ခုဒ္ဒကနိကာယ
ဗုဒ္ဓဝံသပါဠိ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ရတနစင်္ကမနကဏ္ဍ
ဗြဟ္မာ စ လောကာဓိပတီ သဟမ္ပတီ [သဟမ္ပတိ (သျာ။ ကံ။)], ကတဉ္ဇလီ အနဓိဝရံ အယာစထ၊
‘‘သန္တီဓ သတ္တာပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, ဒေသေဟိ ဓမ္မံ အနုကမ္ပိမံ ပဇံ’’။
သမ္ပန္နဝိဇ္ဇာစရဏဿ တာဒိနော, ဇုတိန္ဓရဿန္တိမဒေဟဓာရိနော၊
တထာဂတဿပ္ပဋိပုဂ္ဂလဿ, ဥပ္ပဇ္ဇိ ကာရုညတာ သဗ္ဗသတ္တေ။
‘‘န ဟေတေ ဇာနန္တိ သဒေဝမာနုသာ, ဗုဒ္ဓေါ အယံ ကီဒိသကော နရုတ္တမော၊
ဣဒ္ဓိဗလံ ပညာဗလဉ္စ ကီဒိသံ, ဗုဒ္ဓဗလံ လောကဟိတဿ ကီဒိသံ။
‘‘န ဟေတေ ဇာနန္တိ သဒေဝမာနုသာ, ဗုဒ္ဓေါ အယံ ဧဒိသကော နရုတ္တမော၊
ဣဒ္ဓိဗလံ ပညာဗလဉ္စ ဧဒိသံ, ဗုဒ္ဓဗလံ လောကဟိတဿ ဧဒိသံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၀။)‘‘ဟန္ဒာဟံ ဒဿယိဿာမိ, ဗုဒ္ဓဗလမနုတ္တရံ၊
စင်္ကမံ မာပယိဿာမိ, နဘေ ရတနမဏ္ဍိတံ’’။
ဘုမ္မာ မဟာရာဇိကာ တာဝတိံသာ, ယာမာ စ ဒေဝါ တုသိတာ စ နိမ္မိတာ၊
ပရနိမ္မိတာ ယေပိ စ ဗြဟ္မကာယိကာ, အာနန္ဒိတာ ဝိပုလမကံသု ဃောသံ။
ဩဘာသိတာ စ ပထဝီ သဒေဝကာ, ပုထူ စ လောကန္တရိကာ အသံဝုတာ၊
တမော စ တိဗ္ဗော ဝိဟတော တဒါ အဟု, ဒိသွာန အစ္ဆေရကံ ပါဋိဟီရံ။
သဒေဝဂန္ဓဗ္ဗမနုဿရက္ခသေ, အာဘာ ဥဠာရာ ဝိပုလာ အဇာယထ၊
ဣမသ္မိံ လောကေ ပရသ္မိဉ္စောဘယသ္မိံ [ပရသ္မိံ စူဘယေ (သျာ။ ကံ။)], အဓော စ ဥဒ္ဓံ တိရိယဉ္စ ဝိတ္ထတံ။
သတ္တုတ္တမော အနဓိဝရော ဝိနာယကော, သတ္ထာ အဟူ ဒေဝမနုဿပူဇိတော၊
မဟာနုဘာဝေါ သတပုညလက္ခဏော, ဒဿေသိ အစ္ဆေရကံ ပါဋိဟီရံ။
သော ယာစိတော ဒေဝဝရေန စက္ခုမာ, အတ္ထံ သမေက္ခိတွာ တဒါ နရုတ္တမော၊
စင်္ကမံ [စင်္ကမံ တတ္ထ (သီ။)] မာပယိ လောကနာယကော, သုနိဋ္ဌိတံ သဗ္ဗရတနနိမ္မိတံ။
ဣဒ္ဓီ စ အာဒေသနာနုသာသနီ, တိပါဋိဟီရေ ဘဂဝါ ဝသီ အဟု၊
စင်္ကမံ မာပယိ လောကနာယကော, သုနိဋ္ဌိတံ သဗ္ဗရတနနိမ္မိတံ။
ဒသသဟဿီလောကဓာတုယာ, သိနေရုပဗ္ဗတုတ္တမေ၊
ထမ္ဘေဝ ဒဿေသိ ပဋိပါဋိယာ, စင်္ကမေ ရတနာမယေ။
ဒသသဟဿီ အတိက္ကမ္မ, စင်္ကမံ မာပယီ ဇိနော၊
သဗ္ဗသောဏ္ဏမယာ ပဿေ, စင်္ကမေ ရတနာမယေ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၁။)တုလာသံဃာဋာနုဝဂ္ဂါ, သောဝဏ္ဏဖလကတ္ထတာ၊
ဝေဒိကာ သဗ္ဗသောဝဏ္ဏာ, ဒုဘတော ပဿေသု နိမ္မိတာ။
မဏိမုတ္တာဝါလုကာကိဏ္ဏာ, နိမ္မိတော ရတနာမယော၊
ဩဘာသေတိ ဒိသာ သဗ္ဗာ, သတရံသီဝ ဥဂ္ဂတော။
တသ္မိံ စင်္ကမနေ ဓီရော, ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏော၊
ဝိရောစမာနော သမ္ဗုဒ္ဓေါ, စင်္ကမေ စင်္ကမီ ဇိနော။
ဒိဗ္ဗံ မန္ဒာရဝံ ပုပ္ဖံ, ပဒုမံ ပါရိဆတ္တကံ၊
စင်္ကမနေ ဩကိရန္တိ, သဗ္ဗေ ဒေဝါ သမာဂတာ။
ပဿန္တိ တံ ဒေဝသံဃာ, ဒသသဟဿီ ပမောဒိတာ၊
နမဿမာနာ နိပတန္တိ, တုဋ္ဌဟဋ္ဌာ ပမောဒိတာ။
တာဝတိံသာ စ ယာမာ စ, တုသိတာ စာပိ ဒေဝတာ၊
နိမ္မာနရတိနော ဒေဝါ, ယေ ဒေဝါ ဝသဝတ္တိနော၊
ဥဒဂ္ဂစိတ္တာ သုမနာ, ပဿန္တိ လောကနာယကံ။
သဒေဝဂန္ဓဗ္ဗမနုဿရက္ခသာ, နာဂါ သုပဏ္ဏာ အထ ဝါပိ ကိန္နရာ၊
ပဿန္တိ တံ လောကဟိတာနုကမ္ပကံ, နဘေဝ အစ္စုဂ္ဂတစန္ဒမဏ္ဍလံ။
အာဘဿရာ သုဘကိဏှာ, ဝေဟပ္ဖလာ အကနိဋ္ဌာ စ ဒေဝတာ၊
သုသုဒ္ဓသုက္ကဝတ္ထဝသနာ, တိဋ္ဌန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ။
မုဉ္စန္တိ ပုပ္ဖံ ပန ပဉ္စဝဏ္ဏိကံ, မန္ဒာရဝံ စန္ဒနစုဏ္ဏမိဿိတံ၊
ဘမေန္တိ စေလာနိ စ အမ္ဗရေ တဒါ, ‘‘အဟော ဇိနော လောကဟိတာနုကမ္ပကော။
‘‘တုဝံ သတ္ထာ စ ကေတူ စ, ဓဇော ယူပေါ စ ပါဏိနံ၊
ပရာယနော ပတိဋ္ဌာ စ, ဒီပေါ စ ဒွိပဒုတ္တမော [ဒိပဒုတ္တမော (သီ။ သျာ။)]။
‘‘ဒသသဟဿီလောကဓာတုယာ, ဒေဝတာယော မဟိဒ္ဓိကာ၊
ပရိဝါရေတွာ နမဿန္တိ, တုဋ္ဌဟဋ္ဌာ ပမောဒိတာ။
‘‘ဒေဝတာ ဒေဝကညာ စ, ပသန္နာ တုဋ္ဌမာနသာ၊
ပဉ္စဝဏ္ဏိကပုပ္ဖေဟိ, ပူဇယန္တိ နရာသဘံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၂။)‘‘ပဿန္တိ တံ ဒေဝသံဃာ, ပသန္နာ တုဋ္ဌမာနသာ၊
ပဉ္စဝဏ္ဏိကပုပ္ဖေဟိ, ပူဇယန္တိ နရာသဘံ။
‘‘အဟော အစ္ဆရိယံ လောကေ, အဗ္ဘုတံ လောမဟံသနံ၊
န မေဒိသံ ဘူတပုဗ္ဗံ, အစ္ဆေရံ လောမဟံသနံ’’။
သကသကမှိ ဘဝနေ, နိသီဒိတွာန ဒေဝတာ၊
ဟသန္တိ တာ မဟာဟသိတံ, ဒိသွာနစ္ဆေရကံ နဘေ။
အာကာသဋ္ဌာ စ ဘူမဋ္ဌာ, တိဏပန္ထနိဝါသိနော၊
ကတဉ္ဇလီ နမဿန္တိ, တုဋ္ဌဟဋ္ဌာ ပမောဒိတာ။
ယေပိ ဒီဃာယုကာ နာဂါ, ပုညဝန္တော မဟိဒ္ဓိကာ၊
ပမောဒိတာ နမဿန္တိ, ပူဇယန္တိ နရုတ္တမံ။
သင်္ဂီတိယော ပဝတ္တေန္တိ, အမ္ဗရေ အနိလဉ္ဇသေ၊
စမ္မနဒ္ဓါနိ ဝါဒေန္တိ, ဒိသွာနစ္ဆေရကံ နဘေ။
သင်္ခါ စ ပဏဝါ စေဝ, အထောပိ ဍိဏ္ဍိမာ [ဍေဏ္ဍိမာ (သီ။)] ဗဟူ၊
အန္တလိက္ခသ္မိံ ဝဇ္ဇန္တိ, ဒိသွာနစ္ဆေရကံ နဘေ။
အဗ္ဘုတော ဝတ နော အဇ္ဇ, ဥပ္ပဇ္ဇိ လောမဟံသနော၊
ဓုဝမတ္ထသိဒ္ဓိံ လဘာမ, ခဏော နော ပဋိပါဒိတော။
ဗုဒ္ဓေါတိ တေသံ သုတွာန, ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇိ တာဝဒေ၊
ဗုဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓေါတိ ကထယန္တာ, တိဋ္ဌန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ။
ဟိင်္ကာရာ သာဓုကာရာ စ [ဟိင်္ကာရံ သာဓုကာရဉ္စ (သီ။ သျာ။)], ဥက္ကုဋ္ဌိ သမ္ပဟံသနံ [သမ္ပသာဒနံ (သီ။), သမ္ပနာဒနံ (သျာ။)]၊
ပဇာ စ ဝိဝိဓာ ဂဂနေ, ဝတ္တေန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ။
ဂါယန္တိ သေဠေန္တိ စ ဝါဒယန္တိ စ, ဘုဇာနိ ပေါထေန္တိ စ နစ္စယန္တိ စ၊
မုဉ္စန္တိ ပုပ္ဖံ ပန ပဉ္စဝဏ္ဏိကံ, မန္ဒာရဝံ စန္ဒနစုဏ္ဏမိဿိတံ။
‘‘ယထာ တုယှံ မဟာဝီရ, ပါဒေသု စက္ကလက္ခဏံ၊
ဓဇဝဇိရပဋာကာ, ဝဍ္ဎမာနင်္ကုသာစိတံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၃။)‘‘ရူပေ သီလေ သမာဓိမှိ, ပညာယ စ အသာဒိသော၊
ဝိမုတ္တိယာ အသမသမော, ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနေ။
‘‘ဒသနာဂဗလံ ကာယေ, တုယှံ ပါကတိကံ ဗလံ၊
ဣဒ္ဓိဗလေန အသမော, ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနေ။
‘‘ဧဝံ သဗ္ဗဂုဏူပေတံ, သဗ္ဗင်္ဂသမုပါဂတံ၊
မဟာမုနိံ ကာရုဏိကံ, လောကနာထံ နမဿထ။
‘‘အဘိဝါဒနံ ထောမနဉ္စ, ဝန္ဒနဉ္စ ပသံသနံ၊
နမဿနဉ္စ ပူဇဉ္စ, သဗ္ဗံ အရဟသီ တုဝံ။
‘‘ယေ ကေစိ လောကေ ဝန္ဒနေယျာ, ဝန္ဒနံ အရဟန္တိ ယေ၊
သဗ္ဗသေဋ္ဌော မဟာဝီရ, သဒိသော တေ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘သာရိပုတ္တော မဟာပညော, သမာဓိဇ္ဈာနကောဝိဒေါ၊
ဂိဇ္ဈကူဋေ ဌိတောယေဝ, ပဿတိ လောကနာယကံ။
‘‘သုဖုလ္လံ သာလရာဇံဝ, စန္ဒံဝ ဂဂနေ ယထာ၊
မဇ္ဈနှိကေဝ [မဇ္ဈန္တိကေဝ (သဗ္ဗတ္ထ)] သူရိယံ, ဩလောကေသိ နရာသဘံ။
‘‘ဇလန္တံ ဒီပရုက္ခံဝ, တရုဏသူရိယံဝ ဥဂ္ဂတံ၊
ဗျာမပ္ပဘာနုရဉ္ဇိတံ, ဓီရံ ပဿတိ လောကနာယကံ။
‘‘ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ, ကတကိစ္စာန တာဒိနံ၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, ခဏေန သန္နိပါတယိ။
‘‘လောကပ္ပသာဒနံ နာမ, ပါဋိဟီရံ နိဒဿယိ၊
အမှေပိ တတ္ထ ဂန္တွာန, ဝန္ဒိဿာမ မယံ ဇိနံ။
‘‘ဧထ သဗ္ဗေ ဂမိဿာမ, ပုစ္ဆိဿာမ မယံ ဇိနံ၊
ကင်္ခံ ဝိနောဒယိဿာမ, ပဿိတွာ လောကနာယကံ’’။
သာဓူတိ တေ ပဋိဿုတွာ, နိပကာ သံဝုတိန္ဒြိယာ၊
ပတ္တစီဝရမာဒါယ, တရမာနာ ဥပါဂမုံ။
ခီဏာသဝေဟိ ဝိမလေဟိ, ဒန္တေဟိ ဥတ္တမေ ဒမေ၊
သာရိပုတ္တော မဟာပညော, ဣဒ္ဓိယာ ဥပသင်္ကမိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၄။)တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပရိဝုတော, သာရိပုတ္တော မဟာဂဏီ၊
လဠန္တော ဒေဝေါဝ ဂဂနေ, ဣဒ္ဓိယာ ဥပသင်္ကမိ။
ဥက္ကာသိတဉ္စ ခိပိတံ [ဥက္ကာသိတဉ္စ ခိပိတဉ္စ (သျာ။ အဋ္ဌ။)], အဇ္ဈုပေက္ခိယ သုဗ္ဗတာ၊
သဂါရဝါ သပ္ပတိဿာ, သမ္ဗုဒ္ဓံ ဥပသင်္ကမုံ။
ဥပသင်္ကမိတွာ ပဿန္တိ, သယမ္ဘုံ လောကနာယကံ၊
နဘေ အစ္စုဂ္ဂတံ ဓီရံ, စန္ဒံဝ ဂဂနေ ယထာ။
ဇလန္တံ ဒီပရုက္ခံဝ, ဝိဇ္ဇုံဝ ဂဂနေ ယထာ၊
မဇ္ဈနှိကေဝ သူရိယံ, ပဿန္တိ လောကနာယကံ။
ပဉ္စဘိက္ခုသတာ သဗ္ဗေ, ပဿန္တိ လောကနာယကံ၊
ရဟဒမိဝ ဝိပ္ပသန္နံ, သုဖုလ္လံ ပဒုမံ ယထာ။
အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာန, တုဋ္ဌဟဋ္ဌာ ပမောဒိတာ၊
နမဿမာနာ နိပတန္တိ, သတ္ထုနော စက္ကလက္ခဏေ။
သာရိပုတ္တော မဟာပညော, ကောရဏ္ဍသမသာဒိသော၊
သမာဓိဇ္ဈာနကုသလော, ဝန္ဒတေ လောကနာယကံ။
ဂဇ္ဇိတာ ကာလမေဃောဝ, နီလုပ္ပလသမသာဒိသော၊
ဣဒ္ဓိဗလေန အသမော, မောဂ္ဂလ္လာနော မဟိဒ္ဓိကော။
မဟာကဿပေါပိ စ ထေရော, ဥတ္တတ္တကနကသန္နိဘော၊
ဓုတဂုဏေ အဂ္ဂနိက္ခိတ္တော, ထောမိတော သတ္ထုဝဏ္ဏိတော။
ဒိဗ္ဗစက္ခူနံ ယော အဂ္ဂေါ, အနုရုဒ္ဓေါ မဟာဂဏီ၊
ဉာတိသေဋ္ဌော ဘဂဝတော, အဝိဒူရေဝ တိဋ္ဌတိ။
အာပတ္တိအနာပတ္တိယာ, သတေကိစ္ဆာယ ကောဝိဒေါ၊
ဝိနယေ အဂ္ဂနိက္ခိတ္တော, ဥပါလိ သတ္ထုဝဏ္ဏိတော။
သုခုမနိပုဏတ္ထပဋိဝိဒ္ဓေါ, ကထိကာနံ ပဝရော ဂဏီ၊
ဣသိ မန္တာနိယာ ပုတ္တော, ပုဏ္ဏော နာမာတိ ဝိဿုတော။
ဧတေသံ စိတ္တမညာယ, ဩပမ္မကုသလော မုနိ၊
ကင်္ခစ္ဆေဒေါ မဟာဝီရော, ကထေသိ အတ္တနော ဂုဏံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၅။)‘‘စတ္တာရော တေ အသင်္ခေယျာ, ကောဋိ ယေသံ န နာယတိ၊
သတ္တကာယော စ အာကာသော, စက္ကဝါဠာ စနန္တကာ၊
ဗုဒ္ဓဉာဏံ အပ္ပမေယျံ, န သက္ကာ ဧတေ ဝိဇာနိတုံ။
‘‘ကိမေတံ အစ္ဆရိယံ လောကေ, ယံ မေ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနံ၊
အညေ ဗဟူ အစ္ဆရိယာ, အဗ္ဘုတာ လောမဟံသနာ။
‘‘ယဒါဟံ တုသိတေ ကာယေ, သန္တုသိတော နာမဟံ တဒါ၊
ဒသသဟဿီ သမာဂမ္မ, ယာစန္တိ ပဉ္ဇလီ မမံ။
‘‘‘ကာလော ခေါ တေ [ကာလော ဒေဝ (သီ။), ကာလောယံ တေ (သျာ။ က။)] မဟာဝီရ, ဥပ္ပဇ္ဇ မာတုကုစ္ဆိယံ၊
သဒေဝကံ တာရယန္တော, ဗုဇ္ဈဿု အမတံ ပဒံ’။
‘‘တုသိတာ ကာယာ စဝိတွာန, ယဒါ ဩက္ကမိ ကုစ္ဆိယံ၊
ဒသသဟဿီလောကဓာတု, ကမ္ပိတ္ထ ဓရဏီ တဒါ။
‘‘ယဒါဟံ မာတုကုစ္ဆိတော, သမ္ပဇာနောဝ နိက္ခမိံ၊
သာဓုကာရံ ပဝတ္တေန္တိ, ဒသသဟဿီ ပကမ္ပထ။
‘‘ဩက္ကန္တိံ မေ သမော နတ္ထိ, ဇာတိတော အဘိနိက္ခမေ၊
သမ္ဗောဓိယံ အဟံ သေဋ္ဌော, ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနေ။
‘‘အဟော အစ္ဆရိယံ လောကေ, ဗုဒ္ဓါနံ ဂုဏမဟန္တတာ၊
ဒသသဟဿီလောကဓာတု, ဆပ္ပကာရံ ပကမ္ပထ၊
ဩဘာသော စ မဟာ အာသိ, အစ္ဆေရံ လောမဟံသနံ’’။
ဘဂဝါ တမှိ [ဘဂဝါ စ တမှိ (သီ။ သျာ။ က။)] သမယေ, လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော၊
သဒေဝကံ ဒဿယန္တော, ဣဒ္ဓိယာ စင်္ကမီ ဇိနော။
စင်္ကမေ စင်္ကမန္တောဝ, ကထေသိ လောကနာယကော၊
အန္တရာ န နိဝတ္တေတိ, စတုဟတ္ထေ စင်္ကမေ ယထာ။
သာရိပုတ္တော မဟာပညော, သမာဓိဇ္ဈာနကောဝိဒေါ၊
ပညာယ ပါရမိပ္ပတ္တော, ပုစ္ဆတိ လောကနာယကံ။
‘‘ကီဒိသော တေ မဟာဝီရ, အဘိနီဟာရော နရုတ္တမ၊
ကမှိ ကာလေ တယာ ဓီရ, ပတ္ထိတာ ဗောဓိမုတ္တမာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၆။)‘‘ဒါနံ သီလဉ္စ နေက္ခမ္မံ, ပညာဝီရိယဉ္စ ကီဒိသံ၊
ခန္တိသစ္စမဓိဋ္ဌာနံ, မေတ္တုပေက္ခာ စ ကီဒိသာ။
‘‘ဒသ ပါရမီ တယာ ဓီရ, ကီဒိသီ လောကနာယက၊
ကထံ ဥပပါရမီ ပုဏ္ဏာ, ပရမတ္ထပါရမီ ကထံ’’။
တဿ ပုဋ္ဌော ဝိယာကာသိ, ကရဝီကမဓုရဂိရော၊
နိဗ္ဗာပယန္တော ဟဒယံ, ဟာသယန္တော သဒေဝကံ။
အတီတဗုဒ္ဓါနံ ဇိနာနံ ဒေသိတံ, နိကီလိတံ [နိကီဠိတံ (က။)] ဗုဒ္ဓပရမ္ပရာဂတံ၊
ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဂတာယ ဗုဒ္ဓိယာ, ပကာသယီ လောကဟိတံ သဒေဝကေ။
‘‘ပီတိပါမောဇ္ဇဇနနံ, သောကသလ္လဝိနောဒနံ၊
သဗ္ဗသမ္ပတ္တိပဋိလာဘံ, စိတ္တီကတွာ သုဏာထ မေ။
‘‘မဒနိမ္မဒနံ သောကနုဒံ, သံသာရပရိမောစနံ၊
သဗ္ဗဒုက္ခက္ခယံ မဂ္ဂံ, သက္ကစ္စံ ပဋိပဇ္ဇထာ’’တိ။
ရတနစင်္ကမနကဏ္ဍော နိဋ္ဌိတော။
၂။ သုမေဓပတ္ထနာကထာ
ကပ္ပေ စ သတသဟဿေ, စတုရော စ အသင်္ခိယေ၊
အမရံ နာမ နဂရံ, ဒဿနေယျံ မနောရမံ။
ဒသဟိ သဒ္ဒေဟိ အဝိဝိတ္တံ, အန္နပါနသမာယုတံ၊
ဟတ္ထိသဒ္ဒံ အဿသဒ္ဒံ, ဘေရိသင်္ခရထာနိ စ၊
ခါဒထ ပိဝထ စေဝ, အန္နပါနေန ဃောသိတံ။
နဂရံ သဗ္ဗင်္ဂသမ္ပန္နံ, သဗ္ဗကမ္မမုပါဂတံ၊
သတ္တရတနသမ္ပန္နံ, နာနာဇနသမာကုလံ၊
သမိဒ္ဓံ ဒေဝနဂရံဝ, အာဝါသံ ပုညကမ္မိနံ။
နဂရေ အမရဝတိယာ, သုမေဓော နာမ ဗြာဟ္မဏော၊
အနေကကောဋိသန္နိစယော, ပဟူတဓနဓညဝါ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၇။)အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ၊
လက္ခဏေ ဣတိဟာသေ စ, သဓမ္မေ ပါရမိံ ဂတော။
ရဟောဂတော နိသီဒိတွာ, ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ၊
‘‘ဒုက္ခော ပုနဗ္ဘဝေါ နာမ, သရီရဿ စ ဘေဒနံ။
‘‘ဇာတိဓမ္မော ဇရာဓမ္မော, ဗျာဓိဓမ္မော သဟံ [စဟံ (သီ။ သျာ။)] တဒါ၊
အဇရံ အမတံ ခေမံ, ပရိယေသိဿာမိ နိဗ္ဗုတိံ။
‘‘ယံနူနိမံ ပူတိကာယံ, နာနာကုဏပပူရိတံ၊
ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆေယျံ, အနပေက္ခော အနတ္ထိကော။
‘‘အတ္ထိ ဟေဟိတိ သော မဂ္ဂေါ, န သော သက္ကာ န ဟေတုယေ၊
ပရိယေသိဿာမိ တံ မဂ္ဂံ, ဘဝတော ပရိမုတ္တိယာ။
‘‘ယထာပိ ဒုက္ခေ ဝိဇ္ဇန္တေ, သုခံ နာမပိ ဝိဇ္ဇတိ၊
ဧဝံ ဘဝေ ဝိဇ္ဇမာနေ, ဝိဘဝေါပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကော။
‘‘ယထာပိ ဥဏှေ ဝိဇ္ဇန္တေ, အပရံ ဝိဇ္ဇတိ သီတလံ၊
ဧဝံ တိဝိဓဂ္ဂိ ဝိဇ္ဇန္တေ, နိဗ္ဗာနံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗကံ။
‘‘ယထာပိ ပါပေ ဝိဇ္ဇန္တေ, ကလျာဏမပိ ဝိဇ္ဇတိ၊
ဧဝမေဝ ဇာတိ ဝိဇ္ဇန္တေ, အဇာတိပိစ္ဆိတဗ္ဗကံ။
‘‘ယထာ ဂူထဂတော ပုရိသော, တဠာကံ ဒိသွာန ပူရိတံ၊
န ဂဝေသတိ တံ တဠာကံ, န ဒေါသော တဠာကဿ သော။
‘‘ဧဝံ ကိလေသမလဓောဝ, ဝိဇ္ဇန္တေ အမတန္တဠေ၊
န ဂဝေသတိ တံ တဠာကံ, န ဒေါသော အမတန္တဠေ။
‘‘ယထာ အရီဟိ ပရိရုဒ္ဓေါ, ဝိဇ္ဇန္တေ ဂမနမ္ပထေ၊
န ပလာယတိ သော ပုရိသော, န ဒေါသော အဉ္ဇသဿ သော။
‘‘ဧဝံ ကိလေသပရိရုဒ္ဓေါ, ဝိဇ္ဇမာနေ သိဝေ ပထေ၊
န ဂဝေသတိ တံ မဂ္ဂံ, န ဒေါသော သိဝမဉ္ဇသေ။
‘‘ယထာပိ ဗျာဓိတော ပုရိသော, ဝိဇ္ဇမာနေ တိကိစ္ဆကေ၊
န တိကိစ္ဆာပေတိ တံ ဗျာဓိံ, န ဒေါသော သော တိကိစ္ဆကေ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၈။)‘‘ဧဝံ ကိလေသဗျာဓီဟိ, ဒုက္ခိတော ပရိပီဠိတော၊
န ဂဝေသတိ တံ အာစရိယံ, န ဒေါသော သော ဝိနာယကေ။
‘‘ယထာပိ ကုဏပံ ပုရိသော, ကဏ္ဌေ ဗန္ဓံ ဇိဂုစ္ဆိယ၊
မောစယိတွာန ဂစ္ဆေယျ, သုခီ သေရီ သယံဝသီ။
‘‘တထေဝိမံ ပူတိကာယံ, နာနာကုဏပသဉ္စယံ၊
ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆေယျံ, အနပေက္ခော အနတ္ထိကော။
‘‘ယထာ ဥစ္စာရဋ္ဌာနမှိ, ကရီသံ နရနာရိယော၊
ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆန္တိ, အနပေက္ခာ အနတ္ထိကာ။
‘‘ဧဝမေဝါဟံ ဣမံ ကာယံ, နာနာကုဏပပူရိတံ၊
ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆိဿံ, ဝစ္စံ ကတွာ ယထာ ကုဋိံ။
‘‘ယထာပိ ဇဇ္ဇရံ နာဝံ, ပလုဂ္ဂံ ဥဒဂါဟိနိံ [ဥဒကဂါဟိဏိံ (သီ။), ဥဒကဂါဟိနိံ (သျာ။)]၊
သာမီ ဆဍ္ဍေတွာ ဂစ္ဆန္တိ, အနပေက္ခာ အနတ္ထိကာ။
‘‘ဧဝမေဝါဟံ ဣမံ ကာယံ, နဝစ္ဆိဒ္ဒံ ဓုဝဿဝံ၊
ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆိဿံ, ဇိဏ္ဏနာဝံဝ သာမိကာ။
‘‘ယထာပိ ပုရိသော စောရေဟိ, ဂစ္ဆန္တော ဘဏ္ဍမာဒိယ၊
ဘဏ္ဍစ္ဆေဒဘယံ ဒိသွာ, ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆတိ။
‘‘ဧဝမေဝ အယံ ကာယော, မဟာစောရသမော ဝိယ၊
ပဟာယိမံ ဂမိဿာမိ, ကုသလစ္ဆေဒနာ ဘယာ’’။
ဧဝါဟံ စိန္တယိတွာန, နေကကောဋိသတံ ဓနံ၊
နာထာနာထာနံ ဒတွာန, ဟိမဝန္တမုပါဂမိံ။
ဟိမဝန္တဿာဝိဒူရေ, ဓမ္မိကော နာမ ပဗ္ဗတော၊
အဿမော သုကတော မယှံ, ပဏ္ဏသာလာ သုမာပိတာ။
စင်္ကမံ တတ္ထ မာပေသိံ, ပဉ္စဒေါသဝိဝဇ္ဇိတံ၊
အဋ္ဌဂုဏသမူပေတံ, အဘိညာဗလမာဟရိံ။
သာဋကံ ပဇဟိံ တတ္ထ, နဝဒေါသမုပါဂတံ၊
ဝါကစီရံ နိဝါသေသိံ, ဒွါဒသဂုဏမုပါဂတံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၀၉။)အဋ္ဌဒေါသသမာကိဏ္ဏံ, ပဇဟိံ ပဏ္ဏသာလကံ၊
ဥပါဂမိံ ရုက္ခမူလံ, ဂုဏေ ဒသဟုပါဂတံ။
ဝါပိတံ ရောပိတံ ဓညံ, ပဇဟိံ နိရဝသေသတော၊
အနေကဂုဏသမ္ပန္နံ, ပဝတ္တဖလမာဒိယိံ။
တတ္ထပ္ပဓာနံ ပဒဟိံ, နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင်္ကမေ၊
အဗ္ဘန္တရမှိ သတ္တာဟေ, အဘိညာဗလပါပုဏိံ။
ဧဝံ မေ သိဒ္ဓိပ္ပတ္တဿ, ဝသီဘူတဿ သာသနေ၊
ဒီပင်္ကရော နာမ ဇိနော, ဥပ္ပဇ္ဇိ လောကနာယကော။
ဥပ္ပဇ္ဇန္တေ စ ဇာယန္တေ, ဗုဇ္ဈန္တေ ဓမ္မဒေသနေ၊
စတုရော နိမိတ္တေ နာဒ္ဒသံ, ဈာနရတိသမပ္ပိတော။
ပစ္စန္တဒေသဝိသယေ, နိမန္တေတွာ တထာဂတံ၊
တဿ အာဂမနံ မဂ္ဂံ, သောဓေန္တိ တုဋ္ဌမာနသာ။
အဟံ တေန သမယေန, နိက္ခမိတွာ သကဿမာ၊
ဓုနန္တော ဝါကစီရာနိ, ဂစ္ဆာမိ အမ္ဗရေ တဒါ။
ဝေဒဇာတံ ဇနံ ဒိသွာ, တုဋ္ဌဟဋ္ဌံ ပမောဒိတံ၊
ဩရောဟိတွာန ဂဂနာ, မနုဿေ ပုစ္ဆိ တာဝဒေ။
‘‘တုဋ္ဌဟဋ္ဌော ပမုဒိတော, ဝေဒဇာတော မဟာဇနော၊
ကဿ သောဓီယတိ မဂ္ဂေါ, အဉ္ဇသံ ဝဋုမာယနံ’’။
တေ မေ ပုဋ္ဌာ ဝိယာကံသု, ‘‘ဗုဒ္ဓေါ လောကေ အနုတ္တရော၊
ဒီပင်္ကရော နာမ ဇိနော, ဥပ္ပဇ္ဇိ လောကနာယကော၊
တဿ သောဓီယတိ မဂ္ဂေါ, အဉ္ဇသံ ဝဋုမာယနံ’’။
ဗုဒ္ဓေါတိဝစနံ [ဗုဒ္ဓေါတိ မမ (သီ။ သျာ။ က။)] သုတွာန, ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇိ တာဝဒေ၊
ဗုဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓေါတိ ကထယန္တော, သောမနဿံ ပဝေဒယိံ။
တတ္ထ ဌတွာ ဝိစိန္တေသိံ, တုဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊
‘‘ဣဓ ဗီဇာနိ ရောပိဿံ, ခဏော ဝေ မာ ဥပစ္စဂါ။
‘‘ယဒိ ဗုဒ္ဓဿ သောဓေထ, ဧကောကာသံ ဒဒါထ မေ၊
အဟမ္ပိ သောဓယိဿာမိ, အဉ္ဇသံ ဝဋုမာယနံ’’။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၀။)အဒံသု တေ မမောကာသံ, သောဓေတုံ အဉ္ဇသံ တဒါ၊
ဗုဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓေါတိ စိန္တေန္တော, မဂ္ဂံ သောဓေမဟံ တဒါ။
အနိဋ္ဌိတေ မမောကာသေ, ဒီပင်္ကရော မဟာမုနိ၊
စတူဟိ သတသဟဿေဟိ, ဆဠဘိညေဟိ တာဒိဟိ၊
ခီဏာသဝေဟိ ဝိမလေဟိ, ပဋိပဇ္ဇိ အဉ္ဇသံ ဇိနော။
ပစ္စုဂ္ဂမနာ ဝတ္တန္တိ, ဝဇ္ဇန္တိ ဘေရိယော ဗဟူ၊
အာမောဒိတာ နရမရူ, သာဓုကာရံ ပဝတ္တယုံ။
ဒေဝါ မနုဿေ ပဿန္တိ, မနုဿာပိ စ ဒေဝတာ၊
ဥဘောပိ တေ ပဉ္ဇလိကာ, အနုယန္တိ တထာဂတံ။
ဒေဝါ ဒိဗ္ဗေဟိ တုရိယေဟိ, မနုဿာ မာနုသေဟိ စ [မာနုဿကေဟိ စ မာနုသကေဟိ စ (သျာ။ က။)]၊
ဥဘောပိ တေ ဝဇ္ဇယန္တာ, အနုယန္တိ တထာဂတံ။
ဒိဗ္ဗံ မန္ဒာရဝံ ပုပ္ဖံ, ပဒုမံ ပါရိဆတ္တကံ၊
ဒိသောဒိသံ ဩကိရန္တိ, အာကာသနဘဂတာ မရူ။
ဒိဗ္ဗံ စန္ဒနစုဏ္ဏဉ္စ, ဝရဂန္ဓဉ္စ ကေဝလံ၊
ဒိသောဒိသံ ဩကိရန္တိ, အာကာသနဘဂတာ [အာကာသေ နဘဂါ (သျာ။)] မရူ။
စမ္ပကံ သရလံ နီပံ, နာဂပုန္နာဂကေတကံ၊
ဒိသောဒိသံ ဥက္ခိပန္တိ, ဘူမိတလဂတာ နရာ။
ကေသေ မုဉ္စိတွာဟံ တတ္ထ, ဝါကစီရဉ္စ စမ္မကံ၊
ကလလေ ပတ္ထရိတွာန, အဝကုဇ္ဇော နိပဇ္ဇဟံ။
‘‘အက္ကမိတွာန မံ ဗုဒ္ဓေါ, သဟ သိဿေဟိ ဂစ္ဆတု၊
မာ နံ ကလလေ အက္ကမိတ္ထ, ဟိတာယ မေ ဘဝိဿတိ’’။
ပထဝိယံ နိပန္နဿ, ဧဝံ မေ အာသိ စေတသော၊
‘‘ဣစ္ဆမာနော အဟံ အဇ္ဇ, ကိလေသေ ဈာပယေ မမ။
‘‘ကိံ မေ အညာတဝေသေန, ဓမ္မံ သစ္ဆိကတေနိဓ၊
သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတွာ, ဗုဒ္ဓေါ ဟေဿံ သဒေဝကေ။
‘‘ကိံ မေ ဧကေန တိဏ္ဏေန, ပုရိသေန ထာမဒဿိနာ၊
သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတွာ, သန္တာရေဿံ သဒေဝကံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၁။)‘‘ဣမိနာ မေ အဓိကာရေန, ကတေန ပုရိသုတ္တမေ၊
သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏိတွာ, တာရေမိ ဇနတံ ဗဟုံ။
‘‘သံသာရသောတံ ဆိန္ဒိတွာ, ဝိဒ္ဓံသေတွာ တယော ဘဝေ၊
ဓမ္မနာဝံ သမာရုယှ, သန္တာရေဿံ သဒေဝကံ’’။
မနုဿတ္တံ လိင်္ဂသမ္ပတ္တိ, ဟေတု သတ္ထာရဒဿနံ၊
ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဂုဏသမ္ပတ္တိ, အဓိကာရော စ ဆန္ဒတာ၊
အဋ္ဌဓမ္မသမောဓာနာ, အဘိနီဟာရော သမိဇ္ဈတိ။
ဒီပင်္ကရော လောကဝိဒူ, အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
ဥဿီသကေ မံ ဌတွာန, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။
‘‘ပဿထ ဣမံ တာပသံ, ဇဋိလံ ဥဂ္ဂတာပနံ၊
အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ, နိက္ခမိတွာ တထာဂတော၊
ပဓာနံ ပဒဟိတွာန, ကတွာ ဒုက္ကရကာရိကံ။
‘‘အဇပါလရုက္ခမူလသ္မိံ, နိသီဒိတွာ တထာဂတော၊
တတ္ထ ပါယာသံ ပဂ္ဂယှ, နေရဉ္ဇရမုပေဟိတိ။
‘‘နေရဉ္ဇရာယ တီရမှိ, ပါယာသံ အဒ သော ဇိနော၊
ပဋိယတ္တဝရမဂ္ဂေန, ဗောဓိမူလမုပေဟိတိ။
‘‘တတော ပဒက္ခိဏံ ကတွာ, ဗောဓိမဏ္ဍံ အနုတ္တရော [အနုတ္တရံ (သျာ။ ကံ။)]၊
အဿတ္ထရုက္ခမူလမှိ, ဗုဇ္ဈိဿတိ မဟာယသော။
‘‘ဣမဿ ဇနိကာ မာတာ, မာယာ နာမ ဘဝိဿတိ၊
ပိတာ သုဒ္ဓေါဒနော နာမ, အယံ ဟေဿတိ ဂေါတမော။
‘‘အနာသဝါ ဝီတရာဂါ, သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊
ကောလိတော ဥပတိဿော စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝကာ၊
အာနန္ဒော နာမုပဋ္ဌာကော, ဥပဋ္ဌိဿတိမံ [ဥပဋ္ဌိဿတိ တံ (သီ။)] ဇိနံ။
‘‘ခေမာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝိကာ၊
အနာသဝါ ဝီတရာဂါ, သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, အဿတ္ထောတိ ပဝုစ္စတိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၂။)‘‘စိတ္တော စ ဟတ္ထာဠဝကော [ဟတ္ထာလဝကော (သီ။)], အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌကာ၊
ဥတ္တရာ နန္ဒမာတာ စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌိကာ’’။
ဣဒံ သုတွာန ဝစနံ, အသမဿ မဟေသိနော၊
အာမောဒိတာ နရမရူ, ဗုဒ္ဓဗီဇံ ကိရ [ဗုဒ္ဓဗီဇင်္ကုရော (သီ။ သျာ။)] အယံ။
ဥက္ကုဋ္ဌိသဒ္ဒါ ဝတ္တန္တိ, အပ္ဖေါဋေန္တိ [အပ္ဖေါဌေန္တိ (သီ။)] ဟသန္တိ စ၊
ကတဉ္ဇလီ နမဿန္တိ, ဒသသဟဿီ သဒေဝကာ။
‘‘ယဒိမဿ လောကနာထဿ, ဝိရဇ္ဈိဿာမ သာသနံ၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ, ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ။
‘‘ယထာ မနုဿာ နဒိံ တရန္တာ, ပဋိတိတ္ထံ ဝိရဇ္ဈိယ၊
ဟေဋ္ဌာတိတ္ထေ ဂဟေတွာန, ဥတ္တရန္တိ မဟာနဒိံ။
‘‘ဧဝမေဝ မယံ သဗ္ဗေ, ယဒိ မုဉ္စာမိမံ ဇိနံ၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ, ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
ဒီပင်္ကရော လောကဝိဒူ, အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော၊
မမ ကမ္မံ ပကိတ္တေတွာ, ဒက္ခိဏံ ပါဒမုဒ္ဓရိ။
ယေ တတ္ထာသုံ ဇိနပုတ္တာ, ပဒက္ခိဏမကံသု [သဗ္ဗေ ပဒက္ခိဏမကံသု (သျာ။ က။)] မံ၊
ဒေဝါ မနုဿာ အသုရာ စ, အဘိဝါဒေတွာန ပက္ကမုံ။
ဒဿနံ မေ အတိက္ကန္တေ, သသံဃေ လောကနာယကေ၊
သယနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာန, ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိံ တဒါ။
သုခေန သုခိတော ဟောမိ, ပါမောဇ္ဇေန ပမောဒိတော၊
ပီတိယာ စ အဘိဿန္နော, ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိံ တဒါ။
ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ, ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ၊
‘‘ဝသီဘူတော အဟံ ဈာနေ, အဘိညာသု ပါရမိံဂတော [အဘိညာပါရမိံ ဂတော (သီ။)]။
‘‘သဟဿိယမှိ လောကမှိ, ဣသယော နတ္ထိ မေ သမာ၊
အသမော ဣဒ္ဓိဓမ္မေသု, အလဘိံ ဤဒိသံ သုခံ။
‘‘ပလ္လင်္ကာဘုဇနေ မယှံ, ဒသသဟဿာဓိဝါသိနော၊
မဟာနာဒံ ပဝတ္တေသုံ, ‘ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၃။)‘‘ယာ ပုဗ္ဗေ ဗောဓိသတ္တာနံ, ပလ္လင်္ကဝရမာဘုဇေ၊
နိမိတ္တာနိ ပဒိဿန္တိ, တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿရေ။
‘‘သီတံ ဗျပဂတံ ဟောတိ, ဥဏှဉ္စ ဥပသမ္မတိ၊
တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ဒသသဟဿီ လောကဓာတူ, နိဿဒ္ဒါ ဟောန္တိ နိရာကုလာ၊
တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘မဟာဝါတာ န ဝါယန္တိ, န သန္ဒန္တိ သဝန္တိယော၊
တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ထလဇာ ဒကဇာ ပုပ္ဖါ, သဗ္ဗေ ပုပ္ဖန္တိ တာဝဒေ၊
တေပဇ္ဇ ပုပ္ဖိတာ [ပုပ္ဖိတာနိ (အဋ္ဌ။)] သဗ္ဗေ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘လတာ ဝါ ယဒိ ဝါ ရုက္ခာ, ဖလဘာရာ ဟောန္တိ တာဝဒေ၊
တေပဇ္ဇ ဖလိတာ သဗ္ဗေ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘အာကာသဋ္ဌာ စ ဘူမဋ္ဌာ, ရတနာ ဇောတန္တိ တာဝဒေ၊
တေပဇ္ဇ ရတနာ ဇောတန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘မာနုဿကာ စ ဒိဗ္ဗာ စ, တုရိယာ ဝဇ္ဇန္တိ တာဝဒေ၊
တေပဇ္ဇုဘော အဘိရဝန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ဝိစိတြပုပ္ဖါ ဂဂနာ, အဘိဝဿန္တိ တာဝဒေ၊
တေပိ အဇ္ဇ ပဝဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘မဟာသမုဒ္ဒေါ အာဘုဇတိ, ဒသသဟဿီ ပကမ္ပတိ၊
တေပဇ္ဇုဘော အဘိရဝန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘နိရယေပိ ဒသသဟဿေ, အဂ္ဂီ နိဗ္ဗန္တိ တာဝဒေ၊
တေပဇ္ဇ နိဗ္ဗုတာ အဂ္ဂီ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ဝိမလော ဟောတိ သူရိယော, သဗ္ဗာ ဒိဿန္တိ တာရကာ၊
တေပိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘အနောဝဋ္ဌေန [အနောဝုဋ္ဌေန (သျာ။ က။)] ဥဒကံ, မဟိယာ ဥဗ္ဘိဇ္ဇိ တာဝဒေ၊
တမ္ပဇ္ဇုဗ္ဘိဇ္ဇတေ မဟိယာ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၄။)‘‘တာရာဂဏာ ဝိရောစန္တိ, နက္ခတ္တာ ဂဂနမဏ္ဍလေ၊
ဝိသာခါ စန္ဒိမာ ယုတ္တာ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ဗိလာသယာ ဒရီသယာ, နိက္ခမန္တိ သကာသယာ၊
တေပဇ္ဇ အာသယာ ဆုဒ္ဓါ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘န ဟောန္တိ အရတီ သတ္တာနံ, သန္တုဋ္ဌာ ဟောန္တိ တာဝဒေ၊
တေပဇ္ဇ သဗ္ဗေ သန္တုဋ္ဌာ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ရောဂါ တဒုပသမ္မန္တိ, ဇိဃစ္ဆာ စ ဝိနဿတိ၊
တာနိ အဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘‘ရာဂေါ တဒါ တနု ဟောတိ, ဒေါသော မောဟော ဝိနဿတိ၊
တေပဇ္ဇ ဝိဂတာ သဗ္ဗေ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ဘယံ တဒါ န ဘဝတိ, အဇ္ဇပေတံ ပဒိဿတိ၊
တေန လိင်္ဂေန ဇာနာမ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ရဇောနုဒ္ဓံသတိ ဥဒ္ဓံ, အဇ္ဇပေတံ ပဒိဿတိ၊
တေန လိင်္ဂေန ဇာနာမ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘အနိဋ္ဌဂန္ဓော ပက္ကမတိ, ဒိဗ္ဗဂန္ဓော ပဝါယတိ၊
သောပဇ္ဇ ဝါယတိ ဂန္ဓော, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘သဗ္ဗေ ဒေဝါ ပဒိဿန္တိ, ဌပယိတွာ အရူပိနော၊
တေပဇ္ဇ သဗ္ဗေ ဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ယာဝတာ နိရယာ နာမ, သဗ္ဗေ ဒိဿန္တိ တာဝဒေ၊
တေပဇ္ဇ သဗ္ဗေ ဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ကုဋ္ဋာ [ကုဍ္ဍာ (သီ။)] ကဝါဋာ သေလာ စ, န ဟောန္တာဝရဏာ တဒါ၊
အာကာသဘူတာ တေပဇ္ဇ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘‘စုတီ စ ဥပပတ္တိ စ, ခဏေ တသ္မိံ န ဝိဇ္ဇတိ၊
တာနိပဇ္ဇ ပဒိဿန္တိ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ။
‘‘ဒဠှံ ပဂ္ဂဏှ ဝီရိယံ, မာ နိဝတ္တ အဘိက္ကမ၊
မယမ္ပေတံ ဝိဇာနာမ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿသိ’’’။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၅။)ဗုဒ္ဓဿ ဝစနံ သုတွာ, ဒသသဟဿီနစူဘယံ၊
တုဋ္ဌဟဋ္ဌော ပမောဒိတော, ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ။
‘‘အဒွေဇ္ဈဝစနာ ဗုဒ္ဓါ, အမောဃဝစနာ ဇိနာ၊
ဝိတထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝါမဟံ။
‘‘ယထာ ခိတ္တံ နဘေ လေဍ္ဍု, ဓုဝံ ပတတိ ဘူမိယံ၊
တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ, ဝစနံ ဓုဝသဿတံ၊
ဝိတထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝါမဟံ။
‘‘ယထာပိ သဗ္ဗသတ္တာနံ, မရဏံ ဓုဝသဿတံ၊
တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ, ဝစနံ ဓုဝသဿတံ၊
ဝိတထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝါမဟံ။
‘‘ယထာ ရတ္တိက္ခယေ ပတ္တေ, သူရိယုဂ္ဂမနံ ဓုဝံ၊
တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ, ဝစနံ ဓုဝသဿတံ၊
ဝိတထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝါမဟံ။
‘‘ယထာ နိက္ခန္တသယနဿ, သီဟဿ နဒနံ ဓုဝံ၊
တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ, ဝစနံ ဓုဝသဿတံ၊
ဝိတထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝါမဟံ။
‘‘ယထာ အာပန္နသတ္တာနံ, ဘာရမောရောပနံ ဓုဝံ၊
တထေဝ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌာနံ, ဝစနံ ဓုဝသဿတံ၊
ဝိတထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနံ, ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝါမဟံ။
‘‘ဟန္ဒ ဗုဒ္ဓကရေ ဓမ္မေ, ဝိစိနာမိ ဣတော စိတော၊
ဥဒ္ဓံ အဓော ဒသ ဒိသာ, ယာဝတာ ဓမ္မဓာတုယာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, ပဌမံ ဒါနပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အနုစိဏ္ဏံ မဟာပထံ။
‘‘ဣမံ တွံ ပဌမံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
ဒါနပါရမိတံ ဂစ္ဆ, ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။
‘‘ယထာပိ ကုမ္ဘော သမ္ပုဏ္ဏော, ယဿ ကဿစိ အဓော ကတော၊
ဝမတေ ဝုဒကံ နိဿေသံ, န တတ္ထ ပရိရက္ခတိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၆။)‘‘တထေဝ ယာစကေ ဒိသွာ, ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမေ၊
ဒဒါဟိ ဒါနံ နိဿေသံ, ကုမ္ဘော ဝိယ အဓော ကတော။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, ဒုတိယံ သီလပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ ဒုတိယံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
သီလပါရမိတံ ဂစ္ဆ, ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။
‘‘ယထာပိ စမရီ ဝါလံ, ကိသ္မိဉ္စိ ပဋိလဂ္ဂိတံ၊
ဥပေတိ မရဏံ တတ္ထ, န ဝိကောပေတိ ဝါလဓိံ။
‘‘တထေဝ တွံ စတူသု ဘူမီသု, သီလာနိ ပရိပူရယ၊
ပရိရက္ခ သဗ္ဗဒါ သီလံ, စမရီ ဝိယ ဝါလဓိံ။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, တတိယံ နေက္ခမ္မပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ တတိယံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
နေက္ခမ္မပါရမိတံ ဂစ္ဆ, ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။
‘‘ယထာ အန္ဒုဃရေ ပုရိသော, စိရဝုတ္ထော ဒုခဋ္ဋိတော၊
န တတ္ထ ရာဂံ ဇနေသိ, မုတ္တိံယေဝ ဂဝေသတိ။
‘‘တထေဝ တွံ သဗ္ဗဘဝေ, ပဿ အန္ဒုဃရေ ဝိယ၊
နေက္ခမ္မာဘိမုခေါ ဟောဟိ, ဘဝတော ပရိမုတ္တိယာ။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, စတုတ္ထံ ပညာပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ စတုတ္ထံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
ပညာပါရမိတံ ဂစ္ဆ, ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၇။)‘‘ယထာပိ ဘိက္ခု ဘိက္ခန္တော, ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမေ၊
ကုလာနိ န ဝိဝဇ္ဇေန္တော, ဧဝံ လဘတိ ယာပနံ။
‘‘တထေဝ တွံ သဗ္ဗကာလံ, ပရိပုစ္ဆံ ဗုဓံ ဇနံ၊
ပညာပါရမိတံ ဂန္တွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, ပဉ္စမံ ဝီရိယပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ ပဉ္စမံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
ဝီရိယပါရမိတံ ဂစ္ဆ, ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။
‘‘ယထာပိ သီဟော မိဂရာဇာ, နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင်္ကမေ၊
အလီနဝီရိယော ဟောတိ, ပဂ္ဂဟိတမနော သဒါ။
‘‘တထေဝ တွံ [တွံပိ (သီ။)] သဗ္ဗဘဝေ, ပဂ္ဂဏှ ဝီရိယံ ဒဠှံ၊
ဝီရိယပါရမိတံ ဂန္တွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, ဆဋ္ဌမံ ခန္တိပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ ဆဋ္ဌမံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
တတ္ထ အဒွေဇ္ဈမာနသော, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘ယထာပိ ပထဝီ နာမ, သုစိမ္ပိ အသုစိမ္ပိ စ၊
သဗ္ဗံ သဟတိ နိက္ခေပံ, န ကရောတိ ပဋိဃံ တယာ။
‘‘တထေဝ တွမ္ပိ သဗ္ဗေသံ, သမ္မာနာဝမာနက္ခမော၊
ခန္တိပါရမိတံ ဂန္တွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၈။)ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, သတ္တမံ သစ္စပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ သတ္တမံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
တတ္ထ အဒွေဇ္ဈဝစနော, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘ယထာပိ ဩသဓီ နာမ, တုလာဘူတာ သဒေဝကေ၊
သမယေ ဥတုဝဿေ ဝါ, န ဝေါက္ကမတိ ဝီထိတော။
‘‘တထေဝ တွမ္ပိ သစ္စေသု, မာ ဝေါက္ကမ ဟိ ဝီထိတော၊
သစ္စပါရမိတံ ဂန္တွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, အဋ္ဌမံ အဓိဋ္ဌာနပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ အဋ္ဌမံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
တတ္ထ တွံ အစလော ဟုတွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘ယထာပိ ပဗ္ဗတော သေလော, အစလော သုပ္ပတိဋ္ဌိတော၊
န ကမ္ပတိ ဘုသဝါတေဟိ, သကဋ္ဌာနေဝ တိဋ္ဌတိ။
‘‘တထေဝ တွမ္ပိ အဓိဋ္ဌာနေ, သဗ္ဗဒါ အစလော ဘဝ၊
အဓိဋ္ဌာနပါရမိတံ ဂန္တွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, နဝမံ မေတ္တာပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ နဝမံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
မေတ္တာယ အသမော ဟောဟိ, ယဒိ ဗောဓိံ ပတ္တုမိစ္ဆသိ။
‘‘ယထာပိ ဥဒကံ နာမ, ကလျာဏေ ပါပကေ ဇနေ၊
သမံ ဖရတိ သီတေန, ပဝါဟေတိ ရဇောမလံ။
‘‘တထေဝ တွံ ဟိတာဟိတေ, သမံ မေတ္တာယ ဘာဝယ၊
မေတ္တာပါရမိတံ ဂန္တွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၁၉။)‘‘နဟေတေ ဧတ္တကာယေဝ, ဗုဒ္ဓဓမ္မာ ဘဝိဿရေ၊
အညေပိ ဝိစိနိဿာမိ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ’’။
ဝိစိနန္တော တဒါ ဒက္ခိံ, ဒသမံ ဥပေက္ခာပါရမိံ၊
ပုဗ္ဗကေဟိ မဟေသီဟိ, အာသေဝိတနိသေဝိတံ။
‘‘ဣမံ တွံ ဒသမံ တာဝ, ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယ၊
တုလာဘူတော ဒဠှော ဟုတွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘ယထာပိ ပထဝီ နာမ, နိက္ခိတ္တံ အသုစိံ သုစိံ၊
ဥပေက္ခတိ ဥဘောပေတေ, ကောပါနုနယဝဇ္ဇိတာ။
‘‘တထေဝ တွံ သုခဒုက္ခေ, တုလာဘူတော သဒါ ဘဝ၊
ဥပေက္ခာပါရမိတံ ဂန္တွာ, သမ္ဗောဓိံ ပါပုဏိဿသိ။
‘‘ဧတ္တကာယေဝ တေ လောကေ, ယေ ဓမ္မာ ဗောဓိပါစနာ၊
တတုဒ္ဓံ နတ္ထိ အညတြ, ဒဠှံ တတ္ထ ပတိဋ္ဌဟ’’။
ဣမေ ဓမ္မေ သမ္မသတော, သဘာဝသရသလက္ခဏေ၊
ဓမ္မတေဇေန ဝသုဓာ, ဒသသဟဿီ ပကမ္ပထ။
စလတီ ရဝတီ ပထဝီ, ဥစ္ဆုယန္တံဝ ပီဠိတံ၊
တေလယန္တေ ယထာ စက္ကံ, ဧဝံ ကမ္ပတိ မေဒနီ။
ယာဝတာ ပရိသာ အာသိ, ဗုဒ္ဓဿ ပရိဝေသနေ၊
ပဝေဓမာနာ သာ တတ္ထ, မုစ္ဆိတာ သေတိ ဘူမိယံ။
ဃဋာနေကသဟဿာနိ, ကုမ္ဘီနဉ္စ သတာ ဗဟူ၊
သဉ္စုဏ္ဏမထိတာ တတ္ထ, အညမညံ ပဃဋ္ဋိတာ။
ဥဗ္ဗိဂ္ဂါ တသိတာ ဘီတာ, ဘန္တာ ဗျာထိတမာနသာ၊
မဟာဇနာ သမာဂမ္မ, ဒီပင်္ကရမုပါဂမုံ။
‘‘ကိံ ဘဝိဿတိ လောကဿ, ကလျာဏမထ ပါပကံ၊
သဗ္ဗော ဥပဒ္ဒုတော လောကော, တံ ဝိနောဒေဟိ စက္ခုမ’’။
တေသံ တဒါ သညပေသိ, ဒီပင်္ကရော မဟာမုနိ၊
‘‘ဝိသဋ္ဌာ ဟောထ မာ ဘေထ [ဘာထ (သဗ္ဗတ္ထ)], ဣမသ္မိံ ပထဝိကမ္ပနေ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၀။)‘‘ယမဟံ အဇ္ဇ ဗျာကာသိံ, ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဘဝိဿတိ၊
ဧသော သမ္မသတိ ဓမ္မံ, ပုဗ္ဗကံ ဇိနသေဝိတံ။
‘‘တဿ သမ္မသတော ဓမ္မံ, ဗုဒ္ဓဘူမိံ အသေသတော၊
တေနာယံ ကမ္ပိတာ ပထဝီ, ဒသသဟဿီ သဒေဝကေ’’။
ဗုဒ္ဓဿ ဝစနံ သုတွာ, မနော နိဗ္ဗာယိ တာဝဒေ၊
သဗ္ဗေ မံ ဥပသင်္ကမ္မ, ပုနာပိ အဘိဝန္ဒိသုံ။
သမာဒိယိတွာ ဗုဒ္ဓဂုဏံ, ဒဠှံ ကတွာန မာနသံ၊
ဒီပင်္ကရံ နမဿိတွာ, အာသနာ ဝုဋ္ဌဟိံ တဒါ။
ဒိဗ္ဗံ မာနုသကံ ပုပ္ဖံ, ဒေဝါ မာနုသကာ ဥဘော၊
သမောကိရန္တိ ပုပ္ဖေဟိ, ဝုဋ္ဌဟန္တဿ အာသနာ။
ဝေဒယန္တိ စ တေ သောတ္ထိံ, ဒေဝါ မာနုသကာ ဥဘော၊
‘‘မဟန္တံ ပတ္ထိတံ တုယှံ, တံ လဘဿု ယထိစ္ဆိတံ။
‘‘သဗ္ဗီတိယော ဝိဝဇ္ဇန္တု, သောကော ရောဂေါ ဝိနဿတု၊
မာ တေ ဘဝန္တွန္တရာယာ [ဘဝတွန္တရာယော (သီ။ သျာ။)], ဖုသ ခိပ္ပံ ဗောဓိမုတ္တမံ။
‘‘ယထာပိ သမယေ ပတ္တေ, ပုပ္ဖန္တိ ပုပ္ဖိနော ဒုမာ၊
တထေဝ တွံ မဟာဝီရ, ဗုဒ္ဓဉာဏေန ပုပ္ဖသိ။
‘‘ယထာ ယေ ကေစိ သမ္ဗုဒ္ဓါ, ပူရယုံ ဒသ ပါရမီ၊
တထေဝ တွံ မဟာဝီရ, ပူရယ ဒသ ပါရမီ။
‘‘ယထာ ယေ ကေစိ သမ္ဗုဒ္ဓါ, ဗောဓိမဏ္ဍမှိ ဗုဇ္ဈရေ၊
တထေဝ တွံ မဟာဝီရ, ဗုဇ္ဈဿု ဇိနဗောဓိယံ။
‘‘ယထာ ယေ ကေစိ သမ္ဗုဒ္ဓါ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယုံ၊
တထေဝ တွံ မဟာဝီရ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယ။
‘‘ပုဏ္ဏမာယေ ယထာ စန္ဒော, ပရိသုဒ္ဓေါ ဝိရောစတိ၊
တထေဝ တွံ ပုဏ္ဏမနော, ဝိရောစ ဒသသဟဿိယံ။
‘‘ရာဟုမုတ္တော ယထာ သူရိယော, တာပေန အတိရောစတိ၊
တထေဝ လောကာ မုဉ္စိတွာ, ဝိရောစ သိရိယာ တုဝံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၁။)‘‘ယထာ ယာ ကာစိ နဒိယော, ဩသရန္တိ မဟောဒဓိံ၊
ဧဝံ သဒေဝကာ လောကာ, ဩသရန္တု တဝန္တိကေ’’။
တေဟိ ထုတပ္ပသတ္ထော သော, ဒသ ဓမ္မေ သမာဒိယ၊
တေ ဓမ္မေ ပရိပူရေန္တော, ပဝနံ ပါဝိသီ တဒါတိ။
သုမေဓပတ္ထနာကထာ နိဋ္ဌိတာ။
၃။ ဒီပင်္ကရဗုဒ္ဓဝံသော
တဒါ တေ ဘောဇယိတွာန, သသံဃံ လောကနာယကံ၊
ဥပဂစ္ဆုံ သရဏံ တဿ, ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော။
သရဏာဂမနေ ကဉ္စိ, နိဝေသေသိ တထာဂတော၊
ကဉ္စိ ပဉ္စသု သီလေသု, သီလေ ဒသဝိဓေ ပရံ။
ကဿစိ ဒေတိ သာမညံ, စတုရော ဖလမုတ္တမေ၊
ကဿစိ အသမေ ဓမ္မေ, ဒေတိ သော ပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကဿစိ ဝရသမာပတ္တိယော, အဋ္ဌ ဒေတိ နရာသဘော၊
တိဿော ကဿစိ ဝိဇ္ဇာယော, ဆဠဘိညာ ပဝေစ္ဆတိ။
တေန ယောဂေန ဇနကာယံ, ဩဝဒတိ မဟာမုနိ၊
တေန ဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, လောကနာထဿ သာသနံ။
မဟာဟနုသဘက္ခန္ဓော, ဒီပင်္ကရဿ နာမကော၊
ဗဟူ ဇနေ တာရယတိ, ပရိမောစေတိ ဒုဂ္ဂတိံ။
ဗောဓနေယျံ ဇနံ ဒိသွာ, သတသဟဿေပိ ယောဇနေ၊
ခဏေန ဥပဂန္တွာန, ဗောဓေတိ တံ မဟာမုနိ။
ပဌမာဘိသမယေ ဗုဒ္ဓေါ, ကောဋိသတမဗောဓယိ၊
ဒုတိယာဘိသမယေ နာထော, နဝုတိကောဋိမဗောဓယိ။
ယဒါ စ ဒေဝဘဝနမှိ, ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မမဒေသယိ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၂။)ပုန နာရဒကူဋမှိ, ပဝိဝေကဂတေ ဇိနေ၊
ခီဏာသဝါ ဝီတမလာ, သမိံသု သတကောဋိယော။
ယမှိ ကာလေ မဟာဝီရော, သုဒဿနသိလုစ္စယေ၊
နဝကောဋိသဟဿေဟိ, ပဝါရေသိ မဟာမုနိ။
ဒသဝီသသဟဿာနံ, ဓမ္မာဘိသမယော အဟု၊
ဧကဒွိန္နံ အဘိသမယာ, ဂဏနာတော အသင်္ခိယာ။
ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ, ဣဒ္ဓံ ဖီတံ အဟူ တဒါ၊
ဒီပင်္ကရဿ ဘဂဝတော, သာသနံ သုဝိသောဓိတံ။
စတ္တာရိ သတသဟဿာနိ, ဆဠဘိညာ မဟိဒ္ဓိကာ၊
ဒီပင်္ကရံ လောကဝိဒုံ, ပရိဝါရေန္တိ သဗ္ဗဒါ။
ယေ ကေစိ တေန သမယေန, ဇဟန္တိ မာနုသံ ဘဝံ၊
အပတ္တမာနသာ သေခါ, ဂရဟိတာ ဘဝန္တိ တေ။
သုပုပ္ဖိတံ ပါဝစနံ, အရဟန္တေဟိ တာဒိဟိ၊
ခီဏာသဝေဟိ ဝိမလေဟိ, ဥပသောဘတိ သဗ္ဗဒါ။
နဂရံ ရမ္မဝတီ နာမ, သုဒေဝေါ နာမ ခတ္တိယော၊
သုမေဓာ နာမ ဇနိကာ, ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော။
ဒသဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ [အဇ္ဈာဝသီ ဇိနော (သျာ။ က။)]၊
ဟံသာ ကောဉ္စာ မယူရာ စ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တီဏိသတသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ပဒုမာ နာမ သာ နာရီ, ဥသဘက္ခန္ဓော အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနဒသမာသာနိ, ပဓာနေ ပဒဟီ ဇိနော။
ပဓာနစာရံ စရိတွာန, အဗုဇ္ဈိ မာနသံ မုနိ၊
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ဒီပင်္ကရော မဟာမုနိ။
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, နန္ဒာရာမေ သိရီဃရေ [သိရီဓရေ (သီ။)]၊
နိသိန္နော သိရီသမူလမှိ, အကာ တိတ္ထိယမဒ္ဒနံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၃။)သုမင်္ဂလော စ တိဿော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သာဂတော [သောဘိတော (က။)] နာမုပဋ္ဌာကော, ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော။
နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, ပိပ္ဖလီတိ ပဝုစ္စတိ။
တပုဿဘလ္လိကာ [တပဿုဘလ္လိကာ (သီ။)] နာမ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
သိရိမာ ကောဏာ ဥပဋ္ဌိကာ, ဒီပင်္ကရဿ သတ္ထုနော။
အသီတိဟတ္ထမုဗ္ဗေဓော, ဒီပင်္ကရော မဟာမုနိ၊
သောဘတိ ဒီပရုက္ခောဝ, သာလရာဇာဝ ဖုလ္လိတော။
သတသဟဿဝဿာနိ, အာယု တဿ မဟေသိနော၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဇောတယိတွာန သဒ္ဓမ္မံ, သန္တာရေတွာ မဟာဇနံ၊
ဇလိတွာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောဝ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
သာ စ ဣဒ္ဓိ သော စ ယသော, တာနိ စ ပါဒေသု စက္ကရတနာနိ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ [သမန္တရဟိတံ (သီ။ သျာ။ က။)], နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ [သဗ္ဗသင်္ခါရာတိ (သဗ္ဗတ္ထ)]။
ဒီပင်္ကရော ဇိနော သတ္ထာ, နန္ဒာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ဇိနထူပေါ, ဆတ္တိံသုဗ္ဗေဓယောဇနောတိ။
ဒီပင်္ကရဿ ဘဂဝတော ဝံသော ပဌမော။
၄။ ကောဏ္ဍညဗုဒ္ဓဝံသော
ဒီပင်္ကရဿ အပရေန, ကောဏ္ဍညော နာမ နာယကော၊
အနန္တတေဇော အမိတယသော, အပ္ပမေယျော ဒုရာသဒေါ။
ဓရဏူပမော ခမနေန, သီလေန သာဂရူပမော၊
သမာဓိနာ မေရူပမော, ဉာဏေန ဂဂနူပမော။
ဣန္ဒြိယဗလဗောဇ္ဈင်္ဂ-မဂ္ဂသစ္စပ္ပကာသနံ၊
ပကာသေသိ သဒါ ဗုဒ္ဓေါ, ဟိတာယ သဗ္ဗပါဏိနံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၄။)ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ, ကောဏ္ဍညေ လောကနာယကေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
တတော ပရမ္ပိ ဒေသေန္တေ, နရမရူနံ သမာဂမေ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
တိတ္ထိယေ အဘိမဒ္ဒန္တော, ယဒါ ဓမ္မမဒေသယိ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ကောဏ္ဍညဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
ဒုတိယော ကောဋိသဟဿာနံ, တတိယော နဝုတိကောဋိနံ။
အဟံ တေန သမယေန, ဝိဇိတာဝီ နာမ ခတ္တိယော၊
သမုဒ္ဒံ အန္တမန္တေန, ဣဿရိယံ ဝတ္တယာမဟံ။
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ဝိမလာနံ မဟေသိနံ၊
သဟ လောကဂ္ဂနာထေန, ပရမန္နေန တပ္ပယိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, ကောဏ္ဍညော လောကနာယကော၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန, ကတွာ ဒုက္ကရကာရိကံ၊
အဿတ္ထမူလေ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဗုဇ္ဈိဿတိ မဟာယသော။
‘‘ဣမဿ ဇနိကာ မာတာ, မာယာ နာမ ဘဝိဿတိ၊
ပိတာ သုဒ္ဓေါဒနော နာမ, အယံ ဟေဿတိ ဂေါတမော။
‘‘ကောလိတော ဥပတိဿော စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝကာ၊
အာနန္ဒော နာမုပဋ္ဌာကော, ဥပဋ္ဌိဿတိမံ ဇိနံ။
‘‘ခေမာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, အဿတ္ထောတိ ပဝုစ္စတိ။
‘‘စိတ္တော စ ဟတ္ထာဠဝကော, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌကာ၊
နန္ဒမာတာ စ ဥတ္တရာ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌိကာ၊
အာယု ဝဿသတံ တဿ, ဂေါတမဿ ယသဿိနော’’။
ဣဒံ သုတွာန ဝစနံ, အသမဿ မဟေသိနော၊
အာမောဒိတာ နရမရူ, ဗုဒ္ဓဗီဇံ ကိရ အယံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၅။)ဥက္ကုဋ္ဌိသဒ္ဒါ ဝတ္တန္တိ, အပ္ဖေါဋေန္တိ ဟသန္တိ စ၊
ကတဉ္ဇလီ နမဿန္တိ, ဒသသဟဿိဒေဝတာ။
‘‘ယဒိမဿ လောကနာထဿ, ဝိရဇ္ဈိဿာမ သာသနံ၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ, ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ။
‘‘ယထာ မနုဿာ နဒိံ တရန္တာ, ပဋိတိတ္ထံ ဝိရဇ္ဈိယ၊
ဟေဋ္ဌာတိတ္ထေ ဂဟေတွာန, ဥတ္တရန္တိ မဟာနဒိံ။
‘‘ဧဝမေဝ မယံ သဗ္ဗေ, ယဒိ မုဉ္စာမိမံ ဇိနံ၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ, ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
တမေဝ အတ္ထံ သာဓေန္တော, မဟာရဇ္ဇံ ဇိနေ အဒံ၊
မဟာရဇ္ဇံ ဒဒိတွာန [စဇိတွာ (သီ။)], ပဗ္ဗဇိံ တဿ သန္တိကေ။
သုတ္တန္တံ ဝိနယဉ္စာပိ, နဝင်္ဂံ သတ္ထုသာသနံ၊
သဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတွာန, သောဘယိံ ဇိနသာသနံ။
တတ္ထပ္ပမတ္တော ဝိဟရန္တော, နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင်္ကမေ၊
အဘိညာပါရမိံ ဂန္တွာ, ဗြဟ္မလောကမဂဉ္ဆဟံ။
နဂရံ ရမ္မဝတီ နာမ, သုနန္ဒော နာမ ခတ္တိယော၊
သုဇာတာ နာမ ဇနိကာ, ကောဏ္ဍညဿ မဟေသိနော။
ဒသဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ [အဂါရမဇ္ဈေ စ သော ဝသိ (သျာ။)]၊
သုစိ သုရုစိ သုဘော စ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တီဏိသတသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ရုစိဒေဝီ နာမ နာရီ, ဝိဇိတသေနော အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ရထယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနဒသမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ကောဏ္ဍညော ဒွိပဒုတ္တမော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ဒေဝါနံ နဂရုတ္တမေ။
ဘဒ္ဒေါ စေဝ သုဘဒ္ဒေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
အနုရုဒ္ဓေါ နာမုပဋ္ဌာကော, ကောဏ္ဍညဿ မဟေသိနော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၆။)တိဿာ စ ဥပတိဿာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
သာလကလျာဏိကော ဗောဓိ, ကောဏ္ဍညဿ မဟေသိနော။
သောဏော စ ဥပသောဏော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
နန္ဒာ စေဝ သိရီမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
သော အဋ္ဌာသီတိ ဟတ္ထာနိ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
သောဘတေ ဥဠုရာဇာဝ သူရိယော မဇ္ဈနှိကေ ယထာ။
ဝဿသတသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ခီဏာသဝေဟိ ဝိမလေဟိ, ဝိစိတ္တာ အာသိ မေဒနီ၊
ယထာ ဂဂနမုဠူဟိ, ဧဝံ သော ဥပသောဘထ။
တေပိ နာဂါ အပ္ပမေယျာ, အသင်္ခေါဘာ ဒုရာသဒါ၊
ဝိဇ္ဇုပါတံဝ ဒဿေတွာ, နိဗ္ဗုတာ တေ မဟာယသာ။
သာ စ အတုလိယာ ဇိနဿ ဣဒ္ဓိ, ဉာဏပရိဘာဝိတော စ သမာဓိ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
ကောဏ္ဍညော ပဝရော ဗုဒ္ဓေါ, စန္ဒာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝ စေတိယော စိတ္တော, သတ္တ ယောဇနမုဿိတောတိ။
ကောဏ္ဍညဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဒုတိယော။
၅။ မင်္ဂလဗုဒ္ဓဝံသော
ကောဏ္ဍညဿ အပရေန, မင်္ဂလော နာမ နာယကော၊
တမံ လောကေ နိဟန္တွာန, ဓမ္မောက္ကမဘိဓာရယိ။
အတုလာသိ ပဘာ တဿ, ဇိနေဟညေဟိ ဥတ္တရိံ၊
စန္ဒသူရိယပဘံ ဟန္တွာ, ဒသသဟဿီ ဝိရောစတိ။
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ ပကာသေသိ, စတုရော သစ္စဝရုတ္တမေ၊
တေ တေ သစ္စရသံ ပီတွာ, ဝိနောဒေန္တိ မဟာတမံ။
ပတွာန ဗောဓိမတုလံ, ပဌမေ ဓမ္မဒေသနေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ဓမ္မာဘိသမယော အဟု။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၇။)သုရိန္ဒဒေဝဘဝနေ, ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မမဒေသယိ၊
တဒါ ကောဋိသဟဿာနံ [နဝကောဋိသဟဿာနံ (သီ။)], ဒုတိယော သမယော အဟု။
ယဒါ သုနန္ဒော စက္ကဝတ္တီ, သမ္ဗုဒ္ဓံ ဥပသင်္ကမိ၊
တဒါ အာဟနိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မဘေရိံ ဝရုတ္တမံ။
သုနန္ဒဿာနုစရာ ဇနတာ, တဒါသုံ နဝုတိကောဋိယော၊
သဗ္ဗေပိ တေ နိရဝသေသာ, အဟေသုံ ဧဟိ ဘိက္ခုကာ။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, မင်္ဂလဿ မဟေသိနော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
ဒုတိယော ကောဋိသတသဟဿာနံ, တတိယော နဝုတိကောဋိနံ၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, တဒါ အာသိ သမာဂမော။
အဟံ တေန သမယေန, သုရုစီ နာမ ဗြာဟ္မဏော၊
အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ။
တမဟံ ဥပသင်္ကမ္မ, သရဏံ ဂန္တွာန သတ္ထုနော၊
သမ္ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သံဃံ, ဂန္ဓမာလေန ပူဇယိံ၊
ပူဇေတွာ ဂန္ဓမာလေန, ဂဝပါနေန တပ္ပယိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, မင်္ဂလော ဒွိပဒုတ္တမော၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသ ပါရမိပူရိယာ။
တဒါ ပီတိမနုဗြူဟန္တော, သမ္ဗောဓိဝရပတ္တိယာ၊
ဗုဒ္ဓေ ဒတွာန မံ ဂေဟံ, ပဗ္ဗဇိံ တဿ သန္တိကေ။
သုတ္တန္တံ ဝိနယဉ္စာပိ, နဝင်္ဂံ သတ္ထုသာသနံ၊
သဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတွာ, သောဘယိံ ဇိနသာသနံ။
တတ္ထပ္ပမတ္တော ဝိဟရန္တော, ဗြဟ္မံ ဘာဝေတွ ဘာဝနံ၊
အဘိညာပါရမိံ ဂန္တွာ, ဗြဟ္မလောကမဂစ္ဆဟံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၈။)ဥတ္တရံ နာမ နဂရံ, ဥတ္တရော နာမ ခတ္တိယော၊
ဥတ္တရာ နာမ ဇနိကာ, မင်္ဂလဿ မဟေသိနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ယသဝါ သုစိမာ သိရီမာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
သမတိံသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ယသဝတီ နာမ နာရီ, သီဝလော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, အဿယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနအဋ္ဌမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, မင်္ဂလော နာမ နာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ဝနေ သိရီဝရုတ္တမေ။
သုဒေဝေါ ဓမ္မသေနော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ပါလိတော နာမုပဋ္ဌာကော, မင်္ဂလဿ မဟေသိနော။
သီဝလာ စ အသောကာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, နာဂရုက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။
နန္ဒော စေဝ ဝိသာခေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
အနုလာ စေဝ သုတနာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
အဋ္ဌာသီတိ ရတနာနိ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
တတော နိဒ္ဓါဝတီ ရံသီ, အနေကသတသဟဿိယော။
နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ယထာပိ သာဂရေ ဦမီ, န သက္ကာ တာ ဂဏေတုယေ၊
တထေဝ သာဝကာ တဿ, န သက္ကာ တေ ဂဏေတုယေ။
ယာဝ အဋ္ဌာသိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, မင်္ဂလော လောကနာယကော၊
န တဿ သာသနေ အတ္ထိ, သကိလေသမရဏံ [သံကိလေသမရဏံ (သီ။)] တဒါ။
ဓမ္မောက္ကံ ဓာရယိတွာန, သန္တာရေတွာ မဟာဇနံ၊
ဇလိတွာ ဓူမကေတူဝ, နိဗ္ဗုတော သော မဟာယသော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၂၉။)သင်္ခါရာနံ သဘာဝတ္ထံ, ဒဿယိတွာ သဒေဝကေ၊
ဇလိတွာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောဝ, သူရိယော အတ္ထင်္ဂတော ယထာ။
ဥယျာနေ ဝဿရေ နာမ, ဗုဒ္ဓေါ နိဗ္ဗာယိ မင်္ဂလော၊
တတ္ထေဝဿ ဇိနထူပေါ, တိံသယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
မင်္ဂလဿ ဘဂဝတော ဝံသော တတိယော။
၆။ သုမနဗုဒ္ဓဝံသော
မင်္ဂလဿ အပရေန, သုမနော နာမ နာယကော၊
သဗ္ဗဓမ္မေဟိ အသမော, သဗ္ဗသတ္တာနမုတ္တမော။
တဒါ အမတဘေရိံ သော, အာဟနီ မေခလေ ပုရေ၊
ဓမ္မသင်္ခသမာယုတ္တံ, နဝင်္ဂံ ဇိနသာသနံ။
နိဇ္ဇိနိတွာ ကိလေသေ သော, ပတွာ သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ၊
မာပေသိ နဂရံ သတ္ထာ, သဒ္ဓမ္မပုရဝရုတ္တမံ။
နိရန္တရံ အကုဋိလံ, ဥဇုံ ဝိပုလဝိတ္ထတံ၊
မာပေသိ သော မဟာဝီထိံ, သတိပဋ္ဌာနဝရုတ္တမံ။
ဖလေ စတ္တာရိ သာမညေ, စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ၊
ဆဠဘိညာဋ္ဌသမာပတ္တီ, ပသာရေသိ တတ္ထ ဝီထိယံ။
ယေ အပ္ပမတ္တာ အခိလာ, ဟိရိဝီရိယေဟုပါဂတာ၊
တေ တေ ဣမေ ဂုဏဝရေ, အာဒိယန္တိ ယထာ သုခံ။
ဧဝမေတေန ယောဂေန, ဥဒ္ဓရန္တော မဟာဇနံ၊
ဗောဓေသိ ပဌမံ သတ္ထာ, ကောဋိသတသဟဿိယော။
ယမှိ ကာလေ မဟာဝီရော, ဩဝဒီ တိတ္ထိယေ ဂဏေ၊
ကောဋိသဟဿာဘိသမိံသု [ကောဋိသတသဟဿာနိ (သျာ။ ကံ။), ကောဋိသတသဟဿာနံ (က။)], ဒုတိယေ ဓမ္မဒေသနေ။
ယဒါ ဒေဝါ မနုဿာ စ, သမဂ္ဂါ ဧကမာနသာ၊
နိရောဓပဉှံ ပုစ္ဆိံသု, သံသယဉ္စာပိ မာနသံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၀။)တဒါပိ ဓမ္မဒေသနေ, နိရောဓပရိဒီပနေ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, သုမနဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
ဝဿံဝုတ္ထဿ ဘဂဝတော, အဘိဃုဋ္ဌေ ပဝါရဏေ၊
ကောဋိသတသဟဿေဟိ, ပဝါရေသိ တထာဂတော။
တတောပရံ သန္နိပါတေ, ဝိမလေ ကဉ္စနပဗ္ဗတေ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
ယဒါ သက္ကော ဒေဝရာဇာ, ဗုဒ္ဓဒဿနုပါဂမိ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော။
အဟံ တေန သမယေန, နာဂရာဇာ မဟိဒ္ဓိကော၊
အတုလော နာမ နာမေန, ဥဿန္နကုသလသဉ္စယော။
တဒါဟံ နာဂဘာဝနာ, နိက္ခမိတွာ သဉာတိဘိ၊
နာဂါနံ ဒိဗ္ဗတုရိယေဟိ, သသံဃံ ဇိနမုပဋ္ဌဟိံ။
ကောဋိသတသဟဿာနံ, အန္နပါနေန တပ္ပယိံ၊
ပစ္စေကဒုဿယုဂံ ဒတွာ, သရဏံ တမုပါဂမိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, သုမနော လောကနာယကော၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
နဂရံ မေခလံ နာမ [မေခလံ နာမ နဂရံ (သီ။ သျာ။)], သုဒတ္တော နာမ ခတ္တိယော၊
သိရိမာ နာမ ဇနိကာ, သုမနဿ မဟေသိနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
စန္ဒော သုစန္ဒော ဝဋံသော စ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တေသဋ္ဌိသတသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝဋံသိကာ နာမ နာရီ, အနူပမော နာမ အတြဇော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၁။)နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနဒသမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, သုမနော လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မေခလေ ပုရမုတ္တမေ။
သရဏော ဘာဝိတတ္တော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ဥဒေနော နာမုပဋ္ဌာကော, သုမနဿ မဟေသိနော။
သောဏာ စ ဥပသောဏာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အမိတယသော, နာဂမူလေ အဗုဇ္ဈထ။
ဝရုဏော စေဝ သရဏော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
စာလာ စ ဥပစာလာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
ဥစ္စတ္တနေန [ဥစ္စတရေန (က။)] သော ဗုဒ္ဓေါ, နဝုတိဟတ္ထမုဂ္ဂတော၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော, ဒသသဟဿီ ဝိရောစတိ။
နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
တာရဏီယေ တာရယိတွာ, ဗောဓနီယေ စ ဗောဓယိ၊
ပရိနိဗ္ဗာယိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဥဠုရာဇာဝ အတ္ထမိ။
တေ စ ခီဏာသဝါ ဘိက္ခူ, သော စ ဗုဒ္ဓေါ အသာဒိသော၊
အတုလပ္ပဘံ ဒဿယိတွာ, နိဗ္ဗုတာ ယေ မဟာယသာ။
တဉ္စ ဉာဏံ အတုလိယံ, တာနိ စ အတုလာနိ ရတနာနိ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
သုမနော ယသဓရော ဗုဒ္ဓေါ, အင်္ဂါရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝ တဿ ဇိနထူပေါ, စတုယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
သုမနဿ ဘဂဝတော ဝံသော စတုတ္ထော။
၇။ ရေဝတဗုဒ္ဓဝံသော
သုမနဿ အပရေန, ရေဝတော နာမ နာယကော၊
အနူပမော အသဒိသော, အတုလော ဥတ္တမော ဇိနော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၂။)သောပိ ဓမ္မံ ပကာသေသိ, ဗြဟ္မုနာ အဘိယာစိတော၊
ခန္ဓဓာတုဝဝတ္ထာနံ, အပ္ပဝတ္တံ ဘဝါဘဝေ။
တဿာဘိသမယာ တီဏိ, အဟေသုံ ဓမ္မဒေသနေ၊
ဂဏနာယ န ဝတ္တဗ္ဗော, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ယဒါ အရိန္ဒမံ ရာဇံ [ရာဇာနံ (က။)], ဝိနေသိ ရေဝတော မုနိ၊
တဒါ ကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
သတ္တာဟံ ပဋိသလ္လာနာ, ဝုဋ္ဌဟိတွာ နရာသဘော၊
ကောဋိသတံ နရမရူနံ, ဝိနေသိ ဥတ္တမေ ဖလေ။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ရေဝတဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သုဝိမုတ္တာန တာဒိနံ။
အတိက္ကန္တာ ဂဏနပထံ, ပဌမံ ယေ သမာဂတာ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
ယောပိ [ယော သော (သျာ။ ကံ။ က။)] ပညာယ အသမော, တဿ စက္ကာနုဝတ္တကော၊
သော တဒါ ဗျာဓိတော အာသိ, ပတ္တော ဇီဝိတသံသယံ။
တဿ ဂိလာနပုစ္ဆာယ, ယေ တဒါ ဥပဂတာ မုနီ၊
ကောဋိသဟဿာ အရဟန္တော, တတိယော အာသိ သမာဂမော။
အဟံ တေန သမယေန, အတိဒေဝေါ နာမ ဗြာဟ္မဏော၊
ဥပဂန္တွာ ရေဝတံ ဗုဒ္ဓံ, သရဏံ တဿ ဂဉ္ဆဟံ။
တဿ သီလံ သမာဓိဉ္စ, ပညာဂုဏမနုတ္တမံ၊
ထောမယိတွာ ယထာထာမံ, ဥတ္တရီယမဒါသဟံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, ရေဝတော လောကနာယကော၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
တဒါပိ တံ ဗုဒ္ဓဓမ္မံ, သရိတွာ အနုဗြူဟယိံ၊
အာဟရိဿာမိ တံ ဓမ္မံ, ယံ မယှံ အဘိပတ္ထိတံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၃။)နဂရံ သုဓညဝတီ နာမ [သုဓမ္မကံ နာမ (သီ။), သုဓညကံ နာမ (သျာ။)], ဝိပုလော နာမ ခတ္တိယော၊
ဝိပုလာ နာမ ဇနိကာ, ရေဝတဿ မဟေသိနော။
ဆ စ ဝဿသဟဿာနိ [ဆဗ္ဗဿသဟဿာနိ (သီ။ သျာ။)], အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
သုဒဿနော ရတနဂ္ဃိ, အာဝေဠော စ ဝိဘူသိတော၊
ပုညကမ္မာဘိနိဗ္ဗတ္တာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တေတ္တိံသ စ သဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သုဒဿနာ နာမ နာရီ, ဝရုဏော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ရထယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနသတ္တမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ရေဝတော လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ဝရုဏာရာမေ သိရီဃရေ။
ဝရုဏော ဗြဟ္မဒေဝေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သမ္ဘဝေါ နာမုပဋ္ဌာကော, ရေဝတဿ မဟေသိနော။
ဘဒ္ဒါ စေဝ သုဘဒ္ဒါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, နာဂမူလေ အဗုဇ္ဈထ။
ပဒုမော ကုဉ္ဇရော စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ၊
သိရီမာ စေဝ ယသဝတီ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
ဥစ္စတ္တနေန သော ဗုဒ္ဓေါ, အသီတိဟတ္ထမုဂ္ဂတော၊
ဩဘာသေတိ ဒိသာ သဗ္ဗာ, ဣန္ဒကေတုဝ ဥဂ္ဂတော။
တဿ သရီရေ နိဗ္ဗတ္တာ, ပဘာမာလာ အနုတ္တရာ၊
ဒိဝါ ဝါ ယဒိ ဝါ ရတ္တိံ, သမန္တာ ဖရတိ ယောဇနံ။
သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဒဿယိတွာ ဗုဒ္ဓဗလံ, အမတံ လောကေ ပကာသယံ၊
နိဗ္ဗာယိ အနုပါဒါနော, ယထဂ္ဂုပါဒါနသင်္ခယာ။
သော စ ကာယော ရတနနိဘော, သော စ ဓမ္မော အသာဒိသော၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၄။)ရေဝတော ယသဓရော ဗုဒ္ဓေါ, နိဗ္ဗုတော သော မဟာပုရေ၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
ရေဝတဿ ဘဂဝတော ဝံသော ပဉ္စမော။
၈။ သောဘိတဗုဒ္ဓဝံသော
ရေဝတဿ အပရေန, သောဘိတော နာမ နာယကော၊
သမာဟိတော သန္တစိတ္တော, အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။
သော ဇိနော သကဂေဟမှိ, မာနသံ ဝိနိဝတ္တယိ၊
ပတွာန ကေဝလံ ဗောဓိံ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ။
ယာဝ ဟေဋ္ဌာ အဝီစိတော, ဘဝဂ္ဂါ စာပိ ဥဒ္ဓတော၊
ဧတ္ထန္တရေ ဧကပရိသာ, အဟောသိ ဓမ္မဒေသနေ။
တာယ ပရိသာယ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ၊
ဂဏနာယ န ဝတ္တဗ္ဗော, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
တတော ပရမ္ပိ ဒေသေန္တေ, မရူနဉ္စ သမာဂမေ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ပုနာပရံ ရာဇပုတ္တော, ဇယသေနော နာမ ခတ္တိယော၊
အာရာမံ ရောပယိတွာန, ဗုဒ္ဓေ နိယျာဒယီ တဒါ။
တဿ ယာဂံ ပကိတ္တေန္တော, ဓမ္မံ ဒေသေသိ စက္ခုမာ၊
တဒါ ကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, သောဘိတဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
ဥဂ္ဂတော နာမ သော ရာဇာ, ဒါနံ ဒေတိ နရုတ္တမေ၊
တမှိ ဒါနေ သမာဂဉ္ဆုံ, အရဟန္တာ [အရဟတံ (က။)] သတကောဋိယော။
ပုနာပရံ ပုရဂဏော [ပုဂဂဏော (က။)], ဒေတိ ဒါနံ နရုတ္တမေ၊
တဒါ နဝုတိကောဋီနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၅။)ဒေဝလောကေ ဝသိတွာန, ယဒါ ဩရောဟတီ ဇိနော၊
တဒါ အသီတိကောဋီနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော။
အဟံ တေန သမယေန, သုဇာတော နာမ ဗြာဟ္မဏော၊
တဒါ သသာဝကံ ဗုဒ္ဓံ, အန္နပါနေန တပ္ပယိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, သောဘိတော လောကနာယကော၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဟဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊
တမေဝတ္ထမနုပ္ပတ္တိယာ, ဥဂ္ဂံ ဓိတိမကာသဟံ။
သုဓမ္မံ နာမ နဂရံ, သုဓမ္မော နာမ ခတ္တိယော၊
သုဓမ္မာ နာမ ဇနိကာ, သောဘိတဿ မဟေသိနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ကုမုဒေါ နာဠိနော ပဒုမော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
သတ္တတိံသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
မဏိလာ [မခိလာ (အဋ္ဌ။), သမင်္ဂီ (သီ။), မကိလာ (သျာ။ ကံ။)] နာမ သာ နာရီ, သီဟော နာမာသိ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ပါသာဒေနာဘိနိက္ခမိ၊
သတ္တာဟံ ပဓာနစာရံ, စရိတွာ ပုရိသုတ္တမော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, သောဘိတော လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, သုဓမ္မုယျာနမုတ္တမေ။
အသမော စ သုနေတ္တော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
အနောမော နာမုပဋ္ဌာကော, သောဘိတဿ မဟေသိနော။
နကုလာ စ သုဇာတာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗုဇ္ဈမာနော စ သော ဗုဒ္ဓေါ, နာဂမူလေ အဗုဇ္ဈထ။
ရမ္မော စေဝ သုဒတ္တော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
နကုလာ စေဝ စိတ္တာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
အဋ္ဌပဏ္ဏာသရတနံ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
ဩဘာသေတိ ဒိသာ သဗ္ဗာ, သတရံသီဝ ဥဂ္ဂတော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၆။)ယထာ သုဖုလ္လံ ပဝနံ, နာနာဂန္ဓေဟိ ဓူပိတံ၊
တထေဝ တဿ ပါဝစနံ, သီလဂန္ဓေဟိ ဓူပိတံ။
ယထာပိ သာဂရော နာမ, ဒဿနေန အတပ္ပိယော၊
တထေဝ တဿ ပါဝစနံ, သဝဏေန အတပ္ပိယံ။
နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဩဝါဒံ အနုသိဋ္ဌိဉ္စ, ဒတွာန သေသကေ ဇနေ၊
ဟုတာသနောဝ တာပေတွာ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
သော စ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, တေပိ သာဝကာ ဗလပ္ပတ္တာ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
သောဘိတော ဝရသမ္ဗုဒ္ဓေါ, သီဟာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
သောဘိတဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဆဋ္ဌော။
၉။ အနောမဒဿီဗုဒ္ဓဝံသော
သောဘိတဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
အနောမဒဿီ အမိတယသော, တေဇဿီ ဒုရတိက္ကမော။
သော ဆေတွာ ဗန္ဓနံ သဗ္ဗံ, ဝိဒ္ဓံသေတွာ တယော ဘဝေ၊
အနိဝတ္တိဂမနံ မဂ္ဂံ, ဒေသေသိ ဒေဝမာနုသေ။
သာဂရောဝ အသင်္ခေါဘော, ပဗ္ဗတောဝ ဒုရာသဒေါ၊
အာကာသောဝ အနန္တော သော, သာလရာဇာဝ ဖုလ္လိတော။
ဒဿနေနပိ တံ ဗုဒ္ဓံ, တောသိတာ ဟောန္တိ ပါဏိနော၊
ဗျာဟရန္တံ ဂိရံ သုတွာ, အမတံ ပါပုဏန္တိ တေ။
ဓမ္မာဘိသမယော တဿ, ဣဒ္ဓေါ ဖီတော တဒါ အဟု၊
ကောဋိသတာနိ အဘိသမိံသု, ပဌမေ ဓမ္မဒေသနေ။
တတော ပရံ အဘိသမယေ, ဝဿန္တေ ဓမ္မဝုဋ္ဌိယော၊
အသီတိကောဋိယောဘိသမိံသု, ဒုတိယေ ဓမ္မဒေသနေ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၇။)တတောပရဉှိ ဝဿန္တေ, တပ္ပယန္တေ စ ပါဏိနံ၊
အဋ္ဌသတ္တတိကောဋီနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, တဿာပိ စ မဟေသိနော၊
အဘိညာဗလပ္ပတ္တာနံ, ပုပ္ဖိတာနံ ဝိမုတ္တိယာ။
အဋ္ဌသတသဟဿာနံ, သန္နိပါတော တဒါ အဟု၊
ပဟီနမဒမောဟာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
သတ္တသတသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော၊
အနင်္ဂဏာနံ ဝိရဇာနံ, ဥပသန္တာန တာဒိနံ။
ဆန္နံ သတသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
အဘိညာဗလပ္ပတ္တာနံ, နိဗ္ဗုတာနံ တပဿိနံ။
အဟံ တေန သမယေန, ယက္ခော အာသိံ မဟိဒ္ဓိကော၊
နေကာနံ ယက္ခကောဋီနံ, ဝသဝတ္တိမှိ ဣဿရော။
တဒါပိ တံ ဗုဒ္ဓဝရံ, ဥပဂန္တွာ မဟေသိနံ၊
အန္နပါနေန တပ္ပေသိံ, သသံဃံ လောကနာယကံ။
သောပိ မံ တဒါ ဗျာကာသိ, ဝိသုဒ္ဓနယနော မုနိ၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဟဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
နဂရံ စန္ဒဝတီ နာမ, ယသဝါ နာမ ခတ္တိယော၊
မာတာ ယသောဓရာ နာမ, အနောမဒဿိဿ သတ္ထုနော။
ဒသဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
သိရီ ဥပသိရီ ဝဍ္ဎော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တေဝီသတိသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သိရိမာ နာမ သာ နာရီ, ဥပဝါဏော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, သိဝိကာယာဘိနိက္ခမိ၊
အနူနဒသမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၈။)ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, အနောမဒဿီ မဟာမုနိ၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ဥယျာနေ သော သုဒဿနေ [သုဒဿနုယျာနမုတ္တမေ (သျာ။ ကံ။)]။
နိသဘော စ အနောမော စ [အသောကော စ (သီ။)], အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ဝရုဏော နာမုပဋ္ဌာကော, အနောမဒဿိဿ သတ္ထုနော။
သုန္ဒရီ စ သုမနာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, အဇ္ဇုနောတိ ပဝုစ္စတိ။
နန္ဒိဝဍ္ဎော သိရိဝဍ္ဎော, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ဥပ္ပလာ စေဝ ပဒုမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
အဋ္ဌပဏ္ဏာသရတနံ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
ပဘာ နိဒ္ဓါဝတီ တဿ, သတရံသီဝ ဥဂ္ဂတော။
ဝဿသတသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
သုပုပ္ဖိတံ ပါဝစနံ, အရဟန္တေဟိ တာဒိဟိ၊
ဝီတရာဂေဟိ ဝိမလေဟိ, သောဘိတ္ထ ဇိနသာသနံ။
သော စ သတ္ထာ အမိတယသော, ယုဂါနိ တာနိ အတုလိယာနိ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
အနောမဒဿီ ဇိနော သတ္ထာ, ဓမ္မာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ဇိနထူပေါ, ဥဗ္ဗေဓော ပဉ္စဝီသတီတိ။
အနောမဒဿိဿ ဘဂဝတော ဝံသော သတ္တမော။
၁၀။ ပဒုမဗုဒ္ဓဝံသ
အနောမဒဿိဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
ပဒုမော နာမ နာမေန, အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။
တဿာပိ အသမံ သီလံ, သမာဓိပိ အနန္တကော၊
အသင်္ခေယျံ ဉာဏဝရံ, ဝိမုတ္တိပိ အနူပမာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၃၉။)တဿာပိ အတုလတေဇဿ, ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနေ၊
အဘိသမယာ တယော အာသုံ, မဟာတမပဝါဟနာ။
ပဌမာဘိသမယေ ဗုဒ္ဓေါ, ကောဋိသတမဗောဓယိ၊
ဒုတိယာဘိသမယေ ဓီရော, နဝုတိကောဋိမဗောဓယိ။
ယဒါ စ ပဒုမော ဗုဒ္ဓေါ, ဩဝဒီ သကမတြဇံ၊
တဒါ အသီတိကောဋီနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ပဒုမဿ မဟေသိနော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
ကထိနတ္ထာရသမယေ, ဥပ္ပန္နေ ကထိနစီဝရေ၊
ဓမ္မသေနာပတိတ္ထာယ, ဘိက္ခူ သိဗ္ဗိံသု [ယာစိံသု (က။)] စီဝရံ။
တဒါ တေ ဝိမလာ ဘိက္ခူ, ဆဠဘိညာ မဟိဒ္ဓိကာ၊
တီဏိ သတသဟဿာနိ, သမိံသု အပရာဇိတာ။
ပုနာပရံ သော နရာသဘော [နရဝုသဘော (သျာ။ ကံ။)], ပဝနေ ဝါသံ ဥပါဂမိ၊
တဒါ သမာဂမော အာသိ, ဒွိန္နံ သတသဟဿိနံ။
အဟံ တေန သမယေန, သီဟော အာသိံ မိဂါဓိဘူ၊
ဝိဝေကမနုဗြူဟန္တံ, ပဝနေ အဒ္ဒသံ ဇိနံ။
ဝန္ဒိတွာ သိရသာ ပါဒေ, ကတွာန တံ ပဒက္ခိဏံ၊
တိက္ခတ္တုံ အဘိနာဒိတွာ, သတ္တာဟံ ဇိနမုပဋ္ဌဟံ။
သတ္တာဟံ ဝရသမာပတ္တိယာ, ဝုဋ္ဌဟိတွာ တထာဂတော၊
မနသာ စိန္တယိတွာန, ကောဋိဘိက္ခူ သမာနယိ။
တဒါပိ သော မဟာဝီရော, တေသံ မဇ္ဈေ ဝိယာကရိ၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
စမ္ပကံ နာမ နဂရံ, အသမော နာမ ခတ္တိယော၊
အသမာ နာမ ဇနိကာ, ပဒုမဿ မဟေသိနော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၀။)ဒသဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
နန္ဒာဝသုယသုတ္တရာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တေတ္တိံသ စ သဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဥတ္တရာ နာမ သာ နာရီ, ရမ္မော နာမာသိ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ရထယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနအဋ္ဌမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ပဒုမော လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ဓနဉ္စုယျာနမုတ္တမေ။
သာလော စ ဥပသာလော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ဝရုဏော နာမုပဋ္ဌာကော, ပဒုမဿ မဟေသိနော။
ရာဓာ စေဝ သုရာဓာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, မဟာသောဏောတိ ဝုစ္စတိ။
ဘိယျော စေဝ အသမော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ရုစီ စ နန္ဒရာမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
အဋ္ဌပဏ္ဏာသရတနံ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
ပဘာ နိဒ္ဓါဝတီ တဿ, အသမာ သဗ္ဗသော ဒိသာ။
စန္ဒပ္ပဘာ သူရိယပ္ပဘာ, ရတနဂ္ဂိမဏိပ္ပဘာ၊
သဗ္ဗာပိ တာ ဟတာ ဟောန္တိ, ပတွာ ဇိနပဘုတ္တမံ။
ဝဿသတသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ပရိပက္ကမာနသေ သတ္တေ, ဗောဓယိတွာ အသေသတော၊
သေသကေ အနုသာသိတွာ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ဥရဂေါဝ တစံ ဇိဏ္ဏံ, ဝဒ္ဓပတ္တံဝ ပါဒပေါ၊
ဇဟိတွာ သဗ္ဗသင်္ခါရေ, နိဗ္ဗုတော သော ယထာ သိခီ။
ပဒုမော ဇိနဝရော သတ္ထာ, ဓမ္မာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
ပဒုမဿ ဘဂဝတော ဝံသော အဋ္ဌမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၁။)၁၁။ နာရဒဗုဒ္ဓဝံသ
ပဒုမဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
နာရဒေါ နာမ နာမေန, အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။
သော ဗုဒ္ဓေါ စက္ကဝတ္တိဿ, ဇေဋ္ဌော ဒယိတဩရသော၊
အာမုက္ကမာလာဘရဏော, ဥယျာနံ ဥပသင်္ကမိ။
တတ္ထာသိ ရုက္ခော ယသဝိပုလော, အဘိရူပေါ ဗြဟာ သုစိ၊
တမဇ္ဈပတွာ ဥပနိသီဒိ, မဟာသောဏဿ ဟေဋ္ဌတော။
တတ္ထ ဉာဏဝရုပ္ပဇ္ဇိ, အနန္တံ ဝဇိရူပမံ၊
တေန ဝိစိနိ သင်္ခါရေ, ဥက္ကုဇ္ဇမဝကုဇ္ဇကံ [ကုဇ္ဇတံ (သျာ။ ကံ။)]။
တတ္ထ သဗ္ဗကိလေသာနိ, အသေသမဘိဝါဟယိ၊
ပါပုဏီ ကေဝလံ ဗောဓိံ, ဗုဒ္ဓဉာဏေ စ စုဒ္ဒသ။
ပါပုဏိတွာန သမ္ဗောဓိံ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
မဟာဒေါဏံ နာဂရာဇံ, ဝိနယန္တော မဟာမုနိ၊
ပါဋိဟေရံ တဒါကာသိ, ဒဿယန္တော သဒေဝကေ။
တဒါ ဒေဝမနုဿာနံ, တမှိ ဓမ္မပ္ပကာသနေ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနိ, တရိံသု သဗ္ဗသံသယံ။
ယမှိ ကာလေ မဟာဝီရော, ဩဝဒီ သကမတြဇံ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, နာရဒဿ မဟေသိနော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓဂုဏံ, သနိဒါနံ ပကာသယိ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနိ, သမိံသု ဝိမလာ တဒါ။
ယဒါ ဝေရောစနော နာဂေါ, ဒါနံ ဒဒါတိ သတ္ထုနော၊
တဒါ သမိံသု ဇိနပုတ္တာ, အသီတိသတသဟဿိယော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၂။)အဟံ တေန သမယေန, ဇဋိလော ဥဂ္ဂတာပနော၊
အန္တလိက္ခစရော အာသိံ, ပဉ္စာဘိညာသု ပါရဂူ။
တဒါပါဟံ အသမသမံ, သသံဃံ သပရိဇ္ဇနံ၊
အန္နပါနေန တပ္ပေတွာ, စန္ဒနေနာဘိပူဇယိံ။
သောပိ မံ တဒါ ဗျာကာသိ, နာရဒေါ လောကနာယကော၊
‘‘အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော ဟာသေတွ မာနသံ၊
အဓိဋ္ဌဟိံ ဝတံ ဥဂ္ဂံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
နဂရံ ဓညဝတီ နာမ, သုဒေဝေါ နာမ ခတ္တိယော၊
အနောမာ နာမ ဇနိကာ, နာရဒဿ မဟေသိနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ဇိတော ဝိဇိတာဘိရာမော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိစတ္တာရီသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝိဇိတသေနာ နာမ နာရီ, နန္ဒုတ္တရော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ပဒသာ ဂမနေန နိက္ခမိ၊
သတ္တာဟံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော [လောကနာယကော (သီ။ က။)]။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, နာရဒေါ လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ဓနဉ္စုယျာနမုတ္တမေ။
ဘဒ္ဒသာလော ဇိတမိတ္တော, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ဝါသေဋ္ဌော နာမုပဋ္ဌာကော, နာရဒဿ မဟေသိနော။
ဥတ္တရာ ဖဂ္ဂုနီ စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, မဟာသောဏောတိ ဝုစ္စတိ။
ဥဂ္ဂရိန္ဒော ဝသဘော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ဣန္ဒာဝရီ စ ဝဏ္ဍီ [ဥန္ဒီ (သီ။), ဂဏ္ဍီ (သျာ။ ကံ။)] စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၃။)အဋ္ဌာသီတိရတနာနိ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော, ဒသသဟဿီ ဝိရောစတိ။
တဿ ဗျာမပ္ပဘာ ကာယာ, နိဒ္ဓါဝတိ ဒိသောဒိသံ၊
နိရန္တရံ ဒိဝါရတ္တိံ, ယောဇနံ ဖရတေ သဒါ။
န ကေစိ တေန သမယေန, သမန္တာ ယောဇနေ ဇနာ၊
ဥက္ကာပဒီပေ ဥဇ္ဇာလေန္တိ, ဗုဒ္ဓရံသီဟိ ဩတ္ထဋာ။
နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ယထာ ဥဠူဟိ ဂဂနံ, ဝိစိတ္တံ ဥပသောဘတိ၊
တထေဝ သာသနံ တဿ, အရဟန္တေဟိ သောဘတိ။
သံသာရသောတံ တရဏာယ, သေသကေ ပဋိပန္နကေ၊
ဓမ္မသေတုံ ဒဠှံ ကတွာ, နိဗ္ဗုတော သော နရာသဘော။
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, တေပိ ခီဏာသဝါ အတုလတေဇာ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
နာရဒေါ ဇိနဝသဘော, နိဗ္ဗုတော သုဒဿနေ ပုရေ၊
တတ္ထေဝဿ ထူပဝရော, စတုယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
နာရဒဿ ဘဂဝတော ဝံသော နဝမော။
၁၂။ ပဒုမုတ္တရဗုဒ္ဓဝံသ
နာရဒဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
ပဒုမုတ္တရော နာမ ဇိနော, အက္ခောဘော သာဂရူပမော။
မဏ္ဍကပ္ပေါဝ သော အာသိ, ယမှိ ဗုဒ္ဓေါ အဇာယထ၊
ဥဿန္နကုသလာ ဇနတာ, တမှိ ကပ္ပေ အဇာယထ။
ပဒုမုတ္တရဿ ဘဂဝတော, ပဌမေ ဓမ္မဒေသနေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ဓမ္မာဘိသမယော အဟု။
တတော ပရမ္ပိ ဝဿန္တေ, တပ္ပယန္တေ စ ပါဏိနေ၊
သတ္တတိံသသတသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၄။)ယမှိ ကာလေ မဟာဝီရော, အာနန္ဒံ ဥပသင်္ကမိ၊
ပိတုသန္တိကံ ဥပဂန္တွာ, အာဟနီ အမတဒုန္ဒုဘိံ။
အာဟတေ အမတဘေရိမှိ, ဝဿန္တေ ဓမ္မဝုဋ္ဌိယာ၊
ပညာသသတသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
ဩဝါဒကော ဝိညာပကော, တာရကော သဗ္ဗပါဏိနံ၊
ဒေသနာကုသလော ဗုဒ္ဓေါ, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ပဒုမုတ္တရဿ သတ္ထုနော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, ဝသိ ဝေဘာရပဗ္ဗတေ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
ပုန စာရိကံ ပက္ကန္တေ, ဂါမနိဂမရဋ္ဌတော၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော။
အဟံ တေန သမယေန, ဇဋိလော နာမ ရဋ္ဌိကော၊
သမ္ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သံဃံ, သဘတ္တံ ဒုဿမဒါသဟံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, သံဃမဇ္ဈေ နိသီဒိယ၊
‘‘သတသဟဿိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌဟိံ၊
အကာသိံ ဥဂ္ဂဒဠှံ ဓိတိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
ဗျာဟတာ တိတ္ထိယာ သဗ္ဗေ, ဝိမနာ ဒုမ္မနာ တဒါ၊
န တေသံ ကေစိ ပရိစရန္တိ, ရဋ္ဌတော နိစ္ဆုဘန္တိ တေ။
သဗ္ဗေ တတ္ထ သမာဂန္တွာ, ဥပဂစ္ဆုံ ဗုဒ္ဓသန္တိကေ၊
တုဝံ နာထော မဟာဝီရ, သရဏံ ဟောဟိ စက္ခုမ။
အနုကမ္ပကော ကာရုဏိကော, ဟိတေသီ သဗ္ဗပါဏိနံ၊
သမ္ပတ္တေ တိတ္ထိယေ သဗ္ဗေ, ပဉ္စသီလေ ပတိဋ္ဌပိ။
ဧဝံ နိရာကုလံ အာသိ, သုညတံ တိတ္ထိယေဟိ တံ၊
ဝိစိတ္တံ အရဟန္တေဟိ, ဝသီဘူတေဟိ တာဒိဟိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၅။)နဂရံ ဟံသဝတီ နာမ, အာနန္ဒော နာမ ခတ္တိယော၊
သုဇာတာ နာမ ဇနိကာ, ပဒုမုတ္တရဿ သတ္ထုနော။
ဒသဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
နရဝါဟနော ယသော ဝသဝတ္တီ [နာရိဝါဟနော ယသဝတီ (သျာ။ ကံ။)], တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိစတ္တာရီသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝသုဒတ္တာ နာမ နာရီ, ဥတ္တမော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ပါသာဒေနာဘိနိက္ခမိ၊
သတ္တာဟံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ပဒုမုတ္တရော ဝိနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိထိလုယျာနမုတ္တမေ။
ဒေဝလော စ သုဇာတော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သုမနော နာမုပဋ္ဌာကော, ပဒုမုတ္တရဿ မဟေသိနော။
အမိတာ စ အသမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, သလလောတိ ပဝုစ္စတိ။
ဝိတိဏ္ဏော စေဝ [အမိတော စေဝ (သျာ။)] တိဿော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ဟဋ္ဌာ စေဝ ဝိစိတ္တာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
အဋ္ဌပဏ္ဏာသရတနံ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော, ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
ကုဋ္ဋာ ကဝါဋာ ဘိတ္တီ စ, ရုက္ခာ နဂသိလုစ္စယာ၊
န တဿာဝရဏံ အတ္ထိ, သမန္တာ ဒွါဒသယောဇနေ။
ဝဿသတသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
သန္တာရေတွာ ဗဟုဇနံ, ဆိန္ဒိတွာ သဗ္ဗသံသယံ၊
ဇလိတွာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောဝ နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ပဒုမုတ္တရော ဇိနော ဗုဒ္ဓေါ, နန္ဒာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ထူပဝရော, ဒွါဒသုဗ္ဗေဓယောဇနောတိ။
ပဒုမုတ္တရဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဒသမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၆။)၁၃။ သုမေဓဗုဒ္ဓဝံသ
ပဒုမုတ္တရဿ အပရေန, သုမေဓော နာမ နာယကော၊
ဒုရာသဒေါ ဥဂ္ဂတေဇော, သဗ္ဗလောကုတ္တမော မုနိ။
ပသန္နနေတ္တော သုမုခေါ, ဗြဟာ ဥဇု ပတာပဝါ၊
ဟိတေသီ သဗ္ဗသတ္တာနံ, ဗဟူ မောစေသိ ဗန္ဓနာ။
ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ ပါပုဏိတွာ, ကေဝလံ ဗောဓိမုတ္တမံ၊
သုဒဿနမှိ နဂရေ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ။
တဿာပိ အဘိသမယာ တီဏိ, အဟေသုံ ဓမ္မဒေသနေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ပုနာပရံ ကုမ္ဘကဏ္ဏံ, ယက္ခံ သော ဒမယီ ဇိနော၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ပုနာပရံ အမိတယသော, စတုသစ္စံ ပကာသယိ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, သုမေဓဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
သုဒဿနံ နာမ နဂရံ, ဥပဂဉ္ဆိ ဇိနော ယဒါ၊
တဒါ ခီဏာသဝါ ဘိက္ခူ, သမိံသု သတကောဋိယော။
ပုနာပရံ ဒေဝကူဋေ, ဘိက္ခူနံ ကထိနတ္ထတေ၊
တဒါ နဝုတိကောဋီနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
ပုနာပရံ ဒသဗလော, ယဒါ စရတိ စာရိကံ၊
တဒါ အသီတိကောဋီနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော။
အဟံ တေန သမယေန, ဥတ္တရော နာမ မာဏဝေါ၊
အသီတိကောဋိယော မယှံ, ဃရေ သန္နိစိတံ ဓနံ။
ကေဝလံ သဗ္ဗံ ဒတွာန, သသံဃေ လောကနာယကေ၊
သရဏံ တဿုပဂဉ္ဆိံ, ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စာဘိရောစယိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, ကရောန္တော အနုမောဒနံ၊
‘‘တိံသကပ္ပသဟဿမှိ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၇။)‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
သုတ္တန္တံ ဝိနယဉ္စာပိ, နဝင်္ဂံ သတ္ထုသာသနံ၊
သဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတွာန, သောဘယိံ ဇိနသာသနံ။
တတ္ထပ္ပမတ္တော ဝိဟရန္တော, နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင်္ကမေ၊
အဘိညာသု ပါရမိံ ဂန္တွာ, ဗြဟ္မလောကမဂဉ္ဆဟံ။
သုဒဿနံ နာမ နဂရံ, သုဒတ္တော နာမ ခတ္တိယော၊
သုဒတ္တာ နာမ ဇနိကာ, သုမေဓဿ မဟေသိနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
သုစန္ဒကဉ္စနသိရိဝဍ္ဎာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိသောဠသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သုမနာ နာမ သာ နာရီ, ပုနဗ္ဗသု နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနကံ အဍ္ဎမာသံ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, သုမေဓော လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, သုဒဿနုယျာနမုတ္တမေ။
သရဏော သဗ္ဗကာမော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သာဂရော နာမုပဋ္ဌာကော, သုမေဓဿ မဟေသိနော။
ရာမာ စေဝ သုရာမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, မဟာနီပေါတိ ဝုစ္စတိ။
ဥရုဝေလာ ယသဝါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ယသောဓရာ သိရိမာ စ [ယသာ နာမ သိရိမာ စ (သျာ။ ကံ။)], အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
အဋ္ဌာသီတိရတနာနိ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
ဩဘာသေတိ ဒိသာ သဗ္ဗာ, စန္ဒော တာရဂဏေ ယထာ။
စက္ကဝတ္တိမဏီ နာမ, ယထာ တပတိ ယောဇနံ၊
တထေဝ တဿ ရတနံ, သမန္တာ ဖရတိ ယောဇနံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၈။)နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
တေဝိဇ္ဇဆဠဘိညေဟိ, ဗလပ္ပတ္တေဟိ တာဒိဟိ၊
သမာကုလမိဒံ အာသိ, အရဟန္တေဟိ သာဓုဟိ။
တေပိ သဗ္ဗေ အမိတယသာ, ဝိပ္ပမုတ္တာ နိရူပဓီ၊
ဉာဏာလောကံ ဒဿယိတွာ, နိဗ္ဗုတာ တေ မဟာယသာ။
သုမေဓော ဇိနဝရော ဗုဒ္ဓေါ, မေဓာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
သုမေဓဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဧကာဒသမော။
၁၄။ သုဇာတဗုဒ္ဓဝံသ
တတ္ထေဝ မဏ္ဍကပ္ပမှိ, သုဇာတော နာမ နာယကော၊
သီဟဟနုသဘက္ခန္ဓော, အပ္ပမေယျော ဒုရာသဒေါ။
စန္ဒောဝ ဝိမလော သုဒ္ဓေါ, သတရံသီဝ ပတာပဝါ၊
ဧဝံ သောဘတိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဇလန္တော သိရိယာ သဒါ။
ပါပုဏိတွာန သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ကေဝလံ ဗောဓိမုတ္တမံ၊
သုမင်္ဂလမှိ နဂရေ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ။
ဒေသေန္တေ [ဒေသေန္တော (သျာ။ ကံ။)] ပဝရံ ဓမ္မံ, သုဇာတေ လောကနာယကေ [သုဇာတော လောကနာယကော (သျာ။ ကံ။)]၊
အသီတိကောဋီ အဘိသမိံသု, ပဌမေ ဓမ္မဒေသနေ။
ယဒါ သုဇာတော အမိတယသော, ဒေဝေ ဝဿံ ဥပါဂမိ၊
သတ္တတိံသသတသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ယဒါ သုဇာတော အသမသမော, ဥပဂစ္ဆိ ပိတုသန္တိကံ၊
သဋ္ဌိသတသဟဿာနံ [သတ္တတိံသသဟဿာနံ (သီ။)], တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, သုဇာတဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၄၉။)အဘိညာဗလပ္ပတ္တာနံ, အပ္ပတ္တာနံ ဘဝါဘဝေ၊
သဋ္ဌိသတသဟဿာနိ, ပဌမံ သန္နိပတိံသု တေ။
ပုနာပရံ သန္နိပါတေ, တိဒိဝေါရောဟဏေ ဇိနေ၊
ပညာသသတသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
ဥပသင်္ကမန္တော နရာသဘံ, တဿ ယော အဂ္ဂသာဝကော၊
စတူဟိ သတသဟဿေဟိ, သမ္ဗုဒ္ဓံ ဥပသင်္ကမိ။
အဟံ တေန သမယေန, စတုဒီပမှိ ဣဿရော၊
အန္တလိက္ခစရော အာသိံ, စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလော။
လောကေ အစ္ဆရိယံ ဒိသွာ, အဗ္ဘုတံ လောမဟံသနံ၊
ဥပဂန္တွာန ဝန္ဒိံ သော, သုဇာတံ လောကနာယကံ။
စတုဒီပေ မဟာရဇ္ဇံ, ရတနေ သတ္တ ဥတ္တမေ၊
ဗုဒ္ဓေ နိယျာဒယိတွာန, ပဗ္ဗဇိံ တဿ သန္တိကေ။
အာရာမိကာ ဇနပဒေ, ဥဋ္ဌာနံ ပဋိပိဏ္ဍိယ၊
ဥပနေန္တိ ဘိက္ခုသံဃဿ, ပစ္စယံ သယနာသနံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ [တဒါ (သျာ။ ကံ။)] ဗျာကာသိ, ဒသသဟဿိမှိ ဣဿရော၊
‘‘တိံသကပ္ပသဟဿမှိ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော ဟာသံ ဇနေသဟံ၊
အဓိဋ္ဌဟိံ ဝတံ ဥဂ္ဂံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
သုတ္တန္တံ ဝိနယဉ္စာပိ, နဝင်္ဂံ သတ္ထုသာသနံ၊
သဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတွာန, သောဘယိံ ဇိနသာသနံ။
တတ္ထပ္ပမတ္တော ဝိဟရန္တော, ဗြဟ္မံ ဘာဝေတွ ဘာဝနံ၊
အဘိညာပါရမိံ ဂန္တွာ, ဗြဟ္မလောကမဂဉ္ဆဟံ။
သုမင်္ဂလံ နာမ နဂရံ, ဥဂ္ဂတော နာမ ခတ္တိယော၊
မာတာ ပဘာဝတီ နာမ, သုဇာတဿ မဟေသိနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
သိရီ ဥပသိရီ နန္ဒော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၀။)တေဝီသတိသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သိရိနန္ဒာ နာမ နာရီ, ဥပသေနော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, အဿယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနနဝမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, သုဇာတော လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, သုမင်္ဂလုယျာနမုတ္တမေ။
သုဒဿနော သုဒေဝေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
နာရဒေါ နာမုပဋ္ဌာကော, သုဇာတဿ မဟေသိနော။
နာဂါ စ နာဂသမာလာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, မဟာဝေဠူတိ ဝုစ္စတိ။
သော စ ရုက္ခော ဃနက္ခန္ဓော [ဃနရုစိရော (သီ။ က။)], အစ္ဆိဒ္ဒေါ ဟောတိ ပတ္တိကော၊
ဥဇု ဝံသော ဗြဟာ ဟောတိ, ဒဿနီယော မနောရမော။
ဧကက္ခန္ဓော ပဝဍ္ဎိတွာ, တတော သာခါ ပဘိဇ္ဇတိ၊
ယထာ သုဗဒ္ဓေါ မောရဟတ္ထော, ဧဝံ သောဘတိ သော ဒုမော။
န တဿ ကဏ္ဋကာ ဟောန္တိ, နာပိ ဆိဒ္ဒံ မဟာ အဟု၊
ဝိတ္ထိဏ္ဏသာခေါ အဝိရလော, သန္ဒစ္ဆာယော မနောရမော။
သုဒတ္တော စေဝ စိတ္တော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
သုဘဒ္ဒါ စ ပဒုမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
ပညာသရတနော အာသိ, ဥစ္စတ္တနေန သော ဇိနော၊
သဗ္ဗာကာရဝရူပေတော, သဗ္ဗဂုဏမုပါဂတော။
တဿ ပဘာ အသမသမာ, နိဒ္ဓါဝတိ သမန္တတော၊
အပ္ပမာဏော အတုလိယော, ဩပမ္မေဟိ အနူပမော။
နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ယထာပိ သာဂရေ ဦမီ, ဂဂနေ တာရကာ ယထာ၊
ဧဝံ တဒါ ပါဝစနံ, အရဟန္တေဟိ စိတ္တိတံ [စိတ္တကံ (သျာ။ ကံ။)]။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၁။)သော စ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, ဂုဏာနိ စ တာနိ အတုလိယာနိ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
သုဇာတော ဇိနဝရော ဗုဒ္ဓေါ, သိလာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝ တဿ စေတိယော [တတ္ထေဝ စေတိယော သတ္ထု (သျာ။ ကံ။)], တီဏိဂါဝုတမုဂ္ဂတောတိ။
သုဇာတဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဒွါဒသမော။
၁၅။ ပိယဒဿီဗုဒ္ဓဝံသ
သုဇာတဿ အပရေန, သယမ္ဘူ လောကနာယကော၊
ဒုရာသဒေါ အသမသမော, ပိယဒဿီ မဟာယသော။
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အမိတယသော, အာဒိစ္စောဝ ဝိရောစတိ၊
သဗ္ဗံ တမံ နိဟန္တွာန, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ။
တဿာပိ အတုလတေဇဿ, အဟေသုံ အဘိသမယာ တယော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
သုဒဿနော ဒေဝရာဇာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိမရောစယိ၊
တဿ ဒိဋ္ဌိံ ဝိနောဒေန္တော, သတ္ထာ ဓမ္မမဒေသယိ။
ဇနသန္နိပါတော အတုလော, မဟာသန္နိပတီ တဒါ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ယဒါ ဒေါဏမုခံ ဟတ္ထိံ, ဝိနေသိ နရသာရထိ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, တဿာပိ ပိယဒဿိနော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
တတော ပရံ နဝုတိကောဋီ, သမိံသု ဧကတော မုနီ၊
တတိယေ သန္နိပါတမှိ, အသီတိကောဋိယော အဟူ။
အဟံ တေန သမယေန, ကဿပေါ နာမ ဗြာဟ္မဏော [မာနဝေါ (သျာ။ ကံ။)]၊
အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၂။)တဿ ဓမ္မံ သုဏိတွာန, ပသာဒံ ဇနယိံ အဟံ၊
ကောဋိသတသဟဿေဟိ, သံဃာရာမံ အမာပယိံ။
တဿ ဒတွာန အာရာမံ, ဟဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊
သရဏေ ပဉ္စ သီလေ စ [သရဏံ ပဉ္စသီလဉ္စ (သီ။)], ဒဠှံ ကတွာ သမာဒိယိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, သံဃမဇ္ဈေ နိသီဒိယ၊
‘‘အဋ္ဌာရသေ ကပ္ပသတေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
သုဓညံ နာမ နဂရံ, သုဒတ္တော နာမ ခတ္တိယော၊
စန္ဒာ နာမာသိ ဇနိကာ, ပိယဒဿိဿ သတ္ထုနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
သုနိမ္မလဝိမလဂိရိဂုဟာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တေတ္တိံသသဟဿာနိ စ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝိမလာ နာမ နာရီ စ, ကဉ္စနာဝေဠော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ရထယာနေန နိက္ခမိ၊
ဆမာသံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ပိယဒဿီ မဟာမုနိ၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ဥသဘုယျာနေ မနောရမေ။
ပါလိတော သဗ္ဗဒဿီ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သောဘိတော နာမုပဋ္ဌာကော, ပိယဒဿိဿ သတ္ထုနော။
သုဇာတာ ဓမ္မဒိန္နာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, ကကုဓောတိ ပဝုစ္စတိ။
သန္ဓကော ဓမ္မကော စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ဝိသာခါ ဓမ္မဒိန္နာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၃။)သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အမိတယသော, ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏော၊
အသီတိဟတ္ထမုဗ္ဗေဓော, သာလရာဇာဝ ဒိဿတိ။
အဂ္ဂိစန္ဒသူရိယာနံ, နတ္ထိ တာဒိသိကာ ပဘာ၊
ယထာ အဟု ပဘာ တဿ, အသမဿ မဟေသိနော။
တဿာပိ ဒေဝဒေဝဿ, အာယု တာဝတကံ အဟု၊
နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, လောကေ အဋ္ဌာသိ စက္ခုမာ။
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, ယုဂါနိပိ တာနိ အတုလိယာနိ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
ပိယဒဿီ မုနိဝရော, အဿတ္ထာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ဇိနထူပေါ, တီဏိယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
ပိယဒဿိဿ ဘဂဝတော ဝံသော တေရသမော။
၁၆။ အတ္ထဒဿီဗုဒ္ဓဝံသ
တတ္ထေဝ မဏ္ဍကပ္ပမှိ, အတ္ထဒဿီ မဟာယသော၊
မဟာတမံ နိဟန္တွာန, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ၊
အမတေန တပ္ပယီ လောကံ, ဒသသဟဿိသဒေဝကံ။
တဿာပိ လောကနာထဿ, အဟေသုံ အဘိသမယာ တယော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ အတ္ထဒဿီ, စရတေ ဒေဝစာရိကံ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ပုနာပရံ ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ, ဒေသေသိ ပိတုသန္တိကေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, တဿာပိ စ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
အဋ္ဌနဝုတိသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
အဋ္ဌာသီတိသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၄။)အဋ္ဌသတ္တတိသတသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
အနုပါဒါ ဝိမုတ္တာနံ, ဝိမလာနံ မဟေသိနံ။
အဟံ တေန သမယေန, ဇဋိလော ဥဂ္ဂတာပနော၊
သုသီမော နာမ နာမေန, မဟိယာ သေဋ္ဌသမ္မတော။
ဒိဗ္ဗံ မန္ဒာရဝံ ပုပ္ဖံ, ပဒုမံ ပါရိဆတ္တကံ၊
ဒေဝလောကာဟရိတွာန, သမ္ဗုဒ္ဓမဘိပူဇယိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, အတ္ထဒဿီ မဟာမုနိ၊
‘‘အဋ္ဌာရသေ ကပ္ပသတေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဟဋ္ဌော [တုဋ္ဌော (သျာ။ ကံ။)] သံဝိဂ္ဂမာနသော၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
သောဘဏံ နာမ နဂရံ, သာဂရော နာမ ခတ္တိယော၊
သုဒဿနာ နာမ ဇနိကာ, အတ္ထဒဿိဿ သတ္ထုနော။
ဒသဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
အမရဂိရိ သုဂိရိ ဝါဟနာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တေတ္တိံသဉ္စ သဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝိသာခါ နာမ နာရီ စ, သေလော နာမာသိ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, အဿယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနအဋ္ဌမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, အတ္ထဒဿီ မဟာယသော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, အနောမုယျာနေ နရာသဘော။
သန္တော စ ဥပသန္တော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
အဘယော နာမုပဋ္ဌာကော, အတ္ထဒဿိဿ သတ္ထုနော။
ဓမ္မာ စေဝ သုဓမ္မာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, စမ္ပကောတိ ပဝုစ္စတိ။
နကုလော စ နိသဘော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
မကိလာ စ သုနန္ဒာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၅။)သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, အသီတိဟတ္ထမုဂ္ဂတော၊
သောဘတေ သာလရာဇာဝ, ဥဠုရာဇာဝ ပူရိတော။
တဿ ပါကတိကာ ရံသီ, အနေကသတကောဋိယော၊
ဥဒ္ဓံ အဓော ဒသ ဒိသာ, ဖရန္တိ ယောဇနံ သဒါ။
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ နရာသဘော, သဗ္ဗသတ္တုတ္တမော မုနိ၊
ဝဿသတသဟဿာနိ, လောကေ အဋ္ဌာသိ စက္ခုမာ။
အတုလံ ဒဿေတွာ ဩဘာသံ, ဝိရောစေတွာ သဒေဝကေ [အတုလံ ဒဿယိတွာန, ဩဘာသေတွာ သဒေဝကေ (သီ။ က။)]၊
သောပိ အနိစ္စတံ ပတ္တော, ယထဂ္ဂုပါဒါနသင်္ခယာ။
အတ္ထဒဿီ ဇိနဝရော, အနောမာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
အတ္ထဒဿိဿ ဘဂဝတော ဝံသော စုဒ္ဒသမော။
၁၇။ ဓမ္မဒဿီဗုဒ္ဓဝံသ
တတ္ထေဝ မဏ္ဍကပ္ပမှိ, ဓမ္မဒဿီ မဟာယသော၊
တမန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ, အတိရောစတိ သဒေဝကေ။
တဿာပိ အတုလတေဇဿ, ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မဒဿီ, ဝိနေသိ သဉ္ဇယံ ဣသိံ၊
တဒါ နဝုတိကောဋီနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ယဒါ သက္ကော ဥပါဂဉ္ဆိ, သပရိသော ဝိနာယကံ၊
တဒါ အသီတိကောဋီနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
တဿာပိ ဒေဝဒေဝဿ, သန္နိပါတာ တယော အဟုံ [အာသုံ (သီ။ သျာ။)]၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မဒဿီ, သရဏေ ဝဿံ ဥပါဂမိ၊
တဒါ ကောဋိသတသဟဿာနံ [ကောဋိသဟဿာနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။)], ပဌမော အာသိ သမာဂမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၆။)ပုနာပရံ ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ, ဒေဝတော ဧတိ မာနုသံ၊
တဒါပိ သတကောဋီနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
ပုနာပရံ ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ, ပကာသေသိ ဓုတေ ဂုဏေ၊
တဒါ အသီတိကောဋီနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော။
အဟံ တေန သမယေန, သက္ကော အာသိံ ပုရိန္ဒဒေါ၊
ဒိဗ္ဗေန ဂန္ဓမာလေန, တုရိယေနာဘိပူဇယိံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, ဒေဝမဇ္ဈေ နိသီဒိယ၊
‘‘အဋ္ဌာရသေ ကပ္ပသတေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
သရဏံ နာမ နဂရံ, သရဏော နာမ ခတ္တိယော၊
သုနန္ဒာ နာမ ဇနိကာ, ဓမ္မဒဿိဿ သတ္ထုနော။
အဋ္ဌဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
အရဇော ဝိရဇော သုဒဿနော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိစတ္တာရီသသဟဿာနိ [စတ္တာလီသသဟဿာနိ (သျာ။ ကံ။)], နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဝိစိကောဠိ နာမ နာရီ, အတြဇော ပုညဝဍ္ဎနော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ပါသာဒေနာဘိနိက္ခမိ၊
သတ္တာဟံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ဓမ္မဒဿီ နရာသဘော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
ပဒုမော ဖုဿဒေဝေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သုနေတ္တော [သုဒတ္တော (သျာ။ ကံ။)] နာမုပဋ္ဌာကော, ဓမ္မဒဿိဿ သတ္ထုနော။
ခေမာ စ သစ္စနာမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, ဗိမ္ဗိဇာလောတိ ဝုစ္စတိ။
သုဘဒ္ဒေါ ကဋိဿဟော စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
သာဠိယာ [သာလိသာ (သျာ။ ကံ။)] စ ကဠိယာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၇။)သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, အသီတိဟတ္ထမုဂ္ဂတော၊
အတိရောစတိ တေဇေန, ဒသသဟဿိမှိ ဓာတုယာ။
သုဖုလ္လော သာလရာဇာဝ, ဝိဇ္ဇူဝ ဂဂနေ ယထာ၊
မဇ္ဈနှိကေဝ သူရိယော, ဧဝံ သော ဥပသောဘထ။
တဿာပိ အတုလတေဇဿ, သမကံ အာသိ ဇီဝိတံ၊
ဝဿသတသဟဿာနိ, လောကေ အဋ္ဌာသိ စက္ခုမာ။
ဩဘာသံ ဒဿယိတွာန, ဝိမလံ ကတွာန သာသနံ၊
စဝိ စန္ဒောဝ ဂဂနေ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ဓမ္မဒဿီ မဟာဝီရော, သာလာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ထူပဝရော, တီဏိယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
ဓမ္မဒဿိဿ ဘဂဝတော ဝံသော ပန္နရသမော။
၁၈။ သိဒ္ဓတ္ထဗုဒ္ဓဝံသ
ဓမ္မဒဿိဿ အပရေန, သိဒ္ဓတ္ထော နာမ နာယကော၊
နိဟနိတွာ တမံ သဗ္ဗံ, သူရိယော အဗ္ဘုဂ္ဂတော ယထာ။
သောပိ ပတွာန သမ္ဗောဓိံ, သန္တာရေန္တော သဒေဝကံ၊
အဘိဝဿိ ဓမ္မမေဃေန, နိဗ္ဗာပေန္တော သဒေဝကံ။
တဿာပိ အတုလတေဇဿ, အဟေသုံ အဘိသမယာ တယော၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ပုနာပရံ ဘီမရထေ [ဟိမရဋ္ဌေ (က။)], ယဒါ အာဟနိ ဒုန္ဒုဘိံ၊
တဒါ နဝုတိကောဋီနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မံ ဒေသေသိ, ဝေဘာရေ သော ပုရုတ္တမေ၊
တဒါ နဝုတိကောဋီနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, တသ္မိမ္ပိ ဒွိပဒုတ္တမေ၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၈။)ကောဋိသတာနံ နဝုတီနံ [နဝုတိယာ (သျာ။ ကံ။)], အသီတိယာပိ စ ကောဋိနံ၊
ဧတေ အာသုံ တယော ဌာနာ, ဝိမလာနံ သမာဂမေ။
အဟံ တေန သမယေန, မင်္ဂလော နာမ တာပသော၊
ဥဂ္ဂတေဇော ဒုပ္ပသဟော, အဘိညာဗလသမာဟိတော။
ဇမ္ဗုတော ဖလမာနေတွာ [ဖလမာဟတွာ (သီ။ သျာ။)] သိဒ္ဓတ္ထဿ အဒါသဟံ၊
ပဋိဂ္ဂဟေတွာ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။
‘‘ပဿထ ဣမံ တာပသံ, ဇဋိလံ ဥဂ္ဂတာပနံ၊
စတုန္နဝုတိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
ဝေဘာရံ နာမ နဂရံ, ဥဒေနော နာမ ခတ္တိယော၊
သုဖဿာ နာမ ဇနိကာ, သိဒ္ဓတ္ထဿ မဟေသိနော။
ဒသဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ကောကာသုပ္ပလကောကနဒါ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိသောဠသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သောမနဿာ နာမ သာ နာရီ, အနုပမော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, သိဝိကာယာဘိနိက္ခမိ၊
အနူနဒသမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, သိဒ္ဓတ္ထော လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
သမ္ဗလော စ သုမိတ္တော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ရေဝတော နာမုပဋ္ဌာကော, သိဒ္ဓတ္ထဿ မဟေသိနော။
သီဝလာ စ သုရာမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, ကဏိကာရောတိ ဝုစ္စတိ။
သုပ္ပိယော စ သမုဒ္ဒေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ရမ္မာ စေဝ သုရမ္မာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၅၉။)သော ဗုဒ္ဓေါ သဋ္ဌိရတနံ, အဟောသိ နဘမုဂ္ဂတော၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော, ဒသသဟဿီ ဝိရောစတိ။
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ အသမသမော, အတုလော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊
ဝဿသတသဟဿာနိ, လောကေ အဋ္ဌာသိ စက္ခုမာ။
ဝိပုလံ ပဘံ ဒဿယိတွာ, ပုပ္ဖါပေတွာန သာဝကေ၊
ဝိလာသေတွာ သမာပတျာ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
သိဒ္ဓတ္ထော မုနိဝရော ဗုဒ္ဓေါ, အနောမာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ထူပဝရော, စတုယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
သိဒ္ဓတ္ထဿ ဘဂဝတော ဝံသော သောဠသမော။
၁၉။ တိဿဗုဒ္ဓဝံသ
သိဒ္ဓတ္ထဿ အပရေန, အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊
အနန္တတေဇော အမိတယသော, တိဿော လောကဂ္ဂနာယကော။
တမန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ, ဩဘာသေတွာ သဒေဝကံ၊
အနုကမ္ပကော မဟာဝီရော, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ စက္ခုမာ။
တဿာပိ အတုလာ ဣဒ္ဓိ, အတုလံ သီလံ သမာဓိ စ၊
သဗ္ဗတ္ထ ပါရမိံ ဂန္တွာ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ။
သော ဗုဒ္ဓေါ ဒသသဟဿိမှိ, ဝိညာပေသိ ဂိရံ သုစိံ၊
ကောဋိသတာနိ အဘိသမိံသု, ပဌမေ ဓမ္မဒေသနေ။
ဒုတိယော နဝုတိကောဋီနံ, တတိယော သဋ္ဌိကောဋိယော၊
ဗန္ဓနာတော ပမောစေသိ, သတ္တေ [သမ္ပတ္တေ (က။)] နရမရူ တဒါ။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, တိဿေ လောကဂ္ဂနာယကေ၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
ခီဏာသဝသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
နဝုတိသတသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၀။)အသီတိသတသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, ပုပ္ဖိတာနံ ဝိမုတ္တိယာ။
အဟံ တေန သမယေန, သုဇာတော နာမ ခတ္တိယော၊
မဟာဘောဂံ ဆဍ္ဍယိတွာ, ပဗ္ဗဇိံ ဣသိပဗ္ဗဇံ။
မယိ ပဗ္ဗဇိတေ သန္တေ, ဥပ္ပဇ္ဇိ လောကနာယကော၊
ဗုဒ္ဓေါတိ သဒ္ဒံ သုတွာန, ပီတိ မေ ဥပပဇ္ဇထ။
ဒိဗ္ဗံ မန္ဒာရဝံ ပုပ္ဖံ, ပဒုမံ ပါရိဆတ္တကံ၊
ဥဘော ဟတ္ထေဟိ ပဂ္ဂယှ, ဓုနမာနော ဥပါဂမိံ။
စတုဝဏ္ဏပရိဝုတံ, တိဿံ လောကဂ္ဂနာယကံ၊
တမဟံ ပုပ္ဖံ ဂဟေတွာ, မတ္ထကေ ဓာရယိံ ဇိနံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, ဇနမဇ္ဈေ နိသီဒိယ၊
‘‘ဒွေနဝုတေ ဣတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
ခေမကံ နာမ နဂရံ, ဇနသန္ဓော နာမ ခတ္တိယော၊
ပဒုမာ နာမ ဇနိကာ, တိဿဿ စ မဟေသိနော။
သတ္တဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ဂုဟာသေလ နာရိသယ နိသဘာ [ကုမုဒေါ နာဠိယော ပဒုမော (က။)], တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
သမတိံသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သုဘဒ္ဒါနာမိကာ နာရီ, အာနန္ဒော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, အဿယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနအဋ္ဌမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, တိဿော လောကဂ္ဂနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, ယသဝတိယမုတ္တမေ။
ဗြဟ္မဒေဝေါ ဥဒယော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သမင်္ဂေါ နာမုပဋ္ဌာကော, တိဿဿ စ မဟေသိနော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၁။)ဖုဿာ စေဝ သုဒတ္တာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, အသနောတိ ပဝုစ္စတိ။
သမ္ဗလော စ သိရိမာ စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ကိသာဂေါတမီ ဥပသေနာ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
သော ဗုဒ္ဓေါ သဋ္ဌိရတနော, အဟု ဥစ္စတ္တနေ ဇိနော၊
အနူပမော အသဒိသော, ဟိမဝါ ဝိယ ဒိဿတိ။
တဿာပိ အတုလတေဇဿ, အာယု အာသိ အနုတ္တရော၊
ဝဿသတသဟဿာနိ, လောကေ အဋ္ဌာသိ စက္ခုမာ။
ဥတ္တမံ ပဝရံ သေဋ္ဌံ, အနုဘောတွာ မဟာယသံ၊
ဇလိတွာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောဝ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ဝလာဟကောဝ အနိလေန, သူရိယေန ဝိယ ဥဿဝေါ၊
အန္ဓကာရောဝ ပဒီပေန, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
တိဿော ဇိနဝရော ဗုဒ္ဓေါ, နန္ဒာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ဇိနထူပေါ, တီဏိယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
တိဿဿ ဘဂဝတော ဝံသော သတ္တရသမော။
၂၀။ ဖုဿဗုဒ္ဓဝံသ
တတ္ထေဝ မဏ္ဍကပ္ပမှိ, အဟု သတ္ထာ အနုတ္တရော၊
အနုပမော အသမသမော, ဖုဿော လောကဂ္ဂနာယကော။
သောပိ သဗ္ဗံ တမံ ဟန္တွာ, ဝိဇဋေတွာ မဟာဇဋံ၊
သဒေဝကံ တပ္ပယန္တော, အဘိဝဿိ အမတမ္ဗုနာ။
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ, ဖုဿေ နက္ခတ္တမင်္ဂလေ၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
နဝုတိသတသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု၊
အသီတိသတသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ဖုဿဿာပိ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၂။)သဋ္ဌိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
ပညာသသတသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
စတ္တာရီသသတသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
အနုပါဒါ ဝိမုတ္တာနံ, ဝေါစ္ဆိန္နပဋိသန္ဓိနံ။
အဟံ တေန သမယေန, ဝိဇိတာဝီ နာမ ခတ္တိယော၊
ဆဍ္ဍယိတွာ မဟာရဇ္ဇံ, ပဗ္ဗဇိံ တဿ သန္တိကေ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, ဖုဿော လောကဂ္ဂနာယကော၊
‘‘ဒွေနဝုတေ ဣတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတွာန…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
သုတ္တန္တံ ဝိနယဉ္စာပိ, နဝင်္ဂံ သတ္ထုသာသနံ၊
သဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတွာ, သောဘယိံ ဇိနသာသနံ။
တတ္ထပ္ပမတ္တော ဝိဟရန္တော, ဗြဟ္မံ ဘာဝေတွ ဘာဝနံ၊
အဘိညာသု ပါရမိံ ဂန္တွာ, ဗြဟ္မလောကမဂဉ္ဆဟံ။
ကာသိကံ နာမ နဂရံ, ဇယသေနော နာမ ခတ္တိယော၊
သိရိမာ နာမ ဇနိကာ, ဖုဿဿာပိ မဟေသိနော။
နဝဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ဂရုဠပက္ခ ဟံသ သုဝဏ္ဏဘာရာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိံသဣတ္ထိသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ကိသာဂေါတမီ နာမ နာရီ, အနူပမော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ၊
ဆမာသံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ဖုဿော လောကဂ္ဂနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
သုရက္ခိတော ဓမ္မသေနော, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သဘိယော နာမုပဋ္ဌာကော, ဖုဿဿာပိ မဟေသိနော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၃။)စာလာ စ ဥပစာလာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, အာမဏ္ဍောတိ ပဝုစ္စတိ။
ဓနဉ္စယော ဝိသာခေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ပဒုမာ စေဝ နာဂါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
အဋ္ဌပဏ္ဏာသရတနံ, သောပိ အစ္စုဂ္ဂတော မုနိ၊
သောဘတေ သတရံသီဝ, ဥဠုရာဇာဝ ပူရိတော။
နဝုတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဩဝဒိတွာ ဗဟူ သတ္တေ, သန္တာရေတွာ ဗဟူ ဇနေ၊
သောပိ သတ္ထာ အတုလယသော, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ဖုဿော ဇိနဝရော သတ္ထာ, သေနာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
ဖုဿဿ ဘဂဝတော ဝံသော အဋ္ဌာရသမော။
၂၁။ ဝိပဿီဗုဒ္ဓဝံသ
ဖုဿဿ စ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
ဝိပဿီ နာမ နာမေန, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ စက္ခုမာ။
အဝိဇ္ဇံ သဗ္ဗံ ပဒါလေတွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ၊
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတုံ, ပက္ကာမိ ဗန္ဓုမတီပုရံ။
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတွာ, ဥဘော ဗောဓေသိ နာယကော၊
ဂဏနာယ န ဝတ္တဗ္ဗော, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ပုနာပရံ အမိတယသော, တတ္ထ သစ္စံ ပကာသယိ၊
စတုရာသီတိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
စတုရာသီတိသဟဿာနိ, သမ္ဗုဒ္ဓံ အနုပဗ္ဗဇုံ၊
တေသမာရာမပတ္တာနံ, ဓမ္မံ ဒေသေသိ စက္ခုမာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၄။)သဗ္ဗာကာရေန ဘာသတော, သုတွာ ဥပနိသာဒိနော [ဥပနိဿာ ဇိနော (သျာ။ ကံ။)]၊
တေပိ ဓမ္မဝရံ ဂန္တွာ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ဝိပဿိဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
အဋ္ဌသဋ္ဌိသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
ဘိက္ခုသတသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
တတ္ထ ဘိက္ခုဂဏမဇ္ဈေ, သမ္ဗုဒ္ဓေါ အတိရောစတိ။
အဟံ တေန သမယေန, နာဂရာဇာ မဟိဒ္ဓိကော၊
အတုလော နာမ နာမေန, ပုညဝန္တော ဇုတိန္ဓရော။
နေကာနံ နာဂကောဋီနံ, ပရိဝါရေတွာနဟံ တဒါ၊
ဝဇ္ဇန္တော ဒိဗ္ဗတုရိယေဟိ, လောကဇေဋ္ဌံ ဥပါဂမိံ။
ဥပသင်္ကမိတွာ သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဝိပဿိံ လောကနာယကံ၊
မဏိမုတ္တရတနခစိတံ, သဗ္ဗာဘရဏဝိဘူသိတံ၊
နိမန္တေတွာ ဓမ္မရာဇဿ, သုဝဏ္ဏပီဌမဒါသဟံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, သံဃမဇ္ဈေ နိသီဒိယ၊
‘‘ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ, နိက္ခမိတွာ တထာဂတော၊
ပဓာနံ ပဒဟိတွာန, ကတွာ ဒုက္ကရကာရိကံ။
‘‘အဇပါလရုက္ခမူလသ္မိံ, နိသီဒိတွာ တထာဂတော၊
တတ္ထ ပါယာသံ ပဂ္ဂယှ, နေရဉ္ဇရမုပေဟိတိ။
‘‘နေရဉ္ဇရာယ တီရမှိ, ပါယာသံ အဒ သော ဇိနော၊
ပဋိယတ္တဝရမဂ္ဂေန, ဗောဓိမူလမုပေဟိတိ။
‘‘တတော ပဒက္ခိဏံ ကတွာ, ဗောဓိမဏ္ဍံ အနုတ္တရော၊
အဿတ္ထမူလေ သမ္ဗောဓိံ, ဗုဇ္ဈိဿတိ မဟာယသော။
‘‘ဣမဿ ဇနိကာ မာတာ, မာယာ နာမ ဘဝိဿတိ၊
ပိတာ သုဒ္ဓေါဒနော နာမ, အယံ ဟေဿတိ ဂေါတမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၅။)‘‘အနာသဝါ ဝီတရာဂါ, သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊
ကောလိတော ဥပတိဿော စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝကာ၊
အာနန္ဒော နာမုပဋ္ဌာကော, ဥပဋ္ဌိဿတိမံ ဇိနံ။
‘‘ခေမာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝိကာ၊
အနာသဝါ ဝီတရာဂါ, သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, အဿတ္ထောတိ ပဝုစ္စတိ။
‘‘စိတ္တော စ ဟတ္ထာဠဝကော, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌကာ၊
နန္ဒမာတာ စ ဥတ္တရာ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌိကာ၊
အာယု ဝဿသတံ တဿ, ဂေါတမဿ ယသဿိနော။
‘‘ဣဒံ သုတွာန ဝစနံ…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
နဂရံ ဗန္ဓုမတီ နာမ, ဗန္ဓုမာ နာမ ခတ္တိယော၊
မာတာ ဗန္ဓုမတီ နာမ, ဝိပဿိဿ မဟေသိနော။
အဋ္ဌဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
နန္ဒော သုနန္ဒော သိရိမာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိစတ္တာရီသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သုဒဿနာ နာမ သာ နာရီ, သမဝတ္တက္ခန္ဓော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ရထယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနအဋ္ဌမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ဝိပဿီ လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
ခဏ္ဍော စ တိဿနာမော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
အသောကော နာမုပဋ္ဌာကော, ဝိပဿိဿ မဟေသိနော။
စန္ဒာ စ စန္ဒမိတ္တာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, ပါဋလီတိ ပဝုစ္စတိ။
ပုနဗ္ဗသုမိတ္တော နာဂေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
သိရိမာ ဥတ္တရာ စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၆။)အသီတိဟတ္ထမုဗ္ဗေဓော, ဝိပဿီ လောကနာယကော၊
ပဘာ နိဒ္ဓါဝတိ တဿ, သမန္တာ သတ္တယောဇနေ။
အသီတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဗုဒ္ဓဿ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဗဟုဒေဝမနုဿာနံ, ဗန္ဓနာ ပရိမောစယိ၊
မဂ္ဂါမဂ္ဂဉ္စ အာစိက္ခိ, အဝသေသပုထုဇ္ဇနေ။
အာလောကံ ဒဿယိတွာန, ဒေသေတွာ အမတံ ပဒံ၊
ဇလိတွာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓောဝ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ဣဒ္ဓိဝရံ ပုညဝရံ, လက္ခဏဉ္စ ကုသုမိတံ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
ဝိပဿီ ဇိနဝရော ဗုဒ္ဓေါ, သုမိတ္တာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ထူပဝရော, သတ္တယောဇနမုဿိတောတိ။
ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဧကူနဝီသတိမော။
၂၂။ သိခီဗုဒ္ဓဝံသ
ဝိပဿိဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
သိခိဝှယော အာသိ ဇိနော, အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။
မာရသေနံ ပမဒ္ဒိတွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ၊
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေသိ, အနုကမ္ပာယ ပါဏိနံ။
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ, သိခိမှိ ဇိနပုင်္ဂဝေ [မုနိပုင်္ဂဝေ (သီ။)]၊
ကောဋိသတသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
အပရမ္ပိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တေ, ဂဏသေဋ္ဌေ နရုတ္တမေ၊
နဝုတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ယမကပါဋိဟာရိယဉ္စ [ယမကံ ပါဋိဟီရဉ္စ (သီ။)], ဒဿယန္တေ သဒေဝကေ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၇။)သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, သိခိဿာပိ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
ဘိက္ခုသတသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
သတ္တတိဘိက္ခုသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
အနုပလိတ္တော ပဒုမံဝ, တောယမှိ သမ္ပဝဍ္ဎိတံ။
အဟံ တေန သမယေန, အရိန္ဒမော နာမ ခတ္တိယော၊
သမ္ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ သံဃံ, အန္နပါနေန တပ္ပယိံ။
ဗဟုံ ဒုဿဝရံ ဒတွာ, ဒုဿကောဋိံ အနပ္ပကံ၊
အလင်္ကတံ ဟတ္ထိယာနံ, သမ္ဗုဒ္ဓဿ အဒါသဟံ။
ဟတ္ထိယာနံ နိမ္မိနိတွာ, ကပ္ပိယံ ဥပနာမယိံ၊
ပူရယိံ မာနသံ မယှံ, နိစ္စံ ဒဠှမုပဋ္ဌိတံ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, သိခီ လောကဂ္ဂနာယကော၊
‘‘ဧကတိံသေ ဣတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
နဂရံ အရုဏဝတီ နာမ, အရုဏော နာမ ခတ္တိယော၊
ပဘာဝတီ နာမ ဇနိကာ, သိခိဿာပိ မဟေသိနော။
သတ္တဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
သုစန္ဒကော ဂိရိ ဝသဘော [သုစန္ဒော ဂိရိဝဟနော (သီ။)], တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
စတုဝီသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သဗ္ဗကာမာ နာမ နာရီ, အတုလော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ၊
အဋ္ဌမာသံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၈။)ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, သိခီ လောကဂ္ဂနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
အဘိဘူ သမ္ဘဝေါ စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ခေမင်္ကရော နာမုပဋ္ဌာကော, သိခိဿာပိ မဟေသိနော။
သခိလာ စ ပဒုမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, ပုဏ္ဍရီကောတိ ဝုစ္စတိ။
သိရိဝဍ္ဎော စ နန္ဒော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
စိတ္တာ စေဝ သုဂုတ္တာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
ဥစ္စတ္တနေန သော ဗုဒ္ဓေါ, သတ္တတိဟတ္ထမုဂ္ဂတော၊
ကဉ္စနဂ္ဃိယသင်္ကာသော, ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏော။
တဿာပိ ဗျာမပ္ပဘာ ကာယာ, ဒိဝါရတ္တိံ နိရန္တရံ၊
ဒိသောဒိသံ နိစ္ဆရန္တိ, တီဏိယောဇနသော ပဘာ။
သတ္တတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု တဿ မဟေသိနော၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဓမ္မမေဃံ ပဝဿေတွာ, တေမယိတွာ သဒေဝကေ၊
ခေမန္တံ ပါပယိတွာန, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
အနုဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နံ, ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏံ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
သိခီ မုနိဝရော ဗုဒ္ဓေါ, အဿာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ထူပဝရော, တီဏိယောဇနမုဂ္ဂတောတိ။
သိခိဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဝီသတိမော။
၂၃။ ဝေဿဘူဗုဒ္ဓဝံသ
တတ္ထေဝ မဏ္ဍကပ္ပမှိ, အသမော အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊
ဝေဿဘူ နာမ နာမေန, လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော [သော ဇိနော (သျာ။ ကံ။ က။)]။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၆၉။)အာဒိတ္တံ ဝတ ရာဂဂ္ဂိ, တဏှာနံ ဝိဇိတံ တဒါ၊
နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ, ဝေဿဘူလောကနာယကေ၊
အသီတိကောဋိသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ပက္ကန္တေ စာရိကံ ရဋ္ဌေ, လောကဇေဋ္ဌေ နရာသဘေ၊
သတ္တတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
မဟာဒိဋ္ဌိံ ဝိနောဒေန္တော, ပါဋိဟေရံ ကရောတိ သော၊
သမာဂတာ နရမရူ, ဒသသဟဿီ သဒေဝကေ။
မဟာအစ္ဆရိယံ ဒိသွာ, အဗ္ဘုတံ လောမဟံသနံ၊
ဒေဝါ စေဝ မနုဿာ စ, ဗုဇ္ဈရေ သဋ္ဌိကောဋိယော။
သန္နိပါတာ တယော အာသုံ, ဝေဿဘုဿ မဟေသိနော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနံ, ပဌမော အာသိ သမာဂမော၊
သတ္တတိဘိက္ခုသဟဿာနံ, ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
သဋ္ဌိဘိက္ခုသဟဿာနံ, တတိယော အာသိ သမာဂမော၊
ဇရာဒိဘယဘီတာနံ, ဩရသာနံ မဟေသိနော။
အဟံ တေန သမယေန, သုဒဿနော နာမ ခတ္တိယော၊
နိမန္တေတွာ မဟာဝီရံ, ဒါနံ ဒတွာ မဟာရဟံ၊
အန္နပါနေန ဝတ္ထေန, သသံဃံ ဇိန ပူဇယိံ။
တဿ ဗုဒ္ဓဿ အသမဿ, စက္ကံ ဝတ္တိတမုတ္တမံ၊
သုတွာန ပဏိတံ ဓမ္မံ, ပဗ္ဗဇ္ဇမဘိရောစယိံ။
မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတွာ, ရတ္တိန္ဒိဝမတန္ဒိတော၊
ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဂုဏသမ္ပန္နံ, ပဗ္ဗဇိံ ဇိနသန္တိကေ။
အာစာရဂုဏသမ္ပန္နော, ဝတ္တသီလသမာဟိတော၊
သဗ္ဗညုတံ ဂဝေသန္တော, ရမာမိ ဇိနသာသနေ။
သဒ္ဓါပီတိံ ဥပဂန္တွာ, ဗုဒ္ဓံ ဝန္ဒာမိ သတ္ထရံ၊
ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မယှံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၀။)အနိဝတ္တမာနသံ ဉတွာ, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဧတဒဗြဝိ၊
‘‘ဧကတိံသေ ဣတော ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
အနောမံ နာမ နဂရံ, သုပ္ပတီတော နာမ ခတ္တိယော၊
မာတာ ယသဝတီ နာမ, ဝေဿဘုဿ မဟေသိနော။
ဆ စ ဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ရုစိ သုရုစိ ရတိဝဍ္ဎနော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
အနူနတိံသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သုစိတ္တာ နာမ သာ နာရီ, သုပ္ပဗုဒ္ဓေါ နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, သိဝိကာယာဘိနိက္ခမိ၊
ဆမာသံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ဝေဿဘူလောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, အရုဏာရာမေ နရုတ္တမော။
သောဏော စ ဥတ္တရော စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ဥပသန္တော နာမုပဋ္ဌာကော, ဝေဿဘုဿ မဟေသိနော။
ရာမာ [ဒါမာ (သီ။)] စေဝ သမာလာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, မဟာသာလောတိ ဝုစ္စတိ။
သောတ္ထိကော စေဝ ရမ္ဘော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ဂေါတမီ သိရိမာ စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
သဋ္ဌိရတနမုဗ္ဗေဓော, ဟေမယူပသမူပမော၊
ကာယာ နိစ္ဆရတိ ရသ္မိ, ရတ္တိံဝ ပဗ္ဗတေ သိခီ။
သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ, အာယု တဿ မဟေသိနော၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၁။)ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရိကံ ကတွာ, ဝိဘဇိတွာ မဟာဇနံ၊
ဓမ္မနာဝံ ဌပေတွာန, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ဒဿနေယျံ သဗ္ဗဇနံ, ဝိဟာရံ ဣရိယာပထံ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
ဝေဿဘူ ဇိနဝရော သတ္ထာ, ခေမာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
ဝေဿဘုဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဧကဝီသတိမော။
၂၄။ ကကုသန္ဓဗုဒ္ဓဝံသ
ဝေဿဘုဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
ကကုသန္ဓော နာမ နာမေန, အပ္ပမေယျော ဒုရာသဒေါ။
ဥဂ္ဃါဋေတွာ သဗ္ဗဘဝံ, စရိယာယ ပါရမိံ ဂတော၊
သီဟောဝ ပဉ္ဇရံ ဘေတွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ, ကကုသန္ဓေ လောကနာယကေ၊
စတ္တာရီသကောဋိသဟဿာနံ, ဓမ္မာဘိသမယော အဟု။
အန္တလိက္ခမှိ အာကာသေ, ယမကံ ကတွာ ဝိကုဗ္ဗနံ၊
တိံသကောဋိသဟဿာနံ, ဗောဓေသိ ဒေဝမာနုသေ။
နရဒေဝဿ ယက္ခဿ, စတုသစ္စပ္ပကာသနေ၊
ဓမ္မာဘိသမယော တဿ, ဂဏနာတော အသင်္ခိယော။
ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော, ဧကော အာသိ သမာဂမော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
စတ္တာလီသသဟဿာနံ, တဒါ အာသိ သမာဂမော၊
ဒန္တဘူမိမနုပ္ပတ္တာနံ, အာသဝါရိဂဏက္ခယာ။
အဟံ တေန သမယေန, ခေမော နာမာသိ ခတ္တိယော၊
တထာဂတေ ဇိနပုတ္တေ, ဒါနံ ဒတွာ အနပ္ပကံ။
ပတ္တဉ္စ စီဝရံ ဒတွာ, အဉ္ဇနံ မဓုလဋ္ဌိကံ၊
ဣမေတံ ပတ္ထိတံ သဗ္ဗံ, ပဋိယာဒေမိ ဝရံ ဝရံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၂။)သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, ကကုသန္ဓော ဝိနာယကော၊
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
နဂရံ ခေမာဝတီ နာမ, ခေမော နာမာသဟံ တဒါ၊
သဗ္ဗညုတံ ဂဝေသန္တော, ပဗ္ဗဇိံ တဿ သန္တိကေ။
ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂိဒတ္တော စ, အာသိ ဗုဒ္ဓဿ သော ပိတာ၊
ဝိသာခါ နာမ ဇနိကာ, ကကုသန္ဓဿ သတ္ထုနော။
ဝသတေ တတ္ထ ခေမေ ပုရေ, သမ္ဗုဒ္ဓဿ မဟာကုလံ၊
နရာနံ ပဝရံ သေဋ္ဌံ, ဇာတိမန္တံ မဟာယသံ။
စတုဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ကာမ -ကာမဝဏ္ဏ-ကာမသုဒ္ဓိနာမာ [သုစိ သုရုစိ ရတိဝဒ္ဓနနာမကာ (သီ။)], တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
သမတိံသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ရောစိနီ နာမ သာ နာရီ, ဥတ္တရော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ရထယာနေန နိက္ခမိ၊
အနူနအဋ္ဌမာသာနိ, ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ကကုသန္ဓော ဝိနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
ဝိဓုရော စ သဉ္ဇီဝေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
ဗုဒ္ဓိဇော နာမုပဋ္ဌာကော, ကကုသန္ဓဿ သတ္ထုနော။
သာမာ စ စမ္ပာနာမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, သိရီသောတိ ပဝုစ္စတိ။
အစ္စုတော စ သုမနော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
နန္ဒာ စေဝ သုနန္ဒာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၃။)စတ္တာလီသရတနာနိ, အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ၊
ကနကပ္ပဘာ နိစ္ဆရတိ, သမန္တာ ဒသယောဇနံ။
စတ္တာလီသဝဿသဟဿာနိ, အာယု တဿ မဟေသိနော၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဓမ္မာပဏံ ပသာရေတွာ, နရနာရီနံ သဒေဝကေ၊
နဒိတွာ သီဟနာဒံဝ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
အဋ္ဌင်္ဂဝစနသမ္ပန္နော, အစ္ဆိဒ္ဒါနိ နိရန္တရံ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
ကကုသန္ဓော ဇိနဝရော, ခေမာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ထူပဝရော, ဂါဝုတံ နဘမုဂ္ဂတောတိ။
ကကုသန္ဓဿ ဘဂဝတော ဝံသော ဒွါဝီသတိမော။
၂၅။ ကောဏာဂမနဗုဒ္ဓဝံသ
ကကုသန္ဓဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
ကောဏာဂမနော နာမ ဇိနော, လောကဇေဋ္ဌော နရာသဘော။
ဒသဓမ္မေ ပူရယိတွာန, ကန္တာရံ သမတိက္ကမိ၊
ပဝါဟိယ မလံ သဗ္ဗံ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ, ကောဏာဂမနနာယကေ၊
တိံသကောဋိသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
ပါဋိဟီရံ ကရောန္တေ စ, ပရဝါဒပ္ပမဒ္ဒနေ၊
ဝီသတိကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
တတော ဝိကုဗ္ဗနံ ကတွာ, ဇိနော ဒေဝပုရံ ဂတော၊
ဝသတေ တတ္ထ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, သိလာယ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ။
ပကရဏေ သတ္တ ဒေသေန္တော, ဝဿံ ဝသတိ သော မုနိ၊
ဒသကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
တဿာပိ ဒေဝဒေဝဿ, ဧကော အာသိ သမာဂမော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၄။)တိံသဘိက္ခုသဟဿာနံ, တဒါ အာသိ သမာဂမော၊
ဩဃာနမတိက္ကန္တာနံ, ဘိဇ္ဇိတာနဉ္စ မစ္စုယာ။
အဟံ တေန သမယေန, ပဗ္ဗတော နာမ ခတ္တိယော၊
မိတ္တာမစ္စေဟိ သမ္ပန္နော, အနန္တဗလဝါဟနော။
သမ္ဗုဒ္ဓဒဿနံ ဂန္တွာ, သုတွာ ဓမ္မမနုတ္တရံ၊
နိမန္တေတွာ သဇိနသံဃံ, ဒါနံ ဒတွာ ယဒိစ္ဆကံ။
ပဋ္ဋုဏ္ဏံ စီနပဋ္ဋဉ္စ, ကောသေယျံ ကမ္ဗလမ္ပိ စ၊
သောဝဏ္ဏပါဒုကဉ္စေဝ, အဒါသိံ သတ္ထုသာဝကေ။
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓေါ ဗျာကာသိ, သံဃမဇ္ဈေ နိသီဒိယ၊
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ…ပေ… ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
သဗ္ဗညုတံ ဂဝေသန္တော, ဒါနံ ဒတွာ နရုတ္တမေ၊
ဩဟာယာဟံ မဟာရဇ္ဇံ, ပဗ္ဗဇိံ ဇိနသန္တိကေ [တဿ သန္တိကေ (သီ။)]။
နဂရံ သောဘဝတီ နာမ, သောဘော နာမာသိ ခတ္တိယော၊
ဝသတေ တတ္ထ နဂရေ, သမ္ဗုဒ္ဓဿ မဟာကုလံ။
ဗြာဟ္မဏော ယညဒတ္တော စ, အာသိ ဗုဒ္ဓဿ သော ပိတာ၊
ဥတ္တရာ နာမ ဇနိကာ, ကောဏာဂမနဿ သတ္ထုနော။
တီဏိ ဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
တုသိတသန္တုသိတသန္တုဋ္ဌာ, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
အနူနသောဠသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ရုစိဂတ္တာ နာမ နာရီ, သတ္ထဝါဟော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ၊
ဆမာသံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၅။)ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ကောဏာဂမနနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
ဘိယျသော ဥတ္တရော နာမ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သောတ္ထိဇော နာမုပဋ္ဌာကော, ကောဏာဂမနဿ သတ္ထုနော။
သမုဒ္ဒါ ဥတ္တရာ စေဝ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, ဥဒုမ္ဗရောတိ ပဝုစ္စတိ။
ဥဂ္ဂေါ စ သောမဒေဝေါ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
သီဝလာ စေဝ သာမာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
ဥစ္စတ္တနေန သော ဗုဒ္ဓေါ, တိံသဟတ္ထသမုဂ္ဂတော၊
ဥက္ကာမုခေ ယထာ ကမ္ဗု, ဧဝံ ရံသီဟိ မဏ္ဍိတော။
တိံသဝဿသဟဿာနိ, အာယု ဗုဒ္ဓဿ တာဝဒေ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဓမ္မစေတိံ သမုဿေတွာ, ဓမ္မဒုဿဝိဘူသိတံ၊
ဓမ္မပုပ္ဖဂုဠံ ကတွာ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
မဟာဝိလာသော တဿ ဇနော, သိရိဓမ္မပ္ပကာသနော၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
ကောဏာဂမနော သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ပဗ္ဗတာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
ကောဏာဂမနဿ ဘဂဝတော ဝံသော တေဝီသတိမော။
၂၆။ ကဿပဗုဒ္ဓဝံသ
ကောဏာဂမနဿ အပရေန, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒွိပဒုတ္တမော၊
ကဿပေါ နာမ ဂေါတ္တေန, ဓမ္မရာဇာ ပဘင်္ကရော။
သဉ္ဆဍ္ဍိတံ ကုလမူလံ, ဗဟွန္နပါနဘောဇနံ၊
ဒတွာန ယာစကေ ဒါနံ, ပူရယိတွာန မာနသံ၊
ဥသဘောဝ အာဠကံ ဘေတွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၆။)ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တေန္တေ, ကဿပေ လောကနာယကေ၊
ဝီသကောဋိသဟဿာနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
စတုမာသံ ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ, လောကေ စရတိ စာရိကံ၊
ဒသကောဋိသဟဿာနံ, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ယမကံ ဝိကုဗ္ဗနံ ကတွာ, ဉာဏဓာတုံ ပကိတ္တယိ၊
ပဉ္စကောဋိသဟဿာနံ, တတိယာဘိသမယော အဟု။
သုဓမ္မာ ဒေဝပုရေ ရမ္မေ, တတ္ထ ဓမ္မံ ပကိတ္တယိ၊
တီဏိကောဋိသဟဿာနံ, ဒေဝါနံ ဗောဓယီ ဇိနော။
နရဒေဝဿ ယက္ခဿ, အပရေ ဓမ္မဒေသနေ၊
ဧတေသာနံ အဘိသမယာ, ဂဏနာတော အသင်္ခိယာ။
တဿာပိ ဒေဝဒေဝဿ, ဧကော အာသိ သမာဂမော၊
ခီဏာသဝါနံ ဝိမလာနံ, သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
ဝီသဘိက္ခုသဟဿာနံ, တဒါ အာသိ သမာဂမော၊
အတိက္ကန္တဘဝန္တာနံ, ဟိရိသီလေန တာဒိနံ။
အဟံ တဒါ မာဏဝကော, ဇောတိပါလောတိ ဝိဿုတော၊
အဇ္ဈာယကော မန္တဓရော, တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ။
လက္ခဏေ ဣတိဟာသေ စ, သဓမ္မေ ပါရမိံ ဂတော၊
ဘူမန္တလိက္ခကုသလော, ကတဝိဇ္ဇော အနာဝယော။
ကဿပဿ ဘဂဝတော, ဃဋိကာရော နာမုပဋ္ဌာကော၊
သဂါရဝေါ သပ္ပတိဿော, နိဗ္ဗုတော တတိယေ ဖလေ။
အာဒါယ မံ ဃဋီကာရော, ဥပဂဉ္ဆိ ကဿပံ ဇိနံ၊
တဿ ဓမ္မံ သုဏိတွာန, ပဗ္ဗဇိံ တဿ သန္တိကေ။
အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟုတွာ, ဝတ္တာဝတ္တေသု ကောဝိဒေါ၊
န ကွစိ ပရိဟာယာမိ, ပူရေသိံ ဇိနသာသနံ။
ယာဝတာ ဗုဒ္ဓဘဏိတံ, နဝင်္ဂံ ဇိနသာသနံ၊
သဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတွာန, သောဘယိံ ဇိနသာသနံ။
မမ အစ္ဆရိယံ ဒိသွာ, သောပိ ဗုဒ္ဓေါ ဝိယာကရိ၊
‘‘ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ, အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၇။)‘‘အဟု ကပိလဝှယာ ရမ္မာ, နိက္ခမိတွာ တထာဂတော၊
ပဓာနံ ပဒဟိတွာန, ကတွာ ဒုက္ကရကာရိကံ။
‘‘အဇပါလရုက္ခမူလေ, နိသီဒိတွာ တထာဂတော၊
တတ္ထ ပါယာသံ ပဂ္ဂယှ, နေရဉ္ဇရမုပေဟိတိ။
‘‘နေရဉ္ဇရာယ တီရမှိ, ပါယာသံ ပရိဘုဉ္ဇိယ၊
ပဋိယတ္တဝရမဂ္ဂေန, ဗောဓိမူလမုပေဟိတိ။
‘‘တတော ပဒက္ခိဏံ ကတွာ, ဗောဓိမဏ္ဍံ အနုတ္တရော၊
အပရာဇိတဋ္ဌာနမှိ [အပရာဇိတနိသဘဋ္ဌာနေ (က။)], ဗောဓိပလ္လင်္ကမုတ္တမေ၊
ပလ္လင်္ကေန နိသီဒိတွာ, ဗုဇ္ဈိဿတိ မဟာယသော။
‘‘ဣမဿ ဇနိကာ မာတာ, မာယာ နာမ ဘဝိဿတိ၊
ပိတာ သုဒ္ဓေါဒနော နာမ, အယံ ဟေဿတိ ဂေါတမော။
‘‘အနာသဝါ ဝီတရာဂါ, သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊
ကောလိတော ဥပတိဿော စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝကာ၊
အာနန္ဒော နာမုပဋ္ဌာကော, ဥပဋ္ဌိဿတိမံ ဇိနံ။
‘‘ခေမာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တိ သာဝိကာ၊
အနာသဝါ သန္တစိတ္တာ, ဝီတရာဂါ သမာဟိတာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, အဿတ္ထောတိ ပဝုစ္စတိ။
‘‘စိတ္တော ဟတ္ထာဠဝကော စ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌကာ၊
နန္ဒမာတာ စ ဥတ္တရာ, အဂ္ဂါ ဟေဿန္တုပဋ္ဌိကာ’’။
ဣဒံ သုတွာန ဝစနံ, အဿမဿ မဟေသိနော၊
အာမောဒိတာ နရမရူ, ဗုဒ္ဓဗီဇံ ကိရ အယံ။
ဥက္ကုဋ္ဌိသဒ္ဒါ ပဝတ္တန္တိ, အပ္ဖေါဋေန္တိ ဟသန္တိ စ၊
ကတဉ္ဇလီ နမဿန္တိ, ဒသသဟဿီ သဒေဝကာ။
‘‘ယဒိမဿ လောကနာထဿ, ဝိရဇ္ဈိဿာမ သာသနံ၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ, ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ။
‘‘ယထာ မနုဿာ နဒိံ တရန္တာ, ပဋိတိတ္ထံ ဝိရဇ္ဈိယ၊
ဟေဋ္ဌာ တိတ္ထေ ဂဟေတွာန, ဥတ္တရန္တိ မဟာနဒိံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၈။)‘‘ဧဝမေဝ မယံ သဗ္ဗေ, ယဒိ မုဉ္စာမိမံ ဇိနံ၊
အနာဂတမှိ အဒ္ဓါနေ, ဟေဿာမ သမ္မုခါ ဣမံ’’။
တဿာပိ ဝစနံ သုတွာ, ဘိယျော စိတ္တံ ပသာဒယိံ၊
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ, ဒသပါရမိပူရိယာ။
ဧဝမဟံ သံသရိတွာ, ပရိဝဇ္ဇေန္တော အနာစရံ၊
ဒုက္ကရဉ္စ ကတံ မယှံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။
နဂရံ ဗာရာဏသီ နာမ, ကိကီ နာမာသိ ခတ္တိယော၊
ဝသတေ တတ္ထ နဂရေ, သမ္ဗုဒ္ဓဿ မဟာကုလံ။
ဗြာဟ္မဏော ဗြဟ္မဒတ္တောဝ, အာသိ ဗုဒ္ဓဿ သော ပိတာ၊
ဓနဝတီ နာမ ဇနိကာ, ကဿပဿ မဟေသိနော။
ဒုဝေ ဝဿသဟဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ၊
ဟံသော ယသော သိရိနန္ဒော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
တိသောဠသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
သုနန္ဒာ နာမ သာ နာရီ, ဝိဇိတသေနော နာမ အတြဇော။
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, ပါသာဒေနာဘိနိက္ခမိ၊
သတ္တာဟံ ပဓာနစာရံ, အစရီ ပုရိသုတ္တမော။
ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ကဿပေါ လောကနာယကော၊
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော, မိဂဒါယေ နရုတ္တမော။
တိဿော စ ဘာရဒွါဇော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ၊
သဗ္ဗမိတ္တော နာမုပဋ္ဌာကော, ကဿပဿ မဟေသိနော။
အနုဠာ ဥရုဝေဠာ စ, အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ၊
ဗောဓိ တဿ ဘဂဝတော, နိဂြောဓောတိ ပဝုစ္စတိ။
သုမင်္ဂလော ဃဋိကာရော စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ၊
ဝိစိတသေနာ ဘဒ္ဒါ [ဘဒြာ (က။)] စ, အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌိကာ။
ဥစ္စတ္တနေန သော ဗုဒ္ဓေါ, ဝီသတိရတနုဂ္ဂတော၊
ဝိဇ္ဇုလဋ္ဌီဝ အာကာသေ, စန္ဒောဝ ဂဟပူရိတော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၇၉။)ဝီသတိဝဿသဟဿာနိ, အာယု တဿ မဟေသိနော၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဓမ္မတဠာကံ မာပယိတွာ, သီလံ ဒတွာ ဝိလေပနံ၊
ဓမ္မဒုဿံ နိဝါသေတွာ, ဓမ္မမာလံ ဝိဘဇ္ဇိယ။
ဓမ္မဝိမလမာဒါသံ, ဌပယိတွာ မဟာဇနေ၊
ကေစိ နိဗ္ဗာနံ ပတ္ထေန္တာ, ပဿန္တု မေ အလင်္ကရံ။
သီလကဉ္စုကံ ဒတွာန, ဈာနကဝစဝမ္မိတံ၊
ဓမ္မစမ္မံ ပါရုပိတွာ, ဒတွာ သန္နာဟမုတ္တမံ။
သတိဖလကံ ဒတွာန, တိခိဏဉာဏကုန္တိမံ၊
ဓမ္မခဂ္ဂဝရံ ဒတွာ, သီလသံသဂ္ဂမဒ္ဒနံ။
တေဝိဇ္ဇာဘူသနံ ဒတွာန, အာဝေဠံ စတုရော ဖလေ၊
ဆဠဘိညာဘရဏံ ဒတွာ, ဓမ္မပုပ္ဖပိဠန္ဓနံ။
သဒ္ဓမ္မပဏ္ဍရစ္ဆတ္တံ, ဒတွာ ပါပနိဝါရဏံ၊
မာပယိတွာဘယံ ပုပ္ဖံ, နိဗ္ဗုတော သော သသာဝကော။
ဧသော ဟိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, အပ္ပမေယျော ဒုရာသဒေါ၊
ဧသော ဟိ ဓမ္မရတနော, သွာက္ခာတော ဧဟိပဿိကော။
ဧသော ဟိ သံဃရတနော, သုပ္ပဋိပန္နော အနုတ္တရော၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိတံ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာ။
မဟာကဿပေါ ဇိနော သတ္ထာ, သေတဗျာရာမမှိ နိဗ္ဗုတော၊
တတ္ထေဝဿ ဇိနထူပေါ, ယောဇနုဗ္ဗေဓမုဂ္ဂတောတိ။
ကဿပဿ ဘဂဝတော ဝံသော စတုဝီသတိမော။
၂၇။ ဂေါတမဗုဒ္ဓဝံသ
အဟမေတရဟိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ [ဗုဒ္ဓေါ (သီ။)], ဂေါတမော သကျဝဍ္ဎနော၊
ပဓာနံ ပဒဟိတွာန, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၈၀။)ဗြဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိံ၊
အဋ္ဌာရသန္နံ ကောဋီနံ, ပဌမာဘိသမယော အဟု။
တတော ပရဉ္စ ဒေသေန္တေ, နရဒေဝသမာဂမေ၊
ဂဏနာယ န ဝတ္တဗ္ဗော, ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
ဣဓေဝါဟံ ဧတရဟိ, ဩဝဒိံ မမ အတြဇံ၊
ဂဏနာယ န ဝတ္တဗ္ဗော, တတိယာဘိသမယော အဟု။
ဧကောသိ သန္နိပါတော မေ, သာဝကာနံ မဟေသိနံ၊
အဍ္ဎတေဠသသတာနံ, ဘိက္ခူနာသိ သမာဂမော။
ဝိရောစမာနော ဝိမလော, ဘိက္ခုသံဃဿ မဇ္ဈဂေါ၊
ဒဒါမိ ပတ္ထိတံ သဗ္ဗံ, မဏီဝ သဗ္ဗကာမဒေါ။
ဖလမာကင်္ခမာနာနံ, ဘဝစ္ဆန္ဒဇဟေသိနံ၊
စတုသစ္စံ ပကာသေမိ, အနုကမ္ပာယ ပါဏိနံ။
ဒသဝီသသဟဿာနံ, ဓမ္မာဘိသမယော အဟု၊
ဧကဒွိန္နံ အဘိသမယော, ဂဏနာတော အသင်္ခိယော။
ဝိတ္ထာရိကံ ဗာဟုဇညံ, ဣဒ္ဓံ ဖီတံ သုဖုလ္လိတံ၊
ဣဓ မယှံ သကျမုနိနော, သာသနံ သုဝိသောဓိတံ။
အနာသဝါ ဝီတရာဂါ, သန္တစိတ္တာ သမာဟိတာ၊
ဘိက္ခူနေကသတာ သဗ္ဗေ, ပရိဝါရေန္တိ မံ သဒါ။
ဣဒါနိ ယေ ဧတရဟိ, ဇဟန္တိ မာနုသံ ဘဝံ၊
အပ္ပတ္တမာနသာ သေခါ, တေ ဘိက္ခူ ဝိညုဂရဟိတာ။
အရိယဉ္စ သံထောမယန္တာ, သဒါ ဓမ္မရတာ ဇနာ၊
ဗုဇ္ဈိဿန္တိ သတိမန္တော, သံသာရသရိတံ ဂတာ။
နဂရံ ကပိလဝတ္ထု မေ, ရာဇာ သုဒ္ဓေါဒနော ပိတာ၊
မယှံ ဇနေတ္တိကာ မာတာ, မာယာဒေဝီတိ ဝုစ္စတိ။
ဧကူနတိံသဝဿာနိ, အဂါရံ အဇ္ဈဟံ ဝသိံ၊
ရမ္မော သုရမ္မော သုဘကော, တယော ပါသာဒမုတ္တမာ။
စတ္တာရီသသဟဿာနိ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊
ဘဒ္ဒကဉ္စနာ နာမ နာရီ, ရာဟုလော နာမ အတြဇော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၈၁။)နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသွာ, အဿယာနေန နိက္ခမိံ၊
ဆဗ္ဗဿံ ပဓာနစာရံ, အစရိံ ဒုက္ကရံ အဟံ။
ဗာရာဏသိယံ ဣသိပတနေ, စက္ကံ ပဝတ္တိတံ မယာ၊
အဟံ ဂေါတမသမ္ဗုဒ္ဓေါ, သရဏံ သဗ္ဗပါဏိနံ။
ကောလိတော ဥပတိဿော စ, ဒွေ ဘိက္ခူ အဂ္ဂသာဝကာ၊
အာနန္ဒော နာမုပဋ္ဌာကော, သန္တိကာဝစရော မမ၊
ခေမာ ဥပ္ပလဝဏ္ဏာ စ, ဘိက္ခုနီ အဂ္ဂသာဝိကာ။
စိတ္တော ဟတ္ထာဠဝကော စ, အဂ္ဂုပဋ္ဌာကုပါသကာ၊
နန္ဒမာတာ စ ဥတ္တရာ, အဂ္ဂုပဋ္ဌိကုပါသိကာ။
အဟံ အဿတ္ထမူလမှိ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ၊
ဗျာမပ္ပဘာ သဒါ မယှံ, သောဠသဟတ္ထမုဂ္ဂတာ။
အပ္ပံ ဝဿသတံ အာယု, ဣဒါနေတရဟိ ဝိဇ္ဇတိ၊
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနောဟံ, တာရေမိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဌပယိတွာန ဓမ္မုက္ကံ, ပစ္ဆိမံ ဇနဗောဓနံ၊
အဟမ္ပိ နစိရဿေဝ, သဒ္ဓိံ သာဝကသံဃတော၊
ဣဓေဝ ပရိနိဗ္ဗိဿံ, အဂ္ဂီ ဝါဟာရသင်္ခယာ။
တာနိ စ အတုလတေဇာနိ, ဣမာနိ စ ဒသဗလာနိ [ယသဗလာနိ (အဋ္ဌ။)]၊
အယဉ္စ ဂုဏဓာရဏော ဒေဟော, ဒွတ္တိံသဝရလက္ခဏဝိစိတ္တော။
ဒသ ဒိသာ ပဘာသေတွာ, သတရံသီဝ ဆပ္ပဘာ၊
သဗ္ဗံ တမန္တရဟိဿန္တိ, နနု ရိတ္တာ သဗ္ဗသင်္ခါရာတိ။
ဂေါတမဿ ဘဂဝတော ဝံသော ပဉ္စဝီသတိမော။
၂၈။ ဗုဒ္ဓပကိဏ္ဏကကဏ္ဍံ
အပရိမေယျိတော ကပ္ပေ, စတုရော အာသုံ ဝိနာယကာ၊
တဏှင်္ကရော မေဓင်္ကရော, အထောပိ သရဏင်္ကရော၊
ဒီပင်္ကရော စ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဧကကပ္ပမှိ တေ ဇိနာ။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၈၂။)ဒီပင်္ကရဿ အပရေန, ကောဏ္ဍညော နာမ နာယကော၊
ဧကောဝ ဧကကပ္ပမှိ, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
ဒီပင်္ကရဿ ဘဂဝတော, ကောဏ္ဍညဿ စ သတ္ထုနော၊
ဧတေသံ အန္တရာ ကပ္ပါ, ဂဏနာတော အသင်္ခိယာ။
ကောဏ္ဍညဿ အပရေန, မင်္ဂလော နာမ နာယကော၊
တေသမ္ပိ အန္တရာ ကပ္ပါ, ဂဏနာတော အသင်္ခိယာ။
မင်္ဂလော စ သုမနော စ, ရေဝတော သောဘိတော မုနိ၊
တေပိ ဗုဒ္ဓါ ဧကကပ္ပေ, စက္ခုမန္တော ပဘင်္ကရာ။
သောဘိတဿ အပရေန, အနောမဒဿီ မဟာယသော၊
တေသမ္ပိ အန္တရာ ကပ္ပါ, ဂဏနာတော အသင်္ခိယာ။
အနောမဒဿီ ပဒုမော, နာရဒေါ စာပိ နာယကော၊
တေပိ ဗုဒ္ဓါ ဧကကပ္ပေ, တမန္တကာရကာ မုနီ။
နာရဒဿ အပရေန, ပဒုမုတ္တရော နာမ နာယကော၊
ဧကကပ္ပမှိ ဥပ္ပန္နော, တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
နာရဒဿ ဘဂဝတော, ပဒုမုတ္တရဿ သတ္ထုနော၊
တေသမ္ပိ အန္တရာ ကပ္ပါ, ဂဏနာတော အသင်္ခိယာ။
ကပ္ပသတသဟဿမှိ, ဧကော အာသိ မဟာမုနိ၊
ပဒုမုတ္တရော လောကဝိဒူ, အာဟုတီနံ ပဋိဂ္ဂဟော။
တိံသကပ္ပသဟဿမှိ, ဒုဝေ အာသုံ ဝိနာယကာ [အာသိံသု နာယကာ (သျာ။ က။)]၊
သုမေဓော စ သုဇာတော စ, ဩရတော ပဒုမုတ္တရာ။
အဋ္ဌာရသေ ကပ္ပသတေ, တယော အာသုံ ဝိနာယကာ [အာသိံသု နာယကာ (သျာ။ က။)]၊
ပိယဒဿီ အတ္ထဒဿီ, ဓမ္မဒဿီ စ နာယကာ။
ဩရတော စ သုဇာတဿ, သမ္ဗုဒ္ဓါ ဒွိပဒုတ္တမာ၊
ဧကကပ္ပမှိ တေ ဗုဒ္ဓါ, လောကေ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလာ။
စတုန္နဝုတိတော ကပ္ပေ, ဧကော အာသိ မဟာမုနိ၊
သိဒ္ဓတ္ထော သော လောကဝိဒူ, သလ္လကတ္တော အနုတ္တရော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၈၃။)ဒွေနဝုတေ ဣတော ကပ္ပေ, ဒုဝေ အာသုံ ဝိနာယကာ၊
တိဿော ဖုဿော စ သမ္ဗုဒ္ဓါ, အသမာ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလာ။
ဧကနဝုတိတော ကပ္ပေ, ဝိပဿီ နာမ နာယကော၊
သောပိ ဗုဒ္ဓေါ ကာရုဏိကော, သတ္တေ မောစေသိ ဗန္ဓနာ။
ဧကတိံသေ ဣတော ကပ္ပေ, ဒုဝေ အာသုံ ဝိနာယကာ၊
သိခီ စ ဝေဿဘူ စေဝ, အသမာ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလာ။
ဣမမှိ ဘဒ္ဒကေ ကပ္ပေ, တယော အာသုံ ဝိနာယကာ၊
ကကုသန္ဓော ကောဏာဂမနော, ကဿပေါ စာပိ နာယကော။
အဟမေတရဟိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, မေတ္တေယျော စာပိ ဟေဿတိ၊
ဧတေပိမေ ပဉ္စ ဗုဒ္ဓါ, ဓီရာ လောကာနုကမ္ပကာ။
ဧတေသံ ဓမ္မရာဇူနံ, အညေသံနေကကောဋိနံ၊
အာစိက္ခိတွာန တံ မဂ္ဂံ, နိဗ္ဗုတာ တေ သသာဝကာတိ။
ဗုဒ္ဓပကိဏ္ဏကကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
၂၉။ ဓာတုဘာဇနီယကထာ
မဟာဂေါတမော ဇိနဝရော, ကုသိနာရမှိ နိဗ္ဗုတော၊
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, တေသု တေသု ပဒေသတော။
ဧကော အဇာတသတ္တုဿ, ဧကော ဝေသာလိယာ ပုရေ၊
ဧကော ကပိလဝတ္ထုသ္မိံ, ဧကော စ အလ္လကပ္ပကေ။
ဧကော စ ရာမဂါမမှိ, ဧကော စ ဝေဌဒီပကေ၊
ဧကော ပါဝေယျကေ မလ္လေ, ဧကော စ ကောသိနာရကေ။
ကုမ္ဘဿ ထူပံ ကာရေသိ, ဗြာဟ္မဏော ဒေါဏသဝှယော၊
အင်္ဂါရထူပံ ကာရေသုံ, မောရိယာ တုဋ္ဌမာနသာ။
အဋ္ဌ သာရီရိကာ ထူပါ, နဝမော ကုမ္ဘစေတိယော၊
အင်္ဂါရထူပေါ ဒသမော, တဒါယေဝ ပတိဋ္ဌိတော။
ဥဏှီသံ စတဿော ဒါဌာ, အက္ခကာ ဒွေ စ ဓာတုယော၊
အသမ္ဘိန္နာ ဣမာ သတ္တ, သေသာ ဘိန္နာဝ ဓာတုယော။
(ဗုဒ္ဓဝံ၊၃၈၄။)မဟန္တာ မုဂ္ဂမတ္တာ စ [မုဂ္ဂမာသာဝ (က။)], မဇ္ဈိမာ ဘိန္နတဏ္ဍုလာ၊
ခုဒ္ဒကာ သာသပမတ္တာ စ, နာနာဝဏ္ဏာ စ ဓာတုယော။
မဟန္တာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ စ, မုတ္တဝဏ္ဏာ စ မဇ္ဈိမာ၊
ခုဒ္ဒကာ မကုလဝဏ္ဏာ စ, သောဠသဒေါဏမတ္တိကာ။
မဟန္တာ ပဉ္စ နာဠိယော, နာဠိယော ပဉ္စ မဇ္ဈိမာ၊
ခုဒ္ဒကာ ဆ နာဠီ စေဝ, ဧတာ သဗ္ဗာပိ ဓာတုယော။
ဥဏှီသံ သီဟဠေ ဒီပေ, ဗြဟ္မလောကေ စ ဝါမကံ၊
သီဟဠေ ဒက္ခိဏက္ခဉ္စ, သဗ္ဗာပေတာ ပတိဋ္ဌိတာ။
ဧကာ ဒါဌာ တိဒသပုရေ, ဧကာ နာဂပုရေ အဟု၊
ဧကာ ဂန္ဓာရဝိသယေ, ဧကာ ကလိင်္ဂရာဇိနော။
စတ္တာလီသသမာ ဒန္တာ, ကေသာ လောမာ စ သဗ္ဗသော၊
ဒေဝါ ဟရိံသု ဧကေကံ, စက္ကဝါဠပရမ္ပရာ။
ဝဇိရာယံ ဘဂဝတော, ပတ္တော ဒဏ္ဍဉ္စ စီဝရံ၊
နိဝါသနံ ကုလဃရေ, ပစ္စတ္ထရဏံ ကပိလဝှယေ [သိလဝှယေ (သျာ။)]။
ပါဋလိပုတ္တပုရမှိ, ကရဏံ ကာယဗန္ဓနံ၊
စမ္ပာယုဒကသာဋိယံ, ဥဏ္ဏလောမဉ္စ ကောသလေ။
ကာသာဝံ ဗြဟ္မလောကေ စ, ဝေဌနံ တိဒသေ ပုရေ၊
နိသီဒနံ အဝန္တီသု, ရဋ္ဌေ [ဒေဝရဋ္ဌေ (သျာ။)] အတ္ထရဏံ တဒါ။
အရဏီ စ မိထိလာယံ, ဝိဒေဟေ ပရိသာဝနံ၊
ဝါသိ သူစိဃရဉ္စာပိ, ဣန္ဒပတ္ထပုရေ တဒါ။
ပရိက္ခာရာ အဝသေသာ, ဇနပဒေ အပရန္တကေ၊
ပရိဘုတ္တာနိ မုနိနာ, အကံသု မနုဇာ တဒါ။
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ, ဂေါတမဿ မဟေသိနော၊
ပါဏီနံ အနုကမ္ပာယ, အဟု ပေါရာဏိကံ တဒါတိ။
ဓာတုဘာဇနီယကထာ နိဋ္ဌိတာ။
ဗုဒ္ဓဝံသောနိဋ္ဌိတော။