝသေန ဝုတ္တံ။ ယထာ ‘‘ရတ္တတ္တာ ပန ဒုဋ္ဌတ္တာ စ ဆန္ဒာ ဒေါသာ စ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ, ဧဝံ။
မဟာသင်္ဂါမဝဏ္ဏနာ
ဝေါဟရန္တေနဇာနိတဗ္ဗာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၃၇၅။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏောတိ နီလာဒိဝဏ္ဏဝသေန စ အာရောဂျတ္ထာဒိအဝဏ္ဏဝသေန စ ဝုတ္တသုက္ကဝိဿဋ္ဌိ။
֍ ဋီ ၄၀၂။ ဘူမိပုစ္ဆာတိ ဘူမိ ပုထဝီ ဇဂတီ စာတိ သဗ္ဗာနိ ပထဝိဝေဝစနာနိ။
ကထိနဘေဒဝဏ္ဏနာ
ကထိနအတ္ထတာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၀၃-၄။ ကိန္တိ ကထံ။ အနာဒိယဒါနံ တာဝကာလိကဝတ္ထု။ ‘‘အနာဂတဝသေန အနန္တရာ ဟုတွာ’’တိ ဥဒကာဟရဏာဒိပယောဂဿ ဓောဝနာဒိပုဗ္ဗကရဏဿ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇနတော, ဓောဝနာဒိကိရိယဉ္စ သန္ဓာယ ပယောဂကရဏတော ဝုတ္တံ။ ပုရေဇာတပစ္စယေ ပနေသ ပယောဂေါတိ အတ္ထော။ ဧကံ ဓမ္မမ္ပိ န လဘတိ အတ္တနော ပုရေဇာတဿ နတ္ထိတာယ။
ကထိနာဒိဇာနိတဗ္ဗဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၁၂။ ရူပါဒိဓမ္မေသူတိ ဝဏ္ဏဂန္ဓာဒိအဋ္ဌကေသု။ ‘‘ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမော မာသော’’တိ (ပါရာ။ ၂၁၈) ဝုတ္တတ္တာ ပစ္ဆိမေ မာသေ ယသ္မိံ ဝါ တသ္မိံ ဝါ ဒိဝသေ အတ္ထရိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သိဒ္ဓံ။
֍ ဋီ ၄၁၅။ ‘‘အာဒိစ္စဗန္ဓုနာတိ ဝုတ္တတ္တာ ထေရဝစန’’န္တိ ဝဒန္တိ။
ပလိဗောဓပဉှာဗျာကရဏကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၁၅-၆။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော ကထံ ဗဟိသီမာယ ဥဒ္ဓရီယတိ? ဘိက္ခု အကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ, တဿ ဗဟိသီမာဂတဿ ဧဝံ ဟောတိ ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ, ဧဝမေတဿ ဗဟိသီမာဂတဿ ဥဒ္ဓရီယတိ။ ကထံ အန္တောသီမာယ? အကတစီဝရံ သမာဒါယ ပက္ကမတိ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ, တတော တတ္ထ ဖာသုဝိဟာရံ အလဘန္တော တမေဝ ဝိဟာရံ အာဂစ္ဆတိ, တဿ စီဝရပလိဗောဓောယေဝ ဌိတော, သော စ ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ စိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ ဆိဇ္ဇတိ, တသ္မာ ‘‘အန္တောသီမာယ ဥဒ္ဓရီယတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကံ ဒုဝိဓံ ‘‘န ပစ္စေဿ’’န္တိ အာဝါသပလိဗောဓံ ဆိန္ဒိတွာ တတော ပုနပိ တမေဝ ဝိဟာရံ အာဂန္တွာ ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ’’န္တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကရောတိ, ဗဟိသီမာယ ဌတွာ ‘‘နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿံ န ပစ္စေဿ’’န္တိ စိတ္တုပ္ပါဒေန သန္နိဋ္ဌာနန္တိကံ ဟောတိ။ ဂါထာယမ္ပိ ‘‘ဒွေ ပလိဗောဓာ အပုဗ္ဗံ အစရိမ’’န္တိ ဣဒံ ဣမမေဝ သန္ဓာယ။ ‘‘အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထံ
အန္တောသီမာယ? အာသီသိတေန ‘တုမှေ ဝိဟာရမေဝ ပတ္ထေထ, အဟံ ပဟိဏိဿာမီ’တိ ဝုတ္တော ပုဗ္ဗေ ‘န ပစ္စေဿ’န္တိ အာဝါသပလိဗောဓံ ဆိန္ဒိတွာ ဂတော ပုန တံ ဝိဟာရံ ဂန္တွာ တေန ‘နာဟံ သက္ကောမိ ဒါတု’န္တိ ပဟိတော ဟောတီ’’တိ လိခိတံ။ ‘‘အတ္ထာရေ ဟိ သတိ ဥဒ္ဓါရော နာမာ’’တိ အတ္ထာရံ ဝိနာ ဥဒ္ဓါရံ န လဘန္တိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ။ ပုရိမာ ဒွေတိ ‘‘ဒွေ ကထိနုဒ္ဓါရာ ဧကုပ္ပါဒါ ဧကနိရောဓာ’’တိ ဝုတ္တာဓိကာရေ ပဌမံ ဝုတ္တာ အန္တရဗ္ဘာရသဟုဗ္ဘာရာ။ န ပက္ကမနန္တိကာဒယော ဒွေ။ ဧကတော နိရုဇ္ဈန္တီတိ ဥဒ္ဓါရဘာဝံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။
ကထိနဘေဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပညတ္တိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဥပါလိပဉ္စကဝဏ္ဏနာ
အနိဿိတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၁၉။ ကာယိကဥပဃာတိကာ နာမ ကာယေန ဝီတိက္ကမော။
နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၂၀။ ဩမဒ္ဒကာရကောတိ ဩမဒ္ဒိတွာ အဘိဘဝိတွာ ကာရကော။
ဝေါဟာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၂၄။ ဘေဒကရဝတ္ထူနိ နိဿာယ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ သမုဋ္ဌာတိ, ဧဝံ ယထာသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ကောဓောပနာဟာဒိဒွါဒသမူလပယောဂံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ, တထာ သေသေသု။ ဩသာရဏာဒီသု နဝသု ဌာနေသု ကမ္မဉတ္တိယာ ကရဏံ။ ဒွီသု ဌာနေသု ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသု။ ယသ္မာ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဥဘတောဝိဘင်္ဂါ အသင်္ဂဟိတာ, တသ္မာ ယံ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တံ, တံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၂၅။ တိဏ္ဏန္နံ ဥပရိ သဟ အာပတ္တိံ ဒေသေတုံ န လဗ္ဘန္တိ။ ကမ္မနာနာသံဝါသကာနံ လဒ္ဓိဂ္ဂဟိတကောဝ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကော။ ‘‘အဝိပ္ပဝါသသီမာယ ဌိတဿာ’’တိ မဟာသီမံ ကိရ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
֍ ဋီ ၄၃၃။ ‘‘ဥမ္မာဒါ စိတ္တက္ခေပါ’’တိ ပါဌော။
မုသာဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၄၄။ ပရိယာယေန ဇာနန္တဿာတိ ယဿ ကဿစိ ဇာနန္တဿ ပရိယာယေန ဝုတ္တမုသာဝါဒေါတိ အတ္ထော။
֍ ဋီ ၄၄၆။ အနုယောဂေါ န ဒါတဗ္ဗောတိ တေန ဝုတ္တံ အနာဒိယိတွာ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၄။ ဝေါဟာရနိရုတ္တိယံ သဒ္ဒနိရုတ္တိယံ။ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏာဒယော ဧကူနဝီသတိ။
ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
အဓိကရဏဝူပသမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၅၈။ ‘‘ယထာရတ္တန္တိ အနုပသမ္ပန္နေ အပေက္ခတီ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ယထာဝုဍ္ဎန္တိ ဥပသမ္ပန္နေ အပေက္ခတီ’’တိ လိခိတံ။
ကထိနတ္ထာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၆၇။ ‘‘ဧကာဝတ္တော’’တိပိ ပဌန္တိ, တဿ ကုဒ္ဓေါ ကောဓာဘိဘူတောတိ ကိရတ္ထော။ ဧကဝတ္ထောတိပိ ကေစိ, ဥတ္တရာသင်္ဂံ အပနေတွာ ဌိတောတိ ကိရတ္ထော, တံ သဗ္ဗံ အဋ္ဌကထာယံ ဥဒ္ဓဋပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ။ ဧကာဝဋ္ဋောတိ ဟိ ဥဒ္ဓဋံ, တသ္မာ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ အန္တရာ ဝုတ္တကာရဏေနာတိ ‘‘ကိစ္စယပသုတတ္တာ ဝန္ဒနံ အသမန္နာဟရန္တော နလာဋံ ပဋိဟညေယျာ’’တိအာဒိဝုတ္တကာရဏေန။
ဥပါလိပဉ္စကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၀။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝါတိ သဟသေယျာဒိပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ။ ဣတရန္တိ သစိတ္တကံ။ ဒေသေန္တော, ဒေါမနဿိကော အညေဟိ ဘိံသာပနာဒီနိ ကတွာ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ
ကာယိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၇၄-၅။ နိဒါနုဒ္ဒေသံ ဝိနာ သေသုဒ္ဒေသာဘာဝါ ‘‘သဗ္ဗပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာနဉ္စ သင်္ဂဟော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝိနယေ ဂရုကာ ဝိနယဂရုကာ။ ဣဒံ ပန ဒွီသု ဂါထာသု ကိဉ္စာပိ အာဂတံ, အညေဟိ ပန မိဿေတွာ ဝုတ္တဘာဝါ နာနာကရဏံ ပစ္စေတဗ္ဗံ။ နဝသု ဌာနေသု ကမ္မံ ဟောတီတိ ကမ္မဉတ္တိ ဟောတိ။ ဝါစာတိ ဝစီသမ္ဘဝါ။ အဒ္ဓါနဟီနော ဦနဝီသတိဝဿော။ ‘‘အပိစေတ္ထာတိ ကုရုန္ဒိဝါဒေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝနပ္ပတိန္တိ ဧဝံ အဒိန္နာဒါနေ အာဂတံ ဝနပ္ပတိံ။ ဝိဿဋ္ဌိဆဍ္ဍနေတိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိယံ။ ဒုက္ကဋာ ကတာတိ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ။ အာမကဓညံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိယာ ပုဗ္ဗပယောဂေ ဒုက္ကဋံ, အဇ္ဈောဟာရေ ပါစိတ္တိယံ။
ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၆။ မဟာသံဃိကာ သာမဏေရေပိ အာပတ္တိံ ဒေသာပေန္တိ ကိရ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘န ဒေသာပေတဗ္ဗာ’’တိ, ဒဏ္ဍကမ္မံ ပန တေသံ ကာတဗ္ဗံ တထာရူပေ ဩဠာရိကဝီတိက္ကမေ။
အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၇။ ဒသသတံ အာပတ္တိယောတိ သဟဿံ အာပတ္တိယော။ စမ္ပာယံ ဝိနယဝတ္ထုသ္မိန္တိ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂန္တိအာဒီနိ စတ္တာရိ ကမ္မာနိယေဝ ဘဂဝတာ ဝုတ္တာနီတိ အတ္ထော။ န ကေဝလံ အာပတ္တိယေဝ, အထ ခေါ ဆ သမထာ…ပေ… သမ္မုခါဝိနယေန သမ္မန္တိ, သမာယောဂံ ဂစ္ဆန္တိ သမ္မုခါဝိနယေန သမ္ပယောဂံ ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ ဝိနာ သမထေဟိ သမ္မတိ, သမထဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ ပဋိသေဓတ္ထေ သတိ ဝိနာ သမထေဟီတိ သမထေဟိ ဝိနာတိ အတ္ထော။
သောဠသကမ္မာဒိဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၈။ အသုတ္တကန္တိ သုတ္တဝိရဟိတံ, ဥသုတ္တံ တတြ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သေဒမောစနဂါထာဝဏ္ဏနာ
အဝိပ္ပဝါသပဉှာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၇၉။ တဟိန္တိ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ။ အကပ္ပိယသမ္ဘောဂေါ နာမ မေထုနဓမ္မာဒိ။ ‘‘ဝရသေနာသနရက္ခဏတ္ထာယ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဂရုဘဏ္ဍဝိနိစ္ဆယေ ဝုတ္တော။ ဧကာဒသာဝန္ဒိယေ ပဏ္ဍကာဒယော ဧကာဒသ။ ဥပေတိ သပရိသံ။ န ဇီဝတိ နိမ္မိတရူပတ္တာ။ ‘‘ဥဗ္ဘက္ခကေန ဝဒါမီ’’တိ ဣမိနာ မုခေ မေထုနဓမ္မာဘာဝံ ဒီပေတိ။ အဓောနာဘိဝိဝဇ္ဇနေန ဝစ္စမဂ္ဂပ္ပဿာဝမဂ္ဂေသု။ ဂါမန္တရပရိယာပန္နံ နဒိပါရံ ဩက္ကန္တဘိက္ခုနိံ သန္ဓာယာတိ ဘိက္ခုနိယာ ဂါမာပရိယာပန္နပရတီရေ နဒိသမီပမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ပရတီရေ ဂါမူပစာရော ဧကလေဍ္ဍုပါတော နဒိပရိယန္တေန ပရိစ္ဆိန္နော, တသ္မာ ပရတီရေ ရတနမတ္တမ္ပိ အရညံ န အတ္ထိ, တဉ္စ တိဏာဒီဟိ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ ဒဿနူပစာရဝိရဟိတံ ကရောတိ။ တတ္ထ အတ္တနော ဂါမေ အာပတ္တိ နတ္ထိ။ ပရတီရေ ပန ဧကလေဍ္ဍုပါတသင်္ခါတေ ဂါမူပစာရေယေဝ ပဒံ ဌပေတိ။ အန္တရေ အဘိဓမ္မဝသေန အရညဘူတံ သကဂါမံ အတိက္ကမတိ နာမ, တသ္မာ ဂဏမှာ ဩဟီယနာ စ ဟောတီတိ ဉာတဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာပိ သန္တောသမကတွာ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဥပသမ္ပန္နာ ပဉ္စသတာ မဟာပဇာပတိပ္ပမုခါ။ မဟာပဇာပတိပိ ဟိ အာနန္ဒတ္ထေရေန ဒိန္နဩဝါဒဿ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဥပသမ္ပန္နာ နာမ။
ပါရာဇိကာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၈၀။ ‘‘ဒုဿကုဋိံ သန္ဓာယာ’’တိ သဟ ဒုဿေန ဝီတိက္ကမနဿ သက္ကုဏေယျတာယ ဝုတ္တံ။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ ပဋိဂ္ဂဟဏဿ ဝိဇဟနတော သာမံ ဂဟေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ကာကဦဟဒနံ ဝါတိ ကာကေန ဦဟဒနံ ဝါ။ ‘‘တယော ပုရိသေပိ ဥပဂန္တွာ’’တိ ပါဌသေသော။
ပါစိတ္တိယာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၈၁။ မေထုနဓမ္မပစ္စယာ နာမ ကာယသံသဂ္ဂေါ။ တံဟေတု မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗဘာဂဘူတံ ကာယသံသဂ္ဂံ ဝါယာမန္တိယာတိ အဋ္ဌဝတ္ထုပူရဏံ သန္ဓာယ။
ပရိဘောဂပ္ပစ္စယာတိ ပရိဘောဂကာရဏာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပရိဘောဂပ္ပစ္စယာ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ ဘောဇနပရိယောသာနေ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ပေါရာဏပေါတ္ထကေသု ‘‘တဿာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘ကာရဏဝစနံ သုန္ဒရံ ဘောဇနပရိစ္ဆေဒဒဿနတော’’တိ ဝဒန္တိ။
သေဒမောစနဂါထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ပဉ္စဝဂ္ဂေါ
ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၄၈၃။ ‘‘ဥမ္မတ္တကသမ္မုတိံ ဥမ္မတ္တကေ ယာစိတွာ ဂတေ အသမ္မုခါပိ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နိသိန္နေပိ န ကုပ္ပတိ နိယမာဘာဝါ။ အသမ္မုခါ ကတေ ဒေါသာဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘အသမ္မုခါကတံ သုကတံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒူတေန ဥပသမ္ပဒါ ပနေတ္ထ သမ္မုခါ ကာတုံ န သက္ကာ။ ကမ္မဝါစာနာနတ္တသဘာဝါ ပတ္တနိက္ကုဇ္ဇနာဒယော ဟတ္ထပါသတော အပနေတွာ ကာတဗ္ဗာ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘အသမ္မုခါ ကတံ သုကတံ ဟောတီ’’တိ။ ‘‘ပုစ္ဆိတွာ စောဒေတွာ သာရေတွာ ကာတဗ္ဗံ အပုစ္ဆိတွာ အစောဒေတွာ အသာရေတွာ ကရောတီ’’တိ အယံ ဝစနတ္ထော။ ဌပေတွာ ကတ္တိကမာသန္တိ သော ပဝါရဏာမာသော, ဒွေ စ ပုဏ္ဏမာသိယောတိ ပဌမဒုတိယဝဿူပဂတာနံ ပဝါရဏာ ပုဏ္ဏမာသာ ဒွေ။
֍ ဋီ ၄၈၅။ ပဒံ ဝါ ဆဍ္ဍေတီတိ အတ္ထော။ က-ဝဂ္ဂါဒီသု ပဉ္စသု။ ဂရုကန္တိ ဒီဃံ, သံယောဂပရဉ္စ။ ‘‘ဗုဒ္ဓရက္ခိတတ္ထေရဿ ယဿ နက္ခမတီ’’တိ ဧတ္ထ တ-ကာရက-ကာရာ သံယောဂပရာ။ ဒီဃေ ဝတ္တဗ္ဗေ ရဿန္တိ ‘‘သော တုဏှီ အဿာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ သော တုဏှိ အဿာတိ ဝစနံ။
֍ ဋီ ၄၈၆။ သေသဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တဝစနံ ကုရုန္ဒိယံ ပါကဋံ ကတွာ ‘‘နိသီဒိတုံ န သက္ကောန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။
֍ * ၄၈၇-၈။ ပရိသုဒ္ဓသီလာ စတ္တာရော ဘိက္ခူတိ ပါရာဇိကံ အနာပန္နာ။ န တေသံ ဆန္ဒော ဝါ ပါရိသုဒ္ဓိ ဝါ ဧတီတိ တီသု, ဒွီသု ဝါ နိသိန္နေသု ဧကဿ, ဒွိန္နံ ဝါ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ အာဟဋာပိ အနာဟဋာဝ။
အပလောကနကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ
֍ * ၄၉၅-၆။ ကာယသမ္ဘောဂသာမဂ္ဂိဒါနသဟသေယျပဋိဂ္ဂဟဏာဒိ ဣမဿ အပလောကနကမ္မဿ ဌာနံ ဟောတီတိ ဧဝမ္ပိ အပလောကနကမ္မံ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ ကမ္မညေဝ လက္ခဏန္တိ ကမ္မလက္ခဏံ။ ဩသာရဏနိဿာရဏဘဏ္ဍုကမ္မာဒယော ဝိယ ကမ္မဉ္စ ဟုတွာ အညဉ္စ နာမံ န လဘတိ, ကမ္မမေဝ ဟုတွာ
ဥပလက္ခီယတီတိ ကမ္မလက္ခဏံ ဥပနိဿယော ဝိယ။ ဟေတုပစ္စယာဒိလက္ခဏဝိမုတ္တော ဟိ သဗ္ဗော ပစ္စယဝိသေသော တတ္ထ သင်္ဂယှတိ, ဧဝမ္ပိ ‘‘ကမ္မလက္ခဏမေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကမ္မလက္ခဏံ ဒဿေတုံ ‘‘အစ္ဆိန္နစီဝရဇိဏ္ဏစီဝရနဋ္ဌစီဝရာန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘တတော အတိရေကံ ဒေန္တေန အပလောကေတွာ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ အပလောကနံ ကမ္မလက္ခဏမေဝ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ လက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဏပလိဗောဓမ္ပီတိ သစေ တာဒိသံ ဘိက္ခုံ ဣဏာယိကာ ပလိဗုဇ္ဈန္တိ။ တတြုပ္ပါဒတော ဒါတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အန္တရသန္နိပါတောတိ ဥပေါသထပ္ပဝါရဏာဒိမဟာသန္နိပါတေ ဌပေတွာ အန္တရာ မင်္ဂလုစ္စာရဏာဒိ။ ဥပနိက္ခေပတောတိ စေတိယဿ အာပဒတ္ထာယ နိက္ခိတ္တတော။ ‘‘အညာ ကတိကာ ကာတဗ္ဗာ’’တိ ယေ ရုက္ခေ ဥဒ္ဒိဿ ပုဗ္ဗေ ကတိကာ ကတာ, တေဟိ ဣမေသံ အညတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သစေ တတ္ထ မူလေ’’တိ ပုဗ္ဗေ ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ ဘာဇေတွာ ခါဒန္တူ’’တိ ဝစနေန ပုဂ္ဂလိကပရိဘောဂေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ အနုဝိစရိတွာတိ ပစ္ဆတော ပစ္ဆတော ဂန္တွာ။ တေသံ သန္တိကာ ပစ္စယံ ပစ္စာသီသန္တေနာတိ အတ္ထော။ မူလဘာဂန္တိ ဒသမဘာဂံ ကတွာ။ ပုဗ္ဗကာလေ ဒသမဘာဂံ ကတွာ အဒံသု, တသ္မာ ‘‘မူလဘာဂေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ အကတာဝါသံ ဝါ ကတွာတိ ဥပ္ပန္နအာယေန။ ဇဂ္ဂိတကာလေယေဝ န ဝါရေတဗ္ဗာတိ ဇဂ္ဂိတာ ဟုတွာ ပုပ္ဖဖလဘရိတကာလေတိ အတ္ထော။ ဇဂ္ဂနကာလေတိ ဇဂ္ဂိတုံ အာရဒ္ဓကာလေ။ ဉတ္တိကမ္မဋ္ဌာနဘေဒေ ပနာတိ ဉတ္တိကမ္မဿ ဌာနဘေဒေ။
ဣဒံ ပနေတ္ထ ပကိဏ္ဏကံ – အတ္ထိ သံဃကမ္မံ သံဃော ဧဝ ကရောတိ, န ဂဏော, န ပုဂ္ဂလော, တံ အပလောကနကမ္မဿ ကမ္မလက္ခဏေကဒေသံ ဌပေတွာ ဣတရံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ကမ္မံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ သံဃကမ္မံ သံဃော စ ကရောတိ, ဂဏော စ ကရောတိ, ပုဂ္ဂလော စ ကရောတိ, တံ ပုဗ္ဗေ ဌပိတံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ယသ္မိံ ဝိဟာရေ ဒွေ တယော ဇနာ ဝသန္တိ, တေဟိ နိသီဒိတွာ ကတမ္ပိ သံဃေန ကတသဒိသမေဝ။ ယသ္မိံ ပန ဝိဟာရေ ဧကော ဘိက္ခု ဟောတိ, တေန ဘိက္ခုနာ’’တိအာဒိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၉၅-၄၉၆)။ အတ္ထိ ဂဏကမ္မံ သံဃော စ ကရောတိ, ဂဏော စ ကရောတိ, ပုဂ္ဂလော စ ကရောတိ, တံ ယော ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော အညေသံ သန္တိကေ ကရီယတိ, တဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ ဂဏကမ္မံ ဂဏောဝ ကရောတိ, န သံဃော, န ပုဂ္ဂလော, တံ ယော ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော အညမညံ အာရောစနဝသေန ကရီယတိ, တဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ ပုဂ္ဂလကမ္မံ ပုဂ္ဂလောဝ ကရောတိ, န သံဃော, န ဂဏော, တံ
အဓိဋ္ဌာနုပေါသထဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတ္ထိ ဂဏကမ္မံ ဧကစ္စောဝ ဂဏော ကရောတိ, ဧကစ္စော န ကရောတိ, တတ္ထ အဉတ္တိကံ ဒွေယေဝ ကရောန္တိ, န တယော။ သဉတ္တိကံ တယောဝ ကရောန္တိ, န တတော ဦနာ ဝါ အဓိကာ ဝါတိ။
အပညတ္တေပညတ္တဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
֍ ဋီ ၅၀၀။ ကကုသန္ဓကောဏာဂမနကဿပါ ဧဝ ဟိ သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ ပညပေသုံ။ ဝိပဿီအာဒယော ပန ဩဝါဒပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိံသု, န သိက္ခာပဒံ ပညပေသုံ။
နိဂမနကထာဝဏ္ဏနာ
ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကပရိဝါရေဟိ ဝိဘတ္တံ ဒေသနံ အတ္ထိ တဿ ဝိနယပိဋကဿ, နာမေန သမန္တပါသာဒိကာ နာမ သံဝဏ္ဏနာ ‘‘သမန္တပါသာဒိကာ နာမာ’’တိ ဝုတ္တဝစနသံဝဏ္ဏနာ သမတ္တာတိ အာဟ။ တတ္ထ ပဓာနဃရေ။ ဣဒ္ဓါ အတ္ထဝိနိစ္ဆယာဒီဟိ။
သမ္မာ ဥဒိတော သမုဒိတော, တေ ဂုဏေ အကိစ္ဆေန အဓိဂတော အဓိကပ္ပမာဏဂုဏေဟိ ဝါ သမုဒိတော, တေန သမုဒိတေန ‘‘ဂတာနံ ဓမ္မာနံ ဂတိယော သမန္နေသတီ’’တိ ဝုတ္တာယ သတိယာ ဥပ္ပါဒိတာ သဒ္ဓါဒယော ပရမဝိသုဒ္ဓါ နာမ သမန္နာရက္ခတ္တာ။ ဣတိ သတိပိ သဒ္ဓါဒီဟိ ဝုတ္တာ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေ ဧတ္ထ ဝုတ္တေ စတုဗ္ဗိဓေ သီလေ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလံ သဒ္ဓါ မဏ္ဍေတိ။ သဒ္ဓါသာဓနဉှိ တံ။ ဣန္ဒြိယသံဝရာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိပစ္စယပရိဘောဂသီလာနိ ပဋိမဏ္ဍေန္တိ သတိဝီရိယပညာယောတိ ယထာယောဂံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပိစ သဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဓိရဟိတာ အဝိသုဒ္ဓါ ဟောတိ ဗုဒ္ဓိယာ ပသာဒဟေတုတ္တာ။ ဗုဒ္ဓိယော ပန တဿာနုဘာဝေန ပရမဝိသုဒ္ဓါ နာမ ဟောန္တိ။ ပညာ သဒ္ဓါရဟိတာ ကေရာဋိကပက္ခံ ဘဇတိ, သဒ္ဓါယုတ္တာ ဧဝ ဝိသုဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဝီရိယဉ္စ သမာဓိရဟိတံ ဥဒ္ဓစ္စာယ သံဝတ္တတိ, န သမာဓိယုတ္တန္တိ ဝီရိယဿ သုဒ္ဓဝစနတော သမာဓိပိ ဝုတ္တော ဟောတိ, ဧဝံ ပရမဝိသုဒ္ဓါ သဒ္ဓါဒယောပိ ပါတိမောက္ခံ ပဋိမဏ္ဍေန္တီတိ ဉာတဗ္ဗံ။ ကထံ? ပဋိပတ္တိဒေသကေ သတ္ထရိ စ ပဋိပတ္တိယဉ္စ ပဋိပတ္တိဖလေ စ သဒ္ဓါယ ဝိနာ သီလသမာဒါနံ, သမာဒိန္နဝိသောဓနဉ္စ ကာတုံ န သက္ကာတိ သဒ္ဓါ ပါတိမောက္ခံ ပဋိမဏ္ဍေတိ။ တတ္ထ ‘‘ဣတိပိ
သော ဘဂဝါ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၅၅၊ မ။ နိ။ ၁။၇၄၊ သံ။ နိ။ ၁။၂၄၉) သတ္ထရိ စ ပူဇေတုံ သက္ကောတိ။ ပဋိပတ္တိယံ သီလဝိပတ္တိသမ္ပတ္တိမူလကေ သန္ဒိဋ္ဌိကသမ္ပရာယိကဖလေ စ သဒ္ဓါပဝတ္တိ ဝိတ္ထာရတော ဉာတဗ္ဗာ, သီလဝိပတ္တိသမ္ပတ္တိနိမိတ္တံ အာဒီနဝမာနိသံသဉ္စ အာဒီနဝပရိစ္စာဂေ, အာနိသံသသမ္ပာဒနေ စ ဥပါယံ ဒိသွာ တထာ ပဝတ္တမာနာ ပညာ ပါတိမောက္ခသံဝရံ ပဋိမဏ္ဍေတိ။ ‘‘အတိသီတ’’န္တိအာဒိနာ အပ္ပဝတ္တနာရဟံ ကောသဇ္ဇံ ‘‘ယော စ သီတဉ္စ ဥဏှဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တာနုသာရေန ပဇဟိတွာ အနုပ္ပန္နုပ္ပန္နာနံ အသံဝရသံဝရာနံ အနုပ္ပါဒနပဇဟနဥပ္ပါဒနဝဍ္ဎနဝသေန ပဝတ္တမာနဝီရိယံ ပါတိမောက္ခံ ပဋိမဏ္ဍေတိ, ဣမိနာ နယေန ဣန္ဒြိယသံဝရာဒီသုပိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ စတုန္နမ္ပိ သင်္ဂဟဝတ္ထူနံ အနုကူလသမုဒါစာရော ဣဓ အာစာရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဇ္ဇဝ-ဝစနေန လာဘသက္ကာရဟေတု ကာယဒုစ္စရိတာဒိကုဋိလကရမာယာသာဌေယျပဋိပက္ခအဇ္ဇဝဓမ္မသမာယောဂဒီပနေန အလောဘဇ္ဈာသယတာ ဒီပိတာ။ မဒ္ဒဝ-ဝစနေန ကက္ခဠဘာဝကရပဋိဃာဒိပဋိပက္ခဘူတမေတ္တာဒိမဒ္ဒဝဓမ္မသမာယောဂဒီပနေန ဟိတဇ္ဈာသယာဒီနိ ဒီပိတာနိ ဟောန္တိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘ခန္တိ စ သောရစ္စဉ္စ သာခလျဉ္စ ပဋိသန္ထာရော စာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၁၂၅-၁၂၆) ဝုတ္တဓမ္မေဟိ သမာယောဂေါ ဒီပိတော ဟောတိ။ ဣဓ ဝုတ္တာ အဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒယော ဂုဏာ သီလသမ္ပတ္တိယာ ဟေတူ စ ဟောန္တိ သီလသမ္ပတ္တိဖလဉ္စ တံသမ္ပာဒနတော။ သကသမယောတိ စတုပရိသာ။ ဧတေန သဘာဂဒုက္ခဘာဝါဘာဝေါ သူစိတော။ အထ ဝါ သကသမယောတိ သောဂတံ ပိဋကတ္တယံ သကသမယော ဧဝ ဂဟနံ ဒုဒ္ဒီပနတ္တာ, သကသမယဿ သန္နိဋ္ဌာနံ သကသမယဂဟနံ –
‘‘သစ္စံ သတ္တော ပဋိသန္ဓိ, ပစ္စယာကာရမေဝ စ၊
ဒုဒ္ဒသာ စတုရော ဓမ္မာ, ဒေသေတုဉ္စ သုဒုက္ကရာ’’တိ။ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၂၅) –
ဝုတ္တတ္တာ ယထာ သကသမယဿ ဂဟနပဒေန ယောဇနာ ဝုတ္တာ, တထာ ပရသမယဿပိ။ ပညာဝေယျတ္တိယေနာတိ အနေန တိခိဏေန ဉာဏေန ကတသိလာနိသိတသတ္ထသဒိသသဘာဝပညာ ဝုတ္တာ။ တိပိဋကသင်္ခါတာယ ပရိယတ္တိယာ ပဘေဒေါ တိပိဋကပရိယတ္တိပ္ပဘေဒေါ။ တသ္မိံ ပဘေဒေ။ တန္တိ စ တန္တိအတ္ထော စ သာသနံ နာမ။ ဣဓ ‘‘တန္တိ ဧဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ယသ္မိံ အယံ သံဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌာပိတာ, တသ္မိံ ကာလေ ပဋိဝေဓဉာဏာဘာဝတော သုတမယံ သန္ဓာယ ‘‘အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကရဏသမ္ပတ္တိယာ
ဇနိတတ္တာ သုခဝိနိဂ္ဂတံ။ သုခဝိနိဂ္ဂတတ္တာ မဓုရောဒါတဝစနလာဝဏ္ဏယုတ္တေနာပိ ယောဇေတဗ္ဗံ, ဤဒိသံ ဝစနံ သောတသုခဉ္စ သန္နိဝေသသမ္ပတ္တိသုခဉ္စ ဟောတိ။ ‘‘ဝေယျာကရဏေနာ’’တိ အဝတွာ ‘‘မဟာဝေယျာကရဏေနာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ သိက္ခာနိရုတ္တိဆန္ဒောဝိစိတျာဒိပဋိမဏ္ဍိတပါဏိနိယနျာသာဓာရဏဓာရဏသဘာဝေါ သူစိတော ဘဝတိ။ ယုတ္တဝါဒိနာတိအာဒီသု ယုတ္တမုတ္တဝါဒိနာ ဌာနုပ္ပတ္တိယပညာယ သမန္နာဂတေနာတိ အတ္ထော။ ဩဇာဘေဒေပိ အာယုသတ္တိကရဏတာဒိသာမတ္ထယောဂါနံ မဟာကဝိနာ ရစိတဂန္ထဿ မဟန္တတ္တာ ဝါ ‘‘တိပိဋကပရိယတ္တိပ္ပဘေဒေ’’တိအာဒီဟိ သာသနေ, ဟေတုဝိသယေ, သဒ္ဒေ စာတိ ဣမေသု တီသု ဌာနေသု ပါဋဝဘာဝံ ဒီပေန္တော ဝေနယိကဗုဒ္ဓိသမ္ပတ္တိသဗ္ဘာဝမဿ သူစေတိ။ ယေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ပဘိန္နာ ပဋိသမ္ဘိဒါဒိ, တေ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါဒယော ဓမ္မာ။ တေဟိ ပရိဝါရိတော ဥက္ခိတ္တသန္တတိဥပစ္ဆေဒမကတွာ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပါဒနဝဍ္ဎနဝသေန ဝါရိတော သော ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါပရိဝါရော။ တသ္မိံ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါပရိဝါရေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေတိ အတ္ထော။ ဆဠဘိညစတုပဋိသမ္ဘိဒါဒိပ္ပဘေဒဂုဏပဋိမဏ္ဍိတေ ပန ဆဠဘိညာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာ ဧဝ။ စတူသု ပဋိသမ္ဘိဒါသု အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါယ ဧကဒေသောဝ။ တဒုဘယံ သယံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပရိယာပန္နံ ကထံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ပဋိမဏ္ဍေတီတိ စေ? ရုက္ခံ ရုက္ခဿ အဝယဝဘူတပုပ္ဖါဒယော ဝိယ သယဉ္စ ယေသံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာနံ အဝယဝတ္တာတိ။ ကာမာဝစရဓမ္မပရိယာပန္နပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာနံ အနဝယဝဘူတံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ပဋိမဏ္ဍေတိ, ပုရိသဿ အနဝယဝဘူတော အလင်္ကာရော ဝိယ ပုရိသံ။ အထ ဝါ ကာမာဝစရပအသမ္ဘိဒါပရိဝါရော ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒိပ္ပဘေဒဂုဏေ ပဋိမဏ္ဍေတိ။ လောကုတ္တရပဋိသမ္ဘိဒံ သန္ဓာယ ပုန ပဋိသမ္ဘိဒါဝစနဉ္စ။ သာသနေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ သာသနဿ အလင်္ကာရဘူတေန, ယသ္မိံ ဝံသေ ဥပ္ပန္နော, တဿေဝ ဝါ အလင်္ကာရဘူတေန။ သင်္ခေပဝိတ္ထာရေသု ဣတရီတရကရဏံ, အပ္ပသန္နပသန္နာနံ ပသာဒုပ္ပါဒနာဘိဝုဍ္ဎိကရဏံ, ဝုတ္တာနံ ဂမ္ဘီရာနံ ဂမ္ဘီရုတ္တာနဘာဝကရဏန္တိ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓာစရိယဂုဏယောဂတော ဝိပုလဗုဒ္ဓိ နာမ။ ယေ ဓမ္မစိန္တနံ အတိဓာဝန္တာ ကေစိ ဥစ္ဆေဒါဒိနာနပ္ပကာရံ အန္တံ ဝါ ဂဏှန္တိ, ‘‘သဗ္ဗံ ဉေယျံ ပညတ္တိ ဧဝါ’’တိ ဝါ ‘‘ပရမတ္ထော ဧဝါ’’တိ ဝါ ဂဏှန္တိ, တေသံ ဗုဒ္ဓိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယတ္တာ သမလာ နာမ ဟောတိ, ဣမဿ ပန ဗုဒ္ဓိ ဓမ္မစိန္တာတိဓာဝနရဟိတတ္တာ ဝိသုဒ္ဓါ နာမ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ
‘‘ဝိပုလဝိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓိနာ’’တိ။ ဂရူဟိ ‘‘ပိယော ဂရု ဘာဝနီယော’’တိအာဒိနာ (အ။ နိ။ ၇။၃၇၊ နေတ္တိ။ ၁၁၃) ဝုတ္တဂုဏေဟိ ယုတ္တဂရူဟိ။ ဂုဏေဟိ ထိရဘာဝံ ဂတတ္တာ ထေရေန။
သီလေန သီလဿ ဝါ ဝိသုဒ္ဓိယာ သီလဝိသုဒ္ဓိယာ။ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ ပဒါလေတွာ ပဌမံ အဘိနိဗ္ဗတ္တတ္တာ လောကဇေဋ္ဌဿ။ လောကဿ ဝါ ဂမ္ဘီရေ မဟန္တေ သီလာဒိက္ခန္ဓေ ဧသိ ဂဝေသီတိ မဟေသီတိ။
ဧတ္တာဝတာ သမဓိကသတ္တဝီသတိသဟဿပရိမာဏာယ သမန္တပါသာဒိကသညိတာယ ဝိနယဋ္ဌကထာယ သဗ္ဗပဒေသု ဝိနိစ္ဆယဇာတံ သင်္ခိပိတွာ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနဝိကာသနာ ကတာ ဟောတိ, တထာပိ ယံ ဧတ္ထ လိခိတံ, တံ သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ပါဠိဉ္စ အဋ္ဌကထဉ္စ သလ္လက္ခေတွာ ယေ အာစရိယာ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော မဟာနုဘာဝံ, ဝိနယပိဋကဿ စ ဝိစိတြနယဂမ္ဘီရတ္ထတံ သလ္လက္ခေတွာ ပေါရာဏာနံ ကထာမဂ္ဂံ အဝိနာသေတွာ အတ္တနော မတိံ ပဟာယ ကေဝလံ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ, ပရာနုဂ္ဂဟကာမတာယ စ ဝိနယပိဋကံ ပကာသေန္တာ ဌိတာ, တေသံ ပါဒမူလေ ဝန္ဒိတွာ ခန္တိသောရစ္စာဒိဂုဏသမန္နာဂတေန ဟုတွာ ဝတ္တသမ္ပတ္တိယာ တေသံ စိတ္တံ အာရာဓေတွာ ပဝေဏိယာ အာဂတံ ဝိနိစ္ဆယံ ကထာပေတွာ ဥပဓာရေတွာ ယံ တေန သံသန္ဒတိ, တံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ဣတရံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။ ဣတရထာ တုဏှီဘူတေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဝိနိစ္ဆယသင်္ကရကရေန ပန န ဘဝိတဗ္ဗမေဝ။ ကသ္မာ? သာသနဿ နာသဟေတုတ္တာ။ ဟောတိ စေတ္ထ –
ဓမ္မဿ ဂမ္ဘီရနယတ္ထတဉ္စ၊
ယော ဝဏ္ဏယေ တံ ဝိနယံ အဝိညူ,
သော ဒုဒ္ဒသော သာသနနာသဟေတု။
ပါဠိံ တဒတ္ထဉ္စ အသမ္ဗုဓဉှိ,
နာသေတိ ယော အဋ္ဌကထာနယဉ္စ၊
အနိစ္ဆယံ နိစ္ဆယတော ပရေဟိ,
ဂါဟေတိ တေဟေဝ ပုရက္ခတော သော။
ပုရက္ခတော ပဏ္ဍိတမာနိဘိက္ခု၊
အပဏ္ဍိတာနံ ဝိမတိံ အကတွာ,
အာစရိယလီဠံ ပုရတော ကရောတီ’’တိ။
သမန္တပါသာဒိကာယ ဂဏ္ဌိပဒါဓိပ္ပါယပ္ပကာသနာ သမတ္တာ။
ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာ နိဋ္ဌိတာ။
ဝိမောစိတာ ယေန ဝိနေယျသတ္တာ။
တံ စက္ခုဘူတံ သိရသော နမိတွာ၊
လောကဿ လောကန္တဂတဿ ဓမ္မံ။
သံဃဉ္စ သီလာဒိဂုဏေဟိ ယုတ္တ -
မာဒါယ သဗ္ဗေသု ပဒေသု သာရံ။
သင်္ခေပ ကာမေန မမာသယေန၊
သဉ္စောဒိတော ဘိက္ခုဟိတဉ္စ ဒိသွာ။
သမန္တပါသာဒိကသညိတာယ၊
သမ္ဗုဒ္ဓဃောသာစရိယောဒိတာယ။
သမာသတော လီနပဒေ လိခိဿံ၊
သမာသတော လီနပဒေ လိခိတံ။
[ရှေ့နှစ်ဂါထာသည် ရ - ဂိုဏ်းနှစ်ခု, ဇ - ဂိုဏ်းတစ်ခု၊ ဂရု တစ်ခုရှိသော ဣန္ဒဝဇိရာဂါထာ မည်၏။ နောက်ဂါထာကား ဥပဇာတိဂါထာ မည်၏။]
ယေန ဗုဒ္ဓေန၊ အကြင်ဘုရားမြတ်သည်။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဝိနေယျသတ္တာ၊ ကျွတ် ထိုက်သော သတ္တဝါတို့ကို။ ပညာဝိသုဒ္ဓါယ၊ ပညာကြောင့် စင်ကြယ်သော။ ဒယာယ၊ ကရုဏာတော် ဖြင့်။ ဝိမောစိတာ၊ လွတ်စေတော်မူအပ်ကုန်ပြီ။ လောကဿ၊ အကြွင်းမရှိသော သတ္တလောက၏။ စက္ခုဘူတံ၊ မျက်စိသဖွယ် ဖြစ်တော်မူသော။ ဝါ၊ ငါးပါးအားဖြင့် စက္ခုအားထင်ခြင်းသို့ ရောက်တော်မူ ပြီးသော။ တံ ဗုဒ္ဓံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို။ သိရသာ၊ ဦးဖြင့်။ နမာမိ၊ ရှိခိုးပါ၏။ နမိတွာ၊ ၍။ လောကန္တ ဂတဿ၊ လောကသုံးပါး၏ အဆုံးသို့ ရောက်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏။ သန္တကဘူတံ၊ ဥစ္စာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (ဓမ္မံ - ၌စပ်) ဝါ၊ လောကသုံးပါး၏ အဆုံးသို့ ရောက်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာ ဘုရားသည်။ သွာက္ခတံ၊ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော။ ဓမ္မဉ္စ၊ တရားတော်ကိုလည်း။ သိရသာ၊ ဦးဖြင့်။ နမာမိ၊ ၏။ နမိတွာ၊ ၍။ သီလာဒိဂုဏေဟိ၊ သီလစသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့နှင့်။ ယုတ္တံ၊ အမြဲ ယှဉ်တော်မူသော။ သံဃဉ္စ၊ သံဃာတော်ကိုလည်း။ နမိတွာ - နမာမိ၊ ၏။ နမိတွာ၊ ၍။ သင်္ခေပကာမေ န၊ သင်္ခေပနည်းကို အလိုရှိသော။ မမာသယေန၊ ငါ၏ အလိုဖြင့်။ ဘိက္ခူဟိ၊ တို့သည်။ သဉ္စောဒိတော၊ ကောင်းစွာ တိုက်တွန်း တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍။ သမန္တပါသာဒိကသညိတာယ၊ သမန္တပါသာဒိကာ အမည်ရှိသော။ ဝါ၊ သမန္တပါသာဒိကာ - ဟူသော အမည်ဖြင့် မှတ်အပ်သော။ သမ္ဗူဒ္ဓဃောသာ စရိယောဒိတာယ၊ ဘုရားကဲ့သို့ ကျော်စောထင်ရှားသော အသံရှိသော အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ ဆရာသည် စီရင်တော်မူအပ်သော။ ဝါ၊ ဗုဒ္ဓဃောသ အမည်ရှိသော ဆရာမြတ်သည် စီရင်တော်မူအပ်သော။ (ဤ ၌ သံ - အနက်မရှိ၊ ဂါထာဗန္ဓပဒပူရဏမျှသာ) သံဝဏ္ဏနာယ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၌။ သမဘိနိဝိဋ္ဌေသု၊ ကောင်းစွာ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသု ပဒေသု၊ အလုံးစုံသော ပုဒ်တို့၌။ သာရံ၊ မြတ်သောအနက် ကို။ ဝါ၊ အနှစ်သဖွယ်ဖြစ်သော အနက် အဆုံးအဖြတ်ကို။ အာဒါယ စ၊ ယူ၍လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုဟိ တံ၊ ဝိနည်း အဋ္ဌကထာကို သင်ကြားလေ့လာကုန်သော ရဟန်းတို့၏ အကျိုးကို။ ဒိသွာ စ၊ ရှု၍ လည်းကောင်း။ သံဝဏ္ဏနာယ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၏။ လီနပဒေ၊ ကွယ်သော ပုဒ်၌။ ယံ အတ္ထ-ဝိနိစ္ဆယံ၊ အကြင်အနက် အဆုံးအဖြတ်ကို။ သမာသတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ မယာ၊ ငါသည်။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ လီနပဒေ၊ ကွယ်သော ပုဒ်၌။ ဝါ၊ ကွယ်သော ပုဒ်ရှိသော အရာ၌။ တံ အတ္ထဝိနိစ္ဆယံ၊ ထိုသို့သော အဆုံးအဖြတ်ကို။ သမာသတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ အဟံ၊ သည်။ လိခိဿံ - လိခိဿမိ၊ ရေးပေးအံ့။
ဝိနည်း အဋ္ဌကထာ၏ အဖွင့်ကို ရေးလိုသော ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာ ဆရာသည် ယော ကပ္ပကောဋီဟိ - အစရှိသော သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဖြစ်သော အဋ္ဌကထာ၏ အဖွင့်ကိုသာ မပြုမူ၍ ပညာဝိသုဒ္ဓါယ ဒယာယ စသည်ဖြင့် ရတနာတ္တယပဏာမကို အဘယ်အကျိုးငှာ ပြုတော်မူသနည်း - ဟူမူကားကျမ်းကို အားထုတ်သည်၏အစ၌ အလုံးစုံသော အဇ္ဈတ္တိက ဗာဟိရဖြစ်သော အန္တရာယ်ကို တားမြစ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော ရတနတ္တယ ပဏာမကိုပြုခြင်းသည် မိမိ၏ ရတနာသုံးပါးအပေါင်း၌ သဒ္ဓါခြင်း, ရိုသေခြင်း အစရှိသော ကျေးဇူး၏ ပြည့်စုံခြင်းကို သိရခြင်း အကျိုးရှိသည်၊ ထိုသို့ သိရခြင်းသည် ပညာရှိတို့၏ စိတ်နှလုံးကို နှစ်သိမ့်စေခြင်း အကျိုးရှိသည်။ ထိုသို့ နှစ်သိမ့်စေခြင်းသည် မိမိ၌ ပညာရှိ တို့၏ များစွာ မြတ်နိုးခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်း အကျိုးရှိသည်။ ထိုသို့မြတ်နိုးခြင်းသည် သဒ္ဓါအစရှိသော ကျေးဇူးနှင့်ပြည့်စုံသော ဆရာသည် ပြုအပ်သော အဖွင့်ကျမ်းသည်သာ ပမာဏဖြစ်၏။ - ဟု သံဝဏ္ဏနာဖြစ်သော ဋီကာကျမ်း၌ ရိုသေခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်း အကျိုးရှိသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်သော ရိုသေခြင်းရှိသော ပညာရှိတို့သည် ကျမ်းကို သင်ခြင်း ဆောင်ခြင်း မှတ်ယူခြင်း အကျိုးရှိသည်၊ ထိုသို့ သင်ခြင်း၊ ဆောင်ခြင်း၊ မှတ်ယူခြင်းသည် သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဖြစ်သော ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကျမ်း၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို ကောင်းစွာ သိခြင်း အကျိုးရှိသည်။ ထိုသို့ သိခြင်းသည် အဋ္ဌကထာနှင့်တကွသော ပါဠိဓမ္မကို ဟုတ်မှန်တိုင်း သိရခြင်း အကျိုးရှိသည်။ ထိုသို့ သိခြင်းသည် မဖောက်မပြန် မှန်သော အကျင့်ကို ကျင့်ရခြင်း အကျိုးရှိ၏။ ထိုကျင့်ရခြင်းသည် အလုံးစုံသော လောကီ၊ လောကုတ္တရာ အကျိုးပြီးခြင်း အကျိုးရှိသည်သာ ဖြစ်သောကြောင့် ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကျမ်း၏ အဖွင့်ဖြစ်သော ဋီကာ ကျမ်းကို အားထုတ်လိုသော အရှင်ဝဇိရဗုဒ္ဓိ ဋီကာဆရာသည် “ယော ကပ္ပ ကောဋီဟိ"အစရှိသည်တို့ ၏ အဖွင့်ကို မပြုမီ ရှေ့အပို့ ကျမ်း၏အစ၌ ရတနတ္တယပဏာမကို ပြု၍ ထိုပဏာမဖြင့် ဖျောက်အပ် သော အန္တရာယ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကျမ်းကို အားထုတ်ရာ၏ဟု နှလုံးထားတော်မူ၍ အတိုင်းမသိသော မရေတွက်နိုင်သော ကာလ၌ ဆည်းပူးအပ်သော ကုသိုလ် ပါရမီတော်တို့၏ အကျိုးဖြစ်သော ဒသဗလ အသာဓာရဏ ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်အစရှိသော ကျေးဇူးတော် အပေါင်းတည်းဟူသော ဓမ္မကာယလက္ခ ဏာတော်ကြီး လက္ခဏာငယ်တို့ဖြင့် တင့်တယ်စွာသော ရူပကာယတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်လည်းကောင်း, ဝဋ်ဆင်းရဲအပေါင်းမှ ထုတ်တတ်သော နိယျာနိက စသော များစွာသော ကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း, အနုတ္တရပုညက္ခေတ္တ အစရှိသော ကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း အလုံးစုံသော လောကသည် ရှိခိုးခြင်း၊ ပူဇော်ခြင်း၊ မြတ်နိုးခြင်း အရိုအသေပြုခြင်းတို့၏ တည်ရာဖြစ်သော ရတနာသုံးပါးအပေါင်းအား အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော အကုသိုလ်ကို ဖြတ်ခြင်း၊ ပယ်ခြင်း အကျိုးပြီးစိမ့်သောငှါ ရတနတ္တယ ပဏာမကို ပြုခြင်းငှါ “ပညာဝိသုဒ္ဓါယ ဒယာယ သဗ္ဗေ"- စသော ဂါထာကို မိန့်၏။
တနည်းကား - ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၏ အဖွင့်ဖြစ်သော ဋီကာကျမ်းကို ပြုလိုသော အရှင် ဝဇိရဗုဒ္ဓိဆရာသည် ကျမ်းပြုဆရာတို့၏ သဘောကိုပြတတ်သော ရတနတ္တယပဏာမ ပဏာမိတဗ္ဗ ပဏာမဟေတု ပဏာမပယောဇဉ် နိမိတ် ကတ္တား ကရဏပ္ပကာရ ပကရဏပယောဇဉ် ပဋီညာဉ် ပဋိညာတဗ္ဗတို့ကို ပြုတော်မူခြင်းငှါ “ပညာဝိသုဒ္ဓါယ ဒယာယ သဗ္ဗေ၊ ဝိမောစိကာ ယေန ဝိနေယျသတ္တာ၊"- စသော သုံးဂါထာတို့ကို မိန့်တော်မူ၏။
ထိုပါဌ်တို့တွင် ရတနာသုံးပါးအပေါင်းတို့၏ ကျေးဇူးကို ညွတ်ခြင်း ကိုင်းခြင်း ရှိုင်းခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော အကုသိုလ်တို့ကို ဖျောက်ခြင်း မြစ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော ကုသိုလ်စေတနာသည် ပဏာမ မည်၏။
ထိုပဏာမကို နမိတွာ - ၌ နမု - ဓာတ်ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော ကျေးဇူးတော်အပေါင်းတို့၏ တည်ရာဖြစ်သော ခပ်သိမ်းသောသူတို့၏ နှစ်သက်ခြင်း ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော ချမ်းသာကို ပေးတတ်သော ဘုရား တရား သံဃာ ရတနာသုံးပါးအပေါင်းသည် ပဏာမိတဗ္ဗ မည်၏။
ထိုပဏာမိတဗ္ဗကို တံ ဗုဒ္ဓံ ဓမ္မံ သံဃဉ္စ - ပုဒ်တို့ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
ပဏာမာရဟအဖြစ် - ဟု ဆိုအပ်သော ကျေးဇူးတော်အပေါင်းသည် ပဏာမဟေတု မည်၏။ ထိုပဏာမဟေတုကို ပညာဝိသုဒ္ဓါယ ဒယာယ။ ပ။ သတ္တာ၊ စက္ခုဘူတံ လောကဿ လောကန္တ ဂတဿ သီလာဒိဂုဏေဟိ ယုတ္တံ - ဟူသောပုဒ်တို့ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
အန္တရာယ်၏ အဘာဝသည် ပယောဇဉ် မည်၏။
ရတနာသုံးပါးအပေါင်းအား ရှိခိုးခြင်းတို့ကို ပြုသဖြင့် အန္တရာယ်မရှိ ပျောက်ကင်းရကား ထိုပဏာမပယောဇဉ်ကို နမိတွာ - ၌ အကျုံးဝင်သော နမု = ဓာတ်ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
နိမိတ်သည် အဇ္ဈတ္တိကနိမိတ် ဗာဟိရနိမိတ်ဟူ၍ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ ထိုတွင် ကျမ်းပြုဆရာ၏ ကရုဏာသည် အဇ္ဈတ္တိကနိမိတ် မည်၏။
ထိုအဇ္ဈတ္တိကနိမိတ် မမာသယေန - ဟူသော ပုဒ်ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
သောတုဇနအပေါင်းသည် ဗာဟိရနိမိတ် မည်၏။
ထိုဗာဟိရနိမိတ်ကို ဘိက္ခုဟိတဉ္စ ဒိသွာ - ပုဒ်ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
ကျမ်းပြုသော အခြင်းအရာသည် ကရဏပ္ပကာရ မည်၏။
ထိုကရဏပ္ပကာရကို “အာဒါယ သဗ္ဗေသု ပဒေသု သာရံ သမာ သတော လီနပဒေ လိခိတံ"- ပုဒ်တို့ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
ကျမ်းပြုသော ဆရာသည် ကတ္တားမည်၏။
ထိုကတ္တားကို လိခိဿံ - ဟူသောပုဒ်၌ ဿံ - ဝိဘတ်သည် ဟောအပ်သော အဟံ - ဟူသော ကတ္တားဖြင့် ပြတော်မူ၏။
ကျမ်းကိုပြုအံ့ဟု ဝန်ခံခြင်းသည် ပဋိညာဉ် မည်၏။
ပြုအပ်သောကျမ်းသည် ပဋိညာတဗ္ဗ မည်၏။
ထိုပဋိညာဉ် ပဋိညာတဗ္ဗကို လီနပဒေ လိခိဿံ - ပုဒ်တို့ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
ဤဋီကာကျမ်းဖြင့် သိအပ်သော အနက်အဆုံးအဖြတ်သည် ပကရဏပယောဇဉ် မည်၏။
ထိုပယောဇဉ်ကို လိခိဿံ - ၌ လိခဓာတ်ဖြင့် ပြတော်မူ၏။
ဤသို့ ပဏာမကို ပြုရာ၌ ကာယပဏာမ မနောပဏာမတို့ဖြင့်လည်း အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သော အကုသိုလ်ကို ဖျောက်ခြင်းတားမြစ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည် ဖြစ်ကောင်းလျက် ဂန္ထဂရုက ဖြစ်သော ဝစိပဏာမကိုသာ အဘယ့်ကြောင့် ပြုအပ်လေသနည်း - ဟူမူ ကာယပဏာမ မနောပဏာမတို့ဖြင့် အန္တရာယ်ကိုပြုတတ်သော အကုသိုလ်ကို ဖျောက်ခြင်း တားမြစ်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင် သော်လည်း ဝစိပဏာမသည်သာ ရတနာသုံးပါးတို့၏ ဟုတ်တိုင်းသော ကျေးဇူးကို ကြားခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်၌ သာတိသယဖြစ်သောကြောင့် ဝစီပဏာမကိုသာ ပြုတော်မူသည်ဟူလို။
ထိုအနက်ကို “ဟဿ သတ္ထုနော ပဏာမံ ကတ္တုကာမော တဿဂုဏဝိသေသဒဿနတ္ထံ ကရုဏာ ဝိယာတိအာဒိမာဟ"- ဟူသော မူလဋီကာကိုလည်းကောင်း, “ဂုဏဝိသေသဒဿနတ္ထန္တိ ဧတေန သတိပိ။ ပ။ သာတိသယော ဝစီပဏာမော ဝိဟိတောတိ ဒေဿတိ"- ဟူသော အနုဋီကာကိုလည်းကောင်း ထောက်၍ သိရာ၏။
ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာသည် မာဂဓဘာသာပြန်၍ အနည်းငယ်မျှသာ သီဟိုဠ်ဘာသာပါသည့် ဝဇိရတမျိုး, မာဂဓဘာသာမပြန်မူ၍ သီဟိုဠ်ဘာသာအများပါသည့် ဝဇိရတမျိုးရှိသည်တွင် ယခု အနက်ရေးလတ္တံ့သည်မှာ မာဂဓဘာသာပြန်၍ အနည်းငယ်မျှသာ သီဟိုဠ်ဘာသာပါသော ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာ၏ အနက်ကို ရေးပေအံ့။
ပါဌ်လည်း အယုတ်, အလွန်ရှိကြသည်၊ မာဂဓပြန်သည့်စာမှာ မရှိမူ၍ မပြန်သည့်စာမှာ ရှိသည်၊ မပြန်သည့်စာမှာရှိ၍ ပြန်သည့်စာမှာ မရှိဖြစ်ကြသည်ဖြစ်၍ ပြန်စာရှိတိုင်း အနက်ကိုသာ သမ္ဗန်အံ့။
“သညာစ၊ ကျမ်း၏ အမည်လည်းကောင်း။ နိမိတ္တဉ္စ၊ ကျမ်းပြုခြင်း၏ အကြောင်းလည်းကောင်း။ ကတ္တာ စ၊ ကျမ်းပြုသော ဆရာလည်းကောင်း။ ပရိမာဏဉ္စ၊ ကျမ်း၏ အတိုင်းအရှည်လည်းကောင်း။ ပယော-ဇနဉ္စ၊ ကျမ်း၏အကျိုးလည်းကောင်း။ ဣတိ - ဣဒံ ပဉ္စကံ၊ ဤပဉ္စကကို။ ဝါ၊ ဤအနက် ငါးပါး အပေါင်းကို။ သဗ္ဗာဂမဿ၊ အလုံးစုံသော ကျမ်း၏။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ဝါ၊ အစ၌လျှင်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှါ။ ဣစ္ဆတာ - ဣစ္ဆန္တေန၊ အလိုရှိသော ကျမ်းပြုဆရာသည်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။
ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဆိုတော်မူသောကြောင့်။ သမန္တပါသာဒိကေတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောပါဌ် ဖြင့်။ သညာ၊ သမန္တပါသာဒိကာ - ဟူသော ကျမ်းအမည်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်၏။ ဒီပန္တရေ ဘိက္ခုဇနဿ၊ အတ္တံ နာဘိသမ္ဘုနာတီတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ ကျမ်းပြုခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေနာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ကတ္တာ၊ ကျမ်းပြုတော်မူ သော ဆရာကို။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ သမဓိကသတ္တဝီသတိ သဟဿမတ္တေန၊ တဿ ဂန္ထေနာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ပရိမာဏံ၊ ကျမ်း၏ အတိုင်းအရှည်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဓမ္မဿာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ပဃော ဇနံ၊ ကျမ်း၏ အကျိုးကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။
[အချို့စာ၌ - “မိစ္ဆတာတိ ပြုတ္တာ သဗ္ဗတန္တာနံ ပစ္ဆာ အတ္ထာနုဝဏ္ဏယေ"အစရှိသည်ဖြင့် ပါဌ်ရှိ၏။
သဗ္ဗတန္တာနံ၊ ခပ်သိမ်းသော ကျမ်းတို့၏။ အတ္ထပဉ္စကံ၊ ကို။ ပြုတ္တာ၊ ရှေးဦးစွာ ဆိုပြီး၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အတ္ထံ၊ ကို။ အနုဝဏ္ဏယေ၊ အစဉ်ဖွင့်ရာ၏ - ဟု အနက်ပေးလေ။]
ပါဌတ္ထဝိဒူ၊ ပါဌ်အပြား အနက်အပြားကို သိလေ့ရှိသော။ ဝါ၊ ပါဌ်အထူး အနက်အထူးကို သိလေ့ရှိသော။ အသံဟီရော၊ ရွံ့တွန်ဆုတ်ဆိုင်းခြင်း မရှိထသော။ သုစိ၊ စင်ကြယ်သော စိတ်နှလုံးရှိထသော။ အမစ္ဆရော၊ ဝန်တိုခြင်း မရှိထသော။ စတုက္ကမ ပရိစ္စာဂီ၊ သုတ္တ, သုတ္တာနုလောမ - စသော လေးပါးသော အဆုံးအဖြတ်ကို မစွန့်လေ့ရှိထသော။ ဟိတုဿုကော၊ သင် နာကုန်သော တပည့်အပေါင်းတို့၏ အကျိုးစီးပွားငှါ အားထုတ်တတ်ထ်သော။ ဒေသကောပိ - ၁ ဒေသကောဝ၊ ဒေသကပုဂ္ဂိုလ်သည်လျှင်။ ဝတ္တာ၊ ဟောတတ်သော ဆရာမည်၏။ ဝါ၊ ဆိုတတ်သော ဆရာမည်၏။ -ဣတိ၊ သို့။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဥစ္စတေ၊ ၏။
တတ္ထ၂၊ ထိုပါဌတ္ထဝိဒူစသော ပုဒ်တို့၌။ ဝိတ္ထာရော၊ အကျယ်ကို။ မယာ၊ သည်။ ပုစ္စတေ၊ အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိအစဉ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ပဋုတေ၊ သိအပ်၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ထိုသို့ သိရာဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ သော ပါဠိပဗန္ဓော၊ ထိုပါဠိအစဉ်သည်။ ပါဌော၊ ပါဌမည်၏။
[ဤကား ပဋုတေ - ဟု မုဒ္ဓဇ ပထမက္ခရာ ဋ - နှင့်ရှိသော ပါဌ်အနက်တည်း။ ပဌုတေတိ - ဟု ဒုတိယက္ခရာ ဌ - နှင့် ကမ္မသာဓနလည်း ပါဌ် - အချို့ရှိ၏။
ယော ပါဠိပဗန္ဓော၊ အကြင်ပါဠိအစဉ်ကို။ ပဌုတေ၊ ရွတ်အပ်၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ထိုသို့ ရွတ်အပ် သော သတ္တိကြောင့်။ သော ပါဠိပဗန္ဓော၊ သည်။ ပါဌော၊ ပါဌမည်၏ဟု - ပေးလေ၂။]
ဟိ - သစ္စံ၊ မှန်၏။ သော ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထာနုရူပေါ စ၊ အနက်အား လျော်သောပါဌ် လည်းကောင်း။ အတ္ထာနနုရူပေါ စ၊ အနက်အား မလျော်သော ပါဌ်လည်းကောင်း။ ဣတိ - ဣမိနာ ပဘေဒေန၊ ဖြင့်။ အနေကပ္ပကာရော၊ များသော အပြားရှိ၏။ ကထံ အနေကပ္ပကာရော၊ အဘယ်သို့ များသော အပြားရှိသနည်းဟူမူကား။ သန္ဓာယဘာသိတော၊ သန္ဓာယဘာသိတဖြစ်သော ပါဌ်လည်း ကောင်း။ ဗျဉ္ဇနဘာသိတော၊ ဗျဉ္ဇနဘာသိတဖြစ်သော ပါဌ်လည်းကောင်း။ သာဝသေသပါဌော၊ လည်း ကောင်း။ နိရဝသေသပါဌော၊ လည်းကောင်း။ နီတော၊ နီတပါဌ်လည်းကောင်း။ နေယျော၊ နေယျပါဌ် လည်းကောင်း။ ဣတိ - ဣမိနာ ပဘေဒေန၊ ဖြင့်။ အနေကပ္ပကာရော၊ ၏။ တတြ၊ ထိုသန္ဓာယ ဘာသိတစသော ပါဌ်တို့၌။ ဝိသေသော၊ အထူးကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော ပါဠိအထူးဖြင့်။ ဒေဝိတဗ္ဗော၊ ၏။ အနေကတ္ထဝတ္တာ၊ များသောအနက်ကို ဟောတတ်သော ပါဌ်သည်။ သန္ဓာယဘာသိတော နာမ၊ သန္ဓာယဘာသိမည်၏။ “မာတရံ ပိတရံ ဟန္တာ”တိအာဒိ၊ မာတရံ ပိတရံ ဟန္တအစရှိသော ပါဌ်သည်။ အနေကတ္ထဝတ္တာ - အနေကတ္ထဝုတ္တတ္တာ၊ များသောအနက်ကို ဟောတတ်သောကြောင့်။ သန္ဓာယဘာ သိတော နာမ၊ ၏။
[ဤ၌ လောဘကို ရည်၍ မာတရံ၊ မာနကို ရည်၍ ပိတရံဟု ဟောတော်မူရကား သန္ဓာယဘာ သိတပါဌ်မည်၏ - ဟု သိရာ၏]
“မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ"တျာဒိ၊ ဓမ္မာ - အစရှိသော ပါဌ်သည်။ ဧကတ္ထဝတ္တာ၊ တခုသော အနက်ကို ဟောတတ်သောကြောင့်။ ဗျဉ္ဇနဘာသိတောနာမ၊ ၏။
[ဤ၌ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ - ၌ မနော - သဒ္ဒါသည် စိတ်ဟူသော အနက်ကို ဟောရကား ဗျဉ္ဇနဘာသိတမည်၏။]
“သဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ အာဒိတ္တ"မိတျာဒိ၊ ပါဌ်သည်။ သာဝသေသော နာမ၊ ၏။ “သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကာရေန ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏမုခေ အာပါထံ အာဂစ္ဆန္တိ"တျာဒိ၊ သည်။ ဝိပရီတော၊ သာဝသေသမှ ပြန်သည်ဖြစ်၍။ နိရဝသေသော နာမ၊ ပါဌ်မည်၏။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝစနံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ဟောအပ်၏။ တထာ၊ ထိုသို့ ဟောအပ်သော အခြင်း အရာဖြင့်။ အဝဂန္တဗ္ဗော၊ သိအပ်သော အနက်ရှိသောပါဌ်သည်။ နီတော နာမ၊ မည်၏။ “အနိစ္စံ ဒုက္ခမနတ္တာ"တျာဒိ၊ အစရှိသည်တည်း။ ယုတ္တိယာ၊ အသင့်ဖြင့်။ အနုဿရိတဗ္ဗော၊ အောက်မေ့ ဆင်ခြင်အပ်သော အနက်ရှိသော ပါဌ်သည်။ နေယျော နာမ၊ မည်၏။ “ဧကပုဂ္ဂလော ဘိက္ခဝေ"တျာဒိ၊ အစရှိသည်တည်း။
အတ္ထောမိ၊ အနက်သည်လည်း။ အနေကပ္ပကာရော၊ ၏။ ပါဌတ္ထော၊ ပါဌ်လျှောက်ဖြစ်သော အနက်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ပါဌ်ဖြင့် မှတ်အပ်သော အနက်လည်းကောင်း။ သဘာဝတ္ထော၊ သဘောဖြစ်သော အနက်လည်းကောင်း။ နေယျတ္ထော၊ သိအပ်သော အနက်လည်းကောင်း။ ပါဌာနုရူပေါ၊ ပဌ်အား လျော်စွာဖြစ်သော အနက်လည်းကောင်း။ ပါဌာနနုရူပေါ၊ ပါဌ်နှင့်မလျော်သော အနက်လည်းကောင်း။ သာဝသေသတ္ထော၊ အကြွင်းနှင့်တကွဖြစ်သော အနက်လည်းကောင်း။ နိရဝသေသတ္တော၊ အကြွင်းမရှိ သော အနက်လည်းကောင်း။ နီတတ္တော၊ တိုက်ရိုက် သိအပ်သော အနက်လည်ကောင်း။ နေယျတ္ထော၊ ဆောင်၍သိအပ်သော အနက်လည်းကောင်း။ ဣတျာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်တည်း။ တတ္ထ၊ ထို ပါဌတ္ထ အစရှိသည်တို့၌။ ဧဝံ၊ သို့။ ပါဠိယာ၊ အားဖြင့်။ ဝိသေသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ယော ပါဌော၊ ကို။ တံသံသညာပနတ္ထံ၊ ထိုထိုသို့သော အနက်သဘောကို မှတ်စိမ့်သောငှါ။ ဝါ၊ သိစိမ့်သောငှါ။ ဥစ္စာရီယ တေ၊ ရွတ်အပ်၏။ သော ပါဌေ၊ ထိုပါဌ်သည်။ ပါဌတ္ထော၊ ၏။ “သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇန"မိတျာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ “သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇန"မိတျာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ယော ပါဌော၊ ကို။ ပ။ သော ပါဌော၊ သည်။ ပါဌတ္ထော၊ မည်၏။ (ဟူ၍ပေး။) “သမာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတီ”တိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ရူပါရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်, နာမ်ဖြစ်သော တရားတို့၏။ လက္ခဏရသာဒိ၊ လက္ခဏ ရသ အစရှိသည်သည်။ သဘာဝတ္ထော၊ သဘောဖြစ်သော အနက်မည်၏။ ဝါ၊ သဘာဝအနက်မည်၏။ “အတ္ထဝါဒီ ဓမ္မဝါဒီ"တျေဝမာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ယော အတ္တော၊ အကြင်အနက်သည်။ ဉာယမာနော၊ သိအပ်သည်ရှိ သော်။ ဟိတာယ၊ အစီးအပွား အကျိုးငှါ။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ သ - သော အတ္ထော၊ ထိုအနက်သည်။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှါ။ အရဟတ္တာ၊ ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဉေယျတ္ထော၊ သိအပ်သော အနက် မည်၏။ ယထာပါဌံ၊ ပါဌ်အားလျော်စွာ။ ဘာသိတော၊ ဟောအပ်သော အနက်သည်။ ပါဌာနုရူပေါ၊ မည်၏။ “စက္ခု ဘိက္ခဝေ ပုရာဏကမ္မ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတော - အသ္မာ၊ ထိုသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ စက္ခုမပိ၊ စက္ခုသည်လည်း။ ကမ္မံ၊ ကံမည်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသည်တည်း။
[စက္ခုသ္မိံ ကမ္မန္တိ - ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ စက္ခုသ္မိံ၊ စက္ခုပသာဒ၌။ နိဿိတံ၊ မှီသော။ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဉ်သည်။ ကမ္မံ၊ ကံမည်၏။ ပေး။]
ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာယ၊ သဒ္ဒါအရိပ်ဖြင့်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ပဋိဗာဟယမာနေန၊ တားမြစ်သဖြင့်။ ဂုတ္တော၊ ဟောအပ်သော အနက်သည်။ ပါဌာနနုရူပေါ၊ မည်၏။ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗံ၊ ကြဉ်အပ်သော။ ကိဉ္ဇိ၊ အချို့ကို။ အပရိစ္စဇိတွာ၊ မစွန့်မူ၍။ ပရိသေသံ၊ အကြွင်းရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်သော အနက်သည်။ သာဝသေသတ္ထော၊ မည်၏။ “စက္ခုဉ္ဇ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ရူပေစ၊ ရုပ်တို့ကိုလည်းကောင်း။
“ယော အတ္ထော သဒ္ဒတော ဉေယျော၊ နီတတ္ထမီတိ တံ ဝိဒု။
အတ္ထေဿ ဝါ ဘိသာမဂ္ဂီ၊ နေယျတ္ထော ဣတိကတျတေ”တိ။
ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ယော အတ္ထော၊ ကို။ သဒ္ဒတော၊ သဒ္ဒါအားဖြင့်။ ဉေယျော၊ သိအပ်၏။ တံ အတ္ထံ၊ ထိုအနက် ကို။ နီတတ္ထမီတိ - နီတတ္ထံ ဣတိ၊ နီတတ္ထဟူ၍။ ဝိဒု၊ သိရာ၏။ အတ္ထေဿဝ၊ လိုအပ်သော အနက်ကို လျှင်။ အဘိသာမဂ္ဂီ၊ အညီအညွတ်သမုတ်၍ သိအပ်သော အနက်ကို။ နေယျတ္ထော ဣတိ၊ ဟူ၍။ ကထျတေ၊ ဆိုအပ်၏။
[သမ္မုတိယာ ဝေဒိတဗ္ဗော နေယျတ္ထော - ကို နှလုံးသွင်းလေ။]
ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ပဘေဒဂတေ၊ အပြား အထူးအားဖြင့် လာကုန်သော။ ပါဌတ္ထေ၊ ပါဌ်အထူးတို့ကို။ ဝိဇာနာတိ၊ သိတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါဌတ္ထဝိဒု၊ မည်၏။ ပရပဝါဒီဟိ၊ သူတပါးတို့၏ ကဲ့ရဲ့စွပ်စွဲခြင်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒိဃရတ္တံ၊ ရှည်စွာသော နေ့ညဉ့်ရှိသော ကာလပတ်လုံး။ တိတ္ထိယတပေန၄၊ ကတ္ထိတို့၏ အကျင့်ဖြင့်လည်းကောင်း။ နသံဟီရတေ၊ မရွံ့တို။ ဝါ၊ ရွံ့တိုခြင်းကို မဖြစ်စေတတ်။ ဣတိတသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အသံဟီရော၊ မည်၏။
[န သံဟရိတေ၊ ပရပ္ပဝါဒိသယာ စ တိတ္ထိယာ တံ သေနာတိ - ဟူ၍ ပါဌ်ရှိ၏]
ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ အာဂမာဓိဂမသမ္ပန္နတ္တာ၊ အာဂမကျေးဇူး, အဓိဂမကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ဟောခြင်းငှါ။ သက္ကောတိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တာ၊ ဝတ္တာမည်၏။ သင်္ခေပဝိတ္ထာရ နယေန၊ သင်္ခေပနည်း ဝိတ္ထာရနည်းဖြင့် လည်းကောင်း။ ဟေတုဒါဟရဏာဒီဟိ စ၊ အကြောင်း ဥဒါဟရုဏ် စသည်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဝ ဗောဓယိတုံ၊ သိစေခြင်းငှါ။ သမတ္ထော၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ယော အာစရိယော၊ အကြင် ဆရာသည်။ အတ္တာနဉ္စ၊ မိမိကိုယ်ကို လည်းကောင်း။ ပရေ စ၊ သူတပါးတို့ကို လည်းကောင်း။ သောစယတိ၊ စင်ကြယ်စေတတ်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော အာစရိယော၊ သည်။ သုစိ၊ မည်၏။ ဒုဿီလျ ဒုဒ္ဒိဋ္ဌိမလဝိရဟိတော၊ သီလမရှိသည်၏အဖြစ် မကောင်းသော အယူရှိသည်၏ အဖြစ်တည်းဟူသော အညစ်အကြေးမှ ကင်း၏။ ဣတိအယံ၊ လျှင်။ အတ္တောနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ဥပဟန္တာ၊ ကပ်၍ သတ်သည်ဖြစ်၍။ အနာဒေယျဝစနော၀၁၊ မမှတ်မယူအပ်သော စကားရှိသည် သာလျှင်။ ဘဝတိ၊ ၏။ သဗ္ဗာဟာရစာရော၂၊ အလုံးစုံသော အာဟာရကို မှီ၍ အဓမ္မအားဖြင့် ကျင့် သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဣဓ၃၊ ဤမြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌။ နိစ္စာတုရော၊ အမြဲဆင်းရဲခြင်း နာခြင်းရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍။ ဝါ၊ အမြဲ ဆင်းရဲ ကျင်နာအံ့သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၄၊ ၏။ (တပတျာဟာ ရာစာရော - လည်း ပါဌ်ရှိ၏။) ဒိဋ္ဌိဝိပန္နော ပန၅၊ အယူပျက်သော သူသည်ကား။ ဝါ၊ ပျက်သော အယူရှိသော သူသည်ကား။ ပရေ၊ သူတပါးတို့ကို။ အနုပဟန္တံ - အနုပဟန္တော၊ အစဉ်ကပ်၍ ညှဉ်းဆဲ တတ်သည် ဖြစ်၍။ နိဿယော၊ သူတပါးတို့၏မှီရာသည်။ န ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့ နည်းဟူမူကား။ အဟိဂဠဂါတာကုလော၊ အလွန်မြဲစွာ ဖမ်းတတ်သော မြွေတို့ဖြင့် နှောင့်ယှက်သော။ ကမလသဏ္ဍော ဝိယ၅၊ ကြာတောကဲ့သို့တည်း။ ဥဘယဝိပန္နော ပန၊ အယူ သီလနှစ်ပါး ပျက်သော သူသည်ကား။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်လည်း။ အနုပါသိတဗ္ဗော၁၊ မဆည်းကပ် အပ်သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ ကား။ အသုစိမက္ခိတံ၂၊ မစင်ဖြင့် လိမ်းကျံသော။ ဆဝါလာတံ ဣဝ၊ လူကောင်ဖုတ်သော ထင်းမီးစကဲ့သို့ လည်းကောင်း။ အသုစိမက္ခိတော၃၊ မစင်ဖြင့် လိမ်းကျံသော။ ကဏှသပ္ပေါ ဝိယ၊ မြွေဟောက်ကဲ့သို့ လည်းကောင်းတည်း။ ဥဘယသမ္ပန္နော ပန၊ နှစ်ပါးသော အယူသီလနှင့် ပြည့်စုံသော သူသည်ကား။ သုစိ၊ စင်ကြယ်သည်ဖြစ်၍။ သဗ္ဗထာပီ၊ ခပ်သိမ်းသော အားဖြင့်လည်း။ အနုပါသနီယော၊ အဖန်တလဲလဲ ဆည်းကပ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိညူဟိ၊ ပညာ ရှိတို့သည်။ သေဝိတဗ္ဗောစ၊ မှီဝဲအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ နိရုပဒ္ဒဝေါ၊ ဘေးရန် ဥပဒ္ဒဝေါ မရှိသည်ဖြစ်၍။ ရတနာကရော ဣဝ၊ ရတနာတို့၏ တည်ရာကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ မစ္ဆရော၊ ဝန်တိုခြင်းသည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ထိုသို့ ဝန်တိုခြင်းမရှိသော သတ္တိကြောင့်။ အမစ္ဆရော၊ ၏။ ပဟီနာ၄ စရိယာမုဋ္ဌိ၊ ပယ်အပ်သော အညစ်အကြေးရှိသော ဆရာမှ လက်ထပ်ရအပ်သော ဉာဏ်ရှိ၏။ ဝါ၊ ပယ်အပ်သော အညစ်အကြေးရှိသော ဆရာမှ ရအပ်သော လက်ဆုပ်နှင့်တူသော စိတ်ရှိ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အတ္တော၊ တည်း။ သုတ္တသုတ္တာနုလောမာစရိယ ဝါဒ အတ္တနောမတိသင်္ခါတဿ၊ သုတ္တ, သုတ္တာနုလောမ, အာစရိယဝါဒ, အတ္တနောမတိဟု ဆိုအပ်သော။ စတုက္ကဿ၊ လေးပါးသော အနက်အဆုံးအဖြတ်ကို။ အပရိစ္စာဂီ၊ မစွန့်တတ်သော အလေ့ရှိ၏။ တဒတ္ထေဿဝ၊ ထိုလေးပါးသော အနက်အဆုံးအဖြတ်ကိုလျှင်။ ဗျာချာတော၊ အကျယ် ဟောတတ်၏။ ဝိပရီတဝါဒီ၊ ဖောက်ပြန်သော စကားရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အယံ အတ္ထော’။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပစ္စက္ခာနုမာန သဒ္ဒတ္ထာပတ္တိ၊ ပစ္စက္ခအနုမာနဖြစ်သော သဒ္ဒါပတ္တိ, ပစ္စက္ခာနုမာန သဒ္ဒတ္ထာပတ္တိဟူ၍။ ဝါ၊ ပစ္စက္ခာပတ္တိ, အနုမာနာပတ္တိ, သဒ္ဒါပတ္တိ, အတ္ထာပတ္တိဟူ၍။ ဝုတ္တဿ၆၊ ဆိုအပ်သော။ ပမာဏစတုက္ကဿ၊ ပမာဏဖြစ်သော အနက်လေးပါးအပေါင်းကို။ အပရိစ္စာဂီ၊ မစွန့်တတ်သော အလေ့ရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ “ဧကံသဝစနံ၊ စင်စစ်အားဖြင့် ဖြေအပ်သော ဝိဿဇ္ဇနာ သည်။ ဧကံ၊ တခုသော ဧကံသဗျာ ကရဏမည်၏။ ဝိဘဇ္ဇဝစနံ၊ ဝေဖန်၍ ဖြေသော ဝိဿဇ္ဇနာသည်။ အပရံ၊ တပါးသော ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏမည်၏။ တတိယံ၊ သုံးကြိမ်မြောက်ဖြစ်သော ပဋိပုစ္ဆာ ဗျာကရဏ ကို။ ပဋိပုစ္ဆေယျ၊ တဖန်မေး၍ ဖြေရာ၏။ စတုတ္ထံ ပန၊ လေးခုမြောက်ဖြစ်သော ဌပနဗျာကရဏကို။ ဌပယေ၊ မဖြေမူ၍ ရပ်တန့်သောအားဖြင့် ထားရာ၏”။
ဣတိ
[ဤအဖြေလေးပါးအထူးကို -
စက္ခုံ အနိစ္စန္တိ ပုဋ္ဌေ အာမ စက္ခု အနိစ္စ မေဝါတိ ဧကန္တတော ဝိသဇ္ဇာနံ ဧကံသဗျာ ကရဏံ၊ အညိန္ဒြိယံ ဘာဝေတဗ္ဗံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗန္တိ ပုဋ္ဌေ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ ဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ဖလပရိယာန္နံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗန္တိ ဝိဘဇိတွာ ဝိသဇ္ဇနံ ဝိဘဇ္ဇဗျာကရဏံ၊ အညိန္ဒြိယံ ကုသလန္တိ ပုဋ္ဌေ “ကိ အန ဝဇ္ဇဋ္ဌော ကုသလဋ္ဌော၊ ဥဒါဟု သုခဝိပါကဋ္ဌော”တိ ပဋိပုစ္ဆိတွာ ဝိသဇ္ဇနံ ပဋိပုစ္ဆာဗျာကရဏံ။ သဿတော အတ္တာ၊ အသဿတော ဝါတိ ဝုတ္တေ အဗျကတမေတန္တိ အာဒိနာ အဝိသဇ္ဇနံ ဌပနံ၁၊ -
ဟူသော နေတ္တိဋီကာကို ထောက်၍သိရာ၏။
ဟိတုဿုက္ကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သောတူနံ၊ တို့၏။ ဟိတနိဟတော၂၊ အစီးအပွားကို အားထုတ်တတ်၏။ တေသံ၊ ထိုအမည်တို့ကို။ ဉာပနာယ၊ သိစေခြင်းငှါ။ ဥဿာဟကတော၃၊ ဖြစ်သော အားထုတ်ခြင်း ရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သော ဧသော၊ ထိုဆရာသည်။ သုစိတ္တာ၊ အယူ, သီလတို့၏ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပိယော၊ ချစ်မြတ်နိုးအပ်၏။ စတုက္ကဿ အပရိစ္စာဂိတ္တာ၊ သုတ္တ - စသော လေးပါးသောအနက်ကို မစွန့်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂရု၊ ကျောက်ထီးကဲ့သို့ အလေး အမြတ်ပြုအပ်၏။ အသံဟီရတ္တာ၊ ရွံ့တိုခြင်း မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘာဝနီယော၊ သဒ္ဓါမေတ္တာ စသည်တို့ဖြင့် မပြတ်ပွားစေအပ်၏။ ဒေသကတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တာ၊ မည်၏။ ဟိတုဿုကတ္တာ၊ သင်ကုန် နာကုန်သော သူတို့၏ အကျိုးငှါ အားထုတ်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝစနက္ခမော၊ လျှောက်ထားပြောဆိုခြင်းငှါ ခံ့သောနှလုံးရှိ၏။ ပါဌတ္ထဝိဒုတ္တာ၊ ပါဌ ပါဌတ္ထတို့၌ သိတတ်သော အလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂမ္ဘီရကထံ၊ နက်နဲသော စကားကို။ ကတ္တာ၊ ပြုတတ်၏။ အမစ္ဆရတ္တာ၊ ဝန်တိုခြင်း မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဋ္ဌာနေ၊ အရာမဟုတ် သည်၌။ နော စ နိယောဇကော၊ မယှဉ်စေတတ်။ ဣတိ ဣမိနာ ကာရဏက္ကမေန၊ ဤသို့သော အကြောင်းအစဉ်ဖြင့်။ -
“ပိယော စ၊ ချစ်မြတ်နိုး အပ်သည်လည်းကောင်း။ ဂရု စ၊ ကျောက်ထီးကဲ့သို့ အလေးပြုအပ်သည် လည်းကောင်း။ ဘာဝနီယော စ၊ သဒ္ဓါမေတ္တာစသည်ဖြင့် ပွားစေအပ်သည်လည်းကောင်း။ ဝတ္တာ စ၊ အကျိုးရှိသည်နှင့် စပ်သည်ကို ဟောတတ်သည်လည်းကောင်း။ ဝစ နက္ခမော စ၊ ပြောဆိုခြင်းငှါ ခံ့သော နှလုံးရှိသည်လည်းကောင်း။ ဂမ္ဘီရဉ္စကထံ၊ နက်နဲသောစကားကို။ ကတ္တာ စ၊ ပြုတတ်သည်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌာနေ၊ အရာမဟုတ်သည်၌။ နောစ နိယောဇကော၊ မယှဉ်စေတတ် သည် လည်းကောင်း။ ဝါ၊ မတိုက်တွန်းတတ်သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏”။ -
ဣတိ ဣမေတိ ကာရဏေဟိ၊ ဤသို့သောအကြောင်းတို့ဖြင့်။ အဘိဟိတော၊ ဟောတတ်သော ဆရာသည်။ ဒေသကော၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ သောတာ၊ နာတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။
-သောတာ၊ နာတတ်သော တပည့်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဓမ္မာစရိယဂရု၊ တရားကျမ်းဂန်ကို သင်သောဆရာကို အလေးအမြတ် ပြုတတ်သည်လည်းကောင်း။ သဒ္ဓါပညာဒိဂုဏမဏ္ဍိတော၊ သဒ္ဓါပညာစသော ကျေးဇူးတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သည်လည်းကောင်း။ အသာဓုဟယော၂၊ ပြီးစေအပ်သော ကောင်းသောတရားမှ မယုတ်စေတတ်သည်လည်းကောင်း။ သုမေဓော၊ ကောင်းသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်လည်းကောင်း။ အမတေ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်၌။ ရတော၃၊ မွေ့လျော်သည်လည်းကောင်း။ တဝေ၊ ၏။
ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝါ - ဓမ္မာစရိယဂရု၊ တရားကျမ်းဂန်ကို သင်သောဆရာကို အလေးအမြတ် ပြုတတ်သည်မူလည်း ဖြစ်သော။ သဒ္ဓါပညာဒိဂုဏမဏ္ဍိတော၊ သဒ္ဓါပညာစသော ကျေးဇူးတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ အသာဓဟယော၊ ဆရာသည် ပြီးစေအပ်သော ကောင်းသော အကျင့်တရားမှ မယုတ်စေတတ်သည်မူလည်း ဖြစ်သော။ သုမေဓော၊ တင့်တယ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်မူလည်းဖြစ်သော။ အမတေ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်၌။ ရတော၊ မွေ့လျော်သည်မူလည်းဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သောတာ၊ ဆရာ့စကားကို နာတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်မည်သည်။ ဘဝေ၊ ၏။ - ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုသောတဖြစ်သည့် စကားကိုဆိုသော စကားအစဉ်၌။ သောတာ၊ နာတတ်သော တပည့်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဓမ္မဂရုတ္တာ၊ သူတော်ကောင်းတရားကို အလေးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကထံ၊ တရားစကားကို။ န ပရိဘဝတိ၊ မနှိပ်စက်။ သဒ္ဓါပညာဒိဂုဏပဋိမဏ္ဍိတတ္တာ၊ သဒ္ဓါပညာစသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ န ပရိဘဝတိ၊ မနှိပ်စက်။ ဝါ၊ မပုတ်ခတ်။ အသာဓဟယတ္တာ စ၁၊ ဆရာသည် ပြီးစေအပ်သော ကောင်းသော အကျင့်တရားမှ မယုတ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အမတေ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်၌။ ရတတ္တာ စ၂၊ မွေ့လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တော၊ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိသည်။ န ဘဝတိ၃၊ မဖြစ်။ သုမေဓတ္တာ၊ ကောင်းသော ပညာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယောနိသော၊ အသင့်အားဖြင့်။ မနသိကရောတိ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုတတ်၏။ ဣတိ စ၊ လျှင်။ အတ္ထော၊ တည်း။
“ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ပဉ္ဇဟိ ဓမ္မေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသောသူသည်။ သဒ္ဓမ္မံ၊ သူတော်ကောင်းတရားကို။ သုဏန္တော၊ နာရသည်ဖြစ်၍။ ကုသလေသု အနဝဇ္ဇေသု၊ အပြစ်မရှိ ကုန်သော။ ဓမ္မေသု၊ တရားတို့၌။ သမ္မတ္တံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်သောစကားကို။ (သဘောကို။) နိယာမံ၊ အမြဲ။ ဩက္ကမိတုံ၊ သက်ဝေခြင်းငှါ။ ဘဗ္ဗော၊ ထိုက်၏။ ကတမေဟိ ပဉ္ဇဟိ၊ အဘယ်ငါးပါးတို့နည်းဟူ မူကား။ ကထံ၊ တရားစကားကို။ နပရိဘောတိ၊ မပုတ်ခတ်။ ကထိကံ၊ ဓမ္မကထိကပုဂ္ဂိုလ်ကို။ န ပရိဘောတိ၊ မပုတ်ခတ်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ န ပရိဘောတိ၊ မပုတ်ခတ်။ အဝိက္ခိတ္တ စိတ္တော၊ မပျံ့ လွင့်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သုဏာတိ၊ ၏။ ဧကဂ္ဂစိတ္တော၊ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ယောနိသော၊ အသင့်အားဖြင့်။ မနသိ ကရောတိ၊ ၏”။ -
ဣတိ၊ သို့။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံလက္ခဏသမန္နာ ဂတတ္တာ၄၊ ထိုသို့ ဟောတော်မူအပ်သော လက္ခာနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဝနဿ၊ တရား ကိုနာခြင်း၏။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ သောတာဝ၊ နာတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ဂန္ထာရမ္ဘကထာဝဏ္ဏနာ
ဣဒါနိ၊ ၌။ ဂန္ထော၁၊ ကျမ်းကို။ အာရဗ္ဘတေ၊ အားထုတ်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကျမ်း၏ အစ၌။ ယောတိ - ဧသော သဒ္ဒေါ၊ ယောဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ အနိယမနဒ္ဒေသော၊ အနိယတ်အနက်ကို ပြသော သဒ္ဓါသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ထို အနိယမနိဒ္ဒေသဖြစ်သော။ ယောသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓဇာတိကုလ ဂေါတ္တာဒီနံ၊ စင်ကြယ်သော ဇာတ်, စင်ကြယ်သော အမျိုး, စင်ကြယ်သော အနွယ် စသည်တို့၏။ ကိလေသ မလဝိသုဒ္ဓိယာ ဝါ၊ ကိလေသာတည်းဟူသော အညစ်အကြေး၏ စင်ကြယ်ခြင်း၏ လည်းကောင်း။ ပူဇာရဟ တယဝါ၊ ပူဇော်ခြင်းငှါ ထိုက်သောအဖြစ်၏လည်းကောင်း။ အကာရဏတံ၊ အကြောင်းမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ယော ကောစိ၊ အမှတ်မရှိ တယောက်ယောက်သောသူသည်။ ဣမိဿာ သမန္တပါသာဒိကာယ၊ ဤသမန္တပါသာဒိကာ အမည်ရှိသော ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၏။ အာဒိဂါထာယ၊ အစဂါထာဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌ လောကနာထတ္ထဟေတုံ၊ ပြုအပ်သော လောကနာတတ္တ၏ အကြောင်းကို။ ယထာဝုတ္တဟေတုမူလေန၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီး သော ထိုနာထတ္တ၏ အကြောင်း၏ မူလဖြစ်သော ကရုဏာတည်းဟူသော အကြောင်းဖြင့်။
[နာထတ္တဟေတု - မှာ ပါရမီတော် သုံးဆယ်, ဟေတုမူလက - မှာ မဟာကရုဏာတော်ကို ခွဲ၍ယူလေ။ ဟေတုဖလ - မှာ နာထတ္တအကျိုး။ ဖလပယောဇဉ် - မှာ ဘုရားဖြစ်ပြီး၍ ဝိနေယျပုဂ္ဂိုလ် တို့အား တရားဟော၍ မင်္ဂဖိုလ်ချမ်းသာဟူသော အကျိုးဟု ခွဲ၍ သိလေ။]
ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှ ပါဠိအစဉ် အနက်အစဉ်ဖြင့်။ -
ဧသ - ဧသာ ပဏာမော၊ ဤသို့ ရတနာသုံးပါးအား ရှိခိုးခြင်းသည်။ ဘယသမ္မောဟဒုဒ္ဒိဋ္ဌိ ပဏာမော၊ ကြောက်၍ရှိခိုးခြင်း, တွေဝေမိုက်မဲ၍ ရှိခိုးခြင်း, မိစ္ဆာအယူဖြင့် ရှိခိုးခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧသော ပဏာမော၊ သည်။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ပညာပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ ပညာ လျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ ပဏာမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒဿိတော၊ ပြတော်မူ အပ်၏။
တတြ၊ ထို ဟေတု ဟေတုဖလ ဟေတုဖလပယောဇဉ်တို့တွင်။ ဟေတူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတိဒုက္ကရာနိ၊ အလွန်ပြုနိုင်ခဲကုန်သော။ တိံသပါရမိတာ သင်္ခါတာနိ၊ သုံးဆယ်သော ပါရမီတော်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ပုညကမ္မာနိ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်သော ကံတို့တည်း။
[အဘယ်ကြောင့် ပုကမ္မတို့သည် အတိဒုက္ကရ မည်ကုန်သနည်း။ - အမေးကို ဖြေခြင်းငှါ “တာနိ ဟိ"- စသည်ကို မိန့်၏။]
ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုကုသိုလ်ကံတို့သည်။ (အတိ ဒုက္ကရာနိ နာမ - ၌စပ်။) အစ္စန္တ ဒုက္ခေန၊ စင်စစ် ဆင်းရဲအတိဖြစ်သော။ ဝါ၊ မပြတ်ဖြစ်သော ဆင်းရဲအတိရှိသော။ ကိလေသန၁၊ ပင်ပန်းပူပန်ခြင်းဖြင့်။ ဝစန ပထာတီတာနုဘာဝေန၊ ဤမျှလောက် ဆင်းရဲ၏ဟူသော စကားအစဉ်ကို လွန်ခြင်းကို ပြတတ်သော။ မဟတာ၊ များစွာသော။ ဥဿာဟေန၊ အားထုတ်ခြင်းဖြင့်။ ကရိယန္တိ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတိဒုက္ကရာနိနာမ၊ မည်ကုန်၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ မှန်၏။ တေသံ၊ ထိုအတိဒုက္ကရဖြစ်သော ပါရမီတော်တို့၏။ အတိဒုက္ကရတ္တာ ဧဝ၊ အလွန်ပြုနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ လောကေ၊ ၌။ အနညသာဓာရဏံ၊ သူတစ်ပါးတို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ နာထတ္ထသင်္ခါတံ၊ နာထတ္တဟု ဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ ဘုရားဖြစ်သော အကျိုးဟု ဆိုအပ်သော။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ အတိဒုလ္လဘံ၊ အလွန်ရခဲ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဖလံဟူသောပုဒ်၌။ တံ၊ ထိုနာထတ္တသည်။ ဟေတုဖလံ၊ ဟေတုဖလဖြစ်၏။ ဝါ၊ မည်၏။ ဟေတုမူလံ နာမ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဿ၊ သော။ ဟေတု နော၊ ပါရမီတော်သုံးဆယ်ဟု ဆိုအပ်သောအကြောင်းကို။ နိပ္ဖါဒနသမတ္ထာ၊ ပြီးစေခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော။ မဟာကရုဏာ၊ တော်တည်း။ သာ၊ ထိုဂရုဏာတော်သည်။ အာဒိ၊ အစ၌။ ပဏိဓာနတော၊ ဘုရားဆုကိုတောင်းတော်မူသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ “မုတ္တော မောစေဿာမီ”တိအာဒိနာ၊ သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ယာဝ၊ လောက်။ ဟေတု ဖလပ္ပယောဇနာ၊ တို့သည်။ အတ္ထိ - သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာဝ၊ လောက်။ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ၊ မပြတ်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ယံ၊ အကြင်သို့ မပြတ်ဖြစ်သော ကရုဏာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ -
“သကာနနာ သဂြိဝရာ သသာဂရာ၊
ဂတာ ဝိနာသံ ဗဟုသော ဝသုန္ဓရာ။
ယုဂန္တကာလေ သလိလာနလာနိလေ -
န ဗောဓိသတ္တဿ မဟာတပါ ကုတော”တိ၊ -
ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သလိလာနလာနိလေန၊ ရေ မီး လေ ဟူသော သုံးပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ ယဂန္တကာလေ၊ ကမ္ဘာပျက်သောအခါ၌။ သကာနနာ၊ တောအပေါင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ သဂြိဝရာ၊ မြင်းမိုရ်တောင်နှင့်တကွ ဖြစ်သော။ သသာဂရာ၊ သမုဒ္ဒရာနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝသုန္ဓရာ၊ မြေအပေါင်း သည်။ ဗဟုသော၊ အကြိမ်များစွာ။ ဝိနာသံ၊ သို့။ ဂတာ၊ ရောက်ရာ၏။ ဗောဓိသတ္တဿ၊ ၏။ မဟာတပါ၊ နှလုံးတော်ကို ပူပန်စေတတ်သော မဟာကရုဏာတော်သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာ။ ဝိနာသံ၊ သို့။ ဂတာ၊ ရောက်ရာအံ့နည်း။ (အနက်ပေး။)
ယာယ၊ အကြင်ကရုဏာနှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ “နမော မဟာကာရုဏိကဿ တဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟေတုကာလံ နာမ၊ ကား။ စတုအဋ္ဌသောဠသ အသင်္ချေယျာဒိပ္ပ ဘေဒေါ၊ လေးသင်္ချေ ရှစ်သင်္ချေ တဆယ့်ခြောက်သင်္ချေအစရှိသော အပြားရှိသော။ ကာလော၊ ကာလ တည်း။ ယံ၊ အကြင်သို့သော ကာလကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယျံကာလ”န္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအပ္ပမေယျံ ကာလံ - ဟူသော ပုဒ်၌။ အစ္စန္တသံယောဂတ္ထေ၊ အစ္စန္တသံယောဂအနက်၌။ ဥပယောဂ ဝစနံ၊ ဒုတိယာ ဝိဘတ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကိံသုဝိယ၊ အဘယ်ပြယုဂ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ “မာသံ အဓီတေ၊ ဒိဝသံ စရတီ”တိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ သော ကာလော၊ ထိုဟေတုကာလကို။ အသင်္ချေယျဝသေန၊ ဖြင့်။ ကာမဉ္ဇ ပမေယျော၊ အကယ်၍ ရေတွက်နှိုင်းယျဉ်အပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ရေတွက်နှိုင်းယှဉ်အပ်သော် လည်း။ ကပ္ပကောဋိဝသေန၊ ကမ္ဘာကုဋေ၏ အစွမ်းအားဖြင့် အဝိညေယျတံ၊ မသိနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ကပ္ပကော ဋီဟိပိ အပ္ပမေယျံ ကာလ”န္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအပ္ပ မေယျံကာလံ - ဟူသောပုဒ်၌။ ဝစနတ္ထော၊ ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ယောသမယော၊ အကြင် အခါသည်။ ကာလယတိ၊ ဖြစ်တတ်၏ ဝါ၊ ပျက်စီးတ်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော သမယော၊ သည်။ ကာလော၊ ၏။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝိတံ၊ ကို။ ခိပတိ၊ ပစ်တတ်၏။ ဝိဒ္ဓံသတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကလ၊ ကလသဒ္ဒါသည်။ ဝိက္ခေပေ၊ ပစ်ခြင်း, ဖျက်ဆီးခြင်းအနက်၌။ ဘဝတိ၊ (ကလဓာတ် - ဟူလေ။) တတ္ထ၊ ထိုကပ္ပကောဋီဟိ - ဟူသော ပုဒ်၌။ ဝစနတ္ထော၊ ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေဒိ တဗ္ဗော၊ ၏။ ကပ္ပီယတိ၊ သံကပ္ပီယတိ၊ ကြံအပ်၏။ သာသပ ပဗ္ဗတာဒီဟိ၊ မုန့်ညင်းစေ့တောင် အစရှိ ကုန်သော။ ဥပမာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သံကပ္ပီယတိ၊ ကြံအပ်၏။ မနုဿဒိဝသ မာသ သံဝစ္ဆရာဒိဂဏနာယ၊ လူတို့၏ နေ့, လ, နှစ် အစရှိသော အရေအတွက်ဖြင့်။ န ဂဏီယတိ၊ မရေမတွက်အပ်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကပ္ပေါ၊ မည်၏။ ဧကန္တိအာဒိဂဏနပထဿ၊ ဧကံ အစရှိသော ရေတွက်ခြင်း အစဉ်၏။ ကောဋိဘူတတ္တာ၊ အဆုံးဖြစ်သောကြောင့်။ ကောဋိ၊ ၏။ ကပ္ပါနံ၊ တို့၏။ ကောဋိယော၊ အဆုံးတို့တည်း။
“ဇာတိသံသာရဒုက္ခာနံ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော သံသရာဝဋ်ဆင်းရဲတို့၏။ နိဗ္ဗုတိံ၊ ငြိမ်းရာ ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့။ ဂန္တုံ၊ ငှါ။ သက္ကောပိ၊ စွမ်းနိုင်တော်မူငြားသော်လည်း။ ကေဝလံ၊ အကြောင်းတပါးနှင့်မရော သက်သက်။ ဂရုဏာယေဝ၊ ကရုဏာတော်ကြောင့်သာ။ သံသာရေ၊ ၌။ စိရ က္လိဋ္ဌောပိ၊ ရှည်မြင့်စွာ ဆင်ရဲပင်ပန်းခြင်းသည်လည်း။ ဘဝတိ၊ ၏”။-
ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ-ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယုတ္တံ၊ နည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ လောကဿ၊ ၏။ ဟိတာယ၊ ငှါ။ သံသာရဒုက္ခံ၊ ကို။ န အနုဘဝတိ၊ ခံစားတော်မမူ။ တသ္မာ၊ အယုတ္တံ၊ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ကဿစိ၊ ၏။ ဒုက္ခာနုဘဝနံ၊ ဆင်းရဲကို ခံရခြင်းသည်။ လောကဿ၊ ၏။ ဥပကာရံ၊ ကျေးဇူးကို။ န အာဝဟတိ၊ မရွက်ဆောင်နိုင်။ ဧဝံ ပန၊ ဤသို့မူကား။ ဧတံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော အနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တိံသပါရမိတာပဘေဒံ၊ သော။ ဟေတုဉ္ဇ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပါရမိတာ ဖလဘူတံ၊ သော။ နာထတ္ထသင်္ခါတံ၊ သော။ ဖလဉ္ဇ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတိ၊ ၏။ စ - သစ္စံ၊ ၏။ ယထာ ကိံ သုတ္တံ၊ ကို။ အာဟ၊ နည်း။ “မမံ ဟိ အာနန္ဒ ကလျာဏမိတ္တံ အာဂမ္မ ဇာတိဓမ္မာ သတ္တာ ဇာတိယာ ပရိမုစ္စန္တိ”တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ “အာနန္ဒ၊ အာနန္ဒ။ ကလျာဏမိတ္တံ၊ သော။ မမံ၊ ငါဘုရားကို။ အာဂမ္မ၊ အစွဲ ပြု၍။ ဇာတိဓမ္မာ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သဘောရှိကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဇာတိယာ၊ မှ။ ပရိမုစ္စန္တိ၊ လွတ်ကုန်၏”။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ ဖြစ်ရာ၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ယထာဝုတ္တဟေတူဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝိနေယျဘာဝနိပ္ဖါဒနပညာဗီဇာနိ၊ ကျွတ်ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကို ပြီးစေတတ်ကုန်သော ပညာတည်းဟူ သော မျိုးစေ့တို့ကို။ ဝပိ၊ ပျိုးတော်မူ၏။ ဟေတုဖလေန၊ ပါရမီတော်တည်းဟူသော အကြောင်း၏ အကျိုးဖြစ်တော်မူသော။ ပရိပက္ကိန္ဒြိယဘာဝေန၊ ရင့်သောဣန္ဒြေရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပရိနိပ္ဖန္နဝိနေယျ ဘာဝေ၊ ပြီးစေအပ်သော ကျွတ်ထိုက်သော သဘောရှိကုန်သော။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ ဝိနယိ၊ ဆုံးမတော် မူပြီ။ သံသာရဒုက္ခတော၊ မှ။ မောစယိ၊ လွတ်စေတော်မူပြီ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော အကြောင်းကြောင့်။ သံသာရ ဒုက္ခေန၊ ဖြင့်။ လောကဿ၊ ၏။ ကိဉ္ဇ၊ သော။ ဥပကာရံ၊ ကျေးဇူးကို။ န အကာသိ၊ မပြုတတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတိဒုက္ကရာနိ၊ တို့ကို။ လောကဟိ တာယ၊ ငှါ။ ကရောန္တေ၊ ၍။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ၏။ -
“ယဒေဝ ပဋ္ဌမံ စိတ္တ - မုပ္ပန္နံ တဝ ဗောဓယေ။
တွံ နဒေဝဿ လောကဿ၊ ပူဇိတေ ပတိဋ္ဌဟီ၁ ”တိ -
ပတိဋ္ဌဟိ ဟူသော။ ဝစနံ၊ ပါဠိသည်။ သာဓကံ၊ သက်သေတည်း။
ဗောဓယေ၊ သိခြင်းငှာ။ တဝ၊ အရှင်ဘုရား၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ ယဒေဝ စိတ္တံ၊ အကြင်စိတ်သည်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ၏။ အဿ တဝ၊ ထိုအရှင်ဘုရား၏။ တဒေဝ၊ ထိုရှေးဦးစွာဖြစ်သော ကရုဏာ ပြဋ္ဌာန်းသော စိတ်ကိုပင်လျှင်။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ လောကဿ၊ ၏။ ပူဇိတေ၊ ပူဇော်အပ်သောအရာ၌။ ပတိဋ္ဌဟိ၊ တည်တော်မူပါစေလော။
ပဋ္ဌမစိတ္တဿ၊ ရှေးဦးစွာဖြစ်သော ကရုဏာပြဋ္ဌာန်းသော စိတ်၏။ ပါရမီတာဘာဝေါ၊ ပါရမီ တော်၏အဖြစ်ကို။ ရုက္ခဿ၊ ၏။ အင်္ကုရတော၊ အညွန့်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဥပ္ပတိဥပမာယ၊ ဖြစ်သော ဥပမာဖြင့်။ သာဓေတဗ္ဗော၊ ပြီးစေအပ်၏။ “ယထာဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဂုဏသာဓနာသမ္ဘဝတော၊ ဂုဏ်၏ပြီးစေခြင်း၏ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ခေဒံ ဂတောတိ ဝစနံ၊ သည်။
“ယဿ ကဿစိ ဝရေဒေါဿံ၊ ယာဝါတံ သဗ္ဗသတ္တဒုက္ခာနိ။
သဗ္ဗာနိ သဗ္ဗကာလံ ယုဂံ၊ ပဒ္မေဿဝ ဗုဇ္ဈန္တောမှီ”တိ၊ -
ဗုဇ္ဈန္တောမှီ - ဟူ၍။ ဧဝံအဓိပ္ပါယဿ၊ ဤသို့ အလိုရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏။ အတ္တမတ္တ ဒုက္ခာနုဘဝနသမတ္ထတာယ၊ ကိုယ်တော်၏ ဆင်းရဲခြင်းမျှကို ခံခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်တော်မူသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာယေယေဝ၊ ကိုယ်၌သာလျှင်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲသည်။ ဂတာ၊ ဖြစ်၏။ (စိတ်တော်၌ ဆင်းရဲမဖြစ်ဟူလေ။) ဝါ၊ အတ္တမတ္တ။ ပ။ သမတ္ထတာယ၊ ၌။ ကာယေဝ ကထာ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါအံ့နည်း။
[နောက်အနက်ကား ကထာ - ဟု ရှိသည်အတိုင်းသာ ပေးသည့် အနက်တည်း။ အနက်သာ သင့်အံ့သို့ ထင်၏။]
ဣတိ၊ သို့။ အတိသယံ၊ အလွန်အကဲ ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
အဟံ၊ ငါသည်။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ အလုံးစုံသော သတ္တဝါအပေါင်းအား။ ဝရဒေါ၊ မြတ်သောဆုကို ပေးတတ်သည်။ အဿံ၊ ဖြစ်အံ့။
[ဒွယ' ဒေါဿံ - ရှိမူ။ ဒွယဒေါ၊ လောကီ လောကုတ္တရာဖြစ်သော နှစ်ပါးသော အကျိုးကို ပေးတတ်သည်။ အဿံ၊ ဖြစ်အံ့ - ပေး။]
တာဝ၊ ထိုရွေ့လောက်။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သဗ္ဗသတ္တ ဒုက္ခာနိ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့၏ ဆင်းရဲတို့ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ အာရုံပြု၍။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါ ခပ်သိမ်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ သတ္တေသု၊ ဆင်းရဲသော သတ္တဝါတို့၌။ ဗုဇ္ဈန္တော၊ ကရုဏာပြဋ္ဌာန်း သော ပီတိဖြင့် ဖွဲ့သည်။ အမှီ၊ ဖြစ်၏။ ကိမိဝ၊ နည်း။ ပဒ္ဓဿ၊ ပဒုမာကြာ၏။ ယုဂံ၊ အလုံးစုံအပေါင်းကို။ ဗုဇ္ဈန္တောဝ၊ ဖွဲ့သကဲ့သို့တည်း။
အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ ခေဒံ ဂတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဗျာပါရံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ပရိစယံ၊ ပွား စေခြင်းသို့။ ဂတော၊ ရောက်ပြီ။ ဣတိပိအတ္ထော၊ သည်လည်း။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဟိ - ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွ။ ကမ္မာဒီသု၊ မိမိအမှု စသည်တို့၌။ သဗျာပါရံ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသော။ ပုရိသံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ကြောင့်။ “အယံ၊ ဤသူသည်။ ကမ္မေ၊ အမှုတို့ကို။ ခိန္နော၊ အားထုတ်၏။ “အယံ၊ သည်။ သတ္တေ၊ သတ္တဝါတို့၏ အမှုတို့ကို။ ခိန္နော၊ အားထုတ်၏”။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ လောကေ၊ ၌။ ဝတ္တာရော၊ ဆိုတတ်ကုန်သော သူတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣမိဿံ ယောဇနာယံ၊ ၌။ (ဣမိဿာ ယောဇနာယ - ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။) နာထောတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓတ္တာ ဓိဂမသိဒ္ဓံ၊ ဘုရားအဖြစ်ကို ရခြင်းဖြင့် ပြီးသော။ ကောဋိပ္ပတ္တံ၊ အထွဋ်သို့ရောက်သော။ နာထဘာဝံ၊ ဘုရား၏ အဖြစ်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ ဌိတကာလော၊ တည်သောကာလကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကေစိ၊ အချို့သော ဆရာ တို့သည်။ “မဟာကရု ဏိကဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တော၊ ဆိုတော်မူသော အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ ဆရာသည်။ ဗုဒ္ခဘူတဿာတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ ရေးအပ်သော စကားသည်။ န သုန္ဒရံ ဝိယ၊ မကောင်းသကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ ဗောဓိသတ္တကာလေပိ၊ ၌လည်း။ တဗ္ဗောဟာရသဗ္ဘာဝတော၊ ထို မဟာကာရုဏိက ဟူသော ဝေါဟာရ၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သော ဗောဓိသတ္တော၊ ထို ဘုရားလောင်းသည်။ ဧတ္တကံ ကာလံ၊ ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ ဒုက္ကရာနိ၊ ပြုနိုင်ခဲသော အမှုတို့ကို။ ကရောန္တော၊ ၍။ အဝသာနေ၊ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်တော်၏ အဖြစ်၌။ ဒုက္ကရပါရမိတာ ပါရိပူရိယာ၊ ဖြည့်နိုင်ခဲသော ပါရမီကို ဖြည့်သဖြင့်။ တာသံ၊ ထိုပါရမီတော်တို့၏။ ဖလဘူတံ၊ အကျိုးဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ နာထဘာဝံ၊ ဘုရားအဖြစ် သို့။ ပတွာ၊ ၍။ လောကဟိတာယ၊ ငှါ။ ဗျာပါရံ၊ အားထုတ်ခြင်းသို့။ ဂတော၊ ၏။ ဣတိ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ နိဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဗောဓိံ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့။ ဂတော၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေပိ၊ သော်လည်း။ သုဗျတ္တံ၊ အလွန် ထင်သော။ ဟေတုဖလံ၊ ကို။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓဘာဝံ၊ သို့။ ပတ္တေဿဝ စ၊ ရောက်သည်သာလျှင်မူလည်း ဖြစ်သော။ နာထဿ၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ နမော၊ ကို။ ကတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိသေသ ဝစန သဗ္ဘာဝတော၊ ဝိသေသသဒ္ဒါ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်လည်း။ ဗောဓိသတ္တဿ၊ အား။ နမော၊ ကို။ ကတော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ ဘုရားအားသာ ရှိခိုး၍ ဘုရားလောင်းအား ရှိမခိုးဟူသော အနက်ဖြစ်သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤ ပဏာမအရာ၌။ ဝိနယာဓိကာရော၊ ဝိနည်း၏အရာကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ သော စ၊ ထိုဝိနည်း၏ အရာသည်လည်း။ ပဗ္ဗဇိတ ကာလတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ မရဏကာလာ၊ သေသော ကာလတိုင်အောင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ ပရိတ္တံ၊ နည်းစွာသော။ တံ ကာလံ၊ ထိုကာလပတ်လုံး။ လဇ္ဇိနော၊ လဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်၏။ အတိသုကရံ၊ အလွန်ပြုလွယ်သော။ သီလမတ္တံ၊ သီလမျှကို။ ဧကကဿ၊ တစ်ယောက်ထည်း၏ အဖို့ဖြစ်သော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဟိတာယ၊ အစီးအပွါး အကျိုးငှါ။ အတ္တမတ္တဒုက္ခာပနယနာဓိပ္ပါယေန၊ မိမိကိုယ် တစ်ခုမျှ၏ ဆင်းရဲကို ပယ်လိုသဖြင့်။ ပရိပူရေန္တော၊ ဖြည့်ကျင့်သည်ကိုပြု၍။ ကော နာမ၊ အဘယ် မည်သောသူသည်။ ဣဓလောကပရလောကံ၊ ပစ္စုပ္ပန်လောက, တမလွန် လောကနှစ်ပါးကို။ အတိက္ကမ္မ၊ လွန်၍။ သုခံ၁၊ ချမ်းသာကို။ န ဂစ္ဆေယျ၊ မရောက်အံ့နည်း။ ဝါ၊ ရောက်အောင် အားမထုတ်ရာချေအံ့နည်း။ ဘဂဝါ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်ကား။ သကလ လောကဒုက္ခာ ပနယနာဓိပ္ပါယေန၊ အလုံးစုံ အကြွင်းမရှိသော သတ္တလောက၏ ဆင်းရဲကို ပယ်တော်မူလိုသ ဖြင့်။ ကပ္ပကော ဋီဟိပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အပ္ပမေယျံ၊ မရေတွက်နိုင်သော။ ကာလံ၊ ကမ္ဘာတသိန်း အလွန်ရှိသော အသင်္ချေယျ ကာလပတ်လုံး။ အတိဒုက္ကရာနိ၊ တို့ကို။ ကရောန္တော၊ ၍။ နိရဿာဒံ၊ သာယာခြင်းကင်းသော။ ခေဒံ၊ ကိုယ်တော်၏ ပင်ပန်းခြင်းသို့။ ဂတော၊ ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ အညာပဒေသန၊ သူတပါးတို့ကို ညွှန်သဖြင့်။ ဂုဏံ၊ ဘုရားမြတ်စွာကျေးဇူးကို။ အာစရိယော၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝဏ္ဏေတိ၊ ချီးမွမ်းတော်မူ၏။
လောဟိတာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝစနတ္ထော၊ ကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္တလောက၌။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲအပေါင်းသည်။ လောကိယတိ၊ တည်ရာ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ထို ဒုက္ခ၏ တည်ရာဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ သော၊ ထို သတ္တလောကသည်။ လောကော၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဇာတိဇရာ မရဏဒုက္ခေဟိ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း, အိုခြင်း, သေခြင်း - ဟူသော ဆင်းရဲတို့သည်။ လုယတေ၊ နှိပ်စက်အပ်၏။ ဝါ၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ လောကော၊ မည်၏။ ဣမိနာ၊ ဤလောကသဒ္ဒါဖြင့်။ သတ္တလောကဉ္ဇ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဇာတိလောကဉ္ဇ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်၏။ ဝါ၊ ယူ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တဿ သတ္တလောကဿ၊ ၏။ ဣဓလောကပရ လောကဟိတဉ္ဇ၊ ဤပစ္စုပ္ပန်၌ ဖြစ်သောအကျိုး, တမလွန် ဘဝ၌ ဖြစ်သောအကျိုးကိုလည်းကောင်း။ အတိက္ကန္တ ပရလောကာနံ၊ လွန်မြောက်ပြီးသော တမလွန်လောကရှိသည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဥစ္ဆိန္န လောကသမုဒယာနံ၊ ဖြတ်အပ်ပြီးသော လောကရှိကြောင်း ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်သော။
နမောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏဗဟုမာနပဗ္ဘာရာ၊ ဘုရား ကျေးဇူးတော်ကို များစွာညွတ်သဖြင့် ရှိုင်းခြင်းရှေးရှိသော။ စိတ္တနတိ၊ စိတ်၏ညွတ်ခြင်းတည်း။ စိတ္တနတိပ္ပဘာဝါ စ၊ စိတ်ညွတ်ခြင်းလျှင် အမွန်ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝစီကာယနတိ၊ ဝစီ ဒွါရ, ကာယဒွါရဖြင့် ညွတ်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ စကား, ကိုယ်ဖြင့် ညွတ်ခြင်းတည်း။ မေ၊ ငါ၏။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ ဝါ၊ ကိုယ်, နှုတ်, စိတ် သုံးပါးတို့ဖြင့် ညွတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေ သတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဌညေသေန၊ ပါဌ်ကြွင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ မဟာ ကာရုဏိကဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝစနတ္ထော၊ ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ သဗ္ဗသတ္တဝိသယတ္တာ စ၊ အလုံးစုံ အကြွင်းမရှိသော သတ္တဝါလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ မဟုဿာဟပ္ပ ဘဝတ္တာ စ၊ သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးငှါများစွာ အားထုတ်ခြင်းလျှင် အမွန်ရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်လည်းကောင်း။ မဟတီ၊ များသော အာရုံ ရှိသော။ ကရုဏာ၊ သနားတတ်သော သဘော တည်း။ ဝါ၊ ဂရုဏာတည်း။ မဟာကရုဏာ၊ များသော သတ္တဝါအာရုံရှိသော ကရုဏာတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုကရုဏာ၌။ ပဏိဓာနသော၊ ဘုရားဆုကို ပန်တော်မူသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝအနုပါဒိသေသ နိဗ္ဗာနပူရပ္ပဝေသာ၊ ကမ္မ ဇရုပ် ဝိပေါက်အကြွင်းမရှိသော အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်ပြည်ကြီးသို့ ဝင်သည် တိုင်အောင်။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်တော်မူ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ မဟာကာရုဏိကော၊ မည်၏။ ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤဂါထာ၌လည်း။ ဝါ၊ ဤပုဒ်တို့တွင်လည်း။ မဟာကရုဏိကဿတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တဟေတုမူလံ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော နာထတ္တ၏ အကြောင်း၏ မူလဖြစ်သော အကြောင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဟိ - အနုရူပံ၊ ဟေတုမူလကိုပြခြင်း အားလျော်သော အကြောင်းကို။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုဦးအံ့။ နိက္ကရုဏော၊ ကရုဏာမရှိသောသူသည်။ ပရဒုက္ခေသု၊ သူတပါးတို့၏ ဆင်းရဲတို့၌။ ဥဒါသိနော၊ လျစ်လျူဖြစ်၍။ ဗုဒ္ဓတ္ထာယ၊ ဘုရားဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှါ။ ပဏိဓာနမတ္တမ္ပိ၊ တောင့်တရုံမျှလည်း။ အတိဘာရိယံ၊ အလွန်ခဲယဉ်းစွတကား။ ဣတိ မညန္တော၊ ဤနှလုံး သွင်း၍။ အပ္ပမေယျံ၊ သော။ ကာလံ၊ ကာလပတ်လုံး။ အတိဒုက္ကရံ၊ သော။ ဟေတုံ၊ ကို။ ပူရေ တွာ၊ ဖြည့်၍။ နာထတ္တသင်္ခါတံ၊ သော။ ဟေတုဖလပ္ပယောဇနဘူတံ၊ သော။ လောကဟိတံ၊ ကို။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ ကရိဿတိ၊ ပြုလတ္တံနည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သဗ္ဗဂုဏ မူလဘူတတ္တာ၊ အလုံးစုံသော ဘုရားကျေးဇူးတို့၏ အကြောင်းရင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သောကြောင့်။ မဟာကရုဏာဂုဏမေဝ၊ မဟာကရုဏာ ဂုဏ်ကိုသာလျှင်။ ဝဏ္ဏေန္တော၊ ချီးမွမ်းတော်မူလိုသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ “နမော။ ပ။ ကဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော သဒ္ဓါ၏အစဉ် အနက်၏အစဉ်ဖြင့်။ ဟေတုအနုရူပံ၊ ပါရမီတော်တည်းဟူသော အကြောင်း အားလျော်စွာသော။ ဖလံ၊ နာထတ္တဖြစ်သော အကျိုးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧဝံ၊ ဤသို့။ အစ္ဆရိယပုရိသော၊ အစ္ဆရိယ ကျေးဇူးအထူးနှင့် ပြည့်စုံသော ယောကျ်ားမြတ်ဖြစ် တော်မူထသော။ နာထဂုဏေ၊ နာထကျေးဇူး၌။ ဌိတော၊ တည်တော် မူထသော။ နာတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ နာထမာနဿ၊ နာထ,ဟု မြတ်နိုးခြင်းရှိသော။ အနာထဿ၊ နာထမဟုတ်သော လူ, နတ်, ဗြဟ္မာ, ရဟန္တာ သာဝကအပေါင်း၏။ သမ္ပဒံ၊ ရှိခိုးခြင်းကြိယာ၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ နမောရဟော၊ ရှိခိုးခြင်းကို ထိုက်၏။ (ခံတော်မူထိုက်၏။)
ဧတ္ထ၊ ဤ ယော ကပ္ပကောဋီဟိပိ - အစရှိသော ဂါထာ၌။ စောဒကဿ၊ စောဒကဆရာ၏။ ဤဒိသီ စောဒနာ၊ ဤသို့သော စောဒနာသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ “ဘဂဝတော၊ ၏။ အနေကေသု၊ များစွာကုန်သော။ ဂုဏေသု၊ ကျေးဇူးတို့သည်။ ဝိဇ္ဇာမာနေသု၊ ရှိကုန်လျက်။ မဟာကရုဏိကဿာ တိ၊ ကဿဟူ၍။ ဧကမေဝ၊ တခုသော ကျေးဇူးကိုသာလျှင်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌ ကထာဆရာသည်။ ဂဟိတံ၊ ယူတော်မူအပ်လေသနည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကဿ၊ ၏။ ဤ ဒိသီ စောဒနာ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ (ပြန်)။ ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဥစ္စတေ၊ အံ့။ -
ဒေါသဟီနဿ သတ္ထဿ၊ စောဒနာ တု န ဝိဇ္ဇတေ။
ဒေါ်သယုတ္တ မသတ္ထဉ္စ၊ တသ္မာ စောဒနာ အပတ္တကာတိ။
န မယာ စောဒနာ ကတာ၊ ကိန္တု ပုစ္ဆာ ဧဝ ကတာ။
ဒေါသဟီနဿ၊ တင်အပ်သော အပြစ်တို့ကို ပယ်တတ်သော။ သတ္ထဿ၊ သမန္တပါသာဒိကာ အမည်ရှိသော ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကျမ်း၏။ စောဒနာ တုစောဒနာဧဝ၊ တင်အပ်သော အပြစ်သည် လျှင်။ နဝိဇ္ဇတေ၊ မရှိပေ။ ဒေါသယုတ္တံ၊ အပြစ်နှင့်ယှဉ်သော ကျမ်းသည်။ အသတ္ထဉ္စ၊ ကျမ်းလည်း မမည်ပါ။ (တနည်း) ဒေါသယုတ္တံ၊ ဒေါသနှင့်ယှဉ်သော စကားသည်။ အသတ္ထဉ္ဇ၊ ကျမ်းစကားအစဉ် လည်းမဟုတ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တဝ၊ သင်စောဒက ဆရာ၏ (ထည့်)။ စောဒနာ၊ သည်။ အပတ္တ ကာ၊ မရောက်။
ဣတိ၊ သို့။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဥစ္စတေ၊ ၏။
မယာ၊ ငါစောဒကဆရာသည်။ စောဒနာ၊ အပြစ်တင်ခြင်းကို။ န ကတာ၊ မပြုအပ်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ပုစ္ဆာ ဧဝ၊ ပြဿနာကိုသာလျှင်။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။
အပီစ -
“ဖလံ သတိပိ ရုက္ခေဍ္ဎေ၊ န ပတတျ' ဝိကမ္ပိတေ။
စောဒနာ ယာတ္ထု သတ္ထာနံ၊ ပုစ္ဆနာတျတ္ထဖလံ မဟတာ။
န ဘောတ္တုံ ကုရုတေ သမ္ဘာ၊ ဂဟိတုံ နာဍ္ဎတေ ဃဋံ။
နာရောဂေပိ အာစေရေ တဒိ၁ - စ္ဆိဿာဏ ဗုဒ္ဓိဗန္ဓနံ။
ယထာ ဟိမပဒေါ ပဒ္မေါ၊ ပဗုဒ္ဓေါ ဂန္ဓလိမ္ပိယာ။
ဘိန္နတ္ထဝိရမေဿဝံ၊ သတ္ထကတာတ္ထလိမ္ပိယာ”တိ၊-
ဧဝံ စေတံ၊-
သမ္မာပိ စောဒနာ တံ ဓလု၊ ဂုရဝေါ ဝိဝါကျာ ဝိဝဒ္ဓ၊
ယတိသိဿာ အာဃဋ္ဋိတာတိ - ဝါကျေနာဘျဒိတံ၁ ဂေါပယ။
သရဝတီ အာစေရံ ကိလိဋ္ဌာ၊ ကဒိစ္ဆိဿဇိတာတ္တာနံ။
ဇယတျတ္တာန မာစေရော၊ သကသော၀၂ သာရထီတိ။
အတြောစ္စတေ-
ယဿ ဟိ ဝါကျသဟဿံ၊ ဝါကျေ ဝါကျေ သတဉ္စ ဇိဝှါ။
နာမံ ဒသဗလဂုဏပဒေသံ၊ ဝတ္တုံ ကပ္ပေနပိ န သမတ္ထံ၃။
အပိ စ၊ ထိုမှတပါးလည်း။ -
အဍ္ဎေံ၊ ပြည့်စုံစည်ပင်သော။ ရုက္ခေ၊ သစ်ပင်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ အဝိကမ္ပိတေ၊ မလှုပ်မခြွေအပ်မူကား။ ဖလံ၊ အသီးသည်။ န ပတတိ၊ အကြွေမကျ။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာ ဖြင့်။ ယာ စောဒနာ၊ သည်။ သတ္ထာနံ၊ ကျမ်းတို့၏။ စောဒနာ၊ သည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေ။ ပုစ္ဆနာ၊ အမေး ပြဿနာသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဖြစ်သဖြင့်။ အတ္ထဖလံ၊ အနက် တည်းဟူသော အသီးကို။ မဟတာ၊ များစွာသော အားထုတ်ခြင်းဖြင့်။
သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဘောတ္တုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှါ။ နကုရုတေ၊ မပြုရာ။ အဟိတုံ၊ အနက်ဟူသော အသီးကို ယူခြင်းငှါ။ ဃဋံ၊ စေ့ဆော်ခြင်းကို။ နဍ္ဎတေ၊ အားမထုတ်ရာ။ နာရောဂေပိ၊ အပြစ်တင်ခြင်းမှ ကင်းသည်လည်းဖြစ်သော။ ဝါ၊ အပြစ်မတင်အပ်သော။ အာစေရေ၊ ဆရာ၌။ တဒိစ္ဆိဿ၊ ထိုသို့ဆရာ၏ အပြစ်ကို ရူသောသူ၏။ အာဏာဗုဒ္ဓိဗန္ဓနံ၊ အာဏာ, ပညာပွားခြင်းကို တားမြစ်တတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဟိမ ပဒေါ၊ လမင်းသည် ပေးအပ်သော။ ပဒ္မေါ၊ ပဒုမ္မာကြာသည်။ ဂန္ဓ လိမ္ပိယာ၊ အနံ့တည်း ဟူသော လိမ်းကျံခြင်းဖြင့်။ ပဗုဒ္ဓေါ ယထာ၊ ပွင့်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဘိန္နတ္ထဝိရမဿ၊ ပျက်သော အနက်မှ ကင်းသော ကျမ်း၏။ အတ္ထလိမ္ပိယာ၊ အနက်ဟူသော လိမ်းကျံခြင်းဖြင့်။ သာဓုံ၊ ကောင်းစွာ။ သတ္ထံ၊ ကျမ်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏”။ -
ဣတိ - ဧဝဉ္စံ၊ ဤသို့လည်း။ ဧတံ၁၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ယာ စောဒနာ၊ သည်။ သမ္မာပိ၊ ကောင်းစွာမူလည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုသို့သော စောဒနာခြင်းကို။ ခလု၊ စင်စစ်။ ဝိဝါကျာ၊ ဆန်းပြားသော စကားရှိကုန်သော။ ဝိဝဒ္ဓ ယတိသိဿာ၊ ပွားသော ရဟန်းတပည့် ရှိကုန်သော။ ဂုရဝေါ၊ ဆရာတို့ကို။ အာဃဋ္ဋိတာ၊ ထိခိုက်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝါကျေန၊ စကားဖြင့်။ အဘျဒိတံ၂၊ အလွန်ပြောဆိုခြင်းကို။ ဂေါပယ၊ လုံစေလော။ ဝါ၊ စောင့်ရှောက်လော။
တဒိစ္ဆိဿ၊ ထိုသို့ ဆရာ၏ အပြစ်ကို ရှုလေ့ရှိသော တပည့်သည်။ သရဝတီ၊ မြားနှင့်တူသော စူးဝင်တတ်သော စကားရှိသည်ဖြစ်၍။ အာစေရံ၊ ဆရာကို။ ကိလိဋ္ဌာ၊ ပူပန်စေသဖြင့်။ အတ္တာနံ၊ မိမိ ကိုယ်ကို။ ဇိတာ၊ ရှုံးစေသည် မည်၏။ သာရထိ၊ ရထားထိန်းသည်။ သကဿံ- အကအဿံ၊ မိမိမြင်းကို။ ဇယတိ ဣဝ၊ အောင်သကဲ့သို့။ အာစေရော၊ ဆရာသည်။ အတ္ထာနံ၊ မိမိကိုမှီသော။ သိဿံ၊ တပည့်ကို။ ဇယတိ၊ အောင်၏။
ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။
အတြ၊ ဤသို့ဆိုရာ၌။ ယုတ္တိ၊ အသင့်ကို။ ဥစ္စတေ၊ အံ့။ -
ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါကျသဟဿံ၊ ခံတွင်းတထောင်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဝါကျေ ဝါကျေ၊ ခံတွင်းတိုင်း ခံတွင်းတိုင်း။ သတဉ္စ ဇီဝှါ၊ အရာအရာသော လျှာသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တေန၊ ထိုသို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒသဗလဂုဏပဒေသံ၊ မြတ်စွာဘုရားကျေးဇူးတော်ကို ညွှန်ရာ ညွှန်ကြောင်း ဖြစ်သော။ နာမံ၊ အမည်တော်ကို။ ကပ္ပေနပိ၊ တကမ္ဘာပတ်လုံးပင်သော်လည်။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ န သမတ္ထံ၊ မစွမ်းနိုင်ရာ။
ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဥတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဂဝတံ - ဘဂဝန္တာနံ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့၏။ အနဝသေသာ၁၊ အကြွင်းမရှိကုန်သော။ ဂုဏာ၊ ကျေးဇူးတို့ကို။ အဘိဓာတုံ၊ ဆိုခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ဟောခြင်းငှါ။ န သက္ကာ - န သမတ္ထံ၊ မစွမ်းနိုင်ရာ
အပိ စ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့ -
ဒသဗလ၊ အားတော် ဆယ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အရှင်ဘုရား။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အကြောင်းဖြင့်။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့ထက်။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်တော်မူ ၏။ တထာ၊ ထိုအကြောင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုတရားဖြင့်။ ဉာဏ ကရုဏာဒွန္ဒံ၂၊ ပညာဂရုဏာတော် အစုံသည်။ သေဋ္ဌံ၊ ၏။ တဝ၊ အရှင်ဘုရား၏။ ဉာဏ ကရုဏာ၊ တို့သည်။ ဂုဏပဏာ၊ ကျေးဇူးတော်တို့၏ ပေါင်းရာ စုရာ ဖြစ်ကုန်၍။ အတိဂုဏာ နာမ၊ အလွန်မြတ်သော ကျေးဇူးတော်မည်ကုန်၏။-
ဣတိ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ သဗ္ဗဂုဏသေဋ္ဌတ္တာ စ၊ အလုံးစုံသော ကျေးဇူးတို့ထက် မြတ်သော ကျေးဇူးဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ မူလတ္တာ စ၊ ဘုရားဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းရင်း ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧကမေဝ၊ မဟာကရုဏာဂုဏ် တခုကိုသာလျှင်။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ “ဆသု အသာဓာရဏဉာဏေသု၊ ခြောက်ပါးသော အသာဓာရဏဉာဏ်တော်တို့တွင်။ အညတရတ္တာ၊ မဟာကရုဏာဉာဏ်တော်၏ တပါး ဖြစ်သောကြောင့်။ တဂ္ဂဟဏေန၊ ထိုမဟာကရုဏာဉာဏ်တော်ကို ယူသဖြင့်။ သေသာပိ၊ ကြွင်းသော ဉာဏ်တော်တို့ကိုလည်း။ သဟစရဏလက္ခဏေန၊ သဟစရဏနည်း, ဥပလက္ခဏနည်းဖြင့်။ ဂဟိတာဝ၊ ယူအပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ ပဏာမကိုပြုရာ၌။ ဝိသေသတော ပန၊ ဖြင့်ကား။ အဘိဓမ္မဿ၊ အဘိဓမ္မာပိဋက၏။ ကေဝလံ၊ ကရုဏာနှင့် မရောမူ၍။ ပညာဝိသယတ္တာ၊ ပညာလျှင် အရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဘိဓမ္မဋ္ဌကထာရမ္ဘေ၊ အဘိဓမ္မအဋ္ဌကထာ၏ အစ၌။ အာစရိယေန၊ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ ဆရာသည်။ “ကရုဏာ ဝိယ သတ္တေသု၊ ပညာယဿ မဟေသိနော”တိ၊ ဟူ၍။ ပညာဂုဏော၊ ပညာကျေးဇူးကို။ ဝဏိ တော၊ ချီးမွမ်းတော်မူ၏။ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အာသယာနုသယစရိယာ ဓိမုတ္တိဘေဒါနုရူ ပပရိစ္ဆိန္ဒနပညာယ၊ အာသယ, အနုသယ, စရိုက်, အဓိမုတ္တိ အပြားအားလျော်စွာ ပိုင်းခြားတတ်သော ပညာတော်၏ လည်းကောင်း။ သတ္တေသု၊ အကြွင်းမရှိသော သတ္တဝါတို့၌။ မဟာကရုဏာယ စ၊ အလွန်အကဲ သနားတော်မူတတ်သော မဟာဂရုဏာတော်၏ လည်းကောင်း။ အဓိကာဂတ္တာ၊ အရာ ဖြစ်သောကြောင့်။ သုတ္တန္တအဋ္ဌကထာရမ္ဘေ၊ ၌။ “ကရုဏာသီတလဟဒယံ၊ ပညာပဇ္ဇောတဝိဟတမော ဟတမ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ပါးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပညာကရုဏာဂုဏာ၊ ပညာကျေးဇူး ကရုဏာကျေးဇူးတို့ကို သာလျှင်။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဝဏ္ဏိတာ၊ ကုန်၏။ ဣဓပန ဝိနယေ၊ ဤဝိနည်းပိဋက၌ကား။ အသယာဒိနိရပေက္ခံ၊ အာသာယအစရှိသည်ကို မငဲ့မူ၍။ ကေဝလံ၊ ပညာနှင့် မရောမူ၍ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ပါကတိကသတ္တေနာပိ၊ ပကတိသော သတ္တဝါစင်လျက်လည်း။ အသောတဗ္ဗာရဟံ၊ နားထောင်ခြင်းငှါ မထိုက်သော စကားကို။ သုဏန္တော၊ နားထောင်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ အပုစ္ဆိ တဗ္ဗာရဟံ၊ မေးခြင်းငှါ မထိုက်သော အမှုအရာကို။ ပုစ္ဆန္တော၊ မေးတော်မူသည်ဖြစ်၍။ အဝတ္တဗ္ဗာ ရဟဉ္စ၊ ဆိုခြင်းငှါ မထိုက်သော စကားတရားကိုလည်း။ ဝဒန္တော၊ ဆိုတော်မူသည်ဖြစ်၍။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပညာပေသိ၊ ၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကော ကရုဏာဂုဏောယေဝ၊ ကရုဏကျေးဇူးတခုကို သာလျှင်။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဝဏ္ဏိတော၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ပညာဒယာ၊ ပညာ ကရုဏာတို့သည်။ အတ္တပရတ္ထဟေတူ၊ မိမိအကျိုး, သူတစ်ပါးတို့၏ အကျိုးတို့၏ အကြောင်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သဗ္ဗဂုဏာ၊ တို့သည်။ တဒနွယာ၊ ထိုပညာ ကရုဏာ နှစ်ပါးသို့သာ အစဉ်လိုက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂုဏသာဂရဿ၊ ဂုဏ်တည်းဟူသော မဟာသမုဒ္ဒရာ ရှိတော်မူသော။ ဇိနဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဥဘော၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ တေဂုဏာ၊ ထိုသို့သော ပညာ ကရုဏာ ကျေးဇူးတို့ကို။ ဣဓ၊ ဤဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၏ အစ၌။ အာစရိယေန၊ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ ဆရာမြတ်သည်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။
ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော သဒ္ဒါအစဉ် အနက်အစဉ်ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာဒိဂါထာ၊ အဋ္ဌကထာ၏ အစ၌ စီထားအပ်သော ပဏာမဂါထာသည်။ ဿမာသ တော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တပဒတ္ထသောဘာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ပုဒ်အနက်တို့ဖြင့် တင့်တယ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အယမ္ပိ နယော၊ ဤသို့ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းသည်လျှင်။ ဝိတ္ထာရနယော၊ အကျယ်ဖြစ်သော နည်းတည်း။ ဣတိ စ၊ ဤနည်းအတိုင်းလျှင်။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဣတော၊ ဤပထမဂါထာမှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်နောက်သော ဂါထာတို့၌။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ ထိုဝိတ္ထာရနည်းတို့ကို။ ပဋိသံခိပါမိ၊ ချုံး၍ ရေးပေအံ့။
ပထမဂါထာ အဖွင့် အနက်ပြီး၏။
ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ စောဒကော၊ စောဒကဆရာသည်။ အာဟ၊ ၏။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ စတုန္နံ၊ လေးပါးကုန်သော။ အရိယသစ္စာနံ၊ အရိယသစ္စာတို့ကို။ အနနုဗောဓာ၊ မသိသောကြောင့်။ အပ္ပဋိဝေဓာ၊ မထိုးထွင်းနိုင်သောကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဒီဃံ၊ ရှည်စွာ။ ဣဒံ အဒ္ဓါနံ၊ ဤကာလပတ်လုံး။ မ မဉ္စေဝ၊ ငါ၏လည်းကောင်း။ တုမှာကဉ္စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ သန္ဓာဝတံ၊ ထိုမှ ဤမှ စ၍ ရွှေ့ပြောင်းရသည်။ ဝါ၊ ထိုဘဝမှ ဤဘဝသို့ ဤဘဝမှ ထိုဘဝသို့ ရွှေ့ပြောင်းရသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ စတုသစ္စ ဓမ္မံ၊ ကို။ အသဗ္ဗုဓံ - အသမ္ဗုဇ္ဈန္တော၊ ၍။ ကစ္ဆတိ၊ ၏။ တေဿဝ၊ ထိုသစ္စာလေးပါး တရား၏လျှင်။ (နိယမနတော - ၌ စပ်။) “တဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ တံနိဒ္ဒေသေန၊ တ - သဒ္ဒါဖြင့် ညွှန်းအပ်သော တဿ - သဒ္ဒါဖြင့်။ နိယမန တော၊ မှတ်အပ်သောကြောင့်။ စတုသစ္စဓမ္မောပိ၊ သည်လည်း။
[ဤတွင် စတုန္နံ သစ္စာနံ အနနုဗောဓာ- စသော ပါဠိကို မှီ၍ သစ္စာလေးပါးသည် ယံ - ၏ အစွဲ အသမ္ဗုဓံ - ၏ ကံဖြစ်၍ နောက် ယ - သဒ္ဒါ၏ နိယတ်ဖြစ်သော တဿ - သဒ္ဒါဖြင့်မှတ်သော စတုသစ္စဓမ္မသည် အဝိဇ္ဇာဒိ။ ပ။ ဓမ္မဝရဖြစ်သော် ကောင်း၏ - ဟု စောဒနာရင်းဖြစ်သည်။
စောဒနာအဖြေကို အသေအချာပင် ဆရာတိုင်း ဆိုသင့်သော်လည်း ဤကျမ်းသည် အလွန် အိပ်သောကျမ်း, လေ့လာသည့်ပုဂ္ဂိုလ် နည်းသည့် ကျမ်းဖြစ်၍ အနက်သက်သက်ကိုသာ အမျိုးသားတို့ ကြည့်ရှုရန် ရေးလိုက်မည်။]
ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံသော စောဒကစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယုတ္တံ၊ နည်း။ ဝုတ္တဂါထတ္ထဇာနနတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ဂါထာ၏အနက်ကို မသိသောကြောင့်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဟိ - ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ -
[ဟိတ်နောင် ဟိတက်မူ ဒဠီတည်း။ ဝိတ္ထာရလည်း ဟူ၏ - ဟု နိယာမ် ဆို၏]
အာစရိယေန၊ သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤဓမ္မပဏာမ ဒုတိဂါထာ၌။ ပဝတိ ပဝတ္တိဟေတု ဝိသယဝိဘာဂေါ စ၊ ပဝတ္တိဝိသယ, ပဝတ္တိဟေတုဝိသယ တို့ကို ဝေဖန်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ တထာ၊ တူ။ (နိဝတ္တိ နိဝတ္တိဟေတု ဝိသယ ဝိဘဝေါ စ၁၊) နိဝတ္တိဝိသယ, နိဝတ္တိဟေတုဝိသယတို့ကို ဝေဖန် ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒဿိတော၊ ၏။ ကထံ ဒဿိတော၊ နည်း။ တတ္ထ၊ ထို အသမ္ဗုဓံ - စသော ဂါထာ၌။ သမဘိနိဝိဋ္ဌေ၊ ကောင်းစွာ အကျုံးဝင်သော။ အသမ္ဗုဓန္တိ ပဒေ၊ ၌။ အသမ္ဗောဓောတိ အတ္ထော၊ မသိခြင်းဟူသော အနက်ကို။ အဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သော၊ ထိုအသဗ္ဗုဓသည်။ အတ္ထတော၊ တရား ကိုယ်အားဖြင့် အဝိဇ္ဇာတည်း။ တာယ စ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာဖြင့်လည်း။ အဏှူပါဒါနာနိ၊ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့ ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ တယောပိ၊ သုံးပါး အပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ဓမ္မာ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဥပါဒါန်တို့သည်။ သမုဒယသစ္စံ၊ မည်၏။ ဘဝါဘဝန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒုကသစ္စံ၊ ကို။ ဝုံတ္တံ၊ ၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ သုဂတိ ဒုဂ္ဂတိပ္ပဘေဒေါ၊ သော။ ဘဝေါ၊ သည်။ အတ္ထတော၊ အနက်အား ဖြင့်။ ဝါ၊ တရားကိုယ်အားဖြင့်။ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ ငါးပါးကုန်သော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဧဝ မေတဿ။ ပ။ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခပ္ပဝတ္တိ၊ ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်းသည်။ ပဝတ္တိ နာမ၊ မည်၏။ ဒုက္ခသမုဒယော၊ ဒုက္ခဖြစ်ကြောင်းသည်။ ပဝတ္တိဟေတု နာမ၊ မည်၏။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတဿ စ၊ အဝိဇ္ဇာဟု ဆိုအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပဝတ္တိဟေတုဿ၊ ပဝတ္တိ၏အကြောင်းဖြစ်သော မောဟ၏။ အဂ္ဂဟတိတဂ္ဂဏေန၊ ယူပြီးသော သစ္စာတို့ကို မယူသဖြင့်။ နိရောဓမဂ္ဂသစ္စဒွယံ၊ နိရောဓသစ္စာ, မဂ္ဂသစ္စာနှစ်ပါးသည်။ ဝိသယော နာမ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “တတ္ထ ကတမာ။ ပ။ ပဋိပဒါယ အညာဏ”န္တိ၊ အညာဏံ-ဟူသော။ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧတ္ထ စ၊ ထိုသစ္စာလေးပါးတို့တွင်လည်း။ နိရောဓသစ္စံ၊ ကို။ ဗုဒ္ဓန၊ သည်။ ဂေါစရာ သေဝနာယ၊ ဖြင့်။ အာသေဝိတံ၊ မှီဝဲအပ်၏။ မဂ္ဂသစ္စံ၊ ကို။ ဘာဝနာသေဝနာယ၊ ဖြင့်။ အာသေဝိတံ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဖြင့်။ အသမ္ဗုဓံ ဗုဒ္ဓနိသေဝိတံ ယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဥပယောဂပ္ပတ္တော၊ ဒုတိယာအနက်သို့ ရောက်သော။ ဝါ၊ ကံအနက်သို့ရောက်သော။ ဝိသယော၊ ဝိသယဖြစ်သော။ ယော နိရောဓော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ယောမဂ္ဂေါ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တာဝိဇ္ဇဒိ ကိလေသဇာလတ္တယဝိဒ္ဓံသိနော၊ အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော အဝိဇ္ဇာ အစရှိသော ကိလေသာ ဇာလသုံးပါး အပေါင်းကို ဖျက်ဆီးတတ်သော။ ဓမ္မဝရဿ၊ တရားတို့ထက်မြတ်သော တရားဖြစ်သော။ တဿ၊ ထိုမဂ္ဂသစ္စာဟု ဆိုအပ်သော တရားနှစ်ပါးအား။ နမော၊ သည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ ဣတိ-အယံ၊ လျှင်။ ဂါထာယ၊ ၏။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပရိယတ္ထိဓမ္မောပိ၊ သည်လည်း။ (ဝတ္ထုံ သမ္ဘဝတိ-၌စပ်) ကိလေသဝိဒ္ဓံ သနဿ၊ ကိလေသာကို ဖျက်ဆီးခြင်း၏။ သုတ္တန္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဥပနိဿယ ပစ္စယတ္တာ၊ ဥပနိဿယပစ္စည်း ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ကိလေသဝိဒ္ဓံ သနသီလတာယ၊ ကိလေသာတို့ကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါ အလေ့ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ “အဝိဇ္ဇာဒိ။ ပ။ ဝိဒ္ဓံသီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္ထံ၊ ဆိုသင့်စွ။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ရာဂဝိရာဂါတိ ဂါထတ္ထော စ၊ ရာဂ ဝိရာဂ အစရှိသော ဂါထာအနက်ကိုလည်းကောင်း။ “သောဓမ္မ။ပ။ ပကာသေတီ”တိ၊ ဟူသော။ သုတ္တတ္တော စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အသေသတော၊ အကြွင်းမရှိသော အားဖြင့်။ ဂဟိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဘန္တေ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသောအရှင်ဘုရား။ နော၊ အကျွန်ုပ်တို့၏။ ဓမ္မာ၊ သိအပ်သော တရားတို့ သည်။ ဘဂဝံမူလကာ၊ မြတ်စွာဘုရားသာလျှင် အကြောင်းရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဘဂဝံပဋိသရဏာ၊ မြတ်စွာဘုရားသာလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိကုန်သည်။ ပ။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သုတွာ၊ ၍။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဓာရေဿန္တိ၊ ဆောင်နိုင်ပါ ကုန်လတ္တံ့။
ဒုတိယဂါထာအဖွင့် နက်ပြီး၏။
တတိယဂါထာယ၊ တတိယဂါထာ၌။ လောကိယလောကုတ္တရာ၊ လောကီလောကုတ္တရာ ဖြစ်ကုန်သော။ သီလာဒယော၊ တို့ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည် အားလျှော်စွာ။ ကိဉ္စာပိ လဗ္ဘန္တိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ရအပ်ကုန်ငြား သော်လည်း။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ “အရိယသံဃ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနာတော၊ ကြောင့်။ သီလာဒယော၊ ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဓမ္မက္ခန္ဓာ၊ ကျေးဇူးတရား အပေါင်းတို့သည်။ လောကုတ္တရာဝ၊ တို့သည်သာလျှင်တည်း။ ဧတ္ထ စ၊ ဤဂါထာအစဉ်၌လည်း။ “သီလသမာဓိပညာဝိမုတ္တိဉာဏပ္ပဘုတီဟီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ သရူပေကသေသံ၊ သရုပ်တူ တခုကြွင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ “ဝိမုတ္တိဉာဏဘုတီဟီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္တ စ၊ ဤဝိမုတ္တိဉာဏပ္ပဘုတိ -ဟူသော ပုဒ်တို့တွင်လည်း။ ဝိမုတ္တိပဒေ၊ ၌။ ဖလဓမ္မာဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ သုတ္တေ၊ သုတ္တန်ပါဠိ၌။ ကိဉ္စာပိ အဓိပ္ပေတာ၊ အကယ်၍ကား အလိုရှိအပ်ကုန်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ “မဂ္ဂါ၊ မှ။ ဝုဋ္ဌဟိတွာ၊ ထ၍။ မဂ္ဂံ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ဆင်ခြင်၏။ ဖလံ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ၏။ ပဟီနေ၊ ကုန်သော။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ၏။ “ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂါဒိပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ၊ မဂ်အစရှိသည်ကို ဆင်ခြင်တတ်သော ဉာဏ်ကို။ ဝိမုတ္တိဉာဏန္တိ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ- ယုတ္တံ၊ ၏။ ဝိမုတ္တ, ဝိမောက္ခော, ခယောတိ ဧတံ ပဒတ္တယံ၊ ဤပုဒ်သုံးခု အပေါင်းသည်။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဧကံ၊ တူ၏။ ခယေဉာဏံ၊ အနုပ္ပါဒေ ဉာဏန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ခယော နာမ၊ ခယမည်သည်။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ခယော နာမ၊ မည်၏။ ရာဂက္ခယော ဒေါသက္ခယော တိ ဧတံ၊ ဤအမည်သည်။ ဖာနာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ သုတ္တေ၊ ၌။ အာဂတမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ပဟီနကိလေသာနံ၊ ပယ်အပ်သော ကိလေသာ ရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ခယော၊ ကုန်ခြင်းဟူသည်။ ပါကတိကော၊ ပကတိဖြစ်သော။ ခယော ဧဝ၊ ခယပင်တည်း။ ပဘုတိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တဿာ ဝိဇ္ဇာ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဆ အဘိညာ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ စတေဿာ ပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝ မာဒယော၊ ကုန်သော။ ဂုဏာ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏။ သမန္နာဂမဋ္ဌေန စ၊ ပြည့်စုံခြင်း ဟူသော အနက်ဖြင့် လည်းကောင်း။ ယုတ္တော၊ ယုတ္တမည်၏။ ဝါ၊ ယုတ္တဖြစ်၏။ (ယုတ္တအနက်နှစ်ခုကိုပြသတည်း။) ခေတ္တံ ဇနာနံ ကုသလတ္ထိကာနန္တိ ဧတ္တ၊ ၌ ။ “အနုတ္ထရံ-ပုည-က္ခေတ္တံ လောကဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ သုတ္တတော၊ ပါဋ္ဌိအားဖြင့်။ ကုသလဿ၊ ၏။ ဝိရူဟနဋ္ဌာနတ္တာ စ၊ စည်ပင်ပေါက်ရောက်ရာ ဖြစ်သောကြောင့်လည်း ကောင်း။ သုတ္တန္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဥပနိဿယပစ္စယတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ကာမံ-ဧကန္တံ၊ စင်စစ်။ သံဃာ၊ တော်သည်။ ကုသလဿ၊ ၏။ ခေတ္တံ၊ ပေါက်ရောက် စည်ပင်ရာသည်။ ဝါ၊ ပစ်ချရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကုသလတ္ထိကာနံ၊ ကုန်သော။ ဇနာနံ၊ တို့၏။ ခေတ္တံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ခေတ္တံ ဇနာနံ ကုသလတ္ထိကာန”န္တိ ဝစနံ၊ သည်(ထည့်)။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ နယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ ကား။ သုတ္တတ္ထသမ္ဘဝတော၊ သုတ်အနက်၏ဖြစ်သင့် သောကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုတ္ထေ၊ ၌။ “အနုတ္တရံပုညက္ခေတ္တံ လော-ကဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကဿ လောကဿ၊ ၏။ ခေတ္တံ၊ တည်း။ သံဃော၊ သည်။ ပုညုပနိဿယတ္တာ၊ ကောင်းမှု၏ မှီရာဖြစ်သောကြောင့်။ ပုညက္ခေတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကုသလတ္ထိကာနန္တိ စ၊ ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ၏။ လောကေပိ၊ ၌လည်း။ ဒေဝဒတ္တဿ၊ ၏။ ခေတ္တံ၊ လယ်။ ယညဒတ္တဿ၊ ၏။ ခေတ္တံ၊ လယ်။ သာလိယဝူပနိဿယတ္တာ၊ သလေး မုယောစပါးတို့၏ မှီရာဖြစ်သောကြောင့်။ သာလိခေတ္တံ ယဝခေတ္တိ စ၊ ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အရိယသဃန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိဂတ ကိလေသတ္တာ၊ ကင်းပြီးသော ကိလေသာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အရိယံ ပရိသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်သော။ (သံဃ-၌ စပ်)။ ဝါ၊ ကား။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ အရိယဘာဝံ၊ အရိယာ၏ အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္တံ၊ သော။ သံဃံ၊ ကို။ သီလဒိဋ္ဌိသာမညေန၊ သီလ အယူတူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သံဃဋတ္တာ၊ ပေါင်းအပ်သည် ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သံဃ၊ သံဃာကို။ ဝါ၊ သီလအယူ တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ပေါင်းအပ်သော သံဃာ၊ သံဃာကို။ “အရိယ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သမ္မုတိသံဃံ၊ ကို။ နိဝါရေတိ၊ မြစ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ရေးသောစကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဝိမုတ္တိဉာဏဂုဏဂ္ဂဟဏေန၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဂုဏ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝိသေသိတတ္တာ၊ အထူးပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အနုသန္ဓိကုသလော၊ အနုသန္ဓေအရာ၌ လိမ္မာသော စောဒကဆရာသည်။-
“သမ္ဗန္ဓော စ ပဒဉ္စေဝ၊ ပဒတ္တော ပဒိဝိဂ္ဂဟော။
စောဒနာ ပရိဟာရော စ၊ ဆဓာ သတ္ထဿ ဝဏ္ဏနာ”တိ-
ဝဏ္ဏနာဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သမ္ဗန္ဓော စ၊ အကျိုးအကြောင်း စပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ ပဒဉ္စေဝ၊ ပုဒ်ကို ပုဒ်ဖြတ်ခြင်း ဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်ကို ကြံခြင်းလည်းကောင်း။ ပဒတ္ထော စ၊ ပုဒ်ကို အနက်ပေးခြင်း လည်းကောင်း။ ပဒဝိဂ္ဂဟော စ၊ ပုဒ်ကို ဝိဂြိုဟ်ဆိုခြင်းလည်းကောင်း။ စောဒနာ စ၊ စောဒနာ ခြင်းလည်းကောင်း။ ပရိဟာရော စ၊ ဖြေခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သတ္ထဿ၊ ကျမ်း၏။ ဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်ကို။ ဆဓာ၊ ခြောက်ပါးအပြားဖြင့်။ ဝဏ္ဏိတဗ္ဗော၊ ဖွင့်အပ်၏။
“ဥပေါဂါ္ဃတော၊ အကျိုးကြောင်း ဖွင့်ခြင်းလည်းကောင်း။ ပဒဉ္စေဝ၊ လည်းကောင်း။ ပဒတ္ထော၊ ပဒတ္ထသံဝဏ္ဏနာလည်းကောင်း။ စောဒနာ၊ လည်းကောင်း။ ပြတျဝဇ္ဇာနံ၊ ပရိဟာရ သံဝဏ္ဏနာလည်းကောင်း။ ဣတ၊ သို့။ တန္တဿ၊ ကျမ်း၏။ အတ္တာ၊ အနက်ကို။ ဆဗ္ဗဓာ၊ ခြေက်ပါးအပြားဖြင့်။ ဗျာချာ၊ ဖွင့်ရာ၏။-
ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုသော အစဉ်အတိုင်း။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ရတနတ္တယ ပဏာမံ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။ -သတာစာရတ္တာ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ အလေ့အကျင့်ဖြစ်သောကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သံဝဏ္ဏနာရမ္ဘေ၊ အဋ္ဌကထာ၏ အစ၌။ ယဒိဒံ-ယံ ဣဒံ ပူဇာဝိဓာနံ၊ အကြင်ဤသို့ ပူဇော်ခြင်းကို ပြုသော အစီအရင်သည်။ အတ္ထ၊ ၏။ ဧသ၊ ဤသို့ ကျမ်း၏ အစ၌ ရတနာသုံးပါးအား ပူဇော်ခြင်းကို ပြုသော အစီအရင်သည်။ သပ္ပုရိသာနံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ အာစရောကိရ၊ အကျင့်ဖြစ်သတတ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “သတာစာရတော၊ သူတော်ကောင်းတို့၏ အလေ့အကျင့်မှ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဘဋ္ဌာ၊ ပျက်ကုန်သည်။ မာ ဟောမ၊ မဖြစ်ပါစေကုန်လင့်”။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ စတုဂမ္ဘီရဘာဝယုတ္တံ၊ လေးပါးသော ဂမ္ဘီရသဘောနှင့် ပြည့်စုံသော။ ဝိနယပိဋကံ၊ ကို။ သံဝဏ္ဏေတုကာမဿ၊ ဖွင့်ခြင်းငှါ အလိုရှိသော။ ပညာဝေယျတ္တိ ယသမန္နဂတဿာပိ၊ ပညာစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသော ဆရာအားပင်သော်လည်း။ မဟာသမုဒ္ဒံ၊ ကို။ ဩဂါဟန္တဿ၊ သက်ဝင် သွားလာသော သူအား။ မဟာဘယံ၊ သည်။ ဟောတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ မဟန္တံ၊ ကြီးသော။ ဘယံ၊ ဘေးသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ကား။ မဟာသမုဒ္ဒံ၊ ကို။ ဩဂါဟန္တဿ၊ အား။ မဟန္တံ၊ သော။ ဘယံ၊ သည်။ ဟောတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ စတုဂမ္ဘီရဘာဝယုတ္တံ၊ သော။ ဝိနယပိဋကံ၊ ကို။ သံဝဏ္ဏေတုကာမဿ၊ သော။ ပညာ။ ပ။ ဂတဿာပိ၊ ဆရာအားပင်သော်လည်း။ မဟန္တံ၊ သော။ ဘယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရတနတ္တယဂုဏာ နုဿရဏ ဇနိတံ၊ ရတနာသုံးပါးကျေးဇူးကို အောက်မေ့ခြင်းစေတနာသည် ဖြစ်စေအပ်သော။ ဧတံ ပဏမပူဇာဝိဓာနံ၊ ထိုသို့ ရတနာသုံးပါးအား ရှိခိုးပူဇော်သော အစီအရင် သည်။ ဘယက္ခယာဝဟဉ္စ၊ ဘေးပေါင်း၏ ကုန်းခြင်းကို ဆောင်တတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယထာဟ၊ ဘုရားအဘယ်သို့ ဟေတော်မူသနည်း ဟူမူကား။ “ဧဝံ ဗုဒ္ဓံ သရန္တာန”န္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ အာစရိယော၊ သည်။ သတ္ထုပူဇာဝိဓာနေန၊ ဖြင့်။ အသတ္ထရိ၊ ဘုရားမဟုတ်သော သူ၌။ သတ္ထာဘိနိဝေသဿ၊ ဘုရားဟု နှလုံးသွင်းမှားသော။ လောကဿ၊ သတ္တ လောက၏။ ဝါ၊ အား။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်သောအတိုင်း။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ၊ မဖောက်မပြန် ကိုယ်တော်တိုင်သာလျှင် အလုံးစုံသော တရားတို့ကို သိတော်မူသော။ သတ္ထရိ ဧဝ၊ ဘုရားမြတ်စွာ၌ လျှင်။ သတ္ထုသမ္ဘာဝနံ၊ ဘုရားဟုချီးမြှင့်သော အရာကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ အသတ္ထရိ၊ ဘုရားမဟုတ်သော သူ၌။ သတ္ထုသမ္ဘာဝနံ၊ ကို။ ပရိစ္စဇာပေတိ၊ စွန့်စေ၏။ “တထာဂတပ္ပဝေဒိတံ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည် သိတော်မူအပ်သော။ ဓမ္မာဝိနယံ၊ ကို။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ဒဟတိ၊ ထား၏”။ ဣတိ ဝုတ္တ ဒေါသံ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သော အပြစ်ကို။ ပရိဟရတိ၊ ပယ်တော်မူ၏။ ခန္ဓသန္တတိယာ၊ ခန္ဓာအစဉ်၌။ အန္တရာယဗဟုလတ္တာ၊ အန္တရာယ်များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိနယသံ ဝဏ္ဏနာယ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာသည်။ ဝါ၊ ဝိနည်းကို ဖွင့်ခြင်းကိစ္စသည်။ ဝိပ္ပကတာယ၊ မပြီးမီ။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ အာယုဝဏ္ဏသုခဗလာနံ၊ အသက်ရှည်ခြင်း အဆင်းလှခြင်း ချမ်းသာကြီးခြင်း ခွန်အားကြီးခြင်းတို့၏။ ဝါ၊ အသက် အဆင်း ချမ်းသာ ခွန်အားတို့၏။ ပရိက္ခယသမ္ဘဝါသင်္ကာယ၊ ကုန်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်ချေ၏ဟု ယုံမှားရှိသောကြောင့်။ “အဘိဝါဒန။ ပ။ ဗလ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိသံသေ၊ ဟောတော်မူအပ်သော အကျိုးတို့ကို။ ယာဝ သံဝဏ္ဏနာ ပရိယောသာနာ၊ အဋ္ဌကထာကို ပြု၍ဆုံးသည်တိုင်အောင်။ ပတ္ထေတိ၊ တောင့်တတော်မူ၏။ အပိ စ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။-ဧတ္ထ၊ဤပဏာဓ သုံးပါးတို့တွင်။ ဘဂဝတော၊ ဘုန်းကြီးတော်မူသော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ ပဏာမပူဇာဝိဓာနံ၊ ရှိခိုးပူဇော်ခြင်းကို ပြုသော အစီရင်သည်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘာဝါဓိဂမတ္ထံ၊ သမ္မာသမ္ဗုဘုရားအဖြစ်ကို ရခြင်းငှါ၊ ဗုဒ္ဓယာနံ၊ ဘုရားယျာဉ်ကို။ ဝါ၊ ဘုရားမြတ်စွာ၏ သွားမြဲဖြစ်သော ယာဉ်ကို။ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ၊ သွားကုန်သော။ ဝါ၊ ကျင့်ကုန်သောသူတို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ ဥဿာဟံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ လောကိယ လောကုတ္တရဘေဒဿ၊ သော။ ဝါ၊ ကား။ လောကုတ္တရဿဝ၊ သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သဒ္ဓမ္မဿ၊ အား။ ပူဇာဝိဓာနံ၊ သည်။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘာဝဓိဂမတ္ထံ၊ ငှါ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓယာနံ၊ ကို။ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ ဥဿာဟံ၊ ကို။ ဇနေတိ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ စွ။ တေ၊ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါ တို့သည်။ သဒ္ဓမ္မပဋိဝေဓမတ္တာဘိလာသိနော၊ သူတော်ကောင်းတို့၏တရားကို သိသောအတိုင်း အရှည်ဖြင့် အလွန်တင့်တယ်တော်မူကုန်၏။ ပရမတ္ထသံဃပူဇာဝိဓာနံ၊ သည်။ ပရမတ္ထသံဃဘာဝေါ ဓိဂမတ္ထံ၊ ပရမတ္ထသံဃာအဖြစ်ကို ရခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ပရမတ္ထသံဃာ့ ကျေးဇူးကို သိခြင်းအကျိုးငှါ။ သာဝကယာနံ၊ ကို။ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ ဥဿာဟံ၊ ကို။ ဇနေတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ မင်္ဂလာဒီနိ၊ ရှိခိုးပူဇော်ခြင်းစသော မင်္ဂလာအစရှိသည်တို့သည်။ သာတ္တာနိ စ၊ ကောင်းသော အကျိုးရှိကုန်သည်လည်းကောင်း။ အနန္တရာယာနိ စ၊ အန္တရာယ်မရှိကုန်သည်လည်းကောင်း။ စိရဋ္ဌိတိကာနိ စ၊ ရှည်မြင့်စွာတည်ကုန်သည်လည်းကောင်း။ ဗဟုမတာနိ စ၊ များစွာမြတ်နိုးအပ်ကုန် သည်လည်းကောင်း။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ လဒ္ဓိကာနံ၊ အယူရှိကုန်သော သူတို့၏။ စိတ္တပရိတောသနတ္ထံ၊ စိတ်ကို နှစ်သိမ့်စိမ့်သောငှါ။ “ပူဇာ စ ပူဇနေယျာန”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ပသတ္ထမင်္ဂလံဂဝါ။ပ။ ပူဇာပရော သိယာ”တိ၊ သိယာဟူ၍။ အာစရိယေဟိ၊ တို့သည်။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။
သတ္ထုပူဇာဝိဓာနေန၊ ဘုရားမြတ်စွာအား ပူဇော်သော အစီအရင်ဖြင့်။ ဧဝမာဒိ ဗဟူ ဂုဏေ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော အကျိုးအစရှိကုန်သော များသောကျေးဇူးတို့ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဇာနန္တော၊ သိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သတ္ထုပူဇာပရော၊ ဘုရားမြတ်စွာအား ပူဇော်ခြင်းကို အလွန်ပြုရာသည်။ သိယာ၊ ၏”။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္တု ပူဇာဝိဓာနေန- စသော ဂါထာ၌။ ဓမ္မသံဃာနံ၊ တို့၏။ သတ္တုပဓာနတ္တာ၊ ဘုရားလျှင်ပဓာနဖြစ်သောကြောင့်။ ဓမ္မသံဃာနံ၊ တို့အား။ ပူဇာဝိဓာနံ၊ ကို။ သတ္ထုပူ ဇာဝိဓာနမိစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ သာသနတော စ၊ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ လောကတော စ၊ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “သတ္ထာ’တိဓမ္မာ။ ပ။ ဧသော”တိ၊ ဟူ၍။ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ အာစရိယေဟိ၊ တို့သည်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
နိဗ္ဗာနကာလ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်စံခါနီးကာလ၌။ သုဂတေန၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဓမ္မော၊ ကို။ “သတ္တာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တေ၊ ထိုဘုရားတရားတို့ကို။ ယမတော၊ အစုံအားဖြင့်။ ပသတ္တာ၊ ချီးမွမ်းတော်မူအပ်ကုန်၏။
[ဤအနက်ကား နိဗ္ဗာနကာလေ။ ပ။ပသတ္တာ-ဟု ဩဋ္ဌဇာ ပအက္ခရာနှင့် ရှိသည့် ပါဌ်အနက်တည်း။]
ယံ-ယေန ကာရဏေန၊ အကြင်သို့သောအကြောင်းဖြင့်။ နိဗ္ဗာနကာလေ၊ ၌။ သုဂတေန၊ သည်။ ဓမ္မော၊ ကို။ “သတ္တာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အတော-တသ္မာ ကာရဏ၊ ကြောင့်။ သ-သော ဓမ္မော၊ သည်။ သတ္တာ၊ မည်၏။ သုဝတ္ထိဂါထာသု၊ သုဝတ္ထိအဆုံးရှိသော ရတနသုတ် ဂါထာတို့၌။ သံဃော စ၊ ကိုလည်း။ “တထာဂတော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ယမတော၊ အားဖြင့်။ ပသတ္ထာ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ယံ-ယေန ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ သံဃော စ၊ ကိုလည်း။ “တထာဂတော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အတော-တသ္မာ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ သ-သော သံဃော၊ သည်။ သတ္တာ၊ သတ္တာမည်၏။
[န နော သမံ အတ္ထိ တထာဂတေန ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း-
တထာဂတံ ဒေဝမနုဿပူဇိတံ၊ သံဃံ နမဿမ-ဟူ၍လည်းကောင်း လာသောဂါထာတို့ကို ရည်၍ဆိုတော်မူ၏။]
ကိဉ္စ ဘိယျော၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ဝါ၊ ကိဉ္စ ဘိယျော၊ စိုးစဉ်း ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။-
ယတော၊ အကြင် အကြောင်းကြောင့်။ ဓမ္မကာယော၊ သည်။ သတ္ထာ၊ မည်၏။ တတော-တသ္မာ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မာ၊ ကို။ သတ္ထာ၊ ဟူ၍။ မတော၊ သိအပ်၏။ ဓမ္မဿိတော၊ တရားကိုမှီသော။ သော သံဃော စ၊ ထိုသို့သော သံဃာသည်လည်း။ သတ္တုသင်္ချံ၊ သတ္ထုဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ နိဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။
ဟိ-သစ္စ၊ ၏။ ကောသဂတံ၊ အအိမ်၌တည်သော။ အသိံ၊ သန်လျက်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ ဌိတံ၊ သော။ ပုရိသံ၊ ကို။ ပဿန္တော၊ မြင်သည်ရှိသော်။ ကောသံ၊ အအိမ်ကို။ ဝိလုံ၊ အသီး။ အပရာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ “ဧသော၊ ဤယောက်ျားသည်။ အသိံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဌိတော၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လောကေ၊ ၌။ ဝတ္တာရော၊ ဆိုတတ်ကုန်သော သူတို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ တေနဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အာစရိယမာတြစ္စေဝါ၊ အာစရိယမာတြစ္စေဝ-မည်သော ဆရာသည်။ “နမတ္ထု။ ပ။ ဝါနယီ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တေ၊ သင်၏။ ဗုဒ္ဓရတနာယ၊ ဘုရားရတနာအား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ တေ၊ ၏။ ဓမ္မရတနာယ၊ အား။ နမော၊ သည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ သံဃရတနာယ၊ အား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းသည်။ အတ္ထု၊ ဖြစ်စေသတည်း။ တိရတနံ၊ ရတနာသုံးပါးသည်။ သမဝါနယိ၊ တူမျှသောအကျိုးကို ဆောင်တတ်၏။ ဝါ၊ တူမျှသော ကျေးဇူးကို ဆောင်တတ်၏။
မပိ စ၊ ကား။ သဗ္ဗဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အပ္ပဋိဟတဉာဏ်လျှင် အကြောင်းရှိသော အနုတ္တရဝိမောက္ခဟူသော ထင်သော ကျေးဇူးတော်တို့ဖြင့် ခေါ်ဝေါ် သမုတ်အပ်သော။ ခန္ဓသန္တာနံ၊ ခန္ဓာအစဉ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ “ဗုဒ္ဓေါ”တိ၊ ဘုရားဟူ၍။ ယဒိ ပညာပိယတိ၊ အကယ်၍ ပညတ်အပ်သည် ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဓမ္မော ပဏာမာရဟောတိ၊ ဓမ္မော။ ပ။ ပဏာမာရဟောဟူသော။ ကထာ၊ စကားသည်။ ကာ ဧဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။
[တရားကိုစွဲ၍ ဘုရားဟု ပညတ်အပ်ရကား ဘုရားဟု ပညတ်ကြောင်းဖြစ်သော တရားတော်ကား အသို့ ပဏာမမထိုက် ရှိရာအံ့နည်း။ ပဏာမ ထိုက်သည်သာဆိုလိုသည်-ဟူလေ။]
သံဃော စ၊ သည်လည်း။(ဘာဇနံ-၌ စပ်။) “သံဃေ ဂေါတမီ။ ပ။ သံဃော စာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္ထာ၊ ကြောင့်။ ဘာဇနံ၊ ရှိခိုးခြင်း ပူဇော်ခြင်း၏ တည်ရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ “ဗုဒ္ဓသုဗောဓိတော၊ ဘုရားမြတ်စွာသည် ကောင်းစွာသိအပ်သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ အာစရိယပရမ္ပရာယ၊ ဆရာအဆက်ဆက် အားဖြင့်။ သုဝဏ္ဏဘာဇန၊ ရွှေခွက်၌။ ပက္ခိတ္တတေလမိဝ၊ ထည့်အပ်သော ခြင်္သေ့ ဆီကဲ့သို့။ အပရိဟာပေတွာ၊ မယုတ်စေမူ၍။ ယာဝဇ္ဇတနာ၊ ယနေ့တိုင်အောင်။ အာဂတတ္ထာ ဧဝ၊ လာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ မာဒိသာနမ္ပိ၊ ငါသို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မူလည်း။ သောတဒွါရံ၊ သောတဒွါရသို့။ အနု-ပ္ပတ္ထော၊ အစဉ်ရောက်ပေ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ဤသို့ ဗုဒ္ဓဃောသဆရာသည်။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ အတီဝ၊ လွန်စွာလျှင်။ အာဒရေန၊ ရိုသေခြင်းဖြင့်။ “သိရသာ နမာမီ”တိ၊ ၍။ ပဏာမံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။
တတိယဂါထာအဖွင့် အနက်ပြီး၏။
[အစ္စန္တံ-ကို မုဟုတ္တ မပိ။ ပ။ နိရန္တရံ နီယမေန-ဖွင့်သည်။
နမဿနေယျံ-ကို နမဿနာရဟံ-ဖွင့်သည်။
နမဿ။ ပ။ ကရဏတော-ဖြင့် အကျိုးကို ပြသည်။]
ဧဝံဝိဓံ၊ ဤသို့အပြားရှိသော။ ဒုလ္လဘဋ္ဌေန စ၊ ရခဲသော အနက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ မဟမ္ဖလဋ္ဌေန စ၊ များသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော အနက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ သိဒ္ဓံ၊ ထင်သော။ ဝါ၊ ပြီးသော။ ရတနာဘာဝံ၊ ရခဲသောဂုဏ် များသောအကျိုးကို ဖြစ်စေခြင်း တည်းဟူသော ကျေးဇူးရှိသော။ အဟံ၊ သည်။ ယံ ပုညာဘိသန္ဒံ၊ အကြင်ကောင်းမှုအစုကို။ အလတ္ထံ-အလဘိ၊ ရပြီ။ ဣတိ-အတ္ထော၊ တည်း။
[အဘယ်ကိုပြုသည်ဟု သိစိမ့်သောငှါ အလဘိ-ဟု အမှဃောဂနှင့် ဖွင့်၏။]
အကုသလ မလံ၊ အကုသိုလ်ဟူသော အညစ်အကြေးကို။ တဒင်္ဂါဒိပ္ပဟာနန၊ တဒင်္ဂအစရှိသော သုံးပါးသော ပဟာန်ဖြင့်။ ပုနာတိ၊ စင်စေတတ်၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုညံ၊ မည်၏။ ကိလေသဒရထပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ၊ ကိလေသာဟူသော ပူပန်ခြင်းမှ ငြိမ်းခြင်း၏။ သီတလတ္တာ၊ ချမ်းဧသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ ကို။ အဘိသန္ဒေတိ၊ ငြိမ်းစေ, ချမ်းဧစေ တတ်၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဘိသန္ဒော၊ မည်၏။ ပုညဉ္စ၊ ပုညသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပုညဟူသည်။ အဘိသန္ဒော စ၊ အဘိသန္ဒသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုညဘိသန္ဒော၊ မည်၏။ တံ ပုညာဘိသန္ဒံ၊ ထိုကုသိုလ်ဟူသော အဘိသန္ဒကို။ (ဝိဘတျန် ခံသည်။) ဂဏ္ဌိပဒေသုပနိ၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်တို့၌ကား။ ပုညမဟတ္တံ၊ ပုညများသည်၏ အဖြစ်။ ဣတိ-အတ္တံ၊ ကို။ ဘဏန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ “ဝိပုလ”န္တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သော အတ္ထော၊ ထို “ပုညမဟတ္တံ"ဟူသော အနက်သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ ဆရာသည်။ အာဟ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပုညာနံ၊ တို့၏။ အဘိသန္ဒော၊ အလျဉ်။ ဝါ၊ အပေါင်း။ ပုညာဘိသန္ဒော၊ ပုညတို့၏ အလျဉ်။ ဝါ၊ အပေါင်း။ တံ ပုညာဘိသန္ဒံ၊ ထိုပုညတို့၏ အလျဉ်ကို။ ဝါ၊ အပါင်းကို။ သန္ဒ၊ သန္ဒ-သဒ္ဒါသည်။ သဝနေ၊ ယိုစီးခြင်းအနက်၌။ ဝတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ ဓာတု၊ ဤသို့ ဓာတ်အနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏ (ဩဝရဏေ-ရှိကြ၏။ ပုညသောတံ-နှင့်မလျော်)။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုညသောတံ၊ ကောင်းမှုတို့၏အလျဉ်ကို။ ပုညုဿယံ၊ ကောင်းမှုတို့၏ အပေါင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထိုပုညာဘိသန္ဒသည်ကား။ ဝိပုလံ၊ ပြန့်ပြော၏။ န ပရိတ္တံ၊ မနည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိပုလ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဒဿတံ၊ ၏။
စတုတ္ထဂါထာအဖွင့် အနက်ပြီး၏။
ပဉ္စဂါထာယံ၊ “ယသ္မိံဌိတ သာသနမဋ္ဌိတဿ''-စသော ပဉ္စဂါထာ၌။ ယသ္မိံ ဝိနယ ပိဋကေ၊ အကြင်ဝိနည်းပိဋကသည်။ ပါဋ္ဌိတော စ၊ ပါဠိဘာသာ အားဖြင့်လည်းကောင်း။ အတ္ထတော စ၊ အနက် အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ပါဠိတော်နည်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အတ္ထတော စ၊ အဋ္ဌကထာ နည်းဖြင့်လည်းကောင်း။ အနူနံ၊ မယုတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ လဇ္ဇီပုဂ္ဂလေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တနဋ္ဌေန၊ ကျင့်သောသဘောဖြင့်။ ဋ္ဌိတော၊ တည်သည်ရှိသော်။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြား ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သာသနံ၊ ပရိယတ္တိ ပဋိပတ္တိ ပဋိဝေဓ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သာသနံ၊ ပရိယတ္တိ ပဋိပတ္တိပဋိဝေဓ-သာသနာတော်သည်။ တေသွေဝ ပုဂ္ဂလေသု၊ ထိုလဇ္ဇ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌လျှင်။ ပတိဋ္ဌိတံ၊ တည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ကဿ၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သာသနံ၊ နည်း။ဣတိ၊ သို့။စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍ မေးအံ့။ အဋ္ဌိတဿ၊ အယုတ်တရားနှစ်ပါး၌ မတည်သော။ ဘဂဝတော၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော ဘုရားမြတ်စွာ၏။ သာသနံ၊ တည်း။
[အဋ္ဌိတ-အရကို ဘဂဝါ-ဟု အဘယ်ကြောင့် ဆိုအပ်လေသနည်း အမေးရှိရကား “ဘရဝါဟိ''-စသည်ကိုမိန့်။]
ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ကို။ (ဝုစ္စ-၌ စပ်)။ ဌိတိဟေတုဘူတာယ၊ တည်သည်၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဋ္ဌိတော တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိကော၊ သည်။ ပရလောက၊ တမလွန်လောက၌။ နိရပေက္ခော၊ ငဲ့ခြင်းကင်း၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကာမသုခလ္လိကာ နုယောဂံ၊ ကာမဂုဏ်ချမ်းသာ၌ ငြိကပ်ခြင်း၌ ယှဉ်ခြင်းကို။ အနုယုဉ္ဇန္တော၊ အားထုတ်သည် ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ပရလောကဟိတာနိ၊ တမလွန်လောကအကျိုးဖြစ်ကုန်သော။ ပုညာနိ၊ တို့ကို။ ကတ္တုံ၊ ငှါ။ ဗျာဝဋော၊ အားထုတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သံဿတဒိဋ္ဌိကော၊ သည်။ တာနိ၊ ထိုကရလောကဟိတဖြစ်သော ကောင်းမူတို့ကို။ ကတ္တုံ၊ ငှါ။ အာယူဟတိ၊ အားထုတ်၏။ ဘဂဝါပန၊ သည်ကား။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ အတိ ဋ္ဌန္တော၊ မတည်မူ၍။ အနာယူဟန္တော၊ အားထုတ်တော်မမူမူ၍။ မဇ္ဈမံ ပဋိပဒံ၊ မဇ္ဈိမပဋိပဒါကို။ ပဋိပဇ္ဇန္တော၊ ကျင့်သည် ဖြစ်၍။ သယဉ္စ၊ ကိုယ်တော်သည်လည်း။ ဩဃံ၊ ဩဃကို။ တရိ၊ လွန်မြောက်တော်မူ၏။ ပရေ စ၊ သူတပါးတို့ကိုလည်း။ ဩဃံ၊ ကို။ တာရေသိ၊ လွန်မြောက်စေ၏။ မယာ၊ သည်။ ဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်သောစကား၏။ သာဓကံ၊ သက်သေဖြစ်သော။ ယထာ ကိံဝစနံ၊ ကို။ အာဟ၊ နည်း။ “အပတိဋ္ဌံခွါဟံ အာဝုသော အနာယူဟံ ဩဃမတရိ”န္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
အာဝုသော၊ တို့။ အဟံ ခေါ၊ သည်လျှင်။ အပတိဋ္ဌံ - အပတိဋ္ဌန္တော၊ မတည်မူ၍။ အနာယူဟံ-အနာယူဟန္တော၊ အားမထုတ်မူ၍။ ဩဃံ၊ ကို။ အတရိ၊ လွန်မြောက်ပြီ။
စတုဗြဟ္မဝိဟာရဝသေန၊ လေးပါးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ သမ္မာ စ၊ မဖောက်မပြန်လည်း။ ဌီတဿ၊ တည်တော်မူထသော။ ဣတိ အတ္ထဝသေန ဝါ၊ ဤသို့သော အနက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်မူလည်း။ သုသဏ္ဌိတဿ၊ ကောင်းစွာ မဖောက်ပြန်တည်သော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုသဏ္ဌတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ ကိုယ်တော်၏ အကျိုးနှင့် မရောသည်ဖြစ်၍။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ အပနေတုကမော၊ ပယ်ခြင်းငှါအလိုတော်ရှိသော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏(လိုက်)။ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဥပသံဟရိတုကာမော၊ ကောင်းစွာ ဆောင်ခြင်းငှါ အလိုရှိတော်မူသော။ ဧသဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ သမ္ပတ္တိယာ၊ ချမ်းသာ၏ ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ ပမောဒိတော စ၊ ဝမ်းမြောက်စေသည်လည်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိနယံ၊ ဝိနည်းကို။ ဒေသေတိ၊ ဟောတော်မူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။
ပုဗ္ဗာစရိယာနုဘာဝန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဋ္ဌကထာ၊ အဋ္ဌကထာသည်။ “ယသ္မာပုရေ အဋ္ဌကထာ အကံသူ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ဆိုလတ္တံ့သည် ဖြစ်သော ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုအဋ္ဌကထာဆရာတို့၏။ အာနုဘာဝေါ နာမ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကိဉ္စ၊ သော။ အပုဗ္ဗံ၊ မမြင်ဘူးသော ဝတ္ထုကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ “ဧသ-ဧသော အာနုဘာဝေါ၊ သည်။ ကဿ၊ အဘယ်သူ၏။ အာနုဘာဝေါ၊ နည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လောကေ၊ ၌။ ဝတ္တာရော၊ တို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အဓိပ္ပါယံ၊ ကို။ အနုဂန္တာ၊ အစဉ်လျှောက်၍။ တံတံပါဌေ၊ ထိုထိုသို့သော ပါဌ်၌။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဘာဝယတိ-ဝိဘာဝယတိ၊ ပြတတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ တဿ တဿ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဘာဝနာ-ဝိဘာဝနာ၊ ထင်စွာပြတတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌထကာ၊ ကို။ အာနုဘာဝေါ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
ပဉ္စမဂါထာအဖွင့် နက်ပြီး၏။
ပုဗ္ဗာစရိယာနုဘာဝေ၊ ရှေးဆရာတို့၏ အာနုဘော်ဖြစ်သော အဋ္ဌကထာ ကျမ်းသည်။ သတိ၊ ရှိပြီးလျက်။ “တံ ဝဏ္ဏယိဿ”န္တိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ ပုန၊ တဖန်။ အာရမ္ဘေန၊ ထိုဝိနည်းကို ဖွင့်အံ့ဟု အားထုတ်၍ ဝန်ခံသဖြင့်။ ကိံ ပယောဇနံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဣတိ စောဒေတဗ္ဗာ၊ ဤသို့ အပြစ်တင်ဖွယ် ရှိအံ့သောကြောင့်။ တတော၊ ထို ပဉ္စမဂါထာမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဆဋ္ဌသတ္တမနဝမဂါထာယော၊ ဆဋ္ဌ ပါထာ သတ္တမ ဂါတာ အဋ္ဌမ ဂါထာ, နဝမ ဂါထာတို့ကို။ အာစရိယေန၊ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ ဆရာသည်။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာတို့၌။ (ယောဇနာ - ၌ စပ်)။ အရိယမဂ္ဂဉာဏမ္ဗုနာ၊ အရိယမဂ် တည်းဟူသော ရေစင် ဖြင့်။ နိဒ္ဓေါတမလတ္တာ၊ အကြွင်းမဲ့ ဆေးအပ်သော အညစ်အကြေး ရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓဇ္ဇေဟိ၊ စင်ကြယ်သော ဝိဇ္ဇာ ရှိကုန်သော။ တေနေဝ၊ ထို အရိယမဂ် တည်းဟူသော ရေစင်ဖြင့်လျှင်။ နိဒ္ဓေါတာသဝတ္တာ၊ အကြွင်းမဲ့ ဆေးအပ်သော အာသဝေါရှိ သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓပဋိသမ္ဘိဒတ္တာ စ၊ စင်ကြယ်သော ပဋိသမ္ဘိဒါ ဉာဏ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ သဒ္ဓမ္မသံဝဏ္ဏနကောဝိဒေဟိ၊ သူတော်ကောင်းတရား တည်းဟူသော ပိဋကသုံးပုံကို ဖွင့်ခြင်း၌ လိမ္မာတော်မူကုန်သသော။ ဣတိ-ယောဇနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ပုဗ္ဗာစရိယာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ လောကာစရိယာပိ၊ လောက၌ဖြစ်သော ဆရာတို့ကိုလည်းကောင်း။ သာသနေ၊ ၌။ ရာဟုလာစရိယာဒယောပိ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ သင်္ဂယှန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုဆရာတို့ကို။ အပနေတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှါ။ ကာမဉ္စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “တံ ဝဏ္ဏယိဿ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗဋ္ဌကထာယ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာ၌။ ဦနဘာဝေါ၊ ယုတ်သောအဖြစ်ကို။ ဝါ၊ မပြည့်စုံသောအဖြစ်ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ နဝဒေယျ၊ မဆိုရာ။ စိတ္တေဟိ၊ ဆန်းကြယ်ကုန်သော။ နယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာစရိယေဟိ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာဆရာတို့သည်။ သံဝဏ္ဏတော၊ ကောင်းစွာ ဖွင့်တော်မူအပ်၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ “ကာမဉ္စာ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဒ္ဓမ္မံ၊ သူတော်ကောင်း တရားတည်းဟူသော ပိဋကသုံးပုံကို ဖွင့်ခြင်း၌။ ကောဝိဒေဟိ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဓမ္မသံဝဏ္ဏနာကောဝိဒေဟိ၊ ကုန်သော။
သလ္လေခိယေတိ၊ သည်ကား။ ကိလေသဇာတံ၊ ကိလေသာအပေါင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ ဗာဟုလ္လံ၊ ပစ္စည်းလေးပါးများသည်၏ အဖြစ်ကို။ သိလ္လခတိတနုံ ကရောတိ၊ ခေါင်းပါးခြင်းကို ပြုတတ်၏။ ဝါ၊ ခေါင်းပါးအောင်ကျင့်တတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သလ္လေခေါ၊ မည်၏။ သလ္လေခဿ၊ ခေါင်းပါးအောင် ကျင့်တတ်သော ဆရာ၏။ ဘာဝေါ၊ တည်း။ သလ္လေခိယံ၊ ခေါင်းပါးအောင် ကျင့်တတ်သည့် ဆရာ၏အဖြစ်။ တသ္မိံ-သလ္လေခိယေ၊ ထိုသို့ ကိလေသာကို ခေါင်းပါးအောင် ကျင့်တတ်သော ဆရာ၏အဖြစ်၌။ ဝါ၊ ထိုသို့ ပစ္စည်းလေးပါး ခေါင်းပါးအောင် ကျင့်တတ်သော ဆရာ၏အဖြစ်၌။ နောသုလဘူပမေဟီ တိ၊ ဟူသည်ကား။ အသုလဘူပမေဟိ၊ မရနိုင်သော ဥပမာရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ရရာသော ဥပမာ မရှိကုန်ထသော။ မဟာဝိဟာရ ဿတိ၊ ကား။ မဟာဝိဟာရဝံသဿ၊ မဟာဝိဟာရ ကျောင်း၏ အနွယ်ဖြစ်သော ဆရာသံဃာတော် အပေါင်း၏။ ဝါ၊ မဟာဝိဟာရကျောင်း၌ နေသော ဆရာသံဃာအနွယ်၏။ (ဓဇူပမေဟိ-၌ စပ်)။ ဧတေသံ၊ ထို ဆရာတို့အား။ ပညာယ၊ ပညာဖြင့်။ အစ္စုဂ္ဂတဋ္ဌေန၊ အထက်သို့တက်သော အနက်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ကြွားကြွားတက်သော အနက်အားဖြင့်။ ဓဇော၊ တံခွန်နှင့်တူသော။ ဥပမာ၊ ပညာဟူသော ဥပမာသည်။အတ္ထ၊ ရှိ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓဇူပမာ၊ မည်ကုန်၏။ တေဟိ-ဓဇူပမေဟိ၊ ထိုသို့တခွန်နှင့် တူသော ဥပမာရှိကုန်သော။ သမ္ဗုဒ္ဓဝရံ၊ ဘုရား အလိုတော်သို့။ အနုအယေဟိ၊ အစဉ် လိုက်ကုန်သော။ အနုဂတေဟိ၊ အစဉ်လိုက်ကုန်သော။ သမ္ဗုဒ္ဓဝရနွယေဟိ၊ ဘုရားအလိုတော်သို့ အစဉ်လိုက် ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါဓိပ္ပါယာနုဂေဟိ၊ ဘုရားအလိုတော်သို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သော။ ပုဗ္ဗာစရိယာ သဘေဟိ၊ တို့သည် (သမ္ဗန်)။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဣဓ၊ ဤသမ္ဗုဒ္ဓဝရနွ ယေဟိ-ဟူသော ပုဒ်၌။ ဝရသဒ္ဒေါ၊ ကို။ (ဝုံတ္တော-၌ စပ်)။ “သာမံ၊ ကိုယ်တော်တိုင်။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ ဗုဒ္ဓတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ဤသို့ သဒ္ဒါအဟော ရှိသောကြောင့်။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါပိ၊ တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂယှန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထို ပစ္စကဗုဒ္ဓါတို့ကို။ အပနေတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှါ။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ဆဋ္ဌ။ ပ။ နဝမဂါထာအဖွင့်အနက်ပြီး၏။
တတော၊ ထို''တသ္မာ။ ပ။ သမနုဿရန္တော''- ဟူသော နဝမဂါထာမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဒွေ ဂါထာယော၊ တို့ကို။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနတ္ထံ၊ ပြုအပ်သော အစီအရင်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ထိုကတ္တဗ္ဗဝိဓိကို ပြသဖြင့်။ တာသု အဋ္ဌကထာသု၊ မဟာအဋ္ဌကအထာ မဟာပစ္စရိတ်အဋ္ဌကထာ စသော ထိုသို့သော အဋ္ဌကထာတို့၌။ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယပစ္စယဝိမတိံ၊ ဆိုအပ်သော ဆုံးဖြတ်ခြင်း၏ အကြောင်း၌ တွေးတော ယုံမှားခြင်းကို။ ဝါ၊ ဆိုအပ်သောဆုံးဖြတ်ရာ အကြောင်းနှင့် စပ်သော ယံမှား ခြင်းကို။ ဝိနောဒေတိ၊ ဖျောက်တတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧကဋ္ဌကထာယ၊ တကျမ်းတည်းသော အဋ္ဌကထာသစ်၌။ ကုသလဿ၊ လိမ္မာပြီးသော ဝိနယဓရပုဂ္ဂိုလ်အား။ “အယံနယော၊ ဤနည်းသစ် တခုသည်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာ သစ်၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိက္ခေပုံ၊ ပယ်ရာကို။ နိဝါရေတိ၊ မြစ်၏။ အယုတ္တတ္ထပရိစ္စာဂေန၊ မသင့်သော အနက်ကို စွန့်သဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုမသင့်သော အနက်၌။ အဘိနိဝေဋ္ဌာနံ၊ မသင့်သောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းကုန်သော သူတို့၏။ အဘိနိဝေသံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ပရိစ္စဇာပေတိ၊ စွန့်စေ၏။ ထေရဝါဒ ဒဿနေန၊ ထေရဝါဒကို ပြသဖြင့်။ ဝိနိယ ဝိနိစ္ဆယံ၊ ဝိနည်း အဆုံးအဖြတ်ကို။ ပတိ၊ အစွဲပြု၍။ ဝိနယဓရာနံ၊ ဝိနယဓရ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ကာရဏောပပတ္တိတော၊ အကြောင်းဖြစ်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ အကြောင်း ဖြစ်သင့်သောအားဖြင့်။ ဥဟာပေါဟက္ကမံ၊ စွန့်အပ် ရယူအပ်သော အစဉ်ကို။
[ဤကား “ဥဟာပေါဟက္ကမံ"- ရှိသောပါဌ်အတိုင်း သမ္ဗန်သည့် အနက်တည်း။ ဥပါယောပေယျက္ကမံ၊ ပါဌ်ရှိမူ သင်အံ့သို့ ထင်၏။ ဆင်ခြင်ကြပါလေ။
ဥပါယော ပေယျက္ကမံ၊ အကြောင်းအကျိုးစဉ်ကို။ ဝါ၊ ယူအပ်, နစ်အပ်သော အစဉ်ကို-ဟုပေး။]
ဒေဿတိ၊ ၏။ အယုတ္တတ္ထေရဝါဒ ပဋိက္ခေပေန၊ မသင့်သော ထေရဝါဒကို ပယ်သဖြင့်။ ပုဂ္ဂလပ္ပမာဏ တံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ပမာဏဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဣမေစ အာနိသံသာ၊ ဤမျှသော အကျိုးတို့ကိုလည်း။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓိဒဿနေန၊ ပြုအပ်သော အစီအရင်ကို ပြသဖြင့်။ ဝါ၊ ပြသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဒဿိတာ၊ ပြတော်မူအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဉ္စ သံဝဏ္ဏနံ၊ ထိုအဋ္ဌကထာသစ်ကိုလည်း။ သမာရဘန္တော၊ အားထုတ်လတ္တံ့သော ငါသည်။ တဿာ သံဝဏ္ဏနာယ၊ ထိုအဋ္ဌကထာသစ်၏။ မဟာအဋ္ဌကထံ၊ ကို။ သရီရံ ကတွာ၊ ကိုယ်ပြု၍။ သမာရဘိဿံ၊ ကောင်းစွာအားထုတ်အံ့။ မဟာပစ္စရိယမ္ပိ၊ မဟာပစ္စရိတ် အဋ္ဌကထာ ၌လည်း။ ဝုတ္တော၊ သော။ ယောဝိနိစ္ဆယော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ ကုရုန္ဒီနာမာဒီသု၊ ကုရုန္ဒီအမည်ရှိသော အဋ္ဌကထာ အစရှိကုန်သော။ လောကေ၊ လောက၌။ ဝဿု တာသု အဋ္ဌကထာသု စ၊ တို့၌လည်း။ ဝုတ္တော၊ သော။ ယော ဝိနိစ္ဆယော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတော ဝိနိစ္ဆယတောပိ၊ ထို အဆုံးအဖြတ်တို့၌လည်း။ (ယုတ္တံ-၌ စပ်)။ မဟာအဋ္ဌကထာနယေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိနယ ယုတ္တိယာ ဝါ၊ ဝိနည်းအားလျော်သော အသင့်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ယုတ္တံ၊ သင့်သော။ အတ္ထံ၊ အနက်ဆုံးဖြတ်ကို။ တဿ သရီရဿ၊ ထိုသို့ ကိုယ်ပြုသော မဟာအဋ္ဌကထာ၏။ အလင်္ကာရံ ဝိယ၊ တန်ဆာကဲ့သို့။ ဂဏုန္တော၊ ယူသည်ဖြစ်၍။ သမာရဘိဿ၊ အံ့။ ကိံ၊ အသို့နည်း။ သံဝဏ္ဏနမေဝ၊ အဖွင့်သက်သက် ဖြစ်သော အဋ္ဌကထာကို သာလျှင်။ သမာရဘိဿံ ကိံ၊ အားထုတ်အံ့လော။ အညံ၊ တပါးသော ထေရဝါဒကို။ န သမာရဘိဿံကိံ၊ လော။ ဣတိ ပုစ္ဆံ၊ ဤအမေးကို။ ဒဿနတ္တံ-ဝိဿဇ္ဇနတ္ထံ၊ ဖြေခြင်းငှါ။ ပုန၊ တဖန်။ သံဝဏ္ဏနာဂ္ဂဟဏံ၊ သံဝဏ္ဏနာ သဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ပြုတော်မူပြန်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အန္တောဂဓံ၊ အဋ္ဌကထာ၏ အတွင်း၌တည်သော။ ထေရဝါဒံ၊ ကို။ သံဝဏ္ဏနံ ကတွာ၊ အဋ္ဌကထာပြု၍။ သမာရဘိဿံ၊ အံ့။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ထေရဝါဒ၊ တို့သည်။ ဗဟိအဋ္ဌကထာယံ၊ အဋ္ဌကထာမှ အပ၌။ သမဘိနိဝိဋ္ဌေန၊ သော။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ စူဋ္ဌပစ္စရိ အန္ဓက အရိယဋ္ဌကထာ ပန္နဝါရာဒယောပိ၊ ပန္နဝါရဋ္ဌကထာ စသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာအမည်တို့တွင်။ ပစ္စနာမ၊ ပစ္စရီမည်သည်ကား။ သီဟဋ္ဌဘာသာယ၊ ဖြင့်။ ဥဠုံမ္ပွံကိရ၊ ဖောင်ဖြစ်သတတ်။ တသိံ၊ ထိုဖောင်၌။ နိသီဒိတွာ၊ နေ၍။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သောကျမ်းဖြစ်သောကြောင့်။ တမေဝ နာမံ၊ ထို ပစ္စရိတ်ဟူသော အမည်သည်။ ဇာတံ၊ ၏။ ကုရုန္ဒီ နာမ၊ ကုရုန္ဒီအမည်ရှိသော။ ဝလ္လဝိဟာရော၊ နွယ်ကျောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနွယ်ကျောင်း၌။ နိသီဒိတွာ၊ နေ၍(ထည့်)။ ကတတ္ထာ၊ ကြောင့်။ ကုရုန္ဒီ နာမ၊ ကုရုန္ဒီကျမ်းအမည်သည်။ ဇာတာ၊ ၏။
ဒသမ, ဧကာ ဒသမ ဂါထာအဖွင့် နက်ပြီး၏။
သမ္မ သမာရဘိဿန္တိ၊ ဟူ၍။ ကတ္တဗ္ဗဝိဓာနံ၊ ပြုအပ်သော အစီအရင်ကို။ သဇ္ဇေတွာ၊ စီရင်၍။ အဟံ၊ သည်။ ဋ္ဌိတော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံမေ နိသာမေန္တူတိ ဂါထာယ၊ ၌။ တံ သံဝဏ္ဏနံ၊ ကို။ မေ-မမ၊ ငါ၏။ သိန္တိကာ၊ မှ (ထည့်)။ ဝါ၊ ကား။ မေ-မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စမာနံ၊ ဆိုလတ္တံ့သော။ တံ ဝဏ္ဏနံ၊ ကို။ ဣတိ
ယောဓမ္မဝိနယော၊ ကို။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဗုဒ္ဓေန၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သော ဓမ္မဝိနယော၊ ကို။ တထေဝ၊ ထိုဘုရားဟောတော် မူတိုင်းလျှင်။ ဝါ၊ ဘုရားဟောတော်မူသော အခြင်းအရာအားဖြင့်လျှင်။ ဗုဒ္ဓပုတ္တေဟိ၊ ဘုရားသားတော် ဖြစ်ကုန်သော။ ယေဟိ သာဝကဟိ၊ အကြင် တပည့်သားတော်တို့သည်။ ဉာတော-အဝဗုဒ္ဓေါ၊ သိတော်မူအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေသံ ဗုဒ္ဓပုတ္တာနံ၊ ထို ဘုရားသားတော်ဖြစ်ကုန်သော တပည့်သားတော်တို့၏။ မတိံ အဓိပ္ပါယံ၊ အလိုတော်ကို။ အစ္စဇန္တာ၊ မစွန့်ကုန်မူ၍။ နိရဝေသသံ၊ အကြွင်းမရှိကုန်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဂဏှန္တာ၊ ယူကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပုရေတိ၊ သည်ကား။ ပုရော၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ကား။ ပေါရာဏတ္ထေရာ၊ ရှေး၌ ဖြစ်ကုန်သော မထေရ်တို့သည်။ အဋ္ဌကထာတိ၊ သည်ကား။ အဋ္ဌကထာယော၊ တို့ကို။ ဥပယောဂဗဟုဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ် ဗဟုဝုစ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။
တေရသမဂါထာအဖွင့်အနက်ပြီး၏။
ယံ အတ္ထဇာတံ၊ အကြင်အနက်သဘောကို။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ တံ အတ္ထဇာတံ၊ ထို အနက်သဘောကို။ ပမာဒလေခကာနံ၊ မှား၍ ရေးကုန်သောဆရာတို့၏။ ဝါ၊ ရေးမှားကုန်သော ဆရာတို့၏။ ပမာဒလေခမတ္တံ၊ မှား၍ရေးမိသော အရာမျှကို။ ဝါ၊ ရေးမှားသော အရာမျှကို။ ဝဇ္ဇယိတွာ၊ ကြဉ်၍။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော ဆရာတို့၏လည်း။ ဝစနံ၊ စကားသည်။ ပမာဏံ ကိံ၊ ပမာဏဖြစ်အံ့လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ ဤသို့သော အမေးသည်။ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ဝစနံ၊ သည်။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်ကား။ သိက္ခာသုံးပါး၌ ရိုသေခြင်းရှိကုန်သော။ ဣဓ ဝိနယမှိ၊ ဤနည်းပါဠိ၌။ ပဏ္ဍိတာနံ၊ လိမ္မာသော ပညာမျက်စိ ရှိကုန်သော ဆရာတို့၏။ ဝစနံ၊ သည်သာ။ ပမာဏံ၊ တည်း။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ကား။ သစ္စေပိ၊ အမှန်ဆိုရာ၌လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ချွတ်ယွင်း၍ ဆိုရာ၌လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋ မေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကား ကို။ ပမာဒလေခန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပမာဒလေခံ၊ ကို။ ဝဇ္ဇယို-တွာ၊ ၍။ ပမာဏံ၊ သည်။ ဟေဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။
တတော စာတိ၊ သည်ကား။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တအတ္ထဇာတေတော၊ ဆိုအပ်သသော အနက်သဘောမှ။ (ဝုတ္တအဋ္ဌကထာတော-ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ထိုပါဌ်သည် သာရတ္ထဒီပနီ၌-တတော အဋ္ဌကထာတော-ဖွင့်သည်နှင့်ညီ၏။)။ တန္တိက္ကမံ ပါဋ္ဌိက္ကမံ၊ ပါဋ္ဌိအစဉ်ကို။ (ဝုတ္တိနည်းဖွင့်သည်)။ သုတ္တန္တာ သုတ္တာဝယဝါ၊ ပါဋ္ဌိအစိတ်တို့သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အန္တောတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ အန္တော-ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ အဗ္ဘန္တရာဝယဝ သမ္ဘာဝနာဒီသု၊ အတွင်းဟူသော အနက်, အစိတ်ဟူသောအနက်, ချီးမွမ်းခြင်းဟူသောအနက် အစရှိသည် တို့၌။ ဒိဿတိ၊ ၏။ သုတ္တန္တေသု၊ သုတ္တန်ပါဋ္ဌိအစိတ်တို့၌။ ဘဝါ၊ ဖြစ်သည်တို့တည်း။ သုတ္တန္တိကာ၊ သုတ္တန်ပါဋ္ဌိအစိတ်တို့၌ ဖြစ်သည်တို့။ တေသံ သုတ္တန္တိကာနံ၊ ထိုသုတ်ပါဋ္ဌိအစိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝစနာနံ၊ တို့၏။ သုတ္တန္တဂန္တေသု၊ သုတ္တန်ကျမ်းတို့၌။ အာဂတဝစနာနံ၊ လာကုန်သော သဒ္ဒါတို့၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ အမီယတိ၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ အန္တော၊ မည်၏။ သာဓိယတိ၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကား အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ကေန၊ အဘယ်သူသည်။ သာဓီယတိ၊ သနည်း။ သုတ္တေန၊ သုတ်သည်။ သာဓီယတိ၊ အပ်၏။ သုတ္တဿ၊ သုတ်၏။ အန္တော၊ ပြီးရာတည်း။ သုတ္တန္တော၊ ရာ။ သော၊ ထို သုတ္တန္တသည်။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ သော သော အတ္ထဝိကပ္ပေါ၊ ထိုထိုသို့သော အတ္တဝိကပ်သည်။ ဝါ၊ ထိုထိုသို့သော အနက်ကို အထူးကြံခြင်း၌။ နိယုတ္တာနိ၊ ယှဉ်ကုန်သော။ ဝစနာနိ၊ တို့တည်း။ သုတ္တန္တကာနိ၊ သုတ်ပါဋ္ဌိအစိတ်၌ ယှဉ်ကုန်သော သဒ္ဒါတို့။ သုတ္တန္တကာနံ၊ သုတ်ပါဋ္ဌိအစိတ်၌ ယှဉ်ကုန်သော။ တေသံ ဝစနာနံ၊ တို့၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ တဿ တဿ အာဂမသုတ္တဿ၊ ထိုသို့သော အာဂမဟု ဆိုအပ်သော သုတ်ပါဋ္ဌိအား။ ဝါ၊ ကား။ အဘိဓမ္မဝိနယသုတ္တဿ စ၊ အဘိဓမ္မာပါဋ္ဌိ, ဝိနည်းပါဋ္ဌိအားလည်း။ အနုရူပံ၊ လျော်စွာ။ ပရိဒီပယန္တီ၊ ပြလျက်။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္တ၊ ဤအရာ၌။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ သမာသတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ အတ္ထဝိဘာဝနာ၊ အနက်ကို ထင်စွာ ပြခြင်းတည်း”။ ဣတိပိ သော ဘဂဝါ”တိအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ သုတ္တန္တိကာနံ၊ သုတ်ပါဋ္ဌိအစိတ်၌ ယှဉ်ကုန်သော။ ဝစနာနံ၊ တို့၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ အာဂသုတ္တန္တာနုရူပံ၊ အာဂမဟု ဆိုအပ်သော သုတ်ပါဋ္ဌိအား လျော်စွာ။
ဂန္တရမ္ဘကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဗာဟိရနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
[အမေးပါဌ်၌ - ဓမ္မာပတ္တိံ , ဓမ္မာပတ္တိ - ဟု ဒုတိယန္တ , ပဌမန္တနှင့် ပါဌ်နှစ်ထွေရှိ၏။ ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတော သာဝကဘာသိတော ဣသိဘာသိတော - ဟု ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပုဒ်၏ ပဒဘာဇနီကို နှလုံးသွင်းလေ။]
နိယမာဘာဝါ၊ သာဝက ဘာသိတပါဠိ၏ အမြဲ အမှတ်၏ မရှိသောကြောင့်။ အတိပ္ပသင်္ဂေါ၊ အလွန်လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်ရာသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍ မေးငြားအံ့။ အတိပ္ပသင်္ဂေါ၊ သည်။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။
[ဆရာမြတ်တို့ကား - ဣတိ စေ - ရှိက စေဝဒေယျ - ဟု သမ္ဗန်တော်မူကုန်၏။ သဘောမှာ အမေးပင် ဖြစ်၍။ စေ ပုစ္ဆေယျ - ဟူ၍လည်းကောင်း, စေ ဝဒေယျ - ဟူ၍လည်းကောင်း သမ္ဗန် သော်လည်း အသင့်ချည်းပင် ဖြစ်သည်ဟု နှလုံးသွင်းရာ၏။]
ကသ္မာ၊ မူကား။ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ သင်္ဂီတိတ္တယံ၊ သင်္ဂါယနာသုံးတန်သို့။ အာရုဠှော၊ တင်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသေသိတတ္တာ၊ အထူးပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ သင်္ဂီတိအာရုဠှတ္တာ၊ သင်္ဂါယနာ တင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋိ။ပ။သံသာရောတိ ပဝုစ္စတီ”တိ ဧဝမာဒိ ဝစနဉ္စ၊ သည်လည်း။ သင်္ဂီတိအာရုဠှက္ကမာနုဂတံ၊ သင်္ဂါယနာတင်သော အစဉ်ဖြင့် အစဉ်လာသော။ ယံ ဝစနဉ္စ၊ အကြင်စကားသည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသော စကားသည်။ ပဒသော ဓမ္မာပတ္တိံ၊ ပဒသောဓမ္မအာပတ်ကို။ ဇနေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာယသ္မာဥတိဿော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
ပဌမဟာသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ
ပဌမမဟာသင်္ဂီတိ နာမ စာတိ ဧတ၊ ၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အတိရေကတ္ထော၊ အတိရေက အနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထို စ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အညာပိ၊ တပါးသော သင်္ဂါယနာသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ-ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။
[ကုသိနာရာယံ ဥပဝတ္တနေ မလ္လာနံ သာလဝနေ-ဟူ၍ အဘယ်ကြောင့် သာလဝနေ-ဟူ၍ မဆိုမူ၍ ထိုသာလဝနတ်ကို အထူးပြု၍ ဥပဝတ္တနေ မလ္လာနံ သာလဝန-ဟု ဆိုအပ် လေသနည်းဟု အဋ္ဌကထာ၌ အမေးကို နှလုံးထား၍ “တံ ဟိ သာလဝနံ"စသည်ကို မိန့်၏။]
ဟိ-ယုတ္တံ၊ ဥပဝတ္တနေ သာလဝနေ-ဆိုသော စကား သင့်၏။ တံ သာလဝနံ၁၊ ထိုမလ္လာမင်း တို့၏ အင်ကြင်းတောသို့။ ဥပဂန္တွာ၊ သွား၍။ မိတ္တသုဟဇ္ဇေ၊ မိတ်ဆွေခင်ပွန်း ချစ်ကျွမ်းဝင်သော သူတို့ကို။ အပလောကေတွာ၊ ပြန်ပြော၍။ နိဝတ္တနတော၊ ပြန်လည်ရာ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဥပဝတ္တနန္တိ၊ ဥပဝတ္တနံ-ဟူသော အမည်သည်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်။ ဇာတံ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။
[သာလဝန အမည်ထက် ဥပဝတ္တန အမည် ထင်သောကြောင့် ဝိသေသနပြုသည်-ဟူလေ။]
ယမကသာလာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကာ၊ တခုသော။ သာလပန္တိ၊ အင်ကြင်းပင်စဉ်သည်။ သီသဘာဂေ၊ ဦးခေါင်းအဖို့၌။ ဟောတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ ဧကာ၊ တခုသော။ သာလပန္တိ၊ သည်။ ပါဒဘာဂေ၊ ခြေတော်အဖို့၌။ ဟောတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ တတြာပိ၊ ထိုဦးခေါင်းရင်း ခြေရင်း၌ ဖြစ်သော အင်ကြင်းပင်စဉ်တို့တွင်လည်း။ ဧကော၊ တခုသော။ တရုဏသာလော၊ ပျိုနုသော အင်ကြင်း ပင်စဉ်သည်။ သီသဘာဂဿ၊ ဦးခေါင်းတော်အဖို့၏။ အာသန္နော၁၊ အနီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကော၊ တခုသော။ တရုဏသာလော၊ သည်။ ပါဒဘာဂဿ၊ ခြေတော်အဖို့၏။ အာသန္နော၊ အနီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မူလခန္ဓဝိဋပပတ္တေဟိ၊ အမြစ် ပင်စည် အခွ အကိုင်း အရွက်တို့ဖြင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သံသိဗ္ဗိတွာ၊ စပ်၍။ ဝါ၊ ထိ၍။ ဌိတသာလာနံ၊ တည်သော အင်ကြင်းပင်တို့၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုပါဒိသေသာယ၊ နိဗ္ဗာနဓာတုယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ၊ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏ၌။ ဝါ၊ အထူးအပြားသို့ ရောက်သည်ကို မှတ်ကြောင်းဖြစ်သော အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်တည်း။ ကိံသုဝိယ၊ တို့၌ ကဲ့သို့ နည်းဟူမူကား။ ကတကိစ္စော၊ ပြုအပ်သော ကိစ္စရှိသော။ ပုရိသော၊ သည်။ အဝေရမုခေန၊ ရန်ကင်းသော မျက်နှာရှိသည်။ အာဘတ ကုဏ္ဍလေန၊ တန်ဆာဆင်အပ်သော နားတောင်းရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပီတိဇ ဟာစေတော၊ ပီတိကြောင့် ဖြစ်သော ရွှင်လန်းသော စိတ်ရှိသည်။ အသိ၊ ၏။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော ပြယုဂ်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ပရိနိဗ္ဗာနေ-ပရိနိဗ္ဗာနဟေတု၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ တသ္မိံ ဌာနေ၊ ထိုပရိနိဗ္ဗာန်ပြုရာ ဟောတော်မူရာအရပ်၌။ (သန္နိပတိတာနံ - ၌ စပ်)။ ဝိလပံ၊ ယောင်ယမ်း မြည်တမ်းခြင်းသည်။ ပရိဒေဝနံ၊ ပရိဒေဝနမည်၏။ ဝါ၊ ငိုမြည်တမ်းခြင်းမည်၏။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ မာ သောစိတ္တ၊ မစိုးရိမ်ကုန်လင့်။ ဝါစာယ၊ စကားဖြင့်။ မာပရိ ဒေဝိတ္ထ၊ မငိုကြွေးကုန်လင့်။ မဟာသမဏေနာတိ ဣဒံ၊ သည်။ နိဿက္ကတ္ထေ၊ ပဉ္စမီအနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုင်းဝိဘတ်တည်း။ ကိသ္မိံ ဝိယ၊ ဟူမူကား။ သူရိယံသူဘိ ပဋုကရာ'ဘာ'ရိသဿ တာဏာ ဣတျတြေဝ-ဟူသော ပြယုဂ်၌ ကဲ့သို့တည်း။ အာရိသဿ၊ ရသေ့၏။ တာဏာ၊ စောင့်ရှောက်ရာကား။ သူရိယံသူဘိ၊ နေရောင်တို့မှ။ ပဋုကရာ၊ ထင်ခြင်းကို ပြုတတ်သော။ အာဘာ၊ အရောင်တည်း။
[ဤကား မာဂဓပြန်၍ သမ္ဗန်သော အနက်တည်း။ သူရိယံသူဘိ၊ နေအရောင်တို့မှ။ ပဋုကရာ၊ သော။ အာသာ၊ သည်။ အာရိဏျဿ၊ ရသေ့၏။ တာဏာ၊ တည်း။ ရှိတိုင်းသမ္ဗန်သော အနက်တည်း။]
ဘဂဝတော၊ ၏။ ယဉ္စ အနုဂ္ဂဟံ၊ အကြင်သို့ ချီးမြှင့်ခြင်းသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ အနုဂ္ဂဟဿ၊ ထိုသို့ ချီးမြှင့်ခြင်းကို ခံရသော။ မေ၊ ငါ၏။ (အာဏဏျံ-၌ စပ်)။ ဣတိ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧကစ္စေပန၊ တို့သည်ကား။ ယံ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဟံ၊ ကို။ အနုဂ္ဂဟိတော၊ ၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ နိဗ္ဗသနာနီတိ၊ ကား။ နိဋ္ဌိတဝသနကိစ္စဝနိ၊ ပြီးပြီးသော ဝတ်ရုံခြင်း ကိစ္စရှိကုန်သော။ မယာ၊ ငါဘုရားသည်။ ပရိဘုဉ္စိတွာ၊ သုံးဆောင်ပြီး၍။
အာသန္နဋ္ဌေ၁၊ အနီး၌ တည်သော။ အနာဂတေ စ၊ အနာဂတ်ကာလ၌လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ စိရန္တနေ၊ ကြာမြင့်စွာ ခြားသော ကာလရှိသော။ အတီတေ၊ အတိတ်ကာလ၌လည်း ကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကာလဒွယေပီ၊ ကာလနှစ်ပါး၌လည်း။ ပုရာ-သဒ္ဒေါ၊ ပုရာ-သဒ္ဒါကို။ ကဝီဟိ၊ ပညာရှိတို့သည်။ နိပါတျတေ၂၊ ရွတ်ဖတ်အပ်၏။ ဝါ၊ ဆိုအပ်၏။
[ပါဌ်ရင်း-၌ အာသန္နဋ္ဌေ - အရာတွင် အာသန္နဋ္ဌေ - ရှိသည်။ အနီး၌တည်သော အနက်ပင်။]
သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ သာသန မေဝ၊ အဆုံးအမဖြစ်သော သာသနာတော်သည်ပင်။ ပရိယတ္တိ၊ ပရိယတ်တည်း။ သတ္တုသာသန ပရိယတ္တိ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ဖြစ်သော သာသနာတော်သည်ပင် ပရိယတ်။ သာ၊ ထို ပရိယတ်သည်။ သုတ္တဂေယျာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ နဝင်္ဂါ၊ ကိုးပါးသော အင်္ဂါရှိသော။ တိပိဋကမေဝ၊ ပိဋကသုံးပုံသည်သာဖြစ်သော။ သဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပ-ဘေဒံ၊ အလုံးစုံသော ပရိယတ္တိအပြားကို။ ဓာရေန္တိ၊ ဆောင်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိပိဋကသဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒ ဓရာ၊ မည်ကုန်၏။ “တိပိဋကသဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒ ဓရေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ဝိနာနသက္ကာ”တိ၊ ဟူ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။
[တိပိဋက သဗ္ဗပရိယတ္တိပ္ပဘေဒ ဓရ - ဖြစ်တော်မူကုန်လျက် အရှင်အာနန္ဒာနှင့် ကင်း၍ သင်္ဂါယနာတင်ခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ဟု မဆိုအပ်တကား။ တိပိဋက။ပ။ဓရ - ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တို့ ချည်းပင် သင်္ဂယနာတင်ခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်ကောင်း၏ - ဟု စောဒနာ လိုသည်။]
ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ တိပိဋက။ပ။ဓရ ဖြစ်သော်လည်း။ ဝိသေသော၊ အထူးအရာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တေဟိ၊ ထို တပါးယုတ် ငါးရာကုန်သော ရဟန္တာတို့သည်။ သမ္မုခါပိ၊ ဘုရားမျက်မှောက်တော်၌ လည်း။ သုတံ၊ သင်အပ် နာအပ်၏။ အသမ္မုခါပိ၊ ဘုရားမြတ်စွာ မျက်ကွယ်ရာ၌လည်း။ သုတံ၊ ၏။ ထေရေန ပန၊ အရှင်အာနန္ဒာမထေရ်သည်မူကား။ အသမ္မုခါ၊ မြတ်စွာ၏မျက်ကွယ်၌။ ပရိဂ္ဂဟိတံ၊ သင်အပ် မှတ်အပ်သော ဘုရားစကားတော်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဝိသေသော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ န ဝါယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝေတိ၁ ပဒဿ၊ ဝါ-ဟူသော ပုဒ်၏။ ဝိဘာသာတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
[ဝေတိ-ကို ဝါ-ဣတိ ပုဒ်ဖြတ်။ ဝ-ကို ခွင်း အာကို ချေ။ ဣကို ဧ,အသဝဏ်ပြု၍ ဝေတိ ပြီး၏။ များသော ပါဌ်တို့၌ ရှိသောကြောင့် စီရင်လိုက်သည်။ ကစ္စည်း သဒ္ဒါကျမ်းတို့၌ ဝါတိ ကသ္မာ-စသည်ဖြင့် ဝါ-သဒ္ဒါနှင့်ရှိသည်။]
အညာသိပိ၊ သိသည်လည်း ရှိ၏။ န အညာသိပိ၊ မသိသည်လည်း ရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ တတြ ဥစ္စိနနေ၊ ထိုသို့ ရွေးကောက်ရာ၌။ (တတြဟိ-၌ တတြ-အစွဲကို ဥစ္စိနနေ-ဖွင့်သည်)။ ဗဟုသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝေပုလ္လတ္ထော၊ ပြန်ပြောခြင်းအနက်ရှိ၏။ “အနန္တပါရံ၊ အဆုံးအပိုင်း အခြားမရှိသော ပိဋကသုံးပုံကို။ ဗဟုပိ၊ ပြန့်ပြောစည်ပင်စွာလည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတျတြေဝ၊ ဤပြယုဂ်ကဲ့သို့တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ “တိပိဋက။ပ။ဓရ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဗဟုစာနေန။ပ။ ပရိယတ္တော”တိ ဝစနံ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဝါ၊ မသင့်သည် မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ သို့။ စေစော ဒေယျ၊ အကယ်၍ အပြစ်တင်ငြားအံ့။ တံ၊ ထိုအပြစ်ကို။ န စောဒေတဗ္ဗံ၊ မတင်အပ်။ ဝါ၊ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ယုဇ္ဇတိ ဧဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တိပိဋကဿ၊ ၏။ အနန္တတ္တာ၊ အဆုံးမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အမှေ၊ ငါတို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ ထောက်၍။ တေန၊ ထိုအရှင် အာနန္ဒာသည်။ ဗဟု၊ များစွာ။ ဝါ၊ ပြန့်ပြောစည်ပင်စွာ။ ပရိယတ္တော၊ သင်ပေ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဣတရထာ၊ ထိုသို့ ဆိုပြီးသည်မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ အာနန္ဒအတ္ထေရော၊ သည်။ တေဟိ၊ ထိုရဟန္တာတို့အောက်။ အပ္ပဿုတော၊ နည်းသော အကြားအမြင်ရှိ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အသမ္မုခါ ပဋိဂ္ဂဟိတံ နာမ နတ္ထီတိ ဝစနဝိရောဓော စ၊ သည်လည်း။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဍ္ဎမာသော အတိက္ကန္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌ ဧကော ဒိဝသော၊ တရက်သည်။ နာဋ္ဌော၊ ပျောက်၏။ သော၊ ထိုပျောက် သောနေ့သည်။ ပါဋိပဒဒိဝသော၊ အထွတ်တရက်နေ့တည်း။ သော၊ ထိုအထွတ်တရက်နေ့သည်။ ကောလာဟလဒိဝသော နာမ၊ အုတ်အုတ်ကျက်ကျက် ပြုသောနေ့မည်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤရက်ပေါင်းကို ရေတွက်ရာ၌။ န ဂဟိတော၊ ယူတော်မမူ။
[အဋ္ဌကထာ-၌ အဍ္ဎမာသော အတိက္ကန္တော-ဟု ဆိုသောကြောင့် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသောနေ့မှစ၍ ကဆုန်လကုန်တိုင်း ယူလျှင် တဆယ့်ခြောက်ရက်ရှိခဲ့၏။ ထိုသို့မဟုတ် လပြည့်ကျော်တစ်ရက် နေ့မှစ၍ ယူပြန်လျှင် နှစ်သတ္တာဟသာ ဖြစ်၍။ တဆယ့်လေးရက်သာ ဖြစ်ရကား အဍ္ဎမာသ မပြည့်ကဆုန်လ မကုန်ရှိခဲ့၏။ ထိုသို့ ဖြစ်၍ ရက်ရေနှင့် အဍ္ဎမာသော အတိက္ကန္တော၊ မညီသောကြောင့်။ တသ္မာသော ဣဓ န ဂတိတော - မိန့်၏။
လပြည့်ကျော်တရက်နေ့ကို နှစ်ရက်နေ့က စ၍ယူသော နှစ်သတ္တဟနှင့်ကဆုန်လကွယ်သို့ ရောက်၍ အဍ္ဎမာသော အတိက္ကန္တော-ဆိုသည်ဟု နှလုံးသွင်းတော်မူ၏။ “သော ဣဓ န ဂဟိတော''ဆိုသည်ဟု သိရာ၏။ အဋ္ဌကထာ-၌-ပရိနိဗ္ဗာနတော၊ မှ။ ပရံ၊ နောက်၌ ထည့်၍ပေး။ ပဋ္ဌာယ-ထည့်၍ မပေးသင့်။
ဤတွင် သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ၌ - အဍ္ဎမာသော။ပ။သော။ ဣဓ န ဂဟိ ဘာတိ တိံ အသုန္ဒရံ-ဟု ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာကို ပယ်၍-
ပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တန္တပါဠိယံ ပါဋိပဒဒိဝသတောယေဝ ပဋ္ဌာယ သတ္တာ ဟဿ ဝုတ္တတ္တာ အဋ္ဌကထာယဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနဒိဝသေနာပိ သိဒ္ဓိံ တိဏ္ဏံ သတ္တာဟာနံ ဂဟိတတ္တာ၊ တထာ ဟိ ပရိနိဗ္ဗာနဒိဝသေန သဒ္ဓိံ တိဏ္ဏံ သတ္တာဟာနံ ဂဟိတတ္တာ ဇေဋ္ဌမူလသုက္ကပက္ခပဉ္စမီ ဧကဝီသတိ မော ဒိဝသော ဟောတိ - ဟူ၍ သီလက္ခန် အဋ္ဌကထာ စကားကိုသာ အခိုင်ပြု၍ ဆိုတော်မူ၏။ ဤအဋ္ဌကထာ၌ ဒွိသတ္တာဟဖြင့် အဍ္ဎမာသမပြည့် ကဆုန်လ မကုန်သည်ကို လည်းကောင်း။ -
ဣဒါနိ ဂိမှာနံ ဒိယဍ္ဎောမာသော သေသော-ဟူသော စကားကိုလည်းကောင်း မငဲ့မကွက်မူ၍ ဧကဝီသတိဒိဝသ အရကိုသာ တိသတ္တာဟူနှင့် အမှန်တက်၍ ဆိုတော်မူ၏။ ဋီကာနှစ်စောင် အဆိုကို အဖန်တလဲလဲ ဆင်ခြင်ကြံစည်၍ မှတ်သားရာ၏။]
သံဝေဂဝတ္ထုံ၊ သံဝေဂဝတ္ထုကို။ ဝါ၊ ထိတ်လန့်အပ် ကြောက်အပ်သော ဝတ္ထုကို။ ဝါ၊ အရာကို။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ ကီဠနတော၊ ကစားတတ်သောကြောင့်။ သာဓုကီဠနံ နာမ၊ မည်၏။ သွေပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အပေက္ခာယ၊ ငဲ့ခြင်းအနက်၌။ မန္တွာ၁၊ သိ၍။ အနုညာယ၊ ဝန်ခံခြင်း အနက်၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ သုဘသုတ္တံ၊ သည်။ ဘဂဝတိ၊ သည်။ ပရိနိဗ္ဗုတေ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုပြီးသော်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ စတုရာသီတိဓမ္မက္ခန္ဓသဟေဿသု၊ ရှစ်သောင်းလေးထောင် သော ဓမ္မက္ခန္ဓာတို့၌။ အန္တောဂဓံ၊ အတွင်းဝင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ကာလေ၊ လက်ထက်တော်၌။ လဒ္ဓ နယတ္တာ၊ ရအပ်သော နည်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ကိံ ဝိယ၊ ကထာဝတ္ထု ကျမ်းကဲ့သို့တည်း။ ဆဍ္ဍိတာ၊ စွန့်အပ်ကုန်သော။ ပတိတာ၊ ကျအပ်ကုန်သော။ ဥက္လာပါ၊ အမှိုက်တို့တည်း။ ဆဍ္ဍိတ ပတိတ ဥက္လာပါ၊ စွန့်အပ်ကျအပ်ကုန်သော အမှိုက်တို့။ အာဏာ ဧဝ၊ အာဏာတော်သည်သာလျှင်။ အပ္ပဋိဟတဋ္ဌေန၊ မပိတ်ပင် မဆီးတားအပ်သော အနက်အားဖြင့်။ စက္ကံ၊ စက်တည်း။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဏာစက္ကံ၊ မည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ မဏ္ဍပ်၌။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဟတန္တိ၊ ကျတတ်ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧက နိပါတနံ၊ မည်၏။ အာကာသေန အာဂန္တွာ နိသီဒီတိ ဧကေတိ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဒုတိယဝါရေ၊ နှစ်ခုမြောက်သော အကြိမ်၌။ ဂမနံ၊ သွားသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာယသ္မာ ဥပတိဿော၊ သည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဌမံ၊ စွာ။ အာကာသေန၊ ဖြင့်။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ပရိသံ၊ ပရိသတ်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ ဘိက္ခုပန္တိံ၊ ရဟန်းအစဉ်ကို။ အပီဠေန္တော၊ မနှိပ်စက်မူ၍။ ပထဝိယံ၊ ၌။ နိမုဇ္ဇိတွာ၊ ငုပ်၍။ အာသနေ ဧဝ၊ မိမိ နေရာ၌သာလျှင်။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဥဘယထာ စ၊ နှစ်ပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ အာပါထံ၊ ထင်ခြင်းသို့။ ဂတော၊ ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါး သော နည်းသည်လည်း။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ အညထာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ ဒွီသု၊ နှစ်ရပ်သော စကားတို့တွင်။ ဧကံ၊ တရပ်သော စကားသည်။ အဘူတံ၊ မဟုတ်သည်၏အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။
ကထံ ပန၊ အသို့မူကား။ အာရုဠှာ၊ တင်တော်မူအပ်ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အာယသ္မာ မဟာကဿပတ္ထေရော၁၊ သည်။ ပဉ္စနိကာယေ၂၊ တို့ကို။ အနုက္ကမေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ အာနန္ဒတ္ထေရော ပန၊ သည်ကား။ အနုက္ကမေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပုစ္ဆိတမ္ပိ၊ မေးအပ်သော အရာကိုလည်းကောင်း။ အပုစ္ဆိတမ္ပိ၊ မမေးအပ်သော အရာကိုလည်းကောင်း။ တဿ တဿ သုတ္တဿ၊ ၏။ သဘာဝံ၊ လျှော်သော သဘောကိုလည်းကောင်း။ အန္တရာ၊ အကြား အကြား၌။ ဥပ္ပန္နံဝတ္ထုံ၊ ဖြစ်သော ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း။ ဥဒ္ဒေသ နိဒ္ဒေသက္ကမံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ မာတိကာဝိ ဘင်္ဂက္ကမံ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ အနုရူပံ ဝစနံ၊ လျော်သောစကားကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ဝိဿဇ္ဇေသိ၊ ဖြေတော်မူ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “ဧတေနေဝ ဥပါယေန ပဉ္စပိ နိကာယေ ပုစ္ဆီ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ “အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ ရာဇာဂါရကေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ “ရာဇာဂါရကေ အမ္ဗလဋ္ဌိကာယ''န္တိ၊ ၍။ ဥပ္ပဋိ ပါဋိဝစနေနပိ၊ အစဉ်မဟုတ်ဆိုသော စကားဖြင့်လည်း။ ဣမ-မတ္ထံ၊ ဤမေးသည်အတိုင်း မဖြေ-ဟူသော အနက်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ။ ဟိ=သစ္စံ၊ ၏။ “အမ္ဗလဋ္ဌိကာယံ ဝိဟရတိ ရာဇာဂါရကေ”တိ၊ ဟူ၍။ သုတ္တံ၁၊ ပါဠိသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
ဂဟကာရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမဿ အတ္တဘာဝ ဂေဟဿ၊ ဤအတ္တဘောတည်းဟူသော အိမ်ကို။ ကာရကံ၊ ပြုတတ်သော။ တဏှာဝဍ္ဎကိံ၊ တဏှာယောကျ်ား လက်သမားကို။ ဂဝေသန္တော၊ ရှာသော ငါသည်။ ယေန ဉာဏေန၊ အကြင် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ဖြင့်။ သော၊ ထိုအတ္တဘောတည်းဟူသော အိမ်ကို။ ဒဋ္ဌုံ၊ မြင်ခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ တ၊ တတ်ကောင်း၏။ တဿဉာဏဿ၊ ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဒီပင်္ကရ ပါဒမူလေ၊ ၌။ ကတာဘိနီဟာရော၊ ပြုအပ်သော ဆုတောင်းခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍။ ဧတ္တကံ ကာလံ၊ လေးအသချေင်္နှင့် ကမ္ဘာတသိန်းရှိသော ဤမျှသော ကာလပတ်လုံး။ အနေကဇာတိ သံသာရံ၊ များသော ဘဝရှိသော သံသရာ၌။ တံ ဉာဏံ၊ ထိုသဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို။ အဝိန္ဒန္တော၊ မရသည်ဖြစ်၏။ ဝါ၊ မသိသည်ဖြစ်၍။ ဝိစရိံ၊ ကျင်လည်ရလေပြီ။ ဣတိ-အတ္တော၊ တည်း။ ဒုက္ခာ ဇာတိ ပုနပ္ပုနန္တီ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ ဂဟကာရက ဂဝေသနဿ၊ အတ္တဘောတည်းဟူသော အိမ်ကို ပြုတတ်သော တဏှာယောကျား လက်သမားကို ရှာမှီးခြင်း၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်း ဖြစ်သော စကားတည်း။ သဗ္ဗာ တေ ဖာသုကာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဝ၊ သင်၏။ သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ အနဝသေသ ကိလေသဖာသုကာ၊ တဏှာမကြွင်းသော အလုံးစုံသော ကိလေသာတည်းဟူသော အခြင်တို့ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဘဂ္ဂါ၊ ချိုးဖျက်အပ်ကုန်ပြီ။ ပဟကူဋံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အဝိဇ္ဇာ၊ အဝိဇ္ဇာတည်း။ သောမနဿ သဟဂတံ၊ သောမနဿနှင့်တကွ ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်တော်သည်။ သောမနဿ မယံ၊ မည်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သောမနဿ မယံ၊ သောမနဿ ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ခန္ဓသဘာဝ ဘေဒတော၊ ခန္ဓာတို့၏ သဘောအားဖြင့် ပြားသောကြောင့် တည်း။ ဒဠှီကမ္မ။ ပ။ ပယောဇနာတိ ဣဒံ၊ ကို။ ယေဘုယျတာယ၊ ယေဘုယျနည်းအပြားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါးသည် ဒေသနာ, သာသနာ, ကထာတို့တွင်။ ဒေသေန္တဿ၊ ဟောတတ်သော ဒေသကပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပိဋကတ္ထယံ၊ ကို။ ဒေသနာ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သာသိတဗ္ဗဝသေန၊ ဆုံးမအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤပိဋကသုံးပုံကို။ သာသနန္တိပိ၊ ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
ကထေတဗ္ဗဿ၊ ဟောအပ်သော။ အတ္ထဿ၊ ၏။ ဝသေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဧတံ၊ ဤပိဋကသုံးပုံကို။ ကထာတိစ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အထူးအားဖြင့်။ ဒေသနာ သာသနာ ကထာတေဒမ္ပိ၊ ဒေသနာ သာသနာ ကထာအထူးကိုလည်း။ ပကာသယေ၊ ပြရာ၏။
သာသနဿ၊ သာသန-သဒ္ဒါ၏။ နပုံသကတ္တာ၊ နပုလ္လိင်ဖြစ်သောကြောင့်။ “ယထာ။ပ။ဓမ္မ သာသနာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒုစ္စရိတသံကိလေသံနာမ၊ မည်သည်ကား။ အတ္ထတော၊ သဘော အားဖြင့်။ စေတနာ၊ စေတနာတည်း။ ဝါ၊ ကား။ တထာကာရပ္ပဝတ္တ စိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော စိတ္တုပ္ပါဒ်တည်း။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ၊ သိ၍။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝိပဿနာ၊ စိတ္တာနိ၊ တို့သည်။ ဝိသယတော၊ ဝိသယအားဖြင့်။ ဝါ၊ အာရုံပြုသော အားဖြင့်။ လောကိယော၊ ကောကီဖြစ်သော။ အဘိသမယော၊ မည်၏။ အသမ္မောဟတော၊ မတွေဝေသောအားဖြင့်။ လောကုတ္တရော၊ ဖြစ်သော။ အဘိသမယော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ လောကုတ္တရော ဧဝ၊ သည်လျှင်။ ဝိသယတော၊ အားဖြင့်။ နိဗ္ဗာန သင်္ခါတဿ၊ သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ အဘိသမယော၊ သိတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ နိဗ္ဗာန်မှတပါးသော။ မဂ္ဂါဒိကဿ၊ မဂ်အစရှိသော အနက်ကို။ အသမ္မောဟတော၊ ဖြင့်။ အဘိသမယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဧတ္ထ၊ ဤနောက်ဝါကျ၌။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်ကို။ “ပဋိဝေဓော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၁၊ ၏။ တံ၊ ထိုဉာဏ်သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်၍။ ဂမ္ဘီရံ၊ ဂမ္ဘီရမည်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဂမ္ဘီရဿ၊ နက်သော။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ ပမာဏဂ္ဂဟဏကာလေ၊ အတိုင်းအရှည်ကို ယူသော ကာလ ၌။ ဒီဃေန၊ ရှည်စွာသော။ ပမာဏေန၊ ပမာဏဝတ္ထုသည်။ ဘဝိတဗ္ဗ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အလဗ္ဘနေယျဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ မထောက်နိုင်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဣဒါနီတိ၊ ဣဒါနိအစရှိသည် ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယဿ စ၊ အကြင်သီလအစရှိသည်ကို ဖြည့်ခြင်း၏လည်း။ အတ္ထာယ-မဂ္ဂဖလတ္ထာယ၊ မဂ်ဖိုလ်အကျိုးငှါ။ ပရိယာပုဏန္တိ၊ သင်ကုန်၏။ တဉ္စ-အတ္ထံ၊ ထို သီလအစရှိသည်ကို ဖြည့်ခြင်းဟူသော အကျိုးကိုလည်း။ နာနုဘောန္တိ၊ မခံစားရကုန်။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အဓိပ္ပေတံ၊ သော။ ကဉ္စိ၊ တစုံတခုသော အကျိုးကိုလည်းကောင်း။ ဣတိဝါဒ ပမောက္ခဉ္စ၊ ထိုထိုသို့သော ကဲ့ရဲ့ပြစ်တင်ခြင်းမှ လွတ်ခြင်းအကျိုးကိုလည်းကောင်း။ နာဓိဂစ္ဆန္တိ၊ မရကုန်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။ အနုပပရိက္ခိတွာ၊ မကြံစည် မဆင်ခြင်ကုန်မူ၍။ ဂဟိတတ္တာ၊ သင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အဓိကတဖလတ္တာ၊ ရအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ် ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိဝိဒ္ဓါကုပ္ပေါ၊ မည်၏။ ပုန၊ တဖန်။
[ဝိနည်း, သုတ္တန်တို့မှာ တာသံယေဝ-ဟု ထားသည်ကို အဘိဓမ္မာ၌ တတ္ထေဝ-ဟု ထားသည်ကို အဘိဓမ္မာ၌ တတ္ထေဝ-ဟု အဝဓာရဏ အနက်ရှိသော ဧဝ-သဒ္ဒါ ထားသည်ကို အကြောင်းဖော်၍ ပြသည်။]
အတ္တနာ၊ မိမိဟု ဆိုအပ်သော အရိဋ္ဌရဟန်းသည်။ ဒုဂ္ဂဟိတေန၊ သော။ ဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ-ပါဌသေသော၊ ဓမ္မေန-ဟူသော ပါဌသေသကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤအတ္တနာ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ (ကတ္တရိ-၌ စပ်)။ ကရဏဝစနံ၊ တည်း။ ဟေတွတ္ထေ စ၊ ဟိတ်အနက်၌လည်း။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်သက်ရာ၏။ အတ္ထနာ၊ သည်။ ဒုဂ္ဂဟိတဟေတု၊ မကောင်းသဖြင့် သင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အမှေ၊ တို့ကို။ အဗ္ဘာစိက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ-အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ကသ္မာ ပနာတိ ဣမိနာ၊ ကသ္မာ ပန-အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်။ “အနုလောမိကော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္ထံ၊ ဆိုအပ်သော အနက်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။
ပဌမမဟာသိင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော၊ နည်းတည်း။
ဒုတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ
ပန္နဘာရာတိ၊ သည်ကား။ ပတိတက္ခန္ဓဘာရာ၊ ချအပ်ပြီးသော ခန္ဓာဝန်ရှိကုန်သော။ တေ၊ ထို ရဟန္တာအရှင်မြတ်တို့သည်။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ စွ။ “ဟဝေ-ဧကန္တေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဘာရာ၊ ဝန်မည်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သမ္မုခါ ဘဝိဿမ န ဘဝိဿမာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တာရော၊ ကြံစည် ပြောဆိုကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုသု့် ကြံစည်ပြောဆိုကုန်သော မထေရ်တို့တွင်။ ဒွေ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော သိဂ္ဂဝမထေရ်, စဏ္ဍဝဇ္ဇိမထေရ်တို့သည်။ (ထည့်)။ ဒဟရာ ကိရ၊ ငယ်ကုန်သတတ်။ ဇမ္မိန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ လာမကံ၊ ယုတ်သော။ အနိစ္စတံ၊ ကို။
ဒုတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော၊ နည်းတည်း။
တတိယသင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာ
ကေဋုဘံ နာမ၊ ကေဋုဘကျမ်း မည်သည်ကား။ ကဗျကရဏဝိဓိ ယုတ္တံ၊ ပျို့ကဗျာ ပြဇာတ် စသော အစိအရင်နှင့် ယှဉ်သော။ ကိရိယာကပ္ပံ၊ ဝစီဘေဒအစရှိသော လက္ခဏာနှင့်ယှဉ်သော ပြုခြင်းကြိယာကို ကြံကြောင်းဖြစ်သော။ သတ္ထံ၊ ကျမ်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ အချို့သော ဆရာတို့ သည်။ ကတ္တာချာဒိလက္ခဏယုတ္တံ၊ ကတ္တားဖြင့် မှတ်အပ်သော ကာရကကျမ်း, အာချာတ်ကျမ်း အစရှိသော လက္ခဏာနှင့်ယှဉ်သော။ သတ္ထံ၊ ကျမ်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အသန္ဓိမိတ္တာတိ ဧတံ နာမံ၊ သည်။ တဿာ၊ ထို မိဖုရား၏။ နာမံ၊ တည်း။ တဿာ၊ ၏။ သရီရေ၊ ၌။ သန္ဓာယော၊ ရိုးဆက်တို့သည်။ န ပညာယန္တိကိရ၊ မထင်ကုန်သတတ်။ မဓုသိတ္ထကေန၊ ပျားဖယောင်းဖြင့်။ ကတံဝိယ၊ ပြုသကဲ့သို့။ သရီရံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံနာမိကာ၊ ဤသို့ အသန္ဓိမိတ္တာဟူသော အမည်သည်။ ဇာတာ၊ ၏။ ဣတိပိ၊ လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ မာဂဓကေန၊ မဂဓရာဇ်တိုင်းပြည်၌ဖြစ်သော။ ပတ္ထေန၊ ကွမ်းစားဖြင့်။ စတ္တာရိ အဠှကာနိ၊ လေးပြည်တို့သည်။ ဒေါဏံ၊ တဒေါဏမည်၏။ ဝါ၊ တစိတ်မည်၏။ စတုဒေါဏာ၊ လေးစိတ်တို့သည်။ ခါရိကာ၊ တတို့ မည်ကုန်၏။ ဝီသတိ ခါရိကော၊ တို့နှစ်ဆယ်သည်။ ဝါဟော၊ တဝါဟ မည်၏။ ဝါ၊ တလှည်းတိုက် မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
[ဤ ပတ္ထ အဠှက စသည်စကားသည် နဝ ဝါဟသဟဿာနိ - ပုဒ်မှထွက်၏။] ကေတုမာလာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သီသတော၊ ဦးခေါင်းတော်မှ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ တက်၍။ ဌိတော၊ တည်သော။ ဩဘာသပုေဉ္စာ၊ အရောင်အစုတည်း ”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ရာဇိဒ္ဓိအဓိကာရပ္ပသင်္ဂေန၊ ရာဇိဒ္ဓိကို ပြသောအရာ၌ လျဉ်းပါးသဖြင့်။ ဧတံ ဝတ္ထု၊ ဤ အက္ခိပတဝတ္ထုကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်သင့်အားဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ အနုက္ကမေန ပန၊ အစဉ်သဖြင့်ကား။ ဗုဒ္ဓသာသနာ-ဝဟာရံ၊ မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်ကို ဆောင်ရာဖြစ်သော။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဒီပေန္တော၊ ၍။ “ရာဇာကိရာ”တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကိလေသဒမနေန၊ ကိလေသာတို့ကို ဆုံးမသဖြင့်။ ဒန္တံ၊ ယဉ်ကျေးတော်မူတတ်ထသော။ ကာယ-ဝါစာဟိ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့မှ။ ဂုတ္တံ၊ လုံခြုံထသော။ (သာမဏေရံ-၌ စပ်)။ “ပါစီနမုခေါ”တိပိ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးသောကိုယ်၏ အဖြစ်၌။ ဇေဋ္ဌဘာတိကတ္တာ၊ အစ်ကိုအကြီး ဖြစ်ခဲ့ဘူးသောကြောင့်။ တေနေဝ ပရိစယေန၊ ထိုသို့သော အမျိုးဖြစ်ဘူးသောငှါ။ အာကာရံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အဘာသီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘာသိဿာမိ၊ ဟောအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိတက္ကေသိ၊ ကြံ၏။ အပရေ၊ တို့သည်။ “အညာတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တမ္ပိ၁၊ ဆိုသော်လည်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော ပမာဒဝဂ်ကို။ အဘဏီ၊ ဟော၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အမတန္တိ ဧတံနာမံ၊ ဤအမည်သည်။ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတာယ၊ နိဗ္ဗာန်ဟုဆိုအပ်သော။ နိဝတ္တိယာ၊ ဝဋ်မှနစ်ခြင်း၏။ သဂုဏာဓိဝစနံ၊ မိမိဂုဏ်အား လျော်စွာဖြစ်သော အမည်တည်း။ အပ္ပမာဒေါ၊ သည်။ တဿ၊ ထို နိဗ္ဗာနဓာတ်၏။ ပဒံ-မဂ္ဂေါ၊ အကြောင်းတည်း။ မစ္စူတိ ဧတံ၊ သည်။ ပဝတ္တိယာ၊ အဖန် တလဲလဲဖြစ်ခြင်း၏။ သဒေါ-သာဓိဝစနံ၊ မိမိအပြစ်အား လျော်စွာဖြစ်သောအမည်တည်း။ ပမာဒေါ၊ ကုသိုလ်ဓမ္မ၌ မေ့လျော့ခြင်းသည်။ တဿာ၊ ထိုပဝတ္တိ၏။ ဝါ၊ အဖန်တလဲလဲ ဖြစ်ခြင်း၏။ ပဒံ-မဂ္ဂေါ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ သန္ဒဿိတာနိ၊ ကောင်းစွာ ပြအပ် ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သံဃ-နိဿိတာ၊ သံဃာကို မှီသည်မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဘဏ္ဍုကမ္မဿ၊ ဆံချသော အမှု၏။ တဒါယတ္တတ္တာ၊ ထိုသံဃာနှင့် စပ်၍ ဖြစ်သောကြောင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်အဖြစ်သည်။ သံဃနိဿိတာ၊ မည်၏။ နိဂြောဓတ္ထေရဿ၊ နိဂြောဓမထေရ်၏။ အာနုဘာဝကိတ္တနာဓိကာရတ္တာ၊ အာနုဘော်ကို ကြားသောအရာ ဖြစ်သောကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဆိုပြီးသော စကားကို လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ဝတ္တဗ္ဗမ္ပိ၊ ဆိုလတ္တံ့သော စကားကိုလည်းကောင်း။ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ၊ ပေါင်း၍။ “ပုနရာဇာ အသောကာရာမံ နာမ မဟာဝိဟာရံ။ ပ။ ကာရာပေသီ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ “ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကဿ ဝါ ပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သေခါဝ၊ သေခပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်သာလျှင်။ ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ ဒါယာဒါ၊ ဒါယာဒမည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ထေရော၊ အရှင်မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿ မထေရ်သည်။ မဟိန္ဒကုမာရဿ၊ မဟိန္ဒမင်းသား၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇတ္ထံ၊ ရဟန်းပြုစိမ့်သောငှါ။ လောက-ဓမ္မသိဒ္ဓေန၊ လောကဝတ်, ဓမ္မဝတ်ဖြင့် ပြီးသော။ ဧတေန၁ ပရိယာယေန၊ ဤသို့သော ပရိယာယ်စကား ဖြင့်။ “ယော ကောစိ မဟာရာဇ။ပ။ ဩရသံ ပုတ္တ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝေဒေ၊ ဗေဒင်ကျမ်း၌၊-
အင်္ဂီ၊ ကိုယ်အင်္ဂါသည်။ အတေကျံ၊ ကိုယ်ကိစ္စသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဟဒယာ အပိ၊ နှလုံးသည်လည်း။ အတ္တာ၊ ကိုယ်သည်။ အဓိဇာယသေ၊ ဖြစ်၏။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ပုတ္တာ၊ သားသည်။ အတ္တာနာမ၊ မိမိကိုယ်မည်၏။ သဇီဝ၊ အမတ်သည်။ ဒါသတံ၊ ကျွန်အဖြစ်သို့။ စရ၊ ရောက်၏၂ ။-
ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[သပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ အပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ - ဟောတော်မူသည်တွင် အပ္ပစ္စယာ - အရမှာ နိဗ္ဗာန်ဖြစ်၍ မြဲရကား သပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ - အရမှာ သင်္ခတတရား ဖြစ်၍ ဧကစ္စသဿတိက ဖြစ်၏-ဟူသည်။]
လောကဿ၊ ၏။ အန္တော၊ အဆုံးသို့။ ဂမနေန၊ သွားသဖြင့်။ ကုဒါစနံ၊ တရံတဆစ်မျှ။ န ပတ္တဗ္ဗော၊ မရောက်အပ်။ လောကဿ၊ ၏။ အန္တံ၊ အဆုံးသို့။ အပ္ပတွာ၊ မရောက်မူ၍။ ဒုက္ခာ၊ မှ။ ပမောစနံ၊ လွတ်ခြင်းသည်။ န စ အတ္ထိ၊ မရှိ။
“ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အယံ သံသာရော၊ သည်။ အနမတဂ္ဂေါ၊ မသိအပ်သော အစရှိ၏။ ပုဗ္ဗကောဋိ၊ ရှေ့အစွန်းသည်။ န ပညာယတိ၊ မထင် ”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အန္တာနန္တိကော စ၊ အန္တာနန္တိကလည်း ဖြစ်၏။ ဝါ၊ အဆုံးရှိ၏ဟူသော အယူအဆုံးမရှိဟူသော အယူရှိသော အရာလည်း ရှိ၏။
[ဂမနေန။ပ။ လောကဿန္တော-ပါဌ်ဖြင့် အန္တ-ကို ပြသည်။ အနမတဂ္ဂေါ-ဖြင့် အနန္တိကကို ပြသည်။ နှစ်ပါးပေါင်း၍ အန္တာနန္တိက ဖြစ်၏။-ဟူသည်။]
“လောကော၊ သည်။ သဿတော၊ မြဲသလော။ ဣတိ-ဧတံ၊ ဤပြဿနာကို။ အဗျာကတံ၊ မဖြေအပ်။ လောကော၊ သည်။ အသဿတော၊ လော။ ဣတိ-ဧတံ၊ ကို။ အဗာကတံ၊ မဖြေအပ်”။ ဣတိ အာဒိအဗျာ ကတဝတ္ထုဒီပနတော စ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့် မဖြေအပ်သောအရာကို ပြသောကြောင့်လည်းကောင်း။ သမ္မုတိသစ္စဒီပနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အမရာဝိက္ခေပိက ပက္ခမ္ပိ၊ အမရာဝိက္ခေပိကအဖို့သို့လည်း။ ဤသကဲ့။ စဉ်းငယ်မျှ။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။
[မဖြေအပ်သော မဖြေထိုက်သော အရာသက်သက်ဖြစ်၍ ဖြေတော်မမူသည်ကို စွဲ၍ အမရာဝိက္ခေပိကအဖို့သို့ ဝင်သည်ဟူ၏။]
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို သမ္မုတိသစ္စာကို။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ယထာဟ၊ နည်းဟူမူကား။ “အာကိဉ္စညာယ တနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏန္တိပီ”တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ “လဒ္ဓါ မုဓာ နိဗ္ဗုတိံ ဘုဉ္ဇမာနာ”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တထာ၊ တူ။ အဓိစ္စ သမုပ္ပန္နိကပက္ခမ္ပိ၊ သို့လည်း။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ မုဓာတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ အဓိစ္စသမုပ္ပန္န ဝေဝစနံ၊ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နသဒ္ဒါ၏ ဝေဝုစ်သဒ္ဒါတည်း။ သညီဘဝ။ ပ။ နေဝသညီနာသညီဘဝ သသေန၊ ဖြင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သညီဝါဒါဒိကော စ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “အဟံ ဟိ။ပ။ရာဂဿာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဥစ္ဆေဒဝါဒီ စ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “ခီဏာ ဇာတိ၊ ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယ''န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ “နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ ၌
တတိယင်္ဂီတိကထာဝဏ္ဏနာနယော၊ နည်းတည်း။
ပုပ္ဖနာမော၊ ပုပ္ဖနာမ အမည်ရှိသော မထေရ်ဟူသည်။ သုမနတ္ထေရော၊ တည်း။ မဟာပုဒမတ္ထေရော၊ မဟာပဒုမ မထေရ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ မဟိံသကမဏ္ဍလံ၊ မဟိံသကမဏ္ဍလအမည်ရှိသော။ အန္ဓရဋ္ဌံ၊ အန္ဓတိုင်းသို့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဉ္စစီနရဋ္ဌာနိ၊ ငါးရပ်သော စိန့်တိုင်းတို့သည်။ ပဉ္စရဋ္ဌာနိ နာမ၊ ပဉ္စရဋ္ဌ မည်ကုန်၏။ ရာဇဂဟေတိ၊ သည်ကား။ ဒေဝိယာ၊ မိဖုရားသည်။ ကတဝိဟာရေ၊ ပြုအပ်သော ကျောင်း၌။ သိလကူဋမှီတိ၊ သည်ကား။ ပဗ္ဗတကူဋေ၊ တောင်ပြုအပ်သော ကျောင်း၌။ သိလကူဋမှီတိ၊ သည်ကား။ ပဗ္ဗတကူဋေ၊ တောင်ထွဋ်၌။ ဝဍ္ဎမာနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အလင်္ကာရဏစုဏ္ဏံ၊ တန်ဆာဖြစ်သော အမှုန့်ကို။ အရိယဒေသေ၊ ဇမ္ဗူဒိပ်အရပ်၌။ အတီဝ၊ အလွန်လျှင်။ သမ္မတံကိရ၊ အမြတ်ဟု သမုတ်သတတ်။ ဒမိဠာ၊ ကျေးလူမျိုးတို့သည်။ ဝါ၊ တောင်သူအရိုင်းတို့သည်။ ဧကရဏ သ္နေဟရဏာ၁ ဣတိ၊ တခုသော မြူမှုန့်အစေးဖြင့် ဖွဲ့သော မြူမှုန့်တို့ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သာရပါမင်္ဂန္တိ၊ သည်ကား။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ပါမင်္ဂံ၊ ဆောက်လုံးထိုးသော စလွယ်ကို။ ပေတဝတ္ထုအာဒိနာ၊ ပေတဝတ္ထုအစရှိသည်ဖြင့်။ သံဝေဇေတွာ၊ ထိပ်လန့်စေ၍။ အဘိသမယတ္တံ၊ ငှါ။ သစ္စသံယုတ္တဉ္စ၊ သစ္စသံယုတ်ကိုလည်း။ အဘာသိ၊ ဟော၏။ မေဃဝနုယျာနံ နာမ၊ မေဃဝန် ဥယျာဉ်မည်သည်ကား။ မဟာဝိဟာရဋ္ဌာနံ၊ မဟာဝိဟာရ ကျောင်းတည်ရာ အရပ်တည်း။ “ဒွါသဋ္ဌိယာ လေဏေသူ”တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဒသဘာတိကန္တိ၊ သည်ကား။ အဘယ ကုမာရာဒယော၊ အဘယမင်းသား အစရှိကုန်သော။ ဒသ၊ တကျိပ်သော မင်းတို့တည်း။ တေ၊ ထိုမင်းတို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နဝုတ္ထာ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဝုတ္ထဝေဿာ ပဝါရေတွာတိ၊ သည်ကား။ စာတုမာသိနိယာ၊ မိုးလေးလ၏ အဆုံး၌ ဖြစ်သော။ ပဝါရဏာယ၊ ပဝါရဏာနေ့၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဌမ ပဝါရဏာယ ဝါ၊ ဖြင့်လည်း။ ပဝါရေတွာ၊ ပဝါရဏာပြု၍။ ဧကမာသံ၊ တစ်လ။ တတ္ထေဝ၊ ထိုသီဟိုဠ်ပြည် မေဃဝန်၌လျှင်။ ဝသိတွာ၊ ၍။ ကတ္တိက ပုဏ္ဏမာသိယံ၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့၌။ အဝေါစ၊ ၏။ အညထာ၊ ဤ ပထမပဝါရဏာနေ့၌ ပဝါရဏာပြုပြီး၍ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့၌ ဆို၏ဟူသည်မှ တပါးသော အပြားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ “ပုဏ္ဏမာယံ မဟာဝီရော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂဟေတုံ၊ ဟူခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ မဟာဝီရောတိ ဧသောသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဗုဒ္ဓေါပစာရေန၊ ဘုရား၌ တင်စား၍ ခေါ်ဝေါ်သဖြင့်။ ဓာတုယော၊ ဓာတ်တို့ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဇင်္ဃပ္ပမာဏန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ “ထူပဿ၊ စေတီ၏။ ဇဃပ္ပမာဏံ၊ ပန်းတင်ပမာဏရှိသော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ စူဠောဒရာ မဟောဒရာ၊ စူဠောဒရနဂါး မဟာဒရ- နဂါးတို့သည်။ မာတုလ ဘာဂိနေယျာ၊ ဝရီး (ဦးရီး) တူ ဖြစ်ကြကုန်၏။ ရေမာနဿ၊ ကိုယ်တော်ထင်ရှားရှိသော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ ရသ္မိ ဝိယ၊ ရောင်ခြည်ကဲ့သို့။ သရသ ရသ္မိ၊ အရည်နှင့်တကွ ယိုကျသကဲ့သို့သော ရောင်ခြည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရညော၊ ၏။ လေခါသာသနံ၊ ရွှေပေမှစာ သတင်းစကားကို။ အပ္ပေသိ၊ ဆက်သလိုက် ၏။ ဧဝဉ္စ၊ ဤသို့လည်း။ မုခသာသနံ၊ နှုတ်မှာ သတင်းစကားကို။ အဝေါစ၊ မှာလိုက်၏။ ဒေါဏမတ္တာ၊ ဒေါဏမျှရှိသော ဓာတ်တော်တို့သည်။ ဝါ၊ တစိတ်မျှရှိသော ဓာတ်တော်တို့သည်။ မာဂဓနာဠိယာ၊ မဂဓရာဇ် ကွမ်းစားဖြင့်။ ဒွါဒသ နာဠိမတ္တာ ကိရ၊ တဆယ့်နှစ်ကွမ်းစားမျှ ရှိကုန်သတတ်။ “ပရိစ္ဆိန္န ဋ္ဌာနေ ဆိဇ္ဇိတွာ”တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သဗ္ဗဒိသာဟိ ပဉ္စရသ္မီယော အာဝဋ္ဋေတွာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ပဉ္စဟိ ဖလေဟိ၊ ငါးလုံးသော အသီးတို့မှ။ နိက္ခန္တတ္တာ၊ ထွက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တာ ပန၊ ထိုငါးလုံးသော အသီးတို့မှ ထွက်သော ရောင်ခြည်တို့ သည်ကား။ ဆဗ္ဗဏ္ဏာဝ၊ ခြောက်သွယ်သော ရောင်ခြည်တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကတ္တိက ဇုဏှပက္ခဿ ပါဋိပဒဒိဝသေတိ၊ ကား။ ဇုဏှပက္ခဿ၊ လဆန်းပက္ခ၏။ ပဌမဒိဝသေ၊ အစဖြစ်သော နေ့၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ မဟာဗောဓိဋ္ဌာနေ၊ မဟာဗောဓိတည်ရာအရပ်၌။ ပရိ-ဝါရေတွာ၊ ခြံရံ၍။ ဌိတ နာဂယက္ခာဒိဒေဝတာကုလာနိ၊ တည်ကုန်သော နဂါး, ဘီလူးအစရှိသော နတ်မျိုးတို့သည်။ ဂေါပကာ နာမ၊ မည်ကုန်သည်ကား။ ရာဇပရိကမ္မိနော၊ မင်း၏အမှုကို ပြုကုန်သော။ တထာဘာဝကိစ္စာ၊ ထိုထိုသို့ ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်တည်းဟူသော ကိစ္စရှိကုန်သော သူတို့တည်း။ တေသံ ကုလာနံ၊ ထိုသို့သော အမျိုးတို့၏။ နာမံ၊ အမည်မျှသာတည်း။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဒကာဒိဝါဟာ၊ ရေအစရှိသည်ကို ဆောင်ကုန်သော သူတို့သည်။ ကာလိင်္ဂါ၊ ကာလိင်္ဂအမျိုးမည်ကုန်၏။ ကာလိင်္ဂေသု၊ ကာလိင်္ဂအမည်ရှိကုန်သော။ ဇနပဒေသု၊ တို့၌။ ဇာတိသမ္ပန္နံ၊ ဇာတ်နှင့်ပြည့်စုံသော။ ကုလံ၊ အမျိုးသည်။ ကာလိင်္ဂကုလံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ပဌမပါဋိပဒဒိဝသေတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဒုတိယဥပေါသထဿ၊ နှစ်ခုမြောက်သော လကွယ် ဥပုသ်နေ့၏။ ပါဋိပဒဒိဝသေ၊ အထွက်တရက်နေ့၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဌိတေဟိ၊ တည်ကုန်သော သူတို့သည်။ သမုဒ္ဒဿ၊ မဟာသမုဒ္ဒရာ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ မြင်အပ်သည် ၏အဖြစ်ကြောင့်။ တံ ဌာနံ၊ ထိုအရပ်သည်။ သမုဒ္ဒသာလဝတ္ထု၊ မည်၏။ သောဠသ ဇာတိသမ္ပန္န ကုလာနိ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော အမျိုးတို့ဟူသည်။ အဋ္ဌဋ္ဌ ဗြာဟ္မဏာမစ္စကုလာနိ၊ ရှစ်ယောက်ရှစ် ယောက်စီဖြစ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည်။ မဟာအရိဋ္ဌတ္ထေရော၊ သည်။
ဧဝံ၊ သို့။ ယထာ ယထာ၊ အကြင်ကြင်သို့သော အပြားအားဖြင့်။ ယံ ယံ ပဒံ၊ အကြင်အကြင်သို့သော ပုဒ်သည်။ သမ္ဘဝေယျ၊ ဖြစ်သင့်ရာ၏။ တထာ တထာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တံ တံ ပဒံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤပါဠိအစဉ်၌။ ဝိစက္ခဏော၊ ပညာရှိသော အမျိုးသားသည်။ ပယောဇေယျ၊ ၏။
ဗာဟိရနိဒါနကထာဝဏ္ဏာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဝါ၊ အပြီးသို့ ရောက်ပြီ။
အဗ္ဘရနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ နိဒါနဘဏနေ၊ နိဒါန်းကို ဆိုရာ၌။ ပယောဇနံ၊ ကို။ ဝက္ခမ၊ အံ့။ -ဝိနယဿ၊ ဝိနည်းပိဋက၏။ အာဏာဒေသနတ္တာ၊ အာဏာဒေသနာ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ဘုရားမြတ်စွာ၏။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာဏာရဟ ဘာဝဒီပနဉ္စ၊ အာဏာထိုက်တော်မူသော အဖြစ်ကို ပြရခြင်းသည်လည်းကောင်း။ အာဏာဘူတဿ၊ အာဏာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်း ပညတ်တော်၏။ အနည ဝိသယဘာဝဒီပနဉ္စ၊ ဘုရားမြတ်စွာမှ တပါးသော သာဝကတို့၏ အရာမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြရခြင်းသည်လည်းကောင်း။ အာဏာယ၊ ဝိနည်းပညတ်တော်တည်း ဟူသော အာဏာတော်၌။ ဌိတာနံ၊ ကုန်သော။ သာဝကာနံ၊ တို့၏။ မဟာနုဘာဝ ဒီပနဉ္စ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြရခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမိနာ ပဘေဒေန၊ ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုနိဒါန်း၏။ ပယေဇနံ၊ သည်။ တိဝိဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကထံ-ဟောတိ၊ နည်း။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့၍ ဆိုဦးအံ့။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပဟီနကိလေသတ္တာ စ၊ ပယ်အပ်သော ကိလေသာရှိသောကြောင့် လည်းကောင်း။ အဓိဂတဂုဏ ဝိသေသတ္တာ စ၊ ရအပ်သော ကျေးဇူးအထူးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ လောကဇေဋ္ဌသေဋ္ဌတ္တာ စ၊ လောကသုံးပါးထက် ကြီးသော, မြတ်သော ကျေးဇူးရှိသည် ၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တာဒိဘာဝပ္ပတ္တတ္တာ စ၊ တာဒိကျေးဇူးရှိသော အဖြစ်သို့ ရောက်သည် ၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အာဏာသာသနာရဟော၊ အာဏာတော်ဖြင့် ဆုံးမခြင်းငှါ ထိုက်တော် မူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အရသ ရူပတာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌဟိ၊ ကုန်သော။ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အကမ္ပနတော၊ မတုန်လှုပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ တာဒိဘာဝပ္ပတ္တိ၊ တာဒိ ကျေးဇူးရှိသောအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အဋ္ဌန္နမ္ပိ၊ ရှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ အက္ကောသဝတ္ထူနံ၊ ထိုထိုသို့သော အက္ကောသဝတ္ထုတို့၏။ အတ္တနိ၊ ကိုယ်တော်၌။ သမ္ဘဝပရိယာယ ဒီပနပါဠိယာ၊ ဖြစ်သင့်သော အကြောင်းကို ပြသော ပါဠိဖြင့်။ ပဟီနကိလေသတာ၊ ပယ်အပ်သော ကိလေသာ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။
[''တေနာတိအာဒိပါဌဿ အတ္ထံ ဒဿယန္တော"ဆိုပြီးမှ ဝိနယဿ အတ္ထဝဏ္ဏနံ"ဆိုပြန်သောကြောင့် “တေန သမယေန"စသော ပါဌ်သည် ဝိနည်းမဝင်ဟူသော အတ္ထာပတ္တိရောက်သည်ဖြစ်၍ စောဒနာလိုသော စောဒကဆရာသည် “တေနာတိအာဒိပါဌဿ''စသည်ကို မိန့်။]
“တေနာတိအာဒိပါဌဿ။ပ။ ဝိနယဿတ္ထဝဏ္ဏန''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တေနာတိအာဒိပါဌော၊ သည်။ အညော၊ ဝိနယမှ တပါးတည်း။ ဝိနယော၊ သည်။ အညော၊ တေန-အစရှိသည်မှ တပါးတည်း။ ဣတ-အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။
“တေနာတိအာဒိပါဌမှာ၊ မှ။ အညော၊ သော။ ဝိနယော၊ သည်။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ ဣဓ၊ ဤကျမ်း၏အစ၌ ဝန်ခံရာ၌။ ယဿ ဝိနယဿ၊ ၏။ အတ္ထံ၁၊ ကို။ ဒဿယန္တောဝ၊ ပြ၍သာလျှင်။ ဝိနယ ဝဏ္ဏနံ၊ ဝိနည်း၏အဖွင့်ကို။ ဝါ၊ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာကို။ ကရေ၊ ပြုရာအံ့လော ”။ ဣတိ၊ သို့။ -
စေ စောဒေယျ၊ အံ့။ -
[စောဒကအလိုမှာ “ဝိနယဿ အတ္ထံ ဒဿယန္တောဝ"- ဟူ၍ ဆိုသောကြောင့် ဝိနယမှတပါးဖြစ်သော “တေန သမယေန"စသော ပါဌ်အနက် လွတ်ကောင်းသည်ဟု စောဒနာပြုသည်။]
“ဣဒံ ဟိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အတ္တပစ္စက္ခဝစနံ န ဟောတီ”တိ အာဒိ၊ န ဟောတိ - ၍သို့ စသောစကားကို။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေးဦးအစ၌ပင်လျှင်။ မယာ၊ ငါ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ နနု၊ ဆိုခဲ့သည်မဟုတ်လော။ (အဖြေလေးပါးတွင် ပဋိပုစ္ဆာဗျာကရဏဟူ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပါလိတ္ထေရေန၊ သည်။ ဝုတ္တဿ၊ သော။ တေနာတိအာဒိပါဌဿ၊ ၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ နာနပ္ပကာရတော၊ ဖြင့်။ ဒဿယန္တော၊ ပြလျက်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အတ္တပစ္စက္ခဝစနဘူတဿ၊ ကိုယ်တော်၏ ပစ္စက္ခ ဟောသောပါဠိဖြစ်၍ ဖြစ်တော်မူသော။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်းပါဠိ၏။ အတ္ထဝဏ္ဏနံ၊ ကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုပေအံ့။ ဣတိ-ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ အတ္ထော၊ ရှေ့နောက်မဆန့်ကျင်သော အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်သည်။ ယဒိ-သိယာ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။
[ဧကေ-သာ ကတ္တားရှိ၍ ကြိယာမရှိသောကြောင့် ဤတွင် ဝဒန္တိ-ကြိယာကို ထည့်ရသည်။]
ကေဝလံ၊ အကြောင်းတပါးနှင့်မရော သက်သက်။ သုဝိဒိတတ္တာဝါ၊ ကောင်းစွာ ထင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ “တေန။ပ။ ဟောဘီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤ အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ယထာ ဝုတ္တ နယေန၊ ဖြင့်။ ဧတံ၊ တေန သမယေန - ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ တံနိဒ္ဒေသတ္တာ၊ တ-သဒ္ဒါဖြင့် ပြအပ်သော တေန-ဟူသော နိယမသဒ္ဒါဖြစ်သောကြောင့်။ နိယမနိဒ္ဒေသ ဝစနမေဝ၊ နိယတ်ကိုပြသော တေန-သဒ္ဒါသည်သာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ သမ္ပတိကာလဝသေန၊ ယခုကာလ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တဒိတရေသံ၊ ထိုသံဂါယနာ ဆရာတို့မှတပါး နောက်ကာလ၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ အဝိဒိတတ္တာ၊ မထင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “အနိယမနိဒ္ဒေသဝစန''န္တိ၊ ဟူ၍။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အယံ ဟိ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ဝိနယေ ဝုတ္တီ”တိ၊ ဟူ၍။ ယံ ပန ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ တဗ္ဗဟုလေန၊ တဗ္ဗဟုလ-နာ်ဒ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
အထ ဝါ၊ ကား။ တေနာတိ၊ တေန-ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ရှိသော်။ တေန ဃဋေန၊ ထိုဃဋနှင့်။ တေန ပဋေန၊ ထိုပဋနှင့်။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အနက်တို့၌။ ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ၊ လျဉ်းပါးခြင်းကို နစ်စေခြင်းငှါ။ သမယေနာတိ၊ ဟူ၍။ နိယမံ၊ မှတ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ကေန ပန သမယေန၊ အဘယ်အခါ၌ကား။ ဝိဟရတိ၊ နည်း။ ပရဘာဂေ အတ္ထတော၊ နောက်အဖို့၌ ဖြစ်သော အနက် အားဖြင့်။ သိဒ္ဓေန၊ ပြီးသော။ ဝါ၊ ထင်သော။ သာရိပုတ္တဿ၊ ၏။ ပရိဝိတက္ကသမယေန၊ အကြံတော်ဖြစ်သော အခါ၌။ ဝိဟရတိ၊ နေတော်မူ၏။ (သမ္ဗန်)။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိတက္ကသမယေန-ဟူသော စကား၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဝိတက္ကသမယော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤ တေနသမယေန-ဟူသော ပုဒ်၌။ စေ အဓိပ္ပေတော၊ အကယ်၍ အလိုရှိအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ-သတိ၊ ဤသို့ လိုအပ် သည်ရှိသော်။ ပရတော၊ အကယ်၍လိုအပ်သည်ရှိသော်။ ပရတော၊ နောက်မှ။ ဝုစ္စမာနံ၊ ဆိုလတ္တံ့ သော။ “ဣဓ ပဒ ဟေတုအတ္ထော ကရဏတ္ထော စ။ပ။ဒုဗ္ဗိညေယျော၊ တေန သမယေန ဟေတု ဘူတေန ကာရဏဘူတေန စာ”တိ အာဒိဝစနံ၊ ဘူတေနစ- ဤသို့ အစရှိသော အဋ္ဌကထာ စကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဗာဟုလ္လေန၊ ဗာဟုလ္လနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ ဆိုတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်ရာ။
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုတ္တန္တာဘိဓမ္မေသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဣဓ ဝိနယပိဋကေ၊ ၌။ ကရဏဝစနေန၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကတော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုစောဒနာကို။ ဝိဿဇ္ဇနေ၊ ဖြေရာ၌။ ဗာဟုလ္လေန၊ ဗာဟုလ္လနည်းဖြင့်။ ကရဏဝစနပ္ပယောဇနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်၏အကျိုးကို။ ဝတ္တုကာမော၊ ဆိုခြင်းငှါ အလိုရှိသော။ အာစရိယော၊ သည်။ “ယော သော သိက္ခာပဒ ပညတ္တိသမယော”တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သမ္ပတိ၊ ယခုအခါ၌။ ဝုစ္စမာနေဿဝ၊ ဆိုလတ္တံ့သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ကရဏဝစနဿ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်၏။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို။ ဝတ္တုကာမော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍။ နအာဟ၊ မဆို။ ဣမဿ ပန၊ ဤတေန သမယေန-ဟူသော ပုဒ်၏ကား။ ဟေတုအတ္ထောဝ၊ ဟိတ်အနက်သည်သာလျှင်။ သမ္ဘာဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ကရဏတ္ထော၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “အပရဘာဂေ အတ္ထတော သိဒ္ဓေနာ”တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သမယဉ္ဇာတိဧတ္ထ၊ ၌။ အာဂမနပစ္စယ သမဝါယဉ္စ၊ လာခြင်း၏အကြောင်း၏ ညီညွတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ တဒနုရူပကာ လဉ္စ၊ ထိုလာခြင်းအား လျောက်ပတ်သော ကာလကိုလည်းကောင်း။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိဉ္စ၊ လာခြင်း၏အကြောင်း ညီညွတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ အာဂမနကာလဉ္စ၊ လာအံ့သော ကာလကိုလည်းကောင်း။ လဘိတွာ၊ ၍။ ဇာနိဿာမ၊ သိရကုန်အံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “ဧကောဝ ခေါ ဘိက္ခဝေ ခဏော စ သမယော စာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ခဏသမယာနံ၊ ခဏ-သဒ္ဒါ, သမယ-သဒ္ဒါတို့၏။ ဧကော အတ္ထော၊ တခုသော အနက်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ “ကာလဉ္စ သမယဉ္စ ဥပါဒါယာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာလသမယာနံ၊ ကာလ-သဒ္ဒါ, သမယ-သဒ္ဒါတို့၏။ ဧကော အတ္ထော၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ စောဒကော၊ အာဟ။ (ပြန်)။ အပိစ၊ တနည်း စောဒနာဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤကာလ သမယတို့တွင်။ အာဂမနပစ္စယသမဝါယော စ၊ လာခြင်း၏ အကြောင်းညီညွတ်ခြင်းသည်လျှင်။ သမယော၊ မည်၏။ ကာလဿာပိ၊ ကာလ၏လည်း။ အာဂမနပစ္စယတ္တာ၊ လာခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ သမယဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ သမယ-သဒ္ဒါဖြင့်သာလျှင်။ သော၊ ထိုကာလအနက်ကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့ ယူအပ်လျက်လည်း။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကာလော၊ ကာလ-သဒ္ဒါကို။ ကိမတ္ထံ၊ ငှါ။ ဂဟိတော၊ နည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ (ဣတိ စေ ဝုစ္စတေ-ဟူ၍ စေ-သဒ္ဒါနှင့်လည်း ပါဌ်ရှိ၏)။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ -''အပ္ပေဝ နာမ သွေပီ”တိ၊ ဟူ၍။ ကာလဿ၊ ကာလကို။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ နိယမိတတ္တာ၊ ကာလအနက်ရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။
[ကုဋိကာ-ဟု သာမန်ဆိုသော်လည်း သာလကအရဖြစ်၍ စရပ်ကို ကုဋိဟူ၏။]
အတ္ထာဘိသမယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဟိတပဋိလာဘာ၊ အကျိုးစီးပွားကို ရသောကြောင့်။ ဓီရောတိ စ၊ ဓိရဟူ၍လည်းကောင်း။ ပဏ္ဍိတောတိ စ၊ ပဏ္ဍိတဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အညော၊ တပါးသော အမည်ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ သမ္မာ မာနာဘိသမယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ မာနဿ၊ မာနကို။ ပဟာနေန၊ ပယ်သဖြင့်။ သမုစ္ဆေဒဝသေန၊ ဖြင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ မာနပ္ပဟာနေန၊ မာနကို ပယ်သဖြင့်။ ဝါ၊ မာန်ကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “ဒုက္ခဿ ပီဠနဋ္ဌော”တိအာဒီသု၊ တို့၌။ စတုန္နံ၊ လေးပါးကုန်သော။ သစ္စာနံ၊ တို့ကို။ စတူဟိ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဋိဝေဓော၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်း။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတဿ၊ သော။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ ဒုက္ခကာရဏာယတ္တော၁၊ ဒုက္ခ၏အကြောင်းနှင့် စပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သင်္ခတဋ္ဌော၊ သင်္ခတအနက် ဟူသည်။ ကာရဏုပ္ပတ္တိအတ္ထော၊ အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော အနက်တည်း။ ဒုက္ခာယ၊ ဝေဒနာယဖြင့်။ သန္တာပဋ္ဌော၊ ပူပန်တတ်သော အနက်ရှိ၏။ သုခါယ ဝေဒနာယ၊ ဖြင့်။ ဝိပရိဏာ မဋ္ဌော၊ ဖောက်ပြန်တတ်သော အနက်ရှိ၏။ ပီဠနဋ္ဌာဒိကောဝ၊ ပီဠနဋ္ဌအစရှိသော အနက်သည်လျှင်။ အဘိသမယတ္ထော၊ အဘိသမယအနက်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ အဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဂဗ္ဘောက္ကန္တိ သမယောတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ပထဝိကမ္ပနအာလောက ပါတုဘာဝါ ဒီဟိ၊ မြေလှုပ်ခြင်း, အလင်း၏ထင်ခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဒေဝမနုဿေသု၊ တို့၌။ ပါကဋော၊ ၏။ ဒုက္ကရကာရိက သမယောပိ၊ ပြုနိုင်ခဲသောအမှုကို ပြုသောအခါသည်လည်း။ သမဏော ဂေါတမော၊ သည်။ ကာလော၁၊ အခါတန်ပြီ။ န ကာလော၂၊ အခါမဟုတ်ပြီ။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပါကဋော၊ ၏။ သတ္တသတ္တာဟာနိ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အညာနိ စ၊ တပါးကုန်သော နေခြင်းကိစ္စတို့သည် လည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရသမယော၊ ပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ချမ်းသာစွာ နေရသော အခါမည်၏။
အစ္စန္တမေဝ တံ သမယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာရမ္ဘတော၊ သုတ်ကို ဟောအံ့ဟု အားထုတ်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ၊ လောက်။ ပတ္တသန္နိဋ္ဌာနာ၊ အပြီးအဆုံးသို့ ရောက်ပြီဟု ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ အပြီးအဆုံးသို့ ရောက်ပြီဟု ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ အစ္စန္တသံယောဂေန၊ မပြတ်ယှဉ်သဖြင့်။ တသ္မိံ သမယေ၊ ထိုသို့ တရားဟောတော်မူသော အခါ၌။ (တံ သမယံ-ကို တသ္မိံ သမယေ-ဖွင့်သည်)။ ကရုဏာဝိဟာရေန ဝိဟာသီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိဟာသိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ တံ သမယံ၊ ထိုတရားဟောတော်မူသောအခါသည်။ ကရုဏာ ကိစ္စသမယံ၊ ကရုဏာကိစ္စဖြင့် နေတော်မူသောအခါ မည်၏။ ဉာဏကိစ္စံ၊ ဉာဏ်တော်ကိစ္စ လည်းကောင်း။ ကရုဏာကိစ္စံ၊ ကရုဏာတော်ကိစ္စလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ကိစ္စာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အဘိသမ္ဗောဓိ၊ အလုံးစုံသော တရားကို သိသော ဉာဏ်တော်သည်။ ဉာဏကိစ္စံ၊ မည်၏။ မဟာကရုဏာသမာပတ္တိံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ဝင်စားတော်မူ၍။
တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးကုန်သော ခဏ-စသော အနက်တို့တွင်။ ခဏော နာမ၊ ခဏ မည်သည်ကား။ အဋ္ဌက္ခဏဝိနိမုတ္တော၊ ရှစ်ပါးသော ခဏတို့မှ လွတ်သော။ နဝမော ခဏော၊ နဝမခဏတည်း။ တသ္မိံ၊ ထို နာဝမခဏသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ခဏတ္တယသို့ ရောက်၏။ သမဝါယော နာမ၊ မည်သည်ကား။ စက္ခုန္ဒြိယာဒိကာရဏ သာမဂ္ဂီ၊ စက္ခုပသာဒစသော အကြောင်း တို့၏ ညီညွတ်ခြင်းတည်း။ သတိ၊ သော်။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဟေတု နာမ၊ မည်သည်ကား။ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ၊ ရူပါရုံစသော ငါးပါးသော အာရုံတည်း။ တသ္မိံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တသ္မိံ ခဏ ကာရဏ သမဝါယဟေတုမှိ၊ ထိုထိုသို့သော နာဝမခဏ,အကြောင်း၏ ညီညွတ်ခြင်း, ရူပါရုံစသော အကြောင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ တေသံ ဖဿာဒီနံ၊ ထိုဖဿအစရှိသော တရားတို့၏။ ဘာဝေါ ဝဇ္ဇမာနတာ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဓ ပန ဟေတုအတ္ထော ကရဏတ္ထော စ သမ္ဘဝတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတ္ထဒွယံ၊ ဟိတ်အနက်, ကရိုဏ်းအနက်နှစ်ခုသည်။ ဧကဿ၊ တခုတည်းသော ဝိနည်းပိဋကအား။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ ဝိနယေ၊ ဤဝိနည်းပိဋက၌။ ဝုတ္တဿ၊ သော။ သမယသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ကတ္တုကာရဏတ္ထေ စ၊ ကတ္တားအနက်, ကရိုဏ်းအနက်၌လည်းကောင်း။ ဟေတုမှိ စ၊ ဟိတ်အနက်၌လည်းကောင်း။ တတိယာ၊ တတိယာ ဝိဘတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်။ တာ၊ ထိုဟိတ်အနက်, ကရိုဏ်းအနက်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
[ဂဟပ်ပြန်၍ ရေးလိုမူ ကတ္တုကရဏတ္ထေသု စ တတိယာ ဟေတုမှီ စာတိ ဥတ္ထတ္တာ တာ-ဟူ၍ ရေးလေ။]
သော ဒုဗ္ဗိညေယျောတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ “တထာကတောဝ တတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ဤတွင် ဝုတ္တတ္တာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ-ဟု ဋီကာပါဌ်အများ ရှိကြ၏။) တေန သမယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ သမယဿ၊ ထိုသို့ သိက္ခာပုဒ်တို့ကို ပညတ်အံ့သော အခါ၏။ ကာရဏာ၊ အကြောင်းကြောင့်။ (တေန သမယေန-၌ အကြောင်းဟောကို ထင်အောင်ပြသည်)။ အန္နေန ဝသတိ ဝိဇ္ဇာယ ဝသတီတိ ဧတ္ထ၊ ဤ ပြယုဂ်တို့၌။ အန္နံဝါ၊ ထမင်းကိုလည်းကောင်း။ ဝိဇ္ဇံ ဝါ၊ အတတ်ကိုလည်းကောင်း။ လဘာမိ၊ ရအံ့။ ဣတိ-ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးပြု၍။ တဒတ္ထံ၊ ထိုထမင်း, အတတ် အကျိုးငှါ။ ဝသတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ “တေန သမယေန ဝိဟရတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဟေတွတ္ထေတတိယာ၊ ဟေတွတ္ထတတိယာဝိဘတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ-ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ခြင်း၏။ သမယဉ္စ၊ ရောက်သော အခါကို လည်းကောင်း။ ဝီတိက္ကမဉ္စ၊ လွန်ကျူးခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဩလောကယမာနော၊ ကြည့်ရှုတော် မူလျက်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသို့သော မြို့, ရွာ, နိဂုမ်း, ဇနပုဒ်တို့၌။ ဝိဟာသိ၊ ၏။ ဣတိ-ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သာ၊ ထို ကြည့်ရှု၍ နေတော်မူသောအခါကို။ တတိယပါရာဇိကာ ဒီသု၊ တို့၌။ “ဣစ္ဆာမဟံ ဘိက္ခဝေ
ကဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “သုဒိန္နာဒီနံ၊ သုဒိန်စသော သူတို့၏။ ဝီတိက္ကမောဝ၊ လွန်ကျူးခြင်း သည်သာလျှင်။ ကာရဏံ နာမ၊ အကြောင်းမည်၏။ တဿ၊ ထိုလွန်ကျူးခြင်းကို။ နိယမဘူတော၊ မှတ်ရာဖြစ်သော။ ကာလော ပန၊ သည်ကား။ ကရဏမေဝ၊ ကရိုဏ်းမည်သည်သာလျှင်တည်း။ တံ ကာလံ၊ ထိုကာလကို။ အနတိက္ကမိတွာဝ၊ မလွန်မူ၍သာလျှင်။ သိက္ခာပဒဿ၊ ကို။ ပညာပေတဗ္ဗတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကားသည်။ နိဒ္ဒေါသံ၊ အပြစ်မရှိ။ ဣဒံ ကရဏံ၊ ဤကရိုဏ်းဝိဘတ်ကို။ ပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ၊ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သောကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝတ္တဗ္ဗမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သော်လည်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ ပန ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ပန ဝစနံ၊ ထိုသို့ဆိုသောစကားသည်။ ဒုဝုတ္တံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုသောစကားတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဟေတုအတ္ထတော၊ ဟိတ်အနက်မှ။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ကရဏတ္ထော၊ ကို။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ယောဇိယမာနော၊ ယှဉ်သင့်သည်ရှိသော်။ အနုက္ကမေနေဝ၊ အစဉ်အားဖြင့်သာလျှင်။ ယောဂံ၊ ယှဉ်ခြင်း သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တထာ၀၁၊ ထိုအခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ယောဇိတော၊ ယှဉ်အပ်၏။ အဋ္ဌကထာစရိယော၊ သည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ဣဒံ ကရဏတ္ထံ၊ ဤကရိုဏ်းအနက်ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ဟေတုအတ္တံ၊ ကို။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ယံ ပန ယောဇေတိ၊ အကြင်သို့ ယှဉ်စေ၏။ တံ ယောဇနံ၊ ထိုသို့ယှဉ်ခြင်းသည်။ သုခတ္တာ၊ လွယ်သောကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယေန၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်။ လိခိတံ၊ ရေးတော်မူအပ်၏။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်သို့သော အရာ၌။ “အာစရိယေန လိခိတ''န္တိ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “အာစရိယဿ တက္ကော”တိ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ၌။ အာစရိယော နာမ၊ ဆရာမည်သည်ကို။ ကလသပုရဝါသီ၊ ကာလသပြည်၌နေသော။ အာနန္ဒာစရိယောတိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ တေနသမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ-ဟူသော ပါဠိ၌။ ဌတွာ၊ တန့်၍။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ သုတ္တန္တေ၊ သုတ္တန်၌။ “ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧကေန ပဒေန၊ ဘဂဝါ-တပုဒ်တည်းဖြင့်။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ “တေန သမယေန ဘဂဝါဝေရဉ္စာယ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဧကေန ပကဒေန၊ ဘဂဝါ-ဟူသော တပုဒ်တည်းဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ အထ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်မူကား။ သဝေဝစနံ၊ ဝေဝုစ်နှင့်တကွသော။ ဗုဒ္ဓဂုဏံ၊ ဘုရားကျေးဇူးကို။ ဝတ္တုကာမော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်အံ့။ ထေရော၊ အရှင်ဥပါလိမထေရ်သည်။ “တထာဂတော သုဂတော”တိအာဒီနိပိ၊ အစရှိသည် တို့ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ အထ၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်လျက်။ ဣမေဿဝ ပဒဒွယဿ၊ ဤဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ-ဟူသော နှစ်ပုဒ်ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏေ၊ ယူရာ၌။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိရာ၏။ တံ၊ ထိုအကျိုးကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုဦးအံ့။ -ဘဂဝတော၊ သော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ ဘုရားမြတ်စွာ၏။ ပရမဂမ္ဘီရံ၊ လွန်စွာ နက်နဲသော။ အဇ္ဈာသယက္ကမံ၊ အလိုတော်အစဉ်ကို။ အဇာနတံ-အဇာနန္တာနံ၊ မသိကုန်သော။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့သော သူတို့အား။ (ဘဝေယျ-၌ စပ်)။ ဝါ၊ တို့၏။ (သင်္ကာ-၌ စပ်)။ “အပညတ္တေသိက္ခာပဒေ။ ပ။ အဘိဝိညာပေသီ”တိ အာဒိကံ၊ ဝိညာပေသိ-အစရှိသော ပါဠိကိုလည်းကောင်း။ “အထ ခေါ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ သုဒိန္နံ ပဋိပုစ္ဆီတိအာဒိကဉ္စ၊ ပဋိပုစ္ဆိ-အစရှိသော ပါဠိကိုလည်းကောင်း။ “သာဒိယိ တွံ ဘိက္ခူတိ၊ နာဟံ ဘဂဝါ သာဒိယိ''န္တိအာဒိကဉ္စ၊ သာဒိယိံ-အစရှိသော ပါဠိကိုလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ပုရာဏ ဝေါဟာရိကံ၊ ရှေး၌ တရားသူကြီးဖြစ်ဘူးသော။ ဘိက္ခုံ၊ ကို။ ပုစ္ဆိတွာ၊ ၍။ တေန၊ ထို တရားသူကြီးရ ဟန်းသည်။ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒေန၊ ပြောဆိုသောအပိုင်းအခြားဖြင့်။ ဒုတိယပါရာဇိကပညာပနဉ္စ၊ ဒုတိယ ပါရာဇိကကို ပညတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဒေဝဒတ္တဿ၊ ဒေဝဒတ်ကို။ ပဗ္ဗဇ္ဇာနုဇာနနဉ္စ၊ ရဟန်း အဖြစ်ကို ခွင့်ပြုခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိကံ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဝိနယ ပရိယတ္တိံ၊ ဝိနည်း ပရိယတ်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်သောကြောင့်။ ဗုဒ္ဓ သုဗုဒ္ဓတံ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ကောင်းစွာ သိတော်မူသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ သင်္ကာ၊ ယုံမှားဖွယ်သည်။ သမ္ဘဝေယျ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ခေဠာသကဿ၊ တံတွေးစားဖြစ်သော။ ဆဝဿ၊ လူအကောင်ကို ဖုတ်တတ်သော။ တုယှံ၊ သင့်အား။ ကိံ ပန၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။
အသာဓာရဏဟေတုမှီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ကုသလမူလာနိ၊ ကုသိုလ်တို့၏ မူလတို့သည်။ အကုသလာနံ၊ တို့၏။ မူလာနိ၊ တို့သည်။ ကဒါစိ၊ တရံတဆစ်မျှ။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ အကုသလမူလာနိ၊ တို့သည်။ ကုသလာနံ၊ တို့၏။ မူလာနိ၊ တို့သည်။ ကဒါစိ၊ မျှ။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ အယမေဝ နယော၊ ကိုသာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသလာ၊ ကုန်သော။ ဟေတူ၊ ဟိတ်တို့သည်။ တံ သမုဋ္ဌာနာနံ၊ ထို ကုသိုလ်ဟိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနံ၊ ရုပ်တို့အား။ ဟေတုပစ္စယေန၊ ဟေတုပစ္စယသတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော-ဥပကာရကော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသလာနိ၊ တို့သည်။ ကုသလာနံ ယေဝ၊ တို့အားသာလျှင်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူး ပြုတတ်၏။ ဣတိ အာဒိနယော၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ကုဋ္ဌာ၊ နူနာတို့ကို။ ပုစိ၊ ပုစိ-ဟူ၍။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုအပ်၏။ တေ၊ ထိုနူနာတို့ကို။ မန္ဒယတိ နာသယတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုစိမန္ဒော၊ မည်၏။ သတ္တာနံ ဟိတသုခနိပ္ဖါဒနာ ဓိမုတ္တတန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ သာမညတော၊ သတ္တသာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တသတ္တေ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော သတ္တဝါတို့ကို။ ဒွိဓာ၊ လူဟူသော, နတ်ဟူသော နှစ်ပါးသော အပြားဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲ၍။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ “မနုဿာနံ ဥပကာရ ဗဟုလတ''န္တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗဟုဇနဟိတာယာတိ၊ သည်ကား။ ဗဟုနော၊ များစွာသော။ ဇနဿ၊ လူ၏။ ဟိတတ္ထာယ၊ အစီးအပွားအကျိုးငှါ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပညာသမ္ပတ္တိယာ၊ ပညတ်တော်၏ ပြည့်စုံသဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိက သမ္ပရာယိကဟိတူပဒေသကော၊ ပစ္စုပ္ပန်၌ ဖြစ်သော အကျိုးစီးပွားတမလွန်၌ ဖြစ်သော အကျိုးစီးပွားကို ညွှန်ပြတော်မူတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုခါယာတိ၊ သည်ကား။ သုခတ္ထာယ၊ ချမ်းသာခြင်းအကျိုးငှါ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧသ-ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ စာဂသမ္ပတ္တိယာ၊ စွန့်ကြဲပေးကမ်းတော်မူခြင်း၏ ပြည့်စုံသဖြင့်။ ဥပကာရက သုခသမ္ပဒါယကော၊ ကျေးဇူးပြုတော် မူသဖြင့် ချမ်းသာကို ပေးတော်မူတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ လောကာနုကမ္ပာယ၊ သတ္တလောကကို အစဉ်စောင့်တတ်သော။ ဝါ၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်တတ်သော။ မေတ္တာ ကရုဏာ သမ္ပတ္တိယာ၊ မေတ္တာ တော်, ကရုဏာတော်တို့နှင့် ပြည့်စုံသဖြင့်။ မာတာပိတရော၊ အမိအဖတို့သည်။ ပုတ္တံ၊ ကို။ ရက္ခိတာ ဝိယ၊ စောင့်ရှောက်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧသ-ဧသော ဘဂဝါ၊ ဤ မြတ်စွာဘုရားသည်။ လောကဿ၊ သတ္တလောကကို။ ရက္ခိတဂေါပိတာ၊ စောင့်ရှောက်တတ်, လုံခြုံစေတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဝါကတိကတ္တားကို ငဲ့၍ ဗဟုဝုစ်ချသည်)။ ဒေဝမနုဿာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဘဗ္ဗပုဂ္ဂလေ၊ ကျွတ်ထိုက် ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဝေနေယျသတ္တေယေဝ၊ ကျွတ်ထိုက်သော သတ္တဝါတို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တေသံ၊ ထိုကျွတ်ထိုက်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို။ နိဗ္ဗာနမဂ္ဂဖလာဓိကမာယ၊ နိဗ္ဗာန်, မဂ်, ဖိုလ်တရားတို့ကို ရစိမ့်သောငှါ။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဥပ္ပတ္တိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ စွ။ “အတ္ထာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ပရမတ္ထတ္ထာယ၊ အလွန်မြတ်သော အကျိုးဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနာယ၊ ငှါ။ “ဟိတာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တံ သမ္ပာပကမဂ္ဂတ္ထာယ၊ ထို နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်သော မဂ်အကျိုးငှါ။ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏။ မဂ္ဂတော၊ မဂ်တရားထက်။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်။ ဟိတံ နာမ၊ ဟိတမည်သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သုခါယာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဖလသမာပတ္တိသုခတ္တာယ၊ ဖလသမာပတ္တိသုခ အကျိုးငှါ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတော၊ ထို ဖလသမာပတ္တိသုခထက်။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်။ သုခါဘာဝတေ၊ သုခ၏အရှိသောကြောင့်တည်း။ ဒိဋ္ဌိသီလ သင်္ဃာတေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဗ္ဗသေက္ခာ သေက္ခ သာမညတ္တာ၊ အလုံးစုံသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သေက္ခ, အသေက္ခအဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အလုံးစုံသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ သေက္ခအဖြစ်, အသေက္ခအဖြစ် သာမညဖြစ်သောကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိသီလသင်္ဃာတေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမာဓိံစ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပညဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဒိဋ္ဌိသီလမတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ ဒိဋ္ဌိ သီလမျှကို ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ ၏။ ကောသမ္ဗကသုတ္တေပိ၊ ကောသမ္ဗကသုတ်၌ လည်း။ “သီလသာမညဂတော၊ သီလချင်းတူသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဝိဟရတိ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိသာမညဂတော၊ အယူတူသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဝိ-ရတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ပညာပိ၊ ကိုလည်း။ ဂဟိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဝါ၊ ကား။ ပညာသိ၊ ကိုလည်း။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သောတာပန္နာဒီနမ္ပီ၊ သောတာပန်အစရှိသည်တို့၏လည်း။ ပညာယ၊ ပညာကို။ ပရိပူရကာရိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ ဖြည့်ခြင်းကို ပြုလေ့ရှိသည်၏အဖြစ်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧကလက္ခဏာနမ္ပိ၊ တူသော လက္ခဏာရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တာသံ ပညာဒိဋ္ဌီနံ၊ ထိုပညာ ဒိဋ္ဌိနှစ်ပါးတို့၏။ အဝတ္ထန္ထရဘေဒေါ၊ အခိုက်အတန့် အထူးအပြားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ မူကား။ ဓိတိသမာဓိန္ဒြိယသမ္မာသမာဓီနံ၊ ဓိတိသဒ္ဒါ, သမာဓိန္ဒြိယသဒ္ဒါ, သမ္မာ သမာဓိသဒ္ဒါ တို့၏။ အဝတ္ထန္ထရဘေဒေါ၊ သည်။ အတ္ထိ ဝိယ၊ ရှိသကဲ့သို့တည်း။
ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ဧဝ မေတ္တံ ဘာဝေတိ၊ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တတီတိ ဣမိနာ၊ နိဗ္ဗတ္တတိ-ဟူသော ဤ အဋ္ဌကထာပါဌ်ဖြင့်။ ကာမုပါဒါန ဟေတု၊ ကာမုပါဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ကမ္မံ၊ ကုသိုလ်ကံကို။ ကတွာ၊ ၍။ ကာမဘဝေ ဧဝ၊ ကာမဘုံ၌သာလျှင်။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိဝါဒီနံ၊ ဤသို့ အယူရှိကုန်သော ဆရာတို့၏။ ဝါဒေါ၊ အယူကို။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ၌။ ပဏီတာ၊ တောင့်တအပ်ကုန်သော။ ကာမာ၊ အလိုတို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သုတွာ ဝါ၊ ကြား၍မူလည်းကောင်း။ ကပ္ပေတွာ ဝါ၊ ကြံစည်၍မူလည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ တတ္ထ၊ ထိုဗြဟ္မပြည်၌။ သမ္ပတ္တိံ၊ စည်းစိမ်ကို။ အနုဘဝိဿာမိ၊ ခံစားအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ၊ ကာမုပါဒါန်ဟူသော ဘာဝနာကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗြဟ္မလောကေပိ၊ ၌လည်း။ ကာမနီယဋ္ဌေန၊ လိုအပ်တောင့်တအပ်သော အနက်အားဖြင့်။ ကာမာ၊ ကာမမည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဗြဟ္မလောကာပိ၊ ဗြဟ္မပြည်ကို တောင့်တသော အရာတို့သည်လည်း။ ကာမနီယဋ္ဌေန၊ ဖြင့်။ ကာမာ၊ ကုန်၏။
[ဗြဟ္မလောကေပိ-သာ များသော ဋီကာတို့၌ ရှိ၏။ သဗ္ဗေပိ တေ-ဘူမကာ ဓမ္မာ ကာမနီယဋ္ဌေန ကာမာ-ဟူသော ပါဠိကို ထောက်၍ ဗြဟ္မာလောကာပိ-ဖြစ်အံ့ထင်၍ သမ္ဗန်သည်။ သင့်ရာ ဆင်ခြင်ပါလေဦး။]
တဒါရမ္မဏတ္တာ၊ ထိုဗြဟ္မပြည်ကို တောင့်တသောအားဖြင့် အာရုံပြု၍ ဖြစ်သောကြောင့်။ တဏှာ၊ ရူပဘဝကို တပ်သော တဏှာကို။ ကာမုပါဒါနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ရာ၏။ ကမ္မဉ္စ၊ ကံသည်သာလျှင်။ စက္ခုဿ၊ ဒုက္ခသစ္စာ ဖြစ်သော စက္ခု၏။ ဇနက ကာရဏံ၊ ဇနကအကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ တဏှာ၊ သည်။ မူလကာရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇနကံ၊ ဇနကအကြောင်းတည်း။ မူလကာရဏံ၊ မူလအကြောင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ရူပတဏှာဒယော၊ ရူပဘဏာအစ ရှိကုန်သော။ ဆ တဏှာကာယာ၊ တို့သည်။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ ဒုက္ခသစ္စာဖြစ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ခန္ဓပရိယာ ပန္နတ္တာ စ၊ ခန္ဓာငါးပါး၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ “ယမ္ပိစ္ဆံ န လဗ္ဘတိ၊ တမ္ပိ ဒုက္ခ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော စ၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ တဿ မူလကာရဏ ဘာဝေန သမုဋ္ဌာပိကာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ကာရဏဘူတဿ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ ဣမဿ ခန္ဓပဉ္စကဿ၊ ဤခန္ဓာပဉ္စကကို။ သမုဋ္ဌာပိကာ၊ ဖြစ်စေတတ်သော။ ပုရိမတဏှာ၊ ရှေးဘဝ၌ ဖြစ်သော တဏှာသည်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာ သမုဒယော”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တဿ ဧဝ၊ ထိုကံ၏သာလျှင်။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိပိ၊ လည်း။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။
[အဝိဇ္ဇာသမုဒယာတိ ဝစနတော တဿ ဧဝ ကာရဏံ - ရှိသည် ဋီကာပါဌ်အတိုင်း သမ္ဗန်သော အနက်တည်း။
အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ အာသဝသမုဒယောတိ ဝစနတော တဿာ ဧဝ ကာရဏန္တိ-၌ တဿာ-ဟု ဣတ္ထိလိင်နှင့်လည်း ဋီကာပါဌ်အချို့ ရှိ၏။ တဿာ ဧဝ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာ၏သာ-ဟု စွဲလေ။
အဋ္ဌကထာ၌ စက္ခု ဒုက္ခသစ္စံ၊ တဿ မူလကာရဏဘာဝေန တံ သမုဋ္ဌာပိကာ ပုရိမတဏှာ သမုဒယသစ္စံ-ရှိသည်ကို နှလုံးသွင်း၍ ကျအောင် ကြံရာ၏။
အပိ စ၊ ကား။ “ရူပါဒိ ဝိယ၊ ရူပါရုံအစရှိသည်ကဲ့သို့။ တဏှာပိ၊ တဏှာသည်လည်း။ တဏှာယ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိပ္ပဟာနဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ရာ, ပယ်ရာ ဌာနတည်း။ "ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ရူပါဒိ ဝိယ၊ ရူပါရုံစသည်ကဲ့သို့။ တဏှာပိ၊ ကိုလည်း။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ စွ။ “ရူပတဏှာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ၊ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ”တိ စ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ “ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတီ”တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ “သဗ္ဗာ-ကာရေန ပန၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ကား။ တဏှာယ၊ ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ ငါးပါးသည်။ ဒုက္ခဉ္စေဝ၊ ဒုက္ခလည်းမည်၏။ အရိယသစ္စဉ္စ၊ အရိယသစ္စာလည်းမည်၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၌။ ရူပတဏှာဒယော၊ တို့သည်။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ တည်း။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်သနည်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသင်္ကရဘာဝေန၊ မရောယှက်သည်၏အဖြစ် ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသို့သော ပါဠိရပ်တို့၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တဏှာ၊ သည်။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ၊ ဥပါဒါ နက္ခန္ဓာ၌ အကျုံးဝင်သည်။ ယဒိ န ဘဝေယျ၊ အံ့။ သစ္စဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ “တတ္ထ ကတမေ သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ။ပ။
[ဤတွင် ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ။ပ။ဝိရုဇ္ဈတီတိ-ဟု စောဒနာရာ၌ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌ တဏှာမှ ကြွင်းသော ငါးပါးသော ဥပါဒါနက္ခန္ဓာသည် ဒုက္ခသစ္စာမည်၏-ဟူသော စကားနှင့် ဤ ဝိနည်းအဋ္ဌကထာ၌ ရူပတဏှာ စသည်တို့သည် ဒုက္ခသစ္စာမည်၏- ဆိုသော စကားနှစ်ရပ် ဆန့်ကျင်ခဲ့၏တကား-ဟု စောဒနာသည်။
ထိုထိုသို့သော အရာတို့၌ အညမညသင်္ကရအဖြစ်ဖြင့် ပြအံ့သောငှါ ဤဝိနည်း အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုသောကြောင့် မဆန့်ကျင်-ဟု ပရိဟာရဆရာ ဖြေသည်။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ဆရာ ဆိုသည့်စကားကို စွဲ၍ စောဒနာပြန်လိုသည်ဖြစ်ရာ ယဒိ တဏှာ။ပ။ တသ္မာ ဒုက္ခသစ္စပရိယာပန္နာ တဏှာတိစေ-ဟု စောဒနာပြန်၏။
အဓိပ္ပါယ်ကား ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌ ဥပါဒါနက္ခန္ဓ။ ပ။ အညတြတဏှာယ-ဆိုသည်အတိုင်း တဏှာသည် ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၌ မဝင်သည်ဖြစ်ခဲ့အံ့။ သစ္စဝိဘင်းပါဠိ၌ တတ္ထ ကတမေ သံခိတ္တေန။ ပ။ ဧတ္ထ ဌပေတွာ တဏှံ သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ-ဟု တဏှာကို သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓာ၌ မသွင်းမူ၍ ဟောတော်မူရာ၏။ ထိုသို့လည်း မဟော၊ သင်္ခါရူပါဒါနက္ခန္ဓာ၌ သွင်း၌ ဟောတော် မူရကား တဏှာသည် ဒုက္ခသစ္စာပင် ဝင်ရာ၏။ ဒုက္ခသစ္စာ၌ တဏှာကို မကြဉ်သင့်-ဟု စောဒနာသည်-ဟူလေ။
ဖြေလိုသော ပရိဟာရဆရာသည်-န ဟေတုဖတုဖလသင်္ကရ ဒေါသပ္ပသင်္ဂတော-ဟု မိန့်၏။ အဓိပ္ပါယ်ကား တဏှာဖြစ်သော သမုဒယသစ္စာသည် အကြောင်း, သမုဒယသစ္စာ ကြောင့်ဖြစ်သော ဒုက္ခသစ္စာသည် အကျိုးဖြစ်၍ တဏှာသည် ဒုက္ခသစ္စာ၌ ဝင်ပြန်ချေသော် အကြောင်း, အကျိုးရောယှက်၍ မကွဲမပြားဖြစ်ရာသောကြောင့် တဏှာသည် ဒုက္ခသစ္စာ၌ မဝင်ဟု ပရိဟာရဆရာ ဖြေသည်-ဟူလေ။]
သင်္ကရဒေါသော၊ ရောယှက်သော သင်္ကရဒေါသသည်။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဟိ-သစ္စံ၊ ထို ငါ စောဒကဆိုသော စကားမှန်၏။ သစ္စဝိဘင်္ဂပါဠိယံ၊ သစ္စဝိဘင်္ဂပါဠိတော်၌။ ပဉ္စဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ၊ ငါးပါးကုန်သော အစုတို့ဖြင့်။ သမုဒယသစ္စံ၊ ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ပြတော်မူအပ်၏။
ကထံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ အသို့ပြသနည်းဟူကား။ တဏှာ၊ သည်။ သမုဒယသစ္စံ၊ သမုဒယသစ္စာမည်၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဧကော၊ သော။ ဝါရော၊ ဝါရတည်း။ တဏှာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဝသေသာ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ သမုဒယသစ္စံ၊ မည်၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဒုတိယော၊ သော။ ဝါရော၊ တည်း။ တဏှာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဝသေသာ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အဝသေသာ၊ ကုန်သော။ အကုသလာ ဓမ္မာ စ၊ တို့သည်လည်း ကောင်း။ သမုဒယသစ္စံ၊ မည်၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ တတိယော၊ သော။ ဝါရော၊ တည်း။ တဏှာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဝသေသာ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အဝသေနာ၊ ကုန်သော။ အကုသလာ ဓမ္မာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ သာသဝါနိ၊ အာသဝေါတရား၏ အာရုံဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလမူလာနိ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ သမုဒယသစ္စံ၊ မည်၏။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ စတုတ္ထော၊ လေးခုမြောက်သော။ ဝါရော၊ ဝါရတည်း။ တဏှာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဝသေသာ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အဝေသေသာ၊ ကုန်သော။ အကုသလာ ဓမ္မာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ကုသလမူလာနိ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အဝသေသာ၊ ကုန်သော။ သာသဝါ၊ အာဝဝေါတရားတို့၏ အာရုံဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလာ ဓမ္မာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ သမုဒယသစ္စံ၊ မည်၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ပဉ္စမော၊ သော။ ဝါရော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ပြအပ်၏။ ဝါ၊ ပြအပ်သည် မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ (ပြန်၍ သတ်)။ အာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ဩော် ပြအပ်သည်မှန်၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပြအပ်သော်လည်း။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော သုတ္တန္တဘာဇနီ, ပဉှာပုစ္ဆက၌။ န နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ပြတော်မမူအပ်။ သော စ နယော၊ ထို ပြအပ်သော နည်းကိုလည်း။ အရိယသစ္စနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ န လဗ္ဘတိ၊ အပ်။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုအဘိဓမ္မာဘာဇနီ၌။ “စတ္တာရိ သစ္စာနိ''စ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ အာဟ၊ ၏။ သုတ္တန္တဘာဇနီ၌လည်း။ တဏှာယ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ယထာဟ၊ အသို့ ဟောသနည်း။ “တတ္ထ ကတမံ သမုဒယသစ္စံ၁၊ ယာယံ တဏှာ။ ပ။ ကာမတဏှာ”တိ အာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ “ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခ''န္တိ ဣမိနာ ပရိယာယေန၊ ဤသို့သော ပရိယာယ် အားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထို အဘိဓမ္မာဘာဇနီယ၌။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဟောသော အရာသည်လည်း။ ပမာဏမေဝ၊ ပမာဏသည်သာလျှင်တည်း။
“ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသီဏ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဈာနာနိ၊ တို့ကို။ “ကသိဏာနီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ “ဒွတ္တိံ သာကာရာပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ စွန့်၍။ ဝါ၊ လွှတ်၍။ ပဋိကူလာတိ၊ စက်ဆုတ်ရွံရှာဖွယ်ဟူ၍။ သတိ၊ ကို။ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗာ၊ ဖြစ်စေအပ်၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သတိဂေါစရာ၊ သတိ၏ အာရုံဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ သတိဖြင့် အာရုံပြုရာဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါဒယော၀၂၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
သဒ္ဓါဟိရောတ္တပ္ပ။ ပ။ သမ္ပဇညတာတိ၊ သဒ္ဓါ, ဟိရီ, ဩတ္တပ္ပ, ဗာဟုသစ္စဝီရိယာရမ္ဘ, ဥပဋ္ဌိတသတိ, သမ္ပဇည-ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဣမေ သတ္တ၊ ဤခုနစ်ပါးကုန်သော တရားတို့သည်။ သဒ္ဓမ္မာ နာမ၊ သဒ္ဓမ္မမည်ကုန်၏။ သဘာဝတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဒုက္ခတော၊ ဒုက္ခအားဖြင့်။ န စဝတီတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ ဒေဝေ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဉာတေယျန္တိ၊ သည်ကား။ ဉာတဗ္ဗန္တိ၊ သိအပ်၏ဟူ၍။ ဒိဋ္ဌေယျန္တိံ၊ သည်ကား။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မြင်အပ်၏ဟူ၍။ အဟံ၊ ငါဘုရားသည်။ န ဝဒါမိ၊ မဟော။
[ဉာတေယျံ-၌ ဉာ-ဓာတ် တေယျပစ္စည်း ကံဟောကို ထင်စေသည်။]
အထ ဝါ ပန၊ ကား။ “အဟံ၊ သည်။ ဂမနေန၊ သွားသဖြင့်။ လောကဿ၊ လောက၏။ အန္တံ၊ အဆုံးဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို။ ဉာတေယျန္တိ၊ သိအပ်၏ဟူ၍။ န ဝဒါမိ၊ မဟော။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ လောကန္တိ၊ သည်ကား။ ခန္ဓလောကံ၊ ခန္ဓာ ဟူသော လောကကို။ ဂမနေန န ပတ္တဗ္ဗောတိ၊ သည်ကား။ သရီရဂမနေန၊ ကိုယ်ဟူသော လောကကို။ ဂမနေန န၊ ကိုယ်ယူသော သွားခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ န ပတ္တဗ္ဗော၊ မရောက်အပ်။ အရယဂမနေန၊ အရိယာတို့၏ သွားခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ မြတ်သော သွားခြင်းဖြင့်။ လောကန္တံ၊ ခန္ဓလောက၏အဆုံးကို။ ပတွာ ဝ၊ ရောက်၍သာလျှင်။ ဒုက္ခာ၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ။ ပမောစနံ၊ လွတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမိတာဝီတိ၊ ဟူသည်ကား။ သမိတကိလေသော၊ ငြိမ်းပြီးသော ကိလေသာရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ၊ သည်ကား။ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ၊ အကြောင်းလျှင် တည်ရာရှိကုန်၏။
[ပရိဟရန္တိ ဒိသာ ဘန္တိ-ပုဒ်တို့၌။ ပရိဟရန္တိ-ကို ပရိစရန္တိ၊ ဘန္တိ-ကို ပဋိဘန္တိ-ဟု ဝုတ္တိနည်း ဖွင့်သည်]။
ဧတ၊ ထိုလှည့်လည်၍ သွားစဉ် တောက်ပသော ဝတ္ထုတို့သည်။ ကေ၊ အဘယ်သည်တို့နည်း။ ဝိရောစမာနာ၊ တင့်တယ်ကုန်လျက်။ ပဘဿရာ၊ ပြိုးပြိုးပြက်ထွက်သော အရောင်ရှိကုန်သော။ တေယေဝ စန္ဒိမသူရိယာ၊ ထိုသို့သော လ, နေတို့လျှင်တည်း။ အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ၊ တို့သည်။ သင်္ခါရာဝ၊ သင်္ခါရတရားတို့သည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ သင်္ခါရာဝ၊ ပြုပြင်တတ်ကုန်သော တရားတို့သည်သာလျှင်။ အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ၊ မည်ကုန်၏။ “သိနေရုဿ သမန္တတော”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယုဂန္ဓရာ ဒယော၊ ယုဂန္ဓိုရ်တောင် အစရှိသည်တို့သည်။ သိနေရုံ၊ မြင့်မိုရ်တောင်ကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ရံဝန်း၍။ ပရိမဏ္ဍလာကာရေန၊ ဝန်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဌိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အစ္စုဂ္ဂတော-အတိ+ဥဂ္ဂတော၊ အလွန်မြင့်သော။ အယံ လောကဓာတု၊ ဤလောကဓာတ်သည်။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသော စကြာဝဠာကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ရံ၍။ ဌိတော၊ တည်၏။ မ-ကာရော၊ သည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို ပြုတတ်၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
[ဓာတုမယံ ဌိတော-၌ မ-သည် အာဂုမ်သာ ဖြစ်ရကား ပဒသန္ဓိကရ-ဟူ၏။]
အညာထာပိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ လက္ခဏာဒိဘေဒတော၊ လက္ခဏာ အစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ သင်္ခါရလောကဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အာသယာနုသယဘေဒ တော၊ အာသယာနုသယအပြားအားဖြင့်။ သတ္တလောကဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ စက္ကဝါဠာဒိပရိမာဏ တော၊ စကြဝဠာအစရှိသည်ကို နှိုင်းယှဉ်သောအားဖြင့်။ ဩကာသလောကဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားအားဖြင့်လည်း။ ဝိဒိတတ္တာ၊ သိတော်မူတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ လောဝိဒူ၊ လောကဝိဒူမည်တော်မူ၏။
ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနဟူသည်။ ကာမာဝစရံ၊ ကာမာဝစရ ဖြစ်သော။ ပရိတ္တံ၊ ပရိတ္တတရား ဖြစ်သော။ လောကိယံ၊ လောကီဖြစ်သော ဉာဏ်အမြင်တော်တည်း။ တေန၊ ထိုကာမာဝစရ လောကီဉာဏ်အမြင်ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ လောကံ၊ လောကကို။ ကထံ၊ လျှင်။ အဘိဘဝတိ၊ နှိပ်နင်းနိုင်အံ့နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အသဒိသာနုဘာဝတ္တာ၊ အတုမရှိသော အာနုဘော်တော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ လောကံ၊ ကို။ အဘိဘဝတိ၊ နှိပ်နင်းတော်မူနိုင်၏။ ကိမိဝ၊ ဟူမူကား။ သဗ္ဗညုတညာဏံ ဝိယ၊ သဗ္ဗညုတညာဏ်တော်ကဲ့သို့တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝိသယေ၊ အရာ၌။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သဗ္ဗညုတညာဏဂတိကဉ္စ၊ သဗ္ဗညုတညာဏ်နှင့် အလားတူသည်လည်းကောင်း။ လဟုတရပ္ပဝတ္တိ စ၊ အလွန်လျင်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဘဝင်္ဂစိတ္တဒွယာနန္တရံ၊ ဘဝင်စိတ်နှစ်ခုတို့၏ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤကဲ့သို့။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော သူ၏။ လဟုထရံ၊ အလွန်လျင်မြန်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ အပိ စ၊ စင်စစ်လျှင်။ အာယသ္မတော၊ သော။ သာရိပုတ္တဿ၊ ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဧဝံ၊ ဤကဲ့သို့။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ တဿ၊ ထိုအရှင်သာရိပုတ္တရာ၏။ ဧသ-ဧသော စိတ္တဝါ ရော၊ ဤသို့ သော စိတ်အကြိမ်သည်။ ပဉ္စဒသဘဝင်္ဂါနန္တရံ၊ တဆယ့်ငါးချက်သော ဘဝင်၏အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဂ္ဂိသိခဓူမသိခါ စ၊ အဂ္ဂိသိခ, ဓူမသိခ အမည်ရှိကုန်သော။ နာဂါ၊ နဂါးတို့သည်။ သီဟဠဒီပေ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌။ အတ္ထိ ကိရ၊ ရှိကုန်သတတ်။ အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။ ဒီပကံ၊ ပြတတ်သော။ ပဒံ၊ သည်။ အတ္ထပဒံ၊ အတ္ထပဒမည်၏။ ဧကတ္ထ ဒီပကံ၊ တခုသော အနက်ကို ပြတတ်သော။ ပဒံ၊ ပုဒ်တည်း။ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံသော ပုဒ်သည်။ ဝါကျံ၊ ဝါကျဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အဋ္ဌဒိသာ နာမ၊ မည်ကုန်သည်ကား။ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ၊ ရှစ်ပါးကုန်သော ဝိမောက္ခတို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော၊ ရှစ်ပါးကုန်သော သမာပတ်တို့တည်း။ သတ္ထဝါဟော၊ သတ္တဝါဟ-သဒ္ဒါသည်။ သတ္ထာ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သတ္ထဝါဟော၊ သတ္ထဝါဟ-သဒ္ဒါကို။ သတ္ထာတိ၊ သတ္ထာဟူ၍။ နိပါတိတော၊ ပုဒ်ကို ပြီးစေအပ်၏။ ပိသိတာသော၊ ပိသိတာသ-သဒ္ဒါသည်။ ပိသာစော ယထာ၊ ပိသာစ မည်သကဲ့သို့တည်း။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဥဒကေ၊ ၌။ မဏ္ဍူကော၊ ဖါးသည်။ အာသိံ၊ ဖြစ်၏။ ထလေ၊ ကြည်း၌။ မဏ္ဍူကော၊ သည်။ န အာသိံ၊ မဖြစ်။ ဝါရိမတ္တမေဝ၊ ရေရှိရာ အရပ်မျှသည်သာ။ ဂေါစရော၊ ကျက်စားရာဖြစ်၏။ တဝ၊ အရှင်ဘုရား၏။ ဓမ္မံ၊ တရားတော်ကို။ သုဏန္တဿ၊ နာသော။ တဿ မေ၊ ထိုအကျွန်ုပ်၏။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းကို။ ဒဏ္ဍေန၊ နှင်တံဖြင့်။ သန္နိရုမ္ဘိတွာ၊ ချုပ်၍။ ဝါ၊ ထောက်၍။ ဝစ္ဆပါလကော၊ နွားကျောင်းသားသည်။ အဝဓိ၊ သတ်ဘိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဌသေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ထည့်အပ်၏။ အနဒရတ္ထေ ဝါ၊ အနာဒရအနက်၌ မူလည်း။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝိဘတ်တည်း။
[ဤအလိုကား တဝ၊ ၏။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သုဏန္တဿ၊ နာစဉ်-ဟု သမ္ဗန်လေ။]
ဧတ္ထကေနပိ၊ ဤသို့ တရားတော်ကို နာခါမျှတည်းဖြင့်လည်း။ ဧဝရူပါ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဣဒ္ဓိ၊ တန်ခိုးသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်ဘိ၏တကား။ ဣတိ မနသိကာရေန၊ ဣသို့ နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ သိတံ၊ ပြုံးသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပက္ကာမိ၊ ၏။ ဝိမောက္ခောတိ စ ဧတ္ထ၊ ၌လည်း။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်သည်။ ဝိမောက္ခော၊ ဝိမောက္ခမည်၏။ (ဟု သမ္ဗန်)။ ဖလဉာဏံ၊ ဖိုလ်ဉာဏ်သည်။ တဒနန္တရိကံ ဉာဏံ နာမ၊ ထို ဝိမောက္ခ၏ အခြားမဲ့၌ ဖြစ်သော ဉာဏ်မည်၏။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ ဗုဒ္ဓေါ နာမ၊ မည်၏။ သဗ္ဗဿ ဗုဒ္ဓတ္တာတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ကတ္တရိ၊ သုဒ္ဓကတ္တားအနက်၌။ တပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗောဓေတာတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ဟေတု ကတ္တရိ၊ ဟေတုကတ္တား အနက်၌။ တပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ (ထည့်၍ သမ္ဗန်သည်)။ သေဋ္ဌတ္ထ ဒီပကံ၊ သေဋ္ဌအနက်ကို ပြတတ်သော။ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ သေဋ္ဌံ နာမ၊ မည်၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဥတ္တမံ၊ ဥတ္တမ မည်၏။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တီတိ၊ သည်ကား။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ သစ္ဆိကရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ သယမ္ဘုတာ၊ အလိုလို ဖြစ်သော။ ပညတ္တိ၊ ပညတ်တော်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အတ္တနာဧဝ၊ ကိုယ်တော်တိုင်သာလျှင်။ ဉာတာ၊ သိအပ်သော။ သစ္ဆိကတာ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်သော။ ပညတ္တိ၊ ပညတ်တော်တည်း။ ဣတိပိ၊ ကြောင့်လည်း။ သစ္ဆိကာပညတ္တိ၊ မည်၏။ ဘဂဝါ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်။ စီဝရပိဏ္ဍပါတာဒီနံ၊ သင်္ကန်းနှင့် ဆွမ်းစသည်တို့ကို။ ဘဂီ၊ ဝေဘန်တော်မူတတ်သောအလေ့ရှိ၏။ အရညေ၊ တော၌။ ဝနပတ္တနိ၁၊ တော၏ လက္ခဏာသို့ ရောက်ကုန်သော။ ဝါ၊ အရညေဝန ပတ္တာနိ၊ အရညကင် ဓုတင်တော်၏ လက္ခဏာသို့ ရောက်ကုန်သော။ ပန္တာနိ၊ ရပ်ရွာဥပစာတို့၏ အစွန်ဖြစ်ကုန်သော။ သေနာသနာနိ၊ ကျောင်းနေရာတို့ကို။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဘဇီ၊ ဆည်းကပ်တော်မူတတ်၏။ အတ္ထဓမ္မဝိမုတ္တိ ရသဿ၊ အတ္ထရသ, ဓမ္မရသ, ဝိမုတ္တိရသ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဘာဂီ၊ အဘို့ရှိတော်မူ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ရာဂါဒိကိလေသဂဏဘဂ္ဂံ၊ ရာဂအစရှိသော ကိလေသာအပေါင်းကို ချိုးဖျက်ခြင်းကို။ အကာသိ၊ ပြုတော်မူပြီ။ ဘာဝိတတ္တနော ဘာဝိတကာယော၊ ပွါးစေအပ်သော ရူပကာယ, နာမကာယ ရှိတော်မူ၏။ ဘဝဿ၊ ဘဝ၏။ အန္တံ၊ အဆုံးဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့။ မဂ္ဂါဓိဂမေန၊ မဂ်ကို ရသောအားဖြင့်။ တံ၊ ထို နိဗ္ဗာန်သို့။ ဂတော၊ ရောက်တော်မူပြီ။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဝန္တဂေါ၊ ဘဝန္တဂမည်၏။
[ဤပုဒ်ကား အဋ္ဌကထာ၌ ရှိရင်းပါဌ်။ ကြွင်းသော မဟိမတာ-စသော ခြောက်ပါးသော အနက်ကား အဏိမ လဃိမာဒိကံ-၌ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်အပ်သော အနက်တည်း။ ထို့ကြောင့် သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ၌ -
“အဏိမာ လင်္ဃိမာဒိကန္တိ အာဒိသဒ္ဒေန မဟိမာ ပတ္ထိ ပါကမ္မံ ဤသိတာ ဝသိတာ ယတ္ထကာမာဝသာယိတာတိ ဣမေ ဆပိ သင်္ဂဟိတာ"-
မိန့်တော်မူ၏။
ထိုအာဒိသဒ္ဒါဖြင့် သင်္ဂြိုဟ်အပ်သော အနက်တို့ကို ဖွင့်တော်မူခြင်းငှါ မဟိ မတာ-စသည်တို့ကို မိန့်၏။]
စန္ဒိမသူရိယာဒီနမ္ပိ၊ လ, နေ စသည်တို့ကိုလည်း။ ပါဏိနာ၊ လက်တော်ဖြင့်။ ပရာမသနာဒိ၊ သုံးသတ်တော်မူနိုင်ခြင်း စသော တန်ခိုးတော်သည်။ မဟိမတာ၊ မဟိမတာ မည်၏။ ယထိစ္ဆိတ ဒေသပ္ပတ္ထိပကာသနတာ၊ အလိုတော်ရှိရာအရပ်သို့ ကိုယ်တော်ကို ရောက်စေခြင်းကို ပြတော်မူတတ် သော တန်ခိုးတော်သည်။ ပတ္တိ နာမ၊ ပတ္တိမည်၏။ လာဘကဿ၊ ရလိုသောသူ၏။ အတ္တသာဓနံ ဝါ၊ အကျိုးကို ပြီးစေခြင်းသည်မူလည်း။ ပါကမ္မံ၊ ပါကမ္မမည်၏။ သယံဝသိတာ၊ ကိုယ်တော်အလိုရှိတိုင်းသို့ လိုက်စေတော်မူသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဤသတ္တံ နာမ၊ မည်၏။ အပရ ဝသိတာ၊ သူတပါးတို့၏ အလိုသို့ လိုက်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဝသိတ္တံ နာမ၊ မည်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဝါ၊ ကား။ ယံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကို။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ ယာဝ၊ အကြင်၍လောက်။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ တဒတ္ထသာဓနံ၊ ထိုသို့ အလိုရှိတိုင်းသော အကျိုးကို ပြီးစေနိုင်ခြင်းသည်။ ယတ္ထကာမာဝသာယိတံ နာမ၊ မည်၏။
“တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခေ ဉာဏံ၊ ဒုက္ခံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ”တိ အာဒိနာပိ နယေန၊ ပညာ - ဤသို့စသော နည်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဧကေကသစ္စာရမ္မဝသေနာပိ၊ တခုတခုသော သစ္စာကို အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သစ္စဉာဏံ၊ သစ္စဉာဏ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခသစ္စာကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒုက္ခသမုဒယမ္ပိ၊ သမုဒယသစ္စာကိုလည်း။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ဣတိ အာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ဧကံ သစ္စံ၊ တခုသော သစ္စာကို အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ သေသေသု၊ ကြွင်းသော သစ္စာတို့၌။ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေနာပိ၊ ကိစ္စပြီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ယဒါ၊ ၌ ဧကေကံ၊ သော။ သစ္စံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ၊ အာရုံကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ သမုဒယဒဿနေန၊ သမုဒယသစ္စာကို မြင်သဖြင့်။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ သဘာဝတော၊ သဘော အားဖြင့်။ ပီဠနလက္ခဏဿာပိ၊ ပီဠနလက္ခဏာရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဒုက္ခဿ၊ ဒုက္ခသစ္စာ၏။ (သင်္ခတံ-၌ စပ်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံအာယူဟနလက္ခဏေန၊ ထိုသို့ ဒုက္ခသစ္စာ၏အကြောင်းကို အားထုတ်ခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ သမုဒယေန၊ သမုဒယသစ္စာဖြင့်။ အာယူဟိ တံ၊ သော။ သင်္ခတံ၊ သင်္ခတအနက်သည်။ ဝါ၊ ပြုပြင်ခြင်းအနက်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာ ၏။ သော သင်္ခတဋ္ဌော၊ ထိုအားကြောင့်ကား။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်သည်။ ကိလေသသန္တာပဟရော၊ ကိလေသာ ဖြင့် ပူပန်ခြင်းကို ပယ်တတ်သည်။ သုသီတလော၊ အလွန်ချမ်းဧသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂဒဿနေန၊ မဂ္ဂသစ္စာကို မြင်သဖြင့်။ အဿ၊ ထိုသစ္စာ၏။ သန္တာပဋ္ဌော၊ သန္တာပအနက် သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ ကော ဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ နန္ဒဿ၊ နန္ဒမင်းသား၏။ အစ္ဆရာဒဿနေန၊ နတ်သမီးကို မြင်သဖြင့်။ သုန္ဒရိယာ၊ ကောင်းသော အဆင်းရှိသော ဇနပဒ ကလျာဏီမင်းသမီး၏။ အနဘိရူပဘာဝေါ ဝိယ၊ အဆင်းမလှသော အဖြစ်ကဲ့သို့တည်း။ အဝိပရိဏာမ ဓမ္မဿ၊ မဖောက်မပြန်သော သဘောရှိသော။ နိရောဓဿ ပန၊ နိရောဓသစ္စာကိုကား။ ဒဿနေန၊ ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာ၏။ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဤသို့ဆိုဖွယ်သည်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ အာယူဟန လက္ခဏဿပိ၊ ရှိသည် လည်း ဖြစ်သော။ သမုဒယဿ၊ သမုဒယသစ္စာ၏။ ဒုက္ခဒဿနေန၊ ဖြင့်။ နိဒါနဋ္ဌော၊ နိဒါန်းအနက် သည်။ အာဝိ၊ စွာ၊ ဘဝတိ၊ ၏။ ကော ဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ အသပ္ပါယဘောဇနတော၊ အသပ္ပါယဘောဇဉ်ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နဗျာဓိဒဿနေန၊ ဖြစ်သောအနာကို မြင်သဖြင့်။ ဘောဇနဿ၊ ၏။ ဗျာဓိနိဒါနဘာဝေါဝိယ၊ အနာ၏ အကြောင်းဖြစ်သကဲ့သို့တည်း။ ဝိသံ ယောဂဘူတဿ၊ ဝဋ်မှထုတ်ခြင်း ၏အကြောင်းဖြစ်သော။ မဂ္ဂဿ စ၊ ကိုလည်း။ ဒဿနေန၊ ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုသမုဒယသစ္စာ၏။ ပလိဗောဓဋ္ဌော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထို ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာအတူ။ နိဿရဏဿာပိ၊ ဝဋ်မှ ထွက်မြောက်ရာမူလည်း ဖြစ်သော။ နိရောဓဿ၊ နိရောဓ သစ္စာ၏။ အဝိဝေကဘူတဿ၊ ဖြစ်သော။ သမုဒယဿ၊ ကို။ ဒဿနေန၊ ဖြင့်။ ဝိစေကဋ္ဌော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ၊ ဘဝတိ၊ ၏။ မဂ္ဂဒဿနေန၊ ဖြင့်။ အသင်္ခတဋ္ဌော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ၊ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣမိနာ၊ ဤမဂ်ကို မြင်သဖြင့်။ အနမတဂ္ဂေ၊ မသိအပ်သော အစရှိသော။ သံသာရေ၊ ၌။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ န ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗော၊ မမြင်စဖူး။ သောပိ စ၊ ထိုမဂ်သည်လည်း။ သပ္ပစ္စယတ္တာ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော ကြောင့်။ သင်္ခတော ဧဝ၊ သင်္ခတသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပ္ပစ္စယဓမ္မဿ၊ အကြောင်းကင်းသော သဘောရှိသော နိဗ္ဗာန်၏။ အသင်္ခတဘာဝေါ၊ သည်။ အတိ ဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုက္ခဒဿနေန ပန၊ ဖြင့်ကား။ အဿ၊ ထို နိရောဓသစ္စာ၏။ အမတဋ္ဌော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခသစ္စာသည်။ ဝိသံ၊ မြွေဆိပ်နှင့်တူ၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ အမတံ၊ အမြိုက်ဖြစ်သော နတ်ဆေးနှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိကဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုဆိုအပ်ပြီးသည်နှင့်အတူ။ နိယျာနလက္ခဏဿာပိ၊ ဝဋ်မှထုတ်ကြောင်း လက္ခဏာရှိသော။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ္ဂသစ္စာ၏။ (ဟေတွတ္ထော-၌ စပ်)။ သမုဒယဒဿနေန၊ ဖြင့်။ “အယံ၊ ဤ သမုဒ္ဒယသစ္စာသည်။ ဝါ၊ ဤ တဏှာသည်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ သို့။ ပတ္တိယာ၊ ရောက်ခြင်း၏။ န ဟေတု၊ အကြောင်းမဟုတ်။ အယံ၊ ဤ မဂ္ဂသစ္စာသည်။ ဝါ၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါးသည်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ သို့။ ပတ္တိယာ၊ ၏။ ဟေတု၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဟေတွတ္ထော၊ ဟိတ်အနက်သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ နိရောဓဒဿနေန၊ ဖြင့်။ ဒဿနဋ္ဌော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ ကော ဝိယ၊ မူကား။ ပရမသုခုမရူပါနိ၊ လွန်စွာ သိမ်မွေ့သော ရုပ်တို့ကို။ ပဿတော၊ မြင်သောသူအား။ “မေ၊ ၏။ စက္ခု၊ သည်။ ဝိပဿန္နံဝတ၊ ကြည်စွတကား ”။ ဣတိ၊ သို့။ စက္ခုဿ၊ ၏။ ဝိပ္ပသန္နဘာဝေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဒုက္ခဒဿနေန၊ ဖြင့်။ အဓိပတေယျဋ္ဌော၊ သည်။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝတိ၊ ၏။ ကော ဝိယ၊ မူကား။ အနေက ရောဂါတုရ ကပဏဇနဿ၊ များသောအနာတို့ဖြင့် နာကျင်ဆင်းရဲသော လူအပေါင်းကို။ ဒဿနေန၊ မြင်သဖြင့်။ ဣဿရဇနဿ၊ အစိုးရသော လူအပေါင်း၏။ ဥဠာရဘာဝေါ ဝိယ၊ ပြန့်ပြောသော အဖြစ်ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသစ္စာကို ဝေဖန်ရာ၌။ ဧဝံ၊ သို့။ လက္ခဏဝသေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဧကဿ၊ တခုသော သစ္စာကို မြင်ခြင်း၏။ အညသစ္စ ဒဿနဝသေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတရေသံ၊ တခုသော သစ္စာမှ တပါးကုန်သော။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါး သုံးပါးကုန်သော သစ္စာတို့၏။
ပဋိပက္ခံ၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းကို။ အတ္ထယန္တိ၊ တောင့်တကုန်၏။ ဝါ၊ အလိုရှိကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပစ္စတ္ထိကာ၊ မည်ကုန်၏။ ပဋိဝိရုဒ္ဓါ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သော။ အမိတ္တာ၊ ရန်သူတို့တည်း။ ပစ္စာမိတ္တာ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သော ရန်သူဖြစ်သော ရဟန်းပုဏ္ဏားတို့။ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတီတိ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော ပါဠိအစဉ်ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သဗ္ဗညုတံ၊ သဗ္ဗညုအဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဉာဏသမ္ပတ္တိံ၊ ဉာဏ်တော်၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒီပေတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ကရုဏာသမ္ပတ္တိံ၊ ကရုဏာတော်၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒီပေတုံ၊ ငှါ။ “သော ဓမ္မံ ဒေသေသီ”တိ အာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ သော၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ပေဝေဒေသိ၊ သိစေသနည်း။ ဉာဏံ၊ သိအပ်သော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော၊ တိလောကဟိတ ဘူတမေဝ၊ သုံးပါးသော လောက၏အစီးအပွားဖြစ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ တံ ဓမ္မဇာတံ၊ ထိုသို့ သော တရားအပေါင်းကို။ ပဝေဒေသိ၊ သိစေတော်မူ၏။ သော ဓမ္မံ ဒေသေသီတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဠိဖြင့်။ ကီဒိသံ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသော တရားကို။ ဒေသေသိ၊ နည်း။ “အာဒိကလျာဏ''န္တိအာဒိံ၊ ကို။ ဒေသေသိ၊ ၏။ အနေန ဝစနေန၊ ဤသို့သော ဓမ္မံ ဒေသေသိ-ဟူသော ပါဠိဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ဟောခြင်း ငှါ။ အရဟဘာဝံ၊ ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ သာသနဓမ္မောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဩဝါဒပရိယတ္တိ၊ ဩဝါဒပရိယတ္တိသာသနာတည်း။ ဝါ၊ ဆုံးမအပ်သော ဩဝါဒကို သင်ခြင်းဟူသော ပရိယတ္တိသာသနာ တည်း။ ကိစ္စသုဒ္ဓိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိလေသပ္ပဟာနနိဗ္ဗာနာရမ္မဏကိစ္စသုဒ္ဓိယာ၊ ကိလေသာကို ပယ်ခြင်းကိစ္စ, နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုခြင်းကိစ္စ၏ စင်ကြယ်ခြင်းဖြင့်။ ပရိယောသာနကလျာဏော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သာသနဗြဟ္မစရိယံ နာမ၊ မည်သည်။ သိက္ခတ္တယံ၊ သိက္ခာသုံးပါးအပေါင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ နဝကောဋိသဟဿာနီတိ အာဒိကံ၊ တည်း။ မဂ္ဂမေဝ၊ မဂ်သည်သာလျှင်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သော အကျင့်တည်း။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ၊ မဂ်သည်လျှင် မြတ်သောအကျင့်။ တဿ၊ ထိုမဂ်တည်းဟူသော မြတ်သော အကျင့်ကို။ ပကာသကံ၊ ပြတတ်သော။ ပိဋကတ္တယံ၊ ပိဋကသုံးပုံသည်။ ဣဓ၊ ဤဝိနယနိဒါန်း၌။ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံနာမ၊ မည်၏။ ဆသု အတ္ထပဒေသု၊ အတ္ထပဒ ခြောက်ပါးတို့တွင်။ သင်္ခေပတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ကာသနံ၊ ပြခြင်းသည်။ သင်္ကာသနံ၊ မည်၏။ အာဒိတော၊ မှ။ ကာသနံ၊ သည်။ ပကာသနံ၊ မည်၏။ ဥဘယမ္မိ၊ နှစ်ပါးစုံသော သင်္ကာသန ပကာသနကိုလည်း။ ဝိတ္ထာရေတွာ၊ ချဲ့၍။ ဒေသနံ၊ ဟောခြင်းသည်။ ဝိဝရဏံ၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိဘာဂကရဏံ၊ ဝေဘန် ခြင်းကို ပြုခြင်းသည်။ ဝိဘဇနံ၊ မည်၏။ ဩပမ္မာဒိနာ၊ ဥပမာ ဥပမေယျစသည်ဖြင့်။ ပါကဋကရဏံ၊ သည်။ ဥတ္တာနီကရဏံ၊ မည်၏။ သောတူနံ၊ သင်ကုန်, နာကုန်သော သူတို့၏။ စိတ္တပရိတော သဇနနေန စ၊ စိတ်၏နှစ်သက်ခြင်းကို ဖြစ်စေသဖြင့်လည်းကောင်း။ စိတ္တနိယာမေန စ၁၊ စိတ်ကို မြဲစေသော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပညာပနံ၊ ပညာပနအတ္ထပဒကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဗျဉ္ဇနပဒေသု၊ ဗျဉ္ဇနပဒခြောက်ပါးတို့တွင်။ အက္ခရဏတော၊ ပိဋကသုံးပုံသို့ ရောက်၍ မကုန်နိုင်သောကြောင့်။ အက္ခရံ၊ အက္ခရာမည်၏။ “ဧကက္ခရပဒံ၊ တခုသော အက္ခရာရှိသော ပုဒ်သည်။ အက္ခရံ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိဘတ္တိအန္တံ၊ ဝိဘတ်အဆုံးရှိသော။ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ ပဒံ၊ ပဒမည်၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဗျဉ္ဇယတိ၊ ပြတတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗျဉ္ဇနံ၊ မည်၏။ ဝါကျံ၊ ဝါကျရ၏။ ဝါ၊ သော်ကား။ ပဒသမုဒါယော၊ ပုဒ်အပေါင်းသည်။ ဝါကျံ၊ ဝါကျမည်၏။ ဝိဘာဂ ပကာသော၊ ဝေဘန်၍ ပြခြင်းသည်။ အာကာရော နာမ၊ အာကာရမည်၏။ ဖုသတီတိ ဖေဿာတိအာဒိနိဗ္ဗစနံ၊ ဖေဿာ-အစရှိသော ဝိဂြိုဟ်သည်။ နိရုတ္တိ၊ မည်၏။ နိရုတ္တိယာ၊ ဝိဂြိုဟ်ဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌဿ၊ ပြအပ်သော အနက်ကို။ အပဒေသော၊ အကျယ်ညွှန်းခြင်းသည်။ နိဒ္ဒေသော နာမ၊ မည်၏။ ဖုသတိ၊ တွေ့တတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဖေဿာ၊ မည်၏။ သော၊ ထိုဖဿသည်။ သုခဝေ ဒနီယော၊ သုခဖြင့် ခံစားအပ်သော ဖဿလည်းကောင်း။ ဒုက္ခဝေဒနီယော၊ ဖဿလည်းကောင်း။ အဒုက္ခမသုခဝေဒနီယော၊ ဒုက္ခမဟုတ် သုခမစုတ်သော ဥပေက္ခာဝေဒနာဖြင့် ခံစားအပ်သော ဖဿ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ တိဝိဓော၊ သုံးပါးအပြားရှိ၏။ ဧတေသု၊ ထို အတ္ထပဒ ဗျဉ္ဇနပဒတို့၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တ့ံသည်ကား။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းတည်း။ -အက္ခရေဟိ၊ အက္ခရာတို့ဖြင့်။ သင်္ကာသယတိ၊ အကျဉ်းပြ၏။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပကာသေတိ၂၊ အစ၌ ပြတတ်၏။ ဗျဉ္ဇနေဟိ၊ ဝါကျတို့ ဖြင့်။ ဝိဝရတိ၊ ဖွင့်၏။ အာကာရေဟိ၊ အကျယ်ပြခြင်းတို့ဖြင့်။ ဝိဘဇတိ၊ ၏။ နိရုတ္တီဟိ၊ ဝိဂြိုဟ်တို့ဖြင့်။ ဥတ္တာနီ၊ ထင်စွာ။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ နဒ္ဒေသေဟိ၊ နိဒ္ဒေသတို့ဖြင့်။ ပညာပေတိ၊ အပြားအားဖြင့် သိစေ၏။ ဝါ၊ ပညတ်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ အက္ခရေဟိ၊ တိုဖြင့်။ သင်္ကာသယိတွာ၊ အကျဉ်းပြပြီး၍။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပကာသေတိ၊ အစ၌ပြ၏။ ဗျဉ္ဇနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိဝရိတွာ၊ ၍။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိဘဇတိ၊ ဝေဘန်၏။ နိရုတ္တီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥတ္တာနိံကတွာ၊ ထင်စွာပြု၍။ နိဒ္ဒေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပညာပေတိ၊ ပညတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥဂ္ဃဋိတညုံ၊ ဥဂ္ဃဋိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အက္ခရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥဂ္ဃါဋေတွာ၊ လှစ်ဖွင့်၍။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိနေတိ၊ ၏။ ဝိပဉ္စိတညုံ၊ ဝိပဉ္စိတညူပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဗျဉ္စနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိဘဇိတွာ၁၊ ဝေဘန်ခွဲခြမ်း၍။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိနေတိ၊ ၏။ နေယျံ၊ နေယျပုဂ္ဂိုလ်ကို။ နိရုတ္တီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။ နဒ္ဒေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိနေတိ၊ ဆုံးမ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အတ္ထောတိ၊ သည်ကား။ ဘာသိတတ္ထော၊ ဟောအပ်သော ပါဠိအနက်တည်း။ တေဿဝ အတ္ထဿ၊ ထိုအနက်၏လျှင်။ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော၊ သိအပ်သော။ သကော သကော ဝါ၊ မိမိ မိမိဥစ္စာမှုလည်း ဖြစ်သော။ ဘာဝေါ၊ သဘောသည်။ ဝါ၊ အဖြစ်သည်။ ပဋိဝေဓော နာမ၊ မည်၏။ တံ ဥဘယမ္ပိ၊ ထို ဘာသိတတ္ထ ပဋိဝေဓနှစ်ပါးသည်။ အတ္ထော နာမ၊ မည်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “အတ္ထဂမ္ဘီရတာ ပဋိဝေဓဂမ္ဘီရတာဟိ သာတ္ထ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဓမ္မော တိ ဝါ၊ ဓမ္မဟူသည်လည်းကောင်း။ ဒေသနာတိ ဝါ၊ ဒေသနာဟူသည်လည်းကောင်း။ ဗျဉ္ဇနမေဝ၊ သဒ္ဒါသည်သာလျှင်တည်း။ နိဒ္ဒေါ သဘာဝေန၊ အပြစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပရိသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်သော။ သာသနဗြဟ္မစရိယဉ္စ၊ သိက္ခာသုံးပါးဟု ဆိုအပ်သော သာသနဗြဟ္မစရိယသည်လည်းကောင်း။
၂-၃။ ကစ္စိ ခမနီယံ၊ ကစ္စိ ခမနီယ-ဟူသည်ကား။ သီတုဏှာဒိ၊ သီတ ဥဏှ အစရှိသည်တည်း။ ဝါ၊ သီတုဏှာဒိ၊ အဧ အပူ အစရှိသည်သည်။ ကစ္စိ ခမနီယံ၊ မည်၏။ ကစ္စိ ယာပနီယံ၊ ဟူသည်ကား။ ယထာလဒ္ဓေဟိ၊ အသက်ရှည်ခြင်းကို ပြီးစေတတ်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှည်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ဇီဝိတံ၊ သည်။ ကစ္စိ ယာပနီယံ၊ မည်၏။
[ခမနီယံ, ယာပနီယံတို့၏ အထူးကို ပြသောအားဖြင့် ဖြစ်၍ နာမသတ်သမ္ဗန် လိုက်သည်]။
အပ္ပါဗာဓန္တိ၊ သည်ကား။ အပ္ပေါပသဂ္ဂံ၊ နည်းသော ဘေးရန်ရှိပါ၏လော။ အပ္ပါတင်္ကန္တိ၊ သည်ကား။ အပ္ပရောဂံ၊ ကင်းသော အနာရှိပါ၏လော။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ သရီရကိစ္စေ၊ ကိုယ်ဖြင့် ပြုအပ်သော ကိစ္စသည်။ သတိ၊ သော်။ လဟုဋ္ဌာနံ၊ လျင်စွာ ထကြွနိုင်ပါ၏လော။ ကစ္စိ၊ နည်း။ သမဏကိစ္စေ၊ ရဟန်းတရားကို ပြုအပ်သော ကိစ္စသည်။ သတိ၊ သော်။ ဗလံ၊ အားရှိပါ၏လော။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဖာသုဝိဟာရော၊ ချမ်းသာစွာ နေရပါ၏လော။ ယထာ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပါ ဗာဓတာ ယဝါ၊ ဘေးရန် မရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုက္ကဏ္ဌနာဒိဝသေန ဝါ၊ ဆန့်ကျင် သော အမှုရှိခြင်းအစရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သတ္တသဋ္ဌိတော၊ ခြောက်ဆယ့်ခုနစ်နှစ် မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပစ္ဆိမဝယော၊ ပစ္ဆိမဝယဖြစ်၏။
[ဤတွင် ပစ္ဆိမဝယော နာမ ဝဿသတဿ ပစ္ဆိမော တတိယဘာဂေါ-ဆိုသောကြောင့် တတိယအဖို့သို့ ခြောက်ဆယ့်ခြောက်နှစ်ခြောက်လ ကြူးမှ ရောက်သည်ဖြစ်၍ သတ္တသဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ-ဆိုတော်မူ၏။]
ဥတ္တရာမုခေါ၊ မြောက်သို့ မျက်နှာပြုသည်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ဥတ္တရာဘိမုခေါ-အဋ္ဌကတာပါဌ် ရှိ၏)။ လောကဝိဝရဏေ၊ လောကဝိဝရဏတန်ခိုးသည်။ ဇာတေ၊ ဖြစ်သော်။ ဣဓ၊ ဤလောကဓာတ်၌။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ဩလောကေသိ၊ ကြည့်တော်မူသနည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤလောကဓာတ်၌။ တယာ၊ သင်မင်းသားနှင့်။ သဒိသောပိ၊ တူသော သူသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ “တွံ၊ သင်မင်းသားသည်။ သဒေဝကဿ၊ နတ်နှင့်တကွသော။ လောကဿ၊ လောကထက်။ အဂ္ဂေါ၊ မြတ်သည်။ အသ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသောအရာကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ အာသတိံ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ဝါ စံ၊ ကို။
[အာသဘိ-သည် အမြတ်ဟောဟု ဖွင့်သည်။ ဥသဘဿ ဘာဝေါ အာသဘံ။ သဒ္ဒါဝိဂြိုဟ်]။
ဥပပတ္တိဝသေန၊ ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေနေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ ရူပါနံ၊ ရူပါရုံတို့ကို။ ပရိဘောဂဝသေန ဝါ၊ သုံးဆောင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း ကောင်း။ ပတ္ထနာဝသေန ဝါ၊ တောင့်တသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥပ္ပန္နာ၊ ကုန်သော။ ရာဂသမ္ပယုတ္တာ၊ ရာဂနှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ သောမနဿဝေဒနာနုရူပတော၊ သောမ နဿဝေဒနာအား လျော်သဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဟဒယတပ္ပနတော၊ နှလုံးကို နှစ်သက်စေတတ်သောကြောင့်။ အမ္ဗရသာဒယော ဝိယ၊ သရက်သီးအရသာ စသည်တို့ကဲ့သို့။ “ရူပရသာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ ဂတဿ ပဟီနာတိ ဣဒံ၊ ကို။ အဓိကာရဝသေန၊ လိုက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တထာ ဂတဿ ပိ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်လည်းကောင်း။ ကဿစိ ပိ၊ အမှတ်မရှိ ပယ်တတ်သော သူသည်လည်းကောင်း။ တေ၊ ထိုရူပ ရသတို့ကို။ ပဟီနာ၊ ပယ်အပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မတ္ထကစ္ဆိန္နတာလော ဝိယ၊ လည်သီးပြတ်သော ထန်းပင်ကဲ့သို့။ ကတာ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။
[နောက်ဆိုလတ္တံ့သော စကားကို ထောက်သော် မတ္ထကစ္ဆိန္န-သဒ္ဒါသည် အညှောက်ကို ဟောသင့်၏။ ဆင်ခြင်ပါ]။
ကထံ ကတာ၊ ဟူမူကား။ ရူပရသာတိ ဝစနေန၊ ရူပရသ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝိပါက ဓမ္မ ဓမ္မာ၊ ဝိပါက ဓမ္မဓမ္မတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တေ၊ ထို ဝိပါက ဓမ္မ ဓမ္မတို့သည်။ ဝိဇ္ဇမာနာပိ၊ ရှိကုန်သော် လည်း။ မတ္ထကသဒိသာနံ၊ ထန်းညှောက်နှင့် တူကုန်သော။ တဏှာဝိဇ္ဇာနံ၊ တဏှာ အဝိဇ္ဇာတို့ကို။ အဂ္ဂသတ္ထေန၊ အရဟတ္တမဂ်တည်းဟူသော ဓားဖြင့်။ ဆိန္နတ္တာ၊ ဖြတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာယတိံ၊ ၌။ တာလပန္တိသဒိသေ၊ ထန်းပင်အစဉ်နှင့် တူကုန်သော။ ဝိပါကက္ခန္ဓေ၊ ဝိပါက်ခန္ဓာအစဉ် တို့ကို။ နိဗ္ဗတ္ထေတုံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှါ။ အသမတ္ထာ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်သည်။ ဇာတာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာလာဝတ္ထု ဝိယ၊ ထန်းပင်ရာကိုကဲ့သို့။ ကတာ၊ ကုန်၏။ “ကုသလ သောမနဿာပိ၊ ကုသိုလ် သောမနဿ ဝေဒနာတို့ကိုလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ ရူပရသပုဒ်၌။ သင်္ဂဟိတာ၊ သင်္ဂြိုဟ် အပ်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဌမမဂ္ဂေန၊ သောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့်။ ပဟီနာ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော ရူပရသတို့သည်။ ကမ္မပထဋ္ဌာနိယာ၊ ကမ္မပထအရာ၌ တည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကမ္မပထဋ္ဌာနိယာ၊ ကမ္မပထအရာ၌ တည်ကုန်သော ရူပရသတို့ကို။ ပဟီနာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒုတိယေန၊ သကဒါဂါမိ မဂ်ဖြင့်။ ဥစ္ဆိန္နမူလာ၊ ဖြတ်အပ်သော တဏှာဟူသော မူလရှိကုန်သော ရူပရသတို့သည်။ ဩဠာရိကာ၊ ရုန့်ရင်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒုတိယေန၊ ဖြင့်။ ဩဠာရိကာ၊ ဩဠာရိဖြစ်ကုန်သော ရူပရသတို့သည်။ ဥစ္ဆိန္နမူလာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတိယေန၊ အနာဂါမိမဂ်ဖြင့်။ ကာမရာဂဋ္ဌာနိယာ၊ ကုန်သော ရူပရသတို့သည်။ တာလာဝတ္ထုကတာ၊ ထန်းပင်ငုတ်ကိုကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စတုတ္ထေန၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်။ ရူပရာဂါရူပ ရာဂဋ္ဌာနိယာ၊ ရူပရာဂ, အရူပရာဂ၌ တည်ကုန်သော ရူပရသတို့သည်။ အနဘာဝံဂတာ၁၊ တဖန် မဖြစ်တရားရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပေန္တော၊ ပြတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ “အယာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တဒင်္ဂပ္ပဟာနေန၊ ဖြင့်။ ပဟီနာ၊ ပယ်အပ်ကုန်သော ရူပရသတို့သည်။ ဝိပဿနာက္ခဏေ ဝါ၊ ဝိပဿနာခဏ၌ မူလည်းကောင်း။ ဈာနဿ၊ ဈာန်၏။ ပုဗ္ဗဘာဂက္ခဏေ ဝါ၊ ရှေ့အဖို့ ခဏ၌ မူလည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနေန၊ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့်။ ဥစ္ဆိန္နမူလာ၊ ဖြတ်အပ်သော အမြစ်ရှိကုန်သော ရူပရသတို့သည်။ ဈာနက္ခဏေ၊ ဈာန်ခဏ၌။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “ဝိ ဝိစ္စေဝ ကာမေဟီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေန၊ ဖြင့်။ တာလာဝတ္ထုကတာ၊ ထန်းပင်ငုတ်ကိုကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်သော ရူပရသတို့ သည်။ တတိယဝိဇ္ဇာဓိဂမက္ခဏေ၊ တတိယဝိဇ္ဇာကို ရသောအခါ၌။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတ္ထမ္ဘူတာ၊ ဤသို့ ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ရူပရသာဒယော ပန၊ ထိုရူပရသ အစရှိသည်တို့သည်ကား။ အနဘာဝံကတာ၊ တဖန်မဖြစ်ခြင်းကို ပြုအပ်ကုန်ပြီ။ အာယတိံ၊ နောင်အခါ၌။ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ၊ တဖန် မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ ဣဒံ ပဒဒွယံ၊ ဤပုဒ်နှစ်ခုသည်။ ဧကမေဝ အတ္ထပဒံ၊ တခုသော အနက်ရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ တူသော အနက်ရှိသော ပုဒ်တည်း။
[ဤကား မဂ်ဉာဏ်လေးပါးနှင့် ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံ ကတာ၊ ပုဒ်လေးခုတို့ကို ဟပ်၍ ယူအပ်သည်ကို ပြသည်တွင် အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ-မပါသေးရကား အသီးခွဲ၍ ပြတော်မူ၏။
ပဟာန်သုံးပါးဖြင့် ယူရာ၌ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒ ဓမ္မာတို့ကို အသီးမပြ သော်လည်း တတိယဝိဇ္ဇာကို ရသောအခါ၌ ဝင်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဣတ္ထမ္ဘူတာ-စသည် မိန့်သည်-ဟူလေ]။
ဝါ၊ ကား။ အဘိနိဗ္ဘိဒါယ၊ ကိလေသာတို့ကို ဖောက်ခွဲတတ်သော။ ပဌမာယ၊ ပထမဝိဇ္ဇာဖြင့်။ ရူပရသာဒယော၊ တို့ကို။ ပဟီနာ၊ ကုန်ပြီ။ ဒုတိယာယ၊ ဒုတိယဝိဇ္ဇာဖြင့်။ ဥစ္ဆိန္နမူလာ၊ ဖြတ်အပ်သော တဏှာဟူသော အမြစ်ရှိကုန်ပြီ။ တတိယာယ၊ တတိယဝိဇ္ဇာဖြင့်။ တာလာဝတ္ထုကထာ၊ ကုန်ပြီ။ ဣတ္ထမ္ဘူတာ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သည်အတိုင်း ဖြစ်ကုန်သော ရူပရသ စသည်တို့သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနဘာဝံကတာ နာမ၊ မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ (အနဘာဝံကတာ-အနဘာဝံဂတာ-ဟု ပါဌ်နှစ်ထွေရှိ၏)။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဒုက္ခဉာဏေန၊ ဒုက္ခသစ္စာကို သိသောဉာဏ်မဖြင့်။ ပဟီနာ၊ ပဟီနာဖြစ်ကုန်၏။ သမုဒယဉာဏေန၊ ဖြင့်။
၁၁။ ဓမ္မဓာတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဗ္ဗညုတညာဏံ၊ သည်။ ဓမ္မဓာတု နာမ၊ ဓမ္မဓာတ်မည်၏။ အနုကမ္ပဝစနာနုရူပံ၊ ပုဏ္ဏားအား အစဉ်သနားတော်မူ၏-ဟူသော စကားအားလျော်စွာ။ “ပုဏ္ဏစန္ဒော ဝိဟာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္ထာ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ အရိယဝစနံ၁၊ မြတ်သော စကားတည်း။ ဝါ၊ အရိယာတို့၏ ဥစ္စာဖြစ်သော စကားတည်း။ ပထဝီသမစိတ္တတာယ၊ မြေကြီးနှင့်တူသော စိတ်ရှိသော အဖြစ်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ “ကရုဏာဝိပ္ဖါရ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွ။ အတ္တနော၊ ကိုယ်တော်၏။ ဂုဏေ၊ ကျေးဇူးကို။ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗာ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်လျက် လည်း။ “အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ ဝီရိယ''န္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပကာသေန္တော၊ ပြတော်မူသော ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ကရုဏာဝိပ္ဖါရံ၊ ကရုဏာတော်ပြန့်ခြင်းကို။ ပကာသေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့မ။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝရဘူရိမေဓသော၊ မြတ်သော ပြန့်ကျယ်သော ဉာဏ်ရှိတော်မူသော။ ဝရပုထုလ ဉာဏော၊ မြတ်သော ပြန့်ကျယ်သော ဉာဏ်ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။
[ဝရဘူရိမေဓသော-ကို ဝရပုထုလဉာဏော-ဟု ဝုတ္တိနည်း ဖွင့်တော်မူသည်]။
ဝါ၊ ကား။ ဘူရီတိ၊ သည်ကား။ ဘူမိ၊ မြေတည်း။ ဘူမိ ဝိယ၊ မြေကဲ့သို့။ ပတ္ထဋဝရပညော၊ ပြန့်ကျယ်သော မြတ်သော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဗောဓိပင်၌။ အဗုဇ္ဈိ၊ သိတော်မူပြိ။ ဣတိပိ၊ ဤသို့သော သတ္တိကြောင့်လည်း။ အဓိကရဏေန၊ အဓိကရဏသာဓနဖြင့်။ လက္ခိတော၊ မှတ်အပ်သော။ ရုက္ခော၊ သစ်ပင်သည်။ ဗောဓိ၊ ဗောဓိမည်၏။ ဝါ၊ ကား။ သယံ၊ ကိုယ်တော်အလိုလို။ ဗုဇ္ဈတိ၊ သိတော်မူတတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဤမဂ်ဉာဏ် ဖြင့်။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုမဂ်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့သည်။ ဗုဇ္ဈန္တိ၊ သိတတ်ကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ထိုသို့ သိကြောင်းဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ မဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဗောဓိ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သဗ္ဗညုတညာဏမ္ပိ၊ သဗ္ဗညုတ ညာဏ်တော်သည်လည်း။ ဗောဓိ၊ ဗောဓိမည်၏။ ဗုဇ္ဈိဿတိ၁၊ သိလတ္တံ့။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ဗောဓိ၊ မည်၏။ တိဿန္နံ ဝိဇ္ဇာနံ၊ သုံးပါးကုန်သော ဝိဇ္ဇာတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဧကဂ္ဂတာဝသေန၊ ဧကဂ္ဂတာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တိက္ခဘာဝေါ၊ ထက်သောအဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တိက္ခောပိ၊ သော်လည်း။ ဧကစ္စော၊ အချို့သော။ သရော၊ မြားသည်။ လက္ခံ၊ မှတ်တိုင်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ ကုဏ္ဍော၊ တုံးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဣဒံ၊ ဤဝိပဿနာဉာဏ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အဿ၊ ထို ဝိပဿနာဉာဏ်၏။ သတိန္ဒြိယဝသေန၊ ဖြင့်။ ခရတာဝေါ၊ ခက်မာသောအဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ အနောသက္ကိတွာ၊ မဆုတ်မနစ်မူ၍။ ကိလေသပစ္စတ္တိကာနံ၊ ကိလေသာဟူသော ရန်သူတို့ကို။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ အဘိဘဝနတော၊ နှိပ်နင်းတတ်သောကြောင့်။ ဝီရိယိန္ဒြိယဝသေန၊ ဖြင့်။ သူရဘာဝေါ စ၊ ကိုလည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ (ဝိပဿနာဉာဏဿ တိက္ခခရဝိပ္ပသန္နသူရဘာဝေါ-ပါဌ်၌ အထူးကို ဣန္ဒြေနှင့် ဟပ်၍ပြသည်)။ သင်္ခါရုပေက္ခာနန္တရံ၊ သင်္ခါရုပေက္ခ၏ အခြားမဲ့၌။ အနုလောမတ္တာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါ လျော်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မဂ္ဂဝိဇာယနတ္တံ၊ မဂ်၏ဖွားခြင်းငှါ။ ဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏကာလော၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။
ဆန္ဒောတိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ သင်္ကပ္ပေါဟိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ အဝတ္ထန္တရဘေဒ ဘိန္နော၊ အခိုက်အတန့် အထူးဖြင့် ပြားသော။ ရာဂေါဝ၊ ရာဂသည်သာလျှင်တည်း။ ကိံ သု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ -
“ရတ္တဟဒယော၊ တပ်သော နှလုံးရှိသော ယောကျ်ားသည်။ သ္နေဟာ၊ ချစ်သော အားဖြင့်။ ဣတ္တင်္ဂံ ဣတ္ထိအင်္ဂံ၊ မိန်းမ၏ ကိုယ်သို့။ ဥပေတိ၊ ကပ်၏။ ရာဂေန၊ ရာဂဖြင့်။ သမ္မဂတေ၊ ပေါင်းယှက်လိုခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ရတ္တကာမံ၊ တပ်သော ကာမရာဂရှိသည် ၏ အဖြစ်သို့။ ဥပေတိ၊ ကပ်၏။ လောကဿ၊ လူယောကျ်ားနှင့်။ မိဿာ၊ ရောသော။ မတိ၁၊ မိန်းမသည်။ ကာမပတိ တံ၊ ကာမသို့ လိုက်ခြင်းသို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်၏”။-
ဣတိ အာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ -ဝိဘဂေယေဝ ကိဉ္စာပိ အတ္ထော ဝုတ္တော တိ ဧတ္ထ၊ ဤ အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ -ဝိဘင်္ဂပါဠိကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဣဓ၊ ဤ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ-ဟူသော ဝိနည်းပါဠိတော်၌။ ဝုတ္တောပိ၊ အကျယ်ဆိုသော်လည်း။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့အား။ ဥပကာရာယ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းငှါ။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ တံ၊ ထိုပါဠိအဖွင့် ဈာန်စကားကို။ အဋ္ဌကထာနာယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပကာ သယိဿာမိ၊ ပြပေအံ့။ ဣတိ-အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ (ပြန်)။ ဣတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ကာမေဟိ၊ တို့မှ။ (အညေဟိပိ-၌ စပ်)။
ဝူပသမာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ကေသံ၊ အဘယ်တရားတို့၏။ ဝါ၊ အဘယ်သို့သော ဝိတက်ဝိစာရ တို့၏။ ဝူပသမာ၊ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား ပုစ္ဆာတည်း။
[ပုစ္ဆာကို ချဲ့လိုသောကြောင့် ကိံ ပဌမ-စသည်ကို မိန့်၏။]
ပဌမမဇ္ဈာနိကာနံ၊ ပထမဈာန်ဖြစ်ကုန်သော ဝိတက်ဝိစာရတို့၏။ ဝူပသမာကိံ၊ ငြိမ်းခြင်း ကြောင့်လော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနံ၊ ဒုတိယဈာန်ဖြစ်ကုန်သော ဝိတက် ဝိစာရတို့၏။ ဝူပသမာ ကိံ၊ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်လော။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤအမေး၌။ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ၊ ကုန်သော ဝိတက် ဝိစာရတို့၏။ ဝူပသမာ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနံ၊ ကို။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ပြည့်စုံစေ၍။ ယဒိ ဝိဟာသိ၊ အကယ်၍ နေသည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တေသံ၊ ဝိတက် ဝိစာရတို့၏။ ဝူပသမော၊ ငြိမ်းခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဌမဇ္ဈာနံ၊ သည်။ ဝိတက္ကဝိစာရရဟိတံ၊ ဝိတက် ဝိစာရတို့မှ ကင်းခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနံ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနံ၊ ကို။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ၍။ ယဒိ ဝိဟာသိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တတ္ထ၊ ထို ဒုတိယဈာန်၌။ ဝူပသမော၊ ငြိမ်းခြင်းသည်။ နတ္ထေဝ-နတ္ထိ ဧဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတ္ထ၊ ထို ဒုတိယဈာန်၌။ တဒဘာဝါ၊ ထို ဝိတက် ဝိစာရတို့၏ မရှိသောကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သောသူသည်။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍ မေးငြားအံ့။ တေန၊ ထိုသို့ မေးရာသောကြောင့်။ “သမတိက္ကမာ”တိ ဣဒံ၊ သမတိက္ကမာ-ဟူသော ဤပုဒ်ကို။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သမတိက္ကမောပိ၊ လွန်ခြင်း သည်လည်း။ တေသံယေဝ၊ ထို ဝိဘတ်ဝိစာရတို့ကိုသာလျှင်။ သမတိက္ကမော၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်ကား။ သကလဿပိ၊ သော။ ပဌမဇ္ဈာနဓမ္မရာသိဿ၊ ပထမဈာန်တရားအစုကို။ သမတိက္ကမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ တေန၊ ထိုသို့ မေးရာသောကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုသို့ အမေးရှိသောကြောင့်။ “ဩဠာရိကဿပန သမတိက္ကမာ”တိ အာဒိ၊ သော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝိတက္က ဝိစာရ ဒွယမေဝ၊ ဝိတက် ဝိစာရနှစဝ်ခုသည်သာလျှင်။ ဩဠာရိကံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ပဌမဇ္ဈာနဓမ္မာ၊ ပထမဈာန်တရားတို့သည်။ ဒုတိယဇ္ဈာနတော၊ ဒုတိယ ဈာန်ထက်။ ဩဠာရိကာဝ၊ ရုန့်ရင်းကုန်သည် မဟုတ်တုံလော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ တေဟိ၊ ထို ဝိတက်ဝိစာရတို့နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ ယှဉ်ကုန်သော ပထမဈာန်တရားတို့၏။ ဩဠာရိက ဘာဝတေ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရာ ယေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဩဠာရိကာ၊ ကုန်သည်။ (ထည့်)။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသွေဝ၊ ထိုပထမဈာန်တို့၌သာလျှင်။ အာဒီနဝဒဿနေန၊ အပြစ်ကို မြင်သဖြင့်။ ဝါ၊ အပြစ်ကို ရှုသဖြင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနက္ခဏေ၊ ဒုတိယဈာန်ခဏ၌။ တေသံ၊ ထိုပထမဈာန်တရားတို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဒုတိယဇ္ဈာနက္ခဏေ အပါတုဘာဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုတော် မူအပ်ပြီ။ ယဿ ဓမ္မဿ၊ ၏။ အာနုဘာဝေန၊ အာနုဘော်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ယေန ဓမ္မေန၊ နှင့်။ ယောဂေန၊ ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဣဒံ ဈာနံ၊ ဤဈာန် ကို။ “သမ္ပသာဒန''န္တိ စ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ “ဧကောဒိဘာဝ''န္တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုသမ္ပသာဒန ဧကောဒိဘာဝ ဖြစ်သောအကြောင်းတရားကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှါ။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ သဒ္ဓါသမာဓ ယော၊ သဒ္ဓါ, သမာဓိတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ သပ္ပိအာဒယော ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အယံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ ဤအနက်ဖွင့်သည်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်ရာ။ သမံ ပဿ တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ လီနုဒ္ဓစ္စံ၊ လီန ဥဒ္ဓစ္စကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ ခီဏာသဝဿ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဆသု ဒွါရေသု၊ ခြောက်ဒွါရတို့၌။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏာ ပါထေ၊ ဣဋ္ဌ အနိဋ္ဌ ဖြစ်သော ခြောက်ပါးသော အာရုံ၏ ထင်ခြင်းသို့ ရောက်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပရိသုဒ္ဓပကတိဘာဝါ ဝိဇဟနာကာရဘူတာ၊ စင်ကြယ်သော ပကတိသဘောကို မစွန့်သော အခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဥပေက္ခာ၊ ဥပေက္ခာသည်။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ၊ ဆဠဂုင်္ပေက္ခာမည်၏။ နီဝရဏာဒိ၊ နီဝရဏ အစရှိသည်ကို။ ပဋိသင်္ခါ၊ ဆင်ခြင်၍။ သန္ဒိဋ္ဌာနာ၁၊ ကောင်းစွာ ရှုသည်ဖြစ်၍။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း၌။ မဇ္ဈတ္တဘူတာ၊ လျစ်လျူဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယာ ဥပေက္ခာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ အယံ၊ ဤဥပေက္ခာ ဆယ်ပါးတို့တွင်။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဗြဟ္မဝိဟာ ရုပေက္ခာ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဗောဇ္ဈင်္ဂုပေက္ခာ၊ သည်လည်းကောင်း။ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဈာနုပေက္ခာ၊ သည် လည်းကောင်း။
ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ၊ သည်။ ကာမာဝစရာ၊ ကာမာဝစရဘုံ၌ဖြစ်၏။ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ၊ သည်။ ရူပါဝစရာ၊ ရူပါဝစရဘုံ၌ဖြစ်၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဘူမိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ၊ သည်။ တိဏ္ဏမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပုထုဇ္ဇနသေက္ခာသေက္ခာ နံ၊ ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်, သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်, အသေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပုဂ္ဂလဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဆဠဂုင်္ပေက္ခာသည်။ သောမနဿုပေက္ခာသဟဂတစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ၊ သောမနဿသဟဂုတ်, ဥပေက္ခာသဟဂတစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ဧဝ၊ ဥပေက္ခာသဟဂုတ်စိတ်နှင့် ယှဉ်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စိတ္တဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ၊ သည်။ ဆဠာရမ္မဏာ၊ ခြောက်ပါးသော အာရုံရှိ၏။ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ၊ သည်။ ဓမ္မာရမ္မဏာဝ၊ ဓမ္မာရုံသာ အာရုံရှိ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာရမ္မဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝေဒနုပေက္ခာ၊ ကို။ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတာ၊ ၏။ ဣတရာ၊ ဝေဒနုပေက္ခာမှ တပါးကုန်သော။ နဝ၊ ကိုးပါးကုန်သော ဥပေက္ခာတို့ကို။ သင်္ခါရက္ခန္ဓေန၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ခန္ဓသင်္ဂဟဝသေန၊ ခန္ဓာဟူသော အရေအတွက်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဗြဟ္မဝိဟာရဗောဇ္ဈင်္ဂဈာနုပေက္ခာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ပါရိသုဒ္ဓိတတြ မဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထတော၊ အနက်သဘောအားဖြင့်။ ဧကာ၊ တူကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကက္ခဏေ၊ တပြိုင်နက်သော ခဏ၌။ ဧကာဝ၊ တူသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသော။ ဥပေက္ခာဝိပဿနုပေက္ခာပိ၊ တို့သည်လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဧကာ၊ တူကုန်၏။ ဝေဒနာဝီရိယုပေက္ခာနံ၊ တို့၏။ ဧကက္ခဏေ၊ တပြိုင်နက်သော ခဏ၌။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ၊ သည်။ အဗျာကတာ၊ အဗျာကတ တရားတည်း။ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ၊ သည်။ ကုသလာ ဗျာကတာ၊ ကုသိုလ်တရား အဗျာကတတရားတို့တည်း။ သေသာ၊ ကြွင်းသော ဥပေက္ခာတို့သည်။ တထာ၊ ထို့အတူတည်း။ ဝေဒနုပေက္ခာ ပန၊ သည်ကား။ အကုသလာပိ၊ သည်လည်း။ သိယာ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ကုသလတ္တိက ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဒသပိ၊ ဆယ်ပါးပြားသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတာ၊ ဤဥပေက္ခာတို့သည်။ သင်္ခေပေန၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ဝီရိယဝေဒနာ တတြမဇ္ဈတ္တဉာဏဝသေန၊ ဝီရိယစေတသိက်, ဝေဒနာ စေတသိက်, တတြမဇ္ဈတ္တတာ စေတသိက်, ပညာစေတသိက်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတ္တာရောဝ ဓမ္မာ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဒုက္ခဒေါမနဿ သုခသောမနဿာန''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဟာနက္ကမေန၊ ပဟာနအစဉ်ဖြင့်။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တာနိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ သုတ္တာနုရက္ခဏတ္ထံ၊ ပါဠိကို စောင့်ခြင်းငှါ။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတန္တိဧတ္ထ၊ ၌။ “အာရမ္မဏ ဝသေန၊ အာရုံတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတာကာရေန၊ ဣဋ္ဌဖြစ်သော ဝိပရီတာကာရ, အနိဋ္ဌဖြစ်သော ဝိပရီတာကာရ အားဖြင့်။ အနုဘဝတိ၊ ခံစား၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ (သဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတာနုဘာဝလက္ခဏာ-တွင် ဖွင့်သည်)။
[အာရုံ၏အစွမ်းအားဖြင့် အဘယ့်ကြောင့် မယူလေသနည်း အမေးကို ပြ၍ ဖြေလိုရကား ကသ္မာ-မိန့်]။
ကသ္မာ၊ နည်းဟူမူကား။ ဧကံယေဝ၊ တခုသာလျှင်ဖြစ်သော။ ကသိဏံ၊ ကသိုဏ်းဟူသော အာရုံကို။ အာရဗ္ဘ၊ အာရုံပြု၍။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော ဈာန်တို့၏။ ပဝတ္တိတော၊ ကြောင့်တည်း။ တတိယဇ္ဈာနတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၌။ ဥပကာရာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အာဂတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သတိသီသေန၊ သတိကို အရင်းပြုသဖြင့်။ ဒေသနာ၊ ကို။ ကတာ၊ ၏။ ဝိဂတဝလာဟကာဒိနာ၊ ကင်းသော တိမ်တိုက်ရှိခြင်း အစရှိသဖြင့်။ ရတ္တိယာ၊ ညဉ့်သည်။ သောမ္မတာယ၊ ကြည်လင်ဖွယ်ရှိသော်။ ဝါ၊ သောမ္မတာယ၊ ကြည်လင်ဖွယ်ရှိသော။ ရတ္တိယာ၊ ၌။ ဝလာဟကာဒိနာ၊ တိမ်တိုက်အစရှိသည်ဖြင့်။ ကာလုဿိယေ၊ နောက်ကျခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိပြန်သော်လည်း။ ဒိဝါဝိယ၊ နေ့၌ကဲ့သို့။ ရတ္တိံ၊ ညဉ့်၌။ အနုပကာရိကာ၊ ကျေးဇူးမပြုတတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အတ္တနော ဥပကာရကတ္တေန ဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (အချို့ ဋီကာပါဌ်၌ ဟောတိ ရတ္တိံ - ၌ န မရှိ)။ “သူရိယပ္ပဘာဘိဘဝါ၊ နေအရောင်ဖြင့် နှိပ်စက် သောကြောင့်။ ရတ္တိယာ၊ ညဉ့်ဟူသော အဖော်ကို။ အလာဘာ၊ မရသောကြောင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ ပဉ္စမိယော၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်အဆုံးရှိကုန်သော။ ဣမေ ဒွေ ဟေတူ၊ ဤနှစ်ပါးသော ဟိတ်တို့သည်။ အပရိသုဒ္ဓတာယ၊ အပရိသုဒ္ဓအဖြစ်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းတည်း။ “သောမ္မဘာဝေန၊ အတ္တနော ဥပကာရတ္တေန စာ”တိ စ၊ -ဟူကုန်သော။ ဣမေ ဒွေ၊ ဤနှစ်ပါးသော အကြောင်းတို့သည်။ သဘာဂတာယ၊ သဘာဂအဖြစ်၏။ ကာရဏံ၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အပရိဝိသုဒ္ဓါယ၊ မစင်ကြယ်သော။ တဿာ ဇာတိယာ၊ ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာရဏဝစနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ၊ ဈာန်စကားအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ပုဗ္ဗေနိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဝေရဉ္ဇာနိဝါသ ကပ္ပနံ၊ ဝေရဉ္ဇာပြည်၌ နေခြင်းကို ပြုခြင်းသည်။ ဝိနယနိဒါနနိမိတ္တံ၊ ဝိနည်းနိဒါန်း၏အကြောင်း ဖြစ်၏။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဝေရေဉ္ဇ၊ ဝေရဉ္ဇာပြည်၌။ ဝိဇ္ဇတ္တယံ၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါး အပေါင်းကို။ အာဟ၊ ၏။
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “ဝိနယေ သုပ္ပဋိပန္နော ဘိက္ခု သီလသမ္ပတ္တိံ နိဿာယာ”တိ အာဒိ၊ သော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ၏။ သီလပစ္စဝေက္ခဏတ္ထံ၊ သီလကျေးဇူးကို ဆင်ခြင်းခြင်းငှါ။ ရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဌာနေသု၊ ညဉ့်သန့်ရာ နေ့သန့်ရာအရပ်တို့၌။ နိသိန္နဿ၊ နေသော။ သီလဝတော၊ သီလရှိသော ယောဂီရဟန်း၏။ နိသဇ္ဇနတော၊ နေသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အတ္တနော၊ မိမိကိုယ်၏။ အတီတကိရိယာ နုဿရဏ ဗဟုလတာယ၊ အတိတ်၌ ပြုအပ် သော ကိစ္စကို အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့ခြင်း များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဝိဇ္ဇာ၊ ဝိဇ္ဇာသည်။ အပ္ပကသိရေန၊ မငြိုငြင်သဖြင့်။ သမိဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ တထာ၊ တူ။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ စုတိပရိဂ္ဂဟဏ သီလတာယ၊ စုတေခြင်းကို သိမ်းဆည်းခြင်း အလေ့ရှိ သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စုတူပပါတဉာဏံ၊ စုတိ ပဋိသန္ဓေကို သိသောဉာဏ်သည်။ အပ္ပကသိရေန၊ မပင်ပန်းသဖြင့်။ သမိဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တ ဝိဓ မေထုန သံယောဂ ပရိဝဇ္ဇနေန၊ ခုနစ်ပါးအပြားရှိသော မေထုန်နှင့် ယှဉ်ခြင်းမှ ကြဉ်သဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ကာမာသဝါဒိပရိဝဇ္ဇနေန၊ ကာမာသဝအစရှိသည်ကို ကြဉ်သဖြင့်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သောအကျင့်သည်။ အခဏ္ဍာဒိဘာဝံ၊ အခဏ္ဍ အစရှိသောအဖြစ်သို့။ ပါပုဏာတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ အာသဝက္ခယဉာဏံ၊ သည်။ အပ္ပကသိရေန၊ ဖြင့်။ သမိဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ ဝိနယနိဒါနေ၊ ၌။ ဝိဇ္ဇတ္တယမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒဿိတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ယေသဉ္စ ဂုဏာနံ ဒါယကံ အဟောသိ၊ တေသံ ဧကဒေသံ ဒေဿန္တော”တိ၊ ဒေဿန္တော-ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အညထာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တပါးသောအားဖြင့်။ ဝိဇ္ဇတ္တယ ပဋိလာဘမတ္တပ္ပသင်္ဂေါ၊ ဝိဇ္ဇာ သုံးပါးကို ရခြင်းမျှသာ ဖြစ်၏ဟူသော လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သော ဧဝန္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ စတုန္နံ ဈာနာနံ၊ တို့၏။ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါပိ၊ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပဋိပဒါသည်လည်း။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ကိဉ္စာပိ ဂစ္ဆတိ၊ ရှင့်။ ကေထ၊ သက်သက်။ ပုရိမဇ္ဈာနတ္တိကမေဝ၊ ရှေးဖြစ်သော ဈာန်သုံးပါး အပေါင်းသည်သာလျှင်။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ကိဉ္စာပိ န ဂစ္ဆတိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ မရောက်သော်လည်း။ ကေဝလံ၊ အထူးအားဖြင့်။ ပုရိမဇ္ဈာ နတ္တိကမေဝ၊ ရှေးဈာန်သုံးပါးအပေါင်း ကိုသာလျှင်။ ဂဏှန္တော၊ ယူတော်မူသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ “ဧဝန္တိ စတုတ္ထဇ္ဈာနက္ကမ။ပ။ ဝုတ္တံ ဟောတီ”တိ၊ ဝုတ္တံ ဟောတိ-ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သောစကားကို။
သော အဟံ၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ သမာဟိတေ၊ တည်ကြည်ပြီးသော်။ ဧဝံ၊ သို့။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေ၊ မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ပြီးသည်ရှိသော်။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ကို။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ၊ ၌။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ နီဝရဏဒူရီဘာဝေ န၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိတက္ကာဒိသမတိက္ကမနေန၊ ဝိတက် အစရှိသည်ကို လွန်သဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ၊ တို့၏။ ကိစ္စသင်္ဂဏှနတော၊ ကိစ္စကို သင်္ဂြိုဟ်တတ်သောကြောင့်တည်း။ အယံ ယောဇနာ၊ ဤသို့သော ယောဇနာသည်။ ပဌမဝိကပ္ပေ၊ ၌။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ “ပရိသုဒ္ဓေတိ အာဒီသု ပနာ”တိ ဝစနေန၊ အာဒီသု ပန-ဟူသော သဒ္ဒါဖြင့်။ “ဧဝ''န္တိ ပဒဿ၊ ဧဝံ-ဟူသော ပုဒ်၏။ အနုပ္ပဗန္ဓနီဝရဏတော၊ အစဉ်ဖွဲ့တတ်သော နီဝရဏမှ။ တေနေဝ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိဘာဝေန၊ ထိုသို့သော ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိအဖြစ်ဖြင့်။ ပရိသုဒ္ဓေ၊ စင်ကြယ်ပြီးသော်။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသော အစဉ်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏၁။ ဣစ္ဆာဝစရာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အဟံ၊ သည်။ အာပတ္တိဉ္စေဝ၊ အာပတ်သို့လျှင်။ အာပန္နော၊ ရောက်သည်။ အဿံ၊ ဖြစ်၏။ မံ၊ အာပတ်သင့်သော ငါ့ကို။ ဘိက္ခူ၊ တပါးသော ရဟန်းတို့သည်။ န စ ဇာနေယျုံ၊ မသိကြကုန်မူကား။ အဟော ဝတ၊ ကောင်းလေစွ”။ ဣတိအာဒိနာ၊ သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပန္နဣစ္ဆာဝသေန၊ ဖြစ်သော အလို၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ ကောပအပစ္စယာနံ၊ အမျက်ထွက်ခြင်း, ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်းတို့၏။ ဝါ၊ အမျက်ထွက်တတ်သော သဘော, မယုံကြည်အပ်သော သဘောတရားတို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသောကြောင့်။ အနင်္ဂဏေ၊ ကိလေသာဟူသော အင်္ဂဏ မရှိပြီးသော်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတ္ထ စ ပန၊ ဤနေရာ၌ကား။ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရာ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော။ ဣစ္ဆာပိ၊ အလိုသည်လည်း။ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ၊ တို့ကို။ အဓိဂမာယ၊ ရခြင်း၏။ အန္တရာယိကာ၊ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “သမ္ပဇာန မုသာဝါဒေါ ခေါ ပနာယသ္မန္တော အန္တရာယိကော ဓမ္မော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣစ္ဆာဝစရာ၊ ဣစ္ဆာဝစရဖြစ်ကုန်သော။ ကောပအပစ္စယာ၊ ကောပ အပ္ပစ္စယတို့သည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဘွယ်ရှိကုန်အံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဈာနပဋိလာဘပစ္စနီကာနံ ပါပကာနံ ဣစ္ဆာဝစရာန''န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကတ္ထစိ ပန၊ အချို့သော အဋ္ဌကထာ၌ကား။ “ဈာနပဋိလာဘ ပစ္စယာနံ ဣစ္ဆာဝစရာန''န္တိ၊ ဟူ၍။ ပေါတ္ထကေသု၊ ပေတို့၌။ ပါဌော၊ ပါဌ်သည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ စောပါဌော၊ ထိုပါဌ်သည်။ ပမာဒလေခေါ၊ မေ့လျော့၍ ရေးမိသော ပါဌ်တည်း။ ဂဏ္ဌိပဒေ စ၊ ၌လည်း။ “သတ္ထာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ မမဉ္စေဝ၊ ငါ့ကိုသာလျှင်။ ပဋိပုစ္ဆိတွာ၊ မေး၍။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတီတဇာတိ ဧဝ၊ အတိတ်၌ ဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ အတိတ်ဖြစ်သော ဘဝသည်သာလျှင်။ နိဝါသော၊ နေခြင်းတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အတီတဇာတီသူ”တိ၊ ဟူ၍။ နဝတ္တဗ္ဗံ-နဝဏ္ဏိတဗ္ဗံ၊ မဖွင့်အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဇာတိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ဇာတိယာ၊ ဖြစ်ရာဘဝ၏။ ဧကဒေသေပိ၊ တစိတ်၌လည်း။ နိဝါသဝေါဟာရ သိဒ္ဓိဒဿနတော၊ နေ၏ဟူသော ဝေါဟာရ၏ ပြီးခြင်းကို မြင်သောကြောင့်။ “အတီတဇာတီသူ”တိ၊ ဟူ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဖွင့်အပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဝတ္တဗ္ဗံ ဧဝ၊ ဖွင့်အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ “ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော”တိ အာဒိဝစနေန၊ ဖြင့်။ သကလဇာတိယာ၊ အလုံးစုံသော ဖြစ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အလုံးစုံသော ဘဝကို။ အနုဿရဏမေဝ၊ အောက်မေ့ခြင်းသည်သာလျှင်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကိဉ္စာပိ ဒိဿတိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ထင်တိုင်း။ န ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်။ တဒေကဒေသာနုဿရဏမ္ပိ၊ ထိုဘဝတစိတ်ကို အောက်မေ့ခြင်းသည်လည်း။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ ဒဿ နတ္ထံ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှါ။ ဘုမ္မဝစနံ၊ ပုဗ္ဗေ-ဟု သတ္တမီဝိဘတကို။ ကတံ၊ ၏။ ဩကာသာဒိသင်္ဂဟတတ္ထဉ္စ၊ ဩကာသ အစရှိသည်ကို သဂြိုဟ်ခြင်းငှါလည်း။ ဘုမ္မဝစနံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ “ဆိန္နဝဋုမကာနုဿရဏာဒီသူ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အနိဝုတ္ထလောကဓာတု ဒီပရဋ္ဌနဂရဂါမာဒိဂ္ဂဟဏံ၊ မနေဘူးသော လောကဓာတ် မနေဘူးသော ကျွန်း, တိုင်း မြို့ ရွာ အစရှိ သည်ကို ယူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ဆိန္နဝဋုမကာနံ၊ ဖြတ်အပ်သော ဝဋ်ရှိကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ လောကုတ္တရသီလာဒိနိ၊ တို့ကို။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဗောဓိသတ္တကာလေ၊ ဘုရားလောင်းဖြစ်သော အခါ၌။ နဝိညာတာနိ၊ မသိအပ်ကုန်”။ ဣတိ-ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထာပတ္တိတော၊ အတ္ထာပတ္တိဖြင့်။ လောကိယနိ၊ လောကီဖြစ်ကုန်သော သီလစသည်တို့ကို။ ဝိညာတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏာ ဓိကာရေ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်အရာ၌။ “အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ သမေန္တံ ဝိယ၊ ညီသကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အရိယေ၊ တို့ကို။ အပဿန္တဿ၊ မမြင်ရသော သူအား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ စွပ်စွဲခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဧဝံ၊ ဤသို့သော ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကိမတ္တံ ပန၊ အဘယ်အကျိုးငှါကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဝိနယနိဒါန်း၌။ ဝါ၊ ဤဝိဇ္ဇာကို ဝေဖန်ရာ၌။ အနုဿတိ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ နည်း။ ဧသ-ဧသော အဓိကာရော၊ ဤအရာသည်။ ဝိဇ္ဇာဓိကာရောနနု၊ ဝိဇ္ဇာအရာ မဟုတ်တုံလော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆယျ၊ အံ့။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အစ၌ ပြုအပ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းတည်းဟူသောအမှု ရှိသော ယောဂီပုဂ္ဂိုဟ်အား။ သတိဝသေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တိတော စ၊ ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ အတီတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သတိယာပိ၊ သတိ၏လည်း။ ဝိသေသာဓိကာရတ္တာ စ၊ ထူးသော အရာ ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနုဿရာမီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
“ဝတ္တမာနေသု ဝိဇ္ဇာန- မတီတေသွဿ သရတိ။
အနာဂတေသု ဓမ္မသု၊ သရတိ ဝိဇ္ဇာန ပဏိဓီ”တိ-
ပဏိဓိ-ဟူ၍။ အာစရိယကုမာရိတေန၊ ကုမာရိတ အမည်ရှိသော ဆရာသည်။ သိလောကောပိ၊ ဂါထာကိုလည်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။
[တေန သိလောကောပိ ဝုတ္တာ-လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ အစောင်စောင်သော ဋီကာပါဌ်တို့၌ အခွဲအခြားရှိသည်။ အနက်ခက်သည်။ ထင်တိုင်းကိုသာ သမ္ဗန်အံ့]။
ဝတ္တမာနေသု၊ ဝတ္တမာန်ကာလ၌ ဖြစ်သော အရာတို့၌။ ဝိဇ္ဇာနံ၊ သိခြင်းသည်။ အဿ၊ ဖြစ်၏။ အတီတေသု၊ အတိတ်ကာလဖြစ်သသော အရာတို့၌။ သရတိ-သရဏံ၊ အောက်မေ့ခြင်းသည်။ အဿ၊ ၏။ အနာဂတေသု၊ ကုန်သော။ ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ သရတိ၊ အောက်မေ့ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဝိဇ္ဇာနံ၊ သိခြင်းသည်လည်းကောင်း။ အဿ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဏိဓိ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဏိဓိ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗ၊ ၏။
[ကြံစည်၍ သမ္ဗန်ပါလေဦး]။
ပုဗ္ဗေနိဝါသကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
၁၃။ “စုတူပပါတဉာဏယာ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဖလူပစာရေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏံ၊ ဤ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်သည်။ ရူပါရမ္မဏတ္တာ၊ ရူပါရုံလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိတ္တပစ္စုပ္ပန္နအဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ရမ္မဏံ၊ ပရိတ္တတရား ပစ္စုပ္ပန်တရား အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓတရားအာရုံရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စုတိံဝါ၊ စုတိကိုလည်းကောင်း။ ပဋိသန္ဓိံဝါ၊ ပဋိသန္ဓေကိုလည်းကောင်း။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “ယထာကမ္မုပဂေ သတ္တေ ပဇာနာမီ”တိ ဝစနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဖလူပစာရေ နေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဣဒံ၊ ဤ စုတူပပါတဉာဏာယ - ဟူသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗဝိဟာရသန္နိဿိတတ္တာ၊ ဒိဗ္ဗဝိဟာရကို မှီသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာရဏောပစာရေန၊ ဖြင့်။ ဒိဗ္ဗံ၊ ဒိဗ္ဗမည်၏။ ဣမိနာ ပန၊ ဤ ဒိဗ္ဗဝိဟာရသန္နိဿိတ္တာ - ဟူ သောပါဌ်ဖြင့်ကား။ ကေစိ၊ ကုန်သော။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ “ကုသလာကုသလာ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော။ စက္ခူ၊ တို့သည်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုတည်း။ ကာမာဝစရံ၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တေ၊ ထိုဆရာတို့ကို။ ပဋိသေဓိတာ၊ မြစ်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသညာ၁၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤဒိဗ္ဗစက္ခုကထာ၌။ ဟိ - ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဋိသေဓိတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ မဟာဇုတိကတ္တာ မဟာဂတိကတ္တာတိ ဧတေသု၊ ဤဝါကျတို့၌။ “သဒ္ဒသတ္ထာနုသာရေနာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကာဒသန္နံ၊ ကုန်သော။
[ဤ ပါဋ္ဌိအစဉ်တို့၌ ကရောန္တဿ, ကရာတော-စသော ပုဂ္ဂိုလ်ဟော သဒ္ဒါတို့၌ မဟာဗောဓိသတ္တဿ အာလောကံ-စသည်ကို ထောက်၍လည်းကောင်း အရာကို ထောက်၍ လည်းကောင်း ဗောဓိသတ္တဿ-ကို သမ္ဗန်လိုသော်လည်း သမ္ဗန်ရာ၏]။
တဿ၊ ထို ဩဘာသံ ဟိ-စသောပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ ကား။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ပရိကမ္မောဘာသမေဝ၊ ပရိကံကိုမှီသော ဩဘာသကိုသာလျှင်။ မနသိကရောမိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ဩဘာသံ၊ ဩဘာသကို။ ဝါ၊ အရောင်အလင်းကို။ သဉ္ဇနာမိ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗေ စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ရူပါနိ၊ တို့ကို။ န စ ပဿမိ၊ မမြင်။ ရူပ ဒဿနကာလေ စ၊ ၌လည်း။
[သဗ္ဗေ သတ္တာ-၌ သတ္တာ-သဒ္ဒါသည် ဟီနဇာတိ စသည်ကို ဟောသကဲ့သို့ ဤ သတ္တေ ပဿမိ-၌ မဟော။ အဆင်းအာရုံကို ဟောသည်-ဟူလေ]။
မောဟဿ နိသန္ဒောတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဝိပါကော၊ ဝိပါက်တည်း။ ဝါ၊ မောဟ၏ အကျိုးတည်း။ ကာယဒုစ္စရိတေန၊ နှင့်။ သမန္နာဂတာ၊ ပြည်စုံကုန်သော သူတို့သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌ ဖြစ်သော။ အတီတဘဝေ၊ အတိတ်ဖြစ်သော ဘဝ၌။ အမောသုံ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီ။ သမ္ပတိ၊ ယခု ဘဝ၌။ နိရယံ၊ ငရဲ၌။ ဥပပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဝါ၊ နိရယံ၊ သို့။ ဥပပန္နာ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ-ဧဝံ၊ သို့။ ပါဌသေသန၊ ပါဌ်ကြွင်းနှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွ။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏံ၊ သည်။ ဧကန္တအတီတာရမ္မဏံ၊ စင်စစ် အတိတ်အာရုံရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏ်သည်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ၊ ပစ္စုပ္ပန်အာရုံရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဘိန္နံ၊ ဉာဏ်နှစ်ပါးတို့၏။ ကိစ္စဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မဟလ္လကောတိ ဧတ္တ၊ ပုဒ်၌။ သမဏာနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ သာရုပ္ပံ ဝါ၊ လျောက်ပတ်သည်ကိုလည်းကောင်း။ အသာရုပ္ပ ဝါ၊ မလျောက်ပက်သည်ကိုလည်းကောင်း။ လောကာစာရံ ဝါ၊ လောက၏ ကျင့်ရာဝတ်ကိုလည်းကောင်း။ န ဇာနတိ၊ မသိပါတကား။ ဣတိ-အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သော အလိုအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်။ ဂူဏပရိဓံသနေန၊ ကျေးဇူးကိုဖျက်သဖြင့်။ ဂရဟတီတိ၊ ကဲ့ရဲ့ ၏ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “နိယတော သမ္မောဓိပရာယနော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်သော။ အရိယပုဂ္ဂလော၊ သည်။ မဂ္ဂါဝရဏ၊ အကုသိုလ်ကို။ ဝါ၊ မဂ်ကို တားမြစ်တတ်သော အကုသိုလ်ကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှါ။ သမတ္တံ၊ စွမ်းနိုင်သော။ ဖရုသဝစနံ၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားကို စဉ်လျက်။ ယဒိ ကထေယျ၊ အကယ်၍ဆိုအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဆိုသည်ရှိသော်။ အပါယဂမနီယမ္ပိ၊ အပါယ်လားသည်လည်း။ ဘဝယျ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဝါယာမံ မာ အကာသီတိ၊ ဟူ၍။ ထေရန၊ ရဟန္တာဖြစ်သော မထေရ်မြတ်သည်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုတော် မူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဂ္ဂါဝရဏံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပုဗ္ဗေဝ၊ မပြစ်မှားမီ ရှေးအဖို့၌ပင်လျှင်။ သောတာပန္နေန၊ သောတာပန် အဖြစ်ဖြင့်။ အပါယဒွါရော၊ အပါယ်တံခါးကို။ ပိဟိတော၊ ပိတ်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ သဂ္ဂါဝရဏံ၊ သဂ္ဂဝရဏသည်။ ဝါ၊ နတ်ရွာခရီးကို တားမြစ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပါကတိကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဝတ္တိဝိပါကံ၊ ပဝတ္တိအကျိုးသည်။ အဟောသိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဝုဒ္ဓ ဟေသာ ဘိက္ခဝေ အရိယဿ ဝိနယေ၊ ယော အစ္စယံ အစ္စယ တော ဒိသွာ ယထာဓမ္မံ ပဋိကရောတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပါကတိကံ၊ ပကတိအတိုင်းသည်။ အဟောသိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သစေ သော နက္ခမတီတိ ဣဒံ၊ ကို။ သောတာပန္နာဒီနံ၊ သောတာပန်အစရှိသော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ခန္တိဂုဏဿ၊ ခန္တီကျေးဇူး၏။ မန္ဒတာယ ဝါ၊ နည်းသောကြောင့်မူလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာယတိံ၊ နောင်အခါ၌။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ သံဝရတ္ထာယ ဝါ၊ စောင့်ရှောက်စိမ့်သောငှါမူလည်း။ အက္ခမနံ၊ သည်းမခံခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သုခါဒီနံ၊ သုခအစရှိသည်တို့၏။ အဘာဝါ၊ မရှိသောကြောင့်။ ကာလကိဉ္စိကာ အသုရာ၊ ကာလကိဉ္စက အသုရာတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဘော၊ အချင်းတို့။ ဣတော၊ ဤကိုယ်၏အဖြစ်မှ။ သုဂတိံ၊ သို့။ မနုဿဂတိကိုလည်း။ သင်္ဂယှတိ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏဝိဇ္ဇာတိ ဧတ္တ၊ ဤ အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ဒိဗ္ဗစက္ခုမေဝ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုသည်သာလျှင်။ ဒဿနဋ္ဌေန၊ မြင်တတ်သောအနက်ဖြင့်။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်မည်၏။ တဿ တဿ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဝိန္ဒနဋ္ဌေန၊ သိသောအနက်ဖြင့်။ ဝါ၊ ရသောအနက်ဖြင့်။ ဝိဇ္ဇာ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အနက်တည်း။
ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
အာသဝက္ခယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ
အာသဝက္ခယဉာဏကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဝိမုတ္တံ ဟောတီတိ ဣဒံ၊ ဟောတိ-ဟူသော ဤစကားကို။ ဧကတ္တနယေန၊ ဧကတ္တနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-အနုရူပံ၊ ဧကတ္တနည်းအား လျော်စွာ။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ယံ၊ အကြင်စိတ်သည်။ ဝိမုစ္စမာနံ၊ လွတ်ဆဲ။ တဒေဝ၊ ထိုလွတ်သော စိတ်သည်လျှင်။ အပရဘာဂေ၊ နောက်အဖို့၌။ ဝိမုတ္တံ နာမ၊ ဝိမုတ္တမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယဉ္စ စိတ္တံ၊ အကြင်စိတ်သညလည်း။ ဝိမုတ္တံ၊ လွတ်ပြီ။ တဒေဝ၊ ထိုစိတ်သည်လျှင်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ အရှေ့အဖို့၌။ ဝိမုစ္စမာနံ နာမ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘုဉ္ဇမာနော ဧဝ၊ စားဆဲသောသူသည်လျှင်။ ဘောဇနပရိယောသာနေ၊ စားပြီးသည်၏ အဆုံး၌။ ဘုတ္တာဝီ နာမ၊ ဘုတ္တာဝီမည်၏။ ဝါ၊ စားပြီးသည်မည်၏။ “ဣမိနာ ပစ္စဝေ က္ခဏဉာဏံ ဒဿတီ”တိ ဓတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဿ စ၊ ၏လည်း။ (ဥပ္ပတ္တိက္ကမော-၌ စပ်)။ ပဋ္ဌာနေ၊ ပဋ္ဌာန်းပါဠိ၌။ မဂ္ဂါ၊ မဂ်မှ။ ဝုဋ္ဌဟိတွာ၊ ထ၍။ တံ မဂ္ဂံ၊ ထိုမဂ်တရားကို။ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ဆင်ခြင်၏။ ဖလံ၊ ဖိုလ်ကို။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ပဟီနေ၊ ပယ်အပ်ကုန်ပြီးသော။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ပစ္စဝေက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော၊ ဤသို့သော ဖြစ်စဉ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဧတ္တ၊ ဤပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာစ်အရာ၌။ ပဝတ္တိက္ကမော ပန၊ ဖြစ်စဉ် ကိုကား။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြား ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဝိမုတ္တက္ကမနိဒဿနံ၊ ဖြစ်စဉ်ကိုပြခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ခီဏာ ဇာတီ”တိအာဒိ၊ ခီဏာ ဇာတိ-အစရှိသော ပါဌ်သည်။ အတ္ထတော၊ ဖြင့်။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဿ၊ ၏။ ပဝတ္ထိက္ကမနိဒဿနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ အန္တေ၊ တတိယဝဇ္ဇာ၏ အဆုံး၌။ “အဗ္ဘညာသိ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာန ဒေသနံ၊ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာန် ဒေသနာကို။ အကာသိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဿ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အပြား အားဖြင့်။ အပ္ပဝတ္တိတော၊ မဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ အပ္ပဋိသန္ဓေနေခြင်းသည်။ ခီဏာ၊ ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနာတိ နာမ၊ သိသည်မည်၏။ “ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ပစ္စုပ္ပန္နနာဂတံသဉာဏ”န္တိ ဣဒံ၊ ဉာဏံ-ဟူသော ဤစကားကို။ အနာဂတံဿ ဉာဏဿ စ၊ အနာဂတသဉာဏ်၏လည်း။ ဒိဗ္ဗစက္ခုနိဿိတ္တတ္တာ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဉာဏ်ကို မှီသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အာသဝက္ခယဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဥပါသကတ္တ ပဋိဝေဒနာ ကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆။ လစ္ဆာမ နု ခေါတိ ဣဒံ၊ ကို။ ဒုဂ္ဂတေ၊ ဆင်းရဲသော သူတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သက္ခိဿာမ နု ခေါ နောတိ ဣဒံ၊ ကို။ သမိဒ္ဓေ၊ ပြည့်စုံသော သူတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ တိဿံ ဝေရဉ္ဇာယံ၊ ထိုဝေရဉ္ဇာပြည်၌။ ယော ပတ္တော၊ အကြင်သပိတ်ကို။ ပဂ္ဂယှတိ၊ စွဲအပ်၏။ ဝါ၊ ကိုင်အပ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ပတ္တံ-သော ပတ္တော၊ သည်။ ပဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ ပဂ္ဂဟေန၊ စွဲအပ်သော။ ဝါ၊ ကိုင်အပ်သော။ တေန ပတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သမာဒါ ယေဝါတိ၊ ဟူသည်ကား။ နိဒဿနံ၊ ဥဒါဟရုဏ်းတည်း။ န စ ဝဋ္ဋတိ၊ အကယ်၍ကား အပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ အပ်သော်လည်း။ န သုဋ္ဌုပက္ကတ္တာ၊ ကောင်းစွာ မကျက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဥတ္တဏ္ဍုလဘတ္တံ၊ မနပ်သော ဆွမ်းကို။ လဘိတွာပိ၊ ရ၍လည်း။ ပိဓေတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ အဋ္ဌကထာဝစနဉ္စ၊ သည်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ကောင်းစွာ မကျက်သောကြောင့် မအပ် ဟူသော စကား၌။ သာဓကံ၊ သက်သေတည်း။ “သာဝကာနံ ဝါ သိက္ခာပဒံ ပညပေဿာ ပီ”တိ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဤ ပါဠိဖြင့်။ အာဇိဝပါရိသုဒ္ဓိသီလံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ပစ္ဆာ သီလ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပါလိတ္ထေရောပိ၊ ဥပါလိ မထေရ်သည်လည်း။ တံ တံ ဝတ္ထုံ၊ ထိုထိုသို့သော ဝတ္ထုကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဘဂဝတာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပညတ္တာနိ၊ ပညတ်တော်မူအပ်ကုနသော။ ဗဟူနိ၊ များစွာကုန်သော။ သိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဥပါလိတ္ထေရော၊ သည်။ တံ တံ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ပ။ အတ္ထီတိ၊ ရှိ၏ဟူ၍။ ယဒိ ဒီပေတိ၊ အံ့။ ဧဝံသတိ၊ သော်။ ဝေရဉ္ဇာယံ၊ ၌။ “ဧတဿ ဘဂဝါကာလော”တိ ဝစနံ၊ ကာလော- အစရှိသည်ဖြင့် အရှင်သာရိပုတ္တရာဆိုသော စကားသည်။ နသမေတိ၊ မည်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထို မညီဟူသော စကားကို။ နဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတော၊ ထို ဝေရဉ္ဇာပြည်၌ ဝါဆိုသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးကာလ၌။ သိက္ခာပဒါဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ သိက္ခပုဒ်၏ မရှိဟူသော အနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ တနည်းကား။ န သမေတိ၊ မညီသည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ သမေတိ ဧဝ၊ ညီသည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတော။ ပ။ ပသင်္ဂတော၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ အထူးအားဖြင့်ကား။ ထေရော၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်သည်။ ပညတ္တာနိ၊ ပညတ်တော်မူအပ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ပညပေတဗ္ဗာနိ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသပ ဟောနကာနိ၊ ပါတိမောက်ပြခြင်းငှာ လောက်ကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော”တိ ဝစနံ၊ ကို။ (လိုက်)။ အာဟ၊ ၏။ ဘဂဝါပိ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်လည်း။ “န တာဝ သာရိပုတ္တသတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ဓာပဒံ ပညပေတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဘဒ္ဒါလိသုတ္တေဝိယ၊ ဘဒ္ဒါလိ သုတ်၌ကဲ့သို့။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့သော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ပညတ္တေသုပိ၊ ပညတ်တော် မူအပ်ကုန်လျက်လည်း။ တတော၊ ထို အရှင်သာရိပုတ္တဂရာ တောင်းပန်သည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ပညပေတဗ္ဗာနိ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ ဣဓေဝ၊ ဤအရာတွင်ပင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “သာမမ္ပိ ပစနံ၊ ကိုယ်တိုင် ချက်ခြင်းသည်လည်း။ သာမဏသာရုပ္ပံ၊ ရဟန်းတို့ား လျောက်ပတ်သည်။ န ဟောတိ-န စဝဋတိ၊ အပ်လည်းမအပ်”။ ဣတိ ဝစနဉ္စ၊ ဤစကားသည် လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ “ရတ္တိစ္ဆေဒေါ ဝါ ဝဿစ္ဆေဒေါ ဝါ”တိအာဒိဝစနာနိ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ အညထာ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ “ဒွီဟာကာရေဟိ ဗုဒ္ဓါဘဂဝါန္တော ဘိက္ခူပဋိစ္ဆန္တီ”တိ ဣဓေဝ၊ ဤအရာ၌လျှင်။ ဣဒံ ပါဠိဌပနံ၊ ဤသို့ ပါဠိကို ထားခြင်းသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယေန၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်။ ဝိစာရိတံ၊ စိစစ်အပ်၏။ တံ၊ ထို စိစစ်ခြင်းသည်။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်း၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေးကာလ၌လည်း။ ပညတ္တသိက္ခာပဒသမ္ဘဝတော၊ ပညတ်အပ်သောသိက္ခာပုဒ် ထင်ရှားရှိသောကြောင့် တည်း။ ကိန္တု၊ ထိုသို့ ဖြစ်လျှင်မူလည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပါဠိဌပနဝိရောဓဝိစာရဏာ ပန၊ ပါဠိထားသော အရာ၌ ဆန့်ကျင်ခြင်းကို စိစစ်ခြင်းသည်ကား။ နိပ္ပယောဇနာ ဝိယ၊ အကျိုး မရှိသကဲ့သို့။ မမ၊ အား။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဥပါလိတ္ထေရေန၊ သည်။ သင်္ဂီတိကာလေ၊ သင်္ဂါယနာတင်သော အခါ၌။ ဝုတ္တပါဌတ္ထာ၊ ဟောအပ်သော ပါဠိဖြစ်သော ကြောင့်တည်း။ ရတ္တိစ္ဆေဒေါတိ အယံ ပါဌော၊ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ - ဟူသော ဤပါဌ်ကို။ သတ္တာဟကိစ္စံ၊ သတ္တာဟ ကိစ္စကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ “သတ္တာဟကရဏီယေန၊ သတ္တာဟကရဏီယ ကိစ္စဖြင့်။ ဂန္တာ၊ ၍။ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ ဝါ၊ ကိုမူလည်းကောင်း။ ဝဿစ္ဆေဒေါ ဝါ၊ ကိုမူလည်းကောင်း။ ဧကဘိက္ခုနာပိ၊ တယောက် သော ရဟန်းသည်မျှလည်း။ နကတော၊ ပြုတော်မမူ။ ဣတိ၊ သို့။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝဿစ္ဆေဒဿ၊ ဝါပြတ်ခြင်း၏။ ကာရဏေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သတ္တာဟကိစ္စံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိနယဓရာ ပန၊ ဝိနယဓရ ဆရာတို့သည်ကား။ နေစ္ဆန္တိ-န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာအဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝီမံသိတဗ္ဗော၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ရာ၏။ ဝေရဉ္ဇာယံ၊ ၌။ ဣမာယ အပ္ပိစ္ဆတာဒိပဋိပဒါယ၊ ဤသို့ အပ္ပိစ္ဆတာ အစရှိသော အကျင့်ဖြင့်။ ပသန္နာ၊ ကြည်ညိုကုန်သော။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ သာလီနံ၊ သလေးတို့၏။ ဝိကတိ၊ အထူး။ သာလိဝိကတိ၊ သလေးတို့၏ အထူး။
၁၇-၈။ ဥပပန္နဖလောတိ၊ သည်ကား။ ဗဟုဖလော၊ များသော အသီးရှိ၏။ “ခုဒ္ဒံမဓု”န္တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ထေရံ သီဟနာဒံ နဒါပေတုံ ပုစ္ဆီတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အာစရိယော၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ (သမ္ပာ ဒေတိ-၌ စပ်)။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။
ဟိနောတိ၊ ဖြစ်တတ် ရောက်တတ်၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဖလနိပ္ဖတ္တိယာ၊ အကျိုးပြီးခြင်း၏။ သဟာယံ၊ အဖော်၏ အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်တတ်၏။ ဣတိ-ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ကတ္တရိ၊ ကတ္တုသာဓန၌။ ဟေတု၊ ဟေတု-သဒ္ဒါသည်။ ကာမံ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤ ဟေတု ပစ္စယော-ဟူသော ပုဒ်တို့၌။ ကာရဏဘူတေန၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ တေန ကာရဏေန၊ ထိုသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ ဝါ၊ အကြောင်းကြောင့်။ အဿ၊ ထိုအကြောင်း၏။ ဖလံ၊ အကျိုးသည်။ ဟိနောတိ ပဝတ္တထိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟေတု၊ မည်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ တေန၊ ထိုအကြောင်းဖြင့်။ ဂတန္တိံ၊ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ (ဃဋန္တိ-ရှိမူ စပ်တတ်ကုန်၏-ပေး)။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဃဋော၊ မည်၏။ (ဤဃဋောသည် သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗအဋ္ဌကထာ၌ မရှိ)။ ကိလာသုနောတိ၊ သည်ကား။ ပယောဇနာဘာဝေန၊ အကျိုး၏ မရှိသောကြောင့်။ အဝါဝဋာ၊ အားမထုတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိသဘာဂေဟိ၊ သဘောမတူသော ရဟန်းတို့နှင့်။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏာနိ၊ မပြွမ်းကုန်။ အာဂမနိယာ၊ လာလတ္တံ့သော။ (ပုဏ္ဏမာသိယာ-၌စ်ပ)။ အနာဂတေ၊ လာလတ္တံ့သော။ (ပုဏ္ဏမေ-၌ စပ်)။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣမေသံယေဝ၊ ဤ ဝိပဿီအစရှိကုန်သော ဘုရားရှင်တို့အားသာလျှင်။ နော၊ မဟုတ်။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ “သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ ဟီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယာဝ သာသနပရိယန္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ ဗုဒ္ဓါ၊ ဘုရားရှင်တို့သည်။ ဓရန္တိ၊ ထင်ရှားရှိတော်မူကုန်၏။ တာဝ၊ ထိုသို့ ဘုရားမြတ်စွာ ကိုယ်တော် ထင်ရှားရှိသရွေ့ ကာလပတ်လုံး။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ခတ္တ ယဗြာဟ္မဏာဝ၊ မင်းမျိုး ပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည်သာလျှင်။ ဥစ္စာ၊ ဥစ္စဖြစ်ကုန်၏။ ဘတ္ထာပိ၊ ထိုခတ္တိယ ဗြာဟ္မဏအမျိုးတို့၌လည်း။ ဝိသေသံ၊ အထူးကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ “ဥစ္စနီစဥဠာရုဠာရဘောဂါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “မနသိ ကတွာ”တိပိ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ ဥပသမ္ပာဒျ ဥပသမ္ပာဒျ-ဣတိ၊ သမ္ပာဒျ-ဟူ၍။ ဧတံ ဒွယံ၊ ဤပါဌ် နှစ်ထွေသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ မာဂဓေ၊ မာဂဓဘာသာ၌။ “ဥပသမ္ပဇ္ဇာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အနုပါဒါယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အာရုံပြုသည် ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ အာသဝေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကတ္တရိ၊ ကတ္တားအနက်၌။ တတိယာဝိဘတ္တိ၊ တတိယာဝိဘတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စိတ္တာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနံ၊ ပဌမာဗဟုဝုစ် ယောဝိဘတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိမုစ္စိံ သူတိ ပဒံ၊ ဝိမုစ္စိံ သု-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ကမ္မကာရကေ၊ ကမ္မသာဓန၌။ ဟောတိ၊ ၏။
[အာသဝေ ဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု-ဟူသော ပါဌ်၌။ အာသဝေဟိ၊ အာသဝေါတရားတို့သည် (တတိယာကတ္တား)။ စိတ္တာနိ၊ စိတ်တို့ကို။ (ပဌာမာကံ) ဝိမုစ္စိံသု၊ လွှတ်အပ်ကုန်ပြီ။-(ကံဟော ကြိယာ)-ဟု ကတ္တား ကံ ကြိယာတို့ကို ထင်စေတော်မူသည်။
ဤတွင် စိတ္တာနီတိ ပစ္စတ္တဗဟုဝစနံ-ဖွင့်သည်ကိုထောက်၍။ စိတ္တာနိ၊ တို့သည်။ -ပဌမာကတ္တား အဋ္ဌကထာပါဌ်၌ ပေးကုန်၏။ အာသဝေဟိ-ဟူသော ပုဒ်၌ ကတ္တားဟော တတိယာ ဝိဘတ်နှင့် မတန် နိုင်ရာ]။
ဝိမောစိတာနိ၊ လွှတ်အပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ အာသဝေဟီတိ ပဒဉ္စ၊ အာသဝေဟိ-ဟူသော ပုဒ်ကိုလည်း။ ပစ္စတ္တေ၊ ပဌမာအနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်း ဝိဘတ်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ပကာသိတော၊ ၏။ ယဒိ၊ ၍။ အရိယမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ နိရုဒ္ဓါနံ၊ ချုပ်ကုန်ပြီးသော။ အာသဝါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အနာသဝတာ၊ အာသဝေါကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အာသဝေါဟူသော အာရံ မရှိသောကြောင့်။ လောကေ၊ ၌။ စိတ္တာနိပိ၊ တို့သည်လည်း။ အနာသဝါ၊ အာသဝေါကင်းကုန်သည်။ ဝါ၊ အာသဝေါကင်းသော အာရုံရှိကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နိရုဒ္ဓါနိ၊ ချုပ်ကုန်ပြီးသော။ စိတ္တာနိ၊ တို့သည်။ အာရမ္မဏာနိ၊ အာသဝေါဟူသော အာရုံတို့ကို။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကုန်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထို စိတ်တို့သည်။ အနိရုဒ္ဓါသဝ ဝသေန၊ မချုပ်သော အာသဝေါတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သာသဝါနိ၊ အာသဝေါနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သည်။ ဝါ၊ အာသဝေါ တရားလျှင် အာရုံရှိကုန်သည်။ သိယုံ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ သောတာပန္နဿ၊ သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ မဂ္ဂစိတ္တံ၊ မဂ်စိတ်သည်။ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈာသဝ ဝသေန၊ အထက်မဂ်သည် သတ်အပ်သော အာသဝေါ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သာသဝံ၊ အာသဝေါရှိ၏။ ဝါ၊ အာသဝတရားလျှင် အာရုံရှိ၏။ အဝသိဋ္ဌာသဝ သမုစ္ဆိန္ဒနာနုဘာဝတ္တာ၊ ကြွင်းသော အာသဝေါတို့ကို ဖြတ်တတ်သော အာနုဘော် ရှိသောကြောင့်။ ဖလာနိ၊ ဖိုလ်တို့သည်။ သာသဝါနိ၊ အာသဝေါ ရှိကုန်သည်။ ဝါ၊ အာသဝေါတရား၏ အာရုံဖြစ်ကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုသို့သောစကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အာသဝမုစ္ဆိန္ဒနာနုဘာဝါဂတဖလတ္တာ၊ အာသဝေါတို့ကို ဖြတ်တတ်သော အာနုဘော်ရှိသော မဂ်တို့မှလာသော ဖိုလ်ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဘိံ သနဿ၊ ကြောက်ခြင်းကို။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်း။ ဘိံသန ကတံ၊ ကြောက်ခြင်းကို ပြုခြင်း။ တသ္မိံ ဘိသန ကတသ္မိံ၊ ထိုသို့ကြောက်ခြင်းကို ပြုခြင်းကြောင့်။ ဘိံ သန ကိရိယာယ၊ ကြောက်ခြင်းကို ပြုခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ ကို။ ဝိပလ္လာသံ၊ ပြန်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ နပုံသကလိင်္ဂံ ဝါ၊ နပုံလိင်ကိုမူလည်း။ ကတွာ၊ ၍။ ပုရိသလိင်္ဂံ ဝါ၊ ပုရိသလိင်ကိုမူလည်း။ ကတွာ၊ ၍။ “ဘိံ သန ကတသ္မိ”န္တိ၊ ဟူ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ထည့်၍ သမ္ဗန်)။ နိမိတ္တတ္ထေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။-
“ဓမ္မနိ၊ အရေကြောင့်။ ဒီပိနံ၊ သစ်တို့ကို။ ဟန္တိ၊ သတ်ကုန်၏။ ဒန္တေသု၊ အစွယ်တို့ကြောင့်။ ကုဉ္ဇရံ၊ ဆင်ကို။ ဟန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါလေသု၊ အမြီးတို့ကြောင့်။ စာမရိံ၊ စာမရီမည်သော သားကို။ ဟန္တိ၊ ကုန်၏။ သိင်္ဂေသု၊ ချိုတို့ကြောင့်။ သရဘော၊ စိုင်ကို။ ဟတော၊ သတ်အပ်၏”။ ဣတိ-အာဒိ၊ သည်။ အဓိကရဏံ၊ တည်ရာတည်း။
တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ “ယံ ဘဂဝါ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညပေယျာ”တိ ဧတံ၊ ပညပေယျ-ဟူသော ဤပါဠိကို။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကပ္ပဟောနကံ၊ ပါတိမောက်ပြခြင်းငှာ လောက်သော။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ အယံ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဘဒ္ဒါလိသုတ္တေန၊ ဖြင့်။
သဒ္ဓမ္မရာဇဿ၊ သူတော်ကောင်းတရားကြောင့် လူနတ်တို့၏ မင်းဖြစ်တော်မူသော။ တထာ ဂတဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အဂ္ဂသိဿော၊ မြတ်သောတပည့်တော် အထူးဖြစ်တော်မူသော။ ဓမ္မသေနာ ပတိ၊ တရားစစ်သူကြီး ဖြစ်တော်မူသော။ သော ထေရော၊ ထို အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တော်တိုင်။ မုနိန္ဒေန၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ အနေကသော၊ အကြိမ်များစွာ။ သောဠသဓာ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော အပြားဖြင့်။ ပသတ္ထော၊ ချီးမွမ်းသည်ဖြစ်၍။ သာသနေ၊ သာသနာတော်၌။ ယသဿ၊ အတုမရှိ ကျော်ဇော်ခြင်းသို့။ ပတ္တော၊ ရောက်တော်မူပြီ။
တသ္မာ ဟိ-တသ္မာ ဧဝ၊ ထိုသို့ ဖြစ်သောကြောင့်လျှင်။ သိက္ခာပဒဗန္ဓကာလော၊ သိက္ခာပုဒ်ကို ဖွဲ့သောကာလကို။ ဝါ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်သော ကာလကို။ ဉာတုမ္ပိ၊ သိခြင်းငှာလည်း။ လောကေ၊ ၌။ အတိဘာရိယောဝ၊ အလွန်ခဲယဉ်းသည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ အလွန်ဝန်လေးသည်သာလျှင်တည်း။ သိက္ခာပဒဘာဝဘေဒေါ၊ သိက္ခာပုဒ်ဖြစ်ခြင်းအထူးအပြားသည်။ ပဂေဝ-ပါ ဧဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ အညော၊ တပါးသော အထူးအပြားသည်။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံသော ပညတ်အပ်သော ကာလ သိက္ခာပုဒ် အထူးအပြား ဖြစ်ကြောင်း၌။ ပဂေဝ-ပါ ဧဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။
တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို သိခြင်းငှာ အတိဘာရိယဖြစ်ရာ၌။ ပစ္စေက ဗုဒ္ဓေါ အပိ၊ ပစ္စေက ဘုရားသည်ပင်သော်လည်း။ တံ ဒွယန္တု-တံဒွယံ ဧဝ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်သောကာလ သိက္ခာပုဒ်ဖြစ်ခြင်း အထူးအပြားကိုလျှင်။ ဉာတုံ ၂၊ သိခြင်းငှါ။ န သက္ကာဝ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်သည်သာ လျှင်တည်း။ တေ၊ ထိုသို့သော သာဝကတို့သည်။ ဉာတုံ၊ ငှါ။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်သော ကာလ၌။ တထာဂတောဝ၊ သည်လျှင်။ နိဿံသယံ၊ ယုံမှားခြင်းမရှိသည်ဖြစ်၍။ ဇာနိဿတိ၊ သိတော်မူလတ္တံ့။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တထာဂတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
[ဤ၌ ဉာတုံ န သက္ကာဝ ပဂေဝ နေတုံ နိဿံသယံ-ဟု ဋီကာ ပါဌ်ရှိ၏။ ဉာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာဝ၊ လျှင်တည်း။ နေတုံ၊ သူတပါးတို့ သိခြင်းငှါ။ ပဂေဝ-ပါ ဧဝ၊ ရှိအံ့နည်း - ဟု အနက်သမ္ဗန်]။
ဣတိ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဧတံ အတ္ထံ၊ ဤသို့ဆိုပြီးသော အနက်ကို။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ဉတွာ၊ သိပြီး၍။ သိက္ခာပဒါနံ၊ တို့၏။ ကမဘာဝဘေဒံ၊ အစဉ်ဖြစ်သင့်သော အထူးအပြားကို။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်ရာ။ ပရေ စ၊ သူတပါးတို့ကိုလည်း။ နေတုံ၊ သိစေခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်ရာ။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ယုတ္တိမဂ္ဂေါ၊ သင့်သောအကြောင်းကို။ ပရိယေသိတဗ္ဗော၊ ရှာအပ်၏။
တတ္ထ၊ ထိုသို့ ရှာမှီးရာ၌။ ကမဘေဒေါ၊ အစဉ် အထူးအပြားသည်။ သိက္ခာပဒါနံ၊ တို့၏။ ပရတော၊ မှ။ အာဝိ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့။ ဘာဝဘေဒေါ၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးအပြားသည်။ တာဝ၊ စွာ။ ဥက္ခိတ္တကာနုဝတ္တန ပစ္စယာ၊ ဥက္ခိတ္တက ရဟန်းသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းယောကျ်ားသည်။ အနာပတ္တိကော၊ အနာပတ္တိက ဖြစ်၏။ ဘိက္ခုနီ ပန၊ ရဟန်းမိန်းမ သည်ကား။ သမနုဘဋ္ဌာ၊ ကမ္မာဝါစာ ဖတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ပါရာဇိကာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပါရာဇိကာ ပတ္တိပဋိစ္ဆာဒနေ၊ ပါရာဇိက အာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းကြောင့်။ ဘိက္ခုဿ၊ အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ်သင့်၏။ ဘိက္ခုနိယာ၊ အား။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိက အာပတ်သင့်၏။ ဒုဋ္ဌုလ္လံ၊ ရုန့်ရင်းသော အာပတ်ကို။ အာရောစေန္တဿ၊ ကြားသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ စ၊ ဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ မဟာသာဝဇ္ဇံ၊ ကြီးသောအပြစ်ရှိသော။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ အာရောစေန္တဿ စ၊ အားလည်းကောင်း။ ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ၊ ဖုံးလွှမ်းသော။ ဘိက္ခုဿ စ၊ ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣ ဝမာဒိဟိ၊ ဤသို့ အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အဘာဝဘေဒ သိက္ခာပဒါနံ၊ ဖြစ်ခြင်း အထူးအပြား မရှိကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဣဓ၊ ဤသို့ အကြောင်းကို ရှားမှီးရာ၌။ ဘာဝဘေဒေန၊ ဖြစ်ခြင်းအထူးအပြားဖြင့်။ ယုတ္တိပရိယေသနံ၊ အသင့်ကို ရှာမှီးခြင်းကို။ သာဓယမာနောပိ၊ ပြီးစေခြင်းသည်လည်း။ သိယာ၊ ၏။ အနုမ္မာဒဝိဃာတဘာဂီ၊ မရူးခြင်းသဘော, မပင်ပန်းခြင်းသဘော အဖို့ရှိသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ သကလဿပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်သော။ ဝိနယပိဋကဿ၊ ဝိနည်းပိဋက၏။ (နိဒါနံ-၌စပ်)။ ဝိတက္ကယာစန ကာလ ကာလညုကာရဏ ဖလပယောဇနေဟိ၊ ဝိတက္က အာယာစန ကာလ ကာလညုကာရဏ ဖလ ပယောဇဉ်ဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ သတ္တဟိ အင်္ဂေဟိ၊ ခုနစ်ပါးကုန်သော အင်္ဂါတို့ဖြင့်။ ပဋိမဏ္ဍိတံ၊ တန်ဆာဆင်အပ်သော။ နိဒါနံ၊ ကို။ အာယသ္မတာ ဥပါလိတ္ထေရေန၊ သည်။ နိဒဿိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုခုနစ်ပါးတို့တွင်။ ဝါ၊ ထိုဝိနယနိဒါန်း၌။ ထေရဿ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်၏။
“ဝိတက္ကော ယာစနာ ကာလော၊ ကလညူ ကာရဏံ ဖလံ၊ ပယောဇနန္တိ သတ္ထင်္ဂံ၊ နိဒါနံ ဝိနယဿိ ဓာ”တိ-
ဟူသည်တည်း။
ဝိတက္ကော၊ ဝိနည်းပညတ်၏အကြောင်းကို ကြံခြင်း။ ယာစနာ၊ “ဧတဿ ဘဂဝါ ကာလော"စသည်ဖြင့် တောင်းပန်ခြင်း။ ကာလော၊ ရတ္တညူမဟတ္တ-စသောကာလ။ ကာလညူ၊ ကာလကိုသိသော ဘုရား။ ကာရဏံ၊ အာသဝဋ္ဌာနီယ၏ ထင်ရှားဖြစ်သော အကြောင်း။ ဖလံ၊ အာသဝဋ္ဌာနီယတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း အကျိုး။ ပယောဇနံ၊ သာသနဗြဟ္မစရိယ၏ ရှည်မြင့်စွာတည်ခြင်း အကျိုး။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်းပိဋက၏။ နိဒါနံ၊ သည်။ သတ္တင်္ဂံ၊ အင်္ဂါ ခုနစ်ပါးရှိ၏။ ဝါ၊ ခုနစ်ပါးသော အင်္ဂါရှိ၏။
၂၂။ အန္တိမမဏ္ဍလန္တိ၊ သည်ကား။ အဗ္ဘန္တရမဏ္ဍလံ၊ အဗ္ဘန္တရမဏ္ဍလတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို အန္တိမမဏ္ဍလသည်။ ဣတရေသံ၊ မဟာမဏ္ဍလ မဇ္ဈိမမဏ္ဍလတို့၏။ အန္တော၊ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ခုဒ္ဒကမဏ္ဍလံ၊ ခုဒ္ဒကမဏ္ဍလတည်း။ အနုမတိဒါနဝသေန၊ အလိုကိုပေးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တေသံ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ ဒတွာ၊ ၍။ တေသံ ဗုဒ္ဓါနံ၊ ထို ဘုရားရှင်တို့၏။ စာရိကာယ၊ ကြွသွားတော်မူခြင်းဖြင့်။ ဝိနေတဗ္ဗာ၊ ဆုံးမအပ်ကုန်သော။ ဝိနေယျသတ္တာ၊ ကျွတ်တိုက် ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဩစိနန္တာ ဝိယာတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ သင့်စွ။ ဗဟုပုပ္ဖံ၊ များသောပန်းပွင့်ရှိသော။ ဂစ္ဆံ၊ ပန်းချုံကို။ မာလာကာရာ၊ ပန်းသည်တို့သည်။ စိရံ၊ ကြာမြင့်စွာ။ ဩစိနန္တိဝိယ၊ ဆွတ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဗဟုဝေနေယျေသု၊ များစွာကျွတ်ထိုက် သူရှိကုန်သော။ ဂါမာဒီသု၊ ရွာ အစရှိသည်တို့၌။ စိရံ၊ ကြာမြင့်စွာ။ ဝဿန္တာ၊ နေကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝေနေယျပုညံ၊ ဆုံးမထိုက်သော သူတို့၏ကောင်းမှုကို။ ပရိဟရန္တာ၊ ဆောင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ စရန္တိ၊ ကြွသွားတော်မူကုန်၏။ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်စွာသော။ သုခံ၊ ချမ်းမြေ့စွာသော။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ သပရိပ္ဖန္ဒံ၊ တုန်လှုပ်ခြင်းရှိသော။ ဝေဒနာသုခံ ဝိယ၊ ဝေဒနာသုခကဲ့သို့။ န၊ မဟုတ်။ ဒသသဟဿစက္ကဝါဠေတိဣဒံ၊ ကို။ ဒေဝါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မနုဿာ ပန၊ လူတို့သည်ကား။ ဣမသ္မိံ ယေဝ စက္ကဝါဠေ၊ ဤစကြဝဠာတခု၌ သာလျှင်။ ဗောဓနေယျာ၊ သိထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ မဟာကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ဓုဝံ၊ အမြဲ။ သတ္တသမဝလောကနံ၊ သတ္တဝါတို့ကို ကောင်းစွာ ကြည့်တော်မူခြင်း။ ဩတိဏ္ဏေတိ၊ ဟူသည်ကား။ ပရိသမဇ္ဈံ၊ ပရိသတ်၏ အလယ်သို့။ အာဂတေ၊ ရောက်လတ်သော်။ ဝါ၊ သံဃမဇ္ဈံ၊ ၌။ အာရောစိတေ၊ ကြားလတ်သော်။ ယေန ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ တုမှာကံ၊ အရှင်တို့အား။ ယံ ဒေယျဓမ္မံ၊ အကြင်လှူဖွယ် ဝတ္ထုကို။ ဒဒေယျာမ၊ လှူပါကုန်၏။ တံ ဒေယျဓမ္မံ၊ ထိုလှူဖွယ်ဝတ္ထုကို။ ကုတော၊ အဘယ်မှာ။ လဒ္ဓုံ၊ ရခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်းပါအံ့နည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဃရာဝါသာ၊ အိမ်ရာထောင်သော လူ့ဘောင်၌ နေခြင်းတို့သည်။ ဗဟုကိစ္စာ၊ များသောကိစ္စရှိကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာ။ လဒ္ဓုံ၊ ရခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ နည်း။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ၊ ဒုတိယဝိကပ်၌။ တန္တိ၊ သည်ကား။ ဒေယျဓမ္မံ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို။ “တုမှေဟိ၊ အရှင်ဘုရားတို့သည်။ တံ၊ ထိုလှူဖွယ် ဝတ္ထုကို။ ကုတော၊ မှာ။ လဒ္ဓါ၊ ရပါကုန်အံ့နည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ “ပဌမံ၊ ပထမ ဝိကပ်သည်။ ကိရိယံ၊ ကိရိယာကို။ ပေက္ခတိ၊ ငဲ့၏။ ဒုတိယံ၊ ဒုတိယ ဝိကပ်သည်။ ဒေယျဓမ္မံ၊ ကို။ ပေက္ခတိ၊ ငဲ့၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အာစရိယော ပန၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်ကား။ “ပဌမယောဇနာယ၊ ၌။ ယံ ဒါနပုညံ၊ အကြင်အလှူဖြစ်သော ကောင်းမှုသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ ဒါနပုညံ၊ ထိုအလှူဖြစ်သော ကောင်းမှုကို။ ကုတော၊ အဘယ်မှာ။ လဗ္ဘာ၊ ရပါအံ့နည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဃရာဝါသာ၊ တို့သည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုညန္တရာယဗဟုလာ၊ ကောင်းမှုကုသိုလ်ကို အန္တရာယ်ပြုခြင်း များကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုတော လဗ္ဘာ၊ အံ့နည်း။ (ပြန်)။ ဒုတိယယောဇနာယ၊ ၌။ တေမာသဗ္ဘန္တရေ၊ သုံးလတွင်း၌။ ယံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကို။ အဟံ၊ သည်။ ဒဒေယျံ၊ လှူအပ်၏။ တံ၊ ထိုသုံးလတွင်း၌ လှူအပ်သော ဝတ္ထုကို။ အတိက္ကန္တကာလတ္တာ၊ လွန်သောကာလရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ပတိ၊ ယခုအခါ၌။ ကုတော၊ အဘယ်မှာလျှင်။ ဝါ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဒဒေယျံ၊ လှူနိုင်ပါအံ့နည်း။ ဣတိ-ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ဆိုတော်မူ၏။ “သီလာဒိကုသလဓမ္မေ၊ သီလအစရှိကုန်သော ကုသိုလ်တရားတို့ကို။ သန္ဒဿနာဒိံ၊ ကောင်းစွာပြခြင်းအစရှိသော။ ဓမ္မရတနာဝဿံ၊ တရားရတနာ တည်းဟူသော မိုးကြီးကို။ ဝဿိတွာ၊ ရွာစေ၍။
၂၃။ ပတ္တုဏ္ဏဒေသေ၊ ၌။ ပတ္တုဏ္ဏံ၊ ပတ္တုဏ္ဏပုဆိုးသည်။ ပဋဝရံ၊ မြတ်သော ပုဆိုးတည်း။ ဝါ၊ ပုဆိုးမြတ်တည်း။ မဟာယာဂန္တိ၊ သည်ကား။ မဟာဒါနံ၊ မြတ်သောအလှူတည်း။ ဝါ၊ ကြီးသော အလှူတည်း။ ပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပန္တိဧတ္ထ၊ ၌။ တေမာသံ၊ ဝါတွင်း သုံးလပတ်လုံး။ သောတဗ္ဗံ၊ နာအပ်သော တရားကို။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ သုဏိံ၊ နာရ၏။ ဝါ၊ နာအံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
တတြိဒန္တိ၊ တတြိဒံ-အစရှိသော။ ဣဒံ ကာရဏံ၊ ကို။
[မာရ်လှည့်၍ ပုဏ္ဏားသည် ကောင်းမှု၌ မေ့လျော့၏။ ငါကြွသွားရမူကား မာရ်လှည့်၍ မေ့လျော့ခြင်းပျောက်၍ ငါ၌ အာရုံပြု၍ သတိရသဖြင့် ကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်းအကျိုးရှိ၏-ဟူလိုသည်]။
မာရမနောရထဿ၊ မာရ်၏ နှလုံးအလို၏။ ဘင်္ဂံ၊ ပျက်စီးခြင်းကို။ ကရောန္တော၊ ပြုသည်ဖြစ်၍။ သောပိ ဒိဇော၊ ထိုဝေရဉ္ဇာ ပုဏ္ဏားသည်လည်း။ သသိဿသံဃံဿ၊ တပည့်သံဃာတော် အပေါင်းနှင့် တကွဖြစ်သော။ ဇိနပုင်္ဂဝဿ၊ ယောကျ်ားမြတ် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား။ အသေသကံ၊ အကြွင်းမရှိသော။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဘေဒံ၊ အပ်သော ဘဏ္ဍာအပြားရှိသော။ ဒါနံ၊ အလှူကို။ အဒါသိ၊ လှူ၏။
သသိဿော၊ တပည့်သားတော်နှင့် တကွဖြစ်တော်မူသော။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တာဝ၊ စွာ။ မဟန္တံ၊ များစွာသော။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ၊ အပ်သော ဘဏ္ဍာဥစ္စာကို။ ဥဗ္ဘဏ္ဍိကံ၊ အထုပ်အပိုးကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဂမာသိ ကိံ၊ ကြွသွားတော်မူလေသလော။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဥဗ္ဘဏ္ဍိကံ၊ အထုပ်အပိုးကို။ ကတွာ၊ ၍။ န အဂမာသိ၊ ကြွသွားတော်မမူ။ တေမာသိဘာဂိယံ၊ သုံးလအဖို့ရှိသော။ ပုညရာသိကံ၊ ကောင်းမှုအစုဖြစ်သော။ ဒေယျဓမ္မံ ပန၊ လှူအပ်သော ဝတ္ထုကိုကား။ အပဋိက္ခိပန္တော၊ ပယ်တော်မမူမူ၍။ ဗြာဟ္မဏဿ၊ ပုဏ္ဏားအား။ ဥပါယတော၊ ဥပါယ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ပရိယာယ်ဖြစ်သော အကြောင်းဖြင့်။ သတ္ထာ၊ သည်။ အဒါသိ၊ ပေးတော်မူပြန်၏။
တဒညထာ၊ ထိုမှတပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ မာရမနောရထောဝ၊ မာရ်၏ နှလုံးအလိုသည် သာလျှင်။ ပူရော၊ ပြည့်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဒိဇဿ၊ ပုဏ္ဏား၏။ မနောရထော၊ နှလုံးအလိုသည်။ ပုရော၊ ပြည့်သည်။ နေဝ သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ သော ဒိဇော၊ ထိုပုဏ္ဏားသည်။ တထာဂတေ၊ ဘုရားမြတ်စွာ၌။ မိစ္ဆာဘိမာနေန၊ မှားသော အလွန်သော မာန်ဖြင့်။ ဘိယျော၊ လွန်စွာ။ မဟန္တံ၊ သော။ ပါပံ အပိ၊ မကောင်းမှုသို့ လည်း။ ပါပုဏေယျ၊ ရောက်ရာ၏။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အသာဒိယန္တော၊ မသာယသော်လည်း။ တံ ဒေယျဓမ္မံ၊ ထို လှူအပ်သော ဝတ္ထုကို။ အပဋိက္ခိပန္တော၊ မပယ်မူ၍။ ဥပါယေန၊ သင့်သော အကြောင်းဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏဿ၊ ပုဏ္ဏား၏။ ပုညဗုဒ္ဓိံ၊ ကုသိုလ်ပွားခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ မာရဿ စ၊ ၏လည်း။ မနောရထဝိဃာတံ၊ နှလုံးအလို၏ ပင်ပန်းခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဂမာသိ၊ ၏”။ ဣတိ အယံ နယော၊ သည်။ အဋ္ဌကထံ၊ အဋ္ဌာကထာနည်းကို။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ ပါဠိနယာနုလောမတော၊ ပါဠိတော်နည်းအားလျော်သောအားဖြင့်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကထံ ဝဒန္တိ၊ အဘယ်သို့ ဆိုကုန်သနည်းဟူမူကား -
“သသိဿော၊ သော။ သတ္ထ၊ သည်။ ဒိဇဿ၊ ဝေရဉ္ဇာပုဏ္ဏား၏။ တံ စီဝရံ၊ ထိုသို့ လှူသော သင်္ကန်းကို။ အာဒိတောဝ၊ အစ၌လျှင်။ ယဒိ အဂ္ဂဟေသိ၊ အကယ်၍ ခံတော်မူသည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံသတိ၊ သော်။ နာထဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဝီသတိဝဿကာလေ၊ ဝါတော်နှစ်ဆယ်ရှိသော ကာလ၌။ ဇိဝကယာစနာပိ၊ ဂဟပတိစီဝရကို ခံခြင်းငှာ ခွင့်ပြုခြင်းကို ဇီဝကတောင်းပန်သော စကားသည်လည်း။ နော ဝိရုဇ္ဈတေ၊ မဆန့်ကျင်ပြီလော။ ဝိရုဇ္ဈတေ ဧဝ၊ ဆန့်ကျင်သည်သာလျှင်တည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဆန့်ကျင်သော်လည်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ သုဝိစာရယိတွာ၊ ကောင်းစွာစဉ်းစား၍။ ယုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
[ဝေရဉ္ဇာပုဏ္ဏားလှူသော သင်္ကန်းကို ခံတော်မူသော် ဇီဝကတောင်းပန်သော စကားနှင့် ဆန့်ကျင်၏။ ထို့ကြောင့် ဝေရဉ္ဇာ ပုဏ္ဏားလှူသောအခါ မပယ်သော်လည်း မသာယာဟူ၍ အသင့်ကို ကြံ၍ယူလေ-ဟူလိုသည်]။
ဝေရဉ္ဇကထာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ၁။
သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ သိက္ခာပဒါနံ၊ တို့၏။ ကမဘေဒံ၊ အစဉ်အထူးအပြားကို။ ပကာသယေ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပကာသယေ၊ နည်း။ တသ္မိံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်တို့၏ ကမဘေဒကို ပြခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးလတ်သော်။ ယတော၊ ကြောင့်။ နိဒါနာနံ၊ တို့၏။ ကမသိဒ္ဓိ၊ အစဉ်၏ ပြီးခြင်းသည်။ ဘဝေ၊ ၏။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။ ပကာသယေ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုသို့ ပြအပ်သော ကမဘေဒ၌။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ၊ တို့၏။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည် အားလျော်စွာ။ ဒေသနာက္ကမော၊ ဒေသနာအစဉ်လည်းကောင်း။ ပဟာနက္ကမော၊ ပဟာနအစဉ်လည်း ကောင်း။ ပဋိပတ္တိက္ကမော၊ ပဋိပတ္တိအစဉ်လည်းကောင်း။ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော၊ ဥပ္ပတ္တိအစဉ်လည်းကောင်း။ ဣတိဣမိနာ ပဘေဒေန၊ ဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓော၊ လေးပါးအပြားရှိသော။ ကမော၊ အစဉ်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုလေးပါးသော ကမတို့တွင်။ ရာဇဂဟေ၊ ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသဿ၊ ၏။ ယော ဒေသနာက္ကမော၊ ကို။ အနုညာတော၊ ၏။ တံ ဒေသနာက္ကမံ၊ ထို ဒေသနာအစဉ်ကို။ အနုလောမေန္တော၊ လျော်စေသည်ဖြစ်၍။ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ၊ သည်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသံ၊ ကို။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ တဒနန္တရံ၊ ထိုပါရာဇိကုဒ္ဒေသကို မေးသည်၏အခြားမဲ့၌။ သံဃာဒိသေသုဒ္ဒေသကို မေးပြီးသည်မှ။ အနိယတုဒ္ဒေသဉ္စ၊ အနိယတဥဒ္ဒေသကိုလည်းကောင်း။ ဝိတ္ထာ ရုဒ္ဒေသဉ္စ၊ ဝိတ္ထာရဥဒ္ဒေသကိုလည်းကောင်း။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေးပြီး၍။ တဒနန္တရံ၊ ထိုဘိက္ခုပါတိမောက္ခု ဒ္ဒေသကို မေးသည်၏ အခြားမဲ့၌။ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂဉ္စ၊ ဘိက္ခုနီဝိဘင်းကိုလည်း။ တေနေဝ အနုက္ကမေန၊ ထိုသို့ ဘိက္ခုပါတိမောက်၌ မေးသော အစဉ်ဖြင့်လျှင်။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ နိဒါနုဒ္ဒေသန္တောဂဓာနဉ္စ၊ နိဒါနုဒ္ဒေသ၌ အကျုံးဝင်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သရူပေန၊ ဖြင့်။ အနုဒ္ဒိဋ္ဌာနံ၊ မပြအပ်ကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့ ကို။ ပုစ္ဆနတ္ထံ၊ မေးခြင်းငှါ။ ခန္ဓကေပိ၊ မဟာ ဝါခန္ဓက စူဠဝါခန္ဓကတို့ကိုလည်း။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ ဧတေန စ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်လည်း။ ခန္ဓကေ၊ ခန္ဓက၌။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော။ ထုလ္လစ္စယာ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပုစ္ဆိတာနုက္ကမေနေဝ၊ အရှင်မဟာကဿပက မေးတော်မူသော အစဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဥပါလိတ္ထေရော၊ သည်။ သာပတ္တိဘေဒါဒိကံ၊ သာပတ္တိဘေဒ အစရှိသော။ တံ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ဒေသေန္တော၊ ဟောတော်မူသည်ဖြစ်၍။ ထုလ္လစ္စယဒဗ္ဘာသိတအာပတ္တိသမု ဋ္ဌာနဒိဒီပကံ၊ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ် ဒုဗ္ဘာသီအာပတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းအစရှိသည်ကို ပြတတ်သော သိက္ခာပုဒ်ကို။ အန္တော ကတွာ၊ အတွင်းပြု၍။ ဒေသေသိ၊ ဟောတော်မူ၏။ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤကမဘေဒ၌။ ဒေသနာက္ကမော၊ ဒေသနာအစဉ်တည်း။ ဥဘတော ဝိဘင်္ဂခန္ဓကတော၊ ဥဘတောဝိဘင်းကျမ်း ခန္ဓကကျမ်းတို့မှကား။ ဥစ္စိနိတွာဝ၊ ရွေးကောက်၍သာလျှင်။ တဒါ စ၊ ထိုသင်္ဂါသနာတင်သောအခါ၌လည်း။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ပရိဝါရပါဠိ၊ ပရိဝါပါဠိကို။ ကထာ၊ ၏။ ဣမမေဝ နယံ၊ ဤနည်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ဧတေနေဝ ဥပါယေန ခန္ဓကပရိဝါရေပိ အာရောပေသု”န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပိ စ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ပါဠိယာ၊ ပါဠိတော်၌။ “ဧတေနေဝ ဥပါယေန၊ ဤသို့သော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဥဘတော၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဝိနယေ၊ ဝိနည်းတို့ကို။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ ပုဋ္ဌော ပုဋ္ဌော၊ မေးတိုင်း မေးတိုင်း။ အာယသ္မာ ဥပါလိ၊ သည်။ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟာကဿပေါ၊ သည်။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ ဧဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ ဝိဿဇ္ဇေန္တော၊ ဖြေတော်မူသော။ အာယသ္မာ ပန ဥပါလိ၊ အရှင်ဥပါလိသည်ကား။ နိရဝသေသံ၊ အကြွင်းမဲ့။ ဝါ၊ အကြွင်းမရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေသေန္တော၊ ဟောတော်မူသည်ရှိသော။ ခန္ဓကပရိဝါရေ၊ ခန္ဓက ပရိဝါကျမ်းတို့ကို။ အန္တောကတွာ၊ အတွင်းပြ၍။ ဒေသေသိ၊ ၏။ တဒါ စ၊ ထိုသို့ ဟောတော်မူသော အခါ၌လည်း။ ခန္ဓကပရိဝါရပါဠိ၊ ခန္ဓကပရိဝါရေ၊ ခန္ဓက ပရိဝါကျမ်းတို့ကို။ အန္တောကတွာ၊ အတွင်းပြု၍။ ဒေသေသိ၊ ၏။ တဒါ စ၊ ထိုသို့ ဟောတော်မူသော အခါ၌လည်း။ ခန္ဓကပရိဝါရပါဠိ၊ ခန္ဓကပါဠိ ပရိဝါရပါဠိကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကတာ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဒေသနာက္ကမော၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ နိဒါနုဒ္ဒေသော၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဒေသေတဗ္ဗော၊ ဟောအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုသို့ နိဒါနုဒ္ဒေသကို ရှေးဦးစွာ ဟောအပ်သော စကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဝါ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဒသမ္ဘဝတော၊ ထို နိဒါနုဒ္ဒေသ၏ ရှေးဦးစွာ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ တဒသမ္ဘဝတော၊ ထိုနိဒါနုဒ္ဒေသ၏ ရှေးဦးစွာ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ နိဒါနုဒ္ဒေသော၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ နဒေသေတဗ္ဗော၊ မဟောအပ်၏။
[ဤကဲ့သို့သော အရာတို့၌ ရသင့်သည်ကို နှလုံးသွင်း၍ သမ္ဗန်ရာ၏]။
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝါ၊ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ သော၊ ထိုနိဒါနုဒ္ဒေသသည်။ (န သမ္ဘဝတိ-၌ စပ်)။ “ယဿ သိယာ အာပတ္တီ”တိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ သိက္ခာပဒသင်္ဂဟိတာသု၊ သိက္ခာပုဒ်၌ သဂြိုဟ်အပ်ကုန်သော။ အာပတ္တီသု၊ အာပတ်တို့ကို။ အဒဿိတာသု၊ မပြအပ်ကုန်သေးသည်ရှိသော။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ “ယာနိ မယာ ဘိက္ခူနံ။ ပ။ အနုဇာနေယျ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ သိက္ခာပဒါနေဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဒေသေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသက္ကမော၊ ပါရာဇိက ဥဒေသအစဉ်သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။
အဗ္ဘန္တရနိဒါနကထာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၁-ပါရာဇိကကဏ္ဍ
၁-ပဌမပါရာဇိက-သုဒိန္န ဘာဏဝါရ ဝဏ္ဏနာ
ဧတ္တ၊ ဤ ဝိနည်းပါဠိအစ၌။ ပဌမဿ ပါရာဇိကဿ၊ ၏။ နိဒါနေ၊ နိဒါန်း၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ပုဂ္ဂလဝတ္ထုပ္ပကာသနေယေဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ဝတ္ထုတို့ကို ပြရာ၌သာလျှင်။ စောဒနာ ပရိဟာရနယော၊ စောဒနာနည်း ပရိဟာရနည်းကို။ ဝိညေယျော၊ ၏။
ဘဂဝါ၊ သည်။ တတ္ထ-တိঀဿံ ဝေသာလိယံ၊ ၌။ ဝုတ္ထဝေဿာ၊ ဝါကျွတ်ပြီးသော်။ အနုပုဗ္ဗေန၊ ဖြင့်။ စာရိကံ၊ ကို။ စရန္တော၊ ကြွသွားတော်မူသည် ရှိသော်။ ကတ္တိကဇုဏှပက္ခေ ဧဝ၊ တန်ဆောင်မုန်း လဆန်းပက္ခ၌သာလျှင်။ ဝေသာလိံ၊ သို့။ ပါပုဏိတွာ၊ ၍။ ယာဝ၊ လောက်။ ပဌမပါရာဇိက သိက္ခာပဒပညာပနံ၊ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထို၍လောက်။ အဋ္ဌဝဿနိ၊ ရှစ်ဝါတို့ပတ်လုံး။ ဝေသာလိယံယေဝ၊ ၌ သာလျှင်။ ဝိဟရန္တော ဝိယ၊ နေသကဲ့သို့။ ပါဠိက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တာဝတ္တကံ ကာလံ၊ ထိုမျှလောက်သော ကာလ ပတ်လုံး။ တတ္ထေဝ၊ တိုဝေသာလီပြည်၌သာလျှင်။ န ဝိဟာသိ၊ နေတော်မမူ။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွ။ သော၊ ထိုဘုရားမြတ်စွာသည်။ သုဒိန္နဿ၊ သုဒိန်ကို။ သာဝကာနံ၊ တို့၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စ၊ ရှင်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒဉ္စ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အနုဇာနိတွာ၊ ခွင့်ပြု တော်မူ၍။ ယထာဘိရန္တံ၊ မွေ့လျော်တော်မူသရွေ့။ တတ္ထ၊ ထိုဝေသာလီပြည်၌။ ဝိဟရိတွာ၊ နေ၍။ စာရိကံ၊ ဒေသစာရီကို။ စရန္တော၊ ကြွသွားတော်မူသည်ဖြစ်၍။ ဘေသကဠာဝနံ၊ ဘေသကဠတောသို့။ ဝါ၊ ပဲစင်းငုံတောသို့။ ပတွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထို ပဲစင်းငုံတော၌။ တေရသမဝဿံ၊ တဆယ့်သုံးခုမြောက် ဝါကို။ ဝသိ၊ ဆိုတော်မူ၏။ တေနေဝ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်လျှင်။ သာဝတ္တိံ၊ သာဝတ္တိပြည်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ စုဒ္ဒသမံ၊ ဝဿံ၊ စုဒ္ဒသမ ဝါကို။ ဝသိ၊ ဆိုတော်မူ၏။ ပန္နရသမံ၊ ပန္နရသမဝါကို။ ကပိလဝတ္ထုမှိ၊ ကပိလဝတ္ထုပြည်၌။ ဝသိ၊ ဝါဆိုတော်မူ၏။ ဝါ၊ နေတော်မူ၏။ သောဠသမံ၊ သောဠသမ ဝါကို။ အာဠဝိယံ၊ အာဠဝီပြည်၌။ ဝသိ၊ ၏။ တတော၊ ထို အာဠဝီပြည်မှ။ ဝုတ္ထဝေဿာ၊ ဝါကျွတ်သည်ဖြစ်၍။ စာရိကံ၊ ကို။ စရန္တော၊ သော်။ ရာဇဂဟံ၊ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ သတ္တရသမံ၊ သတ္တရသမ ဝါကို။ ဝါ၊ တဆယ့်ခုနစ်ခုမြောက်သော ဝါကို။ ဝသိ၊ ၏။ ဣမိနာနုက္ကမေန၊ ဤသို့သော အစဉ်ဖြင့်။ အပရာနိပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ တိဏိ ဝဿနိ၊ သုံးဝါတို့ကို။ တတ္ထေဝ၊ ထိုရာဇဂြိုဟ် ပြည်၌လျှင်။ ဝသိ၊ ဆိုတော်မူ၏။ ဝါ၊ နေတော်မူ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှ သော ဝါတော်အစဉ်ဖြင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝေဿာ၊ ဝါတော်နှစ်ဆယ် ပြည့်သည်ဖြစ်၍။ ရာဇဂဟတော၊ မှ။ အနုပုဗ္ဗေန၊ ဖြင့်။ ဝေသာလိံ၊ သို့။ ပါပုဏိ၊ ၏။ တတော-တဒါ ကာလေ၊ ထိုဝေသာလီပြည်တွင် နေသော အခါ၌။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ပဉ္စင်းခံ၍။ အဋ္ဌဝဿိကော၊ ရှစ်ဝါရပြီးသော။ သုဒိန္နော၊ သည်။ ဝေသာလိယံယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ မေထုနံ ဓမ္မံ၊ မေထုတ် အကျင့်ကို။ အဘိဝိညာပေသိ၊ ဖြစ်စေ၏။ တတော၊ ထိုသို့မေထုန်ကို လွန်ကျူးသောကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ထိုဝတ္ထု၌။ ဝါ၊ တတော တဒါ၊ ထိုဝေသာလီပြည်တွင် ဝါဆိုတော်မူသောနှစ်၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ထိုသို့ မေထုတ်ကို မှီဝဲခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပဌမံ ပါရာဇိကံ၊ ပဌမပါရာဇိကကို။ ပညပေသိ၊ ပညတ်တော်မူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ အစဉ်ကို ပြရာ၌။ ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ ဥပါလိတ္ထေရော၊ သည်။ ဣတော၊ ဤကာလမှ။ ဝါ၊ ဤ ပဌမပါရာဇိကကို ပညတ်တော်မူသော အခါမှ။ ပဌမတရံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနိ စ၊ တို့ကို လည်းကောင်း။ တတ္ထ-တိဿံ ဝေသာလိယံ၊ ၌။ ပညတ္တသိက္ခာပဒါနိ စ၊ တို့ကို လည်းကောင်း။ အဒေဿတုကာမော၊ ပြတော်မမူလို သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြခြင်းငှါ အလိုမရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိနယနိဒါနာနန္တရံ၊ ဝိနယနိဒါန်း၏ အခြားမဲ့၌။ ပဌမပါရာဇိကမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုကာမော၊ ပြတော်မူလိုသည်။ အဟောသိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝေသာလိယံ၊ ၌။ ပဌမံ၊ စွာ။ နိဝါသဉ္စ၊ နေခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ၊ ကို။ ပညတ္တိကာလေ၊ ၌။ နိဝါသဉ္စ၊ နေတော်မူခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ၍။ “တတြ သုဒံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယ”န္တိ အာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ပဌမေဿတ္ထ နိဒါနေဌတွာ။ ပ။ ပကာသနေယေဝါ”တိ၊ ပကာသနေယေဝ-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမပါရာဇိကဿ၊ ၏။ ပညတ္ထိဋ္ဌာနသင်္ခါတေ၊ ပညတ်ရာဟု ဆိုအပ်သော။ ဣမသ္မိံ နိဒါနေ၊ ၌။ “တေန ခေါ ပန သမယေန ဝေ သာလိယာ အဝိဒူရေ ကလန္ဒဂါမော နာမ ဟောတိ။ ပ။ ဝိဟရတီ”တိ၊ ဝိဟရတိ-ဟူသော။ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလပကာသနေစ၊ ဤသို့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြရာ၌လည်းကောင်း။ “တေန ခေါပန သမယေနစ၊ ဝဇ္ဇီ ဒုဗ္ဘိက္ခာ ဟောတိ။ ပ။ တိက္ခတ္တုံ မေထုနံ ဓမ္မံ အဘိဝိညာပေသီ”တိ၊ အဘိဝိညာပေသိ-ဟူသော။ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုပကာသနေ စ၊ ဤသို့ ဝတ္ထုကို ပြရာ၌လည်းကောင်း။ စေဒနာနယော စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပရိဟာရ နယောစ၊ ကိုလည်းကောင်း။
ဧဝံ သဒ္ဓါယ၊ ဤသို့ လွန်စွာ သဒ္ဓါခြင်း ရှိသည်ဖြင့်။ မဟန္တေ၊ ကုန်သော။ ဘောဂဉာတကေ၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာ အဆွေအမျိုးတို့ကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ကိစ္ဆေန၊ ငြိုငြင်ဆင်းရဲစွာ ပြုသဖြင့်။ ပဗ္ဗဇိတာနမ္ပိ၊ ရဟန်းပြုသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ပေသလာနမ္ပိ၊ ချစ်သော သီလရှိ သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားမူလည်း။ ဝါ၊ သီလကို ချစ်မြတ်နိုးခြင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား မူလည်း။ သဗ္ဗလာမကဓမ္မော၊ အလုံးစုံအောက် ယုတ်သော သဘောရှိသော။ အယံ မေထုနော ဓမ္မော၊ ဤသို့ မေထုန်ကျင့်သည်။ ယဒိ သမ္ဘဝေ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ခဲ့အံ့။ ဧဝံ-သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ဓမ္မဒေသနာယေဝ-ဓမ္မဒေသနာယ ဧဝ၊ သုတ် အဘိဓမ္မာ တရားကို ဟောသဖြင့်လျှင်။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ဝါ၊ သဗ္ဗသော၊ ခပ်သိမ်းသော ပါပဓမ္မတို့မှ။ ဝိရတိ၊ ကြဉ်ခြင်းသည်။ န သိဒ္ခါ၊ မပြီး။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နဝင်္ဂသဒ္ဓမ္မေ၊ အင်္ဂါကိုးပါးဟု ဆိုအပ်သော သူတော်ကောင်း တရားကို။ သတ္ထရာ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဒေသိ တေပိ စ၊ ဟောအပ်ပြီးလျက်လည်း။ ဝိနယော၊ ကို။ ပညပေတဗ္ဗေ၊ ပညတ်တော်မူပြန်၏။ တတော၊ ထိုသို့သော ဝိနည်းကို ပညတ်အပ်သောကြောင့်။ ဓမ္မဝိသုဒ္ဓိ ဟိ-ဓမ္မဝိသုဒ္ဓိ ဧဝ၊ သုတ် အဘိဓမ္မာတရား နှစ်ပါးတို့၏ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧဝံ၊ ဤကဲ့သို့။ အဇ္ဈာစာရော၊ လွန်ကျူးခြင်းသည်။ ဝိနယာ ဘာဝတော၊ ဝိနည်းပညတ်တော် ၏ မရှိသောကြောင့်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဝါ၊ ဖြစ်ရဘိ၏တကား။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိနယပညတ္တိ၊ သည်။ ပေသလဿပိ၊ သီလကို ချစ်သောပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ သာတ္ထိကာ၊ အကျိုးရှိ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ သုဒိန္နော၊ သည်။ အနာဒီနာဝဒဿဝီ၊ အပြစ်ကို မမြင်သည်ဖြစ်၍။ ပါပံ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ကို။ အစရိ၊ ကျင့်မိ၏။ သဒ္ဓါနံ၊ သဒ္ဓါတရားနှင့်ပြည့်စုံ ကုန်သော သူတို့၏။ ဝိနယော ဧဝ၊ ဝိနည်းသည်သာလျှင်။ အာဒီနာဝဝိ ဘာဝိနော၊ အပြစ်ကို ပြတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဒ္ဓါနုသာရီနံ၊ သဒ္ဒါနုသာရီ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အယံ ဝိနယော၊ ဤဝိနည်း တရားတော်သည်။ သာတ္ထကောဝ၊ အကျိုးရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤ နဝင်္ဂ ဖြစ်သော တရားတော်သည်။ ဓမ္မာနုသာရီနံ၊ ဓမ္မာနုသာရီ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ သာတ္ထကောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘယဒေသနာ၊ နှစ်ပါးသော ဝိနယာ ဒေသနာ, ဓမ္မဒေသနာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အပိ စ၊ ကား။ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမံ၊ ပညတ်တော်ကို လွန်ကျူးခြင်းကို။ အကရောန္တဿပိ၊ မပြုသေးသော် လည်း။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်။ အယသော၊ ယုတ်သော ကျော်ဇော်ခြင်းသည်။ ငါ၊ အကျိုးမဲ့သော ကျော်စောခြင်းသည်။ ယဒိပိ ပတ္ထဋော၊ အကယ်၍ ပြန့်နှံ့သေး၏ရှင့်။ အညေသံ၊ ပညတ်တော်ကို လွန်ကျူးကုန်သော သူတို့အား။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဣတိဒဿနတ္ထ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှါ။ အဇ္ဈာစာရဿ၊ လွန်ကျူးသော အပြစ်၏။ ပါကဋဘာဝဒီပနံ၊ ထင်ရှားစွာဖြစ်ခြင်းကို ပြတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသံ ဟောတိ၊ နည်း။ ?-
သုဒိန္နော၊ သည်။ အရဟတ္တဿ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ အဘဗ္ဗော၊ မထိုက်။ ပုတ္တမာတရော၊ ဗီဇက ဗီဇကအမိတို့သည်။ အရဟတ္တဿ၊ ကို။ ဘဗ္ဗာ၊ ထိုက်ကုန်၏။ တဒတ္ထံ၊ ထိုအကျိုးငှာ။ အယံ အနုပ္ပန္နပညတ္တိ၊ ဤ အနုပ္ပန္နပညတ်ကို။ န ကတာ၊ ပြတော်မမူ။
မာဂဏ္ဍိကံ၊ မာဂဏ္ဍီအမည်ရှိသော မိန်းမကို။ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာ၊ လျစ်လျူရှုတော်မူ၍။ အဿာ၊ ထို မာဂဏ္ဍီအမည်ရှိသော မိန်းမ၏။ မာတာပိတူနံ၊ တို့၏။ ဟိတတ္ထံ၊ အစီးအပွား အကျိုးငှါ။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေတိနနု၊ ဟောတော်မူသည် မဟုတ်တုံလော။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဗီဇက ဗီက မာတူနံ၊ တို့၏။ အရဟတ္တုပ္ပတ္တိ၊ အရဟတ္တဖိုလ် ရအံ့သည်ကို။ ထေရေန၊ အရှင်ဥပါလိမထေရ် သည်။ ဒီပိတာ၊ ၏။ “ယေန သမယေန၊ ၌။ သုဒိန္နေ၊ သည်။ ပုရာဏ ဒုတိယိကာယ၊ ၌။ မေထုနံ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဋိသေဝိ၊ ၏။ တေနခေါ ပန။ ပ။ ဂါမော နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝါ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်လည်းကောင်း။ “ယေန သမယေန၊ ၌။ ပ။ ပညပေသိ၊ ၏။ တေန ခေါ ပန။ ပ။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝါ ဝစနံ၊ ဤစကားသည် လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤ သုဒိန္နကဏ္ဍအစ ပါဠိ၌။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ နည်း။ “ဣဓ ပန ဟေတုအတ္ထော ကရဏတ္ထော စ သမ္ဘဝတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ စကားကို။ ဣဓ၊ ဤသုဒိန္နကဏ္ဍအစ တေန သမယေန-ဟူသော ပါဠိ၌။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ (ပြန်)။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော ဂါမော၊ ထို ကလန္ဒရွာသည်။ စိရိဝိဋ္ဌော၊ ကြာမြင့်သော နေခြင်းရှိ၏။
၂၅-၆။ အနုညာတောသိ ပန တွန္တိ၊ ဟူ၍။ သမဏဝတ္တဒဿနတ္ထံ၊ ရဟန်းတို့ ကျင့်ရာသော ဝတ်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပုစ္ဆတိ၊ ၏။ မာတာပိတူဟိ အနနုညာတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဇနကေဟေဝ၊ မိရင်းဖရင်းဖြစ်သော သူတို့သည်သာလျှင်။ အနနုညာတဒဿနတ္ထံ၊ ခွင့်မပြုသည်ကို ပြခြင်းငှါ။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န ခေါ သုဒိန္န တထာဂတာတိ ဣဒံ၊ ကို။ “ပဗ္ဗာဇေတု မံ ဘဂဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ ယာစနာဝသေန၊ တောင်းပန်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ ၏။
[ပဗ္ဗာဇေတု မံ-ဟူသောပုဒ်ကို ထောက်သော် မံ ဘဂဝါတိ ယာစနာဝသေန-ရှိသည့်ပါဌ် သင့်အံ့ထင်၍ ယာစနာဝသေန-ပါဠိကို သမ္ဗန်သည်။ ဋီကာပါဌ်စာများပင် ပုစ္ဆာဝသေန ရှိကြ၏]။
ဘဂဝါ၊ သည်။ သယံ၊ ကိုယ်တော်သည်။ သရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ န ပဗ္ဗာဇေသိ၊ ရှင်ပြု တော်မမူ။ ဒုက္ခဿတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ကလဘာဂမ္ပိ''၊ အစိတ် အဖို့မျှကိုလည်း။ န ဇာနာသိ၊ မသိတကား။ ဣတိ ပါဌသေသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိကပ္ပဒွယေပီတိ ဧတ္ထု၊ ၌။ ဒုတိယတတိယ ဝိကပ္ပေသု၊ တို့၌။ ပုရိမပဒဿာတိ၊ သည်ကား။ ကိဉ္စီတိ ပဒဿ၊ ကိဉ္စိ-ဟူသောပုဒ်၏။ ဥတ္ထရပဒေနာတိ၊ သည်ကား။ ဒုက္ခဿာတိ ပဒေန၊ ပုဒ်နှင့်။ သမာန ဝိဘတ္တီတိ၊ သည်ကား။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝိဘတ်တည်း။ ယထာကိံ၊ အဘယ်ဥဒါဟရုဏ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ “ကဿစိ ဒုက္ခဿ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “ကိဉ္စိ ဒုက္ခဿ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အကာမကာ ဝိနာ ဘဝိဿမာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တယာ၊ သင်ချစ်သားနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အပရိတွာ၊ မသေကုန်မူ၍။ အကာမာ၊ အလိုမရှိကုန်မူ၍။ ဇီဝိဿာမ၊ အသက်ရှင်ရကုန်အံ့။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ သစေပိ န မရာမ၊ အကယ်၍ မသေကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ အကာမကာဝ၊ အလိုမရှိကုန်ပဲ သာလျှင်။ တယာ၊ သင်ချစ်သားနှင့်။ ဝိယောဂံ၊ ကွေကွင်းခြင်းသို့။ ပါပုဏိဿာမ၊ ရောက်ကုန်ရာအံ့။ တယိ၊ သည်။ ဇီဝမာနေ ဧဝ၊ အသက်ရှင်စဉ်လျှင်။ နော၊ ငါတို့၏။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ နော၊ ငါတို့၏။ မရဏေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ တယာ၊ နှင့်။ ဝိယောဂံ၊ ကွေကွင်းခြင်းသို့။ မယံ၊ တို့သည်။ အကာမကာဝ၊ အလိုမရှိကုန်သည် ဖြစ်လျက်လဆင်။ ပါပုဏိဿာမ၊ ရောက်ကုန်အံ့။
၃၀။ ကတိပါဟံ ဗလံ ဂါဟေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အယံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ၊ ရဟန်းပြုခြင်း၌။ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော၊ ထက်သော ဆန္ဒရှိသော။ အယံ သုဒိန္နော၊ ဤ သုဒိန်သည်။ အနုညာတော၊ အမိအဖတို့သည် ခွင့်ပြုအပ်သည်။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ ကတိပါဟံ၊ နှစ်ရက်သုံးရက်။ ဃရေယေဝ၊ အိမ်၌သာလျှင်။ ဝိလမ္ဗိတွာ၊ စွဲလမ်း၍။ ဝါ၊ ကပ်ငြိ၍။ ကာယဗလဉ္စ၊ ကိုယ်အားကိုလည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂဟေသိ၊ ယူဘိသနည်း။ ဣတိ အယံ၊ သည်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ အနုမတိဒါနေန၊ အလိုကိုပေးသဖြင့်။ မာတာပိတူသု စ၊ တို့၌လည်းကောင်း။ သဟာယကေသု စ၊ တို့၌လည်းကောင်း။ တုဋ္ဌော၊ နှစ်သက်သောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍။ တေသံ၊ ထိုအမိ, အဖိ အဆွေခင်ပွန်းတို့၏။ စိတ္တတုဋ္ဌတ္ထံ၊ စိတ်ကို နှစ်သက်စိမ့်သောငှါ။ ကတိပါဟံ၊ နှစ်ရက်သုံးရက်။ ဗလံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေသိ၊ ယူ၏။ ဣတိ ပရိဟာရော၊ တည်း။ ကေသုစိ အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေတု၊ အချို့သော အဋ္ဌကထာပေပါဌ်တို့၌။ ကေစိ အာစရိယာ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ “အယံ သုဒိန္နော၊ ဤသုဒိန်သည်။ ဇိဝကဝတ္ထုတော၊ ဇီဝကဝတ္ထုမှ။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ပံသုကူလိကဓုတင်္ဂဝသေန၊ ပံသုကူဓုတင်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပံသုကူလိကော၊ ပုံသုကူသင်္ကန်းကို ဆောင်သည်။ ဇာတော၊ ၏”။ ဣတိသညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်။ “ဂဟပတိစီဝရံ၊ ဒကာတို့လှူသော သင်္ကန်းကို။ ပဋိက္ခိလိကော၊ ပုံသုကူဓုတင်ကိုဆောင်သည်။ ဟော တိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ တံ၊ ထို ရေးသော ပါဌ်သည်။ “အစိရုပသမ္ပန္နော”တိ ဝစနေန၊ ဟူသောပါဠိနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ၊ ရှင်ပြု၍။ အဋ္ဌဝဿိကော၊ ရှစ်ဝါရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ပဉ္စင်းခံပြီး၍။ အဋ္ဌဝဿိကော၊ ရှစ်ဝါရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဥပသမ္ပဒံ ပန၊ ကိုကား။ ဇီဝကဝတ္ထုတော၊ မှ။
ဟိ - ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွာ။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ ဝိနာသေ၊ ပျက်စီးအပ်သော အကြောင်းသည်။ ပစ္စုပဋ္ဌိတေ၊ ရှေ့ရှုထင်သည်ရှိသော်။ အနယော၊ အကျိုးမဲ့သည်။ အနယရူပေန၊ အကျိုးမဲ့သော သဘောဖြင့်။ ဗုဒ္ဓိံ၊ ကြီးပွားခြင်းသို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။
၃၆။ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒပညာပနံ၊ ခြင်းသည်။ ဒုဝိဓံ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ ကထံ၊ နှစ်ပါး အဘယ်နည်း ဟူမူကား။ “ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ သဥဒ္ဒေနုဒ္ဒေသဘေဒတော၊ သဥဒ္ဒေသပညတ် အနုဒ္ဒေသပညတ် အပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓံ၊ ၏။ တတ္တ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ပါတိမောက္ခော၊ ပါတိမောက်၌။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ အာဂတာ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ၊ ငါးပါးကုန်သော အာပတ်အစုတို့သည်။ သဥဒ္ဒေသပညတ္တိ နာမ၊ သဥဒ္ဒေသညတ် မည်၏။ သာပိ၊ ထိုသဥဒ္ဒေသပညတ်သည်လည်း။ သပုဂ္ဂလာပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသဘေဒတော၊ သပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသပညတ် အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသပညတ်အပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ယဿာ ပညတ္တိယာ၊ ၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ အာပတ္တိယာ၊ နှင့်။ သဟ၊ ဝါ၊ တကွလည်းကောင်း။ ဝိနာ ဝါ၊ ကင်း၍လည်းကောင်း။ ပုဂ္ဂလော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ သာယံ-သာ အယံ ပညတ္တိ၊ သည်။ သပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာ၊ မည်၏။ ဣတရာ၊ ဤလက္ခဏာမှ တပါးသော ပညတ်သည်။ အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာ၊ အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသပညတ်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသာပိ၊ သပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသ ပညတ်သည်လည်း။ ဒဿိတာဒဿသိတာပတ္ထိဘေဒတော၊ ပြအပ်သော အာပတ် မပြအပ်သော အာပတ်အပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ အဒဿိတာပတ္တိကာ နာမ၊ မည်သည် ကား။ ကတမာ၊ နည်း။ အဋ္ဌ ပါရာဇိကာ ဓမ္မာ၊ ရှစ်ပါးကုန်သော ပါရာဇိကမ္မေတို့တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “ပါရာဇိကော ဟောတိ အသံဝါသော”တိ၊ အသံဝါသော-ဟူသော။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ ပုဂ္ဂလောဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒဿိတော၊ ၏။ အာပတ္တိ၊ ကို။ န ဒဿိတာ၊ မပြအပ်။ ဒဿိတာပတ္တိကာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကတမာ၊ နည်း။ ဘိက္ခုနီ ပါတိမောက္ခေ၊ ၌။ “သတ္တရသ၊ ကုန်သော။ သံဃာဒိသေ သာ ဓမ္မာ၊ ဓမ္မတို့တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နိဿာရဏီယံ သံဃာဒိသေသ”န္တိ၊ သေသံ-ဟူသော။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ ပုဂ္ဂလေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အာပတ္တိ၊ ကို။ ဒဿိတာ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသအာပတ်သည်လည်း။ ဒဿိတာဒဿိတာပတ္တိတောဝ၊ ဒဿိတအာပတ် အဒဿိတအ အာပတ်အားဖြင့်လျှင်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ ကတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ သေခိယာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အဒဿိတာပတ္တိကာ နာမ၊ မည်ကုန်၏။ သေသာ၊ ကြွင်းသော အာပတ်တို့သည်။ ဒဿိတာပတ္တိကာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏။ သာပိ၊ ထို ဒဿိတအာပတ်သည်လည်း။ အနိဒ္ဒိဋ္ဌကာရက နိဒ္ဒိဋ္ဌ ကာရက ဘေဒတော၊ အနိဒ္ဒိဋ္ဌကာရက သိက္ခာပုဒ်အာပတ်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌကာရက နိဒ္ဒိဋ္ဌကာရက ဘေဒတော၊ အနိဒ္ဒိဋ္ဌကာရက သိက္ခာပုဒ်အာပတ် အပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ အနိဒ္ဒိဋ္ဌ ကာရကာ နာမ၊ မည်ကုန်သည်ကား။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိမုသာဝါဒ
အနုဒ္ဒေသပညတ္တိပိ၊ သည်လည်း။ ပဒဘာဇနန္တရာပတ္တိဝိနီတဝတ္ထုပဋိက္ခေပ ပညတ္တိအဝုတ္တ သိဒ္ဓိဝသေန၊ ပဒဘာဇနသိက္ခာပုဒ် အန္တရာပတ္တိ သိက္ခာပုဒ် ဝိနီတ ဝတ္ထုသိက္ခာပုဒ် ပဋိက္ခောပုဒ် ပညတ္တိ သိက္ခာပုဒ် အဝုတ္တသိက္ခာပုဒ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆဗ္ဗိဓာ၊ ခြောက်ပါးအပြားရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုခြောက်ပါးတို့တွင်။ “ယေဘုယျေန ခါယိတံ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယ ဿာ”တိ ဧဝမာဒိကာ၊ ထုလ္လစ္စယ္စ-ဤသို့အစရှိသော။ ပဒဘာဇနိယေ၊ ၌။ သန္ဒိဿမာနာ၊ ထင်သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ပဒဘာဇန သိက္ခာပဒံ နာမ၊ မည်၏။ “န တွေဝ နဂ္ဂေန အာဂန္တဗ္ဗံ၊ ယော အာဂစ္ဆေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိအာဒိကာ၊ ဒုက္ကဋဿ-ဤသို့အစရှိသော အာပတ်သည်။ အန္တရာပတ္တိ သိက္ခာပဒံ နာမ၊ မည်၏။ “အနုဇာနမိ ဘိက္ခဝေ။ ပ။ သလ္လီယိတု”န္တိ ဧဝမာဒိကာ၊ သလ္လီယိတုံ-ဤသို့အစရှိသော အာပတ်သည်။ ဝိနီတဝတ္ထုသိက္ခာပဒံ နာမ၊ မည်၏။ “လောဟိတုပ္ပါဒကော ဘိက္ခဝေ။ ပ။ နာသေတဗ္ဗော”တိ ဧဝမာဒိကာ၊ သည်။ ပဋိက္ခေပသိက္ခာပဒံ နာမ၊ မည်၏။ ခန္ဓကေသု၊ တို့၌။ ပညတ္တဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယာနိ၊ ပညတ်အပ်သော ဒုက္ကဋ် ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်တို့သည်။ ပညတ္တိသိက္ခာ ပဒံနာမ၊ မည်၏။ “ယာ ပန ဘိက္ခုနီ နစ္စံ ဝါ။ ပ။ ဝါစိတ္တိယ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေန၊ ဟောအပ်သော။ ဣမိနာ-ဝစနေန၊ ဤပါဠိဖြင့်။ “ယာပန ဘိက္ခုနီ နစ္စေယျ ဝါ။ ပ။ ပါစိတ္တိယ”န္တိ ဧဝမာဒိကံ၊ သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ သော။ အဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ ဒိဿ မာနံ၊ ထင်သော။ အာပတ္တိဇာတံ ဝါ၊ အာပတ် အပေါင်း သည်လည်းကောင်း။ ဝိနယကမ္မံ ဝါ၊ ဝိနည်းကံသည်လည်းကောင်း။ အဝုတ္တသိဒ္ဓိ သိက္ခာပဒံ နာမ၊ မည်၏။ ဆဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ ခြောက်ပါး အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဧတံ သိက္ခာပဒဇာတံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ် အပေါင်းတည်း။ ဆဟိကာရဏေဟိ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ဥဒ္ဒေသာရဟံ၊ ပြခြင်း ငှါထိုက်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာ ပဒံ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤခြောက်ပါးသော အကြောင်းဟူသည်။ သေယျထာ-ကတမံ၊ နည်းဟူမူကား။ ပဉ္စဟိ ဥဒ္ဒေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ဝိသ ဘာဂတ္တာ၊ သဘောမတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထုလ္လစ္စယဿ၊ ၏။ ဒုဗ္ဘာသိတာနံ၊ တို့နှင့်။ ဝါ၊ ထုလ္လစ္စယဒုဗ္ဘာသိတာနံ၊ ထုလ္လစ္စည်း ဒုဗ္ဘာသီအာပတ်တို့နှင့်။ သဘာဂဝတ္ထုကမ္ပိ၊ တူသော ဝတ္ထုရှိသော် လည်း။ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယဒွယံ၊ ဒုက္ကဋ် ထုလ္လစ္စည်း နှစ်ခုပေါင်းသည်။ အသဘာဂါပတ္တိကတ္တာ၊ မတူသော အာပတ်ဖြစ်သောကြောင့်။ အန္တရာပတ္တိ ပညတ္တိသိက္ခာပဒါနံ၊ အန္တရာပတ်သိက္ခာပုဒ် ပညတ္တိသိက္ခာပုဒ် တို့၏။ နာနဝတ္ထုကာပတ္တိကတ္တာ၊ အထူးထူးသော ဝတ္ထု, အထူးထူးသော အာပတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိက္ခေပသိက္ခာပဒါနဉ္စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ ကေသဉ္စိ၊ ကုန်သော။ ဝိနီတဝတ္ထု ညတ္ထိ က္ခာပဒါနဉ္စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ အဒဿိတ ဝတ္ထုကတ္တာ၊ မပြအပ်သော ဝတ္ထု ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဘေဒါနုဝတ္တကထုလ္လစ္စယဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဒဿိတာပတ္တိဝတ္ထုကတ္တာ၊ မပြအပ်သော အာပတ် ဝတ္ထုရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝုတ္တသိဒ္ဓိသိက္ခာပဒါနံ၊ တို့၏။ အဝုတ္တ ကတ္တာ၁၊ အဝုတ္တအားဖြင့် ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ၊ ဤအကြောင်း ခြောက်ပါးတို့ကြောင့်။ ဝါ၊ တို့ဖြင့်။ ဥဒ္ဒေသာရဟံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ပြန်)။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ “ဒုဝိဓံ။ ပ။ ဘေဒတော”တိ၊ ဟူ၍။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ သမာသတော၊ ဖြင့်။ ပကာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုစကားအစဉ်၌။ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေတိ ဣဒံ၊ ဤပါဠိကို။ သဥဒ္ဒေသ သိက္ခာပဒံ၊ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပုဒ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဏ္ဏယန္တိ ကိရ၊ ဖွင့်ကုန်သတတ်။ ကထံ ဝဏ္ဏယန္တိ၊ နည်းဟူမူကား။ “စတ္တာရော ပါရာဇိကာ၊ တို့ကို။ ကတိဝေဿ၊ အဘယ်မျှ ဝါ ရှိတော်မူသော နှစ်၍။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ အလုံးစုံကုန်သော တရားကို သိတော်မူသော။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ပညတ္တာ၊ ကုန်သနည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပုစ္ဆာ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တေသု၊ ထိုပါရာဇိကတို့တွင်။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇိနော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဒွါဒသမံ ဝဿံ၊ တဆယ့်နှစ်ကြိမ်မြောက် ဖြစ်သော ဝါကို။ ဝေရဉ္ဇာယံ၊ ဝေရဉ္ဇာပြည်၌။ ဝသိ၊ ဆိုတော်မူ၏။ တသ္မိံ စ၊ ထိုနှစ် ထိုဝါ၌လည်း။ သံဃော၊ သံဃာသည်။ သုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒါ၊ ထို ဝေရဉ္ဇာပြည်၌ ဝါဆို တော်မူသော နှစ်၌။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိက သိက္ခာပုဒ်ကို။ နေဝ ပညတ္တံ၊ ပညတ်တော် မမူ။
ထေရဿ သာရိပုတ္တဿ၊ သာရိပုတ္တရာမထေရ်၏။ သိက္ခာပညတ္တိ ယာစနာ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ခြင်းငှါ တောင်းပန်တော်မူခြင်းသည်။ တသ္မိံ၊ ထိုနှစ် ထိုဝါ၌။ သိဒ္ဓါ ပါကဋာ၊ ထင်ရှား၏။ တဒါ၊ ထိုဝေရဉ္ဇာပြည်၌ ဝါကပ်သောနှစ်၌။ ဂရုကာပတ္တိ၊ ဂရုကအာပတ်ကို။ နော ပညတ္တာ၊ ပညတ်တော် မမူသေး။ ဣတိ-အတ္ထာပတ္တိ၊ ဤသို့ အနက်ရောက်ခြင်းသည်။ သိဒ္ဓါဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
သတ္ထာ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်။ စတုဝဿိကော၊ လေးဝါရှိသည် ဖြစ်၍။ ဩဝါဒပါတိမောက္ခံ၊ ကို။ ပဋိက္ခိပိ ကိံ၊ ပယ်တော်မူသလော။ န စ ပဋိက္ခိပိ၊ ပယ်တော်မမူသလော။ သော၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား သည်။ သမတ္တံ၊ အပြည့်အစုံ။ အာဏဉ္စ၊ အာဏာပါတိမောက်ကိုလည်း။ အနုဇောနိ ကိံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူ သလော။ န စ အနုဇာနိ၊ ခွင့်လည်း ပြုတော်မမူ။
[သပတ္တံ-ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ သပတ္တံ၊ အစဉ်ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အခါရောက်သည် ဖြစ်၍-သမ္ဗန်ရာ၏]။
အဇာတသတ္ထုံ၊ အဇာတသက်မင်းကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဒေဝဒတ္ထော၊ သည်။ သံဃဘေဒံ၊ သံဃဘေဒက ကံကို။ ဝါ၊ သင်းခွဲသော အမှုကို။ ယံ အကာသိ၊ အကြင်သို့ ပြု၏။ တတော၊ ထိုသို့ ပြုသောအခါ၌။ သံဃဘေဒေါ၊ သည်။ ပစ္ဆိမဗောဓိယံ၊ ပစ္ဆိမဗောဓိ၌။ ဟောတိ၊ ၏။
မုနိဘာသိတံ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောအပ်သော။ သုတ္တမေဝ၊ ပါဠိသည်သာလျှင်။ နော၊ ငါတို့အား။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ သောဝ ကာလော၊ ထိုသို့သော ကာလသည်လျှင်။ အနုပ္ပတ္တော၊ အစဉ်ရောက်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ မံ-မမ၊ ငါ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ အာရာဓယိံသု၊ နှစ်သိမ့်စေကုန်ပြီ။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ (ပြန်)။
[ဝေရဉ္ဇာပြည်တွင် တဆယ့်နှစ်ဝါမြောက် နှစ်၌ ပါရာဇိကကို မပညတ်သေးဖြစ်လျက် ဘုရားဖြစ်၍ ငါးနှစ်မြောက်တွင် ပညတ်၏-ဟူသော စကား မသင့်ပါတကား-ဟု ပယ်သည်။
ဤဂါထာတို့တွင် သောဝ ကာလော အနပ္ပကော-ဟ၍ ပါဌ်ရှိမူ သောဝ ကာလော၊ ထိုသို့ စိတ်တော်ကို နှစ်သိမ့်သော ကာလသည်။ အနပ္ပကော၊ မများနိုင်-ဟုပေး]။
တတ္ထ၁၊ ထို အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေ-ဟူသောအဖွင့်၌။ “အထ ဘဂဝါ အဇ္ဈာစာရံ အပဿန္တော ပါရာဇိကံ ဝါ သံဃာဒိသေသံ ဝါ န ပညပေသီ”တိ၊ န ပညပေသိ-ဟူ၍။ ယံ ပန ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ သကလ သိက္ခယပဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သဥဒ္ဒေသသိက္ခာပဒမတ္တံ၊ သ ဥဒ္ဒေသသိက္ခာပုဒ်မျှကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န အာဟ၊ မဆို။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ သ ဥဒ္ဒေသာနုဒ္ဒေသပည တ္တိဘေဒံ၊ ရှိသော။ သကလံ၊ သော။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ-ဝုတ္တော ဝတ္တုကာမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နာဘိပရာမသနမ္ပိ၊ ချက်ကို သုံးသပ်ခြင်းသည်လည်း။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေါ၊ ကာယသံသဂ္ဂရာဂသည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော် လည်း။ ဧတံ၊ ဤနာဘိပရာမသန ရာဂကို။ ဝိသေသနိယမတော စ၊ အထူးမှတ်သောအားဖြင့် လည်းကောင်း။ အစ္ဆန္ဒရာဂါဓိပ္ပါယတော စ၊ ဆန္ဒရာဂကို အလိုမရှိသော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိသုံ၊ အသီး။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဆန္ဒရာဂရတ္တေဿဝ၊ ဆန္ဒရာဂဖြင့် တပ်သော သူအားသာလျှင်။ ကာယသံသဂ္ဂေါ၊ ကာယသံသဂ္ဂရာဂကို။ ဣဓ၊ ဤဂဗ္ဘဂ္ဂဟဏအရာ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ အသုဒိပါနေ ပန၊ သုက်ကို သောက်ရာ၌ကား။ ဟတ္ထိနိယာ၊ ဆင်မ၏။ တာပသပဿာ ဝ ပါနေန၊ ရသေ့ကျင်ငယ်ကို သောက်သဖြင့်။ ဝါလကာဗျော နာမ၊ ဝါလကာဗျမည်သော သားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ မဏ္ဍဗျဿ၊ မဏ္ဍဗျမင်း၏။ နာဘိယာ၊ ချက်ကို။ ပရာမသနေနေဝ၊ သုံးသပ်သဖြင့် သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ ရူပဒဿနေ ပန၊ အဆင်းကိုမြင်ရာ၌ကား။ -
“ထီနံ သန္ဒဿနာ သုက္ကံ၊ ကဒါစိ စလိတော"ဝရေ။
တံ ဂါမဓမ္မကရဏံ၊ ဒွယသမံ သင်္ဂမိယ။
ဂဗ္ဘာ 'ဒီ’တိ အယံ နယော၊ ထီနံ ပုရိသဒဿနာသီတျူပနေယျ''-
သီတျူပနေယျ-ဟူ၍။ ဝေဇ္ဇကာ၊ ဗေဒင်တတ်သောဆရာတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်ပြီ။
ထီနံ၊ မိန်းမတို့၏။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ ဩဝရေ၊ တိုက်ခန်း၌။ သန္ဒဿနာ၊ ယောကျ်ားတို့ကို ရှုခြင်းကြောင့်။ သုက္ကံ၊ သုက်သည်။ စလိတံ၊ လှုပ်၏။ ဒွယသမံ၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့၏ တူသော အလိုရှိသော။ တံ ဂါမဓမ္မကရဏံ၊ ထိုသို့သော ရွာသူတို့၏ အကျင့်ကို ပြုခြင်းသို့။ သင်္ဂမိယ၊ ရောက်၍။ ဂဗ္ဘံ၊ ကိုယ်ဝန်ကို။ အာဒိ၊ ယူ၏။ ဣတိ အယံ နယော၊ သည်။ ထီနံ၊ တို့၏။ ပုရိသဒဿနာ၊ ယောကျ်ားကို ကြည့်ရှုခြင်းကြောင့်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပနေယျ၊ သိရာ၏။
“ပုပ္ပိကေ၊ မိန်းမတို့၏လာသော ဥတုသည်။ သုဒ္ဓေ၊ သန့်ရှင်းသည်ရှိသော်။ ဧဒိယျ၊ သုက်ကို ပွားစေ၍။ ဣတ္ထီ၊ မိန်းမသည်။ နရံ၊ ယောကျ်ားကို။ ပဿံ၊ ကြည့်ရှုသည်ဖြစ်၍။ တံဂဗ္ဘဉ္စ၊ ထို ကိုယ်ဝန် ယူခြင်းကိုလည်း။ နယေထ၊ ဆောင်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာသော၊ ကာသဆရာသည်။ အာဟ၊ ၏။ “-ဣတိ၊ သို့။ အာဟု၊ ကုန်၏။
ရာဇောရောဓော ဝိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သီဟဠ ဒီပေ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌။ ဧကိဿာ ဣတ္ထိယာ၊ တယောက်သော မင်းမိန်းမအား။ ဝါ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုသို့ ယောကျ်ားကို တစိမ့်စိမ့်ကြည့်သဖြင့်။ ဂဗ္ဘံ၊ ကိုယ်ဝန်သည်။ အဟောသိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံကိရ၊ ဆိုသတတ်။ ယာဝ ဗြဟ္မ လောကာ၊ ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင်။ သဒ္ဒေါ၊ အသံသည်။ ကိဉ္စာပိ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆိ၊ အကယ်၍ကား လွှမ်းမိုး၍ တက်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ လွှမ်းမိုး၍ တက်သော်လည်း။ တံ၊ ထိုအသံသည်။ မနုဿာနံ၊ လူတို့၏။ ဝိသယော၊ အရာသည်။ န အဟောသိ၊ မဖြစ်။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ တေသံ၊ ထို ဗြဟ္မာတို့၏။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ဝါ၊ အဆင်းသည်။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ န ဝိသယော ဝိယ၊ အရာမဟုတ် သကဲ့သို့တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “ကစ္စိနော တွံ အာဝုသော သုဒိန္န အနဘိရတော”တိ၊ ဟူ၍။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ပုစ္ဆိံ သု၊ မေးကုန်၏။
၃၉။ ကလီတိ၊ သည်ကား။ ကောဓော၊ အမျက်တည်း။ တဿ၊ ထိုအမျက်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သာသနံ၊ ငြင်းခုံခြင်း။ ကလိသာသနံ၊ အမျက်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ငြင်းခုံခြင်း။ ကလဟော၊ ငြင်းခုံခြင်း။ ဂါမဓမ္မန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဇနပဒဓမ္မံ၊ ဇနပုဒ်သူတို့၏ အကျင့်အယူ။ ဇနပဒဝါသီနံ၊ ဇနပုဒ်၌ နေကုန်သော သူတို့၏။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသောကိစ္စ။ အတ္တာတိ၊ ကား။ စိတ္တဉ္စ၊ စိတ်လည်းကောင်း။ သရီရဉ္စ၊ ကိုယ်လည်း ကောင်းတည်း။ အသုတ္တန္တဝိနိဗဒ္ဓန္တိဧတ္တ၊ ၌။ ဝိနယသုတ္တေ၊ ဝိနည်းပါဠိ၌။ အနာဂတံ၊ မလာသော။ သုတ္တာဘိဓမ္မေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ အနာဂတံ၊ မလာသော။ ပါဠိဝိနိမုတ္တံ၊ ပါဠိတော်မှ လွတ်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကုသုမမာလန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ နာနာဂုဏံ၊ အထူးထူးသော ကျေးဇူးကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ရတနဒါမန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ အတ္ထသမ္ပတ္တိံ၊ အနက်နှင့်ပြည့်စုံခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ပဋိက္ခိပနာဓိပ္ပါယော၁၊ ပယ်လိုသောသူသည်။ ဘဒ္ဒါလိ ဝိယ၊ ဘဒ္ဒါလိ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဒနိရုတ္တိ ဗျဉ္ဇနာနိ၊ တို့သည်။ နာမဝေသစနာနေဝ၊ အမည်ဟော ဝေဝုစ်သဒ္ဒါတို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကိံသုဝိယ၊ မူကား။ “နာမံ နာမကမ္မံ နာမဓေယျံ နိရုတ္တီ”တိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ နိပ္ပရိယာယေန၊ မုချအားဖြင့်။ ဝိရတိ၊ ဝိရတိသည်။ သိက္ခာပဒံနာမ၊ မည်၏။ အကုသလပက္ခေ၊ အကုသိုလ်အဖို့၌။ ဒုဿီလျှံ နာမ၊ ဒုဿီလျ မည်သည်ကား။ စေတနာ၊ စေတနာတည်း။ ကုသလ ပက္ခေပိ၊ ၌ကား။ စေတနာ၊ ကို။ ပရိယာယတော၊ ဖြင့်။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ဝိဘင်း၌။ “သိက္ခာပဒ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သံဃသုဋ္ဌုတာယာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ လောကဝဇ္ဇဿ၊ လောကဝဇ္ဇ သိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညာပနေ၊ ၌။ ပါကဋာဒီနဝတော၊ ထင်သော အပြစ်ရှိသောကြောင့်။ သံဃသုဋ္ဌုတော၊ သံဃာကောင်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဏ္ဏတ္တိ ၁ ဝဇ္ဇဿ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညာပနေ၊ ၌။ ပါကဋာနိသံ သတ္တာ၊ ထင်သောအကျိုးရှိသောကြောင့်။ သံဃဖာသုတာ၊ သံဃာ ချမ်းသာသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ပဌမေန၊ ဖြစ်သော သံဃသုဋ္ဌုတာယ-ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဒုမ္မင်္ကုနံ၊ သီလမရှိသော ရဟန်းတို့ကို။ နိဂ္ဂဟော၊ နှိပ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုတိယေန၊ ဒုတိယဖြစ်သော သံဃဖာသုတာပုဒ်ဖြင့်။ ပေသလာနံ၊ သီလကိုချစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဖာသုဝိဟာရော၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဌမေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပရာယိကာနံ၊ တမလွန်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ အာသဝါနံ၊ ဘေးရန်တို့ကို။ ပဋိဃာတော၊ တားမြစ်တတ်သည်။ ဝါ၊ ဖျောက်တတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ပဌမေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပသန္နာနံ၊ မကြည်ညိုသောသူတို့၏။ ပသာဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုတိယေန၊ ဖြင့်။ ပသန္နာနံ၊ ကြည်ညိုကုန်သော သူတို့၏။ ဘိယျောဘာဝေါ၊ လွန်စွာ ကြည်ညိုခြင်းဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ပုဗ္ဗေ ကတပုညတာယ စောဒိယမာနဿ ဘဗ္ဗကုလပုတ္တဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “သုဒိန္နော၊ သည်။ တံ ကုက္ကုစ္စံ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော ကုက္ကုစ္စကို။ ဝိနောဒေတွာ၊ ဖျောက်၍။ အရဟတ္တံ၊ ကို။ သစ္ဆာကာသိ၊ မျက်မှောက်ပြု၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ကို။ အနုညာတာ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်ရာ၏။ တထာ၊ ပါး။ ပဌမေန၊ ဖြင့်။ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိ၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ တည်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုတိယေန၊ ဖြင့်။ ဝိနယာနုဂ္ဂဟော၊ ဝိနည်းကို ချီးမြှောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
အပိစ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ ယတ္ထ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်၌။ ဝတ္ထု ဝီတိက္ကမေ၊ ဝတ္ထုကိုလွန်ကျူးခြင်းကြောင့်။ ဧကန္တံ၊ စင်စစ်။ အကုသလဘာဝေန၊ အကုသိုလ်စိတ်ဖြစ်သောအားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ သံဃသုဋ္ဌုဘာဝါယ၊ သံဃသုဋ္ဌုဖြစ်စိမ့်သောငှါ။ လောကဝဇ္ဇတော၊ လောက အပြစ်ရှိသောအားဖြင့်။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်သော။ တံ သိက္ခာပဒဉ္စ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်သည် လည်းကောင်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်၌။ ပညတ္တိ ဇာနနေ ဧဝ၊ ပညတ်ကို သိရာ၌သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ-ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ အညဒါ၊ မသိသောအခါ၌။ န အတ္ထိ-န ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ (အညထာ၊ ရှိမူ မသိသော အခြင်းအရာဖြင့်-ပေး)။ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဝါ၊ သူတော်ကောင်းတရား တည်စိမ့်သောငှါလည်းကောင်း။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဓမ္မဒေသနာ ပဋိသံယုတ္တံ၊ တရားဟောခြင်းနှင့်စပ် သော။ သေခိယဉ္စ၊ သေခိယ သိက္ခာပုဒ်သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣဒံ သိက္ခာပဒဇာတံ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ် အပေါင်းသည်။ လောကဝဇ္ဇံ နာမ၊ လောကဝဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်မည်၏။
[ဤတွင် ပဏ္ဏတ္တိလောကဝဇ္ဇံ နာမ-ဟု ပဏ္ဏတ္တိသဒ္ဒါနှင့် အချို့ဋီကာပါဌ် ရှိ၏။ မရှိသင့်ပြီ]။
ယတ္ထ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်၌။ ဝတ္ထုနော ဝါ၊ ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း။ ပညတ္တိယာ ဝါ၊ ပညတ်ကို လည်းကောင်း။ ဝီတိက္ကမ စေတနာယ၊ လွန်ကျူးလိုသော စေတနာ၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ပဋိက္ခိတ္တဿ၊ ပယ်အပ်သော အမှုကို။ ကရဏေ ဝါ၊ ပြုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ကတ္တဗ္ဗဿ၊ ပြုအပ် သောအမှုကို။ အကရဏေ ဝါ၊ မပြုခြင်းသည်လည်းကောင်း။
မေထုနဓမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဗဟုလ နယေန၊ ဗဟုလ နည်းဖြင့်။ လဒ္ဓနာမကံ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော မေထုန်အမှုကို။ သကသမ္ပယော ဂေန ဝါ၊ မိမိ လုံ့လဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ မိမိ ပေါင်းယှက်သော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရသမ္ပယောဂေန ဝါ၊ သူတပါး လုံ့လဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ သူတပါး ပေါင်းယှက်သောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အတ္တနော နိမိတ္တဿ၊ မိမိ နိမိတ်၏။ သကမဂ္ဂေ ဝါ၊ မိမိမဂ်၌လည်းကောင်း။ ပရမဂ္ဂေ ဝါ၊ သူတပါးမဂ်၌လည်းကောင်း။ သေဝေယျ၊ မှီဝဲအံ့။ ပရနိမိတ္တဿ၊ သူတပါးနိမိတ်၏။ သကမဂ္ဂေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပဝေသပဝိဋ္ဌ ဌိတုဒ္ဓရဏေသု၊ ပဝေသန အခါ, ပဝိဋ္ဌအခါ, ဥဒ္ဓရဏအခါတို့တွင်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုလည်းဖြစ်သော။ ဧကံ၊ တခုသော ခဏကို။ ပဋိသာဒိယနဝသေန၊ သာယာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သေဝေယျ၊ မှီဝဲအံ့။ ပါရာဇိကော၊ ရှုံးခြင်းသို့ရောက်သည်။ အသံဝါသော၊ သံဝါသ မရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ “ပဝေသာ ဒီနိ၊ ပဝေသအစရှိကုန်သော။ စတ္ထာရိ ဝါ၊ လေးပါးတို့ကို လည်းကောင်း။ တီဏိ ဝါ၊ သုံးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း။ ပဋိသေဝေယျ၊ အံ့။ ပါရာဇိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော စေ ပဝေသနံ သာဒိယတိ။ ပ။ ပါရာဇိကဿတိအာဒိ''၊ အစရှိ သော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ မတေန၊ အလိုအား ဖြင့်။ စတူသုပိ၊ လေးပါးသော အခါတို့၌လည်း။ စတေဿာ ပါရာဇိကာပတ္တိယော၊ လေးပါးကုန်သော ပါရာဇိကအာပတ်တို့သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်ရာ၏။ တေယေဝ၊ ထိုဆရာတို့သည်ပင်လျှင်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အာပဇ္ဇတု၊ ထိုသို့ ရောက်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ မေထုနဓမ္မပါရာဇိကာပတ္တိ၊ သည်။ မေထုနဓမ္မပါရာဇိကာပတ္တိယာ၊ နှင့်။ တဗ္ဘာဂိယာ၊ တူသော အဖို့ရှိ၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အကြောင်း ဖြင့်။ “အတ္ထနော၊ ၏။ ဝီတက္ကမေ၊ လွန်ကျူးခြင်းကြောင့်။ ပါရာဇိကာပတ္ထိဉ္စ၊ သို့လည်းကောင်း။ သံဃာဒိသေသာ ပတ္တိဉ္စ၊ သို့လည်းကောင်း။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ရောက်၍။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာယ၊ ချ၍။ ဂဟဋ္ဌကာလေ၊ ၌။ မေထုနာဒိ ပါရာဇိကံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ပဉ္စင်းခံ၍ လည်းကောင်း။ ဧကံ သံဃာဒိ ဒေသာပတ္တိံ၊ ကို။ ဧကံ ဝါ၊ တကြိမ်လည်းကောင်း။ အနေကံ ဝါ၊ အကြိမ်များစွာလည်းကောင်း။ ပဋိကရိတွာဝ၊ တု၍လျှင်။ သော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိရာပတ္တိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
[ဧကမနေကံ ဝါ ပဋိကရိတွာ - တွင် တခုသော အာပတ်ကို တကြိမ်ကု, အများအာပတ်ကို အကြိမ်များစွာကု-ဟု ခွဲ၍ ယူရာ၏။ အာပတ်အများဖြစ်သော်လည်း တပေါင်းတည်းဖြစ်မူ တကြိမ်ပင် ကု၍ ထ၏-ဟု သိရာ၏။]
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။
[ကတ္တားဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်မပါသော သိက္ခာပုဒ်တို့တွင် သေခိယသိက္ခာပုဒ်မှာ ပုဂ္ဂိုလ် အာပတ် နှစ်ပါးပင် မပါ၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ မုသာဝါဒ စသော သိက္ခာပုဒ်တို့မှာ ကတ္တားသာ မပါသည်။ အာပတ်ကား ပါသည်-ဟူလေ]။
အပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေသေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဒဿိတာဒဿိတာပတ္တိဒုကဉ္စ၊ ဒုကကိုလည်း။ ဝိတ္ထာရိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဌမပညတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
သုဒိန္နတာဏဝါရံ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီ။
မက္ကဋီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
ယဿ သစိတ္တကပက္ခေတိအာဒိမှိ ပန၊ ၌ကား။ ဂဏ္ဌိပဒနယော၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်၌ ဆိုသောနည်းကို။ တာဝ-ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သစိတ္တကပက္ခေတိပဒံ၊ ကို။ သုရာပါနာဒိအစိတ္တကေ၊ သုရာပါန အစရှိသော အစိတ္တကသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သစိတ္တကေသု ပန၊ တို့တွင်ကား။ ယံသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဧကန္တံ၊ စင်စစ်။ အကုသလေနေဝ၊ အကုသိုလ်ဖြင့်သာလျှင်။ သမုဋ္ဌာပိတဉ္စ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥဘယံ၊ သစိတ္တက အစိတ္တက နှစ်ပါးစုံသည်။ လောကဝဇ္ဇံ နာမ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုရာပါနသ္မိံ၊ သုရာပါန သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ “သုရာ”တိ ဝါ၊ သေဟူ၍လည်း ကောင်း။ “ပါတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဇာနိတွာ၊ မအပ်မှန်းကို သိလျက်။ ပိဝနေ၊ သောက်ခြင်းကြောင့်။ အကုသလ မေဝ၊ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ဘိက္ခု နီနံ၊ တို့အား။ ဂန္ဓဝဏ္ဏကာရတ္ထာယ၁၊ အနံ့အဆင်းတို့ဖြင့် ပြေပြစ်စိမ့်သောငှာ။ လေပနေ၊ လိမ်းကျံခြင်း ကြောင့်။ အကုသလမေဝ၊ သည်လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ၊ ဆေးအကျိုးငှါ။ လေပနေ၊ လိမ်းကျံရာ၌။ အ ဒေါသတ္တာ၊ အပြစ် မရှိသောကြောင့်။ အဝိစာရဏီယံ၊ မဆင်ခြင်အပ်။ ဝါ၊ မစိစစ် အပ်။ ဣတိ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှကိုသာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ဂန္ဓဝဏ္ဏက သိက္ခာပုဒ်၌။ “န ဝဋ္ဋတီ”တိ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ဇာနိတွာ”တိ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ဝုတ္တဝစနံ၊ ဆိုအပ်သောစကားသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿာပိ၊ ဝဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်၏လည်း။ လောကဝဇ္ဇဘာဝပ္ပ သင်္ဂတော၊ လောကဝဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်ဖြစ်ရာ၏ဟု လျဉ်းပါးရာသောကြောင့်တည်း။ ဣမံ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂံ၊ ဤ အလိုမရှိသော လျဉ်းပါးခြင်းကို။ ပရိဟရိတုကာမတာယ၊ ပယ်ခြင်းငှါ အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် လျှင်။ ဝဇိရိဗုဒ္ဓိတ္ထေရဿ၊ ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်၌။ “ဣဓ သစိတ္တကန္တိ စ၊ လည်းကောင်း။ အစိတ္တကန္တိ စ၊ လည်းကောင်း။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းသည်။ ဝတ္ထုဝိဇာနနေယေဝ၊ ဝတ္ထုကို သိသော အရာ၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပညတ္တိဝိဇာနနေ၊ ပညတ်ကိုသိရာ၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပညတ္တိဝီဇာ နနေ၊ ၌။ ယဒိ-ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ လောကဝဇ္ဇာနေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ လောကဝဇ္ဇာနိ၊ တို့သည်။ န စ သိယုံ၊ ဖြစ်လည်းမဖြစ်ကုန်။
အယံ ပန၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ သစိတ္တက လောကဝဇ္ဇပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ အဆုံးအဖြတ်၌။ အတ္ထော၊ အဓိပ္ပါယ်ဖြစ်သော အနက်တည်း။ သိက္ခာပဒသီသေန၊ သိက္ခာပုဒ်ကို အဦးပြုသဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ သစိတ္တကဿ၊ သော။ ယဿ သိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ အကုသလ မေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်သည်။ လောကဝဇ္ဇံ၊ ၏။ သစိတ္တကာ စိတ္တကသင်္ခါ တဿ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ အစိတ္ထကဿ စ၊ သိက္ခာပုဒ်၏လည်း။ သစိတ္တကပက္ခော၊ ၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ အကုသလမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုရာပါနာဒိ၊ သော။ တမ္ပိ၊ ထို အစိတ္တကသိက္ခာပုဒ် သည်လည်း။ လောကဝဇ္ဇံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ-ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ၊ ပေါင်း၍။ “ယဿ သစိတ္တ ကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝ ဟောတိ၊ တံ လောကဝဇ္ဇ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သစိတ္တပက္ခေတိ ဣဒံဝစနံ၊ ကို။ အစိတ္တကံ၊ အစိတ္တကသိက္ခာပုဒ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧကံသ တော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ သစိတ္တကဿ၊ သစိတ္တကသိက္ခာပုဒ်၏။ သစိတ္တကပက္ခေတိ၊ ဟူ၍။ ဧတ္ထ၊ ဤသစိတ္တက လောကဝဇ္ဇ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ အဆုံးအဖြတ်အထူး၌။ ယသ္မာ ပနာ၊ ကြောင့်ကား။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်၏။ ပညတ္တိဇာနနစိတ္တေန၊ ပညတ်တော်ကို သိသောစိတ်ဖြင့်။ သိစတ္တကပက္ခေ၊ စိတ်ရှိသောအဖို့၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ အကုသလမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သစိတ္တကပက္ခေ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ သိယာ၊ အချို့ကား။ ကုသလံ၊ ကုသိုလ်တည်း။ သိယာ၊ အချို့ကား။ အကုသလံ၊ အကုသိုလ်တည်း။ သိယာ၊ ကား။ အဗျာကတံ၊ အဗျာကတတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “တဿ သစိတ္တကပက္ခေ စိတ္တံ အကုသလမေဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သေသံ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ''န္တိ၊ ဟူ၍။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဓိမာနေ၊ ရနိုးခြင်း၌။ ဝီတိက္ကမာတာဝါ၊ လွန်ကျူးလိုသောစိတ် မရှိသောကြောင့်။ သုပိနန္တေ၊ အိပ်မက်၌။ အဗ္ဗောဟာရိကတ္တာ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုပိနန္တေ၊ ၌။ ဝီတိက္ကမဆာယာ၊ လွန်ကျူးရာရောက်သော အရိပ်သည်။ ဝိဇ္ဇမာနာပိ၊ လည်း။ အဗ္ဗောဟာရိကဘာဝေ နာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒံ ပန ဝစနံ၊ ဤစကားကိုလည်း။ ဒဠှီကမ္မ သိထိလကရ ဏပယောဇနတ္တာ၀၁၊ ရှေးပညတ်ကို မြဲမြံစွာပြုခြင်း, နောက်ပညတ်ကို လျော့လျော့ပြုခြင်းအကျိုးရှိ သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ဗာဟိရနိဒါန ကထာဓိကာရေ၊ ဗာဟိရ နိဒါန ကထာ၏အရာ၌။ “ဒဠှီကမ္မသိထိလ ကရဏပ္ပယောဇနာတိ ယေဘုယျတာယ ဝုတ္တန္တီ”တိအာဒိ၊ စသော။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ သည်။ သုဝုတ္တမေဝ၊ ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
မက္ကဋီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----
ဝဇ္ဇိပုတ္တကဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
“နိဒါနာမာတိကာဘေဒေါ၊ နိဒါန်းအပြား မာတိကာအပြားလည်းကောင်း။ တံနိယာမကော၊ ထို မာတိကာ၏အနက်ကို မှတ်ကြောင်းဖြစ်သော။ ဝိဘင်္ဂေါ၊ ဝိဘင်းလည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုဝိဘင်းမှ။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဘေဒေါ၊ အပြားလည်းကောင်း။ တဒညထာ၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တပါးသော အပြားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ အနာပတ္တိ၊ လည်းကောင်း ။”
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ အပြည့်အစုံ။ ပညတ္တံ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သာဓာရဏသိက္ခာပဒဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ လိင်္ဂပရိဝတ္တနဝသေန ဝါ၊ လိင်ပြန်သည်၏ အစွမ်းအးဖြင့်လည်းကောင်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အားသာလျှင်။ “သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ “သိက္ခာ သာဇီဝသမာပန္နာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဟိ၁ - ယုတ္တံ၊ စွ။ တဒဝစနေန၊ ထိုသိက္ခာသာဇိဝသမာပန္နော-ဟူသော ပါဠိကို မဟောသဖြင့်။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ ပုရိသလိင်္ဂ ပါတုဘာဝေန၊ ပုရိသလိင်၏ ထင်ရှားဖြစ်သဖြင့်။ ဘိက္ခုဘာဝေ၊ ရဟန်းတို့၏ အဖြစ်၌။ ဌိတာ၊ တည်လျက်။ “အဟံ၊ သည်။ ဥပသမ္ပဒကာလေ၊ ပဉ္စင်းခံသော ကာလ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နာ၊ သိက္ခာသာဇီဝသို့ မရောက်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပစ္စက္ခာတသိက္ခာပိ၊ မချသော သိက္ခာရှိသော်လည်း။ မေထုနဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ ပါရာဇိကာ၊ သည်။ န ဟောမိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ (ပြန်)
ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော၊ မလိုအပ်သော အနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဘိက္ခုနီနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ၊ သိက္ခာချခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ၁ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ သာဓာရဏာနေဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင် တည်း။ အသာဓာရဏာနိ၊ တို့သည်။ န၊ မရှိကုန်”။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤသည်လည်း။ အပရံ၊ တပါးသော။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂံ၊ တည်း။ အပိ စ၊ အံ့။ အယံ၊ ဤလိင်ပြန်သောရဟန်းသည်။ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇိဝသမာ ပန္နောဝ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တမေဝ ဥပဇ္ဈ”န္တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပိစ၊ ဦးအံ့။ ယော၊ ရဟန်းသည်။ တထာ၊ ထို ဆိုအပ်ပြီးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ လေသံ၊ အမြွက်ကို။ ဩဍ္ဍေတွာ၊ ထောင်၍။ မေထုနံ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဋိသေဝန္တော၊ ရှိသော။ ဝဇ္ဇီပုတ္တကာ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ပါရာဇိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထို ဝဇ္ဇီတိုင်းသား ရဟန်းတို့ကို။ “ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာ ဇိဝသမာပန္နော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနာဘာဝေ၊ ဟောတော်မူသော ပါဠိမရှိပဲသည်။ သတိ၊ ဖြစ်လျက်။ “အာပတ္ထိံ တုမှေ ဘိက္ခဝေ အာပန္နာ ပါရာဇိက”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထ ပန၊ “တုမှေ ဘိက္ခဝေ အာပန္နာ''-စသော ပါဠိတော်၌။ “ဘိက္ခေဝေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကေစိ၊ အချို့သော သူတို့သည်။ ဘိက္ခုလိင်္ဂေ၊ ၌။ ဌိတာ၊ ကုန်၏။ “ဣဒါနိ စေပိ မယံ ဘန္တေ။ ပ။ ဥပသမ္ပဒ”န္တိ၊ ဟူ၍။
“နိဒါနမာတိကာဘေဒေါ၊ နိဒါန်းအပြား မာတိကာအပြားလည်းကောင်း။ ဝိဘင်္ဂဿ၊ ဝိဘင်း ၏။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးလည်းကောင်း။ အနာပတ္တိပကာရော စ၊ လည်းကောင်း။ ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာ ဖြစ်သော ပယောဇနလည်းကောင်း။ နပ္ပိယောဇနော၊ လည်းကောင်း ။”
ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ နယံ၊ ဤနည်းကို။ ဒေဿတွာဝ၊ ၍လျှင်။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ၊ တို့၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ပကာသိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ ပြအပ်သနည်း ဟူမူကား။ ဘဂဝတာ ပန၊ သည်ကား။ ယေနာကာရေန၊ ဖြင့်။ ယံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပညာပိတံ၊ အပ်၏။ တဿ အာကာရဿ၊ ၏။ သမတ္ထံ ဝါ၊ ပြည့်စုံသော နိဒါန်းလည်းကောငး။ အသမတ္ထံ ဝါ၊ မပြည့်စုံသော နိဒါန်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ သော။ နိဒါနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အယံ၊ ဤနိဒါန်းနှစ်ပါးသည်။ နိဒါနဘေဒေါ၊ မည်၏။ မာတိကာပိ၊ သည်လည်း။ နိဒါနာပေက္ခာ၊ နိဒါန်းကိုငဲ့သော မာတိကာလည်းကောင်း။ နိဒါနာ နာပေက္ခာ၊ နိဒါန်းကိုမငဲ့သော မာတိကာလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ တတ္ထ စ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်လည်း။ စတုတ္ထပါရာဇိကာ ဒိသိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ နိဒါနာပေက္ခာနိ၊ နိဒါန်းကို ငဲ့သော သိက္ခာပုဒ်မည်ကုန်၏။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယာ၊ ဝဂ္ဂုမုဒါမြစ်နား၌ နေကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုသာလျှင်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သန္တာနေ၁၊ အစဉ် ၌။ အသန္တံ၊ ထင်ရှားမရှိသော။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ၊ ကို။ မုသာဝါဒလက္ခဏံ၊ သို့။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ န ဘာသိံ သု၊ မပြော မဆိုကြကုန်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထို ဝဂ္ဂုမုဒါမြစ်နား၌ နေကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ အညမညဿ၊ တယောက်သည် တယောက်၏။ ဥတ္တရိမနုဿ ဓမ္မဿ၊ ၏။ ဝဏ္ဏံ၊ ကို။ ဂိဟီနံ၊ လူတို့အား။ ဘာသိံသု၊ ကုန်၏။ တာဝတာ၊ ထိုသို့ ပြောဆိုကာမျှဖြင့်။ ပါရာဇိကဝတ္ထု၊ သည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တတ္ထ၊ ထိုရဟန်းတို့၌။ တေန လေသေန၊ ထိုသို့သော အမြွက်ဖြင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တံ ဝတ္ထုံ၊ ထိုသို့ပြောဆိုသော ဝတ္ထုကို။ နိဒါနံ ကတွာ၊ အကြောင်းပြု၍။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ ပညပေသိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “နိဒါ နာပေက္ခ”န္တိ၊ ဟူ၍။ မယာ ဝုတ္တံ၊ ငါဆို အပ်၏။ ဣမိနာဝ နယေန၊ စတုတ္ထ ပါရာဇိကနိဒါန်းကို ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်လျှင်။ နိဒါနာပေက္ခာ နိ၊ နိဒါန်းကိုငဲ့ကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ဥတွာ၊ သိ၍။ တဗ္ဗိပရိတာနိ၊ ထို။ နိဒါနပေက္ခ သိက္ခာနိ၊ နိဒါန်းကိုမငဲ့သော သိက္ခာပုဒ်မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ အယံ၊ ဤအပြားသည်။ မတိကာဘေဒေါ၊ မာတိကာအပြားတည်း။
နာနပ္ပကာရတော၊ အထူးထူးအပြားပြားအားဖြင့်။ မူလာပတ္တိပ္ပဟောနက ဝတ္ထု ပယောဂစိတ္တနိ ယာမဒဿနဝသေန၊ မူလအာပတ်လောက်သော ဝတ္ထုကိုမှတ်ခြင်း, မူလအာပတ်၏ လုံ့လကိုမှတ်ခြင်း, မူလအာပတ်၏ စိတ်ကိုမှတ်ခြင်းကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ မာတိကာယ၊ ၏။ ဝိဘဇနဘာဝဒီပ နတ္ထဉ္စ၊ ဝေဖန်အပ်သော သဘောကို ပြခြင်းငှါလည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထို မူလအာပတ်ဝတ္ထု စသည်တို့၏။ အပ္ပဟောနကတာယ ဝါ၊ မလောက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ တဒညတရ ဝေကလ္လတာယ ဝါ၊ ထိုဝတ္ထု စသည်တို့တွင် တပါးပါးချို့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝီတိက္ကမေ၊ လွန်ကျူးခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ အာပတ္ထိတေဒဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ငှါလည်းကောင်း။ ဝီတိက္ကမေ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ အနာပတ္တိဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ငှါလည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ တယော အတ္ထဝသေ၊ သုံးပါးကုန်သော အကျိုးထူးတို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ မာတိကာယ၊ ကို။ ဝိဘဇနံ၊ ဝေဘန်ရာသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိဘင်္ဂေါ၊ ကို။ အာရဘီယတိ၊ အားထုတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတ္ထ ပန၊ ဤပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်၌ကား။ “ဘိက္ခကောတိ ဘိက္ခု၊ ဘိက္ခကောတိ ဘိက္ခု-ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဘိန္နပဋဓရောတိ ဘိက္ခု၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သော။ ပဒဘာဇနံ၊ သည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဗျဉ္ဇနတ္ထ ဒီပနဝသေန၊ သဒ္ဒါအနက်တို့ကို ပြသည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ ဝိဘင်္ဂေါ ဝါ၊ သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “သမညာယ ဘိက္ခူ”တိ၊ သမညာယ ဘိက္ခုဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ပဒဘာဇနံ၊ သည်။ ဘိက္ခုဘာဝသမ္ဘဝံ၊ ဘိက္ခုဘာဝ၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို။ အနပေက္ခိတွာပိ၊ မငဲ့ဟူ၍လည်း။ ကေဝလံ၊ အနက်နှင့် မရောမယှက် သက်သက်။ ဘိက္ခုနာမပဝတ္တိဋ္ဌာနဒီပနဝသေန၊ ရဟန်းဟူသော အမည်ဖြစ်ရာ ဌာနကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ သော။ ဝိဘင်္ဂေါ ဝါ၊ မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဧဟိ ဘိက္ခူတိ ဘိက္ခူ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ပ။ ကမ္မေန ဥပသမ္ပန္နောတိ ဘိက္ခူ၊ ကမ္မေနဥပသမ္ပန္နောတိဘိက္ခု-ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ဝုတ္တံ၊ သော။ ပဒဘာဇနံ၊ သည်။ ဥပသမ္ပဒါနန္တရေနာပိ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်အထူးသို့ ရောက်သဖြင့်လည်း။
တတ္ထ၊ ထိုပဒဘာဇနီ၌။ တိဿော ဣတ္ထိယောတိအာဒိ၊ သည်။ ဝတ္ထုနိယမ ဒဿနဝသေန၊ ဝတ္ထုကို မှတ်ခြင်းကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ၏။ မနုဿိတ္ထိယာ တယော မဂ္ဂေ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တဿ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာတိအာဒိ၊ သည်။ ပယောဂနိယမဒဿနဝသေန၊ ပယောဂကို မှတ်ခြင်းကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ၏။ ဘိက္ခုဿ သေဝနစိတ္တံ ဥပဋ္ဌေိတေတိ အာဒိ၊ သည်။ စိတ္တနိယာမဒဿနဝသေန၊ စိတ်ကို မှတ်ခြင်းကို ပြသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ၏။ သာဒိယတိ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿ၊ န သာဒိယတိ အနာပတ္ထီတိအာဒိ၊ သည်။ ဝတ္ထု ပယောဂနိယမေ၊ ဝတ္ထုကိုမှတ်ခြင်း, ပယောဂကို မှတ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ စိတ္တနိယမဘာဝါ-ဘာဝဝသေန၊ စိတ်ကို-မှတ်ခြင်းရှိသည်, မရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာပတ္တာနာပတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ အာပတ္ထိ ထုလ္လစ္စယဿာတိအာဒိ၊ အစရှိသောပါဠိသည်။ ဝတ္ထုဿ၊ ၏။ အပ္ပဟောနကတာယ၊ ကြောင့်။ ဝီတိက္ကမေ၊ ၌။ အာပတ္တိဘေဒဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ပဝတ္တော၊ ၏။ န သာဒိယတိ အနာပတ္တီတိ ဟူသောပါဠိသည်။ စိတ္တနိယမဝေကလ္လေန၊ စိတ်ကိုမှတ်ခြင်း ချို့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝီတိက္ကမာဘာဝါ၊ လွန်ကျူးခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ အနာပတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ပဝတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤ ပဌမပါရာဇိက သိက္ခာပုဒ်အတူ။ ဣတရေသုပိ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သိက္ခာပဒေသု၊ တို့၌။ ယထာ သမ္ဘဝတော၁၊ အကြင်အကြင်သို့ ဖြစ်သင့်သောအားဖြင့်။ အယံ နယော၊ ဤပြခဲ့သော နည်းအတိုင်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ ဣတိ ပယောဇနော၊ ဤသို့ အကျိုးရှိ၏ ဟူ၍။ ဝိဘင်္ဂေါ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
အနာပတ္တိဝါရော ပန၊ သည်ကား။ မူလာပတ္တိတော စ၊ မူလအာပတ်အား ဖြင့်လည်းကောင်း။ တဒညေကဒေသတော စ၊ ထို မူလအာပတ်မှ တစိတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗာပတ္တိတော စ၊ အလုံးစုံသော အာပတ်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ အနာပတ္တိဒီပနဝသေန၊ ဖြင့်။ တိဝိဓော၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်။ ပဌမော၊ သော။ ယော ဝါရော၊ အကြင် အနာပတ္တိဝါရသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော ဝါရော၊ သည်။ ဝိဘင်္ဂေါဝိယ၊ သို့။ တယော အတ္ထဝသေ၊ သုံးပါးကုန်သော အကျိုးထူးတို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ပဝတ္တော၊ ၏။ တယော၊ တို့သည်။ ကတမေ၊ နည်း။ သာတ္ထကနိရတ္ထကာနံ၊ သာတ္ထက နိရတ္ထကဖြစ်ကုန်သော။ မာတိကာပဒါနံ၊ တို့ကို။ တဒညထာ၊ ထိုမာတိကာပုဒ်မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ဥဒ္ဓရဏာ နုဒ္ဓရဏဝသေန၊ ဥဒ္ဓရဏ အနုဒ္ဓရဏ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သပ္ပယောဇန ဘာဝ ဒီပနံတ္ထ၂၊ အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒညထာ၊ ထိုပုဒ်မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ပဋိပတ္တိက္ကမဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ပဋိပတ္တိအစဉ်ကိုပြခြင်း အကျိုးရှိသည် လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အာပတ္ထိပ္ပဟောနကဋ္ဌာနေပိ၊ ၌လည်း။ ဝိဿဇ္ဇနတ္ထဉ္စ၊ စွန့်လွှတ်ခြင်းအကျိုး ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣမေ တယော၊ တို့တည်း။ ကထံ၊ အသို့ဖြစ်သနည်း။ ဧဠကလောမသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “ဘိက္ခူနော ပနေဝ အဒ္ဓါနမဂ္ဂံ။ ပ။ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနီ”တိ၊ ဟူကုန်သော။ ဧတာနိ ပဒါနိ၊ တို့သည်။ ကေဝလံ၊ အပြစ်နှင့်မရော သက်သက်။ ဝတ္ထုမတ္တဒီပနပဒါနိ၊ ဝတ္ထု မျှကိုပြသောပုဒ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိရတ္ထကာနိ နာမ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထို ရသောသိုးမွေးတို့၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ “အဒ္ဓါနမဂ္ဂံ၊ အဓွန့် ရှည်သော ခရီးကို။ ပဋိပန္န္နဿ၃၊ ရောက်သောရဟန်းအား။ ဧဠကလောမေ၊ သိုးမွေးကို။ ဥပ္ပန္နေ၊ ရသည်ရှိသော်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ အာကင်္ခမာနေန၊ ပဋိဂ္ဂဟိတေ”တိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ တဒညထာ၊ ထို ဆိုပြီးသည်မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အနုဒ္ဒရဏေန၊ မချီမကြွသဖြင့်။ နိပ္ပယော ဇနဘာဝေါ၊ အကျိုးမရှိသောအဖြစ်ကို။ ဒိပိတော၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မာတိကာယံ၊ ၌။ “မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ”တိ၊ ဟူသော။ ယဒိဒံ-ယံ ဣတံ ဝစနံ၊ အကြင်ပါဠိသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဝစနံ၊ သည်။ သာတ္ထကံ၊ ဖြစ်၏။
ဧတ္ထ၊ ဤပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်၌။ ပဌမပညတ္ထိ၊ ကို။ (ပညတ္တာ-၌စပ်)။ တာဝ၊ စွာ။ ပဌမဗောဓိံ၊ ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ၍။ ပညတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ အာယသ္မတော သုဒိန္နဿ၊ ၏။ အဋ္ဌဝဿိကလာလေ၊ ၌။ ပညတ္တတ္ထာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ရတ္တညုမဟတ္တံ၊ သို့။ ပတ္ထကာလေ၊ ၌။ ပညတ္တာ၊ ၏။ ဒုတိယအနုပညတ္တိ၊ သည်။ ဗာဟုသစ္စမဟတ္တံ၊ သို့။ ပတ္တကာလေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော အာယသ္မာ၊ ထိုတော၌ နေသော အရှင်သည်။ မက္ကဋိပါရာဇိ ကော၊ မက္ကဋိပါရာဇိကသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မာတုဂါမပဋိသံယုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ သိက္ခာဒေသု၊ တို့၌။ တိရစ္ဆာ နဂတိတ္ထီ၊ တိရစ္ဆာန်မိန်းမကို။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အနဓိပ္ပေ တာ၊ အလိုမရှိအပ်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤပဌမပါရာဇိက၌လည်း။ အနဓိပ္ပေတာ၊ အလိုမရှိအပ်။ ဣတိ သညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်။ “သစ္စံ အာဝုသော။ ပ။ ဂတိတ္ထိယာ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတိယာနုပညတ္တိ၊ သည်။ လာဘဂ္ဂမဟတ္တံ၊ လာဘ်များသည်၏အဖြစ်သို့။ ပတ္တကာလေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နာ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ တေ ဝဇ္ဇပုတ္တကာ၊ ထို ဝဇ္ဇီတိုင်းသား ရဟန်းတို့သည်။ လာဘဂ္ဂမဟတ္တံ၊ သို့။ ပတွာ၊ ရောက်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ယာဝဒတ္ထံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ ၍။ နှာယိတွာ၊ ရေချိုး၍။ ဝရသယနေ၊ မြတ်သော အိပ်ရာ၌။ သယိတွာ၊ အိပ်၍။ တတိယာနုပညတ္တိယာ၊ ၏။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဥပ္ပါ ဒေသုံ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုဝဇ္ဇီတိုင်းသား ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဝေပုလ္လမဟတ္တံ၊ သို့။ သံဃေ၊ သည်။ ပတ္တေ၊ သော်။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ သယဉ္စ၊ မိမိတို့သည်လည်း။ ဝေပုလ္လမဟတ္တံ၊ သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဧတ္ထ၊ ဤပဌမပါရာဇိက၌။ ဝေပုလ္ဏမဟတ္တံ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒံ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒံ၊ ကို။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သော။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဥပါ ဒါယ၊ စွဲ၍။ စုတဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ လေးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ တံ ကာလံ၊ ထို ရတ္တညူ စသော ကာလသို့။ ပတွာ၊ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ပညတ္တံ၊ ၏။ ဣတံ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထို ပထမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ် ပါဠိ၌။ ယော ပနာတိ ပဒံ၊ ပုဒ်သည်။ အနဝသေသ ပရိယာဒါနပဒံ၊ အကြွင်းမရှိ အလုံးစုံကို ထက်ဝန်းကျင်မှ ယူတတ်သောပုဒ်တည်း။ ဘိက္ခူတိ ပဒံ၊ သည်။ တဿ၊ ထို ယော ပန-ဟူသော ပုဒ်၏။ အတိပ္ပသင်္ဂနိယမပဒံ၊ အလွန် လျဉ်းပါးခြင်းကို မှတ်သောပုဒ်တည်း။ ဘိက္ခူနံ။ ပ။ သမာပန္နောတိ ဝစနံ၊ ဟူသော သဒ္ဒါသည်။ တဿ၊ ထို ယော ပန-ဟူသော ပုဒ်၏။ ဝိသေသနဝစနံ၊ ဝိသေသန ဖြစ်သော သဒ္ဒါတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံသော လူအပေါင်းသည်လည်း။ န ဘိက္ခုနာမကော၊ ဘိက္ခုမမည်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ယာယ ကာယစိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုဖြစ်သော။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ဥပသမ္ပဒ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခူနံ၊ ပဉ္စင်း ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဟေဋ္ဌိမ ပရိစ္ဆေဒေန၊ ယုတ်သော အပိုင်းအခြား ဖြင့်။ ယာ စ သိက္ခိတဗ္ဗသိက္ခာ၊ အကြင်သို့ ကျင့်အပ်သော သိက္ခာကို။ ဝိဟိတာ၊ စီရင်တော်မူအပ်၏။ ဝါ၊ ထားတော်မူအပ်၏။ “ဧတ္ထ-ပဒသမူဟေ၊ ၌။ သဟ၊ တကွ။ ဇီဝိတဗ္ဗံ၁၊ အသက်မွေးအပ်၏”။ ဣတိ-ဣမိနာ ဝစနတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ယော စ သိက္ခာပဒသမူဟော၊ ကို။ သာဇိဝေါ၂၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တံ ဥဘယံ၊ ထို သိက္ခာ သာဇီဝ နှစ်ပါးသို့။ သမာပန္နေဝ၊ ကောင်းစွာရောက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကဒါပန၊ ၌ကား။ သမာပန္နော၊ သည်။ အဟောသိ၊ နည်း။ ယာယ ကာယစိ၊ သော။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ပဉ္စင်းခံသော ကမ္မဝါစာဖြင့်။
“မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝေယျာ”တိ၊ ဟူ၍။ ပရတော၊ နောက်မှ။ ဝစနံ၊ ဟောတော်မူသော ပါဠိ ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ အဓိသီလသိက္ခာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေ ယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ နဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဿာပိ၊ ထိုအဓိသီလနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်၏လည်း။ အဘာဝတ္တာ၃၊ မေထုန်မှီဝဲခြင်း မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ တဿာပိ၊ ထိုမေထုန်အကျင့်၏လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအဓိသီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ (ထည့်) အဘာဝတ္တာ၊ မရှိသည်၏ ဖြည့်သည်ဖြစ်၍။ သာဇီဝဉ္စ၊ ပညတ်တော်မူအပ်သော သာဇီဝသိက္ခာပုဒ်ကိုလည်း။ အဝီတိက္ကမန္တော၊ မလွန်ကျူးသော ရဟန်းသည်။ မေထုနံ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဋိသေဝိတုံ၊ ငှါ။ န ဘဗ္ဗော၊ မထိုက်။ တံ သိက္ခံ၊ ကို။ အပရိပူရေန္တော၊ ၍။ သာဇိဝဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဝီတိက္ကမန္တော ဧဝ၊ လွန်ကျူးသော ရဟန်းသည်သာ လျှင်။ ပဋိသေဝေယျ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤသို့သော အလိုသည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သော နည်းဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်အစဉ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သိက္ခာပဒသင်္ခါတော၊ သော။ သာဇီဝေါ၊ သည်။ အဓိသီလ သိက္ခမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သင်္ဂဏှတိ၊ သင်္ဂြိုလ်တတ်၏။ ဣတရံ၊ တပါးသော။ အဓိစိတ္တသိက္ခံ၊ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အဓိပညာသိက္ခံဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ န သင်္ဂဏှတိ၊ မသင်္ဂြိုဟ်တတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “တတြ ယာယံ။ ပ။ သိက္ခာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိသီလသိက္ခာယ၊ ၌။ သင်္ဂဟကော၊ သော။ သာဇီဝေါ၊ သည်။ သိက္ခာသာဇိဝေါ၊ မည်၏။ (မမ၊ ငါ၏။ သာဇိဝေါ၊ သာဇိဝသာမည်သော သာဇိဝကို။ ဝါ၊ မလျော်သော အသက်မွေးခြင်းကို။ ဂရဟိတော၊ ကဲ့ရဲ့အပ်၏။ ဝါ၊ ဂရဟိတော၊ ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တော၊ ၏။)၁ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထိုသို့ ကဲ့ရဲ့အပ်သော သာဇိဝရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာဇိဝဝိသေသနတ္ထံ၊ သာဇိဝကို အထူးပြုခြင်းငှါ။ သိက္ခာဂ္ဂဟဏံ၊ သိက္ခာဂ္ဂဟဏံ၊ သိက္ခာသဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထမေဝ၊ ထိုအနက်ကို ပြခြင်းငှါ သာလျှင်။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ သိက္ခံ၊ ကို။ အပရာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ “တသ္မိံ သိက္ခတိ၊ တေန ဝုစ္စတိ သာဇိဝသမာပန္နော”တိ၊ ဟူ၍။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပါယော ပန၊ ကိုကား။ ပရိယေသိတဗ္ဗော၊ ရှာအပ်၏။ သော၊ ထိုအဓိပ္ပါယ်ကို။ ဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ “ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော”တိ၊ ဟူ၍။ ယဒိဒံ-ယံ ဣဒံ ဘိက္ခုလက္ခဏံ၊ အကြင်ဘိက္ခုဟု မှတ်ခြင်းလက္ခဏာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣဒမေဝ၊ ဤ ဘိက္ခုဟု မှတ်သော လက္ခဏာသည်သာလျှင်။ သဗ္ဗေသုပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သိက္ခာပဒေသု၊ တို့၌။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ခီဏာ သဝေါပိ၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝေါရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ သာဝကော၊ ဘုရားတပည့်သားတော်သည်။ အစိတ္တကံ၊ အစိတ္တကဖြစ်သော။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ သေခေါ၊ ဖြစ်သော။ သာဝကော၊ သည်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပုထုဇ္ဇနောပန၊ သည်ကား။ သစိတ္တကမ္ပိ၊ သစိတ္တကမူလည်း ဖြစ်သော။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သေခါသေခပုထုဇ္ဇနဘိက္ခူနံ၊ သေက္ခ, အသေက္ခ, ပုထုဇဉ်ရဟန်းတို့၏။ ဣဒံ လက္ခဏံ၊ ဤလက္ခဏာသည်။ သာမညံ၊ သာမညဖြစ်သော။ ဝါ၊ တူသောသဘောရှိသော။ ဘိက္ခု လက္ခဏံ၊ ဘိက္ခုဟု မှတ်အပ်ကြောင်းဖြစ်သော လက္ခဏာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သာဇိဝနှင့်မရောသက်သက်။ သိက္ခာသမာပန္နော စ၊ လည်း။ ကေဝလံ၊ သိက္ခာနှင့်မရော သက်သက်။ သာဇီဝသမာပန္နောစ၊ လည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သရူပေကဒေသေကသေသန ယေန၊ တစိတ်တူ တခုအကြွင်းပြုသော နည်းဖြင့်။ “သိက္ခာသာဇိဝသမာပန္နော"တွေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ဥက္ကဋ္ဌဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ အနုက္ကဋ္ဌာနံ၊ ဥက္ကဋ္ဌမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဂဟဏသိဒ္ဓိတော၊ ယူခြင်း၏ပြီးခြင်းကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဥက္ကဋ္ဌောဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တမေဝ အတ္ထံ၊ ထို အနက်ကိုပင်လျှင်။ သမ္မာဒေတုံ၊ ပြီးစိမ့်သောငှါ။ “တသ္မိံ သိက္ခတိ၊ တေန ဝုစ္စတိ သာဇိဝသမာပန္နော”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သိက္ခာပဒဿ၊ ကို။ အဝစနေ၊ မဆိုရာ၌။ ပရိဟာရံ၊ အဖြေကို။ ဝတွာ၊ ၍။ ယသ္မာ ပန၊ ကြောင့်ကား။ သော၊ ထို သာဇိဝပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သိက္ခမ္ပိ၁၊ သို့လည်း။ သမာပန္နော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့် သိက္ခာသမာ ပန္နောတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝတွာ၊ ၍။ “ယံ သိက္ခံ၊ သို့။ သမာပန္နော၊ ၏။ တံ သိက္ခံ၊ ကို။ အပစ္စက္ခာယ၊ ၍။ ယဉ္စ သာဇီဝံ၊ သို့လည်း။ သမာပန္နော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို သာဇီဝ၌။ ဒုဗ္ဗလျံ၊ ကို။ အနာဝိကတွာ၊ ၍”။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ အယံ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတသ္မိံ ပန အဓိပ္ပါယေ၊ ၌ကား။ အဓိသီလသိက္ခာယ ဧဝ၊ ကိုလျှင်။ ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ သဗ္ဗတ္ထိကတ္တာ စ၊ အလုံးစုံသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်းပညတ်၏။ သီလာဓိရာရတော စ၊ သီလ၏ အရာဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ သမာဒိယန္တော၊ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်သောသူကို။ သီလံ သမာဒိယတီတိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ ယထာ စ၊ ကဲ့သို့လည်း။ ဧဝံ ထထာ၊ တူ။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခန္တော၊ ချသောသူကို။ သီလသင်္ခါတံ၊ သော။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာတီတိ၊ ချ၏ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာ၌။ “ယံ သိက္ခံ သမာပန္နော၊ တံ အပစ္စက္ခာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာယ၊ ၍။ ပဋိသေဝိတ မေထုနဿ၊ မှီဝဲအပ်သော မေထုန်အကျင့်ရှိသော သူအား။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ကို။ အနုဇာနန္တော၊ ခွင့်ပြုတော် မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ သမူဟနတိ နာမ၊ နုတ်တော်မူသည် မည်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “ယော ပန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်ကိုကား။ ဘိက္ခူတိ"စ၊ ဟူ၍လည်း။ ပညတ္တော၊ ပညတ်အပ်၏။ ဝါ၊ သမုတ်အပ်၏။ (ပညတ္တံ-ရှိကြ၏)။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဘိက္ခု ဟုတွာ၊ ရဟန်းဖြစ်၍။ န ပဋိသေဝိ၊ မမှီဝဲ။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဖြင့်။ သမာသတော၊ ဖြင့်။ “သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီ။
ဣမိနာ ဝိသေသဝစနေန၊ ဤသို့ အထူးဆိုသဖြင့်။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ ကိံ အတ္ထိ၊ နည်း။ “ယော ပန ဘိက္ခု သိက္ခံ အပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ။ ပ။ အသံဝါသော”တိ ဧတ္တက မေဝ၊ အသံဝါသော-ဤမျှကို သာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။
အပိ စ၊ သိက္ခံ အပစ္စက္ခာယ-အစရှိသည်မျှကိုသာ မဟောမူ၍ သိက္ခာသာဇိဝသမာပန္နော-ကို ဟောရာ၌ နည်းတပါးကို ဆိုဦးအံ့။ သိက္ခာသာဇိဝသမာပန္နောတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ တဿ၊ ထို သိက္ခာ သာဇီဝသမာပန္န ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သိက္ခာသမာဒါနံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို ဆောက်တည်ခြင်းကို။ ဒီပေတွာ၊ ၍။ တံ သမာဒိန္နသိက္ခံ၊ ထိုသို့ ဆောက်တည်အပ်သော သိက္ခာကို။ အပစ္စက္ခာယ စ၊ မချမူ၍လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထို ဆောက်တည်အပ်သော သိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ ဒုဗ္ဗလျံ၊ ကို။ အနာဝိကတွာ စ၊ ထင်စွာ မပြုမူ ၍လည်းကောင်း။ ဣတိ ဝတ္တုံ၊ ဤသို့ ဆိုခြင်းငှါ။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တာနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော၊ အကြင်အကြင်သို့ ဆိုအပ်ပြီးသော မလိုအပ်သောအနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ “ယော ပန ဘိက္ခု။ ပ။ အပစ္စက္ခာယာ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္တ၊ ၌။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ “ယော ပန ဘိက္ခု သိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော သိက္ခံ အပစ္စက္ခာယ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ ဂါမာ ဝါ အရညာ ဝါ အဒိန္နံ အထေယျသင်္ခါတံ အာဒိယေယျ, သုဂတစီဝရပ္ပမာ ဏံ စီဝရံ ကာရာ ပေယျ အတိရေကံ ဝါ၊ ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ”န္တိ အာဒိနာ နယေန၊ ပါစိတ္တိယံ-ဤသို့ အစရှိသော နည်းဖြင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။
အယံ၊ ဤဆိုအပ်သော အဆုံးအဖြတ်သည်။ ပဌမပါရာဇိကဿ၊ ၏။ မာတိကာယ၊ ၌။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အဆုံးအဖြတ်တည်း။
စတုဗ္ဗိဓဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
၄၅။ နီဟရိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ သာသနတော၊ ပရိယတ္တိ သာသနာတော်မှ။ နီဟရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အနက်တည်း။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ “ပဉ္စဟုပါလိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန။ ပ။ န ဇာနာတီ”တိ ဧဝါမာဒိတော၊ န ဇာနာတိ-ဤသို့ အစရှိသော။ ပရိယတ္တိသာသနတော၊ မှ။ သုတ္တဉ္စ၊ ပါဠိကိုလည်းကောင်း။ သုတ္တာနုလောမဉ္စ၊ သုတ္ထာနလောမဟု ဆိုအပ်ကုန်သော မဟာပဒေသကိုလည်းကောင်း။ နီဟရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ပကာသေသုံ၊ ပြတော်မူ ကုန်၏။ “အနာပတ္တိ ဧဝံ အမှာကံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟော ပရိပုစ္ဆာတိ ဘဏတီ”တိ ဧဝမာဒိတော၊ ဘဏတိ-ဤသို့ အစရှိသော။ ပရိယတ္တိသာသနတော၊ မှ။ အာစရိယဝါဒံ၊ ကို။ နီဟရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ပကာသေသုံ၊ ကုန်၏။ ဘာရုကစ္ဆကဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ အာယသ္မာ ဥပါလိ၊ သည်။ “အနာပတ္တိ အာဝုသော သုပိနန္တေနာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝမာဒိတော၊ သော။ ပရိယတ္တိသာသနတော ဧဝ၊ မှသာလျှင်။ အတ္တနောမတိံ၊ ကို။ နီဟရိတွာ၊ ၍။ ပကာသေသုံ၊ ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တာယ အတ္တနောမတိယာ၊ ထိုသို့ ပညတ်သော အတ္တနော မတိဖြင့်။ ထေရော၊ အရှင်ဥပါလိမထေရ်သည်။ ဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနံ၊ ဧတဒဂ်အရာကို။ လဘိ၊ ၏။ အပိ စ၊ ဦးအံ့။ “အနုပသမ္ပန္နေန ပညတ္တေန ဝါ အပညတ္တေန ဝါ ဝုစ္စမာနော။ ပ။ အနာဒရိယံ ကရောတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤပါလိကို။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ လျော်စွာဆိုဦးအံ့။ ဝတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ ပညတ္တံ နာမ၊ ပညတ်မည်သည်ကား။ သုတ္တံ၊ ပါဠိတည်း။ ဝါ၊ သုတ္တံ၊ သည်။ ပညတ္တံ နာမ၊ မည်၏။ သေသတ္တယံ၊ ကြွင်းသော သုတ္တာနုလောမ, အာစရိယဝါဒ, အတ္တနောမတိ သုံးပါးသည်။ အပညတ္တံ နာမ၊ အပညတ်မည်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “စတုဗ္ဗိဓံ ဟိ ဝိနယံ မဟာထေရာ”တိ၊ ထေရာ- အစရှိသော။ အယံဂါထာ၊ ကို။ သုဝုတ္တာ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်၏။ ယံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နာဂသေ နတ္ထေရေန၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဟစ္စပဒေနာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဠိ၌။ အဋ္ဌ ဝဏ္ဏဋ္ဌာနာနိ၊ ရှစ်ပါးသော အက္ခရာဖြစ်ရာ ဌာန်တို့ကို။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ ဝုတ္တေန၊ ဟောအပ်သော။ ပဒနိကာယေန၊ ပုဒ်အပေါင်းဖြင့်။ ဣတိတ္ထော၊ တည်း။ ဥဒါဟဋေန၊ ထုတ်၍ဆောင်အပ်သော။ ဝါ၊ နှုတ်မြွက်ခြင်းကို ဆောင်တတ်သော။ ကဏ္ဍောဋ္ဌေန၊ လည်ချောင်းနှုတ်ခမ်း၌ဖြစ်သော။ (ကဏ္ဌောက္ကန္တေန-ရှိမူ-ကဏ္ဌောက္ကန္တေန၊ လည်ချောင်းသို့ သက်၍ဖြစ်သော-ပေး)။ ပဒသမူဟေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ စွ။ ရသေနာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အာဟစ္စ၊ ထိ၍။ ဘာသိတဿ၊ ဟောအပ်သော။ တဿ၊ ထိုပုဒ်အပေါင်း၏။ ရသေန၊ အဆုံးအဖြတ်ဖြင့်။ တတော၊ ထို အာဟစ္စပဒမှ။ ဥဒ္ဓဋေန၊ ထုတ်အပ် သော။ ဝိနိစ္ဆယေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ စွ။ သုတ္တစ္ဆာယာ ဝိယ၊ သုတ်ရိပ် ကဲ့သို့။ သုတ္တာနုလောမံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာစရိယဝါဒေါ၊ ကို။ အာစရိယဝံသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ အပ်၏။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ ပရမ္ပဆယ၊ အဆက်ဆက် အားဖြင့်။ အာဂတော၀၁၊ လာသောအယူသည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အာစရိယဝါဒေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အဓိပ္ပါယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာရဏောပပတ္တိသိဒ္ခေါ၊ အကြောင်းအသင့် အားဖြင့် ပြီးသော။ ဝါ၊ အကြောင်းဖြစ်သော အသင့်အားဖြင့် ပြီးသော။ ဩဟာ ပေါဟနပ္ပဝတ္တော၂၊ ယုတ်သော ပွားသောအားဖြင့် ဖြစ်သော။ ဝါ၊ စွန့်အပ် ယူအပ်သော အနက်အား ဖြင့်ဖြစ်သော။ (ဥပါယောပါယပ္ပဝတ္တော-ရှိမူ ယူအပ် စွန့်အပ်သော သဘောဖြစ်သော-ပေး) ပစ္စက္ခာဒိပမာဏပတိ ရူပကော၊ မျက်မှောက်အစရှိသော ပမာဏအတုဖြစ်သော အလိုတည်း။ အဓိပ္ပါ ယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အတ္တ နောမတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ကေစိ၊ တို့သည်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
တတြ၊ ထိုစကား၌။ ဣဒံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ မုခမတ္ထံ၊ အမြွက်မျှသာတည်း။ တတ္ထ၊ ထို သုတ္တန္တိကပုဂ္ဂိုလ်, ဝိနယဓရပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ ပဌမော၊ ပထမဖြစ်သော သုတ္တန္တိကပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇတိ-၌ စပ်)။ “သော စေ ပဝေသနံ သာဒိယတိ။ ပ။ အာပတ္တိ၊ န သာဒိယတိ အနာပတ္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ချွတ်ယွင်းသော အကျင့်ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ချွတ်ယွင်းသော အသိဉာဏ်ဖြစ်၏။ ဟိ- ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ သော အာယသ္မာ၊ ထို သုတ္တန္တိကအရှင်သည်။ (အာပ္ပတ္တိပ္ပသင်္ဂံ ကရောတိ-၌ စပ်)။ သုခဝေဒနီယဿ၊ သုခဟု ခံစားအပ်သော။ ဥပါဒိန္နဖောဋ္ဌဗ္ဗဿ စ၊ ဥပါဒိန္နရုပ်အတွေ့၏ လည်း ကာင်း။ ကာယိန္ဒြိယဿ စ၊ ကာယိန္ဒြေ၏လည်းကောင်း။ သမာယောဂေ၊ ပေါင်းယှက်မိသည်။ သတိ၊ သော်။ ပဋိဝိဇာနန္တော၊ အတွေ့ကိုသိသည်ဖြစ်၍။ ကာယိကသုခ ဝေဒနုပ္ပတ္တိမတ္တေန၊ ကိုယ်၌ ဖစ်သော သုခဝေဒနာ ဖြစ်ကာမျှတည်းဖြင့်။ သာဒိယ တိ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ဤသို့ ပိုင်းခြား၍။ တဿ၊ ထိုသာယာသော ရဟန်းအား။ ပါရာဇိကဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အသေဝနာဓိပ္ပါယဿပိ၊ မှီဝဲခြင်းကို အလိုမရှိပဲ လျက်လည်း။ အာပတ္တိပ္ပ သင်္ဂံ၊ အာပတ်သင့်ရာ၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ သန္ထတတ္တာဝါ၊ အနှီးခံသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ယောနိဒေါသဝသေန ဝါ၊ ယောနိ၏ အပြစ် ဟူသော အစွမ်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝေဒနာ၊ သည်။ ဒုက္ခာ၊ ၏။ အသာတာ၊ မသာယာအပ်။ ဣတိပိ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝါတောပဟဋဂတ္တတာယ ဝါ၊ လေတိုက်အပ် ခတ်အပ်သော ကိုယ်ရှိသော ကြောင့်လည်းကောင်း။ ကာယိကဝေဒနာ၊ ကိုယ်၌ထိသော ဝေဒနာ သည်။ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တဿ၊ ထိုသူအား။ ဇာနတောပိ၊ သိသော်လည်းကောင်း။ အဇာနတောပိ၊ မသိသော်လည်းကောင်း။ “အနာပတ္တိအသာဒိယန္တဿ”တိ သုတ္ထန္တံ၊ အသာဒိယန္တဿ-ဟူသော ပါဠိကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ သေဝနာဓိပ္ပါယဿာပိ၊ မှီဝဲခြင်းကို အလိုရှိလျက်လည်း။ အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂံ၊ အနာပတ်ဟု လျဉ်းပါးခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ မောစနရာဂေန၊ ဖြင့်။ ဥပက္ကမ တာ၊ လုံ့လပြုသော ရဟန်းအား။ မုတ္ထေ၊ လွတ်သည်ရှိသော်။ သံဃာဒိသေသော၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ မေထုနရာဂေန၊ ဖြင့်။ ဥပက္ကမတော၊ အား။ မုတ္တေ၊ သော်။ (လိုက်)။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ဒုက္ကဋဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ သံဃာဒိသေသဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြုသဖြင့်။ ဝိနယံ၊ ကို။ ဥဗ္ဗိနယံ၊ ဝိနည်း မဟုတ်သည်ကို။ ကရောတိ နာမ၊ ပြုသည်မည်၏။ ဣတရော၊ ဝိနယဓရပုဂ္ဂိုလ်သည်။ “အနာပတ္ထိ အဇာနန္တဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဇာနတော၊ သိသော ရဟန်းအား။
သင်္ဂီတိံ၊ သင်္ဂါယနာသို့။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဌပိတပါဠိတော၊ ထားသောပါဠိမှ။ ဝိနိမုတ္တံ၊ လွတ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဌပိတ၂ ပါဠိဝိနိမုတ္တာ၊ ထားအပ်သော ပါဠိမှလွတ်သော။ အတ္ထတော စ၊ အနက်အားဖြင့် လည်းကောင်း။ နယတော စ၊ နည်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုလောမတော စ၊ လျော်သောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ပါဠိဩက္ကန္တဝိနိစ္ဆယ္ပဝတ္တာ၊ ပါဠိနည်းသို့ သက်ဝင်သော အဆုံး အဖြတ်အားဖြင့် ဖြစ်သော။ အနုပဝိဋ္ဌ ဝိနိစ္ဆယဝသေန၊ ပါဠိနည်းသို့ အစဉ်ဝင်သော အဆုံးအဖြတ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ အဋ္ဌကထာတန္တိ၊ အဋ္ဌကထာအစဉ်တည်း။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၃ - သစ္စံ၊ စွ။ သံဃော၊ သည်။ “န သမူဟနိဿတီ”တိ၊ မနုတ်လတ္တံ့ ဟူ၍။ ဇာနန္တောပိ၊ သိတော်မူလျက်လည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ “မမ၊ ငါဘုရား၏။ ဝစနံ၊ ကို။ ပမာဏံ၊ ကို။ ကရောတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ “တေသံ၊ ထိုအရှင်မဟာကဿပ-အစရှိကုန်သော ပစ္စက္ခဖြစ်သော တပည့်သားတော်တို့၏။ မတံ၊ အယူကို။ ပစ္ဆိမ ဇနတာ၊ နောင်လာ ရဟန်းအပေါင်းသည်။ ပမာဏံ၊ ကို။ ဝါ၊ အခိုင်အခံ့ကို။ ကရောတု၊ ပြုစေသတည်း”။ ဣတိ ဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ဤသို့ပြတော်မူခြင်း ငှါလျှင်။ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ၊ ၌။ “အာကင်္ခမာနော အာနန္ဒ သံဃော ပပစ္စယေန ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ သိက္ခာပဒါနိ သမူဟနတူ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ပညတ္တမ္ပ၊ ပညတ်တော် မူပြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ သမူဟနိတုံ၊ နုတ်ခြင်းငှါ။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ယဿ သံဃဿ၊ အား။ စေ အနုညာတံ၊ အကယ်၍ ခွင့်ပြုသည်ဖြစ်အံ့။ တဿ သံဃဿ၊ ထို သံဃာတော် ၏။ ပညတ္တာနုလောမံ၊ ပညတ်တော်အား လျော်သော အရာကို။ အတိရေကတ္ထဒီပနံ၊ လွန်သော အနက်ကို ပြတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူသော သိက္ခာပုဒ်ကို။ ပဋိပန္နေ၊ ကျင့်ရာ၌။ ပဂေဝ၊ အဘယ်သို့ ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း”။ ဣတိ ဧတံ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ကိဉ္စ ဘိယျော၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ဦနာတိရိတ္တသိက္ခာပဒေသု၊ ယုတ်သော သိက္ခာပုဒ် လွန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ အာစရိယကုလေသု၊ ဆရာအမျိုးတို့၌။ ဝါ၊ ဆရာ့အမျိုးဟု ဆိုအပ်သော အဆက်ဆက်သော အထေရ်ကြီး၏ အထံတို့၌။ ဝိဝါဒေါ၊ ငြင်းခုံခြင်းကို။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။ ဣတိ ဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ငှါလည်း။ အာဟ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သံဃော၊ သည်။ န သမူဟနိ၊ မနုတ်သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိဝါဒပ္ပသင်္ဂဒဿနတော၊ ငြင်းခုံရာ၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းကို ပြတတ်သောကြောင့်။ န သမူ ဟနိ၊ မနုတ်။ ဘဂဝတာ စ၊ သည်လည်း။ “သဗ္ဗေဟေဝ သမဂ္ဂေဟိ။ ပ။ သိက္ခိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ စ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကား၌လည်း။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ ထေရာ၊ မထေရ်တို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟံသု၊ ကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ အညဝါဒ ဒဿနတော၊ တပါးသော ထေရဝါဒကို ပြသဖြင့်။ ဝိဝဒမာနေဟိ၊ ငြင်းခုံကုန်သည်ဖြစ်၍။ သိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်သည်။ ဇာတံ၊ ၏။ တဒဘာဝတ္ထ ဉ္စ၊ ထိုသို့ငြင်းခုံလျက် ကျင့်ရသောအပြစ်မရှိစိမ့်သောငှါလည်း။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစံ၊ ကို။ သာဝေတွာ၊ ကြား၍။ အဝိဝဒမာနေဟေဝ၊ ပြင်းခုံခြင်းမရှိကုန်သည်ဖြစ်၍လျှင်။ သိက္ခံတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်သည်ကို။ အကာသိ၊ ပြု၏။
အပိစာတိ၊ အပိစ-အစရှိသောနည်းဖြင့်။ အတ္တနောမတိယာ၊ အတ္တနော မတိကို။ ပါကဋ ရဏတ္ထံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းငှါ။ အာရမ္ဘော၊ အားထုတ်ပြန်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနောက်နည်း၌။ “သုတ္ထန္ထာဘိဓမ္မဝိနယဋ္ဌ ကထာသူ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဧသာ ကထာ၊ ဤအတ္ထနော မတိစကားသည်။ ပိဋကတ္တယဿပိ၊ ပိဋကသုံးပုံအားလည်း။ သာဓာရဏာ၊ ဆက်ဆံ၏။ ဣတိ ဝေဒိ တဗ္ဗာ၊ ၏။ “အထ ပနာယံ ကပ္ပိယ”န္တိအာဒိ၊ စကားသည်။ ဝိနယေဿဝ၊ ဝိနည်းပိဋကအားသာလျှင်။ သာဓာရဏာ၊ ဆက်ဆံ၏။ ကာရကသံဃသဒိသန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သင်္ဂီတိကာရကသံဃသဒိသံ၊ သင်္ဂါယနာင်ခြင်းကိုပြုသော သံဃာနှင့် တူ၏။ “သုတ္တာဒိစတုက္ကံ၊ သုတ္တအစရှိသော လေးပါးသောအနက်ကို။ အပ္ပစ္စက္ခာယ၊ မပယ်မူ၍။ တေန၊ ထိုသုတ္တအစရှိသောလေးပါးသော အင်္ဂါနှင့်။ အဝိရုဒ္ဓဿ၊ မဆန့်ကျင် သော။ ကမ္မဿ၊ ကို။ ကာရကသံဃံသဒိသံ၊ ပြုသောသံဃာနှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရဿ၊ ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကား။ “သုတ္တ မေဝ ဗလဝတရံ၊ သုတ္တံ ဟိ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ ကာရကသံဃသဒိသ''န္တိ ဧတေဟိ ပဒေဟိ၊ ပုဒ်တို့နှင့်။ အယုတ္တ တ္တာ၊ မယှဉ်သောကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ အယုတ္တတ္တာ အသမ္ဗန္ဓတ္တာ၊ မစပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
နာဠိကေရဿ၊ အုန်းသီး၏။ ယံ တောယံ၊ အကြင်ရေသည်။ ပုရာဏံ၊ ဟောင်းသည်ဖြစ်၍။ လိတ္တဗန္ဓနံ၁၊ အသီးဆန်၏ လိမ်းကျံခြင်းဖွဲ့ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တရုဏံ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ တမေဝ တောယံ၊ ထိုရေသည်လျှင်။ ပီတဃနကဖလိဗန္ဓနံ၂၊ သောက်အပ်သော တခဲနက်သော အသီးနှင့် စပ်၏။
ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ပရဝါဒိနာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ သကဝါဒီ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဓညဖလ ဿ၊ စပါးသီး၏။ ဂတိကတ္တာ၊ အလားတူသည်၏အဖြစ် ကြောင့်လည်းကောင်း။ အာဟာရတ္ထဿ၊ အာဟာရအကျိုးကို။ ဖရဏတော စ၊ ပြီးစေတတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧတံ၊ ဤအုန်းရည် သည်။ ယာဝကာလိကံ၊ တည်း။ ဣတိ ဝဒန္တော၊ ဤသို့ ဆို၍။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပယ်၏။ ပရော အာစရိယ ဝါဒန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထံ၊ အသို့။ ကထေသိ၊ နည်း။ “သုင်္ကံ ပရိဟရတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပစာရံ၊ ကို။ ဩက္က မိတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ကိဉ္စပိ ပရိဟရတိ၊ အကယ်၍ လွှဲ၍ဆောင်အံ့။ အဝဟာရော ဧဝ၊ သည်သာလျှင် တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာဝစနတော၊ ကြောင့်။ “တထာ၊ ထိုသို့လွှဲ၍ ဆောင်သောအားဖြင့်။ ကရောန္တော၊ ပြုသောရဟန်းသည်။ ပါရာဇိကံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရဝါဒိနာ၊ သည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ သကဝါဒီ၊ သည်။ “သုင်္ကံ ပရိဟရတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ သုတ္တံ၊ ကို။ (ဒေဿတွာ-၌ စပ်)။ တတ္ထေဝ၊ ထိုသုတ်၌လျှင်။ အာဂတမဟာအဋ္ဌကထာ ဝစနေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒဿတွာ၊ ၍။ တထာ၊ ထိုသို့ အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကရောန္တဿ၊ အား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိသေဓေတိ၊ မြစ်၏။ ပရော အတ္တနောမတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထံ၊ သို့။ ကထေသိ၊ နည်း။ “ပုရေဘတ္တံ၊ နံနက်အခါ၌။ ပရသန္တကံ၊ သူတပါးဥစ္စာကို။ အဝဟရ၊ ခိုးချေလော့။ ဣတိ၊ သို့။ အာဏတ္တဿ၊ စေအပ်သောသူ၏။ ပုရေဘတ္တမေဝ၊ နံနက်အခါ၌သာလျှင်။ ဟရိဿာမိ၊ ခိုးအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝါယမန္တဿ၊ လုံ့လပြုစဉ်။ ပစ္ဆာဘတ္တံ၊ ညအခါသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ပယောဂေါ၊ ထို ပယောဂသည်။ ပုရေဘတ္တပယောဂေါဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မူလဋ္ဌော၊ စေရင်း ရဟန်းသည်။ န မုစ္စတိ၊ မလွတ်။ ဣတိ၊ သို့။ တုမှာကံ၊ သင်တို့၏။ ထေရဝါဒတ္တာ၊ ထေရဝါဒဖြစ်သောကြောင့်။ မူလဋ္ဌဿ၊ စေရင်းဖြစ်သောရဟန်းအား။ ပါရာဇိကမေဝ၊ သည်သာလျှင် တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရဝါဒိနာ၊ သည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ သကဝါဒီ၊ သည်။ “တံ သင်္ကေတံ ပုရေ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါတံ ဘဏ္ဍံ အဝဟရတိ၊ မူလဋ္ဌဿ အနာပတ္တီ”တိ သုတ္တံ၊ အနာပတ္ထိ-ပါဠိကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပယ်၏။
ပရော သုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အနိယတဟေတုဓမ္မော၊ သည်။ သမ္မတ္တ နိယတဟေတုဓမ္မဿ၊ အား။ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ သတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြု၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်သော။ သုတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ “အရိယမဂ္ဂဿ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ သည်လျှင်။ နအာရမ္မ ဏံ၊ အာရုံမဟုတ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရဝါဒိနာ၊ သည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ သကဝါဒီ၊ သည်။ “အာရမ္မဏတ္တိ ကာဒိ၊ သည်။ သုတ္တာနုလောမေ၊ ၌။ န ဩတရတိ၊ မသက်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုတ္တာနုလောမေ၊ ၌။ ဩတရန္တံယေဝ၊ သက်ဝင်သော ပါဠိသည်သာလျှင်။ သုတ္တံ နာမ၊ ၏။ ဣတရံ၊ မသက်မဝင်သော ပါဠိသည်။ နသုတ္တံ၊ သုတ်မမည်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ပါဠိအာဂတံ ပညာယတီတိ ဧတ္ထကေနပိ၊ ဤမျှတည်းဖြင့်လည်း။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးကောင်းလျက်။ “တိဿော သင်္ဂီတိယော အာရုဠှပါဠိအာဂတံ ပညာယတီ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သော ပါဠိသည်။ ပမာဒလေခံ၊ ပမာဒလေခဖြစ်သော ပါဠိတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အရှင်အာနန္ဒာ ဆရာသည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ “အပ္ပမာဒေါ အမတံ ပဒံ၊ ပမာဒေါ မစ္စုနော ပဒ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဒိန္နဘောဇနေ၊ လှူသောဘောဇဉ်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ သုံးဆောင်၍။ ပရိဿယာနိ၊ အတွင်း အပဖြစ်သော ဘေးရန်တို့ကို။ ပရိဝဇ္ဇိတွာ၊ ကြဉ်စေ၍။ သတိံ၊ ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ၊ ထင်စေ၍။ ဝိဟရ န္တော၊ နေသောသူသည်။ နိစ္စော၊ မြဲသည်။ ဝါ၊ မြဲသောနိဗ္ဗာန်၏ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အထ ပနာယံ အာစရိယဝါဒံ၊ ပရော သုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရဝါဒိနာ၊ သည်။ “မူလဗီဇံ နာမ၊ မည်သည်။ ဟလိဒ္ဒိ၊ နနွင်း။ သိင်္ဂိဝေရံ၊ ချင်း။ ဝစာ၊ ဆိတ်ဖူး။ ပ။ ဗီဇေ ဗီဇသညီ ဆိန္ဒတိ။ ပ။ ပါစိတ္တိ ယဿထိ၊ ဟူ၍။ တုမှာကံ၊ သင်တို့၏။ ပါဌတ္တာ၊ ပါဌ်ဖြစ်သောကြောင့်။ ဟလိဒ္ဒိဂဏ္ဌိံ၊ နနွင်းအဖုကို။ ဆိန္ဒန္တဿ၊ ဖြတ်သောရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏”။ ဣတိဝုကေ၊ သော်။ သကဝါဒီ၊ သည်။ “ယာနိ ဝါ ပနညာနိ အတ္ထိ မလေဇာယန္တီ”တိ အာဒိံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုပါဠိ၏။ အဋ္ဌကထာ သင်္ခါ တေန၊ သော။ အာစရိယဝါဒေန၊ ဖြင့်။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ၏။ ဟိ-ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂဏ္ဌိမှိ၊ အဖုအဆစ်၌။ ဂဏ္ဌိ၊ သည်။ န ဇာယတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိတသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ၏။ ပရော သုတ္တာနုလောမန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရဝါဒိနာ၊ သည်။ “အနာပတ္တိ ဧဝံ အမှာကံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟောတိ ဝစနဿ၊ ဥဂ္ဂဟော-ဟူသော ပါဠိအား။ အနုလောမတော၊ လျော်သောအားဖြင့်။ အမှာကံ၊ တို့၏။ ပေါရာဏဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဧကပါသာဒေ၊ တခုသော ပြာသာဒ်၌။ ဂဗ္ထံ၊ တိုက်ကို။ ထကေတွာ၊ ပိတ်၍။ အနုပသမ္ပန္နေန၊ လူသာမဏေနှင့်။ သိဒ္ဓံ၊ တကွ။ သယိတုံ၊ အိပ်ခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ တထာ၊ ထိုဆိုတိုင်း။ ကတွာ၊ ၍။ အာဂတာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အမှာကံ၊ တို့အား။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအကြောင်းဖြင့်။ တုမှေသု ဧဝ၊ သင်တို့တွင်ပင်။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့သောသူတို့သည်။ ဝဒန္တေသု၊ ဆိုကုန်သည်ရှိသော်။ ထုမှာကံ၊ သင်တို့၏။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတစ်ခုကို။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ နသက္ကာ၊ မတတ်နိုင်ရာ”။ ဣတိ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ သတဝါဒီ၊ သည်။ “သုတ္တဉ္စ၊ ပါဠိကိုလည်းကောင်း။ သုတ္တာနုလောမဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဥဂ္ဂဟိ တကာနံယေဝ၊ သင်ဘူးသည်သာဖြစ်ကုန်သော။ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ ဥဂ္ဂဟော၊ သင်ခြင်းသည်။ ပမာဏံ၊ တည်း”။ ဣတိအာဒိအဋ္ဌကထာဝစနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပဋိသေဓေတိ၊ ၏။ ပရော အတ္တနောမတိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ အနာပုစ္တာ သယိတေသု ကေ မုစ္စန္တီ”တိ ဧတ္ထ ပန၊ ၌ကား ဒွေပိဇနာ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်းလည်း။ မုစ္စန္တိ၊ လွတ်ကုန်၏။ ယောစ၊ အကြင်ရဟန်းသည်လည်း။ ယက္ခဂဟိတကော၊ ဘီလူးဖမ်း၏။ ယော စ၊ အကြင်သူကိုလည်း။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ နိပဇ္ဇာပိတော၊ အိပ်စေအပ်၏။ ဣတိဣမေ ဒွေပိ ဇနာ၊ တို့သည် လည်း။ မုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဣမဿ၊ ဤစကား၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တုမှာကံ၊ သင်တို့၏။ ထေရဝါ ဒတ္တာ၊ ထေရဝါဒဖြစ်သောကြောင့်။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ အညေ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ယထာ တထာ ဝါ၊ ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြားသော အခြင်းအရာဖြင့်။ နိပန္နာဒယောပိ၊ အိပ်သော ရဟန်းအစ ရှိသည်တို့သည်လည်း။ မုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိသေဓေတိ၊ ၏။
အထ ပနာယံ အတ္တနောမတိံ၊ ပရော သုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရဝါဒိနာ၊ သည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ သကဝါဒီ၊ သည်။ “ဒိဝါ၊ နေ့၌။ ကိလန္တရူပေါ၊ ပင်ပန်းသော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ မေဉ္စ၊ ညောင်စောင်း၌။ နိပန္နော၊ လျောင်းလျက်။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ ဘူမိတော၊ မှ။ အမောစေတွာဝ၊ မလွတ်စေမူ၍လျှင်။ နိဒ္ဒါဝသေန၊ အိပ်ချင်သောအားဖြင့်။ နိပဇ္ဇတိ၊ အိပ်၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်”။ ဣတိအာဒိ၊ သော။ အဋ္ဌ ကထာဝစနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဧကဘင်္ဂေန၊ တဘက်စောင်းဖြင့်။ နိပန္နာဒယောပိ၊ အိပ်သော ရဟန်း အစရှိသည်တို့သည်လည်း။ မုစ္စန္တိ၊ လွတ်ကုန်၏။ ဣတိ ဝတွာ၊ ၍။ ပဋိသေဓေတိ၊ ၏။ အထာယံ အ္တနောမတိံ၊ ပရော သုတ္တာနုလောမန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဒေါမနဿံပါဟံ ဒေဝါနမိန္ဒ ဒုဝိဓေန ဝဒါမိ သေဝိတဗ္ဗမ္ပိအသေဝိ၊ တဗ္ဗမ္ပီတိ အာဒိဝစနေဟိ၊ တို့နှင့်။ သံသန္ဒနတော၊ နှီးနှောသောကြောင့်။ သဒါရပေါသေ၊ မိမိတို့ သားမယားကို မွေးမြူရာ၌။ တုမှာကံ၊ တို့အား။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ
စတုဗ္ဗိဓဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ ပန၊ ၌ကား။ ယော ပနာတိ ပဒံ၊ သည်။ အနဝသေသ ပရိယာဒါနပဒံ၊ အကြွင်းမရှိသော အလုံးစုံကို ထက်ဝန်းကျင်မှ ယူတတ်သော ပုဒ်သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ လည်း။ ဘိက္ခူတိ ဣမိနာ ပရပဒေန၊ ဘိက္ခု-ဟူသော ဤနောက်ပုဒ်နှင့်။ သမာနာဓိကရဏ တ္တာ၊ တူသော တည်ရာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထို ယောပန-ဟူသောပုဒ်၏။ တဒနုရူပါနေဝ၊ ထိုနောက်ဖြစ်သော ဘိက္ခု-ဟူသောပုဒ်အား လျော်ကုန်သည်သာ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိဘင်္ဂပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခုနိဗ္ဗစနဒါနိ၊ ဘိက္ခုသဒ္ဒါ၏ ဝိဂြိုဟ်ဖြစ်ကုန်သော ပုဒ်တို့သည်။ သဘိက္ခုဘာဝဿ၊ ဘိက္ခုသဘောဖြစ်သော သူအားလည်းကောင်း။ အဘိက္ခုဘာဝဿ၊ ဘိက္ခုသဘောမဟုတ်သော သူအားလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါး ဖြစ်သော။ ပဗ္ဗဇိတဿ၊ အား။ ကိဉ္စာပိ သာဓာရဏာနိ၊ အကယ်၍ကား ဆက်ဆံကုန်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ “အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော အညတရံ ပါရာဇိကံ။ ပ။ သံဃာဒိသေသေန ဒုက္ကဋဿာ တိ"ဧဝမာဒိသုတ္တံ၊ ဒုက္ကဋဿ-ဤသို့အစရှိသော ပါဠိကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်)။ နိဗ္ဗစနတ္ထ ယုတ္တောဝ၊ ဝိဂြိုဟ် အနက်နှင့်ယှဉ်သည်သာဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ (ဝတ္ထု-၌ စပ်)။ “သံဃာဒိသေသေန၊ နှင့်။ ဒုက္ကဋဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ ရောက်၏”။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤဘိက္ခုသဒ္ဒါ၏ ဝစနတ္ထ ၌။ ဝတ္ထု၊ ဝတ္ထုဖြစ်၏။ ဣတရော၊ တပါးသော။ ဂိဟိဘူတော၊ လူဖြစ်၍ဖြစ်သော သူသည်။ န ဝတ္ထု၊ ဝတ္ထု မဟုတ်။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဗ္ဗဿပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်သော။ ဝိနယ ပိဋကဿ၊ အား။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံသော။ ဘိက္ခုလက္ခဏံ၊ ဘိက္ခုလက္ခဏာရှိသော။ ဝါ၊ ဘိက္ခု သဘောဖြစ်သော။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အာရဘိ၊ အားထုတ်တော်မူ၏။ ယော ပန၊ သည်ကား။ သုဒ္ဓေါဧဝ၊ စင်ကြယ်သည်သာလျှင်။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ ကေနစိ ကာရဏေန၊ တစုံတစ်ခုသော အကြောင်းကြောင့်။ ဂိဟိလိင်္ဂေ၊ လူ၏အသွင်၌။ ဌိတော၊ ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ အတ္တနော၊ ၏။ သဘိက္ခုဘာဝတ္တာ ဧဝ၊ ဘိက္ခုသဘော ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ဝတ္ထု၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အသုဒ္ဓေါပိ၊ မစင်ကြယ်သော ရဟန်းသည်လည်း။ ဘိက္ခုလိင်္ဂေ၊ ရဟန်းအသွင်၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ-အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသုဒ္ဓေါပိ၊ မစင်ကြယ်ငြားသော်လည်း။ ဉာတကေဟိ၊ တို့သည်။ ပစ္စတ္ထိကေဟိ ဝါ၊ ရန်သူတို့ကြောင့် လည်းကောင်း။ ရာဇဘယာဒိကာရဏေန ဝါ၊ ရာဇဘယအစရှိသော အကြောင်းကြောင့် လည်း ကောင်း။ ကာသာဝေသု၊ တို့၌။ သဥဿဟောဝ၊ ဝတ်ဦးအံ့-ဟူသော ဥဿာဟရှိလျက်လျှင်။ အပနီတကာသောဝေါ၊ ပယ်အပ်သော သင်္ကန်းရှိသောသူသည်။ ဝတ္ထု ဧဝ၊ ဝတ္ထုလျှင်ပင်တည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ကာသာဝဂ္ဂဟဏေန၊ သင်္ကန်းကိုယူသဖြင့်။ ထေယျသံဝါသကာနုပဂမနတော၊ ထေယျသံဝါ သကအဖြစ်သို့ မရောက်သောကြောင့်။ ဘိက္ခုနိဗ္ဗစနတ္ထေ၊ ဘိက္ခုသဒ္ဒါ၏ ဝိဂြိုဟ်အနက်၌။ ဝတ္ထု၊ ဝတ္ထု ဖြစ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနိက္ခိတ္တဓုရတ္တာ၊ သင်္ကန်း၌ မဝတ်အံ့ဟု ဝန်ချခြင်း၏ မရှိသောကြောင့် တည်း။ ဣတိ အယံ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝုတ္တံ-ဝုတ္တော ဝတ္တုကာမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယော ပန၊ အကြင်သူသည်ကား။ ဘိက္ခုနိဗ္ဗစနတ္ထံ၊ ဘိက္ခုသဒ္ဒါ၏ဝိဂြိုဟ် အနက်ကို။ သယံ၊ မိမိအလိုလို။ အဇ္ဈုပ ဂတော၊ ကပ်သည်ဖြစ်၍။ လိင်္ဂတ္ထေ နကော၊ လိင်္ဂတ္ထေနကသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သံဝါသဉ္စ၊ သံဝါသကို လည်း။ ထေနေန္တော၊ ခိုးတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သောသူကို။ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ၊ စင်ကြယ်ဟု အယူ ရှိသည်။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ အနောကာသံ ကာရာပေတွာ၊ ခွင့်တောင်းခြင်းကိုမပြုမူ၍။ စဝနာဓိပ္ပါ ယော၊ ရွေ့လျောခြင်းကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ စေ ဝဒေတိ၊ အကယ်၍ဆိုအံ့။
“သမညာယ ဘိက္ခု ပဋိညာယ ဘိက္ခူ”တိ ဝစနဒွယံ၊ ဘိက္ခုဟူသော သဒ္ဒါနှစ်ခု အပေါင်း သည်။ ယထာဝုတ္တံဝ၊ အကြင်အကြင်သို့ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာ ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဥပဗြူဟေတိ၊ ပွားစေ၏။ အန္တရာ၊ စိတ်ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နာယ၊ ဖြစ်သော။ နိယတာယ၊ မြဲသော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ၊ ဖြင့်။ ဥပစ္ဆိန္န ကုသလမူလော၊ ဖြတ်အပ်သော ကုသိုလ်မူလရှိသော သူကို။ ကေဝလာယ၊ ဘိက္ခုသဘောနှင့် မရောသော။ သမညာယ စ၊ ရဟန်းဟူသော အမည်သာမညဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝါ၊ ရဟန်းဟု ခေါ်ဝေါ် ကာမျှဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဋိညာယ စ၊ ငါရဟန်းဟု ဝန်ခံခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပရမတ္ထတော၊ မဖောက်မပြန် မှန်သောသဘောဖြင့်။ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ ကိံ -ကော အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝုတ္တံ-ဝုတ္တော ဝတ္တုကာမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ “ဘိက္ခ ဝေ၊ တို့။ ဣဒံ အယံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ မဟာသာဝဇ္ဇံ ယထာ၊ အပြစ်ကြီးသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ အညံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမှ တပါးသော။ ဧကဓမ္မမ္ပိ၊ တသော တရားကိုမျှလည်း။ အဟံ၊ ငါဘုရားသည်။ န သမနုပဿမိ၊ မြင်တော်မမူ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဝဇ္ဇာနိ၊ ကြီးသောအပြစ်တို့သည်။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမာနိ၊ မိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိလျှင် အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟစ္စဘာသိတံ၊ ဘုရားမြတ်စွာ၏ လည်အာစောက် စသည်ကို ထိစေ၍ ဟောတော်မူအပ်သော။ သင်္ဂီတိတ္တယာရုဠှံ၊ သင်္ဂါယနာသုံးတန် တင်အပ်သော။ သုတ္တံ၊ ပါဠိကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဿ ဝစနဿ၊ ထိုပါဠိ၏။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ “မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပရမာ ဧတေသန္တိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပရမာနီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးကုန်သော။ အာနန္တရိယကမ္မာနိ၊ ကံတို့ သည်။ မဟာသာဝဇ္ဇာနိ၊ ကြီးသောအပြစ်ရှိကုန်၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပန၊ သည်ကား။ တထော၊ ထို အာနန္တရိ ယ ကံငါးပါးထက်။ မဟာသာဝဇ္ဇတရာ၊ အလွန်တရာကြီးသောအပြစ်ရှိ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝုတ္တံ-ဝုတ္တော ဝတ္တုကာမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထို ပဉ္စာနန္တရိယကံတို့၏။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ အပိုင်းအခြားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သဗ္ဗဗလဝမ္ပိ၊ အလုံးစုံထက်အားကြီး သော ကံသည်လည်း။ ကပ္ပဋ္ဌိတိကမေဝ၊ တကမ္ဘာသာတည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိယတ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ပန၊ ၏ကား။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တာယ၊ ထို နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့်။ သမန္နာဂတဿ၊ ပြည့်စုံ သောသူ၏။ ဘဝတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဣမဿ၊ ဤနိယတ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူရှိသော သူအား။ ဘိက္ခုကရဏာ၊ ရဟန်းပြုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ သံဝိဇ္ဇန္တိ၊ ရှိကုန်၏”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “အယံ၊ ဤသူသည်။ သုဒ္ဓေါဝ၊ စင်ကြယ်ရာသည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ နသက္ကာ၊ မတတ် ကောင်း။ “ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိပစ္စယာ၊ တို့သည်။ အာပဇ္ဇန္တိ၁၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “အသုဒ္ဓေါ”တိ ဝါ၊ မစင်ကြယ်ဟူ၍လည်းကောင်း။ “အညတရံ၊ တပါးသော။ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ၊ သို့။ အဇ္ဈာပန္နော”တိ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧသ-ဧသော၊ ဤသို့ သောသူသည်။ ဥဘောပိ ပက္ခေ၊ နှစ်ပါးသော အဖို့တို့ကို။ န ဘဇတိ၊ မဝင်။ တေန၊ ကြောင့်။ “သမညာယ ပဋိညာယ စ ဘိက္ခု၊ န ပရမတ္ထတော”တိ၊ ဟူ၍။ မယာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီ။
ဧဝံ၊ သို့။ မဟာသာဝဇ္ဇာယ၊ ကြီးသောအပြစ်ရှိသော။ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ၊ ဖြင့်။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ ကိမတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝါ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ န ပညပေသိ၊ ပညတ်တော် မမူသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဒုဗ္ဗိဇာနတ္တာ၊ သိနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ပညပေသိ၊ မပညတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော၊ ဖြေအပ်၏။ ဧသာ ဒိဋ္ဌိ နာမ၊ ဤဒိဋ္ဌိမည်သည်ကား။ ပကတိယာပိ၊ ပကတိသဘောဖြင့်လည်း။ “သမ္မာ”တိ ဝါ၊ ကောင်းသော အယူဟူ၍လည်းကောင်း။ “မိစ္ဆာ”တိ ဝါ၊ မှားသော အယူဟူ၍လည်းကောင်း။ ဒုဝိညေယျာ၊ သိနိုင်ခဲ၏။ “နယတာ”တိ ဝါ၊ နိယတ အယူဟူ၍ လည်းကောင်း။ “အနိယတာ”တိ ဝါ၊ အနိယတအယူဟူ၍လည်းကောင်း။ ပဂေဝ ဝိညေယျာ၊ အဘယ်မှာ သိနိုင်ရာအံ့နည်း။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ပညပေသိ၊ မမူ။ တတ္ထ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကြောင့်။ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ၊ ကို။ ပညတ္တာယ၊ ပညတ်သည်ရှိသော်။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသမဒိဋ္ဌိကံ၊ မတူသော အယူရှိသော ရဟန်းကို။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိက ရောက်၏ ဟူ၍။ မညမာနာ၊ အောက်မေ့ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဥပေါသထာဒီနိ၊ တို့ကို။ အကတွာ၊ မပြုကုန်မူ၍။ အစိရေနေဝ၊ မကြာမြင့်မီလျှင်။ သာသနံ၊ ကို။ ဝိနာသေယျုံ၊ ဖျက်ဆီးကုန်ရာ၏။ သုဒ္ဓေသုပိ၊ စင်ကြယ် သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူသု၊ တို့၌။ ဝိပ္ပဋိပတ္တိယာ၊ ချွတ်ယွင်းသော အကျင့်ကကို။ ပဋိပဇ္ဇနေန၊ ကျင့်သဖြင့်။ သယဉ္စ၊ မိမိသည်လည်း။ အပုညံ၊ ကို။ ပသဝေယျုံ၊ ပွားစေကုန်ရာ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဥပါယကုသလတာယ၊ ဥပါယ်၌လိမ္မာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဝိနည်းပညတ်၏ အကြောင်း၌ လိမ္မာတော်မူသဖြင့်။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ အပညာပေတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထို မိစ္ဆာအယူရှိသော ရဟန်းအား။ ဥက္ခေပနီယ ကမ္မဉ္စ၊ ကံကိုလည်းကောင်း။ သမ္မာဝတ္တဉ္စ၊ ဥက္ခေပနီယကံ ထားတော်မူရာ၌ ကောင်းစွာ ကျင့်ရာသော ဝတ်ကိုလည်းကောင်း။ ပညာပေတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုဥက္ခေပနီယကံထားသော ရဟန်းကို။ သံဃေန၊ နှင့်။ အသမ္ဘောဂဉ္စ၊ အတူတကွ မသုံးဆောင်ရခြင်းကိုလည်းကောင်း။ အသံဝါ သဉ္စ၊ ဥပုသ်ကံစသည်တို့၌ မပေါင်းဖော်ရခြင်းကိုလည်းကောင်း။ အကာသိ၊ ပြုတော်မူ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူရှိသော ရဟန်းအား။ ဧသာဒိဋ္ဌိ၊ ဤမိစ္ဆာအယူသည်။ စေ အနိယတာ၊ အကယ်၍ မမြဲသည်ဖြစ်အံ့။ သမ္မာဝတ္တံ၊ ကောင်းစွာကျင့်ရာ ဖြည့်ရာသော ဝတ်ကို။ ပူရေတွာ၊ ၍။ ဩသာရဏံ၊ သွင်းခြင်းကို။ လဘိတွာ၊ ၍။ ပကတတ္တော၊ သည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ စေနိယတာ၊ အကယ်၍ မြဲသည်ဖြစ်အံ့။ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော၊ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူရှိသော။ သော၊ ထိုသူသည်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်ကို။ ပူရေတွာ၊ ဖြည့်၍။ ပကတတ္တော၊ သည်။ ယံ ဘဝေယျ၊ အကြင်သို့ ဖြစ်ရာ၏။ တံ၊ ထိုသို့ နိယတမိစ္စ ဒိဋ္ဌိအယူရှိသောသူ၏ ပကတတ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ အဋ္ဌာနံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ အနဝကာသော၊ အရာမဟုတ်။ ကေဝလံ၊ ဘိက္ခုသဘောနှင့် မရောသက်သက်။
အဋ္ဌသု ဥပသမ္ပဒါသု၊ ရှစ်ပါးကုန်သော ဥပသမ္ပဒါတို့တွင်။ တိဿောဝ၊ ဧဟိဘိက္ခူ ပသမ္ပဒါ, သရဏဂမနုပသမ္ပဒါ, ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒါ-ဟုဆိုအပ်ကုန်သော သုံးပါးကုန်သော ဥပသမ္ပဒါတို့ကို သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤဘိက္ခုသဒ္ဒါ၏ ပဒဘာဇနီ၌။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတရာ၊ ထိုသုံးပါးမှ ကြွင်းသော ငါးပါးသော ဥပသမ္ပဒါတို့ကို။ ပါဋိပုဂ္ဂလတ္တာ စ၊ အသီးသောပုဂ္ဂိုလ်အား ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဘိက္ခူံနံ၊ တို့၏။ အသန္တကတ္တာ စ၊ ဥစ္စာ မဟုတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (လိုက်)။ န ဝုတ္တာ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုငါးပါးကုန်သော ဥပသမ္ပ ဒါတို့တွင်။ ဩဝါဒ ပဋိဂ္ဂဟဏပဉှာဗျာကရဏဥပသမ္ပဒါ၊ ဥပသမ္ပဒါ တို့သည်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ဦးကုန်သော။ ထေရာနံ ဧဝ၊ အရှင်မဟာကဿပမထေရ်, အရှင်သောပါက မထေရ်တို့အားသာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သေသာ၊ နှစ်ပါးမှ ကြွင်းကုန်သော။ တိဿေ၊ ဒုတေနုပသမ္ပဒါ ဂရုဓမ္မပဋိဂ္ဂဟဏူ ပသမ္ပဒါ အဋ္ဌဝါစိကူပ သမ္ပဒါ-ဟုဆိုအပ်ကုန်သော သုံးပါးသော ဥပသမ္ပဒါတို့သည်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့၏။ သန္တကာ၊ ဥစ္စာတို့တည်း။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဘိက္ခုသဒ္ဒါ၏ ပဓဘာဇနီ၌။ န အဓိပ္ပေ တာ၊ မလိုအပ်ကုန်။ တိဿန္နမ္ပိ၊ သုံးပါး အပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဥပသမ္ပဒါနံ၊ ဧဟိဘိက္ခု ဥပသမ္ပဒါ-စသည်တို့၏။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ “ဘဒြော ဘိက္ခူ”တိအာဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ စတ္တာရိ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေသံ၊ ထိုဘဒြော ဘိက္ခုစကုန်သော လေးပုဒ်တို့၏။ တိဿန္နံ၊ ဧဟိဘိက္ခုဥပသမ္ပဒါ-စသည် သုံးပါးတို့အား။ သာဓာရဏတ္တာ၊ ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ လျော်သောအကြောင်းကို ဆိုဦးအံ့။ ဧဟိဘိက္ခုဘာဝေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်း ကောင်း။ သရဏဂမနဉတ္တိစတုတ္ထေန ဝါ၊ သရဏဂုံဉာတ္တိစတုတ္ထကံဆောင်ခြင်းဖြင့် လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သောသူသည်။ ဘဒြော စ၊ ကောင်းသော ကျေးဇူးရှိသည် လည်းကောင်း။ သေက္ခော၊ သေက္ခကျေးဇူးရှိသည်လည်းကောင်း။ အသေက္ခော စ၊ လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပသမ္ပဒဝစနံ ပန၊ ကိုကား။ နေသံ၊ ထိုဆိုအပ်ပြီးသော ရဟန်းတို့၏။ သာဓုက၁ ဘာဝဒီပနတ္ထံ၊ ကောင်းသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ သင့်စွာ။ ဣမေ ဧဝ၊ ဤဥပသမ္ပဒဖြစ်သော ရဟန်းတို့သည်သာလျှင်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ သမ္မာသမ္ဗု ဒ္ဓါ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ န အာပဇ္ဇန္တိ၊ မရောက်ကုန်။
အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဉတ္တိစတုတ္ထေနေဝ ကမ္မေန၊ ဉတ္တိစတုတ္ထကံ ဖြင့်သာလျှင်။ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတုံ၊ ငှါ။ ဘဗ္ဗာ၊ ထိုက်ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အညေ၊ ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒါမှ တပါးကုန်သော။ ဧဟိဘိက္ခု သရဏဂ မန ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏ ပဉှဗျာကရဏာဟိ၊ ဧဟိဘိက္ခုခေါ်ဝေါ်ခြင်း။ ပ။ ပြဿနာကို ဖြေခြင်းတို့ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတုံ၊ ငှါ။ န ဘဗ္ဗာ၊ မထိုက် ကုန်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတေ၊ ထို ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒါ-စသည်တို့ကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်တော်မူ၍။ “အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူ”တိ၊ ဟူ၍။ အန္တိမောဝ၊ အဆုံးဖြစ်သော ဉတ္တိစတုတ္ထကံ ဖြင့်ဖြစ်သော ရဟန်းကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရီတ္ထေရော၊ သည်။ ဝဒတိ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကားသည်။ အယုတ္ထံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယုတ္တံ၊ နည်း။ “ဒွေ ပုဂ္ဂလာ အဘဗ္ဗာ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဗုဒ္ဓါ စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါစာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧတ္တကမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ အညထာ၊ ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပ ဒသာ အာပတ်သင့်၍ ဧဟိဘိက္ခုဥပသမ္ပဒ စသည်တို့သည် အာပတ်မသင့်-ဟူသော တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ (တနည်းကား) အညထာ၊ ဥပသမ္ပခုနစ်ပါးလုံး အာပတ်မသင့်သည်မှတပါး ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒတပါးမှာသာ အာပတ်သင့်၏ဟူသော။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ ဧဟိ ဘိက္ခုအာဒယောပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဟောအပ်ကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ ကိဉ္စ၊ ဆိုပြီးသည်ကား စိုးစဉ်းသာတည်း။ ဘိယျော၊ ဆိုဖွယ်သည်ကား အများရှိသေး ၏။ “ဒွေ ပုဂ္ဂလာ ဘဗ္ဗာ အာပတ္တိံ"အာပဇ္ဇိတုံ ဘိက္ခူ စ ဘိက္ခုနိယော စာ”တိ၊ ဟူ၍။ သာမညေန၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ဟောတော်မူအပ်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ အပိ စ၊ အံ့။ အာပတ္တိဘယဋ္ဌာနဒဿနတော စ၊ အာပတ်မှ ကြောက်သောအရာကို မြင်သောကြောင့်လည်း။ တံ၊ ထိုအရှင်ဓမ္မသိရိမထေရ်စကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကထံ၊ အာပတ်မှ ကြောက်ရာ အဘယ် နည်းဟူမူကား။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော၊ သည်။ အာဝသထပိဏ္ဍံ၊ ဧည့်သည်တို့အား ရည်၍ ထားသော ဆွမ်းကို။ ကုက္ကုစ္စာယန္တော၊ အလို့လို့ရှိတော်မူသည်ဖြစ်၍။ န ပဋိဂ္ဂဟေသိ၊ ခံတော်မမူ။ မဟာကဿပေါ၊ သည်။ စီဝရဝိပ္ပဝါသဘာယာ စ၊ သင်္ကန်းနှင့် ကင်းအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့် လည်း။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တိစီဝရံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ နဒိံ၊ ကို။ တရန္တော၊ ကူးသည်ရှိသော်။ မနံဝုဠှော၊ စဉ်းငယ်မျောသည်။ အဟောသိ၊ ပြီ။ ကိဉ္စ၊ ဆိုဖွယ်စကားရှိသေး၏။ သရဏဂမနုပသမ္ပဒါယ၊ သရဏဂမနုပသမ္ပဒါဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နေ၊ ပဉ္စင်းခံသော သူတို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ အကြောင်းပြု၍။ သဒ္ဓိဝိဟာ ရိကဝတ္တာနိ၊ တို့ကို။ အသမ္မာဝတ္တန္တာနံ၊ မကျင့်ကုန်သော။ နေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ ဒုက္ကဋာနိ စ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်တို့ကိုလည်း။ ပညတ္တာနိ၊ ပညတ်အပ်ကုန်သော အရာတိုပသည်။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အယံ ဣမသ္မိံ အတ္တေ အဓိပ္ပေတော ဘိက္ခူ”တိ ဧတံ၊ ဘိက္ခု- ဟူသော ဤပုဒ်ကို။ ဒုဗ္ဗိစာရိတံ၊ စိစစ်ခြင်းငှါ ခဲယဉ်း၏။ အယံ။ ပ။ ဘိက္ခူတိ ဧတံ၊ ကို။ ပဋိက္ခိတ္တာယ၊ ရှေ့၌ပယ်ပြီးသော။ သရဏဂမနုပသမ္ပဒါယ၊ ၏။ အနုညာတပ္ပသင်္ဂဘယာ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဘဗ္ဗတံ၊ ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တသ္မိံ၊ ထိုသရဏဂမနုပသမ္ပဒါကိုလည်း။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပဋိက္ခိတ္ထာပိ၊ ပယ်ပြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ သာ၊ ထိုသရဏဂမနုပသမ္ပဒါကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒန္တေန၊ ဘိက္ခုသဒ္ဒါ၏ ပဒဘာဇနီ၌ ဟောတော်မူသဖြင့်။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ မိစ္ဆာဂါဟော ဝါ၊ မိစ္ဆာအယူသည်လည်းကောင်း။ ဝိမတိ ဝါ၊ တွေးတောခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြေငာ့်။ န ဝုတ္တာ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ “ဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ”တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဠိနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤဘိက္ခုနီ နာမ ဥဘတောသံဃေ ဥပသမ္ပန္နာ-ဟူ သော စကားကို။ သာကိယာဒီနံ၊ သာကီဝင်မင်းသမီးအစရှိသော သူတို့အား။ အနုညာတဥပသမ္ပဒါယ၊ ၏။ အနုပ္ပဗန္ဓဘယာ၊ အစဉ်လိုက်အံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ယသ္မာ ပန၊ အကြင့်ကြောင့်ကား။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ၊ သည်။ သဗ္ဗထာ၊ ဖြင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာယ၊ ၍။ တံ တံ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဝီတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်ကျူးသော ရဟန်းအား။ တတော အာပတ္တိတော၊ ထိုထိုသော အာပတ်ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ် မသင့်။ ဣတရဿ၊ သိက္ခာကို မချမူ၍ ထိုထိုသို့သော ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသော ရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်သို့သော သိက္ခာပုဒ်၌။ သာဝဇ္ဇပညတ္တိ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ အနဝဇ္ဇပညတ္တိ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ အယံ၊ ဤပညတ်နှစ်ပါးရှိသော ရဟန်းကို။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ သော။ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသို့သော ပညတ်နှစ်ပါးရှိသော သိက္ခာပုဒ်၌။ တဒဇ္ဈာ စာရတ္ထေန၊ ထိုထို သို့သော ပညတ်ကို လွန်ကျူးသောအနက်အားဖြင့်။ ဉတ္တိစတုတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နော၊ သော။ အယမေဝ၊ ဤရဟန်းသည်သာလျှင်။ အဓိပ္ပေတော နာမ၊ အလိုရှိအပ်သော ရဟန်းမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံသန္တေ၊ ဤသို့ ဆိုသင့်သည်ရှိသော်။ “ယာက ကာယစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတစ်ခုလည်းဖြစ်သော။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ဥပသမ္ပဒအဖြစ်ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော။ အယံ၊ ဤရဟန်းကို။ “မေထုနံ ဓမ္မ ပဋိသေဝိတွာ ပါရာဇိကော ဟောတီ”တိ၊ ဟောတိ-ဟူသော။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ၌။ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ မဆိုသင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ဝုတ္တေ ပန၊ ဆိုသော်ကား။ ကထံ၊ အသို့။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဝိရောဓဒေါသောပိ၊ ဆန့်ကျင်သော အပြစ်ကိုလည်း။ ပရိဟတော၊ ပယ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကထံ၊ သို့။ ပရိဟတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဉတ္တိစတုတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နော ဧဝ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းကိုသာလျှင်။ “ဘိက္ခူ”တိ စ၊ လည်းကောင်း။ “ဥပသမ္ပန္နော”တိ စ၊ လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ၌။ သစေ အဓိပ္ပေတော၊ ဖြစ်အံ့။ တေန၊ ထိဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့်။ န ဥပသမ္ပန္နော၊ ပဉ္စင်းမဖြစ်သောသူသည်။ အနုပသမ္ပန္နော နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဥတ္တိစတုတ္ထကမ္မတော၊ ကံမှ။ အညထာ၊ တပါးသောအကြောင်း ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နာ နာမ၊ ဥပသမ္ပန္နအမည်ရှိကုန်သော။ မဟာကဿပတ္ထေရာဒယော၊ မဟာကဿပ ထေရ်စသည်တို့သည်။ ဣတရေသံ၊ ဉတ္တိစတုတ္ထကံဖြင့် ပဉ္စင်းဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ အနုပ သမ္ပန္နဋ္ဌာနေ၊ အနုပသမ္ပန္နအရာ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ သဟသေယျ, ပဒသောဓမ္မာပတ္တိံ၊ သဟသေယျ အာပတ်, ပဒသော ဓမ္မအာပတ်ကို။ ဇနေယျုံ၊ ဖြစ်စေကုန်ရာ၏။ ဩမသနာဒိကာလေ စ၊ ဩမသန အစရှိသောကာလ၌လည်း။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဇနေယျုံ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝမာဒိကော၊ သော။ ဝိရောဓဒေါသော၊ ဆန့်ကျင်သောအပြစ်ကို။ ပရိဟတော၊ ပယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံကို။ အာစရိယော၊ သည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ မင်္ဂုရစ္ဆဝိနာမ၊ မည်သည်ကား။ သာမော၊ ရွှေသော အဆင်းတည်း။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အကုပ္ပမ္ပိ၊ မပျက်သော ကံသည်လည်း။ ဧကစ္စံ၊ အချို့။ န ဌာနာရဟံ၊ အကြောင်းအား မထိုက်။ ယေန၊ အကြင် အကြောင်းရှိသော ကံဖြင့်။ ဩသာရဏံ၊ သွင်းခြင်းသို့။ အပ္ပတ္တော၊ မရောက်။ “သု ဩသာရိတော''၊ ကောင်းစွာ သွင်းအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေနာ”တိ၂၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣမိနာ၊ ဤဌာနာရဟေန-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အကုပ္ပသိဒ္ဓိတော၊ အပုပ္ပသဒ္ဒါ၏ ပြီးသောကြောင့်။ “ဌာနာ ရဟေနာ”တိ၊ ဟူသော။ ဣဒမေဝ ပဒံ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုရာ၏။ ပုဗ္ဗပဒံ၊ အကုပ္ပေန-ဟူသော ရှေ့ပုဒ်ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဋ္ဌာနာရဟေန၊ ပညတ်တည်းဟူသော အကြောင်း အား မထိုက်သော။ အကုပ္ပေန၊ မပျက်သော။ တေန ကမ္မေန၊ ထိုကံဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ကို။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ၌။ အနဓိပ္ပေတော၊ အပ်။ ဣတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော၊ ဤသို့မလိုအပ်သော အနက်၏ လျဉ်းပါး သောကြောင့်တည်း။ တစ်နည်းကား။ ဣတိ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရာ။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ဧတေဟိ ပန၊ ထို အကု ပ္ပေန, ဌာနာရဟေန-ဟူသော ပုဒ်တို့ဖြင့်ကား။ အယံ အတ္တော၊ သည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ “ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အကုပ္ပေန၊ မပျက်သော။ တေန ကမ္မေန၊ ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ၏။ အယမ္ပိ၊ ဤရဟန်းကို လည်း။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ၌။ “ဘိက္ခူ”တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဌာနာရဟေန စ၊ ပညတ်တည်း ဟူသော အကြောင်းအားထိုက်သော။ တေန ကမ္မေန၊ ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ၏။ အယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ၌။ “ဘိက္ခူ”တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ တတော-တသ္မာ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ ကုပ္ပေန၊ ပျက်သောကံဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ကို။ နာဓိပ္ပေတော၊ အပ်။ ဣတိ အယံ အတ္ထော၊ သည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ တေန၊ ထို အကုပ္ပေန-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အယံ အတ္ထောပိ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော အနက် ကိုလည်း။ သာဓိတော၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ယော ပန ဘိက္ခု ဇာနံ ဦန။ ပ။ အနုပသမ္ပ န္နော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယာဝ၊ လောက်။ န ပညာယတိ၁၊ မထင်။ တာဝ၊ လော်။ သမညာယ ဘိက္ခု ပဋိညာယ ဘိက္ခုဘာဝံ၊ သို့။ ဥပဂတောပိ၊ ရောက်သော်လည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဒဿိ တသမညာယ ဘိက္ခု-ပဋိညာယ ဘိက္ခု ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အညေသံ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ဥပ သမ္ပန္နဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ဩမသနပါစိတ္တိယာဒိဝတ္ထု၊ နှုတ်လှံထိုးခြင်းကြောင့်သင့်သော ပါစိတ် အာပတ် အစရှိသည်တို့၏ ဝတ္ထုသည်။ ဟောတိ၂၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အနုပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ “အနုပသမ္ပန္နေ
ဧတ္ထ ပန၊ ဤအကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန-ဟူသောပုဒ်၌ကား။ အကုပ္ပံ၊ မပျက်သော။ ဌာနာရဟံ၊ ပညတ်တော်မူသော အကြောင်းအား ထိုက်သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဌာနာရဟံ၊ သော။ န ကုပ္ပံ၃၊ မပျက်သော သဘောရှိသော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အကုပ္ပဉ္စေဝ၊ မူလည်းဖြစ်သော။ ဌာနာ ရဟဉ္စ၄၊ မူလည်းဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ နာကုပ္ပဉ္စ၊ မပျက်သော၁ သဘောရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ န ဌာနနာရဟဉ္စ၊ အကြောင်းအားမထိုက်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ စတုက္ကံ၊ ဤ စတုက္ကကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစတုက္က၌။ ပဌမံ၊ ပထမနည်းကို။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတိယစတုတ္ထာနိ၊ တတိယ စတုတ္ထနည်းတို့သည်။ ပါကဋာနိ၊ ကုန်ပြီ။ ဒုတိယံ၊ နည်းကို။ ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခုနီသံဃာတော၊ မှ။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာယ၊ ဧကတောဥပသမ္ပန္န ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမ၏။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ၊ လိင်ပြန်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ စွ။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုလိင်ပြန်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ သိက္ခမာနကာလေ၊ ၌။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ ဉတ္တိစတုတ္ထဥပသမ္ပဒါကမ္မံ၊ သည်။ အကုပ္ပဉ္စေဝ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဌာနာရဟဉ္စ၊ သည်လည်း ကောင်း။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ ပုရိသလိင်္ဂေ၊ သည်။ ပါတုဘူတေ၊ ထင်ရှားဖြစ်လတ်သော်။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တမေဝ ဥပဇ္ဈံ တမေဝ ဥပသမ္ပဒ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုလိင်ပြန်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အပရိယာပန္နတ္တာ၊ အကျုံးမဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ သာမဏေရဘာဝါပတ္တိတော၊ သာမဏေအဖြစ်သို့ ရောက်သောကြောင့်။ ကမ္မံ၊ ဘိက္ခုနီအဖြစ်ဟူသော ကံသည်။ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ကုပ္ပံ၊ ပျက်သည်။ ဇာတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ လိင်္ဂပရိဝတ္တနေန၊ လိင်ပြန်သဖြင့်။ စီဝရဿ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနဝိဇဟနံ ဝိယ၊ အဓိဋ္ဌာန်ကို စွန့်သကဲ့သို့။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ဧကတော ဥပသမ္ပန္နဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမ လိင်ပြန် သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘိက္ခုနီသံဃေန၊ သည်။ ကတာယ၊ သော။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ အဖြစ်ကို။ ဝီဇဟနံ၊ စွန့်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဆိုပြီးသည်မှတပါးဖြစ်သော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထို လိင်ပြန်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဥပသမ္ပန္နော၊ သော။ ဘိက္ခု၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ လိင်္ဂ ပရိဝတ္တေ၊ သည်။ အသတိပိ၊ သော်လည်း။ တံ ဧကတောဥပသမ္ပဒါကမ္မံ၊ ထို ဧကတောဥပသမ္ပဒါကံ သည်။ ကုပ္ပတိ၊ ၏။ ယထာဌာနေ၊ ပဉ္စင်းခံတိုင်းသောအရာ၌။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထို လိင်ပြန်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ “ဘိက္ခုနီ”တိ သင်္ချံ၊ သို့။ တာဝန ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညတရံ၊ သော။ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတွာပိ၊ ရောက်၍လည်းကောင်း။ အနာပဇ္ဇိတွာ ပိ၊ မရောက်မူ၍ လည်းကောင်း။ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတုကာမတာယ၊ လူထွက်လိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂိဟိလိင်္ဂံ၊ လူ၏အသွင်ကို။ သာဒိယန္တိယာ၊ သာယာသောဘိက္ခုနီမအား။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ကို။ ဥဘတောသံဃေ၊ ၌။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။
[ဤတွင် ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇိတွာပိ အနာပဇ္ဇိတွာပိ-ဟု ပါဌ်ရှိသည်။ ပါရာဇိကံ အနာပဇ္ဇိတွာပိ-ဟု ရှိသော်သာ သင့်မည်ထင်၏။ ဆင်ခြင်ပါလေ။]
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေန ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ “ကုပ္ပတိ၊ ပျက်တတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုပ္ပ”န္တိ၊ ကုပ္ပမည်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တ ကမ္မဒေါသာဘာဝတော ပန၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ် ပြီးသော ကမ္မဒေါသ၏ မရှိသောကြောင့်ကား။ “ဌာနာရဟ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီ ပန၊ သည်ကား။ ဂိဟိလိင်္ဂံ၊ ကို။ သာဒိယန္တိကာလေ၊ ၌။ ပုရိလိင်္ဂသပါတုဘာဝေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဘိက္ခူသု၊ တို့၌။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤအဆုံးအဖြတ်ကို။ သာဓကံ၊ ပြီးစေတတ်သော။ ကာရဏံ၊ သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာယ၊ ၍။ စေ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတာ၊ အကယ်၍ လူထွက်အံ့။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနာဘာဝတော၊ သိက္ခာချခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ တံ ပန၊ ထို ဧကေဆရာတို့ စကား သည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ခန္တိ၊ အလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ “ယထာ၊ အကြာင် အကြောင်းအရာဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗန္တိ၊ ပြုအပ်၏ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ အကတေ၊ မပြုသော်။ ကုပ္ပတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံး သွင်း၍။ ကရဏံ၊ ကို။ သတ္ထု သာသန”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ ရာ၌။ “ဂဏ္ဌိ ပဒေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ၌။ “ဓမ္မသိရိတ္ထေရဿ၊ ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
သာဇီဝပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “တတောပိ မဂ္ဂဖလစိတ္တမေဝ အဓိစိတ္တံ၊ တံ ပန ဣဓ အနဓိပ္ပေတ”န္တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “တထောပိ စ မဂ္ဂဖလပညာဝအဓိပညာ၊ သာ ပန ဣဓ အနဓိပ္ပေတာ၊ န ဟိ တံသမာပန္နော ဘိက္ခု မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝတီတိ''၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ သည်။ “တတြ ယာယံ အဓိသီလသိက္ခာ၊ အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ သိက္ခာ”တိ၊ သိက္ခာ-ဟူသော။ ဣမာယ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အယံ ပါဠိ၊ ၌ တတြာယံ-စသော ပါဠိသည်။ ဣဓ၊ ၌။ အဓိသီလသိက္ခာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤအဓိသီလသိက္ခာ ဟူသောပုဒ်၌။ သမဘိနိဝိဋ္ဌေ၊ ကောင်းစွာ အကျုံးဝင်သော။ သိက္ခာတိ ပဒေ၊ ၌။ ကာယဝစီဒုစ္စရိတတော၊ ကာယဒုစရိုက် ဝစီဒုစရိုက်တို့မှ။ ဝိရတီ စေဝ၊ ကြဉ်ခြင်း ကိုလည်းကောင်း။ စေတနာ စ၊ ကြဉ်ကြောင်းဖြစ်သော စေတနာကိုလည်းကောင်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အညတြ၊ တပါးသောအရာ၌။ စေတနာယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သိက္ခာပဒန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သ ဥဒ္ဒေသံ၊ သ ဥဒ္ဒေသဖြစ်သော။ သိက္ခာပဒဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဧကစ္စံ၊ သော။ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာ ပဒဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ စိတ္တဿ အဓိကရဏံ ကတွာတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ - ၌ စပ်)။ တသ္မိံ သိက္ခတီတိ ပဒေ၊ ပုဒ်၌။ အဓိကရဏတ္ထေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်တည်း။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သိက္ခာပဒန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခ ဏဝသေန၊ သီလကို ဆင်ခြင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ ယထာ၁၊ သို့ (ထည့်)။ သီလပစ္စဝေက္ခဏာပိ၊ သီလကိုဆင်ခြင်ခြင်းသည်လည်း။ သီလမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုပ္ပဋိစ္ဆာန္နာဒိစာရိ တ္တေသု၊ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နအစရှိသော စာရိတ္တသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ဝိရတိ ဝိပ္ပယုတ္တစေတနံ၊ ဝိရတီနှင့် မယှဉ်သော စေတနာကို။ ပဝတ္တေန္တောပိ၊ ဖြစ်စေသောသူသည်လည်း။ သိက္ခံ ပူရေန္တောတွေဝ၊ ဟူ၍လျှင်။ သင်္ချံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ “သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ပါစိတ္တိယ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ မရိယာဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်တည်းဟူသော အပိုင်းအခြားကို။ အဝီတိက္ကမန္တော၊ မလွန်ကျူးသော ရဟန်းကို။ “တသ္မိံ စ သိက္ခာပဒေ၊ ၌လျှင်။ သိက္ခတိ၊ ၏”။ ဣတိ-ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အညတရသ္မိံ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ၊ အညတရ ဂဏ္ဌိပုဒ်၌ကား။ “သိက္ခာတိ၊ ဟူသည်ကား။ တံ သိက္ခာပဒံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို။ သိက္ခနဘာဝေန၊ ကျင့်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ ဖြစ်သောစိတ္တုပ္ပါဒ်တည်း။ သာဇီဝန္တိ၊ ကား။ ပညတ္တိ၊ တည်း။ တဒတ္ထဒဿနတ္ထံ၊ ပညတ်ဖြစ်သော ထိုအနက်ကို ပြခြင်းငှါ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ မေထုနသံဝရေဿတံ အဓိဝစန”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂုဏသမ္မတာယ၊ ကျေးဇူးဟု သမုတ်အပ်သော။ ပုညသမ္မတာယ၊ ကောင်းမှုဟု သမုတ်အပ်သော။ သိက္ခာယ၊ အကျင့်၏။ တန္တိယာ၊ အစဉ်၏။ အဘာ ဝတော၊ မရှိသောကြောင့်။ လောကဿ၊ လူ၏။ ဒုဗ္ဗလျာဝိကမ္မံ၊ အားနည်းသည်၏အဖြစ်ကို ထင်စွာ ပြုခြင်းသည်။ တတ္ထ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်၌။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထို သိက္ခာသည်။ ပတ္ထနီယာ၊ တောင့်တအပ်သော အကျင့်တည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ယဉ္စ သာဇီဝံ သမပန္နော၊ တတ္ထ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အာဏာယ၊ အာဏာဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်၌။ ဒုဗ္ဗလျံ၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာယသ္မာ ဥပတိဿော၊ အရှင် ဥပတိဿ မထေရ်သည်။ ဝဒတိ၊ ၏။
---------
သိက္ခာပစ္စက္ခာနကထာဝဏ္ဏနာ
၄၆။ ဟန္ဒာဒိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ဝစသာ၊ နှုတ်ဖြင့်။ ယော၁၊ အကြင်သူသည်။ ဂိဟိဘာဝံ ပတ္ထယမာနောတိအာဒိပဒေဟိ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်။ စိတ္တနိယမံ၊ စိတ်ကိုမှတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧတေ န၀၂ စိတ္ထေန၊ ထိုစိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ၊ သိက္ခာချခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ (ယဒိ ပနာဟံ အပါဟံ ဟန္ဒဟံ - ၌ ဟန္ဒ-ကို ယူ)။ တဒဘာဝေန၊ ထိုစိတ်၏ မရှိသဖြင့်။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၅၁။ ဗုဒ္ဓံ ဓမ္မန္တိအာဒိပဒေဟိ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ခေတ္တနိယမံ၊ ခေတ်ကို မှတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို သိက္ခာပစ္စက္ခာန-ပုဒ်တို့တွင်။ အာဒိတော-အာဒိမှိ၊ အစ၌။ စုဒ္ဒသဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သဘာဝပရိစ္စာဂေါ၊ ရဟန်းသဘောကို စွန့်ခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္ဆိမေဟိ၊ နောက်ဖြစ်ကုန်သော။ အဋ္ဌဟိ ပဒေဟိ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်။ သဘာဝန္တရာဒါနံ၃၊ သဘောအထူးကို ယူခြင်းကို လည်း။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္စက္ခာမိ ဓာရေတီတိ၊ ဟူကုန်သော။ ဧတေဟိ၊ ထိုပုဒ်တို့ဖြင့်။ ကာလနိယမံ၊ ကာလကို မှတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝဒတီတိ ဣမိနာ ပဒေနာ၊ ဖြင့်။ ပယောဂနိ ယမံ၊ ပယောဂကို မှတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝိညာပေတီတိ ဣမိနာပဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိဇာနနနိယမံ၊ သိခြင်းကို မှတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဥမ္မတ္တကော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာ တိ။ ပ။ ပစ္စက္ခာတီတိအာဒီဟိ၊ ဤသို့အစရှိသော ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ပုဂ္ဂလနိယမံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အရိယကေန မိလက္ခဿ သန္တိကေ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတီတိအာဒီဟိ ပန၊ တို့ဖြင့်ကား။ ပုဂ္ဂလာဒိနိယမေပိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အစရှိသည်တို့ကို မှတ်ခြင်း၏ အဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တတ္ထ၊ ထို နိယမပုဒ်တို့တွင်။ “ယာယမိလက္ခဘာသာယ၊ အကြင် တောင်သူဘာသာဖြင့်။ ကာလနိယမော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တယာ ဘာသာယ၊ ထိုဘာသာဖြင့်လည်း။ ကာလနိယမတ္ထဒီပနေ၊ ကာလနိယမအနက်ကို ပြသည်။ သတိ၊ သော်။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ၊ သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ မတိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အာနန္ဒာဆရာသည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဒဝါယာတိအာဒီဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ခေတ္တာဒိနိယမေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ စိတ္တနိယမာဘာဝေန၊ စိတ်ကိုမှတ်ခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သာဝေတုကာမော န သာဝေတီတိ ဣမိနာ ပဒေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တနိယမေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပယောဂနိယမာဘာဝေန၊ ကြောင့်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အဝိညုဿ သာဝေတိ၊ ဝိညုဿ န သာဝေတီတိ ဣဒံ၊ ဤပါဠိ ကို။ စိတ္တခေတ္တ ကာလပ ယောဂ ပုဂ္ဂလဝိဇာနနနိယမေ၊ ဝိဇာနနကိုမှတ်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ယံ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ သာဝေတိ၊ ကြားစေ၏။ တေဿဝ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ သာလျှင်။ သဝနေန၊ ကြားသဖြင့်။ ရုဟတိ၊ ၏။ အညဿ၊ တပါးသောသူကို။ သဝနေန၊ ဖြင့်။ နရုဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “အယမေဝ၊ ဤသူသည်သာလျှင်။ ဇာနာတု၊ သိစေ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကံ၊ တယောက်သော သူကို။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ ယဒိ အာရောစေတိ၊ အကယ်၍ကြားအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တံ၊ ထို စကားကို။ သော ဧဝ၊ ထိုမှတ်သော သူသည်သာလျှင်။ စေ ဇာနာတိ၊ အကယ်၍ သိအံ့။ သိက္ခာ၊ သည်။ ပစ္စက္ခာတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထို မှတ်သောသူသည်။ အထ ယဒိ န ဇာနာတိ၊ အံ့။ သိက္ခာ၊ သည်။ အပ္ပစ္စက္ခတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗသော ဝါ ပန န သာဝေတိ၊ အပ္ပစ္စက္ခာ တာ ဟောတိ သိက္ခာတိ ဣဒံ၊ ကို။ စိတ္တာဒိနိယမေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သိက္ခာ၊ သည်။ ပစ္စက္ခာတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ၊ စိတ်အစရှိသည်ကို မမှတ်သဖြင့်။ သိက္ခာ၊ သည်။ ပစ္စက္ခာတာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော ပါဠိတော်အစဉ်ဖြင့်။ “သိက္ခံ။ ပ။ ဒုဗ္ဗလျံ အနာဝိကတွာ”တိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ ပဒဘာဇနံ၊ ကို။ တီဟိ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။
၅၃။ ဝဏ္ဏပဋ္ဌာနံ၊ ဝဏ္ဏပဋ္ဌာန်းဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓဂုဏဒီပကံ၊ ဗုဒ္ဓဂုဏ်ကို ပြတတ်သော။ သုတ္တံ၊ ပါဠိတည်း။ ဥပါလိဂဟပတိနာ၊ ဥပါလိ သူကြွယ်သည်။ ဝုတ္တာ၊ သော။ ဂါထာ၊ သည်။ ဥပါလိ ဂါထာ ကိရ၊ သတတ်။ ပညာဏံ သညာဏန္တိ ပဒဒွယံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်နှစ်ခုသည်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဧကံ၊ တူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗောဓိပညာဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဗောဓိသညာဏံ၊ ဗောဓိကို မှတ်တတ်သော။ ဗောဓိဗီဇံ၊ ဗောဓိအကြောင်းဖြစ်သော ဥဒ္ဒေသကို။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဒွိန္နမ္ပိ နိယမေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဒွီသုပိ၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့သည်လည်း။ ဇာနန္တေသု ဧဝ၊ သိကုန်သော်လျှင်။ ပစ္စက္ခာမီတိ အဓိပ္ပါယေန၊ သိက္ခကိုချ၏-ဟူသော အလိုအားဖြင့်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တေသု၊ ထိုနှစ်ယောက်သောသူတို့တွင်။ ဧကော၊ တယောက်သော သူသည်။ စေ ဇာနာတိ၊ အကယ်၍ သိအံ့။ ပစ္စက္ခာတာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ အညတြသ္မိမ္ပိ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဂဏ္ဌီစကားသည်။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ နသမေတိ၊ မညီ။ “ဂိဟီ ဟောမီ”တိ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ဂိဟိမှီ”တိဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဝတ္တမာနဝစနံ၊ ဝတ္တမာန် ဝိဘတ်သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဓာရေဟီတိ ပဒဿ၊ ၏။ အတ္ထဘာဝါ စ၊ အနက်မရှိသောကြောင့်သာလျှင်။ “ဓာရေဟီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ စ၊ ဆိုသော်လျှင်။ ပရဿ၊ သူတပါး၏။ ဥပရိ၊ ၌။ ဝါ၊ အထက်သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သန္ဒိဋ္ဌိကံ ဓမ္မန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောအရာတို့၌။ ဓမ္မဝစနံ၊ ဓမ္မသဒ္ဒါကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယံ၊ အကြင် အလုံးစုံ၌ ဓမ္မသဒ္ဒါကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “သန္ဒိဋ္ဌိက”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ တံ၊ ထို ဓမ္မသဒ္ဒါကို။ ပကာသေတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ “ဝိဇိတဝိဇယံ ပစ္စက္ခာမီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ စက္ကဝတ္တ အာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ တပ္ပသင်္ဂတော၊ ထို ဝိဇိတဝိဇယသဒ္ဒါ၏ အနက်၌ လျဉ်းပါးရာ သောကြောင့်။ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒါပိ၊ ကိုလည်း။ အဝသာနေ၊ ၌။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ သည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ အာစရိယဿ ပန၁၊ အရှင်အာနန္ဒဆရာ၏ကား။ “ယော မံ ပဗ္ဗာဇေသီ”တိအာဒိ၊ ယော မံ ပဗ္ဗာဇေသိ-အစရှိသော စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်)။ ဥပဇျွံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပရံ ဝါ၊ တပါးသောသူကိုမူလည်း။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ပဗ္ဗဇိတံ၊ ရှင်ရဟန်းပြုသောသူကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဒိဋ္ဌိ၊ ဤသို့သောအယူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဩကလ္လကောတိ ဣဒံ နာမံ၊ သည်။ ကပဏာဓိ ဝစနံ၊ အထီးကျန်တတ်သောသူ၏ အမည်တည်း။ မောဠိဗဒ္ဓေါတိ၊ သည်ကား။ သိခါဗဒ္ဓေါ၊ ဦးစွန်းအဖွဲ့ရှိသောသူတည်း။ ဝါ၊ ဩမုက္ကမကုဋော၊ စွပ်အပ်သော မကိုဋ် ရှိသောသူတည်း။ စေလ္လကော၊ စေလ္လက သာမဏေသည်။ အထေရော၊ မကြီးသေးသော သာမဏေ တည်း။ ဝါ၊ အထေရော၊ မကြီးသေးသော သာမဏေသည်။ စေလ္လကော၊ စေလ္လက သာမဏေမည်၏။ မဇ္ဈိမော၊ မဇ္ဈိမသာမဏေသည်။ စေဋကော၊ စေဋက သာမဏေမည်၏။ မဟာသာမဏေရော၊ သည်။ မောဠိဂလ္လော၊ မောဠိဂလ္လ သာမဏေမည်၏။ မနုဿဝိဂ္ဂဟ နာဂါဒီနံ၊ လူဇာတ်ဖြစ်ကုန်သော နဂါးအစ ရှိသည်တို့၏လည်းကောင်း။ နာဂရူပါဒီနံ၊ သက်သက်သော နဂါးအသွင်အစရှိသော သူတို့၏ လည်းကောင်း။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဘာသာဇာနနကိန္နရာဒီနံ ဝါ၊ လူတို့၏ ဘာသာကို သိသော ကိန္နရာ အစရှိသည်တို့၏လည်းကောင်း။ သန္တိကေ၊ ၌။ သိက္ခာ၊ သည်။ အပ္ပစ္စက္ခတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒေဝတာ နာမ မဟာပညာတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော ကိရ၊ ပါဌ်ရှိသတဲ့။ ဒဝါယာတိ၊ သည်ကား။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ ဒဝါ၊ ဆိုချွတ်သည်ဖြစ်၍။ ရဝါဘညေနာတိ၊ ကား။ ခလိဘညေန၊ ချွတ်ယွင်း၍ ဆိုသဖြင့်။ (ဤတွင် ခလိတဘညေန-ဟူ၍ အချို့ဋီကာပါဌ်ရှိ၏။ အဋ္ဌကထာ၌ ရဝါဘညေန-ဟု ရှိ၏၊ ဤဋီကာအဖွင့် အလိုသော် ရဝါဘညေန-ဟု ဩဋ္ဌဇ ဘ-နှင့် ရှိ၏။ ဆင်ခြင်လေ)။ အက္ခရသမယာနန္တ ရနာဘိညာတာယ ဝါ၂၊ အက္ခရာအယူဟူသော အဆုံးအဖြတ်အထူးကို မသိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ကရဏာနံ၊ ဌာန်ကရိုဏ်းတို့၏။ အဝိသဒတာယ ဝါ၊ မသန့်ရှင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ရဝါဘညံ၊ ရဝါဘညသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဝိဓေယျိန္ဒြိယတာယ၊ သိအပ်သော ပညန္ဒြေိ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ပေါတ္ထကရူပသဒိသဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂရုမေဓဿ၊ ထိုင်းမှိုင်းသော ပညာရှိသော။ မန္ဒပညဿ၊ နုန့်သော ပညာရှိသော သူ၏။ ကိတ္တာ ဝတာ၊ ဖြင့်။ ဂရုမေဓော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ သမယေ၊ အက္ခရာအယူဟူသော အဆုံးအဖြတ်၌။ အကောဝိဒတာယ၊ မလိမ္မာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂရုမေဓော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သိက္ခာပစ္စက္ခာနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----
မူလပညတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ
ဂေါနသောတိ၊ သည်ကား။ ဂေါဏပိဋ္ဌိကော၊ ပြောက်သော ကျောက်ကုန်းရှိသောမြွေတည်း။ မဏ္ဍလသပ္ပေါ၊ ဝန်းသောအကွက်ရှိသော မြွေ။ ယဿ၊ အကြင်မြွေ၏။ ပိဋ္ဌေ၊ ကျောက်ကုန်း၌။ ဝါ၊ အပြင်၌။ လောဟိတကာနိ၊ နီကုန်သော။ မဏ္ဍလာနိ၊ အကွက်တို့သည်။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ သော သပ္ပေါ၊ သည်။ ဂေါနသော၊ မည်၏။ (စပါးအုံးဟူ၏)။ ကလလပရိစယဝါရိစာရမစ္ဆ ဂ္ဂဟဏေန၊ ညွှန်၌ လေ့ကျက်သောငါးမျိုး ရေ၌သွားလာတတ်သော ငါးတို့ကို ဟောသောမစ္ဆသဒ္ဒါဖြင့်။ သမုဒ္ဒေ၊ ၌။ မဟာမုခါ၊ ကျယ်သော ခံတွင်းရှိကုန်သော ငါးတို့သည်။ ဟတ္ထိသရီရမ္ပိ၊ ဆင်၏ကိုယ်ကိုလည်း။ ဧကပ္ပဟာရေန၊ တပြိုင်နက်ဖြင့်။ ဂိလိတုံ၊ မျိုခြင်းငှါ။ ကိဉ္စာပိ သမတ္တာ၊ ၏ရှင့်။ တတော၊ ထိုဆင်ထက်။ မဟန္တတရာ စ၊ ကြီးသော သတ္တဝါတို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာ၊ ဖမ်းဟပ်နိုင်ကုန်သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောန္တိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုမဟာမုခဖြစ်သော သတ္တဝါတို့၏။ မုခါဒီသု၊ ခံတွင်းအစရှိသည်တို့၌။ မေထုန ဓမ္မော၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ငါးတို့၌။ ဌာနပရိစ္ဆေဒေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတမေဝ ဟီတိ ဣဒံ၊ ကို။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဂါထာ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယောဇနာယ- အက္ခရယောဇနာယ၊ သဒ္ဒါကို ယောဇနာခြင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။ “ပညတ္တံ ပန သိက္ခာပဒံ သဗ္ဗေဟိပိ။ ပ။ သမသိက္ခတာ နာမာ”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒံ၊ ကို။ သဗ္ဗဘိက္ခူဟိ၊ တို့သည်။ သိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သောသူအား။ ဦနံဝ၊ ယုတ်သော သိက္ခာပုဒ်သည် လည်းကောင်း။ အဓိကံဝါ၊ လွန်သော သိက္ခာပုဒ်သည်လည်းကောင်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမံ၊ သမဖြစ်၏။ ဝါ၊ တူမျှသော သိက္ခာပုဒ်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ တဿ၊ ထို ဓမ္မသိရီထေရ်၏။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိဝါရေ ပန၊ ၌ကား။-
“ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ နစ ဥက္ခိတ္တကော၊ ဥက္ခိတ္တရဟန်းလည်း မဟုတ်။ န စ ပန ပါရိဝါသိကော၊ ပါရိဝါသိကရဟန်းလည်း မဟုတ်။ န စ သံဃဘိန္နော၊ သင်းလည်း မခွဲ။ ဝါ၊ သင်းခွဲခြင်းကိုလည်း မပြု။ န စ ပန ပက္ခသင်္ကန္တော၊ တိတ္ထိတို့၏ အပင်းအသင်းသို့လည်း မပြေးဝင်။ သမာနသံဝါသကဘူမိယာ၊ သမာနသံဝါသကဘုံ၌။ ဌိတော၊ တည်၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ သိက္ခာယ၊ ၌။ ဝါ၊ ဖြင့်။ အသာဓာရဏော၊ သည်။ သိယာ နု၊ ဖြစ်လအံ့နည်း”။-
ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဒဋ္ဌကထာယ စ၊ ထို ပါဠိအဋ္ဌကထာ၌ကား။ “အယဉ္စပေဉှာ၁၊ ဤအမေးကို။ နှာပိတပုဗ္ဗကံ၊ ဆတ္တာသည်ဖြစ်ဘူးသော ရဟန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အယံ၊ ဤဆတ္တာသည်ဖြစ်ဘူးသော ရဟန်းသည်။ ခုရဘဏ္ဍံ၊ သင်ဓုန်းဘဏ္ဍာကို။ ပရိဟရိတုံ၊ ဆောင်ခြင်းငှါ။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ န လဘတိ၊ မရ။ အညေ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ လဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နှာပိတပုဗ္ဗကံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သိက္ခာယ အသာဓာရဏော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ တံသဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသော စကားသည်။ ယထာ၊ အကြင် အကြောင်းဖြင့်။ သံသန္ဒတိ၊ နှီးနှော၏။ သမေတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။
-------
ပဌမစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ
၅၇။ အာပတ္ထိ ပါရာဇိကာ အဿ ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အကုသလာ၊ ဖြစ်သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ တဿ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ သီလ သမ္ဘဝံ၊ သီလရှိသည်၏ အဖြစ်ပို။ ဝါ၊ သီလပြည့်စုံခြင်းကို။ အဘိဘဝတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။ ရာဂါဘိဘဝေ၊ ရာဂဖြင့် ဖျက်ဆီးအပ်သော။ တသ္မိံ၊ ထိုသီလကြောင့်။ ဝါ၊ တသ္မိံ၊ ထိုသို့ ဆောက်တည်အပ်သောသီလကို။ ရာဂါဘိဘဝေ၊ ရာဂဖြင့် ဖျက်ဆီးပြီးသော်။ ပါရာဇိကာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော အာပတ်မှ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝါ၊ ရှေ့အဖို့၌မူလည်း။ အာပန္နာ၊ သင့်ကုန်သော။ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယာဒယော၊ ဒုက္ကဋ် ထုလ္လစ္စဉ်း အစရှိကုန်သော။ အာပတ္တိယော၊ တို့ကို။ အဘိဘတိတွာ ဝိနာသေတွာ၊ ဖျက်ဆီး၍။ သယမေဝ၊ မိမိချည်းသာ။ ဧကာ၊ တခုသောပါရာဇိကအာပတ်သည်။ အဿဟောတိ၊ ၏။ ဝတ္ထုနာ၊ ပါရာဇိကဝတ္ထု နှင့်။ သဘာဂါဟိ ဝါ၊ တူသည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အသဘာဂါဟိ ဝါ၊ မတူသည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အညာဟိ၊ တပါးကုန်သော။ ပါရာဇိကတ္ထေန၁၊ ပါရာဇိကသဒ္ဒါ၏ အနက်နှင့်။ သမာနဇာတိ ကာဟိ၊ တူသော ဇာတ်ရှိကုန်သော။ အာပတ္တီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သယံ၊ ကို။ နာဘိဘဝီယတိ၊ မနှိပ်စက် မဖျက်ဆီးနိုင်လတ္တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ တံ၊ ထိုထိုသို့သော စကားကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝိစာရိတမေဝ၊ စိစစ်အပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ယဒါ ပန၊ ၌ကား။ စတေဿာ၊ လေးပါး ကုန်သော။ ပါရာဇိကာပတ္တယော၊ တို့သည်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တာ ပါရာဇိကာပတ္တိယော၊ တို့သည်။ တဿ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဘိက္ခုဘာဝံ၊ ကို။ အဘိဘဝန္တိ၊ နှိပ်စက်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဖျက်ဆီးကုန်၏။ အ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်း မဟုတ်သည်ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ အနုပသမ္ပန္နံ၊ လူ သာမဏေကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ သမညာယပိ၊ ရဟန်းဟူသော အမည်မျှ ဖြင့်လည်း။ ဘိက္ခု၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဩမသဝါဒပါစိတ္တိယံ၊ ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒုတိယေန၊ နှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော။ အတ္ထဝိကပ္ပေန၊ အထ ဝါ အာပတ္တီတိ အာပဇ္ဇနံ-အစရှိသော အတ္ထဝိကပ်ဖြင့်။ ပါရာဇိကဿဓမ္မဿ၊ ပါရာဇိကဓမ္မ၏။ ပတ္တိ၊ ရောက်ခြင်း။ သမ္ပတ္တိ၊ ပြည့်စုံခြင်း။ အာပတ္တိ၊ ရောက်ခြင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ သင်္ဂဟိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ အာပတ္တိ သမ္ပတ္ထိ ဝါဒီနံ၊ အာပတ်နှင့် ပြည့်စုံ၏-ဟု အယူရှိကုန်သော ဆရာတို့၏။ ဝါဒေါ၊ အယူကို။ သင်္ဂဟိတော၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧသာ၊ ဤနောက်နည်းသည်။ ယုဇ္ဇတိ စ၊ သင့်လည်း သင့်၏။ (ယုဇ္ဇတိ စေသာကို ယုဇ္ဇတိ စ ဧသာ-ပုဒ်ဖြတ်။ ယုဇ္ဇတီတိ-ဟူ၍ ဣတိနှင့် ပါဌ်အချို့ရှိ၏။ သင့်အံ့မထင်။) ပရသာပေက္ခာ၊ ပုဒ်တပါးကို ငဲ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုအာပတ်သင့်သော ရဟန်းသည်။ သာပတ္တိကော နာမ၊ အာပတ်ရှိသော ရဟန်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ တဿ၊ ထိုပါရာဇိက အာပတ်ရှိသော ရဟန်း၏။ ခဏဘင်္ဂေန၊ ခဏဘင်ဖြင့်။ အနာပတ္တိကော၊ အာပတ်မရှိသည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ အနာပတ္တိကော၊ သည်။ န စ ဟောတိ၊ ဖြစ်လည်းမဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကဒါပန၊ ၌ကား။ အနာပတ္တိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ ယဒါ၊ ၌။ ကာလံ ကရောတိ၊ သေ၏။ ယဒါစ၊ ၌လည်း။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာယ၊ ချ၍။ သာမဏေရာဒိဘူမိယံ၊ ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ထို သေသောအခါ သိက္ခာချ၍ သာမဏေဘုံ၌ တည်သောအခါ၌။ အနာပတ္တိကော၊ သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သိက္ခာယ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာတာ၊ ချအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သိက္ခာ စ၊ ကိုလည်း။ ပစ္စက္ခာတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘယံ၊ အာပတ် သိက္ခာ နှစ်ပါးစုံသည်။ တဿ၊ ထို သိက္ခာချသဖြင့် ပါရာဇိကသို့ ရောက်သော ရဟန်းအား။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိရာ၏။ သံဃာဒိ သေသာဒိအာပတ္တိ၊ သံဃာဒိသိသ်အစရှိသော အာပတ်သည်။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနေန၊ သိက္ခာကို ချသဖြင့်။ န ပစ္စက္ခာတာ ကိံ၊ မကျသည်မဟုတ်တုံ လော။ ပုန၊ တဖန်။ ဥပသမ္ပန္နေန၊ ပဉ္စင်းသည်။ ဒေသာပေတဗ္ဗာ ကိံ၊ ဒေသနာ ကြားစေအပ်သည် မဟုတ်တုံလော။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ၊ သိက္ခာချခြင်းသည်။ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ၊ အာပတ်မှထသည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။ အဘိက္ခု၊ ရဟန်းမဟုတ်ပြီဖြစ်၍။ အာပတ္တိတော၊ မျ။ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ထ၏။ ဂဟဋ္ဌော၊ လူဖြစ်၍။ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ထ၏။ သာမဏေရော၊ ၍။ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ၏။
အယံ ပန၊ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤစိစစ် စောဒနာရာ၌။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အပြီးဆုံးဖြတ် ခြင်းတည်း။ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ၊ သို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သော ရဟန်းသည်။ ယာဝ၊ လောက်။ ဘိက္ခုဘာဝံ၊ ကို။ ပဋိဇာနာတိ၊ ဝန်ခံ၏။ သံဝါသံ၊ ကို။ သာဒိယတိ၊ ၏။ သန္တရာယိကတ္တာ၊ အန္တရာယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပေါသထဒိဝသာဒီသု၊ တို့၌။ ဂဟဋ္ဌဿဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သာမေဝ၊ လျှင်။ သီလံ၊ ကို။ သမာဒိယန္တဿပိ၊ ဆောက်တည်သော်လည်း။ သီလသမာဒါနံ၊ သီလကို ဆောက်တည်ခြင်းသည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ဈာနာဒီနိ၊ ဈာန်အစရှိသည်တို့သည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ် ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ သော၊ ထိုပါရာဇိကသို့ ရောက်သော ရဟန်းသည်။ ဘိက္ခုဘာဝံ၊ ကို။ န ပဋိဇာနာတိ၊ ဝန်မခံ။ သံဝါသံ၊ ကို။ န သာဒိယတိ၊ မသာယာ။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ အာဝိကတွာ၊ ထင်စွာပြု၍။ ရာဇောဝေရိစောရိဒိဘသေန၊ မင်းဘေး ရန်သူဘေး ခိုးသူဘေးအစရှိသော ဘေးကြောင့်။ ကာသာဝံ၊ ကို။ န ပရိစ္စဇတိ၊ မစွန့်။ အနုပသမ္ပန္နောဝ၊ လူသာမဏေသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဟသေယျာ ဒိံ၊ ကို။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ သီလဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဈာနာဒီနဉ္စ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ ဘာဂီ၊ အဖို့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ “အာပန္နေနဝိသုဒ္ဓါပေက္ခေန။ ပ။ ဈာနဿ အဓိဂမာယာ”တိအာဒိ၊ သော။ ဧတံ၊ ဤ ပါဠိကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထို ပါဠိတွင်။ သန္တီအာပတ္တီတိ ဧတ္ထံ၊ ပုဒ်၌။ သာဝသေသာနဝသေ သပ္ပဘေဒါ၊ သာသသေသ, အနဝသေသအပြားရှိသော။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ အာပန္နာ၊ သင့်သော။ အာပတ္တိ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ လိုအပ်သော်လည်း။ ပဂေဝ-ပါ ဧဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ဂဟဋ္ဌာဒိဘူမိယံ၊ ဂဟဋ္ဌ-စသော ဘုံ၌။ ဌိတော၊ ၍။ ဈာနာဒီနံ၊ တို့၏။ ဘာဂီ၊ သည်။ အဿ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သုဒ္ဓန္တေ၊ စင်ကြယ်သောအဖို့၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ယော ပန၊ အကြင် ရဟန်းသည်ကား။ ဥက္ခိတ္တိကော၊ ဥက္ခိတ္ထက ကံပြုလျက်။ အနောသာရိ တော၊ မသွင်းအပ်သေးပဲ။ ဂရုဓမ္မံ ဝါ၊ ဂရုဓမ္မသို့မူလည်း။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ အဝုဋ္ဌိတော၊ ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ဈာနာဒီနံ၊ တို့၏။ ဘာဂီယေဝ၊ သည်လျှင်။ န ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ နသုဒ္ဓန္တေ၊ မစင်ကြယ်သော အဖို့၌။ ဌိတတ္တာစ၊ တည်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ သ ကရဏီယတ္တာ စ၊ ပြုအပ် သော ကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ “သော ပုန ဥပသမ္ပန္နော ဩသာရေတဗ္ဗော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ၏။ ဘိက္ခုကာလေ၊ ရဟန်းဖြစ်စဉ်ကာလ၌။ အာပန္နာ၊ သင့်ကုန်သော။ အန္တရာယိကာ၊ အန္တရာယိကအာပတ်ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဝိပ္ပဋိသာရံ၊ နှလုံးမသာယာ ခြင်းကို။ ဇနယိတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ အဝိပ္ပဋိသာရမူလကာနံ၊ နှလုံးသာရွှင် ကြည်လင်ခြင်း အရင်းရှိကန် သော။ ပါမောဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ သမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို။ နိဝါရေန္တိ၊ ကုန်၏။ သကာသာဝေသု ယေဝ၊ မိမိ သင်္ကန်းတို့၌သာလျှင်။ နော စ နိဝါရေန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဂရုကံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ အာဝိကတွာ၊ ထင်စွာကြား၍။ စေ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတော၊ အကယ်၍ လူထွက်သည်ဖြစ်အံ့။ ပကတတ္တော၊ သည်။
ပဌမစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဧကူနသတ္တတိ ဒွိသတစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ
၅၉-၆၀။ “မတံ ထေဘုယျေန အက္ခာယိတ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အ မတံ၊ မသေသောအကောင်ကို။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ ခါယိတမ္ပိ၊ ခဲသော်လည်း။ ပါရာဇိကဝတ္ထုမေဝ၊ သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သဗ္ဗဣသော၊ အလုံးစုံ။ ခါယိတံ ဝါ၊ ခဲသော်လည်း ကောင်း။ ဥပ္ပါဋိတံ ဝါ၊ ကွာသော်လည်းကောင်း။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ “ယေဘုယျေန
ယဒိပိ နိမိတ္တံ သဗ္ဗသော ခါယိတန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ “ဇီဝမာနကသရီရပေဝ၊ အသက်ရှိသော ကိုယ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ကို။ ဝီမံသိတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အလ္လသရီရေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဘိနဝေ၊ အသစ်ဖြစ်သော။ သရီရေ၊ ၌။ ဝါ၊ အကုထိတေ၊ ကြိုက်ကြိုက်မဆူသေးသော။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ ဇိဝမာနသရီရေ၊ ၌ လည်းကောင်း။ အက္ခိနာသာဒီသု၊ မျက်စိ နှာခေါင်း အစရှိသည်တို့၌ လည်းကောင်း။ ထုလ္လစ္စယမေဝ၊ တည်း။ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ဟတ္ထိ အဿာဒီနံ နာသာယ ဝတ္ထိကောသေစ ထုလ္လစ္စယန္တိ ဣဒံ၊ ဤအဋ္ဌကထာ စကားကို။ “အမဂ္ဂေန အမဂ္ဂံ ပဝေသေတိ၊ အာပတ္တိထုလ္လစ္စယဿာ”တိ ဣမိဿာ ပါဠိယာ၊ ဤပါဠိ ၏။ အတ္ထဝိသေသေန၊ အနက်အထူးအားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ထုလ္လစ္စဉ်း အာပတ်အရာ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပကစ္ဆကာဒီသု။ ပ။ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ဣဒံ၊ ကို။ (သိဒ္ဓန္တိ ကတွာ ဝတ္ထုံ-၌ စပ်)။ ဝိနီတဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ “ဧဟိ ဘန္တေ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝါတိ၊ အလံ ဘဂိနိ နေတံ ကပ္ပတီ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ တာဝ၊ စွာ။ မေထုနရာဂါဘာဝေါ၊ မေထုန်ရာဂမရှိသော အဖြစ်ကို။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဧဟိ ဘန္တေ။ အကာသီ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ တာဝ၊ အစဉ်ဖြင့်။ မောစနဿဒေါ၊ ကို။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ “အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿာ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယော ပန၊ သည်ကား။ မေထုနရာဂေန၊ ဖြင့်။ ဥရုန္တရိကာယ၊ ပေါင်ကြား၌။ ဃဋ္ဋေတိ၊ စေ့ဆော်၏။ တဿ၊ အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ အတ္ထံ၊ ဤသို့သောအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ဣတိ-ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧကူနသတ္တတိဒွိသတစတုက္ကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
သန္ထတစတုက္ကဘေဒကကထာဝဏ္ဏနာ
၆၁-၂-၅-၆။ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ခါဏုံ ကတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတ္ထိနိမိတ္တဿ၊ ၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ခါဏုံ၊ အငုတ်ကို။ ပဝေသေတွာ၊ ၍။ သမတလံ ဝါ၊ တူသောအပြင်ရှိသည်မူလည်းဖြစ်သော။ အတိရိတ္တံ ဝါ၊ လွန်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ခါဏုံ၊ ကို။ ဃဋ္ဋေန္တဿ၊ စေ့ဆော်သော ရဟန်းအား။ ပဝေသာဘာဝါ၊ သွင်းရာ၏ မရှိသောကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ဤသကံ၊ စဉ်းငယ်။ အန္တော၊ အတွင်းသို့။ ပဝေသေတွာ၊ ၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ခါဏုမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။
သန္ထတစတုက္ကဘေဒကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ၊ ပဒဘာဇနီယအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။
-----------
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ပကိဏ္ဏကေ၊ ပကိဏ္ဏက ကထာ၌။ ယာနိ သိက္ခာပဒါနိ၊ တို့ကို။ “ကိရိယာနီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိညတ္တိယာ၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ကာယော စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝါစာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အကိရိယာနံ၊ အကိရိယသိက္ခာပုဒ်တို့ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိညတ္တိယာ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ကိရိယအကိရိယ အရာ၌။ စိတ္တံ၊ သည်ကား။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဘူတာရောစန သမုဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ကိရိယတ္တာ စ၊ ကိရိယ ဖြစ်သောကြောင့်လျှင်။ တတ္ထ၊ ထို ဘူတာရောစနသိက္ခာပုဒ်၌။ ကိရိယာ၊ ကို။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ အနန္တရစိတ္တ သမုဋ္ဌာနာ၊ အခြားမရှိသော စိတ်လျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိ၏ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ယထာ-ယေန ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဣဒံ ပဌမပါရာဇိကံ၊ ဤပထမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်ကို။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိညတ္တိယာ၊ ၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိပဲလျက်လည်း။ “သော စေ သာဒိယတိ၊ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တထာ-တေန ပကာရေန၊ ဖြင့်။ အဝိညတ္တိကမ္ပိ၊ ဝိညတ်မရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဧကစ္စံ၊ အချို့သော သိက္ခာပုဒ်ကို။ ဗာဟုလ္လနယေန၊ ဖြင့်။ “ကိရိယ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
[ပထမပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်သည် ကိရိယသမုဋ္ဌာန်ကို ဆိုသော်လည်း သော စေ သာဒိယတိ- အစရှိသည်ကို ဟောတော်မူသောကြောင့် အကိရိယသမုဋ္ဌာန်လည်း ဖြစ်သင့်၏။ ထိုသို့ ဖြစ်သင့်သော် လည်း ယေဘုယျနည်းဖြင့် ကိရိယသမုဋ္ဌာန်ကို ဆိုသကဲ့သို့ တပါးသော ကိရိယသမုဋ္ဌာန်ဟူသော သိက္ခာပုဒ်ကိုလည်း ယေဘုယျနည်းဖြင့် ဆိုသည်ဟု သိရာ၏။ ဘိက္ခုနီဝိဘင်း အဋ္ဌကထာ၌ ထင်စွာဆို၏။]
န သာဒိယတိ၊ အနာပတ္တီတိ စ ဧတ္ထ၊ ၌လည်း။ ဝိညတ္တိသင်္ခါတာပိ၊ သိညတ်ဟု ဆိုအပ်သည် လည်းဖြစ်သော။ ကိရိယာ၊ သည်။ သေဝနစိတ္တေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စိတ္တ ဇတ္တာ၊ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝိကာရရူပတ္တာ၊ ဝိကာရရုပ်ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိကတ္တာ၊ စိတ်ကို အစဉ်လိုက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း ကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ကိရိယသင်္ခါတမ္ပိ၊ ကိရိယာဟု ဆိုအပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ဣဒံ ဝိညတ္တိရူပံ၊ ဤ ဝိညတ်ရုပ်သည်။ ဣတရံ၊ တပါးသော။ စိတ္တဇရူပံ ဝိယ၊ စိတ္တဇရုပ်ကဲ့ သို့။ ဝါ၊ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်ကဲ့သို့။ ဇနကစိတ္တေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ ဣတရံ၊ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သော။ သဒ္ဒါယတနံ၊ သည်။ တိဋ္ဌိတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကိရိယာယ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ တဇ္ဇနကံ၊ ထို ကိရိယာကို ဖြစ်စေသော။ သေဝနစိတ္တံ၊ သည်။ အတ္ထိဧဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ “န သာဒိယတိ၊ အနာပတ္တီ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိညတ္တိဇနကံ၊ ဝိညတ်ကိုဖြစ်စေတတ်သော စိတ်သည်။ သမာနမ္ပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ သေဝနစိတ္တံ၊ မှီဝဲလိုသော စိတ် သည်။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ဝိညတ္တိံ၊ ဝိညတ်ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိညတ္တိယာ၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ သယံ၊ မိမိအလိုလို။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ “သာဒိယတိ၊ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သယံ၊ အလိုလို။ စေ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ အကယ်၍ မဖြစ်အံ့။ န သာဒိယတိ နာမ၊ မသာယာသည်မည်၏။ တဿ၊ ထို မသာယာ သော ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ “ကိံ စိတ္တော တွံ ဘိက္ခူ”တိ၊ ဟူ၍။ စိတ္တေနေဝ၊ စိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိံ၊ ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ၊ ပိုင်းခြား၏။ ကိရိယာယ၊ ဖြင့်။ န ပရိစ္ဆိန္ဒတိ၊ မပိုင်းခြား။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနိ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော အာပတ္တိသမုဋ္ဌာန်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တာနိ ဧဝ၊ ထို ခြောက်ပါးကုန်သော အာပတ္တိသမုဋ္ဌာန် တို့သည်သာလျှင်။ အာပတ္တိကရာ၊ အာပတ်ကို ပြုတတ် ကုန်သော။ ဓမ္မာ နာမ၊ ဓမ္မတို့မည်ကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ စတူဟိ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကာယဝါစာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဝုတ္တာနိ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ ဧတာနိ သုတ္တပဒါနိ၊ ဤ သုတ်ပုဒ်တို့သည်။ အဝိရောဓိတာနိ၊ မဆန့်ကျင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ ဝိရောဓိတာနိ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကထံ၊ နည်း။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့အံ့။ ယံ အာပတ္တိံ၊ သို့။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာပတ်၌။ ကာယာဒယော၊ ကာယအစရှိသည်တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ အာပန္နံ၊ ရောက်၏။
တတြ ဝစန၊ ၌။ အယံ၊ သည်။ သမာသတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ အတ္ထဝိဘာဝနာ၊ အနက်ကို ထင်စွာပြခြင်းတည်း။ ကာယေန အာပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သ ဝိညတ္တိကေန၊ ဝိညတ်နှင့်တကွသော။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ အ ကတ္တဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ပြုခြင်းကြောင့်။ ဧကစ္စံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဝိညတ္တိကေန၊ ဝိညတ်မှတ် ကင်းသော။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သည်ကို။ အ ကတွာ၊ မပြုသောကြောင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ ကာယကမ္မံ နာမ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “ဣဒံ ဒုက္ကဋံ မယာ၊ ယံ။ ပ။ န ကတ”န္တိ ဧဝမာဒီသု၊ တို့၌။ အ ကတမ္ပိ၊ မပြုအပ်သည်ကို လည်း။ လောကေ၊ ၌။ “ကတ”န္တိ၊ ကတံ-ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယံ ပုညံ၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ န ကတံ၊ မပြုအပ်။ တံ ပုညံ၊ ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဒုက္ကဋံ၊ မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်၏။ သာသနေ ပန၊ ၌ကား။ “ဣဒံ တေအာဝုသော။ ပ။ န ပုစ္ဆီ”တိအာဒိသု၊ တို့၌။ အ ကတမ္ပိ၊ မပြုအပ်သည်ကိုလည်း။ “ကတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အာဝုသော အာနန္ဒ၊ ငါ့ရှင် အာနန္ဒာ။ တွံ၊ သင်သည်။ ယံ၊ အကြင် ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒက စသည်ကို။ ဘဂဝန္တံ၊ ကို။ န ပုစ္ဆိ၊ မမေးလိုက်။ ဣဒံ၊ ဤသို့မမေးခြင်းကို။ တေ-တယာ၊ သင်သည်။ ဒုက္ကဋံ၊ မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤကဲ့သို့။ ဣဓ ဝိနယပရိယာယေ၊ ဤဝိနည်းဒေသနာအစဉ် ၌။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ အကရဏီယမ္ပိ၊ မပြုအပ်သည်ကိုမူလည်း။ “ကာယကမ္မ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝါစာယ အာပဇ္ဇတီတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အယမေဝနယော၊ ဤနည်းအတိုင်းကိုသာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမုဋ္ဌာန်ကိရိယာ စသည်တို့တွင်။ သမုဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏံ၊ သမုဋ္ဌာနသဒ္ဒါကို။ ကတ္ထဗ္ဗတော ဝါ၊ ပြုအပ်သော အမှုအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အကတ္တဗ္ဗတော ဝါ၊ မပြုအပ်သော အမှုအားဖြင့်လည်း ကောင်း။ ကာယာဒိဘေဒါပေက္ခမေဝ၊ ကာယာ အစရှိသောအပြားကို ငဲ့သည်သာဖြစ်သော။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိရိယာဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ကိရိယာဒီနံ၊ တို့၏။ သဝိညတ္တိကာဝိညတ္တိ ကဘေဒ ဒဿနတ္ထံ၊ သဝိညတ္ထိက အဝိညတ္တိကအပြားအထူးကို ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သညာဂ္ဂဟဏံ၊ သညာသဒ္ဒါကို။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ အင်္ဂါနင်္ဂစိတ္တဝိသေသဒဿနတ္ထံ၊ အင်္ဂါဖြစ်သော စိတ် အင်္ဂါမဖြစ်သော စိတ်အထူးကို ပြုခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယံ စိတ္တံ၊ သည်။ ကိရိယာလက္ခဏေ ဝါ၊ ၌မူလည်း။ သန္နိဟိတံ၊ တည်၏။ အကိရိယာလက္ခဏေ ဝါ၊ ၌မူလည်း။ သန္နိဟိတံ၊ တည်၏။ ယတော ဝါ၊ အကြင်စိတ်မှမူလည်း။ ကိရိယာ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ အကိရိယာ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ သို့ စိတ်သည်။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဘင်္ဂံ ဝါ၊ သည်မူလည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ န အင်္ဂံ ဝါ၊ အင်္ဂါမဟုတ်သည်မူလည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ယာယ သညာယ၊ ဖြင့်။ “သညာဝိမောက္ခ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တာယ သညာယ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါဖြစ်၏။ ဣတရံ၊ သညာနှင့်မယှဉ်သောစိတ်သည်။ န အင်္ဂံါ၊ အင်္ဂါမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝသေနာတိ၊ သည်ကား။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟဝသေန၊ သင်္ဂြိုဟ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘိက္ခုနိယာ၊ အား။ စီဝရဒါနာဒိ၊ သင်္ကန်းပေးခြင်းစသည်သည်။ ကိရိယာကိရိယတော၊ ကိရိယ အကိရိယကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ဖြစ်၏။ (ထည့်၍စပ်)။ ဇာတရူပရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာဒိ၊ ရွှေငွေကို ခံခြင်းအစရှိသည်သည်။ သိယာ၊ ရံခါ။ ကိရိယတော၊ ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဥပနိက္ခိတ္တာပဋိက္ခေပေ၊ အနီး၌ထားသော ရွှေငွှေကို မပယ်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ရံခါ။ အကိရိယတော၊ ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဒေသိတဝတ္ထုကပမာဏာတိက္ကန္တကုဋိကရဏေ၊ ကြားအပ်သောကုဋီရာ၌ ပမာဏထက် လွန်သော ကုဋီကို ပြုခြင်းသည်။ သိယာ၊ ရံခါ။ ကိရိယတော၊ ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ အဒေသိတဝတ္ထုပမာဏာတိက္ကန္တကရဏေ၊ မကြားအပ်သော ကုဋီရာ၌ ပမာဏထက် လွန်၍ ကုဋီကို ပြုခြင်းသည်။ သိယာ၊ ရံခါ။ ကိရိယာကိရိယတော၊ ကိရိယ,အကိရိယကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ဖြစ်၏။
[ဤတွင် ကုဋိကရဏေ-ဟု သတ္တမျန္တရှိကြ၏။ နောက်က စီဝရဒါနာဒိပဋိဂ္ဂဟဏာဒိ-ရှိသည်ကို ထောက်၍ သင့်ရာ ယူရာ၏။]
ယံ စိတ္တင်္ဂံ လဘတိ ယေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာယစိတ္တံ၊ ကိုယ်စိတ်။ ဝါစာစိတ္တံ၊ စကားစိတ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဝိနာပိ စိတ္တေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စိတ္တေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်းကောင်း။ စိတ္တေန၊ နှင့်။ သဟာပိ၊ တကွလည်းကောင်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သဝိညတ္တိကောစ၊ သဝိညတ္တိက မူလည်းဖြစ်သော။ အဝိညတ္တိကော စ၊ လည်းဖြစ်သော။ ယောသော ကာယော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တဿ၊ ထိုကာယ၏။ ကမ္မံ၊ အမှုတည်း။ ကာယကမ္မံ၊ အမှု။ ဝစီကမ္မံ၊ သည်။ တထာ၊ ထို့အတူတည်း။ တတ္ထ၊ ထို သဝိညတ္တိကာယ, အဝိညတ္တိကာယတို့တွင်။ သဝိညတ္တိကော၊ သော။ ကာယော၊ သည်။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ သာဓေတိ၊ ပြီးစေ၏။ ဣတရော၊ အဝိညတ္တိက ကာယသည်။ အနုပ္ပတ္တိယာ၊ မဖြစ်ခြင်း၏။ ကမ္မံ၊ ကို။ သာဓေတိ၊ ၏။ ဝါစာ၊ သည်။ တထာ၊ ထို့အတူ။ သာဓေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သိက္ခာပဒန္တိ၊ ကား။ “ယော တ္ထ နာမ-ကာယော ပဒကာယော”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝီတိက္ကမေ၊ လွန်ကျူးရာ၌။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဟသိတုပ္ပါဒ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာနိပိ၊ ဟသိတုပ္ပါဒ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနစိတ်တို့သည်လည်း။ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာပကစိတ္တာနိ၊ အာပတ်ကိုဖြစ်စေတတ်သော စိတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤအမှုကိုလည်း။ မယာ၊ ငါသည်။ န ပရိစ္ဆိန္နံ၊ မပိုင်းခြားနိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ ဟသမာနော၊ ရယ်လျက်။ ယဒါ၊ ၌။ ပဿတိ၊ ရှု၏။ တဒါ၊ ၌။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ၊ ဝုဋ္ဌောသည်။ ဇဝနဂတိကံ၊ ဇောနှင့်အလားတူ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုပဏ္ဌိပဒေ၊ အရှင်ဝဇိရဗုဒ္ဓိဆရာ စီရင်အပ်သော အနုဂဏ္ဌိပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဘိညာ စိတ္တာနိ၊ တို့ကို။ ပညတ္တိံ၊ ကို။ အ ဇနိတွာ၊ မသိခြင်းကြောင့်။ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနာဒိကာလေ၊ တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်း အစရှိသောကာလ၌။ ဂဟေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။
အပိ စ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ “ဘိက္ခု သုတ္တဘိက္ခုမှိ ဝိပ္ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ပဋိဗုဒ္ဓေါသာဒိယတိ၊ ဥဘော နာသေတဗ္ဗော”တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “တေနဟိ ဘိက္ခဝေ မေတ္တိယံ ဘိက္ခုနိံ နာသေထာ”တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယော၊ အကြင်သူကို။ သံဃမဇ္ဈံ၊ သို့။ ပဝိသိတွာ၊ သွင်း၍။ အနုဝိဇ္ဇကေန၊ အနုဝိဇ္ဇက ဆရာသည်။ အနုဝိဇ္ဇမာနော၊ ၍။ ပရာဇာပိတော၊ ရှုံးစေအပ်၏။ သောပိ၊ ထိုသူသည်လည်း။ အနုပသမ္ပန္နောဝ၊ ပဉ္စင်းမဟုတ်သည်သာတည်း။ ဩမသဝါဒပါစိတ္တိယံ၊ ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဣတိ-ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဥပသမ္ပန္နံ ဥပသမ္ပန္နသညီ ခုံသေတုကာမော”တိ၊ ဟူ၍။ ပါဠိ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ ၏ရှင့်။ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ၊ ၌။ “ယံ၊ ကို။ အက္ကောသတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ဆဲရေးအပ်သောသူ၏။ ဥပသမ္ပန္နတာ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်။ အနညာပဒေသေန၊ သူတပါးကို မညွှန်သဖြင့်။ ဇာတိအာဒီဟိ၊ ဇာတိအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အက္ကောသနံ၊ ဆဲရေးခြင်း။ မံ၊ ငါ့ကို။ အက္ကောသတိ၊ ဆဲရေး၏။ ဣတိ၊ ဇာနနာ၊ ဤသို့သိခြင်း။ အတ္ထပုရေက္ခာရတာဒီနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ၊ တို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ မရှိဆိုသော်လည်း။ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “အသုဒ္ဓေါ ဟောတိပုဂ္ဂလော အညတရံ။ ပ။ အာပတ္တိ ဩမသဝါဒဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အသုဒ္ဓေ၊ မစင်ကြယ်သောရဟန်း၌။ ဥပသမ္ပန္နသညာယ ဧဝ၊ ပဉ္စင်းဟူသောအမှတ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဩမသန္တဿ၊ နှုတ်လှံထိုးသော ရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိဿ၊ မစင်ကြယ်သောရဟန်းဟု မှတ်သောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ “သုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလော၊ တေဉ္စ သုဒ္ဓဒိဋ္ဌိဿ။ ပ။ ဩမသဝါဒဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ ပန၊ ၌ကား။ “တဿ ဥပသမ္ပန္နတာ ဥပသမ္ပန္နသညိတာ”တိ၊ ဟူ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ တဿအင်္ဂဿ၊ ထိုအင်္ဂါ၏။ အနေကံသိကတ္တာ၊ ဧကန်စင်စစ်သာ မဟုတ်သောကြောင့်။ န ဝုတ္တန္တိ၊ မဆိုဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
အပိ စ၊ အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဝါ၊ ဝတ္ထုကိုလွန်ကျူးသောပုဂ္ဂိုလ်၌။ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကစတုက္ကံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော၊ သိက္ခာကိုချသော။ န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော၊ သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော၊ သော။ န သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော၊ သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော စေဝ၊ မူလည်းဖြစ်သော။ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော စ၊ မူလည်းဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ နေဝ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော၊ သိက္ခာကိုလည်း မချသော။ န သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော၊ သို့လည်း မရောက်သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို စတုက္ကတို့တွင်။ တတိယော၊ တတိယဝါရကို။ ဘိက္ခုနီသိက္ခာပစ္စက္ခာတကော၊ ဘိက္ခုနီမ၏ သိက္ခာချခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည်။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ လိင်္ဂံ၊ ဘိက္ခုနီမ အသွင်ကို။ န ပရိစ္စဇတိ၊ မစွန့်။ ကာသာဝေ၊ သင်္ကန်း၌။ သ ဥဿာဟာဝ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်သာလျှင်။ သမာနာ၊ ဖြစ်လျက်။ သာမညာ၊ ရဟန်းမိန်းမအဖြစ်မှ။ စဝိတုကာမာ၊ ရွေ့လျောလိုသည်ဖြစ်၍။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခန္တီပိ၊ ချသော်လည်း။ ဘိက္ခုနီ ဧဝ၊ ဘိက္ခုနီသည်ပင်တည်း။ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နာ စ၊ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နလည်းဖြစ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ “န ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနိယာ သိက္ခာပစ္စက္ခာန''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကဒါ စ ပန၊ ကား။
-----------
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၆၇။ ဝိနီတာနိ ဝိနိစ္ဆိတာနိ၊ ဆုံးဖြတ်အပ်ကုန်သော။ ဝတ္ထူနိ၊ ဝတ္ထုတို့တည်း။ ဝိနီတဝတ္ထူနိ၊ ဆုံးဖြတ်အပ်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့။ တေသံ တေသံ၊ ထိုထိုသို့သော သဘောရှိကုန်သော။ “တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခူ”တိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဝတ္ထူနံ၊ တို့၏။ ပါဋေက္ကံ၊ အသီးအသီး။ နာမဂဏနံ၊ အမည် အရေအတွက်ကို။ (နာမဘဏနံ-ရှိမူ အမည်ကို ဆိုခြင်းကို-ပေး)။ ဥဒ္ဓရိတွာ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍ ထုတ်၍။ ဦနာဓိက ဒေါသသောဓနဋ္ဌေန၊ ယုတ်သောအပြစ် လွန်သောအပြစ်တို့ကို သုတ်သင်တတ်သော အနက်အားဖြင့်။ ဥဒ္ဒါနာ စ၊ ထုတ်၍ ထုတ်၍ သုတ်သတ်တတ်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ဥဒ္ဒါနတို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တာ၊ ထိုဥဒ္ဒါနတို့ ဟူသည်ကား။ မတြာဒိသိဒ္ဓိဂါထာဟိ၊ မတြာ အစရှိသည်တို့ဖြင့် ပြီးသော ဂါထာတို့ဖြင့်။ ဆန္ဒောဝိစိတိလက္ခဏေန၊ ဆန္ဒောဝိစိတိဟု ဆိုအပ်သော လက္ခဏာဖြင့်။ လက္ခိတာ၊ မှတ်အပ်ကုန်သော။ ဂါထာစ၊ တို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဥဒ္ဒါနဂါထာနာမာ”တိ၊ မည်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒေ၊ ဒေ-သဒ္ဒါသည်။ သောဓနေ၊ သုတ်သင်ခြင်းအနက်၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ ဓာတုဿ၊ ဤအနက်ရှိသော ဓာတ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥဒ္ဒါနာတိ၊ ဟူ၍။ ရူပံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣမာ ပန၊ ဤဝိနီတဝတ္ထုဂါထာကိုကား။ ဥဒ္ဒါနဂါထာ၊ ကို။ ဓမ္မာသင်္ဂါဟကတ္ထေရေဟိ၊ သုတ်အဘိဓမ္မာ ဝိနည်းကို သံဂါယနာတင်ကုန်သော မထေရ်တို့သည်။ သင်္ဂီတိကာလေ၊ ၌။ ဌပိတာ၊ ထားအပ်၏။ ကတ္ထ၊ အဘယ်အရာ၌။ ဌပိတာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ပဒဘာဇနီယာဝသာနေ၊ ၌။ ဌပိတာ၊ ၏။ “ဝတ္ထုဂါထာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကတမာ၊ နည်း။ ‘တေန ခေါ ပနသမယေန အညတရော ဘိက္ခူ’တိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဣမေသံ ဝိနီတဝတ္ထူနံ၊ ဤဝိနီတဝတ္ထုတို့၏။ နိဒါနာဒီနိ၊ နိဒါန်းအစရှိသည်တို့တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဂဏ္ဍိပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝိနီတဝတ္ထုနိ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဝတ္ထုဂါထာ၊ ဝတ္ထုဂါထာမည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဥဒ္ဒါနဂါထာ, ဝတ္ထုဂါထာတို့၌။ သမာသတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။
၆၇-၈။ ဉတွာတိ၊ ကား။ အပုစ္ဆိတွာ၊ မမေးမူ၍။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ ဉတွာ၊ သိတော်မူ၍။ ပေါက္ခရန္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဘေရိ ပေါက္ခရံ ဝိယ၊ ဘေရိပေါက္ခရ-သဒ္ဒါကဲ့သို့။ သရီရံ၊ သရီရ-အနက်ကို ဟောသော ပေါက္ခရ-သဒ္ဒါတည်း။ လောကိယာ၊ လူတို့သည်။ အဝိကလံ၊ မချို့တဲ့သော ကိုယ်ရှိသောသူကို။ သုန္ဒရန္တိ၊ ကောင်း၏ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယာတိ၊ ဟူသော။ ပဌမေန အတ္ထေန၊ ပထမအနက်ဖြင့်။ ဝိသိဋ္ဌကာယစ္ဆဝိတာယ၊ ထူးသော ကိုယ်အရေရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ-အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဒုတိယေန အတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ဝဏ္ဏသုန္ဒရတာယ၊ အဆင်းကောင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ-အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ “ဥပ္ပလဂဗ္ဘဝဏ္ဏတ္တာ၊ ကြာတိုက်နှင့်တူသော အဆင်းရှိသောကြောင့်။ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာတိ နာမံ၊ ကို။ လဘိ၊ ရ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ အရှင်ဓမ္မသိရိစီရင်သော ပဏ္ဌိပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နီလုပ္ပလဝဏ္ဏာ ကာယစ္ဆဝီတိ ဝစနံ၊ ဟူသော သဒ္ဒါသည် ကား။ သာမစ္ဆဝိံ၊ ရွှေသော အရေအဆင်းကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ လောကေ ပန၊ ၌ကား။ “ဥပ္ပလသမာ၊ ကြာနှင့်တူ။ ပသတ္ထသာမာ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော ရွှေသောအဆင်းရှိ၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ဤသို့ ဆိုသောကြောင့်။ “ယာ သာမာ၊ အကြင် ရွှေသာအဆင်းသည်။ သမဝဏ္ဏာ၊ ကြာနှင့်တူသောအဆင်းရှိ၏။ သာမတနုမဇ္ဈာ၊ ရွှေသောအဆင်း စည်းသောခါးရှိ၏။ သာမာ၊ ရွှေသောအဆင်းရှိသော မိန်းမသည်။ မမ၊ ငါ၏။ ပါရိစရိယာယ၊ အလုပ်အကျွေးအလို့ငှါ။ သဂ္ဂေန၊ နတ်ပြည်၌။ ဝါသော၊ နေရာ၏”။ ဣတိ ဝစနာတော၊ ကြောင့်။ သာမစ္ဆဝိကာ၊ ရွှေသောအရေအဆင်းရှိသော မိန်းမသည်။ ဣတ္ထီနံ၊ မိန်းမတို့တွင်။ ပသတ္ထာ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော မိန်းမဖြစ်၏။ “ယာဝဿာ နံ အန္ဓကာရ”န္တိပိ၊ လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ (ယာဝဿာ အန္ဓကာရော-ဟု အဋ္ဌကထာပါဌ် ရှိရင်း)။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ကိလေသကာမေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝတ္ထုကာမေသု၊ တို့၌။ န လိမ္ပတိ၊ မလိမ်းကျံ၊ တံ၊ ထိုသူကို။ အဟံ၊ ငါဘုရားသည်။ ဗြာဟ္မဏံ၊ မကောင်းမူကို အပပြုပြီးသောသူဟူ၍။ ဗြူမိ၊ ဟောတော်မူ၏။ (စပ်၍ပေး)။
၆၉။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုဘူတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတ္ထိသဏ္ဌာနံ၊ သည်။ ပါတုဘူတံ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ တဉ္စ ခေါ၊ ထို မိန်းမသဏ္ဌာန်၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ ပုရိသိန္ဒြိယဿာ၊ ၏။ အန္တရဓာနေန၊ ကွယ်သဖြင့်။ ဣတ္ထိန္ဒြ ထင်ရှားဖြစ်ရာ၌ လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတေန၊ ထို ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ပါတုဘူတံ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဗြဟ္မာနံ၊ တို့အား။ ပုရိသိန္ဒြိယံ၊ သည်။ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်လျှင်။
[မဟာနိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တာနံ ယေဝ-ဟူ၍ ဋီကာပါဌ်ရှိ၏။ ထိုပါဌ်ကို-မဟာနိဒ္ဒံ၊ ကို။ ဩက္ကန္တာနံ ဧဝ၊ သက်ကုန်စဉ်လျှင်။ အဿ-ဟုပေးရာ၏။]
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ရတ္တိဘာဂေ နိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တံယေဝ ဥပဇ္ဈံ တမေဝ ဥပသမ္ပဒ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တိနီ ဣဝ၊ ဘိက္ခုနီမ၏ အထံ၌ ပဉ္စင်းခံသော ဘိက္ခုနီမ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာကဲ့သို့။ အဿာ၊ ထို လိင်ပြန်သော ဘိက္ခုနီမ၏။ ဥပဇ္ဈာယာ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပဒါစရိယာ၊ သည်လည်းကောင်း။ ကိံ၊ အဘယ်သူနည်း။ ဘိက္ခုနီမ၏။ အာစရိယာ၊ ဆရာဥပဇ္ဈာယ်သည်။ ဟောတိ ကိံ၊ လော။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ အကြောင်းဖြင့်။ တာသံ၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့၏။ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အာစရိယဝတ္တဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ကာတဗ္ဗံ နု ခေါ၊ ပြုရမည်လော။ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ၊ ဤဘိက္ခုနီအဖြစ်မှ လိင်ပြန်သော ရဟန်းသည်။ သဒါ၊ မပြတ်။ သာယံ ပါတံ၊ ညနံနက်။ ဘိက္ခုနုပဿယံ၊ ဘိက္ခုနီမကျောင်းသို့။ ဂန္တာ၊ ၍။ ကတဗ္ဗာ နု ခေါ၊ ပြုအပ်မည်လော။ တာဟိ စ၊ ထိုဘိက္ခုတို့သည်လည်း။ ဣမဿ၊ ဤ လိင်ပြန်သော ရဟန်း၏။ ဝိဟာရံ၊ ကျောင်းသို့။ အာဂမ္မ၊ လာ၍။ သဒ္ဓိ ဝိဟာရိကဝတ္တာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ကာတဗ္ဗံ နုခေါ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထို တမေဝုပဇ္ဈံ-စသော ပါဠိသည်။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနီဟိ သင်္ဂမိတု”န္တိ ဝစနေန၊ ဟူသောပါဌ်နှင့်။ ဝိနာဘာဝ ဒီပနတော၊ ကင်း၍ဖြစ်ခြင်းကို ပြတတ်သောကြောင့်။ ကေဝလံ၊ အထူအားဖြင့်။ ပုန၊ တဖန်။ ဥပဇ္ဈာ၊ ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗာ၊ မယူအပ်ပြီ။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်းကို။ န စ ကာတဗ္ဗာ၊ မပြုအပ်ပြီ။ ဣတိ ဒဿနတ္ထမေဝ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှါလျှင်။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တံယေဝ ဥပဇ္ဈ”န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ပါဠိတွင်။ ဘိက္ခုနီဟိ သင်္ဂမိ တုန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဘိက္ခူဟိ၊ ရဟန်းယောက်ျားတို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဘိက္ခုနီဟိ ဧဝ၊ ရဟန်းမိန်းမတို့နှင့်သာလျှင်။ သိဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သမင်္ဂီ၊ အညီအညွတ်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်စိမ့်သောငှါ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမိနာ ပါဠိလေသေန၊ ဤသို့သော ပါဠိအမြွက်ဖြင့်။ တဿာ ဧဝ၊ ထို ဘိက္ခနီမအားလျှင်။ ဂါမန္တရာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အနာပတ္ထိ၊ မသင့်။ ဣတိ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာဂန္တာ၊ လာ၍။ သင်္ဂမိတုံ၊ ပေါင်းခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ ၏။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ယဉ္စ ဂမနံ၊ အကြင်သို့ သွားခြင်းကို။ အနုညာတံ၊ ၏။ တံ ဂမနံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဂါမန္တရာဒိပစ္စယာ၊ ဂါမန္တရ-အစရှိသည်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဝါ၊ ဂါမန္တရအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ကုတော အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာရှိရာအံ့ နည်း။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ စွ။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အာပတ္တိယံ၊ ၌။ န နိယောဇေတိ၊ တိုက်တွန်းတော်မမူ။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ယုတ္တမေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ “ယာ အာပတ္တိယော။ ပ။ အနာပတ္တီ”တိ ပါဠိဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဂါမန္တရာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ယာတာ အာပတ္တိယော၊ တို့သည်။ ဘိက္ခုနံ၊ တို့အား။ ဘိက္ခုနီဟိ၊ တို့နှင့်။ အ သာဓာရဏာ၊ မဆက်ဆံကုန်။ ဧတာဟိ ဧဝ၊ ထို အာပတ်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဘိက္ခုနီဟိ၊ တို့သည်။ သင်္ဂမန္တိယာ၊ ပြောင်းသွားသဖြင့်။ ဝါ၊ ပြောင်းသွားသောကြောင့်။ ယာ စ ဂါမန္တရ နဒီပါရ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသ ဂဏဩဟီယနာ ပတ္တိယော၊ အကြင် ဂါမန္တရအာပတ်, နဒီပါရအာပတ်,ရတ္တိဝိပ္ပဝါသအာပတ်, ဂဏဩဏဟီယနအာပတ်တို့သည်။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ကုန်၏။ တာဟိ အာပတ္တီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ န ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သာဓာရဏတာ၊ သာဓာရဏအဖြစ်ဖြင့်။ အာပတ္တိယေဝ၊ အာပတ်သင့် သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော၊ မလိုအပ်သောအနက်၏ လျဉ်းပါး သောကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော။ ဘိက္ခူဟိံ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သင်္ကန္တာယ၊ ပြောင်းသွားသော။ တဿာပိ၊ ထို ဘိက္ခုနီမ၏လည်း။ တာ၊ ထို သွားဖောက်ဖြစ်သော ရဟန်းမတို့ကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ အညာဟိ၊ ဂါမန္တရ၌ တည်သော တပါးသော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။ သင်္ကန္တိယာ၊ ပြောင်းသွားပြန်သော ကြောင့်။ ဂါမန္တရာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့်သည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ ဣမဿ၊ ဤ အနက်၏။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော၊ မလိုအပ်သောအနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ တထာ၊ ထို အခြင်းအရာဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဂါမန္တရအာပတ် စသည်ကို ဆုံးဖြတ်ရာ၌။ ဂါမန္တရာပတ္တာဒိဝတ္ထုံ၊ ဂါမန္တရအာပတ် အစရှိသည်တို့၏ ဝတ္ထုကို။ သဉ္စစ္စ၊ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍။ တသ္မိံ ကာလေ၊ ထို သွားသောကာလ၌။ အဇ္ဈာစရန္တီပိ၊ လွန်ကျူးသော်လည်း။ သာ၊ ထို ဘိက္ခုနီမသည်။ လိင်္ဂပါတုဘာဝေန၊ လိင်ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းဟူသော။ ကာရဏေန၊ အကြောင်းဖြင့်။ အနာပဇ္ဇနတော၊ မရောက်သောကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ အနာပတ္တိဖြစ်၏။ အနာပဇ္ဇနဋ္ဌေနေဝ၊ မရောက်သဖြင့်သာလျှင်။ ဝုဋ္ဌာတိ နာမ၊ အာပတ်မှ ထသည်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယောဂီ၊ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်သည်။
ယသ္မာ ပန၊ ကြောင့်ကား။ သာ၊ ထို လိင်ပြန်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ ပုရိသေန၊ နှင့်။ သဟသေယျာပတ္တိ၊ သဟသေယျအာပတ်သို့။ အနာပဇ္ဇန္တီပိ၊ မရောက်သော်လည်း။ ဘိက္ခူဟိ၊ တို့နှင့်။ သင်္ဂမိတုံ၊ ပေါင်းခြင်းငှါ။ သက္ကောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ-ကတွာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ဥဘိန္နမ္ပိ သဟသေယျာပတ္တိ ဟောတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပရိဝါရေ၊ ၌။ “အပရေဟိပိ စတူဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ သံဃမဇ္ဈေ ဂဏမဇ္ဈေ ပုဂ္ဂလဿ သန္တိကေ လိင်္ဂပါတုဘာဝေနာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧတံ၊ ဤ ပါဠိကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိဝါရေ၊ ၌။ “အတ္ထာပတ္တိ အာပဇ္ဇန္တော ဝုဋ္ဌဟန္တော အာပဇ္ဇတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ပါဠိ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (ထည့်)။ သဟသေယျာဒိံ၊ သဟသေယျ အစရှိသော အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အသာဓာရဏာပတ္တီဟိ၊ တို့မှ။ ဝုဋ္ဌာတိ၊ ထ၏။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုသို့ ရောက်ခြင်း ထခြင်းနှစ်ပါးစုံကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဉ္စဓနုသတိကံ၊ ရွာမှ ကုလလေးတာ အပြန်ငါးရာ ကွာသော ကျောင်းသည်။ ဒူရေ၊ အဝေး၌။ ဝိဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္ဆမဝိဟာရတော၊ အစွန်ဖြစ်သော ကျောင်းမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဂါမံ၊ သို့။ ပဝိသန္တိယာ၊ ဝင်သော ဘိက္ခုနီမအား။ ဂါမန္တရံ၊ ဂါမန္တရ အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သံဝိဒဟနံ ပရိမောစေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဒ္ဓါနဂမနသံဝိဒဟနံ၊ အဓွန့်ရှည်သော ခရီးသို့ သွားအံ့-ဟူသော တိုင်ပင်ခြင်းကို။ အ ကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
[ဤတွင် အဋ္ဌကထာ၌ ကတ္တရဒဏ္ဍဉ္စ ဂဟေတွာ သံဝိဒဟနံ ပရိမောစေတွာ။ ပ။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ သစေ ဗဟိဂါမေ ဒူရေ ဝိဟာရော ဟောတိ-ဟုရှိ၏။]
တာ၊ ထို သင်္ဂါဟိက လဇ္ဇနိယဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမတို့ကို။ ကောပေတွာ ပရိစ္စဇိတွာ၊ စွန့်၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “ပရိပုဏ္ဏဝဿသာမဏေရေနာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အပရိပုဏ္ဏဝဿဿ၊ အသက်နှစ်ဆယ်မပြည့်သော သာမဏေ၏။ ဥပဇ္ဈာယဂ္ဂဟဏံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ယူခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိဝိယ၊ သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝိနယကမ္မံ ကတွာ ဌပိတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိကပ္ပေတာနံ၊ ဝိကပ္ပနာ မပြုမူ၍ ထားအပ်ကုန်သော သပိတ် သင်္ကန်းတို့၏။ ဒသာဟာတိက္ကမေ၊ ဆယ်ရက်ကိုလွန်သည်ရှိသော်။ နိဿဂ္ဂိယတာ၊ စွန့်အပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ နိသဂ္ဂိယအာပတ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတွာ သတ္တာဟံ ဝဋ္ဋတီ တိ ဣဒံ၊ ဝဋ္ဋတိ-ဟူသော စကားကို။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခူနံ သန္နိဝိံ ဘိက္ခုနီဟိ ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတု”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနပေက္ခဝိဿဇ္ဇနေနာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဝတ္ထု၊ ကို။ အနပေက္ခဝိဿဇ္ဇနေန ဝါ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းမရှိ စွန့်သဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ်ခံ၍။ ပရိဘုဉ္ဇဿမိ၊ စားအံ့။ ဣတိ အတ္ထာ၊ တည်း။ ပက္ခမာနတ္တကာလေ။ ပ။ ဆာရတ္တံ မာနတ္တမေဝ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဘိက္ခုကာလေ၊ ရဟန်းဖြစ်သော ကာလ၌။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နာယ၊ မဖုံးလွှမ်းသော။ အာပတ္ထိယာ၊ ကြောင့်။ မာနတ္တံ၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ ပဋိစ္ဆန္နာယ၊ သော။ အာပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ မာနတ္တံ၊ ကို။ နော ဒါတဗ္ဗ၊ မပေးအပ်။ ဣတိ၊ ဤသို့လျှင်။ နော၊ ငါတို့၏။ လဒ္ဓိ၊ အယူတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာ သည်။ ဝဒတိ၊ ၏။
ပရိဝါသဒါနံ နတ္ထီတိ ဣဒံ၊ ကို။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ ဆာဒနာသမ္ဘဝတော၊ ဖုံးလွမ်းခြင်း၏ မဖြစ်သင့်သော ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ အသာဓာရဏံ၊ ရဟန်းယောက်ျားတို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ ပါရာဇိကာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ ကို။ သစေ ပဋိလဘတိ၊ အံ့။ ဘိက္ခူသု၊ ရဟန်းယောက်ျားတို့၌။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ နလဘတိ၊ မရ။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ သာမဏေအဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ အနုပဗ္ဗဇိတွာ၊ တဖန် ရဟန်းပြု၍။ ဘိက္ခုဘာဝေ၊ ၌။ ဌိတော၊ အံ့။ သဟသေယျာပတ္တိံ၊ ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဝိဗ္ဘန္တာယ၊ လူထွက်သော။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ ပုရိသလိင်္ဂေ၊ သည်။ ပါတုဘူတေ၊ ထင်ရှားဖြစ်လတ်သော်။ ဘိက္ခူသု၊ တို့၌။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ကို။ န လဘတိ၊ မရ။
၇၃-၄။ “ပါရာဇိကဘယေန၊ ပါရာဇိကအာပတ်မှ ကြောက်သဖြင့်။ အာကာသဂတမေဝ၊ ဟင်းလင်းအပြင်ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ပဝေသနာဒီနိ၊ သွင်းခြင်းစသည်တို့ကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသော ရဟန်းအား။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ တာလုကံ ဝါ၊ အာစောက်ကိုလည်းကောင်း။ ပဿံ ဝါ၊ နံပါးကို လည်းကောင်း။ အင်္ဂါဇာတံ၊ ကို။ စေ ဖုသတိ၊ အကယ်၍ထိစေအံ့။ ဒုက္ကဋ မေဝ၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ န မေထုန ရာဂတ္တာ၊ မေထုနရာဂ မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗ၊ စုံစမ်းရာ၏။ ဒန္တာနံ၊ သွားတို့၏။ ဗာဟိရဘာဝေါ၊ သည်။ ဩဋ္ဌာနံ၊ နှုတ်ခမ်းတို့၏။ ဗာဟိရဘာဝေါ ဝိယ၊ သို့။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု မေဝ၊ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဗဟိနိက္ခန္တဒန္တေ ဇိဝှါယ ထုလ္လစ္စယ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “တံ ပုဂ္ဂလံ ဝိသညိံ ကတွာ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ သော ပုဂ္ဂလော၊ ထို ဘီလူးပူးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ခိတ္ထစိတ္တော နာမ၊ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဒဿိ တံ၊ ဤသို့ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယော ပန ပုဂ္ဂလော၊ သည်ကား။ န ဝိသညီကတော၊ မိန်းမောခြင်းကို မပြုအပ်သည်။ ဝါ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းကို မပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ အင်္ဂဇာတဿ၊ ၏။ ဓာတုဃဋ္ဋနစရိဏိဇ္ဈိဏီကာ ဒိသညာယ၁၊ ဓာတ်တို့၏ ထိခြင်းလှုပ်ခြင်း ရွေ့ခြင်းကို ပြုလေ့ရှိသော အမှတ် ဖြင့်။ သာဒိယတိ၊ သာယာ၏။ မေထုနသညာယ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဝိသညီပက္ခမေဝ၊ ဝီသညီ အဖို့သို့သာလျှင်။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အနာပတ္တိစ္ဆာယာ၊ အနာပတ္တိ အရိပ်ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ “ဧတံ မေထုနံ၊ သည်။ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ အ မနုဿဿ၊ နတ်ဘီလူး၏။ မေထုနံ မညေ၊ မေထုန် ဖြစ်ယောင်တကား”။ ဣတိ၊ သို့။ ဉတွာပိ၊ လျက်လည်း။ သာဒိယန္တ ဿ၊ သာယာသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သင့်သည်သာတည်း။ ပဏ္ဍကဿ မေထုနဓမ္မန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ပဏ္ဍကဿ၊ ၏။ ဝစ္စမဂ္ဂေ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ မုခေ ဝါ၊ ခံတွင်း၌လည်းကောင်း။ (မေထုနံ - ဓမ္မံ - ကိုစပ်)။ ဝါ၊ ကား။ ဘုမ္မတ္ထေ၊ သတ္တမီအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝိဘတ်တည်း။ အဝေဒယန္တဿ၊ ခံစားတတ်သော ရဟန်းအား။ သေဝနစိတ္တဝသေန၊ မှီဝဲလိုသောစိတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာပတ္တိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေန၀၂၊ ထိုသေဝနစိတ်ဖြင့်လျှင်။ သေဝနေ ဝိယ၊ မှီဝဲရာ၌ကဲ့သို့ တည်း။
ဥပဟတိန္ဒြိယဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ “ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ၊ သော အာရောစေသီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဒုဝိဓော၊ သော။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်သွယ်သော ပါဌ်တို့တွင်။ “အာရောစေသု”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တပါဌော၊ ဆိုသောပါဌ်သည်။ ဝေဒိယိ ဝါသော ဘိက္ခဝေ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာတ္တာ၊ ကြောင့်။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်း၏။ အညထာ၊ အာရောစေသုံ - မှ တပါးသော အာရောစေသိ- ဟူသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ “အာပတ္တိတွံ ဘိက္ခူ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ “ဝေဒိယာ ဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ ဒီပဝါသိနော၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌ နေသောသူတို့သည်။ ပဌန္တိ ကိရ၊ ရွတ်ကုန်သတဲ့။ မေထုန ဓမ္မဿ၊ ၏။ ပုဗ္ဗပယောဂါ၊ တို့သည်။ ဟတ္ထဂ္ဂါဟာဒယော၊ လက်ကိုကိုင်ခြင်း အစရှိသည်တို့တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထို မေထုန ပါရာဇိက၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်သည်သာ။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမိနာ ပုရိမပဒေန၊ နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ယသ္မာ ပန၊ ကြောင့်ကား။ အဿ၊ ထို မေထုနပါရာဇိက၏။ ပုဗ္ဗာဘာဂေ၊ ၌။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ သီသံ၊ အရင်းသို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ တာဝ၊ လောက်။ ဒုက္ကဋေ၊ ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ - သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သီသံ နာမ၊ ကား။ မဂ္ဂပဋိပါဒနံ၊ မဂ်၌ကျစေခြင်းတည်း။ “သီသံန ပါပုဏာတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ပါရာဇိကံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တာဝ၊ လောက်။ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋေ၊ ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အညတရသ္မိံ ပဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။
၇၆-၇။ အယံ ဘိက္ခု၊ သည်။ သင်္ဂါမသီသေ၊ စစ်မြေအရပ်၌။ ယုဒ္ဓမုခေ၊ စစ်ထိုးခြင်းကို အဦးပြုရာ ၌။ ဝါ၊ စစ်မျက်နှာအပြင်၌။ ယောဓပုရိသော ဝိယ၊ ထိုးပစ်သော ရဲရင့်သော ယောကျ်ားကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သင်္ဂါမသီသယောဓော ဘိက္ခူ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ရုက္ခသူစိဒွါရံ၊ သစ်ကျည်လျှိုသော တံခါးကို။ ဥပိလဝါယ၊ ပိတ်သဖြင့်။ ဝါ၊ သစ်ကျည်လျှိုသဖြင့်။ သံဝရိတဗ္ဗံ၊ ပိတ်အပ်၏။ ဧကေန ဝါ၊ တခုသော ဆူးခက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဗဟူဟိ၊ များစွာကုန်သော။ ကဏကေဟိ ဝါ၊ ဆူးတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ထကိတဗ္ဗံ၊ ပိတ်အပ်သော။ ကဏကဒွါရံ၊ ဆူးတံခါးကို။ (ဤကဏကဒွါရံ - အဋ္ဌ ကထာအချို့မှာ မရှိ)။ ဒုဿဒွါရဉ္စ၊ ပုဆိုးတံခါးသည်လည်း။ သာဏိဒွါရဉ္စ၊ တင်းတိမ်တံခါးသည်လည်း။ ဒုဿသာဏိဒွါရံ၊ ပုဆိုးတံခါး တင်းတိမ်တံခါး။ “ကိလဉ္ဇသာဏီ”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဒုဿသာဏိယမေဝ၊ ပုဆိုးတင်းတိမ်တံခါး၌လျှင်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ သင်္ဂြိုဟ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကသဒိသတ္တာ၊ တခုတည်းနှင့် တူသောကြောင့်သာ။ ဧကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ဧကံ ဒုဿသာဏိဒွါရမေဝ၌ ဧကံ - ဟု ဆိုအပ်သော်လည်း ပုဆိုးတင်းတိမ်အများပင်ဖြစ်သော်လည်း ဖွင့်အပ် သည်ပင်-ဟူလေ)။ အာကာသတလေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟမ္ပိယတလေ၊ ဟင်းလင်းပြင်၌ - ဟူလေ)။ အာကာ သတလေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟမ္ပိယတလေ၊ ဟင်းလင်းပြင်၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အယံ ဟေတ္ထ သင်္ခေပေါတိ ဣဒံ၊ ကို။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်လတ္တံ့သော အကြောင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ကိဉ္စိ ကရောန္တာ နိသိန္နာ ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ နိပန္နာနံ၊ အိပ်ကုန်သော သူတို့အား။ အာပုစ္ဆနံ၊ ပန်ခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ “ဣဘိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ယထာပရိစ္ဆေဒမေဝ စ န ဥဋ္ဌာတိ၊ တဿ အာပတ္တိ ဧဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ အဝိသေသန၊ ဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ လည်း။ အနာဒရိယဒုက္ကဋာပတ္တိ ဧဝ၊ ကိုသာလျှင်။ တတ္ထ၊ ထို ယထာပရိစ္ဆေဒမေဝ - ဟူသော ပါဌ်၌။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်၍။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ “ရတ္တိံ ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ နိပန္နော အရုဏေ ဥဂ္ဂတေ ဥဋ္ဌဟတိ၊ အနာပတ္တီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ မဟာပစ္စရိယံ၊ ၌။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ “အနာဒရိယဒုက္ကဋာပိ န မုစ္စတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပညာယတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣတရသ္မာ၊ အနာဒရိယ အာပတ်မှတပါးသော။ ဒုက္ကဋာ၊ ဒိဝါနိပဇ္ဇန - ဒုက္ကဋ်မှ။ မုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယထာပရိစ္ဆေဒမေဝ စ န ဥဋ္ဌာတိ၊ အာပတ္တိ ဧဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနာ ဒရိယဒုက္ကဋံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ယထာပရိစ္ဆေဒမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝဓာရဏတ္တာ၊ အဝဓာရဏနှင့် ဆိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိစ္ဆေဒတော၊ ပိုင်းခြားသောအခါမှ။ အဗ္ဘန္တရေ၊ ၌။ အာပတ္တိ၊ သည်။ (ထည့်)။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ “သုပတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ အပြီးဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ နိပဇ္ဇန္တောတိ ဣဒံ၊ ကို။ နိပဇ္ဇနကာလေ၊ ၌။ အာပဇ္ဇိ တဗ္ဗဒုက္ကဋမေဝ၊ ရောက်အပ်သော ဒုက္ကဋ်အာပတ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထာပရိစ္ဆေဒေ၊ ပိုင်းခြားတိုင်းသော ကာလ၌။ န ဥဋ္ဌဟန္တဿ၊ မထသော ရဟန်းအား။ ဒွေ ဒုက္ကဋာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အန္ဓကဋ္ဌကထာ ယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ “ရတ္တိံ၊ ၌။ ဒွါရံ၊ တံခါးကို။ အသံဝရိတွာ၊ မပိတ်မူ၍။ ဒိဝါ၊ နေ့၌။ ဝုဋ္ဌဟိဿာမိ၊ ထအံ့။ ဣတိ-ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ နိပန္နော၊ အိပ်သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ အနာဒရိယ၊ မရိုသေခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဧတ္ထပိ၊ ဤ အဋ္ဌကထာပါဌ်၌လည်း။ “နိပန္နော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “အရုဏေ ဥဋ္ဌိတေ ဥဋ္ဌာဟီ”တိ၊ ဥဋ္ဌာဟိ - ဟူ၍။ နိဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “မဟာပစ္စရိယံ၊ ၌။ အနာဒရိယဒုက္ကဋမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တဒုက္ကဋံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို”။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ အနာပတ္တီတိ ဣဒံ၊ ကို။ အတ္တတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဝါ၊ သဘောအားဖြင့်။ အနိပန္နတ္တာ၊ မအိပ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရတ္တိံ၊ ညဉ့်၌။ သံဝရိတွာ၊ ပိတ်၍။ နိပန္နော၊ အိပ်စဉ်။ အရုဏုဋ္ဌာနသမယေ၊ အရုဏ်တက်သော အခါ၌။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သောသူသည်။ ဒွါရံ၊ တံခါးကို။ (ထည့်)။ သစေ ဝိဝရတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဒွါရဇဂ္ဂနာဒီနိ၊ တံခါးကို သုတ်သင်ခြင်း စသည်တို့ကို အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ နိပန္နဿ၊ အိပ်သော ရဟန်းအား။ အာပတ္ထိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အာပတ္တိခေတ္တတ္တာ၊ အာပတ်ခေတ်ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယက္ခဂဟိတကော၊ ဘီလူးဖမ်းသောသူသည်။ ဝိသညီဘူတော ဝိယ၊ မိန်းမော သကဲ့သို့။ ခိတ္တစိတ္တော နာမ၊ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိသောသူမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿပိ၊ ထို ဘီလူးဖမ်းစားသော ရဟန်းအားလည်း။ ပါရာဇိကာပတ္တိတော၊ ပါရာဇိကအာပတ်အားဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ အညတော၊ တပါးသောအာပတ်ဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ အနာပတ္တိယေဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ယက္ခဂဟိ တကော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဝိသညီဘူတောပိ၊ မိန်းမော တွေဝေသော ရဟန်းသည်လည်း။ န မုစ္စတိ၊ မလွတ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ မဟာပစ္စရိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။
မဟာပဒုမတ္ထေရဝါဒေ၊ ၌။ ယက္ခဂဟိတကော၊ ဘီလူးဖမ်းစားသောသူသည် လည်းကောင်း။ ခိတ္တစိတ္တကော၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သော သူသည်လည်းကောင်း။ မုစ္စတိ၊ လွတ်၏။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ နိပဇ္ဇာပိတော၊ အိပ်စေအပ်ပြီးသော သူသည်။ အသယနာဓိပ္ပါယတ္တာ စ၊ အိပ်ခြင်းငှါ အလိုမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝေဒနာဋ္ဋတ္တာ စ၊ ဝေဒနာနှိပ်စက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ မုစ္စတိ၊ လွတ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ပါဠိအဋ္ဌကထာထေရဝါဒေါ စ၊ ပါဠိအဋ္ဌကထာ ထေရဝါဒေါ စ၊ ပါဠိအဋ္ဌကထာထေရဝါဒသည်လည်း။ သမေတိ၊ ညီ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ တေသံ ဝိနိစ္ဆယာနံ၊ ထိုထိုသို့သော အဆုံးအဖြတ်တို့၏။ ဝါ၊ ထိုထိုသို့ ဆုံးဖြတ်သော ဆရာတို့၏။ အယမေဝ အဓိပ္ပါယော၊ ဤသို့သော အဓိပ္ပါယ်သည်သာလျှင်။ ယဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ ခန္တိ၊ အလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အာနန္ဒာဆရာသည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ အရှင်ဝဇိရဗုဒ္ဓိမထေရ် စီရင်သော အနုဂဏ္ဌိပုဒ်၌ကား။ ယက္ခဂဟိတကောပိ၊ ဘီလူးဖမ်းစားသော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ ဝိသညီဘူတောပိ၊ တွေဝေမိန်းမောသော ရဟန်းသည်လည်းကောင်း။ န မုစ္စတိ နာမ၊ မလွတ်သည် မည်၏။ သော၊ ထို ယက္ခဂဟိတက ဝိသညီဘူတဖြစ်သော ရဟန်းသည်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြား အကြား၌။ သညာပဋိလာဘတော၊ သညာကို ရသောကြောင့်။ ပါရာဇိကံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတုံ၊ ရောက်ခြင်းငှါ။ ဘဗ္ဗော၊ ထိုက်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ “ဗန္ဓိတွာ နိပဇ္ဇာပိတော ဝါ”တိ ကုရုန္ဒီဝစနေန၊ စကားဖြင့်။ ဧက ဘင်္ဂေန၊ တစောင်းဖြင့်။ ဝါ၊ တခုသောနံပါးဖြင့်။ နိပန္နောပိ၊ အိပ်သော ရဟန်းသည်လည်း။ န မုစ္စတိ၊ မလွတ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ မုစ္စတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဝါ၊ သဘောအားဖြင့်။ အနိပန္နတ္တာ၊ မအိပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ကုရုန္ဒီ ဝါဒေန၊ နှင့်။ မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒေါ၊ သည်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဝသတ္တ သာမညတော၊ အ ဝသဝတ္တအဖြစ် တူသောကြောင့်တည်း။ ကိဉ္စာပိ သမေတိ၊ အကယ်၍ကား ညီ၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ န ကထယန္တိ၊ မဆိုကုန်။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ တေယေဝ၊ ထို ဆရာတို့သည်သာလျှင်။ နကထယန္တိ၊ မဆိုကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ မဟာ ပဒုမတ္ထေရောပိ၊ သည်လည်း။ နကထယတိ၊ မဆို။ ဣတိဒဿနတ္တံ၊ ငှါ။ “မဟာပဒုမတ္ထေရေနာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မဟာပဒုမတ္ထေရဝါဒေ၊ ၌။ “ယက္ခဂဟိတကော၊ ဘီလူးဖမ်းသော ရဟန်းမည်သည်။ ပါရာဇိကံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတုံ၊ ရောက်ခြင်းငှါ။ အဘဗ္ဗော၊ မထိုက်”။ ဣတိစ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ ဝစန၊ ၌။ အာစရိယာ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဩက္ကန္တနိဒ္ဒေါ၊ ဘဝင်သို့သက်ဝင်သော အိပ်ပျော်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ အ ဇာနန္တောပိ၊ မသိပဲလျက်လည်း။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ မဉ္စကံ၊ ညောင်စောင်း ထက်သို့။ သစေ ပန အာရောပေတိ၊ အကယ်၍တင်အံ့။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဤသို့ဆိုသောကြောင့်။ ယော ပန၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ ပတိတွာ၊ လည်း၍။ တတ္ထေဝ၊ ထို လည်းရာ အရပ်၌သာလျှင်။ သယတိ၊ အိပ်၏။ န ဝုဋ္ဌာတိ၊ မထ၊ တဿ၊ ထို ရဟန်းအား။ အာပတ္ထိ၊ သည်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြား အကြား၌။ ဇာနန္တဿာပိ၊ သိသော်လည်းကောင်း။ အဇာနန္တဿာပိ၊ မသိသော်လည်းကောင်း။
ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၂-ဒုတိယပါရာဇိက
ဓနိယဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၈၄။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော၊ အနက်အဆုံး အဖြတ်ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ရာဇူဟိ ဧဝ၊ မင်းတို့သည်သာလျှင်။ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ရာဇဂဟ”န္တိ၊ ရာဇဂဟံ - ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမကေ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ သမီပတ္ထေန စ၊ သမီပ-အနက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဓိကရဏတ္ထေန စ၊ အဓိကရဏ အနက်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဋိလဒ္ဓဘုမ္မဝိဘတ္တိကေ၊ ရအပ်သော သတ္တမီ ဝိဘတ်သက်ရာရှိသော။ ရာဇဂဟေ၊ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၏ အနီး၌။ ဂိဇ္ဈကူဋေ၊ ဂိဇ္ဈကူဋ-အမည်ရှိသော။ ပဗ္ဗတေ၊ တောင်၌။ စတူဟိ ဝိဟာရေတိ၊ လေးပါးကုန်သော ဝိဟာရတို့ဖြင့်။ ဝိဟရန္တော၊ နေတော်မူသည်ရှိသော်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တဿ၊ ထို ရာဇဂဟေ - ဟူသောပုဒ်၏။ “ဝဿံ ဥပဂစ္ဆိံ သူ”တိ ဣမိနာ၊ နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ တယောဧဝ၊ သုံးယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လျှင်။ ညတ္တိံ၊ ဉာတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဂဏကမ္မံ၊ ဂဏကံကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ထို သုံးယောက်ထက်။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ ဘိက္ခူ၊ လေးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ကဏကမ္မံ၊ ကို။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကြကုန်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အကိရိယတ္တာ၁၊ သံဃာသည် ဂဏကံကို မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တတ္ထ၊ ထို တယောဇနာ သမ္ဗဟုလာ - အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ပရိယာယေန၊ ဝိနည်းပရိယာယ်အားဖြင့်။ သံဃဂဏပုဂ္ဂလကမ္မကောသလ္လတ္ထံ၊ သံဃကံ, ဂိုဏ်းကံ, ပုဂ္ဂိုလ်ကံတို့၌ လိမ္မာစိမ့်သောငှါ။ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ၊ ဤ ပကိဏ္ဏနည်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယံ ကမ္မံ၊ အကြင်သံဃ ကံကို။ သံဃော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ကရောတိ၊ ၏။ ဂဏော၊ ဂိုဏ်းသည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ တံ သံဃကမ္မံ၊ ထို သံဃကံသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထို သို့သောကံကို။ အပလောကနကမ္မဿ၊ အပလောကန ကံ၏။ ကမ္မလက္ခဏေ ကဒေသံ၊ ကမ္မလက္ခဏာတစိတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဣတရံ၊ တပါးသော။ စတုဗ္ဗိဒမ္ပိ၊ လေးပါး အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ ကံဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သံဃကမ္မံ၊ သံဃ ကံကို။ သံဃော စ၊ သည်လည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ ကဏော စ၊ ဂိုဏ်းသည်လည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလော စ၊ သည်လည်း။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ တံ သံဃကမ္မံ၊ ထို သံဃကံသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သော ကံသည်။ ကိဉ္စ၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ယံ ကမ္မံ၊ အကြင်ကံကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်ပြီ။ တံ ကမ္မံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပရိဝါရဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ယသ္မိံ ဝိ ဟာရေ၊ ၌။ ဒွေ တယော ဇနာ၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝသန္တိ၊ ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထို နှစ်ယောက် သုံးယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ နိသီဒိတွာ၊ အညီအညွတ်နေ၍။ ကတမ္ပိ၊ ပြုအပ်သော ကံသည် လည်း။ သံဃေန၊ သည်။ ကတ သဒိသမေဝ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်နှင့် တူသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယသ္မိံ ပန ဝိဟာရေ၊ ၌ကား။ ဧကော၊ တယောက်တည်းသော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ ဥပေါသထဒိဝသေ၊ ၌။ ပုဗ္ဗကရဏပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ပြုပြီး၍။ နိသိန္နေန၊ ဆိုင်းလင့်၍နေသဖြင့်။ ကတမ္ပိ၊ ပြုအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ကတိကဝတ္တံ၊ ကတိကဝတ်သည်။ သံဃေန၊ သည်။ ကတသဒိသမေဝ၊ ပြုအပ်သည်နှင့် တူသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း “ဧကဘိက္ခုကေ
၈၅။ “မာ ပစ္ဆိမာ ဇနတာ ပါဏေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇီ ”တိ ဣမိနာ အနုဒ္ဒေသ သိက္ခာပဒေန၊ အာပဇ္ဇိ - ဟူသော ဤ အနုဒ္ဒေသသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဣဋ္ဌကပစန ပတ္တပစန ကုဋိကရဏ ဝိဟာရကောရာပန နဝကမ္မာနံ၊ အုတ်ဖုတ်ခြင်း သပိတ်ဖုတ်ခြင်း ကုဋီကိုပြုခြင်း ကျောင်းကိုပြုစေခြင်း တည်းဟူသော အမှုသစ်တို့ကို။ ကတ္တာ၊ ပြုလုပ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို အရပ်၌။ ခဏ္ဍဖုလ္လပဋိသင်္ခရဏဝိဟာရ သမ္မဇ္ဇနပဋဂ္ဂိဒါနကူပပေါက္ခရ ဏီခဏာပနာဒီသု၊ ကျိုးသည်ပွင့်သည်ကို ပြုပြင်ခြင်း, ကျောင်းကို တံမြက်လှဲခြင်း, မီးကြိုပေးခြင်း, တွင်းကန်တို့ကို တူးစေခြင်း-အစရှိသည်တို့ကြောင့်။ ပါဏေသု၊ သတ္တဝါတို့၌။ ပါတဗျတံ၊ ဖျက်ဆီး အံ့သည်၏အဖြစ်ကို။ ဇာနံ - ဇာနန္တော၊ သိလျက်။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းကို၂။ ကပ္ပိယဝစနမ္ပိ၊ အပ်သော စကားကိုလည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤ အနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။
( ပါတဗျဟံ ဇာနံ ဘိက္ခု - ဟု ပဌမာသိဝိဘတ်နှင့် ရှိသည်။ န ဝတ္တဗ္ဗော-ဟု ကိရိယာ လည်း ကံဟော တဗ္ဗပစ္စည်းနှင့် ရှိသည်။ ထိုသို့ရှိကြသည်ဖြစ်၍ ကတ္တားနှင့် ကိရိယာ မတန်ရကား ဘိက္ခုကို ကံအနက်ပေးရာ၏။ ပြုအပ်သောအမှုလည်း ရဟန်းအမှု ချည်းဖြစ်သည်ကို နှလုံးသွင်း၍ သင့်ရာကြံလေဦး)။
တေနဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ပရိယာယံ၊ ပရိယာယ်စကားကို။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ တေသံ သိက္ဓာပဒါနံ၊ တို့၏။ အနာပတ္တိဝါရေသု၊ တို့၌။ “အနာပတ္တိ အသတိယာ အ ဇာနန္တဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အန္တရာပတ္တိသိက္ခာပဒ”န္တိပိ၊ ပဒံ-ဟူသည်လည်း။ ဧတဿ၊ ထိုသို့သောသိက္ခာပုဒ်၏။ နာမမေဝ၊ အမည်သည်သာလျှင်တည်း။ “ဂစ္ဆထေတံ ဘိက္ခဝေ ကုဋိကံ ဘိန္ဒထာ”တိ ဣမိနာ၊ ဘိန္ဒထ - ဟူသော ဤပါဠိဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော မြေကုဋီကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ တတ္ထ၊ ထိုကုဋီ၌။ ဝသန္တာနမ္ပိ၊ နေကုန်သောရဟန်းတို့အားလည်း။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤ အနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။
ပံဋ္ဋမုခေဝါတ၊ သည်ကား။ ပဋ္ဋပရိယေန္တ ဝါ၊ သင်္ကန်းဖျားအဆုံး၌လည်းကောင်း။ ဝါ၊ လောင်ထောင်၌လည်းကောင်း။ ပရိယန္တေတိ၊ သည်ကား။ စီဝရပရိယန္တေ၊ သင်္ကန်းအဆုံး၌ လည်းကောင်း။ ဝေဏိဥတုပုဋိယံ၊ ပြောင်နှံဏ္ဍာန်ချုပ်ခြင်းကို လည်းကောင်း (ဝေနိဥဟုမုနိယ ပေညာမ- ဟူ၍လည်းကောင်းပါဌ်ရှိ၏။ သင့်ရာကြံပါ) အဂ္ဃိယန္တိ အဂ္ဃိယန္တိ၊ သည်ကား။ စေတိယံ၊ စေတီသဏ္ဍာန်ချုပ်ခြင်းတည်း။ (အချို့ ဋီကာပါဌ်၌ အဂ္ဃိယန္တိ အဂ္ဃိယန္တိစေတိယံ-ဟူ၍ ရှိ၏။ အဂ္ဃိယံ- ကိုပင် စေတိယံဖွင့်သည်။ သာရတ္ထဒီပနီ ၂-၁၁၉-၌ အဂ္ဃိယံ နာမ စေတိယသဏ္ဍာနေန သိဗ္ဗနံ ဖွင့်သည်ကို နှိုင်းယှဉ်၍ ဆင်ခြင်ရာ၏။ ရှိတိုင်းလည်း အဂ္ဃိယစေတိယံ၊ ပူဇော်မြတ်နိုးရာဖြစ်သော စေတီသဏ္ဍာန်ချုပ်ခြင်း-ပေးရာ၏။ ပါဌ်လွန်ထင်သည်။) ဂယမုဂ္ဂရန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ မုဂ္ဂရံ၊ ဆောက်ပုတ်တည်း။ တုာလာဒဏ္ဍသဏ္ဌာနံ၊ ဝင်ရိုးသဏ္ဌန်ချုပ်ခြင်း။ ဝါ၊ ချိန်ပေါင်သဏ္ဌာန်ချုပ်ခြင်း။ ဂယာ၊ ဂယာသည်။ ဝါ၊ တံစို့သည်။ သီသေ၊ အရင်၌။ သူစိကာ၊ ငယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မုခပတ္တာ၊ အဖျားသို့ရောက်မူကား။ လဒြာ၊ ကြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
(ဤပါဌ်သည် သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗ သံဝဏ္ဏနာ ပြန်၍ နေဟန်ထင်သည်။ အဘယ်ကြောင့်နည်း ဟူမူကား မူလေ တနုကံ အဂ္ဂေ မဟန္တံ ကတွာဂဒါရေန သဗ္ဗနံ ဂယာ၊ မူလေ စအဂ္ဂေစ ဧကသဒိသံ ကတွာ မုဂ္ဂရာကာရေန သိဗ္ဗနံ မုဂ္ဂရာ-ဟု သာရတ္ထဒီပနီ ၂-၁၁၉-၌ ဆိုသောကြောင့်တည်း။
ဤဋီကာတွင် အရင်အဖျားတူ၏- ဟူသောစကားဖြင့် ချိန်ခွင် အပေါင်အဖျား ကြီး, ငယ် တူသည်-ဟု နှလုံးသွင်းရာ၏)
ဥက္ကိရန္တိ နီဟရန္တိ၊ ဆောင်ကုန်၏။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဌပေန္တိ၊ ထားကုန်၏။ ကောဏ သုတ္တပိဠကာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကဏ္ဌိကပဋ္ဋာဒိကောဏေသု၊ ကမ္ပတ်ဖျား အစရှိသည်တို့၏ အထောင့်တို့၌။ သုတ္တမယပိဠကာ၊ ချည်ဖြင့် ပြီးသော ရွဲသေးတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဝိကာရဖြစ်သော ပရိက္ခရာဘဏ္ဍာတို့တါင်။ ယံ စီဝရံ ဝါ၊ အကြင်သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း။ ယော ပတ္တော ဝါ၊ အကြင် သပိတ်ကိုလည်းကောင်း။ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ မအပ်ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ဝိကာရဖြစ်သော သပိတ် သင်္ကန်းတို့၌။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒေဍ္ဍုဘောတိ၊ သည်ကား။ ဥဒကသပ္ပေါ၊ ရေမြွေတည်း။ အစ္ဆီတိ၊ သည်ကား။ ကုဉ္ဇရက္ခိ၊ ဆင်မျက်ကွင်းတည်း။ ဂေါမုတ္တကန္တိ၊ သည်ကား။ ဂေါမုတ္တသဏ္ဌာနာ၊ နွား ကျင်ငယ်ကြောင်း သဏ္ဌာန်ရှိသော။ ရာဇိယော၊ အရေးတို့ကို။ ကုဉ္စိကာယ၊ သံကောက်၌။ သေနာသနပရိက္ခရတ္တာ၊ ကျောင်း၏ ပရိက္ခရာဖြစ်သောကြောင့်။ သုဝဏ္ဏရူပိယ မယာပိ၊ ရွှေငွေဖြင့်ပြီးသော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဆာယာ၊ ဤသို့သော အရိပ်သည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ “ကုဉ္စိကာယ ဝဏ္ဏမဋ္ဌကမ္မံ န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အညာ၊ တပါးသော။ ကပ္ပိယလောဟာဒိမယာဝ၊ အပ်သော သံ စသည်တို့ဖြင့် ပြီးသည်သာ ဖြစ်သော။ ကုဉ္စိကာ၊ သံကောက်သည်။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပရိဟရဏီယပရိက္ခာရတ္တာ၊ အသွား ဆောင်အပ်သော ပရိက္ခရာဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ အာရကဏ္ဋကော၊ အာရကဏ္ဋက-ဟူသည်။ ဝါ၊ အဦးညွတ်သော ဓားဟူသည်။ ပေါတ္ထကာဒိကရဏ သတ္ထကဇာတိ၊ ပေ စသည်ကို ထိုးသော အဦးညွတ်သော ဓားမျိုးတည်း။ “အာပဏ္ဍကသာရကော၊ အာမဏ္ဍကသာရက-ဟူသည်။ ဝါ၊ ရှိရှားဗူး ဟူသည်။ အာမလကဖလမယော၊ ရှိရှားသီးဖြင့်ပြုသောဗူးတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။
ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယော၊ သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီ။
၈၆-၇။ ဒါရုကုဋိကံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ “ကတ္တု”န္တိ စ၊ ကတ္တုံ- ဟူ၍လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဖလာ ဖလံ ဝိယ၊ ဖလ အဖလ - ဟူသည်ကဲ့သို့။ ဝါ၊ သစ်သီး ကြီးငယ်ဟူသကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အာဏာပေဟီတိ ဝစနံ၊ ကို။ အနိဋ္ဌေ ဧဝ၊ အလိုမရှိသော အရာ၌သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ-ကတွာ၊ ဤသို့ အမှတ်ပြု၍။ ဗန္ဓံ၊ နှောင်ဖွဲ့လျက်။ အာဏာပေသိ၊ စေလိုက်၏။ ဣဿရိယမတ္တာယာတိ၊ သည်ကား။ သမိဒ္ဓိယမတ္တာယ၊ အစိုးရခြင်းဟူသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့်။ သမိဒ္ဓိယံ၊ ပြည့်စုံခြင်းအနက်၌။ မတ္တာသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာပေတိ၊ သိစေ၏။
၈၈။ “ဧဝရူပံ ဝါစံ ဘာသိတွာ”တိ စ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဗျာပါဒဒီပကံ၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကို ပြတတ်သော။ ဒါရူသုပိ၊ သစ်တို့၌လည်း။ လောဘက္ခန္ဓဒီပကံ၊ လောဘအစုကို ပြတတ်သော။ “လောမေန တွံ မုတ္တော၊ မာ ပုနပိ ဧဝရူပ မကာသီ”တိ၊ မကာသိ-ဟူသော။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤ စကားသည်။ သောတာပန္နဿ၊ သည်။ သတော၊ ဖြစ်လျက်။ တဿ ရာဇဿ၊ ထို မင်းအား။ ပတိရူပံ ကိံ၊ လျောက်ပတ်အံ့လော။ ဝါ၊ “လောမေန တွံ။ ပ။ မကာသီ”တိ၊ မကာသိ- ဟူသော။ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဗျာပါဒဒီပကံ၊ ဗျာပါဒကိုပြတတ်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဒါရူသုပိ၊ တို့၌လည်း။ လောဘက္ခန္ဓဒီပကံ၊ လောဘအစုကို ပြတတ်သည် ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ သောတာပန္နဿ၊ သောတာပန်သည်။ သတော၊ ဖြစ်လျက်။ တဿ ရာဇဿ၊ ထို မင်းကြီးအား။ ပတိရူပံ ကိံ၊ လော။ (ဤ၌ ကိမဗျာပါဒဒီပကံ - ဟူ၍ ဋီကာပါဌ် ရှိ၏။ ဆင်ခြင်ပါလေဦး။) “ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ တယာ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ကတံ၊ ပြုသော အမှုသည်။ သုကတံ နာမ၊ ကောင်းစွာ ပြုသည်မည်၏။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ယေန၊ အကြင်ဝတ္ထုဖြင့်။ အတ္ထော၊ အလိုရှိ၏။ တေန၊ ထို ဝတ္ထုဖြင့်။ ဝဒေယျာထ၊ ဆိုတော်မူကုန်သော”။ ဣတိ၊ သို့။ ပဝါရေတွာ၊ ဖိတ်၍။ အတီဝ၊ အလွန်လျှင်။ ပီတိပါမောဇ္ဇံ၊ ပီတိပါမောဇ္ဇကို။ တေန၊ ထို မင်းကြီးသည်။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်။ သိယာ နနု၊ ဖြစ်ရာသည် မဟုတ်လော။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ စောဒနာ၊ စောဒနာတည်း။ ဧတံ၊ ဤ စောဒကဆရာ စကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ သောတာပန္နတ္တာ၊ သောတာပန် ဖြစ်သောကြောင့်။ အတီဝ၊ လွန်စွာလျှင်။ ဗုဒ္ဓမာမကော စ၊ ဘုရားကို မြတ်နိုးသည်လည်းကောင်း။ ဓမ္မမာမကော စ၊ တရားကိုမြတ်နိုးသည်လည်းကောင်း။ သံဃ မာမကော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်သည်၌ ပြုခြင်းကို။ အသဟန္တော၊ သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍ လည်းကောင်း။ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ၊ ၏။ ဩကာသံ၊ အခွင့်ကို။ ကတ္တုကာမော စ၊ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍ လည်းကောင်း။ “မေ၊ ငါ၏။ ဒါရူနိ၊ သစ်တို့ကို။ သုပယုတ္တာနိ၊ ကောင်းစွာ ယှဉ်စေအပ်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ တုဋ္ဌစိတ္တောပိ၊ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိလျက်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့လောမေန တွံ-စသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အာဂတပဒါရူပေနာတိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဧဝ ရူပေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဌာနေ၊ အရာ၌။ ဣမေဟိ နာမ၊ ဤမည်သော ဆိုပြီးသော ပုဒ်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အညေဟိ၊ ဤပုဒ်၌ လာသောပုဒ်မှ တပါးကုန်သော။ ပဒေဟိ ဝါ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတော၊ ဤပုဒ်မှ တပါးကုန်သော။ ပဒေဟိ ဝါ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣတော၊ ဤပုဒ်မှ။ ထောကတရေဟိ၊ နည်းကုန်သော။ ပဒေဟိ ဝါ၊ တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အာဂတကာလေ၊ လာသောကာလ၌။ တဒနုရူပါ၊ ထိုသို့ လာသော ပုဒ်အားလျော်သော။ ယောဇနာ၊ ယောဇနာခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ကေဝလံ၊ အထူးအားဖြင့်။ ဣမသ္မိံယေဝ သိက္ခပဒေ၊ ၌သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အညေသုပိ၊ တပါးသောသိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်း။ အာဂစ္ဆန္တိ၊ လာကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ တတ္ထ အာဂတပဒါနုရူပေန ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ”တိ၊ ဟူ၍။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဒိန္နဿ၊ အရှင်မပေးသော သူ၏ဥစ္စာကို။ အာဒိန္နတ္တာဝ၊ ယူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ အာဒိယိဿတီတိ အယံ သဒ္ဒေါ၊ အာဒိယိဿတိ-ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ (ထည့်)။ ဥဇ္ဈာယနတ္ထော၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း အနက်ရှိ၏။ တေ၊ ထို ရဟန်းတို့သည်။ ဥဇ္ဈာယိံသု၊ ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ (ရညော ဒါရူနိ အဒိန္နံ အဒိယိဿတီတိ-ဟု ကဲ့ရဲ့ကြကုန်၏- ဟူလိုသည်)။
ရုဒြဒါမကာဒီဟိ၊ ရုဒြဒါမက-အမည်ရှိသော မင်းအစရှိသည်တို့သည်။ ဥပ္ပါဒိတာ၊ ဖြစ်စေ အပ်ကုန်သော။ ကဟာပဏာ၊ တို့သည်။ ရုဒြဒါမကာ၁၊ ရုဒြဒါမက အသပြမည်ကုန်၏။
(ရုဒြဒါမေန ဥပ္ပါဒိတော ရုဒြဒါမကော-သာဂတ္ထဒိပနီ မိန့်၏။ ရုဒြဒါမေန နာမ ကေနစိ ဥပ္ပါဒိတော ရုဒြဒါမကော-ဟု ဝိမတိ ဝိနောဒနီ-မိန့်၏။)
ဗာရာဏသိနဂရာဒီသု၊ ဗာရာဏသီမြို့ အစရှိသည်တို့၌။ တေဟိ တေဟိ ရာဇူဟိ၊ ထိုထိုသို့သော မင်းတို့သည်။ ပေါရာဏ ကသတ္ထာနုရူပလက္ခဏသမ္ပန္နာ၊ ရှေးအသပြာလုပ်ရိုး အားလျော်သော လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံစွာ။ ဥပ္ပါဒိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်သော အသပြာ တို့သည်။ နီလကဟာပဏာ၊ နီလကဟာပဏ မည်ကုန်၏။ ကိရ-ဝိသေသော၊ အထူးကား။ ရုဒြဒါမက မည်သောအသပြာသည်။ တေသံ၊ ထို နီလကဟာပဏ အစရှိသည်တို့၏။ တိဘာဂံ၊ သုံးဖို့ကို။ အဂ္ဃတိ၊ ထိုက်၏။ ဝါ၊ ညီမျှ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင်။
၉၂။ ဂါမာ ဝါအရညာ ဝါတိ ပါဠိ၊ ဟူသောပါဠိကို။ လက္ခာဏာနုပညတ္တိကတ္တာ၊ ပါရာဇိကဝတ္ထုဌာနကို မှတ်ကြောင်းဖြစ်သော အနုပညတ်ဖြစ်သောကြောင့်။ ပဌမညတ္တိယာ၊ ၏။ အာဒိမှိ၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ယတောဝါ၊ အကြင်ရွာမှမူလည်း။ အနုဿာ၊ လူတို့သည်။ အာဂန္တုကာမာဧဝ၊ ပြန်လိုကုန်လျက်လျှင်။ (ထည့်)။ အပက္ကာ၊ ဖဲကုန်၏။ သော၊ ထို လူတို့ဖဲရာဖြစ်သောရွာသည်။ အမနုဿော နာမ၊ မည်၏။ “အမနုဿဂါမံ၊ ဆိုပြီးသော လူမရှိသောရွာကို။ အပါရုပိတွာ၊ သင်္ကန်းကိုမရုံမူ၍။ ဂါမပ္ပဝေသနဉ္စ၊ ရွာဝင်ခြင်းကိုလည်း။ အနာပုစ္ဆာ၊ မပန်မူ၍။ ပဝိသတုံ၊ ဝင်ခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ အရှင်ဝဇိရဗုဒ္ဓိထေရ်စီရင်သောအနုဂဏ္ဌိပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ယတော ဂါမံ ဧဝ၊ ထိုရွာကိုသာလျှင်။ ပဝိသိတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဖဲကုန်၏။ တံဂါမံဧဝ၊ ထိုရွာကိုသာလျှင်။ ပဝိသိတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ “ယက္ခပရိဂ္ဂဟ ဘူတောပိ၊ ဘီလူးတို့ သိမ်းဆည်းရာ ဖြစ်၍ဖြစ်သော ရွာသည်လည်း။ အာပဏဒီသု၊ အိမ်ဈေးအစရှိသည်တို့သည်။ ဒိဿာမာနေသု ဧဝ၊ ထင်ကုန်သော်သာလျှင်။ ဂါမောတိ သင်္ချံ၊ ရွာဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ အဒိဿမာနေသု၊ အိမ်ဈေး အစရှိသည်တို့ရွာဟုခေါ်ဝေါ် ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ အဒိဿာမာနေသု၊ မထင်ကုန်သည်ရှိသော်။ ပဝေသန၊ ဝင်ခြင်းကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒ္တိ၊ ကုန်၏။ “ဂါမောဧဝ၊ ဂါမသည်သာလျှင်။ ဥပစာရော၊ ဥပစာရတည်း။ ဂါမူပစာရောဝ၊ ဂါမသည်သာလျှင် ဥပစာရ။ ဣတိဧတံ၊ သို့။ ကမ္မဓာရယဝသေန၊ ကမ္မာဓာရည်သမာသ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟိတေ၊ ယူသည်ရှိသော်။ ကုရုန္ဒာဋ္ဌကထာဒီသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တိမ္ပိ၊ ဆိုသော စကားသည်လည်း။ သုဝုတ္တမေဝ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္ဒိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုကမ္မာဓာရည်းသမာသ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဃရူပစာရော၊ သည်။ ဂါမော၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္တော၊ သည်။ အာပဇ္ဇယတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ကို။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပယ်၏။ “ဂါမဿ၊ ဂါမ၏။ ဥပစာရော စ၊ ဥပစာရလည်း။ ဂါမော စ၊ ဂါမလည်း။ ဂါမူပစာရော၊ ဂါမူပစာရဂါမ။ “ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တာနံ၊ ဆိုကုန်သော ဆရာတို့၏ ဝါဒေန၊ နှင့်။ တံ၊ ထိုကမ္မာဓာရည်း သမာသ်သည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ “ဣမေသံ၊ ဤဃရ ဃရူပစာရောတိ အာဒိ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဃရဃရူပ စာရောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သော စကားကို။ မယံ၊ တို့သည်။ နပဋိက္ခိပါမ၊ မပယ်ကုန်အံ့”။ ဣတိစ၊ လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
တတြာယံ၊ နယေတိ ဧတ္တ၊ ၌။ တဿ ဂါမူပစာရဿ၊ ထိုဂါမူပစာရကို။ ဂဟဏေ၊ ယူရာ၌။ အယံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့ သည်ကား။ နယော၊ နည်းတည်း။ ဝိကာလေ ဂါမပ္ပဝေသနာ ဒီသူတ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဂါမပ္ပဝေသနံ၊ ဟိရွာဝင်ခြင်းကိုလျှင်။ ဗဟိ ဧဝ၊ အပ၌သာလျှင်။ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ပန်အပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “တံ၊ ထိုဂဏ္ဌိစကားသည်။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ နသမေတိ၊ မညီ”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဂါမသင်္ခါတူပစာရံ၊ ရွာဟုဆိုအပ်သော ဥပစာရကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဂဟိတေ၊ ဤသို့ယူသည်ရှိသော်။ သမေတိ၊ ညီရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မမ၊ ငါ၏။ တက္ကော၊ အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “အာဒိ - သဒ္ဒတော၊ မဉ္ဇူသာဒီသု- ၌ အပာဒိ - သဒ္ဒါဖြင့်။ ဃရေ၊ အိမ်၌။ ဌိတာနံ၊ တည်ကုန်သောသူတို့၏။ ဒိန္နလာဘ ဘာဇာနာဒီနိ၊ ပေး၍ ရအပ်သော ဝတ္ထုကိုထည့်စရာဖြစ်သော ခွက်စသည်တို့ကို။ ပစာရေ၊ ၌။ ဌိနာနံ၊ တည်ကုန်သောသူတို့၏။ ပါပုဏိတဗ္ဗလာဘံ၊ ရောက်အပ်သောလဘ်ကို။ သဉ္စိစ္စ၊ ၍။ အဒေန္တာနံ၊ မပေးကုန်သောရဟန်းတို့အား။ ပါရာဇိကံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုရုန္ဒီအာဒီသု၊ ကုရုန္ဒီအစရှိသော အဋ္ဌကထာတို့ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုသော စကားကို (ထည့်) ပါဠိယာ၊ ၌။ ဝုတ္တဝစနာနုလောမဝသေန၊ ဟောအပ်သောစကားအားလျော်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်။ ပမာဒလေခါတိ၊ ဟူ၍။ ကိဉ္စိပိန ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ကား မဆိုအပ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မဆိုအပ် သော်လည်း။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယော၊ ဆိုအပ်သော အဆုံးအဖြတ်သည်။ သင်္ဂီတိတော၊ သံဂါယုနာတင်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အာဂတော၊ လာ၏။ အဟာအဋ္ဌကထာယန္တိအာဒိ၊ သော။ ယေဉ္စတံ၊ ယဉ္စ ဧတံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားသည်လည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ သီဟဠဒီပေ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌။ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ၊ တို့သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဝိနိစ္ဆယနယော”တိစ၊ ဟူ၏လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လေဍ္ဍပါတေနေဝ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗောတိ၊ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ၊ အရံထိုက်ရာ အရပ်ကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဥပစာရံ၊ ကို။ နဒဿိတံ၊ မပြ။ ဟိ၊ သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုဂါမကို။ တတော၊ ထိုဃရူပစာရမှ။ အပရေန၊ တပါးသော။ လေဍ္ဍပါတေန၊ ခဲတကျဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒော၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ ဣမသ္မိံ၊ အဒိန္နာဒါနသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အရညံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ထည့်)။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ တေန၊ နိယမေန၊ ထိုသို့။ ဣမသ္မိံ အဒိန္နာ ဒါနသိက္ခာပဒေ၊ ဟု မှတ်သဖြင့်။ ယထာရုတဝသေနပိ၊ ပါဠိလာတိုင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ အတ္တော၊ အနက်သည်။ ဣဓ၊ ဤအရညအရာ၌။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ အဘိဓမ္မေ ပနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အညာထာပိ၊ တပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ အတ္ထာပတ္တိသိဒ္ဓံ၊ အနက်ရောက်သော အားဖြင့် ပြီးခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
“ပရိစ္စာဂါဒိမှိ၊ စွန့်ခြင်းအစရှိသည်ကို။ အကထေ၊ မပြုသော်။ ဣဒံ၊ ဤဥစ္စာသည်။ မမ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဝိဒိတမ္ပိ၊ မသိသော်လည်း။ ပရပရိဂ္ဂဟိတမေဝ၊ သူတပါးသိမ်းဆည်းသော ဥစ္စာသည် ပင်တည်း။ ကိမိဝ၊ မူကား။ ပိတုအစ္စယေန၊ အဖ လွန်သဖြင့်။ ပုတ္တကာနံ၊ သားတို့၏။ သန္တကံ ဝိယ၊ ဥစ္စာကဲ့သို့တည်း။ တံ၊ ထို ဥစ္စာကဲ့သို့တည်း။ တံ၊ ထို ဥစ္စာသည်။ အတ္တာတော၊ အနက်အားဖြင့်။ အပရိစ္စတ္တေ၊ မစွန့်သည်၏အဖြစ်၌။ သင်္ဂဟံ၊ ကို။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ထေနဿ၊ ခိုးတတ်သော သူ၏။ ကမ္ပံ၊ အမှုတည်း။ ထေယျံ၊ ခိုးတတ်သော သူ၏ အမှု။ ထေနေန၊ ခိုးတတ်သောသူသည်။ ဂဟေတဗ္ဗဘူတံ၊ ယူအပ်သောဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဘဏ္ဍံ၊ ဘဏ္ဍာကို။ ထေယျန္တိ၊ ထေယျဟူ၍။ သင်္ခါတံ ကထိတံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထေယျသင်္ခါတံ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံထေယျံ၊ ထိုခိုးတတ်သောသူသည် ယူအပ်သော ဘဏ္ဍာအစုသည်။ ယဿ ထေနဿ၊ အကြင်ခိုးတတ်သောသူ၏။ ကမ္မံ၊ မှုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုခိုးတတ်သောသူသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထေယျစိတ္တော၊ ခိုးတတ်သောစိတ်ရှိသည်။ အဝဟရဏ စိတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ထေယျသင်္ခါတ”န္တိပဒံ၊ ပုဒ်ကို။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ “ထေယျစိတ္တော အဝဟရဏစိတ္တော အဝဟရဏစိတ္တော”တိ၊ ၍။ ပဒဘာဇနမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ တေသံ ပေါရာဏာနံ၊ ထို ပေါရာဏဆရာတို့သည်။ ယုဇ္ဇတေဝ၊ ယှဉ်အပ်သည်သာတည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ယှဉ်သော်လည်း။ အဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်သာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ပုဗ္ဗဘာဂ၊ ၌။ အဝဟရိဿမိတိ၊ ခိုးအံ့ဟူ၍။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ယဉ္စ စိတ္တံ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဂမနာဒိသာဓကံ၊ ဝါ၊ သွားခြင်းအစရှိသည်ကိုမူ လည်း ပြီးစေတတ်သော။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ယဉ္စ စိတ္တံ၊ သည်လည်းကောင်း။
-----------
ပဉ္စဝီသတိအဝဟာရကထာဝဏ္ဏနာ
ပဉ္စဝီသတိအဝဟာရာ နာမ၊ နှစ်ဆယ့်ငါးပါးကုန်သော ခိုးခြင်းတို့မည် ကုန်သည်။ ဝစနဘေဒေနဝ၊ စကားအထူးဖြင့်သာ လျှင်။ ဝါ၊ သဒ္ဒါအထူးအပြားဖြင့်သာလျှင်။ ဘိန္နာ၊ ထူးကုန်၏။ ဝါ၊ ပြားကုန်၏။ အတ္ထတော ပန၊ အနက်အားဖြင့်ကား။ အဘိန္နာ၊ မထူးမပြားကုန်။ အတ္ထတောပန၊ အနက်အားဖြင့်ကား။ ဘိန္နာ၊ မထူးမပြားကုန်။ အာကုလာ ဒုဝိညေယျဝိနိစ္ဆယာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အာစရိယာနံ၊ ဆရာတို့၏။ မုခေ၊ မျက်မှောက်၌။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ သဗ္ဗာကာရေန၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဂ္ဂဟိတဝိနိစ္ဆယာနံ၊ မသင်အပ်သော အဆုံးအဖြတ် ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဒုဝိညေယျာ၊ သိနိုင်ခဲကုန်၏။ ဒုကတိပဋ္ဌာနာဒီသု၊ ဒုက တိကပဋ္ဌာန်းအစရှိသည်တို့၌။ ပဋ္ဌာနပါဠိ ဝိယ၊ ပဋ္ဌာန်းပါဠိကဲ့သို့။ အာကုလာ၊ ရောယှက်ကုန်၏။ ဒုဝိညေယျ ဝိနိစ္ဆယာ၊ သိနိုင်ခဲသော အဆုံးအဖြတ်ရှိကုန်၏။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထို အလုံးစုံသော ပါဠိ အနက် အဆုံးအဖြတ်ကို။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ပုဗ္ဗာပရဝိရောဓံ၊ ရှေ့နောက် ဆန့်ကျင်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ သင်္ဂီတိတော၊ သံဂါယနာတင်သည်ျမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာဂတနယံ၊ လာသောနည်းကို။ အဝိနာသေတွာ၊ မပျောက်စေမူ၍။ ဝါ၊ မပျက်စေမူ၍။ ဝဏ္ဏယန္တိ၊ ဖွင့်တော်မူကုန်၏။ ဣတိ၊ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ပဋ္ဌာနပါဠိ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ပေါရာဏာတိ၊ သည်ကား။ သင်္ဂီတိ အာစရိယာ၊ သံဂါယနာ တင်ကုန်သော ဆရာတို့သည်။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ အယံ၊ ဤသို့ပေးခြင်းသည်။ ဧတ္တ၊ ဤနိရာလယကာလ၌ ယူသော ဘဏ္ဍာ၌။ ဝါ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ သာမီစိ ဧဝ၊ အရိုအသေပြုခြင်းသတည်း။ သစေ န ဒေဟိ၊ အကယ်၍မပေးအံ့။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ ထိုသို့ မရှိသော်လည်း။ ပါရာဇီကဘာယာ၊ ပါရျာဇိကမှ ကြောက်သဖြင့်။ သိက္ခာကာမော၊ သည်။ ဒေဟိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဒါတဗ္ဗမေဝ၊ ပေးအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဧတ္တ၊ ဤဝုတ္တု ကာလ ဒေသ အဂ္ဃ ပရိဘောဂဟူသော ငါးပါးသော အရာတို့၌။ ယာနိ ပန ဝတ္ထူနိ၊ တို့သည်ကား။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ကုန်၏။ တာနိ၊ ထို ဝတ္ထုတို့ကို။ သီဟဠဒီပေ၊ ၌။ အာစရိယေဟိ၊ တို့သည်။ သံဃာဒီနံ၊ သံဃာအစရှိသည်တို့၏။ အနုမတိယာ၊ မလိုအားဖြင့်။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ပက္ခိတ္တာနိ၊ ထည့်အပ်ကုန်၏။ အနာဂတေ၊ နောင်အခါ၌။ ဗြဟ္မစာရီနံ၊ သီတင်းသုံးဘော်တို့၏။ ဟိတတ္တာယ၊ အကျိုးဖြစ်စိမ့်သောငှါ။ ပေါတ္တကာ ရုဠကာလတော၊ ပေ သို့တင်သောကာလမှ။ ပစ္ဆာပိ၊ နောက်၌လည်း။ ပက္ခိတ္တာနိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တွ၊ ၏။ အာဏတ္တိကံ၊ အာဏတ္တကပယောဂသည်။ အာဏတ္တိက္ခစေပိ၊ စေသောခဏ၌လည်း။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ အတ္တသာဓကော၊ အတ္တာသာဓက ပယောဂသည်။ ကာလန္တရံ၊ ကာလအထူးကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧတေသံ၊ ထို အာဏတ္တိက အတ္ထသာဓက နှစ်ပါးတို့၏။ ဣဒံ နာနတ္တံ၊ ဤသို့သော အထူးကို။ အာဟ၊ ၏။ ( သန္ဓာယာတိ - ရှိမူ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤသည်လျှင်။ ဧတေသံ၊ တို့၏။ နာနတ္တံ၊ တည်းပေးလေ)၊ ဘဋ္ဌေတိ၊ ဟူသည်ကား။ အပဂတေ၊ ကင်းကြလတ်သော်။ အန္တရသမုဒ္ဒ၊ သမုဒ္ဒရာအလယ်ဖြစ်သော။ အတုရုမုဟုန္နေ၊ အမည်ရှိသော ကျွန်း၌။ ဖရတိ သာဓေတိ၊ ပြီစေ၏။ နဝဓောတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ နဝကတော၊ ပြုသစ်ဖြစ်သော ခွက်တည်း။ ပါသာဏသက္ခရန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ပါသာဏဉ္စ၊ ကျောက်လည်း။ သက္ခရဉ္စ၊ ကျောက်စစ်လည်း။ ပါသာဏသက္ခရံ၊ ကျောက် ကျောက်စစ်။
ဘူမဋ္ဌကထာဒိဝဏ္ဏနာ
၉၄။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ပန သိစ္စေပိ အလိကေပိ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ၊ တံ၊ ပမာဒလိခိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္တ၊ ပါဌ်၌။ ဧတရဟိ၊ ယခုအခါ၌။ ယုတ္တာ၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့အသင့်အားဖြင့်ယူရာ၌။ “စတုဝဂ္ဂေန ဌပေတွာ ဥပသမ္ပဒပဝါရဏ အဗ္ဘာနာဒိသဗ္ဗံ၊ သံဌကမ္ပံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ"စ္စေဝ၊ ဝဋ္ဋတိ-ဟူ၍သာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “ဥပသမ္ပဒပဝါရဏကထိ၊ နဗ္ဘာနာဒီနီ”တိ၊ ဟူ၍။ လိခန္တိယထာ၊ ရေးကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သို့ရေးသည်ကို။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ “ပမာဒလေခါ၊” တွေဝ၊ ပမာဒလေခ - ဟူ၍လျှင်။ ဝါ၊ မေ့လျော့၍ ရေးမိသည်ဟူ၍လျှင်။ ဝဏ္ဏယန္တိ၊ ဖွင့်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ပမာဒလိခိတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယံ၊ ယံဝစနံ၊ သည်။ မုသာ၊ ချွင်းယွင်း၏။ တတ္ထ တတ္ထဝစနေ၊ ထိုသို့သော ချို့ယွင်းသောစကားကြောင့် ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒုက္ကဋဿ၊ ကို။ ဝစနေ၊ ဆိုရာ၌။ ပယောဇနာဘာဝါ၊ အကျိုး၏ မရှိသောကြောင့်။ “အဒိန္နာဒါနဿ ပုဗ္ဗာပယောဂေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညေသမ္ပိ၊ တပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၏လည်းတည်း။ ပမာဒလိခိန္တိ
ပါစိတ္တိယဋ္ဌာနေ ဒုက္ကာဋာ န မုစ္စတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ပါစိတ္တိယေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဗဟုကာပိ အာပတ္တိယော ဟောန္တူတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ ခဏနဗျူဟနုဒ္ဓရဏေသု၊ တူးသောအခါ ယက်သောအခါ ထုတ်သောအခါတို့၌။ ဒသ ဒသ၊ တဆယ် တဆယ်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သော ရဟန်းတည်း။ တေသု၊ ထိုသင့်သော အာပတ်တို့တွင်။ ဥဒ္ဓရဏေ၊ ထုတ်ရာ၌။ ဒသ ပါစိတ္တိယော၊ တို့ကို။ ဒေသေတွာ၊ ဒေသနာကြား၍။ မုစ္စတိ၊ ၏။ ဇာတိဝသေန၊ ဇာတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ “ဧကမေဝ ဒေသတွာ မုစ္စိတီ”တိ၊ ၍။ ကုရုန္နိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုရိမေန၊ ရှေးစကားနှင့်။ သမေတိ၊ ၏။ “သမောဓာနေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ဒဿိတပယောဂေ၊ ၌။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမာနပယောဂတ္တ၊ တူသော ပယောဂကြောင့်။ ဗဟုဒုက္ကဋတ္တံ၊ များသော ဒုက္ကဋ်အဖြစ်ကို။ ဉာပေတိ၊ သိစေ၏။ ခဏနေ ဗဟုကာနီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ သမာနပယောဂေတ္တာ၊ တူသောပယောဂ ဂရှိသောကြောင့်။ န ပဋိပ္ပမ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ အဋ္ဌကထာစရိယပ္ပမာဏေနာတိ ပဒဿ၊ ၏။ (အတ္တော ၌စပ်)။ ဧတ္တ၊ ယထာစ၊ ဤ ဒုတိယပါရာဇိက သိက္ခာပုဒ်ကဲ့သို့လည်း။ ဧဝံ၊ တထော၊ တူ။ အညေသုပိ၊ တပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝရူပါနိ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ အဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ အာဂတဝစနာနိ၊ တို့ကို။ သင်္ဂီ တိတော၊ သံဂါယနာတင်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ “ဣဓ ဒုတိယပါရာဇိကေ၊ ၌။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ၏။ အညေသု၊ သူတပါးသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ နဂဟေတဗ္ဗာ၊ အပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေ ရော၊ သည်။ အာဟာ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ ပုရိမခဏနံ၊ ရှေးတူးခြင်းသည်။ ပစ္ဆိမခဏနံ၊ နောက်တူးခြင်းသို့။ ပတွာ၊ ၍။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ ဧကမေဝ ဒေသတွာ မုစ္စတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ “ဝိသဘာဂကိရိယံ၊ ရှေးနှင့်မတူသော နောက်နောက်သော ကိရိယာသို့။ ပတွာ၊ ၍။ ပုရိမံ ပုရိမံ၊ ရှေးရှေးကိရိယာသည်။ ပဋိဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်း၏”။ ဣတိ၊ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ဧကဌာနေ၊ ၌။ ဌိတာယ၊ တည်သော။ ကုမ္ဘိယာ၊ အိုး၌။ ဌာနာစာဝနဉ္စ၊ အရာမှရွှေ့ခြင်းကိုလည်း။ ဧတ္တ၊ ဤ ဘူမဋ္ဌ ကထာ၌။ ဆဟိ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤသို့ သမ္ဗာန်ခြင်းကို။ ကတ္တာဗ္ဗော၊ ၏။ (နောက်ကိုဆုတ်၍ ပြန်၍ စကားရင်းမှာစပ်လေ ဟူုလိုသည်။) ကုမ္ဘိယာတိ ဣဒံ၊ ကုမ္ဘိယာ ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ ဘုမ္မဝစနံ၊ သတ္တမီဝိဘတ် အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဥဒ္ဓွ ဥက္ခိပန္တော။ ပ။ ပါရာဇိကန္တ ဧတ္တ၊ ၌။ မုခ ဝဋ္ဋိယာ၊ နှုတ်ခမ်းရေးဖြင့်။ ဖုဋ္ဌောကာသံ၊ ထိရာအရပ်ကို။ မုခေန၊ အဝမှ။ မောစိတေ၊ လွတ်သည်ရှိသော်။ “ဌာနစာဝနေဉ္စတ္တ ဆဟိ အာကောရဟိ ဝေဒိတဗ္ဗ''န္တိ- ဟူသော ရှေးစကားနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဝါ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “ဘူမိတော၊ မြေမှ။ မုတ္တေ၊ လွတ်သည်ရှိသာ်။ ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပိ၊ တဆံဖျား မျှလည်း။ အတိက္ကန္တေ၊ လွန်သည်ရှိသော်။ ဘူမိတော၊ မြေမှ။ မောစိတံနာ၊ ပြု၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပ ပရိက္ခိတွာ၊ စုံစမ်းဆင်ခြင်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာ၌။ ဧကစ္စ၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ခဏန္တေန၊ တူးသောရဟန်းသည်။ အဝသေသဋ္ဌာနာနိ၊ ကြွင်းသော အရပ်တို့ကို။ ဝိယောဇိတာနိ၊ ကင်းစေအပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တသ္မိံ၊ ထိုအိုးသည်။ ဝိမုတ္တေ၊ မြေ မှလွတ်သည်ရှိသော်။ ပါရာဇိကံ၊ ၏”။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သင်္ခေပ မဟာပစ္စရိယာဒီသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တဝစနဿ၊ ဆိုအပ်သော စကား၏။ ပမာဒလေခ ဘဝေါ၊ ပမာဒလေခအဖြစ်ကို။ “အတ္တေနော ဘဇနဂတံ ဝါ ကရောတိ၊ မုဋ္ဌိံ၊ ဝစနေန၊ ဆိန္ဒတီ”တိ ဝစနေန၊ ဆန္ဒတိ- ဟူသောပါဠိဖြင့်။ ဒီပိတော၊ ပြအပ်၏။
“ပီတမတ္တေ။ ပါရာဇိက”န္တိ၊ ဟူ၍။ ယံပန ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံဝစနံ၊ ကို(ဝေဒိတဗ္ဗံ- ၌ စပ်)။ ဧတရဟိ၊ ၌။ “ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာဟိ၊ တို့ဖြင့်။
အနာပတ္တိမတ္တမေဝ ဝုတ္တန္တိ ဣဒံ၊ ဤ မဟာပစ္စရိတ်စာကားကို။ နေဝအဟာရော နဂီဝါ၊ အနာပတ္တီ တိပဒတိကော၊ အနာပတ္တိ- ဟူသော ဤပုဒ်သုံးခုသည်။ ဗျဉ္ဇနတောဝ၊ သဒ္ဒါအားဖြင့်သာလျှင်။ ဘေဒေါ၊ ပြား၏။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ နဘေဒေါ၊ မပြား။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံပမာဒ လိခိတံ၊ ကို။ ကတရေဟိ၊ အဘယ်သူတို့သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်လေသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တာပ္ပကာရေဟိ ဝါ၊ ဆိုအပ်သော အပြားရှိကုန်သော ပေါတ္ထကာရုဠှတို့သည်လည်းကောင်း။ လေခကေဟိ၊ ဝါ၊ စာရေးတို့သည်လည်းကောင်း။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဿဇ္ဇေယျ၊ ဖြေရာ၏။ သဗ္ဗထ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင်နည်းရှိ၏။ “ဟိ- သစ္စံ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထိုသုဒ္ဓာစိတ်သည်သာလျှင်။ ဗဟုသုပိ၊ များစွာလည်းဖြစ်ကုန်သော ဌာနေသု အရာတို့၌။ ယုတ္တိတော၊ အသင့်အားဖြင့်။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကသည်။ အဟုတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သော အရာ၌။ နဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံကို။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဒုဋ္ဌပိတံ၊ ဝါဌပေတီ"ဧတ္တ၊ ၌။ တတော၊ ထို ဆီအိုးမှ။ ပဂ္ဃရဿတိ၊ ယိုလတ္တံ့။ ဝါ၊ ယို၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဌာနာစာဝနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သောကြောင့်။ ပါရာဇိကံ၊ သင်၏။ တံပနံ၊ ထိုဝတ္ထုကိုကား။ ပဏှာတု ဝါ၊ ယူသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါ၊ မယူသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ “တတ္ထောဝါတိ၊ ဣဒံ၊ ကို။ ဌာနာစာဝနံ၊ ကို။ အကရောန္တောဝ၊ မပြုမူ၍လျှင်။ ဌုာန၊ တည်ရာမှ။ အစာဝေတုကာမေဝ၊ မရွှေ့စေသည်ဖြစ်၍လျှင်ကေဝလံ၊ သက်သက်သာ၊ ဘိန္ဒတိ၊ ဝါ၊ ဖျက်၏။ ဣတိ အဋ္ဌကထာဝစနတောဝ၊ ဤသို့ဆိုသော၊ အဋ္ဌကထာစကားဖြင့် သာလျှင်။ ဉာပေတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပဂ္ဃရိတေ၊ ယိုစီးသော ဝတ္တု၌။ တထာ၊ တူတည်း။ တိန္တပံသုံ၊ မိုးစွတ်သော မြေကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဥဒကေ၊ ၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ၍။ ပစိတွာ၊ စစ်၍။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဂဟဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည် ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ရိတ္တာကုမ္ဘိယာ ဥပရိ ကရောတိ၊ ဘဏ္ဍေယျ၊”န္တိ၊ ဟူ၍။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံဝစန၊ ထို အဋ္ဌကထာစကားသည်။ အာဏတ္ထိယာ၊ အာဏတ္တိပယောဂနှင့်။ ဝါ၊ စေသောအရာနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ “ယဒါ၊ ၌။ သက္ကောတိ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထို အဋ္ဌကထာစကားသည်။ အာဏတ္ထိယာ၊ အာဏတ္တိပယောဂနှင့်။ ဝါ၊ စေသောအရာနှင့်။ ဝိရုဇ္ဇျတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ “ယဒါ၊ ၌။ သက္ကောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ တံ ဘဏ္ဍံ၊ ကို။ အဝဟရ၊ ခိုးလေလော”။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထာသာဓကေ၊ မခိုးမီက ပါရာဇိကသို့ ရောက်ခြင်းဟူသော အကျိုးကို ပြီးစေတတ်သော အတ္ထသာဓက၌။ အာဏတ္တိကာလေ ဧဝ၊ စေသော ခဏ၌သာလျှင်။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။ အပိ စ၊ ထိုမှတပါးလည်း။ အာဝဋကာဒီနိ၊ တွင်းအစရှိကုန်သော။ ထာဝရပယောဂါနိ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ နတ္တိကာလကတပယောဂါနိ၊ တို့သည် လည်းကောင်း။ ဧတ္တ၊ ဤ ဒုဗ္ဗန္ဓံ ဝါကရောတိ၊ ဒုဋ္ဌိပိတံ ဝါ ဌပေတိ-ဟူသော ပုဒ်၌။ သာဓကာနိ၊ သက်သေတို့တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်းအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယတ္တယတ္တ၊ အကြင်အကြင်သို့သော အရာ၌။ “အပရေ”တိ ဝါ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ “ဧကေ”တိဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထို သို့သောအရာတို့၌။ သုဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဥပပရိက္ခိတွာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်၍။ ယုတ္တံ၊ အသင့်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ မသင့်သော အရာကို။ ဆဋတဗ္ဗံ၊ စွန့်အပ်၏။ ဝဒန္တီတိ၊ ဟူသည်ကား။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယံ ဝဒန္တိ-၌ ဝဒန္တိ- ကိရိယာ၏ ကတ္တားမပါမရှိ၍ အာစရိယာ ကတ္တားထည့်သည်။) န အညထာ ဂဟေတဗ္ဗတ္တတောတိ၊ ဣဒံ၊ ကို။ ပါဠိပရိဟရဏတ္ထံ၊ ပါဠိကို တဖန်ဆောင်အံ့သော ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝမေကေ ဝဒန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ယံဝစနံ၊ ကို။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ထည့်)။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ နဂဟေတဗ္ဗံ၊ နည်း။ “ဝါ ဆေဍတီ”တိ စပဒဿ၊ ဆဍ္ဍေတိ- ဟူသော ပုဒ်၏လည်းကောင်း။ “အပရိဘောဂံ ဝါကရောတီ”တိ စပဒဿ၊ ဟူသော ပုဒ်၏လည်းကောင်း။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဧကတ္တာပိ၊ တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “မုဂ္ဂရေန ပေါထေတွာ ဘိန္ဒတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာပိ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။
-----------
အာကာသဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ
၉၆။ သယမေဝ၊ အလိုလိုလျှင်။ ပတိတမောရေဿဝ၊ ကျသော ဥဒေါင်းကိုလျှင်။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှ ဤမှလည်း။ ကရောတော၊ ပြုသောရဟန်းအား။ တုလ္လစ္စယံ၊ သင့်၏။ အာကာသဋ္ဌဝိနိစ္ဆယေ၊ ၌။ တပ္ပသင်္ဂေန၊ ထို ဝေဟာသဝတ္ထု၏ လျဉ်းပါးသောအားဖြင့်။ ဝေဟာသာဒိဂတေပိ၊ ဝေဟာသအစရှိသည်၌ တည်သည်လည်းဖြစ်သော။ တသ္မိံ၊ ထို ဌာနဝတ္ထု၌။ အသမ္မော ဟတ္တံ၊ မတွေဝေစိမ့်သောငှါ။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဟောတော်မူတိုင်း။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အညတြာပိ၊ တပါးလည်းဖြ်စသော။ သာမိသေ၊ အာမိသနှင့် စပ်သော ဝတ္ထု၌။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဍိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဌာနာစာဝနံ အကရောန္တော စာလေတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဌာနာ၊ မှ။ စာဝနေ၊ ပြောင်းရွှေ့ရာ၌။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ အဖန္ဒာပေတွာ၊ မလှုပ်စေမူ၍။ ဌာနာစာဝနာစာဝနေဟိပိ၊ ဌာနစာဝန, အစာဝနတို့ဖြင့်မူလည်း။ ဒုက္ကဋထုလ္လစ္စယေ၊ တို့ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “တေ၊ ထို ကေစိဆရာတို့ကို။ ဌာနစာဝနံ အကရောန္တောတိ၊ ဟူသော။ ဣမံ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ၊ မြစ်အပ်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိမံသိတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းအပ်၏။ အာကာသဋ္ဌ ကထာပြီး၏။
-----------
ဝေဟာသဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ
၉၇။ ဆေဒနာမောစနာနိ၊ ဖြတ်ခြင်း တန်းမှ လွတ်ခြင်းတို့ကို။ ဥပရိဘာဂံ၊ အထက်အဖို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဝဿံ ပန၊ မချွတ်လျှင်။ ဌာန တော၊ တည်ရာမှ။ အာကာသဂတံ၊ အောက်ဟင်းလင်းအပြင်၌ တည်သည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဝလယံ အစွန်းကို။ နီဟရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ဌပိတေ၊ ထားသော။ ဝံသေ၊ တန်း၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော ဝတ္ထု၏။ အာကာသဂတရဏံ၊ ဟင်းလင်းအပြင်၌ တည်သည်ကို ပြုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ ပန၊ ထို ကေစိဆရာတို့ကိုကား။ “မူလံ၊ အရင်းကို။ အစ္ဆေတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ဝလယံ၊ အကွင်းကို။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှ ဤမှလည်း။ အထ - ယဒိ သာရေတိ၊ အကယ်၍ ပြောင်းရွှေ့စေအံ့။ ရက္ခတိ၊ ၏။ မူလတော၊ အရင်းမှ။ အနီဟရိတွာပိ၊ မထုတ်မူ၍လည်း။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ အာကာသဂတံ၊ ဟင်းလင်းအပြင်၌ တည်သည်ကို။ သစေ ပန ကရောတိ၊ အကယ်၍ ပြုအံ့။ ပါရာဇိကံ၊ ၏”။ ဣတိ အဋ္ဌကထာ ဝစနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဘိတ္တိနိဿိတန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဘိတ္တိယာ၊ နံရံဖြင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ၊ ထောက်၍နေသည်ကို။ (တနည်း) ဘိတ္တိယာ၊ ၌။ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ၊ ခံ၍ထားသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဘိတ္ထိံ နိဿာယ ဌပိတန္တိ ဣဒံဆိန္နမတ္တေတိ ဣဒံ၊ ကို။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဥဂ္ဂန္တာ၊ တင်၍။ ဌိတံ၊ တည်သော ထန်းသီးခိုင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝေဟာသဋ္ဌကထာပြီး၏။
-----------
ဥဒကဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ
၉၈။ ဥပရိ ဌိတဿ ပိဋ္ဌိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓော၊ အောက်သို့။ ဩသာရဏံ၊ ရွေ့သော သက်သော ကြာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သို့။ ဩသာရေန္တဿ၊ ရွေ့သော သက်သော ကြာ၏။ ဥပရိ ဌိတဿ၊ အထက်၌ တည်သော ကြာ၏။ ပိဋ္ဌိယာ၊ အပြင်မှ။ ဟေဋ္ဌိမေန၊ အောက်အစွန်းဖြင့်။ ဌိတောကာသံ၊ တည်ရာအရပ်ကို။ အတိက္ကန္တမတ္တေ၊ လွန်ကာလျှတည်း၌။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်သို့။ ဥက္ခိပန္တဿ၊ ချီသောကြာ၏။ ဥဒကတော၊ ရေမှ။ မုတ္တမတ္တေ ဧဝ၊ လွတ်ခါမျှကိုလျှင်။
-----------
နာဝဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ
၉၉။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပါသေ၊ ကျော့ကွင်း၌။ လဒ္ဓ သူကရဥပမာယ၊ ရအပ်သော ဝက်ဥပမာဖြင့်။ ဝုတ္တံ ဧဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ (ဝုတ္တာ - ဟူ၍လည်း ဋီကာပါဌ်ရှိ၏)။ “ထလေ ဌပိတာယ နာဝါယ ဖုဋ္ဌောကာသမတ္တမေဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဝါတော အာဂမ္မာတိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝါတဿ၊ လေ၏။ နတ္ထိကာလေ၊ မရှိသော ကာလ၌။ ပယောဂဿ၊ ကို။ ကတတ္ထာ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဝဟာရော၊ ခိုးခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အတ္ထိကာလေ၊ ရှိသောကာလ၌။ စေ ကတော၊ အကယ်၍ ပြုသည်ဖြစ်အံ့။ အဝဟာရောဝ၊ လျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဘဏ္ဍဒေယျံ ပန၊ ကိုကား။ ကေသံ၊ အဘယ်သူတို့အား။ ဒါတဗ္ဗံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ယေသံ၊ အကြင်သူတို့၏။ ဟတ္ထာ၊ လက်မှ။ ကဟာပဏာနိ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တေသံ ဝါ၊ ထိုသူတို့အားမူလည်း။ ဘဏ္ဍဒေယျံ၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ နာဝါသာမိနာ၊ လှေရှင်သည်။ နာဝါယ၊ ကို။ အဂ္ဂဟိတာယ၊ မယူသည်ရှိသော်။ နာဝါသာမိကဿ စ၊ လှေရှင်အားမူလည်း။ ဘဏ္ဍဒေယျံ၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဂဏ္ဍိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
(ဤ၌ နာဝါသာမိနာ နာဝါယ ဂဟိတာယ - ဟု များသော ဋီကာပါဌ်တို့၌ ရှိ၏။ နာဝါယ အဂ္ဂဟိတာယ - ရှိမှ ယုတ္တိသဘော သင့်အံ့သို့ ထင်သည်။)။ နာဝဋ္ဌကထာပြီး၏။
-----------
ခေတ္တဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၄။ နိရမ္ဗိတွာ ဥပရိ အကတံ ဝါ ပန ပတိဋ္ဌပေတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပုဗ္ဗံ ဝါ၊ အသစ်ကိုမူလည်း။ ပဋ္ဌပေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ခေတ္တဋ္ဌကထာပြီး၏။
-----------
ဂါမဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၆။ ဂါမဋ္ဌေ၊ ၌။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဂါမလက္ခဏဿ၊ ကို။ သဗ္ဗသော၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့်။ “ဂါမော နာမာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂါမဋ္ဌကထာပြီး၏။
-----------
အရညဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၇။ အရညဋ္ဌေ၊ ၌။ အရညံ နာမာတိ ဣဒံ၊ ကို။ ပုန၊ တဖန်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ ဝုတ္တလက္ခဏညေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော လက္ခဏာရှိသော တောကိုသာလျှင်။ အရညန္တိ၊ ဟူ၍။ ဣဓ၊ ဤအရညကထာ၌။ န အဓိပ္ပေတံ၊ မလိုအပ်။ ကိန္တိ၊ စင်စစ်ကား။ ဧတံ၊ ဤတောသည်။ ပရပရိဂ္ဂဟိတမေဝစ၊ သူတပါးတို့ သိမ်းဆည်းအပ်သော တောသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ သူတပါးသိမ်းဆည်းသောတောကို။ ဣဓ၊ ဤအညကထာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အတ္ထေပိ၊ အနက်၌လည်း။ အရညဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ အဂ္ဂေပိ မူလေပိ ဆိန္နာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဝေဌေတွာ၊ ရစ်ပတ်၍။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဆိန္နမတ္တေ၊ ဖြတ်ကာမျှလျှင်။ ပတနကံ၊ လဲလတ္တံသော သစ်ပင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တစ္ဆေတွာ ဌပိတောတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အရညသာမိကေဟိ၊ တောရှင်တို့မှ။ လဒ္ဓေဟိ၊ ရကုန်သော။ ပရေဟိ၊ သူတပါးတို့သည်။ တစ္ဆေတွာ၊ ရွေ၍။ ဌပိတော၊ ထားအပ်သောသစ်ပင်သည်။ အဒ္ဓဂတော၊ ရှည်သော ကာလသို့ရောက်သော်။ စိရကာလိကော၊ ကြာမြင့်သော ကာလရှိသော သစ်ပင်ကို။ “န ဂဟေတဗ္ဗာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ အရညသာမိ ကေဟိ၊ တောရှင်တို့သည်။ အနုညတေနာပိ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ခွင့်ပြုအပ်သောရဟန်းသည်လည်း။ နဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆလ္လိယာ၊ ပရိယောနဒ္ဓံ၊ ဟောတီတိ၊ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သာမိကာနံ၊ သစ်ရှင်တို့၏။ နိရပေက္ခတာ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ယဒိ အတ္တိ၊ ရှိအံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အရညဋ္ဌကထာပြီး၏။
-----------
၁၀၈။ တတ္ထ၊ ထို ဥဒက ကထာ၌။ “ဘာဇနေသု စပေါက္ခရဏိတဠာကေသု စဂါဝေါ ပက္ကောသတီတိ ဣတော၊ ပုဒ်တို့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တယော ဒသဝါရာ၊ သုံးကြိမ်သော ဒသဝါရတို့ကို။ အာဒိမေဝ၊ အစကိုသာလျှင်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။
ဒန္တပေါန ကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၉။ တထော ပဋ္ဌာယ အဝဟောရော နတ္ထီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ထေယျာယ ပိ၊ ခိုးလိုသော စိတ်ဖြင့်လည်း။ ဂဏှေတော၊ ယူအပ်သောရဟန်းအား။ အဝဟာရော၊ သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထာမုဏ္ဍမဟာဇေတဗ္ဗတ္တာ၊ အကြင်အကြင်သို့ ဦးပြည်းရဟန်းများတို့သည် အောင်အပ်သော တရားဖြစ်သော ကြောင့်လည်းကောင်း။ အရက္ခိတဗ္ဗတ္တာ စ၊ တစုံတယောက် သောသူသည် မစောင့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗသာဓာရ ဏတ္တာ စ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့နှင့် ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣဒံ၊ ဤသို့ရှိတိုင်း သံဃံာသည် သုံးဆောင်စေဟူ၍ ထားသော ဒန်ပူသည်။ အညမ္ပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ သံဃာသန္တကံ၊ သံဃဥစ္စာသည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌေိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒန္တပေါန ကထာပြီး၏။
ဝနပ္ပတိ ကထာဝဏ္ဏနာ
၁၁၀။ ဥဇုကမေဝ တိဋ္ဌတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “သမီပေ၊ အနီး၌။ ရုက္ခသာခါဒီဟိ၊ သစ်ပင် သစ်ခက်အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သန္ဓာရိတတ္တာ၊ ခံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဤသကံ၊ စဉ်းငယ်။ ခလိတွာ၊ ချော်၍။ ဥဇုကမေဝ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်သာလျှင်။ စေ တိဋ္ဌတိ၊ အံ့။ အဝဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဆိန္နဝေဏု ဝိယ၊ ဖြတ်သော အတန်ကဲ့သို့။ စေ တိဋ္ဌတိ၊ အံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဂဏ္ဌေိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ သုဝုတ္တံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သဿ ဝိနိစ္ဆယေ၊ ကောက် အဆုံးအဖြတ်၌။ “သစေတာနိ၊ ရက္ခိန္တီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်တည်း။ နော အညထာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဝေါတေ၊ လေသည်။ သမ္ပတ္တေ၊ ရောက်လတ်သော်။ ဝါတမုခသောဓနံ၊ လေကြောင်းကို သုတ်သင်ခြင်းကို။ စေကရောတိ၊ အံ့ပါရာဇိကံ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝနပ္ပိ၊ ကထာပြီး၏။
ဟရဏက ကထာဝဏ္ဏနာ
၁၁၁။ အညေသု ပန ဝိစာရဏာ ဧဝ နတ္ထီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ တေသု၊ ထိုကုရုန္ဒီ -အစရှိသော ကျမ်းတို့၌။ အပ္ပဋိက္ခိပိတတ္တာ၊ မပယ်အပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ အယမေဝ ဝိနိစ္ဆယော၊ ဤ မဟာအဋ္ဌကထာ အဆုံးအဖြတ်ပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဧတေန၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်ဖြင့်။ ဓုရနိက္ခေပံ၊ ဝန်ချခြင်းကို။ ကတွာပိ၊ ပြု၍သော်လည်း။ စောရေဟိ၊ တို့သည်။ အာဟဋံ၊ ဆောင်အပ်သောဘဏ္ဍာကို။ စောဒတွာ၊ တောင်း၍။ ဂဏှေတော၊ ယူသောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟရဏက ကထာပြီး၏။
ဥပနိဓကထာဝဏ္ဏနာ
၁၁၂။ ဧသေဝ နယောတိဧတ္တ၊ ၌။ ပါဒုဒ္ဓါရေ၊ ခြေချီရာ၌။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညေဟိ၊ ကုန်သော။ ပတ္တေိဟိ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏဿ၊ ဆက်ဆံသော။ သညာဏဿ၊ အမှတ်ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်တည်း။ ပဒဝါရေနာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ စောရန၊ သည်။ နီဟရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်သော သပိတ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဂစ္ဆတော၊ သွားသောရဟန်း၏။ ပဒဝါရေန၊ ဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ ၏။ (ထည့်)။ ဂါမဒွါရန္တိ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ဝေါဟာရမတ္တမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဂါမံ၊ ရွာကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အာဏတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ဒါတဗ္ဗတ္တာ၊ ပေးအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗတ္တာ- ပါဌ်ရှိမူ- ဒဋ္ဌဗ္ဗတ္တာ၊ ခိုးသူဟု အမှတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်- ပေး) ဒွိန္နမ္ပိ၊ ခိုးသူ ပေးသူ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဥဒ္ဓါရေ ဧဝ၊ ချီသောခဏ၌သာလျှင်။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။
တဝ ထူလသာဋကော လဒ္ဓေါတိ၊ ၍။ ဝုတ္တက္ခဏေ၊ ဆိုသောခဏ၌။ မုသာဝါဒေ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ တဿ နာမံ၊ လိခိတွာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ “တေန၊ ထိုအဖော်အဖြစ်သော ရဟန်းသည်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဌပေယျာသိ၊ ထားဘိလော။ ဣတိ၊ သို့။ အာဏတ္တာတ္တာ၊ စေသောကြောင့်။ နာမံ၊ အမည်ကို။ လေခန၊ ဣတိ၊ သို့။ အာဏတ္တတ္တာ၊ စေသောကြောင့်။ နာမံ၊ အမည်ကို။ လေခန ကာလေ၊ ရေးသည့်ကာလ၌။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ကုသသင်္ကမနသဒိသံ၊ ကမ္ပည်းပြောင်းသည်နှင့်တူသည်။ နာဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န ဇာနန္တီ ဧတ္တ၊ ၌။ န သုဏန္တိ၊ မကြားကုန်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်တည်း။ ဇာနိတွာပိ၊ ကြားလျက် သိလျက်လည်း။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သစေန သမ္မဋိစ္ဆန္တိ၊ အကယ်၍ ဝန်မခံကုန်အံ့။ ဧသေဝ နယော၊ ရှိ၏။ ဇာနန္တေန ပန၊ သိသော ရဟန်းသည်ကား။ ရက္ခိတုံ၊ စောင့်ခြင်းငှါ။ အနိစ္ဆန္တေ၊ အလိုမရှိသော်။ ဧတံ၊ ဤအမှာဆိုစကားကို။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗမေဝ၊ ပယ်အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဧတံ ဝတ္တံ၊ ဤသို့သောဝတ်ကို။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥမင်္ဂေနတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ပုရာပါနံ၊ ရှေးဖြစ်သော တွင်းကို။ ခစိတွာ၊ တူး၍။ ကတမဂ္ဂေန၊ ပြုသောခရီးဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ (ဥမဂ္ဂေန- ဟူ၍ ဋီကာ တည်ပါဌ်ရှိ၏။)
နိဿိတဝါရိကဿ ပန၊ တပည့်ဖြစ်သော ကျောင်းစောင့် ရဟန်းအားကား။ သဘာဂ ဘတ္တံ၊ သဘောတူဖြစ်သောဘတ်ကို။ ဒေန္တိ၊ ကုန်၏။ အယံ၊ ဤသူသည်။ ဝသန္တိ၊ ကုန်၏။ (ပတန္တိ၊ ဟူ၍ပါဌ်ရှိ၏။ ဆင်ခြင်၍ သမ္ဗန်) တထေဝ၊ ထိုသို့ပြုရာ အခြင်းအရာဖြင့်သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ- တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမ္ပတ္တဝါရံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။ “တဿဝါ၊ ထို ရဟန်းအားမူလည်း။ သဘာဂါ၊ သဘောတူ ရဟန်းတို့သည်။ အဒါတုံ၊ မပေးခြင်းငှါ။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ဤတွင်ပါဌ် နေ ထွေးယှက်သည်။ ဆင်ခြင်ပါလေဦး)။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ အတ္တဒုတိယတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ ဧကေန၊ တယောက်သော ရဟန်းသည်။ အာနီတံ၊ ဆောင်အပ်သောဆွမ်းသည်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့အား။ နဟောတိ၊ မလောက်။ သစေ ပဟောတိ၊ အကယ်၍ လောက်သည်ဖြစ်အံ့။ ပါပေတဗ္ဗော၊ ရောက်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ “ယဿဝါ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ (ဤတွင် အဋ္ဌကထာပါဌ်၌ ဘိက္ခူဟိ ပန အသဟာယကဿ ဝါ အတ္တဒုတိယဿ ဝါယဿ သဘာဂေါ ဘိက္ခု ဘတ္တံ၊ အာနေတွာ ဒါတာ နတ္ထိ၊ ဧဝရူပဿ ဝါရောန ပါပေတဗ္ဗော- ဟု( ဝိ-ဋ္ဌ-၁၃၁၂-ရှိ၏။)
“ပရိပုစ္ဆံ၊ ဒေတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ပုစ္ဆိတပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ မေးအပ်သောပြဿနာဖြေခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ လိခိတံ၊ ၏။ သံဃဿ ဘာရံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ “သဒ္ဓမ္မဝါစနာဒိ ဧတ၊ သူတော်ကောင်းတရားဟုဆိုအပ်သော ပိဋကသုံးပုံကို ချခြင်းအစရှိသည် သာတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “နဝကမ္မိကောပိ၊ အမှုသစ်ကို စီရင်တတ်သော ရဟန်းကိုလည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏ (ပြန်)။ ဥပနိဓိကထာပြီး၏။
“ဣတော ဘဏ္ဍတော၊ ဤထားသော ဘဏ္ဍထုပ်မှ။ ဝဋ္ဋန္တံ၊ လိမ့်သည်ဖြစ်၍။ ပုန၊ တဖန်။ အန္တော၊ သို့။ ပဝိသတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မဟာအဋ္ဌကထာ ပဒဿ၊ ၏။ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ကုရုန္ဒီသင်္ခေပဋ္ဌကထာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝိဝတော၊ ဖွင့်အပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
၁၁၃။ ဂစ္ဆန္တေ ယာနေ ဝါတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “သုင်္ကဋ္ဌာနဿ၊ ကင်းထားရာအရပ်၏။ ဝါ၊ မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဌိတံ၊ တည်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပတိဿတ္ထောရော၊ သည်။ ဝဒတိ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ “ဂစ္ဆန္တေယာနေ ဝါ”တိအာဒိ၊ ကို။
သုင်္ကဋ္ဌာနေ သုင်္ကံ ဒတွာဝ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဣဒံ၊ သည်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဝတ္တဗ္ဗာနံ၊ ဆိုလတ္တံ့ကုန်သော စကားရပ်တို့၏။ မာတိကာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော၊ သည်။ ဝဒဟိ၊ ဆို၏။ “အနုရာဓကုရဿ၊ အနုရာဓပြည်၏။ စတူသု ဒွါရေသု၊ တံခါးလေးမျက်နှာအရပ်တို့၌။ သုင်္ကံ၊ ကို။ ဂဏှန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုအနုရာဓပြည်၏။ ဒက္ခိဏဒွါရဿ၊ တောင်တံခါး၏။ ရတော၊ ရှေ့မှ။ မဂ္ဂန၊ ခရီးဖြင့်။ ထူပါရာမတော၊ ထူပါရုံစေတီမှ။ အနန္ဒစေတိယံ၊ ကို။ ပဒက္ခိဏံ၊ လကျ်ာရစ်လှည့်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဇေတဝန ဝိဟာရဿ၊ ဇေတဝန် ကျောင်းတိုက်၏။ အန္တရပါကာဿ၊ အကြား၌ တည်သောတံတိုင်း၏။ အာသန္နေ၊ အနီး၌။ နိဝိဋ္ဌာ၊ တည်၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဂါမံ၊ သို့။ ပဝိသန္တော၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ ဥပစာရံ၊ ကို။ ဩက္ကန္ထော၊ သက်ဝင်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ထူပါရာမတော စ၊ မှလည်း။ မဟာစေတိယံ၊ ကို။ ပဒက္ခိဏံ၊ လကျ်ာရစ် လှည့်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ရာဇဝိစာရံ၊ ကို။ ဂစ္ဆန္တော၊ သော်။ နဩက္ကမတိ၊ မသက်။ ဣတိ၊ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ အဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ အာဂတံ၊ ကိရ၊ လာသတဲ့။ ဧတ္တ စာတိ၊ ဧတ္တ၊ ဧတ္တ စ-ဟူသော ပုဒ်၌။ သုင်္ကဃာတေတိ၊ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဒွီဟိ လေဍ္ဍပါတေဟီတိ၊ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ သုင်္ကဃာတဿ၊ ကင်းထားရာ အရပ်၏။ ပရိစ္ဆေဒေ၊ အပိုင်းအခြားကို။ အဋ္ဌပိတေ၊ မထားသည်ရှိသော်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ပရိစ္ဆေဒေ၊ ကို (ထည့်) ဌပိနေ ပန၊ ထားသော်ကား။ အတိရေက ယောဇနမ္ပိ၊ ယူဇနာထက်အလွန်ဖြစ်သော အရပ်သည်လည်း။ သုင်္ကဃာတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ -တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တထော၊ ထိုအပိုင်းအခြားရာထက်။ ပရံ၊ အလွန်။ ဒွေ လေဍ္ဍပါတာ၊ ခဲနှစ်ကျတို့သည်။ ဥပစာရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတ္ထာပိ၊ ဤ သုင်္ကဃာတ၌လည်း။ သော ပန၊ ထိုသို့ပိုင်းခြားအပ်သော ဥပစာရသည်ကား။ ဗာဟိရဗ္ဘန္တရဘေဒတော၊ ဗာဟိရဥပစာရ, အဗ္ဘန္တရဥပစာရအားဖြင့်။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးကုန်သောဥပစာရတို့တွင်။ ဒုတိယ လေဍ္ဍပါတသင်္ခါတံ၊ ဒုတိယလေဍ္ဍပါတဟုဆိုအပ်သော။ ဗာဟိရူပစာရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပါဠိယဉ္စ၊ ၌ လည်းကောင်း။ မဟာအဋ္ဌကထာကဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဗ္ဘ န္တရူပစာရ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကုရုန္ဒိယံ၊ ၌။ အဝဟာရောတိ၊ ဟူ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ- အယံ၊ လျှင်။ နော၊ ငါတို့၏။ ခန္တိ၊ အလိုတည်း။ ဟိ- သိစ္စံ၊ ၏။ “အတြပဝိဋ္ဌဿ သုင်္ကံ ဂဏှန္ထူတိ၊ ဟူ၍။ နိယမိတံ၊ မှတ်အပ်သော။ ဌနံ၊ သည်။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ပါရာဇိကခေတ္တံ၊ ရံအပ်၏။ ဧကောလေဍ္ဍုပါတော၊ ခဲတကျသည်။ ဒုက္ကဋခေတ္တံ၊ ဒုက္ကဋ်ခေတ်တည်း။ စေ အပရိက္ခိတ္တံ၊ အကယ်၍ မရံသည်ဖြစ်အံ့။ ဒုတိယော၊ လေဍ္ဍပါတော၊ တို့၏။ အဓိပ္ပါယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ သုင်္ကဃာတကာထာပြီး၏။
ပါဏကထာ ဝဏ္ဏနာ
၁၁၄။ ဓနံ ပနဂတဋ္ဌာန ဝဍ္ဎတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဝဍ္ဎယာ၊ အပွားနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အဝဟရကဿ၊ ခိုးတတ်သော ရဟန်းအား။ ဘဏ္ဍဒေယျံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ လိခိတံ၊ ၏။ “ဝဍ္ဎိံ၊ အပွားကို။ ဒဿာမီ”တိ၊ ပေးအံ့ဟူ၍။ သစေ အဂ္ဂဟေသိ၊ အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ အပွားကို ပေးအံ့ဟူရာ၌။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ အကရောန္တဿ၊ အား။ ဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးပြု၍။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အဋ္ဌပိတ ခေတ္တဿ၊ ပေးသော။ အဝဟာရကဿ၊ ခိုးတတ်သော ရဟန်း၏။ ဝဍ္ဎိဃာ၊ အပွားကို။ အဒါန၊ မပေးခြင်းကြောင့်။ ပါရာဇိကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါဏကထာ ပြီး၏။
၁၁၅။ နာမေနာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ သပ္ပနာမေန ဝါ၊ မြွေ၏အမည်ဖြင့် လည်းကောင်း။ (သိပ္ပနာမေန ဝါ- ဟု ပါဌ်ရှိ၏။) သာမိကေန၊ မြွေရှင်သည်။ ကတေနဝါ၊ ပြုအပ်သော အမည်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပက္ကောသိတွာ၊ ခေါ်၍။ (စပ်)
၁၁၆။ ရာဇဃရဿ၊ မင်းအိမ်၏။ အန္တောဝတ္ထုမှိ၊ အရံအတွင်း၌။ ဝါ၊ ကား။ ပရိက္ခိတရာဇင်္ဂဏံ၊ အရံရှိသော။ ရာဇာင်္ဂဏေ၊ မင်းရင်ပြင်၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော ဆင်၏။ သကလနဂရံ၊ အလုံးစုံသောမြို့သည်။ ဌာနံ၊ ဌာနဖြစ်၏။ ဂေါဏဿ၊ ၏။ “အပရိက္ခိတ္တ၊ အရံမရှိသော နွားခြံအစရှိသည်၌။ ဌာနံ၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ခဏ္ဍဒွါရန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ အတ္တနာ၊ သည်။ ခဏ္ဍိတစ္ဆိဒ္ဒံ၊ ချိုးအပ်သော အပေါက်ကို။ အတိက္ကာမေတိ၊ ၏။ (စပ်) တတ္ထေဝ ဃာတေတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဝဓကစိတ္တိဿ၊ သတ်တတ်သောစိတ်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယာရမ္မဏတ္တာ၊ ဇိဝိတိန္ဒြေလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါစိတ္တံယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့လော။ ဣတိ၊ လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဒိန္နာဒါန ပယောဂတ္တာ၊ အဒိန္နာဒါန်၏ ပယောဂဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တသ္မိံ၊ ထိုနွား၌။ ထေယျစိတ္တံ၊ သည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပုဗ္ဗဘာဂေဟိ၊ ရှေ့အဖို့ နောက်အဖို့တို့နှင့်။ သဒွိံ၊ တကွ။ တဒုဘယံ၊ ထို ဇီဝိတိန္ဒြိယာရမ္မဏ သင်္ခါရာရမ္မ နှစ်ပါးကို။ လဘတိ၊ ရ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စတုပ္ပဒကထာ ပြီး၏။
သံဝါဒါဝဟာရ ဝဏ္ဏနာ
၁၁၈။ တဿုဒ္ဓါရေ သဗ္ဗေသံ ပါရာဇိကန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ အာဏတ္တော၊ စေအပ်သော။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ တံ၊ ဘဏ္ဍံ၊ ထို ဘဏ္ဍာကို။ ယဒိဟရတိ၊ အံ့။ တဿ၊ ထို စေအပ်သောရဟန်း၏။ ဥဒ္ဓါရေ၊ ချီကြွခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့အား။ အာဏတ္တိက္ခဏေ ဧဝ၊ စေသော ခဏ၌သာလျှင်။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။ (ထည့်၍ပေးမှသင့်မည်) “ဣဓ၊ ဤ သံဝိဒါဟာရကထာ၌။ ဝါ၊ ဤသို့ အညီအညွတ်တိုင်ပင်၍ ခိုးရာ၌။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးယောက်ကုန်သော တပည့်ဟု မှတ်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကအာပတ်သင့်ရသနည်း။ “ဘန္တေ၊ တို့။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ တယော၊ သုံးပဲတို့ကို။ ဟရထ၊ ဆောင်ကုန်လော။ ဝါ၊ ခိုးကုန်လော၊ “ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ထုလ္လစ္စယံ၊ ထုလ္လစ္စည်းအာပတ်သင့်၏။ ဣတရေသံဝ၊ ဆရာမှတပါးကုန်သော တပည့်တို့အားလျှင်။ ပဋိ ပါဋိယာ၊ အစဉ်ဖြင့်။ ဧကေကေနေဝ၊ တပဲ တပဲစီခိုးသဖြင့်။ ဒုက္ကဋေန၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ နနု။ ဖြစ်ရာသည်မဟုတ်တုံလော။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်ရာသနည်း။ ဧကော၊ တယောက်သော ရဟန်းသည်။ မာသဂ္ဃနကံ၊ တပဲထိုက်သော။ ပရိဿဝနံ၊ ရေစစ်ကို။ ထေနေတွာ၊ ခိုး၍။ ဒေသေတွာ၊ ဒေသနာကြား၍။ နိရုဿဟော ဧဝ ဝါ၊ ခိုးအံ့ဟူသော ဥဿာဟကင်းသည် သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၌။ ပုန၊ တဖန်။ မာသဂ္ဃနကံ၊ သော၊ သူစိံ၊ အပ်ကို။ ထေနတွာ၊ ခိုး၍။ (ထည့်) တထေဝ၊ ထို ရှေးအတူလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ မာသဂ္ဃနကံ၊ တပဲထိုသော ဘဏ္ဍာကို။ ထေနေတွာ၊ ခိုး၍။ ဒေသေတိ၊ ဒေသနာကြား၏။ ဣတိ ဧဝံ ဝိယ၊ ဤကဲ့သို့သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ တံ၊ ထိုသို့မဟုတ်ဟူသည်။ ယထာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူကား။ ဥပ္ပလ ထေနကော၊ ကြာကို ခိုးသော သူသည်။ ယေန၊ အကြင်ကြာဖြင့်။ ဝတ္ထု၊ ငါးပဲသည်။ ပူရတိ၊ ပြည့်၏။ တာဝ၊ ထိုသို့ ပြည့်အောင်။ သဥဿဟတ္တာ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါရာဇိကော၊ သည်။ အာသိ၊ ဖြစ်၏။ ဧဝံ၊ ဤကဲ့သို့။ ဣမေ၊ ဤရဟန်းတို့သည်။ သဥဿဟာဝ၊ အားထုတ်ခြင်း ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌေိပဒေ၊ ၌။ လိခိတံ၊ ၏။ ပါဠိယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ သံဝိဒဟိတွာ၊ ညီညွတ်တိုင်ပင်၍။ ဂတေသု၊ သွားကုန်သောသူတို့တွင်။ ဧကဿ၊ တယောက်သောရဟန်း၏။ ဥဒ္ဓါရေ ခိုးအပ်သော ဘဏ္ဍာကို ချီခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့အား။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ အာဏတ္တိယာ၊ အာဏတ္တိနှင့်။ ဝိနာ ဝိယ၊ ကင်းသကဲ့သို့။ ကိဉ္စာပိ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏ရှင့်။ အထခေါ၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်သော်လည်း။ “တဿယံ၊ အတ္ထေတိ”တိ၊ ဟု။ ဝတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ဝုတ္တဝိနစ္ဆယေသု စ၊ ဆိုအပ်သော အဆုံးအဖြတ်တို့၌လည်းကောင်း။ ဧကဘဏ္ဍဧကဋ္ဌာနာဒီသုစ၊ တို့၌ လည်းကောင်း။ သမ္ဗဟုလာ၊ များသောရဟန်းတို့သည်။ ဧကံ၊ တယောက်သော ရဟန်းကို။ အာဏာပေန္တိ၊ စေကုန်၏။ ဣတိ- တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာဏတ္တိမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဏတ္တိ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ ဝိယ၊ လိုအပ်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏”။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဧကကုလဿ ဘဏ္ဍ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ “ဧကသဏ္ဍံ ဧကဋ္ဌာနန္တိ စ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သံဝိဒါဝဟာရကထာ ပြီး၏။
သင်္ကေတကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ
၁၁၉- ၁၂၀။ ဩစရကေ ဝုတ္တနယေနာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အဝဿံ ဟာရိယေ၊ မချွတ် ဆောင်လတ္တံ့သော။ ဘဏ္ဍေ၊ ၌။ တံ သင်္ကေတန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ တဿ သင်္ကေတဿ၊ ထိုသို့ ပိုင်းခြားအပ်သော ကာလ၏။ (ပစ္ဆာ- ၌ စပ်)။ အထ ဝါ၊ ကား။ တံ သင်္ကေတံ၊ ထို ပိုင်းခြားသောကာလကို။ အတိက္ကမိတွာ ဝါ၊ မူ၍လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာဝါ၊ နောက်၌လည်းကောင်း။ တံ သင်္ကေတံ၊ ကို (ထည့်)။ အပတွာ၊ ၍။ ပုရေ ဝါ၊ ရှေ့သို့လည်းကောင်း။ အဝဟဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။(စပ်)။ တံ နိမိတ္တန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ ဧသနယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ အက္ခိ နိခဏနာဒိကမ္မံ၊ မျက်စိမှတ်ခြင်း အစရှိသော အမှုသည်။ လဟုကံ၊ လျင်၏။ ဣတ္တရကာလံ၊ တိုသောကာလရှိ၏။ တံခဏေ ဧဝ၊ ထိုသို့ မျက်စိမှတ်ခြင်း အစရှိသော ကာလ၌လျှင်။ ဘဏ္ဍံ၊ ဘဏ္ဍာကို။ အဝဟရိတုံ၊ ခိုးခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ဘဏ္ဍံ၊ သည်။ ဘာရိယံ၊ လေးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဘဏ္ဍာကို။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ ယာဝ၊ လောက်။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ယာဝ၊ လောက်။ ဥက္ခပတိ၊ ချီ၏။ တာဝ၊ လောက်။ နိမိတ္တဿ၊ နိမိတ်ပြုသော ကာလ၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ ဘဏ္ဍံ၊ ကို။
အာဏတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၂၁။ တဉ္စ အသမ္မောဟတ္ထန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဧကော၊ သည်။ “ပုရေဘတ္တာ ဒီသု ဝါ၊ တို့၌ မူလည်း။ အက္ခိနိခဏနာဒီနိ ဝါ၊ မျက်စိမှိတ်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုမူလည်း။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဂဏှ”တိ၊ ယူလောဟု။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဧကော၊ သည်။ ဂဟေတဗ္ဗံဘဏ္ဍနိဿိတံ၊ ယူအပ်သော ဘဏ္ဍာကို မှီသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍"ပူရေဘတ္တ နံနက် အခါ၌။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝဏ္ဏသဏ္ဍာနံ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်ရှိသော။ ဘဏ္ဍံ၊ ကို။ ဂဏှေ၊ ယူလော”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဧဝံ ဝိဓသု၊ ဤသို့ အပြားရှိကုန်သော သင်္ကေတကမ္မ နိမတ္တကမ္မတို့၌။ အသမ္မော ဟတ္တံ၊ မတွေဝေစိမ့်ငှါ။ ဧဝံဝိဓံ၊ ဤသို့ အပြားရှိသော။ သင်္ကေတဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နိမိတ္တဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ လျှင်။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယထာဓိပ္ပါယန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တတိယဿ၊ တတိယပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝဒတိ၊ ၏။ တတိယော၊ သည်။ စတုတ္ထဿ၊ အား။ ဝဒိတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တတိယော၊ ဓမ္မရက္ခိတသည်။ စတုတ္ထဿ၊ သံဃံရက္ခိတအား။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်သဖြင့်။ စေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒုတိယော၊ ဗုဒ္ဓရက္ခိတသည်။ စတုတ္ထဿ၊ သံဃရက္ခိတအား။ သစေ ဝဒတိ၊ အံ့။ ယထာဓိပ္ပါယော၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ပဋိဂ္ဂိဏှာတိ၊ အံ့။ ပုဗ္ဗေဝ၊ မဆွကလျှင်။ ဝါ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ အာစရိယဿ၊ အား(ထည့်)။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သင့်၏”။ ဣတိ စ၊ လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ပဋိဂ္ဂဏှကာနံ၊ ဝန်ခံကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ ဩကာသဿ၊ အရာ၏။ ဝါ၊ အခွင့်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
(ဣဓ ဝုတ္တံ- သာ ဋီကာပါဌ်တို့၌ရှိသည်။ ပဋိသေဓန - မရှိမူ၍ ပါဌ်ရှိကြ၏။ သင့်ရာကြံပါလေဦး။)
ပါရာဇိကာပဇ္ဇနေန၊ ပါရာဇိကသို့ ရောက်သဖြင့်။ ဧတံ ဒုက္ကဋံ၊ ဤ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇိတွာဝ၊ ၍လျှင်။ အာပဇ္ဇန္ထိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အတ္ထသာဓကာ ဏတ္တိစေတနာ၊ အတ္ထသာဓကဖြစ်သော အာဏတ္တိစေတနာသည်။ ခဏေ ဧဝ၊ စေသောခဏ၌ သာလျှင်။ ပါရာဇိကော၊ ပါရာဇိ က အာပတ်သို့ ရောက်စေတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝါ၊ အတ္ထသာဓကာဏတ္တိ၊ စေတနာသည်။ ခဏေဧဝ၊ စေသောခဏ၌ သာလျှင်။ ပါရာဇိကော၊ ပါရာဇိကအာပတ်သို့ ရောက်စေတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝါ၊ အတ္ထသာဓကာ၊ မခိုးမီကာလက ပါရာဇိကသို့ရောက်ခြင်းအကျိုးကို ပြီးစေတတ်သော စေတနာသည်။ အာဏတ္တိက္ခဏေ ဧဝ၊ ၌ လျှင်။ ပါရာဇိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တတ္ထသာဓက၊ စေတနာဖြစ်ရာ၌။ ကတရံ၊ အဘယ်စေတနာကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ နည်း။ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယံ၊ မဂ်၌တည်သောစေတနာကို(ထည့်) အဓိပ္ပတံ၊ လော။ ဖလဋ္ဌာနိယံ၊ ဖိုလ်၌တည်သော စေတနာကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ လော။ ဣတိ၊ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ “အတ္တသာဓကစေတနာ၊ နာမ မဂ္ဂနန္တရဖလသဒိသာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဖလဋ္ဌာနိယာ၊ ဖိုလ်၌တည်သော စေတနာနှင့်တူသည်။ စေသိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ စေတနာသဟဇတ္တာ၊ စေတနာနှင့်တကွဖြစ်သောကြောင့်။ အာဏတ္တိ၊ သည်။ (ထည့်)။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ တထာ၊ ထိုမှ တပါး။ ဘဏ္ဍဿ၊ ဘဏ္ဍာကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ စဟာရိတာ စ၊ ဆောင်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွ။ အာဏတ္တိက္ခဏေ ဧဝ၊ စေသော ခဏ၌လျှင်။ တံ၊ ထိုဘဏ္ဍာကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဟာရိတံ၊ ခိုးယူအပ်သည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝဟာရကဿ၊ ခိုးတတ်သော သူ၏။ စေပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ အကယ်၍ခိုးအံ့ဟု ဝန်ခံအံ့။ တမ္ပိ၊ ထို ဝန်ခံခြင်းသည်လည်း။ နသမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနာဂတတ္တာ၊ မရောက်သေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စေတနာ၊ သည်။ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယာ၊ မဂ်၌တည်သည်နှင့် တူသည်။ စေဟောတိ၊ အံ့။ အာဏတ္ထိ အာဒီသု၊ အာဏတ္တိအစရှိသည်တို့တွင်။ အညတရံ၊ တပါးသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဘဏ္ဍဿ၊ ကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဟာရိတာ ဧဝ ဝါ၊ ခိုးယူခြင်းသာ မူလည်း။ ဖလဋ္ဌာနိယာ၊ ဖိုလ်တည်သော စေတနာနှင့်တူသည်။ သိယာ၊ အံ့။ အတ္ထော၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ နသမ္ဘဝတိ၊ နည်း။ ဟိ- သစ္စံ၏။ ပါရာဇိကာပတ္တိ ဧဝ၊ ပါဂရာဇိကအာပတ်သည်သာလျှင်။ ဖလဋ္ဌာနိယာ၊ ဖိုလ်၌တည်သည်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ အညံ၊ တပါးသည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှါ။ န အရဟိတ၊ မထိုက်။ ဣတိ၊ ဧတံ၊ သို့။ တာဝ၊ စွာ။ ဣဓ၊ ဤအတ္ထသာဓကာဏတ္တိအဋ္ဌကထာ၌။ ဩပမ္မသံသန္ဒံနံ၊ ဥပမာ၊ ဥပမေယျ နှီးနှောခြင်းသည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ စေတနာ၊ အာဏတ္တိစေတနာသည်။ မဂ္ဂဋ္ဌာနိယာ၊ မဂ်၌တည်သော စေတနာနှင့် တူ၏။ တဿ၊ ထိုစေတနာ၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကြောင့်(ထည့်)။ ပါရာဇိကာပတ္တိဘာဝေါ၊ သည်။ ဖလဋ္ဌာနိယော၊ ဖိုလ်၌တည်သော စေတနာနှင့် တူ၏။ ယထာကိံ၊ အဘယ်သပမာကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ၊ ၌။ “သဒ္ဓါယ၊ သဒ္ဓါ၌။ ဉာဏံ၊ သိသောဉာဏ်သည်။ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ ဧတ္တ၊ ပါဠိ၌။ သဒ္ဒေါ အနက်၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဧတ္တ၊ ပါဠိ၌။ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အညော၊ တပါးတည်း။ သဒ္ဓါယ၊ ၏။ သဒ္ဒတ္တော၊ သည်။ အညော၊ တပါးတည်း။ ဣတိ၊ အတ္ထံ၊ သည်။ အသိဒ္ဓံ၊ ယထာပြီးသကဲ့သို့လည်းကောင်း။ “ဧကော၊ သော။ အမောဟသင်္ခါတော၊ အမောဟဟုဆိုအပ် သော။ ဓမ္မော၊ တရားသည်။ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ၊ သမ္ပယုတ်တရား တို့အား။ ဟေတုပစ္စယေန၊ ဟေတုပစ္စယသတ္တိဖြင့်။
-----------
အာပတ္တိဘေဒဝဏ္ဏနာ
၁၂၂။ “ဝိဘင်္ဂနယဒဿနတော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို ဝိဘင်္ဂနယကို။ သမ္ပာဒေတုံ၊ ပြည့်စုံစိမ့်သောငှါ။ “ဣဒါနိ တတ္ထ တတ္ထာ”တိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တက္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ အင်္ဂဝတ္ထုဘေဒေန စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဝဟာရင်္ဂဇာနနဘေဒေန၊ ခိုးခြင်း၏ အင်္ဂါကို သိသော အပြာအားဖြင့်။ ဝတ္ထုဿ၊ ဝတ္ထုဖြစ်သော။ သာဒိတဗ္ဗဘဏ္ဍဿ၊ သာယာအပ်သော ဘဏ္ဍာ၏။ ဂရုက လဟုကဘာဝဘေဒေန၊ ဂရုကဘဏ္ဍာအဖြစ် လဟုက ဘဏ္ဍာအဖြစ် ဟူသော အပြားအားဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ အင်္ဂဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝတ္ထုဘေဒေန၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိဘေဒဉ္စ၊ အာပတ်အပြား အထူးကိုလည်းကောင်း။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသော ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အတိရေကမာသကော ဦနပဉ္စမာသကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါသဒ္ဒေါ၊ ကို။ န ဝုတ္တော၊ မဆို။ တီဟိပိ၊ န သကသညိတာ - စသော သုံးပုဒ်တို့ဖြင့်လည်း။ ဧကော ဧဝ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ တခုတည်းသော အပိုင်းအခြားကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အနဇ္ဈာဝုဋ္ဌကံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အရညပါလကာဒိနာ၊ တောစောင့် အစရှိသော။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သော သူသည်။ န မမာယိတံ၊ မမြတ်နိုးအပ်။ ဆဍိတံ နာမ၊ မည်သည်။ အနတ္ထိကဘာဝေန၊ အလိုမရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အတိရေကမတ္တာဒိနာ၊ လွန်စွာပြည့်စုံခြင်းရှိသောသူ အစရှိသော။ သာမိကေန၊ ဥစ္စရှင်သည်။ ဆဍိတံ၊ စွန့်အပ်၏။
(သမိဒ္ဓိယံ မတ္တသဒ္ဒေါတိ ဉာပေတိ - ၌ကဲ့သို့ ပြည့်စုံခြင်းအနက်၌ မတ္တသဒ္ဒါဖြစ်သည်-ဟူလေ)
နဋ္ဌံ၊ ပျောက်သော ဝတ္ထုကို။ ပရိယေသေတွာ၊ ရှာ၍။ ဆိန္နာလယတ္တာ၊ ပြတ်သော အာလာယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဆိန္နမူလကံ၊ ပြတ်သောအာလယဟူသော အရင်းရှိ၏။ အဿာမိကဝတ္ထူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အစ္ဆိန္နမူလကမ္ပိ၊ မပြတ်သော အလယဟူသော အရင်းရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ အာလာယဟူသောအကြောင်း မပြတ်သော်လည်း။ ယဿ၊ အကြင်ဥစ္စာ၏။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော။ သာမိကော၊ အရှင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝါ၊ န ဟောတိ - နတ္ထိ၊ မရှိ။ နိရပေက္ခာ ဝါ၊ ငဲ့ခြင်းမရှိကုန်သည်ဖြစ်၍မူလည်း။ ပရိစ္စဇန္တိ၊ စွန့်ကုန်၏။ ယံ ဝါ၊ အကြင်ဥစ္စာကိုမူလည်း။ ဒေဝတာဒီနံ၊ နတ် အစရှိသည်တို့အား။ ပရိစ္စတ္တံ၊ စွန့်အပ်၏။ ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ သည်။ ဒေဝတာဒီနံ၊ တို့အားလည်းကောင်း။ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနံ ဝါ၊ ဘုရား တရားတို့အားလည်းကောင်း။ ပရိစ္စတ္တံ၊ စွန့်အပ်သည်ဖြစ်မူကား။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ စောဒကော၊ သည်။ ဌတွာ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဘူမဋ္ဌာ ဒိနိမိတ္တကမ္မပရိယောသာနာ ဧဝ၊ ဘူမဋ္ဌကထာအစ နိမိတ္တကမ္မအဆုံးရှိသည်တို့သည်သာလျှင်။ အဝဟာရဘေဒါ၊ ခိုးခြင်းအပြားတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ အညေပိ၊ တပါးကုန်သော ခိုးခြင်းအပြားတို့သည်လည်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ (ပြန်)။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ စောဒနာရာ၌။ တေ၊ သင်စောဒက ဆရာ၏။ စောဒနာ၊ စောဒနာသည်။ ကိဉ္စိ၊ စိုးစဉ်းမျှသာတည်း။ အဝသိဋ္ဌံ၊ ကြွင်းသေး၏။ တံ၊ ထိုအကြွင်းကို။ တာဝ ဗြူဟိ၊ ဆိုဦးလော။ အညေပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အဝဟာရာ၊ တို့သည်။ ယဒိ သန္တိ၊ အကယ်၍ ရှိကုန်အံ့။ တေပိ၊ ထို အဝဟာရတို့ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဟောကုန်ရာ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ သာဝသေသံ၊ အကြွင်းထား၍။ န ပညာပေတိ၊ ပညတ်တော် မမူ။ နော စေ သန္တိ၊ ကုန်အံ့။ တုလာကူဋ မာနကူဋ ဥက္ကောဋန ဝဉ္စန နိကဋိသာဝိယောဂ ဝိပရာမောသ အာလောပသာဟသာကာရာ စ၊ ချိန်စဉ်းလဲဖြင့် ခိုးခြင်း, အသပြာစဉ်းလဲဖြင့် ခိုးခြင်း, တာကြိုး၊ တာဝါး နှိုင်းယှဉ်ရာ၌ ခိုးခြင်း, အရှင်မဟုတ်သည်ကို အရှင်ဟု ပြုခြင်းငှါ တံစိုးကို ယူခြင်း, ထိုသို့သော ဥပါယ်တံမျဉ်တို့ဖြင့် လှည့်၍ ယူခြင်း, ရွှေမဟုတ်သည်ကို ရွှေဟု အတုပြုသဖြင့် လှည့်စား၍ ယူခြင်း, ဆီးနှင်းတောအုပ်တို့ဖြင့် မှိုက်၍ ယူခြင်း, ရွာနိဂုံးတို့ကို ဖျက်ခြင်း, နှိပ်စက်ကလူပြု၍ ယူခြင်း - ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ သုတ္တင်္ဂေသု၊ သုတ်အပေါင်းတို့၌။ သန္ဒိဿမာနာ၊ ထင်ရှားကုန်သော။ ယေ စ ဣမေ အဝဟာရာ၊ အကြင်သို့ ခိုးခြင်းတို့သည်လည်း။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ အဝဟာရာ၊ တို့သည်။ ဣဓ၊ ဤ ဝိနည်းပါဠိ၌။ အာဂတေသု၊ လာကုန်သော။ ဧတ္ထ ဧတေသု၊ ထို ဘူမိကထာအစရှိသည်တို့၌။ သမောဓာနံ၊ ပေါင်းခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့သော်လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဆိုရာ၏။ တေသံ၊ ထို တုလာကုဋစသည်တို့၏။ လက္ခဏတော၊ ခိုးခြင်းလက္ခဏာအားဖြင့်။ သမောဓာနဂတဘာဝေါ ဝါ၊ ပေါင်းခြင်းသို့ ရောက်သောအဖြစ်ကိုမူလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။ လက္ခဏတော၊ ခိုးခြင်းလက္ခဏာဖြင့်။ သိဒ္ဓေါဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ကထံ သိဒ္ဓေါ၊ ဟူမကား။ ဟိ-ဝိတ္တာ ရေမိ၊ အံ့။ “ပဉ္စဟိ အာကာရေဟီ”တိအာဒိနာနယေန၊ ဖြင့်။ အင်္ဂဝတ္ထုဘေဒေန၊ အင်္ဂါအပြား, ဝတ္ထုအပြားအားဖြင့်။ အာပတ္တိဘေဒေါ၊ ကို။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်း။ “တုလာကုဋ မာနကူဋ ကဟာပဏာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝေဉ္စတွာ၊ ၍။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဂဏှတော၊ သော။ တဿ၊ ၏။ အဝဟာရော၊ သည်။
-----------
အနာပတ္တိဘေဒဝဏ္ဏနာ
၁၃၁။ န စ ဂဟိတေ အတ္တမနော ဟောတိ တဿ သန္တိကံ ဝိဿာ သဂ္ဂါဟေန ဂဟိတမ္ပိ ပုန ဒါတဗ္ဗန္တိ ဣဒံ၊ ပုန ဒါတဗ္ဗံ - ဟူသော ဤစကားသည်။ “တေန ခေါ ပန သမယေန ဒွေ ဘိက္ခူ သဟာယကာ ဟောန္တိ၊ ဧကော ဂါမံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ၊ ပ။ အာပတ္တိ ဘိက္ခု ဝိဿသဂ္ဂါဟေ”တိ ဣမိနာ၊ ဝိဿာသဂ္ဂါဟေ - ဟူသော ဤပါဠိနှင့်။ အသမေန္တံ ဝိယ၊ မညီသကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ တေန ခေါ ပန သမယေန - စသောပါဠိ၌။ “သော ဇာနိတွာ တံ စောဒေသိ အဿမဏောသိ တွ”န္တိ ဝစနေန၊ တွံ -ဟူသော စကားဖြင့်။ အနတ္တမနတာ၊ အနတ္တမန အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ နှလုံးမသာရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပိတာ၊ ပြအပ်၏။ ပုန၊ တဖန်။ “အနာပတ္တိ ဘိက္ခု ဝိဿာ သဂ္ဂါဟေ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ အနတ္တမနတာယ၊ နှလုံးမသာသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဝိဿာသဂ္ဂါဟော၊ သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထို စကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညထာ၊ တပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတ္ထတော၊ ယူအပ်သော အနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဝိဿာသဂဝ္ဂါဟ ပါဠိ၌။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိဿာသသညာယ၊ ဖြင့်။ ဂါဟေ၊ ယူခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ပါရာဇိ ကာပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ သောပိ ဘိက္ခု၊ ထို ဥစ္စာရှင်ရဟန်းသည်လည်း။ သဟာယကတ္တာ၊ အဖော်ဖြစ်သော ကြောင့်။ ကုဒ္ဓေါ၊ အမျက်ထွက်သည်ဖြစ်၍။ န စောဒေသိ၊ မစောဒနာ။ ပိယော ဧဝ၊ ချစ်မြတ်နိုးသည်သာလျှင်။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ ဝါ၊ ၍။ “ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ တွံ၊ သည်။ အဿမဏော၊ သည်။ အသိ၊ ၏။ ဂစ္ဆ၊ သွားချေ။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ အဆုံးအဖြစ်သို့။
-----------
ပကိဏ္ဏကတာထာဝဏ္ဏနာ
သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကဘဏ္ဍံ ဧဝ၊ တခုတည်းသော ဘဏ္ဍာသည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဟိ - ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ဣဒံ၊ ဤဘဏ္ဍာသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဘာရိယံ၊ ဝန်လေး၏။ တွမ္ပိ၊ သင်သည်လည်း။ ဧကပဿံ၊ တခုသော နံပါးကို။ ဂဏှ၊ လော။ အဟမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဧကပဿံ၊ တခုသောနံပါးကို။ ဝါ၊ နံပါးတဘက်ကို။ ဂဏှာမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ သံဝိဒဟိတွာ၊ ညီညွတ်တိုင်ပင်၍။ ဥဘယေသံ၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့၏။ ပယေဂေန၊ ဖြင့်။ ဌာနာစာဝနေ၊ ကို။ ကတေ၊ သော်။ ကာယဝါစာစိတ္တေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ၊ ဆိုပြီးသည်မှတပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ သာဟတ္ထိကံ ဝါ၊ သည်မူလည်း။ အာဏတ္တိကဿ၊ ၏။ အင်္ဂံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အာဏာတ္တိကံ ဝါ၊ သည်မူလည်း။ သာဟတ္ထိ ကဿ၊ ၏။ အင်္ဂံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဣမိနာ၊ ဤ အဋ္ဌကထာ စကားနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဓမ္မသိရတ္ထေရော ပန၊ သည်ကား။ (အာဟ-၌ စပ်)။ “ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ ဘာရိယေ၊ လေးသော။ ဝတ္ထုမှိ ဧဝ၊ ဝတ္ထု၌သာလျှင်။ အယံ နယော၊ ဤနည်းကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ပဉ္စမာသကမတ္တမ္ပိ၊ ငါးပဲသော ဝတ္ထုကိုမျှလည်း။ ဒွေ ဇနာ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ သံဝိဒဟိတွာ၊ ကုန်၍။ စေ ဂဏှန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဒွိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့၏လည်း။ ပါဋေက္ကံ၊ အသီး။ သာဟတ္ထိ ကံနာမ၊ သာဟတ္ထိကဖြစ်ကြသည် မည်၏။ တံ ကမ္မံ၊ ထို ညီညွတ်၍ယူသော အမှုသည်။ သာဟတ္ထိကပယောဂတ္တာ၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဧကသ္မိံယေဝ ဘဏ္ဍ၊ တခုသော ဘဏ္ဍာ၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ‘သဟတ္ထိကံ အာဏတ္ထိကဿအင်္ဂံနဟောတီ’တိ ဝစနံ၊ သည်။ ဣမံ နယံ၊ ကို။ န ပဋိဗာဟတိ၊ မတားမြစ်။ သာဟတ္ထိကဝတ္ထုအင်္ဂန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သာဟတ္တိကဿ၊ သော။ ဝတ္ထုဿ၊ ၏။ အင်္ဂံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ တတ္ထ၊ ထို ဂဏ္ဍိပုဒ် ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ပယောဂံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ ကိရ၊ တတ်။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသောစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကာယဝစီ ကမ္မန္တိ၊ ၍။ ဝစနာဘာဝါ၊ ဆိုရာစကား၏ မရှိသောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကေသု၊ ကုန်သော။ ပယောဂေသု၊ တို့တွင်။ အညတရေနေဝ၊ တပါးပါးဖြင့်သာလျှင်။ အယံ အာပတ္တိ၊ သည်။
တတ္ထာပိ၊ ထို အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဓမ္မာ-ဟူသောပုဒ်၌လည်း။ အနုတ္တရာ ဒယော၊ လောကုတ္တရာစိတ်အစရှိကုန်သော။ ယေ ဓမ္မာ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ ဧကန္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ ဧကန် ဗဟိဒ္ဓတရားလျှင် အာရုံရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိညာဏဉ္စာယတနာဒယော၊ ဝိညာဏဉ္စာယတန စိတ်အစရှိကုန်သော။ ယေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဧကန္တအဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ၊ ဧကန် အဇ္ဈတ္တရားလျှင် အာရုံရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတရေ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည် မှတပါးကုန်သော စိတ်တို့ကို။ အနိယတာရမ္မဏတ္တာ၊ အနိယတတရားလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မမြဲသောအာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မာဏာ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဧကက္ခဏေ၊ တပြိုင်နက်သောခဏ၌။ ဥဘယာရမ္မဏတ္တာ၊ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓတရားလျှင် အာရုံရှိသောကြောင့်။ “အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ”တိ၊ ၍။ နဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ အယံ ပန အာပတ္တိ၊ ဤဂဟဏ ဂါဟာပနအားဖြင့် ဖြစ်သော အာပတ်သည်ကား။ ယထာဝုတ္တနယေန၊ အကြင်သို့ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကာပိ၊ သာဟတ္ထိက အာပတ်၊ အာဏတ္တိကအာပတ်သည်လည်း။ ဟောတိယေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤ ယထာ ကာလေန။ ပ။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဓမ္မာ-ဟူသောစကားသည်။ အနိဒဿနံ၊ ဥပမာ မထိုက်။ ဝါ၊ ဥဒါဟရုဏ် မထိုက်။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ “အနိယတာရမ္မဏတ္တာ၊ အနိယတတရားလျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မမြဲသောအာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ ယထာ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အနိယတပယောဂတ္တာ၊ မမြဲသော ပယောဂရှိသောကြောင့်။ အယမ္ပိ အာပတ္တိ၊ ဤ ဂဟဏ၊ ဂါဟာပနဖြစ်သော အာပတ်ကိုလည်း။ ‘သာဟတ္ထိ ကာဏတ္တိကာ’တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ဓမ္မာ-ဟူသော စကားသည်။ နိဒဿနမေဝ၊ ဥပမာသည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ဥဒါဟရုဏ်ထိုက်သည် သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ အာဟု၊ ကုန်၏။
(ဤတွင် များသောပါဌ်တို့၌ ဆိုအပ်သော သာဟတ္တိကာတိ-သာရှိ၏)
“ဣမေ ပန အာစရိယာ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သော ဆရာတို့သည်။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓဓမ္မတို့၏။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ အာရမ္မဏ ကရဏံ၊ အာရုံပြုခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ စေ အတ္ထိ၊ အကယ်၍ရှိအံ့။ ‘အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော ဓမ္မောဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ’တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဋ္ဌာနပါဌေန၊ ပဋ္ဌာန်းပါဠိသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ သညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်အားဖြင့်။ အာဟံသု၊ ဆိုကြကုန်၏။ တေသံ၊ ထို ဆရာတို့၏။ မတေန၊ အလိုဖြင့်။ ‘သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’တိ ဝစနံ၊ သည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိသည်။ ဝါ၊ အနက်မရှိသည်။ သိယာ၊ ၏။ နိရတ္ထကံ၊ အနက်မရှိသည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သတ္ထကံယေဝ၊ အနက် ရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကတော၊ တပြိုင်နက်။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်း။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော၊ အဇ္ဈတ္တတရား ဗဟိဒ္ဓတရားလျှင် အာရုံရှိသော။ ဓမ္မော၊ သည်။ အတ္ထေဝ-အတ္ထိ ဧဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ပုန၊ တဖန်။ သော၊ ထို အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏဖြစ်သော တရားကား။ အယံ၊ ဤတရားတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိယမေန၊ မှတ်သဖြင့်။ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗာဘာဝတော၊ ပြအပ်သောပါဠိ၏ မရှိသောကြောင့်။ န ဥဒ္ဓဋော၊ မထုတ်အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ပဋ္ဌာန်းပါဠိ၌။ အနုဒ္ဓဋတ္တာ ဧဝ၊ မထုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ဓမ္မသင်္ဂဟဠိ၊ ၌။ အနုဒ္ဓဋတ္တာ ဧဝ၊ မထုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ဓမ္မသင်္ဂဟဠကထာယ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီအဋ္ဌ ကထာ၌။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ပါးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဧကတော၊ တပြိုင်နက်။ အာရမ္မဏကရဏဓမ္မဝသေန၊ အာရုံပြုသော တရား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာတိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ကာလေန၊ ရံခါ။ အဇ္ဈတ္တံ၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌။ ကာလေန၊ ရံခါ။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌။ ပဝတ္တိယံ၊ ဖြစ်သောအခါ၌။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂဏ္ဌိ၊ ပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယောဝ၊ ဆိုအပ်သောနည်းသာလျှင်။ သာရော၊ မြတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ ဆရာသည်။ အာဟ၊ ၏။ အဿ၊ ထို ဘာရိယဖြစ်သော တခုသောဘဏ္ဍာကို ယူခြင်း၏။ သာဟတ္ထိကပယောဂတ္တာ စ၊ သာဟတ္ထိကပယောဂ ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧကပယောဂဿ၊ တခုသောပယောဂ၏။ အနေကကမ္မတ္တာ စ၊ များသော အမှုရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ “ကာယဝစီကမ္မ”န္တိ၊ ကာယဝစီကမ္မံ - ဟူ၍။ အဝစနံ ပန၊ ဆိုခြင်းသည်။ ယဒိ ဘာဝယျ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ မနောကံ၊ သည်။ ဝိဇ္ဇမာနာမ္ပိ၊ ရှိသော်လည်း။ အဗ္ဗော ဟာရိကံ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်သည်။ ဇာတံ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ တသ္မိံ သာဟတ္ထိကာဏတ္တိကေ၊ ထိုသာဟတ္ထိကာ ဏတ္တိကပယောဂ၌။ ဝစီကမ္မံ၊ ဝစီကံကို။ အဗ္ဗောဟာရိကန္တိ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထို ဝစီကံသည်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကာယ ကမ္မဿ၊ ကာယကံ၏။ ဥပနိဿယံ၊ ဥပနိဿယအကြောင်းသည်။ ဇာတံ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ အတ္ထ၊ ထို ပယောဂ၌။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ အင်္ဂမေဝ၊ အင်္ဂါသာလျှင်။ ဇာတံ ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “သာဟတ္ထိကပယောဂတ္တာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အင်္ဂဘာဝမတ္တမေဝ၊ အင်္ဂါအဖြစ်မျှကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ သာ ဟတ္ထိကာဏတ္တိက န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ အကြံတည်း”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ အာဟ၊ ၏။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။
ယဉ္စ ကိရိယာကိရိယဒိကံ၊ ကိရိယာ အကိရိယာအစရှိသော အာပတ်သင့်ကြောင်း ဖြစ်သော အကြင်သမုဋ္ဌာန်သည်။ ကမ္မာ ကမ္မာဒိကံ၊ ကမ္မ အကမ္မအစရှိသည်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ၊ ကိရိယာစသည်တို့နှင့် ကံစသည်တို့ ဆန့်ကျင်သောကြောင့်။ တံ၊ ကိရိယာစသည်တို့၏ ကံစသည်ဖြစ်၏ ဟူသော စကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ဧတံ၊ ဤ အာပတ်သင့်ခြင်း၏ အကြောင်း သမုဋ္ဌာန်သည်။ အနာပတ္တိ ဘိက္ခု စိတ္တုပ္ပါဒေ တိ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ (ထည့်သည်)။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။
ဤအနက်ကား -
“ကိရိယာ ကိရိယာဒိကံ ယဉ္စ၊ ကမ္မာကမ္မာဒိကံ ဘဝေ၊ န ယုတ္တံ တံ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ၊ ကမ္မမေတံ ဝိရုဇ္ဈတိ"ရှိသည့် ဋီကာပါဌ် အတိုင်း သမ္ဗန်သော အနက်တည်း။
အချို့ဋီကာပါဌ်၌-
“ကိရိယာ ကိရိယာဒိကံ ယဉ္စ၊ ကမ္မာဒိဘာဝေန၊ ယုတ္တံ တေန ဝိရုဒ္ဓတ္တာ၊ ကမ္မမေကံဝ ယုဇ္ဇတိ"- ဟူရှိ၏။
ထိုပါဌ်ကို-
ယဉ္စ ကိရိယာကိရိယာဒိကံ၊ သည်။ ကမ္မာကမ္မာဒိဘာဝေန၊ နှင့်။ ယုတ္တံ၊ ယှဉ်၏။ တေန ဝိရုဒ္ဓတ္တာ၊ ထို ကိရိယာ အကိရိယာစသည်နှင့် ဆန့်ကျင်သောကြောင့်။ ဧကံဝ ကမ္မံ၊ တခုသော ကံသည်သာလျှင်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။-ဟု သမ္ဗန်ရာ၏
ဤသို့ အနက်သမ္ဗန်သင့်သော်လည်း ရှေးပါဌ် ရှေးအနက်သာ သင့်အံ့သို့ထင်သည်။ ဉာဏ်သက်ရာဆင်ခြင်ပါလေဦး။ ပကိဏ္ဏက ကထာဝဏ္ဏနာပြီး၏။
-----------
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၁၃၂။ အနာပတ္တိ ဘိက္ခု စိတ္တုပ္ပါဒေတိ ဧတ္ထ၊ စိတ္တုပ္ပါဒေ-ဟူသော ဤပါဋ္ဌိတော်၌။ ကေဝလံ၊ အာမသန စသည်နှင့် မရောမူ၍။ စိတ္တံ၊ ခိုးလိုသော စိတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေဿဝ၊ ထို ခိုးလိုသော စိတ်၏ သာလျှင်။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗပတ္ထီဟိ၊ ဖြစ်စေအပ်သော အာပတ်တို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအနာပတ္တိ ဘိက္ခု စိတ္တုပ္ပါဒေ- ဟူသော ပုဒ်၌။ စောဒကော၊ စောဒကာဆရာသည်။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဥပနိက္ခိ တ္တသာဒိယနာဒီသု၊ ဥပနိက္ခိတ္တသာဒိယန - အစရှိသည်တို့၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံသော။ အကိရိယသိက္ခာပဒေသု စ၊ အကိရိယသိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်းကောင်း။ ကာယင်္ဂစောပနံ ဝါ၊ ကိုယ်အင်္ဂါ၏ လှုပ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အပိ စ၊ ထိုသို့ မဖြစ်ပဲလျက်လည်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမသ္မိံ ယေဝ သိက္ခာပဒေ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လျှင်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ် မသင့်လေသနည်း။ သဗ္ဗာပတ္တီဟိ၊ အလုံးစုံသောအာပတ်တို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်လေသလော။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဟောတိယေဝ၊ ဖြစ်သည်လျှင်ကတည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။
သိက္ခာ၊ အကျင့်ကို။ သာဓိကံ၊ အလွန်လျှင်။ ကာတဗ္ဗာ၊ ကျင့်အပ် ပြုအပ်၏။ ကာယဝါစိကံ၊ ကိုယ် နှုတ်၌ ဖြစ်သော။ ဝိညတ္တိံ၊ ဝိညတ်ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အဝိညတ္တီဟိ၊ ဝိညတ်ကင်းကုန်သော။
ကာယဝါစာဟိ၊ ကိုယ် နှုတ်တို့ဖြင့်။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ ဖုသေ၊ ရောက်အံ့နည်း။
လေသဘာဝတ္တာ၊ ခိုးလိုသော စိတ်အကြံဟူသော အမြွက်မျှဖြစ်သောကြောင့်။ န ဖုသေ၊ မရောက်ရာ။ သပ္ပါယဖြစ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ အာရုံ၌။ အဋ္ဌတွာ၊ မတည်မူ၍။ ပဋိလဒ္ဓါသေဝနံ၊ ရအပ်သော အာသေဝန သဘောရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဓာဝတိ၊ ပကတိသဘောကို စွန့်၍ ပြေး၏။ တတော၊ ထို ပြေးသည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ သုဋ္ဌု၊ လွန်စွာ။ ဓာဝတိ၊ ပြေး၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သန္ဓာဝတိ၊ လွန်စွာပြေး၏။ တတော၊ ထိုနောက်မှ။ အဘိဇ္ဈာယ သဟဂတံ ဝါ၊ အဘိဇ္ဈာနှင့်တကွ ဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဗျာပါဒသဟဂတံ ဝါ၊ ဗျာပါဒနှင့်တကွ ဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ ဓာဝတိ၊ ပြေး၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဓာဝတိ၊ အထူးအားဖြင့် ပြေး၏။
၁၃၇။ ဝဏံ ကတွာ ဂဟေတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန၊ ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော်လည်း။ ဣတ္တိရူပဿ နာမ၊ မိန်းမရုပ်သဏ္ဍာန်မည်သည်ကို။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော အရပ်၌။ အာမသန္တဿ၊ သုံးသပ်သော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကာယပဋိ ဗဒ္ဓဂ္ဂဟဏံ၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို ကိုင်ခြင်းသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ တံ၊ ထို ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို ကိုင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝဋတီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံသော စကားကို။ ဝိစာရေတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ (ဤအရာတွင် ဝိမတိဝိနောဒနီ၌-ယတ္ထ ကတ္ထစိ အနာပသေန္တေန - ဟုရှိ၏)။
-----------
ကုသသင်္ကမနဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၃၈။ မဟာပစ္စရိယာဒီသု၊ မဟာပစ္စရိတ်အဋ္ဌကထာ စသည်တို့၌။ “ပါဒုဒ္စါရေန၊ ကာရေတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ သုဝုတ္တံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်၏။ ကိန္တု၊ စင်စစ်ကား။ တဿ၊ ထိုသို့ ခိုးခြင်း၏။ ပရိကပ္ပါဝဟာရကမတ္တံ၊ ပရိကပ္ပါဝဟာရ - မျှသည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှါ။ ဣဒံ၊ ဤ စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဒ္ဓါရေဝ၊ ခိုးသော ခဏ၌ပင်လျှင်။ အယံ၊ ဤသို့ ခိုးသောရဟန်းသည်။ အာပန္နော၊ အာပတ်သို့ ရောက်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “ဒိသွာ ဂစ္ဆန္တာ ပါဒုဒ္ဓါရေန ကာရေတဗ္ဗော”တိ ဣဒံ၊ ကို။ တတ္ထ၊ ထို မဟာပစ္စရိတ်အစရှိသော အဋ္ဌကထာ တို့၌။ ဒုဝုတ္တံ၊ မကောင်း သဖြင့် ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္ထံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကထံ ဟောတိ၊ နည်းဟူမူကား။ သာဋကတ္ထိကော၊ ပုဆိုးကို အလိုရှိသော သူသည်။ သာဋကပသိဗ္ဗကမေဝ၊ ပုဆိုးအိတ်ကိုသာလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဗဟိ၊ အပသို့။ နိက္ခမိတွာ၊ ထွက်၍။ သာဋက ဘာဝံ၊ ပုဆိုး၏ အဖြစ်ကို။ ဥတွာ၊ သိ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဂဏှိဿာမိ၊ ယူအံ့။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပရိကပ္ပေတွာ၊ ကြံ၍။ ဂဏှန္တော၊ ယူသောရဟန်းသည်။ ဥဒ္ဓါရေ ဧဝ၊ သို့။ ပရိကပ္ပေတွာ၊ ကြံ၍။ ဂဏှန္တော၊ ယူသောရဟန်းသည်။ ဥဒ္ဓါရေ ဧဝ၊ ချီသော အခါ၌လျှင်။ န အာပ ဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ ဗဟိ၊ အပ၌။
ကုသင်္ကာမနကရဏေ၊ ကမ္မည်းတံကို ပြောင်းခြင်းကို ပြုရာ၌။ ပရော၊ တပါးသော သူသည်။ “အယံ၊ ဤ ဘဏ္ဍာသည်။ မမ၊ ငါ၏။ န သန္တကော၊ ဥစ္စာမဟုတ်”။ ဣတိ၊ သို့။ သစေ ဇာနာတိ၊ အကယ်၍ သိအံ့။ ဣတရဿ၊ တစ်ယောက်သော ရဟန်း၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ မုတ္တမတ္တေ၊ လွတ်ကာမျှတည်း၌။ ခီလသင်္ကာမနေ ဝိယ၊ တံသင်းပြောင်းရာ၌ကဲ့သို့။ ပါရာဇိကာပတ္တိ၊ ပါရာဇိကာအာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာ ဟူ၍။ သစေ ဇာနာတိ၊ အကယ်၍သိအံ့။ ပါရာဇိကာပတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ပဉ္စကာနိ၊ ပဉ္စကတို့သည်။ သင်္ကရာနိ၊ ရောယှက်ကုန် သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ရာ၏။
၁၄၀။ ပရာနုဒ္ဒယတာယာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပရာနုဒ္ဒယတာယ၊ သူတပါးတို့ကို အစဉ်သနားတော်မူသည်၏ အဖြစ်၌။ ကောဋိပ္ပတ္တေန၊ အထွဋ်အဆုံးသို့ရောက်သော။ ဘဂ ဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ “အနာပတ္တိ ပေတပရိဂ္ဂဟေ တိရစ္ဆာနဂတပရိဂ္ဂ ဟေ”တိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍ မေးငြားအံ့။ ပရာနုဒ္ဒယတာယ ဧဝ၊ သူတပါးတို့ကို လွန်စွာသနားတော်မူသော ကရုဏာ တော်ကြောင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-ဝိတ္တာရေမိ၊ ထို စကားကို အကျယ်ချဲ့ဦးအံ့။ ယဿ ပရိက္ခာရဿ၊ အကြင် ပရိက္ခရာကို။ အာဒါနေ၊ ယူခြင်းကြောင့်။ ရာဇာနော၊ တို့သည်။ စောရံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ဖမ်း၍။ ဟနနာဒီနိ၊ သတ်ခြင်းအစရှိသည်တို့ကို။ ကရေယျုံ၊ ပြုကုန်ရာ၏။ တသ္မိမ္ပိ ပရိက္ခာရေ၊ ထိုသို့ စင်ဖြစ်သော ပရိက္ခရာ၌သော်လည်းကောင်း။ သမဏော ဂေါတမော၊ ရဟန်းဂေါတမသည်။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကအာပတ်ကို။ ပညပေတွာ၊ ပညတ်၍။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ အဘိက္ခုံ၊ မဟုတ်သည်ကို။ န ကရေတိ၊ မပြုဘိ၏တကား။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ မဟာဇနော၊ လူများအပေါင်းသည်။ ဘဂဝတိ၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ပျက်သည်၏ အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ရောက်၍။ အပါယုပဂေါ၊ အပါယ်လားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်ရာ၏။
(ဤတွင် တသ္မိ နာမ သမဏေ ဂေါတမော - ဟု ပါဌ်အများရှိ၏။ တသ္မိမ္ပိ န သမဏော - ရှိသောပါဌ် မှန်အံ့ထင်သည့် အတိုင်းသမ္ဗန်သည်။ သဘောယုတ္တိ သင့်ရာကြံ၍လည်း သမ္ဗန်လေဦး)။
အပေတပရိဂ္ဂဟိတာ၊ ပြိတ္တာနတ်တို့သည် မသိမ်းဆည်းသော။ ရုက္ခာဒီ စ၊ သစ်ပင် စသည်တို့ကိုလည်း။ ဒုလ္လဘာ၊ ရခဲ၏။ ဉာတုံ စ၊ ရှိသည် မရှိသည်ကို သိခြင်းငှါလည်း။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်ရာ။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရုက္ခာ ဒီဟိ၊ သစ်ပင်စ သည်တို့ဖြင့်။ ပါပဘီရုကော၊ မကောင်းမှုမှ ကြောက်တတ်သော။ ဥပါသကဇနော၊ ဥပသကဖြစ်သော လူအပေါင်းသည်။ ပဋိမာဃရ စေတိယ ဗောတိဃရ ဝိဟာရာဒီနိ၊ ဆင်းတုအိမ် စေတီအိမ် ဗောဓိ အိမ်ကျောင်းနေရာစသည်တို့ကို။ အကတွာ၊ မပြုဝံ့သောကြောင့်။ မဟာတော၊ များစွာသော။ ပုညက္ခန္ဓတော၊ ကောင်းမှုအစုမှ။ ပရိဟာယျေ၊ ယုတ်ရာ၏။ “ရုက္ခမူလသေနာသနံ၊ သစ်ပင်ရင်းတည်းဟူသော ကျောင်းကို။ နိဿယ၊ အမှီပြု၍။ ပံသုကူလစီဝရံ၊ ပံ့သကူသင်္ကန်းကို။ နိဿယ၊ ပြု၍။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရဟန်းအဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တနိဿယာ စ၊ ဟောတော် မူအပ်သော မှီရာပစ္စည်းတို့သည်လည်း။ အနိဿယာ၊ နိဿယ မမည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပရပရိဂ္ဂဟိတသည်နော၊ သူတပါးသိမ်းဆည်းသော ဥစ္စာဟု အမှတ်ရှိကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ရုက္ခမူလ ပံသုကူလာနိ၊ သစ်ပင်ရင်းတည်းဟူသော ကျောင်းနေရာ၊ ပံသကူသင်္ကန်းတို့ကို။ န သာဒိယိဿန္တ၊ မသာယာကုန်လတ္တံ့။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့် ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ၊ ရဟန်းတို့၏ အကျင့်တို့သည်လည်း။ န သမ္ဘဝေယျုံ၊ ကောင်းစွာ မဖြစ်ကုန်ရာ။ ဝါ၊ မပြည့်စုံရာ။ သပ္ပဒဋ္ဌကာလေ၊ မြွေခဲသော ကာလ၌။ ဆာရိကတ္ထာယ၊ ပြာအကျိုးငှါ။ ရုက္ခံ၊ သစ်ပင်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူရသောကြောင့်။ မရာဏံ ဝါ၊ သေခြင်းသို့မူလည်း။ နိဂစ္ဆေယျုံ၊ ရောက်ကုန်ရာ၏။ အစ္ဆိန္နစီဝရာဒိကာလေ၊ ခိုးသူ လုယက်သော သင်္ကန်းအစရှိသောအခါ ကာလ၌။ သာခါဘင်္ဂါဝိံ၊ သစ်ခက်ကျိုးစသည်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ နဂ္ဂါ၊ အချည်းစည်း။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ တိတ္ထိယလဒ္ဓိမေဝ၊ တိတ္ထတို့ကိုအယူကိုလျှင်။ သုလဒ္ဓိ၊ ကောင်းသော အယူဟူ၍။ ဒီပေန္တ ဝိယ၊ ပြကုန်သကဲ့သို့။ ဒီပေန္တာ၊ ပြကုန်လျက်။ ဝိစာရေယျုံ၊ သွားကုန်ရာ၏။ တတော၊ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ တိတ္ထိယေသွေဝ၊ တိတ္ထိတို့၌ သာလျှင်။ လောကော၊ လူအပေါင်းသည်။ ပသီဒိတွာ၊ ကြည်ညို၍။ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏံ၊ ဒိဋ္ဌိအယူသို့။ ပတွာ၊ ရောက်၍။ သံသာရခါဏုကော၊ သံသရာ၌ သစ်ငုတ်သဖွယ်သည်။ ဝါ၊ သံသရာ၌ သစ်ငုတ်ကဲ့သို့။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။
၁၄၁။ အပရမ္ပိ ဘာဂံ၊ တပါးသော အရှင်မရှိသောသူ၏ အဖို့ကိုလည်း။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သောဘဏ္ဍာသည်။ ဝိညတ္တိသဒိသတ္တာ၊ တောင်း၍ ယူသည်နှင့် တူသောကြောင့်။ ဘဏ္ဍာဒေယျံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပါရာဇိကံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ ပကတိ ဇနေ၊ ပကတိဖြစ်သော လူ၌။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ “သာမိကော ဝါ၊ ဥစ္စာရှင်သည်လည်းကောင်း။ တေန၊ ထို ဥစ္စာရှင်သည်။ အာဏတ္တော ဝါ၊ စေအပ်သော သူသည်လည်းကောင်း။ သစေ ဒေတိ၊ အကယ်၍ ပေးအံ့။ “ဧသ - ဧသော၊ ဤ ရဟန်းသည်။ အပရဿ၊ အနီး၌ မရှိသော။ သဟာယ ဘိက္ခုဿ၊ မရှိသော အဖော်ရဟန်း၏။ ဘာဂံ၊ ကို။ သစေ ပန ဂဏှာတိ ဝါ၊ အကယ်၍မူလည်း ယူအံ့။ သစေ ယာစတိ ဝါ၊ အကယ်၍ မူလည်း တောင်းအံ့။ အပရံ၊ တပါးသော။ ယံ ဘာဂံ၊ ကို။ သစေ ဒေတိ၊ အကယ်၍ပေးအံ့။ တံ၊ ထို ဘဏ္ဍာသည်။ ဘဏ္ဍာစားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၄၈-၉။ ခါဒန္တဿ ဘဏ္ဍဒေယျန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤ ပါဌ်၌။ သမ္ပတ္တဿ၊ ရောက်လှာသော။ စောရဿ ဝါ၊ ခိုးသူအားလည်းကောင်း။ သာမိကဿ ဝါ၊ ဥစ္စာရှင်ရင်းအားလည်းကောင်း။ ဒိန္နံ၊ ပေးခြင်းသည်။ သုဒိန္နမေဝ ကိရ၊ ကောင်းစွာပေးခြင်းဖြစ်သတတ်။ အဝိသေသေနာတိ ဣဒံ၊ ကို။ “သဥဿာဟဂတာနံ ဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကတိပယနံ၊ နှစ်ယောက်သုံးယောက်ကုန်သော သူတို့၏။ အနုဿာဟတာယ၊ အားမထုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သံဃိကံ၊ သံဃိက ဥစ္စာသည်။ အသံဃိကံ၊ သံဃိကဥစ္စာ မဟုတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ “သဥဿာဟာဝ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သာလျှင်။ ယဒိ ဂစ္ဆန္တိ၊ အကယ်၍ သွားကုန်အံ့။ ထေယျစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဂဏှတော၊ ယူသော ရဟန်းအား။ အဝဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထို နှစ်ပါးစုံသော စကားသည်။ ဧကံ၊ တူ၏။ ဆဍိတဝိဟာရေ၊ စွန့်သောကျောင်း၌။ ဥပစာရသီမာယ၊ သိမ်၌။ ပမာဏံ၊ အပိုင်းအြား ပမာဏကို။ ဇာနိတုံ၊ သိခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတက်ကောင်း။
(ဤတွင် မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ ယဒိ နိရုဿာဟာ ဂစ္ဆာန္တိ - ဟူ၍ ဋီကာပါဌ် အများရှိ၏။ အာဝသန္တေ ဇနပဒေ အာဂမိဿမာတိ သဥဿဟာဝ ဂစ္ဆ န္တိ - ဟု အဋ္ဌကထာပါဌ် (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၃၃၅) ရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း နိရုဿာဟပြု၍ သွားသော ကျောင်း၌ ခိုးသော ရဟန်းအား အဝဟာရမဖြစ်ကောင်းသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ယဒိသဥဿာဟာ - ရှိမှသင့်မည် ဟု ဉာဏ်သက်ရာ သမ္ဗန်သည်။ ဆင်ခြင်၍ သင့်ရာလည်း သမ္ဗန်လေဦး)
အယံ ပန ဘိက္ခု၊ ဤရဟန်းသည်ကား။ ဥပစာသီမာယ၊ ဥပစာရသိမ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ဃဏိပဟာရဏာဒိံ၊ ခေါင်းလောင်းထိုးခြင်းစသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပရိဘုဉ္ဇာတိ၊ စား၏။ ခါဒတိ၊ ခဲ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝံ ခါဒိတံ၊ ဤသို့ ခဲခြင်းသည်။ သုခါဒိတံ၊ ကောင်းစွာ ခဲခြင်းဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗေ၊ ၏။ “ဣတရဝိဟာရေ၊ သံဃဝိဟာရမှ တပါးသော ဂဏဝိဟာရ ပုဂ္ဂလဝိဟာရ၌။ တတ္ထ၊ ထို သံဃိကဝိဟာရ၌။ ဝုတ္တဝိဓိနာဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အစီအရင်ဖြင့်သာလျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်ရာ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ “အန္တောဝိဟာရတ္တာ၊ ကျောင်းတွင်း၌ဖြစ်သောကြောင့်။ သုခါဒိတံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ အာဂတာနာဂတာနံ သန္တကတ္တာတိ ဧတံ၊ ကို။ “စာတုဒ္ဒိသဿ သံဃဿဒေမီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဒိန္နတ္တာ၊ လှူသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “သံဃဿ ဒေမီ”တိ၊ ဒေမိ - ဟူ၍။ ဒိန္နမ္ပိ၊ လှူသောကြောင့်လည်း။ တာဒိသမေဝ၊ ထိုသို့ စာတုဒ္ဒိသဿ သံဃဿ ဒေမိ- ဆို၍ လှူသည်နှင့် တူသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဌိတော၊ တည်သော ရဟန်းသည်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနေန၊ စကားတောဖြင့်။ လာဘံ၊ လာဘ်ကို။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၅၃။ “မတသူကရော”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဇီဝန္တံ၊ အသက်ရှင်သော။ တမေဝ၊ ထို ဝက်ကိုလျှင်။ ဘဏ္ဍဒေယျန္တိ၊ ၍။ ဒါတုံ၊ ငှါ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဝဇ္ဈတ္တာ စ၊ သတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဇ္ဈံ၊ သူတပါး သတ်ပြီးသော ဝက်သည်။ ဝဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မဒ္ဒန္တော ဂစ္ဆတိ၊ ဘဏ္ဍာဒေယျန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ကိတ္တကံ၊ အဘယ်မျှသည်။ ဘဏ္ဍာဒေယျံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ဝါ၊ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဧတ္တကာ၊ ဤမျှလောက်ကုန်သော။ သူကရာ၊ ဝက်တို့သည်။ မဒ္ဒိတွာ၊ နင်း၍။ ဂတာ၊ သွားကုန်ပြီ။ ဂမိဿန္တိ၊ သွားကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနိတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတက်ကောင်း။ ယတ္တကေ၊ အကြင်မျှလောက်ကို။ သာမိကာနံ၊ အရှင်တို့အား။ ဒိန္နေ၊ ပေးသော်။ တေ၊ ထို ကျော့ကွင်းရှင်တို့သည်။ “မမ၊ ငါ့အား။ ဘဏ္ဍံ၊ ဘဏ္ဍာကို။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်ပြီ”။ ဣတိ၊ သို့။ တုဿန္တိ၊ နှစ်သက်ကုန်၏။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက်ကုန်အံ့။ အတိက္ကန္တံ၊ လွန်ပြီးသော။ သူကရမူလံ၊ ဝက်ဖိုးကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ဩပါတော၊ တွင်းကို။ ခဏိတွာ၊ တူး၍။ ဒါတဗ္ဗော ကိရ၊ ပေးရအံ့လော။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ န ဒါတဗ္ဗော၊ မပေးအပ်။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဝိဿဇ္ဇနာ၊ အဖြေနည်း။ (ထည့်)။ အထ၊ ထိုသို့ မပေးအပ်သည်ရှိသော်။ စောဒိယမာနဿ၊ ခိုးအပ်သောသူအား။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ယောက်သော သူတို့၏။ ဓုရနိက္ခေပေန၊ ဝန်ချသဖြင့်။ ပါရာဇိကံ၊ သည်။ ဟောတိ ကိံ၊ လော။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ပါရာဇိကံ၊ သည်။ (လိုက်)။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကေဝလံ၊ အသက်သတ်အံ့သည်နှင့်မရော သက်သက်လျှင်။ ကပ္ပိယပရိက္ခာရံ၊ အပ်သော ပရိက္ခရာကို။ ဒတွာ၊ ၍။ သာမိကော၊ အရှင်ကို။ တောသေ တဗ္ဗောဝ၊ နှစ်သိမ့်စေအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဧဝရူပေသု၊ ဤသို့ သဘောရှိကုန်သော။ အညေသုပိ၊ တပါးသော ဝတ္ထုတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “တဒဟေဝ ဝါ၊ ထိုနေ့၌သာမူလည်းကောင်း။ ဒုတိယဒိဝသေ ဝါ၊ နှစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌မူလည်းကောင်း။ မဒ္ဒန္တော၊ နင်းလျက်။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂုမ္ဘေ ခိပတိ၊
၁၅၆။ အာရာမရုက္ခတော၊ အာရံဖြစ်သော သစ်ပင်မှ။ ဝိဿဋ္ဌဝသေန၊ လွတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ စွန့်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဓိပ္ပါယံ ဥတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယဿ၊ အကြင်သူအား။ ဒါနံ ဝါ၊ ပေးခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တံ၊ ခံသော။ ဘက္ခုံ ဝါ၊ ရဟန်းကိုလည်းကောင်း။ ဘာဂံ ဝါ၊ အဖို့ကိုလည်းကောင်း။ သာမိကာ၊ တို့သည်။ န ရက္ခန္တိ၊ မစောင့်ကုန်။ န ဒဏ္ဍေန္တိ၊ ဒဏ်မထားကုန်။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ ဒါနံ၊ ပေးသော ဘဏ္ဍာကို။ အပ္ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ မဖိုးလွှမ်းမူ၍။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ ဝဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ၊ လျှင်။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ အဆုံးအဖြစ်တည်း။ တမ္ပိ၊ ထို အဆုံးအဖြတ်သည်လည်း။ သံဃိကေ၊ သင်္ဃာ့ဥစ္စာ၌။ န ဝဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဍိပဒေ၊ အရှင်ဓမ္မသိရိ စီရင်သော ဂဏ္ဍိပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယမေဝ ဘိက္ခု ဣဿရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယတ္ထ၊ အကြင်သို့သော နေရာ၌။ သော၊ ထို ပဋိဇဂ္ဂိတ ရဟန်းသည်။ ဣစ္ဆတိ၊ နေခြင်းငှါ အလိုရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထို ကျောင်းနေရာ၌။ အတ္တဉာတဟေတု၊ မိမိအကျိုးကို သိခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အနက်တည်း။ အပိဒဟရော၊ မပိတ်ပင်အပ်။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
(န စ သော တတော ဝုဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ- ဟု သာရတ္ထဒီပနီ၊ ဝိမတိဝိနောဒနိဋီကာတို့တွင် ရှိသည်။ ဤဋီကာ၌ အချို့သော ပါဌ်၌ အပိစ ဒဟရော - ရှိ၏။ ဆင်ခြင်ရာ၏)
သဝတ္ထုကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘူမိယာ၊ မြေနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဂရုဘဏ္ဍံ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝတွာပိ၊ ဆိုပြီး၍လည်း။ “တိဏမတ္တံ ပန၊ မြက်မျှကိုကား။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုမြက်သည်။ န ဂရုဘဏ္ဍံ၊ ဂရုဘဏ္ဍာ မဟုတ်လော။ ဝါ၊ ဂရုဘဏ္ဍာ မဟုတ်သေးသလော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အရက္ခိယအဂေါပိယဋ္ဌာနေ၊ မစောင့်ရှောက်သော အရပ် မလုံခြုံသော အရပ်၌။ ဝိနဿနကဘာဝေ စ၊ ပျက်စီးလတ္တံသော အဖြစ်၌လည်း။ ဌိတံ၊ တည်သော မြက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကပ္ပိယေပိ စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ ဝါ၊ ဆို၍လည်းကောင်း။ အဝတွာ ဝါ၊ မဆိုမူ၍လည်းကောင်း။ ဘဏ္ဍယုတ္တေ၊ ဘဏ္ဍာနှင့် ယှဉ်သော။ မာတာဒိသန္တကေပိ၊ အမိစသည်တို့၏ ဥစ္စာ၌လည်းကောင်း။ ထေယျစိတ္တုပ္ပါဒေန၊ ခိုးလိုသော စိတ်ဖြစ်သဖြင့်။ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပညတ္တံ၊ ၏။ (ထည့်)။ ဣဒံ ပန သိက္ခာပဒံ၊ သည်ကား။ “ရာဇာနေပိ မေသံ အဘိပ္ပ သန္နော”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ လာဘဂ္ဂမဟတ္တဉ္စ၊ လာဘဂ္ဂမဟတ္တအဖြစ်သို့လည်းကောင်း။ ဝေပုလ္လမဟတ္တဉ္စ၊ ဝေပုလ္လမဟတ္တ အဖြစ်သို့ လည်းကောင်း။ ပတ္တကာလေ၊ ရောက်သောကာလ၌။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ အတ္ထံ၊ ဤသို့သော အနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။
ဒုတိယပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ၊ ဒုတိယပါရာဇိကအဖွင့်သည်။
နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၃။ တတိယပါရာဇိက
ပဌမပညတ္တိနိဒါနဝဏ္ဏနာ
၁၆၂။ တီဟိ သုဒ္ဓေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တီဟီတိ ဝစနံ၊ တီဟိ- ဟူသော သဒ္ဒါသည်။ နိဿက္ကဝစနံ ဝါ၊ ပဉ္စမိဝိဘတ်သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကရဏဝစနံ ဝါ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်သည် မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဿက္ကပက္ခေ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်အဖို့၌။ ကာယဝတီမနောဒွါရေဟိ၊ ကာယဒွါရ မနော ဒွါရတို့မှ။ သုဒ္ဓေန၊ စင်ကြယ်တော်မူသော။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဒုစ္စရိတ မလေဟိ၊ ဒုစရိုက်ဟု ဆိုအပ်သော သုံးပါးကုန်သော အညစ်အကြေးတို့မှ။ ဝိသမေဟိ၊ သုံးပါးကုန်သော ဝိသမတရားတို့မှ။ ပပေဉ္စဟိ၊ သုံးပါးကုန်သော ပပဉ္စတို့မှ။ သုဒ္ဓေန၊ သော။ ဣတိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗကိလေသတ္တိ ကေဟိ၊ အလုံးစုံသော ညစ်ညူးစေတတ်သော သံကိလေ သတရား သုံးပါးတို့မှ။ ဗောဓိမဏ္ဍေ ဧဝ၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌သာလျှင်။ သုဒ္ဓေန၊ စင်ကြယ်တော်မူပြီး သော။ (ဗုဒ္ဓေန - ၌ စပ်)။ ဣတိ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ဤသို့ ယောဇနာအပ်၏။ ကရဏပက္ခေ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ် အဖို့၌။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ ကာယဝစီမနောဒွါရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သုဒ္ဓေန၊ သော။ တထာ၊ တူ။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ သုစရိတေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ သီလသမာဓိပညာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သုဒ္ဓေန၊ သော။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗဂုဏတ္တိကေဟိ၊ သုံးပါးကုန်သော ကျေးဇူးဖြစ်သော တိကတို့ဖြင့်။ သုဒ္ဓေန၊ သော။ ဣတိ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝိဘာဝိတန္တ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒေသနာယ၊ ဒေသနာတော်ဖြင့်။ ဝိတ္ထာရိတံ၊ ချဲ့အပ်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဝိဘူတံ၊ ထင်သည်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီ။ ဝါ၊ ကား။ ဝိဟိတံ၊ စီရင်အပ်ပြီ။ ဝါ၊ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သံဝဏ္ဏနာတိ ဧတံ၊ သည်။ ဝတ္တမာနသမီပေ၊ ဝတ္တမာန်ကာလ အနီး၌။ ဝတ္တမာနဝစနံ၊ ဝတ္တမာန်ဝိဘတ်တည်း။
တတြိမာနီတိ ဧတ္ထ၊ တကြိမာနိ - အစရှိသော ပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ပိဏ္ဍတ္ထော၊ အပေါင်းဖြစ်သော အနက်တည်း။ ယသ္မိံ ဝါရေ၊ အကြင်ဇောဝါရ၌။ ပဌမံ ဈာနံ၊ သည်။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ၊ တခုသော စိတ္တက္ခဏရှိသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သကလမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ အနုလောမ ပရိကမ္မဥပစာရဂေါတြဘုအပ္ပနာပ္ပဘေဒံ၊ အနုလုံ ပရိကံ ဥပစာ ဂေါတြဘူ အပ္ပနာ အပြားအထူးရှိသော။ တံ ဇဝနဝါရံ၊ ထို ဇောဝါရကို။ ဧကတ္တ နယေန၊ ဧကတ္တနည်းဖြင့်။ “ပဌမံ ဈာန”န္တိ၊ ၍။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တဿ ပဌမဇ္ဈာနဿ၊ ထို ပဌမဈာန်၏။ အပ္ပနာပဋိပါဒိကာယ၊ အပ္ပနာကို ပြီးစေတတ်သော။ ခိပ္ပါဒိဘေဒါယ၊ ခိပ္ပအစရှိသည်အပြားရှိသော။ အဓိကတာယ၊ သိအပ် ရအပ်သော။ အဘိညာယ၊ ၏။ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိံ၊ ကိစ္စ၏ ပြီးခြင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ အာဂမနဝသေန၊ လာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဋိပဒါ ဝိသုဒ္ဓိကို။ အာဒီတိ၊ အစဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယ၊ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ၏။ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပေက္ခာနု ဗြူဟနာ၊ ဥပေက္ခာကို ပွားစေခြင်းကို။ မဇ္ဈေတိ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပရိယောဒါပကာဥဏာဿ၊ အပြီးသို့ရောက်သော ဉာဏ်၏။ ဝါ၊ အဆုံးသို့ရောက်သည်ကို သိသောဉာဏ်၏။ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန၊ ကိစ္စကို ပြီးစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကိစ္စပြီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမ္ပဟံသနာ၊ ရွှင်ခြင်းကို။ ပရိယောသာနန္တိ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာန သုံးပါးတို့တွင်။ အာဒိစိတ္တတော၊ အစဖြစ်သော စိတ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝ၊ အကြင်ရွှေ့လောက်။ ပဌမဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒဋ္ဌိတိက္ခဏေသု၊ ဥပါဒ်ခဏ၊ ဌီခဏ၊ ဘင်ခဏတို့၌။ သမ္ပဟံသနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧတေန ဓမ္မဇာတေန၊ ဤသို့ ဝိသုဒ္ဓိ ပဋိပတ္တိ-စသော သဘောတရားဖြင့်။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ -တသ္မာ၊ ထိုသို့ မှတ်ကြောင်းဖြင့်။ “ဝိသုဒ္ဓိပဋိပတ္တိပက္ခန္ဒနေ”တိအာဒိနာ၊ ပက္ခန္ဒနေ - ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂေါ၊ ရှေးအဖို့ကို။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ တိဝိဓေန၊ သုံးပါးအပြားရှိသော။ အဇ္ဈပေက္ခနေန၊ လျစ်လျူဖြစ်သော အခြင်းအရာဖြင့်။ မဇ္ဈံ၊ ကို။ လက္ခီယတိ၊ ၏။ စတုဗ္ဗိဓာယ၊ လေးပါးအပြားရှိသော။ သမ္ပဟံသနာယ၊ ဖြင့်။ ပရိယောသာနံ၊ ကို။ လက္ခီယတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ဒသ လက္ခဏာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပါရိဗန္ဓကတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နီဝရဏသင်္ခါတပါရိဗန္ဓကတော၊ နီဝရဏဟု ဆိုအပ်သော ဈာန်ကို တားမြစ်တတ်သော တရားမှ။ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ၊ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂေါတြဘုပရိယောသာနံ၊ ဂေါတြဘူအဆုံးရှိသော။ ပုဗ္ဗဘာဂဇဝနစိတ္တံ၊ ရှေးအဖို့၌ ဖြစ်သော ဇောစိတ်ကို။ “စိတ္တဝိသုဒ္ဓီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ၊ စင်ကြယ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံ စိတ္တံ၊ ထို ဇောစိတ်သည်။ မဇ္ဈိမံ၊ အလယ်ဖြစ်သော။ သမာဓိနိမိတ္တသင်္ခါတံ၊ သမာဓိနိမိတ်ဟု ဆိုအပ်သော။ အပ္ပနာသမာဓိံ၊ အပ္ပနာ သမာဓိကို။ တဒတ္ထာယ၊ ထို သမာဓိအကျိုးငှါ။ ဥပရစ္ဆမာနံ၊ ကပ်သည်ဖြစ်၍။ ဧကသန္တတိဝသေန၊ တခုသော စိတ်အစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဏာမေန္တံ၊ ညွတ်သည်ဖြစ်၍။ ပဋိပဇ္ဇတိ နာမ၊ ကျင့်သည်မည်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဋိပန္နဿ၊ ကျင့်သော။ တဿ၊ ထို ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏။ တတ္ထ
(န သမ္ဘဝတိ - ဟု ဧကဝစနန္တ၊ ပါဌ်ရှိ၏။ ဧတာနိ ဝစနာနိနှင့် မတန်။ န သမ္ဘဝတိ - ကြိယာကို ငဲ့မူ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ဝစနံ-ဟု ဧကဝစနန္တရှိရာ၏။ ကတ္တားကြိယာ ညီသည်မှာသာ ပဋ္ဌာန။)
တဒနန္တရံ၊ ထိုပါဋ္ဌိ၏ အခြားမဲ့၌။ “အပ္ပနာသမာဓိစိတ္တံ၊ သို့။ ဥပဂစ္ဆမာနံ၊ ကပ်သော။ ဂေါတြဘုစိတ္တံ၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထို အပ္ပနာသမာဓိစိတ်၌။ ပက္ခန္ဒတိ နာမ၊ ပြေးဝင်သည်မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ယဉ္စ ဝစနံ၊ ကို။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပရိဏာမေန္တံ ဣပဋိပဇ္ဇတိ- ဟူသောစကားသည်။ ဣမိနာပိ၊ နောက်ဖြစ်သော။ ဥပဂစ္ဆမာနံ ဂေါတြဘုစိတ္တံ တတ္ထ၊ ဤသို့ဆိုအပ်သောကြောင့်။ “ဂေါတြဘုစိတ္တံ တတ္ထ ပက္ခန္ဒတီ”တိ ဝစနမေဝ၊ သည်လျှင်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်။ အာဟ၊ ၏။ “ဧကစိတ္တက္ခဏိ ကမ္ပိ၊ တခုသော စိတ္တက္ခဏရှိသည်ဖြစ်သော်လည်း။ လောကုတ္တရစိတ္တံ၊ ကို။ အာသေဝတိ၊ မှီဝဲ၏။ ဘာဝေတိ၊ ပွားစေ၏။ ဗဟုလီကရောတိ၊ များစွာပြု၏”။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဤသို့ဆိုအပ်သောကြောင့်။ “ဧကစိတ္တက္ခဏိကဿာပိ၊ တခုသော စိတ္တက္ခဏာရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဈာနဿ၊ ၏။ ဧတာနိ ဒသ လက္ခဏာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “တတော၊ ထိုဈာန်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာသေဝနာ၊ အဖန်တလဲလဲမှီဝဲခြင်းကို။ ဝါ၊ အဖန်တလဲလဲ ပွားစေခြင်းသည်။ ဘာဝနာ ဧဝ၊ ဘာဝနာသည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အဓိဋ္ဌာနသမ္ပန္နန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓိဋ္ဌာနေန၊ အဓိဋ္ဌာန်ဖြစ်သော။ ပဒဋ္ဌာနေန၊ နီးစွာသော အကြောင်းနှင့်။ သဟဂတံ၊ တကွဖြစ်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ တဿာ၊ ထိုပါဋ္ဌိ၏။ အတ္ထော၊ အနက်ကား။ ယဉ္စ၊ အကြင်ဈာန်ကိုလည်း။ “အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနသင်္ခါတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဈာန်သည်။ တိဏ္ဏမ္ပိ၊ သုံးပါး အပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ၊ ထို အစ အလယ် အဆုံးတို့၏။ ကလျာဏတာယ၊ ကောင်းသည်၏အဖြစ်နှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တိဝိဓကလျာဏကတဉ္စ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ကောင်းခြင်းရှိသည်၏ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ တိဝိဓစိတ္တံ၊ သုံးပါး အပြားရှိသော ဈာန်စိတ်သည်။ တဒဓိဂမမူလကာနံ၊ ထို ဈာန်စိတ်ကိုရခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိကုန်သော။ ဂုဏာနံ ဝါ၊ ကျေးဇူးတို့၏လည်းကောင်း။ ဥပရိဈာနာဓိဂမဿ ဝါ၊ အထက် အထက်ဈာန်ကို ရခြင်း၏လည်းကောင်း။ ပဒဋ္ဌာနဋ္ဌေန၊ နီးစွာသော အကြောင်းဖြစ်သော သဘောအားဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ နီးစွာသော အကြောင်းဖြစ်သော သဘောအားဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာသည်။ ဝါ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန၊ တည်ရာ၏အဖြစ်နှင့်။ ဝါ၊ နီးစွာသော အကြောင်း၏ အဖြစ်နှင့်။ သမ္ပန္နတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌာနသမ္ပန္နံ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ တဿာ၊ ထိုပါဋ္ဌိ၏။ အတ္ထော၊ တည်း။ (ပြန်)။
အဒ္ဓမာသံ ပဋိသလ္လီယိတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ “ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ အညမညဝဓဿ၊ အချင်းချင်းသတ်ကြသည်ကို။ ဒဿနသဝနသမ္ဘဝေ၊ မြင်ရခြင်း၊ ကြားရခြင်း၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ သတ္ထုနော၊ မြတ်စွာ ဘုရားအား။ သတိ၊ ရှိသော်။ တဿ ဥပဒ္ဒဝဿ၊ ထိုသို့ အချင်းချင်းသတ်ကြသော ဥပဒ္ဒဝေါဖြစ်ခြင်း၏။ အဘာဝေ၊ မရှိရာ၌။ ဝါ၊ မရှိအောင်ပြုရာ၌။ ဥပါယာဇာနနတော၊ အကြောင်းကို မသိသောကြောင့်။ “အယံ၊ အရှင်ဂေါတမသည်။ အသဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညူမဟုတ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဟောတုပတိရူပကံ၊ အကြောင်း၏ အတုဖြစ်သော။ အဟေတုံ၊ အကြောင်းမဟုတ် သည်ကို။ ဝတွာ၊ အကြောင်းဟု ဆို၍။ ဓမ္မိဿရဿာပိ၊ တရားကို အစိုးရသည်လည်းဖြစ်သော။ တထာဂတဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ မမြင်မသိသည်၏ အဖြစ်ကို။ အဓိစ္စ၊ နှလုံးသွင်းကုန်၍။ မောဟာ၊ မိုက်ကုန်သော။ ဗဟု ဇနာ၊ လူအများအပေါင်းတို့သည်။ အဝိစိပရာယနာ၊ အဝီစိငရဲသို့ လားရကုန်သည်။ ဘဝေယျုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ (အဓိစ္စ မောဟာ - ဟု ဋီကာပါဌ်ရှိ) ရှိကြ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။
အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ သကေန ကာယေန၊ ဖြင့်။ အဋီယန္တာနမ္ပိ၊ စက်ဆုပ်အပ်ကုန်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ ဘယံ၊ သည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ တည်း။ ဝီတရာ ဂါ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ မဟာနုဘာဝါ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ခီဏာသဝါနံ၊ တို့၏။ မဟန္တံ၊ သော။ ဝိသေသံ၊ ထူးသောကျေးဇူးကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ယတော၊ အကြင်ကြောင့်။ ဧဝံဝိဓာနမ္ပိ၊ ဤသို့ အပြားရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏လည်း။ အဝီတရာဂတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဘယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော - တသ္မာ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ ဘယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော-တသ္မာ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ မရာဏဘယံ၊ ဤသို့သော သေဘေးကို။ အတိဒုပ္ပသဟေယျံ၊ အလွန်လျှင် သည်းခံနိုင်ခဲ၏။ တဒညေ၊ ထို ခိဏာသဝမှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့မည်ကုန်သည်။ ပဉ္စသတာနံ၊ ငါးရာ အရေအတွက်ရှိကုန်သော။ တေသံ ဘိက္ခူနံ၊ ထိုရဟန်းတို့တွင်။ အညတရာ၊ အမှတ်မရှိ တယောက်ယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ (ဤ တဒညေ - ပါဌ်အရာတွင် အဋ္ဌကထာ၌ ဣတရေ အရိယသာဝကာ - ရှိ၏) တေန၊ ထို တဒညေ - အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်။ “တံတထာ အာဂတံ။ ပ။ အာသီ”တိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုသို့ ဆိုသော အခြင်းအရာဖြင့်။ အာဂတံ၊ လာသော။ အသိဟတ္ထံ၊ လက်၌ သန်ချက်ရှိသော။ ဝဓကံ၊ သတ်တတ်သော။ တံ၊ ထို မိဂလဏ္ဍိကရှင်ယောင်ကို။ ပဿိတွာ၊ မြင်သောကြောင့်။ အဒညေသမ္ပိ၊ ထိုရဟန်းတို့မှ တပါးဖြစ်ကုန်သော ရန်ဟန်းတို့အားလည်း။ ဘယံ၊ သည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည် သာလျှင်ကတည်း။ တေသံ၊ ထို မိမိတို့သို့ ရှေးရှုလာကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ပဂေဝ၊ အဘယ်သို့ ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်းတော်မသ၍။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ တေသံ၊ ထို ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ အသုဘကထံ၊ အသုဘကထာကို။ ကထေသိ၊ ဟောပြတော်မူ၏။ ယတော၊ အသုဘ ဘာဝနာ ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ တေသံ၊ ထို ငါးရာသော ရဟန်းတို့အား။ တံ၊ ထိုကြောက်ခြင်းသည်။ န အဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧဝံ - တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ နေသံ၊ ထို ရဟန်းတို့၏။ အသုဘကထာ၊ သည်။ မဟာနိသံသာ၊ များသောအကျိုးရှိသည်။ အာသိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤနည်းတို့တွင်။ ပစ္ဆိမော၊ နောက်ဖြစ်သော။ ယော ပန
အပရေ ပနာဟူတိ ဧတံ၊ ကို။ ကုလဒ္ဓိပဋိသေဓနတ္ထံ၊ မကောင်းသော အယူကို မြစ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အယံ ကိရ လဒ္ဓီ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ “မာရဓေယျံ နာတိက္ကမိဿတီ”တိ ဝစနေန၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ-ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ ကထံ၊ အသို့ဖြစ်၍။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်သနည်း။ အယံ၊ ဤ မိဂလဏ္ဍိကသည်။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ အဃာဋေန္တော၊ မသတ်သည်ရှိသော်။ မာရဝိသယံ၊ မာရ်၏ အရာကို။ အတိက္ကမိဿတိ၊ လွန်လတ္တံ့။ အကုသလကရဏတော စ၊ အကုသိုလ်ကို ပြုသော အားဖြင့်လည်း။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ဃာဋေန္တော ပန၊ သတ်မူကား။ မာရဇေယျံ၊ မာရ်၏ အရာကို။ နာတိက္ကမဿတိ၊ မလွန်လတ္တံ့။ ကသ္မာ၊ နည်းဟူမူကား။ ကမ္မဿ၊ အကုသိုလ်ကံ၏။ ဗလဝတ္တာ၊ အားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ အကုသိုလ်ကံ၏။ ဗလဝတ္တာ၊ မာရ်၏ အဖို့၌ ကျသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ စိန္တေတွာ ပန၊ ကြံပြီး၍ကား။ “ယေ န မတာ။ ပ။ န မုတ္တာ”တိ၊ ဟူ၍။ အတ္တနော စ၊ ၏လည်း။ လဒ္ဓိ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ တံ၊ ထို မိဂလဏ္ဍကို။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ရဟန်းတို့ကို သတ်ရာ၌။ ဥဘယေသံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော မာရ်၏အရာ မိမိ၏ အယူတို့၏။ မဂ္ဂေ၊ မိမိ၏ ကုသိုလ်ကို ပွားခြင်း၊ ရဟန်းတို့၏ သံသရာမှ ကူးမြောက်ခြင်းဟူသော အကြောင်း အကျိုးရှိသည်တို့ကို။ နိယောဇေန္တီ၊ တိုက်တွန်းသည်ဖြစ်၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သာဓု သာဓု - အစရှိသည်ဖြင့်။ အာဟ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ “မာရပက္ခိကာ မာရေန သမာနလဒ္ဓိကာ”တိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “မာရဿ အနုဝတ္တိကာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ “ဣမိနာ၊ ဤ အဋ္ဌကထာပါဌ်ဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာရဿ၊ မာရ်သို့။ အနုဝတ္တိ၊ လိုက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ စိန္တေတွာပိ၊ ကြံ၍လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ လဒ္ဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ မမ၊ ၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဧကတော၊ တပါင်းတည်း။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ဆည်းကပ်ခြင်းသို့။ အာဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ အတ္တနော အတ္တနော၊ ၏။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ၊ တို့၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဥဒ္ဒေသာဒိံ၊ ပါဠိသင်ခြင်းစသည်ကို။ ဂဏှတိ၊ ယူ၏။
-----------
အာနာပါနဿတိသမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆၅။ အယမ္ပိ ခေါ ဘိက္ခဝေတိ ဣမိနာ၊ အယမ္ပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ - အစရှိသော ဤပါဠိတော်ဖြင့်။ ကိံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ နည်း။ “ဘဂဝတော၊ သည်။ အာစိက္ခိတကမ္မဋ္ဌာနနု ယောဂပ္ပစ္စယာ၊ ကြားတော်မူအပ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ တေသံ ဘိက္ခူနံ၊ ထို ငါးရာကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဇီဝိတက္ခယော၊ အသက်၏ ကုန်ခြင်းသည်။ အာသိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ယေသံ၊ အကြင်သူတို့၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အကြံသည်။ အဿ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုသူတို့၏။ တံ မိစ္ဆာဂါဟံ၊ ထို မိစ္ဆာအယူကို။ နိသေဓေတိ၊ မြစ်တော်မူ၏။ ကေဝလံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စီးဖြန်းခြင်းနှင့် မရောသက်သက်သာလျှင်။ တေသံ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကတကမ္မပစ္စယာဝ၊ ပြုအပ်သော အကုသိုလ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဇီဝိတက္ခယော၊ သည်။ အာသိ၊ ၏။ ဣဒံ ပနာ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ဤ အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းသည်ကား။ တေသံ၊ ထို ရဟန်းတို့တွင်။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့ရဟန်းတို့၏။ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ။ အာသိ၊ ၏။ ကေသဉ္စိ၊ တို့၏။ အနာဂါမိ သကဒါဂါမိ သောတာပတ္တိဖလပတ္တိယာ၊ ငှါ။ အာသိ၊ ၏။ ကေသဉ္စိ၊ တို့၏။ ဝိက္ခမ္ဘန တဒင်္ဂပ္ပဟာနေန၊ ဖြင့်။ အတ္တသိနေဟပရိယာဒါနာယ၊ ကိုယ်ကို ချစ်တတ်သော တဏှာကို ကုန်စေခြင်း၏။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့သောသူတို့၏။ သုဂတိယံ၊ ၌။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ အဟောသိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မေ၊ ငါ၏။ အသုဘကထာ၊ သည်။ သာတ္ထိကာဝ၊ အကျိုးရှိသည်သာလျှင်။ အဟောတိ၊ ၏။ ကိန္တု၊ စင်စစ်ကား။ “သာဓု ဘန္တေ ဘဂဝါ အညံ ပရိယာယံ အာစိက္ခတူ”တိ၊ ၍။ အာနန္ဒေန၊ အရှင်အာနန္ဒာသည်။ ယာစိတတ္တာ၊ တောင်းပန်သောကြောင့်။ အညံ၊ တပါးသော။ ပရိယာယံ၊ ဒေသနာကို။ အာစိက္ခမိ၊ ငါဟော၏။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ဝေါ၊ သင်တို့သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အာစိက္ခိတ အသုဘကမ္မဌာနာနုယောဂါ၊ ကြားတော်မူအပ်သော အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်တက်ကုန် သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အယမ္ပိ ခေါ၊ ဤ အာနာပါနဿတိ သမာဓိဘာဝနာကိုလည်း။ အနုယောဂေါ၊ အားထုတ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ “အဿာသဝသေန၊ အဿာသ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ထင်ခြင်းကို။ သတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထို သတိသည်။ တံ အဿာသံ ဝါ၊ ထို အဿာသကိုလည်းကောင်း။ တံ ပဿာသံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ အာရုံပြု၍။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ အပရဘာဂေ ပန၊ နောက်အဖို့၌ကား။ အဿာသပဿာသ ပဘာဝနိမိတ္တံ၊ အဿာပဿာသလျှင် အမွန်ရှိသော နိမိတ်ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
တထာဘာဝပဋိသေဓနော စာတိ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ သောဠသဝတ္ထုကဿ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော ဝတ္ထု၏။ တိတ္ထိယာနံ၊ တိတ္ထိတို့အား။ နတ္ထိတာယ၊ မရှိသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗပဌမာနံ၊ အလုံးစုံကုန်သော ပုဒ်တို့၏ ရှေ့ဖြစ်ကုန်သော။ စတုန္နံ ပန ပဒါနံ၊ လေးပုဒ်တို့၏ကား။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ လောကိယဇ္ဈာနမေဝ၊ လောကိဈာန်သည်သာလျှင်။ တေသံ၊ ထို ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုလောကီဈာန်၌။ လောကုတ္တရာ ပဒဋ္ဌာနံ၊ လောကုတ္တရာပဒဋ္ဌာန်သည်။ နတ္ထိ ဧဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ “ဖလမုတ္တမန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဖလေ၊ ဖိုလ်တွင်။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော ဖိုလ်ကို”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥတုတ္တယာနုကူလန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂိမှေ၊ နွေလ၌။ အရညေ၊ တော၌။ ဂတော၊ ကပ်၏။ ဟေမန္တေ၊ ဆောင်းလ၌။ ရုက္ခမူလေ၊ သစ်ပင်ရင်း၌။ ဂတော၊ ၏။ ဝသန္တကာလေ၊ မိုးလ၌။ သုညာဂါရေ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်၌။ ဝါ၊ အရပ်သို့။ ဂတော၊ ၏။ သေမှဓာတုကဿ၊ သလိပ်ဓာတ်ပြောသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ အရညံ၊ တောသည်။ အနုကူလံ၊ လျော်၏။ ပိတ္တဓာတုကဿ၊ သည်းခြေပြောသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ ရုက္ခမူလံ၊ သစ်ပင်ရင်းသည်။ အနုကူလံ၊ ၏။ ဝါတဓာတုကဿ၊ လေပြောသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ သုညာဂါရံ၊ သည်။ အနုကူလံ၊ ၏။ မောဟစရိတဿ၊ မောဟစရိုက် ပြောသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ အရညှံ၊ သည်။ အနုကူလံ၊ ၏။ မဟာအရညေ၊ ကြီးသော တောအုပ်၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ န သင်္ကုဋတိ၊ မတွန့်တို။ ဒေါသစရိတဿ၊ အား။ ရုက္ခမူလံ၊ သည်။ အနုကူလံ၊ ၏။ ရာဂစရိတဿ၊ အား။ သုညာဂါရံ၊ သည်။ အနုကူလံ၊ ၏။ ဌာနစင်္ကမာနိ၊ ရပ်ခြင်း သွားခြင်းတို့သည်။ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိကာနိ၊ ဥဒ္ဓစ္စအဖို့ရှိကုန်၏။ သယနံ၊ အိပ်အပ်သော ဣရိယာပုထိသည်။ ထိနပက္ခိကံ၊ ထိနမိဒ္ဓအဖို့ရှိ၏။ ပလ္လင်္ကာဘုဇနေန၊ ထက်ဝယ်ဖွဲ့သဖြင့်။ နိသဇ္ဇာယ၊ ထိုင်၍။ ဒဠဘာဝံ၊ မြဲမြံစွာဖြစ်သော။ ဥဇုကာယံ၊ ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်ကို။ ပဏိဓာနေန၊ ဆောက်တည်သဖြင့်။ ဝါ၊ ထားသဖြင့်။ အဿာ သပဿသာနံ၊ ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ကို။ ပဝတ္တနသုခံ၊ ဖြစ်စေသော သုခကို။ “ပရိ မုခံ သတိ”န္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏပရိဂ္ဂ ဟူပါယံ၊ အာရုံကို သိမ်းဆည်းခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ကာရီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကရဏသီလော၊ ပြုတတ်သော အလေ့ရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ (ထည့်) ဧတဿ၊ ထို သတောဝ အဿသတိ - ဟူသော ပုဒ်၏။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ဝိဘင်း၌။ “အဿသတိ ပဿသတီ”တိ၊ ဟူ၍။ “သတော ကာရီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အဿသတိ
ကာယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဿာသပဿာသာ၊ အဿာသပဿာသတို့တည်း။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ထင်ခြင်းသည်။ သတိ၊ မည်၏။ ဒီဃန္တိ၊ ဒီဃံဟူ၍။ သင်္ချံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂတံ၊ ရောက်သော။ အဿာသပဿာသံ၊ ကို။ သဒ္ဓါနသင်္ခါတေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာလသင်္ခါတေ ဝိယ၊ ကာလအစု၌ကဲ့သို့။ ကာလကောဋ္ဌာသေ၊ ကာလအစု၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဒီဃကာလေ၊ ရှည်သော ကာလ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧကော၊ တယောက်သော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဿာသမေဝ၊ အဿာသကိုသာလျှင်။ ဥပလက္ခေတိ၊ မှတ်၏။ ဧကော၊ သည်။ ပဿာသံ၊ ကို။ ဥပလက္ခေတိ၊ ၏။ ဧကော၊ သည်။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံသော အဿသ ပဿာသကို။ ဥပလက္ခေတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဝိဘဂံ အကတွာ”တိ ဝါ၊ ဟူ၍မူလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆန္ဒေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧဝံ၊ သို့။ အဿာသဘော စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဿာသတော စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဿာဒေါ၊ သာယာခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဿာ၊ ထိုအဿာဒ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကတ္တုကမျတာ၊ ပြုလိုသည်၏အဖြစ်မျှဟု ဆိုအပ်သော။ ဆန္ဒော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ ပါမောဇ္ဇံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့၏။ ဒုဝိညေယျဝိသယတ္တာ၊ သိနိုင်ခဲသော အရာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိဝတ္တတိ၊ လည်၏။ ဝိဝတ္တတိ - နိဝတ္တတိ၊ အဿာသပဿာသမှ နစ်၏။ ဂဏနံ၊ အရေအတွက်ကို။ ပဟာယ၊ ၍။ ဖုဋ္ဌဋ္ဌာနမေဝ၊ ထိရာအရပ်ကိုသာလျှင်။ မနသိကရောန္တဿ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဥပေက္ခာသည်သာလျှင်။ သဏ္ဍာတိ၊ ၏။ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပတ္တဿ တယော ဝဏ္ဏာ”တိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ စတ္တာရော သဏ္ဍာနာ၊ လေးပါးကုန်သော သဏ္ဍာန်တို့သည်။ ဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္တော၊ တည်း။
တထာဘူတဿတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာနာပါနဿတိံ၊ ကို။ ဘာဝယတော၊ ပွားစေသောယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏။ သံဝရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သတိသံဝရော၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပဌမေန ဈာနေန၊ ဖြင့်။ နီဝရဏာနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်း။ ဒုတိယေန၊ ဈာန်ဖြင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနံ၊ ခြင်း။ တတိယေန၊ ဖြင့်။ ပီတိယာ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ခြင်း။ စတုတ္ထေန၊ စတုတ္ထဈာန်ဖြင့်။ သုခဒုက္ခာနံ ဝါ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ရူပသညာယ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပဋိဃသညာယ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နာနတ္တသညာယ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်း။ “သီလန္တိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ဝေရမဏိ၊ ကြဉ်ခြင်းသည်။ သီလံ၊ မည်၏။ စေတနာ၊ သည်။ သီလံ၊ မည်၏။ သံဝရော၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းသည်။ သီလံ၊ မည်၏။ အဝီတိက္ကမော၊ မလွန်ကျူးခြင်းသည်။ သီလံ၊ မည်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တိဓိနာပိ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သော အစီအရင်ဖြင့်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ “အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်ကား။ တထာ တထာ၊ ထိုထို ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်အပြားဖြင့်။ ပဝတ္တဓမ္မာ၊ ဖြစ်သော တရားတို့ကို။ ဥပဓာရဏသမာ ဓာနသင်္ခါတေန၊ ဆောက်တည်ခြင်း, ကောင်းစွာထားခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ သီလနဋ္ဌေန၊ ဆောက်တည်ခြင်း, ကောင်းစွာတရား၌ စိတ်ကိုထားခြင်းအနက်ဖြင့်။ သီလန္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တဝိဓိနာပိ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သော အစီအရင်ဖြင့်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ “အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်ကား။ တထာ တထာ၊ ထိုထို ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ပြားဖြင့်။ ပဝတ္တဓမ္မာ၊ ဖြစ်သော တရားတို့ကို။ ဥပဓာရဏသမာ ဓာနသင်္ခါတေန၊ ဆောက်တည်ခြင်း, ကောင်းစွာထားခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ သီလနဋ္ဌေန၊ ဆောက်တည်ခြင်း, ကောင်းစွာတရား၌ စိတ်ကို ထားခြင်းအနက်ဖြင့်။ သီလန္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ပဝတ္တဓမ္မ-ကို ငဲ့မူ ဝုစ္စန္တိ - ရှိရာ၏။ သီလန္တိ - ကို ငဲ့၍။ ဝုစ္စတိ - ရှိရာ၏)။ တထာ၊ ထို့အတူ။ “အယံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတာ သိက္ခာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ စေတနာသီလ မေဝ၊ ကိုလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သောအရာ၌။ ဝိရတီသီလမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ ပညတ္တိဝဇ္ဇေသုပိ၊ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇလည်းဖြစ်ကုန်သော။ သိက္ခာပဒေသု၊ တို့၌။ ဝိရတိပ္ပသင်္ဂေါ၊ ဝိရတီသီလ၏ လျဉ်းပါးခြင်းသည်။
ဝိပဿနာယံ ပနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတုဓာတုဝ ဝတ္ထာနမုခေန၊ လေးပါးသော ဓာတ်တို့ကို ပိုင်းခြားမှတ်သားခြင်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ စတုဓာတုဝဝတ္ထာန် ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ အဘိနိဝိဋ္ဌဿ၊ နှလုံးသွင်းသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ အယံ ကမော၊ ဤအစဉ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညဿ စ၊ တပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အားမူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ရူပံ၊ ရုပ်သည်။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှသာတည်း။ ဣတော၊ ဤမှ။ အညံ၊ တပါးသောရုပ်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဒဿနံ၊ ဤဉာဏ်အမြင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “သကလရူပပရိဂ္ဂဟေ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရူပါရူပ ပရိဂ္ဂဟေတိ ဏတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏာ ရမ္မဏိကဘင်္ဂါနုပဿနတော၊ အနိစ္စ အစရှိသော လက္ခဏာရေးလျှင် အာရုံရှိသော ဘင်ကို ရှုသည်မှ။ ဝါ၊ မမြဲသောအဖြစ် အစရှိသော မှတ်ကြောင်းလျှင် အာရုံရှိသော ပျက်ခြင်းသဘောကို ရှုတတ်သော ဉာဏ်ဖြင့်သည်မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ဗလဝတီ၊ အားရှိသော။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဘုတိ၊ ၍။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ ဗလဝတီ၊ အားကြီး၏။ (ဗလဝ ဝိပဿနာ-ဟူ၍လည်းရှိ၏) ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေသံယေဝ၊ ထို ဘာဏက ဆရာတို့၏သာလျှင်။ မတေန ပန၊ ဖြင့်ကား။ အပရိဂ္ဂဟိတကာလေတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သောဓနာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ ဖြေခြင်းတည်း။ အဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပဿမ္ဘ ယံ ကာယသင်္ခါရ”န္တိ ပဒဿ၊ ၏။
(ဤကား ဋီကာပါဌ်ရှိသော အတိုင်း သမ္ဗန်သည်ပါဌ်စဉ်တည်း။ အဋ္ဌကထာ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၁၈)၌ကား - ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ပနဿ သဒ္ဓိံ စောဒနာ သောဓနာဟိ-ဟု ရှိ၏)
ပုရတော၊ ရှေးမှ။ နမနာ၊ ညွတ်ခြင်း။ အာနမနာ၊ ရှေးမှ ညွတ်ခြင်း။ (တနည်း) ပုရတော၊ ရှေ့သို့။ နမနာ၊ ညွတ်ခြင်း။ အာနမနာ၊ ရှေ့သို့ညွတ်ခြင်း။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ နမနာ၊ ညွတ်ခြင်း။ ဝိနမနာ၊ ဖီလာညွတ်ခြင်း။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ နမနာ၊ ညွတ်ခြင်း။ သန္နမနာ၊ ကောင်းစွာ ညွတ်ခြင်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်သို့။ နမနာ၊ ညွတ်ခြင်း။ ပဏမနာ၊ နောက်သို့ ညွတ်ခြင်း။ ဇာဏုကေ၊ ပုဆစ်ဒူးတို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ ဌာနံ ဝိယ၊ ရပ်သကဲ့သို့။ ဣဉ္စနာ၊ တုန်လှုပ်ခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာနမနာဒီနံ၊ အာနမနာအစရှိသည်တို့ကို။ အာဝိဘာဝတ္ထံ၊ ထင်စွာပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယထာရူပေ၊ အကြင်သို့သောအကြောင်း ကြောင့်။ အာနမနာဒိ ဝါ၊ ရှေ့သို့ ညွတ်ခြင်း အစရှိသည်လည်းကောင်း။ ကမ္ပနာဒိ ဝါ၊ လှုပ်ခြင်း အစရှိသည် လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာရူပေ၊ ထိုသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ပဿမ္ဘယံ ပဿမ္ဘယန္တော၊ ငြိမ်းစေသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ ကိရာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ဆိုအံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧဝံ၊ သန္တေတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ သန္တသု ခုမမ္ပိ၊ ငြိမ်သက်သိမ်မွေ့သည်ဖြစ်၍လည်း။ စေ ပဿမ္ဘတိ၊ အကယ်၍ ငြိမ်းအံ့။ ပဘာဝနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပ္ပါဒနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အဿသပဿာသာနံ၊ တို့၏။ ဝူပသန္တတ္တာ၊ ငြိမ်သက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာနာပါနဿတိ သမာဓိဿ၊ ၏။ ဘာဝနာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို သမာဓိ ဘာဝနာသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န သမာပဇ္ဇတိ၊ မဝင်စား။ သမာပတ္တိယာ၊ သမာပတ်၏။ ဝါ၊ ဝင်စားခြင်း၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသောကြောင့်။ န ဝုဋ္ဌဟန္တိ၊ မထကုန်။ ဣတိ ကိရာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဧတံ ဝစနံ၊ ထိုသို့သော စောဒက စကားသည်။ တာဝ၊ စွာ။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ သိက္ခတိ၊ ကျင့်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။
(ဤတွင် ဋီကာပါဌ်သည် အနက်ဝှက်သည်ဖြစ်၍ ပုန ဣတိ ကိရာတိအာဒီ ယထာဝုတ္တာယ စောဒနာယ ဝိဿဇ္ဇနာ၊ တတ္ထ ဣတိ ကိရသိက္ခတီတိ မယာ ဝုတ္တာကာရေန ယဒိ သိက္ခတီတိ အတ္ထော - ဟူသော ဝိမတိဝိနောဒနီပါဌ် (ဆဋ္ဌ - ၂၁၃)၌ လည်းကောင်း။ သာရတ္ထဒီပနီပါဌ်(ဆဋ္ဌ - ၁၉၆)တို့ကိုလည်းကောင်း နှလုံးသွင်း၍။ သမ္ဗန်သည်။ ထိုထက်အလွန် သင့်ရာလည်း သမ္ဗန်ပါလေဦး။)
သဒ္ဒေါဝ၊ သဒ္ဒါသည်ပင်လျှင်။ သဒ္ဒနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ “ဝတောဝ အဿသတိ သတောဝ ပဿသတီ”တိ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ ပတိဋ္ဌပေတွာ၊ အစပြု၍။ ဒွတ္တိံသပဒါနိ၊ သုံးဆယ်နှစ်ပုဒ်တို့ကို။ စတ္တာရိ စတုက္ကာနိ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။
(ဤတွင် ဋီကာပါဌ်တို့၌ တိံသပဒါနိ ရှိသည်များ၏။ “ဝိဘတ္တာ သတိပဋ္ဌာနဝသာ သောဠသဓာတုတော၊ အာနာပါန ပဘေဒေန ဘိန္နာ ဒွတ္တိံသပုန"- ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဒွတ္တိံ သာကာရေဟိ သတော ကာရီတ"ဟူ၍၄င်း နာမရူပပရိစ္ဆေဒကိုထောက် သော် ဒွတ္တိံသပဒါနိ-ရှိသော ပါဌ်သာ အမှန်မှတ်ရာ၏။ ပါဠိတော်မှာလည်း သုံးဆယ်နှစ်စုံပင် အရေအတွက်ရှိသည်။)
အပ္ပဋိပီဠနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေသံ တေသံ ကိလေသာနံ၊ ထိုထိုသို့သော ကိလေသာတို့ကို။ အနုပ္ပါဒနံ၊ မဖြစ်စေခြင်း။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ စေတိယင်္ဂဏဝတ္တာဒီနိပိ၊ စေတိယင်္ဂဏဝတ် စသည်တို့သည်လည်း။ “ယဿ သိယာအာပတ္တီ”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ပါတိမောက္ခ သံဝရသီလေ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလ၌။ သင်္ဂဟံ၊ သဂြိုဟ်ခြင်းသို့။ ကိဉ္စာပိ ဂစ္ဆန္တိ၊ အကယ်၍ ရောက်ကုန်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ရောက်ကုန်သော်လည်း။ “နတာဝ သာရိပုတ္တ သတ္ထာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညာပေတိ ဥဒ္ဒိသတိပါတိမောက္ခံ၊ ယာဝ န ဣဓေကစ္စေ အာသဝဋ္ဌာနီယာ ဓမ္မာ သံဃေ ပါတုဘဝန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ဘဝန္တိ - ဟူသော ဤပါဠိတော်၌။ အနဓိပ္ပေတတ္တာ၊ မလိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “အာဘိသမာစာရိက”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဧတ္ထ၊ ဤအာဘိသမာစာရိကသိက္ခာပုဒ်တွင်။ ယံ ပန သိက္ခာပဒံ၊ သည်ကား။ အာပတ္တိဋ္ဌာနိယံ၊ အာပတ်သင့်ကောင်းသော အရာသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တံ သိက္ခာပဒံ၊ သည်။ အမိဿမေဝ၊ မရောသည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ယထာ ဝုတ္တေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယောဂါနုယောဂကမ္မဿ၊ အားထုတ်ခြင်း လွန်စွာအားထုတ်ခြင်းဟူသော အမှု၏။ ပဒဋ္ဌာနတ္တာ၊ နီးစွာသော အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ သလ္လဟုကဝုတ္တိ၊ ပေါ့သော အသက်မွေးခြင်းရှိသော။ အဋ္ဌပရိက္ခာရိကော၊ ရှစ်ပါးသော ပရိက္ခရာကို ဆောင်သော ယောဂီရဟန်းသည်။ ပဉ္စသန္ဓိကံ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဈာနမ္ပိ၊ ဈာန်သည်လည်းကောင်း။ နိမိတ္တမ္ပိ၊ နိမိတ်သည်လည်းကောင်း။ တဒတ္ထဇောတိကာ၊ ထိုဈာန်နိမိတ်ဟူသော အကျိုးကို ပြတတ်သော။ ပရိယတ္တိပိ၊ ပရိယတ္တိသည်လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ကမ္မဋ္ဌနံ နာမ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းမည်၏။ ဂမနာဂမန သမ္ပန္နတာဒိသေနာသနံ၊ ဂမနာဂမနသမ္ပန္နအဖြစ် အစရှိသော အင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသော ကျောင်းလည်းကောင်း။ သံကိလိဋ္ဌစီဝရ ဓောဝနာဒယော၊ ညစ်နွမ်းသော သင်္ကန်းဖွပ်ခြင်းအစရှိကုန်သော။ ခုဒ္ဒက ပလိဗေဓာ၊ တို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (ထည့်)။ “အန္တရာ၊ အကြား၌။ ပတိတံ နု ခေါ၊ ကျလေသလော”။ ဣတိ၊ သို့။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိကမ္ပတိ၊ တုန်လှုပ်၏။
(ဝိကပ္ပေတိ-ဟု ဋီကာပါဌ်တို့၌ ရှိ၏။ အပျက်။ အန္တရာ ခဏ္ဍံ ဒေဿန္တဿ “သိခါပတ္တံ နု ခေါ မေ ကမ္မာနံ နော”တိ စိတ္တံ ဝိကမ္ပတိ၊ အဋ္ဌကထာ (ဝိ၊ဋ္ဌ၊၂၊၂၃) ကို မှီးလေ။)
အဇ္ဈတ္တံ ဝိက္ခေပဂတေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ နိယကဇ္ဈတ္တေ၊ နိယကဇ္ဈတ္တ၌။ ဝိက္ခေပဂတေန၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့ ရောက်သော။ စိတ္တောန၊ ဖြင့်။ အသမာဟိတတ္တာ၊ မတည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာရဒ္ဓါ၊ ပူပန်ကုန်သည်။ ဝါ၊ ပျံ့လွင့်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပနိဗန္ဓနထမ္ဘမူလံနာမ၊ မည်သည်ကား။ နာသိကဂ္ဂံ ဝါ၊ နှာခေါင်းဖျားသည်လည်းကောင်း။ မုခနိမိတ္တံ ဝါ၊ မုခနိမိတ်သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ (တနည်းကား) နာသိကဂ္ဂံ ဝါ၊ နှာခေါင်းဖျားသည်လည်းကောင်း။ မုခနိမိတ္တံ ဝါ၊ ခံတွင်း နိမိတ်သည်လည်းကောင်း။ ဥပနိဗန္ဓနထမ္ဘံ နာမ၊ မည်၏။ တတ္ထေဝါတိ၊ သည်ကား။ နာသိကဂ္ဂါဒိနိမိတ္တေ၊ နှာခေါင်းဖျားအစရှိသော နိမိတ်၌။ “ဒေါလာဖလကဿ၊ ပုခတ်ပျဉ်၏။ ဧကပေဿ ဧဝ၊ တခုသော နံပါး၌လျှင်။ ဥဘော ကောဋိယော၊ အစွန်းနှစ်ဘက်တို့ကို လည်းကောင်း။ မဇ္ဈဉ္စ၊ အလယ်ကိုလည်းကောင်း။ ပဿတိ၊ မြင်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဣဓ ပနာတိ ပဒဿ၊ ၏။ ကကစူပမေ၊ လွှသွားဥပမာ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒေသတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဖုသနကဋ္ဌာနတော၊ ထိရာအရပ်မှ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “နိမိတ္တံ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိမိတ္တေ၊ နိမိတ်၌။ သတိ၊ သတိကို။ ပဋ္ဌပေတဗ္ဗာ၊ ထားရာ၏”။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂရူဟိ၊ ဆရာတို့သည်။ ဘာဝေတဗ္ဗတ္တာ၊ ပွားစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂရုကဘာဝနံ၊ မည်၏။ ဘာဝေတဗ္ဗတ္တာ၊ ပွားစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂရုကဘာဝနံ၊ မည်၏။ ဧကစ္စေ အာဟူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ ဈာယိနော၊ ရှုဆင်ခြင်လေ့ရှိကုန်သော ဆရာတို့သည်။ ဝါ၊ ဈာန်ရှိသောဆရာတို့သည်။ အာဟု၊ ကုန်၏။
“သညာနာနတာယာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ ဧကစ္စေဟိ၊ ဧကစ္စေဆရာတို့သည်။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သော စကားသည်လည်း။ ပမာဏမေဝ၊ လျှင်။ သင်္ဂီတိတော၊ သင်္ဂါယနာတင်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ အဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ အနာဂတတ္တာ၊ မလာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “မယှံ တာရကရူပံ နု ခေါ ဥပဋ္ဌာတီ”တိ၊ အာဒိံ၊ ဥပဋ္ဌာတိ- ဤသို့အစရှိသော။ ပရိကပ္ပေ၊ အကြံသည်။ အသတိပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ဓာတုနာနတ္တေန၊ ဓာတ်ထူးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဧတာသံ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကေဝလံ၊ သက်သက်အားဖြင့်။ ဘာဝ ယတော၊ ဘာဝနာကို ပွားစေသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ တထာ တထာ၊ ထိုထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ “န နိမိတ္တန္တိ၊ ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှါ။ န ဝဋတိ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒတ္တာ၊ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒဖြစ်သောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကမ္မဋ္ဌာ နန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣဓ၊ ဤ အရာ၌။ ဝုတ္တပဋိဘာဂနိမိတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ပဋိဘာဂနိမိတ်အထူးသည်လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။
အဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အာသန္နဘဝင်္ဂတ္တာတိ ကာရဏံ၊ အာသန္နဘဝင်္ဂတ္တာ - ဟူသောအကြောင်းကို။ ဝတွာ၊ ၍။ သီဟဠအဋ္ဌ ကထာသု၊ တို့၌။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဆဋ္ဌေ ဝါ၊ ခြောက်ကြိမ်မြောက် ၌လည်းကောင်း။ သတ္တမေ ဝါ၊ ခုနှစ်ကြိမ်မြောက်၌လည်းကောင်း။ အပ္ပနာယ၊ အပ္ပနာဇောသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ မဂ္ဂဝီထိယံ၊ မဂ္ဂဝီထိ၌။ ဖလဿ၊ ဖိုလ်ဇော၏။ ဩကာသော၊ အရာသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ နည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လောကိယပ္ပနာပိ၊ လောကိယအပ္ပနာသည်လည်း။ အပ္ပနာဝီထိမှိ၊ အပ္ပနာဝီထိ၌။ လောကုတ္တရေန၊ နှင့်။ သမာနဂတိကာဝ၊ တူသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပဋိလဒ္ဓဇ္ဈာနောပိ၊ ရအပ်သော ဈာန်ရှိသည် လည်းဖြစ်သော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထာယ၊ ပစ္စုပ္ပန်အတ္တဘော၌ ချမ်းသာစွာနေခြင်းအကျိုးငှါ။ ဈာနံ၊ ဈာန်ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ဝင်စား၍။ သတ္တာဟမ္ပိ၊ လည်း။ နိသီဒိတုကာမော၊ နေလိုသောရဟန်းသည်။ စတုတ္ထေ ဝါ၊ လေးကြိမ်မြောက် လည်းကောင်း။ ပဉ္စမေ ဝါ၊ ငါးကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း။ အပ္ပေတွာ၊ အပ္ပနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အပ္ပေတွာ၊ ဈာန်ဝင်စား၍။ နိသီဒတိ၊ နေ၏။ ဆဋ္ဌေ ဝါ၊ ခြောက်ကြိမ်မြောက်လည်းကောင်း။ သတ္တမေ ဝါ၊ ခုနှစ်ကြိမ်မြောက် လည်းကောင်း။ အပ္ပေတွာ၊ ၍။ န နိသီဒတိ၊ မနေ၊ ဟိ- ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ တတ္ထ၊ ထို ဈာန်ဝင်စားရာ၌။ အပ္ပနာ၊ သည်။ တတော၊ ထို လေးကြိမ်ငါးကြိမ် ထက်။ ပရံ၊ အလွန်။ အပ္ပနာယ၊ အပ္ပနာဇော၏။ အာဓာဘဝံ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်သို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ အာသန္နဘဝင်္ဂတ္တာ၊ နီးသော ဘဝင်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စတုတ္ထံ ဝါ၊ လေးကြိမ်မြောက်သော လည်းကောင်း။ ပဉ္စမံ ဝါ၊ ငါးကြိမ်မြောက်သာလည်းကောင်း။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ထလေ၊ ကြည်းကုန်း၌။ ဌိတဃဋော ဝိယ၊ တည်သောအိုးကဲ့သို့။ ဇဝနာနံ၊ တို့၏။ အန္တရေ၊ အကြား၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သောကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။
ပုထုတ္တာရမ္မဏာနိ၊ များစွာကုန်သော အာရုံတို့ကို။ အနာဝဇ္ဇိတွာ၊ မဆင်ခြင်မူ၍။ ဈာနင်္ဂါနေဝ၊ ဈာနင်တို့ကိုသာလျှင်။ အာဝဇ္ဇနံ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ အာဝဇ္ဇနဝသီ နာမ၊ မည်၏။ တတော၊ ထို အာဝဇ္ဇနဝသီမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ စတုန္နံ ဝါ၊ လေးကြိမ်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပဉ္စန္နံ ဝါ၊ ငါးကြိမ်မူလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနံ၊ ဆင်ခြင်သော စိတ်တို့၏။ ယံ ဥပ္ပဇ္ဇနံ၊ အကြင်သို့ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ ဥပ္ပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ပစ္စဝေက္ခဏဝသီ နာမ၊ ပစ္စဝေက္ခဏဝသီမည်၏။ တေနဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ “ပစ္စဝေက္ခဏဝသီ ပန၊ ပစ္စဝေက္ခဏ ဝသီကိုကား။ အာဝဇ္ဇနာဝသိယာ ဧဝ၊ အာဝဇ္ဇနာဝသီဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမာပဇ္ဇန ဝသီနာမ၊ သမာပဇ္ဇနဝသီမည်သည်ကား။ ယတ္တကံ ကာလံ၊ အကြင်မျှ လောက်သော ကာလပတ်လုံး။ ဣစ္ဆတိ၊ ဝင်စားခြင်းငှါ အလိုရှိ၏။ တတ္တကံ ကာလံ၊ လုံး။ သမာပဇ္ဇနံ၊ ဝင်စားခြင်းတည်း။ တံ ပန သမာပဇ္ဇနံ၊ သည်ကား။ ဣစ္ဆိတကာလပရိစ္ဆေဒံ၊ လိုအပ်သော ကာလအပို်င်းအခြားကို။ ပတိဋ္ဌာပေတုံ၊ တည်စေခြင်းငှါ။ သမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အဓိဋ္ဌာနဝသိယာ၊ အဓိဋ္ဌာနဝသီမှ။ ဝုဋ္ဌာနဝသိနော၊ ဝုဋ္ဌာန ဝသီ၏။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား။ နာနတ္တံ၊ အထူးတည်း။ အဓိဋ္ဌာနနုဘာဝေန၊ အဓိဋ္ဌာန်၏ အာနုဘော်ဖြင့်။ ဇဝနံ၊ ဇောသည်။ ဇဝတိ၊ စော၏။ ဝုဋ္ဌာနာနုဘာဝေန ပန၊ ဖြင့်ကား။ အဓိပ္ပေတတော၊ အလိုရှိအပ်သော ကာလထက်။ အဓိကံ၊ အလွန်။ န ဇဝတိ၊ မစော။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အပိစ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ပထဝီကသိဏာဒိအာရမ္မဏံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ဇဝနဉ္စ၊ ဇောသည်လည်း။ ဇဝိတွာ၊ စော၍။ ပုန၊ တဖန်။ အာဝဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ ပဉ္စမံ ဈာနံ စိတ္တံ၊ ငါးကြိမ်မြောက်သော ဈာန်စိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အယံ၊ ဤသို့ ငါးကြိမ်မြောက်ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ ကိရ၊ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒ ဖြစ်သတတ်။ ဘဂဝတော ပန၊ ၏ကား။ အာဝဇ္ဇနသမနန္တရမေဝ၊ အာဝဇ္ဇာန်း၏ အခြားမဲ့၌လျှင်။ ဈာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ - ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံသော စကားကို။ အနုဂဏ္ဍိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။
“ဝတ္ထုန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဟဒယဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဒွါရန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ စက္ခာဒိ၊ စက္ခုဒွါရ အစရှိသော ဒွါရကို။ အာရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ ရူပါဒိ၊ ရူပါရုံအစရှိသော အာရုံကို”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ယထာပရိဂ္ဂဟိတရူပါရမ္မဏံ ဝါ၊ အကြင်အကြင်သို့ သိမ်းဆည်း အပ်သော ရူပါရုံလျှင် အာရုံရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ အညထာပိ၊ တပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ပဿတိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗတော၊ ဤသို့ အမေးရှိအပ်သောကြောင့်။ “ယထာပရိဂ္ဂ ဟိတရူပဝတ္ထုဒွါရာရမ္မဏံ"ဝါတိ၊ ရမ္မဏံ ဝါ-ဟူ၍။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုပြန်၏။ ယထာပရိဂ္ဂ ဟိတရူပေသု၊ အကြင်အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့် သိမ်းဆည်းအပ်ကုန်သော ရုပ်တို့၌။ ယဿ ဝိညာဏဿ၊ ၏။ ဝတ္ထုဒွါရာရ မ္မဏာနိ၊ ဝတ္ထု ဒွါရအာရုံတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ ဝိညာဏံ၊ သည်။
တတော၊ ထို ဆိုအပ်ပြီးသော စတုက္ကမှ။ ပရံ၊ ၌။ တီသု စတုက္ကေသု၊ သုံးပါးကုန်သော စတုက္ကတို့၌။ ဒွေ ဒွေ ပဒါနိ၊ နှစ်ပုဒ် နှစ်ပုဒ်တို့ကို။ ဧကေကံ၊ တပုဒ်တပုဒ်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဂဏေတဗ္ဗံ၊ ရေတွက်အပ်၏။ သမထေန၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏတော၊ ဖြင့်။ ဝိပဿနာဝေသေန၊ ဖြင့်။ အသမ္မောဟတော၊ မတွေဝေသောအားဖြင့်။ ပီတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤဝေဒနာစတုက္က၌။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဒုက္ခမေတံ ဉာဏ”န္တိ အာဒီသု ပန၊ တို့၌ကား။ “အာရမ္မဏတော အသမ္မောဟတော”တိ၊ ဟူ၍။ ယံ - ကမံ၊ အကြင်အစဉ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအာနာပါနဿတိအရာ၌။ တတော ဝုတ္တနယတော၊ ထိုဆိုအပ်သော နည်းမှ။ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်မဟုတ်သဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ အတ္ထ၊ ထို ဒုက္ခမေတံ ဉာဏံ - အစရှိသည်တို့၌။ ယေန မောဟေန၊ အကြင် မောဟဖြင့်။ တံ ဒုက္ခံ၊ ထို ဒုက္ခကို။ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ ဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ တဿ၊ ထို မောဟကို။ ဝိဟတတ္တာ ဝ၊ ပယ် အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ဧဝံ ပဝတ္တေ၊ ဤသို့ဖြစ်သော။ ဉာဏေ၊ ၌။ ယထာရုစိ၊ အလိုအတိုင်း။ ပစ္စဝေက္ခိတုံ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းငှါ။ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတကာလေ၊ အလိုရှိတိုင်း အလိုရှိတိုင်းသော ကာလ၌။ သမတ္တဘာဝေတော ဝါ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒုက္ခာဒီသု၊ ကုန်သော။ တီသု၊ သုံးပါးကုန်သော သစ္စာတို့၌။ အသမ္မောဟတော၊ မတွေဝေသော အားဖြင့်။ ဉာဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိရောဓေ၊ နိရောဓသစ္စာ၌။ အာရမ္မဏတော၊ အာရုံအားဖြင့်။ တံသမ္ပ ယုတ္တာ၊ ထို နိရောဓနှင့် ယှဉ်သော။ ပီတိပဋိသံဝေဒနာ၊ ပီတိကို ခံစားခြင်းသည်။ အသမ္မောဟတော၊ ဖြင့်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မောဟပ္ပ ဟာနာဘာဝါ စ၊ မောဟကို ပယ်ခြင်းမရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိဝိရောဓတော စ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိနှင့် ဆန့်ကျင်သောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိ၌။ “ဒီဃံ အဿသဝသေနာ”တိ အာဒိ၊ ကို။ အာရမ္မဏတော၊ အာရုံအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တာယ သတိယာ၊ ထိုသတိဖြင့်။ တေန ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ သာပီတိ၊ ထို ပီတိကို။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ ခံစားအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဒါရမ္မဏဿ၊ ထိုပီတိ၏ အာရုံကို။ ပဋိသံဝိဒိတ္တာ၊ ခံစားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ-အယံ၊ လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိ၌။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ “အာဝဇ္ဇတော”တိအာဒိ၊ ကို။ အသမ္မောဟတော၊ မတွေဝေသောအားဖြင့်။ ပီတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ပီတိကို ခံစားခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနိစ္စာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဇာနတော စ၊ သိသော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။ ပဿတောစ၊ မြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား လည်းကောင်း။ ပစ္စဝေက္ခတော စ၊ ဆင်ခြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။ သာ ပီတိ၊ ကို။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (စပ်၍ သမ္ဗန်)။ တဒဓိမုတ္တတာ ဝသေန၊ ထို ပီတိကို နှလုံးသွင်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဓိဋ္ဌဟတော စ၊ အဓိဋ္ဌာန်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။ အဓိမုစ္စတော စ၊ သဒ္ဓါဖြင့် နှလုံးသွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဝီရိယာဒိံ၊ ကို။ သမာဒဟတော၊ ကောင်းစွာ ဆောက် တည်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ခဏိကသမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ သာ ပီတိ၊ ကို။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (စပ်၍ သမ္ဗန်သည်)။
အဘိညေယျန္တိ၊ သည်ကား။ ဉာတပရိညာယ၊ ဖြင့်။ ပရိညေယျန္တိ၊ သည်ကား။ တီရဏပရိညာယ၊ ဖြင့်။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ ကို။ အဘိညေယျဉ္စ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိညေယျဉ္စ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ (တနည်းကား) အဘိညေယျဉ္စ၊ တီရဏပရိညာဖြင့် သိအပ်သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိညေယျဉ္စ၊ ဉာတပရိညာဖြင့် သိအပ်သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တတြ စ၊ ထို ပါဠိအစဉ်၌လည်း။ အယံ ပီတီတိ၊ ဟူ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ အဘိညေယျန္တိအာဒိ၊ ကို။ မဂ္ဂန၊ ဖြင့်။ အသမ္မောဟသင်္ခါတဝိပဿနာကိစ္စနိပ္ဖတ္တိတော၊ အသမ္မောဟ ဟုဆိုအပ်သော ဝိပဿနာကိစ္စ၏ ပြီးသောကြောင့်။ မဂ္ဂေါပိ၊ မဂ်ကိုလည်း။ အဘိညေယျာဒိအာရမ္မဏံ၊ အဘိညေယျ အစရှိသောကြောင့်။ မဂ္ဂေါ ပိ၊ မဂ်ကိုလည်း။ အဘိညေယျာဒိအာရမ္မဏံ၊ အဘိညေယျ အစရှိသော အာရုံကို။ ကရောတိဝိယ၊ ပြုသကဲ့သို့။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဝိပဿနာဘူမိဒဿနတ္တန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ သမထေ၊ ၌။ ကာယိကသုခါဘာဝါ၊ ကာယိကသုခမရှိသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒွီသု စိတ္တသင်္ခါ ရပဒေသူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ။ ပ။ သိက္ခတိ ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ။ ပ။ သိက္ခတီတိ၊ ဟူကုန်သော။ ဧတေသု၊ ထိုပုဒ်တို့၌။ မောဒနာဒိ၊ မောဒနအစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ သည်။ ပီတိဝေဝစနံ၊ ပီတိ၏ ဝေဝုစ်သဒ္ဒါတည်း။ အနိစ္စာနုပဿနာဒိ၊ အနိစ္စာနုပဿနာအစရှိသည်သည်။ ကိလေသေ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ပရိစ္စဇတိ၊ စွန့်၏။ ဝါ၊ ပယ်၏။ ဧဝံ ဘာဝိတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနနိဗ္ဗတ္တနေန၊ စတုက္ကဈာန် ပဉ္စကဈာန်ကို ဖြစ်စေသဖြင့်။ ဘာဝိတော၊ ပွားစေအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဧဝံ၊ ဤသို့မူကား။ သဗ္ဗာကာရပရိပုဏ္ဏံ၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာဖြင့် ပြည့်စုံသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဘာဝိတော၊ ပွားစေအပ်၏။ ဝိပဿနာ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခဏကာလေသုပိ၊ ဝိပဿနာကာလ မဂ်ကာလ ပစ္စဝေက္ခဏာ ကာလတို့၌လည်း။ ပဝတ္တအဿာသမုခေနဝ၊ ဖြစ်သော အဿာသကို အဦးပြုသဖြင့်သာလျှင်။ ဥပါယကုသလေန၊ အကြောင်း၌ လိမ္မာတော်မူသော။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဒဿိတံ၊ ၏။
၁၆၈။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤ မတံ တေ ဇီဝိတာ သေယျော - စသော စကားကို။ အမှေဟိ၊ ငါတို့သည်။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုဘိသနည်း ဟူမူကား။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့၏ အလိုတည်း။
-----------
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
“ဣတ္ထိံ ဟနေ စ မာတရံ၊ ပုရိသဉ္စ ပိတရံ ဟနေ၊ မာတရံ ပိတရံ ဟန္တာ၊ န တေနာ နန္တရံ ဖုသေ၊ ပဉ္စာ မေသာ ကုသလေဟိ စိန္တိတာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
မာတရံ၊ အမိဖြစ်သော။ ဣတ္ထိံ၊ မိန်းမကို။ ဟနေ၊ သတ်၏။ ပိတရံ၊ အဖဖြစ်သော။ ပုရိသဉ္စ၊ ယောကျ်ားကိုလည်း။ ဟနေ၊ သတ်၏။ မာတရံ ပိတရံ၊ အမိအဖကို။ ဟန္တာ-ဟနေ၊ သတ်၏။ တေန၊ ထိုသတ်ခြင်းကြောင့်။ အနန္တရံ၊ အနန္တရကံသို့။ န ဖု သေ၊ မရောက်။ ဧသာ ပဉှာ၊ ဤပြဿနာကို။ ကုသလေဟိ၊ ဝိနည်း၌ လိမ္မာကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ စိန္တိတာ၊ ၏။
ပဌမန္တိ၊ သည်ကား။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တမေဝ၊ ပဋိသန္ဓေစိတ်သည်လျှင်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧကဘဝပရိယာပန္နာယ၊ တခုသော ဘဝ၌ အကျုံးဝင်သော။ စိတ္တသန္တတိယာ၊ စိတ်အစဉ်၌။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ၊ သည်။ ပဌမစိတ္တံ နာမ၊ မည်၏။ စုတိစိတ္တံ၊ သည်။ ပစ္ဆိမံ နာမ၊ အဆုံးစိတ်မည်၏။ အညထာ၊ ဧကဘဝပရိယာပန္န - မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ အနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ အနမတဂ္ဂေ၊ မသိအပ်သော အစရှိသော။ သံသာရေ၊ ၌။ ပဌမ စိတ္တံ နာမ၊ မည်သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနန္တရ သမနန္တရ နတ္ထိ ဝိဂတပစ္စယေဟိ၊ အနန္တရပစ္စည်း။ ပ။ ဝိဂတပစ္စည်းတို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ စိတ္တုပ္ပတ္တိယာ၊ စိတ်ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ သတိ၊ ရှိခဲ့သော်။ နဝသတ္တပါတုဘာဝ ဒေါသပ္ပသင်္ဂေါ၊ အသစ်သော သတ္တဝါ ထင်ရှားဖြစ်၏ဟု ယူသော အဖြစ်၏ လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ (ဤတွင် ပါဌ်နေ မညီကြ)။ အယံ သဗ္ဗ ပဌမော မနုဿဝိဟောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမိ၊ ဤအလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးဖြစ်သော လူဇာတ်ကို။ ဇီဝိတာ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေမှ။ ဝေါရောပေတုံ၊ ချခြင်းငှါ။ ကိဉ္စာပိ န သက္ကာ၊ အကယ်၍ကား မစွမ်းနိုင်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ မစွမ်းနိုင်သော်လည်း။ တံ၊ ထို အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးဖြစ်သော လူဇာတ်ကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ အစပြု၍။ သန္တတိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ယာဝ မရဏာ၊ သေသည်တိုင်အောင်။ အပရိမာဏေသု၊ ဤရွေ့ဤမျှဟု အပို်င်းအခြား မရှိကုန်သော။ ဥပ္ပဇ္ဇန ကမနုဿဝိဂ္ဂဟေသု၊ ဖြစ်လတ္တံ့သော လူဇာတ်ဖြစ်သူတို့၌။ “သဗ္ဗပဌမော၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ”။ ဣတိ၊ သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ယဒါ ပန၊ ၌ကား။ ယော မနုဿဝိဂ္ဂဟော၊ အကြင်လူဇာတ်ဖြစ်သော သူသည်။ ပုဗ္ဗာပရိယဝသေန၊ ရှေ့စိတ်နောက်စိတ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သန္တတိပ္ပတ္တော၊ အစဉ်သို့ ရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ တံ၊ ထိုသို့လူဇာတ်ဖြစ်သော သူကို။ ဇီဝိတာ၊ မှ။
သတ္တဋ္ဌဇဝနဝါရမတ္တန္တိ ဧတံ၊ ကို။ သဘာဂါရမ္မဏဝသေန၊ သဘောတူ အာရုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ “သဘာဂသန္တတိဝသေနာ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ပဋိပက္ခေန၊ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သော စိတ်နှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမနန္တရဿ၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော စိတ်၏။ ပစ္စယံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟေန္တံ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ပုရေ ဝိယ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ အဟုတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ဒုဗ္ဗလဿ၊ အားနည်းသော သူအား။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တန္တိ၊ ကား။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဝိကောပနံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဖြတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဤတိန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သတ္တဝိဓဝိစ္ဆိကာဒီနိ၊ ခုနှစ်ပါးအပြားရှိသော ကင်းမြီးကောက် အစရှိကုန်သော တိရစ္ဆာန်တို့ကို။ ယုဒ္ဓေ၊ ၌။ ဍံသိတွာ၊ ကိုက်၍။ မာရဏတ္ထံ၊ သေစိမ့်သောငှါ။ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ၊ လွှတ်ကုန်၏။ ပဇ္ဇရကန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သရီရဍာဟံ၊ ကိုယ်ကို ပူစေတတ်သော မန္တရားကို။ သူစိကန္တိ၊ ကား။ သူလံ၊ တံကျင်ကို။ ဝိသူစိကန္တိ၊ ကား။ သုက္ခမာတိသာရံဝသယံ၊ ခြောက်သော ဝမ်းအနာ၊ အလွန် ဝမ်းလားသောအနာ၊ အစာမကြေသောအနာကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပက္ခန္ဒိယဟုဆိုအပ်သော။ ရတ္တာတိသာရံ၊ ဝမ်းသွေးသွန်သော အနာကို။ ကရေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒွတ္တိဗျာမသတပ္ပမာဏေ၊ အလံနှစ်ရာ, သုံးရာ အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော။ မဟာကာယေ၊ ကြီးသောကိုယ်တို့ကို။ နိမ္မိနိတွာ၊ ဖန်ဆင်း၍။ ဌိတနာဂုဒ္ဓရဏံ၊ တည်သော နဂါးတို့ကို ထုတ်ယူနိုင်ခြင်းကို။ သုပဏ္ဏာနံ၊ ဂဠုန်တို့၏ တန်ခိုးဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏ (ထည့်)။ ကုဇ္ဈိတွာ၊ အမျက်ထွက်၍။ ဩလောကိတေ၊ ကြည့်သည်ရှိသော်။ ပရေသံ၊ တပါးကုန်သော သူတို့၏။ ကာယေ၊ ၌။ ဝိသ မရဏံ ဝါ၊ အဆိပ်ဖြင့် သေခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဍာဟုပ္ပါဒနံ ဝါ၊ ကိုယ်၏ ပူပန်ခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ - အယံ၊ ကား။ ပယောဂေါနာမ၊ မည်၏။ နာဂါနံ၊ တို့၏။ နာဂိဒ္ဓိ၊ ကို ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ထည့်)။
“ယေ - ဓမ္မာ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ ဘူတဓမ္မနိယာမာ၊ အတိတ်ဖြစ်သော တရားဖြင့် မြဲကုန်သည်။ ဝါ၊ ဖြင့် မှတ်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ ဓမ္မာ၊ ထိုတရားတို့ကို။ နိယတာ၊ နိယတ တရားမည်ကုန်၏ဟူ၍။ မတာ၊ သိအပ်ကုန်၏။ ယေ - ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဘာဝိခမ္မနိယာမာ၊ အနာဂတ်တရားဖြင့် မြဲကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေဝ ဓမ္မာ၊ ထိုတရားတို့သည်လျှင်။ ဣဓ၊ ဤပါရာဇိကအရာ၌။ အနိယတာ၊ မမြဲကုန်။
ဘူတဓမ္မနိယမာနံ၊ အတိတ်တရားဖြင့် မြဲကုန်သော တရားတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဌိတာဝ၊ တည်းသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သာ- ဓမ္မဇာတိ၊ ထိုသို့သော တရားသဘောသည်။ ပစ္စယဋ္ဌိတ၊ ပစ္စယဋ္ဌိတမည်၏။ ဝါ၊ အကြောင်း ၏ တည်ရာမည်၏။ ဘာဝိဓမ္မနိယာမာနံ၊ အနာဂတ်တရားဖြင့် မြဲကုန်သောတရားတို့၏။ သာပေက္ခာ၊ ငဲ့ခြင်း နှင့်တကွဖြစ်ခြင်းသည်။ ပစ္စယဋ္ဌိတ၊ မည်၏။
အညာ၊ သော။ တေန၊ သည်။ ဟေတုယာ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ယာ - စေတနာ၊ သည်။ အတ္ထိ-ဘဝတိ၊ ၏။ သာပိ၊ ထိုစေတနာသည်လည်း။ ဓမ္မနိယာမတာ၊ ဓမ္မနိယာမ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿာ၊ ထိုစေတနာ၏။ ဖလံ၊ အကျိုး သည်။ အနိယတံ၊ မမြဲ။ ဖလာပေက္ခာ၊ အကျိုးကိုငဲ့သော စေတနာသည်။ နိယာမတာ၊ နိယာမအဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဋ္ဌိတာ၊ တည်သော စေတနာသည်။ ဓမ္မနိယာမတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ လဒ္ဓဓမ္မနိယာမာ၊ ရအပ်သော ဓမ္မနိယာမရှိသော။ ယာ-စေတနာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သာ စေတနာ၊ သည်။ အတ္ထသာဓက စေတနာ၊ မခိုးမီ မသတ်မီက ပါရာဇိကသို့ ရောက်ခြင်းတည်းဟူသော အကျိုးကို ပြီးစေတတ်သော စေတနာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ စေတနာသိဒ္ဓိတော၊ စေတနာဖြင့် ပြီးသောကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ တဿာ၊ ထို စေတနာ၏။ အတ္ထသိဒ္ဓိ တော၊ အကျိုးပြီးသောကြောင့်။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ အတ္ထသာဓိကာ၊ အတ္ထ သာဓိကစေတနာသည်။ ဆဗ္ဗိဓာ၊ ခြောက်ပါးအပြားရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
မိစ္ဆတ္တေ ဝါပိ၊ မိစ္ဆတ္တသဘော၌လည်းကောင်း။ သမ္မတ္တေဝါပိ၊ သမ္မတ္တသဘော၌ လည်းကောင်း။ နိယတာ နိယတာ၊ နိယ တရား အနိယတတရားတို့ကို။ မတာ၊ သိအပ်ကုန်၏။ အဘိဓမ္မေ၊ အဘိဓမ္မာနည်း၌။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော နိယတ, အနိယတ သဘောသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထို အဘိဓမ္မာ၌။ သာ၊ ထိုစေတနာသည်။ နိယတ၊ မြဲသည်။ သိယာ၊ ၏။
သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံသော။ ယာ- စေတနာ၊ သည်။ ထေယျစေတနာ၊ ခိုးလိုသော စေတနာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သာ၊ ထို ခိုးလိုသော စေတနာသည်။ သဟတ္ထာဏတ္တိကာပိ ဝါ၊ သာဟတ္ထိကပယောဂ, အာဏတ္တိက ပယောဂသည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အဘိဓမ္မနယေန၊ ဖြင့်။ အယံ စေတနာ၊ ဤ ထေယျစေတနာသည်။ ဧကန္တနိယတာ၊ စင်စစ်မြဲသော စေတနာသည်။ သိယာ၊ ၏။
ပါဏာတိပါတံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ သာဟတ္ထာဏတ္တိကာဒိကာ၊ သာဟတ္ထိက, အာဏတ္တိက အစရှိသော များသော ပယောဂအပြားရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဘိဓမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧသာ၊ ဤစေတနာသည်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီးဖြစ်၍။ တံ ဒုကံ၊ ထို နိယတဒုက်သို့။ ဘဇေ၊ ဆည်းကပ်၏။ ဝါ၊ ဝင်၏။
ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒေါ စ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကိုဖြတ်ခြင်း လည်းကောင်း။ စေတနာ စ၊ ဖြတ်လိုသော စေတနာသည် လည်းကောင်း။ ဣတိ- ဣမိနာ ပဘေဒေန၊ ဤသို့သော အပြားဖြင့်။ တံ ဒွယံ၊ ထိုတရားနှစ်ပါးသည်။ သာဟတ္ထိကကမ္မေတိ၊ သာဟတ္ထိကဖြစ်သော အမှုတို့ဖြင့်။ န သမံ၊ မတူကြ။ အာဏတ္တိကာ၊ အာဏတ္တိကဖြစ်သော အမှုနှင့်။ ပဂေဝ သမံ၊ အဘယ်မှာ တူနိုင်ပါအံ့နည်း။
ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒေါစ၊ သည်လည်းကောင်း။ စေတနာ စ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ - ဣမိနာ ပဘေဒေန၊ ဖြင့်။ တံ ဒွယံ၊ သည်။ သသာဟတ္ထိက ကမ္မေန၊ နှင့်။ န သမံ၊ မတူ။ အာဏတ္တိယာ၊ နှင့်။ ပဂေဝ သမံ၊ အဘယ်မှာ တူနိုင်ပါအံ့နည်း။
ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒက္ခဏေ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဖြတ်သောခဏ၌။ ဝဓက စေတနာ၊ သည်။ စိရာ ဌိတာ၊ ရှည်မြင့်စွာ ကာလ ကိုလွန်၏။ ဝါ၊ စိရာ ဌိတာ၊ ရှည်မြင့်စွာ ကာလ၌တည်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကော ဓမ္မော၊ သည်။ အာပတ္တိကံ၊ အာပတ် သင့်ခြင်းကို။ နိယာ မေတိ၊ မှတ်သနည်း။
ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒက္ခဏေ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဖြတ်သောအခါ၌။ ဝဓကော၊ သည်။ မတော ဝါ၊ သေသည်မူလည်း။ စေ သိယာ၊ အံ့။ သုတ္တော ဝါ၊ အိပ်ပျော်သည်မူလည်း။ စေ သိယာ၊ အံ့။ ပဗုဒ္ဓေါ ဝါ၊ နိုးသည်မှုလည်း။ စေ သိယာ၊ အံ့။ ဓဝကော၊ သည်။ ကုသလော၊ အပြစ်မရှိသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ကုသလတ္တိကဘေဒေါ စ၊ ကုသလတိက်ပျက်သည်လည်းကောင်း။ ဝေဒနာတ္တိဘေဒေါပိ၊ ဝေဒနာတိက် ပျက်သည်လည်းကောင်း။ သိယာ- ဘဝေယျ၊ ၏။ တထာဂတော၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့် ရောက်ခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ သာ ဟတ္ထာ၊ ဖြင့်။ ဝဓကစေတနာ၊ သတ်သော စေတနာသည်။ နိယာ မေတိ၊ မှတ်၏”။ ဣတိ - ဣမာ ဂါထာယော၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
ဤဂါထာတို့မှာ ဉာဏ်သက်တိုင်းလည်း သင့်ရာသမ္ဗန်ပါလေဦး။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးကုန်သော။ ယာနိ ပန ဗီဇ ဥတု ကမ္မ ဓမ္မ စိတ္တနိယာမာနိ၊ အကြင်ဗီဇနိယာမ၊ ဥတုနိယာမ၊ ကမ္မနိယာမ၊ ဓမ္မနိယာမ၊ စိတ္တနိယာမတို့ကို။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ အာနေတွာ၊ ၍။ နိဒဿိတာနိ၊ ပြအပ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထို ငါးပါးကုန်သော နိယာမတို့၌။ အယံ အတ္ထသာဓကစေတနာ၊ သည်။ ယောဂံ၊ ယှဉ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မညေ - မညန္တိ၊ အောက်မေ့ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယောဂံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မညော - မညန္တိ၊ ကုန်သနည်း။ “အယံ၊ ဤစေတနာသည်။ အတ္ထသာဓက စေတနာ၊ အတ္ထသာဓကစေတနာတည်း။ နိယမော၊ နိယမသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မညေ - မညန္တိ၊ ကုန်၏။ မိစ္ဆတ္တသမ္မတ္တနိယတာနမ္ပိ၊ မိစ္ဆတ္တနိယတ၊ သမ္မတ္တနိယတမူလည်းဖြစ်ကုန်သော။ စေတနာနံ၊ တို့၏။ နတ္ထိ ဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ မရှိသောအဖြစ် လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ ယေန ကာရဏေန၊ အကြင်သို့သော အကြောင်းဖြင့်။ ဘဇာပိယမာနာ၊ သွင်းသည်ရှိသော်။ တေ သဗ္ဗေပိ၊ ထို အလုံးစုံသော နိယမတို့သည်လည်း။ ယထ သမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည် အားလျော်စွာ။ ကမ္မစိတ္တနိယာမေ၊ ကမ္မနိယာမ, စိတ္တနိယာမတို့သို့။ ဘဇန္တိ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဇီဝိတေ၊ အသက်ရှင်ရာ၌။ အာဒီနဝေါ၊ ကို။ မရဏဝဏ္ဏဒဿနေန၊ သေခြင်း၏ ကျေးဇူးကို ပြသဖြင့်။ ဝိဘတ္တောဝ၊ ဝေဘန်အပ်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣဓ ပန၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌ကား။ သင်္ကပ္ပပ ဒေ၊ သင်္ကပ္ပပုဒ်၌။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ “မရဏသညီ မရဏစေတနာ မရဏဓိပ္ပါယော”တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အဝိဘူတ္တာ၊ မထင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဘတ္တော၊ ဝေဖန်အပ်၏။ ဝါ၊ တား။ အပါကဋတ္တာ ဝါ၊ မထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ အနောဠရိကတ္တာ ဝါ၊ မရုန်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ အဝိဘာဂါ၊ မဝေဖန်ခြင်းတို့ကို။
၁၇၄။ ကာယတောတိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “သတ္တိဥသူ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တေဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ ဝစနသိလိဋ္ဌတ္ထံ၊ စကား ပြေပြစ်စိမ့်သောငှါ။ “ဥသုသတ္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုဒ္ဒေသိကေ၊ မရည်မှတ်ရာ၌။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ဝါ၊ တပါးသော သတ္တဝါသည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အညော ဝါ၊ တပါးသော သတ္တဝါ မူသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥဘယေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမပ္ပဟာ ရော၊ သည်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုသာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ န သက္ကောတိ၊ အကယ်၍ မစွမ်းနိုင်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်ကို။ လဘိတွာ၊ ၍။ သက္ကောန္တော၊ စွမ်းနိုင်သော ဆရာသည်။ ဇီဝိတဝိနာသန ဟေတု၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဖျက်ဆီးခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ အဟောတိ၊ ပြီ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဒတ္ထမေဝ၊ ထိုသို့ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဖျက်ဆီးခြင်းငှါလျှင်။ ဝဓကေန၊ သတ်တတ်သောသူသည်။ သော၊ ထိုပထမ ပုတ်ခတ် ခြင်းကို။ ဒိန္နော၊ ပေးအပ်၏။ ဒုတိယော ပန၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်သော ပုတ်ခတ်ခြင်းကိုကား။ အညေန စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဒိန္နော၊ ပေးအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ပဌမပ္ပဟာရေနေဝါ”တိ ဝစနံ၊ ကို။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စေတနာ နာမ ဒရုဏာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂရု ဝတ္ထုံ၊ လေးသောဝတ္ထုကို။ အာရဗ္ဘ၊ အာရုံပြု၍။ ပဝတ္တပုဗ္ဗဘာဂစေတနာ၊ ရှေ့အဘို့၌ ဖြစ်သော စေတနာသည်။ ပကတိသဘာဝ ဝဓက စေတနာ၊ ပကတိသဘောဖြစ်သော ဝဓက စေတနာဖြစ်၍။ ဒါရုဏ၊ ကြမ်းသည်။ နော ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယေန၊ သည်။ လိခိတံ၊ ၏။ “ပုဗ္ဗဘာဂစေတနာယ၊ ၏။ ပရိဝါရာ၊ အခြံအရံဖြစ်သော။ ဝဓက စေတနာဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဒါရုဏာ၊ ကြမ်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယထာဓိပ္ပါယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော အဖ, သားရဲတို့ကိုလည်း။ ပဋိဝိဇ္ဈတိ၊ စူး၏။ သာဟတ္တိကောပိ၊ မိမိလက်ဖြင့်ပစ်သော သူသည်လည်း။ သင်္ကေတတ္တာ၊ ချိန်းချက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န မုစ္စတိ ကိရ၊ မလွတ်သတတ်။
ကိရိယာဝိသေသော၊ ကိရိယာအထူးသည်။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ အနာဂတော၊ မလာ။ “ဧဝံ ဝိဇ္ဈ၊ ဧဝံ ပဟရ၊ ဧဝံ ဃာတေဟီတိ ပါဠိယာ၊ ဃာတေဟိ-ဟူသောပါဠိနှင့်။ သမေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဂဟိတော၊ ယူ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပုရတော ပဟရိတွာတိအာဒိ၊ ပဟရိတွာ စသောစကားသည်။ ဝတ္ထုဝိသင်္ကေတမေဝ၊ ဝတ္ထုချွတ်ယွင်းသည် သာလျှင်။ ဟောတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ ဧတံ၊ ဂါမေ ဌိတန္တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ပုဂ္ဂလောဝ၊ ကိုလျှင်။ နိယမိတော၊ မှတ်အပ်၏။ ယော ပန၊ အကြင်သူသည်ကား။ လိင်္ဂဝသေန၊ လိင်္ဂ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ “ဒီဃံ၊ ကို။ ပ။ မာရေတိ၊ သတ်လော”။ ဣတိ၊ သို့။ အနိယမေတွာ၊ မမှတ်မူ၍။ အာဏာပေတိ၊ စေအံ့။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ ယဒိ ဝဒတိ၊ အကယ်၍ဆိုအံ့။ “ဧတံ ဒီဃ''န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အာစရိယာ ပန၊ တို့သည်ကား။ “ဒီဃန္တီ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသော်။ နိယမိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အနိယမေတွာ၊ ၍ ဝဒတိ၊ ၏။ အာဏာပကော၊ စေတတ်သောရဟန်းသည်။ ဒီဃာဒီသု၊ ဒီဃအစရှိ သည်တို့တွင်။ အညတရံ၊ တယောက်ယောက်သော သူကို။ မာရေဟိ၊ သတ်လော။ ဣတိ၊ သို့။ န ပန ဝဒတိ၊ မဆို။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ ကိရ၊ ဆိုကုန်သတတ်။ “အဝတ္ထာ ပနစိတ္တေန၊ အခိုက်အတန့်ကို မှတ်သော စိတ်ဖြင့်။ (အတ္ထော ပန - ဟူ၍လည်း ပါဌ်အချို့ရှိ၏။ “ဣတရော၊ စေအပ်သောသူသည်။ အညံ၊ တပါးသော။ တာဒိသံ၊ ထို သို့သဘောရှိသော သူကို။ မာရေတိ၊ သတ်အံ့။ အာဏာပကော၊ စေတတ်သောရဟန်းသည်။ မုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ယထာဓိပ္ပါယံ၊ စေရင်းအတိုင်း။ ဝါ၊ စေသောရဟန်း၏ အလိုအတိုင်း။ န ဂတတ္တာ၊ မသွားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ “ဧဝံ၊ သို့။ ဒီဃာဒိဝသေနာ ပိ၊ ဖြင့်လည်း။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အနိယမိတမေဝ၊ မမှတ်အပ်သည်သာလျှင် တည်။ ဣတိ ဝုတ္တေ၊ ဤသို့ဆိုသော်။ ယုတ္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ အညတရဖြစ်သော ကဏ္ဌိ ပုဒ်၌။ လိခိတံ၊ ၏။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝီမံသိတွာ၊ စုံစမ်း၍။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဩကာသဿ နိယမိတတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဩကာသနိယမံ၊ အရပ်ကိုမှတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ နိဒ္ဒိသန္တော၊ ပြသည်ဖြစ်၍။ တသ္မိံ ဩကာသေ၊ ထိုအရပ်၌။ နိသိန္နံ၊ နေသောသူကို။ မာရေတုကာမောဝ၊ သတ်လိုသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ သယံ ပန၊ မိမိသည်ကား။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ နိတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဩကာသေန၊ အရပ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အတ္တနော၊ ၏။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ သည်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အတ္တနာ၊ ကို။ မာရာပိတော၊ သတ်စေအပ်သောသူသည်။ ပရော ဧဝ၊ တပါးသူကိုသာလျှင်။ မာရာပိတော၊ သတ်စေသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (တနည်းကား) ပရော၊ ကို။ မာရာပိတော၊ သတ်စေသည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်၍။ မာရာပိတော၊ သတ်စေသည်မည်သနည်းဟူမူကား။ သယံ၊ မိမိသည်။ ရသော စ၊ နိမ့်သည်လည်းကောင်း။ တနုကော စ၊ ငယ်သည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ အတ္တာနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဏတ္တိက္ခဏေ၊ စေသောခဏ၌။ “ဒီဃံ၊ မြင့်သောသူကို။
ဒူတရမ္ပရာနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ အာဏာပေတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ၊ ဣတရဿအာရောစေတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာစရိယန္တေဝါသီနံ၊ ဆရာတပည့် လေးယောက်တို့၏။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည် အားလျော်စွာ။ အာရောစနေ၊ ကြားခြင်း ကြောင့်။ ပဋိဂ္ဂဏှနေ၊ ဝန်ခံခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝဓကော၊ သည်။ န ပဋိဂ္ဂဏှတိ၊ အံ့။ တဿ၊ အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ - ဣဒံ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထိုပါဠိကိုကား။ ဩကာသာဘာဝ တော၊ ဩကာသမရှိသောကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဟိ - ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ မူလဋ္ဌေန၊ စေရင်းဖြစ်သောရဟန်းသည်။ အာပဇ္ဇိ တဗ္ဗာပတ္တိယာ၊ ရောက်အပ်သော အာပတ်ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုစေတတ်သောရဟန်း၏။ ဩကာသော၊ အခွင့်ကို။ ဝါ၊ အရာကို။ အပရိစ္ဆိန္နော၊ မပိုင်းခြားအပ်။ တေန၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုစေတတ်သောရဟန်းအား။ တသ္မိံ ဩကာသေ၊ ထို အရာ၌။ ထုလ္လ စ္စယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝဓကော၊ သည်။ စေ ပဋိဂ္ဂဏှတိ၊ အကယ်၍ ဝန်ခံအံ့။ မူလဋ္ဌော၊ စေရင်းဖြစ်သော။ အာစရိယော၊ သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အာပန္နဒုက္ကဋေန၊ သင့်သော ဒုက္ကဋ်အာပတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ထုလ္လစ္စယမ္ပိ၊ သို့လည်း။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟာဇနော၊ လူများအပေါင်းကို။ တေန၊ ထို သံဃရက္ခိတ မထေရ်သည်။ ပါပေ၊ မကော်းမှု၌။ နိယောဇိတော၊ ယျဉ်စေသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ (တနည်းကား) မဟာဇနော ဟိ။ ပ။ နိယောဇိ တောတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်လေသနည်း ( ပါဌသေသနှင့်ပေးသည်)။ သ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ် အာပတ်နှင့် တကွဖြစ်သော။ ဣဒံ ပန ထုလ္လစ္စယံ၊ ဤ ထုလ္လစ္စဉ်းအာပတ်သို့။ ဝဓကော၊ ဝဓကဖြစ်သော သံဃရက္ခိတသည်။ တမတ္ထံ၊ ကို။ စေ န သာဝေ တိ၊ အကယ်၍မကြားအံ့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ယဒိ သာဝေတိ၊ အကယ်၍ ကြားအံ့။ ပါရာဇိကမေဝ၊ သို့လျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဣဒိ၊ သို့။ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဖြေရာ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတ္ထသာဓက စေတနာယ၊ ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိသောကြောင့်တည်။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ဝန်ခံအံ့။ တံ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါဌေ၊ ပါဠိတော်၌။ န ဝုတ္တံ၊ အပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဝဓကော ပန၊ ကား။ ‘သာဓု၊ ကောင်းစွာ။ ကရောမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိဂ္ဂဏှိတွာ၊ ဝန်ခံ၍။ တံ၊ ထို စေတိုင်းသော အမှုကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ နိယမေ၊ မှတ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ‘မူလဋ္ဌဿ၊ စေရင်းဖြစ်သော ဆရာအား။ ကိံ နာမ၊ အဘယ်မည်သောအာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ အဿ၊ ထို စေရင်းဆရာအား။ ဒုက္ကဋာပတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ ကိံ၊ ဖြစ်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ သဉ္ဇာတကင်္ခါနံ၊ ဖြစ်သောယုံမှားခြင်း ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ၊ ထို ယုံမှားဖြစ်သော အနက်ကို ပယ်၍ပြခြင်းငှါ။ ‘မူလဋ္ဌဿ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ, မူလဋ္ဌဿ စ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ထုလ္လစ္စယဿတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ- ဝုတ္တေ၊ သော်။ န သိလိဿတိ၊ မလိမ်းကျံရာ။ မူလဋ္ဌေန၊ သည်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ ပတ္တိဒဿနာဓိကာရတ္တာ၊ ရောက်အပ်သောအာပတ်ကို ပြသော အရာဖြစ်သောကြောင့်။ ဝဓကော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝိသက္ကိယဒူတပဒနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ “ဝတ္တုကာလတာယ စ၊ ဆိုလိုသောအဖြစ်ရှိသော်လည်း။ ကိစ္ဆေန၊ ငြိုငြင်သဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ ဝတွာ၊ ၍။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးအထူးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိပြီ။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “မူလဋ္ဌေဿဝ ဒုက္ကဋ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ယံ ပန ဝစနံ၊ ကို။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတြဝစနေ၊ ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ အာစရိယေန၊ သည်။ အာဏတ္တေန၊ စေအပ်သော။ ဗုဒ္ဓရက္ခိတေန၊ သည်။ တဒတ္ထေ၊ ထို ဆရာစေသော အနက်ကို။ သံဃ ရက္ခိတေဿဝ၊ အားလျှင်။ အာရောစိတေ၊ ကြားသည်ရှိသော်။ သော၊ ထို သံဃရက္ခိတသည်။ “သာဓူ”တိ၊ ၍။ ကိဉ္စာ ပိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အကယ်၍ ဝန်ခံ၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ ထိုသို့ ဝန်ခံသော်လည်း။ အာစရိယေဿဝ၊ အားလျှင်။ ဧတံ ဒုက္ကဋံ၊ ဤဒုက္ကဋ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်းဟူမူကား။ ဝိသင်္ကေတတ္တာ၊ ချွတ်ယွင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿ၊ အား။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတ္ထသာဓက စေတနာယ၊ ဖြင့်။ အာပန္နတ္တာ၊ ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “အာဏာပကဿ စ ဝဓကဿ စ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထိုဒုက္ကဋ်သည်ကား။ မူလေဋ္ဌေန၊ သည်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗဒုက္ကဋံ၊ ရောက်အပ်သော ဒုက္ကဋ်တည်း။ “မူလဋ္ဌဿ အနာပတ္တီ”တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အပရိစ္ဆိန္နောကာသတ္တာ၊ မပိုင်းခြား အပ်သော အရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။
ဣဒါနိ၊ ယခု။ ဣမသ္မိံ ယေဝ အဓိကာရဒွယေ၊ ဤအရာနှစ်ခုအပေါင်း၌။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယော၊ ဆိုအပ် သောနည်းကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ “ဝဓကော၊ သည်။ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ၏။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿတီ”တိ၊ ၍။ ဝဓကေဿဝ၊ အားသာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ အာဏာပကဿ၊ သော။ ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿ၊ အား။ အာပတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သော၊ ထို ဝဓကရဟန်း သည်။ ဝဇ္ဈ၊ သတ်၍။ မရဏမရဏေသု၊ သေခြင်း, မသေခြင်းတို့တွင်။ အညတရံ၊ တပါးပါးကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ယဒိ ပန ကရောတိ၊ အကယ်၍ပြုအံ့။ ဗုဒ္ဓရက္ခိတဿ၊ ၏။ အာဏတ္တိက္ခဏေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပါရာဇိကဒုက္ကဋေသု၊ တို့တွင်။
ဤတွင် အဋ္ဌကထာပါဌ် (ဆဋ္ဌ - ၄၉) တို့၌ ယော ယော ပဋိဂ္ဂ ဏှာတိ၊ တဿ တဿ တပ္ပစ္စယာ-ဟု ရှိ၏။ ဋီကာ ပါဌ်တို့၌ကား ယော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ သဗ္ဗဿ တပ္ပစ္စယာ - ပါဌ်ရှိ၏။
၁၇၅။ အရဟော၊ ရဟောသည်။ နိဒ္ဒေသာဒီသု၊ တို့၌။ ပါဠိယဉ္စ၊ ပါဠိ၌ လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထို အရဟော ရဟောသညီဥလ္လပန၌။ ပရမ္ပရာယ၊ အဆင့်ဆင့် အားဖြင့်။ သုတွာ၊ ထိုအရဟော ရဟောသညီဥလ္လပန၌။ ပရမ္ပရာယ၊ အဆင့်ဆင့်အားဖြင့်။ သုတွာ၊ ၍။ မရတု၊ သတ်လေစ။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဥလ္လပန္တဿ၊ ပြောဆိုသော ရဟန်းအား။ ဝါ၊ ၏။ ( အာပတ္တိ၌ စပ်)။ ဥဒ္ဒေသေ၊ ရည်ညွှန်းခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ၊ ရည်ညွှန်းအပ်သောသူ၏။ မရဏေန၊ သေခြင်းဖြင့်။ ပါရာဇိကဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ- အာပဇ္ဇနံ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥဒ္ဒေသေ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ တယောက်ယောက် သောဟောတိ၊ ၏။ “ဣတ္ထန္နမော၊ ဤအမည်ရှိသော သူသည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဝစနံ၊ ကြားစေသတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ ၍။ ဥလ္လပန္တဿ၊ ပြောဆိုသော ရဟန်းအား။ ဝိသေင်္ကတတာ၊ ချွတ်ယွင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒူတပရမ္ပရာယ၊ ဒူတပရမ္ပရကထာ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ “ယောကောစိ၊ သည်။ သုတွာ၊ ၍။ ဝဒတု၊ ဆိုလေစ”။ ဣတိ-ကတွာ၊ ၍။ သစေ ဥလ္လပတိ၊ အကယ်၍ပြောဆိုအံ့။ ဝဇ္ဈော၊ သတ်အပ်သောသူသည်။ သယမေဝ၊ မိမိအလိုလိုလျှင်။ သုတွာ၊ ၍။ မရတိ၊ သေအံ့။ ဝိသင်္ကေတတ္တာ၊ သောကြောင့်။ န ပရာဇိကံ၊ ပါရာဇိက မသင့်။ ယော ကောစိ၊ သည်။ သုတွာ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ အံ့။ သော၊ ထိုသူသည်။ စေ မရတ၊ အကယ်၍ သေအံ့။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။ “ယော ကောစိ၊ သည်။ မမ၊ ၏။ ဝစနံ။ သုတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုသူကို။ မာရေတု၊ သတ်လေစေ”။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဥလ္လပတိ၊ ပြောဆို၏။ ယော ကောစိ၊ သည်။ သုတွာ၊ ၍။ မာရေတိ၊ သတ်အံ့။ ဝိသင်္ကေ တတ္တာ၊ ချွတ်ယွင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကအာပတ် မသင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ဝေဒိဗ္ဗော၊ ၏။
၁၇၆။ မူလံ ဒတွာ မုစ္စတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ဖျက်၍။ ဘဉ္ဇိတွာ၊ ၍။ စဝိတွာ၊ ဆုပ်၍။ စုဏ္ဏေတွာ၊ မှုန့်မှုန့်ညက် ညက်ပြု၍။ အဂ္ဂိမှိ ဝါ၊ မီး၌မူလည်း။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ပဂေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ မုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ သည်လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယေသံ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ မူလံ၊ အဖိုးကို။ တေန ဘိက္ခုနာ၊ ထိုရဟန်း သည်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။ ပေါတ္ထကသာမိက ဟတ္ထတော၊ ပေရှင်တို့၏ လက်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဒိန္နမူလံ၊ ပေးသောဥစ္စာကို။ ပုန၊ တဖန်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တေသညေဝ ဉာတကာဒီနံ၊ ထိုအဆွေအမျိုး အစရှိသော သူတို့ အားလျှင်။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ မုစ္စတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပေးသည်ရှိသော်။ ပေါတ္ထက သာမိကေဿဝ၊ ပေရှင်ရင်း၏သာလျှင်။ သန္တကံ၊ သည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဤတွင်အဋ္ဌကထာပါဌ် (ဝိ၊၂၊၅၁) ၌ ယေသံ ဟတ္ထတော မူလံ ဂဟိတံ၊ တေသံ မူလံ ဒတွာ မုစ္စတိ-ရှိ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “သော၊ ထိုသူသည်။ သစေ၊ အကယ်၍။ ဝိပ္ပဋိသာရီ၊ နှလုံးမသာရှိသည်။ ဟုတါာ၊ ဖြစ်၍။ သီဃံ၊ လျင်စွာ။ တေသံ၊ ထိုပေရှင်တို့အား။ မူလံ၊ အဖိုးရင်းကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ မုစ္စတိ၊ လွတ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ယေန ဓနေန၊ အကြင်ဥစ္စာဖြင့်။ ပေါတ္ထကော၊ ပေကို။ ကီတော၊ ဝယ်အပ်၏။ တဉ္စ ဓနံ၊ ထိုဥစ္စာကိုလျှင်။ ပေရှင်လက်မှ။ ဓနေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ပေါတ္ထကေ၊ ပေကို။ အဒိန္နေပိ၊ မပေးသော်လည်း။ မုစ္စနတော၊ လွတ်သောကြောင့်တည်း။
တတ္ထကာ ပါဏာတိပါတာတိ ဧတ္ထ၊ “ဧကာပိ စေတနာ၊ တခုတည်းသော စေတနာကိုလည်း။ ကိစ္စဝသေန၊ ကိစ္စ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ‘တတ္တကာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သတိပဌာန သမ္မပ္ပဓာနနံ၊ သတိပဋ္ဌာန် သမ္မပ္ပဓာန်တို့၏။ စတုက္ကတာ ဝိယ၊ စတုက္ကအဖြစ်ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ပမာဏေ ဌပေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတ္တနာ၊ သည်။ အဓိပ္ပေတပ္ပမာဏေ၊ လိုအပ်သော ပမာဏ၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ “မယာ၊ သည်။ ကတံ၊ ၏။ ဧဝရူပေ၊ ဤသို့သော သဘောရှိသော။ အာဝါဋေ၊ တွင်းကို။ ခဏိတေ၊ တူးသည်ရှိသော်။ တသ္မိံ၊ ထိုတွင်း၌။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ မရတု၊ သေစေသတည်း”။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သော အလိုအားဖြင့်။ ဝဓကော၊ သည်။ အာဝါဋပ္ပမာဏံ၊ ကို။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ သစေ ခဏိ၊ အကယ်၍တူးအံ့။ တံ၊ ထိုသို့ တူး သောတွင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ဣမသ္မိံ အာဝါဋေ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ခဏိတဗ္ဗံ၊ တူးအပ်သော တွင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဧတ္တကပမာဏဿ၊ ဤမျှသောပမာဏကို။ အနိယမိတတ္တာ၊ မမှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဧကသ္မိမ္ပိကုဒါလပ္ပဟာရေ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုတ္တန္တိကတ္တေရေဟိ၊ တို့သည်။ ကိဉ္စာပိ ဥပဌတံ၊ အကယ်၍ကား အသီးထုတ်၍ ဆိုအပ်၏ရှင့်။ တထာ ပိ၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာ၊ သည်။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံသော စေတနာအဖို့၌။ အတ္ထေဝ - အတ္ထိ ဧဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဗဟူနံ၊ များစွာကုန်သော သတ္တဝါတို့၏။ မရဏ၊ သေရာ၌။ အာရမ္မဏနိယမေ၊ အာရုံကိုမှတ်ရာ၌။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဝဇ္ဈေသု၊ သတ်အပ်သော သူတို့တွင်။ ဧကဿ၊ တယောက်သောသူ၏။ ဇီဝိတိန္ဒြိယေ၊ ဇိဝိတိန္ဒြေကို။ အာလမ္ဗိတေ၊ အာရုံပြုသည်ရှိသော်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့ကို။ အာလမ္ဗိတမေဝ၊ အာရုံပြုသည်မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကဿ၊ တယောက် သောသူ။ မရဏေပိ၊ ၌လည်း။ တဿ၊ ထိုတယောက်သောသတ္တဝါ၏။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ အာလမ္ဗိတံ၊ အာရုံပြုခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ၊ ဖြစ်ဆဲသောဇီဝိတိန္ဒြေကို။ အာလမ္ဗိတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဥပ္ပန္နံ၊ ခဏတ္တယသမင်္ဂီဇီဝိတိန္ဒြေကို။ အာလမ္ဗိတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ ကောင်း။ နိရုဇ္ဈမာနံ၊ ဘင်္ဂက္ခဏဇီဝိတိန္ဒြေကို။ အာလမ္ဗိတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတက်ကောင်း။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိဆဲဖြစ်သောကြောင့်။ ပါဏာတိပါတစေတနာဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ စ၊ ပစ္စုပ္ပန်တရားလျှင် အာရုံရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုရေဇာတာရမ္မဏာ စ၊ ပုရေဇာတတရားလျှင် အာရုံရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တမ္မိ၊ ထို သုတ္တန္တိက ဆရာတို့စကားသည်လည်း။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ပစ္ဆိမကောဋိယာ၊ ပစ္ဆိမကောဋိ အားဖြင့်။ ဝါ၊ ယုတ်သောအပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ဧကစိတ္တက္ခဏေ၊ တခုသော စိတ္တက္ခဏ၌။ ပုရေဇာတံ၊ ပုရေဇာတသည်။ ဝါ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော တရားသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဌိတံ၊ ၏။ တံ ဇီဝိတံ၊ ထိုသို့သော ဇီဝိတကို။ အာလမ္ဗဏံ ကတွာ၊ အာရုံပြု၍။ သတ္တ မဇဝနပရိယာပန္န စေတနာယ၊ ဖြင့်။ ဩပက္ကမေ၊ သက်ဝင်ခြင်းကို။ ကတေ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ တဿ သတ္တဿ၊ ထို တခုသော သတ္တဝါ၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို။ အာရုံပြုအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝေါရောပိတဉ္စ၊ ခွင်းအပ်သည်လည်း။ ဝါ၊ ခွင်းခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတော ပန၊ ဤ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှကား။ အညထာ၊ တပါးသော အကြောင်းဖြင့်။ န သက္ကာ၊ မတက်နိုင်ရာ။ ဧဝမေဝ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော အတိုင်းသာ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေ့အဖို့၌။ “ဗဟူပိ သတ္တေ၊ များစွာသော သတ္တဝါတို့ကိုလည်း။ မာရေမိ၊ သတ်အံ့”။ ဣတိ စိန္တေတွာ၊ ဤသို့ကြံ၍။ သန္နိဋ္ဌာန ကာလေ၊ အပြီးဆုံးဖြတ်သောကာလ၌။ ဝိသပက္ခိပနာဒီသု၊ အဆိပ်ထည့်ခြင်းစသည်တို့တွင်။ ဧကံ ပယောဂံ၊ တခုသော ပယောဂကို။
မရိတုကာမာ ဝါတိအာဒိနာ၊ မရိတုကာမာ ဝါ - အစရှိသည်ဖြင့်။ အဓိပ္ပါယတ္တာ၊ သေခြင်းကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဩပပါတိကမရဏေပိ၊ ဥပပါတ်သတ္တဝါသေရာ၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ “နိဗ္ဗတ္တိတွာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပတနံ၊ ကျခြင်းသည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဩပပါတိကတ္တဉ္စ၊ ဩပပါတိကဖြစ်ခြင်း သည်လည်းကောင်း။ ပတနဉ္စ၊ ကျခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဧကမေဝ၊ တပြိုင်နက် သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ “သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အရပ်အားဖြင့်လည်း။ အနုဒ္ဒိဿေဝါ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအတွင်း၌။ မရတု၊ သေစေ။ ဣတိ အဓိပ္ပါယသမ္ဘဝတော၊ ဤသို့သော အလို၏ဖြစ်သောကြောင့်။ “ဥတ္တရိတုံ အသေက္ကောန္တော မရတိ ပါရာ ဇိကမေဝါ”တိ ဝစနံ၊ ပါရာဇိကမေဝ - ဟူသော စကားကို။ သုဝုတ္တံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်၏။ “ပတိတွာ၊ ကျ၍။ မရတု၊ သေစေ”။ ဣတိ၊ သို့။ နိယမေတွာ၊ မှတ်၍။ ခဏိတော၊ တူးအပ်သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဩပပါတိကမနုဿော စ၊ ဥပပါတ်ဖြစ်သော လူသည်လည်း။ နိဗ္ဗတ္တိတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဌိတနိယ မေနေဝ၊ တည်သော အမှတ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဥတ္တရိတုံ၊ တက်ခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း”။ ဣတိ စိန္တေတွာ၊ ဤသို့ကြံ၍။ မရတိ၊ သေအံ့။ ပါရာဇိကစ္ဆာယာ၊ ပါရာဇိက အရိပ်သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ တေန၊ ကြောင့်။ “ဥတ္တရိတုံ အသက္ကောန္တော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထို ဥပပါတ်ဖြစ်သော လူသည်။ ဥတ္တရိတုံ၊ တက်ခြင်းငှါ။ အသက္ကောန္တော၊ မတတ်နိုင်သောကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ မရတိ၊ သေအံ့။ တေန၊ ထိုသို့သေသဖြင့်။ ပါတောပိ၊ ဩပပါတိကသတ္တဝါ၏ ကျခြင်းသည်လည်း။ တဿ၊ ထိုတွင်းတူးသော ရဟန်း၏။ ဣစ္ဆာယ၊ အလိုအားဖြင့်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသည်။ ဝါ၊ ပါရာဇိကသို့ရောက်ခြင်းကိစ္စပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (တနည်းကား)။ တေန၊ ထိုသို့သောကြောင့်။ တဿ၊ ထို ဩပပါတိကသတ္တဝါ၏။ ပါတောပိ၊ ကျခြင်းသည်လည်း။ သိဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တတ္ထ ဝစနေ၊ ထို စကား၌။ ဤဒိသီ စောဒနာ၊ ဤသို့သော စောဒနာသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ယော ပန၊ အကြင်သတ္တဝါကိုကား။ “ဥတ္တရိတုံ အသက္ကောန္တော မရတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သော၊ ထို သတ္တဝါသည်။ ဩပပါတပတနက္ခဏေ၊ ဥပပါတ် ကျသောခဏ၌။ အရူပလောကေ၊ အရူပလောက၌။ ဇီဝတိ၊ အသက်ရှင်၏။ ဝဓကစေတနာ စ၊ သည်လည်း။ (အာရမ္မဏံ ဟောတိ - ၌ စပ်)။ “အနိယတော ဓမ္မော၊ သည်။ မိစ္ဆတ္တနိယတဿ ဓမ္မဿ၊ မိစ္ဆတ္တနိယတဓမ္မအား။ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ အာရမ္မဏ သတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယေ ဥပကာရကော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ ရုပ်ဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ မာတုဃာတိကမ္မဿ၊ အမိကို သတ်သောကံအား။ ပိတုဃာတိကမ္မဿ အရဟန္တဃတိ ကမ္မဿ ရုဟိရုပ္ပါဒကမ္မဿ၊ အဖကို သတ်သောကံ၊ ရဟန္တာကို သတ်သောကံ၊ ဘုရားရှင်ကို သွေးစိမ်းတည်အောင် ပြုသောကံအား။ အာရမ္မဏပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ဤသို့ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ သည်။ အာရမဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထို ရုပ်ဇီဝိတိန္ဒြေသည်။ အရူပါဝစရသတ္တဿ၊ အား။ န စ အတ္ထိ၊ မရှိ။ သာ စေတနာ၊ ထို ဝဓက စေတနာသည်။ “အနိယတော ဓမ္မော မိစ္ဆတ္တနိယတဿ ဓမ္မဿ ပုရေဇာတ ပစ္စယေန ပစ္စယော၊ (အာရမ္မဏပုရေဇာတ ပစ္စယော) အာရမ္မဏပုရေဇာတံ၊ ဝတ္ထုပုရေဇာတံ၊ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ။
ပတိတရူပံ၊ ပမာဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မာတုယာ၊ သည်။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ ပရိဝတ္တလိင်္ဂါယ၊ လိင်ပြန်ပြီးမှ။ မတာယ၊ သေသည်ရှိသော်။ သော၊ ထိုတွင်းတူးသော သူသည်။ မာတုဃာတကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပုရိသဃာတကော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပတိတေဿဝ၊ ကျသော အရုပ်သဏ္ဍန်၏ သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ကသ္မာ၊ နည်းဟူမူကား။ ပတိတရူပမတရူပါနံ၊ ကျသော အရုပ်သဏ္ဍန်, သေသော အရုပ်သဏ္ဍန်တို့၏။ ဧကသန္တာ နတ္တာ၊ တစပ်တည်းစပ်သော ရုပ်အစဉ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထိုကျသော ရုပ်သဏ္ဍန်သည်လျှင်။ အဿ၊ ထိုကျသော သတ္တဝါ၏။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုတွင်း၌ ကျသောသတ္တဝါ၏။ ပရိဝတ္တနံ၊ လိင်ပြန်ခြင်းသည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယာနေဝ၊ ဣတ္ထိန္ဒြေိ, ပုရိသိန္ဒြေတို့သည် သာလျှင်။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိအခါ၌။ နိရုဇ္ဈနုပ္ပဇ္ဇနကာနိ၊ ချုပ်ကုန် ဖြစ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ကြရာ၌။ ဣတ္ထိပုရိသောတိ ဝစနံ၊ ဣတ္ထိပုရိသော - ဟူသော စကားသည်။ ဝေါဟာရမတ္တမေဝ၊ ဝေါဟာရမျှသာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ခေါ်အဝေါ်မျှသာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာတုဃာတကောဝ၊ မာတုဃတကာသာဖြစ်၏။ န ပုရိသဃတကောဝ၊ ပုရိသဃာတက မဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ တဿ၊ ထိုလူသတ္တဝါ၏။ ပတိတရူပဝသေန၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤဘီလူး ပြိတ္တာ အရုပ်သဏ္ဍာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ထုလ္လစ္စယံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဧကသန္တာ နတ္တာ၊ ကျသောရုပ် သေသောရုပ်တို့၏ တူသောရုပ် အစဉ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ပဌမတ္ထေရဝါဒေ၊ ရှေးဦးစွာ ဖြစ်သော ဥပတိဿ မထေရ်အယူ၌။ ယုတ္တိ၊ သင့်သော အကြောင်းတည်း။ ဒုတိယေ၊ ဒုတိယဖြစ်သော ဖုဿဒေဝ မထေရ်၏ အယူ၌။ ပေတော ဝါ၊ ပြိတ္တာသည်လည်းကောင်း။ ယက္ခော ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ကိဉ္စာပိ ပတိတော၊ အကယ်၍ ကျ၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ ထိုသို့ကျသော်လည်း။ အဟေတုက ပဋိသန္ဓိကတ္တာ၊ အဟိတ်ပဋိသန္ဓေနေ ရသောကြောင့်။ အကုသလဝိပါကဿ၊ အကုသိုလ်၏ အကျိုး၏။ “ဝါမေန သူကရော ဟောတီ”တိ၊ ဟူသော။ ဧတ္ထ၊ ဤ (သုတ်မဟာဝါ အဋ္ဌကထာ ၂၅၀-ဂါထာ) ပါဠိ၌။ ဝုတ္တယက္ခာနံ၊ ဆိုအပ်သော ဘီလူးတို့၏။ ပဋိသန္ဓိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သဗ္ဗရူပါနံ၊ အလုံးစုံသော ရုပ်သဏ္ဍာန်တို့အား။ သာဓာရဏတ္တာ စ၊ ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အမနုဿဇာတိကတ္တာ စ၊ လူဇာတ် မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တိရစ္ဆာနရူပေန၊ တိရစ္ဆာန် အရုပ်သဏ္ဍာန်ဖြင့်။ မတေ၊ သေသည်ရှိသော်။ မရဏရူပ ဝသေန၊ သေသောအရုပ်သဏ္ဍာန်ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ ဝတ္ထုဝသေန၊ ဖြင့်။ လဟုကာပတ္တိယာ၊ လာဟုကအာပတ်၏။ ပရိဝတ္တနာ၊ ပြန်ခြင်းသည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ကိမိဝ၊ ဟူမူကား။ တတ္ထဇာတက ရုက္ခာဒိဆိန္ဒနေ၊ ထိုရွှေအိုးအပေါ်၌ ပေါက်ရောက်သော သစ်ပင်ကို ဖြတ်ရာ၌။ ပါစိတ္တိယပရိဝတ္တနံ ဝိယ၊ ပါစိတ်အာပတ်မှ ပြန်၍ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်သကဲ့သို့တည်း။ အယမေဝ၊ ဤအဆုံးအဖြတ်သည်သာလျှင်။ ယုတ္တတရော၊ အလွန်သင့်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ပါရာဇိကဿပန၊ ပါရာဇိကဝတ္ထု၏ကား။ မနုဿဇာတိကော၊ သည်။ ယထာ တထာ ဝါ၊ ဟုတ်ဟုတ်ညားညားသော အခြင်းအရာဖြင့်မူလည်း။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ ယထာ တထာဝါ၊ ဖြင့်မူလည်း။ မရတု၊ သေသည်ဖြစ်စေ။ ပါရာဇိကမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပါရာဇိကာပတ္တိယာ၊ ၏။ (ထည့်)။ ဂရုကတ္တာ၊ ဂရုကအာပတ်ဖြင့်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဂရုကာပတ္တိယာ၊ ၏။ ပရိဝတ္တနာ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဂဏ္ဍီပဒေ ပန၊ အရှင်ဓမ္မသိရိ စီရင်သော ဂဏ္ဍိပုဒ်၌ကား။ “ဒုတိယတ္ထေရ ဝါဒေါ၊ ကို။ ပုထုဇ္ဇနဿ၊ ၏။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ အရဟတ္တံ၊ သို့။ ပတွာ၊ ၍။ မရန္တဿ၊ သေသောသူ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “တိရစ္ဆာနေ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒေဝါ၊ နတ်တို့ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “သကသကရူ ပေနေဝ၊ မိမိ မိမိ၏ ရုပ်ဖြင့်သာလျှင်။ မရဏံ၊ သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော ရုပ်ဖြင့်။ န ဘဝတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယက္ခပေတရူပေန၊ ဖြင့်။ မတေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ရှိ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သင့်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ “တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟမရဏေ ဝိယ၊ တိရစ္ဆာန်အသွင်ရှိသော လူဇာတ်ကို သတ်ရာ၌ ကဲ့သို့”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ပဟာရံ လဒ္ဓါတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ သတ္တာနံ၊ တို့ကို။ မာရဏတ္ထာယ၊ သေစိမ့်သောငှါ။ ကတတ္တာ၊ ပြုသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၇၇။ သာဓု သုဋ္ဌု၊ ကောင်းပြီး ကောင်းပြီ။ မရတု၊ သေစေလော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစီဘေဒံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ဝိသဘာဂရောဂေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သရီရဋ္ဌော၊ ကိုယ်၌တည်သော။ ဂဏ္ဍပီဠကာဒိ၊ ထွတ်မြင်းနာ အိုင်းအနာအစရှိသည်တည်း။
၁၇၈။ ကာလာနုသာရီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကိဿာ၊ တခုသော။ လတာယ၊ နွယ်၍။ မူလံ ကိရ၊ အမြစ်ဖြစ်သတတ်။ ဝါ၊ ကား။ မဟာကစ္ဆပေန၊ ဖအောင်းကြီးပွင့်ဖြင့်။ ကတပုပ္ဖံ၊ ပြုသော ပန်းပွင့်တည်း။ ဟံသပုပ္ဖန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟံသာဒီနံ၊ ဟင်္သာအစရှိ သည်တို့၏။ ပက္ခပတ္တံ၊ အတောင်နှစ်ဘက်မှ ဖြစ်သော အတောင်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့်။ သာဟတ္ထိ ကာဏတ္တိကနယံ ဟိ၊ နည်းကိုလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ကာယဝါစာစိတ္တတော၊ ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာနဝိဓိ၊ သမုဋ္ဌာန်အစီအရင်ကို။ ဒေဿတဗ္ဗော၊ ပြအပ်၏။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ၊ ပဒဘာဇနီအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၁၈၀။ မရဏတ္ထိကာဝ ဟုတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမဿ ကာယဿ၊ ၏။ ဘေဒေန၊ ပျက်သဖြင့်။ သဂ္ဂပါပနာဓိပ္ပါယတ္ထာ၊ နတ်ရွာသို့ ရောက်ခြင်းကို အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ မရဏတ္ထိကာဝ၊ သေခြင်းကို အလိုရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဧဝံအဓိပ္ပါယိနော၊ ဤသို့ အလိုရှိကုန်သောသူတို့သည်။ မရဏတ္ထိကာ နာမ၊ မရဏတ္ထိက မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ မရဏတ္တိကဘာဝံ၊ မရဏတ္တိက အဖြစ်ကို။ အဇာနန္တာ၊ မသိကုန်သောကြောင့်။ ပါရာဇိကံ၊ သို့။ အာပန္နာ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “အတ္တနော၊ မိမိ၏။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိံ၊ စိတ်၏ဖြစ်ခြင်းကို။ န ဇာနန္တိ၊ မသိကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဇာနန္တိ ဧဝ၊ သိကုန်သည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝေါ ဟာရဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုဗ္ဗဘာဂဝေါဟာရဝသေန၊ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ဝေါဟာရ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သန္နိဋ္ဌာနေ ပန၊ အပြီး ဆုံးဖြတ်ရာ၌ကား။ ဧတံ၊ ဤ ဝေါဟာရစကားသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပါသေ၊ ကျော့ကွင်း၌။ ဗဒ္ဓသူကရမောစနေ ဝိယ၊ ဖွဲ့မိသော ဝက်ကို လွှတ်ရာ၌ကဲ့သို့။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ယထာနုသန္ဓိနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ အမရိတွာ၊ မသေမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အပ္ပဋိဝေက္ခိတွာနိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဝိစာရေတွ၊ မဆင်ခြင်မူ၍။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌိမဘာဂေ၊ ၌။ ကိသ္မိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော ဝတ္ထုသည်။ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ ရှိသည်ရှိသော်။ ဝလိ၊ အတွန့်သည်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဒဿိတေတိ၊ သည်ကား။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ဌပိတေ၊ ထားသည်ရှိသော်။ ပဋိဗန္ဓန္တိ၊ သည်ကား။ တယာ၊ နှင့်။ ပဋိဗန္ဓံ၊ စပ်သော။ သံဃဿ၊ ၏။ ပရိဘောဂန္တရာယံ၊ အသုံးအဆောင်၏ အန္တရာယ်ကို။ မာ အကာသိ၊ မပြုလင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
(ဤတွင် ခါဒနာဒဏ္ဍကာ-ဟု ဋီကာပါဌ်အများရှိ၏။ ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရန္တိနိခါဒနမုဂ္ဂရံ - ဟု သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ (ဆဋ္ဌ - ၂၇၃) ဖွင့်သည်။ မုဂ္ဂရောနာမ ရေဿ ထူလမုဂ္ဂရော - ဟု ဝိမတိဝိနောဒနီဋီကာ - (ဆဋ္ဌ - ၂၃၄)ဖွင့်သည်ကို ထောက်ရာ၏)
ဝေမာ နာမ၊ သည်ကား။ တေသံ ခါဒနဏ္ဍကာနံ၊ ထိုသို့ ထွင်း၍ အရိုးတပ်သော ဆောက်ပုတ်တို့၏။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ အောက်၌လည်းကောင်း။ ဥပရိ စ၊ အထက်၌လည်းကောင်း။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ဗန္ဓိတဗ္ဗဒဏ္ဍာ၊ ဖွဲ့အပ် တပ်အပ်သော အရိုးရှိသော ဆောက်ပုတ်တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
(ဝေမံ နာမ တန္တဝါယာနံ ဝတ္ထဝါယနဥပကာရဏံ - ဟု ဝိမတိ ဝိနောဒနီဋီကာ (ဆဋ္ဌ - ၂၃၄) ဖွင့်၏။)
ဟေဋ္ဌာဝ၊ အောက်၌လျှင်။ ဒုဝိဓာပိ၊ နှစ်ပါး အပြားဖြင့်လည်း။ ပဌန္တိ၊ ရွတ်ကုန်၏။ ဟတ္ထပ္ပတ္တော ဝိယ၊ လက်သို့ရောက်သော ဝတ္ထုကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ “တဿ၊ ထို လုပ်ကျွေးပြုစုသော ရဟန်း၏။ ဝိက္ခေပေါ၊ ပြန့်လွင့်ခြင်းသည်။ မာ ဟောတု၊ မဖြစ်စေလင့်”။ ဣတိ မနသိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဥပ္ပစ္ဆိန္ဒတိ၊ ဖြတ်၏။ ဝိသေသာဓိဂမံ၊ တရားအထူးရခြင်းကို။ ဗျာကရိတွာ၊ ကြား၍။ တပ္ပဘဝံ၊ ထို ဝိသေသာဓိဂမကို ကြားခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော။ သက္ကာရံ၊ ပူဇော်သက္ကာရကို။ လဇ္ဇီယန္တော၊ ရှက်နိုးသည်ဖြစ်၍။ အာဟာရံ၊ ကို။ ဥပ္ပစ္ဆိန္ဒတိ၊ ဖြတ်၏။ န ဝဋတိ၊ မအပ်(ထည့်၍သမ္ဗန်)။ ကသ္မာ၊ ကား။ သဘာဂါနံ၊ သဘောတူသော လဇ္ဇီရဟန်း တို့အား။ ဗျာကတတ္တာ၊ ကြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ကပ္ပိယခေတ္တံ၊ ကပ္ပိယခေတ်ကို။ အာရောစေန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၈၆။ အကထဝိညတ္တိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ န ဝိညတ္တိယာ၊ မတောင်းသဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထို အကတဝိညတ်ကို။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကတာပိ၊ ပြုသော်လည်း။ အကတာ ဝိယ၊ မပြုသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အကတဝိညတ္တိ၊ ပြုသော်လည်း မပြုသကဲ့သို့ဖြစ်သော ဝိညတ်သည်။ “ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ယေန၊ အကြင်ဝတ္ထုဖြင့်။ အတ္ထော၊ အလိုရှိ၏။ တေန၊ ထို ဝတ္ထုဖြင့်။ ဝဒေယျာထ၊ ဆိုကုန်လော”။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အကတဋ္ဌာနေ၊ မပြုသောအရာ၌။ ဝိညတ္တိ၊ တောင်းခြင်းသည်။ အကတဝိညတ္တိ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ တိတ္ထိယဘူတာနံ၊ တိတ္ထိဖြစ်၍ကုန်သော။ မာတာပိတူနံ၊ တို့အား။ သဟတ္ထာ၊ ဖြင့်။ ဒါတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပိတုစ္ဆာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပိတုဘဂိနီ၊ အဖနှမတည်း။ “ယာစိတုံ၊ ကောင်းခြင်းငှါ။ ဒုက္ခ”န္တိ၊ ဆင်းရဲ၏ ဟူ၍။ သစေ ပိ န ယာစန္တိ၊ အကယ်၍ မတောင်းကုန်အံ့။ သယံ ဝါ၊ မိမိသည်မူလည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ အသက္ကောန္တာ၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ “ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ တေသံ၊ ထို မိဖစသည်တို့၏။ အတ္ထော၊ သည်။ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ အာဘောဂံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ကတွာ ဝါ၊ ပြု၍မူလည်း။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဝဇ္ဇကမ္မံ ဝါ၊ သည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ သတ္တမော၊ ခုနစ်ဆက်ဖြစ်သော။ ကုလပရိဝတ္တော၊ အမျိုးတို့၏ အဆက်အနွယ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ ဝဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သဗ္ဗပဒေသူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဟာမာတုယာ စူဠမာတု ယာတိအာဒီနံ၊ တို့၏။
ဝုတ္တနယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သာမဏေရေဟိ ဝါ”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပရိယေသိတွာ၊ ၍(လိုက်)။ “အကတဝိညတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ န၊ မဟုတ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “သစေ ပစ္စာသီသတိ၊ အကယ်၍ တောင့်တ၍ ပေးသည်ဖြစ်အံ့။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကပ္ပိယ ဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုပ္ဖံ အာနေထာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ “ပူဇံ အကာသီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သယံ၊ သည်။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
“ပရိတ္တံ၊ ကို(ထည့်)။ ဘဏထ၊ ရွတ်ပါကုန်လော။ “ဝါ၊ ဟောပါကုန်လော။ ဣတိ ဝုတ္တေ ပန၊ ဤသို့ဆိုသော်ကား။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ဝဋတိ၊ ၏။ နော စေ ဇာနန္တိ၊ အကယ်၍ မသိကုန်အံ့။ ပါဒါ၊ ခြေတို့ကို။ န အပနေတဗ္ဗာ၊ မပယ်ရှားအပ်ကုန်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝါ၊ ဟိ- ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါဒါ၊ တို့ကို။ န အပနေတဗ္ဗာ၊ ကုန်။
ဣတိ - အာကာရေန၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ အာဂန္တာ - အာဂစ္ဆန္တော၊ လာသည်ရှိသော်။ အန္တရာမဂ္ဂေ၊ ခရီင်္းအကြား၌။ အပ္ပမတ္တကဿ၊ အနည်းငယ်သော အမှု၏။ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ ဧကံ၊ တယောက်သော။ အမစ္စံ၊ ကို။ ဃာတာပေသိ၊ သတ်စေ၏။ သေသာ၊ ကြွင်းသော အမတ်တို့သည်။ ဘယေန၊ ကြောက်သဖြင့်။ ပလာယန္တာ၊ ပြေးကုန်၏။ အရညေ၊ တော၌။ အန္တရာမဂ္ဂေ၊ ခရီးအကြား၌။ စောရဟိ၊ ခိုးသူတို့သည်။ ဝိလုတ္တာ၊ လုယက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တမ္ဗုလကလ္လကဝိဟာရံ၊ တမ္ဗုလကလ္လက ကျောင်းသို့။ ဂန္တာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထို တမ္ဗုလကလ္လကကျောင်း၌။ စာတုနိကာယိကတိဿတ္ထေရော၊ နိကာယ်လေးပါးကိုတတ်သော တိဿမထေရ်သည်။ တေသံ၊ ထိုအမတ်တို့အား။ သင်္ဂဟံ၊ သဂြုႌဟ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ရညော၊ မင်းအား။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တေဟိ၊ ထိုအမတ်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ရဇ္ဇံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တမ္ဗုလကလ္လကတိဿတ္ထေရဿ၊ ကမ္ဗုလကလ္လကကျောင်း၌ နေသော တိဿမထေရ်၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ အဘယဂိရိဝိဟာရံ၊ အဘယဂိရိကျောင်းကို။ အကာသိ၊ ဆောက်၏။ သေသာပိ၊ ကြွင်းသော အမတ်တို့သည်လည်း။ ဧကေက ဝိဟာရံ၊ တကျောင်းတကျောင်းစီကို။ ကာရာပေသုံ ကိရ၊ ဆောက်စေကုန်သတတ်။
၁၈၇။ စောရဿ၊ ၏။ သမီပံ၊ သို့။ ပေသေန္တော၊ စေလွှတ်သောရဟန်းသည်။ “ဝါဠယက္ခဝိဟာရံ၊ သားရဲဘီလူးရှိသော ကျောင်းသို့။ ပေသေတိ၊ စေ၏”။ ဣတိ ဣမိနာ၊ ဤဝတ္ထုနှင့်။ သဒိသော၊ တူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မရဏာဓိပ္ပါယတ္တာ၊ သေခြင်းကိုအလိုရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တဠာကာဒီသု၊ တဘက်ဆည်ကန်စသည်တို့၌။ မစ္ဆာဒိဂ္ဂဟဏတ္ထံ၊ ငါးစသည်တို့ကို ဖမ်းစိမ့်သောငှါ။ ကေဝဋံ၊ တံငါကို။ အညာပဒေသေန၊ သူတပါးကို ညွှန်သဖြင့်။ “တဠာကတီရံ၊ တဘက်ဆည်ကန်အနားသို့။ ဂစ္ဆ၊ သွားချေ”။ ဣတိ၊ သို့။ ပဟိဏန္တဿ၊ စေသောရဟန်းအား။ ပါဏာတိပါတေန၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဝါဠယက္ခဝိဟာရံ ပါဟေသီ”တိ ဣမဿ၊ အား။ သဒိသော၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “မရဏာဓိပ္ပါယတ္တာ”တိ၊ ၍။ ဝစနဿာ နုလောမတော၊ လျော်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ “ဧဝံ ဝါဠယက္ခမ္ပီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။
၁၈၉။ တံ တတြဋ္ဌိတံ ဆိန္ဒန္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ - သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့သော ပါဌ်တို့၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတရေသူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါရာဇိက ထုလ္လစ္စယဉ္စ၊ သို့လည်း။ အာပန္နာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “ဣမံ၊ ဤဝတ္ထုကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ သီဃံ၊ လျင်စွာ။ ဂန္တာ၊ ၍။ သံဃဿ၊ ၏။ ပတ္တစီဝရံ၊ ကို။ ဒဿမိ၊ အံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ ကုသလစိတ္တေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဆိန္ဒိတုံ၊ ဖြတ်ခြင်းငှါ။ န ဝဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်မပြုသင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အညဿ၊ တပါးသော။ ဘိက္ခုနောပန၊ ရဟန်းအားကား။ ဝဋတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနုညာတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။
၁၉၀။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ အနုညာတံ၊ နည်း။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ကုဋိရက္ခဏတ္ထံ၊ ကုဋီကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှါ။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ပဋဂ္ဂိဒါနာ ဒိ၊ မီးကြိုးပေးခြင်းအစရှိသည်ကို။ အနုညာတံ၊ ၏။ ဧသာ ကုဋိ နာမ၊ ဤကုဋီမည်သည်ကို။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ကတာ၊ ပြုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဘိက္ခုရက္ခဏတ္ထံ၊ ရဟန်းတို့ကို စောင့်ရှောက်ငှါ။ အညဿ၊ တပါးသော။ ဘိက္ခုဿ၊ အား။ ဝဋတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤသစ်ပင်ကို ဖြတ်ရာ၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ သည်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညဿ၊ အား။ ယဒိ ဝဋ္ဋတိ၊ အကယ်၍ အပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ အစ္ဆိန္နစီဝရဿ၊ ခိုးသူ လုယက်သော သင်္ကန်းရှိသော ရဟန်းအား။ နဂ္ဂဘာဝပ္ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ၊ နဂ္ဂအဖြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းငှါ။ ဘူတဂါမပါတဗျတ၊ ဘူတဂါမ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်၏။ ဇီဝိတရက္ခဏတ္ထဉ္စ၊ အသက်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်းငှါလည်း။ သပ္ပဒဋ္ဌကာလေ စ၊ မြွေခဲသော အခါ၌လည်း။ အနုညာတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အပိ ဇီဝိတံ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗံ၊ န စ ရုက္ခော ဝါ ဆိန္ဒိတဗ္ဗော”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာသနည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ နိဒဿနံ၊ ထို ဥဒါဟရုဏ်သည်။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ အဋ္ဌကထာစရိယော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ ဧတ္ထပန၊ ၌ကား။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ နဂ္ဂိယံ၊ အချည်းစည်း။ သယိတွာ၊ အိပ်၍။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ အပ္ပသာဒံ၊ မကြည်ညိုခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိရယူပဂါ၊ ငရဲသို့လားကုန်သည်။
၁၉၁။ တီဟိ မာရိတေ ပန ဝိသင်္ကေတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တီသု၊ သုံးကြိမ်ပုတ်ခတ်ခြင်းတို့တွင်။ ဧကေန၊ တကြိမ်ဖြင့်။ မာရိတေပိ၊ သတ်ရာ၌လည်း။ ခေတ္တမေဝ၊ ခေတ္တသို့သာလျှင်။ ဩတိဏ္ဏတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဤသို့ ဆိုသောကြောင့်။ တယောပိ၊ သုံးကြိမ်ပုတ်ခတ်ခြင်းတို့ကိုလည်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ စေ မာရေန္တိ၊ အကယ်၍ သတ်ကုန်အံ့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေနဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “ပရိစ္ဆေဒဗ္ဘန္တရေ ဝါ အဝိသင်္ကေတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပရိစ္ဆေဒါ။ ပ။ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့၏။ ဗလံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တတိယော၊ သည်။ စေ မာရေတိ၊ အံ့။ အာပဇ္ဇတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဒွေ၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့ကို။ မာရေန္တု၊ သတ်လေကုန်လော”။ ဣတိ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဧကေန ဝါ၊ တယောက်သည် လည်းကောင်း။ ဒွိဟိ ဝါ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ မာရိတေ၊ သတ်သည်ရှိသော်။ ပါရာဇိကံ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဒွိန္နံ ပဟာရာနံ၊ နှစ်ကြိမ်ပုတ်ခတ်ခြင်းတို့၏။ မရဏေ၊ သတ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဒွေ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဟတာပိတာ နာမ၊ သတ်အပ်သည်မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ မရဏေ၊ သည်(လိုက်)။ အသတိ၊ သော်။ ဧကော ဧဝ၊ တယောက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဝိဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
တတိယပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၄ - စတုတ္ထပါရာဇိက
ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယဘိက္ခုဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၁၉၃။ စတုတ္ထေ၊ စတုတ္ထပါရာဇိက၌။ ဝဏ္ဏနာ၊ ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သာ နဒီ၊ ထိုမြစ်သည်။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ ဝဂ္ဂု စ၊ ပြည့်စုံသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ မောဒယတိ စ၊ ဝမ်းလည်းမြောက်စေတတ်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးသော သတ္တိ ကြောင့်။ ဝဂ္ဂုမုဒါ၊ မည်၏။ “ဝဂ္ဂုမဒါ”တိပိ၊ ဝဂ္ဂုမဒါဟုလည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ တဿ၊ ထိုဝဂ္ဂုမဒါဟူသော ပုဒ်၏။ သာ နဒီ၊ ထိုမြစ်သည်။ ပသန္နသုဒ္ဓတရင်္ဂသမိဒ္ဓတ္တာ၊ ကြည်လင်စင်ကြယ်သော လှိုင်းတံပိုးနှင့် ပြည့်စုံသောကြောင့်။ ဝဂ္ဂု စ၊ ပြည့်စုံသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သုခုမာ စ၊ သိမ်မွေ့သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်တည်း။ ဇီဝိတဝဂ္ဂုတ္ထနိတာ စ၊ အသက်ကိုရှည်ခြင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်း ရှိသောအဖြစ်သည်လည်း။ ဇီဝိတတ္ထံ၊ အသက်ရှည်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နီလုပ္ပလန္တိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ မဒဿာတိ စ၊ မဒဿဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ဆဏဒိဝသေသု၊ ပွဲသဘင် နေ့တို့၌။ ဗဟုခဇ္ဇဘောဇ္ဇ ပါနာဒိသမိဒ္ဓါ၊ များစွာသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်အဖျော် အစရှိသည်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော။ နဒီ၊ မြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိရုတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝဂ္ဂုပရိသုဒ္ဓါတိ၊ ဝဂ္ဂု ပရိသုဒ္ဓါဟူ၍။ လောကေန၊ သည်။ သမ္မတာ၊ သမုတ်အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤ အနက်သည်။ ဘဝတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ ဘာသိတော၊ ဆိုလတ္တံ့ သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ ပါဌသေသော၊ ဤပါဌ်ကြွင်းထည့်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
သဝိင်္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၉၇။ ပဒဘာဇနေ၊ ပဒဘာဇနီ၌။ “တိဿေ ဝိဇ္ဇာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိက္ခိတ္တာနိ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ပဋိက္ခိတ္တာနိ၊ မပယ်အပ်ကုန်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတ္ထေဝ၊ ထို တိဿော ဝိဇ္ဇာ- ၏ သံဝဏ္ဏတဗ္ဗဖြစ်သော ဉာဏဒဿနံ ဟူသောပုဒ်၌လျှင်။ “ယံ ဉာဏံ၊ တံ ဒဿနံ၊ ယံ ဒဿနံ၊ တံ ဉာဏ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဒဿနပ ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ ဧဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ဝိဇ္ဇာသီသေန၊ ဝိဇ္ဇာကိုအဦးပြုသဖြင့်။ ပဒဘာဇနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဓုရံ ကတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုရိမံ၊ ရှေ့ သွားကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဓိကတံ၊ ရသလော။
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
၁၉၉။ အနာဂတေ၊ နောင်အခါ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂါဒီနံ၊ ဖြစ်လတ္တံ့ သော ရာဂအစရှိသည်တို့၏။ ကာရဏတ္တာ၊ ကြောင့်။ ရာဂါဒယောဝ၊ တို့သည်လျှင်။ နိမိတ္တံ နာမ၊ နိမိတ်မည်၏။ တိဿန္နဥ္ဓ ဝိဇ္ဇာနံ၊ တို့တွင်လည်း။ အညတရံ၊ တပါးပါးသောဝိဇ္ဇာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “ဝိဇ္ဇာနံ လာဘီမှီ”တိ၊ ၍။ ဘဏတိ၊ အံ့။ ပါရာဇိကံ၊ သင့်၏။ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇဒီနံ၊ တို့တွင်။ အညတရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဘဏတိ၊ အံ့။ န ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကအာပတ်မသင့်။ ကိလေသပ္ပဟာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံခဏတ္တာ၊ ထိုသို့ ကိလေသာကို ပယ်သောခဏမျှဖြစ်သောကြောင့်။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပ္ပဝတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သည် ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မဂ္ဂကိစ္စဒီပနတော၊ မဂ်ကိစ္စဖြင့်ပြီးသည်ကို ပြတတ် သောကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ မဂ်ကိစ္စကိုပြတတ်သောကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “မဂ္ဂေန ဝိနာ နတ္ထီ”တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စိတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဝိဂတနီဝရဏတာ၊ ကင်းသော နီဝရဏရှိသည်၏ အဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ယာဝဉ္စ၊ အကြင်ရွေ့လောက်လျှင်။ ဝိဇ္ဇာ၊ ထိုသို့။ အနာဂထာ၊ မရောက်ကုန်။ တာဝ၊ လောက်။ ဝိပဿနာဉာဏဿ လာဘီမှီတိ၊ ၍။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ လောကုတ္တရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယဒိ ဝဒတိ၊ အကယ်၍ ဆိုအံ့။ သောပိ စ၊ ထိုကြားသော ရဟန်းသည်လည်း။ တထာ၊ ထို လောကုတ္တရာဟူသောအမည်ဖြင့်။ ဇာနတိ၊ သိအံ့။ ပါရာဇိကမေဝ၊ လျှင်တည်း။ လောကုတ္တရဿပိ၊ ၏လည်း။ တံနာမတ္တာ၊ ထို ဝိဿနာဉာဏ်ဟူသောအမည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်။ ဣတိ-ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အဝိသေသေနာပိ၊ သာမညအားဖြင့်လည်း။ ဝဒတော၊ ဆိုသောရဟန်းအား။ ပါရာဇိကံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လောကုတ္တရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတော၊ ဆိုသောရဟန်းအား။ ပါရာဇိက၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ယထာ ကိံ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ဝိဇ္ဇာနံ လာဘီမှီတိ၊ ၍။ ဘဏန္တောပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ ပါရာဇိကမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ၊ ဆိုသောအရာ၌။ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာ ဒီနံ၊ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာအစရှိသည်တို့၏။ သမ္ဘဝေပိ၊ ဖြစ်သင့်သော်လည်း။ တာသံ၊ ထိုဝတ္ထုဝိဇ္ဇာစသည်တို့ကို။ အနဓိပ္ပေတ္တာ၊ မလိုအပ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါရာဇိက၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ၌လည်း။ အညံ၊ တပါးကို။ ပမာဏံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဂုဏံ၊ ဂုဏ်ကို။ အာရောစေတုကာမော၊ ကြားလိုသော ရဟန်းသည်။ လောကိယေန၊ လောကီဉာဏ်နှင့်။ သမ္မိဿံ၊ ရောသော။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒံ၊ ကို။ ဝဒတော၊ ဆိုသောရဟန်းအား။ ပါရာဇိကံ၊ သင့်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပမာဏံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဣတ ရထာ၊ တပါးသောအပြားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ “'တံ ဝစနံ၊ သည်။ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဇ္ဇာနိဒဿနံ၊ ဝိဇ္ဇာဟူသော ဥဒါဟရုဏ်သည်။ ဣဓ၊ ဤပါရာဇိကဥတ္တရိမနုဿဓမ္မအရာ၌။ အနိဒဿနံ၊ ဥဒါဟရုဏ်မထိုက်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သာသနေ၊ ၌။ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ ဝိဇ္ဇာဝိဓာနာဘာဝါ၊ ဉာဏဝိဇ္ဇာအစီအရင်၌ မရှိသောကြောင့် တည်။ ဝါ၊ ကား။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဝိဘတ္တခေတပဒေ၊ ၌။ တေသံ၊ ထိုဝတ္ထုဝိဇ္ဇာစသည်တို့၏။ ပရိယာယဝစနာနံ ဝါ၊ ပရိယာယ်ဖြစ်သောသဒ္ဒါ တို့ကိုမူလည်း။ အနာမဋ္ဌတ္တာ၊ မသုံးသပ်အပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အညံ၊ တပါးကို။ ပမာဏံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “ပဋိသမ္ဘိဒါနံ လာဘီမှီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။
ရာဂဿ ပဟာနန္တိအာဒိတ္တိကေ၊ ရာဂဿ ပဟာနံ - အစရှိသောတိက်၌။ ကိ လေသပ္ပဟာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံပန၊ ထို ရာဂပဟာနသည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတိယမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ရာဂဒေါသာနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စတုတ္ထေန၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်။ မောဟဿ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ရာဂေါ မေ ပဟီနော”တိအာဒီနိ၊ တို့ကို။ ဝဒတောပိ၊ အားလည်း။ ပါရာဇိကံ၊ သင့်၏။ ရာဂါ စိတ္တံဝိနိဝရဏန္တိအာဒိတ္တိကေ၊ ၌။ လောကုတ္တရမေဝ၊ ကိုလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မ၊ ကြောင့်။ “ရာဂါ မေ စိတ္တံ ဝိနီဝရဏ”န္တိအာဒီနိ၊ တို့ကို။ ဝဒတောပိ၊ အားလည်း။ ပါရာဇိကမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သသို့။ ဂဟေတဗ္ဗေ၊ ၏။ အကုပ္ပဓမ္မတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥတ္တရဝိဟာရဝါသိနော၊ ဥတ္ထရဝိဟာရ၌ နေကုန်သော။ ကေစိ၊ ဆရာတို့သည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကံ၊ သည် (ထည့်)။ န ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဣတိ ဇာနာမိ ဣတိ ပဿာမီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝတ္တမာနဝစနေန၊ ဖြင့်။ မာတိကာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ယဒိ န ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ မဖြစ်သည်ရှိသော်။ ပဒဘာဇနေ၊ ၌။ “သမာပဇ္ဇံ သမာပန္နော-တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အတီတတ္တဘာဝေ၊ အတိတ်ဖြစ်သော အတ္တဘော၌။ သောတာပန္နေ၊ သည်။ အမှီ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒတောပိ၊ ဤသို့ဆိုသော ရဟန်းအားလည်း။ ပါရာဇိကံ၊ သည် (ထည့်)။ ဟောတု၊ စေ။ ဣ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဝဒတောပိ၊ အားလည်း။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ အညထာ၊ အတိတ်ဖြစ်သော အတ္တဘောမှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထသမ္ဘဝတော၊ အနက်ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ကထံ၊ သို့။ ဘဝတိ၊ နည်း။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝတ္တမာနတာ၊ ဝတ္တမာန်ဝိဘတ်၏အဖြစ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာပနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတီတတ္တဘာဝေါ၊ ကို။ ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ထုလ္လစ္စယံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သို့။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၂၀၀။ “သစေ ပိ န ဟောတိ၊ ပါရာဇိကမေဝါ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ အဋ္ဌာနပရိကပ္ပဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ ဆိုသတတ်”။ ဣတိ ဝါစာ တိဝင်္ဂီကာ”တိ၊ ၍။ ဂါထာယံ၊ ၌။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ နတ္ထေတန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤ ဂါထာပါဌ်၌။ ပုရိမေ၊ ရှေ့အဖို့သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝါ၊ ပုရိမေ၊ ရှေ့အင်္ဂါသည်။ သတိ၊ သော်။ ပစ္ဆိပဿ၊ နောက်အဖို့၏။ ဝါ၊ နောက်အင်္ဂါ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိသောကြောင့်။ သမာပဇ္ဇံ သမာပန္နောတိ ဣမေသံ၊ ဤပုဒ်တို့၏။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဝါ၊ သဘောအားဖြင့်။ ကာလဝိသေသော၊ ကာလအထူးသည်။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ ထိုသို့မရှိသော်လည်း။ ဝစနဝိသေသော၊ ဝေဝုစ်အထူးသည်။ အတ္ထိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။
၂၀၇။ ဥက္ခေဋိတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥတ္တာသိတော၊ လန့်စေအပ်သည်။ ခိဋ၊ ခိဋ-သဒ္ဒါသည်။ ဥတြာသနေ၊ လန့်စေခြင်းအနက် ၌။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။
သုဒ္ဓိကဝါရကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဝတ္တုကာမဝါရကထာဝဏ္ဏနာ
ဝတ္တုကာမဝါရကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
အနာပတ္တိဘေဧကထာဝဏ္ဏနာ
အနုလ္လပနာဓိပ္ပါယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥလ္လပနာဓိပ္ပါယော၊ ပြောခြင်းငှါ အလိုရှိသည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အံ့။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ကံ၊ ထို စကားသည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ နာဝုသော သက္ကာ ပုထုဇ္ဇနေန အဓိဝါသေတုန္တိ ဝတ္ထုနာ၊ အဓိဝါသေတုံ - ဟူသော ဝတ္ထုနှင့်။ သံသန္ဒိတွာ၊ နှီးနှော၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပဒဘာဇနီယကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၂၂၅-၆-၇။ ဒုက္ကရအာဂါရအာဝဋကာမအဘိရတိ ဝတ္ထူသု၊ ဒုက္ကရ ဝတ္ထု, အာဂါရဝတ္ထု, အာဝဋကာမဝတ္ထု,အဘိရတိဝတ္ထု တို့၌။ “ဥလ္လပနာဓိပ္ပါယော၊ ပြောပြခြင်းငှါ အလိုရှိသည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အံ့။ ပါရာဇိကံ၊ တည်း”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကာရဏံ ပန၊ အကြောင်းသည်ကား။ ဒုဒ္ဒသံ၊ မမြင်နိုင်ရာ။ ဝါ၊ မြင်နိုင်ခဲ၏။ ထုလ္လစ္စယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ ဝိယ၊ သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယာနေန ဝါ ဣဒ္ဓိယာ ဝါ ဂစ္ဆန္တော ပိ ပါရာဇိကံ နာပဇ္ဇတီတိ ဝစနံ၊ နာပဇ္ဇတိ - ဟူသောစကားသည်။ ပဒသာ၊ ခြေဖြင့်။ ဂမနဝ သေနေဝ၊ သွားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လျှင်။ ကတိယာယ၊ ကို။ ကထာယ၊ ပြုရာ၌။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဂစ္ဆန္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟတ္ထပါသံ၊ ကို။ အဝိဇဟိတွာ၊ မစွန့်မူ၍။ အညမညဿ၊ တယောက်သည်တယောက်၏။ ဟတ္ထံ၊ ကို။ ဂဏှန္တော ဝိယ၊ ကိုင်သကဲ့သို့။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားကြသော်။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဋ္ဌေထ၊ ထကြကုန်။ ဧထ၊ လာကြကုန်။ ဂစ္ဆာမ၊ သွားကြကုန်အံ့။ ဣတိ - ဧဝံ၊ သို့။ သဟဂမနေ၊ အတူတကွ သွားကြရာ၌။ ( သမာဂမေန -ရှိမှု အညီအညွတ် တပြိုင် နက်သွားကြရာ၌-ပေး) ပုဗ္ဗပရာ၊ ရှေ့နောက်။ ဂစ္ဆန္တောပိ၊ သော်လည်း။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယဿ၊ ၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝသန္တဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တထာ၊ ထို ဥပါသကာဆိုသောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝသန္တော၊ နေသည်ကို။ ဥပါသကေန၊ သည်။ စေ ဒိဿတိ၊ အကယ်၍ ထင်သည်ဖြစ်အံ့။ ဝါ၊ မြင်အံ့။ ပါရာဇိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ရတ္တံ၊ ၌။ ဝသိတွာ၊ ၍။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားသောရဟန်းသည်။ န ပါရာဇိကော၊ ပါရာဇိကသို့ မရောက်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နာနာဝေရဇ္ဇကာ တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နာနာဇနပဒဝါသိနော၊ အထူးထူးသော ဇနပုဒ်၌ နေကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ သံဃလာသောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာဝု ဍ္ဎ၊ သတင်းကြီးစဉ်အတိုင်း။ အတ္တနော၊ အား။ ပါပုဏန ကောဋ္ဌာသော၊ ရောက်သောအစုတည်း။
၂၂၈။ ဣဓာတိ၊ ကား။ “ကော နု ခေါ”တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ပဉှာကမ္မေ၊ ပြဿနာအမှု၌။ ဓမ္မဓာတု၊ ဓမ္မဓာတ်ဟူသော။ သဗ္ဗညုတညာဏံ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တည်း။
နိဂမနဝဏ္ဏနာ
၂၃၃။ စတုဝီသတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မာတုဃာတက ပိတုဃာတက အရဟန္တဃာတကာ၊ တို့သည်။ တတိယပါရာဇိကံ၊ သို့။ အာပန္နာ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဘိက္ခုနီဒူသကော၊ ဘိက္ခုနီမကို ဖျက်ဆီးသော ရဟန်းလည်းကောင်း။ လမ္ဗိအာဒယော၊ လမ္ဗိအစရှိ ကုန်သော။ စတ္တာရော စ၊ လေးပါးသော ပါရာဇိကတို့သည် လည်းကောင်း။ ပဌမပါရာဇိကံ၊ သို့။ အာပန္နာ ဧဝ၊ ရောက်ကုန်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ကတွာ - ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ စတုဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါးကုန်သော ပါရာဇိကတို့သည်။ ကုတော အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာရှိကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ စတုဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါးသော ပါရာဇိကတို့သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ ကုန်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ အတ္ထိ ဧဝ၊ ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဓိပ္ပါယာဇနနတော၊ အဓိပ္ပါယ်ကို မသိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ မာတုဃာတကာဒယော၊ မာတုဃာတက အစရှိကုန်သော။ စတ္တာရော၊ လေးယောက်သော သူတို့ကို။ ဣဓ၊ ဤ ပါရာဇိကအရာ၌။ အနုပသမ္ပန္နာ ဧဝ၊ အနုပသမ္ပန္နတို့ဟူ၍လျှင်။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။ လမ္ဗိအာဒယော၊ ကုန်သော။ စတ္တာရော၊ တို့ကို။ ပဌမပါရာဇိကေန၊ ဖြင့်။ ကိဉ္စာပိသင်္ဂဟိတာ၊ အကယ်၍ကား သင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်၏ ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ သင်္ဂြိုဟ် အပ်ကုန်သော်လည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကေန ပရိယာယေန၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့၏ အချင်း ချင်း အလိုတူသည်၏ အဖြစ်ဟုဆိုအပ်သော တခုသောအကြောင်းဖြင့်။ မေထုနံ ဓမ္မံ၊ ကို။ အပ္ပဋိသေဝိနော၊ မမှီဝဲကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ “ဧကကမ္မံ ဧကုဒ္ဒေသော သမက္ခိတာ”တိ၊ ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တသံ ဝါသဿ၊ ဟောတော်မူသော သံဝါသ၏။ အဘဗ္ဗတာမတ္တံ၊ မထိုက်သည်၏ အဖြစ်မျှကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ယထာ ပုရေတထာ ပစ္ဆာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဆိုပြီးသည်မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ နေသံ၊ ထိုရဟန်း တို့၏။ သမညာယ၊ သမုတ်သဖြင့်။ ပဋိညာယ၊ ဝန်ခံသဖြင့်။ ဘိက္ခုဘာဝေါပိ၊ သည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။
စတုတ္ထပါရာဇိကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ပါရာဇိကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
၂ - သံဃာဒိသေသကဏ္ဍ
၁ - သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၃၆-၇။ သဉ္စေတနိကာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမဝိဂ္ဂဟေန၊ သံဝိဇ္ဇတိ စေတနာ အဿာတိ သံစေတနာ-ဟူသော ပထမဝိဂြိုဟ် ဖြင့်။ ဥပသဂ္ဂဿ၊ သ-ဟူသော ဥပသာရပုဒ်၏။ သာတ္ထကထာ၊ အနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်၏။ ဒုတိယေန၊ သဉ္စေတနာ ဝါ အဿာတိ သဉ္စေတနိကာ - ဟူသော ဒုတိယဝိဂြိုဟ်ဖြင့်။ ဣကပစ္စယဿ၊ ဣက - ပစ္စည်း၏။ သာတ္ထကထာ၊ ကို။ ဒဿိတာ၊ ၏။
ဣကပစ္စယဿ စ အတ္ထဝန္တတံ ဒေဿတုံ သဉ္စေတနာ ဝါတိအာဒိ ဒုတိယဝိကပ္ပေါ ဝုတ္တော-ဟူသော ဝိမတိဋီကာ၊၂၅၂၊ ကို ထောက်၍ ဣကပစ္စည်း အဿတ္ထိတဒ္ဓိတ် ဟူသောအနက်ဟောကို မှတ်ရာ၏။
ဝါတပိတ္တသေမှရုဟိရာဒိအာသယဘေဒတော၊ လေ, သည်းခြေ, သလိပ်, သွေးအစရှိသော တည်ရာအထူးဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဓာတူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပထဝီဓာတုအာဒယော၊ ပထဝီဓာတ်အစရှိကုန်သော။ ဒတေဿာ၊ လေးပါးကုန်သော ဓာတ် တို့တည်း။ ဝါ၊ စက္ခုဓာတု အာဒယော၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌာရသ၊ တဆယ့်ရှစ်ပါးကုန်သော ဓာတ်တို့တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ လိခိတံ၊ ၏။ ဝတ္ထိသိသန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝတ္ထိပုဋဿ၊ စည်းပေါင်းအိမ်အဖု၏။ သီသံ၊ အရင်း။ “အင်္ဂဇာတဿ၊ ၏။ မူလံ၊ အရင်းကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ အဂ္ဂသီသံ၊ အဖျားအစွန်းကို။ န အဓိပ္ပေတံ၊ အပ်'။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တထေဝါတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ “နိမိတ္တေ ဥပက္ကမတော”တိအာဒိံ၊ ရှိသည်ကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ တတော မုစ္စိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သကလကာယတော၊ မှ။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ ပန ဌာနာ၊ ထိုထိုသုက်၏ တည်ရာမှ။ စုတမတ္တေ၊ ရွှေ့ပြောင်းကာမျှ၌။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ လိခိတံ၊ ၏။ “ဒကသောတံ ဩတိဏ္ဏမတ္တေ”တိ ဣမိနာ၊ စကားနှင့်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ တတော၊ ထိုသို့ မညီဟု ဆိုရာသောကြောင့်။ ဒကသောတောရောဟဏေဉ္စတ္ထာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ ကား။ နိမိတ္တေ၊ ၌။ ဥပက္ကမံ၊ လုံ့လကို။ ကတွာ၊ ၍။ သုတ္တံ၊ ကို။ ဌာနာ၊ တည်ရာမှ။ စာဝေတွာ၊ ရွေ့စေ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိပ္ပဋိသာရဝသေန၊ နှလုံး မသာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒကသောတောရောဟဏံ၊ ကျင်ငယ်ချောင်းသို့ သက်သည်ကို။ နိဝါရေတုံ၊ မြစ်ခြင်းငှါ။ အဓိဝါသေမိ၊ တံ့စေအံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတော၊ ထို ကျင်ငယ်ချောင်းမှ။ ဗဟိ၊ အပသို့။ နိက္ခမန္တေ၊ လွတ်သည် ရှိသော်။ အဓိဝါသေတုံ၊ ရပ်တန့်စေခြင်းငှါ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ မတတ်ကောင်းသော်လည်း။ အဓိဝါသနာ ဓိပ္ပါယေန၊ ရပ်တန့်စေလိုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဓိဝါသေတွာ၊ စေ၍။ အန္တရာ၊ အကြား၌။
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဌာနာ၊ မှ။ စုတံ၊ ရွေ့သောသုက်သည်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဒကသောတံ၊ သို့။ ဩတရတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ - ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဌာနာစဝနမတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒကသောတံ၊ သို့။ ဩတိဏ္ဏေ ဧဝ၊ ၌လျှင်။ အာပတ္တိ၊ သင့်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သုက္ကဿ၊ ၏။ သကလံသရီရံ၊ သည်။ ဌာနံ၊ တည်း။ အနောတိဏ္ဏေ၊ သော်။ ဌာနာ၊ မှ။ စုတံနာမ၊ ပြောင်းရွှေ့ခြင်းမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ထေရဿ၊ ၏။ အာဘိဓမ္မိကတ္တာ၊ အာဘိဓမ္မိကပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သောကြောင့်။ “သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ နာမ၊ မည်သည်။ ရာဂသမုဋ္ဌာန၊ ရာဂလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကထာဝတ္ထုအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမ္ဘဝေါ၊ သုက်သည်။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနော၊ စိတ်လျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “တံ အသုစိ၊ ကို။ ဧကဒေသံ၊ တစိတ်ကို။ မုခေန၊ ဖြင့်။ အဂ္ဂဟေသိ၊ ၏။ ဧကဒေသံ၊ ကို။ အင်္ဂဇာတေ၊ ၌။ ပက္ခိပိ၊ ထည့်၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ဤ ဝိနည်းပါဠိ၌ ဆိုသောကြောင့်။ ဥတုသမုဋ္ဌာနော စ၊ သည်လည်း။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ သော စ ခေါ သမ္ဘဝေါ၊ ထို ဥတုကြောင့်ဖြစ်သောသုက်သည်လည်း။ “အဋ္ဌာန မေတံ ဘိက္ခဝေ အနဝကာသော ယံ အရဟတော အသုစိ မုစ္စေယျာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အဝီတရာဂေဿဝ၊ မကင်းသော ရာဂရှိသော ရဟန်းအားသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန-တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ရူပါဟာရဋ္ဌကထာယ၊ ရုပ်အာဟာရအဋ္ဌ ကထာ၌။ “အတ္ထိ တဿ အာသယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ သုက္ကဿ၊ ထိုသုက်၏။ ဥစ္စာရပဿာဝါနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ပတိဋ္ဌာနောကာ သော၊ တည်ရာသည်။
ခေါဘကရဏပစ္စယော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဘေသဇ္ဇသေနာသနာဟာ ရာဒိပစ္စယော၊ ဆေး အိပ်ရာနေရာ အာဟာရ အစရှိသောအကြောင်းတည်း။ သံသဂ္ဂဘေဒေတောပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧတေသု၊ ထို လေးပါးကုန်သော အကြောင်း တို့တွင်။ ဒွီဟိပိ၊ နှစ်ပါးသောအကြောင်း တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ တီဟိပိ၊ တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ သုပိနဘေဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဟီနဝိပလ္လာ သတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အလုံစုံသော အိပ်မက်ကို။ သုပိနန္တေန၊ အိပ်ပျော်သဖြင့်။ ဝါ၊ အိပ်မက်-မက်သဖြင့်။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာ၊ တို့သည်။ ပဿန္တိ၊ မြင်မက်ကုန်၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထို အလုံးစုံသော အိပ်မက်သည်။ ဝိပလ္လတ္တံ၊ ယောင်ယမ်းသည်နှင့်တူသည်ဖြစ်၍။ အဘူတမေဝ၊ မဟုတ်မမှန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇိတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ “ယံ ပန သုပိနံ၊ ကို။ ပုဗ္ဗနိမိတ္တတော၊ ကြောင့်။ ပဿတိ၊ မြင်မက်၏။ တံ သုပိနံ၊ ထို အိပ်မက်သည်။ ဧကန္တသစ္စ မေဝ၊ စင်စစ်မှန်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိသယံ၊ အာရုံကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တံ၊ ထို ဧကန္တသစ္စံ - ဟူသောစကားကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထို အာရုံသည်။ သစ္စော ဝါ၊ မှန်သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အလိကောဝါ၊ ချွတ်ယွင်းသည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ-ကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုအာရုံကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ စေသိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ “အသေက္ခာ၊ အသေက္ခ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ပဟီနဝိပလ္လာသတ္တာ၊ ပယ်အပ်သောဝိပလ္လာသ ရှိသောကြောင့်။ သစ္စမေဝ၊ အမှန်ကိုသာ။ ပဿန္တိ၊ မြင်မက်ကုန်၏။ အသစ္စံ၊ ကို။ န ပဿန္တိ၊ မမြင်မက်ကုန်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ဒဿနံ၊ အမြင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို ဒဿနသည်။ အဘူတံ၊ မဟုတ်မမှန်။ အပဿန္တောပိ၊ မမြင်သော်လည်း။ ပဿန္တော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အသုဏန္တောပိ၊ မကြားသော်လည်း။ သုဏန္တော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အမုတန္တောပိ၊ မတွေ့သော်လည်း။ မုတန္တော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ သစ္စမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ပဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ရူပနိမိတ္တာဒိ၊ ရူပနိမိတ်စသည်သည်။ တံ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အာဂန္တုပစ္စုပ္ပန္နံ၊ သော။ ရူပ နိမိတ္တာဒိ၊ သော။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကမ္မနိမိတ္တ ဂတိနိမိတ္တဘူတာနိ၊ ကမ္မနိမိတ ဂတိနိမိတ် ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပနိမိတ္တာဒီနိ၊ တို့သည်။ ဘဝင်္ဂဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုကမ္မနိမိတ်, ဂတိနိမိတ်တို့တွင်။ ကမ္မနိမိတ္တံ၊ ကမ္မနိမိတ်သည်။ အတီတမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဂတိနိမိတ္တံ၊ သည်။ ထောကံ ကာလံ၊ အနည်းငယ်သော ကာလ၌။ ပစ္စုပ္ပန္နံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဤဒိသာနိ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော စိတ်တို့သည်။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ အနုဘူတပုဗ္ဗပရိက ပ္ပိတာဂန္တုက၊ ပစ္စုပ္ပန္နရူပနိမိတ် အစရှိကုန်သော အာရုံရှိကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ရာဂါဒိသမ္ပယုတ္တာနိ စ၊ ရာဂအစရှိသည် တို့နှင့် ယှဉ်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္တော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ မက္ကဋဿ၊ မျောက်၏။ နိဒ္ဒါ၊ အိပ်ခြင်းသည်။ လဟုပရိဝတ္တာ၊ လျင်သောအပြန်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွ။ သော မက္ကဋော၊ သည်။ ရုက္ခသာခတော၊ သစ်ခက်မှ။ ပတနဘယာ၊ ကျအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့်။ အဘိက္ခဏံ၊ မပြတ်။ ဥမ္မီလတိ စ၊ မျက်စိကိုလည်း ဖွင့်၏။ သုပတိ စ၊ အိပ်လည်း အိပ်၏။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ ပုနပ္ပနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ကိဉ္စာပိ ဥမ္မီလန္တိ၊ အကယ်၍ကား ဖွင့်ကုန်၏ရှင့်။ သုဗျတ္တတရံ၊ အလွန် ထင်စွာ။ ပဋိဗုဒ္ဓါ ဝိယ၊ နိုးသကဲ့သို့။ ကိဉ္စာပိ ပဿန္တိ၊ အကယ်၍ ကြည့်ကုန်၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ ထိုသို့ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ ပဋိဗုဒ္ဓါနံ၊ နိုးကုန်သောသူတို့၏။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ဘဝင်္ဂေါတရဏံ ဝီယ၊ ဘဝင်သို့ သက်သကဲ့သို့။ သုပိနကာလေပိ၊ အိပ်ပျော်သော အခါ၌လည်း။ တေသံ၊ ထိုလူတို့၏။ ဘဝင်္ဂေါတရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ၏။ ယေန ဘဝင်္ဂစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ “သုပတီ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ “တေန၊ ဘဝင်္ဂစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သုပတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘဝင်္ဂေါတရဏံ၊ ဘဝင်သို့ သက်ခြင်းကို ကရဇကာယဿ၊ ၏။ နိရုဿဟသန္တဘာဝူပနိဿယတ္တာ၊ ဥဿာဟကင်းသော ငြိမ်သက်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဒ္ဒါတိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သာနိဒ္ဒါ၊ သည်။ (ပဝတ္တတိ-၌ စပ်)။ သာနိဒ္ဒါ၊ ကို။ ( ဝုစ္စတိ-၌ စပ်)။ ကရဇကာယဿ၊ ၏။ ဒုဗ္ဗလဘာဝေန၊ ဖြင့်။ သုပိနဒဿနကာလေ၊ အိပ်မက်ကို မြင်သောအခါ၌။ ဘဝင်္ဂတော၊ မှ။ ဩတရဏေ၊ သက်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ နိရုဿဟ သန္တဘာဝါ၊ ဥဿာဟကင်းသည်ဖြစ်၍ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယတော၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ သတ္တာ၊ တို့ကို။ ပဋိဗုဒ္ဓါတိ၊ ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်။ ကရဇကာယဿ၊ ၏။ နိရုဿဟ သန္တဘာဝပ္ပတ္တိတော စ၊ ကြောင့်လည်း။
ဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုကတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုပိနေ၊ အိပ်မက်၌။ ဥပဋ္ဌိတနိမိတ္တမ္ပိ၊ ထင်သောနမိတ်သည်လည်း။ ဒုဗ္ဗလံ၊ အားနည်း၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ ထင်သောနိမိတ်သည်။ အနေကတ္ထံ၊ များ၏။ ဝါ၊ ဧကန္တမဟုတ်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံသည်လည်း။ နိမိတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာရမ္မဏဒုဗ္ဗလတာယ၊ အာရုံအားနည်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ၊ စိတ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဒုဗ္ဗလာ၊ အားနည်းသည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတီတာနာဂတာရမ္မဏာယ ဝါ၊ ပညတ် လျှင် အာရုံရှိသော စိတ်၏လည်းကောင်း။ အဒုဗ္ဗလတ္တာ၊ အားမနည်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အဝတ္ထုကာယ၊ ဝတ္ထုကင်းသော အာရုံလျှင် အာရုံရှိသော စိတ်ဖြစ်ခြင်း၏။ ဒုဗ္ဗလဘာဝေါ၊ အားနည်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဒုဗ္ဗလာသည။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။(ပြန်)။ အဝတ္ထုကာယ၊ ဝတ္ထကင်းသည်ဖြစ်သော။ စေတနာယ၊ ၏။ ဘာဝနာပဘဝါယ၊ ဘာ-ဝနာလျှင် အမွန်ရှိသော စိတ်၏။ အတိရေကဗလသဗ္ဘာဝတော၊ အလွန်သောအား၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ဘာဝနာဗလသမပ္ပိတံ ဟိ-ဘာဝနာဗလသမပ္ပိတံ ဧဝ၊ ဘာဝနာအားနှင့်ပြည့်စုံသည် သာလျှင်ဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ အရူပံ၊ နာမ် သည်။ သမာနမ္ပိ၊ ဖြစ်လျက်လည်း။ အတိဘာရိယမ္ပိ၊ အလွန်ဝန်လေးသည်လည်းဖြစ်သော။ ကရဇကာယံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဧကစိတ္တက္ခဏေနေဝ၊ တခုသောစိတ္တက္ခဏဖြင့်လျှင်။ ဗြဟ္မလောကံ၊ သို့။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ဌပေတိ၊ ထား၏။ တပ္ပဋိဘာဂံ၊ ထို ဘာဝနာစိတ်၏ အတုဖြစ်သော။ ကာမဝစရစိတ္တံ၊ သည်။ အနပ္ပိတမ္ပိ၊ အပ္ပနာမဟုတ်သော်လည်း။ ကရဇကာယံ၊ ကို။ အာကာသေ၊ ၌။ လင်္ဃနသမတ္ထံ၊ လွှင့်ခြင်းငှါ စွမ်းဆောင်နိုင်သည်၏အဖြစ်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတရံ၊ တပါးသော မဟဂ္ဂုတ် လောကုတ္တရာ အပ္ပနာစိတ်သည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ယေန အနုမာနကရဏေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တေဿဝ၊ ၏လျှင်။ အာနုဘာဝေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပညာယေယျ၊ ထင်ရှားရာ၏။ တံ အနုမာနကာရဏံ၊ ထို အနုမာနဖြစ်သော အကြောင်းသည်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဒုဗ္ဗလဝတ္ထု၏ အကြောင်းကို ဆိုရာ၌။ ကိံ ပန ပယောဇနံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ စိတ္တနုဘာဝေန ဝါ၊ စိတ်၏ အာနုဘော်ဖြင့်မူလည်း။ လဒ္ဓါသေဝနာဒိကိရိယ ဝိသေသနိဗ္ဗတ္တိ ဒဿနတော၊ ရအပ်သော အာသေဝနအစရှိသော ကိရိယာအထူး ၏ ဖြစ်ခြင်းကို မြင်သောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုကတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒုဗ္ဗလဟဒယ ဝတ္ထုကတ္တာ၊ အားနည်း သော ဟဒယဝတ္ထုရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယဿ၊ ၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတ္တနော၊ မိမိဟုဆိုအပ်သော ဟဒယဝတ္ထု၏။ မန္ဒတိက္ခာကာရေန၊ နုံ့သောအခြင်းအရာ ထက်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ တန္နိဿိတဿ၊ ထို ဟဒယဝတ္ထုကိုမှီသော။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ မန္ဒတိက္ခဘာဝနိပ္ဖါဒနသမတ္ထံ၊ နုံ့သည်၏အဖြစ် ထက်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြီးစေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်။ စေဟော တိ၊ အံ့။ ဟဒယ၊ ဝတ္ထုသည်။ စက္ခုသောတာ ဒိဝတ္ထုဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဣန္ဒြိယံ၊ ဣန္ဒြိယဝတ္ထုသည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤဟဒယ ဝတ္ထုသည်။ ဣန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်လည်းမဖြစ်ရာ။ ယတော၊ အကြင်ကြောင်းကြောင့်။ ဓမ္မသင်္ဂဟေ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏျီပါဠိ၌။ ဥပဒါယရူပပါဠိယံ၊ ဥပါဒါယရုပ်၏။ ဥဒ္ဒေသာရဟံ၊ ဥဒ္ဒေသထိုက်သည်။ နဇာတံ၊ မဖြစ်လည်းမဖြစ်ရာ။ ဟိ- သစ္စံ၊ ၏။ အနိန္ဒြိယတ္တာ၊ အနိန္ဒြိယရုပ်ဖြစ်သောကြောင်လည်း။ အဝတ္ထုရူပဿ၊ အဝတ္ထုရုပ်ဖြစ်သော။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အနန္တရမ္ပိ၊ ၌လည်း။ နဥဒ္ဒံဋ္ဌံ၊ မပြအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “တဿအသုပ္ပသန္နတ္တာ။ ပ။ ဟောတီ"ယံဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံဝစနံ၊ သည်။ နသိဒ္ဓံ၊ မပြီး။ ဣတိ၊ သို့။ ဟေဝဒေယျ၊ အံ့။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနိန္ဒြိယာနမ္ပိ၊ အနိန္ဒြိရုပ်မဟုတ်သည် လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သပ္ပါယဥတုအာဟာရာဒီနံ၊ သပ္ပါယအသပ္ပါယဥတု၊ အာဟာရ အစ ရှိကုန်သော။ သပ္ပါယာသပ္ပါယဥတုအာဟာရဒီနံ၊ သပ္ပါယ အသပ္ပါယ ဥတု၊ အာဟာရအစ အစရှိ ကုန်သော။ ပစ္စယာနံ၊ တို့၏။ သမာယောဂတော စ၊ တကွယှဉ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ၊ စိတ်ဖြစ်ခြင်း၏။ ဝိကာရဒဿနတော စ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းကို မြင်သောကြောင့် လည်းကောင်း ပစ္စက္ခတ္တာ စ မျက်မှောက်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ သိဒ္ဓမေဝ၊ တည်း(ပြန်)။ ယသ္မယစ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းကို မြင်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ပစ္စက္ခာတ္တာ စ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သောကြောင့်လည်း။ အပ္ပဋိဗုဒ္ဓံ ဝိယ၊ နိုးသကဲ့သို့ အတ္တာနံ၊ ကို။ အညတိ၊ ၏။ ဣတိ- တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဥဖြင့်။ ကရဇကာယဿ၊ ၏။ နိရုဿာဟသန္တဘာဝါကာရဝိသေသော၊ ဥဿာကင်းသော ငြိမ်သက်သော အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော အခြင်းအရာအထူးသည်။ နိဒ္ဒါ နာမ၊ မည်၏။ သာနိဒ္ဒါ၊ သည်။ စိဿ၊ ၏။ ဘဝင်္ဂေါတ ရဏာကာရဝိသေသန၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာယ၊ နိဒ္ဒါနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ သော။ သေတ္တာ၊ သည်။ ဘဝင်္ဂတော၊ မှ။ ဥတ္တိဏ္ဏော၊ လွန်သည်ဖြစ်၍။ သုပိနံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ ၏။ သေ သတ္တော၊ ထိုသို့သောညသတ္တဝါကို။ “ကပိမိဒ္ဓပရေတာတိ”၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ သုတ္တော၊ အိပ်ပျော်၏။ အပ္ပဋိဗုဒ္ဓါ၊ မနိုးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံအတ္ထော၊ ကို။ သာဓိတော၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ယံတံ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ယေန ဝိနယကမ္မေန၊ ဖြင့်။ တတော၊ ထို အာပတ်မှ။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဝိနည်းကံသည်။ ဣဓ၊ ဤဂရုကအာပတ်အရာ၌။ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ နာမ၊ မည်၏။ အဝယဝေ သမူဟဝေါဟာရေန ဝါတိ ဧတ္တ၊ ၌။ သာခစ္ဆေဒကော၊ သစ်ခက်ကို ဖြတ်သည်ကို။ ရုက္ခစေဒကောတိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိာအာဒိ၊ သည်။ နိဿနံ၊ ဥဒါဟရုဏ်တည်း။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိ၊ ဝေ ဒနာက္ခန္ဓာအစရှိသည်တည်း။ ရုဠိသဒ္ဒဿ၊ ရုဠှီသဒ္ဒါ၏။ နိဒဿနံ၊ ရုဏ်တည်း။ န စမယာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ ဝီမံသနာပဿ၊ ဝီမံသတိပုဒ် ၌။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ကိရိယံ၊ ပြုခြင်းကိရိယာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ မောစနေစ၊ လွတ်ရာ၌လည်း။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ မုစ္စနပကတိယာ၊ စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ၂၄၀။ ဂေဟန္တိ ဧတ္တ၊ ၌ ပဉ္စကာမဂုဏာ၊ တို့ကို အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန် ၏။ (သမ္ဗာန်) ဝနဘင်္ဂိယ န္တိဧတ္ထိ၊ ၌ ပါဘတိကံ၊ သစ်ခက်ချိုးကို။ သမ္မယုတ္တသုခတေမုခေန၊ သမ္ပယုတ်ဖြစ်သော။ သုခဝေဒနာမုခေန၊ သမ္ပယုတ် ဖြစ်သော သုခဝေဒနာကိုအဦးပြုသဖြင့်။ ရာဂေါဝ၊ ကိုသာလျှင်။ “အဿာဒေါ ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သုပန္တဿစာတိ ဣဒံ၊ ကို။ ကပိမိဒ္ဓပရေတော ဝိယ၊ မျောက်၏ ငိုက်မျဉ်းခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်သကဲ့သို့။ ဘဝင်္ဂသန္တံ၊ အိပ်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဝီမိံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဇဂ္ဂနတ္ထာယ၊ သုတ်သင်ခြင်းအကျိုးငှာ။
၂၂၆။ “ဒါရုဓိတလိကလေပစိတ္တာနံ၊ သစ်သားရုပ် ပန်းချီဆေးချယ်ရေးသော အရုပ်တို့၏။ အင်္ဂဇာတပဋိဇျာနေပိ၊ အင်္ဂါဇာတ်ကို ကြည့်ရှုခြင်းကြောင့်လည်း။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိဠာဟေ၊ ပူပန်ခြင်းသည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြတ်တလတ်သော်။ မောစနရာဂဇော၊ မောစနရာဂကြောင့်ဖြစ်သော သာယာခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါလိကာယ ဝါ၊ ဝါလိက ဝတ္ထုမူ၌လည်း။ “ဟတ္တိ ကာမံ နဿတီ”တိ ဧတ္တ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ “အာပတ္တိတွ”န္တိ၊ ၍။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာတို့၌။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဧဟိမေတွံ အာဝုသော သာမဏေရ အင်္ဂဇာတံ၊ ဂဏှာဟီ”တိ၊ ၍။ အာဂိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝစီကမ္မန္ထိပိ၊ ၍လည်း။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ယုတ္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကရောဟိ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။
၂၆၇။ “ပုပ္ပါဝလိယံ သာသဝဠိယ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးပြားသောပါဌ်သည်။ အတ္ထိ ကိရ၊ တတ်။
သုက္ကဝိဿဋ္ဌိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၂-ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၇၀။ “ဩတိဏ္ဏော”တိဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သေဝနာဓိပ္ပါယတာ၊ ကာယသံဂ္ဂရာဂဖြင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သေဝနာ ဓိပ္ပါယတာ၊ ကာယသံဂ္ဂရာဂဖြင့် မှီဝဲလိုသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန မာတုဂါမေန သ္ဓဒိ”န္တိ ဣမိာနာ၊ ဖြင့်။ အဿ၊ ၏။ ဝါယာမော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “သဒ္ဓိ”န္တိ ပဒံ၊ သည်။ သံဃောဂံ၊ ပေါင်းယှဉ်ခြင်းကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ သောပန သံယောဂေါ၁၊ သည်လည်း။ သမာဂမော၊ ပေါင်းမိခြင်း။ အလ္လီယနံ၊ ငြိကပ်ခြင်းတည်း။ ကေန စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အလ္လီယနံ၊ ငြိကပ်သနည်း။ ဝိပရိဏ တေန၊ ပကတိမှ ဖောက်ပြန်သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ပတ္တပဋိဂ္ဂဟဏဓိပ္ပါယာဒိနာ၂၊ သပိတ်ကို ကိုင်လိုခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ ဝါ၊ အနီးသို့ ရောက်သော ဝတ္ထုကိုကိုင်လိုခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ အလ္လီယနံ၊ ငြိကပ်ခြင်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကားအဓိပ္ပါယ်တည်း။ “ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျာ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဝါယမတော၊ လုံ့လပြုသော။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ဖဿပဋိဝိဇာနနာ၊ အတွေ့ကို သိခြင်းကို။ ဒဿိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝါယမိတွာ၊ ၍။ ဖဿံ၊ ကို။ ပဋိဇာနန္တော၊ သိသောပုဂ္ဂိုလ် သည်။ သမာပဇ္ဇတိ နာမ၊ ကာယသံသဂ္ဂသို့ရောက်သည်မည်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုပြီးသောပါဠိအစဉ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုကာယကံ သဂ္ဂသမာပဇ္ဇနရဟန်း၏။ တိ ဝင်္ဂသမ္ပတ္တိ၊ သုံးပါးသောအင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒဿိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ယက္ခာဒိနာ၊ ဘီလူးအစရှိသည်သည်။ သတ္တော၊ သတ္တဝါသို့။ ဩတိဏ္ဏော ဝိယ၊ သက်အပ်သကဲ့သို့။ ဝိပရိဏ တေန၊ သော။ တေန၃ စိတ္တေန၊ ထိုစိတ်သည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ရာဂေါ၊ သို့။ ဩတိဏ္ဏော၊ သက်ဝင် အပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတံ၊ သည်။ ဥပယော ဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ တည်း။ သတ္တော၊ သည်။ ကူပါဒိံ၊ တွင်းအစရှိသည်သို့။ ကြတိဏ္ဏော ဝိယ၊ သက်ဝင် သကဲ့သို့။ ဝိပရိဏတံ၊ ပကတိမှဖောက်ပြန်သော။ စိတ္တံ၊ သို့။ ရာဂေါ၊ သည်။ ဩတိဏ္ဏော၊ သက်ဝင်တတ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ “ရာဂတော၊ မှ။ ဥတ္တိဏ္ဏော၊ လွန်မြောက်သည်။ ဘဝိဿာမိ၊ အံ့”။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဘိက္ခုဘာဝံ၊ သို့။ ဥပဂတော၊ ကပ်၏။ တတော ဥတ္တိဏ္ဏာဓိပ္ပါယတော၊ ထိုသို့ လွန်မြောက်လိုသော အဖြစ်မှ။ ဟေတုဘူတေန၊ ဟိတ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝိပရိဏတေန၊ သော။ စိတ္တေန၊ စိတ်ကြောင့်။ တမေဝ ရာဂံ၊ ထို ရာဂသို့လျှင်။ အတ္တနော၊ ၏။ သမီပံ၊ သို့။ အာဂတေန၊ သော။ မာတုဂါမေန၊ သည်။ ဩတိဏ္ဏော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဥပဂတေန၊ ဖြင့်။ ဩတိဏ္ဏော၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤ ဝိပရိဏတေန စိတ္တေန-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ မာတုဂါမဿ၊ ၏။ သာရေတ္တတာ ဝါ၊ သည်မူလည်း။ ဟောတု၊ စေ။ ဝိရတ္တတာ ဝါ၊ တပ်ခြင်းကင်းသည် မူလည်း။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣဓ၊ ဤ ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပုဒ်၌။ သာ၊ သည်။ အပ္ပမာဏာ၊ ပမာဏ မဟုတ်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့၏။ ကာယသံသဂ္ဂေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဥဘိန္နံ၊ ရဟန်း, မိန်းမ နှစ်ယောက်တို့၏။ သာရတ္တတာယ၊ တပ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်၌။ ပယောဇနံ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။
ကာယသံသဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥဘိန္နံ၊ ရဟန်း, မိန်းမ နှစ်ပါးစုံတို့၏။ ကာယာနံ၊ တို့၏။ သမ္ပယောဂံ၊ ယှဉ်ခြင်းတည်း။ ပဒဘာဇနေ ပန၊ ၌ကား။ “သမာပဇ္ဇေယျာတိ အဇ္ဈာစာရော ဝုစ္စတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို အဇ္ဈာစာရော ဝုစ္စတိ-ဟူသော စကားကို။ သမာပဇ္ဇနံ၊ သမာပဇ္ဇတိ ကိရိယာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာယသံသဂ္ဂံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကာယသံသဂ္ဂဿ၊ သို့။ သမာပဇ္ဇနာ၊ ရောက်ခြင်းကို။ “အဇ္ဈာစာရော”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ “ယော သော ကာယသံသဂ္ဂေါ နာမ၊ အကြင် ကာယသံသဂ္ဂမည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော ကာယသံသဂ္ဂေါ၊ သည်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဝါ၊ တရားကိုယ်အားဖြင့်။ အဇ္ဈာစာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ပရတော၊ မှ။ ပါဠိယံ၊ ၌။ “သေဝနဓိပ္ပါယော န စ ကာယေန ဝါယမတိ၊ ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတိ၊ အနာပတ္တီ”တိ၊ ၍။
“ဟတ္ထဂ္ဂါဟံ ဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟတ္ထေန၊ ဟတ္ထသဒ္ဒါဖြင့်။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်သော။ ဥပါဒိန္နကော ကာယော၊ ကို။ သင်္ဂဟိတော၊ ၏။ ဘိန္နသန္တာနော၊ ပြားသော ခန္ဓာအစဉ်ရှိသောကာယကို။ န သင်္ဂဟိတော၊ မသင်္ဂြိုဟ်အပ်။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓေါ၊ ထို ဥပါဒိန္နကာယနှင့် စပ်သော။ ဟတ္ထာလင်္ကာရာဒိ၊ လက်ဝတ်တန်ဆာအစရှိသည်တည်း။ ဝေဏိဂ္ဂဟဏေန၊ ဝေဏိ သဒ္ဒါဖြင့်။ အနုပါဒိန္နကော၊ သော။ အဘိန္နသန္တနော၊ အပြားသောအစဉ်ရှိသော။ ကေသလော မနခဒန္တာဒိကော၊ သော။ ကမ္မပစ္စယဥတုသ မုဋ္ဌာနော၊ ကံလျှင်အကြောင်းရှိသော ဥတုကြောင့် ဖြစ်သော ဝတ္ထုအပေါင်းကို။ ဂဟိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “အနုပါဒိန္နကေနပိ ကေနစိ ကေသာဒိနာ ဥပါဒိန္နကံ ဝါ အနုပါဒိန္နကံ ဝါ ဖုသန္တော ပိ သံဃာဒိသသေံ အာပဇ္ဇတိယေဝါ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အနုပါဒိန္နကာနမ္ပိ၊ အနုပါဒိန္နကမူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ကေသလောမာဒီနံ၊ တို့၏။ အင်္ဂဘာဝေါ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော်လည်း။ “ဖဿံ ပဋိဝိဇာနာတီ တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိဝင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ၊ အင်္ဂါသုံပါး ပြည့်စုံသဖြင့်။ သံဃာဒိသေသော၊ သင့်၏။ ဖဿဿ၊ ကို။ အပ္ပဋိဝိဇာနနတော၊ မသိသောကြောင့်။ ဒုဝင်္ဂသမ္ပတိယာ၊ ဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏”။ ဣတိ ဣမိနာ ပါဠိအဋ္ဌကထာနယေန၊ နည်းနှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝ ဒေယျ၊ အံ့။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဒတ္ထဇာန နတော၊ ထိုပါဠိအဋ္ဌကထာတို့၏ အနက်အဓိပ္ပါယ် ကို သိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဖဋ္ဌဘာဝံ၊ ထိအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပဋိဝိဇာနန္တောပိ၊ သိသော်လည်း။ ဖဿံ၊ အတွေ့ကို။ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ၊ သိသည်လည်းမည်၏။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဧကော၊ သော။ အတ္ထော၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာတု ဂါမဿစ၊ ၏လည်းကောင်း။ အတ္တနော စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ကာယပရိယာ ပန္နာနံ၊ ကုန်သော။ ကေသာဒီနံ၊ တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဖုဋ္ဌဘာဝံ၊ ထိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဖုသိတွာ၊ ရောက်၍။ ဝါ၊ တွေ့၍။ တံ သာဒိယနံ၊ ထို အတွေ့ကိုသာယာခြင်းသည်။ ဖဿံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ၊ မည်၏။ ကာယဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ၊ ကာယဝိညာဉ်ဖြစ်သဖြင့်သာလျှင်။ ဖဿံ၊ ကို။ န ပဋိဇာနာတိ၊ မသိ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ကာယသံသဂ္ဂအရာ၌။ ကာယဝိညာဏံ၊ သည်။ အနေကန္တိကံ၊ အနေကန္တိကတည်း။ ဝါ၊ ဧကန္တိက မဟုတ်။ မာတုဂါ မဿ၊ ၏။ ဥပါဒိန္နကေန၊ သော။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ အနုပါဒိန္နကေန ဝါ၊ အနုပါဒိန္နကမူလည်း ဖြစ်သော။ ကာယနေ၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဥပါဒိန္နက ကာယေ၊ ဥပါဒိန္နကဖြစ်သော ကာယကို။ ဖုဋ္ဌေ၊ ထိသည်ရှိသော်။ ပသန္နကာ ယိန္ဒြိယော၊ ကြည်သော ကာယိန္ဒြေိရှိသည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တဿ၊ ထို ရဟန်း၏။ ကာယဝိညာဏံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဖဿံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ၊ သိသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနုပါဒိန္နကတာယော၊ သည်။ လောလုပ္ပေါ၊ လျှပ်ပေါ်သည်ဖြစ်၍။ အပ္ပသန္နကာယိန္ဒြိယော ဝါ၊ မကြည်သော ကာယိန္ဒြေ ရှိသည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုသူအား။ ကာယဝိညာဏံ၊ သည်။ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ တေန၊ ထိုကာယဝိညာဉ်ဖြင့်။ ဖဿံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ၊ ပဋိဝိဇာနာတိ မည်သည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကေဝလံ၊ အထူးကား။ သေဝနာဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဝါယမိတွာ၊ လုံ့လပြု၍။ ကာယသံသဂ္ဂံ၊ သို့။ သမာပဇ္ဇန္တော၊ ရောက်သောသူသည်။ ဖဿံ၊ ကို။ မနောဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ပဋိဝိဇာနာတိ ဣမိနာဿ ဝါယမတော ဖဿပဋိဝိဇာနနာ ဒဿိတာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အပရောပိ ဘိက္ခု၊ တယောက်သောရဟန်းသည်မူလည်း။ မာတုဂါမဿ၊ ၏။ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ဝါ၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သဖြင့် လည်းကောင်း။ နိဿဂ္ဂိယေန ဝါ၊ လွှတ်သောဝတ္ထုဖြင့် လည်းကောင်း။ ဖုဋ္ဌော၊ ထိသည်ဖြစ်၍။ ကာယ ဝိညာဏံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေန္ထေန၊ ဖြစ်စေသဖြင့်။ ဖဿံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမ၊ မည်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။
-----------
ပဒဘာဇနီယ ဝဏ္ဏနာ
၂၇၁။ “ရတ္တံ စိတ္တံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတံ ဝိပရိဏတန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိတော်ပါဌ်၌။ သာမညေန၊ ဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဝိနီတဝတ္ထူသု၊ တို့၌။ “မာတုယာ မာတုပေမေန အာမသတိ။ ပ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကာယသံသဂ္ဂရာ ဂေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ရတ္တန္တိ၊ ရတ္တစိတ်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ “မာတုဂါမော နာမ မနုဿိတ္ထီ”တိ၊ ဟူ၍။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ အဝိန ဋ္ဌိန္ဒြိယာဝ၊ မပျက်သောဣန္ဒြေရှိသော မိန်းမကိုသာလျှင်။ မနုဿိတ္တီ၊ မနုဿိတ္ထီဟူ၍။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “မတိတ္ထိယာ ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇိ။ ပ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ မနုဿိတ္ထီတိ ဧတ္တာဝတာ၊ မနုဿိတ္ထိ-ဟူသော ဤမျှသော စကားဖြင့်။ မနုဿိတ္ထိဘာဝေ၊ သည် (ထည့်)။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးပြီးလျက်။ “န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆနဂတာ”တိ၊ ၍။ ဝစနံ၊ ဆိုပြန်ခြင်းကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်)။ အဝိနဋ္ဌိုန္ဒြိယာပိ၊ မပျက်စီးသော ဣန္ဒြေရှိ သော်လည်း။ သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံသော။ မနုဿဝိဂ္ဂဟာ၊ လူမိန်းမအသွင်ရှိသော။ ဣတ္ထီ၊ သည်။ ဣဓ၊ ၌။ မနုဿတ္ထီ နာမ၊ မည်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယက္ခိအာဒယော၊ ဘီလူးမအစရှိကုန်သော သူတို့သည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဇာတိသိဒ္ဓေန၊ ဇာတ်အားဖြင့် ပြီးသော။ ဣဒ္ဓိဝိသေသေန၊ တန်ခိုးအထူးနှင့်။ ဣဇ္ဈန္တိယော၊ ပြည့်စုံကုန်သည်ဖြစ်၍။ မနုဿဝိဂ္ဂဟာပိ၊ လူ၏အသွင်တို့ သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တာသု၊ ထို ဘီလူးမ, ပြိတ္တာမ, တိရစ္ဆာန်မ တို့တွင်။ ယက္ခီ၊ ဘီလူးမသည်။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဝိနီတဝတ္ထူသု၊ တို့၌။ ယက္ခိယာ၊ ဘီလူးမနှင့်။ ကာယသံသဂ္ဂေန၊ ကြောင့်။ ထုလ္လစ္စယဿ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တဒနုလောမတ္တာ၊ ထိုဘီလူးမိန်းအား လျော်အပ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပေတိတ္ထီ စ၊ ပြိတ္တာ မိန်းမသည်လည်းကောင်း။ ဒေဝိတ္ထီ စ၊ နတ်မိန်းမသည်လည်းကောင်း။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထု၊ တည်း။ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထီ၊ သည်။ ဒုက္ကဋဝတ္ထု၊ တည်း။ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟိတ္ထီ၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်လျက် လူ၏ အသွင်ရှိသော မိန်းမသည်။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိဘင်္ဂေ ပန၊ ၌ကား။ “မနုဿိတ္ထီ စ ဟောတိ မနုဿိတ္ထိသညီ”တိပါဠိယာ၊ ၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသောကြောင့်။ “ဣတ္ထီ စ ဟောတိ၊ ယက္ခိသညီ”တိ အာဒိဝစနေ၊ ယက္ခိသညီ ”တိ အာဒိဝစနေ၊ ယက္ခိသညီ ဤသို့ အစရှိသော စကားသည်။ သတိ၊ သော်။ ယက္ခိအာဒီနံ၊ တို့၏ အနိဋ္ဌိတပ္ပသင်္ဂတော၁ စ၊ မလိုအပ်သောအနက်၏ လျဉ်းပါးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။
တတြ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့ သည်ကား။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်သော အခြင်းအရာတည်း။ “န ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာနဂတဿ နိသိန္နပရိသာယ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “တိရစ္ဆာနဂတောတိ ပဒဿ၊ ၏။ ယဿ ဥပသမ္ပဒါ ပဋိက္ခိတ္တာ”တိ၊ ဟူ၍။ အတ္ထဿ၊ ကို။ (ထည့်)။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟော၊ တိရစ္ဆာန် ဇာတ်ဖြစ်လျက် လူ၏အသွင်ရှိသော သတ္တဝါသည်။ ပါကတိကတိရစ္ဆာနဂတတော၊ ပကတိ တိရစ္ဆာန်ဇာတ်မှ။ ဝိသိဋ္ဌော၊ ထူး၏။ ယက္ခပေတ တိရစ္ဆာနဂတမနုဿဝိဂ္ဂဟာနံ၊ ဘီလူး ပြိတ္တာ တိရစ္ဆာန် ဇာတ်ဖြစ်လျက် လူအသွင်ရှိသော ဝတ္ထုတို့၏။ ဝိသိဋ္ဌေ၊ အထူးဖြစ်ရာ၌ (ထည့်)။ တထာ၊ ထို ရှေးအတူတည်း။ “တိရစ္ဆာနဂတဿ စ၊ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိယံ အပိစ ဒုက္ကဋမေဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။
တတ္ထ စ၊ ထို တိရစ္ဆာန်သုံးမျိုး၌လည်း။ မနုဿဝိဂ္ဂဟာမနုဿဝိဂ္ဂဟေသု၊ မနုဿ ဝိဂ္ဂဟဖြစ်သောတိရစ္ဆာန်, မနုဿဝိဂ္ဂဟ မဟုတ်သော တိရစ္ဆာန်တို့၌။ ဣတ္ထိပဏ္ဍကပုရိသ သညိတာ၊ ဣတ္ထိဟူသောအမှတ်, ပဏ္ဍုက်ဟူသောအမှတ်, ယောကျ်ားဟူသော အမှတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာဒိ သိက္ခာပဒဒွယေ၊ ၌။ ဝါရာနံ၊ တို့ကို။ သံခိတ္တတ္တာ၊ ချုံးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုရိသတိရစ္ဆာနဂတာဒယော၊ တို့သည်။ နာဂတာ၊ ကုန်။ ယထာဝု တ္တေသု၊ တို့၌။ အာပတ္တိ၊ ၏။ တတ္ထာပိ၊ လည်း။ တထာ၊ တူတည်း။ အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာဖြင့်။ ပုရိသံ ဩဘာ သန္တဿစ အနာပတ္တီတိ ပဏ္ဍကံ ဩဘာသန္တဿ စ ထုလ္လစ္စယန္တိ၊ ၍။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ ဝါရော၊ တို့ကို။ သံခိတ္တာ၊ ချုံးအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပညာယန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဏ္ဍကေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပုရိသေ စ၊ ၌ လည်းကောင်း။ တိရစ္ဆာနဂတေ စ၊ ၌ လည်းကောင်း။ ဣတ္ထိသညိဿ၊ မိန်းမဟု အမှတ်ရှိသော ရဟန်းအား။ ဝိသေသော စ၊ အထူးသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ အထူးရှိသော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပဏ္ဍုက်စသည်တို့၌။ ဒုက္ကဋံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုသော စကားသည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံပိ၊ နှစ်ပါးသော အပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေသံ ဝါဒါနံ၊ တို့တွင်။ ယတ္ထ၊ အကြင်ဝါဒ၌။ ယုတ္တိ ဝါ၊ အသင့်သည် လည်းကောင်း။ ကာရဏံ ဝါ၊ အကြောင်းသည် လည်းကောင်း။ အတိရေကံ၊ အလွန်လျှင်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တံ၊ ထို အထူးကို။ ဝိစာရေ တွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝရူပေသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ သုဋ္ဌု၊ လွန်စွာ။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ ကထေတဗ္ဗံ၊ ၏။
တတ္ထ တိဿံ ပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတဝါရဂဏနာ၊ လာသောဝါရ အရေအတွက်ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဧဝံ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတ္ထိမူလကာ၊ ဣတ္ထိလျှင် မူလရှိကုန်သော။ ပဉ္စ ဝါရာ၊ ငါးဝါရတို့လည်းကောင်း။ ပဏ္ဍက ပုရိသ တိရစ္ဆာနဂတမူလကာ၊ ပဏ္ဍကမူ ပုရိသမူ တိရစ္ဆာနဂတမူလျှင် အရင်းရှိကုန်သော။ ပဉ္စ ပဉ္စ စ ဝါရာ၊ ငါးဝါရ ငါးဝါရတို့သည် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝီသတိ ဝါရာ၊ ဝါရနှစ်ဆယ်တို့သည်။ ဧကမူလကာ၊ ဧကမူမည် ကုန်၏။ တထာ၊ တို့အတူ။ ဒုမူလကာ၊ ဒုမူတို့သည်။ ဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ်တို့။ မိဿကမူလကာ၊ မိဿကမူတို့သည်။ ဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ်တို့။ ဣတိ၊ သို့။
တတ္ထ၊ ထို ပဒဘာဇနီပါဠိ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ မာတိကာယ၊ ၌။ ယဒိဒံ ယံ ဣဒံ ပရာမသနပဒံ၊ အကြင်ပရာမသနပုဒ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တေန၊ ထို ပရာမသနပုဒ်ဖြင့်။ အာမသနာဒီနိ၊ အာမသန အစရှိကုန်သော။ ဆုပနပရိ ယောသာနာနိ၊ ဆုပန အဆုံးရှိကုန်သော။ ဒွါဒသပိ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဒုဒ္ဓါရံ၊ ပုဒ်ကိုထုတ်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ “အာမသနာ ပရာမသနံ ဆုပန”န္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပရာမသနံ နာမ အာမသနာ၊ တည်း။ “ဆုပန”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ပရာမသနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဧကတ္တံ၊ တပုဒ်၏ အဖြစ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတ္ထီ စ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတ္ထိသညီ စ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမသ္မိံ ပဌမဝါရေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဒွါဒသပိ၊ တဆယ့်နှစ်ပုဒ်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အာမသနာဒီနိ၊ တို့ကို။ ယောဇေတွာ၊ ၍ ဒဿိတာနိ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ထိုတဆယ့်နှစ်ပုဒ်မှ။ ပရံ၊ နောက်ဖြစ်သော ဂဏှာတိ, ဆုပတိ နှစ်ပုဒ်လည်းကောင်း။ အာဒိမှိ၊ ၌။ ဒွေပဒါနိ၊ အာမသတိ, ပရာမသတိ-ဟူသော နှစ်ပုဒ်တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတ္တာရိ ပဒါနိ၊ တို့သည်။ အာဂတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတရာနိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့ကို။ သံခိတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ နိဿဂ္ဂိယေန ကာယဝါရာဒီသု ပန၊ တို့၌ကား။ သဗ္ဗာကာရေန၊ ဖြင့်။ အလာဘတော၊ မရသင့်သောကြောင့်။ အာမသန မေဝကံ၊ အာမသန တပုဒ်သည်သာလျှင်။ အာဂတံ၊ ၏။ ဣတရာနိ၊ တပါးသော တဆယ့်တပုဒ်တို့သည်။ န အာဂတာနိ၊ မလာကုန်။ သဉ္စောပေတိ သာရေတီ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ (ဟရတိ-ဟူ၍လည်း ပါဌ်အချို့ရှိ၏။) သဉ္စောပေတိ စ၊ ထိုမှ ဤမှလည်း လှုပ်စေ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေသု ပန၊ တို့၌ကား။ “ပုရိမနယေနေဝါတိ ရဇ္ဇုဝတ္ထာဒီဟိ ပရိက္ခိပနေ”တိ စ၊ ပနေ- ဟူ၍လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ “ပုရိမနယေနေဝါတိ သမ္မသနာ ဟောတီ”တိ စ၊ ဟောတိ-ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ဝေဏိဂ္ဂါဟေ၊ ၌။ အာပတ္တိယာ၊ ကို။ ပညတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ လောမဖုသနေပိ၊ ၌လည်း။ သံဃာဒိသေသော၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ “တံ၊ ထိုအနက် ကို။ ပကာသေတုံ၊ ငှါ။ ဥပါဒိန္နကေန ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ လိခိတံ၊ ၏။
ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌနိဒ္ဒေသေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ အကြင်အကြင်သို့ အကျယ်ပြအပ်သော။ ဣမသ္မိံယေဝ နိဒ္ဒေသေ၊ ဤ ဝိဘင်းပါဠိ၌သာလျှင်။ “သဒိသံ အဂ္ဂဟေသီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တာဒိသံ၊ ထို ကိုင်အံ့ဟု မှတ်သော ဝတ္ထုနှင့်တူသော ဝတ္ထုကို။ အဂ္ဂဟေသိ၊ ကိုင်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂရုကံ၊ ဂရုကအာပတ်ကို။ တတ္ထ၊ ထို သံဃာဒိသိသ်ဝတ္ထု၌။ ကာရယေ၊ ဆုံးဖြတ်ရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကာယသံသဂ္ဂဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤလည်းအနက်တည်း။ ဣတရောပိ၊ ဤ ကာယကိုကိုင်သော ရဟန်းမှတပါးလည်းဖြစ်သော။ ကာယပဋိဗဒ္ဓဆုပနကော၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော ဝတ္ထုကို ကိုင်သောရဟန်း သည်လည်း။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ (သမ္ဗန်)။ ဂဟဏေ စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဟဏံ ဝါ၊ ကိုင်ခြင်းသည်မူလည်း။ ဝိရာဂိ တေတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဝိရဒ္ဓေ၊ ဆန့်ကျင်သည်ဖြစ်သော်။ ဝါ၊ ချွတ်ယွင်းသည်ရှိသော်။
-----------
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၂၈၁။ တိဏဏ္ဍုပကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟိရိဝေရာဒိမူလာနိ၊ ချင်းအစရှိသည်တို့၏ အမြစ်တို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော တန်ဆာကို။ တာပလဏ္ဏမုဒ္ဒိကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တာပလဏ္ဏမယံ၊ ထန်းရွက်ဖြင့် ပြီးသော။ အင်္ဂုလိမုဒ္ဓိကံ၊ လက်စွပ်ကို။ တေန၊ ထိုတာလပဏ္ဏမုဒ္ဒိကံ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တာလာပဏ္ဏမယံ၊ ထန်းရွက်ဖြင့်ပြီးသော။ ကဋံ၊ ခြေချင်းသည် လည်းကောင်း။ ကဋိသုတ္တကံ၊ ခါးဝတ်တန်ဆာသည် လည်းကောင်း။ ကဏ္ဏပိဠန္ဓနာဒိ၊ နားဝတ်တန်ဆာ အစရှိသည် လည်းကောင်း။ သဗ္ဗံ၊ သည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သိဒ္ဓံ-သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဝါ၊ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တမ္ဗပဏ္ဏိဝါသိနော၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌ နေကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်သော။ ဣတ္ထိရူပဉ္စ၊ မိန်းမရုပ်ကို လည်းကောင်း။ ကဋိကပဋဉ္စ၊ ခါးဝတ်တန်ဆာ ပုဆိုးကို လည်းကောင်း။ န ဆုပန္တိ ကိရ၊ မထိစေကုန်သတတ်။ အာကရတော၊ သမုဒ္ဒရာမှ။ မုတ္တမတ္တော၊ လွတ်ကာမျှ ကျောက်မျိုးသည်။ ရတနမိဿောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အလင်္ကာရတ္ထံ၊ တန်ဆာအကျိုးငှါ။ ကတော၊ သော။ ကဉ္စနလတာဒိဝိ နဒ္ဓေါ၊ ရွှေနွယ်အစ ရှိသည်တို့ဖြင့် ခက်အပ်သော ခရုသင်းသည်။ သုဝဏ္ဏေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ပစိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုဝဏ္ဏရသံ၊ ရွှေရည်ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ပစိတွာ၊ ချက်၍။ ကတာ၊ ကုန်၏။ ဗီဇတော၊ ဗီဇဖြစ်သော။ ဓာတုပါသာဏတော၊ ဓာတ်ဖြစ်သော ကျောက်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ “တုမှာကံ၊ အရှင်ဘုရားတို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ပေသိတံ၊ ပို့လှာစေပါ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ထေရော၊ အရှင်ပဒုမ မထေရ်သည်။ န ကပ္ပတီတိ၊ ၍။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပယ်တောမူ၏။ “စေတိယဿ၊ စေတီအား။ ပူဇံ၊ ပူဇော်ခြင်းကို။ ကရောထ၊ ပြုတော်မူပါကုန်”။ ဣတိ ဝုတ္တေ၊ ဤသို့ဆိုသည်ရှိသော်။ ဝဋ္ဋတိ ကိရ၊ အပ်သတတ်။ ဗုဗ္ဗုဠကံ၊ ဗုဗ္ဗုဠကဟူသည်။ တာရကံ၊ ကြယ် တည်း။ အာရကူဋလောဟမ္ပိ၊ အာရကူဋကြေးသည်လည်း။ ဇာတရူပဂတိကမေဝ၊ ရွှေနှင့်အလား တူသည် သာလျှင်တည်း။
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “အာရကူဋလောဟံ သုဝဏ္ဏသ ဒိသမေဝ၊ သုဝဏ္ဏံ အနုလောမေတိ၊ အနာမသ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၃-ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၈၃။ တတိယေ၊ တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပုဒ်၌။ တယော၊ သုံးပါးကုန်သော။ သံဃာဒိသေသဝါရာ၊ တို့ လည်းကောင်း။ တယော၊ ကုန်သော။ ထုလ္လစ္စယဝါရာ၊ တို့ လည်းကောင်း။ တယော၊ ကုန်သော။ ဒုက္ကဋဝါရာ၊ တို့လည်းကောင်း။ တယော၊ ကု်သော။ ကာယပဋိဗဒ္ဓဝါရာ၊ တို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွါဒသ ဝါရာ၊ တို့သည်။ သရူပေန၊ ဖြင့်။ အာဂတာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို ဝါရတို့တွင်။ တယော၊ ကုန်သော။ သံဃာဒိ သေသဝါရာ၊ တို့ကို။ ဒုတိယသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးအပြားရှိကုန်သော။ ဝီသတိတိကာနံ၁၊ ဝီသတိတိကတို့၏။ ဧကေကမူလာ၊ တခုတခုကုန်သော မူရှိကုန်သော။ ဝါရာတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဝိသေသာ၊ ထူးကုန်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တပဏ္ဏာသ ဝါရာ၂၊ ငါးဆယ့်ခုနစ်ဝါရတို့ကို။ သံခိတ္တာ၊ ချုံးအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ ဤမှတပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ “ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဝေမတိကော သာရတ္တော စ၊ ဘိက္ခု စ နံ ဣတ္ထိယာ ဝစ္စမဂ္ဂံ ပဿာဝမဂ္ဂံ အာဒိဿ ဝဏ္ဏမ္ပိ ဘဏတိ။ ပ။ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စ ယဿ၊ ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ပဏ္ဍကပုရိသသညီ။ ပ။ ဝဏ္ဏမ္ပိ၊ ဘဏတိ၊ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ”တိ ဧဝမာဒီနံ၊ ကုန်သော။ အာပတ္တိဋ္ဌာနာနံ၊ အာပတ္တိဌ၏ဋ္ဌာနတို့၏။ အနာပတ္တိ ဋ္ဌာနတာ၊ အနာပတ္တိဋ္ဌာနအဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ န စ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်လည်းမရောက်။ ပဏ္ဍကေ၊ ၌။ ဣိတ္ထိသညိဿ၊ အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ ဒီပေတုံ၊ ဤသို့ ပြတော်မူခြင်းငှါ။ “ဣတ္ထီ စ ပဏ္ဍကော စ ဥဘိန္နံ။ ပ။ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ပဏ္ဍကေ ပဏ္ဍကသညိဿ ထုလ္လစ္စယ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သံခိတ္တဝါရေသု၊ တို့၌။ ထုလ္လစ္စယဋ္ဌာနေ၊ အရာ၌။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သင့်၏။ ဒုက္ကဋဋ္ဌာန၊ ၌။ ဒုက္ကဋမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဝုတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထို့အတူ။ “ဣတ္ထီ စ ဟောတိ ဝေမတိကော သာရတ္တော စ။ ပ။ ဝဏ္ဏမ္ပိ ဘဏတိ။ ပ။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓဝါရာပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ လျော်စွာ။ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓ ဝါရတ္တိကံ ဝိယ၊ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓဝါရတိတ်ကဲ့သို့။ နိဿဂ္ဂိယဝါရတ္တိကံ၊ ကို။ လဗ္ဘမာနမ္ပိ၊ ရသင့်သော်လည်း။ အာပတ္တိဝိသေသာဘာဝတော၊ အာပတ် အထူးမရှိသောကြောင့်။ န ဥဒ္ဓဋံ၊ ထုတ်တော်မမူ။ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓဝါရတ္တိကေ ပန၊ ၌ကား။ ဒိန္နနယတ္တာ၊ ပေးအပ်သောနည်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တသ္မိံ၁၊ ထို ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓဝါရ၌။ တဒနုလောမာ၊ ထို ဝါရနှင့်လျော်ကုန်သော။ ဝါရာ စ၊ တို့ကိုလည်း။ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
-----------
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
၂၈၅။ ဝုတ္တနယမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ကာယသံသဂ္ဂေ ဣတ္ထိလက္ခဏေနာ”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏”။ ဣတိလက္ခဏေနာ”တိ၊ ၍။ မဟာအဋ္ဌကထာပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ ကိရ၊ ရှိသတတ်။ သီသံ န ဧတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အက္ကောသနံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဃဋိတေ ပန၊ စပ်သော်ကား။ ဟောတိ၊ ၏။ တတြ ဝစနေ၊ ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ တီတိ၊ သုံးပါး ကုန်သော။ ဣမေဟိ၊ ဤ သိခရဏီသိ, သမ္ဘိန္နာသိ, ဥဘတောဗျဉ္ဇနာသိ-ဟူသောပုဒ်တို့နှင့်။ ဃဋိတေ ဧဝ၊ စပ်သော်သာလျှင်။ သံဃာဒိသေသော၊ သင့်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဝစ္စမဂ္ဂပဿာ ဝမဂ္ဂါနံ၊ တို့၏။ နိယတဝစနတ္တာ ဝါ၊ မြဲသောစကား ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ အစ္စောဠာရိကတ္တာ ဝါ၊ အလွန်ရုန့်ရင်းသောစကား ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ အညေဟိ၊ ကုန်သော။ အနိမိတ္တာသီတိအာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌဟိ၊ ရှစ်ပုဒ်တို့နှင့်။ ဃဋိတေ၊ စပ်သော်။ သီသံ၊ သို့။ န ဧတိ၊ မရောက်။ တတ္ထ၊ ထို ရှစ် ပါးတို့တွင်။ အလောဟိတာသိ ဓုဝလောဟိဘာသိ ဓုဝစောဠာသိ ပဂ္ဃရ ဏီသိ ဣတ္ထိပဏ္ဍကာသိ ဝေပုရိသိကာသီတိ၊ ဝေပုရိသိကာသိ-ဟူကုန်သော။ ဧတာနိ ဆ၊ ထိုခြောက်ပုဒ်တို့သည်။ မဂ္ဂါနံ၊ တို့၏။ အနိယတဝစနာနိ၊ အနိယတဖြစ်သော စကားမည်ကုန်၏။ အနိမိတ္တာသိ နိမိတ္တမတ္တာသီတိ၊ မတ္တာသိ-ဟူကုန်သော။ ဒွေ ပဒါနိ၊ တို့သည်။ အနစ္စောဠာရိကာနိ စ၊ မရုန့်ရင်းသော စကားမည်ကုန်၏။ ယတော၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ အဋ္ဌ ပဒါနိ၊ ရှစ်ပုဒ်တို့သည်။ “သံဃာ ဒိသေသံ၊ ကို။ န ဇနေန္တိ၊ မဖြစ်စေကုန်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထို ရှစ်ပုဒ်တို့သည်။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထူနိ၊ တို့သည်။ ပရိဗ္ဗာဇကဝတ္ထုမှိ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ အက္ကောသ မတ္တတ္တာ၊ ဆဲရေးခြင်းမျှဖြစ်သောကြောင့်။ ဒုက္ကဋဝတ္ထူနိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတ္ထိပဏ္ဍကာသိဝေ ပုရိသိကာသီတိ၊ ဟူကုန်သော။ ဧတာနေ ပဒါနိ၊ တို့သည်လျှင်။ သကလ သရီရသဏ္ဌာနဘေဒဒီပကာနိ၊ အလုံးစုံသော သဏ္ဌာန်အထူးကို ပြတတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သုဒ္ဓါနိ၊ သက်သက်ဖြစ်ကုန်မူ။ သံဃာဒိသေသံ၊ ကို။ န ဇနေန္တိ၊ မဖြစ်စေကုန်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သကလသရီရသာမညတ္တာ၊ အလုံးစုံသော ကိုယ်သာမညဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတရာနိ၊ တပါးကုန်သောပုဒ်တို့သည်။ သံဃာဒိသေသံ၊ ကို။ ဇနေန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အသာမညတ္တာ၊ သာမညမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သိခရဏီပဒံ-ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ တာနိ၊ ထိုပုဒ်တို့သည်။ ပဿာဝမဂ္ဂမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒီပေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာသီတိ ဝစနံ ပန၊ သည်ကား။ ပုရိသ နိမိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အသံဃာဒိသေသဝတ္ထုနာမဿ၁၊ သံဃာဒိသိသ် မထိုက်သော ဝတ္ထု၏အမည်ကို။ ဝစနံ၊ ဟောသော သဒ္ဒါတည်း။ ပုရိသဥဘတော ဗျဉ္ဇနကဿ စ၊ အားလည်း။ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ၊ သည်။ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ ဖုံးကွယ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ဖုံးကွယ်သည် ရှိသော်။ ပုရိသနိမိတ္တံ၊ သည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထို ဥဘတောဗျည်းသည်လည်း။ ယဒိ ဇနေတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်စေအံ့။ အနိမိတ္တာသီတိ အာဒိပဒါနိ၊ တို့သည်။ သံဃာဒိသေသံ၊ ကို။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ န ဇနေန္တိ၊ မဖြစ်စေကုန်အံ့နည်း။ ဇနေန္တိ ဧဝ၊ ဖြစ်စေကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ကို ဧကေဆရာတို့စကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပုရိဿပိ၊ ၏လည်း။ နိမိတ္တာဓိဝစနတ္တာ စ၂၊ နိမိတ်၏ အမည်ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ “မေထုနုပသံဟိတာဟိ သံဃာဒိသေသော”တိ၊ ၍။ မာတိကာယ၊ ၌။ လက္ခဏဿ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ မေထုနုပသံဟိတာဟိပိ၊ တို့ဖြင့်လည်း။ ဩဘာသနေ၊ ဆဲရေးပြ်ဆိုရာ၌။ ပဋိဝိဇာနန္တိယာ၊ သိသည်ရှိသော်။ သံဃာဒိသေသော၊ ၏။ အပ္ပဋိဝိဇာနန္တိယာ၊ မသိသည်ရှိသော်။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သင့်၏။ ဣတရေဟိ၊ မေထုနုပသံဟိတမှ တပါးသော စကားတို့ဖြင့်။ ဩဘာသနေ၊ ဆဲရေးပြယ်ဆိုရာ၌။ ပဋိဝိဇာနန္တိယာ၊ သော်။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပဋိဝိဇာနန္တိယာ၊ သော်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သဗ္ဗံ၊ အလုံစုံသောစကားကို။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
-----------
၂၈၇။ ဟသန္တောတိဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ၊ အကြင်မိန်းမကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဘဏတိ၊ ၏။ သာ၊ ထိုမိန်းမသည်။ စေ ပဋိဝိဇာနာတိ၊ အံ့။ သံဃာဒိသေသော၊ သင့်၏။
-----------
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာသိကါပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-တ္တကာမပါရိစရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၉၀။ စတုတ္ထေ၊ ၌။ တယော၀၁၊ သုံးပါးတို့သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ သံဃာဒိသေသဝါရာ၊ တို့သည်။ အာဂတာ၊ ကုန်၏။ သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ သတ္တပညာသ ဝါရာ၊ ငါးဆယ့်ခုနစ်ပါးသော ဝါရတို့ကို လည်းကောင်း။ ထုလ္လစ္စယဒုက္ကဋာ ပတ္တိကာ၂၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ သံခိတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်ပြီးသော ဝါရမှ။ အညတရော၊ တပါးပါးသော ဝါရကို။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်သော ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ န ဥဒ္ဓတော၊ ထုတ်တော်မမူ။ သေသယောဇနက္ကမော၊ ကြွင်းသော ယောဇနာအစဉ်ကို။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ နဂရပရိက္ခာ ရေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါကာရပရိခါဒီဟိ၊ တံတိုင်း, ကျုံးအစရှိကုန်သော။ နဂရပရိဝါရေဟိ၊ မြို့အခြံအရံတို့ဖြင့်။ (သုပရိက္ခီတိ-၌ စပ်။) သေတပရိက္ခာရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သေတာလင်္ကာရော၊ ဖြူသောတန်ဆာ။ သီလာလင်္ကာရော၊ သီလဟူသောတန်ဆာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ စက္ကဝီရိယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝီရိယစက္ကော၊ ဝီရိယတည်းဟူသော စက်ရှိ၏။ ဝသလံ ဒုဂ္ဂန္ဓန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ၊ မိန်းမနိမိတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အာဟ၊ ၏။ ယဒေ၀၃-ယံ ဧဝ၊ အကြင်မိန်းမ နိမိတ်ကိုပင်လျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ကိံ မေ ပါပကံ၊ ကိံ မေ ဒုဂ္ဂန္ဓ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၂၉၁။ သန္တိကေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာ၁၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဌိတော၊ တည်လျက်။ ဝိညာပေတိ၊ သိစေ၏။ (တထာ၊ ဖြင့်။ သန္တိကေ၊ ၌။) “ပဌမဝိဂ္ဂဟေ၊ ၌။ ပါဠိဝသေန၊ ဖြင့်။ သစေ ယောဇေတိ၊ ယှဉ်အံ့။ ကာမဟေတု၊ ကာမဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပါရိစရိယာ၊ လုပ်ကျွေးခြင်းသည်။ အတ္ထော၊ အနက်ဖြစ်၏။ သေသန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓိပ္ပါယောတိပဒံ၊ သည်။ အတ္ထာဘာဝတော၊ အနက်အထူး မရှိသောကြောင့် ဗျဉ္ဇနဖြစ်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုပုဒ်တို့၏။ တတ္ထ၊ ထိုဒုတိယဝိဂြိုဟ်၌။ အတ္ထာဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ စတ္ထာရိ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဒွိန္နံ ဝိဂ္ဂဟာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ယောဇိတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၂၉၅။ ဧတေသု သိက္ခာပဒေသု၊ တို့၌။ မေထုနရာဂေန၊ ဖြင့်။ ဝိတိက္ကမေ၊ လွန်ကျူးခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ သံဃာဒိ သေသေန၊ ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကိံ ဘန္တေ အဂ္ဂဒါနန္တိ၊ မေထုနဓမ္မ”န္တိ ဣဒံ၊ ဤပါဠိသည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ မေထုနဓမ္မဿ၊ ၏။ ဝဏ္ဏဘာသနမတ္တံ၂၊ ကျေးဇူးကို ဆိုခြင်းမျှသာတည်း။ မေထုနဓမ္မာပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ တဒတ္ထိယာ၊ ထို မထုန်မှီဝဲလိုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပရဿ၊ တပါးသော။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ကာမပါရိစရိယာယ၊ ၏။ ဝဏ္ဏဘဏနေ၊ ကျေးဇူးကို ဆိုရာ၌။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ “ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ တေ၊ သင်၏။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဝသတိ၊ နေ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အဂ္ဂဒါနံ၊ မြတ်သောအလှူကို။ ဒေဟိ၊ လော”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိယာယဝစ နေနပိ၊ ပရိယာယ် စကားဖြင့်လည်း။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “အတ္တကာမပါရိစရိယာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသေယျ၊ ယာ မာဒိသံ သီလဝန္တ”န္တိ စ၊ ၍လည်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဉ္စသု အင်္ဂေသု၊ ငါးပါးသော အင်္ဂါတို့၌။ သဗ္ဘာဝါ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ သံဃာဒိသေသောဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေပန၊ အရှင်ဓမ္မသီရိစီရင်သော ဂဏ္ဌိပုဒ်၌ကား။
အတ္တကာမပါရိစရိယ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၉၇။ အဟမှိ ဒုဂ္ဂတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဟံ၊ သည်။ ဒုဂ္ဂတာ၊ သည်။ အမှိ၊ ၏။ အဟံ ခွယျောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဟံ၊ သည်။ ဒုဂ္ဂတာ၊ သည်။ အမှိ၊ ၏။ အဟံ ခွယျောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အယျောတိ ဝစနံ၊ အယျော-သဒ္ဒါသည်။ ဗဟုဝစနံ၊ ဗဟုဝုစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၂၉၈။ ဩယာစန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နီစံ၊ နိမ့်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဝေ၊ နတ်တို့ကို။ ယာစန္တိ၊ ကုန်၏။ အာယာစန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥစ္စံ၊ မြင့်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အာဒရေန၊ ဖြင့်။ ယာစန္တိ၊ ကုန်၏။ အလင်္ကာရောဒီဟိ၊ တန်ဆာ အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ မဏ္ဍိတော၊ တန်ဆာဆင်အပ်၏။ ကေသသံဝိဓာနာဒီဟိ၊ ဆံကိုပြုပြင်စီရင်ခြင်း အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ပသာဓိတော၊ တန်ဆာဆင် အပ်၏။ “မဏ္ဍိတကရဏေ၊ တန်ဆာဆင်ခြင်းကို ပြုသောကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
-----------
ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ
၃၀၃။ ပရိဒဏ္ဍန၊ ဒဏ်ထားသည်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်သောမိန်းမ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဆန္ဒဝါသိနီ နာမ “ပိယာပိယံဝသေတီ”တိ၊ ဟူသည်။ ပါဠိ၊ ပါဠိတည်း။ ပုရိသံ၊ ကို။ ဝါသေတိ၊ နေစေ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပိယော ပိယံ ဝါသေတီဟိ၊ ဟူသည်။ အဋ္ဌကထာ၊ တည်း။
တံ ကိရိယံ၊ ထိုအမူအရာကို။ ဝါ၊ အမှုကို။ သမ္ပာဒေဿတိ၊ ပြည့်စုံစေလတ္တံ့။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ အာရောစေန္တိယာ၊ ကြားလတ္တံ့သော မိန်းမအား။ စေ အာရောစေတိ၊ အကယ်၍ ကြားအံ့။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ ဒွိန္နံ၊ သော။ မာတာပိတူနံ၊ တို့အား။ စေ အာရောစေတိ၊ အံ့။ သံဃာဒိသေသော၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိနယဝိနိစ္ဆယေ၊ ဝိနည်းကို ဆုံးဖြတ်ရာ၌။ ဝတ္ထု၊ ကို။ ဩလောကေတဗ္ဗံ၊ ကြည့်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝတ္ထုမှိစ၊ ဝတ္ထု၌လည်း။ ဥဒါယိတ္ထေရော၊ သည်။ ဂဏိကာယ၊ စစ်ခြေသည် မိန်းမအား။ အာရောစေသိ၊ ကြားစေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုသော စကားသည်။ မာတာပိတူနံ ဟိ၁၊ အမိအဖတို့အားလျှင်။ ဝဒတော၊ ဆိုသောရဟန်းအား။ ဝိသင်္ကေတော၊ ချွတ်ယွင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ နိပ္ပယောဇနံ၊ အကျိုးမရှိ။ တံ ပနေတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာစရိယဿ၊ ဆရာ၏။ ဝစနံ၊ သည်။ မာတုရက္ခိတံ၊ ဗြူဟီတိ၊ ၍။ ပေသိတော၂၊ စေအပ်သော ရဟန်းသည်။ ဂန္တွာ၊ ၍။ မာတာပိတုရက္ခိတံ၊ မိဖ နှစ်ပါးစုံစောင့်သော မိန်းမကို။ ဝဒတော၊ ဆိုသော။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ တဿာ၊ ထိုမိန်းမ၏။ မာတုရက္ခိတဘာဝေ၊ သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဝိသင်္ကေတမေဝ၊ ချွတ်ယွင်းသည်သာတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ပိတုရက္ခိတာဒီသု၊ တို့တွင်။ အညတရံ၊ တယောက်ယောက်သော ရဟန်းကို။ ဝဒန္တဿ၊ အား။ ဝိသင်္ကေတံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတရထာ၊ ဤမှတပါးသော အပြားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ အာဒိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ နိရတ္ထကော၊ အကျိုးမရှိသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဧကံ ဒသကံ၊ ကို။ ဣတရေန ဒသကေန၊ နှင့်။ ယောဇေတွာ၊ ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မာတုရက္ခိတာယ၊ အမိစောင့်သောမိန်းမ၏။ မာတာ၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဓီတုသန္တိကံ၊ သို့။ ပဟိဏတိ၊ စေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၃၈။ အနဘိနန္ဒိတွာတိ ဧတံ၊ ဤသဒ္ဒါသည်။ ဝစနမတ္တမေဝ၊ သဒ္ဒါမျှသာလျှင်တည်း။ ယဒိပိ အဘိနန္ဒတိ၊ အကယ်၍ကား နှစ်သက်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ သာသနံ၊ သတင်းစကားကို။ န အာရောစတိ၊ မကြား။ တာဝ၊ ထို ရွေ့လောက်။ “ဝီမံသိတော”တိ၊ ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ သာသနာရောစနကာလေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။
၃၃၉။ စတုတ္ထေ၊ ၌။ အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ပန၊ ၌ကား။ “ပဋိဂ္ဂဏှာတိ န ဝီမံသတိ န ပစ္စာဟရတိ၊ အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဂစ္ဆန္တော န သမ္ပာဒေတိ၊ အာဂစ္ဆာန္တော ဝိသံဝါဒေတီတိ အနာပတ္တိပါဠိယာပိ၊ သည်လည်း။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧကစ္စေသု ပေါတ္ထကေသု၊ တို့၌။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
-----------
ဝိနီတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
၃၄၁။ အလံဝစနီယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ န ဝစနိယာ၊ မကွာသောမိန်းမ။ အလံသဒ္ဒေါ၊ သည်။ နိဝါရဏေ၊ မြစ်ခြင်းအနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ထေရပိတာ ဝဒတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဇိဏ္ဏပိတာ၊ အိုရင့်သောအဖသည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပုဒ်၌။ “ဣတ္ထီနာမ မနုဿိတ္ထီ န ယက္ခီ န ပေတီ န တိရစ္ဆာနဂတာ၊ ပုရိသောနာမ မနုဿပုရိသော န ယက္ခော န ပေတီ န တိရစ္ဆာန ဂတာ၊ ပုရိသောနာမ မနုဿပုရိသော န ယက္ခော”တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောပါဠိသည်။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ကား မရှိရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မရှိသော်လည်း။ ကာယကံသဂ္ဂါဒီသု၊ ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပုဒ်အစရှိသည်တို့၌။ “မနုဿိတ္ထီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဣတ္ထိဝဝတ္ထာနဿ၊ ဣတ္ထိကို မှတ်ခြင်းကို။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ၌လည်း။ မနုဿိတ္ထီ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ မေထုနပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ၊ မေထုန်၏ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သောကြောင့်။ မနုဿဥဘတောဗျဉ္ဇနကော စ၊ သည်လည်း။ ထုလ္လစ္စယဝတ္ထုကောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ မနုဿပဏ္ဍကဥဘတောဗျဉ္ဇနက တိရစ္ဆာဂတပုရိသာဒယော၊ လူ ပဏ္ဍုက် ဘီလူး ဥဘတောဗျည်း တိရစ္ဆာန်ယောကျ်ား အစရှိကုန်သော ဝတ္ထုတို့သည်။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုကာဝ၊ ဒုက္ကဋဝတ္ထုတို့သည် သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မိစ္ဆာစာရသာသနင်္ဂသမ္ဘဝတော၊ မိစ္ဆာစာရဖြစ်ကောင်းသော သတင်းစကားကို စေခြင်း၏ အင်္ဂါဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယထာသမ္ဘဝံ ပန၊ ဖြစ်သင့်သည်အား လျော်စွာကား။ ဝါရာ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ပညတ္တိအဇာနနေဝိယ၊ ပညတ်တော်ကို မသိရာ၌ကဲ့သို့။ အလံဝစနီယဘာဝါ ဇာနနေဝိယ၊ ပညတ်တော်ကို မသိရာ၌ကဲ့သို့။ အလံဝစနီယဘာဝါဇာနနေပိ၊ အလံဝစနီယအဖြစ်ကို မသိရာ၌လည်း။ အစိတ္တ ကတာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဒုဋ္ဌုလ္လာ ဒီသုပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဣမသ္မိမ္ပီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ “လေခံ၊ ရေးသောအက္ခရာကို။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။ ပဋိလေခံ၊ တဖန်ရေးသော အက္ခရာကို။ အာရောစိတဿာပိ၊ ကြားအပ်ကြားသော် လည်း။ သဉ္စရိတ္တဘာဝံ၊ ကို။ အဇာနန္တဿ၊ မသိသော ရဟန်းအား။ သဉ္စရိတ္တံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၆-ကုဋိကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၄၂။ ယာစနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒေထ ဒေထာ”တိ၊ ၍။ စောဒနာ၊ တောင်းခြင်းသည်။ ဝိညတ္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမိနာ၊ ဤဝတ္ထုဖြင့်။ နော၊ ငါတို့အား။ အတ္ထော၊ အလိုရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာပနာ၊ တောင်းခြင်းတည်း။ “ဟတ္ထကမ္မံ၊ လက်အမှုကို။ ယာစိတော၊ တောင်းအပ်သော သူသည်။ ဥပကရဏံဝါ၊ အဆောက်အဦကို လည်းကောင်း။ မူလံ ဝါ၊ အဖိုးကို လည်းကောင်း။ ဒဿတိ၊ ပေးလတ္တံ့”။ ဣတိ-ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ယာစတိ၊ တောင်းအံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်မည်သော။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သေနာသနေ၊ ကျောင်း၌။ ဩဘာသပရိကထာဒီနံ၊ ဩဘာသပရိကထာ စသည်တို့ကို။ လဒ္ဓတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အနဇ္ဈာဝုတ္ထကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အသာမိကံ၊ အရှင်မရှိသော ဥစ္စာကို။ ဝိညာပေတိ၊ တောင်း၏။ န အာဟဋံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။
၃၄၄။ သော ကိရာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ဣသိ၊ ရသေ့သည်။ တဒါ၊ ထိုတောင်းသောအခါ၌။ အဇ္ဈဂမာ၊ အရပ်တပါး သွားလေ၏။ တဒဇ္ဈဂမာ၊ ထိုသို့ တောင်းသောအခါ သွားလေ၏။
၃၄၈-၉။ ယာစနာယ၊ တောင်းခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သယံ၊ မိမိသည်။ ယာစိတကေဟိ၊ တောင်းအပ်ကုန်သော။ ဥပကရဏေဟိ၊ အဆောက်အဦတို့ဖြင့်။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဗျဉ္ဇနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ အတ္ထော၊ အနက်သည်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဣဓ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဥဘယေသံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ပြုခြင်း, ပြုစေခြင်းတို့ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ လိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ တံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည် ဖြစ်၍။ “ယသ္မာ ပနာ”တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣဓ ဝုတ္တနယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ “သညာစိကာယာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကရောန္တေ နာပိ၊ မိမိပြုသဖြင့် လည်းကောင်း။ “ပရေဟိ ပရိယောသာပေတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကာရာပေန္တေနာပိ၊ ပြုစေ သဖြင့် လည်းကောင်း။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဥဘတောပိ၊ နှစ်ပါးပြားကုန်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ ကာရကကာ ရာပကာ၊ ထိုသို့ မိမိပြုခြင်း, သူတပါးကို ပြုစေခြင်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်အံ့။ ဗျဉ္ဇနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ ဝိလောမိတံ၊ ဆန့်ကျင် ခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ “ကာရယမာနေနာ”တိ ဗျဉ္ဇနံ၊ သည်။ “ကရောန္တော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဝိလောမိတံ၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတဒတ္ထတ္တာ၊ ထို ကာရယမာနေန-ပုဒ်၏အနက်မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကာရာပေန္တော၊ ပြုစေသော ရဟန်းသည်။ ကရောန္တေနာမ၊ ကရောန္တ မည်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်နိုင်။ “ဣဓ ဝုတ္တနယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒေသိတဝတ္ထုကပမာဏိကနယေန၊ ဒေသိတာဝတ္ထုက ပမာဏိက နည်းဖြင့်။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ကရောန္တေန ဝါ ကာရာပေန္တေန ဝါတိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကရောန္တေနာပိ၊ သည်လည်း။ ဝါ၊ ဖြင့်လည်း။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တဒတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနတ္ထံ၊ ထိုသို့ ဆိုရာသောစကားကို ဖြေခြင်းငှါ။ ‘ယဒိပနာ’တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို (ထည့်)။ “သညာစိကာယ ကုဋိံ ကရောန္တော”တိ ဝစန ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အာယာမတော စ ဝိတ္ထာရတော စာ”တိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မူ၍။ ဝိကပ္ပတ္ထဿ၊ ဝိကပ်အနက်ရှိသော။ ဝါသဒ္ဒဿ၊ ဝါ-သဒ္ဒါကို။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကတောဘာဂေ၊ တဘက်သောအဖို့ကို။ ဝဍ္ဎိတေပိ၊ ပွားသော်လည်း။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ပမာဏယုတ္တမေဉ္စာ၊ ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော ညောင်စောင်း သည်။ နဝဝိဒတ္ထိ ကိရ၊ ကိုးထွာရှိသတတ်။ “စတုဟတ္ထဝိတ္ထာရာတိ ဝစနေန၊ နှင့်။ တိရိယံ တိဟတ္ထာ ဝါတိ ဝစနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ သမေတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ယတ္ထ ပမာဏ ယုတ္တောတိအာဒိ၊ သည်။ သန္နိဋ္ဌာနဝစ နာသမ္ဘဝတော၊ သန္နိဋ္ဌာန်ဖြစ်သောစကား၏ မဖြစ်သင့် သောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝုတ္တပမာဏတော ဦနကတရမ္ပီတိ ဧတ္ထ၁၊ ၌။ ဝိတ္ထာရတော၊ အနံအားဖြင့်။ စတုပဉ္စဟတ္ထမ္ပိ၊ လေးတောင် ငါးတောင်ရှိသော ကုဋိကိုလည်း။ ဒီဃတော၊ အလျားမှ။ အနတိက္ကမိတွာ၊ မလွန်မူ၍။ ဝုတ္တပမာဏမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဒေသိတာဝတ္ထု၊ ဒေသိတာဝတ္ထုမည်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဒေသိတဝတ္ထုံ၊ ကို။ ကရောတော၊ ပြုသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ သင့်၏။ ပမာဏာတိက္ကန္တာ၊ ပမာဏကိုလွန်သော။ ကုဋိ ဧဝ၊ သည်လျှင်။ အာပတ္တိကရာ၊ အာပတ်ကိုပြုတတ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပမာဏာတိက္ကန္တံ ကုဋိံ ကရေယျာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ “ထမ္ဘတုလာ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ အနုဿဝနာနယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒမိဠဘာသာယပိ၊ ကျေးတို့ဘာသဖြင့်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၃၅၃။ စာရဘူမိ၊ စာရဘူမိသည်။ ဂေါစရဘူမိ၊ ကျက်စားရာမြေတည်း။ န ဂဟိတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ န ဝါရိတာ၊ မမြစ်အပ်။ ဣတိ အတ္တော၊ တည်း။ (သမ္ဗန်)။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ကာရဏာယ၊ နှိပ်စက်ခြင်းကို ပြုခြင်းငှါ။ ဂုတ္တိဗန္ဓနာဂါရံ၊ စောင့်ရှောက် ဖွဲ့နှောင်ခြင်းကို ပြုရာအရပ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အကရဏဋ္ဌာနံ၊ နှိပ်စက်ခြင်းကိုပြုရာမဟုတ်သော အရပ်တည်း။ ဟတ္ထပါဒစ္ဆိန္န နကာ ဂန္ဓိကာ၊ လက်ခြေတို့ကို ဖြတ်ရာဖြစ်သော စဉ်းတီးတုံးစသည်တို့သည်။ ဓမ္မဂန္ဓိကာ၊ မည်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ ဒွီဟိ ဗလိဗဒ္ဒေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟေဠိမကောဋိယာ၊ ယုတ်သော အပိုင်းအခြား၏။
၃၅၄။ ဆတ္တိံသ စတုက္ကာနိ နာမ၊ မည်ကုန်သည်ကား။ အဒေသိတဝတ္ထုက စတုက္ကံ၊ လည်းကောင်း။ ပမာဏာတိက္ကန္တ စတုက္ကံ၊ လည်းကောင်း။ ပမာဏိက စတုက္ကံ၊ လည်းကောင်း။ အဒေသိတဝတ္ထုက ပမာဏတိက္ကန္တ စတုက္ကံ၊ လည်းကောင်း။ ဒေသိတဝတ္ထုက ပမာဏိက စတုက္ကံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဆ စတုက္ကာနိ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော စတုက္ကတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သမာဓိသတိဝါရာဒီသုပိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စသု၊ ငါးဝါရတို့၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဆတ္တိံသ၊ သုံးဆယ့်ခြောက်ပါးကုန်သော စတုက္ကတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အာပတ္တိဘေဒဒဿနတ္ထန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သာရမ္ဘေ စေ ဘိက္ခု ဝတ္ထုသ္မိံ အပရိက္ကမနေ။ ပ။ သံဃာဒိသေသော”တိ၊ ၍။ မာတိကာယံ၊ ၌။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သာရမ္ဘ အပရိက္ကမနေပိ၊ ၌လည်း။ သံဃာဒိသေသောဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မိစ္ဆာဂါဟဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ၊ မိစ္ဆာအယူကို ကြဉ်ခြင်းငှါ။ အာပတ္တိဘေဒေါ၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝိဘင်္ဂေ ဧ၀၁၊ ၌သာလျှင်။ အဝတွာ၊ ၍။ မာတိကာယ၊ ၌။ ကိမတ္ထံ၊ ငှါ။ ဒုက္ကဋဝတ္ထု၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်လေသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ဝတ္ထုဒေသနာယ၊ ကုဋိရာကို ကြားခြင်းငှါ။ အဘိနေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ထိုသို့ ပင့်ဆောင် အပ်ခြင်းငှါ။ အဘိနေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ထိုသို့ ပင့်ဆောင်အပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝတ္ထု၊ ကုဋိရာကို။ ဒေသေတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ ကီဒိသံ၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသော ကုဋိရာကို။ ဒေသေတဗ္ဗံ၊ နည်း။ အာနာရမ္ဘံ၊ ပိုးရွ ခြပုန်း အစရှိသော ဘေးရန်မရှိသော။ ဝတ္ထု၊ ကို။ ဒေသေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ ပိုးရွ ခြပုန်းအစရှိသော ဘေးရန်ရှိသော လှည်းမလှည့်လောက် ရာ အရပ်ကို။ န ဒေသေတဗ္ဗံ၊ မကြားအပ်။ ဣတရသ္မိံ၊ မကြားအပ်သော အရပ်၌။ “သာရမ္ဘေ စေ ဘိက္ခု ဝတ္ထုသ္မိံ အပရိက္ကမနေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာနိသံသဝသေန၊ အကျိုး၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝတ္ထု နာမ၊ ဝတ္ထုမည်သည်။ သာရမ္ဘံ၊ သာရမ္ဘဖြစ်သော ဝတ္ထုသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အနာရမ္ဘံ၊ ဖြစ်သော ဝတ္ထုသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သပရိက္ကမနံ၊ သော။ ဝတ္ထု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အပရိက္ကမနံ၊ သော။ ဝတ္ထု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သာရမ္ဘံ သပရိက္ကမနံ၊ သာရမ္ဘသပရိက္ကမန ဖြစ်သော။ ဝတ္ထု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အနာရမ္ဘံ သပရိက္ကမနံ၊ သော။ ဝတ္ထု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အနာရမ္ဘံ အပရိက္ကမနံ၊ သော။ ဝတ္ထု၊ ကုဋိရာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဗဟုဝိဓံ၊ များသော အပြားရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။
(ဤကား ယသ္မာ ဝတ္ထုနာမ-ရှိသည်နှင့်အလျော် တသ္မာ-ဖော်၍ ပေးသောအနက်တည်း။ ယခုဋီကာပါဌ်တို့၌ အပရိက္ကမန န္တိ ဗဟုဝိဓတ္တာရှိ၏။ ထိုသို့ရှိသည်အတိုင်းကား။-)
ဣတိ၊ သို့။ ဗဟုဝိဓတ္တာ၊ များသော အပြားရှိသည် အဖြစ်ကြောင့်။ အနာရမ္ဘံ၊ သော။ သပရိက္ကမနံ၊ သော။ ဝတ္ထု၊ ကုဋိရာကို။ ဒေသေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ အနာရမ္ဘ သပရိက္ကမန မဟုတ်သော ကုဋိရာကို။ န ဒေသေတဗ္ဗံ၊ အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧသာ ဒေသနာ ပန၊ ဤသို့ ကုဋိရာကို ကြားခြင်းသည်။ ကိမတ္ထိကာ၊ အဘယ်အကျိုး ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဂရုကာပတ္တိပညာပနဟေတုပရိဝဇ္ဇနုပါယတ္တာ၊ ဂရုကအာပတ်ကို ပညတ်ခြင်း အကြောင်းကို ကြဉ်ခြင်းငှါ အကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ဝတ္ထုဒေသနာယ၊ ကုဋိရာကို ကြားသဖြင့်။ ဂရုကာပတ္တိပညာပန ဟေတုတ္တာ၊ ဂရုကအာပတ်ကို ပညတ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ အကတဝိညတ္တိ၊ သည်။ ဂိဟီနံ၊ လူတို့ကို။ ပီဠာဇနနေန၊ နှိပ်စက်ခြင်းကို ဖြစ်စေသဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ သာရမ္ဘဘာဝေါ၊ ဘေးရန် ရှိသောအဖြစ်သည်။ အတ္တဒုက္ခပရဒုက္ခဟေတုဘူတော စ၊ မိမိဆင်းရဲခြင်း သူတပါးတို့၏ ဆင်ရဲခြင်းတို့၏ အကြောင်းဖြစ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတေ၊ ထို အကတဝိညတ်, သာရမ္ဘစသည်တို့ကို။ ဝတ္ထုဒေသနာပဒေသန၊ ကုဋိရာကိုကြားခြင်းကို ညွှန်ပြသဖြင့်။ ဥပါသယေန၊ ဖြင့်။ ပရိဝိဇ္ဇိတာ၊ ကြဉ်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ အကပ္ပိယ ကုဋိကရဏတ္ထံ ဝါ၊ နှိပ်စက်ခြင်း အကြောင်းဖြစ်သော ဘေးရန်ရှိသော ကုဋိရာ၌ ကုဋိကိုပြုခြင်းငှါ လည်းကောင်း။
၃၅၅။ တတ္ထ၊ ထို စတုက္ကတို့၌။ “ဒွီဟိ သံဃာဒိသေသေဟီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “ဒွီန္နံ သံဃာဒိသေသေနာ”တိ၊ သေနဟူ၍။ ဝိဘတ္တိဗျတ္တယေန စ၊ ဝိဘတ်ကို ပြန်သဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝစနဗျတ္တယေန စ၊ ဝုစ်ကို ပြန်သဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အာပတ္တိ ဒွိန္နံ သံဃာဒိသေသာန”န္တိပိ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
၃၆၄။ ဆဒနလေပါဘာဝတော၊ အမိုးကို လိမ်းကျံခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ န ဃဋယတိ၊ မစပ်အပ်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တံ၊ ထို အနက်ကို။ ပရတော၊ နောက်စကားဖြင့်။ သာဓိယတိ၊ ပြီးစေ၏။ ဆဒနမေဝ၊ အမိုးကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဥလိတ္တာဝလိတ္တတာ၊ ကုဋိကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ကုက္ကုဋဆာဒကဂေဟံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဆဒနံဒဏ္ဍကေဟီတိအာဒိနာ နယေန၊ ဒဏ္ဍကေဟိ-ဤသို့အစရှိသောနည်းဖြင့်။ တံ၊ ထိုကုက္ကုဋစ္ဆာဒကဂေဟ- ကို။ ဒေဿန္တေဟိ၊ ပြကုန်သော ဆရာတို့သည်။ တိဏပဏစ္ဆဒနာ ကုဋိကာဝ၊ သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာတို့၌။ ဆဒနံ ဒဏ္ဍကေဟိ၊ မိုးသောနှင်တံတို့နှင့်။ ဒီဃတော စ၊ အလျားအားဖြင့် လည်းကောင်း။ တိရိယဉ္စ၊ ဖီလာအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဇာလံ ဝိယ၊ ကွန်ယက်ကဲ့သို့။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ တိဏေဟိ ဝါ၊ မြက်တို့ဖြင့်မူလည်း။ ဆာဒိတုံ၊ မိုးခြင်းငှါ။ ပေဏ္ဏဟိ ဝါ၊ တို့ဖြင့်မူ လည်း။ ဆာဒိတုံ၊ ငှါ။ ဥလ္လိတ္တာဒိဘာဝေါ၊ ကို။ ဆဒန မေဝ၊ ကိုလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤသို့ အဋ္ဌကထာတို့၌ ဆိုသော စကားသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ မတ္ထိကာမယံ၊ မြေဖြင့်ပြီးသော။ ဘိတ္တိံ၊ နံရံကို။ ဝဍ္ဎာပေတွာ၊ ၍။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဥလ္လိတ္တံဝါ၊ အတွင်း၌ လိမ်းကျံခြင်းကိုလည်းကောင်း။ အဝလိတ္တံ ဝါ၊ အပ၌ လိမ်းကျံခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဥဘယံ-ဝါ၊ အတွင်းအပလိမ်းကျံခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဘိတ္တိယာ၊ နံရံနှင့်။ ဃဋိတံ၊ စပ်သည်ကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသောရဟန်းအား။ ဘိတ္တိလေပေန၊ နံရံကို လိမ်းကျံခြင်းနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “သော စ ဆဒနမေဝ သန္ဓာယာတိ ဣဒံ၊ ကို။ ပဓာနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌာဘာဂံ၊ အောက်အဖို့ကို။ န ပဋိက္ခိတ္တံ၊ မပယ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ ဧတ္ထတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိဏကုဋိကာယ၊ မြတ်ကုဋိကို ပြုရာ၌။ သာဓကာနိ၊ ပြီးစေတတ်ကုန်၏ (ထည့်စပ်)။ ယထာသမာဒိဋ္ဌာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရံ၊ အကြင်အကြင်သို့ ဆိုအပ်ပြီးသော ကုဋိကို။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ “အာပတ္တိ ကာရုကာနံ ဒုက္ကဋာန”န္တိအာဒိမှိ၊ ဤသို့ အစရှိသောပါဠိ၌။ “သော သုဏာတိ ဆက္ကမ္ပိ၊ သော သုဏာတိ ဆက္ကကိုလည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ရ၏။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးသော စေတတ်, ပြုတတ်သူတို့၌။ သမာဓိဋ္ဌတ္တာ၊ ကောင်းစွာမဆောင့်တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာဏာပကဿ၊ စေတတ်သောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ အာဏတ္တဿ၊ စေတတ်သောရဟန်းအား။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သမာဓိဋ္ဌံ၊ ၏။ အာဏာပကေန၊ ကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ သင့်။ တထာ၊ ဖြင့်။ အကရဏပစ္စယာ၊ မပြုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ “အဟမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤကျောင်းကုဋိ၌။ ဝသာမိ၊ နေအံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တုဒ္ဒေသမ္ပိ၊ မိမိသို့ညွှန်းခြင်းကိုလည်း။ သစေ ကရောတိ၊ အံ့။ သံဃာဒိသေသောဝ၊ လျှင်တည်း။ “ကုဋိံ ကရောထာ”တိ၊ ဟူ၍။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တဋ္ဌာနေပန၊ ဆိုသောအရာ၌ကား။ အာဏာပကဿာပိ၊ အားလည်း။ သံဃာဒိသေသော၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ အစိတ္တကတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။
အဟဉ္စ ဝသိဿာမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ တယောက်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ၊ ညွှန်ပြအပ်သော။ ပရဿ၊ တပါးသောသူ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိသောကြောင့်။ “ကရောန္တဿ ဝါ”တိ၊ ၍။ နိယမိတတ္ထာ၊ မှတ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာပတ္ထိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ အဝိဘတ္တတ္ထာ၊ မဝေဖန်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ “ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ပညတ္တိဇာနနမတ္တမေဝ၊ ပညတ်ကိုသိခြင်းမျှသည်လျှင်။ စိတ္တံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ စ၊ လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ အဟဉ္စ ဝသိဿာမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ “မယှံ၊ ၏။ ဝါသာဂါရဉ္စ၊ နေရာသည်မူလည်း။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဣစ္ဆတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ယော ပန၊ သည်ကား။ ဥပေါသထာဂါရံ၊ သည်။ ဘဝိဿတီတိ၊ ဟူ၍(ထည့်)။ ဣစ္ဆတိ၊ ၏။ တဿ၊ အား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးသော စကားသည်။ သမေတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ စ၊ ၍လည်း။ “ဝိနယဝိနိစ္ဆယေ၊ သည်။ အာဂတေ၊ သော်။ ဂရုကေ၊ ၌။ ဌာတဗ္ဗံ၊ တည်ရာ၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ မဟာပစ္စရိဝါဒတော၊ မဟာပစ္စရိဝါဒမှ။ ဣတရော၊ တပါးသော အဋ္ဌကထာဝါဒကို။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။
ကုဋိကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၇-ဝိဟာရကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၆၆။ သတ္တမေ၊ ၌။ ဝါ၊ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝဓာရဏတ္ထော၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဝိဟာရကာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-ပဌမဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၈၀။ သာဝကေန ပတ္တဗ္ဗန္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပကတိသာဝကံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဂ္ဂသာဝကံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ယထူပနိဿယ ယထာပုဂ္ဂလဝသေန၊ အကြင် အကြင် ဥပနိဿယ အကြောင်းရှိသော အကြင် အကြင်သို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ “တိဿော ဝိဇ္ဇာ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေနစိ သာဝကေန၊ အချို့သော သာဝကသည်။ တိဿော ဝိဇ္ဇာ၊ သုံးပါးကုန်သော ဝိဇ္ဇာတို့သို့။ ပတ္တဗ္ဗာ၊ ရောက်အပ်ကုန်၏။ ကေနစိ၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စတေဿာ ပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တိ့ုသို့။ ကေနစိ၊ သည်။ ဆ အဘိညာ၊ တို့သို့။ ကေနစိ၊ သည်။ ကေဝလော၊ သက်သက်ဖြစ်သော။ နဝလောကုတ္တရဓမ္မော၊ သို့။ ပတ္တဗ္ဗော၊ ရောက်၏။ ဣတိ-ဧဝံ၊ သို့။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၈၂။ “ယေ တေ ဘိက္ခူ သုတ္တန္တိာ”တိအာဒိဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတိ၊ မြတ်စွာ ဘုရားသည်။ ဓရမာနေပိ၊ ကိုယ်တော်ထင်ရှားရှိစဉ်ကာလ၌ပင်။ ပိဋကတ္တယဿ၊ ပိဋကပတ် သုံးပုံ၏။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သိဒ္ဓံ-သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဓမ္မကထိကာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဘိဓမ္မိကာ၊ အဘိဓမ္မာကိုတတ်ကုန်သော ဆရာတို့သည်။ ရတိယာ အစ္ဆိဿန္တီတိ အာဒိ၊ သည်။ အာယသ္မတာ ဒဗ္ဗဿ၊ အရှင်ဒဗ္ဗထေရ်၏။ နေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့ကို။ တိရစ္ဆာနကထာယ၊ ၌။ ရတိနိ ယောဇနံ ဝိယ၊ တိုက်တွန်းခြင်းကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တထာ၊ ထိုသို့ ထင်သောအခြင်းအရာဖြင့်။ န ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်။ သုတ္တန္တိကာဒိသံသဂ္ဂတော၊ သုတ္တန္တိက ဆရာ အစရှိသည်တို့နှင့်ရောယှက်သောကြောင့်။ သုတ္တန္တိကာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ ဖာသုဝိဟာရန္တရာယံ၊ ချမ်းသာစွာနေခြင်း၏ အန္တရာယ်ကို။ ကရောတိ၊ ပြုသည် မည်၏။ တေသမ္ပိ၊ ထို တိရစ္ဆာနရတိ ရဟန်းတို့၏လည်း။ တိရစ္ဆာနကထာ ရတိယာ၊ တိရစ္ဆာနကထာ၌ မွေ့လျော်ရာ၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသောကြောင့်။ အနဘိရတိ ဝါသံ၊ မမွေ့လျော်သောနေရခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြုသည် မည်၏။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။ နေသံ၊ ထို တိရစ္ဆာနရတိ ရဟန်းတို့၏။ သာမညာ၊ ရဟန်းတရားမှ
၃၈၃-၄။ ယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယေနကာရဏေန၊ အကြင်သို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ကတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ကတ္တာ၊ ပြုတတ်၏။ န ကတ္တာ၊ မပြုတတ်”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “ဘရိယံ ဝိယ၊ မယားကိုကဲ့သို့။ မံ၊ ငါ့ကို။ အဇ္ဈာစရတိ၊ လွန်ကျူး၍ ကျင့်ဘိ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိယာ၊ ဆိုသောဘိက္ခုနီမ၏။ ဗလဝတီ၊ အားကြီးသော။ စောဒနာ၊ စောဒနာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန ဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဆုပနမတ္တေ၊ တိကာမျှဖြစ်သော။ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂသမ္ဘဝါ၊ သောကြောင့်။ အပုစ္ဆိတွာ ဧဝ၊ မမေးမူ၍လျှင်။ သံဃာဒိသေသံ၊ ကို။ ပညာပေသိ ယထာ၊ ပညတ်သကဲ့သို့။ တထေဝ၊ ထို့အတူလည်းကောင်း လျှင်။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေ့ကာလ၌ပင်လျှင်။ အဿာ၊ ထို မေတ္တိယဘုမ္မဇက ဘိက္ခုနီမ၏။ ဒုဿီလဘာဝံ၊ သီလမရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဉတွာ၊ သိတော်မူသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဘူတာယ၊ ဟုတ်မှန်သော။ ပဋိညာယ၊ ဝန်ခံခြင်းဖြင့်။ ယဒိနာသိတာ၊ အကယ်၍ ဖျက်သည်ဖြစ်အံ့။ ထေရော၊ အရှင်ဒဗ္ဗမထေရ်သည်။ ကာရကော၊ ပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အထ-ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ အဘူတာယ၊ မဟုတ်မမှန်သော။ ပဋိညာယ၊ ဖြင့်။ နာသိတာ၊ ဖျက်သည်ဖြစ်အံ့။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ “နာသေထာ”တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မိန့်တော်မမူရာ။ ဝုတ္တဉ္စ၊ မိန့်သည်လည်း မိန့်တော်မူသည်မှန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင်။ “ယဒိတာဝ ပဋိညာယ နာသိတာ၊ ထေရော ကာရကော ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အထ အပ္ပဋိညာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အယျေနမှိ ဒူသိတာ”တိ ဣမံ ပဋိညံ၊ ဤသို့သော ဝန်ခံခြင်းကို။ ဝိနာ ဧဝ၊ ကြဉ်၍လျှင်။ တဿာ၊ ထို မေတ္တိယ ဘုမ္မဇကဘိက္ခုနီမ၏။ ပကတိဒုဿီလဘာဝံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နာသိတာ၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ထေရော၊ သည်။ အကာရကော၊ မပြုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဘယဂိရိဝါသိနောပိ၊ တို့သည်လည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သုတ္တံ၊ ပါဠိကို။ ဝတွာ၊ ရွတ်၍။ ဝါ၊ ရွတ်သောကြောင့်။ “တုမှာကံ၊ အရှင်ဘုရားတို့၏။ ဝါဒေ၊ ၌။ ထေရော၊ သည်။ ကာရကော၊ တည်း”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မုသာဝါဒပ္ပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်သင့်ရာ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ လိင်္ဂနာသနာယ၊ ဖြင့်။ အနာသေတဗ္ဗတ္တာ၊ မဖျက်ဆီးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပါရာဇိကာ ယေ၀၁၊ ပါရာဇိက ရောက်သော ဘိက္ခုနီမကိုလျှင်။ လိင်္ဂနာသနာယ၊ ဖြင့်။ နာသေတဗ္ဗာ၊ ၏။ “နာသေထာ”တိ စ၊ ၍လည်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကာဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဇာတာ၊ ၏။ သာ၊ ထို ဘိက္ခုနီမကို။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နာသိတဗ္ဗာ၊ နည်း။ တတော၊ ထိုသို့ဆိုသော ကြောင့်။ ထေရော၊ သည်။ ကာရကော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ “သကာယ ပဋိညာယ နာသေထာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ ပန၊ ဆိုသော်ကား။ အပါရာဇိကာပိ၊ ကိုလည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ သုတ္တံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ “တုမှာကံ ဝါဒေထေရော ကာရကော”တိ စ၊ လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သကာယ ပဋိညာယ နာသေထာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ပဋိညာယ၊ ၏။ ဘူတတာ၊ ဟုတ်မှန်သည်၏အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ကသ္မာ၊ နည်းဟူမူကား။ “နာသေထာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘူတာယေဝ၊ ဟုတ်မှန်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပဋိညာယ၊ ဖြင့်။ နာသေတဗ္ဗာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဘူတာယ၊ သော။ ပဋိညာယ၊ ဖြင့်။ နာသေတဗ္ဗာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဘူတာယ၊ သော။ ပဋိညာယ၊ ဖြင့်။ နာသေတဗ္ဗာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပုရိမနယေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒုက္ကဋဝါဒေ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ် သင့်၏ဟူသော အယူ၌။ ပုရိမော၊ ရှေးဝါဒသည်။ ယုတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ၏။ ပစ္ဆိမော၊ နောက်ဝါဒသည်။ ပါဠိဝစနဝသေန၊ ပါဠိလာသော စကား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၃၈၅-၆။ ပီတိ သုခေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ “သုခေနာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ ပီတိဂ္ဂဟဏံ၊ ပီတိ-သဒ္ဒါကို။ တတိက၊ သုခကိုလည်းကောင်း။ အပနေတုံ၊ ပယ်ခြင်းငှါ။ သမ္ပယုတ္တပီတိယာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စုဒိတကဝသေန၊ စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သစေ ကတံ၊ အကယ်၍ပြုသည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံသတိ၊ သော်။ အမူလကံ နာမ၊ ၏။ “အနဇ္ဈာပန္နံ အကတ”န္တိ၊ ၍။ ဝဒေယျ၊ ဟောတော်မူရာ၏။ ဣမေ ကရိဿန္တိ၊ တသ္မာ “တာဒိသံ ဒိဋ္ဌသညီ ဟုတွာ စောဒေတီ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဧတေန နယေန"ဖြင့်။ သုတမုတ ပရိသင်္ကိတာနိပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဝိတ္ထာရတော၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။
အဋ္ဌကထာစရိယာ တာဝါဟု ‘‘သမူလကေန ဝါ သညာသမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အနာပတ္တိ, အမူလကေန ဝါ ပန သညာအမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အာပတ္တီ’’တိ။ တဿတ္ထော – ဒဿနသဝနပရိသင်္ကနမူလေန သမူလကေန ဝါ တဒဘာဝေန အမူလကေနာပိ သညာသမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အနာပတ္တိ, ဒဿနာဒိမူလာဘာဝေန အမူလကေန ဝါ တဗ္ဘာဝေန သမူလကေနာပိ သညာအမူလကေန ဝါ စောဒေန္တဿ အာပတ္တိ, တသ္မာ ဒိဋ္ဌဿ ဟောတိ။
ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တောတိအာဒိမှိ ဒဿနမူလေန သမူလကေနာပိ ‘‘သုတော မယာ’’တိ ဝစနတော သညာအမူလကေန ဝါ စောဒေတိ, အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿ။ တဒတ္ထဿ အာဝိဘာဝတ္ထံ ‘‘ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော’’တိအာဒိ ဝါရာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ ပုဂ္ဂလောဘိအာဒိမှိ ပန သမူလကေန, သညာသမူလကေန ဝါ စောဒိတတ္တာ အနာပတ္တီတိ။ ဧဝမေဝံ ပန တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ တေ ဝါရာ ဝုတ္တာ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝါရတို့တွင်။ “အဒိဋ္ဌဿ ဟောတီ”တိအာဒိဝါရာ၊ တို့ကို။ အမူလကေန၊ ဖြင့်။ စောဒေန္တဿ၊ အား။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ “ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ လက္ခိတဝါရာ၊ တို့ကို။ သညာယ၊ ဖြင့်။ အမူလကေန၊ ဖြင့်။ စောဒေန္တဿ၊ အား။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ “ဒိဋ္ဌဿ ဟောတိ၊ ဒိဋ္ဌေ ဝေမတိကော”တိအာဒိဝါရာ၊ တို့သည်။ နိဗ္ဗိသေသာ၊ အထူးမရှိကုန်သည်။ ဘဝေယျုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဝါရတို့၌။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ အပြီးအဆုံးအဖြတ်တည်း။ အသုဒ္ဓံ၊ မစင်ကြယ်သော။ ပုဂ္ဂလံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အနောကာသံ ကာရာပေတွာ၊ ခွင့်မပြုစေမူ၍။ စောဒေန္တဿ၊ အား။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ အဿ ဟောတိ၊ ၏။ အက္ကော သာဓိပ္ပါယဿစ၊ အားလည်း။ ဩမသဝါဒေန၊ ဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ အဿ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိကောပိ၊ မစင်ကြယ်သောအယူရှိသော ရဟန်းသည်လည်း။ အသုဒ္ဓံ၊ သော။ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိ၊ မစင်ကြယ်သော အယူရှိသည်ဖြစ်၍။ အမူလကေန၊ ဖြင့်။ စောဒေတိ၊ စောဒနာအံ့။ အာပတ္တိ၊ ၏။ သမူလကေန ဝါ၊ ဖြင့်မူလည်း။ စောဒေတိ၊ အံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အထူးအားဖြင့်။ တံ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ထိုအဆုံးအဖြတ်သည်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ အနာပတ္တိ သုဒ္ဓေ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိဿ အသုဒ္ဓေ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိဿာ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သံသန္နတိ၊ နှီးနှော၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ယုတ္တိ၊ ကို။ ပရိယေသိတဗ္ဗာ၊ ရှာမှီးရာ၏။
သီလသမ္ပန္နောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒုဿီလဿ၊ သီလမရှိသော ရဟန်း၏။ ဝစနံ၊ သည်။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ ဘိက္ခုမှိ၊ ၌။ အနိဿရာ၊ အစိုးမရ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥက္ကဋ္ဌနယေ၊ ဥက္ကဋ္ဌနည်း၌။ ဝိဓိံ၊ အစီအရင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ထေရေန၊ မဟာပဒုမ မထေရ်သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒုတိယတ္ထေရေန၊ မဟာသုမ မထေရ်သည်။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ အဇာနေ တွာပိ၊ မသိမူ၍လည်း။ စောဒေတိ၊ ၏။ သိက္ခမာနာဒယော ဝါ၊ တို့သည်မူလည်း။ စောဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထို သိက္ခာမာန်, သာမဏေအစရှိကုန်သော သူတို့၏။ ဝစနံ၊ ကို။ သုတွာ၊ ၍။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုစုဒိတကရဟန်း၏။ ပဋိညာယ၊ ဖြင့်။ ကာရေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကော ဒေါသော၊ အဘယ်အပြစ်ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ ဣဒံ ကာရဏံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတိယတ္ထေရေန၁၊ ဂေါဒတ္တမထေရ်သည်။ တိတ္ထိယာနံ၊ တို့၏။ ဝစနံ၊ ကို။ သုတွာပိ၊ ကြား၍လည်း။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိစာရေန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကောစိ၊ တခုသော။ ဒေါသော၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော စကားသည်။ သမေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တိံသာနိ၊ ကား။ တိံသဝန္တာနိ၊ ကုန်သော။ အနုယောဂေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋိဝစနံ၊ စကားတုံ့ပြန်ပြောခြင်းတည်း။ ဧဟိတီတိ ဧတ္ထ၊ ဧဟိတိ-ဟူသောပုဒ်၌။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတ္တံ့။ ဒိဋ္ဌသန္တာနေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒိဋ္ဌနယေန၊ မြင်သောနည်းဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဝိဓာနေန၊ မြင်တိုင်းသော အစီအရင်ဖြင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပတိဋ္ဌာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌံ၊ တည်ရာကို။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ ဌာနေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ လဇ္ဇိဋ္ဌာနေ၊ ၌။
ဂါဟန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အဟံ၊ သည်။ စောဒေဿာမီ”တိ၊ စောဒနာအံ့ဟု။ အတ္တာဒါနဂ္ဂဟဏံ၊ အတ္တာဒါနကိုယူခြင်း။ စေတနာကို ဧတ္ထ၊ ၌။ အတ္တာ ဒါနဂ္ဂဟဏစေတနာ၊ အတ္တာဒါနကို ယူခြင်း၌ဖြစ်သော စေတနာတည်း။ ဝေါဟာရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတော စ၊ ဤမှလည်းကောင်း။ ဧတ္တော စ၊ ထိုမှလည်းကောင်း။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ပကာသနံ၊ ပြခြင်းတည်း။ ပဏ္ဏတ္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နာမပညတ္တိ၊ နာမပညတ်တည်း။ ယာ၊ အကြင်ပညတ်ကို။ ဝစီဃောသာရမ္မဏဿ၊ ဝစီဃော သလျှင် အာရုံရှိသော။ သောတ ဒွါရပ္ပဝတ္တဝိညာဏသန္တာနဿ၊ သောတဒွါရ၌ဖြစ်သော ဝိညာဉ်အစဉ်၏။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပန္နေန၊ သော။ ဥပလဒ္ဓပုဗ္ဗသင်္ကေ တေန၊ မနေဒွါရ ဖြစ်သော ဝိညာဉ်ဖြင့်။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ယဿာ၊ အကြင် နာမပညတ်ကို။ ဝိညာတတ္တာ၊ သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒတ္ထော၊ ထို အဓိကရဏ အနက်သည်။ ပရမတ္ထော ဝါ၊ ပရမတ္ထသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ အပရမတ္ထော ဝါ၊ ပရမတ် မဟုတ်သည်မူလည်းဖြစ်စေ။ တတိယဝါရံ၊ သုံးကြိမ်မြောက်။ ဥပ္ပန္နေန၊ သော။ မနောဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နာမာ ဒီဟိ၊ နာမအစရှိကုန်သော။ ဆဟိ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော။ ဗျဉ္ဇနေဟိ၊ သဒ္ဒါတို့ဖြင့်။ ပါဠိယာ၊ ပါဠိ၌။ ပကာသိတာ၊ ပြအပ်၏။ သာ၊ ထို ပညတ်သည်။ “ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တီ”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဆဓာ၊ ခြောက်ပါးအပြားအားဖြင့်။ အာစရိယေတိ၊ တို့သည်။ ဒဿိတာ၊ ကုန်၏။ တဗ္ဘာဂိယ ဘာဝေါ စ၊ တဗ္ဘာဂိယအဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ အတဗ္ဘာဂိယဘာဝေါစ၊ တဗ္ဘာဂိယ မဟုတ်သောအဖြစ်သည်လည်းကောင်း။ နိပ္ဖန္နဓမ္မေဿဝ၊ ပြီးပြီးသော တရားအားသာလျှင်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ပညတ္တိယာ၊ အား။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။
“ပါရာဇိကာပတ္တိ အမူလိကာ စေ၊ ပဏ္ဏတ္တိမတ္တာ ဖလမဂ္ဂဓမ္မော။
စတုတ္ထပါရာဇိကဝတ္ထုဘူတာ၊ ပဏ္ဏတ္တိမတ္တာဝသိယုံ တထေဝ။
တတော ဒွိဓာ မဂ္ဂဖလာဒိဓမ္မော၊ သိယုံ တထာတီတမနာဂတဉ္စ။
ပဏ္ဏတ္တိဆက္ကံ န သိယာ တတော ဝါ၊ ပရိယာယတော သမ္မုတိဝါဒမာဟာ”တိ။-
မာဟ ဟူသော သင်္ဂဟဂါထာသည်။ ဟောတိ စ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။
ပါရာဇိကာပတ္တိ၊ သည်။ အမူလိကာ၊ အကြောင်းမူလ မရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဏ္ဏတ္တိမတ္တာ၊ ပညတ်မျှသည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ စတုတ္ထပါရာဇိကဝတ္ထုဘူတာ၊ ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဖလမဂ္ဂဓမ္မာ၊ ဖိုလ်တရား မဂ်တရားတို့သည်။ တထေဝ၊ ထို့အတူ လည်းကောင်းလျှင်။ ပဏ္ဏတ္တိမတ္တာဝ၊ ပညတ်မျှတို့သည်သာလျှင်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
တတော၊ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ မဂ္ဂဖလာဒိဓမ္မာ၊ မဂ်ဖိုလ်အစရှိကုန်သော တရား တို့သည်။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပေါင်းအပြား ရှိကုန်သည်။ သိယုံ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ အတီတဉ္စ၊ အတိတ်မူလည်းဖြစ်သော။ အနာဂတဉ္စ၊ အနာဂတ်မူလည်းဖြစ်သော။ ပဏ္ဏတ္တိဆက္ကံ၊ ပဏ္ဏတ္တိဆက္ကသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ တတော ဝါ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်မူလည်း။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ မ္မုတိပညတ် ဟူသော စကားကို။ အာဟ၊ ၏။
အနုဝဒန္တီတိ၊ သည်ကား။ အက္ကောသန္တိ၊ ဆဲရေးကုန်၏။ ကိစ္စယတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကရဏီကတာ၊ ပြုအပ်သော အမှုရှိ သည်၏အဖြစ်။ တံ၊ ထိုကိစ္စယတသည်။ ကတမံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အပလောကန ကမ္မန္တိအာဒိ၊ တည်း။ ကိစ္စန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကံ၊ ဝိညတ်ကိုဖြစ်စေတတ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ ကိရ၊ အလိုရှိသတတ်။ (ဤတွင် ကိစ္စန္တိ- တည်ပါဌ် စိတ္တံ ကိရ ဖွင့်ပါဌ်ရှိသည်။)
၃၈၇။ သုတာဒီနံ အဘာဝေန အမူလကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယော ပန၊ သည်ကား။ ဒိသွာပိ၊ မြင်လျက်လည်း။ “မယာ၊ သည်။ ဒိဋ္ဌော၊ သည်။ အသိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ အသက္ကောန္တော၊ မတတ်နိုင်သ်ဖြစ်၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ဒိဋ္ဌနိယာမေနေဝ၊ မြင်သောအမှတ်ဖြင့် သာလျှင်။ “မယာ၊ သည်။ သုတော၊ ကြားအပ်သည်။ အသိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ဆိုသောရဟန်း၏။ တသ္မိံ၊ ထို ဆိုအပ်သောသူ၌။ အသုဒ္ဓဒိဋ္ဌိတ္တာ၊ မစင်ကြယ်သော အယူရှိသောကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤသုတ အမူလကအစရှိသည်၌ကား။ ယော၊ သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ သုတွာ၊ ကြောင့်။ အနာပတ္ထိ၊ မသင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ တံ၊ ထိုကြားသောအရာကို။ ဝိဿရိတွာ၊ မေးမြန်း၍။ သုဒ္ဓိဒိဋ္ဌိ ဧဝ၊ စင်ကြယ်၏ဟု အမှတ်အယူရှိသည်သာလျှင်။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ ဝဒတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ ဆိုသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောအရာတို့၌။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဇေဋ္ဌဗ္ဗတိကော၊ ဇေဋ္ဌဗ္ဗတိဟူသည်။ ကာကေကပ္ပဋိဝတ္တာ၊ ကာကေက-အမည်ရှိသောသူနှင့် တူသောအကျင့် ရှိသည်။ အသိ၊ ဖြစ်၏။
(ဤတွင် တေရသကဏ် (ဆဋ္ဌ-၃၅၅-) တွင် ဇေဋ္ဌဗ္ဗတိကောတိ ကလိ ဒေဝီဝတနိယုတ္တော ဖွင့်၏။၁ ဤ ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာ တို့၌ကား ကာကေကပ္ပဋိဝတ္တာ-ဟူ၍သာ ရှိသည်များ၏။ အချို့ စာစောင်တွင်ကား ကာကပဋိဝတ္တာသိ ရှိ၏။ သင့်ရာနှလုံး သွင်းရာ၏။)
ယဒဂ္ဂေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်သော အပိုင်းအခြားဖြင့်။ ဝါ၊ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ နော ကပ္ပေတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝေမတိကာဘာဝဒီပနတ္ထမေဝ၊ ဝေမတိက မရှိသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ ဝေမတိကောဝ၊ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍လျှင်။
၃၈၉။ သဗ္ဗထာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ဩကာသကမ္မန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဩကာသကရဏံ၊ အခွင့်ကိုပြုခြင်း။ “ဩကာသေန၊ အခွင့်လျော်သဖြင့်။ ကမ္မံ ကရဏံ၊ ပြုခြင်း။ ဩကာသကမ္မံ၊ ခြင်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ အသူရိယံ ပဿတိ ကညာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကညာ၊ သတို့သမိးသည်။ သူရိယံ၊ ကို။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ သည်။ ဘဝတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ “အနောကာသံ ကာရာပေတွာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဩကာသံ၊ ကို။ န ကာရာပေတွာ၊ မပြုစေမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ဘဝတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ “အနောကာသံ ကာရာပေတွာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဩကာသံ၊ ကို။ န ကာရာပေတွာ၊ မပြုစေမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ပဌမဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၉-ဒုတိယဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၉၁။ ဝေဠုဝနေ ဧဝါတိ ဣဒံ၊ ကို။ တေတိ၊ ထို မေတ္တိယဘူမဇက ရဟန်းတို့သည်။ ဝုတ္တဝေလံ၊ ဆိုသောအခါကို။ ဝါ၊ ဆိုသော ကာလအပိုင်းအခြားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပုဗ္ဗေ မယံ အာဝုသော သုတေန အဝေါစုမှာ”တိ ဝစနံ၊ ကို။ “အမှေဟိ သာ ဥဿာဟိတာ ကုပိတေဟိ အနတ္တ မနေဟီ”တိ အာဒိဝစနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညဿ ဘာ ဂဿ ဣဒန္တိ၁ ဧတ္ထ၊ ၌။ မနုဿဘိက္ခုဘာဝတော၊ လူအဖြစ်,ရဟန်းအဖြစ်မှ။ အညဘာဂဿ၊ တပါးသောအဖို့ရှိသော။ တိရစ္ဆာနဆဂ လကဘာဂဿ၊ တိရစ္ဆာန်ဆဂလကအဖို့၏။ ဣဒံ၊ ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဆဂလကဇာတံ၊ ဆိတ်ဖိုဇာတ်ဖြစ်သော။ အဓိကရဏံ၊ အဓိကရုဏ်းတည်း။ အညဘာဂေါ ဝါ အဿ အတ္ထီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိရစ္ဆာန ဆဂလကဘာဂသင်္ခါတော၊ တိရစ္ဆာန်အဖို့ ဆဂလအဖို့ဟု ဆိုအပ်သော။ သော အညဘာဂေါ၊ ထိုအညဘာဂသည်။ အဿ ဆဂလကဿ၊ ထို ဆိတ်ဖိုအား။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သွာယံ သော အယံ ဆဂလကော၊ ထိုဆိတ်ဖိုသည်။ အညဘာဂိယံ၊ အညဘာဂိယဖြစ်သော။ အဓိကရဏံ နာမ၊ မည်၏။
တတ္ထ၊ ထိုဆဂလက အညဘာဂိယမည်ရာ၌။ ပဋိမာယ၊ ဆင်းတု၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်။ သိလာပုတ္တကဿ၊ ကျောက်သား၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်။ ဣတိအာဒိ၊ သည်။ နိဒဿနံ၊ ဥဒါဟရုဏ်းတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိဂြိုဟ်တို့တွင်။ ပဌမံ၊ သော။ နိဗ္ဗစနံ ပန၊ ဝိဂြိုဟ် ကိုကား။ ဇာတိ၊ ဇာတ်သည်။ ပဒတ္ထော၊ ပုဒ်အနက်ရှိ၏။ ဣတိ ဝါဒီနံ၊ ဤသို့ အယူရှိကုန်သောသူတို့၏။ မတေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ ဇာတိ၊ သည်။ သာမိဘာဝေန စ၊ သာမိ၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်းကောင်း။ နိစ္စဘာဝေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဓာနတ္တာ၊ ပြဋ္ဌာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တိသဘာဝေ၊ သတ္တိသဘော၌။ ဌိတာ၊ ၏။ တဗ္ဗိပရီတကတ္တာ၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်ပြီး သောအနက်မှ ဖောက်ပြန်၍ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဗျတ္တာက္ခတိဇာတဿုပဒတ္ထံ ဣတိ ဣမဿ သုတ္တဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒုတိယံ၊ သော။ နိဗ္ဗစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ နာမကရဏသညာယ အာဓာရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နာမမေဝ၊ အမည်သည်သာလျှင်။ နာမကရဏံ၊ မည်၏။ နာမံ၊ အမည်ကို။ ကရောန္တာနံ၊ ပြုကုန်သော သူတို့၏။ သညာ၊ အမည်သည်။ နာမကရဏသညာ၊ မည်၏။ တဿာ၊ အား။ မနုဿဇာတိကော၊ သူသည်။ ဆဂလဇာတိ အာဓာရော နာမ၊ မည်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ နာမံ၊ သည်။ ကစ္ဆပလောမံ ဝိယ၊ လိပ်မွေးကဲ့သို့။ အနာဓာရံ၊ တည်ရာမရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဆဂလကဿ၊ အား။ ဒဗ္ဗောတိ၊ ၍။ ဒိန္နနာမံ၊ ပေးအပ်သော အမည်ရှိသော။ တံ ပန နာမံ၊ ထို ဒဗ္ဗဟူသောအမည်ကို ကား။ “ဒေသော”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထေရံ၊ အရှင်ဒဗ္ဗမထေရ်ကို။ အမူလ ကေနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အညမ္ပိ ဝတ္ထုံ၊ တပါးသော ဝတ္ထုကိုလည်း။ ထေရဿ၊ အား။ ဒိဿတိ၁၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ သိလိဿတိ၊ ငြိကပ်တတ်၏။ ဝေါဟာရမတ္တေ နေဝ၊ ဝေါဟာရမျှသာလျှင်။ အလ္လိဿတိ၂၊ ငြိကပ်၏။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဤသကမ္ပိ၊ စဉ်းငယ်မျှလည်း။ န အလ္လီယတိ၊ မငြိကပ်တတ်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ လေသော၊ မည်၏။ ဣတိ-အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေသလေသာ၊ ဒေသပုဒ်, လေသပုဒ်တို့သည်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ နိန္နာနာကရဏာ၊ အထူးမရှိကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကိဉ္စိ ဒေသံ လေသမတ္တံ ဥပါဒါယာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်ပြီး၍။ “ဒေသလေသာ ဇာတိလေသော”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၉၃။ အညဘာဂိယဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စုဒိတကတော၊ စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်မှ။ အညဿ၊ တပါးသောလူ၏။ အဓိကရဏ ဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မနုဿဿ ဝါ၊ ၏ လည်းကောင်း။ အမနုဿဿ ဝါ၊ ဘီလူး၏လည်းကောင်း။ တိရစ္ဆာနဂတဿ ဝါ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဣတိ-ဧဝံ၊ သို့။ ဝတ္တတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ မနုဿာဒီနံယေဝ၊ တို့၏လျှင်။ ဇာတိ လေသာဒယော၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ စတုန္နံ အဓိကရဏာနံ၊ တို့၏။ တေ၊ ထို ဇာတိလေသ အစရှိသည်တို့သည်။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “အဓိကရဏဿ ကိဉ္စိ ဒေသံ လေသမတ္တ”န္တိ၊ ၍။ သမိဝစနံ၊ သာမိဝိဘတ်ကို။ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ ရှေ့သွားကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ နည်း။ နာမဿ၊ အမည်၏။ ဇာတိအာဒီနံ၊ တို့၏။ အာဓာရ ဘာဝေါ ဝိယ၊ တည်ရာ ဖြစ်သကဲ့သို့။ မနုဿာဒီနံ၊ တို့၏။ အာဓာရဘာဝနိ ယမသမ္ဘဝတော၊ အာဓာရအဖြစ်ကိုမှတ်ခြင်း၏ အသင့်ဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ အဓိကရဏဘာဝနိယမတော၊ အဓိကရဏအဖြစ်ကို မှတ်အပ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယေန ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ အဓိကရဏသင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ တေန ကာရဏေန၊ ထိုသို့ရောက်သော အကြောင်းဖြင့်။ နိယမေ၊ မှတ်ခြင်းသည်။ သတိ စ၊ ရှိသော်လည်း။ ဇာတိယာ၊ ဇာတ်၏။ အာဓာရော၊ တည် ရာသည်။ ဇာတိ၊ ဇာတ်တည်း။ လိင်္ဂဿ စ၊ လိင်၏လည်း။ အာဓာရော၊ သည်။ လိင်္ဂံ၊ လိင်တည်း။ အာပတ္တိယာ စ၊ ၏လည်း။ အာဓာရော၊ သည်။ အာပန္နော၊ အာပတ်သို့ရောက်သော ရဟန်းတည်း။ ဝိရုဒ္ဓါနမ္ပိ၊ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အသမာဒိန္နာနမ္ပိ၊ မဆောက်တည်အပ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပတ္တစီဝရာနံ၊ တို့၏။ အာဓာရော၊ သည်။ သာမိကော၊ သပိတ်ရှင် သင်္ကန်းရှင် ရဟန်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိကရဏဿာတိ ပဒံ၊ သည်။ အဘာဇေတဗ္ဗမေဝ၊ မဝေဖန်အပ်သော ပုဒ်သည်သာလျှင်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ၊ မထုတ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၁၊ မူကား။ “အဓိကရဏန္တိ၊ ၍။ ဝစနသာမညတော၊ သဒ္ဒါ သာမည ဖြစ်သောကြောင့်တည်း”။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသောပုဒ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတော၊ ဤအရာမှ။ အညတြ၊ တပါးသော အရာတို့၌။ ဒဿိတဋ္ဌာနာဘာဝတော၊ ပြအပ်သောအရာ၏ မရှိသောကြောင့်။ အပါကဋာ စ၊ မထင်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိနယ ဓရေဟိ၊ ဝိနယဓရပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဇာနိတဗ္ဗာ စ၊ သိအပ်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ပရိဝါရေ၊ ၌။ “ဝိဝါဒါဓိ ကရဏံစတုန္နံ အဓိကရဏာနံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇတီ”တိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ အနာဂတဋ္ဌာနေ၊ မလာသော အရာ၌။ “ကသ္မာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ကာရဏံ၊ သည်။ န ပညာပေယျ၊ မထင်ရှားရာ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထို လေးပါးကုန်သော အဓိကရဏတို့၏။ တဗ္ဘာဂိယတာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အညဘာဂိယတာ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝိနယဓရေဟိ၊ တို့သည်။ ဇာနိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တာသု၊ ထို တဗ္ဘာဂိယတာ, အညဘာဂိယတာ တို့ကို။ ဝိညာတာသု၊ သိအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ ရုဏ်းသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ သို့။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဗ္ဘာဂိယတ္တာ၊ ထူးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတရံ၊ သော။ အညဘာဂိယံ၊ သို့။ န ဘဇတိ၊ မဝင်။ အညဘာဂိယတ္တာ၊ တပါးသော အဖို့ရှိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သုခကာရဏတော၊ လွယ်သော အကြောင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပညာယန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ဝစနသာမညတော၊ ထို သဒ္ဒါသာမညဖြစ်သောကြောင့်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ အဓိကရဏံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
“ကိစ္စမေဝ ကိစ္စဓိကရဏ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤ ကိစ္စာဓိကရဏ-ဟူသော အမည်သည်။ သံဃကမ္မာနံ၊ သံဠကံတို့၏။ အဓိဝစနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကမ္မလက္မဧန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ သံဝိဓာယ၊ စီရင်၍။ သံဃော၊ သည်။ ယံ ကမ္မံ၊ ကို။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကရောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ကမ္မံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍ (သမ္ဗန်)။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပုရိမံ ပုရိမန္တိ ပဒံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ)-၌ စပ်)။ ပရိဝါသဥက္မေနိယာဒီနိ၊ ပရိဝါသကံ ဥက္မေပနိယကံ အစရှိကုန်သော။ သံဃကမ္မာနိ၊ တို့ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ အဗ္ဘာနဩသာရဏာဒီနိ၊ အဗ္ဘာနကံ ဩသာရဏကံ အစရှိသည်တို့သည်။ ဥပ္ပန္နံ-ဥပ္ပန္နနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ မတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သံဃကမ္မမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ကိစ္စာဓိကရဏံ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ကထာသေသဝိသေသော၊ ဆိုပြီးသည်မှ ကြွင်းသောအထူးကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
၃၉၄။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဧကံ၊ တူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေသဿ၊ ၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ အဝတွာ၊ ၍။ “လေသော”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ သတတ်။
၃၉၅။ သဝတ္ထုကံ ကတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အာရောပေတွာ၊ ၍။ ခတ္တိယာဒိဘာငေန၊ ဖြင့်။ ဧကဇာတိကောပိ၊ တူသောဇာတ်ရှိသော်လည်း။ ဒီဃရဿကာဠ ကောဒါတာဒီနံ၊ အနိမ့်အမြင့် အမည်းအဖြူ အစရှိကုန်သော။ ဒိဋ္ဌသုတပရိသင်္ကိတာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အညဘာဂိယတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒီဃံ၊ မြင့်သော။ ခတ္တိယံ၊ မင်းကို။ အဇ္ဈာစရန္တံ၊ လွန်ကျူး၍ ကျင့်သည်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်သောကြောင့်။ ရဿဒိခတ္တိယပညတ္တိယာ၊ အနိမ့်အစရှိသော မင်းဟူသော ပညတ်၏။ အာဓာရဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဇာတိလေသေန၊ ဖြင့်။ စောဒေတိ၊ စောဒနာ၏။ ဧကံ ဝါ ခတ္တိယံ၊ တယောက်သော မင်းကိုမူလည်း။ အဇ္ဈာစရန္တံ၊ လွန်ကျူး၍ကျင့်သည်ကို။ ဒိတွာ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုမြင်သော တယောက်သော မင်းမှ။ ဝိသိဋ္ဌံ၊ ထူးသော။ အညဘာဂ ဘူတံ၊ တပါးသောအဖို့ဖြစ်သော။ ခတ္တိယံ၊ ကို။ ဇာတိလေသံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ “ဒိဋ္ဌော၊ မြင်သော။ ခတ္တိယော၊ သည်။ တွံ၊ သည်။ ခတ္တိယော၊ လွန်ကျူးသောအကျင့်ရှိသော ခတ္တိယသည်။ အသိ၊ ၏”။ ဣတိ-ကတွာ၊ ထိုသို့ ဆို၍။ ဒိဋ္ဌာဒိ အညဘာဂေန၊ ဖြင့်။ စောဒေတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤအရာတွင်လည်းကောင်း။ ဇာတိနာမာဒီနံ၊ ဇာတ်အမည်အစရှိသည်တို့၏။ ဝတ္ထုဘူတတွာ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်သောကြောင့်။ အဓိရဏံ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ “အဓိကရဏဘာဝါနိယမတော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဒေါသံ၊ ကို။ နာတိက္ကမတိ၊ မလွန်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ခတ္တိယဇာတိ ပညတ္တိယာ၊ ၏။ အာဓာရဝသေန၊ ဖြင့်။ အဓိကရဏတာ စ၊ အဓိကရဏအဖြစ်ကိုလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုစကားသည်လည်း။ နာမဂေါတ္တတော၊ အမည်အနွယ်မှ။ အညိဿာ၊ တပါးသော။ နာမဂေါတ္တပညတ္တိယာ နာမ၊ နာမညတ် ဂေါတ္တပညတ် ဟူသောအမည်၏။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော သူအား။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသာဓာရဏံ၊ အလုံးစုံတို့နှင့် ဆက်ဆံသောစကားသည်။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “အဓိကရဏဿ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဒုဒ္ဓါရဏံ၊ ပုဒ်ကိုထုတ်ခြင်းကို။ အဓိကရဏစတုက္ကဒဿနတ္ထံ၊ ထိုပုဒ်နှင့်တူ သော သဒ္ဒါကိုပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံသမာနဝစနဒဿနတ္ထံ၊ ထိုပုဒ်နှင့်တူသော သဒ္ဒါကိုပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော တက္ကာ၊ ငါတို့အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ဒီဃာဒိနော ဝါ ဒိဋ္ဌာဒိနော ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒီဃာဒိတာ စ၊ ဒီဃအစရှိသည်မှ လည်းကောင်။ ဒိဋ္ဌာဒိတာ စ၊ မှလည်းကောင်း။ အညဘာဂေါ၊ တပါးသော အဖို့အစုသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ယော အညဘာဂေါ၊ သည်။ စုဒိတကော၊ စုဒိတကပုဂ္ဂိုလ်မှ။ ဣတရဿ၊ တပါးသော စောဒကရဟန်း၏။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ ယတော၊ ဒီဃဒိဋ္ဌိ အစရှိသည်မှ။ အညောတိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
၃၉၉။ လဟုကံ အာပတ္တိန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိတော်ပါဌ်၌။ ပါရာဇိကတော၊ ပါရာဇိကအောက်။ လဟုကာပတ္တိ၊ လဟုကအာပတ် ဟုဆိုအပ်သော။ သံဃာဒိသေသာဒိ၊ သံဃာဒိသိသ် အစရှိသောအာပတ်တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့် လျှင်။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ တံ၊ ထိုသံဃာဒိသိသ် အာပတ်ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြသဖြင့်။ “ဘိက္ခု သံဃာဒိသေသံ
၄၀၀။ သာဋကပတ္တော သရီရဋ္ဌပတ္တော၊ အာပတ္တိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ( သာဋကပတ္တံ၊ သာဋကပတ္တဟူသည်။ ပရိယဋ္ဌပတ္တံ၊ မြေဖြင့်ပြုသော သပိတ်တည်း။ သရီရဋ္ဌပတ္တံ၊ ကိုယ်နှင့် စပ်သောသပိတ်။ ပါဌ်တွေ့ရှိ၏။)။ ပါရာဇိကာ ပတ္တိယာ၊ မှ။ အညဘာဂိယံ၊ သော။ သံဃာဒိသေသောဒိ စ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အာပတ္တိပညတ္တိယာ၊ ၏။ အဓိကရဏဉ္စ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “လေသော နာမ၊ မည်သည်။ အာပတ္တိဘာဝေါ၊ တည်း”။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာပတ္တိဘာဝလေသော၊ အာပတ်အဖြစ်တည်း ဟူသောလေသကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကာ ပတ္တိတော၊ မှ။ အညဘာဂိယဿ၊ တပါးသောအဖို့ရှိသော အဓိကရုဏ်း၏။ အာပတ္တိပညတ္တိယာ၊ ၏။ အာဓာရဏဋ္ဌေန၊ တည်ရာဖြစ်သော အနက်အားဖြင့်။ “အဓိကရဏ''န္တိ၊ ၍။ သင်္ချံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂတဿ၊ ရောက်သော။ သံဃာဒိသေသာဒိနော၊ သော။ အာပတ္တိနိကာ ယဿ၊ အာပတ်အပေါင်း၏။ အာပတ္တိဘာဝ လေသံ၊ အာပတ်အဖြစ်တည်းဟူသောလေသကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ စောဒနာ၊ သည်။ အာပတ္တိလေသစောဒနာ၊ မည်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၄၀၈။ အနာပတ္တိ တထာအညီ စောဒေတိ ဝါ စောဒါပေတိ ဝါတိဧတ္ထ၊ ၌။ အာပတ္တိညဘာဂိယစောဒနာယမေဝ၊ အာပတ္တိညာဘာဂိယစောဒနာ ၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညတ္ထ၊ တပါးသောစောဒနာ၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧတ္တာ ဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ ပဌမဒုဋ္ဌဒေါသေ၊ ၌။ ဝုတ္တဝိစာရဏယ၊ နှင့်။ သံသန္ဒိတံ၊ နှီးနှောအပ်သည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ကင်္ခါဝိတရဏိ ယာ၊ ၌။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ “တတ္ထ ဣဓ စ အာပတ္တညဘာဂိယစောဒနာယ တတ္ထာ သည်နောပိ အနာပတ္တိ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ စ၊ ထို ပဌမဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပုဒ်၌လည်းကောင်း။ ဣဓ စ၊ ဤဒုတိယ အညာဘဂိယ သိက္ခာပုဒ်၌ လည်းကောင်း။ အာပတ္တညာဘာဂိယစောဒနာယ၊ ဖြင့်။ တထာသညိနောပိ၊ ထိုသို့ အသုဒ္ဓဟုမှတ်သော ရဟန်းအား လည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။
ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ အညဘာဂိယသိက္ခံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်အဖို့ရှိသော အကျင့် သိက္ခာကို။ ယုတ္တိတော၊ ပညတ်တော်နှင့် လျော်သော အသင့်အားဖြင့်။ နေဝ သိက္ခတိ၊ မကျင့်။ သော၊ ထို ရဟန်းသည်။ ဝိနယဝိညူတိ၊ ဝိနည်းကို လိမ္မာသောဆရာတို့မှ။ အညဘာဂိ ယတဉ္စ၊ တပါးသောအဖို့ရှိသော အဖြစ်သို့လျှင်။ ဂစ္ဆေ၊ ရောက်ရာ။
ဒုတိယ ဒုဋ္ဌဒေါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
၁၀ - ပဌမသံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၀၉။ “ဝဇ္ဇံ န ဖုသေယျာ”တိ စ၊ လည်း။ ပါဌော၊ ရှိ၏။
၄၁၀။ တေသံ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အနုရူပါဇာနနတော၊ လျော်စွာမသိသောကြောင့်။ အသဗ္ဗညူ၊ သဗ္ဗညူမဟုတ်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အသေနာသနိကေန၊ ကျောင်းမရှိသော ရဟန်းသည်။ ဝဿံ၊ ဝါသို့။ န ဥပဂန္တဗ္ဗံ၊ မကပ်အပ်။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဤသို့ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ၊ ပယ်အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ တိကောဋိပရိ သုဒ္ဓန္တိဣဒံ၊ ကို။ ပရဿ၊ သူတပါး၏။ ပါပပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ၊ အကုသိုလ်ဖြစ်ရာ၏ ဟူသော ယုံမှားခြင်းကိုဖြစ်ခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဋိစ္စကမ္မနိဝါရဏတ္ထံ၊ အစွဲပြု၍ ဖြစ်သော ကံကိုမြစ်ခြင်းငှါ။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ကောဋိဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာကာရေဟိ၊ တို့မှ။ ပရိသုဒ္ဓန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိမုတ္တံ၊ လွတ်သော။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ (သမ္ဗန်)။ ဒသဟိ လေသေဟိ၊ ဆယ်ပါးသောလေသတို့ဖြင့်။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ကတံ၊ ပြုသော အသားကို။ သမဏာ၊ တို့သည်။ ပရိသုဉ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣမေ၊ ဤသို့ သုံးဆောင်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ အဿမဏာ၊ ရဟန်းမဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ သာသနဿ၊ ၏။ ဂရဟဘာဝေါ၊ ကဲ့ရဲ့အပ်သော အဖြစ်သည်။
ယံယံ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ တဿ ကာရဏဿ၊ ထိုသို့သော အကြောင်းကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ၊ သီတင်းသုံးဖော်ငါးယောက်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ကတံ၊ ပြုသောအသားသည်။ နကပ္ပိတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေပိ၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်၌ကား။ “သုဒ္ဓါနံ၊ သာမဏေနှင့်မရော သက်သက် ဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနမေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော အသားသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ အပရေဟိ ပန၊ တို့သည်ကား။ “မတာနံ ပေတကိစ္စတ္ထာယာတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တေပိ၊ သော်လည်း။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ ဘိက္ခူနံယေဝ အတ္ထာယာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခူနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ ဒတွာ၊ ၍။ မယံ၊ တို့သည်။ ဘုဉ္ဇိဿမ၊ ကုန်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ကတမ္ပိ၊ ပြုသောအသားကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ပဉ္စသု၊ သီတင်းသုံးဖော်ငါးယောက်တို့တွင်။ ဧကံ၊ တယောက်ယောက်ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော အသားသည်။ ဣတရေသံ၊ ကြွင်းသော သီတင်းသုံးဖော်တို့အား။ န ကပ္ပိတိ၊ မအပ်။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ‘ပဉ္စသု ဟိ သဟဓမ္မိကေသူ’တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။။ အညတရသ္မိံ ဂဏ္ဌိပဒေပန၊ ၌ကား။ “အမှာကန္တီစ၊ ငါတို့ဖို့ဟူ၍လည်းကောင်း။ ရာဇယုတ္ထာ ဒီနန္တိစ၊ မင်းအမတ်အစရှိသည်တို့ ဖို့ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္ထေ၊ သော်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆိုပြီး၍။ ‘တုမှာက' န္တိ၊ အရှင်ဘုရားတို့ဖို့ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ‘ပေတကိစ္စတ္ထာယာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တေပိ၊ သော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိပိ၊ ဤအနက်ကိုလည်း။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံစုံသောအရာတို့၌။ ဝုတ္တာနဉ္စ၊ ဆိုအပ် ကုန်ပြီးသော ရဟန်း, လူတို့၏လည်းကောင်း။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတာနဉ္စ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်သော လူအပေါင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ လက္ခဏံ၊ ကို။ ဌပေန္တေန၊ ထားတော်မူသော အဋ္ဌကထာ ဆရာသည်။ ‘ဘိက္ခူနံယေဝါ’တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေ ဧဝ၊ ရည်သော အသား၌သာလျှင်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ‘တုမှာကံ အမှာကံ ဝါတိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အနာပတ္တိ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မိဿကဝါရဿ၊ ၏။ အဘာဝါ၊ မရှိသောကြောင့်တည်း။ လက္ခဏံ နာမ၊ အမှတ်မည်သည်ကား။ ဝုတ္တာနဉ္စ၊ ဆိုသောသူတို့ အားလည်းကောင်။ ဝုတ္တသဒိသာနဉ္စ၊ ဆိုအပ်သည်နှင့်တူကုန်သော သူတို့အား လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သစေ ပေတကိစ္စ တ္ထာ ယာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့ကို။ ဘောဇနံ၊ ဆွမ်းကျွေးသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မဟာအဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်း။ တသ္မိံ ဝါရေ စ၊ တွင်လည်း။ န တုမှာကန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ ဣဓာပိ၊ ဤနောက်ဝါရ၌လည်း။ ‘ပေတကိစ္စတ္ထာယ မင်္ဂလာ ဒီနံဝါ အတ္ထာယ ကတေပိ ဧသေဝ နယော’တိ၊ ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္ထဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဝဓာရဏတ္ထေန၊ အဝဓာရဏ အနက်ရှိသော ဧဝ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဝဓာရဏတ္ထေန၊ အဝဓာရဏအနက်ရှိသော ဧဝ - သဒ္ဒါဖြင့်။ မိဿကေ၊ မိဿကဆို ရာ၌။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ကပ္ပိယမံသဿ ဟိ၊ ကိုသာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ခံရာ၌။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဝစနေန၊ ဤသို့သောစကားဖြင့်။ အကပ္ပိယပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ၌။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤသို့သော အနက်သည်။ အာပန္နံ၊ ရောက်၏။ တဉ္စ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ သုန္ဒရံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယတ္ထ စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ကတေပိ၊ ပြုသောအသား၌လည်း။ တမတ္ထံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ အာဝိကာတုံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းငှါ။ “သစေ ပနာ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ ပန၊ ဤ ဥဒ္ဒိဿက မံသကို သုံးဆောင်ရာ၌။ “ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတရေသံ၊ တပါးကုန်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့အား။ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထု၊ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကပ္ပန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာယုကပ္ပံ၊ အာယုကပ်ပတ်လုံး။
၄၁၁။ ကုသလန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ခေမံ၊ ဘေးမရှိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း (သမ္ဗန်)။ အာပတ္တိဘယာ ကတာ လဇ္ဇီဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာပတ္တိဘယေန၊ အာပတ်မှကြောက်သဖြင့်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ အာရောစေန္တိ၊ ကြားကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြအံ့သော ငှါ။ “လဇ္ဇီ၊ သည်။ ရက္ခိဿတိ၊ စောင့်လတ္တံ”။ ဣတိ၊ သို့။
၄၁၆။ အသမနုဘာသန္တဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကမ္မကာရကေ၊ ၌။ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော၊ ကတ္တားကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ သမနုဘာသနကမ္မံ၊ ဉာတ်ကမ္မဝါစာဖြင့် ဆိုးဆုံးမသောကံကို။ အကရိယမာနဿ၊ မပြုအပ်သော ရဟန်းအား။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဩဒိဿ အနုညာတော နာမ၊ သူမည်သည်။ ဥမ္မတ္တက ခိတ္တစိတ္တ ဝေဒနဋာဒိကော၊ ဝေဒနဋ - အစရှိသောသူတည်း။ “အနာပတ္တိ အာဒိကမ္မိကဿာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ အာဂ တတ္တာ၊ လာသောကြောင့်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ယမ္ပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သာ ပနေသာ အနာပတ္တိ၊ ထို အနာပတ်သည်။ (သာ - အစွဲကို ပြသည်)။ သော ဝုစ္စတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထို ကံပြုရာသို့။ အာဂတောပိ၊ လာသောသူကိုလည်းကောင်း။ သကမ္မဗျာဝဋောပိ၊ မိမိတို့အမှုဖြင့် အားထုတ်အပ်သောသူကိုလည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတေနုပါယေနာ တနတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အသမနုဘာသန္တဿ စ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။ အာဒိကမ္မိကဿ စ၊ အားလည်းကောင်း။ ဝုတ္တတ္ထဝသေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဌပေတွာ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒန္တိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ တတ္ထ၊ ထို အရိဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ အာဒိကမ္မိကပဒါဘာဝါ၊ အာဒိကမ္မိက ပုဒ်၏ မရှိသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တိဝင်္ဂီကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါစာယေ ဧဝ၊ စကားဖြင့်သာလျှင်။ ပဋိနိဿဇ္ဇန္တဿ၊ စွန့်သော ရဟန်းအား။ ဩဋ္ဌစလနာဒိကာယဝိညတ္တိ၊ နှုတ်ခမ်းလှုပ်ခြင်းအစရှိသော ကာယဝိညတ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုဝိဓာပိ၊ ကိုယ်, နှုတ် နှစ်ပါးအပြားဖြင့်လည်း။ ဝိညတ္တိံ၊ ကို။ ကထေန္တဿ၊ ဆိုသောသူအား။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝစီဘေဒံ၊ နှုတ်မြွက်ခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ အသက္ကောန္တဿ၊ မစွမ်းနိုင်သောသူအား။ ကာယဝိကာရံ၊ ကို။ ကရောန္တဿ၊ အား။ အနာပတ္တိယာ၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တိဝင်္ဂေသု၊ သုံးပါးသော အင်္ဂါတို့တွင်။ ဧကဿ၊ တခုသော အင်္ဂါ၏။ ပရိဟီနတ္တာ၊ ယုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ တိဝင်္ဂဘာဝေါ၊ သုံးပါးသော အင်္ဂါအဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနာပတ္တိယာ၊ ၏။ အင်္ဂါပရိဟာနိဘာဝေါ၊ အင်္ဂါယုတ်သောအဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ စောဒကဿ၊ ၏။ ဤဒိသီ စောဒနာ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ အင်္ဂဟာနိဘာဝေန၊ ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ သော်လည်း။ ဝိကာရံ၊ ကို။ အကတွာ၊ ၍။ စိတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝိဿဇ္ဇေန္တဿ၊ အား။ အနာပတ္တိယာ၊ သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာဖြင့် အာပတ်သင့်ရာ၏ ဟူသော စကားကို။ တယာ၊ သင်စောဒကာဆရာသည်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ဟိ-ကသ္မာ၊ နည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ကာယဝိကာရံ ဝါ ဝစီဘေဒံ ဝါ ကရောန္တေဿဝ ပန အာပဇ္ဇနတော အကိရိယ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “စိတ္တံ ဝါ အနုပ္ပါဒေန္တဿ ဝါ”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တဉ္စနာမ၊ စိတ်မည်သည်လည်း။ ဝိညတ္တိပဋိဗဒ္ဓံ ဧဝ၊ ဝိညတ်နှင့် စပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသုံ၊ အသီး။ အင်္ဂဘာဝေနေဝ၊ အင်္ဂါ၏ အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံယေဝ၊ နှစ်ပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့လျှင်။ အကိရိယာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဝိဿဇ္ဇေန္တဿာပိ၊ စွန့်သော ရဟန်းအားလည်း။ အာပတ္တိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဥပပရိက္ခိတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အရိဋ္ဌသိက္ခာပုဒ်၌။ “အကုသလစိတ္တ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “စိတ္တဗာဟုလ္လတော၊ စိတ်များသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေပိ၊ ထိုသို့ဆိုသော ဆရာတို့သည်လည်း။ ဗာဟုလ္လတော၊ ဗာဟုလ္လနည်းဖြင့်။ ဝဒန္တိ ကိရ၊ ဆိုကုန်သတတ်။
ပဌမသံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၁၁။ ဒုတိယသံဃဘေဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၂၂။ သညီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သညိနော၊ အမှတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဒုတိယသံဃဘေဒ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၁၂။ ဒုဗ္ဗစသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၂၅-၆။ “ဒုဗ္ဗစ္စဇာတိကော”တိပိ၊ ၍လည်း။ ပဌန္တိ၊ ကုန်၏။ အပဒါနေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုရာဏကမ္မေန၊ ရှေး၌ပြုသော အမှုဖြင့်။ “ပုဗ္ဗေပိ၊ ၌လည်း။ မယံ၊ တို့သည်။ ဧဝရှုပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော အမှုကို။ ကရောမကိံ၊ ပြုရကုန်အံ့လော။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဧကူနဝီသတီ”တိ၊ ၍။ မဟာ ပစ္စရိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ မဟာအဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ အနုမာနသုတ္တအဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ “သောဠသဝတ္ထုကာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ သမေတိ၊ ၏။
ဒုဗ္ဗစသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၁၃။ ကုလဒူသကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၃၁။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝိဟာရော ဧဝ၊ ကျောင်းသည် သာလျှင်။ ကီဋာဂိရိ၊ ကီဋာဂိရိမည်သည်။ န၊ မဟုတ်။ သောပိ ဂါမော၊ ထိုရွာကိုလည်း။ “ကီဋာဂိရိ"ဣစ္စေဝ၊ ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဂါမံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပရတော၊ နောက်မှ။ “န အဿဇိပုနဗ္ဗသုကေဟိ ဘိက္ခုဟိ ကီဋာဂိရိသ္မိံ ဝတ္ထဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကသံဝစ္ဆရေ၊ တနှစ်၌။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ ဝဿတိ၊ ကိရ၊ မိုးရွာသတတ်။ တံ၊ ထိုသို့ရွာခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ဒွီဟိ မေဃေတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမဓိကန္တိ ဣမံ၊ ကို။ ဆ ဇနေ၊ ခြောက်ယောက်သော ဆရာတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အကတဝတ္တုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နဝံ၊ အသစ်သော။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ၊ ကို။ “ဇာတိသုမနာဒိဂစ္ဆံ၊ မုလေး ကြက်ရုံး အစရှိသော ပန်းချုံကို။ အလ္လာနံ၊ စိုကုန်သော။ ဟရိတာနံ ဧဝ၊ စိမ်းသည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော သစ်ပင်တို့ကို”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဧသေ ဧသော ဘေဒေါ၊ ထိုသို့ အလ္လဟရိတ အစရှိသောအပြားသည်။ ဘူတဂါမဗီဇဂါမဘေဒတော ပန၊ အပြားအားဖြင့်ကား။ ဘေဒေါ၊ ပြား၏။ ဝတတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝတိအတ္ထာယ၊ စောင်ရန်းအကျိုးငှါ။ ယံကိဉ္စီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သောဒကံ ဝါ၊ ရေရှိသည် မူလည်းဖြစ်သော။ နိရုဒကံ ဝါ၊ ရေမရှိသည်မူလည်းဖြစ်သော။ မာတိကံ၊ ကို။ အာရာမာဒိအတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝနရာဇိကာဒိအတ္ထာယ၊ တောရေးအစရှိသည်တို့၏ အကျိုးငှါ။ မာလာဝစ္ဆရောပနံ၊ ပန်းပင်ငယ်စိုက်ခြင်းကို။ ကုလဒူသကံယေဝ၊ ကုလဒူသကအမှုကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂန္ထနာဒိ၊ ပန်းကုံးခြင်းစသော။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ကုလဒူသကံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုအမေး၏ အဖြေကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ “ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မော”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အာဝေဠံ အာဗိဠ”န္တိပိ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။
ဂေါပ္ဖနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂန္တနံ၊ ထုံး၍ ကုံးခြင်း။ ဝေဌိမန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဂ္ဂတိကမေဝ၊ ထိုဂေါပ္ဖန ပန်းကဲ့သို့ ရပ်၍ပြုသော ပန်းကုံးတည်း။ ဝေဓိမံ၊ ဝေဓိမပန်းကုံးကို။ အညေန၊ တပါးသော။ ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော ချည်လျှော်မျှင်စသည်ဖြင့်။ ပုပ္ဖံ၊ ပန်းကို။ ဝေဓေတွာ၊ ထိုး၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ကဏ္ဍကမ္ပိ ဗန္ဓိတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သယံ၊ မိမိသည်။ ဝိဇ္ဈနတ္ထံ၊ ထိုခြင်းငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အညဿ၊ တပါးသောသူ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဇာလမယံ ဝိတာနံ၊ ကွန်ရက်ဖြင့်ပြီးသော ဗိဘာန်သည်။ ဇာလဝိတာနံ၊ မည်၏။ ပုပ္ဖပဋိစ္ဆကံ၊ ပန်းခံကို။ ဂဝက္ခံ ဝိယ၊ လေသာပြူတင်းအပိတ်ကဲ့သို့။ သဆိဒ္ဒံ၊ အပေါက်နှင့်တကွ။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ တာလပဏ္ဏဂုဠကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တာလပဏ္ဏမယံ၊ ထန်းရွက်ဖြင့်ပြီးသော ပန်းရှက်ကို။ ပုန၊ တဖန်။ ကတမ္ပိ၊ ပြုသော်လည်း။ ပဋိဆိဇ္ဇကမေဝ၊ တဖန်ဖြတ်ခြင်းကိုလျှင်။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဓမ္မရဇ္ဇု နာမ၊ မည်သည်။ စေတိယံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဗေဓိံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပုပ္ဖပ္ပဝေသနတ္ထံ၊ ပန်းထိုးသွင်းခြင်းငှါ။
“ရေစကံ နာမ၊ မည်သည်။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ လာသိယနာဋနဋာနံ၊ စမ္ပယ်ခြင်း ကစေခြင်း ကခြင်းကို ပြုကုန်သောသူတို့၏။ နစ္စံ၊ က သောအခြင်းအရာ”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအရာကို။ “ပရိဝတ္တန္တိ၊ ပြန်ကုန်၏။ ဝါ၊ ပြန်၍ ပြသကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သာရိယော နာမ၊ မည်သည်။ ရုတသုနခါ၊ မြည်သော ခွေးတည်း။ သိင်္ဂါလကမ္မကုရုင်္ဂကေဠိ ပနေ၊ မြေးခွေးတို့၏ အမှု ချေတို့၏ ကစားသော အခြင်းအရာ၌။ ဌိတာ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ ကိရ၊ တတ်။ “နိဗုဇ္ဈန္တီ”တိ၊ ၍။ ပါဠိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
၄၃၂။ အဗလဗလာဒိပဒါနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်မဟုတ်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပါမောက္ခာနံ၊ အကြီးဖြစ်ကုန်သော သူတို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံကုန်သော ပရိသတ်တို့ကိုလည်း။ “အဿဇိပုနဗ္ဗသုကာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ပါမောက္ခပ္ပတ္တသာဝကဿ၊ ပါမောက္ခအဖြစ်သို့ ရောက်သော အဂ္ဂသာဝက၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တဒါယတ္တဝုတ္တိနော၊ ထိုသို့သော အရှင်သာရိပုတ္တရာနှင့် စပ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံ သော တပည့်သဃာတော်တို့ကိုလည်း။ “သာရိပုတ္တာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ဂစ္ဆထတုမှေ သာရိပုတ္တာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၄၃၃။ “ဂါမေ ဝါ န ဝသိတဗ္ဗ”န္တိ ဣမိနာဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ တသ္မိံဂါမေ၊ ထိုရွာတွင်။ အညတ္ထ၊ တပါးသောအရပ်၌။ န ဝသိတဗ္ဗံ၊ မနေရာ။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤသို့သောအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ “တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝါ”တိ၊ ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အတ္ထသမ္ဘဝတော၊ အနက်၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ယသ္မိံ ဂါမေ၊ ၌။ ကုလဒူသကကမ္မံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ တသ္မိံ ဂါမေ၊ တွင်။ ယသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဝသန္တေန၊ ဖြင့်။ ကုလဒူသနံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ တံ ဝိဟာရံ၊ ထို ကုလဒူသနပြုရာ ကျောင်းကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော ကျောင်း၌။ ဝသိတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ “ဂါမေ ဝါ န ဝသိတဗ္ဗ”န္တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ယသ္မိံ ဂါမေ၊ ၌။ ကုလဒူသနကမ္မံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ တသ္မိံ ဝိဟာရေပိ၊ ထိုရွာကျောင်း၌လည်း။ ဝသိတုံ၊ ငှါ။ န လဗ္ဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ အာပန္နံ၊ ၏။ တံ၊ ထို အတ္ထာပတ္တိရောက်သည် ကို။ ဒိသွာ၊ ကြောင့်။ “တသ္မိံ ဝိဟာရေ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုသို့ဆိုသဖြင့်။ တသ္မိံ ဂါမေ၊ တွင်။ အညသ္မိံ၊ ၌။ ဝသိတုံ၊ ငှါ။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ “တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဝသန္ထေနာ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ တသ္မိံ ဂါမေ၊ ထို ဂါမတွင်။ အညတ္ထ၊ တပါးသော အရပ်၌။ ဝသန္တေန၊ ဖြင့်။ သာမန္တဂါမေ၊ ၌။ ပိဏ္ဍာယ စရိတုံ၊ ဆွမ်းခံခြင်းငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သာမန္တဝိဟာရေပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သာမန္တဝိဟာရော နာမ၊ မည်သည်။ တသ္မိံ ယေဝ ဂါမေ၊ ထို ရွာတွင်ပင်။ တဿ ဝိဟာရဿ၊ ထို ကုလဒူသနာပြုရာကျောင်း၏။ သာမန္တဝိဟာရော စ၊ အနီးဖြစ်သော ကျောင်းသည်လည်းကောင်း။ တဿ ဂါမဿ၊ ထို ကုလဒူသနပြုရာ ရွာ၏။ သာမန္တဝိဟာရော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမိနာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံသောကျောင်းကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤ သမန္တဝိဟာရေ ဝသန္တေန - ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ တသ္မိံ ဂါမေ၊ တွင်။ အညတ္ထ၊ တပါးသောကျောင်း၌။ ဝသန္တေန၊ နေသဖြင့်။ တသ္မိံ ဂါမေ၊ ထို ကုလဒူသနပြုရာ ရွာ၌။ ပိဏ္ဍာယ၊ ငှါ။ န စရိတဗ္ဗံ၊ မသွားအပ်။ သာမန္တဂါမေပိ၊ ၌လည်း။ ပိဏ္ဍယ စရိတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ယသ္မိံ ဂါမေ၊ ၌။ ကုလဒူသနာကမ္မံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ကုလဒူသပြုသော ရွာ၏။ သာမန္တဂါမေ၊ နီးသော ကုလဒူသနမပြုသော ရွာ၌။ ကုလဒူသကဝိဟာရဿ၊ ၏။ သာမန္တဝတ္ထုဝိဟာရေ၊ ၌။ ဝသန္တေန၊ ဖြင့်။ တသ္မိံ ဂါမေပိ၊ ထိုအနီးရွာ၌လည်း။ စရိတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ယသ္မိံ သာမန္တဂါမေ၊ ၌။ ကုလဒူသနကမ္မံ၊ ကို။ န ကတံ၊ မပြု။ တသ္မိမ္ပိ၊ ထို ကုလဒူသန မပြုရာဖြစ်သော သာမန္တရွာ၌လည်း။ စရိတုံ၊ ဆွမ်းခံခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ နေဝ ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဒဠဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။
၄၃၆-၇။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုပ္ဖဒါနံ၊ မည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာမဏေရေဟိ၊ တို့ကို။ ဒါပေတုံ၊ ပေးခြင်းငှါ။ န လဗ္ဘန္တိ၊ မရကုန်။ တေဿဝ န ကပ္ပတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာဂုအာဒီနိ၊ တို့ကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်ခဲ့၍။ “ဒဒန္တု၊ လှူကုန်လော့”။ ဣတိ ဣစ္ဆာဝသေန၊ ဤသို့သော အလို၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စေ ဝဒတိ၊ အံ့။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။ ကေဝလံ ပန၊ သက်သက်အားဖြင့်ကား။ သုဒ္ဓစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အတ္တာနံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပရေသံ ဝါ၊ သူတပါးတို့ကိုလည်းကောင်း။ အနုဒ္ဒိသိတွာ၊ မရည်ညွှန်းမှု၍။ “ဣမေမနုဿာ၊ တို့သည်။ ဒါနံ၊ ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ပုညံ၊ ကောင်းမှုကို။ ပသဝန္တု၊ ပွါးစေကုန်သတည်း”။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝဒန္တဿ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ တေဿ၊ ဆိုသည်ရှိသော။ တေဿဝ၊ ထို ဆိုသော ရဟန်းအားသာလျှင်။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ယာဂုအာဒီနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယ ပဋိသံယုတ္တကထာယ၊ ပစ္စည်းနှင့် စပ်၍ဆိုသော စကား၏။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ “ပဉ္စန္နမ္ပိ သဟဓမ္မိကာန”န္တိ၊ ၍။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထတော၊ အဘောအနက်အားဖြင့်။ “သယမေဝါ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အာစရိယာ ပန၊ တို့သည်ကား။ “မဟာပစ္စရိယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ကုရုန္ဒိယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ‘တေဿဝါ’တိ၊ ၍။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ တို့အား။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ကုလဒူသကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
တေရသကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
၃-အနိယတကဏ္ဍ
၁-ပဌမအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၄၆။ “သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ။ ပ။ ဒုဋ္ဌုလ္လာဟိ ဝါစာဟို ဩဘာ သေန္တဿာ”တိ ဣဒံ၊ ဤ ပါဠိကို။ ကိမတ္ထံ၊ အဘယ်အကျိုးငှါ။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤ ပထမ အနိယတ သိက္ခာပုဒ်၌။ သောတဿ ရဟော၊ ကို။ န အဓိပ္ပေ တော၊ အလိုမရှိအပ်။ ဣတိ ကတွာ - ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤ သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ။ ပ။ ဩဘာသေန္တဿ-ဟူသော စကားကို။ န အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုမရှိအပ်တကား။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အလံကမ္မနိယဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာပိ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာကိုလည်း။ လဗ္ဘာတိ၊ ရ၏။ နာလံကမ္မနိယဋ္ဌာနေ၊ ၌။ မေထုနံ၊ မေထုန်ကို။ န ပန လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ အတ္ထ၊ ဤ အနက်ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
(ဤ သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ။ ပ။ ဩဘာသေန္တဿ-ဟူသော ပါဌ်သည် ယခု ပါဠိတော်၌ ဤပဌမ သိက္ခာပုဒ်အဖွင့်တွင် မရှိ၊ ဒုတိယ သိက္ခာပုဒ် အဖွင့်မှာရှိသည်။ ဆင်ခြင်ပါလေဦး။)
ဧတံ၁၊ ဤသာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ။ ပ။ ဩဘာသေန္တဿ-ဟူသော ပါဠိကို။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ “သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ ' အယျဿမယာ သုတံ မာတုဂါမဿ သန္တိကေ အတ္တကာ မပါရိစရိယာယ ဝဏ္ဏံ ဘာသေန္တဿာ”တိ ဧတမ္မိ၊ ဘာသေန္တဿ-ဟူ သော ဤပါဠိကိုလည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဒုတိယေ၊ ၌။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူကား။ နာလံကမ္မနိယဋ္ဌာန တ္တာ၊ နာလံကမ္မနိယ အရာဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ၊ ကင်္ခါ ဝိတရဏီ၌။ ဣဓာပိ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ ဒုတိယအနိယတာ ဓိကာရေ၊ ၌။
ပဌမအနိယတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၂- ဒုတိယအနိယတ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၅၃။ ဒုတိယေ၊ ၌။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု၊ ပေတို့၌။ “န ဟေဝခေါ ပန ပဋိစ္ဆန္နံ အာသနံ ဟောတိ အာသန''န္တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ “အာသနန္တိ ပဒံ၊ သည်။ အဓိကံ၊ လွန်၏။ ဥဒ္ဓရိတာနုရူပံ၊ ထုတ်အပ်သော ပုဒ်အားလျော်စွာ။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဒွေပိ ရဟာ၊ နှစ်ပါးကုန်သော စက္ခုရဟသော တရဟတို့ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။ ကာယသံသဂ္ဂ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာ အာပတ်၊ ရဟောနိသဇ္ဇဂ္ဂဟဏတော၊ ကာယသံသဂ္ဂအာပတ်၊ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာအာပတ်၊ ရဟောနိသဇ္ဇ အာပတ်တို့ကို ယူအပ်သောကြောင့်တည်း။ ဒွေပိ ရဟာ၊ တို့ကို။ ယဒိ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ လိုအပ်သည်ရှိသော်။ “မာတုဂါမော နာမဝိညူ ပဋိဗလာ”တိ၊ ၍။ ကိမတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤ ဝိညူပဋိဗလဖြစ်သော မာတုဂါမသည်သာလျှင်။ ဒွိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ကာယသံသဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဝတ္ထုဖြစ်၍ ဖြစ်သည်။ ဟိ-သ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာယကံသဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဝတ္ထုဘူတော၊ ဖြစ်၍ ဖြစ်သော မာတုဂါမကို။ ဒဿိတော၊ ပြီ။ ဣတရဿ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာ-ဟူသော ပုဒ်၏။ ဝတ္ထုကတွာ၊ ၍။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသာ၊ ထို ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာ၏။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည် ဖြစ်၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည် (ထည့်)။ အာဟ၊ ၏။ ပဌမေ၊ ပထမ သိက္ခာပုဒ်၌။ အနဓိပ္ပေတာပိ၊ မလိုအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာ၊ ကို။ သမ္ဘဝဝိသေသဒဿနတ္ထံ၊ သာမညအနက်, ဝိသေသ အနက်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်သော အထူးကိုပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တာ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဣဓာပိ၊ ၌လည်း။ ကာယသံသဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထို ကာယကံသဂ္ဂ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ စက္ခုဿ ရဟော၊ ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏ (ပြန်)။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်သည်။ အာမ၊ ဩော်ဟုတ်ပေ၏။ ဂဟိတော၊ ကာယသံဂ္ဂဖြင့် ယူအပ်သည်ကား။ န စ၊ ဟုတ်ကား မဟုတ်။ ပန၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ နိသဇ္ဇဝသေန၊ နေခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟိတော ဧဝ၊ ယူအပ်သည်လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အင်္ဂဿ၊ အင်္ဂါ၏။ နိသဇ္ဇာ၊ နေခြင်းသည်။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဂဟေ တဗ္ဗော၊ သည်။ အာမ၊ ဟုတ်၏။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နေ၊ မဖုံးကွယ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ စက္ခုဿ ရဟော၊ သည်။ ကထံ ဟောတိ၊ အသို့ ဖြစ်နိုင်ရာအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဒူရတ္တာ၊ ဝေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စက္ခုဿ ရဟော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ပဌမေ၊ ၌။ ဣတ္ထိသတမ္ပိ၊ တရာသော မိန်းမသည်လည်း။ အနာပတိံ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ န ကရောတိ၊ မပြုသနည်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဧကာပိ၊ တယောက်သော မိန်းမသည်မူလည်း။ အနာပတ္တိ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့် နည်းဟူမူကား။ သိဒ္ဓိတ္တာ၊ ထင်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ သိဒ္ဓတ္တာ၊ မဖြေသော်လည်း ဝတ္ထု အားဖြင့် ပြီးရာသောကြောင့်တည်း။ အညတရော၊ တပါးသော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ဝေသာလိယံ၊ ဝေသာလီပြည်၌။ မဟာဝနေ၊ မဟာ ဝုန်တော၌။ ပ။ ဒွါရံ၊ ကို။ ဝိဝရိတွာ၊ ဖွင့်၍။ နိပန္နော၊ အိပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပ။ သမ္ဗဟုလာ ဣတ္ထိယော၊ တို့သည်။
ဒုတိယာနိဃတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ
ဧတ္ထ၊ ဤ အနိယတကဏ္ဍ၌။ အပိစ၊ ထိုသို့ ဆိုပြီးသည်မှ တပါးလည်း။ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ၊ ဤသို့ ဆိုလတ္တံ့သော ပကိဏ္ဏကနည်းကို။ ဝိနယညူဟိ၊ ဝိနည်း၌ လိမ္မာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤ ပကိဏ္ဏက နည်းသည်။ သေယျထာ- ကတမံ၊ နည်းဟူမူကား။ ဣဒံ အနိယတကဏ္ဍံ၊ ဤ အနိယတကဏ္ဍသည်။ အပုဗ္ဗိဘာဝတော၁၊ အသစ်၏မရှိသောကြောင့်။ နိပ္ပယောဇနံ၊ အကျိုးမရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ နိပ္ပယောဇနံ၊ အကျိုးမရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ သပ္ပယောဇနံ ဧဝ၊ အကျိုးရှိသည် သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်းဟူ မူကား။ ဂရုကလဟုကဘေဒဘိန္နာပတ္တိရောပနာရော ပနက္ကမ လက္ခဏ ဒီပနပ္ပယောဇနတော၊ ဂရုကအာပတ်, လဟုကအာပတ် အပြား အားဖြင့် ပြားသော အာပတ်သို့တင်ခြင်း မတင်ခြင်း၏ အစဉ်လက္ခဏာကို ပြခြင်းအကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ-ဝိတ္တာရေမိ၊ အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤ အနိယတကဏ္ဍ၌။ “သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယျ'အယျော မယာ ဒိဋ္ဌော နိသိန္နော မာတုဂါမဿ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေန္တော’တိ၊ သော စ တံ ပဋိဇာနတိ၊ အာပတ္တိယာ ကာရေတဗ္ဗော။ ပ။ နိသဇ္ဇာယ ကာရေတဗ္ဗော”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဂရုကာယ စ၊ ဂရုကမူလည်းဖြစ်သော။ လဟုကာယ စ၊ လဟုကမူလည်း ဖြစ်သော။ အာပတ္တိယာ၊ သို့။ ရောပနက္ကမလက္ခဏဉ္စ၊ တင်သော အစဉ်ကို လည်းကောင်း။ န ကာရေတဗ္ဗေတိ၁ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အနာရောပနက္ကမလက္ခဏဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ လက္ခဏဒီပနတော၊ မှတ်ကြောင်း လက္ခဏကို ပြတတ်သောကြောင့်။ အာဒိမှိ ဝါ၊ အစ၌မူလည်း။ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ ပြရာ၏။ အန္တေ ဝါ၊ အဆုံး၌မူလည်း။ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ ပြရာ၏။ အန္တေ ဝါ၊ အဆုံး၌မူလည်း။ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ ပြရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ အာဒိမှိ ဝါ၊ အစ၌်လည်းကောင်း။ အန္တေ ဝါ၊ အဆုံး၌လည်းကောင်း။ န ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ မပြသင့်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် နည်းဟူမူကား။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ကထံ၊ အသို့ဖြစ်၍။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သနည်း။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာဒိမှိ၊ အစ၌။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူ မူကား။ ယေသံ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဣဒံ လက္ခဏံ၊ ဤသို့ မှတ်ကြောင်း လက္ခဏာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေသံ သိက္ခာပဒါနံ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ အဒဿိတတ္တာ၊ မပြအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ နသမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဂရုက မိဿကတ္တာ၊ ဂရုကအာပတ်နှင့် ရောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂရုကလဟုကာနံ၊ ဂရုက လဟုကတို့၏။ မဇ္ဈေ ဧဝ၊ အလယ်၌ လျှင်။ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှါ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ကာသ္မာ၊ ကား။ ဥဘယမိဿကတ္တာ၊ ဂရုက လဟုကနှစ်ပါးတို့နှင့် ရောသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့် (ပြန်)။ တတ္ထ၊ ထို အနိယတကဏ္ဍ၌။ ယာ လဟု ကာပတ္တိ၊ ကို။
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
အနိယတကဏ္ဍံ၊ သည်။
နိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးပြီ။
၄-နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍ
၁-စီဝရဝဂ္ဂ ၁-ပဌမ ကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဟ သင်္ချာပုဗ္ဗေ ဒိဂုေဿကဝစနံ၊ ဟူ၍ ပါဌ်ရှိ၏။ သင်္ချာပုဗ္ဗေ၊ သင်္ချာရှေ့ရှိသောကြောင့်။ ပဝတ္တဿ၊ သော။ ဒိဂုဿ၊ ဒိဂုသမာသ်၏။ ဧကဝစနံ၊ သာတည်း။
ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ၌။ လက္ခဏံ၊ သဒ္ဒလက္ခဏာကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထို တိစီဝရံ ဟူသော အမည်သည်။ အဓိဋ္ဌိတဿပိ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်သော သင်္ကန်း၏လည်းကောင်။ န အဓိဋ္ဌိတဿာပိ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်သော သင်္ကန်း၏လည်းကောင်း။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ “ဧကရတ္တမ္ပိ စေ ဘိက္ခု တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျာ”တိအာဒီသု၊ တို့၌။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန၊ တိစီဝရိက်အဓိဋ္ဌာန်ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌိတဿ၊ အဓိဋ္ဌာန် တင်သောသင်္ကန်း၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ “အနုဇာနမိ ဘိက္ခဝေ တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတု”န္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဠိ၌။ အနဓိဋ္ဌိတဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်သော သင်္ကန်း၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ ဣဓ၊ ဤ တိစီဝရံ အနုညာတံ - စသောပုဒ်၌။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထို နှစ်ပါးစုံသော တိစီဝရိက်သင်္ကန်းသည် လည်း။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ “ဘဂဝတော ဘိက္ခူနံ တိစီဝရံ အနုညာတံ ဟောတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓိဋ္ဌိတမေဝ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်သောသင်္ကန်းသည်လျှင်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ “အညေနေဝ တိစီဝရေန ဂါမံ ပဝိသန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနဓိဋ္ဌိတမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဧကသ္မိံ ယေဝ တိစီ ဝရေ၊ တခုသော တိစီဝရိက်၌သာလျှင်။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ရုဟတိ၊ ၏။ ဣတရသ္မိံ၊ တိစီဝရိက်သုံးထည်မှ တပါးသော တိစီဝရိက် သင်္ကန်းသုံးထည်၌။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ကိမိဝ၊ နည်းဟူမူကား။ ပတ္တာ ဓိဋ္ဌာနနံ ဝိယ၊ သပိတ် အဓိဋ္ဌာန်ကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣတရံ၊ တပါးသော သင်္ကန်းသုံးထည်သည်။ အတိရေကဋ္ဌာနေ၊ အတိရေက သင်္ကန်းအရာ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ကထံ ဟိ နာမ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူအတိရေကစီဝရံ ဓာရေဿန္တီ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၄၆၀-၁။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်ရာ၌။ ပဋ္ဌမပညတ္တိယာ ပန၊ ဖြင့်ကား။ ဧကရတ္တမ္ပိ၊ တညဉ့်မျှလည်း။ အတိရေကစီဝရံ၊ ကို။ ဓာရေယျ၊ ဆောင်ငြားအံ့။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသို့ဟောသည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ “အနုဇာ နာမိ ဘိက္ခဝေ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတုံ၊ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထ 'ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီ ဝရံ ဓာရေတဗ္ဗံ၊ တံ အတိက္ကာမယတော နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တိယ' န္တိ၊ ဟူ၍။ “ဧဝံ၊ သို့။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ အပြည့်အစုံ။ ကတွာ၊ ၍။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပညာပေသိ၊ ပညတ်တော်မူ၏။ အထ၊ ထိုသို့ ပညတ်ပြီးမှ။ ပစ္ဆိမဗောဓိယံ၊ ၌။ အဇာတသတ္တုကာလေ၊ အဇာတသတ်မင်း လက်ထက်၌ ကထိနံ၊ ကို။ အနုညာတံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသို့ကထိန်ကိုခွင့်ပြုသည်မှ။ သဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဣမံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ “နိဋ္ဌိတစီသရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ဒသာဟ။ ပ။ ပါစိတ္တိယ”န္တိ၊ ၍။ ဥဒ္ဒိသန္တိ၊ ပြကုန်၏။ ဒုတိယ တတိယကထိနေသုပိ၊ တို့၌ လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ၊ ၌။ “ဒသာဟပရမန္တိ အယမေတ္ထ အနုပညတ္တိ”တိ၊ ၍။ ဧတ္တကံယေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ န စ ပညတ္တိ၊ မူလပညတ်မဟုတ်။ န အနုပညတ္တိ၊ အနုပညတ်မဟုတ်။ ဣတိ- အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပညတ္တိ ဝတ္ထုမှီဝါ၊ မူလပညတ်၏ ဝတ္ထု၌လည်းကောင်း။ အနုပညတ္တိဝတ္ထုမှိ ဝါ၊ အနုပညတ်၏ ဝတ္ထု၌လည်းကောင်း။ ကထိနာ ဓိကာရော၊ ကထိန် ခင်းသော အရာသည်။ နဒိဿတိ၊ မထင်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တနယောဝ၊ သည် သာလျှင်။ သာရော၊ မြတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိအစဉ်ကို ဆိုရာ၌။ နိဋ္ဌံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ “ကထိနဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိကာလတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနံ၊ ကို။ အနုပညတ္တိ ဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော သူ၏။ မတိ၊ အလိုသည်။ အထာပိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ မတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော အလိုသည်။ အထာပိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ မတိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော အလိုသည်။ ဘူတံ၊ ဟုတ်မှန်သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ချေအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်ချေသည်ရှိသော်။ ဒွေ အနုပညတ္တိယော၊ တို့သည်။ သိယျုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ တတော၊ ထိုသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ပရိဝါရေ၊ ၌
၄၆၂-၃။ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ စီဝရ ပလိဗောဓာဘာဝမတ္ထဒီပနတ္ထံ၊ စီဝရပလိဗောဓ၏ မရှိခြင်းမျှကို ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “နဋ္ဌံ ဝါ ဝိနဋ္ဌံ ဝါ ဒဍ္ဎံ ဝါ စီဝရာသာ ဝါ ဥပစ္ဆိန္နာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒသာဟ ပရမံ၊ ဆယ်ရက် အတိုင်းအရှည်။ ဓာရေတဗ္ဗ စီဝရဒဿနတ္ထံ၊ ဆောင်အပ်သော သင်္ကန်းကို ပြအံ့သောငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ နဋ္ဌာဒိကံ၊ ပျောက်သောသင်္ကန်းစသည်ကို။ ဓာရေယျ၊ ဆောင်ရာ၏။ (တနည်း) ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ နဋ္ဌာဒိ၊ ပျောက်သော သင်္ကန်း အစရှိသည်ဖြစ်လျက်။ ကိံ၊ အဘယ်သင်္ကန်းကို။ ဓာရေယျ၊ ဆောင်ရာ၏။ (တနည်း) ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ နဋ္ဌာဒိ၊ ပျောက်သော သင်္ကန်း အစရှိသည်ဖြစ်လျက်။ ကိံ၊ အဘယ်သင်္ကန်းကို။ ဓာရေယျ၊ ဆောင် ရာအံ့နည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ စီဝရံဓာရေယျ-ဟူသောပုဒ်၌။ ဓာရေဏဉ္စ၊ ဓာရဏ ဟူသည်လည်း။ ဌပနံ ဝါ၊ ထားခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ပရိ ဘောဂေါဝါ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသည် လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ ဒွယံ၊ ထိုဌပန, ပရိဘောဂ နှစ်ပါးသည်။ ကတေပိ၊ ပြုပြီးသော သင်္ကန်း၌လည်း။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ အကတေပိ၊ လည်း။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကတံ ဝါ ဟောတီ”တိပိ၊ ၍လည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်ပြီ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝါ၊ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကတမေဝ၊ ပြုအပ်သော သင်္ကန်းကို သာလျှင်။ အတိက္ကာ မယတော၊ လွန်စေသော ရဟန်းအား။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယံ စီဝရံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ အကြောင်းပြု၍။ ဝါ၊ အစပြု၍။ “နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုသင်္ကန်းကိုလည်း။ ကထိနေ၊ ကို။ ဥဗ္ဘတသ္မိံ၊ နုတ်သည်ရှိသော်။ ဒသာဟပရမံ၊ ဆယ်ရက်အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ကာလံ၊ ကာလပတ်တုံး။ ဓာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္တော၊ ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ စီဝရံ၊ နုတ်သည်ရှိသော်။ ဧကဒိဝသမ္ပိ၊ တနေ့မျှလည်း။ ပရိတာရံ၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရ။ အပိ စ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ “စီဝရံနာမ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ စ၊ ထို ဝိကပ္ပနုပဂသင်္ကန်း၌လည်း။ ကတံ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာပိ၊ ထို့ကြောင့်လည်း။ တံ၊ ထို ဝိကပ္ပနုပဂသင်္ကန်းကို။ ဝါ၊ နဋ္ဌ စသောသင်္ကန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အသမ္ဘဝတော၊ ကြောင့်တည်း။
အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “တတ္ထ ဝစနေ၊ ၌။ ဤဒိသီစောဒနာ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ တဿ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ စီဝရံ၊ သည်။ နဋ္ဌာဒီသု၊ တို့တွင်။ အညတရံ၊ တပါးသည်။ ယဒိ ဘဝေယျ၊ အံ့။ ဧဝံသတိ၊ သော်။ ကတမံ စီဝရံ၊ ကို။ ဒသာဟပရမံ၊ ရှည်။ ဓာရေယျ၊ ဆောင်ရာအံ့နည်း။ ဣတိ စောဒနာ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓာရေတဗ္ဗစီဝရံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိပြီ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန၊ အနက်ထုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကရဏပလိဗောဓဒဿနတ္ထံ၊ ပြုအပ်သော ပလိဗောဓကိုပြခြင်းငှါ။ ‘နဋ္ဌံ ဝါ’တိအာဒိပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ အယံ ပန အတ္ထော၊ ဤသို့အတ္ထုဒ္ဓါရအားဖြင့် ကရဏပလိဗောဓကို ပြခြင်းဟူသော အနက်ကို ကား။ “နဋ္ဌံ ဝါ”တိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တစီဝရာနံ၊ တို့တွင်။ အညတရသ္မိံ စီဝရေ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ ဝါ၊ မရှိရာ၌။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ စီဝရေ-သည်(လိုက်)။ သတိ၊ သော်။
တံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို။ ဒသာဟပရမံ၊ ဆယ်ရက် အတိုင်းအရှည်ရှိသောကာလကို။ အတိက္ကာမ ယတော၊ လွန်စေသောရဟန်းအား။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သင့်၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောပုဒ်တို့၌။ ဧသ နယော၊ ရှိ၏။ ‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝုတ္တစီဝရမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော သင်္ကန်းကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့လိုအပ်လျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကတစီဝရံ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတန္တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်လေသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်သောကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ကထံ၊ အသို့။ ပါကဋံ၊ သနည်း။ နဋ္ဌဝိနဌစီဝရာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဓာရဏဿ၊ ဆောင်ခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်။ ကတစီဝရမေဝ၊ ပြုသောသင်္ကန်းကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ ပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါကဋံ၊ ၏။ ယထာ ကိံ၊ အဘယ်ဥဒါဟရုဏ်ကဲ့သို့ နည်းဟူမူကား။ ပဌမာ နိယေတေ၊ ၌။ မေထုနကာယသံသဂ္ဂရဟောနိသဇ္ဇာနမေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သောတဿ ရဟော၊ သောတဿရဟကို။ အတ္ထုဒါ္ဓရဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါကဋော၊ ထင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ‘စက္ခုဿ ရဟော ဣမသ္မိံ၁ အတ္ထေ အဓိပ္ပေတော’တိ၊ ၍။ နဝုတ္ထော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဣဒံ သမ္ပဒံ၊ ဤသို့သော ဥပမာနှင့်ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိဝေဒိတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ‘ကတံ ဝါ ဟောတီ’တိ ဣဒံ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အကတံ၊ မပြုအပ်သော သင်္ကန်းကို။ အတိက္ကာမယတောပိ၊ လွန်စေသောရဟန်းအားလည်း။ နိဿဂ္ဂိယတ္တာ၊ စွန့်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ
ဣဓေဝ၊ ၌လျှင်။ ဝုတ္တဝိဓာရဏာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကတမာ၊ နည်း။ “သွေဝ၊ နက်ဖန်လျှင်။ ကထိနုဒ္ဓါရော၊ နှုတ်ခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့”။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဥပ္ပန္နစီဝရံ၊ ရသော သင်္ကန်းကို။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌ပင်လျှင်။ အနဓိဋ္ဌဟန္တဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်သော ရဟန်းအား။ အရုဏုဂ္ဂမနေ၊ အရုဏ်တက်သဖြင့်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ နိဿဂ္ဂိ အာပတ်သင့်၏။ ဝါ၊ အနဓိဋ္ဌဟန္တဿ၊ အဓိဋ္ဌာန် မတင်သော သင်္ကန်းကို။ အရုဏုဂ္ဂမနေ၊ ဖြင့်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ စွန့်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ”န္တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သိက္ခာပဒဿ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ အန္တောကထိနေ၊ ၌။ အတိရေကဒသာဟမ္မိ၊ ဆယ်ရက်ထက်အလွန်လည်း။ ပရိဟာရံ၊ အစောင့် အရှောက်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ကထိနတော၊ ကထိန်ကာလမှ။ ဝါ၊ ကထိန်နုတ်သောနေ့မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ ဧကဒိဝသမ္ပိ၊ တနေ့မျှလည်း။ န လဘတိ၊ မရ။ ယထာ ကိံ၊ မူကား။ အတ္ထတကထိနော၊ ခင်းသောကထိန်ရှိသော။ သံဃော၊ သည်။ အတ္ထတဒိဝသတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ ဥဗ္ဘာရာ၊ နုတ်သည်တိုင်အောင်။ ဧကဒိဝသာဝသေသေပိ၊ တရက်မျှ အကြွင်းရှိသော်လည်း။ ကထိနုဗ္ဘာရေ၊ ကထိန်နုတ်ရာ၌။ အာနိသံသံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ပုန ဒိဝသေ၊ မိုးသောက်သောနေ့၌။ ဝါ၊ နှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌။ န လဘတိ၊ မရ။ သတိသမ္မောသာ၊ သတိ မေ့လျော့ သဖြင့်။ ဘာဇနီယစီဝရံ၊ ကို။ သစေ န ဘာဇိတံ၊ အကယ်၍ မဝေဘန်မိသည်ဖြစ်အံ့။ ပုနဒိဝသေ၊ ၌။ အနတ္ထတကထိနာနံ၊ မခင်းသော သင်္ကန်းရှိသော ရဟန်းတို့နှင့်။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံ သည် ဟောတိ၊ ၏။ ဒိဝသာ၊ နေ့သည်။ သစေ သာဝသေသာ၊ အကယ်၍ အကြွင်းရှိ သည်ဖြစ်အံ့။ အတ္ထတကထိနေဿဝ၊ ခင်းသောကထိန်ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သံဃဿ၊ အား။ ပါပုဏာတိ ယထာ၊ ဥဗ္ဘာရာ၊ နုတ်သည် တိုင်အောင်။ အနဓိဋ္ဌိတံ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်သော။ အဝိကပ္ပိတံ၊ ဝိကပ္ပနာမပြုသော သင်္ကန်းသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနုညာတ ဒိဝသဗ္ဘန္တရတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သောနေ့၏ အတွင်းဝင်သောကြောင့်တည်း။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ စောဒက၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီ ဝိဘတ်အဆုံးရှိသော။ “နိဋ္ဌိတစီဝရံသ္မိံ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ”တိဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ စီဝရဿ၊ ၏။ ဥပတ္တိံ ဓာရဏ နှစ်ပါးကိုလည်း။ နိယမေတိ ကိံ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ စောဒနာရာ၌။ တေ၊ သင်စောဒကဆရာ၏။ ဟောဒနာ၊ သည်။ ကိဉ္စိ၊ စိုးစဉ်းမျှသာဖြစ်၏။ အပရိ ပုဏ္ဏံ၊ မပြည့်စုံသေး။ အဝသိဋ္ဌံ၊ ကြွင်းသေး၏။ တံ၊ ထိုအကြွင်းကို။ တာဝ- ဗြူဟိ၊ ဆိုဦးလော။ ဥပ္ပတ္တိံ၊ ကို။ ယဒိ နိယမေတိ၊ အကယ်၍ မှတ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသေ ဧဝ၊ တန်ဆောင်မုန်းလ၌သာလျှင်။ ကထိနေ၊ ကို။ ဥဗ္ဘတသ္မိံ၊ နုတ်အပ်သည်ရှိသော်။ ဥပ္ပန္နစီဝရံ၊ သည်။ တတော၊ ထိုရသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍ တသ္မိံ မာသေ၊ ထိုတန်ဆောင်မုန်းလ၌။ အနိဋ္ဌိတေပိ၊ မပြီးသော်လည်း။ ဝါ၊ အဆုံးမရောက်သော်လည်း။ ဒသာဟံ၊ ဆယ်ရက်သာ။ ဓာရေတဗ္ဗံ၊ ဆောင်ရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဓာရဏံ၊ ကို။ အထ ယဒိ နိယမေတ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ အန္တေကထိနေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နစီဝရံ၊ သည်။ ဥဗ္ဘတေပိ၊ ကထိန်ကို နုတ်သော်လည်း။ ဒသာဟပရမံ၊ ဆယ်ရက်အတိုင်းအရှည်။ ဓာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဥဘယံ၊ ကို။ ယဒိ နိယမေတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တတိယကထိနေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဝိသေတွော၊ အထူးပြု၍။ ဝတ္တံဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ကာမံ၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ဥဘယံ၊ ကို။ နိယမေတိ၊ မှတ်အံ့။ တံ ဝိသေသနံ၊ သည်။ ပယောဇန၊ သည်။ န စ အတ္ထိ၊ မရှိ။ အန္တောကထိနေ၊ ၌။ ဥပန္နစီဝရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဓရေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ယံ ပဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ပဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဓာရေတဗ္ဗကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဓာရေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ယံ ပဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဟိ- သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤအနက်ကို။ သာဓိတံ၊ ပြီးစေအပ်ပြီ။ “ကတံ ဝါဟောတီ”တိအာဒိဝစနတော၊ ကြောင့်။ တဒတ္ထသိဒ္ဓိ၊ ထိုဆိုအပ်သော အနက်၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုန၊ ဖန်။ ဝိသေသန၊ ကြောင့်။ ပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ- ယုတ္တံ၊ ၏။ ကတမေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ နိဿဂ္ဂယံ၊ ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ နာဋ္ဌာဒိကံ၊ ပျောက်ပျက်ခြင်း အစရှိသောသင်္ကန်းကို။ ဓာရေတုံ၊ ငှါ။ န စသက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ ယေန ဝါ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်မူလည်း။ ဘဂဝါတာ၊ သည်။ ဣသိက္ခာ ပဒံ၊ ကို။ ပညတ္တံ၊ ၏။
ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သဗ္ဗာထာ၊ ဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝစနံ၊ သည်။ စတုဗ္ဗိဓံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပိစ၊ အံ့။ ဧကစ္စေန၊ အချို့သော ရဟန်းသည်။ ကထနုဒ္ဓရေန၊ ဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကို။ ဥဗ္ဘတေ၊ သော်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သောသင်္ကန်းသည်။ ဧကစ္စဿ၊ အချို့သောသူအား။ ကာလစီဝရံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကသစ္စဿ၊ အချို့သောသူအား။ အကာလစီဝရံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သောသင်္ကန်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည်။ သီမာတိက္ကန္တဿ၊ အပိုင်းအခြားကာလကို လွန်သောရဟန်းအား။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သော သင်္ကန်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည်။ သိမာတိက္ကန္တဿ၊ အပိုင်းအခြားကာလကို လွန်သောရဟန်းအား။ ဟောတိ၊ ၏။ သဗ္ဘာရဂတံ၊ နုတ်ခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ နော ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါး ကုန်သော သင်္ကန်းတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ ဣတရေသံ၊ တပါးသာသူတို့၏။ အညတရေန၊ တပါးသော ကထိန်နုတ်ခြင်းဖြင့်။ ဥဗ္ဘတံ၊ နုတ်အပ်၏။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ အကာလစီဝရံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဧကစ္စေန၊ သည်။ ကထိနုဒ္ဓါရေန၊ ဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကို။ ဥဗ္ဘေတေ၊ သော်။ ဥပ္ပန္နံ၊ သည်လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သောသင်္ကန်းသည်။ အတ္တိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို ပထာဌပိတံ ထားအပ်သည်နှင့် လျော်ညီစွာ ဖြစ်သောသင်္ကန်း ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သို့။ ပုဂ္ဂလကာလ ဘေဘေဒတော၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပန္နန္တိ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းဟူ၍ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ပုဂ္ဂကာလဘေတော၊ ဖြင့်။ “ဥဗ္ဘတေသ္မိံ ကထိနေ ဥပ္ပန္နဿ၊ ”န္တိ၊ ၍။ နဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အနေကံ သိကတ္တာ၊ နေကံသိကဖြစ်သောကြောင့်။
“ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ”န္တိ ဣဒံ၊ ဤပါဠိကို။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကတ္တာ၊ အလုံးစုံကို သဂြိုလ်၍ ယူတတ် သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အဓိဋ္ဌာနုပဂံ ပစ္ဆိမ”န္တိ ဣဒံ၊ သည်။ အာသဗ္ဗသင်္ဂါဟိကံ၊ အလုံးစုံသင်္ကန်းကို မသဂြိုလ်တတ်။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ယတ္တကံ၊ အကြင်မျှလောက်သော သင်္ကန်းသည်။ န သင်္ဃာဋိ အဓိဋ္ဌာနုပဂံ၊ ဒုကုဋ်အဓိဋ္ဌာန် မလောက်သည်ဖြစ်၍။ ပစ္ဆိမံ၊ ငယ်သော ပစ္ဆိမ သင်္ကန်းမည်၏။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက်သော သင်္ကန်းသည်။ အန္တရဝါသကာ ဒိအဓိဋ္ဌာနုပဂံ၊ အန္တရဝါသကာ ဒိအဓိဋ္ဌာနုပဂံ၊ အန္တရဝါသကအစရှိသော အဓိဋ္ဌာန်လောက်သည်ဖြစ်၍။ ပစ္ဆိမံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဓိဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဗဟုဝိဓတ္ထာ၊ များသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ဝိကပ္ပနာယ၊ ၏။ ဘေဒေါ၊ အပြားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဿ၊ ထို ဝိကပ္ပနာ၏။ ဧကဝိဓတ္တာ၊ တပါးသောအဖို့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ဝိကပ္ပနာယ၊ ၏။ ဘေဒေါ၊ အပြားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဿာ၊ ထို ဝိကပ္ပနာ၏။ ဧကဝိဓတ္တာ၊ တပါးသော အဖို့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဧကာဒသေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယ”န္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ အန္တိမံ၊ အဆုံးအဖြတ်ဖြစ်သော နေ့ကို။ ဌပတွာ၊ ၍။ တတော၊ ထိုအဆုံးနေ့မှ။ ပုရိမတရသ္မိံ၊ ရှေ့ဖြစ်သော ရက်အပေါင်း၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အန္တိမံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အပရကတ္တိက ပဌမာရုဏုဂ္ဂမနံ၊ တန်ဆောင်မုန်းလဆန်းနေ့သည်။ ကာလတ္တာ၊ သင်္ကန်းကာလ ဖြစ်သောကြောင့်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ကို။ န ကရောတိ၊ မပြုတတ်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အစ္စေကစီဝရ သိက္ခာပဒဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ဆဋ္ဌိတော ပဋ္ဌာယ ပန ဥပ္ပန္နံ အနစ္စေကစီဝရမ္ပိ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဌပိတစီဝရမ္ပိ ဧတံ ပရိဟာရံ လဘတိယေဝါ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမံယေဝ နယံ၊ ဤနည်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အနစ္စေကစီဝရသ္မိံ၊ အစ္စေကမဟုတ်သော သင်္ကန်း၌။ သာမညေန၊ သာမညအားဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကို။ အနတ္ထတေ၊ မခင်းသည်ရှိသော်။ ဒသဒိဝသာဓိကော၊ ဆယ်ရက်အလွန်ရှိသော။ မာသော၊ တလ။ ကထိနေ၊ ကို။ အတ္ထတေ၊ သော်။ ဒသဒိဝသာဓိကာ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ မာသာ၊ ငါးလတို့။ တတော၊ ထိုလရက်တို့မှ။ ပရံ၊ အလွန်။ ဧကဒိဝသမ္ပိ၊ တရက်မျှလည်း။ ပရိဟာရော၊ သည်။ နတ္ထ ဧဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအစ္စေက စီဝရသိက္ခာပုဒ် အဋ္ဌကထာ၌လျှင်။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣမိသ္မိံ နယေ၊ သည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးလတ်သော်။ အနစ္စေကစီဝရံ၊ သည်။ ဒွါဒသာဟေ၊ တဆယ့်နှစ်ရက်၌။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသို့ဆိုပြီးသောကြောင့်။ ဝါ၊ တတော တသ္မိံ သိဒ္ဓေ၊ ထိုသို့ပြီးသည်ရှိသော်။ “အနစ္စေက စီဝရေ၊ ၌။ အနစ္စေက စီဝရသည်။ သင်္ကန်းဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အစ္စေကစီဝရသဒိသေ၊ သော။ အညသ္မိံ၊ တပါးသောသင်္ကန်းကို။ အနဓိဋ္ဌိတေ၊ သော်။ ဧတ္တ၊ ၌။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ အတ္တံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ ပန၊ ထိုအဋ္ဌကထာပါဌ်၌ကား။ “ပဉ္စ မာသာ”တိဝစနံ၊ သည်။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝစနံ၊ အလွန်ကို ပိုင်းခြားသော သဒ္ဒါတည်း။ ဝဿိကသာဋိကဉ္စ၊ မိုးရေခံသင်္ကန်းကိုလည်း။ အဝဿိကသာဋိကဘာဝံ၊ မိုးရေခံ သင်္ကန်း မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ ဧကာဒဿမာသေ၊ တဆယ့်တလပတ်လုံး။ ပရိဟာရံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဒသာဟာတိက္ကန္တံ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာန၊ အာပတ္တိ ဝုဋ္ဌာနကံ အရာ၌။ “ဒသာဟပ္ပဋိစ္ဆန္နံ ပက္ခအတိရေကပက္ခမာသာအတိရေကမာသိပဋိုစ္ဆန္န”န္တိ အာဒိဝစနဘေဒေါ၊ အစရှိသော စကားအထူးသည်။ ဟောတိဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဣဓ၊ ဤသင်္ကန်းကို စွန့်ရာ၌။ ဝစနဘေဒေါ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သံဝစ္ဆရံ၊ တနှစ်ပတ်လုံး။ အတိက္ကန္တမ္ပိ၊ လွန်သော်လည်း။ ဒသဟာ တိက္ကန္တမေဝ နာမ၊ ဒသဟာတိက္ကန္တ မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ဒုတိယကထိနေပိ၊ ဒုတိယ ဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ သံဝစ္ဆရဝိပ္ပဝုတ္ထမ္ပိ၊ တနှစ်ကင်းသော်လည်း။ ရတ္တိဝိပ္ပဝုတ္ထမေဝ၊ မည်သည်သာလျှင်တည်း။ တတိယေ၊ ၌။ သံဝစ္ဆရာတိက္ကန္တမ္ပိ၊ သော်လည်း။ မာသာတိက္ကန္တမေ ဝနာမ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အနဓိဋ္ဌိတသညီ နိဿဂ္ဂိယံ ပါစိတ္တယ”န္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဧကဿ၊ သော။ တိကပါစိတ္တယဿ၊ ၏။ အာဒိပဒဒီပနံ၊ အစပုဒ်ကိုပြသော သဒ္ဒါလည်း။ အဝိကပ္ပိတေတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္တ၊ ဤ ပဌမကထိနသိက္ခာပုဒ်၌။ အဋ္ဌသု၊ ရှစ်ပါးကုန်သော။ တိကစ္ဆေဒေသု၊ တိကအပိုင်းအခြားတို့၌။ ဝါ၊ တိကပရိစ္ဆေဒကို။ ဝိတ္ထာရေတွာ၊ ၍။ ဣတရေသဉ္စ၊ တပါးကုန်သော တိကပရိစ္ဆေဒတို့၏လည်း။ ဧတေကံ၊ တခုတခုသော။ အာဒိပဒံ၊ အစပုဒ်ကို။ ဝိတ္ထာရေတွာ၊ ၍။ ဒွေ ဒွေ၊ နှစ်ပုဒ်နှစ်ပုဒ်တို့ကို။
၄၆၉။ တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ တိစီဝရံ၊ သည်။ တိစီဝရာဓိ ဋ္ဌာနေနာ၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗယုတ္တကံ၊ သင်္ကန်းတည်း။ ယံ ဝါ၊ အကြင်သင်္ကန်းကိုလည်း။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်စိမ့်သောငှါ။ အဝိကပ္ပေတုံ၊ ဝိကပ္ပနာ မပြု စိမ့်သောငှါ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ တဿ စီဝရဿ၊ ထိုသင်္ကန်း၏။ အဓိဋ္ဌာနကာလပရိစ္ဆေဒါဘာဝတော၊ အဓိဋ္ဌာန် တင်သော ကာလ အပိုင်းအခြားမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗကာလံ၊ အလုံးစုံသော ကာလ၌။ ဣစ္ဆန္တဿ၊ အလိုရှိသော ရဟန်း၏။ အဓိဋ္ဌာတုံ ယေဝ၊ ငှါသာလျှင်။ အနုဇာနမိ၊ ၏။ တံ ကာလပရိစ္ဆေဒံ၊ ထို ကာလအပိုင်းအခြားကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိကပ္ပေတုံ၊ ငှါ။ နာနုဇာနမိ၊ ခွင့်မပြု။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိပန၊ ရှိမူကား။ ယဒါ တဒါ ဝါ၊ ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြားသော အခါ၌မူလည်း။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်း ကို။ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ ဝိကပ္ပေထုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထဇာတံ၊ သည်။ “အနာပတ္တိ အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ ဝိကပ္ပေတိ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝဿိကသာဋိကံ၊ မိုးရေခံသင်္ကန်းကို။ တော၊ ထို မိုးလေးလမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဝိကပ္ပေတုံယေဝ၊ ငှါသာလျှင်။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ ငှါ။ နာနုဇာနာမိ၊ ခွင့်မပြု။ ဟိ -သစ္စံ၊ ၏။ ကတပရိယောသိတံ၊ ပြု၍ပြီးပြီးသော။ ဝတ္ထံ၊ မိုးရေခံသင်္ကန်းကို။ အန္တောစာတုမာသေ၊ လေးလအတွင်း၌။ ဝဿန ဒိဝသံ၊ မိုးရွာသောရက်ကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ ၍။ အန္တောဒသာဟေ၊ ဆယ်ရက်အတွင်း၌။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ ငှါ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ စတုမာ သတော၊ မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တကံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဌတိတုကာမေန၊ ထားလိုသော ရဟန်းသည်။ ဝိကပ္ပေတုံ၊ ငှါ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သုဂတစီဝရတော ဦနကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိဏ္ဏမ္ပိ စီဝရာနံ၊ သုံးထည်သော သင်္ကန်းတို့၏လည်း။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ၊ အလွန်အကြီးကိုပိုင်းခြားသောနည်းတည်း။ ”တိစီဝရံ ပန ပရိက္ခာ ရစောဠံ အဓိဋ္ဌာတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ ဝါဒေ ပန၊ ဝဋ္ဋတိ=ဟူသော ဝါဒ၌ကား။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပစ္စယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိကပ္ပေတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တထာရူပပစ္စယေ၊ ထိုသို့လျောက်ပတ်သော အကြောင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧတံ အတ္ထဇာတံ၊ ကို။ သာဓိတံ၊ ပြီးစေအပ်၏။ အညေန၊ သော။ အဓိဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ ငှါ။ ပဂေဝ၊ အဘယ် ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ “အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ ဝိကပ္ပေတီ”တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ အနိယမတော၊ မမြဲသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ အမှတ် မရှိသောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သင်္ဃာဋိ၊ ဒုကုဋ်။ ဥရာသင်္ဂေါ၊ ကိုယ်ဝတ်။ အန္တရဝါသကံ၊ သင်းပိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိဋ္ဌိတာနဓိဋ္ဌိတာနံ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်သောသင်္ကန်း, အဓိဋ္ဌာန်မတင်သောသင်္ကန်းတို့၏။ သမာနမေဝ နာမံ၊ တူသော အမည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “အယံ သံဃာဋီ”တိအာဒီသု၊ တို့၌။ အနဓိဋ္ဌိတာ၊ အဓိဋ္ဌာန် မတင်သောဒုကုဋ် ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ “တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓိဋ္ဌိတာ၊ အဓိဋ္ဌာန် တင်သောသင်္ကန်းကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သာမန္တဝိဟာ ရေ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂေါစရဂါမတော၊ ဆွမ်းခံရွာမှ။ အာသန္နေ၊ သော။ (ထည့်)။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဒူရတရေပိ၊ အလွန်ဝေးသော ကျောင်း၌လည်း။ လဗ္ဘတေဝ၊ ရအပ်သည်သာလျှင် ကတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေပိ၊ ၌လည်း။ “သာမန္တဝိဟာရေ ဝါတိ ဣဒံ၊ သည်။ ဒေသနာသီသ မတ္တံ၊ ဒေသနာကို အဦးပြုသောစကားမျှတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဌပိတဋ္ဌာနံ၊ ထားရာအရပ်ကို။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ ဒူရေ၊ ၌။ ဝိတမ္ပိ၊ တည်သော သင်္ကန်းကိုလည်း။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သာမန္တ ဝိဟာရော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ယတ္တ၊ အကြင်အရပ်သို့။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌ပင်လျှင်။ ဂန္တွ၊ ၍။ နိဝတ္တိတုံ၊ ပြန်ခြင်းငှါ။ သက္ကာ၊ ၏။ တံဌာနံ၊ တည်း။ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသံ၊ ညဉ့်ကင်းခြင်းကို။ ရက္ခန္တေန၊ စောင့်ရှောက်သော ရဟန်းသည်။ တတော၊ ထိုထက်။ ဒူရေ၊ အဝေး၌။ ဌိတံ၊ တည်သောသင်္ကန်းကို။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဧဝံ၊ သို့။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ တတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “စီဝရဝံသေ၊ ၌။ ဌပိတံ၊ ထားသောသင်္ကန်းကို။ အညော၊ တပါးသောသူသည်။ ပရိဝတ္တိတွာ၊ ပြောင်း၍။ နာဂဒန္တေ၊ ဆင်စွယ် ကောက်၌။ ဌပေတိ၊ ထား၏။ တံ၊ ထိုသို့ထားသည်ကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိသောကြောင့်။ အဓိဋ္ဌဟန္တဿပိ၊ အားလည်း။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ စီဝရဿ၊ ကို။ သလ္လက္ခိတတ္တာ၊ မှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ၊ ကား။ ပရိက္ခာရစော ဠာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ မဟန္တတရမေဝါတိအာဒိ၊ သည်။
အဝသေသာ ဘိက္ခုတိ၊ ကား။ ဝက္ခမာနကာလေ၊ ဆိုဆဲသော ကာလ၌။ နိသိန္နာ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ အာဟံသု၊ ကုန်၏။ တသ္မာ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတု ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ပရိက္ခာရစောဠမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ပရိက္ခာရစောဠ၏။ ဥက္ကဋ္ဌ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ ကို။ န ဝုတ္တော၊ မဟော အပ်။ သင်္ချာပရိစ္ဆေဒေါ စ၊ အရေအတွက်အပိုင်းအခြားကိုလည်း။ န ဝုတ္တော၊ မဟောအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တီဏိပိ စီဝရာနိ၊ တို့ကိုလည်း။ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ “ဣမာနိ စီဝရာနိ ပရိက္ခာရ စောဠာနိ အဓိဋ္ဌာမီ”တိ၊ ၍။ အဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ တင်၍။ ပရိဘုဉ္စိတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ “နိဓာနမုခမေတ”န္တိ ဧတံ၊ သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ “တေန ခေါ ပန သမယေန၊ ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ တိစီဝရံ၊ သည်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိဿဝနေဟိပိ၊ ရေစစ်တို့ဖြင့် လည်းကောင်း။ ထဝိကာဟိပိ၊ အိတ်တို့ဖြင် လည်းကောင်း။ အတ္ထောစ၊ အလိုရှိသော်လည်း။ ထဝိကာ ဟိပိ၊ အိတ်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အတ္ထောစ၊ အလိုရှိသော်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ကြောင့်။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပရိက္ခာရစောဠ”န္တိ၊ ၍။ အနုညာတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဘိက္ခူနဉ္စ၊ ရဟန်းတို့အားလည်း။ ဧကမေဝပရိဿာဝနံ၊ တခုသော ရေစစ်သည်လည်းကောင်း။ ဧကာယေဝ ထဝိကာဝါ၊ တခုသောအိတ်သည်လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဒွေ ဝါ၊ နှစ်ခုတို့သည်လည်းကောင်း။ တီဏိ ဝါ၊ သုံးခုတို့သည်လည်းကောင်း။ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ မအပ်ကုန်။ ဣတိ ပဋိက္ခေပါဘာဝ တော၊ ဤသို့ ပယ်ခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမပမာဏနိ ဝါ၊ ဝိကပ္ပနာလောက်သော ငယ်သောပမာဏရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အတိရေကပမာဏနိ ဝါ၊ လွန်သော ပမာဏရှိသည်မူလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပရိဿာဝနာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ပရိက္ခာ ရာနိ၊ တို့သည်။ ကပ္ပန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထဇာတံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ပဋိက္ခေပါဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ပရိက္ခာရာနိ၊ တို့သည်။ ယဒိ ကပ္ပန္တိ၊ အကယ်၍ အပ်ကုန်အံ့။ ဧဝံ သန္တေသု၊ ဤသို့ အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ “ယန္နူနာဟံ ဘိက္ခူနံ စီဝရေ သီမံ ဗန္ဓေယျံ မရိယာဒံ ဌပေယျ”န္တိ ဝစနဝိရောဓော၊ ဌပေယျံ-ဟူသောပါဠိနှင့် ဆန့်ကျင်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနုသန္ဓိယာ၊ ကို။ အဇာနနတော စ၊ မသိသောကြောင့်လည်း ကောင်း။ ဝိရောဓတော စ၊ သီမာ မရိယာဒ ဌပန - နှင့် ဆန့်ကျင်သောကြောင့်လည်းကောင်းတည်။ ကိံကော အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော ဝတ္ထုကာမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ စီဝရက္ခန္ဓကေ စ၊ ၌လည်း။ ပဋ္ဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဂဟပတိစီဝရံ၊ ကို။ အနုညာတံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ ပါဝါရကောသိယကော ဇဝကမ္ဗလာဒိ၊ အပေါ်ရုံအခင်း, ပိုးချည်အခင်း, ကော်ဇောကမ္ဗလာ အစရှိသည် ကို။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်၏။ တတော၊ ထို့နောင်မှ။ “တေန ခေါ ပန သမယေန၊ ၌။ သံဃဿ၊ ၏။ ဥစ္စာ ဝစနိ၊ ကုန်သော။ စီဝရာနိ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ အထ ခေါ၊ ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ဧတံ ပရိတိတက္ကနံ၊ သည်။ အဟောသိ၊ ပြီ။ ကိံ နု ခေါ၊ အသို့နည်း။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ စီဝရံ၊ ကို။ အနုညာတံ ကိံ နု၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်လေသလော။ အနနုညာတံ ကိံ နု၊ ခွင့်မပြုတော် မူအပ်လေသလော။ ဣတိ ဧတံ ပရိဝိတက္ကနံ၊ သည်။ အဟောသိ၊ ပြီ။ “ဧတသ္မိံ ဝတ္ထသ္မိံ၊ ကြောင့်။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဆ စီဝရာနိ ခေါမ”န္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ကပ္ပိယစီဝရဇာတိ၊ အပ်သော သင်္ကန်းမျိုးကို။ အနုညာတာ၊ ၏။ သင်္ချာပမာဏံ၊ အရေအတွက် ပမာဏကို။ န စ ပန အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုတော်မမူ။ တတော၊ ထို့နောင်မှ။ “စီဝရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတေ၊ အထုပ်အပိုး ရှိသည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သီသေပိ၊ ဥက္ခောင်း၌ လည်းကောင်း။ ခန္ဓေပိ၊ ပခုံး၌လည်းကောင်းကောင်း။ ကဋိယမ္ပိ၊ ခါး၌လည်းကောင်း။ စီဝရဘိသိံ၊ ကို။ ကရိတွာ၊ ထားကုန်၍။ အာဂစ္ဆန္တေ၊ သွားလာကုန်သော။ သမ္ဗဟုလေ၊ များစွာကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အဒ္ဒသ ခေါ၊ မြင်တော်မူသလျှင် ကတည်း။ ဒိသွာန၊ မြင်တော်မူသောကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဧတံ၊ ပရိဝိတက္ကနံ၊ သည်။ အဟောသိ၊ ၏။ ပ။ “ယေပိခေါ တေ ကုလပုတ္တာ၊ တို့သည်လည်း။ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယ၊ ၌။ သီတာလုကာ၊ အအေးများကုန်၏။ သီတဘီရုကာ၊ အေးမြခြင်းမှ ကြောက်တတ်ကုန်၏။ တေပိ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်လည်း။
ဝသိကသာဋိာ အနတိရိတ္တပ္ပမာဏာတိ ဣဒံ၊ ကို။ တဿာ၊ ထိုမိုးရေခံ သင်္ကန်းသည်။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဿ၊ လွန်သော အပိုင်းအခြားကို။ ဝုတ္တဝုတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပစ္စတ္ထရဏမ္ပိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာမေဝါ”တိ ဧတ္တ၊ ပါဌ်၌။ “ဘန္ထေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဣဒံ၊ ဤအခင်းကို။
“ပုန အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ အယံ၊ သည်။ သင်္ဂီတိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာဂတ အဋ္ဌကထာဝါဒေါ၊ ဝါဒတည်း။ တတော၊ ထိုအဋ္ဌကထာဝါဒမှ။ ပရံ၊ ၌။ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုသို့သောအရာ၌။ ယုတ္တိဝိစာရဏာ၊ ယုတ္တိကို စိစစ်ခြင်းတည်း”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပမာဏစီဝရဿာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏဿ၊ အယုတ်ပမာဏရှိသော သင်္ကန်း၏။ ဒွေ စီဝရာ နီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥတ္တရာသင်္ဂန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဒွေ စီဝရာနိ၊ တည်။ ဧသ နယေတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ ပမာဏယုတ္တေသု ယတ္တ ကတ္တစီတိအာဒိ နယောဝ၊ အစရှိသောနည်းလျှင်တည်း။ “တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနက”န္တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်ကို။ ပဋိသိဒ္ဓံ၊ မြစ်အပ်၏။ တတော၊ ထိုပမာဏမှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ ယုတ်မူကား။ အပ္ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ၊ အမြစ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသင်္ကန်းပမာဏကို ဆိုရာ၌။ တိစီဝရဿ၊ ၏။ ပစ္ဆိမပ္ပာမာဏံ၊ သည်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ သုတ္တေိ၊ ဝိနည်းပါဠိ၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနာ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ သုတ္တေ နတ္ထီတိ၊ ၍။ နဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သိက္ခာကရဏီယေဟိ၊ သေခိယသိက္ခာပုဒ်တို့ဖြင့်။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်။ ကိံ ကော အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော ဝတ္တုကာမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်။ “ပရိမဏ္ဍလုံ။ ပ။ ဃရေ ရမိဿာမီ’တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယတ္တေကေန၊ အကြင်မျှ လောက်သော။ ပမဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိမဏ္ဍလတာ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ သုပ္ပဋိစ္ဆတော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တက္ကမေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြည့်စုံ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏန္တိ ဝစနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တဉ္စခေါ၊ ထိုပမာဏသည်လည်း။ မုဋ္ဌိပဉ္စကာဒိ၊ အစရှိသော။ ယထာဝုတ္တမေဝ၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော ပမာဏသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိဟာရော၊ အဖြေကို။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုအပ်၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့် လျှင်။ လေသံ၊ အမြွက်ထောင်ခြင်းကို။ ပဋ္ဌပေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ “ဝိသုံ သုတ္တေ နတ္ထီ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤပမာဏကို ပြရာ၌။ အပိစ၊ စင်စစ်မူကား။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ န သမေတိယေဝ၊ မညီသလျှင်ကတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ယဒီ”တိအာဒိသမ္ဗန္ဓော၊ ယဒိ အစရှိသည်နှင့် စပ်ခြင်းကို။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပရိစ္ဆိန္နော၊ အပိုင်းအခြားသည်။ သမေတိ စ၊ ညီလည်းညီ၏။ ဣတရေသုပန၊ တပါး သော ဝါဒတို့တွင်ကား။ ဧကစ္စေ၊ အချို့သောအာစရိယဝါဒ၌။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ သည်။ နေဝ၊ အတ္တိ၊ မရှိ။ ဧကစ္စေ၊ အချို့သော။ အာစရိယဝါဒေ၊ ၌။ ပုဗ္ဗာပရံ၊ ရှေ့နောက်သည်။ နေဝ သမေတိ၊ မညီ။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အဓိဋ္ဌာနမေဝ၊ ပင်တည်း။ ပရိဘောဂကာလေ ပန၊ သုံးဆောင်သော အခါ၌ကား။ အရဇိတံ၊ အဆိုးသောသင်္ကန်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ ဤ အလုံးစုံသော စကားကို။ တိစီဝရေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမဿပန သိက္ခာပဒဿ၊ ၏ကား။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ သင်္ခေပဝိနိစ္ဆယော၊ တည်း။ ကထိနေ၊ ကို။ အနတ္ထနေ၊ မခင်းသည် ရှိသော်။ ဟေမန္တာနံ၊ ဆောင်းလတို့၏။ ဂိမှာနံ၊ တို့၏။ ပဌမဒိဝသတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ကထိနေ၊ ကို။ အတ္ထ၊ သော်။ ဂိမှာနံ၊ တို့၏။ ပဌမဒိဝသတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဥပ္ပန္နစီဝရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိ”န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧတ္တ၊ ၌။ စောဒကာ၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “ရဇကေဟိ ဓောဝါပေတွာ။ ပ။ အဓိဋ္ဌာနမေဝါ”တိ၊ ၍။ ဝစတော၊ ကြောင့်။ အရဇတေပိ၊ မဆိုးသော သင်္ကန်း၌လည်း။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ တေန၊ ကြောင့်
အဝိသေသေန ဝုတ္တဝစနန္တ ဧတ္တ၊ ၌။ အဓိဋ္ဌေတိ ဝိကပ္ပေ တဗ္ဗံ ဝိကပ္ပေတီတိ၊ ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ သဝိသေသံ၊ အထူးရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဝစနံ၊ အဆို။ “န ဝိကပ္ပေတု”န္တိ ဣနမိနာ၊ နှင့်။ ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အဓိဋ္ဌာနဝိကပ္ပနနယပဋိဗဒ္ဓံ၊ အဓိဋ္ဌာန်နည်း ဝိကပ္ပနာနည်း နှင့်စပ်သော။ ခန္ဓကဉ္စ၊ ခန္ဓကပါဠိကိုလည်းကောင်း။ ပရိဝါရဉ္စ၊ ပရိဝါပါဠိကိုလည်းကောင်း။ မေဿတွာ ဝ၊ ရော၍ လျှင်။ ဣဒံ ပကိဏ္ဏိကံ၊ ဤပတိဏ္ဏိက နည်းကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုဦးအံ့။ ခန္ဓကေ၊ ၌။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ “ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တိစီဝရံ၊ ကို။ ပ။ ပရံ၊ ၌။ ဝိကပ္ပေတုံ၊ ပရိဝါရေပန၊ ၌ကား။ “န နဝ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗနီ”တိ၊ ၍။ ဒသကေ၊ ၌။ ဒသ၊ တဆယ သောသင်္ကန်းတို့ကို။ ဧကာဒသကေ၊ ၌။ ဧကာဒသ၊ တဆယ့်တထည်ကုန်သော။ စီဝရာနိ၊ တို့ကို။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗနိ၊ အပ်ကုန်”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လျှင်။ အနေကက္ခတ္တုံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ဝစနေနေ၊ ဆိုသဖြင့်။ သုဌု၊ စွာ။ ဒဠှံ ကတွာ၊ မြဲမြံစွာပြု၍။ သဗ္ဗာနိ စီဝရာနိ၊ တို့ကို။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ နဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ၊ အပ်ကုန်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုပါဠိနှစ်ရပ်တို့သည်။ ဝိရုဒ္ဓါ ဝိယ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သကဲ့သို့။ ဒိဿန္တိ၊ ကုန်၏။ ခန္ဓေကေ ဧဝ၊ ၌ပင်လျှင်။ ဝဿိက သာဋိကံ ဝဿာနံ စာတုမာသံ အဓိဋ္ဌာတုံ တထော ပရံ ဝိကပ္ပေတု၊”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဒဠကထာယံ၊ ထို ပါဠိအထာ၌။ “အနတိရိတ္တိပ္ပမာဏ၊ မလွန်သောပမဏရှိသော။ ဝဿိကသာကာဋိကာ၊ မိုးရေခံ သင်္ကန်းကို။ အဓိဋ္ဌာ တဗ္ဗာ၊ ၏။ (စပ်)။ နာမံ၊ အမည်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တနယေနဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ စတ္တာရော ဝဿိကောမာသေ၊ မိုးလေးလတို့ပတ်လုံး။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားသည်လည်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဟေမန္ထေ၊ ၌။ ပစ္စုဒ္ဓါရသမ္ဘဝတော စ၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြုခြင်း၏ ပမာဏဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝဿာနေ၊ ၌။ ဝိကပ္ပနာသမ္ဘဝတော စ၊ ဝိကပ္ပနာ၏ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်လည်း ကောင်းတည်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ “အနာပတ္တိ အန္တောဒသာဟံ အဓိဋ္ဌေတိ ဝိကပ္ပေတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနပ္ပ မာဏတော၊ ဟောအပ်သောပါဠိ၏ ပမာဏဖြစ်သောကြောင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ ဝိကပ္ပနာယ၊ ကို။ အပ္ပဋိသိဒ္ဓ ဘာဝေါ၊ မမြစ်သောအဖြစ်ကို။ အဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ ဤ အဋ္ဌကထာစကားသည်။ ပရိဝါရဝစနေန၊ နှင့်။ ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ၊ ဆန့်ကျင်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဝိရုဒ္ဓံ၊ ဆန့်ကျင်သောပါဠိကို။ တထာကထာ၊ တို့သည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဘာသန္တိ၊ မဟောကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာနယောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအပြီးဆုံးဖြတ်ရာ၌။ ပဋိသရဏံ၊ ကိုးကွယ် ရာတည်း။ ယေန ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုအဆုံးအဖြတ်သည်။ ဧကရသံ၊ တူသောကိစ္စရှိ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိဝါရ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်း။ “န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာနယောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပဋိသရဏံ၊ တည်း။ (ပြန်)။ တိစီဝရာနိ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌိတကာလတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဝဿိကသာဋိကာဒီနိ စ၊ တို့ကိုလည်း။ အတ္ထနော အတ္ထနော၊ မိမိ မိမိ၏။ အဓိဋ္ဌာနခေတ္တေ၊ အဓိဋ္ဌာနိ ခေတ်၌။ အကာမာ၊ အလိုမရှိသဖြင့်။ နဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ၊ ဝိကပ္ပနာမပြုအပ်ကုန်။ ဣတိ အတ္ထေ၊ တည်း။ အဝသေသပါဠိ စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အတ္ထောစ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အတ္ထောစ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဣဓ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်သော။ ဧတံ စီဝရံ၊ သည်။ ဧကရသံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗဝတ္ထုမှိ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ ယထာပါဠိံ၊ ပါဠိရှိတိုင်း။ အဝတွာ၊ ၍။ ကေဝလံ၊ သက်။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ သာလျှင်။ ဒေသေတဗ္ဗာ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ စ၊ သို့လည်းကောင်း။ ဝဿိကသာဋိကနိဿဇ္ဇနေ၊ ၌။ ကေဝလံ၊ သက်။ ပရိယိဋ္ဌမတ္ထေ၊ ၌။ ယထာပါဠိံ၊ တိုင်း။ အဝတွာ၊ ၍။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အား လျော်စွာ။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ စ၊ ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ တထာ၊ တူ။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤ ကာလ, အကာလ၌ ဖြစ်သော သင်္ကန်းကိုလည်း။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သံဝစ္ဆရာတိက္ကန္ထဉ္စ၊ တနှစ်လွန်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ အတိရေက စီဝရံ၊ ကို။ “ဒသာဟာတိက္ကန္တ"မိစ္စေဝ၊ ၍လျှင်။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ သံဝစ္ဆရဝိပ္ပဝုတ္ထဉ္စ၊ တလလွန်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ တိစီဝရံ၊ ကို။ “ရတ္တိဝိပ္ပဝုတ္ထ”န္တိ စ၊ ၍ လည်းကောင်း။ “ဆာရတ္တဝိပ္ပဝုတ္ထ”န္တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤသင်္ကန်းကိုလည်း။ “ဒသာဟာတိက္ကန္တ"မိစ္စေဝ၊ လျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ တိစီဝရံ အဓိဋ္ဌာတုံ အကာမာ”တိ၊ အကာမာ - ဟူသော။ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တထာ၊ တူအကာမာ- ဟူသော။ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တထာ၊ တူ။ အကာမာ၊ အလိုမရှိသဖြင့်။ နဝိကပ္ပေတုံ၊ ဝိကပ္ပနာမပြုစိမ့်သောငှါ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ- ယုတ္ထံ၊ စွ။ ဣစ္ဆာယ၊ အလိုသည်။ သတိ၊ သော်။ “ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ ဝိပ္ပဝါသသုခတ္ထံ၊ ဝိပ္ပဝါသုခအကျိုးငှါ။ ဝိကပ္ပနာယ၊ ၏။ ဩကာသော၊ အခွင့်ကို။ ဒိန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒသာဟာတိက္ကမေစ၊ ကြောင့်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ အသင့်”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝိကပ္ပေတုံ၊ ငှါ။ အနုဇာနမိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ဝဿကသာဋိကာ၊ မိုးရေသင်္ကန်းကို။ အကာမာ၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ ငှါ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒသာဟာတိက္ကမေ၊ ဆယ်ရက်ကို လွန်သည်၌။ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော၊ အာပတ်၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ကိတ္တကံ ကာလံ၊ အဘယ်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ ဝဋ္ဋတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေပစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဝဿနံ၊ မိုးတို့၏။ စာတုမာသံ၊ လေးလပတ်လုံး။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣစ္ဆာယ ပန၊ အလိုသည်ကား။ သတိ၊ သော်။ ဥဒ္ဓံယေဝ၊ အလွန်လျှင်။ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ “အတ္ထာ ပတ္တိ ဟေမန္တေ အာပဇ္ဇတိ၊ နောဂိမှေ၊ နော ဝေဿ”တိစ၊ ၍လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “တတာပရံ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
“ကတ္တိကပုဏ္ဏမဒိဝသေ၊ ၌။ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ တသ္မိံ ယေဝ ဒိဝသေ၊ ထိုနေ့၌ သာလျှင်။ အဝိကပ္ပနာ စ၊ ဝိကပ္ပနာ မပြုမူ၍လည်း။ ပစ္ဆိမပါဋိပဒဒိဝသေ၊ နောက်ဆုံး အထွက်တရက်နေ့၌။ အပစ္စုဒ္ဓရဏပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဝိကပ္ပနာမပြုခြင်းဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဒသာဟပရိဟာရသမ္ဘဝတော၊ ဆယ်ရက်အစောင့် အရှောက်၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဟေမန္တေ၊ ဆောင်းလသို့။ ပတ္တမတ္တေ၊ ရောက်ကမျှတည်း၌။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဝိဇဟတိ၊ စွန့်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုသို့ရောက်ခြင်းသည်လည်း။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ နည်း၏။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ “အညဿ၊ တပါးသောသူကို။ ဒါနေန၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပ။ ဆိဒ္ဒဘာဝေန၊ ပေါက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမေ ဟိ နဝဟိ ကာရေဏဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိဇဟတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အဓိဋ္ဌာနက္ခေတ္တာ တိက္ကမေန ဝါ၊ အဓိဋ္ဌာန်ခေတ် ကို လွန်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝိဇဟတီ”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ပြန်)။ အသာဓာရဏတ္တာ၊ မဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အသာဓာရဏတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တန္တိ၊ မဆိုဟူ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗပသင်္ဂတော၊ မဆိုအပ်ဟူသောအနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်။ ပန-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဆိဒ္ဒဘာ ဝေန၊ ဖြင့်။ တိစီဝရေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ သဗ္ဗဋ္ဌကထာသု၊ အလုံးစုံသောအဋ္ဌကထာတို့၌။ အဓိဋ္ဌာနဝိဇဟနဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်ကို စွန့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟေမန္တဿ၊ ဆောင်းလ၏။ ပဌမဒိဝသေ၊ အစဖြစ်သောနေ့၌။ အပစ္စုဒ္ဓါရ ပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ အဝိကပ္ပနပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ အဝိကပ္ပနပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ “ဝိကပ္ပေတု”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တတောဝ၊ ထို အဓိဋ္ဌာန်ခေတ်ကို လွန်သဖြင့်လည်း။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န ဝိဇဟတိ၊ မစွန့်။ ဣတိ၊ သို့။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ကတ္တိကပုဏ္ဏမာသိယာ၊ ၏။ ပစ္ဆိမေ ပါဋိပဒဒိဝသေ၊ ၌။ အဝိကပ္ပေတွာ၊ ၍။ ဟေမန္တ၊ ၌။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို သင်္ကန်းကို။ အပစ္စုဒ္ဓါရပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဟေမန္တဿ၊ ဆောင်းလ၏။ ပဌမအရုဏက္ခဏေဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဒုက္ကဋံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကတ္တိက ပုဏ္ဏမဒိဝသေ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စုဒ္ဓဋံ ပန၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ် ပြုသောသင်္ကန်းသည်ကား။ ဟေမန္တ၊ ဆောင်းလ၌။
“ဝိနယဿ၊ ၏။ ပါဠိ၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ အဘာဝဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဘိန္နဉ္စ၊ ပြားသည်ကို လည်းကောင်း။ အဘိန္နဉ္စ၊ မပြားသည်ကိုလည်းကောင်း။ တဒတ္ထယုတ္တံ၊ ထိုထိုသို့သော အနက်ယုတ္တိကိုလည်းကောင်း။ ဝိညာတုကာမေန၊ သိခြင်းငှါ အလိုရှိ သောရဟန်းသည်။ ဝိနယေ၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၌။ ဝိညာယ၊ သိစိမ့်သောငှါ။ တဒတ္ထ ဝိညူ၊ ထို ဝိနည်းပါဠိအဋ္ဌကထာကို သိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိယေသိ တဗ္ဗာ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ စ၊ လျှင်တည်း။
တုယှံ ဂဏှာဟီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ “မယှံ၊ ငါ့ဖို့။ ဂဏှာမိ၊ ယူ၏”။ ဣတိ ဝစနေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ သုဒိန္နံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရော၊ ပဋိဂ္ဂါဟကပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စေ အဓိဝါသေတိ၊ အကယ်၍သာယာအံ့။ တေနာပိ၊ ထို ခံအော ရဟန်းသည်လည်း။ သုဂ္ဂဟိတံ၊ ကောင်းစွာယူအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နော စေ အဓိဝါသေတိ၊ အံ့။ ဒေန္တေန၊ ပေးအပ် သောသူသည်။ သုဒိန္နံ၊ ကောင်းစွာပေးခြင်းဖြစ်၏။ တံ ပန ဝတ္ထု၊ ထို ဝတ္ထုသည်ကား။ ကဿဒိ၊ တစုံတယောက် သောသူ၏။ ဝတ္ထု၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာ၊ တူ။ “မယှံ၊ ငါဖို့။ ဝါ၊ မယှံ၊ ငါ့အကျိုးငှါ။ ဂဏှာမိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ သာမိကော၊ သည်။ စေ အဓိဝါသေတိ၊ အကယ်၍သာယာအံ့။ ဝါ၊ ဝန်ခံအံ့။ “ဂဏှာဟီ”တိ ဝစနေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ သုဂ္ဂဟိတံ၊ ၏။ နော စေ အဓိဝါသေတိ၊ အံ့။ တံ၊ ထို ဝတ္ထုသည်။ သာမိကေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဝတ္ထု၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ န ဟိ တေဿတံ ဝိနယကမ္မန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိနယ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ စေ ဂဏှာတိ၊ အကယ်၍ ခံအံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အတ္တနော၊ ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဂဟိတံ၊ ယူသည်။ န၊ မဟုတ်။ ပုန၊ တဖန်။ တဿပိ၊ ထိုသူအားလည်း။ ဒေတိ၊ ၏။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ အနပေက္ခော၊ ငဲ့ခြင်းမရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပရဿ၊ သူတပါးအား။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ တေန၊ ထို စွန့်အပ်သောသူသည်။ ဒိန္နံ ဝါ၊ ပေးအပ်သော ဝတ္ထုကိုလည်း ကောင်း။ တဿ၊ ထို ဝတ္ထုရှင်ဖြစ်သော သူနှင့်။ ဝိဿာသန္တော ဝါ၊ အကျွမ်းဝင်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဝိနယကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒနိဝ၊ ကုန်၏။ တေ ဧဝ၊ ထို ဧကေဆရာတို့သည်ပင်လျှင်။ “မဟန္တံ ဝါ ခုဒ္ဒကံ ဝါ ကရောတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “တိစီဝရေ၊ ၌။ ဒီဃတော၊ အလျားမှ။ ဝိဒတ္ထိ၊ တထွာကို။ အနတိက္ကမိတွာ၊ မလွန်မူ၍။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ကရောတိ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောသင်္ကန်းတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝရူပေသု၊ ဤသို့ သဘောရှိကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ပေါရာဏစရိယာနံ၊ ရှေးဆရာတို့၏။ ကထာမဂ္ဂံ၊ စကားအစဉ်ကို။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ အာစရိယကုလသေဝနာယ၊ ဆရာတို့၏အဆက်အနွယ်ကို မှီဝဲသဖြင့်။ သဉ္ဇာနိတွာ၊ ကောင်းစွာမှတ်၍။ တေန၊ ထိုရှေးဆရာစကား နှင့်။ သံသန္ဒိတွာ၊ နှီးနှော၍။ သတော၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်။ သမ္ပဇာနော၊ ပညာ အဆင်အခြင်နှင့်ပြည့်စုံသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ သောတူနဉ္စ၊ သင်ကုန်နာကုန်သော သူတို့၏လည်း။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ အဝိမောဟေတွာ၊ မမိုက်စေ၍။ ကထေတဗ္ဗံ၊ ပြောဆိုအပ်၏။ ဧသာ၊ ဤသည်ကား။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ အာယာစနာ၊ တောင်းခြင်းတည်း။
ပဌမကထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ ရှေးဦးစွာသော ကထိနသိက္ခာပုဒ်အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
၂ - ဥဒေါသိတသိက္ခာပဒ ဝဏ္ဏနာ
၄၇၃။ အဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဝိပ္ပဝါသတ္ထံ၊ မကင်းစိမ့်သောငှါ။ သမ္မုတိ၊ သမုတ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ ဝိပ္ပဝါသ ပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ယာ အာပတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဒဘာဝတ္ထံ၊ ထိုအာပတ်မရှိ စိမ့်သောငှါ။ သမ္မုတိံ၊ ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးစိမ့်သောငှါ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ တတော၊ ထို သမ္မုတိကိုရသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကိတ္တကံ ကာလံ၊ အဘယ်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုး။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ မာသံ ဝါ၊ တလပတ်လုံး လည်းကောင်း။ အတိရေကံ ဝါ၊ တလထက်အလွန်လည်းကောင်း။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဂမနေ၊ သွားခြင်း၌။ သဥဿဟော၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “ဓုရနိက္ခေပံ ကရောန္တေန ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုန သမ္မုတိ ဒါနကိစ္စံ နတ္ထီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွါဒသန္နံ ဝဿနံ၊ တဆယ့်နှစ်နှစ်တို့၏။ အစ္စယေန၊ လွန်သဖြင့်။ အညော၊ တပါးသော။ ရောဂေါ၊ သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥပသမ္ပဒကမ္မံ ဝိယ၊ ဥပသမ္ပဒဂံကဲ့သို့။ ယာဝဇီဝံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ ဧကာ၊ တခုသော။ သမ္မုတိ၊ သည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
“ကတံ ဝါ ဟောတီ”တိ အာဒိ၊ သည်ကို။ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ န ဝတ္တဗ္ဗ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကရဏပလိ ဗောဓေ၊ သည်။ ဥပစ္ဆိန္နေပိ၊ ပြတ်သော်လည်း။ အနဓိဋ္ဌိတ စီဝရတော၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်သော သင်္ကန်းဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဝိပ္ပဝါသပ္ပစ္စယာ၊ ကင်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့် လည်းကောင်း တည်း။ တသ္မိံ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခု နော၊ ၏။ စီဝရံ၊ သည်။ အဓိဋ္ဌိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧတ္တက မေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဒါယတ္တတ္တာ၊ ထို ကတကိရိယာ နှင့် စပ်၍ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဟိ-သစ္စွံ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ကရဏပလိဗောဓဿ၊ ပြုခြင်းပလိဗောဓ၏။ နိဋ္ဌာပနာယတ္တံ၊ ပြီးစေခြင်း ကိရိယာနှင့်စပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကတံ ဝါ”တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ပဒဘာဇနီပါဠိ၌။ ကတန္တိ ပဒံ၊ သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
၄၇၇-၈။ အစိပ္ပဝါသလက္ခဏဝ ဝတ္ထာပနတ္ထန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အန္တော ဂါမေ၊ ၌။ စီဝရံ၊ ကို။ နိက္ခိပိတွာ၊ ထား၍။ အန္တောဂါမေ၊ ၌။ ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိအာဒိဝစနတော၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို ဟောတော်မူ သောကြောင့်။ အဝိပ္ပဝါသလက္ခဏံ၊ အဝိပ္ပဝါသလက္ခဏာ ကို။ ဝ ဝတ္ထာပိတံ၊ ပိုင်းခြားသတ်မှတ်အပ်၏။ တဗ္ဗိပရီတနယေန၊ ထို ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ ပြန်သောနည်းဖြင့်။ ဝိပ္ပဝါသလက္ခဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂါမော ဧကူပစာရောတိ အာဒိမှိ ပန၊ ၌ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌ကား။ ရုက္ခမူလဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အဇ္ဈောကာသဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သေသေသု၊ ကြွင်းသောဝါရတို့၌။ ပရိက္ခေပါပရိက္ခေ ပဝသေန၊ အရံရှိသည် အရံမရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကူပစာရနာနူပစာရတာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ယသ္မာပန၊ ကြောင့်ကား။
၄၇၉။ “သဘာ”တိ ဣဒံ၊ သဘာ -ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ၊ ဣတ္ထိလိင်တည်း။ “ဘယာယ”န္တိ ဣဒံ၊ သဘာယုံ-ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ နပုံသကလိင်္ဂံ၊ နပုလ္လိင်တည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ “လိင်္ဂဗျတ္တနယေနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နပုံသကလိင်္ဂဒဿနတ္ထံ၊ နပုလ္လိင် ကိုပြခြင်းငှါ။ “သဘာယ”န္တိ၊ ၍။ ပစ္စတ္တဝသေန၊ ပထမာဝိဘတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ကိရ၊ ပြသတတ်။ တဿ၊ ထို သဘာယံ - ဟူသော ပုဒ်၏။ အနုပယောဂတ္တာ၊ အယှဉ်ဖြစ်သောကြောင့်။ “ဒွါရမူလန္တိ"ပိ၊ တံခါးရင်းဟူ၍ည်း။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ နိက္ခိတ္တ ဋ္ဌာနေ၊ ထားရာအရပ်၌။ အနိက္ခိတ္တတ္တာ၊ မထားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝီထိဟတ္ထပါသေ၊ ခရီးဟတ္ထပါသ်၌။ န ရက္ခတိ၊ မစောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “ယသ္မိံ ဃရေ စီဝရံ၊ ပ။ န ဝိဇဟိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။
၄၈၀-၁-၉။ ယာနိ နိဝေသနာဒီနိ၊ အကြင်နိဝေသန အစရှိသည်တို့သည်။ ဂါမသင်္ချံ၊ ရွာဟုခေါ် ဝေါ်ခြင်းသို့။ နဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ တာနိ၊ ထိုရွာဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ မရောက်ကု်နသော နိဝေသန အစရှိသည်တို့သည်။ နိဝေသနာဒီနိ၊ အစရှိသည်မည်ကုန်ိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိပ္ပေတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဇ္ဈောကာသေ၊ လွင်တီးခေါင်၌။ ပရိသင်္ကိတမ္ပိ၊ ရွံရှာနိုးသည် ဖြစ်၍လည်း။ စီဝရံ၊ ကို။ အတိရေကသတ္တဗ္ဘန္တ ရ၊ ခုနှစ်ိအဗ္ဘန္တရအထက်အလွန်၌။ နိက္ခတ္တံ၊ ထားသည်ဖြစ်အံ့။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ နိဿဂ္ဂိယသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အန္တောသီမတာ၊ အပိုင်း အခြား၏ အတွင်း၏ အဖြစ်သည်။ နရက္ခတိ၊ မစောင့်။ သတ္ထေ ပန၊ ၌ကား။ ရက္ခတိ၊ ၏။ “နဒီပရိဟာရော စ လဗ္ဘတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဥဒကုက္ခေပ သီမာယံ၊ ၌။ ပရိဟာရော၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ သာမန္တဝိဟာရော၊ အနီး၌ကျောင်းရှိသော။ ဝါ၊ ကျော်း၏ အနီးဖြစ်သော။ ဧကသီမော၊ တခုသော သိမ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ စီဝရံ၊ ကို။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ စွန့်အပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။
ဣ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ -
“ဆိန္နမံ၊ ဖြတ်သောသင်္ကန်းစကားလည်းကောင်း။ ဓုတင်္ဂံ၊ တိစီဝရိက်ဓုတင်စကားလည်းကောင်း။ သာသင်္ကသမ္မတော၊ ဘေးရန်ရှိသော အရပ်ဟု သမုတ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ သန္တရုတ္တရံ၊ ကိုယ်ဝတ်သင်းပိုင်နှင့် သွားသောစကား လည်းကောင်။ ပစ္စုဒ္ဓါရာဒိသိဒ္ဓိတော၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ် အစရှိ သည်ဖြင့် ပြီးသောကြောင့်။ အစီဝရဿ၊ သင်္ကန်းမရှိသော ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်သောစကားလည်းကောင်း။
ဣတိ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ၊ ဤပကိဏ္ဏကနည်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထဝစနေ၊ ၌။ အယံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံသည်ကား။ စ္နောာပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ စောဒနာရှေ့သွားရှိသော။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အဆုံးအဖြတ်တည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ဒိဂုဏံ သင်္ဃာဋိ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ “ဧကစ္ဆိကာ၊ တလွှာသာဖြစ်သော။ သင်္ဃာဋိပိ၊ ဒုကုဋ်ကိုလည်း။ နာဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်အပ်။ သစေ အဓိဋ္ဌာတိ၊ အကယ်၍အဓိဋ္ဌာန်တင်အံ့။ န ရုဟတိ၊ မရောက်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာနမ္ပိ၊ ပဉ္စင်းလောင်းတို့၏လည်း။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ (ထည့်)။ ဒိဂုဏမေဝ၊ နှစ်လွှာ သာလျှင်ဖြစ်သော။ သင်္ဃာဋိံ၊ ဒုကုဋ်ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ၊ ပဉ္စင်းခံကုန်၏။ တေ၊ ထို ကေစိဆရာတို့ကို။ ဣမိနာ သုတ္တလေသေန၊ ဤ ပါဠိအမြွက်ဖြင့်။ သညာပေတဗ္ဗာ၊ သိစေအပ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ဧ၊ ဘဂဝတာ၊ သည်။ “ဆိန္နကံ သင်္ဃာဋိံ ဆိန္နကံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ဆိန္နကံ အန္တရဝါသက”န္တိ၊ ဟူ၍။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အနုညာတံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုနောင်မှ။ “အညတရဿ ဘိက္ခုနော တိစီဝရေ ကရိမာနေ သဗ္ဗံ ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတိ၊ ဒွေ ဆိန္နကာနိ ဧကံ အစ္ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတိ၊ ဒွေ အစ္ဆိန္နကာနိ ဧကံ ဆိန္နကံ နပ္ပဟောတီ”တိ၊ နပ္ပဟောတိ-ဟူသော။ ဣတိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဤဝတ္ထုကြော့်။ “အနုဇာနာမိဘိက္ခဝေ အနွာဓိကမ္ပိ အာရောပေတု”န္တိ၊ ၍။ အနုညာတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကစ္ဆိကာပိ၊ တလွှာသာမူလည်း ဖြစ်သော။ သင်္ဃာဋိ၊ သည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ယာ သင်္ဃာဋိ၊ သည်။ ဆိဇ္ဇာမာနာပိ၊ ဖြတ်သည်ရှိသော်လျှင်။ နပ္ပဟောတိ၊ မလောက်။ တဿာ၊ ထို ဒုကုဋ်၏။ ဒိဂုဏတာ၊ နှစ်လွှာ၏ အဖြစ်သည်။ ကုတော အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ အတ္ထေ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အဿ ဝစနဿ၊ ထိုပါဠိ၏။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ “အနွာဓိကမ္ပိ အာရောပေတု”န္တိ၊ ၍။ အာဂန္တုကပတ္တမ္ပိ၊ သလင်းတောင်ကိုလည်း။ ဒါတုံ၊ ငှါ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤ သလင်းတောင်သင်္ကန်းကိုကား။ အပ္ပဟောနကေ၊ မလောက်သော အရာ၌။ အာရောပေတဗ္ဗံ၊ တင်အပ်၏။ သစေ ပဟောတိ၊ အကယ်၍လောက်သည်ဖြစ်အံ့။ အာဂန္တုကပတ္တံ၊ သလင်းတောင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဆိန္ဒိတဗ္ဗမေဝ၊ ဖြတ်သောသင်္ကန်းသည်သာလျှင် ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အာဝေဏိကလက္ခဏတ္တာ စ၊ အသီးသော လက္ခဏာဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ “ဆိန္နကံ ဒိဂုဏံ နပ္ပဟောတီ”တိ၊ နပ္ပဟောတိ - ဟူ၍။ ဝစနာဘာဝတော စ၊ ပါဠိမရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ အပြီးဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။
သာသင်္ကသမ္မတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ၊ ၌။ သာသင်္ကသိက္ခာ ပဒေ၊ ၌။ ဝိသုံ၊ အသီး။ အင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါတို့ကို။ န ဝုတ္တာနိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ “ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ သေသံ၊ ကြွင်းသောစကးကို။ စီဝရဝဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဒုတိယ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ကို။ န စ ပန ဝုတ္တံ၊ အပ်။ တတ္ထ၊ ထို ဒုတိယကထိန သိက္ခာပုဒ်၌။ ရတ္တိဝိပ္ပဝါသော၊ ညဉ့်ကင်းခြင်း သည်။ စတုတ္ထံ၊ လေးခုမြောက်သော။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤ သာသင်္ကသမ္မိတ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဆာရတ္တဝိပ္ပဝါသော၊ ခြောက် ညဉ့်ကင်းခြင်းသည်။ အင်္ဂံ၊ တည်း။ အယံ၊ လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤ သိက္ခာ ပုဒ် နှစ်ခုတို့၌။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အင်္ဂသာမညတော စ၊ အင်္ဂါတူသောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သမ္မုတိ သာမညတောစ၊ သမုတိ တူသောအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ဣဒံ၊ ဤ သက္ခိာပုဒ်သည်။ သာသင်္ကသိက္ခာပဒေမေဝ၊ သာသင်္ကသိက္ခာပုဒ်နှင့် တူသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၁၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်သည်။ နိပ္ပဒေသံ၊ ညွှန်ခြင်းမရှိ။ တံ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်သည်။ သပ္ပဒေသံ၊ ညွှန်ခြင်းရှိ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မာသပရမတ္တာ၊ မာသ အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင်တည်း။ တတ္ထ၊ ထို သာသင်္ကသမ္မတ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဗဟိဂါမေပိ၊ ရွာပ၌လည်း။ ဂါမသီမံ၊ သို့။ ဩက္က မိတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ဝသိတွာ၊ ၍။ ပက္ကမန္တဿ၊ ဖဲသောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣဓ၊ ဤ ကထိနသိက္ခာပုဒ်၌။ တထာ၊ ထို အခြင်းဖြင့်။ အနာပတ္တိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣဓ၊ ဤ ကထိနသက္ခိာပုဒ်၌။ အနန္တရေ အရုဏုဂ္ဂမနေ၂၊ အရုဏ်တက်သည်၏ အခြားမဲ့ ၌။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သင့်၏။ တတ္ထ၊ ထို သာသင်္ကသမ္မတသိက္ခပုဒ်၌။ သတ္တမေ၊ ခုနှစ်ရက်မြောက် ဖြစ်သော။ အရုဏုဂ္ဂမနေ၊ ၌။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ သည်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ခုကုန်သော။ ဣမေသံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အင်္ဂါနိ ပန၊ တို့ကိုကား။ စီဝရနိက္ခေပင်္ဂသမ္ပတ္တိတော၊ သင်္ကန်းထားခြင်းအင်္ဂါ ပြည့်စုံသည်မှ။ ဝိပရိယာယေန၊ ပြန်သောအားဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေန စ၊ ဖြင့်လည်း။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးသောကြောင့်။ န ဝုတ္တာနိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ တာနိ၊ ထို အင်္ဂါတို့ကို။ ကာမံ နဝုတ္တာနိ၊ အကယ်၍ မဆိုအပ်ကုန်၏ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ စတုတ္ထံ၊ သော။ အင်္ဂံ၊ ကို။ ဝိသေသိတဗ္ဗံ၊ အထူးပြုအပ်၏။ န ပန ဝိသေသိတံ၊ အထူးလည်း မပြုအပ်။ ကိံ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤ ကထိန သိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ နိဿဇ္ဇနက္ကမေန၊ စွန့်သော အစဉ်ဖြင့်။ နိဿဇ္ဇေတွာ၊ စွန့်၍။ အာပတ္တိ ဒေသနတော၊ အာပတ်ကို ဒေသနာကြားအပ်သောကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထို သာသင်္ကသမ္မတသိက္ခာပုဒ်၌။ ဥပ္ပန္နာပတ္တိဝိမောက္ခဒီပနတ္ထံ၊ ဖြစ်သော အာပတ်မှ လွတ်ခြင်းကိုပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သံဝစ္ဆရဝိပ္ပဝုတ္ထမ္ပိ၊ တနှစ်ကင်းသော်လည်း။ ရတ္တိဝိပ္ပဝုတ္ထမေဝ၊ တညဉ့် အကင်းမည်သည်သာ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝုတ္ထံ၊ ခြောက်ညဉ့်မျှကင်းခြင်းသည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထို သာသင်္ကသမ္မတသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟေမန္တေ ဝါ၊ ဆောင်းလ၌လည်းကောင်း။ ဂိမှေ ဝါ၊ နွေလ၌လည်းကောင်း။ စေ နိဿဇ္ဇိတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာပနတ္ထံ၊ ငှါ။ စတုတ္ထံ အင်္ဂံ၊ ကို။ န ဝိသေသိတံ၊ အထူးမပြုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ မာသာတိက္ကန္တမ္မိ စီဝရံ “ဒသာဟာတိက္ကန္ထ"န္တီပိ၊ ၍လည်း။ ဝတွာ၊ ၍။ နိဿဋ္ဌမေဝ၊ စွန့်အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဒွယေန၊ နှစ်ပါးစုံဖြစ်သော သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဦန မာသံ၊ တလအောက်ယုတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ‘ဒသာဟာတိက္ကန္တ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ မာသာတိက္ကန္တန္တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ နိဿဋ္ဌံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာပိ၊ လည်း။ ပစ္စာသာစီဝရံ၊ သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏။ “ဒသာ ဟာတိက္ကန္တ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ မူလစီဝရံ ပန၊ ကား။ “မာသာတိက္ကန္တ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဥဒေါသိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
၃- တတိယထိနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၉၇။ နပ္ပဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ လာမကပရိစ္ဆေဒဉ္စ၊ ယုတ်သောအပိုင်းအခြားသို့လည်း။ န ပါပုဏတိ၊ မရောက်။ တေနေဝ၊ ထို ကြောင့်လျှင်။ တိစီဝရဿ၊ ၏။ မုဋ္ဌိပဉ္စကာဒိလာမက ပရိစ္ဆေဒေါဝ၊ မုဋ္ဌိပဉ္စကအစရှိသော လာမက ပရိစ္ဆေဒကိုသာလျှင်။ တာဝ၊ စွာ။ ဝုတ္တော၊ ၏။ စီဝရေ၊ သင်္ကန်း၌။ ပစ္စာသာ၊ ရနိုးခြင်း။ စီဝရပစ္စာသာ၊ သင်္ကန်း၌ ရနိုးခြင်း။ တေန၊ ထို စီဝရပစ္စသာ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တံ စီဝရံ၊ ကို။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ဝါ၊ မှ။ လဗ္ဘတု ဝါ၊ ရသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါ လဗ္ဘတု၊ မရသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ သာ ပစ္စာသာ၊ ထို ရနိုးခြင်းသည်။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။ တာဝ၊ လောက်။ ဣဒံ မူလစီဝရံ၊ ကို။ ဌပေတုံ၊ ထားစိမ်သောငှါ။ အနုဇာနမိ၊ ၏။ ဣတိ ဧတံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ “စီဝရပစ္စာသာ”တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ မရိယာဒတ္ထေ၊ မရိယာဒအနက်၌။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်တည်း။ ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ၊ သတ္တမီအနက်၌လည်း။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပထမာဝိဘတ်ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။
အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ “ပဌမသိက္ခပဒေ။ ပ။ န ဟောတီ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပဌမသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ သဗ္ဗစီဝရာနံ၊ တို့၏။ ယာဝဒတ္ထစီဝရဝသေန၊ ယာဝဒတ္ထစီဝရ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ကထိနမာသဗ္ဘန္တရေ၊ ၌။ ဒသာဟာတိက္က မေပိ၊ လွန်သော်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပရိဟာရဿ၊ အစောင့်ကို။ ဒိန္နတ္တာ၊ ပေးအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဘိယျောပိ၊ တနည်းလည်း။ ဝါ၊ အလွန်လည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပဌမကထိနေ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ယံ အနံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ မယာ၊ ငါဘုရားသည်။ အနုညာတံ၊ ပြီ။ တမ္ပိ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်သည်လည်း။ ကထိန မာသတော၊ မှ။ ဗဟိ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နမေဝ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းသည်သာတည်း။ အန္တော၊ ကထိနမာသ၏အတွင်း၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အယံ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဒီပိတော၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒီပိတော၊ သည်။ ကထံ ဟောတိ၊ မူကား။ အတိရေကစီဝရဿ၊ ၏။ ဒသာဟပရိဟာရတော၊ ဆယ်ရက်အစောင့်ရသည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ၊ ရောက်အပ်သော အာပတ်ကို။ “နိဋ္ဌိတစီဝ ရသ္မိံဘိက္ခုနာ ဥဗ္ဘတသ္မိံ ကထိနေ ”တိ အာနု ပညတ္တိယာ၊ ကထိနေ - ဟူသော အနုပညတ်ဖြင့်။ ကထိနဗ္ဘန္တရေ၊ ၌။ ဝါ ရေတွာ၊ မြစ်၍။ တတော၊ ထို ကထိန်ကာလမှ။ ဥဒ္ဓံ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နေသု၊ ဖြစ်ကုန်သော သင်္ကန်းတို့၌။ ဒသာဟာတိက္ကမေ၊ ဆယ်ရက်ကို လွန်ခြင်းကြောင့်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ၊ ကို။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန၊ ဤ တတိယသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဝါ ရေတုံ၊ မြစ်ခြင်းငှါ။ “အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထို အကာလစီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ “ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္နံ ဧတံ အကာလစီဝရံ နာမာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကထိနုဗ္ဘာရတော၊ ကထိန်နုတ်သည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ ဒသာဟပရိဟာရံ၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထဇာတံ၊ ကို။ ဒီပိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေဟိ၊ ထို ရက်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပုန၊ တဖန်။ ကထိနု ဗ္ဘာရတော၊ မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ ၌။ ပဉ္စ ဒိဝသာနိ၊ ငါးရက်တို့ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ ပသင်္ဂေါပိ၊ ဤသို့သော လျဉ်းပါးခြင်းကိုလည်း။ “နိဋ္ဌိတ စီဝရသ္မိံ ဘိက္ခုနာ။ပ။ခိပ္ပမေဝ ကာရေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဟူ၍။ အကာလစီဝရဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိကာလံ၊ ကို။ နိယမေတွာ၊ မျတ်၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ နိဝါရိတော၊ မြစ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒုဘယေန၊ ထို နှစ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ကထိနဗ္ဘန္တရေ၊ ကထိန်ကာလအတွင်း၌။ ဥပ္ပန္နစီဝရံ၊ ဖြစ်သောသင်္ကန်းသည်။ ကထိနုဗ္ဘာရတော၊ မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ ၌။ ဧကဒိဝသမ္ပိ၊ တရက်မျှလည်း။ ပရိဟာရံ၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အတ္ထဇာတံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အပရေ စ၊ တို့သည်လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပုန ပိ၊ လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာစရိယာ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒေယျုံ၊ ကုန်ရာ၏။ နိဋ္ဌိတစီဝရသ္မိံ။ ပ။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “နိဋ္ဌိတ စီဝရသ္မိံ ကထိနေ ”တိ၊ ၍။ ဝဒန္တော၊ ဟောတော်မူသော ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဧဝံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သော အနက်ကို။ ဝိညာပေတိ၊ သိစေ၏။ “ဧတ္ထန္တရေ၊ ဤ ကထိန်ကာလ၏အတွင်း၌။ တိဏ္ဏမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အကာလစီဝရာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိအဘာဝံ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကို။ ဝိညာပေတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယျ၊ ရာ၏။ ပန၊ ထိုသို့ အကာလသင်္ကန်းတို့၏ ဖြစ်ခြင်းမရှိသည်ကို သိစေလျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဒဘာဇနေ၊ ၌။ တီဏိ အကာလစီဝရနိ၊ တို့ကို။ (ထည့်)။ ဝိတ္ထာရိတာနိ၊ ကုန်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ဣဒံ ပန သိက္ခာပဒံ၊ ကိုကား။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ပဌမေ၊ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဒသာဟံ၊ ကို။ အနုဇာနိတွာ၊ ၍။ တသ္မိံ၊ ထို ဆယ်ရက်ခွင့်ပြုသော သင်္ကန်းသည်။ အပ္ပဟောန္တေ၊ သော်။ ပစ္စာသာ၊ ရနိုးခြင်းသည်။ သစေ အတ္ထိ၊ ရှိအံ့။ တမေဝ၊ ထို ဆယ်ရက်ကိုပင်။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ပွားစေ၍။ မာသံ၊ တလကို။ အနုဇာနန္တေန၁၊ ခွင့်ပြုတော်မူသဖြင့်။ ဣဒံ ပန အကာလစီဝရံနာမ၊ ဤ အကာလသင်္ကန်း မည်သည် ကိုကား။
“ခိပ္ပမေသ ကာရေတဗ္ဗန္တိ ဒသာဟာ ကာရေတဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ ပန၊ ဤပါဠိကိုကား။ ပဟောနကဘာဝေ၊ သင်္ကန်းလောက် သည်၏ အဖြစ်၌။ ပုရိမသိက္ခာ ပဒလက္ခဏေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ သီဃန္တိ ဝါ လဟုန္တိ ဝါ”တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “ဒသာဟာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထတကထိနဿ၊ ခင်းသော ကထိန်ရှိသော ရဟန်းအား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ကထိနေ၊ ကို။ အနတ္ထတေ၊ မခင်းသော်။ ကထံ၊ အသို့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကေ၊ စောဒကပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အနတ္ထတဿ၊ မခင်းအပ်သော ကထိန်ရှိသော ရဟန်း၏။ ပဋိက္ခေပေတံ၊ ပယ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သော စောဒက ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အပဿန္တော၊ မမြင်နိုင်သည် ဖြစ်၍။ ဝိဃာတံ၊ ပင်ပန်းခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧကတိံ သေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဟန္တေနပိ၊ ကြီသည်လည်းဖြစ်သော။ ပစ္စာသာစီဝရေန၊ ပစ္စသာ သင်္ကန်းနှင့်။ သဟ၊ တတွ။ ဃဋိတမ္ပိ၊ စပ်သော်လည်း။ တဗ္ဘာဝံ၊ ထို မူလသင်္ကန်း၏ အဖြစ်သို့။ အနုပတိတွာ၊ ရောက်၍။ ဝါ၊ လိုက်၍။ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏသမ္ဘဝေ၊ ပစ္ဆိမသင်္ကန်းပမာဏ၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသတိ၊ သော်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပုန၊ တဖန်။ ဃဋိတေ၊ စပ်ပြန်သည်ရှိသော်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညေန၊ နှင့်။ ဃဋိတေ၊ သော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဆိန္ဒံ၊ ဖြတ်သော သင်္ကန်းသည်။ အညဝတ္ထု၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုဗ္ဗပရိစ္ဆေဒံ၊ ရှေးအပိုင်းအခြားကို။ အတိက္ကန္တံ၊ လွန်သည်ဖြစ်၍။ ဃဋိတံ၊ စပ်မူကား။ ပုန၊ တဖန်။ အညပရိစ္ဆေဒံ၊ တပါးသော အပိုင်းအခြားကို။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သံဃဿ၊ အား။ ဒိန္နေ၊ လှူသော သင်္ကန်း၌။ အာပတ္တိ နာမ၊ အာပတ်မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ‘သောတဿ ရဟော’တိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ ကဲ့သို့။ ပဒုဒ္ဓေါရေန၊ ပဒုဒ္ဓါရအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ သံဃတော ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာထိ အနေန၊ ဖြင့်။ သိဒ္ဓိတ္တာပိ၊ ပြီးပြီဖြစ်သောကြောင့်။ အဓိကမေဝ၊ လွန်သည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သံဃော စီရာနိ လတိဿတိ ကဏေ ဝါတိအာဒိနာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂဏ္ဌပဒေ၊ ၌။ ကောသလ္လတ္ထံ ပန၊ လိမ္မာစိမ့်သောငှါကား။ မယာ၊ ငါသည်။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ လိခိတံ၊ ၏။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ ကထေတဗ္ဗံ၊ ၏။
တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-ပုရာဏစီဝရသိက္ခာပဒ ဝဏ္ဏနာ
၅၀၃-၅၀၅။ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘတ္တ ကိစ္စာဓိဋ္ဌာနံ၊ ဆွမ်းကိစ္စကို စီရင်ခြင်း။ ဘတ္တကိစ္စာဓိဋ္ဌာနဝိဘာဂံ၊ ဆွမ်းကိစ္စကို စီရင်ဝေဖန်ခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ နာမ တွန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တယာ၊ သည်။ တတ္ထ ကတကမ္မေ၊ ထိုသို့ ပြုအပ်သောအစရှိလျက်။ ဧဝံ၊ သို့။ အကတ္တဗ္ဗေ၊ မပြုအပ်သောအမှုသည်။ သတိ၊ သော်။ ဓောဝါပိဿသ နာမ၊ ဖွပ်စေဘိ သနည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ သော နာမ တွံ၊ ထိုသို့ရဟန်းဖြစ်သော သင်သည်စင်လျက်လည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥဘတော သံဃေ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဟတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်းကို။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်အဖြစ် ကြောင့်။ တဒနုပသင်္ဂဘယာ၊ ထိုသို့ပယ်ခြင်းသို့ အစဉ်လိုက်ရာ၏ဟူသော လျဉ်းပါးခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ပုရာဏစီဝရ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုရာဏဘာဝဒီပနတ္ထမေဝ၊ ဟောင်းသောအဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါသာလျှင်။ “သကိံ နိဝတ္ထမ္ပိ သကိံ ပါရုတမ္ပီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “စီဝရံ နာမ ဆန္နံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ ဝိကပ္ပနုပဂံ ပစ္ဆိမ”န္တိ ဝစနဿ၊ ပစ္ဆိမံ-ဟူသောပါဠိ၏။ ဩကာသော၊ အခွင့်အရာသည်။
၅၀၆။ ဧကေန ဝတ္ထုနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော။ ပဌမေန၊ ဝတ္ထုဖြင့်။ “တိဏ္ဏံ စတုက္ကာနံ ဝသေနာ”တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ အဋ္ဌဝါစိကာယ၊ အဋ္ဌဝါစိကဖြစ်သော။ ဥပသမ္ပန္နာယ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်၏။ ပါကဋတ္တာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို အဋ္ဌဝါစိကဥပသမ္ပဒါ အဖြစ်ကို။ အဝတွာ၊ ၍။ အပါကဋတ္တာ၊ မထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာကိယာနိယောဝ၊ ကဲ့သို့။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
ပုရာဏစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၅။ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒ ဝဏ္ဏနာ
၅၀၈-၅၁၀။ အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဂဏမှာ ဩဟီယန သိက္ခာပဒေ”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ အရညဝါသီ နိသေဓနသိက္ခာပဒေ၊ တောကျောင်းနေခြင်းကို မြစ်သောသိက္ခာပုဒ်ကို။ အပညတ္တေ၊ မပညတ်မီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “တံ၊ ထို စကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိဟတ္ထတာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာယာသေန၊ ပင်ပန်းခြင်းဖြင့်။
၅၁၂။ ဥပစာရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွါဒသဟတ္ထော၊ တဆယ့်နှစ်တောင်ရှိသော အရပ်။ မဟာပစ္စရိယဉ္စ ကုရုန္ဒိယဉ္စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ရတ္တိဘာဂေ၊ ညဉ့်အဖို့၌။ ဓမ္မကထိကဿ၊ သော။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ ဗဟူသု၊ များစွာကုန်သော။ စီဝရေသု၊ တို့ကို။ မဟာဇနေန၊ သည်။
(ဤကား - ဝုတ္တံ မံသံ ဒဒန္တေန - ရှိသည့်ပါဌ်နှင့် အလျော်ဖြစ်သော အနက်တည်း။
ဝုတ္တမ္ပိ မသံ ဒဒန္တေန -ဟူ၍လညည်း ပါဌ်ရှိ၏။ ထိုပါဌ်ကိုကား -
သလ္လေခက္ကမနိဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သော်လည်း။ မသံ၊ သုံးသပ်အပ်သော သင်္ကန်းကို။ ဒဒန္တေန၊ ခွင့်ပြုတော်မူသော။ တထာဂတေန၊ မြတ်စွာ ဘုရားသည်။ သလ္လေခတော၊ ဖြင့်။ ကပ္ပိယမ္ပိ၊ အပ်သည်ကိုလည်း။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယော သောဘဂဝါ၊ သည်။ မသံ၊ သုံးသပ်အပ် သော။ တံ၊ ထိုပံသုကူသင်္ကန်းကို။ ကထံ၊ ကြောင့်။ သယံ၊ ကိုယ်တေ၃ာ်သည်။ အာဒိသေယျ၊ ညွန်တော်မူရာအံ့နည်း -ဟုပေးလေ။
ဤပါဠိအနက် အဓိပ္ပါယ်ဝှက်၏။ ပါဌ်အရှိကို လိုက်၍သာ သမ္ဗန်ပါလေဦး။)
အစိတ္တကတ္တာ၊ အစိတ္တကဖြစ်သောကြောင့်။ ပံသုကူလံ၊ သည်။ ကထံ၊ အသို့မူ၍။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဟေပစ္ဆေယျ၊ အံ့။ တာယ၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည်။ တဿ၊ ထို ရဟန်းအား။ အဒိန္နတ္တာ စ၊ မပေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနာပိ၊ သည်လည်း။ တတော ဘိက္ခုနိတော၊ ထိုဘိက္ခုနီမ လက်မှ။ အဂ္ဂဟိတတ္တာ စ၊ မယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အညိဿာ၊ တပါးသော ဘိက္ခုနီမ၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ ဂဏှတိ၊ ယူအံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “အညာတိကာယ၊ အဆွေမတော်သော။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ဘိက္ခုနီမ၏။ စီဝရံ၊ ကိံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ၊ ခံငြားအံ့”။ ဣတိ ဝုတ္တ လက္ခဏသမ္ဘဝတော၊ ဤသို့ဆိုအပ်သော လက္ခဏ၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ အညာတိကာယ၊ အဆွေမတော်သော ဘိက္ခုနိမ၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ ဉာတိကာယ၊ ၏။ ဟတ္တတော၊ လက်မှ။ ဂဏှတိ၊ ယူအံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သိက္ခမာနသာမဏေရာဒီနံ၊ တို့၏။ ဟတ္ထတော၊ မှ။ ပဋိဂ္ဂဏှန္ထဿ၊ ခံသောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ကင်္ခါ ဝိတရဏိယဉ္စ၊ ၌လည်း။ “အညာတိကာယ ဟတ္ထတော ဂဟဏ”န္တိ၊ ၍။ အင်္ဂါ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။
၅၁၄။ ကော ပန ဝါဒေါ ပတ္တထဝိကာဒီသူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနဓိဋ္ဌာတဗ္ဗေသု၊ အဓိဋ္ဌာန် မတင်အပ်ကုန်သော။ ဗဟူသု၊ များစွာကုန်သော။ ပဋလေသု၊ ပုဆိုးလွှာတို့၌။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ပတ္တထဝိကာဒိမှိ အနဓိဋ္ဌာတဗ္ဗပရိက္ခာရေ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနုပဂေသု ဝါ၊ အဓိဋ္ဌာန်လောက်သော ရေစစ်အစရှိသည်တို့တွင် မူလည်း။ တေသံ၊ ထိုရေစစ်တို့၏။ ပရိက္ခာရတ္တာ၊ ပရိက္ခရာဖြစ်သောကြောင့်။ ဘိသိဆဝိ ဝိယ၊ ဘုံလျှို အလွှမ်းကဲ့သို့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ပဋပရိဿဝနံ၊ ပုဆိုးရေစစ်သည်။ ပရိက္ခာရံ၊ သည်။ န ဟောတိ ကိံ၊ မဖြစ်သလော။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်ပါ၏။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ တံ၊ ထို ပုဆိုး ရေစစ်သည်။ နိဝါသနာဒိစီဝရသဏ္ဍာနတ္တာ၊ နိဝါသနအစရှိသော သင်္ကန်း သဏ္ဍာန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝဋ္ဋတိ ကိရ၊ မအပ်သတတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤ သိက္ခပုဒ်၌။ နိဝါသနာဒိစီဝရသာဓနံ၊ နိဝါသနအစရှိသော သင်္ကန်းအဖြစ်ကို ပြီးစေတတ်သော။ ဝိကပ္ပနုပဂံ၊ ဝိကပ္ပနာ လောက်သော။ ပစ္ဆိမံ၊ ငယ်စွာ့အဆုံးဖြစ်သော သင်္ကန်းသည်။ စီဝရံ နာမ၊ မည်၏။ အနန္တရာတီတေ၊ အခြားမရှိသည်ဖြစ်၍ လွန်ပြီးသော သိက္ခာပုဒ်၌။ နိဝါသန ပါရုပနုပဂမေဝါတိ၊ ၍။ သိန္နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ ဧဝံသန္တေ၊ သော်။ ကင်္ခါဝိတရဏိယံ၊ ၌။ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမတ ပါရိဝတ္တကာဘာဝေါ အညာတိကာယဟတ္တတော ဂဟဏ န္တိ၊ ၍။ အပရိက္ခရတာ၊ ကို။ စတုတ္ထံ၊ လေးခုမြောက်သော။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ နဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ဣမသ္မိံသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ပတ္တတ္ထဝိကာဒိပရိက္ခာရဿ၊ သပိတ်အိတ်စသော ပရိက္ခရာကို။ အစီဝရသင်္ချတ္တာ၊ သင်္ကန်းမဟုတ်သည်၌ ခေါ်ဝေါ်အပ်သောကြောင့်တည်း။ ပဌမကထိနာဒီသု၊ တို့၌။ ဝိကပ္ပနုပဂတာ၊ ဝိကပ္ပနာ လောက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အညံ ပရိက္ခာရ”န္တိ၊ ၍။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ “ပတ္တတ္ထဝိကာဒိံ ယံကိဉ္စီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌာ၊ ကြောင့်။ ဝိပနေ စ၊ ၌လည်း။ “စီဝရံ နာမ၊ ဝိကပ္ပနာ လောက်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပတ္တတ္ထဝိကာဒိံ၊ ကို။ ဂဏှိတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ “ပဋပရိဿဝနမ္ပိ၊ ”တိ၊ ၍။ ကောပန ဝါဒေါတိ နိဂမနဝစနမ္ပိ၊ ကောဝုတ္တတ္တာကြောင့်။ ဝိကပ္ပနုပဂမ္မိ၊ ဝိကပ္ပနာ လောက်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ပတ္တိတ္ထိဝိကာဒိံ၊ ကို။ ဂဏှိတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတ၊ ၏။ “ပဋပရိဿ ဝနမ္ပီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌာန စ၊ ၌ လည်း။ “စီဝရံ နာမ ဝိကပ္ပနုပဂပစ္ဆိမ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပဋပရိဿဝနံ၊ ပုဆိုးရေစစ်သည်။ စီဝရမေဝ၊ သင်္ကန်းသာတည်း။ ပရိက္ခာရံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ “ကော ပန ဝါဒေါတိ နိဂမနဝစနမ္ပိ၊ ကော ပန ဝါဒေါ -ဟူသော နိဂုံး စကား သည်လည်း။ သာဓကံ၊ သက်သေတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစီ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဏ္ဏိတ္တိံ အဇာနနတော၊ ပညတ်ကိုမသိသော ကြောင့်။ န၊ မဟုတ်။ “အညာတိကာယ၊ သော။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ သန္တကဘာဝါဇနနတော စ၊ သန္တကအဖြစ်ကိုမသိသောကြောင့် လည်းကောင်း။ အစိတ္တကန္တိ၊ ဟူ၍။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စီဝရံပဋိဂ္ဂဟဏ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး။
-----------
၆- အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၁၇။ နေဝတာဝ ဝိညာပေတဗ္ဗံ၊ န ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနစ္ဆိန္နိ စီဝရာနံ၊ ခိုးသူ မလုယက် သော သင်္ကန်းရှိကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သန္တကာနံ၊ ဥစ္စာဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ နေ ဝိညာပေတဗ္ဗံ၊ မတောင်းအပ်။ နဘဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ သစ်ခက်ကို မချိုးအပ်။ ပစ္စာသာ၊ ရနိုးခြင်းသည်။ ကိတ္တကံကာလံ၊ အဘယ်မျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ ရက္ခတိ၊ စောင့်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဂါမန္တရာ၊ ရွာအကြားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထိုရွေ့လောက်သော။ ရက္ခတိ၊ စောင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တာဝ၊ လောက်။ ဒဿနနူပစာရာ၊ ဒဿနနူပစာ သဝနူပစာတို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ တာဝ၊ လောက်။ ရက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယာဝြ၊ လောက်။ အညေ၊ တပါးသောသူတို့သည်။ နပဿန္တိ၊ မမြန်ကုန်။ တာဝ၊ လောက်။ ရက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧက၊ တို့သည်။ ဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ယာဝ၊ လောက်။ ပစ္စာသာ၊ ရနိုးခြင်းသည်။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။ တာဝ၊ လောက်။ ရက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယာဝ၊ လောက်။ သာခါ ပလာသပရိယေသနဘဉ္ဇနသဇ္ဇနကာလပရိစ္ဆေဒါ၊ သစ်ခက်သစ်ရွက်တို့ကို ရှာမှီးသောကာလ သစ်ခက်ချိုး သောကာလ စီရင်သောကာလအပိုင်းအခြားတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တာဝ၊ လောက်။ ရက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ဤသို့အချို့ဆရာတို့သည် ဆိုကုန်၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသော ဆရာတို့ စကားသည်။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည့်အားလျှော်စွာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကထံ၊ အ ဘယ်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ “ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ၊ ကုန်သော။ ဂိဟိဝတ္ထာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဘိသိစ္ဆ ဝိပရိယန္တာနံ၊ ဘုံလျှိုအလွှမ်း အဆုံးရှိကုန်သော။ ဧတေသံ၊ ထို ရဟန်းသည်။ တိဏေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဏ္ဏေနဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ အာဂန္တိဗ္ဗံ၊ လာအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။
န တာ ဝ ထေရနံ ဒါတဗ္ဗာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တာဝ၊ စွာ။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ရုစိယာ၊ အလိုဖြင့်။ န ဒါတဗ္ဗနိ၊ မပေးအပ်ကုန်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ဒါတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ “ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဒဟရာပိ၊ ပဉ္စင်းငယ်တို့သည်လည်း။ အစ္ဆိန္နစီဝရဋ္ဌာနေ၊ ခိုးသူ လုယက်သော သင်္ကန်းရှိသော အရာ၌။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ (ထည့်)။ သာခါပလာသံ၊ သစ်ခက် သစ်ရွက်ကို။ ဘဉ္စိတုံ၊ ဆွတ်ချိုးခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အခါ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ‘ယေဟိ ကေဟြိစိ ဝါ အစ္ဆိန္နံ ဟောတီ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အတ္တနော၊ ၏။ ရုစိယာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှါ။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ “တထာ ဟိ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ပရိဘောဂဇိဏ္ဏံ ဝါတိ ဧတ္ထ စ၊ ၌လည်း။ ‘အစ္ဆိန္နစီဝရာနံ၊ ကုန်သော။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာဒီနံ၊ တို့အား။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ တိဏပဏ္ဏေဟိ၊ မြက်သစ်ရွက်တို့ဖြင့်။ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်းစေ ၍။ ဒိန္နစီဝရမ္ပိ၊ သည်လည်း။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုသို့ သင့်၏ ဟူသောစကားသည်လည်း။ အာစရိယာဒီဟိ၊ တို့သည်။ “အာဟရာဝုသော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေယေဝ၊ ဆိုသောအရာ၌သာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ အဝုတ္တေ၊ မဆိုသောအရာ၌။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ မတိ၊ အလိုသည်။ အထာပိ သိယာ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့။ သာ မတိ၊ ထိုသို့သော အလိုသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ကေဟိစိ ဝါ အစ္ဆိန္န”န္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝုတ္တလေသတော၊ ဆိုအပ်သော အကြောင်းထက်။ ဒုတိယလေသဿ၊ ဒုတိယ အကြောင်း၏။ အဝိသေသဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ အထူးမရှိဟူသော အဖြစ်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်။ ကိမတ္ထံ၊ ငှါ။ “န တာဝ ထေရာနံ ဒါတဗ္ဗာနံ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ယာဝ၊ လောက်။ ထေရာနံ၊ တို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ သာခါပလာသာနိ၊ တို့ကို။ ဘဉ္စတိ၊ ဆွတ်ချိုး၏။ တာဝ၊ လောက်။ ထေရာနံ၊ တို့အား။ န ဒါတဗ္ဗာနိ၊ မပေးအပ်ကုန်၏။ တတော တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ထေရုဒ္ဒိသကာနိ၊ မထေရ်တို့သည် ညွှန်အပ်ကုန်သော။ တာနိသာခါပလာသာနိ၊ တို့ကို။ သယံ၊ မိမိတို့အလိုလို။ ပရိဒဟိတွာ၊ ဝတ်၍။ ထေရာဏတ္တိယာ၊ မထေရ်တို့၏ စေခိုင်းခြင်းနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ရုစိယာ၊ အလိုအားဖြင့်။ ဒါတဗ္ဗာနိ၊ ပေးအပ်ကုန်၏။ ဘူတဂါမပါတဗျတာယ၊ ဘူတဂါမ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းကြောင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သတ္တုနာပိ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်လည်း။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ- သစ္စံ၊ ၏။ “တိဏေန ဝါ ပဏ္ဏေန ဝါ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို တိဏေန ဝါ ပဏ္ဏေန ဝါ-ဟူသောပါဠိကို။ ကပ္ပိယမေဝ၊ အပ်သော သစ်ခက် သစ်ရွက်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ ကပ္ပိယမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “တဒလာဘေ၊ ထိုသစ်ခက် သစ်ရွက်ကို မရရာ၌။
တေန နိဝတ္ထောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ နိဝတ္ထော၊ ထိုသင်္ကန်းကို ဝတ်သည်ဖြစ်၍။ အညံ၊ တပါးသောသင်္ကန်းကို။ အလာဘေန၊ မရသဖြင့်။ တမေဝ၊ ထိုသင်္ကန်းကိုသာလျှင်။ ပရိဘုဉ္စတော၊ သုံးဆောင်စဉ်။ ဇိရတိ၊ ဆွေးမြေ့၏။ လေသေန၊ ယိုးမယ်ဖွဲ့သော သုံးဆောင်ခြင်းဖြင့်။ န ဇိရတိ၊ မဆွေးရိ။ အတ္တနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယုတ္တပရိဘောဂေန၊ မကောင်းသော သုံးဆောင်ခြင်းဖြင့်။ အ ပရိဘုဉ္စိတွာ၊ မသုံးဆောင်မူ၍။ ယုတ္တပရိဘောဂဝသေန၊ သင့်သော သုံးဆောင်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဘုဉ္စိတော၊ သုံးဆောင်စဉ်။ ဇိဏ္ဏံ၊ ဆွေးရိခြင်းသည်။ ပရိဘောဂဇိဏ္ဏံ နာမ၊ ပရိဘောဂ ဇိဏ္ဏမည်၏။ တဿ၊ ထို ဆွေးရိသောသင်္ကန်းရှိသော ရဟန်း၏။ သဘာဂါနံ၊ သဘောတူသော ရဟန်းတို့၏။ အစ္ဆိန္နကာလေ၊ ၌။ ဒါနမ္ပိ၊ ပေးလှူသော သင်္ကန်းသည်လည်း။ ယုတ္တပရိဘောဂေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်လျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဣမေ ဒွေ လေသာ၊ တို့ကို။ အဋ္ဌကထာယော၊ တို့ကို။ ဝါစေန္တာနံ၊ ပို့ချကုန်သော။ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ မတံ ကိရ၊ အယူဖြစ်သတတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ၊
၅၂၁။ နိသီဒိတုံ ဝါ နိပဇ္ဇိတုံ ဝါ န လဘတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ “အညဿတ္ထာယာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ “ညတကာနံ ပဝါရိတာန”န္တိ ပဒံ၊ သည်။ အနုဝတ္တတိ ဧဝ၊ အစဉ်လိုက်သည်သာ လျှင်တည်း။ ကဿ၊ အဘယ်သူ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဟောတိ၊ နည်း။ တေဿဝ အညဿ၊ ထို တပါးသောရဟန်း၏ အညာတကပ ဝါရိတဖြစ်သော သူ၏သာလျှင်။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဟောတိ၊ ၏။ အညာတကေ၊ ၌။ တိကပါစိတ္တိယံ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ အပ္ပဝါရိတေပိ၊ ၌လည်း။ တိကပါစိတ္တိယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ “အညတကာနံ ပဝါရိ တာန”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ-အညေ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ “ညတကေ ညတကသညီ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သိဒ္ဓိ တ္တာ၊ ပြီးသောကြောင့်။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ သေသံ၊ ကြွင်းသောအာပတ်သို့။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိတော်အစဉ်၌။ အညာတကဂ္ဂဟဏေန၊ အညတက-သဒ္ဒါဖြင့်။ အပ္ပဝါရိတဂ္ဂဟဏံ၊ အပ္ပဝါရိတ-သဒ္ဒါကိုယူခြင်းသည်။
အညာတကာဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး။
-----------
၇- တတုတ္တရိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၂၂-၄။ ပဂ္ဂါဟိကသာလံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒုဿပသာရံ ဝါ၊ ပုဆိုးဈေးကိုမူလည်း။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ပဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ သာလာယံ၊ ပုဆိုးရောင်းရာ တန်ဆောင်း၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ပသာရေတဗ္ဗဒုဿံ၊ ဈေး၌ခင်းကျင်းအပ်သော ပုဆိုးကို။ ပသာရေန္တိ၊ ခင်းကျင်းကုန်ဘိ၏တကား။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနာ၊ လူတို့အပြစ်တင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တိစီဝရိကေန ဝါတိဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိနယတိစီဝရိကေန၊ ဝိနည်းတိစီဝရိတ်ဆောင်သော ရဟန်းသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထို တိစီဝရိက်ဆောင်သော ရဟန်းသည်။ အဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်၍။ ဌပိတပရိက္ခာရစောဠာဒီသု၊ ထားအပ်သော ပရိက္ခာရစောဠ အစရှိသည်တို့သည်။ သန္တေသုပိ၊ ရှိကုန်သော်လည်း။ တိစီဝရေ၊ ကို။ အစ္ဆိန္နေ၊ ခိုးသူလုယက်သည်ရှိသော်။ သန္တရုတ္တရပရမံ၊ ကိုယ်ဝတ် သင်းပိုင် အတိုင်းအရှည်။ ဝိညာပေတွာ၊ တောင်း၍။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ လဘတိ၊ ၏။ အညထာပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပမာဏိကံ၊ ပမာဏနှင့်ယှဉ်သော။ တိစီဝရံ၊ ကို။ ပရိက္ခာရ စောဠဝသေန၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌတိတွာ၊ ၍။ ပရိဘုဉ္ဇတော၊ သုံးဆောင်သော ရဟန်းအား။ တသ္မိံ၊ ထို သုံးဆောင်သော သင်္ကန်းသည်။ နဋ္ဌေ၊ ပျောက်လတ်သော်။ ရ၏။ သန္တရုတ္တရပရမ”န္တိ စ၊ သန္တရုတ္တရပရမံဟူ၍သာ။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ဝိဘာဂန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “တိစီဝရိကဿ၊ သင်္ကန်းသုံးထည်ကို ဆောင်သောရဟန်း၏။ တံ ဝိဘာဂံ၊ ထိုသို့ဝေဖန်ခြင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပရိက္ခာရစောဠိကဿ၊ ၏။ တံ ဝိဘာဂံ၊ ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ န ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ အပ်”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အာစရိယော ပန၊ သည်ကား။ “အညေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အ တိစီရကေန၊ တိစီဝရိက်ဓုတင် မဆောင်သောရဟန်းသည်။ အညထာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတော ဝုတ္တဂ္ဂဟဏပရစ္ဆေဒတော၊ ဤသို့ဆုံးဖြတ်ပြီးသော ခံအပ်သော သင်္ကန်းအပိုင်းအခြားမှ။ အညေန၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်”။ ဣတိ ဧတ္တကမေဝ၊ ကိုသာလဆင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာတိ ပန ဣဒံ၊ ပုဒ်ကိုကား။ တီဏိပိ၊ သုံးထည်သောသင်္ကန်းတို့သည်လည်း။ နဋ္ဌာနိ၊ ပျောက်ကုန်သည်။ စေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ သန္တရုတ္တ ရပရမံ၊ ကိုယ်ဝတ်သင်းပိုင် အတိုင်းအရှည်။ ဂဏှိတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဒွေ ဝါ၊ နှစ်ထည်တို့သည်လည်းကောင်း။ ဧကံ ဝါ၊ တထည်သည် လည်းကောင်း။ သစေ နဋ္ဌံ၊ အကယ်၍ ပျောက်အံ့။ တေန၊ ထို ရဟန်းသည်။ “အညထာပိ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်လည်း။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏”။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဂဏ္ဌိပဒေသု၊ တို့၌။ ဝိစာရဏာ ဧဝ၊ သည်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပပရိက္ခိတွာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပကတိယာ၊ ပကတိ အားဖြင့်။ သန္တရုတ္တရေန၊ ဖြင့်။ စရတိ၊ ကျင့်၏။ သာသင်္ကသိက္ခာပဒဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ တံ သမ္မုတိဝသေန ဝါ၊ ထိုသို့ သမုတိ၏အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ တတိယဿ၊ တတိယမြောက်သောသင်္ကန်းကို။ အလာဘေန ဝါ၊ မရသဖြင့်လည်းကောင်း။ စရတိ၊ ၏။ (ပြန်)။
တတုတ္တရိသိက္ခာပဒဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-ပဌမဥပက္ခဋသိက္ခာပဒသဏ္ဏနာ
ပဌမဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၃၂။ ဒုတိယဥပက္ခဋေန၊ ဖြင့်။ ကိံ ပယောဇနံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တထာပိ၊ ထိုသို့ မရှိသောလည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အဠုပ္ပတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပညတ္တံ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ မူကား။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ ရဟောနိသဇ္ဇ သိက္ခာပဒံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ တန္တိ၊ ပါဠိသို့။ အနာရောပေတဗ္ဗံ၊ မတင်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေန၊ ထို ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပုဒ်နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ၍လည်း။ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော၊ ထိုသို့ သင်္ကန်းကိုစီရင်သောအနက်၏ ပြီးသောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဣတိအယံ၊ လျှင်။ စောဒနာ၊ သည်။ အနိဿတ္တာ၊ ပါဠိသို့ မတင်ခြင်းငှါ အစိုးမရသောကြောင့် လည်းကောင်း။ အနာရောပေတုန္တိ၊ ၍။ အနုညာတတ္တာ စ၊ ခွင့်ပြုသောကြောင့်လည်းကောင်း။ အာရောပေတဗ္ဗံ၊ တင်အပ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “အာကင်္ခမာနော အာနန္ဒာ သံဃော။ ပ။ သမူဟနေယျာ”တိ၊ ၍။ ဧတံ၊ ဤပါဠိကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံသည်။ အ ကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓါ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့ သည်။ အပ္ပယောဇနံ၊ အကျိုးမရှိသော။ ဝါစံ၊ ကို။ န နိစ္ဆာ ရေန္တိ၊ မြွက်တော်မမူကုန်။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာလျှင်။ နိစ္ဆာ ရေယျ၊ မြွက်ရာအံ့နည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “တဉှိ ဣမဿ အနုပညတ္တိသဒိသ”န္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အနုပညတ္တိ စ၊ အနုပညတ်နှင့် တူသည်ဖြစ်၍လည်း။ နိပ္ပိယောဇနာ၊ ထူးသောအကျိုးမရှိရာ။ ဣဒံ၊ ဤဒုတိယဥပက္ခ ဋသိက္ခာပုဒ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သဒိသဉ္စ၊ သိက္ခာပုဒ်အသီးမရှိသည်နှင့်တူသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့ဖြစ်သော် လည်း။ နိပ္ပယောဇနံ၊ အကျိုးထူးမရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ သပ္ပယောဇနံ ဧဝ၊ အကျိုးအထူး ရှိသည်သာလျှင်းတည်း။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထဇာတတံ၊ ကို။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဒုတိယ ဥပက္ခဋသိက္ခာပုဒ်၌။ အတ”ဝိသေသော၊ အနက်အထူးသည်။ ကော ပန၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ တတော ပုစ္ဆိတဗ္ဗတော၊ ထိုသို့ အမေးရှိ သောကြောင့်။ “ပထမသိက္ခာပဒေ ဧကဿ ပီဠာကတာ၊ ဒုတိယေ ဒွိန္နံ၊ အယမေတ္ထ ဝိသေသော”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမိနာ အတ္ထဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ အညော၊ ပဌမသိက္ခာပုဒ်မှ တပါးသော။ ကော ပန အတိရေကတ္တော၊ အဘယ်သို့လွန်သောအနက်ကို။ ဒဿိတော၊ ပြသနည်း။ ဣတိ ပေဉှ၊ ဤအမေး၌။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဧကသ္မိမ္ပိ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ တခုတည်းသော ဝတ္ထု၌လည်း။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သောသူတို့အား။ ပီဠာ၊ နှိပ်စက်ခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ သင့်၏။ ဣတိ အယံ အတိရေကတ္ထော၊ ဤလွန်သော အနက်အထူးကို။ ဒဿိတော၊ ၏”။ ဣတိ၊ ၏။ တေန၊ ထို ပြဿနာနှင့်။ ဧတံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော အနက်ကို။ ဒီပေတိ၊ “ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပဋိလဒ္ဓစီဝရဂဏနာယ ဧဝ၊ ရအပ်သော သင်္ကန်းအရေအတွက်၌ သာလျှင်။ အာပတ္တိဂဏနာ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်သေး။ ပီဠိတပုဂ္ဂလသင်္ခါဝတ္ထုဂဏနာ ယပိ၊ နှိပ်စက်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုအပ်သော ဝတ္ထုအရေအတွက်၌လည်း။ အာပတ္တိဂဏနာ၊ အာပတ်အရေအတွက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သင်္ဂဟဂါထာယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ စ၊ ဖြစ်ကုန်သည်လျှင်ကတည်း။ -
တေသု၊ ထို ဥပက္ခဋသိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ ဣဓ၊ ဤ ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝတ္ထုတော၊ ပုဂ္ဂိုလ်ဟု ဆိုအပ်သော ဝတ္ထုအား ဖြင့်။ ဝ ဝတ္ထာယ၊ သော။ ဂဏနာယာပိ၊ အရေအတွက်အားဖြင့်လည်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သည်။ အနေကထာ၊ များသော အဖြစ်ရှိ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ သန္ဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ကောင်းစွာပြခြင်းငှါလျှင်။ ဒုတိယုပက္ခဋံ၊ ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာယ၊ ၏။ ဝိဘင်္ဂေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတံ သိက္ခပဒံ၊ ဤ ကာယသံသဂ္ဂသိက္ခာပုဒ်သည်။ ကိံ တု၊ အဘယ်သို့သော သဘောရှိသနည်း။ ဧကိတ္ထိယာပိ၊ တယောက် သော မိန်းမ၌လည်း။ ပယောဂတော၊ ပယောဂအားဖြင့်။ အနေကတ္တာ၊ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာပတ္တီနံ၊ တို့၏။ အနေကတာ၊ များသည်၏အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။”
ဣတိ၊ သို့။ သင်္ဂဟဂါထာယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ စ၊ ကတည်း။
“အညာတိကာယ ဗဟုတာယ၊ အညာတကအစရှိသည်ဖြင့်မူလည်း များသော။ ဝိမိဿိတာယ၊ ရောသည်မူလည်းဖြစ်သော။ အာပတ္တိ ယာပိ၊ ၏လည်း။ ဗဟုတာ စ၊ များသည်၏ အဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ ဝိမိဿတာ စ၊ ရောသည်၏ အဖြစ်သည် လည်းကောင်း။ ဣစ္စေဝမာဒိဝိဓိသမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ၊ ဤသို့အစရှိသော အစီအရင်ဖြင့် ဖြစ်သင့်သည်ကို ပြခြင်းငှါ။ သတ္ထာ၊ မြတ်စွာဘုရား သည်။ ဒုတိယံ၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ ဣဒံ ဥပက္ခဋံ၊ ဤ ဥပက္ခဋသိက္ခာပုဒ်ကို။ အဝေါစ၊ ၏။”
ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ဗဟုတာ ဝိမိဿတာ-အစရှိသော အစီအရင်ဖြင့်ဆင်ခြင်း၏။ အယံ၊ သည်။ သင်္ခေပတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ အဓိပ္ပါယပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ အဓိပ္ပါယ်ရှေ့သွားရှိသော။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ ဧကမေဝ၊ တထည်သာ ဖြစ်သော။ ပုရာဏစီဝရံ၊ သင်္ကန်းဟောင်းကို။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ဒွီဟိ ဝါ၊ နှစ်ယောက်မူလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟူဟိ ဝါ၊ အများမူလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခုနီဟိ၊ တို့ကို။ ဓောဝါပေတိ၊ ဖွပ်စေအံ့။ ဘိက္ခုနိဂဏနာယ၊ ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယဂဏနာ၊ ပါစိတ်အရေ အတွက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒွိန္နံ ဝါ၊ နှစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်းကောင်း။ ဗဟူနံ ဝါ၊ တို့အားလည်းကောင်း။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံသော။ ဧက မေဝ စီဝရံ၊ တထည်သောသင်္ကန်းကိုလျှင်။ ပါရိဝတ္တကာ၊ လဲလှယ်ခြင်းကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ခံအံ့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အာပတ္တိဂဏနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤ ဒုတိယဥပက္ခဋ သိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ ဒွိန္နံဝါ၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့အားလည်းကောင်း။ ဗဟူနံ ဝါ၊ တို့အားလည်းကောင်း။ သာဓာရဏံ၊ သော။ ဧကံ၊ တထည်သောသင်္ကန်းကို။ ဝိညာပေတိ၊ တောင်းအံ့။ ဝိညတ္တေ၊ တောင်းခြင်းကြောင့်။ ပုဂ္ဂလဂဏနာယ၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိဂဏနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ အညေသုပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧဝရူပေသု၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ သိက္ခာပဒေသု၊ တို့၌။ နယော၊ နည်းကို။ နေတဗ္ဗော၊ ဆောင်အပ်၏။ အယံ၊ သည်ကား။ တာဝ၊ စွာ။ ဗဟုတာယ၊ များသည်၏အဖြစ် ၌။ နယော၊ နည်းတည်း။ ဝိမိဿတာယ ပန၊ ရောသည်၏အဖြစ်၌ကား။ ဉာတိကာယ စ၊ အဆွေတော်သော ဘိက္ခုနီမကို လည်းကောင်း။ ဧကံ၊ တထည်သော သင်္ကန်းကို။ ဓောဝါပေတိ၊ ဖွပ်စေအံ့။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ နိဋ္ဌာပနေ၊ ပြီးစေရာ၌။ ဧကံ၊ တချက်သော။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဉာတိကာ၊ အဆွေတော်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ ထောကံ၊ အတန်ငယ်။ ဓောဝိတွာ၊ ဖွပ်၍။ ဌိတာ၊ တည်၏။ ပုန၊ တဖန်။ အညာတိကာ၊ အဆွေမတော်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ သုဓောတံ၊ ကောင်းစွာဖွပ်သည်ကို။ ကရောတိ၊ အံ့။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ အညာတိကာ၊ သည်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဓောဝတိ၊ ဖွပ်၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဉာတိကာ၊ သည်။ သုဓောတံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ အံ့။ အညာတိကာယ၊ မ၏။ ပယောဂဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။ အညာတိကသညီ ဝါ၊ အဆွေမတော်သော ဘိက္ခုနီမဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဝေမတိကောဝါ၊ ယုံမှားရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဉာတိကသညီ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ ဓောဝါပေတိ၊ အံ့။ ယထာဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ နိဿဂ္ဂိယဒုက္ကဋာဒိအာပတ္တိ ဘေဒဂဏနာ၊ နိဿဂ္ဂိယ, ဒုက္ကဋ် အစရှိသော အာပတ်အပြား အရေအတွက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ အညာတိကာယ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဉာတိကာယာ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာဖြစ်သော။ စီဝရံ၊ ကို။ ဥဘောဟိ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဒိယျမာနံ၊ လှူသည်ကို။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ စ၊ ခံသောရဟန်းအားလည်း။ အညာတိကာယ ဧဝ၊ ၏လျှင်။ ဟတ္ထတော၊ မှ။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ စ၊ ရဟန်းအားလည်း။ နိဿဂ္ဂိယမေဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ဉာတိကာယ၊ ၏။ ဟတ္ထတော၊ မှ။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ၊ ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ဝါ၊ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဥဘောသု၊ ဉာတက, အညာတက နှစ်ပါးတို့၌။ အညာတိကာဒိသညီ၊ ၍။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿ၊ အား။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ နိဿဂ္ဂိယဒုက္ကဋာဒိအာပတ္တိဘေဒဂဏာနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ အညာတကဝိည တ္တိသိက္ခာပဒေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အား လျော်စွာ။ နယော၊ ကို။ နေတဗ္ဗော၊ ဆောင်အပ်၏။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝိမိဿတာယ၊ ရောသည်၏အဖြစ်၌။ နယော၊ နည်းတည်း။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပန၊ ဖြင့်ကား။ အနေကေ၊ တောင်းအပ် မတောင်းအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အများ၌။ အညာတိကာ၊ အဆွေ မတော်သော ဘိက္ခုနီမကို။ ဝိညတ္တာဝိညတ္တပုဂ္ဂလဂဏနာယ၊ တောင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်, မတောင်းသောပုဂ္ဂိုလ် အရေအတွက်ဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဧကော၊ တယောက်သောသူသည်။ ဒေတိ၊ ၏။ ဧကော၊ တယောက်သောသူသည်။ န ဒေတိ၊ မပေး။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သင့်၏။ အဝိညတ္တော၊ မတောင်းပဲလျက်။ အထ ယဒိ ဒေတိ၊ အံ့။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏။ ဝိညတ္တဝိညတ္တာနံ၊ တောင်းအပ်, မတောင်းအပ်သည်တို့နှင့်။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံသောသူကို။ ဝိညတ္တော၊ တောင်းသည်ဖြစ်၍။ အထ ယဒိ ဒေတိ၊ အံ့။ နိဿဂ္ဂိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့သည်။ ဒေန္တိ၊ ကုန်အံ့။ နိဿဂ္ဂိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ အဝိညတ္တော၊ မတောင်းပဲ။ ဒေတိ၊ ပေးအံ့။ နိဿဂ္ဂိယေန၊ ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်မသင့်။ ဝိညတ္တဿ၊ တောင်းအပ်သောသူ၏။ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ အဝိညတ္တော၊ မတောင်းပဲ။ ဒေတိ၊ ပေးအံ့။ အနာပတ္တိ ဧဝ၊ အာပတ်မသင့် သည်သာလျှင်တည်း။ တထာ၊ တူ။ ဥပက္ခဋာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ယထာ သမ္ဘဝံ၊ စွာ။ နယော၊ ကို။ နေတဗ္ဗော၊ ၏။
ဒုတိယဥပက္ခဋသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ရာဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၃၈-၉။ “အာဂတကာရဏံ ဘဉ္ဇတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုသောကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ စောဒေတုံ၊ တောင်းခြင်းငှါ။ န လဘတိ နနု၊ မရသည် မဟုတ်တုံလော။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အာဂမနံ၊ လာခြင်းသည်။ သာတ္ထကံ၊ အကျိုးရှိသည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စီဝရံ၊ ကို။ န လဘိဿတိ၊ မရလတ္တံ့။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပဋိသန္ထာရဿ၊ ပဋိသန္ထာရကို။ ကတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ စောဒနာလက္ခဏံ၊ တောင်းခြင်း လက္ခဏာသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဌတွာ၊ ရပ်၍။ စောဒေမိ၊ အံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ အာဂတော၊ လာသောရဟန်းသည်။ တံ ဌာနံ၊ ထို ရပ်ခြင်းကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ၏။ ဧကံ၊ ထိုနေခြင်းစသော သုံးပါးသော ကိရိယာတို့တွင် တပါးပါးကို။ စေ ကရောတိ၊ အံ့။ တီဏိပိ စ၊ နေခြင်း, အာမိသကိုခံခြင်း တရားဟော ခြင်း သုံးပါးတို့ကိုလည်း။ စေ ကရောတိ၊ အံ့။ ဧကမေဝ၊ တစ်ခုတည်းသော ရပ်ခြင်းကိုသာ။ ဘဉ္ဇတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဏကဝစနတ္ထာ၊ တူသောစကားဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တီဏိဌာနာနိ၊ တို့ကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ “စောဒနာဒိံ၊ တောင်းခြင်းအစရှိသည်ကို။ န ဘဉ္ဇတိ၊ မဖျက်။ စောဒေတု ကာမော၊ တောင်းလိုသောသူသည်။ အကတ္တဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်သည်ကို။ အကာသိ၊ ၏။ တေန၊ ထိုသို့ပြုသဖြင့်။ ဝတ္တဘေဒေ၊ ဝတ်ပျက်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏”။ ဣတိ ဝဒတိ၊ ၏။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပန၊ သည်ကား။ အာသနေ၊ နေရာ၌။ စေ နိသီဒတိ၊ အကယ်၍ နေအံ့။ ဧကာယ နိသဇ္ဇယ၊ တကြိမ်နေသဖြင့်။ ဒွေ ဌာနနိ၊ နှစ်ကြိမ်ရပ်ခြင်းတို့ကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ဖျက်၏။ အာမိသံ၊ ကို။ စေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ခံအံ့။ ဧကေန ပဋိဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ဒွေ ဌာနာနိ၊ တို့ကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ဖျက်၏။ ဓမ္မံ၊ ကို။ စေ ဘာသတိ၊ ဟောအံ့။ ဓမ္မဒေသနာ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒါယ၊ ရှိသော။ ဧကာယဝါစာယ၊ ဖြင့်။ ဒွေ ဌာနာနိ၊ တို့ကို။ ဘဉ္ဇတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဖျက်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒတိ၊ ၏။ “ယတ္ထာ"တီ၊ ယတ္ထ ဟူ၍။ ဝုတ္ထေ၊ သော်။ အတ္တနော ဧဝ၊ ၏လျှင်။ သန္တိကံ၊ သို့။ ကန္တဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဝိယ၊ ဆိုသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ဗျဉ္ဇနံ ပန န သမေတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပါသကေတိ ဟတ္ထ၊ ၌။ ဥပါသကေဟိ၊ တို့သည်။ တံ၊ ကို။ အာဏတ္တာ၊ စေအပ်သည်ဖြစ်၍။ မူလံ အသာဒိယန္တေ နာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မူလဿ၊ သင်္ကန်းဖိုး၏။ အကပ္ပိယဘာဝေ၊ မအပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိလျက်။ အသာဒိယန္တေန၊ ဖြင့်။ တဉ္စ၊ သည်လည်း။ စိတ္တေန ခေါ၊ စိတ်ဖြင့်သာ။ မုခေန၊ ဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝုတ္တေ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အကပ္ပိယံ၊ အကပ္ပိယဝတ္ထုကို။ ဣစ္ဆန္တောဝ၊ အလိုရှိလျက်လျှင်။ မုခေန၊ ဖြင့်။ “မေ၊ ငါ့အား။ စီဝရံ၊ ကို။ ဒေထ၊ ကုန်လော”။ ဣတိ၊ သို့။ ကပ္ပိယံ၊ အပ်သည်ကို။ သစေ နိဒ္ဒိသတိ၊ အကယ်၍ညွှန်အံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပဋိလာဘေန၊ ရသဖြင့်။ ရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒေန၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ တတြ ဝစနေ၊ ၌။ အယံ၊ တ္တံ့သည်ကား။ ဝိစာရဏာ၊ တည်း။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သာဒိယန္တောပိ၊ သော်လည်း။ မုခေန၊ နှုတ်ဖြင့်။ ကပ္ပိယဝေါဟာရေန၊ ဖြင့်။ “ကဟာပဏရဟေန ဝါ၊ တသပြာထိုက်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ပါဒါ ရဟေန ဝါ၊ တမတ်ထိုက်သည် မူလည်းဖြစ်သော။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍေန၊ ဖြင့်။ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ၊ ဤမည်သော ဤမည်သော ဝတ္ထုကိုလည်း။ အာဟရ၊ ဆောင်လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝေါဟာရေတိ၊ အကယ်၍ ခေါ်ဝေါ်သည်ဖြစ်အံ့။ ရူပိယံ၊ ရွှေငွေကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကိဉ္စာပိ ဝဒတိ၊ အကယ်၍ကား ဆို၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထုသို့ ဆိုသော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ ကား။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ သဿုဋ္ဌာနကံ ဘူမိပဒေသံ၊ ကောက်လုပ်ရာဖြစ်သော မြေအရပ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “သီမံ ဒေမာ”တိ၊ ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ “ဝိဟာရဿ ဒေမာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တ၊ သော်။ “ပဋိက္ခိပိတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မသင့်”။ ဣတိ ဝစနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ အဿ၊ ထိုပုဒ်၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “သံဃံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ‘ဝိဟာရဿ ဒေမာ’တိ၊ ၍။ ဒိန္နံ၊ လှူသောဝတ္ထုသည်။ ဂရုဘဏ္ဍံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဒက္ခိဏောဒကံ၊ အလှူရေစက်ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ စ၊ ခံခြင်းငှါလည်းကောင်း။ ‘သာဓူ’တိ၊ ကောင်းပြီဟူ၍။ ဝတ္တုံ စ၊ ဆိုခြင်းငှါလည်းကောင်း။
“အညာတကအပ္ပဝါရိတေသု ဝိယ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ”န္တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တသာမိစိမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ န ကတွာ၊ မပြုမူ၍။ စေ နိပ္ဖါဒေတိ၊ စေအံ့။ အညာတကဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေန၊ ဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ကပ္ပိယကာရကာ၊ တို့သည်။ သယမေဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ စောဒေတွာ၊ တောင်း၍။ ဒေန္တိ၊ လှူကုန်အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ “သယံ ကရဏမေဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်ပြုခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိစ၊ လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ ဆိုသော စကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ဒဒန္တေသုပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ စွန့်ခြင်းဝိနည်းကံ ရှေးရှိသော။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဇာတရူပရဇတံ၊ ကို။ “သံဃေ၊ သည်။ သာဒိတေ၊ သာယာသည်ရှိသော်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝိကပ္ပေန္တိ၊ ကြံကုန်၏။ တံ၊ ထို သံဃာကို။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ န ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ “နိဿဂ္ဂိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယေဝါပနကသိက္ခာပဒေသု၊ ယေဝါပနက သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ သိယာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ “ယဿ ကဿစိ ဟိ အညာဿ။ ပ။ မစာပစ္စရိယံ ဝုတ္တ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အ ပဗ္ဗဇိတာနံ၊ ရဟန်းမဟုတ်သော သူတို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ အန္တမသော၊ ဖြင့်။ မာတာပိတူနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ သမ္ပဋိစ္ဆန္တဿ၊ ခံသောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ကပ္ပိယဝေါဟာရေပိ၊ ကပ္ပိယဝေါဟာရ၌လည်း။ ဝိဓာနံ၊ အစီအရင်ကို။ ဝက္ခာမ၊ ဆိုကုန်အံ့။ ဣဒံ၊ ဤ ကပ္ပိယဝေါဟာရ အစီအရင်သည်။ သေယျထာ ကတမံ၊ မူကား။ “ဥဒကဝသေနာ”တိ အာဒိ၊ အစရှိသည်တည်း။ ဒုဗ္ဗိနိဗ္ဘောဂံ ဟောတီတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပရတော၊ နောက်မှ။ “တေဿဝ အကပ္ပိယံ ကသ္မာ ဓညဿ ဝိစာရိတတ္တာ”တိ ဣမိနာ၊ ဟူသောစကားနှင့်။ န သဒိသံ၊ မတူ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုဝုတ္တံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤ စကားသည်။ ဘိက္ခုဿ၊ ၏။ ပယောဂဝသေန၊ ဖြင်။ အာဒိတော၊ မှ။ ပဠာယ၊ ၍။ ဥပ္ပန္နေန၊ ဖြစ်သော ကောက်နှင့်။ မိဿံ၊ ရော၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အ ကတပုဗ္ဗံ၊ ရှေး၌မပြုဘူးသည်ဖြစ်၍။ နဝ သဿံ နာမ၊ အသစ်ဖြစ်သော ကောက်ခင်းမည်၏။ ခလေ ဝါဌတွာ ရက္ခတီတိ၊ ကား။ ဣဒံ ဝါ၊ ဤစကားကိုလည်း။ ဧတ္တကံ ဝါ၊ ဤမျှကိုမူလည်း။ မာ ကဏှ၊ မယူလင့်။ ဣဒံ၊ ဤမျှကိုလည်း။ “ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ လဗ္ဘတိ၊ ရ၏”။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဣတော၊ ဤအရပ်မှ။ အပနေဟိ၊ ပယ်လော့။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ ပုဉ္ဆံ၊ အစုကို။ ကရောဟိ၊ လော”။ ဣတိ ဧဝမာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ ပယောဂေန၊ လုံ့လဖြင့်။ စေ ရက္ခတိ၊ အကယ်၍ စောင့်အံ့။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်။ “မယိ၊ သည်။ ဌိတေ၊ တည်စဉ်။ ရက္ခတိ၊ စောင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံး သွင်း၍။ သစေ ရက္ခတိ၊ အံ့။ ဂဏှန္တေ ဝါ၊ ယူသောသူတို့ကိုမူလည်း။ ပဿိတွာ၊ ၍။ ‘ကိံ ကရောထ၊ အသို့ပြုကြကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဘဏတိ၊ ဆိုအံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “ဒွါရံ၊ ကို။ ပိဒဟိတွာ၊ ပိတ်၍။ ရက္ခန္တေန၊ ဖြင့်။ ဝဘိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ရညော၊ မင်း၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ ဒုဝိညေယျံ၊ ဝိယ၊ သိခက်သကဲ့သို့။ ဣဒံ ရာဇသိက္ခာပဒံ၊ ကို။ မဟာဝိသယသိက္ခတ္တာ ဝါ၊ များသောအရာရှိသော ကျင့်ဖွယ် ရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ စိတ္တာဓိပ္ပါယတောပိ ဝါ၊ ဆန်းကြယ်သော အနက်အဓိပ္ပါယ် ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝိဒုညေယျံ၊ သိနိုင်ခဲ၏။
ရာဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာသော။ စီဝရဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီ။
-----------
၂- ကောသိယဝဂ္ဂ ၁ - ကောသိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၄၂။ ကောသိယကာရကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကောသံ၊ အအိမ်ကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုတတ်ကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကောသကာရာ”တိ၊ ၍။ လဒ္ဓဝေါဟာရာနံ၊ ရအပ်ကုန်သော ခေါ်ဝေါ်ခြင်း ရှိကုန်သော။ ပါဏကာနံ၊ ပိုးတို့၏။ ကောသတော၊ အအိမ်မှ။ နဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်သောအမွေးသည်။ ကောသိယံ နာမ၊ ကောသိယမည်၏။ အတ္တနာ၊ သည်။ စေ ကတံ၊ အကယ်၍ ပြုအံ့။ နိဿဇ္ဇနကာလေ၊ စွန့်သော ကာလ၌။ “သယံ ကတံ နိဿဂ္ဂိယ”န္တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။
ကောသိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-သုဒ္ဓကာဠကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၄၇။ သုဒ္ဓကာဠကာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမေ၊ ပမကောသိယမိဿက သိက္ခာပုဒ်၌။ “ဧကေနပိ ကောသိယံသုနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဣဓ၊ ဤဒုတိယသိက္ခာပုဒ်၌။ “ဧကေနာပိ အညေန အမိဿေတွာ”တိဝစနာဘာဝတော၊ အမိဿေတွာ - ဟူသောပါဠိ၏ မရှိသောကြောင့်။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော အမွေးတို့နှင့်။ မိဿကဘာဝေ၊ ရောသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ အပညာယမာနရူပကံ၊ မထင်သော အရုပ်သဘောရှိမူကား။ “သုဒ္ဓကာဠက"မိစ္ဆေဝ၊ ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သုဒ္ခကာဠကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-ဒွေဘာဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၅၂။ “ဓာရယိတွာ ဒွေ တုလာ အာဒါတဗ္ဗာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တူလာဓာရဏာယ၊ ချိန်ဖြင့်ချိန်သဖြင့်။ ကာဠကာ၊ သိုးနက်မွေးတို့သည်။ အဓိကာ၊ လွန်ကုန်သည်။ ယထာ၊ အကြင် အချင်းဖြင့်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကာဠကာနံ၊ သိုးနက်မွေးတို့၏။ ဥက္ကဋ္ဌပရိ စ္ဆေဒေန၊ အလွန်ကို ပိုင်းခြားသောအားဖြင့်။ ဒွေ ဘာဂါ၊ နှစ်ဖို့တို့ကို။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ သုဒ္ဓကာဠက ပဋိသေဓနနိဒါနာနိ၊ သက်သက်သော သိုးနက်မွေးတို့ကို မြစ် ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းတို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ အစွဲပြု၍။ ပညတ္တတ္တာ၊ ပညတ်သောကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ တတိယံ ဩဒါ တာနံ စတုတ္ထံ ဂေါစရိယာ နန္တိ အယံ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဟေဠိမပရိစ္ဆေဒေါ၊ အယုတ်ကို ပိုင်းခြားသော သဒ္ဒါတည်း။ မာတိကာဠကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ “ဧကဿပိ၊ တခုသည် မူလည်းဖြစ်သော။ ကာဠကလောမဿ၊ သိုးနက်မွေး၏။ အတိရေကဘာဝေ၊ လွန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တုလာဓာရဏာယ၊ ချိန်ဖြင့် ချိန်သောအရာနှင့်။ ကိဉ္စာပီ န သမေတိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ သိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ အစိတ္တ ကတ္တာ၊ စိတ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ တုလာယ၊ ချိန်ဖြင့်။ ဓာရယိတွာပိ၊ ချိန်၍သော်လည်း။ တေသံ၊ ထို သိုးနက်မွေးတို့၏။ ဧကမ္ပိ လောမံ၊ တချောင်းသော အမွေးသည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအခင်းပြုရာ၌။ ပတေယျ၊ ကျငြားအံ့။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကား အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ-အညေ အတ္ထေ၊ ချိန်နှစ်ခုတို့ကို။ နာဒါတဗ္ဗော၊ မယူအပ်ကုန်။ ဦနကတရာ၊ အယုတ်တို့ကို။ အာဒါတဗ္ဗာ၊ ကုန်သည်။ သိယျုံ၊ ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လောမံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တုလာ ဓာရဏာ၊ ချိန်ဖြင့် ချိန်သည်ကို။ န ကရီယတိ၊ မပြုအပ်။ အထ ဧကန္တေန၊ စင်စစ် သဖြင့်။ ဂဏေတွာဝ၊ ၍သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တုလာဓာရဏာယ၊ ၏။ ပယောဇနံ၊ သည်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သ်။ “ဂေါစရိယဩဒါတေသု၊ တို့တွင်။ ဧကမေဝ၊ တခုခုကိုသာလျှင်။ ဒိဂုဏံ၊ နှစ်ဆတက်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဂဟေတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ အဝိစာရိတတ္တာ၊ မစိစစ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဒွေဘာဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-ဆဗ္ဗဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဆဗ္ဗဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅။ နိသီဒနသန္ထတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၆၅။ နာဿုဓ ကောစီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဿုဓ - ဣတိ အယံ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝဓာရဏတ္ထေ၊ ၌။ နိပါတော၊ နိပါတ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ အစဉ်၌။ “ဧဝံ ဘန္တေတိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ”တိ၊ ၍။ ဗဟုဝစနံ၊ ဗဟုဝုစ်ကို။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ရှင့်။ တထာ ပိ၊ သော်လည်း။ တေ ဘိက္ခူ၊ ထိုရဟန်း တို့သည်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနံ၊ ကို။ ပဋိဿုဏိတွာ၊ ဝန်ခံ၍။ ဣဓ၊ ဤဘုရားအထံတော်၌။ နိသိန္နေသု၊ နေကုန်သော။ (ထည့်)။ တေသု ဘိက္ခူသု၊ တို့တွင်။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သောရဟန်းသည်မျှ။ ဧကေန၊ တယောက် သော။ ပိဏ္ဍပါတနီဟရကေန၊ ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ နာဿုဓ န ဧဝ ဥပသင်္ကမတိ၊ မကပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ ယူခြင်းသည်။ သုဂ္ဂါဟံ၊ ကောင်းစွာယူသည်မည်၏။ ဧကာဟံ ဘန္တေ ဘဂဝန္တံ ဝရန္တီတိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ အနုဇာနာမိ။ ပ။ ယထာသုခံ မံ ဒဿနာယ ဥပသင်္ကမန္တုတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒဿနတ္ထယ၊ ဖူးမြင်ခြင်းငှါ။ ဥပသင်္ကမန္တု၊ ကုန်လော။
၅၆၆-၇။ “မယံ အာယသ္မန္တံ ဥပသေန”န္တိ ဧတံ၊ ဤ စကားကို။ တဿ၊ ထို အရှင်ဥပသေနမထေရ်၏။ ဂဏပါမောက္ခာတ္တာ၊ ဂိုဏ်းအကြီးအကဲဖြစ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာရညိကပိဏ္ဍပါတိကပံသုကူလိကဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံသော ဓုတင်တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ တေနဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “သန္ထတေ စတုတ္ထစီဝရသညိတာယာ”တိ၊ ၍။ အာဟာ၊ ၏။ သဗ္ဗေတိ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည်ပင်လည်း။ တေစီဝရဉ္စ၊ တိစီဝရိက် သင်္ကန်းသုံးထည်ကိုလျှင်။ န ဗုဇ္ဈန္တိကိံ၊ မသိကြလေကုန်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆောယျ၊ အံ့။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအားဖြင့်။ အဗုဇ္ဈနံ၊ မသိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ကတမံ၊ အဘယ်သည်လျှင်။ စီဝရံနာမ၊ မည်သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဆန္နံ၊ ခြောက်ထည် သော သင်္ကန်းတို့တွင်။ အညတရံ၊ တထည်ထည်ဖြစ်သော။ ဝိကပ္ပနုပဂံ၊ ဝိကပ္ပနာလောက်သော။ ပစ္ဆိမံ၊ မစ္ဆိမသင်္ကန်းသည်။ စီဝရံ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗံ၊ ဖြေအပ်၏။ တံ၊ ထို သင်္ကန်းသည်။ ဝါယိမံ၊ ယက်သောသင်္ကန်းလော။ အဝါယိမံ၊ မယက်သော သင်္ကန်းလေ။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝါယိမံယေဝါတိ၊ ယက်သော သင်္ကန်းဟူ၍။ ကိဉ္စာပိ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဆိုသည်ရှိသော်။ ဝါယိမဘာဝေါ၊ ကို။ ကတရသုတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာယတိ၊ သိသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ သော၊ ထို ဝိတဏ္ဍဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (တနည်း) သော၊ ထို စောဒကသည်။ သုတ္တမေဝ၊ ပါဠိကိုလျှင်။ န ပဿတိ၊ မမြင်လတ္တံ့။ အပ္ပဿန္တေန၊ မမြင်သည်ရှိသော်။ သိဝေယျကံ၊ သိဝရာဇ်တိုင်း၌ဖြစ်သော။ ဒုဿယုဂဉ္စ၊ ပုဆိုးအစုံကိုလည်းကောင်း။ ဣဒ္ဓိမယိကဉ္စ၊ ဣဒ္ဓိမယသင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း။ ဒေဝဒတ္တိယဉ္စ၊ နတ်လှူသော သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း။ ဒေဝဒတ္တိယဉ္စ၊ နတ်လှူသော သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း။ အစီဝရံ၊ သင်္ကန်းမဟုတ်သည်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ အစီဝရံ၊ ကို။ ယဒိ ကရောတိ၊ အကယ်၍ပြုအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ပြုသည်ရှိသော်။ အဝါယိမမ္ပိ၊ မယက်သော သင်္ကန်းသည်လည်း။ စီဝရံ၊ စီဝရမည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒေယျ၊ ဆိုရာ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ အစီဝရဖြစ်ခဲ့သော်။ သန္ထတေ၊ အခင်း၌။ စီဝရသညိတာ၊ သင်္ကန်းဟူသော အမှတ်သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ထင်၏။ ဝါ၊ ပြီး၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကမ္ဗလသီသေန၊ ကမ္ဗလာသင်္ကန်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ ဥဏ္ဏာမယသာမညတော၊ သားမွေးဖြင့်ပြီးသော ဝတ္ထုအဖြစ်ဖြင့် တူသောကြောင့်တည်း။ ကိံ ပန၊ နည်း။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ သန္ထတံ၊ အခင်းကို။ အဓိဋ္ဌဟိံ သုကိံ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်ကုန်သလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးတည်း။ ဒုဋ္ဌု၊ မကောင်းသောအားဖြင့်။ အဓိဋ္ဌတိံသု၊ တင်ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သန္ထတဿ၊ ၏။ အစီဝရတ္တာ စ၊ သင်္ကန်းမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ န အဓိဋ္ဌာနုပဂတ္တာ စ၊ အဓိဋ္ဌာန်မထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း တည်း။ အထ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ နဓိဋ္ဌဟိံ သု၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်သည် ဖြစ်ကုန်အံ့။ ဧတေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေးဦးကပင် လျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုအခင်းတို့၌။ အစီဝရသညိနော၊ သင်္ကန်းမဟုတ်ဟု အမှတ်ရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း ၍။ တတ္ထ၊ ထိုအခင်းတို့၌။ အစီဝရသညိတာယ၊ သင်္ကန်းဟူသောအမှတ် မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုဝါယိမ အဝါယိမနှစ် ပါးသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဿ ဇ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသန္ထတအရာ၌။ အဓိဋ္ဌာနုပဂံ၊ အဓိဋ္ဌာန် လောက်သော တဒေဝ၊ ထိုသို့သော အခင်းသည်လျှင်။ နတ္ထိ ကိံ ပန၊ မရှိလေသလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။
အပိစ၊ တနည်းလည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်အားဖြင့်။ တေသံယေဝ၊ ထို ရဟန်းတို့အား သာလျှင်။ သန္ထတေ၊ အခင်း၌။ စီဝရ သညိတာ၊ သင်္ကန်းဟူသော အမှတ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အညေသမ္ပိ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်းတို့အားလည်း။ အနုဗန္ဓတိ ဧဝ၊ အစဉ်လိုက် သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ပုရာဏသန္တတံ နာမ သကိံ နိဝတ္တမ္ပိ သကိံ ပါရုတမ္ပီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့် တည်း။ အဋ္ဌကထာစရိယော ပန၊ သည်ကား။ အဿ၊ ထို နိဝတ္ထံ ပါရုတံ - ဟူသော ပုဒ်၏။ အစီဝရတံ၊ သင်္ကန်းမဟုတ်သည် ၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဘာသိတတ္ထဒီပနေ န၊ ဟောအပ်သော နေရာအိပ်ရာဟူသော အနက်ကိုပြသဖြင့်။ ဒီပေတိ၊ ၏။ နိဝတ္တံ ဝါ ပါရုတံ ဝါတိ ဧတေသံ၊ ထို ပုဒ်တို့၏။ နိသိန္နဉ္စေဝ နိပန္နဉ္စာတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုတော်မူ၏။ အပိ စ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ဧဝံ သန္တေ ပိ၊ ဤသို့ နိသိန္န နိပန္နအနက် ဖြစ်သင့်သော်လည်း။ သန္ထတေ၊ ၌။ စီဝရသညိတာ၊ သည်။ အနုဗန္ဓတိ ဧဝ၊ အစဉ်လိုက်သည်သာလျှင် တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ခန္ဓကေ၊ ၌။ “နိသီဒနံ အဓိဋ္ဌာတုံ န ဝိကပ္ပေတု”န္တိစ၊ ၍လည်းကောင်း။ ပရိဝါရေ စ၊ ၌လည်း။ “နဝ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနီ”တိ စ၊ ၍ လည်းကောင်း။ နိသီဒနသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “ဒသာ ဝိဒတ္ထီ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ “နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ”တိ စ၊ ၍ လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုပါဠိ၏။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်း။ “သန္ထတသဒိသံ၊ အခင်းနှင့်အတူ။ သန္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ ဧကသ္မိံ အန္တေ၊ တခုသော အစွန်း၌။ သုဂတဝိဒတ္ထိမတ္တပဒေသေ၊ မြတ်စွာဘုရား တထွာမျှသော အရပ်၌။ တီသု ဌာနေသု၁၊ သုံးပါးကုန်သော အရာတို့၌။ ဖာလေတွာ၊ ခွဲ၍။ တိဿော ဒသာ၊ သုံးခုကုန်သောအဆာတို့ကို။ ကရီယန္တိ၊ ကုန်၏။ တာဟိ ဒသာဟိ၊ ထို အဆာတို့ဖြင့်။ သဒသံ နာမ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “နိသီဒနံ၊ ကို။ ဝုတ္တ န ယေန၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗမေဝ၊ လျှင်တည်း။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုသို့ အဓိဋ္ဌာန်တင်အပ်သော နိသီဒိုင်သည်လည်း။ ပမာဏယုတ္တံ၊ ပမာဏနှင့် ယှဉ်သော။ ဧကမေဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဒွေ၊ နှစ်ခုတို့သည်။ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ မအပ်ကုန်”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိသီဒနံ နာမ၊ မည်သည်ကို။ နဝန္နံ စီဝရာနံ၊ တို့တွင်။ အညတရံ စီဝရံ၊ တပါးသော သင်္ကန်းဖြစ်၍။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထို အဓိဋ္ဌာန်တင်အပ်သော နိသီဒိုင်သည်လည်း။ သန္ထတသဒိသံ၊ အခင်းနှင့်အတူ။ ကတွာ၊ ၍။ ဧဠကလောမမယသန္ထတ ဝိသေသံ၊ သိုးမွေးဖြင့်ပြီးသော အခင်းအထူးတည်း။ ဣတိ အတ္ထ ဇာတံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တထာ၊ တူ။ နိသီဒနမေဝ၊ သည်လျှင်။ နိသီဒန သန္ထတဉ္စ၊ နိသီဒနသန္ထတအဖြစ်သည်လည်း။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဍိပဒေ စ၊ ၌လည်း။ “ဧကမေဝါ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မိံ အတ္ထေ၊ ထိုသို့သောအနက်သည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးသည်ရှိသော်။ သန္တတေ၊ ၌။ စီဝရသညိတာ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌာဗ္ဗော၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သန္ထတသာမညတော၊ သန္ထတအဖြစ်အားဖြင့် တူသောကြောင့်တည်း။
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ကိ မတ္ထံ၊ ငှါ။ အ ဒသံယေဝ၊ အဆာမရှိ သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သန္ထတံ၊ သည်။ စီဝရသင်္ချံ၊ သင်္ကန်းဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်သနည်း။ အနေကမ္ပိ၊ များစွာလည်း ဖြစ်သော။ အနဓိဋ္ဌိတမ္ပိ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင် သည်လည်း ဖြစ်သော။ မဟန္တမ္ပိ၊ ကြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ သန္ထတံ၊ သည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ယတော၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ သ ဒသမေဝ၊ သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သန္ထတံ၊ သည်သည်။ စီဝရသင်္ချံ၊ သင်္ကန်းဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တတော-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌာနဉ္စ၊ သည်လည်း။ သဥပဂစ္ဆတိ၊ လောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဆန္နံ ဝဿာနံ၊ တို့၏။ ဩရေန၊ အတွင်း၌။ သမ္မုတိ၊ ကို။ ဝိနာပိ၊ ကြဉ်၍ည်း။ အသန္ထတပရိယာပန္နတ္တာ၊ သန္ထတ၌ အကျုံးမဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စီဝရသင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုသင်္ကန်းခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ ရောက်သော နိသီဒနသည်လည်း။ ပေါရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော အခင်းဟောင်းကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဧဝ၊ စွန့်၍သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ မစွန့်မူ၍။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုသို့သော နိသီဒိုင်သည်လည်း။ ပမာဏယုတ္တံ၊ သော။ ဧကမေဝ၊ လျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဒွေ၊ နှစ်ခုတို့သည်။ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ မအပ်ကုန်။ ဣတိ ဝစနေတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သန္တတံ၊ ကို။ သယနတ္ထမေဝ၊ အိပ်ရာအလို့ငှါသာလျှင်။ ကရီယတိ၊ ၏။ နိသီဒနံ၊ သည်။ အသန္ထတမေဝ၊ အခင်းမဟုတ်သည်သာလျှင် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သောသူ၏။ မတိ၊ အလိုသည်။ အထာပိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ တဉ္စ၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော အလိုကိုလည်း။ နိယမတော၊ အမြဲအားဖြင့်။ န ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ပေါရာဏသန္ထတံ နာမ သကိံ နိဝတ္ထမ္ပိ သကိံပါရုတမ္ပီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရိယာယော၊ ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ န ပရိယေသိတဗ္ဗံ၊ မရှာအပ်။ ကသ္ပာ၊ မူကား။ ဝိနယညတ္တိယာ၊ ၏။ အနညဝိသယတ္တာ၊ ဘုရားမှတပါးသော သာဝကတို့ ၏ အရာမဟုတ်သောကြောင့်တည်း။
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ “သန္ထတံ ပန ဘိက္ခုနာ”တိ၊ ၍။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ အပညာပေတွာ၊ မပညတ်မူ၍။ “နိသီဒနသန္ထတ"န္ထိ၊ ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပညတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ စီဝရသညိတာယ၊ ဖြင့်။ သန္ထတာနံ၊ တို့ကို။ ဥဇ္ဈိတတ္တာ၊ စွန့်သောကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ ဝါ၊ နိသီဒိုင်တို့၏။ အစီဝရဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ သင်္ကန်း မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းငှါ။ တထာ၊ ထို နိသီဒနသန္တတံ-ဟူသော အခြင်းအရာအားဖြ်င့။ ပညတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဓုတင်္ဂဘေဒဘယာ၊ ဓုတင်ပျက်စီးအံ့သည်မှ ကြောက်သောကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုအခင်းတို့ကို။ ဥဇ္ဈိတွာ၊ စွန့်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တေရသာပိ ဓုတင်္ဂါနိ၊ တဆယ့်သုံးပါးကုန်သော ဓုတင်တို့ကိုလည်း။ သမာဒိယိံသု၊ ပြည့်စုံစေကုန်၏။ သီသဒဿနဝသေန၊ အဦးကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တီဏေ၊ သုံးပါးကုန်သော အာရညိကဓုတင် ပိဏ္ဍိပါတိကဓုတင် ပုံသုကူလိကဓုတင်တို့ကို သာလျှင်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဘဂဝါ စ၊ သည်လည်း။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့အား။ သန္ထတံ၊ ကို။ အနုဇာနိ၊ ပြီ။ တတော၊ မှ။ နေသံ၊ တို့၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သောအကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “နိသီဒနစီဝရသဏ္ဌာနမ္ပိ၊ နိသီဒိုင်သင်္ကန်းသဏ္ဌာန်ရှိသော်လည်း။ ဧတံ နိသီဒနသန္ထတံ၊ ဤနိသီဒိုင်အခင်းကို။ နော အနုညာတံ၊ ခွင့်မပြုအပ်။ စတုတ္ထစီဝရဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ကတသန္ထတံ၊ သည်။ ပဂေဝ၊ နည်း”။ တတော-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သန္ထတေ၊ ၌။ နေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ စီဝရသညိတာ၊ သည်။ န ဘဝိဿတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ စ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဘဂဝတော၊ သည်။ နိသီဒနသန္ထတန္တိ၊ ၍။ ပညတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ဘုရားအလိုတော်တည်း။ “ပစ္ဆိမာနိ ဒွေ ဝဋ္ဋတန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ ‘အနာပတ္တိ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္စတီ”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ၏။
နိသီဒနသိက္ခာ ပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၆-ဏဠကလောမသိက္ခယကဒ ဝဏ္ဏနာ
၅၇၂-၃။ ပဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နဿတိ ဣမိနာ၊ ပါဌိဖြင့်။ ပကတိယာ၊ ပကတိအားဖြင့်။ ဒီဃမဂ္ဂံ၊ ရှည်သောခရီးကို။ ပဋိပန္နဿ၊ သွားသောရဟန်းအား။ ဥပ္ပန္နာနိပိ၊ ဖြစ်သော သိုးမွေးတို့ကိုလည်း။ တိယောဇနပရမမေဝ၊ သုံးယူဇနာအတိုင်းအရှည်လျှင်။ ဟရိတဗ္ဗာနိ၊ ဆောင်အပ်ကုန်၏။ အပဋိပန္နိဿ၊ ခရီးမသွားသောရဟန်းအား။ ကဂေဝ၊ နည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နဿ၊ အဓွန့်ရှည်သောခရီးကို သွားသောရဟန်းအား။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏။ ဣတိ ဝါ၊ သို့မူလည်း။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ ဝါသာဓိပ္ပါယဿ၊ နေခြင်းကို အလိုရှိသော။ ပဋိပဿ ဒ္ဓိဂ္ဂမနဿ၊ ငြိမ်းပြီးသော သွားခြင်းရှိသောသူ၏။ အဟတ္တာ၁၊ ဆောင်သောကြောင့်။ “အပ္ပဋိပန္နော”တိ၊ ၍။ သင်္ချံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။
ဟေတုကတ္တုဝစနံ၊ ဟေတုကတ္တားကို ဟောတတ်သော။ “ဟရာပေတီ”တိ ဣဒံ၊ ဟရာပေတိ ဟူသော စသဒ္ဒါသည်။ တံ၊ ထိုဆိုအပ်သော အနက်ကို။ သာဓေတိ၊ ပြီးစေ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်းဟူ မူကား။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “သာမိကဿ အဇာနန္တေဿဝါ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ “မံ၊ ငါ့ကို။ ဧသ၊ သည်။ ဟရာပေတိ၊ ဆောင်စေ၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အဇာနန္တံ၊ မသိသောသူကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သာရေတိ စောဒေတိ အနုဗန္ဓာပေတီ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ “မံ၊ ကို။ ဧသ၊ သည်။ ဣဒံ ဌာနံ၊ ကို။ အတိက္ကမာပေတိ၊ လွန်စေ၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဇာနန္တံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာဓိတံ၊ ပြီးစေ၏။ အ ဇာနန္တောပိ၊ မသိသော်လည်း။ ဟရဏာဒီဟိ၊ မလွန်။ နာဝါ၊ သည်။ အ နုဗန္ဓတိ၊ အစဉ်လိုငက်၏။ ဟရဏာဒီဟိ၊ ဆောင်ခြင်းအစရှိသည်တို့ ဖြင့်။ အနတိက္ကမိတွာ၊ မလွန်မူ၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ရုစိယာ၊ အလိုအားဖြင့်။ အတိက္ကမတိ၊ လွန်၏။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ သည်သာလျှင် တည်း။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဟေတုကတ္တုဘာဝါသမ္ဘဝတော၊ ဟေတုကတ္တားအဖြစ် မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။
ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ယထာ တိဋ္ဌဋ္ဌာနတော၊ အကြင်အကြင်သို့ တည်တိုင်းသော ဌာနမ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဝက္ခာမ၊ ဆိုကုန်အံ့။ “အသန္တေပိဟာရကေ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟာရကာလာဘပစ္စယာပိ၊ ဆောင်တတ်သောသူကို မရခြင်းကြောင့်လည်း။ သယံ၊ သည်။ ဟရဏတော၊ ဆောင်သောရဟန်းအား။ နိဿဂ္ဂိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဟာရကေ၊ ဆောင်တတ်သော သူသည်။ သတိ၊ ရှိသော။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဧကော၊ သော။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဝဓာရဏတ္ထံ၊ အနက်ရှိသော။ အပိ-သဒ္ဒံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဟာရကေ၊ သည်။ အသန္တေ ဧဝ၊ လျှင်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ ၏။ ဟာရကေ ပန၊ ဆောင်တတ်သောသူ သည်ကား။ သတိ၊ သော်။ တေန၊ ထိုဆောင်တတ်သောသူကို။ ဟရာပေန္တဿ၊ အား။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ နိဿဂ္ဂိယအာပတ်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ “သံဃတော ဝါ။ ပ။ အတ္တနော ဓနေန ဝါ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ အစိတ္တကံ၊ အကယ်၍ အစိတ္တကဖြစ်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ သံဃာဒိတော၊ သံဃာအစရှိသည်မှ။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ အာကင်္ခမာနေန၊ ဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟိတဿဝ၊ သော။ ဧဠကလောမဿ၊ ကို။ တိယောဇနာတိက္ကမေ၊ သုံးယူဇနာကိုလွန်ခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ အဇာနတော၊ မသိသောကြောင့်။ အပဋိဂ္ဂဟိတဿ၊ မခံပဲလျက်။ စီဝရာဒီသူ၊ သင်္ကန်းစသည်တို့တွင်။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသောအရပ်မှ။ လဂ္ဂဿ၊ ညိသောသိုးမွေးကို။ အတိက္ကမေန၊ လွန်ခြင်းကြောင့်။ အာပတ္ထိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေပန၊ ၌ကား။ “ကမ္ဗလဿ၊ ကမ္ဗလာ၏။ ဥပရိ၊ ၌။ နိပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြန့်၍။ ဝါ၊ ဖွဲ့၍။ ဂစ္ဆန္တဿ၊ အား။ ဧကမ္ပိ လောမံ၊ တခုသောအမွေးသည်။ စီဝရေ၊ ၌။ လဂ္ဂံ၊ သည်။ သစေဟောတိ၊ အံ့။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ကမ္ဗလတော၊ မှ။ ဝိဇဋိတတ္တာ၊ ပြေသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ ကမ္ဗလဿ၊ ကို။ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ၊ ခံအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အနာပတ္တိ ကတဘဏ္ဍေ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေန၊ ထိုဘိဏ္ဍာဖြင့်။ အနေကဘဏ္ဍမ္ပိ၊ များစွာသော ဘဏ္ဍာသည်လည်း။ ကတဘဏ္ဍဋ္ဌာနိမေဝ၊ ပြုအပ်သော ဘဏ္ဍာအရာ၌ တည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဘဏ္ဍာကို။ အနေန၊ ဤအရပ်သည်။ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ၊ မခံအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ကတဘဏ္ဍံ၊ ပြုအပ်သော ဘဏ္ဍာသည်။ အထ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဒုပ္ပရိဟာရိယလောမ ဝိနိဗ္ဘောဂကာလော၊ မကောင်းသဖြင့် ဆောင်အပ်သော အမွေး္ကို သုံးဆောင်သောကာလကို။ နိယမော၊ ဩည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော်လည်း။ အကတဘဏ္ဍေ၊ မပြုအပ်သောဘဏ္ဍာ၌။ တိကပါစိတ္တိယံ၊ တိကပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ ကတဘဏ္ဍေ၊ ပြုအပ်သောဘဏ္ဍာ၌။ တိကဒုက္ကဋဉ္စ၊ ကိုလည်း။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ ဒေဿတဗ္ဗံ၊ ပြအပ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ တိကဿ၊ တိကကို။ ဒဿိတတ္တာ၊ ပြအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သဥဿာဟတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပဋိပ္ပဿဒ္ဓဂမနတ္တာ၊ မငြိမ်းသောသွားခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အစိတ္တကတ္တာ စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဥဿာဟာနုရူပံ၊ ဥဿာဟအားလျော်စွာ။ လောမာနံ၊ တို့ကို။ တိယြောဇနာ တိက္ကမနတော၊ သုံးယူဇာကို လွန်သောကြောင့်။ ပယောဂစိတ္ထေန၊ ပယောဂစိတ်နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ ဟရဏစိတ္တေန၊ ဆောင်လိုသောစိတ်ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ ဧဝ၊ အာပတ်သို့ရောက်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ ဤကား အဓိပ္ပါယ်တည်း။ သာ အနာပတ္တိ ပါဠိယာ န သမေတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌
၅၇၅။ အပဋိလဘိတွာ ဟရတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဌမ တိယောဇနတော၊ ပထမ တိယောဇနမှ။ ပရံ၊ အလွန်။ ဟရတိ၊ ၏။ ဒုတိယာဒိတော၊ ဒုတိယ တိယောဇနအစရှိသည်မှ။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကတဘဏ္ဍေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နောကာသာဘာဝါ၊ ဖြစ်သောအရာ၌ မရှိသောကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။
ဧဠကလောမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၇-ဏဠကလောမဓောဝါပန သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၈၁။ ပုရာဏစီဝရဓောဝန သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ စီဝရံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ “အညံ ပရိက္ခာရံ ဓောဝါပေတီ”တိ၊ ဟူ၍။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ရှင့်။ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ ဥပ္ပန္နကာလတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဧဋ္ဌကလောမဓောဝါပနာ ဒိနာ၊ သိုးမွေးကိုဖွပ်စေခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သာ စ၊ ထိုအာပတ်သည်မူ်လည်း။ မူလာပတ္တိတော ဧဝ၊ မူလ်အာပတ်ဖြင့်သာလျှင်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣမမှာ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးသိက္ခာပုးဒ်၌။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဠကလောမာနံ၊ တို့၏။ အပ ရိက္ခာရတ္တာ၊ ပရိက္ခရာမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဋ္ဌံ၊ ပျက်စီးသောသိုးမွေးကြို။ အဂ္ဂဟဏမေဝ၊ မယူခြင်းသည်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣမဿ အန္တိမနယဿ၊ ဤအဆုံးဖြစ်သောနည်း၏။ အတ္ထပ္ပကာသနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဣဒံ ပဉှာကမ္မံ၊ ဤပြဿနာအမှုကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ‘'ဓောဝါပေတီ”တိ ဣဒံ၊ ဓောဝါပေတိ-ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ ရဇာပနဝိဇဋာပနဂ္ဂဟဏေန၊ ရဇာပနအနက်, ဝိဇဋပနအနက် ကိုယူသဖြင့်။ နိပ္ပဒေသဝါစိပဒံ၊ အကြွင်းမရှိသောအနက်ကို ဟောသော ပုဒ်လော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ အဂ္ဂဟဏေန၊ အယူသဖြင့်။ သပ္ပဒေသဝါစိပဒံ၊ အကြွင်းရှိသော အနက်ကို ဟောသောပုဒ်လော။ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေ၊ သင်စောဒကဆရာ၏။ စေဒနာ၊ သည်။ အဝသိဋ္ဌာ၊ ကြွင်းသေး၏။ တံ၊ ထိုအကြွင်းကို။ ဗြူဟိ၊ ဆိုဦးလော။ နိပ္ပဒေသဝါစိပဒံ၊ အကြွင်းမရှိ အလုံးစုံသော သုံးနက်ကိုဟောစောပုဒ်သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အနက်တို့၌။ ဣဒမေဝ၊ ဤဓောဝါပေတိ-ဟူသောပုဒ်တခုကိုသာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရာနိ၊ တပါးကုန်သေုာ ရာဇာပေယျ ဝိဇဋပေယျ-ဟူသောပုဒ်တို့ကို။ နဝတ္တဗ္ဗယနိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ သပ္ပဒေသဝါစိ ပဒံ၊ အကြွင်းရှိသောအနက်ကိုဟောသောပုဒ်သည်။ အထ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ “အဝုတ္တာ ဓောဝတိ၊ အပရိဘုတ္တံဓောဝါပေတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “အဝုတ္တာ ရဇတိ ဝိဇဋေတိ၊ နိဿဂ္ဂိယ”န္တိ၊ ၍။ အနိဋ္ဌပ္ပ သင်္ဂတော၊ မလိုအပ်သောအနက် လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဣဒံ၊ သည်လျှင်။ ပဉှာကမ္မံ၊ တည်း။
ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဂ-ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၈၃-၄။ သဗ္ဗမ္ပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော ရဇတ ဇာတရူပ ဇာတရူပမာသက ကိုလည်း။ “မုတ္တာ မဏိ ဝေဠုရိယော သင်္ခေါ’တိအာဒိ ပန၊ ကိုကား။ ရာဇသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ‘ဣတိပ္ပသင်္ဂတော၊ ဤသို့လျဉ်း ပါးရာရှိသောကြောင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္ထံ၊ ၏။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ သကဋ္ဌာနေပိ၊ မိမိအရာ၌လည်း။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္ထံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤသကဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဇာတံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တာနိ၊ ထို မဏိအစရှိသော ဝတ္ထုတို့သည်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ပါဠိယံ၊ ၌။ န ဒိဿန္တိ၊ မထင်ကုန်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမဿ၊ ဤပါဠိယံ၊ ၌။ န ဒိဿန္တိ၊ မထင်ကုန်။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမဿ၊ ဤပါဠိ၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ရာဇသိက္ခာပဒဿပိ၊ ၏လည်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာတိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇာတံ၊ ၏။
ကထံ ဟောတိ၊ နည်း။ ဧတာနိ ဟိ၊ ထို ဝတ္ထုတို့သည်လျှင်။ ရတနသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထနိ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋဝတ္ထူနိ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ “ရတန”န္တိ၊ ၍။ အာဂတာနိ၊ ကုန်၏။ “ရတနသမ္မတ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကပ္ပိယဝတ္ထု၊ သည်။ အာဂတံ၊ ၏။ တေသု စ ဒသသု ရတနေသု၊ တို့တွင်လည်း။ ရဇတဇတ ရူပဒွယံ၊ ရွှေငွေနှစ်ပါးစုံကို။ ဣဓ၊ ဤပုဒ်၌။ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထု၊ ကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ အဝသေသံ၊ ကြွင်းသောဝတ္ထုကို။ ဒုက္ကဋဝတ္ထု၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ ရတနသိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ “ရတန သမ္မတံ ဝဿာသံ ဂဏှာတိ၊ တာဝကာလိကံ ဂဏှာတိ၊ ပံသုကူလသညိဿ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရတနံ၊ ကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ သတ္တဝိဓဓညဒါသိဒါသ ခေတ္တာဒိ ပန၊ ခုနှစ်ပါးအပြားရှိသော စပါး ကျွန်မိန်းမ ကျွန်ယောကျ်ား လယ် အစရှိသည်ကား။ ဗြဟ္မဇာလဒိသုတ္တဝသေန၊ ဖြင့်။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤ စပါးမျိုးခုနှစ်ပါးအစရှိသည်၌။ ဒုက္ကဋဝတ္ထု၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တေနဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အနုယောဂဝတ္တေ၊ စိစစ်သောဝတ်၌။ “ဓမ္မံ ဇာနာတိ၊ ဓမ္မာနုလောမံ၊ ဝိနယံ၊ ဝိနယာနုလောမံ၊ ဇာနာတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ အာမကမံသမ္ပိ၊ အသားစိမ်းသည်လည်း။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်သလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုံ၊ သို့။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဣဓ၊ ဤ အာမကမံသ၌။ ဝိနယေ၊ ၌။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အမနုဿိကာဗာဓေ၊ ဘီလူးဖမ်းသော အနာသည်။ သတိ၊ သော်။ အာမကမံသံ၊ အသားစိမ်းကို။ အနုဇာနာမိ၊ ၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာမကမံသံ၊ သည်။ သုတ္တေ၊ အမကမံသ သုတ်၌။ အာဂတမ္ပိ၊ လာသော်လည်း။ ဒုက္ကဋဝတ္ထု၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မဖြစ်သော် လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ပရိဘောဂတ္ထာယ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှါ။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ခံခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ တို့၏။ တက္ကော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “ဣဓ နိက္ခိပါဟီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဥပနိက္ခိတ္တသာဒိယနမေဝ၊ အနီး၌ထားသော ရွှေငွေကို သာယာခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ကာရဏံ၊ ဤ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အကပ္ပိယဝိစာရဏာ ဧဝ၊ မအပ်သောစီရင်ခြင်းသည်လျှင်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ကပ္ပိယဉ္စ အကပ္ပိယဉ္စ နိဿယ ဌိတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ၊ ထို ဝတ္ထုသည်။ သယံ၊ သည်။ ပရိဘောဂါရဟံ၁၊ သုံးဆောင်ခြင်း ငှါထိုက်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တဒဂ္ဃနကံ၊ ထို ရွှေငွေအဖိုးထိုက်သော။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ၊ သည်။ ပရိဘောဂါရဟံ၁၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှါထိုက် သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဌိတံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ပံသုကူလဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဌိတတ္တာ စ၊ တည်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဂုတ္တဋ္ဌာနာစိက္ခနဿ၊ လုံရာ အရပ်ကို ကြားခြင်း၏။ ကပ္ပိယတ္တာစ၊ အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဌိတံ၊ ၏။ ဣတိ စ အတ္ထော၊ ကိုလည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ကပ္ပိယဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အကပ္ပိယဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နိဿာယ၊ ၍။ ဌိတံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဣမသ္မိံ ဩကာသေ၊ ၌။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်၏။ ဝါ၊ ထားအပ်သောဝတ္ထုကို။ န ပဿသိ ကိံ၊ မမြင်သလော။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ ဆေကတရေ၊ အလွန်ကောင်းကုန်သော။ ဣမေဝ ကဟာပဏေ၊ တို့ကို။ ပဿသိ၊ ရှုလော့”။ ဣတိ အာဒိဝစနဿ၊ ၏။ ကပ္ပိယတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်း။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဌိတံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤ ဝတ္ထုကို။ ဂဏှ၊ လော”။ ဣတိ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဒုဗ္ဗိစာရိတတ္တာ၊ မကောင်းသဖြင့် စီရင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ အကပ္ပိယတ္တာ၊ အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တတော၊ ထို မအပ်သောဝတ္ထုမှ။ အာဂတံ၊ သော။ အကပ္ပိယံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဌိတမေဝ၊ သည်လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဣဒံ၊ ကို။ ဂဏှ၊ လော”။ ဣတိ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တေန၊ ထိုဆိုအပ်သော သူသည်။ ဂဟိတေ၊ ယူခြင်းကြောင့်။
န ကိဉ္စ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ စေတာပိတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စေ စေတာပိတံ၊ အကယ်၍ ဝယ်စေအံ့။ ဥပါယာဘာဝံ၊ အကြောင်းမရှိ သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ “ဥပနိက္ခပံ ဌပေတွာ’တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သော ဥပါသကော၊ သည်။ ‘ဧတံ ဟိရညံ၊ ဤ ရွှေ ငွေသည်။ အတိဗဟုံ၊ အလွန်များ၏။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဣဒံ၊ ဤ ရွှေငွေကို။ အဇ္ဇေဝ၊ ယနေ့ပင်လျှင်။ န ဝိနာသေတဗ္ဗံ၊ မဖျက်ဆီးအပ်။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဥပနိက္ခေပဒေသေ၊ ဥပနိက္ခေပ အရပ်၌။ သစေ ဌပေတိ၊ အကယ် ၍ထားအံ့။ အညေန ဝါ၊ တပါးသောသူကို မူလည်း။ ဌပါပေတိ၊ ထားစေအံ့။ ဥပနိက္ခေပဝတ္ထုမှ။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ ဥဒယံ၊ အပွားကို။ ပရိဘုဉ္ဇန္တော၊ သုံးဆောင်သောကြောင့်။ သံဃော၊ သည်။ ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ ပရိဘုဉ္ဇတိ နာမ၊ သုံးဆောင်သည် မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၅၈၅။ အယံ၊ ဤ ရူပိယဆဍ္ဍက ရဟန်းသည်။ ဥက္ကံသတော၊ အလွန်အားဖြင့်။ ဣတ္ထံလက္ခဏသမ္ပန္နော၊ ဤသို့သော လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ ဧဝံ၊ သို့။ အင်္ဂသမ္ပန္နောပိ၊ အင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည်လည်း။ အပရဘာဂေ၊ ၌။ လောဘဝသေန ဝါ၊ လောဘ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အညေန၊ သော။ ကာရဏေန ဝါ၊ အကြောင်း ဖြင့် လည်းကောင်း။ နိမိတ္တံ၊ အမှတ်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သစေပါတေတိ၊ အကယ်၍ချအံ့။
အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ စ-ဟု စပ်လေ။ သစေ နိက္ခိတ္တံ ကတွာ-ဟူ၍ ဋီကာအစောင်စောင်ရှိကြ၏။ ပါဌ်ပျက် မှတ်ရာ၏။
သေနာသနမ္ပိ ပရိဘောဂ ပရိဘောဂေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဝေသေ ပဝေသေ၊ ဝင်တိုင်း ဝင်တိုင်း၌။ န၊ မဟုတ်၁။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထို ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ကာရဏန္တရေန၊ အကြောင်းအထူးကြောင့်။ ရုက္ခမူလိကဿာပိ၊ သစ်ပင်ရင်း၌နေသော ရဟန်းအား လည်းကောင်း။ အဗ္ဘောကာသိကဿာပိ၊ လွင်တီးခေါင်၌နေသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဌာနနိသဇ္ဇာ ဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ နိဝါသာဓိပ္ပါယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ပရိဘောဂ ပရိဘောဂ၊ သုံးဆောင်တိုင်း သုံးဆောင်တိုင်း။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ဘေသဇ္ဇဿ၊ ဆေး၏။ ပစ္စယတာ၊ ဆေးပစ္စည်း အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဗကာလမ္ပိ၊ အလုံးစုံ သော ကာလပတ်လုံးလည်း။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အသန္နိဟိတဿ၊ မသိုမှီးသောဝတ္ထုကို။ ပစ္ဆာဘတ္တမေဝ၊ ညအခါ၌သာလျှင်။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သန္နိဟိတဿ၊ သိုမှီးသော ဝတ္ထုကို။ ပုရေဘတ္ထမ္ပိ၊ နံနက်အခါ၌လည်း။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ တို့၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “ယာမကာလိကံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယ။ပ။ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ၊ အဇ္ဈော ဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒ၊ ၌။ အာဂတံ၊ ၏။ ဝိကာလေ၊ ၌။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကာလေ၊ ၌။ နော အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ အာဟာရကာလတ္တာ၊ အာဟာရကာလ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ သန္နိဓိသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ အာဂတံ ပန၊ လာသော ဒုက္ကဋ်သည်ကား။ ကာလေပိ၊ နံနက်အခါ၌လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သမ္မာ၊ မူကား။ သန္နိဓိဇာတတ္တာ၊ သိန္နိဓိဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုသိန္နိဓိသိက္ခာပုဒ်၌။ သတ္တာဟကာ လိကယာဝဇီဝိကဒွယမေဝ၊ နှစ်ပါးကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “သတိ ပစ္စယေ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အယံ ဝိသေသော၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော စ၊ မလိုအပ်သော အနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်လည်းကောင်း။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ လဗ္ဘတိဧဝ၊ ရအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သန္နိဓိသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “ယာဝ ကာလိကံ၊ ကို။ ယာဝကာလံ၊ ကာလပတ်လုံး။ နိဒဟိတွာ၊ သိုမှီး၍။ ဘုဉ္ဇတိ၊ သုံးဆောင်အံ့။ ယာမကာလိကံ၊ ကို။ ယာမံ၊ ယာမ်ပတ်လုံး။ နိဒဟိတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇတိ၊ သုံးဆောင်အံ့။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိတော်၌။ ဝစနပ္ပမာဏတော၊ ပါဠိကို ပမာဏပြုသောအားဖြင့်။ ယာမကာလိကံ၊ သည်။ ပုရေဘတ္တေ၊ နံနက်အခါ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပစ္ဆာဘတ္တေ၊ ညအခါ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဒိဝသေ၊ ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ရတ္တိယံ၊ ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ယာမမေဝ၊ ယာမ်ပတ်လုံးသာလျှင်။ နိဒဟိတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇန္တဿ၊ အား။
၅၈၅။ ဒေသနာသုဒ္ဓီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒေသနာ နာမ၊ ဒေသနာမည်သည်။ ဝိနယကမ္မံ၊ ဝိနည်းကံတည်း။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ ဝုဋ္ဌာနမ္ပိ၊ ဝုဠာနကံသည်လည်း။ ဒေသနာ ဧဝ နာမ၊ ဒေသနာမည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ပဋိဂ္ဂဏှာတီ”တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “ပဋိသေဝတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ ပန၊ ၌ကား။ သတိံ၊ ကို။ အကတွာ၊ ၍။ ပရိဘောဂေ၊ သုံးဆောင်ခြင်းကို။ ကရောန္တဿ၊ ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ခီဏာသဝါ၊ တို့သည်။ ကတကိစ္စတ္တာ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဘတ္တဒါယာဒါ ဝိယ၊ ဝေဖန်အပ်ကုန်သော မိဖဥစ္စာတို့ကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုရဟန္တာတို့၏။ သာမိပရိဘောဂါ၊ သာမိပရိဘောဂတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ယာသကာလိကဘာဝံ၊ ကို။ အနတိက္ကန္တတ္တာ၊ မလွန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣဏပရိဘောဂေါ၊ သည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဘေသဇ္ဇေ၊ ဆေးပစ္စည်း၌။ အာပတ္တိတော၊ အာပတ် သင့်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတရသ္မိံ၊ တပါးသော ပစ္စည်းသုံးပါး၌။ အယုတ္တပရိဘောဂတော စ၊ မသင့်သော အသုံးအဆောင် ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣဏံ ဝိယ၊ မြီကိုကဲ့သို့။ အနနုညာတဘုတ္တတ္တာ စ၊ ခွင့်မပြုသော အခြင်းအရာဖြင့် သုံးဆောင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း ကောင်းတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “အာဒိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အလဇ္ဇီနာမ၊ အလဇ္ဇီမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကောစိ၊ အမှတ်မရှိ တယောက်ယောက်သောသူကို။ န သင်္ကိတဗ္ဗော၊ မရွံရှာအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဘာရတူတာ၊ ဝန်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ သဒ္ဓိဝိဟာရိ ကာဒယော၊ သဒ္ဓိဝိဟာရိကတပည့် အစရှိသည်တို့သည်။ ယထာဒါနမေဝ ဂဟိတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အတ္တနော၊ ၏။ ဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ စေ ဒေတိ၊ အကယ်၍ ပေးအံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အတိ ရေကဘာဂံ၊ လွန်သော အဖို့ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပုနဒိဝသေ၊ မိုးသောက်သော နေ့၌။ အတ္တနော၊ ၏။ အတ္ထယ၊ ငှါ။ ဥဒ္ဓဋဘာဂံ၊ ချီသော အဖို့ကို။ တတ္ထေဝ၊ ထိုခံသော ပုဂ္ဂိုလ်၌သာလျှင်။ ဒါပေတိ၊ ပေးစေအံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိစ၊ လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိဝတ္တကံ၊ လဲလှယ်၍။ ဒေတိ၊ ၏။ စေ ဓမ္မိယံ၊ အကယ်၍ တရားနှင့်လျော်အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ “တံ၊ ထိုအဆုံး၌တည်သော ကျမ်းကို။ ဓမ္မာနုဂ္ဂဟေန၊ ဖြင့်။ ဥဂ္ဂဟေတုံ၊ သင် ခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေန လေသဝသေန၊ အဘယ်သို့သော အကြောင်း မြွတ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အဘယ်သို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ “အလဗ္ဘမာနာယ သာမဂ္ဂိယာ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေ”တိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကဝစနလေသေန၊ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကပါဠိ - ဟူသော အကြောင်းအမြွက်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၅၈၆။ အဿတိယာ ဒိန္နန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အဿတိယာ၊ သတိကင်းသဖြင့်။ ဒိန္နံ နာမ၊ လှူခြင်းမည်သည်ကား။ အပရိစတ္တံ၊ မစွန့်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒသန္တေ၊ အဆာစွန်း၌။ ဗဒ္ဓကဟာပဏာ ဒီနိ၊ ဖွဲ့အပ်သော အသပြာစသည်တို့ကို။ သတိံ၊ ကို။ ပဋိလဘိတွာ၊ ၍။
“အပိစ ပုညကာမာ”တိအာဒိ ပန၊ ကိုကား။ ဝိဓာနန္တရဒဿနတ္တံ၊ စီရင်ရာအထူးကို ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “ဣမသ္မိံ ဂေဟေ ဣဒံ လဒ္ဓန္တိ သလ္လက္ခေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ သလ္လက္ခဏေ၊ မှတ်ယူရာ၌။ ဝိမတိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိမတိယာ စ၊ ယုံမှားခြင်းသည်လည်း။ သတိ၊ သော်။ နဿဂ္ဂိ ယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ “ရူပိယေ ဝေမတိကော”တိ အာဒိဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဣဒံ ဝိဓာနံ၊ သည်။ နိရတ္ထကမေဝ၊ အကျိုးမရှိသည်၏ အဖြစ်သို့သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ န စ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်လည်း မရောက်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒသန္တေ၊ အဆာအမြိတ်အစွန်း၌။ ဗဒ္ဓကကဟာကဏဒိ၊ ဖွဲ့အပ်သော အသပြာအစရှိသည်ကို။ အဿတိယာ၊ ဖြင့်။ ဒိန္နဉ္စ၊ လှူလည်း လှူအပ်၏။ ဝတ္ထသညာယ၊ ဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟိတဉ္စ၊ ခံလည်း ခံအပ်၏။ ရူပိယံ၊ ရွှေငွေကို။ ဒိန္နဉ္စ၊ ပေးအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဋိဂ္ဂဟိတဉ္စ၊ ခံအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ (ပြန်)။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဒိန္နပဋိဂ္ဂဟိတ၌။ အာပတ္တိဒေသနာကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တံ ပန၊ ထို ရွှေငွေကိုကား။ ဒါယကာန မေဝ၊ တို့အားသာလျှင်။ ပဋိဒါတဗ္ဗံ၊ တဖန်ပြန်၍ ပေးအပ်၏။ “တတော ဥပ္ပန္နံ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဉ္စ သဗ္ဗေသံ ကပ္ပတီ”တိ ဣမဿ၊ ၏။ ဝိဓာနန္တရဒဿနတ္ထံ၊ အစီအရင်အထူးကို ပြခြင်းငှါ။ “အပိစ ပုညကာမ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
ရူပိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉ - ရူပိယသံဝေါဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အညသ္မိံသိက္ခာပဒေ၊ တပါးသော သိက္ခာပိုဒ်၌။ ဧကသ္မိံ တိကစ္ဆေဒေ၊ တခုသော တိကပရိစ္ဆေဒကို။ ဒဿိတေ၊ သော်။ သမ္ဘဝေ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဣတရေ၊ တပါးသော တိကတို့ကို။ န ဒဿီယန္တိ၊ မပြအပ်ကုန်။ ဣဓေဝ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌သာလျှင်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒဿိတော၊ ပြအပ် လေသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ (ပြန်)။ “နာနပ္ပကာရက”န္တိ၊ ၍။ မာတိကာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣဓေဝ၊ ၌သာလျှင်။ နာနပ္ပကာရဘာဝဒဿနတ္တံ၊ အထူးထူးအပြားပြား၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဝါ၊ နာနပ္ပကာရ၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဣတိဝိဿဇ္ဇနာ၊ ဤကားအဖြေတည်း။ နာနပ္ပကာရ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကယဝိက္ကယသိက္ခ ပဒေပိ၊ ၌လည်း။ န ဒဿိတော၊ အပ်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထို ပသင်္ဂဟူသော စကားကို။ နဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဒဿိတနယတ္တာ၊ ပြအပ်သော နည်းရှိလျက်လည်း။ ရူပိယဿ၊ ၏။ ဝိဘင်္ဂေ၊ အကျယ်၌။ “ယေ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ”တိ၊ ၍။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သတ္ထုဝဏ္ဏာဒယော၊ ရွှေအစရှိသည့်တို့သည်။ ဝဠဉ္စနုပဂါ ဧဝ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော ရွှေငွေအစရှိသည်တို့ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တတော၊ ထိုသို့ပြီးသောကြောင့်။ အဝဠဉ္စနုပဂေဟိ၊ ကုန်သော။ ဇာတရူပရဇတေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝေါဟာရေန၊ ရောင်းဝယ်ခြင်းကြောင့်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံအာပဇ္ဇနတ္ထံ၊ ထိုနိဿဂ္ဂိအာပတ်သို့ရောက်၏ဟု သိစိမ့်သောငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တေန၊ ပြတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ “ကတေန ကတံ စေတာပေတီ”တိအာဒယော၊ ကုန်သော။ တိကာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ရူပိယဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ “ယေ စ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တ”တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ တသ္မိံ ပဒေ၊ ထို ယေ စ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ - ဟူသောပုဒ်ကို။ အဝုတ္တေ၊ မဆိုသော်။ အဝဠဉ္စနုပဂါပိ၊ တို့သည်လည်း။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂတာဝ၊ လျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို ယေ စ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ - ပုဒ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ကတာဒီဟိ၊ ကတအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ တိကတ္တယဿ၊ တိတ်သုံးခုတို့၏ အပေါင်းကို။ ဝတ္တဗ္ဗပယောဇနံ၊ ဆိုခြင်း၏အကျိုးသည်။ န ဘဝိဿတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍေန၊ ဖြင့်။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍပ္ပရိဝတ္တနဿပိ၊ ကပ္ပိယဘဏ္ဍာကို လဲလှယ်ခြင်း၏လည်း။ ရူပိယသံဝေါဟာရဘာဝပ္ပ သင်္ဂတော၊ ရူပိယသံဝေါဟာရ ဖြစ်ရာ၏ ဟူသော အနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ ဝတ္တဗ္ဗပယောဇနံ၊ သည်။ န ဘဝိဿတိ၊ မဖြစ်လတ္တံ့သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဘဝိဿတိ ဧဝ၊ ဖြစ်လတ္တံ့သည်သာလျှင်တည်း။ “ယေ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တီ”တိ ဝစနေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ကမကကထလ ကံသဘာဇန သာဋကာဒိပရိဝတ္တနဿပိ၊ ကွမ်းသီးအိုးခြမ်းကြေးခွက်, ပုဆိုးအစရှိသည်ဖြင့် လဲလှယ်ခြင်း၏လည်း။ ရူပိယသံဝေါဟာရဘာဝပ္ပသင်္ဂေါ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ကတာဒိ ဝစနေန၊ ကတ အစရှိသော သဒ္ဒါဖြင့်။ ဇာတရူပါဒိအကပ္ပိယ ဝတ္ထူနံယေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ဝါ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတဘာဝဒီပန တော၊ လိုအပ်သော အနက်၏အဖြစ်ကို ပြတတ်သောကြောင့်။ ဝုတ္တပသင်္ဂေါ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ပသင်္ဂသည်လျှင်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘယေနပိ၊ နှစ်ပါးစုံသော သဒ္ဒါဖြင့်လည်း။ ကတာ ကတာဒိ ဘေဒံ၊ ကတ အကတ အပြားရှိသော။ ယဒေတံ ယံ ဧတံ ပါကတိကရူပိယဉ္စ၊ အကြင် ပကတိသော ရူပိယသည်လည်းကောင်း။ ကဟာပဏမာသကသင်္ခေပံ၊ ကဟာပဏ မာသကဟု ခေါ်ဝေါ်အပ်သော။ ယဉ္စ ကဟာပဏာဒိ၊ အကြင် ကဟာပဏ အစရှိသည် လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ ဥဘယံ၊ ထို နှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ ဧဝါဟာရူပဂံ၊ ရောင်းဝယ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။ ဣဓ စ၊ ဤသိက္ဓာပုဒ်၌လည်းကောင်း။ ရူပိယံ နာမာတိ၊ ရူပိယမည်၏ဟု။ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓိ၊ လိုအပ်သော အနက်ဖြင့် ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဏ္ဍုလဒီနိ၊ တို့သည်။ ရူပိယံ၊ နာမ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတ္ထ၊ ထိုတဏ္ဍုလ အစရှိသည်၌။ ကတာဒိဝေါဟာရာသမ္ဘမတော၊ ကတ အစရှိသော ဝေါဟာရ၏ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ ကတာဒိတိကတ္တ ယဿ၊ ကတ အစရှိသော တိကသုံးခုအပေါင်း၏။ ပယောဇနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၅၈၉။ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုနာ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုံ။ ပ။ အပရာပရပရိဝတ္တနေ ဣမိနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိ၌။ ဧကသ္မိံ ဧဝ၊ တခုသာလျှင် ဖြစ်သော။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဝတ္ထု၌။ ဒွိန္နံ သိက္ဓာပဒါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ အာပတ္တိ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထိုဝတ္ထုကိုကား။ မစ္ဆိမဿ၊ နောက်ပုဒ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤသိက္ခာ ပုဒ်ဖြင့်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ စွန့်ခြင်းရှေးရှိသော။ အာပန္နမ္ပိ၊ ရောက်အပ်သော အာပတ်သို့လည်း။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရဿ ရူပိယဂ္ဂဟဏံ ပရိဝတ္တနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ရူပိယေ၊ ကို။ အဂ္ဂဟိတေ၊ မခံအပ်သော်။ တဿ၊ ထိုအာပတ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသော ကြောင့်။ ဣမိနာဝ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ ပုရိမေန၊ ရှေးရူပိယပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ န အာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်၏။ ကိမိဝ၊ ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ ဩမသဝါဒေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။
ဝဍ္ဎိ ယောဇေန္တဿတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဒံ၊ ဤဝတ္ထုကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူပြီး၍။ မာသေ၊ တလသည်။ သတိ၊ သော်။ သံဝစ္ဆရေ၊ တနှစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ “ဧတ္တကံ၊ ကို။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့”။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒတိ၊ အကယ်၍ ဆိုအံ့။ ရူပိယသံဝေါ ဟာရေ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကပ္ပိယကာရကေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ “ဧတ္တကာ၊ ဤရွေ့၊ ဤမျှ။ ဝုဍ္ဎိ၊ အပွားသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဧတ္တကံ၊ ဤရွေ့၊ ဤမျှကို။ ဂဏှ၊ ယူလော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတော၊ ဆိုသော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကယဝိက္ကယလက္ခဏာဘာဝတော၊ ကယဝိက္ကယလက္ခဏာ၏ မရှိသောကြောင့်တည်း။ “မူလေ မူလ သာမိကာန”န္တိ အာဒိ၊ ကို။ ကပ္ပိယကရဏူပါယဒဿနတ္ထံ၊ အပ်သည်ကို ပြုခြင်း၏ အကြောင်းကို ပြခြင်းငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ အထူးကား။ နိဿဋ္ဌံ၊ စွန့်အပ်သော ဝတ္ထုကို။ အပရိဘောဂံ၊ မသုံးဆောင်အပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပုန၊ တဖန်။ ဧဝံ ကတေ၊ ဤသို့ ပြုပြန်သည် ရှိသော်။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တဿပိ၊ ထိုသို့ စွန့်ပြီးသော သပိတ်စသည်ကိုလည်း။ ပရိဘောဂေ၊ သုံးဆောင်ရာ၌။ ဓညဿ၊ စပါး၏။ ကပ္ပိယကရဏူပါယော၊ အပ်သည်ကို ပြုခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ စေ န ဟောတိ၊ အကယ်၍ မဖြစ်အံ့။ ကပ္ပိယံ၊ အပ်သောအရာကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ - တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤစွန့်ရာ လဲလှယ်ရာ၌။ ယထာပါဠိယာဝ၊ ပါဠိလာတိုင်းသာလျှင်။ ကပ္ပိယကရဏူပါယော၊ အပ်သည်ကို ပြုခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော စ ဥပါယော၊ ထိုသို့သော အကြောင်းသည်လည်း။ တတိယ ပတ္တေပိ၊ ၌လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “အတ္တနော၊ ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဂဟိတေ၊ ခံရာ၌။ ဧဝရူပုပါယော၊ ဤသို့သဘောရှိသော အကြောင်းသည်။ ဟောတိ ယထာ စ၊ ကဲ့သို့လည်း။ တထာ၊ တူ။ သံဃာဒိအတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဂဟိတေပိ၊ ခံရာ၌လည်း။ ဧသောဝ၊ ဤအကြောင်းသာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမေ ပဌမ ဒုတိယပတ္တေ၊ ဤ ပထမ, ဒုတိယ သပိတ်တို့ကို။ ယာဝ၊ လောက်။ ဂဟေဋ္ဌေန၊ လူကို။ ပရိဝတ္တေတိ၊ လဲလှယ်စေ၏။ တာဝ၊ လောက်။ ကပ္ပိယကရဏူပါယော၊ အပ်သည်ကို ပြုခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အနေက ပုရိသယုဂမ္ပိ၊ များစွာသော ယောကျ်ားအစုံဖြစ်သော်လည်း။ “အကပ္ပိယံ ဧဝ၊ မအပ်သည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ တတ်။ အနုဂဘဏ္ဍိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “သံဃသန္တကံ၊ သံဃဥစ္စာဖြစ်သော။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ၊ ကို။ ဝိက္ကိဏိတွာ၊ ဝယ်၍။ အာဂတကဟာပဏာနိပိ၊ လာသော အသပြာတို့ကိုလည်း။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ ခံခြင်းကို။ မောစေတွာဝ၊ လွတ်စေ၍လျှင်။ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗာနိ၊ ခံအပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကပ္ပိယကာရကော၊ သည်။ ဣမာနိ၊ ဤသည်တို့ကား။ တာနိ ကဟာပဏာနိ၊ ထိုအသပြာတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒတိ၊ အံ့။ န ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ မအပ်သည်သာတည်း။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ၏။ န ဝိစာရေ တဗ္ဗံ၊ မစီရင်အပ်။ စေ ဝိစာရေတိ၊ အံ့။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့အား။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ ခံခြင်းကို။ မောစေတွာ၊ လွတ်စေ၍။ သမ္ပဋိစိတာနိ၊ ခံအပ်သောဝတ္ထုတို့ကို။ စေ ဝိစာရေတိ၊ အံ့။ တေဿဝ၊ ထိုစီရင်သော ရဟန်းအားသာလျှင်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ အဘိက္ခဏံ၊ မပြတ်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ရူပိယသံဝေါဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး။
-----------
၁၀-ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၉၃။ ပဋပိလောတိကာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋပိလောတိကေဟိ၊ ပုဆိုးကြမ်းတို့ဖြင့်။ “အဇ္ဈာစရတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ပုရိမသိက္ခာပဒေ ပိ၊ ၌လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ကယိတဉ္စ ဟောတိ ဝိက္ကယိတဉ္စာ”တိ ဟတေ သံ ပဒါနံ၊ ဟူကုန်သော ထိုပုဒ်တို့၏။ ဝိပရီတတော၊ ပြန်သောအားဖြင့်။ “အတ္တနော ဘဏ္ဍ”န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ဣမိနာ ဣမ”န္တိ ဝစနာနုရူပတော၊ ဣမံ - ဟူသော သဒ္ဒါအားလျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ သဒ္ဓါဒေယျ ဝိနိပါတနံ ပန၊ ကိုကား။ အဋ္ဌာန ပဒါနံ၊ အရာမဟုတ်သော အကြောင်းတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ကယဝိက္ကယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဒုတိယော၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ ကောသိယဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီ။
-----------
၃-ပတ္တဝဂ္ဂ ၁-ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
“ကုဍုဝေါ၊ ကုဍုဝသည်။ စတုပလေယျော၊ လေး လက်ဘက်ဆန့်၏။ ကုဍုဝါနံ၊ ကုဍုဝတို့၏။ စတုဂ္ဂုဏံ၊ လေးဆတက်သည်။ ပတ္ထံ၊ ပတ္ထမည်၏။ (သုန္ဒရံ-ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏)။
စတုဂ္ဂုဏော၊ ပတ္ထလေးဆတက်သည်။ မာသာ၊ မာသမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စတုဂ္ဂုဏံ၊ လေးဆတက်ကို။ ကမာ၊ အစဉ်အတိုင်း။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ အာဟု၊ ကုန်၏။”
ဣတိအာဒိံ၊ ဤသို့အစရှိသော။ လောကဝေါဟာရံ၊ လောကအခေါ်အဝေါ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍လျှင်။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ပပေဉ္စန္တိ၊ ချဲ့ကုန်၏။
၆၀၂။ ခါဒနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ခါဒနီယံ၊ ခဲအပ်သော။ သူပါဒီ၊ ပဲနောက်စသည်တည်း။ “ဗျဉ္ဇနဿ၊ ပဲနောက်အစရှိသော ဟင်းလျာ၏။ မတ္တာနာမ၊ အတိုင်းအရှည်မည်သည်။ ဩဒနတော၊ ထမင်းမှ။ စတုတ္ထော ဘာဂေါ၊ လေးခုမြောက်သော အဖို့တည်း။ ဝါ၊ လေးဖို့ တဖို့တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဗြဟ္မာယုသုတ္တဋ္ဌကထာယံ၊ ဗြဟ္မာယုသုတ် အဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာလောပဿ၊ ဆွမ်းလုပ်၏။ စတုတ္ထဘာဂံ၊ လေးဖို့တဖို့ရှိသော။ ဗျဉ္ဇနံ၊ အမဲဟင်းလျာသည်။ အနုရူပံ၊ လျော်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ ပတ္တသန္နိစယဿ၊ သပိတ်အများကို။ ဝါရိတတ္တာ၊ မြစ်အပ် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဒနုဧလာမတော၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား မြစ်အပ်သည်နှင့် လျော်သောအားဖြင့်။ ဘိက္ခူနမ္ပိ၊ တို့အား လည်း။ ဒုတိယော၊ နှစ်ုံးမြောက်ဖြစ်သော သပိတ်ကို။ ဝါရိတော၊ မြစ်အပ်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကာသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ နည်း။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ “သန္နိစယံ ကရေယျာတိ အနဓိဋ္ဌိတော အဝိကပ္ပိ တော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထို ပတ္တသန္နိစယကို။ ကထိနက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ နိစ္စယသန္နိဓိ ဝိယ၊ နိစယသန္နိဓိ ကဲ့သို့။ ဧကောပိ၊ တလုံးတည်းသော သပိတ်ကိုလည်း။ ပုနဒိဝသေ၊ ရသည်မှ တရက်မြောက် သော နေ့၌။ “သန္နိစယော”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အနန္တရသိက္ခာပဒေ ပန၊ အခြားမဲ့ဖြစ်သော ဦနဗန္ဓန သိက္ခာပုဒ်၌ကား။ “ဒုတိယော၊ ကို။ ဝါရိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ နိယတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွေ ပတ္တေ၊ တို့ကို။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်ခြင်းငှါ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဒွေ ပတ္တေ၊ တို့ကို။ သစေ၊ အဓိဋ္ဌာန် မတင်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးသီး။ အဓိဋ္ဌာတိ၊ တင်အံ့။ ဒုတိယော၊ သည်။ အနဓိဋ္ဌိတော၊ အဓိဋ္ဌာန် မတင်သည်မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိကပ္ပေတုံ ပန၊ ဝိကပ္ပနာ ပြုခြင်းငှါကား။ ဗဟုပိ၊ များစွာသော သပိတ်တို့ကိုလည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုလတ္တံ့သော စကားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “နာမမတ္တေ၊ အမည်မျှ၌။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို နာမမတ္တေ-ဟူသော အဋ္ဌကထာပါဋ္ဌ်၌။ နာမန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဇ္ဈိမုက္ကဋ္ဌော၊ မဇ္ဈိမဥက္ကဋ္ဌသပိတ်။ ဣတိ အာဒိ၊ တည်း။
၆၀၈။ “ပါကဿ ဟိ ဦနတ္တာ ပတ္တသင်္ချ န ဂစ္ဆတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌိ တပတ္တောပိ၊ သည်လည်း။ ခရပါကေန၊ ကြမ်းသောကျက်ခြင်းဖြင့်။ သေတတ္တာ၊ ဖြူသောကြောင့်။ အဓိဋ္ဌနံ၊ ကို။ ဝိဇဟတိ၊ စွန့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ နဝသု၊ ကိုးပါးကုန်သော။ အဓိဋ္ဌာနဝိဇဟ နေသု၊ အဓိဋ္ဌာန်စွန့်အပ်သော လက္ခဏာတို့၌။ အနာဂတတ္တာ၊ မလာသော ကြောင့်။ ဝိဇဟတီတိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမ ပါကာနံ ဧဝ၊ ရှေး ဖုတ်အပ်သော အကြိမ်တို့၏ သာလျှင်။ ဦနတ္တာ၊ ယုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပတ္တသင်္ချ၊ သပိတ်ဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ တသ္မိံ၊ ထို သပိတ် ဟု ခေါ်ခြင်းသို့ မရောက်သော သပိတ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ အညံ၊ တပါးသော သပိတ်ကို။ ဝိညာပေတုံ၊ ငှါ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ “ဦနပဉ္စဗန္ဓနေနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆိဒ္ဒေ ဝါ၊ အပေါက်သည်လည်းကောင်း။ ရာဇိယာ ဝါ၊ အရေး အကွဲသည်လည်းကောင်း။ သတိ ဟိ-သတိ ဧဝ၊ ရှိသော်သာလျှင်။ တေဟိ၊ ထိုအပေါက်ကွဲသောအရေးတို့ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဝိဇဟတိ၊ စွန့်၏။ ဝိဇဟိတေ၊ သော်။ အယံ ပဋိသေဓော၊ သုံးဆောင်အပ်သော အနက်ကို မြစ်တတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ပြု၍။ ဝိကပ္ပေတွာပိ၊ ဝိကပ္ပနာပြု၍လည်း။ အညံ၊ တပါးသော သပိတ်ကို။ ဝိညာပေတုံ၊ ငှါ။ လဘတိ၊ ၏။ (န လဘတိ-ဟု များသော ဋီကာပါဌ်ရှိ၏။ သင့်ရာ ဆင်ခြင်ပါလေဦး။)
ဧတံ၊ သို့။ ပတ္တကာရကော မူလံ လဘိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပစိတွာ၊ ၍။ ဌပိတဒိဝတော၊ ထားသောနေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဒါတုကာမော ဟုတွာ တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒိန္နဒိဝသတော ဝါ၊ မှလည်းကောင်း။ သုတဒိဝသတော
ပတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂။ ဦန ပဉ္စဗန္ဓနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၁၂-၃။ ဗဟူ ပတ္တေ ဝိညာပေန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကမေကံ၊ တလုံးတလုံးသော သပိတ်ကို။ ဝိညာပေန္တာ၊ တောင်းကုန်သော။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဗဟူ ပတ္တေ၊ တို့ကို။ ဝိညာပေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဗဟူ ဝါ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်မူလည်း။ ပတ္တေ၊ တို့ကို။ ဝိညာပေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “န ဘိက္ခဝေ ပတ္တော။ ပ။ ဒုက္ကဋဿ”တိ ဣဒံ သိက္ခပဒံ၊ သည်။ ဦနပဉ္စဗန္ဓနေန၊ သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ သမူဟတံ၊ နုတ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏လော။ န ဟောတိ၊ ၏လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ နည်း။ တမေဝ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်ကိုပင်လျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ “ဝိညာပေတိ၊ ပယောဂေ ဒုက္ကဋ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဋိလာဘမ္ပိ၊ ရသော သပိတ်ကိုလည်း။ ပရိယာဒိယိတွာ၊ ကုန်စေ၍။ တံ ဒုက္ကဋံ၊ ထို ဒုက္ကဋ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ကို။ “ပဋိလာဘေန နိဿဂ္ဂိယော ဟောတီ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သမူဟတံ၊ နုတ်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ သဒုက္ကဋာယ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်နှင့်တကွ။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အနာပတ္တိဝါရဝိရောဓော စ၊ အနာပတ္တိ ပန၊ မအပ်သောအရာ၌ တောင်းသော အကတဝိညတ်ကိုကား။ အနနုညာတကာလေ၊ ၌။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ ဘိန္နေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတ္ထမ္ဘူတ လက္ခဏေ၊ ဣတ္ထမ္ဘူတ လက္ခဏာ၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်းဝိဘတ်တည်း။ ဘေဒေန၊ ကွဲသော သပိတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ကား။ ဘေဒေန၊ ကွဲသောကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟေတွာတ္ထေ၊ ၌။ ကရဏ ဝစနံ၊ တည်း။
ဦနပဉ္စဗန္ဓနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃။ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၂၀။ “သာ အဟောသိ သုဝဏ္ဏမာလာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သဟဓမ္မိကေ၊ သီတင်းသုံးဖော် ငါးယောက်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော သူတို့အား။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ရူပိယံ၊ ကို။ ဒါတုဉ္စ၊ ပေးခြင်းငှါလည်းကောင်း။ ဥဂ္ဂဏှာပေတုဉ္စ၊ ခံခြင်းငှါလည်းကောင်း။ သဗျောဟာရာပေတုဉ္စ၊ ရောင်းဝယ်စေခြင်းငှါလည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဣဒ္ဓိမဿ၊ တန်ခိုးရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣဒ္ဓိဝိသယတ္တာ၊ တန်ခိုး၏အရာဖြစ်သောကြောင့်တည်း။
၆၂၂။ “ယေသံ မံသံ ကပ္ပတီ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ယေသံ၊ အကြင်သတ္တဝါတို့၏။ မံသံ၊ သည်။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။ တေသံ၊ ထို သတ္တဝါတို့၏။ သပ္ပိအာဒိ၊ ထောပတ်အစရှိသည် သည်။ ကိဉ္စာပိ န ကပ္ပတိ၊ အကယ်၍ကား မအပ်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ ထိုသို့ မအပ်သော်လည်း။ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထု၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ပဏီတဘေဇန ဝတ္ထု၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥဂ္ဂဟိတကံ ကတွာ နိက္ခိတ္ထန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဇ္ဈောဟရဏတ္ထံ၊ မျိုအံ့သောငှါ။ နိက္ခိတ္တံ၊ ထားအပ်သော ထောပတ်ကို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ မျိုအံ့သောငှါ မထားအပ်သော ထောပတ်ကို။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ အကယ်ခံ၍။ အဇ္ဈောဟရိတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥဘယေသမ္ပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပစ္ဆာဘတ္တံ၊ ညအခါ၌။ ပဋိဂ္ဂဟိတေဟိ စ၊ အကယ်ခံအပ်သော နို့ရည် နို့ဓမ်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပုရေဘတ္တံ၊ ၌။ ပဋိဂ္ဂဟိတေဟိ စ၊ အကပ်ခံအပ်သော နို့ရည် နို့ဓမ်းတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ကတာနံ၊ ပြုအပ်ကုန်သော ထောပတ်တို့၏။ “မံသဿ အကပ္ပိယတ္ထာ”တိ၊ ၍။ ကာရဏပတိရူပကံ၊ အကြောင်း၏ အတုကို။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ခါဒိံ သူတိဧတ္ထ၊ ၌။
၆၂၃။ အဝသကသဋေ၊ အဆီကင်းသော အဖတ်၌။ ခီရာဒီနိ၊ နို့ရည်စသည်တို့ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေလံ၊ ဆီကို။ ပစန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကသဋံ၊ အဖတ်သည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တေလမေဝ၊ ဆီသည် သာလျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ပက္ကတေလကသဋေ ဝိယ ကုက္ကုစ္စာယတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝသာယ၊ သားဆီနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ ကွ။ ပက္ကတ္တာ၊ ချက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဝဒထ ဘန္တေ နဝနီနတေ ဒဧိဂုဋ္ဌိကာတိအာဒိသမ္ဗန္ဓေ၊ ဂုဋ္ဌိကအစရှိသည်ဖြင့် သမ္ဗန်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ မဓုမှိ၊ ပျား၌။ စတ္တာရော ကာလိကာ၊ တို့ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ယှဉ်အပ်ကုန်၏။ ဥစ္ဆုမှိ စ၊ ကြံ၌လည်း။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ကထံ ယောဇိတာ၊ နည်းဟူမူကား။ သမက္ခိကံ၊ ပျားကောင်ရှိသော။ သေဠကံ၊ ပျားဥရှိသော။ မဓု၊ ပျားသည်။ ယာဝ ကာလိကံ၊ ဖြစ်၏။ အနေလကံ၊ ပျားဥ ပျားကောင်နှင့် မရောသော။ ဥဒကသမ္ဘိန္နံ၊ ရေနှင့်ရောသော ပျားရည်သည်။ ယာမကာလိကံ၊ ဖြစ်၏။ ပရိသုဒ္ဓံ၊ ပျားရည် ပျားကောင်မှ စင်သော။ မဓုသိဋ္ဌံ၊ ပျားဖရောင်းသည်။ ယာဝဇီဝိကံ၊ ဖြစ်၏။ တထာ၊ ထိုပျားမှ တပါး။ ဥစ္ဆု ဝါ၊ ကြံသည်လည်းကောင်း။ ရသော ဝါ၊ အရည်သည်လည်းကောင်း။ သကသဋော၊ အဖတ်ရှိမူကား။ ယာဝကာလိကော၊ ဖြစ်၏။ နိက္ကသဋော၊ အဖတ်မရှိသော။ ဥဒကသမ္ဘိန္နော၊ ရေနှင့် မရောသော ကြံရည်သည်။ သတ္တာဟကာလိကော၊ ဖြစ်၏။ သုက္ခကသဋံ၊ ခြောက်သော ကြံဖက်သည်။ ယာဝဇီဝိကံ၊ ယာဝဇီကဖြစ်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဥဒကသမ္ဘေဒဝိသေသတော၊ ရေနှင့် ရောခြင်း သဘောထူးသောကြောင်းတည်း။
ကိံ ကော အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ စတူသု ကာလိကေသု၊ တို့တွင်။ ပုဗ္ဗံ ပုဗ္ဗံ၊ ရှေး ရှေးဖြစ်သော ကာလိကသည်။ ဂရုကံ၊ လေး၏။ အပရံ အပရံ၊ နောက် နောက်ဖြစ်သော ကာလိကသည်။ လဟုကံ၊ ပေါ့၏။ တေသု၊ ထို လေးပါးကုန်သော ကာလိကတို့တွင်။ ပရံ၊ နောက်ဖြစ်သော ကာလိကသုံးပါးသည်။ ဥဒကသမ္ဘေဒေါ၊ ရေနှင့် ရောသည်ဖြစ်၍။ ဂရုကံ၊ အလေးသည်။ လဟုကံ၊ အပေါ့ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ လဟုကဉ္စ၊ လဟုကသည်လည်း။ ဂရုကံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အမ္ဗရသာဒီနိ၊ သရက်သီးရည်စသည်တို့သည်။ ယာဝကာလိ ကတ္တာ၊ ယာဝကာလိကဖြစ်သောကြောင့်။ ဂရုကာနိ၊ ဂရုကဖြစ်ကုန်၏။ ဥဒကသမ္ဘေဒေါ၊ ရေနှင့် ရောသည်။ ဟုတွာ ပန၊ ဖြစ်၍မူကား။ တာနိ၊ ထို သရက်သီးရည် စသည်တို့ကို။ အမ္ဗပါနာဒိသမညံ၊ သရက်ဖျော် အစရှိသော အမည်ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ လဟုကာနိ၊ ပေါ့ကုန်သော။ ယာမကာလိကာနိ၊ တို့ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ “ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ ဥစ္ဆု ရသံ ဥပါဒါယာ”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဥစ္ဆုရသော၊ သည်။ သတ္တာဟကာလိကော၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို သတ္တာဟကာလိကဖြစ်သော ကြံရည်၌။ “ဥဒကသမ္ဘေဒေါ၊ ရေနှင့် ရောသည်ဖြစ်မူကား။ တံ၊ ထိုကြံရည်ကို။ ယာမကာလိကံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏”။ ဣတိအာဒိံ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ကို။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ဝတွာ၊ ၍။ ယောဇိတာ၊ ယှဉ်အပ်ကုန်၏။
အပိစ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤလေးပါးသော ရသ၌။ ဥစ္ဆုရသော၊ ကို။ “အနုဇာနမိ ဘိက္ခဝေ ဥစ္ဆုရသ”န္တိ၊ ၍။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂုဠောဒကံ ဝိယ၊ တင်လဲရည်ကဲ့သို့။ ဥစ္ဆု ရသသာမညတော၊ ကြံရည်သာမည ဖြစ်သောကြောင့်။ ဥဒကေန၊ နှင့်။ အသမ္ဘိန္နောပိ၊ မရောသော်လည်း။
တတ္ထ၊ ထို အာစရိယဝါဒတို့တွင်။ အယံ၊ သည်ကား။ ပဌမာစရိယ ဝါဒေ၊ ၌။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ ဖာဏိတာနုမတိယာယေဝ၊ ဖာဏိတဟူသော အလိုဖြင့်သာလျှင်။ ဥစ္ဆုရသာနုမတိယာ၊ ဥစ္ဆုရသဟူသော အလို၏။ သိဒ္ဓိတော၊ ပြီးသောကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ “ဥစ္ဆုရသ”န္တိ၊ ကြံရည်ဟူ၍။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်သောကြောင့်။ အနုမတိ၊ သည်။ နိရတ္ထိကာ၊ အကျိုးမရှိရာ။ ဣတိအတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ “ဥစ္ဆုရသော နိကသဋော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋတီ”တိ အဋ္ဌကထာပိ၊ သည်လည်း။ နိရတ္ထိကာ၊ အကျိုးမရှိရာ။ “သတ္တာဟံ ဝဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုသတ္တာဟံ ဝဋ္ဋတိ - ဟူသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ န စ သက္ကာ၊ မတက်ကောင်း။ ပစ္ဆာဘတ္တံ၊ ၌။ ဝဋနကရသာဓိကာ ရတ္တာ၊ အပ်သော အရည်၏ အရာဖြစ်သောကြောင့်။ ဝတ္တုံ၊ ငှါ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်းရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တသ္မိံ အဓိကာရေ၊ ထို အပ်သော အရည်၏ အရာ၌။ သတ္တာဟကာလိကဿ၊ ကို။ အဝတ္တဗ္ဗသင်္ဂတော၊ မဆိုအပ်ဟူသော အနက်၏ လျဉ်းပါးရာသောကြောင့်။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ နသက္ကာ၊ မတက်ကောင်း။ ကာလဘေဒံ၊ ကာလအထူးကို။ အနပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့မူ၍။ ရသာဓိကာရေ၊ ၌။ ဩတိဏ္ဏတ္တာ၊ သက်ဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “နိကသဋော သတ္တာဟံ ဝဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္ထုံ၊ ငှါ။ န သက္ကာ၊ မတက်ကောင်း။ “ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋနကရသာ ဓိကာရတ္တာ”တိ၊ ကာရတ္တာ - ဟူ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န၊ မဆိုသင့်။ ဟိ - သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋနကရသာဓိကာ ရတ္တာ - ဟူသောအကြောင်းကို။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တဒညရသော ဝိယ၊ ထို ကြံရည်မှ တပါးသော အရည်ကဲ့သို့။ အယမ္ပိ၊ ဤ ကြံရည်သည်လည်း။ ပစ္ဆာဘတ္တမေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တတော၊ ထို ပစ္ဆာဘတ္တမှ။ ပရံ၊ အလွန်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတော၊ ထိုပစ္ဆာ ဘတ္ထမှ။ ပရံ၊ ၌။ အပရိဘောဂတ္တာ၊ မသုံးဆောင်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋတီ”တိ၊ ၍။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တတော၊ ထိုပစ္ဆာဘတ္တမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ အပရိဘောဂတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋတီ”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္ထွံ၊ မဆို။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ယာဝကာလိကဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ ယာဝကာလိက အဖြစ်၏ လျဉ်ပါးသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဘိဒေါသိကဿပိ၊ တညဉ့်လွန်ပြီး သည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဝါ၊ သိုးပုပ်ပြီးသည် မူလည်းဖြစ်သော။ ဥစ္ဆုရသဿ၊ ကြံရည်ကို။ ပါကေန၊ ချက်ပြန်သဖြင့်။ ဖာဏိတာဒိ ဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ ဖာဏိတအစရှိသော အဖြစ်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ သော ပသင်္ဂေါ၊ ထိုသို့သော လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။ အယမေဝ၊ ဤသည်လျှင်။ တတိယ စတုတ္ထာစရိယ ဝါဒေသု၊ တို့၌။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ ဒုတိယ ဝါဒေ၊ ဒုတိယဆရာ၏ အယူ၌။ ဝိစာရဏာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီ။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဘေသဇ္ဇက္ခအပြား၌။ ဝိမဒ္ဒေါ ပန၊ သည်ကား။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ၊ ဘေသဇ္ဇက္ဓန္ဓက၌။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့။ ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တန္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ မဓုက တာလနာဠိကေဖာဏိတာဒိတော၊ သစ်မည်စည် ထန်း အုန်းရည်တို့မှ ဖြစ်သော တင်လဲအစရှိသော။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုတော၊ ဒုက္ကဋ်ဝတ္ထုမှ။ နိဿဂ္ဂိယ ဝတ္ထု ဖာဏိတဿ၊ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုဖြစ်သော ဖာဏိတ၏။ ဝိသေသဝစနံ၊ အထူးကို ပြသော သဒ္ဒါတည်း။ တေန၊ ထိုဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တံ - ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဧတံ အတ္ထ ဝိသေသံ၊ ဤသို့အနက်အထူးသည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ “ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝါ၊ ဤဘေသဇ္ဇအရာ၌။ နိဿဂ္ဂိယဝတ္ထုဘူတံ၊ ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဖာဏိ တံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဥစ္ဆာမှာ၊ ကြံမှ။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်သော တင်လဲသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အတ္ထဝိသေသံ၊ သည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသော တင်လဲသည်။ ဥစ္ဆုမှာ၊ မှ။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထို ကြံမှ ဖြစ်သရွေ့သည်။ ဖာဏိတ မေဝ နာမ၊ ဖာဏိတမည်သည်သာ။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အတ္ထဝိသေသံ၊ သည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသော တင်လဲသည်။ ဥစ္ဆုမှာ၊ မှ။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထို ကြံမှ ဖြစ်သရွေ့သည်။ ဖာဏိတ မေဝ နာမ၊ ဖာဏိတမည်သည်သာ။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ သာဓိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ ခန္ဓကေ၊ ၌။ ဖာဏိတံ၊ တင်လဲကို။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အနုဇာနိတွာဝ၊ ခွင့်ပြုပြီး၍။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ဥစ္ဆုရသော၊ ကြံရည်ကို။ အနုညာတော၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ တတ္ထေဝ၊ ထို ခန္ဓက၌လျှင်။ ဂုဠဉ္စ၊ တင်လဲကိုလည်းကောင်း။ ဂုဠောဒကဉ္စ၊ တင်လဲရည်ကိုလည်းကောင်း။ အနုညာတံ၊ ၏။
ဘေသဇ္ဇောဒိသံ၊ ဘေသဇ္ဇောဒိသကို။ ဝဒန္တေန၊ ဟောတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဣတရေ၊ ဘေသဇ္ဇောဒိသမှ တပါးကုန်သော ပုဂ္ဂလောဒိသစသော ခြောက်ပါးကုန်သော ဩဒိသတို့ကို။ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန၊ အတ္ထုဒ္ဓါရတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္ထာ၊ ကုန်၏။ “အာဟာရတ္ထံ ဖရိတုံ သမတ္ထာနီ”တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ ခန္ဓေကေ၊ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓက၌။ “ယံဘေသဇ္ဇဉ္စေဝ အဿ ဘေသဇ္ဇသမ္မတဉ္စ လောကဿ၊ အာဟရတ္ထဉ္စ ဖရေယျာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ အရာ၌။ ဝိစာရဏာ၊ အကျယ်စိစစ်ခြင်းသည်။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝဿတိ၊ တ္တံ့။
၆၂၄။ ဒွါရဝါတပါနကဝါဋာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွါရဿ စ၊ တံခါး၏လည်းကောင်း။ ဝါတပါနာနဉ္စ၊ လေသာပြတင်းတို့၏ လည်းကောင်း။ ကဝါဋာနိ၊ တံခါးရွက်တို့ကို။ ကသာဝပက္ခေပမတ္တေန၊ ဖန်ရည်ကို လိမ်းကာမျှဖြင့်။ တာနိ၊ ထို ထောပတ်စသည်တို့ သည်။ အတ္တနော သဘာဝံ၊ မိမိတို့သဘောကို။ ပရိစ္စဇိတာနိ၊ စွန့်ကုန်သည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “မက္ခေတဗ္ဗာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ကသာဝေါ နာမ၊ မည်ကား။ ကနကလမ္ဗာဒီနိပိ၊ ရွှေနှင့်တူသော အဆင်းရှိသော အကောက်အရည် စသည်တို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဓိဋ္ဌေတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ အဇ္ဈောဟရဏီယံ၊ မျိုအပ်သော ဝတ္ထုသည်။ န ဘဝိဿတိ၊ တ္တံ့။ ဗာဟိရပရိဘောဂေါ၊ ကိုယ်မှ အပ၌ သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ တ္တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤ သတ္တဟကာလိကအရာ၌။ “ဝိကပ္ပေ တီ”တိ ပဒံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အဓိဋ္ဌာနမ္ပိ၊ အဓိဋ္ဌာန်ကိုလည်း။ မုခါရုဠိယာ၊ နှုတ်တက်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ နည်း။ “ဣမံ နဝနီတံ အဓိဋ္ဌာမီ”တိ၊ ဟူ၍။ အဝတ္တဗ္ဗတော၊ မဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄။ ဝဿိကသာဋိက သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၂၇။ “ဧကမေဝ ကတွာ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဝဿိကသာဋိက လက္ခဏေန၊ ဖြင့်။ ဉာတကာနမ္ပိ၊ အဆွေအမျိုး တို့အားလည်း။ သတုပ္ပါဒံ၊ သတိ၏ ဖြစ်ခြင်းကို။ ကရောန္တေန၊ ပြုသောရဟန်းသည်။ ဧကမေဝ၊ တထည် ကိုသာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ စတုဗ္ဗိဓံခေတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိဝိဓံ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ခေတ္တသည်။ ကိဉ္စာပိ ဒိဿတိ၊ ထင်၏ရှင့်။ တံပန၊ ထိုခေတ္တအပြားကိုကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယသ္မိံ ခေတ္တေ၊ ၌။ ပရိယေသိတုံ၊ ရှာခြင်း ငှါ။ လဘတိ၊ ၏။ “ကရဏနိဝါသနဓဋ္ဌာန ခေတ္ထာနိပိ၊ ကရဏခေတ် နိဝါသနခေတ် အဓိဋ္ဌာနခေတ်တို့ကိုလည်း။ ဧဝံ၊ ဤ ပရိယေသနခေတ်အတူ။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤခေတ္တတို့တွင်။ ပစ္ဆိမေန၊ ပစ္ဆိမဖြစ်သော ခေတ္တဖြင့်။ ပုရိမဂ္ဂါဟော၊ ရှေးခံခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပုရိမေန၊ ဖြင့်။ ပစ္ဆိမဂ္ဂါဟော၊ ကို။ န ဝေဒိတဗ္ဗော၊ အပ်။ ယထာ လာဘံ၊ ယထာလာဘနည်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ပစ္ဆိမေန ပုရိမဂ္ဂါ ဟော- ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကား။ အဓိဋ္ဌာန ခေတ္တေန၊ အဓိဋ္ဌနခေတ္တ-ဟုဆိုအပ်သော။ ပစ္ဆိမေန၊ ပစ္ဆိမခေတ္တဖြင့်။ ပုရိမာနံ၊ ရှေးဖြစ်ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးကုန်သော ခေတ္တတို့ကို။ ဂါဟော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ နိဝါသနခေတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ပုရိမာနံ၊ ရှေးဖြစ်ကုန်သော ခေတ္တတို့ကို။ ဂါဟော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကရဏခေတ္တေန ပန၊ ဖြင့်ကား။ ဧကေဿဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ပုရိမဿ၊ ရှေးဖြစ်သော ပရိယေသနခေတ္တကို။ ဂါဟော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတ္ထ ပန၊ ဤလေးပါးကုန်သော ခေတ္တတို့တွင်ကား။ ကရဏခေတ္တနိဝါသနခေတ္တာနံ၊ ခေတ်နှစ်ပါးတို့၏။ ကာလတော၊ ကာလအားဖြင့်။ နာနတ္တံ၊ ထူးသည်၏ အဖြစ်သည်။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ ရှင်။ ပန တထာပိ၊ ထိုသို့ မရှိသော်လည်း။ “အဋ္ဌိံ ကတွာ နိဝါသေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ပါဠိဝစနတော၊ ပါဠိကို ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ကိရိယတော၊ ကရဏကိရိယာ နိဝါသအနက် ကိရိယာအားဖြင့်။ နာနတ္တံ၊ ထူးသည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညတရာဘာဝေန၊ တပါးသောကိရိယာ မရှိသဖြင့်။ တဒတ္ထ သိဒ္ဓိတော၊ ထို ကိရိယာ နှစ်ပါး၏ ပြီးသောကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ် ခောတ်နှစ်ပါးတို့၌။ နာနတ္တံ၊ အထူးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ပါဠိတော၊ ပါဠိအားဖြင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “အဒ္ဓမာသော သေသော ဂိမှာနန္တိကတွာ နိဝါသေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ပါဠိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှ တပါး။ မာတိကာဋ္ဌကထာတော စ၊ ဖြင့်လည်း။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။
“ဝဿုပနာယိကဒိဝသေ၊ ဝါသို့ ကပ်သောနေ့၌။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ၊ တင်အပ်၏။ ဆမာသော၊ ခြောက်လ။ ပရိဟာရံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ရ၏”။ ဣတိဝစနတော၊ ကြောင့်။ အန္တောဝေဿာပိ၊ ဝါတွင်း၌လည်း။ ဝဿာနဿ၊ ၏။ ယာဝ ပစ္ဆိမဒိဝသာ၊ အဆုံးဖြစ်သောနေ့ တိုင်အောင်။ အ ကတာ၊ မပြုသေး သည်ဖြစ်အံ့။ ပရိဟာရံ၊ အဆောင်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝိစာရိတံ၊ မစိစစ်အပ်လေသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အတ္ထာပတ္တိသိဒ္ဓတ္တိဖြင့် ပြီးသောကြောင့်။ န ဝိစာရိတံ၊ အပ်။ “ဆ မာသေ ပရိဟာရံ လဘတီ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ အ ကတာ၊ မပြုသည်ဖြစ်အံ့။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္တံ၊ သည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ တံ အတ္ထံ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ သိဒ္ဓံ၊ ၏ ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ သရူပေန၊ ဖြင့်။ အနာဂတတ္တ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သရူပေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ စ၊ ငှါလည်းကောင်း။ ဒုဿဒ္ဓါပယတ္တာ၊ ယုံကြည်နိုင်ခဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော၊ အသင့်အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ စ၊ ငှါလည်းကောင်း။
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “ဧကာဟဒွီဟာဒိဝသေနာ”တိအာဒိ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဂိမှဒိဝသာနံ၊ နွေလ၌ နေ့တို့၏။ အနဓိဋ္ဌာနကာလတ္တာ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်အပ်သော ကာလဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ ဧဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အန္တောဒသာဟေ ဝါ တဒဟေ ယေဝ ဝါ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ စ၊ ၍လည်း။ သာမညတော၊ ဖြင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဂိမှဒိဝသာနံ၊ နွေလ၌ ဖြစ်သောနေ့တို့၏။ အဓိဋ္ဌာန နေတ္တဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ အဓိဋ္ဌာန်ဆောင် ခေတ်အဖြစ်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဟေဒနာရာ၌။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ “ဧကာ။ ပ။ ဝသေနာ”တိ အာဒိ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ သည်သာလျှင်လည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဒတ္ထာဇာနနတော၊ ထို ပါဠိအနက်ကို မသိသောကြောင့်တည်း။ ဒသာဟာနာဂတာယ၊ ဆက်ရက်ဖြင့် မရောက်သော။ ဝဿူပနာယိကာယ၊ ဝါသို့ ကပ်သောနေ့၌။ ဂိမှဒိဝသာ၊ တို့သည်။ ဒသာဟာ၊ ဆယ်ရက်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဠမဒိဝသေ စ၊ အစဖြစ်သော နေ့၌လည်း။ လဒ္ဓါ၊ ရသော။ နိဋ္ဌိတဝဿိကသာဋိကာ၊ ပြီးပြီးသော မိုးရေခံ ပုဆိုးသည်။ ဒသာဟာတိက္ကန္တာပိ၊ ဆယ်ရက်ကို လွန်သော်လည်း။ ဝဿူပနာယိကဒိဝသံ၊ အဓိဋ္ဌာန်ခေတ်သို့ ရောက်ပြီးဖြစ်သောကြောင့်။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စ-သစ္စံ၊ ထိုစကားသည် မှန်၏။ “ဝဿူပနာယိကတော ပုဗ္ဗေ ဒသာဟာတိက္ကမေပိ အနာပတ္တီ”တိ၊ ၍။ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အန္တောဒသာဟေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ ဣဒံ၊ ကို။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ ဧတသ္မိံ အန္တရေ၊ ထို ဆက်ရက်အတွင်း၌။ ဂိမှဒိဝသေမိ၊ ၌လည်း။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတုံ၊ ငှါ။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ဂိမှဒိဝသေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်သော မိုးရေခံသင်္ကန်သည်။ အဓိဋ္ဌာနခေတ္တ စ၊ ၌လည်း။ အန္တောဒသာဟံ၊ ဆက်ရက်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ အန္တောဒသာဟေ၊ ဆယ်ရက်အတွင်းဖြစ်သော။ ခေတ္တေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ခေတ္တံ၊ ကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ (ဤအနက်ကား အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ၊ န ခေတ္တန္တိ၊ ရှိ၏။) အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ခေတ္တံ၊ ခေတ်မူကား။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဒသာဟံ၊ ကို။ အတိက္ကမိတဗ္ဗံ၊ လွန်အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒီပေတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဂိမှဒိဝသာနမ္ပိ၊ နွေလ၌ဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အခေတ္တ ဒိဝသေပိ၊ ခေတ္တမဟုတ်သောနေ့တို့ကိုလည်း။ ဂဏေတွာ၊ ၍။ ခေတ္တေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ “အန္တောဒသာဟေ၊ ဆယ်ရက်အတွင်း၌။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅။ စီဝရအစ္ဆိန္ဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၃၃။ သကိံအာဏတ္တော ဗဟုကမ္ပိ အစ္ဆိန္ဒတိ၊ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကဗဒ္ဓတ္တာ၊ တစပ်တည်း စပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကံ ပါစီတ္တိယံ၊ ပါစိတ်တချက်သာ သင့်၏။ တံ၊ ထိုဧကဗဒ္ဓဖြစ်သော ဥစ္စာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “အာဏတ္တော ဗဟူနိ ဂဏှာတိ၊ ဧကံ ပါစိတ္တိယ”န္တိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ “ဝတ္ထုဂဏနာယ အာပတ္တိ ယော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို စကားကို။ အာဏတ္တိယာ၊ ၏။ ဗဟုလတ္တာ၊ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံသော သင်္ကန်းတို့ကို။ ဂဏှ၊ လော”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တဿ၊ ရဟန်း၏။ ဂါဟံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ တတ္ထ၊ ထို မာတိကာ အဋ္ဌကထာ၌။ “ဧကဝါစာယ သမ္ဗဟုလာ အာပတ္တိယော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ယူသည် ရှိသော်။ ပါဠိဝစနဉ္စ၊ ပါဠိတော်စကားသည်လည်းကောင်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ပရသန္တကမ္ပိ၊ သည်လည်း။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပံသုကူလဉ္စ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဒုဿန္တေ ဗဒ္ဓရူပိယံ ဝိယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စီဝရအစ္ဆိန္ဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆။ သုတ္တဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၃၇။ ဆဋ္ဌေ၊ ပုဒ်၌။ “သာမံ သုတ္တံ ဝိညာပေတွာ”တိ၊ ၍။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ရှင်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ မာတိကာဋ္ဌ ကထာယံ၊ ၌။ “စီဝရတ္ထာယ၊ ငှါ။ သာမံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဝိညတ္တံ၊ တောင်းအပ်သော။ သုတ္တံ၊ ချည်တည်း”။ ဣတိ အစိန္တေတွာ၊ ဤ သို့မကြံမူ၍။ ကေဝလံ၊ မိမိနှင့်မရော သက်သက်။ “စီဝရတ္ထာယ ဝိညာပိတသုတ္တ”န္တိ၊ ၍။ အင်္ဂေသု၊ အင်္ဂါတို့၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အညေန၊ တပါးသောသူသည်။ စီဝရတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဝိညတ္တံ သုတ္တာ၊ ကြောင့်။ အညေန၊ တပါးသောသူသည်။ စီဝရတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဝိညတ္တံ သုတ္တမ္ပိ၊ တောင်းအပ်သော ချည်သည်လည်း။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သာမန္တိ စ ဧတ္ထ၊ ၌လည်း။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော တောင်းရာကို။ နိယမနံ၊ မှတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ (ထည့်သည်)။
သုတ္တဝိညတ္တိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ
၇။ မဟာပေသကာရသိက္ခပဒဝဏ္ဏနာ
၆၄၂။ ဝိသိဋ္ဌံ ကပ္ပဉ္စ၊ အထူးစီရင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဝိသိဋ္ဌံ ကတဉ္စ၊ အထူးပြုခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ပမာဏံ၊ တည်း။ အာမိသဒါနံ၊ အာမိသပေးခြင်းသည်။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏ မဟုတ်။ ကေသုစိပေါတ္ထကေသု၊ အချို့သော ပေတို့၌။ “စီဝရ”န္တိ ပဒံ၊ ကို။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ ဝိဘာဂေါ၊ အကျယ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုပါဠ်သည်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၈။ အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၄၆။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အစ္စေကစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပိတု”န္တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ “ယာဝ ပဝါရဏာ ပဝါရိတာ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ယံ ဝစနံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေ ပန ဘိက္ခု၊ တို့သည်ကား။ တဿ ဝစနဿ၊ ထိုသို့သော စကား၏။ အတ္ထံ၊ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို။ မိဟ္ဆာ၊ မှားသောအားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူကုန်၍။ အစ္စေကစီဝရံ၊ ရှောင်တခင် လှူသော သင်္ကန်းကို။ ဝါ၊ အစ္စေကသင်္ကန်းကို။ (အစ္ဆိန္နံ - ဋီကာပါဌ်ရှိ၏။) နိက္ခိပန္တာ၊ ထားကုန်သည်ရှိ သော်။ စီဝရကာလ သမယံ၊ ကို။ အတိက္ကာမေသုံ၊ လွန်စေကုန်၏။ ကိဉ္စိ၊ အသို့နည်း။ တဿ၊ ထို ထားသော သင်္ကန်းကို။ ဝိဘတ္ထံ၊ ဝေဖန်အပ်သော သင်္ကန်းလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့ မဟုတ်။ အဝိဘတ္တံ၊ မဝေဖန်အပ်သော သင်္ကန်းလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကားအမေးတည်း။ ဝိဘတ္တံ၊ ဝေဖန်အပ်သော သင်္ကန်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ ပုဂ္ဂလိကံ၊ အသီးသော ပုဂ္ဂိုလ်ဥစ္စာဖြစ်သော သင်္ကန်းတည်း။ တေနဝ၊ ကြောင့်။ လျှင်။ ပရတော၊ နောက်မှ။ “အမှာကံ အာဝုသော အစ္စေကစီဝရာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဝိဘတ္တံ ပန၊ မဝေဖန်အပ်သော သင်္ကန်းသည်ကား။ သံဃိကတ္တာ၊ သံဃိကဖြစ်သောကြောင့်။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော ရဟန်းအား။ နိဿဂ္ဂယံ၊ နိဿဂ္ဂိအာပတ်ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။
အပိစ၊ ကား။ “အစ္စေကစီဝရံ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ နိက္ခိပိတု”န္တိ၊ နိက္ခိပိတုံ - ဟူသော။ ဣမိနာသာ မညဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဝဿူပနာ ယိကဒိဝသတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပိဋ္ဌိ သမယတော၊ ပိဋ္ဌိသမယမှ။ ပဋ္ဌာယ ဝါ၊ စ၍မူလည်း။ ယာဝ
“တတော ပရံ ဧကဒိဝသမ္ပိ ပရိဟာရံ န လဘတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒသာဟ ပရမတော၊ မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ကာလ၌။ အနုပဂတတ္တာ၊ မရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မရသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကဒိဝသမ္ပိ၊ တရက်မျှလည်း။ ပရိဟာရံ၊ ကို။ န လဘတိ၊ မရ”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဣတော သမယတော၊ ဤသင်္ကန်းကာလထက်။ ဥဒ္ဓမေဝ၊ အလွန်လျှင်။ ဒသာဟ္ထဿ၊ ဆက်ရက်ကို။ အနုပဂတတ္တာ၊ မရအပ်သည့်အဖြစ်ကြောင့်။ သမယတော၊ ထက်။ ပရမ္ပိ၊ အလွန်လည်း။ ဒသာဟံ၊ ကို။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ အဿ၊ ထိုအဋ္ဌကထာပါဌ်၏။ အဓိပ္ပါယော ကိရ၊ အဓိပ္ပါယ်ဖြစ်သတတ်။ “ဧတံ ပရိဟာရံ လဘတိယေဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဧကာဒသမံ ဟိ ဧကာဒသမံ ဧဝ၊ တဆယ့်တစ်ကြိမ်မြောက်ဖြစ်သော။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ စီဝရမာသေ၊ သင်္ကန်းလ၌။ ဥဋ္ဌေတိ၊ တက်စေ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ လိခိတံ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဍိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “အနဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ အဓိဋ္ဌာန်မတင်မူ၍။ ဧကာဒသဒိဝသေ၊ ၌။ နိက္ခိပိတုံ၊ ငှါ။ လဘတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တော၊ သော။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဣတရမ္ပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ အစ္စေကစီဝရာဒိံ၊ ကို။ အစ္စေကစီဝရမုခေန၊ အစ္စေက သင်္ကန်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ အနုဇာနာတိ၊ ခွင့်ပြုတော်မူ၏။ ဣတိ အပရေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤစကား နှစ်ရပ်တို့တွင်။ ကတရံ၊ အဘယ်စကားသည်။ သုဘာသိတံ၊ ကောင်းစွာဆိုသော စကားဖြစ်သနည်း။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးသောစကားသည်ပင်။ သုဘာသိတံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ သုဘာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ပဌမံ၊ ရှေးဖြစ်သော ဓမ္မသိရဆရာ စီရင်သော ဂဏ္ဍိပုဒ်စကားသည်။ “အစ္စေက စီဝရဿ၊ ၏။ ကထိနေ၊ ကို။ အနတ္ထတေ၊ မခင်းသည်ရှိသော။ ဒသဒိဝ သာဓိကော၊ ဆယ်ရက်အလွန်ရှိသော။ မာသော၊ တလသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကထိနေ၊ ကို။ အတ္ထတေ၊ သော်။ ဒသဒိဝသာဓိကာ၊ ဆယ်ရက်အလွန်ရှိကုန်သော။ ပဉ္စ မာသာ၊ ငါးလတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေ၊ ဤအဓိပ္ပါယ်၌။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤစကား၌။ အနုဂဏ္ဍ ပဒလဒ္ဓိယာ၊ ဖြင့်။ “ဧကာဒသဒိဝသာ ဓိကော”တိ၊ ၍။ ဝတ္တိဗ္ဗတံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဒုတိယံ၊ ဒုတိယဂဏ္ဍိပုဒ်စကားသည်။ “ဒသာဟာနာဂတန္တိ။ ပ။ ဒသာဟေန အသမ္ပတ္တာတိ အတ္ထော”တိ ဣမိနာယ၊ ဤအဋ္ဌကထာစကားနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ဣမဿ နယဿ၊ ဤဒုတိယနည်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ “ပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နဿ စီဝရဿ နိဓာနကာလော ဒဿိတော ဟောတီ”တိ ပါဌော၊ ပါဌ်သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဂဏ္ဍိပဒလဒ္ဓိယာ၊ ဂဏ္ဍိပုဒ်အလိုအားဖြင့်။ “နဝါဟာနာဂတံ၊ ကတ္တိကတေမာသိကပုဏ္ဏမ”န္တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ “ကာမေဉ္စသ ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ”န္တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓေါ၊ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန ပန အပုဗ္ဗံ ဝိယ အတ္ထံ ဒေဿတွာ သိက္ခာပဒံ ဌပိတ”တိ၊ ဌပိတံ - ဟူသော၊ အယံ ပါဌော၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာတွင်။ ကော ပန၊ အဘယ် စကားသည်။ သာရော၊ မြတ်သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ယော ဝါဒေါ၊ အကြင်အယူကို။ ဝါ၊ အကြင်စကားကို။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သောဝ ဝါဒေါ၊ သည်လျှင်။ သာရော၊ မြတ်၏။ တေနဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ အဋ္ဌကထာစရိယေန၊ သည်။ “ပဉ္စမိတော ပဋ္ဌာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သောဝ၊ ထိုစကားသည်လျှင်။ သာရော၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဍိပဒေဟိ စ၊ တို့နှင့်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယ စ၊ နှင့်လည်းကောင်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ၊ သံသန္ဒနတော၊ နှီးနှောသောကြောင့်လည်းကောင်း။ “ဒသာဟာနာဂတ”န္တိ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ သံသန္ဒနတော စ၊ ညီညွတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဏ္ဍိပဒ လဒ္ဓိပိ၊ ဂဏ္ဍိပုဒ်အယူသည်လည်း။ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။
ကထံ၊ အဘယ်သို့။ သမေတိ၊ ညီသနည်း။ ယသ္မာ၊ အကြင့်ကြောင့်။ ပဝါရဏာဒိဝသေ၊ ပဝါရဏာနေ့၌။ အရုဏုဂ္ဂမနေဝ၊ အရုဏ်တက်သော အခါ၌သာလျှင်။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဝဿံဝုတ္ထော၊ ဝါကျွတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒသမေန၊ သော။ ဣမိနာ အဟေန၊ ဤ ရက်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဆဋ္ဌိတော၊ ခြောက်ရက်မြောက်သော နေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ နဝဒိဝသာ၊ ကိုးရက်တို့သည်။ ဒသ၊ ဆယ်ခုကုန်သော။ အဟာနိ၊ ရက်တို့တည်း။ ဒသာဟံ၊ ဆက်ရက်။ တေန ဒသာဟေန၊ ထို ဆယ်ရက်နှင့်။ သဟ ယောဂတ္ထေ၊ သဟယောဂအနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ တည်း။ ကတ္တိကတေမာ သိကပုဏ္ဏမာ၊ သတင်းကျွတ်လပြည့်မှ။ စီဝရသမယံ၊ သင်္ကန်းကာလသို့။ အသပ္မတ္တာ၊ မရောက်။ ဣတိ ကတွာ - ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ “အနာ ဂတာ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အပရကတ္တိကပုဏ္ဏမာယ၊ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့၌။ ဝဿိကသာဋိကံ၊ ကို။ ပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ၍။ ဝိကပ္ပေန္တော၊ ဝိကပ္ပနာပြုသည်ကို။ “စာတုမာသံ အဓိဠာတုံ တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု”န္တိ၊ ၍။
ကထံ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်သင့်သနည်း ဟူမူကား။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ဒသာဟေန၊ ဆက်ရက်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ တက္တိကပုဏ္ဏမာယံ၊ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့၌။ “အနာဂတာ၊ မရောက်သေး”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဒသာဟတော၊ ဆယ်ရက်မှ။ သာ ပုဏ္ဏမာ၊ ထို လပြည့်နေ့သည်။ အညာ၊ တပါးတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ စေ အနညာ၊ အကယ်၍ တပါးမဟုတ်အံ့။ သဟသဒ္ဒေါ၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အတ္တနာဝ၊ နှင့်လျှင်။ အတ္တနော၊ ၏။ ယောဂေါ၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ အနာဂတသဒ္ဒေါ စ၊ သည်လည်း။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ ပုဏ္ဏမာ၊ ထိုလပြည့်သည်။ အာဂတာ သမ္ပတ္တာ ဧဝ၊ ရောက်သည်သာတည်း။ စီဝရသမယဿ၊ ၏။ အနန္တရတ္တာ၊ အထူးအခြား မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကီဘာဝံ၊ တပေါင်းတည်း၏ အဖြစ်သို့။ အနာဂတ္တာ၊ ကြောင့်။ အနာဂတာယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “ဧကီဘာဝံ အနာဂတ္တာ အနာဂတာ”တိ၊ ၍။ တယာ၊ သင်စောဒကသည်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဧကီဘာဝအဖြစ်သို့ မရောက်သော်လည်း။ အနာဂတသဒ္ဒဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝေတော၊ အနက်ဖြစ်သော ကြောင့်တည်း။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ အာဂမန သမ္ဘဝေ၊ ရောက်ခြင်း၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိယေဝ၊ ရှိသော်လျှင်။ အနာဂတသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပညတ္တိံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ “အနာဂတာ”တိ၊ ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ နိဗ္ဗနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခဏတ္တယံ၊ ကို။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ သာ စ ပုဏ္ဏမာ၊ ထို လပြည့်သည်လည်း။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ သမယဘာဝံ၊ သင်္ကန်းကာလအဖြစ်သို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယုတ္တမေဝ၊ မသင့်သည်သာတည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “တတော ပရံ ဝိကပ္ပေတု"န္တ ပန ဝစနံ၊ သည်ကား။ ပဋ္ဌိသမယံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဌိ တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ အပိ စ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ပဝါရဏာယံ၊ နေ့၌။ အရုဏေ စ၊ သည်လျှင်။ ဥဋ္ဌိတေ၊ တက်သည်ရှိသော်။ သာ ပုဏ္ဏမာ၊ သည်။ စီဝရသမယံ၊ သို့။ ဧကာဟာနာဂတာ ဧဝ၊ တရက် မရောက်သေးသည်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ သဟ ယောဂပ္ပတ္တတ္တာ၊ ဒသာဟနှင့်တကွ ယှဉ်ခြင်းသို့ ရောက်သောကြောင့်တည်း။
(ဒသာဟယောဂပ္ပတ္တတ္တာ-ဟူ၍ ပါဌ်ရှိ၏။ ဆက်ရက်နှင့် ယှဉ်ခြင်းသို့ ရောက်သောကြောင့် - ပေးလေ။)
ဧဝံ သန္ထေ၊ သော်။ ဧကီဘာဝဂတာပိ၊ တပေါင်းတည်း အဖြစ်သို့ ရောက်သည်လည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တေပိ၊ ထို သဒ္ဒါတို့သည်လည်း။ အနာဂတာ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဇာတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဒါ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝိဂ္ဂဟ ကရဏဝစနတ္ထံ၊ ဝိဂြိုလ်ပြုသော ဝစနတ္ထကို။ ကောစိဒေဝ၊ အချို့သော သဒ္ဒါသည်လျှင်။ ဝစနတော၊ သဒ္ဒါအားဖြင့်။ န ဒီပေတိ၊ မပြတတ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
အစ္စေကစီဝရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၉။ သာသင်္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၅၂။ “တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရန္တိ ဣဒံ၊ စီဝရံ ဟူသော - ဤစကားကို။ (ဝုတ္တံ - ၌ စပ်)။ အယံ ဝိဓိ၊ ဤ အစီအရင်သည်။ တိစီဝရေ ဧဝ၊ ၌သာ လျှင်။ ဝိဓိ၊ အစီအရင်တည်း။ ဣတရသ္မိံ၊ သင်္ကန်းမှတပါးသော ပရိက္ခရာ၌။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အတိရေကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကသ္မိံ ယေဝ သေနာသနေ၊ ၌သာလျှင်။ ဝါသော၊ နေခြင်း။ ဝိပ္ပဝါသော၊ ကင်း၍နေခြင်းသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ စီဝရပ္ပဝတ္တိဇာနနတော၊ သင်္ကန်း၏ ဖြစ်ခြင်းကို သိသောကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ “အာရညကံ
၆၅၃။ “ဂါဝုတတော အတိရေကပ္ပမာဏေန လဘတီ”တိ၊ ၍။ ယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ကို။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “သိယာ စ တဿ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝါသာယာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ယောဇနပ္ပမာဏေပိ၊ ၌လည်း။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “ပုန ဂါမသီမံ ဩက္ကမိတွာ ဝသိတွာ ပက္ကမတီ”တိ၊ ၍။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ အနုညာတတ္တာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို ယောဇနပ္ပမာဏ၌ ဖြစ်ရာ၏-ဟူသော စကားကို။ တယာ၊ သင် စောဒကာသည်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ အနုညာတတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ “ယောဇနပ္ပမာ ဏေ န လဘတီ”တိ ဣဒံ၊ နလဘတိ - ဟူသော ဤစကားသည်။ ကိံ၊ အဘယ်စကားနည်း။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဣဒံ၊ ဤယောဇနပ္ပမာ ဏေ-ဟူသော စကားကို။ နိဗဒ္ဓဝါသဝသေနေဝ၊ အမြဲနေသော ကျောင်း၏ အစွမ်အးအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဓုတင်္ဂံ၊ သည်။ န ဘိဇ္ဇတိ၊ မပျက်လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာ ပုဒ်၌။ ဓုတင်္ဂါဓိကာရော၊ ဓုတင်၏အရာသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော၊ ဤသို့ ဖြေအပ်၏။ အထ၊ ထိုသို့ဓုတင်အရာ မဟုတ်ပဲလျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အယံ ဓုတင်္ဂစောရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ မေးတည်း။ အသမ္ဘ ဝတော၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးတည်း။ အင်္ဂေသု၊ တို့၌။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝိဿဇ္ဇနာ၊ ဤကား အဖြေတည်း။ ဓုတင်္ဂဓရဿ၊ ဓုတင်ကို ဆောင်သောသူ၏။ ပဋိရူပသေနာ သနဒီပနတော၊ လျောက်ပတ်သော ကျောင်းကို ပြသောကြောင့်။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဓုတင်္ဂဓရတာ၊ ဓုတင်ကို ဆောင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ ဝစနပ္ပမာဏတော၊ အာရညကင်္ဂံ သမာဒိယာမိ ဂါမန္တသေနာသနံ ပဋိက္ခိပါမိ-ဟူသော စကားကို ပမာဏပြုသဖြင့်။ ဓုတင်္ဂဓရတာ၊ သည်။ သိဒ္ဓါ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုသို့သော ဝစနပ္ပမာဏဖြင့် ပြီး၏ ဟူသော စကားကို။ တယာ၊ သင် စေဒကသည်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဝစနပ္ပမာဏတော စ၊ ထက်လည်း။ ပါဠိယေဝ၊ ပါဠိသည်သာ။ ပမာဏံ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ “အနာပတ္တိ ပုန ဂါမသီမံ ဩက္ကမိတွာ ဝသိတွာ ပက္ကမတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂါမသီမာ၊ မှ။ နိက္ခမိတွာ၊ ၍။ ကိတ္တကံ ကာလံ၊ အဘယ်မျှသော ကာလကို။ ဝသိတွာ၊ ၍။ ပက္ကမိတဗ္ဗံ၊ နည်း။ ဣန၊ သို့။ စောဒကော၊ သည်။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ပုနဒိဝသေယေဝ၊ မိုးသောက်သော အခါတိုင်အောင်။ ဝသိတွာ၊ ၍။ ပက္ကမိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌမော အရုဏော၊ ရှစ်အရုဏ်မြောက်ကို။ နိဗဒ္ဓါဝါသေ ဝါ၊ အမြဲနေသောကျောင်း၌လည်းကောင်း။ ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဝါ၊ ရောက်ရာအရပ်၌လည်းကောင်း။ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော၊ တက်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အန္တောဆာရတ္တံ၊ ခြောက်ညဉ့်အတွင်း၌။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယာဝ၊ လောက်။ နိဗဒ္ဓါ ဝါသံ၊ အမြဲနေခြင်းကို။ န ကပ္ပေတိ၊ မပြု။ တာဝ၊ လောက်။ ဝသိတွာ၊ ၍။ ပက္ကမိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယာဝ မဂ္ဂပရိဿမ ဝိနောဒနာ၊ ခရီးသွား၍ ပင်ပန်းခြင်း ပျောက်သည်တိုင်အောင်။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အန္တရာယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အန္တောဆာ ရတ္တံ၊ ခြောက်ညဉ့်အတွင်း၌။ ဝသတိ၊ နေအံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ နိဗဒ္ဓါဝါ သကပ္ပနေ၊ အမြဲနေခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ အရုဏုဂ္ဂမနေ၊ အရုဏ်တက်သောအခါ၌။ အာပတ္တိ၊ သင့်၏။ တံ သတ္တမော၊ ထိုအရုဏ်လျှင် ခုနှစ်ခုမြောက်ရှိသော။ ဒိဝသော၊ နေ့သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့ပင်လျှင်။ နိက္ခိတ္တစီဝရံ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ ဝါ၊ ယူမူလည်း ယူရာ၏။ ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗံ ဝါ၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်ပြုမူလည်း ပြုရာ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အန္တရာ၊ ထိုကာလအကြား၌။ နဝမဂ္ဂပါတုဘာဝေန ဝါ၊ အသစ်ဖြစ်သောခရီးထင်ရှားဖြစ်သဖြင့်လည်းကောင်း။ နဝဂါမသန္နိဝေသေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ တံ သေနာသနံ၊ ထိုကျောင်းသည်။ အင်္ဂသမ္ပတ္တိတော၊ ကျောင်း၏အင်္ဂါ၏ ပြည့်စုံခြင်းမှ။ သစေ ပရိဟာယတိ၊ ယုတ်အံ့။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့၌ပင်လျှင်။ စီဝရံ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ ဝါ၊ ယူရာ၏။ ပစ္စုဒ္ဓရိတဗ္ဗံ ဝါ၊ ပြုရာ၏။ ဆာရတ္တံ၊ ခြောက်ညဉ့်ပတ်လုံး။ ဝိပ္ပဝသန္တဿ၊ ကင်း၍နေသောရဟန်းအား။ စေ ပရိဟာယတိ၊ အံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ အနုညာတဒိဝသတ္တာ၊ ခွင့်ပြုသော နေ့ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ နည်း။ အနင်္ဂသမ္ပတ္တိတော၊ အင်္ဂါနှင့် မပြည့်စုံသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဆိုကြရာ၌။ ယုတ္တတရံ ပန၊ အလွန်သင့်ရာကိုကား။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဓုတင်္ဂဓရော၊ သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဂါမသီမာယံ၊ ၌။ အဝသိတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆိမပ္ပမာဏယုတ္တေ၊ သော။ ဌာနေ၊ ၌။ ဝသိတွာ၊ ၍။ ပက္ကမိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဗဒ္ဓအဝိပ္ပဝါသသီမော၊ ဗဒ္ဓသိမ် အဝိပ္ပဝါသသိမ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဂါမော၊ ရွာသည်။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ (ထည့်)။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ အညသ္မိမ္ပိ မာသေ၊ ၌လည်း။ အန္တောသီမာယ၊ ၌။ ဝသတော၊ နေသော ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ပေါရာဏဂဏ္ဍပဒေ၊ ၌။ “ယထာဝုတ္တ သေနာသနေ၊ ၌။ ဝသန္တေနာပိ၊ နေသောရဟန်းသည်လည်း။ ဆာရတ္တမေဝ၊ လုံးလျှင်။ စီဝရံ၊ ကို။ ဂါမေ၊ ၌။ နိက္ဓိပိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါ ယေန၊ ဖြင့်။ အညံ၊ တပါးသော။ အန္တောဆာရတ္တမ္ပိ၊ ခြောက်ညဉ့်အတွင်း၌လျှင်။ ဝသတော၊ နေသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိယေဝ၊ သင့်သည်သာလျှှု် တည်း”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သာသင်္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၁၀။ ပရိဏတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
“အညတော၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်မှ။ သံဃဿ ဝါ၊ အားလည်းကောင်း။ အညဿဝါ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။ ပရိဏတံ၊ ညွတ်ပြီးသော။ လာဘံ၊ လာဘ်ကို။ အတ္တနော ဝါ၊ မိမိအားလည်းကောင်း။ အညဿ ဝါ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်းကောင်း။ ပရိဏာမေယျ၊ အံ့။ နိဿဂ္ဂိပါစိတ္တိယမ္ပိ၊ နိဿဂ္ဂိ ပါစိတ်, သုဒ္ဓပါစိတ်သည်လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋမ္ပိ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ အာဟ၊ ၏။ (ပြန်)။
တဿ၊ ၏။ အတ္ထော၊ ကား။ သံဃဿ၊ အား။ ပရိဏတံ၊ ညွတ်သော လာဘ်ကို။ အတ္တနော၊ သို့။ ပရိဏာမေယျ၊ အံ့။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သင့်၏။ တဒေဝ၊ ထိုသံဃာအား ညွတ်သောလာဘ်ကိုလျှင်။ အညတော၊ တပါးသောသူအား။ ပရိဏာမေယျ၊ အံ့။ ပါစိတ္တိယံ၊ သင့်၏။ အညဿ၊ အား။ ပရိဏတံ၊ ကို။ အတ္တနော
ဣတိ၊ ဣမိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ယံ တိံသကကဏ္ဍံ သာရမဏ္ဍံ၊ အကြင် တိံသကကဏ္ဍ - ဟု ဆိုအပ်သော မြတ်သော သီလစသော တန်ဆာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧတံတိံ သကကဏ္ဍသာရမဏ္ဍံ၊ ထိုတိံသကကဏ္ဍ - ဟူသော မြတ်သော သီလစသော တန်ဆာသည်။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်းပညတ်တော်၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ သာရမဏ္ဍေ၊ မြတ်သော သီလစသော တန်ဆာရှိကုန်သော။ ကုလပုတ္တေ၊ အကျင့်ဖြင့် မြတ်ကုန်သော အမျိုးကောင်းသားတို့ကို။ အလာင်္ကာတုံ၊ တန်ဆာဆင်ခြင်းငှါ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣဓ၊ ဤ ပါရာဇိကဏ်ကျမ်း၌။ နိဋ္ဌိတသဗ္ဗသာရမဏ္ဍံ၊ ပြီးပြီးသော အလုံးစုံသော သီလစသော တန်ဆာ အပေါင်းတို့သည်။ ဝိနယဝသေန၊ ဖြင့်။ သာရမဏ္ဍံ၊ မြတ်သော သီလစသော တန်ဆာရှိသော။ ကုလပုတ္တံ၊ အကျင့်မြတ်သော အမျိုးကောင်းသားကို။ ပုနာတိ၊ ဖြူစင်စေတတ်၏။
ပရိဏတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
တတိယော၊ သုံးခုမြောက်သော။ ပတ္တဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီ။
နိဿဂ္ဂိယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ
၅။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍော
၁။ မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ
၁။ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁။ ဝါဒက္ခိတ္တောတိ ဧတ္ထ အဝိသေသေန ဝါဒဇပ္ပဝိတဏ္ဍသင်္ခါတော တိဝိဓောပိ ကထာမဂ္ဂေါ ‘‘ဝါဒေါ’’ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသု ‘‘တိတ္ထိယေဟိ သဒ္ဓိ’’န္တိ ဝစနတော ဌပေတွာ ဝါဒံ ‘‘သေသာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဆလဇာတိနိဂ္ဂဟဋ္ဌာနကုသလတာယ ကဒါစိ ကတ္ထစိ အဝဇာနိတွာ ပဋိဇာနာတိ, တထာ ပုဗ္ဗေ ကိဉ္စိ ဝစနံ ပဋိဇာနိတွာ ပစ္ဆာ အဝဇာနာတိ။ ဧဝံ ဝါ အညထာ ဝါ အညေနညံ ပဋိစရတိ။ ဧဝံ ပဝတ္တော သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသံ ပဋိဿုဏိတွာ အသစ္စာယန္တော သင်္ကေတံ ကတွာ ဝိသံဝါဒေန္တော ဧဝံ သော ဝါဒက္ခိတ္တော သမာနော ပါစိတ္တိယဝတ္ထုဉ္စ ပရိပူရေန္တော ဝိစရတီတိ ဧဝမဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္တနော ဝါဒေတိ ဧတ္ထ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၂၇၉၊ စူဠနိ။ အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၇၊ နေတ္တိ။ ၅၊ မဟာနိ။ ၂၇) ပဌမမာရဒ္ဓေ အတ္တနော ဝါဒေ။ ‘‘ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၅) နော သမယော။ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တေ နိဗ္ဗာနမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ‘‘နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၂၀၃-၂၀၄၊ မ။ နိ။ ၂။၂၁၅) ဝုတ္တတ္တာ ပန တံ န ဒုက္ခံ။ နော ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ အယံ ပရဝါဒီ ‘‘ယံ ဒုက္ခံ တဒနတ္တာ’’တိ သုတ္တံ ဒဿေတွာ သိဒ္ဓန္တံ သမ္ဘမေတွာ ‘‘ဝိရောဓိ ဝိရုဒ္ဓေါ’’တိ ဝုတ္တံ ဒေါသံ အာရောပေဿတီတိ တသ္မိံ ပဌမဝါဒေ ကဉ္စိ ဒေါသံ သလ္လက္ခေန္တော အာရောပိတေ ဝါ ဒေါသေ အနာရောပိတေ ဝါ ‘‘နာယံ မမ ဝါဒေါ’’တိ တံ အဝဇာနိတွာ ‘‘နိဗ္ဗာနန္တေွဝ သဿတ’’န္တိ, ‘‘အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆယာ’’တိ စ သုတ္တံ ဒိသွာ တဿ ပဌမဝါဒဿ နိဒ္ဒေါသတံ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘မမေဝ အယံ ဝါဒေါ’’တိ တမေဝ ပစ္ဆာ ပဋိဇာနာတိ။ ဧဝံ တတ္ထ ယထာဝုတ္တမာနိသံသံ သလ္လက္ခေန္တော တံ ပဋိဇာနိတွာ ယဒိ အနတ္တာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ, ဓမ္မာ ဧဝ န တေ ဘဝန္တိ။ သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဟိ ‘‘ဓမ္မာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။
အယဉ္စ အတ္တ-သဒ္ဒေါ သဘာဝဝါစီတိ ဧဝံ အာရောပိတေ ဝါ ဒေါသေ အနာရောပိတေ ဝါ ဒေါသောတိ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘နာယံ မမ ဝါဒေါ’’တိ တမေဝ ပဌမဝါဒံ ပစ္ဆာ အဝဇာနာတိ။ အထ သော ပရဝါဒီ သပက္ခံ ပဋိသေဓေ
ယသ္မာ န ကေဝလံ ယထာဒဿိတနယေန သော အတ္ထမေဝ အဝဇာနာတိ, ပဋိဇာနာတိ စ, ကိန္တု ဝစနမ္ပိ, တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁) ‘‘ဇာနိတဗ္ဗတော’’တိ ပဌမံ ကာရဏံ ဝတွာ ပရဝါဒိနာ ‘‘ယဒိ ဇာနိတဗ္ဗတော အနိစ္စံ, နိဗ္ဗာနံ တေ အနိစ္စံ သိယာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘န မယာ ‘ဇာနိတဗ္ဗတော’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ, ‘ဇာတိဓမ္မတော’တိ မယာ ဝုတ္တံ, တံ တယာ ဗဓိရတာယ အညေန သလ္လက္ခိတန္တိအာဒီနိ ဝဒတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘ဇာနိတဗ္ဗတော’တိ ဝတွာ ပုန ‘ဇာတိဓမ္မတော’တိအာဒီနိ ဝဒတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အဝဇာနိတွာ ပုန ပဋိဇာနန္တော တံ အဝဇာနနံ ဣမိနာ ပဋိစ္ဆာဒေတိ နာမာ’’တိ လိခိတံ။
၂။ ဇာနိတွာ ဇာနန္တဿ စာတိ ဇာနိတွာ ဝါ ဇာနန္တဿ ဝါတိ အတ္ထဒွယံ ဒီပေတီတိ။
၃။ အပိစ မိစ္ဆာဝါစာပရိယာပန္နာတိ စတုဗ္ဗိဓမိစ္ဆာဝါစာပရိယာပန္နာ။ သီဟဠာဒိနာမဘေဒဂတာတိ ကေစိ, တသ္မာ ဧဝံ ဝဒတော ဝစနံ, တံသမုဋ္ဌာပိကာ စေတနာတိ ဥဘယံ ဝုတ္တန္တိ မာတိကာယံ ဥဘိန္နံ သင်္ဂဟိတတ္တာ။ ဝိဘင်္ဂေ တံ ဝစနံ ယသ္မာ ဝိနာ ဝိညတ္တိယာ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ဝါစသိကာ ဝိညတ္တီ’’တိ ဝိညတ္တိ စ ဒဿိတာ။ ‘‘ဧဝံ ဝဒတော ဝစန’’န္တိ လောကဝေါဟာရေန ဝတွာ ပရမတ္ထတော ဒဿေန္တော ‘‘တံသမုဋ္ဌာပိကာ ဝါ စေတနာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ စ ဝဒတိ။ ဩဠာရိကေနေဝါတိ စေတနာသမုဋ္ဌာနဝါစာနံ သုခုမတ္တာ ဝိသယဝသေနေဝ ကတာတိ။
၉။ ဒိဋ္ဌဿ ဟောတီတိ ဒိဋ္ဌော အဿ, အနေန ဝါ ဥပစာရဇ္ဈာနဝသေန န မယာ အဗျာဝဋော မတော, ‘‘န မယာ ပဝန္တော ပဋော ဒိဋ္ဌော’’တိအာဒိံ ဘဏန္တဿ စ ပရမတ္ထသုညတံ ဥပါဒါယ ဧဝ ‘‘ဣတ္ထိံ န ပဿာမိ, န စ ပုရိသ’’န္တိ ဘဏန္တဿ စ န မုသာဝါဒေါ။
၁၁။ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိယေဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ကသ္မာ? ‘‘ကေဠိံ ကုရုမာနော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ‘‘ဝါစာ ဂိရာ…ပေ… ဝါစသိကာ ဝိညတ္တီ’’တိ ဥဇုကံ သန္ဓာယ, ကာယော န ဥဇုကော။
မုသာဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၃။ ‘‘ပုန အရေ ပတ္တေတိ ပုန တံ ဌာနံ ပရိဝဋ္ဋေတွာ အာဂတေ အညသ္မိံ အရေ’’တိ လိခိတံ။ ပတိဋ္ဌိတာရပ္ပဒေသန္တိ ဘူမိံ။ ပုန အရေတိ ပုန တသ္မိံယေဝ အရေ ဘူမိံ ပတ္တေတိ အတ္ထောတိ ကေစိ, တံ န သုန္ဒရံ ဝိယ။ ဇာပိတောတိ ပရာဇိတော, ‘‘ပရာဇိတော’’တိ ဝါ ပါဌော။ ပါပေသီတိ အဘိဘဝသိ။ မနာပံ ဘာသမာနဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဂရုံ ဘာရံ။ ဥဒဗ္ဗဟီတိ အာကဍ္ဎီတိ အတ္ထော, အနာဒရတ္ထေ ဝါ သာမိဝစနံ။ ဓနဉ္စ နံ အလာဘေသီတိ ယထာ သော ဓနံ အလဘိ, တထာ အကာသီတိ အဓိပ္ပါယော။
၁၅။ ပုဗ္ဗေတိ နိဒါနေ။ အဝကဏ္ဏကန္တိ ဆိန္နကဏ္ဏကနာမံ။ ဇဝကဏ္ဏကန္တိ ဝင်္ကကဏ္ဏကနာမံ။ ဓနိဋ္ဌကံ ဓနဝဍ္ဎကနာမံ, သိရိဝဍ္ဎကနာမံ ကုလဝဍ္ဎကဿေဝ နာမံ။ တစ္ဆကကမ္မန္တိ ခဏနကမ္မကာရာ ကောဋ္ဌကာ, ပါသာဏကမ္မကာရာတိ ကေစိ။ ‘‘မုဒ္ဒါတိ ပဗ္ဗဂဏနာ။ ဂဏနာတိ မဟာဂဏနာ’’တိ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ။ ‘‘မဓုမေဟံ ဩမေဟ’’န္တိ လိခိတံ။ ထူလကာယဿ မံသူပစယောတိ ဧကေ။ ယဘ မေထုနေ။ ဝီတရာဂတာဒီဟိ အက္ကောသန္တောပိ ကိလေသေဟေဝ ကိရ အက္ကောသတိ နာမ, တထာ ‘‘သောတာပန္နော’’တိ အက္ကောသန္တော အာပတ္တိယာ အက္ကောသတိ နာမာတိ ဧကေ။ လိင်္ဂါယတ္တတ္တာ အစ္စောဒါတာဒိပိ လိင်္ဂမေဝ ဇာတံ။
၁၆။ သဗ္ဗတ္ထ ဝဒေတီတိ ဥဒ္ဒေသော။ ဘဏတီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဝဒေတီတိ ဝါ ဣမိနာ ပရဝိညာပနံ ဒီပေတိ။
၂၆။ အညာပဒေသဝါရေသု ပန ‘‘ဧဝံ ဝဒေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? ပုဗ္ဗေ ဒဿိတဥဒ္ဒေသက္ကမနိဒဿနတ္ထံ။ ပုဗ္ဗေပိ ‘‘ဟီနေန ဟီနံ, ဟီနေန ဥက္ကဋ္ဌံ, ဥက္ကဋ္ဌေန ဟီနံ, ဥက္ကဋ္ဌေန ဥက္ကဋ္ဌ’’န္တိ ဇာတျာဒီသု ဧကေကသ္မိံ စတုဓာ စတုဓာ ဒဿိတဥဒ္ဒေသက္ကမဿ နိဒဿနံ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဣမိနာ ကရောတိ။ ‘‘ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတီ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေယေဝ ဟိ ‘‘ဧဝံ ဝဒေတီ’’တိ ဝုတ္တေ သော အာကာရော နိဒဿိတော ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အညထာ အညာပဒေသေန သော အာကာရော န သမ္ဘဝတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ န သမ္ဘဝတိ ဧဝါတိ စေ? န, ဝိသေသကာရဏာဘာဝါ, တတ္ထ အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော, အနိယမနိဒ္ဒေသေန အနိယမတ္ထသမ္ဘဝတော စ။ ‘‘သန္တိ ဣဓေကစ္စေ စဏ္ဍာလာ’’တိအာဒိနာ ဟိ အနိယမနိဒ္ဒေသေန စဏ္ဍာလံ ဝါ အစဏ္ဍာလံ ဝါ သန္ဓာယ ဘဏန္တဿ အာပတ္တီတိ အနိယမတ္ထော သမ္ဘဝတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ယဒိ ဧဝံ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ တာဝတာ ပုဗ္ဗေ ဒဿိတဥဒ္ဒေသက္ကမနိဒဿနသိဒ္ဓိတောတိ? န, ‘‘ဝဒေတီ’’တိ ဣမိနာ အယောဇိတေ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ပဒေ ဣမံ နာမ အာကာရံ ဒဿေတီတိ အနဝဗောဓတော။ အညာပဒေသနယေပိ ပရဝိညာပနေယေဝ ဒုက္ကဋပါစိတ္တိယံ ဝိယာတိ နိယမနပယောဇနံ ဝါ ‘‘ဝဒေတီ’’တိ ပဒန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ အတ္တနော သမီပေ ဌတွာ အညံ ဘိက္ခုံ အာဏာပေန္တော ဟီနေန ဟီနံ ဝဒေတိ ဘဏတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ။ သစေ သယံ ဟီနော ဟီနေန ဟီနံ စဏ္ဍာလံ…ပေ… ပုက္ကုသံ ‘‘ပုက္ကုသော’’တိ ဘဏတိ အာပတ္တိ ဝါစာယ ဝါစာယ ပါစိတ္တိယဿ, ဧသ နယော အညာပဒေသဝါရေသုပီတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယမတ္ထော ဒုဋ္ဌဒေါသေသု ပရိယေသိတဗ္ဗော။ အညထာ ‘‘ဝဒေတိ ဘဏတီ’’တိ ဧတေသံ အညတရံ ဥဘယတ္ထ အနညာပဒေသဝါရအညာပဒေသဝါရေသု, ဝိသေသေန ဝါ အညာပဒေသဝါရေသု နိရတ္ထကံ အာပဇ္ဇတိ ဝိနာယေဝ တေန ဝစနသိလိဋ္ဌတာသမ္ဘဝတော။ အတ္တတော ပါဠိယံ အဝုတ္တတ္တာ ပနေတ္ထ ‘‘သာဏတ္တိက’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတြာယံ ပဒသန္ဓိ ဝဒေတီတိ ဝဒ ဣတီတိ။ အသမ္မုခါ ဝဒန္တဿ ဒုက္ကဋံ ‘‘သမ္မုခါ ပန သတ္တဟိပိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေဟိ ဝဒန္တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ။ ဒဝကမျတာ နာမ ကေဠိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဟသာဓိပ္ပါယတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အသမ္မုခါပိ ဒဝကမျတာယ ဝဒန္တဿ ဒုဗ္ဘာသိတမေဝါ’’တိ အာစရိယာ ဝဒန္တိ။ ပါပဂရဟိတာယ ကုဇ္ဈိတွာပိ ဝဒန္တဿ ဒုက္ကဋံ, အသမ္မုခါ အနာပတ္တီတိ။
ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ပေသုညသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၆-၇။ ‘‘ဣမဿ သုတွာ အမုဿာ’’တိ ပါဌော။ ‘‘ဣမေသံ သုတွာ’’တိ န သုန္ဒရံ။ ဘေဒါယပီတိ ဘေဒါယ။ တိဏ္ဏမ္ပိ ဘိက္ခုဘာဝတောယေဝ နိပဇ္ဇနတော ‘‘ဘိက္ခူနံ ပေသုညေ’’တိ ဗဟုဝစနံ ကတံ။
၃၈-၉။ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော အာယသ္မာ စဏ္ဍာလော…ပေ… ပုက္ကုသောတိ ဘဏတီ’’တိ ဝတွာ ပေသုညံ ဥပသံဟရတီတိ ယောဇနာ။ အညထာ ‘‘ပုက္ကုသောတိ ဘဏတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတာ အာပဇ္ဇတိ။ ဧတ္ထ အနုပသမ္ပန္နဝါရော လဗ္ဘမာနောပိ န ဥဒ္ဓဋော ဩမသဝါဒေ ဒဿိတနယတ္တာ, သင်္ခေပတော အန္တေ ဒဿေတုကာမတာယ ဝါ။ တထာ ဟိ အန္တေ တီဏိ ဒုက္ကဋာနိ ဒဿိတာနိ။ တာနိ ပန ဒဿေန္တော ဘဂဝါ ယသ္မာ ‘‘ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတီ’’တိ ဝုတ္တာနံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ အညတရဝိပလ္လာသဝသေန ဝါ ဥဘယဝိပလ္လာသဝသေန ဝါ ပါစိတ္တိယန္တိ ကတွာ ဒွေပိ တာနိ ဧကတော ဝုတ္တာနီတိ ဒဿေတုကာမော, တသ္မာ သဗ္ဗပဌမံယေဝ ‘‘ဥပသမ္ပန္နော ဥပသမ္ပန္နဿ သုတွာ ဥပသမ္ပန္နဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဒွီသု ပနေတေသု ယသ္မာ ပါရာဇိကံ အဇ္ဈာပန္နောပိ ဥပသမ္ပန္နော တာဒိသံယေဝ ဥပသမ္ပန္နံ ခုံသေတုကာမော ဩမသတိ, တာဒိသဿ သုတွာ တာဒိသဿ ပေသုညံ ဥပသံဟရတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ, တသ္မာ ‘ဥပသမ္ပန္နော’တိ ဣဒံ အာဒိပဒံ သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တ’’န္တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, တံ န ယုတ္တံ, အနဝသေသအာပတ္တိံ အာပန္နဿ ပုန အာပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော, တသ္မာ ကေဝလံ မာတိကာယံ ဘိက္ခုပဒါဘာဝတောယေဝ ‘‘ဘဏတိ ဥပသံဟရတီ’’တိ ပဒါနံ ကာရကနိဒ္ဒေသာဘာဝေ အသမ္ဘဝတော ဧဝ တံ အာဒိပဒံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပါဠိလေသာဘာဝတော အနာဏတ္တိကမေဝ။ ‘‘န ပိယကမျဿ, န ဘေဒါဓိပ္ပါယဿာ’’တိ ဥပသံဟရဏာပေက္ခံ သာမိဝစနံ တုဏှီဘူတဿ ဝစနပ္ပယောဇနာဘာဝတော, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပါပဂရဟိတာယ ဘဏန္တဿ အနာပတ္တီ’’တိ။
ပေသုညသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၄။ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၅-၆။ သဗ္ဗမေတံ ပဒသော ဓမ္မော နာမာတိ ဧတ္ထ ဓမ္မော နာမ ဗုဒ္ဓဘာသိတောတိ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓော။ အက္ခရသမူဟောတိ အသမတ္တပဒေ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓဘာသိတံ ဗုဒ္ဓဘာသိတေ ဧဝ။ အနုပါသကဂဟဋ္ဌေဟိ ဘာသိတော ဣသိဘာသိတာဒိသင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ ‘‘ဒေဝတာဘာသိတော’’တိ ပဒံ နတ္ထိ, ယတ္ထ အတ္ထိ, သာ ပါဠိ။ ဂါထာဗန္ဓေပိ စ ဧသ နယောတိ ဧကမေဝ အက္ခရံ ဝတွာ ဌာနံ လဗ္ဘတိ ဧဝ။ ‘‘ဧဝံ မေ သုတ’’န္တိအာဒိသုတ္တံ ဘဏာပိယမာနော ဧကာရံ ဝတွာ တိဋ္ဌတိ စေ, အနွက္ခရေန ပါစိတ္တိယံ, အပရိပုဏ္ဏပဒံ ဝတွာ ဌိတေ အနုဗျဉ္ဇနေန။ ပဒေသု ဧကံ ပဌမပဒံ ဝိရုဇ္ဈတိ စေ, အနုပဒေန ပါစိတ္တိယံ။ အဋ္ဌကထာနိဿိတောတိ အဋ္ဌကထာနိဿိတဝသေန ဌိတော။ ပုဗ္ဗေ ပကတိဘာသာယ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထံ သန္ဓာယ။ ပါဠိနိဿိတောတိ ပါဠိယံ ဧဝါဂတော။ မဂ္ဂကထာဒီနိပိ ပကရဏာနိ။
၄၈။ ဥပစာရန္တိ ဒွါဒသဟတ္ထံ။ ‘‘ဩပါတေတီတိ ဧကတော ဘဏတိ သမာဂစ္ဆတီ’’တိ လိခိတံ။ ကိဉ္စာပိ အပလာလဒမနမ္ပိ သီလုပဒေသောပိ ဘဂဝတော ကာလေ ဥပ္ပန္နော, အထ ခေါ တေသု ယံ ယံ ဗုဒ္ဓဝစနတော အာဟရိတွာ ဝုတ္တံ, တံ တဒေဝ အာပတ္တိဝတ္ထု ဟောတီတိ ဝိညာပနတ္ထံ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဝဒန္တီ’’တိ ဝစနေဟိ သိထိလံ ကတံ။ ဗုဒ္ဓဝစနတော အာဟရိတွာ ဝုတ္တဿ ဗဟုလတာယ တဗ္ဗဟုလနယေန တေသု အာပတ္တိ ဝုတ္တာ, တသ္မာ မဟာပစ္စရိယံ တဿာဓိပ္ပါယော ပကာသိတောတိ အတ္ထော။ ‘‘သဗ္ဗေသမေဝ ဝစနန္တိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ သစေ အာစရိယော ဌိတော နိသိန္နာနံ ပါဌံ ဒေတိ, ‘‘န ဌိတော နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီ’’တိ ဝုတ္တာပတ္တိံ နာပဇ္ဇတီတိ ဧကေ။ တေသမ္ပိ ပါဌဒါနံ ဓမ္မဒေသနတော န အညန္တိ တံ န ယုတ္တံ, ဆတ္တပါဏိကာဒီနံ ပါဌဒါနေန အနာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော, အာပတ္တိဘာဝေါ စ သိဒ္ဓေါ။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘ဥဘော အတ္ထံ န ဇာနန္တိ, ဥဘော ဓမ္မံ န ပဿရေ၊
ယော စာယံ မန္တံ ဝါစေတိ, ယော စာဓမ္မေနဓီယတီ’’တိ။ (ပါစိ။ ၆၄၇)၊
ဧတ္ထ အဓီယတီတိ အတ္ထော, တသ္မာ ပါဌဒါနမ္ပိ ဓမ္မဒေသနာဝ။ သေခိယဋ္ဌကထာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၆၃၄) ‘‘ဓမ္မပရိစ္ဆေဒေါ ပနေတ္ထ ပဒသောဓမ္မေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ
ဝုတ္တံ, တသ္မာ အယမေဝ ဓမ္မော သဗ္ဗတ္ထ ဓမ္မပဋိသံယုတ္တသိက္ခာပဒေသု ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယဒိ ဧဝံ သင်္ခါရဘာသာဒိဝသေန စိတ္တဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ သေခိယဝသေန အနာပတ္တိ သိယာ, တတော ဆပကဇာတကဝိရောဓော။ တတ္ထ မန္တာနံ ဗာဟိရဂန္ထတ္တာတိ စေ? န, တဒဓိပ္ပါယာဇာနနတော။ အယဉှိ တတ္ထ အဓိပ္ပါယော ‘‘ဗာဟိရကဂန္ထသင်္ခါတမ္ပိ မန္တံ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ ဝါစေတုံ မေ ဘိက္ခဝေ အမနာပံ, ပဂေဝ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ။ ‘‘တဒါပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, အမနာပံ နီစေ အာသနေ နိသီဒိတွာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသိန္နဿ မန္တံ ဝါစေတုံ, ကိမင်္ဂံ ပန ဧတရဟိ…ပေ… ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ (ပါစိ။ ၆၄၇) ဟိ အယံ ပါဠိ ယထာဝုတ္တမေဝ အဓိပ္ပါယံ ဒီပေတိ, န အညံ။ တေနေဝ ‘‘မန္တံ ဝါစေတုံ ဓမ္မံ ဒေသေတု’’န္တိ ဝစနဘေဒေါ ကတော။ အညထာ ဥဘယတ္ထ ‘‘ဓမ္မံ ဒေသေတု’’မိစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။
မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါတိအာဒိမှိ ပန အနုဂဏ္ဌိပဒေ ဧဝံ ဝုတ္တော ‘‘သစေ ဘိက္ခု သာမဏေရေန သဒ္ဓိံ ဝတ္တုကာမော, တထာ သာမဏေရောပိ ဘိက္ခုနာ သဒ္ဓိံ ဝတ္တုကာမော သဟသာ ဩပါတေတိ, ‘ယေဘုယျေန ပဂုဏံ ဂန္ထံ ဘဏန္တံ ဩပါတေတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ အနာပတ္တိ, န ဟိ ဧတ္တာဝတာ ဘိက္ခု သာမဏေရဿ ဥဒ္ဒိသတိ နာမ ဟောတိ။ ယသ္မာ မဟာအဋ္ဌကထာယံ နတ္ထိ, တသ္မာပိ ယုတ္တမေဝေတံ။ သစေ တတ္ထ ဝိစာရေတွာ ပဋိက္ခိတ္တံ သိယာ အာပတ္တိ, ကိရိယာကိရိယဉ္စ နာပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ စိတ္တေန ဧကတော ဝတ္တုကာမော, အထ ခေါ နံ ‘ဧကတော မာ ဝဒါ’တိ ပဋိက္ခိပိတွာပိ ဧကတော ဝဒန္တော အာပဇ္ဇတိ။ အဝတ္တုကာမဿ သဟသာ ဝိရဇ္ဈိတွာ ဧကတော ဝဒန္တဿ အနာပတ္တိ, တေန ဝုတ္တံ ‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါတိ ဝုတ္တော ယဒိ ဝဒတိ, အနာပတ္တီ’တိ။ တထာပိ အာစရိယာနံ မတိမနုဝတ္တန္တေန ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ယထာဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ မဟာအဋ္ဌကထာယံ နတ္ထိ, နတ္ထိဘာဝတောယေဝ အာပတ္တိ။ သစေ တတ္ထ အနာပတ္တိအဝစနံ န သမ္ဘဝတိ အယမဋ္ဌာနတ္တာ’’တိ။
တတြာယံ ဝိစာရဏာ – ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါ’’တိ ဝုတ္တော ယဒိ ဝဒတိ, ဘိက္ခုနော အနာပတ္တီတိ ယုတ္တမေတံ ဘိက္ခုနော ဝတ္တုကာမတာယာဘာဝတော, ဘာဝေပိ သဇ္ဈာယကရဏာဒီသု တီသု အနာပတ္တိတော စ။ အထ သာမဏေရေန ဗျတ္တတာယ ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ ဝဒါ’’တိ ဝုတ္တော ဘိက္ခု အဗျတ္တတာယ ဝဒတိ, အာပတ္တိ ဧဝ ဝတ္တုကာမတာသဗ္ဘာဝတော။ သဟသာ စေ ဝဒတိ, အနာပတ္တိ တဒဘာဝတော။ သစေ ဘိက္ခု ဧဝံ ‘‘မယာ သဒ္ဓိံ မာ
မာ ဝဒါ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သာမဏေရဿ၊ ၏။ ကိရိယာ၊ သည်။ ဣဓ၊ ပုဒ်၌။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣမသ္မိံ ပန အဓိပ္ပာယေ၊ ကို။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အတိယုတ္တံဝ၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အက္ခရတ္ထောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဗျဉ္ဇနတ္ထော၊ သဒ္ဒါ၏ အနက်တည်း။ “ယဉ္စ ပဒံ ယဉ္စ အနက္ခရံ ယဉ္စ အနုဗျဉ္ဇနံ၊ သဗ္ဗမေတံ ပဒသောဓမ္မော နာမာ”တိ၊ ဟူ၍။ ကိဥ္ဓာပိ ဝုတ္တံ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ပဒေန၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဝါစေတံ၊ ချအံ့။ ပဒေ ပဒေ၊ ပုဒ်တိုင်း ပုဒ်တိုင်း။ ပါစိတ္တိယဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အက္ခရာယ၊ ဖြင့်။ ဝါစေတိ၊ ချအံ့။ အက္ခရက္ခရာယ၊ အက္ခရာတိုင်း အက္ခရာတိုင်း။ ပါစိတ္တိယဿ၊ သို့။ ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဣဒမေဝ ဒွယံ၊ ဤပုဒ် အက္ခရာ နှစ်ပါးကိုသာလျှင်။ ယောဇိတံ၊ ယှဉ်အပ်၏။ တံ၊ ထိုသို့ဆိုခြင်းသည်။ ကသ္မာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ ပဒေန၊ ဖြင့်။ အနုပဒဗျဉ္ဇနာနိ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “အနုပဒန္တိ ဒုတိယော ပါဒေါ၊ အနုဗျဉ္ဇ နန္တိ ပုရိမဗျဉ္ဇနေန သဒိသံ ပစ္ဆာ ဗျဉ္ဇန”န္တိ၊ ၍။ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနုပဒေက ဒေသမတ္တမေဝ၊ အနုပဒတစိတ်မျှသည်သာ။ အနုဗျဉ္ဇနံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ “အက္ခရာနုဗျဉ္ဇနသမူဟော ပဒ”န္တိ စ၊ ၍လည်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပဒမတ္တမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေန၊ ထိုပဒဖြင့်။ အနုပဒါ ဒိတ္တယဂ္ဂဟဏတော၊ အနုပဒအစရှိသော ပုဒ်သုံးခုအပေါင်းကို ယူအပ်သော ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဝစနဝိသေသ တော၊ သဒ္ဒါအထူးဖြစ်သောကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ၊ ဟိ ဝိတ္တာရေမိ၊ ဦးအံ့။ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ဝါစေန္တော၊ ချသော ရဟန်းသည်။ ပဒေ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ အနုပဒေ ဝါ၊ ၌လည်း။ အနုဗျဉ္ဇနေ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ အာပတ္တိ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အက္ခရေ၊ အက္ခရေ၌။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ အက္ခရေန၊ ဖြင့်။ ဝါစေန္တော ပန၊ ရဟန်းသည်ကား။ ပဒါဒီသု၊ တို့တွင်။ အညတရသ္မိံ၊ တပါးပါး၌။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဟိ၊ သင့်စွာ ဆိုဦးအံ့။ “ဝရော ဝရညူ ဝရဒေါ ဝရာဟရော”တိအာဒိမှိ၊ ၌။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝ-ကာရံ၊ ကို။ ဝါစေန္တော၊ သည်။ ဒုတိယာဒိဝကာရေ၊ ကို။ ဩပါတေတိ၊ ဆုံးစေအံ့။ ပဌမံ ရောကာရံ၊ ပထမ ရော - အက္ခရာကို။ ဝါစေန္တော၊ ရဟန်းသည်။ ဒုတိယရော ကာရေ၊ ကို။ ဩပါတေတိ၊ ၏။ ပဌမံ ရကာရံ၊ ကို။ ဝါ စေန္တော၊ သည်။ ဒုတိယရကာရေ၊ ကို။ ဩပါတေတိ၊ ၏။ ပါစိတ္တိယဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ-အာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထော၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ အနုဗျဉ္ဇနာနုလောမတော၊ ကြောင့်။ သမ္ဘဝတိ ဧဝ၊ လျှင် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “ပဒေ ပဒေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိ ယဿာ”တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဠိနှင့်။ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ ဝစနံ၊ êဤအနုဗျဉ္ဇနဟူသော သဒ္ဒါသည်။ ဧကသ္မိံ ပဒေ၊ တပုဒ်၌။ ဧကာပတ္တိ၊ အာပတ်တချက် သင့်၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ “ရူပံ အနိစ္စ”န္တိ ဝုစ္စမာနော ရူတိ ဩပါတေတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သကလံ ပါဒံ၊ အလုံးစုံသော ပါဒကို။ ဝါစေန္တဿ၊ ချသော ရဟန်းအား။ ပဌမက္ခရမေတ္တ၊ ရှေးဦးစွာသော အက္ခရာမျှကို။ ဧကတော၊ တည်း။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “အက္ခရက္ခရာယ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿ”တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဠိနှင့်။ ဝိရုဒ္ဓတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရာ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရူတိ ဩပါတေတီတိ၊ ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ အသမ္ဘဝတော၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ရူကာရဿ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တဓမ္မပရိယာပန္န ဘာဝသိဒီတော၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ဓမ္မ၌ အကျုံးဝင် သော အဖြစ်၏ ပြီးသောကြောင့်လည်းကောင်း။ တံ၊ ထိုသဒ္ဒါကို။ အဝတွာ၊ ၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အက္ခရာယ၊ အက္ခရာဖြင့်။ ဝါစေန္တဿ၊ အား။ ယထာဝုတ္တဓမ္မရိယာ ပန္နအက္ခရဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ဓမ္မ၌ အကျုံးဝင်သော အက္ခရာ၏ အဖြစ်ကို ပြအံ့သောငှာ။ “ရူပုံ အနိစ္စန္တိ ဝုစ္စမာနော''တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝစနသိလိဋ္ဌတာဝသေန ဝါ၊ သဒ္ဒါပြေပြစ်သည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်မူလည်း။ အနုဗျဉ္ဇနေ၊ အနုဗျဉ္ဇနသဒ္ဒါ၌။ ဝေဒနာဝစနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅ - ပဌမသဟသေယျသိက္ခာ ပဒဝဏ္ဏနာ
၅၂။ “အနုပသမ္ပန္နော နာမ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ အဝသေသော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထရတ္တိယံ၊ လေးရက်မြောက် သော ညဉ့်၌။ မာတုဂါမော၊ သည်။ အနုပသမ္ပန္နော၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွေပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သဟသေယျာပတ္တိယော၊ တို့ကို။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘိက္ခုံ ဌပေတွာ။ ပ။ ပန္နောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါရာဇိက ဝတ္ထုဟူသော၊ ပါရာဇိကဝတ္ထု ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တိရစ္ဆနပုရိသော၊ ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးစုံသော စကားကိုလည်း။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒုတိယသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ မာတုဂါမော နာမာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မနုဿိတ္ထိံ ယေဝ၊ လူ မိန်းမကိုသာလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပါရာဇိကဝတ္ထုဘူတာ၊ ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ယက္ခီ ပေတီ တိရစ္ဆာနဂတာ၊ တို့ကို။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်ကုန်။ တေသု၊ ထို မာတုဂါမ မဟုတ်သော ဝတ္ထုတို့၌။ ဒုက္ကဋတ္တာ၊ ဒုက္ကဋ်ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ “အတ္တနောပိ၊ မိမိ၏လည်း။ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ သစေ ပန ဘဝေယျ၊ အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ပါစိတ္တိယ”န္တိ စ၊ ၍လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုသင့်အံ့နည်း။ န ဝုတ္တံ ဧဝ၊ မဆိုသင့်သည်သာတည်း။ “အပရိက္ခိတ္တေ ပမုခေ အနာပတ္တီ”တိ၊ ၍။ သီဟဠအဋ္ဌ ကထာဝစနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ ဝစနဿ၊ ထို သီဟိုဠ်အဋ္ဌကထာစကား၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဒီပေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ အန္ဓကဋ္ဌ ကထာယံ၊ ၌။ “ဘူမိယံ ဝိနာ ဇာဂတိယာ ပမုခံ သန္ဓာယ ကထိတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုန ဝသတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတုတ္ထဒိဝသေ၊ လေးရက် မြောက်နေ့၌။ ဝသတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုနိပန္နေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခုမှိ၊ ရဟန်းသည်။ နိပန္နေ၊ အိပ်သည်ရှိသော်။ သန္နိပတိတမဏ္ဍပံ နာမ၊ မည်သည်။ မဟာဝိဟာရေ၊ ၌။ သန္နိပါတဋ္ဌာနံ၊ စည်းဝေးရာအရပ်တည်း။ “တီဏိ စ ဒိဝသာနိ၊ သုံးရက်တို့ပတ်လုံး။ ဒုက္ကဋခေတ္တေ၊ ဒုက္ကဋ်ခေတ်၌။ ဝသိတွာ၊ ၍။ စတုတ္ထေ ဒိဝသေ၊ ၌။ သဟသေယျာပတ္တိပဟောနကေ၊ သဟသေယျလောက်ရာ အရပ်၌။ ဝသတိ၊ နေအံ့။ ပါစိတ္တိယေဝ၊ လျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ ကိရ၊ တတ်။ တံ၊ ထို ဧကစ္စေ ဆရာတို့ စကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။
ပဌမသဟသေယျ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆- ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒ ဝဏ္ဏနာ
၅၅။ “အထ ခေါ တေ မနုဿ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ “တေ အဒ္ဓိကာ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဧက ရတ္တ”န္တိပိ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော ပါဌော၊ သည်။ န သုန္ဒရော၊ မကောင်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပဏ္ဍကေ၊ ၌။ ဒုက္ကဋဿ၊ ၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ “ဥဘတောဗျဉ္ဇနေ၊ ၌။ မူလာပတ္တီတိ၊ ၍။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏”။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အနိမိတ္တာဒယော၊ နိမိတ်မထင်သောသူ အစရှိကုန်သော သူတို့သည်။ ဣတ္ထိယောဝ၊ တို့လျှင်တည်း”။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ ဝိယ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့တည်း။ မတိတ္ထီ၊ သေသောမိန်းမသည်။ ပါရာဇိကဝတ္ထု၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ အနုပါဒိန္နပက္ခေ၊ ၌။ ဌီတတ္တာ၊ တည်သောကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အာပတ္တံ၊ ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဧတ္ထ၊ ဤ အနာပတ္တိဖြစ်ရာ၌။ ပါရာဇိကာပတ္တိဋ္ဌာနဉ္စ၊ ကိုလည်း။ န ဩလော ကေတဗ္ဗံ၊ မကြည့်အပ်။
ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈ - ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၇။ “စတုတ္ထပါရာဇိကဝတ္ထု စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဣဒဉ္စ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ဝတ္ထုသည်လည်းကောင်း။ ဧကမေဝ၊ တူသည်သာတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတ္ထ၊ ထို စတုတ္ထပါရာဇိကဝတ္ထု၌။ “မောဃပုရိသာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တေ၊ ထိုစတုတ္ထပါရာဇိက၌ လွန်ကျူးစ ရဟန်းတို့သည်။ အရိယမိဿကာ၊ အရိယာ တို့နှင့် ရောကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဒွေပိ၊ နှစ်ခုသော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်လည်း။ ဧကသဒိသာနိ၊ အတူတူဖြစ်ကုန် ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မမ တက္ကော၊ အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “အရိယာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ပဋိဇာနိံ သု၊ ဝန်ခံကုန်၏။ တေသမ္ပိ၊ ထို အရိယာတို့၏လည်း။ အဗ္ဘန္တရေ၊ အတွင်း၌။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ၊ ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဘူတံ ဘဂဝါတိ၊ ၍။ အာရောစေသုံ၊ ကြားလျှောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပုထုဇ္ဇနအရိယာနံ၊ တို့၏။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဿ၊ ကို။ အာရောစိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ‘ဘူတ' န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ဥတ္တရိမနု ဿဓမ္မံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၇၇။ ပုဗ္ဗေ အဝုတ္တေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတုတ္ထပါရာဇိကေ၊ ၌။ အဝုတ္တေဟိ၊ မဆိုကုန်သော။ တီဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သမုဠာတိ၊ ၏။ (စပ်လေ) ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉ - ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၈-၈၀။ “တေနေဝ ဟတ္ထေန ဥပက္ကမိတွာ အသုစိံ မောစေသီ”တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော ပါဌော၊ သည်။ သုန္ဒရော၊ ၏။ အပလောကေတွာဝ၊ ၍သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ နော စေ အပလောကေတွာ ကာတဗ္ဗာ၊ အကယ်၍ မပန်မူ၍ ပြုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ပါဠိယံယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ “ဩတ္တပ္ပေနာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ ရဠှီဝသေန၊ ဖြင့်။ ပရေသု၊ တို့၌။ “ဟိရောတ္တပ္ပေနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဥတ္တာနတ္တာ၊ ပေါ်သောကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပါစိတ္တိယာသမ္ဘဝဒဿနေနေဝ၊ ပါစိတ်၏ မဖြစ်သင့်ခြင်းကို ပြသဖြင့်လျှင်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓွံ၊ ၏။
၈၃။ တတ္ထ၊ ထိုသာမဏေတို့လွန်ကျူး၍ ကျင့်ရာ၌။ “ကမ္မ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တအဇ္ဈာစာရေပိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော လွန်ကျူးရာ၌လည်း။ ပရိယာပန္နတ္တာ၊ အကျုံးဝင်သောကြောင့်။ တံ၊ ထိုသာမဏေ အဇ္ဈာစာရအမှုသည်။ တဿ၊ ထိုသာမဏေ၏။ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထု၊ ဒဏ်ပြု ရာသောဝတ္ထုတည်း။ “တတ္ထ ကမ္မံ အာပန္နော”တိ၊ ၍။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်း။ လိခိတံ၊ ပြီ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “အတ္တကာမံ အာပန္နော’တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “အယမေဝ ပါဌော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀ - ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၆။ ကတသင်္ခါရာ၊ ပြုအပ်သော ပြုပြင်ခြင်းရှိကုန်သော။ သေတမတ္တိကာဝိယ၊ ဖြူသောမြေတို့ကဲ့သို့။ သက္ခရာဇာတိ၊ ကျောက်စရစ်မျိုးသည်။ မုဒုကာ၊ နူးညံ့၏။ “အကတပဗ္ဘာရေတိ ဣဒံ၊ ကို။ အဝလဉ္ဇိတဗ္ဗဋ္ဌာနဒဿနတ္ထံ၊ မသုံးသောအရပ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “အနောဝဿ ကဋ္ဌာနဿ၊ မိုးမစွတ်ရာ အရပ်ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ”။ ဣတိပိ၊ လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ မူသိကုက္ကုရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မုသိကာပိ၊ ကြွက်တို့သည်လည်း။ ဥဒ္ဓဋပံသု၊ ရက်သောမြေ။ သုဒ္ဓစိတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဧဝံ၊ သို့။ ပဝဋ္ဋိတေ၊ လှိမ့်သည်ရှိသော်။ ပထဝီ၊ သည်။ ဘိဇ္ဇိဿတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကိဉ္စာပိ ဇာနန္တိ၊ ကုန်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ နော စေ ပထဝီ ဘေဒတ္ထိကာ၊ အကယ်၍ မြေ၏ ပျက်စီးခြင်းကို အလိုမရှိကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ သုဒ္ဓစိတ္တာ နာမ၊ မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပံသုအာဒယော၊ ကုန်သော။ ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ၊ တို့သည်။ အာပတ္တိကရာ၊ အာပတ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “သဗ္ဗစ္ဆန္နာဒီသု၊ သဗ္ဗစ္ဆန္နအစရှိသော ကျောင်းတို့တွင်။ ဥပဍ္ဎ၊ ထက်ဝက်သော အမိုးအရံရှိရာ၌။ ဒုက္ကဋဿ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို သဗ္ဗစ္ဆန္နစသည်တို့၌်။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဝတ္ထုနော၊ ၏။ သမ္ဘဝါ၊ ကြောင့်။ ယုတ္တံ၊ သင့်ရာ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤပုဒ်၌ကား။ ဇာတပထဝီ စ၊ လည်းကောင်း။ အဇာတပထဝီ စ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွေယေဝ ဝတ္ထူနိ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော မြေတို့တွင်။ ဧကေန၊ တခုခုသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဧတ္ထာပိ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ ဒုက္ကဋ်သင့်သော စကားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိပါ၏တကား။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ ပန၊ ထိုဒုက္ကဋ်ကိုကားု။ သညာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝတ္ထုဝသေန၊ ဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တမေဝ၊ မသင့်သည်သာတည်း။
၈၇။ အဂိံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤသို့ ချ၍ လောင်စာပေးကာမျှဖြင့်။ ဥသုမံ၊ အငွေ့ကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ပထဝိယာ၊ မြေမှ။ ဝါ၊ မြေ၌။ အဂ္ဂိမှိ၊ မီးကို။ ကတေ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ ဒူရတောပိ၊ အဝေးမှလည်း။ ဘူမိ၊ မြေသည်။ ဥဏှာ၊ ပူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက် သော အရပ်ကို။ ကောပေတဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ န စ ကပ္ပတိ၊ အပ်လည်း မအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယသ္မိံ ဌာနေ၊ ၌။ ပတတိ၊ ကျ၏။ သော ပဒေသော၊ ထိုကျရာအရပ်သည်။ အဂ္ဂိ၊ သည်။ န ဍဟတိ၊ မလောင်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဍဟိတေပိ၊ သော်လည်း။
ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ပဌမော၊ သော။ မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ၊ သည်။
သမတ္တော၊ ပြီ။
-----------
၂ - ဘူတဂါမဝဂ္ဂ
၁ - ဘူတဂါမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၉။ ဖရသုံ နိဂ္ဂဟေတုံ အသက္ကောန္တောတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဒဿိတဘာဝံ၊ ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဇာနာပေတိ၊ သိစေ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဖရသုံ၊ ပုဆိန်ကို။ ဥဂ္ဂိရိ၊ ချီသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ မနုဿာနန္တိ အာဒိ၊ မနုဿနံ - စသည်သည်။ တဿ ပဉှဿ၊ ထိုအမေး၏။ ပရိဟာရော၊ တည်း။ “အာကောဋောသိ ဆိန္ဒတီတိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ရုက္ခဒေဝတာနံ၊ ရုက္ခစိုးနတ်တို့၏။ ဟတ္ထာနိ၊ လက်တို့သည်။ ဆိဇ္ဇန္တိ၊ ပြတ်ကုန်၏။ စတုမဟာရာဇိကာဒီနံ၊ စတုမဟာရာဇ် အစရှိသော နတ်တို့၏။ ဟတ္ထာနိ၊ တို့သည်။ အစ္ဆေဇ္ဇာနိ ဝိယ၊ မပြတ်ကုန်သကဲ့သို့။ အစ္ဆေဇ္ဇာနိ၊ မပြတ်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၉၀-၉၂။ ဘဝန္တိ အဟုဝဉ္စာတိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘူတသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဒွိကာလိကော၊ ကာလနှစ်ပါး၌ ဖြစ်၏။ ဗီဇတော၊ မျိုးစေ့မှ။ နိဗ္ဗတ္တေန၊ ဖြစ်သော ဘူတဂါမ်ဖြင့်။ ဗီဇံ၊ ဗီဇကို။ ယဒိ ဒဿိတံ၊ အကယ်၍ ပြအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ယဒိဒံ ယံ ဣဒံ ဗီဇံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တထေဝ၊ ထိုဗီဇသည်ပင်။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာတည်း။ ဝါ၊ အကြောင်းတည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သောဝ ကုက္ကုဋော မဟိမက္ခိတောတိ၊ မက္ခိတောဟူသော။ အယံ ပါဌော၊ သည်။ ပရိဟာရော၊ အဖြေတည်း။ မဟိမက္ခိတော၊ မြေဖြင့် လိမ်းကျံ သော။ သောဝ ကုက္ကုဋော၊ ထိုကြက်ကဲ့သို့တည်း။ အဋ္ဌကထာသုပိ၊ တို့၌လည်း။ “ဗီဇေ ဗီဇသညီ”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ ယံ ဗီဇံ၊ သည်။ ဘူတဂါမော နာမ၊ ဘူတဂါမ်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မိံ ဗီဇေ၊ ထိုဗီဇ၌။ ဘူတဂါမဗီဇေ၊ ဘူတဂါမ်ဖြစ်သော ဗီဇ၌။ ဣတိ ယောဇေတွာ၊ ၍။ အမူလကတ္တာ၊ အမြစ်မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ပုဏ္ဏဘူတဂါမော၊ သည်။ န ဟောတိ ကိရ၊ မဖြစ်သတတ်။ “ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သမူလမတ္တော ဧဝ၊ အမြစ်ရှိခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ ဘူတဂါမော နာမ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အဘူတဂါမမူလတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘူတဂါမတော၊ ဘူတဂါမ်မှ။ အနုပ္ပန္နတ္တာ၊ မဖြစ်သောကြောင့်။ အဘူတဂါမမူလံ၊ မူလမည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဘူတဂါမဿ၊ ၏။ အမူလကတ္တာ၊ အမြစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘူတဂါမမူလံ၊ မည်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုဘူတဂါမ်မှ။ အညော၊ သော။ ဘူတဂါမော၊ သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိဓာပိ၊ နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ပိယင်္ဂု၊ သျှိသျှားသည်။ အသနရက္ခော၊ ထောက်ကြန့်ပင်သည်။ ဝဍ္ဎနတစော၊ ပွားသော အခေါက်ရှိ၏။ ခဇ္ဇဖလော၊ ခဲအပ်သော အသီးရှိသည်။ “သီတသာလော၊ အေးသော အနှစ်ရှိသည်။ အသိ၊ ၏။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အမူလကဘူတ ဂါမေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိဧတ္ထ၊ ၌။ နာဠိကေရေဿဝ၊ အုန်းသီး၏လျှင်။ အယံ၊ ဤအရွက်သာပေါက်၍ အမြစ်မပေါက်သော အုန်းပင် ငယ်သည်။ ပဋိဝိသိဋ္ဌဇတတ္တာ၊ အထူးဖြစ်သောကြောင့်။ အမူလကဘူတဂါမေ၊ ၌။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။
အမူလကဘူတဂါမေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ နာဠိကေရဿ အာဝေဏိကံ ကသ္မာ ဝဒတိ၊ ဟု တေရသကဏ္ဍပါဌ်ရှိသည်။ ယခု ဤဋီကာ၌ ပဋိဝိသိဋ္ဌဇာတတ္တာ ဟုရှိ၏။ ဆင်ခြင်ပါလေ။
ဗီဇဂါမာနုလောမတ္တာဝ၊ ဗီဇဂါမ်အား လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ဒုက္ကဋဝတ္ထု၊ ဒုက္ကဋ-တ္ထုဖြစ်၏။ န ဝါသေတဗ္ဗံ၊ မသုံးအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ဒုရူပစိဏ္ဏတ္တာ၊ ဒုရူပစိဏ္ဏဖြစ်သောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “ယေသံ ရုက္ခာနံ သာခါ ရုဟတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယေသံ၊ အကြင်သစ်ပင်တို့၏။ သာခါ၊ သည်။ န ရုဟတိ၊ မပေါက်။ တေသံ၊ ထိုသစ်ပင်တို့၏။ သာခါယ၊ အခက်၌။ ကပ္ပိယကာရကကိစ္စံ၊ ကပ္ပိခြင်းကို ပြုခြင်းကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မုဒ္ဒတိဏန္တိ နာမံ၊ မုဒ္ဒတိဏံ ဟူသော အမည်သည်။ တဿ၊ ထိုမြက်ပင်၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ “မုဉ္ဇတိဏန္တိ ပါဌော”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။
သမဏကပ္ပေဟီတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမဏဝေါဟာရေတိ၊ ရဟန်းတို့၏ အပ်သော ဝေါဟာရတို့ဖြင့်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ “ကပ္ပိယံ ကရောဟီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အာဏတ္တိယာ၊ စေသဖြင့်။ ကရောန္တေနပိ၊ ပြုစေသည်လည်း ဖြစ်သော။ အာဏတ္တိယာ၊ စေသဖြင့်။ ကရောန္တေနာပိ၊ ပြုစေသည်လည်း ဖြစ်သော။ သာမဏေရာဒိနာ၊ သည်။
ဘူတဂါမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-အညဝါဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၈-၉။ အညံ၊ တပါးကို။ ဝဒတိ၊ ဆိုတတ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညဝါဒကံ၊ မည်၏။ “ဝစနံ၊ အဖျင်းဖျင်းပြောဆို သောစကားကို။ န ကရေယျ၊ ရာ”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “တုဏှီဘူတေဿတံ နာမ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ ဥဂ္ဃာတေဘုကာမော တိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမောဟနိတုကာမော၊ ငိုက်ခြင်းမိုက်ခြင်းကို ပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ အန္တရာယံ၊ ကို။ ကတ္တုကာမော၊ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ အန္တရာယံ၊ ကို။ ကတ္တုကာမော၊ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၀၀။ “သုဒိဋ္ဌော ဘန္တေ၊ န ပနေသော ကဟာပဏောတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အနာရောပိတေ၊ မထင်သေးသည်ရှိသော်။ ဒုက္ကဋေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ မုသာဝါဒပါစိတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာရောပိတေ၊ အညဝါဒကကံ, ဝိဟေသကကံသို့ တင်ပြီးသော်။ ပါစိတ္တိယဒွယံ၊ ပါစိတ်အာပတ် နှစ်ခုအပေါင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိ တဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၀၂။ အဓမ္မေန ဝါဝဂ္ဂေန ဝါ နကမ္မာရဟဿ ဝါတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “မယိ၊ ငါသည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ မမံ ဝါ၊ ငါ့ကိုလည်းကောင်း။ အညံဝါ၊ တပါးသူကို လည်းကောင်း။ သံဃော၊ သည်။ အဓမ္မေန ဝါ၊ ဖြင့်မူလည်း။ ကမ္မံ၊ ကို"။ ကရိဿတိ၊ ပြုလတ္တံ့။ ဝဂ္ဂေန၊ ဝါဖြင့် မူလည်း ကမ္မံ၊ ကို။ ကရိဿတိ၊ လတ္တံ့။
အညဝါဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃- ဥဇ္ဈာပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၀၃။ “ဆန္ဒာယာ “တိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ အက္ခရက္ခရာယာတိ အာဒိ၊ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ လိင်္ဂဝိပလသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဆန္နတ္ထံ၊ အလိုသို့ လိုက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ ယေသံ၊ အကြင်သူတို့၏။ သေနာသနာနိ၊ တို့ကို။ ပညပေတိ၊ ခင်း၏။ တေသံ၊ ထို သူတို့၏။ အတ္တနိ၊ မိမိ၌။ ဆန္ဒိတ္ထံ၊ အလိုငှာ လိုက်ခြင်းငှာ။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။
၁၀၆။ အနုပသမ္ပန္နန္တိာအာဒီသု၊ တို့၌။ ကရဏတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ အနုပသမ္ပန္နန္တိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ အညေန၊ သော။ အနုပသမ္ပန္နေန၊ သာမဏေသည်။ တဿ ဝါတိ ပဒေ၊ ၌။ အနုပသမ္ပန္န၊ သာမဏေ၏။ သမ္မုတိကာလေ၊ သမုတ်သောကာလ၌။ ပဉ္စင်္ဂဝါရဟာဒယော၊ ပဉ္စင်္ဂဝိရဟ၊ အစရှိသည်တို့သည်။ အသမ္မတာ နာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဥပသမ္ပန္နေန၊ သည်။ လဒ္ဓသမ္မုတိ၊ သည်။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနေန၊ သိက္ခာချသဖြင့်။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်၏”။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သံေီ နာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ သဗ္ဗေန၊ သော၊ သံဃေန၊ သည်။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အဿာဝေတွာ၊ မကြားမူ၍။ “ဧသော ဘာရော၊ သည်။ တဝ၊ ၏။ ဘာရော၊ ဝန်တည်း''ဣတိ၊ သို့။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်လျှင်။ အာရော ပိတဘာရော၊ သံဃာသည် တင်အပ်သာ ဝန်တည်း။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကေဝလ - သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အဿဝိတ ဘာဝမတ္တမေဝ၊ မကြာဒအပ်သော အဖြစ်မျှကိုသာလျှင်။ ဒီပေတိ၊ ၏။ သယမေဝါတိ၊ မကြားအပ်သောအဖြစ်မျှကိုသာလျှင်။ ဒီပေတိ၊ ၏။ သယဝေါတိ ဧတ္တ၊ သယမေဝ- ဟူသော ဤ ပါဠိတော်ပါဌ်၌။ ဣတရေသံ၊ ငါမှ တပါးကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ အနုမတိယ၊ အလိုအားဖြင့်။ ပညာယိဿတိ၊ ထင်လတ္တံ့။ အဘူတေန၊ အဘူတဖြင့်။ ခီယနကဿ၊ ဘရှုတ်ချသော။ အာဒိကမ္မိကဿ၊ အာဒိကမ္မိကရဟန်းအား။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်၍။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သင့်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဣမိနာ၊ သိက္ခာပဒေန၊ ဖြင့်။ မူသာဝါဒေ၊ ကြောင့်။ အတ္တိယေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ဒွေ ပါဝိတ္တိယော၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ ဝိယ၊ ဟော ကုန်သကဲ့သို့တည်း။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စိစစ်အပ်၏။
ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄- ပဌမသေနာသန သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၁၁၀။ “ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတော သိက္ခူနံ၊ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ၊ “တိ၊ ၍။ ဝစနတာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပရိဝါရေ၊ ၌။ “ဧကာပညတ္တိ၊ ဧကာ အနုပညတ္တီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ပုဒ်၌။ အနုပညတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ကိဥ္ဓာပိ သိဒ္ဓံ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ “ဧဝဉ္စပန ဘိက္ခဝေ ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယျာထာ”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပညတ္တိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ ကေဝလံ၊ အထူးအားဖြင့်ကား။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အဋ္ဌ မာသေ။ပ။ နိက္ခပိတု''န္တိ၊ ၍။ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ကို။
ကိဉ္စ ဘိယျော၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ သန္ဒဿိတ ဝိသေသောဝ၊ ပြအပ်သော ဝတ္ထု အထူးရှိသည်သာဖြစ်သော။ ဓမ္မာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဩနဒ္ဓကော ဝါ၊ မြှေးအပ်သော ညောင်စောင်းသည်လည်းကောင်း။ နဝဝါယိနော ဝါ၊ ရက်သစ်ဖြစ်သော ညောင်စောင်းသည် လည်းကောင်း။ သီဃံ၊ လျှင်။ နဝိနဿတိ၊ မပျက်ရာ၏။ ကာယနုဂတိ ကတ္တာတိ ဧတ္တ၊ ၌ျ။ ယတ္တ တတ္ထ၊ ဟုတ်ငြားငြသော အရပ်၌။ ဂတတ္တာ၊ ရောက်သောကြောင့်။ သံဃိကမဉ္စာဒိမှိ၊ သံဃိက ညောင်စောင်း စသည်၌။ ကာယံ၊ ကို။ ဖုသာပေတွာ၊ ထိစေ၍။ ဝိဟိရိတု၊ နေခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “သံဃိကံ ပန၊ သံဃာ့ဥစ္စာဖြစ်သော ညောင်စောင်းစသည် ကိုကား။ ‘ အဇ္ဈောကာသပရိ ဘောဂေန၊ ဖြင့်။ ဘန္တေ၊ တို့။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ပရိဘုဉ္ဇထ၊ သုံးဆောင်တော် မူပါကုန်လော'။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ သေနာသနံ၊ ကျောင်းအိပ်ရာ နေရာကို။ ဒါယကာ၊ တို့သည်။ ဒေန္တိ၊ လှူကုန်အံ့။ ဧဝရူပေ၊ ဤ သို့ သသောရှိသော အိပ်ရာ နေရာ၌။ အာနပတ္တိ၊ မသင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ အန္ဓကဌကထာယံ၊ ၌။ ဝစနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ ပဋိက္ခေပါဘာဝတော စ၊ ပယ်ခြင်း၏ မရှိသော ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ “အညဉ္စ၊ တပါးလည်း ဖြစ်သော။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော အိပ်ရာနေရာသည်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပါဒဌာဘိမုခါတိ ဧတ္တ၊ ၌။ နိသီဒန္တဿ၊ နေသောသူ၏။ သမ္မဇ္ဇန္တဿ၊ တံမြက်လှည်းသောသူ၏။ ပါဒဌာနာဘိမုခံ၊ ခြေရှိရာသို့ ရှေးရှု။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယဿ၊ ၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၁၁၁။ “ပါဒုဒ္ဓါရေနာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ ဗဟဥပစာရေ၊ ဥပစာပ၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်အံ့။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဓမ္မကထိကဿ၊ အား။ ဟောတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ပါစိတ္တယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်မသင့်သနည်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အာဂတေဟိ၊ ကုန်သော။ ဝုဍ္ဎတရေဟိ၊ သီတင်းကြီး ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ ထစေ၍။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သောကြောင့်။ နပါစိတ္တိယံ၊ မသင့်။ ဓမ္မကထိကဿ ပန၊ အားကား။ အနုဋ္ဌာပေတဗ္ဗတ္တာ၊ မထ စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ သင့်၏။ “အနာဏ တ္တိယာ၊ မစေခိုင်းသဖြင့်။ ပညတ္တိယမ္ပိ၊ မိမိအလိုလို ခင်းရာ၌လည်း။ တဿ၊ ထိုခင်းသော ရဟန်း၏။ ဘာရော၊ ဝန်တည်း”။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၁၃။ “ယော ဘိက္ခု ဝါသာမဏေရော ဝါ၊ လဇ္ဇီ၊ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အလဇ္ဇိံ၊ ကို။ အာပုစ္ဆိတွာ၊ ပန်ကြား၍။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါဌေ၊ ပါဠိ၌။ “ကေနစိ ပလိဗုဒ္ဓံ၊ ဟောတီ”တိ စ၊ လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ပလိဗုဒ္ဓ”န္တိ၊ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ သေနာသနံယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အနာပုစ္တံ ဝါ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
ပဌမသေနာန သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၁၆-၇။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤ ပါဝါရော ကောဇဝေါ-မျှကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဆိုသော်လည်း။ ပဒဋ္ဌာဒယောပိ၊ ခင်းနှီးပြောက်စသည်တို့လည်း။ လဘန္တိ ဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ “အညံ၊ တပါးသော။ အတ္ထရဏာဒိ၊ ကို။ အကပ္ပိယတ္တာ၊ မအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မဉ္စံ ဝါ ပီဌံ ဝါ ဝိဟာရူပစာရေ ဝါတိ ဣမိနာပိ၊ ပစာရေ ဝါဟူသော၍ပါဠိနှင့်လည်း။ သံသန္ဒနတ္ထံ၊ နှီးနှောအံ့သောငှာ။ ကိဉ္စာပိဝုတ္တော၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ အထ ခေါတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ရုက္ခမူလေ”တိ ဧတံ၊ သည်။ ဥပစာရမတ္တံဝ၊ ဥပစာရမျှသာတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသစ်ပင်၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
၁၁၈။ အနာပုစ္ဆိတွာပိ ဂန္တု ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အသတိယာ၊ သတိကင်းသဖြင့်။ ဂစ္ဆတောပိ၊ သွားသော ရဟန်းအားလည်း။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ အာပုစ္ဆနံ ပန၊ ပန်ခြင်းသည်ကား။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သဉ္စိစ္စ၊ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍။ အနာပုစ္ဆ တော၊ မပန်သောရဟန်းအား။ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋတ္တာ၊ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋ် ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ပုဂ္ဂလိကသေနာသနေ၊ ၌။ သံဃိကံ၊ သံဃာ့ဥစ္စာဖြစ်သော။ သေယျံ၊ အိပ်ရာနေရာကို။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ အာပုစ္ဆနံ ပန၊ ပန်ခြင်းသည်ကား။ ဝတ္တံ၊ ဝတ်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သဉ္စိစ္စ၊ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍။ အနာပုစ္ဆတော၊ မပန်သောရဟန်းအား။ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋတ္တာ၊ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋ် ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ပုဂ္ဂလိကသေနာသနေ၊ ၌။ သံဃိကံ၊ သံဃာ့ဥစ္စဖြစ်သော။ သေယျံ၊ အိပ်ရာနေရာကို။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ သံဃိကသေနာသနေ ဝါ၊ ၌မူလည်း။ ပုဂ္ဂလိကံ၊ သော။ သေယျံ၊ ကို။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ ဂစ္ဆန္တဿ၊ သွားသောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ ယုတ္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “သေယျာမတ္တမေဝ နေဿယျာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣဓ ပန၊ ၌ကား။ “ပလိဗုဒ္ဓေါ”တိ၊ ၍။ ဒုဝိဓမ္ပီ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော ပါဠိသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။
ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆- အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၂၁။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယေသုယေဝ၊ တို့တွင်သာ။ ထေရာ ဘိက္ခူတိ၊ ၍။ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါဒေ ဓောဝိတွာတိအာဒိမှိ၊ ၌။ ပဝိသန္တဿ ဝါ၊ ဝင်သော ရဟန်း၏မူလည်း။ ပါဒဓောဝနပါသာဏတော၊ ခြေဆေးကျောက်မှ။ ယာဝ မဉ္စပီဌံ၊ ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ထိုင်အောင်။ ပဿာဝတ္ထာယ၊ ငှာ။ နိက္ခမန္တဿ ဝါ၊ ထွက်သော ရဟန်း၏မူလည်း။ ယာဝ ပဿဝဋ္ဌာနံ၊ ကျင်ငယ်သွားရာ အရပ်တိုင်အောင်။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧဝံ
၁၂၂။ ဥပစာရံ ဌပေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တဥပစာရံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ “ဒဿနသဝနူပစာရေပိ၊ ဒဿနူပစာ သဝနူပစာ၌လည်း။ သန္ထရန္တဿ၊ ခင်းသော ရဟန်းအား”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-နိက္ကဍ္ဎန သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၂၆-၇။ ဆသတ္တကောဋ္ဌကာနိ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွါရကောဋ္ဌကံ၊ တံခါးမုခ်ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ “နိက္ခမ၊ ထွက်လော”။ ဣတိ ဝ စနံ၊ ကို။ သုတွာပိ၊ ကြား၍လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ရုစိယာ၊ အလိုအားဖြင့်။ နိက္ခမတိ၊ ထွက်အံ့။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အဂ္ဂိသာလဒိ ဧဝ၊ မီးတင်းကုပ် စသည်လျှင်။ ဥပစာရော၊ မည်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
နိက္ကဍ္ဎန သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၂၉။ “ပမာဏမဇ္ဈိမဿ၊ ပမာဏ အလတ်ဖြစ်သော သူ၏။ ဂလပ္ပမာဏေ၊ လည်ပမာဏရှိသော အရပ်၌။ ဒိန္နတုလာပိ၊ ပေးအပ်သော ထုပ်လျောက်သည်လည်း။ ဝေဟာသကုဋိယေဝ၊ လျှင်တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “သာ၊ ထိုသို့သော ဝေဟာသကုဋိကို။ ဣဓ၊ ၌။ န အဓိပ္ပေတာ''၊ မလိုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၃၆။ ဣဋ္ဌကာဒီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဆဒနကပါလသိလာဒိဣဋ္ဌကာ၊ မိုးသောအုတ်ကျွပ် ကျောက်အစရှိသော အုတ်တည်း။ ဆဒနုပရီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမံတာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဧကဝါရံ၊ တကြိမ်။ အပရိသေသံ၊ အကြွင်းမရှိအောင်။ ဆာဒေတွာ၊ မိုး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဆာဒနဒဏ္ဍကေ၊ အမိုးနှင့်တံတို့ကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ၍။ ဒုတိယဝါရံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ တထေဝ၊ ထို့ အတူလျှင်။ ဆာဒေတဗ္ဗံ၊ မိုးအပ်၏။ “တတိယဝါရံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ ဆာဒေတဗ္ဗံ၊ မိုးအပ်၏။ “တတိယဝါရ စတုတ္ထ ဝါရေ၊ သည်။ သမ္ပတ္တေ၊ ရောက်လတ်သော်။ ဒွေ မဂ္ဂ၊ နှစ်ခုသောအစဉ်တို့ကို။ အဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ ဆောက်တည်၍။ တတိယမဂ္ဂံ၊ သုံးခုမြောက်သော အစဉ်ကို။ အာဏာပေတွာ၊ ၍။ ပက္ကမိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ “ပုနပ္ပုနံ ဆာဒါပေတီ”တိ ဣမိနာ၊ နှင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။
ပေါရာဏာ ပန၊ တို့သည်ကား။ “ပဌမဝါရေယေဝ၊ ပထမအကြိမ်၌ သာလျှင်။ တယောဝ မဂ္ဂေ၊ သုံးခုမြောက်သော အစဉ်တို့ကို။ အဓိဋ္ဌာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထတော၊ လေးကြိမ်မြောက်သော အစဉ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာပတ္တိပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်သင့်၏။ စတုတ္ထလေပတော၊ လေးကြိမ်မြောက် လိမ်းကျံသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာပတ္တိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဆိုရာ၌။ ဆဒနေ၊ အမိုး၌။ ဝုတ္တဝိဓိနိဒါနေန၊ ဆိုအပ်သော အစီအရင်နိဒါန်းနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ လေပေ၊ လိမ်းကျံရာ၌။ ဝုတ္တဝိဓိတိကစ္ဆေဒေန၊ ဆိုအပ်သော အစီအရင်ရှိသော တိက်အဆုံးအဖြတ်နှင့်။ သမေတိ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ညီသော်လည်း။ သော ဝိနိစ္ဆယော၊ သည်။ န ယုတ္တောဝ၊ မသင့်သည်လျှင်တည်း။ နိဒါနေ စ၊ နိဒါန်း၌လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ သိဒ္ဓလေပတ္တာ၊ ပြီးပြီးသော လိမ်းကျံခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗသော ဝါပိ၊ မိုးသောကျောင်း၌လည်း။ အနေကသော၊ အကြိမ်များစွာ။ ပရိယာယတတိယေဿဝ၊ သုံးကြိမ်မြောက်သော အစဉ်ကိုသာလျှင်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ အဓိဋ္ဌာန်ပြုခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နော သမေတိ၊ မညီ။ ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “ဒွေ မဂ္ဂေ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ “ဒွေ ဆဒနေ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ “တတိယဝါရတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဧဝံ ဆာဒါပေဟိ၊ မိုးလော့။ ဣတိ၊ သို့။ အာဏာပေတွာ၊ ၍။ ပက္ကမိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ ဝဒတိ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။
မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-သပ္ပာဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၄၀။ သပ္ပာဏကသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ ပေါ်သော အနက်ရှိသည်သာတည်း။
သပ္ပာဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ဒုတိယော၊ သော။ ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ၊ သည်။
သမတ္တော၊ ပြီ။
-----------
၃-ဩဝါဒဝဂ္ဂ
၁-ဩဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၄၅-၁၄၇။ နိဿီမန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဗဒ္ဓသီမတော၊ မဒ္ဓသိမ်မှ။ အညံ၊ တပါးသော။ အဗဒ္ဓသီမံ၊ အဗဒ္ဓသိမ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဂါမသီမာဒိံ၊ ဂါမသိမ်စသည်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “သုပိနန္တေနပီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့အား။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဗာဟုလ္လနယေန၊ ဗာဟုလ္လနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ကေစိ၊ ကုန်သော။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ၊ ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည်။ ဝီသတိဝဿာပိ၊ အဝါနှစ်ဆယ်တို့သည်လည်း။ အတ္ထိသန္တိ၊ ကုန်၏။ တအတိရေကဝီသတိဝဿပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဣမံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ကို။ မဇ္ဈိမဗောဓိ ကာလေ၊ ၌။ ပညတ္တန္တိ၊ ၍။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ “သီလဝါ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုသီလ၏။ စတုဗ္ဗိဓတ္တာ၊ လေးပါး အပြားရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတသီလမေဝ၊ လိုအပ်သော သီလကိုသာလျှင်။ ဂဟေတုံ၊ ငှာ။ “ပါတိမောက္ခသံ ဝရသံဝုတော”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂဏ္ဌာနုဂဏ္ဌိပဒေသု၊ ဂဏ္ဌိပုဒ် အနုဂဏ္ဌိပုဒ်တို့၌။ “သတိသံဝရာဒယော၊ တို့ကို။ ဣဓ၊ ဤဘိက္ခုနောဝါဒက သီလအရာ၌။ န အဓိပ္ပေတာ၊ မလိုအပ်ကုန်။ တေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာစရိယော၊ သည်။ ဝိဘင်္ဂပါဌံ၊ ဝိဘင်းပါဠိကို။ ဒေဿတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါဠိအတ္ထတော၊ ပါဠိ၏ အနက်အားဖြင့်။ ကာရဏတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာရဏူပပတ္တိတော၊ အကြောင်းသင့်သောအားဖြင့်။ အဋ္ဌကထာတော၊ ဖြင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပယော၊ တည်း။ အထဝါ၊ ကား။ ကာရဏတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဓမ္မတော၊ ပါဠိအားဖြင့်။ တေန၊ ကြောင့်။ “အတ္ထတော ဓမ္မတော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အတ္ထတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဖလတော၊ အကျိုးအားဖြင့်။ “ကာရဏတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟေတုတော၊ အကြောင်းအားဖြင့်။ ဓမ္မပဒမ္ပိ၊ ကျမ်းကိုလည်း။ ဇာတကေန၊ ဇာတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ”။ ဣတိလိခိတံ၊ ၏။ ပဉှံ ကထေတုန္တိ၊ ကား။ “ပဉှံ ကထေတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခုနိယာ၊ သည်။ ပုဋ္ဌေန၊ မေးအပ်သော ရဟန်းသည်။ “န ဇာနာမိ၊ ငါမသိ”။ ဣတိ၊ သို့။ ကထေတုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ ဟိ-န သက္ကာ ဧဝ၊ မတတ်ကောင်းသည်သာလျှင်တည်း။ “န ခေါ ပန တံ ဘဂဝန္တ”န္တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “န ခေါ ပနေတ”န္တိ စ၊ ၍လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထို ရေးသောပါဌ်သည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ “ကာသာယဝတ္ထ ဝသနာယာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပါရာဇိကာယပိ၊ ပါရာဇိက ရောက်သော ဘိက္ခုနီမ၌လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ ကာယသံသဂ္ဂမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ မေထုနေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခုနီဒူသကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၁၄၈-၉။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပဉ္ဇင်းခံကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်းကောင်း။ ပရိဝတ္တလိင်္ဂါ၊ ပြန်သော လိင်ရှိကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်းကောင်း။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဥ္ဓသတာ၊ ငါးရာအရေ အတွက်ရှိကုန်သော။ သာကိယာနိယော၊ သာကီဝင်မင်းသမီးဖြစ်ကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။ ဧကတောဥပသမ္ပန္နာ၊ မည်၏။ “ဓမ္မဒေသနာပတ္တိမောစနတ္ထံ ပနာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ မာတုဂါမဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ ဘိက္ခုနိသင်္ဂဟံ၊ ဘိက္ခုနီမကို သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဘိက္ခုနိဂ္ဂဟဏေန၊ ပန၊ ဖြင့်ကား။ မာတု ဂါမော၊ ကို။ တိရိယံတရဏသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ သင်္ဂဟိတော၊ ၏။ အညတ္ထ၊ တပါးသောသိက္ခာပုဒ်တို့၌။ န သင်္ဂဟိတော၊ မသင်္ဂြိုဟ်အပ်။ “ဩသာရေတဗ္ဗာ”တိ၊ ၍။ ပါဠိပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ပါဠိ၊ ကို။ ဩသာရေတဗ္ဗာ၊ ဆုံးစေအပ်၏။ ဣတိ
ဩဝါဒသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
(ဤတွင် ပါဌ်အသီးသီးရှိကြ၏။ မှီးသည့် ဋီကာပါဌ် ရှိသည့်အတိုင်းသာ သမ္ဗန်ရသည်။ ဉာဏ်သက်ရာလည်း သမ္ဗန်ပါလေဦး)
ပါတော၊ နံနက်အခါ၌။ သိယာ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်ထသော။ ပါတော၊ နံနက်အခါ၌။ ဘဝံ၊ ဖြစ်ထသော။ ပါတောဝ၊ ၌လျှင်။ ဥဒကတော၊ မှ။ ဥဂ္ဂန္တွာ၊ တက်၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ပဒုမံ ယထာ၊ ပဒုမ္မာကြာကို ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဝိရောစမာနံ၊ တင့်တယ်သော။ အင်္ဂီရသံ၊ အင်္ဂီရသအမည်တော်ရှိသော။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်လျှင်။ ပဒုမံ ဝိယ၊ ပဒုမ္မာကဲ့သို့သာ။ န၊ မဟုတ် သေး။ အန္တလိက္ခေ၊ ကောင်းကင်၌။ တပန္တံ၊ တထိန်ထိန် ထွန်းလင်းတောက်ပသော။ အာဒိစ္စံ ဣဝ၊ နေမင်းကဲ့သို့။ ဝိရောစမာနံ၊ တင့်တယ်တော်မူသော။ တပန္တံ၊ တထိန်ထိန်ထွန်းတောက်ပသော။ အင်္ဂီရသံ၊ သော။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အင်္ဂီရသံ၊ အင်္ဂီရသ အမည်တော်ရှိသော။ ဗုဒ္ဓံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ ပဒုမံဝ၊ ကဲ့သို့။ ဝိရောဓမာနံ၊ တင့်တယ်သည်ကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ အင်္ဂီရသံ၊ သော။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ သူရိယံ ဣဝ၊ ကဲ့သို့။ တပန္တံ၊ ထိန်ထိန်တောက်ပသည်ကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ အင်္ဂီရသံ၊ သော။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ သူရိယံ ဣဝ၊ ကဲ့သို့။ တပန္တံ၊ ထိန်ထိန်တောက်ပသည်ကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ (သူရိယောဝဟု ပါဌ်ရှိ၏။) ပါတော၊ ၌။ သိယာ၊ မချွတ်စင်စစ်လျှင်။ ဖုလ္လံ၊ ပွင့်ထသော။ အဝီတဂန္ဓံ၊ မပြတ်သော အန့ံရှိသော။ ကောကနုဒသင်္ခါတံ၊ ကောကနုဒ-ဟု ဆိုအပ်သော။ ပဒုမံ၊ ကို။ ပဿတိယထာ၊ ရှုသကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဝိရောစမာနံ၊ တင့်တယ်တော်မူသော။ အင်္ဂီရသံ၊ သော။ ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ ပဿ၊ ရှုလော့။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ (လိုက်)။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဥဘယေနေဝ၊ နှစ်ပါးစုံသော ဥပမာဖြင့်လျှင်။ ဘဂဝတော၊ အား။ ကန္တိ၊ နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်သော ကျေးဇူးတော်ကို။ ဒီပိတာ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဒီပိတဂုဏံ၊ ပြအပ်သော ကျေးဇူးရှိသော။ သုဘံ၊ တင့်တယ်တော်မူသော။ တံ ဗုဒ္ဓံ၊ ထိုသို့သောဘုးရားမြတ်စွာကို။ ကိန္တိ၊ အသို့မူ၍။ ပူဇေယျ၊ ပူဇော်နိုင်ရာအံ့နည်း။ ပူဇနေယျတောပိ၊ ပူဇော်သောစေတနာအထူး ဝတ္ထုအထူးဖြင့်သော်လည်း။ ဝီတိနာမေယျ၊ လွန်စေရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ လက္ခယေ၊ မှတ်ရာ၏။ “ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာယာ”တိ၊ ၍။ ပါဠိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
၁၅၆။ “ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာန''န္တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “အဘဗ္ဗော တွ”န္တိ အာဒိဝစနတော၊ ကြောင့်။ အနုကမ္ပဝသေန၊ ဖြင့်။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒိံ၊ ကို။ သံဃိကဝိဟာရာ၊ မှ။ နိက္ကဍ္ဎာပေန္တဿ၊ နှင်ထုတ်စေသော ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ ထေရော၊ မဟာပန္ထကမထေရ်သည်။ သဉ္စိစ္စ၊ စေတနာရှိ၍။ တံ၊ ထို စူဠပန္ထကထေရ်ကို။ ကာတုံ၊ နှင်ထုတ်ခြင်းကို ပြုခြင်းငှာ။ ဘဗ္ဗော၊ ထိုက်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယုတ္တိ၊ အသင့်ကို။ ဂဝေသိတဗ္ဗာဝ၊ ရှာအပ်သည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒနိဝ၊ ကုန်၏။ ထေရေန၊ မဟာပန္ထကမထေရ်သည်။ သိက္ခာပဒပညတ္တိတော၊ နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာ ပုဒ်ကို ပညတ်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ မမ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၆၂။ ဧကရတ္တမ္ပီ ဝသန္တီတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ရတ္တိယံ၊ ၌။ န ဝသန္တိ၊ မနေကုန်။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ် သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဩဝဒိတုံ၊ ဆုံးမခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတညဉ့် မနေရာအရပ်၌။ ယဒိ ဝဋ္ဋတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ သင်္ကေတဋ္ဌာနံ၊ သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဩဝဒိတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ “တတော၊ ထိုအရပ်မှ။ အဒ္ဓယော ဇနယေဝ၊ ယူဇနာခွဲရှိရာ အရပ်၌လျှင်။ သဘိက္ခုကော၊ သော။ အာဝါသော၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ဘိက္ခုနောဝါဒကော၊ သည်။ အဒ္ဓယောဇနံ၊ ယူဇနာခွဲရှိရာ အရပ်သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဩဝဒိတုကာမော၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဘိက္ခုနိသံဃော စ၊ သည်လည်း။ အဒ္ဓယောဇနံ၊ သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ သောတုကာမော၊ သည်ဖြစ်အံ့။ “ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ န ဝုတ္ထံ၊ မဆိုအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေ ဒေနပန၊ ဖြင့်ကား။ “ဧကရတ္တမ္ပီ”တိ၊ ၍။ ဥပဿယံ၊ ကျောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပဿသင်္ခေပေန၊ ကျောင်း၏ အသွင်ဖြင့်။ ကတမတ္တေန၊ ပြုကာမျှဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယတ္ထ၊ ကျောင်း၌။
ဘိက္ခုနုပဿယ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-အာမိသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၆၄။ “ဥပသမ္ပန္န သံဃေန အသမ္မတ”န္တိ၊ ၍။ ပါဠိဝစနတော စ၊ ပါဠိကို ဟောသောကြောင့်လည်းကောင်း။ “သမ္မတေန ဝါ သံဃေန ဝါဘာရံ ကတွာ ဌပိတော”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာဝစနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌတိ အင်္ဂေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသော သူကို။ သမ္မတေန ဝါ၊ သမုတ်သောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိပ္ပဝသိတုကာမေန ဝါ၊ ကင်း၍ နေလိုသဖြင့်လည်းကောင်း။ “ယာဝ၊ လောက်။ အဟံ၊ ငါသည်။ အာဂမိဿာမိ၊ လာအံ့။ တာဝ၊ ထိုရွေ့လောက်။ တေ၊ သင်၏။ ဘာရော၊ ဝန်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေသတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ယာစိတွာ၊ တောင်းပန်၍။ ဌပိတော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုတောင်းပန်၍ ထားခဲ့သော ရဟန်း၏။ ဘာရော၊ တည်း။ သံဃေန ဝါ၊ သည်လည်း။ တထေဝ၊ ထို့အတူလျှင်။ ဘာရံ၊ ဝန်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဌပိတော၊ ထားအပ် သောရဟန်းသည်။ အဋ္ဌဟိ ဂရုဓမ္မေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဩဝဒိတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ အညေန ဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ “ယော ပနဘိက္ခု အသမ္မတော ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒေယျ ပါစိတ္တိယ”န္တိ ဣဒံ၊ ဤပါဠိကို။ ပဂေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ဘာရံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဋ္ဌပိတံ၊ မထားသော ရဟန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဘယဂိရိဝါသီနမ္ပိ၊ အဘယဂိရိကျောင်းတိုက်၌ နေသော ရဟန်းတို့၏လည်း။ ဣဒမေဝ မတံ၊ ဤအယူသည်ပင်လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ ဣမံ နယံ၊ ကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်၍။ “နတ္ထိ ကောစီ”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ “ဧတရဟိ၊ ယခုအခါ၌။ ဩဝါဒကော၊ ဆုံးမတတ်သော ရဟန်းသည်။ အသမ္မတော၊ သော။ ဘိက္ခုနောဝါဒကော နာမ၊ မည်၏”။ ဣတိ ဝတွာ၊ ၍။ “အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဥပသမ္ပန္နံ၊ ကို။ သံဃေန၊ သည်။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အသမ္မတံ၊ မသမုတ်အပ်။ သံဃေန ပန၊ သည်ကား။ ယာစိတွာ၊ ၍။ ‘ဘိက္ခုနိယံဃဿ၊ အား။ အနုဂ္ဂဟံ၊ ချီးမြှင့်ခြင်းကို။ ကရောထ၊ ပြုကုန်လော့။ ဘိက္ခုနိယော၊ တို့ကို။ ဩဝဒထ၊ ဆုံးမကုန်လော့။ ဘိက္ခုသံဃဿ စ၊ ၏လည်း။ ဖာသု ဝိဟာရံ၊ ကို။ ကရောထ၊ ပြုကုန်လော့'။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ယာစိတွာ၊ တောင်းပန်၍။ သံဃေန၊ သည်။ ဘိက္ခုသံဃံ၊ ကို။ အာပုစ္ဆိတွာ၊ ပန်၍။ ဌပိတော၊ ထားအပ်၏။ တတော၊ ထိုသို့ ထားအပ်သောကြောင့်။ သော ထေရော၊ ထို ထားအပ်သော မထေရ်သည်။ ဘိက္ခုနိယော၊ တို့ကို။ ဩဝဒတိ၊ ၏။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့ သဘောရှိသောရဟန်းကို။ ဘိက္ခုသံဃေန၊ သည်။ အသမ္မတံ၊ အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ ပန ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုစကား၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “အသမ္မတော၊ ရဟန်းသည်။ ဂါမံ၊ ရွာသို့။ ဩဝါဒတ္ထာယ၊ ငှာ။ အာဂတာနံ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့၏။ ဝစနံ၊ စကားကို။ သုတွာ၊ ၍။ ပဋိစနံ၊ စကားတုံ့ကို။ ဒေန္တော၊ ပေးသည်ရှိသော်။ သံဃာနု မတိယာ၊ သံဃာတို့၏ အလိုအားဖြင့်။ သမ္မတော၊ ၏။ ဉာတ္တိစတုတ္ထေန၊ ဖြင့်။ န သမ္မတော၊ အပ်။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အနုဂဏ္ဌိပဒမတေန၊ နှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တဝစနံ၊ သည်။ တေန၊ ထိုဂဏ္ဌိစကားနှင့်။ သမေတိ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုစကားရပ်သည်လည်း။ ပါဠိဝစနံ၊ ပါဠိစကားတည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂါဟကော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေ သကောဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ “ပါသာဒိကေန သမ္ပဒေတူ”တိ၊ ဒေတု-ဟူသော။ ဝစနမတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခုနော ဝါဒကော နာမ၊ မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အနုပသမ္ပန္နောပိ၊ သာမဏေသည်လည်း။ တတ္တကေန ဝစနေန၊ ထို ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေတုဟု ဆိုအပ်သော စကားမျှဖြင့်။ “ဘိက္ခုနောဝါဒကော၊ သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်အံ့လော”။ ဣတိ ဝတ္တဗ္ဗော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဂဏ္ဌာနုဂဏ္ဌိပဒေသု၊ ဂဏ္ဌိပုဒ် အနုဂဏ္ဌိပုဒ်တို့၌။ “အသမ္မတော နာမ အသမ္မတဘာဝေန ဗဟုဿုတော တွံ
လဘတိယေဝ မညေ-၊ ပါဌ်ရှိတိုင်း သမ္ဗန်သည်။ ယုတ္တိကိုထောကသော်- ဌပိတော ဧဝ၊ ထားအပ်သော ရဟန်းသည်သာလျှင်။ ဩဝဒိတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ အညေ၊ တပါးသောရဟန်းတို့သည်။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။ ဧဝ-၏ နိဝတ္တေတဗ္ဗကို ပြသောပါဌ်ထင်သည်။ သို့ဖြစ်၍ လဘတိယေဝ န အညေ-ဖြစ်မည်ထင်သည်။ သင့်ရာ ဆင်ခြင်ရာ၏။
ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
အာမိသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-စီဝရဒါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၆၉။ သာဒိယိဿသိ၊ သာယာလတ္တံ့လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤသို့ ရဟန်းအမေးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
စီဝရဒါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၇၆။ ဝေဉ္စတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “တဝ ဉာတိကာယာ”တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ “ဧကိဿာ ဘိက္ခုနိယာ”တိ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကို သာလျှင်။ ဝတွာ၊ ၍။ တေဟိ၊ ထိုန္တေဝါသိက တပည့်တို့သည်။ ဧကိဿာ၊ တယောက်သော ဘိက္ခုနီမ၏။ ဝစနံ၊ ကို။ သုတွာ၊ ၍။ အညာတိကာယ၊ အဆွေမတော်သော ဘိက္ခုနီမ၏။ သန္တကသညိနော၊ ဥစ္စာဟု မှတ်ကုန်လျက်။ သိဗ္ဗေသုံ၊ ချုပ်ကုန်၏။ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “စီဝရံ နာမ
စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၈၁။ တာ ဘိက္ခုနိယော ဒူသယိံ သူတိ၊ ၍။ ဝိပရိဏာမော၊ ပြန်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။
၁၈၂-၄။ သမ္ပဒန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဒသာ၊ ခြေဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သမ္ပတန္တိ ဧတ္ထာတိ သမ္ပာတော”တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဒဂတေ၊ ခြေဖြင့် သွားရာ၌။ ဥပစာရော၊ ရွာ၏ဥပစာကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အစ္စာသန္နတ္တာ၊ အလွန် နီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မိဿံ ဝိယ၊ ရောသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရော န လဗ္ဘတိ၊ (ပြန်)။ ကုက္ကုဋဝဿိတ ပရိစ္ဆိန္နော၊ ကြက်တွန်သဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော အရပ်ကို။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ “တမ္ပိ၊ ထိုစကားသည် လည်း။ ဝေါဟာရေန၊ ဖြင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ တထာသန္နိဝေသော၊ ထိုသို့ အနီး၌တည်ခြင်း သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပမာဒလေခေါ၊ ရေးမှားသော အရာသည်။ န၊ မဟုတ်”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ “ဥက္ကဋ္ဌ ပရိစ္ဆေဒေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ တတော၊ ထို့ထက်။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ အဒ္ဓယောဇနလက္ခဏ-သမ္ပဒံ၊ အဒ္ဓယောဇန၏ လက္ခဏာ၏ ပြည့်စုံခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ကပ္ပိယဘူမိ ကိရာယံ။ ပ။ န ဝဒန္တီ”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာဆိုရာ၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ဒုဒ္ဒသံ၊ မြင်နိုင်ခဲ၏။ တံ၊ ထိုသို့ မြင်နိုင်ခဲသော အကြောင်းသည်။ ကတရံ ပန၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ ဤအမေး၌။ “ဂစ္ဆာမာ”တိ၊ သွားကုန်အံ့ - ဟူ၍။ သံဝိဒဟတိ၊ စီရင်၏။ ဒုက္ကဋဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ အာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ “ဂစ္ဆာမာ”တိ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါသည်။ ဝတ္တမာနဝစနန္တဉ္စ၊ ဝတ္တမာန် အဆုံးရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အမဂ္ဂေ၊ ခရီးမဟုတ်သော။ ဘိက္ခုနုပဿယာဒိမှိ၊ ဘိက္ခုနီမကျောင်း အစရှိသည်၌။ န သမ္ဘဝတိယေဝ၊ မဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မနုဿနံ၊ တို့၏။ အန္တရဃရာဒိမှိ၊ ရွာတွင်း အစရှိသည်၌။ မဂ္ဂသင်္ခေပဂမနတော စ၊ ခရီးအသွင်ဖြင့် သွားသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဥစ္စာသယနာတိ၊ မြတ်သော နေရာဟူ၍။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတ္တာ စ၊ ဖြစ်ရာအရပ်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ တိတ္တိယသေယျာယ၊ တိတ္ထိတို့၏ကျောင်း၌။ ပဗ္ဗဇိတာဝါသတ္တာ၊ ရဟန်းပြုသောသူတို့၏ နေရာဖြစ်သောကြောင့်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ ဒွါရေတိ ပဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ သမီပတ္ထေ၊ သမီပအနက်၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပုန၊ တဖန်။ “ရထိကာယာ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သေသအဋ္ဌ ကထာယံ၊ ၌။ “ဧတ္ထန္တရေ၊ ၌။ သံဝိဒဟိတေပိ၊ သော်လည်း။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ န သမေတိ၊ မညီ။ “ဂါမန္တရေ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အညဿ ဂါမဿ၊ ၏။ ဥပစာရောက္ကမနေ ဧဝ၊ ဥပစာသို့ သက်ရာ၌သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ “အဒ္ဓယောဇန”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အတိက္ကမနေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ယုတ္တံ၊ ၏။
၁၈၅။ ရဋ္ဌဘေဒေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိလောပေ၊ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ “ကာလဒိဝသမဂ္ဂ ဝသေန၊ ကာလသင်္ကေတ ဒိဝသသင်္ကေတ မဂ္ဂသင်္ကေတတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တယောပိ သင်္ကေတာ၊ သုံးပါးသော သင်္ကေတတို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို သုံးပါးကုန်သော သင်္ကေတတို့တွင်။ ပစ္ဆိမေနေဝ၊ အဆုံးဖြစ်သော မဂ္ဂသင်္ကေတ ဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဣမိနာ မဂ္ဂေနာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ စီရင်ပြောဆိုပြီး၍။ အညေန၊ တပါးသော ခရီးဖြင့်။ စေ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်အံ့။ အာပတ္တိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၉၁။ “လောကဿာဒမိတ္တသန္တဝဝသေန ကေဠိပုရေက္ခာရာ သံဝိဒဟိတွာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အကုသလစိတ္တံ လောကဝဇ္ဇန္တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုရာ၏။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရာ။ “ကေလိပုရေက္ခာရာ”တိ ဝစနံ၊ ကို။ ယေဘုယျတာယ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ စ၊ ၌လည်း။ “တီဏိစိတ္တာနိ တိဿော ဝေဒနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သံဝိဒဟနကာလေ၊ ညီညွတ် တိုင်ပင်သော အခါ၌။ ကေဠိပုရေက္ခာရော၊ မြူးတူးပျော်ရွှင်ခြင်းကို ရှေးရှုပြုသည်ဖြစ်၍။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သံဝိဒဟတိ၊ တိုင်ပင်၏။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဂါမန္တရောက္ကမနေ ဝါ၊ ရွာတပါးသို့ဝင်ရာ၌လည်းကောင်း။ အဒ္ဓယောဇနာတိက္ကမေ ဝါ၊ လွန်ရာ၌လည်းကောင်း။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ပစ္စဝေက္ခန္တော ဝါ၊ ဆင်ခြင်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ စေတိယာဒီနိ၊ တို့ကို။ ပဿန္တော ဝါ၊ ဖူးမြင်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားသော်။ ကုသလစိတ္တော ဝါ၊ ကုသိုလ်စိတ်ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကိလမထဝသေန၊ ပင်ပန်းနိုးသည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ နိဒ္ဒါယန္တော၊ အိပ်ပျော်သည်ရှိသော်။ အဗျာကတစိတ္တော ဝါ၊ သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိစိတ္တာနိ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ခွဲ၍ ယူအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
နာဝါဘိရူဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-ပရိပါစိတသိက္ခာပဒဏ္ဏဝနာ
၁၉၂။ စေဋကေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒါရကေ၊ ရဟန်းယောင်တို့ကို။ တရုဏပေါတကေ၊ နုနယ်ငယ်ရွယ်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကို။ ဣတိ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါပဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ပက္ခုပစ္ဆေဒါယ၊ အပင်းအသင်းကို ဖြတ်ခြင်းငှာ။ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ ပညတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စဘောဇနေယေဝ၊ ငါးပါးသော ဘောဇဉ်၌သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
၁၉၄-၇။ န နိပ္ဖာဒိတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိညာတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ပရိကထာဒီဟိ၊ ပရိကထာ စသည်တို့ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန၊ ဖြင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ တံ၊ ထိုသို့ မသင့်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ကထာနုသာရေန၊ ဟောပြောသော စကားကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပသီဒိတွာ၊ ကြည်ညို၍။ ဒေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣဒံ၊ ဤ လှူအပ်သော ဘောဇဉ်သည်။ ပရိပါစိတံ၊ ဘိက္ခုနီမစီရင်၍လှူသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပဌမသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တော၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဥပတိဿတ္ထေရော ပန၊ သည်ကား။ “ဣတရမ္ပိ၊ တပါးသော ဝတ္ထုဘောဇဉ်သည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ လျှင်တည်း”။ ဣတိ အာဟ၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေဝဒတ္တော၊ သည်။ ပကတိယာ၊ ကြပတေအားဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသို့နေရာ၌။ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတံ၊ ဘိက္ခုနီမ စီရင်၍လှုူသော ဆွမ်းကို။ ဘုဉ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမံ အတ္ထုပ္ပတ္တံ၊ ဤအတ္ထုပ္ပတ္တိကို။ နိဒါနံ ကတွာ၊ အကြောင်းပြု၍။ ဣမံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပညတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပရိပါစိတသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ တတိယော၊ သော။
ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ သမတ္တော၊ ပြီ။
-----------
၄-ဘောဇနဝဂ္ဂ
၁-အာဝသထပိဏ္ဍ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၀၃-၄-၆။ ပုဂဿတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မုဟေန၊ မိုက်သော အားဖြင့်။ ကုက္ကုစ္စာယန္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဿရဏေနေဝ ပန၊ အောက်မေ့ ဆင်ခြင်တတ်သော သတိကင်းသည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ ဌာနံ၊ ထိုပညတ်၏ အကြောင်းကို။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ န ဇာနာမ၊ မသိနိုင်ကုန်။ ဣတိ သန္နိဋ္ဌာနဿ၊ ဤသို့ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ကရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ “ကုက္ကုစ္စာယန္တော”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ တပ္ပာကဋီ ကရောမိ၊ အံ့။ အာယသ္မာဥပါလိ၊ သည်။ နယဂ္ဂါဟေန၊ ဘုရားနည်းကို ယူသဖြင့်။ “အနာပတ္တိအာဝုသော သုပိနန္တေနာ”တိ၊ ၍။ အာဟ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့ အတူ။ ထေရောပိ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာသည်လည်း။ “အနာပတ္တိ ဂိလာနဿာ”တိ၊ ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ပရိစ္ဆိန္ဒတိ၊ ဆုံးဖြတ်တောက် မမူသနည်း။ ဣတိ အယံ၊ သည်ကား။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဝိနယပညတ္တိယာ၊ ၏။ အနတ္တာ ဓိကာရတ္တာ၊ မိမိ၏အရာမဟုတ်သောကြောင့်။ န ပရိစ္ဆိန္ဒိ၊ ဆုံးဖြတ်တော်မမူ။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ “အယံ၊ ဤဝိနည်းကို ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ အတ္တနော၊ မိမိဟု ဆိုအပ်သော ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏။ န ဩကာသော၊ အရာမဟုတ်”။ ဣတိ ပရိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ဤသို့ ပယ်တော်မူသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ အပရိပုဏ္ဏတ္တာ စ၊ မပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒေ၊ ကို။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ အပြည့်အစုံ။ ကတွာ၊ ၍။ ပညတ္တေယေဝ၊ ပညတ်သောကြောင့်လျှင်။ သော ထေရော၊ ထို အရှင်ဥပါလိမထေရ်သည်။ “အနာပတ္တိ သုပိနန္တောနာ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ “အညတြ သုပိနန္တာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တ ပဒါနုသာရေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ပုဒ်ကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဩဒိဿ၊ ရည်၍။ အ ယာဝဒတ္ထေဝ၊ အလိုရှိတိုင်း သုံးဆောင်ခြင်းငှာ မလှူရာ၌။ ဒါယကာနံ၊ အလှူဒါယကာတို့အား။ ပီဠာ၊ နှိပ်စက်ခြင်းငှာ မလှူရာ၌။ ဒါယကာနံ၊ အလှူ ဒါယကာတို့အား။ ပီဠာ၊ နှိပ်စက်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အနောဒိဿ ယာဝဒတ္ထော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၂၀၈။ “အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကဒိဝသန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဧကံယေဝ၊ တကြိမ်စားခြင်းကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ “ဧသေဝ နယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ ဆိုပြီးသော နည်းကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဂန္တွာ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တော ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ “အဂိလာနဿ၊ မနာပဲလျက်။ ဂိလာနသညိနော၊ နာ၏ဟု အမှတ်ရှိသော ရဟန်း၏။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ဖြစ်၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ လိခိတံ၊ ၏။
အာဝသထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၀၉-၂၁၈။ ဂုဠှပဋိစ္ဆန္နောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပါကဋောဝ၊ မထင်ရှားသည်သာလျှင်။ အဟောသိ၊ ၏။ ဧကော ပုတ္တေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကဿ၊ တယောက်သော ရဟန်းအား။ ဧကံ ဘတ္တံ၊ တခုသော ဘတ်ကို။ “အဟံ၊ ကို။ အညေန၊ တပါးသော ဒကာသည်။ နိမန္တိတော၊ ဖိတ်အပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ “သစေ ဧကတော
ဧတ္ထ၊ ဤ ဂဏဘောဇဉ်မည်ရာ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “ပဋိဂ္ဂဟဏမေဝ ဟေတ္ထ ပမာဏ''န္တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌ (ထည့်)။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ “ဂဏဘောဇနံ နာမ ယတ္ထ စတ္တာရော။ ပ။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ ဧတံ ဂဏဘောဇနံ နာမာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယတ္ထာတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဥပယောဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာ အနက်၌။ ဘုမ္မဝစနံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်တည်း။ စတ္တာရောတိ ဝစနံ၊ သည်။ ဂဏဿ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒနိဒဿနံ၊ ယုတ်သော အပိုင်းအခြားကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ ပဉ္စန္နံ ဘောဇနာနန္တိ ဝစနံ၊ သည်။ အာပတ္တိပ္ပ ဟောနကဘောဇနနိဒဿနံ၊ အာပတ်လောက်သော ဘောဇဉ်ကိုပြသော သဒ္ဒါတည်း။ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာတိ ဝစနံ၊ သည်။ အကပ္ပိယနိမန္တနနိဒဿနံ၊ မအပ်သောအားဖြင့် ဖိတ်ခြင်းကိုပြသော သဒ္ဒါတည်း။ နိမန္တနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဂဏဘောဇနဿ ပန၊ ကိုကား။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အညတရံ ဘောဇနံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တီ”တိ ပန၊ ဘုဉ္ဇန္တိ-ဟူ၍ကား။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ယံ၊ အကြင်ဘောဇဉ်ကို။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ဝစနံ၊ သည်။ ပဋိဂ္ဂါဟကနိယဝစနံ၊ ခံခြင်းကို မှတ်သောသဒ္ဒါတည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ အပ္ပဋီဂ္ဂဟိတကံ၊ အကပ်မခံ သော ဘောဇဉ်ကို။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ န ဘုဉ္ဇန္တိ၊ မစားကုန်။ “ယတော၊ ကြောင့်။ ဂဏဿ၊ ဂိုဏ်း၏။ ပဋိဂ္ဂဟိတာဟာရဘောဇနဟေတု၊ အကပ်ခံအပ်သော အာဟာရကို သုံးဆောင်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ပါစိတ္တယံ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိယမ ဝစနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒံ အယံ အဓိပ္ပယော၊ ကို။ ဝုတ္တံ ဝုတ္တော ဝတ္တုကာမော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာဂန္တုကပဋ္ဋံ၊ သလင်းတောင်ကို။ မောဃသုတ္တေန၊ တဉ်းစပ်ချဉ်ဖြင့်။ သိဗ္ဗိတွာ၊ ၍။ ဌပေန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသင်္ကန်း၌။ အနုဝါတေ၊ အလျား အနားပတ်၌။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဧကတလံ၊ တပြင်တည်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဟတ္ထေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဃဋ္ဋေတိ၊ တိုက်၏။ ဝလေတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ အာဝဋ္ဋေတိ၊ လုံး၏။ ပရိဝတ္တနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သုတ္တံ၊ ချည်ကို။ ဂဏှန္တာနံ၊ ကိုင်ကုန်သော သူတို့၏။ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ၊ ကိုင်လွယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ သုတ္တပရိဝတ္တနံ၊ ချည်ကို လွန်းခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ပဋ္ဋံ၊ အလွှာကို။ သိဗ္ဗန္တာနံ၊ တို့၏။ သုခသိဗ္ဗနတ္ထံ၊ ချုပ်လွယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ပဋ္ဋပရိဝတ္တနဉ္စ၊ အလွှာကိုလိပ်ခြင်းကိုလည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ နဝစီဝရကာရကော၊ အသစ်သင်္ကန်းချုပ်သောသူကို။ ဣဓ၊ ဤစီဝရသမယ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣတရော၊ သင်္ကန်းဟောင်း ချုပ်သောသူကို။ နာဓိပ္ပေတော၊ မလိုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဗိမ္ဗိသာရံ၊ ကယိရမာနေယေဝ၊ ပြုစဉ်သာလျှင်။ ကာလာ၊ ကာလသည်။ အတိက္ကန္တာ၊ လွန်၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒေ၊ ကို။ ပညတ္တေ၊ ပညတ်သည် ရှိသော်။ ဘဂဝန္တံ၊ သို့။ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ကပ်၍။ ပုစ္ဆိ၊ မေး၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညထာ အညသ္မိံ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈနတော၊ ဆန့်ကျင်သောကြောင့်တည်း။
အချို့ပါဌ်၌ - အယံ ပေါရာဏော ရှိ၏။ အယံ ပါဌော၊ သည်။ ပေါရာဏော၊ ရှေးပါဌ်ဟောင်းသည်။ ပေးလေ။
ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၂၁။ အဓိဋ္ဌိတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိစ္စပ္ပဝတ္တာ၊ အမြဲရှိသော ဘတ်ရှိကုန်၏။ ပဒရစုဏ္ဏသက္ကရာဒီဟိ၊ ဇီးမှုန့် သကြား စသည်တို့နှင့်။ ယောဇိတံ၊ ဖျော်အပ်သော။ ပဒရသာဠဝံ၊ ဇီးယိုကို။ ကိရကမ္မကာရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိရဿ၊ ကိရမည်သော သူကြွယ်၏။ ကမ္မကာရေန၊ အမှုလုပ်သောသူသည်။
၂၂၆။ “ဝိကပ္ပေတွာ ဂဏှတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပေါရာဏတ္ထေရာ၊ တို့သည်။ အာဟု၊ ကုန်၏။ “ဘဂဝတော၊ ၏။ သမ္မုခါ၊ ၌။ အဝိကပ္ပေတွာ၊ ၍။ ဂေဟတော၊ အိမ်မှ။ နိက္ခမိတွာ၊ ၍။ ရထိကာယ၊ ခရီးမ၌။ အညတရဿ ဘိက္ခုနော၊ တယောက်သောရဟန်း၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဝိကပ္ပေသိ၊ စွန့်၏။ ဝါ၊ ဝိကပ္ပနာပြု၏။ ဝိကပ္ပေန္တေန ပန၊ ရဟန်းသည်ကား။ ‘မယှံ၊ ငါ၏။ ဘတ္တပစ္စာသံ၊ ဘတ္တပစ္စာသ အကျိုးငှာ။ ဣတ္ထန္နမဿ၊ အား။ ဝိကပ္ပနတ္ထာယ၊ ဝိကပ္ပနာ အကျိုးငှာ။ ဒမ္မိ၊ ပေး၏။ ‘ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဣတရေန၊ ဝိကပ္ပနာ ခံသော ရဟန်းသည်။ တဿ၊ ထို ဝိကပ္ပနာပြုသော ရဟန်း၏။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ ပရိဘုဉ္ဇ ဝါ၊ သုံးဆောင်မူလည်း သုံးဆောင်လော့။ ယထာပစ္စယံ ဝါ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာမူလည်း။ ကရောဟိ၊ လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမ္မုခါ၊ ၌။ ဌိတဿ၊ သော။ သဟဓမ္မိကဿ၊ သော။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းအား။ ဝိကပ္ပေတုကာမော၊ ဝိကပ္ပနာပြုခြင်းငှာ အလိုရှိ၏။ တံ သဟဓမ္မိကံ၊ ကို။ အဒသွာ၊ ကြောင့်။ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ၊ လူ၏မူလည်း။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဝါ၊ ကား။ သယမေဝ၊ မိမိတို့ ကိုယ်တိုင်လျှင်။ “ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသု၊ တို့တွင်။ ဣတ္ထန္နမဿ၊ အား။ ဝိကပ္ပေမိ၊ စွန့်၏။ ဝါ၊ ဝိကပ္ပနာ၊ ပြု၏”။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော်။ ထေရော၊ အရှင်အာနန္ဒမထေရ်သည်။ တသ္မိံယေဝ၊ ထိုအရပ်၌ သာလျှင်။ နိသိန္နောဝ၊ ထိုင်လျက်လျှင်။ တထာဝါစံ၊ ထိုသို့သော စကားကို။ နိစ္ဆာရေတွာ၊ မြွက်၍။ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ ခံ၏။ ဣတိ တက္ကော၊ ဤအကြံသည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ မဟာပစ္စရိယာဒီသု ပန၊ တိ့၌ကား။ ပရမ္မုခါဝိကပ္ပနာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သာ၊ ထိုစကားသည်။ “တေနဟာနန္ဒ ဝိကပ္ပေတွာ ဂဏှာဟီ”တိ ဣမိနာ၊ နှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ညီသော်လည်း။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “တသ္မာယော ဘိက္ခု။ ပ။
၂၂၉။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အယံ၊ ကား။ ဝိစာရဏာ၊ တည်း။ “အညောမနုဿာ ပတ္တံ ဂဏှာတိ၊ န ဒါတဗ္ဗ”န္တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အပရဘာဂေ၊ နောက်အဖို့၌။ အကပ္ပိယနိမန္တနေန၊ ဖြင့်။ ပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ အကပ္ပိယနိ မန္တေနေန၊ ဖြင့်။ ပယောဇနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သွေပိ ဘန္တေအာဂစ္ဆေယျာထာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အကပ္ပိယနိမန္တနံ၊ သည်။ ကတရံ၊ အဘယ်နည်း။ ဝါ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤနိမန္တန-အရာ၌။ အဓိပ္ပာယောဝ၊ အလိုသည် လျှင်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ဣတိအယံ၊ သည်လျှင်။ ဝိစာရဏာ၊ တည်း။ အယံ ဝိစာရဏာ၊ သည်။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ပိဏ္ဍယ စရိတွာ လဒ္ဓဘတ္တံ ဘုဥ္ဓတိ၊ အပတ္တီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့်တည်း။ ဣတိဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ “သွေပိ ဘန္တေ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝစနမတ္တံ၊ သဒ္ဒါမျှကို။ အဂ္ဂဟေတွာပိ၊ မယူမူ၍လည်း။ အကပ္ပိယနိမန္တနက္ကမေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟိတော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ “ပိဏ္ဍယ စရိတွာ”တိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ အကပ္ပိယနိမန္တနေန၊ ဖြင့်။ လဒ္ဓဘတ္တံ၊ ရသောဆွမ်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ ပိဏ္ဍာယ၊ ငှာ။ စရန္တံ၊ သွားသောရဟန်းကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ “ဧထ ဘန္တေ ဘတ္တံ ဂဏှထာ”တိ၊ ၍။ ဒိန္နမ္ပိ၊ လှူအပ်သော ဘတ်သည်လည်း။ အကပ္ပိယ နိမန္တနေန၊ ဖြင့်။ လဒ္ဓံ နာမ၊ ရအပ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝေါဟာရေန ပန၊ ဖြင့်ကား။ “ပိဏ္ဍယ စရိတွာ လဒ္ဓဘတ္တ”န္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဒံ သမ္ပဒံ၊ ဤဥပမာ၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ - အညေ အတ္ထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ မာတိကာကထာယံ၊ ၌။ “ပရမ္ပရဘောဇနေ။ ပ။ ပရဿ ဘောဇနေ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဝစနဝိရောဓော၊ သည်။ ဘဝေယျ၊ ရာ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤမာတိကာအဋ္ဌကထာစကားသည်။ ယေန၊ အကြင်ဘတ်ဖြင့်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ နိမန္တိတော၊ ဖိတ်အပ်၏။ တတော၊ မှ။ ပဌမနိမန္တိတံ၊ ရှေးဦးစွာ ဖိတ်သောဆွမ်းကို။ အာဒါယ၊ ၍။ ဂတော၊ သွားစဉ်။ ပရဿ၊ နောက်၌ဖြစ်သော။ ပရဿ၊ သော။ နိမန္တနကဒါယကဿ၊ ဖိတ်၍ လှူပြန်သော ဒါယကာ၏။ ဘောဇနေ၊ ဘောဇဉ်ကို စားခြင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထပရိဒီပနတော၊ ဤသို့ အနက်ကိုပြတတ်သောကြောင့်။ နိမန္တနတော၊ ဖိတ်ရာ အရပ်မှ။ လဒ္ဓဘတ္တဿ၊ ရသော ဘတ်ကို။ ဘောဇနေယေဝ၊ စားခြင်းကြောင့်လျှင်။ အာပတ္တီတိ၊ ၍။ ဒီပေတိ၊ ၏။ “ဒွေ တယော နိမန္တနေ ဧကတော”တိ ဝစနေနပိ၊ နှင့်လည်း။ သမေတိ၊ ညီ၏။ အညထာ-အညေ အတ္ထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ “ယေန နိမန္တိတော။ ပ။ တဿ ဘောဇနေ”တိ၊ ၍။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှကိုသာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပါဠိယံ ဝါ၊ ၌မူလည်း။ “နိမန္တနေန ဧကတော ဘုဉ္ဇတီ”တိ ဧတ္တကံ၊ ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဒုတိယနိမန္တနဿ၊ ၏။ ပဌမဘောဇန၊ ရှေးဦးစွာဖိတ်သော ဘောဇဉ်၌။ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ၊ အာပတ် သင့်ရာ၏ ဟုလျဉ်းပါးခြင်းကိုမြစ်ခြင်းငှာ။ “ယေနာ ယေနာ”တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိမန္တနပဋိပါဋိယာ၊ ဖိတ်သော အစဉ်ဖြင့်။ ဘုဉ္ဇတိ၊ စားအံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဠိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုသို့ ပဋိပါဋိယာ ဘုဉ္ဇတိ-ဆိုသောကြောင့် အာပတ်သင့်၏ဟု ဆိုသောစကားကို။ တယာ၊ သင်စောဒကဆရာသည်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “အနာပတ္တိ နိစ္စဘတ္တေ”တိ အာဒိပါဠိ ဝိရောဓတော၊ အစရှိသော ပါဠိနှင့်ဆန့်ကျင်သောကြောင့်တည်း။
မဟာဥပါသကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂေဟသာမိကော၊ အိမ်ရှင်ဖြစ်သော သူတည်း။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ “အာပတ္တီ”တိ ဝစနေန၊ နှင့်။ ကုရုနိဝ္ထယံ၊ ၌။ “ဝဋ္ဋတီ”တိဝစနံ၊ သည်။ ဝိရုဒ္ဓံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ “ဒွိန္နမ္ပိ၊ နှစ်စောင်သော အဋ္ဌကထာတို့၏လည်း။ အဓိပ္ပယော၊ ကို။ မဟာပစ္စရိယံ၊ ၌။ ဝိစာရိတော၊ စိစစ်အပ်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “စာရိတ္တ တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ‘သန္တံ ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆာ”တိ၊ ၍။ ပရတော၊ နောက်မှ။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဆိုအပ်သော စာရိတ္တသိက္ခာပုဒ်မှ”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝစီကမ္မံ၊ ကို။ အဝိကပ္ပနံ၊ အထူးမကြံရာ။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ ဆုံးဖြတ်ရာ၌။ “မဟာဥပါသကော ဘိက္ခူ နိမန္တေတိ။ ပ။ ပစ္ဆာလဒ္ဓံ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တဿ အာပတ္တိ၊ ပိဏ္ဍယ စရိတွာ လဒ္ဓဘတ္တံ ဘုဉ္ဇတိ၊ အာပတ္တီ”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာဝစနတော စ၊ အဋ္ဌကထာဆိုသောကြောင့်လည်းကောင်း။ “ကာလေဿဝ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဘုဉ္ဇိမှာ”တိ၊ ၍။ ပါဠိတော စ၊ ပါဠိ၌ဆိုသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ခန္ဓကေ၊ ၌။ “န စ ဘိက္ခဝေ အညဿ ဘောဇ္ဇယာဂု ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ယော ပရိဘုေဉ္ဇယျ၊ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ ဝစနတော စ၊ ဟောသောကြောင့်လည်း ကောင်း။ နိမန္တေတွာဝါ၊ ဖိတ်၍မူလည်း။ ပဝေဒေတု၊ ကြားသည်ဖြစ်စေ။ အနိမန္တေတွာ ဝါ၊ မဖိတ်မူ၍လည်း။ ပဝေဒေတု၊ ကြားသည် ဖြစ်စေ။ ပဌမဂဟိတနိမန္တနဿ၊ ရှေးဦးစွာ ခံခြင်း ဖိတ်ခြင်းရှိသော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ ပဌမနိမန္တန ဘောဇနတော၊ ရှေးဦးစွာ ဖိတ်သောဆွမ်းမှ။ အညံ၊ တပါးသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုဖြစ်သော။ ပရသန္တကံ၊ သူတပါးဥစ္စာဖြစ်သော။ ဘောဇနံ၊ သည်။ ပရမ္ပရဘောဇနာပတ္တံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တကံ ဝါ၊ ဥစ္စာဖြစ်သော ဘောဇဉ်သည်လည်းကောင်း။ သံဃဂဏတော၊ သံဃာဂိုဏ်းတို့မှ။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ အဂဟဋ္ဌသန္တကံ ဝါ၊ လူတို့မှ တပါးသော သူတို့၏ဥစ္စာဖြစ်သော ဘောဇဉ်သည်လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ နိမန္တနတော၊ ဖိတ်သည်မှ။ ပဌမံ နိဗဒ္ဓတ္တာပန၊ ရှေးဦးစွာ အမြဲတည်သော ဘတ်ဖြစ်သောကြောင့်ကား။ နိစ္စဘတ္တာဒိ၊ နိစ္စဘတ်အစရှိသည်။ ပရသန္တကမ္ပိ၊ သူတပါးဥစ္စာဖြစ်သော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။
ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-ကာဏမာတာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၃၁-၃။ ပဋိယာလောကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပစ္ဆိမံ ဒေသံ၊ အနောက်အရပ်သို့။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပူဝဂဏနာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတိရိတ္တပူဝ ဂဏနာယ၊ လွန်သော မုန့်အရေအတွက်ဖြင့်။ “အပါထေယျာဒိအတ္ထာယ၊ အပါထေယျ အစရှိသည် အကျိုးငှာ။ သဇ္ဇိတန္တိ သညာယ၊ စီရင်၏ ဟူသောအမှတ်ဖြင့်။ သစေ ဂဏှတိ၊ အကယ်၍ ခံအံ့။ သိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ အစိတ္တကတ္တာ၊ ကြောင့်။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ဥဂ္ဂဟိတံ၊ အကပ်ပျက်သော ဝတ္ထုကို။ အထ ယဒိ ဂဏှာတိ၊ အံ့။ န မုစ္စတိ ဧဝ၊ မလွတ်သည်သာတည်း။ အသံဝိဘာဂေ ပန၊ မဝေဖန်ရာ၌ကား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အကပ္ပိယတ္တာ၊ မအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပညာတ္တိဇာနနာဘာဝေနေဝ၊ ပညတ်ကို မသိသဖြင့်သာလျှင်။ အစိတဝကတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝတ္ထုဇာနနဘာဝေနာ၊ ဝတ္ထုကို သိခြင်း မရှိသဖြင့်။ အစိတ္တကထာ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ မာတိကာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ပါထေယျာဒိအတ္ထာယ၊ ငှာ။ သဇ္ဇိတဘာဝဇာနနံ၊ သိခြင်း”။ ဣတိ၊ သို့။ အင်္ဂေသု၊ တို့၌။ အဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဧကေဆရာတို့ စကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အပ်။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဧကေန ဝါ၊ တယောက်သော ရဟန်းသည် လည်းကောင်း။ အနေကေဟိ ဝါ၊ များသောရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒွတ္တိပတ္တပူရေသု၊ နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် ပြည့်အောင် မုန့်တို့ကို။ ဂဟိတေသု၊ ခံကုန်ပြီးသည်ရှိသော်။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့ကို။ အနာရောစနေန ဝါ၊ မကြားသဖြင့်လည်းကောင်း။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဇာနိတွာ ဝါ၊ သိလျက်လည်းကောင်း။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ အညံ၊ တပါးသော မုန့်ကို။ ဂဏှာတိ၊ အံ့။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ တီသု ဝါ၊ သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ စတူသု ဝါ၊ လေးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ပဝိဋ္ဌေသု၊ ဝင်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ပဝိဋ္ဌေသု၊ ကုန်သော။ တီသု ဝါ၊ တို့တွင် လည်းကောင်း။ စတူသု ဝါ၊ တို့တါင်လည်းကောင်း။ ဧကေန၊ တယောက်ယောက်သော ရဟန်းသည်။ ဒွေ ပတ္တပူရာ၊ နှစ်သပိတ်ပြည့် အောင်သော မုန့်တို့ကို။ စေ ဂဟိတာ၊ ကုန်အံ့။ ဒုတိယေ၊ နှစ်ယောက်မြောက်သော ရဟန်းသည်။ ဒွေ၊ နှစ်သပိတ်တို့ကို။ ဂဏှာန္တေ၊ ခံသည်ရှိသော်။ ပဌမော၊ ပထမခံသောရဟန်းသည်။ စေ န နိဝါရေတိ၊ အကယ်၍ မဖြစ်အံ့။ ပဌမဿ၊ ပထမံသောရဟန်းအား။ ပါစိတ္တိယံ၊ သင့်၏။ စေ နိဝါရေတိ၊ မြစ်အံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဒုတိယေဿဝ၊ အားသာလျှင်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ပြန်) သဉ္စိစ္စ၊ စေတနာရှိ၍။ သစေ န ဝဒတိ၊ အံ့။ ပေါရဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ မာတိကာဋ္ဌကထာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ “အတိရေကပဋိဂ္ဂဟဏ”န္တိ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထိုမာတိကာအဋ္ဌကထာ၌။ ပဌမံ အင်္ဂံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတတ္ထာ၊ ထိုသို့ အလွန်မခံသောကြောင့်။ န ပါစိတ္တိယံ၊ ပါစိတ်အာပတ်မသင့်။ ကတ္တဗ္ဗာကရဏတော ပန၊ ပြုအပ်သည်ကို မပြုသောကြောင့် ကား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ အညထာ - အညေ အတ္ထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဣဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်သည်။ ကိရိယာကိရိယံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အနိဝါရဏံဝါ၊ မမြစ်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ အနာရောစနံ ဝါ၊ မကြာင်းခြင်းကို လည်းကောင်း။ ဆဋ္ဌံ အင်္ဂံ၊ ဆဋ္ဌအင်္ဂါဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဧကနိကာယိကာနံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အာသန္နဝိဟာရဘိက္ခူ၊ နီးသောကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းတို့တည်း။ ဝါ အာသန္နအာသနသာလာဂတာ၊ နီးသော နေစရာဇရပ်သို့ ရောက်လာသော ရဟန်းတို့တည်း။ ဝိသဘာဂေဟိ၊ တို့သည်။ အာနီတံ၊ ဆောင်ခဲ့သောမုန့်ကို။ နပဋိဂ္ဂဏှန္တိ၊ မခံကုန်။ အာရာမိကာဒီနံယေဝ၊ တို့အားသာလျှင်။ ဒါပေန္တိ၊ ပေးစေကုန်၏။ “ဣတိ၊ သို့။ သစေ ဝါ ဇာနာတိ၊ အကယ်၍မူလည်းသိကုန်အံ့။ ယတ္ထ၊ အကြင်ဂိုဏ်းပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပရိဘောဂံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဒွတ္တိပတ္တပူရာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပစ္ဆိအာဒီသု၊ တို့၌။ အဓိကမ္ပိ၊ အလွန်ကိုလည်း။ ဂဏှတော၊ အား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ ကန်ုသော။ ဝိနယဓရမာနိနော၊ ဝိနယဓရဟု မှတ်ကုန်သောဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံယေဝ၊ ထိုဆရာတို့၏သာလျှင်။ စိတ္တေ၊ စိတ်၌။ နိဟိဒတု၊ နေစေ။ အာစရိယာ ပန၊ တို့သည် ကား။ “ပစ္ဆိအာဒီသုပိ၊ ခြင်းတောင်းစသည်တို့၌လည်း။ ဥက္ကဋ္ဌပတ္တဿ၊ ၏။ ပမာဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒွတ္တိပတ္တပူရာ၊ နှစ်သပိတ် သုံးသပိတ် ပြည့်အောင်သာ။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ။ ဧသာ ကထာ၊ သည်။ ဥက္ကဋ္ဌကို ပိုင်းခြားသော စကားတည်း”။ ဣတိ ဝါ၊ မူလည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ကာဏမတာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ပဌမဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၃၇။ “အလမေတံ သဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အတိရိတ္တံနာမ၊ အတိရိတ္တမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်း အား။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤဆွမ်းသည်လည်း။ တေ၊ သင့်အား။ အဓိကံ၊ လွန်၏။ ဣတော၊ ဤဆွမ်းမှ။ အညံ၊ တပါးသောဆွမ်းကို။ န လစ္ဆတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ အတ္ထော ကိရ၊ အနက်ဖြစ်သတတ်။
၂၃၈-၉။ “အသနံ ပညာယတီ”တိ ဧတေနေဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ “ဘုတ္တာဝီ”တိ ဧတဿ၊ ပုဒ်၏။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးပြီးဖြစ်သောကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ အတ္ထသိဒ္ဓိ၊ အနက်၏ပြီးခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယဒိအတ္ထိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ အင်္ဂါနံ၊ တို့၏။ ဆက္ကတ္တဒဿနံ၊ ဆက္က အဖြစ်ကို ပြခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတန္တိအာဒိ၊ စကားသည်။ ပဝါရဏင်္ဂါနံ၊ ပဝါရဏာအင်္ဂါ တို့၏။ ငါ၊ တို့ကို။ ပဥ္ဓကတ္တဒဿနံ၊ ပဉ္စကအဖြစ်ကိုပြသော စကားတည်း။ ဝရကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယော ကောစိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော။ ဝရကော၊ ပြောင်းတည်း။ “ပဝါရဏံ ပန ဇနေတိ ယေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သိတ္ထံ၊ ထမင်းလုံးကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကတွာ၊ ၍။ ဝေါဒကံ၊ ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဝါရဏံ၊ ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ယာဂုံဝါ၊ ကိုမူလည်း။ ပိဝန္တော၊ သောက်သောရဟန်းသည်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥဒကံ၊ ကို။ ပိဝတိ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အဝသိဋ္ဌံ၊ အကြွင်းဖြစ်သော။ ဟေဋ္ဌာသိတ္ထံ၊ အောက်ဖြစ်သော ထမင်းလုံးသည်။ ပဝါရဏံ၊ ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ “ဇနေတိယေဝ၊ အာပတ်ကို ဖြစ်စေသည်သာတည်း”။ ဣတိ ဝဒတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။ ဘဇ္ဇိတပိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဏ္ဍုလစုဏ္ဏမေဝ၊ ဆန်မှုန့် သည်သာတည်း။ ဘဇ္ဇိတသတ္တုယော၊ လှော်သောမုန့်တို့ကို။ ပိဏ္ဍေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ကတမောဒကော၊ ပြုအပ်သောကတွတ်မုန့်သည်။ သတ္တုမောဒကော၊ မည်၏။
“ယာဂုသိဋ္ဌမတ္တာနေဝ ဒွေ။ ပ။ ပဋိက္ခိပတိ၊ န ပဝါရေတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပရစင်္ကမစ္ဆာဒယော၊ ပရစင်္ကငါးအစရှိ သည်တို့ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ပက္ကယာဂုံ၊ ကျိုသော ယာဂုကို။ ဝါ၊ ဟင်းစပ်ယာဂုကို။ ပိဝန္တော၊ သောက်စဉ်။ အညံ၊ တပါးသော။ တာဒိသံယေဝ၊ ထိုသို့သော ယာဂုကိုသာလျှင်။ သစေ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပယ်အံ့။ ပဝါရဏ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသိရိ အတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ အညံ၊ တပါးကို။ သစေ ပဋိက္ခိပတိ၊ အံ့။ န ပဝါရေတိ၊ ပဝါရိတ်မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အသနသင်္ခါတဿ၊ စားခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ဝိပ္ပကတဘောဇနဿ၊ အပြီးသို့မရောက်သော ဘောဇဉ်၏ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်တည်း။ ဘောဇနသာလာယံ၊ ဆွမ်းစားဇရပ်၌။ ဘုဉ္ဇန္တော၊ စားသောရဟန်းသည်။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ အပါပုဏန ကောဋ္ဌာသံ၊ မရောက်သော အစုကို။ အဘိဟဋံ၊ ရှေးရှုဆောင်ခဲ့သည်ကို။ စေပဋိပက္ခိပတိ၊ အံ့။ န ပဝါရေတိ၊ မသင့်။ ကာမံ၊ စင်စစ်လျှင်။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ၏။ ပန တထာပိ၊ ထိုသို့ပယ်လျက်လည်း။ ပတ္တေ၊ ၌။ အာရာမိကော၊ အရံစောင့်ဖြစ်သော အလုပ်အကျွေးသည်။ အာကိ ရတိ၊ လောင်းအံ့။ တတော၊ ထိုသို့ လောင်းရာ သပိတ်မှ။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤပယ်လျက် လောင်း သော ဘောဇဉ်သည်။ ဗုဒ္ခပ္ပဋိကုဋ္ဌေန၊ ဘုရားစက်ဆုပ်တော်မူသောကြောင့်။ အနေသနာယ၊ မအပ်သော ရှာမှီးခြင်းဖြင့်။ ဥပ္ပန္နယေဝ၊ ရသော ပစ္စည်း၌သာလျှင်။ သင်္ဂဟံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာ ဆိုဦးအံ့။ သံဃတော၊ သံဃာမှ။ ဥဒ္ဓဋပိဏ္ဍံ၊ ထုတ်သော ဆွမ်းကို။ ဒုဿီလော၊ သီလမရှိသောရဟန်းသည်။ ဒေတိ၊ ပေးအံ့။ တံ၊ ထိုဆွမ်းကို။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ပယ်အံ့။ န ပဝါရေတိ ယထာ၊ ပဝါရိတ် မသင့်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ဣဒံ သမ္ပဒံ၊ ဤဥပမာ၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဝိသဘာဂေါ၊ သဘောမတူသော အကျင့်ရှိသော။ လဇ္ဇီ၊ လဇ္ဇီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စေ ဒေတိ၊ ပေးအံ့။ တံ၊ ထိုပေးသော ဘောဇဉ်ခဲဖွယ်ကို။ တေန၊ ထိုပေးသော ပုဂ္ဂိုလ်နှင့်။ သမ္ဘောဂံ၊ သမ္ဘောဂကို။ အကတ္တုကာမတာယ၊ မပြုလိုသောကြောင့်။ ပဋိက္ခိပတိ၊ အံ့။ ပဝါရေတိ၊ ၏။ ဣတိ အပရေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိဝေသနာယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဘတ္တဂ္ဂေ၊ ဆွမ်းကျွေးရာ၌။ မံသေန၊ အမဲနှင့် ရသံ၊ အရည်ကို။ မံသဉ္စ၊ ကိုလည်း ကောင်း။ ရသဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ မံသရသံ၊ အမဲအရည်ကို။ ဣတိ အတ္ထဿ၊ ၏။ အာပဇ္ဇနတော၊ ရောက်သောကြောင့်။ မံသရသန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ပဋိက္ခေပတော၊ ပယ်သောရဟန်းအား။ ပဝါရဏာ၊ သည်။ (ထည့်)။ ဟောတိ၊ ၏။ “မံသဿ၊ ၏။ ရသံ၊ အရည်။ မံသရသံ၊ အမဲရည်။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟော၊ ကို။ နာဓိပ္ပေတော၊ မလိုအပ်”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မံသကရမ္ဗကော နာမ။ ပ။ ဝဋ္ဋတီတိဧတ္ထ၊ ၌။ သုဒ္ဓယာဂု ဧဝ၊ သက်သက်သော ယာဂုသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပဝါရဏ မိဿကကရမ္ဗကော ယေဝ၊ ပဝါရဏမလောက် သော ဝတ္ထုနှင့် ရောသော ကရမ္ဗကသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ပဝါရေတိ၊ ပဝါရိတ်မသင့်။ တေန၊ ကြောင့်။ ပရတော၊ မှ။ “ဣဒဉ္စ ကရမ္ဗကေန န သမာနေတဗ္ဗ”န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “တံ၊ ထို ကရမ္ဗကယာဂုကို။
အကပ္ပိယကတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ကပ္ပိယံ၊ ကပ္ပိခြင်းကို။ အကာရာပိတေဟိ၊ မပြုစေအပ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ကဒလိမ္ဖလာဒီ ဟိ၊ ငှက်ပျောသီးအစရှိသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ အတိရိတ္တံ၊ အလွန်ဖြစ်သော။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ ကာရေပေတွာပိ၊ ၍လည်း။ ကဒလိပ္ဖလာဒိံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အဝသေသံ၊ အကြွင်းကို။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အမိဿကရသတ္တာ၊ မရောသော အရည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ တာနိ၊ ထို ငှက်ပျောသီးစသည်တို့ကို။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ ကာရာပေတွာ၊ ၍။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော။ ဘာဇနေ၊ ခွက်၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အတိရိတ္တံ၊ အတိရိတ်ကို။ ဝါ၊ အကြွင်းကို။ ဝါ၊ အလွန်ကို။ ကာရေတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ တေသု၊ ထို ဝတ္ထုတို့၌။ ဝိနယကမ္မဿ၊ ၏။ အနာရဠှတ္တာ၊ မတင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဘုတ္ထာဝိနာ စ ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိနေ ကတ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘုတ္တာဝိနာ၊ ဆွမ်းစားဆဲဖြစ်သော။ အပ္ပဝါရိတေန၊ ပဝါရိတ်မသင့်သော။ အာသနာ၊ မှ။ အဝုဋ္ဌိတေန၊ မထသော ရဟန်းသည်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါတောဝ၊ စောစောကလျှင်။ အဒ္ဓါနံ၊ ခရီးသို့။ ဂစ္ဆန္တေသု၊ သွားကုန်သော။ ဒွီသု၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့တွင်။ ဧကော၊ တယောက်သော ရဟန်းသည်။ ပဝါရိတော၊ ပဝါရိတ်သင့်၍။ အဝုဋ္ဌိတော၊ မထမူ၍။ တတ္ထ၊ ၌။ နိ သီဒတိ၊ ထိုင်နေ၏။ တဿ၊ ထို ပဝါရိတ်သင့်သော ရဟန်း၏။ ဣတရေန၊ အဖော်ဖြစ်သော ရဟန်းတယောက်သည်။ ပိဏ္ဍယ စရိတွာ၊ ဆွမ်းခံ၍။ လဒ္ဓံ၊ ရသော။ ဘိက္ခံ၊ ကို။ အတ္တနာ၊ သဗ္ဗံ-ဟူ၍။ ကာတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ ဧဝ၊ ရသည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ သုက္ကပက္ခေ၊ ၌။ “ဘုတ္တာဝိနာကတံ ဟောတီ”တိ ဣမိနာဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တသ္မိံ ပက္ခေ၊ ထို သုက္ကပက္ခ၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သတ္တင်္ဂါနိ၊ ခုနှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့သည်။ န ပူရေနိ၊ မပြည့်ကုန်။ ကဏှပက္ခေ၊ ၌။ ပဋိဘာဝေန၊ အတူအားဖြင့်။ သတ္တ၊ ခုနှစ်ပါးသော အင်္ဂါတို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဘုတ္တာဝိနာ၊ သော။ အပ္ပဝါရိတေန၊ သော။ အာသနာ၊ မှ။ ဝုဋ္ဌိတေန ဝါ၊ ထသည် မူလည်းဖြစ်သော။ အဝုဋ္ဌိတေန ဝါ၊ မထသည်မူလည်း ဖြစ်သော ရဟန်းသည်။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ “ပဝါရိတေန၊ ပန၊ ပဝါရိတ်သင့်သော ရဟန်းသည်ကား။ အာသနာ၊ မှ။ အဝုဋ္ဌိတေန၊ မထသဖြင့်။ ကတံ၊ ၏”။ ဣတိ ဣမံ ပန အတ္ထဝိကပ္ပံ၊ ဤအနက် အထူးကြံခြင်းကိုကား။ ဒီပေတုံ၊ ငှာ။ “သတ္တင်္ဂါနိ ဝုတ္တာနီ”တိပိ၊ ၍လည်း။ ဝတ္ထုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ သော၊ သည်။ ပုန၊ တဖန်။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပဌမံ၊ စွာ။ ကတဿ၊ ပြုပြီးသော ဝိနည်းကံကို။ ပုန၊ တဖန်။ တေနေဝ၊ ထို ရဟန်သည် ပင်လျှင်။ ကတ္တဗ္ဗပ္ပသင်္ဂတော၊ ပြုအပ်၏ဟြု လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ယဉ္စ အကတံ၊ တံ ကတ္တဗ္ဗ''န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ပဌမော၊ သော။ သောဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ပုန၊ တဖန်။ ကတ္တုကာမော၊ ပြုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညသ္မိံ၊ သော။ ဘောဇနေ၊ ခွက်၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အကတံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဒုတိယော၊ သည်။ ပဌမဘာဇနေပိ၊ ၌လည်း။ ကာတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ယေန အကတံ၊ တေန ကာတဗ္ဗ''န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမမေဝတ္တံ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ယေန၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ယံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ တမေဝ၊ ထိုဝတ္ထုကိုလျှင်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ပုန၊ တဖန်။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ အညေန၊ တပါးသော ရဟန်းသည်။
၂၄၁။ အဇ္ဈောဟရဏတော၊ မျိုသဖြင့် ဖြစ်သောကြောင့်။ ကာယကမ္မံ၊ ၏။ ဝါစာယ၊ ဖြင့်။ “အတိရိတ္တကရောထ ဘန္တေ”တိ၊ ၍။ အကာရာပနေန၊ မပြုစေခြင်းကြောင့်။ ဝစီကမ္မံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဌမပဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-ဒုတိယပဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၄၃။ သာဓာရဏမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ယာဝတ္တကံ ဣစ္ဆတီ”တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ သဗ္ဗပဝါရဏာနံ၊ တို့အား။ သာဓာရဏံ၊ ဆက်ဆံ၏။
ဒုတိယပဝါရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၄၇-၉။ နဋာနံ၊ ကချေသည်တို့ကို။ နာဋကာနိ၊ ကစေသည်တို့။ နဋနာဋကာနိ၊ ကချေသည်တို့ကို ကစေသည်တို့။ သီတာဟရဏာဒီနိ၊ သီတာဒေဝီကို ဆောင်ခြင်းစသည်တို့။ တံ၊ ထို ဝတ္ထုသည်။ မူလဉ္စ၊ အမြစ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မူလခါဒနီယံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံစုံသော ဘတ္ထခါဒနီယ-စသည်တို့၌။ ဧသ နယော၊ ရှိ၏။ ပိဋ္ဌန္တိ ပဒေ၊ ပုဒ်၌။ စုဏ္ဏံ၊ အမှုန့်။ ခါရကမူလန္တိ ပဒေ၊ ၌။ ယူပသမူလံ၊ တင်ကျီးဖိုမြစ်။ စစ္စမူလံ နေဠိယမူလံ၊ ဟင်းဂလာဖိုမြစ်။ (ပုစွန်စာလည်းဟူ၏။) တမ္ဗကံဝစံ၊ ဟစ်ကျစ်နီ။ (ကစွန်းလည်းဟူ၏။) တဏ္ဍုလေယျကံ၊ ဟင်းဆန်ကွဲမြစ်။ စူဠကုဟု၊ ဟင်းဆန်ကွဲမြစ်။ ဝတ္ထုလေယျကံ၊ ဆင်နှာမောင်းမြစ်။ မဟာကုဟု၊ ဆင်နားမြစ်။ (ကြွက်နားလည်းဟူ၏။) ဝဇကလိ၊ ကင်ပိန့်။ နိကောဋ္ဌံ၊ ကင်ပိန့်။ (နိဟိရလည်းရှိ၏။) ဇဇ္ဈရီ၊ ဟင်းခါးပတူမြစ်။ ဟိရတော၊ ဟင်းခါးပတူမြစ်။
ကောဋ္ဌံ၊ အရင်းကို။ ဇရတ္ထံ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဂဏ္ဍိ၊ အဖု။ ဝိစယတ္ထဝန၊ အဖု။ ဝစဂုဠတိ၊ အဖု။
ကိံ သုကံ၊ ပေါက်။ ဟလိဒ္ဒိ၊ နနွင်း။ ဣတိ ဣမေ၊ ဤသည်တို့ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝဇ္ဇယေ၊ ကြဉ်ရာ၏။ ကသေရုကော၊ ဝက်မြေ။ ကဋိဗလဝန္တိနာမ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုဝက်မြေ၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ အမ္ဗာဋကံ၊ ဝှေး။ အမူလကံ၊ ဝှေး။ ပိလလ၊ ဝှေး။ ကက္ကုလ၊ ဝှေး။ မသာလု၊ မျောက်။ ကိနိဠ၊ မျောက်။ အာလုဝ၊ ပိန်း။ ကဠိ၊ ပိန်း။ ဝဍ္ဎိအဠိ၊ ပိန်း။ အလသ၊ ပိန်း။ ကဋိဿလ၊ ပိန်း။ နမေဒတိ၊ ပိန်း။ မေရ၊ ပိန်း။ သိဂ္ဂု၊ ဒန့်သလွန်။ သီရိ၊ ဒန့်သလွန်။ ကောဠ၊ ဒန့်သလွန်။ ကာလကံ၊ ဒန့်သလွန်။ နေကဠဝိ၊ ဒန့်သလွန်။ ခီရဝလ္လိ၊ အုန်းမွှန်းသည်။ ကန္ဒော၊ အုန်းမွှန်းသည်။ တုမူရောရိယော၊ တူမူရောရိယသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သင်္ခတော၊ ပြုတ်ဖြောစီရင်မူကား။ ဓောဝနမေဝ၊ စင်သည်မည်၏။ ဝါ၊ ဓောဝနံ၊ မည်၏။ အယံ၊ ထို အုန်းမွှန်းကို။ ပရိသင်္ခါရော၊ ပြုပြင်စီရင်အပ်၏။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ခီရကာကောလီ၊ မျောက်ငို။ ကိရိကဝေဠိ၊ မျောက်ငို။ ဇီဝိတံ၊ သင်းခွံပန်းတင်။ ဇီဝိဟိ၊ သင်းခွံပန်းတင်။ ဥသဘက၊ ကြက်သွန်နီ။ ဥမ္မသုဝိယိ၊ ကြက်သွန်နီ။
သေလ္လု၊ သနပ်။ လောဟောလိယံ၊ သနပ်။ ကာသမဒ္ဒက၊ မှိုချွန်။ ကုဒုဝဝလိ၊ မှိုချွန်။ အနုတိကိန၊ မှိုချွန်။ ဥမ္မာဒိယ၊ ပိတောက်။ မေလေလိဒိယ၊ ပိတောက် (ဝက်ကျွတ်လည်းဟူ၏)။ စီနမုဂ္ဂေါ၊ ပဲနောက်စောင်း။ ဝေနမုတ္တိ၊ ပဲနောက်စောင်း။ ဟုရမုဂ္ဂ၊ ပဲနောက်စောင်း။ ရာဇမာသော၊ မင်းပဲ။ မာလဝိလိတိ၊ မင်းပဲ။ (ပဲကြီးလည်းဟူ၏။)။ အဂ္ဂိမန္တော၊ တပဆေး။ မုဉ္စိ၊ တပဆေး။ သုနိပဏ္ဏကော၊ တောင်ကန်ဇွန်း။ ဘူမိယံ ဇာတလောကီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ လောဏိနာမဿ၊ လောဏိအမည်ရှိသော သစ်ပင်၏။ သာဓာရဏတ္တာ၊ အများနှင့် ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဘူမိယ”န္တိ၊ ၍။ ဝိသေသေတွာ၊ အထူးပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗြဟ္မီပတ္တံ၊ ဗြုံးမွှေး။ ဒေမေတေ၊ ယေ၊ ဗြုံးမွှေး။ ပဏသာ၊ ဗြုံးမွှေး။ “ဒီပဝါသိနော ဝဒန္တိ”တိ၊ ၍။ သိထိလံ၊ လျော့လျော့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ “ခါဒနီယတ္တံပရတီတိ လက္ခဏေန၊ ဟူသော လက္ခဏာနှင့်။ အသမာနတ္တာ၊ မတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သိထိလံ၊ လျော့လျော့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဒေလိဝိနိတေကိ သုလသိပဏ္ဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တသာပလိကံ၊ ရုန်း။
အဂန္ဓိကပုပ္ဖံ၊ ပေါက်ခွေး။ ကရဿသောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိရိယပုပ္ဖံ၊ ဆင်နှာမောင်းပန်း။ စေလေပတိမလံ၊ ဆင်နှာမောင်းပန်း။ ဇီဝန္တီပုပ္ဖံ၊ မိုးစွေပန်း။ ဇိဝိတန္ဒိဂမလ၊ မိုးစွေပန်း။ ဗကုလ၊ ခရား။ မုထုဝလ၊ ခရား။ ကုယျက၊ ဆူးရစ်။ ပုနပုန္နာမ၊ ဆူးရစ်။ ပုန္နရာ၊ ဆူးရစ်။ ဇာတိသုမန၊ မြလေး။ နဝမတိကာ၊ ကြက်ရုံး။ စေဟေမလ၊ ကြက်ရုံး။
တိန္တိဏိက၊ တည်။ ကစိနီ၊ တည်။ ဝိလေယိ၊ တည်။ မာတုလုင်္ဂ၊ ရှောက်။ လဝနော၊ ရှောက်။ ပုဿဖလ၊ သခွားငပြုတ်။ သုပုလိ၊ သခွားငပြုတ်။ တိမ္ဗရူသက၊ တည်။ တိဂိဗ္ဗေရေဟိတိ၊ တည်။ သုသတုဓုတ၊ တည်။ တိပုသဝါတိင်္ဂဏ၊ ခရမ်း။ ဓုတတိကေဏ၊ ခရမ်း။ ပဋိယိ၊ ခရမ်း။ စောစ၊ တောငှက်ပျော။ ဝရိယိလေပိ၊ တောငှက်ပျော။ မောစ၊ အိမ်ငှက်ပျော။ အတိရေလိ၊ အိမ်ငှက်ပျော။ ဂေါဋ္ဌဖလံ၊ သမင်စာသီး။ ပူဝဖေလံ၊ သမင်စာသီး။ ဣတိ ဧကေဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အစ္ဆိဝ၊ အစ္ဆိဝ-သဒ္ဒါသည်။ ကောဋ္ဌသေ၊ ရင်ကပ်သီး အနက်၌။ ဟောတိ ကိရ၊ တတ်။
အသမုဿိ၊ ကျီးအာသီး။ ဗိမ္ဗ၊ ကျီးအာသီး။ ဣတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကာသ္မရီတိ၊ ကာသ္မရီဟူသည်။ သေပဏ္ဏိ၊ ရာသကျည်း။ (မေသဏ္ဏိလည်းရှိ၏။)
အတိတေမေတိ၊ ဇာတိပ္ဖိုလ်။ ကရိယမေတိ၊ ဇာတိပ္ဖိုလ်။ ဇာတိဖလံ၊ ဇာတိပ္ဖိုလ်။ ကတံမေတိ၊ ဇာတိပ္ဖိုလ်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကဋုကဖလံ၊ ဆောင်းမေခါး။ တိရိရက၊ ဆောင်းမေခါး။
တရုဏဖလံ၊ ဆောင်းမေခါး။ ကိရိဥပုလု၊ ဆောင်းမေခါး။ ပေါက္ခရဋ္ဌိ၊ ကြာစေ့။ ကိဉ္စက္ခဋ္ဌိ၊ ကြာစေ့။ သေတဝဏ္ဏံ၊ ဖြူသော အဆင်းရှိသော။ သာသပံ၊ မုန်ညင်းသည်။ သိဒ္ဓတ္ထကံ၊ သိဒ္ဓတ္ထကမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရတ္တံ၊ နီသောအဆင်းရှိသော။ သာသယံ၊ သည်။ ရာဇိကံ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဟိင်္ဂု၊ ရှိန်းခို။ ဟိင်္ဂုဇတုန္တိ၊ ဇတုဟူကုန်သော။ သဗ္ဗာပိ၊ အလုံးစုံကုန်သော ရှိန်းခိုတို့သည်လည်း။ ဟိင်္ဂုဝိကတိယော၊ ရှိန်းခိုအထူး တို့တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ ပါဠိ၌။ ဟိင်္ဂုဇတု နာမ၊ မည်သည်ကား။ တဿ၊ ထိုရှိန်းခိုပင်၏။ သာခါ၊ အခက်တို့ကို။ ပစိတွာ၊ ချက်၍။ ကာတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သာခါ၊ အခက်တို့ကို။ ပစိတွာ၊ ချက်၍။ ကတာ၊ ပြုသောရှိန်းခိုသည်။ သိပါဋိကာ၊ မည်၏။ ဣတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တကံ၊ အညွန့်မှထွက်သော အစေး။ ကဋ္ဌဇန္တိ၊ အညွန့်မှထွက်သော အစေး။ တိမေရ၊ အစေး။ တကပတ္တိ၊ အရွက်မှထွက်သော အစေး။ ပသာခါ၊ အရွက်မှထွက်သောအစေး။ ပတ္တေ၊ အရွက်တို့ကို။ ပစိတွာ၊ ၍။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ “တကပဏ္ဏိ၊ အရွက်ခြောက်တို့ကို လှော်၍ပြုသောအစေး။ ဝါ၊ အဆန်မှထွက်သောအစေး။ သာဝတိ ဧဝ၊ အရွက်ခြောကိုလျှင်။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
( ဤသိက္ခာပုဒ်၌ ပရိယာယ်ပြသော သဒ္ဒါတို့ကို ပါဌ်ရှိတိုင်းသမ္ဗန်ရည်။ သင့်ရာလည်း ကြံရာ၏။ အလွန်သိခက်၏။
ဝိကာလဘောဇနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈- သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ၊ ငါးပါးကုန်သော ဆေးတို့ကို။ ဥဂ္ဂဟိတကာနိ၊ အကပ်ပျက်သည် တို့ကို။ အနဓိပ္ပေတာနိ၊ မလိုအပ်ကုန်။ သတ္တာဟာတိက္ကမေ၊ ခုနှစ်ရက်ကိုလွန်ခြင်းကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနဇ္ဈောဟရဏီယတ္တာ၊ မမျိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ယထာ၊ ဤ်ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤ သန္နိဓိသိက္ခာပုဒ် ၌လည်း။ ဥဂ္ဂဟိတကံ၊ ကို။ နာဓိပ္ပေတံ၊ အလိုမရှိရာ။ ဣတိ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ (ပြန်)။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဥဂ္ဂဟိတကံ၊ ကို။ နာဓိပ္ပေတံ၊ အလိုမရှိအပ်။ ဣတိ ဝစနံ၊ သည်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကာလတိက္ကမနမတ္တေန၊ ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထို ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်၌။ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂတော၊ အာပတ်သင့်ရာ၏ဟု လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသန္နိဓိကာရကသိက္ခာပုဒ်၌။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာလတိက္ကမနမတ္တေန၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိပ္ပသင်္ဂါဘာဝတော၊ အာပတ်သင့်ရာ၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်း မရှိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ အဇ္ဈောဟရဏေနေဝ၊ မျိုသဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနုဂဏ္ဌိပဒ မတေန၊ ဖြင့်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဥဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ်ပျက်၍။ ပုနဒိဝသေ၊ မိုးသောက်သောနေ့၌။ ဘုဉ္ဇန္တော၊ စားသော ရဟန်းသည်။ ဒွေ အာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာပတဇ္ဇတိ၊ ၏။
တတြ ဝစနေ၊ ၌။ အယံ၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဘုဉ္ဇိတုကာမော၊ စားလိုသည်ဖြစ်၍။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ဥဂ္ဂဟေတွာ၊ အကပ်ပျက်၍။ ပုနဒိဝသေ၊ ၌။ ဘုဉ္ဇတိ၊ အံ့။ ဒွေ အာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သာမဏေရာဒီနံ၊ တို့၏သာလျှင်။ အတ္ထာယ၊ ငှာ။ ဥဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဂဟိတံ၊ ခံအပ်သော ဘောဇဉ်ကို။ ပုန ဒိဝသေ၊ ၌။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇန္တော၊ စားသော ရဟန်းကို။ အာပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ န ကာရေတဗ္ဗော၊ အပ်။ ဣတိ ဝိစာရဏာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဗေလဋ္ဌသီသော ဝိယ၊ ဗေလဋ္ဌသီသ မထေရ်ကဲ့သို့။ ဒုတိယ တတိယာဒိ ဒိဝသတ္ထာယ၊ နှစ်ရက်, သုံးရက်မြောက်အစရှိသော နေ့အကျိုးငှာ။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ သာမဏေရာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဂေါပနတ္ထာယ၊ လုံစေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဒေတိ၊ ပေး၏။ တဿ၊ ထိုဘောဇဉ်ကို။ ပုနဒိဝသေ၊ မိုးသောက်သော နေ့၌။ အဇ္ဈောဟရဏတ္ထံ၊ မျိုခြင်းအကျိုးငှာ။ ပဋိဂ္ဂိဟဏေ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သယမေဝ၊ မိမိ အလိုလိုသာလျှင်။ တံ၊ ထို ဘောဇဉ်ကို။ ဂေါပေတွာ၊ လုံစေ၍။ ဌပေတိ၊ ၏။ ပုနဒိဝသေ၊ ၌။ ပတိတံ၊ ကျသော။ ကစဝရံ၊ အမှိုက်ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဝိမတိဝသေန ဝါ၊ ယုံမှားခြင်းရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်မူလည်း။ ပဋိဂ္ဂဏှတော၊ ခံသောရဟန်းအား။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ခံရာ၌။ တာဝ၊ စွာ။ ဒုက္ကဋဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ အာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ နော စေ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အံ့။ တံ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ “ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤအဆုံးအဖြတ်ကို။ ‘ဧကံ ပါဒံ အတိက္ကာမေတိ၊ အာပတ္တိ၊ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယဿာ’တိအာဒိ ဝိယ၊ ထုလ္လစ္စယဿ-စသော အဆုံးအဖြတ်ကဲ့သို့လည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယော ပန၊ ရဟန်းသည်ကား။ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ၊ တပြိုင်နက်ချင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဒွေပိ ပါဒေ၊ နှစ်ဖဝါး အလှမ်းတို့ကို။ အတိက္ကာမေတိ၊ လွန်စေအံ့။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ဣဒံ သမ္ပဒံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအဆုံးအဖြတ်၌။ ပဋိဂ္ဂဟိတဘာဝံ၊ အကပ်ခံသော အဖြစ်ကို။ အဝိဇဟန္တေဿဝ၊ မစွန့်သော ရဟန်းအားသာလျှင်။
၂၅၅။ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ အာဟာရတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာလေပိ၊ ၌လည်း။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သန္နိဓိံ၊ သို့။ အနာပဇ္ဇနတော၊ မရောက်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ ထိုနေ့ အကယ်ခံသော ဝတ္ထုသည်။ တဒဟုပုရေဘတ္တံ၊ ထိုနေ့နံနက်၌။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပါဠိယမ္ပိ၊ ၌လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဝိသေသဿ၊ အထူး၏။ နတ္ထိတာယ၊ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ပုရေဘတ္တံ၊ နံနက်အခါ၌။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ပရိဘုဉ္ဇနံ၊ သုံးဆောင်အပ်သည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အာဟာရေန၊ ဖြင့်။ သပ္ပိအာဒိ၊ ကို။ သင်္ဂဟံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့။ ယာတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တဂ္ဂတိကဝသေန၊ ထိုအာဟာရနှင့်အလားတူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘေသဇ္ဇဝသေန၊ ဆေး၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်။ ဣတိ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဥပသမန္တံ၊ ညီညွတ်သည်။ သိယာ၊ ၏။
သန္နိဓိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
--------
၉။ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၅၉။ အကပ္ပိယသပ္ပိနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယေသံ၊ အကြင်သတ္တဝါတို့၏။ မံသံ၊ သည်။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။ တေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။ သပ္ပိနာ၊ ထောပတ်ဖြင့်။ “ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ ဝသာတေလံ၊ သားဆီကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အကပ္ပိယသပ္ပိ နာမ၊ မအပ်သော ထောပတ်မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဝိသင်္ကေတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သူပေါဒနဝိညတ္တိပိ၊ သည်လည်း။ ဟောတိ၁၊ ၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာလိကာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာလေန၊ နံနက်အခါ၌။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာနိ၊ ရောက်အပ်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့တည်း။
၂၆၁။ မဟာနယမသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သံဃဝသေန၊ သံဃာ၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝါရိတံ၂၊ ဖိတ်အပ်သော။ ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ၊ ဆေးအကျိုးငှာ။ သပ္ပိအာဒိပဉ္စကံ၊ ထောပတ်အစရှိသော ဆေးငါးပါးကို။ စေ ဝိညာပေတိ၊ အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုသို့တောင်း ရာ၌။ န ဘေသဇ္ဇေန
ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၆၄-၅။ မုခဒွါရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကဏ္ဌနာဠိ၊ လည်ချောင်းတည်း။ ဥစ္စာရမတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥက္ခိပိတဗ္ဗမတ္တကံ၊ ချီကြွခြင်းမျှဖြစ်သော ဝတ္ထုကို။ ကသဋံ၊ ဆဍ္ဍေတွာတိ၊ ဣဒံ၊ ကို။ သမုဒါဝါရဝသေန၊ ပြောသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ လေ့လာပြောဆိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဆဍ္ဍိတေပိ၊ မစွန့်သော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဒါယကဿ၊ ပေးသော။ ဝါ၊ ကပ်သော သူ၏။ ဘိက္ခုဿ ဒေတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အညဿ၊ သော။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်း၏။ ဟတ္ထ၊ ပါသာတိက္ကမံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို လွန်ခြင်းကို။ ကဉ္ဇိကန္တိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော တခုခုဖြစ်သော။ ဒြဝံ၊ ပအုံးရည် အပေါက်ကို။ ပတ္တော ပဋိဂ္ဂိဟေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ဌပိတေ၊ ထားအပ်သော။ ပတ္တေ၊ သိပတ်၌။ အဘိဟာရာဘာဝတော၊ ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ ပဌမတရံ၊ ရှေးဦးစဓွား။ ပတိတထေဝေ၊ ကျသော ရေပေါက်၌။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူသ။ အာကိရိတွာ၊ လောင်း၍။ အပနေန္တာနံ၊ မကုန်သော သူတို့၏။ ဘာဇန တော၊ ခွက်မှ (ထည့်) ပတိတထေပေိ၊ ကျသောအပေါက်ရှိသော်လည်း။ အဘိဋတ္တာ၊ ရှေးရှုဆောင်သောကြောင့်။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ခိလိတံ၊ ၏။ စရုကေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌ ခုဒ္ဒကပိဏ္ဍေ၃၊ ငယ်သော မှုတ်ဖြင့်။ ဇာဂရန္တိပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အပိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သုတ္တဿပိ၊ အိပ်ပျော်သောသူ၏လည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ကေစီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အဘယ ဂိရိဝါသီရဟန်းတို့သည်။ ကာယသံသဂ္ဂေ၊ ပုဒ်၌။ ကာယ ပဋိဗဒ္ဓေနာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ထုလ္လစ္စယာပတ္တိ၊ ကို။ ဒဿတိတာ ဧဝ၊ ပြအပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ကာယပဋိဗဒ္ဓပဋိဗဒ္ဓေ နာတိဝစနံ၊ သည်။ ဝစနမတ္တမေဝ၊ သဒ္ဒါမျှသည် သာတည်းဟု။ ဂဟိတံ၊ ၏။ “သတ္ထကေနာတိ ဧတ္တ၊ ပဋိဂ္ဂဟိတကေန၊ အကပ်ခံပြီးသော။ သတ္ထ၊ မကောင်းသော ရေးခြင်းတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မလေ၊ အညစ်အကြေးသည်။ ဝါ၊ သံချေးသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ပဋိဂ္ဂိဟေ တဗ္ဗကိစ္စာဘာဝတော၊ အကပ်ခံအပ်သော ကိစ္စ၏ မရှိသော်ကြောင့် တည်း။ ကေသဉ္စိ၊ အတ္ထာယာတိ ဏတ္ထ၊ ၌။ အနုပသမ္ပန္နာနံ၊ သာမဏေတို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှာ။ “သာမဏေရဿ၊ ၏။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ ဖုဋ္ဌမတ္တမေဝ၊ ထိကာမျှသော ဖြစ်၏။ တံ၊ ထို ဝတ္တုကို။ ပရိစ္စတ္တံ၊ စွန့်အပ်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
ပဋိဂ္ဂဟဏူပဂဘာရံ၊ နာမ၊ အကပ်ခံလောက်သော ဝန်မည်သည်ကား။ မဇ္ဈိမပုရိသေန၊ အားအလတ်ရှိသော ယောကျ်ားသည်။ ဥက္ခိပိတဗ္ဗံ၊ ချီကြွနိုင်သော ဝန်တည်း။ မူလပဋိဂ္ဂဟဏမေဝ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ဝဋ္ဋတိ-ဟူသော ဧတ္တံ၊ ဧတသ္မိံ ပါဌေ၊ ဤပါဠ်၌။
“မစ္ဆကဝါရဏတ္ထ' န္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အဘုဉ္ဇနတ္ထယာပိ၊ အစားခြင်းအလို့ငှာလည်း။ ပဋိဂဟေတွာ၊ ၍။ ဂဟိတေ၊ ယူရာ၌။ ဝဋိတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ယေ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုဆရာတို့ကို။ “သီမသမက္ခနံ၊ ဦးခေါင်းလိမ်းစရာဖြစ်သော။ တေလံ၊ ဆီကို။ ပဋိဂဟေတွာ၊ ၍။ ဣဒံ၊ ဤဆီသည်။ သီသမက္ခနံ၊ ဦးခေါင်းလိမ်းစရာဆီတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနာဘောဂေ နေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်ကို။ အတိက္ကာမေန္တိဿ၊ လွန်စေသော ရဟန်းအား။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ ဘဝေယျ ကိံ၊ ဖြစ်ရာသလော”။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝတ္တာဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ သုတ္တာ ဓိပ္ပာယော ပန၊ ပါဠိ အဓိပ္ပာယ်ကိုကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ “မစ္ဆိကဝါရဏတ္ထံ၊ ယင်ကို နှင်အံ့သောငှာ။ ဗီဇန္တာဿ၊ ယပ်ခပ်သော သစ်ခက်၏။ တသ္မိံ၊ ထို သစ်ခက်၌။ လဂ္ဂရာဇာဒိမှိ၊ ငြိသော မြူစသည်သည်။ ပတ္တေ၊ ၌။ ပတတေ၊ သော်။ သုခံ၊ ချမ်းသာစွာ။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ တတ်ကောင်း၏။ ဣတျိ၊ သညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ ပဋိဂ္ဂိဟိ တဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိဝတ္တနကထာယံ၊ ၌။ “အမှာကံ၊ တို့၏။ တဏ္ဍုလေသု၊ ဆန်တို့သည်။ ခိဏေသု၊ ကုန်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဧတေဟိ၊ ထိုသာမဏေတို့သည်။ အမှာကံ၊ တို့သည်။ ဟတ္ထဂတေဟိ၊ လက်၌ တည်ကုန်သော။ သာမေဏေရသန္တကေဟိပိ၊ သာမဏေတို့၏ ဥစ္စာတို့ဖြင့်လည်း။ ပတိဌိပေတုံ၊ တည်ခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ဟိတ္တုပ္ပာဒေါ၊ စိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သမ္ဘဝေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ပရိဝတ္တနံ၊ လဲလှယ်ခြင်းသည်။ သာတ္ထကံ၊ အကျိုးရှိ၏။
(ဤ အနက်ကား - ဘိက္ခူနံ၊ စိတ္တုပ္ပာဒေ သမ္ဘဝေ- ရှိသည့် ပါဌ် အတိုင်း သမ္ဗန်သော အနက်တည်း။ ဘိက္ခူနံ၊ စိတ္တုပ္ပာဒါသမ္ဘဝတော၊ ပရိဝတ္တနံ၊ ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ ထိုပါဌ်ကား ဣတိ၊ သို့။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ စိတ္တုပ္ပာဒါသမ္ဘဝတော၊ စိတ်အမှတ်၏ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ပရိဝတ္တနံ၊ သည်။ ဟု။ သမ္ဗန်ရာ၏။)
ဣတိ၊ သို။ ဥပတိဿေတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ပရိဝတ္တနံ၊ သည်။ သာတ္ထကံ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ၊ သတိ၊ သော်။ သုဒ္ဓစိတ္တာနံ၊ တို့အား။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိရာ။ ဣတိ၊ အတ္ထံ၊ ဤအနက်သည်။ အာပန္နမေဝ၊ ရောက်သည်သာတည်း။ တထာ၊ ထိုမှ တပါး။ “ပဏ္ဍိတော၊ သော။ ဧသ ဧသော သာမဏေရော၊ သည်။ ပတ္တပရိဝတ္တနံ၊ သပိတ်ကို လဲလှယ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒဿတိ၊ ပေးလတ္တံ့။ မယမေဝ၊ ငါတို့သည် လျှင်မူလည်း။ ဣမဿ၊ ဤ သာမဏေ၏။ ပိဏ္ဍံ၊ ဆွမ်းကို။ ဝိဿာသေနဝါ၊ အကျွမ်းဝင်သဖြင့်မူလည်း။
အပိစ၊ ကား။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတဘာဇနေ၊ အကပ်မခံသော ခွက်ရှိသော။ အညဘိက္ခုသန္တကေ၊ ၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ ပက္ခိပတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ထည့်သောဆွမ်းကို။ ထောကန္တိ ဝါ၊ အနည်းဟူ၍လည်းကောင်း။ အညေန ဝါ ကာရဏေန၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝဒတိ၊ အံ့။ တံ၊ ထို ဆွမ်းသည်။ သဗ္ဗေသံ၊ တို့အား။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဝိနယဒုက္ကဋတ္တာ၊ ဖြစ်သော ကြောင့်တည်း။ အတ္တနာ၊ သည်။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပက္ခိတဗ္ဗံ၊ သော။ ဝိနယဝိဓိံ၊ ဝိနည်းအစီအရင်ကို။ အကတွာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သော ဆွမ်းကို။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ န ဘုဉ္ဇတိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ “တံ ပဋိဟိတကံ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၁၊ ကြောင့်။ န ဘုဉ္ဇတိ၊ မစား။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော စကားကို။ ဘူမိယံ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဘာဇနေ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဖလံ ဝါ၊ အသီးမူလည်းဖြစ်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ သော။ အာမိသံ ဝါ၊ မူလည်းဖြစ်သော။ ယာဝဇီဝိကမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကံ၊ အကပ်မခံသည်ကို။ အဇာနန္တော၊ မသိသောကြောင့်။ အာမသတိ၊ သုံးသပ်၏။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဥဂ္ဂဟိတကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဂဏ္ဌိပုဒ်၏။ မတေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဘိက္ခုဿ၊ ၏။ ပတ္တေ၊ သည်။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတေ၊ အကပ်မခံမူ၍။ ဌိတေ၊ တည်စဉ်။ ပိဏ္ဍံ၊ ဆွမ်းကို။ သစေ ဌပေတိ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုဆွမ်းသည်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ကပ္ပိယံ၊ အပ်သောဆွမ်းကို။ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ အပ်၁။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ အယမေဝ အတ္ထော၊ ဤ အနက်ကိုလျှင်။ “သစေ အတ္တနော ဝါ ဘိက္ခူနံ ဝါ ယာဂုပစနကဘာ ဇနေ။ပ။ နိရာမိသံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ”န္တိ ဝစနေန၊ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ-ဟူသောစကားနှင့်။ သံသန္ဒိတွာ၊ နှီးနှော၍။ ကထေတဗ္ဗော၊ ၏။ “ကပ္ပိယမံသ ခီရံ ဝါ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ပသင်္ဂဝသေန၊ လျဉ်းပါးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဋိလဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော။ အန္နံ၊ ကို။ ယေဟိ စ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်လည်း။ အဓိပ္ပေတံ၊ လိုအပ်၏။ ဣတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏၂။
အန္တပေါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ စတုတ္ထော၊ သော။ ဘောဇနာဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ သမတ္တော၊ ပြီ။
-----------
၅-အစေလကဝဂ္ဂ
၁-အစေလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၆၉။ ဝိဃာသာဒါနံ၊ စားကြွင်းစားဖြစ်ကုန်သော သူတို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ပူဝလာဘေန၊ မုန့်ကို ရသဖြင့်။ အညတရာ၊ တယောက်သော။ ပရိဗ္ဗာဇိကာ၊ ပရိဗိုဇ်မသည်။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ ဌိတာ၊ ရပ်၏။ ဒါပေ တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနုပသမ္ပန္နေန၊ ကို။ ဒါပေတိ၊ ပေးစေ၏။
အစေလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
၂-ဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဥယျောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
၃-သဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၈၀။ သဘောဇနေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမဝိကပ္ပော၊ သည်။ “ဣတ္ထီ စ ပုရိသော စာ”တိ ဣမိနာ တတိယပဒေန၊ နှင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဒုတိယဝိကပ္ပော၊ သည်။ ပဌမေဟိ၊ ပထမဖြစ်ကုန်မသာယာ။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ပုဒ်တို့နှင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကုလေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဃရေ၊ အိမ်သို့။ အနုပဝိသိတွာ၊ ၍။ နိသီဒနစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သစိတ္တကံ၊ ဖြစ်၏။
သဘောဇနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-ရဟောပဋိစ္ဆန္နသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၈၄။ ဣဓ၊ ဤ အစေလကဝဂ်၌။ ပဉ္စမံ၊ ပဉ္စမသိက္ခာပုဒ်သည်။ ဥပနန္ဒဿ၊ ၏။ စတုတ္ထံ၊ သိက္ခာပုဒ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခုနိ ဝဂ္ဂဿ၊ ၏။ ဒသမဌကထာယံ၊ ဒသမသိက္ခာပုဒ် အဋ္ဌကထာ၌။ ဥပရိ ဥပနန္နဿ၊ ၏။ တတိယသိက္ခာပဒေနာ”တိ ပါဌော၊ သည်။ န ပါဌော၊ ပါဌ်ကောင်းမဟုတ်။ “စတုတ္ထေနာ”တိ၊ ပါဌော၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ရဟောနိ သဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅ - ရဟောနိ သဇ္ဇသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၈၉။ ရဟောနိ သဇ္ဇသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ ပေါ်သော အနက်ရှိသည်သာတည်း။
ရဟောနိသဇ္ဇ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၆- စာရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၂၄၉။ သဘတ္တောတိ ဧတ္တ၊ ၌။ သမာနနိမန္တနဘတ္ထော၊ တူသော ဖိတ်ခြင်းရှိသော ဘတ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ပုရေဘတ္တဉ္စ၊ ဆွမ်းမစားမီလည်း။ ပိဏ္ဍယ စရိတွာ၊ ဆွမ်းခံ၍။ ယဒိ ဘုဉ္ဇတိ၊ အံ့။ ပရမ္ပရာပတ္တိ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပစ္ဆာ ဘတ္တံ၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့် နောက်၌။ ယဒိ ဘုဉ္ဇတိ၊ အံ့။ သာ၊ ထို ပရမ္ပရ အာပတ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။
ပစ္ဆာဘတ္တဉ္စ၊ ဆွမ်းစားပြီးသည့်နောက် နောက်၌လည်း။ ဂမိတော၊ သွားသော ရဟန်းသည်။ ပုဗ္ဗဂေဟံ၊ ရှေ့အိမ်သို့။ ယဒိ၊ ဂစ္ဆတိ၊ အံ့။ အာပတ္တိယေဝ၊ သည်သာတည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ယေ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်။ အာပတ္တိမတယော၊ အာပတ်သင့် ၏- ဟု အယူရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထို ဆရာတို့သည်။ ကုလန္တရဿ၊ အမျိုးအိမ်တပါးသို့။ ဩက္ကမနေ၊ သက်ဝင်သောအခါ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣဓ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ သမာနဘတ္တပစ္စာသာ၊ တူသောဆွမ်းကို ရနိုးခြင်း ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
တေသံ၊ ထို ဆရာတို့၏။ မတိ၊ အယူကို။ ဂဏိ ကဘတ္တေန၊ ဂဏိကဘတ်ဖြင့်။ သမေန္တိ၊ ညီစေကုန်ရာ၏။ ရန္တိမင်္ဂဏေ၊ ချက်ပြုတ်ရာ အပြင်သို့။ ဝိပဇ္ဇနဉ္စ၊ သွားခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတနိ၊ သို့။ ဧကော၊ တယောက်တည်း။ သမ္မု ခတာသညိ။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
သန္နိဌာနတ္ထိကေဟေဝ၊ သန္နိဌာန်ကို အလိုမရှိကုန်သဖြင့်သာလျှင်။ တပ္ပဘေဒတော၊ ထိုသို့သော အပြားအားဖြင့်။ ဝိစာရေ၊ ထိုမှ ဤမှ သွားလာခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒံ၊ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ဝိညူ၊ ဝိနည်း၌ လိမ္မာသော ဆရာတို့သည်။ စာရိတ္တမစ္စေဝ၊ စာရိတ္တသိက္ခာပုဒ်ဟူ၍ သာလျှင်။ ဝိဒု ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
(ဤ ဂါထာတို့၌ အသီးသီးပါဌ် ရှိကြသည်ဖြစ်၍ ဉာဏ်သက်ရာ သမ္ဗန်ရသည်။ အသင့်ကိုလည်း ဉာဏ်သက်ရာ သမ္ဗန်ပါလေဦး။)
စာရိတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇ - မဟာနာ မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၁၀။ ကာလနဧတ္ထ၊ ၌။ သော၊ ထို မဟာနာမ်သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သံဃ ပဝါရဏာယမေဝ၊ သံဃာကို ဖိတ်ရာ၌လျှင်။ အယံ ဝိဓိ၊ ဤ အစီအရင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဉာတကာနံ၊ ပဝါ ရိတာန”န္တိ၊ ၍။ တ္တံ၊ ၏။ တယာပိ၊ သင်သည်လည်း။ တာဝ၊ စွာ။ ပဝါရိတော၊ ဖိတ်အပ်သည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ အမှာက ဉ္စ၊ ငါတို့အားလည်း ဣမိနာ၊ စဣမိနာ၊ စ၊ ဤဆေး ဤဆေးဖြင့်လျှင်။ အတ္ထော၊ အလိုရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ ဂိလာနောဝ၊ နာသောရဟန်းသည်လျှင်။ လဘတိ၊ ၏။ ပဏီတ ဘောဇနသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “မဟာနာမသိက္ခာပဒေန ကာရေတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ ယံ ပန ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တုံ၊ ထို စကားကို။ သံဃဝသေန၊ သံဃာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝါရိတံ၊ ဖိတ်အပ်သည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘေ သဇ္ဇန ကရဏီယေန၊ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဝိညာပေတီ’တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ပါ စိတ္တိယံ၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။
မဟာနာမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈- ဥယျု တ္တသေနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၁၁-၅။ မံ ဒိဌေနာတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒိဌေန၊ မြင်အပ်သော။ မယာ၊ ဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဝါ၊ ကား။ မမ၊ ငါ့ကို။ ဒဿနေန၊ ဖြင့်။ ကိံ၊ ရှိအံ့နည်း။ ဧကမ္ပိ၊ သရဟတ္တံ ပုရိသန္တိ၊ ပဒံ၊ ပုဒ်သည်။ အင်္ဂပရိယာပန္နိ၊ အင်္ဂါ၌ အကျုံးဝင်၏။
ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉။ သေနာဝါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၁၉။ နဝမေ သေနာပရိက္ခေပေန ဝါ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနေန ဝါ သဉ္စရဏဋ္ဌာနပရိယန္တေန ဝါ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ။
သေနာဝါသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၁၀။ ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၂၄။ ဒသမေ ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာတိအာဒိ။ အဋ္ဌမေ ပန ဧကမေကံ ဒဿနာယ ဂစ္ဆတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ။ ယတ္ထ ဌိတော ပဿတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ပါဠိ။ ကသ္မာ? အင်္ဂပ္ပမာဏာဘေဒေပိ အနီကဝိသေသတော။ ဒသမေ ပန အဋ္ဌမင်္ဂဿ ဒဿနေန ဒုက္ကဋံ သိယာတိ။
ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
သမတ္တော ဝဏ္ဏနာက္ကမေန အစေလကဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။
၆။ သုရာပါနဝဂ္ဂေါ
၁ - သုရာပါနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
အာယသ္မတော၊ ရှည်သောအသက်ရှိသော။ သာဂတဿ၊ သာ ဂတမထေရ်၏။ မဟိဒ္ဓိကတ္တဿ၊ ကြီးမြတ်သော တန်ခိုးရှိသော ကိုယ်စိတ်ကို။ နိဒဿနေန၊ ပြသဖြင့်။ ပါနဿ၊ သေအရက်သောက်ခြင်း၏။ ယံ ယော ဒေါသော၊ အကြင်အပြစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တဿ၊ ထိုအပြစ်ကို။ ဒဿနတ္ထိ၊ ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ သော မုနိ၊ ထို မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပုဗ္ဗေဝ၊ လျှင်။ ဘဒ္ဒဝတိံ၊ သို့။ ပယာတော၊ ကြွတော်မူ၏။
သယံ၊ ကိုယ်သည်။ နာဂံ၊ နဂါးကို။ အပေါထယိတွာ၊ မပုတ်ခတ်မူ၍။ ဝါ၊ မပင်ပန်းစေမူ၍။ ဣဒ္ဓိယာဝ၊ တန်ခိုးဖြင့်သာလျှင်။ ဝိနဿဋံ၊ နဂါး၏ မာန်ကင်းခြင်းကို ပြုလတ္တံ့သော။ သာဂတံ၊ သာဂတမထေရ်ကို။ မြင်တော်မူသောကြောင့်။
( ဣဒ္ဓိယာစနတာ၊ ဟူ၍လည်း။ ပါဌ်ရှိ၏။ ဝိနိဿဋံ၊ မာန်ကို စွန့်ပစ်စေတတ်သော။ သာဂတံ၊ ကို။ ဣဒ္ဓိယာစနတော၊ တန်ခိုးကို မှီ၍ ကောသမ္ဗီ ပြည်သူတို့၏ တောင်းပန်၍ လှူခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်- ပေး။)
သူရာပါနနိသေဓနတ္ထံ၊ သေအရက်ကို သောက်ခြင်းမှ မြစ်တော်မူခြင်းငှာ။ ကောသမ္ဗိမေဝ၊ ကောသမ္ဗီပြည်သို့လျှင်။ အဇ္ဈာဂမာ၊ ကြွသွားတော်မူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နေယျံ၊ သိအပ်၏။ (ညေယျံ-လည်းရှိ၏။)
သုရာပါန သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-အဂုင်္လိပတောဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၃၀။ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-ဟသဓမ္မ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၃၆။ တတိယေ၊ ပုဒ်၌။ တိဝေဒနံ၊ သည်။ ကထံ ဟောတိ၊ နည်း။ ဟသာဓိပ္ပာယေနေဝ၊ ရယ်မြူးလိုသဖြင့်သာလျှင်။ “ပရဿ၊ သူတပါး၏။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဥပ္ပာဒေဿာမီ”တိ၊ ၍။ ဥဒကံ၊ ကို။ ခိပန္တဿ၊ ပစ်သော ရဟန်းအား။ ဒုက္ခဝေဒနံ၊ ဒုက္ခဝေဒနာဖြစ် ၏။ သေသံ၊ သည်။ ဥတ္တာနံ၊ ပေါ်၏။
ဣဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်သည်။ သညာဝိမောက္ခံ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တိကပါစိတ္တိယံ၊ သင့်၏။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ ကီဠိတံဝ၊ ကစားလျက်လျှင်။ အကီဠာ၊ မကစားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ မိစ္ဆာဂါဟေန၊ မိစ္ဆာအယူဖြင့်။ တံ၊ ထိုသို့ ကစားလျက် မကစားဟူသော အမှတ်သည်။ သိယာ၊ ၏။
ဧတ္တာဝတာ၊ ဖြင့်။ ကတကီဠာ၁၊ ပြုသောကစားခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကီဠာယံ ဧဝ၊ ကစားခြင်း၌သာလျှင်။ အကီဠာသညီ၊ မကစားဟူသောအမှတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ စ၊ ဖြစ်သည်လျှင်ကတည်း။ ပိနယကမ္မနိ၊ ဝိနည်းပညတ်ကို လွန်ကျူးကုန်သည်။ သစေ ဟောန္တိ၂၊ ကုန်အံ့။
ဧကန္တာကုသလော၊ စင်စစ် အကုသိုလ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယသ္မာ ပန၊ ကြောင့်ကား။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကီဠာယာ ဘိရတမနော၊ ကစားခြင်း၌မွေ့လျော်သောစိတ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဧကန္တာကုသလော၊ စင်စစ် အကုသိုလ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကမေဝ၊ တခုသာလျှင်ဖြစ်သော။ အကုသလစိတ္တံ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-အနာဒရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၄၄။ “လောကဝဇ္ဇံ၊ လောကဝဇ္ဇကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ ဣဒံ၊ ဤအယူသည်။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ အာစရိယုဂ္ဂဟော၊ ဆရာတို့၏ သင်နည်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တဿစ၊ ဆိုသောရဟန်းအားလည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ယံ၊ အကြင်အာပတ်သို့။ သံကိလိဋ္ဌေနေဝ၊ သံကိလိဋ္ဌသာလျှင်ဖြစ်သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ယံ ဝါ၊ အကြာင် ဝတ္ထုကိုမူလည်း။
ဂါရယှော အာစရိယုဂ္ဂဟောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥစ္ဆုရသော၊ သည်။ သတ္တာဟကာလိကော၊ တည်း။ တဿ၊ ထိုကြံ၏။ ကသဋော၊ အဖတ်သည်။ ယာဝဇီဝကော၊ ဖြစ်၏။ ဒွိန္နံယေဝ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ကြံဖတ်, ကြံရည်တို့၏လျှင်။ သမဝါယော၊ ပေါင်းမိခြင်းသည်။ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိ၊ ကြံချောင်းဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိကာလေ၊ နေလွဲသောအခါ၌။ ဥစ္ဆုယဋ္ဌိံ၊ ကြံချောင်းကို။ ခါဒိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ ဟူမူကား။ ဂုဠဟရီဋကံ ဝိယ၊ တင်လဲ, သဖန်းခါးသီးကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိကော၊ သော။ သမ္ပတိ နိဗ္ဗတ္တော၊ ယခုအခါ၌ဖြစ်သော။ ဂါရယှာစရိယဝါဒေါ၊ ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဏ္ဏတ္တိ ဝဇ္ဇေ ပန ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “န ပတ္တဟတ္ထေန ကဝါဋော ပဏာမေတဗ္ဗော’တိ ဣမဿ၊ ဤပါဠိ၏။ (အတ္ထံ+၌ စပ်။) ‘ယေန ဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ပတ္တော၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ၏။ တေန ဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ န ပဏာမေတဗ္ဗော၊ မတွန်းအပ်။ ဣတရေန၊ တပါး သောလက်, တပါးသောဝတ္ထုဖြင့်။ ပဏာမေတဗ္ဗော၊ ၏'။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တထာ၊ ထိုအချင်းဖြင့်။ အာစရန္တော၊ ကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အာပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ န ကာရေတဗ္ဗော၊ အတင်အပ်။ ‘တထာ၊ တူ။ ဗုဒ္ဓဗောဓိ စေတိယာနံ၊ ဘုရား, ဗောဓိ, စေတီတို့၏။ ပုပ္ဖံ၊ ကို။ ဂဏှိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တထာ စ၊ ဖြင့်လည်း။ အာစရန္တော၊ ကို။ အာပတ္တိ ယာ၊ ဖြင့်။ န ကာရေတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်”။ ဣတိစ၊ လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထို အချင်းဖြင့်။ အဘယဂိရိဝါသိကော၊ အဘယဂိရိ ကျောင်းတိုက်၌နေသော ရဟန်းသည်။ အာစရိ၁၊ ကျင့်လေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မဟာဝိဟာရဝါသိနော၊ မဟာဝိ ဟာရကျောင်း၌ နေသော ရဟန်းတို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ စေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်အံ့။ “ဧဝံ၊ သို့။ မာ ဝဒေ၊ မဆိုလင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ အပသာ ဒေတဗ္ဗော၊ မောင်းမဲအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “သုတ္တံ သုတ္တာနုလောမဉ္စ ဥဂ္ဂဟိတကာနံယေဝါ”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံကို။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သုတ္တာနုလောမံ၊ သုတ္တာနုလောမဟူသည်။ အဋ္ဌကထာ၊ တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
အနာဒရိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ဘိံသာပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၄၅။ ဘိံသာပနသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
ဘိံသာပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-ဇောတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၅၄။ “ဝိသိဗ္ဗနာပေက္ခော”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းအား။ သာ၊ ထိုမီးလှုံခြင်းကို။ အပေက္ခာ၊ ငဲ့ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ အာနပတ္တိ၊ မသင့်။
ဇောတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၇-နဟာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၆၄။ နဟာနသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ လျှင်တည်း။
နဟာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
--------
၉-ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၇၄။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ပရိဘောဂေါ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ ကာယကမ္မံ၊ တည်း။ အပစ္စုဒ္ဓါရဏံ၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ်မပြုခြင်း သည်။ ဝစီကမ္မံ၊ တည်း။
ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
၁၀-စီဝရာပနိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၇၉။ ဒသမေ၊ ပုဒ်၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိသီဒနသန္ထတံ၊ သန္ထနနိသီဒနကိုလည်းကောင်း။ စီဝရနိသီဒနမ္ပိ၊ စီဝရနိသီဒနကို လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးသော နိသီဒိုင်သည်လည်း။ သဒသမေဝ၊ အဆာရှိ သည်သာတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ဥဘယမ္ပိ၊ ထို နှစ်ပါးစုံကိုလည်း။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ၍။ “နိသီဒနံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ”တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုနှစ်ပါးသော နိသီဒနတို့တွင်လည်း။ စီဝရဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ စီဝရနိသီဒနံ၊ ကို။ ဂဟိတမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ သန္ထတနိသီဒနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိသီဒနသန္ထတမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ “နိသီဒနသန္ထတံ နာမ သဒသံ ဝုစ္စတီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးပုစ္ဆာတည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဣတရဿ၊ စီဝရနိသီဒန၏။ အနိသီဒနအဒသပ္ပသင်္ဂတော၊ နိသီဒိုင်မဟုတ်သည်၏အဖြစ်, အဆာမရှိသည်၏အဖြစ်၏ လျဉ်းပါးရာသောကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ နိသီဒိုင်တို့တွင်။ နိသီဒနသန္ထ တဿ၊ ၏။ ပါစိတ္တိယံ-ပါစိတ္တိယဿ၊ ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၁၊ ကြောင့်။ ဣတရမ္ပိ၊ စီဝရနိသီဒနသည်လည်း။ ပါစိတ္တိယဝတ္ထုမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဇ္ဇာတိကတ္တာ၊ ထို နိသီဒနသဘောရှိသောကြောင့်တည်း။ သဿာမိကေ၊ အရှင်ရှိသော။ သူစိဃရေ၊ အပ်အိမ်၌။ သူစိဂဏနာယ၊ အပ်အရေအတွက်ဖြင့်။ အာပတ္တိယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
စီဝရာပနိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ ဆဋ္ဌော၊ သော။ သုရာပါနဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ သမတ္တော၊ ပြီ။
-----------
၇-သပ္ပာဏကဝဂ္ဂ
၁-သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-သပ္ပာဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၈၇။ “ပါဏော၊ သတ္တဝါသည်။ အတ္ထိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနန္တောပိ၊ သိလျက်လည်း။ “မရိဿန္တီ”တိ၊ သေကုန်လတ္တံ့ဟူ ၍။ အဝိစာရေတွာ၊ မဆင်ခြင်မိသောကြောင့်။ စေ ပိဝတိ၊ သောက်အံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။
ဇလေ၊ ရေ၌။ ပုပ္ဖံ၊ ပန်းအစရှိသည်ကို။ ပက္ခိပနံ၊ ထည့်ခြင်း။ ဇလဿ၊ ရေကို။ ပဝေသနံ၊ သွင်းခြင်း။ ဝါ၊ သောက်ခြင်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၏။ ဣဒံ နာနတ္တံ၊ ဤ အထူးကို။ အဃတာ၂၊ သူတပါးကို မနှိပ်စက်လိုသော။ ဉာဏဝတာ-ဉာဏဝန္တေန၊ ဉာဏ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဉေယျံ၊ ၏။
သပ္ပာဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၃၉၂။ တတိယေ၊ ပုဒ်၌။ ဒွါဒသ ဥက္ကောဋော၊ တဆယ့်နှစ်ပါးသော လှန့်ခြင်းတို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ကုန်၏။ ထတ္ထ၊ ထို တဆယ့်နှစ်ပါးတို့တွင်။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ အကတံ၊ မပြုအပ်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ဒုက္ကဋံ၊ မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်၏။ ပုန၊ တဖန်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ တစ်နည်းကား။ အကတံ၊ သော။ ကမ္မံ၊ ကံ။ ဒုက္ကဋံ၊ သော။ ကမ္မံ၊ ကံ။ ပုန ကာတဗ္ဗံ၊ တဖန် ပြုအပ်သော။ ကမ္မံ၊ ကံ။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဝါဒါဓိကရဏေ၊ အနုဝါဒါဓိကရုဏ်း၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ အနိဟဋံ၊ မထုတ်အပ်သော ကံ။ ဒုန္နိဟဋံ၊ မကောင်းသဖြင့် ထုတ်အပ်သော ကံ။ ပုန၊ တဖန်။ နီဟရိတဗ္ဗံ၁၊ ထုတ်အပ်သော ကံ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဝါဒါဓိကရဏေ၊ ၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ အဝိနိစ္ဆိတံ၊ မဆုံးဖြတ်အပ်သော ကံ။ ဒုဝိနိစ္ဆိတံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆုံးဖြတ်အပ်သော ကံ။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ဆုံးဖြတ်သော ကံ။ ဣတိ၊ သို့။ အာပတ္တာဓိကရဏေ၊ ၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ အဝူပသန္တံ၊ မငြိမ်းသော ကံ။ ဒုဝူပသန္တံ၊ မကောင်းသဖြင့် ငြိမ်းသော ကံ။ ပုန၊ တဖန်။ ဝူပသမေတဗ္ဗံ၊ ငြိမ်းစေအပ်သော ကံ။ ဣတိ ဣမေ တယော၊ ဤသုံးပါးတို့ကို။ ကိစ္စာဓိကရဏေ၊ ရုဏ်း၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အယံ၊ သည်ကား။ အဋ္ဌကထာနယော၊ နည်းတည်း။ ပါဠိယံ ပန၊ တော်၌ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဥက္ကောဋန အရာ၌။ မုခမတ္တမေဝ၊ အမြွက်မျှကိုသာလျှင်။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။
ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခပဒဝဏ္ဏနာ
၃၉၉။ “ပါရာဇိကာနီတိ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒဿိတာနိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကထံ၊ ဖြင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း၂။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ပရိဝါရ ပါဠိတော၊ ပရိဝါပါဠိအားဖြ့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ပရိဝါပါဠိ၌။ “အာပတ္တာဓိကရဏ ပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ကတိ အာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ နည်း။ စတေဿာ အာပတ္တိယော၊ တို့ကို။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ ပါရာဇိကံ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဋိစ္ဆာ ဒေတိ၊ အံ့။ ပါရာဇိကဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝေမတိကာ၊ ၍။ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ အံ့။ ထုလ္လစ္စယဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သံဃာဒိသေသံ၊ ကို။ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ အံ့။ ပါစိတ္တိယဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာစာရဝိပတ္တိံ၊ ကို။
ယာဝ ကောဋိ န ဆိဇ္ဇတီတိ စ ဧတ္ထ၊ ၌လည်း။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ အန္တမသော၊ အယုတ်သဖြင့်။ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းငှာ။ အညဿ၊ တပါးသော သူအား။ အာရောစေတု ဝါ၊ ကြားသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာဝါ အာရောစေတု၊ မကြားသည် မူလည်းဖြစ်စေ။ ပဋိစ္ဆာဒနစိတ္တေနေဝ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်သော စိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပန္နော၊ ရောက်၏။ တဿ ပန၁၊ ထိုရဟန်းကား။ အညဿ၊ တပါးသောရဟန်းကို။ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းငှာ။ အနာရောစနေနေဝ၊ မကြားသဖြင့်သာလျှင်။ ကောဋိ၊ အစွန်းသည်။ ဆိန္နာ၊ ပြတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပုန၊ တဖန်။ ပဋိနိဝတ္တိတွာ၊ နစ်၍။ ဝစနေန၊ ဆိုသဖြင့်။ ကိံ ပယောဇနံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အန္တိမဿ၊ အဆုံးဖြစ်သော ရဟန်းကို။ အနာရောစနေန၊ မကြားသဖြင့်။ ဆိန္နာ၊ ပြတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အပ္ပဋိစ္ဆာဒနေန ဧဝ၊ မဖုံးလွှမ်းသဖြင့်သာ။ ဆိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဿ ဝါ၂၊ ရှေး၌မူလည်းဖြစ်သော။ အာရောစေ တဗ္ဗဿ၊ ကြားအပ်သောသူအား။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ တတော၊ ထိုသို့ကြားသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ကောဋိ၊ အစွန်းသည်။ ဆိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒဘာဝေ ဝါ၁၊ ထိုသို့မကြားခြင်းရှိသော် လည်း။ ဝါ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် အစွန်းအပြတ်သည်ရှိလျှင်မူလည်း။ ပဋိနိဝတ္တိတွာ၊ နစ်၍။ ဝါ၊ ပြန်၍။ အပ္ပဋိစ္ဆာ ဒနတ္ထံ၊ မဖုံးလွှမ်းခြင်းအကျိုးငှာ။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ကြားသော်လည်း။ ကောဋိ၊ သည်။ ဆိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့အား။ ပဋိဘာတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ တတိယေန ဒုတိယဿတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒုတိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ တတိယေန ဒုတိယဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒုတိယော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပဌမော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တာနံ၊ ဆိုကုန်သော သူတို့၏။ “ဝတ္ထု ပုဂ္ဂလော၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ အပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝါရိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ အညဿ၊ တပါးသော။ စတုက္ကဿ၊ ကို။ အာရောစနေပိ၊ ကြားရာ၌လည်း။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ တဗ္ဗဿ၊ ကြားအပ် သောသူအား။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ တတော၊ ထိုသို့ကြားသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ကောဋိ၊ အစွန်းသည်။ ဆိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒဘာဝေ ဝါ၁၊ ထိုသို့မကြားခြင်းရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် အစွန်းမပြတ်သည်ရှိလျှင် မူလည်း။ ပဋိနိဝတ္တိတွာ၊ နစ်၍။ ဝါ၊ ပြန်၍။ အပ္ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ၊ မဖုံးလွှမ်းခြင်းအကျိုးငှာ။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ကြား သော်လည်း။ ကောဋိ၊ သည်။ ဆိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့အား။ ပဋိဘာတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ တတိယေန ဒုတိယဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒုတိယော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပဌမော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တာနံ၊ ဆိုကုန်သော သူတို့၏။ “ဝတ္ထု ပုဂ္ဂလော၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ အပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝါရိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ အညဿ၊ တပါးသော။ စတုက္ကဿ၊ ကို။ အာရောစနေပိ၊ ကြားရာ၌လည်း။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပုဗ္ဗေဝ၊ ရှေးဦး ကလျှင်။ သုတွာ၊ ၍။ အညဿ၊ ကို။ အနာရောစိတတ္တာ၊ မကြားအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “သုတေန၊ ကြားသဖြင့်။ အညဿ၊ တပါးသောသူကို။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၀၄။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဗဟုဝိဓာ၊ များသောအပြားရှိသည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟာယနဝဍ္ဎ နန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ၊ ၌။ ဒွါဒသန္နံ မာသာနံ၊ တဆယ့်နှစ်လတို့၏။ ဦနတာယ၊ ယုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟာယနံ၊ ယုတ်ခြင်းကို။ စေ ကတံ၊ အကယ်၍ ပြုအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ ပသူတဿ၊ ဖွားပြီးသောသူအား။ ဝဍ္ဎနံ၊ ပွားခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ၊ ၌။ ဝဍ္ဎနံ၊ ပွားခြင်းကို။ စေ ကတ၊ အံ့။ ပသူတဿ၊ ဖွားပြီးသော သူ၏။ ဟာယနံ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ နိက္ခမနီယပုဏ္ဏမာသီ နာမ၊ မည်သည်ကား။ သာဝဏမာသဿ၊ ဝါခေါင်လ၏။ ပုဏ္ဏမာသီ၊ လပြည့်နေ့ကို။ “ပါဋိပဒ ဒိဝသေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒုတိယေ၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ ဥပဂစ္ဆတိဒိဝသေ၊ ဝါဆိုကပ်သော နေ့၌”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ သော၊ ထို သာမဏေသည်။ ပသူတဒိဝသတော၊ ဖွားသော နေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝေဿာ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်ပြည့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဝသေသာနံ၊ ကြွင်းကုန်သော။ ဒွိန္နံ ဝဿာနံ၊ နှစ်နှစ်တို့၏။ အဓိကဒိဝသာ နိ၊ လွန်သော နေ့တို့သည်။ ဟောန္တိယေဝ၊ ဖြစ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိက္ကင်္ခါ၊ ယုံမှားခြင်း မရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ၊ ပဉ္စင်းခံကုန်၏။ တံ သန္ဓာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဗ္ဘဝဿဉ္စ၊ ပဋိသန္ဓေနေသော နှစ်ကိုလည်းကောင်း။ ပဝါရေတွာ၊ ပဝါရဏာပြု၍။ လဒ္ဓဝဿဉ္စ၊ ရသော နှစ်ကိုလည်းကောင်း။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဇာတဒိဝသတော၊ ဖွားသောနေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍
၄၀၆။ အညံ ဥပသမ္ပာဒေတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ အာစရိယော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ပဉ္စင်းခံ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အနက်တည်း။ “ဩပပါတိကဿ၊ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေနေသော လူ၏။ သောဠသဝဿုဒ္ဒေသိကဘာ ဝတော၊ တဆယ့်ခြောက်နှစ်ရွယ် ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ စတ္တာရော ဝေဿ၊ လေးနှစ်တို့ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ တိုး၍။ ဝါ၊ လွန်၍။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၀၉။ ထေယျသတ္ထော၊ ခိုးသားလှည်းကုန်သည်သည်။ သုဒ္ဓမာတုဂါမော စ၊ သက်သက်သော မာတုဂါမသည်လည်း။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဒွေ အာပတ္တိယော၊ နှစ်ချက်သောအာပတ်သင့်ကုန်၏။ ဘိက္ခုနိယော၊ တို့သည်။ အထ ယဒိ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ သမယော၊ သမယသည်။ ရက္ခတိ၊ ၏။ ထေယျသတ္ထဘာဝဿ၊ ခိုးသားလှည်းကုန်သည်အဖြစ်၏။ ဌာနံ၊ အရာကို။ ကတွာ၊ ၍။ သဟဓမ္မိကာနံ၊ တို့၏။ ရက္ခဏီယတ္တာ၊ စောင့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရက္ခတိ ဧဝ၊ စောင့်သည့်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ထေယျဘာဝေန၁၊ ခိုးသား၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဟဓမ္မိကတာ၊ သဟဓမ္မိကဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ရက္ခတိ ဧဝ၊ မစောင့်သည်သာတည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အပါရာဇိကထေယျ ဘာဝေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ သဟဓမ္မိကဘာဝေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ စေ၊ အံ့။ ဣတရသ္မိံ၊ ၌။ ကုတရံ၊ တည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမယော၊ သည်။ အနိဿဋော၊ ၍။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ထေယျသတ္ထော၊ သည်။ ထေယျသတ္ထသညီ၊ ထေယျသတ္ထဟု အမှတ်ရှိ သည်ဖြစ်၍။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သံဝိဓာယ၊ ညီညွတ်တိုင်ပင်၍။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကေသုစိ၊ အချို့သောပါဌ်တို့၌။ သဒ္ဓိန္တိ ပဒံ၊ သဒ္ဓိံ ဟူသော ပုဒ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တံ၊ ထို သဒ္ဓိံ-သဒ္ဒါသည်။ အနနုရူပံ၊ မလျော်။ ဒုတိယေပိ၊ ၌လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူ တည်း။
ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၁၂။ “တေန ခေါ ပန သမယေန အညတရာ ဣတ္ထီ”တိ စ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ကေသုစိ၊ တို့၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ နတ္ထိဘာဝေါ၊ မရှိသော အဖြစ်သည်။ သုန္ဒရော၊ ကောင်း၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “တေန ခေါ ပန သမယေနာ”တိ၊ ၍။ အဓိကရတ္တာ၊ လိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣဓ၊ ပုဒ်၌။ ဧကတော ဥပသမ္ပန္နာ၊ ဧကတောဥပသမ္ပ န္နဘိက္ခုနီမ။ သိက္ခမာနော၊ သိက္ခမာန်မ။ သာမဏေရီ၊ သာမဏေမ။ ဣတိ ဣမာ တိဿော၊ ဤ သုံးယောက်ကုန်သော သူတို့သည်။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣမာသံ ပန၊ ဤ သုံးယောက်သော သူတို့အားကား။ သမယော၊ သည်။ ရက္ခတိ၊ ၏။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဣမာသံ၊ ဤသုံးယောက်တို့၏လည်းကောင်း။ မာတုဂါမဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။
၄၁၄။ အပိစ၊ ဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ “ဝိညူ ပဋိဗလာ”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အပ္ပဋိဗလာ၊ မစွမ်းနိုင်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ အနာပတ္တိဝတ္ထုကာ၊ အနာပတ္တိဝတ္ထုဖြစ်၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ သည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုကတ္တာ၊ ဒုက္ကဋဝတ္ထုဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ဘိက္ခု သံဝိဒဟတိ၊
သံဝိဓာနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၁၇။ ဂဟဋ္ဌဿာပိ၊ လူအားလည်း။ ဝါ၊ ၏လည်း။ ဘိက္ခုနီဒူသကကမ္မံ၊ ကံသည်။ မောက္ခန္တရာယိကမေဝ၊ မောက္ခန္တရာယ် သည်သာတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထို ဘိက္ခုနီမကို ဖျက်ဆီးသောသူအား။ ပဗ္ဗဇ္ဇာပိ၊ ရှင်အဖြစ်ကိုလည်း။ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ပယ်အပ်၏။ အဟေတုကတ္တာ၊ အဟိတ်ပဋိသန္ဓေ နေခြင်းကြောင့်။ ဝိပါကန္တရာယိကာ၊ ဝိပါကန္တရာယိကဖြစ်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သဉ္စိစ္စ၊ လွန်ကျူးလိုသော စေတနာရှိကုန်၍။ အာပန္နာ၊ သင့်သောအာပတ်တို့သည်။ အာဏာတိက္ကမန္တရာယိကာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ (စပ်၍ ပေး) သမ္မုဋ္ဌာ၊ မေ့လျော့သောကြောင့်။ သုဒ္ဓသညိနော၊ စင်ကြယ်၏ဟု အမှတ်ရှိသော ရဟန်းအား။ အန္တရာယိကာ စ၊ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သည်သာတည်း။ သေသာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧဟိကာ၁၊ တပါးပါးစီဖြစ်ကုန်သော။ ရသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘာဝေန၊ သဘာဝကိစ္စနှင့်။ အဓိကုဋ္ဋနဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဓိကရဏံ၊ တည်ရာကို။ ဝါ၊ စွဲရာကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ကုဋ္ဋနဋ္ဌေန ဆိန္ဒနဋ္ဌေန၊ ဖြတ်တတ်သော အနက်သဘောဖြင့်။ ကုသလဓမ္မစ္ဆေဒနဋ္ဌေန၊ ကုသိုလ်တရားကို ဖြတ်တတ်သော အနက်အားဖြင့်။ အသိသူနူပမာ၊ အသိသူနူပမာမည်၏။ စိတ္တဝိတုဒနဋ္ဌေန၊ စိတ်ကို ထိုးကျင့်စေတတ်သော သဘောဖြင့်။ သတ္တိသူလူပမာ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အနာပတ္တိဝါရပါဠိယံ၂၊ အနာပတ္တိဝါရ၊ ပါဠိ၌။ “အာဒိကမ္မိ ကဿာ”တိ ပဒံ၊ ပုဒ်ကို။ မုခါရုဠှဝသေန၊ နှုတ်သို့ တက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။
အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၂၅။ “တံ ဒိဋ္ဌိံ အပ္ပဋိနိဿဋ္ဌေနာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ လဒ္ဓိနာနာ သံဝါသကတံ၊ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသက အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တိစိတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိပါကာဗျာကတစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သဟ ဝါ၊ တကွမူလည်း။ သေယျံ၊ အိပ်ခြင်းကို။ ကပ္ပေယျ၊ အံ့။ ဣတိ ဧဝမတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သစိတ္တကတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကိရိယာဗျာကတံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။
ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ကဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၂၈။ ယတ္ထ တေ န ပဿာမာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေတိ ပဒေ၊ တေ-ဟူသောပုဒ်၌။ တန္တိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တံ၊ သင့်ကို။ အထဝါ၊ ကား။ တဝ၊ ၏။ ရူပါဒိံ၊ အဆင်းအစရှိသည်ကို။ န ပဿာမ၊ မမြင်ကုန်ရာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အယံ သမဏုဒ္ဒေသော၊ ဤသာမဏေသည်။ ပါရာဇိကော၊ ရှုံးခြင်းသို့ ရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “တံ ဒိဋ္ဌိံ၊ ထိုအယူကို။ သစေ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ၊ စွန့်အံ့။ သံဃဿ၊ အား။ အာရောစေတွာ၊ ကြား၍။ သံဃာနုမတိယာ၊ ဖြင့်။ ပဗ္ဗာဗေတဗ္ဗော၊ နှင်ထုတ်အပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာ၊ ဒဏ်အမှုဖြင့် ဖျက်ဆီးခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။
ကဏကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ သတ္တမော၊ သော။
သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ သမတ္တော၊ ပြီး။
----------
၈-သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂ
၁-သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၃၄။ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဝိလေခနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၃၈။ အာပတ္တိ စသတိသမ္မောသာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကတ္တဗ္ဗဉ္စ၊ ပြုအပ်သည်ကိုလည်း။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဣတိ ဒီပေတိ၊ ၏။ စတ္တာရိ ဧဝ၊ လေးပါးတို့ကိုသာ။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရဋ္ဌေကဒေသော၊ တိုင်းပြည်၏ တစိတ်သည်။ ဇနပဒေါ၊ ဖြစ်၏။ ဗုဒ္ဓကာလေ၊ ဘုရားလက်ထက်တော်၌။ အရိဋ္ဌကဏကာ၊ အရိဋ္ဌရဟန်း, ကဏကသာမဏေတို့သည်။ သာသနပစ္စတ္ထိကာ၊ သာသနာတော်၏ ရန်သူဖြစ်ကုန်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “နာလံ အန္တရာယာယာ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ တေ၊ ထိုရဟန်းသာမေဏတို့သည်။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အသဗ္ဗညုတေ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်ရှိသော်။ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ၊ ဝဇ္ဇီတိုင်းသား ရဟန်းတို့သည်။ ဒသဝတ္ထုဒီပကာ၊ ဆယ်ပါးသောဝတ္ထုကို ပြကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုဝဇ္ဇီတိုင်းသား ရဟန်းတို့သည်။ ဝိနယသာသနပစ္စတ္ထိကာ၊ ဝိနည်းတော်သာသနာတော်တို့၏ ရန်သူဖြစ်ကုန်၏။ ပရူပဟာ ရာဒိဝါဒါပန၊ ပရူပဟာရအစရှိသော အယူတို့သည်ကား။ သုတ္တန္တော ဘိဓမ္မပ္ပစ္စတ္ထိကာ၊ သုတ္တန်, အဘိဓမ္မာတရားတော်တို့၏ ရန်သဖြစ် ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ကေ ပန၊ အဘယ်သူတို့နည်းဟူမူကား။ ဧကစ္စေ၊ အချို့ကုန်သော။ မဟာသံဃိကာဒယော၊ မဟာသံ ဃိကအစရှိကုန်သော ရဟန်းတို့တည်း။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသော သံဃိကရဟန်းတို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပနတ္ထံ၊ ငှာ။ “ပရူပပဟာရာ။ ပ။ ဝါဒါ”တိ၊ ၍။ ဝိသေသန ဝစနံ၊ ဝိသေသနသဒ္ဒါကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို သာသနပစ္စတ္ထိကရဟန်း တို့တွင်။ ယေ၊ အကြင်ရဟန်းတို့သည်။ ကုဟကာ၊ အံ့ဖွယ်ပြုတတ်ကုန်၏။ ပါပိစ္ဆာကာ၊ မကောင်းသော အလိုရမ္မက် ရှိကုန်၏။ အဘူတံ၊ မိမိ၌ ထင်ရှားမရှိသော ဈာန်, မဂ်တရားကို။ ဥလ္လပိတွာ၊ ပြောဟော၍။ ပဋိလဒ္ဓဝရ ဘောဇနာနိ၊ ရအပ်သော မြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ စား၍။ မုဋ္ဌဿတီ၊ လွတ်သော သတိရှိသည်ဖြစ်၍။ နိဒ္ဒံ၊ အပ်မွေ့ခြင်းကို။ ဩက္ကမိတွာ၊ သက်၍။ သုက္က ဝိဿဋ္ဌိံ ပတ္တာ၊ သုတ်လွတ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော သူတို့သည်။ (ဝုတ္တေ-၌ စပ်)။ တံ၊ ထိုသို့ လွတ်သောသုတ်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်သောကြောင့်။ “အရဟတော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ၊ သုက်လွတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသလော”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ “မာရကာယိကာ၊ မာရ်၏ အပင်းအသင်းဖြစ်ကုန်သော သူတို့သည်။ ဥပသံဟရန္တိ၊ အနီးသို့ဆောင်ကုန်၏”။ ဣတိ ဝတွာ၊ ၍။ ဇနံ၊ လူအပေါင်းကို။ ဝေဉ္စန္တိ၊ လှည့်ပတ်ကုန်၏။ ယေ စ၊ အကြင် ရဟန်းတို့သည်လည်း။ သမ္မာပဋိပန္နာ၊ ကောင်းသော အကျင့်ရှိကုန်၏။ အကုဟကာ၊ အံ့ဖွယ်ကို မပြုတတ်ကုန်။ တေပိ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်လည်း။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ သုတွာ၊ ၍။ ကေစိ၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်။ တံဒိဋ္ဌိကာ၊ ထိုသို့ မှားသောအယူရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အဓိမာနိနော စ၊ အလွန်သော မာန်မူကုန်သည်လည်း။ ဝါ၊ ငါသာလျှင် မြတ်သည်ဟု မှတ်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ၊ သုက်လွတ်ခြင်းကို။ ပဿိတွာပိ၊ မြင်၍လည်း။ နာဓိမုစ္စန္တိ၊ နှလုံးမသွင်းနိုင်ကုန်။ ဝါ၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်ကုန်။ အနဓိဂတေ၊ မရသည်၌။ အဓိဂတသညိနောဝ၊ ရ၏ဟု အမှတ်ရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အရဟတော၊ အား။ နာမဂေါတ္တာဒီသု၊ အမည်, အနွယ်အစရှိသည်တို့၌။ ဝိစာရဏာ ဝိယ၊ စိစစ်သကဲ့သို့။ အညေဟိ၊ တပါးသောသူတို့သည်။ ပညတ္တိနာမံ၁၊ ပညတ်အမည်ကို။ အညာဏကင်္ခါဝိတရဏာ၊ မသိခြင်းယုံမှားကို မဖျောက်နိုင်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ ဤအဓိပ္ပာယ်ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသာသနပစ္စတ္ထိက ဆိုရာ၌။ ဝိနယဓရော၊ ဝိနည်းကို ဆောင်သော ရဟန်းသည်။ “အဋ္ဌာနမေတံ ဘိက္ခဝေ
ဝိလေခနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
၃- မောဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၄၄။ မောဟနသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
မောဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
၄-ပဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၅၂။ ရတ္တစိတ္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန၊ ဖြင့်။ ရတ္တစိတ္တော၊ တပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိဟေဌေတု ကာမံ ပန၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းငှာ အလိုရှိသောသူကိုကား။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ “အဟံ၊ သည်။ ဣမံ၊ ဤသူကို။ မာရေမိ၊ သတ်အံ့။ မေ၊ ငါ့အား။ မောက္ခော၊ လွတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ၊ သို့။ စိန္တေတွာ၊ ကြံ၍။ ကုပိတော၊ အမျက်ထွက်လျက်။ သုဒ္ဓ၁၊ စင်သော စိတ်အမှတ်ကို။ ပုရေက္ခတွာ၊ ရှေးရှုပြု၍။ ပဟာရံ၊ ကို။ သစေ ဒေတိ၊ ပေးအံ့။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ယထာဝတ္တုကမေဝ၊ ဝတ္ထု အတိုင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။
ပဟာရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-တလသတ္တိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၅၆။ “ကာယံ ဝါ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ဝါ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကာယာဒီသု၊ တို့၌။ ယံ၊ အကြင် ကိုယ်လက်အင်္ဂါကို။ ဥစ္စာ ရေတိ၊ ကြွ၏။ ဝါ၊ ရွယ်၏။ တံ၊ ထိုကိုယ်လက်အင်္ဂါသည်။ တလံ နာမ၊ မည်၏။ တလမေဝ၊ လျှင်။ တလသတ္တိကံ၊ တလသတ္တိက မည်၏။ ပေါ ထနသမတ္ထဋ္ဌေန၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော အနက်ဖြင့်။ သတ္တိကံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထို တလသတ္တိကကို။ “ဥပ္ပလပတ္တမ္ပီ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ နိယမေတိ၊ မှတ်၏။ ဧဝံ ကုပ္ပိတာတိ၁ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကောပဝသေန၊ ဖြင့်။ ပေါထနာသမတ္တတံ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကို။ အဝိစာရေတွာ၊ မစိစစ်မူ၍။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော။ ဟတ္ထဂတံ၊ လက်၌ရှိသော ဝတ္ထုကို။ ပဋိက္ခိပန္တိ၊ ရှေးရှု ပစ်ကုန်၏။ သုခသမ္ဖဿမ္ပိ၊ ကောင်းသော အတွေ့ရှိသည်မူလည်း။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဟရိတုကာမ တာယ၊ ပုတ်ခတ်လိုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဟဋေ၊ ပုတ်ခတ် အံ့။ ပုရိမေန၊ ရှေးသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ သင့်၏။ ကေဝလံ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းနှင့်မရော သက်သက်သော။ ဥစ္စာရေတုကာမတာယ၊ ရွယ်လိုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။
တလကတ္တိသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-------
၆-အမူလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၆၂။ ဥပသမ္ပန္နေ အနုပသမ္ပန္နသညီ အမူလကေန သံဃာဒိသေသေ နာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကာယသံသဂ္ဂါဒိနာ၊ သော။ သံဃာဒိသေ သာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဝတ္ထု နာ၊ ဖြင့်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ သင့် ၏။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ သာမဏေအား။ သံဃာဒိသေသာပတ္တိ နာမ၊ မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။
အမူလကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၆၈။ ဦနဝီသတိဝေဿာ မညေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သယံ သညာယ၊ မိမိ၏ အနှစ်နှစ်ဆယ်မပြည့်ဟူသော အမှတ်ဖြင့်။ တထာ၊ ထို ထင်တိုင်းသော အမှတ်ဖြင့်။ အမညန္တော၊ မအောက်မေ့မူ၍။ ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒနတ္ထံ၊ ကုက္ကုစ္စဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ “မညေ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသော ရဟန်းကို။ မုသာဝါဒေန၊ ဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗော ကိံ၊ အာပတ် တပ်ရမည်လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အင်္ဂသမ္ပတ္တိယာ၊ မုသာဝါဒအင်္ဂါ ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ တပ်အပ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ကေဝလံ၊ မုသာဝါဒနှင့်မရော သက်သက်။ “မညေ”တိ ဣမိနာ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ နိယမတော၊ မှတ်အပ်သောကြောင့်။ အင်္ဂသမ္ပတ္တိ၊ အင်္ဂါ ၏ပြည့်စုံခြင်းသည်။ န စဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပရမတ္ထေ၊ ၌။ ဝိဟိတံ၊ စီရင်ခြင်းသည်။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သောအရာ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဥဒကံ မညေ အာဒိတ္တ”န္တိအာဒိမှိ၊ ၌။ ပရော၊ သူတပါးသည်။ ကုက္ကုစ္စံ၊ သည်။ ဥပ္ပါဒေတု ဝါ၊ ဖြစ်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါ၊ မဖြစ် မူလည်း မဖြစ်စေ။ တံ၊ ထိုသို့ ကုက္ကုစ္စဖြစ်ခြင်း, မဖြစ်ခြင်းသည်။ အပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ကုက္ကုစ္စုပ္ပါဒန”န္တိ၊ ၍။ တဿ၊ ထို ပြောဆိုသော ရဟန်း၏။ အဓိပ္ပာယဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သော၊ ရဟန်း၏။ အဓိပ္ပာယဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-ဥပဿုတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဥပဿုတိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၇၄။ “ဓမ္မိကာနံ ကမ္မာန ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဧကစ္စေ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဓမ္မိကာနံ၊ ကုန်သော။ ကမ္မာနံ၊ တို့၏။ “ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဒမ္မိ၊ ၏”။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဒေန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုပေးခြင်းသည်။ တေသံ၊ ထိုပေးသော ရဟန်းတို့၏။ မတိမတ္တမေဝ၊ အလိုမျှသာတည်း။ ပဋိပတ္တိ၊ ဝိနည်းနှင့်လျော်သော အကျင့်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အဓမ္မံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ခိယျတိ၊ ရှုတ်ချကဲ့ရဲ့၏။ တံ ဝါ၊ ထိုအဓမ္မကိုမူလည်း။ ဥက္ကောဋေတိ၊ လှန့်၏။ အနာပတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ အနာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းဖြင့်။ ဆန္ဒဒါနကာလေ၊ ဆန္ဒ ပေးသောကာလ၌။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အဓမ္မကမ္မခိယျနာဒိပစ္စယာ၊ အဓမ္မကံကို ကဲ့ရဲ့ခြင်းအစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ အနာပတ်ကို ဟောတော်မူသောကြောင့်တည်း။ အဓမ္မေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝဂ္ဂေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ န ကမ္မာရဟဿ ဝါ၊ ကံမထိုက်သော ရဟန်းအားမူလည်း။ ကမ္မကရဏပစ္စယာ၊ ကံပြုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အာပတ္တိမောက္ခကရဏတော၊ အာပတ်မှ လွတ်ခြင်းကို ပြုတတ်သောကြောင့်။ တထာဝစနံ၊ ထိုသို့ဆိုခြင်းသည်။ အဝိသေသမေဝ၊ သာမညဖြစ်သော စကားလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “အဝိသေသမေဝ တထာဝစန”န္တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒန္ဒဒါနကာလေ၊ ဆန္ဒပေးသောအခါ၌။ အဓမ္မကမ္မကရဏာနုမတိယာ၊ အဓမ္မကံကို ပြုလိုသော အဖြစ်၏။ အဘာဝတောစ၊ မရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ကာရကေဿဝ၊ ပြုတတ်သော ရဟန်း၏လျှင်။ ဝဇ္ဇပ္ပသင်္ဂတော စ၊ အပြစ်ရှိ၏ဟု လျဉ်းပါးရာသောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဂဏဿ၊ ကံပြုသော ဂိုဏ်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ပါရိသုဒ္ဓိဆန္ဒဒါယကာဝ၊ ပါရိသုဒ္ဓိကို ပေးသောရဟန်း, ဆန္ဒပေးသော ရဟန်းတို့သည်သာလျှင်။ ဒုက္ကဋံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဂဏော၊ သည်။ န အာဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အကမ္မပ္ပတ္တတ္တာ၊ ကံအား မလျောက်ပတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ပရိဝါရေပိ၊ ပါဠိ၌လည်း။ ကမ္မဝဂ္ဂေ၊ ၌။ ကမ္မပ္ပတ္တဆန္ဒဒါယကာ၊ ကံအားလျောက်ပတ်သော ဆန္ဒပေးသော ရဟန်းတို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဖြစ်သော်လည်း။ အဓမ္မကမ္မဿ၊ အား။ ဆန္ဒော၊ ကို။ န ဒါတဗ္ဗော၊ မပေးအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒေန္တေ၊ ပေးသည်ရှိသော်။ အကပ္ပိယာနုမတိဒုက္ကဋတော၊ အကပ္ပိယကံကို အလိုရှိသောအားဖြင့် ဒုက္ကဋ်အာပတ်သက့်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အကပ္ပိယကံကို အလိုရှိရာ၌။ ဒုက္ကဋတော၁၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်မှ။ န မုစ္စန္တိ၊ မလွတ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ တို့၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အာစရိယော အာဟ၊ ၏။
ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
၁၀-ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၈၁။ သန္နိပါတံ၊ အစည်းအဝေးကို။ အနာဂန္တွာ၊ မလာမူ၍။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ စေ န ဒေတိ၊ မပေးအံ့။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဓမ္မကမ္မန္တရာယကရဏာဓိပ္ပါယတ္တာ၊ ဓမ္မကံ၏ အန္တရာယ်ကို ပြုလိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သံဃမဇ္ဈော၊ သံဃာ့အလယ်၌။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။
ဆန္ဒံအဒတွာဂမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၁-ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၈၄-၅-၆-၇။ အဒါသီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပလောကေတွာ၊ ပန်၍။ အဒါသိ၊ ပေး၏။ ဘိက္ခူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ၊ ကုန်သော။ တေ ဘိက္ခဝေါ၊ တို့သည်။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ပရိဝဇ္ဇယိတွာ၊ ကြဉ်ကုန်၏။ “သံဃော”တိ အဝတွာ၊ သံဃာဟု မဆိုမူ၍။ “ဘိက္ခူ”တိ၊ ၍။ အာဟံသု၊ ဆိုကုန်၏။ ပရိဏာမေန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နေန္တိ၊ ဆောင်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို ပါဠိ၌။ လာဘောတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ပဒုဒ္ဓါရကရဏံ၊ ပဒုဒ္ဓါရပြုခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနဓိပ္ပေတဿာပိ၊ မဆိုလိုအပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသော ပုဒ်၏။ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန၊ အနက်ကို ထုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လာဘဒီပနတ္ထံ၊ လာဘကို ပြအံ့သောငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ စီဝရမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ အညံ ပရိက္ခာရံ ဒိန္နံ ခီယတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒိန္နန္တိ စ၊ ဒိန္နံဟူသော ပုဒ်သည်လည်းကောင်း။ ပရိက္ခာရန္တိ စ၊ ပုဒ်သည်လည်းကောင်း။ ဘုမ္မတ္ထေ၊ သတ္တမီအနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်တည်း။
ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၂-ပရိဏမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၄၉၁။ ဉာတကမ္ပိ၊ အဆွေတော်သော သူကိုလည်း။ ပရဿ၊ သူတပါးအား။ ဒါတုကာမံ၊ ပေးလိုသည်ကို။ အညဿ၊ တပါးသော သူအား။ ဒါပေတိ၊ ပေးစေ၏။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ သင့်သည်သာတည်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ဝတ္ထုတို့၌။ အာပုစ္ဆိတွာ၊ ပန်၍။ ဒါတုကာမံ၊ ပေးလို, လှူလိုသော သူကို။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဝိစာရေတုံ၊ စီရင်ခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ၏။
ပရိဏာမနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌမော၊ သော။ သဟဓမ္ပိကဝဂ္ဂေါ၊ သည်။ သမတ္တော၊ ပြီ။
-----------
၉-ရတနဝဂ္ဂ
၄၉၄-၇။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ ပယိရုပါသတိ၊ ဆည်းကပ်၏။ ဧဝံ အာကာရေန၊ ဤသို့ ဘုရားကိုဆည်းကပ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အယံ ပုရိသော၊ သည်။ ပါပေါ၊ ယုတ်သည်။ ဟောတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ န အရဟတိ၊ မထိုက်။ ပါပေါ၊ ယုတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကာရဏတ္ထံ၊ ကာရဏအနက်ရှိ၏။
၄၉၈။ ရတနံ နာမ၊ ရတနာမည်သည်ကား။ အဂ္ဂမဟေသီ၊ မိဖုရားကြီးတည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အညာပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ဒေဝီဂေါတ္တာ၊ မိဖုရားအနွယ်သည်။ န ရက္ခတိ၊ မစောင့်ရှောက်။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ “န မဟေသီ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနာဘာဝတော၊ ပါဠိမရှိသောကြောင့်တည်း။ ခတ္တိယောဝ၊ သည်လျှင်။ နာဘိသိတ္တော၊ အဘိသိက် မသွန်းသည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ အဘိသိတ္တော ယေဝ၊ အဘိသိက်ခံသော သူသည်သာလျှင်။ န ခတ္တိယော၊ မင်းမဟုတ်သည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ ရက္ခတိ၊ စောင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ အင်္ဂဘာဝေန စ၊ ဖြင့်လည်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အဘိသိတ္တဘာဝေါဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ သေသံ၊ ကြွင်းသော စကားသည်။ ဥက္ကဋ္ဌ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ အလွန်ကို ပိုင်းခြားခြင်းတည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၅၀၀-၅၀၁။ “န သယနိဃရေ သယနိဃရသညီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိကစ္ဆေဒေါပိ၊ ကိုလည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ သယနိဃရံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အပရိက္ခိတ္တရုက္ခမူလာဒီ၊ အရံမရှိသော သစ်ပင်ရင်းအစရှိသည်တို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။
အန္တေပုရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ရတနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၀၄။ “အဓိဝါသေတု ဂဟပတိနော ဘတ္တ”န္တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “မေ ဂဟပတိနော”တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ၏။
၅၀၆။ ကုရုန္ဒိဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဃရေပိ၊ ၌လည်း။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ယဒိ အာသင်္ကန္တိ၊ အကယ်၍ တွေးတော ရွံရှားကုန်သည် ဖြစ်အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုအိမ်၌။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏။ ပတိရူပါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ရတနသမ္မ တေ၊ ရတနာဟု သမုတ်အပ်သော ဝတ္ထု၌။ ပံသူကူလဂ္ဂဟဏံ ဝါ၊ ပံ့သကူဟု ယူဆခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ရတနေ၊ ရတနာ၌။ နိရုဿုက္ကာဂမနံ ဝါ၊ ကြောင့်ကြ မရှိမူ၍ သွားခြင်းလည်းကောင်း။ ဝါ၊ အားမထုတ်မူ၍ သွားခြင်းသည်လည်းကောင်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ တာဝကာလိကဝသေနပိ၊ အခိုက်အတန့်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ အနာမာသံ၊ အနာမာသဝတ္ထုကို။ ပဋိဂ္ဂဏှိတုံ၊ သိမ်းဆည်းခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သမာဒပေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာစိတွာ၊ တောင်းပန်၍။ “ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ အရိယာ၊ တို့သည်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ ရပ်ကုန်၏။ ဧသာ၊ ဤသို့ ရည်၍ ရပ်ခြင်းသည်။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ ယာစနာ၊ တောင်းခြင်းတည်း”။ ဣတိ ဝုတ္တနယေန၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သော နည်းဖြင့်။
ရတနာသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၁၁-၂။ အဟိနာ ဍဋ္ဌဝတ္ထုမှိ၊ ၌။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ သန္တဘိက္ခုံ၊ ထင်ရှားရှိသော ရဟန်းကို။ အနာပုစ္ဆာ၊ မပန်မူ၍။ ဂတော၊ ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ ကုက္ကုစ္စံ၊ သည်။ ဥဒပါဒိ၊ ဖြစ်၏။ အဒိန္နာဒါနေ ဝုတ္တနယေနာတိ ဣဒံ၊ ကို။ ဂါမော ဂါမူပစာရောတိ ဣဒံ၊ ဤ စကားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-သူစိဃရိသက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၂၀။ ဝါသိဇဋေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါသိဒဏ္ဍကေ၊ ပဲခွပ်ရိုး၌။
သူစိဃရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-မဉ္စိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၂၁-၂။ “ဥစ္စေ၊ မြင့်သော။ မေဉ္စ၊ ညောင်စောင်း၌။ ဣတိစ၊ သို့လည်းကောင်း။ “ဥစ္စာ မေဉ္စ၊ မြင့်သော ညောင်စောင်း၌”။ ဣတိ စ၊ သို့လည်းကောင်း။ ကတ္ထစိ၊ ပါဌ်၌။ အတ္ထိ၊ ၏။ အာယတော တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိတ္ထတော၊ အနံအားဖြင့်။ အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘာဝနပုံသကံ၊ ကိရိယာနပုံသည်။ ဝါ၊ ကား။ အဋ္ဌင်္ဂုလပမာဏံ၊ လက်ရှစ်သစ်အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ပါဒကံ၊ အခြေကို။
မဉ္စသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၂၈။ ပေါဋကိတူလန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ ကိဉ္စ၊ အလုံးစုံသော။ တိဏ တူလံ၊ မြက်လဲတည်း။ ပဋိလာဘေန ဥဒ္ဒါလေတွာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋိလာဘမတ္တေနေဝ၊ ရကာမျှတည်းဖြင့်လျှင်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ ဣတိ ဝိယ၊ ဤကဲ့သို့။ ကိဉ္စာပိ ဒိဿတိ၊ ထင်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ ပရိဘောဂေယေဝ၊ သုံးဆောင်ရာ၌သာလျှင်။ အာပတ္တိ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ “အညေန ကတံ ပဋိလဘိတွာ ပရိဘုဉ္စတိ၊ အာပတ္တိဒုက္ကဋဿာ”တိဝစနံ၊ ဒုက္ကဋဿ-ဟူသော ပါဠိသည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သာဓကံ၊ သက်သေတည်း။
တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၃၁။ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ နိသီဒနဿ၊ နိသီဒိုင်၏။ ဇာတိ၊ ဇာတ်သည်။ ကိဉ္စာပိ န ဒိဿတိ၊ မထင်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ စီဝရက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုသောကြောင့်။ “နဝ စီဝရာနိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရိယာပန္နတ္တာ၊ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စီဝရဇာတိ ယေဝ၊ သင်္ကန်းဇာတ်သည်သာလျှင်။ အဿ၊ ထို နိသီဒန၏။ ဇာတိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိဗ္ဗာ၊ ၏။ “သန္ထတသဒိသံ သန္ထတသဒိသံ သန္ထရိတွာတိ သဒသန္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သဒသဿ၊ အဆာရှိသော နိသီဒိုင်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တနိသီဒနသန္ထတတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နိသီဒိုင်အခင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဥပမေတိ၊ နှိုင်းယှဉ်၏။ ဝါ၊ ဥပမေတိ-ဥပမံ ကရောတိ၊ ဥပမာကို ပြု၏။ လာဘေ၊ ရသည်၌။ သဒသံ၊ အဆာရှိသော အခင်းသည်။ အလာဘေ၊ ၌။
နိသီဒနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၃၉။ အဓောနာဘိ၊ ချက်မှ အောက်၌။ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလာ၊ ပုဆစ်ဒူးဝန်းမှ အထက်၌။ ဥပ္ပန္နကဏ္ဍုပီဠကာဒိပဋိစ္ဆာဒိကာ၊ ဖြစ်သော ဝဲနာ, အိုင်းအနာစသည်ကို ဖုံးလွမ်းသောပုဆိုးကို။ ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိ နာမ၊ ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိအမည်ရှိ၏ဟူ၍။ ယဒိ အဓိပ္ပေ တာ၊ အကယ်၍ အလိုရှိအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တဿ၊ ထို ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒနပုဆိုး၏။ သုဂတဿ သုဂတဝိဒတ္ထိယာ ဒီဌသော စတေဿာ ဝိဒတ္ထိယော တိရိယံ ဒွေတိ ဣဒမ္ပိ၊ ဒွေဟူသော ဤ ပမာဏသည်လည်း။ အတိမဟန္တံ ပမာဏံ၊ အလွန်ကြီးသော ပမာဏသည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ သဗ္ဗော၊ ခပ်သိမ်းသော။ ပုရိသော၊ သည်။ အတ္တနော အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ ဝိဒတ္ထိယာ၊ အထွာဖြင့်။ သတ္တဝိဒတ္ထိကော၊ ခုနစ်ထွာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုဂတ စ၊ ၏လည်း။ ဧကာ ဝိဒတ္ထိ၊ တထွာသည်။ မဇ္ဈိမပုရိသဿ၊ မဇ္ဈိမပုရိသ၏။ တိဿော ဝိဒတ္ထိယော၊ သုံးထွာတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိ၊ သည်။ ပကတိပုရိသဿ၊ ပကတိပုရိသ၏။ ပမာဏံ၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ဒီဃသော ပန၊ အလျားမှကား။ ဒိဂုဏံ၊ နှစ်ဆတက်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အာပဇ္ဇတု၊ ရောက်သည်ဖြစ်စေ။ တဿာ၊ ထို ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိ၏။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ၊ ကို။ စေ ဣစ္ဆတိ၊ အကယ်၍ အလိုရှိအပ်သည်ဖြစ်အံ့။ သဗ္ဗမ္ပိ သရီရံ၊ အလုံးစုံသော ကိုယ်ကိုလည်း။ ပဋိစ္ဆာဒေဿတိ၊ ဖုံးလွှမ်းလတ္တံ့။ သဗ္ဗသရီရဂတသင်္ဃာဋိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဗဟုဂုဏံ၊ အထပ်များစွာ။ နိဝါသေတု ကာမော၊ ရဟန်းသည်။ နိဝါသေဿတိ၊ ဝတ်လတ္တံ့။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အဓိပ္ပာယော၊ အလိုသည်။ သိယာ၊ ၏။
ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၄၂။ ဝဿိကသာဋိကာပိ၊ မိုးရေခံ ပုဆိုးကိုလည်း။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အနုညာတာ၊ ၏။ ဝဿကာလေ၊ မိုးကာလ၌။ ကေစိ၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်။ သင်္ဃာဋိပရိဘောဂေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပရိဘုဉ္ဇိဿန္တိ၊ ကုန်လတ္တံ့။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အဓိပ္ပာယော၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣမိနာ၊ တက္ကေန၊ ဖြင့်။ “အပ္ပမာဏိကာ ယော။ ပ။ ဓာရေန္တီ”တိ၊ ဓာရေန္တိ-ဟူသော။ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ ပညတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကိဉ္စာပိ အနုညတာ၊ ကုန်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ ပုဏ္ဏပရိစ္ဆေဒတော၊ ပြည့်သောအပိုင်းအခြားမှ။ အဓိကပ္ပမာဏာယော၊ လွန်သောပမာဏရှိကုန်သော အမာလွှမ်း, မိုးရေခံ ပုဆိုးတို့ ကို။ တေ ဘိက္ခူ၊ ထို ဆဗ္ဗဂ္ဂီရဟန်းတို့သည်။ ဓာရေသုံ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ တာသံ၊ ထို အမာလွှမ်း မိုးရေခံသင်္ကန်းတို့၏။ ဧတပရမတာ၊ ထိုသို့ဆိုအပ်ပြီးသော ပမာဏရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ အနုညာတာ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဒသမေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေ ဝ နယော၊ နည်းရှိ၏။
ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-နန္ဒတ္ထေရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
နန္ဒတ္ထေရသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝဏ္ဏနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ နဝမော၊ သော။ ရတနာဂ္ဂေါ၊ သည်။ သမတ္တော၊ ပြီ။
ပါစိတ္တိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍ
၁-ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဒုတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၅၅၉။ “နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဉ္စန္နံ ဘောဇာနာနံ အညတရေန ဘောဇနေန နိမန္တိတာ ဘုဉ္ဇန္တီ”တိ၊ ၍။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထခေါ၊ သော်လည်း။ အကပ္ပိယနိမန္တနေန၊ ဖြင့်။ နိမန္တိတတာ၊ ဖိတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ် ၌။ န အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါမဟုတ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဣဓ ဝါ၊ ဤ အဋ္ဌကထာ၌လည်းကောင်း။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ လေသာဘာဝတော၊ အမြွက်၏ မရှိသောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “နိမန္တိတာ”တိ ပဒဿ၊ ၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အာစိဏ္ဏဝသေနေဝ၊ အလေ့အကျက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပရေပိ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တယော တိကစ္ဆေဒါ၊ သုံးပါးကုန်သော တိကပရိစ္ဆေဒ တို့ကို။ ယောဇေတွာ၊ ၍။ ဒေဿတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပဒဘာဇနေ၊ နီ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ ယထာ တထာ၊ ဟုတ်ဟုတ်ညားညား သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဘုဉ္ဇန္တာနံ၊ စားကုန်သော။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့ စီရင်သော သဘောရှိသော။ ဘိက္ခုနိံ၊ ကို။ အဝါရေန္တာနံ၊ မမြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ပါဋိဒေသနီယမေဝ၊ ပါဋိဒေသနီ အာပတ်သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ “ဧသာဝေါသာသတိနာမ, ဝေါသာသန္တီ”တိ စ၊ ၍လည်း။ ဒုဝိဓော၊ သော။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “အဇ္ဈောဟာရေ အဇ္ဈောဟာရေ”တိ ဝစနေန၊ နှင့်။ ပုန၊ တဖန်။ “ဂါရယှံ အာဝုသော ဓမ္မ”န္တိ၊ ဓမ္မံ-ဟူသော။ ဧကဝစနံ၊ သည်။ ဝိရုဒ္ဓံ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အဇ္ဈောဟာရေယဝ၊ မျိုရာ၌သာလျှင်။ အာပန္နံ၊ ရောက်သော အာပတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ အညတြာပိ၊ တပါးသော အရာ၌လည်း။ အာဂစ္ဆတိ၊ ၏။ “အာပဇ္ဇိမှာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဧကေန၊ တယောက်ကြားသဖြင့်။ ဗဟူနမ္ပိ၊ များစွာသော ရဟန်းတို့အား လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထို ကေစိ စကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “တေဟိ ဘိက္ခူဟီ”တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပါဌေ၊ ပါဠိ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ လျှင်။ မမ၊ ငါ၏။ တက္ကော၊ အကြံတည်း။ ဧကေန၊ တယောက်သော ရဟန်းနှင့်။ သဟေဝ၊ တကွလျှင်။ “အဟံ အာပဇ္ဇိ”န္တိပိ၊ အာပဇ္ဇိံ-ဟူ၍လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေန၊ သည်လည်းကောင်း။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည် လည်းကောင်း။ တီဟိ၊ သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒေသေတဗ္ဗတော၊ ကြားအပ်သောကြောင့်။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ “အာပဇ္ဇိမှာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဟေဝါ”တိ၊ ၍။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ န စေ အဝါရိတော၁၊ အကယ်၍ မဖြစ်အံ့။ “အဟံ အာဝုသော ဂါရယှံ ဓမ္မံ အာပဇ္ဇိ”န္တိပိ၊ ၍လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။
ဒုတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅၆၂-၅၇၀။ တတိယစုတတ္ထသိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ ဥတ္တာနတ္ထာ နိယေဝ၊ လျှင်တည်း။
ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-သေခိယကဏ္ဍ
၁-ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၅၇၇။ ဝိဟာရေပီတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနာဒိကာလေ၊ ဘုရားမြတ်စွာအား ဆည်းကပ်ခစားခြင်းစသော ကာလ၌။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ပါရုပိ တဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဥတ္တရာသင်္ဂကိစ္စဝသေန၊ ဥတ္တရာသင်္ဂ ကိစ္စ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဌမ ဒုတိယ သိက္ခာပဒေသု၊ တို့၌။ ပရိဠာဟာဒိပစ္စယာ၊ ပရိဠာ အစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ (ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။) အန္တရဃရပဋိသံယုတ္တေသု၊ အန္တရဃရနှင့် စပ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။
ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၅၈၆။ ဟသနီယဝတ္ထုသ္မိန္တိ ဣဒံ၂၊ ပုဒ်သည်။ ဟေတွတ္ထေ၊ ဟိတ်အနက်၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်တည်း။ ဟသိတဗ္ဗဝတ္ထုကာ ရဏံ၊ ရယ်အပ်သော ဝတ္ထုဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အန္တရဃရေ၊ ရွာတွင်း၌။ ဥစ္စာသဒ္ဒေန၊ မြင့်သော အသံဖြင့်။ အနုမောဒနာဒိံ၊ အနုမောဒနာ အစရှိသည်ကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ ကိရ၊ အာပတ်မသင့် သတတ်။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ မဟိန္ဒတ္ထေရောပိ၊ မဟိန္ဒထေရ်သည်လည်း။ ဟတ္ထိသာလာဒီသု၊ ဆင်တင်းကုပ် စသည်တို့၌။ မဟာဇနဿ၊ လူများအပေါင်းအား။ ကထေသိ၊ ဟော၏။
၅၉၁။ ကေစိ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ “ပရိက္ခာရဌပန မတ္တေန၊ ပရိက္ခရာကို ထားကာမျှဖြင့်။ ဝါသူပဂတော၊ ဝါသူပဂတသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ မတိမတ္တမေဝ၊ အလိုမျှသာ တည်း။ ဘိက္ခုနိယော၊ တို့သည်။ ဝါသူပဂါ၊ နေရာသို့ ကပ်ကုန်သည်။ စေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဘိက္ခုနုပဿ ယော စ၊ ဘိက္ခုနီကျောင်း သည်လည်း။ ကပ္ပိယဘူမိ၊ ကပ္ပိယဘူမိဖြစ်၏။ “ယတ္ထ ဘိက္ခုနိယော ဧကရတ္တမ္ပိ ဝသန္တိ၊ အယံ ဘိက္ခုနုပဿယော”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တာသံ၊ ထို ဘိက္ခုနီတို့၏။ သမီပံ ဝါ၊ အနီးသို့လည်းကောင်း။ တာဟိ၊ ထိုဘိက္ခုနီတို့သည်။ ဂဟိတဝါသာဂါရံ ဝါ၊ နေရာကျောင်းသို့မူလည်း။ “ဂစ္ဆာမိ၊ အံ့”။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဂစ္ဆတော၊ သွားသောရန်ဟန်းအား။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တာဝတာ၊ ထိုအိမ်ဟူကာမျှဖြင့်။ တံ ဃရံ၊ ထိုအိမ်သည်။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အန္တရဃရသင်္ချံ၊ ရွာတွင်းဟူသော အရေအတွက်သို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ လျှင်။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-ခမ္ဘကတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၆၀၄။ သူပေါ၊ သူပသည်။ ပတ္တပမာဏဝဏ္ဏနာယံ၊ သပိတ်ပမာဏကို ဖွင့်ရာ၌။ ဝုတ္တာကာရော၊ ဆိုသော ပဲနောက် ဟင်းတည်း။ ကုဓိတံ၊ ကျိုက်ကျိုက်ဆူသောအရည်ကို။ (ကုပိတမှ အထူးစီရင်အပ်သော တခုခုသော ဟင်းလျာကို) ဩလောဏီ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဂေါရသတော၊ နွားနို့အရည်ဖြင့်။ ပူရာ၊ ပြည့်သည်ဖြစ်၍။ ထူပိတော၊ စုန့်စုန့်တက်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။
၆၀၅။ ဟေဋ္ဌာ ဩရာဟေတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဩရောဟနပ္ပမာဏေ၊ သက်သော ပမာဏသည်။ သတိ၊ သော်။ ဧကဒေသေ၊ တစိတ်သောအရပ်၌။ ထူပီကတေပိ၊ စုန့်စုန့်တက်သည်ကို ပြုသော်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပတ္တဿ ပန၊ သပိတ်၏ကား။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ အောက်၌လည်းကောင်း။ ဥပရိ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ပဒုမိနိပဏ္ဏာဒီဟိ၊ ပဒုမ္မာရွက် အစရှိသည်တို့ ဖြင့်။ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍။ ဩဒဟန္တိယာ၊ ထည့်သည်ဖြစ်၍။ လဒ္ဓံ နာမ၊ ရသောဆွမ်းမည်သည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ “ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ‘သမတိတ္တိကော၊ နှုတ်ခမ်းရေးဖြင့် အမျှတည်သော။ ပိဏ္ဍပါတော၊ ကို။ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ ဝစနမ္ပိ၊ ဤ စကားသည်လည်း။ ပိဏ္ဍပါတေန၁၊ နှင့်။
ခမ္ဘကတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-သက္ကစ္စဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၆၀၉။ သူပေါဒနဝိညတ္တိသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “သူပေါ နာမ ဒွေ သူပါ”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ သူပဂ္ဂဟဏေန၊ သူပ-သဒ္ဒါ ဖြင့်။ ပဏီတဘောဇနေ၊ ပုဒ်၌။ အဝသေသာနံ၊ ကြွင်းကျန်ကုန်သော။ သဗ္ဗဘောဇနာနံ၊ အလုံးစုံသော ဘောဇဉ်တို့ကို။ သင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း အကျိုးငှာ။ အဿ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်၏။ အနာပတ္တိဝါရေ စ၊ ၌မူလည်း။ “ညတကာနံ ပဝါ ရိတာနံ အညဿတ္ထာယ အတ္တနော ဓနေနာ”တိ ဣဒံ၊ ပုဒ်အပေါင်းသည်။ အဓိကံ၊ လွန်၏။ ကတ္ထစိ ပေါတ္ထကေ၊ ပေ၌။ “အနာပတ္တိ အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ အဇာနန္တဿ ဂိလာနဿ အာပဒါသူတီ”တိ၊ ၍။ ဧတ္တကမေဝ၊ ကိုလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့သော ပါဠိသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ “သမသူပကံ ပိဏ္ဍပါတံ ဘဉ္ဇိဿာမီ”တိ ဣမဿ၊ ပုဒ်၏။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ အနာပတ္တိဝါရ၌။ “အညဿတ္ထာယ”တိ၊ ၍။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သောပေ၌။ လိခိတံ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုသို့ ရေးသောပါဌ်ကိုလည်း။ ပမာဒဝသေန၊ ပမာဒ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လိခိတံ၊ ၏။ “မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိပ္ပဋိသာရီ၊ နှလုံးမသာသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဩဂိလိတု၊ ကာမဿပိ၊ အန်လို သောသူ၏လည်း။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ စေပဝိသတိ၊ ဝင်အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဝင်ရာ၌။ ‘အသဉ္စိစ္စာ’တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝိညတ္တမ္ပိ၊ တောင်းသော်လည်းကောင်း။ အဝိညတ္တမ္ပိ၊ မတောင်းသော်လည်းကောင်း။ ဧကသ္မိံ ဌာနေ၊ တခုသော အရပ်၌။ ဌိတံ၊ တည်သောဝတ္ထုကို။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ အနုပဓာရေတွာ၊ ၍။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇန္တော၊ စားမိသည်ကို။ ‘အသတိယာ’တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ ဧကစ္စေသု ပေါတ္ထကေသု၊ တို့၌။ “ရသရသေတိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပါဌ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သက္ကစ္စဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ကဗဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၆၁၈။ “သဗ္ဗံ ဟတ္ထ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဧကဒေသံ၊ တစိတ်ကို။ မုခေ၊ ၌။ ပက္ခိပန္တဿ၊ ထည့်သောရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “သဗ္ဗန္တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဧကဒေသမ္ပိ၊ သည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ သင့်။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ သည်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ အဝိသေသတ္တာ၊ အထူးမဟောသော ကြောင့်တည်း။
ကဗဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၆၂၇။ “သုရုသုရု”န္တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ “သုရောသုရော”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သီတိကတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သီတင်္ကော၊ အအေးဖြင့် နှိပ်စက်၏။
[သီတိကတောတိ သီတဋ္ဋော၊ သီတပီဠိတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ တေရသကဏ်ဋီကာဆို၏။]
“သိလကဗုဒ္ဓေါတိ ဧတံ၊ ဗုဒ္ဓေါ-ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ အရိယာနံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပရိဟာသဝစနမေဝ၊ ပြက်ရယ် ပြုသော စကားတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
၆၃၁။ ပဋိက္ကူလဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋိက္ကူလဝသေန၊ ရွံရှာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယဒိ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ အကယ်၍ပယ်အံ့။ “သေယျာထာပိ ကာမဘောရိနော”တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရာ။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ပဋိက္ကူလံ၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းကို။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဣဿရိယလိင်္ဂဝသေန၊ အစိုးရသောအသွင်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟဏသမ္ဘ ဝတော၊ ကိုင်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ န ဟိတေ ပဋိက္ကူလံ ကရောန္တီတိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထို ကာမဘောဂီဖြစ်သောသူတို့သည်။ အနာဒရာ၊ မရိုသေကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပတ္တဓောဝနန္တိဧတ္ထ၊ ၌။ ပတ္တဓောဝနံ၊ သပိတ်ကို ဆေးသော။ ဘောဇနပဋိသံယုတ္တံ၊ ဘောဇဉ်နှင့်ရောသော။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။
၆၃၄။ “ဆတ္တပါဒုကာယ”န္တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ “ဆတ္တပါဒေ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
၆၃၇။ စာပေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သတ္တခါဒနဝဓော၊ သတ္တဝါကိုဖြတ်တတ် သတ္တဝါကိုဖောက်ထွင်းတတ် သတ္တဝါကို သတ်တတ်သော လက်နက်တည်း။ “သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ သဗ္ဗာ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ဓနုဝိကတိယော၊ လေးအထူးတို့သည်။ ကောဒဏ္ဍေ၊ ကောဒဏ္ဍလက်နက်၌။ ပဝိဋ္ဌာ၊ ဝင်ကုန်၏”။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ပဋိမုက္ကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဝေသိတံ၊ သွင်းအပ်၏။ လဂ္ဂိတံ၊ ဆွဲအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-ပါဒုကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၆၄၀။ သယံ၊ သည်။ ယာနဂတော၊ ယာဉ်၌ တည်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ယာနဂတဿ၊ ယာဉ်၌တည်သောသူအား။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဝတ္ထုံ၊ ငှာ။ အလံ-သမတ္ထာ၊ စွမ်းနိုင်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ သဆတ္တော၊ ထီးဆောင်းသော ရဟန်းသည်။ ဆတ္တပါဏိနော၊ လက်၌ ထီးရှိသောသူအား။ ဝတ္ထုံ၊ ငှာ။ နာလံ အသမတ္ထော၊ မစွမ်းနိုင်။ ဧတ္ထ ယထာ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ အညတြာပိ၊ တပါးသော သိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၆၄၇။ ဆပကဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ “သစာဟံန လဘိဿာမီ”တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဒသ စေ န လဘိဿာမီ”တိ စ၊ ၍လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဝတ္ထသ္မိံ အဂိလာနဿာ”တိ စာတိ ပဒံ၊ ပုဒ်သည်လည်း။ အာဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ သိက္ခာပဒေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်း၏။ ထောမိတောတိ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဟမ္ပိ ဇာနာမီတိ သဒ္ဒေန၊ နှင့်။
ပါဒုကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပကိဏ္ဏနာဝဏ္ဏနာ
ကာယဝါစာစိတ္တကော၊ ကိုယ် နှုတ် စိတ် သုံးပါးကြောင့်။ သမုဋ္ဌဟန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ “သမနုဘာသန သမုဋ္ဌာနာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ သမနုဘာသနံ ကိရိယံ၊ တည်း။ ဣမာနိ ကိရိယာနိ၊ တို့သည်။ ဓမ္မဒေသနသမုဋ္ဌာနာနိ၊ တို့သည်။ ဝါစာ စိတ္တတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာယဝစီဝိညတ္တိဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဥဇ္ဇဂ္ဃိက ဥစ္စာသဒ္ဒါဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ “ကာယဝါစာစိတ္တတော”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ မဆိုအပ်ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ နိသီဒနဂမနာဟာရပက္ခိပနာနိ၊ နေခြင်း, သွားခြင်း, အစာကို ထည့်ခြင်းတို့သည်။ ကာယ ဝိညတ္တိယာ၂၊ ကာယဝိညတ်အား။ သဗ္ဘာဝါ၊ ထင်ရှားရှိသောကြောင့် လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ၌။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဓမ္မဒေသနေ၊ တရားဟော ရာ၌။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ကိရိယာသမုဋ္ဌာန်၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိသောကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သေခိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈-သတ္တာဓိကရဏသမထဝဏ္ဏနာ
(စာပေါတိ ဝေဓဿ နာမံ၊ ဝေဓမယော ဓနုစာပေါတိ ကိရ ဝုစ္စတိ-ဟူ၍ ဤအရာတွင် ပါဌ်ရှိကြ၏။ အရာမဟုတ်ဟု ထင်သည်။ ရှိလိုလျှင် သေခိယအဖွင့်၌ စာပေါ ကောဒဏ္ဍေ-အဖွင့်မှာ ဆိုရာသင့်သည်။ ဆင်ခြင်ရာ၏။)
သတ္တအဓိကရဏသမထဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေါ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
၁-ပါရာဇိက ကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
ကန္ထရမ္ဘဝဏ္ဏနာ
ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့၏။ ယော ဝိဘင်္ဂေါ၊ အကြင်ဝိဘင်းသည်။ အဿ-ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ဘိက္ခုနီဝိဘင်း၏။ သံဝဏ္ဏနာ က္ကမော၊ အဖွင့်အစဉ်သည်။ ပတ္တော၊ ရောက်ပြီ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
ဂန္ထာရမ္ဘဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁-ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၅၆-၇။ တ္ထ တတ္ထ ဌာနုပတ္တိကပညာ၊ ထိုထိုသို့သော အရာ၌ ဖြစ်သော အကြောင်းကိုသိသော ပညာရှိသည်။ ဝီမံသာ၊ ဝီမံသမည်၏။ ပဒပဋိပါတိယာ ဧဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မာတိကာပဒပဋိပါဋိယာ ဧဝ၊ မာတိကာပုဒ်အစဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ “ဝုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သင်္ဂီတိကာနံ၊ သံဂါယနာ တင်ကုန်သော။ ဥပသင်္ကပ္ပနာနံ၊ ဘုရားအလိုသို့ သက်ဝင်၍ ကြံတတ်ကုန်သော မထေရ်တို့၏။ ဝိဘာဇနံ၊ ဝေဖန်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိလိခိတံ၊ ၏။
၆၅၈။ “ဧဟိ ဘိက္ခုနီတိ ဘိက္ခုနီ၊ တီဟိသရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာတိ ဘိက္ခုနီ”တိ ဣဒံ ပန၊ ဤပါဠိကိုကား။ ဒေသနာ ဝိလာသဝသေန၊ ဒေသနာစံပယ်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အညဗုဒ္ဓကာလေ၊ တပါးသော ဘုရား လက်ထက်၌။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အမှာ ကမ္ပိ၊ ငါတို့၏လည်း။ ဗုဒ္ဓကာလေ၊ ၌။ သမ္ဘဝပ္ပသင်္ဂတော စ၊ ဖြစ်သင့်၏ဟု လျဉ်းပါးရာသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧဟိဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ပဋိသေဓဆာယာဒိဿနတော စ၊ မြစ်ခြင်း၏အရိပ်ကို မမြင်သောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ယထာဟ-ကိံ အာဟ၊ မူကား။ ဓမ္မပဒေ၊ ဓမ္မပဒ၌။ ဝိသာခါဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဝိသာခါဝတ္ထု၌။ “တဿ စီဝရဒါနဿ၊ ထိုသင်္ကန်းလှူခြင်း၏။ နိဿန္ဒေန၊ အကျိုးဆက်ကြောင့်။ ဣမံ မဟာလတာ ပသာဓနံ၊ ဤမဟာလတာတန် ဆာကို ဆင်ခြင်းကို။ လဘိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣတ္ထီနံ၊ တို့၏။ စီဝရဒါနံ၊ သည်။ မဟာလတာပသာဓနဘဏ္ဍေန၊ မဟာလတာတန် ဆာကို ဆင်ရသဖြင့်။ မတ္ထကံ၊ သို့။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်၏။ ပုရိသာန၊ တို့၏။ စီဝရဒါနံ၊ သည်။ ဣဒ္ဓိမယပတ္တစီဝရေန၊ တန်ခိုးဖြင့် ပြီးသော သင်္ကန်း သပိတ်ကို ရသဖြင့်။ မတ္ထကံ၊ အပြီးသို့။ ပပ္ပေါတိ၊ ရောက်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နာယ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော။
“ဥဘော၊ နှစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဥပသမ္ပန္နာ၊ ပဉ္စင်းခံကုန်၏။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ယောက် သော ဘိက္ခုနီမတို့၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းကို။ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ၊ ခံငြားအံ့။ အာပတ္တိယာ၁၊ သင့်သောအာပတ်၏။ နာနာ၊ အသီးသီးသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဧသာ ပဉှာ၊ ဤအမေးကို။ ကုသလေဟိ၊ ဝိနည်း၌ လိမ္မာကုန်သောရဟန်းတို့သည်။ စိန္တိတာ၊ ကြံအပ်ကုန်၏။
ဣတိ ဣမာယ ပရိဝါရကထာယ၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပုထုဇ္ဇနကာလေ၊ ၌။ ဧဟိဘိက္ခုသရဏဂမနေန၊ ဖြင့်။ ဥပသမ္ပန္နောဝ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းယောကျ်ားသည်လျှင်။ ဣတ္ထိလိင်္ဂပါတုဘာဝေန၊ ဣတ္ထိလိင်ထင်ရှားဖြစ်သောကြောင့်။ ဘိက္ခုနိ ဘာဝေ၊ ၌။ ဌိတာ၊ ၏။ ပုရေဥပသမ္ပန္နံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို။ (ပုရိသူပ သမ္ပန္နံ-ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ ပုရိသူပသမ္ပန္နံ၊ ယောကျ်ားဖြစ်စဉ်ဖြစ်သော ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို၊ ပေး။) ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ “ဧဟိဘိက္ခုနီ”တိစ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ဥပသမ္ပန္နာ ဘိက္ခုနီ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ သင်္ချံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ နော စေ ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်အံ့။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈေယျ၊ ဆန့်ကျင်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိစာရေတွာ ပန၊ ဆင်ခြင် ၍ကား။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဝိညူ ပဋိဗလော”တိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ယောကျ်ား မိန်းမတို့၏။ အဝဿဝဘာဝဿ၊ ကိလေသာဟူသော မိုးစွတ်ခြင်းကို။ ဣစ္ဆနတော၊ အလိုရှိသောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပေး။) ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ သော။ အာမိသံ၊ ကို။ ပဋိဂ္ဂဏှန္တီနံ၊ ခံကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့၏။ အဂ္ဂဟတ္ထာ၊ လက်ဖျားတို့သည်။ ပုရိသာနံ၊ တို့၏။ ဟတ္ထေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ မိဿီဘာဝံ၊ ရောသည်၏အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝန္ဒန္တာနံ ဝါ၊ ရှိခိုးသည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပုရိသာနံ၊ ယောကျ်ားတို့၏။ သိရာနိ၊ ဦးခေါင်းတို့သည်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့၏။ အဂ္ဂပါဒေဟိ၊ ခြေဖျားတို့ဖြင့်။ မိဿိတာနိ၊ ရောကုန် သည်။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေသစ္ဆေဒနကာလေ ဝါ၊ ဆံရိတ်သောအခါ၌လည်း။ သိရံ၊ ဦးခေါင်းသည်။ ပုရိသာနံ၊ တို့၏။ ဟတ္ထေဟိ၊ တို့နှင့်။ မိဿိတံ၊ ရောသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတံ စိတ္တံ နာမ၊ ဤစိတ်မည်သည်ကား။ အတိရဒ္ဓဂဝေသိ ဝါ၊ အလွန်တပ်မက်ရာကို ရှာမှီးတတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုရက္ခိယံ ဝါ၊ စောင့်ရှောက်နိုင်ခဲ့သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ (အတိရန္ဓ။ ဟူ၍လည်းရှိ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အတိလဟုံ၊ အလွန်လျင်စွာ။ ပါရာဇိကာပတ္တိ၊ ပါရာဇိကအာပတ်သည်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့အား။ မာ ဟောတု၊ မဖြစ်စေလင့်”။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်းတော်မူ၍။ ဘဂဝန္တော၊ ဘုန်းတော်ကြီးကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါ၊ တို့သည်။ ကာရုညေန၊ သနားတော်မူသဖြင့်။ ပါရာဇိကက္ခေတ္တပရိစ္ဆေဒဉ္စ၊ ပါရာဇိကခေတ်အပိုင်းအခြားကိုလည်းကောင်း။ ထုလ္လစ္စယက္ခေတ္တပရိစ္ဆေဒဉ္စ၊ ထုလ္လစ္စယ ခေတ်အပိုင်းအခြားကိုလည်းကောင်း။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ဒေသေသုံ၊ ဟောတော်မူကုန် ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၆၅၉။ တဗ္ဗဟုလနယေန သာ ဝုတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ အနုဂဏ္ဌိပဒက္ကမော၊ အရှင်ဝဇိရဗုဒ္ဓိ စီရင်သော အနုဂဏ္ဌိပုဒ်အစီအစဉ်တည်း။ ယေဘုယျန၊ များသောအားဖြင့်။ ကိရိယာသမုဋ္ဌာနတ္တာ၊ ကိရိယာသမုဋ္ဌာန် ဖြစ်သောကြောင့်။ “ကိရိယသမုဋ္ဌာန”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ “ကာယသံသဂ္ဂံ သမာပဇ္ဇေယျာ”တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “သာဒိယေယျာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အကိရိယတောပိ၊ အကိရိယာအားဖြင့်လည်း။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ ယထာ စ၊ ဤသိက္ခာပုဒ် ကဲ့သို့လည်း။ ဧဝံတထာ၊ တူ။ ဟောဋ္ဌာ၊ အောက် ပဌမ ပါရာဇိက၌။ “မနုဿိတ္ထိယာ တယော မဂ္ဂေ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တဿ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ”တိ-အာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတံ၊ ကိရိယာသမုဋ္ဌာန၏ အဖြစ်ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ တဒနန္တရံ၊ ထိုသို့ ဟောတော်မူသည်၏အခြားမဲ့၌။ “ဘိက္ခုပစ္စတ္ထိကာ။ ပ။ သော စေ ပဝေသနံ သာဒိယတိ၊ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ”တိ အာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ အကိရိယသမုဋ္ဌာနတာယပိ၊ ကိုလည်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပဌမပါရာဇိကဿာပိ၊ ၏လည်း။ တဗ္ဗဟုလနယေနေဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပဝေသနသာဒိယနာဒိမှိ၊ ပဝေသန သာဒိယန အစရှိသည်၌။ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ၊ သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပဌမ ပါရာဇိကဝတ္ထု၌။ အင်္ဂဇာတစလနဉ္စ၊ အင်္ဂါဇာတ်ကို လှုပ်ခြင်းဟူသော ကိရိယာသမုဋ္ဌာန် ဖြစ်ရာသည်ကိုလည်း။ သာရတော၊ အမြတ် အားဖြင့်။ န ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်။
ဧတ္ထ၊ ဤစကားအစဉ်၌။ ယုတ္တိဝစနေန၊ အသင့်ဖြစ်သော စကားဖြင့်။ အရဟန္တာနံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အပ္ပဝိသနတော၊ မဝင်သောကြောင့်။ သစိတ္တကာစိတ္တကပက္ခေသု၊ တို့၌။ အကုသလနိယမော၊ အကုသိုလ်ကို မှတ်ခြင်းသည်။ ကိဉ္စ၊ အဘယ်နည်း။ ဝါ၊ ကိဉ္စ၊ အဘယ်အကျိုးရှိသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ကိေဉ္စတ္ထ၊ ပ။ အကုသလနိယမောတိ ဝစနံ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဓမ္မတာဝသေန၊ ဓမ္မတာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ သေက္ခာနမ္ပိ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ အပ္ပဝိသနတော၊ မဝင်သောကြောင့်။ အစိတ္တကပက္ခေ၊ ၌။ အကုသလနိယမာ ဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ အကုသိုလ်ကို မှတ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုပန္တဿ၊ အိပ်စဉ်။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ ပက္ခိတ္တဇလဗိန္ဒုမိဝ၊ ကဲ့သို့။ သုရာဗိန္ဒုအာဒယော၊ သုရာအပေါက်စသည်တို့ကို။ ဥဒါဟိရိတဗ္ဗာ၊ ထုတ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ တဗ္ဗဟုလ နယနေ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ ယူသည်ရှိသော်။ ပုဗ္ဗေန၊ ရှေးစကားနှင့်။ အပရံ၊ နောက်စကားသည်။ အဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ သမေတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ပါဠိယာ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အဝိသေသတော၁၊ အထူးမရှိသောအနက်ရှိသောကြောင့်တည်း။ ပရတော၊ နောက်မှ။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဧတ္ထ၊ ၌။
ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဒုတိယပါရာဇိကိသက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၆၆။ တတ္ထ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်၌။ “အဋ္ဌန္နံ ပါရာဇိကာန”န္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သင်္ဂီတိကာရကာနံယေဝ၊ သံဂါယနာတင်ကုန်သော ဆရာတို့၏သာလဆင်။ နယတော၊ နည်းအားဖြင့်။ နိက္ခိတ္တဝစနံ၊ ထားသော ပါဠိတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဣတော၊ မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမာနံ၊ ခြောက်ခုခြောက် ခုနစ်ခုမြောက် ရှစ်ခုမြောက်ဖြစ်ကုန်သော။ ပါရာဇိကာနံ၊ တို့ကို။ အပညတ္တတ္တာ၊ မပညတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (ပညတ္တတ္တာဟူ၍ န ပဋိသေဓ မပါပဲလည်း ပါဌ်ရှိ၏။) ဘဂဝတာ ပန၊ သည်ကား။ ပညာပိတံ၊ ပညတ်လတ္တံ့သော။ ဣဒံ အာဒိသိက္ခာပဒမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ “ဆန္နံ ပါရာဇိကာန”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတော၊ ဤသိက္ခာပုဒ်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ ပညတ္တာနိပိ၊ ပညတ်အပ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့ကိုလည်း။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ “အဋ္ဌန္နံ ပါရာဇိကာန”န္တိ ဝစနံ၊ ပါရာဇိကာနံ-ဟူသော ပါဠိသည်။ အပရဘာဂေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စေ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ “ဣဒဉ္စ ပါရာဇိကံ၊ ကိုလည်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ပညတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ‘အဋ္ဌန္န' န္တိ၊ ၍။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ၊ တို့၏။ မတေန၊ ဖြင့်။ ဧတံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ယထာပညတ္တာနုက္ကမဝသေနေဝ၊ အကြင်သို့ ပညတ်အပ်သော အစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂီတာနိ၊ သံဂါယနာတင်ကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အညာသိ”န္တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အညာသီတိ၊ ဟူ၍။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ အပ်။ “ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒ ဝုတ္တ နယေနေဝါ”တိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကံ၊ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းကို။ ယာ၊ အကြင်ဘိက္ခုနီမသည်။ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ ဖုံးလွှမ်း၏။ သာပိ၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည်လည်း။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကာယေဝ၊ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကဖြစ်သည်သာတည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒနံ၊ အပြစ်ကိုဖုံးလွှမ်းခြင်းသည်။ ပေမဝသေန၊ ချစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ၊ ဟောတိ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ သိက္ခာပဒ ဝီတိက္ကမစိတ္တံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို လွန်ကျူးသောစိတ်သည်။ ဒေါမနဿိကမေဝ၊ နှလုံးမသာရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ “ဒုက္ခဝေဒနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဒုတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-တတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၆၉။ ဣမံ အဓိပ္ပာယမတ္တန္တိ၊ ကား။ “စောဒေတွာ သာရေတွာ”တိ ဧတံ၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အယံ၊ ဤကား။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ ယော ဘိက္ခု၊ သည်။ ဥက္ခိတ္တကဘိက္ခုနာ၊ နှင်အပ်သော ရဟန်းနှင့်။ သမာနဒိဋ္ဌိကော၊ တူသော အယူရှိသော ရဟန်းသည်။ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကော၊ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ဘိက္ခု၊ ထို ရဟန်းကို။ အဝန္ဒနီယော၊ ရှိမခိုးအပ်။ ကမ္မာကမ္မေ၊ ကံကြီး ကံငယ်၌။ ဥက္ခိတ္တကော ဝိယ၊ ရဟန်းကဲ့သို့။
တတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-စတုတ္ထပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၇၅။ “လောကဿာဒသင်္ခါတဿ၊ သော။ မိတ္တသန္ထဝဿ၊ အဆွေခင်ပွန်းဖွဲ့ခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တံ၊ ထိုအဝဿုတကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေနာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ တိဿိတ္ထိယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တီသု ဣတ္ထီသု၊ သုံးယောက်သောမိန်းမတို့၌။ ဝါ၊ ကား။ တိဿော ဣတ္ထိယော၊ သုံးယောက်ကုန်သော မိန်းမတို့ကို။ န သေဝေတိ၊ မမှီဝဲ။ တံ န သေဝေတိ၊ ကား။ တာသု၊ ထိုမိန်းမတို့၌။ န သေဝတိ၊ မမှီဝဲ။ အနရိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနာ၊ ဥဘတော ဗျည်းတို့သည်။ ဗျဉ္ဇနသ္မိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတ္တနော ဗျဉ္ဇနေ၊ မိမိမဂ်၌။ န သေဝေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ န သေဝတိ၊ မမှီဝဲ။ န စာစရေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နာစရတိ၊ မကျင့်။ ဝဏ္ဏဝဏ္ဏောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ပုဒ်တို့ဖြင့်။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ၊ သုက်လွတ်ခြင်းတည်း။ ဂမနုပ္ပါဒနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဉ္စရိတ္တံ၊ တမန်သွားသော အမှုတည်း။
၆၇၆။ “နိဝတ္ထံ ဝါ ပါရုတံ ဝါ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဝတ္ထဿ ဝါ၊ ဝတ်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ ပါရုတဿ ဝါ၊ ရုံသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဝတ္တဿ၊ အဝတ်ကို။ ဂဟဏံ၊ ကိုင်ခြင်းကို။ သာဒိယတိ၊ သာယာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
စတုတ္ထပါရာဇိကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပါရာဇိကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-သံဃာဒိသေသကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
၁-ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
၂-ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၈၃။ ဘဋိပုတ္တကာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကုမာရဘဋိကာနံ၊ မဟာပိန္နဲကို ခစားကုန်သောသူတို့၏။ ဂဏာ၊ အပေါင်းတို့တည်း။ ဘဋိပုတ္တဂဏာ၊ မဟာပိန္နဲကို ခစားကုန်သောသူတို့၏ အပေါင်းတို့။ ကပ္ပန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကပ္ပိယံ၊ အပ်သည်ကို။ ကပ္ပဂတိကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကပ္ပိယသဘာဝံ၊ အပ်သောသဘောကို။ ပက္ကန္တာသုပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပရိသံ၊ ပရိသတ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထားခဲ့ ၍။ ဣတရာသု၊ တပါးကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်။ ပက္ကန္တာသု၊ ဖဲကုန်သည်ရှိသော်။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်တော်ကို။ အဇာနန္တာ၊ မသိကုန်သော။ အရိယာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဝုဋ္ဌာပေန္တိ၊ ပဉ္စင်းခံကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ ဝါ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ၊ ကမ္မဝါစာအဆုံး၌။ အာပတ္တိက္ခဏေ၊ အာပတ်သင့်သော အခါ၌။ ဝိပါကာ ဗျာကတသမင်္ဂိ တဝသေန ဝါ၊ သိပါက်, အဗျာကတတို့နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ “တိစိတ္တ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ပဗ္ဗာဇနေ၊ ရှင်ပြုခြင်းကြောင့်။ န ဒုက္ကဋံ၊ မသင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
၃-တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၉၂။ “အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကာမေန္တိယာ”တိဝစနေနပိ၊ အတိက္ကာမေန္တိယာ-ဟူသော ပါဠိတော်ဖြင့် လည်း။ ဧဝံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော နည်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝိကာလဂါမပ္ပဝေသနေ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍု ပါတာနံယေဝ ဝသေန ဥပစာရော ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗောတိ၊ ၍။ ဣတရထာ၊ ဤမှတပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝုတ္တံ၁၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဂါမန္တရဂမန သိက္ခာပုဒ်၌။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ၊ အရံထိုက်ရာ အရပ်ကို။ ပရိက္ခေပံ ဝိယ၊ အရံကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ “အတိက္ကာမေန္တိယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ တတ္ထာပိ၊ ထို ဝိကာလဂါမပ္ပဝေသန သိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ “အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တ ဿာ”တိ၊ ၍။ ဝဒေယျ၊ ရာ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထို ဂါမပ္ပဝေသနသိက္ခာပုဒ်။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနတော၊ မှ။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်။ ဧကော၊ တခုသော။ လေဍ္ဍုပါတော၊ ခဲတကျကို။ ဥပစာရောတိ၊ ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ၊ ထိုဆိုအပ်သော အနက်ကို ပြခြင်းငှာ။ “ပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါမပ္ပဝေသနသိက္ခာပုဒ်၌။ (ထည့်) အန္ဓကဋ္ဌထာယံ၊ ၌။ “ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံယေဝ၊ အရံထိုက်ရာ အရပ်ကိုသာလျှင်။ ‘ဥပစာရ' န္တိ၊ ၍။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ ပရိက္ခေပ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနာနံ၊ အရံ အရံထိုက်ရာအရပ်တို့၏။ နိန္နာနာကာရဏဒီပနတ္ထံ၊ အထူးမရှိ သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ‘ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တဿာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပါဠိဝိသေသံ၊ ပါဠိအထူးကို။ အသလ္လက္ခေတွာဝ၊ မမှတ်မူ၍လျှင်။ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ၊ အရံမရှိသော ရွာ၏။ ဥပစာရံ၊ ကို။ အတိက္ကမန္တဿ၊ လွန်ရာအရပ်၏။ ဥပစာရံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤပုဒ်၌။ ပရိက္ခေပေါ၊ အရံသည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဥပစာရော၊ သည်။ ဘဝေယျ၊ ရာ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ တံ ဥပစာရံ၊ ထိုဥပစာကို။ ပဌမံ ပါဒံ၊ ရှေးဦးစွာသော ဖဝါးအလှမ်းကို။ တံ ဥပမန္တဿ၊ လွန်သောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ-အာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ ဒုတိယံ ပါဒံ၊ ကို။ အတိက္ကမန္တဿ၊ အား။ ပါစိတ္တိယဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ-အာပဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ ယံ ပန ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗ မေဝ၊ မယူအပ်သည်သာတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပါဠိယာ၊ ၌။ ဝိသေသသဗ္ဘာဝတော၊ အထူးဖြင့်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ဥပစာရံ ဩက္ကမန္တိယာတိပိ၊ ၍လည်း။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့သော ပါဌ်တို့၌။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တံ၊ ထိုပါဌ်ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအပရေဆရာတို့၏ စကား၌။ “ပါဠိဝိသေသမသလ္လက္ခေတွာ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ ဒုဝုတ္တံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကားတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဝိကာလဂါမပ္ပဝေသနသိက္ခာပဒေပိ၊ ၌လည်း။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သောပါဌ်၌။ “ဥပစာရံ အတိက္ကမန္တဿာ”တိ ပါဌော၊ သည်။ ဒိဿတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုဝုတ္တံ၊ စကားတည်း။ သော ပါဌော၊ ထို ထင်သောပါဌ်ကို။ အန္ဓကဋ္ဌကထာပါဌတော၊ လာသောပါဌ်ဖြင့်။ ဂဟိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အပရိက္ခိတ္တဿ၊ အရံမရှိသော ပါဌ်သည်သာလျှင်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ အတိက္ကမနံ ပါဌော၊ ဥပစာကို လွန်ခြင်းဟု ရှိသော ပါဌ်သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဗဟူသု ဌာနေသု၊ တို့၌။ ပါဠီဟိ၁၊ ပါဠိတို့နှင့်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာဟိ၊ တို့နှင့်လည်းကောင်း။ ဝိရုဇ္ဈနတော၊ ဆန့်ကျင်သောကြောင့် တည်း။ ဣမသ္မိံ ဝါပိ သိက္ခာပဒေ၊ ၌လည်း။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ကထံ၊ အသို့ဆန့်ကျင်သနည်း။ ဂဏမှာ၊ ဘိက္ခုနီမအပေါင်းမှ။ ဩဟီယမာနာယ၊ ကျန်ရစ်ခြင်းကြောင့်။ အရညေ၊ တော၌။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂါမေ၊ ၌။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အထ စ ပန၊ စင်စစ်မူကား။ နိဒဿနမ္ပိ၊ နိဒဿနနည်းဖြင့်လည်း။ “သိက္ခာပဒါ ဗုဒ္ဓဝရေနာ”တိ ဂါထာ၊ ကို။ ဒဿိတာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရောက္ကမနပရိယာပန္နနဒိံ၊ ဥပစာသို့ သက်ဝင်ခြင်း၌ အကျုံးဝင်သောမြစ်ကို။ အတိက္ကာမေန္တိယာ၊ လွန်စေသဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကိဉ္စ ဘိယျော၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ “ဂစ္ဆန္တဿစတေဿာ အာပတ္တိယော ဌိတဿ စာပိ တတ္တကာ’တိ အာဒီနံ၊ ကုန်သော။
“ပဒသာ ဂမနမေဝ ဟိ ဣဓာဓိပ္ပေတံ၊ တေနေဝ ပဌမံ ပါဒံ အတိက္ကာမေန္တိယာတိ အာဒိမာဟာ”တိ ဧတ္ထ၊ ဤ အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ဝိကာလ ဂါမပ္ပဝေသနသိက္ခာပဒါဒီသု၊ တို့၌။ တဒဘာဝါ၊ ထိုသို့ ဆိုသောအရာ၏ မရှိသောကြောင့်။ ယာနေန ဝါ၊ ယာဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣဒ္ဓိယာ ဝါ၊ တန်ခိုးဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဝိသတော စ၊ ဝင်သော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ အဒ္ဓါနံ၊ အဓွန့်ရှည်သောခရီးသို့။ ဂစ္ဆတော စ၊ သွားသော ရဟန်းအားလည်းကောင်း။ အာပတ္တိ၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုယာဉ် တန်ခိုးဖြင့် သွားရာ၌ အသာရုပ္ပတ္တာ၊ မလျောက်ပတ်သောကြောင့်။ အာပတ္တိမောက္ခော၊ အာပတ်မှလွတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီဝိဟာရဘူမိ၊ ဘိက္ခုနီမကျောင်း မြေကို။ “ဂါမန္တရ”န္တိ၊ ၍ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဂါမန္တရပရိယာပန္နာယပိ၊ ဂါမန္တရ၌ အကျုံးဝင်သော်လည်း။ ကပ္ပိယဘူမိတ္တာ၊ ကပ္ပိယမြေဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ “ပရတော၊ နောက်မှ။ ‘ဘိက္ခုနီသု၊ ရဟန်းမတို့သည်။ မဟာဗောဓိယင်္ဂဏံ၊ မဟာဗောဓိ အပြင်သို့။ ပဝိသန္တီသု၊ ဝင်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဧကာ၊ တယောက်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ ဗဟိ၊ အပ၌။ သစေ တိဋ္ဌတိ၊ တည်အံ့။ တဿာ၊ ထို ဘိက္ခုနီမအား။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ အာဒိဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခုနီဝိဟာရော၊ သည်။ န ကပ္ပိယဘူမိ၊ ကပ္ပိယဘူမိ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကဉ္စိနဂရေ၊ ကဉ္စိမြို့၌။ ခန္ဓဓမ္မဝိဟာရော ဝိယစ၊ ခန္ဓဓမ္မကျောင်း ကဲ့သို့လည်းကောင်း။ ကာဝီရပဋ္ဋနေ၊ ကာဝီရပြည်၌။ ဝါ၊ ကာဝီရရွာ၌။ သာရီ ဓမ္မဝိဟာရော ဝိယ စ၊ သာရီဓမ္မ ကျောင်းကဲ့သို့ လည်းကောင်း။ အညောပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ သော ဝိဟာရော၊ သည်။ သီမဗဒ္ဓသုခတ္ထံ၊ သိမ်ဖွဲ့ခြင်း၌ လွယ်စိမ့်သောငှာ။ ဂါမန္တရဘာဝေ၊ ရွာအခြား၏ အဖြစ်၌။ နိရန္တရာ၊ အခြားမရှိဟု။ အဓိဋ္ဌာနတ္ထံ၊ အဓိဋ္ဌာန်ခြင်းငှာ။ ပဝိသန္တိယာ ဝါ၊ ဝင်သောဘိက္ခုနီ မ အားလည်းကောင်း။ နိက္ခမန္တိယာပိ၊ ထွက်သော ဘိက္ခုနီမအားလည်းကောင်း။ ဂါမန္တရာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စတုဂါမသာဓာ ရဏတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧဝံဝိဓေ၊ ဤသို့ အပြားရှိသော။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ သီမံ၊ သိမ်ကို။ ဗန္ဓန္တေဟိ၊ ဖွဲ့ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ စတ္တာရောပိ၊ လေးရွာ အပြားရှိကုန်သော။ တေ ဂါမာ၊ ထိုရွာတို့ကို။ သောဓေတဗ္ဗာ၊ သုတ်သင်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ သံဝိဒဟိတွာ၊ ညီညွတ်တိုင်ပင်၍။ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ၊ နှင့်လည်းကောင်း။ မာတုဂါမေန ဝါ၊ နှင့်လည်းကောင်း။ ထေယျသတ္ထေန ဝါ၊ ခိုးသားလှည်းကုန်သည်နှင့်လည်းကောင်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ တံ ဝိဟာရံ၊ ထိုစာတုဂါမသာဓာရဏ ကျောင်းကို။ ဩက္ကမန္တိယာ၊ သက်ဝင်သည်ရှိသော်။ စတေဿာ အာပတ္တိယော၊ လေးချက်သော အာပတ်တို့သည်။ ဧကတောဝ၊ တပြိုင်နက်လျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဒုတိယပါဒုဒ္ဓါရေ သံဃာဒိသေသောတိ ဧတံ၊ ၌။ ဒုတိယော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်သော။ ပါဒုဒ္ဓါရော၊ ခြေကို ချီခြင်းသည်။ ကပ္ပိယဘူမိယံ၊ ၌။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ န သံဃာဒိသေသော၊ အာပတ်မသင့်။ အကပ္ပိယ ဘူမိယံ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ သံဃာဒိသေသော၊ အာပတ်သင့်၏။ “ဥဘယတီရေသု ဝိစရန္တိ၊ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒဿနူပစာရဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝါ၊ ဖြစ်သင့်သော ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သဝနူပစာရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နဒီပါ ရေဝါ၊ မြစ်တဘက်၌လည်းကောင်း။ ဂါမန္တရေ ဝါ၊ ရွာတဘက်၌လည်းကောင်း။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ၊ ပန၊ အန္ဓက အဋ္ဌကထာ၌ကား။ “ပရတီရတော၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းမှ။ နဒိံ၊ မြစ်ကို။ ဩတရိတွာ၊ သက်၍။ ဒဿနူပစာရတော၊ မှ။ ဒါရူနိဝါ၊ ထင်းတို့ကိုလည်းကောင်း။ ပဏ္ဏာနိ ဝါ၊ သစ်ရွက်တို့ကိုလည်းကောင်း။ မဂ္ဂိတွာ၊ ရှာမှီး၍။ အာနေတိ၊ ဆောင်၏။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ တိစီဝရာနိ၊ သုံးထည်သော သင်္ကန်းတို့ကို။ ပရတီရေ၊ ထိုမှာဘက်ကမ်း၌။ ဩတာပေတိ၊ နေပူလှန်း၏။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဩရိမတီရ မေဝ အာဂစ္ဆတိ၊ အာပတ္တီ”တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ အတိက္ကမိတုကာမ တာယ၊ လွန်လိုသည်ဖြစ်၍။ ပဝိဋ္ဌတ္တာ၊ ဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “နှာယနာဒိကိစ္စေန၊ ရေချိုးခြင်း အစရှိသောကိစ္စဖြင့်။ ပဝိဋ္ဌာနံ၊ ဝင်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ တတ္ထေဝ၊ ထို ရေချိုးခြင်း၌သာလျှင်။ အာလယသမ္ဘဝါ၊ အာလယ၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂါမန္တရေ ပမာဏန္တိ၊ ပမာဏံ-ဟူသော။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ပရတီရတော၊ ထိုမှာဘက်ကမ်းမှ။ နဒိံ၊ မြစ်ကို။ ဩတရိတွာ၊ သက်၍။ ဒဿနူပစာရတော၊ မှ။ ဒါရူနိ၊ ထင်းတို့ကို။ ပဏ္ဏာနိ၊ သစ်ရွက်တို့ကို။ သကဂါမတော၊ မိမိနေရင်း ရွာမှ။ ထောကမ္ပိ၊ အနည်းငယ်မျှလည်း။ တရဏဝါရေန၊ ကူးသောအကြိမ်ဖြင့်။ နိက္ခမိတွာ၊ ထွက်၍။ ပဝိသိတုံ၊ ဝင်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိကိရ၊ မအပ်သတတ်။
တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိကာပဒဝဏ္ဏနာ
၆၉၄။ ပဋိဝတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋိဝစနံ၊ စကားတုံ့ကို။ ဒေန္တိ၊ ပေးကုန်၏။ ကမ္မဒေါသန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အနညာယ ဂဏဿ ဆန္ဒန္တိ ဧဝမာဒိ၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ကာတဗ္ဗဋ္ဌာနဒေါသံ၊ ပြုအပ်သောအရာ၌ အပြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကာရကဂဏဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာရကသံဃဿ၊ ကာရကသံဃာ၏။ “ဘိက္ခုနီသံဃံ သန္နိပါတေတွာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကာရကသံဃောပိ၊ သည်လည်း။ အယမေဝ၊ ဤကံပြုသော သံဃာပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ကာရကသံဃံ၊ ကာရကသံဃာကို။ န အာမန္တေတွာ၊ မခေါ်မူ၍။ ဗလက္ကာရေန၊ အနိုင့် ထက်ဖြင့်။ အယံ ထုလ္လနန္ဒာ၊ ဤ ထုလ္လနန္ဒာဘိက္ခုနီမသည်။ တံ ဘိက္ခုနိံ၊ ထို စဏ္ဍကာဠီ မည်သော ဘိက္ခုနီမကို။ ဩသာရေတိ၊ သွင်း၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ တုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာရကဘိက္ခူနံ၊ ကံပြုသော ရဟန်းတို့၏။ သမ္မုခါပိ၊ မျက်မှောက်၌လည်း။ တေသံ၊ ထို ရဟန်းတို့၏။ အနုမတိံ၊ အလိုကို။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ တံ ကမ္မံ၊ ကို။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗံ၊ မငြိမ်းစေအပ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ၊ ကံငြိမ်းခြင်းကို။ ဗလက္ကာရေန၊ ဖြင့်။ န ကာတဗ္ဗမေဝ၊ မပြုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ “ဘိက္ခုနီပိ၊ သည်လည်း။ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ၊ ကို။ ကာတံ၊ ငှာ။ လဗ္ဘတိ၊ ၏”။ ဣတိစ၊ ဤသို့လည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဂဏ္ဌိပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဂဏ္ဌိပုဒ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၉၈။ အသန္တေ ကမ္မကာရကသံဃေ ဩသာရေတိ၊ အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိတ္တာဝတာ၊ အဘယ်မျှဖြင့်။ အသန္တေ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ ဣဒံ ကာရဏံ၊ ဤအကြောင်းကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ဂဏ္ဌိပုဒ်တို့၌။ န ဝိစာရိတံ၊ မစိစစ်အပ်။
စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၀၁။ ဧတံ န ဝုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ အဝဿုတဘာဝေါ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ နိယမနံ၊ မှတ်ခြင်းကို။ န ဝုတ္ထံ၊ မဆို။ တံ အဝစနံ၊ သည်။ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ သမေတိ၊ ၏။ ကတရပါဠိယာ၊ နှင့်။ သမေတိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ “အနဝဿုတောတိဇာနန္တီ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ”တိ၊ ဂဏှာတိဟူသော။ ဣမာယ၊ ဤပါဠိနှင့်။ သမေတိ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ အဝဿုတဘာဝေါ၊ သည်။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏ မဟုတ်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဣမာယ ပါဠိယာ၊ ၏။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ ကိံ အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ “ဥဘော၊ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည်။ အနဝဿုတာ၊ ကိုလေသာမစွတ်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်အံ့။ အနာပတ္တိ၊ သင့်။ အနဝဿုတာ ပဋိဂ္ဂဏှန္တီ”တိ ဧတ္တကမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ အယံ၊ သည်ကား။ အတ္တော၊ တည်း။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည်။ အနဝဿုတာ၊ ကုန်သည်။ စေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ အနဝဿုတာ၊ သည်။ သမာနာ၊ လိက်။ အဝဿုတမ္ပိ၊ ကိလေသာမိုး မစွတ်ဟူသော အမှတ်ဖြင့်။ တဿ၊ ထို ရဟန်းယောကျ်ား၏။ ဟတ္ထတော၊ လက်မှ။ အထ ယဒိ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ အံ့။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ခံသော်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သာ၊ ထို ဘိက္ခုနီမသည်။ အနဝဿုတာပိ၊ ပဲလျက်လည်း။ အညံ၊ တပါးသော။ အနဝဿုတံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အဝဿုတံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ “အဝဿုတော”တိ၊ ၍။ အထ ဇာနာတိ၊ အံ့။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ အနန္တရသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “ကိဿ တွံ ယျေန ပဋိဂ္ဂဏှာသီတိ၊ အဝဿုတော အယျေတိ။ ပ။ နာဟံ အယျေ အဝဿုတာ”တိ၊ ဟူသော။ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၀၅။ တေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥယျောဇိကာ၊ တိုက်တွန်းတတ်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ န ဒေတိ၊ မပေး။ န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ၊ မခံ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဋိဂ္ဂဟော၊ ခံခြင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ဣတိ မတ္ထော၊ တည်း။ ဣတရိဿာ၊ ဥယျောဇိတဗ္ဗ ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမအား။ ပရိဘောဂပစ္စယာ၊ သုံးဆောင်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ အာပတ္တိဘေဒေါ၊ ကို။ ဝိဘတ္တော၊ ဝေဖန်အပ်ပြီ။ “အကုသလ စိတ္တ”န္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဗာဟုလ္လေန၊ ဗာဟုလ္လနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဝဋ္ဋတီတိ သညာယ၊ ဝဋ္ဋတိ ဟူသော အမှတ်ဖြင့်။ ဝဒန္တိယာပိ၊ ဆိုသော်လည်း။ အာပတ္တိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-သတ္တမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
သတ္တမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂ-အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၁၅။ ပစ္စာကတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါရာဇိကာ၁၊ ပါရာဇိက အာပတ်တို့တည်း။ ဝါ၊ ပါရာဇိကရောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့။ ကုလဒူသကသိက္ခာ ပဒဿ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဣမဿ စ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၏လည်းကောင်း။ နိဒါနမတ္တမေဝ၊ နိဒါန်းမျှသည်သာ လျှင်။ နာနာကရဏံ၊ ထူး၏။ ဟိယုတ္တံ၊ ၏။ အတ္ထ၊ ထိုကုလဒူသန သိက္ခာပုဒ်၌။ “တဿ ဝစနဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါယ ဧဝ ဝစနီယော၊ န ကုလဒူသနနိဝါရဏတ္ထာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ပါးပြားသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတာ အာပတ္တိယော၊ တို့သည်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သဘာဝတ္ထာ၊ တူသော အနက်ရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ် သည်။ တဿ၊ ထိုကုသဒူသန သိက္ခာပုဒ်၏။ အနုပညတ္တိသဒိသံ၊ အနုပညတ်နှင့်တူသည်၏ အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ န ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်ရာ။ ဝတ္ထုဝိသေသတော စ၊ ဝတ္ထုဟူသော အထူးအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ကမ္မဝါစာဝိသေသတော စ၊ ကမ္မဝါစာဟူသော အထူးအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့၏။ နာနာကရဏံ၊ အထူးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-နဝမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၂၃။ “ကာယိကဝါစဟသိကေန၊ ကိုယ်နှုတ်နှစ်ပါး၌ ဖြစ်သော။ သံ-သဂ္ဂေန၊ ရောယှက်သောအားဖြင့်”။ ဣတိ ပါဌသေသော၊ ဤပါဌ်ကြွင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
နဝမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သံဃာဒိသေသကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၃-နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
၁-ပဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
-----------
၂-ဒုတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၄၀။ ဝတ္ထုသမ္ပတ္တတ္တာ၊ ဝတ္ထုပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုဘိက္ခုနီမကို။ အနာပန္နကာမတာယ ဝါ၊ မရောက်စေလိုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အနာဏတ္တိကတာယ ဝါ၊ မရောက်စေလိုသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ အနာဏတ္တိကတာယ ဝါ၊ မရောက်စေလိုသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ န ဝဒိံသု၊ မဆိုကုန်။ အကာလစီဝရံ၊ ကို။ အဒံသု၊ ကုန်ပြီ။ ယထာဒါနေ ဧဝ၊ လှူမြဲတိုင်းပုဂ္ဂိုလ်၌သာလျှင်။ ဥပနေတဗ္ဗံ၊ ဆောင်အပ်၏။ န ဘာဇေတဗ္ဗံ၊ မဝေဖန်အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပုဂ္ဂလိကတ္တာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုရည်၍ လှူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ အတ္ထတော၊ သဘောအားဖြင့်။ ဣတရမ္ပိ၊ တပါးသောသင်္ကန်းကိုလည်း။ ယထာဒါနေ ဧဝ၊ လှူမြဲတိုင်းသာလျှင်။ ဥပနေတဗ္ဗမေဝ၊ ဆောင်အပ် သည်သာလျှင်တည်း။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်၌ကား။ “အယျာယဒမ္မီတိ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ နိဿဋ္ဌပဋိလဒ္ဓံ၊ စွန့်၍ရသောသင်္ကန်းကို။ ယထာဒါနေဧဝ၊ လှူမြဲတိုင်းသာလျှင်။ ဥပနေတဗ္ဗမေဝ၊ ဆောင်အပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်၌ကား။ “အယျာယ ဒမ္မီတိ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ နိဿဋ္ဌပဋိလဒ္ဓံ၊ စွန့်၍ ရသောသင်္ကန်းကို။ ယထာဒါနေတိ ဏတ္ထ၊ ၌။ ဒါယကေဟိ၊ အလှူဒါယကာ အပ်သောသင်္ကန်းကို။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အကာလစီဝရဘာဝေန၊ အကာလသင်္ကန်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဘာဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဘာဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဘာဇာပိတာယ၊ ဝေဖန်သဖြင့်။ လဒ္ဓစီဝရ မေဝ၊ ရသောသင်္ကန်းသည်သာလျှင်။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို။ ဝိနယကမ္မံ၊ ဝိနည်းကံကို။ ကတွာပိ၊ ၍လည်း။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ န လဘတိ၊ မရ”။ ဣဒံ၊ ဤ။ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓံ၊ စွန့်၍ရသောသင်္ကန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣဒံ၊ ဤဧဝံ ပဋိလဒ္ဓံ-စသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ယဒိသိယာ၊ အံ့။ “နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ ဝါ ဒဒေယျ၊ ဒဒေယျုံ၊ အယျာယ ဒမ္မီ”တိ၊ ၍။ တုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တီဏိပိ၊ သုံးပါးပြားသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧတာနိ ပဒါနိ၊ ထိုပုဒ်တို့ကို။ ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ ကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ နိဿဋ္ဌပဋိလဒ္ဓမေဝ၊ စွန့်၍ရသော သင်္ကန်းကိုလျှင်။ ယထာဒါနေ၊ လှူမြဲတိုင်းသော အရာ၌။ ဥပနေတဗ္ဗံ၊ ဆောင်အပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အညာဟိ၊ တပါးကုန်သော။ ဘိက္ခုနီဟိ၊ တို့သည်။ လဒ္ဓကောဋ္ဌာ သမ္ပိ၊ ရသော အစုကိုလည်း။ ယထာဒါနေယေဝ၊ လှူမြဲတိုင်းသော အရာ၌သာလျှင်။ ဥပနေတဗ္ဗံ၊ ၏။
၇၄၁။ “အကာလစီဝရေ ကာလစီဝရသညာယ အနာပတ္တီ”တိ ဣဒံပန၊ ဤစကားသည်ကား။ ဘာဇနပ္ပစ္စယာ၊ ဝေဖန်ခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိံ၊ ရောက်အပ်သောအာပတ်သို့။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဣတိ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ပဋိလဒ္ဓံ၊ ရသောသင်္ကန်းကို။ န ဒီပေတိ၊ မပြ။ ယထာဒါနေ၊ ၌။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ န ဒီပေတိ၊ မပြ။ လေသေန ပန၊ အမြွက်ထောင်သောအားဖြင့်ကား။ စေ ဂဏှာတိ၊ အံ့။ ဘဏ္ဍဂ္ဃေန၊ ဘဏ္ဍာဖိုးဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဒုတိယနိဿဂ္ဂိယ ပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-တတိယနိဿဂ္ဂိယပါဝိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၄၄။ သကသညာယ၊ ဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပါစိတ္တိယဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ဘဏ္ဍဂ္ဃေန၊ ဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။
တတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတုာ၊ ပြီ။
-----------
၄-စတုတ္ထနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
စတုတ္ထနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ပဉ္စမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၅၃။ “တေလံ ဂေါပေတွာ သပ္ပိမ္ပိ မေ အတ္တနော ကုလဃရာ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ ကိရ၊ ရှိသတတ်။
ပဉ္စမနိဿဂ္ဂယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-ဆဋ္ဌနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၅၈-၇၆၂။ ပါဝါရိကဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒုဿဝါဏိဇကဿ၊ ပုဆိုးကုန်သွယ်သော လူ၏။ ယာယ၊ အကြင်ဘိက္ခုနီမသည်။ စေတာပိတံ၊ ဝယ်စေအပ်၏။ တဿာ၊ ထိုဘိက္ခုနီမအား။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သင့်၏။ နိဿဋ္ဌ ပဋိလာဘော စ၊ စွန့်သောဝတ္ထုကို ရသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဇာနိတွာ၊ သိစေ၍။ ဝဿဂ္ဂေန၊ ဝါစဉ်ဖြင့်။ ပတ္တကောဋ္ဌာသံ၊ ရောက်သောအစဉ်ကို။ သာဒိယန္တီနမ္ပိ၊ သာယာသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဣတရာသံ ပန၊ တပါးသော ဘိက္ခုနီမတို့အားကား။ န နိဿဂ္ဂိယံ၊ မသင့်။ ကေဝလံ၊ အထူးအားဖြင့်။ ယထာဒါနေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ တာဟိပိ၊ ထို ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း။ ဥပနေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “နိဿဋ္ဌံ ပဋိလဘိတွာပိ ယထာဒါနေ ဥပနေတဗ္ဗ' န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သေသာဟိ၊ ကြွင်းသောဘိက္ခုနီမတို့သည်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သော ဝတ္ထုသည်။ သုဂ္ဂဟိ တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂိလာနာယပိ၊ နာသော ဘိက္ခုနီမ၏လည်း။ မောက္ခော၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။
ဆဋ္ဌနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-သတ္တမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၆၄။ သတ္တမေ၊ ၌။ “သံယာစိတကေနာ”တိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ အညဒတ္ထိကေန အတ္တု ဒ္ဒေသိကေန သညာစိကေနာတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ “ဘိက္ခုနိယော၊ တို့သည်။ တေန စ ပရိက္ခာရေန၊ ထိုသို့လှူသော ပရိက္ခရာဖြင့်လည်း။ သယမ္ပိ၊ တို့သည် လည်း။
ပဒဘာဇနေ ပန၊ ၌ကား။ “သံယာစိကေနာတိ သယံယာစိတွာ”တိ၊ ၍။ တေဿဝ ပဒဿ၊ ထို ယာစိတကေနပုဒ်၏လျှင်။ အဓိပ္ပာယမတ္တံ၊ အဓိပ္ပာယ်မျှကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထို အဓိပ္ပာယ်မျှကိုသာဖွင့်ခြင်းသည်။ ပဒဘာဇနဓမ္မတာ၊ သဘောတည်း။ “သံဃိကံ လာဘံ ပရိဏတ”န္တိ အဒိပဒါနံ၊ တို့ကို။ ဘာဇနေ ပန၊ ဝေဖန်ရာ၌ကား။ သာ၊ ထို ပဒဘာဇနီ သဘောသည်။ ပါကဋာ၊ ထင်ရှား၏။ အညထာ-အညေ အတ္ထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ သံယာစိကပဒေန၊ ဖြင့်။ အညထာ-အညေ အတ္ထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ သံယာစိကပဒေန၊ ဖြင့်။ အညော၊ တပါးသော။ ကော၊ အဘယ်မည်သော။ အတိရေကတ္ထော၊ ကို။ သင်္ဂဟိတော၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်သည်။ သိယာ၊ အံ့နည်း။ သော အတ္ထော၊ သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒေဝ ပဒံ၊ ထို သံယာစိကေနပုဒ်သည်။ နိပ္ပယောဇနံ၊ အကျိုးမရှိရာ။ ဣဒဉ္စ သိက္ခာပဒံ၊ သည်လည်း။ ပုရိမေန၊ ရှေးသိက္ခာပုဒ် နှင့်။ နိန္နနာကရဏံ၊ အထူးမရှိသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ သန္တကံ၊ ကို။ ယထာကာမံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ကရဏီယံ၊ ၏။ ဣတိ ဧတ္ထ စ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ သံဃဿ၊ သံဃာမှ။ ဝါ၊ ကို။ ယာ စနာယ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ယာစနာယ၊ တောင်းသဖြင့်။ လဒ္ဓံ၊ ရသော ဝတ္ထုကို။ သံယာစိကန္တိ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ဣတော၊ ဤသံယာစိက-သဒ္ဒါမှ။ ပရေန၊ နောက်၌ဖြစ်သော။ သံယာစိက-သဒ္ဒေန၊ သံယာစိက သဒ္ဒါနှင့်။ ဣဒံ၊ ဤသံယာစိကသဒ္ဒါသည်။ နိဗ္ဗိသေသံ၊ အထူးမရှိသည်၏အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ပုဂ္ဂလိကေန သံယာစိ ကေနာ”တိ ဣဒဉ္စ သိက္ခာပဒံ၊ ကိုလည်း။ ဝိသုံ၊ အသီးသီး။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဟောအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဣဓေဝ၊ ဤပုဂ္ဂလိကေန သံယာစိကေန-ဟူသော သိက္ခာပုဒ်၌လျှင်။ တေန၊ ထို သံဃိကေန သံယာစိကေန ဟူသော သိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိယာ၊ ရောက်အပ်သော အာပတ်ကို။ သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ န စ သင်္ဂဟိတာဝ၊ မသင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အာပတ္တိဒွယဘာဝတော၊ အာပတ်နှစ်ခုဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ မိဿေတွာ၊ ၍။ စေတာပိတတ္တာ ဟိ-စေတာပိတတ္တာ ဧဝ၊ ဝယ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ဧကမေဝ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဧကမေဝ အာပတ္တိံ၊ သို့သာလျှင်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ သံယာစိကပဒဿ၊ ၏။ နိပ္ပယော ဇနဘာဝပ္ပသင်္ဂတော စ၊ အကျိုးမရှိဟူသော အနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သံဃိကမဟာဇနိကပုဂ္ဂလိကာနိ၊ တို့ကို။ မိဿိတွာ၊ ရော၍။ စေတာပနေ၊ ဝယ်စေရာ၌။ ဧကာပတ္တိဘာဝပ္ပသင်္ဂတော စ၊ တခုသော အာပတ်သာဖြစ်၏ဟု လျဉ်းပါးရာ သောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။
သတ္တမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂ-အဋ္ဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၆၉။ ဂဏဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဘိဓမ္မိကာဒိဂဏဿ စ၊ အာဘိဓမ္မိက အစရှိသော ဂိုဏ်းအားလည်းကောင်း။ ဦနစတု ဝဂ္ဂဿ စ၊ ဦနစတုဝဂ်အားလည်းကောင်း။ ဝါ၊ လေးယောက်အစုမပြည့်သော ဂိုဏ်းအားလည်းကောင်း။
အဋ္ဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-နဝနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၇၄။ သညာစိကေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဏယာစနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဏယာစနာယ၊ ဂိုဏ်းမှ တောင်းသဖြင့်။ လဒ္ဓေနေဝ၊ ရသော ပရိက္ခရာဖြင့်သာလျှင်။ အညေန၊ တပါးသော ပရိက္ခရာဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။
နဝမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၁-ဧကာဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၇၈၄။ ဒုတိယဝဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပဌမေတိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “ဧကာဒသမေ”တိ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤဘိက္ခုနီဝိဘင်းအဋ္ဌကထာ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ တိံ သကကဏ္ဍံ၊ ကဏ္ဍသို့။ ပတွာ၊ ၍။ ဝဂ္ဂက္ကမဿ၊ ကို။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဝါရိတဋ္ဌာနေ၊ ဖိတ်ရာအရပ်၌။ ဝိညတ္တိ နာမ၊ ဝိညတ်မည်သည်ကို။ န ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ၊ မမြစ်အပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အညာတိကပဝါရိတဋ္ဌာနေ၊ အဆွေမတော်ရာ မဖိတ်ရာအရပ်၌။ ဓမ္မနိမန္တနဝသေန၊ ဓမ္မနိမန္တန၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ “ယေနတ္ထော”တိ၊ ၍။ ဝဒေယျ၊ ဆိုရာ၏။ “စတုက္ကံသပရမံ၊ လေးကံသ အတိုင်းအရှည်။ ဝိညာပေတဗ္ဗံ၊ တောင်းအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ အပိုင်းအခြားကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အနက်ဖြင့်။ “နိဒါနေန၊ နှင့်။ သိက္ခာပဒံ၊ သည်။ န သမေတိ၊ မညီ။ သိက္ခာပဒေန စ၊ နှင့်လည်း။ အနာပတ္တိဝါရော၊ သည်။ န သမေတိ၊ မညီရာ”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ “အကတဝိညတ္တိယာ ဝါ၊ အကတဝိညတ်ဖြင့်မူလည်း။ စတုက္ကံသပရမံ၊ လေးကံသ အတိုင်းအရှည်။ ဝိညာပေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိစ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ အနိဋ္ဌံ၊ မလိုအပ်သော အနက်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာတိကာ ဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ စေတာပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဟဓမ္မိကေ စ၊ တို့ကို လည်းကောင်း။ ဉာတကပဝါရိတေ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အညေန၊ တပါးသောသူသည်။ ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ၊ အမှတ်မရှိတခုခုသောအကြောင်းကြောင့်။ ဂုဏေန စ၊ ကျေးဇူးဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရိတုဋ္ဌေန စ၊ နှစ်သက်သဖြင့်လည်းကောင်း။ “ယေနတ္ထော”တိ၊ ၍။ ဝဒေယျ၊ ဆိုငြားအံ့။ ဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်သော ရဟန်းသည်။ “ဝိညာပေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တနယေန၊ ဤဆိုသောနည်းဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပရိစ္ဆိန္နပဝါရဏံ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော ဖိတ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနာပတ္တိ ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနန္တိ ဣဒံ ပန၊ ဤပါဠိကိုကား။ သဗ္ဗပ္ပကာရေန၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ နိစ္စပဝါရဏံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိစ္စပဝါရဏာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ တံ၊ ထိုအလိုရှိသော ပရိက္ခရာကို။ ဝဒေယျာထ၊ ဆိုကုန်လော့။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။
ဧကာဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ တိံသကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
နိဿဂ္ဂိယာကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-ပါစိတ္တိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
၁-လသုဏဝဂ္ဂ
၁-ပဌမလသုဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ပဌမသုဏသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၀၀။ သံဟရာပေယျာတိ၊ ကား။ “သံဟရတိ ဝါ သံဟရာပေတိ ဝါ”တိ၊ ၍။ ပဒဘာဇနံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အာပတ္တိဘေဒေါ၊ အာပတ်အထူးအပြားကို။ ကိဉ္စာပိ န ဒဿိတော၊ ၏ ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ခုရသဏ္ဍသကတ္တရိအာဒိ ပရိယေသန ဃံသနာဒီသု၊ သင်းဓုန်း, မွေးညှပ်, ကတ်ကျေး-အစရှိသည်ကို ရှာမှီးခြင်း သွေးခြင်း အစရှိကုန်သော။ ပုဗ္ဗပယော ဂေသု၊ ပုဗ္ဗပယောဂတို့၌။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဧတ္ထ ယထာ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ တလဃာတကာဒိမှိ စ၊ ၌လည်း။ အာပတ္တိ ဘေဒေါ၊ ကို။ ပါဠိယံ၊ ၌။ န ဝုတ္တော၊ မဆို။ ယထာသမ္ဘဝံ ပန၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာကား။ ပုဗ္ဗပယောဂေသု၊ တို့၌။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဘိက္ခုဿ၊ အား။ ဧတ္ထစ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လည်းကောင်း။ လသုဏေစ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ဣဒံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်သည်။ ကိရိယာကိရိယံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို လသုဏသိက္ခာပုဒ်၌။ “ကိရိယာကိရိယ''န္တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈၀၂-၆။ တတိယ, စတုတ္ထ သိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္ထာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
-----------
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၁၂။ ပဉ္စမေ၊ ၌။ ဥဒကသုဒ္ဓိပစ္စယေ၊ ဥဒယသုဒ္ဓိဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ရေဖြင့် စင်အောင်ပြုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဖဿသာဒိယနေ၊ အတွေ့ကို သာယာခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ယထာဝုတ္တပရစ္ဆေဒေ၊ အကြင်အကြင်သို့ ဆိုအပ်သော အပိုးအခြား၌။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဒွိန္နံ ပဗ္ဗာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒွိန္နံအင်္ဂုလာနံ၊ နှစ်ခုသော လက်ချောင်းတို့ကို။ သဟပဝေသနေ၊ တကွသွင်းရာ၌။ ဧကေက အင်္ဂုလဿ၊ တခုတခုသော လက်ချောင်း၏။ ဧကေကံ၊ တခုခုသော။ ပဗ္ဗံ၊ အဆစ်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒွေ ပဗ္ဗာ၊ နှစ်ဆစ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧကင်္ဂုလပ္ပဝေသနေ၊ တခုသော လက်ချောင်းကိုသွင်းရာ၌။ ဒွိန္နံ
ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈၁၅။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
-----------
၇-သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၂၀-၈၂၂။ “နဂရံ အတိဟရန္တီ”တိ၊ ၍။ ကတ္ထစိ၊ အချို့ပေ၌။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “နဂရဒွါရေ အတိဟရန္တီ”တိ၊ ဟူ၍။ ကတ္ထစိ၊ ၌။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဒွါရေန-ဟူသော ပါဌ်သည်ပင်။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရင်းတည်း။ တံ ပုဗ္ဗာ ပရဝိရုဒ္ဓန္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ “ပုနပိ ဝုတ္တ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ဝါဒံ၊ ဆိုသော အယူကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတော၊ ထို ပုနပိဝုတ္တံ ဟူသော ပါဌ်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ တတ္ထ၊ ထိုမဟာပစ္စရိတ်၌။ ဝုတ္တံ ဝါဒံ၊ ဆိုသောအယူကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတော၊ ထို ပုနပိဝုတ္တံ ဟူသောပါဌ်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ တတ္ထ၊ ထိုမဟာပစ္စရိတ်နောက်စကား၌။ “မာတရမ္ပိ ဝိညာပေတွာတိ ဝစနေန၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ရေးခြင်းသည်။ ဒုလ္လိခိတံ၊ မကောင်းသောရေးခြင်းတည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေန၊ ထို မာတရမ္ပိ ဝိညာပေတွာ ဟူသောပါဠိနှင့်။ ဝိရောဓံ၊ ဆန့်ကျင်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣဒံ၊ ဤပုဗ္ဗာ ပရဝိရုဒ္ဓံ-ဟူသော ပါဌ်ကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုလ္လိခိတံ၊ ၏။ ကရဏေ၊ မိမိပြုရာ၌။ ပါစိတ္တိယံ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ ကာရာပနေမိ၊ ပြုစေရာ၌လည်း။ ပါစိတ္တိယေ နေဝ၊ ပါစိတ်အာပတ်သည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ကာရာပနေ၊ ပြုစေရာ၌လည်း။ ပါစိတ္တိယေ နေဝ၊ ပါစိတ်အာပတ်သည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ကာရာပနေ၊ ပြုစေရာ၌။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ အထ သိယာ၊ အံ့။ ကရဏေပိ၊ ပြုရာ၌လည်းကောင်း။ အာပဇ္ဇနေ၊ အာပတ်သို့ရောက်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။
၈၂၃။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ၊ မပယ်မူ၍။ “သာဓူ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ၊ မိမိသို့ခံခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သာဓူ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အနာမာသတ္တာ၊ အနာမသဝတ္ထုဖြင့်။ (ဝါ)၊ ကြောင့်။ “အာမကဓညံ ပနဉာတကပဝါရိတဋ္ဌာနေပိ န ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေပန၊ ၌ကား။ “ကပ္ပိယေန၊ အပ်သောအားဖြင့်။ လဒ္ဓံ ဓညံ၊ ရသောစပါးစိမ်းကို။ ဘဇ္ဇိတွာ၊ လှော်၍။ ဘုဉ္ဇန္တိယာ၊ စားသောဘိက္ခုနီမအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ အပရဏ္ဏေပိ၊ ပဲ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ နည်းရှိ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သတ္တ ဓညာနိပိ၊ တို့သည်လည်း။ အနာမာသာနိ၊ အနာမာသတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ၊ အောက်ပါရာဇိက အဋ္ဌကထာ၌။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုမှိ၊ ၌။ သတ္တ ဓညာနိပိ၊ တို့ကိုလည်း။ အနာမာသာနိ၊ အနာမာသူတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ၊ အောက်ပါရာဇိကအဋ္ဌကထာ၌။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုမှိ၊ ၌။ သတ္တ ဓညာနိပိ၊ တို့သည်လည်း။ အနာမာသာနိ၊ အနာမာသတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ၊ အောက်ပါရာဇိကအဋ္ဌကထာ၌။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုမှိ၊ ၌။ သတ္တ ဓညာနိပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ အနာမာသာနီတိ၊ သုံးသပ်ကုန်သော။ ကပ္ပိယဝတ္ထူနိ စ၊ တို့သည်လည်း။ ယဒိ ဘဝေယျုံ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ကုန်အံ့။ ဉာတကပဝါရိတေ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “အပရဏ္ဏံ ဝိညာပေတီ”တိ၊ ၍။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ “အနာပတ္တိ ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ အညဿ အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ၊ ဥမ္မတ္တိ ဉာတကာနံ ပဝါရိတာနံ အညဿ အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ၊ ဥမ္မတ္တိကာယ အာဒိကမ္မိကာယာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုတ္တာ စ၊ ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ အနာမာသတ္တာ စ၊ အနာမာသဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ မာတရမ္ပိ၊ အမိကိုလည်းကောင်း။ သတ္ထဝိဓံ၊ ခုနှစ်ပါးအပြားရှိသော။ ဓညံ၊ စပါးမျိုးကို။ ဝိညာပေတုံ၊ တောင်းခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ၊ ထို ဒုက္ကဋ်ဝတ္ထု, အနာမာသဝတ္ထု ဟူသော အနက်ကိုပြခြင်းငှာ။ သတ္တဝိဓံ၊ ခုနစ်ပါးအပြားရှိသော။ ဓညံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘိက္ခုနိယာ၊ မအား။ အာဗာဓပစ္စယာ၊ အနာဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ ယထာ၊ အပ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။
သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂ-အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၂၄။ ပေါရာဏာ၊ ရှေးဆရာတို့သည်။ “နိဗ္ဗိဋ္ဌရာဇဘဋော”တိ၊ ၍။ ပဌန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါရိတဘတ္တဝေတနော၊ မြစ်အပ်သော ထမင်းရိက္ခာရှိသော။ ရာဇဘဋော၊ မင်းခယောကျ်ားတည်း။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ တဿ၊ ထိုနိဗ္ဗိဋ္ဌ ရာဇဘဋော-ဟူသောပုဒ်၏။ အတ္ထော၊ တည်း။ “တညေဝ ဘဋပထန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ ယေဝ ဘတ္ထဝေတနံ၊ ထို ထမင်းရိက္ခာကိုလျှင်”။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥမ္မုကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အလာတံ၊ ထင်းမီးစကို။
၈၂၆။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဆဍ္ဍတံ၊ စွန့်ခြင်းသည်။ ကိရိယာ၊ ဖြစ်၏။ အနောလောကနံ၊ မကြည့်ခြင်းသည်။ အကိရိယာ၊ ဖြစ်၏။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၃၅။ သာဓုကီဠိတဂီတံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါစိဏ္ဏဂီတမ္ပိ၊ မြတ်သော အလေ့အကျက်ဖြစ်သော ဘုရားကျေးဇူးနှင့်စပ် သောသီချင်းကိုလည်း။ သောတုံ၊ နားထောင်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ “ဂီတုပသဉှိတံ၊ သီချင်းနှင့်စပ်သော။ ဓမ္မံ ပန၊ တရားကို ကား။ သောတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ဓမ္မဂီတမ္ပိ၊ တရားနှင့်စပါသော သီချင်းသည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ “ဗုဒ္ဓဿ၊ ဘုရားအား။ ဝါ၊ ဘုရားအကျိုးငှာ။ ဂါယာမ၊ သီကုန်အံ့။ ဝါဒေမ၊ တီးကုန်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ၊ ဝန်ခံခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပူဇံ၊ ကို။ ကရောမ၊ ပြုကုန်အံ့။ ဇာတကံ ဝါ၊ ဇာတ်ကိုမူလည်း။ ဒေသေမ၊ ဟောကုန်အံ့။ ဝတ္ထုံ ဝါ၊ ကိုမူလည်း။ ဒေသေမ၊ ကုန်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ ‘သာဓူ’တိ၊ ကောင်း၏ဟူ၍။ သမ္ပ-ဋိစ္ဆိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၈၃၆။ ဧကပယောဂေါနာမ၊ မည်သည်ကား။ ဧကဒိသာဝလောကနံ၁၊ တခုသောအရပ်ကိုကြည့်ခြင်း။ တေသံယေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယေသံ၊ အကြင်သူတို့၏။ နစ္စံ၊ ကခြင်းကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ “ဘိက္ခုနီ သယမ္ပိ နစ္စိတုံ ဝါ ဂါယိတုံ ဝါ ဝါဒိတုံ ဝါ န လဘတီ”တိအာဒိ၊ န လဘတိ အစရှိသည်။ ဣဓ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဧဠကလောမ သမုဋ္ဌာနတ္တာ၊ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ယဒိ နတ္ထိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့မရှိလျှက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာစရိယေန၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ သုတ္တာ နုလောမမဟာပဒေသတော၊ သုတ္တာနုလောမ မဟာပဒေသအားလျော်သောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နစ္စာဒီနိ၊ နစ္စအစရှိသည်တို့ကို။ ပဿိတုံ ဝါ၊ ရှုခြင်းငှာလည်းကောင်း။ သောတုံ ဝါ၊ နာခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ယဒိ န လဘတိ၊ အံ့။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာရရာအံ့နည်း။ ဣတိ နယတော၊ ဤသို့သောနည်းဖြင့်။ လဗ္ဘမာနတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရထာ၊ တပါးသော အနက်ဖြင့်။ မဟာပဒေသာ၊ တို့သည်။ နိရတ္ထကာ၊ အကျိုးမရှိကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အညတ္ထာပိ၊ တပါးသောအရာ တို့၌လည်း။ နယော၊ နည်းကို။ နေတဗ္ဗော၊ ၏။ “သမုဋ္ဌာနမ္ပီ၊ ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုတိုင်းကိုလျှင်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဆသမုဋ္ဌာနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ ရေးခြင်းသည်။ “အညေ၊ တပါးသောသူတို့ကို။ နစ္စ၊ ကလော့။ ဂါယ၊ သီလော့။ ဝါဒေဟိ၊ တီးမှုတ်လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ နလဗ္ဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဝစီကမ္မံ၊ ဝစိကံကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ စေ လိခိတံ၊ ရေးအံ့။ တံ၊ သည်။ သုလိခိတံ၊ ကောင်းစွာရေးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနေ၊ ဋ္ဌာန်၌။ ဝါစာယ၊ ဝါစာ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်တည်း။ “သထမ္မိ နစ္စိတု”န္တိအာဒိ၊ သော။ ကာယကမ္မံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ စေ လိခိတံ၊ ဖြစ်အံ့။ ဒုလ္လိခိတံ၊ မကောင်းသောရေးခြင်းဖြစ်၏။ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။
၈၃၇။ အာရာမေ ဌတွာတိ ဏတ္ထ၊ ၌။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဌတွာ၊ ရပ်၍သာ။ န၊ မဟုတ်သေး။ ဂန္တွာပိ၊ သွား၍သော်လည်း။ သဗ္ဗိရိယာပထေဟိ၊ အလုံးစုံသော ဣရိယာပုထ်တို့ဖြင့်။ လဘတိ၊ ’။ “အာရာမေ ဌိတာတိ ဧတ္ထပန၊ ၌ကား။ အာရာမပရိယာပန္နာ၊ အရံ၌ အကျုံးဝင်သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရထာ၊ ပရိယာပန္န-မှ တပါးရပ်ခြင်း ဟူသော အနက်ဖြင့်။ ဂဟိတေ၊ သော်။ နိသိန္နာပိ၊ ကိုလည်း။ န လဘေယျ၊ မရရာ”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ရပ်ခြင်း သည်။ သုလိခိတမေဝ၊ ကောင်းစွာသောရေးခြင်းသည်လျှင်တည်း။
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
လသုဏဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၂-အန္ဓကာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁-ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၃၉။ “ဒိဝါပိ၊ နေ့၌လည်း။ အန္ဓကာရံ၊ အမိုက်တိုက်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တပ္ပဋိသေဓနတ္ထံ၊ ထို နေ့၌ အန္ဓကာရကို နစ်ခြင်းငှာ။ ‘ရတ္တန္ဓကာရေ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သန္တိဋ္ဌေယျာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဌာနာပဒေသေန၊ ရပ်ခြင်း ဣရိယာပုထ်ကို ညွှန်သဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓောပိ၊ လေးပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဣရိယာပထော၊ ကို။ သင်္ဂဟိတော၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုရိသဿ၊ ယောကျ်ား၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ တေန၊ ထိုယောကျ်ားနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ စင်္ကမနာဒိံ၊ ကို။ ကရောန္တိယာ၊ ပြုသောဘိက္ခုနီအား။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ သည်လျှင်တည်း။ “သလ္လပေယျဝါ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ နိဒါနဝသေန၊ နိဒါန်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဝိသေသာဘာဝတော၊ အထူး၏ မရှိသောကြောင့်တည်း။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ “သလ္လပေယျ ဝါ တိ ပုရိသဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတာ သလ္လပတိ၊ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿပုရိသဿ၊ ထိုယောကျ်ား၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌။ ဌိတေနေဝ၊ တည်သဖြင့်လျှင်။ ဧကံ ပါစိတ္တိယံ၊ တချက် သောပါစိတ်အာပတ် သင့်၏။ သလ္လပနေနပိ၊ ပြောဆိုသဖြင့်လည်း။ အပရမ္ပိ၊ တပါးသော။ ဧကံ ပါစိတ္တိယံ၊ တခုသောပါစိတ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်(ပြန်)။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အင်္ဂဝသေန၊ အင်္ဂါ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပညြာယတိ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဣမဿ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၏။ ရတ္တန္ဓကာရတာ၊ ညဉ့်မိုက်သည်၏အဖြစ်။ ပုရိသဿ၊ ယောကျ်ား၏။ ဟတ္ထပါသေ၊ ၌။ ဌာနံ ဝါ၊ ရပ်ခြင်းလည်းကောင်း။ သလ္လပနံ ဝါ၊ ပြောဆိုခြင်းလည်းကောင်း။ သဟာယာဘဝေါ၊ အပေါင်း၏မရှိခြင်းလည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအင်္ဂါတို့တွင်။ ဌာနပ္ပစ္စယာ၊ ရပ်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဧကာ အာပတ္ထိ၊ သည်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။
ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-၃-၄-ဒု-တ-စ-သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၄၂-၆။ ၈၅၀။ ဒုတိယ တတိယ စတုတ္ထာနိ၊ တို့သည်။ သတ္တာနာနိ၊ ပေါ်ကုန်ပြီ။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ “သလ္လပတီတိ ပဒဿ၊ ၏။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသော။ တိရစ္ဆာနကထံ၊ ကို။ ကထေတိ၊ ပြော၏”။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္ထံ၊ ၏။
၈၅၂။ စတုတ္ထေ၊ ၌။ အယံ ပန၊ လတ္တံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ “ဧကေနေကာ”တိ၊ ၍။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယိကံ ဝါ၊ ဘိက္ခုနီကိုမူလည်း။ ဥယျောဇေယျ၊ နှင် ငြားအံ့။ ပါစိတ္တိယံ၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ သမ္ဘ ဝတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဿ ဝစနဿပိ၊ ထို ဧကေနေကာ ဟူသော သဒ္ဒါ၏လည်း။ သန္တိဋ္ဌနာဒိတ္တယမတ္တာပေက္ခတ္တာ၊ သန္တိဋ္ဌတိ အစရှိသော ကိရိယာသုံးခုမျှကို ငဲ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ တနည်းကား။ တဿ၊ ထိုဘိက္ခုနီမ၏လည်းကောင်း။ အညာယပိ၊ တပါးသော ဘိက္ခုနီမ၏ လည်းကောင်း။ ရဟောပေက္ခနဿာဒသမ္ဘဝေ၊ ဆိတ်ကွယ်ခြင်းကို ငဲ့ခြင်း၌ သာယာခြင်း၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ သဘိန္နံ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့၏။ ဧကတ္တသမ္ဘဝတောစ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်သင့်သော ကြောင့်လည်း။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သာဓိတံ၊ ပြီး၏။
ဒု-တ-စ သိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၅၆။ “ကုလံ နာမ စတ္တာရိ ကုလာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တိတ္ထိယာရာမေ၊ တိတ္ထိတို့၏ အရံ၌။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဿ၊ ၏။ ကုလဝေါဟာရာဘာဝတော၊ ကုလဟူသော ဝေါဟာရအထူးမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တိတ္ထိယာနံ၊ တို့၏။ ခတ္ထိယာဒိပရိယာပန္နတ္တာ၊ ခတ္တိယ အစရှိသည်တို့၌ အကျုံးဝင်သည် ၏အဖြစ်ကြောင့်။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထို တိတ္ထိအရံ၏။ ကပ္ပိယဘူမိတ္ထာ၊ ကပ္ပိယဘူမိ ဖြစ်သောကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထို ကပ္ပိယဘူမိ ဖြစ်သောကြောင့် မသင့်-ဟူသော စကားကို။ န ဝုတ္တံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူကား။ ယထာဝုတ္တ ခတ္တိယာဒီနဉ္စ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ခတ္တိယအမျိုး စသည်တို့၏လည်း။ သမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဂေါစရကုလံ၊ ဆွမ်းခံအပ်သော အမျိုးကို။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ “သပစာရော၊ သည်။ ဒွါဒသဟတ္ထော၊ တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၆၀။ “နိသီဒန္တိယာ ဧကာ၊ နိပဇ္ဇန္တိယာ ဧကာ”တိ၊ ဧကာ-ဟူ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ “နိသီဒိတွာ ဂစ္ဆန္တိယာ”တိ အာဒိ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ဂမနပစ္စယာ၊ သွားခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဧသာ အာပတ္တိ၊ ဤအာပတ်သည်။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဝတ္တဗ္ဗံ ဧဝ၊ ဆိုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပရိယောသာနာဓိပ္ပာယဝသေန၊ အိပ်ခြင်း , နေခြင်း တို့၏ အဆုံးကို ပြုလိုသဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ “နိသီဒိတွာ နိပဇ္ဇန္တိယာ ဒွေ”တိ ဝစနေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဂမနံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ နာဓိပ္ပေတံ၊ မလိုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ “နိသီပဇ္ဇိတွာ နိသီဒန္တိယာ ဒွေ”တိပိ၊ ၍လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ “နိပဇ္ဇိတွာ နိသီဒန္တိတွာ ဒွေ”တိ၊ ၍။ ယဒိ ဝဒတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ “တသ္မိံ အဘိနိပဇ္ဇတိ၊ အာပတ္တိ ဒွိန္နံ ပါစိတ္တိယာ န”န္တိ၊ ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အနိသီဒိတွာပိ၊ မထိုင်မူ၍လည်း။ နိပဇ္ဇနသမ္ဘဝတော၊ အိပ်ခြင်း၏ဖြစ်သောကြောင့်။ နဝုတ္တံ၊ မဆို။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၆၇။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ “သန္ထရိတွာ ဝါ သန္ထရာပေတွာ ဝါ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ဓုဝပညတ္တေ”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော။ ဣဓ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေန စ၊ ဖြင့်လည်း။ ပကတိယာ၊ ဖြင့်။ ပညတ္တေ၊ ခင်းအပ်သော။ အာသနေ ပန၊ ၌ကား။ အထ ယဒိ၊ အကယ်၍။ အဘိနိသီဒတိ ဝါ၊ နေမူလည်းနေအံ့။ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ၊ အိပ်မူလည်းအိပ်အံ့။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ အညတ္ထ၊ တပါးသောသိက္ခာပုဒ်၌။ ဓုဝပညတ္တံ၊ အမြဲခင်းအပ်၏။ အထ ယဒိ၊ ၍။ ဣဓ၊ ပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ အန္ထရိတွာ ဝါ၊ မိမိခင်း၍လည်းကောင်း။ သန္တရာပေတွာ ဝါ၊ သူတပါးကိုခင်းစေ၍ လည်းကောင်း။ အဘိနိသီဒတိဝါ၊ အံ့။ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ၊ အံ့။ ပါစိတ္တိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဥဘယတ္ထာပိ၊ နှစ်ပါးသောသိက္ခာပုဒ်တို့၌လည်း။ ပဉ္စမေ၊ ပုဒ်၌။ ဝုတ္တကာလတော၊ မသုံးသပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ တို့၏။ တက္ကောတိ၊ ၍။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အပိစ၊ တနည်းလည်း။ ကာလေ၊ နံနက်အခါ၌။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဝိကာလေ၊ နေလွဲသောအခါ၌။ အာပဇ္ဇတိ၊ သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နော အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိအာဒိတ္ထိကေ စ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ရတ္တိံ၊ ညဉ့်၌။ အာပဇ္ဇတိ၊ သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဒိဝါ၊ ၌။ အာပဇ္ဇတိ၊ သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နော အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အာဒိတ္တိကေစ၊ ဤသို့ အစရှိသောတိက်တို့ကိုလည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဣဓ၊ ပုဒ်၌။ ပဉ္စမ ဆဋ္ဌ သတ္တမသိက္ခာပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်လည်း။ သင်္ဂဟိတာပတ္တီနံ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်သော အာပတ်တို့ကို။ အပရာမဋ္ဌတ္တာ၊ မသုံးသပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ တိဝိဓကာလေ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ကာလ၌။ တိဝိဓံ၊ သုံးပါးအပြားရှိသော။ ဧတံ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်အမည်ကို။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဧဝံ၁၊ ဤသို့ပြားသဖြင့်။ မဟာပဒေသနယာနုလောမတော၊ မဟာပဒေသနည်းအား လျော်သောကြောင့်တည်း။
သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂ-အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၆၉။ အဋ္ဌမေ၊ ပုဒ်၌။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၇၅-၇။ ဒုဂ္ဂါဟဝသေန ဝါ၊ မကောင်းသော အယူ၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ သုဂ္ဂါဟဝသေန ဝါ၊ ကောင်းသော အယူ၏ အစွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ယထာဝုတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ သပထကဏေ၊ ကျိန်ခြင်းကို ပြုသောကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာတိကာယံ၊ မာတိကာ၌။ “အတ္တာနံ ဝါ ပရံ ဝါ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယာ၊ အကြင်ဘိက္ခုနီမသည်။ အတ္တာန မေဝ၊ ကိုလျှင်။ အာရဗ္ဘ၊ အကြောင်းပြု၍။ သပထံ၊ ကျိန်ဆဲခြင်းကို။ ကရေယျ၊ ရာ၏။ တဿာ၊ ထိုဘိက္ခုနီမအား။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၈၂။ ဒသမေ၊ ပုဒ်၌။ အနာပတ္တိဝါရော၊ သည်။ ရောဒနာေဿဝ၊ ငိုသောသူအားသာလျှင်။ အာဂတော၊ လာ၏။ ဝဓဿ၊ ထုသောသူအား။ န အာဂတော၊ မလာ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉာတိဗျသနာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဖုဋ္ဌာပိ၊ နှိပ်စက်အပ်သော ဘိက္ခုနီမသည်လည်း။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ဝဓတိ ဧဝ၊ ထုသာ ထု၏။ န ရောဒတိ၊ မငို။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ လျှင်တည်း။
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
အန္ဓကာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-နဂ္ဂဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁-၂-ပဌမ ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၈၃။ နဂ္ဂဝဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပဌမဒုတိယာနိ၊ ပုဒ်တို့သည်။ ဥတ္တာနာနိ၊ ပေါ်ကုန်ပြီ။ ပဌမေ၊ ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ဇန္တာဃရဥဒကပဋိစ္ဆာဒီဟိ၊ ရေချိုးအိမ်, ရေဖုံးလွှမ်းခြင်း စသည်တို့ကို။ အညတြ၊ ၍။ တထာ၊ ကို ကိုယ်အချီစည်းဖြင့်။ ဝါ၊ မဝတ်, မရုံသဖြင့်။ နှာယန္တဿ၊ ရေချိုးသော။ ဘိက္ခုဿ၊ အား။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း(သမ္ဗာန်)။ ဥဒကသာဋိကာယ၊ ရေသနုတ်ကို။ အတ္တနာဝ၊ ကိုယ်တော်သည်ပင်။ အနနုညာတတ္တာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထို ဥဒကသာဋိကာကို ဆောင်ရာ၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ န စ ဝိဂရဟိ၊ ကဲ့ရဲ့တော်မမူ။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဧကမေဝ၊ တထည်တည်းကိုသာ။ နိဝါသေတွာ ဝါ၊ ဝတ်၍သာလည်းကောင်း။ ပါရုပိတွာ ဝါ၊ ရုံ၍သာလည်းကောင်း။ နဟာယိတုံ၊ ရေချိုးအံ့သောငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပဌမဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၈၉၄။ တတိယေ၊ ၌။ အန္တောစတူဟပဉ္စာဟံ၊ လေးရက်, ငါးရက်အတွင်း၌။ ဓုရံ၊ ဝန်ကို။ နိက္ခိပန္တိယာပိ၊ ချသော ဘိက္ခုနီမအားလည်း။ အာပတ္တိ ဧဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ၊ လိင်ပြန်ရာ၌။ ဓုရံ၊ ဝန်ကို။ နိက္ခိပန္တိယာ၊ ချသော ဘိက္ခုနီမအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တိကဒုက္ကဋတ္တာ၊ တိကဒုက္ကဋ် ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ “သမ္ဗဟုလာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိ' န္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတေဿပိ၊ လေးယောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်း။ သမ္ဗဟုလာ၊ မည်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၀၆။ ပဉ္စမဿ၊ ပုဒ်၏။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ တာယ ဝါ အဝိပ္ပ ဝါသာယာတိ၊ ၍။ အတ္ထတော၊ ဖြင့်။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။
ပဉ္စမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉၀၇-၉၁၁။ ဆဋ္ဌသတ္တမာနိ၊ ပုဒ်တို့သည်။ ဥတ္တာနာနိ၊ ပေါ်ကုန်၏။
-----------
ဂ-အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၁၆။ သောကဇ္ဈာယိကာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ မာယာကာရော ကိရ၊ မျက်လှည့်သည်ဖြစ်သတတ်။ ဝိလုမ္ပကာ၊ ဖျက်ဆီးတတ်သော အတတ်သည်တို့။ ဘဏ္ဍကာ၊ ငြင်းခုံတတ်သော အတတ်သည်တို့။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
အဋ္ဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-နဝသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၂၀။ “ကထံ ဟိ နာမ အတိက္ကာမေဿတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ထုလ္လနန္ဒာ၊ သည်။ စီဝရကာလသမယံ၊ သင်္ကန်းကာလသမယကို။ အာဂမေထ၊ ငံ့ကုန်လော့။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ အတိက္ကမာပေသိ၊ လွန်စေ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
နဂ္ဂဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁-ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၃၄-၅။ ဧကာယ နိပန္နာယ အပရာ နိပဇ္ဇတိ၊ အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့တွင်လည်း။ ပဌမ နိပန္နာယ၊ ရှေးဦးစွာအိပ်သော ဘိက္ခုနီမ၏။ အနုဋ္ဌာပနာ၊ မထခြင်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိရိယာ ကိရိယံ၊ တည်း။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ကိရိယ”န္တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကဿာ၊ အဘယ်ဘိက္ခုနီမအား။ အာပတ္တိ၊ နည်း။ အာပတ္တိ၊ နည်း။ ဣတိ-ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ နိပဇ္ဇနကိရိယံ၊ အိပ်ခြင်းကိရိယာကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဥဘိန္နမ္မိ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့အားလည်း။ အာပတ္တိ၊ သင့်၏။ ဣမဿ၊ ၏။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ “ဝဝတ္ထာနံ ဒေဿတွာ”တိ၊ ၍။ နိပဇ္ဇတုံ၊ ငှာ။ န ဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိပုလတရေ၊ အလွန်ပြန့်ကျယ်သော အိပ်ရာ၌။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဝိပုလဝါရေ၊ ဟူ၍လည်း ဋီကာပါဌ် ရှိ၏။) “အန္တရံ၊ အခြားကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိပဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ လိခိတံ၊ ၏။
ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၄၀။ ဝဝတ္ထာနံ ဒေဿတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပရိ၊ ၌။ ပါရုပနမ္ပိ၊ အရုံကိုမူလည်း။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဩဘောဂံ၊ အခွေကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ယောက်သော ဘိက္ခုနီမတို့၏။ အန္တရေ၊ အကြား၌။ ဩတာရေတိ၊ ချအံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝဝတ္ထာနဉ္စ၊ ပိုင်းခြားသော ဝတ္ထုသည်လည်း။ ယထာဌာနေ၊ ထားမြဲတိုင်းသောအရာ၌။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်၍။ တုဝဋ္ဋေန္တိယာ၊ အိပ်သော ဘိက္ခုနီမအား။ အာပတ္တိယေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ကိရိယာကိရိယ”န္တိ စ၊ ဟူ၍လည်း။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉၄၆-၉၅၀။ စတုတ္ထ, ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
-----------
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၅၆။ ဂဟပတိ နာမ၊ မည်သည်ကို။ သဘဓမ္မိကေ၊ တို့ကို။ ဌပေ-တွာ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခုနာ ဝါ၊ ရဟန်းနှင့်လည်းကောင်း။ သာမဏေရေန ဝါ၊ နှင့်လည်းကောင်း။ အနနုလောမိကေန၊ မလျော်သော။ သံသဂ္ဂေန၊ ရောနှော ခြင်းဖြင့်။ သံသဋ္ဌာပိ၊ ရောနှောသော ဘိက္ခုနီမကိုလည်း။ န သမနုဘာသိတဗ္ဗာ၊ မဆုံးမအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သမ္ဘဝတိဧဝ၊ ဖြစ်သင့်သည်သာတည်း။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉၆၁-၅။ သတ္တမ, အဋ္ဌမ သိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
-----------
၉-နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၆၉။ ဧကိန္ဒြိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာယိန္ဒြိယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဧကိန္ဒြိယံ၊ တခုသော ဣန္ဒြေရှိ၏ဟူ၍။ နိဂဏ္ဌာနံ၊ နိဂဏ္ဌဖြစ်ကုန်သော။ အစေလကာနံ၊ အစေလကတိတ္ထိတို့၏။ မတံ၊ အယူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာပိလာ ပန၊ ကာပိလတို့သည်ကား။ “ပဉ္စိန္ဒြိယာ”တိ၊ ငါးပါးသော ဣန္ဒြေရှိကုန်၏ ဟူ၍။ မညန္တာ၊ ကုန်လျက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “သစက္ခုကတ္တာ၊ စက္ခုရှိသောကြောင့်။ အလာဗုမာလုဝါဒယော၊ ဘူးနွယ်, မာလောနွယ် အစရှိသည်တို့သည်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ အာလမ္ဗနံ၊ မှီရာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ သသောတကတ္တာ၊ သောတရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကဒလိယော၊ ငှက်ပျောပင်တို့သည်။ မေဃဂဇ္ဇိတံ၊ မိုးချုန်းသော အသံကို။ သုတွာ၊ ၍။ ဂဗ္ဘံ၊ အဖုံးကို။ ဂဏှန္တိ၊ ကုန်၏။ သဃာန ကတ္တာ၊ ဃာနရှိသောကြောင့်။ ပနသာဒယော၊ ပိန္နဲစသည်တို့သည်။ ကုဏပဂန္ဓေန၊ အပုပ်တို့၏ အနံ့ဖြင့်။ ဖလန္တိ၊ သီးကုန်၏။ သဇိဝှကတ္တာ၊ လျှာရှိသောကြောင့်။ ယေန၊ အကြင်အမြစ်တည်းဟူသော လျှာဖြင့်။ ဥဒကံ၊ ကို။ ပိဝန္တိ၊ သောက်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုသို့ အမြစ်ဖြင့် ရေကိုသောက်တတ်သော ကြောင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံသော သစ်ပင်တို့ကိုလည်း။ “ပါဒပါ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ သကာယပသာဒတ္တာ၊ ကာယပသာဒ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတ္ထိသမ္ဖေဿန၊ မိန်းမတို့အတွေ့ဖြင့်။ အသောကရုက္ခာ၊ အသောကမည်သော သစ်ပင်တို့သည်။ ပုပ္ပန္တိ၊ ပွင့်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သင်္ဃာတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။
၉၇၂။ ကေနစိ ဥဗ္ဗာဠှာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝေဿ၊ ဝါတွင်း၌။ သဿစ္ဆေဒ ကာရဏေန၊ ဝါပြတ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြင့်။ ဣတိ နော တက္ကောတိ၊ ၍။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ ဣဒံ ပဉှံ၊ ဤအမေးကို။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံစုံသော ဂဏ္ဌိပုဒ်တို့၌။ န ဝိစာရိတံ၊ မစိစစ်အပ်။ အနန္တရ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ “အန္တမသော ဆပ္ပဉ္စယောဇနာနိပီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သော စ၊ ထို ဆပ္ပဉ္စယောဇနာသည်လည်း။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေါမညေ၊ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒ ဖြစ်ယောင်တကား။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၇၃။ ဒသမေ၊ ပုဒ်၌။ “အာဟုန္ဒရိကာ”တိ၊ ၍။ ပဌန္တိ ကိရ၊ ရွတ်ကုန်သတတ်။
ဒသမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁-ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၇၈။ ကီဠနဥပဝနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကဉ္စိနဂရဿ၊ ကဉ္စိမြို့၏။ နဂရူပဝနံ ဝိယ၊ မြို့၏အနီး ဥယျာဉ်ကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥယျာနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တတ္ထေထ၊ ထိုမြို့၏အနီး၌လျှင်။ နန္ဒဝနံ၊ နန္ဒဝန်အမည်ရှိသော။ ဥယျာနံ ဝိယ၊ ဥယျာဉ်ကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ “တတ္ထေဝ၊ ထိုဥယျာဉ်၌လျှင်။ ဌတွာ၊ ရပ်၍။ တံ တံ ဒိသာဘာဂံ၊ ထိုထိုသို့သော အရပ်ကို။ ဝိလောကေတွာ၊ ကြည့်၍။ ပဿန္တိယာ၊ မြင်သော ဘိက္ခုနီမအား။ ပါဋေက္ကာ၊ အသီးဖြစ်ကုန်သော။ အာပတ္တိယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧဝံ ဝုတ္ထေ၊ သော်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ “အနုဒ္ဓရမာနာ”တိ၊ ဟူ၍။ ယံ ပဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ပဒံ၊ သည်။ ဧကသ္မိံ ယေဝ ဒိသာဘာဂေ၊ တခုသော အရပ်အဖို့၌သာလျှင်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပစာရောပိ၊ သည်လည်း။ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတော၊ ခဲနှစ်ကျတည်း။ ဣတိ ခ၊ ဤသို့လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဌမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၂-ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃-တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၈၈။ “ဥဇ္ဇဝုဇ္ဇဝေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟတ္ထပ္ပသာရဏေ၊ လက်ကိုဆန့်ခြင်းကြောင့်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ရေးခြင်းသည်။ နယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ယတ္တကံ၊ အကြင်မျှလောက်သောချည်ကို။ ဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ အဉ္ဆိတံ၊ ငင်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုမျှလောက်သောချည်ကို။ တက္ကမှိ၊ ဝင်ရိုး၌။ ဝေဌိတေ၊ ရစ်သည်ရှိသော်။ ဧကာအာပတ္တိ၊ အာပတ်တချက်သင့်၏”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။
တတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၉၉၃။ “ယာဂုပါနေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာဂုဒါနေ၊ ယာဂုကို လှူရာ၌”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ “မာပိတူနံ၊ တို့အား။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉၉၄။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
-----------
၆-ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၀၀၁။ ဆဋ္ဌေ၊ ပုဒ်၌။ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ အစေလကသိက္ခာပဒေန၊ နှင့်။ ဧကပရိစ္ဆေဒံ၊ တူသော အဆုံးအဖြတ်ရှိ၏။ ဣဓ၊ ပုဒ်၌။ အဂါရိကော၊ သည်။ ဝိသေသော၊ ထူး၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အသာဓာ ရဏ”န္တိ၊ ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀၀၃-၈။ သတ္တမဋ္ဌမေသု၊ တို့၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
-----------
၉-နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
နဝမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀၁၇။ ဒသမသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၆-အာရာမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁၀၂၁။ ပဌမသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ တည်း။
-----------
၂-ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၀၃၀။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းယောကျ်ားကို။ စေ အက္ကော သတိ၊ အကယ်၍ ဆဲရေးအံ့။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန၊ ဖြင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ ဘိက္ခုနိံ၊ ကို။ စေ အက္ကောသတိ၊ အံ့။ ဩာမသဝါဒေန၊ ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဩမသဝါဒေ၊ ပုဒ်၌။ သမ္မုခါဝ၊ မျက်မှောက်၌သာလျှင်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌ကား။ ပရမ္မုခါပိ၊ မျက်ကွယ်၌လည်း။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။
တတြ ဝစနေ၊ ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ ဘိက္ခုဝိဂင်္ဂေ၊ ၌။ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ အနုပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ၊ ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေပိ၊ ၌လည်း။ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဘိက္ခုနိယာ၊ ၏။ အနုပသမ္ပန္နဋ္ဌာနေ၊ ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဣဓ စ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌လည်း။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ လူသာမဏေကို။ အက္ကောသနေ၊ ဆဲရေးခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘိက္ခုဿ၊ ၏။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ကို။ အက္ကောသနေ၊ ကြောင့်။ ပါစိတ္တိယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမာနိ ဒွေ သိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ ဘိက္ခုမှိ၊ ရဟန်း၌။ သံသန္ဒိယမာ နာနိ၊ နှီးနှောအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ န သမေန္တိ၊ မညီကုန်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ သမေန္တိ၊ ညီကုန်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားအစဉ်၌။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဆိုအပ်သောနည်းဖြင့်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့အား။ ဩမသဝါဒ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ အနုပသမ္ပန္နောတိ၊ ၍။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်။ ဣဒံ၊ ဤသည်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ၊ တို့ကို။ အညည၊ ကြဉ်၍။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ တေသု၊ ထိုအက္ကောသဝတ္ထုတို့တွင်။ အညတရသ္မိံ၊ တပါးပါးသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဩမသဝါဒပါစိတ္တိယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ ဝစနံ၊ သနည်း။
ဒုတိယသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၀၃၈။ နိမန္တိတာ ဝါ ပဝါရိတာ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပေါရာဏပဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ တာဝ၊ စွာ။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပဝါရိတာပိ၊ ပဝါရိတ်သင့်သော်လည်း။ ယာဂုံ၊ ကို။ ပါတုံ၊ သောက်ခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ ဘောဇ္ဇယာဂုံ၊ ဟင်းစပ်ယာဂုကို။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ယာဂု န၊ သည်ကား။ ခါဒနီယ ဘောဇနီယသင်္ချံ၊ ခါဒနီယ ဘောဇနီယဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ နိမန္တိတာ၊ ဖိတ်အပ်ဆွမ်းရှိသော။ ဘိက္ခုနီပိ၊ သည်လည်း။ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ၊ ဆွမ်းခံ၍။ ဘုဉ္ဇိတုကာမာ၊ စားလိုသော်။ သာမိကေ၊ ဆွမ်းရှင်တို့ကို။ အပလောကေတွာ ဧဝ၊ ပန်၍သာလျှင်။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ ပရမ္ပရဘောဇနာပတ္တိ၊ ပရမ္ပရဘောဇဉ်ကို စားခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော အာပတ်သည်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့အား။ နိတ္ထိ၊ မရှိ။ နိမန္တိတာ၊ ဖိတ်အပ်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ တံ ဘတ္တံ၊ ကို။ ဘုဉ္ဇိတွာ ဝါ၊ စား၍မူလည်း။ အဘုဉ္ဇိတွာ ဝါ၊ မစား၍မူလည်း။ ပဝါရိတာ၊ မြစ်မိအံ့။ ဝါ၊ ပဝါရိတ်သင့်အံ့။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ ကာရာပေတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ အကပ္ပိယ နိမန္တနေန၊ ဖြင့်။ နိမန္တိယမာနာ၊ ဖိတ်အပ်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ ဒွေ နိမန္တနာနိ၊ တို့ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆိတုဉ္စ၊ ခံခြင်းငှာလည်း။ န လဘတိ၊ မရ”။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဖိတ်ရာ၌။ “ပဝါရိတာပိ၊ နီမသည်လည်း။ ယာဂုံ၊ ကို။ ပါတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပါဠိယံဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “နိမန္တိတာ အပ္ပဝါရိတာ ယာဂုံ ပိဝတီ”တိ၊ ပိဝတိဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုပါဠိ၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတ္တံသည်ကား။ သိက္ခာပဒ ဝဏ္ဏနာနာပုဗ္ဗင်္ဂမသန္နိ ဋ္ဌာနံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို ဖွင့်ခြင်းလျှင်ရွေ့သွားရှိသော အဆုံးအဖြတ်တည်း။ နိမန္တိတာ ဝါ ပဝါရိတာ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါ၊ သဒ္ဒေန၊ ဝါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အကပ္ပိယနိမန္တနေန၊ မအပ်သော ဖိတ်ခြင်းဖြင့်။ နိမန္တိတာ၊ ဖိတ်အပ်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ အပ္ပဝါရိတာ၊ ပဝါရိတ်မသင့် ပဲ။ ယဂုံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အညံ၊ တပါးသော။ ခါဒနီယံ ဝါ၊ ခဲဖွယ်ကိုလည်းကောင်း။ ဘောဇနီယံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သာမိကာနံ၊ အရှင်တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ အပလောကနာ၊ ပန်ခြင်းကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ခါဒေယျ ဝါ၊ ခဲမူလည်းခဲအံ့။ ဘုေဉ္ဇယျ ဝါ၊ စားမူလည်းစားအံ့။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ ပရမ္ပရဘောဇနာဘာဝေန၊ ပရမ္ပရဘောဇဉ်၏မရှိသဖြင့်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့အား။ ကောဂုဏော၊ အဘယ်ကျေးဇုူးသည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်အံ့နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဧတာသံ၊ ထိုဘိက္ခုနီမတို့အား။ ဂုဏလာဘော၊ ဂုဏ်ကို ရခြင်းသည်။ န ဇာတော၊ မဖြစ်။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်ကား။ ပါကဋတရံ၊ အလွန်ထင်ရှားသည်။ ဇာတံ၊ ၏။ ဘိက္ခူပိ၊ ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဝိကပ္ပေတွာ၊ ဝိကပ္ပနာပြုကုန်၍။ မိဿေတွာဝ၊ ရော၍လျှင်။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ သမယေ၊ ၌။ ယထာသုခံ၊ အလိုအတိုင်း။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣမိနာ အပလောကနေန၊ ဤသို့ပန်ခြင်းဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးကို။ လဘန္တိ၊ ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ပဝါရိတာ ဝါ၊ ပဝါရိတ်သင့်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်းကောင်း။ အနိမန္တိတာဝါ၊ မဖိတ်အပ်သော ဘိက္ခုနီမတို့သည်လည်းကောင်း။ ကိဉ္စိ၊ အချို့ကို။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ ကာရာပေတွာ၊ ၍။ ဂိလာနာတိရိတ္တမ္ပိ၊ ဂိလာနာတိရိတ်ကိုလည်း။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။ နိမန္တိတာ၊ စ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ပဝါရိတာစ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ ယာဂုမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။ အပလောကေတွာပိ၊ ပန်၍လည်း။ န လဘန္တိ၊ မရကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
စတုတ္ထသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
အာရာမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-ဂဗ္ဘိနီဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁-ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၀၇၄။ ဓာတိ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒါရကံ၊ သူငယ်ကို။ သာမိကာနံ၊ အရှင်တို့အား။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ အာဟဋေ၊ ချီပိုးဆောင် ရွက်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝဍ္ဎေတိ၊ ကြီးစေ၏။ မာတာပိ၊ သည်လည်း။ တထာ၊ တူ။ ဝဍ္ဎေတိ၊ ကြီးစေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်။
၁၀၈၀။ “သိက္ခမာန”န္တိ ပါဌံ၊ သိက္ခမာနံ-ဟူသော ပါဌ်ကို။ ဒီပဝါသိနော၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌နေသော ဆရာတို့သည်။ ရောစေန္တိ၊ နှစ်သက်ကုန်၏။ ကိရိယာကိရိယတ္တာ၊ ကိရိယ အကိရိယ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဇမ္ဗုဒီပဝါသိနော၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်း၌ နေကုန်သော ဆရာတို့သည်။ “သိက္ခမာနာ”တိ ပါဌံ၊ ကို။ ရောစေန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ ကား။ သိက္ခာဓမ္မမာနနတော၊ ကျင့်အပ်သောတရားကို မြတ်နိုးတတ်သောကြောင့်။ သိက္ခမာနာ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဓ၊ ပုဒ်၌။ ကိရိယာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သညာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဧတာသု၊ ထို ခြောက်ပါးသော တရားတို့၌။ အသိက္ခိတာ၊ မကျင့်သော သာမဏေမကို။ ဝါ၊ မကျင့်သော သိက္ခမန်မကို။ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ၊ ပဉ္စင်းမခံအပ်။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ဥပဇ္ဈာယိနီ အာဒီနံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမအစရှိသည်တို့အား။ အာပတ္တိ ဘာဝါ၊ အာပတ်သင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ပယ်တော်မူ၏။ “တဿာ၊ ထိုပဉ္စင်းခံသော ဘိက္ခုနီမအား။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင် တည်း”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၀၈၂။ ဓမ္မကမ္မေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပသမ္ပဒကမ္မံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။
၁၁၁၂။ ဝုဋ္ဌာပိတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သာမဏေရိဘူမိတော၊ သာမဏေမဘုံမှ။ ယာယ ထေရိယာ၊ အကြင်မထေရ်မသည်။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ၊ ပဉ္စင်းလောင်း သာမဏေ သိက္ခမာန်ကို။ ဝုဋ္ဌပိတာ၊ ထစေအပ်၏။ ဝါ၊ ပဉ္စင်းခံအပ်၏။ သာ ထေရီ၊ သည်။ ဝုဋ္ဌာပိတာ နာမ၊ မည်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိသေသနတ္ထံ၊ အထူးပြုခြင်း အကျိုးငှာ။ “ပဝတ္တိနိ”န္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပဌမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဂဗ္ဘိနီဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂ-ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၂-ဒုတိယာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၁၂၄။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ အဋ္ဌာရသဝဿာယ ကုမာရိဘူတာယ။ ပ။ သိက္ခာပသမ္မုတိံ ဒါတု”န္တိ၊ ဟူ၍။ ဣဓ၊ ဤ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တ ဝစနံ ဝိယ၁၊ ဟောသောပါဠိကဲ့သို့။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဒသဝဿာယ ဂိဟိဂတာယ။ပ။ သိက္ခာသမ္မုတိံ ဒါတု”န္တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ပရိပုဏ္ဏဒွါဒသဝဿာယ ဧဝ၊ ပြည့်သောဆယ့်နှစ်နှစ်ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဂိဟိဂတာယ၊ ဂိဟိဂတဖြစ်သော သိက္ခမာန်အား။ သိက္ခာသမ္မုတိ၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂိဟိဂတာယ၊ ဂိဟိဂတဖြစ်သော သိက္ခမာန်အား။ သိက္ခာသမ္မုတိ၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ-ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ ဒသဝဿာယပိ၊ ဆယ်နှစ်ရှိသော သိက္ခမာန်အားလည်း။
၁၁၄၆။ အဟမေဝ နူန။ ပ။ အလဇ္ဇိနီ၊ ယာ သံဃောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာ၊ အကြင်ဘိက္ခုနီမသည်။ အဟမေဝ၊ ငါသည်သာလျှင်။ ဗာလာ နူန၊ မိုက်သလော။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “ယံ သံဃော”တိ ပိ၊ ၍လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဋ္ဌိ၌။ ယံ ယသ္မာ၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ ဒေတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဟမေဝ၊ ငါသည်သာလျှင်။ ဗာလာနူန၊ မိုက်ရာသလော။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
၁၁၅၆။ ပုရိသသံသဋ္ဌာ၊ ယောကျ်ားနှင့်ရောနှောခြင်းရှိသော။ ကုမာရကသံသဋ္ဌာ၊ သတို့သားတို့နှင့် ရောနှောခြင်းရှိသော။ စဏ္ဍီ၊ ကြမ်းသော။ သောကာဝါသာဝ၊ သောကကို လိုက်သော သာမဏေမကိုသာလျှင်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်၍။ သိက္ခမာနာတိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ နည်း။ ပဒဘာဇနေ ဧဝစ၊ ပဒဘာဇနီ၌ပင်လည်း။ အယံ သိက္ခမာနာ၊ သည်။ “ဆသု ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ သိက္ခိတသိက္ခာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဂဟိတသိက္ခတ္တာစ၊ ယူအပ်သော သိက္ခာရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပရိပုဏ္ဏသိက္ခတ္တာ စ၊ ပြည့်သော သိက္ခာရှိသောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၁၆၆-၇။ ပဟူတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဿိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သိက္ခမာနာယ၊ ၏။ ဉာတကာ၊ တို့သည်။ သမ္ပာဒယိံသု ကိရ၊ စီရင်စေကုန်သတတ်။ ဝါ၊ ပြည့်စုံစေကုန်သတတ်။ တံ၊ ထိုသို့စီရင်သောခဲဖွယ်ကို။ ပဿိတွာ၊ ၍။ ထေရေ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ဥယျောဇေသိ၊ နှင်လိုက်၏။ ဥယျောဇေတွာ၊ နှင်လိုက်၍။ တေသံ၊ ထိုမထေရ်တို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဆန္ဒဒါယကေ၊ ဆန္ဒပေးသောရဟန်း၌။ ဂဏံ၊ ဂိုဏ်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ သေသာနံ၊ ကြွင်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ ဆန္ဒမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာရာပေသိ၊ ပြုစေ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆန္ဒံ ဝိဿဇ္ဇေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဣဒံ ကမ္မံ၊ ဤကံကို။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ န ကတ္တဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်။ ‘ယထာသုခ' န္တိ၊ ဟူ၍။ ကိဉ္စာပိ ဝဒတိ၊ ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ ထေရာယတ္တတ္တာ၊ မထေရ်နှင့်စပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ထေရဿ၊ ၏။ အနုမတိယာ၊ အလိုသည်။ သတိယာ၊ သော်။ ဝိဿဇ္ဇိတော၊ စွန့်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသတိယာ၊ ရှိသော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာပိ၊ ထိုသို့မဖြစ်သော်လည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဂဟေတွာဝ၊ ယူ၍သာလျှင်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ အယံ၊ သည်ကား။ ပယောဂေါ၊ အားထုတ်ခြင်းတည်း။ ဂဟေတွာဝ၊ ယူ၍သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဆန္ဒံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ကာယေန ဝုဋ္ဌိတာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ သမ္ဗာဓော၊ ကျဉ်းမြောင်း၏။ ‘အမုကမှိ ဌာနေ၊ ဤမည်သောအရပ်၌။ ကရိဿာမ၊ ကုန်အံ့။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဟတ္ထပါသံ၊ ကို။ ဝိဇဟိတွာပိ၊ ၍သော်လည်း။ စေ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နေဝ အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ အကယ်၍မရှိ၏ရှင့်။ ပန-တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဟတ္ထပါသံ၊ ကို။ အဝိဇဟိတွာဝ၊ မစွန့်မူ၍သာလျှင်။ တာ၊ တို့သည်။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ အယံ၊ သည်လျှင်။ ပယောဂေါ၊ အားထုတ်ခြင်းတည်း။ “ဣတ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ရတ္တိပါရိဝါသိယေ၊ ညဉ့်သိုးရာ၌။ ဥပေါသထပဝါရဏာဝ၊ သပုသ်ပဝါရဏာသည်သာလျှင်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အညံ၊ တပါးသော။ ကမ္မံ၊ ပန၊ ကံသည်ကား။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥပေါသထပဝါရဏာပိ၊ သည်လည်း။ အနုပေါသထပဝါရဏဒိဝသေ၊ ဥပုသ်နေ့, ပဝါရဏာနေ့ မဟုတ်သောနေ့၌။ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ မအပ်ကုန်။ ဣတရံ၊ တပါးသော ကံသည်။ သဗ္ဗကာလံ၊ ခပ်သိမ်းသော ကာလ၌။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။
တတြ ဝစနေ၊ ၌။ ဣဒံ၊ သည်ကား။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ အပြီး ဆုံးဖြတ်ခြင်းတည်း။ ပရိသဝါရိဝါသိယေ၊ ၌။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “အညတြ၊ တပါးသောအရပ်သို့။ ဂစ္ဆာမ၊ သွားကုန်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ အဝိဿဇ္ဇေတွာဝ၊ မစွန့်မူ၍လျှင်။ ဥဋ္ဌဟန္တိ၊ ထကုန်၏။ ပ။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တဝစနေ၊ ဆိုသော စကား၌။ ဟတ္ထပါသာဝိဇဟနံ၊ ဟတ္ထပါသ်ကို မစွန့်ခြင်း သည်။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာစကား၌။ ကမ္မပ္ပတ္တာနံ၊ ကံအား လျောက်ပတ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဟတ္ထပါသံ၊ ကို။ အဝိဇဟနမေဝ၊ မစွန့်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ လိုအပ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိဉ္စာပိ န ပညာယတိ၊ မထင်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ ထိုသို့မထင်သော်လည်း။ အပ္ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ မပယ်အပ်သငည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုသို့မပယ်သောကြောင့် အပ်၏ဟူသောစကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထံ၊ အဘယ်သို့။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဆန္ဒော နာမ၊ ဆန္ဒမည်သည်။ ကမ္မပ္ပတ္တေသု၊ ကံအားလျောက်ပတ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူသု၊ တို့သည်။ ဧကသီမာယ၊ တသိမ်တည်း၌။ သန္နိပတိတေသု၊ စည်းဝေးကုန်သည်ရှိသော်။ အာဂစ္ဆတိ၊ မလာ၊ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ “ဆန္ဒံ အဝိဿဇ္ဇေတွာ”တိ စ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ “ဆန္ဒဿ ပန အဝိဿဋ္ဌတ္တာ”တိစ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “အဇ္ဈာသယဿ အဝဿဋ္ဌတ္တာ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဆန္ဒဿ၊ ကို။ အဝိဿဇ္ဇေနံ၊ သည်။ ကမ္မပ္ပတ္တာနံ၊ ကံအားလျှောက်ပတ်သောရဟန်းတို့၏။ ဟတ္ထပါသ်ကို မစွန့်သဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိဇဟနေန၊ ဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤဆန္ဒရောက်, မရောက်သော စကား၌။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ စ၊ တည်း။-
“ယတော၊ အကြင်စည်းဝေးခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ယဿ၊ အကြင်ဆန္ဒ၏။ အာဂမနံ၊ လာခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒဝဘာဝဿ၊ ထိုလာခြင်းမရှိသောဆန္ဒကို။ နိဂ္ဂဟေ၊ နှိပ်စက်ရာ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခူသု၊ တို့သည်။ သန္နိပတိတေသု၊ ကုန်သော်။ တဿ၊ ထိုဆန္ဒ၏။ ဘေဒတော၊ အထူးအားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ (သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ ဆန္ဒဒါယကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဟောတိ စ၊ ဤသို့ဖြစ်သလျှင်တည်း။
(ဤဂါထာတွင်-တဿ ဘေဒတော ဟူ၍လည်းကောင်း, တဿသော ဆန္ဒဒါယကော၊ ဟူ၍လည်းကောင်း ပါဌ်နှစ်ထွေ ရှိ၏။ သောဆန္ဒဒါယကော၊ ဟူသော ပါဌ်သည် ဂါထာလွန်သည်ကြံရာ၏။) ရတ္တိပါရိဝါသိယဆန္ဒေ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ရတ္တိပါရိဝါသိယ ပါရိသုဒ္ဓိပိ၊ ပါရိသုဒ္ဓိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒနုလောမေန၊ ထို ရတ္ထိပါရိဝါသိယဆန္ဒအား လျော်သဖြင့်။ သွာတနာယ၊ နက်ဖြန်အလို့ငှာ။ ဆန္ဒေ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ပါရိသုဒ္ဓိ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ပဝါရဏ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တာယ၊ ထို နက်ဖြန်အကျိုးငှာ။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥပေါသထပဝါရဏာ ပန၊ သည်ကား။ အနုပေါသထဒိဝသေ၊ ဥပုသ်နေ့မဟုတ်သောနေ့၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတရံ၊ တပါးသော ကံသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ပန္နရသိရပေါသထံ၊ ကို။ စာတုဒ္ဒသိယံ၊ စတုဒ္ဒသီနေ့၌။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ခေတ္တတ္တာ၊ ခေတ္တဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ စာတုဒ္ဒသိဥပေါသထံ၊ ကို။ ပန္နရသိဥပေါသထံ၊ ကို။ စာတုဒ္ဒသိယံ၊ စတုဒ္ဒသီနေ့၌။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ခေတ္တတ္တာ၊ ခေတ္တဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ စာတုဒ္ဒသိဥပေါသထံ၊ ကို။ ပန္နရသိယံ၊ ပန္နရသီနေ့၌။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အခေတ္တတ္တာစ၊ ခေတ္တမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနုပေါသထဒိဝသတ္တာစ၊ ဥပုသ်နေ့ မဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် လည်းကောင်း။ ပါဋိပဒဒိဝသတ္တာစ၊ အထွက်တရက်နေ့ ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စေ၊ အချို့ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။
ဒုတိယာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉-ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၁၁-ဧကာဒသမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
၁၂၁၄။ ဥပစာရံ သန္ဓာယ ကထိတန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ “ဒွါဒသဟတ္တံ၊ တဆယ့်နှစ်တောင်ကို။ ဥပစာရော”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။
၁၂၂၁။ သုတ္တန္တေ ဩကာသံ ကာရာေပေတွာ ဝိနယံ ဝါ အဘိဓမ္မံ ဝါ ပုစ္ဆတီတိ ဧတ္ထ စ၊ ၌လည်း။ တီဏိ ပိဋကာနိ၊ ပိဋကတ်သုံးပုံတို့ကို။ အတ္တနော အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ နာမေန၊ အမည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာတိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ အဘိဓမ္မာ၊ ကို။ ဗုဒ္ဓေန၊ သည်။ ဘာသိတော ဧဝ၊ ဟောအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၁၂၂၄-၅-၆။ ထနော စ၊ သမြတ်လည်း။ ဥဒရော စ၊ ဝမ်းလည်း။ ထနုဒရာ၊ သမြတ်ဝမ်းတို့။ “သံကစ္စိကာယ၊ တဘက်၏။ ပမာဏံ၊ ပမာဏကား။ တိရိကံ၊ အနံသည်။ ဒိယဍ္ဎဟတ္တာ၊ တထောင့်ထွာတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏရဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ
ခကာဒသမာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
နိဂမနဝဏ္ဏနာ
ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇာဒီနိ၊ တို့သည်။ “အစိတ္တကာနိ လောကဝဇ္ဇာတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “နစ္စ”န္တိ ဝါ၊ ကချေသည် ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ဂန္ဓော”တိ ဝါ၊ နံ့သာဟူ၍လည်းကောင်း။ အ ဇာနိတွာပိ၊ မသိမူ၍လည်း။ ဒဿနေန ဝါ၊ ကြည့်သဖြင့် လည်းကောင်း။ ဝိလိမ္ပနေန ဝါ၊ လိမ်းကျံသဖြင့်လည်းကောင်း။ အာပဇ္ဇနတော၊ ရောက်သောကြောင့်။ ဝတ္ထု အာဇာနနစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အစိတ္တကာနိ၊ အစိတ္တကဖြစ်ကုန်၏။ “နစ္စ''န္တိ ဝါ၊ ကချေသည်ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ဂန္ဓော”တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ ဇာနိတွာ၊ ၍။ ပဿန္တိယာ စ၊ ရှုသော ဘိက္ခုနီမအားလည်းကောင်း။ အကုသ လတ္တာဧဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ လောကဝဇ္ဇာနိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ စောရိဝုဋ္ဌာပနာ ဒီနိ၊ တို့ကို။ “စောရီ”တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ကို။ ဇာနိတွာ၊ ၍။ ကရဏေ ဧဝ၊ ပြုသောကြောင့်လျှင်။ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော၊ အာပတ်ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ သစိတ္ထကာနိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဥပသမ္ပဒါဒီနံ၊ ပဉ္စင်းခံခြင်း စသည်တို့၏။ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ အကုသလစိတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ၊ မပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာနိ၊ ကုန်၏။ “ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သစိတ္တကာစိတ္တကတာ၊ ကို။ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနော ဇာနနတာယ၊ ပညတ်ကို သိသည်, မသိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဝတ္ထုဇာနနာဇနနတာယ၊ ဝတ္ထုကို သိသည်, မသိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇာဒီနိ'အစိတ္တကာနိ လောကဝဇ္ဇာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ‘နစ္စ' န္တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ ‘သင်္ဃာဏီ’တိ ဝါ၊ ဏီဟူ၍လည်းကောင်း။ ‘ဂန္ဓော’တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုဝတ္ထု၏။ နာမဝသေန၊ အမည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဇာနိတွာ၊ မသိမူ၍။ မာယာကရဿ၊ မျက်လှည့်သည်၏။ မာယာနိ၊ လှည့်ပတ်အပ်ကုန်သော။ သီသဋ္ဌိအာဒီနိ၊ ဦးခေါင်းရိုး အစရှိသည်တို့ကို။ ပဋိသင်္ခါယ၊ ဆင်ခြင်၍။ ပဿန္တိယာ စ၊ ရှုသော ဘိက္ခုနီမအားလည်းကောင်း။ အက္ခမာလာဒိအတ္ထယာ၊ ညှပ်ရိုးတန်ဆာအစရှိသည်တို့၏ အကျိုးငှာ။ သင်္ဃဏိံ၊ ခါးကြိုးကို။ ပဋိယာ၊ ခါး၌။ ဗန္ဓန္တိယာ၊ ဖွဲ့သော ဘိက္ခုနီမအားလည်းကောင်း။ သေဒဂန္ဓံ၊ ချွေးနံ့ကို။ အပနေတွာ၊ ပယ်၍။ ဗုဒ္ဓပူဇံ၊ ကို။ ကရိဿာမိ၊ အံ့’။ ဣတိ ဥပ္ပန္နေန၊ ဤသို့ဖြစ်သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဂန္ဓံ၊ နံ့သာကို။ ဝိလိမ္ပေတွာ၊ လိမ်းကျံ၍။ နဟာယန္တိယာစ၊ ရေချိုးသော ဘိက္ခုနီမအားလည်းကောင်း။ အာပတ္တိသဗ္ဘာဝတော၊ အာပတ်သင့်ရသော သဘောရှိသောကြောင့်။ နာမေန၊ အမည်နှင့်။ သိဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နာမဝသေန ဝါ၊ အမည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝတ္ထုဿ၊ ကို။ အဇာနနစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အစိတ္တကာနိ နာမ၊ အစိတ္တကအမည်ရှိကုန်၏။ အန္ဓကာရေ၊ အမိုက်တိုက်၌။ ‘ဣဒံ၊ ဤဝတ္ထုသည်။ ကဋသုတ္တံ၊ ခါးကြိုးတည်း။ ဣတိ သညာယ၊ ဤသို့သော အမှတ်ဖြင့်။ သင်္ဃဏိံ၊ ခါးကြိုးကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ကဋယံ၊ ခးါ၌။ ဓာရဏကာလေစ၊ ဆောင်သောအခါ၌လည်းကောင်း။ မတ္တိကာသညာယ စ၊ မြေဟူသော အမှတ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဂန္ဓံ၊ နံ့သာကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝိလိမ္ပနကာလေစ၊ လိမ်းကျံသောအခါ၌လည်းကောင်း။ အာပတ္တိသဗ္ဘာဝတော၊ အာပတ်ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ ‘အစိတ္တကာနီ’တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ၊ ကုန်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တသ္မိံ၊ ကာလေ၊ ထိုကာလ၌။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ သင်္ဃာဏိယာ အသင်္ဃာဏိ သညာဝါရေပိ၊ ၌လည်း။ ‘အာပတ္တိ ပါစိတ္တိုဿာ’တိ၊ ၍။ ပါဠိ၊ ကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဟော။ ‘ခေတ္တအာဗာဓပဟစ္စယာ၊ ကဋသုတ္တကံ ဓာရေတီ’တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အကုသလေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ သင်္ဃာဏိအာဒီနိ၊ ခါးကြိုးစသည်တို့ကို။ ဓာရေတုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ ယထာ၊ ပြီးသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ အာဗာဓပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ အကုသလေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။
နိဂမနဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပါစိတ္တိယကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဥတတောဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝတ္ထ၊ ထို ခန္ဓကံ ခန္ဓကောဝဒါ ဟူသော ပါဌ်၌။ အယံ ခန္ဓကော၊ ဤ ခန္ဓကသည်။ ကေနဋ္ဌေန၊ အဘယ်အနက်ကြောင့်။ ခန္ဓကော၊ ခန္ဓက မည်သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဝိဘင်္ဂေါ ဝိယ၊ ဝိဘင်းကဲ့သို့။ ခန္ဓာနံ၊ ခန္ဓကပါဠိအဆုံးအဖြတ် တို့၏။ သမူဟတ္တာ၊ အပေါင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ခန္ဓကော၊ ခန္ဓကမည်၏။ တေ ပန၊ ထိုခန္ဓကတို့သည်ကား။ ကထံ၊ အဘယ်သည်တို့နည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ ခန္ဓာနံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇကံ၊ ဥပသမ္ပဒကံ စသော ပညတ်တော်တို့ကို။ ပကာသနတော ဒီပနတော၊ ပြတတ်သောကြောင့်။ ခန္ဓကော၊ ခန္ဓကမည်၏။ ခန္ဓာတိ စ ဧတ္ထ၊ ၌လည်း။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒိဝိနယကမ္မသင်္ခါတာ စ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇကံ အစရှိသော ဝိနည်းကံဟု ဆိုအပ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ စာရိတ္တဝါရိတ္တ သိက္ခာပဒသင်္ခါတာ စ၊ စာရိတ္တသိက္ခာ ပုဒ်, ဝါရိတ္တသိက္ခာပုဒ်ဟု ဆိုအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပညတ္တိယော၊ တို့ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်ကုန်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒီနိ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာကံ အစရှိသော ဝိနည်းကံတို့ကို။ ဘဂဝတာ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ပညတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ပညတ္တိယော”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဒါရုက္ခန္ဓော၊ အဂ္ဂိက္ခန္ဓော၊ ဥဒကက္ခန္ဓော”တိ အာဒီသု ဝိယ၊ အစရှိသည်တို့၌ကဲ့သို့။ ပညတ္တိယဉ္စ၊ ပညတ်ဟူသော အနက်၌လည်း။ ခန္ဓ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ပညတ္တိသင်္ခါတာနံ၊ ကုန်သော။ တေသံ ခန္ဓာနံ၊ ထိုပဗ္ဗဇ္ဇကံ အစရှိကုန်သော ဝိနည်းကံတို့ကို။ ပကာသနတော၊ ပြတတ်သောကြောင့်။ ဝါ၊ ပြရာဖြစ်သောကြောင့်။ ဝဏ္ဏနတော၊ ဖွင့်ရာဖြစ်သောကြောင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇက္ခန္ဓကာဒယော၊ ပဗ္ဗဇ္ဇက္ခန္ဓက အစရှိကုန်သော။ ဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ်သော ပညတ်တရားအထူးတို့ကို။ “ခန္ဓကာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ အဝသာနေ၊ အဆုံး၌။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော သင်္ဂီတိခန္ဓကတို့ကို။ တံသဒိသတ္တာ၊ ထိုဘုရားဟော ခန္ဓကနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ “ခန္ဓကာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဝေလယ၊ အပိုင်းအခြားနှင့်။ သဒိသတ္တာ၊ တူသည်အဖြစ်ကြောင့်။ သီလဿ၊ သီလ၏။ ဝေလ၊ ဝေလာမည်၏။ ဣတိ ဝစနံ ဝိယ၊ ဤသဒ္ဒါကဲ့သို့လည်း။ အပိစ၊ ကား။ ဘာဂရာသိတ္ထတာပိ၊ ဘဂအနက်, ရာသိအနက်စရှိသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤခန္ဓကောပုဒ်၌။ ယုဇ္ဇတေ၊ သင့်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေသံ ပညတ္တီနံ၊ ထိုပညတ်တို့၏။ ဘာဂတော စ၊ အဖို့အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ရာသီတော စ၊ အစုအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိဘတ္တတ္တာ၊ ဝေဖန်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ဝိဘတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ခန္ဓကော၊ မည်၏။ (လိုက်)။ ဧတေသံ ခန္ဓကာနံ၊ တို့၏။ အနုပုဗ္ဗကာရဏံ၊ အစဉ်ဖြစ်သော အကြောင်းသည်။ ကိံ ပန၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ - အယံ ပုစ္ဆာ၊ ဤအမေးသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားဖြင့်။ ဝုတ္တေသုပိ၊ ဟောတော်မူအပ် သော အရာတို့၌လည်း။ တပ္ပသင်္ဂါနတိက္ကမနတော၊ ထိုသို့သော အစဉ်အားဖြင့် ဖြစ်ရာ၏ ဟူသော လျဉ်းပါးခြင်းကို မလွန်နိုင်သော ကြောင့်တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ သာသနာပ္ပဝေသနဿ၊ သာသနာသို့ ဝင်ခြင်း၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါပုဗ္ဗင်္ဂမတ္တာ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇအဖြစ် ဥပသမ္ပဒအဖြစ်လျှင် ရှေ့သွားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒတ္ထသင်္ဂဟကော၊ ထိုပဗ္ဗဇ္ဇအဖြစ်, ဥပသမ္ပဒအဖြစ်ကို သင်္ဂြိုဟ်တတ်သော။ မဟာခန္ဓကော၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ကေန၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တော၊ နည်း။ ဣတိ ပေဉှ၊ ဤအမေး၌။ ဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရေဟိ၊ သုတ်။ အဘိဓမ္မာ၊ ဝိနည်းကို သင်္ဂါယနာတင်ကုန်သော မထေရ်တို့သည်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဘဂဝတာ ပန၊ သည်ကား။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထို သို့သော အရပ်တို့၌။ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုံ၊ ဖြစ်သော ဝတ္ထုကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဝါ၊ အကြောင်းပြု၍။ တထာ တထာ၊ ထိုထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣမိနာ အနုက္ကမေန၊ ဤအစဉ်ဖြင့်။ န ဝုတ္တာနိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ထေရာ ပန၊ တို့သည်ကား။ တံ တံ ပယောဇနံ၊ ထိုထိုသို့သော အကျိုးကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲမှတ်၍။ သမာနဇာတိကေ၊ တူသော သဘောရှိကုန်သော ပါဠိအစဉ်တို့ကို။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်သဖြင့်။ သဇ္ဈာယိံသု၊ သရဇ္ဈာယ်ကုန်၏။ သေသာနံ၊ ကြွင်းသော ပါဠိအစဉ်တို့၏။ ပယောဇနံ၊ ကို။ တတ္ထ တတ္ထေဝ၊ ထိုထို သို့သော ပဠိ ရောက်ရာ၌သာလျှင်။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။
ခန္ဓကောဝိဒါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပညတ္တိဘာဂရာသဋ္ဌေန၊ ပညတ်ဟူသောအနက်, ဘာဂဟူသော အနက်, ရာသိဟူသော အနက်အားဖြင့်။ ပဝတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ နေသံ၊ ထိုအနက်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ ခန္ဓတ္ထကောဝိဒါ၊ ခန္ဓတ္ထ၌ လိမ္မာကုန်သော။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပါရပတ္တာ၊ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါတည်းဟူသော ကမ်းအဆုံးသို့ ရောက်ကုန်သော မဟာထေရ်တို့ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အနုတ္တာနတ္ထာနံ၊ မထင်မပေါ်သော အနက်ရှိကုန်သော။ တေသံ ပဒါနံ၊ ထို ပုဒ်တို့၏။ သံဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ကသ္မာ ပန၊ အဘယ့်ကြောင့်ကား။ ဧဝံ၊ အနုတ္တာဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ကသ္မာ ပန၊ အဘယ်ကြောင့်ကား။ ဧဝံ၊ အနုတ္တာနတ္ထာဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဝိသေသိတံ၊ အထူးပြုအပ်လေသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ တတော၊ ထို ခန္ဓကမှ။ သေသဘာဂါ၊ ကြွင်းသော အဖို့တို့သည်။ ယုတ္တာ၊ ယှဉ်ကုန်၏။
၁။ ဥရုဝေလတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တဝါလိကရာသိဝသေန၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော သဲစု၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လဒ္ဓနာမကော၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ ဂါမော၊ ရွာတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤဥရုဝေလာယံ ဟူသော ပုဒ်သည်။ သမီပတ္ထေ၊ သမီပအနက်၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီ ဝိဘတ်တည်း။ တထာဘာဝဒဿနတ္တံ၊ ထိုသို့ သမီပအနက်၌ သတ္တမီဝိဘတ်အဖြစ် ကို ပြခြင်းငှာ။ “နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ”တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဆိုပြီးသည်မှတပါးသော အဖြစ်ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ သည်။ ပဝတ္တမာနေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ တသ္မိံ ဝါလိကရာသိမှိ၊ ထိုသဲစု၌။ ဝိဟရတိ၊ နေတော်မူ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ “ဥရုဝေလံပိဏ္ဍာယ ပါဝိသီတိ ယေန ဥရုဝေလသေနာနိဂမော”တိ အာဒိ ဝစနဝိရောဓေ စ၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားနှင့် ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ မူလကာရဏမေဝ၊ မူလဖြစ်သော အကြောင်း ကိုသာလျှင်။ ဒဿတံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာ၌။ “တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ၊ ပ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ နိဂမနဝစနံ၊ နိဂမန စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပြရခြင်းသည်။ ကိ မတ္တံ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ဂါမံ၊ ရွာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယထာဝုတ္တသမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော ပုဒ်အနက်၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို ပြရခြင်း အကျိုးရှိ၏။ “သော ပန ဂါမော၊ သည်ကား။ ဒုတပစာရေန၊ ထိုအနီးဖြစ်သော သဲစု၌ တင်စားသဖြင့်။ ဧဝံ နာမံ၊ ဥရုဝေလ-ဟူသော အမည်ကို။ လဘတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝစနံ ပန၊ ဤ စကားသည်ကား။ အဝုတ္တသိဒ္ဓံ၊ မဆိုပဲ ပြီး၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ “ဥရုဝေလာ”တိ ဧတံ နာမံ၊ ဥရုဝေလာ-ဟူသော ဤအမည်သည်။ ယဿ ယထာဝုတ္တဝါလိကရာသိဿ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်သော သဲစု၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ တဿ၊ ထိုသဲစု၏။ သမီပဂါမဿ ပိ၊ အနီးဖြစ်သော ရွာ၏လည်း။ နာမံ၊ တည်း။ အာယသ္မာ ဥပါလိတ္ထေရော၊ သည်။ တဿ၊ ထိုသဲစု၏။ သမီပံ၊ အနီးဖြစ်သော။ ဂါမံ၊ ရွာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤပါဠိ၌။ “ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတီ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဂေါစရဂါမပ္ပ ယောဇနာဘာဝတော၊ ဂေါစရဂံ၏ အကျိုးမရှိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တံ ဂါမံ၊ ထို ရွာကို။ ဂေါစရဂါမံ၊ ဆွမ်းခံရွာကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဒါ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထို ဥရုဝေလရွာ၌။ ဝါလိကရသိဿ၊ ၏။ သမီပေ၊ ၌။ ဗောဓိရုက္ခမူလေ၊ ဗောဓိပင်၏ အနီး၌။ ဝိဟာရံ၊ ကျောင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သော၊ ထို အရှင်ဥပါလိသည်။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုကာမော၊ ပြခြင်းငှာ အလိုရှိသော။ အဋ္ဌကထာ စရိယော၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ဘုရားမြတ်စွာ၏။ ဂါမတော၊ ရွာမှ။ ဒူရတရေ၊ အလွန်ဝေးသော။ အရညေ၊ တော၌။ အဘိသမ္ဗောဓိဒီပနေန၊ အဘိသမ္ဗောဓိကို ပြသဖြင့်။ ထေရော၊ အရှင် ဥပါလိထေရ်သည်။ ဒုတိယုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနနိယမံ၊ နှစ်ကြိမ်ဖြစ်ရာ အရပ်ကို မှတ်ခြင်းကို။ တီဟိ ပဒေဟိ၊ သုံးပုဒ်တို့ဖြင့်။ ထေရော၊ သည်။ အကာသိ၊ ပြုတော်မူ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ပဒတ္တယဝစနပ္ပယောဇနာ ဘာဝတော၊ ပုဒ်သုံးခုအပေါင်းကို ဟောရာ၌ အကျိုးမရှိသောကြောင့်တည်း။ (ဥရုဝေလာယံ၊ နဇ္ဇာ နေရုဉ္ဇရာယ တီရေ၊ ဗောဓိရုက္ခမူလေ ဤသုံးပုဒ်တို့ကို တီဟိ ပဒေဟိ ဟု သိရာ၏။) တတ္ထ၊ ထို နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ ဟူသောပါဠိ၌။ ဝိဂ္ဂဟော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ နဒန္တာ၊ မြည်လျက်။ ဂစ္ဆတိ၊ သွားတတ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နဒီ၊ မည်၏။ နေလဉ္ဇလာယာတိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ လ-ကာရဿ၊ လ-အက္ခရာနှစ်ခု၏။ ရ-ကာရံ၊ ရ-အက္ခရာနှစ်ခုကို။ ကတွာ၊ ၍။ “နေရဉ္ဇရာယ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကဒ္ဒမသေဝါလဝိရဟိတတ္တာ၊ ညွှန်, မှော်တို့မှ ကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိဒ္ဒေါသဇလယ၊ အပြစ်ကင်းသော ရေရှိသော။ နဇ္ဇာ၊ မြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ နီလဇလာယာတိ ဧတံ၊ ဤအမည်သည်။ တဿာ၊ ထိုမြစ်၏။ နာမမေဝ၊ အမည်ပင်လျှင်တည်း။
အထ ခေါတိ ဣဒံ ပဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ အဓိကာရန္တရာရမ္ဘေ၊ အရာအထူးကို အားထုတ်ခြင်း၌။ နိပါတဒွယံ၊ နိပါတ်ပုဒ် နှစ်ခုအပေါင်းတည်း။ တေန၊ ထို အထ ခေါ-ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ဝိမုတ္တိသုခံ၊ ကို။ ပဋိသံဝေဒယမာနော၊ ခံစားလျက်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်တရားကို။ န မနသာကာသိ၊ ဆင်ခြင်တော်မမူ။ ကိန္တု၊ စင်စစ်သော်ကား။ တတော၊ ထိုဝိမုတ္တိသုခကို ခံစားခြင်းမှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ မနသာကာသိ၊ နှလုံးသွင်းတော်မူ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။
တတ္ထ၊ ထို ပစ္စယာကာရဆင်ခြင်ရာ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ “ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ ပဋိလောမံ မနသာကာသီ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်သနည်း။ ပဋိလောမာပဒေသေန၊ ပဋိလောမကို ညွှန်ပြသဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ပြအပ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်သည်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှာ။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ န အရဟတိ၊ မထိုက်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိ စောဒကော၊ သည်။ (အာဟ-ပြန်)။ ပရိဟာရော၊ အဖြေကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုဦးအံ့။ န အရဟတိ၊ မထိုက်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ အရဟတိ ဧဝ၊ ထိုက်သည်သာလျှင် တည်း။ တဒတ္ထဇာနနတော၊ ထို ပါဠိအနက်ကို သိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ အနုလောမပဋိလောမန္တိ ဝစနံ၊ သည်။ ဘာဝနပုံသကံ၊ ကြိယာနပုံတည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ အနုလောမတော စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဋိလောမတော စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ တံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒံ၊ ကို။ မနသာကာသိ၊ နှလုံးသွင်း၏။ ဣတိ၊ သို့။ တတ္ထ၊ ထို အနုလောမ ပဋိလောမဟူသော ပုဒ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အညထာ-အညတ္ထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ နိရောဓဿ၊ နိဗ္ဗာန်၏။ ပဋိလောမပ္ပသင်္ဂါပတ္တိယေဝ၊ ပဋိလောမဟု လျဉ်းပါးခြင်း၌ ဖြစ်ခြင်းသို့လျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဧတသ္မိံ ပဋိလောမေ စ ပန၊ ထို ပဋိလောမ၌ကား။ အနုက္ကမနိယမော၊ အစဉ်ကို မှတ်ခြင်းသည်။ အနုလောမေ၊ ၌။ အနုက္ကမနိယမတော၊ အစဉ်ကို မှတ်သောအားဖြင့်။ သိဒ္ဓေါ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဿ၊ ၏။ ပဋိလောမော နာမ၊ မည်သည်ကား။ အပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သိဒ္ဓံ-သိဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “နိရောဓော ဟောတီတိ အနုပ္ပာဒေါ ဟောတီ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ပုဗ္ဗာ ပရဝိရောဓော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်ရာသနည်း ဟူမူကား။ ဟိ ဝိတ္တာရေမိ၊ အံ့။ ပဋိစ္စာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဖလဿ၊ အကျိုး၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေန၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းသဖြင့်။ ပစ္စယာနဉ္စ၊ အကြောင်းတို့၏လည်း။ ပစ္စယာယတ္တုပဂမနေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သို့ စွဲကပ်သဖြင့်။ တဿ၊ ထို အကျိုးတရား၏။
ဈာယတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာမံ၊ စင်စစ်။ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနေန၊ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာန်ဖြင့်။ ဈာယတော၊ မကောင်းမှုကို ဖုတ်ကြည်းတတ်သောဘုရားမြတ်စွာအား။ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ထင်ရှားဖြစ်ကုန်၏ရှင့်။ ဝါ၊ ကား။ စတုအရိယသစ္စဓမ္မာ၊ လေးပါးကုန်သော အရိယာသစ္စာတရားတို့သည်။ ပကာသန္တိ၊ ကုန်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ သမထာဒိယာနိကဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ၊ သမထအစရှိသော ယာဉ်သုံးပါးအပေါင်းကို ဝေဖန်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနဂ္ဂဟဏံ၊ သည်။ အနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဒဿနာဒိကာရေန၊ အနုလောမပဋိစ္စသမုပ္ပာဒိကို ပြသောအရာနှင့်။ ကာမံ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဆန့်ကျင်သော်လည်း။ “ယော၊ သည်။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ပရိဇာနာတိ၊ ၏။ သော၊ သည်။ သမုဒယံ၊ ကို။ ပဇဟတိ၊ စွန့်၏”။ ဣတိ လဒ္ဓိဝသေန၊ ဤသို့သော အယူ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၂။ “ပစ္စယက္ခယဿာ”တိ ဧတံ၊ ကို။ ကိစ္စပရိယာယဝသေန၊ ကိစ္စ၏ ပရိယာယ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထို ပစ္စယက္ခယဿ - ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ပစ္စယနိဗ္ဗာနဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တဒုပနိဿယနိဗ္ဗာနဉ္စ၊ ထိုပစ္စယကို မှီ၍ဖြစ်သော ပစ္စယုပ္ပန္နနိဗ္ဗာန်ကိုလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထို နိဗ္ဗာန်သည်။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ ပစ္စယက္ခယမတ္တံ၊ အကြောင်း၏ ကုန်ခြင်းမျှကို။ ကာမဉ္စန ကရောတိ၊ ၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်ကား။ ပစ္စယုပ္ပန္နက္ခယမ္ပိ၊ ပစ္စယုပ္ပန်တရား၏ ကုန်ခြင်းကိုလည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ ယတော၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ ပစ္စယနိဗ္ဗာန်, ပစ္စယုပ္ပန္နနိဗ္ဗာန်တို့၏လည်း။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဟေတုနိရောဓာ၊ အကြောင်းချုပ်သောကြောင့်။ ဖလနိရောဓော၊ အကျိုးချုပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ “ပစ္စယက္ခယဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝုတ္တပ္ပကာရာ ဓမ္မာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတုသစ္စဂ္ဂဟဏံ၊ စတုသစ္စ-သဒ္ဒါကို ယူခြင်းကို။ ပဌမဂါထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယဝိပလ္လာသေန၊ ဆိုသောနည်းကို ပြန်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃။ သမုဒယနိရောဓသင်္ခါတော အတ္ထောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမုဒယော၊ သည်။ ကိစ္စဝသေန၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိရောဓော၊ သည်။ အာရမ္မဏ ကိရိယာယ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤ သမုဒယနိရောဓသင်္ခါတော-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဒွိပ္ပကာရာ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိကုန်သော။ နိရောဓာ၊ တို့ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ အာနုဘာဝဿ၊ ထိုသို့သိခြင်းကို ပြတတ်သော အာနုဘော်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပလ္လင်္ကံ၊ ထက်ဝယ်ကို။ အာဘုဇိတဋ္ဌာနဉ္စ၊ ဖွဲ့ရာအရပ်ကိုလည်း။ “ပလ္လင်္ကေံာ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဖလာဓိဂမဋ္ဌာနံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရာအရပ်ကို။ “ပလ္လင်္က”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
-----------
အဇပါလကထာဝဏ္ဏနာ
အဇပါလကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
မုစလိန္ဒကထာဝဏ္ဏနာ
၅။ မုစလိန္ဒဝတ္ထုမှိ ဧတမတ္ထန္တိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုလတ္တံ့သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝိဝေကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပဓိဝိဝေကံ၊ ဥပဓိဝိဝေကကို။ “အဗျာပဇ္ဇံ သုခံ လောကေ”တိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပဌမမဂ္ဂံ၊ သောတာပတ္တိမဂ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေန၊ ထို သောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့်။ သတ္တေသု၊ သတ္တဝါတို့၌။ မာရဏဝသေန၊ သတ်လိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနက ဗျာပါဒပ္ပဟာနသိဒ္ဓိတော၊ ဖြစ်တတ်သော ဗျာပါဒကို ပယ်ခြင်းကိစ္စပြီးသော ကြောင့်တည်း။ “ပါဏဘူတေသု သံယမော”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဒုတိယမဂ္ဂံ၊ သကဒါဂါမိမဂ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ မဂ္ဂီ၊ မဂ်ရှိသော။ ပုဂ္ဂလော၊ သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဝသိဋ္ဌဗျာပါဒတနုတ္တဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ပါဏဘူတေသု၊ တို့၌။ သံယတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိဟိံ သာဓိပ္ပာယာဘာဝတော၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းငှာ အလိုရှိသောအဖြစ်၏ မရှိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ယူသည်ရှိသော်။ စတ္တာရော၊ လေးပါးကုန်သော။ မဂ္ဂါ၊ မဂ်တို့ကို။ အနုက္ကမေနာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
မုစလိန္ဒကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ရာဇာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
၆။ ရာဇာယတနံ၊ ရာဇာယတနဟူသည်။ ပါဋလိ၊ သခွပ်ပင်တည်း။ (လင်းလွန်းပင်လည်း-ဟူ၏)။ “စတုဒ္ဒိသာ၊ အရပ်လေးမျက်နှာမှ။ အာဂနွာ၊ လာကုန်၍”။ ဣတိ ပါဌသေသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ ဒိန္နာနံ၊ နတ်မင်းကြီးတို့ လှူအပ်ကုန်သော။ စတုန္နမ္ပိ၊ လေးလုံးကုန်သော သပိတ်တို့၏လည်း။ မုခဝဋိယံ၊ နှုတ်ခမ်းရေး၌။ လေခါ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ အရေးအပိုင်းအခြားသည်။ အတ္ထိ ကိရ၊ ရှိသတတ်။ တေ ဝါဏိဇာ၊ ထို တပုဿ ဘလ္လိက ကုန်သည်တို့သည်။ ဒေဝတာယ၊ နတ်၏။ ဂါရဝဒဿနေန၊ ရိုသေခြင်းကို ပြသဖြင့်လည်းကောင်း။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ရူပကာယဒဿနေန၊ ရူပကာယတော်ကို မြင်ရသဖြင့်လည်းကောင်း။ ပသန္နတ္တာ၊ ကြည်ညိုသောကြောင့်။ သရဏံ၊ ကိုးကွယ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ သရဏဂုံကို။ အဂ္ဂဟေသုံ၊ ယူကုန်၏။ ဒေဝတာယ၊ နတ်၏။ (သာဝကဘာဝံ-၌ စပ်) “ဘဂဝါ၊ သည်။ ရာဇာယတနမူလေ၊ လင်းလွန်းပင်၏ အနီး၌။ အဘိသမ္ဗူဒ္ဓေါ၊ ခပ်သိမ်းသော တရားကို သိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဌမံ၊ စွာ။ နိသီဒိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝစနံ၊ ကို။ သုတွာ၊ ကြားသောကြောင့်။ သာဝကသံဃာဘာဝဉ္စ၊ သာဝကသံဃာ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓဓမ္မ သဗ္ဘာဝဉ္စ၊ အလုံးစုံသော တရားကို သိသောဘုရားမြတ်စွာသည် ဟောအပ်သော တရားတော် ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဇာနိံသု၊ သိကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဇာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဗုဒ္ဓါတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။
ရာဇာယတနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဗြဟ္မယာစနကထာဝဏ္ဏနာ
၈။ သဟမ္ပဟိ၊ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာသည်။ “နဿတိ ဝတ ဘော လောကော”တိ ဣမံ သဒ္ဒံ၊ ကို။ ယထာ၊ အကြေင်အခြင်းအရာဖြင့်။ ဒသသဟဿိလောက ဓာတုဗြဟ္မာနော၊ တသောင်းသော လောကဓာတ်၌ နေကုန်သော ဗြဟ္မာတို့သည်။ သုတွာ၊ ၍။ သန္နိပတိံသု၊ စည်းဝေးကုန်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ နိစ္ဆာရေတိ ကိရ၊ မြွက်သတတ်။ ပညာမယေ၊ ပညာဖြင့်ပြီးသော။ အက္ခိမှိ၊ မျက်စိ၌။ သန္တာနာနုသယိတဝသေန၊ အစဉ်၌ အစဉ် ကိန်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အပ္ပံ ပရိတ္တံ၊ နည်းသော။ ရာဂါဒိရဇံ၊ ရာဂ အစရှိသော မြူသည်။ ဧတေသံ၊ ထို သတ္တဝါတို့အား။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧဝံ သဘာဝါ၊ ဤသို့နည်းသော ရာဂအစရှိသော မြူရှိသော သဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ၊ မည်ကုန်၏။ အဿဝနတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဿဝနတာယ၊ မနာရသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။
သမလေဟိ၊ အကုသိုလ် ဟူသော အညစ်အကြေးရှိကုန်သော။ သတ္ထာရေဟိ၊ ဆ သတ္ထာရဆရာတို့သည်။ (စိန္တိတော-၌ စပ်) အပါပုရေတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧတံ၊ ဤနိဗ္ဗာန်တံခါးကို။ ဝိဝရ၊ ဖွင့်တော်မူပါလော။ အမတဿ ဒွါရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အရိယမဂ္ဂံ၊ အရိယမဂ်ကို။ ဝါ၊ ကား။ စတုသစ္စဓမ္မံ၊ လေးပါးသော သစ္စာတရားကို။ ဝိဇ္ဇတ္တယစတုမဂ္ဂဉာဏေဟိ၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါး, လေးပါးသော မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့်။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ဗုဒ္ဓံ ပဋိဝိဒ္ဓံ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သေလေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သိလာမယော၊ ကျောက်ဖြင့်ပြီးသော။ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိ၊ ၌။ ဝိဂတရဇတ္တာ၊ ကင်းသော ကိလေသာ တည်းဟူသော မြူရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုခဒဿနယောဂ္ဂေ၊ ချမ်းသာကို မြင်ခြင်းငှာ သင့်သောအရာ၌။ ဣတော စ၊ ဤအရပ်မှလည်းကောင်း။ ဧတ္တော စ၊ ထို အရပ်မှလည်းကောင်း။ အဂန္တာ၊ မသွားမူ၍။ ဌိတော၊ တည်သော။ စက္ခုမာ၊ မျက်စိအမြင်ရှိသော။ ပုရိသော၊ သည်။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဇနတံ၊ လူအပေါင်းကို။ ပေဿယျ ယထာ၊ မြင်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ တွမ္ပိ၊ အရှင်အရားသည်လည်း။ သုမေဓ သုန္ဒရပည၊ ကောင်းသော ပညာရှိတော်မူသော ဘုရား။ သဗ္ဗညုတညာဏာဓိဂမာယ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကိုရတော်မူသဖြင့်။ သမန္တစက္ခု၊ ထက်ဝန်းကျင်မှမြင်သော သမန္တစက္ခုရှိတော်မူသောဘုရား။ သဗ္ဗကိလေသသင်္ဂါမာနံ၊ အလုံးစုံသော ကိလေသာတည်း ဟူသော စစ်သည်အပေါင်းတို့ကို။ ဝိဇိတတ္တာ၊ အောင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဇိတသင်္ဂါမ၊ အောင်အပ်ပြီးသော စစ်မြေအရပ်၌ စစ်သည်အပေါင်းရှိတော်မူသောဘုရား။ ဇာတိကန္တာရာဒိနိတ္ထရဏတ္ထံ၊ ဇာတိန္တာရအစရှိသည်တို့မှ ထုတ်ခြင်းငှာ။ ဝေနေယျဇနံ၊ ကျွတ်ထိုက်သော သတ္တဝါအပေါင်းကို။ သတ္ထဝါဟန သမတ္တတာယ၊ လှည်းမှူးကဲ့သို့ ထုတ်ဆောင်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္ထဝါဟ၊ လှည်းမှူးနှင့် တူတော်မူသောဘုရား။ ကာမစ္ဆန္ဒဣဏဿ၊ ကာမစ္ဆန္ဒတည်းဟူသော မြီ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဏဏ၊ မြီကင်းတော်မူပြီးသော ဘုရား။
၉။ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ၊ ပုဒ္ဓစက္ခုဟုဆိုအပ်သော။ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏေနစ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ အာသယာနုသယဉာ ဏေနစ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ လောကံ၊ ကို။ ဝေါလောကေသိ၊ ကြည့်တော်မူ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣမေသံဒွိန္နံ ဉာဏာနံ၊ ဤနှစ်ပါးသော ဉာဏ်တော်တို့၏။ “ဗုဒ္ဓစက္ခူ”တိ နာမံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပ္ပလိနိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပ္ပလဝနေ၊ ကြာတော၌။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
အပါရုတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိဝဋာ၊ ဖွင့်အပ်ပြီ။ ပစ္ဆီမဿ၊ နောက်ဖြစ်သော။ ပဒဒွယဿ၊ ပုဒ်နှစ်ခု၏။ အယံ၊ သည်ကား။ အတ္တော၊ တည်း။ ဟိ ဝိတ္ထာ၊ တည်း။ ဟိ ဝိတ္ထာ ရေမိ၊ အံ့။ အဟံ၊ ငါဘုရားသည်။ အတ္တနော၊ မိမိဟုဆိုအပ်သော ငါ၏။ ပဂုဏံ သုပ္ပဝတ္တမ္ပိ၊ ကောင်းစွာ လေ့လာအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပဏီတံ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ဣမံ ဓမ္မံ၊ ဤတရားတော်ကို။ ကာယဝါစာ ကိလမထသညီ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့၏ ပင်ပန်းဆင်းရဲအံ့ဟု အမှတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ နာဘာသိ၊ ပြီ။
ဗြဟ္မယာစနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀။ ဣဒါနိ ပန၊ ယခုအခါ၌ကား။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ ဇနော၊ လူအပေါင်းသည်။ သဒ္ဓါဘာဇနံ၊ သဒ္ဓါတည်းဟူသော ထည့်ရာကို။ ဥပနေတု၊ ဆောင်စေဦးလော့။ နေသံ၊ ထို သတ္တဝါအပေါင်းတို့၏။ သင်္ကပ္ပံ၊ အကြံကို။ ပူရေဿာမိ၊ ပြည့်စေအံ့။ (ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပြန်။) အပ္ပရဇက္ခဇာတိကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမာပတ္တိယာ၊ သမာပတ်ဖြင့်။ ဝိက္ခမ္ဘိတ ကိလေသတ္တာ၊ ခွါအပ်ပြီးသော ကိလေသာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိက္ကိလေသဇာတိကော၊ ကိလေသာကင်းသော သဘောရှိသော။ (ဝိသုဒ္ဓ သတ္တော ထည့်စပ်။) အာဇာနိဿတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဓမ္မသင်္ဂါဟကာ၊ သုတ်, အဘိဓမ္မာကို သင်္ဂါယနာတင်ကုန်သော။ ဝိနယက္ကမညာ၊ ဝိနည်းအစဉ်ကို သိကုန်သော။ တေ ထေရာ၊ ထိုမထေရ်တို့သည်။ နိဋ္ဌာနံ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ စေ န အကံသု၊ အကယ်၍ မပြုလကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ အဟံ၊ ငါသည်။ ဒေသေယျံ၊ ဟောအံ့။ ပဋိဝိဇ္ဈိဿတိ၊ ထိုးထွင်း၍ သိလတ္တံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ကိမိဝ၊ မူကား။ “မုဒ္ဓါပိ တဿ ဝိပတေယျာ”တိ ဧတ္ထဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့တည်း။ ဧသော၊ ဤသို့သော သဒ္ဒါသဘောသည်။ အဘူတပရိကပ္ပော ကိရ၊ အဘူတပရိကပ္ပ ဖြစ်သတတ်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ လောကေ၊ ၌။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤ “ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတိ"ဟူသော စကားသည်။ တဿ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်၏။ အဓိမုတ္တဘာဝဒီပနတ္ထံ၊ မြတ်သော နှလုံးသွင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ တဒုပဒေသေန၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်ကို ညွှန်သဖြင့်။ အဝိဒိတဘာဝဒီပနတ္ထံ၊ မသိသည်ကို ပြခြင်း အကျိုးရှိ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ အနန္တေဝါသိကဘာဝဒီပနတ္ထံ၊ အန္တေဝါသိကတပည့် မဟုတ်သည်အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဣတိ ဧဝမာဒီနိ ပန၊ ဤသို့ အစရှိသည်တို့ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိအစဉ်၌။ ပယောဇနာနိ၊ အကျိုးတို့တည်း။ ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဗ္ဗညုတညာဏံ၊ အကျိုးတို့တည်း။ တဿ၊ ထိုသဗ္ဗညုတညာဏ်တော်၏။ မရဏာရမ္မဏံ၊ သေခြင်းဟူသော အာရုံရှိ၏။ တဿ၊ ထို ဉာဏ်တော်၏။ ဓမ္မဒေသနာယ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ ဇာနနဘာဝါရမ္မဏံ၊ သိအပ်သော သဘောလျှင် အာရုံရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ပရောပဒေသတော၊ သူတပါးကို ညွှန်သောအားဖြင့်။ အဇာနိတွာ၊ မသိမူ၍။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ မရဏသစ္ဆိကိရိယမ္ပိ၊ သေခြင်းကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းကိုလည်း။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓါနမ္ပိ၊ ဘုရားမြတ်စွာတို့၏လည်း။ အနေကဉာဏသဓောဓာနာဘဝတော၊ များသောဉာဏ်တော်အပေါင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ သုဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ၊ စိတ္တုပ္ပါဒ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ စိတ္တပုဗ္ဗိကာ၊ စိတ်လျှင် ရှေ့သွားရှိ၏။ အညထာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ နဝသတ္ထပါတုဘာ ဝပ္ပသင်္ဂေါ၊ သတ္တဝါအသစ် ထင်ရှားဖြစ်၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ကို။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟဏေ၊ ယူရာ၌။ ဝိရုဒ္ဓကာလာနံ၊ ဆန့်ကျင်သော ကာလရှိကုန်သော တရားတို့ကို။
အပိစ၊ တနည်းကား။ တတ္ထ၊ ထိုသေရာ၌။ ဣဒံ ဇာနနံ နာမ၊ ဤသို့သိခြင်းမည်သည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ တဒါရမ္မဏဉာဏုပ္ပတ္တိ၊ ထိုသို့သေခြင်းကို အာရုံပြု၍ ဉာဏ်၏ဖြစ်ခြင်းလော။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ လောကေ၊ ၌။ သဗ္ဗညုနော၊ သဗ္ဗညုတဘုရားမြတ်စွာ၏။ အစ္စန္တံ၊ စင်စစ်။ အဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ မရှိသော အနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ မယာ၊ ငါသည်။ ဧကဉာဏက္ခဏေ၊ တခုသော ဉာဏ်ဖြစ်သော အခါ၌။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒညေသဉ္စ၊ ထို ဧကဉာဏက္ခဏမှတပါးသော အခါ၌ဖြစ်သော ဉာဏ်တို့၏လည်း။ တဒညာဏာနုပတ္တိ၊ ထိုထိုအနက်ကို မသိခြင်း၏ မဖြစ်ခြင်းကို။ သာဓိတာ၊ ပြီးစေအပ်ပြီ။ အပိစ၊ ကား။ သဗ္ဗညုနော၊ ၏။ သဗ္ဗဓမ္မဝိသယေ၊ အလုံးစုံသော တရားအရာ၌။ ဉာဏပစ္စုပဋ္ဌာနသိဒ္ဓိ၊ ဉာဏ်တော်၌ ထင်ခြင်း၏ ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿဉာဏဿ၊ ၏။ အတ္တနာဝ၊ ကိုယ်တော်သည်ပင်လျှင်။ အတ္တနော၊ ကိုယ်တော်၏။ အဝိသယော၊ အရာမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဟေတုနိဒဿနာနုပ္ပတ္တိတော၊ အကြောင်းကို ပြခြင်း၏ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ အပိစ၊ ကား။ “ဘဂဝတောပိ ခေါ ဉာဏံ ဥဒပါဒီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိသေသဝစနံ၊ ထူးသော စကားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ယေန ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဒေဝတာရောစနုတ္တရ ကာလမေဝ၊ နတ်တို့ကြားသည်၏ နောက်ကာလ၌ သာလျှင်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဥဒပါဒိ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ဣတိ ပညာယတိ၊ ၏။ တေန ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ ဝိသေသဝစနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ ဝစနပုဗ္ဗာပရိယဘာဝမတ္တေန၊ စကားနောက် ဖြစ်ကာမျှဖြင့်။ တဒတ္ထပုဗ္ဗာ ပရိယတာ၊ ထို သဒ္ဒါ၏အနက် အရှေ့နောက်ရှိသော အစြဖ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤ စကားသည်။ အ ယုတ္တံ၊ မသင့်။ အဘိဒေါသကာလံ ကတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမယာမေ၊ ပထမယံ၌။ ကာလံ ကတော၊ သေ၏။ မဇ္ဈိမယာမေ၊ ၌။ ကာလံကတော၊ ၏”။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဘယတ္ထပိ၊ အာဠာရ၊ ဥဒက နှစ်ယောက်တို့၌ပင်လည်း။ မဟာဇာနိယော၊ ရှုံးကြီးရှုံး၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သတ္တဒိဝသဗ္ဘန္တရေစ၊ ခုနှစ်ရက်အတွင်း၌လည်းကောင်း။ ဧကာဒိဝသဗ္ဘန္တရေစ၊ တနေ့၏အတွင်း၌ လည်းကောင်း။ ပတ္တဗ္ဗမဂ္ဂဖလတော၊ ရောက်အပ်သော မဂ်ဖိုလ်မှ။ ပရိဟီနတ္တာ၊ ယုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မဟတီ၊ များစွာသော။ ဇာနိ၊ ရှုံးခြင်းသည်။ အဿ၊ ထို အာဠာရ၊ ဥဒကအား။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟာဇာနိ၊ မည်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေသု ဒွီသု၊ ထိုနှစ်ယောက်သော သူတို့တွင်။ အာဠာရော၊ သည်။ အကိဉ္စညာယတနဘဝေ၊ ဘုံ၌။ နိဗ္ဗတ္တော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နေသံ၊ ထိုအာဠာရ၊ ဥဒကတို့၏။ ဓမ္မဒေသနာယ၊ တရားဟောခြင်းငှာ။ အက္ခဏေ၊ ခဏမဟုတ်သော အရပ်၌။ ဝါ၊ အခွင့်မရသော အရပ်၌။ နိဗ္ဗတ္တဘာဝံ၊ ဖြစ်လေသည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ စိန္တေသိ၊ ၏။ ဣတော မနုဿလောကတော၊ မှ။ စုတိဘာဝံ၊ စုတေလေသည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဗုဒ္ဓဝေနေယျတဉ္စ၊ ဗုဒ္ဓဝေနေယျမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ စိန္တေသိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော၊ အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ-အညေ အတ္ထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါ၊ မလိုအပ်သော လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
ဗောဓိသတ္တဿ၊ ဘုရားလောင်း၏။ ဇာတကာလေ၊ ဖွားသောကာလ၌။ သုပိနပဋိဂ္ဂါဟကာ စေဝ၊ အိပ်မက်ကို နာခံကုန်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ လက္ခဏပဋိဂ္ဂါဟကာ စ၊ လက္ခဏာကို နာခံကုန်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ လက္ခဏာကို ဖတ်ကုန်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အဋ္ဌ ဗြာဟ္မဏာ၊ ရှစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုရှစ်ယောက် သော ပုဏ္ဏားတို့တွင်။ တယော၊ သုံးယောက်သော ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ကွဲ၊ ဗျာကရိံသု၊ ကြားကုန်၏။ “ဣမေဟိ လက္ခဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသောသူသည်။ အဂါရံ၊ အိမ်၌။ အဇ္ဈာဝသန္တော၊ နေသည်ရှိသော်။ စက္ကဝတ္တိရာဇာ၊ စကြာမင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇန္တော၊ ရဟန်းပြုသည်ရှိသော်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ဖြာ။ ဗျာကရိံသု၊ ကုန်၏။ ပဉ္စဗြာဟ္မဏာ၊ ငါးယောက်သော ပုဏ္ဏားတို့သည်။ “အဂါရေ၊ အိမ်ရာထောင်သော လူ၏ဘောင်၌။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ ဗုဒ္ဓေါဝ၊ ဘုရားသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့”။ ဣတိ ဧကံသဗျာကရဏာဝ၊ ဤသို့စင်စစ်အားဖြင့် ကြားကုန်သည်လည်း။ အဟေသုံ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုရှစ်ယောက်သော ပုဏ္ဏားတို့တွင်။ ပုရိမာ၊ ရှေ့ဖြစ်ကုန်သော။ တယော၊ သုံးယောက်သော ပုဏ္ဏားတို့သည်။
၁၁။ အန္တရာ စ ဂယ အန္တရာ စ ဗောဓိန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဂယာယ စ၊ ဂယာ၏လည်းကောင်း။ ဗောဓိယာ စ၊ ဗောဓိပင် ၏လည်းကောင်း။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ တိဂါဝုတန္တရေ၊ သုံးဂါဝုတ်၏ အတွင်းဖြစ်သော။ ဌာနေ၊ အရပ်၌။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဗောဓိပဏ္ဍတော၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်မှ။ ဂယာ၊ ဂယာသည်။ တီဏိ ဂါဝုတာနိ၊ သုံးဂါဝုတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဗာရာဏသိနဂရံ၊ ဗာရာဏသီမြို့သည်။ အဋ္ဌာရသ ယောဇနာနိ၊ တဆယ့်ရှစ်ယူဇနာ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပကော ပန၊ ဥပကသည်ကား။ ဗောဓိမဏ္ဍဿ စ၊ ဗေဓိမဏ္ဍိုင်၏လည်းကောင်း။ ဂယာယ စ၊ ၏လည်းကောင်း။ အန္တရေ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ အဒ္ဒသ၊ မြင်တော်မူ၏။ အန္တရာ-သဒ္ဒေန ပန၊ နှင့်ကား။ ယုတ္တတ္တာ၊ ယှဉ်သောကြောင့်။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်ကို။ ကတံ၊ ၏။ စ သစ္စံ၊ ၏။ ဤဒိသေသု၊ ဤသို့သော သဘောရှိကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ အက္ခရစိန္တကာ၊ အက္ခရာကို ကြံကုန်သော ဆရာတို့သည်။ ဝါ၊ သဒ္ဒါတတ်သော ဆရာတို့သည်။ ဧကမေဝ၊ တခုတည်းသာဖြစ်သော။ အန္တရာသဒ္ဒံ၊ အန္တရာ-သဒ္ဒါကို။ ပယုဇ္ဇန္တိ၊ ယှဉ်ကုန်၏။ သော၊ ထို အန္တရာ-သဒ္ဒါကို။ ဒုတိယပဒေပိ၊ ပုဒ်၌လည်း။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ အ ယောဇိယမာနေ ပန၊ မယှဉ်သော်ကား။ ဥပယောဂဝစနံ၊ သည်။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ဣဓ ပန၊ ဤပါဠိ၌ကား။ ယောဇေတွာဝ၊ ယှဉ်၍သာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
သဗ္ဗာဘိဘူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ တေဘူမကဓမ္မံ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သောတရားကို။ အဘိဘဝိတွာ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ဌိတော၊ ၏။ တဏှက္ခယေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဗ္ဗာနေ၊ ၌။ ဝိမုတ္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာရမ္မဏတော၊ အာရုံပြုသောအားဖြင့်။ ဝိမုတ္တော၊ ကင်း၏။ နတ္ထိ မေ ပဋိပုဂ္ဂလောတိ တ္ထေ၊ ၌။ မယှံ၊ ၏။ ပဋိပုဂ္ဂလော နာမ၊ ပြိုင်ဖက်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အ သဒိသော၊ တူသောသူ မရှိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အနက်တည်း။ ဝါ၊ တနည်းကား။ မမ၊ ငါဘုရား၏။ သဗ္ဗညုဘာဝေ၊ ၌။ ဒေါသံ၊ အပြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ လောကေ၊ ၌။ ဌာတုံ၊ တည်ခြင်းငှာ။ အသမတ္ထတာယ၊ ကြောင့်။ မမ၊ ငါ၏။ ပစ္စတ္ထိက ပုဂ္ဂလော၊ ရန်သူဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အာဟဥ္ဆံ အမတဒုန္ဒုဘိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘာယ၊ ဓမ္မစက္ခုကို ရစိမ့်သောငှာ။ အမတဘေရိံ၊ အမတအမည်ရှိသော စည်ကြီးကို။ ပဟရိဿာမိ၊ ရိုက်တီးအံ့။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဂစ္ဆာမိ၊ ငါသွားအံ့။
အနန္တဇိနော၊ အနန္တဇိန - သည်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ အရဟသိ၊ ထိုက်ပေ၏။ တွံ၊ သည်။ အနန္တဇိနော၊ သည်။ ဘဝိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ယုတ္တော၊ သင့်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤ အနန္တဇိန-ဟူသောအမည်သည်လည်း။ အတ္တနော၊ ကိုယ်တော်၏။ သတ္ထု နာမံ၊ ဘုရားဟူသော အမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟုပေယျာသီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဝုသော၊ အရှင်။ ဧဝမ္ပိ နာမ၊ ဤသို့ အနန္တဇိန - ဟူသော အမည်သည်လျှင်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗ-ကို ထောက်သော် ဘဝေယျာသိ -ရှိသင့်၏။) ပက္ကာမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝင်္ကဟာရဇနပဒံ နာမ၊ ဝင်္ကဟာရ-ဇနပုဒ် မည်သည်ကို။ အဂမာသိ၊ သွားလေ၏။ ဘဂဝါပိ၊ သည်လည်း။ “တတ္ထ၊ ထို ဝင်္ကဟာရ ဇနပုဒ်၌။ တဿ၊ ထို ဥပက၏။ မိဂလုဒ္ဒကဿ ဓိတုယာ၊ သားမုဆိုး၏ သမီးဖြစ်သော။ စာပါယ၊ ကြောင့်။ ဥက္ကဏ္ဌိတွာ၊ လူထွက်၍။ ပုန၊ တဖန်။ အာဂန္တာ၊ လာပြန်၍။ အယံ၊ ဤဥပကသည်။ အနာဂါမီ၊ သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပနိဿယသမ္ပတ္တိံ၊ ဥပနိဿယအကြောင်း၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒိသွာ၊ မြင်သောကြောင့်။ တေန၊ ထိုဥပကနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ၊ အာလပိ၊ စကားပြောတော်မူ၏။ သော စ၊ ထို ဥပကသည်လည်း။ တတ္ထေဝ၊ ထို ဘုရားအထံတော်သို့လျှင်။ အာဂန္တာ၊ ၍။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရဟန်းပြု၍။ အနာဂါမီ၊ အနာဂါမိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ကာလံ ကတွာ၊ သေ၍။ အဝိဟေသု၊ အဝိဟာဘုံတို့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ဖြစ်၍။ အရဟတ္တံ၊ သို့။ ပါပုဏိ၊ ရောက်လေ၏။
၁၃။ အထ၊ ထိုအခါ၌လည်း။ ကိမတ္ထံ၊ အဘယ်အကျိုးငှာ။ အာမန္တေသိ၊ ခေါ်တော်မူသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးတည်း။ တတောပိ၊ ထိုစိတ်ကို ထားခြင်းထက်လည်း။ သုဠုတရံ၊ အလွန်လျှင်။ ပဋိဇာနနတ္ထံ၊ ဝန်ခံစိမ့်သောငှာ။ အာမန္တေသိ၊ ၏။ ဓမ္မဿ၊ တရားတော်၏။ အတိဘာရိယ ဒုလ္လဘဘာဝဒီပနတ္ထဉ္စ၊ အလွန်ရခဲသဖြင့် ရခြင်းကို ပြခြင်းငှာလည်းကောင်း။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဝိက္ခေပနိဝါရဏတ္ထဉ္စ၊ ပျံလွင့်သော စိတ်ကို မြစ်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ အာမန္တေသိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ပါဠိ၌။ ဒွေမေတိ ဝစနံ၊ ဒွေမေ ဟူသော သဒ္ဒါသည်။ အန္တဒွယဝစနံ၊ အယုတ်တရားနှစ်ပါးကို ဟောသောသဒ္ဒါတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အညေသမ္ပိ၊ တပါးကုန်သော အယုတ်တရားတို့၏လည်း။ တဒန္တောဂဓဘာဝေတာ၊ ထိုအယုတ်တရားနှစ်ပါးတို့၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အပိစ၊ တနည်းကား။ ယော ဇနာဝသေန၊ ဝဋ်၌ယှဉ်စေတတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒွေမေတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ တဏှာအဝိဇ္ဇာတိ၊ တဏှာ၊ အဝိဇ္ဇာဟူကုန်သော။ သံသာရပ္ပဝတ္တိယာ၊ သံသရာ၌ဖြစ်ခြင်း၏။ သီသတူတာ၊ အဦးဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးတို့တည်း။ တေ စ၊ ထို တရားနှစ်ပါးတို့သည်လည်း။ သမထဝိပဿနာနံ၊ သမထတရား, ဝိပဿနာတရားတို့၏။ ပဋိပက္ခဘူတတ္တာ၊ ပဋိပက္ခဖြစ်၍ ဖြစ်သောကြောင့်။ အန္တာနာမ၊ အန္တမည်ကုန်၏။ တေသု၊ ထို တရားနှစ်ပါးတို့တွင်။ တဏှာဝသေန၊ တဏှာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂံ၊ နုယောဂကို။ ဘဇန္တော၊ ဆည်းကပ်သော။ ဗာလော၊ သူမိုက်သည်။ သမထံ၊ သမထကို။ ပရိဟာပေတိ၊ ယုတ်စေ၏။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အဝိဇ္ဇာဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္တကိလမထာနုယောဂံ၊ ကို။ ဘဇန္တော၊ ဆည်းကပ်သော။ ဂစ္ဆန္တော၊ ရောက်သော။ ဗာလော၊ သူမိုက်သည်။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ပရိဟာပေတိ၊ ယုတ်စေ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘော ဒွေ အန္တေ၊ ထိုအယုတ်တရားနှစ်ပါးတို့ကို။ အပ္ပဟာယ၊ မပယ်မူ၍။ အမတံ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကို။ အဓိဂန္တုံ၊ ရခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အပိစ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤ ဒွေမေ ဘိက္ခဝေ ဟူသော စကားသည်။ လီနုဒ္ဓစ္စပဟာနဒဿနံ၊ လီန, ဥဒ္ဓစ္စ နှစ်ပါးကို ပယ်ခြင်းကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ ဟိ ဝိတ္တာရေမိ၊ အံ့။ လီနော၊ တွန့်တိုသော သဘောရှိသော။ ဝါ၊ ငိုက်မျဉ်းသော သဘောရှိသော။ နိက္ခိတ္တဝီရိယာရမ္ဘော၊ ချသော လုံ့လအားထုတ်ခြင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကာမသုခဉ္စ၊ ကာမသုခကိုလျှင်။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ ဣတရော၊ ပြန့်လွင့်သော သဘောရှိသော။ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယော၊ လွန်သော အားထုတ်ခြင်းလုံ့လရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အတ္တကိလမထံ၊ အတ္တကိလမထသို့။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ တေ၊ ထို လီန ဥဒ္ဓစ္စ တရားနှစ်ပါးတို့သည်။ ဝီရိယသမတာယ၊ ဝီရိယ မျှသောအဖြစ်၏။ ပဋိပက္ခတ္တာ၊ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သောကြောင့်။ အန္တာ နာမ၊ အန္တမည်ကုန်၏။ အပိစ၊ ကား။ အာဂါဠာ၊ အာဂါဠဖြစ်သော အကျင့်လည်းကောင်း။ နိဇ္ဈာမာ၊ နိဇ္ဈာမဖြစ်သော အကျင့်လည်းကောင်း။ မဇ္ဈိမာ စ၊ မဇ္ဈာမ၊ နိဇ္ဈာမဖြစ်သော အကျင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သာသနေ၊ သာသနာတော်၌။ တိဿော၊ သုံးပါးကုန်သော။ ပဋိပဒါ၊ အကျင့်တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို သုံးပါးသော အကျင့်တို့တွင်။ “ပါဏာတိပါတီ ဟောတိ၊ နတ္ထိ ကာမေသု ဒေါသော”တိ ဧဝမာဒိကာ၊ ဒေါသော-ဤသို့ အစရှိသော အကျင့်တို့သည်။ အာဂါဠာ၊ အာဂါဠအကျင့်ဖြစ်၏။ “အစေလကော ဟောတိ၊ မုတ္တာစာရော”တိ ဧဝမာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိသော အကျင့်သည်။ နိဇ္ဈမာ၊ နိဇ္ဈာမကျင့်ဖြစ်၏။ “အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ”တိ ဧဝမာဒိကာ၊ ဤသို့ အစရှိသော အကျင့်သည်။ မဇ္ဈိမာ၊ အလယ်အလတ်အကျင့်ဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါး တို့တွင်။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါ၊ သည်။ အာဂါဠာ နာမ၊ အာဂါဠအမည်ရှိသော။ ပဋိပဒါ၊ အကျင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သဗ္ဗာကုသလမူလတ္တာ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားလျှင် မူလရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါ၊ သည်။ နိဇ္ဈာမာ နာမ၊ နိဇ္ဈာမအမည်ရှိသော။ ပဋိပဒါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အတ္တဇ္ဈာပနတော၊ ကိုယ်ကောင်ကို ဖုတ်ကြည်းတတ်သောကြောင့်တည်း။ ဧတေ ဥဘောပိ၊ ဤတရားနှစ်ပါးတို့သည်လည်း။ မဇ္ဈိမာယ၊ မဇ္ဈိမဟုဆိုအပ်သော။ ပဋိပဒါယ၊ အကျင့်၏။ ပဋိပက္ခဘူတတ္တာ၊ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သောကြောင့်။ အန္တာ နာမ၊ မည်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမေဝ၊ ဤတရားနှစ်ပါးတို့ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဒွေမေတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ “ပဗ္ဗဇိတေန န သေဝိတဗ္ဗာ”တိ၊ ၍။ ပဗ္ဗဇိတေ ဧဝ၊ ရဟန်းတို့ကိုသာ။ ကိမတ္ထံ၊ အဘယ်အကျိုးငှာ။ အဓိကရောတိ၊ အစွဲပြုတော်မူသနည်း။ ဂဟဋ္ဌေ၊ လူတို့ကို။ န အဓိကရောတိ၊ အစွဲပြုတော်မမူသနည်း။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ အမေးတည်း။ ပဗ္ဗဇိတာနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ တဒဓိမုတ္တတ္တာ၊ ထို တရားနှစ်ပါးတို့ကို နှလုံးသွင်းခြင်း သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သုခပရိဝဇ္ဇန သမတ္ထတာယ စ၊ သုခကိုကြဉ်ခြင်းငှာ စွမ်းနို်င်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တဒဓိဂတတ္တာ စ၊ ထိုသို့ သုခကို ကြဉ်သဖြင့် ရဟန်းကျေးဇူးကို ရရာသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ ရဟန်းတို့ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအယုတ်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ မှီဝဲခြင်း၌။ အဓိဂတာ၊ ရအပ်ကုန်၏။ ဂဟဋ္ဌာ၊ လူတို့ကို။ န အဓိဂတာ၊ မရအပ်ကုန်။ ဂဟဋ္ဌာ၊ လူတို့ကို။ န အဓိကတာ၊ မရအပ်ကုန်သည်။ ယဒိ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဧဝံ-သန္တေသု၊ သော်။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂံ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဟ၊ နည်း။ တေ၊ ထိုလူတို့သည်။ ပကတိယာပိ၊ ပကာတိအားဖြင့်လည်း။ ကမာပရိစ္စာဂံ၊ ကာမကို စွန့်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ တံ နိဿရဏတ္ထံ၊ ထိုကာမမှ ထွက်မြောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ပဗ္ဗဇိတာ နနု၊ ရဟန်းပြုသည်မဟုတ်တုံလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ တေသံ၊ ထိုလူတို့၏။ အန္တဒွယနိဿိတတ္တာ၊ အယုတ်တရားနှစ်ပါးကို မှီသောကြောင့် န ပဗ္ဗဇိတာ၊ ပဗ္ဗဇိတမမည်ကုန်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုလူတို့သည်။ ဣဓ လောကေ၊ ၌။ ကာမေန၊ ကာမကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓိံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ အတ္တကိလ မထာနုယောဂံ၊ ကို။ အနုယုတ္တာ၊ ယှဉ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တေဿဝ တပဿ၊ ထိုခြိုးခြံသော အကျင့်၏။ ဖလေန၊ အကျိုးဖြင့်။ ပေစ္စ၊ တမလွန်ဘဝ၌။ ဒိဗ္ဗေ၊ နတ်ပြည်၌။ ကာမေ၊ ကာမတို့ကို။ အာသီသမာနာ၊ တောင့်တကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဒဠတရံ၊ မြဲမြံစွာ။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂံ၊ ကို။ အနုယုတ္တာ၊ ယှဉ်ကုန်၏။
ယော စာယံ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမဘိနိဝိဋ္ဌော၊ ကောင်းစွာ အကျုံးဝင်သော။ ကာမေသုတိ ပဒေ၊ ၌။ ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာ။ ဝတ္ထုကာမော၊ ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ လိုအပ်၏။ ဒုတိယော၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ ကိလေသကာမော၊ ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ တံသမ္ပယုတ္တသုခံ၊ ထို ကိလေသာနှစ်ပါးနှင့် ယှဉ်သောသုခသည်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိ၌။ ကာမသုခံ နာမ၊ မည်၏။ တေန၊ ထို ကာမသုခံ-ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဝိပါကသုခဿ၊ ဝိပါတ်စိတ်နှင့် ယှဉ်သော သုခ၏။ နိရဝဇ္ဇဘာဝံ၊ အပြစ်မရှိသော အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ အလ္လီယနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တဒဘိနန္ဒနာ၊ ထို ကာမသုခကို နှစ်သက်ခြင်းတည်း။ အနုယောဂေါ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဘဝန္တရေ၊ ဘဝတပါး၌။ တဒနုယောဂပတ္ထနာ၊ ထို ကာမသုခနှင့် ယှဉ်ခြင်းကို တောင့်တခြင်းတည်း။ ကုသလပက္ခဿ၊ ကုသိုလ်အဖို့၏။ ဟာနဘာဂိယကရတ္တာ စ၊ ယုတ်သောအဖို့ကို ပြုတတ်သော ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဟီနပုဂ္ဂလဘာဝိတတ္တာ စ၊ ယုတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပွားစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဟီနဓာတုပဘဝတ္တာ စ၊ ယုတ်သောဓာတ်လျှင် အမွန်ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ လာမကဋ္ဌေန၊ ယုတ်သော အနက်အားဖြင့်။ ဟီနော၊ ယုတ်သော သဘောရှိသည်။ ဂါမ နိဝါသိသတ္တဓမ္မတ္တာ၊ ရွာ၌နေသော သတ္တဝါတို့၏ သဘောဖြစ်သောကြောင့်။ ဂမ္မော၊ ရွာသူတို့၏ အကျင့်ဖြစ်သည်။ န ပုထုဇ္ဇနသာဓာရဏတ္တာ၊ ပုထုဇဉ် သတ္တဝါတို့နှင့် ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပေါထုဇ္ဇနိကော၊ ပုထုဇဉ်တို့အကျင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနရိယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အရိယာနံ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အနဓိပ္ပေတတ္တာ စ၊ မလိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အရိယာဓမ္မပဋိပက္ခတ္တာ စ၊ အရိယဓမ္မ၏ အဖြစ်ကို ပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနရိယဓမ္မတ္တာ စ၊ အနရိယသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနရိယာစိဏ္ဏတ္တာ စ၊ အရိယာ မဟုတ်သောသူတို့၏ အလေ့အကျင့်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ အနရိယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အနတ္ထသင်္ခါတသံသာရ ဘယာဝဟတ္တာ စ၊ အကျိုးမရှိဟုဆိုအပ်သော သံသရာဘေးကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနတ္ထဖလနိတ္တကတ္တာ စ၊ အချည်းနှီးဖြစ်သောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနတ္ထသံဟိတော၊ အကျိုးမဲ့ကို ဆောင်တတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ ချမ်းသာနှင့် မရော သက်သက်အားဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ခေဒူပဂမော၊ ဆင်းရဲပင်ပန်းခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည်။ အတ္တကိလမထော နာမ၊ မည်၏။ သော၊ ထို အတ္တကိလမထသည်။ ဒိဋ္ဌိဂတပုဗ္ဗကတ္တတပါနုက္ကမကိရိ ယာဝိသေသံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူလျှင် ရှေ့သွားရှိသော အကျင့်ဟူသော အစဉ်ဖြင့် ပြုခြင်းဟူသော ကိရိယာအထူးကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထို အတ္တကိလမထကို။ ဒိဋ္ဌိဝသေန၊ ဒိဋ္ဌိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်းသည်။ အတ္တကိလမထာနုယောဂေါ နာမ၊ မည်၏။ အတ္တဝိယောဂဝိတ္တာပရိဿမတ္တာ၊ အတ္တနှင့် ကင်းသော ပညာဟူသော ဥစ္စာနှင့် မပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ အနုပါယပဝတ္တတ္တာ၊ အကြောင်းကင်းသောအားဖြင့် ဖြစ်သောကြောင့်။ သမ္ပဇ္ဇမာနော၊ မိမိအားရောက်သည်ရှိသော်။ မိဂယောနိ ဂေါယောနိ ကုက္ကုရယောနိ သူကရယောနီသု၊ သမင်မျိုး, နွားမျိုး, ခွေးမျိုး, ဝက်မျိုးတို့၌။ ပါတာယတိ၊ ကျစေတတ်၏။ ဝိပစ္စမာနော၊ အကျိုးပေးသည်ရှိသော်။ နရကံ၊ ငရဲသို့။ နေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနတ္ထသံဟိတော၊ အနတ္ထသံဟိတမည်၏။ ဧတေ တွာတိ ပဒဿ၊ ၏။ ဧတေ တူတိ အတ္ထော၊ ဧတေ တု-ဟူသော အနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တထာဂတေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတ္တာနံ၊ မိမိသို့။ အဝိတထာ ဂမနံ၊ မချွတ်မယွင်း လာခြင်းသို့။ ဝါ၊ မချွတ်မယွင်းရောက်ခြင်းကို။ အာဝိကရောတိ၊ ထင်ရှားပြု၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော အနက်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ “မယာ၊ ငါဘုရားသည်။ ပရိဝိတက္ကိတ မတ္တေန၊ ကြံစည်ခြင်းမျှဖြင့်။ ဝိတက္ကိတာ၊ ကြံစည်အပ်သော တရားသည်။ န၊ မဟုတ်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်ကား။ မယာ၊ ငါဘုရားသည်။ တထာဂတေနေဝ၊ မချွတ်မယွင်းသော သဘောသို့ ရောက်သည်သာလျှင်။ သတာသန္တေန၊ ထင်ရှားဖြစ်သော။ အဘိသမ္ဗောဓိဉာဏေန၊ ဖြင့်။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သိတော်မူ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏ (ပြန်)။ စက္ခုကရဏီတိအာဒီဟိ ပန၊ စက္ခုကရဏီ-အစရှိသော ပုဒ်တို့ဖြင့်ကား။ တမေဝ ပဋိပဒံ၊ ထို ပဇ္ဈိပဋိပဒါကိုသာလျှင်။ ထောဓနံ ဝိယ၊ စင်စေသကဲ့သို့။ “စက္ခုကရဏီ”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဉာဏစက္ခုဝိသောဓနံ၊ ဉာဏစက္ခုကို စင်စေခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဉာဏကရဏီတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အန္ဓကာရဝိဓမနံ၊ ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဉာဏကရဏီတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အန္ဓကာရဝိဓမနံ၊ အမိုက်တိုက်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပသမာယာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ကိလေသပရိဠာဟပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ၊ ကိလေသာတို့၏ ပူပန်ခြင်းမှ ငြိမ်းခြင်းကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ အဘိညာယာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သစ္စပဋိဝေဒနံ၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနာယာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သောပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုယာ၊ ကမ္မဇရုပ်ဝိပါတ် အကြွင်းရှိသော နိဗ္ဗာနဓာတ်ဖြင့်။ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုယာ၊ ကမ္မဇရုပ် ဝိပါတ်အကြွင်းမရှိသော နိဗ္ဗာနဓာတ်ဖြင့်။ ဣထိ ဧဝံ၊ သို့။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်၍။ ကထေတဗ္ဗံ၊ ဆိုရာ၏။
၁၄။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဓမ္မက္ကပဝတ္တနသုတ်၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အညတ္ထဝိယ၊ တပါးသော သုတ်တို့၌ကဲ့သို့။ အနုပုဗ္ဗိံကထံ၊ အစဉ်သော စကားကို။ အကထေတွာ၊ မဟောမူ၍။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ အသေဝိတဗ္ဗံ၊ မမှီဝဲအပ်သော။ အန္တဒွံ၊ အယုတ်တရားနှစ်ပါးကို။ ဝတွာ၊ ဟော၍။ မဇ္ဈိမပဋိပဒံ၊ မဇ္ဈိမပဋိပါဒကို။ ကသ္မာ ပန၊ ကြောင့်ကား။ ဒေသေတိ၊ ဟောတော်မူလေသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးတည်း။ အတ္တာဒိမိစ္ဆာဘိမာနနိဝါရဏတ္ထဉ္စ၊ အတ္တအစရှိသည်ဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်းကို မြစ်ခြင်းအကျိုးငှာလည်းကောင်း။ ကုမ္မဂ္ဂပဋိပတ္တိနိဝါရဏတ္ထဉ္စ၊ ခရီးကောက်ဖြစ်သော အကျင့်ကို မြစ်ခြင်းအကျိုးငှာလည်းကောင်း။ ဒေသေသိ၊ ဟောတော်မူ၏။ အန္တဒွယဝဇ္ဇနံ၊ အယုတ်တရားနှစ်ပါးကို ကြဉ်ခြင်းကို။ ဝတွာ၊ ၍။
(ဂါထာအနက်များ) “သံသာရမူလတော၊ သံသရာတည်းဟူသော အကြောင်းရှိသောကြောင့်။ အညာဏံ၊ မသိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုသို့မသိခြင်းသည်လည်း။ ဉာဏာ၊ ဉာဏ်မှ။ ပရိဟိယျတိ၊ ယုတ်၏။ ဇီဝိတေ၊ အသက်ရှည်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ တံ၊ ထို ဉာဏ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထို ဉာဏ်သည်လည်း။ ဇီဝိတသာဓနေ၊ အသက်ရှည်ခြင်းကို ပြီးစေရာ၌။ ဟောတိ၊ ၏။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မေဓာဝီ၊ ပညာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဉာဏယ၊ မြတ်သော ဉာဏ်အကျိုးငှာ။ ဉာဏသာဓနဘူတံ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပြီးစေအပ်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဇီဝိတဉ္စ၊ အသက်ကိုလည်း။ ရက္ခေ၊ စောင့်ရာ၏။ ဉာဏသာဓနဘူတံ၊ သော။ သီလဉ္စ၊ သီလကိုလည်း။ ပရိပါလယေ၊ စောင့်ရာ၏။
လောကေ၊ သတ္တလောက၌။ ကာယေ၊ ကာယသည်။ ဘိန္နေ၊ ပျက်သည်ရှိသော်။ ဇီဝိတဉ္စ - ဇီဝိတံ ဧဝ၊ အသက်သည်လျှင်။ န ဝိဇ္ဇတိ ယထာ၊ မရှိသကဲ့သို့။ တထေဝ စ၊ ထို့အတူလျှင်။ ဘိန္နသီလဿ၊ ပျက်သောသီလရှိသော။ ဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉာဏတ္ထံ၊ မြတ်သော ဉာဏ်အကျိုးငှာ။ အာယုဉ္စ၊ အသက်ကိုလည်းကောင်း။ သီလဉ္စ၊ သီလကိုလည်းကောင်း။ ရက္ခတာ-ရက္ခန္တေန၊ စောင့်သော။ သတာ-သတိမတာ၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကာမာပိ၊ ကာမတို့ကိုလည်း။ န သေဝိတဗ္ဗာ၊ မမှီဝဲအပ်ကုန်။ ကာယဝိနာသနာပိ၊ ကိုယ်၏ ပျက်စီးခြင်းကိုလည်း။ န သေဝိတဗ္ဗာ၊ မမှီဝဲအပ်ကုန်။
ကာမေသု၊ ကာမတို့၌။ ဂေဓံ၊ တပ်မက်ခြင်းသို့။ ဥပဂမ္မ၊ ရောက်၍။ ဟီနော၊ ယုတ်သောအဖို့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂမ္မဉ္စ၊ ရွာသူတို့၏ အကျင့်သို့လည်း။ ဥပဂမ္မ၊ ရောက်၍။ အစ္စုဒ္ဓနော-အတိအဒ္ဓုနော၊ ရှည်စွာသောကာလပတ်လုံး။ မူဠော၊ တွေဝေသည်ဖြစ်၍။ ကိလမထံ၊ ပင်ပန်းခြင်းသို့။ ဂမုပေတိ၊ ရောက်၏။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပရမံ၊ လွန်မြတ်သော။ မဇ္ဈိမံ ပဋိပဒံ၊ ပဇ္ဈီမပဋိပဒါသို့။ ဥပေတိ၊ ရောက်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျင်စွာလျှင်။ ပရမံ၊ လွန်မြတ်သော။ ဝိမောက္ခံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ လဘာတေ၊ ရရာ၏”။ ဣတိ၊ သို့။
နိဗ္ဗေဓပဒဋ္ဌာနံ၊ နိဗ္ဗေဓပဒဋ္ဌာန်ကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ ဃောရံ၊ ပြင်းစွာသော။ တပံ၊ ခြိုးခြံသောအကျင့်ကို။ ကထမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့လျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်ရာအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာပုစ္ဆိ၊ မေး၏။ သော တွံ၊ ထို အရှင်ဘုရားသည်။ တံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဗြူဟိ၊ ကြားတော်မူပါလော့။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်း။ တဒေဝ၊ ထို ပဋိပတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထို မဇ္ဈိမာပဋိပဒ်ကိုသာလျှင်။ စရ၊ ကျင့်လော။ ဝိရာဂံ၊ ရာဂကင်းရာ နိဗ္ဗာန်သို့။ ဥပယာတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဝိရာဂမုပယာတိ စ၊ မုပယာတိဟူသည်လည်း။ ဒုက္ခသစ္စဿ၊ ကို။ ဒဿနေနေဝ၊ မြင်သဖြင့်သာ။ ဟောတိ၊ ၏။ တမှိ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာ၌။ ဒုက္ခာနုဘဝနာ၊ ဒုက္ခကို ခံစားရခြင်းသည်။ ဒေါသဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ ယောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။
ကောဏ္ဍညော၊ ကောဏ္ဍညရဟန်းသည်။ မုနိဝစနံ၊ မြတ်စွာဘုရားစကားတော်ကို။ သုတွာဝ၊ ကြား၍သာလျှင်။ ဟဋ္ဌော၊ ရွှင်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ထ၍။ “ဘဂဝါ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော အရှင်ဘုရား။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ မြင်တော်မူ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ မမ၊ အကျွန်ုပ်အား။ ဧတံ၊ ထို ဒုက္ခသစ္စာကို။ တွံ၊ အရှင်ဘုရားသည်။ ဥဒါဟရ၊ မြွတ်တော်မူပါလော့”။ ဣတိ၊ သို့။ အဝေါစ၊ လျှောက်၏။
စိန္တာမယိဿ၊ စိန္တာမယဉာဏ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပညာပရိပုဏ္ဏာ၊ ပညာဖြင့်ပြည့်သော။ ဘာဝနာမယီ၊ ဘာဝနာဖြင့်ပြီးသော ပညာကို။ ဣမေဟိ၊ ဤရဟန်းတို့သည်။ ဇနိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။
(ဘာဝနာမယိ ပညာသမ္ပတ္တိဇာနိတဗ္ဗာ-ရှိသောပါဌ်၌ - ဘာဝနာမယိ၊ ဘာဝနာဖြင့်ပြီးသော။ ပညာပမ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဇနိတဗ္ဗာ၊ ၏။ - ဟု သမ္ဗန်ရာ၏)
ဣတိ၊ သို့။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဣဒံ သုတ္တံ၊ ကို။ အာဟ ကိရ၊ ဟောတော်မူသတတ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ကောဏ္ဍညဿ၊ ကောဏ္ဍညအား။ ပုရိမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ သစ္စဒေသနံ၊ သစ္စာဒေသနာကို။ အဝဍ္ဎေတွာ၊ မပွားစေမူ၍။ အတ္တနော၊ ကိုယ်တော်၏။ အဓိဂတက္ကမံ၊ ရသောအစဉ်ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဟ၊ ဟောတော်မူလေသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးတည်း။ အဟံ၊ ငါဘုရားသည်။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော သူအား။ အာဂမံ၊ လာခြင်းကို။ န ဒေသေမိ၊ မဟော။ အပိစ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တော်တိုင်လျှင်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဓိဂတော၊ ငါရသည်။ အမှိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ “ပုဗ္ဗေ၊ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသူ”တိ၊ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဣဒံ အတ္ထဒွယံ၊ ဤအကျိုးနှစ်ပါးကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ မယာ၊ ငါဘုရားသည်။ အာဠာရတောဝါ၊ အာဠာရထံမှလည်းကောင်း။ ဥဒကတောဝါ၊ ဥဒကထံမှလည်းကောင်း။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤ တရားကို။ သုတော၊ ကြားအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အနနုဿုတေသွေဝ၊ မကြားဖူး မနာဖူးသော တရားတို့၌သာလျှင်။ မေ၊ ငါ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဥဒပါဒိ၊ ထင်ရှားဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မဇ္ဈိမာယ၊ သော။ ပဋိပဒါယ၊ ၏။ အာနုဘာဝံ၊ ကို။ ပကာသေတိ၊ ပြ၏။ အပိစ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံပဋိပန္နော၊ ဤသို့ ကျင့်သောသူသည်။ ပရောပဒေသေန၊ သူတပါးကို ညွှန်ခြင်းနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ အရိယသစ္စာနိ၊ တို့ကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထုမှေဝ၊ သင်တို့သည်လျှင်။ မမာပဒေသေန၊ ငါတို့ကို ညွှန်သဖြင့်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်၍။ န ပဿထ၊ မမြင်ကုန်သနည်း။ ဣတံ -ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ပကာသေတိ၊ ၏။
၁၅။ စက္ခုန္တိအာဒီနိ၊ စက္ခုံ-ဤသို့ အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စ ပဒါနိ၊ ငါးပုဒ်တို့သည်။ ဥဏဝေ ဝစနာနေဝ၊ ဉာဏသဒ္ဒါ၏ ဝေဝုစ်သဒ္ဒါတို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ဉာဏံ၊ သည်။ သစ္စာနံ၊ သစ္စာတို့ကို။ အာလောစနတော၊ ပြတတ်သောကြောင့်။ စက္ခုဘူတတ္ထဇာနနတော၊ စက္ခုအား ထင်သောအနက်ကို သိတတ်သောကြောင့်။ စက္ခုဘူတတ္ထဇာနနတော၊ စက္ခုအား ထင်သောအနက်ကို သိတတ်သောကြောင့်။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်အမည်၏။ ပကာရေဟိ၊ အပြားတို့ဖြင့်။ ဇာနနတော၊ သိတတ်သောကြောင့်။ ပညာ၊ မည်၏။ ကိလေသဝိဒါရဏတော စ၊ ကိလေသာတို့ကို ဖောက်ခွဲတတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝိဇ္ဇနတော စ၊ သစ္စာတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိတက်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝိဇ္ဇာ၊ ဝိဇ္ဇာမည်၏။ သစ္စစ္ဆာဒကတမဝိနာသနတော၊ သစ္စာကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော အမိုက်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သောကြောင့်။ တေသံ၊ ထို သစ္စာတို့၏။ ဂတိတောဋိပကာသနတော၊ ဖြစ်ရာအပို်င်းအခြားကို ပြတတ်သောကြောင့်။ အာလောကော၊ မည်၏။ ဣတိဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ပုဒ်တို့တွင်။ ပဌမေန၊ ပဌပုဒ်ဖြင့်။ ပရိဝေဋေန၊ လှည့်လည်သဖြင့်။ သစ္စာနံ၊ သစ္စာတို့ကို။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသင်္ကရတော၊ မရောယှက်သောအားဖြင့်။
၁၆။ ယာဝကီဝဉ္စာတိ၊ ကိသဉ္စ ဟူကုန်သော။ ဒွီဟိ ပဒေဟိ၊ နှစ်ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ယာဝ ဣစ္စေဝ၊ ယာဝ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိစိတ္တမနော”တိအာဒိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ရာဂါဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အကုပ္ပတာယ၊ မပျက်နိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အကုပ္ပာ၊ မပျက်သော။ ဝိမုတ္တိ၊ ဝိမုတ္တိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝေယျာကရဏန္တိ၊ ဝေယျာကရဏံ ဟူသော ပါဠိသည်။ ဓမ္မဒေသနာ၊ တရားဟောပါဠိတည်း။ ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ သာ၊ ထို ဓမ္မဒေသနာကို။ ဓမ္မာနံ၊ တရားတို့ကို။ ဗျာကရာဏတော ပကာသနတော၊ ပြတတ်သောကြောင့်။ “ဝေယျာကရဏ”န္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝိရဇံ ဝီတမလန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိသမဟေတုဝါဒဝိဂမတော၊ မညီညွတ်သောအကြောင်းရှိ၏ဟူသော အယူမှ ကင်းသောကြောင့်။ ဝိရဇံ၊ ဝိရဇဖြစ်၏။ အဟေတုက ဝါဒဝိဂမတော၊ အကြောင်းမရှိဟူသော အယူမှ ကင်းသောကြောင့်။ ဝီတမလံ၊ ဝီတမလဖြစ်၏။ သဿတဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနတော၊ သဿတဒိဋ္ဌိကို ပယ်တတ်သောကြောင့်။ ဝိရဇံ၊ ၏။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိပ္ပဟာနတော၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိကို ပယ်တတ်သောကြောင့်။ ဝီတမလံ၊ ၏။ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာနတော၊ ပရိယုဋ္ဌာန်ကို ပယ်သောကြောင့်။ ဝိရဇံ၊ ၏။ အနုသယပ္ပဟာနတော၊ ကြောင့်။ ဝီတမလံ၊ ၏။ ဣတိ ဝိသေသော၊ ဤ အထူးကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဓမ္မစက္ခုန္တိ ဣဒံ၊ ဓမ္မစက္ခုဟူသော ဤဉာဏ်သည်။ ဓမ္မမတ္တဒဿနံ၊ ဓမ္မမျှကို မြင်သောဉာဏ်တည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဓမ္မစက္ခုဉာဏ်ဖြင့်ရာ၌။ သတ္တော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဇိဝေါ ဝါ၊ ဇီဝသည်လည်းကောင်း။ ကာရကော ဝါ၊ ပြုတတ်သော သူသည်လည်းကောင်း။ ဝေဒကော ဝါ၊ ခံစားတတ်သောသူသည် လည်းကောင်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဒဿနံ၊ ဤသို့ မြင်ခြင်းတည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “ယံကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ၊ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မ”န္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ တဿ ဓမ္မစက္ခုဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိအာကာရဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဓမ္မစက္ခုဉာဏ်သည်။ နိရောဓံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ကိစ္စဝသေန ဧဝ၊ ကိစ္စ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ခတံ၊ သင်္ခတတရားအပေါင်းကို။ ပဋိဝိဇ္ဈန္တံ၊ ထိုးထွင်း၍။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။
၁၇။ ဓမ္မစက္ကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒေသနာဉာဏံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ လိုအပ်၏။ ပဋိဝေဓဉာဏဉ္စ၊ ကိုလည်း။ လဗ္ဘတေဝ၊ ရအပ်သည်သာတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိအစဉ်၌။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ ဒေဝါ၊ နတ်တို့သည်။ သဒ္ဒွံ၊ အသံကို။ အနုဿာဝေသုံ၊ ကြားကုန်သနည်း။ ဣတိပုစ္ဆာ၊ တည်း။ နာနာဒိဋ္ဌိဂတန္ဓ ကာရဝိဓမနတော၊ အထူးထူးသော မိစ္ဆာအယူတည်းဟူသော အမိုက်ကို ဖျက်ဆီးသဖြင့်။ လဒ္ဓါလောကတ္တာ စ၊ ရသော အလင်းရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ အပါယဘယသမတိက္ကမနတော စ၊ အပါယ်ဘေးကို လွန်မြောက်တတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ အဿာသံ ပတ္တတ္တာ စ၊ သက်သာရာကို ရသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒေဝကာယဝိမာနဒဿနတော စ၊ နတ်အပေါင်းတို့၏ ဗိမာန်ကို မြင်ရသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပီတိပါမောဇ္ဇစလိတတ္တာ စ၊ ပီတိပါမောဇ္ဇတို့ဖြင့် လှုပ်ရှားသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဧဝမာဒီနိ၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ ကာရဏာနိ၊ အကြောင်းတို့ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤ နတ်တို့အသံကို အဆင့်ဆင့်ကြားရာ၌။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပထဝီကမ္ပန မဟာသဒ္ဒပါတုဘာဝေါ စ၊ မြေလှုပ်ခြင်း, တော်လည်းသောအသံ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ ဓမ္မတာဝသေနေဝ၊ ဓမ္မတာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒေဝတာနံ၊ တို့၏။ ကီဠိတုကာမတာယ၊ ကစားမြူးတူးလိုသည်၏အဖြစ် ဖြင့်။ ပထဝိကမ္မော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗဟုနော၊ များစွာသော။ ဒေဝသံဃဿ၊ နတ်အပေါင်း၏။ သန္နိပါတတော စ၊ စည်းဝေးရာ ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဘာဂဝတော၊ ၏။ သရီရပ္ပဘာဇာလဝိသဇ္ဇနတော စ၊ ကိုယ်တော်အရောင် တည်းဟူသော ကွန်ရက်ကို လွှတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဩဘာသော၊ အရောင်အဝါအလင်းသည် (ထည့်)။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကစ္စေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၈။ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါဝိသေသံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇကံအထူး, ဥပသမ္ပကံအထူးကို။ ဝါ၊ ရှင်အဖြစ်, ရဟန်းအဖြစ်အထူးကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အတ္ထ၊ ထို “ဧဟိ ဘိက္ခူတိ ဘဂဝါ"ဟူသောပုဒ်၌။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ဧဟိဘိက္ခုပသမ္ပဒါပဋိလာဘနိမိတ္တဝစနပရိယောသာနဒဿနော၊ ဧဟိဘိက္ခု ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ရခြင်း၏ အကြောင်းကို ဟောသောသဒ္ဒါ၏ အဆုံးကို ပြတတ်သော သဒ္ဒါတည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဧဟိဘိက္ခုရဟန်း၏။ ဘိက္ခုဘာဝေါ၊ ရဟန်းအဖြစ်သည်။ တဒဝသာနော၊ ထို ဣတိ သဒ္ဒါအဆုံးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သွာက္ခာတောတိအာဒိ၊ သွာက္ခာတော အစရှိသော ပါဠိသည်။ “ဧဟီ”တိ၊ ဧဟိ ဟူ၍။ အာမန္တနာယ၊ ခေါ်တော်မူအပ်သော ပဉ္စင်းအဖြစ်၏။ ပယောဇနဒဿနဝစနံ၊ အကျိုးကို ပြသော သဒ္ဒါတည်း။ ဝါ၊ ပြသောပါဠိတည်း။ “ဧဟိဘိက္ခူ”တိ၊ ၍။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အဝေါစ၊ မိန့်တော်မူ၏။ “သွာက္ခာတော ဓမ္မော စရ။ ပ။ ကိရိယာ ယာ”တိ စ၊ ၍လည်း။ အဝေါစ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဒသမ္ဗန္ဓော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ စရ ဗြဟ္မစရိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဝသိဋ္ဌံ မဂ္ဂတ္တယဗြဟ္မစရိယံ၊ အရဟတ္တမဂ်မှ ကြွင်းသော မဂ်သုံးပါးတည်းဟူသော အကျင့်ကို။ သမာဓိဂစ္ဆတိ၊ ရ၏။ ကိမတ္ထံ၊ အဘယ်အကျိုးငှာ။ စရတိ၊ ကျင့်ရသနည်း။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဒုက္ခဿ၊ ဆင်းရဲ၏။ ဝါ၊ ဆင်းရဲအပေါင်း၏။ အန္တကိရိယာယ၊ အဆုံးကို ပြုခြင်းငှာ။ စရတိ၊ ကျင့်၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိ၌။ အတ္ထော၊ အကျိုးဖြစ်သော အနက်တည်း။ ဘဂဝတော၊ ၏။ “ဧဟိဘိက္ခူ”တိ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ နိပ္ဖန္နတ္တာ၊ ပြီးသောကြောင့်။ ကာရဏူပစာရေန၊ ကာရဏူပစာရဖြင့်။ “ဧဟိဘိက္ခုပသမ္ပဒါ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သာဝ၊ ထို ဧဟိဘိက္ခု ပဉ္စင်းအဖြစ်သည် သာလျှင်။ တဿာယသ္မတော၊ ထိုအရှင်ကောဏ္ဍည၏။ ယာဝဇီဝံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ အဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အနက်တည်း။ တေန၊ ထို “သာဝ တဿာ ယသ္မတော ဥပသမ္ပဒါ အဟောတိ"ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ တဿာ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ထို ဧဟိဘိက္ခုဥပသမ္ပဒါအဖြစ်၏။ ဝါ၊ ထို ဧဟိဘိက္ခုရဟန်းအဖြစ်၏။
၁၉။ ဝပ္ပတ္ထေရဿ ပါဋိပဒဒိဝသေ၊ ပ။ အဿဇိတ္ထေရဿ စတုတ္ထီယန္တိ၊ ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဇာနဒိဝသေသု၊ တရားကို သိသောနေ့ တို့၌။ ပါဋေက္ကံ၊ အသီး။ ဓမ္မစက္ခုံ၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ ဥဒပါပဒိ၊ အကယ်၍ကား ထင်၏ရှင့်။ တထာပိ၊ သော်လည်း။
၂၀။ “ရူပံ ဘက္ခဝေ အနတ္တာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ အာဒိတောဝ၊ အစမှသာလျှင်။ အနတ္တလက္ခဏံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ နည်း။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ တေသံ၊ ထိုပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့၏။ ပုထုဇ္ဇနကာလေပိ၊ ပုထုဇဉ်ဖြစ်သော အခါ၌ လည်း။ ဣတရလက္ခဏဒွယဿ၊ အနတ္တမှ တပါးသော အနိစ္စ, ဒုက္ခလက္ခဏာနှစ်ပါး၏။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထို ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့သည်။ မနာပါနံ၊ နှစ်လုံးကို ပွားစေတတ်ကုန်သော။ ကမာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စတာဒဿနေန၊ အနိစ္စတာအဖြစ်ကို မြင်သဖြင့်။ သံဝိဂ္ဂါ၊ ထိတ်လန့်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဗ္ဗဇိံသု၊ ရဟန်းပြုကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စ လက္ခဏံ၊ သည်။ တာဝ၊ စွာ။ နေသံ၊ ထိုပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့အား။ ဧကဒေသေန၊ တစိပ်အားဖြင့်။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှား၏။ ပဗ္ဗဇိတာနဉ္စ၊ ရဟန်းတို့၏လည်း။ အတ္တကိလမထယနုယောဂတော၊ အတ္တကိလမထနှင့် ယှဉ်သောကြောင့်။ ကာယိကဒုက္ခံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုကာယိကဒုက္ခသည်လည်း။ မာနသဿ၊ စိတ်၌ ဖြစ်သောဆင်းရဲ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာနသိကဒုက္ခဉ္စ၊ သည်လည်း။ ပါကဋံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသော လက္ခဏာကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ အနတ္တလက္ခဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒီပေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ အာရဘိ၊ အားထုတ်တော်မူ၏။ တဉ္စ၊ ထိုလက္ခဏာကိုလည်း။ ဒီပေန္တော၊ ပြတော်မူသော ဘုရားသခင်သည်။ ဒုက္ခလက္ခဏေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒီပေတုံ၊ ငှာ။ “ရူပဉ္စ ဟိဒံ ဘိက္ခဝေ အတ္တာ အဘဝိဿာ”တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ အာဟ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ တေသံ၊ ထိုလက္ခဏာနှစ်ပါးတို့တွင်။ အနိစ္စလက္ခဏတောပိ၊ ထက်လည်း။ ဒုက္ခလက္ခဏဿ၊ ၏။ သုဋ္ဌုတရံ၊ လွန်စွာ။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေသံ၊ ထို ရဟန်းတို့၏။ အတ္တကိလမထာနုယောဂံ၊ ကို။ အနုယုတ္တတ္တာ စ၊ အဖန်တလဲလဲ အားထုတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ တပ္ပရာယဏဘာဝတော စ၊ ထို အတ္တကိလမထာနု ယောဂလျှင် လဲလျောင်းရာရှိသောကြောင်းလည်းကောင်း။ ဒုက္ခလက္ခဏံ၊ သည်။ သုဋ္ဌု၊ လွန်စွာ။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှား၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ သုဋ္ဌု၊ လွန်စွာ။ ပါကဋေန၊ ထင်ရှားသော။ တေန၊ ထိုဒုက္ခဏာကိုပင်လျှင်။ တဒုဘယေနာပိ၊ ထိုအနိစ္စ ဒုက္ခလက္ခဏာနှစ်ပါးစုံဖြင့်လည်း။ ဒီပေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “တံ ကိံ မညထ ဘိက္ခဝေ ရူပံနိစ္စံ ဝါ”တိ၊ ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ့။ ကလ္လံ နူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယုတ္တံ နု၊ သင့်အံ့လော။ ဧတံ မမာတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ တဏှာဂ္ဂါဟ၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဧသော ဟမသ္မီတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ မာနဂ္ဂါဟော၊ မာနဖြင့် စွဲယူခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဧသော မေ အတ္တာတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂါဟော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါးသော တဏှာဂ္ဂါဟစသည်တို့တွင်။ တဏှာဂ္ဂါဟော စ၊ ကိုလည်း။ အဋ္ဌသတတဏှာ ဝိစရိတဝသေန၊ တရာရှစ်ပါးသော တဏှာဝိစရိတ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ မာနဂ္ဂါဟော၊ ကို။ နဝဝိဓမာနဝသေန၊ ကိုးပါးအပြားရှိသော မာန၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂေါဟော၊ ကို။ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဝသေန၊ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ပဉ္စဝဂ္ဂိယ ကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
၂၅။ ယေန သမယေန၊ ၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပဉ္စဝဂ္ဂိယေ၊ ပဉ္စဝဂ္ဂီရဟန်းတို့ကို။ ပဉ္စမိယံ၊ ငါးရက်မြောက်သော နေ့၌။ အရဟတ္တေ၊ အရဟတ္တဖိုလ်၌။ ပတိဋ္ဌပေတွာ၊ တည်စေ၍။ သတ္တမိယံ၊ ခုနှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌။ နာဠကတ္ထေရဿ၊ နာဠကမထေရ်အား။ နာဠကပဋိပဒံ၊ နာဠကအကျင့်ကို။ အာစိက္ခိတွာ၊ ကြား၍။ ဘဒ္ဒပဒပုဏ္ဏမာယံ၊ တော်သလင်းလပြည့်နေ၌။ ယသဿ၊ ယသ သတို့သား၏။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ ပရိပက္ကဘာဝံ၊ ရင့်သောအဖြစ်ကို။ ဥတွာ၊ သိတော်မူ၍။ တံ၊ ထို ယသ သတို့ သားကို။ ဥဒိက္ခန္တော၊ ငံ့လင့်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ငံ့မျှော်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ ဗာရာဏသိယံ၊ ၌။ ဝိဟာသိ၊ နေတော်မူ၏။ တေနေ သမယေန၊ ထိုသို့ နေတော်မူသောအခါ၌။ ယသော နာမ၊ ယသအမည်ရှိသော။ သေဋ္ဌိပုတ္တော၊ သည်။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ တဿ၊ ထိုယသ သတို့သား၏။ ဥပ္ပတ္တိတော၊ ဖြစ်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ တဿကုလဿ၊ ထို ယသအမျိုးသား၏။ ကိတ္တိသဒ္ဒသင်္ခါတော ဝါ၊ ကျော်ဇောသော အသံအပေါင်းသည်လည်းကောင်း။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ယသော၊ သည်။ ပဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထို ယသ သတို့သား၏။ မာတာ ပိတရော၊ တို့သည်။ ဧဝံ နာမံ၊ ဤသို့ ယသ ဟူသောအမည်ကို။ အကံသု၊ ပြုကုန်၏။ “သုခုမာလော”တိအာဒိ၊ ကို။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ အာယသ္မတာ၊ ရှည်သော အသက်ရှိသော။ ဥပါလိတ္ထေရေန၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်လေသနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ပစ္ဆိမဇနဿ၊ နောင်လာလူအပေါင်း၏။ နေက္ခမ္မေ၊ တောထွက်ရာ၌။ သမုဿာဟဇနနတ္ထံ၊ ကောင်းစွာအားထုတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥတ္တမ ဘောဂသမပ္ပိတာနမ္ပိ၊ မြတ်သော စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော သဌေးသားတို့၏လည်း။ ဥတ္တမေသု၊ မြတ်ကုန်သော။ ဘောဂေသု၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့၌။
“သုဝဏ္ဏပါဒုကာယော အာရောဟိတွာ”တိ ဧတေန၊ ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုယသ သတိုးသား၏။ နိဿင်္ဂတာယ၊ ငြိတွယ်ခြင်း မရှိသဖြင့်။ ဝိဿဋ္ဌဂမနံ၊ လွတ်လွတ်ထွက်သွားခြင်းကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုယသ သတိုးသားသည်။ ဗလဝသံဝေ ဂါဘိတုန္နဟဒယတ္တာ၊ အားကြီးသော သံဝေဂဖြင့် ထိုးကျင်သော နှလုံးရှိသောကြောင့်။ ပရိဇနဿ၊ ၏။ ပဗောဓေ၊ နိုးခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂမနနိဝါရဏ သမတ္ထဘာဝံ၊ ထွက်သွားခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ အသာဟမာနော၊ သည်းမခံနိုင်သည်ဖြစ်၍။ (အာသင်္ကမာနော၊ ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။ အာသင်္ကမာနော၊ ရွံရှာနိုးသည်ဖြစ်၍-ပေး) အတ္တာနံ၊ ကိုယ်ကို။ တက္ကေန္တော၊ တက်ကြွစေသည်ဖြစ်၍။ ဝိဿဋ္ဌော၊ လွတ်လွတ်။ အဂမာသိ၊ သွားလေ၏။ အမနုဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒေဝတာ၊ နတ်တို့သည်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တာ၊ ထိုနတ်တို့သည်။ အမနုဿေဟိ၊ တို့နှင့်။ သုဂတိပဋိဝေဓ ဉာဏသဏ္ဌနာဒိဂုဏ သာမညေန၊ သုဂတိဘဝကို ယူခြင်း, ပဋိဝေဓဉာဏ်ကိုယူခြင်း, သဏ္ဌန်တူခြင်း အစရှိသော ကျေးဇူးတူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ “အမနုဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ အသမာနဇာတိကာ၊ မတူသော ဇာတ်ရှိကုန်သော။ တိရစ္ဆာနာဒယော၊ တိရစ္ဆာန်စသည်တို့ကို။ “အဗြာဟ္မဏာ”တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ “အဝသလာ”တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ န ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်။ ကိန္တု၊ စင်စစ်ကား။ ဇာတိသဘာဝဂတာယ ဧဝ၊ ဇာတ်တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဝသလာဒယော၊ ဝသလ အစရှိသည်တို့ကို။ “အဗြာဟ္မဏာ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အမနုဿေဟိ၊ တို့နှင့်။ ကေနစိ အာကာရေန၊ တစုံတခုသော အခြင်းအရာဖြင့်။
၂၆။ ဝနဂဟနံ၊ တောအုပ်ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်သောကြောင့်။ “အဟံ၊ ငါသည်။ နဂရတော၊ မြို့မှ။ သုမုတ္တော၊ ကောင်းစွာ လွတ်ပြီ”။ ဣတိ၊ သို့။ ပမုဒိတတ္တာ၊ ဝမ်းမြောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အဝိဒူရေ၊ အနီး၌။ ဥဒါနေသိ၊ ဥဒါန်းကျူးတော်မူ၏။ ဣဒံ ခေါယသာတိ ဣဒံ၊ ကို။ ဘဂဝါ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို နိဗ္ဗာန်သည်။ တဏှာဒိကိလေသေဟိ၊ တဏှာ အစရှိသော ကိလေသာတို့ဖြင့်။ အနုပဒ္ဒုတံ၊ မနှိပ်စက်အပ်သညာ်။ အနုပသဋ္ဌ တဉ္စ၊ မညှဉ်းဆဲအပ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒဿန မတ္တေနာပိ၊ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်ကာမျှဖြင့်လည်း။ အဿာဒဇနနတော၊ နှစ်သက်ခြင်းကို ဖြစ်စေသောကြောင့်တည်း။ ဓမ္မံ ဒေသေဿမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယေန ဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ တံ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤ ငါ၏အနီး၌။ နိသိန္နမတ္တောဝ၊ နေကာမျှတည်းသာဖြစ်သော။ တွံ၊ သည်။ အဓိဂမိဿသိ၊ ရလတ္တံ့။ တံ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေဿာမိ၊ ဟောအံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ကိရာတိ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဿဒ္ဓေယျအဗျတ္တိပရိဟာသေသု၊ မယုံကြည်ခြင်းအနက်, မထင်ခြင်းအနက်, ပြက်ရယ်ပြုခြင်းအနက်တို့၌။ နိပါတော၊ နိပါတ်တည်း။ ဣဓ၊ ဤပါဠိ၌။ အဗျတ္တိယံ၊ မထင်ခြင်းအနက်၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ သုဝဏ္ဏပါဒုကာယော ဩရောဟိတွာတိ စ ဧတ္ထ၊ ၌လည်း။ သုဝဏ္ဏ ပါဒုကာဟိ၊ ရွှေခြေနင်းတို့မှ။ ဩတရိတွာ၊ သက်၍။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤ ပါဒုကာယော ဟူသော သဒ္ဒါသည်။ နိဿက္ကတ္ထေ၊ ပဉ္စမီအနက်၌။ ပစ္စတ္တဝစနံ၊ ပထမာဝိဘတ်တည်း။ နိသိန္နမတ္တေဿဝ၊ နေကာမျှသာလျှင် ဖြစ်သော။ တဿ၊ ထို ယသ သတိုးသားအား။ အညံ၊ တပါးသော။ သမ္မောဒနီယံ၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဟောအပ်သော။ ကထံ၊ ကို။ အကတွာ၊ မဟောမူ၍။ အနာမန္တေတွာ၊ မခေါ်မူ၍။ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ၊ အစဉ်သော တရားစကားကို။ ကထေသိ၊ ဟောတော်မူ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သုပရိပက္ကိန္ဒြိယတ္တာ၊ ကောင်းစွာ ရင့်ကျင့်သော ဣန္ဒြေရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပဋိဝေဓက္ခဏာနတက္ကမနတ္ထံ၊ ပဋိဝေဓက္ခဏကို မလွန်ခြင်းငှာ။ အနုပဒ္ဒုတာနုပသဋ္ဌတာနံ၊ မနှိပ်စက်အပ် မညှဉ်းဆဲအပ်သော သဘောရှိကုန်သော သူတို့အား။ ပါပကဓမ္မဒေသနာဘိမုခစိတ္တ တ္တာ စ၊ မိမိအားရောက်သော ဓမ္မဒေသနာသို့ ရှေးရှုသော စိတ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ သေဋ္ဌိဿ ဂဟပတိနော၊ သဌေး သူကြွယ်၏။ အစိရာဂမနဒဿနတော စ၊ မကြာမြင့်သဖြင့် လာခြင်းကို မြင်တော်မူသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သုဋ္ဌုတရံ၊ အလွန်လျှင်။ သံဝိဂ္ဂဟဒယဿ၊ ထိတ်လန့်သော နှလုံးရှိသော။ ဘဝတော၊ ဘဝမှ။ ဝိမုစ္စိတုကာမဿ၊ လွတ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသော။ တဿ၊ ထို ယသ သတိုးသားအား။ ဘဝါဘဝူပါယာနိသံသကထံ၊ ဘဝကြီး ငယ်၌ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း အကျိုးစကားကို။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ကထေသိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးတည်း။ သဗ္ဗဘဝါဒီနဝ ဒဿနတ္ထံ၊ အလုံးစုံသောဘဝ၌ အပြစ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ကထေသိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထို ယသ သတိုးသားသည်။ မနုဿ လောကေဿဝ၊ ၏လျှင်။ ဥပဒ္ဒုတ ဥပသဋ္ဌဘာဝံ၊ နှိပ်စက်သည်၏အဖြစ်, ညှဉ်းဆဲသည်၏အဖြစ်ကို။ အဒ္ဒသ၊ မြင်၍။ သဂ္ဂါနံ၊ နတ်ပြည်တို့၏။ ကဒါစိ၊ ၌။ သဂ္ဂလောကံ၊ ကို။ သုခတော၊ အားဖြင့်။ မညေယျ၊ ရာ၏။ ဥပဒ္ဒတဥပသဋ္ဌဘာဝံ၊ ကို။ န အဒ္ဒသ၊ မမြင်။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထို နတ်ပြည်၌။ သုခသညေန၊ သုခဟူသောအမှတ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနာဘိမုခံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ရှေးရှုသော။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကို။ ပေသေယျ၊ စေလွှတ်ရာ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းတော်မူ၍။ သဂ္ဂါနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ အာဒီနဝံ၊ အပြစ်ကို။ ဒေဿတုကာမတာယ၊ ပြတော်မူလိုသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ၊ ကို။ အာရဘိ၊ အားထုတ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဒါနကထံ-အစရှိသော ပါဠိအစဉ်၌။ ဒါနဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဒါနာနိသံသဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သီလဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သီလနိသံသဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ကထေန္တော၊ ဟောသည်ရှိသော်။ ဒါနသီလကထံ၊ ဒါနကထာ, သီလကထာကို။ ကထေတိ နာမ၊ ဟောသည်မည်၏။ သဂ္ဂဂဏ္ဏံ၊ နတ်ရွာကျေးဇူးကို။ ကထေန္တော၊ သော်။ သဂ္ဂကထံ၊ ကို။ ကထေတိ နာမ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထို နတ်ပြည်၌။ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စတဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အပသာဒတဉ္စ၊ မကြည်ညိုဖွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ မဟာဒီနဝတဉ္စ၊ များစွာသော အပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ကထေန္တော၊ သော်။ ကာမာနံ၊ တို့၏။ အာဒီနဝဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဩကာရဉ္စ၊ အယုတ်ကိုလည်းကောင်း။ သံကိလေသဉ္စ၊ ညစ်ညူးခြင်းကိုလည်း။ ပကာသေတိ နာမ၊ ပြသည်မည်၏။ နေက္ခမ္မေ၊ တောထွက်ရာ၌။ တဒဘာဝတော စ၊ အာဒီနဝစသည်၏ မရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ တံ နိဿရဏတောစ၊ ထို ကာမတို့မှ တွက်ရာဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ တဗ္ဗိပရီတံ၊ ထို အာဒီနဝစသည်တို့မှ ပြန်သော။ အာနိသံသံ၊ အကျိုးကို။ ကထေန္တော၊ သော်။ နေက္ခမ္မေ၊ ၌။ အာနိသံသံ၊ ကို။ ပကာသေတိ နာမ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထို ပါဠိ၌။ ဩကာရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဝကာရံ၊ အယုတ်ကို။ လာမကဘာဝံ၊ ယုတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ သံကိလေသန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သံကိလိဿနံ၊ ညစ်ညမ်းခြင်းကို။ ဗာဓနံ၊ နှိပ်စက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဥပတာပနံ၊ ပူပန်စေခြင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပညိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အာနုဘာဝေန၊ ကြောင့်။ ကလ္လစိတ္တံ၊ ခံ့သောစိတ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိယောဂ ဝိစိကိစ္ဆာယောဂါနံ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့် ယှဉ်ခြင်း, ဝိစိကိစ္ဆာနှင့် ယှဉ်ခြင်းတို့ကို။ ပညိန္ဒြိဖြင့်။ ဝိဟတတ္တာ၊ ဖျောက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သတိန္ဒြိယသမာယောဂေန၊ သတိန္ဒြေနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ယှဉ်သဖြင့်။ မုဒုစိတ္တံ၊ နူးညံ့သော စိတ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သတိန္ဒြိယယသမာယောဂေန၊ ဖြင့်။ (လိုက်) ဝိဟိံသာသာရမ္ဘာဒိကိလေသပဝေသံ၊ ဝိဟိံသ၊ သာရမ္ဘစသော ကိလေသာတို့၏ ဝင်ခြင်းကို။ နိဝါရေတွာ၊ မြစ်၍။ စိတ္တမုဒုတာဒိကုသလဓမ္မပဝေသနံ၊ စိတ္တမုဒုတာအစရှိသော ကုသိုလ်ဓမ္မ၏ ဝင်ခြင်းကို။ ကရောန္တံ၊ ပြုလျက်။ သဟဇာတံ၊ သဟဇာတ်ဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ မုဒုံ၊ နူးညံ့သည်ကို။ ဝါ၊ နူးညံ့စွာ။ ကရောတိ၊ ၏။ သမာဓိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အာနုဘာဝေန၊ ကြောင့်။ ဝိနီဝရဏစိတ္တံ၊ နီဝရဏကင်းသော စိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ထို နီဝရဏင်းသော စိတ်ကို။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ နီဝရဏ ဝိပက္ခဘူတံ၊ နီဝရဏ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝီရိယိန္ဒြိယဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥဒဂ္ဂစိတ္တံ၊ တက်ကြွသော စိတ်ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဥဒဂ္ဂ စိတ်သည်။ ထိနမိဒ္ဓသင်္ခါတ လီနဘာဝဝိပက္ခံ၊ ထိနမိဒ္ဓဟု ဆိုအပ်သော တွန့်တိုသောအဖြစ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ၊ ၏။
၂၇။ စတုဒ္ဒိသာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတူသု ဒိသာသု၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌။ အဘိသင်္ခရေတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဘိသင်္ခရိ၊ ပြုပြင်တော်မူ၏။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ အဘိသင်္ခရိ၊ ပြုပြင်တော်မူသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော သားအဖတို့၏။ ပဋိလဘိတဗ္ဗဝိသေသန္တရာယ နိသေဓနတ္ထံ၊ ရအပ်သော တရားအထူး၏ အန္တရာယ်ကို မြစ်ခြင်းငှာ။ အဘိသင်္ခရိ၊ ၏။ သော၊ ထို သဌေးသည်။ ပုတ္တံ၊ သားကို။ ယဒိ ပေဿယျ၊ အကယ်၍မြင်ရအံ့။ ပုတ္တဿပိ၊ သား၏လည်း။ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘော၊ ဓမ္မစက္ခုကိုရ၍။ အရဟတ္တုပတ္တိ၊ ရဟန္တာ၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ သေဋ္ဌိဿပီ၊ သဌေး၏လည်း။ ဓမ္မစက္ခုပဋိလာဘော၊ သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဒိဋ္ဌသစ္စောပိ၊ မြင်အပ်သော သစ္စာရှိသော်လည်း။ “တေ၊ သင်၏။ မာတုယာ၊ အမိအား။ ဝါ၊ ၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ဒေဟိ၊ ပေးပါဦးလော့”။ ဣတိ ဝဒန္တော၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ ကိံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ အညံ၊ တပါးသော စကားကို။ န ကရေယျ၊ မပြုရာအံ့နည်း။ ဝါ၊ မလိုက်ရာအံ့နည်း။ ယသောပိ၊ သည်လည်း။ တံ ဝစနံ၊ ထို အမိအဖဆိုသော စကားကို။ သုတွာ၊ ၍။ အရဟာ၊ သည်။ သမာနောပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ သယံ၊ မိမိသည်။ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ၊ မပယ်မူ၍။ ဘဂဝန္တံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ ဥလ္လောကေန္တော၊ မော်ကြည့်သည်ဖြစ်၍။ အညာယ၊ အရဟတ္တဖိုလ်၌။ ကိံ၊ အဘယ်သို့။ သဏ္ဌဟေယျ၊ အံ့နည်း။
၂၈။ ဥဘောဟိပိ၊ နှစ်ယောက်သော သူတို့သည်လည်း။ ပတ္တဗ္ဗဝိသေသကောဋိယာ၊ ရောက်အပ်သော တရားအထူး၏ အဆုံးသို့။ ပတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပုန၊ တဖန်။ တံ၊ ထို ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရကို။ အဘိပဿမ္ဘေသိ၊ ငြိမ်းစေတော်မူ၏။ ဝါ၊ ရုပ်စေတော်မူ၏။ သောတာ ပန္နကာလံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သောတာ ပန္နော၊ သည်။ အဂါရမဇ္ဈေ၊ အိမ်၏ အလယ်၌။ ဝသနာရဟတ္တာ၊ နေခြင်းငှာ ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဂါရိယဘူတော နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းလည်းမဖြစ်သေး။ သမ္ပတိ၊ ယခုပင်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းသည်။ သမာနော၊ ဖြစ်လတ်သော်။ အဂါရမဇ္ဈဝသနဿ၊ အိမ်အလယ်၌ နေခြင်း၏။ အဘဗ္ဗတ္တာ၊ မထိုက်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ “အဂါရိကော”တိ၊ ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ယဿ၊ အကြင် ယသ၏။ ဒိဋ္ဌော၊ မြင်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ယေန၊ အကြင် ယသသည်။ ဒိဋ္ဌော၊ မြင်အပ်၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ဤသို့ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “သေယျထာပိ ပုဗ္ဗေ အဂါရိကဘူတော”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ လဒ္ဓနယတ္တာ၊ ရအပ်သော နည်းရှိသောကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဂဟပတိ၊ အဖ သူကြွယ်သည်။ ဂိဟိဝေသဓာရိမေဝ၊ လူ၏ အသွင်ကို ဆောင်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ယသံ၊ ယသကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ယသေန ကုလပုတ္တေန ပစ္ဆာသမဏေနာ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္တ၊ ထိုပါဠိ၌။ စရ ဗြဟ္မစရိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဘိသမာစာရိကသီလံ၊ အဘိသမာစရိကဖြစ်သော သီလကို။ စရ၊ ကျင့်လော့။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ ဒုက္ခဿ၊ ဆင်းရဲအပေါင်း၏။ အန္တကိရိယာ၊ အဆုံးကိုပြုခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကို။ စရ၊ လော့။ ပရိပူရေတိ၊ ဖြည့်လော့။ ယာဝ စုတိစိတ္တာ၊ စုတိစိတ်တိုင်။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ လိင်္ဂဗြဟ္မစရိယံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တဉ္စ၊ လည်း။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ စွ။ လိင်္ဂမတ္တံ၊ ရဟန်းအသွင်မျှကို။ သန္စာယ၊ ၍။ သော အာယသ္မာ၊ ထို အရှင်ယသသည်။ “လေဘေယျာဟံ ဘန္တေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပသမ္ပဒ”န္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ယသဿ၊ ၏။ မာတု စ၊ အမိအားလည်းကောင်း။ ပဇာပတိယာ စ၊ မယားအားလည်းကောင်း။ ဘတ္တကိစ္စံ၊ ဆွမ်းစားခြင်းကိစ္စကို။ အကတွာဝ၊ မပြုမူ၍လျှင်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေသိ၊ နည်း။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ယသဿ၊ ယသ သတို့သား၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ၊ ရဟန်းပြုသဖြင့်။ သောကသလ္လသမပ္ပိတတ္တာ၊ သောကတည်းဟူသော ငြောင့်ဖြင့် စူးဝင်သောကြောင့်။ ဒါနဉ္စ၊ အလှုကိုလည်း။ သောမန ဿိကစိတ္တေန၊ သောမနဿစိတ်ဖြင့်။ န ဒဒေယျုံ၊ မလှူကုန်ရာ။ သတ္ထရိ စ၊ မြတ်စွာဘုရား၌လည်း။ ဒေါမနဿပ္ပတ္တာ၊ ဒေါမနဿစိတ် ရောက်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ မဂ္ဂပဋိဝေဓမ္ပိ၊ မဂ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကိုလည်း။ န လဘေယျုံ၊ မရကုန်ရာ။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပဌမံတာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ သာ၊ ထိုမိန်းမတို့ကို။ ဝိဂတသောကသလ္လဟဒယာယော၊ ကင်းသော သောကလ္လတည်းဟူသော နှလုံးရှိသည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဘတ္တကိစ္စံ၊ ကို။ အကာသိ၊ ပြုတော်မူ၏။
၃၀။ သေဋ္ဌာနုသေဋ္ဌီနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနုက္ကမသေဋ္ဌီနံ၊ အစဉ်အားဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော သဌေးတို့၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ယာနိ ကုလာနိ၊ တို့သည်။ သေဋ္ဌိနော စ၊ သဌေးတို့သည်လည်း။
၃၄။ “ခဏ္ဍသီမံ နေတွာ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဘဏ္ဍုကမ္မာရောစနပရိဟရဏတ္တံ၊ ဆံပင်တုံးခြင်းကို ပြောကြားခြင်းကို ပယ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ “သဘိက္ခုကေ၊ ရဟန်းရှိသော။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ အညေပိ၊ တပါးသော သူတို့ကိုလည်း။ ဧတဿ၊ ဤပဉ္စင်းလောင်း၏။ ကေသေ၊ ဆံတို့ကို။ ဆိန္ဒ၊ ရိတ်လော့။ ဝါ၊ ဖြတ်လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပဗ္ဗာဇေတွာတိ ဣမဿ၊ ပုဒ်၏။ အဓိပ္ပာယပ္ပကာသနတ္ထွံ၊ ငှာ။ “ကာသာယာနိ အစ္ဆာဒေတွာ ဧဟီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပဇ္ဈာယော၊ သည်။ ကေသမဿုံ၊ ဆံမုတ်ဆိတ်ကို။ ဩရောပနာဒီနိ၊ ချခြင်းအစရှိသည်တို့ကို။ အကတွာ၊ ၍။ ပဗ္ဗဇတ္ထံ၊ ရှင်ဖြစ်စိမ့်သောငှာ။ သရဏာနိ၊ တို့ကို။ စေ ဒေတိ၊ အံ့။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်အဖြစ်သည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ကမ္မဝါစံ၊ ကို။ သာဝေတွာ၊ ကြားစေ၍။ ဥပသမ္ပာဒေတိ၊ ပဉ္စင်းခံအံ့။ ဥပသမ္ပဒါ၊ သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အပတ္တစီဝရာနံ၊ သပိတ် သင်္ကန်းမရှိသော သူတို့၏။ ဥပသမ္ပဒါသိဒ္ဓိဒဿနတော စ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ် ပြီးသည်ကို ပြသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ကမ္မဝိပတ္တိယာ၊ ကံပျက်ခြင်း၏။ အဘာဝတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ယုဇ္ဇတေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤဧကေဆရာတို့ အဆို၌။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ စ၊ လျှင်တည်း။ -
“သလိင်္ဂေဿ ဝ၊ ရှင်သာမဏေ အသွင်ရှိသော သူအားသာလျှင်။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်အဖြစ်သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဝိလိင်္ဂဿာပိ စ၊ ရဟန်းအသွင် မရှိသောသူအားပင်သော်လည်း။ ဣတရာ - ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ အပေတ ပဗ္ဗဇ္ဇဝေသဿ၊ မကင်းသော ရှင်အသွင်, ရဟန်းအသွင်ရှိသော သူအား။ တံ ဒွယံ၊ ထိုရှင်အဖြစ်, ရဟန်းအဖြစ်သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။
(အပ္ပိတပုဗ္ဗဝေသဿ၊ ရှိသော ပါဌ်၌ - ကင်းသော ရှေးလူအသွင်ရှိသော သူအား။ ဝါ၊ ရှေးလူအသွင် ကင်းပြီးသော သူအား - ဟု သမ္ဗန်ရာ၏။
အပ္ပိတပဗ္ဗဇ္ဇဝေသဿ-၌ အပ္ပိတနှင့် အပ္ပေတသည် အနက်တူဖြစ်၏ဟု နှလုံးသွင်းရာ၏။)
ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။”
ဘိက္ခုနာ ဟိ သဟတ္ထေန ဝါ အာဏတ္တိယာ ဝါ ဒိန္နမေဝ ကာသာဝံ ဝဋ္ဋတိ၊ အဒိန္နံ န ဝဋတီတိ ဧတ္ထ ပန၊ ၌ကား။ ကာသာဝေသု၊ သင်္ကန်းတို့သည်။ သန္တေသွေဝ၊ ရှိကုန်သော်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသန္တေသု၊ မရှိကုန်သော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သည်လျှင်။ တေသံ၊ ထို ဆရာတို့၏။ အဓိပ္ပာယော၊ အလိုတည်း။ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော ဥပ သမ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ပဌမံ။ ပ။ အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ။ ပ။ ဥပသမ္ပဒန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမိနာ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ သိန္နေဟိ၊ ပေးအပ်ကုန်သော။ ကေဝလေဟိ၊ ရောယှက်ခြင်း ကင်းကုန်သော။ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရှင်အဖြစ်ကို။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ကို။ အနုဇာနာမိ၊ ခွင့်ပြု၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယဒဿနတော၊ ဤသို့ အဓိပ္ပာယ်ကို ရှုအပ်သောကြောင့်။-
“အာစိဏ္ဏပုဗ္ဗလိင်္ဂဿ၊ လေ့ကျက်သော ရှေး၌အသွင် ရှိသော။ နဂ္ဂဿာပိ၊ အဝတ်မဝတ်သော သူအားလည်း။ ဒွယံ၊ နှစ်ပါးသော ရှင်အဖြစ်, ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ ဘဝေ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော သူအား။ ဝါ၊ အာစိဏ္ဏပုဗ္ဗလိင်္ဂ မရှိသောသူအား။ န ဘဝေ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသာလျှင်။ နော၊ ငါတို့၏။ ခန္တိ၊ အလိုတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သဗ္ဗပါဌာနုလောမတာ၊ အလုံးစုံသော ပါဠိအား လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
(ဤကား န နာနာသီမပဝတ္တ-ဟု န အက္ခရာနှင့် ရှိသော ပါဌ်အနက်နည်း။ န အက္ခရာမရှိသည့်ပါဌ်လည်း ရှိ၏။ ထိုပါဌ်၌-
ကသ္မာ၊ မူကား။ နာနာသီမပ္ပဝတ္တာ။ ပ။ တဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း-ဟု ဟိတ်ဆင်ရာ၏။ သင့်ရာ နှလုံးသွင်းပါလေ။)
အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ထေရေန၊ သည်။ စတုရဿံ၊ အဝန်းညီစွာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော အက္ခရာကို။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ အသက္ကောန္တံ၊ သော။ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခံ၊ ရှင်လောင်းကို။ သာမဏေရော၊ သည်။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဝတွာ၊ ၍။ ဝဒါပေတိ၊ အံ့။ ဥဘတောသုဒ္ဓိ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ထေရေန၊ သည်။ ဝုတ္တေဿဝ၊ ဆိုအပ်သော အက္ခရာကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဗုဒ္ဓံ၊ ဘုရားကို။ သရဏံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တော၊ ရောက်သောသူသည်။ အသာဓာရဏေ၊ သူတပါးတို့နှင့် မဆက်ဆံကုန်သော။ ဗုဒ္ဓဂုဏေ၊ ဘုရားကျေးဇူးတို့ကို။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သရဏံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တော၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ သံဃံ၊ ကို။ သရဏံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တော၊ သည်။ သေက္ခာသေက္ခဓမ္မဉ္စ၊ သေက္ခဓမ္မ, အသေက္ခဓမ္မကိုလည်း။ သရဏံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏသသေန၊ ယူပြီးသည်ကို မယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ယောဇနာ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အနက်ကို ယူသဖြင့်။ သရဏတ္တယသင်္ကရဒေါသော၊ ရတနာသုံးပါး ရောယှက်သောအပြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ သဗ္ဗမဿ ကပ္ပိယာ ကပ္ပိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဒသသိက္ခာပဒဝိနိမုတ္တံ၊ ဆယ်ပါးသော သိက္ခာပုဒ်မှ လွတ်သော။ ပရာမာသာပရာမာသာဒိ၊ ပရာမာသ အပရာမာသအစရှိသည်ကို။ “အဘိသမာစာရိကေသု ဝိနေတဗ္ဗေ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သေခိယဥပဇ္ဈာယ ဝတ္တာဒိ၊ သေခိယ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ဝတ်အစရှိသော။ အာဘိသမာစာရိကသီလံ၊ ကို။ အနေန၊ ဤသာမဏေသည်။ ပူရေတဗ္ဗံ၊ ဖြည့်အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသာမဏေ ကျင့်ရာသော သီလ၌။ စာရိတ္တဿ၊ စာရိတ္တသီလကို။ အကရဏေ စ၊ ပြုခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဝါရိတ္တဿ၊ ဝါရိတ္တသီလကို။ ကရဏေ စ၊ ပြုခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒဏ္ဍကမ္မာရဟော၊ ဒဏ်ထိုက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။
ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ
၃၅။ “တေန ဟေတုနာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ “ယောနိသော၊ အသင့်အားဖြင့်။ မနသိကာရာ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်။ သမ္မပ္ပဓာနာ၊ ကြောင့်”။ ဣတိ ဧတံ၊ ပုဒ်သည်။ ဟေတွတ္ထေ၊ ဟိတ်အနက်၌။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဒုတိယမာရကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ
၃၉။ ဒိန္နန္တိ၊ ခွင့်ပေး၏ ဟူ၍။ အနုမတိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ (သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗံဝှက်၏) အဘီတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဗ္ဘယော၊ မကြောက်သည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဘယော၊ နည်း။ ယတော၊ ကြောင့်။ သော ဘဂဝါ၊ သည်။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ဘယံ၊ ကို။ အတီတော၊ လွန်တော်မူ၏။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။ နိဗ္ဘယော၊ မကြောက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “သုမနမနသောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုန္ဒရစိတ္တသင်္ခါတမာနော၊ ကောင်းသောစိတ်ဟု ဆိုအပ်သော မနတည်း။ (ယခု ပါဠိတော်ပါဌ်၌ သုပ္ပန္နမနော-ရှိကြ၏။) သုမနော ဧဝ ဝါ”တိ၊ ၍လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ တေဇောဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဂ္ဂိ ဝိယ၊ မီးကဲ့သို့။ ဓာတုကုသလောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေဇောဓာတုမှိ၊ ၌။ ကုသလော၊ လိမ္မာတော်မူသော။ မနုဿနာဂေါ၊ လူဖြစ်သော နဂါးမင်းသည်။ “ဗျာဝဟိတာ စေ”တိ၊ ဗျာဝဟိတာစ-ဟူ၍။ သဒ္ဒလက္ခဏာရှိသောကြောင့်လည်း။ ဥပသဂ္ဂေါ၊ ဥပသာရပုဒ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေဇောဓာတုသမာပတ္တီသု၊ တို့၌။ ကုသလော၊ လိမ္မာတော်မူ၏။ ဣစ္စေဝ၊ လျှင်။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥဒိစ္ဆရေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥလ္လောကေသုံ၊ ကြည့်ကုန်၏။ “သံပရိဝါရေသုံ၊ ခြံရံကုန်၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဘဏန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အစ္ဆိယော၊ အလျှံတို့သည်။ သမာ၊ ငြိမ်းကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကာဠကာဝ၊ မည်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဟတာ နာဂဿ အစ္ဆိယော- ဟူသော ပုဒ်၌။ အဓိပ္ပာယော ကိရ၊ အဓိပ္ပါယ်ဖြစ်သတတ်။ (ဤတွင် “သာမတိ သမာ"ဟု ပါဌ်ရှိ၏ သံဝဏ္ဏေ တဗ္ဗမရှိ)။ ဤ သကမ္ပိ၊ စဉ်းငယ်မျှလည်း။ ဗျာပါရံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဥပသမာနုရူပံ၊ ငြိမ်သက်သော စိတ်ရှိသည်အားလျော် စွာ။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ယေ စ အနေကဝဏ္ဏာ၊ အကြင် များသော အဆင်းရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အစ္ဆိယော၊ အလျှံ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ ရူပံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ “နီလာ အထ လောဟိတိကာ”တိ အာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၄၀။ စတုဒ္ဒိသာတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတူသု ဒိသာသု၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌။
၄၄။ ပံသုကူလံ ဥပ္ပန္နန္တံ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရိယေသမာနဿ၊ ရှာတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား။ ပဋိလာဘဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ရသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စိတ္တဝိစိတ္တပါဋိဟီရဒဿနတ္ထာယ စ၊ ဆန်းကြယ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာ အထူးသဖြင့် ဆန်းကြယ်သော တန်ခိုးပြာဋိဟာကို ပြခြင်းငှာလျှင်။ သာ ပရိယေသနာ၊ ထိုသို့ ပံသုကူ သင်္ကန်းကို ရှာခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သာယန္တိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ သာ-အယန္တိ ပဒစ္ဆေဒေါ၊ ပုဒ်ဖြတ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၅၀။ ၅၁ - ၂ - ၃။ ဥဒကဝါဟကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥဒကောဃော၊ ရေအလျဉ်သည်။ ဥဒကသောတော၊ ရေအလျဉ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ယာယ တွ”န္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ ပုဗ္ဗဘာဂဝိပဿနာပဋိပဒံ၊ ရှေးအဖို့၌ ဖြစ်သော ဝိပဿနာဟူသော အကျင့်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စိရပဋိကာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စိရပဘုတိ၊ ရှည်မြင့်သော ဖြစ်ခြင်းရှိပြီး။ နာဂဒမနတော၊ နဂါးကို ဆုံးမသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ စိရပဋိကာ၊ ရှည်မြင့်သော ဖြစ်ခြင်းရှိ၏။ “စိရပဋိသင်္ခါ”တိပိ၊ ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေသမိဿန္တိအာဒိမှိ၊ ၌။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ၊ မရောမပြွမ်းသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ပက္ခိတ္တတ္တာ၊ ထည့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကေသာဒယောဝ၊ ကေသာအစရှိသော ဝတ္ထုတို့သည်ပင်။ ကေသမိဿာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ခါရိကာဇမိဿန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တာပသပရိက္ခာရော၊ ရသေ့တို့ ပရိက္ခရာကို။ ခါရီ၊ ခါရီဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဇဋိလေ ပါဟေသီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွေ တယော တာပသေ၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်သော ရသေ့တို့ကို။ ပါဟေသိ၊ စေလိုက်၏။ “သောဠသာတိ-ရေကအဍ္ဎဍ္ဎာနိ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးအလွန်ရှိကုန်သော အခွဲနှင့်တကွ လေးခုဖြစ်ကုန်သော။ ပါဋိဟာရိယသဟဿာနိ၊ တန်ခိုးပြာဋိဟာ တထောင်တို့သည်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၅၄။ အဂ္ဂိဟုတ္တေ၊ မီးပူဇော်ခြင်း၌။ ကတပရိစယတ္တာ၊ ပြုအပ်သော လေ့ကျက်ခြင်းရှိသောကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တေသံ၊ ထိုရှင်ရသေ့တို့အား။ အာဒိတ္တပရိယာယံ၊ အာဒိတ္တပရိယာယသုတ္တန်ဒေသနာကို။ အဘာသိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာဒိတ္တသုတ္တန် ဒေသနာ၌။ ဧကစ္စံ၊ အချို့သည်။ အာရမ္မဏဝသေန၊ ဖြင့်။ အာဒိတ္တံ၊ လောင်၏။ ကေန၊ ဖြင့်။ အာဒိတ္တံ၊ လောင်သနည်း။ စက္ခာဒိ၊ စက္ခုအစရှိသည်သည်။ ရာဂဂ္ဂိနာ၊ ရာဂမီးဖြင့်။ အာဒိတ္တံ၊ လောင်၏။ ဧကစ္စံ၊ သည်ကား။ သမ္ပယောဂဝသေန၊ ဖြင့်။ စက္ခုသမ္ဖဿ ပစ္စယာ၊ စက္ခုသမ္ဖဿဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝေဒယိတာဒိကေနဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အာဒိတ္တံ၊ ၏။ ဧကစ္စံ၊ သော။ စက္ခာဒိ ဧဝ၊ သည်လျှင်။ အဘိဘူတတ္ထေန၊ နှိပ်စက်တတ်သော သဘောရှိသော။ ဇာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဒိတ္တံ၊ တောက်ပ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည့်အားလျော်စွာ။ ဧတ္ထ၊ သုတ်၌။ အာဒိတ္တတာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ သုတ်၌။ ဒုက္ခလက္ခဏမေဝေကံ၊ ဒုက္ခလက္ခဏာ တခုသည်သာလျှှု်။ ကိဉ္စာပိ ပါကဋံ၊ ၏ရှင့်။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ထင်သော်လည်း။ တဒနုသာရေန၊ ထိုဒုက္ခလက္ခဏာကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဣတရံ လက္ခဏဒွယမ္ပိ၊ တပါးသော အနိစ္စလက္ခဏာ၊ အနတ္တလက္ခဏာ နှစ်ပါးကိုလည်း။ တေဟိ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဒိဋ္ဌန္တိ၊ မြင်၏ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒုက္ခာကာရဿ၊ ဒုက္ခဟူသော အခြင်းအရာ၏။ ဣတရာကာရဒီပနတော၊ တပါးသော အနိစ္စအခြင်းအရာ၊ အနတ္တအခြင်းအရာကို ပြတတ်သောကြောင့်တည်း။ ဧသံ၊ ထိုရသေ့ဖြစ်သော ရဟန်းတို့၏။ သန္တသုခတဏှာဘိနိဝိဋ္ဌတ္တာ၊ ထင်ရှားရှိသော သုခကို မှီသော တဏှာဖြင့် နှလုံးသွင်းရှိသည် ၏အဖြစ်ကြောင့်ကား။ ဒုက္ခလက္ခဏပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ ဒုက္ခလက္ခဏာလျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ ဒေသနာ၊ ဒေသနာကို။ ကတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဗိမ္ဗီသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ
၅၅-၇။ ဝတ္ထုကာမဘူတာ၊ ဝတ္ထုကာမ ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဣတ္ထိယော၊ တို့သည်။ ကာမိတ္တိယော၊ မည်ကုန်၏။ ဒုတိယာဒယော၊ ဒုတိယ အစရှိသည်တို့သည်။ အဿာသကာ၊ အဿာသက မည်ကုန်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတိ၊ သည်။ အနုပ္ပန္နေ ဧဝ၊ မဖြစ်မီလျှင်။ ဗုဒ္ဓကောလဟာလံ၊ ဗုဒ္ဓကောလာဟလသည်။ ဝါ၊ ဘုရားဖြစ်အံ့ဟု အုတ်အုတ်ကျက်ကျက်သည်။ လေကေ၊ လောက၌။ ပဌမမေဝ၊ ရှေးဦးကပင်။ ဝဿသဟဿံ၊ အနှစ်တထောင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဗြဟ္မာနော စ၊ ဗြဟ္မာတို့သည်လည်း။ ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏံ၊ ပုဏ္ဏားအသွင်ကို။ အဘိနိမ္မိနိတွာ၊ ဖန်ဆင်း၍။ ဝေဒေသု၊ ဗေဒင်ကျမ်းတို့၌။ သဟဿတ္တယမတ္တံ၊ သုံးထောင်မျှရှိ သော။ ဗုဒ္ဓ ပဋိသံယုတ္တံ၊ ဘုရား ဖြစ်အံ့သည်နှင့် စပ်သော။ ပရိယတ္တိံ၊ ပရိယတ်ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ ဝါစေန္တိ၊ ချကုန်၏။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဇာတိတော၊ ဖွားတော်မူသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ စ၊ စ၍လည်း။ ဗုဒ္ဓကထာ၊ ဘုရားဖြစ်သော စကားကို။ လက္ခဏညှုဟိ၊ ဘုရားလက္ခဏာကို သိကုန်သော။ ဗြာဟ္မဏေဟိ၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်။ ဥပ္ပာဒိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ လောကေ၊ သတ္တလောက၌။ ပတ္ထဋာ၊ ပျံ့နှံ့၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယုဇ္ဇန္တိ၊ သင့်ကုန်၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ န ယုဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။
၅၈။ အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်တို့။ ဣဓ၊ ဤ သာသနာတော်၌။ ခီဏာသဝေါ၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝေါရှိသော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော၊ ကာမစ္ဆန္ဒ၊ ဗျာပါဒ၊ ထိန-မိဒ္ဓ၊ ဥဒ္ဓစ္စ-ကုက္ကုစ္စ၊ ဝိစိကိစ္ဆာဟူသော ငါးပါးသော အင်္ဂါကို ပယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဠင်္ဂသမန္နာဂတော၊ စက္ခုဖြင့် ရူပါရုံကို မြင်၍ သုမန၊ ဒုမနမဖြစ်ခြင်းအစရှိသော ခြောက်ပါးသော အင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကရက္ခော၊ သတိဟူသော စောင့်ရှောက်တတ်သော စိတ်နှင့် ပြည့်စုံသော တခုသော စောင့်ရှောက်ခြင်း ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စတုရာပေဿနော၊ ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍သာ မှီဝဲခြင်း, သည်းခံခြင်း စသော လေးပါးသော မှီရာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဏုန္နပစ္စေက သစ္စော၊ ပယ်အပ်သော အသီးအသီးမှတ်ယူအပ်သော သစ္စာရှိသည်။ ဝါ၊ အသီးသီးမှတ်ယူအပ်သော သစ္စာကို ပယ်အပ် စွန့်အပ်သော ဧသနာရှိသည်။ ဝါ၊ ကောင်းစွာ စွန့်အပ်သော အလုံးစုံသော ဧသနရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနာဝိလသင်္ကပ္ပော၊ မနောက်ကျုသော အကြံရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော၊ ငြိမ်းပြီးသော ကာယသင်္ခါရရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုဝိမုတ္တစိတ္တော၊ ကောင်စွာ ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော စိတ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုဝိမုတ္တပညော၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော ပညာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ-ဣမေ ဒသ၊ ဤဆယ်ပါးတို့သည်။ အရိယဝါသာ နာမ၊ အရိယဝါသမည်ကုန်၏။ ရူပါရူပသမာပတ္တိယော၊ ရူပ, အရူပသမာပတ်တို့သည်။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးတို့တည်း။ နိရောဓသမာပတ္တိ၊ လည်းကောင်း။ မဟာကရုဏာသမာပတ္တိ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ပေါရာဏ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို အရိယဝါသဆယ်ပါး တို့၌။ နီဝရဏာ၊ တို့သည်။ ပဉ္စင်္ဂါ၊ ပဉ္စင်္ဂမည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဝဉ္စင်္ဂဖြစ်ကုန်၏။ ဆဠင်္ဂုပေက္ခန၊ သတိဟူသော စောင့်ရှောက်ခြင်းဖြင့်။ ဧကာရက္ခာ၊ တခုသော အာရက္ခတရားဖြစ်၏။ သင်္ခါယ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ဆင်ခြင်၍။ ဧကံ၊ တခုသော တရားကို။ ပဋိသေဝတိ၊ မှီဝဲ၏။ အဓိဝါသေတိ၊ သာယာ၏။ ဝါ၊ သည်းခံ၏။ ပရိဝဇ္ဇေတိ၊ ကြဉ်၏။ သင်္ခါယ၊ ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍။ ဧကံ၊ တခုသော တရားကို။ ဝိနောဒေတိ၊ ဖျောက်၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤ လေးပါးသည်။ စတုရာပေဿနော၊ ဖြစ်၏။ ပုထုသမဏဗြဟ္မဏာနံ၊ တို့၏။ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနိ၊ များစွာကုန်သော အသီးအသီးသော သစ္စာတို့ကို။ စတ္တာနိ ပဟီနာနိ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ (စတ္တာရိ ပဟီနာနိ-လည်း ပါဌ်ရှိ၏) ဧဝံ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ သမဝယသဋ္ဌေသနော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်၏။ ကာမဗျာပါဒဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပော၊ ကာမသင်္ကပ္ပ, ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပ, ဝိဟိံသာ သင်္ကပ္ပကို။ ပဟီနော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ကြောင့်။ သုဝိမုတ္တစိတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရာဂေါ၊ ကို။ ပဟီနော၊ ပယ်အပ်ပြီ။ ဥစ္ဆိန္နမူလော၊ ဖြတ်အပ်သော အမြစ်ရှိပြီ။ ပ။ အနုပ္ပာဒဓမ္မော၊ တဖန် မဖြစ်ပြန်သော သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဇာနာတိ၊ ၏။ ဒေါသော၊ ကို။ မောဟော၊ ကို။ အနုပ္ပာဒဓမ္မောတိ၊ ၍။ ပဇာနာတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ကြောင့်။ သုဝိမုတ္တပညော၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
“ဌာနာဌာနဉ္စ၊ အကြောင်းဟုတ်သည်, မဟုတ်သည်ကို သိသော ဉာဏ်လည်းကောင်း။ ဝိပါကဉ္စ ဉာဏံ၊ ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံတို့၏ အကျိုးကိုသိသော ဉာဏ်လည်းကောင်း။ သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ၊ အလုံးစုံသော ဘဝသို့ လားရာကို သိသော ဉာဏ်လည်းကောင်း။ လောကံ - လောကေ၊ သတ္တလောက၌။ အနေကဓာတုယော၊ များစွာသော ဓာတ်တို့ကို။ ဉာဏံ၊ လည်းကောင်း။ ပါဏီနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ အဓိမုတ္တိဉ္စ၊ နှလုံးသွင်းကိုလည်း။ ဉာဏံ၊ သိသောဉာဏ်လည်းကောင်း။
မုနိ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ ပရောပရိယတ္တံ၊ ရင့်သည် မရင့်သည်ကို။ ဇာနာတိ၊ သိတော်မူ၏။ ဈာနာဒိဉာဏံ၊ ဈာန်အစရှိသည်ကို သိသော ဉာဏ်လည်းကောင်း။ သံကိလေသာဒိဉာဏံ၊ လည်းကောင်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဝိဇ္ဇတ္တယံ၊ ဝိဇ္ဇာဉာဏ် သုံးပါးလည်းကောင်း"-
ဣတိ ဣမာနိ၊ ဤဉာဏ်တော်တို့သည်။ ဒသ ဗလာနိ၊ ဒသဗလဉာဏ်မည်ကုန်၏။ အသေက္ခင်္ဂါနိ နာမ၊ အသေက္ခအင်္ဂါ တို့မည်သည်ကား။ အသေက္ခာသမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ အသေက္ခဖြစ်သော သမ္မာဒိဋ္ဌိလည်းကောင်း။ ပ။ အသေက္ခဝိမုတ္တိ၊ လည်းကောင်း။ အသေက္ခဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမေ၊ ဤသည်တို့လည်း။ တတ္ထ၊ ထို ဆယ်ပါးတို့တွင်။ ဒသမံ၊ ဆယ်ခုမြောက်ဖြစ်သော။ အသေက္ခံ၊ အသေက္ခ ဖြစ်သော။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပါရမီဟိ၊ အထွတ်အဆုံးသို့ ရောက်ကုန်သော။ ဧတေဟိ ဒသဟိ၊ ထို ဆယ်ပါးကုန်သော အသေက္ခအင်္ဂါတို့နှင့်။ ဥပေတော၊ ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဗိမ္မိသာရသမာဂမကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
၆၀။ ကိံ ကာဟသီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိံ ကာဟတိ၊ အဘယ်ပြုအံ့နည်း။ ဝါ၊ ကား။ “ကိံ ကရောတိ၊ နည်း”။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဗျဉ္ဇနံ၊ သဒ္ဒါကို။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ဝတွာ၊ ၍။ ကိံ ကာဟသိ၊ အဘယ်မူစအံ့နည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အဓိပ္ပာယ်ဖြစ်သော အနက်တည်း။ ပဋိပါဒေန္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဂမေန္တော၊ အပြီးအုပ်လိုသည်ဖြစ်၍။
၆၃။ “ကုလစ္ဆေဒါယာ”တိ ပဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ကုလုပစ္ဆေဒါယ၊ အမျိုးကို ဖြတ်ခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ မနုဿာ၊ တို့သည်။ “ဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ သကျပုတ္တိယာ၊ သာကီဝင်မင်း၏ သားဖြစ်ကုန်သော။ သမဏာ၊ ရဟန်းတို့သည်။ နယန္တိ ကိရ၊ ဆောင်ကုန်သတတ်။ အ ဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ န နယန္တိ ကိရ၊ မဆောင်ကုန်သတတ်။ “ပုန၊ တဖန်။ န စောဒေသုံ၊ မစောဒနာကုန်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပါဌသေသေန၊ ပါဌ်ကြွင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ (ထည့်)။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။
ဧတ္တာဝတာ၊ ဖြင့်။ ထေရော၊ အရှင်ဥပါလိသည်။ နိဒါနန္တိ၊ ၍။ နိဋ္ဌပေသိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သင်္ဂဟဂါထာယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ စ၊ ကတည်း။
(ဂါထာနက်) ဧတ္ထ၊ ဤ ဝိနည်းပါဠိ၌။ ဓမ္မသေနာပတိ၊ တရားစစ်သူကြီးဖြစ်သော အရှင်သာရိပုတ္တရာသည်။ မူလဂန္တဿ၊ မူလဖြစ်သော ကျမ်း၏။ သိဒ္ဓက္ကမဒဿနေန၊ ပြီးသော အစဉ်ကို ပြသဖြင့်။ အကံသု၊ ကုန်၏။ တံ နိဒါနနိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဓမ္မသင်္ဂါ ဟကာ၊ သုတ်။ အဘိဓမ္မာ၊ ဝိနည်းကို သံဂါယနာတင်ကုန်သော။ ဝိနယက္ကမညှု၊ ဝိနည်းအစဉ်၌ လိမ္မာကုန်သော။ တေ၊ ထို မထေရ်တို့သည်။ အကံသု၊ ပြုကုန်၏။
နိဒါနလီနတ္ထပဒါနမေဝ၊ နိဒါနပုဒ် ကွယ်သောအနက်ရှိသော ပုဒ်တို့၏သာလျှင်။ ဣဒံ နိဒါနနိဋ္ဌာနံ၊ ဤသို့ နိဒါန်းထားခြင်း, အပြီးအုပ်ခြင်းကို။ ဝိဒိတွာ၊ ၍။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရဉ္စ၊ နောက်၌လည်း။ ဝိနယတ္ထယုတ္တပဒါနိ၊ ဝိနည်းအနက်နှင့် စပ်သောပုဒ်အစရှိသည်တို့ကို။ ဝီမံသနမေဝ၊ စုံစမ်းခြင်းကိုသာလျှင်။ ဉေယျံ၊ သိအပ်၏”။ ဣတိ ဂါထာယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ စ၊ လျှင်တည်း။
သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလာနပဗ္ဗဇ္ဇာထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
၆၄။ ဗုဒ္ဓုပဇ္ဈာယကာနံ၊ မြတ်စွာဘုရားဟူသော ဥပဇ္ဈာယ်ရှိကုန်သော။ ဣတရေသံ၊ တပါးကုန်သော။ ဧဟိဘိက္ခုနံ၊ ဧဟိဘိက္ခုရဟန်းတို့၏။ နိဝါသနပါရုပနကပ္ပတော၊ ဝတ်ခြင်း, ရုံခြင်း, ပြုခြင်းမှ။ နေသံ၊ ထိုအနုပဇ္ဈာယက ရဟန်းတို့၏။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီး အသီး။ သဒိသတ္တာ၊ တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဒုန္နိဝတ္ထာ ဒုပ္ပါရုတာ အနာကပ္ပသမ္ပန္နာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ကေဝလဉ္စ၊ အထူးလည်း။ ဣတ္ထမ္ဘူတာ၊ ဤသို့ ဖြစ်ကုန်၍သာ။ ပိဏ္ဍာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ န စရန္တိ၊ မသွားကုန်။ အပိစ၊ စင်စစ်သော်ကား။ မနုဿာနံ ဘုဉ္စမာနာနံ ဥပရီတိအာဒိ၊ ကို။ မနုဿာ၊ တို့သည်။ ဥဇ္ဈာယန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပိပါသာသဟနတော စ၊ မွတ်သိပ်ခြင်းကို သည်းမခံနိုင်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတရေသံ၊ ဧဟိဘိက္ခုရဟန်းတို့၏။ အာကပ္ပ သမ္ပတ္တိယာ၊ အသွင်အပြင်၏ ပြည့်စုံခြင်း၌။ ပသန္နတ္တာ စ၊ ကြည်ညိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။
၆၅။ ကေန၊ အဘယ်သူသည်။ ကော ဥပဇ္ဈာယော၊ အဘယ်ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ “တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ယဿ၊ အကြင်ဆရာ၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ပဗ္ဗာဇိတော၊ ၏။ သော ဥပဇ္ဈာယော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကို ငဲ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ဥပဇ္ဈာယော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။
၆၆။ တာဒိသမေဝ၊ ထိုသို့ သဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ မုခဓောဝ နောဒကံ၊ မျက်နှာသစ်ရေကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧကသဘာဂေ၊ တူသော သဘောရှိသော။ ဥတုမှိ၊ ၌။ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝုတ္တ န-ကာရတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တေန၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်ဖြင့်။ “နာတိဒူရေ ဂန္တဗ္ဗံ၊ နစ္စာ သန္နေ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝုတ္တ န - ကာရေန၊ ဆိုအပ်သော န-အက္ခရာဖြင့်။ အနာပတ္တီတိ၊ ၍။ တီပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အယံ အာပတ္တိ၊ ဤဝတ္တဘေဒအာပတ်သည်။ သစိတ္တကာ၊ သစိတ္တက အာပတ်လော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့ မဟုတ်။ အစိတ္တကာ၊ လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ အနာဒရိယပစ္စယတ္တာ၊ မရိုသေခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ သစိတ္တကာ၊ သစိတ္တကာ၊ သစိတ္တကအာပတ်တည်း။ အနာဒရိယပစ္စယတာ၊ သည်။ ကထံ၊ အသို့။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အနာ ဒရိယပစ္စယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသေ၊ ၌။ သေခိယာနံ၊ သေခိယတို့၏။ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါကရဏံ၊ အရေအတွက် အပိုင်းအခြားကို မပြုခြင်းသည်။ ခန္ဓကပရိယာပန္နာပတ္တိယာ၊ ခန္ဓကပရိယာပန္နာပတ္တိယာ၊ ခန္ဓက၌ အကျုံးဝင်သော အာပတ်ကို။ သင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းအကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒံ ပန လက္ခဏံ၊ ဤသို့ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း လက္ခဏာကို။ စာရိတ္တေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဝါရိတ္တေ၊ ဝါရိတ္တသိက္ခာပုဒ်၌။ န ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ မသိအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အကပ္ပိယမံသခါဒနာဒိ အာပတ္တီနံ၊ အကပ္ပိယမံသကိုစားခြင်း အစရှိသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော အာပတ်တို့၏။ အစိတ္တကတ္တာ၊ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ခန္ဓကဝါရိတ္တာနံ၊ ခန္ဓက၌ လာသော ဝါရိတ္တ သိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ တေဟိ၊ ထိုအကပ္ပိယမံသခါဒန အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သေခိယ ဝါရိတ္တေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ အစိတ္တကာဟိ၊ အစိတ္တက ဖြစ်ကုန်သော။ သူပေါဒနဝိညတ္တိ ပစ္စယာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်။ အာဟ၊ ၏။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ ၌။ န-ကာရေန၊ ဖြင့်။ ပဋိသေဓော၊ မြစ်ခြင်းကို။ ကရီယတိ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ သော။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ၌။ ဒုက္ကဋာပတ္တိ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သည်။ ဟောတိ ကိံ၊ လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ အာမ၊ ဩော်-ဟုတ်၏။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရာ၌။ အဋ္ဌကထာယ နယော၊ နည်းကို။ န ဒဿိတော၊ မပြ။ တတ္ထ၊ ထိုမပြရာ၌။ အဋ္ဌကထာယ နယော၊ နည်းကို။ န ဒဿိတော၊ မပြ။ တတ္ထ၊ ထိုမပြရာ၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာ၌။ ဒုက္ကဋာပတ္တိယာ၊ တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပရတော၊ မှ။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “သစေ ပန ကာဠဝဏ္ဏ။ ပ။ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ အာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ နယော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါဠိယံ ယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ “သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ အနဘိရတိ ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ၊ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနဝသေန၊ စကားတော်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယော၊ ဆိုအပ်သော နည်းသည်။ ယုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ “နာတိဒူရေနစ္စာသန္နေ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနလေသော၊ စကားတော်အမြွက်သည်။ ဝါ၊ အရိပ်အကြောင်းသည်။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏ (ပြန်)။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။ “ပဌမတရံ အာဂန္တာ အာသနံ ပညပေတဗ္ဗ”န္တိ အာဒီနိ၊ တို့ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒေသနိယမနတော၊ အရပ်ကို မှတ်သောကြောင့်တည်း။ ဥပဇ္ဈာယေန၊ သည်။ အနုမတံယေဝ၊ လိုရာအရပ်ကိုသာ။ ပဌမဂမနံ၊ ရှေးဦးစွာ သွားခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အသိဒ္ဓတ္တာ စ၊ မပြီးရာသောကြောင့်လည်းကောင်း။ သိဒ္ဓေပိ၊ ပြီးသော်လည်း။ ယထာဝုတ္တနယသိဒ္ဓိတော စ၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်သော နည်းဖြင့် ပြီးသောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။
ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
န သမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၆၈။ အဓိမတ္တံ ဂေဟဿိတပေမံ န ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂေဟဿိတပေမံ၊ သည်။ အကုသလံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣစ္စေဝ၊ လျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဣမဿ လက္ခဏဿ၊ ၏။ ခီဏာသဝါနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ သာဓာရဏတ္တာ၊ ဆက်ဆံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ခီဏာသဝါနံ၊ တို့အား။ အသမ္မာဝတ္တနာဘာဝတော၊ ကောင်းစွာ မကျင့်သောအရာ မရှိသောကြောင့်။ န သာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံ။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တေသံ၊ ထို ခီဏာသဝတို့၏။ န ပဏာမေတဗ္ဗံ၊ မမောင်းမဲအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ပဏာမေတဗ္ဗမေဝ၊ မောင်းမဲအပ်သည်သာတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တံသမန္နာဂမနသိဒ္ဓိတော၊ ထို ဥပဇ္ဈာယ်အဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်သောကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ဂေဟဿိတပေမအဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်းသို့ ရောက်ရာသော ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဧသ-ဧသော ဘာရော၊ သည်။ မမ၊ ၏။ ဘာရော၊ ဝန်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ မမတ္တကရဏံ၊ မြတ်နိုးသောအဖြစ်ကို။ ပြခြင်းကို။ တတ္ထ၊ ထို ဂေဟဿိတပေမဟူသော ပုဒ်၌။ ပေမန္တိ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဧကော ဝတ္တသမ္ပန္နော။ ပ။ တေသံ၊ အနာပတ္တီ”တိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ “ဧကော၊ သော။ ဝတ္တသမ္ပန္နော၊ ဝတ်နှင့် ပြည့်စုံသော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရားတို့။ တုမှေ၊ အရှင်ဘုရားတို့သည်။ အပ္ပောဿုက္ကာ၊ ကြောင့်ကြမဲ့။ ဟောထ၊ ဖြစ်ကုန်လော့။ အဟံ၊ သည်။ တုမှာကံ၊ တို့၏။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အန္တေဝါသိကံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဂိလာနံ ဝါ၊ နာသည်ကိုလည်းကောင်း။ ဥပဋ္ဌဟိဿာမိ၊ လုပ်ကျွေးပြုစုအံ့။ ဩဝဒိတဗ္ဗံ၊ ဆုံးမအပ်သော အရာကို။ ဩဝဒိဿာမိ၊ ဆုံးမအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ကရဏီယေသု၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စတို့၌။ ဥဿုက္ကံ၊ အားထုတ်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇိဿာမိ၊ စေအံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ သစေဝဒတိ၊ အံ့။ တေ ဧဝ ဝါ သဒ္ဓိဝါဟာရိကာဒယော၊ ထိုသဒ္ဓိဝိဟာရိကတပည့်အစရှိသည်တို့သည်မူလည်း။ “ဘန္တေ၊ တို့။ တုမှေ၊ အရှင်ဘုရားတို့သည်လျှင်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အပ္ပေါဿုက္ကာ၊ ကြောင့်ကြမရှိကုန်သည်။ ဟောထ၊ ကုန်လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဝတ္တံ ဝါ၊ မူလည်း။ န သာဒိယန္တိ၊ မသာယာကုန်အံ့။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ၊ တို့အား။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာ ဝဏ္ဏနာ
၇၃။ “ပူတိမုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မုတ္တံ၊ ကျင်ငယ်သည်။ ပူတိကာယောဝိယ၊ ပုပ်သော ကိုယ်ကဲ့သို့တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာပိ၊ ၍လည်း။ “ပူတိဘာဝေန၊ ပုပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ မုတ္တံ ပဋိနိဿဋ္ဌံ၊ စွန့်အပ်သော။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဆေးတည်း။ ပူတိမုတ္တ ဘေသဇ္ဇံ၊ ပုပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့် စွန့်ပစ်အပ်သော ဆေးကို”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော။ ဣတ္ထန္နာ မောတိ ပဒေ၊ ၌။ ဧကောဝန-ကာရော၊ န-အက္ခရာတခုသည်သာ။ ဟောတိ၊ ၏။
ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အာစရိယဝတ္တကထာ ဝဏ္ဏနာ
အာစရိယဝတ္တကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ ဝဏ္ဏနာ
၈၃။ ဒိသံ ဂတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ ဝါ၊ ရွာ၌။ ဓုရနိက္ခိတ္တဝါသော၊ ဝန်ချသော နေခြင်းရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တိရောဂါမံ၊ ရွာတပါးသို့။ ဂတော၊ ၏။ ယတ္ထ နိဿယော လဗ္ဘတိ၊ တတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ ဥပဇ္ဈာယေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ “ကတိပါဟေန၊ နှစ်ရက် သုံးရက်ဖြင့်။ ဂမိဿာမိ၊ သွားအံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂမနေ၊ ၌။ စေ သဥဿာဟော၊ ရှိသည်ဖြစ်အံ့။ ရက္ခတိ၊ ၏။ မာ ဣဓ ပဋိက္ကမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ မာ ဂစ္ဆ၊ မသွားလင့်။ ဘသာဂါ နာမ၊ မည်သည်တို့ကား။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ၏။ သိဿာ၊ တို့သည်။ တတ္ထ၊ ထို ဆရာထံ၌။ နိဿယံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ယဒိ ဝသတိ၊ အကယ်၍ နေရအံ့။ ဧဝံ၊ သော်။ ကော ဝိသေသော၊ အဘယ်အထူးရှိသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ တေန၊ ထိုနိဿရည်း ဆရာသည်။ “အပ္ပေဝ နာမ ခမေယျာ”တိ၊ ၍။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝုစ္စတိ၊ အံ့။ ဝသိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပဇ္ဈာယေန၊ သည်။ ပရိစ္စတ္တာ၊ စွန့်အပ်၏။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ၏။ သမောဓာနံ၊ သည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိရာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သစေ၊ အကယ်၍။ ဥပဇ္ဈာယော၊ သည်။ စိရေန၊ ဖြင့်။ အနုဂ္ဂဟေတုကာမော၊ ချီးမြှင့်လိုသည်။ ဟောတိ၊ အံ့။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဥပဇ္ဈာယောဝ၊ သည်လျှင်။ နိဿယော၊ မည်၏။ ဥပဇ္ဈာယော၊ သည်။ အလဇ္ဇီ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန၊ သည်။ အနေကက္ခတ္တုံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ဝါရေတွာ၊ မြစ်၍။ အဝိရမန္တံ၊ မကြဉ်မရှောင်သော။ ဥပဇ္ဈာယံ၊ ကို။ ပဟာယ၊ ၍။ နိဿယပဏာမနေန၊ နိဿရည်းဆရာတို့၏ နှင်ခြင်းနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ အညဿ၊ တပါးသော ဆရာ၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ နိဿယံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ၏။ လိင်္ဂံ၊ သည်။ စေ ပရိဝတ္တတိ၊ အကယ်၍ ပြန်အံ့။ ဧကဒိဝသမ္ပိ၊ တနေ့မျှလည်း။ နရက္ခတိ၊ မစောင့်။ ပက္ခပဏ္ဍကော၊ ပက္ခပဏ္ဍုက်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ နိဿယဇာတိကော၊ နိဿရည်းယူတတ်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ “ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ၏။ သုက္ကပက္ခံ၊ သုက္ကပက္ခကို။ အာဂမေဟိ၊ ငံ့လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒတိ၊ အံ့။ သယမေဝ ဝါ၊ မိမိအလိုလိုမူလည်း။ အာဂမေတိ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥပဇ္ဈာယော၊ သည်။ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော၊ ဥက္ခေပနီယကံ ပြုအပ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ နာနာသံဝါသကဘူမိယံ၊ ၌။ ဌိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ နိဿယော၊ သည်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်း၏။ သမ္မာဝတ္တန္တံ ပန၊ ကောင်းစွာ ကျင့်သော ဆရာကိုကား။ ပဿိတွာ၊ မြင်၍။ ကမ္မပဋိပ္ပဿဒ္ဓိံ၊ ကံ၏ ငြိမ်းခြင်းကို။ အာဂမေတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ မာနတ္တစာရီ၊ မာနတ်ကျင့်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ အဗ္ဘာနံ၊ အဗ္ဘာန်သွင်းသည်တိုင်အောင်။ အာဂမေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒီဃံ၊ စွာ။ ပရိဝါသံ၊ ကို။ စေ စရတိ၊ အံ့။ အညဿ၊ ၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ နိဿယော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဥပဇ္ဈာယသမောဓာနံ၊ သည်။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပရိဝါသမာနတ္တစာရိနာ၊ သည်။ နိဿယော၊ ကို။ န ဒါတဗ္ဗော၊ အပ်။ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနမ္ပိ သာဒိယန္တဿ ဒုက္ကဋမေဝါ”တိအာဒိ၊ အစရှိသော။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ သည်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သာဓေတိ ဧဝ၊ ပြီးစေသည်သာလျှင်တည်း။
ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာ နိဝတ္တတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဧတ္တာဝတာ၊ ဤသို့ ခဲနှစ်ခုကျကို လွန်ကျမျှဖြင့်။ ဒိသာပက္က န္တော နာမ၊ အရပ်တပါးသို့ ဖဲခြင်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အန္တေဝါသိကေ၊ သည်။ အနိက္ခတ္တဓုရေပိ၊ မချသော ဝန်ရှိသော်လည်း။ နိဿယော၊ သည်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ၏။ အာစရိယုပဇ္ဈာယ၊ တို့သည်။ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ၊ တို့ကို။ အနတိက္ကမ္မ၊ မလွန်မူ၍။ လေဍ္ဍုပါတ ဒွယဗ္ဘန္တရေ၊ ခဲနှစ်ကျတို့၏ အတွင်း၌။ ပရိက္ခိတ္တေ ဝါ၊ အရံရှိသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ အပရိက္ခတ္တေ ဝါ၊ အရံမရှိသည်မူလည်းဖြစ်သော။ တိရောဝိဟာရေ၊ ကျောင်းတပါး၌။ ဝါ၊ တပါးသော ကျောင်း၌။ ဝသိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ အပရိက္ခိတ္တေယေဝ၊ အရံမရှိသော ကျောင်း၌သာလျှင်။ ဝသိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အာစရိယော၊ အရံမရှိသော ကျောင်း၏။ ပရိက္ခေ ပါရဟဋ္ဌာနတော၊ အရံထိုက်ရာ အရပ်မှ။ ဝိမုတ္တေ၊ လွတ်သော။ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဝသန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသည်လျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝိဟာရောတိ စ ဧတ္ထ၊ ၌။ “တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘော ရှိသော။ ဝိဟာရဿ၊ ၏။ အန္တေ၊ အစွန်၌။ ဌိတာ၊ တည်သော။ ဧကာ၊ တခုသော။ ကုဋိကာ၊ ကျောင်းကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ ဆိုကြရာ၌။ “သစေ ဥဘောပိ အာစရိယန္တေဝါသိကာ ကေနစိ။ ပ။ နိဿယော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ”တိ၊ ၍။ သာမညတော၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တေန၊ သော။ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန၊ နှင့်။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရဝါဒေါ၊ သည်။ သမေတိ၊ ၏။ အပရိက္ခိတ္တေ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံ၊ တို့၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ပရိက္ခိတ္တော ဝါ၊ သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အပရိက္ခိတ္တော ဝါ၊ သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဗဟိသီမ”န္တိ စ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အန္တောဝိဟာရသီမာယံ၊ ဝိဟာရသိမ်အတွင်း၌။ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ၊ တို့ကို။ အတိက္ကမိတွာပိ၊ ၍လည်း။ ဝသိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထေဿ၊ ၏။ သိဒ္ဓတ္တာ ပန၊ ကြောင့်ကား။ ဥပတိဿတ္ထေရဝါဒေါ၊ သည်။ န သမေတိ၊ မညီ။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဧကာဝေါသေ၊ တကျောင်းတည်း၌။ ပရိက္ခိတ္တေ ဝါ၊ သော်လည်းကောင်း။ အပရိက္ခိတ္တေ ဝါ၊ သော်လည်းကောင်း။ အန္တမသော၊ ယုတ်သော အပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ အန္တော တိယောဇနေပိ၊ သုံးယူဇနာအတွင်း၌လည်း။ ဝသတော၊ နေသော ရဟန်း၏။ နိဿယော၊ သည်။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ သော စ၊ ထိုကျောင်းကိုလည်း။ ဥပစာရသီမာယ၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နော၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ သာ စ ဥပစာရသီမာ၊ သည်လည်း။ ပရိက္ခိတ္တဿ၊ အရံရှိသော။ ဝိဟာရဿ၊ ၏။ ပရိက္ခေပေန၊ ဖြင့်။ အပရိက္ခိတ္တဿ၊ သော။ ဝိဟာရဿ၊ ၏။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နော၊ သော။ ဧကာဝါသော၊ တကျောင်းတည်းသာတည်း။
ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ ဧကာဝါသဝိမတိယံ၊ ၌။ ဝါ၊ ဧကာ ဝါသကို ယုံမှားဖြစ်ရာ၌။ သီမာယ၊ သိမ်ကို။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ စီဝရက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ ဝိစာရိတတ္တာ၊ စိစစ်အပ်သောကြောင့်တည်း။ ယထ ဟ၊ အဘယ်သို့ ဆိုသနည်း။ “သီမဋ္ဌကသံဃော၊ သည်။ ဘာဇေတွာ၊ ၍။ ဂဏှာတူ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကတရသီမာယ၊ ဖြင့်။ ဘာဇေတဗ္ဗံ၊ နည်း။ မဟာသိဝတ္ထေရော၊ သည်။ “အဝိပ္ပဝါသသီမာယ၊ ဖြင့်။ ဘာဇေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ တတော၊ ထိုသို့ ဆိုသောကြောင့်။ နံ၊ ကို။ အာဟံသု၊ ကုန်၏။ “အဝိပ္ပဝါသသီမာ နာမ၊ မည်သည်။ တိယောဇနာပိ၊ သုံးယူဇနာရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တိယောဇနေ၊ ၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ လာဘံ၊ လာဘ်ကို။ ဂဏှိဿန္တိ၊ လတ္တံ့။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ တိယောဇနေ၊ ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ အာဂန္တုကဝတ္တံ၊ ကို။ ပူရေတွာ၊ ၍။ အာရမံ၊ ကို။ ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ သည်။ ဘဝိဿတိ၊ လတ္တံ့။
(ဤတွင် ဝသတော နိဿယော၊ တိယောဇနာတိက္ကာမေ နိဿယောဟု ကတ္တားနှစ်ထပ်ရှိသည်။ တခုလွန်အံ့ထင်သည်)
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကာမဉ္စ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ တိယောဇနပ္ပမာဏာယ ဝါ၊ သုံးယူဇနာ ပမာဏရှိသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ အတိရေကာယ ဝါ၊ လွန်သည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဥပစာရသီမာယ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တဒေါ သပ္ပသင်္ဂေါ၊ အကြင်အကြင်ဆို အပ်ပြီးသော အပြစ်၏ လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ ကသ္မာ၊ မူကား။ သာ၊ ထိုဥပစာရသိမ်သည်။ အာဝါသေသု၊ တို့သည်။ ဝဍ္ဎန္တေသု၊ ပွားကုန်သည် ရှိသော်။ ဝဍ္ဎတိ၊ ပွား၏။ ပရိဟာယန္တေသု၊ သော်။ ပရိဟာယတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တာဒိသဿ၊ သော။ ဝိဟာရဿ၊ ၏။ အန္တေ၊ အစွန်၌။ ဌိတာ၊ တည်သော။ ဧကာ၊ တခုသော။ ကုဋိ၊ ကျောင်းကို။ ဝိဟာရောတိ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ သာပိ၊ ထို ကုဋိသည်လည်း။ ဝါ၊ ထိုကျောင်းသည်လည်း။ တေဿဝ ဝိဟာရဿ၊ ၏သာလျှင်။ ကုဋိကာဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ သော ဝိဟာရော၊ သည်။ အာဝါသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နာနာဝါသော ဧဝ၊ ကိုလျှင်။ စေအဓိပ္ပေတော၊ အံ့။ “အန္တေ ဌိတာ ကုဋိကာ”တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံ၊ တို့၏။ အဗ္ဘန္တရေ ပန၊ ၌ကား။ အပရိက္ခိတ္တေ၊ သော။ နာနာဝါသေ၊ အထူးထူးသော ကျောင်း၌။ နိဿယော၊ သည်။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယာယံ ယော အယံ ဝိနိစ္ဆယော၊ ကို။ “နော၊ ငါတို့၏။ တက္ကော”တိ၊ အကြံဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သော ဝိနိစ္ဆယော၊ ထိုသို့ ကြံအပ်သော အဆုံးအဖြတ်ကို။ တာဒိသေ၊ သော။ နာနာဝါသေ၊ ၌။ သေနာသနာဂ္ဂါဟဿ၊ ၏။ အပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနယေန၊ မငြိမ်းသောနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သေနာသနဂ္ဂါဟော၊ သည်။ “ဂဟဏေန ဂဟဏံ အာလယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ”တိ၊ ၍။ လက္ခဏတ္တာ၊ မှတ်အပ်သော ကြောင့်။ ဣတရတ္တ၊ တပါးသော အရပ်၌။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုစကား၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ပါဠိ၊ တည်း။ “တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ ဥပနန္ဒော သကျပုတ္တော ဧကော ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံဝသိ။ ပ။ ဒေထ ဘိက္ခဝေ မောဃပုရိသဿ ဧကာဓိပ္ပာယ”န္တိ၊ ဓိပ္ပာယံ-ဟူသည်။ ပါဠိ၊ ပါဠိတည်း။ အဿ ဝစနဿ၊ ထိုပါဠိ၏။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်း။ “ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားကိုလည်း။ နာနာလဘေဟိ၊ အထူးထူးသော လာဘ်ရှိကုန်သော။ နာနူပစာရေဟိ၊ အထူးထူးသော ဥပစာရှိကုန်သော။ ဧကသီမဝိဟာရေဟိ၊ တခုတည်းသော အပိုင်းအခြားရှိသော ကျောင်းတို့ဖြင့်။ ကထိတံ၊ ၏။ နာနာသီမဝိဟာရေ ပန၊ ၌ကား။ သေနာသနဂ္ဂါဟော၊ ကျောင်းလက်ခံခြင်းသည်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်း၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပရိက္ခိတ္တာ၊ ကုန်သော။ နာနာဝါသာ၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပရိက္ခိတ္တာ၊ ကုန်သော။ နာနာဝါသာ၊ တို့သည်။ ဧကူပစာရသင်္ချံ၊ တူသော ဥပစာရှိသည်ဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိက္ခိတ္တဉ္စ၊ အရံရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဧကူပစာရံ၊ တူသော ဥပစာရရှိသော ကျောင်းသည်။ အပရိက္ခိတ္တသင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဧတ္တိဝတာ၊ ဤမျှငေည အဆုံးအဖြတ် စကားအစဉ်ဖြင့်။ လေဍ္ဍုပါတဒွ ယဗ္ဘ န္တရေ၊ ၌။ အပရိက္ခိတ္တေ၊ သော။ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဝသတော၊ နေသောရဟန်း၏။ နိဿယော ပန၊ သည်ကား။ န ပဋိပ္ပဿ မ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ ပရိက္ခိတ္တေ၊ အရံရှိကုန်သော ကျောင်း၌။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ သာဓိတော၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ၊ တို့ကို။ အတိက္ကမိတွာဝ၊ ၍သာလျှင်။ ဝသတောပိ၊ အားလည်း။ ဝါ၊ ၏လည်း။ နိဿယော၊ သည်။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ နိဿဂ္ဂယဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “သစေ ဂစ္ဆန္တာနံယေဝ အသမ္ပတ္တေသု ဒဟရေသု အရုဏံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ စီဝရံ နိဿဂ္ဂိယံ ဟောတိ၊ နိဿယော ပန န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။ တံ၊ ထု အဋ္ဌကထာစကားကို။ ဥပဇ္ဈာယေန၊ နှင့်။ သမာဂမေ၊ ပေါင်းမိခြင်း၌။ သဥဿာဟတာယ၊ အားထုတ်ခြင်း ရှိသည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဓုဝဝါသံ၊ အမြဲနေခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ န
နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စက ကထာဝဏ္ဏနာ
၈၄။ န အသေက္ခေန သီလက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ၊ ကို။ “အတ္တာနမေဝ ပဌမံ၊ ပတိရူပေ နိဝေသယေ”တိ ဝစနဝသေန၊ နိဝေသယေ - ဟူသော ပါဠိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာပတ္တိအင်္ဂဝသေန၊ ဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ နီလသမာယောဂတော၊ ညိုသောအဆင်းနှင့် ယှဉ်သောကြောင့်။ နီလံ ဝိယ၊ ညိုသောပုဆိုး ဟူသကဲ့သို့။ “အသေက္ခေန ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓေနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဓိသီလေ၊ အလွန်မြတ်သော သီလ၌။ သီလဝိပန္နော နာမ၊ မည်သည်။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ အာပတ်သို့ ရောက်၍။ အဝုဋ္ဌိတော၊ မထခြင်းတည်း။
ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၈၆။ ယော သော အညတိတ္ထယပုဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ အတ္ထဝိကပ္ပာ၊ အနက်ကို ကြံခြင်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ ပသူရဿ၊ ထို ပသူရ၏။ ဘိက္ခုဘာဝံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော၊ သာသနာတော်မှ အပ၌ တိတ္ထိ - ဖြစ်ဖူးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ တံယေဝ တိတ္ထာယတနံ၊ ထို တိတ္ထိတို့ကျောင်းသို့။ သင်္ကမိ၊ ပြောင်း၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ ဧကော၊ သော။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော၊ တိတ္ထိဘောင်သို့ ပြောင်းသော ရဟန်းသည်။ ပုန၊ တဖန်။ ဂိဟိဝေသေန၊ လူ၏အသွင်ဖြင့်။ အာဂတော၊ လာသည်။ အာဂတော၊ လာသည်ရှိသော်။ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ပဉ္စင်းမခံအပ်။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ ဧကော၊ သော။ အတ္ထော၊ တည်း။ တံ အညတိတ္ထိယပက္ကန္တကံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ “ယော သော ဘိက္ခဝေ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဟိဝေသဓာရဏေဝ၊ လူ၏အသွင်ကို ဆောင်သော သူကိုသာလျှင်။ ပုဗ္ဗသဒ္ဒေန၊ သည်။ န ဝုတ္တော၊ မဟော။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ တသ္မိံ၊ ထို တိတ္ထိအထံ၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ယထာသမာဒိန္နတိတ္ထိယဝေသေ၊ အကြင်အကြင်သို့ ဆောက်တည်အပ်သော တိတ္ထိအသွင်၌။ ဌိတောပိ၊ တည်သော သူကိုလည်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိဝသေန၊ မိစ္ဆာအယူ၏ အစွမ်းဖြင့်။ အတိတ္ထိယဘူတတ္တာ၊ တိတ္တိမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတိတ္ထိယပုဗ္ဗော၊ အတိတ္ထိဘူတတ္တာ၊ အတိတ္ထိမည်၏။ သော ပန၊ ထို အတိတ္ထိယပုဗ္ဗဖြစ်သော သူသည်ကား။ အာဂတော၊ လာသည်ရှိသော်။ ဝိဗ္ဘန္တော၊ လူထွက်၍။ အာဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုသို့သော သူအား။ ပရိဝါသဒါနကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ၊ သော။ ဣမဿ၊ ဤသို့သော သူ၏။ ဘိက္ခုဝေသံ၊ ရဟန်းအသွင်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ သရဏဂမဏေန၊ ဖြင့်။ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇသည်။ ဇာတကိံ၊ ဖြစ်အံ့လော။ န ဇာတ ကိံ၊ လော။ ဣတိ အယံ၊ သည်လျှင်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ စေဒနာရာ၌။ တေ၊ သင်စောဒကဆရာ၏။ စောဒနာ၊ သည်။ ကိဉ္စိ၊ စိုးစဉ်းမျှသာတည်း။ အဝသိဋ္ဌံ၊ ကြွင်းသေး၏။ တံ၊ ထို အကြွင်းကို။ ဗြူဟိ၊ ဆိုဦးလော့။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ သည်။ ယဒိ ဇာတာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ “ယော သော ဘိက္ခဝေ အညောပိ အညတိတ္ထိယ ပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ၊ တဿ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝါသော ဒါတဗ္ဗော”တိ ဝစနံ၊ ဒါတဗ္ဗော-ဟူသော စကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။
အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၈၈။ နခပိဋ္ဌီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စူဠင်္ဂုလိနခပိဋ္ဌိ၊ ငယ်သော လက်ချောင်း၏ လက်သည်းအခွံကို။ ဝါ၊ လက်သန်းလက်သည်းခွံကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ “ပဋိစ္ဆန္နေ၊ ဖုံးကွယ်ရာ အရပ်၌။ နခပိဋ္ဌိတော၊ လက်သည်းခွံထက်။ မဟန္တမ္ပိ၊ ကြီးသော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော အရာတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ သည်။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ န သမေတိ ဝိယ၊ မညီသကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ပဒုမကဏ္ဏိကာပိ၊ ပဒုမကဏ္ဏိကတို့မည်သည်ကား။ အာရုဠေ၊ အနာတက်ရာ၌။ ရတ္တပဒုမဝဏ္ဏစိတြံ၊ နီသော ပဒုမ္မာအဆင်းနှင့် တူသော ပြောက်ကြားသော အနာတည်း။
ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၉၁-၂-၄။ ဓမ္မသာမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သယံ၊ ကိုယ်တော်သည်။ ဓမ္မသာမိ၊ တရား၏ အရှင်ဖြစ်တော်မူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခူဟိ၊ တို့သည်။ အပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗကမ္ပိ၊ ရှင်ရဟန်း မပြုထိုက်သည်လည်းဖြစ်သော။ စောရံ၊ သော။ အင်္ဂုလိမာလံ၊ ကို။ ပဗ္ဗာဇေတွာ၊ ၍။ အာယတိံ၊ နောင်အခါ၌။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပါဠိပေါတ္ထကေသု၊ တို့၌။ “ခရဘေဒကော”တိပိ၊ ၍လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ဂဏ္ဌီသု၊ အဖုအဖုတို့သည်။ သန္နိသိန္နာသု ဝူပသန္တာသု၊ ပျောက်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မထင်ကုန်သည်ရှိသော်။ (သန္နိသိန္နေသူတိ ဝူပသန္တေသု-ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏)
စောရဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-------
ဣဏာယိကဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၉၇။ ဒေသစာရိတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သာဝနပဏ္ဏာရောပနာဒိကံ၊ ခပ်သိမ်းသော သူတို့ကို ကြားခြင်း, ကမ္ပည်းတင်ခြင်း အစရှိသော။ တံ တံ ဒေသစာရိတ္တံ၊ ထိုထိုသို့သော အရပ်တို့၌ အကျင့်ကို။ (အဋ္ဌကထာ၌ ဝါသစာရိတ္တံ ရှိ၏။) “ဒေဝဒါသိပုတ္တေ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ “အာရာမိကံ၊ အရံစောင့်ကို။ စေ ပဗ္ဗာဇေတုကာမော၊ အကယ်၍ ရှင်ပြုလိုသည် ဖြစ်အံ့။ အညမ္ပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ဧကံ၊ တယောက်သော သူကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဣဓ၊ ဤဒါသပဗ္ဗဇ္ဇသိက္ခပုဒ်၌။ မဟာပစ္စရိဝါဒဿ၊ ၏။ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ “ဘိက္ခုသံဃဿ အာရာမိကေ ဒေမာ”တိ၊ ၍။ ဒိန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထို အရံစောင့်တို့သည်။ တေသံ၊ ထို ရဟန်းတို့၏။ န ဒါသာ၊ ကျွန်မဟုတ်ကုန်။ “အာရာမိကော စ၊ သည်လည်း။ နေသံ၊ တို့၏။ နေဝ ဒါသော၊ ကျွန်မဟုတ်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ တက္ကာသိဉ္စနံ၊ ရက်တက်ကို သွန်းခြင်းသည်။ သီဟဠဒီပေ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌။ စာရိတ္တံ၊ အကျင့်ဖြစ်သတတ်။ တေ စ၊ ထိုသူတို့ကိုကား။ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သံဃဿ၊ ၏။ အာရာမိကတ္တာ၊ အရံစောင့်သာ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ နိဿာမိကံ ဒါသံ၊ အရှင်မရှိသော ကျွန်ကို။ အတ္တနာပိ၊ မိမိအလိုလိုလည်း။ ဘုဇိဿံ၊ တော်လှန်ခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ “ဒါသဿ၊ ကျွန်ကို။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရှင်ပြု၍။ အတ္တနော၊ ၏။ သာမိကေ၊ အရှင်တို့ကို။ ဒိသွာ၊ ကြောင့်။ ပလာယန္တဿ၊ ပြေးသောရဟန်းအား။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ စ၊ လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ဝါ၊ တစ်နည်းကား။ အဿ ဘိက္ခုနော၊ အား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဒါသော၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ နိဿာမိကဿ၊ သော။ ဒါသဿ၊ ကျွန်၏။ ရာဇာ၊ သည်။ သာမိ၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရာဇာနံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တသ္မိံ ဂါမေ၊ ၌။ မနုဿေ ဝါ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ အာပုစ္ဆိတွာ၊ ၍။ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဘုဇိဿံ ကတွာ”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ တဿ၊ ထို နိဿာမိက ကျွန်၏။ ပရိဟာရံ၊ ကို။ ဘဏန္တိ၊ ကုန်၏။ “ယထာ၊ ဖြင့်။ ဘုဇိဿော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်၏”။ ဣတိ ဘဏန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ သင်္ကပ္ပေန၊ ဤသို့သော အကြံဖြင့်။ ဝတွာ၊ ၍။ “ပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေဟိစိ၊ တို့သည်။ လိခိတံ၊ ၏။ ဘုဇိဿံ ကာတုမေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သစေ ပဿန္တိ၊ ကုန်အံ့။ အနုဗန္ဓိဿန္တိ၊ လိုက်ကုန်လတ္တံ့”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ “အသုဒ္ဓါ ကိရ မေတိပိ၊ မေ-ဟူသော စကားကိုလည်း။ တံ၊ ထို ဘုဇိဿရဟန်းကို။ သန္ဓာယေဝ၊ လျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဣဏာယိကဒါသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၉၈။ ကမ္မာရဘဏ္ဍူတိ ဧတ္ထ၊ ဤ ကမ္မာရဘဏ္ဍုဟူသော ပုဒ်၌။ ဒါရကော၊ သည်။ စူဠာမတ္တံ၊ ဥသျှောင်မျှကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အာဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာပုစ္ဆိတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ တံ၊ ထို ဥသျှောင်ကို။ သော ဝါ၊ ထိုသူသည်လည်းကောင်း။ အညော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ စေ အဝဟရတိ၊ ပယ်အံ့။ ဒေါသော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ “ကေသမဿု ဩရောဟနံ၊ ဆံ မုတ်ဆိတ်ချခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ အသတိယာ၊ ဖြင့်။ သရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ပဗ္ဗာဇေတိ၊ အံ့။ ဝိရုဟတေဝ၊ မရောက်သည် သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၀၁-၃။ ဧတ္ထ ကုလေ၊ ဤအမျိုး၌။ “ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿ။ပ။ အနုဗျာဉ္ဇနသော”တိ၊ ဗျဉ္ဇနသော - ဟူသော။ သဗ္ဗောပိ၊ သော။ အယံပဘေဒေါ၊ ဤအထူးသည်။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဉာတော၊ သိအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။
ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထုဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ရာဟုလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၅။ “အင်္ဂါရိနော ဒါနိ ဒုမာ ဘဒန္တေ”၊ တို့ဖြင့်။ သဋ္ဌိမတ္တာတိ၊ ဂါထာခြောက်ဆယ်တို့ဟူ၍။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ အာဏာပေသိ၊ ၏။ ဧတ္တ၊ ဤပါဠိ။ ဣတိသဒ္ဒေါ၊ ကို။ အာဟရိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပေါက္ခရပတ္တ ဝဏ္ဏံ၊ ကြာရွက်အဆင်းသဏ္ဍာန်ရှိသော။ ဥဒကံ၊ ကို။ တမှိ၊ ထိုရှောက်ရွာမိုးသည်။ ဝဿန္တေ၊ ရွာသည်ရှိသော်။ တေမိတုကာမာဝ၊ စွတ်လိုကုန်သော သူတို့ သည်သာလျှင်။ တေမေန္တိ၊ စွန်ကုန်၏။ ဥဏှီသတော ပဌာယတိ ဧတ္တ၊ ၌။ မုဒ္ဓတော၊ ထိပ်တော်မှ။ ပဌာယ၊ ၍။
(ဂါထာများအနက်) သိနိဒ္ဓနီလုမဒုကဉ္စိတကေသော၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော ညိုလှစွာသော ဆံတော်လည်းရှိတော်မူ၏။ သူရိယနိမ္မလ တလာဘိနလောဋော၊ အညစ်အကြေးကင်းသော နေမင်း၏ အပြင်ကဲ့သို့ အညစ်အကြေးကင်းသော ထွန်းပသော နဖူးတော်အပြင်ရှိတော်မူ၏။ ယုတ္တတုင်္ဂမုဒုကာယတနာသော၊ သင့်တင့် လျောက်ပတ်သော နှုတ်ခမ်းတော် နူးညံ့လှစွာသော ရှည်သော နှာခေါင်းတော်ရှိ၏။ ရံသိဇာလဝိတတော၊ ရောင်ခြည်ကွန်ရက်ဖြင့် ပျံ့နှံ့သော ကိုယ်တော်ရှိ၏။ ဝါ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပြန့်သောရောင်ခြည်ကွန်ရက်ရှိတော်မူ၏။ နရသီဟော၊ လူတကာတို့ထက် မြတ်သော ယောကျ်ားဖြစ်တော်မူ၏။-
ဣတိအာ ဒိဂါထာဟိ၊ ဤသို့ အစရှိကုန်သော ရှစ်ဂါထာတို့ဖြင့်။ အထဝါ၊ ကား။ -
စက္ကဝရင်္ကံတရတ္တသုပဒေါ၊ မြတ်သော စကြာတို့ဖြင့် မှတ်အပ်သော နီလှစွာသော တင့်တယ်သော ခြေဖဝါးတော်ရှိ၏။ လက္ခဏ မဏ္ဍိတအာယတပဏှိ၊ လက္ခဏာတော်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော ရှည်သော ဖနှောင့်တော်လည်းရှိ၏။ စာမရ ဆတ္တဝိဘူ သိတပါဒေါ၊ ရွှေထီးကဲ့သို့ တင့်တယ်သော ခြေဖမိုးရှိ၏။ နရသီဟော၊ နရသီဟအမည်ရှိသော။ ဝါ၊ လူတကာတို့ထက် မြတ်တော်မူထသော။ ဧသ ဧသော ဘဂဝါ၊ ဤဘုရားသည်။ တုယှံ၊ ၏။ ပိတာ၊ အဖတည်း။
သကျကုမာရဝရော၊ သာကီဝင် မင်းသားအပေါင်းတို့ထက် မြတ်တော်မူ၏။ သုခုမာလော၊ သိမ်မွေ့လှစွာသော ခြေဖဝါး လက်ဖဝါးအပြင်ရှိတော်မူ၏။ လက္ခဏစိတ္တိက ပုဏ္ဏသရီရော၊ သုံးဆယ်နှစ်ပါးသော လက္ခဏာတော်ကြီး ရှစ်ဆယ်သော လက္ခဏာ တော်ငယ်တို့ဖြင့် ဆန်းကြယ်သော ကောင်းစွာပြည့်ဖြိုးသော ကိုယ်တော်လည်းရှိ၏။ လောကဟိတာယ၊ သတ္တလောက၏ အစီးအပွားအကျိုးငှာ။ ဂတော ဇာတော၊ ဖြစ်တော်မူ၏။ နရသီဟော၊ နရသီဟအမည်ရှိသော။ ဧသ ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ တုယှံ၊ သင်မင်းသား၏။ ပိတာ၊ အဖတည်း။
ပုဏ္ဏသသင်္ဂနိဘော၊ ပြည့်သော အလုံးစုံသော အင်္ဂါကြီးငယ်၏ တင့်တယ်ခြင်းရှိတော်မူ၏။ မုခဝဏ္ဏေ၊ ကြည်လင်သော မျက်နှာရှိတော်မူ၏။ ဒေဝနရနံ၊ နတ်လူအပေါင်းတို့၏။ ပိယော၊ ချစ်ခင်မြတ်နိုးရာဖြစ်တော်မူ၏။ နဂနာဂေါ၊ လူအပေါင်းတို့ထက် မြတ်တော်မူ၏။ မတ္တဂဇိန္ဒဝိလာသိတဂွမ၊ အမုန်ယစ်သော ဆင်မင်းကဲ့သို့ တင့်တယ်စံပယ်သော သွားခြင်းရှိတော်မူ၏။ နရသီဟော၊ သော။ ဧသ ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ တုယှံ၊ ၏။ ပိတာ၊ တည်း
အာယတ ယုတ္တသုသဏ္ဌိတနာသော၊ ရှည်သော သင့်တင့်လျောက်ပတ်သေ တင့်တယ်စွာ တည်သော နှာခေါင်းရှိတော်မူ၏။ ဂေါပခုမော၊ နွားငယ်မျက်လုံးနှင့် တူသော။ အဘိနီလသုနေတ္တာ၊ အလွန်ညိုသော တင့်တယ်သော မျက်လုံးရှိတော်မူ၏။ ဣန္ဒဓနုအဘိနီလ ဘမုကော၊ သိကြားလင်းလေး သက်တင့်ရေးသကဲ့သို့ ကွေးညွတ်သော ညိုသော မျက်မှောင်တော်ရှိတော်မူ၏။ နရသီဟော၊ သော။ ဧသ ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ တုယှံ၊ ၏။ ပိတာ၊ တည်း။
ဝဋ္ဋသုဝဋ္ဋသုသဏ္ဌိတဂီဝေါ၊ လုံးသော လည်ရှိသော သူတို့ထက် လွန်စွာလုံးသော တင့်တယ်စွာ တည်သော လည်တော်ရှိတော်မူ၏။ သီဟဟနု၊ ခြင်္သေ့မင်း မေးနှင့်တူသော မေးရှိတော်မူ၏။ မိဂရာဇ သရီရော၊ သားတို့၏ မင်းဖြစ်သော ကေသရာဇာခြင်္သေ့မင်း၏ ကိုယ်နှင့် တူသော စင်ကြယ်သောကိုယ်ရှိတော်မူ၏။ ကဉ္စန သုစ္ဆဝိဥတ္တမ ဝဏ္ဏော၊ ရွှေစင်အဆင်းနှင့် တူသော ကောင်းသော အရေတို့ဖြင့် မြတ်သော အဆင်းရှိတော်မူ၏။ နရီဟော၊ သော။ ဧသ ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ တုယှံ၊ ၏။ ပိတာ၊ တည်း။
သုဒ္ဓသုဂမ္ဘီရမဉ္ဇုသဃောသော၊ သန့်ရှင်းစင်ကြယ် နာဖွယ်နက်နဲတခဲနက်သော အသံရှိတော်မူ၏။ ဟိင်္ဂုလ ဗဒ္ဓသုရတ္တသု ဇိဝှော၊ ဆေးဒန်မြင်းသီလာတို့ဖြင့် လူးဘိသကဲ့သို့ ကောင်းစွာနီသော တင့်တယ်သော လျှာတော် ရှိတော်မူ၏။ ဝီသတိဝီသတိ သေတသုဒန္တော၊ အထက်နှစ်ဆယ်, အောက်နှစ်ဆယ် ပြည့်သော ဖြူစင်လှစွာသော သွားရှိတော်မူ၏။ နရသီဟော၊ သော။ ဧသ ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ တုယှံ၊ ၏။ ပိတာ၊ တည်း။
အဉ္ဇနဝဏ္ဏသုနီလသုကေသော၊ မျက်စဉ်းညို အဆင်းနှင့်တူသော အလွန်ညိုသော ကောင်းသော ဆံတော်လည်း ရှိတော်မူ၏။ ကဉ္စနပဋ္ဋဝိသုဒ္ဓနလာဋော၊ ရွေပြားဖြင့် ကပ်သကဲ့သို့ စင်ကြယ်တင့်တယ်သော နဖူးသင်းကျစ်တော် ရှိတော်မူ၏။ ဩသဓိပဏ္ဍရသုဒ္ဓသုဏဏ္ဏော၊ သောက်ရူးကြယ်ကဲ့သို့ ပြိုးပြိုးပြက်ထွက်သော စင်ကြယ်စွာသော ဥဏှလုံမွေးရှင်တော်လည်း ရှိ၏။ နရသီဟော၊ သော။ ဧသ- ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ တုယှံ၊ ၏။ ပိတာ၊ တည်း။
စန္ဒော၊ လသည်။ အနိလပထေ၊ လေတို့၏ သွားရာ ကောင်းကင်ခရိး၌။ တာရုဂဏာပိရဝေဌ တရူပေါ၊ ကြယ်အပေါင်း တို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင်မှ ခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ဝိယ၊ သွားသကဲ့သို့။ သမဏိန္ဒော၊ ရဟန်းတို့ကို အစိုးသော။ ဝါ၊ ရဟန်း တို့ထက်မြက်သော။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သာဝကမဇ္ဈဂတော၊ အဂ္ဂသာဝက, မဟာသာဝကတို့၏ အလယ်၌ တည်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ကြွသွားတော်မူ၏။ နရသီဟော၊ နရသီဟအမည်ရှိသော။ ဧသ- ဧသော ဘဂဝါ၊ ဤဘုရားသည်။ တုယှံ၊ ၏။ ပိတာ၊ တည်း။ ဣတိ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အဘိတ္ထဝိတွာ၊ ချီးမွမ်း၍။
ဥဒ္ဒိဌေတိ၊ ၌။ ဧဝံ၊ သို့။ စရိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနာ၊ ကိုယ်တော်သည်။ “ဥတ္တိဌေ” ဣတိ၊ ဥတ္တိဌေ- ဟူ၍။ ဓမ္မပဒပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဓမ္မန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သပဒါနာစာရိကဝတ္တံ၊ အိမ်စဉ်မပြတ် သွားသော ဆွမ်းခံဝတ်ကို။ အနေသနံ၊ မအပ်သောရှာမှီးခြင်းကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ သုစရိတံ၊ ကောင်းသော အကျင့်ကို။ စရေ၊ ကျင့်ရာ၏။
ပေသေတွာ ဒေဿတုံ၊ ဝဋ္ဋတိ၊ အာပုစ္ဆိဿာမာတိ၊ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတီတိစ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကိုလည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဒေသပ္ပတ္တောနာမ၊ မည်သည်။ လောကသင်္ကေတေနာပိ၊ လူတို့အမှတ် အားဖြင့်လည်း။ မာတာပိတုဝါသတော၊ အမိအဖတို့၏ နေရာမှ။ မုတ္တော၊ လွတ်သည်ဖြစ်၍။ သေရိဝိဟာရီတိ၊ အလိုအတိုင်းနေခြင်းဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထို ဝဒေသပ္ပတ္တဖြစ်သော သူ၏။ တေ၊ ထို အမိအဖတို့သည်။ အာသန္တပက္ခေ၊ မရှိသော အဖို့၌။ ဌိတာ ဝိယ၊ တည်ကုန်သကဲ့သို့ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ “တဿ၊ ထိုဝိဒေသ ပ္ပတ္တဖြစ်သောသူ၏။ ပဗ္ဗာဇ္ဇာစရိယေ ဝါ၊ ရာ၌လည်း။ အပ္ပသာဒံ၊ မကြည်ညိုခြင်းကို။ နကရောန္တိ၊ မပြုကုန်”။ ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစကားသည်။ နဌမေဝ၊ ပျက်ရာသည် သာတည်း။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ သည်။ သမဂတိကာ၊ တူသော အလားရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ လောကဝေါဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ တေနေဝ စ၊ ထို့ကြောင့် သာလျှင်တည်း။ ဧတ္တ၊ ၌။ ဒုက္ခပ္ပတ္တာဒိနာ၊ ဆင်းရဲသို့ရောက်ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့်။ ဒေသန္တရဂမနဉ္စ၊ အရပ်တပါးသို့ သွားခြင်းကိုလည်း။ သာမဂတိကံ၊ ကို။ ကတံ၊ ု၏။ ဝိဒေသံ၊ ဂန္တာတိ စ ဧတ္တ၊ ၌လည်း။ ဝိဒေသော နာမ၊ မည်သည်။ မာတပိတု၊ ဝါသတော၊ အမိအဖတို့ နေရာမှ။ အညော၊ တပါးသော။ ဒေသော၊ အရပ်တည်း။ ဥပ္ပတ္တိဒေသတော၊ မိမိဖြစ်ရာ အရပ်မှ။ အညော၊ သော။ ဒေသော၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဗျဉ္ဇနတ္ထော ဧဝ စ၊ သည်လည်း။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ယုတ္တိ၊ အသင့်သည်။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ မတမာတာပိတိကောပိ၊ သေသော၊ အမိအဖရှိသော သူကိုလည်း။ နပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ အပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနုပ္ပတ္တဗ္ဗဌာနေ ဌိတေယိယေဝ၊ အစဉ်ရောက်အပ်သော ဌန၌ တည်ကုန်သော်လည်း။ မာတာပိတုဟိ၊ တို့သည်။ အနုနုညာတော၊ ခွင့်မပြုသော။ ပုတ္တာ၊ သားကို။ နပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ အပ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဣဓ၊ ဤဝိသေသဂမန၌။ အဓိပ္ပာယော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အညထာ- အညသ္မိံ၊ တပါးသောအနက်ကို။ ဂဟိတေ၊ ယူသည်ရှိသော်။ ပါဠိယာ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈေယျ၊ ဆန့်ကျင်ရာ၏။ အာပတ္တိဌယနဿစ၊ အာပတ်သင့်သော အရာ၏လည်း။ သိထိလကရဏံ၊ လျော့လျော့ ပြုခြင်းသည်။ အဋ္ဌကထာယ၊ ၌။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ တာဝ၊ စွာ။ ဧဝံ၊ သို့။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ “ဝိဟာရစာရံ၊ ကျောင်းစဉ် လှည့်လည် သွားလာခြင်းကို။ ပဿာမိ၊ ရှုအံ့”။ ဣတိ၊ အာဒိနယော၊ သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်အံနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ အတ္တပရူပဒ္ဒဝပ္ပသင်္ဂဘယေန၊ မိမိအား ဘေးရန် သူတပါးတို့အား ဘေးရန်ဖြစ်ရာ၏ဟူသော လျဉ်းပါခြင်းမှ ကြောက်သဖြင့်။ အဝသေန၊ အလိုသို့ မလိုက်သဖြင့်။ ပဗ္ဗဇိတ္တာ စ၊ ရှင်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပုတ္တရက္ခဏတ္ထံ၊ သားကို စောက်ရှောက်ခြင်းငှာ။ ပဗ္ဗဇိတတ္တာစ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ နဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သတိ၊ သော်။ သယမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ သော၊ ထိုသူကို။ အတ္တနာ၊ သည်။ ပဗ္ဗဇိတော၊ ရှင်ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သော သူသည်။ ဥပလာပေတွာ၊ ဖြားယောင်း၍။ န ပဗ္ဗဇိတော၊ ရှင်မပြု။ “ပုတ္တပေမံ ဝါ၊ သား၌ချစ်ခြင်းသည်လည်း။ ပုတ္တရက္ခေ၊ သားကိုစောင့်သော သူ၌။ ပိယော၊ ချစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒါနာနုလောမတော၊ နိဒါန်းအား လျော်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။
ရာဟုလဝတ္ထု ကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထု ကထာဝဏ္ဏနာ
သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထု ကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀၈။ ပရဿ၊ တယောက်သော။ ဒုဿီလဘိက္ခုသပိ၊ ၏ လည်း။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ဒုဿီလဘိက္ခုပီ ”တိ၊ ၍လည်း။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထို ရေးခြင်းသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ပေါရာဏာပန၊ တို့သည်ကား။ “ယာဝတတိယ၊ သုံးကြိမ်မြောက်အောင်။ ဝုစ္စမာနော၊ ဆိုလျက်။ စေ နဩရမတိ၊ မကြဉ်အံ့။ သံဃံ၊ ကို။ အပလောကေတွာ၊ ပန်၍။ နာသေတဗ္ဗော၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရှင်အဖြစ်ကို။ ယာစမနောပိ၊ တောင်းပန်သော်လည်း။ အပလောကေတွာ၊ ၍ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ၏”။ ဣတိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဘိက္ခူနံ၊ ဥပသမ္ပဒကမ္မ ဝါစာသဒိသန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဥပသမ္ပ၊ သည်။ သိက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခာယ၊ ၍။ ယထာနိဝတ္တပါရုတောဝ၊ ဝတ်ရုံတိုင်းသာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ပဉ္စခံသော ရဟန်းသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ယထာနိဝတ္ထပါရုတောဝ၊ ဝတ်ရုံတိုင်းသာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ပဉ္စင်းခံသော ုရဟန်းသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အတ္တနော၊ မိမိအောက်။ နဝကတရဿ၊ ငယ်သော သူအားလည်းကောင်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဝန္ဒနာဒီနိ၊ တို့ကို။ ကရောဟိ၊ ကရောတိ၊ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထို့အတူ။ သာမဏေရောပိ၊ သည်လည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဂဟိတသရဏော၊ ယူအပ်သော သရဏဂုံရှိမှုကား။ တတော၊ ထိုသရဏဂုံယူသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အတ္တနော၊ မိမိအောက်။ နဝကတရဿ၊ ငယ်သော သာမဏအားလည်းကောင်း။ သမာနဝဿိက သာမဏေရဿ၊ အားလည်းကောင်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဝန္ဒနာဒီနိ၊ တို့ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဧတ္တ၊ ဤသာမဏေအဖြစ်၌ လိဂိံ ပန၊ သာမဏေအသွင်သည်ကား။ ဝုဒ္ဓတရဘာဝံ၊ ကြီးမြတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နသာဓေတိ၊ မပြီးစေ။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိကာလဘောဇနံ၊ သည်။ သာမဏေရာနံ၊ တို့အား။ ဝီတိက္ကမေဝ- ဝီတိက္ကမံ၊ ဧဝ၊ လွန်ကျုးခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အစ္စယောမံ ဘန္တေ အစ္စာဂမာ ”တိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ အစ္စယံ၊ အပြစ်ကို။ ဒေသာပေတဗ္ဗော၊ ကြားစေအပ်၏။ “ဒိဋ္ဌိယာ၊ မိစ္ဆာအယူကို။ အနိဿဇ္ဇနေန၊ မစွန့်ခြင်းကြောင့်။ ‘သာမဏေရ၊ ဟယ်သာမဏေ။ တွံ၊ သည်။ ဂစ္ဆ၊ လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေယေဝ၊ သော်လျှင်။ ပါရာဇိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ယာဝတတိယ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓါဒီနံ၊ တို့၏။ အဝဏ္ဏဘာသိတမတ္တေန စ၊ ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုကာမျှဖြင့် လည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟိတမတ္တေန စ၊ ကျေးဇူးမဲ့ကို ဆိုကာမျှဖြင့် လည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌိဂ္ဂိတမတ္ထေနစ၊ မိစ္ဆာအယူကို ယူကာမျှဖြင့်လည်းကောင်း။ သရဏာနိ၊ တို့သည်။ န ဘိဇ္ဇန္တိ၊ မပျက်ကုန်။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ပါဏတိပါတာဒိံ၊ ကို။ ကရောန္တဿပိ၊ ပြုသော သာမဏေအားလည်း။ တံ ဝိဓာနံ၊ ထိုအစီအရင်သည်။ သမ္ဘောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ မမ၊ ၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “နိဿီလဿ၊ သီလမရှိသော သာမဏေအား။ ပုန၊ တဖန်။ နာသနာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ ကေစိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ သည်။ ယုတ္တံ၊ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သီလဝန္တဿ၊ အား။ လိင်္ဂနာသနံ၊ ကို။ န အနုဇာနာတိ၊ ခွင့်မပြု။ ဣတိ၊ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီဒူသကာပဒေသေန၊ ဘိက္ခုနီဒူသက၊ သာမဏေကို ညွန်းသဖြင့်။ ဘဗ္ဗာဘဗ္ဗော၊ ကျွတ်ထိုက် မကျွတ်ထိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သဂြိုလ်၏။ ဣတိ၊ ပေါရာဏာ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပဗ္ဗဇ္ဇမ္မိ န လဘတီတိ စ ဧတ္တ၊ ၌။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တတာ၊ တူ။ ‘ ပဏ္ဍကော ဘိက္ခဝေ အနုပသမ္ပန္နော နဥပမ္ပန္နော နဥပသမ္ပ ဒေတတဗ္ဗော၊ ဥပသမ္ပန္နော နာသေတဗ္ဗော ’တိ
အနာပုစ္ဆာဝရဏ ဝတ္ထု အာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
-----------
ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၉။ ဩပက္ကမိကပဏ္ဍကဿ၊ ၏။ ဟီနင်္ဂတ္တာ၊ ယုတ်သော အင်္ဂါရှိသောကြောင့်။ အပဗ္ဗဇိတဿ၊ ရှင်မပြုသေးသော သူအား။ ပဗ္ဗဇိတဿ၊ အား။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ကို။ န ကာတဗ္ဗာ၊ အပ်။ ပုဗ္ဗေ၊ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော သူအား။ ဥပစရဏံ၊ စိစစ်ခြင်းသည်။ စေ အတ္ထိ၊ အံ့။ နာသနာ၊ ကို။ နကာတဗ္ဗာ၊ အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ တို့၏။ တက္ကော၊ တည်း။ ဣတိ အာစရိယော အာဟ၊ ၏။ ဆိန္နင်္ဂ ဇာတော၊ ပြတ်သော အင်္ဂါဇာတ်ရှိသော သူသည်။ န ပဏ္ဍကော၊ ပဏ္ဍုက် မဟုတ်။ ပဉ္စသု၊ ငါးယောက်သော မဏ္ဍုက်တို့တွင်။ နပုံသက ပဏ္ဍကောဝ၊ သည်သာလျှင်။ အဘာဝကော၊ ဘောမရှိ။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တေသံ၊ ထို ပဏ္ဍုက်လေးယောက်တို့၏။ ဘာဝေါပန၊ ဘောသည်ကား။ ပဏ္ဍကော၊ ချို့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတေ စတ္တာရောပိ၊ ထိုလေးယောက်ကုန်သော သူတို့သည်လည်း။ ပုရိသာဝ ကိရ၊ ယောကျ်ားဖြစ်ကုန်သတတ်။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတ္ထီပိ၊ မသည်လည်း။ ပက္ခပဏ္ဍကီ၊ ပက္ခပဏ္ဍုက်မသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပက္ကမေ၊ ဝှေးစေ့ထုတ်ခြင်းကို။ ကတေ၊ သော်။ ပဏ္ဍကဘာဝေါ၊ သည်။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ကို။ န လဘတိ၊ မရ။ ယဒိ ုပန၊ ၍ကား။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သောသူ၏။ ပဗ္ဗာဇ္ဇာ၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်အံ့။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ကို။ နဝါရိတာ၊ မမြစ်အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
“ပဗ္ဗဇ္ဇ ဝါရိတာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အပဏ္ဍကပက္ခေ၊ ၌။ ပဗ္ဗာဇေတွာ၊ ၍။ ပဏ္ဍကပက္ခေ၊ ၌။ နာသေတဗ္ဗော၊ ၏။ ပေါရာဏ ဂဏ္ဍိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ မာသပဏ္ဍကလေခပဏ္ဍကေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ သတ္တ ပဏ္ဍကာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို ပဏ္ဍကတို့တွင်။ လေခပဏ္ဍကော နာမ၊ မည်သည်ကား။ မန္တနဝသေန၊ မန္တန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပဟတ ဗီဇော ကိရ၊ ထုတ်အပ်သော ဝှေးစေ့ရှိသတတ်။ တတ္ထ၊ တို့တွင်။ “ဩပက္ကမိကလေခပဏ္ဍကာ၊ တို့ကို။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ ကုန်၏။ န နာသေတဗ္ဗာ၊ မဖျက်အပ်ကုန်။ ယော၊ အကြင်ဆရာသည်။ ပဗ္ဗာဇေတိ၊ တဿ၊ ထိုရှင်ပြုသော ဆရာအား။ ဒုက္ကဋံ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိ၊ ပြီး။
-----------
ထေယျသံ ဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
သယံ၊ သည်။ သာမဏေရောဝ၊ သာမဏေဖြစ်လျက်လျှင်။ ကူဋဝဿာနိ၊ စဉ်းလဲသောဝါတို့ကို။ ဂဏေတွာ၊ ၍။ ဂဏန္တော၊ ယူသောသူသည်။ ပါရာဇိကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ထေယျသံဝါသကော ပန၊ သည်ကား။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဘိက္ခုပိ၊ သည်လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူတည်း။ သော ပန ဘဏ္ဍဂ္ဃေန ကာရေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ “သယံ သာမဏေရောဝါ”တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ ပန ထေယျသံဝါသကော နာမ၊ သည်ကား။ ပဗ္ဗဇိတော နာသေတဗ္ဗော၊ ပဗ္ဗဇိတော နာသေတဗ္ဗော နာသေတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဣတိ ကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ “အနုပသမ္ပန္နော နဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော”တိ၊ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပါဠိံ၊ ကို။ ဌပိတာ၊ ၏။ ဥပသမ္မဒါမတ္တေဿဝ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်မျှ၏သာလျှင်။ အဘဗ္ဗတ္တာ၊ မထိုက်သောကြောင့်။ ပါဠိံ၊ ကို။ နဌပိတာ၊ မထားအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဧကာဒသန္နမ္ပိ၊ တဆယ့်တပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ နေသံ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာရဟဘာဝပ္ပသင်္ဂတော၊ ရှင်ဖြစ်ခြင်းငှာ ထိုက်၏ဟူသောအနက်၏ လျဉ်းပါးသော ကြောင့်တည်း။ အပိစ၊ တနည်းဆိုအံ့။ အနိဋ္ဌိဒေါသပ္ပသင်္ဂတော၊ မလိုအပ်သောကြောင့် တည်း။ အပိစ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ အနိဋ္ဌဒေါပ္ပသင်္ဂတော၊ မလိုအပ်သော အပြစ်ရှိ၏ဟု လျဉ်းပါးရာသောကြောင့်တည်း။ တထာ ဧဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ ပါဠိ၊ ကို။ ဌပိတာ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိတ္ထိယပက္ကမနဉ္စ၊ တိတ္ထိသို့ ပြေးဝင်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဥပသမ္ပန္နေဿဝ၊ ပဉ္စင်းအားသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အနုပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်းမဟုတ်သော သူအား။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။
ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏန၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
တိတ္ထိယပက္ကန္တက ကထာဝဏ္ဏနာ
တိတ္တိယပက္ကန္တကော၊ ဘိက္ခဝေတိအာဒိ၊ ကို (ဝုတ္တော- ၌ စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ နိဒါနဘူတေ၊ သော။ ပသူရဝတ္တုသ္မိံ ဧဝ၊ ပသူရရဟန်း ဝတ္တု၌သာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်သည်။ သမာနမ္ပိ၊ သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထို ပရဝတ္တု၌။ ဝါရိတအဓိကာရာဘာဝါ၊ မြစ်အပ်သောအရာ၏ မရှိသောကြောင့်။ အဘဗ္ဗာ၊ အဆိုထိုက်ကုန်။ ဣဓေဝ၊ ဤ တိတ္ထိယပက္ကန္တက၌သာလျှင်။ ထေယျသံဝါသကေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သမ္ဘဝတော၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ “အထ ခေါ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောပီ ”တိ ဝစနံ၊ တဗ္ဗောပိ- ဟူသောစကားကိုလည်း။ ဣဓေဝ၊ ဤ တိတ္ထိယပက္ကန္တကအရာ၌သာလျှင်။ ပသူရ၊ ပသူရ၏။ ဥပသမ္ပဒါယ၊ ဧဝ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ယာစနိစ္ဆာယ၊ တောင်းပန်လိုသည်ကို။ ဒဿနေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ “သော အာဂတော နဥပမ္ပာဒေတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ ဘာဂဝတော၊ ၏။ ဥပသမ္ပဒါမတ္တပဋိသေဓနေန စ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်ခြင်းမျှကို မြစ်သဖြင့်လည်းကောင်း။ ပဗ္ဗာဇ္ဇာနုမတိဒေါသပ္ပသဂဘယာ၊ ရှင်ဖြစ်ရာ၏ဟူသော အလိုတည်းဟူသော အပြစ်ရှိ၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းမှကြောက်ရွ့ံသောကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေသံ၊ ထို တိတ္ထိတို့၏။ လိင်္ဂေ၊ အသွင်ကို။ အာဒိန္နမတ္တေ၊ ယူကာမျှဖြတ်လတ်သော်။ လဒ္ဓိယာ၊ အယူကို။ ဂဟိတာယပိ၊ ယူသော်လည်းကောင်း။ အဂ္ဂဟိတာယပိ၊ မယူသော်လည်းကောင်း။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာဝန္ဒနီယေဿဝ၊ ရှိမခိုးသည်ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ တတ္ထေဝ၊ ထို တိတ္ထိတို့အထံ၌သာလျှင်။ လိင်္ဂဿ၊ အဝတ်မဝတ်ခြင်းဟူသော အသွင်၏။ သေဋ္ဌဘာဝံ၊ ဝါ၊ မြတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ရောက်အံ့။ ဝါ၊ ကပ်အံ့။ န မုစ္စတိ၊ မလွတ်။ ဧတ္တ၊ ဤတိတ္ထိတို့အထံသို့ သွားရာ၌။ “ပဒဝါရ၊ ပဝါးအကြိမ်၌။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ အာဇီဝကော၊ သည်။ ဘဝိဿံ၊ ဖြစ်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသမစိတ္တဿ၊ မငြိမ်သက်သောစိတ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ နဂ္ဂေါ၊ အဝတ်မဝတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂမနေန၊ သွားသဖြင့်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ပါးစုံ တို့၏လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင်”။ ဣတိ၊ သို့။ မမ၊ ငါ၏။ တက္ကော၊ အကြံတည်း။ နံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ လဒ္ဓိ၊ အယူသည်။ တာဝရက္ခတိ၊ စောင့်သေး၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မသမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ၊ ဝန်မခံအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်။ ဥပသမ္ပန္နဘိက္ခုနာ၊ ကထိတောတိ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင်းဖြင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ အဋ္ဌကထာဝစနပ္ပမာဏ တောဝ၊ အဋ္ဌကထာစကားကို ပမာဏပြုသောအားဖြင့်သာလျှင်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပသူရဿ၊ ၏။ ဥပသမ္ပန္နတာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဥပသမ္ပန္နာတာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဥပသမ္ပန္နနံ ဧဝ၊ တို့၏။ သာ၊ တိတ္ထိယ ပက္ကန္တတာဝစနတော၊ တိတ္ထိယပက္ကန္တအဖြစ်ကို ဟောသော ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယထာ ကိံ အာဟ၊ အဘယ်သို့ဆိုသနည်း။ “ဥပဇ္ဈာယော ပက္ကန္တော ဝါဟောတိ၊ ဝိဗ္ဘန္တော ဝါ၊ ကာလင်္ကတော ဝါ၊ ပက္ခသင်္ကန္တော ဝါ”တိ၊ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပက္ခသင်္ကန္တော ဝါတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ သာမဏေရနာသန ဝတ္တူသု၊ တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ၊ သာသနာတော်မှအပ၌ တိတ္တိဖြစ်ဖူးသော။ ဥပသမ္ပန္နဿ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သောသူ၏။ သတော၊ သံဝိဇ္ဇာ မာနဿ၊ ထင်ရှားရှိလျက်။ ပက္ခသင်္ကန္တဘယာ၊ မှကြောက်သောကြောင့်။ အနုပသမ္ပန္နကာလေ၊ ၌။ ဥပသမ္ပဒတ္ထံ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်စိမ့်သောငှာ။ ပရိဝါသပညာပနေန၊ ဖြင့်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊
တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
တိရစ္ဆနဂတတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၁၁။ နာဂယောနိယောတိ ဧတ္တ၊ ၌။ နာဂယောနိတော၊ နဂါးမျိုး ဖြစ်သောကြောင့်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ နာဂဇိတိဟေတု၊ နဂါးဇာတ် ဖြစ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ကိံကာရဏာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ အဋ္ဋီယတိ၊ ငြီးငွေ့သနည်း (တည့်)။ အဘိက္ခဏံ၊ မပြတ်။ သကဇာတိယာ၊ မိမိနဂါးမျိုး၌။ မေထုနပဋိသေဝနေ စ၊ မေထုန် မှီဝဲရာ၌လည်းကောင်း။ ဝိဿဋ္ဌနိဒ္ဒေါက္ကမနေ စ၊ လွတ်လွတ် အိပ်ခြင်းသို့ သက်သာအခါ၌လည်းကောင်း။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ခပ်သိမ်းသော နဂါးတို့အားလည်းကောင်း။ နာဂသရီရံ၊ သည်။ ပါတုဘဝတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဋီယတိ၊ ငြီးငွေ့လှ၏။ (ထည့်၍ သမ္ဗာန်)။
တိရစ္ဆနဂတ ဝတ္တု ကထာဝဏ္ဏနာ
-----------
မာတုဃာတကာဒိဝတ္တုကထာ ဝဏ္ဏနာ
၁၁၂-၅။ အပဝါဟနန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ပက္ခလနံ၊ ဆေးလျှော်ခြင်းကို။ ကာသာယ ဝတ္တနိဝါသနံ၊ သင်္ကန်းဝတ်ခြင်းကို။ ဣစ္ဆမာနံ၊ အလိုရှိသည်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒုဋ္ဌစိတ္တေန၊ ဖျက်ဆီးလိုသော စိတ်ဖြင့်။ ကီဒိသေန၊ အဘယ်သို့ သဘောရှိသော။ ဒုဋ္ဌစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဝေါရာပိတာ၊ ချအပ်သနည်း။ ဝဓကစိတ္တေန၊ သတ်လိုသော စိတ်ဖြင့်။ ဝေါရာပိတာ၊ ချအပ်သနည်း။ ဝဓကစိတ္တေန၊ သတ်လိုသောစိတ်ဖြင့်။ ဝေါရာပိတာ၊ ချအပ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ လောဟိတုပ္ပါဒနဝသေန၊ သွေးစိမ်းကို ဖြစ်စေသည်ကိုအစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ၊ စိတ်။ ဣတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုအဖွင့်သည်။ န သုဒ္ဒရံ၊ မကောင်း။
မာတုဃာတကာဒိဝတ္ထုကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥဘတောဗျဉ္ဇနက ဝတ္ထုကထာ ဝဏ္ဏနာ
၁၁၆။ “ပဋိသန္ဓိယံ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နလိင်္ဂေန စ၊ ဖြစ်သော လိင်ဖြင့်လည်း။ ဧတံ နာမံ၊ ဤ ဥဘတောဗျဉ္ဇန-ဟူသော အမည်ကို။ ယဒိ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။
ဥဘတောဗျဉ္ဇနက ဝတ္တုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္တုကထာဝဏ္ဏနာ
အယဉ္စ၊ ဤသို့ ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္တ၊ ဤ အနုပဇ္ဈယက ဥပသမ္ပဒ အရာ၌။ ယုတ္တိ၊ အသင့်တည်း။ “ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒုပဇ္ဈာယေသု၊ ပဗ္ဗဇ္ဇကံ ဥပသမ္ပဒကံတို့၏ ဥပဇ္ဈာယ်တို့သည်။ ဝိဇ္ဇာမာနေသုပိ၊ ရှိကုန်လျက်လည်း။ ဥပဇ္ဈာယဂ္ဂဟဏက္ကမေန၊ ဥပဇ္ဈာယ်ယူသော အစဉ်ဖြင့်။ အဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ မယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခု အနုပဇ္ဈာယက”န္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထိုအတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤပဉ္စင်းခံသော အရာ၌လည်း။ ဥပဇ္ဈာယဿ၊ ၏။ ဝိဇ္ဇမာနေဿဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်။ သတော၊ ဖြစ်လျက်။ အဂ္ဂဟိတ္တာ၊ မယူအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ ‘ အနုပဇ္ဈာကံ ဥပသမ္ပာဒေန္တီ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကမ္မဝါစာစရိယေန ပန၊ သည်ကား။ တေန၊ ထိုကမ္မဝါစာကို။ သာဝေတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ ကေနစိ ဝါ ကာရဏေန၊ တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့်။ ကာယသာမဂ္ဂိံ၊ ကို။ အဒေန္တဿ၊ မပေးသော။ ဥပဇ္ဈယဿ၊ ၏။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ကမ္မဝါစံ၊ ကို။ သာဝေဟိ၊ ကြား၏။ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ၊ သည်မူလည်း။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ၊ ပဉ္ဇင်း၏။ ဥပဇ္ဈံ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ သမနုယုဉ္ဇိမာနော ဝါ၊ မေးစိစစ်သော်လည်း။ အသမနုယုဉ္ဇိ ယမာနော ဝါ၊ မမေးမစိစစ်ပဲသော်လည်း။ ဥပဇ္ဈာယဒါနတော၊ မှ။ ပုဗ္ဗေ ဧဝ၊ ၌လျှင်။ သာမဏေရော၊ ဟူ၍။ ပဋိဇာနာတိ၊ ဝန်ခံ၏။ သိက္ခာပစ္စက္ခာတကော၊ ဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ အန္တမဝတ္ထု အဇ္ဈာပန္န ကောဝါ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ပဋိဇာနာတိ၊ ၏။ ဆန္ဒဟာရကာဒယော၊ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဥပဇ္ဈယော ဝါ၊ သည်လည်း။ အညသီမာဂတော၊ တပါးသိမ်၌ တည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ‘ ကမ္မဝါစာ၊ သည် ရုဟတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝတွာ၊ ၍။ ‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဝိနယဓရပဉ္စမေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒ ' န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ဝိနယဓရပဉ္စမေန၊ ဝိနည်းဓိုရ်လျှင် ငါးယောက်မြောက်ရှိသော။ ဥပဇ္ဈာယေန၊ သည်။ သန္နိဟိတေနေဝ၊ အနီး၌တည်သည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဍိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သော စ ပါဌော၊ ထိုပါဌ်သည်လည်း။ ပမာဏော၊ ပမာဏတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု၊ တို့၌။ တဿ ဝစနဿ၊ ဝိနယဓရ ငါးယောက်မြောက်ဖြင့် ပဉ္စင်းခံအပ်၏ ဟူသော စကား၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်တည်း။ ဥပဇ္ဈယေ၊ သည်။ အသန္နိဟိတေပိ၊ အနီး၌ မရှိသော်လည်း။ ကမ္မဝါစာ၊ သည် ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝေဒေယျ၊ အံ့။ န အာပဇ္ဇိတိ၊ မရောက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ နည်း။ ကမ္မသမ္ပတ္တိယံ၊ ကံပြည့်စုံထိုက်သည်၌။ “ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ပရာမသတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တဝါဌောဝ၊ သည်သာလျှင်။ နော၊ ငါတို့အား။ ပမာဏံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပဉ္စင်းခံရာ သိမ်အပြင်၌။ အသန္နိဟိတော၊ အနီး၌ မတည်သော။ ဥပဇ္ဈာယသင်္ခါတော၊ ပုဂ္ဂလော ကို။ ပရာမသတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့ ဝုတ္တပါဌောဝ၊ သည်သာလျှင်။ နော၊ ငါတို့အား။ ပမာဏံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပဉ္စင်းခံရာ သိမ်အပြင်၌။ အသန္နိဟိတော၊ အနီး၌ မတည်သော။ ဥပဇ္ဈာယသင်္ခါတော၊ သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ပရာမသနံ၊ ကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပဉ္စင်းခံရာ သိမ်အပြင်၌။ သံဃံပရာမသနံ၊ ဝိယ၊ သံဃာကို သုံးသပ်ခြင်းကဲ့သို့။ ပုဂ္ဂလပရာမသနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို သုံးသပ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သံဃေန၊ သံဃာကို။ ဥပဇ္ဈာယေန ဥပဇ္ဈာယံ ကတွာ၊ ဥပဇ္ဈာယ်ပြု၍။ ဂဏေန ဂဏံ၊ ဂိုဏ်းကို။ ဥပဇ္ဈာယေန ဥပဇ္ဈာယံ ကတွာ၊ ၍။ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ၊ ပဉ္စင်းခံကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေသံ၊ ထိုသံဃာ၊ ဂိုဏ်းတို့၏။ အတ္ထတော၊ အနက်သဘောအားဖြင့်။ ပုဂ္ဂလတ္တာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ပဏ္ဍကာဒိ၊ ကို။ ဥပဇ္ဈာယေန ဥပဇ္ဈာယံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဥပသမ္ပာဒနကာလေ၊ ပဉ္စင်းခံသော ကာလ၌။ အဝိဒိတတ္တာ၊ မသိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
အပတ္တကာဒိဝတ္တုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဟတ္တစ္ဆိန္နာဒိ ဝတ္တုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၁၉။ ဣဒံ ကာရဏံ၊ သည်။ သဗ္ဗဒါ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ တာဝ၊ စွာ။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ (ဤတွင် ဣဒံ တာဝ သဗ္ဗပါပံ- ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ဣဓ တာဝ သမ္ဗထာ- ဟူ၍လည်းကောင်းရှိ၏။ ဉာဏ်သက်ရာသမ္ဗန်ရာ၏) “မူဂံ၊ အသောသူကို။ ပဗ္ဗာဇေန္တိ၊ ရှင်ပြုကုန်၏။ ဗဓိရံ၊ နားပင်းသောသူကို။ ပဗ္ဗာဇေန္တ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဣဒံ ဌာနံ၊ ဤအရာသည်။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ သမ္ဘာဝိတုံ၊ ငှာ။ အရဟတိ၊ နည်း။ အာဒိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယု၊ ၍။ အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ ပဗ္ဗဇ္ဇ”န္တိ အာဒိ၊ ကို။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ စောဒနာ၊ တည်း။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ဤသည်လျှင်။ စောဒနာ၊ တည်း။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခုဝေ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ၊ ဧဝံ ဝဒေဟိ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ပ။ တတိယမ္ပိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆမီ”တိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဧဝံ ဝဒေဟီတ ဝတ္တဗ္ဗော”တိ၊ ဣမဿ ဝစနဿ၊ ပါဠိ၏။ မိစ္ဆာ၊ မှားသောအားဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ မူဂံ၊ အသောသူကို။ ပဗ္ဗာဇေသုံ၊ ကုန်၏။ “ဧဝံ ဝဒေဟီ”တိ၊ ၍။ တုံပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခံ၊ ထိုရှင်လောင်းကို။ အာဏာပေတွာ၊ စေ၍။ “တတိယံ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ”တိ၊ ဂစ္ဆာမိ- ဟူသော။ အယံ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဥပဇ္ဈာယနေ၊ သည်။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ သော ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခော၊ ထို ရှင်လောင်းသည်။ တထာ အာဏတ္တော၊ ထိုသို့ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဆိုတိုင်း။ ဥပဇ္ဈာယဝစနဿ၊ ဥပဇ္ဈာယ် ဆရာစကားကို။ အနုအနု၊ အဖန်ဖန်။ ဝါ၊ အထပ်ထပ်။ ဝါ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ဝဒတု ဝါ၊ ဆိုနိုင်သည်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါဒတု၊ မဆိုနိုင်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုသို့သော ပါဠိ၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ “ကာယေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာပေတိ၊ ၏။ ဥပဇ္ဈာယော၊ ကို။ ဂဟိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဆန္ဒော၊ ကို။ ဒိန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပါရိသုဒ္ဓိ၊ ပါရိသုဒ္ဓိကို။ ဒိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဝါရဏ၊ ကို။ ဒိန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ဟောတော်မူ၏။ တဒနုမာနေန ဝါ၊ ထိုအနက်ကို ဆ၍သိကြောင်းမူလည်းဖြစ်သော။ ကာယေန၊ ဖြင့် တေန၊ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ပေက္ခေန၊ ထိုရှင်လောင်းသည်။ သရဏဂမနံ၊ သရဏဂုံကို။ ဝိညတ္တံ၊ သိအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝါ၊ မူလည်း။ လောကေပိ၊ ၌လည်း ကာယေန၊ ဖြင့်။ ဝိညာပေန္တော၊ သိစေသည်ကို။ “ဧတံ ဝဒတီ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တံ ပရိယာယံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍ မူဂံ၊ ကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ပဗ္ဗဇေန္တိ၊ ကုန်သနည်း”။ ဣတိ၊ ပုစ္ဆံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထို အ-သော သူ၏။ ကာယပ္ပသာဒသမ္ဘဝတော၊ ကာယပ္ပသာဒ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။
အပိစ၊ တနည်းဆိုအံ့။ အဗ္ဗဇိတာနံ၊ ရှင်ပြုအပ်ကုန်သော သူတို့အား။ သုပဗ္ဗဇိတဘာဝဒီပနတ္ထဉ္စ၊ ငှာလည်းကောင်း။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘာဝါသင်္ကာနိ ဝါရဏတ္ထဉ္စ၊ ရှင်၏ အဖြစ်မရှိဟူသော ယုံမှားခြင်းကို နစ်နာခြင်းအကျိုးငှာလည်းကောင်း။ ဧတ္တ၊ ဤ ဟတ္ထစ္ဆိစသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေါ၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ကထံ သိယာ၊ ဟူမူကား။ “န ဘိက္ခဝေ ဟတ္ထစ္ဆိန္နော ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော”တိ အာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ ပဋိက္ခေပေန စ၊ ပယ်သော အရာဖြင့်လည်းကောင်း။ “ပဗ္ဗဇိတာ သုပဗ္ဗဇိတာ ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌနာ ဘာဝေန စ၊ ဟောသောအရာ၏ မရှိသဖြင့်လည်းကောင်း။ တေသံ၊ ထိုဟတ္ထစ္ဆိန္န အစရှိသည်တို့၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘဝပ္ပသင်္ဂေါ၊ ရှင်၏အဖြစ် မရှိဟူသော လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ရာ၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ အာသင်္ကေ၊ ယုံမှာခြင်းသည်။ ဘဝေ၊ ဖြစ်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ အာသင်္ကံ၊ ယုံမှာခြင်းကို။ ဌပေယျ၊ ထားရာ၏။ ခန္ဓကေ၊ ၌။ ဥပသမ္ပဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ဟတ္ထစ္ဆိန္နော ဘိက္ခဝေ အပ္ပတ္တော ဩသာရဏံ။ တေဉ္စ သံဃော ဩသာရေတိ၊ သုဩသာရိတော”တိ အာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ နိဝါရေတိ၊ ၏။ တေနဝ နယေန၊ ထိုနည်းဖြင့်သာလျှင်။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေဇိတာ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေဟိ၊ ကုန်သော။ တေ ပန၊ ထို ဟတ္ထစ္ဆိန္န အစရှိသည်တို့သည်ကား။ သုပဗ္ဗဇိတာ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေဟိ၊ ကုန်သော။ တေပန၊ ထို ဟတ္တစ္ဆိန္နအစရှိသည်တို့ကား။ သုပဗ္ဗဇိတာ၊ ကောင်းစွာ ရှင်ပြုကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဣမံ၊ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ၊ ထို ဟတ္ထစ္ဆိန္န အစရှိသည်တို့သည်။ ဥပသမ္ပန္နာဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ အယံ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါ၊ ဤသို့ မလိုအပ်သော လျဉ်းပါးခြင်းသည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကထံ၊ အသို့ရောက်သနည်း ဟူမူကား။ “ဟတ္ထိစ္ဆိန္နော ဘိက္ခဝေ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ပဗ္ဗဇိတော နာသေတဗ္ဗော”တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ “န ဘိက္ခဝေ ဟတ္ထစ္ဆိန္နော၊ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ယောပဗ္ဗာဇေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ၊
ဣဒံ ပန၊ ကိုကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ သုပဗ္ဗဇ္ဇအဖြစ်၌။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ “သော စ အပဗ္ဗဇိတော”တိ၊ ၍။ ဝစနာဘာဝတော၊ ဆိုသော ပါဠိမရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ မူဂဿ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာသိဒ္ဓိပ္ပ သင်္ဂတော၊ ပဗ္ဗဇ္ဇအဖြစ် မရှိဟု လျဉ်းပါးရာ ရောက်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ပဗ္ဗဇ္ဇာပိ၊ သည်လည်း။ ဧကတောသုဒ္ဓိယာ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ အနိဋ္ဌကော ဋ္ဌာသော၊ သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေန၊ ဖြင့်။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္မာဂါဟေန၊ ဖြင့်။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ယထာဗျဉ္ဇနံ၊ သဒ္ဒါအားလျော်စွာ။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ယထာပညတ္တဒုက္ကဋာဘာဝသင်္ခါတော၊ အကြင်သို့ ပညတ်တော်မူအပ်သော ဒုက္ကဋ်မဖြစ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ အပရော၊ သော။ အနိဋ္ဌကောဋ္ဌာသော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ရောက်သနည်း။ “န ဘိက္ခဝေ မူဂေါ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော၊ ယော ပဗ္ဗာဇေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တဒုက္ကဋံ၊ သည်။ ပဗ္ဗဇ္ဇပရိယောသာနေ၊ ရှင်ပြုပြီးသည်၏ အဆုံး၌။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထို ရှင်ပြုခြင်း၏။ အဝိပ္ပကထာယ၊ မပြီးမီ။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မူဂဿ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇ္ဇပရိယောသာနေဿဝ၊ ရှင်ပြုပြီး အဆုံး၌သာလျှင်။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဣမဿ ဒုက္ကဋဿ၊ ၏။ ဩကာသောဝ၊ အရာသည်လျှင်။ သဗ္ဗကာလံ၊ ခပ်သိမ်းသောကာလ၌။ န သမ္ဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။ ဥပသမ္ပဒါဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ ပန၊ သော်ကား။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကမ္မနိပ္ဖတ္တိတော၊ ကံဖြင့် ပြီးသောကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ “န ဘိက္ခဝေ ပဏ္ဍကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ယော ဥပသမ္ပာဒေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ ၍။ ဒုက္ကဋံ၊ ကို။ န ပညတ္တံ၊ မပညတ်အပ်။ အပညတ္တတ္တာ၊ မပညတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုဗ္ဗပယောဂု က္ကဋမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတရံ၊ တပါးသော ဒုက္ကဋ်သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ “ပဗ္ဗဇ္ဇာဘိလာပေန ဥပသမ္ပဒါ စ တတ္ထ အဓိပ္ပေတာ၊ န ပဗ္ဗဇ္ဇာ”တိ၊ နပဗ္ဗဇ္ဇာ- ဟူသော။ ဧတံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ သည်။ ကာယပယောဂတော၊ ဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဣဒံ ကာရဏံ၊ သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ကာယေန ဝိညာပေတီတိအာဒိတ္တိကာ ဒဿနတော-အစရှိသော တိကကို မမြင်သောကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ မူဂပဗ္ဗဇ္ဇအရာ၌။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ စ၊ လျှင်ကတည်း။
“သသကော၊ ယုန်ငယ်သည်။ မဟဏ္ဏဝေ၊ သမုဒ္ဒရာ၌။ အပ္ပေဝ ပတိဋ္ဌေယျ၊ တည်ရာကို ရနိုင်ငြားအံ့လည်းမသိ။ စတုဂမ္ဘီရေ၊ လေးပါးသော နက်နဲခြင်းရှိသော။ ဒုဂ္ဂါဟေ၊ ဉာဏ်တည်းဟူသော ခြေဖြင့် မထောတိနိုင်ရာသော။ ဝိနယဏ္ဏဝေ၊ ဝိနည်း ဟူသော မဟာသမုဒ္ဒရာ၌။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော ရဟန်းသည်။ န တွေဝ ပဟိဋ္ဌေယျ၊ တည်ရာကို မရနိုင်ရာ''
ဣတိ၊ သို့။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ စ၊ လျှင်တည်း။
ဗြဟ္မုဇုဂတ္ထောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “နိဒ္ဒေါသတ္ထေ စ၊ အပြစ်ကင်းခြင်းအနက်၌ လည်းကောင်း။ သေဋ္ဌတ္ထေ စ၊ မြတ်သော အနက်၌လည်းကောင်း။ ဗြဟ္မသဒ္ဒံ၊ ဗြဟ္မ-သဒ္ဒါကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ နိဒ္ဒေါသံ၊ အပြစ်မရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥဇုဂတ္တံ၊ ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်တော်သည်။ ယဿ ဘဂဝတော၊ အကြင် မြတ်စွာဘုရားအား။ အတ္ထိ၊ ရှိတော်မူ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ထို အပြစ်ကင်းသော ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်ရှိတော်မူသောကြောင့်။ သော၊ ထို ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ကာမဘောဂိကာ၊ ကာမစည်းစိမ်ကို ခံစားကုန်သော။ ဒေဝိန္ဒာဒယော၊ သိကြားစသည်တို့ကို။ ဥပမာဝသေန၊ ဖြင့်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဗြဟ္မာဝိယ၊ ဗြဟ္မာကြီးကဲ့သို့ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်ရှိတော်မူ၏။ မဟာကုစ္ဆိကော၊ ဝမ်းရှိသောအိုး။ တေန၊ ထို ကြီးသော ဝမ်းရှိသောအိုးနှင့်။ သမာနော၊ တူသော သူကို။ “မဟာကုစ္ဆိဃဋသဒိသော”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဂဠဂဏ္ဍီ-တိ ဒေသနာမတ္တမေဝေတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ “န ဘိက္ခဝေ ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ ဖုဋ္ဌော
ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဒေသနာကုသလတာယ၊ ဒေသနာ၌ အလွန်လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန၊ ယူပြီးသည်ကို မယူသဖြင့်။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ ဒသန္နမ္ပိ၊ တကျိပ်သော သူတို့၏လည်း။ ပဗ္ဗဇ္ဇုပသမ္ပဒါကမ္မနိပ္ဖတ္တိ စ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇကံ, ဥပသမ္ပဒကံတို့၏ ပြီးခြင်းကိုလည်းကောင်း။ ဥပ္ပဋိပါ ဋိဝစနေန၊ ဥပ္ပဋိပါဋိကိုဆိုခြင်းဖြင့်။ ဒေသနာယ၊ ဟောတော်မူခြင်း၌။ ကောဝိဒါနံ၊ လိမ္မာသောသူတို့တွင်။ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တ တဉ္စ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ထူးသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဒီပိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
“ဝတ္တဗ္ဗ ယုတ္တံ၊ ဟောခြင်းငှါ သင့်သောအရာကို။ ဝစနေန၊ ပါဠိအစဉ်ဖြင့်။ ဝတွာ၊ ၍။ အယုတ္တံ၊ ဟောခြင်းငှါ မသင့် သော။ ဣဋ္ဌံ၊ လိုအပ်သော အရာကို။ နယဒေသနာယ၊ ဒေသနာတော်နည်းဖြင့်။ သန္ဒီပယန္တံ၊ ပြတတ်သော။ သုဂတဿ၊ ၏။ ဝါကျ၊ စကားတော်သည်။ စိတ္တံဝိစိတ္တံဝ၊ အလွန်ဆန်းကြယ်ခြင်းကိုလျှင်။ ကရောတိ၊ ပြုတတ်၏။”
ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ ဂါထာ၊ သည်။ ဟောတိ စ၊ ဖြစ်သည်လျှင်ကတည်း။
ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အလဇ္ဇီနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၂၀။ “န ဘိက္ခဝေ အလဇ္ဇီနံ နိဿယော ဒါတဗ္ဗော”တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အလဇ္ဇီဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝါ၊ တို့နှင့်လည်းကောင်း။ သာမဏေရေဟိ ဝါ၊ တို့နှင့်လည်းကောင်း။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒွေပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာမိပရိဘောဂါ၊ ဓမ္မပရိဘောဂ အာမိသပရိဘောဂတို့ကို။ ပဋိက္ခိတ္တာ၊ ပယ်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေသံ၊ ထို အလဇ္ဇီဖြစ်သောသူတို့၏။ နိဿယဘာဝေ၊ မှီရာ၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဘာဝတော၊ အလဇ္ဇီသဘောဖြစ်ရာသောကြောင့် တည်း။ ယထာဟ၊ မူကား။ “အာစရိယေန ဘိက္ခဝေ။ ပ။ အနုသာသနိယာ”တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဥပဇ္ဈာ ယဿာပိ၊ ၏လည်း။ နိဿယပ္ပဏမနသမ္ဘဝတော၊ နိဿရည်းဆရာ၏ မောင်းမဲခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ သောပိ၊ ထိုနိဿရည်းဆရာသည်လည်း။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ၊ ၏။ နိဿယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပဇ္ဈာယော၊ သည်။ အလဇ္ဇီ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တံ၊ ထို အလဇ္ဇီဖြစ်သော ဥပဇ္ဈာယ်ကို။ နိဿယ၊ မှီ၍။ န ဝသိတဗ္ဗံ၊ မနေအပ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ ကောင်းသော အကျင့်ဖြင့်။ သမာနဘာဂေါ၊ တူသော အဖို့ရှိသော ရဟန်းသည်။ ဘိက္ခုသဘာဂေါ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထို ဘိက္ခုသဘာဂ၏။ ဘာဝေါ၊ တည်း။ ဘိက္ခုသဘာဂတာ၊ ရဟန်းတို့၏ တူသော သဘာဂ၏အဖြစ်။ တံ ဘိက္ခုသဘာဂတံ၊ ကို။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့ လောက်။ ဇာနာမိ၊ သိအံ့။ ဣတိ အဓိပ္ဗာယေန၊ ဖြင့်။ ဝသိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဘိက္ခူဟိ သဘာဂတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ၊ ထို ဆရာကို။ လဇ္ဇီဘာဝံ၊ ကို။ “သတ္တာဟံ။ ပ။ ဂဟေတဗ္ဗော”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သတ္တာဟမတ္တံ၊ ခုနစ်ရက်မျှ။ ဝသိဿာမိ၊ နေအံ့။ ဣတိ၊ သို့။
အလဇ္ဇီနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၂၁။ “အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နေန။ ပ။ အနိဿိတေန ဝတ္ထုန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ အဝဿကာလေယေဝ၊ မိုးလမဟုတ်သည်၌ သာလျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဝဿကာလေ၊ မိုးကာလ၌။ အဒ္ဓါနဂမနဿ၊ ခရီးသွားခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ ပါဠိယံယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပဋိက္ခိ တ္တတ္တာ၊ ပယ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်ပတ်လုံး။ ဝဿစ္ဆေဒါဒိဝသေန၊ ဝါပြတ်ခြင်းအစရှိသောနေ့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဒ္ဓါနဂမနသမ္ဘဝတော၊ ခရီးကိုသွားခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဂစ္ဆန္တေဿဝ၊ သွားစဉ်လျှင်။ ဝဿကာလမနသမ္ဘဝတော၊ မိုးကာလ၌ သွားခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ အန္တရာမဂ္ဂေ။ ပ။ အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဿယဒါယကာဘာဝေယေဝ၊ နိဿရည်း ပေးတတ်သော ဆရာမရှိရာ၌သာလျှင်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ “တဿနိဿယာ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ပါဌာနုရူပံ၊ ပါဌ်အား လျော်စွာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအရာကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “ယဒါ ပတိ ရူပေါနိဿယဒါယကော အာဂစ္ဆိ ဿတီ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ အယံ ဝိဓိ၊ ဤအစီအရင်သည်။ အ ဝဿကာလေယေဝ၊ မိုးမရောက်သော အခါ၌ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “အန္တောဝေဿ ပန၊ မိုးလအတွင်း၌ကား။ ကဿစိ၊ တစုံ တယောက်သော ရဟန်း၏။ အာဂမနာဘာဝါ၊ လာခြင်း မရှိသောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သော၊ ထို ရဟန်းသည်။ ဇလပဋ္ဋနေ ဝါ၊ ရေကြောင်းခရီး၌လည်းကောင်း။ ထလပဋ္ဋနေ ဝါ၊ ကြည်းကြောင်းခရီး၌လည်းကောင်း။ ဝသန္တော၊ နေစဉ်။ ဝဿူပနာယိကာယ၊ ဝါသို့ ကပ်သောအခါသည်။ အာသန္နာယ၊ နီးလတ်သော်။ ဂန္တုကာမော၊ သွားလိုသောသူသည်။ “အသုကော၊ ဤအမည်ရှိသော။ မဟာထေရော၊ မထေရ်ကြီးသည်။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတ္တံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ သစေ သုဏာတိ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုမထေရ်ကို။ စေ အာဂမေတိ၊ အကယ်၍ငံ့အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အာဂမေန္တေဿဝ၊ ငံ့နေစဉ်လျှင်။ ဝဿူပနာယိကဒိဝသော၊ ဝါသို့ ကပ်အံ့သောနေ့သည်။ စေဟောတိ၊ အံ့။ ဟောတု၊ ထိုသို့ နီးသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ နိဿယဒါယကံ၊ နိဿရည်း ပေးတတ်သော ဆရာကို။ လဘတိ၊ ၏။ တတ္ထံ၊ ထိုအရပ်သို့။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသ ကာဘာဝေန၊ ပါတိမောက်ကို ပြတတ်သော ရဟန်း မရှိသဖြင့်။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ စေ ဝဋ္ဋတိ၊ အံ့။ နိဿယဒါယကာဘာဝေန၊ နိဿရည်း ပေးတတ်သော ဆရာ မရှိသဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားသည်ရှိသော်။ ဇီဝိတန္တရာယံ၊ အသက်၏အန္တရာယ်ကို လည်းကောင်း။ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ပဿတိ၊ မြင်အံ့။ တတ္ထေဝ၊ နေမြဲရွာ၌သာလျှင်။ ဝသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၂၂။ “နာဟံ ဥဿဟာမိ ထေရဿ နာမံ ဂဟေတု”န္တိ ဧတံ၊ ကို။ ဣတ္ထန္နာမော ဣတ္တန္နာမဿ အာယသ္မတောတိ၊ ၍။ လက္ခဏတော၊ မှတ်သောကြောင့်။ အာဟ၊ ၏။ “ဂေါတ္တေနာပီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယေန ဝေါဟာရေန၊ ဖြင့်။ ဝေါဟာရီယန္တိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်ကုန်၏။ တေန ဝေါဟာရေန၊ ဖြင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကော နာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော’တိ၊ ၍။ ပုဋ္ဌေနာပိ၊ မေးအပ်သော ဥပဇ္ဈာယ် ဆရာသည်လည်း။ ဂေါတ္တမေဝ၊ အနွယ်ကိုသာ လျှင်။ နာမံ၊ အမည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ စတုဗ္ဗိ ဓေသု၊ လေးပါးအပြား ရှိကုနသော။ နာမေသု၊ အမည်တို့တွင်။ ယေန ကေနစိ နာမေန၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော အမည်ဖြင့်။ အနုဿာဝနာ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧကဿ၊ တယောက်သောသူ၏။ ဗဟူနိ နာမာနိ၊ များစွာသော အမည်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို လေးပါးသော အမည်တို့တွင်။ ဧကံ နာမံ၊ တခုသောအမည်သည်။ ဉာတ္တိယာ၊ ဉာတ်၌။ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧကံ၊ တခုသော အမည်သည်။ အနုဿာဝနာယ၊ ကမ္မဝါစာ၌။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။ ဣတိဧဝံ၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အတ္ထတော စ၊ အနက်အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဗျဉ္ဇနတော စ၊ သဒ္ဒါအားဖြင့်လည်းကောင်း။ အဘိန္နာဟိ၊ မပြားကုန်သော။ အနုဿာဝနာဟိ၊ တို့သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ကြောင့်။ ကတ္ထစိ၊ တချို့သော အရာ၌။ “အာယသ္မတော ဗုဒ္ဓရက္ခိတတ္ထေရဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ကတ္ထစိ၊ ၌။ ကေဝလံ၊ သက်သက်
၁၂၃။ ဒွေ ဧကာနုဿာဝနေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌။ တာဝ၊ စွာ။ ဧဝံ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ပဝတ္တ အနုဿာဝနေ၊ ဖြစ်သော ကမ္မဝါစာတို့ကို။ ကာတုံ၊ ပြုစိမ့်သောငှာ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ “ဣဒံ သန္ဓာယာတိ ဣဒံ၊ ကို။ နာနုပဇ္ဈာယံ၊ အထူးထူးသော ဥပဇ္ဈာယ်ရှိသော။ ဧကာစရိယံ၊ တယောက်သော ဆရာရှိသော။ အနုဿာဝနကိရိယံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပဋိက္ခေပေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဉ္စခေါ အနုဿာဝနကိရိယံ၊ ကိုလည်း။ ဧကေနုပဇ္ဈာယေန စ၊ ဖြင့်လည်း ကောင်း။ နာနာစရိယေဟိ စ၊ တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ နာနုပဇ္ဈာယေတိ၊ အသီးသီး သော ဥပဇ္ဈာယ်တို့ဖြင့်။ ဧကေန အာစရိယေန၊ ဖြင့်။ န တွေဝ အနုဇာနာမိ၊ ခွင့်ပြုတော်မမူ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပေါရာ ဏဂဏ္ဌိပဒေပိ၊ ၌လည်း။ တထေဝ၊ ထို အခြင်းအရာဖြင့်လျှင်။ ဝတွာ၊ ၍။ “တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါးကုန်သော ဝတ္ထုတို့ထက်။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ ကေနစိ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ ကေနစိ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဧကတော၊ တပေါင်း တည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သံဃော၊ သည်။ သံဃဿ၊ ၏။ ကမ္မံ၊ ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ဆိုရာ၌။ ဣဒံ ကာရဏံ ပန၊ ဤသို့ဆိုလတ္တံ သောအကြောင်းကိုကား။ စိနေတေဗ္ဗံ၊ ၏။ စတ္တာရော ဝါ၊ လေးယောက်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အတိရေကာဝါ၊ အလွန်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာ၊ ပဉ္စင်းလောင်းတို့သည်။ သံဃဝေါဟာရံ၊ သံဃာဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ ကထံ လဘန္တိ၊ အသို့ ရကုန်အံ့နည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဘိက္ခုဘာဝံ၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့။ အပတ္တတ္တာ၊ မရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ကေဝလံ၊ အထူးအားဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ ''တယော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထို သုံးယောက်ထက်။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ နော၊ တို့၏ တက္ကော၊ တည်း။ ဣတိ စ၊ လည်း။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဌိပဒေပိ၊ ၌လည်း။ အယမေဝ အတ္ထော၊ ကိုသာလျှင်။ ဗဟုဓာ၊ များသောအပြားအားဖြင့်။ ဝိတ္တာ ရေတွာ၊ ချဲ့၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ အယမေဝ အတ္ထော၊ ကိုသာလျှင်။ ဗဟုဓာ၊ များသော အပြား အားဖြင့်။ ဝိတ္တာရေတွာ၊ ချဲ့ အယူအပြားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿာ၊ ပြည့်စုံသော အနှစ်နှစ်ဆယ်ရှိကုန်သော။ ဥဘော၊ နှစ်ယောက်သော ပဉ္စင်းလောင်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်သော ဥပဇ္ဈာယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကော၊ သော။ အာစရိယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကာ၊ သော။ ကမ္မဝါစာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကော၊ တယောက်သည်။ ဥပသမ္ပန္နော၊ ပဉ္စင်းဖြစ်၏။ ဧကော၊ တယောက်ကား။ အနုပသမ္ပန္နော၊ ပဉ္စင်းမဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ယာ ပနေ သာ ပရိဝါရကထာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထို ပရိဝါကထာကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဧကော၊ သော။ အာစရိယော၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဒွိန္နံ ဝါ၊ နှစ်ယောက် မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ ဝါ၊ သုံးယောက်မူလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာနံ၊ တို့အား။ ဧကံ ကမ္မဝါစံ၊ ကို။ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန၊ ဖြင့်။ သာဝေတိ၊ ကြားအံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ သိထိလဓနိတာဒိဗျဉ္ဇနလက္ခဏသမ္ပန္နံ၊ သိထိလဓနိတအစရှိသော သဒ္ဒါလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသော။ ကမ္မဝါစံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်ရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဝိမုတ္တဒေါသာဒီသု၊ ဝိမုတ္တဒေါသ အစရှိသည်တို့၌။ ပတနတော၊ ကျရာသောကြောင့်တည်း။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီး အသီး။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပနတ္ထံ၊ ငှာ။ “တယော
ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်သို့သော အရာ၌။ ယဒိဒံယံ ဣဒံ ဝစနနာနတ္ထံ၊ အကြင် ပါဠိ အထူးသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသို့သော အရာ၌။ ဂရုကေသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တံ၊ ဟောအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သော။ တံ ဝစနနာနတ္တံ၊ ထိုသို့သော ပါဠိအထူးကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အယံ၊ ဤသို့ဟောတော်မူခြင်းသည်။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ဓမ္မတာ၊ သဘောတည်း။ ဒူတေန၊ တမန်စေသဖြင့်။ ဥပသမ္ပဒါဒယော စ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်ခြင်း အစရှိတို့သည်လည်း။ နိဒဿနံ၊ ဥဒါဟရုဏ်တည်း။ ဝါ၊ သက်သေတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤ ကမ္မဝါစာအရာ၌။ ယသ္မာ စ၊ ကြောင့်လည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အနုညတကမ္မ ဝါစာယ၊ ခွင့်ပြုတော်မူအပ်သော ကမ္မဝါစာ၏။ နာနတ္တံ၊ အထူးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဒွေ တယော ဧကာနုဿာဝနေ ကာတု”န္တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ “ဧဝဉ္စပန ဘိက္ခဝေ ကာတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟော။ နာနတ္တေ၊ အထူးသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသို့သော ပါဠိ၌။ ဒွိန္နံ ဝါ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ ဗဟူနံ ဝါ၊ အများဖြစ်သော သူတို့၏လည်းကောင်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တကမ္မဝါစာနုသာရေန၊ ဟောတော်မူသော ကမ္မဝါစာကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သောကြောင့်။ အဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စောဒကစကား သင့်၏။ လဟုကေသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ဝတွာ၊ ၍။ ဂရုကေသု၊ ဂရုကဖြစ်ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ အဝစနံ၊ မဟောခြင်း သည်။ န ဓမ္မတာ၊ ဓမ္မတာသဘော မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ အညတရသ္မိံ ပန ဂဏ္ဌိပဒေ၊ ၌ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ပပဉ္စိတံ၊ ချဲ့အပ်၏။ ဒွေ ဧကာနုဿာဝနေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွေ၊ နှစ်ယောက်သော ပဉ္စင်းလောင်းတို့ကို။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ အနုဿာဝနေ၊ ကမ္မဝါစာတို့ကို။ “ဧကေန၊ တယောက်သော ဆရာဖြင့်”။ ဣတိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧကေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာစရိယေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဧကေန ဝါ ဒွီဟိ ဝါ အာစရိယေဟီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တနယေန ဧဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ တသ္မာ၊ ကြောင့် ဧကေနာစရိယေန၊ တယောက်သော ဆရာဖြင့်။ ဒွေ ဝါ၊ နှစ်ယောက်သော သူတို့ကိုလည်းကောင်း။ တယော ဝါ၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ အနုဿာဝေတဗ္ဗာ၊ ကြားအပ်ကုန်၏။ “ဒွီဟိ ဝါတီတိ ဝါ”တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ နာနာစရိယာ နာနုပဇ္ဈာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “တဉ္စ ခေါ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန၊ န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ ဧကေန၊ ဖြင့်။ အနုဿဝနေ၊ ကြားခြင်းကြောင့်။ ဧကာနုဿာဝနေ၊ တယောက်သောဆရာဖြင့် ကြားခြင်းကြောင့်။ ဣတိ ဝိဂ္ဂဟဿ၊ ဤသို့သော ဝိဂြိုဟ်၏။ ပါကဋတ္တာ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လီနမေဝ၊ ကွယ်သော အနက်ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ “ဧကတော အနုဿာဝနေ”တိ၊ ၍။ ဝိဂ္ဂဟောဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုဝိဂြိုလ်၌။ ဥဇုကတ္ထမေဝ၊ ဖြောင့်သော အနက်ကိုသာလျှင်။
ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာ ဝဏ္ဏနာ
၁၂၅။ ကုဋ္ဌံ ဂဏ္ဍောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကုဋ္ဌာဒိဂ္ဂဟဏေန၊ ကုဋ္ဌအစရှိသော သဒ္ဒါဖြင့်။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယောပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာဝ၊ ယူအပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ပေါရာဏာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “မနုဿသိ ပုရိဿောသီ”တိ ဧတေဟိ၊ ထို ပါဌ်တို့ဖြင့်။ ဘဗ္ဗာဘဗ္ဗပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနံ၊ ဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ်, အဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ်ကို ကြဉ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ “ဘုဇိဿောသိ အဏဏောသီ”တိအာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဓိကာရေ၊ ၌။ ဝုတ္တအတ္ထဝိကပ္ပေသု၊ တို့၌။ ဒုတိယံ ဝိကပ္ပံ၊ ဒုတိယဝိကပ်ထို။ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ၊ ခိုင်စေ၏။ တတ္ထ၊ ထို ပါဠိ၌။ “အဏဏောသိ ဘုဇိဿောသီ”တိ၊ ၍။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ အဝတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်မဟုတ်သဖြင့်။ ဝစနံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ ဘုဇိဿော၊ တော်လှန်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရညော၊ ၏။ ဘတ္တဝေတနဝသေန၊ ထမင်းရိက္ခာကို စားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘဋော၊ ခစားသည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ရာဇာဓီနတ္တာ ပန၊ မင်းနှင့်စပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ကား။ သော၊ ထို ယောကျ်ားသည်။ ရာဇဘဋပက္ခံ၊ ရာဇဋအဖို့သို့။ ဘဇတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဗ္ဗိပက္ခာဘာဝပုစ္ဆနတ္ထံ၊ ထိုရာဖဘဋအဖို့ မရှိသည်၏အဖြစ်ကို မေးခြင်းငှာ။ “နသိ ရာဇာဘဋော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဖုဋ္ဌာနံ၊ နှိပ်စက်အပ်ကုန်သော သူတို့ကို။ ဂဟဏေနေဝ၊ ယူသဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော သူတို့ကို။ ဂဟဏေနေဝ၊ ယူသဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော သူတို့ကို။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးလတ်သော်။ ဣတရေ၊ တပါးကုန်သော သူတို့ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ အထဝတ္တဗ္ဗာ၊ အကယ်၍ ဆိုအပ်ကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ သဗ္ဗေပိ၊ ခပ်သိမ်းသော သူတို့ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်ကုန် သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။
ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
မဟာဝဂ္ဂ စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၂၈-၉။ “တာဝဒေဝ ဆာယာ မေတဗ္ဗာ”တိ အာဒိ၊ ကို။ “ထေရာနံ၊ မထေရ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ ဝန္ဒာပေတွာ၊ ၍”။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ထေရာထေရဘာဝဇနနတ္ထံ၊ ထေရအဖြစ ထေရမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို သိစေခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “စိရေန အဂမာသီ”တိ၊ ၍။ ပေါရာဏပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ ကိရ၊ ရှိသတတ်။ “စိရံ အကာသီ”တိ စ၊ ဟူ၍လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။
‘သဉ္စိစ္စ အာပတ္တံ အာပဇ္ဇတိ၊ အာပတ္တံ ပရိဂူဟတိ။
အဂတိဂမနဉ္စ ဂစ္ဆတိ၊ ဧဒိသော ဝုစ္စတိ အလဇ္ဇီပုဂ္ဂလော’တိ၊ ၍။
ဝုတ္တလက္ခဏေ၊ ဆိုအပ်သော လက္ခဏာ၌။ အပတနတော၊ မကျသောကြောင့်။ အလဇ္ဇိနော၊ တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ် ကုန်။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ‘ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ အာပတ္တိဒေသနာပဋိကမ္မာနိ၊ အာပတ်ကို ဒေသနာကြားခြင်း အာပတ်ကို ကုခြင်းတို့ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ တေန၊ ထို မပြုသော ရဟန်းနှင့်။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ သမ္ဘောဂါဒိကရဏေ၊ သမ္ဘောဂအစရှိသည်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တဝစနေန၊ ဆိုအပ်သော စကားကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣတရေနာပိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသောသူနှင့်လည်း။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ ရူပိယသံဝေါဟောရော၊ သည်။ ကိဉ္စာပိ နာ ဟောတိ၊ ၏ရှင့်။ အထခေါ၊ ထိုသို့ မဖြစ်သော်လည်း။ ကယဝိက္ကယေန၊ ကယဝိက္ကယဖြင့်။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နယော၊ နည်းကို။ ဒိန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဉ္စတိ၊ ငါးယောက်ကုန်သော သီတင်းသုံးဖော်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ၊ သဗ္ဗတာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအာဖြင့်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ နယော စ၊ ကိုလည်း။ ဒိန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ သာပတ္တိဋ္ဌာနေသု၊ အာပတ်သင့်သောအရာတို့၌။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဝစနတော စ၊ ဆိုသောကြောင့် လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤ အနာပတ္တိအရာ၌။ တထာ၊ ထို အခြင်းအရာဖြင့်။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဆိုသောကြောင့်။ တေန၊ ထို အသစ်ရဟန်းပြုသောသူနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ အလဇ္ဇိပရိဘောဂေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဘဇာပိယမာနေ ပန၊ သွင်းသည်ရှိသော် ကား။ အလဇ္ဇိပက္ခံ၊ အလဇ္ဇီအစုကို။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ ဣတိ ဣမိနာပိ ဥပါယေန၊ ဖြင့်လည်း။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အားလုံးသော အရာတို့ ၌။ တံ တံ၊ ထိုထိုသို့သော ပါဠိကို။ သံသန္ဒိတွာ၊ နှီးနှော၍။ အတ္ထော၊ ကို။ ပရိယေသိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အာစရိယာ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုကုန်”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သစာဟံ န ပဿိဿာမီ’တိ ဝဒတိ၊ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး ရဟန်းဖြစ်သော ကာလ၌။ အာပန္နာပတ္တိယော၊ သင့်သော အာပတ်တို့သည်။ ဥပ္ပဇိတဿာပိ၊ လူထွက်ငြားသော်လည်း။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ၊ မငြိမ်းကုန်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ အာပတ္တံ၊ ကို။ ဒေသာပေတွာဝ၊ ဒေသနာ ကြားစေ၍လျှင်။ သိက္ခာပစ္စက္ခာနံ၊ သိက္ခာချခြင်းကို။ ကာရာပေန္တိ၊ ပြုစေကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ အနာပတ္တိ သမ္ဘောဂေ သံဝါသေတိ ဣဒံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်)။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးရဟန်းဖြစ်သော အခါ၌။ အာပန္နံ၊ သင့်သော။ သန္တံ ဧဝ၊ ငြိမ်းပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အာပတ္တိံ၊ ကို။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ဝါ၊ မရှု။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကိတဗ္ဗော၊ ယုံမှားအပ်တွေးတောအပ်၏။ သာ စ အာပန္နာ၊ ထို ရှေး၌ရောက် သောအာပတ်သည်လည်း။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ၊ ငြိမ်းပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာပနတ္ထံ၊ သိစေခြင်း အကျိုးငှာ။
ယော ဘိက္ခု၊ သည်။ နာနာနယံ၊ အထူးထူးသော နည်းရှိသော။ သာသနာမူလဘူတံ၊ သာသနာတော်၏ အကြောင်း ရင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပဗ္ဗဇ္ဇနာမဓေယျံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇခန္ဓကအမည်ရှိသော။ ခန္ဓကံ၊ မဟာခန္ဓကကို။ ဉာတွာ၊ သိ၍။ ပရဿ၊ တပါး သောရဟန်းအား။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ပကာသေတိ၊ ပြတတ်၏။ တဿ၊ ထိုသို့ပြတတ်သော ရဟန်း၏။ မုနိသာသနသ္မိံ၊ မြတ်စွာဘုရားသာသနာတော်၌။ အာဓိပစ္စံ၊ အကြီးအကဲ၏ အဖြစ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။
မဟာခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဥပေါသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သန္နိပါတာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၃၄။ ယံနူန အယျာပိ။ ပ။ သန္နိပတေယျူန္တိ ဧသာ၊ သန္နိပတေယျုံ- ဟူသော ဤပါဠိသည်။ ဗဟူနံ၊ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ အဓိကာရပ္ပဝတ္တိ၊ အလိုသို့ လိုက်၍ဖြစ်သော စကားတည်း။ တတြာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌လည်း။ ဝိနယံ၊ ဝိနည်း ပညတ်ကို။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ ဝုတ္တော၊ သော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ သာမိ၊ အစိုးရ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သံဃတ္ထေ ရော၊ သည်။ န သာမိ၊ အစိုးမရ။ ဣတိ ဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ဤသို့ ပြခြင်းငှာလည်းကောင်း။ သံဃဿ၊ အား။ ဂါရဝယုတ္တ ဝစနာရဟတာ ဒဿနတ္ထဉ္စ၊ အရိုအသေပြုအပ်သည်နှင့် ယှဉ်သော စကားကို ဆိုထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာလည်းကောင်း။ “သုဏတု မေ ဘန္တေ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ဆိုရာ၌။ သယံ၊ မိမိသည်။ ထေရော၊ အကြီးသည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်း ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “အာဝုသော”တိ၊ ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဗုဒ္ဓကာလေ၊ ဘုရား လက်ထက်တော်၌။ အဗျတ္တော၊ သော။ သံဃတ္ထေရော နာမ၊ သံဃထေရမည်သည်ကို။ ဒုလ္လဘော၊ ရခဲ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ၏။ သဗ္ဗကမ္မဝါစာယ၊ ၌။ ပယောဂနိဒဿနေ စ၊ ပြယုဂ်ကိုပြခြင်း၌လည်း။ “သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော"ဣစ္စေဝ၊ ၍သာလျှင်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုတိုင်း မှန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဒဿနတော၊ ကမ္မဝါစာ ပါဠိကို ပြသောကြောင့်တည်း။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ သံဃတ္ထေရေနာပိ၊ သည်လည်း။ “သုဏာ တု မေ ဘန္တေ သံဃော”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဘိက္ခုံ၊ ရဟန်းကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ “အာဝုသော”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ မဟာကဿပဿ၊ ၏။ ကမ္မဝါစာယ၊ ၏။ ပယောဂ ဒဿနတော စ၊ ပြယုဂ်ကို မြင်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထေ စ၊ ၌လည်း။ ထေရေန၊ သော။ ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ “ပရိသုဒ္ဓေါ အဟံ အာဝုသော”တိ၊ ၍။ ပယောဂဒဿနတော စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ “ယဒိသံဃဿ ပတ္တကလ္လ”န္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ပရတော၊ နောက်မှ။ ပညာပေတဗ္ဗေ၊ ပညတ်ကုန်သော။ ဥပေါသထကရဏန္တရာယေ၊ ဥပုသ်ပြုခြင်း ၏ အန္တရာယ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပေါသထဿ၊ ၏။ ဗဟုဝိဓတ္တာ၊ များသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ “ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထာဝတာ၊ ဤမျှသော ပါဠိအစဉ် ဖြင့်။ ဉာတ္တံ၊ ဉာတ်ကို။ နိဋ္ဌပေသိ၊ ပြီးစေ၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ ဥတ္တိဒုတိယကမ္မတော ဧဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ ဥပေါသထကမ္မံ၊ ကို။ န နိဋ္ဌာပေသိ၊ မပြီးစေ။ တတိယာနုဿာဝနသမ္ဘဝတော၊ သုံးကြိမ်မြောက်အောင် မေးစစ်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အညေတိ၊ တပါးကုန်သော။ ဥတ္တိစတုတ္ထကမ္မေဟိ၊ တို့နှင့်။ အသဒိသတ္တာ၊ မတူသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ( ဤတွင် - န တတိယာနုဿဝနသမ္ဘဝတော-ဟု ဋီကာပါဌ်အချို့ရှိသည်။ သင့်ရာ ကြံရာ၏။) ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤပါတိမောက်ပြရာ၌။ စတုက္ခတ္တုံ၊ လေးကြိမ်။ “သုဏာတု မေ”တိ၊ ၍။ န အာရဘီယတိ၊ အားမထုတ်စေအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညေဟိ၊ ကုန်သော။ ဉာတ္တိဒုတိယေတိ၊ ဉာတ္တိဒုတိယကံတို့နှင့်။ အသဒိသတ္တာ၊ မတူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဉာတ္တိဒုတိယမ္ပိ၊ သည်လည်း။ မာ ဟောတု၊ မဖြစ်စေလင့်။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။
“ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စ”န္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဉာတ္တိ၊ ဉာတ်ကို။ နိဋ္ဌပေတွာ၊ ပြီးစေ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ဟူသောပါဌ်ကို။ ဉာတ္တိတော၊ ဉာတ်မှ။ ပုရေတရမေဝ၊ ရှေးဦးကလျှင်။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ “သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ယဒိသံဃဿ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိပုစ္ဆာ၊ တည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ နည်း။ တံ၊ ထို ကိံ သံဃဿ ပုဗ္ဗကိစ္စံ - ဟူသောပါဌ်ကို။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉာတ္တိယာ၊ ၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ န ကရီယတိ၊ မပြုအပ်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တိယာ၊ ၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ န ကရီယတိ၊ မပြုအပ်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တိယာ၊ ၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ န ကရီယတိ၊ မပြုအပ်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ဉာတ္တိယာ၊ ၏။ အန္တော၊ ၌။ ယဒိန ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ မဆိုသည်ဖြစ်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ မဆိုသည်ရှိသော။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော အရာတို့၌။ ပယောဇနာဘာဝါ၊ အကျိုး၏မရှိသောကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ယထာဂတဋ္ဌာနေယေဝ၊ လာမြဲတိုင်းသော အရာ၌သာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဝတ္တဗ္ဗံ ဧဝ၊ ဆိုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ပရပဒါပေကတာယ၊ တပါးပုဒ်ကိုငဲ့ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဥပေါသထံ၊ ကို။ ကရောန္တော၊ သော။ သံဃော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ပုဂ္ဂလော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဌပနက္ခေတ္တာ တိက္ကမေန၊ ထားရာသော ခေတ်ကို လွန်သဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တသ္မိံ ခေတ္တ၊ သည်။ အတိက္ကန္တေ၊ လွန်သည်ရှိသော်။ သမ္ပဇ္ဇနာသနောဒကပ ဒီပကရဏေ၊ တံမြက်လှည်းခြင်း နေရာခင်းခြင်း သောက်ရေ သုံးရေတည်ခြင်း ဆီမီးထွန်းခြင်းကို ပြုခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိမောက္ခော၊ အာပတ်မှ လွတ်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဿာ အာပတ္တိယာ၊ ထိုအာပတ်၏။ ဥပေါသထကမ္မတော၊ ကံမှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စကရဏပစ္စယတ္တာ၊ ပြုအပ်သောကိစ္စကို မပြုခြင်းဟူသော အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သာ အာပတ္တိ၊ သည်။ ကမ္မပရိယောသာနာ ပေက္ခာ၊ ကံဆုံးခြင်းကို ငဲ့သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧတ္ထ၊ ဤဥပုသ်အိမ်၌ တံမြက်မလှည်းခြင်းစသော အကြောင်းကြောင့်။ ဂတာပတ္တိ၊ ဖြစ်သော အာပတ်သည်။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒါပတ္တိ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧတ္ထာ ဂတသမ္ပဇာန - ဟု ပါဌ်ရှိသည်၌ - ဧတ္ထ၊ ဤဥပေါသထက္ခန္ဓက၌။ အာဂတသမ္ပဇာနမုသာဝါဒါပတ္တိ ဝိယ၊ လာသော သမ္ပဇာနမုသာ ဝါဒအာပတ်၌ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟု သမ္ပန်ရာ၏။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ပါရိသုဒ္ဓိံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္ထုကမော၊ ဆိုခြင်းငှာ အလိုရှိသော။ ပါတိ မောက္ခု ဒ္ဒေသကော၊ သော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ပဌမံ ယေဝ၊ ရှေးဦးစွာလျှင်။ ပရိသုဒ္ဓါပရိသုဒ္ဓပ္ပစ္စယံ၊ စင်ကြယ်ခြင်း မစင်ကြယ်ခြင်း လျှင် အကြောင်းရှိသော။ ပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ ကို။ သရာပေတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို ပုဗ္ဗကိစ္စကို။ တာဝ၊ စွာ။ ကတံ၊ ပြုခြင်းသည်။ ပရိသုဒ္ဓပစ္စယော၊ စင်ကြယ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အကတံ၊ မပြုခြင်းသည်။ အပရိသုဒ္ဓပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနေဝ ဥဘယာ ပက္ခာဓိပ္ပာ ယေန၊ ထို ပရိသုဒ္ဓ အပရိသုဒ္ဓနှစ်ပါးကို ငဲ့ခြင်းကို အလိုရှိသောကြောင့်။ “ကတံ န ကတ”န္တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “ကိံ သံဃဿပုဗ္ဗကိစ္စ"မိစ္စေဝ၊ ၍သာလျှင်။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ အကတပက္ခေ၊ ၌။ တာဝ၊ စွာ။ ပါရိသုဒ္ဓိအာရောစနက္ကမနိဒဿနတ္ထံ၊ ပါရိသုဒ္ဓိကိုကြားသောအစဉ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ပရတော၊ နောက်မှ။ “ယဿ သိယာအာပတ္တိ၊ သော အာဝိ ကရေယျာ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ကတပက္ခေ၊ ၌။ “အသန္တိယာ အာပတ္တိ ယာ တုဏှီ ဘဝိတဗ္ဗ”န္တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ္တံ။
အာယသ္မန္တော၊ အရှင်တို့။ ပါရိသုဒ္ဓံ၊ အာပတ်မှစင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာရောစေထ၊ ကုန်လော့။ ကိံ ကာရဏ၊ အဘယ်ကြောင့် နည်းဟူမူကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ ပါတိမောက်ကို။ ဥဒ္ဒိသိဿမိ၊ ပြအံ့။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာရောစေထ၊ ကုန်လော့။ ဧတ္ထ စ၊ ဤ အာပတ်မှ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းကို ဆိုရာ၌လည်း။ “ဥဒ္ဒိသာမီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တမာန ကာလံ၊ ဝတ္တမာနကာလကို။ အပရာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ “ဥဒ္ဒိသိဿာမီ”တိ၊ ၍။ အနာဂတကာလပရာမသ နေန၊ အနာဂတ်ကာလကို သုံးသပ်သောအားဖြင့်။ “ဒါနိ နေသံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ အနုဇာနေယျ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဠိ၌။ ယွာယံ ယောအယံ ဝုတ္တပါတိမောက္ခု ဒ္ဒေသော၊ အကြင်သို့ ဟောအပ်သော ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထို ပါတိမောက္ခု ဒ္ဒေသကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ပဉ္စိမေ ဘိက္ခဝေ ပါတိမောက္ခု ဒ္ဒေသာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တမာနဿ၊ သော။ နိဒါနုဒ္ဒေသသင်္ခါတဿ၊ နိဒါနုဒ္ဒေ သဟုဆိုအပ်သော။ ပါတိမောက္ခဿ၊ သော။ ပါတိမောက္ခဿ၊ ၏။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ “ကစ္စိတ္ထ ပရိသုဒ္ဓါ”တိအာဒိကံ၊ အစရှိ သော။ ယဒေတံ ယံ ဧတံ ယာဝ တတိယာနုဿဝနံ၊ အကြင် သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ကြားခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တေဿဝ၊ ထို သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ကြားခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တေဿဝ၊ ထို သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ကြားခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တေဿဝ၊ ထို သုံးကြိမ်မြောက်အောင် ကြားခြင်း၏လျှင်။ အာပတ္တိ ခေတ္တတ္တာ စ၊ အာပတ္တိခေတ်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤ ပါတိမောက်ပြရာ၌။ အာပတ္တိခေတ္တမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပါတိမောက္ခံ
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ “သံဃော ဥပေါသထံ ကရေယျ၊ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသေယျာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣဓာပိ၊ ဤအာပတ်၏ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းကို စိစစ်ရာ၌လည်း။ “သံဃော ဥပေါသထံ ကရိဿတိပါတိမောက္ခံ၊ ဥဒ္ဒိသိဿတီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်လျက်။ “ပုဂ္ဂလဿ ဥဒ္ဒေသာ”တိ၊ ဟူ၍။ လက္ခဏတ္တာ၊ မှတ်ကြောင်း လက္ခဏာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာရုတမေဝ၊ ပါဠိရှိတိုင်းသာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ ဆိုအပ်သော်လည်း။ “ဥပေါသထံ ကရိဿာမိ၊ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိဿာမီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ လက္ခဏဝိရောဓတော စ၊ လက္ခဏာနှင့် ဆန့်ကျင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂတော စ၊ မလိုအပ်သော အနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဥဒ္ဒေသာ ဧဝ၊ ပြခြင်းသည်သာလျှင်။ သံဃဿ၊ သည်။ ဥပေါသထော၊ ကို။ ကတော၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ဥပေါသထရဏေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တဉ္စ၊ ထိုဥပုသ်ကိုလည်း။ သောဝ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင်။ ကရိဿတိ၊ ပြုလတ္တံ့။ သံဃော၊ သည်။ န ကရိဿတိ၊ မပြုလတ္တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါဝ၊ မလိုအပ်သော အနက်၏ လျဉ်းပါးခြင်းသည်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ “သုဏထာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အစိတ္တသာမဂ္ဂိပ္ပသင်္ဂဘယာ၊ စိတ်မရှိပဲ သာမဂ္ဂီဖြစ်၏ ဟူသော လျဉ်းပါးခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့်။ “သုဏောမာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဥဒ္ဒိသိဿာမီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “သုဏိဿမာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “သုဏိဿမာ”တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ အာပတ္တိ ခေတ္တဒဿနာဓိပ္ပယနိရာပေက္ခတာယ၊ အာပတ်သင့်ရာခေတ်ကို ရှုလိုသည်၏ အဖြစ်၌ ငဲ့ခြင်းကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “သုဏောမ"ဣစ္စေဝ၊ ၍သာလျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ အဿ၊ ပါတိမောက်ပြသော ရဟန်း၏။ ဧကပဒေနေဝ၊ တပုဒ်တည်းဖြင့်သာလျှင်။ တဒဓိပ္ပာယော၊ ထို ပါတိမောက်ကို နာကုန်အံ့ဟူသော အလိုသည်။ အတိက္ကန္တော၊ လွန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “သုဏေမာ”တိ၊ ၍။ ယဒိ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ကိမတ္ထံ၊ ငှာ။ တံ၊ ထို ပါတိမောက်ပြ ခြင်းကို။ သဗ္ဗေဟေဝ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည်လျှင်။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်လေသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ “ဥဒ္ဒိသိဿမီ”တိ၊ သိဿာမိဟူသော။ ဣမိနာ အသာဓာရဏဝစနေန၊ ဤ သံဃာနှင့် မဆက်ဆံသော စကားဖြင့်။ အာပန္နဿ၊ အာပတ်သင့်သော ရဟန်း၏။ အစိတ္တသာမဂ္ဂိပ္ပသင်္ဂနိဝါရဏတ္ထံ၊ စိတ်မရှိပဲ သာမဂ္ဂီဖြစ်၏ဟူသော လျဉ်းပါးခြင်းကို မြစ်ခြင်းငှာ။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ သရမာနေနာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အဿ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒဿ၊ ထို သမ္ပဇာနမုသာဝါဒ၏။ သစိတ္တကတံ၊ စိတ်ရှိ သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အန္တရာယိကော ဓမ္မော ဝုတ္တော ဘဂဝတာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ အကိရိယသမုဋ္ဌာန ဿပိ၊ အကိရိယသမုဋ္ဌာန်လည်းဖြစ်သော။ ဧဝံ၊ သို့။ ပရိတ္တကဿ၊ အနည်းငယ်မျှ ဖြစ်သော။ ဣမဿ မုသာဝါဒဿ၊ ဤ မုသာဝါဒ၏။ မဟာဒီနဝတံ၊ ကြီးသော အပြစ်ရှိသော အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဝိသုဒ္ဓါပေက္ခေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သာဝသေသံ၊ အကြွင်းရှိသော။ အာပတိံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ အစွဲပြု၍။ အနာပတ္တိဘာဝသင်္ခါတံ၊ အနာပတ္တိ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ အနဝသေသ ဉ္စ၊ အကြွင်းမရှိသော အာပတ်ကိုလည်း။ ဥပါဒါယ၊ အစွဲပြု၍။ ဝါ၊ အစပြု၍။ ဂိဟိဘာဝသင်္ခါတံ၊ လူ၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ သုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ ဣစ္ဆန္တေန၊ အလိုရှိသော။ ( ဘိက္ခုနာ - ၌ စပ်) ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဝိ ကာတဗ္ဗာ၊ ထင်ရှားပြုအပ် သနည်း။ အန္တရာယဘာဝါနုပဂမနေန၊ အန္တရာယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ မရောက်သဖြင့်။ ဖာသုဝိဟာရပစ္စယတ္တာ၊ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ အာဝိ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။
၁၃၅။ “အာဒိမေတ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဂန္ထပါတိမောက္ခော၊ ကို။ ကိဉ္စာပိ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ သီလပါတိမောက္ခမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပဉ္စန္နံ ဝါ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ မာတိကာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာနံ၊ ဆိုအပ်ကုန်သော အာပတ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနဇ္ဈာပန္နော ဝါတိဧသာ ဒေသနာ၊ သည်။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနဒေသနာ၊ ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန် ဖြစ်သော ဒေသနာတည်း။ ပေါရာဏဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ “ဥပေါသထံ ကရေယျာ”တိ ဧတ္တာဝတာ၊ ကရေယျ-ဟူသော ဤ ပါဠိအစဉ်ဖြင့်။ ဉာတ္တိ၊ ဉာတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယာဝတတိယာနုဿာ ဝနာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ‘ယဿ သိယာ အာပတ္တီ’တိအာဒိဝစနတ္တယံ၊ ယဿ သိယာ အာပတ္တိ အစရှိသော သဒ္ဒါသုံးခုအပေါင်းသည်လည်းကောင်း။ အန္တေ၊ အဆုံး၌။ ဒုတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမိ၊ တတိယမ္ပိ ပုစ္ဆာမီ’တိ ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားသည်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ တို့တွင်။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အာပတ္တံ၊ ကို။ သရိတွာ၊ ၍။ နိသိန္နဿ၊ နေသော ရဟန်းအား။ ဒုတိယ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ အသရန္တဿ၊ မအောက်မေ့သောသူကို။ သာရဏတ္ထံ၊ အောက်မေ့စေခြင်းငှာ”။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဝစီဒွါရေ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ပါကဋဝသေန၊ ထင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥဇုကမေဝ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ပင်လျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာယဝိညတ္တိယာပိ၊ ကာယဝိညတ်ဖြင့်လည်း။ ကိဉ္စာပိကရီယတိ၊ ၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ ကာယကမ္မာဘာဝါ၊ ကာယကံ၏ မရှိသောကြောင့်။ ဝစီဝိညတ္တိယာယေ ဝ၊ ဝစီဝိညတ်ဖြင့်လျှင်။ အာဝိကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ “သံဃမဇ္ဈေ ဝါ”တိအာဒိ၊ သည်။ လက္ခဏဝစနံ ကိရ၊ မှတ်ကြောင်းသဒ္ဒါ ဖြစ်သတတ်။ သံဃုပေါသထကရဏတ္ထံ၊ ငှာ။ သံဃမဇ္ဈေ၊ သံဃာ့အလယ်၌။ စေ နိသိန္နော၊ အကယ်၍နေအံ့။ တသ္မိံ သံဃမဇ္ဈေ၊ ၌။ အာဝိကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဂဏုပေါသထကရဏတ္ထံ၊ ငှာ။ စေ နိသိန္နော၊ အံ့။ တသ္မိံဂဏဓဇ္ဈေ၊ ထိုဂိုဏ်းအလယ်၌။ အာဝိ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧကေဿဝ၊ တယောက်သော ရဟန်း၏သာ။ သန္တိကေ၊ ၌။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထံ၊ ကို။ ကတ္တုကာမော၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တသ္မိံ ဧကပုဂ္ဂလေ၊ ထိုတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အထံ၌။ အာဝိ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သံဃမဇ္ဈေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ အယံ မုသာဝါဒေါ၊ သည်။ နသမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအာပတ်ကို ထင်စွာပြရာ၌။ ဝုတ္တလက္ခဏေန၊ ဆိုအပသော လက္ခဏာဖြင့်။ “ပါရိသုဒ္ဓံ အာယသ္မန္တော အာရောစေထာ”တိ အာဒိဝိဓာနေ၊ အာရောစေထ-အစရှိသော အစီအရင်သည်။ အသတိပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ဂဏုပေါသထေပိ၊ ဂဏဥပုသ်၌လည်း။ သာပတ္တိကော၊ အာပတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပေါသထံ၊ ဥပုသ်ကို။ ကတ္တုကာမော၊ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ အနာရောစေတွာ၊ မကြားဖူး၍။ တုဏှီဘူတောဝ၊ ဆိတ်ဆိတ်ဖြစ်၍သာ။ စေ ကရောတိ၊ အံ့။ သမ္ပဇာနမုသာ ဝါဒါပတ္တံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ-ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ကို။ အာဝိကရဏတော၊ ထင်ရှားပြုတတ်သောကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤသံဃမဇ္ဈေ ဝါ- အစရှိသော ပါဠိသည်။ လက္ခဏဝစနံ၊ ကိရ၊ လက္ခဏသဒ္ဒါ ဖြစ်သတတ်”။ ဣတိ၊ သို့။ တက္ကိကာ၊ ထိုပါဠိအနက်ကို ကြံကုန်သော ဆရာတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ မတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ “ဂဏမဇ္ဈေဝါ”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဟောရာ။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ နော တက္ကော၊ ငါတို့အကြံတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ အာရော စေန္တော၊ ကြားအပ်သည်ရှိသော်။ သံဃဿ၊ အား။ ဟိ သိစ္စံ၊ ၏။ အံ့။ ဣတိအဓိပ္ပာယေန၊ ဖြင့်။ အာဝိကရောန္တော၊ ထင်ရှားပြုသောရဟန်းသည်။ သံဃံမဇ္ဈေ၊ ၌။ အာဝိကရောန္တော၊ ထင်ရှားပြုသော ရဟန်းသည်။ သံဃံမဇ္ဈေ၊ ၌။ အာုဝိကရောတိ၊ နာမ ထင်စွာပြုမည်၏။ အတ္တာနော၊ ၏။ ဥဘတောပေဿ၊ နံပါးနှစ်ဘက်၌။ နိသိန္နာနံ၊ နေကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ အာရောစေန္တော၊ ကြားသောရဟန်းသည်။ ဂဏမဇ္ဈေ၊ ဂိုဏ်းအလယ်၌။ အာဝိ ကရောတိ၊ နာမ၊ မည်၏။ သဘာဂဿ၊ တူသော သဘောရှိသော။ ဧကေဿဝ၊ အားသာလျှင်။ အာရောစေဿမိ၊ ကြားအံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပာယေန၊ ဖြင့်။ အာရောစေန္တော၊ သည်။ ဧကပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ အာရောစေတိ၊ နာမ၊ မည်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝိဘတ္တပဒဿ၊ ဝေဖန်ပြီးသောပုဒ်ကို။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိဘဇနံ၊ သည်။ အတ္ထဝိသေသာဘာဝဒီပနတ္ထံ၊ အနက်အထူးမရှိသည်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဣတိ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၃၆-၇။ “န ဘိက္ခဝေ ဒေဝသိကံ။ ပ။ ဒုက္ကဋဿ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ “အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ၊ ဥပေါသထေ၊ ပါတိမောက္ခံ၊ ဥဒ္ဒိသိတု''န္တိ ဣဒံ၊ ပါဠိကို။ အနုပေါသထ၊ ဧဝ၊ ဥပုသ်နေ့မဟုတ်သည်၌သာလျှင်။ တံ
ကိတ္တာဝတာနုခေါ သာမဂ္ဂီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဧသာ သာမဂ္ဂီ နာမ၊ ဤ သာမဂ္ဂီ မည်သည်ကား။ သဘာဂါနံ၊ သဘောတူသော ရဟန်းတို့၏။ သန္နိပါတော၊ စည်းဝေးခြင်းတည်း။ သဘာ ဂါ စနာမ၊ မည်ကုန်သည်ကား။ ယတ္တကာ၊ အကြင်မျှလောက် ကုန်သော။ သဟဓမ္မိကာ၊ သီတင်းသုံးဘော်တို့သည်။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ သဗ္ဗေပိ၊ ထို အလုံးစုံသော သဟဓမ္မိက တို့သည်လည်း။ အာဝါသ၊ သဘောတူ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဘာဂါ နာမ၊ မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ လော။ ဣတိ၊ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထို သဘာဂဖြစ်ခြင်းနှစ်ပါးတို့တွင်။ သဟဓမ္မိကာနံ၊ အသီးအသီး ဝေဖန်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ သာမဂ္ဂီ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ အာဝါသထ ဝသေန၊ နေရာကျောင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ သာမဂ္ဂီ၊ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ အံ့။ ဧကာဝါသသဘာ ဂါနံ၊ တကျောင်းတည်း သဘောတူဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ သာမဂ္ဂီ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ- အညေ အတ္ထေ၊ ကိ။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ဧကာဝါသေ၊ တကျောင်းတည်း၌။ သမဂ္ဂီ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ မာနော အဂမာသီတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ အာဂတော၊ လာသည်။ မာ ပဟောတိ၊ မဖြစ်လင့်။
သန္နိပါတာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၁၃၈။ ဧကာဝါသသဘာဂါနံ၊ ဧကာဝါသဖြင့် သဘောတူကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သာမဂ္ဂိံ၊ ကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ၍။ ဧကသီမဂတာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အနုဇာနိတုကာမော၊ ခွင့်ပြုခြင်းငှာ အလိုရှိသော။ ဘဂဝါ၊ သည်။ “အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ သီမံ၊ သမ္မန္နိတု”န္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဝါသရိစ္ဆေဒံ၊ အာဝါသ အပိုင်းအခြားကို။ ဝတ္ထုကာမော၊ သည်။ အထ ဘဝေယျ၊ အံ့။ ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်သော အရပ်ဖြင့်။ ဧကာ သီမာ၊ တခုသော သိမ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ၊ သီမံ၊ သမ္မန္နိတု”န္တိ၊ ၍။ ဝဒေယျ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှလောက်သော အရပ်ဖြင့်။ ဧကာဝါသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှလောက်သော အရပ်ဖြင့်။ ဧကာဝါသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤပါဠိ၌။ အနုညာတ ဗဒ္ဓသီမာဝသေန၊ ခွင့်ပြုသောဗဒ္ဓသိမ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကာဝါသော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤပါဠိ၌။ အနုညာတဒေါ၊ ဧကာသပရိစ္ဆေဒသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဥပစာရသီမာဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကထံ ဇာနိ၊ လျှင်။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယထာဟ၊ မူကား။ “တေန ခေါ ပန သမယေန
ပါသာဏေတိ၊ ကျောက်ဖျာဟူသည်ကား။ “သုဓာမယပါသာဏောပိ၊ အင်္ဂတေဖြင့်ပြီသော ကျောက်သည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣဋ္ဌကာယ၊ အုတ်ကို။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒွတ္တိံ သပလဂုဠပိဏ္ဍပ္ပမာဏော၊ သုံးဆယ်နှစ်ပိုလ် တင့်လဲစိုင် အတိုင်းရှည်ရှိသော ကျောက်ကို။ တုလတာယ၊ နှိုင်းချိန်အပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ တုလဂဏနာယ၊ ချိန်အရေအတွက်ဖြင့်။ နဂဟေတဗ္ဗော၊ အပ်။ သောပီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ခါဏုကောဝိယ၊ သစ်ငုတ်ကဲ့သို့။ ဥဋ္ဌိတပါသာဏော၊ ပေါက်သော ကျောက်တိုင်တည်း။
စတုပဉ္စရုက္ခနိမိတ္တမတ္တမ္ပီ”တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့ပေတို့၌။ နိမိတ္တသဒ္ဒေါ၊ သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဧတ္တ၊ ဤ အဋ္ဌကထာ ပါဌ်၌။ တယော၊ သုံးပင်တို့သည်။ သာရရုက္ခာ၊ အနှစ်ရှိကုန်သော သစ်ပင်တို့သည်။ စေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဒွေ၊ နှစ်ပင်တို့သည်။ အသာရရုက္ခာ၊ တို့သည်။ စေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ အသာရရုက္ခာနံ၊ အနှစ်မရှိသော သစ်ပင်တို့၏။ ဗဟုတ္တံ၊ များသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဣစ္ဆံ၊ တဗ္ဗံ၊ ၏။ “သုသာနမ္ပိ၊ သုဿာန်ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤ နိမိတ်အရာ၌။ ဝနမေဝ၊ တောမည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ “စတူသု၊ သစ်လေးပင်တို့တွင်။ ဒွေ၊ နှစ်ပင်တို့်သည်။ အန္တောသာရာ၊ အတွင်း၌ အနှစ်ရှိသော အပင်တို့သည်။ အဓိက ဝါ၊ လွန်ကုန်သည်မူလည်း ဖြစ်အံ့။ သမာဝါ၊ တူကုန်သည်မူလည်း ဖြစ်အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗဟူသုပိ၊ များသော သစ်ပင်တို့တွင်လည်း။ ဒွေ၊ နှစ်ပင်တို့သည်။ အန္တောသာရာ၊ အတွင်း၌ အနှစ်ရှိသော သစ်ပင်တို့သည်။ စေ အတ္ထ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
အနွဒ္ဓမာသန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ “အနုဗဒ္ဓေါ၊ အစဉ်စပ်အပ်သော။ အဒ္ဓမာသော၊ လခွဲ။ ဝါ၊ ကား။ အဒ္ဓမာသဿ၊ လခွဲ၏။ အနု၊ အကြိမ်”။ ဣတိ၊ သို့။ တတ္ထကပမာဏဥဒကေယေဝ၊ ထိုမျှလောက် ပမာဏရှိသော ရေ၌သာလျှင်။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကေစိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေမိယတီတိ၊ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဟေဋ္ဌိမကောဋိယာ၊ ယုတ်သော အပိုင်းအခြားဖြင့်။ နဒိလက္ခဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝရူပါယ၊ သော။ နဒိယာ၊ ၌။ ယသ္မိံ ဌာနေ၊ ၌။ စတ္တာရော မာသေ၊ လေးလတို့ပတ်လုံး။ အပ္ပံ ဝါ၊ နည်းသည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဗဟုံဝါ၊ များသည်မူလည်းဖြစ်သော။ ဥဒကံ၊ ရေသည်။ အဇ္ဈောတ္တ- ရိတွာ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ပဝတ္တတိ၊ စီး၏။ တသ္မိံ ဌာနေ၊ ထိုအရပ်၌။ အပ္ပေါဒကေပိ၊ ရေနည်းရာ အရပ်၌လည်း။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပဝတ္တနဋ္ဌာနေ နဒိနိမိတ္တ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သေတုသော၊ တံတားမှ။ ပရတော၊ အပြင်၌။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက်သော။ ဥဒကံ၊ သည်။ ယဒိ ပဝတ္တတိ၊ စီးအံ့။ နဒိဧဝ၊ မြစ်ပင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဇာတဿရာဒီသု၊ ဇာတဿရအိုင်အစရှိသည်တို့၌။ ဌိတောဒကံ၊ တည်သော ရေကို။ ဇာတဿရာဒိပဒေသေန၊ ဇာတဿရအိုင်အစရှိသော အရပ်နှင့်။ အနန္တရိကမ္ပိ၊ အခြားမရှိသော်လည်း။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ နဒိပါရသီမာယ၊ နဒီပါရသိမ်၌။ နိမိတ္တံ ဝိယ၊ နိမိတ်ကဲ့သို့သောတည်း။ သော ပဒေသော၊ ထိုဇာတဿရအိုင်အရပ်သည်။ ကာလန္တရေန၊ ကာလခြားသဖြင့်။ ဂါမခေတ္တဘာဝံ၊ ဂါမခေတ်အဖြစ်သို့။ သစေ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ အညံ၊ တပါးသော။ သီမံ၊ သိမ်ကို။ သမ္မန္နိတုံ၊ သမုတ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥက္ခေပိမန္တိ ဧတ္တ၊ ၌ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ခပ်၍။ ဝါ၊ ထုတ်၍။ ဂဟေတဗ္ဗကံ၊ ယူအပ်သော ရေကို။
အဗဒ္ဓိသီမဝိဟာရာနံ သီမာယ ဥပစာရံ ဌပေတွာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ “အာယတိံ၊ နောင်အခါ၌။ သမ္မန္နိတဗ္ဗာယ၊ သမုတ်အပ်သော။ သီမာယ၊ ၏။ ဩကာသံ၊ အရပ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။ အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ၊ ပနာတိ ဧတ္တ၊ ၌”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။ အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ၊ ပနာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဧကဿ ဂါမဿ၊ တခုသော ရွာ၏။ ဥပဍ္ဎံ၊ ထက်ဝက်ကို။ အန္တော၊ ကတ္တုကာမတာယ၊ အတွင်းပြုလိုသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့၏။ အာဂမနေ၊ လာရာ၌။ ပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတိ ကတွာ- ဣမိနာ၊ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ “အန္တောနိမိတ္တဂတေဟီ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဉ္စ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ သာမီစိဝသေန၊ အရိုအသေ ပြုအပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “သီမာယ၊ သိမ်ကို။ အဗဒ္ဓတ္တာ၊ မဖွဲ့သောကြောင့်လျှင်။ ဝဂ္ဂံ နာမ၊ မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။ “အညသ္မိံ၊ တပါးသော။ ဂါမခေတ္တေ၊ ၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ နိမိတ္တကိတ္တနကာလေ စ၊ နိမိတ်ကို ကြားသောအခါ၌လည်းကောင်း။ သမာနသံဝါသကသီမာယ၊ ကို။ သမ္မန္နနကာလေ စ၊ သမုတ်သောအခါ ၌လည်းကောင်း။ အာဂမနပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။ “အညမသ္မိံ၊ တပါးသော။ ဂါမခေတ္တေ၊ ၌။ ကောင်း။ သမာနသံဝါသကသီမာယ၊ ကို။ သမ္မန္နနကာလေ စ၊ သမုတ်သော အခါ၌လည်းကောင်း။ အာဂမနပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘေရိသညံ ဝါတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “သမ္မန္နနပရိယောသာနံ၊ သမုတ်သည်၏အဆုံးကို။ ကရောမ၊ ကုန်အံ့။ ဣတ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍”။ ဣတိလိခံ၊ ၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ကာလေ၊ ၌။ တံ၊ ထိုစည်ကိုတီးခြင်းသည်။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣမိနာ၊ ဤစကားဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ သုခကရဏတ္ထန္ထိ၊ တို့၏ စည်းဝေးရခြင်းဖြင့် ပင်ပန်းခြင်းကို။ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ၊ ဖွဲ့အပ်၏။ မဟာသီမာ ဗန္ဓနကာလေ၊ မဟာသိမ်ကို ဖွဲ့သောအခါ၌။ အန္တရာယော၊ သည်။ ယဒိဟောတိ၊ အံ့။ တတ္တကေနပိ၊ ထို မျှလောက်သော ခဏ္ဍသိမ်ဖြင့်လည်း။ သုခဝိဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ အံ့။ တတ္တကေနပိ၊ ထိုမျှလာက်သော ခဏ္ဍသိမ်ဖြင့်လည်း။ သုခဝိဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ဤသို့ပြခြင်းငှာ။ “ပဌမ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတော ဩရံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ သံဃကမ္မဿ၊ ၏။ ဝီသတိ၊ ဝဂ္ဂကရဏီယပရမတ္တာ၊ နှစ်ကျိပ်အစုရှိသော သံဃာသည် ပြုအပ်သော ကံသည်သာ အလွန်ဖြစ်သောကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ကမ္မာရဟေန၊ ကမ္မာရဟ ပုဂ္ဂိုလ်နှင့်။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ၊ နှစ်ကျိပ်တယောက်သောရဟန်းတို့။ စေဂဏှာဟိ၊ ဆန့်အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တတ္တကမပ္ပမာဏံ၊ ထိုမျှ အရပ်ပမာဏကို။ သုခနိ သဇ္ဇဝသေန၊ ချမ်းသာစွာ နေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တမေဝ နိမိတ္တံ၊ ထို နိမိတ်ကိုသာလျှင်။ အညေပိ၊ ထပါးသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ သစေ ဗန္ဓန္တိ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
မဟာသီမံ၊ သောဓေတွာ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ သီမဋ္ဌံ၊ သိမ်၌တည်သော သစ်ပင်စသည်။ ဒူရဂတမ္ပိ၊ အဝေးသို့သွားသော်လည်း။ သီမဂတံ၊ သိမ်၌တည်သည်ဖြစ်၍။ သိမသမ္ဗန္ဓံဝ၊ သိမ်နှင့်စပ်သည်သာလျှင်။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို ဝဋ္ဋရုက္ခစသည်ကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ဌာတဗ္ဗံ၊ တည်ရာ၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ တံ၊ ဝဋ္ဋရုက္ခ အစရှိသည်ကို။ အနာမသိတွာ၊ ၍။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “မဟာသီမံသော ဓေတွာ၊ ဝါ ကမ္မံ၊ ကာတဗ္ဗ”န္တိ စ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဝုတ္တနယေနေဝါ”တိစ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာဓာရဏပါဌောဝ၊ ဆက်ဆံသော ပါဌ်သည်သာလျှင်။ သုန္ဒရော၊ ကောင်း၏။ ဣတိ၊ ဧကေ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပုရိမယေပီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ခဏ္ဍသီမာယ၊ ခဏ္ဍသိမ်မှ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ တက်၍။ မဟာသီမာယ၊ မဟာသိမ်သို့။ ဩနတေပိ၊ ညွတ်ရာ၌လည်း။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥက္ခိပါပေတွာ၊ ကြွစေ၍။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အန္တော၊ သိမ်၏အတွင်း၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သောကြောင့်တည်း။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ ရုက္ခဿ၊ သစ်ပင်၏။ ဟေဌာ၊ အောက်၌။ ပထဝိဂတံ၊ မြေ၌တည်သော မူလံ၊ အမြစ်သည်။ ခဏ္ဍသီမာဝ၊ ခဏ္ဍသိမ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဗ္ဗောဟာရိကံဝ၊ မခေါ်ဝေါ်လောက်သည်သာလျှင်တည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အဗ္ဗောဟာရိကံဝ၊ အခေါ်ဝေါ်လောက်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “မဇ္ဈေ၊ အလယ်ကို။ ဆိန္နေ ပန၊ ဖြတ်သည်ရှိသော်ကား။ မဟာသီမာယ၊ ၌။ ဌိတမူလံ၊ တည်သောအမြစ်သည်။ မဟာသီမမေဝ၊ မဟာသိမ်သို့သာလျှင်။ ဘဇာတိ၊ ဆည်း၏။ ဝါ၊ ဝင်၏။ ခဏ္ဍသီမာယ၊ ၌။ ဌိတံ၊ တည်သော။ မူလံ၊ သည်။ ခဏ္ဍသီမမေဝ၊ သို့လာလျှင်။ ဘဇတိ၊ ၏။ တဒါယတ္တပထဝိရသာဒီဟိ၊ ထို အမြစ်နှစ့်စပ်သော မြေအရာသာအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ အနုဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ချီးမြှင့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ စ၊ လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သီမာယ၊ မှ။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ ဥဋ္ဌိတရုက္ခေ၊ ပေါက်သောသစ်ပင်၌။ နိသီဒိတွာ၊ ၍။ ကမ္မံ၊ ကုံကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။
၁၄၀။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဇ္ဈာတော၊ အလယ်မှ။ ကောဏံ၊ အထောင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကောဏတော ကောဏ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အာပတ္တိဉ္စ၊ သို့လည်း။ အာပဇ္ဇိတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အစိတ္တကတ္တာ၊ အစိတ္တကဖြစ်သောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါရာယတီတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ အဇ္ဈောတ္ထရတိ၊ လွှမ်းမိုး၏။ သာ၊ ထိုလှေသည်ကား။ ကာ၊ အဘယ်သို့သော လှေနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗတော၊ ဤသို့ အမေးရှိသောကြောင့်။ “ယာ သဗ္ဗန္တိ မေန၊ ပ။ ဝဟတီ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသုံးယောက်နိုင်သော လှေအောက်။ ဟေဋ္ဌိမာ၊ ယုတ်သော လှေသည်။ နာဝါသင်္ချံ၊ လှေဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ နယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဒုတိယ ပါရာဇိကေ၊ ၌။ နာဝဋ္ဌဘဏ္ဍဓိကာရေ၊ နာဝဋ္ဌဘဏ္ဍအရာ၌။ တဿပိ၊ ထိုဓုဝနာဝါ ကိုလည်း။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ မဇ္ဈိမပုရိသဿ၊ ၏။ ဘာရပ္ပမာဏေန၊ ဝန်ပမာဏဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဘိက္ခုနီ၊ နမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ နဒိပါရသီမာသမ္ဘဝတော၊ နဒီပါရသိမ် ဖြစ်သင့်သော ကြောင့်။ တာသံ၊ ထို ဘိက္ခုနီမတို့၏။ “ဧကာ၊ ဝါ နဒီပါရသိမ်ဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ တာသံ၊ ထို ဘိက္ခုနီမတို့၏။ “ဧကော၊ ဝါ နဒီပါရံ၊ ဂစ္ဆေယျာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဒေါသပရိဟရဏတ္ထံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော အပြစ်ကို ပယ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယဿ၊ ၏။ တက္ကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥဘယတ္ထပိ၊ နှစ်ပါးသော အရာတို့၌လည်း။ ဓုဝ- သဒ္ဒါ၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပေါသထန္တရာယပရိဟရဏတ္ထံ၊ ဥပုသ်အန္တရယ်ကို ပယ်ခြင်းငှာ။ ဥပေါသထဒိဝသော၊ ကို။ နိယမတောဝ၊ အမြဲအာဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတေတ္တာ၊ ၏။ ဧတ္တ စ၊ ဤ ဓုဝနာဝါ- ဟူသော ပုဒ်၌လည်း နာဝါ နာမ၊ နာဝါမည်သည်။ ပမာဏယုတ္တာ၊ ပမာဏနှင့် ယှဉ်သော။ သဗ္ဗသာဓာရဏာ၊ အလုံးစုံနှင့် ဆက်ဆံသော။ ထမ္ဘနာဝါ၊ သစ်တိုင်လှေကို။ ဝါ၊ သစ်တုံးဖြင့် ပြုသောလှေကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ကုလ္လနာဝါ၊ ဖွဲ့သော ဖောင်လှေကို။ နအဓိပ္ပေတာ၊ မလိုအပ်။ ဣတိ၊ နော တက္ကောတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ရုက္ခံ၊ ကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧကံ၊ တခုသော။ ဂါမခေတ္တံ၊ သည်။ သစေ၊ ဟောတိ၊ အံ့။ သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ၊ တို့၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဌိတေ၊ တည်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ဟတ္ထပါသဂတေ၊ ဟတ္ထပါသ်၌ တည်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ၊ ၏။ နာနာဂါမခေတ္တံ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ အနာဂမနမ္ပိ၊ မလာခြင်းသည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥဘယတီရေ နိမတ္တကိတ္တနမတ္တေန၊ နှစ်ဖက်သော ကမ်း၌ နိမိတ်တို့ကို ကြားကာမျှတည်းဖြင့်။ ဒီပကော၊ ကျွန်းကို။ သင်္ဂဟိတော၊ အပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒီပကေ၊ ၌။ နိမိတ္တာနိ၊ တို့ကို။ ကိတ္တေတဗ္ဗာနေ၊ ကုန်သလျှင်ကတည်း။ “နဒိယာ၊ မြစ်၏။ ဟေဌာ၊ ၌။ နိသိန္နဘိက္ခု၊ သည်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကော၊ ပေတိ၊ ၏။ ဥပရိယေဝ၊ အထက်၌သာလျှင်။ နဒီ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
သီမာနုဇာနနကထာဂါရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပေသထာဂါရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၄၁။ “ယံ၊ သံဃော အာကင်္ခတိ ဝိဟာရံ ဝါ။ ပ။ ဂုဟံ ဝါ”တိ ဝစတော၊ ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပထဝိယံယေဝ၊ မြေ၌သျှင်။ သီမာ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဝိဟာရာဒီနံ၊ ဝိဟာရအစရှိသည်တို့၏။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌လည်း။ သီမာ၊ ကို။ အနုညာတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပေါသထကမ္မပဓာနတ္တာ၊ ဥပုသ်ကံလျှင် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းရှိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ သီမာ၊ ကို။ အနုညာတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပေါသထကမ္မပဓာနတ္တာ၊ ဥပုသ်ကံလျှင် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းရှိသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ သီမာ၊ သည်။ တပ္ပဓာနာ၊ ထို ဥပုသ်ကံလျှင် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ ဣဒံ ကာရဏံ၊ သည်။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆယျ၊ အံ့။ တဒဓိကာရာနုညာတတ္တာစ၊ ထိုသို့ ဥပုသ်အရာ၌ ခွင့်ပြုတော်မူသောကြောင့်လည်းကောင်း။ သမ္မုတိယံ၊ သိမ်သမုတ်ရာ၌။ “သမာနသံဝါသာ”တိ၊ ဟူသော
၁၄၂။ ကတောဝဿာတိ၊ ဣဒံ၊ ကို။ ဧကသီမာယ၊ တသိမ်တည်း၌။ သမဂ္ဂေ၊ ညီညွတ်သော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ နာနာသီမာယံ၊ အထူးထူးသောသိမ်၌။ ဌိတာနံ၊ တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ သဝနံ၊ နာခြင်းသည်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ဧကသီမာယပိ၊ တသိမ်တည်း၌လည်း။ ဟတ္ထပါသံ၊ ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ ဌိတာနံ၊ တို့၏။ သဝနမေဝ၊ သည်လျှင်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနိဋ္ဌံ၊ မပြီးသည်၏အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ သမ္မတာယ ဝါ အသမ္မတာယ၊ ဝါတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပေါသထာဂါရသမ္မုတိယာ၊ ဥပုသ်အိမ်သမုတ်ရာ၌။ သီမာသမ္မုတိယာ၊ သိမ်ကို သမုတ်ရာ၌။ န၊ မဟုတ်။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ သိသနည်း။ ဣတိ၊ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ အဓိကာရတော၊ အရာဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပရတော၊ မှ။ ဆန္ဒဒါန ပညတ္တိတောစ၊ ဆန္ဒဒါနပညတ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ ပါရိသုဒ္ဓိဒါနပညတ္တိတော၊ ပညတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပညာယတိ၊ သိအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအကြောင်း အရာတို့တွင်။ ပုရိမံ ကာရဏံ၊ ရှေးအကြောင်းသည်။ ပုရိမံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ အနိဋ္ဌံ၊ မလိုအပ်သော အရာကို။ နိဝါရေတိ၊ မြစ်၏။ ပစ္ဆမံ၊ နောက်အကြောင်းသည်။ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်ဖြစ်သော။ အနိဋ္ဌံ၊ ကို။ နိဝါရေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥပေါသထမုခန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဥပေါသထဋ္ဌာနံ၊ ဥပုသ်ပြုရာအရပ်ကို။ “ဥပေါသထမုခဿာတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပေါသဌ ဂါရဋ္ဌာနဿ၊ ဥပုသ်အိမ်ပြုရာအရပ်၏”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။ ယာနိ ကာနိစိ နိမိတ္တာနိ၊ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဣဒံ၊ ဤ အဆုံးအဖြတ်သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ “ပဌမံ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝုစ္စန္တိ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ ပန၊ ထို ပဌမံ၊ ဝုတ္တတ္တာဆိုသောအကြောင်းသည်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ဒေသနာယ၊ တရားဟောတော်မူခြင်း၌။ အာလသိယံ၊ ပျင်းရိသည်၏ အဖြစ်သည်။ နအတ္ထိ၊ မရှိ။ သီမာသမူဟနနကာလေ၊ သိမ်ကိုနုတ်သော ကာ၌။ ဥပေါသထာဂါရံ၊ ဥပုသ်သိမ်ကို။ သမူဟနိတွာဝ၊ နုတ်သောကြောင့်လျှင်။ သီမာသမူဟနနံ၊ သိမ်ကို နုတ်ခြင်းသည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ ဧကေ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဗဒ္ဓါယ၊ အဗဒ္ဓါဖြစ်သော။ သီမာယ၊ ၏။ ပြီးသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နော တက္ကောတိ၊ ၍။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဥပေါသထာဂါရကို သမုတ်ခြင်း၏ ပြီးသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နော တက္ကေတိ၊ ၍။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဥပေါသထမုခန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဥပေါသထာဂါဂဿ၊ ဥပုသ်အိမ်၏။ မုခံ၊ အဦးတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပေါသထမုခဿ၊ ဥပုသ်အိမ် အဦး၏။ နိမိတ္တကိတ္တနာ၊ ကို။ သီမာယ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ငြဖ့်။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧကေ နာပိ၊ တကြိမ်တည်းဖြင့်လည်း။ ကိတ္တေတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပါသာဒေါ ဝါ၊ ပြသာဒ်သည်မူလည်း။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ မဏ္ဍပါဒီသု ဝါ၊ တို့တွင်မူလည်း။ အညတရော၊ တပါးပါးသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ကမ္မဝါစာယ ပန၊ ဖြင့်ကား။ ‘ ဥပေါသထမုခ' မိစ္စေဝ၊ ၍လျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပေါရာဏကော၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ အာဝါသော နာမ၊ မည်သည်။ မူလာဝါသော၊ နေရင်းကျောင်းတည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဝဒတိဃဋမတ္တာ ဣတိ အတ္ထော၊ ဟူသော ဤစကားသည်။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းတည်း။
ဥပေါသထာဂါရာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဝိပ္ပဝါသသီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၁၄၃-၄။ မနမှိ ဝူဠှောတိ ဝါ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ မနမှိ ဝူဠှောတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ မနံ၊ စဉ်းငယ်။ ဝူဠှော၊ မျောသည်။ အမှိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစရဉ္စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အန္တရဃရဟု ဆိုအပ်သော။ ဂါမဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဂါမူပစာရဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဌပေတွာ၊ ၍။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ပရိက္ခိတ္တံ၊ အရံရှိသော ရွာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ‘ဂါမ' န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပရိက္ခိတ္တံ၊ အရံမရှိသောရွာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ‘ ဂါမူပစာရ”န္တိ၊ ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံပန၊ ထို ကေစိဆရာတို့ စကားသည်ကား။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိဝေသနရစ္ဆာဒယော၊ အိမ် ခရီးအဆုံးစသည်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ဂါမူပစာရ”န္တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္တ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ အနေကဓာ၊ များသောအာဖြင့်။ ပဌန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ထိုသို့သော စကားဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။
၁၄၆။ “ယဿာယသ္မတော ခမတိ ဧတိဿာ သီမာယ သမာနသံဝါ သာယ ဧကူပေါသထာယ သမုဂ္ဃါတော၊ သော တုဏှဿ”တိ၊ ၍။ အန္ဓကပေါတ္ထကေ စ၊ အန္ဓကအဋ္ဌကထာ ပေ၌လည်းကောင်း။ ကေသုစိ၊ အချို့ကုန်သော။ သီဟဌပေါတ္ထကေသု စ၊ တို့၌ လည်းကောင်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ကေသုစိ၊ အချို့သော ပါဌ်တို့၌။ သမုဂ္ဃါတော၊ ဧတိဿသီမာယာတိ၊ ၍။ ပ။ ပဌမံ၊ စွာ။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေသုစိ၊ တို့၌။ ဧတိဿာ သီမာယာတိ၊ ၍။ ပဌမံ၊ စွာ။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေသုစိ၊ တို့၌။ “ဧတိဿာ သီမာယ သမုဂ္ဃါတာ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။
အဝိပ္ပဝါသသီမာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂါမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
အယံ ပန၊ ဤသို့ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ တတ္တ၊ ထို အဝိပ္ပဝါသအရာ၌။ နာဝါဂတော၊ လှေဖြင့်သွားသည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ နာဝါယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဟောတော်မူသောနည်းဖြင့်။ တိစီဝရာဝိပ္ပဝါသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သတ္ထ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သော သတ္ထော၊ ထိုလှည်းသည်။ စေ အတိရေ ကစာတုမာသနိဋ္ဌော၊ အကယ်၍ မိုးလေးလထက် အလွန်နေအံ့။ ဂါမေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ တိ စီဝရာဝိပ္ပဝါသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုစကားတို့၌လည်း။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ သတ္တော၊ သည်။ ဥဒကုက္ခေပဿ၊ ရေကျရာ အရပ်၏။ အန္တော၊ အတွင်းသည်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဥဒကုက္ခေပသီမာ၊ သည်။ ပမာဏံ၊ ပမာတည်း။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သတ္ထောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ စ၊ ဤသို့လည်း။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သစေ နေတ္ထ ဗဟူ ဘိက္ခူတိအာဒိမှိ၊ ၌။ ကေစိ၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်။ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထံ၊ ကို။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဂဏုပေါသထံ၊ ကို။ ကေစိ၊ တို့သည်။ သံဃုပေါသထံ၊ ကို။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္ထုကာမတာယ၊ ဆိုလိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဗဟူသံဃာ”တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ “ဘိက္ခူ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဦနကံ ပန န ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သီမာ သမ္ဘေဒသမ္ဘဝတော၊ သိမ်နှစ်ခုတို့၏ ရောက်ယှက်ရာသောကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ (သီမာဘေဒသမ္ဘဝတောဟု အချို့သောပါဌ်ရှိသည်။ ပါဌ်ပျက် မှတ်ရာ၏။) ဌပေန္တေဟိ၊ ထားကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဦနကံ၊ ယုတ်သော သီမန္တရိက်ကို။ နဌပေတဗ္တံ၊ မထားရာ။ “အဌပေတုမ္ပိ၊ မထားခြင်းငှာလည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ ဧဝ၊ မအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
(ဝဋ္ဋတိ- ဟု န- ပဋိသေဓ မရှိမူ ယုတ္တိမရနိုင်) အဋ္ဌကထာ၌- ဥဒကုက္ခေပေါ သီမန္တရိကတ္တာယ ဌပေတဗ္ဗော၊ တကော အဓိကံ၊ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ ဦနကံ၊ ပန န ဝဋ္ဋတိ
- ဆိုသောကြောင့်။ အဓိကံ၊ ဌပေတုမ္ပိ- ဟု ပါဌ်မှန်ဖြစ်သည်ထင်သည်။ ဆင်ခြင်ပါ) ဂစ္ဆန္တိမ္ဘေယာ၊ ပနာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ “ဥဒကုက္ခေပံ၊ ကို ုန။ အတိက္ကမိတွာ၊ မလွန်မူ၍။ ပရိဝတ္တမာနာယ၊ လည်သော လှေ၌။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။ အညိဿာ သီမာယ ဥတ္တီတိအာဒိ၊ ကို။ သီမတော၊ သိမ်ကြောင့်။ ကမ္မဝိပတ္တိဘယာ၊ ကံပျက်အပ်သည်မှ ကြောက်သောကြောင့်။ဗဟိနဒိတီရေ ဇာတရုက္ခ္ခဿ အန္တောနဒိယံ ပဝိဋ္ဌသာခါယ ပါတိ ဧတ္ထစ၊ ၌လည်းကောင်း။ နဒိတီရေ ခါဏုကံ ကောဋ္ဋေတွာတိ ဧတ္ထ စ၊ ၌လည်းကောင်။ သစေ ပန သေတု ဝါ သေတုပါဒါ ဝါ ဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတာတိ ဧတ္ထ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ သီမာသေဓနံ နာမ၊ မည်သည်။ ဂါမသီမဋ္ဌေ၊ ဂါမသိမ်၌တည်သော ရဟန်းတို့ကို။ ဟတ္ထပါသာနယနံ၊ ဟတ္ထပါသ်သို့ ဆောင်ခြင်းတည်း။ ခန္ဓသီမာယ၊ ၌။ ဥဋ္ဌိတရုက္ခတော၊ ပေါက်သောသစ်ပင်မှ။ ဝိယောဇေတွာ၊ ကင်းစေ၍။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်း။ တီရဋ္ဌေ၊ ကမ်းနား၌ တည်သော။ ရုက္ခေ၊ သစ်ပင်၌။ ဗဒ္ဓနာဝါယ၊ ဖွဲ့သောလှေ၏။ ဂါမော၊ ရွာသည်။ အာဓာရော၊ တည်ရာဖြစ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။ “ဥဘတောဘာဂေန၊ နှစ်ပါးသောအဖို့ဖြင့်။ ဂါမသီမံ၊ ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတသေတု၊ တည်သောတံတားကို။ ခဏ္ဍသီမာမဟာသီမာယော၊ တို့ကို။ ဖုသိတွာ၊ ထိ၍။ ဌိတရုက္ခေန၊ တည်သော သစ်ပင်ဖြင့်။ ဥပမေတဗ္ဗော၊ နှိုင်းချိန်အပ်၏”။ ဣတိ စ၊ လျှင်။ လိခိတံ၊ ၏။ တတ္ထ ဝစန၊ ၌။ ပုရိမနယေ၊ ၌။ တာဝ၊ စွာ။ ဣဒံ၊ ဤ အကြောင်းကို။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဌာနေ၊ ၌။ ကတကမ္မံ၊ သည်။ နဒိယံ၊ ၌။ ကတသင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ ကိံ၊ လော။ ဥဒဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဂါမသီမာယံ၊ ၌။ ကထသင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆကိံ၊ လော။ အထ၊ ထိုမှတပါး။ ဥဘယတ္ထ၊ ရွာနှစ်ပါး၌။ ကတသင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ ကိံ၊ လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့စောဒနာရာ၌။ ကိဉ္စ၊ အဘယ်အကျိုး ပြီးရာအံ့ နည်း။ တံ ကတကမ္မံ၊ သည်။ နဒိယံ၊ ၌။ ကတသင်္ချံ၊ သို့။ စေ ဂစ္ဆတိ၊ အံ့။ ဥဒကုက္ခေပသီမာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သောဓေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတရာ၊ တပါးသော သိမ်ကို။ နသော ဓေတဗ္ဗာ၊ မသုတ်သင်အပ်။ အထ ယဒိ၊ ၍။ ဂါမသီမာယံ၊ ၌။ ကထာ သင်္ချံ၊ သို့။ ယဒိ။ ဂစ္ဆတိ၊ အံ့။ ဒွီသု သီမာသု၊ တို့၌။ ဧကကမ္မံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အနိဋ္ဌပ္ပသင်္ဂေါ၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တထော၊ ထိုသို့ရောက်သောကြောင့်။ “အညိဿာ သီမာယ၊ တပါးသော သိမ်၌။ ဉတ္တိ၊ ဉတ်သည်။ အညိဿာ သီမာယ၊ ၌။ အနုဿာဝနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဣဒဉ္စ၊ ဤသို့ဆိုအပ်သော အရာသည်လည်ကောင်း။ “ခဏ္ဍသီမာဋ္ဌာနံ၊ ခဏ္ဍသိမ် မဟာသိမ်တို့၌ တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ကာယသာမဂ္ဂိယာ၊ ဖြင့်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဣဉ္စ အနိဋ္ဌံ၊ ဤသို့မလိုအပ်သော အရာသည်လည်းကောင်း။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္တ၊ ဤအရာ၌။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ယထာ ဝုတ္တံ၊ အကြင်ကြင်သို့ ဆိုအပ်သော။ ကမ္မံ၊ သည်။ ဥဘယတ္တ၊ နှစ်ပါးစုံသော မြစ်ရွာတို့၌။ ကတံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အနိဋ္ဌံ၊ မလိုအပ်သော အနက်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ဉတ္တိအနု္စာဝနာနံ၊ တို့၏။ ဧကေကသီမာယံ၊ တခုတခုသော သိမ်၌။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ကာရကဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ဧကေက၊ သီမာယံ၊ တသိမ်သိမ်၌သာ။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်”။ ဣတိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဘယတ္ထာပိ၊ တို့၌လည်း။ ဌာတုံ၊ ငှာ။ သက္ကုဏေယျတာယ ပန၊ ကြောင့်ကား။ တံ၊ ထိုအကြောင်းသည်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ ဧကီဘာဝံ၊ တပေါင်းတည်းအဖြစ်သို့။ ဥပဂတသီမဋ္ဌာနေ၊ ကပ်သော သိမအရပ်၌။ ကတတ္တာ၊ ပြုသောကြောင့်တည်း။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤအကြောင်းသည်။ အစလကာရဏံ၊ မလှုပ်ရှားသောအကြောင်းတည်း။ ဟိ ဝိတ္တာရေမိ၊ အံ့။ ဧကီဘာဝံ၊ သို့။ ဥပဂတာသု၊ ကပ်ကုန်သော ဝါရောက်ကုန်သော။ ဒွီသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ နဒီဂါမသီမာသု၊ ကပ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ရောက်ကုန်သော။ ဒွီသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ နဒီဂါမသီမာသု၊ နဒီသိမ် ဂါမသိမ်တို့၌။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ စ၊ သို့လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယံ၊ ၌။ နဒီ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ သမုဒ္ဒေါ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဇာတဿရော ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တေသု၊ ထိုမြစ် ဇာတဿရေအိုင် သမုဒ္ဒရာတို့၌။ ဌိတဘိက္ခူ၊ တည်သော ရဟန်းတို့သည်။ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာယံ၊ ၌။ ဌိတ၊ သို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ တတ္တ၊ ထို နဒီ အစရှိသည်တို့၌။ နဒိအာဒိလက္ခဏံ၊ မြစ်အစရှိသော လက္ခဏာသို့။ အပ္ပတ္တော၊ မရောက်သော။ ဒီပကော ဝါ၊ ကျွန်းသည်လည်းကောင်း။ ပါသာဏေ ဝါ၊ ကျောက်ည်လည်းကောင်။ ရုက္ခော ဝါ၊ သစ်ပင်သည်လည်းကောင်း။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ သတ္တဗ္ဘန္တရ သင်္ချံာ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုရပ်သည်။ မနုဿေဟိ၊ လူတို့သည်။ ဝဠဉ္ဇနဌာနံ၊ သုံးဆောင်ရာ အရပ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တံ၊ လူတို့သည်။ ဝဠဉ္ဇနဌာနံ၊ သုံးဆောင်ရာအရပ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တံ၊ သည်။ ဂါမခေတ္တသင်္ချံ၊ သို့။ ဂစ္ဆံ၊ တိ၏။ ကတရ၈ါမခေတ္ထံ၊ နည်း။ ယတော၊ မှ။ မနုဿ၊ တို့သည်။ သဉ္စရန္တိ၊ သွားလာကုန်၏။ တံ ဂါမခေတ္တံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ကတရဂါမခေတ္တံ၊ နည်း။ ယတော၊ မှ။ မနုဿာ၊ တို့သည်။ သဉ္စရန္တိ၊ သွားလာကုန်၏။ တံ ဂါမခေတ္တံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းသော သူတို့သည်။ စေ သဉ္စရန္တိ၊ အကယ်၍ သွားကုန်အံ့။ ဝိသုံဂါမခေတ္တံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဿ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
(ဂါထာနက်များ) သီမာနမေဝ၊ သိမ်တို့၏သာလျှင်။ ဧကတ္တံ၊ တခုတည်း၏ အဖြစ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဝေဟာသဋ္ဌံ၊ ကောင်းကင်၌တည်သည်ကို။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ဂတော၊ သွားသည်ဖြစ်အံ့။ ဝိဒိတွာ၊ သိ၍။ ဧကကမ္မဿ၊ ကံ၏။ သီမတော ဧကသီမံ ဝါ၊ တသိမ်၌တည်သည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဒွိသီမံ၊ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ တိသီမံ၊ ဝါ၊ သော။ စတုသီမကံ ဝါ၊ လေးသိမ်၌ တည်သည်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဧကကမ္မံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ ပရိသတော၊ ပရိသတ်ကြောင့်။ ကောပေါ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။
အယံ ပန၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္တ၊ ၌။ ဝိသေသော၊ တည်း။ နဒိယံ၊ မြစ်၌။ ကရောန္တာနံ၊ ပြုကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဥဒကုက္ခေပတော၊ ရေကျရာအရပ်မှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ရုက္ခာဒိသဗ္ဗာန္ဓော၊ သစ်ပင်အစရှိသည်တို့နှင့် စပ်ခြင်းသည်။ အပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဂါမေ၊ ရွာ၌။ ကရောန္တာနံ၊ ပြုကုန်သော သူတို့၏။ နဒိယံ၊ မြစ်၌။ သမ္ဗန္ဓရုက္ခဿ၊ ဆက်စပ်သော သစ်ပင်၏။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ၌။ ဌိတဘိက္ခု၊ သည်။ ပမာဏံ၊ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေ နေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “သီမံသောဓေတွာ၊ ကမ္မံ၊ ကာတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သစေ ပန၊ ကား။ သေတု၊ ဝါသေတုပါဒါ ဝါဗဟိတီရေ ပတိဋ္ဌိတာ ကမ္မံ ကာတုံ နဝဋ္ဋတီ”တိ။ ဝစနမ္ပိ၊ နဝမ္ပိ၊ န ဝဋ္ဋတိ- ဟူသော စကားသည်လည်း။ ပါရောဟာဒီသု၊ ဝိယ၊ မြစ်ပျဉ်းစသည်တို့၌ကဲ့သို့။ သကလသီမာဝိသောဓနမေဝ၊ အလုံးစုံသော သိမ်ကို သုတ်သင်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ စုံစမ်းအပ်၏။ အတိဝုဋ္ဌိကာလေ ပနာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ အတိဝုဋ္ဌိနာမ၊ အတိဝုဋ္ဌိမည်သည်။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ စာတုမာသိကာယ၊ မိုးလေးလတိုင်အောင်။ ဥဒကံ၊ သည်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ အတိဝုဋ္ဌိယေဝ၊ အလွန်မိုးရွာသည်သာ လျှင်။ သစေ ဟောတိ၊ အံ့။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံဖြစ်သော။ ဩဃေန၊ ရေအယဉ်ဖြင့်။ ဩတ္ထဋောကာသော၊ မိုးရေနှံ၍ တည်ရာအရပ်သည်။ နဒီ ဧဝ၊ မြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်။ ဧကိဿပိ၊ တကြိမ်သော မိုး၏လည်း။ အတိဝဋ္ဌိယာ၊ အလွန်ရွာသဖြင့်။ ဩဃော၊ သည်။ စတုမာသံ၊ လေးလပတ်လုံး။ တိဋ္ဌတိ ဝါ၊ တည်မူလည်းတည်အံ့။ သန္ဒတိ ဝါ၊ စီးမူလည်းစီးအံ့။ ဗဟိတီရေ၊ အပကမ်းနား၌။ အတိဋ္ဌိတဩဃေန၊ တည်သော ရေအယဉ်ဖြင့်။ ဩတ္ထဋောကာသော၊ နှံ့သော မိုးရေတည်း ဖြစ်သော။ သဗ္ဗောပိ၊ အလုံးစုံသော အရပ်သည်လည်း။ နဒီ ဧဝ၊ မြစ်မည်သည်သာတည်း။ နဒိံ ဩတ္ထရိတွာ၊ သန္ဒနဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယာတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ တမေဝ ဝါနဒိံ၊ ထိုမြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အညံ ဝါ၊ တပါးသောမြစ်ကိုလည်းကောင်း။ အပုဗ္ဗဝါ၊ အသစ်ဖြစ်သော မြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ပဒေသံ၊ အရပ်ကို။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပဝတ္တဝသေန၊ ဖြစ်ရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နဒိလက္ခဏပ္ပတ္တံ၊ မြစ်၏ လက္ခဏာသို့ရောက်သော အရပ်ကို။ ဩတရိတွာ၊ သက်၍။ သန္ဒနဋ္ဌာနတော၊ စီးရာအရပ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဂါမနိဂမသီမံ ဩတ္ထရိတွာတိ ဣဒံ၊ ကို။ စတုမာသံ၊ လေးလပတ်လုံး။ ပဝတ္တိံ၊ စီးသောရေကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အဂမနပထေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဒဟု၊ ထိုနေ့၌။ ဂတပစ္စာဂတံ၊ သွားခြင်းပြန်ခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျကေ၊ မစွမ်းနိုင်သော အရပ်၌”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ယံ ပန ဝစနံ၊ ကို။ အန္ဓကဋ္ဌ ကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ နဂဟေတဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ နဒိယမ္ပိ၊ ၌လည်း တံဒေါသပÊသင်္ဂတော၊ ထိုသို့ အပြစ်ရောက်ရာ၏ဟု လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ တိပုသကာဒီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဒိ- သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကမလုပ္ပလာဒီနိပိ၊ တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့။
၁၄၈။ သံသဋ္ဌဝိဋပါတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အာသန္နတ္တံ၊ နီးသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ တေန၊ ထိုသံဋ္ဌဝါဋပါ- ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ပဒေသသမ္ဘိန္ဒနာ၊ တစိပ်ဖြင့်။ စပ်ခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သမ္ဘေဒေါတိ၊ ၍။ ဒီပေတိ၊ ၏။ သော ပန ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင်္ကရံ၊ ကရာတီတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ဗဒ္ဓသီမဋ္ဌာနပ္ပဝေသနဝသေန၊ ဖြင့်။ “ဧကဒေ ဗဒ္ဓ သီမာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဆိုအပ်သောကြောင့်။ သင်္ကရဒေါသော၊ ရောယှက်သော အပြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ န ဘိက္ခဝေ သီမာယ သီမာ သမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဖွဲ့အပ်သောသိမ်နှင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အတ္တနာ၊ သည်။ ဗန္ဓိတဗ္ဗသီမာ၊ ကို။ န သမ္ဘီန္ဒိတဗ္ဗာ၊ မစပ်အပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ အဓိပ္ပာယံ၊ ကို။ သံဝဏ္ဏယန္တိ၊ ဖွင့်ကုန်၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ သမ္မတသီမာယံ၊ သမုတ်သော သိမ်၌။ အဇ္ဈောတ္ထရဏေန၊ သဖြင့်။ သမ္ဘေဒါဘာဝတော၊ ရောယှက်ခြင်း စပ်ခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ သွာဓိပ္ပါယော၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ဗန္ဓိတဗ္ဗသီမာယ၊ ဖွဲ့အပ်သော သိမ်နှင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဗဒ္ဓသီမာ၊ ကို။ န သမ္ဘိန္ဒိတဗ္ဗာ၊ အပ်။ ဟိ၊ စွ။ သကလံ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ဧကဒေသတော ဝါ၊ တစိပ်မှလည်းကောင်း။ နိမိတ္တာနံ၊ တို့ကို။ အန္တာကရဏေန၊ သဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဗန္ဓိသီမာယ၊ ၏။ သီမန္တရိကေ၊ သီမန္တရိက်၌။ အကိတ္တေတွာ၊ မကြားမူ၍။ သမ္မန္နနတော၊ သမုတ်သောကြောင့်။ သမ္ဘိန္ဒတိ နာမ၊ စပ်သည်မည်၏။ ပရေသံ၊ တပါးကုန်သော သူတို့၏။ ဗဒ္ဓသီမံ၊ ကို။ သကလံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဧကဒေသတော ဝါ၊ မှလည်းကောင်း။ နိမိတ္တာနံ၊ တို့၏။ အန္တောကရဏေန၊ ဖြင့်။ အဇ္ဈောတ္ထရတိ နာမ၊ လွှမ်းမိုးသည်မည်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ “သီမံ သမ္မန္နန္တေန သီမန္တရိကံ ဌပေတွာ”တိ အာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါဠိ၏။ အတ္ထော၊ ကား။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဗဒ္ဓသီမာယ၊ ဗဒ္ဓသိမ်၏။ သီမန္တရိကံ၊ ကို။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ ဗန္ဓိတဗ္ဗသီမာယ၊ ၏။ နိမိတ္တဘူတံ၊ နိမိတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သည်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ သီမံ၊ ကို။ သမ္မန္နိတုံ၊ သမုတ်စိမ့်သောငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒွေပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဣမာ ဝိပတ္တိယော၊ ဤပျက်စီး ခြင်းတို့သည်။ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီသီမာနံ၊ တို့အား။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ န သမ္ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ သော ပန ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင်္ကရံ ကရောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သီမာသင်္ကရမေဝ၊ သိမ်၏ရောယှက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ကရောတိ၊ ၏။ တ္မိံ၊ ထိုရောယှက်သောသိမ်၌။ ကတကမ္မာနိ၊ တို့သည်။ န ကုပ္ပန္တိ၊ မပျက်ကုန်။ ဣတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ သည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သာခါပါရောဟာနံ၊ သစ်ခက်ဖြစ်ပျဉ်းတို့ကို။ ဆေဒနသီမာသောဓနာနံ၊ ဖြတ်ခြင်း, သိမ်ကို သုတ်သင်ခြင်း တို့ကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံကို။ သုဠု၊ ကောင်းစွာ။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ် ဆင်ခြင်၍။ ဂရုကုလေ၊ ဆရာအပေါင်းတို့ကို။ ပယိရုပါသိတွာ၊ ဆည်းကပ်၍။ ဂဟေတဗ္ဗယုတ္ထကံ၊ ယူအပ်သည်နှင့်ယှဉ်သောအရာ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ ယူအပ်သည်နှင့် မစပ်သောအရာကို။ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ၊ စွန့်အပ်၏။
ဂါမသီမာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
“ဒွေမေ ဘိက္ခဝေ ဥပေါသထာ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ သာမဂ္ဂီဥပေါသထဿ၊ ဥပုသ်ကို။ အနနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သာမဂ္ဂီဥပေါသထဿ၊ ၏။ ပုဗ္ဗကိစ္စေ၊ ၌။ “အဇ္ဇေုပေါသထော သာမဂ္ဂီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ကမ္မဝါစာယ၊ ၌။ ပယောဂေါ၊ ပြယုဂ်ကို။ န စ ဒဿိတော၊ မပြအပ်။ ပါဠိနယတော၊ ပါဠိနည်းဖြင့်။ အဋ္ဌကထာစရိ ယေဟိ၊ တို့သည်။ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗက္ကမော၊ ပြအပ်သော အစဉ်ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးပါးကုန်သော။ ပါတိမောက္ခု ဒ္ဒေသာနံ၊ ပါတိမောက်ဥဒ္ဒေသတို့၏။ ဥဒ္ဒေသက္ကမော၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တယော ဝါ ဒွေ ဝါ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသန္တိ၊ အဓမ္မေန သမဂ္ဂံ နာမ ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌
ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကထာ-ဝဏ္ဏနာ
၁၅၀။ မာတိကာဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော။ ပ။ အာဝိကတာ ဟိဿ ဖာသု ဟောတိ၊ တတ္ထာယသ္မန္တေ ပုစ္ဆာမိ။ ပ။ တသ္မာ တုဏှီ။ ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌံခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန' န္တိ အာဒိနာ နယေန အဝသေသေ သုတေန သာဝိတေ ဥဒ္ဒိဋ္ဌော ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ဧဝမေတံ ဓာရယာမီတိ သုတာ ခေါ ပနာယသ္မန္တေဟီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဓာရယာမီ”တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ “ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ခေါ အာယသ္မန္တော နိဒါန”န္တိ ဝစနံ၊ နိဒါနံ-ဟူသော ဤစကားကို။ သံခိတ္တံ၊ ချုံးအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “အဝိဝဒမာနေဟိ သိက္ခိတဗ္ဗ' န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ နိဒါနုဒ္ဒေသော၊ သည်။ နိဋ္ဌိတော နာမ၊ ပြီးသည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနာဝိကရောန္တော၊ အာပတ်ကို ထင်စွာမပြုသောရဟန်းသည်။ အာပတ္တံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဥဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ နည်း။ “နိဒါနံ ဥဒ္ဒိသိတွာ”တိ၊ ၍။ နိဋ္ဌာနဝစနေန၊ အပြီးအုပ် သောစကားဖြင့်။ နိဒါနဿ၊ ၏။ နိဋ္ဌိတဘာဝေါ၊ ကို။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ နိဒါနာဝသာနေ စ၊ ၌လည်း။ အာပတ္တိ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ “သရဘညံ နာမ၊ သရဘညမည်သည်ကား။ သရေန၊ ဖြင့်။ ဘဏနံ၊ ဆိုခြင်းတည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
(ဤကား ပါဌ်ရှိအနက်တည်း။ “သုတ္တဿ တဒတ္ထဿ ဝါပဒေန ဘဏနံ သရဘညံ နာမ''-ဟူသော တေရသကဏ် ဋီကာကို ထောက်လျှင်သုတ္တဘဏနံ-ရှိရာ၏။ ဆင်ခြင်ရာ၏။)
သဇ္ဈာယံ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ ဏတ္ထ၊ ၌။ “သဇ္ဈာယံ၊ သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို။ ကရောမိ၊ ပြုအံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပါ္ပဒေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ “အာပုစ္ဆာမီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တမတ္တေန၊ ဖြင့်။ ကထေတုံ၊ ဖြေခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသစည်။ တုဏှီဘာဝေ၊ ဆိတ်ဆိတ်ဖြစ်ရာ၌။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ “လာဘာဒိနာ၊ လာဘ်အစရှိသည်ဖြင့်။ အဘိဘူတော၊ နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ အထာပိ ဝါရေတိ၊ အကယ်၍ မြစ်အံ့။ တံ၊ ထိုသို့ မြစ်ခြင်းသည်။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧသေဝ နယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထေန္တော၊ ဆိုသည်ဖြစ်၏။ ယဒိ ဝိစ္ဆိန္ဒတိ၊ အကယ်၍ပိုင်းခြားအံ့။ ပုန၊ တဖန်။ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပါတိမောက္ခု ဒ္ဒေသကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိကထာ ဝဏ္ဏနာ
အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကအဇ္ဈေသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၅၅။ “ထေရာဓိကံ ပါတိမောက္ခ”န္တိ၊ ၍။ ဝတွာပိ၊ ၍လည်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ “ယော တတ္ထ ဗျတ္တော ပဋိဗလော၊ တဿာဓေယျ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “ဘန္တေ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဂစ္ဆာဝုသော သံခိတ္တေန ဝါ ဝိတ္ထာရေန ဝါ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အန္တရာယေ၊ သည်။ အသတိပိ၊ သော်လည်း။ ထာမံ ပမာဏံ၊ အစွမ်းသာ ပမာဏဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ပါတိမောက္ခု ဒ္ဒေသကဇ္ဈေသနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဒိသံဂမိကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆၃။ “သစဿ သဒ္ဓံ စရာ ဘိက္ခုဥပဋ္ဌာကာ အတ္ထီ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဥတုဝေဿတိ ပဒေ၊ ပုဒ်၌။ ဥတုသံဝစ္ဆရေ၊ ဥတုနှစ်၌။ ဟေမန္တဂိမှေသု၊ တို့၌”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
ဒိသံဂမိကာဒိဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါရိသုဒ္ဓိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆၄။ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒမ္မီတိ၊ ၍။ “သာပတ္တိကော၊ အာပတ်ရှိသော ရဟန်းသည်။ ထေရာနံ၊ တို့အား။ ဒေတိ၊ အံ့။ သမ္ပဇာန မုသာဝါဒေ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယေန၊ သည်။ လိခိတံ၊ ၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ ကိ နု ခေါ၊ အဘယ်နည်း။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေန၊ သိလျက် ချွတ်ယွင်းသောစကားကို ဆိုခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋာပတ္တိ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ပါရိသုဒ္ဓံ ဓမ္မီ”တိ ဧတ္ထ ပန၊ ၌ကား။ ကိရိယာ၊ ကိရိယသမုဋ္ဌာန်သည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ၊ ကြောင့်။ ပါစိတ္တိယံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေ အာစရိယာ နာမ၊ ထို ဆရာတို့ မည်သည်ကား။ မဟန္တာ၊ ကြီးမြတ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို ပါရိသဒ္ဓံ ဒမ္မိ-ဟူသော ပုဒ်၌။ “ဒမ္မီ”တိ ဝစနံ၊ ကို။ အတ္တနော၊ ၏။ ဥပေါသထကမ္မနိဗ္ဗတ္တိနိမိတ္တံ၊ ဥပုသ်ကံ ပြီးခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဟရာ”တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “အာရောစေဟီ”တိ စ၊ အာရောစေဟိ ဟူ၍လည်းကောင်း။ ဟာရကဿ၊ ဆောင်တတ်သော ရဟန်း၏။ အနာရော စနပစ္စယာ၊ မကြားခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋမောစနတ္ထံ၊ ဒုက္ကဋ်မှ လွတ်စိမ့်သောငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆန္ဒဒါနေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ “ဒမ္မီ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ စိတ္တသာမဂ္ဂိဒီပနဝစနံ၊ စိတ်၏ညီညွတ်ခြင်းကို ပြသောစကားတည်း။ သေသံ၊ သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥပတိဿတ္ထေရော၊ သည်။ ဝဏ္ဏေတိ၊ ဖွင့်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပဌမံ၊ ဆန္ဒံ ဒမ္မိ-ဟူသော ပဌမပုဒ်ကို။ သမဂ္ဂဘာဝံ၊ သမဂ္ဂအဖြစ်ကို။ ,ဒုတိယံ၊ ဆန္ဒံ မေ ဟရ-ဟူသော ဒုတိကပုဒ်ကို။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝိဓာတဗ္ဗဘာဝံ၊ စီရင်အပ်သောအဖြစ်ကို။ တတိယံ၊ ဆန္ဒကိုဆောင်သောရဟန်း ၏။ ဒုက္ကဋမောစနတ္ထံ၊ ဒုက္ကဋ်မှ လွတ်စိမ့်သောငှာ။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဘယတ္ထာပိ၊ ဆန္ဒ, ပါရိသုဒ္ဓိ နှစ်ပါးစုံ၌လည်း။ “သံဃပ္ပတ္တော ပက္ကမတီ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သံဃေ၊ သည်။ သမဂ္ဂေ ဧဝ၊ ညီညွတ်သော်သာ။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ ဒါနံ၊ ဆန္ဒကိုပေးခြင်း, ပါရိသုဒ္ဓိကို ပေးခြင်းသည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ အသမဂ္ဂေ၊ မညီညွတ်သည်ရှိသော်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ “သံဃပ္ပတ္တော ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ၊ အာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓီ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဥက္ခိတ္တကာဒီနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ ဒါနံ၊ ဆန္ဒကိုပေးခြင်း, ပါရိသုဒ္ဓိကို ပေးခြင်းတည်း။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ အသမဂ္ဂေ၊ မညီညွတ်သည်ရှိသော်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ “သံဃပ္ပတ္တော ဥက္ခိတ္တကော ပဋိဇာနာတိ၊ အာဟဋာ ဟောတိ ပါရိသုဒ္ဓီ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဥက္ခိတ္တ ကာဒီနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိဒါနံ၊ သည်။ ရုဟတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ တဉ္စ
ပါရိသုဒ္ဓိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဆန္ဒဒါနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆၅-၇-၈။ “ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ခဏ္ဍသီမံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သီမန္တရိကံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဗဟိသီမံ ဝါ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဂနာ၊ သွား၍။ အာဂတော၊ သော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ကမ္မံ၊ ကို။ န ကောပေတိ၊ မပျက်စေ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂါမိကဘိက္ခူနံ၊ ရွာ၌နေသော ရဟန်းတို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဂဏှိတွာ၊ ၍။ ခဏ္ဍသီမံ၊ ကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိဟာရသီမံ၊ ကို။ ဗန္ဓိတုံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ တေသံ၊ ထို ရဟန်းတို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ န ဂဏှန္တိ၊ မယူကုန်။ ဣတိဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “မုဟုတ္တံ ဧကမန္တံ ဟောထာ”တိ အာဒိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဘိက္ခုကမ္မံ၊ ရဟန်းတို့၏ ကံသည်။ ဂဟဋ္ဌာဒိသု၊ လူအစရှိသည်တို့သည်။ ဟတ္ထပါသဂတေသု၊ ဟတ္ထပါသ်အတွင်းဝင်ကုန်သော်။ န ဝဋ္နတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ နိဿီမန္တိ ပဒေ၊ ၌။ ဗဟိသီမံ၊ ကို။ တဿ သမ္မုတိဒါနကိစ္စံ နတ္ထီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တသ္မိံ၊ ထိုရူးသော ရဟန်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အာသနေန၊ နေရာခင်းခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဥဒကံ၊ သောက်ရေ သုံးဆောင်ရေ တည်ထားခြင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန္နရသောပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ စာတုဒ္ဒသိံ၊ စာတုဒ္ဒသီ ဥပုသ်နေ့ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ပေါင်း၏။ တေန၊ ကြောင့်။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဟဟယဒိ နော ဧတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ မေ၊ ငါ၏။ ဥပေါသထော၊ သည်။ ပန္နရသော၊ ပန္နရသီ ဥပုသ်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ သဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကိဉ္စိ၊ ရံခါ။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဆန္ဒဒါနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အာကတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိကထာဒိဝဏ္ဏနာ
၁၆၉-၁၇၀။ ပဋိဒေသေမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာယ ကာယစိ ဘာသာယ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော ဘာသာဖြင့်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဒေသနာစ၊ ဒေသနာကြားခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဋိဂ္ဂဟော စ၊ အာပတ်ကို ခံခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မေန၊ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝေမတိကေန၊ ဝေမတိကဖြစ်သော ရဟန်းသည်။ “အဟံ ဘန္တေ ဧကိဿာ ထုလ္လစ္စယာ ပတ္တိယာ။ ပ။ ပဋိကရိဿာမီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ကတေ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ နိဗ္ဗေမတိကော၊ ယုံမှားကင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တာဝ၊ ထိုရွေ့လောက်။ သဘာဂါပတ္တိံ၊ သဘာဂအာပတ်ကို။ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ၊ ခံခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ အညေ သဉ္စ ကမ္မာနံ၊ တပါးသော ကံတို့၏လည်း။ ပရိသုဒ္ဓေါ နာမ၊ စင်ကြယ်ခြင်းမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ နိဗ္ဗေမတိကော၊ ယုံမှားကင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဒေသေတဗ္ဗံ၊ ဒေသနာကြားအပ်၏။ န စာတိ ပဒေ၊ ၌။ ပါဠိယံ၊ ၌။ နေဝ အတ္ထိ၊ မရှိ။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဒေသိတေ ပန၊ ဒေသနာကြားသော်ကား။ ဒေါသော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ဣတော ဝုဋ္ဌ ဟိတွာ တံ အာပတ္တိံ ပဋိကရိဿာမီတိ ဧတ္ထ စ၊ ၌လည်း။ သကလသံဃေ၊ သကလသံဃာသည်။
အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိကထာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၇၂-၃။ “အတ္ထညေ”တိ ပဒေ၊ ၌။ ပုဗ္ဗဝါရေ၊ ရှေးဝါရ၌။ “အထညေ”တိ ပဒေ၊ ၌။ ပစ္ဆာဝါရေ၊ ၌။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သီမံ၊ သိမ်ကို။ ဩက္ကန္တေ ဝါ၊ သက်သော်လည်းကောင်း။ ဩက္ကမန္တေ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ပဿန္တိ၊ ကုန်၏။ ဓမ္မသညိနော ပန၊ တရားဟု အမှတ်ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့သည်ကား။ အညာဏေန၊ မသိသဖြင့်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဝေမတိကပန္နရသကံ၊ သည်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်သည်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
အနာပတ္တိပန္နရသာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သီမောက္ကန္တိကပေယျာလကထာဝဏ္ဏနာ
၁၇၈။ “န အကာမာ ဒါတဗ္ဗာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဣစ္ဆာယ၊ အလိုသည်။ သတိ၊ သော်။ ဒါတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။
သီမောက္ကန္တိကပေယျာလကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ
၁၈၀။ နာဘိဝိတရန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ လဒ္ဓိ နာနာသံဝါသကာ ကိရ၊ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကဖြစ်ကုန် သတတ်။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ကမ္မနာနာသံဝါသကံ၊ ကမ္မနာနြာသံဝါသက ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဒိဋ္ဌိံ၊ အယူကို။ ပဋိနိဿဇ္ဇာပေတွာ၊ စွန့်စေ၍။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ ဩသာရဏကမ္မံ၊ သွင်းသော ကံကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ကထာ၊ သော်။ တေန၊ ထိုပြုပြီးသော ရဟန်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥပေါသထံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတရေန၊ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသက ပုဂ္ဂိုလ်နှင့်။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ လဒ္ဓိနိဿဇ္ဇနမတ္တေန၊ အယူကို စွန့်ကာမျှဖြင့်။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာပတ္တိယာ၊ အာပတ်ကို။ အဒဿနေ၊ မရှုခြင်းကြောင့်။ အပ္ပဋိကမ္မေ၊ မကုခြင်းကြောင့်။ ဥက္ခိတ္တကဉ္စ၊ ဥက္ခိတ္တကကံ ပြုသောရဟန်းကိုလည်းကောင်း။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ မိစ္ဆာအယူကို။ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ၊ မစွန့်ခြင်းကြောင့်။ ဥက္ခိတ္တကဉ္စ၊ ဥက္ခိတ္တကကံပြုသောရဟန်းကိုလည်းကောင်း။ ဇာနိတွာ၊ သိလျက်။ တေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ ကွ။ ကရောန္တဿ၊ အတူဥပုသ်ပြုသော ရဟန်းအား။ ပါစိတ္ထိယံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမေ၊ ဤရဟန်းတို့ကို။ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာတိ၊ ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
နဂန္တဗ္ဗဂန္တဗ္ဗဝါရကထာဝဏ္ဏနာ
၁၈၁။ န ဂန္တဗ္ဗောတိ ဣဒံ၊ န ဂန္တဗ္ဗောဟူသော စကားကို။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ “အညတြ သံဃေနာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ယသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ သတံ၊ အရာကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဝိဟရန္တိ၊ နေကုန်၏။ တေ သဗ္ဗေ၊ ထို အလုံးစုံကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန၊ တစုံတခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စကြောင့်။ ဒသ ဒသ၊ တကျိပ် တကျိပ်တို့သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ နာနာဥဒကုက္ခေပသီမာဒီသု၊ အသီးအသီးသော ဥဒကုက္ခေပသိမ်အစရှိသည်တို့၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ဥပေါသထံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ နဝကမ္မသာလာဒိကာ၊ အမှုသစ်ပြုသော ဇရပ်အစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။ နာနာသီမကောဋိ စ၊ အထူးထူးသော သိမ်အပိုင်းအခြားကိုလည်းကောင်း။ ဥပေါသထာဓိဋ္ဌာနတ္ထံ၊ ဥပုသ်ကို ဓိဋ္ဌာန်အံ့သောငှာ။ သီမာပိ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နဒီပိ၊ မြစ်ကိုလည်းကောင်း။ န ဂန္တဗ္ဗာ၊ မသွားအပ်။ ဂရုကံ၊ လေးသော။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇိတွာ၊ စွန့်၍။ လဟုကဿ၊ လဟုကဖြစ်သော ကံကို။ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ၊ မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “အညတြ သံဃေနာ”တိ ဝစနံ၊ ကို။ သာဓေတိ၊ ပြီးစေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ မသွားအပ်သော စကား၌။ “ယသ္မိံ
နဂန္တဗ္ဗဂန္တဗ္ဗဝါရကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ
၁၈၃။ “အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နဿ၊ အန္တိမဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသော ရဟန်း၏။ နိသိန္နပရိသာယ၊ နေသောပရိသတ်၌။ ကလဟာဒိဘယေန၊ ငြင်းခုံခြင်းအစရှိသည်မှ ကြောက်သဖြင့်။ အဟံ၊ သည်။ န ကရိဿာမိ၊ မပြုအံ့”။ ဣတိ စိတ္တံ၊ ဤသို့သော စိတ်ကို။ ဥပ္ပာဒေထွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ နိသီဒိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ အညကမ္မေ၊ ဥပုသ်ကံမှ တပါးသော ကံ၌။ တဿ၊ ထိုအန္တိမဝတ္ထု အဇ္ဈာပန္နကရဟန်း၏။ နိသိန္နပရိသာယ၊ ၌။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “န စ ဘိက္ခဝေ အနု ပေါသထေ ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော အညတြ သံဃသာမဂ္ဂိယာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သာမဂ္ဂီဒိဝသော၊ သည်။ အနုပေါသထဒိဝသော၊ ဥပုသ်နေ့ မဟုတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ ဝိယ၊ ဆိုသကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။ “ဒွေမေ ဘိက္ခဝေ ဥပေါသထာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဝစနဝသေန၊ ဟောတော်မူသော ပါဠိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတံ၊ ဤသာမဂ္ဂီဥပုသ်၏ အနုပေါသထအဖြစ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအနက်ကို ယူသည်ရှိသော်။ ပရိဝါရပါဠ်ယာ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ အာစရိယာ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ စာတုဒ္ဒသိယံ ဝါ၊ စာတုဒ္ဒသီနေ့၌လည်းကောင်း။ ပန္နရသိယံ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ သံဃော၊ သည်။ သမဂ္ဂေါ၊ ညီညွတ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ “အဇ္ဇုပေါသထော သာမဂ္ဂီ”တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ ပကတိနီဟာရေနေဝ၊ ပကတိသော ဥပုသ်နေ့ကို ဆောင်ရွက်သဖြင့်သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ ဒဿနတ္ထံ၊ ဤသို့ ပြခြင်းငှါ။ ယထာဒေသနာ၊ လျော်သောဒေသနာကို။ ကထာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်လျှင်။ နော တက္ကော၊ တည်း။ အညထာ၊ တပါးသောအနက်ကို ယူသည်ရှိသော်။ ယထာဝုတ္တဒွယေ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်သော နှစ်ပါးသော ဥပုသ်နေ့၌။ သာမဂ္ဂီ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော ဥပုသ်နေ့၌။ ဥပေါသထံ၊ ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အနုပေါသထဒိဝသေ ဧဝ၊ ဥပုသ်နေ့ မဟုတ်သောနေ့၌သာလျှင်။ သာမဂ္ဂီဥပေါသထော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အညထာ - အညသ္မိံ၊ တပါးသော အနက်ကို ယူသည်ရှိသော်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ၊ မြင်အပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ပဋိသေဓနကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “န ဘိက္ခဝေ ဒေဝသိကံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ဟူ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထဝါ၊ ကား။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဥပေါသထေ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသိတု”န္တိ၊ ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “သကိံ ပက္ခဿ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ “ဒွေမေ ဘိက္ခဝေ ဥပေါသထာ”တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုဟောတော်မူသော စာတုဒ္ဒသီ , ပန္နရသီ ဥပုသ်နေ့ တို့မှ။ အညသ္မိံ ဒိဝသေ၊ တပါးသောနေ့၌။ ဥပေါသထော၊ ကို။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထတော၊ အနက်အား ဖြင့်။ အာပန္နံ၊ ရောက်သောအနက်ကို။ အနိဋ္ဌံ - အနိဋ္ဌာယ၊ မလိုအပ်သည်။ သတိ၊ သော်။ သံဃသာမဂ္ဂိယာ၊ မှ။ အညော၊ သော။ ဒိဝသောပိ၊ နေ့သည်လည်းကောင်း။ ပကတိဝသေန၊ ဖြင့်။ အနုပေါသထဒိဝသောပိ၊ ဥပုသ်နေ့မဟုတ်သော နေ့သည် လည်းကောင်း။ ဥပေါသထဒိဝသော နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနဝသေန၊ ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဝါရေတုမ္ပိ၊ မြစ်ခြင်းငှါလည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒေသနာ၊ ဒေသနာကို။ ကထာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပေါသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ ဥပေါသထက္ခန္ဓကကို ဖွင့်ဆိုရာ ဖွင့်ဆိုကြောင်း ဖြစ်သော ဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃ - ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓာကဝဏ္ဏနာ
ဝဿူပနာယိကာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
ဝဿူပနာယိကာ နုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝဿာနေစာရိကာပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၈၅။ အနပေက္ခဂမနေန ဝါ အညတ္ထ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပနေန ဝါ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမံ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ သတ္တာဟံ-သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ၊ ခုနှစ်ရက်အတွင်း၌။ ပဝါရဏယ၊ သီတင်းကျွတ်လပြည့် ပဝါရဏာနေ့သို့။ အနာဂထာယ၊ မရောက်မီ။ (တနည်းကား) သတ္တာဟံ၊ ခုနှစ်ရက်သို့။ အနာဂတာယ၊ မရောက်မီ။ (တနည်းကား) သတ္တာဟံ၊ ခုနှစ်ရက်သို့။ အနာဂတာယ၊ မရောက်သော။ ပဝါရဏာယ၊ နေ့၌။ သကရဏီယော၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသည်ဖြစ်၍။ ပက္ကမတိ၊ ဖဲအံ့။ ထိုကျောင်းသို့။ အာဂစ္ဆေယျ ဝါ၊ လာသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ န အာဂစ္ဆေယျ ဝါ၊ မလာသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ တဿ ဘိက္ခုနော၊ ထိုရဟန်းအား။ ပုရိမိကာ စ၊ ပုရိမဝါသည်လည်း။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ပဋိဿဝေစ၊ ဝန်ခံခြင်းကြောင့်လည်း။ အနာပတ္တိ၊ မသင့်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ဩရံ၊ ခုနှစ်ရက်မှ အယုတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ “သော တဒဟေဝ အကရဏီယော ပက္ကမတိ။ ပ။ ပုရိမိကာ စန ပညယတိ၊ ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝဿာနေစာရိကာပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သတ္တာဟကရဏီယာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၁၈၇-၈။ ဒုတိယံ ပန၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်သည်လည်း။ “သော တံ သတ္တာဟံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝီတိနာမေတိ။ ပ။ ပဋိဿဝေ စ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သတ္တာဟတော၊ ခုနှစ်ရက်ထက်။ ပရံ၊ အလွန်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ “သော တံ သတ္တာဟံ အန္တော သန္နိဝတ္တံ ကရောတိ၊ တဿ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနော ပုရိမိကာ စ ပညာယတိ၊ ပဋိဿဝေ စ အနာပတ္တီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာရဏဒွယေ၊ အကြောင်းနှစ်ပါးသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဝဿစ္ဆေ ဒကာရဏာဘာဝေ၊ ဝါပြတ်သည်၏အကြောင်းမရှိသောကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တီဏိပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတာနိ ဝစနာနိ၊ ထို ပါဠိတို့ကို။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ယောဇိတာနိ၊ ကုန်သော။ ဝိဂ္ဂဟာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တီဏိ၊ သုံးပါးကုန်သော ဝစ္စကုဋီ အစရှိသည် တို့သည်။ ပရိဟီနာနိ၊ ယုတ်ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တာသံ၊ ထို ဘိက္ခုနီမတို့၏။ နတ္ထိတာယ၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
သတ္တာဟကရဏီယာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
အနိမန္တိတေန ဂန္တုံ န ဝဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ၊ ထိုသို့ မဖိတ်ပဲ သွားသော ရဟန်းအား။ ရတ္ထိစ္ဆေဒေါ စ၊ ညဉ့်ပြတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း။ ဒုက္ကဋာပတ္တိ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ သွားခြင်းသည်။ “ဝဿစ္ဆေဒေါ၊ ဝဿစ္ဆေဒသည်သာတည်း”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ နိမန္တိတောယေဝ နာမ ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပါသကေဟိ၊ ဒကာတို့သည်။ “ဣမသ္မိံ နာမ ဒိဝသေ၊ ဤမည်သော နေ့၌။ ဒါနဒီနိ၊ အလှူစသည်တို့ကို။ ကရောမ၊ ပြုကုန်အံ့။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ သန္နိပတန္ထု၊ စည်းဝေးပါကုန်လော”။ ဣတိ၊ သို့။ ကတိကာယ၊ ကတိကဝတ်ကို။ ကတာယပိ၊ ပြုသော်လည်း။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ပဝါရဏာယ၊ ပဝါရဏာနေ့တိုင်း။ နဝမိတော၊ သီတင်းကျွတ်လဆန်း ကိုးရက်မြောက်သော နေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပံသုကူလိကစီဝရံ၊ ပံ့သကူသင်္ကန်းကို။ ပရိယေသိတုံ၊ ရှာမှီးခြင်းငှာ။ ကာဝီရပဋနေ ဝိယ၊ ကာဝီရပဋနရွာ၌ကဲ့သို့။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဂန္တုံ - ဂမနံ၊ သွားခြင်းသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အနုသံဝစ္ဆရံ၊ နှစ်စဉ်မပြတ်။ နိယမတော၊ အမြဲအားဖြင့်။ ဥပသကေဟိ၊ တို့သည်။ သဇ္ဇိတွာ၊ စွန့်၍။ ဌပနတော၊ ထားသောကြောင့်တည်း။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ “ဘိက္ခုသံဃေန ဝါ၊ သည် မူလည်း။ ‘သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဘိက္ခု၊ တို့သည်။ အာဂစ္ဆန္တု၊ လာစေကုန်သတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကတိကာ၊ ကို။ ကတာ၊ ၏။ ဥပါသကေဟိ၊ တို့သည်မူလည်း။ တတ္ထ၊ ထို ကာဝီရပဋ္ဋန ရွာသို့။ ဂစ္ဆန္တဿ၊ သွားသောရဟန်း၏။ ရတ္တိစ္ဆေဒေါ၊ ညဉ့်ပြတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဃောသနံ ဝါ၊ ကြွေးကြော် ခြင်းကိုမူလည်း။ ကတံ၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ‘အနုသံဝစ္ဆေရံ၊ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း။ အာဂစ္ဆန္တု၊ လာစေကုန်သတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သကိံ၊ တကြိမ်။ နိမန္တိတေပိ၊ ဖိတ်သော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “စီဝရကာလ တော၊ သင်္ကန်းကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ နိယမံ၊ အမှတ်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သမန္တတော၊ မှ။ အာဂတာနံ၊ လာကုန်သော ရဟန်းတို့ အား။ သဇ္ဇေတွာ၊ စွန့်၍။ ဒါနတော၊ လှူသောကြောင့်။ ကာဝီရပဋ္ဋနေ၊ ကာဝီရပဋ္ဋနရွာ၌။ ဃောသေတွာ၊ ကြွေးကြော်၍။ ကရဏကာရော၊ ပြုသော အခြင်းအရာသည်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ စ၊ သို့ လည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အာစရိယာ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ န ဝဒန္တိ၊ မဆိုကုန်။
ပဟိတေယေဝ အနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အန္တရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာဝဏ္ဏနာ
၂၀၁။ “သစေ ဒူရံ ဂတော ဟောတိ၊ သတ္တာဟဝါရေန အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ “ယသ္မိံ အန္တရာယေ၊ အကြင်အန္တရာယ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဝဿစ္ဆေဒံ၊ ဝါပြတ်ခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ တသ္မိံ အန္တရာ ယေ၊ ထိုအန္တရာယ်ကြောင့်။ အန္တောယေဝ၊ ဝါတွင်း၌သာလျှင်။ ဝဿစ္ဆေဒံ၊ ဝါပြတ်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မူ၍။ သတ္တဟကရဏီယေန၊ ဖြင့်။ ဝီတိနာမေတုံ၊ လွန်စေခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပိတံ၊ ၏။ ဣတိ အပရေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိနယဓရာ ပန၊ ဝိနယဓရဆရာတို့သည်ကား။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သတ္တာဟဝါရေန၊ ခုနှစ်ရက်တကြိမ် ဖြင့်။ အရုဏော၊ ကို။ ဥဌာပေတဗ္ဗော၊ တက်စေအပ်၏”။ ဣတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ တတြုပ္ပါဒါဒိနိမိတ္တံ၊ ထိုကျောင်း၌ဖြစ်သော ပစ္စည်းအစရှိသော အကြောင်းကို။ ဝါ၊ ထိုအရပ်၌နေခြင်းငှာထိုက်သော အကြောင်းဖြ်ခြင်းစအရှိသော အကြောင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “အစာစရိယာ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ န ဝဒန္တိ၊ မဆို ကုန်”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အန္တရာယေအနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝဇာဒီသုဝဿူပဂမနကထာဝဏ္ဏနာ
၂၀၃။ ဝဇေန သဒ္ဓိံ ဂတဿ ဝဿစ္ဆေဒေ အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝဿစ္ဆေဒေါ၊ ဝါပြတ်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသည်လျှင်။ အဓိပ္ပာယော ကိရ၊ တတ်။ သတ္ထဿ၊ လှည်း၏။ အဝိဟာရတ္တာ၊ ဝိဟာရ မဟုတ်သောကြောင့်။ “ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ”တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ “ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ”တိ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ သတ္ထေပန ဝဿံ ဥပဂန္တုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသ' န္တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ ‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’တိ ဝါ၊ ၍လည်းကောင်း။ ဥပဂန္တုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အာလယကရဏ မတ္တေနေဝ၊ အာလယကို ပြုကာမျှဖြင့်လျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ ပန၊ ထို စကားသည်ကား။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီတိ၊ ၍။ တိက္ခတ္ထုံ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ “ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီတိ၊ ၍။ တိက္ခတ္တုံ၊ သုံးကြိမ်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဋ္ဌကထာဝစနမ္ပိ၊ အဋ္ဌကထာ စကားသည်လည်း။ ပုဗ္ဗာပရံ၊ ရှေ့နောက်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဓိပ္ပါယာဇာနနတော၊ အဓိပ္ပာယ်ကို မသိသောကြောင့်တည်း။ သတ္ထော၊ လှည်းသည်။ ဌိတော၊ တည်သော လှည်းလည်းကောင်း။ သဉ္စာရော၊ သွားသော လှည်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဌိတေ၊ တည်သော လှည်း၌။ ကုဋိကာယ၊ ကုဋီ၌။ “ဣဓဝဿံ ဥပေမီ”တိ ဝစနံ၊ ဥပေမိ-ဟူသောစကားကို။ ဝတွာ၊ ၍။ ဝသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ သတ္ထေ ပန၊ လှည်း၌ကား။ ကုဋိကာယ၊ မိုးသော ကုဋီ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောကြောင့်။ ဝဿံ၊ ဝါသို့။ ဥပဂန္တုံ၊ ကပ်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ သိဝိကာယ ဝါ၊ ပေါင်းအမိုးသည်လည်းကောင်း။ သကဋကုဋိကာယ ဝါ၊ လှည်းကုဋီသည်လည်းကောင်း။ သတိ၊ သော်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဝဇေပိ၊ နွားခြံ၌လည်း။ တထာ၊ ထိုလှည်းအတူတည်း။ တီသု ဌာနေသု၊ တို့၌။ ဝဿစ္ဆေဒေ၊ ကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ပဝါရေတုဉ္စ လဘတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံသည်ကား။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းတည်း။ ‘'အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ယေန ဝဇော၊ တေန ဂန္တု”န္တိ ဣဒံ၊ ဂန္တုံ-ဟူသော ဤပါဋ္ဌိကို။ ဝဿရက္ခဏတ္ထံ၊ ဝါကို စောင့်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ ကိံ၊ ဟောတော်မူ သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဝဿစ္ဆေဒါပတ္တိရက္ခဏတ္ထံ၊ ဝဿစ္ဆေဒ အာပတ်ကို စောင့်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ ကိံ၊ လော။ ဣတိ၊ ဤသည်လျှင်။ စောဒနာ၊ တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ စောဒနာရာ၌။ တေ၊ သင် စောဒက၏။ စောဒနာ၊ သည်။ ကိဉ္စိ၊ တည်း။ အဝသိဋ္ဌာ၊ ကြွင်းသေး၏။ အပရိ ပုဏ္ဏာ၊ မပြည့်စုံသေး။ တံ၊ ထို စောဒနာကြွင်းကို။ တာဝ ဗြူဟိ၊ ဆိုဦးလော့။ ဝဿရက္ခဏတ္ထံ၊ ဝါကိုစောင့်ခြင်းငှာ။ ယဒိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ ဆိုအံ့။ “န ဘိက္ခဝေ အသေနာသနိကေန ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤပါဋ္ဌိ သည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဝဿစ္ဆေဒါပတ္တိရက္ခဏတ္ထံ၊ ဝဿစ္ဆေဒအာပတ်ကို စောင့်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုသည် ဖြစ်အံ့။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဆိုသည်ရှိသော်။ သော၊ ထို ရဟန်းသည်။ ပဝါရေတုံ၊ ငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပါးတို့တွင်။ ကာ ပန၊ အဘယ်သည်။ ယုတ္တိ၊ သင့်သနည်း။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ ဝိစာရဏာ၊ တည်း။ ယတော၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ အယမေဝ တိဝိဓော၊ ဤ သုံးဦးအပြားရှိသော ရဟန်းသာလျှင်။ ပဝါရေတုံ၊ ပဝါရဏာ ပြုခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတရော၊ တပါးသော ဝဿစ္ဆေဒရဟန်းသည်။ ဥပဂတဋ္ဌာနာပရိစ္စာဂါ၊ ဝါကပ်ရာအရပ်ကို မစွန့်ခြင်းကြောင့်။ ပဝါရေတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ ပရိစ္စာဂါ၊ စွန့်ခြင်းကြောင့်။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယုတ္ထိ၊ ရှိ၏။ အတ္ထ၊ သို့။ ဂတောပိ၊ သွားသော ရဟန်းသည်လည်း။ ပဝါရေတုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေန၊ တဦးသောဆရာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ “ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ”တိ၊ ၍။ န ဥပဂတော၊ မကပ်။ “ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ”တိ၊ ၍။ ဥပဂတော၊ ၏။
ဝတ္ထ ဝစနေ၊ ၌။ “ပဒရစ္ဆဒနံ ကုဋိံ ကတွာ ဥပဂန္တဗ္ဗ"ကတွာ ဥပဂန္တဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သေနာသနတ္ထာယ၊ ကျောင်းအကျိုးငှာ။ ရုက္ခံ၊ ကို။ အာရုဟိတုံ၊ တက်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပါဠိဝိရောဓတော၊ ပါဠိနှင့်ဆန့်ကျင်သောကြောင့်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ စေဝဒေယျ၊ အံ့။ တပ္ပဋိက္ခေပေနေဝ၊ ထို ရုက္ခာရုဟနကို ပယ်သဖြင့်လျှင်။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣမဿ၊ ဤ အသေနာသနိက ရဟန်းကို။ ဣဓ၊ ဤပျဉ်အမိုးကို ပြု၍ ဝါသို့ကပ်၏ဟူသော အရာ၌။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ ပဋိက္ခေပေန၊ ဥပဂန္တဗ္ဗံ-ဟူသော ဤသို့သော ပယ်ခြင်းဖြင့်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးလတ်သော်။ “န ဘိက္ခဝေ အဇ္ဈောကာသေ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ပဋိက္ခေပေါ ဝိယ၊ ပယ်ခြင်းကဲ့သို့။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဇ္ဈောကာသဿ၊ လွင်တီးခေါင်၏။ အသေနာသနဘာဝါနုမတိပ္ပသင်္ဂတော၊ သေနာသနအဖြစ် မဟုတ်သောအနက်၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဇ္ဈောကာသောတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ “အဇ္ဈောကာသေ ပလာလပုေဉ္ဇ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အဇ္ဈောကာသော၊ သည်။ သေနာ သနံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ စတုသာလ၊ ၏။ အဇ္ဈောကာသေ၊ မုတ်ထွတ်လေးခုရှိသော ဟင်းလင်းအပြင် ၌။ ဝသန္တောပိ၊ နေသော သူကိုလည်း။ “စတုသာလာယ၊ မုတ်ထွတ်လေးခုရှိသော ကျောင်း၌။ ဝသတီ”တိ၊ နေ၏ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအဇ္ဈောကာသဖြစ်သော ကောက်ရိုးအုံ၌။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ေဲကြင့်။ ဣဓ၊ ဤသို့ကပ်ရာ၌။ အသေနာသနိကော နာမ၊ ကျောင်းမရှိသော ရဟန်းမည်၏။ အတ္တနာ ဝါ၊ မိမိသည်လည်းကောင်း။ ပရေန ဝါ၊ တပါးသောသူသည် လည်းကောင်း။ အတ္တနော၊ မိမိသို့။ နိဗဒ္ဓဝါသတ္ထံ၊ အမြဲနေခြင်းအကျိုးငှာ။ အပါပိတသေနာသနိ ကောတိ၊ မရောက်စေအပ်သော ကျောင်းရှိသောရဟန်းဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ-အညသ္မိံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဒွိန္နံ ပဋိက္ခေပါနံ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ပယ်ခြင်းတို့တွင်။ အညတရာတိရေကတာယ၁၊ တပါးလွန်သည်ဖြစ်၍။ ရုက္ခမူလေပိ၊ သစ်ပင်ရင်း၌လည်းကောင်း။ နိဗ္ဗကောသေပိ၊ တံစက်ကျရာအရပ်၌လည်းကောင်း။ ဝဿံ၊ သို့။ ဥပဂန္တုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့ လည်းကောင်း။ အပါပိတသေနာသနိ ကေနာပိ၊ မရောက်စေအပ်သော ကျောင်းရှိသော ရဟန်းသည်လည်း။ ဂဗ္ဘေ၊ တိုက်၌။ ဝသိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သဒွါရဗန္ဓမေဝ၊ တံခါးအဖွဲ့ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သေနာသနံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သဒွါရဗနဣမေဝ၊ တံခါးအဖွဲ့ရှိသည် သာလျှင်ဖြစ်သော။ သေနာသနံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤ ဝဿူပနာယိက-အရာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ နိဒါနတော၊ နိဒါန်းဟူသော အကြောင်းဖြင့်။ ပညာယတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ အသေနာသနိကေ၊ ကျောင်းမရှိရာအရပ်၌။ အယံ ဝဿူပဂမနာပတ္တိ၊ ဤ ဝဿူပဂမနအာပတ်ကို။ “တေန ခေါ ပန သမယေန ဘိက္ခူ အသေနာသနိကာ ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ သီတေနပိ ဥဏှေနပိ ကိလမန္တီ”တိ၊ ကိလမန္တိ-ဟူသော။ ဣမသ္မိံ နိဒါနေ၊ ဤ နိဒါန်းကြောင့်။ ပညတ္တာ၊ ပညတ်အပ်၏။
(ဤတွင် တေရသကဏ်၌-ဋင်္ကိတမေဉ္စာ နာမ ဒီဃေ မဉ္စပါဒေ မဇ္ဈေ ဝိဇ္ဈိတွာ အဋနိယော ပဝေသေတွာ ကတော မေဉ္စာ၊ တဿ “ဣဒံ ဥပရိ, ဣဒံ ဟေဋ္ဌာ”တိ နတ္ထိ၊ ပရိဝတ္တေတွာ အတ္ထရတောပိ တာဒိသောဝ ဟောတိ၊ တံ သုသာနေ ဒေဝဋ္ဌာနေ စ ဌပေန္တိ၊ စတုန္နံပါသာဏာနံ ဥပရိ ပါသာဏံ အတ္ထရိတွာ ကတံ ဂေဟမ္ပိ ဋင်္ကိတ မေဉ္စာတိ ဝုစ္စတိ၁၊ ဆို၏။)
“အကဝါဋဗဒ္ဓသေနာသနေ၊ တံခါးရွက်အဖွဲ့မရှိသော ကျောင်းကို။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ပါပိတေ၊ ရောက်စေအပ်သည်ရှိသော်။ သာဘာဂ-ဋ္ဌာနေ၊ သဘောတူရာ၌။ သကဝါဋဗဒ္ဓေ၊ တံခါးရွက်အဖွဲ့ရှိသော ကျောင်း၌။ စေ ဝသတိ၊ အကယ်နေအံ့။ ဝဋ္နတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပယောဂေါပိ၊ သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ “အသေနာသနိကေန ဝဿံ န ဥပဂန္တဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ပါဠိစ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာစ၊ သည်လည်းကောင်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝဇာဒီသုဝဿူပဂမနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဓမ္မိကကတိကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၂၀၅။ မဟာဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ဝုတ္တံ-ဟူသော ဤအရာတွင်။ အယံ၊ သည်။ အန္ဓကဋ္ဌထာဝစနံ၊ တည်း။ သီနပန္နရသဝေဿန၊ တဆယ့်ငါးနှစ်အောက်ယုတ်သော။ သာမဏေရေန၊ သည်။ ဣဓ ဝိဟာရေ၊ ဤကျောင်း၌။ န ဝတ္ထဗ္ဗာ၊ မနေအပ်။ ပံသုကူလံ၊ ကို။ န အာဟိဏ္ဍိပဗ္ဗံ၊ အရှာ မလှည့်အပ်။ စောဠဘိက္ခာ၊ သင်္ကန်းလျာပုဆိုးခံခြင်းကို။ န ဂဟေတဗ္ဗာ၊ မခံအပ်။ အညဝိဟာရေ၊ တပါးသောကျောင်း၌။ န ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ မစားအပ်။ အညဿ၊ တပါးသော။ ဘိက္ခုဿ ဝါ၊ ၏ လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ၊ ၏ လည်းကောင်း။ သန္တကံ၊ ကို။ န ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ မသုံးဆောင်အပ်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ နေဝ အာလပေယျာမ၊ စကားမဆိုကုန်ရာအံ့။ န သလ္လာပေယျာမ၊ စကားမပြောဆိုကုန်ရာအံ့။ န သဇ္ဈာယိတဗ္ဗံ၊ မသရဇ္ဈာယ်အပ်။ မတ္တိကာပတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဝဋ္နတိ၊ ကျင့်အပ်၏။ အပရိပုဏ္ဏပရိက္ခာရဿ၊ မပြည့်စုံသော ပရိက္ခရာရှိသော သာမဏေ၏။ န ဝါသော၊ မနေရခြင်း။ ဣတိ ဣဒံ၊ သည်။ အန္ဓကဋ္ဌ-ကထာဝစနံ၊ တည်း။
၂၀၆။ မုသာဝါဒေါတိ-မုသာဝါဒေါ ဧဝ၊ မုသာဝါဒကိုသာလျှင်။ ဝိသံ ဝါဒေါ၊ ဝိသံဝါဒ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ဝိသံ ဝါဒနဝသေန၊ ချွတ်ယွင်းစေလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဋိဿုဏိတွာ၊ ဝန်ခံ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ “ရညော၊ ၏။ ဝုတ္တဝစနာ နုရူပတော၊ ဆိုအပ်သော စကားအား လျော်သောကြောင့်။ မုသာဝါဒေါတိ၊ ၍။ ဂဟဋ္ဌာ၊ လူတို့သည်။ ဂဏှန္တိ၊ ယူကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်းကောင်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ပါဠိမုတ္တကရတ္တိစ္ဆေယေ၊ ပါဠိမုတ္တက ရတ္တိစ္ဆေဒ အပိုင်းအခြား၌။ “ဓမ္မဿဝနာဒီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဒိမှိ၊ ၌။ စတူသု ဝါရေသု၊ တို့၌။ နိရာပေက္ခပက္ကမနဿ၊ ငဲ့ခြင်းမရှိသော ဖဲခြင်းကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ လိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “သတ္တာဟကရဏီယေနာ”တိ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တသ္မိံ၊ ထို သတ္တာဟကိစ္စသည်။ သတိ၊ သော်။ နိရာပေက္ခဂမနာဘာဝတော၊ ငဲ့ခြင်းမရှိ သွားခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်တည်း။ တတ္ထ၊ ထို လေးဝါရတို့တွင်။ ပုရိမာ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွေ ဝါရာ၊ တို့ကို။ ဝဿံ၊ ဝါသို့။ အနုပဂတဿ၊ မကပ်သောရဟန်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပဂတဿ၊ ဝါသို့ ကပ်သောရဟန်း၏။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့ပင်လျှင်။ သတ္တာဟကရဏီယေန၊ ဖြင့်။ ဂနာ၊ ၍။ အန္တော သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်အတွင်း၌။ အာဂစ္ဆတော၊ လာသော ရဟန်းအား။ ဝဿစ္ဆေဒေါ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ပစ္ဆိမာ၊ နောက်ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွေ ဝါရာ၊ တို့ကို။ ဥပဂတဿ၊ ဝါသို့ကပ်သော ရဟန်း၏။ နိရပေက္ခဂမနဝသေန၊ ငဲ့ခြင်းမရှိ သွားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ “သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတီ”တိ ဣဒံ၊ ပက္ကမတိ-ဟူသော ပါဠိကို။ တတော၊ ထို သွားသောနေ့မှ။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ သတ္တာဟံ၊ ခုနစ်ရက်ကို။ ဝီတိနာ မေန္တဿ၊ လွန်စေသောရဟန်းအား။ ဝဿစ္ဆေဒေါ၊ ဝါပြတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ “အကရဏီယော ပက္ကမတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနာဘာဝါ၊ ဟောအပ်သောပါဠိ၏ မရှိသောကြောင့်။ ရတ္တိစ္ဆေဒကာရဏေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္နတိ၁၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ပဝါရေတွာ ပန ဂန္တုံ ဝဋ္နတီတိ၂ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဝါရဏာယ၊ ပဝါရဏာ၏။ တံဒိဝသသန္နိဿိ တတ္တာ၊ ထို ပဝါရဏာနေ့ ကို မှီသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အန္တရာယေန၊ အန္တရာယ်ကြောင့်။ န ဝါ အာဂစ္ဆေယျ၊ မလာငြားအံ့။ အာစရိယာ ပန၊ သည်ကား။ “ပုန၊ တဖန်။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ န အာဂစ္ဆာမိ၊ မလာအံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ နိရပေက္ခောပိ၊ ငဲ့ခြင်းမရှိသော်လည်း။ သကရဏီယောဝ၊ ပြုဖါယ်ကိစ္စ ရှိပြန်၍လျှင်။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ‘အကရဏီယော’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၃၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ “ဝဒတိ၊ ၏။ “သီဟဠဒီပေ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌။ စူဠပဝါရဏာ နာမ၊ မည်သည်။ အတ္ထိ ကိရ၊ ရှိသတတ်။ တံ ပဝါရဏံ၊ ထို ပဝါရဏာကို။ ကတွာ၊ ၍။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိရာ အရပ်သို့။ သကရဏီသာ၊ ပြုဖွယ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ပယောဂဉ္စ၊ ပြုအပ်သော ပယောဂကိုလည်း။ ဒေဿန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “တတ္ထ၊ ထိုသို့ သွားကြရာ၌။ ဆ အရုဏာ၊ ခြောက်အရုဏ်တို့သည်။ အန္တောဝေဿ၊ ဝါတွင်း၌။
၂၀၈။ ပဋိဿုတော ဟောတိ ပစ္ဆိမိကာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ပဗ္ဗဇိတဘိက္ခုနာ၊ ပဉ္စင်းဖြစ်သော ရဟန်းသည်။ ဆိန္နဝေဿန ဝါ၊ ဝါပြတ်သော ရဟန်းသည်မူလည်း။ ပဋိဿုတော၊ ဝန်ခံသည်ဖြစ်၍။ အညေန ပန၊ တပါးသော အကြောင်းဖြင့်ကား။ ပုရိမံ၊ ပုရိမဝါသို့။ အနုပဂန္တွာ၊ မကပ်မူ၍။ ပစ္ဆိမိကာယံ၊ ပစ္ဆိမ-ဝါ၌။ ပဋိဿဝေါ၊ ဝန်ခံခြင်းကို။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။ ရတ္တိ စ္ဆေဒေ၊ ရတ္တိစ္ဆေဒ-ဖြစ်သော။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရာ၌။ ဝဿစ္ဆေဒေါတိ၊ ဝဿစ္ဆေဒ ဖြစ်၏ဟူ၍။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ ကား။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ တံ၊ ထိုစကားကို။ သာဓေတုံ၊ ပြီးစိမ့်သောငှာ။ အနေကဓာ၊ များသောအပြား ဖြင့်။ ပပေဉ္စန္တိ၊ ချဲ့ကုန်၏။ တေန၊ ထိုသို့ ချဲ့သောစကားဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။
အဓမ္မိကကတိကာဒိကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၄-ပဝါရဏာက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
အဖာသုကဝိဟာရကထာဝဏ္ဏနာ
အဖာသုကဝိဟာရကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဝါရဏာဘေဒဝဏ္ဏနာ
၂၁၂။ ဒွေမာ ဘိက္ခဝေ ပဝါရဏာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ကိစ္စေ၊ သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ယတ္ထ ကတ္ထဝိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော အရပ်၌။ ပဝါရေတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ မဟာဝိဟာရေ၊ ၌။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ စာတုဒ္ဒသိယံ၊ စာတုဒ္ဒသီနေ့၌။ ပဝါရေတွာ၊ ၍။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ စာတုဒ္ဒသိယံ၊ စာတုဒ္ဒသီနေ့၌။ ပဝါရေတွာ၊ ၍။ ပန္နရသိယံ၊ ၌။ ကာယသာမဂ္ဂိံ၊ ကို။ ဣဒါနိပိ၊ ဤယခုအခါ၌လည်း။ ဒေန္တိ၊ ပေးကုန်၏။ စေတိယဂိရိမဟာ ဒဿနတ္ထမ္ပိ၊ စေတီဂိရိကို ပူဇော်ခြင်းကို ရှုခြင်းငျာလည်း။ အဋ္ဌမိယံ၊ ရှစ်ရက်မြောက်သောနေ့၌။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားကုန်၏။ တမ္ပိ၊ ထို အလုံးစုံသည်လည်း။ စာတုဒ္ဒသိယံ၊ ၌။ ပဝါရေတုကာမာနံယေဝ၊ ပဝါရဏာပြုလိုကုန်သော ရဟန်းတို့အားသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ “သတ္တာဟံ အနာဂတာယ ပဝါရဏာယ သကရဏီယော ပက္ကမတိ၊ အနာပတ္တီတိ၊ ၍။ ဝစန တော၊ ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤသို့ပြုခြင်းသည်။ အာစိဏ္ဏံ၊ အလေ့အကျက်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “နော စေ အဓိဋ္ဌဟေယျ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကေကဿ၁၊ တယောက် တယောက်သော ရဟန်းအား။ ဝုတ္တဒုက္ကဋံ၊ ဟောအပ်သော ဒုက္ကဋ်သင့်၏။ တေဿဝ၊ ထိုရဟန်း၏လျှင်။ ဝုတ္တံ ပုဗ္ဗကိစ္စဉ္စ၊ ကိုလည်း။ သံဃဂဏာနမ္ပိ၊ သံဃာ, ဂိုဏ်းတို့အားလည်း။ နေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဝါရဏာဘေဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဝါရဏာဒါနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၂၁၃။ တေန စ ဘိက္ခုနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဝါရဏာ ဒါယကေန၊ ပဝါရဏာကို ပေးသောရဟန်းသည်။
-----------
ပဝါရဏာဒါနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
‘တဿာ စ ပဝါရဏာယ အာရောစိတာယ သံဃေန စ ပဝါရိတေ သဗ္ဗေသံ သုပ္ပဝါရိတံ ဟောတီတိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ အထူးအားဖြင့်။ ပဝါရဏာယ၊ နေ့၌။ ပဝါရဏာဒါယကောပိ၊ ပဝါရဏာပေးသော ရဟန်းသည်လည်း။ ပဝါရိတောဝ၊ ပဝါရဏာဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၂၂။ အဝုဋ္ဌိတာယ ပရိသာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဝါရေတွာ၊ ပဝါရဏာပြု၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ကထေန္တိယာ၊ ဆိုသော။ ပရိသာယ၊ သည်။ ဧကစ္စာယ ဝုဋ္ဌိတာယာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်။ ယထာနိသိန္နေသု၊ အကြင်သို့ နေကုန်သည်ရှိသော်။ ဧကစ္စေသု၊ တို့သည်။ သကသကဋ္ဌာနံ၊ မိမိ မိမိတို့နေရာသို့။ ဂတေသု၊ သွားကုန်သည်ရှိသော်။ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်း။ သဗ္ဗေဟိ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။
၂၃၇။ “ဒသဝတ္ထုကာ၊ ဆယ်ပါးသော ဝတ္ထုသည်။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ မှားသောအယူရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာဂတောတိအာဒီ”တိ၊ ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ “နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္ထံ၊ ၏။
၂၃၉။ “ဥပပရိက္ခိတွာ၊ စုံစမ်းဆင်ခြင်၍။ ဇာနိဿာမ၊ သိကုန်အံ့။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေန၊ ထို ရဟန်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝါရေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဝါရဏာက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၅-စမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သောဏကောဠိဝိသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
သောဏကောဠိဝိသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သောဏဿပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
၂၄၃။ တတ္ထ စ၊ ထို ပါဠိအစဉ်၌လည်း။ နိမိတ္တံ ဂဏှာဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေသံ၊ ဣန္ဒြေတို့၏။ အာကာရံ၊ အခြင်းအရာကို။ ဥပလက္ခေဟိ၊ မှတ်လော့။
၂၄၄။ အဓိမုတ္တော ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထိုးထွင်း၍။ ပစ္စက္ခံ၊ မျက်မှောက်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဌိတော၊ တည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တောတိအာဒီဟိ၊ အစရှိသောပုဒ်တို့ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနဉ္စ၊ နိဗ္ဗာန်ကို လည်းကောင်း။ အရဟတ္တဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဟိ-ဝိတ္ထာရေမိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ သဗ္ဗကိလေသေဟိ၊ တို့မှ။ နိက္ခန္တတ္တာ၊ ထွက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နေက္ခမ္မန္တိ စ၊ ၍ လည်းကောင်း။ ဂေဟတော၊ အိမ်နှင့်တူ သော ကိလေသာဝဋ်မှ။ ပဝိဝိတ္တတ္တာ၊ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ‘ပဝိဝေကော’တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ ဗျာပဇ္ဇာဘာဝတော၊ ဗျာပဇ္ဇ၏ မရှိသောကြောင့်။ ‘အဗျာပဇ္ဇ'န္တိစ၊ ၍လည်းကောင်း။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ် ကို။ ဥပါဒါနဿ၊ ဥပါဒါန်တရား၏။ ခယန္တေ၊ ကုန်ခြင်းအဆုံး၌။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ ‘ဥပါဒါနက္ခယော’တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ တဏှာယ၊ ၏။ ခယန္တေ၊ ကုန်ခြင်း၏အဆုံး၌။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ ‘တဏှက္ခယော’တိ စ၊ ၍လည်းကောင်း။ သမ္မောဟာဘာဝတော၊ တွေဝေခြင်း၏မရှိသောကြောင့်။ ‘အသမ္မောဟော’တိ စ၊ ၍ လည်းကောင်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံသော ပုဒ်တို့ဖြင့်။ အရဟတ္တံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သိယာ ခေါဧဝမဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ ဧဝံ၊ သို့။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (သိယာကိုကဒါစိဖွင့်သည်။) ဝါ၊ ကား။ အဿ အာယသ္မတော၊ ထိုအရှင်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော စိတ်အကြံသည်။ သိယာ၊ ၏။ ပစ္စာ ဂစ္ဆန္တော ဇာနန္တော၊ သိသည်ဖြစ်၍။ ကရဏီယမတ္တာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတ္တနော၊ မိမိ၏ (ကရဏီယံ=-၌ စပ်)။ သော ဧဝ
သောဏဿပဗ္ဗဇ္ဇကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သဗ္ဗနီလိကာဒိပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ
၂၄၆။ “ရဉ္စနစောဠကေန ပုဉ္ဆိတွာ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ခလ္လကာဒီနိ အပနေတွာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဒွေ တီဏိ ဆိဒ္ဒါနိ၊ နှစ်ခု, သုံးခုသော အပေါက်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝလေဉ္ဇတုံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တာနံ၊ ဆိုကုန်သောသူတို့၏။ ဝါဒေါ၊ ကို။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်။
သဗ္ဗနီလိကာဒိပဋိက္ခေပကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ယာနာဒိပဋိက္ခေပထာဝဏ္ဏနာ
၂၅၄။ “စတုရင်္ဂုလာဓိကာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဝုတ္တာ၊ ကြောင့်။ စတုရင်္ဂုလတော၊ လက်လေးသစ်မှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သည်။ ဝါ၊ အယုတ်သည်။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥဘတော လောဟိတကူပဓာ နန္တိ ဏတ္ထ၊ ၌။ “ကာသာဝံ ပန၊ သင်္ကန်းသည်ကား။ ဝဋ္နတိ၊ ၏။ ကုသုမ္ဘဒိရတ္တမေဝ၊ ဝတ်ပန်းအစရှိသည်ဖြင့် ဆိုးသောအုံးသည်သာလျှင်။ န ဝ ဋ္နတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
ယာနာဒိပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သဗ္ဗစမ္မပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၂၅၅။ ကိဿ တျာယန္တိ ပဒဿ၊ ၏။ ကိဿ တေ အယန္တိ ပဒစ္ဆေဒေါ၊ ပုဒ်ဖြတ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။
၂၅၆။ ဂိဟိဝိကတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသောအရပ်၌။ နိသီဒိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ အနုဇာနာမိ၊ ခွင့်ပြု၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဒီဃနိကာယ အဋ္ဌကထာယံ၊ ဒီဃနိကာယ်အဋ္ဌကထာ၌။ “ဌပေတွာ တူလိကံ သဗ္ဗာနေဝ ဂေါနကာဒီနိ ရတနပရိသိဗ္ဗိတာနိ ဝဋ္နန္တီ”တိ၊ ၍။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ ဝိနယပရိယာယံ၊ ဝိနည်း ဒေသနာတော်သို့။ ပတွာ၊ ၍။ ဂရုကေ၊ ဂရုကအရာ၌။ ဌာတဗ္ဗတော၊ တည်ရာသောကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိနည်းပိဋကတ်၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤနေရာ အဆုံးအဖြတ်၌။ အတ္ထော၊ အဆုံးအဖြတ်၌ဖြစ်သောအနက်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ “တတ္ထ ပန၊ ထို ဒီဃနိကာယ်အဋ္ဌကထာ၌ကား။ သုတ္တန္တိကဒေသနာယ၊ ဖြင့်။ ဂဟဋ္ဌာဒီနမ္ပိ၊ လူအစရှိသည်တို့၏ လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုလူအစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ သင်္ဂြိုလ်ခြင်းငှာ။ ‘ဌပေတွာ တူလိကံ။ ပ။ ဝဋ္ဋန္တီ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ၏။ ဣတိ အပရေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၂၅၉။ မိဂမာတုကောတိ၊ မိဂမာတုကဟူသော အမည်သည်။ တဿ၊ ထိုသတ္တဝါ၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ ဝါတမိဂေါတိ၊ ဝါတမိဂဟူသော အမည်သည်လည်း။ တဿ၊ ထိုသတ္တဝါ၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ “ကာဠသီဟော၊ ကာဠသီဟ ဟူသည်။ ကာဠမုခေါ၊ မည်းသောမျက်နှာရှိသော။ ကပိ၊ မျောက်တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ စမ္မံ န ဝဋ္နတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယေန ပန ပရိယာယေန၊ အကြင်သို့သော အကြောင်းဖြင့်။ စမ္မံ၊ အရေသည်။ ဝဋ္နိဿတိ၊ လုံးလတ္တံ့။ သော ပရိယာယော၊ သည်။ ပရတော၊ နောက်မှ။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ္တံ့။ “အတ္တနော၊ မိမိ၏။
သဗ္ဗစမ္မပဋိက္ခေပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
စမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၆-ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ “ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥစ္ဆုရသံ၊ ကြံရည်ကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ ၍”။ ဣတိအာဒီနံ၊ ဤအစရှိကုန်သော။ ပဒါနံ၊ တို့၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ မိစ္ဆာ၊ မှားသောအားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ “ဥစ္ဆုရသံ ဥပါဒါယာ”တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဥစ္ဆုရသော၊ ကြံရည်သည်။ ဖာဏိတံ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ “အပက္ကာ ဝါ”တိ ဝစနံ၊ အပက္ကာ ဝါ-ဟူသော စကားသည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အပက္ကဝစနေန၊ အပက္က သဒ္ဒါဖြင့်။ ဥစ္ဆုရသဿ၊ ကြံရည်ကို။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အထ ယဒိ၊ အကယ်၍။ “ပက္ကာ ဝါ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိရာ။ ဣတိ၊ သို့။ ဥတ္ထရံ၊ အလွန်။ ဝုတ္ထံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အနုတ္တရံ၊ မလွန်။ ဣတိ၊ သို့။ သာဓိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သောစေတေဟိ အပက္ကာ ဝါ၊ မချက်အပ်သည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။
၂၆၂။ တေလပရိဘောဂေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သတ္တာဟကာလိကပရိဘောဂေန၊ သတ္တာဟကာလိက ဟူသော သုံးဆောင်ခြင်းဖြင့်။
၂၆၃။ သတိ ပစ္စယေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သတိပစ္စယတာ၊ ကို။ ဂိလာနာ ဂိလာနာ ဂိလာနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ ၏ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝိကာလဘောဇနာသိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ အနာပတ္တိဝါရေ၊ ၌။ ယာမကာလိကာ ဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဏ္ဏမ္ပိ၊ သုံးပါးကုန်သော ကာလိကတို့၏လည်း။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ သတိပစ္စယတာ၊ သတိပစ္စယအဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ၊ ၌။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဂိလာနဿ၊ နာသောရဟန်းအား။ ဂုဠံ၊ တင်လဲကို။ အဂိလာနဿ၊ မနာသော ရဟန်းအား။ ဂုဠောဒကံ၊ တင်လဲရေကို။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ ဂိလာနဿ၊ အား။ ဥဒကသမ္ဘိန္နံ၊ ရေနှင့်ရောသော လောဏသောဝီရ ကဆေးကို။ အနုဇာနာမိ၊ ခွင့်ပြု၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ “သတိပစ္စယတာ ဂိလာနာဂိလာနဝသေန ဒုဝိဓာ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ အညထာ - အညေ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ ဂုဠောဒကာဒီသု၊ တင်လဲရည်အစရှိသော အနက်တို့၌။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တတောဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ ပါဠိဝိရောဓော၊ ပါဠိနှင့်ဆန့်ကျင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ပိဠေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပိသိတတေလေဟိ၊ ကြိတ်အပ်ကုန်သော နှမ်းဆီတို့ဖြင့်။ ကောဠဖလန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကောဠရုက္ခဿ၊ သမင်စာပင်၏။ ဖလံ၊ အသီးတည်း။ “ဝါ၊ ကား။ မဒနဖလံ၊ ယစ်စေတတ်သောအသီးတည်း”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ဟိင်္ဂုဇတု နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဟိင်္ဂု ရုက္ခဿ၊ ရှိန်းခိုပင်၏။ ဒဏ္ဍပလ္လဝပပါဠပါကနိပ္ဖန္နာ၊ အရိုး , ရွက်နု , ရွက်ညွန့်တို့ကို ချက်၍ပြုသော ရှိန်းခိုတည်း။ ဟိင်္ဂုသိပါဋိကာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တဿ၊ ထိုရှိန်းခိုပင်၏။ မူလသာခပါကနိပ္ဖန္နာ၊ အမြစ်, အခက်တို့ကို ချက်၍ပြုသော ရှိန်းခိုတည်း။ တကံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တဿ ရုက္ခဿ၊ ထို ရှိန်းခိုပင်၏။ တစပါကောဒကံ၊ အခေါက်ကိုချက်သောရေတည်း။ တကပတ္တီ တိ - တကပတ္တိ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တဿ ရုက္ခဿ၊ ၏။ ပတ္တဝါ ကောဒကံ၊ အရွက်ကိုချက်သောရေတည်း။ တက္ကပဏ္ဏီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ ရုက္ခဿ၊ ၏။ ဖလပါကောဒကံ၊ အသီးကို ချက်သောရေတည်း။ အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ “တကံ နာမ၊ တကမည်သည်ကား။ လာခါ၊ ချိပ်တည်း။ တကပတ္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိတ္တိမလောမလာခေါ၊ ကိတ္တိမလောမမည်သော ချိပ်တည်း။ တကပဏ္ဏီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပက္ကလာခါ၊ ချက်သောချိပ်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဥဗ္ဘိဒံ နာမ၊ ဥဗ္ဘိဒ ဆားမည်သည်ကား။ ဦသပံသုမယံ၊ ပေါက်သော မြေမှုန့်ဖြင့်ပြုသော ဆားတည်း။
၂၆၄။ ဆကဏံ၊ ဆကဏ ဆားသည်။ ဂေါမယံ၊ နွားချေးဖြင့်ပြုသော ဆားတည်း။ ပါကတိကစုဏ္ဏံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အပက္ကကသာဝစုဏ္ဏံ၊ မချက်သော အဖန်အမှုန့်တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ “ဌပေတွာ ဂန္ဓစုဏ္ဏံ သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ စာလိတေဟီဟိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပရိဿာဝိ တေဟိ၊ ဆင့်အပ်ကုန်သော အမှုန်တို့ဖြင့်။
၂၆၅။ နာနာသမ္ဘာရေဟိ ကတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နာနာသဓေဟိ၊ အထူးထူးကုန်သော ဆေးတို့ဖြင့်။
ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၂၇၆-၈။ “ဗုဒ္ဓပ္ပမုခ”န္တိ၊ ၍။ အာဂတဋ္ဌာနေ၊ ၌။ “ဘိက္ခုသံဃော”တိ၊ ၍။ အဝတွာ၊ ၍။ ဘဂဝန္တမ္ပိ၊ ဘုရားမြတ်စွာ ကိုလည်း။ သင်္ဂဟေတုံ၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းငှာ။ “သံဃော”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ နာဂေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟတ္ထီ၊ ဆင်တည်း။
၂၇၉။ သမ္ဗာဓေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝစ္စမဂ္ဂေ၊ ဝစ္စမဂ်၌။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်း၏။ ဘိက္ခုနိယာ စ၊ ၏လည်း။ ပဿာဝမဂ္ဂေပိ၊ ပသာဝမဂ်၌လည်း။ အနုလောမတော၊ လျော်သောအားဖြင့်။ ဒဟနံ ပဋိက္ခေပါဘာဝါ၊ ကျပ်ထုပ်ထိုးခြင်းကို ပယ်ခြင်း၏ မရှိသော ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ သတ္ထဝတ္တိကမ္မံ၊ ဓားဖြင့် ဖောက်ခွဲသော အမှုသည်။ အနုလောမတော၊ လျော်သောအားဖြင့်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်သနည်း။ ဣတိ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်။ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပဋိက္ခိတ္တပဋိက္ခေပါ၊ ပယ်သင့်သော အရာကိုသာ ပယ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဿ၊ ပယ်အပ်သော အရာ၏။ တပ္ပရမတာဒီပနတော၊ ထို ဆိုအပ်သောအရပ်လျှင် အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြတတ်သောကြောင့် လည်းကောင်းတည်း။ ကိံ၊ အဘယ်အဓိပ္ပာယ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပဋိက္ခိတ္တမ္ပိ၊ ပယ်အပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ သတ္ထကမ္မံ၊ ဓားဖြင့် ဖောက်ခွဲသော အမှုကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ၊ ပေါင်း၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ “န ဘိက္ခဝေ။ ပ။ ထုလ္လစ္စ ယဿာ”တိ၊ ၍ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ သတ္ထကမ္မဿ၊ ၏။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဠိဖြင့်။ သမ္ဗာဓဿ၊ သမ္ဗာဓဌာန၏။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ (သာမန္တာဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။) ဒွင်္ဂုလံ၊ လက်နှစ်သစ်။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ နာမ၊ ပယ်အပ်သော အရာမည်သည်။ သတ္ထဝတ္တိကမ္မတော၊ ထက်။ ဥဒ္ဓံ၊ အလွန်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ကိဉ္စ ဘိယျော၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ သမ္ဗာဓေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ သတ္ထကမ္မံ၊ ကို။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ သမ္ဗာဓဿ၊ သမ္ဗာဓဌာန၏။ သာမန္တာ၊ မှ။ ဒွင်္ဂုလမ္ပိ၊ လက်နှစ်သစ်ကိုလည်း။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေဿသ၊ ထိုသမ္ဗာ ဓဌာန၏ လက်နှစ်သစ်အရပ်ကိုသာလျှင်။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ ထို့ထက် အလွန်ဖြစ်သော အနက်ကို။ ပဋိက္ခေပေါ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသတ္ထကမ္မ-ဟူသောပုဒ်၌။ “သတ္ထံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ သတ္ထဟာရကံ ဝါဿ ပရိယောသေယျာ”တိ အာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ယေန၊ အကြင်ဓားအစရှိသော ဝတ္ထုဖြင့်။ ဆိန္ဒတိ၊ ဖောက်ခွဲ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုဖောက်ခွဲသော ဝတ္ထုအပေါင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ “ကဏ္ဋကေန ဝါ”တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤ ခန္ဓက၌။ ခါရဒါနံ ပန၊ သည်ကား။ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ လေပမုခေန၊ လေပလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ပသာခေ၊ ပသာခ၌။ အနုညာတံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧကေ ပန၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်ကား။ “သတ္ထကမ္မံ ဝါ”တိ ပါဌံ၊ ကို။ ဝိကပ္ပေတွာ၊ အထူးကြံ၍။ ဝတ္ထိကမ္မံ၊ ပုဆိုးဖြင့်စည်းသော အမှုကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဝတ္ထီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဂ္ဃိကာ၊ ပုဆိုးကြမ်းကို။ ဝုစ္စတိ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ တာယ၊ ထို ပုဆိုးကြမ်းဖြင့်။ ဆိန္ဒနံ၊ ဖြတ်ခြင်းသည်။ ဝတ္ထိကမ္မံ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဏ္ဏယန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသို့ ဆိုသောအရာတို့ကို။ “သတ္ထဟာရကံ ဝါဿ ပရိယေသေယျာ”တိ ဣမဿ၊ ၏။ ပဒဘာဇနိယံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ အဏ္ဍဝဍ္ဎိတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝါဘဏ္ဍကော၊ မုတ္တရှိသော သူတည်း။ ဝါ၊ လေဖောင်းသော အဥနာရှိသော သူတည်း။ အာဒါနဝတ္တီ တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာနဟဝတ္တိ၊ ပုဆိုးကြမ်းသွင်းခြင်းတည်း။
ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
မနုဿမံသပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ
၂၈၀။ “န ဘိက္ခဝေ မနုဿမံသံ။ ပ။ ထုလ္လစ္စယဿာ ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ “န စ ဘိက္ခဝေ အပ္ပဋိဝေက္ခိ တွာ။ ပ။ ဒုက္ကဋဿာ”တိ စ၊ ၍လည်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အပ္ပဋိဝေက္ခဏဒုက္ကဋဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ထုလ္လစ္စယဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွေ အာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ကပ္ပိယမံသေပိ၊ အပ်သော အသား၌လည်း။ အပ္ပဋိဝေက္ခဏပစ္စယော၊ မဆင်ခြင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒုက္ကဋမေဝ၊ ဒုက္ကဋ်အာပတ်သင့်သည်သာ လျှင်တည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “မံသဘာဝံ၊ မံသအဖြစ်ကို။ ဇာနန္တောဝ၊ သိသည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပူဝါဒီသု၊ မုန့် စသည်တို့၌။ အဇာနန္တဿ၊ မသိသောသူ၏။ ပစ္စဝေက္ခဏာ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ကာ၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရာရှိပါအံ့နည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဇာနန္တောပိ၊ မသိသော်လည်း။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သာမညေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
မနုဿမံသပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဟတ္ထိမံသာဒိပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ
“ဧသံ၊ ထို ဆင်အစရှိသော သတ္တဝါတို့၏။ အဋ္ဌိပိ၊ အရိုးသည်လည်းကောင်း။ လောဟိတမ္ပိ၊ အသွေးသည်လည်းကောင်း။ စမ္မမ္ပိ၊ အရေသည်လည်းကောင်း။ လောမမ္ပီ၊ အမွေးသည်လည်းကောင်း။ န ကပ္ပတိ၊ မအပ်။”
ဣတိ၊ သို့။ ခုဒ္ဒသိက္ခာဂါထာပဒဿ၊ ခုဒ္ဒသိက္ခာ ဂါထာပုဒ်၏။ အတ္ထောစ၊ သည်လည်းကောင်း။ အဓိပ္ပာယော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ သုဝိညေယျော၊ သိလွယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနာဒရိယဒုက္ကဋံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဥဒကမနုဿာဒိမံသမ္ပိ၊ ရေလူ အစရှိသည်တို့၏ အသားသည်လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ နာဂရောဇေန၊ နဂါးမင်းသည်။ ဝုတ္တာဒီနဝေ၊ ဆိုအပ်သော အပြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဥဇ္ဈာယနာဓိကာရမေဝ၊ ကဲ့ရဲ့သော အရာကိုသာလျှင်။ ကဟေတွာ၊ ၍။ “ပဋိကူလတာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဟတ္ထိမံသာဒိပဋိက္ခေပကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၂၈၃။ ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗောတိ ဣဒံ၊ သည်။ သင်္ဂီတိကာရက ဝစနံ၊ သံဂါယနာ သုံးတန်တင်ခြင်းကို ပြုကုန်သော ဆရာတို့၏ စကားတည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တမေဝ သိက္ခာပဒံ၊ ကိုလျှင်။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ နှစ်ကြိမ်။ န ပညာပေသိ၊ ပညတ် တော်မမူ။ ဧဝရူပေသု၊ ဤသို့ သဘောရှိသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဌမပညတ္တမေဝ၊ ပထမပညတ်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဆိုသော်လည်း။ တေ ဘိက္ခူ၊ ထိုရဟန်း တို့သည်။ သာပတ္တိကာ၊ အာပတ်ရှိကုန်သည်။ န စ ဇာတာ၊ မဖြစ်ကုန်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ န ဇာတာ၊ မဖြစ်ကုန်သနည်းဟူမူကား။ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒဿ၊ ၏။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ၊ အဋ္ဌုပတ္တိကြောင့်။ န ဇာတာ၊ မဖြစ်ကုန်။ “အပိစ၊ တနည်းကား။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ကာလေဿဝ၊ စောစောကလျှင်။ ပဏ္ဍိယ စရိတွာ၊ ဆွမ်းခံ၍။ ဘုဉ္ဇိမှ၊ စားကုန်ပြီ”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မာတိကာဝိဘင်္ဂေ စ၊ မာတိကာကို အကျယ်ဝေဖန်သော ပဒဘာဇနီ၌လည်း။ “ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပဉ္ဇန္နံ ဘောဇနာနံ၊ တို့တွင်။ အညတရေန၊ တပါးပါးသော။ ဘောဇနေန၊ ဖြင့်။ နိမန္တိတော၊ ဖိတ်အပ်၏။ တံ၊ ထို ဖိတ်အပ်သော ဘောဇဉ်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ အညံ၊ တပါးသော။ ပဉ္ဇန္နံ ဘောဇနာနံ၊ တို့တွင်။ အညတရံ၊ သော။ ဘောဇနံ၊ ကို။ ဘုဉ္ဇတိ၊ စား၏။ ဧတံ၊ ဤ ဘောဇဉ်သည်။ ပရမ္ပရဘောဇနံ နာမ၊ မည်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညံ ဘောဇနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ နိမန္တနတော၊ ဖိတ်သောအားဖြင့်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော ဘောဇဉ်တည်း။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘောဇ္ဇယာဂု၊ ဘောဇ္ဇယာဂုသည်။ ဝါ၊ ဟင်းဇာတ်ယာဂုသည်။ န၊ မဟုတ်။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ လဒ္ဓလေသေန၊ ရအပ်သော အမြွက်ရှိသော။ ထေရေန၊ အရှင်ဥပါလိထေရ်သည်။ နိစ္စဘတ္တာဒိပက္ခေပေါ၊ နိစ္စဘတ် အစရှိသည်ကို ထည့်ခြင်းကို။ ကတော ယထာ၊ ပြုသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ကထိနက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ ပရမ္ပပရဘောဇနံ၊ ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ “အတ္ထတကထိနာနံ ဝေါဘိက္ခဝေ ဆ ကပ္ပိဿန္တီ”တိ၊ ၍။ ကိမတ္တံ၊ ငှာ။ န ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ အာဟ၊ ၏ (ပြန်)။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ ယထာဝုတ္တလေသိဒဿနတ္ထံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်သော အမြွက်ကို ပြခြင်းငှာ။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ အညထာ-အညသ္မိံ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ဣဒံ သိက္ခာ ပဒံ၊ ကို။ ဝေသာလိယံ၊ ဝါ၊ ၌လည်းကောင်း။ အန္ဓကဝိန္ဒေ ဝါ၁၊ ၌ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးသော အရပ်တို့၌။ ဥပဍ္ဎ ပဍ္ဎေန၊ ထက်ဝက်ထက်ဝက်အားဖြင့်။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ နော စေ သိယာ၊ အကယ်၍ မဖြစ်အံ့။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ သာပတ္တိကာ၊ အာပတ်ရှိကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ သာပတ္တိယာ၊ တို့သည်။ န သိယုံ၊ မဖြစ်ကုန်ရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အပဋိက္မိတ္တေပိ၊ မပယ်သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ ကုက္ကုစ္စဒဿနတော၊ ကုက္ကုစ္စကို မြင်သောကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “တေန ဟိ ဗြာဟ္မဏ ဘိက္ခူနံ ဒေဟီတိ၊ ၍။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ၊ အလိုလိုရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ န ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ၊ မခံကုန်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ပရိဘုဉ္ဇထ၊ သုံးဆောင်ကုန်လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အာဏတ္တိယာ၊ စေတော်မူခြင်းဖြင့်။ ပရိဘုတ္တာနမ္ပိ၊ သုံးဆောင်ကုန်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ “ဣဒံ၊ ဤ ဝတ္ထုကို။ အမှာကံ၊ ငါတို့အားသာ။ ဩဒိဿကံ နု ခေါ၊ ရည်၍ ခွင့်ပြုသလော”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိမတိပ္ပတ္တာနံ၊ တွေးတောယုံမှားခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့၏။ ဝိမတိဝိနောဒနတ္ထံ၊ တွေးတောယုံမှားခြင်းကို ဖျောက်ခြင်းငှာ။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ယာဂုဉ္စ
၂၈၄။ ဂိလာနေဿဝ ဘဂတာ ဂုဋ္ဌော အနုညာတောတိ ဣဒံ၊ ကို။ “ယာနိ ခေါ ပန တာနိ ဂီလာနာနံ ဘိက္ခူနံ ပဋိသာယနီယာနီ”တိ ဝစနဝသေန၊ ပဋိသာယနီယာနိ-ဟူသော စကား၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ တေ၊ ထို ရဟန်းတို့သည်။ ဣဓ ပဋိဂ္ဂဟ ဏေ၊ ဤဝတ္ထုကို ခံရာ၌။ ကုက္ကုစ္စာယိံသု၊ အလိုလိုဖြစ်ကုန်၏။ ဣဓပန၊ ဤခန္ဓကပါဠိ၌ကား။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဂိလာနဿ ဂုဠောဒက”န္တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ ဂုဠာဓိကာရတ္တာ၊ တင်လဲ၏ အရာဖြစ်သောကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အနုညာတဉ္စ၊ ခွင့်ပြုသော သိက္ခာပုဒ်ကိုလည်း။ ဝတွာ၊ ၍။ အဂိလာနဿ၊ မနာသော ရဟန်းအား။ ဂုဠောဒကံ၊ တင်လဲရည်ကို။ အနုညာတံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဂိလာနေန၊ နာသော ရဟန်းသည်။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဂုဠော၊ တင်လဲကို။ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗေ၊ ၏။ ဂုဠောဒကံ၊ တင်လဲရည်သည်။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်းတည်း။ အသတိပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ဝဋ္ဋိ၊ ၏။ ဣတိ ဣမံ ဝိသေသံ၊ ဤအနက်အထူးကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂုဠောဒက တို့တွင်။ “ဂုဠောဒကံ၊ သည်။ ကာလိကေသု၊ ကာလိကတို့တွင်။ သတ္တာဟ ကာလိကံ၊ ကတည်း။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဩဒိဿ၊ ရည်မှတ်၍။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တာဟာတိက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထို စကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဥဒကသမ္ဘိန္နတ္တာ၊ ရေနှင့် ရောသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တာဟကာလိကဘာဝံ၊ ကို။ ဇဟတိ၊ စွန့်၏။ “အမ္ဗာဒိ၊ သရက်အစရှိသည်သည်။ ဥဒကသမ္ဘိန္န၊ သော်။ ယာမကာလိကံ၊ ယာမကာလိကသည်။ ဇာတံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ သတ္တာဟကာလိကံ၊ ကို။ ဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။
၂၈၅။ သုညာဂါရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ၊ စတုတ္ထဈာန်တည်း
ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၂၉၅။ ဩရဝသဒ္ဒန္တီပိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဟာသဒ္ဒံ၊ ကျယ်သော အသံတည်း။ ဗဟူဟိ သမ္ပရိဝါရေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကေနာပိ၊ တယောက်တည်းဖြင့်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ “ဗဟူသု၊ များစွာသောရဟန်းတို့တွင်။ ဧကဿပိ၊ တယောက်သောရဟန်း၏လည်း။ ဝစနေန၊ စကားနှင့်။ သမာ၁၊ တူသည်။ ဝါ၊ ညီသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အာမသိတွာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အနာမသိတေ၊ မကိုင်သည်ရှိသော။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ “ဒေါသော နတ္ထီ တိ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ သေသာပိ၊ ကြွင်းသော အဋ္ဌကထာတို့ကိုလည်း။ အနုညာတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်၏။ “ဘိတ္တိံ၊ နံရံကို။ ဥပမေန္တေ၊ နှိုင်းယှဉ် ပိုင်းခြားပြီးသော်။ တနည်း-ဘိတ္တိံ၊ နံရံကို။ ဥပသေန္တေ နိဋ္ဌိတေ၊ ပြီးစေသော်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ တံ၊ ထိုအဖြေကို။ စေပူရေန္တိ နိဋ္ဌိတေ၊ ပြီးစေသော်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ တံ၊ ထိုအဖြေကို။ စေပူရေန္တိ၊ အကယ်၍ပြည့်စေကုန်အံ့။ တတ္ထ၊ ၌။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်။ (ဤတွင် ဘိတ္တိံ စေ ဥပမေန္တေ ဥပသန္တေ-ပါဌ် နှစ်ထွေရှိ၏။) ပကတိဘူမိယံ ယေဝ၊ ပကတိ မြေ၌သာလျှင်။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ “ဣဋ္ဌကာဒီဟိ ကတာစယဿာ”တိအာဒိနာ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ ဝိယ၊ ဆန့်ကျင် သကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။ မတ္တိကာပိဏ္ဍံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အသတိယာ၊ သတိလျော့သဖြင့်။ အနဓိဋ္ဌိတာယ၊ အဓိဋ္ဌာန် မတင်မိသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မဆောက်တည်မိသည်ရှိသော်။ သရိတဋ္ဌာနတော၊ အောက်မေ့မိရာ အရပ်မှ။ ပဋ္ဌာ၊ စ၍။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ စေ၊ အဓိဋ္ဌာန် သည်ဖြစ်အံ့။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဌိတမေဝ၊ တည်သော ဘဏ္ဍာသည်။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်။ ဥပရိ၊ ၌။ ဌိတမေဝ၊ တည်သော ဘဏ္ဍသည်သာလျှင်။ ကပ္ပိယံ၊ ၏။ အယံ၊ ဤသည်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ ကပ္ပိယကုဋိကိစ္စံ၊ ကပ္ပိယကုဋိကိစ္စကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဒေမ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဘောဇနသာလ ပန၊ ဆွမ်းစားဇရပ် သည်ကား။ သေနာသနမေဝ၊ ကျောင်းပင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဆွမ်းစားဇရပ်၌။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အပရေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အကတေပိ၊ မပြုသော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။
မဟာဝဂ္ဂ ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
“မုခသန္နိဓိ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဘောဇနကာလေ၊ စားသောအခါ၌။ သန္နိဓိ၊ သန္နိဓိတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ မုခသန္နိဓိ နာမ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုဘောဇနသန္နိဓိ၏။ နာမံ၊ တည်း။ “သန္နိဓိ၊ သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ပါစိတ္တိယံ၊ သည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ မုခသန္နိဓိ ပန၊ သည်ကား။ ဒုက္ကဋံ၊ ဒုက္ကဋ်ဝတ္ထုတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သန္နိဓိ၊ ကို။ အနဓိပ္ပေတာ၊ အလိုမရှိအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “တဿ၊ ထိုသာမဏေ၏။ သန္တကံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အနပေက္ခံ၊ ငဲ့ခြင်းမရှိသော။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ စွန့်ခြင်းကို။ နာဓိပ္ပေတံ၊ မလိုအပ်။ စီဝရဝိကပ္ပနေ ဝိယ၊ သင်္ကန်းကို ဝိကပ္ပနာပြုသော အရာ၌ကဲ့သို့။ ကပ္ပိယမတ္တံ၊ အပ်အောင်ပြုခြင်း မျှကို။ ဝိညာတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ ကေစိ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၃၀၀။ “အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ ပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ အကပ်ခံအပ်သော ဝတ္ထုကို။ ပုရေဘတ္တမေဝ၊ နံနက်အခါ၌သာလျှင်။ ပရိစ္စဇိတွာ၊ စွန့်၍။ သာမဏေရာ ဒီဟိ၊ သာမဏေအစရှိသည်တို့သည်။ ပါနကံ၊ အဖျော်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒိန္နေ၊ ပေးသည်ရှိသော်။ ပုရေဘတ္တမေဝ၊ နံနက်အခါ၌သာလျှင်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ပစ္ဆာဘတ္တံ၊ မွန်းလွဲသောအခါ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သဝတ္ထုကပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ဝတ္ထုနှင့်တကွ ခံသောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို အဖျော်၌။ ပုန ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ တဖန်ခံခြင်း၌။ နိဒ္ဒေါသတ္တာ၊ အပြစ်မရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပုရေဘတ္တမေဝ၊ နံနက်အခါ၌သာလျှင်။
၃၀၅။ ဒွေ ပဋာဒေသနာမေနဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စီနပဋ္ဋသောမာရ ပဋ္ဋနိ၊ စိန့်ပြည်၌ဖြစ်သော ပုဆိုး, သောမာရအရပ်၌ ဖြစ်သော ပုဆိုးတို့ကို။ တီဏီတိ ပဒေ၊ ၌။ ပတ္တုဏ္ဏေန၊ ပတ္တုဏ္ဏတိုင်း၌ဖြစ်သော ပုဆိုနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ တီဏိ၊ သုံးပါးတို့ကို။ ဣဒ္ဓိမယိကံ၊ ဣဒ္ဓိမယိသင်္ကန်းသည်။ ဧဟိဘိက္ခူနံ၊ ဧဟိဘိက္ခုရဟန်းတို့အား။ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်သော သင်္ကန်းတည်း။ ဒေဝဒတ္တိယံ၊ ဒေဝဒတ္တိယသင်္ကန်း သည်။ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရေန၊ အနုရုဒ္ဓါမထေရ်သည်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော သင်္ကန်းတည်း။ “ယာမာတိက္ကမေ၊ ယံကိုလွန်ရာ၌။ သန္နိဓိဝ သေန၊ သန္နိဓိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သတ္တာဟာတိက္ကမေ၊ ခုနစ်ရက်ကို လွန်ရာ၌။ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပဒဝသေန၊ ဘေသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇-ကထိနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ကထိနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရပ္ပဟောနကန္တိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ “နအညတြ သံဃာဋိယာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန အန္တရဝါသကေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိန”န္တိ ဣမာယ ပါဋ္ဌိယာ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈနံ ဝိယ၊ ဆန့်ကျင်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ အယံ ပါဋ္ဌိ၊ သည်။ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ၊ တို့တွင်။ အညတရဝိရဟေနာပိ၊ တပါးပါးကင်းသဖြင့်လည်း။ ကထိနံ၊ ကို။ န အတ္ထတံ၊ မခင်းအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုရာ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တဒတ္ထဇာနနတော၊ ထိုပါဠိ၏ အနက်ကို သိသောကြောင့်တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ၊ တို့တွင်။ အညတရဝိရဟေန၊ တပါးပါးမှ ကင်းသဖြင့်။ ကထိနံ၊ ကထိန်ကို။ အတ္ထတံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝါ၊ အနတ္ထတံ၊ မခင်းအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေတုကာမော၊ ပြခြင်းငှာ အလိုရှိတော်မူသော။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တံ၊ ပါဠိံ၊ ထိုပါဠိကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို ဒီပေတုကာမော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ တံ ပါဠိံ၊ ကို။ ယဒိ အာဟ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ “အညတြ သင်္ဃာဋိယာ ဥတ္တရာသင်္ဂေန အန္တရဝါသကေနာ”တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဟောအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုစကားကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဓိပ္ပာယဇာနနတောဝ၊ အဓိပ္ပာယ်ကို သိသောကြောင့်သာတည်း။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ သင်္ဃာဋိယာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထရနတုကာမော၊ ခင်းလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ သင်္ဃာဋိယာ၊ ဒုကုဋ်ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ န အတ္ထတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရတ္ထာပိ၊ ဤမှတပါးသော ကိုယ်ဝတ်, သင်းပိုင်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ သုက္ကပက္ခေ၊ ၌။ “သင်္ဃာဋိယာ အတ္ထတံ ဟောတီ”တိအာဒိနာနယေန၊ ဤသို့အစရှိသောနည်းဖြင့်။ ဧကမေဝ စီဝရံ၊ တထည်သော သင်္ကန်းကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ “စတုဝီသတိယာ အာကာရေဟိ ကထိန”န္တိ ဣမံ၊ ဤပါဠိကို။ ယထာရဟံ၊ ဖြစ်ထိုက်သည်အားလျော်စွာ။ ဥက္ကဋ္ဌကောဋိယာ၊ လွန်သော အပိုင်းအခြားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိ တဗ္ဗံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ က'ှာပက္ခေ၊ ကဏှပက္ခေ၌။ ဥလ္လိခိတ။ပ။နိဿီ မဋ္ဌာနုမောဒနာနံ၊ ဥလ္လိခိတ။ ပ။ နိဿီမဋ္ဌအနုမောဒနာတို့၏။ သမ္ဘဝန္တာနံ၊ ဖြစ်သင့်ကုန်သော။ စတုဝီသတိယာ အာကာရာနံ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါးကုန်သော အခြင်းအရာတို့၏။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အဘာဝေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အသမ္ဘဝန္တာနံ၊ မဖြစ်သင့်ကုန်သော။ နိမိတ္တကတာဒီနံ၊ တို့တွင်။ အညတရဘာဝေနပိ၊ တပါးပါး၏အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ ကထိနံ၊ ကို။ န အတ္ထတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ
တတြ ဝစနေ၊ ထိုစကား၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတ္တုံ့သည်ကား။ မုခမတ္တ နိဒဿနံ၊ အမြွက်မျှကို ပြခြင်းတည်း။ ကဏှပက္ခေ၊ ၌။ “ဥတ္တရာသင်္ဂေန၊ ဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကထိန်ကို။ အတ္ထတေ၊ ခင်းသည်ရှိသော်။ သင်္ဃာဋိယာ၊ ဒုကုဋ်ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ကထိနံ၊ ကို။ အတ္ထတံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အန္တရဝါသကေန၊ ကို။ အညတြ၊ ကြဉ်၍။ ကထိနံ၊ ကို။ အတ္ထတံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်”။ ဣတိ ဝစနပ္ပမ္မာဏတော၊ ဤသို့ ဟောသော ပါဠိကို ပမာဏပြုသဖြင့်။ တံ ကထိနံ၊ ထို ကထိန်သင်္ကန်းကို။ အနတ္ထတံ၊ မခင်းအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ သုက္ကပက္ခေဝ၊ ၌လည်း။ “အနိမိတ္တကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိန”န္တိ၊ ၍။ ဝစနပ္ပမာဏတော၊ ဟောသော ပါဠိကို ပမာဏပြုသဖြင့်။ အနိမိတ္တကတေန၊ နိမိတ် မပြုသော သင်္ကန်းဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကို။ အတ္ထတေ၊ ခင်းအပ်သည်ရှိသော်။ တဉ္စ၊ ထိုသင်္ကန်းကိုလည်း။ ပရိကထာ၊ ပရိယာယ်စကားဖြင့်။ အနိမိတ္တကတေန၊ နိမိတ် မပြုသောသင်္ကန်းဖြင့်။ ကထိနေ၊ ကို။ အတ္ထတေ၊ ကို။ အတ္ထတေ၊ ခင်းအပ်သည်ရှိသော်။ တဉ္စ၊ ထိုသင်္ကန်းကိုလည်း။ ပရိကထာ၊ ပရိယာယ်စကားဖြင့်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပြုသော်လည်း။ ကထိနံ၊ ကို။ အတ္ထတမေဝ၊ ခင်းအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓောပိ၊ နှစ်ပါး အပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အယံ ဝိရောဓော၊ ဤသို့ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တနယေနေဝ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းဖြင့်သာလျှင်။ အဓိပ္ပာယေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ပရိဟာရော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ယော အာနိသံသံ ဗဟုံ ဒေတီတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စယလောလဘာဝံ ဝိယ၊ ပစ္စည်း၌ လော်လည်သော အဖြစ်ကဲ့သို့။ ဒီပေတိ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ယာဝဒတ္ထစီဝရံ၊ ယာဝဒတ္ထ စီဝရကို။ ပရိယေသန္တေ၊ ရှာမှီးခြင်း၏ အဆုံး၌။ ပညာပနမုခေန၊ ပညတ်ခြင်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ ဒွါရံ၊ အခွင့်ကို။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ သံဃာနုဂ္ဂဟတ္ထံ၊ သံဃာကို ချီးမြှင့်ခြင်းငှာ။ ဟောတိ၊ ၏။ “အကာတုံ န ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနာဒရိယေန၊ မရိုသေသော အားဖြင့်။ အကရောန္တဿ၊ မပြုသောရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ အနုမောဒါမာတိ ဣဒံ၁၊ ဤစကားကို။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိက ဝသေန၊ အလုံးစုံကို သင်္ဂြိုဟ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အနုမောဒါမီ”တိ၊ အနုမောဒါမိ ဟူ၍။ ဧကကေန၊ တယောက်ယောက်သည်။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရထာ၊ ဤမှ တပါးသော အပြားအား ဖြင့်။ “န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ မဟာအဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ ဆိုသတတ်။ ကထိနစီဝရံ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌဟိတွာ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်၍။ “ဣမာယ သင်္ဃာဋိယာ ကထိနံ အတ္ထရာမီ”တိ၊ ၍။ ဝါစာယ၊ ကို။ ဘိန္နမတ္တာယ၊ မြွက်ကာမျှဖြင့်။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ အတ္ထတံ၊ ခင်းခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ကမ္မဝါစာ ပန ဧကာယေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထိနဒုဿဿ ဧဝ၊ ကထိန်လျာပုဆိုး၏လျှင်။ ကမ္မဝါစာ၊ ကမ္မဝါစာတည်း။ သေသစီဝရဒါနေ၊ ကြွင်းသော သင်္ကန်းကို ပေးရာ၌။ အပလောကနမေဝ၊ ပန်ခြင်းမျှသာတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဧကသီမာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကဥပစာရသီမာယ၊ ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ကေစိ ပန၊ အချို့သော ဆရာတို့သည်ကား။ “ဗဒ္ဓသီမာ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ လိုအပ်၏။ ဧကသီမာယ၊ ၌။ ဧကဋ္ဌာနေ၊ တခုသောအရပ်၌။ အတ္ထရိတေ၊ ခင်းသည်ရှိသော်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရပ်တို့၌။ အတ္ထရိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ‘သဗ္ဗေ ဘိက္ခူ သန္နိပတိတွာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တေဟိပိ၊ ထို အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ အနုမောဒန္တေဟိ၊ အနုမောဒနာ ပြုကုန်သဖြင့်။ အတ္ထဂိတမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥပစာရေ၊ ကို။ ပရိစ္ဆိန္နေ၊ ပိုင်းခြားရှိသော်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသို့သော အရပ်၌။ လဒ္ဓံ၊ ရသော သင်္ကန်းသည်။ တေဟိ တေဟိ၊ ထိုထိုသို့သော ရဟန်းတို့သည်။ လဒ္ဓဗ္ဗံ၊ ရအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအစည်းအဝေးသို့။ ပဝိဋ္ဌေဟိပိ၊ ဝင်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ လဘိတဗ္ဗံ၊ ရအပ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သဗ္ဗေဟိပိ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ အတ္ထရိတတ္တာ၊ ခင်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အယံ ဝိသေသော၊ ဤအထူးကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ မဟာအဋ္ဌကထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ ဧဝမေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်အပ်၏။
၃၀၈။ စတုဝီသတိအာကာရဝန္တတာယ၊ နှစ်ဆယ့် လေးပါးသောအခြင်းအရာ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဟာဘူမိကံ၊ မဟာဘူမိကမည်၏။ “ဒီဃသိဗ္ဗိတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပစ္ဆာကတသိဗ္ဗနံ၊ နောက်ထပ်၍ ချုပ်ခြင်း။ ဝါ၊ ကား။ ဩဝဋ္ဋိတွာ၊ လိပ်၍။ သိဗ္ဗဗန္ဓနံ၊ တလုပ်အဖွဲ့တည်း။ ပဌမစိမိလိကာ ဃဋေတွာ ဌပိတာ ဟောတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထိနဒုဿံ၊ ကထိန်ပုဆိုးကို။ ဒုဗ္ဗလံ၊ အားနည်းရာကို။
( ဤတွင် တတော ဟိ-ဟု ဋီကာပါဌ်အချို့ရှိသည်။ ထို ပါဌ်၌- ဟိသစ္စံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသို့လှူသောကြောင့်။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဧကစ္စတော၊ သော။ ပ။ အာရောပေတိ၊ တင်၏-ဟု သမ္ဗန်ရာ၏။ ဆင်ခြင်ပါ။)
ဧတ္ထ၊ ၌။ စောဒကော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပံသုကူလာနိ၊ ပံသုကူဖြစ်ကုန်သော။ ကထိနဒုဿာနိ၊ တို့ကို။ ဝိကပ္ပနူပဂစ္ဆိမာနိ၊ ဝိကပ္ပနာ လောက်သော ငယ်စွာအဆုံးဖြစ်သော သင်္ကန်းတို့ကို။ ဒါတဗ္ဗောနိ ကိံ၊ ပေးအပ်ကုန်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ခုဒ္ဒကာနိပိ၊ ထိုအောက်ငယ်သော ပုဆိုးလွှာတို့ကုလည်း။ ဒါတဗ္ဗာနိ ကိံ၊ ပေးအပ်ကုန်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ (ပြန်)။ ဧတ္ထ၊ ဤ။ ခုဒ္ဒကာနိ၊ ငယ်သောပုဆိုး လွှာတို့ကို။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကမ္မဝါစာ၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထို ခုဒ္ဒက ပုဆိုးလွှာ၌။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ဣတိ ဧကေဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပုံသုကူလေန အတ္ထတံ ဟောတီ”တိ၊ ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ နယဒါနတော၊ နည်းကို ပေးသောကြောင့်။ ကုစ္ဆိစိမိလိကဘာဝေန၊ ကုစ္ဆိစိမိလိက အဖြစ်ဖြင့်။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ သဘာဝေန၊ သဘောအားဖြင့်။ အနဓိဋ္ဌာနူပဂဿ၊ အဓိဋ္ဌာန်မလောက်သော။ ကထိနဒုဿဿ၊ ကထိန်ပုဆိုး၏။ ပုရာဏစီဝရဘာဝေနေဝ၊ ရှေးသင်္ကန်း၏ အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ အဓိဋ္ဌာနာရဟဿပိ၊ အဓိဋ္ဌာန်ထိုက်သော်လည်း။ ကထိနစီဝရဘာဝါနုမတိမုခေန၊ ကထိန်သင်္ကန်း၏ အဖြစ်ဟူသောအလိုကို အဦးပြုသဖြင့်။ သဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ပဒါနတော၊ ပေးသောကြောင့်။ ခုဒ္ဒကာနိပိ၊ ငယ်သောပုဆိုးတို့ကုလည်း။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ကို။ ကထိနတ္တာရကော၊ ကထိန်ခင်းသော ရဟန်းသည်။ ဃဋေတွာ၊ စပ်၍။ ကထိနစီဝရံ၊ ကို။ ကရိဿတိ၊ ပြုလတ္တံ့။ ဣတိကတွာ ဣမိနာ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယုတ္တတရံ၊ သင့်သောအရာကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
နိစယသန္နိဓိ၊ သည်။ သံဃာယတ္တာ၊ သံဃာနှင့်စပ်၏။ သံဃေန၊ သည်။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ရတ္တာတိက္ကန္တံ၊ တညဉ့်လွန်သည်ဖြစ်၍။ နိဿဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ၊ စွန့်အပ်သောကြောင့်။ နိဿဂ္ဂိယန္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အဿ၊ ထို သင်္ကန်း၏။ ပဉ္စ ခဏ္ဍာနိ၊ ငါးပိုင်းရှိကုန်သော။ ပဋ္ဋာနိ၊ အလွှာတို့သည်။ ပမာဏံ၊ အတိုင်းအရှည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စကံ၊ ပဉ္စအမည်၏။ တေန ဝါ၊ ထို ငါးခဏ်းရှိသော သင်္ကန်းဖြင့်လည်းကောင်း။ အတိရိတ္တေန ဝါ၊ လွန်သော အခဏ်းရှိသော သင်္ကန်းဖြင့်လည်းကောင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ တဒဟေဝ သဉ္ဆိန္နေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ ကထိနတ္ထာရကဿ၊ ကထိန်ခင်းသော ရဟန်းအား။ ကမ္မဝါစံ၊ ကမ္မဝါစာကို။ ဝတွာ၊ ၍။ ဒိန္နေနေဝ၊ လှူအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ တဒဟေဝ၊ ထိုနေ့ ပင်လျှင်။ သဉ္ဆိန္နေန၊ ဖြတ်အပ်သော။ သမဏ္ဍလိကတေန၊ အိမ်ဝန်းနှင့်တကွ ပြုအပ်သော သင်္ကန်းသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒိန္နံယေဝ၊ လှူသော သင်္ကန်းကိုလျှင်။ ပရိဝါရေ၊ ပရိဝါပါဠိ၌။ “ပုဗ္ဗကရဏံ သတ္တဟိ ဓမ္မေဟိ သင်္ဂဟိတ''န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒါယကေန၊ ဒါယကာသည်။ ဒိယျမာနံ၊ လှူအပ်သော သင်္ကန်းကို။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပရိနိဋ္ဌိတပုဗ္ဗကရဏမေဝ၊ ပြီးပြီးသော ပုဗ္ဗကရဏရှိသော သင်္ကန်းကိုလျှင်။
၃၀၉။ အသန္နိဓိကတေန အတ္ထတံ ဟောတိ ကထိနန္တိ ဧတ္ထေ၊ ၌။ ကထိ နတ္ထာရမာသေယေဝ၊ ကထိန်ခင်းသော လ၌သာလျှင်။ ဒုဝိဓေပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ သန္နိဓိ၊ သန္နိဓိကို။ အဓိပ္ပေတော ကိံ၊ လိုအပ်သလော။ ဥဒါတု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ တတော၊ ထို မာသမှ။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေးကာလ၌လည်း။ အဓိပ္ပေတော ကိံ၊ လော။ ဒါယကေန ဝါ၊ အလှူ ဒါယကာသည်မူလည်း။ ကဒါ၊ အဘယ်အခါ၌။ ဒါတဗ္ဗံ၊ လှူအပ်သနည်း။ ကတိနတ္တာရမာသေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗံ ကိံ၊ လှူအပ်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ တတော၊ ထို။ အတ္ထာရမာသေပိ၊ ကထိန်ခင်းသော လတွင်လည်း။ အသုကသ္မိံ ဒိဝသေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ အတ္ထာရတ္ထာယ၊ ခင်းစိမ့်သောငှာ။ ဒမ္မိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်သလော။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်သလော။ ဣတိ ဣဒံ ကာရဏံ၊ ဤအကြောင်းကို။ ဝိစာရေတဗ္ဗံ၊ စိစစ်အပ်၏။ ကထိနတ္ထာရမာသေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဒုဝိဓေပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သန္နိဓိ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ လိုအပ်၏။ ဒါယကေနာပိ၊ သည်လည်း။ ဝဿာဝါသိကံ ဝိယ၊ ဝါဆိုသင်္ကန်းကဲ့သို့။ ကထိနစီဝရံ၊ ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဒိန္နံ၊ လှူခြင်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ကထိနဒါယကဿ ဝတ္တံ အတ္ထီ”တိ အာဒိနာ၊ သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧတံ၊ ဤအဋ္ဌကထာ စကားသည်။ ဥက္ကဋ္ဌမတ္တံ၊ ဥက္ကဋ္ဌာနည်းကို ပြခြင်းမျှသတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ကထိနံ နာမ အတိဥက္ကဋ္ဌံ ဝဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ အာဂမနံ၊ လာခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤ အတိဥက္ကဋ္ဌံ ဝဋ္ဋတိ-ဟူသော စကားကိုလည်း။ အာဂမနမေဝ၊ လာခြင်းကိုသာ။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဒိန္နံ၊ လှူသော သင်္ကန်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၁၀။ ကထိနဿတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကတိနတ္ထာရဿ၊ ကထိန်ခင်းခြင်းကို။ ဥဗ္ဘာရာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝူပသမာယ၊ ငြိမ်းခြင်းငှာ။ အပ္ပဝတ္တိယာ၊ မဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥဗ္ဘာရနိဒဿနံ၊ နုတ်ခြင်းကို ပြခြင်းသည်။ ကိမတ္ထိယံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ပုစ္ဆေယျ၊ အံ့။ ပဉ္စဟိ၊ အနာမန္တ-အစရှိသော ငါးပါးကုန်သော ဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိကာလပရိယန္တဒဿနေန၊ အနာပတ္တိကာလ အပိုင်းအခြားကို ပြသဖြင့်။ တေသု၊ ထိုငါးပါးကုန်သော အရာတို့၌။ သံဝရုပ္ပါဒနတ္ထံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်း အကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အညထာ-အညသ္မိံ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ “စီဝရကာလသမ ယော နာမ အနတ္ထတေ ကထိနေ ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမောမာသော၊ အတ္ထတေ ကထိနေ ပဉ္စ မာသာ”တိ၊ ၍။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ပက္ကမနန္တိကာဒိဥဗ္ဘာရာဘာဝေပိ၊ ပက္ကပနန္တိက အစရှိတော ကထိန်နုတ်ခြင်းမရှိသော်လည်း။ ပဉ္စဟိ၊ အနာမန္တစသော ငါးပါးသော ဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ ပဉ္စသု မာသေသု၊ ငါးလတို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိယေဝ၊ အာပတ်မသင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မိစ္ဆာဂါဟ၊ သည်။ ဝါ၊ မှားသော အယူသည်။
ကထိနာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
အာဒါယသတ္တကကထာဝဏ္ဏနာ
၃၁၁။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကေ၊ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကကထိန်နုတ်ခြင်း၌။ ဒွေပိ ပလိ ဗောဓာ ဧကတော ဆိဇ္ဇန္တီတိ၊ ဆိဇ္ဇန္တိ-ဟူ၍။ ဣဓ စ၊ ဤခန္ဓက၌လည်းကောင်း။ ပရိဝါရဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော စကားသည်။ ဣမိဿာ ခန္ဓကပါဠိယာ၊ ဤခန္ဓက ပါဠိနှင့်။ သမေတိ၊ ညီ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဧကတော၊ တပြိုင်နက်။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ပလိဗောဓတို့၏လည်း။ ဓုရနိက္ခေပဿ၊ ဝန်ချခြင်းကို။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “ဣဒံ၊ ဤအဆုံးအဖြတ်ကို။ ဗဟိ သီမာယမေဝ၊ သိမ်ပ၌သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ကထိနုဒ္ဓါရာ၊ ကထိန်နုတ်ခြင်းတို့သည်။ စတ္တာရော၊ လေးပါးတို့တည်း။ သိယာ၊ အချို့တို့ကိုကား။ အန္တောသီမာယ၊ သိမ်အတွင်း၌။ ဥဒ္ဓရိယျန္တိ၊ နုတ်အပ်ကုန်၏။ သိယာ၊ အချို့တို့ကိုကား။ ဗဟိသီမာယ၊ သိမ်ပ၌။ ဥဒ္ဓရိယျန္တိ၊ ကုန်၏။ နိဋ္ဌာနန္တိကော၊ နိဋ္ဌာနန္တိကကထိန်နုတ်ခြင်း။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော၊ သိန္နိဋ္ဌာနန္တကထိန်နုတ်ခြင်း။ နာသနန္တိကော၊ နုတ်ခြင်း။ အာသာဝစ္ဆေဒိကော၊ နုတ်ခြင်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိဝါရေ၊ ၌။ ယံ ပန ကထိနုဒ္ဓါရံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထို ကထိန်နုတ်ခြင်း လေးပါးတို့တွင်။ ဗဟိသီမာယ၊ ၌။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော၊ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကာ ကထိန်နုတ်ခြင်းကို။ ဥဒ္ဓရိယျတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဓ၊ ဤအဋ္ဌကထာ၌။ ဒဿိတ နယောဝ၊ ပြအပ်သော နည်းရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အန္တော သီမာယ၊ ၌။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော၊ သည်။ ကထံ ဟောတိ၊ နည်း။ အကတစီဝရံ၊ မပြုအပ်သော သင်္ကန်းကို။ အာဒါယ၊ လျက်။ န ပစ္စေဿံ၊ မပြုအံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဂတော၊ သွား၏။ ဂတဂတဋ္ဌာနေ၊ ရောက်ရာ ရောက်ရာအရပ်၌။ ဖာသုဝိဟာရံ၊ ချမ်းသာသော နေခြင်းကို။ အလဘန္တော၊ မရသောကြောင့်။ တမေဝ ဝိဟာရံ၊ ထိုနေမြဲသော ကျောင်းသို့လျှင်။ အာဂစ္ဆတိ၊ လာ၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ စီဝရပလိဗောဓော၊ စီဝရ ပလိဗောဓသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ၏။ သော စ၊ ထိုရဟန်းသည်လည်း။ ‘ဣမံ စီဝရံ၊ ဤသင်္ကန်းကို။ နေဝ ကာရေဿံ၊ မပြုအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ စိတ္တေ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နမတ္တေ၊ သော်။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အန္တောသီမာယ၊ ၌။ ဥဒ္ဓရိယျတိ၊ အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကော၊ သည်။ ဒုဝိဓော၊ ရှိ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏ ရဏ္ဌိပဒေ စ၊ ၌လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ရေးသော အရာသည်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ-အညသ္မိံ အာသနန္တိက သီမာတိက္ကန္တိက သဥဗ္ဘာရတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ အန္တောသီမာယ၊ ၌။ “နေဝိမံ စီဝရံ ကာရေဿ”န္တိ၊ ၍။ ပဝတ္တဥဗ္ဘာရော၊ ဖြစ်သော နုတ်ခြင်းသည်။ ဣတရေသု၊ တပါးကုန်သော နုတ်ခြင်းတို့၌။ သမောဓာနံ၊ ပေါင်းခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆာတိ၊ မရောက်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စီဝရကာလသီမာတိက္ကန္တိကော၊ သင်္ကန်းကာလဟူသော အပိုင်းအခြားကို လွန်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဥဗ္ဘာရေ၊ ကထိန်နုတ်ရာ၌။ စီဝရပလိဗောဓော၊ သည်။ ပဋ္ဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ဆိဇ္ဇန္တော ဝိယ၊ ပြတ်သကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။ အထ ခေါ၊ ထိုသို့ထင်သော်လည်း။ သာပေက္ခတာယ၊ ငဲ့ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ စီဝရကရဏေ၊ သင်္ကန်းကို ပြုရာ၌။ သဥဿာဟောဝ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ လေသံ၊ ဤအမြွတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပရိဝါရဝသေန၊ ပရိဝါပါဠိ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ “ဒွေ ပလိဗောဓာ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဆိဇ္ဇန္တီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ကတစီဝရော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤ သဟုဗ္ဘာရ၌။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။
၃၁၆။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ အတ္တနေ ပရိက္ခာရံ၊ မိမိပရိက္ခရာကို။ အနဝသေသေတွာ၊ မကြွင်းစေမူ၍။ ပက္ကမန္တော၊ သွားသော ရဟန်းကို။ “သမာဒါယ ပက္ကမတီ”တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ “ကထိနုဒ္ဓါရေ၊ ကထိန်နုတ်ရာ၌။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပုဂ္ဂလာဓိပ္ပာယဝိသေသေန၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏ အလို၏အထူးအားဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝါရဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ သမာဒါယဝါရာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ဂဏ္ဌိပဒေသု၊ တို့၌။ လိခိတံ၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ၌ ကား။ ပုဂ္ဂလာဓိပ္ပာယေန၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အလိုအားဖြင့်။ ပယောဇနံ၊ ကို။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပက္ကမနန္တိကဿ၊ ၏။ အဘာဝါ၊ ကြောင့်။ “ယထာ သမ္ဘဝ''န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိပ္ပကတေပိ၊ မပြီးသော်လည်း။ ဓုရနိက္ခေပဝသေန၊ ဓူရနိက္ခေပတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပက္ကမနန္တိကတာ၊ သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပက္ကမနန္တိကဝါရောပိ၊ ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဆိုအပ်၏။ ဣတိ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကလက္ခဏပ္ပသင်္ဂတော၊ သန္နိဋ္ဌာနန္တိက လက္ခဏာ၏ လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ န ဝတ္တဗ္ဗော၊ မဆိုအပ်။ အကတစီဝရဿ၊ ၏။ သဝနန္တိကတာ စ၊ သဝနန္တိကအဖြစ်သည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။
၃၂၁။ “စီဝရပဋိဝီသံ၊ အပဝိလာယမာနော”တိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ စီဝရပလိဗောဓသမင်္ဂံတံ၊ စီဝရပလိဗောဓနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကို အဿ၊ ထိုရဟန်းအား ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပဋိဝီသောတိဧတ္တ၊ ၌။ အတ္တာနော၊ မိမိအား။ ပတ္တဗ္ဗော၊ ရောက်အပ်သော။ စီဝရဘာဂေါ၊ သင်္ကန်းအစုတည်း။ အပဝိလာယမာနောတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာကင်္ခမာနော၊ အလိုရှိသည်သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ စီဝရလာတေ၊ သင်္ကန်းကို ရသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝဿံ ဝုတ္ထာဝါသေ၊ ဝါမှထသော ကျောင်း၌။ နိဋ္ဌာနနာသနန္တိကာနဉ္စ၊ နိဋ္ဌာနန္တိက နာသနန္တိကတို့၏လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အန္တရာမဂ္ဂေ၊ ခရီးအကြား၌။ ဧကံ၊ လည်းကောင်း။ ဂတဋ္ဌာန၊ ၌။ ဧကံ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဏ္ဏံတိကာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧကံ နဝကံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုနဝကမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ နိဋ္ဌာန၊ သိန္နိဋ္ဌာန၊ နာသနန္တိက သီမာတိက္ကန္တိက သဥဗ္ဘာရာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဖာသုဝိစာရပဉ္စကံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံသော မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ ပါကဋောဝ၊ ထင်ရှားသည်သာလျှင်တည်း။ အယံ ပန၊ ဤ ဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ ပဉ္စကေ၊ ၌။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ သမဒါယဝါရော၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ပစ္စေ္ထဿ”န္တိ၊ ၍။ ပစ္စဿ”န္တိ၊ ၍။ ပစ္စာဂမနာဓိပ္ပာယတော၊ တဖန်လာခြင်းကို။ အလိုရှိရာသောကြောင့်တည်း။
၃၂၅။ ဒွေမေ ဘိက္ခဝေ ကထိနဿ ပလဗောဓာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထိနတ္ထာရဿ၊ ကထိန်ခင်းခြင်း၏။ အနုပဗန္ဓနုပစ္စယာ၊ အစဉ်စပ်ခြင်းဟူုသောအကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
အာဒါယသတ္တိကကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ကထိနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ ကထိနက္ခန္ဓကအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
ဂ- စီဝရက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဇီဝက ဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၃၂၈။ အမောဟဇာတိကတ္တာ၊ မတွေဝေသော သဘောရှိသောကြောင့်။ န စိရေဿဝ၊ မကြာမြင့်မီပင်လျှင်။ ဝညုတံ၊ သိကြားလိမ္မာသည်၏ အဖြစ်သို့။ ပါပုဏိ၊ ရောက်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ တေ၊ သင်၏။ ပိတာ၊ အဖတည်း။ ကေနဋ္ဌေန၊ အဘယ်သဘောကြောင့်။ ပိတာ၊ အဖဖြစ်သနည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တွံ၊ သင့်ကို။ အယာပိ၊ ငါသည်လည်း။ ပေါသပိတော၊ မွေးမြူစေအပ်၏။ ဣတိ၊ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပိတာ၊ အဖမည်၏။
၃၂၉။ “သက္ကေ ဝြိဿဌမတ္တေ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ (သက္ကေန ဝိဿဋ္ဌမတ္တေ -ဟုအဌေကထာပါဌ်ရှိသည်။)။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒေ၊ ၌။ ဝိဿမတ္တောဝ၊ လွှတ်ကာမျှသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊
ဇီဝကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဇ္ဇောတရာဇဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၃၃၄။ ဘုဉ္ဇိတံ နိသိန္နဿတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဓမ္မပဒေ၊ ၌။ “ဗဟိနဂရေ ဒိသွာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွီသု ဒိသွာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွီသုဒိဝသေသု၊ နှစ်ရက်တို့၌။ ဒိန္နံ၊ ပေးလှုအပ်၏။ နေန၊ ကြောင့်။ တေသု၊ ထိုရပ်တို့ ၌။ ဧကေကံ၊ တခုတခုကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဒွီသု၊ နှစ်စောင်ကုန်သော။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ပဇ္ဇောတရာဇဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၃၃၆။ ကဗဠေ ကဗဠေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂုဠာဒီသု၊ တင်လဲစသည်တို့၌။ ကိဉ္စာပိ ပက္ခိတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ထည့်အပ်၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုထည့်သော တင်လဲအစရှိသည်ကို။ ဘဂဝါ၊ သည်သာ။ ပရိဘုဉ္ဇိ၊ ဘုဉ်းပေးတော်မူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
သမတ္တိံ သဝိရေစနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝရယာစနကထာဝဏ္ဏနာ
၃၃၇။ အဟာပိဋ္ဌိယကောဇဝံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အတိရေကစတုရင်္ဂုလပုပ္ပံ ကိရ၊ လက်လေးသစ်ထက် လွန်သော ပန်းပြောက်အသားတင်ရှိသတတ်။
ဝရယာစနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ကမ္ဗလာနုဇာနနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၃၄၀။ ဥပစာရေတိ၊ ဧတ္တ၊ ၌။ သုသာနဿ၊ ၏။ ဥပစာရေ၊ ၌။ ဗဟိပိ၊ အပ၌လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အ၃တိ၊ ဧကေ၊ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကတိက ကာရဏံ၊ ကတိကဝတ်ပြုခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ “မယှံ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ သည်။ တဝ- စ၊ သင်၏ လည်းကောင်း။ မမ စ၊ ငါ၏လည်းကောင်း။ သန္တကံ၊ သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝတွာ၊ ၍။ ဣတရေန စ၊ တဦးသော ရဟန်းသည်လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုလတ်သော်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ သမာနပရိက္ခာရဝိဓိံ၊ တူသောပရိက္ခရာကို ဆိုထားသော အစီအရင်ကို။ ဝဒန္တ၊ ကုန်၏။
၃၄၂။ “ခန္ဓသီမာယပိ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သေသကမ္မာနိပိ၊ ကြွင်းသောကံတို့ကိုလည်း။ တတ္ထ၊ ထို ခဏ္ဍသိမ်၌။ နိသီဒိတွာ၊ ၍။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧဝံ သန္တေ စောရိကာယ ကတသဒိသံ
ကမ္ဗလာနုဇာနနဒိကထာဝဏ္ဏာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဘဏ္ဍဂါရသမ္ပုတိအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၃၄၃။ “ဣဒံ၊ ပန၊ ဤ လက္ခဏာကို။ ဘဏ္ဍဂါရန္တိ ပဒေ၊ ၌။ အာဝေဏိကလက္ခဏ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဘဏ္ဍဂါရမမ္မုတိအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
စီဝရရဇနကထာဝဏ္ဏနာ
၃၄၄။ ဂေါမယ၊ နွားချေးဆိုးရေ၌။ အာပတ္တိ၊ သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဝိရူပတ္တာ၊ ဖောက်ပြန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါရိတံ၊ မြစ်အပ်၏။ “ကုင်္ကုမပုပ္ဖံ၊ ကုင်္ကုမမည်သော ပန်းသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အလ္လိကာယာ”တိပိ၊ လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
ဝီဝရရဇနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
နိသီဒနာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၃၅၃။ အဋ္ဌာနမေတန္တိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ ရူပကဏ္ဍေ၊ ရူပကဏ္ဍ၌။ “စတုသမုဋ္ဌာနိက”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ၊ ကံကြောင့်ဖြစ်သော ရုပ်တည်း။ ရာဂစိတ္တာဘာဝါ၊ ရာဂစိတ် မရှိသောကြောင့်။ န မုစ္စတိ၊ မလွတ်။ ဣတိ၊ ဝါ၊ ဤသို့လည်းကောင်း။ ရာဂပ္ပစ္စယေ၊ ရာဂဟူသောအကြောင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်ကောင်း။ ကထာဝတ္ထုနာ စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၆၂။ အဂ္ဂဠဂုတ္ထိယဝေ၊ ပမာဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမေဟိ၊ စတူဟိ နိက္ခေပကာရဏေဟိ၊ ဤလေးပါးကုန်သော ထားခြင်းအကြောင်းတို့ဖြင့်။ ဌပေန္တေနာပိ၊ ထာသောရဟန်းသည်လည်း။ အဂ္ဂဠဂုတ္တိဝိစာေုူရယေဝ၊ ပြင်ထပ်လုံသော ကျောင်း၌သာလျှင်။ ဝါ၊ တံခါးလုံသော ကျောင်း၌သာလျှင်။ ဌပေတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပာယော၊ ဤကား အဓိပ္ပာယ်တည်း။
နိသီဒနာဒိအနုဇာနနကထာဝဏ္ဏာန၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သံဃိကစိဝရုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆၃။ နော စေ အတ္တတံ၊ အကယ်၍ မခင်းအပ်သည်။ ဟောတိ၊ အံ့။ “ဧကံ ဝီဝရမာဿ”န္တိ၊ ၍။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “အနုဇာနာမိ၊ ဘိက္ခဝေ သေဿဝ တာနိ စီဝရာနိယာ ဝစီဝရမာသာ”တိ၊ ၍။ ဝစနဿ၊ စေဟာသော ပါဠိ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနတ္ထတကထိနဿ၊ မခင်းသော ကထိန်ရှိသော ရဟန်းအား။ အနနုညာတံ၊ ခွင့်မပြု။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေ ယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက် ဝိဘင်း၌။ အနုညာတတ္တာစ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုခွင့်ပြုရာမှပါဠိမှ။ လီနတ္ထံ၊ ကွယ်သော အနက်ကို။ ဒီပနတ္တံ၊ ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဣဓ၊ ဤခန္ဓက၌။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာစ၊ ဟောသော ကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဝိဘင်း၌။ အနုညာတတ္တာစ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်လည်းကောင်း။ တတော၊ ထိုခွင့်ပြုရာပါဠိမှ။ လီနတ္ထံ၊ ကွယ်သော အနက်ကို ဒီပနတ္ထံ၊ ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဣဓ၊ ဤခန္ဓက၌။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာစ၊ ဟောသောကြောင့်လည်းကောင်းတည်း။ ဟိ ယုတ္တံ၊ စွ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဝိဘင်း၌။ “အကာလစီဝရံ နာမ အနတ္ထတေ၊ ကထိနေ'ကာဒသမာသေ ဥပ္ပန္နံ၊ အတ္ထတေ ကထိနေ သတ္တာမာသေ ဥပန္နံ၊ ကာလေပိ အာဒိဿ ဒိန္နံ၊ ဧတံ၊ အကာလစီဝရံ၊ နာမာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အနတ္တတကထိနာနံ၊ မခင်းသော ကထိန်ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ဧကစီဝရမာသေ၊ သင်္ကန်းကာလ တလသည်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ တေသံယေဝ၊ ထိုရဟန်းတို့အားသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္တံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤ ခန္ဓကပါဠိ၌။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ ဧကောပိ၊ တယောက်သော ရဟန်းသည်လည်း။ တယော၊ သုံးယောက်သောရဟန်းတို့ကို။ ဂဏပူရကေ၊ ဂိုဏ်းပြည့်တို့ကို။ လဘိတွာ၊ ၍။ ကထိနံ၊ ကထိန်ကို။ အတ္ထရိတုံ၊ ခင်းခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ ဣမံ၊ လီနတ္တံ၊ ဤ ကွန်လွန်သောအနက်ကို။ ပကာသေတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ယာဝ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရထာ၊ ဖြင့်။ အယံ၊ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ န ဉာယတိ၊ မသိအပ်။
သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပနန္ဒသကျပုတ္တဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆၄။ “န ဘိက္ခဝေ အညတြ ဝဿံဝုတ္ထေနာ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စီဝရ သမယံ၊ သင်္ကန်းကာလကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ကို။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌လည်းကောင်း။ “ရာဇဝိဟာရေ ဝိယ၊ ရာဇ ဝိဟာရကျောင်းတိုက်၌ကဲ့သို့။ နာနာပရိဝေဏသု ဝါ၊ တို့၌လည်းကောင်း။ ဣဓ ဝုတ္ထာဝ၊ ဤကျောင်း၌ ဝါကျွတ်သော ရဟန်းတို့သည်သာ။ လဘတု၊ တည်း”။ ဣတိ ဝတွာ၊ ဤသို့ဆို၍။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်၏။ သတ္တာဟဝါရေန၊ ခုနှစ်ရက် တကြိမ်ဖြင့်။ အရုဏမေဝ၊ အရုဏ်ကိုလျှင်။ ဥဋ္ဌာပေတိ၊ တက်စေ၏။ ဣတိ ဧတံ၊ သည်။ ဝစနမတ္တမေဝ၊ စကားမျှသာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဧကဝိဟာရေ၊ တကျောင်းတည်း၌။ သတ္တာဟကိစ္စာဘာဝါ၊ သတ္တာဟကိစ္စ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ စလိခိတံ၊ ၏။
ဥပနန္ဒသကျပုတ္တဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
မတသန္တကကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆၉။ ဘိက္ခုဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခုသ္မိံ၊ သည်။ ကာလလံကတေ၊ သေသည်ရှိသော်။ တတ္ထ၊ ထိုပါဋ္ဌိတော်၌။ “ပတ္တစီဝရေ”တိ ဣဒံ၊ ပတ္တစီဝရေ - ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ ပဓာနပရိက္ခာရဒဿနမုခေန၊ ပြဋ္ဌာန်းသော ပရိက္ခရာကို ပြခြင်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ သဗ္ဗပရိက္ခာရနိဒဿနံ၊ အလုံးစုံသော ပရိက္ခရာတို့ကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ထို ပရိက္ခရာသည်။ အဓမ္မေန၊ အဓမ္မအားဖြင့်။
(ဤကား - ဧကေ နော တက္ကော - ရှိသောပါဌ် အနက်တည်း။ အချို့သော ဋီကာပါဌ်၌။ ဧကေတိ နော တက္ကော-ရှိ၏။ ဆင်ခြင်။)
ကသ္မာ၊ မူကား။ ပတ္တစတုက္ကေ၊ ၌။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ အကပ္ပိယပတ္တဝိရောဓတော၊ မအပ်သော သပိတ်နှင့် ဆန့်ကျင်သောကြောင့်တည်း။ အဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပန္နသေနာသနေ၊ ဖြစ်သောကျောင်း၌။ ဝသတော၊ နေသော ရဟန်းအား။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ အညတရာသ္မိံ အာဝါသေ၊ တခုသော ကျောင်း၌။ ဒွေ ဘိက္ခူ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့တွင်။ ဧကော၊ တယောက်သော ရဟန်းသည်။ စေ ကာလံကတော၊ အကယ်၍ သေအံ့။ ဣတရော၊ အငယ်ရဟန်းသည်။ တဿ၊ ထိုသေသော ရဟန်း၏။ ပရိက္ခာရံ၊ ကို။ အပါပေထွာ၊ မရောက်စေမူ၍။ တံ၊ ထို ပရိက္ခရာကို။ ထေယျစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဂဏှာတိ၊ ယူအံ့။ သံဃသန္တကံ၊ သံဃာ့ဥစ္စာကို။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘဏ္ဍဂ္ဃေန၊ ဘဏ္ဍာအဖိုးဖြင့်။ ကာရေတဗ္ဗော၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ အနာဝါသေ၊ ကျောင်းမဟုတ်သည်၌။ ဂဏှာတိ၊ အံ့။ န ကာရေတဗ္ဗော၊ မဆုံးဖြတ်အပ်။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ အဿာမိကဿ၊ အရှင်မရှိသော ဥစ္စာကို။ ဂဟိ တတ္တ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ မရဏသမယေ၊ သေခါနီးကာလ၌။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ အသဟန္တော၊ မစွမ်းနိုင်သောကြောင့်။ စိတ္တေနေဝ၊ စိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ စေ ဒေတိ၊ အကယ်၍ပေးအံ့။ ပုညံ၊ ကောင်းမှုသည်။ ပသဝတိ၊ ၏။ သံဃောဝ၊ သည်သာလျှင်။ တဿ၊ ထို ပရိက္ခရာ၏။ သာမိ၊ အရှင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရော၊ တပါးသော။ အဝိဿာသိကော၊ အကျွမ်းမဝင်သော ရဟန်းသည်။ သယမေဝ၊ အလိုလိုလျှင်။ ဂဏှာတိ၊ အံ့။ ဂဟဏံ၊ သည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ထေယျစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ စေ ဂဏှာတိ၊ အံ့။ ဘဏ္ဍာဂ္ဃေန၊ ဘဏ္ဍာဖိုးဖြင့်။ ကာရေ တဗ္ဗော၊ ၏။ တဿ စ၊ ထိုသေသော ရဟန်း၏လည်း။ အာဝါသဂတဿ၊ ကျောင်း၌ တည်သောပရိက္ခရာ၏။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ သာမိ၊ အရှင်နည်း။ “သံဃော သာမီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သံဃေန၊ သည်။ ဗလက္ကာရေန၊ အနိုင်အထက်ဖြင့်။ သော၊ ထိုပရိက္ခရာယူသူကို။ ဝါရေ တဗ္ဗော၊ မြစ်အပ်၏။ (စောဒတဗ္ဗော - လည်းရှိ၏) ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဇီဝမာနကာလေ၊ အသက်ရှင်သောကာလ၌။ ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သံဃော၊ သည်။ န သာမိ၊ အရှင်မဟုတ်။ ဝါ၊ အစိုးမရ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သာမိကော၊ အရှင်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ သယံ၊ မိမိသည်။ ပဿိတွာ၊ မြင်၍။ အစ္ဆိန္ဒိတုံ၊ လုယက်ခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ၏။ သံဃောပိ၊ သံဃာသည်လည်း။ လဘတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ သာမိဋ္ဌာနေ၊ အရှင်အရာ၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သောကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣတရေ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိစာရေတွာ၊ ဆင်ခြင်စိစစ်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
မတကဿ၊ သောသော ရဟန်း၏။ ဟိရညာဒိအကပ္ပိယဘဏ္ဍံ၊ ရွှေငွေအစရှိသော မအပ်သော ဘဏ္ဍာသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်အံ့။ ဧတံ၊ ထိုအကပ္ပိယ ဘဏ္ဍာကို။ ဥဂ္ဂဟိတံ၊ ခံအပ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ ဥဂ္ဂဟိတေ၊ ဥဂ္ဂဟိတ သိက္ခာပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ စေ ဥပ္ပန္နံ၊ အံ့။ ကပ္ပိယကာရေကော၊ ကို။ အာစိက္ခိတဗ္ဗော၊ ကြားအပ်၏။ ဒါသော၊ ကျွန်ကို။ ဂဟိတော၊ ခံအပ်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ သံဃော၊ သည်။ သာမီ၊ အစိုးရ၏။ ဂါဝီမဟိံသီအာဒယော၊ နွားမ၊ ကျွဲမ အစရှိကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်။ စေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ အာဝါသဂတာနံ၊ ကျောင်း၌ တည်ကုန်သော သတ္တဝါတို့၏။ သံဃော၊ သည်။ သာမီ၊ အရှင်တည်း။ အနာဝါသဂတာနံ၊ ကျောင်းမဟုတ်သည်၌ တည်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို။ သံဃော၊ သည်။ န သာမီ၊ အစိုးမရ။ သံဃော၊ သည်။ အာဝါသံ၊ ကျောင်းကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သန္တကံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ မှ။ သမီပေ၊ အနီး၌။ ဗဟိသီမာယ၊ သိမ်ပ၌။ စေ ဌပေတိ၊ အံ့။ ကာရသံဃော၊ သည်။ သာမီ၊ ၏။ အာရာမိကေ၊ အရံစောင့်၌။ တထာ၊ ထိုအတူတည်း။ မတကဿ၊ သေသော ရဟန်း၏။ ပရိက္ခာရော၊ ကို။ နိက္ခေပဝသေန၊ သိုထားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဌပိတော၊ ထားအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧသောဝ၊ ဤသို့ သိမ်းဆည်းထိုက်သော သူသည်သာ။ သာမီ၊ ၏။ မဟဂ္ဃေါ၊ အဖိုးအများထိုက်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ သေသဿ၊ ကြွင်းသော ပရိက္ခရာကို။ သံဃော၊ သည်။ သာမီ၊ ၏။ “ကေနစိ ဂိလာနုပဋ္ဌာ ကေနာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗက္ကမော၊ ဆိုအပ်သော အစဉ်ကို။ ဧတေန၊ ထို ပါဠိအစဉ်ဖြင့်။ ဒဿိတော၊ ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ဥပဋ္ဌာကာနံ၊ အလုပ်အကျွေးတို့၏။ ဗဟုဘာဝေ၊ များသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းကုန်သော သူတို့အား။ ဒါတဗ္ဗကမ္မံ၊ ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြသဖြင့်။ ကမ္မဝါစာယံ၊ ၌။ “ဂိလာနုပဋ္ဌာကာန”န္တိ၊ ၍။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သာမဏေရဝါရေ၊ ၌။ “စီဝရ''န္တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ဣမံ၊ ဤသင်္ကန်းကို။ တုယှံ၊ အား။ ဒေမိ၊ ၏။ ဒဒါမိ၊ ပေး၏။ ဒဇ္ဇာမိ၊ ပေး၏။ ဩဏောဇေမိ၊ စွန့်၏။ ပရိစ္စဇာမိ၊ စွန့်၏။ ဝိဿဇာမိ၊ ၏။ နိဿဇ္ဇာမိ၊ ၏။ ဣတိ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ‘ဣတ္ထန္နာမဿာ၊ ဤအမည်ရှိသော သူအား။ ဒေမိ၊ ၏။ ပ။ နိဿဇ္ဇာမိ၊ ၏။ ဣတိ ဝါ၊ သို့လည်းကောင်း။ ဝဒတိ၊ ၏။ ‘သမ္မုခါ ဝါ၊ မျက်မှောက်၌လည်းကောင်း။ ပရမ္မုခါ ဝါ၊ မျက်ကွယ်၌ လည်းကောင်း။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဒိန္နံယေဝ၊ ပေးအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏' ဣတိ၊ သို့။ ဒါနလက္ခဏဿ စ၊ ပေးခြင်းလက္ခဏာကိုလည်းကောင်း။ ‘တုယှံ ဂဏှာဟီ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ‘မယှံ၊ ငါ၏။ သန္တကံ၊ ကို။ ဂဏှာမိ၊ ယူ၏' ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ အံ့။ “သုဒိန္နဉ္စ၊ ကောင်းစွာပေးအပ်သည်လည်း မည်၏။ သုဂ္ဂဟိတဉ္စ၊ ကောင်းစွာ ယူအပ်သည်လည်း မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟဏလက္ခဏဿ စ၊ ယူခြင်းလက္ခဏာကိုလည်းကောင်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။
အနုဂဏ္ဍိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ အတီဝ ပပဉ္စံ၊ အလွန်လျှင် ကျယ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ “ဣဒံ၊ ဤအဆုံးအဖြတ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ အဆုံးအဖြတ်တည်း။ သမ္ဗဟုလာ၊ များစွာကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒွေ ဝါ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ သမာန ပရိက္ခာရံ၊ တူသော ပရိက္ခရာရှိသည်ကို။ ကတ္တုကာမာ၊ ပြုလိုကုန်သည်။ သစေ ဟောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ တေ သဗ္ဗေ၊ ထိုအလုံးစုံကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာကို။ ဥပ္ပဇ္ဇနကေန၊ ဖြစ်လတ္တံ့သော ဥစ္စာနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဧကဿ၊ တယောက်သော။ ပေသလဿ၊ ချစ်သော သီလရှိသော ရဟန်းအား။ ပရိစ္စဇတိ၊ စွန့်၏။ ဧတ္တာဝတာ၊ ဤသို့ စွန့်ကြပေးကြသဖြင့်။ တေ၊ ထို ရဟန်းတို့သည်။ သမာနပရိက္ခာရိကာ၊ တူသော ပရိက္ခရာရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣဒံ၊ ဤသည်လျှင်။ သမာန ပရိက္ခာရလက္ခဏံ၊ တူသော ပရိက္ခရာရှိသော လက္ခဏာတည်း။ ပါဋ္ဌိအာဒီသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တလက္ခဏေယေဝ၊ ဆိုအပ်သော လက္ခဏာ၌သာလျှင်။ ပတနတော၊ ကျသောကြောင့်။ အစလပ္ပတ္တံ၊ မလှုပ်ရှားနိုင်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ လျှင်။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ တည်း (ပြန်)။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ပေါရာဏဝိဓိံ၊ ရှေး၌ ဖြစ်သော အစီအရင်ကို။ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ၊ လွမ်းမိုး၍။ ဝတ္တနတော၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ ပဋိသေဓေတဗ္ဗော၊ မြစ်အပ်၏။ အာစရိယာနံ၊ ဆရာတို့၏။ မတာနုသာရေန၊ အလိုကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ကာတုကာမေန၊ ပြုခြင်းငှာ အလိုရှိသော ရဟန်းသည်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ အပရေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဝဿံဝုတ္ထသာမဏေရော၊ ဝါမှ ထသော သာမဏေသည်။ ပဉ္စသု သိက္ခာပဒေသု၊ ငါးပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ ဧကံ၊ တပါးကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ လွန်ကျူး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်သော သိက္ခာရှိသော သာမဏေသည်။ လာဘံ၊ လာဘ်ကို။ န လဘတိ၊ မရ။ အန္တိမဝတ္ထုံ အဇ္ဈာပန္နော နာမ၊ ပါရာဇိကဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသော သာမဏေမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
မတသန္တကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝဿံဝုတ္ထာနံအနုပ္ပန္နစီဝရကထာဝဏ္ဏနာ
၃၇၅။ ဥပ္ပန္နေ စီဝရေ အဘာဇတေ ပက္ကမတီိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သံဃေန၊ သည်။ တတြုပ္ပာဒတော၊ ထိုကျောင်း၏ လက်ယာမှ ဖြစ်သော ပစ္စည်းဖြင့်။ ဧကေကဿ၊ တယောက်တယောက်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်းအား။ ဧတ္ထကံ၊ ဤမျှသော။ ဝဿဝါသိကံ၊ ဝါဆိုဖို့ သင်္ကန်းကို။ ဒါတုံ၊ လှူခြင်းငှာ။ သံဃဿ၊ သံဃာသည်။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ သာဝိတေပိ၊ ကြားပြီမှသော်လည်း။ ဝိဗ္ဘမတိ၊ လူထွက်၏။ တတော၊ ထိုသို့ လူထွက်သောကြောင့်။ န လဘတိ၊ မရ။ ပုန၊ တဖန်။ ပဗ္ဗဇိတွာ၊ ရှင်ပြု၍။ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ပဉ္စင်းခံ၍။ စီဝရဘာဇနံ၊ သင်္ကန်းဝေဖန်ခြင်းကို။ သမ္ဘာဝေန္တောပိ၊ မီသော်လည်း။ န လဘတိယေဝ၊ မရသည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ပုဗ္ဗပကတိတော၊ ရှေ့သဘောမှ။ ဘဋ္ဌတ္တာ၊ လျှောကျစွန့်လွှတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အထ ယဒိ၊ အကယ်၍။ ပါပိတေပိ၊ ရောက်ပြီးမှလည်း။ ဝိဗ္ဘမတိ၊ လူထွက်အံ့။ လဘတိ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝဿံဝုတ္ထာနံ အနုပ္ပန္နစီဝရကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သံဃေဘိန္နေစီဝရုပ္ပာဒကထာဝဏ္ဏနာ
၃၇၆။ ပရသမုဒ္ဒေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဇမ္ဗုဒီပေ၊ ဇမ္ဗူဒီပါကျွန်း၌။ သံဃေဘန္နေစီဝရုပ္ပာဒကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
--------
အဋ္ဌစီဝရမာတိကာကထာဝဏ္ဏနာ
၃၇၉။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပရိက္ခိတ္တဿ၊ အရံမရှိသောကျောင်း၏။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ၊ အရံထိုက်ရာ အရပ်ကို။ ဒုဗ္ဗိဇာနံ၊ သိနိုင်ခဲ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အပိစာ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာ၌။ ဓုဝသန္နိပါတဋ္ဌာနမ္ပိ၊ အမြဲစည်းဝေးရာအရပ်ကိုလည်း။ ပရိယန္တ ဂတမေဝ၊ အဆုံး၌ တည်သည်ကိုသာလျှင်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ “မဟာပစ္စရိယံပန၊ ၌ကား။ ဘိက္ခူသုပိ၊ ပ။ ပါပုဏာတီတိ ဣဒံ၊ ကို။ ‘ဥပစာရသီမာယဒေမာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “သမာနသံဝါသက သီမာယာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ခဏ္ဍသီမာဒီသု၊ တို့၌။ ဌိတာနံ၊ တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တာသံ၊ ထိုခဏ္ဍသိမ်၌ တည်သောရဟန်းတို့၏။ ဝိသုံ၊ အသီး။ သမာန သံဝါသကသီမတ္တာ၊ သိမ်ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ သမာနသံဝါသက အဝိပ္ပ ဝါသသီမာနံ၊ သိမ်တို့၏။ ဣဒံ၊ သည်ကား။ နာနတ္တံ၊ တည်း။ “အဝိပ္ပ ဝါသသီမာယ ဒမ္မီ”တိ၊ ၍။ ဒိန္နံ၊ လှူသော ဝတ္ထုသည်။ ဂါမဋ္ဌာနံ၊ ရွာ၌ တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “ဌပေတွာ
“တာဝကာလိကကာလေန။ ပ။ နာဝါသင်္ဂမော”တိ၊ ဟူ၍ - အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသော ရဟန်းတို့၌။ ဒိန္နမေဝ၊ ပေးအပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သမာနဘာဂေါဝ၊ တူသော အဖို့ရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဧကမေကံ၊ တခု တခုသည်။ အမှာကံ၊ ငါတို့အား။ ပါပုဏာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒတိ၊ အံ့။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိဘာဂဿ၊ ဝေဖန်ခြင်းကို။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “ဘိက္ခု သံဃဿ၊ အား။ စီဝရေ၊ ကို။ ဒိန္နေ၊ လှူသော်။ ပံသုကူလိကာနံ၊ တို့အား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဥဘတောသံဃဿ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ “ဘိက္ခုသံဃဿ”တိ၊ ၍။ အဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနိသံဃေန၊ နှင့်။ မိဿိတတ္တာ စ၊ ရောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ၌။ အပရိယာပန္နတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ဝိသုံ၊ အသီး။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ “ဘိက္ခုသံဃဿ စ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စ ဒမ္မီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေပိ၊ သော်လည်း။ “ဥဘတောသံဃဿ ဒိန္နမေဝ ဟောတီ”တိ ဣမိနာ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ တံ၊ သည်။ ဒွိန္နံ သံဃာနံ၊ တို့အား။ ဒိန္နာဘာဝမေဝ၊ လှူသော အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဥဘတော သံဃပညတ္တိံ၊ ကို။ န ဒီပေတိ၊ မပြ။ တသ္မာ ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ “ဘိက္ခုသံဃဿ စ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စ တုယှဉ္စာ”တိ ဝါရော၊ တုယှဉ္စ - ဟူသော ဝါရကို။ န ဝုတ္တော၊ မဆို။ အထ ဝါ၊ ကား။ အဋ္ဌကထာဝစနမေဝ၊ သည်လျှင်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ ဝိစာရဏာ၊ စိစစ်ခြင်းသည်။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကော၊ တယောက်သောသူသည်။ အဒ္ဓါနာဒိယကေ ဝိယ၊ အဒ္ဓါနာဒိကကဲ့သို့။ ဒုဝိဓေ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘတောသံဃဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ဧကော ဘိက္ခု၊ ကို။ န ဂဟိတော၊ မယူအပ်။ “သဗ္ဗာဝါသဿ စ စေတိယဿ စ ဟေတိယဿ စ
အဋ္ဌစီဝရမာတိကာ ကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
စီဝရက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဒွေနိဿာရဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
ဒွေနိဿာရဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပါလိပုစ္ဆာကထာဝဏ္ဏနာ
၄၀၀။ “ပရတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပါလိပုစ္ဆတော၊ ဥပါလိပုစ္ဆာမှ။ ပရံ၊ နောက်၌”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဒေါသာရိတပါဠိယံ၊ ၌။ “ဦနိဝီသတိဝေဿာ၊ ဦနဝီသတိဝဿပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝိပ္ပန္နဝတ္ထုကတ္တာ၊ ပျက်သော ဝတ္ထုဖြစ်သောကြောင့်။ န အာဂတော၊ မလာ”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမသ္မိံ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ အဓမ္မာနိယေဝ၊ အဓမ္မကံတို့ကိုသာလျှင်။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားဖြင့်။ ကတွာ၊ ၌။ ပဉ္စာဂတာနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်လျှင်။ ပရိဝါရေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ “ပဉ္စ အဓမ္မိကာနီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အန္ဓမူဂဗဓိရော၊ ကန်းသော, အ-သော, နားပင်းသော သူကို။ သောသာရိတော၊ ကောင်းစွာ သွင်းအပ်၏”။ ဣတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အပဗ္ဗဇိတဿပိ၊ ရှင်မဖြစ်သော သူအားလည်း။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။
ဥပါလိပုစ္ဆာကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဓမ္ပေယျက္ခန္ဓကဝစ္ဏနာ၊ စမ္ပေယျက္ခန္ဓက အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀။ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ကောသမ္ဗကဝိဒါကထာဝဏ္ဏနာ
၄၅၅။ “ယထာ မယာ ဥတ္တီ”တိ၊ ၍။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။ ပညတ္တာတိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကဝစနတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။
ကောသမ္ဗကဝိဝါဒကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဒီဃာဝုဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၄၅၈။ “ဘူတပုဗ္ဗံ ဘိက္ခဝေ ဗာရာဏသိယံ ဗြဟ္မဒတ္တော”တိ၊ ၍။ လိခန္တိ၊ ကုန်၏။ ပုရာဏပေါတ္ထကေသု၊ ရှေးပေဟောင်းတို့ ၌။ “ဗာရာဏသိယ”န္တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ “နတ္ထိဘာဝေါဝ၊ မရှိသော အဖြစ်သည်သာလျှင်။ သုန္ဒရော၊ ကောင်း၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဒီဃာဝုဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါလိလေယျက ဂမနကထာဝဏ္ဏနာ
၄၆၇။ ရက္ခိတဝနသဏ္ဍေတိ၊ ၍။ သင်္ဂီတိတ္ထေရေဟိ၊ တို့သည်။ သုဝိညေယျံ၊ ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ပါလိလေယျောတိ၊ ကား။ ဂါမော၊ တည်း။ တဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်”။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ သည်။ ဓမ္မပဒဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင့်။
ပါလိလေယျကဂမနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
အဋ္ဌာရသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၄၇၃။ န တွေဝ။ ပ။ ပဋိဗာဟိတဗ္ဗန္တိ ဝဒါမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သေနာသနာ ရဟဿ၊ ကျောင်းကို ထိုက်သော ရဟန်းကို။ ဝါ၊ အား။ ယော၊ အကြင် ရဟန်းသည်။ သေနာသနံ၊ ကို။ ပဋိဗဟတိ၊ တားမြစ်၏။ တေဿဝ၊ ထို ရဟန်းအားသာလျှှု်။ ဒုက္ကဋဿ၊ သို့။ အာပတ္တိ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ဓာတုဝါဒီ၊ ဓာတ်လေးပါးတို့၏ ပြုပြင်ရာ ဖောက်ပြန်ရာဖြစ်၏ဟု အယူရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝသန္တာနံ၊ နေကုန်သော။ တုမှာကံ၊ သင်တို့၏)။ “ကလဟကာရကာဒီနံ၊ ငြင်းခုံခြင်း, ခိုက်ရန်ပြုခြင်း အစရှိသည်တို့၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဩကာသော၊ အခွင့်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ”။ ဣတိ အာဒိကံ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ သံဃဿ ကတိကံ၊ သံဃာ့ကတိကဝတ်ကို။ ဝတွာ၊ ဟော၍။ တံ၊ ထိုဝိနည်းပညတ်ကို။ န ပညာပေန္တဿ ဝါ၊ မပညတ်သော ဘုရားမြတ်စွာအား လည်းကောင်း။ ‘အဟံ၊ ငါသည်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ပသယှ၊ နှိပ်စက်၍။ အတ္တာနာ၊ ကိုယ်တော်သည်လျှင်။ အတ္တနော၊ ကိုယ်တော်၏။ သိဿာနံ၊ တပည့်တို့ကို။ ပညာပေတွာ၊ သိစေ၍။ ဂဏှန္တံ၊ ယူသော ရဟန်းကို။ “ယုတ္တိယာ၊ အသင်ဖြင့်။ ဂဏှထ၊ ယူယုန်လော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ၍။ ဌိတဿ ဝါ၊ တည်တော်မူသော ဘုရားမြတ်စွာအားလည်းကောင်း။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ရဟန်းတို့ အပါယ်လားအံ့သည် - ဟူလို) ဣဓ၊ ဤသို့ ငြင်းခုံခြင်း, ခိုက်ရန်ဖြစ်ရာ၌။ ကလဟဝူပသမနတ္တံ၊ ငြင်းခုံခြင်း, ခိုက်ရန်ငြိမ်းစိမ့်သောငှာ။ အာဂတာနံ၊ လာကုန်သော။ ကောသမ္ဗိကာနမ္ပိ၊ ကောသမ္ဗီရဟန်းတို့အားလည်း။ “ယထာဝုဍ္ဎ”န္တိ၊ ကြီးစဉ်အတိုင်းဟု။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ “ဝိဝိတ္တေ၊ ဆိတ်သော ကျောင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ ဝိဝိတ္တံ၊ ဆိတ်သည်ကို။ ကတွာပိ၊ ၍လည်း။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝိဝိတ္တံ၊ ဆိတ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။
အဋ္ဌာရသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
--------
သံဃသာမဂ္ဂီကထာဝဏ္ဏနာ
၄၇၅။ “အထ ခေါ၊ ထိုအခါ၌။ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ တေ ဘိက္ခူ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဥက္ခိတ္တကံ၊ ဥက္ခိတ္တကဖြစ်သော။ တံ ဘိက္ခုံ၊ ထို ရဟန်းကို။ ဩသာရေတွာ၊ သွင်းကုန်၍။ ယေန၊ အကြင်အရပ်၌။ ဥက္ခေပကာ၊ ဥက္ခေပကဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ အတ္ထိ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်သို့။ (ထည့်) တဿ ဝတ္ထုဿ၊ ထိုအဓိကရုဏ်းကို။ ဝူပသမာယ၊ ငြိမ်းစိမ့်သောငှာ။ သံဃာသာမဂ္ဂိံ၊ ကို။ ကရောမ၊ ကုန်အံ့”။ ဣတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဝိနယ လက္ခဏကုသလဿ၊ ဝိနယလက္ခဏာ၌ လိမ္မာသော ဆရာသည်ပင်။ ဒုဝိညေယျ ဝိနိစ္ဆယံ၊ သိနိုင်ခဲသော အဆုံးအဖြတ်ရှိ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ကာရကသံဃေ၊ သံဃာသည်။ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ ရှိလျက်။ ဣတရသံဃော၊ တပါးသော သံဃသည်။ ဩသာရိတုံ၊ သွင်းခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ စေ ဩသာရေန္တော၊ အကယ်၍ သွင်းအံ့။ တေ ဘိက္ခူ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ကာရကသံဃေန၊ နှင့်။ သမာနလဒ္ဓိကဘာဝံ၊ တူသော အယူရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တေန၊ ထို ကာရကသံဃာနှင့်။ သမာနသံဝါသကာ၊ တူသော အဖော်ရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ထိုသို့ဖြစ်သောကြောင့်။ ဥက္ခေပကာနံ၊ တို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဩသာရေန္တာနံ၊ သွင်းကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ကမ္မံ၊ ကံသည်။ ကုပ္ပတိ၊ ပျက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “တေန ဟိ ဘိက္ခဝေ တံ ဘိက္ခုံ ဩသာရေထာ”တိ၊ ဟူသော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တာကာ၊ တို့သည်။ ဩသာ ရေတုံ၊ သွင်းကုန်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ နိဿီမံ၊ သိမ်ပကို။ ဂန္တာ၊ ၍။ ဩသာရေသုံ၊ လော။ ဥဒါဟု၊ မဟုတ်။ ဣတရေသံ၊ တပါးကုန်သော ဥက္ခေပကာရဟန်းတို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဩသာရေသုံ၊ လော။ ဧတေသံ၊ ထို သွင်းခြင်းတို့တွင်။ အညတရေန၊ တပါးပါးဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ သွင်းရာ၌။ ဘဝိတဗ္ဗံ နနု၊ ဖြစ်ရာသည် မဟုတ်လော။ ဣတိ ဧတံ ဝိစာရဏံ၊ ဤသို့သော စိစစ်ခြင်းကို။ သဗ္ဗဂဏ္ဍိပဒေသု၊ အလုံးစုံသော ဂဏ္ဍိပုဒ်တို့၌။ န စ ပန ဝိစာရိတံ၊ မစိစစ်အပ်။ အယံ ပန၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့ သွင်းရာ၌။ တက္ကော၊ ငါတို့ အကြံတည်။ -
(ဂါထာနက်များ) “ယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ အကြင်ဝတ္ထုကြောင့်။ သံဃေန၊ သည်။ ကတကမ္မဿ၊ ပြုအပ်သော အမှုရှိသော။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုဝတ္ထုသည်။ သတိ၊ ရှိလျက်။ အညဿ၊ တပါးသော ရဟန်း၏။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနံ၊ ငြိမ်းခြင်းသည်။ န ခမံ၊ မခန့်။
တတော၊ ထိုသို့ မခန့်သောကြောင့်။ ဝိရမန္တေ၊ ကြဉ်ပြန်သည်ရှိသော်။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာရကော၊ ကာရကသံဃာသည်။ အနုလောမိကော၊ လျော်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပိ၊ စင်စစ်။ သံဃော၊ သည်။ အကာရကော၊ မပြုမူကား။ ဩသာရေတုံ၊ သွင်းခြင်းငှာ။ အလံ၊ မထိုက်”။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၄၇၇။ “အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးကုန်သော။ ဒူတင်္ဂါနိ နာမ၊ တမန်အင်္ဂါတို့မည်သည်ကား။ သောတာ စ၊ ကြားလွယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သာ ဝေတာ စ၊ ကြားစေလွယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥဂ္ဂဟေတာ စ၊ မှတ်လွယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဓာရေတာ စ၊ ဆောင်နိုင်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိညာတာ စ၊ သိလွယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိညာပေတာ စ၊ သိစေ လွယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ကုသလော စ၊ လိမ္မာသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သဟိတာသဟိတဒဿနော စ၊ အကျိုးရှိသည်, အကျိုးမရှိသည်ကို ရှုတတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဣမိနာ ပဘေဒေန၊ ဖြင့်။ ဧတာနိ အဋ္ဌ၊ ဤရှစ်ပါးတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သံဃသာမဂ္ဂီကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကဝစ္ဏနာ၊ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓက အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
မဟာဝဂ္ဂဿ၊ မဟာဝဂ္ဂအဋ္ဌကထာ၏။ လီနတ္ထပကာသနာ၊ ကွယ်သော အနက်ကို ပြရာပြကြောင်းဖြစ်သော ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
စူဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။
ကမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
အဓမ္မကမ္မဒွါဒသက ကထာဝဏ္ဏနာ
ယေန ကမ္မေန၊ အကြင်ကံဖြင့်။ သန္တဇ္ဇနံ၊ ခြိမ်းခြောက်ခြင်းကို။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ တံ ကမ္မံ၊ သည်။ တဇ္ဇနီယကမ္မံ နာမ၊ မည်၏။ ယေန ကမ္မေန၊ ဖြင့်။ တေ၊ သင်သည်။ နိဿာယ၊ ၍။ ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ နေရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိဿိယတိ၊ မှီစေအပ်၏။ နိယေဿာ၊ မှိရာမရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘဇာပိယတိ၊ ဆည်းကပ်စေအပ်၏။ တံ ကမ္မံ၊ သည်။ နိယသကမ္မံ နာမ၊ မည်၏။ ယေန ကမ္ဗေန၊ ဖြင့်။ တတော အာဝါသတော စ၊ ထို နေရာ ကျောင်းမှလည်းကောင်း။ တတော ဂါမတော စ၊ ထိုရွာမှလည်းကောင်း။ ကုလဒူသကံ၊ ဒါယကာတို့ကို ပန်းပေးခြင်းအစရှိသည်ဖြင့် သဒ္ဓါကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ရဟန်းကို။ ပဗ္ဗာဇေန္တိ၊ နှင်ကုန်၏။ တံ ကမ္မံ၊ သည်။ ပဗ္ဗာ ဇနီယကမ္မံ နာမ၊ မည်၏။ ယေန ကမ္မေန၊ ဖြင့်။ အက္ကုဒ္ဓဂဟဋ္ဌသမီပမေဝ၊ အမျက်မထွက်သော သူ၏အနီးသို့ သာလျှင်။ ပဋိသာရိယတိ၊ စေအပ်၏။ သော အက္ကောသကော၊ ထို အက္ကုဒ္ဓဖြစ်သော လူကို ဆဲရေးသော ရဟန်းကို။ ပစ္ဆာ၊ တဖန်။ ဝါ၊ နောက်မှ။ ပေသိယတိ၊ စေအပ်၏။ တံ ကမ္မံ၊ သည်။ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ နာမ၊ မည်၏။ ယေန ကမ္မေန၊ ဖြင့်။ သမာန သံဝါသကဘူမိတော၊ သမာနသံဝါသကဘုံမှ။ ဥက္ခိပိယတိ၊ နှင်အပ်၏။ သာတိသာရော၊ အပြစ်ရှိသော။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းကို။ သံဃေန၊ သည်။ ဆဍီယတိ၊ စွန့်အပ်၏။ တံ ကမ္မံ၊ သည်။ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၁။ “နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗ”န္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဂရုနိဿယံ၊ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သော အမှီဆရာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ တပါးသော ဆရာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။
၂၁။ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ “တေသု၊ ထို ရဟန်းတို့သည်။ ဝိဗ္ဘန္တေသုပိ၊ လူထွက်ကုန်သော်လည်း။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတုံ၊ ငြိမ်းစိမ့်သောငှာ။ အနုညာတမ္ပိ၊ ခွင့်ပြုသော်လည်း။ သမ္မာဝတ္တန္တာနံယေဝ၊ ကောင်းစွာကျင့်ကုန်သော ရဟန်းတို့ကိုသာလျှင်။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုခြင်းသည်သာလျှင်။ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တံ နာမ၊ မည်၏။ ပရမ္မုခါ၊ မျက်ကွယ်၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ ဒေသနံ၊ အဆင့်ကြားခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။
၄၁။ ခမာပေန္တေန၊ ကန်တော့သော ရဟန်းသည်။ ဝါ၊ သည်းခံစေသော ရဟန်းည်။ “ခမာဟီ”တိ၊ ခမာဟိ-ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗမတ္တမေဝ၊ တည်း။ ဥက္ကုဋိကာဒိသာမီစိနာ၊ ဆောင့်ကြောင့် နေခြင်းအစရှိသော ကျင့်ဝတ်နှင့်။ ပယောဇနံ၊ ယှဉ်ခြင်း။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အနုဒူတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဟာယံ၊ အဖော်ရဟန်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
၅၀။ အဒဿနေယေဝ၊ အာပတ်ကို မရှုခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဥက္ခေပနီယံ၊ ဥက္ခေပနီယကံကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အကြောင်းဖြင့်။ န ကာတဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်။ “တဇ္ဇနီယာဒိကရဏကာလေ၊ တဇ္ဇနီယကံ အစရှိသည်ကို ပြုသောအခါ၌။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ ရောပေတွာ၊ တင်၍။ တဿာ၊ ထို အာပတ်ကို။ အဒဿနေ ဝါ၊ မရှုခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ အပ္ပဋိကမ္မေ ဝါ၊ မကုခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဘဏ္ဍနကာရကာဒိ အင်္ဂေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
တဇ္ဇနီယကမ္မာဒီသု၊ တို့၌။ အယံ ပကိဏ္ဏကဝိနိစ္ဆယော၊ ဤဆိုလတ္တံ့သော ပကိဏ္ဏက အဆုံးအဖြတ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တဇ္ဇနီယကမ္မံ၊ သည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ တဇ္ဇနီယကမ္မဿ၊ ၏။ မူလံ၊ မူလသည်။ ကိံ၊ နည်း။
အဓမ္မကမ္မဒွါဒသကကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ကမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ ကမ္မက္ခန္ဓက အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ပါရိဝါသိကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
၇၆။ ပကတိယာဝ နိဿယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အန္တေဝါသိကာနံ၊ တပည့်တို့၏။ အာလယသဗ္ဘာဝေ၊ အာလယ၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ယာဝ၊ အကြင်ရွေ့လောက်။ ဝဿူပနာယိကဒိဝသော၊ ဝါသို့ ကပ်သော နေ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။ ကပ္ပတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုတပည့်၏။ အာလာယဿ သဗ္ဘာဝေ၊ အာလယ၏ ထင်ရှားရှိသည်၌။ နိဿယော၊ နိဿရည်းသည်။ န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ မငြိမ်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မသင့်။ တတ္ထ၊ ၌။ ဣဒါနိ၊ ယခု။ ခမာပေယျာမိ၊ အံ့။ ဣတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်သဖြင့်။ ဝိဿဋ္ဌတ္တာဝ၊ စွန့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လျှင်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်း၏။ ဣဓ ပန၊ ဤသို့ ငြိမ်းရာ၊ မငြိမ်းရာ၌ကား။ ဧကန္တေနေဝ၊ စင်စစ် အားဖြင့်လျှင်။ ဒွိန္နမ္ပိ၊ ဆရာ၊ တပည့်နှစ်ဦးတို့၏လည်း။ သမဘာဝေါ၊ ညီညွတ်သောအဖြစ်ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော ဧဝ၊ အလိုရှိအပ်သည်သာ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဋိဗလဿဝါ ဘိက္ခုဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “လဒ္ဓသမ္မုတိကေန၊ ရအပ်သော သမ္မုတိရှိသော ရဟန်းသည်။ အာဏတ္တောပိ၊ စေအပ်သော ရဟန်းသည်လည်း။ ဂရုဓမ္မေဟိ ဝါ၊ ဂရုဓမ္မတို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ အညေဟိ ဝါ၊ လည်းကောင်း။ ဩဝဒိတုံ၊ ငှာ။ န လဘတိ၊ မရ”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ တတော ဝါ ပါပိဋ္ဌတရာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အသဉ္စိစ္စ၊ စေတနာ မရှိမူ၍။ အာပန္နသဉ္စရိတ္တတော၊ ရောက်သော သဉ္စရိတ္တအာပတ်ထက်။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ၊ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိအာပတ်သည်။ ပါပိဋ္ဌတရာ၊ အလွန်ယုတ်၏။ ဣတိ အယမ္ပိ နယော၊ ဤနည်းကိုလည်း။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝဿာ ဝါသိကံ၊ ဝါတွင်းနေရာဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဝါဆိုဖိုဖြစ်သော။ သေနာသနံ၊ ကျောင်းကို။ န လဘတိ၊ မရ။ သေယျပရိယန္တဘာဂိတာယ၊ သေယျပရိယန္တလျှင် အဖို့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ “ဥဒ္ဒေသာဒီနိ၊ ပါဠိသင်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို။ ဒါတုမ္ပိ၊ ပေးခြင်းငှာလည်း။ န လဘတိ၊ မရ”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဒွေ၊ ကုန်သော။ ပါရိဝါသိကာ၊ ပရိဝါသ်နေသော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဂတဋ္ဌနေ၊ ရောက်ရာ သွားရာအရပ်၌။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သစေ ပဿန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဥဘောဟိပိ၊ နှစ်ယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ အညမညဿ၊ တယောက်သည် တယောက်အား။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ ကြားအပ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ “အာဂန္တုကေန အာရောစေတဗ္ဗံ၊ အာဂန္တုကဿ အာရောစေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညဝိဟာရံ၊ တပါးသော ကျောင်းသို့။ ဂတေနပိ၊ သွားသောရဟန်းသည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အာရောစိတဿ၊ ကြားပြီးသော ရဟန်းအား။ ပုန၊ တဖန်။ အာရောစနကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ “အနိက္ခိတ္တဝတ္တဿ၊ မချသော ဝတ်ရှိသော။ ဗဟိ အာရောစိတဿ၊ အပ၌ ကြားပြီးသော ရဟန်းအား။ ပုန၊ တဖန်။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ အာရောစနကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ ယထာ၊ မရှိသကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ ထိုအတူ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အာရောစိတဿ၊ အား။ ပုန၊ တဖန်။ အာရောစနကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္တိ၊ မရှိ(ပြန်)။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “အာဂန္တုကသောဓနတ္ထံ၊ အာဂန္တုကရဟန်းတို့ကို သုတ်သင်ခြင်းငှာ။ ဥပေါသထဒိဝသေ၊ ဥပုသ်နေ့၌။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သာဓကံ၊ သက်သေတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၈၁။ ဧကစ္ဆန္နေ၊ တူသော အမိုးရှိသော ကျောင်း၌။ နိသိန္နဿာပိ၊ နေသော ရဟန်းအားလည်း။ ရတ္တိစ္ဆေဒဒုက္ကဋာပတ္တိယော၊ ရတ္တိစ္ဆေဒဒုက္ကဋ်အာပတ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အဝိသေသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပါရိဝါသိကဿ ဥက္ခိတ္တကဿာ”တိ၊ ၍။ ဣမံ ဘေဒံ၊ ဤ အထူးကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ “တဒဟုပသမ္ပန္နေပိ ပကတတ္တေ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အနုပသမ္ပန္နေဟိ၊ သာမဏေတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝသိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ “သမဝဿာတိ ဧတေန၊ ဖြင့်။ အပစ္ဆာ အပုရိမံ၊ မရှေးမနှောင်း။ နိပဇ္ဇနေ၊ အိပ်ရာ၌။ ဒွိန္နမ္ပိ၊ နှစ်ယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏လည်း။ ဝတ္တဘေဒါပတ္တိဘာဝံ၊ ဝတ္တဘေဒအာပတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
ပါရိဝါသိကဝတ္တာကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပါရိဝါသိကာဝတ်ကို ဆိုရာဖြစ်သော သံဝဏ္ဏနာ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ အပြီးအဆုံးသို့ ရောက်ပြီ။
-----------
မူလာယပဋိကဿနာရဟဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
မူလယပဋိကဿနာရဟဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်ဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သမုစ္စယက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကထာဝဏ္ဏနာ
သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၂။ “အနန္တရာယိကဿ ပန၊ အန္တရာယ်မရှိသော ရဟန်းအားကား။ အန္တရာယိကသညာယ၊ အန္တရာယ်ရှိ၏ဟူသော အမှတ်ဖြင့်။ ဆာဒယတော၊ ဖုံးလွှမ်းသောကြောင့်။ အစ္ဆန္နာဝ၊ မဖုံးလွှမ်းသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ အဖုံးအလွှမ်းမမည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ အဝေရိဘာဝေန၊ ရန်သူန်မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဘောဂေါ၊ တူသောအဖို့။ အဝေရိဘာဝေဂေါ၊ ရန်သူမရှိသည်အဖြစ်ဖြင့် တူသောအဖို့။ “သဘာဂ သံဃာဒိသေသံ၊ သဘောတူသံဃာဒိသိသ်အာပတ်သို့။ အာပန္နဿ ပန၊ ရောက်သော ရဟန်း၏ကား။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ အာဝိကာတုံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ ပသင်္ဂတော၊ ဤသို့ လျဉ်းပါးသောကြောင့်။ ဣဓေဝ၊ ဤအရပ်၌သာလျင်။ ပကာသိတံ၊ ၏။ လဟုကေသု၊ လဟုကဝတ္ထုတို့၌။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တတ္ထ၊ ၌။ ဥတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ အာဝိ ကတွာ၊ ထင်စွာပြု၍။ ဥပေါသထံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ လဟုကသဘာဂံ အာဝိကာတုံ ဝဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဘာဂသံဃာဒိသေသံ ပန၊ ကိုကား။ ဥတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ အာရောစနံ၊ သည်။ န ဝဋ္ဋတိ ကိရ၊ မအပ်သတတ်။ “တဿ သန္တကေ ပဋိကရိဿတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။
နာမဉ္စေဝ အာပတ္တိ စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “တေန တေန ဝီတိက္ကမေန၊ ထိုသို့ လွန်ကျူးခြင်းဖြင့်။ အာပန္နာပတ္တိ၊ သင့်သော အာပတ်သည်။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်မည်၏။ နာမန္တိ၊ ကား။ တဿာ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ နာမံ၊ တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ အာရောစေတွာ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာရောစနံ၊ ကြားခြင်းသည်။ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋပရိဟရဏပ္ပယောဇနံ၊ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋ်ကို ပယ်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အကာရဏ မေတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သမ္ဗဟုလာ သံဃာဒိသေသာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇိ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဟောတော်မူရာ၌။ ဝုဋ္ဌာနတော၊ အာပတ်မှ ထခြင်းကြောင့်တည်း။
ဒသသတံ ရတ္တိသတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒသသတံ အာပတ္တိယော၊ တထောင်သော အာပတ်တို့ကို။ ရတ္တိသတံ၊ ညဉ့်တရာ။ ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဟောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဂ္ဃသမောဓာနော နာမ၊ မည်သည်ကား။ သဘာဂဝတ္ထုကာယော၊ တူသော ဝတ္ထုရှိကုန်သော။ သမ္ဗဟုလာ၊ များစွာကုန်သော။ အာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာပန္နဿ၊ ရောက်သော ရဟန်း၏။ ဗဟုရတ္တိံ၊ များစွာသော ညဉ့်ပတ်လုံး။ ပဋိစ္ဆာဒိတာပတ္တိယံ၊ ဖုံးလွှမ်းသော အာပတ်၌။ နိက္ခိပိတွာ၊ ချ၍။ ဒါတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတရော၊ မိဿက သမော ဓာန်ကို။ နာနာဝတ္ထုကာနံ၊ အထူးထူးသော ဝတ္ထုရှိသော အာပတ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒါတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဧတေသ၊ ထိုပရိဝါသ်နှစ်ပါးတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
“ဂါမဿာတိ န ဝုတ္တ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုသောကြောင့်။ ဂါမူပစာရေပိ၊ ၌လည်း။ ဝဋ္ဋတိ ကိရ၊ အပ်သတတ်။ ဣတိ အဓိပ္ပယော၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “အယံ ပန ဝိသေသော”တိ၊ အယံ ပန ဝိသေသော-အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တဉ္စ၊ ဆိုတော်မူသည် သာလျှင်လည်း။ “ဧတ္ထ၊ ဤအယံ ပန ဝိသေသော - ဟူသော အဋ္ဌကထာ၌။ အဋ္ဌကထာစရိယာဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏတည်း။ ယုတ္တံ၊ အသင့်သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ အနုဂဏ္ဍိပဒေ ပန၊ ၌ကား။ အယံ ပန၊ သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ အာဂန္တုကဿ၊ ရဟန်း၏။ ပ။ ဩက္ကမိတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ဂစ္ဆာဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ ယေဝ၊ တည်း။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ “အန္တောအရုဏေ ဧဝ၊ အရုဏ်၏ အတွင်း၌သာလျှင်။ နိက္ခမိတွာ၊ ထွက်၍။ ဂါမူပစာရတော၊ မှ။
ပရိဝါသကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၈။ “ဝိသုံ မာနတ္တံ စရိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္တ၊ ၌။ မူလာယ ပဋိကဿနံ၊ အရင်းကို ငင်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ စရိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ စ၊ လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ “သံဃာဒိသေသာပတ္တီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧကောဝ၊ တခုသော သံဃာဒိသိသ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဧကဝတ္ထုမှိ၊ တခုသော ဝတ္ထုကြောင့်။ အာပန္နာ၊ သင့်ကုန်သော။ သံဃာဒိ သေသာ၊ တို့သည်။ ထုလ္လစ္စယဒုက္ကဋမိဿကာ နာမ၊ ထုလ္လစ္စဉ်း, ဒုက္ကဋ်တို့နှင့် ရောနှောသော အာပတ်တို့မည်ကုန်၏။ မက္ခဓမ္မော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဆာဒေတုကာမတာ၊ ဖုံးလွှမ်းလိုသည်၏ အဖြစ်တည်း။
၁၄၃။ ဓမ္မတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဓမ္မတာယ၊ သဘောအားဖြင့်။ တထာတာယ၊ မှန်သော သဘောဖြင့်။ ဣတိ အတ္တော၊ တည်း။ (တဒတ္တာယ-ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏) “အလဇ္ဇိတာ”တိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့တည်း။
၁၄၈။ ပုရိမံ၊ ရှေး၌နေသော ပရိဝါသ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ဒွေ မာသာ၊ နှစ်လတို့ပတ်လုံး။ ပရိဝသိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပရိဝသိတ ဒိဝသာပိ၊ ပရိဝါသ်နေသော နေ့တို့သည်လည်း။ ဂဏနူပဂါ၊ အရေအတွက်လောက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
၁၈၄။ တသ္မိံ ဘူမိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿံ ဘူမိယံ၊ ထို အရာ၌။ ဝါ၊ ထိုဘုံ၌။ သမ္ဗဟုလာ သံဃာဒိသေသာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတိ ပရိမာဏမ္ပီတိ အာဒိ၊ ကို။ ဇာတိဝသေန၊ ဇာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကဝစနံ၊ ဧကဝုစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ပဋိစ္ဆန္နပဝါသာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သမုစ္စယက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သမထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သမ္မုခါဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
သမ္မုခါဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သတိဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
၁၉၅။ ဒဗ္ဗဿ၊ ရှင်ဒဗ္ဗ၏။ ကမ္မဝါစာယ၊ ၌။ “သံဃော ဣမံ အာယသ္မာန္တံ ဒဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ သမ္မုခါနိဒ္ဒေသော၊ သမ္မုခါနိဒ္ဒေ သသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တထာပိ၊ ထိုသို့ မရှိသော်လည်း။ “ပဌမံ ဒဗ္ဗော ယာစိတဗ္ဗော”တိ ဝစနေန၊ တဗ္ဗော-ဟူသော စကားဖြင့်။ တဿ၊ ထို အရှင်ဒဗ္ဗ၏။ သမ္မုခါ ကရဏီယတာ၊ သမ္မုခါကရဏီယအဖြစ်သည်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီး၏။ တထာပိ၊ ထို အခြင်းအရာဖြင့်လည်းကောင်း။ အညထာပိ၊ တပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်းကောင်း။ ယထာသမ္ဘာဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ လေသော၊ အမြွက်ကို။ ဝါ၊ အကြောင်းအရာကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တဿ၊ သတိပြန့်ပြောခြင်းသို့ ရောက်သော ရဟန်းအား။ ဒါတဗ္ဗော၊ ပေးအပ်သော။ ဝိနယော၊ သည်။ သတိဝိနယော၊ သတိဝိနည်းမည်၏။
သတိဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဠိတာ၊ ပြီ။
-----------
အမူဠဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ
၁၉၆-၇-၉။ ဥမ္မတ္တကဿ၊ ရူးသော။ ယဿ၊ အကြင် ရဟန်းအား။ တံ တံ၊ ထိုထိုအမှုကို။ တတော-တဒါ ကာလေ၊ ထိုသို့ ရူးသော အခါ၌။ ဝီတိက္ကမတော၊ လွန်ကျူးသောကြောင့်။ အနာပတ္တိ၊ အာပတ်မသင့်။ တာဒိ သေဿဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိစေသော ရဟန်းအား သာလျှင်။ အမူဠဝိနယံ၊ အမူဠဝိနည်းကို။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ အမူဠဿ၊ မတွေဝေသော ရဟန်းအား။ ကာတဗ္ဗဝိနယော၊ ပြုအပ်သော ဝိနည်းသည်။ အမူဠဝိနယော၊ အမူဠဝိနည်းမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ တံ၊ ထိုသို့ ရေးသော စကားသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “သံဃော ဝဂ္ဂဿ ဘိက္ခုနော အမူဠဿ
အမူဠဝိနယကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဠိတာ၊ ပြီ။
----------
ပဋိညာတကရဏကထာဝဏ္ဏနာ
၂၀၀။ “ပဋိညာယ၊ ဝန်ခံသဖြင့်။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ကမ္မာနိ၊ ကံတို့ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အာရသန္တဿ၊ အားထုတ်သော သူ၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်သည်သာတည်း။ ပဋိညာတေန၊ ဝန်ခံသဖြင့်။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ ပဋိညာတကရဏံ၊ မည်၏။
ပဋိညာတကရဏကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
တဿပါပိယသိကာကထာဝဏ္ဏနာ
၂၀၇။ “တီဟိ ဘိက္ခဝေ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတံ တဿပါပိယသိကာ ကမ္မ”န္တိ၊ ဟူ၍။ အာရဘိတွာ၊ ၍။ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပါဠိ၊ သည်။ ဂတာ-ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်၏။ “သာ၊ ထို ပါဠိသည်။ ပေယျာလေန၊ ဖြင့်။ သိင်္ခံပိတွာ၊ ချုံး၍။ ဂတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ သုက္ကပက္ခေပိ၊ သုက္ကပက္ခ၌လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူတည်း။
တဿပါပိယသိကာကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၂၁၄။ “သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဆန္ဒဒါနဿ၊ ဆန္ဒပေးခြင်းကို။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ “ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပဝါရဏက္ခန္ဓကဋ္ဌကထာယဉ္စ၊ ပဝါရဏက္ခန္ဓကအဋ္ဌကထာ၌လည်း။ ဘိန္နဿ၊ ကွဲသော။ သံဃာ၏။ သာမဂ္ဂီကရဏကာလေ စ၊ သာမဂ္ဂီဥပုသ်ကို ပြုသောအခါ၌လည်းကောင်း။ တိဏဝတ္ထာရကသမထေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဣမသ္မိံ ပဝါရဏသင်္ဂဟေ စ၊ ဤ ပဝါရဏသင်္ဂဟ၌လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေသု တီသု ဌာနေသု၊ ဤသုံးပါးသော အရာတို့၌။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣဓ၊ ဤ တိဏဝတ္ထာ ရကသမထ၌။ အာဂန္တာဝါ ဆန္ဒံ ဒတွာ ပရိဝေဏာဒီသု နိသိန္နာတိ ဣဒံ၊ နိသိန္နာ - ဟူသော ဤစကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ ဝိယ၊ ဆန့်ကျင်သကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အဓိပ္ပာယညူနံ၊ အဓိပ္ပာယ်ကို သိကုန်သော ဆရာတို့အား။ န ခါယတိ၊ မထင်။ ဟိ-ယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်စွ။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအဋ္ဌကထာ၌။ အဓိပ္ပာယော၊ အဓိပ္ပာယ်တည်း။ ဝိသုဇ္ဈိတုကာမေဟိ၊ အာပတ်မှ စင်ခြင်းကို အလိုရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေ ဟေဝ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့သည်လျှင်။ သန္နိပတိတဗ္ဗံ၊ စည်းဝေးအပ်၏။ အသန္နိပတိတဿ၊ မစည်းဝေးသော ဆန္ဒပေးသော ရဟန်းအား။ သုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကေဝလံ၊ အထူးကား။ တံ ကမ္မံ၊ သည်။ သန္နိပတိတာနံ၊ စည်းဝေးကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝိသုဇ္ဈိတုကာမနံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို အလိုရှိသော ရဟန်းတို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ဆန္ဒကို။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဣတရထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ပါဠိယာ စ၊ နှင့်လည်း။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ဌပေတွာ ယေ န တတ္ထ ဟောတီ”တိ အယံ ပါဠိ၊ သည်။ သန္နိပါတံ၊ အစည်းအဝေးသို့။ အာဂန္တာ၊ လာ၍။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ဌိတာနံ၊ တည်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ အတ္ထိတံ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ နိဿီမဂတေ၊ သိမ်ပ၌ တည်သော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ နိဿီမဂတေ၊ သိမ်ပ၌ တည်သော သူတို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဣဓ၊ ဤ ကံအရာ၌။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယော ဘိက္ခု၊ သည်။ သာမဂ္ဂီဥပေါသထေ၊ သာမဂ္ဂီဥပုသ်နေ့၌။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဒတွာ၊ ပေး၍။ စေ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဆန္ဒဒါယကဿ၊ ဆန္ဒပေးသော။ တဿ ဘိက္ခုနော၊ အား။ ပဝါရဏ သင်္ဂဟောပိ၊ ပဝါရဏသင်္ဂဟသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယော စ ဘိက္ခု၊ သည်လည်း။ တိဏဝတ္ထာရကကမ္မေန၊ ဖြင့်။ အာဂစ္ဆတိ၊ ၏။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ တာဟိ အာပတ္တီဟိ၊ တို့မှ။ န သုဇ္ဈတိ၊ မစင်ကြယ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ တံ၊ ထိုသို့ ပြုသောအခြင်းအရာဖြင့်။ န ရုစ္စတိ၊ မနှစ်သက်။ တဿ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ပရိဝါရေ၊ ၌။ ဝုတ္တပရိသတော၊ ဟောအပ်သော ပရိသတ်ကြောင့်။
တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဓိကရဏကထာဝဏ္ဏနာ
၂၂၀။ စိတ္တုပ္ပာဒေါ၊ စိတ္တုပ္ပါဒ်သည်။ ဝိဝါဒေါ၊ ဝိဝါဒဖြစ်၏။ ဝိဝါဒသဒ္ဒေါပိ၊ ဝိပါဒ-သဒ္ဒါသည်လည်း။ ကာရဏူပစာရေန၊ ဖြင့်။ ကုသလာဒိသင်္ချံ၊ ကုသိုလ်စသည် ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသို့ ရောက်သည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “သမထေဟိ စ အဓိကရဏီယတာယ အဓိကရဏ''န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဝိဒါဒဟေတု ဘူတဿ၊ ဝိဝါဒ၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ စိတ္တုပ္ပါဒဿ၊ စိတ္တုပ္ပာဒ်၏။ ဝူပသမေန၊ ငြိမ်းသဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တုပ္ပာဒဿပိ၊ ၏လည်း။ သမထေဟိ၊ သမထတို့နှင့်။ အဓိကရဏီယတာ၊ သည်။ ပရိယာယော၊ ပရိယာယ်သဒ္ဒါသည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ၏။ “ကုသလစိတ္တာ ဝိဝဒန္တီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝုတ္တဝိဝါဒေပိ၊ ဟောတော်မူသော ဝိဝါဒ၌လည်း။ “ဝိပစ္စတာယ၊ ဆန့်ကျင်သောအားဖြင့်။ ဝေါဟာရော၊ ပြောဆိုငြင်းခုံခြင်း။ ဝါ၊ ဝိပစ္စတာယ၊ စိတ်ဆင်းရဲခြင်း၏ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဝေါဟာရော၊ ပြောဆိုငြင်းခုံခြင်း။ ဝါ၊ ကြမ်းတမ်းရုန့်ရင်းစွာ ပြောဆိုခြင်း။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝုတ္တဝစနဟေတုဝသေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောသဒ္ဒါအကြောင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၂၂။ “အာပတ္တိံ ဟိ အာပဇ္ဇန္တော ကုသလစိတ္တော ဝါ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အာပတ္တာဓိကရဏံ၊ သည်။ (ထည့်)။ ကုသလမ္ပိ၊ သည်လည်း။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ တံ၊ ထို ကုလသစိတ္တောဝါ - ဟူသောစကားကို။ အာပတ္တာဓိကရဏံ၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဝုတ္တံ၊ မဆို။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တီသု စိတ္တေသု၊ သုံးပါးကုန်သော စိတ်တို့တွင်။ အညတရ စိတ္တသမင်္ဂီ၊ တပါးပါးသော စိတ်နှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ယံ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတီ”တိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ “ပညတ္တိမတ္တံ၊ ပညတ်မျှသည်။ အာပတ္တာဓိကရဏံ၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်းဖြစ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယျ၊ ဆိုငြားအံ့။ တဿ၊ ထိုသို့ ဆိုသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါဒေ၊ အယူ၌။ အာပတ္တာဓိကရဏဿ၊ ၏။ အကုသလာဒိဘာဝေါပိ၊ အကုသိုလ် အစရှိသောအဖြစ်သည်လည်း။ န ယုဇ္ဇတေဝ၊ မသင့်ရာသည်သာလျှင်တည်း။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဒီနံ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ယုဇ္ဇေယျ၊ သင့်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “နတ္ထပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလန္တိ"ဣမိနာ၊ နှင့်။ ဝိရောဓ သမ္ဘဝတော၊ ဆန့်ကျင်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်တည်း။ အနုဂဏ္ဍပဒေပန၊ ၌ကား။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ နာမ ဧတံ၊ အာပတ္တာဓိကရုဏ်း - ဟူသော ဤအမည်သည်။ တထာပဝတ္တမာန အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒရူပက္ခန္ဓာနံ၊ ထိုဆိုသော အခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော အကုသိုလ် စိတ္တုပ္ပာဒ် ရူပက္ခန္ဓာတို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ အဝသိဋ္ဌေသု၊ ကြွင်းကုန်သော။ ကုသလာ ဗျာကတပညတ္တီသု၊ ကုသိုလ်။ အဗျာကတ၊ ပညတ်တို့တွင်။ “အာပတ္တာဓိကရဏံသိယာ အကုသလံ သိယာ အဗျာကတ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပညတ္တိတာဝ၊ ပညတ်အဖြစ်ကိုလျှင်။ ပဋိသိဒ္ဓံ၊ မြစ်အပ်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကုသလတ္တိကေ၊ ကုသလတိက်၌။ အပရိယာပန္နတ္တာ၊ အကျုံးမဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ကုသလပဋိသေဓေနေဝ၊ ကုသိုလ်ကို မြစ်သဖြင့်သာလျှင်။ တေန၊ ထိုကုသိုလ်နှင့်။ သမာနဂတိကတ္တာ၊ တူသော အလားရှိသောကြောင့်။ ကိရိယာဗျာကတာနမ္ပိ၊ ကိရိယာ၊ အဗျာကတတို့ကိုလည်း။ ပဋိသေဓော၊ မြစ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကိရိယာဗျာကတာနံ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ အနုဂမနတော၊ အစဉ်လိုက်တတ်သောကြောင့်။ ဝိပါကာဗျာကတာနမ္ပိ၊ ဝိပါတ်ကဗျာကတတို့ကိုလည်း။ ပဋိသေဓော၊ မြစ်ခြင်းကို။ ကတောဝ၊ ပြုအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့စြဖ်ကုန်သော်လည်း။ အဗျာကတသာမညတော၊ အဗျာကတသာမညဖြစ်သောကြောင့်။ ရူပက္ခန္ဓေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝိပါကကိရယာဗျာကတာနမ္ပိ၊ ဝိပါတ်ကိရိယာ အဗျာကတတို့၏လည်း။ အဓိဝစနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာပါဋ္ဌ်၌။ “ကုသလစိတ္တံ အင်္ဂံဟောတီ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဝိနယေ၊ ဝိနည်း၌။ အပ္ပကတညုနော၊ မလိမ္မာသော ရဟန်းတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပ္ပဟရိတကရဏာဒိကေ၊ စိမ်းသော မြက်သစ်ပင်ကို ပြုပြင်သုတ်သင်ခြင်း အစရှိသည်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ကုသလစိတ္တံ၊ ကုသိုလ်စိတ်သည်။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါသည်။ ဝါ၊ အင်္ဂံ၊ အာပတ်သင့်ခြင်း၏ အကြောင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏ (ငင်၍ သမ္ဗန်)။ တသ္မာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။
စလိတော၊ လှုပ်သော။ ကာယော၊ ကိုယ်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ပြောဆိုသော။ ဝါစာ၊ စကား။ အညတရမေဝ အင်္ဂန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အညတရမေဝ၊ တပါးပါးသာဖြစ်သော။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကေဝလံ၊ အထူးအားဖြင့်။ ပညတ္တိယာ၊ ပညတ်၏။ အကုသလာဒိဘဝါ သမ္ဘဝတော၊ အကုသိုလ်အစရှိသော အဖြစ်၏ မဖြစ်သင့်သောကြောင့်။ အာပတ္တိတာ၊ အာပတ်၏အဖြစ်သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇန္တော၊ ရောက်သော ရဟန်းသည်။ တီသု၊ သုံးပါးသော စိတ်တို့တွင်။ အညတရသမင်္ဂီ၊ တပါးပါးသောစိတ်နှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ယံ ကုသလစိတ္တော"အိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထို အဋ္ဌကထာပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကုသလစိတ္တက္ခဏေ၊ ကုသိုလ်စိတ္တက္ခဏ၌။ ပထဝိခဏနာဒီသု၊ မြေတူးခြင်းအစရှိသည်တို့၌။ ဝီတိက္ကမ ဝသေန၊ လွန်ကျူးခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာနုရူပသမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ ဖြစ်သောကြောင့်။ ကုသလစိတ္တော ဝါ၊ ကုသိုလ်စိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍မူလည်း။ အဗျာကတာပတ္တိံ၊ အဗျာကတဖြစ်သော အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တထာ၊ ထို့အတူ။ အဗျာကတစိတ္တော ဝါ၊ အဗျာကတစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍မူလည်း။ အဗျာကတရူပသင်္ခါတံ၊ အဗျာကတဖြစ်သော ရုပ်ဟုဆိုအပ်သော။ အဗျာကတာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ပါဏာတိပါဏာဒီသု၊ တို့၌။ အကုသလစိတ္တော ဝါ၊ အကုသိုလ်စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ မူလည်း။ အကုသလာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ရူပံ ပန၊ ရုပ်သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ စိတ္တဝိဘာဂအရာ၌။ အဗ္ဗော ဟာရိကံ၊ မခေါ်မဝေါ်လောက်။ သုပိနပဿနကာလဒီသု၊ အိပ်မက်မြင်သောအခါ အစရှိသည်တို့၌။ ပါဏတိပါတာဒိံ၊ အစရှိသည်ကို။ ကရောန္တော၊ လျက်။ သဟသေယျဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ ပတ္တိံ၊ ရောက်အပ်သော အာပတ်ကို။ အာပဇ္ဇန္တော၊ သည်။
၂၄၄။ ဝိဝါဒေါ ဝိဝါဒါဓိကရဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဠိ၌။ ယော ကောစိ၊ အမှတ် မရှိတခုခုဖြစ်သော။ ဝိဝါဒေါ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော သဗ္ဗော၊ ထိုအလုံးစုံသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ ကိံ၊ ဖြစ်သလော။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ ဧကပုစ္ဆာ၊ တခုသော အမေးတည်း။ “ဝိဝါဒါ အဓိကရဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝိဝါဒါဓိကရဏမေဝ၊ သည်လျှင်။ ဝိဝါဒေါစ၊ ဝိဝါဒလည်း မည်သလော။ အဓိကရဏဉ္စ၊ အဓိကရဏလည်း မည်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆာတိ၊ ၏။ တဒုဘယံ၊ ထိုဝိဝါဒါဓိကရဏ နှစ်ပါးသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏမေဝ၊ ဓိကရဏမည်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပေါရာဏဂဏ္ဍိပဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု၊ အချို့သော ပေတို့၌။ အယံပုစ္ဆာ၊ ဤအမေးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယဒိ နတ္ထိ၊ အံ့။ ဧဝံ၊ သော်။ ဣမာယ၊ ဤအမေးသည်။ န ဘဝိတဗ္ဗံ၊ မဖြစ်ရာ။ ဝိဝါဒေါ၊ ဝိဝါဒမည်သလော။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ သည်။ ဝိဝါဒေါ၊ ဝိဝါဒ မည်သလော။ အဓိကရဏံ၊ သာမည်သလော။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ သည်။ ဝိဝါဒေါ စေဝ၊ ဝိဝါဒလည်း မည်သလော။ အဓိကရဏဉ္စ၊ လည်းမည်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ ပဉ္စ ပဉှာဟိ၊ ငါးပါးကုန်သော အမေးတို့သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာသည်။ သိယာ၊ ၏။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု၊ တို့၌။ တိဿော၊ သုံးပါးကုန်သော အမေးတို့သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိကုန်၏။ ကေသုစိ၊ အချို့ပေတို့၌။ စတေဿာ စ၊ လေးပါးသော အမေးတို့သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ရှိကုန်၏။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးသော အမေးတို့သည်။ နတ္တိ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ တတ္ထ၊ ထို အမေးတို့ကို။ ဝိဘတ္တာ၊ ဝေဖန်အပ်ကုန်ပြီ။ ဣတရာသု၊ တပါးသော အမေးတို့၌။ အဓိကရဏံ ဝိဝါဒေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အလုံးစုံသော။ အဓိကရဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝိဝါဒသင်္ချမေဝ၊ ဝိဝါဒဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ လော။ ဝိဝါဒေါ အဓိကရဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယော ကောစိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော။ ဝိဝါဒေါ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော သဗ္ဗော၊ ထိုအလုံးစုံသည်။ အဓိကရဏသင်္ချ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆတိ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ ဧသ နယော၊ ရှိ၏။
၂၈၈။ သမ္မုခါဝိနယသ္မိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမ္မုခါဝိနယဘာဝေ၊ သမ္မုခါ ဝိနည်း၏အဖြစ်၌။
၂၃၀။ “အန္တရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာရဏေန၊ အကြောင်းဖြင့်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
၂၃၃။ ဥဗ္ဗာဟိကာယ၊ ကမ္မဝါစာဖြင့်။ ခိယျနကေ၊ ရှုတ်ချခြင်းကြောင့်။ ပါစိတ္တိ၊ ပါစိတ်အာပတ်ကို။ န ဝုတ္တာ၊ မဆို။ တတ္ထ၊ ၌။ ဆန္ဒဒါနဿ၊ ဆန္ဒပေးခြင်း၏။ နတ္ထိတာယ၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
၂၃၆။ တဿ ခေါ ဧတန္တိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ ဧသောတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ “ဧတဒဂ္ဂ”န္တိ ဧတ္ထ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့တည်း။
၂၄၂။ “ကိစ္စမေဝ ကိစ္စာဓိကရဏ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤကိစ္စာဓိကရဏံ -ဟူသော အမည်သည်။ အပလောကနကမ္မာဒီနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ တံ၊ ဟူသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏာဒီနိဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ သမထေဟိ၊ သို့သည်။ သမေတဗ္ဗံ၊ ငြိမ်းစေအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ကိန္ထု၊ စင်စစ်သော်ကား။ သမ္မုခါဝိနယေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြီး၏။ စီရင်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဣကားအနက်တည်း။
အဓိကရဏကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သမထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သမထက္ခန္ဓကအဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၂၄၅။ “ကဏ္ဏတော၊ နားမှ။ နိက္ခန္တမုတ္တောလမ္ဗကာဒီနံ၊ ထွက်သော လွတ်သော နားသံအစရှိကုန်သော။ ကုဏ္ဍလာဒီနံ၊ နားတောင်းစသည်တို့၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ကာယူရ”န္တိ၊ ၍။ ပါဠိပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ “ကေယူရာဒီနီ”တိ၊ ၍။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဥဒ္ဓဋံ၊ ထုတ်အပ်၏။
၂၄၈။ “သာဓုဂီတံနာမ၊ သာဓုဂီတမည်သည်ကား။ ပရိနိဗ္ဗုတဋ္ဌာနေ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုရာအရပ်၌။ ဝါ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော အကြောင်းနှင့် စပ်သော အရာ၌။ ဂီတံ၊ သီအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဒန္တဂီတံ၊ ဒန္တဂီတဟူသည်ကား။ ဂါယိတုကာမာနံ၊ သီခြင်းငှာ အလိုရှိကုန်သော သူတို့၏။ ဝါက္ကကရဏီယံ၊ သာယာသော အသံကို ပြုပြင်ခြင်းတည်း။ ဒန္တဂီတဿ၊ ဒန္တဂီတကို။ ဝိဘာဝနတ္တံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းငှာ။ “ယံ ဂါယိဿာမာ”တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၂၄၉။ စတုရဿဝတ္တံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ စတုပ္ပါဒဂါထာဝတ္တံ၊ လေးပါဒရှိသော ဂါထာကို ရွတ်ရာသော ဝတ်တည်း။ “တရင်္ဂဝတ္တာဒီနိ၊ တရင်္ဂဝတ် အစရှိကုန်သော။ ဥစ္စာရဏဝိဓာနာနိ၊ ရွတ်အပ်သော အစီအရင်တို့သည်။ နဋ္ဌပယောဂါနိ၊ ပျက်သော ပြယုဂ်ရှိကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဗာဟိရလောမိန္တိ ဣဒံ၊ သည်။ ဘာဝနပုံသကံ၊ ဘာဝနပုံတည်း။ ဝါ၊ ကိရိယာနပုံတည်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်။ တဿဥဏ္ဏပါဝါရဿ၊ ထိုသားမွေးဖြင့် ပြီးသော စုလျား အခင်း၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ လောမာနိ၊ အမွေးတို့သည်။ ဒိဿန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဓာရေန္တဿ၊ ဆောင်သော ရဟန်းအား။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၂၅၁။ ဝိရူပက္ခေဟီတိအာဒိ၊ သည်။ သဟယောဂကရဏဝစနံ၊ သဟသဒ္ဒါ၏ အယှဉ်ဖြစ်သော ကရိုဏ်းဝိဘက်တည်း။ သရဗူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂေဟဂေါဠိကာ၊ တက်တူတည်း။ သာ၊ ထိုတက်တူသည်။ သေတာ၊ ဖြူမူကား။ သဝိသာ၊ အဆိတ်ရှိသည်။ ဟောတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ သောဟန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယဿ မေ၊ အကြင်ငါ၏။ ဧတေဟိ၊ ထို ဝိရူပက္ခမြွေမျိုးတို့နှင့်။ မေတ္တံ၊ မျှသော မေတ္တာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သောဟံ၊ ထိုငါသည်။ ဘဂဝတော၊ ဘုရားမြတ်စွာအား။ နမော၊ ရှိခိုးခြင်းကို။ ကရောမိ၊ ပြု၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ အညမှိ၊ ပ။ ဆေတဗ္ဗမှီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ရာဂါနုသယေ၊ ရာဂါနုသယကို။ ဆေတဗ္ဗမှိ၊ ဖြတ်အပ်လျက်။ အညံ၊ တပါးကို။ ဆန္ဒိ၊ ဖြတ်မိ၏။
၂၅၂။ ဥဋိတွာတိ၊ ကား။ ပက္ခိပိတွာ၊ သိုထည့်၍။ ဩတရတူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဒ္ဓိယာ၊ တန်ခိုးဖြင့်။ ဩတာရေတွာ၊ ချ၍။ ဂဏှတု၊ ယူကြလော့။ ဝါ၊ ယူကြစေ။ အနုပရိယာယိတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အနုပရိဗ္ဘမိ၊ လည်၏။
၂၅၃။ န အစ္ဆု ပိယန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ န လဂ္ဂန္တိ၊ မငြိမကပ်ကုန်။ ရူပကာကိဏ္ဏာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတ္ထိရူပါဒီဟိ၊ မိန်းမရုပ် အစရှိသည်တို့နှင့်။ ဝေါကိဏ္ဏာနိ၊ ပြွမ်းကုန်၏။
၂၅၄။ အာလိန္ဒကမိဍ္ဎိကာဒီနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပမုခမိဍ္ဎိကာဒီနံ၊ အဦးအကျည်စသည်တို့၏။ ပရိဝတ္တေ တွာ တတ္ထေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ပရိဝတ္တေတွာ၊ လည်၍။ တတိယဝါရေ၊ သုံးကြိမ်မြောက်၌။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအရပ်၌သာလျှင်။ မိဍ္ဎိယာ၊ အကျည်၌။ ပတိဋ္ဌာတိ၊ တည်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ပရိဘဏ္ဍံနာမ၊ မည်သည်ကား။ ဂေဟဿ၊ ကျောင်း၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ကုဋပါဒဿ၊ နံရံအခြေ၏။ ထိရဘာဝတ္ထံ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့စိမ့်သောငှာ။ ကတာ၊ ပြုအပ်သော။
၂၅၅။ “အံသကုဋေ လဂ္ဂေတွာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂဟတ္ထေ၊ လက်ဖျား၌။ လဂ္ဂေတွာ၊ ဆွဲ၍။ အင်္ကေ၊ ရင်ခွင်၌။ ဌပေတုံ၊ ထားခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ ပြုခြင်းသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ “န ကေဝလံ ယဿ ပတ္တော”တိအာဒိ၊ ကို။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ဂဟိတ ပတ္တေ၊ ကိုင်သော အပိတ်၌။ ဘေဒသညာ၊ ကွဲအံ့သော အမှတ်သည်။ ယဒိသိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်အံ့။ အညေန၊ တပါးသော။ သရီရာဝယဝေန၊ ကိုယ်အစိတ်ဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပါဠိယံ ပန၊ ၌ကား။ ပစုရဝေါဟာရဝသေန၊ ပစုရဝေါဟာရ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဃဋိကဋာဟန္တိ၊ ကား။ ဃဋိကပါလမယံ၊ အိုးအုံတည်း။ ဆဝသီသဿ ပတ္တန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ “သိလာပုတ္တကဿ သရီရံ၊ ခီရဿ ဓာရတိ"အာဒိဝေါဟာရဝသေန၊ ဓာရာ-ဤသို့အစရှိသော ဝေါဟာရ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မေဉ္စ၊ ညောင်စောင်း၌။ နိသီဒိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ အာဂတော၊ လာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “ပိသာစိလ္လိကာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပိသာစဒါရကာ၊ ရက္ခိုက်သူငယ်တို့သည်”။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒိန္နကမေဝ၊ ပေးအပ်သော ဝတ္ထုသည်လျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ၊ အကယ်ခံအပ်သော ဝတ္ထုသည်သာလျှင်တည်း။ စဗ္ဗေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ခါဒိတွာ၊ ခဲ၍။ (ဘိက္ခံ၊ အဖတ်ကို။ စဗ္ဗေတွာ၊ စုပ်၍) အဋ္ဌိကာနိ စ၊ အရိုးတို့လည်း။ ကဏကာနိ စ၊ ဆူးတို့လည်း။ အဋ္ဌိကကဏကာနိ၊ အရိုးဆိုးတို့။ “ဧတေသု သဗ္ဗေသု၊ ထိုအလုံးစုံတို့၌။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်ကို။ ဇာနာတု ဝါ၊ သိသည်မူလည်းဖြစ်စေ။ မာ ဝါ ဇာနာတု၊ မသိသည်မူလည်း ဖြစ်စေ။ အာပတ္တိယေဝ၊ အာပတ်သင့်သည်သာတည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
၂၅၆။ ဝိပ္ဖာဋ္ဌေတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဖာဋ္ဌေတွာ၊ ကျစေ၍။ ကိဏ္ဏေန ပူရေတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပိသဏာကိဏ္ဏေန၊ ကြိတ်သော ထုံးမှုန့်ဖြင့်။ (သူရာကိဏ္ဏေန-ဟူ၍လည်း ပါဌ်ရှိ၏။) ပူရေတုံ၊ ပြည့်စိမ့်သောငှာ။ ဗိဒလကံ နာမ၊ ဗိဒလကံ ဟူသော အမည်သည်။ ဒိဂုဏကရဏာသင်္ခါတဿ၊ နှစ်ထပ်ပြုခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ကိရယာဝိသေသဿ၊ ကိရိယာအထူး၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ကဿ၊ အဘယ်၏။ ဒိဂုဏကရဏံ၊ နှစ်ထပ်ပြုခြင်းနည်း။ ယေန ကိလဉ္ဇာဒိနာ၊ အကြင် ဖျာအစရှိသည်ဖြင့်။ မဟန္တံ၊ ကြီးသော။ ကထိနံ၊ ကံရင်းပေါင်ကို။ ဝါ၊ အခင်းကို။ အတ္ထတံ၊ ခင်းအပ်၏။ တဿ၊ ထို ဖျာအစရှိသည်၏။ ဒိဂုဏကရဏံ၊ နှစ်ထပ်ပြုခြင်းတည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို ကံရင်းပေါင်ကို။ ဒဏ္ဍကထိနပ္ပမာဏေန၊ ဖြင့်။ (ပရိဘဏ္ဍကထိနပ္ပမာဏေန-ရှိမူ-ပရိဘဏ္ဍဖြစ်သော ကံရင်းပေါင်ပမာဏဖြင့်ပေး)။ ပရိယန္တေ၊ အဆုံး၌။ သံဟရိတွာ၊ ခေါက်၍။ ဒိဂုဏံ၊ နှစ်ထပ်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ခုဒ္ဒကစီဝရဿ၊ ငယ်သောသင်္ကန်း၏။ အနုဝါတပရိဘဏ္ဍာဒိဝိဓာန ကရဏေ၊ အလျားအနားပတ်ကို အပြေအပြစ်ပြုခြင်းအစရှိသော အစီအရင်ကို ပြုရာ၌။ ဟတ္ထဿ၊ လက်၏။ ဩကာသော၊ အခွင့်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သလာကာယ၊ အတန်သည်။ သတိ၊ သော်။ ဒွိန္နံ စီဝရာနံ၊ နှစ်ထပ်သော သင်္ကန်းတို့တွင်။ အညတရံ၊ တပါးပါးကို။ ဥတွာ၊ ၍။ သိဗ္ဗိတာသိဗ္ဗတံ၊ ချုပ်အပ်သည်, မချုပ်အပ်သည့်အရာသည်။ သုခံ၊ လွယ်စွာ။ ပညာယတိ၊ ထင်၏။ ဒဏ္ဍကထိနေ၊ ဒဏ္ဍကထိန်၌။ ကတေန၊ ပြုသဖြင့်။ ဗဟူတိ၊ များစွာကုန်သော။ သဟာယေဟိ၊ အဖော်တိုနှင့်။ ပယောဇနံ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ “အသံကုဋိတွာ၊ မတွန့်စေမူ၍။ စီဝရံ၊ သင်္ကန်းသည်။ သမံ၊ ညီသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကောဏာပိ၊ အထောင့်တို့သည်လည်း။ သမာ၊ ညီညွတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ဟလိဒ္ဒိသုတ္တေန သညာကရဏ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဟလိဒ္ဒိသုတ္တေန၊ နနွင်းဆိုးသော ချည်ဖြင့်။ စီဝရံ၊ ကို။ သိဗ္ဗိတုမ္ပိ၊ ချုပ်ခြင်းငှာလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ တတ္ထ၊ ထို နနွင်းဆိုးသော ချည်ဖြင့် ချုပ်ရာ၌။ ကေစိ၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်။ အကပ္ပိယသညိနော၊ မအပ်ဟူသော အမှတ်ရှိကုန်၏။ ပဋိဂ္ဂဟော နာမ၊ ပဋိဂ္ဂဟမည်သည်ကား။ အင်္ဂုလိကောသော၊ လက်ချောင်းကို စွပ်သော အိတ်တည်း။
၂၆၀-၁။ ကုဋဿ၊ နံရံ၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ နီစဝတ္ထုကံ၊ နိမ့်သော အကျည်ရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဌိတံ၊ တည်သော ဝတ္ထုကို။ “မဏ္ဍလိက”န္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဇန္တာဃရပ္ပဋိစ္ဆာဒိနာ၊ ဇရုံးအိမ် အစရှိသော ဖုံးလွှမ်းခြင်းဖြင့်။ ဆန္နဿ၊ ဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်း၏။ နဂ္ဂိယံ၊ အချည်းစီး၏ အဖြစ်သည်။ ယဿ၊ အကြင်ရဟန်းအား။ န ပညာယတိ၊ မထင်။ တေဿဝ၊ ထိုသို့သော ရဟန်းအား သာလျှင်။ ပရိကမ္မံ၊ ချေးတွန်းသော အမှုကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥဒကဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒီသုပိ၊ ရေဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသောအခါ, အဝတ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသောအခါ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။
၂၆၂-၃။ ပဏိယာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပဏိယကာရကာ၊ ဟင်းရွက်ရောင်းခြင်းကို ပြုကုန်သော သူတို့သည်။ အာကိဍ္ဎနယန္တံ၊ ယန္တရားသည်။ အာကဍ္ဎိယမာနံ၊ ငင်အပ်သည်ရှိသော်။ ကူပဿ၊ တွင်း၏။ ဥပရိဘာဂေ၊ အထက်အဖို့၌။ ပရိဗ္ဘမတိ၊ လည်၏။ အရဟဋဃဋိယန္တံ၊ အရဟဋဃဋိ ယန္တရားမည်သည်ကား။ သကဋစက္ကသဏ္ဍာနယန္တဿ၊ လှည်းဘီး သဏ္ဍာန်ရှိသော ယန္တရား၏။ အရေ၊ အကန့်၌။ ဃဋိကာနိ၊ အိုးတို့ကို။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့ဲ၍။ ဧကေန ဝါ၊ တကြိမ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒွီဟိ ဝါ၊ နှစ်ကြိမ်တို့ဖြင့်လည်းကောင်း။ ပရိဗ္ဘမိယမာနဿ၊ လည်စေအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဥဒကနိဗ္ဗာဟနံ၊ ရေကို ထုတ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ မဏ္ဍလာကာရေန၊ ဝန်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ အဝိဒ္ဓဝတ္ထုကာ ဝိယ၊ မထွင်းမဖောက်သော ဝတ္ထုတို့ကဲ့သို့။ ပက္ခပါသာ၊ ဝမ်းဘဲတောင်တို့ကို။ ဗဇ္ဈန္တိ၊ ဖွဲ့ကုန်၏။ တေ၊ ထိုဖွဲ့ရာ အရပ်တို့သည်။ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသကာ၊ မည်ကုန်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ပတ္တသင်္ဂေါပနတ္ထံ၊ သပိတ်ကို လုံစိမ့်သောငှာ။ အနုညာတံ၊ ၏။ (ထည့်) ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ ထားအပ်သော သပိတ်ကို။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ သုံးဆောင်စိမ့်သောငှာ။ အာဓာရကော၊ သပိတ်ခြေကို။ အနုညာတော၊ ၏။
၂၇၃။ ပရဂလံ ဂစ္ဆတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမဿ၊ ဤရဟန်း၏။ ပယောဂါဘာဝါ၊ ပယောဂ မရှိသောကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကမ္မသတေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဟတာ၊ များစွာသော။ ဥဿာဟေန၊ အားထုတ်ခြင်းဖြင့်။
၂၇၇-၈။ လောဟဘဏ္ဍံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကံသတော၊ ကံသကြေးမှ။ သေသံ၊ ကြွင်းသော။ လောဟဘဏ္ဍံ၊ ကြေးဘဏ္ဍာကို။ မုဒ္ဒိက ကာယဗန္ဓနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ စတုရဿံ၊ လေးထောင့်။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ သဇ္ဇိတံ၊ စီရင်အပ်သော ခါးပန်းတည်း။ ပါမင်္ဂဒသာ၊ ဆောက်လုံးအဆာသည်။ စတုရဿာ၊ လေးထောင့်ရှိ၏။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဍာနေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သင်္ဃာဋိယာ၊ ဒုကုဋ်၌။ မုဒိင်္ဂသိဗ္ဗအာကာရေန၊ မရိုးစည်သဏ္ဍာန် ချုပ်သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝရက သီသာကာရေန၊ ပြောင်းနှံအခြင်းအရာဖြင့်။ ပဝနန္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါသန္တော၊ အကွင်း၏ အစွန်တည်း။ “ဒသာမူလ”န္တိစ၊ ၍လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ အကာယဗန္ဓနေန၊ မဖွဲ့သော ခါးပန်းရှိသဖြင့်။ ဝါ၊ ခါးပန်းကို မဖွဲ့သဖြင့်။ သဉ္စိစ္စ ဝါ၊ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ အသဉ္စိစ္စ ဝါ၊ ခါးပန်းကို မဖွဲ့သဖြင့်။ သဉ္စိစ္စ ဝါ၊ စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ အသဉ္စိစ္စ ဝါ၊ စေတနာမရှိသည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း။ ဂါမပ္ပဝေသနေ၊ ရွာသို့ဝင်ရာ၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ “သရိတဋ္ဌာနတော၊ ပြောင်းရာအရပ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ပဝိသိတဗ္ဗံ ဝါ၊ ဝင်မူလည်း ဝင်ရာ၏။ နိဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝါ၊ ပြန်မူလည်း ပြန်ရာ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
၂၇၉။ သတ္တင်္ဂုလံ ဝါ အဋ္ဌဂုင်္လံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သုဂတင်္ဂုလေနာ”တိ၊ ၍။ အဝုတ္တတ္တာ၊ မဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပကတိအင်္ဂုလေန၊ ပကတိသော လက်သစ်ဖြင့်။ သာရုပ္ပတ္ထာယ၊ လျောက်ပတ် စိမ့်သောငှာ။ ဝဋေတွာပိ၊ လိမ့်၍မူလည်း။ စေ ကရောန္တိ၊ ကုန်အံ့။ န ဒေါသော၊ အပြစ်။
၂၈၀။ တာလဝဏာကာရေန၊ ထန်းရွက် ယပ်ဝန်းသဏ္ဍာန်ဖြင့်။ သီဟဠိတ္ထီနံ၊ သီဟိုဠ် မိန်းမတို့၏။ နိဝါသနံ ဝိယ၊ ဝတ်ခြင်းကဲ့သို့တည်း။
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကအဖွင့် ဋီကာ-သည်။
နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။
---------
၆။ သေနာသနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဝိဟာရာနုဇာနနကထာ ဝဏ္ဏနာ
၂၉၆-၇။ ဒီပိနာင်္ဂုဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဒီပိနာ၊ ဒီပိသဒ္ဒါဖြင့်။ အကပ္ပိ ယစမ္မံ၊ အကပ္ပိယအရေကို။ ဒေဿတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ထမ္ဘ ကဝါတပါနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ဒါရူနိ၊ သစ်တို့ကို။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ ဥဇုကံ၊ စွာ။ ဌိတေဟေဝ၊ တည်သည် သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဒါရူဟိ၊ သစ်တို့ဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော ပြတင်းတည်း။ ဘိသီနံ အနုညာတံ ဝဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဗိမ္ဗောဟနေ၊ အုံး၌။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တူလပူရိတံ၊ လဲတို့ဖြင့် ပြည့်သော။ ဘိသိံ၊ ဘုံလျှိုကို။ အပ္ပဿယိတုံ၊ မှီခြင်းငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဥဏ္ဏာဒီနံယေဝ၊ သားမွေးစသည်တို့ကိုသာလျှင်။ အနုညာတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ နိသီဒနနိပဇ္ဇနံ၊ နေခြင်း။ အိပ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အပ္ပဿယိတုံ၊ မှီခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ အကပ္ပိယန္တိပိ၊ အကပ္ပိယဝတ္ထုဖြစ်၍လည်း။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ယဒိ န ဝဋ္ဋတိ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ အကပ္ပိယမဉ္စ၊ အကပ္ပိယ ညောင်စောင်းကိုလည်း။ အပ္ပဿယိတုံ၊ မှီခြင်းငှာ။ န ဝဋေယျ၊ မအပ်ရာ။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေါသော၊ အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အပိစ၊ တနည်းကား။ ဂိလာနဿ၊ နာသော ရဟန်းအား။ ဗိမ္မောဟနံ၊ ခေါင်းအုံးကို။ နိပဇ္ဇိတုမ္ပိ၊ အိပ်စိမ့်သောငှာလည်း။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဘိသိပိ၊ ဘုံလျှုံ သည်လည်း။ အပ္ပဿယိတုံ၊ မှီခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အာစရိယာ စ၊ တို့သည်လည်း။ အနုဇာနန္တိ၊ ခွင့်ပြုကုန်၏။ ဝဠေဉ္ဇန္တိ စ၊ သုံးဆောင်မူလည်း သုံးဆောင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သိမ္ဗလိတူလသုတ္တေန၊ လက်ပံလဲဖြင့်ပြုသော ချည်ဖြင့်။ သိဗ္ဗိတစီဝရံ၊ ချုပ်သော သင်္ကန်းသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကပ္ပာသဿ၊ ဝါချည်အား။ အနုလောမတော၊ လျော်သောကြောင့်တည်း။ “အက္ကဖလသုတ္တမယမ္ပိ၊ မရိုးပွင့် မရိုးသီးချည်ဖြင့် ရက်သောသင်္ကန်းသည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အက္ကဝါကမယမေဝ၊ မရိုးလျှော်ဖြင့် ရက်သော သင်္ကန်းကိုသာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ တေ ဧဝ၊ ထို ဧကေဆရာတို့သည်ပင်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၂၉၈။ အနိဗန္ဓနီယော အလဂ္ဂေါ၊ အပ်။ ပဋိဗာဟေတွာတိ အယံ၊ ပါဠိကို။ မဋ္ဌံ၊ ပြေပြစ်ချောမောခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ “သေတဝဏ္ဏာ ဒီနံ၊ ဖြူသောအဆင်း အစရှိသည်တို့အား။ ယထာသင်္ချံ၊ အရေအတွက်အားလျော်စွာ။ ဣက္ကာသာဒယော၊ သစ်စေးချေးအစရှိသည်တို့ကို။ ဗန္ဓနတ္ထံ၊ ဖွဲ့ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တာ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
၃၀၀။ ပကုဋံ၊ ပကုဋဟူသည်။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ အာဝိဒ္ဓပမုခံ၊ ဝင်ရာဖြစ်သော အဦးတည်း။ ဝါ၊ ထုတ်ချင်းလျှိုဖောက်သော အဦးတည်း။
၃၀၃။ သုဓာလေပေါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုဓာမတ္တိကာလေပေါ၊ အင်္ဂတေမြေတို့ဖြင့် လိမ်းကျံခြင်းတည်း။
၃၀၅။ အာသတ္တိ၊ ငြိကပ်တတ်သော။ တဏှာ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သန္တိံ၊ ကား။ အဒရံ၊ ကို။
၃၀၇။ ကေတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ ဂဟေတုံ၊ ငှာ။
၃၀၈။ စိတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဋ္ဌကာယော၊ အုတ်တို့ကို။ ကဗဠေန၊ အစုဖြင့်။ နိဒ္ဓမနဝသေန၊ ထုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ကတာ၊ ဖြတ်ခြင်းကိုပြု၍။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၃၁၃။ သန္ထရေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိဏသန္ထရာဒယော၊ မြက်အခင်းစသည်တို့တည်း။
ဝိဟာရာနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဠိတာ၊ ပြီ။
-----------
သေနာသနဂ္ဂါဟကထာဝဏ္ဏနာ
၃၁၈။ “သေယျဂ္ဂေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဉ္စဋ္ဌာနပရိစ္ဆေဒေန၊ ညောင်စောင်းရာကို ပိုင်းခြားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဟာရဂ္ဂေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဩဝရကဂ္ဂေန၊ ခန်းတိုက် အစဉ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ခန်းတိုက် အပိုင်းအခြားဖြင့်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ထာဝရာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိယတာ၊ မြဲကုန်၏။ ပစ္စယေနေဝ ဟိ တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တသ္မိံ သေနာသနေ၊ ထိုကျောင်း၌။ မဟာထေရာ၊ မထောရ်ကြီးတို့သည်။ တဿ ပစ္စယဿ၊ ထိုပစ္စည်း၏။ ကာရဏာ၊ အကြောင်းကြောင့်။ အညတ္ထ၊ တပါးသောကျောင်းသို့။ အဂန္တာ၊ မသွားမူ၍။ ဝသန္တာယေဝ၊ နေကုန်လျက်သာလျှင်။ နံ၊ ကို။ ပဋိဇဂ္ဂိဿန္တိ၊ သုတ်သင်ကုန်လတ္တံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အဃဋနကမ္မံ၊ မထိခိုက်အပ်သော အမှုကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ “န တတ္ထ မနုဿ”တိ အာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ “ဝိတက္ကံ ဆိန္ဒိတွာ သုဒ္ဓစိတ္တေန ဂမနဝတ္တေနေဝ ဂန္တဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ မုဒ္ဒဝေဒိကာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ စေတိယဿ၊ ၏။ ဟမ္မိယဝေဒိကာ၊ ဦးပြီးဖြစ်သော ပွတ်တို်င်တည်း။ ပဋိက္ကမ္မာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အပသက္ကိတွာ၊ ဆုတ်၍။ သမာန လာဘကတိကာ၊ တူသောလာဘ်ရှိသော ကတိကဝတ်သည်။ မူလာဝါသေ၊ မူလဖြစ်သော ကျောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သိယာ၊ ၏။ မူလာဝါသ ဝိနာသေန၊ မူလဖြစ်သော ကျောင်းပျက်သဖြင့်။ ကတိကာပိ၊ ကတိကဝတ်သည်လည်း။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်၏။ သမာနလာဘ ဝစနံ၊ တူသော လာဘ်ရှိ၏ဟူသော စကားသည်။ ဒွီသု ဝါ၊ နှစ်ကျောင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဗဟူသု ဝါ၊ များစွာသော ကျောင်းတို့သည်လည်းကောင်း။ သတိ၊ ရှိသော်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ငါတို့။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ ဧကသ္မိံ အဝသိဋ္ဌေတိ၊ ၍။ နော၊ ငါတို့၏။ မတိ၊ အလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာဝကာလိကံ၊ သည်။ ကာလေန၊ ရံခါ။ သိယာ၊ ၏။ မူလစ္ဆေဒန ဝသေန ဝါ၊ အရင်းကို ဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်မူလည်း။ အညေသံ ဝါ၊ တပါးကုန်သော သူတို့၏မူလည်း။ ကမ္မံ၊ အမှုသည်။ အညဿ၊ အား။ သိယာ၊ ၏။ နာဝါယံ၊ လှေ၌။ သင်္ဂမော၊ ပေါင်းမိခြင်း။ ဣတိ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလဝသေနေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပလောကနကာလေ၊ အပလောကနကံပြုသော အခါ၌။ သံဃော၊ သည်။ ဝဿံဝုတ္ထဘိက္ခူနံ၊ ဝါမှ ထကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ပါဋေက္ကံ၊ အသီးသီး။ “ဧတ္တကံ၊ ဤမျှလောက်သော။ ဝဿာဝါသိကံ၊ ဝါဆိုဖို့ သင်္ကန်းလျာဖြစ်သော။ ဝတ္ထံ၊ အဝတ်ကို။ ဒေတိ၊ ၏။ သံဃဿ၊ သံဃာသည်။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပုဂ္ဂလမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပရာမသိတွာ၊ သုံးသပ်၍။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏။ သံဃဝသေန၊ သံဃ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န ကာတဗ္ဗံ၊ အပ်။ သံဃော၊ သည်။ သံဃဿ၊ အား။ ဧတ္တကံ၊ ဤမျှကို။ န ဒေတိ၊ မပေး။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဧကသ္မိံ အာ ဝါသေ၊ ၌။ သံဃဿ၊ ၏။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သံဃဝသေန၊ ဖြင့်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းဖြင့်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ သံဃဿ၊ အား။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကတံ နာမ၊ ပြုအပ်သည် မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ “သမ္မ တသေနာသနဂ္ဂါဟာပကတော၊ သမုတ်အပ်သော ကျောင်းခံတတ်သော ရဟန်း မရှိသောကြောင့်။ အညေန၊ တပါးသော ရဟန်းသည်။ ဂါဟိတေပိ၊ ခံသော်လည်း။ ဂါဟော၊ ကျောင်းခံခြင်းသည်။ ရုဟတိ၊ ရောက်၏။ အဂ္ဂဟိတုပဇ္ဈာယဿ၊ မယူအပ်သော ဥပဇ္ဈာယ်ရှိသော ပဉ္စင်းလောင်း၏။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်းအဖြစ်သည်။ ရုဟတိ ဝိယ၊ ရောက်သကဲ့သို့တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “ကမ္မဝါစာ ယပိ၊ ဖြင့်လည်း။ သမ္မုတိ၊ သည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
အဋ္ဌပိ သောဠသပိ ဇနေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိံ၊ အသို့နည်း။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့ မဟုတ်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ လော။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဧကတောပိ၊ သည်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ သမ္မတာ၊ သမုအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တထာ၊ ဖြင့်။ သမ္မာတာ၊ ကုန်သော။ တေ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ သံဃေန၊ သည်။ ကမ္မကတာနာမ၊ ကံပြုအပ်သည် မည်ကုန်သည်။
ဥပနိဗန္ဓိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ၊ ထိုကျောင်း၏။ သမီပေ၊ အနီး၌။ ရုက္ခမူလာဒီသု၊ သစ်ပင်ရင်း အစရှိသည်တို့၌။ ဝသိတွာ၊ နေ၍။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ ဝတ္တံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ပရိယတ္တိပဋိပတ္တိပဋိဝေဓဝသေန၊ တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “ဒသကထာ ဝတ္ထုကံ ဒသအသုဘံ ဒသအနုဿတိ”န္တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ပဌမဘာဂံ မုဉ္စိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဒံ၊ ဤဝတ္ထုသည်။ ပဌမ ဂါဟိတဝတ္ထုတော၊ ရှေးဦးစွာ ခံသောဝတ္ထုထက်။ မဟဂ္ဃံ၊ အဖိုးထိုက်သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဆိန္နဝဿာနံ၊ ဝါပြတ်သော ရဟန်းတို့၏။ ဝဿာဝါသိကံ နာမ၊ ဝါဆိုဖို့ သင်္ကန်း မည်သည်ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဂဟိတဝဿာဝါသိကာနံ၊ ခံအပ်သော ဝါဆိုဖို့ သင်္ကန်းရှိကုန်သော်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဆိန္နဝဿာနံ၊ ပြတ်သာ ဝါရှိကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဝဿာဝါသိကံ၊ ဝါဆိုဖို့ သင်္ကန်းတည်း။ ဘတိနိဝိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘတိံ၊ အဖိုးကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိဝိဋ္ဌံ ဝိယ၊ ရှာသကဲ့သို့။ ပရိယိဋ္ဌံ၊ ရှာမှီးအပ်၏။ “သံဃိကံ ပန။ ပ။ ဝိဗ္ဘန္တောပိ လဘတေဝါ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ တတြုပ္ပါဒံ၊ ထိုဝတ္ထုဖြစ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမိနာ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်ဖြင့်။ အပလောကနမေဝ၊ အပလောကနကံသည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ဂါဟာပနံ၊ ခံစေခြင်းသည်။ န ပမာဏံ၊ ပမာဏမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိနယဓရာ ပန၊ ဝိနယဓရဆရာတို့သည်ကား။ “အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဝဿံ၊ ဝါသို့။ ဥပဂတနံ၊ ကပ်ကုန်သော ရဟန်းတို့တွင်။ ဧကေကဿ၊ တယောက် တယောက်သော ရဟန်းအား။ တိစီဝရံ၊ ကို။ သံဃော၊ သည်။ ဒဿတိ၊ ပေးလတ္တံ့”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အပလောကိတေပိ၊ ပန်သော်လည်း။ အဘာဇိတံ၊ မဝေဖန်သေးသော သင်္ကန်းကို။ ဝိဗ္ဘန္တကော၊ လူထွက်သော ရဟန်းသည်။ န လဘတိ၊ မရ။ “အပလောကန ကမ္မံ၊ ကံကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဂါဟိတံ၊ ယူစေအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ “အဘာဇိတေ ဝိဗ္ဘမတီ”တိ ဧဝံ၊ ဤစကားကိုလျှင်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “ပစ္စယဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဟပတိကံ ဝါ၊ သူကြွယ်တို့လှူသော သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း။ အညံ၊ တပါးသော။ ဝဿာဝါ သိကံ ဝါ၊ ဝါဆိုဖို့ သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း။ ပစ္စယေဝသေန၊ ပစ္စည်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂါဟိတံ၊ ခံအပ်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ဧကမေဝ ဝတ္ထံ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ နိသိန္နာနံ၊ နေကုန်သော ရဟန်းတို့အား။
သေနာသနဂ္ဂါဟကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥပနန္ဒဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၃၂၀။ တိဝဿန္တရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိဏ္ဏံ ဝဿာနံ၊ သုံးနှစ်တို့၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဌိတေန၊ တည်သော ရဟန်းသည်။ အဿ၊ ထို ပြာသာဒ်အား။ ဝါ၊ ၏။ ဟတ္ထိမှိ၊ ဆင်၌။ နခေါ၊ ခြေသည်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟတ္ထိနခေါ၊ ဟတ္ထိနခမည်၏။ ပါသာဒဿ၊ ပြာသာဒ်၏။ နခေါ နာမ၊ နခမည်သည်ကား။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေါ၊ ယုတ်သော အပိုင်းအခြားတည်း။ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂီဟီဟိ ကတနီဟာ ရေနေဝ၊ လူတို့သည် ပြုအပ်သော အမှတ်ဖြင့်သာလျှင်။ “တေဟိ၊ ထိုလူတို့သည်။ အတ္ထရိတွာ၊ ခင်း၍။ ဒိန္နာနေဝ၊ ပေးအပ်ကုန်သော်သာလျှင်။ နိသီဒိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ လဗ္ဘန္တိ၊ ရကုန်၏။ ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းသည်။ သယံ၊ မိမိသည်။ အတ္ထရိတွာ ဝါ၊ ခင်း၍လည်းကောင်း။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ အတ္တရာပေတွာ ဝါ၊ ခင်းစေ၍လည်းကောင်း။ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ စွန့်အပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
ဥပနန္ဒဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဝိဿဇ္ဇိယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၃၂၁။ “န ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗံ သံဃေန ဝါ ဂဏေန ဝါ ပုဂ္ဂလေန ဝါ”တိ ဝစနံ၊ သည်။ “အဂရုဘဏ္ဍံ၊ ဂရုဘဏ္ဍာမဟုတ်သော။ ဝိဿဇ္ဇိယံ၊ စွန့်အပ်သော။ ဝေဘင်္ဂိယံ၊ ဝေဖန်အပ်သော။ သံဃိကံ၊ သံဃာ့ဥစ္စာဖြစ်သော။ ယံ ဘဏ္ဍံ၊ အကြင်ဘဏ္ဍာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ ဘဏ္ဍံ၊ ထို ဘဏ္ဍာကို။ ဂဏော ဝါ၊ ဂိုဏ်းသည်မူလည်း။ တသ္မိံ အာဝါသေ၊ ထိုကျောင်း၌။ စေ ဝသတိ၊ အကယ်၍ နေအံ့။ ပုဂ္ဂလောပိ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်မူလည်း။ ဝသတိ၊ အံ့။ ဂဏေန ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ပုဂ္ဂလေန ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဝိဿဇ္ဇိတသဒိသမေဝ၊ စွန့်အပ်သည်နှင့် တူသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တဝစနံ၊ ဆိုအပ်သော စကားကို။ သာဓေတိ၊ ပြီးစေ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိ၌။ ဂဏပုဂ္ဂလဂ္ဂဟဏံ၊ ဂဏသဒ္ဒါ ပုဂ္ဂလသဒ္ဒါသည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိ။ အရဉ္ဇရော၊ အရဉ္ဇရဟူသည်။ ဥဒကစာဋိ၊ ရေအိုးစရည်းတည်း။ အလဉ္ဇလော၊ များစွာသော ရေကိုယူခြင်းငှာ ထိုက်၏။ ဗဟုဥဒကဂဏှနကော၊ များစွာသော ရေကို ဆန့်၏။ ဣတိ တ္ထော၊ တည်း။ “ဝဋစာဋိ ဝိယ၊ လုံးသော အိုးစရည်းကဲ့သို့။ ဟုတွာ၊ ၍။ ထော ကံ၊ အတန်ငယ်။ ဒီဃမုခေါ၊ ရှည်သော မျက်နှာဝရှိသည်ဖြစ်၍။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ အပိုင်းအခြားကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ ကတော၊ ပြုအပ်သော အိုးတည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ မံသဒိဗ္ဗ ဓမ္မဗုဒ္ဓသမန္တစက္ခုဝသေန၊ မံသစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဓမ္မစက္ခု၊ ဗုဒ္ဓစက္ခု၊ သမန္တစက္ခုတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဉ္စ၊ ငါးပါးကုန်သော စက္ခုတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
ဂရုဘဏ္ဍေန စ ဂရုဘဏ္ဍန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ သံဟာရိမံ၊ ချီကြွနိုင်သော ဝတ္ထုဘဏ္ဍာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပတ္တစီဝရံ နိက္ခိပိတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဋကစ္ဆန္နေန၊ တဘက်စောင်းချ၍ မိုးသဖြင့်။ ကတေ၊ သော။ မေဉ္စ၊ ၌။ ဝဋလောဟံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပီတဝဏ္ဏံ၊ ရွှေသော အဆင်းရှိသော ကြေး။ ဝါ၊ ကြေး ဝါ။ ပါရိဟာရိယံ န ဝဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဂန္တုကဿ၊ အာဂန္တုက ရဟန်းအား။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ ပရိစာရိကဟတ္ထတော၊ အလုပ်အကျွေးလက်မှ။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ နာမံ၊ အမည်ကို။ လိခါပေတွာ၊ ရေးစေ၍။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ယထာသုခံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ပရိဟရိတုံ၊ ဆောင်ခြင်းငှာ။ န ဝဋ တိ၊ မအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ “ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာဝ၊ လောက်။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တိ၊ အမှု၏ ဖြစ်ပြီခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထိုရွေ့လောက်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဒေတိ၊ ပေး၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ သိခရံ နာမ၊ သိခရမည်သည်ကား။ ယေန၊ အကြင်စူးဖြင့်။ ပရိဗ္ဘမန္တော၊ လှည့်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဆိန္ဒန္တိ၊ ပေါက်ပြက်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစူးသည်။ သိခရံ နာမ၊ မည်၏။ ပတ္တဗန္ဓကော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပတ္တဿ၊ သပိတ်၏။ ဂဏ္ဍိအာဒိကာရကော၊ ထုံးဖွဲ့ခြင်း စသည်ကို ပြုတတ်သော သူတည်း။ “ပဋိမာနံ၊ အပြေအပြစ်ပြု၍။ ဝါ၊ ကောင်းစွာ ခတ်၍။ သုဝဏ္ဏာဒိပတ္တကာရကော၊ ကောင်းသော အဆင်းအစရှိသည်ဖြင့် သိပတ်ကို ပြုတတ်သောသူ”။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အဍ္ဎမာဘူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကပ္ပရတော၊ တတောင်ဆစ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ အံသကူဋံ၊ ပခုံးစွန်းတို်င်အောင်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမံ ပါဠိံ၊ ကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ အစပြု၍။ ဒဏ္ဍာမုဂ္ဂရော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ယေန၊ အကြင်ဆောက်ပုတ်ဖြင့်။ ရဇိတစီဝရံ၊ ဆိုးအပ်သော သင်္ကန်းကို။ ပေါထေန္တိ၊ ခတ်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုဆောက်ပုတ်သည်။ ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရော နာမ၊ မည်၏။ “ပစ္စတ္ထရဏဂတိက''န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ “တမ္ပိ၊ ထိုဆောက်ပုတ်သည်လည်း။ ဂရုဘဏ္ဍမေဝ၊ ဂရုဘဏ်သာလျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ အပိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ သော။ ပါဝါရာဒိ၊ ပြတီးအဆင်းအစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပစ္စတ္တရဏံ၊ ခင်းနှီးသည်။ ဂရုဘဏ္ဍမေဝ၊ လျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
အဝိဿဇ္ဇိယဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
နဝကမ္မဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
၃၂၃-၄။ အဂ္ဂဠဗန္ဓသူစိဒွါရကရဏမတ္တေနပိ၊ တံခါးကို ဖွဲ့ခြင်း ကျည်းရှင်လျှိုခြင်းကို ပြုကာမျှဖြင့်လည်း။ “ကပေါတဘဏ္ဍိကာ နာမ၊ ကပေါတ ဘဏ္ဍိကမည်သည်။ ဝဠဘိယာ၊ တံခါးပေါင်၏။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ ထားအပ်သော။ ဝလယံ ဝါ၊ လက်ကောက်ကွင်းသည်လည်းကောင်း။ တိဏစ္ဆ ဒနဂေဟဿ၊ မြက်မိုးသော ကျောင်း၏။ ပိဋ္ဌိဝံသဿ၊ ခေါင်အုပ်၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ သော။ ဝလယံ ဝါ၊ သည်လည်းကောင်း။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုကျောင်း၏။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံကို။ ဂတာ၊ ရောက်သော။ ဒါရု၊ သစ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ကာရန္တရာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ ပုန၊ တဖန်။ ပဝိသဋ္ဌံ၊ ဝင်ရာကို။ ပုဗ္ဗပယောဇိတာ၊ ရှေး၌ မယှဉ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ နာနာ ဝစနပါတသေနာသနဝါသော၊ အထူးထူးသော စကား၌ ကျသော ကျောင်း၌ နေခြင်းတည်း။ ပတိသဋ္ဌတော၊ လွတ်လွတ်စွန့်သော အားဖြင့်။ န ပန ဝါသော၊ နေခြင်းမဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ ဝိနဋ္ဌဝါသော၊ ပျက်သော နေခြင်းကို။ ပဋိသေဓကော၊ မြစ်သည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဒွါရဝါတပါနာဒီနိ၊ တံခါးလေသာပြတင်းစသည်တို့ကို။ အပဟရိတွာ၊ မပိတ်မူ၍။ ဒါတုံ၊ ပေးခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတော၊ မစွမ်းနိုင်ရာသောကြောင့်။ “ပဋိဒါတဗ္ဗာနိယေဝ၊ ပြန်ပေးအပ်သည်သာ လျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂေါပါဏသိအာဒယော၊ အခြင် ထုပ်လျောက် စသည်တို့ကို။ ဒေန္တဿ၊ ပေးသော ရဟန်း၏။ ဝိဟာရော၊ ကျောင်းသည်။ ပလုဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ “မူလံ ဝါ ဒါတဗ္ဗ”န္တိ အာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “နေဝါသိကာ၊ ကျောင်းနေရဟန်းတို့သည်။ ပကတိယ၊ ပကတိအားဖြင့်။ အနတ္ထတာယ၊ အခင်းမရှိသော။ ဘူမိယာ၊ မြေ၌။ စေ ဌပေန္တိ၊ ထားကုန်အံ့။ တေသမ္ပိ၊ ထိုကျောင်းနေ ရဟန်းတို့အားလည်း။ အနာပတ္တိ ယေဝ၊ အာပတ်မသင့် သည်သာတည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ဒွါရဝါတပါနာဒယော၊ တံခါး, လေသာပြတင်း အစရှိသည်တို့ကို။ အပရိကမ္မကတာပိ၊ အပြေအပြစ် မပြုကုန်သော်လည်း။ အပ္ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ မဖုံးလွှမ်းစေပဲ။ န အပဿယိတဗ္ဗာ၊ မမှီအပ်ကုန်”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။
နဝကမ္မဒါနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သံဃဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
၃၂၅။ ယာဂုဘတ္တုဒ္ဒေသဋ္ဌာနဘူတာယ ဘောဇနသာလယ၊ ယာဂု ဆွမ်းတို့ကို ညွှန်ပြရာဖြစ်၍ဖြစ်သော ဆွမ်းစားဇရပ်၌။ ပကတိဌိတိကာ၊ ပကတိဖြစ်သော အစဉ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒိန္နံ ပနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ သော ဒါယကော၊ ထိုအလှူ့ဒါယကာသည်။ ဒေတိ၊ လှူ၏။ တံ အာကာရံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ “သံဃတော ဘန္တေ”တိ အာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧကဝဠဉ္ဇန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကဒွါရေန၊ တခုသော တံခါးဖြင့်။ ဝဠဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ သုံးဆောင်အပ်၏။ တိစီဝရပရိဝါရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဥဒကမတ္တလာဘီဝိယ၊ ရေမျှကိုသာ ရသကဲ့သို့။ အညောပိ၊ တပါးသော ရဟန်းသည်လည်း။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ၊ ဥဒ္ဒေသဘတ်ကို။ အလဘိတွာ၊ မရမူ၍။ အနေကပ္ပကာရံ၊ များသော အပြားရှိသော။ ဝတ္ထာဒိံ၊ သင်္ကန်းလျာပုဆိုးစသည်ကို။ စေ လဘတိ၊ အံ့။ တံ၊ ထိုရသော ဝတ္ထုသည်။ တေဿဝ၊ ထိုရသော ရဟန်း၏သာ။ သန္တကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “ဥဒ္ဒေသပတ္တေ၊ ၌။ ဒေထာ’တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ အာဂတယေဝ၊ လာသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သံဃဿ၊ အား။ ပရိစ္စတ္တံ၊ စွန့်အပ်သည်။ န ဟောတိယေဝ၊ မဖြစ်သည်သာလျှင်ကတည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေဿဝ၊ ထိုရဟန်း၏သာလျှင်။ ဟတ္ထေ၊ ၌။ ဂတတ္တာ၊ ရောက်သောကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေဟိ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ဝုတ္တက္ကမေန၊ ဆိုအပ်သော အစဉ်ဖြင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံသော ဝတ္ထုတို့ကိုလည်း။ ဘာဇေတွာ၊ ဝေဖန်၍။ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဋိပါဋိပတ္တံ ဝါ၊ တည်သော သပိတ်ကိုလည်းကောင်း။ ဌိတိကာယ၊ ဖြင့်။ ဌိတပတ္တံ ဝါ၊ တည်သော သပိတ်ကိုလည်းကောင်း။ “အဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနမ္ပိ၊ မယူအပ်သော အစဉ်တို့ကိုလည်း။ ဂါဟိတတ္တော၊ ခံယူအပ်သော အစဉ်တို့ကိုလည်း။ ဂါဟိတတ္တာ၊ ခံယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကူဋဋ္ဌိတိကာ နာမ၊ စဉ်းလဲသော အစဉ်မည်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ပဏီတဘတ္တဋ္ဌိတိကဉ္စ၊ ပဏီတဘတ်၏ အစဉ်ကိုလည်း။ အဇာနိတွာ၊ မသိသောကြောင့်။ မိဿေတွာ၊ ရော၍။ ဂါဟိတေပိ၊ ခံကုန်သောကြောင့်။ မိဿေတွာ၊ ရော၍။ ဂါဟိတေပိ၊ ခံကုန်သော ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဧဝမေဝ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ပြီးသည် အတူလျှင်။
ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
နိမန္တနဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
ပဋိပါဋိယာတိ ဧတ္တ၊ ၌။ ယထာလဒ္ဓပဋိပါဋိယာ၊ အကြင်အကြင်သို့ ရအပ်သော အစဉ်ဖြင့်။ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဘတ္တံ ဂဏှထာ”တိ ပဒံ၊ ကို။ အဝတွာ၊ ၍။ အာလောပ သင်္ခေပေန၊ ဆွမ်းလုတ် အပိုင်းအခြားအသွင်ဖြင့်။ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဣတိ အယံ နယော၊ ကို။ နိမန္တနာယမေဝ၊ နိမန္တနဘတ်၌သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဟောနကပ္ပမာဏေ ဧဝ၊ လောက်သော အတိုင်းအရှည်၌သာလျှင်။ ဌိတိကာ၊ အစဉ်သည်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဧက ဝါရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာဝ၊ လောက်။ တသ္မိံ အာဝါသေ၊ ထိုကျောင်း၌။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဝသန္တိ၊ ကုန်၏။ တာဝ၊ ထိုရွေ့လောက်။ သဗ္ဗေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
နိမန္တနဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သလာကဘတ္တာကထာဝဏ္ဏနာ
န ဟိ ဗဟိသီမာယ သံဃလာဘောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒီသု၊ တို့၌။ ဗဟိသီမာယ၊ သိမ်ပ၌။ ဌိတဿာပိ၊ တည်သော ရဟန်းအားလည်း။ ဥပါသကာ၊ တို့သည်။ စေ ဒေန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ အတ္တနောပိ၊ မိမိသို့လည်း။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ဂဟဏံ၊ ခံခြင်းကို။ အနုညာတံ၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န ပါပုဏန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥဒ္ဒိသိတွာပိ၊ ညွှန်း၍သော်လည်း။ န ပါပုဏန္တိ၊ မရောက်ကုန်။ ဝါရဂါမန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒူရတ္တာ၊ ဝေးသောကြောင့်။ ဝါရေန၊ အလှည့်အားဖြင့်။ နိဂ္ဂဟေန၊ နှိပ်သောအားဖြင့်။ ဂန္တဗ္ဗ ဂါမေ၊ သွားရာဖြစ်သော ရွာ၌။ ဖာတိကမ္မမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အတိရေကလာဘာ စ၊ အလွန်သော လာဘ်ရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ သမ္မုခီဘူတဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခူ၊ ရဟန်းတို့သည်။ ဗဟိသီမံ၊ သိမ်ပသို့။ စေ ဂတာ၊ အကယ်၍ သွားကုန်သည်ဖြစ်အံ့။ သမ္မုခီဘူတဿ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော ရဟန်းအား။ ပါပေတဗ္ဗံ၊ ရောက်စေအပ်၏။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကေန၊ တပါးသော ရဟန်းသည်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သော ဥစ္စာသည်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းတို့အား။ ပဟေတိ၊ လောက်၏။ တသ္မိမ္ပိ၊ ထို သမ္မုခီဘူတအဖြစ်သည်လည်း။ အသတိ၊ မရှိသော်။ အတ္တနော၊ မိမိအား။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏။ လဒ္ဓါ ဝါ အလဒ္ဓါ ဝါတိ၊ ကား။ ဝစနသိလိဋ္ဌဝသေန၊ စကားပြေပြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိဟာရေ အပါပိတံ ပန၊ ပ။ န ဝဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သလာကဘတ္တံ၊ ကို။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဥဒ္ဒိသိယတိ၊ ရည်ညွှန်းအပ်၏။ ဒိန္နသလာကေန၊ လှူအပ်သော စာရေးတံရှိသော။ တေန ဘိက္ခုနာ ပန၊ ထိုရဟန်းသည်ကား။ တဿာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဂတဿ၊ သွားသော ရဟန်း၏။ သလာကာ၊ စာရေးတံတို့ကို။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဤသို့သော ပါဌ်သည်။ ယုတ္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ခါယတိ၊ ၏။ သဗ္ဗပေါတ္ထကေသု၊ အလုံးစုံကုန်သော ပေတို့၌။ “ဂါဟေတဗ္ဗာ”တိ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေနတိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ သလာကဂ္ဂါဟာပကေန၊ စာရေးတံကို ခံတက်သော။ တေန ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ “စောရိကာယ ဂဟိတတ္တာ န ပါပုဏာတီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ “ကုဋိသာဝနာ၊ ကုဋိကို ကြားခြင်းသည်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့လျှင်။ ဒီပဝါသိနော၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌နေသော ရဟန်းတို့သည်။ ဝဒန္တိ ကိရ၊ ကုန်သတတ်။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧကံ မဟာထေရဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဟာထေရော၊ သည်။ ဝိဟာရတာ၊ ကျောင်းမှ။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ န ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဘာဂါ၊ သဘောတူရဟန်းတို့သည်။ စေ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်အံ့။ မိမိသို့။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဣတရေသံ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်းတို့အား။ ဒိယျတိ၊ ပေးလှူအပ်၏။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ထေရဿ၊ ကျန်ရစ်သော မထေရ်အား။ ပတ္တသလာက ဘတ္တံ၊ ရောက်သော စာရေးတံဆွမ်းကို။ (စေ ဒဿတိ၊ အကယ်၍ ပေးလတ္တံ့။) မဟာထေရော၊ သည်။ ဧကကောဝ၊ တပါးတည်းသာ။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဩဟီနော၊ ကျန်ရစ်၏။ “အထ၊ ထိုအခါ၌။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ အဿ၊ ထို မထေရ်အား။ သဗ္ဗသလာကာ၊ အလုံးစုံသော စာရေးတံတို့ကို။ အတ္တနော၊ မိမိသို့။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။
သလာကဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပက္ခိကဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
ဥပေါသထဒိဝသေ၊ ၌။ အာပတ္တိ ဒေသနံ၊ အာပတ်ကို ဒေသနာကြားခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “ပရိသုဒ္ဓသီလာန”န္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ လေခံ၊ အရေးကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိဗဒ္ဓာပိတံ၊ ဖွဲ့အပ်၏။ ဝါ၊ နိဗဒ္ဓာပိတံ နိယမိတံ၊ မှတ်အပ်၏။ “အာဂန္တုကဘတ္တမ္ပိ ဂမိကဘတ္တမ္ပီ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ အာဂန္တုကောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂစ္ဆန္တံ၊ သွားသောသူကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အနာထဂိ လာနုပဋ္ဌာကောပိ၊ ကိုးကွယ်ရာမရှိသော သူနာကို လုပ်ကျွေးသောသူသည်လည်း။ တေန၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်သော ဘတ်ကို။ စေ ဘုဉ္ဇတိ၊ အံ့။ တဿာပိ၊ ထို ဂိလာနုပဋ္ဌာကအားလည်း။ ပါပေတဗ္ဗမေဝ၊ ရောက်စေအပ်သည်သာတည်း။ ဂုဠပိဏ္ဍံ၊ တင်လဲခဲသည်။ ထာလပက္ကမတ္တံ၊ ထန်းသီးမှည့် ပမာဏရှိ၏။
ပက္ခိကဘတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သေနာသနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သေနာသနက္ခန္ဓက အဖွင့်ဋီကာသည်။
နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၇ - သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ
၃၃၂။ ပုဗ္ဗေ ပုဗ္ဗကာလေ၊ ရှေးကာလ၌။ “ရညော သတော”တိ စ၊ ဟူ၍လည်းကောင်း။ “ရညောဝ သတော”တိ စ၊ ဟူ၍ လည်းကောင်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။
၃၃၃။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ လာဘတဏှာ၊ လာဘတဏှာသည်။ န၊ မဟုတ်။ ကာမတဏှာ၊ ကာမတဏှာသာတည်း။ ဧသာ၊ ဤ ကာမတဏှာသည်။ ဈာနဿ၊ ၏။ ပရိဟာနိဟေတု၊ ယုတ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဗုဒ္ဓတ္တသီလံ ပန၊ ငါဘုရားဖြစ်၏ ဟူသော မှားသော အလေ့အကျင့်ကိုကား။ ပတ္တယန္တော၊ တောင့်တသောကြောင့်။ ဈာနာပိ၊ ဈာန်မှလည်း။ နဋ္ဌော၊ ပျက်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပတ္တဘာဝနာ၊ ရောက်သော ဘာဝနာသည်။ မနောမယံ နနု၊ စိတ်ဖြင့်ပြီးသလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာယံ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဈာနံ၊ သည်။ မနောမယံ၊ စိတ်ဖြင့်ပြီး၏။
၃၃၄။ သတ္တာရောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဂဏသတ္ထာရော၊ ဂိုဏ်းဆရာတို့တည်း။
၃၃၉။ ပေါတ္ထနိကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဆုရိကံ၊ ကျိတ်ဓားကို။
၃၄၀။ မနုဿတိ၊ ကား။ ပုရိသေ၊ တို့ကို။
၃၄၁။ ဧကရတ္တာဓိကာရေန၊ တညဉ့်လွန်သော အရာဖြင့်။ ရက္ခံ၊ အစောင့်အရှောက်ကို။ ပစ္စာသီသန္တာ၊ တောင့်တကုန်သော သူတို့အား။ ဤဒိသာ၊ ဤသို့သော သဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ “ပဉ္စိမေ”တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်း။ “ရက္ခေဿတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ မယှံ ပန၊ ငါဘုရားအားကား။ ရက္ခဏေ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်း၌။ ကိစ္စံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရူပက္ကမေန တထာဂတံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာတိ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ အာဏတ္တိယာ၊ စေသဖြင့်။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၃၄၂။ မာ အာသဒေါ၊ မသတ်လင့်။ ဝါ၊ သတ်လိုသောစိတ်ကို မဖြစ်စေလင့်။ ဝဓကစိတ္တေန၊ သတ်လိုသောစိတ်ဖြင့်။ မာ ဥပဂစ္ဆ၊ မကပ်လင့်။ ဣတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣမမှာဇီဝိတမှာ၊ ဤအသက်မှ။ “ယတောတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ယတောတိ၊ ကား။ ဣတော ဟိ ဣတော ဧဝ၊ ဤကိုယ်၏ အဖြစ်မှလျှင်။ ဂတဿ၊ ပြောင်းသွားသော။ တုယှံ၊ သင်အား”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ပဋိကုဋိတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပသက္ကိတွာ၊ ဆုတ်၍။ ဝါ၊ ကား။ သင်္ကုစိတော၊ တွန့်သည်သာ။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဋိသက္ကတိ၊ ဆုတ်၏”။ ဣတိ၊ လိခိတံ၊ ၏။
၃၄၃။ တိကဘောဇနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တီဟိ၊ သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဘုဉ္စိတဗ္ဗဘောဇနံ၊ စားအပ်သော ဘောဇဉ်။ “တိကဘောဇနီယ”န္တိပိ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ပရိကပ္ပတော၊ အားဖြင့်။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားစိမ့်သောငှာ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။ တတော၊ ထို သုံးယောက်ထက်။ ဥဒ္ဓံ၊ လွန်မူကား။ ဂဏဘောဇနမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿာပိ၊ ထိုတိကဘောဇဉ်၏လည်း။ ဣဒမေဝ၊ ဤဝတ်ကိုလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤ တိကဘောဇဉ်၌။ အပုဗ္ဗံ၊ အသစ် သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
၃၄၅။ “အညတရံ အာသနံဂဟေတွာ နိသီဒီ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဝိသဘာဂဋ္ဌာနံ၊ သဘောမတူသော ရဟန်းတို့ ၏ နေရာအရပ်သို့။ ဂတဿ၊ ရောက်သော။ ပေသလဿပိ၊ သီလကို ချစ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ရဟန်း၏။ တေသံ၊ ထို ဝိသဘာဂဖြစ်ကန်ုသော ရဟန်းတို့၏။ အာသနေ၊ နေရာ၌။ နိသီဒိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ဤအနက်သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ အာဂိလာယတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ရုဇ္ဇတိ၊ ကြင်နာ၏။ ဝါ၊ ညောင်းညာ၏။ အာဒေသနာပါဠိဟာရိယာ နုသာသနိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ တဿ၊ ထိုထိုသို့သော သတ္တဝါ အပေါင်း၏။ စိတ္တာစာရံ၊ စိတ်တိုင်းကျ ကစားသော အရာကို။ အာဒိဿအာဒိဿ၊ ရည်၍ ရည်၍။ ဒေသနာ၊ ဟောခြင်းသည်။ အာဒေသနာပါဋိဟာရိယာနုသာသနီ၊ မည်၏ (သမ္ဗန်) ဣဒ္ဓီ ဧဝ၊ ကုဒ္ဓိသည်ပင်။ ပါဋိဟရိယံ၊ ပါဋိဟာရိယတည်း။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယံ၊ တည်း။ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယ သံယုတ္တာယ၊ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယနှင့် ယှဉ်သော။ အနုသာသနိယာ၊ အနုသာသနီဖြစ်သော အဆုံးအမဖြင့်။ ဩဝဒတိ၊ ဆုံးမတော်မူ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်တည်း။ နနု တံ အာဝုသောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုတ္တော၊ သည်။ အသိ နနု၊ လော။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
၃၄၆-၉။ သုဝိက္ခာလိတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုဓောတံ၊ ကောင်းစွာ ဆေးအပ်၏။ သံခါဒိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်စွ။ ခါဒိတွာ၊ စား၍။ “မဟိံ ဝိကုဗ္ဗတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဟာဝိသာလော”တိ၊ ဟူ၍။ လိခိတံ၊ ၏။ ဘိသံ၊ ကြာစွယ်ကြာရင်းကို။ ဃသမာနဿ၊ စားသော။ တဿ၊ ထိုဆင်ကြီး၏။ တတ္ထ နဒီသု၊ ထိုမြစ်တို့၌။ ဇဂ္ဂတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါလေန္တဿ၊ စောင့်သော ဆင်ကြီး၏။ “ဟတ္ထိယူထံ၊ ဆင်အပေါင်းသို့။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အသံပါတော”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ အပတ္တော၊ မရောက်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “အပါယဗဟုတ္တာ၊ အပါယ်၏ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဧဝံသတေသိ ပဒဿ၊ ၏။ ဧဝံ အဿ တေတိ၊ ဟူ၍။ ပဒစ္ဆေဒေါ၊ ပုဒ်ဖြတ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ တေ အာသဝါ၊ ထို အာသဝေါတရားတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
၃၅၀။ “ဝေါသာနံ၊ အဆုံးဖြစ်သော။ ပရိနိဋ္ဌာနံ ဝါ၊ ပြီးဆုံးခြင်းလည်းကောင်း”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ လိခိတံ၊ ၏။ ဇာတူတိ ဧသောသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဒဠ္ဓတ္ထေ၊ ဒဠှအနက်၌။ နိပါတော၊ နိပါတ်တည်း။ မာဥဒပဇ္ဇထာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ မဖြစ်စေ သား။ “သော ပမာဒမနုယုဉ္ဇန္တော”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ အနာဒရံ၊ အနာဒရပုဒ်တည်း။ ကုသလေသု၊ တို့၌။ ဥဒဓိ မဟာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိတ္တကော၊ အဘယ်မျှလောက်။ မဟာ၊ ကြီးသနည်း။ ဘေသ္မာ၊ ကြောက်စေတတ်သနည်း။ ယာဝ၊ လောက်။ ဘယာနေကော၊ ကြောက် စေတတ်၏။ တာဝ၊ လောက်။ မဟာ၊ ၏။ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏။
၃၅၁။ န ခေါ ဥပါလိ ဘိက္ခုနီ သံဃံ ဘိန္ဒတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ သံဃံ၊ သံဃာကို။ န ဘိန္ဒတိ၊ မခွဲ။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ သံဃံ၊ ကို။ ဘိန္ဒတိ၊ ခွဲ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။
ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သံဃဘေဒကက္ခန္ဇကဝဏ္ဏနာ၊ ခန္ဓကအဖွင့်ဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၈ - ဝတ္တက္ခန္ဓကဝတ္တကဝဏ္ဏနာ
အာဂန္တုကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
အာဂန္တုကဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အနုမောဒနဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆၂-၄။ ပဉ္စမေ၊ ငါးယောက်မြောက်သော ရဟန်းသည်။ အနုမော ဒနတ္ထာယ၊ အနုမောဒနာအကျိုးငှာ။ နိသိန္နေ၊ နေသည်ရှိသော်။ “မနုဿာနံ ပရိဝိသနဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ သပုတ္တဒါရာ၊ သားမယားတို့ နှင့် တကွ။ အာဝသိတွာ၊ နေကုန်၍။ ဒေန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ၊ ၌။ အာဂန္တုကာဝါသိက ဂမိကာနုမောဒန ဘတ္တဂ္ဂ ပိဏ္ဍစာရိကာရညက သေနာသန ဇန္တာဃရ ဝစ္စကုဋိဥပဇ္ဈာစရိယသဒ္ဓိဝိဟာရိကန္တေဝါသိကဝတ္တာနိ၊ အာဂန္တုကဝတ်, အာဝါသိကဝတ်, ဂမိကဝတ်, အနုမောဒနဝတ်, ဘတ္တဂ္ဂဝတ်, ပိဏ္ဍစာရိကဝတ်, အာရညကဝတ်, သေနာသနဝတ်, ဇန္တာဃရဝတ်, အန္တေဝါသိကဝတ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ စုဒ္ဒသ၊ တဆယ့်လေးပါးကုန်သော ဝတ်တို့သည်။ မဟာဝတ္တနိ နာမ၊ မဟာဝတ်တို့မည်ကုန်၏။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန၊ ယူပြီးသည်ကို မယူသဖြင့်။ ဂဏိယမာနာနိ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်သော။ အသီတိ၊ ရှစ်ဆယ်သော ဝတ်တို့သည်။ ခန္ဓကဝတ္တာနိ နာမ၊ ခန္ဓကဝတ်မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
အနုမောဒန ဝတ္တကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဝတ္တက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ ဝတ္တက္ခန္ဓကအဖွင့်ဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၉ - ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနကထာဝဏ္ဏနာ
ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အတ္တာဒါနအင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၃၉၈-၉။ “အတ္တာဒါနန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သယံ၊ မိမိကို။ ပရေဟိ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ စောဒိတော၊ စောဒနာအပ်သည်ဖြစ်၍။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ သောဓေတုံ၊ သုတ်သင်ခြင်းငှာ။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အာဒိတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ဝဿရတ္တောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝဿကာလော၊ မိုးကာလသည်။ သပ္ပဋိမာသောတိ၊ ဟူသည်ကား။ အာကဍ္ဎနယုတ္တော၊ ငင်ခြင်းငှာ သင့်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။
၄၀၁။ ဥပဒဟာတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဝိပ္ပဋိသာရမုခေန၊ နှလုံးမသာသော မျက်နှာဖြင့်။ ဓာရေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။
အတ္တာဒါနအင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
၁၀-ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
မဟာပဇာပတိဂေါတမီဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
မဟာပဇာတိဂေါတမီ ဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ
၄၀၄။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်နေ့ကို အစပြုသဖြင့်။ ယံ ဒိဝသံ၊ အကြင်နေ့ကို။ အာဒိံ ကတွာ၊ အစပြု၍။ တဒေဝါတိ ပဒေ၊ ၌။ တသ္မိံ ဧဝ ဒိဝသေ၊ ၌လျင်။ “အနုဉာတ္တိယာ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ “အနုပညတ္တိယာ”တိ ပါဌော၊ သည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။
၄၀၅။ “ပဋိဂ္ဂဏှာမိ ယာဝဇီဝံ အနတိက္ကမနီယော”တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ဆို၍။ ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ကိံ ကာရဏာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ယာစတိ၊ တောင်းသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ပရူပဝါဒ ဝိဝဇ္ဇနတ္ထံ၊ သူတပါးတို့၏ စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့ခြင်းမှ ကင်းစိမ့်သော ငှာ။ ဝရံ၊ ဆုကို။ ယာစတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဒုဗ္ဗုဒ္ဓိနော၊ ပညာမရှိ မိုက်မဲကုန်သော။ ကေစိ၊ အချို့သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝဒေယျုံ၊ ဆိုကုန်ရာ၏။ “မဟာပဇာပတိယာ၊ မဟာပဇာပတိဂေါတမီ ဘိက္ခုနီမ၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ သမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ၊ ဝန်ခံအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဘတောသံဃဿ၊ ၏။ ယထာဝုဍ္ဎ၊ ကြီးစဉ်အတိုင်း။ အဘိဝါဒနံ၊ ရှိခိုးခြင်း သည်။ န ဇာတံ၊ မဖြစ်။ ဂေါတမီ၊ သည်။ ဝရံ၊ ဆုကို။ စေ ယာစေယျ၊ အကယ်၍ တောင်းပန်ငြားအံ့။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အနုဇာနေယျ၊ ခွင့်ပြုတော်မူရာ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယျုံ၊ ဆိုကုန်ရာ၏။
၄၀၈။ ဝိမာနတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အပရဇ္ဈိတွာ၊ ချွတ်ယွင်း၍။
၄၁၀ - ၃ - ၇။ ကမ္မပတ္တာယောပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကမ္မာရဟာပိ၊ ကံထိုက်သည်ဖြစ်ကုန်သော။ အာပတ္တိဂါမိနိယောပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာပတ္တံ၊ အာပတ်သို့။ အာပန္နာယောပိ၊ ရောက်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွေ တိဿော ဘိက္ခုနိယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒွီဟိ တီဟိ ဘိက္ခုနီဟိ၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်ကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့နှင့်။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ “မနောသိလိကာယာ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ၏။
၄၂၀။ “တေန စ ဘိက္ခု နိမန္တေတဗ္ဗော”တိ ဣဒံ၊ ကို။ သာမီစိဝသေန၊ အရိုအသေပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၄၂၂-၃။ “အနုဇာနာမိ။ ပ။ တာဝကာလိက”န္တိ ဣဒံ၊ ဤပါဠိကို။ ပုဂ္ဂလိကံ၊ ပုဂ္ဂိုလ် ဥစ္စာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သံဃိကံ၊ သံဃာ့ဥစ္စာကို။ န ဝုတ္ထံ၊ မဆို။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ အရှင်အာနန္ဒာဆရာသည်။ အာဟ၊ ၏။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ဥတုနိယာ ကဋိသုတ္တက”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခုဿ၊ ရဟန်းယောကျ်ားအား။ ဝိနိဗန္ဓံ၊ ဖွဲ့အပ်သော။ ကဋိသုတ္တကံ၊ ခါး၌ဖွဲ့သော ချည်သည်။ ဝါ၊ ခါးဝတ်တန်ဆာသည်။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ပဂ္ဃရန္တီ၊ ဟူသည်။ ဝိသဝိဏာ၊ ယိုသော သွေးရှိသော မိန်းမတည်း။ ဝေပုရိသိကာ၊ ဟူသည်။ မဿုဒါဋ္ဌီ၊ မုတ်ဆိတ်ကျင်စွယ်ပေါက်သော မိန်းမတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
၄၂၅။ တယော နိဿယေတိ ဣဒံ၊ နိဿယေ-ဟူသော စကားသည်။ ဟိ ယုတ္တံ၊ ၏။ သာ၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည်။ ရုက္ခမူလံ၊ သစ်ပင်ရင်းဟူသော ကျောင်းကို။ န လဘတိ၊ မရ။
၄၂၇။ ဝိကောလေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယာဝ၊ လောက်။ ဝိကာလေ၊ နေလွဲသောအခါ၌။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တာဝ၊ ထိုရွှေ့လောက်။ ပဝါရေသုံ၊ ဖိတ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အဇ္ဇတ္တနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဇ္ဇတနာ၊ ယနေ့တိုင်အောင်။
၄၂၈။ အနုဝါဒန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣဿရိယဋ္ဌာနံ၊ အစိုးရသောအရာကို။ ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံကို။ “အဇ္ဇတဂ္ဂေ ဩဝဋော ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခူသုဝစနပထော”တိ၊ ပထော-ဟူ၍။ ပညတ္တဿ၊ ပညတ်အပ်သော။ ဂရုဓမ္မဿ၊ ဂရုဓမ္မကို။ ဝီတိက္ကမအာပတ္တိ ပညာပနတ္ထံ၊ လွန်ကျူးသော အာပတ်ကို ပညတ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားအား ဖြင့်။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။ ယေသံ ဂရုဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့အား။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပဉ္စင်း အဖြစ်ကို။ အနုညာတာ၊ ၏။ တေသံ၊ ထို ဂရုဓမ္မတို့ကို။ ဝီတိက္ကမေ၊ လွန်ကျူးခြင်းကြောင့်။ အနုပသမ္ပန္နာ၊ ဥပသမ္ပန္နမဟုတ်သည် မူလည်း။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ အာသင်္ကာ၊ ဤသို့သော ယုံမှားခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။
၄၂၉။ ဣတ္ထိယုတ္တေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣတ္ထီဟိ ဂါဝီအာဒီဟိ၊ အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဓုရဋ္ဌာနေ၊ လှည်းဦး အရပ်၌။ ယုတ္တေန၊ ယှဉ်သော။ ဝါ၊ ကသော ယာဉ်ဖြင့်။ ပုရိသန္တရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုရိသေန၊ ယောကျ်ားသည်။ အန္တရိကေန၊ နှင်အပ်သော ယာဉ်ဖြင့်။ “ပုရိသဒုတိယေန၊ ယောကျ်ားအဖော်ရှိသော”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ပုရိသဒုတိယေန၊ ယောကျ်ားအဖော်ရှိသော”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ပုရိသသာရထိနာ၊ ယောကျ်ားနှင်သောယာဉ်ဖြင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ “ဗာဠှတရံ အဖာသူ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဂိလာနာယ၊ နာသော ဘိက္ခုနီမအား။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣစ္စေဝ၊ ဤသို့လျှင်။ သိဒ္ဓံ၊ ၏။ ဘဂဝန္တ၊ ကို။ အာပုစ္ဆိတွာ၊ ၍။ အနုညာတဋ္ဌာနေ၊ ခွင့်ပြုသော အရာ၌။ ဥပသမ္ပဇ္ဇိဿာမိ၊ ပဉ္စင်းခံအံ့။ ဣတိအဓိပ္ပာယော၊ တည်း။
၄၃၀။ သာ ကေနစိဒေဝ အန္တရာယေနာတိ ဝစနံ၊ သည်။ သဗ္ဗန္တရာယံ၊ အလုံးစုံသော အန္တရာယ်ကို။ သင်္ဂဟနဝစနံ၊ သင်္ဂြိုဟ်သောစကားတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ အန္တရာယံ၊ ထို အလုံးစုံသော အန္တရာယ်ကို။ ကိတ္တေတွာ၊ ကြား၍။ န၊ မဟုတ်။ ဝုတ္တန္တရာယေန၊ ဆိုအပ်သောအန္တရာယ်ရှိသော။ “ရာဇန္တရာယေန၊ ဖြင့်။ ကိတ္တေတွာ၊ ၍”။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ သာဓေတဗ္ဗံ၊ ပြီးစေ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
၄၃၁-၂။ “နဝကမ္မန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နဝကမ္မံ၊ အမှုသစ်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ‘ဧတ္ထကာနိ ဝဿနိ၊ ဤမျှသော နှစ်တို့ပတ်လုံး။ ဝသတု၊ နေလော့။ ဣတိ၊ သို့။ အပလောကေတွာ၊ ပန်၍။ သံဃိကဘူမိဒါနံ၊ သံဃိကမြေကို ပေးခြင်း”။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။ “သာဂါရ''န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အဂါရပဋိသံယုတ္တံ၊ အဂါရနှင့်စပ်သော။ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာဒိဝဇ္ဇိတာ၊ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပုဒ် အစရှိသည် ကြဉ်အပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတံ၊ ဤကေစိဆရာတို့စကားသည်။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ “သဟာဂါရသေယျမတ္တံ ဌပေတွာ”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ “အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေပေါသေတု”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ပေါသနယုတ္တကမ္မ၊ မွေးမြူအပ်သည်နှင့်ယှဉ်သောကံသည်။ မာတုယာ၊ အမိ ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမအား။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ အညေတံ၊ တပါးကုန်သော ဘိက္ခုနီမတို့အား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ဒုတိယံ၊ အဖော်ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဝသိတုံ၊ နေခြင်းငှာ။ စေ န သက္ကောတိ၊ အံ့။ တာယ၊ ထို ဘိက္ခုနီမ၏ အဖော်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမအား။ သမ္မန္နိတွာ ဝ၊ သမုတ်၍သာလျှင်။ ဒါတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ လျှင်။ နော မတိ၊ ငါတို့အလိုတည်း။ ဒုတိယာ၊ အဖော်ဖြစ်သော ဘိက္ခုနီမသည်။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ စေ ဣစ္ဆတိ၊ အကယ်၍ အလိုရှိအံ့။ ဂန္တုံ၊ သွားခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ နည်း။ အညံ၊ တပါးသော ဘိက္ခုနီမကို။ သမ္မန္နိတုံ၊ သမုတ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ နည်း။ အညံ၊ တပါးသော ဘိက္ခုနီမကို။ သမ္မန္နိတုံ၊ သမုတ်ခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ သာ၊ ထိုဘိက္ခုနီမသည်။ ဝိဇာတာ၊ ဖွားသော သားကို။ လဘေ၊ ရရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။
၄၃၄။ “ဣဒံ ဩဒိဿ အနုညာတံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကတော ဝါ၊ တခုသော အဖို့မှလည်းကောင်း။ ဥဘတော ဝါ၊ နှစ်ပါးစုံသော အဖို့မှလည်းကောင်း။ အဝယဝေ၊ အစိတ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ကေသစ္ဆေဒါဒိကံ၊ ဆံဖြတ်ခြင်း အစရှိသော။ ကမ္မံ၊ ကို။ သာဒိတုံ၊ ငှာ။ အနုဇာနာမိ၊ ၏။
(ဂါထာနက်များ) ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဩဒိဿကံ၊ ဩဒိဿကဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုပညတ်သည်။ ကာလံ၊ ကာလကို။ ဩဒိဿ၊ ၍။ (ပရံ၊ တပါးသို့)။ န ပတ္တော၊ မရောက်။ အထ၊ ထိုသို့ မရောက်သည်ဖြစ်မှု။ ဘိက္ခုနိယာ ဧဝ၊ အားသာလျှင်။ ကာလ၊ ကို။ ဩဒိဿ၊ ရည်ညွှန်း၍။ ဘာသိတံ၊ ဟောအပ်၏။
ဧဝံ၊ ဤသို့ ဟောသဖြင့်။ ပါရာဇိကာပတ္တိ၊ အာပတ်ကို။ သိထိလာဝ၊ လျှော့သည်ကိုလျှင်။ ကတာ၊ ပြုအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ သဗ္ဗပါရာဇိကသ္မိံ၊ အလုံးစုံသော ပါရာဇိကဝတ္ထု၌။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ပိဟိတံ ဒွါရံ၊ ပိတ်အပ်သော တံခါးရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလေ၊ ဥဗ္ဘဇဏုမဏ္ဍလသိက္ခာပုဒ်၌။ နိရတ္ထကဘာဝတော၊ အကျိုးမရှိသော အဖြစ် ရောက်ရာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “န သာဒိယန္တီ”တိ၊ ဟူသော။ နိဒါနဝစနက္ကမံ၊ နိဒါန်းစကာအစဉ် ကို။
နိဿယ၊ မှီ၍။ သတ္ထုနာ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ သာဒိတုံ၊ သာယာ ခြင်းငှာ။ ဣတိ၊ သို့။ န ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မမူ။ ယေန၊ အကြင် ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဗလိသံ၊ မြှားချိတ်နှင့်တူသော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သမ္ဖဿံ၊ အတွေ့ကို။ တစ်နည်းကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ သမ္ဖဿံ၊ အတွေ့ကို။ သာဒိတုံ သာဒိယနံ၊ သာယာခြင်းကို။ ဝါရိတံ၊ မြစ်တော်မူအပ်၏။
သော၊ ထိုသို့ မြစ်တော်မူသော ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ပါရာဇိကက္ခေတ္တေ၊ ပါရာဇိကခေတ်၌။ ဒွါရံ၊ အခွင့်ကို။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်လျှင်။ အပိ ဒဒေယျ၊ ပေးရာအံ့နည်း။ န ဒဒေယျ၊ ပေးတော်မမူရာ။ တထာပိ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဗုဒ္ဓပုတ္တာနံ၊ ဘုရား သားတော်တို့၏။ ဗုဒ္ဓဘာသိတဘာသိတံ၊ မြတ်စွာဘုရားဟောတိုင်း ဟောတိုင်းသော။
ဝစနဉ္စ၊ စကားတော်ကိုလည်း။ သမာနန္တော၊ ကောင်းစွာ ဆောင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဓီရာ၊ ပညာရှိကုန်သော မထေရ်ကြီးတို့ သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ပေါသနအရာ၌။ နော၊ ငါတို့၏။ ကထာ၁၊ စကားသည်။ ယုတ္တိ စ၊ အသင့်သည်သာ။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကေသစ္ဆဒါဒိကမ္မဿ၊ ကေသစ္ဆေဒ - အစရှိသော အမှုကို။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ကရဏီယတော စ၊ ပြုအပ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။
စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ အတိလောလတ္တာ စ၊ အလွန် လော်လည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဂဏဿ၊ ဂိုဏ်း၏။ အင်္ဂသမ္ပဒါဘာဝါစ၊ အင်္ဂါ၏ပြည့်စုခြင်းမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ မဟေသိနာ၊ ဘုရားမြတ်စွာသည်။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့ကို။ ရက္ခိတုံ၊ စောင့်ခြင်းငှာ။ အသင်္ကတ္တာ စ၊ ယုံမှား မရှိခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ ဩဒိဿကံ၊ ဩဒိဿကပညတ်ကို။ ကတံ နနု၊ ပြုတော်မူသည် မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
၁၁ - ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
သင်္ဂီတိနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ
သင်္ဂီတိနိဒါနကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကကထာဝဏ္ဏနာ
၄၄၃။ “ဝဿိကသာဋိကံ အက္ကမိတွာ ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ စတုတ္ထစီဝရမ္ပိ၊ လေးထည်မြောက် သင်္ကန်းသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သိဒ္ဓံ - သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်လျှင်။ စီဝရက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ “စတုတ္ထံ စီဝရံပါရုပီ ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
၄၄၄။ “အပိစ ယထေဝ မယာ ”တိအာဒိ၊ ဤသို့ အစသည်ကို။ သင်္ဂီတိယာ၊ သံဂါယနာ တင်သောအခါ၌။ အဂ္ဂဟဏာ ဓိပ္ပာယဝသေန၊ မယူလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ကိန္တု၊ စင်စစ်မူကား။ အာဝုသော၊ တို့။ ထေရေဟိ၊ မထေရ်တို့ သည်။ ဓမ္မော စ၊ သုတ်, အဘိဓမ္မာတရားကိုလည်းကောင်း။ ဝိနယော စ၊ ဝိနည်းတရားကိုလည်းကောင်း။ သုသင်္ဂီတာ၊ ကုန်ပြီ။ အပိစာယံ နာမ။ ပ။ ဓာရေဿာမီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထေဝ၊ အကြင်အခြင်းဖြင့်လျှင်။ မယာ၊ ငါသည်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သမ္မုခါ၊ ၌။ သုတံ၊ နာရ ကြားရ၏။ သမ္မုခါ၊ ၌။ ပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ ခံအပ်၏။ ဝါ၊ မှတ်အပ်၏။ တထေဝ၊ ဖြစ်လျှင်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ သယမေဝ၊ ဘုရားကိုယ်တော်သည်ပင်။ ဧတဒဂ္ဂံ၊ အရာသို့။ အာရောပိတေဟိ၊ တင်အပ်ကုန်သော။ ထေရေဟိ၊ မထေရ်တို့သည်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုသင်္ဂဟိတာ သင်္ဂီတီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကကတာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဗြဟ္မဒဏ္ဍကထာဝဏ္ဏနာ
၄၄၅။ “တွံယေဝ အာဏာပေဟီ”တိ၊ ၍။ ဧတ္တကမေဝ၊ ကိုသာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ထေရော ပန၊ တို့သည်ကား။ ဗြဟ္မဒဏ္ဍံ၊ ဗြဟ္မဒဏ်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံယေဝ၊ ဆိုအပ်သည်သာ ဖြစ်သော။ “ဆန္ဒဿာ”တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟံသု၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ စ၊ ၌လည်း။ အာနန္ဒ တ္ထေရော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အညောပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ သံဃေန၊ သံဃာသည်။ အာဏတ္တော၊ စေအပ်သော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဗြဟ္မဒဏ္ဍကတေန၊ ဗြဟ္မဒဏ်ပြုသော။ ဘိက္ခုနာ၊ ရဟန်းနှင့်။ အာလပိတုံ၊ စကားပြော ဆိုခြင်းငှာ။ လဘတိ၊ ရ၏။ အညော၊ တပါးသော ရဟန်းသည်။ န လဘတိ၊ မရ။ ဥဇ္ဇဝနိကာယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋိသောတဂါမိနိယာ၊ အညာသို့ ဆန်သောလှေ၌။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂမာ နု ခေါ၊ လာသလော။ ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ အာဂမာ၊ လာရာအကြောင်း သည်။ အတ္ထိ နု ခေါ၊ လော။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ ခေါ၊ စင်စစ်။ အာဂမာ၊ ရောက်ပြီ။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ ခေါ၊ စင်စစ်။ အာဂမာ၊ လာလတ်၍။ တေ၊ သင်၏။ ဩရောဓာ၊ ဝန်ချခြင်းသည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ “ဘိသိစ္ဆဝီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘိသိတ္ထဝိကာ၊ ဘုံလျှိုအိတ်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ သဗ္ဗေဝိမေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဗ္ဗမေဝ၊ အလုံးစုံသည်သာ။ ဟောတိ၊ ၏။ ကုလဝံ ဂမေန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိရတ္ထကဝိနာသံ၊ အကျိုးမရှိ ပျက်စီးခြင်း။ ကုလဝေါ၊ စက်ဆုပ်အပ်သော ပျက်စီးခြင်း။ အနယဝိနာသော၊ အကျိုးမရှိသော ပျက်စီးခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဣမာယ ခေါ ပန ဓမ္မ ဝိနယသင်္ဂီတိယာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ ဝိသေသေန၊ အထူး အားဖြင့်။ ဝိနယဿ၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၏။ သာသနမူလဘာဝဒဿနတ္ထဉ္စ၊ သာသနာတော်၏ မူလဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာ လည်းကောင်း။ တသ္မိံ၊ ထို ဝိနည်းပိဋကတ်သည်။ ဌိတေ၊ တည်သည်ရှိသော်။ သကလသာသနဋ္ဌိတိ သိဒ္ဓိဒီပနဉ္စ၊ အလုံးစုံသော သာသနာတော် တည်ခြင်း၏ပြီးခြင်းကို ပြခြင်းငှာလည်းကောင်း။ “ဣဒံ ဝေါ ကပ္ပတိ, ဣဒံ ဝေါ န ကပ္ပတီ”တိ ဝတ္ထု သ္မိံ၊ န ကပ္ပတိ-ဟူသော ဝတ္ထု၌။ အာရဒ္ဓတ္တာ စ၊ အားထုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဣမိဿာ စ ပရိယတ္တိယာ၊ ဤသို့ သံဂါယနာတင်သော ပရိယတ်၏လည်း။ ဝိနယပိဋကတ္တာ စ၊ ဝိနည်းပိဋကတ်ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း။ “ဝိနယသင်္ဂီတိယာ”တိ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤခန္ဓက ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဗြဟ္မဒဏ္ဍကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
-----------
၁၂ - သတ္တသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ
ဒသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
၄၄၇။ မဟိကာတိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ ဟိမန္တိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိမံ၊ ဆီးနှင်း။ ပေါသာတိ ဟတ္ထ၊ ၌။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့တည်း။ သရဇာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သကိလေသရဇာ၊ ကိလေသာနှင့်တကွ ဟူသော မြူရှိကုန်သော။ မဂါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မဂသဒိသာ၊ သားနှင့်တူကုန်သော။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝိသယေ၊ ထိုထိုသို့သော အရာ၌။ ဝါ၊ ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ၊ ၌။ နေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နေတ္တိ၊ မည်၏။ ဧတံ၊ ဤ နေတ္တိ - ဟူသော အမည်သည်။ တဏှာယ၊ တဏှာ၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ တာယ၊ ထိုတဏှာနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္ထန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သနေတ္တိကာ၊ မည်၏။
၄၅၀-၂။ အဟောဂင်္ဂေါတိ နာမံ၊ အဟောဂင်္ဂါ - ဟူသော အမည်သည်။ ပဗ္ဗတဿ၊ တောင်၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ အနုမာနေဿာ မာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပညာပေဿာမ၊ ပညတ်ကုန်အံ့။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အာသုတာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဇ္ဇိတာ၁၊ စီရင်အပ်ကုန်၏။ “အသုတ္တာ”တိ ဝါ၊ ၍မူလည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ အနာဝိလာ၊ နောက်ကျခြင်းကင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အပက္ကာ၊ မရင့်သော ပညာရှိကုန်သော။ တရုဏာ၊ ပျိုနုသော ရဟန်းတို့သည်။
၄၅၃။ ဥဇ္ဇဝိံ သု၊ အညာသို့ ဆန်ကုန်၏။ ပဋိသောတေန၊ အညာဖြစ်သော အရင်းသို့ ဆန်သောအားဖြင့်။ ဂစ္ဆိံသု၊ သွားကုန် ၏။
၄၅၅။ အပ္ပေဝ နာမာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သာဓု နာမ၊ ကောင်းလေစွတကား။ မူလာ ဒါယကာ၊ မူလဒါယကာတို့ဟူသည်။ ပေသလကာ၊ သီလကို ချစ်သော သူတို့တည်း။ “ကုလ္လကဝိဟာရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ခုဒ္ဒကဝိဟာရေန၊ ငယ်သော နေခြင်းဖြင့်”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ ရူပါဝတာရတ္တာ၊ ရူပါဝတာရမျှသော ဖြစ်သောကြောင့်။ ကုလ္လကဝိဟာရော နာမ၊ မည်၏။ ဧတံ၊ သည်။ ကထံ၊ ပန၊ သို့လျှင်။ ပညာယတိ၊ ထင်သနည်း။ ယေန၊ အကြင်အကြောင်းဖြင့်။ သန္နိဓိကတံ၊ သိုမှီးခြင်းကို ပြုအပ်သော။ ယာဝ ဇီဝိကံ၊ သည်။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတေန၊ ထိုနေ့၌ အကပ်ခံအပ်သော။ ယာဝ ကာလိကေန၊ နှင့်။ သမ္ထိန္နရသံ၊ ရောသော အရည်ရှိသည်ဖြစ်အံ့။ တဒဟု ပဋိဂ္ဂဟိတသင်္ချံ၊ ထိုနေ့ အကပ်ခံသော ကာလိကဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ အာဂန္တွာ၊ ရောက်၍။ သန္နိဓိကတာမိသသင်္ချမေဝ၊ သိုမှီးခြင်းကို ပြုသော ဝတ္ထုနှင့်ရော၏ဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့သာ။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤအကြောင်းကို။ ကထံ ပန၊ အသို့လျှင်။ ပညာယတိ၊ သိအပ်သနည်း။ ဣတိ ပုစ္ဆာ၊ ဤကား အမေးတည်း။ ပရိဟာရော၊ ကို။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။ “ယာဝကာလိကေန ဘိက္ခဝေ ယာဝဇီဝိကံ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ဆိုသောကြောင့်။ ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ ရှေးကာလ၌ အကပ်ခံအပ်သော။ ယာဝဇီ ဝိကံ၊ ယာဝဇီဝကသည်။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတေန၊ ထိုနေ့၌ အကပ်ခံအပ်သော။ အာမိသေန၊ အာမိသနှင့်။ စေ သမ္ဘိန္နံ၊ အကယ်၍ ရောအံ့။ ပုရေ ပဋိဂ္ဂဟိတ သင်္ချမေဝ၊ ရှေး၌ အကပ်ခံသော ကာလိကဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့လျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ သိဒ္ဓံ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီး၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အတ္ထေ၊ အနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ ယူသည်ရှိသော်။ “သတ္တာဟ ကာလိကေန ဘိက္ခဝေ ယာဝဇီဝိကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ သတ္တာဟံ ကပ္ပတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဝိယ၊ ဟောတော်မူသော အရာ၌ကဲ့သို့။ ဣဓာပိ၊ ဤ ယာဝကာလိက ယာဝဇီဝကအရာ၌လည်း။ “ယာဝကာလိကေန ဘိက္ခဝေ ယာဝဇီဝိကံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ကာလေ ကပ္ပတီ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝဒေယျံ၊ ဟောရာ၏။ တဉ္စ၊ ထိုသို့လည်း။ အဝုတ္တံ၊ မဟော။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတံ၊ ရှေး၌ အကပ်ခံအပ်သော။ အာမိသသမ္ဘိန္နံ၊ အာမိသနှင့် ရောသော။ တံ၊ ထိုယာဝဇီဝကသည်။ အာမိသဂတိကမေဝ၊ အာမိသနှင့် အလားတူသည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂဏ္ဌိပဒေ ပန၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်၌ကား။ “သန္နိဓိကာရကံ ခါဒနီယံ ဝါ ဘောဇနီယံ ဝါ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗျဉ္ဇနမတ္တံ၊ သဒ္ဒါမျှကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။
(ဂါထာနက်များ) တံ နိသီဒနံ၊ ထိုနိသီဒိုင်သည်။ တိ ဝိဒတ္ထိပမာဏံ၊ သုံးထွာ ပမာဏရှိသည်။ စေ ဟေတိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်အံ့။ အဒသံ၊ အဆာအမြိတ် မရှိမူကား။ နိသီဒနံ၊ နိသီဒိုင်မည်သည်။ ကထံဟောတိ၊ အံ့နည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ မှန်၏။ တံ လက္ခဏံ၊ ထိုနိသီဒိုင် လက္ခဏာသည်။ သဒသံ၊ အဆာရှိသော သဘောတည်း။
တံ၊ ထိုနိသီဒိုင်သည်။ တိ ဝိဒတ္ထိပမာဏံ၊ သုံးထွာ ပမာဏရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးထွာ ပမာဏရှိသော နိသီဒိုင်၌။ ဒသာ၊ အဆာသည်။ ဝိဒတ္ထိ၊ တထွာသည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ တံနိသီဒနနာမတ္တာ၊ ထိုအခင်း၏ နိသီဒိုင်ဟူသော အမည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တသ္မိံ၊ ထိုနိသီဒိုင်၌။ ဆေဒနကံ၊ ဖြတ်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။
အနိသီဒနနာမမှိ၊ နိသီဒိုင် အမည် မရှိသောအခင်း၌။ ဆေဒနကံ၊ ဖြတ်ခြင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဘဝေ၊ ဖြစ်ရာသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ နေဝ ဝတ္ထဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ နိသီဒန ဝိဒတ္ထိတော၊ နိသီဒိုင်၏ သုံးထွာ ပမာဏရှိသောကြောင့်တည်း။
သဒသာမတ္တံ၊ တထွာမျှအဆာရှိသော။ နိသီဒနံ၊ သည်။ ကပ္ပတေဝ၊ အပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ ကာရဏံ၊ ဤအကြောင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်အံ့နည်း။ ဧတံ၊ ဤ အဆာမျှသာရှိသောအခင်းသည်။ နိသီဒနဿ နာမကံ၊ နိသီဒိုင်ဟူသော အမည်သည်။ နော စ အတ္ထိ၊ မရှိ။
နိသီဒနန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုသောကြောင့်လည်းကောင်း။ ပမာဏ သမတိက္ကမာ၊ ပမာဏကို လွန်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ တဿ၊ ထိုနိသီဒိုင်၏။ အနုမတိဟေတုတ္တာ၊ အလိုလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ တတ္ထ၊ ထိုနိသီဒိုင်၌။ ဆေဒနကံ၊ ဖြတ်ခြင်းသည်။ ဘဝေ၊ ဖြစ်၏။
ဇာတရူပကပ္ပေ၊ ဇာတရူပကို ခံရာ၌၊-
ဇာတရူပံ၊ ရွှေငွေကို။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ပုဂ္ဂလေဿဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားသာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်၏။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ န ပဋိက္ခိတ္တံ၊ မပယ်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ထိုသို့ မပယ်သောကြောင့်။ သံဃဿ၊ အား (ထည့်)။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ စေ ကပ္ပတိ၊ အကယ်၍ အပ်သည်ဖြစ်အံ့။
ဝိကာလဘောဇနဉ္စာပိ၊ နေလွဲ ညစာ စားခြင်းကိုလည်း။ ပုဂ္ဂလေဿဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားသာလျှင်။ ဝါရိတံ၊ မြစ်အပ်၏။ ပုဂ္ဂလေဿဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားသာလျှင်။ ဝါရိတံ၊ မြစ်အပ်၏။ သံဃဿ၊ အား။ န ဝါရိတံ၊ မမြစ်။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သံဃဿ၊ သံဃာအား။ ကပ္ပတိ၊ အပ်ရာ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ဥဘယံ၊ ထို စကားနှစ်ရပ်သည်။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ သမံ၊ ညီညွတ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာအံ့နည်း။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်နိုင်ရာ။
ဒသဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သတ္တသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ၊ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကအဖွင့်ဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
စူဠဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ စူဠဝဂ္ဂ အဖွင့်ဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပရိဝါရဝဏ္ဏနာ
-----------
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
သောဠသမဟာဝါရ ဝဏ္ဏနာ
ပညတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ
မဟာဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ပညတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ကတာပတ္ထိဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
၁၇၁။ သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေန္တော စတေဿာ အာပတ္တိ ယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တသ္မိံ သိက္ခာပဒေ၊ ၌။ တိရစ္ဆာနဂတ ပါဏောဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ အဓိပ္ပေတော၊ ၏ရှင့်။ အထ ခေါ၊ သော်လည်း။ ပါဏောတိ၊ ၍။ ဝေါဟာရသာမညတော၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်း သာမန်ဖြစ်သောကြောင့်။ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန၊ အတ္ထုဒ္ဓါရ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ “စတေဿာ”တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညေသုပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဧဝရူပေသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ဧသ နယော၊ ရှိ၏။
၁၇၃။ ဝိကာလေ ဂါမပ္ပဝေသနေ၊ ၌။ “ပဌမံ ပါဒံ ပရိက္ခေပံ အတိက္ကာမေတိ၊ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရ၌။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ပရိက္ခေပံ၊ အရံကို။ အတိက္ကမိတွာဝ၊ လွန်၍သာလျှင်။ ဝါ၊ လွန်သော်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓမေဝ၊ ပြီးသည်သာတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
၁၉၃။ ပစ္စယဝါရေ၊ ၌။ ပုရိမဝါရတော၊ မှ။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ အတ္ထိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ “မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော ကတိ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုသည်ရှိသော်။ ဇတုမဋ္ဌကဿ၊ ဇတုမဋ္ဌက သိက္ခာပုဒ်၏။ ဩကာသော၊ အရာ သည်။ န ဇာတော၊ မဖြစ်။ ဣဓ ပန၊ ဤပစ္စယဝါရ၌ကား။ “မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝနပစ္စယာ ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ပုဂ္ဂလနိဒ္ဒေ သာဘာဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ညွန်ခြင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ ဇတုမဋ္ဌကဉ္စ၊ ဇတုမဋ္ဌကသိက္ခာပုဒ်သည်လည်း။ ပဝိဋ္ဌံ၊ ဝင်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝိသေသော၊ အထူးသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧဝရူပေသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ တထာ၊ တူတည်း။
ကတာပတ္တိဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
မဟာဝိဘင်္ဂေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ စ၊ ၌လည်းကောင်း။
သောဠသမဟာဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သမုဋ္ဌာနသီတာဝဏ္ဏနာ
သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
၂၈၅။ နာနုဗန္ဓေ ပဝတ္တိနိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ယာ ပန ဘိက္ခုနီ ဝုဋ္ဌာ ပိတံ ပဝတ္တိနိံ ဒွေ ဝဿာနိ နာနုဗန္ဓေယျာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တ သိက္ခာပဒဉ္စ၊ ဟောတော်မူသော သိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ အယံ ပါဌော၊ သည်။ ဧကစ္စေသု၊ အချို့ကုန်သော။ ပေါတ္ထကေသု၊ ပေတို့၌။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ ပဌမ ပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနာ၊ တို့သည်။ ဆသတ္တတိ၊ ခုနစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးတို့တည်း။
ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဒုတိယပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
၂၅၉။ “ကုက္ကု စ္စံ စီဝရံ ဒတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကုက္ကုစ္စုပ္ပာဒနဉ္စ၊ ကုက္ကုစ္စကို ဖြစ်စေသော သိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ ဓမ္မိကာနံ၊ တရားနှင့် လျော်ကုန်သော။ ကမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ခီယနဉ္စ၊ ရှုတ်ချခြင်းလည်းကောင်း။ စီဝရံ၊ ကို။ ဒတွာ၊ ၍။ ခီယနဉ္စ၊ လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ “ဒတွာ”တိ ပဒံ၊ ကို။ ဥပ္ပဋိပါဋိယာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ကုက္ကုစ္စံ ဓမ္မိကံ ဒတွာ”တိ၊ ဒတွာဟူ၍။ ပါဌော၊ ရှိသော ပါဌ်သည်။ သုန္ဒရော၊ ကောင်း၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၆၉။ အကတန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဘိနဝံ၊ အသစ်။
ဒုတိယပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အန္တရပေယျာလ
ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ
၂၇၂-၃-၄။ သပရသန္တာနေ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သသန္တာနေ ဝါ၊ မိမိသန္တာန်၌လည်းကောင်း။ ပရသန္တာနေ ဝါ၊ သူတပါးသန္တာန် ၌လည်းကောင်း။ တထာ ဝိဝဒန္တာ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘေဒကရဝတ္ထူနိ၊ ဘေဒကရဝတ္ထုတို့ကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ဝိဝဒန္တာ၊ ငြင်းခုံသည်ဖြစ်၍။ ဥဘယေ ဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ထေရနဝေဟိ၊ အကြီး အငယ်ဖြစ်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ နန္တိ ပဒဿ၊ နံ-ဟူသောပုဒ်၏။ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ၊ မေတ္တာကာယကံကို။ ယေသံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ပိယံ၊ ချစ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ မေတ္တာကာယ ကမ္မသင်္ခါတော၊ မေတ္တာကာယံ - ဟု ဆိုအပ်သော။ ဓမ္မော၊ တရားကို။ သရိတဗ္ဗော၊ အောက်မေ့ အပ်၏။ ဧတ္တကန္တိ ဝစနံ၊ ဧတ္တကံ ဟူသောသဒ္ဒါသည်။ အာမိသဝိဘတ္တိဒဿနံ၊ အာမိသကို ဝေဖန်ခြင်းကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ အသုကဿ စာတိ ဝစနံ၊ သည်။ ပုဂ္ဂလဝိဘတ္တိဒဿနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဝေဖန်ခြင်းကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ “ဒုဿီလဿ အဒါတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အလဇ္ဇိပရိဘောဂေါ၊ ကို။ ဝါရိတော၊ မြစ်အပ်၏။ သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗမေဝါတိ ဝစနံ၊ သည်။ သန္နိဋ္ဌာနေန၊ ဆုံးဖြတ်အပ်သော အားဖြင့်။ အဇာနန္တေန၊ မသိသောရဟန်းသည်။ ဝိဘာဂံ၊ ဝေဖန်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဒါတဗ္ဗာဘာဝံ၊ ပေးအပ်သောအဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဣတိ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗမေဝါ”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဆိုရာ၌။ “အလဇ္ဇိဥက္ခိတ္တကာနံ၊ အလဇ္ဇီဖြစ်သောရဟန်း, ဥက္ခိတ္တက ရဟန်းတို့အား။ ပရိဘောဂသီသေန၊ သုံးဆောင်ခြင်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ သဟတ္ထာ၊ မိမိလက်ဖြင့်။ န ဒါတဗ္ဗံ၊ မပေးအပ်။ ဒါပေတဗ္ဗံ၊ သူတပါးကို ပေးစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိစိနိတွာ၊ စိစစ်၍။ ဒါနံ၊ ပေးခြင်း။ ဝိစေယျ၊ စိစစ်၍။ ဒါနံ၊ ပေးခြင်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ ဝိသေသော၊ ဤအထူးကို။ ကာတဗ္ဗောယေဝ၊ ပြုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း ၍။ အယံ၊ ဤသာရဏီယဓမ္မကို ဖြည့်သော ရဟန်းသည်။ ကရောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုဂ္ဂလဝိဘာဂေါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဝေဖန် ခြင်းကို။ န ကတော၊ ပြုသည်မမည်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ပကတိဝဏ္ဏေနာ၊ ပတိအဆင်းနှင့်။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန၊ မတူသော အဆင်းရှိသဖြင့်။ “ဣဒံ နာမ၊ ဤမည်သော အကျိုးကို။ အာပန္နော လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရေဟိ၊ တပါးကုန်သော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ အပရာမသိတဗ္ဗတော စ၊ မသုံးသပ်အပ်သောကြောင့်လည်း။ အပရာမဋ္ဌာနိ၊ မည်ကုန်၏။ အနုလောမေဟိ၊ လျော်ကုန်သော စိတ်တို့ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော အာရုံကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိယျာတိ၊ လွတ်မြောက်၏။
ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဆအာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
၂၇၆။ “ပဌမေန၊ ရှေးဦးစွာဖြစ်သော။ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ ဒုဗ္ဘာသိတံ၊ ဒုဗ္ဘာသီအာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ န ဟိ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဝါစာစိတ္တဝသေနေ ဝ၊ ဝါစာ, စိတ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် လျှင်။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော၊ ရောက်ရာသောကြောင့်တည်း။
၂၈၃။ ဝိဝေကဒဿိနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဒင်္ဂဝိဝေကာဒိ ပဉ္စဝိဓဝိဝေက ဒဿိနာ၊ တဒင်္ဂဝိဝေကအစရှိသော ငါးပါးအပြားရှိ သော ဝိဝေကကို မြင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။
၂၈၄။ အတ္တနော ဒုဋ္ဌုလ္လန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သံဃာဒိသေသံ၊ ကို။
၂၈၈။ ဝိဝါဒါဓိကရဏပစ္စယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အညေဟိ ဝါ၊ တပါးသော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ အတ္တနာ ဝါ၊ သည် လည်းကောင်း။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ အာပန္နပစ္စယာ၊ အာပတ်သို့ ရောက်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဩမသတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဓမ္မော၊ ဓမ္မတည်း။ အယံ၊ ကား။ ဝိနယော၊ တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဝဒန္တော၊ ငြင်းခုံသည်ဖြစ်၍။ “တွံ၊ သည်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ဇာနာသိ၊ သိသနည်း”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဩမသတိ၊ နှုတ်လှံထိုး ၏။ တီဟိ၊ သုံးပါးကုန်သော။ သမထေဟိ၊ သမထဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ သမ္မုခါဝိနယ ပဋိညာတကရဏ တိဏဝတ္ထာရကေဟိ၊ သမ္မုခါဝိနည်း, ပဋိညာတကာရဏဝိနည်း, တိဏဝတ္ထာရကဝိနည်းတို့တွင်။ “ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါးသော သမထတို့တွင်။ သမုခါဝိနယဉ္စ၊ ကိုလျှင်။ (ယောဇိတံ၌ စပ်။) သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ဝိနည်းကံတို့၌။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတော၊ လိုအပ်သောကြောင့်။ သမ္မုခါဝိနယေန စေဝ၊ ဖြင့်တို့သည်။ နန္တိ ပဒဿ၊ နံ-ဟူသောပုဒ်၏။ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ၊ မေတ္တာကာယကံကို။ ယေသံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ် တို့အား။ ပိယံ၊ ချစ်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ ထို ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ မေတ္တာကာယ ကမ္မသင်္ခါတော၊ မေတ္တာကာယကံ -ဟု ဆိုအပ်သော။ ဓမ္မော၊ တရားကို။ သရိတဗ္ဗော၊ အောက်မေ့အပ်၏။ ဧတ္တကန္တိ ဝစနံ၊ ဧတ္တကံ ဟူသောသဒ္ဒါသည်။ အာမိသဝိ ဘတ္တိဒဿနံ၊ အာမိသကို ဝေဖန်ခြင်းကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ အသုကဿ စာတိ ဝစနံ၊ သည်။ ပုဂ္ဂလဝိဘတ္တိဒဿနံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဝေဖန်ခြင်းကို ပြသောသဒ္ဒါတည်း။ “ဒုဿီလဿ အဒါတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ ဧဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ အလဇ္ဇိပရိဘောဂေါ၊ ကို။ ဝါရိတော၊ မြစ်အပ်၏။ သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗမေဝါတိ ဝစနံ၊ သည်။ သန္နိဋ္ဌာနေန၊ ဆုံးဖြတ်အပ်သော အားဖြင့်။ အဇနန္တေန၊ မသိ သောရဟန်းသည်။ ဝိဘာဂံ၊ ဝေဖန်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဒါတဗ္ဗဘာဝံ၊ ပေးအပ်သောအဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဣတိ ဧကေဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “သဗ္ဗေသံ ဒါတဗ္ဗမေဝါ”တိ၊ ၍။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဆိုရာ၌။ “အလဇ္ဇီဖြစ်သောရဟန်း, ဥက္ခိတ္တက ရဟန်းတို့အား။ ပရိဘောဂသီသေန၊ သုံးဆောင်ခြင်းကို အဦးပြုသဖြင့်။ သဟတ္ထာ၊ မိမိလက်ဖြင့်။ န ဒါတဗ္ဗံ၊ မပေး အပ်။ ဒါပေတဗ္ဗံ၊ သူတပါးကို ပေးစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိစိနိတွာ၊ စိစစ်၍။ ဒါနံ၊ ပေးခြင်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ ဝိသေသော၊ ဤအထူးကို။ ကာတဗ္ဗောယေဝ၊ ပြုအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍သို့ နှလုံးသွင်း၍။ အယံ၊ ဤသာရဏီယဓမ္မကို ဖြည့်သော ရဟန်းသည်။ ကရောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုဂ္ဂလဝိဘာဂေါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဝေဖန်ခြင်းကို။ န ကတော၊ ပြုသည်မမည်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ပကတိဝဏ္ဏေန၊ ပကတိအဆင်းနှင့်။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန၊ မတူသော အဆင်းရှိသဖြင့်။ “ဣဒံ နာမ၊ ဤမည်သော အကျိုးကို။ အာပန္နော လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပရေဟိ၊ တပါးကုန်သော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ အပရာမသိတဗ္ဗတော စ၊ မသုံးသပ်အပ်သောကြောင့် လည်း။ အပရာမဋ္ဌာနိ၊ မည်ကုန်၏။ အနုလောမေဟိ၊ လျော်ကုန်သော။ ဂဟိတသင်္ခါရာရမ္မဏေဟိ၊ ယူအပ်သော သင်္ခါရတရား လျှင် အာရုံရှိကုန်သော စိတ်တို့ဖြင့်။ နိဗ္ဗနရမ္မဏံ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော အာရုံကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိယျာတိ၊ လွတ်မြောက်၏။
ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သမထဘေဒဝဏ္ဏနာ
အဓိကရဏပရိယာယဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
၂၉၅-၆။ သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “အာပတ္တိံ၊ အာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ပဋိစ္ဆာဒေန္တဿ၊ ဖုံးလွှမ်းသော ရဟန်းအား။ ယာ အာပတ္တိ၊ အကြင်အာပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿာ အာပတ္တိယာ၊ ထိုအာပတ်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အာပန္နာ၊ ရောက်သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဌာနံ၊ ဌာနမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ”န္တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အာပတ္တာဓိကရဏဿ၊ ၏။ ကုသလဟေတု၊ ကုသိုလ်ဟူသော အကြောင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကုသလစိတ္တံ ပန၊ သည်ကား။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါသည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ၊ ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဌိတပါဠိ၊ တည်သော ပါဠိသည်။ ဝါ၊ တည်သော အစဉ်သည်။ ကမ္မံ၊ နာမ၊ ကံမည်၏။ ယထာဌိတ ပါဠိဝသေန၊ အကြင်အကြင်သို့ တည်သော ပါဠိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကရောန္တာနံ၊ ကံပြုသော ရဟန်းတို့သည်။ ကိရိယာ၊ ပြုခြင်း ကိရိယာသည်။ ကိစ္စာဓိကရဏံ နာမ၊ မည်၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဝါ၊ တနည်းကား။ ပါဠိအနုသာရေန၊ ပါဠိကို အစဉ်မှီးသဖြင့်။ ပဋိကာတဗ္ဗလက္ခဏံ၊ အတုပြုခြင်းလက္ခဏာသည်။ ကမ္မံ၊ ကံမည်၏။ တထေဝ၊ ထိုသို့သော လက္ခဏာဖြင့်လျှင်။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ ကိစ္စာဓိကရဏံ၊ မည်၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဉတ္တိဉတ္တိဒုတိယ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မာနိ၊ ဉတ္ထိကံ, ဉတ္တိဒုတိယကံ, ဉတ္တိကံ, ဉတ္တိဒုတိယကံ, ဉတ္တိစတုတ္ထကံတို့သည်။ ဉတ္တိတော၊ ဉတ်ကြောင့်။ ဇာယန္တိ၊ ကုန်၏။ အပလောကနကမ္မံ၊ သည်။ အပလောကနတော၊ ပန်သော အားဖြင့်။ ဇာယန္တိ၊ ကုန်၏။ “ကိစ္စာဓိကရဏံ၊ သည်။ ဧကေန သမထေန၊ တခုသော သမထဖြင့်။ သမ္မတိ၊ ငြိမ်း၏။ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ သိယုန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကထဉ္စ သိယာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ဒွေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေ ဒွေ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော သမထတို့ဖြင့်။ န သမ္မတိ၊ မငြိမ်း။
၂၉၇။ သာဓာရဏာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ၊ ထို ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းကို။ သမေတဗ္ဗာ၊ ငြိမ်းစေအပ်၏။ (သမေတဗ္ဗံလည်း ရှိ၏)။
၂၉၈။ တဗ္ဘာဂိယာတိ ဟတ္ထ၊ ၌။ တံကောဋ္ဌာသာ၊ ထိုဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းလျှင် အဖို့ရှိ၏။
၂၉၉။ ဧကံ၊ တခုသော။ အဓိကရဏံ၊ ကို။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ သမထာ၊ တို့သည်။ သမဂ္ဂါ၊ ညီညွတ်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ သမေတုံ၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှာ။ ဘဗ္ဗာ၊ ထိုက်ကုန်သလော။ ဣတိ ပုစ္ဆာန္တော၊ ဤသို့ အမေးရှိသောကြောင့်။ “သမထာ သမထဿ သာဓာရဏာ ”တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ သမထာ၊ တို့သည်။ သမထဿ၊ အား။ သိယာ၊ အချို့ကား။ သာဓာရဏာ၊ ဆက်ဆံကုန်၏။ သိယာ၊ ကား။ အသာဓာရဏာ၊ မဆက်ဆံကုန်။
၃၀၁။ ဣမေ သမထာ၊ တို့သည်။ သမထာ၊ တို့သည်။ သမထာ၊ သမထသာ မည်ကုန်၏။ သမ္မုခါဝိနယော၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
၃၀၂။ “သမထာ၊ တို့ကို။ ဝိနယော”တိပိ၊ လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်။ ဝိနယော၊ သည်။ သမ္မုခါဝိနယော၊ မည်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိနယဝါရော၊ ကို။ ဥဒ္ဓဋော၊ ထုတ်အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ သမ္မုခါဝိနယော၊ ကို။ န ဥဒ္ဓတော၊ မထုတ်အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမ္မုခါဝိနယံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သတိဝိနယာဒယော၊ သတိဝိနည်း အစရှိကုန်သော။ သေသသမထာ၊ တို့သည်။ သာဓာရဏာ၊ ဆက်ဆံကုန်၏။
၃၀၃။ သံဃဿ၊ ၏။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ ပဋိညာတေ၊ ဝန်ခံခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ တံ ပဋိဇာနနံ၊ ထိုသို့ ဝန်ခံခြင်းသည်။ သံဃဿ၊ ၏။ သမ္မုခတာ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပဋိဇာ နနစိတ္တံ၊ ဝန်ခံသော စိတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ‘သမ္မုခါဝိနယော ကုသလော’တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော အကုသလောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဓမ္မဝိနယ ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာဟိ၊ ဓမ္မသမ္မုခတာ, ဝိနယသမ္မုခတာ, ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာ တို့ဖြင့်။ တိဝင်္ဂိကော၊ သုံးပါးသောအင်္ဂါရှိသော။ သမ္မုခါဝိနယော၊ သည်။ ဧတေဟိ၊ ထို သမ္မုခတာတို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တတ္ထ၊ ထို သမ္မုခါဝိနည်း၌။ ကုသလစိတ္တေဟိ၊ ကုသိုလ်စိတ်တို့ဖြင့်။ ကရဏကာလေ၊ ၌။ ကုသလော၊ ကုသိုလ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အရဟန္တာနံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ကရဏကာလေ၊ ၌။ ကုသလော၊ ကုသိုလ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အရဟန္တာနံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် တို့၏။ ကရဏကာလေ၊ ၌။ အဗျာကတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတေသံ၊ ထို ကုသိုလ်, အဗျာကတတို့၏။ အကုသလ ပဋိပက္ခ တ္တာ၊ အကုသိုလ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သောကြောင့်။ အကုသလဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “နတ္ထိ သမ္မုခါဝိနယော၊ အကုသလော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏”။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။ “ယေဘုယျသိကာ၊ ယေဘုယျသိက ဝိနည်းသည်။ အဓမ္မဝါဒီဟိ၊ အဓမ္မဝါဒီ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝူပသမနေ၊ ငြိမ်းစေအပ်သော။ ကာလေ၊ ၌။ ဓမ္မဝါဒိမှိ၊ သည်။ သလာ ကဂ္ဂါဟာကပေ၊ စာရေးတံကို ယူစေသည်။ သတိ၊ သော်။ ကုသလာ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်၏။ ဓမ္မဝါဒီနံ၊ ဓမ္မဝါဒီပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အဓမ္မဝါဒိမှိ၊ ကို။ သလာကဂ္ဂါဟာပကေ၊ သည်။ ဇာတေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ အကုသလာ၊ ဖြစ်၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ အရဟတော၊ ရဟန္တာမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သဉ္စိစ္စ၊ လွန်ကျူးလိုသော စေတနာရှိသည်ဖြစ်၍။ သတိဝိနယဒါနေ၊ သတိဝိနည်းကို ပေးရာ၌။ အကုသလော၊ ဖြစ်၏။ ပဋိညာတ ကရဏံ၊ ဝိနည်းသည်။ မူဠှဿ၊ တွေဝေမိန်းမောသော။ အဇာနတော၊ မသိသော ရဟန်းအား။ ပဋိညာယကရဏေ၊ ပဋိညာယဝိနည်းကိုပြုရာ၌။ အကုသလံ၊ ၏။ တဿပါပိယသိကာ၊ ဝိနည်းသည်။ သုဒ္ဓဿ၊ စင်ကြယ်သော သူအား။ ကရဏေ၊ ပြုရာ၌။ အကုသလာ၊ ဖြစ်၏။ တိဏဝတ္ထာရကံ၊ သည်။ မဟာကလဟေ စ၊ များစွာသော ငြင်းခုံခြင်းကြောင့် လည်းကောင်း။ သဉ္စိစ္စ၊ ၍။ ကရဏေ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ အကုသလံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ လိခိတံ၊ ၏။
အဓိကရဏပရိယာယဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ယတ္ထဝါရ
၊ ပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ၃၀၄။ လဗ္ဘတီတိ ပါဠိ၊ လဗ္ဘတိ-အစရှိသော ပါဠိသည်။ ပုစ္ဆာ၊ ပါဠိတည်း။
---------
သမထဝါရ
၊ ဝိဿဇ္ဇနာဝါရဝဏ္ဏနာ၃၀၅။ ယသ္မိံ သမယေ သမ္မုခါဝိနယေန စာတိအာဒိ၊ သည်။ တဿာ ပုစ္ဆာယ၊ ထိုအမေး၏။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ အဖြေတည်း။ ယသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ သမ္မုခါဝိနယေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ယေဘုယျသိကာယ စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ အဓိကရဏံ၊ သည်။ ဝူပသမ္မတိ၊ ၏။ တသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ ယတ္ထ၊ အကြင် သမထ၌။ ဝါ၊ အဓိကရုဏ်း၌။ ယေဘုယျသိကာ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသမထ၌။ ဝါ၊ ရုဏ်း၌။ သမ္မုခါဝိနယော၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ပုဒ်တို့၌။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ယတ္ထ ပဋိညာတကရဏံ လဗ္ဘတိ၊ တတ္ထ သမ္မုခါ ဝိနယော လဗ္ဘတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဧကံ ဝါ အာပတ္တိ၊ တခုသော အာပတ်ကိုလည်းကောင်း။ ဒွေ ဝါ အာပတ္တိယော၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။ ဗဟူဝါ အာပတ္တိယော၊ တို့ကိုလည်းကောင်း။
သမထဝါရ, ဝိဿဇ္ဇနာဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သံသဋ္ဌဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ
၃၀၆။ အဓိကရဏာနံ၊ အဓိကရုဏ်းတို့၏။ ဝူပသမောဝ၊ ငြိမ်းခြင်းသည်သာလျှင်။ သမထော နာမ၊ သမထမည်၏။ သော၊ ထိုသမထသည်။ အဓိကရဏံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ၍။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိနိဘုဇ္ဇိတွာ၊ ခွဲခြမ်းဝေဖန်၍။ နာနာကရဏံ၊ အထူးထူးကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န စ လဗ္ဘာ၊ မရအပ်။
၃၀၉-၃၁၀။ သမထာ သမထေဟိ သမ္မန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမ္မန္တီတိ၊ ကား။ သမ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ပြည့်စုံကုန်၏။ အဓိကရဏာ ပန၁၊ အဓိကရုဏ်းတို့သည်ကား။ သမ္မန္တိ ဝူပသမ္မန္တိ၊ ငြိမ်းကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ယေဘူယျသိကာ သမ္မုခါ ဝိနယေန သမ္မတီ”တိ ဣမာယ၊ ဝိနယာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ န သမ္ပဇ္ဇတိ၊ မပြည့်စုံ။ ကသ္မာ၊ မူကား။ တေသံ၊ ထိုသတိဝိနည်း အစရှိ သည်တို့၏။ တဿ၊ ထိုယေဘူယျသိကာ ဝိနည်းအား။ အနုပကာရတ္တာ၊ ကျေးဇူးမပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သမထာ အဓိကရဏေဟိ သမ္မန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမထာ၊ တို့သည်။ အဘာဝံ၊ မရှိခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။
၃၁၁။ “သမ္မုခါဝိနယော ဝိဝါဒါဓိကရဏေန န သမ္မတီ ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ ယေဘူယျသိကာယ၊ နှင့်။ သမာနဘာဝတော စ၊ တူသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ အဝသာနေ၊ အဆုံး၌။ “သမ္မုခါဝိနယော န ကေနစိ သမ္မတီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ စ၊ ကြောင့်လည်းကောင်း။ သမ္မုခါ ဝိနယော၊ ကို။ သယံ သမထေန ဝါ၊ မိမိသမထဖြင့်လည်းကောင်း။ အဓိကရဏေန၊ ဝါ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ သမေတဗ္ဗော၊ ငြိမ်းစေအပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ သတိဝိနယော၊ သည်။ ကိစ္စဓိကရဏေန၊ ဖြင့်။ သမ္မတိ၊ ၏။ အမူဠှ ဝိနယ တဿပါပိယသိက တိဏဝတ္ထာရကာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ကိစ္စာဓိ ကရဏေန၊ ဖြင့်။ သမ္မန္တိ၊ ကုန်၏။
၃၁၃။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ သည်။ ကိစ္စာဓိကရဏေန၊ ဖြင့်။ သမ္မတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “သုဏာတု မေ ဘန္တေ။ ပ။ ပဌမံ သလာကံ နိက္ခိပါမီ”တိ၊ ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ သည်။ ကိစ္စာဓိ ကရဏေန၊ ဖြင့်။ သမ္မတိ၊ ၏။ အနုဝါဒါဓိကရဏ အာပတ္တာဓိကရဏာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ကိစ္စာဓိကရဏေန၊ ဖြင့်။ သမ္မန္တိ၊ ကုန်၏။ “ကမ္မံ၊ ကို။ အကတံ၊ မပြုအပ်။ ကမ္မံ၊ ကို။ ဒုက္ကဋံ၊ မကောင်းသဖြင့် ပြုအပ်၏”။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ကိစ္စာဓိ ကရဏမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ကိစ္စာဓိကရဏေန၊ ဖြင့်။
၃၁၄။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ သည်။ ကတမံ အဓိကရဏံ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေသနည်း။ ‘အယံ၊ သည်။ န ဓမ္မော၊ ဓမ္မမဟုတ်။” ဣတိ ဝုတ္တမတ္တေန၊ ဤသို့ ဆိုကာမျှဖြင့်။ ကိဉ္စိ၊ သော။ အဓိကရဏံ၊ ကို။ န သမုဋ္ဌာပေတိ၊ မဖြစ်စေ။
၃၁၈-၉။ “ကတမာဓိကရဏပရိယာပန္နံ၊ အဘယ်အဓိကရုဏ်း၌ အကျုံးဝင်သနည်း။ ဣတိ ပါဌော၊ ၏။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဘဇာတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥပ္ပန္နဝိဝါဒံ၊ ဖြစ်သော ငြင်းခုံခြင်းကို။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်သော ဝိဝါဒသည်။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဒွေ သမထေ ဘဇတီတိ ဣဒံ၊ ဤပါဠိကို။ “တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ ဣမံ အဓိကရဏံ၊ ကို။ ဝူပသမေတုံ၊ ငြိမ်းစိမ့်သောငှာ။ သမတ္ထာ၊ စွမ်းနိုင်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တံ ဝိယ၊ ဆိုသကဲ့သို့။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ “မယံ၊ ငါတို့သည်။ တံ၊ ထိုဝိဝါဒါဓိကရုဏ်းကို။ ဝူပသမေဿာမ၊ ကုန်အံ့”။ ဣတိ ဝဒန္တေ ဝိယ၁၊ ကဲ့သို့။ ဒွီဟိ သမထေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတံ၊ ၏။
သံသဋ္ဌဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သမထဘေဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ခန္ဓကပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ
ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ
၃၂၀။ ကာလဉ္စ၊ ကာလသည်လည်းကောင်း။ နဂရဉ္စ၊ မြို့သည်လည်းကောင်း။ ဒေသော စ၊ အရပ်သည်လည်းကောင်း။ ဘဂဝါ စ၊ လည်းကောင်း။ နိဒါနံ နာမ၊ နိဒါန်းမည်၏။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလာဒိ၊ သည်။ နိဒ္ဒေသော၊ မည်၏။ တတ္ထ တသ္မိံ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ “န ဘိက္ခဝေ ဦနဝီသတိဝေဿာ ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော”တိ အာဒိနာ နယေန၊ အစရှိသော နည်းဖြင့်။ ဥတ္တမာနိ၊ မြတ်ကုန်သော။ ယာနိ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ သာ သာ တဿ တဿ ပဒဿ အာပတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “န ဘိက္ခဝေ ဦနဝီသတိဝေဿာ ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော”တိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ပညတ္တာ၊ သော။ ယာ အာပတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သာ အာပတ္တိ၊ သည်။ တဿ ပဒဿ၊ ထိုသို့သော ပုဒ်၏။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်တည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ ဒမ္မသံယုတ္တေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စမ္မက္ခန္ဓကေ၊ စမ္မက္ခန္ဓက၌။
ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ခန္ဓကပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဧကုတ္တရိကနယဝဏ္ဏနာ
ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ
“အာပတ္တာဓိကရဏဿ ကိံ ပုဗ္ဗင်္ဂမန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ လောဘော၊ သည်။ ပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ ရှေ့သွားတည်း။ ပ။ အမောဟော၊ သည်။ ပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ ရှေ့သွားတည်း”။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ “ကတိ ဟေတူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဆ ဟေတူ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော ဟိတ်တို့တည်း။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ‘တယော အကုသလဟေတူ၊ တယော အဗျာကတဟေတူ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ နိပ္ပရိယာယေနေဝ၊ ဖြင့်လျှင်။ “အာပတ္တာဓိကရဏံ သိယာ အကုသလံ၊ သိယာ အဗျာကတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမထက္ခန္ဓကေ ပန၊ ၌ကား။ သန္ဓာယဘာသိတဝသေန၊ သန္ဓာယဘာသိတ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တထာ ဧဝ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာပတ္တာဓိကရဏံ၊ သည်။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်။ နိပ္ပရိယာယေနေဝ၊ မုချအားဖြင့်လျှင်။ အကုသလော၊ ကုန်သော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ၊ လေးပါးကုန်သော ခန္ဓာတို့သည်လည်းကောင်း။ ရူပအဗျာကတာ စ၊ ရုပ်အဗျာကတ တို့သည်လည်းကောင်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ “နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ”န္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကုသလမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ ခီဏာသဝါနံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ကိရိယာမျာကတံ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသလေ၊ ကို။ ပဋိက္ခိတ္တေ၊ ပယ်သည်ရှိသော်။ ကိရိယာဗျာကတမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ၊ ပယ်အပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုကိရိယာဗျာကတကို။ ပဋိက္ခိတ္တေ၊ ပယ်သည်ရှိသော်။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ အဝါဝဋံ၊ မမြစ်အပ်သော။ ဝိပါကာဗျာကတံ၊ ကို။ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနာဗျာကတေ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော အဗျာကတ၌။ ဝတ္တဗ္ဗ မေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ “ဆ ဟေတုယော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ သာမညေန၊ ဖြင့်။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ ၏ရှင့်။ အထခေါ၊ သော်လည်း။ ဝိပါကဟေတုယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ တတ္ထ၊ ထို ဆဟေတူ-ပါဠိ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ကိရိယာဟေတု၊ ကို။ န အဓိပ္ပေတော၊ မလိုအပ်။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထို ကိရိယာဟိတ်တို့သည်။ ကုသလာသဘာဝါ စ၁၊ ကုသိုလ်အဖြစ် မရှိကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရူပဉ္စ၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း။ ဝိပါကာဗျာကတဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ် သင့်ကြောင်းဖြစ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာပတ်သင့်ရာ၌။ အကုသလာပတ္တိတော၊ အကုသိုလ်အာပတ်မှ။ ဝိနီတဝတ္ထူနိ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတရဿာပိ၊ တပါးသော အာပတ်၏လည်း။ အာဒိတော-အာဒိမှိ၊ အစဉ်။ ဆာဒနာ ကုသလစိတ္တတော၊ ဖုံးလွှမ်းသော အကုသိုလ်စိတ်မှ။ ဣတိ
ဝိနယေ၊ ၌။ အပကတညူ၊ မလိမ္မာသော။ ကောစိ၊ အချို့သော ရဟန်းသည်။ “ယံ အာပတ္တိံ၊ သို့။ ကုသလစိတ္တော၊ ၍။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣမံ၁၊ ဤအာပတ်ကို။ အာပတ္တာဓိကရဏံ၊ သော။ ကုသလံ၊ ကုသိုလ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ သစေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ဧဝံဝါဒိနော၊ ဤသို့ဆိုသော။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ဝါဒေ၊ အယူ၌။ အစိတ္တကာနံ၊ အစိတ္တက ဖြစ်ကုန်သော။ ဧဠကလောမာဒိသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ၊ ဧဠကလောမအစရှိသော သမုဋ္ဌာန်တို့၏လည်း။ ကုသလစိတ္တသမင်္ဂိကာလေ၊ ကုသိုလ်စိတ်နှင့် ပြည့်စုံသည့် အခါ၌။ တာသံ အာပတ္တီနံ၊ ထိုအာပတ်တို့ကို။ ကုသလစိတ္တော ဝါ၊ ကုသိုလ်စိတ် ရှိသည်ဖြစ်မူလည်း။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ရာ၏။ န ဝါ
ဧတ္ထ၊ ဤဆုံးဖြတ်ရာ၌။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “အပ္ပကာသေ၊ မထင်သော။ ဌာနေ၊ ၌။ ကဋိသုတ္တက သညာယ၊ ခါးဝတ်တန် ဆာဟူသောအမှတ်ဖြင့်။ သင်္ဃာဏိံ ဝါ၊ ခါးကြိုးကိုလည်းကောင်း။ မတ္တိကာသညာယ၊ မြေဟူသော အမှတ်အားဖြင့်။ ဂန္ဓဝဏ္ဏကာဒိံ ဝါ၊ ဂန္ဓဝဏ္ဏက အစရှိသည်ကိုလည်းကောင်း။ ဓာရေန္တိယာပိ၊ ဆောင်သော ဘိက္ခုနီမအားလည်း။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အစိတ္တကာယေဝ၊ လျှင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဏ္ဏယန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုဖွင့်သော အရာတို့ကို။ “သင်္ဃာဏိယာ၊ ခါးကြိုး၌။ သင်္ဃာဏိသညာယ၁၊ ခါးကြိုးဟူသောအမှတ်ဖြင့်။ ဓာရေန္တိယာ၊ ဆောင်သော ရဟန်းမိန်းမအား။ ပါစိတ္တိယဿ၊ ပါစိတ် အာပတ်သို့။ အာပတ္တိ အာပန္နာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဌာဘာဝံ၊ ပါဌ်မည်ရှိသည်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ သုရာပါနာပတ္တိ ပန၊ သုရာပါန အာပတ်သည်ကား။ အစိတ္တကာပိ၊ စိတ်မရှိသော်လည်း။ ဧကန္တာကုသလာဝ၊ စင်စစ် အကုသိုလ် သည်သာတည်း။
တတ္ထ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ သုရာပါနံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဧကစ္စဉ္စ၊ အချို့သော သိက္ခာပုဒ်သည်လည်း။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ၊ လည်းဖြစ်အံ့။ ဧကန္တာကုသလဉ္စ၊ စင်စစ်အကုသိုလ်လည်း ဖြစ်အံ့။ သစိတ္တကမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဘူတာရောစနံ၊ သည်။ အစိတ္တက မေဝ၊ လျှင်တည်း။ သုရာပါနေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သေသံ၊ ကြွင်းသော သိက္ခာပုဒ်သည်။ အနေကန္တာကုသလံ၊ အနေကန္တ အကုသိုလ်ဖြစ်၏။ လောကဝဇ္ဇဉ္စ၊ လည်းဖြစ်၏။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ သစိတ္တကာစိတ္တကန္တိ၊ ၍။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒံ၊ သည်။ တိပ္ပဘေဒံ၊ ပြားရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ ပန၊ ကား။ သစိတ္တကမေဝ၊ လျှင်တည်း။ မေထုနာဒိဝတ္ထုဇာနနစိတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ တံ၊ သည်။ သစိတ္တကံ၊ တည်း။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သေခိယံ၊ သည်။ ပဏ္ဏတ္တိဇာနန စိတ္တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ သစိတ္တကံ၊ တည်း။ ကသ္မာ၊ ကား။ “အနာဒရိယံ ပဋိစ္စ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သစိတ္တကံ၊ သည်။ ဒုဝိဓံ၊ ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပညတ္တိဇာနနစိတ္တာဘာဝေန၊ ပညတ်ကို သိသောစိတ်၏ မရှိသဖြင့်။ ဧကန္တာစိတ္တကံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ တဒဘာဝတော၊ ထို ဇာနနနှစ်ပါး မရှိသောကြောင့်။ သုရာပါနံ၊ သည်။ ဧကန္တာကုသလံ၊ ဖြစ်၏။ သဉ္စရိတ္တံ၊ သည်။ ဧကန္တဗျာကတံ၊ ဖြစ်၏။ ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တဿ ဝါ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဥဘိန္နံ၊ နှစ်ပါးစုံသော စိတ်တို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသောကြောင့်။ အစိတ္တက ဘာဝန၊ ဖြင့်။ အစိတ္တကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရေသံ၊ တပါးကုန်သော။ အရိယပုဂ္ဂလာနံ၊ တို့၏။ ဥဘိန္နံ ဝါ၊ နှစ်ပါးကုန်သော ဇာနနစိတ်တို့တွင်။ အညတရဿ၊ တပါးပါး၏။ သဘာဝေန၊ ကြောင့်။ သေသံ၊ ကြွင်းသောသိက္ခာပုဒ်သည်။ သစိတ္တကာစိတ္တကံ၊ သစိတ္တက အစိတ္တက နှစ်ပါးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိသေသတောစ၊ ဖြင့်လည်း။ ဝတ္ထုဇာနနစိတ္တာဘာဝေန၊ ဝတ္ထုကို သိသောစိတ်၏ မရှိသဖြင့်။ အစိတ္တကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပကတညုနော၊ ဝိနည်း၌ မလိမ္မာသော ရဟန်း၏။ ပညတ္တိဇာနနစိတ္တာဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တေန၊ သော။ အစိတ္တကဘာဝေန ဝါ၊ ဖြင့်လည်း။ အစိတ္တကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တ္ထ၊ ထို သိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ ဧကန္တာစိတ္တကဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သစိတ္တကဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အစိတ္တကမိစ္စေဝ၊ အစိတ္တကဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အယံ၊ သည်ကား။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ “အာပတ္တိဇာနိတဗ္ဗာ”တိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အဆုံးအဖြတ်တည်း။
မူလဝိသုဒ္ဓိယာ အန္တရာပတ္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အန္တရာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ရောက်၍။ မူလာယ ပဋိကဿနံ၊ အရင်းကို ငင်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဌိတေန၊ တည်သဖြင့်။ အာပန္နာ၊ ရောက်သော။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဂ္ဃဝိသုဒ္ဓိယာ
ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၂၂။ နိဒဟနေ အာတပေ၊ နေပူ၌။ “ဧကရတ္တမ္ပိ စေ ဘိက္ခု တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျ၊ ဆာရတ္တပရမံ တေနာ”တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာပတ္တိကော၊ ဆိုအပ်သော အာပတ်ရှိသော ရဟန်းသည်။ ဂဏပူရကော၊ ဂိုဏ်းပြည့်သည်။ ဟုတွာပိ၊ ၍လည်း။ ကမ္မံ၊ ကို။ ကောပေတိ၊ ဖျက်၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ နာနာသံဝါသကတ္တာ၊ နာနာသံဝါသက ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ကမ္မေန ဝါ သလာကဂ္ဂါဟေန ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥဒ္ဒေသော စေဝ၊ ဥဒ္ဒေသသည်လည်းကောင်း။ ကမ္မဉ္စ၊ သည်လည်းကောင်း။ ဧကံ၊ တူ၍။ ဣတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသောတိ ဝါ၊ ဟူသည်လည်းကောင်း။ ကမ္မန္တိ ဝါ၊ ကံဟူသည်လည်းကောင်း။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဧကမေဝ၊ တူသည်သာတည်း။ တေသု၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုကို။ ကတေ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ သံဃဘေဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပုဗ္ဗဘာဂါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သံဃဘေဒတော၊ သံဃာကွဲပြားသည်မှ။ ပုဗ္ဗဘာဂါ၊ ရှေးအဖို့တို့တည်း။ “ပမာဏ”န္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဣမေသံ ဒွိန္နံ၊ ဤနှစ်ပါးကုန်သော ဥဒ္ဒေသ-ကံတို့တွင်။ အညတရေန၊ ဖြင့်။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရေဟိ၊ တပါးကုန်သော သလာကဂ္ဂါဟ- စသည်တို့ဖြင့်။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိနယေ၊ ဝိနည်း၌။ သိဒ္ဓါ၊ ထင်သည်တည်း။ ဝိနယသိဒ္ဓါ၊ ဝိနည်း၌ ထင်သည်။ ရောမဇနပဒေ၊ ၌။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ရောမကံ၊ ရောမ ဇနပုဒ်၌ ဖြစ်သည်။ အနုညာတလောဏတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော ဆားဖြစ်သော ကြောင့်။ ဒုကေသု၊ တို့၌။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
တိကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၂၃။ ဝေါ တုမှေဟိ၊ တို့သည်။ န သမုဒါစရိတဗ္ဗံ၊ မပြောဆိုအပ်။ ဝစီသမ္ပယုတ္တံ ကာယကိရိယံ ကတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ နိပစ္စကာရံ၊ ရိုသေကျိုးနွံခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥပဃာတေတိ ဝိနာသေတိ၊ ဖျက်ဆီး တတ်၏။ ဩမဒ္ဒိတွာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အဘိဘဝိတွာ၊ နှိပ်နင်း၍။ ဝဒတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝဒန္တဿ၊ ဆိုသော။ “ဗာလဿ၊ မိုက်သောရဟန်း အား။ နိဿယော၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗော၊ ၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုကေ၊ ၌။ အာဂတံ၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤတိက်၌ကား။ များသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ဒါတဗ္ဗံ၊ မပေးအပ်။ “ဣမသ္မာဝိဟာရော၊ ဤကျောင်းမှ။ ပရံ၊ တပါးသောကျောင်းသို့။ မာ နိက္ခမာဟိ၊ မထွက်လင့်။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ ဒါတုံ၊ ပေးစိမ့်သောငှာ။ ဝိနယဓရာနံ ဝါ၊ တို့၏မူလည်း။ သန္တိကံ၊ အထံသို့။ ရစ္ဆ၊ သွားလော့”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တဿ၊ ထို ဆိုအပ်သောသူ၏။ ဝစနံ၊ ကို။ ကဟေတဗ္ဗံ၁၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ တိကဘောဇနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ တယော၊ သုံးယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ သစေ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ ကုန်အံ့။
တိကဝါရဝဏ္ဏနာ
-----------
စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၂၄။ စတူဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အပဇ္ဇတိ။ ပ။ ကမ္မဝါစာယ အာပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဟိ ဝိတ္ထာရေမိ၊ အံ့။ ယံ အာပတ္တိံ၊ အကြင်အာပတ်သို့။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာပတ်၌။ ကာယာဒယော၊ ကာယအစရှိသည်တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိအတ္ထံ၊ သည်။ အာပန္နံ၊ ရောက်၏။ တတော၊ ထိုသို့ ရောက်သောကြောင့်။ ကမ္မဝါစာယ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အာပတ္တိကရာ၊ အာပတ်သင့်ခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့သည်။ သတ္တ၊ ခုနစ်ပါးတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ “ဆ အာပတ္တိ သမုဋ္ဌာနာနီ”တိ ဝစနဝိရောဓော၊ သမုဋ္ဌာန်ဟူသောစကားနှင့် ဆန့်ကျင် သည်။ ဘဝေယျ၊ ရာ၏။ တာနိ ဧဝ၊ ထိုခြောက်ပါးကုန်သော အာပတ္တိသမုဋ္ဌာန်တို့သည်သာလျှင်။ အာပတ္တိကရော၊ အာပတ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ နာမ၊ ဓမ္မမည်ကုန်၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုအာပတ် သမုဋ္ဌာန်၌လည်း။ ကာယာဒယော၊ တို့ကို။ ဧကတော ဝါ၊ တပေါင်းတည်းသာ လည်းကောင်း။ နာနာတောဝါ၊ အသီးသီးသာလည်းကောင်း။ အထ ယဒိ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ စတူဟာကာရေဟီတိ အတ္ထော၊ သည်။ နယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဣတိတသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဆဟာကာရေဟိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဧတာနိ သုတ္တပဒါနိ၊ ထိုသုတ်ပုဒ်တို့သည်။ ဝိရောဓိတာနိ၊ ဆန့်ကျင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ ဖြစ်မူကား။ အဝိရောဓိတာနိ၊ မဆန့်ကျင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်သနည်း။ သဝိညတ္တိကာဝိညတ္တိကဘေဒဘိန္နတ္တာ၊ သဝိညတ္တိက - အဝိညတ္တိက အထူးဖြင့် ပြားသောကြောင့်။ အဝိရောဓိတာနိ၊ မဆန့်ကျင် ကုန်။ ကာယာဒီနံ၊ ကာယအစရှိသည်တို့၏။ ကိရိယာ၊ ကိရိယာဖြစ်သော။ ယာ အာပတ္တိ၊ အကြင်အာပတ်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ နံ၊ ထိုအာပတ်ကို။ ဧကစ္စံ၊ အချို့သော အာပတ်ကို။ သဝိညတ္တိကာယ၊ သော။ ဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဧကစ္စံ၊ ကို။ သဝိညတ္တိကာဟိ၊ ကုန်သော။ ကာယဝါ စာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အကိရိယာ၊ သော။ ယာ ပန အာပတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထို အကိရိယာဖြစ်သော အာပတ်ကို။ ဧကစ္စံ၊ ကို။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တံ ခေါ၁၊ ထိုအာပတ်ကို။ အဝိသဋ္ဌာဟိ၊ ကြွင်းကုန်သော။ အဝိညတ္တိကာဟိ၊ ကုန်သော။ ကာယဝါ စာဟိယေဝ၊ တို့ဖြင့်သာလျှင်။ အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ “နော စေ ကာယေန ဝါစာယ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ၊ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ အာပတ္တိ သံဃာဒိသေသဿာ”တိ၊ ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်တည်း။ အဝိသေသေန ဝါ၊ သာမညအားဖြင့်မူလည်း။ ဧကစ္စံ၊ သော။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဧကစ္စံ၊ ကို။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဧကစ္စံ၊ ကို။
တတြ၊ ထိုစကားအစဉ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ သမာသတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ အတ္ထဝိဘာဝနာ၊ အနက်ကို ထင်စွာပြခြင်းတည်း။ ကာယေန အာပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဝိညတ္တိကေန၊ သော။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ အကတ္တဗ္ဗံ၊ မပြုအပ်သော အမှုကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဧကစ္စံ၊ အချို့သောအာပတ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဝိညတ္တိကေန၊ သော။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သောအမှုကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ ကာယကမ္မံ နာမ၊ ကာယကံမည်၏။ ဟိယုတ္တံ၊ ဆိုသင့်၏။ ဒုက္ကဋံ မယာ၊ ယံ မယာ ပုညံ န ကတ”န္တိ ဧဝမာဒီသု၊ တို့၌။ အကတမ္ပိ၊ မပြုအပ်သည်ကိုလည်း။ လောကေ၊ လောက၌။ “ကတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ “ဣဒံ တေ အာဝုသော အာနန္ဒ ဒုက္ကဋံ၊ ယံ တွံ ဘဂဝန္တံ န ပုစ္ဆီ”တိ ဧဝမာဒီသု၊ တို့၌။ အကတမ္ပိ၊ မပြုသောအရာကိုလည်း။ သာသနေ စ၊ သာသနာတော်ကျမ်း၌လည်း။ “ကတ”န္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝိနယပရိယာယေန၊ ဝိနည်းပရိယာယ်အားဖြင့်။ ကာယေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ အကရဏမ္ပိ၊ မပြုခြင်းကိုလည်း။ “ကာယကမ္မ”န္တိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ “ဝါစာယ အာပဇ္ဇတီ”တိ အာဒီသု၊ တို့၌။ အယမေဝ နယော၊ ဤနည်းလျှင် နည်းရှိ၏။ ပုရတိ၊ ပြည့်တတ်၏။ ဝါ၊ ရှေ့မှ သွားတတ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုရိသော၊ မည်၏။ ပုရ၊ ပုရ-သဒ္ဒါသည်။ အဂ္ဂဂမနေ၊ ရှေးဦးစွာ သွားခြင်းအနက်၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (အဂြဂမနေ ပါဌ်ရှိ၏။ ယုတ္တိ မရ။ အဂ္ဂဂမနေရှိသည့်ပါဌ် မှန်အံ့ထင်၏။) ပုရတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပုရတော၊ ရှေ့မှ။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ သဗ္ဗကမ္မေသု၊ ခပ်သိမ်းသော အမှုတို့၌။ ပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ ရှေ့သွားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ ပဌမုပ္ပန္နဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဌမကပ္ပိယေသု၊ ကမ္ဘာဦးကာလတို့၌။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ ပုရိသလိင်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ “ပုရိမ”န္တိ၊ ၍။ သင်္ခံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့။ ဂတံ၊ သော။ ပုရိသလိင်္ဂံ၊ ပုရိသလိင်သည်။ ဇာယတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သတံ တိံ သ စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အသာဓာရဏာပိ၊ အသာဓာရဏမူလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပါရာဇိကာ၊ ပါရာဇိကအာပတ်တို့သည်။ ယေသံ၊ အကြင်သိက္ခာ ပုဒ်တို့၏၁။ အန္တောဂဓာ ဧဝ၊ အတွင်းဝင်သည်သာလျှင်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ပါရာဇိကာပန္နာနံ၊ ပါရာဇိက သို့ ရောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ ဘိက္ခုဘာဝါယ၊ ရဟန်းအဖြစ်၌။ အဘဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့် တည်း။ အသာဓာရဏဝစနေန၊ အသာဓာရဏ အဖြစ်ဖြင့် ဟောသောကြောင့်။ သာမညေန ပန၊ ဖြင့်သာ။ ဥဒ္ဓဋာနိ၊ ထုတ်အပ်ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “သတဉ္စေဝ တိံ သဉ္စ သိက္ခာပဒါနီတိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ရှိ၏”။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဘိက္ခုဿ စ ဘိက္ခုနိယာ စ စတူသု ပါရာဇိကေသူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သာဓာရဏေသု ဧဝ၊ သာဓာရဏ - သာ ဖြစ်ကုန်သော ပါရာဇိကတို့၌။ အတ္ထိ ဝတ္ထုနာနတ္တတာ နော အာပတ္တိနာနတ္တတာတိ၊ ၍။ ပဌမပေဉှာ၊ သည်။ ဣဓ၊ ဤစတုက္က၌။ ဒုတိယော နာမ၊ ဒုတိယပညတ်မည်၏။ အတ္ထိအာပတ္တိ သဘာဂတာ နော ဝတ္ထုသဘာဂတာတိ၊ သဘာဂတာဟူသော။ ဧတေန၊ ဤဝါရဖြင့်။ ဝိသေသော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ မန္တာဘာသာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ မတိယာ၊ ပညာဖြင့်။ ဘာသာ၊ ဆိုသောစကားတည်း။ “အဘိဝါဒနာရဟာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယထာနိသိန္နာဝ၊ ထိုင်ကုန်လျက် သာလျှင်။ သီသံ၊ ဦးခေါင်းကို။ ဥက္ခိပိတွာ၊ ချီ၍။ ဝန္ဒန္တိ၊ ရှိခိုးကုန်၏။ နဝမဘိက္ခုနိတော၊ ကိုးယောက်မြောက် ဘိက္ခုနီမမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အနုဋ္ဌိတဗ္ဗတော၊ မထအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာသနာ၊ နေရာမှ။ န ပစ္စုဋ္ဌေန္တိ၊ မထကုန်။ အဝိသေသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပဇ္ဈာယဿ ဝါ၊ ဥပဇ္ဈာယ်မူလည်းဖြစ်သော။ ဣတရဿ ဝါ၊ တပါးသော ဆရာမူလည်း ဖြစ်သော။ ဝိပ္ပကတဘောဇနဿ၊ ဆွမ်းစားဆဲ ရဟန်း၏။ သမီပဂတော၊ အနီးသို့လာသော။ ယော ကောစိ၊ အမှတ်မရှိ တယောက်ယောက်ဖြစ်သော။ ဝုဍ္ဎတရော၊ သီတင်းကြီးဖြစ်သော ရဟန်းသည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဝိပ္ပကကဘောဇနေနာပိ၊ ဆွမ်းစားဆဲသော ရဟန်းသည် လည်း။ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ ထ၍။ အာသနံ၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣဓ န ကပ္ပန္တီတိ ဝဒန္တောပီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပစ္စန္တိမဇနပဒေသု၊ ပစ္စန္တရစ် ဇနပုဒ် တို့၌။ ဌတွာ၊ ၍။ “ဣဓ၊ ဤအရပ်၌။ န ကပ္ပန္တိ၊ မအပ်ကုန်”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသော ရဟန်းသည်။ ဝိနယာတိသာရဒုက္ကဋံ၊ ဝိနယာတိသာရ ဒုက္ကဋ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ကပ္ပိယံ၊ ကို။ “န ကပ္ပတီ”တိ၊ ၍။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသောရဟန်းသည်။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်ကို။ သမုစ္ဆိန္ဒတိ နာမ၊ ဖြတ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဓ ကပ္ပန္တီတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဌတွာ၊ ၍။ “ဣဓ ကပ္ပန္တီတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဌတွာ၊ ၍။ “ဣဓ ကပ္ပန္တီ”တိ၊ ၍။ ဝဒန္တော၊ ဆိုသော ရဟန်းသည်။ တထာ၊ တူ။ ပညတ္တိံ၊ ကို။ သမုစ္ဆိန္ဒတိ နာမ၊ ဖြတ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိနယာဂတဘိက္ခု၊ ဝိနည်းဖြင့်လာသောရဟန်းကို။ ဝိနယော၊ ကို။ န ပုစ္ဆိတဗ္ဗော၁၊ မမေးအပ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ
ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၂၆။ “ဆဗ္ဗဿပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗ”န္တိ၊ ၍။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ပါဌတ္တာ၊ လာသောပါဌ် ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စုဒ္ဒသပရမာနိ၊ တဆယ့်လေးပါးကုန်သော ပရမတို့သည်။ နဝ ဆက္ကာနိ၊ ဆက္ကတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကထံ ဟောန္တိ၊ ကုန်သနည်း။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာသော။ ဧကံ ဆက္ကံ၊ တခုသော ဆက္ကကို။ သေသေသု၊ ကြွင်းကုန်သော။ အဋ္ဌသု၊ ရှစ်ပုဒ်တို့တွင်။ ဧကေကေန၊ တခုခုသော ဆက္ကနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဧကေကံ၊ တခုခုစီတေသာ ဆက္ကသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တီဏိ ဆက္ကာနိ၊ တို့ကို။ အန္တရပေယျာလေ၊ အန္တရပေယျာလ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ကုန်ပြီ။ ကထံ ဝုတ္တာနိ၊ နည်း။ “စတုတ္ထေန၊ လေးခုမြောက်ဖြစ်သော။ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ ဆ အာပတ္တိယော၊ ထိုသို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏”။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ပဉ္စမေန၊ ပဉ္စမသမုဋ္ဌာန်နှင့်လည်းကောင်း။ စဋ္ဌေန စ၊ နှင့်လည်းကောင်း။ တီဏိ ဆက္ကာနိ၊ သုံးပါးကုန်သော ဆက္ကတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ လောဘာဒယော၊ လောဘအစရှိကုန်သော။ ဆ၊ ခြောက်ပါးတို့သည်။ ဝိဝါဒမူလာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ တူ။ အနုဝါဒဿ၊ ၏။ ဆ မူလာနိ၊ ခြောက်ပါးသောမူလတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝဿိကသာဋိကာယ၊ မိုးရေခံသင်္ကန်း၏။ ဒီဃသော၊ အလျားမှ။ ဆ ဝိဒတ္ထိယော၊ ခြောက်ထွာတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သုဂတဿ စီဝရဿ၊ မြတ်စွာ ဘုရားသင်္ကန်းတော်၏။ တိရိယံ၊ ဖီလာ။ ဆ ဝိဒတ္ထိယော၊ ခြောက်ထွာတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိပ္ပကတစီဝရံ၊ ပြု၍ မပြီးသော သင်္ကန်းကို။ အာဒါယ၊ ၍။ ပက္ကမနေ၊ ဖဲရာ၌။ နိဋ္ဌာနန္တိကော၊ နိဋ္ဌာနန္တိက ကထိန်နုတ်ခြင်းလည်းကောင်း။ သန္နိဋ္ဌာန နာသန သဝန သီမာတိက္ကန္တိကသဟုဗ္ဘာရာ၊ သန္နိဋ္ဌာန်ကထိန်နုတ်ခြင်း။ ပ။ သဟုဗ္ဘာရကထိန်နုတ်ခြင်းတို့လည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဆ၊ ခြောက်ပါးတို့။ သမာဒါယ ဝါရေပိ၊ ၌လည်း။ ဆ၊ ခြောက်ပါးတို့။ ဣတိ၊ သို့။ ဆက္ကဒွယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သတ္တကေ၊ သတ္တက၌။ ပက္ကမနန္တိကေန၊ နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ သတ္တ၊ ခုနစ်ပါးတို့တည်း။
ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ
သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၂၈။ တေန၊ ထိုရဟန်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥပေါသထာဒိကရဏံ၊ ဥပုသ်စသည်ကို ပြုခြင်းသည်။ အာနိသံသော၊ အကျိုးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းသည်။ အာဒီနဝေါ၊ အပြစ်ဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဧတေ အဋ္ဌာနိသံသေ၊ ထို ရှစ်ပါးကုန်သော အကျိုးတို့ကို။ သမ္ပဿမာနေန၊ ကောင်းစွာမြင်သဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “အက္ကောသော၊ ဆဲရေးခြင်းသည်။ အယသော၊ အကျော်အစောမဲ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗေဝဿ ဟောတိ “မုသာဘစိဿ”န္တိ၊ ဘဏန္တဿ။ ပ။ ဝိနိဓာယ ဒိဋ္ဌိံ ခန္တိံ ရုစိံ ဘာဝံ သညန္တိ ဧဝံ အကပ္ပိယကတံ ဟောတိ အပ္ပဋိဂ္ဂဟိတကတန္တိအာဒယော၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးတို့သည်။ အနတိရိတ္တာ၊ တို့တည်း။ သပ္ပိအာဒိ၊ သပ္ပိအစရှိသည်သည်။ အဋ္ဌမေ၊ ရှစ်ရက်မြောက်သော။ အရုဏုဂ္ဂမနေ၊ အရုဏ်တက်သော အခါ၌။ နိဿဂ္ဂိယံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဋ္ဌဝါစိကာ၊ အဋ္ဌဝါစိကာဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနီနံ ဥပသမ္ပဒါ၊ ဘိက္ခုနုပသမ္ပဒါသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ဥဘတော၊ ရဟန်းယောကျ်ား, ရဟန်းမိန်းမ အဖို့နှစ်ပါးမှ။ ဉတ္တိစတုတ္ထတ္တာ၊ ဉတ္တိစတုတ္ထ ဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဝဿိကသာဋိက ဒါနာဒီနိ၊ မိုးရေခံ သင်္ကန်းကို ပေးခြင်း အစရှိကုန်သော။ အဋ္ဌ ဝရာနိ၊ ရှစ်ပါးသော ဆုတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၂၉။ နဝဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ကိုးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဘဇတိ၁၊ ဝေဖန်၏။ မနုဿမံသဝဇ္ဇေဟိ၊ လူသားသည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ နဝမံသေဟိ၊ ကိုးပါးသော အသားတို့ဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယော၊ အဆုံးအဖြတ်တည်း။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်း၏။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ဃာဋိအာဒီနိ၊ ဒုကုဋ်အစရှိကုန်သော။ နဝ စီဝရာနိ၊ ကိုးထည်သော သင်္ကန်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တာနေဝ၊ ထိုသင်္ကန်းတို့ကိုလျှင်။ အဓိဋ္ဌိတကာလတော၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်သော ကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ၊ ဝိကပ္ပနာ မပြုအပ်ကုန်၏။ အဓိဋ္ဌိတကာလတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အပစ္စုဒ္ဓရိတွာ၊ ပစ္စုဒ္ဓိုရ် မပြုမူ၍။ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနိ၊ အပ်ကုန်။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ သုဂတစီဝရဿ၊ မြတ်စွာဘုရားသင်္ကန်းတော်၏။ နဝ ဝိဒတ္ထိယော၊ ကိုးထွာတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ “ဝဂ္ဂံ ဘိက္ခုနိသံဃံ ဝဂ္ဂသညီ ဩဝဒတီ”တိအာဒိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ အဓမ္မကမ္မေ၊ ကံ၌။ ဒွေ နဝကာနိ၊ နှစ်ခုကုန်သော နဝကတို့ကို။ ပါစိတ္တိယဝသေန၊ ပါစိတ်အာပတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။
နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၃၀။ “ဩရမတ္တကဉ္စ အဓိကရဏံ ဟောတိ၊ န စ ဂတိကတ”န္တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဓမ္မိကာ၊ အဓမ္မိက ဖြစ်ကုန်သော။ သလာကဂ္ဂါဟာ၊ တို့သည်။ ဒသ၊ တဆယ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိပရီတာ၊ ထိုမှ ပြန်ကုန်သော။ ဓမ္မိကာ၊ ကုန်သော။ သလာကဂ္ဂါဟာ၊ တို့သည်။ ဒသ၊ တဆယ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သမထက္ခန္ဓကေ၊ ၌။
ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ
၃၃၁။ န ဝေါဒါယန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ န ပကာသေန္တိ၊ မထင်ကုန်။ ရောဂမေဝ၊ ရောဂါကိုပင်။ ရောဂါတင်္ကံ၊ ကို။ ဝါ၊ ကား။ ရောဂန္တရာယံ၊ ရောဂန္တရာယ်ကို။
ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဧကုတ္တရိကနယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဥပေါသထာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ
၃၃၂။ “သံဃံ ဘန္တေ ပဝါရေမီ”တိအာဒိ၊ သည်။ ပဝါရဏကထာ နာမ၊ မည်၏။ ဝိနီတဂါထာသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့တည်း။
ဥပေါသထာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အတ္ထဝသပကရဏဝဏ္ဏနာ
၃၃၄။ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တဿ တဿ သိက္ခာ ပဒဿ၊ ကို။ ပညာပနေ၊ ပညတ်ရာ၌။ ဂုဏဝိသေသ ဒီပနတော၊ ကျေးဇူးအထူးကို ပြတတ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ အပညာပနေ၊ မပညတ်ရာ၌။ အာဒီနဝဒဿနတောစ၊ အပြစ်ကို မြင်တတ်သောကြောင့် လည်းကောင်း။ သံဃသုဋ္ဌုတာ၊ သံဃာကောင်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ အပဏ္ဏတ္တိ သမ္ဘဝဿ၊ ပညတ်ဟု မဖြစ်သင့်သော။ လောကဝဇ္ဇဿ၊ လောကဝဇ္ဇသိက္ခာပုဒ်ကို။ ပညာပနေ၊ ပညတ်ရာ၌။ ပယောဂဝိသုဒ္ဓိ၊ ပယောဂ၏ စင်ခြင်းသည်။ ဂုဏော၊ ဂုဏ်မည်၏။ ဝါ၊ ဂုဏ်ဖြစ်၏။ ပဏ္ဏတ္တိသမ္ဘဝဿ၊ ပညတ်ဟု ဖြစ်သင့်သော။ သေခိယဿ၊ သေခိယဖြစ်သော။ လောကဝဇ္ဇဿ ပန၊ ကိုကား။ ပညာပနေ၊ ၌။ ပဋိပတ္တိဝိသုဒ္ဓိ၊ ပဋိပတ်၏ စင်ကြယ်ခြင်းသည်။ ဂုဏော၊ ဂုဏ်မည်၏။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဿ၊ ကို။ ပညာပနေ၊ ၌။ အာသယဝိသုဒ္ဓိ၊ အလို၏ စင်ကြယ်ခြင်းသည်။ ဂုဏေ၊ မည်၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ အပ္ပိ-စ္ဆတာဒိ ဂုဏဝဟနတော၊ အပ္ပိစ္ဆတာ အစရှိသော ကျေးဇူးကို ဆောင်တတ်သော ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်လျှင်။ “သုဘရတာယ သုပေါသတာယ အပ္ပိစ္ဆတာယ အပ္ပိစ္ဆဿ ဝဏ္ဏံ၊ ဘာသိတွာ"၍။ အာဟ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ လောကဝဇ္ဇာဿ၊ ကို။
(ဂါထာအနက်များ) ဝတ္ထုဝီတိက္ကမေန၊ ဝတ္ထုကို လွန်ကျူးသဖြင့်။ ယံ သိက္ခာပဒံ၊ သည်။ ဧကန္တာကုသလံ၊ စင်စစ် အကုသိုလ်သည်။ ဘဝေ၊ ၏။ တံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ သံဃသုဋ္ဌုဘာဝါယ၊ သံဃာ၏ ကောင်းစွာဖြစ်ခြင်းငှာ။ လောကဝဇ္ဇတော၊ ကြောင့်။ ပညတ္တံ၊ ၏။
ပါရာဇိကာဒိံ၊ ကို။ -
ပညတ္တိဇာနနေဝ၊ ပညတ်ကို သိသဖြင့်လျှင်။ ယတ္ထ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်၌။ အာပတ္တိ၊ အာပတ်သင့်၏။ အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တံ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ကို။ ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ ဝါပိ၊ တရားတော်၏ တည်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ပသာဒုပ္ပာဒ ဗုဒ္ဓိယာ ဝါ၊ ပသာဒဖြစ်သော စိတ်၏ ပွားစိမ့်သောငှာလည်းကောင်း။ ပညတ္တံ၊ ၏။
ဓမ္မဒေသနာပဋိသံယတ္တံ၊ သော။ သိက္ခာပဒဉ္စ၊ သိက္ခာပုဒ်သည်လည်းကောင်း။ ဣတရံ၊ တပါးသော။ သေခိယဉ္စ၊ သေခိယသိက္ခာပုဒ်သည်လည်းကောင်း။ ဣဒံ သဗ္ဗံ၊ သည်။ ပဏ္ဏတ္တိသမ္ဘဝံ၊ ပညတ္တိသမ္ဘဝဖြစ်သော။ လောကဝဇ္ဇံ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝတ္ထုနော ဝါ၊ ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း။ ပညတ္တိယာ ဝါ၊ ပညတ်တော်ကိုလည်းကောင်း။ ဝီတိက္ကမစေတနာယ၊ ၏။ အဘာဝေပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ပဋိက္ခိတ္တဿ၊ ပယ်ခြင်းကို။ ကရဏေ၊ ပြုခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်းကောင်း။ ကတ္တဗ္ဗဿ၊ ပြုအပ်သောအမှုကို။ အကရဏေ၊ သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်းကောင်း။ ယတ္တ၊ အကြင်ဝတ္ထု၌။ အာပတ္တိ၊ သည်။ ပဟောတိ၊ ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံစုံကို။ သုရာပါနံ၊ သိက္ခာပုဒ်တို့တွင်။ ဥက္ကောဋနကေ၊ ကံကို လွန်ခြင်းကြောင့်။ ပိစိတ္တိယံ၊ ၏။ ယော ပန၊ လိက္ခု၊ သည်။ ဓမ္မိကာနံ၊ တရားနှင့်ညီကုန်သော။ ကမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဆန္ဒံ၊ ကို ဒတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ မှ ခိယနဓမ္မံ၊ ကံ့ရဲ့ရှုတ်ချခြင်း သဘောကို။ အပဇ္ဇေယျ၊ အံ့။ ပါစိတ္တိယံ၊ ၏။ အယော ပန ဘိက္ခု၊ သည်။ သံဃေ၊ ၌။ ဝိနိ စ္ဆယကထာယ၊ အဆုံးအဖြတ်စကားသည်။
(ဂါထာအနက်များ) “ဘူတဂါမော၊ ဘူတဂါမသည်။ သဇီဝေါ၊ အသက်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဝိပလ္လတ္တ ဒိဋ္ဌိနော၊ မဖောက်ပြန်သော အယူရှိသော လူအပေါင်း၏။ တဿ၊ ထိုဘူတဂါမ်ကို။ ကောပနသညာယ၊ ဖျက်ဆီး၏ဟု အမှတ်ရှိသော ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓသာဝကေ၊ ဘူတဂါမ်ကို မဖျက်ဆီးသော ဘုရားသားတော်၌။ ပသာဒေါ၊ ကြည်ညိုခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
နိဇ္ဇီဝသညိတမ္ပိ၊ အသက်မရှိဟု မှတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဧတံ၊ ဤ ဘူတဂါမ်ကို။ အကောပေန္တော၊ မဖျက်သော။ မုနိ၊ ရဟန်းသည်။ ကထံ၊ အသို့လျှင်။ ဇီဝံ၊ သူ၏အသက်ကို။ ကောပေယျ၊ ဖျက်ရာအံ့နည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မစ္ဆမံသာနုဇာနနေ၊ ငါး, အမဲကိုခွင့်ပြုရာ၌။ နိဒ္ဒေါသော၊ အပြစ်မရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော်လည်း -
တဿ၊ ထိုဘူတဂါမ်ကို။ ကောပနသညာယ၊ ဖျက်ဆီး၏ဟူသော အမှတ်ရှိသောကြောင့်။ ဗုဒ္ဓသာဝကေ၊ ၌။ ပသာဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယတော၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ တိတ္ထကရာဝ၊ မိစ္ဆာအယူတည်းဟူသော ဆိပ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဣမေ၊ ဤသူတို့သည်။ ဘူတဂါမတော၊ ဘူတဂါမ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းမှ။ ဝိရတာ၊ ကြဉ်ကြကုန်၏။ တတော တသ္မာ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ လောကဿ၊ လူအပေါင်း၏။ စိတ္တရက္ခတ္ထံ၊ စိတ်ကို စောင့်ခြင်းငှာ။ တတောပိ၊ ထိုဘူတဂါမ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်းမှလည်း။ မုနိ၊ ရဟန်းသည်။ ဝိရတော၊ ၏။
ဣတိ၊ သို့။ ပသန္နာနံ၊ တို့၏။ ဘိယျောဘာဝေါ၊ လွန်စွာဖြစ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဝိစိတ္တ၁ သေနာသနဘော ဂတဏှာဝသေန၊ ဆန်းကြယ်သော အိပ်ရာ နေရာကို သုံးဆောင်သော အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဆန်းကြယ်သော အိပ်ရာနေရာကို သုံးဆောင်သော တဏှာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဇ္ဇီဝံ၊ အသက်မရှိသော။ အာရက္ခံ၊ အစောင့်ရှိသော။ ဧတံ၊ ဤသစ်ပင်ကို။ ဝိကော ပေန္တောတိ၊ ဖျက်ဆီးဘိ၏ဟူ၍။ အဘိနိန္နဉ္စ၊ အလွန်သော ကဲရဲ့ခြင်းကိုလည်း။ ဝိဝဇ္ဇယန္တော၊ ကြဉ်လိုသော ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထို ဘူတဂါမ်ကို။ ဖျက်ဆီးရာ၌။ သိက္ခာ၊ သိက္ခာပုဒ်ကို။ ဗုဒ္ဓါ၊ မြတ်စွာသည်။ ပညပေသိ၊ ပညတ်တော်မူ၏။
တိကောဋိပရိသုဒ္ဓတ္တာ၊ သုံးပါးသောအစွမ်းမှ စင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မစ္ဆမံသာနုဇာနနေ၊ ငါးအမဲကို ခွင့်ပြုရာ၌။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ မံသံ၊ အသားကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ကမ္မေ၊ ပါဏာတိပါတကံ၌။ ဒိဋ္ဌိပ္ပသင်္ဂဘယာ၊ မိစ္ဆာအယူဖြစ်ရာဟု လျဉ်းပါးခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့်။ အနုဇာနနံ၊ ခွင့်ပြုတော်မူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။
အပရိက္ခကဿ၊ မကုန်နိုင်ရာသော သဘောရှိသော။ လောကဿ၊ ၏။ ပရာနုဒ္ဒယတာယစ၊ တပါးသော သတ္တဝါကို သနားခြင်း ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ ဘူတဂါမ ပါတဗျတာယ၊ ဘူတဂါမ်ကို ဖျက်ဆီးခြင်း၌။ ပါဏတိပါတပ္ပသင်္ဂဘယာ၊ ပါဏာတိပါတဖြစ်၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့်။ ပညတ္တံ၊ ၏။ ပါတဖြစ်၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းမှ ကြောက်တတ်သောကြောင့်။ ပညတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဘူတဂါမ်ကို ဖျက်ဆီးရာ၌။ ပရိယာယဝစနံ၊ ပရိယာယ်စကားကို။ ဘဂါဝ၊ သည်။ အနုဇာနိ၊ ခွင့်ပြုတော်မူ၏။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ကတံ၊ ပြုသောအသားကို။ ပရဿ ဝါ၊ သူတပါး၏မူလည်း။ ပါပပ္ပသင်္ဂဘယေန၊ မကောင်းမှုဖြစ်၏ဟု လျဉ်းပါးခြင်းမှ ကြောက်သောကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပဋိက္ခိပိ၊ ပယ်တော်မူ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ဘူတဂါမပါတဗျတာယ၊ ကြောင့်။ ပါပါဘာဝဉာပနတ္ထံ၊ မကောင်းမှုမရှိသောအဖြစ်ကို သိစေခြင်းငှာ။ အတ္တုဒ္ဒေသိကံ၊ မိမိညွန်ခြင်းရှိသော။ ဝိဟာရဉ္စ၊ ကျောင်းကိုလည်းကောင်း။ ကုဋိဉ္စ၊ ကုဋိကိုလည်းကောင်း။ အနုဇာနိ၊ ခွင့်ပြု၏။ ဣတိ၊ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိနည်းပိဋကတ်၌။ ပယောဇနဝိသေသသင်္ခါတာ၊ ပယောဇဉ်အထူးဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ တေ တေအတ္ထဝသာ၊ ထိုထိုသို့သော အကျိုးအထူးတို့သည်။ ပကိရိယန္တိ- ပတိဋ္ဌဟန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဝိနည်း ပိဋကတ်သည်။ အတ္ထဝသပကရဏံ၊ အတ္ထဝသပကရဏမည်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
အတ္ထဝသပကရဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ မဟာဝဂ်အဋ္ဌကထာကို ဖွင့်ဆိုရာဖြစ်သော အဖွင့်ဋီကာသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိဝဏ္ဏနာ
သတ္တနဂရေသု ပညတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
သတ္တနဂရေသု၊ တို့၌။ ပညတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
စတုဝိပတ္တိဝဏ္ဏနာ
စတုဝိပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဆေဒနကာဒိဝဏ္ဏနာ
၃၃၇။ ပမာဏာတိက္ကန္တမဉ္စနိသီဒနကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိဝဿိကသာဋိကာသုဂတ စီဝရပ္ပမာဏံ၊ ပမာဏထက်လွန်သော ညောင်စောင်း, နိသီဒိုင်, အမာလွှမ်း ပုဆိုး, မိုးရေခံသင်္ကန်း, ဘုရားမြတ်စွာသင်္ကန်းပမာဏလည်းကောင်း။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့၏။ ဥဒကသာဋိကာ၊ ရေသနုပ်လည်းကောင်း။ ဣတိ ဣမေ ဆ၊ ဤခြောက်ပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ ဆေဒနကာနိ၊ ဖြတ်ခြင်း ရှေးရှိသော သိက္ခာပုဒ်တို့ဖြစ်ကုန်၏။ စီဝရဝိပ္ပဝါသသမ္မုတိအာဒယော၊ ကုန်သော။ စတေဿ၊ လေးပါးကုန်သော သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ သမ္မုတိယော၊ သမ္မုတိရှိသော သိက္ခာပုဒ်ဖြစ်ကုန်၏။ “အယံ တတ္ထ သာမီစီ”တိ၊ ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော။ သတ္တ၊ ခုနစ်ပါးတို့သည်။ သာမီစိယော၊ တို့တည်း။
ဆေဒနကာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
--------
အသာဓာရဏာဒိဝဏ္ဏနာ
၃၃၈။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်ပြီးသော။ စုဒ္ဒသပရမာနေဝ၊ တဆယ့်လေးပါးကုန်သော ပရမတို့ကိုသာလျှင်။ အန္တရပေဉှ၊ အန္တရပဉှာ၌။ နိဋ္ဌပေတွာ၊ ပြီးစေ၍။ ပုရိမပဉှံ၊ ပုရိမဖြစ်သော ပဉှာကို။ ဝိဿဇ္ဇေန္တော၊ ဖြေလိုသည်ဖြစ်၍။ အာဟ၊ ၏။ ဓောဝနဉ္စ ပဋိဂ္ဂဟောတိ ဂါထာ၊ ပဋိဂ္ဂဟော - ဟူသော ဂါထာသည်။ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ၊ တို့၏။ ဂါထာ၊ ဂါထာတည်း။ ဧဠကလောမတိယောဇနပရမာနိ၊ ဧဠကလောမ, တိယောဇန ပရမသိက္ခာပုဒ်ဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ လောမာနိ၊ သိုးမွေးတို့နှင့် စပ်သော သိက္ခာပုဒ်တို့လည်းကောင်း။
“ဒွေဝီသတိ ခုဒ္ဒကာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ -
(ဂါထာအနက်များ) သကလော၊ သော။ ဘိက္ခုနိဝဂ္ဂေါ၊ ဘိက္ခုနီဝဂ်လည်းကောင်း။ ပရမ္ပရဉ္စ ဘောဇနံ၊ ပရမ္ပရဘောဇဉ် လည်းကောင်း။ အနတိရိတ္တံ၊ အတိရိတ်ဝိနည်းကံမပြုသော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို။ အဘိဟဋံ၊ ရှေးရှုဆောင်သော သိက္ခာပုဒ် လည်းကောင်း။ ပဏီတဉ္စ၊ ပဏီတဘောဇန သိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ အစေလကဉ္စ၊ အစေလက သိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ ဒုဋ္ဌုလ္လဆာဒနံ၊ ဒုဋ္ဌုလ္လအာပတ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းလည်းကောင်း။
မာတုဂါမေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သံဝိဓာနံ၁၊ ညီညွတ်တိုင်ပင်သော။ ယာ စ ယံ သိက္ခာပဒံ စ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ် လည်းကောင်း။ အနိက္ခန္တရာဇကေ၊ အနိက္ခန္တရာဇက သိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ သန္တံ၊ ထင်ရှားရှိသော။ ဘိက္ခုံ၊ ကို။ အနာပုစ္ဆာ၊ မပန်ကြားမူ၍။ ဝိကာလေ၊ ၌။ ဂါမပ္ပဝေသနံ၊ အိမ်သို့ ဝင်ခြင်းလည်းကောင်း။
နိသီဒနေ စ၊ နိသီဒိုင်ကို ပြုရာ၌။ ယာ သိက္ခာ-ယံ သိက္ခာပဒံ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်လည်းကောင်း။ ဝဿိကာယ စ သာဋိကာ၊ မိုးရေခံသင်္ကန်းလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွါဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ့်နှစ်ပါးကုန်သော။ ဣမာ သိက္ခာ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ခုဒ္ဒကေသု၊ တို့၌။ ပကာသိတာ၊ ကုန်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ -
အသာဓာရဏာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါရာဇိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ
၃၃၉။ နိဗ္ဗစနမတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဝေဝစနမတ္တံ၊ ဝေဝုစ်သဒ္ဒါမျှတည်း။ သေသေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဒိတော၊ အစမှ။ သေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ မဇ္ဈန္တာ၊ အလယ်, အဆုံးတို့တည်း။ ပဒန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်တည်း။ သဒ္ဓါစိတ္တံ၊ ယုံကြည်သော စိတ်။ ပသန္နစိတ္တံ၊ ကြည်ညိုသော စိတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ “သန္တာစိတ္တ”န္တိ ဝါ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ အနာဠိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဒလိဒ္ဒံ၊ ဆင်းရဲသော သူကို။ ဣဒံ နိဗ္ဗစနံ၊ ဤဝေဝုစ်သဒ္ဒါကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်။) “ဂရုကံ လဟုကဉ္စာ”တိ အာဒိပေဉှ၊ ၌။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ ၏ရှင့်။ ပန တထာပိ၊ သော်လည်း။ “ဟန္ဒဝါကျံ သုဏောမ တေ”တိ ဣမိနာ ဝစနေန၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတဿ၊ သင်္ဂြိုဟ်အပ်သော သဒ္ဒါအပေါင်း၏။ အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။ ဒီပနတ္ထံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ “အာကာသော ပက္ခီနံ ဂတီ”တိ စ၊ ၍လည်း။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော ပါဌော၊ သည်။ ဇာတိဝသေန၊ ဖြင့်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပက္ခီနန္တိ ပဒံ၊ သည်။ ဥဇုကမေဝ၊ အဖြောင့်ပင်တည်း။
ပါရာဇိကာဒိ အာပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိကဝဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဓိကရဏဘေဒဝဏ္ဏနာ
ဥက္ကေဋနဘေဒါဒိဝဏ္ဏနာ
ဥက္ကောဋနဘေဒါဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဓိကရဏနိဒါနာဒိဝဏ္ဏနာ
၃၄၂-၃။ သမ္ဘာရံ၊ သမ္ဘာရသည်။ ကိံ၊ နည်း။ ပရိက္ခာရံ၊ သည်။ ကိံ၊ နည်း။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကိန္တိ ပဒံ၊ ကိံ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ လိင်္ဂသာမညံ၊ လိင်သာမညဖြစ်သော။ အဗျာယံ၊ အဗျယပုဒိတည်း။ ဝါ၊ နိပါတ်ပုဒ်တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဥပ္ပန္နဝိဝါဒံ၊ ဖြစ်သော ငြင်းခုံခြင်းကို။ နိဿာယ၊ မှီ၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝိဝါဒေါ၊ ဖြစ်သော ငြင်းခုံခြင်းသည်။ ဝိဝါဒနိဒါနံ နာမ၊ မည်၏။ အာပတ္တာဓိကရဏပစ္စယော၊ တို့သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ စတေဿာ အာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ အာ ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီ၊ သည်။ ဇာနံ၊ သိလျက်။ ပါရာဇိကံ၊ သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ ဖုံးလွှမ်းအံ့။ ပါရာဇိကံ၊ သင့်၏။ ဝေမတိကာ၊ ယှံမှားရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ အံ့။ ထုလ္လစ္စယံ၊ သင့်၏။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သံဃာဒိသေသံ၊ ကို။ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ အံ့။ ထုလ္လစ္စယံ၊ ၏။ အာစရိဝိပတ္ကိံ၊ အာစာရ ဝိပတ္တိကို။ ပဋိစ္ဆာဒေတိ၊ အံ့။ ဒုက္ကဋံ၊ သင့်၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကတဥက္ခေ ပနိယာဒိကစ္စာနံ၊ ဖြစ်စေတတ်သော ကိစ္စတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကီဒိသာနံ၊ အဘယ်ကိစ္စတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ သမနုဘာသနာဒီနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တံ အဓိကရဏံ၊ သည်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ၏။
၃၄၄။ အဓိရဏေသု၊ တို့၌။ ယေန အဓိကရဏေန သမ္မန္တိ၊ တံ ဒေဿတုန္တိ ဣဒံ၊ ကို။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ အဓိကရဏေဟိ၊ အဓိကရုဏ်းတို့မှ။ သမ္မန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒါ၊ ၌။ ကိစ္စာဒိကရဏေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သမ္မန္တိ၊ ကုန်၏။
၃၄၈။ အာပတ္တာဓိကရဏေ သံဃော ဝိဝဒတီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာပတ္တာနာပတ္တီတိ၊ အာပတ္တိ၊ အနာပတ္တိ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။
၃၅၃။ သမုဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ဖြစ်ကြောင်း၏ မရှိသောကြောင့်။ သမ္မုခါဝိနယေ၊ ကို။ ကတေ၊ ပြုသည်ရှိသော်။ ကမ္မဿ၊ ကို။ ကိရိယာ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အဝိဘဇိတွာဝ၊ မဝေဖန်မူ၍သာလျှင်။ သတိဝိနာယာဒီနံ၊ သတိဝိနည်း အစရှိကုန်သော။ ဆန္နံယေဝ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော ဝိနည်းတို့၏သာလျှင်။ ဆ သမုဋ္ဌာနာနိ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော သမုဋ္ဌာန်တို့ကို။ ဝိဘတ္တာနိ၊ ဝေဖန်အပ်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ ဝေဖန်ခြင်းသည်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ ကမ္မသင်္ဂဟာဘာဝေန၊ ကမ္မသင်္ဂဟတို့၏ မရှိသဖြင့်။ သတိဝိနယာဒီနံ၊ တို့၏။ နတ္ထိ နသန္တိ ဝိယ၊ မရှိကုန်သကဲ့သို့။ သံဃသမ္မုခတာဒီနံ၊ တို့၏။ ကိစ္စယတာ နာမ၊ ကိစ္စယတာမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။
အဓိရဏနိဒါနာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
အဓိကရဏဘေဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ
စောဒနာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ
၃၅၉။ ဝိဂ္ဂါဟိကကထံ၊ ငြင်းခုံသော စကား။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ နိသာမယာတိ၊ ကား။ သလ္လက္ခေဟိ၊ မှတ်လော့။ “ကာရယ”။ ဣတိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ရှိ၏။ ပုဗ္ဗာပရံ၊ ရှေ့စကား နောက်စကားကို။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အကောဝိဒေါ၊ မလိမ္မာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အယံ ပန၊ ဤ ရဟန်းကိုကား။ ဒုဝိဓေပိ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဣရိယာပထေန၊ ဖြင့်။
စောဒနာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
စောဒနာကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ
အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စဝဏ္ဏနာ
၃၆၀။ အနုဝိဇ္ဇကပုစ္ဆနေ၊ အနုဝိဇ္ဇကပုဂ္ဂိုလ်ကို မေးရာ၌။ အာဇီဝဝိပတ္တိ၊ ကို။ န ပုစ္ဆိတာ၊ မမေးအပ်။ ပဉ္စာပတ္တိက္ခန္ဓဝသေန၊ ငါးပါးသော အာပတ္တိက္ခန္ဓ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာစာရ ဝိပတ္တိ၊ ကို။ ပုစ္ဆိတာ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ “အာဇီဝဝိပတ္တိပိ၊ သည်လည်း။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအာစရဝိပတ္တိ၌လျှင်။ သင်္ဂဟဂမနတော၊ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်းသို့ ရောက်သောကြောင့်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ “အဇ္ဈာပဇ္ဇန္တော”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ ရှိ၏။
၃၆၃။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န စ အာမိသံ နိဿာယာတိ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။
အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
စောဒနာကဏ္ဍဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
စူဠင်္ဂါမဝဏ္ဏနာ
အနုဝိဇ္ဇကဿ ပဋိပတ္တိဝဏ္ဏနာ
၃၆၇။ “ဘယေန ဘယာ ဂစ္ဆတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘယေန ဘယဟေတု၊ ကြောက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဘယာ၊ ကြောက်သော အားဖြင့်။ ဂစ္ဆတိ၊ လိုက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဟေတုဝသေန၊ ဟိတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ရတ္တတ္တာ စ၊ တပ်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဒုဋ္ဌတ္တာ စ၊ ဖျက်ဆီးတတ်သော ဒေါသရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်းကောင်း။ ဆန္ဒာ စ၊ ချစ်သောအားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဒေါသ စ၊ မုန်းသော အားဖြင့်လည်းကောင်း။ ဂစ္ဆတိ"ယထာ၊ လိုက်သကဲ့သို့။ ဧဝံ တထာ၊ တူ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အနုဝိဇ္ဇကဿ ပဋိပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
စူဠသင်္ဂါမဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
မဟာသင်္ဂါမဝဏ္ဏနာ
ဝေါဟရန္တေနဇာနိတဗ္ဗာဒိဝဏ္ဏနာ
၃၇၅။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ နီလာဒိဝဏ္ဏဝသေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ အာရောဂျတ္ထာဒိအာဏ္ဏဝသေန စ၊ ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝုတ္တသုက္ကဝိဿဋ္ဌိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော သုက်၏ လွတ်ခြင်းတည်း။
၄၀၂။ ဘူမိပုစ္ဆာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဘူမိ စ၊ သဒ္ဒါလည်းကောင်း။ ပုထဝီ စ၊ လည်းကောင်း။ ဇဂတီ စ၊ ဇဂတီသဒ္ဒါလည်းကောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံသော သဒ္ဒါတို့သည်။ ပထဝီဝေ ဝစနာနိ၊ ပထဝီ ၏ ဝေဝုစ်သဒ္ဒါတို့မည်ကုန်၏။
ဝေါဟရန္တေနဇာနိတဗ္ဗာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
မဟာသင်္ဂါမဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ကထိနဘေဒဝဏ္ဏနာ
ကထိနအတ္ထတာဒိဝဏ္ဏနာ
ကတိနအတ္ထတာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ကထိနာဒိဇာနိတဗ္ဗဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ
၄၁၂။ ရူပါဒိဓမ္မေသူတိ ဣဒံ၊ ကို။ ဝဏ္ဏဂန္ဓာဒိအဋ္ဌကေသု၊ ဝဏ္ဏဂန္ဓအစရှိသော အဋ္ဌကလာပ်ရုပ်တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဝဿာနဿ ပစ္ဆိမောမာသော”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပစ္ဆိမေ မာသေ၊ တန်ဆောင်မုန်းလ၌။ ယသ္မိံ ဝါ တသ္မိံ ဝါ ဒိဝသေ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော နေ့၌။ အတ္ထရိတုံ၊ ခင်းခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထံ၊ သည်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီ၏။
၄၁၅။ “အာဒိစ္စဗန္ဓုနာ’တိ၊ ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ထေရဝစနန္တိ၊ မထေရ်တို့၏ စကားဟူ၍။ “ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ကထိနာဒိဇာနိတဗ္ဗဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပလိဗေဓပဉှာဗျာကရဏကထာဝဏ္ဏနာ
၄၁၅-၆။ သန္နိဌာနန္တိကော၊ သန္နိဋ္ဌာနန္တိက ကထိန်နုတ်ခြင်းကို။ ဗဟိသီမာယ၊ သိမ်ပ၌။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဓရီယတိ၊ နည်း။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းသည်။ အကတစီဝရံ၊ မပြုမချုပ်သော သင်္ကန်းကို။ သမာဒါယ၊ ကောင်းစွာယူ၍။ “န ပစ္စေဿ”န္တိ၊ မပြန်အံ့ဟူ၍။ ပက္ကမတိ၊ ဖဲ၏။ ဗဟိသီမာဂတဿ၊ သိမ်ပသို့ ရောက်သော။ တဿ၊ ထို ရဟန်း၏။ “ဣမံ စီဝရံ၊ ဤသင်္ကန်းကို။ နေဝ ကာရေဿံ၊ မပြုအံ့”။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့စိတ်အကြံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ကြံသဖြင့်။ ဗဟိသီမာဂတဿ၊ သော။ ဧတဿ၊ ထို ရဟန်းသည်။ ဥဒ္ဓရီယတိ၊ နုတ်ရာ၏။ အန္တောသီမာယ၊ ၌။ ကထံ၊ သို့။ ဥဒ္ဓရီယတိ၊ နည်း။ အကတစီဝရံ၊ ကို။ သမာဒါယ၊ ၍။ “န ပစ္စေဿ”န္တိ၊ မပြန်အံ့ဟူ၍။ ပက္ကမတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုသို့ ဖဲသောကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဖာသုဝိဟာရံ၊ ကို။ အလဘန္တော၊ မရသည်ဖြစ်၍။ တမေဝ ဝိဟာရံ၊ ထိုကျောင်းကိုပင်။ အာဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တဿ၊ ၏။ စီဝရပလိဗော ဓောယေဝ၊ သည်လျှင်။ ဌိတော၊ တည်၏။ သော စ ပလိဗောဓော၊ သည်လည်း။ “ဣမံ စီဝရံ၊ ဤ သင်္ကန်းကို။ နေဝ ကာရေဿံ၊ မပြုအံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ စိတ္တေ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ သော်။ ဆိဇ္ဇတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “အန္တောသီမာယ၊ သိမ်အတွင်း၌။ ဥဒ္ဓရီယတိ၊ ၏”။ ဣတိ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိကံ၊ သည်။ ဒုဝိဓံ၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ “န ပစ္စေဿ”န္တိ၊ ၍။ အာဝါသပလိဗောဓံ၊ ကို။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ တတော၊ ထိုဖြတ်သည့်နောက်မှ။ ပုန ပိ၊ လည်း။ တမေဝ ဝိဟာရံ၊ ကိုလျှင်။ အာဂန္တာ၊ ၍။ “ဣမံ စီဝရံ၊ ကို။ နေဝ ကာရေဿံ၊ မပြုအံ့သည်သာတည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဗဟိ သီမာယ၊ ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ “ဣမံ စီဝရံ၊ ကို။ နေဝ ကာရေဿံ၊ မပြုအံ့။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ န ပစ္စေဿံ၊ မပြန်အံ့”။ ဣတိ၊ သို့။ စိတ္တုပ္ပာဒေန၊ စိတ်ဖြစ်သဖြင့်။ သန္နိဋ္ဌာ နန္တိကံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဂါထာယမ္ပိ၊ ၌လည်း။ “ဒွေ ပလိဗောဓာ အပုဗ္ဗံ အစရိမ”န္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဣမမေဝ၊ ဤသို့ ဆိုပြီးသော ပလိဗောဓနှစ်ပါးကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “အာသဝစ္ဆေဒိကော၊ သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။
ပလိဗောဓပဉှာဗျာကရဏကထာ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ကထိနဘေဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ပညတ္တိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
ဥပါလိပဉ္စကဝဏ္ဏနာ
အနိဿိတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
အနိဿိတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
----------
နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၂၀။ ဩမဒ္ဒကာရောကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဩမဒ္ဒိတွာ၊ နှိပ်နင်း၍။ အဘိဘဝိတွာ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ကာရကော၊ ပြုတတ်သော ရဟန်းသည်။
နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဝေါဟာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၂၄။ ဘေဒကရဝတ္ထူနိ၊ တို့ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ သည်။ သမုဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ယထာသင်္ချံ၊ အရေအတွက်အားလျော်စွာ။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ကောဓောပနာဟာဒိ၊ ကောဓ, ဥပနာဟ အစရှိသော။ ဒွါဒသမူလပယောဂံ၊ တဆယ့်နှစ်ပါးသော မူလနှင့် ယှဉ်ခြင်းသည်။ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ၊ မည်၏။ တထာ၊ တူ။ သေသေသု၊ ကုန်သော။ ဩသာရဏာဒီသု၊ ဩသာရဏအစရှိကုန်သော။ နဝသု ဌာနေသု၊ ကိုးပါးသော အရာတို့၌။ ကမ္မဥတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ကရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥတ္တိ ဒုတိယဥတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသု၊ ဥတ္တိဒုတိယကံ၊ ဥတ္တိစတုတ္ထကံဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဒွီသု ဌာနေသု၊ နှစ်ပါးကုန်သော အရာတို့၌။ ကမ္မဉာတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ကရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥတ္တိဒုတိယဥတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသု၊ ဥတ္တိဒုတိယကံ၊ ဥတ္တိစတုတ္ထကံဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဒွီသု ဌာနေသု၊ နှစ်ပါးကုန်သောအရာတို့၌။ ကမ္မဝါစာယ၊ ဖြင့်။ ကရဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဥဘတောဝိဘင်္ဂါ၊ တို့ကို။ အသင်္ဂဟိတာ၊ မသင်္ဂြိုဟ်အပ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယံ ဝစနံ၊ ကို။ ကုရုန္ဒိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကုရုန္ဒီစကားကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ဤသို့ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။
ဝေါဟာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဒိဋ္ဌဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၂၅။ တိဏ္ဏံ၊ သုံးယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့ထက်။ ဥပရိ၊ အလွန်။ သဟ၊ တကွ။ အာပတ္တံ၊ ကို။ ဒေသေတုံ၊ ဒေသနာ ကြားခြင်းငှာ။ န လဗ္ဘန္တိ၊ မရကုန်။ ကမ္မနာနာသံဝါသကာနံ၊ ကမ္မနာနာသံဝါသကရဟန်းတို့၏။ လဒ္ဓိဂ္ဂဟိတကောဝ၊ အယူကို ယူသော သူသည်သာလျှင်။ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကော၊ မည်၏။ “အဝိပ္ပဝါသသီမာယ ဌိတဿာ”တိ၊ ဣဒံ ဝစနံ၊ ကို။ မဟာသီမံ၊ မဟာသိမ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ ကိရ၊ တတ်။
၄၃၃။ “ဥမ္မာဒါ စိတ္တက္ခေပါ”တိ၊ ၍။ ပါဌော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
မုသာဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၄၄။ ပရိယာယေန ဇာနန္တဿာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ် မရှိ တခုခုကို။ ဇာနန္တဿ၊ သိသော ရဟန်း၏။ ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တမုသာဝါဒေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
၄၄၆။ အနုယောဂေါ န ဒါတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တေန၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော စကားကို။ အနာဒိယိတွာ၊ မယူမူ၍။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
မုသာဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၅၅။ ပသာရေတာ၊ ကြည်ညိုစေအပ်သည်ဖြစ်၍။ အမောဟေတာ၊ မမိုက်စေအပ်သည်ဖြစ်၍။
ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အဓိကရဏဝူပသမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၅၈။ “ယထာရတ္တံ၊ ညဉ့်အတိုင်းအရှည်ကို သိသည်အားလျော်စွာ။ အနုပသမ္ပန္နေ၊ လူ သာမဏေတို့ကို။ အပေက္ခတိ၊ ကြည့်၏”။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယထာဝုဍ္ဎန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဥပသမ္ပန္နေ၊ ပဉ္စင်းတို့ကို။ အပေက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ လိခိတံ၊ ၏။
အဓိကရဏဝူပသမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ကထိနတ္တာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၆၇။ “ဧကာဝတ္တော”တိပိ၊ ၍လည်း။ ပဌန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ (အတ္ထော-မှာ စပ်)။ ကုဒ္ဓေါ၊ အမျက်ထွက်၏။ ကောဓာဘိဘူတော၊ အမျက်ဖြင့် နှိပ်စပ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထော၊ သည်။ ဟောတိ ကိရ၊ တတ်။ ဧကဝတ္ထောတိပိ၊ ၍လည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ပဌန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥတ္တရာသင်္ဂံ၊ ကိုယ်ဝတ်ကို။ အပနေတွာ၊ ၍။ ဌိတော၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ဟောတိ ကိရ၊ တတ်။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသော စကားသည်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဥဒ္ဓဋပါဠိယာ၊ နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဟိ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ “ဧကာဝဋော”တိ၊ ၍။ ဥဒ္ဓဋံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အပ်။ အန္တရာ ဝုတ္တကာရဏေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ “ကိစ္စယပသုတတ္တာ၊ အမှုကိစ္စ၌ လေ့လာသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝန္ဒနံ၊ ခြင်းကို။ အသမန္နာဟရန္တော၊ နှလုံးမသွင်းမိသည်ဖြစ်၍။ နလာဋံ၊ နဖူးကို။ ပဋိဟညေယျ၊ တိုက်မိရာ၏။ ဣတိအာဒိဝုတ္တကာရဏေန၊ ဤသို့ အစရှိသော ဟောအပ်ပြီးသော အကြောင်းဖြင့်။
ကထိနာတ္ထာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဥပါလိပဉ္စကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
၄၇၀။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝါတိ၊ ကား။ သဟသေယျာဒိပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ၊ တည်း။ ဣတရန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သစိတ္တကံ၊ သစိတ္တကတည်း။ ဒေသေန္တော၊ ဒေါမနဿိ ကောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အညေဟိ၊ တပါးသော ရဟန်းအစရှိသည်တို့ကို။ ဘိံသာပနာဒီနိ၊ ကြောက်စေခြင်းစသည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇိတွာ၊ ရောက်၍။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။
အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ
ကာယိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ
ကာယိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ
၄၇၆။ မဟာသံဃိကာ၊ မဟာသံဃိက ဂိုဏ်းသားတို့သည်။ သာမဏေရေပိ၊ တို့ကိုလည်း။ အာပတ္တိံ၊ အာပတ်ကို။ ဒေသာပေန္တိ ကိရ၊ ကြားစေကုန်သတတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ “န ဒေသာပေတဗ္ဗာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာရူပေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဩဠာရိကဝီတိက္ကမေ၊ ရုန့်ရင်းသော အမှုကို လွန်ကျူးခြင်းကြောင့်။ ဒဏ္ဍကမ္မံ ပန၊ ကိုကား။ တေသံ၊ ထိုသာမဏေတို့အား။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
---------
အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာဒိဝဏ္ဏနာ
၄၇၇။ အသသတံ အာပတ္တိယောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သဟဿံ အာပတ္တိယော၊ တထောင်သော အာပတ်တို့ကို။ စမ္ပာယံ ဝိနယဝတ္ထုသ္မိန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂန္တိအာဒီနိ၊ ရှိကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ကမ္မာနိယေဝ၊ တို့ကိုလျှင်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အာပတ္တိယေဝ၊ သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဆ သမထာ၊ တို့သည်။ ပ။ သမ္မုခါဝိနယေန၊ ဖြင့်။ သမ္မန္တိ၊ ကုန်၏။ သမထေန၊ နှင့်။ သမာယောဂံ၊ ကောင်းစွာ ယှဉ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ သမ္မုခါဝိနယေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပယောဂံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ပဋိသေဓတ္ထေ၊ ဝိနာ-သဒ္ဒါ၏ ပဋိသေဓအနက်သည်။ သတိ၊ ဖြစ်လသော်။ ဝိနာ သမထေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမထေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သောဠသကမ္မာဒိဝဏ္ဏနာ
၄၇၈။ အသုတ္တကန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ သုတ္တဝိရဟိတံ၊ သုတ်မှ ကင်းသော အရာသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တတြ၊ ထိုသို့ဖြေရာ၌။ ဥသုတ္တံ၊ ပါဠိကင်းသော အရာသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ အဓိပ္ပာယော၊ တည်း။ (ဥတု-တတြ-ဟု ပါဌ်ရှိ၏။ နတ္တိ ကိဉ္စိ အသုတ္တကံ-ဟူသော ပါဠိကို ထောက်။)
သောဠသကမ္မာဒိဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဒုတိယဂါထာ သင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
သေဒမောစနဂါထာဝဏ္ဏနာ
အဝိပ္ပဝါသပဉှာဝဏ္ဏနာ
အဝိပ္ပဝါသပဉှာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါရာဇိကာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ
၄၈၀။ “ဒုဿကုဋိံ သန္ဓာယာ”တိ ဣဒံ၊ ကို။ ဒုေဿန၊ ပုဆိုးနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝီတိက္ကမနဿ၊ လွန်ကျူးခြင်း၏။ သက္ကု ဏေယျတာယ၊ စွမ်းနိုင်ကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေ၊ လိင်ပြန်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ပဋိဂ္ဂဟဏဿ၊ အကပ်ခံခြင်းကို။ ဝိဇဟနတော၊ ကြဉ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာမံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ကာကဦဟဒနံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ကာကေန၊ ကျီးသည်။ ဦဟဒနံ ဝါ၊ စွန့်ရာ အရပ်ကိုလည်း။ “တယော၊ ကုန်သော။ ပုရိသေပိ၊ တို့သို့လည်း။ ဥပဂန္တာ၊ ၍”။ ဣတိ၊ သို့။ ပါဌသေသော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ပါရာဇိကာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပါစိတ္တိယာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ
၄၈၁။ မေထုနဓမ္မပစ္စယာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ကာယသံသဂ္ဂေါ၊ တည်း။ တံဟေတု၊ ထိုအကြောင်းကြောင့်။ မေထုနဓမ္မဿ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂဘူတံ၊ အရှေးအဖိုး ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကာယသံသဂ္ဂံ၊ ကို။ ဝါယာမန္တိယာ၊ အား။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌဝတ္ထုပူရဏံ၊ ရှစ်ပါးသောဝတ္ထု ပြည့်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပါစိတ္တိယာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
သေဒမောစနဂါထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
ပဉ္စဝဂ္ဂ
ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၄၈၅။ ပဒံ ဝါ၊ ပုဒ်တို့ကိုမူလည်း။ ဆဍေတိ၊ စွန့်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ က - ဝဂ္ဂါဒီသု၊ က-ဝဂ်အရှိကုန်သော။ ပဉ္စသု၊ ငါးပါးကုန်သော ဝဂ်တို့၌။ ဂရုကန္တိ-ဂရုကံ နာမ၊ ဂရုကအက္ခရာမည်သည်ကား။ ဒီဃဉ္စ၊ ဒီဃအက္ခရာသည်လည်းကောင်း။ သံယောဂရဉ္စ၊ သံယုဂ်နောက်ရှိသောအက္ခရာသည်လည်းကောင်း။ ဟောတိ၊ ၏။ “ဗုဒ္ဓရက္ခိတတ္ထေရဿ ယဿ နက္ခမတီ”တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တ-ကာရ က-ကာရသံယောဂပရာ၊ တ-အက္ခရာ က-အက္ခရာဟူသော သံယုဂ်နှောင်းသောကြောင့်။ ဒီဃေ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ ရဿန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “သော တုဏှီ အဿာ”တိ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ “သော တုဏှိ အဿာ”တိ ဝစနံ၊ ဆိုခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၄၈၆။ သေသဋ္ဌကထာသု၊ ကြွင်းသော အဋ္ဌကထာတို့၌။ ဝုတ္တဝစနံ၊ ဆိုအပ်သော စကားကို။ ကုရုန္ဒိယံ၊ ကုရုန္ဒီ၌။ ပါကဋံ၊ ထင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ “နိသီဒိတုံ၊ န သက္ကောန္တီ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၄၈၇-၈။ ပရိသုဒ္ဓသီလာ စတ္တာရော ဘိက္ခူတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပါရာဇိကံ၊ ပါရာဇိကသို့။ အနာပန္နာ၊ မရောက်သော ရဟန်းတို့တည်း။ န တေသံ ဆန္ဒော ဝါ ပါရိသုဒ္ဓိ ဝါ ဧတီတိ၊ ကား။ တီသု ဝါ၊ သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်လည်းကောင်း။ ဒွီသု ဝါ၊ တို့သည်လည်းကောင်း။ နိသိန္နေသု၊ နေကုန်သည်ရှိသော်။ ဧကဿ ဝါ၊ ၏လည်းကောင်း။ ဒွိန္နံ ဝါ၊ တို့၏လည်းကောင်း။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ၊ ကို။ အာဟုဋာပိ၊ ဆောင်အပ်သော်လည်း။ အနာဟဋာဝ၊ မဆောင်အပ်သည်သာတည်း။
ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အပလောကနကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ
၄၉၅-၆။ ကာယသမ္ဘောဂသာမဂ္ဂီဒါနသဟသေယျပဋိဂ္ဂဟဏာဒိ၊ သည်။ ဣမဿ အပလောကနကမ္မဿ၊ ၏။ ဌာနံ၊ အရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ အပလောကနကမ္မံ၊ သည်။ ပဝတ္တတီ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ကမ္မညေဝ၊ သည်သာလျှင်။ လက္ခဏံ၊ လက္ခဏာတည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကမ္မလက္ခဏံ၊ မည်၏။ ဩသာရဏနိဿာရဏဘဏ္ဍု ကမ္မာဒယော ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ကမ္မဉ္စ၊ သည်လည်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ အညဉ္စ နာမံ၊ တပါးသော အမည်ကိုလည်း။ န လဘတိ၊ မရ။ ကမ္မမေဝ၊ သည်လျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။
ဧတ္ထ၊ ဤကမ္မလက္ခဏာ၌။ ဣဒံ ပန၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ ပကိဏ္ဏကံ၊ ပကိဏ္ဏကနည်းတည်း။ သံဃကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသံဃကံကို။ သံဃော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ကရောတိ၊ ၏။ ဂဏော၊ ဂိုဏ်းသည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ တံ၊ ထိုကံကို။ အပလောကနကမ္မဿ၊ ၏။ ကမ္မလက္ခဏေကဒေသံ၊ ကမ္မလက္ခဏာတစိတ်ကို။ ဌာပေတွာ၊ ၍။ ဣတရံ၊ သော။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ သော။ ကမ္မံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သံဃကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသံဃာ့ကံကို။ သံဃော စ၊ သည်လည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ ဂဏော စ၊ သည်လည်း။ ကရောတိ၊ ဌပိတံ၊ ထားအပ်ပြီး။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ “ယသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဒွေ တယောဇနာ၊ နှစ်ယောက် သုံးယောက်ကုန်သော ရဟန်းတို့သည်။ ဝသန္တိ၊ ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုနှစ်ယောက်သုံးယောက်သော ရဟန်းတို့သည်။ နိသီဒိတွာ၊ ၍။ ကတမ္ပိ၊ ပြုသော ကံသည်လည်း။ သံဃေန၊ သည်။ ကတသဒိသမေဝ၊ ပြုအပ်သည်နှင့် တူသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယသ္မိံ ပန ဝိဟာရေ၊ ၌ကား။ ဧကော ဘိက္ခု၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန ဘိက္ခုနာ”တိ အာဒိ၊ သော။ ဧတံ ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂဏကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဂဏကံကို။ သံဃော စ၊ သည်လည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ ဂဏော စ၊ သည်လည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလော စ၊ သည်လည်း။ ကရောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကံကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ-၌ စပ်)။ ယော ပါရိသုဒ္ဓိ ဥပေါသထော၊ ကို။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်းတို့၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ကရီယတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါရိသုဒ္ဓိဥပုသ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂဏကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဂဏကံကို။ ဂဏောဝ၊ ဂိုဏ်းသည်သာလျှင်။ ကရောတိ၊ ၏။ သံဃော၊ သည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ယော ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထော၊ ကို။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အာရောစနဝသေန၊ ဖြင့်။ ကရီယတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဥပုသ်ကံ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလကမ္မံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုကံကို။ (ထည့်)။ ပုဂ္ဂလောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ကရောတိ၊ ၏။ သံဃော၊ သည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဂဏော၊ သည်။ န ကရောတိ၊ မပြု။ တံ၊ ထိုကံကို။
အပလောကနကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
အပညတ္တေပညတ္တဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
၅၀၀။ ကကုသန္ဓကောဏာဂမနကဿပါ ဧဝ၊ ကကုသန်ဘုရား, ကောဏဂုံဘုရား, ကဿပဘုရားမြတ်စွာတို့သည်သာလျှင်။ သတ္တ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ၊ ခုနစ်ပါးသော အာပတ်အစုတို့ကို။ ပညပေသုံ၊ ပညတ်တော်မူကုန်၏။ ဝိပဿီအာဒယော ပန၊ ဝိပဿီအစရှိ ကုန်သော ဘုရားမြတ်စွာတို့သည်ကား။ ဩဝါဒပါတိမောက္ခံ၊ ဩဝါဒပါတိမောက်ကို။ ဥဒ္ဒိသိံ သု၊ ပြတော်မူကုန်၏။ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ န ပညပေသုံ၊ ပညတ်တော်မူကုန်။
အပညတ္တေပညတ္တဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
-----------
နိဂမနကထာဝဏ္ဏနာ
ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကပရိဝါရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိဘတ္ထံ၊ ဝေဖန်အပ်သော။ ဒေသနံ၊ ဒေသနာတော်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ ဝိနယပိဋကဿ၊ ထိုဝိနည်းဝိဋကတ်၏။ နာမေန၊ အမည်အားဖြင့်။ သမန္တပါသာဒိကာ နာမ၊ အမည်ရှိသော။ သံဝဏ္ဏနာ၊ အဋ္ဌကထာ သည်။ “သမန္တပါသာဒိကာ နာမ"၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တဝစနသံဝဏ္ဏနာ၊ ဆိုအပ်သော စကားအစဉ်ရှိသော အဋ္ဌကထာသည်။ သမတ္တာ၊ ပြီးပြည့်စုံပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပဓနဃရေ၊ ပဓာနဃရအမည်ရှိသော ကျောင်းတိုက်၌။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယာဒီဟိ၊ အနက်အဆုံးအဖြတ်စသည်တို့ဖြင့်။ ဣဒ္ဓါ၊ ပြည့်စုံစွာ။ အတ္ထ သံဝဏ္ဏနာ၊ ကို။ အာရဒ္ဓါ၊ အားထုတ်အပ်၏။ (ထည့်၍ သမ္ဗန်)။
သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဥဒိတော၊ ရအပ်၏။ ဝါ၊ ပေါင်းအပ်၏။ သမုဒိတော၊ ကောင်စွာ ပေါင်းအပ်၏။ တေ ဂုဏေ၊ ထိုဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ အကိစ္ဆေန၊ မငြိုငြင်သဖြင့်။ အဓိဂတော၊ ရအပ်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ အဓိကပ္ပမာဏဂုဏေဟိ၊ လွန်သော ပမာဏရှိသော ကျေးဇူးတို့ဖြင့်။ သမုဒိတော၊ ၏။ တေန သမုဒိတေန၊ ထိုအပေါင်းဖြင့်။ “ဂထာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ သိအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဂတိယော၊ အလားတို့ကို။ သမနွေသတိ၊ ရှာမှီးတတ်၏”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တာယ၊ သော။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပာဒိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ သဒ္ဓါဒယော၊ သဒ္ဓါအစရှိသည်တို့သည်။ ပရမဝိသုဒ္ဓါ နာမ၊ မည်ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ သမန္နာရက္ခတ္တာ၊ ပြည့်စုံစွာ စောင့်ရှောက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအကြောင်းဖြင့်။ သတိပိ၊ ကိုလည်း။ သဒ္ဓါဒီဟိ၊ သဒ္ဓါအစရှိသည်တို့သည်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိနည်းပိဋကတ်၌။ ဝုတ္တေ၊ သော။ စတုဗ္ဗိဓေ၊ လေးပါးအပြားရှိသော။ သီလေ၊ သီလတွင်။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလံ၊ ကို။ သဒ္ဓါ၊ သည်။ မဏ္ဍေတိ၊ တန်ဆာဆင်၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထို ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည်။ သဒ္ဓါသာဓနံ၊ သဒ္ဓါဖြင့် ပြီးအပ်၏။ သတိဝီရိယ ပညာယော၊ သတိ, ဝီရိယ, ပညာတရားသုံးပါးတို့သည်။ ဣန္ဒြိယသံဝရာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိပစ္စယပရိဘောဂသီလာနိ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ၊ အာဇီဝပါရီသုဒ္ဓိသီလ၊ ပစ္စယပရိဘောဂသီလသုံးပါးတို့ကို။ ပဋိမဏ္ဍေန္တိ၊ တန်ဆာဆင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာယောဂံ၊ ယှဉ်သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပိစ၊ တနည်းဆိုဦးအံ့။ သဒ္ဓါ စ၊ သည်လည်း။ ဗုဒ္ဓိရဟိတာ၊ ပညာမှ ကင်းမူကား။ အဝိသုဒ္ဓါ၊ မစင်ကြယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ ဗုဒ္ဓိယာ၊ ပညာ၏။ ပသာဒဟေတုတ္တာ၊ ကြည်ညိုခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဗုဒ္ဓိယော ပန၊ ပညာတို့သည်ကား။ တဿ၊ ထိုသဒ္ဓါ၏။ အာနုဘာဝေန၊ ကြောင့်။ ပရမဝိသုဒ္ဓါ နာမ၊ မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သဒ္ဓါရဟိတာ၊ သဒ္ဓါမှကင်းသော။ ပညာ၊ သည်။ (တနည်း) ပညာ၊ သည်။ သဒ္ဓါရဟိတာ၊ သဒ္ဓါမှ ကင်းမူကား။ ကောရာဋိကပက္ခံ၊ ကေရာဋိက အဖို့သို့။ ဝါ၊ စဉ်းလဲသော အဖို့သို့။ ဘဇတိ၊ ဝင်၏။ သဒ္ဓါယုတ္တာ ဧဝ၊ သဒ္ဓါနှင့် ယှဉ်သော ပညာသည်သာလျှင်။ ဝိသုဒ္ဓါ၊ စင်ကြယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝီရိယဉ္စ၊ သည်လည်း။ သမာဓိရဟိတာ၊ သမာဓိမှ ကင်းမူကား။ ဥဒ္ဓစ္စာယ၊ ပြန့်လွင့်ခြင်းငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ သမာဓိယုတ္တံ၊ သမာဓိ နှင့် ယှဉ်သောစိတ်သည်။ ဥဒ္ဓစ္စာယ၊ ပြန့်လွင့် ခြင်းငှာ။ န သံဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အကြောင်းဖြင့်။ ဝီရိယဿ၊ ၏။ သုဒ္ဓဝစနတော၊ စင်ကြယ်ကြောင်းကို ဆိုသော ကြောင့်။ သမာဓိပိ၊ ကိုလည်း။ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ပရမဝိသုဒ္ဓါ၊ လွန်စွာစင်ကြယ်ကုန်သော။ သဒ္ဓါဒယေပိ၊ သဒ္ဓါစသော တရားတို့သည်လည်း။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ပါတိမောက္ခံ၊ သီလကို။ ပဋိမဏေန္တိ၊ တန်ဆာဆင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ပဋိမဏ္ဍေန္တိ၊ တန်ဆာဆင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သတ္ထရိစ၊ ဘုရားမြတ်စွာ၌ လည်းကောင်း။ ပဋိပတ္တိယဉ္စ၊ ပဋိပတ္တိ၌ လည်းကောင်း။ ပဋိပတ္တိဖလေ စ၊ ပဋီပတ္တိအကျိုး၌လည်းကောင်း။ သဒ္ဓါယ၊ သဒ္ဓါတရားနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သီလသမာ ဒါနဉ္စ၊ သီလကို ဆောက်တည်ခြင်းကိုလည်းကောင်း။ သမာဒိန္နဝိသောဓနဉ္စ၊ ဆောက်တည်အပ်သော သီလကို သုတ်သင်ခြင်းကို လည်းကောင်း။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်ကောင်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဒ္ဓါ၊ သည်။ ပါတိမောက္ခံ၊ ကို။ ပဋိမဏ္ဍေတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်”။ ဣတိပိ
“သစ္စံ၊ လည်းကောင်း။ သတ္တော၊ လည်းကောင်း။ ပဋိသန္ဓိ၊ လည်းကောင်း။ ပစ္စယာရမေဝစ၊ လည်းကောင်း။ စတုရော ဣမေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဒုဒ္ဒသာ၊ မြင်နိုင်ခဲကုန်၏။ ဒေသေတုဉ္စ၊ ဟောခြင်းငှာလည်း။ သုဒုက္ကရာ၊ အလွန် ပြုနိုင်ကုန်ခဲ့၏။”
ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ သကသမယဝသေန၊ ဖြင့်။ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ပရသမယ ဿပိ၊ ၏လည်း။ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပညာဝိညာဝေယျတ္တိယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တိခိဏေန၊ ထက်စွာသော။ အနေန ဉာဏေန၊ ဤဉာဏ်ဖြင့်။ ကတသိလနိသိသတ္တသဒိသဘာဝပညာ၊ ပြုပြင်စီရင်အပ်သော ကျော်ကညို၌ သွေးအပ်သော ဓားနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်တည်းဟူသော ပညာကို။ (သဒိသသဘာဝပညာ လည်းရှိ၏။) ဝုတ္တာ၊ ၏။ တိပိဋသင်္ခါတာယ၊ ပိဋကတ် သုံးပုံဟု ဆိုအပ်သော။ ပရိယတ္တိယာ၊ ၏။ ပဘေဒေါ၊ အပြားတည်း။ တိပိဋကပရိယတ္တိပ္ပဘေဒေါ၊ တည်း။ တသ္မိံ ပဘေဒေ၊ ထို ပိဋကတ်သုံး ပုံတည်းဟူသော ပရိယတ္တိအပြား၌။ ဝစနံ၊ ပါဠိတည်း။ ဣတိ အတ္တော၊ တည်း။ တန္တိ စ၊ သည်လည်းကောင်း။ တန္တိတ္ထော စ၊ သည်လည်းကောင်း။ သာသနံ နာမ၊ မည်၏။ ဣခ၊ ဤအရာ၌။ “တန္တိ ဧဝ၊ ပါဠိပင်တည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ယသ္မိံ သမယေ၊ အကြင်အခါ၌။ အယံ သံဝဏ္ဏနာ၊ ကို။ နိဋ္ဌာပိတာ၊ ပြီးစေအပ်၏။ တသ္မိံ ကာလေ၊ ထိုအခါ၌။ ပဋိဝေဓဉာဏာဘာဝတော၊ ပဋိဝေဓဉာဏ်၏ မရှိသောကြောင့်။ သုတမယံ၊ သုတမယဉာဏ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ “အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝနာ”တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကရဏသမ္ပတ္တိယာ၊ ကရိုဏ်း၏ ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။
သီလေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ သီလဿ၊ ၏။ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ခြင်းငှာ။ အဝိဇ္ဇဏ္ဍကောသံ၊ အဝိဇ္ဇာတည်းဟူသော ဥခွံကို။ ပဒါလေတွာ၊ ခွဲ၍။ ပဌမံ၊ ရှေးဦးစွာ။ အဘိနိဗ္ဗတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သောကြောင့်။ လောကဇေဋ္ဌဿ၊ လောကသုံးပါးထက် ကြီးမြတ်တော်မူသော။ (မဟေသိနော-၌စပ်) ဝါ၊ ကား။ လောကဿ၊ ၏။ ဂမ္ဘီရေ၊ နက်နဲစွာသော ချောက်နှင့်တူသော လောသုံးပါး၌။ ဇေဋ္ဌဿ၊ ကြီးမြတ်တော်မူထသော။ မဟန္တေ၊ မြတ်ကုန်သော။ သီလဒိက္ခန္ဓေ၊ သီလအစရှိသော ကျေးဇူးတို့ကို။ ဧသိဂဝေသိ၊ ရှာမှီးတော်မူတတ်၏။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟေသီ၊ မဟေသီမည်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဧတ္တာဝတာ၊ ဤမျှသော စကားအစဉ်ဖြင့်။ သမဓိကသတ္တဝီသတိသဟဿ ပရိမာဏာယ၊ အလွန်နှင့်တကွဖြစ်သော နှစ်သောင်းခုနစ်ထောင်ပမာဏရှိသော။ သမန္တပါသာဒိကသညိတာယ၊ သမန္တာပါသာဒိအမည်ဖြင့် မှတ်အပ်သော။ ဝိနယဋ္ဌကထာယ၊ ၏။ သဗ္ဗပဒေသု၊ ခပ်သိမ်းသောပုဒ်တို့၌။ ဝိနိစ္ဆယဇာတံ၊ အဆုံးအဖြတ်အပေါင်းကို။ သင်္ခိပိတွာ၊ ချုံး၍။ ဂဏ္ဍိဋ္ဌာန ဝိကာသနာ၊ ဂဏ္ဍိဋ္ဌာဖြင့်ပြခြင်းကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပြုသော်လည်း။ ယံ၊ အကြင်အဆု့းအဖြတ်ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤ ငါပြုသော ဂဏ္ဌိကျမ်း၌။ လိခိတံ၊ ရေးအပ်၏။ တံ၊ ထိုအဆုံးအဖြတ်ကို။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ် ဆင်ခြင်၍။ ပါဠိဉ္စ၊ ပါဠိကို လည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ သလ္လက္ခေတွာ၊ ကောင်းစွာမှတ်သား၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်၏။ ယေ အာစရိယာ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ဘဂဝတော၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ မဟာနုဘာဝဉ္စ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဝိနယပိဋကဿ၊ ဝိနည်းပိဋကတ်၏။ ဝိစိတြနယဂမ္ဘီရတ္ထတဉ္စ၊ ဆန်းကြယ် သောနည်း နက်နဲသော အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ ပေါရာဏာနံ၊ ရှေးဆရာမြတ်တို့၏။ ကထာမဂ္ဂံ၊ စကားအစဉ်ကို။ အဝိနာသေတွာ၊ မဖျက်ဆီးမူ၍။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ မတိံ၊ အယူကို။ ပဟာယ၊ စွန့်၍။ ကေဝလံ၊ စင်စစ်။ သဒ္ဓမ္မဋ္ဌိတိယာ စ၊ သူတော်ကောင်းတရား၌ တည်ခြင်းငှာလည်းကောင်း။ ပရာနုဂ္ဂဟကာမတာယ စ၊ သူတပါးကို ချီးမြှင့် ခြင်း၌ အလိုရှိသည်၏ဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း။ ဝိနယပိဋကံ၊ ကို။ ပကာသေန္တော၊ ပြကုန်လျက်။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ ပါဒမူလေ၊ ခြေရင်း၌။ ဝန္ဒိတွာ၊ ရှိခိုး၍။ ခန္တိသောရစ္စာဒိ ဂုဏသမန္နာဂတေန၊ ခန္တိ သောရစ္စ အစရှိသော ကျေးဇူး တို့နှင့်ပြည့်စုံသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝတ္တသမ္ပတ္တိယာ၊ ဝတ်၏ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ စိတ္တ၊ စိတ်ကို။ အာရောဓေတွာ၊ နှစ်သိမ့်စေ၍။ ပဝေဏိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ အာဂတံ၊ လာသော။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို။ ကထာပေတွာ၊ ပြောဆိုစေ၍။ ဥပဓာရေတွာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်၍။ ယံ ဝိနိစ္ဆယံ၊ အကြင်အဆုံးအဖြတ်သည်။ တေန၊ ထိုဂဏ္ဌိစကားနှင့်။ သံသန္ဒတိ၊ ညီညွတ်၏။ တံ ဝိနိစ္ဆယံ၊ ထိုအဆုံးအဖြတ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ မညီသော အရာကို။ ဆဍေတဗ္ဗံ၊ စွန့်အပ်၏။ ဣတရထာ၊ ဤဆိုပြီးသည်မှ တပါး ဖြစ်မူကား။ တုဏှီဘူတေန၊ ဆိတ်ဆိတ်နေအပ်သည်။ ဝါ၊ တုဏှီဘောနေအပ်သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝိနိစ္ဆယသင်္ကရေန၊ အဆုံးအဖြတ်ရောယှက်သည်။ ဝါ၊ ရောယှက်သော အဆုံးအဖြတ်ရှိသည်။ န ဘဝိတဗ္ဗမေဝ၊ မဖြစ်ရာသည်သာလျှင်တည်း။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။ သာသနဿ၊ သာသနာတော်၏။ နာသဟေတုတ္တာ၊ ပျက်စီးခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဩဝါဒ နယဒါန၌။ သင်္ဂဟဂါထာ၊ အကျဉ်းရုံးသော သင်္ဂဟဂါထာသည်။ ဟောတိစ၊ ဖြစ်သလျှင်ကတည်း။
(ဂါထာနက်များ)။ ယော ဘိက္ခု၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ဗုဒ္ဓမဟာနုဘာဝဉ္စ၊ ဘုရားမြတ်စွာ၏ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသည် ၏ အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း။ ဓမ္မဿ၊ ဝိနယဓမ္မ၏။ ဂမ္ဘီရနယတ္ထတဉ္စ၊ နက်နဲသော နည်း နက်နဲသော အနက်ရှိသော အဖြစ်ကို လည်းကောင်း။ အသံဗုဓံ၊ အသံဗုဓန္တော၊ မသိပဲလျက်။ အဝိန္ဒန္တော၊ မနက်နဲသောဉာဏ်ရှိလဆက်။ အဝိညူ၊ နက်နဲသောဉာဏ် မရှိပဲလျက်။ တံ ဝိနယံ၊ ထိုဝိနည်း ပိဋကတ်ကို။ ဝဏ္ဏယေ- ဝဏ္ဏေတိ၊ ဖွင့်၏။ တဿဘိက္ခုနော၊ ထိုရဟန်း၏။ သာသနနာသဟေတု၊ သာသနာပျက်စီးခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ဒုဒ္ဒသော၊ မြင်နိုင်ခဲ၏။ ဝါ၊ မမြင်နိုင်ရာ။
ယော ဘိက္ခု၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ပါဠိဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တဒတ္ထဥ္ဓ၊ ထိုပါဠိ၏ အနက်ကိုလည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာ နယဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ အသံဗုဓံ- အသမ္ဗုဓန္တော၊ မသိပဲလျက်။ အနိစ္ဆယံ၊ မဆုံးဖြတ်အပ်သော အရာကို။ နိစ္ဆယတော၊ ဆုံးဖြတ်သောအားဖြင့်။ ပရေဟိ၊ တပါးကုန်သော ရဟန်း။ မိမိတပည့်တို့ကို။ ဂါဟေတိ၊ ယူစေ၏။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ တေဟေဝ၊ ထိုမိမိယူစေအပ်သော ရဟန်း။ မိမိတပည့်တို့ကိုလျှင်။ သုရက္ခတော၊ ကောင်းစွာစောင့်ရှောက်၍။ ပါဠိဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ တဒတ္ထဉ္စ၊ ထိုပါဠိ၏ အနက်ကိုလည်းကောင်း။ အဋ္ဌကထာနယဉ္စ၊ ကိုလည်းကောင်း။ နာသေတိ၊ ဖျက်ဆီး၏။
သမန္တပါသာဒိကာယ၊ အဋ္ဌကထာ၌။ ရဏ္ဌိပဒါဓိပ္ပာယပ္ပကာသနာ၊ ဂဏ္ဌိပုဒ်အဓိပ္ပာယ်တို့ကို ပြသောအဖွင့် ဋီကာကျမ်းသည်။ သမတ္တာ၊ ပြီးပြီ။
ဝဇိရဗုဒ္ဓိဋီကာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။