ပဉ္စပကရဏအဋ္ဌကထာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁။)

အဘိဓမ္မပိဋကေ

ပဉ္စပကရဏအဋ္ဌကထာ

ဓာတုကထာအဋ္ဌကထာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

အဋ္ဌာရသဟိ ဘေဒေဟိ, ဝိဘင်္ဂံ မာရဘဉ္ဇနော၊

ဒေသယိတွာ မဟာဝီရော, ယံ တဿေဝ အနန္တရံ။

အဒေသယိ ဓာတုကထံ, ဓာတုဘေဒပ္ပကာသနော၊

တဿတ္ထံ ဒီပယိဿာမိ, တံ သုဏာထ သမာဟိတာတိ။

၁။ မာတိကာဝဏ္ဏနာ

၁။ နယမာတိကာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟောတိအာဒီနဉှိ ဝသေန ဣဒံ ပကရဏံ စုဒ္ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသတော ဒွိဓာ ဌိတံ။ တတ္ထ မာတိကာ ဥဒ္ဒေသော။ သာ ပဉ္စဝိဓာ – နယမာတိကာ, အဗ္ဘန္တရမာတိကာ, နယမုခမာတိကာ, လက္ခဏမာတိကာ, ဗာဟိရမာတိကာတိ။ တတ္ထ သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟော…ပေ… ဝိပ္ပယုတ္တေန သင်္ဂဟိတံ အသင်္ဂဟိတန္တိ – အယံ စုဒ္ဒသဟိ ပဒေဟိ နိက္ခိတ္တာ နယမာတိကာ နာမ။ အယဉှိ ဣမိနာ သင်္ဂဟာဒိကေန နယေန ဓာတုကထာ ဓမ္မာ ဝိဘတ္တာတိ ဒဿေတုံ ဌပိတတ္တာ နယမာတိကာတိ ဝုစ္စတိ။ ဧတေသံ ပဒါနံ မူလဘူတတ္တာ မူလမာတိကာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂။)

၂။ အဗ္ဘန္တရမာတိကာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ။ပ။ မနသိကာရောတိ အယံ ပဉ္စဝီသာဓိကေန ပဒသတေန နိက္ခိတ္တာ အဗ္ဘန္တရမာတိကာ နာမ။ အယဉှိ ‘‘သဗ္ဗာပိ ဓမ္မသင်္ဂဏီ ဓာတုကထာယ မာတိကာ’’တိ ဧဝံ အဝတွာ သင်္ဂဟာဒိနာ နယေန ဝိဘဇိတဗ္ဗေ ခန္ဓာဒိဓမ္မေ သရူပတော ဒဿေတွာ ဓာတုကထာယ အဗ္ဘန္တရေယေဝ ဌပိတတ္တာ အဗ္ဘန္တရမာတိကာတိ ဝုစ္စတိ။ ခန္ဓာဒိပဒါနံ ဓမ္မသင်္ဂဏီမာတိကာယ အသင်္ဂဟိတတ္တာ ပကိဏ္ဏကမာတိကာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။

၃။ နယမုခမာတိကာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃။ တီဟိ သင်္ဂဟော, တီဟိ အသင်္ဂဟော၊ စတူဟိ သမ္ပယောဂေါ, စတူဟိ ဝိပ္ပယောဂေါတိ အယံ စတူဟိ ပဒေဟိ နိက္ခိတ္တာ နယမုခမာတိကာ နာမ။ အယဉှိ သဗ္ဗေသုပိ ပဉ္စက္ခန္ဓာဒီသု စေဝ ကုသလတ္တိကာဒီသု စ မာတိကာဓမ္မေသု, တီဟိ ခန္ဓာယတနဓာတုပဒေဟေဝ သင်္ဂဟော စ အသင်္ဂဟော စ ယောဇေတဗ္ဗော။ တထာ စတူဟိ အရူပက္ခန္ဓေဟိ သမ္ပယောဂေါ စ ဝိပ္ပယောဂေါ စ။ ဧတာနိ ဣမေသံ သင်္ဂဟာသင်္ဂဟာဒီနံ နယာနံ မုခါနီတိ ဒဿေတုံ ဌပိတတ္တာ နယမုခမာတိကာတိ ဝုစ္စတိ။

၄။ လက္ခဏမာတိကာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄။ သဘာဂေါ, ဝိသဘာဂေါတိ အယံ ဒွီဟိ ပဒေဟိ နိက္ခိတ္တာ လက္ခဏမာတိကာ နာမ။ အယဉှိ သဘာဂလက္ခဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သင်္ဂဟနယော, ဝိသဘာဂလက္ခဏေဟိ အသင်္ဂဟနယော, တထာ သမ္ပယောဂဝိပ္ပယောဂနယော ယောဇေတဗ္ဗောတိ သဘာဂဝိသဘာဂလက္ခဏဝသေန သင်္ဂဟာဒိလက္ခဏံ ဒဿေတုံ ဌပိတတ္တာ လက္ခဏမာတိကာတိ ဝုစ္စတိ။

၅။ ဗာဟိရမာတိကာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅။ သဗ္ဗာပိ ဓမ္မသင်္ဂဏီ ဓာတုကထာယ မာတိကာတိ အယံ ဆသဋ္ဌိ တိကပဒါနိ, ဒွေ စ ဒုကပဒသတာနိ သင်္ခိပိတွာ နိက္ခိတ္တာ ဗာဟိရမာတိကာ နာမ။ အယဉှိ ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာ…ပေ… မနသိကာရော’’တိ ဧဝံ ဓာတုကထာယ အဗ္ဘန္တရေ အဝတွာ ‘‘သဗ္ဗာပိ ဓမ္မသင်္ဂဏီ’’တိ ဧဝံ ဓာတုကထာယ မာတိကတော ဗဟိ ဌပိတတ္တာ ဗာဟိရမာတိကာတိ ဝုစ္စတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃။)

ဧဝံ မာတိကာယ ပဉ္စဓာ ဌိတဘာဝံ ဝိဒိတွာ ဣဒါနိ ‘သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟော’တိအာဒီသု သင်္ဂဟော တာဝ ဇာတိသဉ္ဇာတိကိရိယာဂဏနဝသေန စတုဗ္ဗိဓော။ တတ္ထ – ‘‘သဗ္ဗေ ခတ္တိယာ အာဂစ္ဆန္တု, သဗ္ဗေ ဗြာဟ္မဏာ, သဗ္ဗေ ဝေဿာ, သဗ္ဗေ သုဒ္ဒါ အာဂစ္ဆန္တု’’, ‘‘ယာ စာဝုသော ဝိသာခ, သမ္မာဝါစာ, ယော စ သမ္မာကမ္မန္တော, ယော စ သမ္မာအာဇီဝေါ, ဣမေ ဓမ္မာ သီလက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ’’တိ အယံ ဇာတိသင်္ဂဟော နာမ။ ‘‘ဧကဇာတိကာ အာဂစ္ဆန္တူ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဝိယ ဟိ ဣဓ သဗ္ဗေပိ ဇာတိယာ ဧကသင်္ဂဟံ ဂတာ။ ‘‘သဗ္ဗေ ကောသလကာ အာဂစ္ဆန္တု, သဗ္ဗေ မာဂဓကာ, သဗ္ဗေ ဘာရုကစ္ဆကာ အာဂစ္ဆန္တု’’, ‘‘ယော စာဝုသော ဝိသာခ, သမ္မာဝါယာမော၊ ယာ စ သမ္မာသတိ, ယော စ သမ္မာသမာဓိ, ဣမေ ဓမ္မာ သမာဓိက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၂) အယံ သဉ္ဇာတိသင်္ဂဟော နာမ။ ‘‘ဧကဋ္ဌာနေ ဇာတာ သံဝဍ္ဎာ အာဂစ္ဆန္တူ’’တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဝိယ ဟိ ဣဓ သဗ္ဗေပိ သဉ္ဇာတိဌာနေန နိဝုတ္ထောကာသေန ဧကသင်္ဂဟံ ဂတာ။ ‘‘သဗ္ဗေ ဟတ္ထာရောဟာ အာဂစ္ဆန္တု, သဗ္ဗေ အဿာရောဟာ, သဗ္ဗေ ရထိကာ အာဂစ္ဆန္တု’’, ‘‘ယာ စာဝုသော ဝိသာခ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ, ယော စ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, ဣမေ ဓမ္မာ ပညာက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၂) အယံ ကိရိယာသင်္ဂဟော နာမ။ သဗ္ဗေဝ ဟေတေ အတ္တနော ကိရိယာကရဏေန ဧကသင်္ဂဟံ ဂတာ။ ‘‘စက္ခာယတနံ ကတမက္ခန္ဓဂဏနံ ဂစ္ဆတီတိ? ရူပက္ခန္ဓဂဏနံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ ဟဉ္စိ စက္ခာယတနံ ရူပက္ခန္ဓဂဏနံ ဂစ္ဆတိ, တေန ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ – ‘စက္ခာယတနံ ရူပက္ခန္ဓေန သင်္ဂဟိတ’’န္တိ (ကထာ။ ၄၇၁), အယံ ဂဏနသင်္ဂဟော နာမ။ အယမိဓ အဓိပ္ပေတော။ တပ္ပဋိပက္ခေန အသင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသံ ဝိကပ္ပတော သင်္ဂဟိတေန အသင်္ဂဟိတာဒီနိ။ ဧကုပ္ပါဒေကနိရောဓဧကဝတ္ထုကဧကာရမ္မဏတာဝသေန သမ္ပယောဂေါ, တပ္ပဋိပက္ခတော ဝိပ္ပယောဂေါ။ တေသံ ဝိကပ္ပတော သမ္ပယုတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တာဒီနိ။ တဒုဘယသံသဂ္ဂဝိကပ္ပတော သင်္ဂဟိတေန သမ္ပယုတ္တံ ဝိပ္ပယုတ္တန္တိအာဒီနိ။ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိအာဒီနိ ပန ခန္ဓဝိဘင်္ဂါဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဖဿာဒယော ပနေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန ဝုတ္တသဗ္ဗစိတ္တုပ္ပါဒသာဓာရဏတော ဝုတ္တာတိ။

မာတိကာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄။)

၂။ နိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၁။ ပဌမနယော သင်္ဂဟာသင်္ဂဟပဒဝဏ္ဏနာ

၁။ ခန္ဓပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆။ ဣဒါနိ ပဉ္စက္ခန္ဓာဒိဝသေန နိက္ခိတ္တမာတိကံ ‘သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟော’တိအာဒီဟိ နယမာတိကာပဒေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဒဿေတုံ ရူပက္ခန္ဓော ကတိဟိ ခန္ဓေဟီတိအာဒိနာ နယေန နိဒ္ဒေသဝါရော အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘သင်္ဂဟော အသင်္ဂဟောတိအာဒိကာယ နယမာတိကာယ ‘‘တီဟိ သင်္ဂဟော, တီဟိ အသင်္ဂဟော’’တိ နယမုခမာတိကာ ဌပိတာ, တသ္မာ ရူပက္ခန္ဓာဒီနံ သင်္ဂဟံ ဒဿေတုံ ကတိဟိ ခန္ဓေဟိ ကတိဟာယတနေဟိ ကတိဟိ ဓာတူဟီတိ တီဏိ ခန္ဓာယတနဓာတုပဒါနေဝ ဥဒ္ဓဋာနိ။ ‘စတ္တာရိ သစ္စာနီ’တိအာဒီသု ဧကမ္ပိ န ပရာမဋ္ဌံ။ ယသ္မာ စ ‘‘သဘာဂေါ ဝိသဘာဂေါ’’တိ ဧဝံ လက္ခဏမာတိကာ ဌပိတာ, တသ္မာ ဣမဿ ပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ရူပက္ခန္ဓော ဧကေန ခန္ဓေနာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သဘာဂါ ဟိ တဿ ဧတေ ခန္ဓာဒယောတိ။ တတ္ထ ဧကေန ခန္ဓေနာတိ ရူပက္ခန္ဓေနေဝ။ ယဉှိ ကိဉ္စိ ရူပံ ရူပက္ခန္ဓသဘာဂတ္တာ ရူပက္ခန္ဓောတွေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ ရူပက္ခန္ဓေနေဝ ဂဏိတံ, တံ ရူပက္ခန္ဓေနေဝ ပရိစ္ဆိန္နံ။ ဧကာဒသဟာယတနေဟီတိ မနာယတနဝဇ္ဇေဟိ။ သဗ္ဗောပိ ဟိ ရူပက္ခန္ဓော ဒသာယတနာနိ ဓမ္မာယတနေကဒေသော စ ဟောတိ, တသ္မာ ဧကာဒသဟာယတနေဟိ ဂဏိတော, ပရိစ္ဆိန္နော။ ဧကာဒသဟိ ဓာတူဟီတိ သတ္တဝိညာဏဓာတုဝဇ္ဇာဟိ ဧကာဒသဟိ ဧတာသု ဟိ အပရိယာပန္နံ ရူပံ နာမ နတ္ထိ။

အသင်္ဂဟနယနိဒ္ဒေသေ ကတိဟိ အသင်္ဂဟိတောတိ သင်္ခေပေနေဝ ပုစ္ဆာ ကတာ။ ဝိဿဇ္ဇနေ ပနဿ ယသ္မာ ရူပက္ခန္ဓဿ ဝိသဘာဂါ စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓာ, ဧကံ မနာယတနံ, သတ္တ ဝိညာဏဓာတုယော၊ တသ္မာ စတူဟိ ခန္ဓေဟီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပဒေသု သင်္ဂဟာသင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပန ခန္ဓနိဒ္ဒေသေ – ‘‘ရူပက္ခန္ဓော ကတိဟိ ခန္ဓေဟီ’’တိအာဒိမှိ တာဝ ဧကမူလကေ သင်္ဂဟနယေ သရူပေနေဝ ဒဿိတာ ပဉ္စ ပုစ္ဆာ, ပဉ္စ ဝိဿဇ္ဇနာနိ။ အသင်္ဂဟနယေ သင်္ခေပေန ဒဿိတာ ပဉ္စ ပုစ္ဆာ, ပဉ္စ ဝိဿဇ္ဇနာနိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန ဒုကမူလကာဒီသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ရူပက္ခန္ဓမူလကာယေဝ စေတ္ထ ဒုကတိကစတုက္ကာ ဒဿိတာ။ ပဉ္စကေ ပန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅။)

‘‘ရူပက္ခန္ဓော စ…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော စာ’’တိ ဧဝံ ဘေဒတော စ, ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာ ကတိဟိ ခန္ဓေဟီ’’တိ ဧဝံ အဘေဒတော စာတိ ဒွိဓာ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနိ ကတာနိ။ ဧဝံ ပါဠိနယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

၂။ အာယတနပဒါဒိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၂။ အာယတနပဒနိဒ္ဒေသာဒီသု အာယတနပဒနိဒ္ဒေသေ တာဝ စက္ခာယတနံ ဧကေန ခန္ဓေနာတိ ဧကေန ရူပက္ခန္ဓေနေဝ, ဧကေန စက္ခာယတနေနေဝ ဧကာယ စက္ခုဓာတုယာဝ သင်္ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သောတာယတနာဒီသုပိ ဣမိနာဝ နယေန သင်္ဂဟာသင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အသင်္ခတံ ခန္ဓတော ဌပေတွာတိ ဧတ္ထ ပန ယသ္မာ အသင်္ခတံ ဓမ္မာယတနံ နာမ နိဗ္ဗာနံ, တဉ္စ ခန္ဓသင်္ဂဟံ န ဂစ္ဆတိ၊ တသ္မာ ‘ခန္ဓတော ဌပေတွာ’တိ ဝုတ္တံ။ စတူဟိ ခန္ဓေဟီတိ ရူပဝေဒနာသညာသင်္ခါရက္ခန္ဓေဟိ။ နိဗ္ဗာနဝဇ္ဇဉှိ ဓမ္မာယတနံ ဧတေဟိ သင်္ဂဟိတံ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓေန ပန ဌပေတွာ ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတုယော သေသာယတနဓာတူဟိ စ တံ န သင်္ဂယှတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဧကေန ခန္ဓေန, ဧကာဒသဟာယတနေဟိ, သတ္တရသဟိ ဓာတူဟိ အသင်္ဂဟိတ’’န္တိ။ ယထာ စ တေ ဟေဋ္ဌာ ရူပက္ခန္ဓမူလကာ, ဧဝမိဓာပိ စက္ခာယတနမူလကာဝ နယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုကမတ္တမေဝ ပန ပါဠိယံ ဒဿေတွာ ‘‘ဒွါဒသာယတနာနီ’’တိ အဘေဒတောဝ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ ဓာတုနိဒ္ဒေသေပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၄၀။ သစ္စနိဒ္ဒေသေ – သဗ္ဗေပိ ဒုကတိကစတုက္ကာ ပါဠိယံ ဒဿိတာ။ ယသ္မာ စ ဒုကတိကေသု သမုဒယသစ္စသဒိသမေဝ မဂ္ဂသစ္စေပိ ဝိဿဇ္ဇနံ, တသ္မာ တံ သမုဒယာနန္တရံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၅၀။ ဣန္ဒြိယနိဒ္ဒေသေ – ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဒွီဟိ ခန္ဓေဟီတိ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ ရူပက္ခန္ဓေန, အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ သင်္ခါရက္ခန္ဓေန သင်္ဂဟိတံ။ သေသံ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ပနေတ္ထ အာယတနဓာတုနိဒ္ဒေသသဒိသမေဝ။

၆။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆၁။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒနိဒ္ဒေသေ – ‘‘အဝိဇ္ဇာ ကတိဟိ ခန္ဓေဟီ’’တိ ပုစ္ဆံ အနာရဘိတွာ အဝိဇ္ဇာ ဧကေန ခန္ဓေနာတိ ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇနမေဝ ဒဿိတံ။ တတ္ထ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏန္တိ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တေ စ သဗ္ဗမ္ပိ ဝိပါကဝိညာဏံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆။)

တေနေဝါဟ – ‘‘သတ္တဟိ ဓာတူဟိ သင်္ဂဟိတ’’န္တိ။ နာမရူပမ္ပိ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေနေဝေတ္ထ သဒ္ဒါယတနမ္ပိ သင်္ဂဟေတွာ ဧကာဒသဟာယတနေဟိ သင်္ဂဟော ဒဿိတော။ ဖဿာဒီသု ခန္ဓဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညေနေဝ ဟိ ဧကေန ခန္ဓေန ဖဿော သင်္ဂဟိတော, အညေန ဝေဒနာ, တဏှာဥပါဒါနကမ္မဘဝါ ပန သင်္ခါရက္ခန္ဓေနေဝ သင်္ဂဟိတာ။ ဘဝပဒဉ္စေတ္ထ ကမ္မဘဝါဒီနံ ဝသေန ဧကာဒသဓာ ဝိဘတ္တံ။ တတ္ထ ကမ္မဘဝေါ ဖဿာဒီဟိ သဒိသဝိသဇ္ဇနတ္တာ တေဟိ သဒ္ဓိံ ဧကတော ဒဿိတော။ ဥပပတ္တိဘဝကာမဘဝသညာဘဝပဉ္စဝေါကာရဘဝါ အညမညသဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာ ဧကတော ဒဿိတာ။ ယသ္မာ စေတေ ဥပါဒိန္နကဓမ္မာဝ တသ္မာ ‘‘ဧကာဒသဟာယတနေဟိ သတ္တရသဟိ ဓာတူဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သဒ္ဒါယတနဉှိ အနုပါဒိန္နံ, တံ ဧတ္ထ န ဂဟိတံ။

֍ ဋီ ၆၈။ ရူပဘဝနိဒ္ဒေသေ – ပဉ္စဟာယတနေဟီတိ စက္ခုသောတမနရူပဓမ္မာယတနေဟိ။ အဋ္ဌဟိ ဓာတူဟီတိ စက္ခုသောတစက္ခုဝိညာဏသောတဝိညာဏရူပဓမ္မမနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူဟိ။ အရူပဘဝါဒယောပိ တယော သဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာဝ ဧကတော ဒဿိတာ။ တထာ အသညာဘဝဧကဝေါကာရဘဝါ။ တတ္ထ ဒွီဟာယတနေဟီတိ ရူပါယတနဓမ္မာယတနေဟိ။ ဓာတူသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧကတလဝါသိကာနဉှိ သေသဗြဟ္မာနံ စက္ခုသဗ္ဘာဝတော တဿာရမ္မဏတ္တာ တတ္ထ ရူပါယတနံ ဥဒ္ဓဋံ။

֍ ဋီ ၇၁။ ဇာတိ ဒွီဟိ ခန္ဓေဟီတိ ရူပဇာတိ ရူပက္ခန္ဓေန, အရူပဇာတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓေန။ ဇရာမရဏေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သောကာဒီသုပိ ဧကေန ခန္ဓေနာတိ သောကဒုက္ခဒေါမနဿာနိ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန, ပရိဒေဝေါ ရူပက္ခန္ဓေန, ဥပါယာသာဒယော သင်္ခါရက္ခန္ဓေနာတိ ဧဝံ ခန္ဓဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၇၃။ ဣဒ္ဓိပါဒေါ ဒွီဟီတိ သင်္ခါရဝိညာဏက္ခန္ဓေဟိ, မနာယတနဓမ္မာယတနေဟိ, ဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူဟိ စ။ ဈာနံ ဒွီဟီတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓသင်္ခါရက္ခန္ဓေဟိ။ အပ္ပမညာဒယော သဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာ ဧကတော နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ စိတ္တံ ပန စေတနာနန္တရံ နိက္ခိတ္တမ္ပိ အသဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာ ပစ္ဆာ ဂဟိတံ။ တတ္ထ အပ္ပမညာဒီသု ဧကေန ခန္ဓေနာတိ ဝေဒနာ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန, သညာ သညာက္ခန္ဓေန, သေသာ သင်္ခါရက္ခန္ဓေန သင်္ဂဟိတာတိ ဧဝံ ခန္ဓဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇။)

၇။ တိကပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၇။ ဧဝံ အဗ္ဘန္တရမာတိကာယ သင်္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဗာဟိရမာတိကာယ သင်္ဂဟံ ဒဿေတုံ ကုသလာ ဓမ္မာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဝေဒနာတ္တိကေ တီဟိ ဓာတူဟီတိ ကာယဝိညာဏမနောဝိညာဏဓမ္မဓာတူဟိ။ သတ္တဟိ ဓာတူဟီတိ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှါဝိညာဏဓာတူဟိ စေဝ မနောဓာတုဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူဟိ စ။ ဝိပါကတ္တိကေ အဋ္ဌဟိ ဓာတူဟီတိ ကာယဝိညာဏဓာတုယာ သဒ္ဓိံ တာဟိယေဝ။ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ပန သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကေဟိ သဒ္ဓိံ သဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာ ဧကတော ဂဟိတာ။ ယထာ စေတေ, ဧဝံ သဗ္ဗတိကဒုကပဒေသု ယံ ယံ ပဒံ ယေန ယေန ပဒေန သဒ္ဓိံ သဒိသဝိဿဇ္ဇနံ ဟောတိ, တံ တံ ဥပ္ပဋိပါဋိယာပိ တေန တေန သဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ ဝိဿဇ္ဇိတံ။ တတ္ထ ဝုတ္တာနုသာရေနေဝ သင်္ဂဟာသင်္ဂဟနယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သင်္ဂဟာသင်္ဂဟပဒဝဏ္ဏနာ။

၂။ ဒုတိယနယော သင်္ဂဟိတေနအသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၇၁။ ဣဒါနိ သင်္ဂဟိတေန အသင်္ဂဟိတပဒံ ဘာဇေတုံ စက္ခာယတနေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတြိဒံ လက္ခဏံ – ဣမသ္မိဉှိ ဝါရေ ယံ ခန္ဓပဒေန သင်္ဂဟိတံ ဟုတွာ အာယတနဓာတုပဒေဟိ အသင်္ဂဟိတံ, ခန္ဓာယတနပဒေဟိ ဝါ သင်္ဂဟိတံ ဟုတွာ ဓာတုပဒေန အသင်္ဂဟိတံ, တဿ ခန္ဓာဒီဟိ အသင်္ဂဟံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ တံ ပန ရူပက္ခန္ဓာဒီသု န ယုဇ္ဇတိ။ ရူပက္ခန္ဓေန ဟိ ရူပက္ခန္ဓောဝ သင်္ဂဟိတော။ သော စ အဍ္ဎေကာဒသဟိ အာယတနဓာတူဟိ အသင်္ဂဟိတော နာမ နတ္ထိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန စ ဝေဒနာက္ခန္ဓောဝ သင်္ဂဟိတော။ သောပိ ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူဟိ အသင်္ဂဟိတော နာမ နတ္ထိ။ ဧဝံ အသင်္ဂဟိတတာယ အဘာဝတော ဧတာနိ အညာနိ စ ဧဝရူပါနိ မနာယတနဓမ္မာယတနာဒီနိ ပဒါနိ ဣမသ္မိံ ဝါရေ န ဂဟိတာနိ။ ယာနိ ပန ပဒါနိ ရူပေကဒေသံ အရူပေန အသမ္မိဿံ, ဝိညာဏေကဒေသဉ္စ အညေန အသမ္မိဿံ ဒီပေန္တိ, တာနိ ဣဓ ဂဟိတာနိ။ ပရိယောသာနေ စ –

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈။)

‘‘ဒသာယတနာ သတ္တရသ ဓာတုယော,

သတ္တိန္ဒြိယာ အသညာဘဝေါ ဧကဝေါကာရဘဝေါ၊

ပရိဒေဝေါ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ,

အနိဒဿနံ ပုနဒေဝ သပ္ပဋိဃံ ဥပါဒါ’’တိ။

ဧဝံ ဥဒ္ဒါနဂါထာယ ဒဿိတာနေဝ။ တသ္မာ တေသံ ဝသေနေဝ သင်္ဂဟာသင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဉှဝသေန ဟိ ဣမသ္မိံ ဝါရေ အာယတနဓာတုဝသေနေဝ သဒိသဝိဿဇ္ဇနေ ဝီသတိ ဓမ္မေ သမောဓာနေတွာ ဧကော ပဉှော ကတော, သတ္တ ဝိညာဏဓာတုယော သမောဓာနေတွာ ဧကော, သတ္တိန္ဒြိယာနိ သမောဓာနေတွာ ဧကော, ဒွေ ဘဝေ သမောဓာနေတွာ ဧကော, ပရိဒေဝေန စ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃေဟိ စ ဧကော, အနိဒဿနသပ္ပဋိဃေဟိ ဧကော, သနိဒဿနေဟိ ဧကော, သပ္ပဋိဃေဟိ စ ဥပါဒါဓမ္မေဟိ စ ဧကောတိ အဋ္ဌ ပဉှာ ကတာ။ တေသု ခန္ဓာဒိဝိဘာဂေါ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော သေယျထိဒံ – ပဌမပဉှေ တာဝ စတူဟိ ခန္ဓေဟီတိ အရူပက္ခန္ဓေဟိ, ဒွီဟာယတနေဟီတိ စက္ခာယတနာဒီသု ဧကေကေန သဒ္ဓိံ မနာယတနေန, အဋ္ဌဟိ ဓာတူဟီတိ စက္ခုဓာတုအာဒီသု ဧကေကာယ သဒ္ဓိံ သတ္တဟိ ဝိညာဏဓာတူဟိ။

တတြာယံ နယော – စက္ခာယတနေန ဟိ ခန္ဓသင်္ဂဟေန ရူပက္ခန္ဓော သင်္ဂဟိတော။ တသ္မိံ သင်္ဂဟိတေ ရူပက္ခန္ဓေ အာယတနသင်္ဂဟေန စက္ခာယတနမေဝေကံ သင်္ဂဟိတံ။ သေသာနိ ဒသ အာယတနာနိ အသင်္ဂဟိတာနိ။ ဓာတုသင်္ဂဟေနပိ တေန စက္ခုဓာတုယေဝေကာ သင်္ဂဟိတာ။ သေသာ ဒသ ဓာတုယော အသင်္ဂဟိတာ။ ဣတိ ယာနိ တေန အသင်္ဂဟိတာနိ ဒသာယတနာနိ, တာနိ စက္ခာယတနမနာယတနေဟိ ဒွီဟိ အသင်္ဂဟိတာနိ။ ယာပိ တေန အသင်္ဂဟိတာ ဒသ ဓာတုယော, တာ စက္ခုဓာတုယာ စေဝ သတ္တဟိ စ ဝိညာဏဓာတူဟိ အသင်္ဂဟိတာတိ။ ရူပါယတနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၁၇၂။ ဒုတိယပဉှေ – ယသ္မာ ယာယ ကာယစိ ဝိညာဏဓာတုယာ သင်္ဂဟိတော ဝိညာဏက္ခန္ဓော မနာယတနေန အသင်္ဂဟိတော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ အာယတနသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ပန စတူဟိ ခန္ဓေဟီတိ ရူပါဒီဟိ စတူဟိ။ ဧကာဒသဟာယတနေဟီတိ မနာယတနဝဇ္ဇေဟိ။ ဒွါဒသဟိ ဓာတူဟီတိ ယထာနုရူပါ ဆ ဝိညာဏဓာတုယော အပနေတွာ သေသာဟိ ဒွါဒသဟိ။ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ ဟိ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယေဝ သင်္ဂဟိတာ, ဣတရာ အသင်္ဂဟိတာ။ သောတဝိညာဏဓာတုအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉။)

֍ ဋီ ၁၇၃။ တတိယပဉှေ – စက္ခုန္ဒြိယာဒီနံ ဝိဿဇ္ဇနံ စက္ခာယတနာဒိသဒိသမေဝ။ ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယေသု ပန ဓမ္မာယတနေန သဒ္ဓိံ ဒွေ အာယတနာနိ, ဓမ္မဓာတုယာ စ သဒ္ဓိံ အဋ္ဌ ဓာတုယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၁၇၄။ စတုတ္ထပဉှေ – တီဟာယတနေဟီတိ ရူပါယတနဓမ္မာယတနမနာယတနေဟိ။ တေသု ဟိ ဘဝေသု ရူပါယတနဓမ္မာယတနဝသေန ဒွေဝ အာယတနာနိ တေဟိ သင်္ဂဟိတာနိ။ သေသာနိ နဝ ရူပါယတနာနိ တေဟေဝ စ ဒွီဟိ, မနာယတနေန စာတိ တီဟိ အသင်္ဂဟိတာနိ နာမ ဟောန္တိ။ နဝဟိ ဓာတူဟီတိ ရူပဓာတုဓမ္မဓာတူဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တဟိ ဝိညာဏဓာတူဟိ။

֍ ဋီ ၁၇၅။ ပဉ္စမပဉှေ – ဒွီဟာယတနေဟီတိ ပဌမပဒံ သန္ဓာယ သဒ္ဒါယတနမနာယတနေဟိ။ ဒုတိယပဒံ သန္ဓာယ ရူပါယတနမနာယတနေဟိ။ ဓာတုယောပိ တေသံယေဝ ဧကေကေန သဒ္ဓိံ သတ္တ ဝိညာဏဓာတုယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၁၇၆။ ဆဋ္ဌပဉှေ – ဒသဟာယတနေဟီတိ ရူပါယတနဓမ္မာယတနဝဇ္ဇေဟိ။ သောဠသဟိ ဓာတူဟီတိ ရူပဓာတုဓမ္မဓာတုဝဇ္ဇေဟေဝ။ ကထံ? အနိဒဿနသပ္ပဋိဃာ ဟိ ဓမ္မာ နာမ နဝ ဩဠာရိကာယတနာနိ။ တေဟိ ခန္ဓသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတေ ရူပက္ခန္ဓေ, အာယတနသင်္ဂဟေန တာနေဝ နဝါယတနာနိ သင်္ဂဟိတာနိ။ ရူပါယတနဓမ္မာယတနာနိ အသင်္ဂဟိတာနိ။ ဓာတုသင်္ဂဟေနပိ တာ ဧဝ နဝ ဓာတုယော သင်္ဂဟိတာ။ ရူပဓာတုဓမ္မဓာတုယော အသင်္ဂဟိတာ။ ဣတိ ယာနိ တေဟိ အသင်္ဂဟိတာနိ ဒွေ အာယတနာနိ, တာနိ ရူပါယတနဝဇ္ဇေဟိ နဝဟိ ဩဠာရိကာယတနေဟိ, မနာယတနေန စာတိ ဒသဟိ အသင်္ဂဟိတာနိ။ ယာပိ တေဟိ အသင်္ဂဟိတာ ဒွေ ဓာတုယော, တာ ရူပဓာတုဝဇ္ဇာဟိ နဝဟိ ဩဠာရိကဓာတူဟိ, သတ္တဟိ စ ဝိညာဏဓာတူဟီတိ သောဠသဟိ အသင်္ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၁၇၇။ သတ္တမပဉှေ – ဒွီဟာယတနေဟီတိ ရူပါယတနမနာယတနေဟိ။ အဋ္ဌဟိ ဓာတူဟီတိ ရူပဓာတုယာ သဒ္ဓိံ သတ္တဟိ ဝိညာဏဓာတူဟိ။

֍ ဋီ ၁၇၈။ အဋ္ဌမပဉှေ – ဧကာဒသဟာယတနေဟီတိ သပ္ပဋိဃဓမ္မေ သန္ဓာယ ဓမ္မာယတနဝဇ္ဇေဟိ, ဥပါဒါဓမ္မေ သန္ဓာယ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနဝဇ္ဇေဟိ။ ဓာတူသုပိ ဧသေဝ နယော။ အတ္ထယောဇနာ ပနေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

သင်္ဂဟိတေနအသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀။)

၃။ တတိယနယော အသင်္ဂဟိတေနသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၇၉။ ဣဒါနိ အသင်္ဂဟိတေနသင်္ဂဟိတပဒံ ဘာဇေတုံ ဝေဒနာက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတြိဒံ လက္ခဏံ – ဣမသ္မိဉှိ ဝါရေ ယံ ခန္ဓပဒေန အသင်္ဂဟိတံ ဟုတွာ အာယတနဓာတုပဒေဟိ သင်္ဂဟိတံ, တဿ ခန္ဓာဒီဟိ သင်္ဂဟံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ တံ ပန ရူပက္ခန္ဓဝိညာဏက္ခန္ဓစက္ခာယတနာဒီသု န ယုဇ္ဇတိ။ ရူပက္ခန္ဓေန ဟိ စတ္တာရော ခန္ဓာ ခန္ဓသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ။ တေသု တေန ဧကဓမ္မောပိ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတော နာမ နတ္ထိ။ နနု စ ဝေဒနာဒယော ဓမ္မာယတနေန သင်္ဂဟိတာတိ? သင်္ဂဟိတာ။ န ပန ရူပက္ခန္ဓောဝ ဓမ္မာယတနံ, ရူပက္ခန္ဓတော ဟိ သုခုမရူပမတ္တံ ဓမ္မာယတနံ ဘဇတိ။ တသ္မာ ယေ ဓမ္မာယတနေန သင်္ဂဟိတာ, န တေ ရူပက္ခန္ဓေန သင်္ဂဟိတာ နာမ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓေနပိ ဣတရေ စတ္တာရော ခန္ဓာ အသင်္ဂဟိတာ။ တေသု တေန ဧကောပိ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတော နာမ နတ္ထိ။ ဧဝံ သင်္ဂဟိတတာယ အဘာဝတော ဧတာနိ အညာနိ စ ဧဝရူပါနိ စက္ခာယတနာဒီနိ ပဒါနိ ဣမသ္မိံ ဝါရေ န ဂဟိတာနိ။ ယာနိ ပန ပဒါနိ ဝိညာဏေန ဝါ ဩဠာရိကရူပေန ဝါ အသမ္မိဿံ ဓမ္မာယတနေကဒေသံ ဒီပေန္တိ, တာနိ ဣဓ ဂဟိတာနိ။ တေသံ ဣဒမုဒ္ဒါနံ –

‘‘တယော ခန္ဓာ တထာ သစ္စာ, ဣန္ဒြိယာနိ စ သောဠသ၊

ပဒါနိ ပစ္စယာကာရေ, စုဒ္ဒသူပရိ စုဒ္ဒသ။

‘‘သမတိံသ ပဒါ ဟောန္တိ, ဂေါစ္ဆကေသု ဒသသွထ၊

ဒုဝေ စူဠန္တရဒုကာ, အဋ္ဌ ဟောန္တိ မဟန္တရာ’’တိ။

ဧတေသု ပန ပဒေသု သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနိ ပဒါနိ ဧကတော ကတွာ သဗ္ဗေပိ ဒွါဒသ ပဉှာ ဝုတ္တာ။ တေသု ဧဝံ ခန္ဓဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာယတနဓာတူသု ပန ဘေဒေါ နတ္ထိ။ တတ္ထ ပဌမပဉှေ တာဝ – တီဟိ ခန္ဓေဟီတိ ရူပသညာသင်္ခါရက္ခန္ဓေဟိ။ အာယတနဓာတုယော ပန ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတုဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တတြာယံ နယော – ဝေဒနာက္ခန္ဓေန ဟိ နိဗ္ဗာနဉ္စ သုခုမရူပသညာသင်္ခါရာ စ ခန္ဓသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ ဟုတွာ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာ။ တေသု နိဗ္ဗာနံ ခန္ဓသင်္ဂဟံ န ဂစ္ဆတိ, သေသာ ရူပသညာသင်္ခါရက္ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟံ ပန နိဗ္ဗာနမ္ပိ ဂစ္ဆတေဝ။ တေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁။)

ဝုတ္တံ – ‘‘အသင်္ခတံ ခန္ဓတော ဌပေတွာ တီဟိ ခန္ဓေဟိ, ဧကေနာယတနေန, ဧကာယ ဓာတုယာ သင်္ဂဟိတာ’’တိ။ သညာက္ခန္ဓပက္ခေ ပနေတ္ထ သညံ အပနေတွာ ဝေဒနာယ သဒ္ဓိံ တယော ခန္ဓာ သင်္ခါရာဒီသု သင်္ခါရက္ခန္ဓံ အပနေတွာ ရူပဝေဒနာသညာဝသေန တယော ခန္ဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၁၈၀။ ဒုတိယေ – စတူဟိ ခန္ဓေဟီတိ ဝိညာဏဝဇ္ဇေဟိ။ တေ ဟိ နိရောဓေန ခန္ဓသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ ဟုတွာ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာ။

֍ ဋီ ၁၈၁။ တတိယေ – ဒွီဟီတိ ဝေဒနာသညာက္ခန္ဓေဟိ။ ရူပါရူပဇီဝိတိန္ဒြိယေန ဟိ ဝေဒနာသညာဝိညာဏက္ခန္ဓာ စ ခန္ဓသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ။ တေသု ပန ဝေဒနာသညာဝ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဝေဒနာသညာက္ခန္ဓေဟီ’’တိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ ခန္ဓဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတော ပရဉှိ ခန္ဓာနံ နာမမတ္တမေဝ ဝက္ခာမ။

֍ ဋီ ၁၈၂။ စတုတ္ထေ – တီဟိ ခန္ဓေဟီတိ ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယေသု ဝေဒနာသညာသင်္ခါရေဟိ, ဝေဒနာပဉ္စကေ ရူပသညာသင်္ခါရေဟိ၊ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒီသု ဖဿပရိယောသာနေသု ရူပဝေဒနာသညာက္ခန္ဓေဟိ။ ဝေဒနာယ ဝေဒနာက္ခန္ဓသဒိသောဝ တဏှုပါဒါနကမ္မဘဝေသု သင်္ခါရက္ခန္ဓသဒိသောဝ ဝိနိစ္ဆယော။

֍ ဋီ ၁၈၃။ ပဉ္စမေ – ဇာတိဇရာမရဏေသု ဇီဝိတိန္ဒြိယသဒိသောဝ။ ဈာနေန ပန နိဗ္ဗာနံ သုခုမရူပံ သညာ စ ခန္ဓသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ ဟုတွာ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာ။ တသ္မာ တံ သန္ဓာယ ရူပက္ခန္ဓသညာက္ခန္ဓာနံ ဝသေန ဒွေ ခန္ဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၁၈၄။ ဆဋ္ဌေ – သောကာဒိတ္တယေ ဝေဒနာယ သဒိသော။ ဥပါယာသာဒီသု သင်္ခါရသဒိသော။ ပုန ဝေဒနာယ ဝေဒနာက္ခန္ဓသဒိသော, သညာယ သညာက္ခန္ဓသဒိသော, စေတနာဒီသု သင်္ခါရက္ခန္ဓသဒိသော ဝိနိစ္ဆယော။ ဣမိနာ ဥပါယေန သတ္တမပဉှာဒီသုပိ သင်္ဂဟာသင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

အသင်္ဂဟိတေနသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂။)

၄။ စတုတ္ထနယော သင်္ဂဟိတေနသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉၁။ ဣဒါနိ သင်္ဂဟိတေနသင်္ဂဟိတပဒံ ဘာဇေတုံ သမုဒယသစ္စေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယံ ခန္ဓာဒီဟိ သင်္ဂဟိတေန ခန္ဓာဒိဝသေန သင်္ဂဟိတံ, ပုန တဿေဝ ခန္ဓာဒီဟိ သင်္ဂဟံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ တံ ခန္ဓာယတနဓာတူသု ဧကမ္ပိ သကလကောဋ္ဌာသံ ဂဟေတွာ ဌိတပဒေသု န ယုဇ္ဇတိ။ သကလေန ဟိ ခန္ဓာဒိပဒေန အညံ ခန္ဓာဒိဝသေန သင်္ဂဟိတံ နာမ နတ္ထိ, ယံ အတ္တနော သင်္ဂါဟကံ သင်္ဂဏှိတွာ ပုန တေနေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆေယျ။ တသ္မာ တထာရူပါနိ ပဒါနိ ဣမသ္မိံ ဝါရေ န ဂဟိတာနိ။ ယာနိ ပန ပဒါနိ သင်္ခါရေကဒေသံ ဝါ အညေန အသမ္မိဿံ ဒီပေန္တိ – ဝေဒနေကဒေသံ ဝါ သုခုမရူပံ ဝါ သဒ္ဒေကဒေသံ ဝါ, တာနိ ဣဓ ဂဟိတာနိ။ တေသံ ဣဒမုဒ္ဒါနံ –

‘‘ဒွေ သစ္စာ ပန္နရသိန္ဒြိယာ, ဧကာဒသ ပဋိစ္စပဒါ၊

ဥဒ္ဓံ ပုန ဧကာဒသ, ဂေါစ္ဆကပဒမေတ္ထ တိံသဝိဓ’’န္တိ။

ပဉှာ ပနေတ္ထ ဒွေယေဝ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ယံ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋံ ပဒံ, တဒေဝ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ ခန္ဓာဒိဝသေန သင်္ဂဟိတံ, တေ ဓမ္မေ သန္ဓာယ သဗ္ဗတ္ထ ဧကေန ခန္ဓေနာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတြာယံ နယော – သမုဒယသစ္စေန ဟိ တဏှာဝဇ္ဇာ သေသာ သင်္ခါရာ ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာ။ ပုန တေဟိ တဏှာဝ သင်္ဂဟိတာ။ သာ တဏှာ ပုန သင်္ခါရေဟေဝ ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာတိ။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ အရူပဓမ္မပုစ္ဆာသု ပနေတ္ထ သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝါ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဝါ ဧကော ခန္ဓော နာမ။ ရူပဓမ္မပုစ္ဆာသု ရူပက္ခန္ဓော။ ပရိဒေဝပုစ္ဆာယ သဒ္ဒါယတနံ ဧကံ အာယတနံ နာမ။ သဒ္ဒဓာတု ဧကာ ဓာတု နာမ, သေသဋ္ဌာနေသု ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတုဝသေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သင်္ဂဟိတေနသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ။

၅။ ပဉ္စမနယော အသင်္ဂဟိတေနအသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉၃။ ဣဒါနိ အသင်္ဂဟိတေန အသင်္ဂဟိတပဒံ ဘာဇေတုံ ရူပက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယံ ခန္ဓာဒီဟိ အသင်္ဂဟိတေန ခန္ဓာဒိဝသေန အသင်္ဂဟိတံ, ပုန တဿေဝ ခန္ဓာဒီဟိ အသင်္ဂဟံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ တံ ပဉ္စက္ခန္ဓဂ္ဂါဟကေသု

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃။)

ဒုက္ခသစ္စာဒီသု ဝိညာဏေန သဒ္ဓိံ သုခုမရူပဂ္ဂါဟကေသု အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာဒီသု စ ပဒေသု န ယုဇ္ဇတိ။ တာဒိသေန ဟိ ပဒေန နိဗ္ဗာနံ ခန္ဓသင်္ဂဟမတ္တံ န ဂစ္ဆေယျ။ သေသာ ခန္ဓာဒီဟိ အသင်္ဂဟိတဓမ္မာ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ တထာရူပါနိ ပဒါနိ ဣမသ္မိံ ဝါရေ န ဂဟိတာနိ။ ယာနိ ပန ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဝိညာဏဉ္စ သုခုမရူပေန သဒ္ဓိံ ဧကတော န ဒီပေန္တိ, တာနိ ဣဓ ဂဟိတာနိ။ တေသံ ဣဒမုဒ္ဒါနံ –

‘‘သဗ္ဗေ ခန္ဓာ တထာယတနဓာတုယော သစ္စတော တယော၊

ဣန္ဒြိယာနိပိ သဗ္ဗာနိ, တေဝီသတိ ပဋိစ္စတော။

‘‘ပရတော သောဠသ ပဒါ, တေစတ္တာလီသကံ တိကေ၊

ဂေါစ္ဆကေ သတ္တတိ ဒွေ စ, သတ္တ စူဠန္တရေ ပဒါ။

‘‘မဟန္တရေ ပဒါ ဝုတ္တာ, အဋ္ဌာရသ တတော ပရံ၊

အဋ္ဌာရသေဝ ဉာတဗ္ဗာ, သေသာ ဣဓ န ဘာသိတာ’’တိ။

ပဉှာ ပနေတ္ထ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနံ ဝသေန သမောဓာနေတွာ ကတိဟိ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗေပိ စတုတ္တိံသ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ယံ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋံ ပဒံ, တဒေဝ ယေဟိ ခန္ဓာဒီဟိ အသင်္ဂဟိတံ, တေ ဓမ္မေ သန္ဓာယ ဧကေန ခန္ဓေနာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတြာယံ နယော – ရူပက္ခန္ဓေန ဟိ စတ္တာရော ခန္ဓာ နိဗ္ဗာနဉ္စ ခန္ဓသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ။ အာယတနဓာတုသင်္ဂဟေန ပန ဌပေတွာ ဝိညာဏံ အဝသေသာ သင်္ဂဟိတာတိ ဝိညာဏမေဝ တီဟိပိ ခန္ဓသင်္ဂဟာဒီဟိ အသင်္ဂဟိတံ နာမ။ ပုန တေန ဝိညာဏေန သဒ္ဓိံ နိဗ္ဗာနေန စတ္တာရော ခန္ဓာ ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ။ တေ သဗ္ဗေပိ ပုန ဝိညာဏေနေဝ ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာတိ ဧကေန ခန္ဓေန, ဧကေနာယတနေန, သတ္တဟိ ဓာတူဟိ အသင်္ဂဟိတာ နာမ ဟောန္တိ။ အထ ဝါ – ယဒေတံ ရူပက္ခန္ဓေန ဝိညာဏမေဝ တီဟိ ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေဟိ အသင်္ဂဟိတံ, တေဟိပိ ဝိညာဏဓမ္မေဟိ တေ ရူပဓမ္မာဝ တီဟိ သင်္ဂဟေဟိ အသင်္ဂဟိတာ။ ပုန တေ ရူပဓမ္မာ ဝိညာဏေနေဝ တီဟိ သင်္ဂဟေဟိ အသင်္ဂဟိတာ။ ဝိညာဏဉ္စ ခန္ဓတော ဧကော ဝိညာဏက္ခန္ဓော ဟောတိ, အာယတနတော ဧကံ မနာယတနံ, ဓာတုတော သတ္တ ဝိညာဏဓာတုယော။ တသ္မာ ‘‘ဧကေန ခန္ဓေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ ယံ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋံ ပဒံ, တဒေဝ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ ခန္ဓာဒိဝသေန အသင်္ဂဟိတံ, တေသံ ဓမ္မာနံ ဝသေန ခန္ဓာဒယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ဒုတိယပဉှေ တာဝ – ရူပဝိညာဏာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄။)

ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝေဒနာဒယော ဟိ ရူပဝိညာဏေဟေဝ ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေန အသင်္ဂဟိတာ။ တေ စ ဒွေ ခန္ဓာ ဧကာဒသာယတနာနိ သတ္တရသ ဓာတုယော ဟောန္တိ။

֍ ဋီ ၁၉၅။ တတိယပဉှေ – ဝိညာဏံ ရူပါဒီဟိ စတူဟိ အသင်္ဂဟိတန္တိ တေသံ ဝသေန ခန္ဓာဒယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၁၉၆။ စတုတ္ထပဉှေ – စက္ခာယတနံ ဝေဒနာဒီဟိ စတူဟီတိ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ ခန္ဓာဒယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပရိယောသာနေ – ရူပဉ္စ ဓမ္မာယတနန္တိ ဥဒ္ဒါနဂါထာယ ဒဿိတဓမ္မာယေဝ အညေနာကာရေန သင်္ခိပိတွာ ဒဿိတာတိ။

အသင်္ဂဟိတေနအသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဆဋ္ဌနယော သမ္ပယောဂဝိပ္ပယောဂပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၂၈။ ဣဒါနိ သမ္ပယောဂဝိပ္ပယောဂပဒံ ဘာဇေတုံ ရူပက္ခန္ဓောတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယံ လဗ္ဘတိ ယဉ္စ န လဗ္ဘတိ တံ သဗ္ဗံ ပုစ္ဆာယ ဂဟိတံ။ ဝိဿဇ္ဇနေ ပန ယံ န လဗ္ဘတိ, တံ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိတ္တံ။ စတူဟိ သမ္ပယောဂေါ, စတူဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ၊ သဘာဂေါ ဝိသဘာဂေါတိ ဟိ ဝစနတော စတူဟိ အရူပက္ခန္ဓေဟေဝ သဘာဂါနံ ဧကသန္တာနသ္မိံ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပန္နာနံ အရူပက္ခန္ဓာနံယေဝ အညမညံ သမ္ပယောဂေါ လဗ္ဘတိ။ ရူပဓမ္မာနံ ပန ရူပေန နိဗ္ဗာနေန ဝါ, နိဗ္ဗာနဿ စ ရူပေန သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဂေါ နာမ နတ္ထိ။ တထာ ရူပနိဗ္ဗာနာနံ အရူပက္ခန္ဓေဟိ, ဝိသဘာဂါ ဟိ တေ တေသံ။ ယထာ စ အရူပက္ခန္ဓာနံ ရူပနိဗ္ဗာနေဟိ, ဧဝံ ဘိန္နသန္တာနေဟိ နာနာက္ခဏိကေဟိ အရူပဓမ္မေဟိပိ သဒ္ဓိံ နတ္ထိယေဝ။ တေပိ ဟိ တေသံ သန္တာနက္ခဏဝိသဘာဂတာယ ဝိသဘာဂါယေဝ။ အယံ ပန ဝိသဘာဂတာ သင်္ဂဟဋ္ဌေန ဝိရုဇ္ဈနတော သင်္ဂဟနယေ နတ္ထိ။ ဂဏနူပဂမတ္တဉှိ သင်္ဂဟဋ္ဌော။ သမ္ပယောဂနယေ ပန အတ္ထိ, ဧကုပ္ပါဒတာဒိလက္ခဏဉှိ သမ္ပယောဂဋ္ဌောတိ။ ဧဝမေတ္ထ ယဿ ဧကဓမ္မေနပိ သမ္ပယောဂလက္ခဏံ န ယုဇ္ဈတိ, တဿ ပုစ္ဆာယ သင်္ဂဟံ ကတွာပိ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။ ယဿ ဝိပ္ပယောဂလက္ခဏံ ယုဇ္ဇတိ, တဿ ဝိပ္ပယောဂေါ ဒဿိတော။ ယာနိ ပန ပဒါနိ သတ္တသု ဝိညာဏဓာတူသု ဧကာယပိ အဝိပ္ပယုတ္တေ ရူပေန နိဗ္ဗာနေန ဝါ မိဿကဓမ္မေ ဒီပေန္တိ, တာနိ သဗ္ဗထာပိ ဣဓ န ယုဇ္ဇန္တီတိ န ဂဟိတာနိ။ တေသံ ဣဒမုဒ္ဒါနံ –

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅။)

‘‘ဓမ္မာယတနံ ဓမ္မဓာတု, ဒုက္ခသစ္စဉ္စ ဇီဝိတံ၊

သဠာယတနံ နာမရူပံ, စတ္တာရော စ မဟာဘဝါ။

‘‘ဇာတိဇရာ စ မရဏံ, တိကေသွေကူနဝီသတိ၊

ဂေါစ္ဆကေသု စ ပညာသ, အဋ္ဌ စူဠန္တရေ ပဒါ။

‘‘မဟန္တရေ ပန္နရသ, အဋ္ဌာရသ တတော ပရေ၊

တေဝီသ ပဒသတံ ဧတံ, သမ္ပယောဂေ န လဗ္ဘတီ’’တိ။

ဓမ္မာယတနဉှိ ရူပနိဗ္ဗာနမိဿကတ္တာ တသ္မိံ အပရိယာပန္နေန ဝိညာဏေနပိ န သက္ကာ သမ္ပယုတ္တန္တိ ဝတ္တုံ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ ဝေဒနာဒယော ဝိညာဏေန သမ္ပယုတ္တာ, တသ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တန္တိပိ န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထာပိ ဧတာနိ န ယုဇ္ဇန္တီတိ ဣဓ န ဂဟိတာနိ။ သေသာနိ ခန္ဓာဒီနိ ယုဇ္ဇန္တီတိ တာနိ ဂဟေတွာ ဧကေကဝသေန စ သမောဓာနေန စ ပဉှဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ တေသု ပဉှေသု, ပဌမေ – ဧကေနာယတနေနာတိ မနာယတနေန။ ကေဟိစီတိ ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတုပရိယာပန္နေဟိ ဝေဒနာသညာသင်္ခါရေဟိ။

֍ ဋီ ၂၂၉။ ဒုတိယေ – တီဟီတိ ပုစ္ဆိတံ ပုစ္ဆိတံ ဌပေတွာ သေသေဟိ။ ကေဟိစိ သမ္ပယုတ္တောတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာသင်္ခါရေဟိ။ ဣတရေပိ အတ္တာနံ ဌပေတွာ ဣတရေဟိ။ ကေဟိစိ ဝိပ္ပယုတ္တောတိ ရူပနိဗ္ဗာနေဟိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ရူပဿ ဝိပ္ပယောဂေ ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု အရူပံ, အရူပဿ ဝိပ္ပယောဂေ ရူပံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတိယပဉှော ဥတ္တာနတ္ထောဝ။

֍ ဋီ ၂၃၁။ စတုတ္ထေ – ‘ကတိဟိ ခန္ဓေဟီ’တိအာဒိံ အဝတွာ သမ္ပယုတ္တန္တိ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ပန ခန္ဓာဒီနံယေဝ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပရတောပိ ဧဝရူပေသု ပဉှေသု ဧသေဝ နယော။ အာဒိပဉှသ္မိဉှိ သရူပတော ဒဿေတွာ ပရတော ပါဠိ သံခိတ္တာ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ပန နာတိပါကဋာ ဘဝိဿတိ, တတ္ထ နံ ပါကဋံ ကတွာဝ ဂမိဿာမ။

֍ ဋီ ၂၃၄။ သောဠသဟိ ဓာတူဟီတိ စက္ခုဝိညာဏဓာတု တာဝ အတ္တာနံ ဌပေတွာ ဆဟိ ဝိညာဏဓာတူဟိ, ဒသဟိ စ ရူပဓာတူဟိ။ သေသာသုပိ ဧသေဝ နယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆။)

֍ ဋီ ၂၃၅။ တီဟိ ခန္ဓေဟီတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓံ ဌပေတွာ သေသေဟိ။ ဧကာယ ဓာတုယာတိ မနောဝိညာဏဓာတုယာ။ သမုဒယမဂ္ဂါနဉှိ အညာယ ဓာတုယာ သမ္ပယောဂေါ နတ္ထိ။ ဧကေန ခန္ဓေနာတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓေန။ ဧကေနာယတနေနာတိ ဓမ္မာယတနေန။ ဧကာယ ဓာတုယာတိ ဓမ္မဓာတုယာ။ ဧတေသု ဟိ တံ သစ္စဒွယံ ကေဟိစိ သမ္ပယုတ္တံ။

֍ ဋီ ၂၃၈။ သုခိန္ဒြိယာဒိပဉှေ – တီဟီတိ သညာသင်္ခါရဝိညာဏေဟိ။ ဧကာယ ဓာတုယာတိ ကာယဝိညာဏဓာတုယာ, မနောဝိညာဏဓာတုယာ စ။ ဆဟိ ဓာတူဟီတိ ကာယဝိညာဏဓာတုဝဇ္ဇာဟိ။

֍ ဋီ ၂၄၅။ ရူပဘဝပဉှေ – သဗ္ဗေသမ္ပိ အရူပက္ခန္ဓာနံ အရူပါယတနာနဉ္စ အတ္ထိတာယ န ကေဟိစီတိ ဝုတ္တံ။ ဃာနဇိဝှါကာယဝိညာဏဓာတူနံ ပန နတ္ထိတာယ တီဟိ ဓာတူဟိ ဝိပ္ပယုတ္တောတိ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၂၅၆။ အဓိမောက္ခပဉှေ – ဒွီဟိ ဓာတူဟီတိ မနောဓာတုမနောဝိညာဏဓာတူဟိ။ ပန္နရသဟီတိ သေသာဟိ ဒသဟိ ရူပဓာတူဟိ, ပဉ္စဟိ စ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ။

֍ ဋီ ၂၅၇။ ကုသလပဉှေ – ကုသလေဟိ စတုန္နမ္ပိ ခန္ဓာနံ ဂဟိတတ္တာ သမ္ပယောဂေါ ပဋိက္ခိတ္တော။

֍ ဋီ ၂၅၈။ ဝေဒနာတ္တိကပဉှေ – ဧကေန ခန္ဓေနာတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓေနေဝ။ ပန္နရသဟီတိ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှါဝိညာဏဓာတုမနောဓာတူဟိ စေဝ ရူပဓာတူဟိ စ။ ဧကာဒသဟီတိ ကာယဝိညာဏဓာတုယာ သဒ္ဓိံ ရူပဓာတူဟိ။

֍ ဋီ ၂၆၂။ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မပဉှေ – ပဉ္စဟီတိ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ။ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယပဉှေ – ဆဟီတိ မနောဝိညာဏဓာတုဝဇ္ဇာဟိ။ သဝိတက္ကသဝိစာရပဉှေ – ပန္နရသဟီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ သဒ္ဓိံ ရူပဓာတူဟိ။ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တပဉှေ – ဧကေန ခန္ဓေနာတိအာဒိ သင်္ခါရက္ခန္ဓဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒုတိယဇ္ဈာနဝိစာရဉှိ ဌပေတွာ သေသာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ နာမ။ ပီတိံ ဌပေတွာ သေသာ ပီတိသဟဂတာ။ တတ္ထ ဝိစာရော ဝိစာရေန, ပီတိ စ ပီတိယာ န သမ္ပယုတ္တာတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု ကေဟိစိ သမ္ပယုတ္တာ နာမ။ သောဠသဟီတိ ဓမ္မဓာတုမနောဝိညာဏဓာတုဝဇ္ဇာဟေဝ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇။)

အဝိတက္ကအဝိစာရပဉှေ – ဧကာယ ဓာတုယာတိ မနောဓာတုယာ။ သုခသဟဂတာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ စ ဝေဒနာတ္တိကေ ဝုတ္တာဝ။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာဒယော ကုသလသဒိသာဝ။

֍ ဋီ ၂၇၁။ ပရိတ္တာရမ္မဏံ ဝိပါကဓမ္မသဒိသံ။ ဧကာယ ဓာတုယာတိ ဓမ္မဓာတုယာ။ ကေဟိစီတိ ယေ တတ္ထ ပရိတ္တာရမ္မဏာ န ဟောန္တိ, တေဟိ။ ဓမ္မဓာတု ပန ပရိတ္တာရမ္မဏာနံ ဆန္နံ စိတ္တုပ္ပါဒါနံ ဝသေန စတူဟိ ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟိတတ္တာ ပဌမပဋိက္ခေပမေဝ ဘဇတိ။ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာဒယော ကုသလသဒိသာဝ။

֍ ဋီ ၂၇၃။ အနုပ္ပန္နေသု – ပဉ္စဟိ ဓာတူဟီတိ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ။ တာနိ ဟိ ဧကန္တေန ဥပ္ပါဒိဓမ္မဘူတာနေဝ, ဥပ္ပန္နကောဋ္ဌာသမ္ပိ ပန ဘဇန္တိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာဒယော ပရိတ္တာရမ္မဏသဒိသာဝ။ ဟေတုအာဒယော သမုဒယသဒိသာဝ။ သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူပိ ပီတိသဟဂတသဒိသာဝ။ တထာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ။ အနုပါဒိန္နာ အနုပ္ပန္နသဒိသာဝ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သမ္ပယောဂဝိပ္ပယောဂပဒဝဏ္ဏနာ။

၇။ သတ္တမနယော သမ္ပယုတ္တေနဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၀၆။ ဣဒါနိ သမ္ပယုတ္တေနဝိပ္ပယုတ္တပဒံ ဘာဇေတုံ ဝေဒနာက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတြိဒံ လက္ခဏံ – ဣမသ္မိဉှိ ဝါရေ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋပဒေန ယေ ဓမ္မာ သမ္ပယုတ္တာ, တေဟိ ယေ ဓမ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တာ, တေသံ ခန္ဓာဒီဟိ ဝိပ္ပယောဂံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ တံ ပန ရူပက္ခန္ဓာဒီသု န ယုဇ္ဇတိ။ ရူပက္ခန္ဓေန ဟိ သမ္ပယုတ္တာ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ တဉ္စ အညာနိ စ ဧဝရူပါနိ ပဒါနိ ဣမသ္မိံ ဝါရေ န ဂဟိတာနိ။ ယာနိ ပန ပဒါနိ ဓမ္မဓာတုယာ သမ္ပယုတ္တေ ဓမ္မေ ဝိညာဏဉ္စ အညေန အသမ္မိဿံ ဒီပေန္တိ, တာနိ ဣဓ ဂဟိတာနိ။ တေသံ ဣဒမုဒ္ဒါနံ –

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈။)

‘‘စတ္တာရော ခန္ဓာယတနဉ္စ ဧကံ,

ဒွေ ဣန္ဒြိယာ ဓာတုပဒါနိ သတ္တ၊

တယော ပဋိစ္စာ အထ ဖဿသတ္တကံ,

တိကေ တယော သတ္တ မဟန္တရေ စ။

‘‘ဧကံ သဝိတက္ကံ, သဝိစာရမေကံ၊

ယုတ္တံ ဥပေက္ခာယ စ ဧကမေဝါ’’တိ။

ပရိယောသာနေ – ခန္ဓာ စတုရောတိအာဒိနာပိ အယမေဝတ္ထော သင်္ဂဟိတော။ တတ္ထ ယာနိ ပဒါနိ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနိ, တာနိ ဥပ္ပဋိပါဋိယာပိ သမောဓာနေတွာ တတ္ထ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိကာ ပဉှာ ကတာ။ တေသု ဧဝံ ခန္ဓာဒိဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိပဉှေ တာဝ – ဧကေနာတိ မနာယတနေန။ သတ္တဟီတိ ဝိညာဏဓာတူဟိ။ ကေဟိစီတိ ဓမ္မာယတနေ ဝေဒနာဒီဟိ။ ဝိညာဏဓာတုပဉှေ – တေ ဓမ္မာ န ကေဟိစီတိ တေ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋပဒံ ဝိညာဏဓာတုံ ဌပေတွာ သေသာ ဆ ဝိညာဏဓာတုဓမ္မာ, ရူပံ, နိဗ္ဗာနဉ္စ။ တေဟိ သဗ္ဗေသံ ခန္ဓာယတနာနံ သင်္ဂဟိတတ္တာ န ကေဟိစိ ခန္ဓေဟိ အာယတနေဟိ ဝါ ဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဧကာယ ဓာတုယာတိ ယာ ယာ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋာ ဟောတိ တာယ တာယ။

֍ ဋီ ၃၀၉။ ဥပေက္ခိန္ဒြိယပဉှေ – ပဉ္စဟီတိ ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တာဟိ စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒီဟိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋပဒေနေဝ သဒ္ဓိံ ဝိပ္ပယုတ္တာနံ ဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သမ္ပယုတ္တေနဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ။

၈။ အဋ္ဌမနယော ဝိပ္ပယုတ္တေနသမ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၁၇။ ဣဒါနိ ဝိပ္ပယုတ္တေနသမ္ပယုတ္တပဒံ ဘာဇေတုံ ရူပက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ပုစ္ဆာ မောဃပုစ္ဆာဝ။ ရူပက္ခန္ဓေန ဟိ ဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ စတ္တာရော ခန္ဓာ, တေသံ အညေဟိ သမ္ပယောဂေါ နတ္ထိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန ဝိပ္ပယုတ္တံ ရူပံ နိဗ္ဗာနဉ္စ, တဿ စ ကေနစိ သမ္ပယောဂေါ နတ္ထိ။ ဧဝံ သဗ္ဗပဒေသု။ ဝိပ္ပယုတ္တာနံ ပန သမ္ပယောဂါဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတိ ပုစ္ဆာယ မောဃတ္တာ သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု နတ္ထိ နတ္ထိဣစ္စေဝ ဝုတ္တန္တိ။

ဝိပ္ပယုတ္တေနသမ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉။)

၉။ နဝမနယော သမ္ပယုတ္တေနသမ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၁၉။ ဣဒါနိ သမ္ပယုတ္တေနသမ္ပယုတ္တပဒံ ဘာဇေတုံ ဝေဒနာက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယံ ခန္ဓာဒိဝသေန သမ္ပယုတ္တံ, ပုန တဿေဝ ခန္ဓာဒီဟိ သမ္ပယောဂံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ တံ ရူပေန ဝါ ရူပမိဿကေဟိ ဝါ သဗ္ဗရူပက္ခန္ဓသင်္ဂါဟကေဟိ ဝါ ပဒေဟိ သဒ္ဓိံ န ယုဇ္ဇတိ။ ရူပေန ဟိ ရူပမိဿကေန ဝါ အညေသံ သမ္ပယောဂေါ နတ္ထိ။ သဗ္ဗရူပက္ခန္ဓသင်္ဂါဟကေဟိ သဗ္ဗေသံ သမ္ပယောဂါရဟာနံ ခန္ဓာဒီနံ ဂဟိတတ္တာ အညံယေဝ နတ္ထိ, ယံ တေန သဟ သမ္ပယောဂံ ဂစ္ဆေယျ။ တသ္မာ တထာရူပါနိ ပဒါနိ ဣဓ န ဂဟိတာနိ။ ယာနိ ပန ပဒါနိ ရူပေန အသမ္မိဿံ အရူပေကဒေသံ ဒီပေန္တိ, တာနိ ဣဓ ဂဟိတာနိ။ တေသံ ဣဒမုဒ္ဒါနံ –

‘‘အရူပက္ခန္ဓာ စတ္တာရော, မနာယတနမေဝ စ၊

ဝိညာဏဓာတုယော သတ္တ, ဒွေ သစ္စာ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ။

‘‘ပစ္စယေ ဒွါဒသ ပဒါ, တတော ဥပရိ သောဠသ၊

တိကေသု အဋ္ဌ ဂေါစ္ဆကေ, တေစတ္တာလီသမေဝ စ။

‘‘မဟန္တရဒုကေ သတ္တ, ပဒါ ပိဋ္ဌိဒုကေသု ဆ၊

နဝမဿ ပဒဿေတေ, နိဒ္ဒေသေ သင်္ဂဟံ ဂတာ’’တိ။

သဗ္ဗပဉှေသု ပန ယေ ဓမ္မာ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋာ, တေ ယေဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဟောန္တိ, တေသံ ဝသေန ခန္ဓာဒိဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန ဟိ ဣတရေ တယော ခန္ဓာ သမ္ပယုတ္တာ, ပုန တေဟိ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သမ္ပယုတ္တော။ သော တေဟိ သညာဒီဟိ တီဟိ ခန္ဓေဟိ, ဧကေန မနာယတနေန, သတ္တဟိ ဝိညာဏဓာတူဟိ, ဧကသ္မိံ ဓမ္မာယတနေ, ဓမ္မဓာတုယာ စ, ကေဟိစိ သညာသင်္ခါရေဟေဝ သမ္ပယုတ္တော။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထာတိ။

သမ္ပယုတ္တေနသမ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဒသမနယော ဝိပ္ပယုတ္တေနဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၅၃။ ဣဒါနိ ဝိပ္ပယုတ္တေနဝိပ္ပယုတ္တပဒံ ဘာဇေတုံ ရူပက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယေ သမ္ပယောဂဝိပ္ပယောဂပဒနိဒ္ဒေသေ ရူပက္ခန္ဓာဒယော ဓမ္မာ ဥဒ္ဓဋာ, သဗ္ဗပုစ္ဆာသု တေယေဝ ဥဒ္ဓဋာ။ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနံ ပန ဧကတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀။)

ဂဟိတတ္တာ ပဒါနိ အညာယ ပဋိပါဋိယာ အာဂတာနိ။ တတ္ထ ယံ ပဒံ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋံ, တံ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တံ, တေသံ ဝသေန ခန္ဓာဒိဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ရူပက္ခန္ဓေန ဟိ ဝေဒနာဒယော ဝိပ္ပယုတ္တာ, တေဟိ စ ရူပက္ခန္ဓော ဝိပ္ပယုတ္တော။ နိဗ္ဗာနံ ပန သုခုမရူပဂတိကမေဝ။ သော ရူပက္ခန္ဓော စတူဟိ ခန္ဓေဟိ, ဧကေန မနာယတနေန သတ္တဟိ ဝိညာဏဓာတူဟိ, ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု, ကေဟိစိ ဝေဒနာဒီဟိ ဓမ္မေဟေဝ ဝိပ္ပယုတ္တော။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထာတိ။

ဝိပ္ပယုတ္တေနဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ ဧကာဒသမနယော သင်္ဂဟိတေနသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၀၉။ ဣဒါနိ သင်္ဂဟိတေနသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တပဒံ ဘာဇေတုံ သမုဒယသစ္စေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယေ သင်္ဂဟိတေနသင်္ဂဟိတပဒနိဒ္ဒေသေ သမုဒယသစ္စာဒယောဝ ဓမ္မာ ဥဒ္ဓဋာ, သဗ္ဗပုစ္ဆာသု တေယေဝ ဥဒ္ဓဋာ။ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနံ ပန ဧကတော ဂဟိတတ္တာ ပဒါနိ အညာယ ပဋိပါဋိယာ အာဂတာနိ။ တတ္ထ ယေ ဓမ္မာ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋပဒေန ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာ, တေသံ ယေဟိ သမ္ပယောဂေါ ဝါ ဝိပ္ပယောဂေါ ဝါ ဟောတိ, တေသံ ဝသေန ခန္ဓာဒိဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြာယံ နယော – သမုဒယသစ္စေန တာဝ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ ဓမ္မာ ခန္ဓာဒိသင်္ဂဟေန သင်္ဂဟိတာ။ တေ စ သေသေဟိ တီဟိ ခန္ဓေဟိ, ဧကေန မနာယတနေန, သတ္တဟိ ဝိညာဏဓာတူဟိ, သင်္ခါရက္ခန္ဓေ ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု စ ဌပေတွာ တဏှံ သေသေဟိ သမ္ပယုတ္တတ္တာ ကေဟိစိ သမ္ပယုတ္တာ နာမ။ ဧကေန ပန ရူပက္ခန္ဓေန, ဒသဟိ ရူပါယတနေဟိ, ရူပဓာတူဟိ စ ဝိပ္ပယုတ္တာ, ဧကသ္မိံ ဓမ္မာယတနေ ဓမ္မဓာတုယာ စ, ရူပနိဗ္ဗာနေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တတ္တာ ကေဟိစိ ဝိပ္ပယုတ္တာ နာမ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သင်္ဂဟိတေနသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁။)

၁၂။ ဒွါဒသမနယော သမ္ပယုတ္တေနသင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၁၇။ ဣဒါနိ သမ္ပယုတ္တေနသင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒံ ဘာဇေတုံ ဝေဒနာက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယေ သမ္ပယုတ္တေနသမ္ပယုတ္တပဒနိဒ္ဒေသေ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယော ဓမ္မာ ဥဒ္ဓဋာ, သဗ္ဗပုစ္ဆာသု တေယေဝ ဥဒ္ဓဋာ။ တတ္ထ ယေ ဓမ္မာ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋပဒေန သမ္ပယုတ္တာ, တေသံ ယေဟိ သင်္ဂဟော ဝါ အသင်္ဂဟော ဝါ ဟောတိ, တေသံ ဝသေန ခန္ဓာဒိဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြာယံ နယော – ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဟိ သညာဒီဟိ သမ္ပယုတ္တော။ တေ သညာဒယော တီဟိ သညာဒိက္ခန္ဓေဟိ, ဒွီဟိ ဓမ္မာယတနမနာယတနေဟိ, ဓမ္မဓာတုယာ စေဝ, သတ္တဟိ စ ဝိညာဏဓာတူဟီတိ အဋ္ဌဟိ ဓာတူဟိ သင်္ဂဟိတာ, သေသာဟိ ခန္ဓာယတနဓာတူဟိ အသင်္ဂဟိတာ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သမ္ပယုတ္တေနသင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ။

၁၃။ တေရသမနယော အသင်္ဂဟိတေနသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၄၈။ ဣဒါနိ အသင်္ဂဟိတေနသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တပဒံ ဘာဇေတုံ ရူပက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယေ ပဉ္စမေ အသင်္ဂဟိတေနအသင်္ဂဟိတပဒနိဒ္ဒေသေ ရူပက္ခန္ဓေန သဒိသပဉှာ ဓမ္မာ, ယေ စ အရူပဘဝေန သဒိသာ, တေယေဝ ဥဒ္ဓဋာ။ သေသာ ပန န ရုဟန္တီတိ န ဥဒ္ဓဋာ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓေန ဟိ ခန္ဓာဒိဝသေန ပန ရူပါရူပဓမ္မာ အသင်္ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ တေသဉ္စ သမ္ပယောဂေါ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ယာနိ ပဒါနိ ရုဟန္တိ, တာနေဝ သဒိသဝိဿဇ္ဇနေဟိ သဒ္ဓိံ သမောဓာနေတွာ ဥဒ္ဓဋာနိ။ တတ္ထ ယေ ဓမ္မာ ပုစ္ဆာယ ဥဒ္ဓဋဓမ္မေဟိ ခန္ဓာဒိဝသေန အသင်္ဂဟိတာ, တေ ယေဟိ သမ္ပယုတ္တာ စ ဝိပ္ပယုတ္တာ စ, တေသံ ဝသေန ခန္ဓာဒိဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြာယံ နယော – ရူပက္ခန္ဓေန တာဝ ဝိညာဏမေဝ တီဟိ သင်္ဂဟေဟိ အသင်္ဂဟိတံ။ တံ ဝေဒနာဒီဟိ တီဟိ ခန္ဓေဟိ, ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု စ ဝေဒနာဒီဟေဝ သမ္ပယုတ္တံ။ ဧကေန ရူပက္ခန္ဓေန, ဒသဟိ ရူပါယတနရူပဓာတူဟိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂။)

ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု စ ရူပနိဗ္ဗာနဓမ္မေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တံ။ တံ သန္ဓာယ တေ ဓမ္မာ တီဟိ ခန္ဓေဟီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

အသင်္ဂဟိတေနသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တပဒဝဏ္ဏနာ။

၁၄။ စုဒ္ဒသမနယော ဝိပ္ပယုတ္တေနသင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၅၆။ ဣဒါနိ ဝိပ္ပယုတ္တေနသင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒံ ဘာဇေတုံ ရူပက္ခန္ဓေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယေသံ ပဒါနံ ဝိပ္ပယောဂေါ န ရုဟတိ, တာနိ ဣမသ္မိံ ဝါရေ န ဂဟိတာနိ။ ကာနိ ပန တာနီတိ? ဓမ္မာယတနာဒီနိ။ ဓမ္မာယတနဿ ဟိ ခန္ဓာဒီသု ဧကေနာပိ ဝိပ္ပယောဂေါ န ရုဟတိ။ ဓမ္မဓာတုအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေသံ ဣဒမုဒ္ဒါနံ –

‘‘ဓမ္မာယတနံ ဓမ္မဓာတု, ဇီဝိတိန္ဒြိယမေဝ စ၊

နာမရူပပဒဉ္စေဝ, သဠာယတနမေဝ စ။

‘‘ဇာတိအာဒိတ္တယံ ဧကံ, ပဒံ ဝီသတိမေ တိကေ၊

တိကာဝသာနိကံ ဧကံ, သတ္တ စူဠန္တရေ ပဒါ။

‘‘ဒသေဝ ဂေါစ္ဆကေ ဟောန္တိ, မဟန္တရမှိ စုဒ္ဒသ၊

ဆ ပဒါနိ တတော ဥဒ္ဓံ သဗ္ဗာနိပိ သမာသတော၊

ပဒါနိ စ န လဗ္ဘန္တိ, စတ္တာလီသဉ္စ သတ္တ စာ’’တိ။

ပရိယောသာနေ စ – ဓမ္မာယတနံ ဓမ္မဓာတူတိ ဂါထာပိ ဣမမေဝတ္ထံ ဒီပေတုံ ဝုတ္တာ။ ဣမာနိ ပန ဌပေတွာ သေသာနိ သဗ္ဗာနိပိ လဗ္ဘန္တိ။ တေသု ခန္ဓာဒိဝိဘာဂေါ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ဝိပ္ပယုတ္တေနသင်္ဂဟိတာသင်္ဂဟိတပဒဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃။)

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ –

ဓာတုပ္ပဘေဒကုသလော, ယံ ဓာတုကထံ တထာဂတော အာဟ၊

တဿာ နယမုခဘေဒ-ပ္ပကာသနံ နိဋ္ဌိတံ ဟောတိ။

ဣမိနာ နယမုခဘေဒ-ပ္ပကာသနေန ဟိ ဝိဘာဝိနာ သက္ကာ၊

ဉာတုံ သဗ္ဗေပိ နယာ, သင်္ခေပကထာဝ ဣတိ ဝုတ္တာ။

ဧကေကဿ ပန သစေ, ပဒဿ ဝိတ္ထာရမေဝ ဘာသေယျံ၊

ဝစနဉ္စ အတိဝိယ ဗဟုံ, ဘဝေယျ အတ္ထော စ အဝိသေသော။

ဣတိ ဦနဘာဏဝါရဒွယာယ, ယံ တန္တိယာ မယာ ဧတံ၊

ကုရုနာ ပတ္တံ ပုညံ, သုခါယ တံ ဟောတု လောကဿာတိ။

ဓာတုကထာ-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄။)

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅။)

အဘိဓမ္မပိဋကေ

ပုဂ္ဂလပညတ္တိအဋ္ဌကထာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

နိပုဏတ္ထံ ပကရဏံ, ဓာတုဘေဒပ္ပကာသနော၊

သတ္ထာ ဓာတုကထံ နာမ, ဒေသယိတွာ သုရာလယေ။

အနန္တရံ တဿ ဇိနော, ပညတ္တိဘေဒဒီပနံ၊

အာဟ ပုဂ္ဂလပညတ္တိံ, ယံ လောကေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလော။

တဿာ သံဝဏ္ဏနောကာသော, ယသ္မာ ဒါနိ ဥပါဂတော၊

တသ္မာ နံ ဝဏ္ဏယိဿာမိ, တံ သုဏာထ သမာဟိတာတိ။

၁။ မာတိကာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဆ ပညတ္တိယော – ခန္ဓပညတ္တိ…ပေ… ပုဂ္ဂလပညတ္တီတိ အယံ တာဝ ပုဂ္ဂလပညတ္တိယာ ဥဒ္ဒေသော။ တတ္ထ ဆာတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ တေန ယေ ဓမ္မေ ဣဓ ပညပေတုကာမော တေသံ ဂဏနဝသေန သံခေပတော ပညတ္တိပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတိ။ ပညတ္တိယောတိ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မနိဒဿနံ။ တတ္ထ ‘‘အာစိက္ခတိ ဒေသေတိ ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) အာဂတဋ္ဌာနေ ပညာပနာ ဒဿနာ ပကာသနာ ပညတ္တိ နာမ။ ‘‘သုပညတ္တံ မဉ္စပီဌ’’န္တိ (ပါရာ။ ၂၆၉) အာဂတဋ္ဌာနေ ဌပနာ နိက္ခိပနာ ပညတ္တိ နာမ။ ဣဓ ဥဘယမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ဆ ပညတ္တိယောတိ ဟိ ဆ ပညာပနာ, ဆ ဒဿနာ ပကာသနာတိပိ၊ ဆ ဌပနာ နိက္ခိပနာတိပိ ဣဓ အဓိပ္ပေတမေဝ။ နာမပညတ္တိ ဟိ တေ တေ ဓမ္မေ ဒဿေတိပိ, တေန တေန ကောဋ္ဌာသေန ဌပေတိပိ။

ခန္ဓပညတ္တီတိအာဒိ ပန သံခေပတော တာသံ ပညတ္တီနံ သရူပဒဿနံ။ တတ္ထ ခန္ဓာနံ ‘ခန္ဓာ’တိ ပညာပနာ ဒဿနာ ပကာသနာ ဌပနာ နိက္ခိပနာ ခန္ဓပညတ္တိ နာမ။ အာယတနာနံ အာယတနာနီတိ, ဓာတူနံ ဓာတုယောတိ, သစ္စာနံ သစ္စာနီတိ, ဣန္ဒြိယာနံ ဣန္ဒြိယာနီတိ, ပုဂ္ဂလာနံ ပုဂ္ဂလာတိ ပညာပနာ ဒဿနာ ပကာသနာ ဌပနာ နိက္ခိပနာ ပုဂ္ဂလပညတ္တိ နာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆။)

ပါဠိမုတ္တကေန ပန အဋ္ဌကထာနယေန အပရာပိ ဆ ပညတ္တိယော – ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ, အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ, ဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ, အဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ, ဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ, အဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တီတိ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလဿေဝ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထဝသေန ဝိဇ္ဇမာနဿ သတော သမ္ဘူတဿ ဓမ္မဿ ပညာပနာ ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ တထာ အဝိဇ္ဇမာနဿ လောကနိရုတ္တိမတ္တသိဒ္ဓဿ ဣတ္ထိပုရိသာဒိကဿ ပညာပနာ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ သဗ္ဗာကာရေနပိ အနုပလဗ္ဘနေယျဿ ဝါစာဝတ္ထုမတ္တဿေဝ ပဉ္စမသစ္စာဒိကဿ တိတ္ထိယာနံ အဏုပကတိပုရိသာဒိကဿ ဝါ ပညာပနာပိ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိယေဝ။ သာ ပန သာသနာဝစရာ န ဟောတီတိ ဣဓ န ဂဟိတာ။ ဣတိ ဣမေသံ ဝိဇ္ဇမာနာဝိဇ္ဇမာနာနံ ဝိကပ္ပနဝသေန သေသာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘တေဝိဇ္ဇော’, ‘ဆဠဘိညော’တိအာဒီသု ဟိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ဆ အဘိညာ စ ဝိဇ္ဇမာနာ, ပုဂ္ဂလော အဝိဇ္ဇမာနော။ တသ္မာ တိဿော ဝိဇ္ဇာ အဿာတိ တေဝိဇ္ဇော, ဆ အဘိညာ အဿာတိ ဆဠဘိညောတိ ဧဝံ ဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနဿ ပညာပနတော ဧဝရူပါ ဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ‘ဣတ္ထိရူပံ’, ‘ပုရိသရူပ’န္တိအာဒီသု ပန ဣတ္ထိပုရိသာ အဝိဇ္ဇမာနာ, ရူပံ ဝိဇ္ဇမာနံ။ တသ္မာ ဣတ္ထိယာ ရူပံ ဣတ္ထိရူပံ, ပုရိသဿ ရူပံ ပုရိသရူပန္တိ ဧဝံ အဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနဿ ပညာပနတော ဧဝရူပါ အဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ စက္ခုသမ္ဖဿော, သောတသမ္ဖဿောတိအာဒီသု စက္ခုသောတာဒယောပိ ဖဿောပိ ဝိဇ္ဇမာနောယေဝ။ တသ္မာ စက္ခုမှိ သမ္ဖဿော, စက္ခုတော ဇာတော သမ္ဖဿော, စက္ခုဿ ဝါ ဖလဘူတော သမ္ဖဿော စက္ခုသမ္ဖဿောတိ ဧဝံ ဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနဿ ပညာပနတော ဧဝရူပါ ဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ခတ္တိယပုတ္တော, ဗြာဟ္မဏပုတ္တော, သေဋ္ဌိပုတ္တောတိအာဒီသု ခတ္တိယာဒယောပိ အဝိဇ္ဇမာနာ, ပုတ္တောပိ။ တသ္မာ ခတ္တိယဿ ပုတ္တော ခတ္တိယပုတ္တောတိ ဧဝံ အဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနဿ ပညာပနတော ဧဝရူပါ အဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ တာသု ဣမသ္မိံ ပကရဏေ ပုရိမာ တိဿောဝ ပညတ္တိယော လဗ္ဘန္တိ။ ‘‘ခန္ဓပညတ္တိ…ပေ… ဣန္ဒြိယပညတ္တီ’’တိ ဣမသ္မိဉှိ ဌာနေ ဝိဇ္ဇမာနဿေဝ ပညာပိတတ္တာ ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ လဗ္ဘတိ။ ‘‘ပုဂ္ဂလပညတ္တီ’’တိ ပဒေ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ။ ပရတော ပန ‘တေဝိဇ္ဇော’, ‘ဆဠဘိညော’တိအာဒီသု ဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ လဗ္ဘတီတိ။

အဋ္ဌကထာမုတ္တကေန ပန အာစရိယနယေန အပရာပိ ဆ ပညတ္တိယော – ဥပါဒါပညတ္တိ, ဥပနိဓာပညတ္တိ, သမောဓာနပညတ္တိ, ဥပနိက္ခိတ္တပညတ္တိ, တဇ္ဇာပညတ္တိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇။)

သန္တတိပညတ္တီတိ။ တတ္ထ ယော ရူပဝေဒနာဒီဟိ ဧကတ္တေန ဝါ အညတ္တေန ဝါ ရူပဝေဒနာဒယော ဝိယ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေန အနုပလဗ္ဘသဘာဝေါပိ ရူပဝေဒနာဒိဘေဒေ ခန္ဓေ ဥပါဒါယ နိဿာယ ကာရဏံ ကတွာ သမ္မတော သတ္တော။ တာနိ တာနိ အင်္ဂါနိ ဥပါဒါယ ရထော ဂေဟံ မုဋ္ဌိ ဥဒ္ဓနန္တိ စ၊ တေ တေယေဝ ရူပါဒယော ဥပါဒါယ ဃဋော ပဋော၊ စန္ဒသူရိယပရိဝတ္တာဒယော ဥပါဒါယ ကာလော, ဒိသာ၊ တံ တံ ဘူတနိမိတ္တဉ္စေဝ ဘာဝနာနိသံသဉ္စ ဥပါဒါယ နိဿာယ ကာရဏံ ကတွာ သမ္မတံ တေန တေနာကာရေန ဥပဋ္ဌိတံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တန္တိ အယံ ဧဝရူပါ ဥပါဒါပညတ္တိ နာမ။ ပညပေတဗ္ဗဋ္ဌေန စေသာ ပညတ္တိ နာမ, န ပညာပနဋ္ဌေန။ ယာ ပန တဿတ္ထဿ ပညာပနာ, အယံ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိယေဝ။

ယာ ပဌမဒုတိယာဒီနိ ဥပနိဓာယ ဒုတိယံ တတိယန္တိအာဒိကာ, အညမညဉ္စ ဥပနိဓာယ ဒီဃံ ရဿံ, ဒူရံ, သန္တိကန္တိအာဒိကာ ပညာပနာ၊ အယံ ဥပနိဓာပညတ္တိ နာမ။ အပိစေသာ ဥပနိဓာပညတ္တိ – တဒညာပေက္ခူပနိဓာ, ဟတ္ထဂတူပနိဓာ, သမ္ပယုတ္တူပနိဓာ, သမာရောပိတူပနိဓာ, အဝိဒူရဂတူပနိဓာ, ပဋိဘာဂူပနိဓာ, တဗ္ဗဟုလူပနိဓာ, တဗ္ဗိသိဋ္ဌူပနိဓာတိအာဒိနာ ဘေဒေန အနေကပ္ပကာရာ။

တတ္ထ ဒုတိယံ တတိယန္တိအာဒိကာဝ တဒညံ အပေက္ခိတွာ ဝုတ္တတာယ တဒညာပေက္ခူပနိဓာ နာမ။ ဆတ္တပါဏိ, သတ္ထပါဏီတိအာဒိကာ ဟတ္ထဂတံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တတာယ ဟတ္ထဂတူပနိဓာ နာမ။ ကုဏ္ဍလီ, သိခရီ, ကိရိဋီတိအာဒိကာ သမ္ပယုတ္တံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တတာယ သမ္ပယုတ္တူပနိဓာ နာမ။ ဓညသကဋံ, သပ္ပိကုမ္ဘောတိအာဒိကာ သမာရောပိတံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တတာယ သမာရောပိတူပနိဓာ နာမ။ ဣန္ဒသာလဂုဟာ, ပိယင်္ဂုဂုဟာ, သေရီသကန္တိအာဒိကာ အဝိဒူရဂတံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တတာယ အဝိဒူရဂတူပနိဓာ နာမ။ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော, ဥသဘဂါမီတိအာဒိကာ ပဋိဘာဂံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တတာယ ပဋိဘာဂူပနိဓာ နာမ။ ပဒုမဿရော, ဗြာဟ္မဏဂါမောတိအာဒိကာ တဗ္ဗဟုလံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တတာယ တဗ္ဗဟုလူပနိဓာ နာမ။ မဏိကဋကံ, ဝဇိရကဋကန္တိအာဒိကာ တဗ္ဗိသိဋ္ဌံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တတာယ တဗ္ဗိသိဋ္ဌူပနိဓာ နာမ။

ယာ ပန တေသံ တေသံ သမောဓာနမပေက္ခိတွာ တိဒဏ္ဍံ, အဋ္ဌပဒံ, ဓညရာသိ, ပုပ္ဖရာသီတိအာဒိကာ ပညာပနာ, အယံ သမောဓာနပညတ္တိ နာမ။ ယာ ပုရိမဿ ပုရိမဿ ဥပနိက္ခိပိတွာ ဒွေ, တီဏိ, စတ္တာရီတိအာဒိကာ ပညာပနာ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈။)

အယံ ဥပနိက္ခိတ္တပညတ္တိ နာမ။ ယာ တံ တံ ဓမ္မသဘာဝံ အပေက္ခိတွာ ပထဝီ, တေဇော, ကက္ခဠတာ, ဥဏှတာတိအာဒိကာ ပညာပနာ, အယံ တဇ္ဇာပညတ္တိ နာမ။ ယာ ပန သန္တတိဝိစ္ဆေဒါဘာဝံ အပေက္ခိတွာ အာသီတိကော, နာဝုတိကောတိအာဒိကာ ပညာပနာ, အယံ သန္တတိပညတ္တိ နာမ။ ဧတာသု ပန တဇ္ဇာပညတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိယေဝ။ သေသာ အဝိဇ္ဇမာနပက္ခဉ္စေဝ, အဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပက္ခဉ္စ ဘဇန္တိ။

အဋ္ဌကထာမုတ္တကေန အာစရိယနယေနေဝ အပရာပိ ဆ ပညတ္တိယော – ကိစ္စပညတ္တိ, သဏ္ဌာနပညတ္တိ, လိင်္ဂပညတ္တိ, ဘူမိပညတ္တိ, ပစ္စတ္တပညတ္တိ, အသင်္ခတပညတ္တီတိ။ တတ္ထ ဘာဏကော, ဓမ္မကထိကောတိအာဒိကာ ကိစ္စဝသေန ပညာပနာ ကိစ္စပညတ္တိ နာမ။ ကိသော, ထူလော, ပရိမဏ္ဍလော, စတုရဿောတိအာဒိကာ သဏ္ဌာနဝသေန ပညာပနာ သဏ္ဌာနပညတ္တိ နာမ။ ဣတ္ထီ, ပုရိသောတိအာဒိကာ လိင်္ဂဝသေန ပညာပနာ လိင်္ဂပညတိ နာမ။ ကာမာဝစရာ, ရူပါဝစရာ, အရူပါဝစရာ, ကောသလကာ, မာဓုရာတိအာဒိကာ ဘူမိဝသေန ပညာပနာ ဘူမိပညတ္တိ နာမ။ တိဿော, နာဂေါ, သုမနောတိအာဒိကာ ပစ္စတ္တနာမကရဏမတ္တဝသေန ပညာပနာ ပစ္စတ္တပညတ္တိ နာမ။ နိရောဓော, နိဗ္ဗာနန္တိအာဒိကာ အသင်္ခတဓမ္မဿ ပညာပနာ အသင်္ခတပညတ္တိ နာမ။ တတ္ထ ဧကစ္စာ ဘူမိပညတ္တိ အသင်္ခတပညတ္တိ စ ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိယေဝ, ကိစ္စပညတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနေန အဝိဇ္ဇမာနပက္ခံ ဘဇတိ။ သေသာ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိယော နာမ။

֍ ဋီ ၂။ ဣဒါနိ ယာသံ ပညတ္တီနံ ဥဒ္ဒေသဝါရေ သင်္ခေပတော သရူပဒဿနံ ကတံ, သင်္ခေပတောယေဝ တာဝ တာသံ ဝတ္ထုံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿနဝသေန တာ ဒဿေတုံ ကိတ္တာဝတာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပုစ္ဆာယ တာဝ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော – ယာ အယံ ခန္ဓာနံ ‘ခန္ဓာ’တိ ပညာပနာ, ဒဿနာ, ဌပနာ, သာ ကိတ္တကေန ဟောတီတိ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ပရတော ကိတ္တာဝတာ အာယတနာနန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဝိဿဇ္ဇနေပိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော – ယတ္တကေန ပညာပနေန သင်္ခေပတော ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ ဝါ ပဘေဒတော ‘‘ရူပက္ခန္ဓော ။ပ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိ ဝါ၊ တတြာပိ ရူပက္ခန္ဓော ကာမာဝစရော, သေသာ စတုဘူမိကာတိ ဝါ ဧဝရူပံ ပညာပနံ ဟောတိ၊ ဧတ္တကေန ခန္ဓာနံ ‘ခန္ဓာ’တိ ပညတ္တိ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၃။ တထာ ယတ္တကေန ပညာပနေန သင်္ခေပတော ဒွါဒသာယတနာနီတိ ဝါ, ပဘေဒတော ‘‘စက္ခာယတနံ ။ပ။ ဓမ္မာယတန’’န္တိ ဝါ၊ တတြာပိ ဒသာယတနာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉။)

ကာမာဝစရာ, ဒွါယတနာ စတုဘူမိကာတိ ဝါ, ဧဝရူပံ ပညာပနံ ဟောတိ၊ ဧတ္တကေန အာယတနာနံ အာယတနာနီတိ ပညတ္တိ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၄။ ယတ္တကေန ပညာပနေန သင်္ခေပတော အဋ္ဌာရသ ဓာတုယောတိ ဝါ, ပဘေဒတော ‘‘စက္ခုဓာတု…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတူ’’တိ ဝါ၊ တတြာပိ သောဠသ ဓာတုယော ကာမာဝစရာ, ဒွေ ဓာတုယော စတုဘူမိကာတိ ဝါ ဧဝရူပံ ပညာပနံ ဟောတိ၊ ဧတ္တကေန ဓာတူနံ ဓာတူတိ ပညတ္တိ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၅။ ယတ္တကေန ပညာပနေန သင်္ခေပတော စတ္တာရိ သစ္စာနီတိ ဝါ, ပဘေဒတော ‘‘ဒုက္ခသစ္စံ…ပေ… နိရောဓသစ္စ’’န္တိ ဝါ၊ တတြာပိ ဒွေ သစ္စာ လောကိယာ, ဒွေ သစ္စာ လောကုတ္တရာတိ ဝါ ဧဝရူပံ ပညာပနံ ဟောတိ၊ ဧတ္တကေန သစ္စာနံ ‘သစ္စာနီ’တိ ပညတ္တိ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၆။ ယတ္တကေန ပညာပနေန သင်္ခေပတော ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနီတိ ဝါ, ပဘေဒတော ‘‘စက္ခုန္ဒြိယံ…ပေ… အညာတာဝိန္ဒြိယ’’န္တိ ဝါ၊ တတြာပိ ဒသိန္ဒြိယာနိ ကာမာဝစရာနိ, နဝိန္ဒြိယာနိ မိဿကာနိ, တီဏိ ဣန္ဒြိယာနိ လောကုတ္တရာနီတိ ဝါ ဧဝရူပံ ပညာပနံ ဟောတိ၊ ဧတ္တကေန ဣန္ဒြိယာနံ ဣန္ဒြိယာနီတိ ပညတ္တိ ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ သင်္ခေပတော ဝတ္ထုံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿနဝသေန ပဉ္စ ပညတ္တိယော ဒဿိတာ ဟောန္တိ။

֍ ဋီ ၇။ ဣဒါနိ ဝိတ္ထာရတော ဝတ္ထုံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿနဝသေန ပုဂ္ဂလပညတ္တိံ ဒဿေတုံ သမယဝိမုတ္တော အသမယဝိမုတ္တောတိအာဒိမာဟ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဟိ တိလေ ဝိသာရယမာနေန ဝိယ, ဝါကေ ဟီရယမာနေန ဝိယ စ, ဟေဋ္ဌာ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏေ ဣမာသံ ပဉ္စန္နံ ပညတ္တီနံ ဝတ္ထုဘူတာ ခန္ဓာဒယော နိပ္ပဒေသေန ကထိတာတိ တေန တေ ဣဓ ဧကဒေသေနေဝ ကထေသိ။ ဆဋ္ဌာ ပုဂ္ဂလပညတ္တိ ဟေဋ္ဌာ အကထိတာဝ။ ဣဓာပိ ဥဒ္ဒေသဝါရေ ဧကဒေသေနေဝ ကထိတာ၊ တသ္မာ တံ ဝိတ္ထာရတော ကထေတုကာမော သမယဝိမုတ္တော အသမယဝိမုတ္တောတိ ဧကကတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဒသကာ မာတိကံ ဌပေသီတိ။

မာတိကာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀။)

၂။ နိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

၁။ ဧကကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ ယထာဌပိတံ မာတိကံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ – ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမယဝိမုတ္တောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ။ ဧကစ္စော ပုဂ္ဂလောတိ ဧကော ပုဂ္ဂလော။ ကာလေန ကာလန္တိ ဧတ္ထ ဘုမ္မဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧကေကသ္မိံ ကာလေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သမယေန သမယန္တိ ဣဒံ ပုရိမဿေဝ ဝေဝစနံ။ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေတိ ရူပါဝစရာရူပါဝစရအဋ္ဌသမာပတ္တိယော။ တာသဉှိ ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ ဝိမုစ္စနတော ဝိမောက္ခောတိ နာမံ။ ကာယေနာတိ ဝိမောက္ခသဟဇာတေန နာမကာယေန။ ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ ပဋိလဘိတွာ ဣရိယတိ။ ကတမသ္မိံ ပနေသ ကာလေ ဝိမောက္ခေ ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ? သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတုကာမဿ ဟိ ကာလော နာမ အတ္ထိ, အကာလော နာမ အတ္ထိ။ တတ္ထ ပါတောဝ သရီရပဋိဇဂ္ဂနကာလော, ဝတ္တကရဏကာလော စ သမာပဇ္ဇနဿ အကာလော နာမ။ သရီရံ ပန ပဋိဇဂ္ဂိတွာ ဝတ္တံ ကတွာ ဝသနဋ္ဌာနံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နဿ ယာဝ ပိဏ္ဍာယ ဂမနကာလော နာဂစ္ဆတိ, ဧတသ္မိံ အန္တရေ သမာပဇ္ဇနဿ ကာလော နာမ။

ပိဏ္ဍာယ ဂမနကာလံ ပန သလ္လက္ခေတွာ နိက္ခန္တဿ စေတိယဝန္ဒနကာလော, ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတဿ ဝိတက္ကမာဠကေ ဌာနကာလော ပိဏ္ဍာယ ဂမနကာလော ဂါမေ စရဏကာလော၊ အာသနသာလာယ ယာဂုပါနကာလော ဝတ္တကရဏကာလောတိ အယမ္ပိ သမာပဇ္ဇနဿ အကာလော နာမ။ အာသနသာလာယ ပန ဝိဝိတ္တေ ဩကာသေ သတိ ယာဝ ဘတ္တကာလော နာဂစ္ဆတိ, ဧတသ္မိမ္ပိ အန္တရေ သမာပဇ္ဇနဿ ကာလော နာမ။ ဘတ္တံ ပန ဘုဉ္ဇနကာလော, ဝိဟာရဂမနကာလော, ပတ္တစီဝရပဋိသာမနကာလော, ဒိဝါဝတ္တကရဏကာလော, ပရိပုစ္ဆာဒါနကာလောတိ အယမ္ပိ သမာပဇ္ဇနဿ အကာလော နာမ။ ယော အကာလော, သွေဝ အသမယော။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဌပေတွာ အဝသေသေ ကာလေ ကာလေ, သမယေ သမယေ ဝုတ္တပ္ပကာရေ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ သဟဇာတနာမကာယေန ပဋိလဘိတွာ ဝိဟရန္တော, ‘‘ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော…ပေ… ဝိဟရတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁။)

အပိစေသ သဖဿကေဟိ သဟဇာတနာမဓမ္မေဟိ သဟဇာတဓမ္မေ ဖုသတိယေဝ နာမ, ဥပစာရေန အပ္ပနံ ဖုသတိယေဝ နာမ။ ပုရိမာယ အပ္ပနာယ အပရံ အပ္ပနံ ဖုသတိယေဝ။ ယေန ဟိ သဒ္ဓိံ ယေ ဓမ္မာ သဟဇာတာ, တေန တေ ပဋိလဒ္ဓါ နာမ ဟောန္တိ။ ဖဿေနာပိ ဖုဋ္ဌာယေဝ နာမ ဟောန္တိ။ ဥပစာရမ္ပိ အပ္ပနာယ ပဋိလာဘကာရဏမေဝ, တထာ ပုရိမာ အပ္ပနာ အပရအပ္ပနာယ။ တတြာဿ ဧဝံ သဟဇာတေဟိ သဟဇာတာနံ ဖုသနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ – ပဌမဇ္ဈာနဉှိ ဝိတက္ကာဒီဟိ ပဉ္စင်္ဂိကံ။ တသ္မိံ ဌပေတွာ တာနိ အင်္ဂါနိ သေသာ အတိရေကပဏ္ဏာသဓမ္မာ စတ္တာရော ခန္ဓာ နာမ ဟောန္တိ။ တေန နာမကာယေန ပဌမဇ္ဈာနသမာပတ္တိဝိမောက္ခံ ဖုသိတွာ ပဋိလဘိတွာ ဝိဟရတိ။ ဒုတိယံ ဈာနံ ပီတိသုခစိတ္တေကဂ္ဂတာဟိ တိဝင်္ဂိကံ, တတိယံ သုခစိတ္တေကဂ္ဂတာဟိ ဒုဝင်္ဂိကံ, စတုတ္ထံ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာဟိ ဒုဝင်္ဂိကံ, တထာ အာကာသာနဉ္စာယတနံ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနဉ္စ။ တတ္ထ ဌပေတွာ တာနိ အင်္ဂါနိ သေသာ အတိရေကပဏ္ဏာသဓမ္မာ စတ္တာရော ခန္ဓာ နာမ ဟောန္တိ။ တေန နာမကာယေန နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိဝိမောက္ခံ ဖုသိတွာ ပဋိလဘိတွာ ဝိဟရတိ။

ပညာယ စဿ ဒိသွာတိ ဝိပဿနာပညာယ သင်္ခါရဂတံ, မဂ္ဂပညာယ စတုသစ္စဓမ္မေ ပဿိတွာ။ ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တီတိ ဥပဍ္ဎုပဍ္ဎာ ပဌမမဂ္ဂါဒိဝဇ္ဈာ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သမယဝိမုတ္တောတိ ဧတ္ထ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ ပုထုဇ္ဇနော တေန နာမကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပါဠိယံ ပန ‘‘ဧကစ္စေ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပုထုဇ္ဇနဿ စ ခီဏာ အာသဝါ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ သော န ဂဟိတော။ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ ခီဏာသဝေါပိ တေန နာမကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ တဿ ပန အပရိက္ခီဏာသဝါ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ သောပိ န ဂဟိတော။ သမယဝိမုတ္တောတိ ပန တိဏ္ဏံ သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမီနံယေဝေတံ နာမန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၂။ အသမယဝိမုတ္တနိဒ္ဒေသေ – ပုရိမသဒိသံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသမယဝိမုတ္တောတိ ပနေတ္ထ သုက္ခဝိပဿကခီဏာသဝဿေတံ နာမံ။ သုက္ခဝိပဿကာ ပန သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမိနော အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော စ ခီဏာသဝါ ပုထုဇ္ဇနာ စ ဣမသ္မိံ ဒုကေ န လဗ္ဘန္တိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂။)

ဒုကမုတ္တကပုဂ္ဂလာ နာမ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သတ္ထာ အတ္တနော ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာယ ဟေဋ္ဌာ ဂဟိတေ စ အဂ္ဂဟိတေ စ သင်္ကဍ္ဎိတွာ သဒ္ဓိံ ပိဋ္ဌိဝဋ္ဋကေဟိ တန္တိံ အာရောပေန္တော သဗ္ဗေပိ အရိယပုဂ္ဂလာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အရိယေ ဝိမောက္ခေတိ ကိလေသေဟိ အာရကတ္တာ အရိယေတိ သင်္ခံ ဂတေ လောကုတ္တရဝိမောက္ခေ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဗာဟိရာနဉှိ အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ သမာပဇ္ဇန္တဿ သမယောပိ အတ္ထိ အသမယောပိ။ မဂ္ဂဝိမောက္ခေန ဝိမုစ္စနဿ သမယော ဝါ အသမယော ဝါ နတ္ထိ။ ယဿ သဒ္ဓါ ဗလဝတီ, ဝိပဿနာ စ အာရဒ္ဓါ, တဿ ဂစ္ဆန္တဿ တိဋ္ဌန္တဿ နိသီဒန္တဿ နိပဇ္ဇန္တဿ ခါဒန္တဿ ဘုဉ္ဇန္တဿ မဂ္ဂဖလပဋိဝေဓော နာမ န ဟောတီတိ နတ္ထိ။ ဣတိ မဂ္ဂဝိမောက္ခေန ဝိမုစ္စနဿ သမယော ဝါ အသမယော ဝါ နတ္ထီတိ ဟေဋ္ဌာ ဂဟိတေ စ အဂ္ဂဟိတေ စ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ဣမံ ပိဋ္ဌိဝဋ္ဋကံ တန္တိံ အာရောပေသိ ဓမ္မရာဇာ။ သမာပတ္တိလာဘီ ပုထုဇ္ဇနော ဣမာယပိ တန္တိယာ အဂ္ဂဟိတောဝ။ ဘဇာပိယမာနော ပန သမာပတ္တိဝိက္ခမ္ဘိတာနံ ကိလေသာနံ ဝသေန သမယဝိမုတ္တဘာဝံ ဘဇေယျ။

֍ ဋီ ၃။ ကုပ္ပဓမ္မာကုပ္ပဓမ္မနိဒ္ဒေသေသု – ယဿ အဓိဂတော သမာပတ္တိဓမ္မော ကုပ္ပတိ နဿတိ, သော ကုပ္ပဓမ္မော။ ရူပသဟဂတာနန္တိ ရူပနိမိတ္တသင်္ခါတေန ရူပေန သဟဂတာနံ။ တေန သဒ္ဓိံ ပဝတ္တာနံ န ဝိနာ ရူပါရမ္မဏာနံ စတုန္နံ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနန္တိ အတ္ထော။ အရူပသဟဂတာနန္တိ ရူပတော အညံ, န ရူပန္တိ အရူပံ။ အရူပေန သဟဂတာနံ တေန သဒ္ဓိံ ပဝတ္တာနံ န ဝိနာ အရူပါရမ္မဏာနံ စတုန္နံ အရူပါဝစရဇ္ဈာနာနန္တိ အတ္ထော။ န နိကာမလာဘီတိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ အစိဏ္ဏဝသိတာယ ဣစ္ဆိတာကာရေန အလဒ္ဓတ္တာ န နိကာမလာဘီ။ အပ္ပဂုဏသမာပတ္တိကောတိ အတ္ထော။ န အကိစ္ဆလာဘီတိ ကိစ္ဆလာဘီ ဒုက္ခလာဘီ။ ယော အာဂမနမှိ ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော ဥပစာရံ ပါပေန္တော အပ္ပနံ ပါပေန္တော စိတ္တမဉ္ဇူသံ လဘန္တော ဒုက္ခေန ကိစ္ဆေန သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန ကိလမန္တော တံ သမ္ပဒံ ပါပုဏိတုံ သက္ကောတိ, သော န အကိစ္ဆလာဘီ နာမ။ န အကသိရလာဘီတိ အဝိပုလလာဘီ။ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ အဒ္ဓါနံ ဖရိတုံ န သက္ကောတိ။ ဧကံ ဒွေ စိတ္တဝါရေ ဝတ္တေတွာ သဟသာဝ ဝုဋ္ဌာတီတိ အတ္ထော။

ယတ္ထိစ္ဆကန္တိ ယသ္မိံ ဩကာသေ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသီဒိတုံ ဣစ္ဆတိ။ ယဒိစ္ဆကန္တိ ကသိဏဇ္ဈာနံ ဝါ အာနာပါနဇ္ဈာနံ ဝါ ဗြဟ္မဝိဟာရဇ္ဈာနံ ဝါ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃။)

အသုဘဇ္ဈာနံ ဝါတိ ယံ ယံ သမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ နိသီဒိတုံ ဣစ္ဆတိ။ ယာဝတိစ္ဆကန္တိ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒေန ယတ္တကံ ကာလံ ဣစ္ဆတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယတ္ထ ယတ္ထ ယံ ယံ သမာပတ္တိံ ယတ္တကံ အဒ္ဓါနံ သမာပဇ္ဇိတုမ္ပိ ဝုဋ္ဌာတုမ္ပိ ဣစ္ဆတိ, တတ္ထ တတ္ထ တံ တံ သမာပတ္တိံ တတ္တကံ အဒ္ဓါနံ သမာပဇ္ဇိတုမ္ပိ ဝုဋ္ဌာတုမ္ပိ န သက္ကောတိ။ စန္ဒံ ဝါ သူရိယံ ဝါ ဥလ္လောကေတွာ ‘ဣမသ္မိံ စန္ဒေ ဝါ သူရိယေ ဝါ ဧတ္တကံ ဌာနံ ဂတေ ဝုဋ္ဌဟိဿာမီ’တိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဈာနံ သမာပန္နော ယထာပရိစ္ဆေဒေန ဝုဋ္ဌာတုံ န သက္ကောတိ, အန္တရာဝ ဝုဋ္ဌာတိ၊ သမာပတ္တိယာ အပ္ပဂုဏတာယာတိ။

ပမာဒမာဂမ္မာတိ ပမာဒံ ပဋိစ္စ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝံဝိဓော ပုဂ္ဂလော ကုပ္ပဓမ္မောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣဒံ ပန အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော ပုထုဇ္ဇနဿ သောတာပန္နဿ သကဒါဂါမိနောတိ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ နာမံ။ ဧတေသဉှိ သမာဓိပါရိဗန္ဓကာ ဝိပဿနာပါရိဗန္ဓကာ စ ဓမ္မာ န သုဝိက္ခမ္ဘိတာ, န သုဝိက္ခာလိတာ, တေန တေသံ သမာပတ္တိ နဿတိ ပရိဟာယတိ။ သာ စ ခေါ နေဝ သီလဘေဒေန, နာပတ္တိဝီတိက္ကမေန။ န ဂရုကမောက္ခဓမ္မော ပနေသ အပ္ပမတ္တကေနပိ ကိစ္စကရဏီယေန ဝါ ဝတ္တဘေဒမတ္တကေန ဝါ နဿတိ။

တတြိဒံ ဝတ္ထု – ဧကော ကိရ ထေရော သမာပတ္တိံ ဝဠဉ္ဇေတိ။ တသ္မိံ ပိဏ္ဍာယ ဂါမံ ပဝိဋ္ဌေ ဒါရကာ ပရိဝေဏေ ကီဠိတွာ ပက္ကမိံသု။ ထေရော အာဂန္တွာ ‘ပရိဝေဏံ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗ’န္တိ စိန္တေတွာ အသမ္မဇ္ဇိတွာ ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ ‘သမာပတ္တိံ အပ္ပေဿာမီ’တိ နိသီဒိ။ သော အပ္ပေတုံ အသက္ကောန္တော, ‘ကိံ နု ခေါ အာဝရဏ’န္တိ သီလံ အာဝဇ္ဇန္တော အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဝီတိက္ကမံ အဒိသွာ ‘ဝတ္တဘေဒေါ နု ခေါ အတ္ထီ’တိ ဩလောကေန္တော ပရိဝေဏဿ အသမ္မဋ္ဌဘာဝံ ဉတွာ သမ္မဇ္ဇိတွာ ပဝိသိတွာ နိသီဒန္တော သမာပတ္တိံ အပ္ပေန္တောဝ နိသီဒိ။

֍ ဋီ ၄။ အကုပ္ပဓမ္မနိဒ္ဒေသော ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အကုပ္ပဓမ္မောတိ ဣဒံ ပန အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော အနာဂါမိဿ စေဝ ခီဏာသဝဿ စာတိ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ နာမံ။ တေသဉှိ သမာဓိပါရိဗန္ဓကာ ဝိပဿနာပါရိဗန္ဓကာ စ ဓမ္မာ သုဝိက္ခမ္ဘိတာ သုဝိက္ခာလိတာ၊ တေန တေသံ ဘဿသင်္ဂဏိကာရာမာဒိကိစ္စေန ဝါ အညေန ဝါ ယေန ကေနစိ အတ္တနော အနုရူပေန ပမာဒေန ဝီတိနာမေန္တာနမ္ပိ သမာပတ္တိ န ကုပ္ပတိ, န နဿတိ။ သုက္ခဝိပဿကာ ပန သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမိခီဏာသဝါ ဣမသ္မိံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄။)

ဒုကေ န လဗ္ဘန္တိ၊ ဒုကမုတ္တကပုဂ္ဂလာ နာမ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သတ္ထာ အတ္တနော ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာယ ဟေဋ္ဌာ ဂဟိတေ စ အဂ္ဂဟိတေ စ သင်္ကဍ္ဎိတွာ ဣမသ္မိမ္ပိ ဒုကေ သဒ္ဓိံ ပိဋ္ဌိဝဋ္ဋကေဟိ တန္တိံ အာရောပေန္တော သဗ္ဗေပိ အရိယပုဂ္ဂလာတိအာဒိမာဟ။ အဋ္ဌန္နဉှိ သမာပတ္တီနံ ကုပ္ပနံ နဿနံ ဘဝေယျ, လောကုတ္တရဓမ္မဿ ပန သကိံ ပဋိဝိဒ္ဓဿ ကုပ္ပနံ နဿနံ နာမ နတ္ထိ, တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၅။ ပရိဟာနဓမ္မာပရိဟာနဓမ္မနိဒ္ဒေသာပိ ကုပ္ပဓမ္မာကုပ္ပဓမ္မနိဒ္ဒေသဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကေဝလဉှိ ဣဓ ပုဂ္ဂလဿ ပမာဒံ ပဋိစ္စ ဓမ္မာနံ ပရိဟာနမ္ပိ အပရိဟာနမ္ပိ ဂဟိတန္တိ ဣဒံ ပရိယာယဒေသနာမတ္တမေဝ နာနံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ တာဒိသမေဝ။

֍ ဋီ ၇။ စေတနာဘဗ္ဗနိဒ္ဒေသေ – စေတနာဘဗ္ဗောတိ စေတနာယ အပရိဟာနိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗော။ သစေ အနုသဉ္စေတေတီတိ, သစေ သမာပဇ္ဇတိ။ သမာပတ္တိဉှိ သမာပဇ္ဇန္တော အနုသဉ္စေတေတိ နာမ။ သော န ပရိဟာယတိ, ဣတရော ပရိဟာယတိ။

֍ ဋီ ၈။ အနုရက္ခဏာဘဗ္ဗနိဒ္ဒေသေ – အနုရက္ခဏာဘဗ္ဗောတိ အနုရက္ခဏာယ အပရိဟာနိံ အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗော။ သစေ အနုရက္ခတီတိ သစေ အနုပကာရဓမ္မေ ပဟာယ ဥပကာရဓမ္မေ သေဝန္တော သမာပဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ ပဋိပဇ္ဇန္တော အနုရက္ခတိ နာမ။ သော န ပရိဟာယတိ, ဣတရော ပရိဟာယတိ။

ဣမေ ဒွေပိ သမာပတ္တိံ ဌပေတုံ ထာဝရံ ကာတုံ ပဋိဗလာ။ စေတနာဘဗ္ဗတော ပန အနုရက္ခဏာဘဗ္ဗောဝ ဗလဝတရော။ စေတနာဘဗ္ဗော ဟိ ဥပကာရာနုပကာရေ ဓမ္မေ န ဇာနာတိ။ အဇာနန္တော ဥပကာရဓမ္မေ နုဒတိ နီဟရတိ, အနုပကာရဓမ္မေ သေဝတိ။ သော တေ သေဝန္တော သမာပတ္တိတော ပရိဟာယတိ။ အနုရက္ခဏာဘဗ္ဗော ဥပကာရာနုပကာရေ ဓမ္မေ ဇာနာတိ။ ဇာနန္တော အနုပကာရဓမ္မေ နုဒတိ နီဟရတိ, ဥပကာရဓမ္မေ သေဝတိ။ သော တေ သေဝန္တော သမာပတ္တိတော န ပရိဟာယတိ။

ယထာ ဟိ ဒွေ ခေတ္တပါလာ ဧကော ပဏ္ဍုရောဂေန သရောဂေါ အက္ခမော သီတာဒီနံ, ဧကော အရောဂေါ သီတာဒီနံ သဟော။ သရောဂေါ ဟေဋ္ဌာကုဋိံ န ဩတရတိ, ရတ္တာရက္ခံ ဒိဝါရက္ခံ ဝိဇဟတိ။ တဿ ဒိဝါ သုကမောရာဒယော ခေတ္တံ ဩတရိတွာ သာလိသီသံ ခါဒန္တိ, ရတ္တိံ မိဂသူကရာဒယော ပဝိသိတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅။)

ခလံ တစ္ဆိ တံ ဝိယ ဆေတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ သော အတ္တနော ပမတ္တကာရဏာ ပုန ဗီဇမတ္တမ္ပိ န လဘတိ။ ဣတရော ရတ္တာရက္ခံ ဒိဝါရက္ခံ န ဝိဇဟတိ။ သော အတ္တနော အပ္ပမတ္တကာရဏာ ဧကကရီသတော စတ္တာရိပိ အဋ္ဌပိ သကဋာနိ လဘတိ။

တတ္ထ သရောဂခေတ္တပါလော ဝိယ စေတနာဘဗ္ဗော, အရောဂေါ ဝိယ အနုရက္ခဏာဘဗ္ဗော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သရောဂဿ အတ္တနော ပမာဒေန ပုန ဗီဇမတ္တဿပိ အလဘနံ ဝိယ စေတနာဘဗ္ဗဿ ဥပကာရာနုပကာရေ ဓမ္မေ အဇာနိတွာ ဥပကာရေ ပဟာယ အနုပကာရေ သေဝန္တဿ သမာပတ္တိယာ ပရိဟာနံ။ ဣတရဿ အတ္တနော အပ္ပမာဒေန ဧကကရီသမတ္တတော စတုအဋ္ဌသကဋဥဒ္ဓရဏံ ဝိယ အနုရက္ခဏာဘဗ္ဗဿ ဥပကာရာနုပကာရေ ဓမ္မေ ဇာနိတွာ အနုပကာရေ ပဟာယ ဥပကာရေ သေဝန္တဿ သမာပတ္တိယာ အပရိဟာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ စေတနာဘဗ္ဗတော အနုရက္ခဏာဘဗ္ဗောဝ သမာပတ္တိံ ထာဝရံ ကာတုံ ဗလဝတရောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၉။ ပုထုဇ္ဇနနိဒ္ဒေသေ – တီဏိ သံယောဇနာနီတိ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနသီလဗ္ဗတပရာမာသသံယောဇနဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနာနိ။ ဧတာနိ ဟိ ဖလက္ခဏေ ပဟီနာနိ နာမ ဟောန္တိ။ အယံ ပန ဖလက္ခဏေပိ န ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ တေသံ ဓမ္မာနန္တိ တေသံ သံယောဇနဓမ္မာနံ။ မဂ္ဂက္ခဏသ္မိဉှိ တေသံ ပဟာနာယ ပဋိပန္နော နာမ ဟောတိ။ အယံ ပန မဂ္ဂက္ခဏေပိ န ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာ ဝိဿဋ္ဌကမ္မဋ္ဌာနော ထူလဗာလပုထုဇ္ဇနောဝ ဣဓ ကထိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၀။ ဂေါတြဘုနိဒ္ဒေသေ – ယေသံ ဓမ္မာနန္တိ ယေသံ ဂေါတြဘုဉာဏေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာနံ ပရောပဏ္ဏာသကုသလဓမ္မာနံ။ အရိယဓမ္မဿာတိ လောကုတ္တရမဂ္ဂဿ။ အဝက္ကန္တိ ဟောတီတိ ဩက္ကန္တိ နိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေန ဉာဏေန သဗ္ဗံ ပုထုဇ္ဇနသင်္ခံ ပုထုဇ္ဇနဂေါတ္တံ ပုထုဇ္ဇနမဏ္ဍလံ ပုထုဇ္ဇနပညတ္တိံ အတိက္ကမိတွာ အရိယသင်္ခံ အရိယဂေါတ္တံ အရိယမဏ္ဍလံ အရိယပညတ္တိံ ဩက္ကမနတော ဂေါတြဘူပုဂ္ဂလော နာမ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၁။ ဘယူပရတနိဒ္ဒေသေ – ဘယေန ဥပရတောတိ ဘယူပရတော။ သတ္တပိ သေက္ခာ ပုထုဇ္ဇနာ စ ဘာယိတွာ ပါပတော ဩရမန္တိ ပါပံ န

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆။)

ကရောန္တိ။ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနာ ဒုဂ္ဂတိဘယံ, ဝဋ္ဋဘယံ, ကိလေသဘယံ, ဥပဝါဒဘယန္တိ စတ္တာရိ ဘယာနိ ဘာယန္တိ။ တေသု ဘာယိတဗ္ဗဋ္ဌေန ဒုဂ္ဂတိယေဝ ဘယံ ဒုဂ္ဂတိဘယံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ပုထုဇ္ဇနော ‘သစေ တွံ ပါပံ ကရိဿသိ, စတ္တာရော အပါယာ မုခံ ဝိဝရိတွာ ဌိတစ္ဆာတအဇဂရသဒိသာ, တေသု ဒုက္ခံ အနုဘဝန္တော ကထံ ဘဝိဿသီ’တိ ဒုဂ္ဂတိဘယံ ဘာယိတွာ ပါပံ န ကရောတိ။ အနမတဂ္ဂသံသာရဝဋ္ဋံယေဝ ပန ဝဋ္ဋဘယံ နာမ။ သဗ္ဗမ္ပိ အကုသလံ ကိလေသဘယံ နာမ။ ဂရဟာ ပန ဥပဝါဒဘယံ နာမ။ တာနိပိ ဘာယိတွာ ပုထုဇ္ဇနော ပါပံ န ကရောတိ။ သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမိနော ပန တယော သေက္ခာ ဒုဂ္ဂတိံ အတီတတ္တာ သေသာနိ တီဏိ ဘယာနိ ဘာယိတွာ ပါပံ န ကရောန္တိ။ မဂ္ဂဋ္ဌကသေက္ခာ အာဂမနဝသေန ဝါ အသမုစ္ဆိန္နဘယတ္တာ ဝါ ဘယူပရတာ နာမ ဟောန္တိ။ ခီဏာသဝေါ ဣမေသု စတူသု ဘယေသု ဧကမ္ပိ န ဘာယတိ။ သော ဟိ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္နဘယော၊ တသ္မာ အဘယူပရတောတိ ဝုစ္စတိ။ ကိံ ပန သော ဥပဝါဒမ္ပိ န ဘာယတီတိ? န ဘာယတိ။ ဥပဝါဒံ ပန ရက္ခတီတိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဒေါဏုပ္ပလဝါပိဂါမေ ခီဏာသဝတ္ထေရော ဝိယ။

֍ ဋီ ၁၂။ အဘဗ္ဗာဂမနနိဒ္ဒေသေ – သမ္မတ္တနိယာမာဂမနဿ အဘဗ္ဗောတိ အဘဗ္ဗာဂမနော။ ကမ္မာဝရဏေနာတိ ပဉ္စဝိဓေန အာနန္တရိယကမ္မေန။ ကိလေသာဝရဏေနာတိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ။ ဝိပါကာဝရဏေနာတိ အဟေတုကဒုဟေတုကပဋိသန္ဓိယာ။ အဿဒ္ဓါတိ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃေသု သဒ္ဓါရဟိတာ။ အစ္ဆန္ဒိကာတိ ကတ္တုကမျတာကုသလစ္ဆန္ဒရဟိတာ။ တေ ဌပေတွာ ဇမ္ဗုဒီပံ ဣတရဒီပတ္တယဝါသိနော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေသု ဟိ မနုဿာ အစ္ဆန္ဒိကဘာဝံ ပဝိဋ္ဌာ နာမ။ ဒုပ္ပညာတိ ဘဝင်္ဂပညာရဟိတာ။ အဘဗ္ဗာတိ အပ္ပဋိလဒ္ဓမဂ္ဂဖလူပနိဿယာ။ နိယာမန္တိ မဂ္ဂနိယာမံ, သမ္မတ္တနိယာမံ။ ဩက္ကမိတုန္တိ ဧတံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တသင်္ခါတံ နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ပဝိသိတုံ တတ္ထ ပတိဋ္ဌာတုံ အဘဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၁၃။ ဘဗ္ဗာဂမနနိဒ္ဒေသော ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝမိမသ္မိံ ဒုကေ ယေ စ ပုဂ္ဂလာ ပဉ္စာနန္တရိယကာ, ယေ စ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ, ယေဟိ စ အဟေတုကဒုဟေတုကပဋိသန္ဓိ ဂဟိတာ, ယေ စ ဗုဒ္ဓါဒီနံ န သဒ္ဒဟန္တိ, ယေသဉ္စ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒော နတ္ထိ, ယေ စ အပရိပုဏ္ဏဘဝင်္ဂပညာ, ယေသဉ္စ မဂ္ဂဖလာနံ ဥပနိဿယော နတ္ထိ, တေ သဗ္ဗေပိ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိတုံ အဘဗ္ဗာ, ဝိပရီတာ ဘဗ္ဗာတိ ဝုတ္တာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇။)

֍ ဋီ ၁၄။ နိယတာနိယတနိဒ္ဒေသေ – အာနန္တရိကာတိ အာန္တရိကကမ္မသမင်္ဂိနော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာတိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသမင်္ဂိနော။ သဗ္ဗေပိ ဟေတေ နိရယဿ အတ္ထာယ နိယတတ္တာ နိယတာ နာမ။ အဋ္ဌ ပန အရိယပုဂ္ဂလာ သမ္မာဘာဝါယ ဥပရူပရိမဂ္ဂဖလတ္ထာယ စေဝ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယ စ နိယတတ္တာ နိယတာ နာမ။ အဝသေသပုဂ္ဂလာ ပန အနိဗဒ္ဓဂတိကာ။ ယထာ အာကာသေ ခိတ္တဒဏ္ဍော ပထဝိယံ ပတန္တော ‘အဂ္ဂေန ဝါ မဇ္ဈေန ဝါ မူလေန ဝါ ပတိဿတီ’တိ န ဉာယတိ၊ ဧဝမေဝ ‘အသုကဂတိယာ နာမ နိဗ္ဗတ္တိဿန္တီ’တိ နိယမာဘာဝါ အနိယတာ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယာ ပန ဥတ္တရကုရုကာနံ နိယတဂတိကတာ ဝုတ္တာ, န သာ နိယတဓမ္မဝသေန။ မိစ္ဆတ္တသမ္မတ္တနိယတဓမ္မာယေဝ ဟိ နိယတာ နာမ။ တေသဉ္စ ဝသေနာယံ ပုဂ္ဂလနိယမော ကထိတောတိ။

֍ ဋီ ၁၅။ ပဋိပန္နကနိဒ္ဒေသေ – မဂ္ဂသမင်္ဂိနောတိ မဂ္ဂဋ္ဌကပုဂ္ဂလာ။ တေ ဟိ ဖလတ္ထာယ ပဋိပန္နတ္တာ ပဋိပန္နကာ နာမ။ ဖလသမင်္ဂိနောတိ ဖလပဋိလာဘသမင်္ဂိတာယ ဖလသမင်္ဂိနော။ ဖလပဋိလာဘတော ပဋ္ဌာယ ဟိ တေ ဖလသမာပတ္တိံ အသမာပန္နာပိ ဖလေ ဌိတာယေဝ နာမ။

֍ ဋီ ၁၆။ သမသီသီနိဒ္ဒေသေ – အပုဗ္ဗံ အစရိမန္တိ အပုရေ အပစ္ဆာ, ဧကပ္ပဟာရေနေဝါတိ အတ္ထော။ ပရိယာဒါနန္တိ ပရိက္ခယော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ပုဂ္ဂလော သမသီသီ နာမ ဝုစ္စတိ။ သော ပနေသ တိဝိဓော ဟောတိ – ဣရိယာပထသမသီသီ, ရောဂသမသီသီ, ဇီဝိတသမသီသီတိ။ တတ္ထ ယော စင်္ကမန္တောဝ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ စင်္ကမန္တောဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ ပဒုမတ္ထေရော ဝိယ၊ ဌိတကောဝ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ ဌိတကောဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ ကောဋပဗ္ဗတဝိဟာရဝါသီတိဿတ္ထေရော ဝိယ၊ နိသိန္နောဝ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ နိသိန္နောဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ, နိပန္နောဝ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ နိပန္နောဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ – အယံ ဣရိယာပထသမသီသီ နာမ။

ယော ပန ဧကံ ရောဂံ ပတွာ အန္တောရောဂေယေဝ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ တေနေဝ ရောဂေန ပရိနိဗ္ဗာတိ – အယံ ရောဂသမသီသီ နာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈။)

ကတရော ဇီဝိတသမသီသီ နာမ? ‘‘သီသန္တိ တေရသ သီသာနိ – ပလိဗောဓသီသဉ္စ တဏှာ, ဝိနိဗန္ဓနသီသဉ္စ မာနော, ပရာမာသသီသဉ္စ ဒိဋ္ဌိ, ဝိက္ခေပသီသဉ္စ ဥဒ္ဓစ္စံ, သံကိလေသသီသဉ္စ အဝိဇ္ဇာ, အဓိမောက္ခသီသဉ္စ သဒ္ဓါ, ပဂ္ဂဟသီသဉ္စ ဝီရိယံ, ဥပဋ္ဌာနသီသဉ္စ သတိ, အဝိက္ခေပသီသဉ္စ သမာဓိ, ဒဿနသီသဉ္စ ပညာ, ပဝတ္တသီသဉ္စ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဂေါစရသီသဉ္စ ဝိမောက္ခော, သင်္ခါရသီသဉ္စ နိရောဓော’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၈၇)။ တတ္ထ ကိလေသသီသံ အဝိဇ္ဇံ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ပရိယာဒိယတိ။ ပဝတ္တသီသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ စုတိစိတ္တံ ပရိယာဒိယတိ။ အဝိဇ္ဇာပရိယာဒါယကံ စိတ္တံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ပရိယာဒါတုံ န သက္ကောတိ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယပရိယာဒါယကံ စိတ္တံ အဝိဇ္ဇံ ပရိယာဒါတုံ န သက္ကောတိ။ အဝိဇ္ဇာပရိယာဒါယကံ စိတ္တံ အညံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယပရိယာဒါယကံ စိတ္တံ အညံ။ ယဿ စေတံ သီသဒွယံ သမံ ပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆတိ, သော ဇီဝိတသမသီသီ နာမ။

ကထမိဒံ သမံ ဟောတီတိ? ဝါရသမတာယ။ ယသ္မိဉှိ ဝါရေ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ – သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ ပဉ္စ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ, သကဒါဂါမိမဂ္ဂေ ပဉ္စ, အနာဂါမိမဂ္ဂေ ပဉ္စ, အရဟတ္တမဂ္ဂေ စတ္တာရီတိ ဧကူနဝီသတိယာ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေ ပတိဋ္ဌာယ ဘဝင်္ဂံ ဩတရိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ဣမာယ ဝါရသမတာယ ဣဒံ ဥဘယသီသပရိယာဒါနံ သမံ ဟောတိ နာမ။ တေနာယံ ပုဂ္ဂလော ဇီဝိတသမသီသီတိ ဝုစ္စတိ။ အယမေဝ စ ဣဓ အဓိပ္ပေတော။

֍ ဋီ ၁၇။ ဌိတကပ္ပီနိဒ္ဒေသေ – ဌိတော ကပ္ပေါတိ ဌိတကပ္ပေါ, ဌိတကပ္ပေါ အဿ အတ္ထီတိ ဌိတကပ္ပီ။ ကပ္ပံ ဌပေတုံ သမတ္ထောတိ အတ္ထော။ ဥဍ္ဍယှနဝေလာ အဿာတိ ဈာယနကာလော ဘဝေယျ။ နေဝ တာဝါတိ ယာဝ ဧသ မဂ္ဂသမင်္ဂီ ပုဂ္ဂလော သောတာပတ္တိဖလံ န သစ္ဆိကရောတိ, နေဝ တာဝ ကပ္ပေါ ဈာယေယျ။ ဈာယမာနောပိ အဇ္ဈာယိတွာဝ တိဋ္ဌေယျ။ ကပ္ပဝိနာသော ဟိ နာမ မဟာဝိကာရော မဟာပယောဂေါ ကောဋိသတသဟဿစက္ကဝါဠဿ ဈာယနဝသေန မဟာလောကဝိနာသော။ အယမ္ပိ ဧဝံ မဟာဝိနာသော တိဋ္ဌေယျ ဝါတိ ဝဒတိ။ သာသနေ ပန ဓရမာနေ အယံ ကပ္ပဝိနာသော နာမ နတ္ထိ။ ကပ္ပဝိနာသေ သာသနံ နတ္ထိ။ ဂတကောဋိကေ ဟိ ကာလေ ကပ္ပဝိနာသော နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ သတ္ထာ အန္တရာယာဘာဝံ ဒီပေတုံ ဣဒံ ကာရဏံ အာဟရိ – ‘‘ဣဒမ္ပိ ဘဝေယျ, မဂ္ဂသမင်္ဂိနော ပန ဖလဿ အန္တရာယော န သက္ကာ ကာတု’’န္တိ။ အယံ ပန ပုဂ္ဂလော ကပ္ပံ ဌပေန္တော ကိတ္တကံ ကာလံ ဌပေယျာတိ?

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉။)

ယသ္မိံ ဝါရေ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, အထ ဘဝင်္ဂံ အာဝဋ္ဋေန္တံ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတော တီဏိ အနုလောမာနိ, ဧကံ ဂေါတြဘုစိတ္တံ, ဧကံ မဂ္ဂစိတ္တံ, ဒွေ ဖလစိတ္တာနိ, ပဉ္စ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏာနီတိ ဧတ္တကံ ကာလံ ဌပေယျ။ ဣမံ ပနတ္ထံ ဗာဟိရာယ အာဂန္တုကူပမာယပိ ဧဝံ ဒီပယိံသု။ သစေ ဟိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂသမင်္ဂိဿ မတ္ထကူပရိ ယောဇနိကံ ဧကဂ္ဃနသေလံ တိဝဋ္ဋာယ ရဇ္ဇုယာ ဗန္ဓိတွာ ဩလမ္ဗေယျ, ဧကသ္မိံ ဝဋ္ဋေ ဆိန္နေ ဒွီဟိ ဩလမ္ဗေယျ, ဒွီသု ဆိန္နေသု ဧကေန ဩလမ္ဗေယျေဝ, တသ္မိမ္ပိ ဆိန္နေ အဗ္ဘကူဋံ ဝိယ အာကာသေ တိဋ္ဌေယျ, န တွေဝ တဿ ပုဂ္ဂလဿ မဂ္ဂါနန္တရဖလဿ အန္တရာယံ ကရေယျာတိ။ အယံ ပန ဒီပနာ ပရိတ္တာ, ပုရိမာဝ မဟန္တာ။ န ကေဝလံ ပန သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌောဝ ကပ္ပံ ဌပေတိ, ဣတရေ မဂ္ဂသမင်္ဂိနောပိ ဌပေန္တိယေဝ။ တေန ဘဂဝါ ဟေဋ္ဌာ ဂဟိတဉ္စ အဂ္ဂဟိတဉ္စ သဗ္ဗံ သင်္ကဍ္ဎိတွာ သဒ္ဓိံ ပိဋ္ဌိဝဋ္ဋကပုဂ္ဂလေဟိ ဣမံ တန္တိံ အာရောပေသိ – ‘‘သဗ္ဗေပိ မဂ္ဂသမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလာ ဌိတကပ္ပိနော’’တိ။

֍ ဋီ ၁၈။ အရိယနိဒ္ဒေသေ – ကိလေသေဟိ အာရကတ္တာ အရိယာ။ သဒေဝကေန လောကေန အရဏီယတ္တာ အရိယာ။ အရိယဋ္ဌော နာမ ပရိသုဒ္ဓဋ္ဌောတိ ပရိသုဒ္ဓတ္တာပိ အရိယာ။ သေသာ အပရိသုဒ္ဓတာယ အနရိယာ။

֍ ဋီ ၁၉။ သေက္ခနိဒ္ဒေသေ – မဂ္ဂသမင်္ဂိနော မဂ္ဂက္ခဏေ, ဖလသမင်္ဂိနော စ ဖလက္ခဏေ, အဓိသီလသိက္ခာဒိကာ တိဿောပိ သိက္ခာ သိက္ခန္တိယေဝါတိ သေက္ခာ။ အရဟတာ ပန အရဟတ္တဖလက္ခဏေ တိဿော သိက္ခာ သိက္ခိတာ။ ပုန တဿ သိက္ခနကိစ္စံ နတ္ထီတိ အသေက္ခာ။ ဣတိ သတ္တ အရိယာ သိက္ခန္တီတိ သေက္ခာ။ ခီဏာသဝါ အညဿ သန္တိကေ သီလာဒီနံ သိက္ခိတတ္တာ သိက္ခိတအသေက္ခာ နာမ။ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သယမ္ဘူတတာယ အသိက္ခိတအသေက္ခာ နာမ။ သေသပုဂ္ဂလာ နေဝ သိက္ခန္တိ န သိက္ခိတာတိ နေဝသေက္ခာနာသေက္ခာ။

֍ ဋီ ၂၀။ တေဝိဇ္ဇနိဒ္ဒေသေ – ပဌမံ ပုဗ္ဗေနိဝါသဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏာနိ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ပစ္ဆာ အရဟတ္တံ ပတ္တောပိ, ပဌမံ အရဟတ္တံ ပတွာ ပစ္ဆာ ပုဗ္ဗေနိဝါသဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏနိဗ္ဗတ္တကောပိ တေဝိဇ္ဇောယေဝ နာမ။ သုတ္တန္တကထာ ပန ပရိယာယဒေသနာ အဘိဓမ္မကထာ နိပ္ပရိယာယဒေသနာတိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ အာဂမနီယမေဝ ဓုရံ။ တသ္မာ ပဌမံ ဒွေ ဝိဇ္ဇာ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ပစ္ဆာ အရဟတ္တံ ပတ္တောဝ ဣဓ အဓိပ္ပေတော။ ဆဠဘိညေပိ ဧသေဝ နယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀။)

֍ ဋီ ၂၂။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓနိဒ္ဒေသေ – ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသူတိ ပစ္ဆိမဘဝေ သစ္စပ္ပဋိဝေဓတော ပုဗ္ဗေ အညဿ ကဿစိ သန္တိကေ အဿုတပုဗ္ဗေသု။ တတော ပုရိမပုရိမေသု ပန ဘဝေသု သဗ္ဗညုဗောဓိသတ္တာ ဗုဒ္ဓသာသနေ ပဗ္ဗဇိတွာ တီဏိ ပိဋကာနိ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဂတပစ္စာဂတဝတ္တံ အာရုယှ ကမ္မဋ္ဌာနံ အနုလောမံ ဂေါတြဘုံ အာဟစ္စ ဌပေန္တိ။ တသ္မာ ပစ္ဆိမဘဝသ္မိံယေဝ အနာစရိယကဘာဝံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ တဒါ ဟိ တထာဂတော ပူရိတပါရမိတ္တာ အညဿ သန္တိကေ သာမံ အနနုဿုတေသု သင်္ခတာသင်္ခတဓမ္မေသု ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ…ပေ… အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’တိ အတ္တပစ္စက္ခေန ဉာဏေန စတ္တာရိ သစ္စာနိ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ။

တတ္ထ စာတိ တသ္မိဉ္စ စတုသစ္စသမ္ဗောဓိသင်္ခါတေ အရဟတ္တမဂ္ဂေ။ သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏာတိ ဗလေသု စ ဝသီဘာဝန္တိ သဗ္ဗညုတညာဏဉ္စေဝ ဗလေသု စ စိဏ္ဏဝသီဘာဝံ ပါပုဏာတိ။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ သဗ္ဗညုတညာဏဿ စေဝ ဒသဗလဉာဏဿ စ အဓိဂမနတော ပဋ္ဌာယ အညံ ကာတဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ။ ယထာ ပန ဥဘတောသုဇာတဿ ခတ္တိယကုမာရဿ အဘိသေကပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ‘ဣဒံ နာမ ဣဿရိယံ အနာဂတ’န္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, သဗ္ဗံ အာဂတမေဝ ဟောတိ။ ဧဝမေဝ ဗုဒ္ဓါနံ အရဟတ္တမဂ္ဂဿ အာဂမနတော ပဋ္ဌာယ ‘အယံ နာမ ဂုဏော န အာဂတော, န ပဋိဝိဒ္ဓေါ, န ပစ္စက္ခော’တိ န ဝတ္တဗ္ဗော, သဗ္ဗေပိ သဗ္ဗညုဂုဏာ အာဂတာ ပဋိဝိဒ္ဓါ ပစ္စက္ခကတာဝ ဟောန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝံ ပါရမီပူရဏသိဒ္ဓါနုဘာဝေန အရိယမဂ္ဂေန ပဋိဝိဒ္ဓသဗ္ဗညုဂုဏော ပုဂ္ဂလော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၂၃။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓနိဒ္ဒေသေပိ – ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသူတိ ပဒေ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေါပိ ဟိ ပစ္ဆိမဘဝေ အနာစရိယကော အတ္တုက္ကံသိကဉာဏေနေဝ ပဋိဝိဒ္ဓသစ္စော သဗ္ဗညုတညာဏဉ္စေဝ ဗလေသု စ စိဏ္ဏဝသီဘာဝံ န ပါပုဏာတိ။

֍ ဋီ ၂၄။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တနိဒ္ဒေသေ – အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ ကာယေန ဖုသိတွာ ဝိဟရတီတိ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော သဟဇာတနာမကာယေန ပဋိလဘိတွာ ဝိဟရတိ။ ပညာယ စဿ ဒိသွာတိ ဝိပဿနာပညာယ သင်္ခါရဂတံ, မဂ္ဂပညာယ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ပဿိတွာ စတ္တာရောပိ အာသဝါ ခီဏာ ဟောန္တိ။ အယံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁။)

ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော နာမာတိ ဝုစ္စတိ။ အယဉှိ ဒွီဟိ ဘာဂေဟိ ဒွေ ဝါရေ ဝိမုတ္တောတိ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော။ တတြာယံ ထေရဝါဒေါ – တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော တာဝ အာဟ – ‘‘သမာပတ္တိယာ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမောက္ခေန, မဂ္ဂေန သမုစ္ဆေဒဝိမောက္ခေန ဝိမုတ္တောတိ ဥဘတောဘာဂေဟိ ဒွေ ဝါရေ ဝိမုတ္တော’’တိ။ တိပိဋကမဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရော ‘‘နာမနိဿိတကော ဧသော’’တိ ဝတွာ –

‘‘အစ္စီ ယထာ ဝါတဝေဂေန ခိတ္တာ, (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ၊)

အတ္ထံ ပလေတိ န ဥပေတိ သင်္ခံ၊

ဧဝံ မုနီ နာမကာယာ ဝိမုတ္တော,

အတ္ထံ ပလေတိ န ဥပေတိ သင်္ခ’’န္တိ။ (သု။ နိ။ ၁၀၈၀)၊

ဝတွာ သုတ္တံ အာဟရိတွာ ‘‘နာမကာယတော စ ရူပကာယတော စ သုဝိမုတ္တတ္တာ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော’’တိ အာဟ။ တိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရော ပနာဟ – ‘‘သမာပတ္တိယာ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမောက္ခေန ဧကဝါရံ ဝိမုတ္တော မဂ္ဂေန သမုစ္ဆေဒဝိမောက္ခေန ဧကဝါရံ ဝိမုတ္တောတိ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော’’တိ။ ဣမေ ပန တယောပိ ထေရာ ပဏ္ဍိတာ, ‘တိဏ္ဏမ္ပိ ဝါဒေ ကာရဏံ ဒိဿတီ’တိ တိဏ္ဏမ္ပိ ဝါဒံ တန္တိံ ကတွာ ဌပယိံသု။

သင်္ခေပတော ပန အရူပသမာပတ္တိယာ ရူပကာယတော ဝိမုတ္တော, မဂ္ဂေန နာမကာယတော ဝိမုတ္တောတိ ဥဘောဟိ ဘာဂေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော။ သော စတုန္နံ အရူပသမာပတ္တီနံ ဧကေကတော ဝုဋ္ဌာယ သင်္ခါရေ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တာနံ စတုန္နံ, နိရောဓာ ဝုဋ္ဌာယ အရဟတ္တံ ပတ္တဿ အနာဂါမိနော စ ဝသေန ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ပုရိမာ စတ္တာရော သမာပတ္တိသီသံ နိရောဓံ န သမာပဇ္ဇန္တီတိ ပရိယာယေန ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တာ နာမ။ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ အနာဂါမီ တံ သမာပဇ္ဇိတွာ တတော ဝုဋ္ဌာယ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တောတိ နိပ္ပရိယာယေန ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တသေဋ္ဌော နာမ။ နနု စ အရူပါဝစရဇ္ဈာနမ္ပိ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာဟိ ဒုဝင်္ဂိကံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနမ္ပိ, တသ္မာ တမ္ပိ ပဒဋ္ဌာနံ ကတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တေန ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ? န ဘဝိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ရူပကာယတော အဝိမုတ္တတ္တာ။ တဉှိ ကိလေသကာယတောဝ ဝိမုတ္တံ, န ရူပကာယတော၊ တသ္မာ တတော ဝုဋ္ဌာယ အရဟတ္တံ ပတ္တော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော နာမ န

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂။)

ဟောတိ။ အရူပါဝစရံ ပန နာမကာယတော စ ဝိမုတ္တံ ရူပကာယတော စာတိ တဒေဝ ပါဒကံ ကတွာ အရဟတ္တံ ပတ္တော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၂၅။ ပညာဝိမုတ္တနိဒ္ဒေသေ – ပညာယ ဝိမုတ္တောတိ ပညာဝိမုတ္တော။ သော သုက္ခဝိပဿကော စတူဟိ ဈာနေဟိ ဝုဋ္ဌာယ အရဟတ္တံ ပတ္တာ စတ္တာရော စာတိ ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ။ ဧတေသု ဟိ ဧကောပိ အဋ္ဌဝိမောက္ခလာဘီ န ဟောတိ။ တေနေဝ န ဟေဝ ခေါ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေတိအာဒိမာဟ။ အရူပါဝစရဇ္ဈာနေသု ပန ဧကသ္မိံ သတိ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တောယေဝ နာမ ဟောတီတိ။

֍ ဋီ ၂၆။ ကာယသက္ခိနိဒ္ဒေသေ – ဧကစ္စေ အာသဝါတိ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂတ္တယဝဇ္ဈာ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ကာယသက္ခီတိ ဝုစ္စတိ။ သော ဟိ ဖုဋ္ဌန္တံ သစ္ဆိကရောတီတိ ကာယသက္ခီ။ ဈာနဖဿံ ပဌမံ ဖုသတိ, ပစ္ဆာ နိရောဓံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရောတီတိပိ ကာယသက္ခီ။ သော သောတာပတ္တိဖလဋ္ဌံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌာ ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။

֍ ဋီ ၂၇။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တနိဒ္ဒေသေ – ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဣဒံ ဒုက္ခံ, ဧတ္တကံ ဒုက္ခံ, န ဣတော ဥဒ္ဓံ ဒုက္ခံ။ ဒုက္ခသမုဒယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာဘူတံ ပဇာနာတီတိ ဌပေတွာ တဏှံ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓေ ‘ဒုက္ခသစ္စ’န္တိ ယာထာဝသရသတော ပဇာနာတိ။ တဏှာ ပန ဒုက္ခံ ဇနေတိ နိဗ္ဗတ္တေတိ, ပဘာဝေတိ, တတော တံ ဒုက္ခံ သမုဒေတိ၊ တသ္မာ နံ အယံ ‘ဒုက္ခသမုဒယော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယသ္မာ ပန ဣဒံ ဒုက္ခဉ္စ သမုဒယော စ နိဗ္ဗာနံ ပတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ ဝူပသမ္မန္တိ အပ္ပဝတ္တိံ ဂစ္ဆန္တိ၊ တသ္မာ နံ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓော’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ အရိယော ပန အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, တံ ဒုက္ခနိရောဓံ ဂစ္ဆတိ၊ တေန တံ ‘အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’တိ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ဧတ္တာဝတာ နာနာက္ခဏေ သစ္စဝဝတ္ထာနံ ဒဿိတံ။ ဣဒါနိ ဧကက္ခဏေ ဒဿေတုံ တထာဂတပ္ပဝေဒိတာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တထာဂတပ္ပဝေဒိတာတိ မဟာဗောဓိမဏ္ဍေ နိသီဒတွာ တထာဂတေန ပဋိဝိဒ္ဓါ ဝိဒိတာ ပါကဋီကတာ။ ဓမ္မာတိ စတုသစ္စဓမ္မာ။ ဝေါဒိဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ဝေါစရိတာတိ သုစရိတာ။ တေသု အနေန ပညာ သုဋ္ဌု စရာပိတာ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ အယဉှိ ဒိဋ္ဌန္တံ ပတ္တော။ ‘‘ဒုက္ခာ သင်္ခါရာ, သုခေါ နိရောဓော’’တိ ဉာဏံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃။)

ဟောတိ။ ဒိဋ္ဌံ ဝိဒိတံ သစ္ဆိကတံ ပဿိတံ ပညာယာတိ ဒိဋ္ဌပ္ပတ္တော။ အယမ္ပိ ကာယသက္ခီ ဝိယ ဆဗ္ဗိဓောဝ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၂၈။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တနိဒ္ဒေသေ – နော စ ခေါ ယထာ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿာတိ ယထာ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ အာသဝါ ပရိက္ခီဏာ, န ဧဝံ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿာတိ အတ္ထော။ ကိံ ပန နေသံ ကိလေသပ္ပဟာနေ နာနတ္တံ အတ္ထီတိ? နတ္ထိ။ အထ ကသ္မာ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တံ န ပါပုဏာတီတိ? အာဂမနီယနာနတ္တေန။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတော ဟိ အာဂမနမှိ ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော အပ္ပဒုက္ခေန အပ္ပကသိရေန အကိလမန္တောဝ ဝိက္ခမ္ဘေတုံ သက္ကောတိ။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ပန ဒုက္ခေန ကသိရေန ကိလမန္တော ဟုတွာ ဝိက္ခမ္ဘေတုံ သက္ကောတိ, တသ္မာ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တံ န ပါပုဏာတိ။ အပိစ နေသံ ပညာယပိ နာနတ္တံ အတ္ထိယေဝ။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ ဟိ ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာဉာဏံ တိက္ခံ သူရံ ပသန္နံ ဟုတွာ ဝဟတိ။ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ ဝိပဿနာဉာဏံ နော တိက္ခံ သူရံ ပသန္နံ ဟုတွာ ဝဟတိ, တသ္မာပိ သော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တံ န ပါပုဏာတိ။

ယထာ ဟိ ဒွီသု တရုဏေသု သိပ္ပံ ဒဿေန္တေသု ဧကဿ ဟတ္ထေ တိခိဏော အသိ, ဧကဿ ကုဏ္ဌော။ တိခိဏေန အသိနာ ကဒလီ ဆိဇ္ဇမာနာ သဒ္ဒံ န ကရောတိ။ ကုဏ္ဌေန အသိနာ ဆိဇ္ဇမာနာ ‘ကဋကဋာ’တိ သဒ္ဒံ ကရောတိ။ တတ္ထ တိခိဏေန အသိနာ သဒ္ဒံ အကရောန္တိယာ ဧဝ ကဒလိယာ ဆေဒနံ ဝိယ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာဉာဏဿ တိခိဏသူရဝိပ္ပသန္နဘာဝေါ။ ကုဏ္ဌေန အသိနာ သဒ္ဒံ ကရောန္တိယာပိ ကဒလိယာ ဆေဒနံ ဝိယ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာဉာဏဿ အတိခိဏအသူရအပ္ပသန္နဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမံ ပန နယံ ‘နော’တိ ပဋိက္ခိပိတွာ, အာဂမနီယနာနတ္တေနေဝ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တံ န ပါပုဏာတီတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတံ။

အာဂမဋ္ဌကထာသု ပန ဝုတ္တံ – ‘‘ဧတေသု ဟိ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဒဟန္တဿ ဝိယ ဩကပ္ပေန္တဿ ဝိယ အဓိမုစ္စန္တဿ ဝိယ စ ကိလေသက္ခယော ဟောတိ။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂက္ခဏေ ကိလေသစ္ဆေဒကဉာဏံ အဒန္ဓံ တိခိဏံ သူရံ ဟုတွာ ဝဟတိ။ တသ္မာ ယထာ နာမ အတိခိဏေန အသိနာ ကဒလိံ ဆိန္ဒန္တဿ ဆိန္နဋ္ဌာနံ န မဋ္ဌံ ဟောတိ, အသိ န သီဃံ ဝဟတိ, သဒ္ဒေါ သုယျတိ, ဗလဝတရော ဝါယာမော ကာတဗ္ဗော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄။)

ဟောတိ၊ ဧဝရူပါ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂဘာဝနာ။ ယထာ ပန သုနိသိတေနေဝ အသိနာ ကဒလိံ ဆိန္ဒန္တဿ ဆိန္နဋ္ဌာနံ မဋ္ဌံ ဟောတိ, အသိ သီဃံ ဝဟတိ, သဒ္ဒေါ န သုယျတိ, ဗလဝဝါယာမကိစ္စံ န ဟောတိ၊ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂဘာဝနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါဝိမုတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ အယဉှိ သဒ္ဒဟန္တော ဝိမုတ္တောတိ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော။ အယမ္ပိ ကာယသက္ခီ ဝိယ ဆဗ္ဗိဓောဝ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၂၉။ ဓမ္မာနုသာရီနိဒ္ဒေသေ – ပဋိပန္နဿာတိ ဣမိနာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌော ဒဿိတော။ အဓိမတ္တန္တိ ဗလဝံ။ ပညံ ဝါဟေတီတိ ပညာဝါဟီ။ ပညာ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဟတီတိ ပညာဝါဟီတိပိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပညာပုဗ္ဗင်္ဂမန္တိ ပညံ ပုရေစာရိကံ ကတွာ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဓမ္မာနုသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ သော ဟိ ပညာသင်္ခါတေန ဓမ္မေန သရတိ အနုဿရတီတိ ဓမ္မာနုသာရီ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌဿေဝေတံ နာမံ။ ဖလေ ပန ပတ္တေ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော နာမ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၃၀။ သဒ္ဓါနုသာရီနိဒ္ဒေသေပိ – သဒ္ဓံ ဝါဟေတီတိ သဒ္ဓါဝါဟီ။ သဒ္ဓါ ဣမံ ပုဂ္ဂလံ ဝဟတီတိ သဒ္ဓါဝါဟီတိပိ ဝုတ္တမေဝ။ သဒ္ဓါပုဗ္ဗင်္ဂမန္တိ သဒ္ဓံ ပုရေစာရိကံ ကတွာ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော သဒ္ဓါနုသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ သော ဟိ သဒ္ဓါယ သရတိ။ အနုဿရတီတိ သဒ္ဓါနုသာရီ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌဿေဝေတံ နာမံ။ ဖလေ ပန ပတ္တေ သဒ္ဓါဝိမုတ္တော နာမ ဟောတိ။ လောကုတ္တရဓမ္မဉှိ နိဗ္ဗတ္တေန္တာနံ ဒွေ ဓုရာနိ နာမ, ဒွေ အဘိနိဝေသာ နာမ, ဒွေ သီသာနိ နာမ။ တတ္ထ သဒ္ဓါဓုရံ ပညာဓုရန္တိ – ဒွေ ဓုရာနိ နာမ။ ဧကော ပန ဘိက္ခု သမထာဘိနိဝေသေန အဘိနိဝိသတိ, ဧကော ဝိပဿနာဘိနိဝေသေနာတိ – ဣမေ ဒွေ အဘိနိဝေသာ နာမ။ ဧကော စ မတ္ထကံ ပါပုဏန္တော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ဟောတိ, ဧကော ပညာဝိမုတ္တောတိ – ဣမာနိ ဒွေ သီသာနိ နာမ။ ယေ ကေစိ ဟိ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေန္တိ, သဗ္ဗေ တေ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မေ ဓုရံ ကတွာ ဣမေသု ဒွီသု ဌာနေသု အဘိနိဝိသိတွာ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ဌာနေဟိ ဝိမုစ္စန္တိ။ တေသု ယော ဘိက္ခု အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ ပညံ ဓုရံ ကတွာ သမထဝသေန အဘိနိဝိဋ္ဌော အညတရံ အရူပသမာပတ္တိံ ပဒဋ္ဌာနံ ကတွာ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ, သော သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ ဓမ္မာနုသာရီ နာမ။ ပရတော ပန ဆသု ဌာနေသု ကာယသက္ခီ နာမ။ အရဟတ္တဖလေ ပတ္တေ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော နာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅။)

အပရော ပညမေဝ ဓုရံ ကတွာ ဝိပဿနာဝသေန အဘိနိဝိဋ္ဌော သုဒ္ဓသင်္ခါရေ ဝါ ရူပါဝစရဇ္ဈာနေသု ဝါ အညတရံ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ, အယမ္ပိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေယေဝ ဓမ္မာနုသာရီ နာမ။ ပရတော ပန ဆသု ဌာနေသု ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော နာမ။ အရဟတ္တေ ပတ္တေ ပညာဝိမုတ္တော နာမ။ ဣဓ ဒွေ နာမာနိ အပုဗ္ဗာနိ, တာနိ ပုရိမေဟိ သဒ္ဓိံ ပဉ္စ ဟောန္တိ။ အပရော အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ သဒ္ဓံ ဓုရံ ကတွာ သမာဓိဝသေန အဘိနိဝိဋ္ဌော အညတရံ အရူပသမာပတ္တိံ ပဒဋ္ဌာနံ ကတွာ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ – အယံ သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီ နာမ။ ပရတော ဆသု ဌာနေသု ကာယသက္ခီယေဝ နာမ။ အရဟတ္တေ ပတ္တေ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တောယေဝ နာမ။ ဣဓ ဧကမေဝ နာမံ အပုဗ္ဗံ။ တေန သဒ္ဓိံ ပုရိမာနိ ပဉ္စ ဆ ဟောန္တိ။ အပရော သဒ္ဓမေဝ ဓုရံ ကတွာ ဝိပဿနာဝသေန အဘိနိဝိဋ္ဌော သုဒ္ဓသင်္ခါရေ ဝါ ရူပါဝစရဇ္ဈာနေသု ဝါ အညတရံ သမ္မသိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ။ အယမ္ပိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီ နာမ။ ပရတော ဆသု ဌာနေသု သဒ္ဓါဝိမုတ္တော နာမ။ အရဟတ္တေ ပတ္တေ ပညာဝိမုတ္တော နာမ။ ဣဓာပိ ဧကမေဝ နာမံ အပုဗ္ဗံ။ တေန သဒ္ဓိံ ပုရိမာနိ ဆ သတ္တ ဟောန္တိ။ ဣမေ သတ္တ ပုဂ္ဂလာ လောကေ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျာ နာမာတိ။

֍ ဋီ ၃၁။ သတ္တက္ခတ္တုပရမနိဒ္ဒေသေ – သတ္တက္ခတ္တုန္တိ သတ္တဝါရေ။ သတ္တက္ခတ္တုပရမာ ဘဝူပပတ္တိ အတ္တဘာဝဂ္ဂဟဏံ အဿ, တတော ပရံ အဋ္ဌမံ ဘဝံ နာဒိယတီတိ သတ္တက္ခတ္တုပရမော။ သောတာပန္နော ဟောတီတိ ဧတ္ထ သောတောတိ အရိယမဂ္ဂေါ, တေန သမန္နာဂတော သောတာပန္နော နာမ။ ယထာဟ –

‘‘သောတော သောတောတိ ဟိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, သာရိပုတ္တ, သောတောတိ? အယမေဝ ဟိ, ဘန္တေ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သောတော, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓီတိ။ သောတာပန္နော သောတာပန္နောတိ, ဟိဒံ, သာရိပုတ္တ, ဝုစ္စတိ။ ကတမော နု ခေါ, သာရိပုတ္တ, သောတာပန္နောတိ? ယော ဟိ, ဘန္တေ, ဣမိနာ အရိယေန အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမန္နာဂတော အယံ ဝုစ္စတိ သောတာပန္နော, သွာယံ အာယသ္မာ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဣတိ ဝါ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၀၁)။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆။)

ဧဝံ မဂ္ဂက္ခဏေပိ သောတာပန္နော နာမ ဟောတိ။ ဣဓ ပန မဂ္ဂေန ဖလဿ နာမံ ဒိန္နန္တိ ဖလက္ခဏေ သောတာပန္နော အဓိပ္ပေတော။

အဝိနိပါတဓမ္မောတိ ဝိနိပါတသင်္ခါတံ အပါယံ ဥပပတ္တိဝသေန အနာဂမနသဘာဝေါ။ နိယတောတိ မဂ္ဂနိယာမေန နိယတော။ သမ္ဗောဓိပရာယဏောတိ ဗုဇ္ဈနကဘာဝပရာယဏော။ သော ဟိ ပဋိလဒ္ဓမဂ္ဂေန ဗုဇ္ဈတီတိ သမ္ဗောဓိပရာယဏော။ ဥပရိ တီဟိ မဂ္ဂေဟိ အဝဿံ ဗုဇ္ဈိဿတီတိ သမ္ဗောဓိပရာယဏော။ ဒေဝေ စ မနုဿေ စာတိ ဒေဝလောကဉ္စ မနုဿလောကဉ္စ။ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာတိ ပဋိသန္ဓိဝသေန အပရာပရံ ဂန္တွာ။ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတီတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ ပရိယန္တံ ပရိဝဋုမံ ကရောတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော သတ္တက္ခတ္တုပရမော နာမ ဝုစ္စတိ။ အယံ ပန ကာလေန ဒေဝလောကဿ ကာလေန မနုဿလောကဿ ဝသေန မိဿကဘဝေန ကထိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၃၂။ ကောလံကောလနိဒ္ဒေသေ – ကုလတော ကုလံ ဂစ္ဆတီတိ ကောလံကောလော။ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယတော ဟိ ပဋ္ဌာယ နီစေ ကုလေ ဥပပတ္တိ နာမ နတ္ထိ, မဟာဘောဂကုလေသုယေဝ နိဗ္ဗတ္တတီတိ အတ္ထော။ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ ကုလာနီတိ ဒေဝမနုဿဝသေန ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဘဝေ။ ဣတိ အယမ္ပိ မိဿကဘဝေနေဝ ကထိတော။ ဒေသနာမတ္တမေဝ စေတံ – ‘ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ’တိ။ ယာဝ ဆဋ္ဌဘဝါ သံသရန္တောပိ ပန ကောလံကောလောဝ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၃၃။ ဧကဗီဇိနိဒ္ဒေသေ – ခန္ဓဗီဇံ နာမ ကထိတံ။ ယဿ ဟိ သောတာပန္နဿ ဧကံယေဝ ခန္ဓဗီဇံ အတ္ထိ, ဧကံ အတ္တဘာဝဂ္ဂဟဏံ, သော ဧကဗီဇီ နာမ။ မာနုသကံ ဘဝန္တိ ဣဒံ ပနေတ္ထ ဒေသနာမတ္တမေဝ။ ဒေဝဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတီတိပိ ပန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဘဂဝတာ ဂဟိတနာမဝသေနေဝ စေတာနိ ဧတေသံ နာမာနိ။ ဧတ္တကံ ဌာနံ ဂတော သတ္တက္ခတ္တုပရမော နာမ ဟောတိ, ဧတ္တကံ ကောလံကောလော, ဧတ္တကံ ဧကဗီဇီတိ ဘဂဝတာ ဧတေသံ နာမံ ဂဟိတံ။ နိယမတော ပန အယံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော, အယံ ကောလံကောလော, အယံ ဧကဗီဇီတိ နတ္ထိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇။)

ကော ပန တေသံ ဧတံ ပဘေဒံ နိယမေတီတိ? ကေစိ တာဝ ထေရာ ‘ပုဗ္ဗဟေတု နိယမေတီ’တိ ဝဒန္တိ, ကေစိ ‘ပဌမမဂ္ဂေါ’, ကေစိ ‘ဥပရိ တယော မဂ္ဂါ’, ကေစိ ‘တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ’တိ။ တတ္ထ ‘ပုဗ္ဗဟေတု နိယမေတီ’တိ ဝါဒေ ‘ပဌမမဂ္ဂဿ ဥပနိဿယော ကတော နာမ ဟောတိ, ဥပရိ တယော မဂ္ဂါ နိရုပနိဿယာ ဥပ္ပန္နာ’တိ ဝစနံ အာပဇ္ဇတိ။ ‘ပဌမမဂ္ဂေါ နိယမေတီ’တိ ဝါဒေ ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ နိရတ္ထကတာ အာပဇ္ဇတိ။ ‘ဥပရိ တယော မဂ္ဂါ နိယမေန္တီ’တိ ဝါဒေ ‘အဋ္ဌမမဂ္ဂေ အနုပ္ပန္နေယေဝ ဥပရိ တယော မဂ္ဂါ ဥပ္ပန္နာ’တိ အာပဇ္ဇတိ။ ‘တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ နိယမေတီ’တိ ဝါဒေါ ပန ယုဇ္ဇတိ။ သစေ ဟိ ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ ဗလဝတီ ဟောတိ, ဧကဗီဇီ နာမ ဟောတိ၊ တတော မန္ဒတရာယ ကောလံကောလော၊ တတော မန္ဒတရာယ သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ။

ဧကစ္စော ဟိ သောတာပန္နော ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယော ဟောတိ, ဝဋ္ဋာဘိရတော, ပုနပ္ပုနံ ဝဋ္ဋသ္မိံယေဝ ဝိစရတိ သန္ဒိဿတိ။ အနာထပိဏ္ဍိကော သေဋ္ဌိ, ဝိသာခါ ဥပါသိကာ, စူဠရထမဟာရထာ ဒေဝပုတ္တာ, အနေကဝဏ္ဏော ဒေဝပုတ္တော, သက္ကော ဒေဝရာဇာ, နာဂဒတ္တော ဒေဝပုတ္တောတိ ဣမေ ဟိ ဧတ္တကာ ဇနာ ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယာ ဝဋ္ဋာဘိရတာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဆ ဒေဝလောကေ သောဓေတွာ အကနိဋ္ဌေ ဌတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တိ, ဣမေ ဣဓ န ဂဟိတာ။ န ကေဝလဉ္စိမေ၊ ယောပိ မနုဿေသုယေဝ သတ္တက္ခတ္တုံ သံသရိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ, ယောပိ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော ဒေဝေသုယေဝ သတ္တက္ခတ္တုံ အပရာပရံ သံသရိတွာ အရဟတ္တံ ပါပုဏာတိ, ဣမေပိ ဣဓ န ဂဟိတာ။ မိဿကဘဝဝသေနေဝ ပနေတ္ထ သတ္တက္ခတ္တုပရမကောလံကောလာ မာနုသကဘဝနိဗ္ဗတ္တကောယေဝ စ ဧကဗီဇီ ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဧကေကော ဒုက္ခာပဋိပဒါဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓဘာဝံ အာပဇ္ဇတိ။ သဒ္ဓါဓုရေနေဝ စတ္တာရော သတ္တက္ခတ္တုပရမာ, စတ္တာရော ကောလံကောလာ, စတ္တာရော ဧကဗီဇိနောတိ ဒွါဒသ ဟောန္တိ။ သစေ ပညာယ သက္ကာ နိဗ္ဗတ္တေတုံ, ‘အဟံ လောကုတ္တရံ ဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေဿာမီ’တိ ဧဝံ ပညံ ဓုရံ ကတွာ သတ္တက္ခတ္တုပရမာဒိဘာဝံ ပတ္တာပိ ပဋိပဒါဝသေန ဒွါဒသေဝါတိ ဣမေ စတုဝီသတိ သောတာပန္နာ ဣဟဋ္ဌကနိဇ္ဈာနိကဝသေနေဝ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ကထိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၃၄။ သကဒါဂါမိနိဒ္ဒေသေ – ပဋိသန္ဓိဝသေန သကိံ အာဂစ္ဆတီတိ သကဒါဂါမီ။ သကိဒေဝါတိ ဧကဝါရံယေဝ။ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာတိ ဣမိနာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈။)

ပဉ္စသု သကဒါဂါမီသု စတ္တာရော ဝဇ္ဇေတွာ ဧကောဝ ဂဟိတော။ ဧကစ္စော ဟိ ဣဓ သကဒါဂါမိဖလံ ပတွာ ဣဓေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, ဧကစ္စော ဣဓ ပတွာ ဒေဝလောကေ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, ဧကစ္စော ဒေဝလောကေ ပတွာ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, ဧကစ္စော ဒေဝလောကေ ပတွာ ဣဓူပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ – ဣမေ စတ္တာရောပိ ဣဓ န ဂဟိတာ။ ယော ပန ဣဓ ပတွာ ဒေဝလောကေ ယာဝတာယုကံ ဝသိတွာ ပုန ဣဓူပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ – အယံ ဧကောဝ ဣဓ ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသမေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ တံ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဓမ္မသင်္ဂဟဋ္ဌကထာယံ လောကုတ္တရကုသလနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တမေဝ။ ဣမဿ ပန သကဒါဂါမိနော ဧကဗီဇိနာ သဒ္ဓိံ ကိံ နာနာကရဏန္တိ? ဧကဗီဇိဿ ဧကာဝ ပဋိသန္ဓိ, သကဒါဂါမိဿ ဒွေ ပဋိသန္ဓိယော – ဣဒံ နေသံ နာနာကရဏန္တိ။

֍ ဋီ ၃၅။ အနာဂါမိနိဒ္ဒေသေ – ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနန္တိ ဩရံ ဝုစ္စတိ ကာမဓာတု။ ယဿ ဣမာနိ ပဉ္စ ဗန္ဓနာနိ အပ္ပဟီနာနိ ဟောန္တိ, သော ဘဝဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တောပိ ဂိလိတဗဠိသော မစ္ဆော ဝိယ ဒီဃသုတ္တကေန ပါဒေ ဗဒ္ဓကာကော ဝိယ တေဟိ ဗန္ဓနေဟိ အာကဍ္ဎိယမာနော ကာမဓာတုယံယေဝ ပဝတ္တတီတိ ပဉ္စ ဗန္ဓနာနိ ဩရမ္ဘာဂိယာနီတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဟေဋ္ဌာဘာဂိယာနိ ဟေဋ္ဌာကောဋ္ဌာသိကာနီတိ အတ္ထော။ ပရိက္ခယာတိ တေသံ ဗန္ဓနာနံ ပရိက္ခယေန။ ဩပပါတိကောတိ ဥပပါတယောနိကော။ ဣမိနာဿ ဂဗ္ဘသေယျာ ပဋိက္ခိတ္တာ။ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ တတ္ထ သုဒ္ဓါဝါသလောကေ ပရိနိဗ္ဗာယိတာ။ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာတိ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန တသ္မာ လောကာ ဣဓ အနာဝတ္တနသဘာဝေါ။ ဗုဒ္ဓဒဿနထေရဒဿနဓမ္မဿဝနာနံ ပနတ္ထာယဿ အာဂမနံ အနိဝါရိတံ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝံဝိဓော ပုဂ္ဂလော ပဋိသန္ဓိဝသေန ပုန အနာဂမနတော အနာဂါမီ နာမ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၃၆။ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနိဒ္ဒေသေ – ဥပပန္နံ ဝါ သမနန္တရာတိ ဥပပန္နသမနန္တရာ ဝါ ဟုတွာ။ အပ္ပတ္တံ ဝါ ဝေမဇ္ဈံ အာယုပ္ပမာဏန္တိ အာယုပ္ပမာဏံ ဝေမဇ္ဈံ အပ္ပတ္တံ ဝါ ဟုတွာ အရိယမဂ္ဂံ သဉ္ဇနေတီတိ အတ္ထော။ ဝါသဒ္ဒဝိကပ္ပတော ပန ဝေမဇ္ဈံ ပတ္တန္တိပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ တယော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော သိဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဥပရိဋ္ဌိမာနံ သံယောဇနာနန္တိ ဥပရိ ပဉ္စန္နံ ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇနာနံ အဋ္ဌန္နံ ဝါ ကိလေသာနံ။ ပဟာနာယာတိ ဧတေသံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉။)

ပဇဟနတ္ထာယ မဂ္ဂံ သဉ္ဇနေတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အာယုဝေမဇ္ဈဿ အန္တရာယေဝ ပရိနိဗ္ဗာယနတော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၃၇။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယိနိဒ္ဒေသေ – အတိက္ကမိတွာ ဝေမဇ္ဈံ အာယုပ္ပမာဏန္တိ အာယုပ္ပမာဏံ ဝေမဇ္ဈံ အတိက္ကမိတွာ။ ဥပဟစ္စ ဝါ ကာလကိရိယန္တိ ဥပဂန္တွာ ကာလကိရိယံ။ အာယုက္ခယဿ အာသန္နေ ဌတွာတိ အတ္ထော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အဝိဟေသု တာဝ ကပ္ပသဟဿပ္ပမာဏဿ အာယုနော ပဉ္စကပ္ပသတသင်္ခါတံ ဝေမဇ္ဈံ အတိက္ကမိတွာ ဆဋ္ဌေ ဝါ ကပ္ပသတေ သတ္တမဋ္ဌမနဝမာနံ ဝါ အညတရသ္မိံ ဒသမေယေဝ ဝါ ကပ္ပသတေ ဌတွာ အရဟတ္တံ ပတွာ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာယနတော ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၃၈။ အသင်္ခါရသသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနိဒ္ဒေသေသု – အသင်္ခါရေန အပ္ပဒုက္ခေန အဓိမတ္တပယောဂံ အကတွာဝ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာနဓမ္မောတိ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ။ သသင်္ခါရေန ဒုက္ခေန ကသိရေန အဓိမတ္တပယောဂံ ကတွာဝ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာယနဓမ္မောတိ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ။

֍ ဋီ ၄၀။ ဥဒ္ဓံသောတနိဒ္ဒေသေ – ဥဒ္ဓံ ဝါဟိဘာဝေန ဥဒ္ဓမဿ တဏှာသောတံ ဝဋ္ဋသောတံ ဝါတိ ဥဒ္ဓံသောတော။ ဥဒ္ဓံ ဝါ ဂန္တွာ ပဋိလဘိတဗ္ဗတော ဥဒ္ဓမဿ မဂ္ဂသောတန္တိ ဥဒ္ဓံသောတော။ အကနိဋ္ဌံ ဂစ္ဆတီတိ အကနိဋ္ဌဂါမီ။ အဝိဟာ စုတော အတပ္ပံ ဂစ္ဆတီတိအာဒီသု အဝိဟေ ကပ္ပသဟဿံ ဝသန္တော အရဟတ္တံ ပတ္တုံ အသက္ကုဏိတွာ အတပ္ပံ ဂစ္ဆတိ။ တတြာပိ ဒွေ ကပ္ပသဟဿာနိ ဝသန္တော အရဟတ္တံ ပတ္တုံ အသက္ကုဏိတွာ သုဒဿံ ဂစ္ဆတိ။ တတြာပိ စတ္တာရိ ကပ္ပသဟဿာနိ ဝသန္တော အရဟတ္တံ ပတ္တုံ အသက္ကုဏိတွာ သုဒဿိံ ဂစ္ဆတိ။ တတြာပိ အဋ္ဌ ကပ္ပသဟဿာနိ ဝသန္တော အရဟတ္တံ ပတ္တုံ အသက္ကုဏိတွာ အကနိဋ္ဌံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ ဝသန္တော အရိယမဂ္ဂံ သဉ္ဇနေတီတိ အတ္ထော။

ဣမေသံ ပန အနာဂါမီနံ ပဘေဒဇာနနတ္ထံ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီစတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ယော အဝိဟတော ပဋ္ဌာယ စတ္တာရော ဒေဝလောကေ သောဓေတွာ အကနိဋ္ဌံ ဂန္တွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ အယံ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော ပန ဟေဋ္ဌာ တယော ဒေဝလောကေ သောဓေတွာ သုဒဿီဒေဝလောကေ ဌတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ – အယံ ဥဒ္ဓံသောတော, န အကနိဋ္ဌဂါမီ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၀။)

နာမ။ ယော ပန ဣတော အကနိဋ္ဌမေဝ ဂန္တွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, အယံ န ဥဒ္ဓံသောတော, အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမ။ ယော ပန ဟေဋ္ဌာ စတူသု ဒေဝလောကေသု တတ္ထ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, အယံ န ဥဒ္ဓံသောတော, န အကနိဋ္ဌဂါမီ နာမာတိ။ ဧဝမေတေ အဋ္ဌစတ္တာလီသ အနာဂါမိနော ဟောန္တိ။

ကထံ? အဝိဟေ တာဝ တယော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော, ဧကော ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ, ဧကော ဥဒ္ဓံသောတော တေ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနော ပဉ္စ, သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနော ပဉ္စာတိ ဒသ ဟောန္တိ။ တထာ အတပ္ပါသုဒဿာသုဒဿီသူတိ စတ္တာရော ဒသကာ စတ္တာလီသံ။ အကနိဋ္ဌေ ပန ဥဒ္ဓံသောတော နတ္ထိ။ တယော ပန အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော, ဧကော ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ။ တေ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနော စတ္တာရော, သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနော စတ္တာရောတိ အဋ္ဌ။ ဧဝံ အဋ္ဌစတ္တာလီသံ ဟောန္တိ။

တေ သဗ္ဗေပိ ပပဋိကောပမာယ ဒီပိတာ – ဒိဝသံ သန္တတ္တာနမ္ပိ ဟိ အာရကဏ္ဋကဝိပ္ဖလိကနခစ္ဆေဒနာနံ အယောမုခေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာဝ နိဗ္ဗာယတိ – ဧဝရူပေါ ပဌမော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ဥပ္ပန္နသမနန္တရာဝ ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗာယနတော။ တတော မဟန္တတရေ အယောမုခေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ အာကာသံ ဥလ္လင်္ဃိတွာ နိဗ္ဗာယတိ – ဧဝရူပေါ ဒုတိယော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ဝေမဇ္ဈံ အပ္ပတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနတော။ တတော မဟန္တတရေ အယောမုခေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ အာကာသံ ဥလ္လင်္ဃိတွာ နိဝတ္တမာနာ ပထဝိယံ အနုပဟစ္စတလာ ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ – ဧဝရူပေါ တတိယော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ဝေမဇ္ဈံ ပတွာ အနုပဟစ္စ ပရိနိဗ္ဗာယနတော။ တတော မဟန္တတရေ အယောမုခေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ အာကာသံ ဥလ္လင်္ဃိတွာ ပထဝိယံ ပတိတွာ ဥပဟစ္စတလာ ဟုတွာ နိဗ္ဗာယတိ – ဧဝရူပေါ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ကာလကိရိယံ ဥပဂန္တွာ အာယုဂတိံ ခေပေတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနတော။ တတော မဟန္တတရေ အယောမုခေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ ပရိတ္တေ တိဏကဋ္ဌေ ပတိတွာ တံ ပရိတ္တံ တိဏကဋ္ဌံ ဈာပေတွာ နိဗ္ဗာယတိ – ဧဝရူပေါ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? အပ္ပယောဂေန လဟုသာယ ဂတိယာ ပရိနိဗ္ဗာယနတော။ တတော မဟန္တတရေ အယောမုခေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ ဝိပုလေ တိဏကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ပတိတွာ တံ ဝိပုလံ တိဏကဋ္ဌပုဉ္ဇံ ဈာပေတွာ နိဗ္ဗာယတိ – ဧဝရူပေါ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? သပ္ပယောဂေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၁။)

အလဟုသာယ ဂတိယာ ပရိနိဗ္ဗာယနတော။ အပရာ မဟန္တေသု တိဏကဋ္ဌပုဉ္ဇေသု ပတတိ, တတ္ထ မဟန္တေသု တိဏကဋ္ဌပုဉ္ဇေသု ဈာယမာနေသု ဝီတစ္စိတင်္ဂါရော ဝါ ဇာလာ ဝါ ဥပ္ပတိတွာ ကမ္မာရသာလံ ဈာပေတွာ ဂါမနိဂမနဂရရဋ္ဌံ ဈာပေတွာ သမုဒ္ဒန္တံ ပတွာ နိဗ္ဗာယတိ – ဧဝရူပေါ ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကသ္မာ? အနေကဘဝဗီဇဝိပ္ဖါရံ ဖုဿ ဖုဿ ဗျန္တီကတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနတော။ ယသ္မာ ပန အာရကဏ္ဋကာဒိဘေဒံ ခုဒ္ဒကမ္ပိ မဟန္တမ္ပိ အယောကပါလမေဝ, တသ္မာ သုတ္တေ သဗ္ဗဝါရေသု အယောကပါလန္တေွဝ ဝုတ္တံ (အ။ နိ။ ၇။၅၅)။ ယထာဟ –

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – ‘နော စဿ, နော စ မေ သိယာ, န ဘဝိဿတိ, န မေ ဘဝိဿတိ, ယဒတ္ထိ ယံ ဘူတံ, တံ ပဇဟာမီ’’’တိ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ သော ဘဝေ န ရဇ္ဇတိ, သမ္ဘဝေ န ရဇ္ဇတိ, အတ္ထုတ္တရိ ပဒံ သန္တံ သမ္မပ္ပညာယ ပဿတိ။ တဉ္စ ခွဿ ပဒံ န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သစ္ဆိကတံ ဟောတိ။ တဿ န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ မာနာနုသယော ပဟီနော ဟောတိ, န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဘဝရာဂါနုသယော ပဟီနော ဟောတိ, န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဝိဇ္ဇာနုသယော ပဟီနော ဟောတိ။ သော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကပါလေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ နိဗ္ဗတ္တိတွာ နိဗ္ဗာယေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကပါလေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပ္ပတိတွာ နိဗ္ဗာယေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကပါလေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပ္ပတိတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၂။)

အနုပဟစ္စ တလံ နိဗ္ဗာယေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ ။ပ။ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ ။ပ။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကပါလေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဥပဟစ္စ တလံ နိဗ္ဗာယေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ ။ပ။ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ ။ပ။ ပရိက္ခယာ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကပါလေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပ္ပတိတွာ ပရိတ္တေ တိဏပုဉ္ဇေ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ဝါ နိပတေယျ, သာ တတ္ထ အဂ္ဂိမ္ပိ ဇနေယျ, ဓူမမ္ပိ ဇနေယျ, အဂ္ဂိမ္ပိ ဇနေတွာ ဓူမမ္ပိ ဇနေတွာ တမေဝ ပရိတ္တံ တိဏပုဉ္ဇံ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇံ ဝါ ပရိယာဒိယိတွာ အနာဟာရာ နိဗ္ဗာယေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… ပရိက္ခယာ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကပါလေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဝိပုလေ တိဏပုဉ္ဇေ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ဝါ နိပတေယျ, သာ တတ္ထ အဂ္ဂိမ္ပိ ဇနေယျ…ပေ… တမေဝ ဝိပုလံ တိဏပုဉ္ဇံ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇံ ဝါ ပရိယာဒိယိတွာ အနာဟာရာ နိဗ္ဗာယေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ဟောတိ။

‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… ပရိက္ခယာ ဥဒ္ဓံသောတော ဟောတိ အကနိဋ္ဌဂါမီ။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကပါလေ ဟညမာနေ ပပဋိကာ နိဗ္ဗတ္တိတွာ ဥပ္ပတိတွာ မဟန္တေ တိဏပုဉ္ဇေ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇေ ဝါ နိပတေယျ, သာ တတ္ထ အဂ္ဂိမ္ပိ ဇနေယျ…ပေ… တမေဝ မဟန္တံ တိဏပုဉ္ဇံ ဝါ ကဋ္ဌပုဉ္ဇံ ဝါ ပရိယာဒိယိတွာ ဂစ္ဆမ္ပိ ဒဟေယျ, ဒါယမ္ပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၃။)

ဒဟေယျ, ဂစ္ဆမ္ပိ ဒဟိတွာ ဒါယမ္ပိ ဒဟိတွာ ဟရိတန္တံ ဝါ ပထန္တံ ဝါ သေလန္တံ ဝါ ဥဒကန္တံ ဝါ ရမဏီယံ ဝါ ဘူမိဘာဂံ အာဂမ္မ အနာဟာရာ နိဗ္ဗာယေယျ၊ ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဧဝံ ပဋိပန္နော ဟောတိ – နော စဿ…ပေ… ပရိက္ခယာ ဥဒ္ဓံသောတော ဟောတိ အကနိဋ္ဌဂါမီ’’တိ (အ။ နိ။ ၇။၅၅)။

֍ * ၄၁-၄၄။ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နာဒိနိဒ္ဒေသာ ဥတ္တာနတ္ထာဝ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော အရဟာတိ ဧတ္ထ ပန ဒွါဒသ အရဟန္တော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကထံ? တယော ဟိ ဝိမောက္ခာ – သုညတော, အနိမိတ္တော, အပ္ပဏိဟိတောတိ။ တတ္ထ သုညတဝိမောက္ခေန ဝိမုတ္တခီဏာသဝေါ ပဋိပဒါဝသေန စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ၊ တထာ အနိမိတ္တအပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခေဟီတိ – ဧဝံ ဒွါဒသ အရဟန္တော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣတိ ဣမေ ဒွါဒသ အရဟန္တော ဝိယ ဒွါဒသေဝ သကဒါဂါမိနော, စတုဝီသတိ သောတာပန္နာ, အဋ္ဌစတ္တာလီသ အနာဂါမိနောတိ ဧတ္တကာ ပုဂ္ဂလာ ဣတော မုစ္စိတွာ ဗဟိဒ္ဓါ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဣမသ္မိညေဝ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓသာသနေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။

ဧကကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၂။ ဒုကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၅။ ဒုကနိဒ္ဒေသေ ကောဓနောတိ ကုဇ္ဈနသီလော မဟာကောဓော။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလံ ပုစ္ဆိတွာပိ ဓမ္မေန ပုဂ္ဂလံ ဒဿေတုံ တတ္ထ ကတမော ကောဓောတိအာဒိမာဟ။ ဥပနာဟီနိဒ္ဒေသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကောဓော ကုဇ္ဈနာတိအာဒီနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ တထာ ဥပနာဟီနိဒ္ဒေသာဒီသု ပုဗ္ဗကာလံ ကောဓောတိအာဒီနိ။ အယံ ကောဓော အပ္ပဟီနောတိ အယံ ဧတ္တကော ကောဓော ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနေန ဝါ တဒင်္ဂပ္ပဟာနေန ဝါ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေန ဝါ အပ္ပဟီနော။ ပရတော ဥပနာဟာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၅၃။ အဟိရိကနိဒ္ဒေသာဒီသု – ဣမိနာ အဟိရိကေနာတိ ဣမိနာ ဧဝံပကာရေန အဟိရိကဓမ္မေန သမန္နာဂတော။ ဣမိနာ အနောတ္တပ္ပေနာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၄။)

֍ ဋီ ၆၃။ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနောတိ အဇ္ဈတ္တဗန္ဓနော။ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနောတိ ဗဟိဒ္ဓါဗန္ဓနော။ တေ ဥဘောပိ ဝစ္ဆကသာလူပမာယ ဒီပေတဗ္ဗာ။ ဝစ္ဆကသာလာယ ဟိ အန္တော ဗဒ္ဓေါ အန္တောယေဝ သယိတဝစ္ဆကော ဝိယ ဣဓဋ္ဌကသောတာပန္နသကဒါဂါမိနော။ တေသဉှိ ဗန္ဓနမ္ပိ ဣဓေဝ, သယမ္ပိ ဣဓေဝ။ အန္တော ဗဒ္ဓေါ ပန ဗဟိ သယိတဝစ္ဆကော ဝိယ ရူပါရူပဘဝေ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော။ တေသဉှိ ဗန္ဓနမေဝ ဣဓ, သယံ ပန ဗြဟ္မလောကေ ဌိတာ။ ဗဟိ ဗဒ္ဓေါ ဗဟိ သယိတဝစ္ဆကော ဝိယ ရူပါရူပဘဝေ အနာဂါမီ။ တဿ ဟိ ဗန္ဓနမ္ပိ ဗဟိဒ္ဓါ, သယမ္ပိ ဗဟိဒ္ဓါဝ။ ဗဟိ ဗဒ္ဓေါ ပန အန္တောသယိတဝစ္ဆကော ဝိယ ဣဓဋ္ဌကအနာဂါမီ။ တဿ ဟိ ဗန္ဓနံ ရူပါရူပဘဝေသု, သယံ ပန ဣဓ ဌိတော။

֍ ဋီ ၆၅။ အက္ကောဓနနိဒ္ဒေသာဒီသု – ပဟီနောတိ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနေန ဝါ, တဒင်္ဂပ္ပဟာနေန ဝါ, သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေန ဝါ ပဟီနော။

֍ ဋီ ၈၃။ ဒုလ္လဘနိဒ္ဒေသေ – ဒုလ္လဘာတိ န သုလဘာ။ ပုဗ္ဗကာရီတိ ပဌမမေဝ ကာရကော။ ကတဝေဒီတိ ကတံ ဝေဒေတိ, ဝိဒိတံ ပါကဋံ ကရောတိ။ တေ အဂါရိယာနဂါရိယေဟိ ဒီပေတဗ္ဗာ။ အဂါရိယေသု ဟိ မာတာပိတရော ပုဗ္ဗကာရိနော နာမ။ ပုတ္တဓီတရော ပန မာတာပိတရော ပဋိဇဂ္ဂန္တာ အဘိဝါဒနာဒီနိ တေသံ ကုရုမာနာ ကတဝေဒိနော နာမ။ အနဂါရိယေသု အာစရိယုပဇ္ဈာယာ ပုဗ္ဗကာရိနော နာမ။ အန္တေဝါသိကသဒ္ဓိဝိဟာရိကာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေ ပဋိဇဂ္ဂန္တာ အဘိဝါဒနာဒီနိ တေသံ ကုရုမာနာ ကတဝေဒိနော နာမ။ တေသံ အာဝိဘာဝတ္ထာယ ဥပဇ္ဈာယပေါသကသောဏတ္ထေရာဒီနံ ဝတ္ထူနိ ကထေတဗ္ဗာနိ။

အပရော နယော – ပရေန အကတေယေဝ ဥပကာရေ အတ္တနိ ကတံ ဥပကာရံ အနပေက္ခိတွာ ကာရကော ပုဗ္ဗကာရီ, သေယျထာပိ မာတာပိတရော စေဝ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ စ။ သော ဒုလ္လဘော၊ သတ္တာနံ တဏှာဘိဘူတတ္တာ။ ပရေန ကတဿ ဥပကာရဿ အနုရူပပ္ပဝတ္တိံ အတ္တနိ ကတံ ဥပကာရံ ဥပကာရတော ဇာနန္တော, ဝေဒိယန္တော, ကတညုကတဝေဒီ။ သေယျထာပိ မာတာပိတုအာစရိယုပဇ္ဈာယေသု သမ္မာ ပဋိပန္နော။ သောပိ ဒုလ္လဘော၊ သတ္တာနံ အဝိဇ္ဇာဘိဘူတတ္တာ။

အပိစ – အကာရဏဝစ္ဆလော ပုဗ္ဗကာရီ, သကာရဏဝစ္ဆလော ကတညုကတဝေဒီ။ ‘ကရိဿတိ မေ’တိ ဧဝမာဒိကာရဏနိရပေက္ခကိရိယော ပုဗ္ဗကာရီ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၅။)

‘ကရိဿတိ မေ’တိ ဧဝမာဒိကာရဏသာပေက္ခကိရိယော ကတညုကတဝေဒီ။ တမောဇောတိပရာယဏော ပုဗ္ဗကာရီ, ဇောတိဇောတိပရာယဏော ကတညုကတဝေဒီ။ ဒေသေတာ ပုဗ္ဗကာရီ, ပဋိပဇ္ဇိတာ ကတညုကတဝေဒီ။ သဒေဝကေ လောကေ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပုဗ္ဗကာရီ, အရိယသာဝကော ကတညုကတဝေဒီတိ။ ဒုကနိပါတဋ္ဌကထာယံ (အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၁၂၀) ပန – ‘‘‘ပုဗ္ဗကာရီ’တိ ပဌမံ ဥပကာရဿ ကာရကော, ‘ကတညုကတဝေဒီ’တိ တေန ကတံ ဉတွာ ပစ္ဆာ ကာရကော။ တေသု ပုဗ္ဗကာရီ ဣဏံ ဒေမီတိ သညံ ကရောတိ, ပစ္ဆာကာရကော ‘ဣဏံ ဇီရာပေမီ’တိ သညံ ကရောတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၈၄။ ဒုတ္တပ္ပယနိဒ္ဒေသေ – ဒုတ္တပ္ပယာတိ အတပ္ပယာ, န သက္ကာ ကေနစိ တပ္ပေတုံ။ ယော ဟိ ဥပဋ္ဌာကကုလံ ဝါ ဉာတိကုလံ ဝါ နိဿာယ ဝသမာနော စီဝရေ ဇိဏ္ဏေ တေဟိ ဒိန္နံ စီဝရံ နိက္ခိပတိ, န ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ပုနပ္ပုနံ ဒိန္နမ္ပိ ဂဟေတွာ နိက္ခိပတေဝ။ ယော စ တေနေဝ နယေန လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ဝိဿဇ္ဇေတိ ပရဿ ဒေတိ။ ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓမ္ပိ တထေဝ ကရောတိ။ ဣမေ ဒွေ ပုဂ္ဂလာ သကဋေဟိပိ ပစ္စယေ ဥပနေန္တေန တပ္ပေတုံ န သက္ကာတိ ဒုတ္တပ္ပယာ နာမ။

֍ ဋီ ၈၅။ သုတပ္ပယနိဒ္ဒေသေ – န ဝိဿဇ္ဇေတီတိ အတ္တနော အကတွာ ပရဿ န ဒေတိ။ အတိရေကေ ပန သတိ န နိက္ခိပတိ ပရဿ ဒေတိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယော ပန ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကကုလာ ဝါ ဉာတိကုလာ ဝါ ဇိဏ္ဏစီဝရော သာဋကံ လဘိတွာ စီဝရံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, န နိက္ခိပတိ၊ အဂ္ဂဠံ ဒတွာ ပါရုပန္တောပိ ပုန ဒိယျမာနေ သဟသာ န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ ယော စ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ အတ္တနာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, ပရေသံ န ဒေတိ။ ဣမေ ဒွေပိ သုခေန သက္ကာ တပ္ပေတုန္တိ သုတပ္ပယာ နာမာတိ။

֍ ဋီ ၈၆။ အာသဝါတိ ကိလေသာ။ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ ကုက္ကုစ္စာယတီတိ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗယုတ္တကံ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ သူကရမံသံ လဘိတွာ အစ္ဆမံသန္တိ ကုက္ကုစ္စာယတိ, မိဂမံသံ, လဘိတွာ ဒီပိမံသန္တိ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ ကာလေ သန္တေယေဝ ‘ကာလော နတ္ထီ’တိ, အပ္ပဝါရေတွာဝ ‘ပဝါရိတောသ္မီ’တိ, ပတ္တေ ရဇသ္မိံ အပတိတေယေဝ ‘ပတိတ’န္တိ, အတ္တာနံ ဥဒ္ဒိဿ မစ္ဆမံသေ အကတေယေဝ ‘မံ ဥဒ္ဒိဿ ကတ’န္တိ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ န ကုက္ကုစ္စာယတီတိ ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗယုတ္တကံ န ကုက္ကုစ္စာယတိ။ အစ္ဆမံသံ လဘိတွာ သူကရမံသန္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၆။)

န ကုက္ကုစ္စာယတိ…ပေ… အတ္တာနံ ဥဒ္ဒိဿ မစ္ဆမံသေ ကတေ ‘မံ ဥဒ္ဒိဿ ကတ’န္တိ န ကုက္ကုစ္စာယတိ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ ပန – ‘‘‘န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗ’န္တိ သံဃဘောဂဿ အပဋ္ဌပနံ အဝိစာရဏံ န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ နာမ, တံ ကုက္ကုစ္စာယတိ။ ‘ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗ’န္တိ တဿေဝ ပဋ္ဌပနံ ဝိစာရဏံ, တံ န ကုက္ကုစ္စာယတီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ။ ဣမေသန္တိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ သုဘူမိယံ တိဏလတာဒီနိ ဝိယ ရတ္တိမ္ပိ ဒိဝါပိ အာသဝါ ဝဍ္ဎန္တိယေဝ။ သုက္ကပက္ခေ ကပ္ပိယမံသံ လဘိတွာ ကပ္ပိယမံသန္တေွဝ ဂဏှန္တော န ကုက္ကုစ္စာယိတဗ္ဗံ န ကုက္ကုစ္စာယတိ နာမာတိ ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၈၈။ ဟီနာဓိမုတ္တောတိ ဟီနဇ္ဈာသယော။ ဒုဿီလောတိ နိဿီလော။ ပါပဓမ္မောတိ လာမကဓမ္မော။

֍ ဋီ ၈၉။ ပဏီတာဓိမုတ္တောတိ ပဏီတဇ္ဈာသယော။ ကလျာဏဓမ္မောတိ ဘဒ္ဒကဓမ္မော, သုစိဓမ္မော, သုန္ဒရဓမ္မော။

֍ ဋီ ၉၀။ တိတ္တောတိ သုဟိတော ပရိယောသိတော။ တပ္ပေတာတိ အညေသမ္ပိ တိတ္တိကရော။ ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓါ ယေ စ တထာဂတသာဝကာတိ ဧတ္ထ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ နဝဟိ လောကုတ္တရဓမ္မေဟိ သယံ တိတ္တာ ပရိပုဏ္ဏာ။ အညေ ပန တပ္ပေတုံ န သက္ကောန္တိ။ တေသဉှိ ဓမ္မကထာယ အဘိသမယော န ဟောတိ။ သာဝကာနံ ပန ဓမ္မကထာယ အပရိမာဏာနမ္ပိ ဒေဝမနုဿာနံ အဘိသမယော ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယသ္မာ ပန တေ ဓမ္မံ ဒေသေန္တာ န အတ္တနော ဝစနံ ကတွာ ကထေန္တိ, ဗုဒ္ဓါနံ ဝစနံ ကတွာ ကထေန္တိ။ သောတုံ နိသိန္နပရိသာပိ ‘အယံ ဘိက္ခု န အတ္တနာ ပဋိဝိဒ္ဓဓမ္မံ ကထေတိ, ဗုဒ္ဓေဟိ ပဋိဝိဒ္ဓဓမ္မံ ကထေတီ’တိ စိတ္တီကာရံ ကရောတိ။ ဣတိ သော စိတ္တီကာရော ဗုဒ္ဓါနံယေဝ ဟောတိ။ ဧဝံ တတ္ထ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါဝ တပ္ပေတာ နာမ။ ယထာ ဟိ ‘အသုကဿ နာမ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဒေထာ’တိ ရညာ အာဏတ္တာ ကိဉ္စာပိ အာနေတွာ ဒေန္တိ, အထ ခေါ ရာဇာဝ တတ္ထ ဒါယကော။ ယေဟိပိ လဒ္ဓံ ဟောတိ, တေ ‘ရညာ အမှာကံ ဌာနန္တရံ ဒိန္နံ, ဣဿရိယဝိဘဝေါ ဒိန္နော’တွေဝ ဂဏှန္တိ, န ရာဇပုရိသေဟီတိ။ ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဒုကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၇။)

၃။ တိကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၉၁။ တိကနိဒ္ဒေသေ – ဒုဿီလောတိ နိဿီလော။ ပါပဓမ္မောတိ လာမကဓမ္မော။ သီလဝိပတ္တိယာ ဝါ ဒုဿီလော, ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိယာ ပါပဓမ္မော။ ကာယဝစီသံဝရဘေဒေန ဒုဿီလော, သေသသံဝရဘေဒေန ပါပဓမ္မော။ အသုဒ္ဓပယောဂတာယ ဒုဿီလော, အသုဒ္ဓါသယတာယ ပါပဓမ္မော။ ကုသလသီလဝိရဟေန ဒုဿီလော၊ အကုသလသီလသမန္နာဂမေန ပါပဓမ္မော။ အသုစီတိ အသုစီဟိ ကာယကမ္မာဒီဟိ သမန္နာဂတော။ သင်္ကဿရသမာစာရောတိ သင်္ကာယ ပရေဟိ သရိတဗ္ဗသမာစာရော။ ကိဉ္စိဒေဝ အသာရုပ္ပံ ဒိသွာ ‘ဣဒံ ဣမိနာ ကတံ ဘဝိဿတီ’တိ ဧဝံ ပရေဟိ အာသင်္ကနီယသမာစာရော, အတ္တနောယေဝ ဝါ သင်္ကာယ သရိတဗ္ဗသမာစာရော – သာသင်္ကသမာစာရောတိ အတ္ထော။ တဿ ဟိ ဒိဝါဋ္ဌာနာဒီသု သန္နိပတိတွာ ကိဉ္စိဒေဝ မန္တယန္တေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ‘ဣမေ ဧကတော ဟုတွာ မန္တေန္တိ, ကစ္စိ နု ခေါ မယာ ကတကမ္မံ ဇာနိတွာ မန္တေန္တီ’တိ ဧဝံ သာသင်္ကသမာစာရော ဟောတိ။

ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တောတိ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗယုတ္တကေန ပါပကမ္မေန သမန္နာဂတော။ အဿမဏော သမဏပဋိညောတိ အဿမဏော ဟုတွာဝ သမဏပတိရူပကတာယ ‘သမဏော အဟ’န္တိ ဧဝံ ပဋိညော။ အဗြဟ္မစာရီ ဗြဟ္မစာရိပဋိညောတိ အညေ ဗြဟ္မစာရိနော သုနိဝတ္ထေ သုပါရုတေ သုမ္ဘကပတ္တဓရေ ဂါမနိဂမဇနပဒရာဇဓာနီသု ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေန္တေ ဒိသွာ သယမ္ပိ တာဒိသေန အာကာရေန တထာ ပဋိပဇ္ဇနတော ‘အဟံ ဗြဟ္မစာရီ’တိ ပဋိညံ ဒေန္တော ဝိယ ဟောတိ။ ‘အဟံ ဘိက္ခူ’တိ ဝတွာ ဥပေါသထဂ္ဂါဒီနိ ပဝိသန္တော ပန ဗြဟ္မစာရိပဋိညော ဟောတိယေဝ, တထာ သံဃိကံ လာဘံ ဂဏှန္တော။ အန္တောပူတီတိ ပူတိနာ ကမ္မေန အန္တော အနုပဝိဋ္ဌော, နိဂ္ဂုဏတာယ ဝါ ဂုဏသာရဝိရဟိတတ္တာ အန္တောပူတိ။ အဝဿုတောတိ ရာဂါဒီဟိ တိန္တော။ ကသမ္ဗုဇာတောတိ သဉ္ဇာတရာဂါဒိကစဝရော။ အထ ဝါ ကသမ္ဗု ဝုစ္စတိ တိန္တကုဏပဂတံ ကသဋဥဒကံ။ ဣမသ္မိဉ္စ သာသနေ ဒုဿီလော နာမ ဇိဂုစ္ဆနီယတ္တာ တိန္တကုဏပကသဋဥဒကသဒိသော။ တသ္မာ ကသမ္ဗု ဝိယ ဇာတောတိ ကသမ္ဗုဇာတော။

တဿ န ဧဝံ ဟောတီတိ ကသ္မာ န ဟောတိ? ယတ္ထ ပတိဋ္ဌိတေန သက္ကာ ဘဝေယျ အရဟတ္တံ လဒ္ဓုံ, တဿာ ပတိဋ္ဌာယ ဘိန္နတ္တာ။ ယထာ ဟိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၈။)

စဏ္ဍာလကုမာရကဿ ‘အသုကော နာမ ခတ္တိယကုမာရော ရဇ္ဇေ အဘိသိတ္တော’တိ သုတွာပိ, ယသ္မိံ ကုလေ ပစ္စာဇာတာ အဘိသေကံ ပါပုဏန္တိ, တသ္မိံ ကုလေ အပစ္စာဇာတတ္တာ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမာဟမ္ပိ သော ခတ္တိယကုမာရော ဝိယ အဘိသေကံ ပါပုဏေယျ’န္တိ၊ ဧဝမေဝ ဒုဿီလဿ ‘အသုကော နာမ ဘိက္ခု အရဟတ္တံ ပတ္တော’တိ သုတွာပိ, ယသ္မိံ သီလေ ပတိဋ္ဌိတေန အရဟတ္တံ ပတ္တဗ္ဗံ, တဿ အဘာဝတော ‘ကုဒါဿု နာမာဟမ္ပိ သော သီလဝါ ဝိယ အရဟတ္တံ ပါပုဏေယ’န္တိ န ဧဝံ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အရဟတ္တာသာယ အဘာဝါ နိရာသောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၉၂။ တဿ ဧဝံ ဟောတီတိ ကသ္မာ ဟောတိ? ယသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတေန သက္ကာ ဘဝေယျ အရဟတ္တံ ပါပုဏိတုံ, တဿာ ပတိဋ္ဌာယ ထိရတ္တာ။ ယထာ ဟိ သုဇာတဿ ခတ္တိယကုမာရဿ ‘အသုကော နာမ ခတ္တိယကုမာရော ရဇ္ဇေ အဘိသိတ္တော’တိ သုတွာဝ ယသ္မိံ ကုလေ ပစ္စာဇာတာ အဘိသေကံ ပါပုဏန္တိ, တသ္မိံ ပစ္စာဇာတဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘ကုဒါဿု နာမာဟမ္ပိ, သော ကုမာရော ဝိယ အဘိသေကံ ပါပုဏေယျ’န္တိ ဧဝမေဝ သီလဝတော ‘အသုကော နာမ ဘိက္ခု အရဟတ္တံ ပတ္တော’တိ သုတွာဝ ယသ္မိံ သီလေ ပတိဋ္ဌိတေန အရဟတ္တံ ပတ္တဗ္ဗံ, တဿာ ပတိဋ္ဌာယ ထိရတ္တာ – ‘ကုဒါဿု နာမာဟမ္ပိ သော ဘိက္ခု ဝိယ အရဟတ္တံ ပါပုဏေယျ’န္တိ ဧဝံ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အာသံသော နာမ ဝုစ္စတိ။ သော ဟိ အရဟတ္တံ အာသံသတိ ပတ္ထေတီတိ အာသံသော။

֍ ဋီ ၉၃။ ယာ ဟိဿ ပုဗ္ဗေ အဝိမုတ္တဿာတိ ယာ တဿ ခီဏာသဝဿ ပုဗ္ဗေ အရဟတ္တဝိမုတ္တိယာ အဝိမုတ္တဿ ဝိမုတ္တာသာ အဟောသိ, သာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ, တသ္မာ န ဧဝံ ဟောတိ။ ယထာ ဟိ အဘိသိတ္တဿ ခတ္တိယဿ ‘အသုကော နာမ ခတ္တိယကုမာရော ရဇ္ဇေ အဘိသိတ္တော’တိ သုတွာ ဧကဿ ရညော ဒွိန္နံ ရဇ္ဇာဘိသေကာနံ ဒွိန္နံ သေတစ္ဆတ္တာနံ အဘာဝါ န ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ကုဒါဿု နာမာဟမ္ပိ သော ကုမာရော ဝိယ အဘိသေကံ ပါပုဏေယျ’’န္တိ၊ ဧဝမေဝ ခီဏာသဝဿ ‘အသုကော နာမ ဘိက္ခု အရဟတ္တံ ပတ္တော’တိ သုတွာ, ဒွိန္နံ အရဟတ္တာနံ အဘာဝါ – ‘ကုဒါဿု နာမာဟမ္ပိ သော ဘိက္ခု ဝိယ အရဟတ္တံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၅၉။)

ပါပုဏေယျ’န္တိ န ဧဝံ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အရဟတ္တာသာယ ဝိဂတတ္တာ ဝိဂတာသောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၉၄။ ဂိလာနူပမနိဒ္ဒေသေ – ယာယ ဥပမာယ တေ ဂိလာနူပမာတိ ဝုစ္စန္တိ, တံ တာဝ ဥပမံ ဒဿေတုံ တယော ဂိလာနာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သပ္ပါယာနီတိ ဟိတာနိ ဝုဒ္ဓိကရာနိ။ ပတိရူပန္တိ အနုစ္ဆဝိကံ။ နေဝ ဝုဋ္ဌာတိ တမှာ အာဗာဓာတိ ဣမိနာ အတေကိစ္ဆေန ဝါတာပမာရာဒိနာ ရောဂေန သမန္နာဂတော နိဋ္ဌပ္ပတ္တော ဂိလာနော ကထိတော။ ဝုဋ္ဌာတိ တမှာ အာဗာဓာတိ ဣမိနာ ခိပိတကစ္ဆုတိဏပုပ္ဖကဇရာဒိပ္ပဘေဒေါ အပ္ပမတ္တကာဗာဓော ကထိတော။

လဘန္တော သပ္ပါယာနိ ဘောဇနာနိ နော အလဘန္တောတိ ဣမိနာ ပန ယေသံ ပဋိဇဂ္ဂနေန ဖာသုကံ ဟောတိ, သဗ္ဗေပိ တေ အာဗာဓာ ကထိတာ။ ဧတ္ထ စ ပတိရူပေါ ဥပဋ္ဌာကော နာမ ဂိလာနုပဋ္ဌာကအင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ပဏ္ဍိတော ဒက္ခော အနလသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဂိလာနုပဋ္ဌာကော အနုညာတောတိ ‘ဘိက္ခုသံဃေန ဒါတဗ္ဗော’တိ အနုညာတော။ တသ္မိဉှိ ဂိလာနေ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ယာပေတုံ အသက္ကောန္တေ ဘိက္ခုသံဃေန တဿ ဘိက္ခုနော ‘ဧကော ဘိက္ခု စ သာမဏေရော စ ဣမံ ပဋိဇဂ္ဂထာ’တိ အပလောကေတွာ ဒါတဗ္ဗာ။ ယာဝ ပန တေ တံ ပဋိဇဂ္ဂန္တိ, တာဝ ဂိလာနဿ စ တေသဉ္စ ဒွိန္နံ ယေနတ္ထော သဗ္ဗံ ဘိက္ခုသံဃဿေဝ ဘာရော။ အညေပိ ဂိလာနာ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ ဣတရေပိ ဒွေ ဂိလာနာ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗာ။ ကိံ ကာရဏာ? ယောပိ ဟိ နိဋ္ဌပ္ပတ္တဂိလာနော, သော အနုပဋ္ဌိယမာနော ‘သစေ မံ ပဋိဇဂ္ဂေယျုံ, ဖာသုကံ မေ ဘဝေယျ, န ခေါ ပန မံ ပဋိဇဂ္ဂန္တီ’တိ မနောပဒေါသံ ကတွာ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တေယျ။ ပဋိဇဂ္ဂိယမာနဿ ပန ဧဝံ ဟောတိ – ‘ဘိက္ခုသံဃေန ယံ ကတ္တဗ္ဗံ တံ သဗ္ဗံ ကတံ, မယှံ ပန ကမ္မဝိပါကော ဤဒိသော’တိ သော ဘိက္ခုသံဃေ မေတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တတိ။ ယော ပန အပ္ပမတ္တကေန ဗျာဓိနာ သမန္နာဂတော လဘန္တောပိ အလဘန္တောပိ ဝုဋ္ဌာတိယေဝ, တဿ ဝိနာပိ ဘေသဇ္ဇေန ဝူပသမနကဗျာဓိ ဘေသဇ္ဇေ ကတေ ခိပ္ပတရံ ဝူပသမ္မတိ။ တတော သော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၀။)

ဗုဒ္ဓဝစနံ ဝါ ဥဂ္ဂဏှိတုံ သမဏဓမ္မံ ဝါ ကာတုံ သက္ခိဿတိ။ ဣမိနာ ကာရဏေန အညေပိ ဂိလာနာ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ။

နေဝ ဩက္ကမတီတိ နေဝ ပဝိသတိ။ နိယာမံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တန္တိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု မဂ္ဂနိယာမသင်္ခါတံ သမ္မတ္တံ။ ဣမိနာ ပဒပရမော ပုဂ္ဂလော ကထိတော။ ဒုတိယဝါရေန ဥဂ္ဃဋိတညူ ဂဟိတော သာသနေ နာဠကတ္ထေရသဒိသော။ ဗုဒ္ဓန္တရေ ဧကဝါရံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ သန္တိကေ ဩဝါဒံ လဘိတွာ ပဋိဝိဒ္ဓပစ္စေကဗောဓိဉာဏော စ။ တတိယဝါရေန ဝိပဉ္စိတညူ ပုဂ္ဂလော ကထိတော။ နေယျော ပန တန္နိဿိတောဝ ဟောတိ။

ဓမ္မဒေသနာ အနုညာတာတိ မာသဿ အဋ္ဌ ဝါရေ ဓမ္မကထာ အနုညာတာ။ အညေသမ္ပိ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗောတိ ဣတရေသမ္ပိ ဓမ္မော ကထေတဗ္ဗော။ ကိံ ကာရဏာ? ပဒပရမဿ ဟိ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ အသက္ကောန္တဿာပိ အနာဂတေ ပစ္စယော ဘဝိဿတိ။ ယော ပန တထာဂတဿ ရူပဒဿနံ လဘန္တောပိ အလဘန္တောပိ ဓမ္မဝိနယဉ္စ သဝနာယ လဘန္တောပိ အလဘန္တောပိ ဓမ္မံ အဘိသမေတိ၊ သော အလဘန္တော န တာဝ အဘိသမေတိ, လဘန္တော ပန ခိပ္ပမေဝ အဘိသမေဿတီတိ ဣမိနာ ကာရဏေန တေသံ ဓမ္မော ဒေသေတဗ္ဗော။ တတိယဿ ပန ပုနပ္ပုနံ ဒေသေတဗ္ဗောဝ။ ကာယသက္ခိဒိဋ္ဌပ္ပတ္တသဒ္ဓါဝိမုတ္တာ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာယေဝ။

֍ ဋီ ၉၈။ ဂူထဘာဏီအာဒီသု – သဘဂ္ဂတောတိ သဘာယံ ဌိတော။ ပရိသဂ္ဂတောတိ ဂါမပရိသာယ ဌိတော။ ဉာတိမဇ္ဈဂတောတိ ဒါယာဒါနံ မဇ္ဈေ ဌိတော။ ပူဂမဇ္ဈဂတောတိ သေဏီနံ မဇ္ဈေ ဌိတော။ ရာဇကုလမဇ္ဈဂတောတိ ရာဇကုလဿ မဇ္ဈေ မဟာဝိနိစ္ဆယေ ဌိတော။ အဘိနီတောတိ ပုစ္ဆနတ္ထာယ နီတော။ သက္ခိပုဋ္ဌောတိ သက္ခိံ ကတွာ ပုစ္ဆိတော။ ဧဟမ္ဘော ပုရိသာတိ အာလပနမေတံ။ အတ္တဟေတု ဝါ ပရဟေတု ဝါတိ အတ္တနော ဝါ ပရဿ ဝါ ဟတ္ထပါဒါဒိဟေတု ဝါ ဓနဟေတု ဝါ။ အာမိသကိဉ္စိက္ခဟေတု ဝါတိ ဧတ္ထ အာမိသန္တိ လာဘော အဓိပ္ပေတော။ ကိဉ္စိက္ခန္တိ ယံ ဝါ တံ ဝါ အပ္ပမတ္တကံ။ အန္တမသော တိတ္တိရဝဋ္ဋကသပ္ပိပိဏ္ဍနဝနီတပိဏ္ဍာဒိအပ္ပမတ္တကဿာပိ လဉ္ဇဿ ဟေတူတိ အတ္ထော။ သမ္ပဇာနမုသာ ဘာသိတာ ဟောတီတိ ဇာနန္တောယေဝ မုသာဝါဒံ ကတ္တာ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဂူထသဒိသဝစနတ္တာ ဂူထဘာဏီတိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ ဂူထံ နာမ မဟာဇနဿ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၁။)

အနိဋ္ဌံ ဟောတိ အကန္တံ၊ ဧဝမေဝ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝစနံ ဒေဝမနုဿာနံ အနိဋ္ဌံ ဟောတိ အကန္တံ။

֍ ဋီ ၉၉။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ပုပ္ဖသဒိသဝစနတ္တာ ပုပ္ဖဘာဏီတိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ ဖုလ္လာနိ ဝဿိကာနိ ဝါ အဓိမုတ္တကာနိ ဝါ မဟာဇနဿ ဣဋ္ဌာနိ ကန္တာနိ ဟောန္တိ၊ ဧဝမေဝ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝစနံ ဒေဝမနုဿာနံ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ ကန္တံ။

֍ ဋီ ၁၀၀။ နေလာတိ ဧလံ ဝုစ္စတိ ဒေါသော။ နာဿာ ဧလန္တိ နေလာ။ နိဒ္ဒေါသာတိ အတ္ထော, ‘‘နေလင်္ဂေါ သေတပစ္ဆာဒေါ’’တိ (ဥဒါ။ ၆၅) ဧတ္ထ ဝုတ္တနေလံ ဝိယ။ ကဏ္ဏသုခါတိ ဗျဉ္ဇနမဓုရတာယ ကဏ္ဏာနံ သုခါ။ သူစိဝိဇ္ဈနံ ဝိယ ကဏ္ဏသူလံ န ဇနေတိ။ အတ္ထမဓုရတာယ သကလသရီရေ ကောပံ အဇနေတွာ ပေမံ ဇနေတီတိ ပေမနီယာ။ ဟဒယံ ဂစ္ဆတိ အပ္ပဋိဟညမာနာ သုခေန စိတ္တံ ပဝိသတီတိ ဟဒယင်္ဂမာ။ ဂုဏပရိပုဏ္ဏတာယ ပုရေ ဘဝါတိ ပေါရီ။ ပုရေ သံဝဍ္ဎနာရီ ဝိယ သုကုမာရာတိပိ ပေါရီ။ ပုရဿ ဧသာတိပိ ပေါရီ။ နဂရဝါသီနံ ကထာတိ အတ္ထော။ နဂရဝါသိနော ဟိ ယုတ္တကထာ ဟောန္တိ။ ပိတိမတ္တံ ပိတာတိ, မာတိမတ္တံ မာတာတိ, ဘာတိမတ္တံ ဘာတာတိ ဝဒန္တိ။ ဧဝရူပီ ကထာ ဗဟုနော ဇနဿ ကန္တာ ဟောတီတိ ဗဟုဇနကန္တာ။ ဗဟုဇနဿ ကန္တဘာဝေနေဝ ဗဟုနော ဇနဿ မနာပါ စိတ္တဝုဒ္ဓိကရာတိ ဗဟုဇနမနာပါ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော မဓုဘာဏီတိ ဝုစ္စတိ။ မုဒုဘာဏီတိပိ ပါဌော။ ဥဘယတ္ထာပိ မဓုရဝစနောတိ အတ္ထော။ ယထာ ဟိ စတုမဓုရံ နာမ မဓုရံ ပဏီတံ၊ ဧဝမေဝ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ ဝစနံ ဒေဝမနုဿာနံ မဓုရံ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၁၀၁။ အရုကူပမစိတ္တာဒီသု – အဘိသဇ္ဇတီတိ လဂ္ဂတိ။ ကုပ္ပတီတိ ကောပဝသေန ကုပ္ပတိ။ ဗျာပဇ္ဇတီတိ ပကတိဘာဝံ ပဇဟတိ, ပူတိကော ဟောတိ။ ပတိတ္ထီယတီတိ ထိနဘာဝံ ထဒ္ဓဘာဝဉ္စ အာပဇ္ဇတိ။ ကောပန္တိ ဒုဗ္ဗလကောဓံ။ ဒေါသန္တိ ဒုဿနဝသေန တတော ဗလဝတရံ။ အပ္ပစ္စယန္တိ အတုဋ္ဌာကာရံ ဒေါမနဿံ။ ဒုဋ္ဌာရုကောတိ ပုရာဏဝဏော။ ကဋ္ဌေနာတိ ဒဏ္ဍကကောဋိယာ။ ကဌလာယာတိ ကပါလေန။ အာသဝံ ဒေတီတိ အပရာပရံ သဝတိ။ ပုရာဏဝဏော ဟိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧဝ ပုဗ္ဗံ လောဟိတံ ယူသန္တိ ဣမာနိ တီဏိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၂။)

သဝတိ, ဃဋ္ဋိတော ပန တာနိ အဓိကတရံ သဝတိ။ ဧဝမေဝံ ခေါတိ ဧတ္ထ ဣဒံ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ, ဒုဋ္ဌာရုကော ဝိယ ဟိ ကောဓနော ပုဂ္ဂလော။ တဿ အတ္တနော ဓမ္မတာယ သဝနံ ဝိယ ကောဓနဿပိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဥဒ္ဓုမာတကဿ ဝိယ စဏ္ဍိကတဿ စရဏံ။ ကဋ္ဌေန ဝါ ကဌလာယ ဝါ ဃဋ္ဋနံ ဝိယ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ဝစနံ ဘိယျောသော မတ္တာယ သဝနံ ဝိယ ‘မာဒိသံ နာမ ဧသ ဧဝံ ဝဒတီ’တိ ဘိယျောသော မတ္တာယ ဥဒ္ဓုမာယနဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အရုကူပမစိတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ ပုရာဏဝဏသဒိသစိတ္တောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၀၂။ ရတ္တန္ဓကာရတိမိသာယာတိ ရတ္တိံ စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိနိဝါရဏေန အန္ဓဘာဝကရဏေ ဗဟလတမေ။ ဝိဇ္ဇန္တရိကာယာတိ ဝိဇ္ဇုပ္ပတ္တိက္ခဏေ။ ဣဓာပိ ဣဒံ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ – စက္ခုမာ ပုရိသော ဝိယ ဟိ ယောဂါဝစရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အန္ဓကာရံ ဝိယ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဝဇ္ဈာ ကိလေသာ။ ဝိဇ္ဇုသဉ္စရဏံ ဝိယ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဉာဏဿ ဥပ္ပတ္တိကာလော။ ဝိဇ္ဇန္တရိကာယ စက္ခုမတော ပုရိသဿ သာမန္တာ ရူပဒဿနံ ဝိယ သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ နိဗ္ဗာနဒဿနံ။ ပုန အန္ဓကာရာဝတ္ထရဏံ ဝိယ သကဒါဂါမိမဂ္ဂဝဇ္ဈာ ကိလေသာ။ ပုန ဝိဇ္ဇုသဉ္စရဏံ ဝိယ သကဒါဂါမိမဂ္ဂဉာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ။ ဝိဇ္ဇန္တရိကာယ စက္ခုမတော ပုရိသဿ သာမန္တာ ရူပဒဿနံ ဝိယ သကဒါဂါမိမဂ္ဂက္ခဏေ နိဗ္ဗာနဒဿနံ။ ပုန အန္ဓကာရာဝတ္ထရဏံ ဝိယ အနာဂါမိမဂ္ဂဝဇ္ဈာ ကိလေသာ။ ပုန ဝိဇ္ဇုသဉ္စရဏံ ဝိယ အနာဂါမိမဂ္ဂဉာဏဿ ဥပ္ပါဒေါ။ ဝိဇ္ဇန္တရိကာယ စက္ခုမတော ပုရိသဿ သာမန္တာ ရူပဒဿနံ ဝိယ အနာဂါမိမဂ္ဂက္ခဏေ နိဗ္ဗာနဒဿနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဝိဇ္ဇူပမစိတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတ္တရကာလောဘာသေန ဝိဇ္ဇုသဒိသစိတ္တောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၀၃။ ဝဇိရူပမစိတ္တတာယပိ ဣဒံ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ – ဝဇိရံ ဝိယ ဟိ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဏိဂဏ္ဌိပါသာဏဂဏ္ဌိ ဝိယ အရဟတ္တမဂ္ဂဝဇ္ဈာ ကိလေသာ။ ဝဇိရဿ မဏိဂဏ္ဌိံ ဝါ ပါသာဏဂဏ္ဌိံ ဝါ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ အဂမနဘာဝဿ နတ္ထိဘာဝေါ ဝိယ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏေန အစ္ဆေဇ္ဇာနံ ကိလေသာနံ နတ္ထိဘာဝေါ။ ဝဇိရေန နိဗ္ဗိဒ္ဓဝေဓဿ ပုန အပဋိပူရဏံ ဝိယ အရဟတ္တမဂ္ဂေန ဆိန္နာနံ ကိလေသာနံ ပုန အနုပ္ပါဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၃။)

ပုဂ္ဂလော ဝဇိရူပမစိတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ ကိလေသာနံ မူလဃာတကရဏသမတ္ထတာယ ဝဇိရေန သဒိသစိတ္တောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၀၄။ အန္ဓာဒီသု တထာရူပံ စက္ခု န ဟောတီတိ တထာဇာတိကံ တထာသဘာဝံ ပညာစက္ခု န ဟောတိ။ ဖာတိံ ကရေယျာတိ ဖီတံ ဝဍ္ဎိတံ ကရေယျ။ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇေတိ သဒေါသနိဒ္ဒေါသေ။ ဟီနပ္ပဏီတေတိ အဓမုတ္တမေ။ ကဏှသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂေတိ ကဏှသုက္ကာယေဝ အညမညပဋိဗာဟနတော ပဋိပက္ခဝသေန သပ္ပဋိဘာဂါတိ ဝုစ္စန္တိ။ အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပေါ – ကုသလေ ဓမ္မေ ‘ကုသလာ ဓမ္မာ’တိ ယေန ပညာစက္ခုနာ ဇာနေယျ, အကုသလေ ဓမ္မေ ‘အကုသလာ ဓမ္မာ’တိ, သာဝဇ္ဇာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကဏှသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂေသု ပန ကဏှဓမ္မေ ‘သုက္ကသုပ္ပဋိဘာဂါ’တိ, သုက္ကဓမ္မေ ‘ကဏှသပ္ပဋိဘာဂါ’တိ ယေန ပညာစက္ခုနာ ဇာနေယျ။ တထာရူပမ္ပိဿ စက္ခု န ဟောတီတိ ဣမိနာ နယေန သေသဋ္ဌာနေသုပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဘောဂသံဟရဏပညာစက္ခုနော စ သမ္ပရာယိကတ္ထသောဓနပညာစက္ခုနော စ အဘာဝါ အန္ဓောတိ ဝုစ္စတိ။ ဒုတိယော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဘောဂသံဟရဏပညာစက္ခုနော ဘာဝါ, သမ္ပရာယိကတ္ထသောဓနပညာစက္ခုနော ပန အဘာဝါ ဧကစက္ခူတိ ဝုစ္စတိ။ တတိယော ဒွိန္နမ္ပိ ဘာဝါ ဒွိစက္ခူတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၀၇။ အဝကုဇ္ဇပညာဒီသု ဓမ္မံ ဒေသေန္တီတိ ဥပါသကော ဓမ္မဿဝနတ္ထာယ အာဂတောတိ အတ္တနော ကမ္မံ ပဟာယ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ။ အာဒိကလျာဏန္တိ အာဒိမှိ ကလျာဏံ ဘဒ္ဒကံ အနဝဇ္ဇံ နိဒ္ဒေါသံ ကတွာ ဒေသေန္တိ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ ပန အာဒီတိ ပုဗ္ဗပဋ္ဌပနာ။ မဇ္ဈန္တိ ကထာဝေမဇ္ဈံ။ ပရိယောသာနန္တိ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ဣတိဿ ဓမ္မံ ကထေန္တာ ပုဗ္ဗပဋ္ဌပနေပိ ကလျာဏံ ဘဒ္ဒကံ အနဝဇ္ဇမေဝ ကတွာ ကထေန္တိ, ဝေမဇ္ဈေပိ, ပရိယောသာနေပိ။ ဧတ္ထ စ အတ္ထိ ဒေသနာယ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနာနိ, အတ္ထိ သာသနဿ။ တတ္ထ ဒေသနာယ တာဝ – စတုပ္ပဒိကဂါထာယ ပဌမပဒံ အာဒိ, ဒွေ ပဒါနိ မဇ္ဈံ, အဝသာနပဒံ ပရိယောသာနံ။ ဧကာနုသန္ဓိကသုတ္တဿ – နိဒါနံ အာဒိ, အနုသန္ဓိ မဇ္ဈံ, ဣဒမဝေါစာတိ အပ္ပနာ ပရိယောသာနံ။ အနေကာနုသန္ဓိကဿ – ပဌမော အနုသန္ဓိ အာဒိ, တတော ပရံ ဧကော ဝါ အနေကာ ဝါ မဇ္ဈံ, ပစ္ဆိမော ပရိယောသာနံ။ အယံ တာဝ ဒေသနာယ နယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၄။)

သာသနဿ ပန သီလံ အာဒိ, သမာဓိ မဇ္ဈံ, ဝိပဿနာ ပရိယောသာနံ။ သမာဓိ ဝါ အာဒိ, ဝိပဿနာ မဇ္ဈံ, မဂ္ဂေါ ပရိယောသာနံ။ ဝိပဿနာ ဝါ အာဒိ, မဂ္ဂေါ မဇ္ဈံ, ဖလံ ပရိယောသာနံ။ မဂ္ဂေါ ဝါ အာဒိ, ဖလံ မဇ္ဈံ, နိဗ္ဗာနံ ပရိယောသာနံ။ ဒွေ ဒွေ ဝါ ကရိယမာနေ သီလသမာဓယော အာဒိ, ဝိပဿနာမဂ္ဂါ မဇ္ဈံ, ဖလနိဗ္ဗာနာနိ ပရိယောသာနံ။ သာတ္ထန္တိ သာတ္ထကံ ကတွာ ဒေသေန္တိ။ သဗျဉ္ဇနန္တိ အက္ခရပါရိပူရိံ ကတွာ ဒေသေန္တိ။ ကေဝလပရိပုဏ္ဏန္တိ သကလပရိပုဏ္ဏံ အနူနံ ကတွာ ဒေသေန္တိ။ ပရိသုဒ္ဓန္တိ ပရိသုဒ္ဓံ နိဇ္ဇဋံ နိဂ္ဂဏ္ဌိံ ကတွာ ဒေသေန္တိ။ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေန္တီတိ ဧဝံ ဒေသေန္တာ စ သေဋ္ဌစရိယဘူတံ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟိတံ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ပကာသေန္တိ။ နေဝ အာဒိံ မနသိ ကရောတီတိ နေဝ ပုဗ္ဗပဋ္ဌပနံ မနသိ ကရောတိ။ ကုမ္ဘောတိ ဃဋော။ နိက္ကုဇ္ဇောတိ အဓောမုခေါ ဌပိတော။ ဧဝမေဝန္တိ ဧတ္ထ ကုမ္ဘော နိက္ကုဇ္ဇော ဝိယ အဝကုဇ္ဇပညော ပုဂ္ဂလော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဥဒကာသိဉ္စနကာလော ဝိယ ဓမ္မဒေသနာယ လဒ္ဓကာလော။ ဥဒကဿ ဝိဝဋ္ဋနကာလော ဝိယ တသ္မိံ အာသနေ နိသိန္နဿ ဥဂ္ဂဟေတုံ အသမတ္ထကာလော။ ဥဒကဿ အသဏ္ဌာနကာလော ဝိယ ဥဋ္ဌဟိတွာ အသလ္လက္ခဏကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အဝကုဇ္ဇပညောတိ ဝုစ္စတိ။ အဓောမုခပညောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၀၈။ အာကိဏ္ဏာနီတိ ပက္ခိတ္တာနိ။ သတိသမ္မောသာ ပကိရေယျာတိ မုဋ္ဌဿတိတာယ ဝိကိရေယျ။ ဧဝမေဝန္တိ ဧတ္ထ ဥစ္ဆင်္ဂေါ ဝိယ ဥစ္ဆင်္ဂပညော ပုဂ္ဂလော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နာနာခဇ္ဇကာနိ ဝိယ နာနပ္ပကာရံ ဗုဒ္ဓဝစနံ။ ဥစ္ဆင်္ဂေ နာနာခဇ္ဇကာနိ ခါဒန္တဿ နိသိန္နကာလော ဝိယ တသ္မိံ အာသနေ နိသိန္နဿ ဥဂ္ဂဟဏကာလော။ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ သတိသမ္မောသာ ဝိကိရဏကာလော ဝိယ တသ္မာ အာသနာ ဝုဋ္ဌာယ ဂစ္ဆန္တဿ အသလ္လက္ခဏကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဥစ္ဆင်္ဂပညောတိ ဝုစ္စတိ။ ဥစ္ဆင်္ဂသဒိသပညောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၀၉။ ဥက္ကုဇ္ဇောတိ ဥပရိမုခေါ ဌပိတော။ သဏ္ဌာတီတိ ပတိဋ္ဌဟတိ။ ဧဝမေဝ ခေါတိ ဧတ္ထ ဥပရိမုခေါ ဌပိတော ကုမ္ဘော ဝိယ ပုထုပညော ပုဂ္ဂလော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဥဒကဿ အာသိတ္တကာလော ဝိယ ဒေသနာယ လဒ္ဓကာလော။ ဥဒကဿ သဏ္ဌာနကာလော ဝိယ တတ္ထ နိသိန္နဿ ဥဂ္ဂဟဏကာလော။ နော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၅။)

ဝိဝဋ္ဋနကာလော ဝိယ ဥဋ္ဌာယ ဂစ္ဆန္တဿ သလ္လက္ခဏကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ပုထုပညောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝိတ္ထာရိကပညောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၁၀။ အဝီတရာဂါဒီသု – ယထာ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော, ဧဝံ ပုထုဇ္ဇနောပိ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု, တီသု စ ဘဝေသု အဝီတရာဂေါ။ အဒဗ္ဗတာယ ပန န ဂဟိတော။ ယထာ ဟိ ဆေကော ဝဍ္ဎကီ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရတ္ထံ ဝနံ ပဝိဋ္ဌော န အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သမ္ပတ္တသမ္ပတ္တရုက္ခေ ဆိန္ဒတိ, ယေ ပနဿ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရူပဂါ ဟောန္တိ, တေယေဝ ဆိန္ဒတိ၊ ဧဝမိဓာပိ ဘဂဝတာ ဒဗ္ဗဇာတိကာ အရိယာဝ ဂဟိတာ, ပုထုဇ္ဇနာ ပန အဒဗ္ဗတာယ န ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကာမေသု ဝီတရာဂေါတိ ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု ဝီတရာဂေါ။ ဘဝေသု အဝီတရာဂေါတိ ရူပါရူပဘဝေသု အဝီတရာဂေါ။

֍ ဋီ ၁၁၃။ ပါသာဏလေခူပမာဒီသု – အနုသေတီတိ အပ္ပဟီနတာယ အနုသေတိ။ န ခိပ္ပံ လုဇ္ဇတီတိ န အန္တရာ နဿတိ, ကပ္ပုဋ္ဌာနေနေဝ နဿတိ။ ဧဝမေဝန္တိ ဧဝံ တဿာပိ ပုဂ္ဂလဿ ကောဓော န အန္တရာ ပုနဒိဝသေ ဝါ အပရဒိဝသေ ဝါ နိဗ္ဗာတိ, အဒ္ဓနိယော ပန ဟောတိ။ မရဏေနေဝ နိဗ္ဗာတီတိ အတ္ထော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ပါသာဏလေခါ ဝိယ ကုဇ္ဈနဘာဝေန စိရဋ္ဌိတိကတော ပါသာဏလေခူပမောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၁၄။ သော စ ခွဿ ကောဓောတိ သော အပ္ပမတ္တကေပိ ကာရဏေ သဟသာ ကုဒ္ဓဿ ကောဓော။ န စိရန္တိ အစိရံ အပ္ပဟီနတာယ နာနုသေတိ။ ယထာ ပန ပထဝိယံ အာကဍ္ဎိတွာ ကတလေခါ ဝါတာဒီဟိ ခိပ္ပံ နဿတိ, ဧဝမဿ သဟသာ ဥပ္ပန္နောပိ ကောဓော ခိပ္ပမေဝ နိဗ္ဗာတီတိ အတ္ထော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ပထဝိယံ လေခါ ဝိယ ကုဇ္ဈနဘာဝေန အစိရဋ္ဌိတိကတော ပထဝီလေခူပမောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၁၅။ အာဂါဠှေနာတိ အတိဂါဠှေန မမ္မစ္ဆေဒကေန ထဒ္ဓဝစနေန။ ဖရုသေနာတိ န သောတသုခေန။ အမနာပေနာတိ န စိတ္တသုခေန။ သံသန္ဒတီတိ ဧကီဘဝတိ။ သန္ဓိယတီတိ ဃဋယတိ။ သမ္မောဒတီတိ နိရန္တရော ဟောတိ။ အထ ဝါ – သံသန္ဒတီတိ စိတ္တကိရိယာဒီသု စိတ္တေန သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ။ ခီရောဒကံ ဝိယ ဧကီဘာဝံ ဥပေတီတိ အတ္ထော။ သန္ဓိယတီတိ ဌာနဂမနာဒီသု

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၆။)

ကာယကိရိယာဒီသု ကာယေန သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ။ တိလတဏ္ဍုလာ ဝိယ မိဿီဘာဝံ ဥပေတီတိ အတ္ထော။ သမ္မောဒတီတိ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာဒီသု ဝစီကိရိယာသု ဝါစာယ သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ။ ဝိပ္ပဝါသဂတောပိ ပိယသဟာယကော ဝိယ ပိယတရဘာဝံ ဥပေတီတိ အတ္ထော။ အပိစ – ကိစ္စကရဏီယေသု တေဟိ သဒ္ဓိံ အာဒိတောဝ ဧကကိရိယဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တော သံသန္ဒတိ။ ယာဝ မဇ္ဈာ ပဝတ္တန္တော သန္ဓိယတိ, ယာဝ ပရိယောသာနာ အနိဝတ္တန္တော သမ္မောဒတီတိပိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ဥဒကလေခါ ဝိယ ခိပ္ပံ သံသန္ဒနတော ဥဒကလေခူပမောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၁၆။ ပေါတ္ထကူပမေသု – ယာယ ဥပမာယ တေ ပေါတ္ထကူပမာတိ ဝုစ္စန္တိ, တံ တာဝ ဥပမံ ဒဿေတုံ တယော ပေါတ္ထကာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နဝေါတိ နဝဝါယိမော။ ပေါတ္ထကောတိ သာဏဝါကသာဋကော။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောတိ ဝိဝဏ္ဏော။ ဒုက္ခသမ္ဖဿောတိ ခရသမ္ဖဿော။ အပ္ပဂ္ဃေါတိ အတိဗဟုံ အဂ္ဃန္တော ကဟာပဏဂ္ဃနကော ဟောတိ။ မဇ္ဈိမောတိ ပရိဘောဂမဇ္ဈိမော။ သော ဟိ နဝဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ ဇိဏ္ဏဘာဝံ အပ္ပတ္တော မဇ္ဈေ ပရိဘောဂကာလေပိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော စ ဒုက္ခသမ္ဖဿော စ အပ္ပဂ္ဃေါယေဝ စ ဟောတိ။ အတိဗဟုံ အဂ္ဃန္တော အဍ္ဎံ အဂ္ဃတိ။ ဇိဏ္ဏကာလေ ပန အဍ္ဎမာသကံ ဝါ ကာကဏိကံ ဝါ အဂ္ဃတိ။ ဥက္ခလိပရိမဇ္ဇနန္တိ ကာဠုက္ခလိပရိပုဉ္ဆနံ။

နဝေါတိ ဥပသမ္ပဒါယ ပဉ္စဝဿကာလတော ဟေဋ္ဌာ ဇာတိယာ သဋ္ဌိဝဿောပိ နဝေါယေဝ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတာယာတိ သရီရဝဏ္ဏေနပိ ဂုဏဝဏ္ဏေနပိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတာယ။ ဒုဿီလဿ ဟိ ပရိသမဇ္ဈေ နိသိန္နဿ နိတ္တေဇတာယ သရီရဝဏ္ဏောပိ န သမ္ပဇ္ဇတိ, ဂုဏဝဏ္ဏေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ယေ ခေါ ပနဿာတိ ယေ ခေါ ပန တဿ ဥပဋ္ဌာကာ ဝါ ဉာတိမိတ္တာဒယော ဝါ ဧတံ ပုဂ္ဂလံ သေဝန္တိ။ တေသံ တန္တိ တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ဆ သတ္ထာရေ သေဝန္တာနံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာနံ ဝိယ, ဒေဝဒတ္တံ သေဝန္တာနံ ကောကာလိကာဒီနံ ဝိယ စ တံ သေဝနံ ဒီဃရတ္တံ အဟိတာယ ဒုက္ခာယ ဟောတိ။ မဇ္ဈိမောတိ ပဉ္စဝဿကာလတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ နဝဝဿကာလာ မဇ္ဈိမော နာမ။ ထေရောတိ ဒသဝဿကာလတော ပဋ္ဌာယ ထေရော နာမ။ ဧဝမာဟံသူတိ ဧဝံ ဝဒန္တိ။ ကိံ နု ခေါ တုယှန္တိ တုယှံ ဗာလဿ ဘဏိတေန ကော အတ္ထောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာရူပန္တိ တထာဇာတိကံ တထာသဘာဝံ ဥက္ခေပနီယကမ္မဿ ကာရဏဘူတံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၇။)

֍ ဋီ ၁၁၇။ ကာသိကဝတ္ထူပမေသု – ကာသိကဝတ္ထံ နာမ တယော ကပ္ပါသံသူ ဂဟေတွာ ကန္တိတသုတ္တေန ဝါယိတံ သုခုမဝတ္ထံ။ တံ နဝဝါယိမံ အနဂ္ဃံ ဟောတိ။ ပရိဘောဂမဇ္ဈိမံ ဝီသမ္ပိ တိံသမ္ပိ သဟဿာနိ အဂ္ဃတိ။ ဇိဏ္ဏကာလေ ပန အဋ္ဌပိ ဒသပိ သဟဿာနိ အဂ္ဃတိ။

တေသံ တံ ဟောတီတိ တေသံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါဒယော သေဝန္တာနံ ဝိယ တံ သေဝနံ ဒီဃရတ္တံ ဟိတာယ သုခါယ ဟောတိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဉှိ ဧကံ နိဿာယ ယာဝဇ္ဇကာလာ မုစ္စနကသတ္တာနံ ပမာဏံ နတ္ထိ။ တထာ သာရိပုတ္တတ္ထေရမဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရေ အဝသေသေ စ အသီတိမဟာသာဝကေ နိဿာယ သဂ္ဂံ ဂတသတ္တာနံ ပမာဏံ နတ္ထိ။ ယာဝဇ္ဇကာလာ တေသံ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ ပဋိပန္နသတ္တာနမ္ပိ ပမာဏံ နတ္ထိယေဝ။ အာဓေယျံ ဂစ္ဆတီတိ တဿ မဟာထေရဿ တံ အတ္ထနိဿိတံ ဝစနံ ယထာ ဂန္ဓကရဏ္ဍကေ ကာသိကဝတ္ထံ အာဓာတဗ္ဗတံ ဌပေတဗ္ဗတံ ဂစ္ဆတိ, ဧဝံ ဥတ္တမင်္ဂေ သိရသ္မိံ ဟဒယေ စ အာဓာတဗ္ဗတံ ဌပေတဗ္ဗတမ္ပိ ဂစ္ဆတိ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၁၁၈။ သုပ္ပမေယျာဒီသု – သုခေန ပမေတဗ္ဗောတိ သုပ္ပမေယျော။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ။ ဥဒ္ဓတောတိ ဥဒ္ဓစ္စေန သမန္နာဂတော။ ဥန္နဠောတိ ဥဂ္ဂတနဠော၊ တုစ္ဆမာနံ ဥက္ခိပိတွာ ဌိတောတိ အတ္ထော။ စပလောတိ ပတ္တမဏ္ဍနာဒိနာ စာပလ္လေန သမန္နာဂတော။ မုခရောတိ မုခခရော။ ဝိကိဏ္ဏဝါစောတိ အသံယတဝစနော။ အသမာဟိတောတိ စိတ္တေကဂ္ဂတာရဟိတော။ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တောတိ ဘန္တစိတ္တော, ဘန္တဂါဝီဘန္တမိဂီသပ္ပဋိဘာဂေါ။ ပါကဋိန္ဒြိယောတိ ဝိဝဋိန္ဒြိယော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ‘သုပ္ပမေယျော’တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ ပရိတ္တဿ ဥဒကဿ သုခေန ပမာဏံ ဂယှတိ၊ ဧဝမေဝ ဣမေဟိ အဂုဏင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ သုခေန ပမာဏံ ဂယှတိ။ တေနေသ ‘သုပ္ပမေယျော’တိ ဝုတ္တော။

֍ ဋီ ၁၁၉။ ဒုက္ခေန ပမေတဗ္ဗောတိ ဒုပ္ပမေယျော။ အနုဒ္ဓတာဒီနိ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ‘ဒုပ္ပမေယျော’တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ မဟာသမုဒ္ဒဿ ဒုက္ခေန ပမာဏံ ဂယှတိ၊ ဧဝမေဝ ဣမေဟိ ဂုဏင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ ဒုက္ခေန ပမာဏံ ဂယှတိ။ တာဒိသော ‘အနာဂါမီ နု ခေါ, ခီဏာသဝေါ နု ခေါ’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ ဂစ္ဆတိ, တေနေသ ‘ဒုပ္ပမေယျော’တိ ဝုတ္တော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၈။)

֍ ဋီ ၁၂၀။ န သက္ကာ ပမေတုန္တိ အပ္ပမေယျော။ ယထာ ဟိ အာကာသဿ န သက္ကာ ပမာဏံ ဂဟေတုံ, ဧဝံ ခီဏာသဝဿ။ တေနေသ ‘အပ္ပမေယျော’တိ ဝုတ္တော။

֍ ဋီ ၁၂၁။ န သေဝိတဗ္ဗာဒီသု – န သေဝိတဗ္ဗောတိ န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗော။ န ဘဇိတဗ္ဗောတိ န အလ္လီယိတဗ္ဗော။ န ပယိရုပါသိတဗ္ဗောတိ န သန္တိကေ နိသီဒနဝသေန ပုနပ္ပုနံ ဥပါသိတဗ္ဗော။ ဟီနော ဟောတိ သီလေနာတိအာဒီသု ဥပါဒါယုပါဒါယ ဟီနတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယော ဟိ ပဉ္စ သီလာနိ ရက္ခတိ, သော ဒသ သီလာနိ ရက္ခန္တေန န သေဝိတဗ္ဗော။ ယော ပန ဒသ သီလာနိ ရက္ခတိ, သော စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလံ ရက္ခန္တေန န သေဝိတဗ္ဗော။ အညတြ အနုဒ္ဒယာ အညတြ အနုကမ္ပာတိ ဌပေတွာ အနုဒ္ဒယဉ္စ အနုကမ္ပဉ္စ။ အတ္တနော အတ္ထာယ ဧဝ ဟိ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော န သေဝိတဗ္ဗော။ အနုဒ္ဒယာနုကမ္ပာဝသေန ပန တံ ဥပသင်္ကမိတုံ ဝဋ္ဋတိ။

֍ ဋီ ၁၂၂။ သဒိသော ဟောတီတိ သမာနော ဟောတိ။ သီလသာမညဂတာနံ သတန္တိ သီလေန သမာနဘာဝံ ဂတာနံ သန္တာနံ။ သီလကထာ စ နော ဘဝိဿတီတိ ဧဝံ သမာနသီလာနံ အမှာကံ သီလမေဝ အာရဗ္ဘ ကထာ ဘဝိဿတိ။ သာ စ နော ဖာသု ဘဝိဿတီတိ သာ စ သီလကထာ အမှာကံ ဖာသုဝိဟာရော သုခဝိဟာရော ဘဝိဿတိ။ သာ စ နော ပဝတ္တိနီ ဘဝိဿတီတိ သာ စ အမှာကံ ကထာ ဒိဝသမ္ပိ ကထေန္တာနံ ပဝတ္တိနီ ဘဝိဿတိ, န ပဋိဟညိဿတိ။ ဒွီသု ဟိ သီလဝန္တေသု ဧကေန သီလဿ ဝဏ္ဏေ ကထိတေ ဣတရော အနုမောဒတိ၊ တေန တေသံ ကထာ ဖာသု စေဝ ဟောတိ, ပဝတ္တိနီ စ။ ဧကသ္မိံ ပန ဒုဿီလေ သတိ ဒုဿီလဿ သီလကထာ ဒုက္ကထာတိ နေဝ သီလကထာ ဟောတိ, န ဖာသု ဟောတိ, န ပဝတ္တိနီ။ သမာဓိပညာကထာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒွေ ဟိ သမာဓိလာဘိနော သမာဓိကထံ, သပ္ပညာ စ ပညာကထံ ကထေန္တာ, ရတ္တိံ ဝါ ဒိဝသံ ဝါ အတိက္ကန္တမ္ပိ န ဇာနန္တိ။

֍ ဋီ ၁၂၃။ သက္ကတွာ ဂရုံ ကတွာတိ သက္ကာရဉ္စေဝ ဂရုကာရဉ္စ ကရိတွာ။ အဓိကော ဟောတီတိ အတိရေကော ဟောတိ။ သီလက္ခန္ဓန္တိ သီလရာသိံ။ ပရိပူရေဿာမီတိ တံ အတိရေကသီလံ ပုဂ္ဂလံ နိဿာယ အတ္တနော အပရိပူရံ သီလရာသိံ ပရိပူရံ ကရိဿာမိ။ တတ္ထ တတ္ထ ပညာယ အနုဂ္ဂဟေဿာမီတိ ဧတ္ထ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၆၉။)

သီလဿ အသပ္ပါယေ အနုပကာရဓမ္မေ ဝဇ္ဇေတွာ သပ္ပါယေ ဥပကာရဓမ္မေ သေဝန္တော တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ သီလက္ခန္ဓံ ပညာယ အနုဂ္ဂဏှာတိ နာမ။ သမာဓိပညာက္ခန္ဓေသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၁၂၄။ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗာဒီသု – ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဂူထံ ဝိယ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗော။ အထ ခေါ နန္တိ အထ ခေါ အဿ။ ကိတ္တိသဒ္ဒေါတိ ကထာသဒ္ဒေါ။ ဧဝမေဝန္တိ ဧတ္ထ ဂူထကူပေါ ဝိယ ဒုဿီလျံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဂူထကူပေ ပတိတွာ ဌိတော ဓမနီအဟိ ဝိယ ဒုဿီလပုဂ္ဂလော။ ဂုထကူပတော ဥဒ္ဓရိယမာနေန တေန အဟိနာ ပုရိသဿ သရီရံ အာရုဠှေနာပိ အဒဋ္ဌဘာဝေါ ဝိယ ဒုဿီလံ သေဝမာနဿာပိ တဿ ကိရိယာယ ကာရဏဘာဝေါ သရီရံ ဂူထေန မက္ခေတွာ အဟိနော ဂတကာလော ဝိယ ဒုဿီလံ သေဝမာနဿ ပါပကိတ္တိသဒ္ဒဿ အဗ္ဘုဂ္ဂမနကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၂၅။ တိန္ဒုကာလာတန္တိ တိန္ဒုကရုက္ခအလာတံ။ ဘိယျောသော မတ္တာယ စိစ္စိဋာယတီတိ တဉှိ ဈာယမာနံ ပကတိယာပိ ပပဋိကာယော မုဉ္စန္တံ စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာတိ သဒ္ဒံ ကရောတိ။ ဃဋ္ဋိတံ ပန အဓိမတ္တံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ဧဝမေဝန္တိ ဧဝမေဝံ ကောဓနော အတ္တနော ဓမ္မတာယပိ ဥဒ္ဓတော စဏ္ဍိကတော ဟုတွာ စရတိ။ အပ္ပမတ္တကံ ပန ဝစနံ ဝုတ္တကာလေ ‘မာဒိသံ နာမ ဧဝံ ဝဒတီ’တိ အတိရေကတရံ ဥဒ္ဓတော စဏ္ဍိကတော ဟုတွာ စရတိ။ ဂူထကူပေါတိ ဂူထပုဏ္ဏကူပေါ, ဂူထရာသိယေဝ ဝါ။ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ ပနေတ္ထ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗောတိ ယသ္မာ ကောဓနော အတိသေဝိယမာနောပိ အတိဥပသင်္ကမိယမာနောပိ ကုဇ္ဈတိယေဝ, ‘ကိံ ဣမိနာ’တိ ပဋိက္ကမန္တောပိ ကုဇ္ဈတိယေဝ, တသ္မာ ပလာလဂ္ဂိ ဝိယ အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ယော ဟိ ပလာလဂ္ဂိံ အတိဥပသင်္ကမိတွာ တပ္ပတိ, တဿ သရီရံ ဈာယတိ။ ယော အတိပဋိက္ကမိတွာ တပ္ပတိ, တဿ သီတံ န ဝူပသမ္မတိ။ အနုပသင်္ကမိတွာ အပဋိက္ကမိတွာ ပန မဇ္ဈတ္တဘာဝေန တပ္ပေန္တဿ သီတံ ဝူပသမ္မတိ, ကာယောပိ န ဍယှတိ။ တသ္မာ ပလာလဂ္ဂိ ဝိယ ကောဓနော ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈတ္တဘာဝေန အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗော, န သေဝိတဗ္ဗော, န ဘဇိတဗ္ဗော, န ပယိရုပါသိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၂၆။ ကလျာဏမိတ္တောတိ သုစိမိတ္တော။ ကလျာဏသဟာယောတိ သုစိသဟာယော။ သဟာယောတိ သဟဂါမီ သဒ္ဓိံစရော။ ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကောတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၀။)

ကလျာဏေသု သုစိပုဂ္ဂလေသု သမ္ပဝင်္ကော, တန္နိန္နတပ္ပေါဏတပ္ပဗ္ဘာရမာနသောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၂၇။ သီလေသု ပရိပူရကာရီတိအာဒီသု – သီလေသု ပရိပူရကာရိနောတိ ဧတေ အရိယသာဝကာ ယာနိ တာနိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိဘူတာနိ, အာဒိဗြဟ္မစရိယကာနိ, ပါရာဇိကသင်္ခါတာနိ စတ္တာရိ မဟာသီလသိက္ခာပဒါနိ, တေသံ အဝီတိက္ကမနတော ယာနိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ အာပဇ္ဇန္တိ, တေဟိ စ ဝုဋ္ဌာနတော သီလေသု ယံ ကတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရိပူရံ သမတ္တံ ကရောန္တီတိ ‘သီလေသု ပရိပူရကာရိနော’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သမာဓိပါရိဗန္ဓကာနံ ပန ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ, ပညာပါရိဗန္ဓကဿ စ သစ္စပဋိစ္ဆာဒကဿ မောဟဿ အသမူဟတတ္တာ, သမာဓိံ ပညဉ္စ ဘာဝေန္တာပိ သမာဓိပညာသု ယံ ကတ္တဗ္ဗံ တံ မတ္တသော ပမာဏေန ပဒေသမတ္တမေဝ ကရောန္တီတိ သမာဓိသ္မိံ ပညာယ စ မတ္တသော ကာရိနောတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန ဣတရေသုပိ ဒွီသု နယေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြာယံ အပရောပိ သုတ္တန္တနယော –

‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ မတ္တသော ကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော ယာနိ တာနိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ သိက္ခာပဒါနိ တာနိ အာပဇ္ဇတိပိ, ဝုဋ္ဌာတိပိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န ဟိ မေတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, အဘဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ ယာနိ စ ခေါ တာနိ သိက္ခာပဒါနိ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာနိ ဗြဟ္မစရိယသာရုပ္ပါနိ, တတ္ထ ဓုဝသီလော စ ဟောတိ, ဌိတသီလော စ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ, အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု…ပေ… သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ, ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ, သကဒါဂါမီ ဟောတိ၊ သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော ယာနိ တာနိ…ပေ… သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ…ပေ… အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ ဣဓ ပန,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၁။)

ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု ပရိပူရကာရီ, သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ, ပညာယ ပရိပူရကာရီ။ သော ယာနိ တာနိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ…ပေ… သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၈၇)။

֍ ဋီ ၁၃၀။ သတ္ထာရနိဒ္ဒေသေ – ပရိညံ ပညပေတီတိ ပဟာနံ သမတိက္ကမံ ပညပေတိ။ တတြာတိ တေသု တီသု ဇနေသု။ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ တေန ပညာပနေန သော သတ္ထာ ရူပါဝစရသမာပတ္တိယာ လာဘီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ဒုတိယဝါရေပိ ဧသေဝ နယော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ သတ္ထာ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ တေန တိတ္ထိယေဟိ အသာဓာရဏေန ပညာပနေန အယံ တတိယော သတ္ထာ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တိတ္ထိယာ ဟိ ကာမာနံ ပရိညံ ပညပေန္တာ ရူပဘဝံ ဝက္ခန္တိ။ ရူပါနံ ပရိညံ ပညပေန္တာ အရူပဘဝံ ဝက္ခန္တိ။ ဝေဒနာနံ ပရိညံ ပညပေန္တာ အသညဘဝံ ဝက္ခန္တိ။ သမ္မာ ပညပေန္တာ ‘ဧဝံ ပညပေယျုံ’, နော စ သမ္မာ ပညပေတုံ သက္ကောန္တိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပန ကာမာနံ ပရိညံ ပဟာနံ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ပညပေတိ။ ရူပဝေဒနာနံ ပရိညံ ပဟာနံ အရဟတ္တမဂ္ဂေန ပညပေတိ။ ဣမေ တယော သတ္ထာရောတိ ဣမေ ဒွေ ဇနာ ဗာဟိရကာ, ဧကော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ – ဣမသ္မိံ လောကေ တယော သတ္ထာရော နာမ။

֍ ဋီ ၁၃၁။ ဒုတိယေ သတ္ထာရနိဒ္ဒေသေ – ဒိဋ္ဌေ စေဝ ဓမ္မေတိ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ။ အတ္တာနံ သစ္စတော ထေတတော ပညပေတီတိ ‘‘အတ္တာ နာမေကော အတ္ထိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော’’တိ ဘူတတော ထိရတော ပညပေတိ။ အဘိသမ္ပရာယဉ္စာတိ အပရသ္မိံ အတ္တဘာဝေ ဧဝမေဝ ပညပေတိ။ သေသမေတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

တိကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၄။ စတုက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၃၂။ စတုက္ကနိဒ္ဒေသေ – အသပ္ပုရိသောတိ လာမကပုရိသော။ ပါဏံ အတိပါတေတီတိ ပါဏာတိပါတီ။ အဒိန္နံ အာဒိယတီတိ အဒိန္နာဒါယီ။ ကာမေသု မိစ္ဆာ စရတီတိ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရီ။ မုသာ ဝဒတီတိ မုသာဝါဒီ။ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒေ တိဋ္ဌတီတိ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာယီ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၂။)

֍ ဋီ ၁၃၃။ ပါဏာတိပါတေ သမာဒပေတီတိ ယထာ ပါဏံ အတိပါတေတိ, တထာ နံ တတ္ထ ဂဟဏံ ဂဏှာပေတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော ယသ္မာ သယံ ကတေန စ ဒုဿီလျေန သမန္နာဂတော ယဉ္စ သမာဒပိတေန ကတံ, တတော ဥပဍ္ဎဿ ဒါယာဒေါ, တသ္မာ အသပ္ပုရိသေန အသပ္ပုရိသတရောတိ ဝုစ္စတိ။ သပ္ပုရိသောတိ ဥတ္တမပုရိသော။

֍ ဋီ ၁၃၅။ သပ္ပုရိသေန သပ္ပုရိသတရောတိ အတ္တနာ ကတေန သုသီလျေန သမန္နာဂတတ္တာ ယဉ္စ သမာဒပိတော ကရောတိ။ တတော ဥပဍ္ဎဿ ဒါယာဒတ္တာ ဥတ္တမပုရိသေန ဥတ္တမပုရိသတရော။

֍ ဋီ ၁၃၆။ ပါပေါတိ အကုသလကမ္မပထသင်္ခါတေန ဒသဝိဓေန ပါပေန သမန္နာဂတော။

֍ ဋီ ၁၃၈။ ကလျာဏောတိ ကုသလကမ္မပထသင်္ခါတေန ဒသဝိဓေန ကလျာဏဓမ္မေန သမန္နာဂတော သုဒ္ဓကော ဘဒြကော။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၁၄၀။ ပါပဓမ္မာဒီသု – ပါပေါ ဓမ္မော အဿာတိ ပါပဓမ္မော။ ကလျာဏော ဓမ္မော အဿာတိ ကလျာဏဓမ္မော။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၁၄၄။ သာဝဇ္ဇာဒီသု – သာဝဇ္ဇောတိ သဒေါသော။ သာဝဇ္ဇေန ကာယကမ္မေနာတိ သဒေါသေန ပါဏာတိပါတာဒိနာ ကာယကမ္မေန။ ဣတရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော တီဟိ ဒွါရေဟိ အာယူဟနကမ္မဿ သဒေါသတ္တာ, ဂူထကုဏပါဒိဘရိတော ပဒေသော ဝိယ သာဝဇ္ဇောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၄၅။ သာဝဇ္ဇေန ဗဟုလန္တိ ယဿ သာဝဇ္ဇမေဝ ကာယကမ္မံ ဗဟု ဟောတိ, အပ္ပံ အနဝဇ္ဇံ၊ သော သာဝဇ္ဇေန ဗဟုလံ ကာယကမ္မေန သမန္နာဂတော, အပ္ပံ အနဝဇ္ဇေနာတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကော ပန ဧဝရူပေါ ဟောတီတိ? ယော ဂါမဓမ္မတာယ ဝါ နိဂမဓမ္မတာယ ဝါ ကဒါစိ ကရဟစိ ဥပေါသထံ သမာဒိယတိ, သီလာနိ ပူရေတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဧဝရူပေါ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၃။)

ပုဂ္ဂလော တီဟိ ဒွါရေဟိ အာယူဟနကမ္မေသု သာဝဇ္ဇဿေဝ ဗဟုလတာယ အနဝဇ္ဇဿ အပ္ပတာယ ဝဇ္ဇဗဟုလောတိ ဝုစ္စတိ။

ယထာ ဟိ ဧကသ္မိံ ပဒေသေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ ဒုဂ္ဂန္ဓာနိ ပုပ္ဖါနိ ရာသိကတာနဿု, တေသံ ဥပရိ တဟံ တဟံ အတိမုတ္တကဝဿိကပါဋလာနိ ပတိတာနိ ဘဝေယျုံ။ ဧဝရူပေါ အယံ ပုဂ္ဂလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ ပန ဧကသ္မိံ ပဒေသေ အတိမုတ္တကဝဿိကပါဋလာနိ ရာသိကတာနဿု, တေသံ ဥပရိ တဟံ တဟံ ဒုဗ္ဗဏ္ဏဒုဂ္ဂန္ဓာနိ ဗဒရပုပ္ဖါဒီနိ ပတိတာနိ ဘဝေယျုံ။ ဧဝရူပေါ တတိယော ပုဂ္ဂလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ စတုတ္ထော ပန တီဟိပိ ဒွါရေဟိ အာယူဟနကမ္မဿ နိဒ္ဒေါသတ္တာ, စတုမဓုရဘရိတသုဝဏ္ဏပါတိ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေသု ပဌမော အန္ဓဗာလပုထုဇ္ဇနော။ ဒုတိယော အန္တရန္တရာ ကုသလဿ ကာရကော လောကိယပုထုဇ္ဇနော။ တတိယော သောတာပန္နော သကဒါဂါမိအနာဂါမိနောပိ ဧတေနေဝ သင်္ဂဟိတာ။ စတုတ္ထော ခီဏာသဝေါ။ သော ဟိ ဧကန္တေန အနဝဇ္ဇောယေဝ။ အယံ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယော။

֍ ဋီ ၁၄၈။ ဥဂ္ဃဋိတညူအာဒီသု – ဥဂ္ဃဋိတညူတိ ဧတ္ထ ဥဂ္ဃဋိတံ နာမ ဉာဏုဂ္ဃါဋနံ, ဉာဏေ ဥဂ္ဃဋိတမတ္တေယေဝ ဇာနာတီတိ အတ္ထော။ သဟ ဥဒါဟဋဝေလာယာတိ ဥဒါဟာရေ ဥဒါဟဋမတ္တေယေဝ။ ဓမ္မာဘိသမယောတိ စတုသစ္စဓမ္မဿ ဉာဏေန သဒ္ဓိံ အဘိသမယော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’တိအာဒိနာ နယေန သံခိတ္တေန မာတိကာယ ဌပိယမာနာယ ဒေသနာနုသာရေန ဉာဏံ ပေသေတွာ အရဟတ္တံ ဂဏှိတုံ သမတ္ထော ပုဂ္ဂလော ဥဂ္ဃဋိတညူတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၄၉။ ဝိပဉ္စိတံ ဝိတ္ထာရိတမေဝ အတ္ထံ ဇာနာတီတိ ဝိပဉ္စိတညူ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ သင်္ခိတ္တေန မာတိကံ ဌပေတွာ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထေ ဘာဇိယမာနေ အရဟတ္တံ ပါပုဏိတုံ သမတ္ထော ပုဂ္ဂလော ဝိပဉ္စိတညူတိ ဝုစ္စတိ။

֍ ဋီ ၁၅၀။ ဥဒ္ဒေသာဒီဟိ နေတဗ္ဗောတိ နေယျော။ အနုပုဗ္ဗေန ဓမ္မာဘိသမယော ဟောတီတိ အနုက္ကမေန အရဟတ္တပ္ပတ္တိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၄။)

֍ ဋီ ၁၅၁။ ဗျဉ္ဇနပဒမေဝ ပရမံ အဿာတိ ပဒပရမော။ န တာယ ဇာတိယာ ဓမ္မာဘိသမယော ဟောတီတိ န တေန အတ္တဘာဝေန ဈာနံ ဝါ ဝိပဿနံ ဝါ မဂ္ဂံ ဝါ ဖလံ ဝါ နိဗ္ဗတ္တေတုံ သက္ကောတီတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၅၂။ ယုတ္တပဋိဘာနာဒီသု – ပဋိဘာနံ ဝုစ္စတိ ဉာဏမ္ပိ, ဉာဏဿ ဥပဋ္ဌိတဝစနမ္ပိ။ တံ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ။ အတ္ထယုတ္တံ ကာရဏယုတ္တဉ္စ ပဋိဘာနမဿာတိ ယုတ္တပ္ပဋိဘာနော။ ပုစ္ဆိတာနန္တရမေဝ သီဃံ ဗျာကာတုံ အသမတ္ထတာယ နော မုတ္တံ ပဋိဘာနမဿာတိ နော မုတ္တပ္ပဋိဘာနော။ ဣမိနာ နယေန သေသာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ ပန ပဌမော – ကိဉ္စိ ကာလံ ဝီမံသိတွာ ယုတ္တမေဝ ပေက္ခတိ, တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရော ဝိယ။ သော ကိရ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ပရိဂ္ဂဟေတွာ ယုတ္တပယုတ္တကာရဏမေဝ ကထေတိ။

ဒုတိယော – ပုစ္ဆာနန္တရမေဝ ယေန ဝါ တေန ဝါ ဝစနေန ပဋိဗာဟတိ, ဝီမံသိတွာပိ စ ယုတ္တံ န ပေက္ခတိ စတုနိကာယိကပဏ္ဍိတတိဿတ္ထေရော ဝိယ။ သော ကိရ ပဉှံ ပုဋ္ဌော ပဉှပရိယောသာနမ္ပိ နာဂမေတိ, ယံ ဝါ တံ ဝါ ကထေတိယေဝ။ ဝစနတ္ထံ ပနဿ ဝီမံသိယမာနံ ကတ္ထစိ န လဂ္ဂတိ။

တတိယော – ပုစ္ဆာသမကာလမေဝ ယုတ္တံ ပေက္ခတိ, တင်္ခဏညေဝ ဝစနံ ဗျာကရောတိ တိပိဋကစူဠာဘယတ္ထေရော ဝိယ။ သော ကိရ ပဉှံ ပုဋ္ဌော သီဃမေဝ ကထေတိ, ယုတ္တပယုတ္တကာရဏော စ ဟောတိ။

စတုတ္ထော – ပုဋ္ဌော သမာနော နေဝ ယုတ္တံ ပေက္ခတိ, န ယေန ဝါ တေန ဝါ ပဋိဗာဟိတုံ သက္ကောတိ တိဗ္ဗန္ဓကာရနိမုဂ္ဂေါ ဝိယ ဟောတိ လာဠုဒါယိတ္ထေရော ဝိယ။

֍ ဋီ ၁၅၆။ ဓမ္မကထိကေသု – အပ္ပဉ္စ ဘာသတီတိ သမ္ပတ္တပရိသာယ ထောကမေဝ ကထေတိ။ အသဟိတဉ္စာတိ ကထေန္တော စ ပန န အတ္ထယုတ္တံ ကာရဏယုတ္တံ ကထေတိ။ ပရိသာ စဿ န ကုသလာ ဟောတီတိ သောတုံ နိသိန္နပရိသာ စဿ ယုတ္တာယုတ္တံ ကာရဏာကာရဏံ သိလိဋ္ဌာသိလိဋ္ဌံ န ဇာနာတီတိ အတ္ထော။ ဧဝရူပေါတိ အယံ ဧဝံဇာတိကော ဗာလဓမ္မကထိကော။ ဧဝံဇာတိကာယ ဗာလပရိသာယ ဓမ္မကထိကောတွေဝ နာမံ လဘတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ဒွေယေဝ ဇနာ သဘာဝဓမ္မကထိကာ, ဣတရေ ပန ဓမ္မကထိကာနံ အန္တရေ ပဝိဋ္ဌတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၅။)

֍ ဋီ ၁၅၇။ ဝလာဟကူပမေသု ဝလာဟကာတိ မေဃာ။ ဂဇ္ဇိတာတိ ထနိတာ။ တတ္ထ ဂဇ္ဇိတွာ နော ဝဿနဘာဝေါ နာမ ပါပကော။ မနုဿာ ဟိ ယထာ ဒေဝေါ ဂဇ္ဇတိ ‘သုဝုဋ္ဌိကာ ဘဝိဿတီ’တိ ဗီဇာနိ နီဟရိတွာ ဝပန္တိ။ အထ ဒေဝေ အဝဿန္တေ ခေတ္တေ ဗီဇာနိ ခေတ္တေယေဝ နဿန္တိ, ဂေဟေ ဗီဇာနိ ဂေဟေယေဝ နဿန္တီတိ ဒုဗ္ဘိက္ခံ ဟောတိ။ နော ဂဇ္ဇိတွာ ဝဿနဘာဝေါပိ ပါပကောဝ။ မနုဿာ ဟိ ‘ဣမသ္မိံ ကာလေ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာ ဘဝိဿတီ’တိ နိန္နဋ္ဌာနေသုယေဝ ဝပ္ပံ ကရောန္တိ။ အထ ဒေဝေါ ဝဿိတွာ သဗ္ဗဗီဇာနိ မဟာသမုဒ္ဒံ ပါပေတိ, ဒုဗ္ဘိက္ခမေဝ ဟောတိ။ ဂဇ္ဇိတွာ ဝဿနဘာဝေါ ပန ဘဒ္ဒကော။ တဒါ ဟိ သုဘိက္ခံ ဟောတိ။ နော ဂဇ္ဇိတွာ နော ဝဿနဘာဝေါ ဧကန္တပါပကောဝ။

ဘာသိတာ ဟောတိ နော ကတ္တာတိ ‘ဣဒါနိ ဂန္ထဓုရံ ပူရေဿာမိ, ဝါသဓုရံ ပူရေဿာမီ’တိ ကထေတိယေဝ, န ပန ဥဒ္ဒေသံ ဂဏှာတိ, န ကမ္မဋ္ဌာနံ ဘာဝေတိ။

ကတ္တာ ဟောတိ နော ဘာသိတာတိ ‘ဂန္ထဓုရံ ဝါ ပူရေဿာမိ ဝါသဓုရံ ဝါ’တိ န ဘာသတိ။ သမ္ပတ္တေ ပန ကာလေ တမတ္ထံ သမ္ပာဒေတိ။ ဣမိနာ နယေန ဣတရေပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗံ ပနေတံ ပစ္စယဒါယကေနေဝ ကထိတံ။ ဧကော ဟိ ‘အသုကဒိဝသေ နာမ ဒါနံ ဒဿာမီ’တိ သံဃံ နိမန္တေတိ, သမ္ပတ္တကာလေ နော ကရောတိ။ အယံ ပုဂ္ဂလော ပုညေန ပရိဟာယတိ, ဘိက္ခုသံဃောပိ လာဘေန ပရိဟာယတိ။ အပရော သံဃံ အနိမန္တေတွာဝ သက္ကာရံ ကတွာ ‘ဘိက္ခူ အာနေဿာမီ’တိ န လဘတိ, သဗ္ဗေ အညတ္ထ နိမန္တိတာ ဟောန္တိ။ အယမ္ပိ ပုညေန ပရိဟာယတိ, သံဃောပိ တေန လာဘေန ပရိဟာယတိ။ အပရော ပဌမံ သံဃံ နိမန္တေတွာ, ပစ္ဆာ သက္ကာရံ ကတွာ ဒါနံ ဒေတိ, အယံ ကိစ္စကာရီ ဟောတိ။ အပရော နေဝ သံဃံ နိမန္တေတိ, န ဒါနံ ဒေတိ, အယံ ‘ပါပပုဂ္ဂလော’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၅၈။ မူသိကူပမေသု – ဂါဓံ ကတ္တာ နော ဝသိတာတိ အတ္တနော အာသယံ ဗိလံ ကူပံ ခဏတိ, နော တတ္ထ ဝသတိ, ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ဌာနေ ဝသတိ, ဧဝံ ဗိဠာရာဒိအမိတ္တဝသံ ဂစ္ဆတိ။ ခတ္တာတိပိ ပါဌော။ ဝသိတာ နော ဂါဓံ ကတ္တာတိ သယံ န ခဏတိ, ပရေန ခတေ ဗိလေ ဝသတိ, ဧဝံ ဇီဝိတံ ရက္ခတိ။ တတိယာ ဒွေပိ ကရောန္တီ, ဇီဝိတံ ရက္ခတိ။ စတုတ္ထာ ဒွေပိ အကရောန္တီ အမိတ္တဝသံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမာယ ပန ဥပမာယ ဥပမိတေသု

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၆။)

ပုဂ္ဂလေသု ပဌမော ယထာ သာ မူသိကာ ဂါဓံ ခဏတိ, ဧဝံ နဝင်္ဂံ သတ္ထုသာသနံ ဥဂ္ဂဏှာတိ။ ယထာ ပန သာ တတ္ထ န ဝသတိ, ကိသ္မိဉ္စိဒေဝ ဌာနေ ဝသန္တီ, အမိတ္တဝသံ ဂစ္ဆတိ၊ တထာ အယမ္ပိ ပရိယတ္တိဝသေန ဉာဏံ ပေသေတွာ စတုသစ္စဓမ္မံ န ပဋိဝိဇ္ဈတိ, လောကာမိသဋ္ဌာနေသုယေဝ စရန္တော မစ္စုမာရကိလေသမာရဒေဝပုတ္တမာရသင်္ခါတာနံ အမိတ္တာနံ ဝသံ ဂစ္ဆတိ။ ဒုတိယော ယထာ သာ မူသိကာ ဂါဓံ န ခဏတိ, ဧဝံ နဝင်္ဂံ သတ္ထုသာသနံ န ဥဂ္ဂဏှာတိ။ ယထာ ပန ပရေန ခတဗိလေ ဝသန္တီ ဇီဝိတံ ရက္ခတိ၊ ဧဝံ ပရဿ ကထံ သုတွာ စတုသစ္စဓမ္မံ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ တိဏ္ဏံ မာရာနံ ဝသံ အတိက္ကမတိ။ ဣမိနာ နယေန တတိယစတုတ္ထေသုပိ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၁၅၉။ အမ္ဗူပမေသု – အာမံ ပက္ကဝဏ္ဏီတိ အန္တော အာမံ ဗဟိ ပက္ကသဒိသံ။ ပက္ကံ အာမဝဏ္ဏီတိ အန္တော ပက္ကံ ဗဟိ အာမသဒိသံ။ သေသဒွယေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ယထာ အမ္ဗေ အပက္ကဘာဝေါ အာမတာ ဟောတိ, ဧဝံ ပုဂ္ဂလေပိ ပုထုဇ္ဇနဘာဝေါ အာမတာ, အရိယဘာဝေါ ပက္ကတာ။ ယထာ စ တတ္ထ ပက္ကသဒိသတာ ပက္ကဝဏ္ဏိတာ၊ ဧဝံ ပုဂ္ဂလေပိ အရိယာနံ အဘိက္ကမနာဒိသဒိသတာ ပက္ကဝဏ္ဏိတာတိ – ဣမိနာ နယေန ဥပမိတပုဂ္ဂလေသု ဩပမ္မသံသန္ဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၁၆၀။ ကုမ္ဘူပမေသု – ကုမ္ဘောတိ ဃဋော။ တုစ္ဆောတိ အန္တော ရိတ္တော။ ပိဟိတောတိ ပိဒဟိတွာ ဌပိတော။ ပုရောတိ အန္တော ပုဏ္ဏော။ ဝိဝဋောတိ ဝိဝရိတွာ ဌပိတော။ ဥပမိတပုဂ္ဂလေသု ပနေတ္ထ အန္တော ဂုဏသာရဝိရဟိတော တုစ္ဆော ဗာဟိရသောဘနတာယ ပိဟိတော ပုဂ္ဂလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၁၆၁။ ဥဒကရဟဒူပမေသု – ဥဒကရဟဒေါ တာဝ ဇဏ္ဏုမတ္တေပိ ဥဒကေ သတိ ပဏ္ဏရသသမ္ဘိန္နဝဏ္ဏတ္တာ ဝါ ဗဟလတ္တာ ဝါ ဥဒကဿ အပညာယမာနတလော ဥတ္တာနော ဂမ္ဘီရောဘာသော နာမ ဟောတိ။ တိပေါရိသ စတုပေါရိသေပိ ပန ဥဒကေ သတိ အစ္ဆတ္တာ ဥဒကဿ ပညာယမာနတလော ဂမ္ဘီရော ဥတ္တာနောဘာသော နာမ ဟောတိ။ ဥဘယကာရဏသမ္ဘာဝတော ပန ဣတရေ ဒွေ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပုဂ္ဂလောပိ ကိလေသုဿဒဘာဝတော ဂုဏဂမ္ဘီရတာယ စ အဘာဝတော ဂုဏဂမ္ဘီရာနံ သဒိသေဟိ အဘိက္ကမာဒီဟိ ယုတ္တော ဥတ္တာနော ဂမ္ဘီရောဘာသော နာမ။ ဣမိနာ နယေန သေသာပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၇။)

֍ ဋီ ၁၆၂။ ဗလီဗဒ္ဒူပမေသု – ဗလီဗဒ္ဒေါ တာဝ ယော အတ္တနော ဂေါဂဏံ ဃဋ္ဋေတိ ဥဗ္ဗေဇေတိ, ပရဂေါဂဏေ ပန သောရတော သုခသီလော ဟောတိ – အယံ သကဂဝစဏ္ဍော နော ပရဂဝစဏ္ဍော နာမ။ ပုဂ္ဂလောပိ အတ္တနော ပရိသံ ဃဋ္ဋေန္တော ဝိဇ္ဈန္တော ဖရုသေန သမုဒါစရန္တော, ပရပရိသာယ ပန သောရစ္စံ နိဝါတဝုတ္တိတံ အာပဇ္ဇန္တော သကဂဝစဏ္ဍော ဟောတိ နော ပရဂဝစဏ္ဍော နာမာတိ။ ဣမိနာ နယေန သေသာပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နိဒ္ဒေသဝါရေ ပနေတ္ထ ဥဗ္ဗေဇိတာ ဟောတီတိ ဃဋ္ဋေတွာ ဝိဇ္ဈိတွာ ဥဗ္ဗေဂပ္ပတ္တံ ကရောတိစ္စေဝ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၆၃။ အာသီဝိသူပမေသု – အာသီဝိသော တာဝ ယဿ ဝိသံ အာသုံ အာဂစ္ဆတိ သီဃံ ဖရတိ၊ ဃောရံ ပန န ဟောတိ, စိရကာလံ န ပီဠေတိ – အယံ အာဂတဝိသော နော ဃောရဝိသော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပုဂ္ဂလဝိဘာဇနံ ပန ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၁၆၄။ အနနုဝိစ္စ အပရိယောဂါဟေတွာ အဝဏ္ဏာရဟဿ ဝဏ္ဏံ ဘာသိတာ ဟောတီတိအာဒီသု အနနုဝိစ္စာတိ အတုလယိတွာ, အပရိဂ္ဂဏှိတွာ။ အပရိယောဂါဟေတွာတိ ပညာယ ဂုဏေ အနောဂါဟေတွာ။

֍ ဋီ ၁၆၆။ ဘူတံ တစ္ဆန္တိ ဝိဇ္ဇမာနတော ဘူတံ, အဝိပရီတတော တစ္ဆံ။ ကာလေနာတိ ယုတ္တပယုတ္တကာလေန။ တတြ ကာလညူ ဟောတီတိ ယမိဒံ ကာလေနာတိ ဝုတ္တံ။ တတြ ယော ပုဂ္ဂလော ကာလညူ ဟောတိ, ကာလံ ဇာနာတိ, တဿ ပဉှဿ ဝေယျာကရဏတ္ထာယ ‘‘ဣမသ္မိံ ကာလေ ပုစ္ဆိတေနာပိ မယာ န ကထေတဗ္ဗာ, ဣမသ္မိံ ကာလေ ကထေတဗ္ဗာ’’တိ – အယံ ကာလေန ဘဏတိ နာမ။ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတီတိ မဇ္ဈတ္တဘူတာယ ဥပေက္ခာယ ဌိတော ဟုတွာ ဝိဟရတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၁၆၇။ ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝီတိအာဒီသု – ယော ဥဋ္ဌာနဝီရိယေနေဝ ဒိဝသံ ဝီတိနာမေတွာ တဿ နိဿန္ဒဖလမတ္တံ ကိဉ္စိဒေဝ လဘိတွာ ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ, တံ ပန ဥဋ္ဌာနံ အာဂမ္မ ကိဉ္စိ ပုညဖလံ န ပဋိလဘတိ, တံ သန္ဓာယ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ ဥဋ္ဌဟတောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတူပရိ ဒေဝါတိ တတော ဥပရိ ဗြဟ္မကာယိကာဒယော ဒေဝါ။ တေသဉှိ ဥဋ္ဌာနဝီရိယေန ကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ ပုညဖလမေဝ ဥပဇီဝန္တိ။ ပုညဝတော စာတိ ဣဒံ ပုညဝန္တေ ခတ္တိယဗြာဟ္မဏာဒယော စေဝ ဘုမ္မဒေဝေ အာဒိံ ကတွာ နိမ္မာနရတိပရိယောသာနေ ဒေဝေ စ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၈။)

သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေပိ ဟေတေ ဝါယာမဖလဉ္စေဝ ပုညဖလဉ္စ အနုဘဝန္တိ။ နေရယိကာ ပန နေဝ ဥဋ္ဌာနေန အာဇီဝံ ဥပ္ပါဒေတုံ သက္ကောန္တိ, နာပိ နေသံ ပုညဖလေန ကောစိ အာဇီဝေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

֍ ဋီ ၁၆၈။ တမာဒီသု – ‘‘နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော’’တိအာဒိကေန တမေန ယုတ္တောတိ တမော။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ပုန နိရယတမူပဂမနတော တမပရာယဏော။ နေသာဒကုလေတိ မိဂလုဒ္ဒကာဒီနံ ကုလေ။ ဝေနကုလေတိ ဝိလီဝကာရကုလေ။ ရထကာရကုလေတိ စမ္မကာရကုလေ။ ပုက္ကုသကုလေတိ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကကုလေ။ ကသိရဝုတ္တိကေတိ ဒုက္ခဝုတ္တိကေ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောတိ ပံသုပိသာစကော ဝိယ ဈာမခါဏုဝဏ္ဏော။ ဒုဒ္ဒသိကောတိ ဝိဇာတမာတုယာပိ အမနာပဒဿနော။ ဩကောဋိမကောတိ လကုဏ္ဍကော။ ကာဏောတိ ဧကက္ခိကာဏော ဝါ ဥဘယက္ခိကာဏော ဝါ။ ကုဏီတိ ဧကဟတ္ထကုဏီ ဝါ ဥဘယဟတ္ထကုဏီ ဝါ။ ခဉ္ဇောတိ ဧကပါဒခဉ္ဇော ဝါ ဥဘယပါဒခဉ္ဇော ဝါ။ ပက္ခဟတောတိ ဟတပက္ခော ပီဌသပ္ပီ။ ပဒီပေယျဿာတိ တေလကပလ္လကာဒိနော ပဒီပူပကရဏဿ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော တမော ဟောတိ တမပရာယဏောတိ ဧတ္ထ ဧကော ပုဂ္ဂလော ဗဟိဒ္ဓါ အာလောကံ အဒိသွာ မာတုကုစ္ဆိသ္မိညေဝ ကာလံ ကတွာ အပါယေသု နိဗ္ဗတ္တန္တော သကလေပိ ကပ္ပေ သံသရတိ။ သောပိ တမော တမပရာယဏောဝ။ သော ပန ကုဟကပုဂ္ဂလော ဘဝေယျ။ ကုဟကဿ ဟိ ဧဝရူပါ နိဗ္ဗတ္တိ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။

ဧတ္ထ စ နီစေ ကုလေ ပစ္စာဇာတော ဟောတိ စဏ္ဍာလကုလေ ဝါတိအာဒီဟိ အာဂမနဝိပတ္တိ စေဝ ပုဗ္ဗုပ္ပန္နပစ္စယဝိပတ္တိ စ ဒဿိတာ။ ဒလိဒ္ဒေတိအာဒီဟိ ပဝတ္တိပစ္စယဝိပတ္တိ။ ကသိရဝုတ္တိကေတိအာဒီဟိ အာဇီဝုပါယဝိပတ္တိ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောတိအာဒီဟိ ရူပဝိပတ္တိ။ ဗဟွာဗာဓောတိအာဒီဟိ ဒုက္ခကာရဏသမာယောဂေါ။ န လာဘီတိအာဒီဟိ သုခကာရဏဝိပတ္တိ စေဝ ဥပဘောဂဝိပတ္တိ စ။ ကာယေန ဒုစ္စရိတန္တိအာဒီဟိ တမပရာယဏဘာဝဿ ကာရဏသမာယောဂေါ။ ကာယဿ ဘေဒါတိအာဒီဟိ သမ္ပရာယိကတမူပဂမော။ သုက္ကပက္ခော ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

အပိစေတ္ထ တိဝိဓာယ ကုလသမ္ပတ္တိယာ ပစ္စာဇာတိအာဒိကေန ဇောတိနာ ယုတ္တတော ဇောတိ, အာလောကဘူတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကာယသုစရိတာဒီဟိ ပန သဂ္ဂူပပတ္တိဇောတိဘာဝူပဂမနတော ဇောတိပရာယဏော။ ခတ္တိယမဟာသာလကုလေ ဝါတိအာဒီသု ခတ္တိယမဟာသာလာတိ ခတ္တိယာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၇၉။)

မဟာသာရာ မဟာသာရပ္ပတ္တာ ခတ္တိယာ။ ယေသဉှိ ခတ္တိယာနံ ဟေဋ္ဌိမန္တေန ကောဋိသတံ နိဓာနဂတံ ဟောတိ, တယော ကဟာပဏကုမ္ဘာ ဝဠဉ္ဇနတ္ထာယ ဂေဟမဇ္ဈေ ရာသိံ ကတွာ ဌပိတာ ဟောန္တိ, တေ ခတ္တိယမဟာသာလာ နာမ။ ယေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ အသီတိကောဋိဓနံ နိဟိတံ ဟောတိ, ဒိယဍ္ဎော ကဟာပဏကုမ္ဘော ဝဠဉ္ဇနတ္ထာယ ဂေဟမဇ္ဈေ ရာသိံ ကတွာ ဌပိတော ဟောတိ, တေ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ နာမ။ ယေသံ ဂဟပတီနံ စတ္တာလီသကောဋိဓနံ နိဟိတံ ဟောတိ, ကဟာပဏကုမ္ဘော ဝဠဉ္ဇတ္ထာယ ဂေဟမဇ္ဈေ ရာသိံ ကတွာ ဌပိတော ဟောတိ, တေ ဂဟပတိမဟာသာလာ နာမ။ တေသံ ကုလေတိ အတ္ထော။ အဍ္ဎေတိ ဣဿရေ။ နိဓာနဂတဓနဿ မဟန္တတာယ မဟဒ္ဓနေ။ သုဝဏ္ဏရဇတဘာဇနာဒီနံ ဥပဘောဂဘဏ္ဍာနံ မဟန္တတာယ မဟာဘောဂေ။ နိဓာနဂတဿ ဇာတရူပရဇတဿ ပဟူတတာယ ပဟူတဇာတရူပရဇတေ။ ဝိတ္တူပကရဏဿ တုဋ္ဌိကရဏဿ ပဟူတတာယ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏေ။ ဂေါဓနာဒီနဉ္စ သတ္တဝိဓဓညာနဉ္စ ပဟူတတာယ ပဟူတဓနဓညေ။ အဘိရူပေါတိ သုန္ဒရရူပေါ။ ဒဿနီယောတိ အညံ ကမ္မံ ပဟာယ ဒိဝသမ္ပိ ပဿိတဗ္ဗယုတ္တော။ ပါသာဒိကောတိ ဒဿနေနေဝ စိတ္တပသာဒါဝဟော။ ပရမာယာတိ ဥတ္တမာယ။ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယာတိ ပေါက္ခရဝဏ္ဏတာယ။ ပေါက္ခရံ ဝုစ္စတိ သရီရံ။ တဿ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိယာတိ အတ္ထော။ သမန္နာဂတောတိ ဥပေတော။

֍ ဋီ ၁၆၉။ ဩဏတောဏတာဒီသု – ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာယ ဝါ သမ္ပရာယိကာယ ဝါ သမ္ပတ္တိယာ ဝိရဟိတော ဩဏတော။ နီစော, လာမကောတိ အတ္ထော။ တဗ္ဗိပက္ခတော ဥဏ္ဏတော။ ဥစ္စော, ဥဂ္ဂတောတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ တမာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပိစ – ဩဏတောဏတောတိ ဣဒါနိ နီစော, အာယတိမ္ပိ နီစောဝ ဘဝိဿတိ။ ဩဏတုဏ္ဏတောတိ ဣဒါနိ နီစော, အာယတိံ ဥစ္စော ဘဝိဿတိ။ ဥဏ္ဏတောဏတောတိ ဣဒါနိ ဥစ္စော, အာယတိံ နီစော ဘဝိဿတိ။ ဥဏ္ဏတုဏ္ဏတောတိ ဣဒါနိ ဥစ္စော, အာယတိမ္ပိ ဥစ္စောဝ ဘဝိဿတီတိ။

֍ ဋီ ၁၇၀။ ရုက္ခူပမေသု – ရုက္ခော တာဝ ဖေဂ္ဂုသာရပရိဝါရောတိ ဝနဇေဋ္ဌကရုက္ခော သယံ ဖေဂ္ဂု ဟောတိ, ပရိဝါရရုက္ခာ ပနဿ သာရာ ဟောန္တိ။ ဣမိနာ နယေန သေသာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပုဂ္ဂလေသု ပန သီလသာရဝိရဟတော ဖေဂ္ဂုတာ, သီလာစာရသမန္နာဂမေန စ သာရတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၀။)

֍ ဋီ ၁၇၁။ ရူပပ္ပမာဏာဒီသု – သမ္ပတ္တိယုတ္တံ ရူပံ ပမာဏံ ကရောတီတိ ရူပပ္ပမာဏော။ တတ္ထ ပသာဒံ ဇနေတီတိ ရူပပ္ပသန္နော။ ကိတ္တိသဒ္ဒဘူတံ ဃောသံ ပမာဏံ ကရောတီတိ ဃောသပ္ပမာဏော။ အာရောဟံ ဝါတိအာဒီသု ပန – အာရောဟန္တိ ဥစ္စတ္တနံ။ ပရိဏာဟန္တိ ကိသထူလဘာဝါပဂတံ ပရိက္ခေပသမ္ပတ္တိံ။ သဏ္ဌာနန္တိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ ဒီဃရဿဝဋ္ဋတာဒိယုတ္တဋ္ဌာနေသု တထာဘာဝံ။ ပါရိပူရိန္တိ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရာနံ အနူနတံ, လက္ခဏပရိပုဏ္ဏဘာဝံ ဝါ။ ပရဝဏ္ဏနာယာတိ ပရေဟိ ပရမ္မုခါ နိစ္ဆာရိတာယ ဂုဏဝဏ္ဏနာယ။ ပရထောမနာယာတိ ပရေဟိ ထုတိဝသေန ဂါထာဒိဥပနိဗန္ဓနေန ဝုတ္တာယ ထောမနာယ။ ပရပသံသနာယာတိ ပရေဟိ သမ္မုခါ ဝုတ္တာယ ပသံသာယ။ ပရဝဏ္ဏဟာရိကာယာတိ ပရမ္ပရထုတိဝသေန ပရေဟိ ပဝတ္တိတာယ ဝဏ္ဏဟရဏာယ။

֍ ဋီ ၁၇၂။ စီဝရလူခန္တိ စီဝရဿ ဒုဗ္ဗဏ္ဏာဒိဘာဝေန လူခတံ။ ပတ္တလူခန္တိ ဘာဇနဿ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဝတ္ထူဟိ လူခတံ။ သေနာသနလူခန္တိ နာဋကာဒိသမ္ပတ္တိဝိရဟေန သေနာသနဿ လူခတံ။ ဝိဝိဓန္တိ အစေလကာဒိဘာဝေန အနေကပ္ပကာရံ။ ဒုက္ကရကာရိကန္တိ သရီရတာပနံ။

အပရော နယော – ဣမေသု ဟိ စတူသု ပုဂ္ဂလေသု ရူပေ ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသန္နော ရူပပ္ပမာဏော နာမ။ ရူပပ္ပသန္နောတိ တဿေဝ အတ္ထဝစနံ။ ဃောသေ ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသန္နော ဃောသပ္ပမာဏော နာမ။ စီဝရလူခပတ္တလူခေသု ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသန္နော လူခပ္ပမာဏော နာမ။ ဓမ္မေ ပမာဏံ ဂဟေတွာ ပသန္နော ဓမ္မပ္ပမာဏော နာမ။ ဣတရာနိ တေသံယေဝ အတ္ထဝစနာနိ။ သဗ္ဗသတ္တေ စ တယော ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ ရူပပ္ပမာဏာ, ဧကော န ရူပပ္ပမာဏော။ ပဉ္စ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသာ ဃောသပ္ပမာဏာ, ဧကော န ဃောသပ္ပမာဏော။ ဒသ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ နဝ ကောဋ္ဌာသာ လူခပ္ပမာဏာ, ဧကော န လူခပ္ပမာဏော။ သတသဟဿံ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ပန ဧကော ကောဋ္ဌာသောဝ ဓမ္မပ္ပမာဏော, သေသာ န ဓမ္မပ္ပမာဏာ။ ဧဝမယံ စတုပ္ပမာဏော လောကသန္နိဝါသော။

ဧတသ္မိံ စတုပ္ပမာဏေ လောကသန္နိဝါသေ ဗုဒ္ဓေသု အပ္ပသန္နာ မန္ဒာ, ပသန္နာဝ ဗဟုကာ။ ရူပပ္ပမာဏဿ ဟိ ဗုဒ္ဓရူပတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟံ ရူပံ နာမ နတ္ထိ။ ဃောသပ္ပမာဏဿ ဗုဒ္ဓါနံ ကိတ္တိဃောသတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟော ဃောသော နာမ နတ္ထိ။ လူခပ္ပမာဏဿ ကာသိကာနိ ဝတ္ထာနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၁။)

မဟာရဟာနိ ကဉ္စနဘာဇနာနိ တိဏ္ဏံ ဥတူနံ အနုစ္ဆဝိကေ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိယုတ္တေ ပါသာဒဝရေ ပဟာယ ပံသုကူလစီဝရသေလမယပတ္တရုက္ခမူလာဒိသေနာသနသေဝိနော ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော လူခတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟံ အညံ လူခံ နာမ နတ္ထိ။ ဓမ္မပ္ပမာဏဿ သဒေဝကေ လောကေ အသာဓာရဏသီလာဒိဂုဏဿ တထာဂတဿ သီလာဒိဂုဏတော ဥတ္တရိ ပသာဒါဝဟော အညော သီလာဒိဂုဏော နာမ နတ္ထိ။ ဣတိ ဘဂဝါ ဣမံ စတုပ္ပမာဏိကံ လောကသန္နိဝါသံ မုဋ္ဌိနာ ဂဟေတွာ ဝိယ ဌိတောတိ။

֍ ဋီ ၁၇၃။ အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နာဒီသု – သီလသမ္ပန္နောတိ သီလေန သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ သမာဓိသမ္ပန္နောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ စ သီလံ လောကိယလောကုတ္တရံ ကထိတံ။ တထာ သမာဓိပညာ စ။ ဝိမုတ္တိ အရဟတ္တဖလဝိမုတ္တိယေဝ။ ဉာဏဒဿနံ ဧကူနဝီသတိဝိဓံ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ။ နော ပရန္တိအာဒီသု – ပရပုဂ္ဂလံ ‘‘တယာပိ သီလသမ္ပန္နေန ဘဝိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတွာ ယထာ သီလံ သမာဒိယတိ, ဧဝံ န သမာဒပေတိ, န ဂဏှာပေတိ။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ ဧတေသု ပန စတူသု ပဌမော ဝက္ကလိတ္ထေရသဒိသော ဟောတိ။ ဒုတိယော ဥပနန္ဒသကျပုတ္တသဒိသော။ တတိယော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရသဒိသော။ စတုတ္ထော ဒေဝဒတ္တသဒိသောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၇၄။ အတ္တန္တပါဒီသု – အတ္တာနံ တပတိ ဒုက္ခာပေတီတိ အတ္တန္တပေါ။ အတ္တနော ပရိတာပနာနုယောဂံ အတ္တပရိတာပနာနုယောဂံ။ အစေလကောတိ နိစ္စေလော, နဂ္ဂေါ။ မုတ္တာစာရောတိ ဝိသဋ္ဌာစာရော။ ဥစ္စာရကမ္မာဒီသု လောကိယကုလပုတ္တာစာရေန ဝိရဟိတော ဌိတကောဝ ဥစ္စာရံ ကရောတိ, ပဿာဝံ ကရောတိ, ခါဒတိ, ဘုဉ္ဇတိ စ။ ဟတ္ထာပလေခနောတိ ဟတ္ထေ ပိဏ္ဍမှိ နိဋ္ဌိတေ ဇိဝှါယ ဟတ္ထံ အပလေခတိ။ ဥစ္စာရံ ဝါ ကတွာ ဟတ္ထသ္မိညေဝ ဒဏ္ဍကသညီ ဟုတွာ ဟတ္ထေန အပလေခတီတိ ဒဿေတိ။ တေ ကိရ ဒဏ္ဍကံ သတ္တောတိ ပညပေန္တိ။ တသ္မာ တေသံ ပဋိပဒံ ပူရေန္တော ဧဝံ ကရောတိ။ ဘိက္ခာဂဟဏတ္ထံ ‘ဧဟိ ဘဒ္ဒန္တေ’တိ ဝုတ္တော, န ဧတီတိ နဧဟိဘဒ္ဒန္တိကော။ တေန ဟိ ‘တိဋ္ဌ ဘဒ္ဒန္တေ’တိ ဝုတ္တောပိ န တိဋ္ဌတီတိ နတိဋ္ဌဘဒ္ဒန္တိကော။ တဒုဘယမ္ပိ ဟေတံ တိတ္ထိယာ ‘‘ဧတဿ ဝစနံ ကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ န ကရောန္တိ။ အဘိဟဋန္တိ ပုရေတရံ ဂဟေတွာ အာဟဋံ ဘိက္ခံ။ ဥဒ္ဒိဿကတန္တိ ‘‘ဣမံ တုမှေ ဥဒ္ဒိဿ ကတ’’န္တိ ဧဝံ အာရောစိတဘိက္ခံ။ န နိမန္တနန္တိ ‘‘အသုကံ နာမ ကုလံ ဝါ ဝီထိံ ဝါ ဂါမံ ဝါ ပဝိသေယျာထာ’’တိ ဧဝံ နိမန္တိတဘိက္ခမ္ပိ န သာဒိယတိ, န ဂဏှာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၂။)

န ကုမ္ဘိမုခါတိ ကုမ္ဘိတော ဥဒ္ဓရိတွာ ဒိယျမာနံ ဘိက္ခံ န ဂဏှာတိ။ န ကဠောပိမုခါတိ ကဠောပီတိ ဥက္ခလိ, ပစ္ဆိ ဝါ။ တတောပိ န ဂဏှာတိ။ ကသ္မာ? ကုမ္ဘီ ကဠောပိယော ကဋစ္ဆုနာ ပဟာရံ လဘန္တီတိ။ န ဧဠကမန္တရန္တိ ဥမ္မာရံ အန္တရံ ကတွာ ဒိယျမာနံ န ဂဏှာတိ။ ကသ္မာ? အယံ မံ နိဿာယ အန္တရကရဏံ လဘတီတိ။ ဒဏ္ဍမုသလေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒွိန္နန္တိ ဒွီသု ဘုဉ္ဇမာနေသု ဧကသ္မိံ ဥဋ္ဌာယ ဒေန္တေ န ဂဏှတိ။ ကသ္မာ? ကဗဠန္တရာယော ဟောတီတိ။ န ဂဗ္ဘိနိယာတိအာဒီသု ပန ဂဗ္ဘိနိယာ ကုစ္ဆိယံ ဒါရကော ကိလမတိ။ ပါယန္တိယာ ဒါရကဿ ခီရန္တရာယော ဟောတိ။ ပုရိသန္တရဂတာယ ရတိအန္တရာယော ဟောတီတိ န ဂဏှာတိ န သင်္ကိတ္တီသူတိ သင်္ကိတ္တေတွာ ကတဘတ္တေသု။ ဒုဗ္ဘိက္ခသမယေ ကိရ အစေလကသာဝကာ အစေလကာနံ အတ္ထာယ တတော တတော တဏ္ဍုလာဒီနိ သမာဒပေတွာ ဘတ္တံ ပစန္တိ, ဥက္ကဋ္ဌာစေလကော တတော န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ န ယတ္ထ သာတိ ယတ္ထ သုနခေါ ‘ပိဏ္ဍံ လဘိဿာမီ’တိ ဥပဋ္ဌိတော ဟောတိ, တတ္ထ တဿ အဒတွာ အာဟဋံ န ဂဏှာတိ။ ကသ္မာ? ဧတဿ ပိဏ္ဍန္တရာယော ဟောတီတိ။

သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနီတိ သမူဟသမူဟစာရိနီ။ သစေ ဟိ အစေလကံ ဒိသွာ ‘ဣမဿ ဘိက္ခံ ဒဿာမာ’တိ မာနုဿကာ ဘတ္တဂေဟံ ပဝိသန္တိ, တေသု စ ပဝိသန္တေသု ကဠောပိမုခါဒီသု နိလီနာ မက္ခိကာ ဥပ္ပတိတွာ သဏ္ဍသဏ္ဍာ စရန္တိ, တတော အာဟဋံ ဘိက္ခံ န ဂဏှာတိ။ ကသ္မာ? မံ နိဿာယ မက္ခိကာနံ ဂေါစရန္တရာယော ဇာတောတိ။ ထုသောဒကန္တိ သဗ္ဗသဿသမ္ဘာရေဟိ ကတံ သောဝီရကံ။ ဧတ္ထ စ သုရာပါနမေဝ သာဝဇ္ဇံ။ အယံ ပန ဧတသ္မိမ္ပိ သာဝဇ္ဇသညီ။ ဧကာဂါရိကောတိ ယော ဧကသ္မိံယေဝ ဂေဟေ ဘိက္ခံ လဘိတွာ နိဝတ္တတိ။ ဧကာလောပိကောတိ ယော ဧကေနေဝ အာလောပေန ယာပေတိ။ ဒွါဂါရိကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧကိဿာပိ ဒတ္တိယာတိ ဧကာယ ဒတ္တိယာ။ ဒတ္တိ နာမ ဧကာ ခုဒ္ဒကပါတိ ဟောတိ, ယတ္ထ အဂ္ဂဘိက္ခံ ပက္ခိပိတွာ ဌပေန္တိ။

ဧကာဟိကန္တိ ဧကဒိဝသန္တရိကံ။ အဍ္ဎမာသိကန္တိ အဍ္ဎမာသန္တရိကံ။ ပရိယာယဘတ္တဘောဇနန္တိ ဝါရဘတ္တဘောဇနံ။ ဧကာဟဝါရေန ဒွီဟဝါရေန သတ္တာဟဝါရေန အဍ္ဎမာသဝါရေနာတိ – ဧဝံ ဒိဝသဝါရေန အာဘတဘတ္တဘောဇနံ။ သာကဘက္ခောတိ အလ္လသာကဘက္ခော။ သာမာကဘက္ခောတိ သာမာကတဏ္ဍုလဘက္ခော။ နီဝါရာဒီသု – နီဝါရာ နာမ တာဝ အရညေ သယံ ဇာတာ ဝီဟိဇာတိ။ ဒဒ္ဒုလန္တိ စမ္မကာရေဟိ စမ္မံ ဝိလိခိတွာ ဆဍ္ဍိတကသဋံ။ ဟဋံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၃။)

ဝုစ္စတိ သိလေသောပိ, သေဝါလောပိ ကဏိကာရာဒိရုက္ခနိယျာသောပိ။ ကဏန္တိ ကုဏ္ဍကံ။ အာစာမောတိ ဘတ္တဥက္ခလိကာယ လဂ္ဂေါ ဈာမောဒနော။ တံ ဆဍ္ဍိတဋ္ဌာနေ ဂဟေတွာ ခါဒတိ။ ‘‘ဩဒနကဉ္ဇိယ’’န္တိပိ ဝဒန္တိ။ ပိညာကာဒယော ပါကဋာ ဧဝ။ ပဝတ္တဖလဘောဇီတိ ပတိတဖလဘောဇီ။

သာဏာနီတိ သာဏဝါကစေလာနိ။ မသာဏာနီတိ မိဿကစေလာနိ။ ဆဝဒုဿာနီတိ မတသရီရတော ဆဍ္ဍိတဝတ္ထာနိ။ ဧရကတိဏာဒီနိ ဝါ ဂန္ထေတွာ ကတနိဝါသနာနိ။ ပံသုကူလာနီတိ ပထဝိယံ ဆဍ္ဍိတနန္တကာနိ။ တိရီဋာနီတိ ရုက္ခတ္တစဝတ္ထာနိ။ အဇိနန္တိ အဇိနမိဂစမ္မံ။ အဇိနက္ခိပန္တိ တဒေဝ မဇ္ဈေ ဖာလိတံ။ သခုရကန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ကုသစီရန္တိ ကုသတိဏာနိ ဂန္ထေတွာ ကတစီရကံ။ ဝါကစီရဖလကစီရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကေသကမ္ဗလန္တိ မနုဿကေသေဟိ ကတကမ္ဗလံ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ယာနိ ကာနိစိ တန္တာဝုတာနံ ဝတ္ထာနံ ကေသကမ္ဗလော တေသံ ပတိကုဋ္ဌော အက္ခာယတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၁၃၈)။ ဝါဠကမ္ဗလန္တိ အဿဝါဠာဒီဟိ ကတကမ္ဗလံ။ ဥလူကပက္ခန္တိ ဥလူကပတ္တာနိ ဂန္ထေတွာ ကတနိဝါသနံ။ ဥဗ္ဘဋ္ဌကောတိ ဥဒ္ဓံ ဌိတကော။

ဥက္ကုဋိကပ္ပဓာနမနုယုတ္တောတိ ဥက္ကုဋိကဝီရိယံ အနုယုတ္တော။ ဂစ္ဆန္တောပိ ဥက္ကုဋိကောဝ ဟုတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဥပ္ပတိတွာ ဂစ္ဆတိ။ ကဏ္ဋကာပဿယိကောတိ အယကဏ္ဋကေ ဝါ ပကတိကဏ္ဋကေ ဝါ ဘူမိယံ ကောဋ္ဋေတွာ တတ္ထ စမ္မံ အတ္ထရိတွာ ဌာနစင်္ကမာဒီနိ ကရောတိ။ သေယျန္တိ သယန္တောပိ တတ္ထေဝ သေယျံ ကပ္ပေတိ။ သာယံ တတိယမဿာတိ သာယတတိယကံ။ ‘‘ပါတော, မဇ္ဈနှိကေ, သာယန္တိ ဒိဝသဿ တိက္ခတ္တုံ ပါပံ ပဝါဟေဿာမီ’’တိ ဥဒကောရောဟနာနုယောဂံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ။

֍ ဋီ ၁၇၅။ ပရံ တပတီတိ ပရန္တပေါ။ ပရေသံ ပရိတာပနာနုယောဂံ ပရပရိတာပနာနုယောဂံ။ ဩရဗ္ဘိကာဒီသု – ဥရဗ္ဘာ ဝုစ္စန္တိ ဧဠကာ။ ဥရဗ္ဘေ ဟနတီတိ ဩရဗ္ဘိကော။ သူကရိကာဒီသုပိ – ဧသေဝ နယော။ လုဒ္ဒေါတိ ဒါရုဏော ကက္ခဠော။ မစ္ဆဃာတကောတိ မစ္ဆဗန္ဓော ကေဝဋ္ဋော။ ဗန္ဓနာဂါရိကောတိ ဗန္ဓနာဂါရဂေါပကော။ ကုရူရကမ္မန္တာတိ ဒါရုဏကမ္မန္တာ။

֍ ဋီ ၁၇၆။ မုဒ္ဓါဝသိတ္တောတိ ခတ္တိယာဘိသေကေန မုဒ္ဓနိ အဘိသိတ္တော။ ပုရတ္ထိမေန နဂရဿာတိ နဂရတော ပုရတ္ထိမဒိသာယ။ သန္ဓာဂါရန္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၄။)

ယညသာလံ။ ခရာဇိနံ နိဝါသေတွာတိ သခုရံ အဇိနစမ္မံ နိဝါသေတွာ။ သပ္ပိတေလေနာတိ သပ္ပိနာ စ တေလေန စ။ ဌပေတွာ ဟိ သပ္ပိံ အဝသေသော ယော ကောစိ သ္နေဟော တေလန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကဏ္ဍုဝမာနောတိ နခါနံ ဆိန္နတ္တာ ကဏ္ဍုဝိတဗ္ဗကာလေ တေန ကဏ္ဍုဝမာနော။ အနန္တရဟိတာယာတိ အသန္ထတာယ။ သရူပဝစ္ဆာယာတိ သဒိသဝစ္ဆာယ။ သစေ ဂါဝီ သေတာ ဟောတိ, ဝစ္ဆောပိ သေတကောဝ သစေ ကဗရာ ဝါ, ရတ္တာ ဝါ, ဝစ္ဆောပိ တာဒိသောဝါတိ – ဧဝံ သရူပဝစ္ဆာယ။ သော ဧဝမာဟာတိ သော ရာဇာ ဧဝံ ဝဒေတိ။ ဝစ္ဆတရာတိ တရုဏဝစ္ဆကဘာဝံ အတိက္ကန္တာ ဗလဝဝစ္ဆာ။ ဝစ္ဆတရီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဗရိဟိသတ္ထာယာတိ ပရိက္ခေပကရဏတ္ထာယ စေဝ ယညဘူမိယံ အတ္ထရဏတ္ထာယ စ။

֍ ဋီ ၁၇၇။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ ဣမသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ။ နိစ္ဆာတောတိ ဆာတံ ဝုစ္စတိ တဏှာ, သာ အဿ နတ္ထီတိ နိစ္ဆာတော။ သဗ္ဗကိလေသာနံ နိဗ္ဗုတတ္တာ နိဗ္ဗုတော။ အန္တော တာပနကိလေသာနံ အဘာဝါ သီတလော ဇာတောတိ သီတီဘူတော။ ဈာနမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနသုခါနိ ပဋိသံဝေဒေတီတိ သုခပ္ပဋိသံဝေဒီ။ ဗြဟ္မဘူတေန အတ္တနာတိ သေဋ္ဌဘူတေန အတ္တနာ။

ဣမံ ပန ပုဂ္ဂလံ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒတော ပဋ္ဌာယ ဒဿေတုံ – ဣဓ တထာဂတောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တထာဂတောတိ အဋ္ဌဟိ ကာရဏေဟိ ဘဂဝါ တထာဂတော – တထာ အာဂတောတိ တထာဂတော, တထာ ဂတောတိ တထာဂတော, တထလက္ခဏံ အာဂတောတိ တထာဂတော, တထဓမ္မေ ယာထာဝတော အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ တထာဂတော, တထဒဿိတာယ တထာဂတော, တထာဝါဒိတာယ တထာဂတော, တထာကာရိတာယ တထာဂတော, အဘိဘဝနဋ္ဌေန တထာဂတောတိ။ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိအာဒီနိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝိတ္ထာရိတာနေဝ။ တံ ဓမ္မန္တိ တံ ဝုတ္တပ္ပကာရသမ္ပဒံ ဓမ္မံ။ သုဏာတိ ဂဟပတိ ဝါတိ ကသ္မာ ပဌမံ ဂဟပတိံ နိဒ္ဒိသတိ? နိဟတမာနတ္တာ ဥဿန္နတ္တာ စ။ ယေဘုယျေန ဟိ ခတ္တိယကုလတော ပဗ္ဗဇိတာ ဇာတိံ နိဿာယ မာနံ ကရောန္တိ။ ဗြာဟ္မဏကုလာ ပဗ္ဗဇိတာ မန္တေ နိဿာယ မာနံ ကရောန္တိ။ ဟီနဇစ္စကုလာ ပဗ္ဗဇိတာ အတ္တနော ဝိဇာတိတာယ ပတိဋ္ဌာတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဂဟပတိဒါရကာ ပန ကစ္ဆေဟိ သေဒံ မုဉ္စန္တေဟိ ပိဋ္ဌိယာ လောဏံ ပုပ္ဖမာနာယ ဘူမိံ ကသိတွာ တာဒိသဿ မာနဿ အဘာဝတော နိဟတမာနဒပ္ပါ ဟောန္တိ။ တေ ပဗ္ဗဇိတွာ မာနံ ဝါ ဒပ္ပံ ဝါ အကတွာ ယထာဗလံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၅။)

ဗုဒ္ဓဝစနံ ဥဂ္ဂဟေတွာ ဝိပဿနာယ ကမ္မံ ကရောန္တာ သက္ကောန္တိ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာတုံ။ ဣတရေဟိ စ ကုလေဟိ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိတာ နာမ န ဗဟုကာ, ဂဟပတိကာဝ ဗဟုကာ။ ဣတိ နိဟတမာနတ္တာ ဥဿန္နတ္တာ စ ပဌမံ ဂဟပတိံ နိဒ္ဒိသတီတိ။

အညတရသ္မိံ ဝါတိ ဣတရေသံ ဝါ ကုလာနံ အညတရသ္မိံ။ ပစ္စာဇာတောတိ ပတိဇာတော။ တထာဂတေ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတီတိ ပရိသုဒ္ဓံ ဓမ္မံ သုတွာ ဓမ္မဿာမိမှိ တထာဂတေ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ သော ဘဂဝါ’’တိ သဒ္ဓံ ပဋိလဘတိ။ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတီတိ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ သမ္ဗာဓော ဃရာဝါသောတိ သစေပိ သဋ္ဌိဟတ္ထေ ဃရေ ယောဇနသတန္တရေပိ ဝါ ဒွေ ဇာယမ္ပတိကာ ဝသန္တိ, တထာပိ နေသံ သကိဉ္စနသပလိဗောဓဋ္ဌေန ဃရာဝါသော သမ္ဗာဓောယေဝ။ ရဇောပထောတိ ရာဂရဇာဒီနံ ဥဋ္ဌာနဋ္ဌာနန္တိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အာဂမနပထောတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ အလဂ္ဂနဋ္ဌေန အဗ္ဘောကာသော ဝိယာတိ အဗ္ဘောကာသော။ ပဗ္ဗဇိတော ဟိ ကူဋာဂါရရတနပါသာဒေ စ ဒေဝဝိမာနာဒီသု စ သုပိဟိတဒွါရဝါတပါနေသု ပဋိစ္ဆန္နေသု ဝသန္တောပိ နေဝ လဂ္ဂတိ, န သဇ္ဇတိ, န ဗဇ္ဈတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ။

အပိစ – သမ္ဗာဓော ဃရာဝါသော ကုသလကိရိယာယ ဩကာသာဘာဝတော။ ရဇောပထော အသံဝုတသင်္ကာရဋ္ဌာနံ ဝိယ ရဇာနံ ကိလေသရဇာနံ သန္နိပါတဋ္ဌာနတော။ အဗ္ဘောကာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာ ကုသလကိရိယာယ ယထာသုခံ ဩကာသသမ္ဘာဝတော။ နယိဒံ သုကရံ…ပေ… ပဗ္ဗဇေယျန္တိ ဧတ္ထ အယံ သင်္ခေပကထာ – ယဒေတံ သိက္ခတ္တယဗြဟ္မစရိယံ ဧကမ္ပိ ဒိဝသံ အခဏ္ဍံ ကတွာ စရိမကစိတ္တံ ပါပေတဗ္ဗတာယ ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ။ ဧကဒိဝသမ္ပိ စ ကိလေသမလေန အမလိနံ ကတွာ စရိမကစိတ္တံ ပါပေတဗ္ဗတာယ ဧကန္တပရိသုဒ္ဓံ။ သင်္ခလိခိတံ လိခိတသင်္ခသဒိသံ ဓောတသင်္ခသပ္ပဋိဘာဂံ စရိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ န သုကရံ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတာ အဂါရမဇ္ဈေ ဝသန္တေန ဧကန္တပရိပုဏ္ဏံ…ပေ… စရိတုံ – ‘‘ယံနူနာဟံ ကေသေ စ မဿုဉ္စ ဩဟာရေတွာ ကသာယရသပီတတာယ ကာသာယာနိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တာနံ အနုစ္ဆဝိကာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ ပရိဒဟိတွာ အဂါရသ္မာ နိက္ခမိတွာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ’’န္တိ။ ဧတ္ထ စ ယသ္မာ အဂါရဿ ဟိတံ ကသိဝါဏိဇ္ဇာဒိကမ္မံ ‘‘အဂါရိယ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, တဉ္စ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ နတ္ထိ, တသ္မာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ‘‘အနဂါရိယ’’န္တိ ဉာတဗ္ဗာ၊ တံ အနဂါရိယံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၆။)

ပဗ္ဗဇေယျန္တိ ပဋိပဇ္ဇေယျံ။ အပ္ပံ ဝါတိ သဟဿတော ဟေဋ္ဌာ ဘောဂက္ခန္ဓော အပ္ပေါ နာမ ဟောတိ, သဟဿတော ပဋ္ဌာယ မဟာ။ အဗန္ဓနဋ္ဌေန ဉာတိယေဝ ဉာတိပရိဝဋ္ဋော။ သောပိ ဝီသတိယာ ဟေဋ္ဌာ အပ္ပေါ ဟောတိ, ဝီသတိယာ ပဋ္ဌာယ မဟာ။

֍ ဋီ ၁၇၈။ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နောတိ ယာ ဘိက္ခူနံ အဓိသီလသင်္ခါတာ သိက္ခာ, တဉ္စ။ ယတ္ထ စေတေ သဟ ဇီဝန္တိ, ဧကဇီဝိကာ သဘာဂဝုတ္တိနော ဟောန္တိ, တံ ဘဂဝတာ ပညတ္တသိက္ခာပဒသင်္ခါတံ သာဇီဝဉ္စ။ တတ္ထ သိက္ခနဘာဝေန သမာပန္နောတိ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာသာဇီဝသမာပန္နော။ သမာပန္နောတိ သိက္ခံ ပရိပူရေန္တော သာဇီဝဉ္စ အဝီတိက္ကမန္တော ဟုတွာ တဒုဘယံ ဥပဂတောတိ အတ္ထော။ ပါဏာတိပါတံ ပဟာယာတိအာဒီသု ပါဏာတိပါတာဒိကထာ ဟေဋ္ဌာ ဝိတ္ထာရိတာ ဧဝ။ ပဟာယာတိ ဣမံ ပါဏာတိပါတစေတနာသင်္ခါတံ ဒုဿီလျံ ပဇဟိတွာ။ ပဋိဝိရတော ဟောတီတိ ပဟီနကာလတော ပဋ္ဌာယ တတော ဒုဿီလျတော ဩရတော ဝိရတောဝ ဟောတိ။ နိဟိတဒဏ္ဍော နိဟိတသတ္ထောတိ ပရူပဃာတတ္ထာယ ဒဏ္ဍံ ဝါ သတ္ထံ ဝါ အာဒါယ အဝတ္တနတော နိက္ခိတ္တဒဏ္ဍော စေဝ နိက္ခိတ္တသတ္ထော စာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ဌပေတွာ ဒဏ္ဍံ, သဗ္ဗမ္ပိ အဝသေသံ ဥပကရဏံ သတ္တာနံ ဝိနာသနဘာဝတော ‘သတ္ထ’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန ဘိက္ခူ ကတ္တရဒဏ္ဍံ ဝါ ဒန္တကဋ္ဌဝါသိံ ဝါ ပိပ္ဖလိကံ ဝါ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တိ, န တံ ပရူပဃာတတ္ထာယ။ တသ္မာ နိဟိတဒဏ္ဍာ နိဟိတသတ္ထာတွေဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆန္တိ။ လဇ္ဇီတိ ပါပဇိဂုစ္ဆနလက္ခဏာယ လဇ္ဇာယ သမန္နာဂတော။ ဒယာပန္နောတိ ဒယံ မေတ္တစိတ္တတံ အာပန္နော။ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီတိ သဗ္ဗေ ပါဏဘူတေ ဟိတေန အနုကမ္ပကော။ တာယ ဒယာပန္နတာယ သဗ္ဗေသံ ပါဏဘူတာနံ ဟိတစိတ္တကောတိ အတ္ထော။ ဝိဟရတီတိ ဣရိယတိ, ပါလေတိ။

ဒိန္နမေဝ အာဒိယတီတိ ဒိန္နာဒါယီ။ စိတ္တေနပိ ဒိန္နမေဝ ပဋိကင်္ခတီတိ ဒိန္နပါဋိကင်္ခီ။ ထေနေတီတိ ထေနော။ န ထေနေန အထေနေန။ အထေနတ္တာယေဝ သုစိဘူတေန။ အတ္တနာတိ အတ္တဘာဝေန။ အထေနံ သုစိဘူတံ အတ္တဘာဝံ ကတွာ ဝိဟရတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၇။)

အဗြဟ္မစရိယန္တိ အသေဋ္ဌစရိယံ။ ဗြဟ္မံ သေဋ္ဌံ အာစာရံ စရတီတိ ဗြဟ္မစာရီ။ အာရာစာရီတိ အဗြဟ္မစရိယတော ဒူရစာရီ။ မေထုနာတိ ရာဂပရိယုဋ္ဌာနဝသေန သဒိသတ္တာ မေထုနကာတိ လဒ္ဓဝေါဟာရေဟိ ပဋိသေဝိတဗ္ဗတော မေထုနာတိ သင်္ခံ ဂတာ အသဒ္ဓမ္မာ။ ဂါမဓမ္မာတိ ဂါမဝါသီနံ ဓမ္မာ။

သစ္စံ ဝဒတီတိ သစ္စဝါဒီ။ သစ္စေန သစ္စံ သန္ဒဟတိ ဃဋေတီတိ သစ္စသန္ဓော။ န အန္တရန္တရာ မုသာ ဝဒတီတိ အတ္ထော။ ယော ဟိ ပုရိသော ကဒါစိ မုသာ ဝဒတိ, ကဒါစိ သစ္စံ, တဿ မုသာဝါဒေန အန္တရိတတ္တာ သစ္စံ သစ္စေန န ဃဋီယတိ, တသ္မာ န သော သစ္စသန္ဓော။ အယံ ပန န တာဒိသော။ ဇီဝိတဟေတုပိ မုသာ အဝတွာ သစ္စေန သစ္စံ သန္ဒဟတိယေဝါတိ သစ္စသန္ဓော။ ထေတောတိ ထိရော, ထိရကထောတိ အတ္ထော။ ဧကော ဟိ ပုဂ္ဂလော ဟလိဒ္ဒိရာဂေါ ဝိယ, ထုသရာသိမှိ နိခါတခါဏုကော ဝိယ, အဿပိဋ္ဌေ ဌပိတကုမ္ဘဏ္ဍမိဝ စ, န ထိရကထော ဟောတိ။ ဧကော ပါသာဏလေခါ ဝိယ, ဣန္ဒခီလော ဝိယ စ ထိရကထော ဟောတိ။ အသိနာ သီသေ ဆိန္ဒန္တေပိ ဒွေ ကထာ န ကထေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ထေတော။ ပစ္စယိကောတိ ပတ္တိယာယိတဗ္ဗကော, သဒ္ဓါယိကောတိ အတ္ထော။ ဧကစ္စော ဟိ ပုဂ္ဂလော န ပစ္စယိကော ဟောတိ။ ‘ဣဒံ ကေန ဝုတ္တံ? အသုကေနာ’တိ ဝုတ္တေ ‘မာ တဿ ဝစနံ သဒ္ဒဟထာ’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ။ ဧကော ပစ္စယိကော ဟောတိ။ ‘ဣဒံ ကေန ဝုတ္တံ? အသုကေနာ’တိ ဝုတ္တေ ‘ယဒိ တေန ဝုတ္တံ, ဣဒမေဝ ပမာဏံ, ဣဒါနိ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗံ နတ္ထိ, ဧဝမေဝ ဣဒ’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပစ္စယိကော။ အဝိသံဝါဒကော လောကဿာတိ တာယ သစ္စဝါဒိတာယ လောကံ န ဝိသံဝါဒေတီတိ အတ္ထော။

ဣမေသံ ဘေဒါယာတိ ယေသံ ဣတော သုတွာတိ ဝုတ္တာနံ သန္တိကေ သုတံ, တေသံ ဘေဒါယ။ ဘိန္နာနံ ဝါ သန္ဓာတာတိ ဒွိန္နံ မိတ္တာနံ ဝါ သမာနုပဇ္ဈာယကာဒီနံ ဝါ ကေနစိဒေဝ ကာရဏေန ဘိန္နာနံ ဧကမေကံ ဥပသင်္ကမိတွာ – ‘တုမှာကံ ဤဒိသေ ကုလေ ဇာတာနံ, ဧဝံ ဗဟုဿုတာနံ ဣဒံ န ယုတ္တ’န္တိအာဒီနိ ဝတွာ သန္ဓာနံ ကတ္တာ။ အနုပ္ပဒါတာတိ သန္ဓာနာနုပ္ပဒါတာ။ ဒွေ ဇနေ သမဂ္ဂေ ဒိသွာ – ‘တုမှာကံ ဧဝရူပေ ကုလေ ဇာတာနံ, ဧဝရူပေဟိ ဂုဏေဟိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၈။)

သမန္နာဂတာနံ အနုစ္ဆဝိကမေတ’န္တိအာဒီနိ ဝတွာ ဒဠှီကမ္မံ ကတ္တာတိ အတ္ထော။ သမဂ္ဂေါ အာရာမော အဿာတိ သမဂ္ဂါရာမော။ ယတ္ထ သမဂ္ဂါ နတ္ထိ, တတ္ထ ဝသိတုမ္ပိ န ဣစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ သမဂ္ဂရာမောတိပိ ပါဠိ။ အယမေဝ အတ္ထော။ သမဂ္ဂရတောတိ သမဂ္ဂေသု ရတော။ တေ ပဟာယ အညတြ ဂန္တုမ္ပိ န ဣစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ သမဂ္ဂေ ဒိသွာပိ သုတွာပိ နန္ဒတီတိ သမဂ္ဂနန္ဒီ။ သမဂ္ဂကရဏိံ ဝါစံ ဘာသိတာတိ ယာ ဝါစာ သတ္တေ သမဂ္ဂေယေဝ ကရောတိ, တံ သာမဂ္ဂီဂုဏပရိဒီပကမေဝ ဝါစံ ဘာသတိ, န ဣတရန္တိ။

ကာလေန ဝဒတီတိ ကာလဝါဒီ။ ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တကာလံ သလ္လက္ခေတွာ ဝဒတီတိ အတ္ထော။ ဘူတံ တထံ တစ္ဆံ သဘာဝမေဝ ဝဒတီတိ ဘူတဝါဒီ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကတ္ထသန္နိဿိတမေဝ ကတွာ ဝဒတီတိ အတ္ထဝါဒီ။ နဝလောကုတ္တရဓမ္မသန္နိဿိတံ ကတွာ ဝဒတီတိ ဓမ္မဝါဒီ။ သံဝရဝိနယပဟာနဝိနယသန္နိဿိတံ ကတွာ ဝဒတီတိ ဝိနယဝါဒီ။ နိဓာနံ ဝုစ္စတိ ဌပနောကာသော။ နိဓာနမဿ အတ္ထီတိ နိဓာနဝတီ။ ဟဒယေ နိဓာတဗ္ဗယုတ္တကံ ဝါစံ ဘာသိတာတိ အတ္ထော။ ကာလေနာတိ ဧဝရူပိံ ဘာသမာနောပိ စ ‘‘အဟံ နိဓာနဝတိံ ဝါစံ ဘာသိဿာမီ’’တိ န အကာလေန ဘာသတိ။ ယုတ္တကာလံ ပန သလ္လက္ခေတွာဝ ဘာသတီတိ အတ္ထော။ သာပဒေသန္တိ သဥပမံ, သကာရဏန္တိ အတ္ထော။ ပရိယန္တဝတိန္တိ ပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတွာ။ ယထာဿာ ပရိစ္ဆေဒေါ ပညာယတိ, ဧဝံ ဘာသတီတိ အတ္ထော။ အတ္ထသံဟိတန္တိ အနေကေဟိပိ နယေဟိ ဝိဘဇန္တေန ပရိယာဒါတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ အတ္ထသမ္ပန္နံ ဘာသတိ။ ယံ ဝါ သော အတ္ထဝါဒီ အတ္ထံ ဝဒတိ, တေန အတ္ထေန သံဟိတတ္တာ အတ္ထသံဟိတံ ဝါစံ ဘာသတိ။ န အညံ နိက္ခိပိတွာ အညံ ဘာသတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၁၇၉။ ဗီဇဂါမဘူတဂါမသမာရမ္ဘာတိ မူလဗီဇံ, ခန္ဓဗီဇံ, ဖဠုဗီဇံ, အဂ္ဂဗီဇံ ဗီဇဗီဇန္တိ ပဉ္စဝိဓဿ ဗီဇဂါမဿ စေဝ ယဿ ကဿစိ နီလတိဏရုက္ခာဒိကဿ ဘူတဂါမဿ စ သမာရမ္ဘာ။ ဆေဒနဘေဒနပစနာဒိဘာဝေန ဝိကောပနာ ပဋိဝိရတောတိ အတ္ထော။ ဧကဘတ္တိကောတိ ပါတရာသဘတ္တံ, သာယမာသဘတ္တန္တိ ဒွေ ဘတ္တာနိ။ တေသု ပါတရာသဘတ္တံ အန္တောမဇ္ဈနှိကေန ပရိစ္ဆိန္နံ။ ဣတရံ မဇ္ဈနှိကတော ဥဒ္ဓံ အန္တောအရုဏေန။ တသ္မာ အန္တောမဇ္ဈနှိကေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၈၉။)

ဒသက္ခတ္တုံ ဘုဉ္ဇမာနောပိ ဧကဘတ္တိကောဝ ဟောတိ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – ဧကဘတ္တိကောတိ။ ရတ္တိယာ ဘောဇနံ ရတ္တိ, တတော ဥပရတောတိ ရတ္တူပရတော။ အတိက္ကန္တေ မဇ္ဈနှိကေ ယာဝ သူရိယသတ္ထင်္ဂမနာ ဘောဇနံ ဝိကာလဘောဇနံ နာမ, တတော ဝိရတတ္တာ ဝိရတော ဝိကာလဘောဇနာ။ သာသနဿ အနနုလောမတ္တာ ဝိသူကံ ပဋာဏီဘူတံ ဒဿနန္တိ ဝိသူကဒဿနံ။ အတ္တနာ နစ္စနနစ္စာပနာဒိဝသေန နစ္စာ စ ဂီတာ စ ဝါဒိတာ စ အန္တမသော မယူရနစ္စနာပနာဒိဝသေနပိ ပဝတ္တာနံ နစ္စာဒီနံ ဝိသူကဘူတာ ဒဿနာ စာတိ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာ။ နစ္စာဒီနိ ဟိ အတ္တနာ ပယောဇေတုံ ဝါ ပရေဟိ ပယောဇာပေတုံ ဝါ ယုတ္တာနိ ပဿိတုံ ဝါ နေဝ ဘိက္ခူနံ န ဘိက္ခုနီနံ ဝဋ္ဋန္တိ။ မာလာဒီသု – မာလာတိ ယံကိဉ္စိ ပုပ္ဖံ။ ဂန္ဓန္တိ ယံကိဉ္စိ ဂန္ဓဇာတံ။ ဝိလေပနန္တိ ဆဝိရာဂကရဏံ။ တတ္ထ ပိဠန္ဓန္တော ဓာရေတိ နာမ။ ဦနဋ္ဌာနံ ပူရေန္တော မဏ္ဍေတိ နာမ။ ဂန္ဓဝသေန ဆဝိရာဂဝသေန စ သာဒိယန္တော ဝိဘူသေတိ နာမ။ ဌာနံ ဝုစ္စတိ ကာရဏံ။ တသ္မာ ယာယ ဒုဿီလျစေတနာယ တာနိ မာလာဓာရဏာဒီနိ မဟာဇနော ကရောတိ, တတော ပဋိဝိရတောတိ အတ္ထော။ ဥစ္စာသယနံ ဝုစ္စတိ ပမာဏာတိက္ကန္တံ။ မဟာသယနံ အကပ္ပိယသန္ထတံ, တတော ပဋိဝိရတောတိ အတ္ထော။ ဇာတရူပန္တိ သုဝဏ္ဏံ။ ရဇတန္တိ ကဟာပဏော, လောဟမာသကော, ဇတုမာသကော, ဒါရုမာသကောတိ ယေ ဝေါဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ။ တဿ ဥဘယဿာပိ ပဋိဂ္ဂဟဏာ ပဋိဝိရတော, နေဝ နံ ဥဂ္ဂဏှာတိ, န ဥဂ္ဂဏှာပေတိ, န ဥပနိက္ခိတ္တံ သာဒိယတီတိ အတ္ထော။

အာမကဓညပဋိဂ္ဂဟဏာတိ သာလိဝီဟိယဝဂေါဓုမကင်္ဂုဝရကကုဒြူသကသင်္ခါတဿ သတ္တဝိဓဿာပိ အာမကဓညဿ ပဋိဂ္ဂဟဏာ။ န ကေဝလဉ္စ ဧတေသံ ပဋိဂ္ဂဟဏမေဝ, အာမသနမ္ပိ ဘိက္ခူနံ န ဝဋ္ဋတိယေဝ။ အာမကမံသပဋိဂ္ဂဟဏာတိ ဧတ္ထ အညတြ ဩဒိဿ အနုညာတာ အာမကမစ္ဆမံသာနံ ပဋိဂ္ဂဟဏမေဝ ဘိက္ခူနံ န ဝဋ္ဋတိ, နော အာမသနံ။ ဣတ္ထိကုမာရိကပဋိဂ္ဂဟဏာတိ ဧတ္ထ ဣတ္ထီတိ ပုရိသန္တရဂတာ။ ဣတရာ ကုမာရိကာ နာမ။ တာသံ ပဋိဂ္ဂဟဏမ္ပိ အာမသနမ္ပိ အကပ္ပိယမေဝ။ ဒါသိဒါသပဋိဂ္ဂဟဏာတိ ဧတ္ထ ဒါသိဒါသဝသေနေဝ တေသံ ပဋိဂ္ဂဟဏံ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘ကပ္ပိယကာရကံ ဒမ္မိ’, ‘အာရာမိကံ ဒမ္မီ’တိ ဧဝံ ဝုတ္တေ ပန ဝဋ္ဋတိ။ အဇေဠကာဒီသုပိ ခေတ္တဝတ္ထုပရိယောသာနေသု ကပ္ပိယာကပ္ပိယနယော ဝိနယဝသေန ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ခေတ္တံ နာမ ယသ္မိံ ပုဗ္ဗဏ္ဏံ ရုဟတိ။ ဝတ္ထု နာမ ယသ္မိံ အပရဏ္ဏံ ရုဟတိ။ ယတ္ထ ဝါ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၀။)

ဥဘယမ္ပိ ရုဟတိ တံ ခေတ္တံ။ တဒတ္ထာယ အကတဘူမိဘာဂေါ ဝတ္ထု။ ခေတ္တဝတ္ထုသီသေန စေတ္ထ ဝါပိတဠာကာဒီနိပိ သင်္ဂဟိတာနေဝ။

ဒူတေယျံ ဝုစ္စတိ ဒူတကမ္မံ။ ဂိဟီနံ ပဟိတံ ပဏ္ဏံ ဝါ သာသနံ ဝါ ဂဟေတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဂမနံ။ ပဟီဏဂမနံ ဝုစ္စတိ ပရဃရံ ပေသိတဿ ခုဒ္ဒကဂမနံ။ အနုယောဂေါ နာမ တဒုဘယကရဏံ။ တသ္မာ ဒူတေယျပဟီဏဂမနာနံ အနုဂေါတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကယဝိက္ကယာတိ ကယာ စ ဝိက္ကယာ စ။ တုလာကူဋာဒီသု – ကူဋန္တိ ဝဉ္စနံ။ တတ္ထ တုလာကူဋံ နာမ ရူပကူဋံ, အင်္ဂကူဋံ ဂဟဏကူဋံ, ပဋိစ္ဆန္နကူဋန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပကူဋံ နာမ ဒွေ တုလာ သမရူပါ ကတွာ ဂဏှန္တော မဟတိယာ ဂဏှာတိ, ဒဒန္တော ခုဒ္ဒိကာယ ဒေတိ။ အင်္ဂကူဋံ နာမ ဂဏှန္တော ပစ္ဆာဘာဂေ ဟတ္ထေန တုလံ အက္ကမတိ, ဒဒန္တော ပုဗ္ဗဘာဂေ။ ဂဟဏကူဋံ နာမ ဂဏှန္တော မူလေ ရဇ္ဇုံ ဂဏှာတိ, ဒဒန္တော အဂ္ဂေ။ ပဋိစ္ဆန္နကူဋံ နာမ တုလံ သုသိရံ ကတွာ အန္တော အယစုဏ္ဏံ ပက္ခိပိတွာ ဂဏှန္တော တံ ပစ္ဆာဘာဂေ ကရောတိ, ဒဒန္တော အဂ္ဂဘာဂေ။

ကံသော ဝုစ္စတိ သုဝဏ္ဏပါတိ။ တာယ ဝဉ္စနံ ကံသကူဋံ။ ကထံ? ဧကံ သုဝဏ္ဏပါတိံ ကတွာ အညာ ဒွေ တိဿော လောဟပါတိယော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ကရောန္တိ, တတော ဇနပဒံ ဂန္တွာ ကိဉ္စိဒေဝ အဍ္ဎကုလံ ပဝိသိတွာ သုဝဏ္ဏဘာဇနာနိ ကိဏထာ’တိ ဝတွာ အဂ္ဃေ ပုစ္ဆိတေ သမဂ္ဃတရံ ဒါတုကာမာ ဟောန္တိ။ တတော တေဟိ ‘ကထံ ဣမေသံ သုဝဏ္ဏဘာဝေါ ဇာနိတဗ္ဗော’တိ ဝုတ္တေ ‘ဝီမံသိတွာ ဂဏှထာ’တိ သုဝဏ္ဏပါတိံ ပါသာဏေ ဃံသိတွာ သဗ္ဗပါတိယော ဒတွာ ဂစ္ဆန္တိ။

မာနကူဋံ နာမ ဟဒယဘေဒသိခါဘေဒရဇ္ဇုဘေဒဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဟဒယဘေဒေါ သပ္ပိတေလာဒိမိနနကာလေ လဗ္ဘတိ။ တာနိ ဟိ ဂဏှန္တော ဟေဋ္ဌာ ဆိဒ္ဒေန မာနေန ‘သဏိကံ အာသိဉ္စာ’တိ ဝတွာ အန္တောဘာဇနေ ဗဟုံ ပဂ္ဃရာပေတွာ ဂဏှာတိ။ ဒဒန္တော ဆိဒ္ဒံ ပိဓာယ သီဃံ ပူရေတွာ ဒေတိ။ သိခါဘေဒေါ တိလတဏ္ဍုလာဒိမိနနကာလေ လဗ္ဘတိ။ တာနိ ဟိ ဂဏှန္တော သဏိကံ သိခံ ဥဿာပေတွာ ဂဏှာတိ။ ဒဒန္တော ဝေဂေန ပူရေတွာ သိခံ ဆိန္ဒန္တော ဒေတိ။ ရဇ္ဇုဘေဒေါ ခေတ္တဝတ္ထုမိနနကာလေ လဗ္ဘတိ။ လဉ္ဇံ အလဘန္တာ ဟိ ခေတ္တံ အမဟန္တမ္ပိ မဟန္တံ ကတွာ မိနန္တိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၁။)

ဥက္ကောဋနာဒီသု – ဥက္ကောဋနန္တိ အဿာမိကေ သာမိကေ ကာတုံ လဉ္ဇဂ္ဂဟဏံ။ ဝဉ္စနန္တိ တေဟိ တေဟိ ဥပါယေဟိ ပရေသံ ဝဉ္စနံ။ တတြိဒမေကံ ဝတ္ထု – ဧကော ကိရ လုဒ္ဒကော မိဂဉ္စ မိဂပေါတကဉ္စ ဂဟေတွာ အာဂစ္ဆတိ။ တမေကော ဓုတ္တော – ‘‘ကိံ ဘော မိဂေါ အဂ္ဃတိ, ကိံ မိဂပေါတကော’’တိ အာဟ။ ‘‘မိဂေါ ဒွေ ကဟာပဏေ, မိဂပေါတကော ဧက’’န္တိ စ ဝုတ္တေ ကဟာပဏံ ဒတွာ မိဂပေါတကံ ဂဟေတွာ ထောကံ ဂန္တွာ နိဝတ္တော, ‘‘န မေ ဘော မိဂပေါတကေန အတ္ထော, မိဂံ မေ ဒေဟီ’’တိ အာဟ။ တေန ဟိ ‘‘ဒွေ ကဟာပဏေ ဒေဟီ’’တိ။ သော အာဟ – ‘‘နနု တေ, ဘော, မယာ ပဌမံ ဧကော ကဟာပဏော ဒိန္နော’’တိ? ‘‘အာမ ဒိန္နော’’တိ။ ဣဒမ္ပိ မိဂပေါတကံ ဂဏှ, ဧဝံ သော စ ကဟာပဏော အယဉ္စ ကဟာပဏဂ္ဃဏကော မိဂပေါတကောတိ ဒွေ ကဟာပဏာ ဘဝိဿန္တီတိ။ သော ‘‘ကာရဏံ ဝဒတီ’’တိ သလ္လက္ခေတွာ မိဂပေါတကံ ဂဟေတွာ မိဂံ အဒါသီတိ။

နိကတီတိ ယောဂဝသေန ဝါ မာယာဝသေန ဝါ အပါမင်္ဂံ ပါမင်္ဂန္တိ, အမဏိံ မဏီတိ, အသုဝဏ္ဏံ သုဝဏ္ဏန္တိ ကတွာ ပတိရူပကေန ဝဉ္စနံ။ သာစိယောဂေါတိ ကုဋိလယောဂေါ။ ဧတေသံယေဝ ဥက္ကောဋနာဒီနမေတံ နာမံ။ တသ္မာ ဥက္ကောဋနသာစိယောဂေါ ဝဉ္စနသာစိယောဂေါ နိကတိသာစိယောဂေါတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကေစိ အညံ ဒဿေတွာ အညဿ ပရိဝတ္တနံ ‘သာစိယောဂေါ’တိ ဝဒန္တိ။ တံ ပန ဝဉ္စနေနေဝ သင်္ဂဟိတံ။

ဆေဒနာဒီသု – ဆေဒနန္တိ ဟတ္ထစ္ဆေဒနာဒိ။ ဝဓောတိ မာရဏံ။ ဗန္ဓောတိ ရဇ္ဇုဗန္ဓနာဒီဟိ ဗန္ဓနံ။ ဝိပရာမောသောတိ ဟိမဝိပရာမောသော, ဂုမ္ဗဝိပရာမောသောတိ ဒုဝိဓော။ ယဉှိ ဟိမပါတသမယေ ဟိမေန ပဋိစ္ဆန္နာ ဟုတွာ မဂ္ဂပ္ပဋိပန္နံ ဇနံ မုသန္တိ, အယံ ဟိမဝိပရာမောသော။ ယံ ဂုမ္ဗာဒီဟိ ပဋိစ္ဆန္နာ မုသန္တိ, အယံ ဂုမ္ဗဝိပရာမောသော။ အာလောပေါ ဝုစ္စတိ ဂါမနိဂမာဒီနံ ဝိလောပကရဏံ။ သဟသာကာရောတိ သာဟသိကကိရိယာ။ ဂေဟံ ပဝိသိတွာ မနုဿာနံ ဥရေ သတ္ထံ ဌပေတွာ ဣစ္ဆိတဘဏ္ဍဂ္ဂဟဏံ။ ဧဝမေတသ္မာ ဆေဒန…ပေ… သဟသာကာရာ ပဋိဝိရတော ဟောတိ။

֍ ဋီ ၁၈၀။ သော သန္တုဋ္ဌော ဟောတီတိ သော စတူသု ပစ္စယေသု ဒွါဒသဝိဓေန ဣတရီတရပစ္စယသန္တောသေန သမန္နာဂတော ဟောတိ။ ကာယပရိဟာရိကေနာတိ ကာယံ ပရိဟရဏမတ္တကေန။ ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေနာတိ ကုစ္ဆိပရိဟရဏမတ္တကေန။ သမာဒါယေဝ ပက္ကမတီတိ အဋ္ဌဝိဓံ ဘိက္ခု ပရိက္ခာရမတ္တကံ သဗ္ဗံ ဂဟေတွာဝ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ကတွာဝ ဂစ္ဆတိ၊

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၂။)

‘‘မမ ဝိဟာရော ပရိဝေဏံ ဥပဋ္ဌာကော’’တိ သင်္ဂေါ ဝါ ဗဒ္ဓေါ ဝါ န ဟောတိ။ သော ဇိယာ မုတ္တသရော ဝိယ ယူထာ ပက္ကန္တော, မတ္တဟတ္ထီ ဝိယ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတံ သေနာသနံ ဝနသဏ္ဍံ ရုက္ခမူလံ ဝနပတ္ထံ ပဗ္ဘာရံ ပရိဘုဉ္ဇန္တော ဧကောဝ တိဋ္ဌတိ, ဧကောဝ နိသီဒတိ။ သဗ္ဗိရိယာပထေသု ဧကောဝ အဒုတိယော။

‘‘စာတုဒ္ဒိသော အပ္ပဋိဃော စ ဟောတိ,

သန္တုဿမာနော ဣတရီတရေန၊

ပရိဿယာနံ သဟိတာ အဆမ္ဘီ,

ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ’’တိ။ (သု။ နိ။ ၄၂)၊

ဧဝံ ဝဏ္ဏိတံ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပတံ အာပဇ္ဇတိ။

ဣဒါနိ တမတ္ထံ ဥပမာယ သာဓေန္တော, ‘‘သေယျထာပီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပက္ခီ သကုဏောတိ ပက္ခယုတ္တော သကုဏော။ ဍေတီတိ ဥပ္ပတတိ။ အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – သကုဏော နာမ ‘‘အသုကသ္မိံ ပဒေသေ ရုက္ခော ပရိပက္ကဖလော’’တိ ဉတွာ နာနာဒိသာဟိ အာဂန္တွာ နခပက္ခတုဏ္ဍာဒီဟိ တဿ ဖလာနိ ဝိဇ္ဈန္တာ ဝိဓုနန္တာ ခါဒန္တိ။ ‘‘ဣဒံ အဇ္ဇတနာယ, ဣဒံ သွာတနာယ ဘဝိဿတီ’’တိ တေသံ န ဟောတိ။ ဖလေ ပန ခီဏေ နေဝ ရုက္ခဿ အာရက္ခံ ဌပေန္တိ, န တတ္ထ ပတ္တံ ဝါ နခံ ဝါ တုဏ္ဍံ ဝါ ဌပေန္တိ။ အထ ခေါ တသ္မိံ ရုက္ခေ အနပေက္ခော ဟုတွာ ယော ယံ ဒိသာဘာဂံ ဣစ္ဆတိ, သော တေန သပတ္တဘာရောဝ ဥပ္ပတိတွာ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝ အယံ ဘိက္ခု နိဿင်္ဂေါ နိရပေက္ခောယေဝ ပက္ကမတိ, တေန ဝုတ္တံ သမာဒါယေဝ ပက္ကမတီတိ။ အရိယေနာတိ နိဒ္ဒေါသေန။ အဇ္ဈတ္တန္တိ သကေ အတ္တဘာဝေ။ အနဝဇ္ဇသုခန္တိ နိဒ္ဒေါသသုခံ။

֍ ဋီ ၁၈၁။ သော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာတိ သော ဣမိနာ အရိယေန သီလက္ခန္ဓေန သမန္နာဂတော ဘိက္ခု စက္ခုဝိညာဏေန ရူပံ ပဿိတွာတိ အတ္ထော။ သေသပဒေသုပိ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အဗျာသေကသုခန္တိ ကိလေသေဟိ အနဝသိတ္တသုခံ။ အဝိကိဏ္ဏသုခန္တိပိ ဝုတ္တံ။ ဣန္ဒြိယသံဝရသုခဉှိ ဒိဋ္ဌာဒီသု ဒိဋ္ဌမတ္တာဒိဝသေန ပဝတ္တတာယ အဝိကိဏ္ဏံ ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၃။)

֍ ဋီ ၁၈၂။ သော အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေတိ သော မနစ္ဆဋ္ဌာနံ ဣန္ဒြိယာနံ သံဝရေန သမန္နာဂတော ဘိက္ခု ဣမေသု အဘိက္ကန္တပဋိက္ကန္တာဒီသု သတ္တသု ဌာနေသု သတိသမ္ပဇညဝသေန သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။ တတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, တံ ဈာနဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တမေဝ။

သော ဣမိနာ စာတိအာဒိနာ ကိံ ဒဿေတိ? အရညဝါသဿ ပစ္စယသမ္ပတ္တိံ ဒဿေတိ။ ယဿ ဟိ ဣမေ စတ္တာရော ပစ္စယာ နတ္ထိ, တဿ အရညဝါသော န ဣဇ္ဈတိ, တိရစ္ဆာနဂတေဟိ ဝါ ဝနစရကေဟိ ဝါ သဒ္ဓိံ ဝတ္တဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ။ အရညေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ ‘‘ကိံ ဧဝရူပဿ ပါပဘိက္ခုနော အရညဝါသေနာ’’တိ ဘေရဝံ သဒ္ဒံ သာဝေန္တိ။ ဟတ္ထေဟိ သီသံ ပဟရိတွာ ပလာယနာကာရံ ကရောန္တိ။ ‘‘အသုကော ဘိက္ခု အရညံ ပဝိသိတွာ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ပါပကမ္မံ အကာသီ’’တိ အယသော ပတ္ထရတိ။ ယဿ ပနေတေ စတ္တာရော ပစ္စယာ အတ္ထိ, တဿ အရညဝါသော ဣဇ္ဈတိ။ သော ဟိ အတ္တနော သီလံ ပစ္စဝေက္ခန္တော ကိဉ္စိ ကာဠကံ ဝါ တိလကံ ဝါ အပဿန္တော ပီတိံ ဥပ္ပါဒေတွာ တံ ခယတော ဝယတော သမ္မသန္တော အရိယဘူမိံ ဩက္ကမတိ။ အရညေ အဓိဝတ္ထာ ဒေဝတာ အတ္တမနာ ဝဏ္ဏံ ဘာသန္တိ။ ဣတိဿ ဥဒကေ ပက္ခိတ္တတေလဗိန္ဒု ဝိယ ယသော ဝိတ္ထာရိကော ဟောတိ။ ဝိဝိတ္တန္တိအာဒီနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေ…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတီတိ ဧတ္တကေ ဌာနေ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, တံ သဗ္ဗံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တမေဝ။

֍ ဋီ ၁၈၅။ တတိယဝိဇ္ဇာယ သော ဧဝံ သမာဟိတေ စိတ္တေတိ ဝိပဿနာပါဒကံ စတုတ္ထဇ္ဈာနစိတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာသဝါနံ ခယဉာဏာယာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏတ္ထာယ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ဟိ အာသဝါနံ ဝိနာသနတော အာသဝါနံ ခယောတိ ဝုစ္စတိ။ တတြ စေတံ ဉာဏံ တပ္ပရိယာပန္နတ္တာတိ။ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတီတိ ဝိပဿနာစိတ္တံ အဘိနီဟရတိ။ သော ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဧဝမာဒီသု – ‘‘ဧတ္တကံ ဒုက္ခံ, န ဣတော ဘိယျော’’တိ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုက္ခသစ္စံ သရသလက္ခဏပ္ပဋိဝေဓေန ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ပဋိဝိဇ္ဈတိ။ တဿ စ ဒုက္ခဿ နိဗ္ဗတ္တိကံ တဏှံ – အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ၊ တဒုဘယမ္ပိ ယံ ဌာနံ ပတွာ နိရုဇ္ဈတိ, တံ တေသံ အပ္ပဝတ္တိံ နိဗ္ဗာနံ – အယံ ဒုက္ခနိရောဓောတိ၊ တဿ စ သမ္ပာပကံ အရိယမဂ္ဂံ – အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ သရသလက္ခဏပဋိဝေဓေန ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ – ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၄။)

ဧဝံ သရူပတော သစ္စာနိ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကိလေသဝသေန ပရိယာယတော ဒဿေန္တော ဣမေ အာသဝါတိအာဒိမာဟ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတောတိ တဿ ဧဝံ ဇာနန္တဿ ဧဝံ ပဿန္တဿ သဟ ဝိပဿနာယ ကောဋိပ္ပတ္တံ မဂ္ဂံ ကထေတိ။ ကာမာသဝါတိ ကာမာသဝတော။ ဝိမုစ္စတီတိ ဣမိနာ မဂ္ဂက္ခဏံ ဒဿေတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိန္တိ ဣမိနာ ဖလက္ခဏံ ဒဿေတိ။ မဂ္ဂက္ခဏေ ဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, ဖလက္ခဏေ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ။ ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏန္တိ ဣမိနာ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ဒဿေတိ။ ခီဏာ ဇာတီတိအာဒီဟိ တဿ ဘူမိံ။ တေန ဟိ ဉာဏေန သော ပစ္စဝေက္ခန္တော ‘ခီဏာ ဇာတီ’တိအာဒီနိ ပဇာနာတိ။ ဝုသိတန္တိ ဝုဋ္ဌံ ပရိဝုဋ္ဌံ ကတံ စရိတံ နိဋ္ဌိတန္တိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မစရိယန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ။ ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကေန ဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တ သေက္ခာ ဗြဟ္မစရိယဝါသံ ဝသန္တိ နာမ။ ခီဏာသဝေါ ဝုဋ္ဌဝါသော။ တသ္မာ သော အတ္တနော ဗြဟ္မစရိယဝါသံ ပစ္စဝေက္ခန္တော ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယန္တိ ပဇာနာတိ။ ကတံ ကရဏီယန္တိ စတူသု သစ္စေသု စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ပရိညာပဟာနသစ္ဆိကိရိယာဘာဝနာဝသေန သောဠသဝိဓမ္ပိ ကိစ္စံ နိဋ္ဌာပိတန္တိ အတ္ထော။ ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကာဒယော ဟိ တံ ကိစ္စံ ကရောန္တိ၊ ခီဏာသဝေါ ကတကရဏီယော။ တသ္မာ သော အတ္တနော ကရဏီယံ ပစ္စဝေက္ခန္တော။ ‘‘ကတံ ကရဏီယ’’န္တိ ပဇာနာတိ။ နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ‘‘ဣဒါနိ ပုန ဧတ္ထဘာဝါယ ဧဝံ သောဠသကိစ္စဘာဝါယ ကိလေသက္ခယာယ ဝါ မဂ္ဂဘာဝနာကိစ္စံ နတ္ထီ’’တိ ပဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၁၈၆။ သရာဂါဒီသု – အပ္ပဟီနောတိ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနေန ဝါ တဒင်္ဂပ္ပဟာနေန ဝါ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနေန ဝါ အပ္ပဟီနော။

֍ ဋီ ၁၈၇။ လာဘီ ဟောတီတိအာဒီသု – လာဘီတိ လာဘဝါ ပဋိလဘိတွာ ဌိတော။ အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထဿာတိ နိယကဇ္ဈတ္တသင်္ခါတေ အတ္တနော စိတ္တေ ဥပ္ပန္နဿ စေတောသမထဿ။ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာယာတိ အဓိပညာသင်္ခါတာယ ခန္ဓဓမ္မေသု အနိစ္စာဒိဝသေန ပဝတ္တာယ ဝိပဿနာယ။ ရူပသဟဂတာနန္တိ ရူပနိမိတ္တာရမ္မဏာနံ ရူပါဝစရသမာပတ္တီနံ။ အရူပသဟဂတာနန္တိ န ရူပနိမိတ္တာရမ္မဏာနံ အရူပသမာပတ္တီနံ။ ဧတ္ထ စ ပဌမော အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ ပုထုဇ္ဇနော။ ဒုတိယော သုက္ခဝိပဿကအရိယသာဝကော။ တတိယော အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီ အရိယသာဝကော။ စတုတ္ထော လောကိယမဟာဇနော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၈၈။ အနုသောတဂါမီအာဒီသု – အနုသောတဂါမီတိ ဝဋ္ဋသောတံ အနုဂတော, ဝဋ္ဋသောတေ နိမုဂ္ဂေါ ပုထုဇ္ဇနော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဋိသောတဂါမီတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၅။)

ပဋိသောတဂမနော။ အနုသောတံ အဂန္တွာ ပဋိသောတံ ဂစ္ဆန္တဿေတံ အဓိဝစနံ။ ပါပဉ္စ ကမ္မံ န ကရောတီတိ ပညတ္တံ ဝီတိက္ကမန္တော န ကရောတိ။ သဟာပိ ဒုက္ခေန သဟာပိ ဒေါမနဿေနာတိ ကိလေသပရိယုဋ္ဌာနေ သတိ ဥပ္ပန္နေန ဒုက္ခဒေါမနဿေန သဒ္ဓိမ္ပိ။ ပရိပုဏ္ဏန္တိ တိဿန္နံ သိက္ခာနံ ဧကာယပိ အနူနံ။ ပရိသုဒ္ဓန္တိ နိရုပက္ကိလေသံ။ ဗြဟ္မစရိယန္တိ သေဋ္ဌစရိယံ။ ဣမိနာ ဝါရေန သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော ကထိတာ။ ကိံ ပန တေ ရုဒန္တာ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီတိ? အာမ။ ကိလေသရောဒနေန ရုဒန္တာ စရန္တိ နာမ။ သီလသမ္ပန္နော ပုထုဇ္ဇနဘိက္ခုပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟိတော။

ဌိတတ္တောတိ ဌိတသဘာဝေါ။ အနာဂါမီတိ ကာမရာဂဗျာပါဒေဟိ အကမ္ပနီယစိတ္တတာယ စ တမှာ လောကာ အနာဝတ္တိဓမ္မတာယ စ ဌိတသဘာဝေါ နာမ။ တိဏ္ဏောတိ တဏှာသောတံ ဥတ္တိဏ္ဏော။ ပါရင်္ဂတောတိ နိဗ္ဗာနပါရံ ဂတော။ ထလေ တိဋ္ဌတီတိ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိထလေ တိဋ္ဌတိ။ စေတောဝိမုတ္တိန္တိ ဖလသမာဓိံ။ ပညာဝိမုတ္တိန္တိ ဖလဉာဏံ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ခီဏာသဝေါ ‘‘တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ထလေ တိဋ္ဌတိ ဗြာဟ္မဏော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဗာဟိတပါပတာယ ဟိ ဧသ ဗြာဟ္မဏော နာမ။

֍ ဋီ ၁၈၉။ အပ္ပဿုတာဒီသု – အပ္ပကံ သုတံ ဟောတီတိ နဝင်္ဂေ သတ္ထုသာသနေ ကိဉ္စိဒေဝ ထောကံ သုတံ ဟောတိ။ န အတ္ထမညာယ, န ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပန္နော ဟောတီတိ အဋ္ဌကထဉ္စ ပါဠိဉ္စ ဇာနိတွာ လောကုတ္တရဓမ္မဿ အနုရူပဓမ္မံ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒံ ပဋိပန္နော န ဟောတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၉၀။ သမဏမစလာဒီသု – သမဏမစလောတိ သမဏအစလော, မကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ နိစ္စလသမဏော, ထိရသမဏောတိ အတ္ထော။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ သောတာပန္နော သာသနေ မူလဇာတာယ သဒ္ဓါယ ပတိဋ္ဌိတတ္တာ ‘သမဏမစလော’တိ ဝုစ္စတိ။ သကဒါဂါမီ ပန ရဇ္ဇနကိလေသဿ အတ္ထိတာယ သမဏပဒုမောတိ ဝုတ္တော။ ရတ္တဋ္ဌော ဟိ ဣဓ ပဒုမဋ္ဌော နာမာတိ ဝုတ္တံ။ အနာဂါမီ ကာမရာဂသင်္ခါတဿ ရဇ္ဇနကိလေသဿ နတ္ထိတာယ သမဏပုဏ္ဍရီကောတိ ဝုတ္တော။ ပဏ္ဍရဋ္ဌော ဟိ ဣဓ ပုဏ္ဍရီကဋ္ဌော နာမာတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၆။)

ဝုတ္တံ။ ခီဏာသဝေါ စ ထဒ္ဓဘာဝကရာနံ ကိလေသာနံ အဘာဝေန သမဏေသု သမဏသုခုမာလော နာမာတိ ဝုတ္တော။ အပ္ပဒုက္ခဋ္ဌေနပိ စေသ သမဏသုခုမာလောယေဝါတိ။

စတုက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၅။ ပဉ္စကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉၁။ ပဉ္စကေ – တတြာတိ တေသု ‘‘အာရဘတိ စ ဝိပ္ပဋိသာရီ စ ဟောတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဟေဋ္ဌာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌပုဂ္ဂလေသု။ ယွာယန္တိ ယော အယံ။ အာရဘတီတိ ဧတ္ထ အာရမ္ဘသဒ္ဒေါ ကမ္မကိရိယာဟိံသနဝီရိယဝိကောပနာပတ္တိဝီတိက္ကမေသု ဝတ္တတိ။ တထာ ဟေသ ‘‘ယံကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗံ အာရမ္ဘပစ္စယာ’’တိ (သု။ နိ။ ၇၄၈) ကမ္မေ အာဂတော။ ‘‘မဟာယညာ မဟာရမ္ဘာ, န တေ ဟောန္တိ မဟပ္ဖလာ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၃၉) ကိရိယာယံ။ ‘‘သမဏံ ဂေါတမံ ဥဒ္ဒိဿ ပါဏံ အာရဘန္တီ’’တိ (မ။ နိ။ ၂။၅၁-၅၂) ဟိံသနေ။ ‘‘အာရဘထ, နိက္ခမထ, ယုဉ္ဇထ ဗုဒ္ဓသာသနေ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၈၅) ဝီရိယေ။ ‘‘ဗီဇဂါမဘူတဂါမသမာရမ္ဘာ ပဋိဝိရတော ဟောတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၀, ၁၉၄၊ မ။ နိ။ ၁။၂၉၃) ဝိကောပနေ။ ‘‘အာရဘတိ စ ဝိပ္ပဋိသာရီ စ ဟောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၅။၁၄၂) အယံ ပန အာပတ္တိဝီတိက္ကမေ အာဂတော။ တသ္မာ အာပတ္တိဝီတိက္ကမဝသေန အာရဘတိ စေဝ တပ္ပစ္စယာ ဝိပ္ပဋိသာရီ စ ဟောတီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။

ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတီတိ အနဓိဂတတ္တာ ယထာသဘာဝတော န ဇာနာတိ။ ယတ္ထဿာတိ ယသ္မိံ အဿ, ယံ ဌာနံ ပတွာ ဧတဿ ပုဂ္ဂလဿ ဥပ္ပန္နာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈန္တီတိ အတ္ထော။ ကိံ ပန ပတွာ တေ နိရုဇ္ဈန္တီတိ? အရဟတ္တမဂ္ဂံ။ ဖလပ္ပတ္တဿ ပန နိရုဒ္ဓါ နာမ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဣဓ မဂ္ဂကိစ္စဝသေန ဖလမေဝ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာရမ္ဘဇာတိ အာပတ္တိဝီတိက္ကမသမ္ဘဝါ။ ဝိပ္ပဋိသာရဇာတိ ဝိပ္ပဋိသာရတော ဇာတာ။ ပဝဍ္ဎန္တီတိ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနေန ဝဍ္ဎန္တိ။ သာဓူတိ အာယာစနသာဓု။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယာဝ အပရဒ္ဓဉ္စ ဝတ အာယသ္မတာ, ဧဝံ သန္တေပိ မယံ အာယသ္မန္တံ ယာစာမ – ‘‘ဒေသေတဗ္ဗယုတ္တကဿ ဒေသနာယ, ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗယုတ္တကဿ ဝုဋ္ဌာနေန, အာဝိကာတဗ္ဗယုတ္တကဿ အာဝိကိရိယာယ, အာရမ္ဘဇေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၇။)

အာသဝေ ပဟာယ, သုဒ္ဓန္တေ ဌိတဘာဝပစ္စဝေက္ခဏေန ဝိပ္ပဋိသာရဇေ အာသဝေ ပဋိဝိနောဒေတွာ နီဟရိတွာ ဝိပဿနာစိတ္တဉ္စေဝ ဝိပဿနာပညဉ္စ ဘာဝေတူ’’တိ။ အမုနာ ပဉ္စမေန ပုဂ္ဂလေနာတိ ဧတေန ပဉ္စမေန ခီဏာသဝပုဂ္ဂလေန။ သမသမော ဘဝိဿတီတိ လောကုတ္တရဂုဏေဟိ သမဘာဝေနေဝ သမော ဘဝိဿတီတိ ဧဝံ ခီဏာသဝေန ဩဝဒိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။

အာရဘတိ န ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟောတီတိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ တံ ပန ဒေသေတုံ သဘာဂပုဂ္ဂလံ ပရိယေသတိ။ တသ္မာ န ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟောတိ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဝုဋ္ဌိတတ္တာ န ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ န အာရဘတိ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟောတီတိ အာပတ္တိံ နာပဇ္ဇတိ, ဝိနယပညတ္တိယံ ပန အကောဝိဒတ္တာ အနာပတ္တိယံ အာပတ္တိသညီ ဟုတွာ ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟောတိ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘သကိံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိတွာ တတော ဝုဋ္ဌာယ ပစ္ဆာ ကိဉ္စာပိ နာပဇ္ဇတိ, ဝိပ္ပဋိသာရံ ပန ဝိနောဒေတုံ န သက္ကောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ န အာရဘတိ န ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟောတီတိ နေဝ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, န ဝိပ္ပဋိသာရီ ဟောတိ။ ကတမော ပနေသ ပုဂ္ဂလောတိ? ဩဿဋ္ဌဝီရိယပုဂ္ဂလော။ သော ဟိ ‘‘ကိံ မေ ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓကာလေ ပရိနိဗ္ဗာနေန, အနာဂတေ မေတ္တေယျသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓကာလေ ပရိနိဗ္ဗာယိဿာမီ’’တိ ဝိသုဒ္ဓသီလောပိ ပဋိပတ္တိံ န ပူရေတိ။ သောပိ ‘‘ကိမတ္ထံ အာယသ္မာ ပမတ္တော ဝိဟရတိ ပုထုဇ္ဇနဿ နာမ ဂတိ အနိဗဒ္ဓါ။ အာယသ္မာ ဟိ မေတ္တေယျသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သမ္မုခဘာဝံ လဘေယျပိ န လဘေယျာပီတိ အရဟတ္တတ္ထာယ ဝိပဿနံ ဘာဝေဟီ’’တိ ဩဝဒိတဗ္ဗောဝ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၁၉၂။ ဒတွာ အဝဇာနာတီတိအာဒီသု – ဧကော ဘိက္ခု မဟာပုညော စတုပစ္စယလာဘီ ဟောတိ။ သော စီဝရာဒီနိ လဘိတွာ အညံ အပ္ပပုညံ အာပုစ္ဆတိ။ သောပိ တသ္မိံ ပုနပ္ပုနံ အာပုစ္ဆန္တေပိ ဂဏှာတိယေဝ။ အထဿ ဣတရော ထောကံ ကုပိတော ဟုတွာ မင်္ကုဘာဝံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော ဝဒတိ – ‘‘အယံ အတ္တနော ဓမ္မတာယ စီဝရာဒီနိ န လဘတိ, အမှေ နိဿာယ လဘတီ’’တိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော ဒတွာ အဝဇာနာတိ နာမ။ ဧကော ပန ဧကေန သဒ္ဓိံ ဒွေ တီဏိ ဝဿာနိ ဝသန္တော ပုဗ္ဗေ တံ ပုဂ္ဂလံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တေ ဂစ္ဆန္တေ ကာလေ စိတ္တီကာရံ န ကရောတိ, အာသနာပိ န ဝုဋ္ဌာတိ, ဥပဋ္ဌာနမ္ပိ န ဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော သံဝါသေန အဝဇာနာတိ နာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၈။)

အာဓေယျမုခေါတိ အာဒိတော ဓေယျမုခေါ။ ပဌမဝစနသ္မိံယေဝ ဌပိတမုခေါတိ အတ္ထော။ အဓိမုစ္စိတာ ဟောတီတိ သဒ္ဓါတာ ဟောတိ။ တတြာယံ နယော – ဧကော ပုဂ္ဂလော သာရုပ္ပံယေဝ ဘိက္ခုံ ‘အသာရုပ္ပေါ ဧသော’တိ ကထေတိ, တံ သုတွာ ဧသ နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆတိ။ ပုန အညေန သဘာဂေန ဘိက္ခုနာ ‘သာရုပ္ပေါ အယ’န္တိ ဝုတ္တေပိ တဿ ဝစနံ န ဂဏှာတိ ‘‘အသုကေန နာမ ‘အသာရုပ္ပေါ အယ’န္တိ အမှာကံ ကထိတ’’န္တိ ပုရိမဘိက္ခုနောဝ ကထံ ဂဏှာတိ။ အပရောပိဿ ဒုဿီလံ ‘သီလဝါ’တိ ကထေတိ။ တဿ ဝစနံ သဒ္ဒဟိတွာ ပုန အညေန ‘‘အသာရုပ္ပေါ ဧသ ဘိက္ခု, နာယံ တုမှာကံ သန္တိကံ ဥပသင်္ကမိတုံ ယုတ္တော’’တိ ဝုတ္တောပိ တဿ ဝစနံ အဂ္ဂဟေတွာ ပုရိမဿေဝ ကထံ ဂဏှာတိ။ အပရော ဝဏ္ဏမ္ပိ ကထိတံ ဂဏှာတိ, အဝဏ္ဏမ္ပိ ကထိတံ ဂဏှာတိယေဝ။ အယမ္ပိ အာဓေယျမုခေါယေဝ နာမ။ အာဓာတဗ္ဗမုခေါ ယံ ယံ သုဏာတိ, တတ္ထ တတ္ထ ဌပိတမုခေါတိ အတ္ထော။

လောလောတိ သဒ္ဓါဒီနံ ဣတ္တရကာလဋ္ဌိတိကတ္တာ အဿဒ္ဓိယာဒီဟိ လုလိတဘာဝေန လောလော။ ဣတ္တရသဒ္ဓေါတိ ပရိတ္တသဒ္ဓေါ, အပရိပုဏ္ဏသဒ္ဓေါ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ ပန ပုနပ္ပုနံ ဘဇနဝသေန သဒ္ဓါဝ ဘတ္တိ။ ပေမံ သဒ္ဓါပေမံ ဂေဟသိတပေမမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ပသာဒေါ သဒ္ဓါပသာဒေါဝ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော လောလော ဟောတီတိ ဧဝံ ဣတ္တရသဒ္ဓါဒိတာယ ပုဂ္ဂလော လောလော နာမ ဟောတိ။ ဟလိဒ္ဒိရာဂေါ ဝိယ, ထုသရာသိမှိ ကောဋ္ဋိတခါဏုကော ဝိယ, အဿပိဋ္ဌိယံ ဌပိတကုမ္ဘဏ္ဍံ ဝိယ စ အနိဗဒ္ဓဋ္ဌာနော မုဟုတ္တေန ပသီဒတိ, မုဟုတ္တေန ကုပ္ပတိ။

မန္ဒော မောမူဟောတိ အညာဏဘာဝေန မန္ဒော အဝိသဒတာယ မောမူဟော။ မဟာမူဠှောတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၉၃။ ယောဓာဇီဝူပမေသု – ယောဓာဇီဝါတိ ယုဒ္ဓူပဇီဝိနော။ ရဇဂ္ဂန္တိ ဟတ္ထိအဿာဒီနံ ပါဒပ္ပဟာရဘိန္နာယ ဘူမိယာ ဥဂ္ဂတံ ရဇက္ခန္ဓံ။ န သန္ထမ္ဘတီတိ သန္ထမ္ဘိတွာ ဌာတုံ န သက္ကောတိ။ သဟတိ ရဇဂ္ဂန္တိ ရဇက္ခန္ဓံ ဒိသွာပိ အဓိဝါသေတိ။ ဓဇဂ္ဂန္တိ ဟတ္ထိအဿာဒိပိဋ္ဌေသု ဝါ ရထေသု ဝါ ဥဿာပိတာနံ ဓဇာနံ အဂ္ဂံ။ ဥဿာရဏန္တိ ဟတ္ထိအဿရထာဒီနဉ္စေဝ ဗလကာယဿ စ ဥစ္စာသဒ္ဒမဟာသဒ္ဒံ။ သမ္ပဟာရေတိ သမာဂတေ အပ္ပမတ္တကေပိ ပဟာရေ။ ဟညတီတိ ဝိဟညတိ, ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇတိ။ ဗျာပဇ္ဇတီတိ ဝိပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, ပကတိဘာဝံ ဇဟတိ။ သဟတိ သမ္ပဟာရန္တိ ဒွေ တယော ပဟာရေ ပတွာပိ သဟတိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၉၉။)

အဓိဝါသေတိ။ တမေဝ သင်္ဂါမသီသန္တိ တမေဝ ဇယခန္ဓာဝါရဋ္ဌာနံ။ အဇ္ဈာဝသတီတိ သတ္တာဟမတ္တံ အဘိဘဝိတွာ အာဝသတိ။ ကိံ ကာရဏာ? လဒ္ဓပ္ပဟာရာနံ ပဟာရဇဂ္ဂနတ္ထဉ္စေဝ ကတကမ္မာနံ ဝိသေသံ ဉတွာ ဌာနန္တရဒါနတ္ထဉ္စ ဣဿရိယသုခါနုဘဝနတ္ထဉ္စ။

֍ ဋီ ၁၉၄။ ဣဒါနိ ယသ္မာ သတ္ထု ယောဓာဇီဝေဟိ ကိစ္စံ နတ္ထိ, ဣမသ္မိံ ပန သာသနေ တထာရူပေ ပဉ္စ ပုဂ္ဂလေ ဒဿေတုံ ဣဒံ ဩပမ္မံ အာဘတံ, တသ္မာ တေ ပုဂ္ဂလေ ဒဿေန္တော ဧဝမေဝန္တိအာဒိမာဟ။

တတ္ထ သံသီဒတီတိ မိစ္ဆာဝိတက္ကသ္မိံ ဝိသီဒတိ, အနုပဝိသတိ။ န သက္ကောတိ ဗြဟ္မစရိယံ သန္ဓာရေတုန္တိ ဗြဟ္မစရိယဝါသံ အနုပစ္ဆိဇ္ဇမာနံ ဂေါပေတုံ န သက္ကောတိ။ သိက္ခာဒုဗ္ဗလျံ အာဝိကတွာတိ သိက္ခာယ ဒုဗ္ဗလဘာဝံ ပကာသေတွာ။ ကိမဿ ရဇဂ္ဂသ္မိန္တိ ကိံ တဿ ပုဂ္ဂလဿ ရဇဂ္ဂံ နာမာတိ ဝဒတိ။ အဘိရူပါတိ အဘိရူပဝတီ။ ဒဿနီယာတိ ဒဿနယောဂ္ဂါ။ ပါသာဒိကာတိ ဒဿနေနေဝ စိတ္တပ္ပသာဒါဝဟာ။ ပရမာယာတိ ဥတ္တမာယ။ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယာတိ သရီရဝဏ္ဏေန စေဝ အင်္ဂသဏ္ဌာနေန စ။

֍ ဋီ ၁၉၆။ ဦဟသတီတိ အဝဟသတိ။ ဥလ္လပတီတိ ကထေတိ။ ဥဇ္ဇဂ္ဃတီတိ ပါဏိံ ပဟရိတွာ မဟာဟသိတံ ဟသတိ။ ဥပ္ပဏ္ဍေတီတိ ဥပ္ပဏ္ဍနကထံ ကထေတိ။

֍ ဋီ ၁၉၇။ အဘိနိသီဒတီတိ အဘိဘဝိတွာ သန္တိကေ ဝါ ဧကာသနေ ဝါ နိသီဒတိ။ ဒုတိယပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ အဇ္ဈောတ္ထရတီတိ အဝတ္ထရတိ။

֍ ဋီ ၁၉၈။ ဝိနိဝေဌေတွာ ဝိနိမောစေတွာတိ ဂဟိတဋ္ဌာနတော တဿ ဟတ္ထံ ဝိနိဝေဌေတွာ စေဝ, မောစေတွာ စ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၁၉၉။ ပိဏ္ဍပါတိကေသု – မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာတိ နေဝ သမာဒါနံ ဇာနာတိ, န အာနိသံသံ၊ အတ္တနော ပန မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာ အညာဏေနေဝ ပိဏ္ဍပါတိကော ဟောတိ။ ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတောတိ ပိဏ္ဍပါတိကဿ မေ သတော ‘‘အယံ ပိဏ္ဍပါတိကော’’တိ စတုပစ္စယသက္ကာရံ ကရိဿန္တိ။ လဇ္ဇီ, အပ္ပိစ္ဆောတိအာဒီဟိ စ ဂုဏေဟိ သမ္ဘာဝေဿန္တီတိ။ ဧဝံ ပါပိကာယ ဣစ္ဆာယ ဌတွာ တာယ ပါပိစ္ဆာယ အဘိဘူတော ဟုတွာ ပိဏ္ဍပါတိကော ဟောတိ။ ဥမ္မာဒဝသေန ပိဏ္ဍာယ စရန္တော ပန ဥမ္မာဒါ စိတ္တဝိက္ခေပါ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၀။)

ပိဏ္ဍပါတိကော နာမ ဟောတိ။ ဝဏ္ဏိတန္တိ ဣဒံ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ နာမ ဗုဒ္ဓေဟိ စ ဗုဒ္ဓသာဝကေဟိ စ ဝဏ္ဏိတံ ပသတ္ထန္တိ ပိဏ္ဍပါတိကော ဟောတိ။ အပ္ပိစ္ဆတံယေဝ နိဿာယာတိအာဒီသု – ‘‘ဣတိ အပ္ပိစ္ဆော ဘဝိဿာမိ, ဣဒံ မေ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ အပ္ပိစ္ဆတာယ သံဝတ္တိဿတိ၊ ‘ဣတိ သန္တုဋ္ဌော ဘဝိဿာမိ ဣဒံ မေ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ သန္တုဋ္ဌိယာ သံဝတ္တိဿတိ’၊ ‘ဣတိ ကိလေသေ သံလိခိဿာမိ’, ဣဒံ မေ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂံ ကိလေသသလ္လေခနတ္ထာယ သံဝတ္တိဿတီ’’တိ ပိဏ္ဍပါတိကော ဟောတိ။ ဣဒမတ္ထိတန္တိ ဣမာယ ကလျာဏာယ ပဋိပတ္တိယာ အတ္ထိကဘာဝံ, ဣမိနာ ဝါ ပိဏ္ဍပါတမတ္တေန အတ္ထိကဘာဝံ။ ယံ ယံ လဒ္ဓံ တေန တေနေဝ ယာပနဘာဝံ နိဿာယာတိ အတ္ထော။ အဂ္ဂေါတိ ဇေဋ္ဌကော။ သေသာနိ တဿေဝ ဝေဝစနာနိ။

ဂဝါ ခီရန္တိ ဂါဝိတော ခီရံ နာမ ဟောတိ, န ဝိနာ ဂါဝိယာ။ ခီရမှာ ဒဓီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေဝန္တိ ယထာ ဧတေသု ပဉ္စသု ဂေါရသေသု သပ္ပိမဏ္ဍော အဂ္ဂေါ၊ ဧဝမေဝံ ဣမေသု ပဉ္စသု ပိဏ္ဍပါတိကေသု ယွာယံ အပ္ပိစ္ဆတာဒီနိ နိဿာယ ပိဏ္ဍပါတိကော ဟောတိ။ အယံ အဂ္ဂေါ စ သေဋ္ဌော စ ပါမောက္ခော စ ဥတ္တမော စ ပဝရော စ။ ဣမေသု ပန ပဉ္စသု ပိဏ္ဍပါတိကေသု ဒွေဝ ဇနာ ပိဏ္ဍပါတိကာ, တယော န ပိဏ္ဍပါတိကာ။ နာမမတ္တေန ပန ပိဏ္ဍပါတိကာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယောတိ။

ပဉ္စကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၀၂။ ဆက္ကေ – တတြာတိ တေသု ဆသု ပုဂ္ဂလေသု။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ သော ပုဂ္ဂလော တေန အနာစရိယကေန အတ္တနာ ဥပ္ပါဒိတေန သဗ္ဗညုတညာဏေန သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနာတိအာဒီသုပိ တေန ပစ္စေကသမ္ဗောဓိဉာဏေန သော ပုဂ္ဂလော ပစ္စေကသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ တေန သာဝကပါရမီဉာဏေန တေ ပုဂ္ဂလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ။ တေန ဒုက္ခဿ အန္တကရဏေန တေ ပုဂ္ဂလာ အဝသေသာ အရဟန္တော။ တေန ဣတ္ထတ္တံ အနာဂမနေန သော ပုဂ္ဂလော အနာဂါမီ။ တေန ဣတ္ထတ္တံ အာဂမနေန တေ ပုဂ္ဂလာ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။

ဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၁။)

၇။ သတ္တကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၀၃။ သတ္တကေ – သကိံ နိမုဂ္ဂေါတိ ဧကဝါရံ နိမုဂ္ဂေါ။ ဧကန္တကာဠကေဟီတိ ဧကန္တေနေဝ ကာဠကေဟိ နတ္ထိကဝါဒအဟေတုကဝါဒအကိရိယဝါဒသင်္ခါတေဟိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဓမ္မေဟိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလောတိ ဣမိနာ ကာရဏေန ပုဂ္ဂလော ဧကဝါရံ နိမုဂ္ဂေါ တထာ နိမုဂ္ဂေါဝ ဟောတိ။ ဧတဿ ဟိ ပုန ဘဝတော ဝုဋ္ဌာနံ နာမ နတ္ထီတိ ဝဒန္တိ။ မက္ခလိဂေါသာလာဒယော ဝိယ ဟေဋ္ဌာ နရကဂ္ဂီနံယေဝ အာဟာရော ဟောတိ။

သာဟု သဒ္ဓါ ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ ကုသလဓမ္မေသု သဒ္ဓါ နာမ သာဓုလဒ္ဓိကာတိ ဥမ္မုဇ္ဇတိ။ သော တာဝတကေနေဝ ကုသလေန ဥမ္မုဇ္ဇတိ နာမ။ သာဓု ဟိရီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဟာယတိယေဝါတိ စင်္ကဝါရေ အာသိတ္တဥဒကံ ဝိယ ဧကန္တေန ပရိဟာယတေဝ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလောတိ ဧဝံ သာဟု သဒ္ဓါတိ။ ဣမေသံ သဒ္ဓါဒီနံ ဝသေန ဧကဝါရံ ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ တေသံ ပရိဟာနိယာ ပုန နိမုဇ္ဇတိယေဝ, ဒေဝဒတ္တာဒယော ဝိယ။ ဒေဝဒတ္တော ဟိ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော, ပဉ္စ စ အဘိညာယော နိဗ္ဗတ္တေတွာပိ ပုန ဗုဒ္ဓါနံ ပဋိကဏ္ဋကတာယ တေဟိ ဂုဏေဟိ ပရိဟီနော ရုဟိရုပ္ပါဒကမ္မံ သံဃဘေဒကမ္မဉ္စ ကတွာ ကာယဿ ဘေဒါ ဒုတိယစိတ္တဝါရေန နိရယေ နိဗ္ဗတ္တိ။ ကောကာလိကော ဒွေ အဂ္ဂသာဝကေ ဥပဝဒိတွာ ပဒုမနိရယေ နိဗ္ဗတ္တော။

နေဝ ဟာယတိ နော ဝဍ္ဎတီတိ အပ္ပဟောနကကာလေပိ န ဟာယတိ, ပဟောနကကာလေပိ န ဝဍ္ဎတိ။ ဥဘယမ္ပိ ပနေတံ အဂါရိကေနပိ အနဂါရိကေနပိ ဒီပေတဗ္ဗံ။ ဧကစ္စော ဟိ အဂါရိကော အပ္ပဟောနကကာလေ ပက္ခိကဘတ္တံ ဝါ သလာကဘတ္တံ ဝါ ဝဿာဝါသိကံ ဝါ ဥပနိဗန္ဓာပေတိ။ သော ပစ္ဆာ ပဟောနကကာလေပိ ပက္ခိကဘတ္တာဒိမတ္တမေဝ ပဝတ္တေတိ။ အနဂါရိကောပိ အာဒိမှိ အပ္ပဟောနကကာလေ ဥဒ္ဒေသံ ဝါ ဓုတင်္ဂံ ဝါ ဂဏှာတိ, မေဓာဗလဝီရိယသမ္ပတ္တိယာ ပဟောနကကာလေပိ တတော ဥတ္တရိံ န ကရောတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလောတိ ဧဝံ ဣမာယ သဒ္ဓါဒီနံ ဌိတိယာ ပုဂ္ဂလော ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ဌိတော နာမ ဟောတိ။

ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ဝိပဿတိ ဝိလောကေတီတိ သောတာပန္နော ပုဂ္ဂလော ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂမနမဂ္ဂံ ဂန္တဗ္ဗံ ဒိသံ ဝါ အာလောကေတိ နာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၂။)

ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ပတရတီတိ သကဒါဂါမိပုဂ္ဂလော ကိလေသတနုတာယ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂန္တဗ္ဗဒိသာဘိမုခေါ ပတရတိ နာမ။

ပတိဂါဓပ္ပတ္တော ဟောတီတိ အနာဂါမိပုဂ္ဂလော ဥဋ္ဌာယ ဝိလောကေတွာ ပတရိတွာ ဂန္တွာ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ပတိဋ္ဌာပတ္တော နာမ ဟောတိ, တိဋ္ဌတိ, န ပုနာဂစ္ဆတိ။

တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ထလေ တိဋ္ဌတီတိ သဗ္ဗကိလေသောဃံ တရိတွာ ပရတီရံ ဂန္တွာ နိဗ္ဗာနထလေ ဌိတော နာမ ဟောတိ။ ဣမေ ပန သတ္တ ပုဂ္ဂလာ ဥဒကောပမေန ဒီပိတာ။

သတ္တ ကိရ ဇင်္ဃဝါဏိဇာ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နာ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧကံ ပုဏ္ဏနဒိံ ပါပုဏိံသု။ တေသု ပဌမံ ဩတိဏ္ဏော ဥဒကဘီရုကော ပုရိသော ဩတိဏ္ဏဋ္ဌာနေယေဝ နိမုဇ္ဇိတွာ ပုန ဥဋ္ဌာတုံ နာသက္ခိ, အန္တောယေဝ မစ္ဆကစ္ဆပဘက္ခော ဇာတော။ ဒုတိယော ဩတိဏ္ဏဋ္ဌာနေ နိမုဇ္ဇိတွာ သကိံ ဥဋ္ဌဟိတွာ ပုန နိမုဂ္ဂေါ ဥဋ္ဌာတုံ နာသက္ခိ, အန္တောယေဝ မစ္ဆကစ္ဆပဘက္ခော ဇာတော။ တတိယော နိမုဇ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌဟိ။ သော မဇ္ဈေ နဒိယာ ဌတွာ နေဝ ဩရတော အာဂန္တုံ, န ပရတော ဂန္တုံ အသက္ခိ။ စတုတ္ထော ဥဋ္ဌာယ ဌိတော ဥတ္တရဏတိတ္ထံ ဩလောကေသိ။ ပဉ္စမော ဩတရဏတိတ္ထံ ဩလောကေတွာ ပတရိ။ ဆဋ္ဌော တရိတွာ ပါရိမတီရံ ဂန္တွာ ကဋိပ္ပမာဏေ ဥဒကေ ဌိတော။ သတ္တမော ပါရိမတီရံ ဂန္တွာ ဂန္ဓစုဏ္ဏာဒီဟိ နှာတွာ ဝရဝတ္ထာနိ နိဝါသေတွာ သုရဘိဝိလေပနံ ဝိလိမ္ပိတွာ နီလုပ္ပလာဒီနိ ပိဠန္ဓိတွာ နာနာလင်္ကာရပဋိမဏ္ဍိတော မဟာနဂရံ ပဝိသိတွာ ပါသာဒဝရမာရုယှ ဥတ္တမဘောဇနံ ဘုဉ္ဇိ။

တတ္ထ သတ္တ ဇင်္ဃဝါဏိဇာ ဝိယ ဣမေ သတ္တ ပုဂ္ဂလာ။ နဒီ ဝိယ ဝဋ္ဋံ။ ပဌမဿ ဥဒကဘီရုကဿ ပုရိသဿ ဩတိဏ္ဏဋ္ဌာနေယေဝ နိမုဇ္ဇနံ ဝိယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ ဝဋ္ဋေ နိမုဇ္ဇနံ။ ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ နိမုဂ္ဂပုရိသော ဝိယ သဒ္ဓါဒီနံ ဥပ္ပတ္တိမတ္တကေန ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ တေသံ ပရိဟာနိယာ နိမုဂ္ဂပုဂ္ဂလော။ မဇ္ဈေ နဒိယာ ဌိတော ဝိယ သဒ္ဓါဒီနံ ဌိတိယာ ဌိတပုဂ္ဂလော။ ဥတ္တရဏတိတ္ထံ ဩလောကေန္တော ဝိယ ဂန္တဗ္ဗမဂ္ဂံ ဂန္တဗ္ဗဒိသံ ဝါ ဩလောကေန္တော သောတာပန္နော။ ပတရိတပုရိသော ဝိယ ကိလေသတနုတာယ ပတရန္တော သကဒါဂါမီ။ တရိတွာ ကဋိမတ္တေ ဥဒကေ ဌိတပုရိသော ဝိယ အနာဝတ္တိတဓမ္မတာယ ဌိတော အနာဂါမီ။ နှတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၃။)

ပါရိမတီရံ ဥတ္တရိတွာ ထလေ ဌိတပုရိသော ဝိယ စတ္တာရော ဩဃေ အတိက္ကမိတွာ နိဗ္ဗာနထလေ ဌိတော ခီဏာသဝဗြာဟ္မဏော။ ထလေ ဌိတပုရိသဿ နဂရံ ပဝိသိတွာ ပါသာဒဝရံ အာရုယှ ဥတ္တမဘောဇနဘုဉ္ဇနံ ဝိယ ခီဏာသဝဿ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ ဖလသမာပတ္တိံ အပ္ပေတွာ ဝီတိနာမနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တာဒယော ဟေဋ္ဌာ ပကာသိတာယေဝါတိ။

သတ္တကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

֍ ဋီ ၂၀၇။ အဋ္ဌကနဝကနိဒ္ဒေသာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၁၀။ ဒသကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၀၉။ ဒသကနိဒ္ဒေသေ – ဣဓာတိ ကာမာဝစရဘူမိယံ။ ကာမာဝစရဘူမိယဉှိ သတ္တက္ခတ္တုပရမာဒီနံ ကာမာဝစရဘူမိယညေဝ နိဋ္ဌာ ဟောတိ။ ကာမာဝစရတ္တဘာဝေနေဝ အရဟတ္တပ္ပတ္တိ စ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တိ စ ဟောတီတိ အတ္ထော။

ဣဓ ဝိဟာယာတိ ဣဓ ကာမာဝစရေ အတ္တဘာဝေ ဝိဟာယ သုဒ္ဓါဝါသတ္တဘာဝေ ဌိတာနံ နိဋ္ဌာ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိအာဒယော ဟိ ဣဓ အနာဂါမိဖလံ ပတွာ ဣတော စုတာ သုဒ္ဓါဝါသေသု ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တေန အတ္တဘာဝေန အရဟတ္တဉ္စေဝ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုဉ္စ ပါပုဏန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ဣဓ ဝိဟာယ နိဋ္ဌာ’’တိ။

ဒသကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ –

ယံ ဝေ ပုဂ္ဂလပညတ္တိံ, လောကေ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊

နာတိသင်္ခေပတော သတ္ထာ, ဒေသေသိ တိဒသာလယေ။

တဿာ အဋ္ဌကထဉ္စေဝ, ဒီပဘာသာယ သင်္ခတံ၊

အာဂမဋ္ဌကထာယော စ, ဩဂါဟေတွာ အသေသတော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၄။)

သုဝိဘတ္တော အသံကိဏ္ဏော, ယော ယော အတ္ထော ယဟိံ ယဟိံ၊

တတော တတော တံ ဂဟေတွာ, ပဟာယ အတိဝိတ္ထာရံ။

ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ယံ ဝုတ္တံ, တံ အနာဒါယ သင်္ခတာ၊

နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရ-နယေနဋ္ဌကထာ အယံ။

တံ ဧတံ သတ္တမတ္တေဟိ, ဘာဏဝါရေဟိ တန္တိယာ၊

စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဓမ္မဿ, သင်္ခရောန္တေန ယံ မယာ။

သမ္ပတ္တံ ကုသလံ တေန, သဒ္ဓမ္မံ သုခုမံ သိဝံ၊

ဩလောကေန္တု ဝိသုဒ္ဓေန, ပါဏယော ဓမ္မစက္ခုနာတိ။

ပုဂ္ဂလပညတ္တိ-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၅။)

အဘိဓမ္မပိဋက

ကထာဝတ္ထုအဋ္ဌကထာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

နိသိန္နော ဒေဝလောကသ္မိံ, ဒေဝသံဃပုရက္ခတော၊

သဒေဝကဿ လောကဿ, သတ္ထာ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော။

သဗ္ဗပညတ္တိကုသလော, ပညတ္တိပရိဒီပနံ၊

ဝတွာ ပုဂ္ဂလပညတ္တိံ, လောကေ ဥတ္တမပုဂ္ဂလော။

ယံ ပုဂ္ဂလကထာဒီနံ, ကထာနံ ဝတ္ထုဘာဝတော၊

ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ, သင်္ခေပေန အဒေသယီ။

မာတိကာဌပနေနေဝ, ဌပိတဿ သုရာလယေ၊

တဿ မောဂ္ဂလိပုတ္တေန, ဝိဘတ္တဿ မဟီတလေ။

ဣဒါနိ ယသ္မာ သမ္ပတ္တော, အတ္ထသံဝဏ္ဏနာက္ကမော၊

တသ္မာ နံ ဝဏ္ဏယိဿာမိ, တံ သုဏာထ သမာဟိတာတိ။

နိဒါနကထာ

ယမကပါဋိဟီရာဝသာနသ္မိဉှိ ဘဂဝါ တိဒသပုရေ ပါရိစ္ဆတ္တကမူလေ ပဏ္ဍုကမ္ဗလသိလာယံ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ မာတရံ ကာယသက္ခိံ ကတွာ ဒေဝပရိသာယ အဘိဓမ္မကထံ ကထေန္တော ဓမ္မသင်္ဂဏီဝိဘင်္ဂဓာတုကထာပုဂ္ဂလပညတ္တိပ္ပကရဏာနိ ဒေသယိတွာ ကထာဝတ္ထုဒေသနာယ ဝါရေ သမ္ပတ္တေ ‘‘အနာဂတေ မမ သာဝကော မဟာပညော မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရော နာမ ဥပ္ပန္နံ သာသနမလံ သောဓေတွာ တတိယသင်္ဂီတိံ ကရောန္တော ဘိက္ခုသံဃဿ မဇ္ဈေ နိသိန္နော သကဝါဒေ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ ပရဝါဒေ ပဉ္စာတိ သုတ္တသဟဿံ သမောဓာနေတွာ ဣမံ ပကရဏံ ဘာဇေဿတီ’’တိ တဿောကာသံ ကရောန္တော ယာ စေသာ ပုဂ္ဂလဝါဒေ တာဝ စတူသု ပဉှေသု ဒွိန္နံ ပဉ္စကာနံ ဝသေန အဋ္ဌမုခါ ဝါဒယုတ္တိ, တံ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗကထာမဂ္ဂေသု အသမ္ပုဏ္ဏဘာဏဝါရမတ္တာယ တန္တိယာ မာတိကံ ဌပေသိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၆။)

အထာဝသေသံ အဘိဓမ္မကထံ ဝိတ္ထာရနယေနေဝ ကထေတွာ ဝုတ္ထဝဿော သုဝဏ္ဏရဇတသောပါနမဇ္ဈေ မဏိမယေန သောပါနေန ဒေဝလောကတော သင်္ကဿနဂရေ ဩရုယှ သတ္တဟိတံ သမ္ပာဒေန္တော ယာဝတာယုကံ ဌတွာ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယိ။

အထဿ မဟာကဿပပ္ပမုခေါ ဝသီဂဏော အဇာတသတ္တုရာဇာနံ သဟာယံ ဂဟေတွာ ဓမ္မဝိနယသရီရံ သင်္ဂဟံ အာရောပေသိ။ တတော ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ ဘိက္ခူ ဒသ ဝတ္ထူနိ ဒီပယိံသု။ တာနိ သုတွာ ကာကဏ္ဍကဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပုတ္တော ယသတ္ထေရော သုသုနာဂပုတ္တံ ကာလာသောကံ နာမ ရာဇာနံ သဟာယံ ဂဟေတွာ ဒွါဒသန္နံ ဘိက္ခုသတသဟဿာနံ အန္တရေ သတ္တထေရသတာနိ ဥစ္စိနိတွာ တာနိ ဒသဝတ္ထူနိ မဒ္ဒိတွာ ဓမ္မဝိနယသရီရံ သင်္ဂဟံ အာရောပေသိ။

တေဟိ ပန ဓမ္မသင်္ဂါဟကတ္ထေရေဟိ နိဂ္ဂဟိတာ ဒသသဟဿာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ ဘိက္ခူ ပက္ခံ ပရိယေသမာနာ အတ္တနော အနုရူပံ ဒုဗ္ဗလပက္ခံ လဘိတွာ ဝိသုံ မဟာသံဃိကာစရိယကုလံ နာမ အကံသု။ တတော ဘိဇ္ဇိတွာ အပရာနိ ဒွေ အာစရိယကုလာနိ ဇာတာနိ – ဂေါကုလိကာ စ ဧကဗျောဟာရိကာ စ။ ဂေါကုလိကနိကာယတော ဘိဇ္ဇိတွာ အပရာနိ ဒွေ အာစရိယကုလာနိ ဇာတာနိ – ပဏ္ဏတ္တိဝါဒါ စ ဗာဟုလိယာ စ။ ဗဟုဿုတိကာတိပိ တေသံယေဝ နာမံ။ တေသံယေဝ အန္တရေ စေတိယဝါဒါ နာမ အပရေ အာစရိယဝါဒါ ဥပ္ပန္နာ။ ဧဝံ မဟာသံဃိကာစရိယကုလတော ဒုတိယေ ဝဿသတေ ပဉ္စာစရိယကုလာနိ ဥပ္ပန္နာနိ။ တာနိ မဟာသံဃိကေဟိ သဒ္ဓိံ ဆ ဟောန္တိ။

တသ္မိံယေဝ ဒုတိယေ ဝဿသတေ ထေရဝါဒတော ဘိဇ္ဇိတွာ ဒွေ အာစရိယဝါဒါ ဥပ္ပန္နာ – မဟိသာသကာ စ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ စ။ တတ္ထ ဝဇ္ဇိပုတ္တကဝါဒတော ဘိဇ္ဇိတွာ အပရေ စတ္တာရော အာစရိယဝါဒါ ဥပ္ပန္နာ – ဓမ္မုတ္တရိယာ, ဘဒြယာနိကာ, ဆန္နာဂါရိကာ, သမိတိယာတိ။ ပုန တသ္မိံယေဝ ဒုတိယေ ဝဿသတေ မဟိသာသကဝါဒတော ဘိဇ္ဇိတွာ သဗ္ဗတ္ထိဝါဒါ ဓမ္မဂုတ္တိကာတိ ဒွေ အာစရိယဝါဒါ ဥပ္ပန္နာ။ ပုန သဗ္ဗတ္ထိဝါဒကုလတော ဘိဇ္ဇိတွာ ကဿပိကာ နာမ ဇာတာ။ ကဿပိကေသု ဘိန္နေသု အပရေ သင်္ကန္တိကာ နာမ ဇာတာ။ သင်္ကန္တိကေသု ဘိန္နေသု သုတ္တဝါဒါ နာမ ဇာတာတိ ထေရဝါဒတော ဘိဇ္ဇိတွာ ဣမေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၇။)

ဧကာဒသ အာစရိယဝါဒါ ဥပ္ပန္နာ။ တေ ထေရဝါဒေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါဒသ ဟောန္တိ။ ဣတိ ဣမေ စ ဒွါဒသ, မဟာသံဃိကာနဉ္စ ဆ အာစရိယဝါဒါတိ သဗ္ဗေဝ အဋ္ဌာရသ အာစရိယဝါဒါ ဒုတိယေ ဝဿသတေ ဥပ္ပန္နာ။ အဋ္ဌာရသ နိကာယာတိပိ, အဋ္ဌာရသာစရိယကုလာနီတိပိ ဧတေသံယေဝ နာမံ။ ဧတေသု ပန သတ္တရသ ဝါဒါ ဘိန္နကာ, ထေရဝါဒေါ အသမ္ဘိန္နကောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဒီပဝံသေ –

‘‘နိက္ကဍ္ဎိတာ ပါပဘိက္ခူ, ထေရေဟိ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ၊

အညံ ပက္ခံ လဘိတွာန, အဓမ္မဝါဒီ ဗဟူ ဇနာ။

‘‘ဒသသဟဿာ သမာဂန္တွာ, အကံသု ဓမ္မသင်္ဂဟံ၊

တသ္မာယံ ဓမ္မသင်္ဂီတိ, မဟာသင်္ဂီတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘မဟာသင်္ဂီတိကာ ဘိက္ခူ, ဝိလောမံ အကံသု သာသနေ၊

ဘိန္ဒိတွာ မူလသင်္ဂဟံ, အညံ အကံသု သင်္ဂဟံ။

‘‘အညတြ သင်္ဂဟိတာ သုတ္တံ, အညတြ အကရိံသု တေ၊

အတ္ထံ ဓမ္မဉ္စ ဘိန္ဒိံသု, ဝိနယေ နိကာယေသု စ ပဉ္စသု။

‘‘ပရိယာယဒေသိတဉ္စာပိ, အထော နိပ္ပရိယာယဒေသိတံ၊

နီတတ္ထဉ္စေဝ နေယျတ္ထံ, အဇာနိတွာန ဘိက္ခဝေါ။

‘‘အညံ သန္ဓာယ ဘဏိတံ, အညံ အတ္ထံ ဌပယိံသု တေ၊

ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာယ တေ ဘိက္ခူ, ဗဟုံ အတ္ထံ ဝိနာသယုံ။

‘‘ဆဍ္ဍေတွာန ဧကဒေသံ, သုတ္တံ ဝိနယဂမ္ဘီရံ၊

ပတိရူပံ သုတ္တံ ဝိနယံ, တဉ္စ အညံ ကရိံသု တေ။

‘‘ပရိဝါရံ အတ္ထုဒ္ဓါရံ, အဘိဓမ္မံ ဆပ္ပကရဏံ၊

ပဋိသမ္ဘိဒဉ္စ နိဒ္ဒေသံ, ဧကဒေသဉ္စ ဇာတကံ။

‘‘ဧတ္တကံ ဝိဿဇ္ဇိတွာန, အညာနိ အကရိံသု တေ၊

နာမံ လိင်္ဂံ ပရိက္ခာရံ, အာကပ္ပကရဏာနိ စ။

‘‘ပကတိဘာဝံ ဇဟိတွာ, တဉ္စ အညံ အကံသု တေ၊

ပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဘိန္နဝါဒါ, မဟာသင်္ဂီတိကာရကာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၈။)

‘‘တေသဉ္စ အနုကာရေန, ဘိန္နဝါဒါ ဗဟူ အဟု၊

တတော အပရကာလမှိ, တသ္မိံ ဘေဒေါ အဇာယထ။

‘‘ဂေါကုလိကာ ဧကဗျောဟာရိ, ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇိတ္ထ ဘိက္ခဝေါ၊

ဂေါကုလိကာနံ ဒွေ ဘေဒါ, အပရကာလမှိ ဇာယထ။

‘‘ဗဟုဿုတိကာ စ ပညတ္တိ, ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇိတ္ထ ဘိက္ခဝေါ၊

စေတိယာ စ ပုနဝါဒီ, မဟာသင်္ဂီတိဘေဒကာ။

‘‘ပဉ္စဝါဒါ ဣမေ သဗ္ဗေ, မဟာသင်္ဂီတိမူလကာ၊

အတ္ထံ ဓမ္မဉ္စ ဘိန္ဒိံသု, ဧကဒေသဉ္စ သင်္ဂဟံ။

‘‘ဂန္ထဉ္စ ဧကဒေသဉှိ, ဆဍ္ဍေတွာ အညံ အကံသု တေ၊

နာမံ လိင်္ဂံ ပရိက္ခာရံ, အာကပ္ပကရဏာနိ စ။

‘‘ပကတိဘာဝံ ဇဟိတွာ, တဉ္စ အညံ အကံသု တေ၊

ဝိသုဒ္ဓတ္ထေရဝါဒမှိ, ပုန ဘေဒေါ အဇာယထ။

‘‘မဟိသာသကာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ, ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇိတ္ထ ဘိက္ခဝေါ၊

ဝဇ္ဇိပုတ္တကဝါဒမှိ, စတုဓာ ဘေဒေါ အဇာယထ။

‘‘ဓမ္မုတ္တရိကာ ဘဒ္ဒယာနိကာ, ဆန္နာဂါရိကာ စ သမိတိ၊

မဟိသာသကာနံ ဒွေ ဘေဒါ, အပရကာလမှိ အဇာယထ။

‘‘သဗ္ဗတ္ထိဝါဒါ ဓမ္မဂုတ္တာ, ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇိတ္ထ ဘိက္ခဝေါ၊

သဗ္ဗတ္ထိဝါဒါနံ ကဿပိကာ, သင်္ကန္တိကဿပိကေန စ။

‘‘သင်္ကန္တိကာနံ သုတ္တဝါဒီ, အနုပုဗ္ဗေန ဘိဇ္ဇထ၊

ဣမေ ဧကာဒသ ဝါဒါ, သမ္ဘိန္နာ ထေရဝါဒတော။

‘‘အတ္ထံ ဓမ္မဉ္စ ဘိန္ဒိံသု, ဧကဒေသဉ္စ သင်္ဂဟံ၊

ဂန္ထဉ္စ ဧကဒေသဉှိ, ဆဍ္ဍေတွာ အညံ အကံသု တေ။

‘‘နာမံ လိင်္ဂံ ပရိက္ခာရံ, အာကပ္ပကရဏာနိ စ၊

ပကတိဘာဝံ ဇဟိတွာ, တဉ္စ အညံ အကံသု တေ။

‘‘သတ္တရသ ဘိန္နဝါဒါ, ဧကဝါဒေါ အဘိန္နကော၊

သဗ္ဗေဝဋ္ဌာရသ ဟောန္တိ, ဘိန္နဝါဒေန တေ သဟ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၀၉။)

‘‘နိဂြောဓောဝ မဟာရုက္ခော, ထေရ ဝါဒါနမုတ္တမော၊

အနူနံ အနဓိကဉ္စ, ကေဝလံ ဇိနသာသနံ။

‘‘သန္တကာ ဝိယ ရုက္ခမှိ, နိဗ္ဗတ္တာ ဝါဒသေသကာ၊

ပဌမေ ဝဿသတေ နတ္ထိ, ဒုတိယေ ဝဿသတန္တရေ၊

ဘိန္နာ သတ္တရသ ဝါဒါ, ဥပ္ပန္နာ ဇိနသာသနေ’’တိ။

အပရာပရံ ပန ဟေမဝတိကာ, ရာဇဂိရိကာ, သိဒ္ဓတ္ထိကာ, ပုဗ္ဗသေလိယာ, အပရသေလိယာ, ဝါဇိရိယာတိ အညေပိ ဆ အာစရိယဝါဒါ ဥပ္ပန္နာ။ တေ ဣဓ အနဓိပ္ပေတာ။ ပုရိမကာနံ ပန အဋ္ဌာရသန္နံ အာစရိယဝါဒါနံ ဝသေန ပဝတ္တမာနေ သာသနေ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓေါ အသောကော ဓမ္မရာဇာ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဗုဒ္ဓပူဇာယ သတသဟဿံ, ဓမ္မပူဇာယ သတသဟဿံ, သံဃပူဇာယ သတသဟဿံ, အတ္တနော အာစရိယဿ နိဂြောဓတ္ထေရဿ သတသဟဿံ, စတူသု ဒွါရေသု ဘေသဇ္ဇတ္ထာယ သတသဟဿန္တိ ပဉ္စသတသဟဿာနိ ပရိစ္စဇန္တော သာသနေ ဥဠာရံ လာဘသက္ကာရံ ပဝတ္တေသိ။

တိတ္ထိယာ ဟတလာဘသက္ကာရာ အန္တမသော ဃာသစ္ဆာဒနမတ္တမ္ပိ အလဘန္တာ လာဘသက္ကာရံ ပတ္ထယမာနာ ဘိက္ခူသု ပဗ္ဗဇိတွာ သကာနိ သကာနိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ – ‘‘အယံ ဓမ္မော, အယံ ဝိနယော, ဣဒံ သတ္ထုသာသန’’န္တိ ဒီပေန္တိ။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလဘမာနာပိ သယမေဝ ကေသေ ဆိန္ဒိတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ ဝိဟာရေသု ဝိစရန္တာ ဥပေါသထကမ္မာဒိကရဏကာလေ သံဃမဇ္ဈံ ပဝိသန္တိ။ တေ ဘိက္ခုသံဃေန ဓမ္မေန ဝိနယေန သတ္ထုသာသနေန နိဂ္ဂယှမာနာပိ ဓမ္မဝိနယာနုလောမာယ ပဋိပတ္တိယာ အသဏ္ဌဟန္တာ အနေကရူပံ သာသနဿ အဗ္ဗုဒဉ္စ မလဉ္စ ကဏ္ဋကဉ္စ သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ ကေစိ အဂ္ဂိံ ပရိစရန္တိ, ကေစိ ပဉ္စာတပေ တပန္တိ, ကေစိ အာဒိစ္စံ အနုပရိဝတ္တန္တိ, ကေစိ ‘‘ဓမ္မဉ္စ ဝိနယဉ္စ ဝေါဘိန္ဒိဿာမာ’’တိ တထာ တထာ ပဂ္ဂဏှိံသု။ တဒါ ဘိက္ခုသံဃော န တေဟိ သဒ္ဓိံ ဥပေါသထံ ဝါ ပဝါရဏံ ဝါ အကာသိ။ အသောကာရာမေ သတ္တ ဝဿာနိ ဥပေါသထော ဥပစ္ဆိဇ္ဇိ။

ရာဇာ ‘‘အာဏာယ ကာရေဿာမီ’’တိ ဝါယမန္တောပိ ကာရေတုံ နာသက္ခိ, အညဒတ္ထု ဒုဂ္ဂဟိတဂါဟိနာ ဗာလေန အမစ္စေန အနေကေသု ဘိက္ခူသု ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတေသု ဝိပ္ပဋိသာရီ အဟောသိ။ သော တဉ္စ ဝိပ္ပဋိသာရံ တဉ္စ သာသနေ ဥပ္ပန္နံ အဗ္ဗုဒံ ဝူပသမေတုကာမော ‘‘ကော နု ခေါ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၀။)

ပဋိဗလော’’တိ သံဃံ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရော, မဟာရာဇာ’’တိ သုတွာ သံဃဿ ဝစနေန အဟောဂင်္ဂါပဗ္ဗတတော ထေရံ ပက္ကောသာပေတွာ ဣဒ္ဓိပါဋိဟာရိယဒဿနေန ထေရဿ အာနုဘာဝေ နိဗ္ဗိစိကိစ္ဆော အတ္တနော ကုက္ကုစ္စံ ပုစ္ဆိတွာ ဝိပ္ပဋိသာရံ ဝူပသမေသိ။ ထေရောပိ တံ ရာဇုယျာနေယေဝ ဝသန္တော သတ္တ ဒိဝသာနိ သမယံ ဥဂ္ဂဏှာပေသိ။ သော ဥဂ္ဂဟိတသမယော သတ္တမေ ဒိဝသေ အသောကာရာမေ ဘိက္ခုသံဃံ သန္နိပါတာပေတွာ သာဏိပါကာရံ ပရိက္ခိပါပေတွာ သာဏိပါကာရန္တရေ နိသိန္နော ဧကလဒ္ဓိကေ ဧကလဒ္ဓိကေ ဘိက္ခူ ဧကတော ဧကတော ကာရေတွာ ဧကမေကံ ဘိက္ခုသမူဟံ ပက္ကောသာပေတွာ ပုစ္ဆိ – ‘‘ဘန္တေ, ကိံဝါဒီ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? တတော သဿတဝါဒိနော – ‘‘သဿတဝါဒီ’’တိ အာဟံသု။ ဧကစ္စသဿတိကာ, အန္တာနန္တိကာ, အမရာဝိက္ခေပိကာ, အဓိစ္စသမုပ္ပန္နိကာ, သညီဝါဒါ, အသညီဝါဒါ, နေဝသညီနာသညီဝါဒါ, ဥစ္ဆေဒဝါဒါ, ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ – ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒီ’’တိ အာဟံသု။ ရာဇာ ပဌမမေဝ သမယဿ ဥဂ္ဂဟိတတ္တာ နယိမေ ဘိက္ခူ အညတိတ္ထိယာ ဣမေတိ ဉတွာ တေသံ သေတကာနိ ဝတ္ထာနိ ဒတွာ ဥပ္ပဗ္ဗာဇေသိ။ တေ သဗ္ဗေပိ သဋ္ဌိသဟဿာ အဟေသုံ။

အထညေ ဘိက္ခူ ပက္ကောသာပေတွာ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကိံဝါဒီ, ဘန္တေ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? ‘‘ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ, မဟာရာဇာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ရာဇာ ထေရံ ပုစ္ဆိ – ‘‘ဝိဘဇ္ဇဝါဒီ, ဘန္တေ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ? ‘‘အာမ, မဟာရာဇာ’’တိ။ တတော ရာဇာ ‘သုဒ္ဓံ ဒါနိ, ဘန္တေ, သာသနံ, ကရောတု ဘိက္ခုသံဃော ဥပေါသထ’န္တိ အာရက္ခံ ဒတွာ နဂရံ ပါဝိသိ။ သမဂ္ဂေါ သံဃော သန္နိပတိတွာ ဥပေါသထံ အကာသိ။ တသ္မိံ သန္နိပါတေ သဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿာနိ အဟေသုံ။ တသ္မိံ သမာဂမေ မောဂ္ဂလိပုတ္တတိဿတ္ထေရော ယာနိ စ တဒါ ဥပ္ပန္နာနိ ဝတ္ထူနိ, ယာနိ စ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ, သဗ္ဗေသမ္ပိ တေသံ ပဋိဗာဟနတ္ထံ သတ္ထာရာ ဒိန္နနယဝသေနေဝ တထာဂတေန ဌပိတမာတိကံ ဝိဘဇန္တော သကဝါဒေ ပဉ္စ သုတ္တသတာနိ ပရဝါဒေ ပဉ္စာတိ သုတ္တသဟဿံ အာဟရိတွာ ဣမံ ပရပ္ပဝါဒမထနံ အာယတိလက္ခဏံ ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ အဘာသိ။

တတော သဋ္ဌိသတသဟဿသင်္ချေသု ဘိက္ခူ ဥစ္စိနိတွာ တိပိဋကပရိယတ္တိဓရာနံ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါနံ ဘိက္ခူနံ သဟဿမေကံ ဂဟေတွာ ယထာ မဟာကဿပတ္ထေရော စ ယသတ္ထေရော စ ဓမ္မဉ္စ ဝိနယဉ္စ သင်္ဂါယိံသု၊ ဧဝမေဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၁။)

သင်္ဂါယန္တော သာသနမလံ ဝိသောဓေတွာ တတိယသင်္ဂီတိံ အကာသိ။ တတ္ထ အဘိဓမ္မံ သင်္ဂါယန္တော ဣမံ ယထာဘာသိတံ ပကရဏံ သင်္ဂဟံ အာရောပေသိ။ တေန ဝုတ္တံ –

‘‘ယံ ပုဂ္ဂလကထာဒီနံ, ကထာနံ ဝတ္ထုဘာဝတော၊

ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ, သင်္ခေပေန အဒေသယီ။

‘‘မာတိကာဌပနေနေဝ, ဌပိတဿ သုရာလယေ၊

တဿ မောဂ္ဂလိပုတ္တေန, ဝိဘတ္တဿ မဟီတလေ။

‘‘ဣဒါနိ ယသ္မာ သမ္ပတ္တော, အတ္ထသံဝဏ္ဏနာက္ကမော၊

တသ္မာ နံ ဝဏ္ဏယိဿာမိ, တံ သုဏာထ သမာဟိတာ’’တိ။

နိဒါနကထာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၂။)

၁။ ပုဂ္ဂလကထာ

၁။ သုဒ္ဓသစ္စိကဋ္ဌ

၁။ အနုလောမပစ္စနီကဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ တတ္ထ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ အယံ ပုစ္ဆာ။ အာမန္တာတိ အယံ ပဋိဇာနနာ။ ကဿ ပနာယံ ပုစ္ဆာ, ကဿ ပဋိဇာနနာတိ? အသုကဿာတိ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဘဂဝတာ ဟိ ဣမသ္မိံ ပကရဏေ နာနပ္ပကာရာနံ လဒ္ဓီနံ ဝိသောဓနတ္ထံ တန္တိဝသေန မာတိကာ ဌပိတာ။ သာ ထေရေန သတ္ထာရာ ဒိန္နနယေ ဌတွာ တန္တိဝသေန ဝိဘတ္တာ။ န ဟိ ထေရော ယတ္တကာ ဧတ္ထ ဝါဒမဂ္ဂါ ဒဿိတာ, တတ္တကေဟိ ဝါဒီဟိ သဒ္ဓိံ ဝါဒေန ဝိဂ္ဂါဟိကကထံ ကထေသိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပန တာသံ တာသံ ကထာနံ အတ္ထဿ သုခါဝဓာရဏတ္ထံ သကဝါဒီပုစ္ဆာ, ပရဝါဒီပုစ္ဆာ, သကဝါဒီပဋိညာ, ပရဝါဒီပဋိညာတိ ဧဝံ ဝိဘာဂံ ဒဿေတွာဝ အတ္ထဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမ။

ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ ဟိ အယံ သကဝါဒီပုစ္ဆာ။ တာယ ‘‘ယေ အတ္ထိ ပုဂ္ဂလောတိ ဧဝံလဒ္ဓိကာ ပုဂ္ဂလဝါဒိနော, တေ ဧဝံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ’’တိ ဒီပေတိ။ ကေ ပန ပုဂ္ဂလဝါဒိနောတိ? သာသနေ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ စေဝ သမိတိယာ စ ဗဟိဒ္ဓါ စ ဗဟူ အညတိတ္ထိယာ။ တတ္ထ ပုဂ္ဂလောတိ အတ္တာ, သတ္တော ဇီဝေါ။ ဥပလဗ္ဘတီတိ ပညာယ ဥပဂန္တွာ လဗ္ဘတိ, ဉာယတီတိ အတ္ထော။ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ ဧတ္ထ သစ္စိကဋ္ဌောတိ မာယာမရီစိအာဒယော ဝိယ အဘူတာကာရေန အဂ္ဂဟေတဗ္ဗော ဘူတဋ္ဌော။ ပရမတ္ထောတိ အနုဿဝါဒိဝသေန အဂ္ဂဟေတဗ္ဗော ဥတ္တမတ္ထော။ ဥဘယေနာပိ ယော ပရတော ‘‘ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေန, ရူပဉ္စ ဥပလဗ္ဘတီ’’တိအာဒိနာ ခန္ဓာယတနဓာတုဣန္ဒြိယဝသေန သတ္တပညာသဝိဓော ဓမ္မပ္ပဘေဒေါ ဒဿိတော။ ယထာ သော ဘူတေန သဘာဝဋ္ဌေန ဥပလဗ္ဘတိ, ဧဝံ တဝ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ပရဝါဒီ အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ ပဋိဇာနနဉှိ ကတ္ထစိ ‘‘အာမ, ဘန္တေ’’တိ အာဂစ္ဆတိ, ကတ္ထစိ ‘‘အာမော’’တိ ပဋိဇာနနံ အာဂစ္ဆတိ။ ဣဓ ပန ‘‘အာမန္တာ’’တိ အာဂတံ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – သော ဟိ ယံ တံ ပရတော ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ – ‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော’’တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၃။)

သုတ္တံ အာဂတံ, တံ ဂဟေတွာ ယသ္မာ ပန ဘဂဝါ သစ္စဝါဒီ န ဝိသံဝါဒနပုရေက္ခာရော ဝါစံ ဘာသတိ, နာပိ အနုဿဝါဒိဝသေန ဓမ္မံ ဒေသေတိ, သဒေဝကံ ပန လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ, တသ္မာ ယော တေန ဝုတ္တော ‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော’’တိ, သော သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနေဝ အတ္ထီတိ လဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ပဋိဇာနာတိ။

အထဿ တာဒိသဿ လေသဝစနဿ ဆလဝါဒဿ ဩကာသံ အဒဒမာနော သကဝါဒီ ယော သစ္စိကဋ္ဌောတိအာဒိမာဟ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ယွာယံ ပရတော ‘‘သပ္ပစ္စယော အပ္ပစ္စယော, သင်္ခတော အသင်္ခတော, သဿတော, အသဿတော သနိမိတ္တော အနိမိတ္တော’’တိ ဧဝံ ပရိဒီပိတော ရူပါဒိသတ္တပညာသဝိဓော ဓမ္မပ္ပဘေဒေါ အာဂတော၊ န သမ္မုတိသစ္စဝသေန, နာပိ အနုဿဝါဒိဝသေန ဂဟေတဗ္ဗော။ အတ္တနော ပန ဘူတတာယ ဧဝ သစ္စိကဋ္ဌော, အတ္တပစ္စက္ခတာယ စ ပရမတ္ထော။ တံ သန္ဓာယာဟ – ‘‘ယော သစ္စိကဋ္ဌော ပရမတ္ထော, တတော သော ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာ’’တိ။

တတောတိ ကရဏဝစနမေတံ, တသ္မာ တေန သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေန သော ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ရုပ္ပနာဒိဘေဒေန ဝါ သပ္ပစ္စယာဒိဘေဒေန ဝါ အာကာရေန ယော သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထော ဥပလဗ္ဘတိ, ကိံ တေ ပုဂ္ဂလောပိ တေနာကာရေန ဥပလဗ္ဘတီတိ? န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေတိ အဝဇာနနာ ပရဝါဒိဿ။ သော ဟိ တထာရူပံ ပုဂ္ဂလံ အနိစ္ဆန္တော အဝဇာနာတိ။ တတြာယံ ပဒစ္ဆေဒေါ – ‘န ဟိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ’တိ, န ဟိ ဧဝန္တိပိ ဝဋ္ဋတိ။ ဒွိန္နမ္ပိ ဧဝံ န ဝတ္တဗ္ဗောတိ အတ္ထော။

အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟန္တိ သကဝါဒိဝစနံ။ ယသ္မာ တေ ပုရိမာယ ဝတ္တဗ္ဗပဋိညာယ ပစ္ဆိမာ နဝတ္တဗ္ဗပဋိညာ, ပစ္ဆိမာယ စ ပုရိမာ န သန္ဓိယတိ, တသ္မာပိ နိဂ္ဂဟံ ပတ္တော။ တံ နိဂ္ဂဟံ ဒေါသံ အပရာဓံ သမ္ပဋိစ္ဆာဟီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ နိဂ္ဂဟံ အာဇာနာပေတွာ ဣဒါနိ တံ ဌပနာယ စေဝ အနုလောမပဋိလောမတော ပါပနာရောပနာနဉ္စ ဝသေန ပါကဋံ ကရောန္တော ဟဉ္စိ ပုဂ္ဂလောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဟဉ္စိ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ ယဒိ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ, သစေ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာတိ အတ္ထော။ အယံ တာဝ ပရဝါဒီပက္ခဿ ဌပနတော နိဂ္ဂဟပါပနာရောပနာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၄။)

လက္ခဏဘူတာ အနုလောမဌပနာ နာမ။ တေန ဝတ ရေတိအာဒိ အနုလောမပက္ခေ နိဂ္ဂဟဿ ပါပိတတ္တာ အနုလောမပါပနာ နာမ။ တတ္ထ တေနာတိ ကာရဏဝစနံ။ ဝတာတိ ဩကပ္ပနဝစနံ။ ရေတိ အာမန္တနဝစနံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – တေန, ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝတ, ရေ ဟမ္ဘော, ဘဒြမုခ, တေန ကာရဏေန ဝတ္တဗ္ဗောယေဝါတိ။ ယံ တတ္ထ ဝဒေသီတိအာဒိ အနုလောမပက္ခေ နိဂ္ဂဟဿ အာရောပိတတ္တာ အနုလောမရောပနာ နာမ။ ယံ တဿ ပရိယောသာနေ မိစ္ဆာတိပဒံ တဿ ပုရတော ဣဒံ တေ’တိ အာဟရိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ တေ မိစ္ဆာတိ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော။ ပရတော စ ပါဠိယံ ဧတံ အာဂတမေဝ။

နော စေ ပန ဝတ္တဗ္ဗေတိအာဒိ ‘‘န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ’’တိ ပဋိက္ခိတ္တပက္ခဿ ဌပိတတ္တာ ပဋိလောမတော နိဂ္ဂဟပါပနာရောပနာနံ လက္ခဏဘူတာ ပဋိလောမဌပနာ နာမ။ နော စ ဝတ ရေတိအာဒိ ပဋိလောမပက္ခေ နိဂ္ဂဟဿ ပါပိတတ္တာ ပဋိလောမပါပနာ နာမ။ ပုန ယံ တတ္ထ ဝဒေသီတိအာဒိ ပဋိလောမပက္ခေ နိဂ္ဂဟဿ အာရောပိတတ္တာ ပဋိလောမရောပနာ နာမ။ ဣဓာပိ ပရိယောသာနေ မိစ္ဆာတိပဒဿ ပုရတော ဣဒံ တေတိ အာဟရိတဗ္ဗမေဝ။ ပရတောပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ဧသေဝ နယော။

တတြာယံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သင်္ခေပတ္ထော – ယဒိ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေန, တေန ဝတ ဘော သော ဥပလဗ္ဘတီတိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ယံ ပန တတ္ထ ဝဒေသိ ‘‘ဝတ္တဗ္ဗော ခေါ ပုရိမပဉှေ ‘သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေန ဥပလဗ္ဘတီ’တိ, နော စ ဝတ္တဗ္ဗော ဒုတိယပဉှေ ‘တတော သော ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီ’’’တိ, ဣဒံ တေ မိစ္ဆာတိ ဧဝံ တာဝ အနုလောမတော ဌပနာပါပနာရောပနာ ဟောန္တိ။ အထ န ဝတ္တဗ္ဗော ဒုတိယပဉှေ ‘‘တတော သော ဥပလဗ္ဘတီ’’တိ, ပုရိမပဉှေပိ န ဝတ္တဗ္ဗောဝ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝဒေသိ ‘‘ဝတ္တဗ္ဗော ခေါ ပုရိမပဉှေ ‘သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေန ဥပလဗ္ဘတီ’တိ, နော စ ဝတ္တဗ္ဗော ဒုတိယပဉှေ ‘တတော သော ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီ’’’တိ, ဣဒံ တေ မိစ္ဆာတိ ဧဝံ ပဋိလောမတော ဌပနာပါပနာရောပနာ ဟောန္တိ။ ဧဝမေတံ နိဂ္ဂဟဿ စ အနုလောမပဋိလောမတော စတုန္နံ ပါပနာရောပနာနဉ္စ ဝုတ္တတ္တာ ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒိကံ အနုလောမပဉ္စကံ နာမ။ ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ အနုလောမတော ပါပနာရောပနာဟိ ဧကော, ပဋိလောမတော ပါပနာရောပနာဟိ ဧကောတိ ဒွေ နိဂ္ဂဟာ ကတာ။ ‘အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟ’န္တိ ဧတဿေဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၅။)

ပနေတ္ထ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ ပဌမံ ဝါဒံ နိဿာယ ပဌမဿ နိဂ္ဂဟဿ ဒွီဟာကာရေဟိ အာရောပိတတ္တာ ဧကောဝါယံ နိဂ္ဂဟောတိ ပဌမော နိဂ္ဂဟော။

֍ ဋီ ၂။ ဣဒါနိ ပစ္စနီကနယော ဟောတိ။ တတ္ထ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ သော ဟိ ‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော’’တိ ဂဟိတတ္တာ ‘‘နုပလဗ္ဘတီ’’တိ အသမ္ပဋိစ္ဆန္တော ဧဝံ ပုစ္ဆတိ။ သကဝါဒီ ယထာ ရူပါဒိဓမ္မာ ဥပလဗ္ဘန္တိ, ဧဝံ အနုပလဗ္ဘနီယတော အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ ပုန ဣတရော အတ္တနာ အဓိပ္ပေတံ သစ္စိကဋ္ဌံယေဝ သန္ဓာယ ယော သစ္စိကဋ္ဌောတိအာဒိမာဟ။ သမ္မုတိသစ္စပရမတ္ထသစ္စာနိ ဝါ ဧကတော ကတွာပိ ဧဝမာဟ။ သကဝါဒီ ‘ပုဂ္ဂလော’တိ ဥပါဒါပညတ္တိသဗ္ဘာဝတောပိ ဒွိန္နံ သစ္စာနံ ဧကတော ကတွာ ပုစ္ဆိတတ္တာပိ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

ဣဒါနိ ကိဉ္စာပိ တေန ပဌမံ ပရမတ္ထသစ္စဝသေန နုပလဗ္ဘနီယတာ သမ္ပဋိစ္ဆိတာ, ပစ္ဆာ သမ္မုတိသစ္စဝသေန ဝေါမိဿကဝသေန ဝါ ပဋိက္ခိတ္တာ။ ပရဝါဒီ ပန ‘နုပလဗ္ဘတီ’တိ ဝစနသာမညမတ္တံ ဆလဝါဒံ နိဿာယ ယံ တယာ ပဌမံ ပဋိညာတံ, တံ ပစ္ဆာ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ဘဏ္ဍနဿ ပဋိဘဏ္ဍနံ ဝိယ အတ္တနော ကတဿ နိဂ္ဂဟကမ္မဿ ပဋိကမ္မံ ကရောန္တော အာဇာနာဟိ ပဋိကမ္မန္တိ အာဟ။ ဣဒါနိ ယထာဿ အနုလောမပဉ္စကေ သကဝါဒိနာ ဝါဒဋ္ဌပနံ ကတွာ အနုလောမပဋိလောမတော ပါပနာရောပနာဟိ နိဂ္ဂဟော ပါကဋော ကတော, ဧဝံ ပဋိကမ္မံ ပါကဋံ ကရောန္တော ဟဉ္စိ ပုဂ္ဂလောတိအာဒိမာဟ။ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ ဌပနာ နာမ ပရဝါဒီပက္ခဿ ဌပနတော ‘‘အယံ တဝ ဒေါသော’’တိ ဒဿေတုံ ဌပနမတ္တမေဝ ဟောတိ, န နိဂ္ဂဟဿ ဝါ ပဋိကမ္မဿ ဝါ ပါကဋဘာဝကရဏံ, ပါပနာရောပနာဟိ ပနဿ ပါကဋကရဏံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဣဒံ အနုလောမပဋိလောမတော ပါပနာရောပနာနံ ဝသေန စတူဟာကာရေဟိ။ ပဋိကမ္မဿ ကတတ္တာ ပဋိကမ္မစတုက္ကံ နာမာတိ ဧကံ စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၃။ ဧဝံ ပဋိကမ္မံ ကတွာ ဣဒါနိ ယွာဿ အနုလောမပဉ္စကေ သကဝါဒိနာ နိဂ္ဂဟော ကတော, တဿ တမေဝ ဆလဝါဒံ နိဿာယ ဒုက္ကဋဘာဝံ ဒဿေန္တော တွဉ္စေ ပန မညသီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တွံ စေ ပန မညသီတိ ယဒိ တွံ မညသိ။ ဝတ္တဗ္ဗေ ခေါတိ ဣဒံ ပစ္စနီကေ အာမန္တာတိ ပဋိညံ သန္ဓာယ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၆။)

ဝုတ္တံ။ နော စ ဝတ္တဗ္ဗေတိ ဣဒံ ပန န ဟေဝါတိ အဝဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေန တဝ တတ္ထာတိ တေန ကာရဏေန တွံယေဝ တသ္မိံ နုပလဗ္ဘတီတိ ပက္ခေ – ‘‘ဟေဝံ ပဋိဇာနန္တန္တိ အာမန္တာ’’တိ ဧဝံ ပဋိဇာနန္တော။ ဟေဝံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗေတိ ပုန န ဟေဝါတိ အဝဇာနန္တော ဧဝံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ အထ တံ နိဂ္ဂဏှာမာတိ အထေဝံ နိဂ္ဂဟာရဟံ တံ နိဂ္ဂဏှာမ။ သုနိဂ္ဂဟိတော စ ဟောသီတိ သကေန မတေန နိဂ္ဂဟိတတ္တာ သုနိဂ္ဂဟိတော စ ဘဝသိ။

ဧဝမဿ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တံ နိဂ္ဂဏှန္တော ဟဉ္စီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဌပနာပါပနာရောပနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပရိယောသာနေ ပန ဣဒံ တေ မိစ္ဆာတိ ဣဒံ တဝ ဝစနံ မိစ္ဆာ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဆလဝါဒေန စတူဟိ အာကာရေဟိ နိဂ္ဂဟဿ ကတတ္တာ နိဂ္ဂဟစတုက္ကံ နာမ။

֍ ဋီ ၄။ ဧဝံ နိဂ္ဂဟံ ကတွာပိ ဣဒါနိ ‘‘ယဒိ အယံ မယာ တဝ မတေန ကတော နိဂ္ဂဟော ဒုန္နိဂ္ဂဟော, ယော မမ တယာ ဟေဋ္ဌာ အနုလောမပဉ္စကေ ကတော နိဂ္ဂဟော, သောပိ ဒုန္နိဂ္ဂဟော’’တိ ဒဿေန္တော ဧသေ စေ ဒုန္နိဂ္ဂဟိတေတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဧသေ စေ ဒုန္နိဂ္ဂဟိတေတိ ဧသော စေ တဝ ဝါဒေါ မယာ ဒုန္နိဂ္ဂဟိတော။ အထ ဝါ ဧသော စေ တဝ မယာ ကတော နိဂ္ဂဟော ဒုန္နိဂ္ဂဟော။ ဟေဝမေဝံ တတ္ထ ဒက္ခာတိ တတ္ထာပိ တယာ မမ ဟေဋ္ဌာ ကတေ နိဂ္ဂဟေ ဧဝမေဝံ ပဿ။ ဣဒါနိ ယွာဿ ဟေဋ္ဌာ သကဝါဒိနာ နိဂ္ဂဟော ကတော, တံ ‘‘ဝတ္တဗ္ဗေ ခေါ’’တိအာဒိဝစနေန ဒဿေတွာ ပုန တံ နိဂ္ဂဟံ အနိဂ္ဂဟဘာဝံ ဥပနေန္တော နော စ မယံ တယာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ နော စ မယံ တယာ တတ္ထ ဟေတာယ ပဋိညာယာတိအာဒီသု အယမတ္ထော – ယသ္မာ သော တယာ မမ ကတော နိဂ္ဂဟော ဒုန္နိဂ္ဂဟော, တသ္မာ မယံ တယာ တတ္ထ အနုလောမပဉ္စကေ အာမန္တာတိ ဧတာယ ပဋိညာယ ဧဝံ ပဋိဇာနန္တာ ပုန န ဟေဝါတိ ပဋိက္ခေပေ ကတေပိ ‘‘အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟ’’န္တိ ဧဝံ န နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောယေဝ။ ဧဝံ အနိဂ္ဂဟေတဗ္ဗမ္ပိ မံ နိဂ္ဂဏှာသိ, ဤဒိသေန ပန နိဂ္ဂဟေန ဒုန္နိဂ္ဂဟိတာ မယံ ဟောမ။

ဣဒါနိ ယံ နိဂ္ဂဟံ သန္ဓာယ ‘‘ဒုန္နိဂ္ဂဟိတာ စ ဟောမာ’’တိ အဝေါစ, တံ ဒဿေတုံ ဟဉ္စိ ပုဂ္ဂလော…ပေ… ဣဒံ တေ မိစ္ဆာတိအာဟ။ ဧဝမိဒံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၇။)

အနုလောမပဋိလောမတော စတူဟိ ပါပနာရောပနာဟိ နိဂ္ဂဟဿ ဥပနီတတ္တာ ဥပနယနစတုက္ကံ နာမ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၅။ ဣဒါနိ ‘‘န ဟေဝံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗေ’’တိအာဒိကံ နိဂ္ဂမနစတုက္ကံ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ န ဟေဝံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗေတိ ယထာဟံ တယာ နိဂ္ဂဟိတော, န ဟိ ဧဝံ နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧတဿ ဟိ နိဂ္ဂဟဿ ဒုန္နိဂ္ဂဟဘာဝေါ မယာ သာဓိတော။ တေန ဟီတိ တေန ကာရဏေန, ယသ္မာ ဧသ နိဂ္ဂဟော ဒုန္နိဂ္ဂဟော, တသ္မာ ယံ မံ နိဂ္ဂဏှာသိ ဟဉ္စိ ပုဂ္ဂလော…ပေ… ဣဒံ တေ မိစ္ဆာတိ, ဣဒံ နိဂ္ဂဏှနံ တဝ မိစ္ဆာတိ အတ္ထော။ တေန ဟိ ယေ ကတေ နိဂ္ဂဟေတိ ယေန ကာရဏေန ဣဒံ မိစ္ဆာ, တေန ကာရဏေန ယော တယာ နိဂ္ဂဟော ကတော, သော ဒုက္ကဋော။ ယံ မယာ ပဋိကမ္မံ ကတံ, တဒေဝ သုကတံ။ ယာပိ စေသာ ပဋိကမ္မစတုက္ကာဒိဝသေန ကထာမဂ္ဂသမ္ပဋိပါဒနာ ကတာ, သာပိ သုကတာ။ ဧဝမေတံ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒိကဿ အနုလောမပဉ္စကဿ နုပလဗ္ဘတီတိအာဒိကာနံ ပဋိကမ္မနိဂ္ဂဟောပနယနနိဂ္ဂမနစတုက္ကာနံ ဝသေန အနုလောမပစ္စနီကပဉ္စကံ နာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္တာဝတာ သကဝါဒိနော ပုဗ္ဗပက္ခေ သတိ ပရဝါဒိနော ဝစနသာမညမတ္တေန ဆလဝါဒေန ဇယော ဟောတိ။

၂။ ပစ္စနီကာနုလောမဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆။ ဣဒါနိ ယထာ ပရဝါဒိနော ပုဗ္ဗပက္ခေ သတိ သကဝါဒိနော ဓမ္မေနေဝ တထေန သုဇယော ဟောတိ, တထာ ဝါဒုပ္ပတ္တိံ ဒဿေတုံ ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတီတိ ပစ္စနီကာနုလောမပဉ္စကံ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပစ္စနီကေ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ရူပါဒိဘေဒံ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ သုဒ္ဓသမ္မုတိသစ္စံ ဝါ ပရမတ္ထမိဿကံ ဝါ သမ္မုတိသစ္စံ သန္ဓာယ ယော သစ္စိကဋ္ဌောတိ ပုန အနုယောဂေါ ပရဝါဒိဿ, သမ္မုတိဝသေန နုပလဗ္ဘတီတိ နဝတ္တဗ္ဗတ္တာ မိဿကဝသေန ဝါ အနုယောဂဿ သံကိဏ္ဏတ္တာ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။ ပဋိညာတံ ပဋိက္ခိပတီတိ ဝစနသာမညမတ္တေန အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟန္တိအာဒိဝစနံ ပရဝါဒိဿ။ ဧဝမယံ ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတီတိ ဒုတိယဝါဒံ နိဿာယ ဒုတိယော နိဂ္ဂဟော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ တေန ဆလေန နိဂ္ဂဟော အာရောပိတော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၈။)

֍ * ၇-၁၀။ ဣဒါနိ ဓမ္မေန သမေန အတ္တနော ဝါဒေ ဇယံ ဒဿေတုံ အနုလောမနယေ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အတ္တနော လဒ္ဓိံ နိဿာယ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ လဒ္ဓိယာ ဩကာသံ အဒတွာ ပရမတ္ထဝသေန ပုန အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, ပရမတ္ထဝသေန ပုဂ္ဂလဿ အဘာဝတော ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ တတော ပရံ ဓမ္မေန သမေန အတ္တနော ဇယဒဿနတ္ထံ အာဇာနာဟိ ပဋိကမ္မန္တိအာဒိ သဗ္ဗံ သကဝါဒီဝစနမေဝ ဟောတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗေသံ ပဋိကမ္မနိဂ္ဂဟောပနယနနိဂ္ဂမနစတုက္ကာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝမိဒံ ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတီတိအာဒိကဿ ပစ္စနီကပဉ္စကဿ ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒီနံ ပဋိကမ္မနိဂ္ဂဟောပနယနနိဂ္ဂမနစတုက္ကာနဉ္စ ဝသေန ပစ္စနီကာနုလောမပဉ္စကံ နာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ဟောတိ။ ဧဝမေတာနိ ပဌမသစ္စိကဋ္ဌေ ဒွေ ပဉ္စကာနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ တတ္ထ ပုရိမပဉ္စကေ ပရဝါဒိဿ သကဝါဒိနာ ကတော နိဂ္ဂဟော သုနိဂ္ဂဟော။ သကဝါဒိဿ ပန ပရဝါဒိနာ ဆလဝါဒံ နိဿာယ ပဋိကမ္မံ ကတွာ အတ္တနာ သာဓိတော ဇယော ဒုဇ္ဇယော။ ဒုတိယပဉ္စကေ သကဝါဒိဿ ပရဝါဒိနာ ကတော နိဂ္ဂဟော ဒုန္နိဂ္ဂဟော။ ပရဝါဒိဿ ပန သကဝါဒိနာ ဓမ္မဝါဒံ နိဿာယ ပဋိကမ္မံ ကတွာ အတ္တနာ သာဓိတော ဇယော သုဇယောတိ ပဌမသစ္စိကဋ္ဌော။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –

‘‘နိဂ္ဂဟော ပရဝါဒိဿ, သုဒ္ဓေါ ပဌမပဉ္စကေ၊

အသုဒ္ဓေါ ပန တဿေဝ, ပဋိကမ္မဇယော တဟိံ။

‘‘နိဂ္ဂဟော သကဝါဒိဿ, အသုဒ္ဓေါ ဒုတိယပဉ္စကေ၊

ဝိသုဒ္ဓေါ ပန တဿေဝ, ပဋိကမ္မဇယော တဟိံ။

‘‘တသ္မာ ဒွီသုပိ ဌာနေသု, ဇယောဝ သကဝါဒိနော၊

ဓမ္မေန ဟိ ဇယော နာမ, အဓမ္မေန ကုတော ဇယော။

‘‘သစ္စိကဋ္ဌေ ယထာ စေတ္ထ, ပဉ္စကဒွယမဏ္ဍိတေ၊

ဓမ္မာဓမ္မဝသေနေဝ, ဝုတ္တော ဇယပရာဇယော။

‘‘ဣတော ပရေသု သဗ္ဗေသု, သစ္စိကဋ္ဌေသု ပဏ္ဍိတော၊

ဧဝမေဝ ဝိဘာဝေယျ, ဥဘော ဇယပရာဇယေ’’တိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၁၉။)

၂။ ဩကာသသစ္စိကဋ္ဌော

၁။ အနုလောမပစ္စနီကဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၁။ ဧဝံ သုဒ္ဓိကသစ္စိကဋ္ဌံ ဝိတ္ထာရေတွာ ဣဒါနိ တမေဝ အပရေဟိ ဩကာသာဒီဟိ နယေဟိ ဝိတ္ထာရေတုံ ပုန ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပုန သဗ္ဗတ္ထာတိ သရီရံ သန္ဓာယ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, ရူပသ္မိံ အတ္တာနံ သမနုပဿနာဒေါသဉ္စ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’န္တိ အာပဇ္ဇနဒေါသဉ္စ ဒိသွာ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ သေသမေတ္ထ အနုလောမပစ္စနီကပဉ္စကေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပါဌော ပန သင်္ခိတ္တော။ တတ္ထ ယသ္မာ သရီရံ သန္ဓာယ ‘‘သဗ္ဗတ္ထ န ဥပလဗ္ဘတီ’’တိ ဝုတ္တေ သရီရတော ဗဟိ ဥပလဗ္ဘတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ပစ္စနီကေ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ, ပဌမံ အနုဇာနိတွာ ပစ္ဆာ အဝဇာနာတီတိ ဆလဝါဒဿ ဝသေန ပဋိကမ္မံ ပရဝါဒိဿ။ သေသံ ပါကဋမေဝ။

၃။ ကာလသစ္စိကဋ္ဌော

၁။ အနုလောမပစ္စနီကဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၂။ ဒုတိယနယေ သဗ္ဗဒါတိ ပုရိမပစ္ဆိမဇာတိကာလဉ္စ ဓရမာနပရိနိဗ္ဗုတကာလဉ္စ သန္ဓာယ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, သွေဝ ခတ္တိယော သော ဗြာဟ္မဏောတိအာဒီနံ အာပတ္တိဒေါသဉ္စ ဓရမာနပရိနိဗ္ဗုတာနံ ဝိသေသာဘာဝဒေါသဉ္စ ဒိသွာ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ သေသံ ပဌမနယေ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။

၄။ အဝယဝသစ္စိကဋ္ဌော

၁။ အနုလောမပစ္စနီကဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၃။ တတိယနယေ သဗ္ဗေသူတိ ခန္ဓာယတနာဒီနိ သန္ဓာယ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, ရူပသ္မိံ အတ္တာ, စက္ခုသ္မိံ အတ္တာတိအာဒိဒေါသဘယေန ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ သေသံ တာဒိသမေဝါတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၀။)

ဩကာသဒိသစ္စိကဋ္ဌာဒိ

၂။ ပစ္စနီကာနုလောမဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၄။ ဧဝမေတာနိ တီဏိ အနုလောမပစ္စနီကပဉ္စကေ အနုလောမမတ္တဝသေနေဝ တာဝ ပဋိပါဋိယာ ဘာဇေတွာ ပုန ပစ္စနီကာနုလောမပဉ္စကေ ပစ္စနီကမတ္တဝသေနေဝ ဘာဇေတုံ ပုဂ္ဂလော နုပလဗ္ဘတီတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အနုလောမပဉ္စကဿ ပါဠိယံ သင်္ခိပိတွာ အာဂတေ ပစ္စနီကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စနီကဿ စ ပါဠိယံ သင်္ခိပိတွာ အာဂတေ အနုလောမေ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္တာဝတာ သုဒ္ဓိကဿ စေဝ ဣမေသဉ္စ တိဏ္ဏန္တိ စတုန္နံ သစ္စိကဋ္ဌာနံ ဧကေကသ္မိံ သစ္စိကဋ္ဌေ အနုလောမပစ္စနီကဿ ပစ္စနီကာနုလောမဿ စာတိ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ပစ္စနီကာနံ ဝသေန အယံ အဋ္ဌမုခါ နာမ ဝါဒယုတ္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယာ ဧကေကသ္မိံ မုခေ ဧကေကဿ နိဂ္ဂဟဿ ဝသေန အဋ္ဌကနိဂ္ဂဟောတိ ပါဠိယံ လိခိယတိ။ တတ္ထေတံ ဝုစ္စတိ –

‘‘ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓေ ပဉှေ, ပဉ္စကဒွယဘေဒတော၊

ဧသာ အဋ္ဌမုခါ နာမ, ဝါဒယုတ္တိ ပကာသိတာ။

‘‘အဋ္ဌေဝ နိဂ္ဂဟာ တတ္ထ, စတ္တာရော တေသု ဓမ္မိကာ၊

အဓမ္မိကာ စ စတ္တာရော, သဗ္ဗတ္ထ သကဝါဒိနော၊

ဇယော ပရာဇယော စေဝ, သဗ္ဗတ္ထ ပရဝါဒိနော’’တိ။

သစ္စိကဋ္ဌဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ သုဒ္ဓိကသံသန္ဒနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၇-၂၇။ ဣဒါနိ ရူပါဒီဟိ သဒ္ဓိံ သစ္စိကဋ္ဌသံသန္ဒနံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပဉ္စာတိ ယထာ ရူပံ ပရမတ္ထတော ဥပလဗ္ဘတိ, ကိံ တေ ပုဂ္ဂလောပိ တထေဝ ဥပလဗ္ဘတီတိ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အတ္ထိ ပုဂ္ဂလောတိ ဝစနမတ္တံ ဂဟေတွာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ယဒိ တေ ရူပံ ဝိယ ပရမတ္ထတော ပုဂ္ဂလော အတ္ထိ, ရူပတော ဝေဒနာဒီနံ ဝိယ ပုဂ္ဂလဿာပိ အညတ္တံ အာပဇ္ဇတီတိ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, သမယသုတ္တဝိရောဓံ ဒိသွာ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ သေသံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၁။)

အတ္ထတော ပါကဋမေဝ။ ဓမ္မတော ပနေတ္ထ သတ္တပညာသဘေဒဿ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထဿ ဝသေန သကဝါဒီပက္ခမူလကေ အနုလောမပစ္စနီကေ သတ္တပညာသ အနုလောမပဉ္စကာနိ ဒဿိတာနိ။ ပဋိကမ္မစတုက္ကာဒီနိ သင်္ခိတ္တာနိ။ ပရဝါဒီပက္ခမူလကေပိ ပစ္စနီကာနုလောမေ သတ္တပညာသ ပဋိလောမပဉ္စကာနိ ဒဿိတာနိ။ ပဋိကမ္မစတုက္ကာဒီနိ သင်္ခိတ္တာနိ။ တတ္ထ ‘‘ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ’’တိ ဝစနမတ္တေန ပုဂ္ဂလဿ အတ္ထိတံ ရူပဿ စ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထဝသေန ဥပလဗ္ဘနီယတံ ဒဿေတွာ ဥဘိန္နံ အညတ္တံ ပဋိဇာနာပနတ္ထံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ အနုယောဂေါ ပရဝါဒိဿ, သမ္မုတိပရမတ္ထာနံ ဧကတ္တနာနတ္တပဉှဿ ဌပနီယတ္တာ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။ သေသမိဓာပိ အတ္ထတော ပါကဋမေဝါတိ။

သုဒ္ဓိကသံသန္ဒနဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဩပမ္မသံသန္ဒနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၈-၃၆။ ဣဒါနိ ရူပါဒီဟေဝ သဒ္ဓိံ ဩပမ္မဝသေန သစ္စိကဋ္ဌသံသန္ဒနံ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပဝေဒနာနံ ဥပလဒ္ဓိသာမညေန အညတ္တပုစ္ဆာ စ ပုဂ္ဂလရူပါနံ ဥပလဒ္ဓိသာမညပုစ္ဆာ စာတိ ပုစ္ဆာဒွယမ္ပိ သကဝါဒိဿ, ဥဘောပိ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပရဝါဒိနာ အနုညာတေန ဥပလဒ္ဓိသာမညေန ရူပဝေဒနာနံ ဝိယ ရူပပုဂ္ဂလာနံ အညတ္တာနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။ သေသမိဓာပိ အတ္ထတော ပါကဋမေဝ။ ဓမ္မတော ပနေတ္ထ ရူပမူလကာဒီနံ စက္ကာနဉ္စ ဝသေန သကဝါဒီပက္ခေ ဝီသာဓိကာနိ နဝ နိဂ္ဂဟပဉ္စကသတာနိ ဒဿိတာနိ။ ကထံ? ခန္ဓေသု တာဝ ရူပမူလကေ စက္ကေ စတ္တာရိ, တထာ ဝေဒနာဒိမူလကေသူတိ ဝီသတိ။ အာယတနေသု စက္ခာယတနမူလကေ စက္ကေ ဧကာဒသ, တထာ သေသေသူတိ ဒွတ္တိံသသတံ။ ဓာတူသု စက္ခုဓာတုမူလကေ စက္ကေ သတ္တရသ, တထာ သေသေသူတိ ဆာဓိကာနိ တီဏိ သတာနိ။ ဣန္ဒြိယေသု စက္ခုန္ဒြိယမူလကေ စက္ကေ ဧကဝီသတိ, တထာ သေသေသူတိ ဒွါသဋ္ဌာဓိကာနိ စတ္တာရိ သတာနိ။ ဧဝံ သဗ္ဗာနိပိ ဝီသာဓိကာနိ နဝ နိဂ္ဂဟပဉ္စကသတာနိ ဟောန္တိ။

֍ * ၃၇-၄၅။ ပရဝါဒီပက္ခေပိ ရူပံ ဥပလဗ္ဘတီတိ အနုလောမဝသေနေဝ ရူပဝေဒနာဒီနံ အညတ္တပဋိညံ ကာရေတွာ ပုန အတ္ထိ ပုဂ္ဂလောတိ သုတ္တံ နိဿာယ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၂။)

ဆလဝသေန ပုဂ္ဂလဿ ရူပါဒီဟိ ဥပလဒ္ဓိသာမညံ အာရောပေတွာ အညတ္တာနုယောဂေါ ကတော။ သေသမိဓာပိ အတ္ထတော ဥတ္တာနမေဝ။ ဓမ္မတောပိ သကဝါဒီပက္ခေ ဝုတ္တနယေန ဝီသာဓိကာနိ နဝ ပဋိကမ္မပဉ္စကသတာနိ ဒဿိတာနိ။

ရူပါဒီဟိ သဒ္ဓိံ ဩပမ္မဝသေန သစ္စိကဋ္ဌသံသန္ဒနံ။

၇။ စတုက္ကနယသံသန္ဒနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၆-၅၂။ ဣဒါနိ ယံ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေန ဥပလဗ္ဘတိ, တေန ယသ္မာ ရူပါဒီသု သတ္တပညာသာယ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေသု အညတရေန ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရူပါဒိနိဿိတေန ဝါ, အညတြ ဝါ ရူပါဒီဟိ, ရူပါဒီနံ ဝါ နိဿယေန, တသ္မာ ဣမိနာ စတုက္ကနယေန သစ္စိကဋ္ဌသံသန္ဒနံ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ရူပံ ပုဂ္ဂလောတိ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိဘယေန န ဟေဝါတိ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ, နိဂ္ဂဟာရောပနံ သကဝါဒိဿ။ ကိံ ပနေတံ ယုတ္တံ, နနု ရူပံ ဝေဒနာတိ ဝုတ္တမ္ပိ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗမေဝါတိ? အာမ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ တံ ပန ရူပတော ဝေဒနာယ အညသဘာဝသဗ္ဘာဝတော, န အညတ္တာဘာဝတော။ အယဉ္စ ရူပါဒီသု ဧကဓမ္မတောပိ ပုဂ္ဂလဿ အညတ္တံ န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ယုတ္တံ။ အယဉ္စ အနုယောဂေါ ရူပံ ပုဂ္ဂလော…ပေ… အညာတာဝိန္ဒြိယံ ပုဂ္ဂလောတိ သကလံ ပရမတ္ထသစ္စံ သန္ဓာယ အာရဒ္ဓေါ။ သကလံ ပန ပစ္စတ္တလက္ခဏဝသေန ဧကတော ဝတ္တုံ န သက္ကာတိ တန္တိဝသေန အနုယောဂလက္ခဏမတ္တမေတံ ဌပိတံ။ တေန ဝိညူ အတ္ထံ ဝိဘာဝေန္တိ။ ဝါဒကာမေန ပန ဣမံ လက္ခဏံ ဂဟေတွာ ယထာ ယထာ ပရဝါဒိဿ ဩကာသော န ဟောတိ, တထာ တထာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဣတိ တန္တိဝသေန အနုယောဂလက္ခဏဿ ဌပိတတ္တာပိ ယုတ္တမေဝ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗာနုယောဂေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

အယံ ပန ဝိသေသော – ရူပသ္မိံ ပုဂ္ဂလောတိအာဒီသု ယထာ ဧကံ မဟာဘူတံ နိဿာယ တယော မဟာဘူတာ, ဝတ္ထုရူပံ နိဿာယ ဝိညာဏံ ရူပသ္မိန္တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ကိံ တေ ဧဝံ ရူပသ္မိံ ပုဂ္ဂလော? ယထာ စ သဘာဂဝိနိဗ္ဘောဂတော ဝေဒနာဒယော သဗ္ဗဓမ္မာ, အရူပါ ဝါ ပန စတ္တာရော ခန္ဓာ, နိဗ္ဗာနမေဝ ဝါ ‘‘အညတြ ရူပါ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ကိံ တေ ဧဝံ ပုဂ္ဂလော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၃။)

ယထာ စ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ နိဿယဝသေန ‘‘ဝေဒနာယ ရူပံ ။ပ။ ဝိညာဏသ္မိံ ရူပ’’န္တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ, ကိံ တေ ဧဝံ ပုဂ္ဂလောတိ? သဗ္ဗာနုယောဂေသု ပန ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိဘယေန စေဝ သမယဝိရောဓေန စ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ သေသမေတ္ထ အတ္ထတော ပါကဋမေဝ။ ဓမ္မတော ပနေတ္ထ သတ္တပညာသာယ သစ္စိကဋ္ဌေသု ဧကေကသ္မိံ စတ္တာရိ စတ္တာရိ ကတွာ နိဂ္ဂဟဝသေန အဋ္ဌဝီသာဓိကာနိ ဒွေ ပဉ္စကသတာနိ ဒဿိတာနိ။ ပရဝါဒီပက္ခေပိ ပဋိကမ္မဝသေန တတ္တကာနေဝ။ ယာ ပနေတ္ထ အတ္ထိ ပုဂ္ဂလောတိ ဝုတ္တေ သကဝါဒိဿ ပဋိညာ, သာ သုတ္တေ အာဂတေန သမ္မုတိဝသေန။ ယော ရူပံ ပုဂ္ဂလောတိအာဒီသု ပဋိက္ခေပေါ, သော သက္ကာယဒိဋ္ဌိပဉှဿ ဌပနီယတ္တာ။ ပရဝါဒိဿ ပဋိကမ္မံ ဆလဝသေနေဝါတိ။

စတုက္ကနယသံသန္ဒနံ။

နိဋ္ဌိတာ စ သံသန္ဒနကထာ။

၈။ လက္ခဏယုတ္တိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၃။ ဣဒါနိ လက္ခဏယုတ္တိ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဌပေတွာ နိဗ္ဗာနံ သေသော သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထော ပစ္စယပဋိဗဒ္ဓတာယ သပ္ပစ္စယော, ပစ္စယေဟိ သမာဂမ္မ ကတတ္တာ သင်္ခတော, ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈနတော သဒါ အဘာဝတော အသဿတော, ဥပ္ပတ္တိကာရဏသင်္ခါတဿ နိမိတ္တဿ အတ္ထိတာယ သနိမိတ္တော, နိဗ္ဗာနံ ဝုတ္တပ္ပကာရာဘာဝတော အပ္ပစ္စယံ အသင်္ခတံ သဿတံ အနိမိတ္တန္တိ ဣဒံ သစ္စိကဋ္ဌဿ လက္ခဏံ။ တသ္မာ ယဒိ ပုဂ္ဂလောပိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထောဝ တဿာပိ ဣမိနာ လက္ခဏေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ သန္ဓာယ ပုဂ္ဂလော သပ္ပစ္စယောတိအာဒယော အဋ္ဌပိ အနုယောဂါ သကဝါဒိဿ, ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟန္တိအာဒိ ပနေတ္ထ သင်္ခိတ္တံ။ ဧဝမေတာနိ သကဝါဒီပက္ခေ အနုလောမပစ္စနီကေ အနုလောမမတ္တဝသေန အဋ္ဌ ပဉ္စကာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

֍ ဋီ ၅၄။ ပရဝါဒီပက္ခေပိ ပစ္စနီကာနုလောမေ ပစ္စနီကမတ္တဝသေန အဋ္ဌေဝ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပရဝါဒိနာ သုတ္တဝသေန သမ္မုတိသစ္စံ သာဓိတံ, သမ္မုတိယာ စ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၄။)

သပ္ပစ္စယာဒိဘာဝေါ နတ္ထိ, တသ္မာ ယာထာဝတော စ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။ ဆလဝသေန ပန ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘အာဇာနာဟိ ပဋိကမ္မ’’န္တိအာဒိ သဗ္ဗံ ဣဓာပိ သင်္ခိတ္တမေဝ။

လက္ခဏယုတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ ဝစနသောဓနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၅-၅၉။ ဣဒါနိ ဝစနသောဓနံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယဒေတံ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ ဝစနံ, တံ သောဓေတုံ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ, ဥပလဗ္ဘတိ ပုဂ္ဂလောတိ။ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တဿတ္ထော – ယဒေတံ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ ပဒဒွယံ, တံ ဧကတ္ထံ ဝါ ဘဝေယျ နာနတ္ထံ ဝါ။ ယဒိ တာဝ နာနတ္ထံ, ယထာ အညံ ရူပံ, အညာ ဝေဒနာ, ဧဝံ အညော ပုဂ္ဂလော, အညော ဥပလဗ္ဘတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ အထေကတ္ထံ, ယထာ ယံ စိတ္တံ တံ မနော, ဧဝံ သွေဝ ပုဂ္ဂလော, သော ဥပလဗ္ဘတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ တေန တံ ဝဒါမိ ‘‘ယဒိ တေ ယော ပုဂ္ဂလော, သော ဥပလဗ္ဘတိ, ဧဝံ သန္တေ ယော ယော ဥပလဗ္ဘတိ, သော သော ပုဂ္ဂလောတိ အာပဇ္ဇတိ, ကိံ သမ္ပဋိစ္ဆသိ ဧတ’’န္တိ? တတော ပုဂ္ဂလဝါဒီ ယသ္မာ ပုဂ္ဂလဿ ဥပလဗ္ဘတံ ဣစ္ဆတိ, န ဥပလဗ္ဘမာနာနမ္ပိ ရူပါဒီနံ ပုဂ္ဂလဘာဝံ, တသ္မာ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ, ဥပလဗ္ဘတိ ကေ ဟိ စိ ပုဂ္ဂလော ကေ ဟိ စိ န ပုဂ္ဂလောတိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော – မမ ပုဂ္ဂလော အတ္ထိ ပုဂ္ဂလောတိ သတ္ထု ဝစနတော ဥပလဗ္ဘတိ။ ယော ပန ဥပလဗ္ဘတိ, န သော သဗ္ဗော ပုဂ္ဂလော, အထ ခေါ ကေ ဟိ စိ ပုဂ္ဂလော ကေ ဟိ စိ န ပုဂ္ဂလောတိ။ တတ္ထ ကော-ကာရတ္ထေ ကေ-ကာရော, ဟိ-ကာရော စ နိပါတမတ္တော။ ကောစိ ပုဂ္ဂလော, ကောစိ န ပုဂ္ဂလောတိ အယံ ပနေတ္ထ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ပုဂ္ဂလောပိ ဟိ ရူပါဒီသုပိ ယော ကောစိ ဓမ္မော ဥပလဗ္ဘတိယေဝ, တတ္ထ ပုဂ္ဂလောဝ ပုဂ္ဂလော။ ရူပါဒီသု ပန ကောစိပိ န ပုဂ္ဂလောတိ။ တတော တံ သကဝါဒီ အာဟ – ပုဂ္ဂလော ကေ ဟိ စိ ဥပလဗ္ဘတိ ကေ ဟိ စိ န ဥပလဗ္ဘတီတိ။ တဿတ္ထော – ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ ပဒဒွယဿ အတ္ထတော ဧကတ္တေ ယဒိ ဥပလဗ္ဘတီတိ အနုညာတော ဓမ္မော ပုဂ္ဂလတော အနညောပိ ကောစိ ပုဂ္ဂလော ကောစိ န ပုဂ္ဂလော,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၅။)

ပုဂ္ဂလောပိ တေ ကောစိ ဥပလဗ္ဘတိ, ကောစိ န ဥပလဗ္ဘတီတိ အာပဇ္ဇတိ, ကိံ သမ္ပဋိစ္ဆသိ ဧတန္တိ? သော ပုဂ္ဂလဿ အနုပလဒ္ဓိံ အနိစ္ဆန္တော န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။ ဣတော ပရံ ‘‘အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟ’’န္တိအာဒိ သဗ္ဗံ သင်္ခိတ္တံ။ ဝိတ္ထာရတော ပန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပုဂ္ဂလော သစ္စိကဋ္ဌောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သဗ္ဗာနိ ဟေတာနိ ဥပလဗ္ဘတိဝေဝစနာနေဝ, အပိစ ယသ္မာ ‘‘ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိသစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာ’’တိ အယံ ပုဂ္ဂလဝါဒိနော ပဋိညာ, တသ္မာဿ ယထေဝ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ လဒ္ဓိ, ဧဝမေဝံ ပုဂ္ဂလော သစ္စိကဋ္ဌောတိပိ အာပဇ္ဇတိ။ ယာ ပနဿ ပုဂ္ဂလော အတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, တဿာ ဝိဇ္ဇမာနောတိဝေဝစနမေဝ, တသ္မာ သဗ္ဗာနိပေတာနိ ဝစနာနိ သောဓိတာနိ။

֍ ဋီ ၆၀။ တတ္ထ ယံ အဝသာနေ ‘‘ပုဂ္ဂလော အတ္ထိ, အတ္ထိ န သဗ္ဗော ပုဂ္ဂလော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တတြာယမဓိပ္ပါယော – ယဉှေတံ ပရဝါဒိနာ ‘‘ပုဂ္ဂလော အတ္ထိ, အတ္ထိ ကေဟိစိ ပုဂ္ဂလော, ကေဟိစိ န ပုဂ္ဂလော’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ယသ္မာ အတ္ထတော ပုဂ္ဂလော အတ္ထိ, အတ္ထိ န သဗ္ဗော ပုဂ္ဂလောတိ ဧတ္တကံ ဟောတိ, တသ္မာ နံ သကဝါဒီ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ ဣဒါနိ နံ ဧဝံ အနုယုဉ္ဇတိ။ တယာ ဟိ ‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော’’တိ ဝစနမတ္တံ နိဿာယ ‘‘ပုဂ္ဂလော အတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိ ဂဟိတာ, ယထာ စ ဘဂဝတာ ဧတံ ဝုတ္တံ, တထာ ‘‘သုညတော လောကံ အဝေက္ခဿု, မောဃရာဇာ, သဒါ သတော’’တိအာဒိနာ (သု။ နိ။ ၁၁၂၅) နယေန ‘‘နတ္ထီ’’တိပိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ယထေဝ တေ ‘‘ပုဂ္ဂလော အတ္ထိ, အတ္ထိ န သဗ္ဗော ပုဂ္ဂလော’’တိ လဒ္ဓိ, တထာ ပုဂ္ဂလော နတ္ထိ, နတ္ထိ န သဗ္ဗော ပုဂ္ဂလောတိပိ အာပဇ္ဇတိ, ကိံ ဧတံ သမ္ပဋိစ္ဆသီတိ? အထ နံ အသမ္ပဋိစ္ဆန္တော န ဟေဝါတိ ပဋိက္ခိပတိ။ သေသမေတ္ထ နိဂ္ဂဟာဒိဝိဓာနံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ဝစနသောဓနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ ပညတ္တာနုယောဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၁-၆၆။ ဣဒါနိ ပညတ္တာနုယောဂေါ နာမ ဟောတိ။ ရူပဓာတုယာ ဟိ ပုဂ္ဂလဝါဒီ ရူပိံ ပုဂ္ဂလံ ပညပေတိ, တထာ အရူပဓာတုယာ အရူပိံ။ တဿ တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ သဗ္ဗာပိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၆။)

ဣတရဿ။ သော ဟိ ရူပီတိ ဝုတ္တေ ရူပကာယသဗ္ဘာဝတော စေဝ တထာရူပါယ စ ပညတ္တိယာ အတ္ထိတာယ ပဋိဇာနာတိ။ ကာမီတိ ဝုတ္တေ ဝီတရာဂသဗ္ဘာဝတော စေဝ တထာရူပါယ စ ပညတ္တိယာ နတ္ထိတာယ ပဋိက္ခိပတိ။ အရူပီတိ ဝုတ္တေပိ အရူပက္ခန္ဓသဗ္ဘာဝတော စေဝ တထာရူပါယ စ ပညတ္တိယာ အတ္ထိတာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဒွီသုပိ နယေသု သတ္တောတိ ပုဂ္ဂလဿ ဝေဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၆၇။ ဣဒါနိ ယသ္မာ သော ‘‘ကာယေ ကာယာနုပဿီ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေ အညော ကာယော အညော ပုဂ္ဂလောတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ ကာယောတိ ဝါ သရီရန္တိ ဝါတိအာဒိ သကဝါဒီပုစ္ဆာ ဟောတိ။ တတ္ထ ကာယံ အပ္ပိယံ ကရိတွာတိ ကာယံ အပ္ပေတဗ္ဗံ အလ္လီယာပေတဗ္ဗံ ဧကီဘာဝံ ဥပနေတဗ္ဗံ အဝိဘဇိတဗ္ဗံ ကတွာ ပုစ္ဆာမီတိ အတ္ထော။ ဧသေသေတိ ဧသော သောယေဝ။ ဧသေ ဧသေတိပိ ပါဌော။ ဧသော ဧသောယေဝါတိ အတ္ထော။ ဧကဋ္ဌေတိ ဧကဋ္ဌော။ သမေ သမဘာဂေ တဇ္ဇာတေတိ သမော သမဘာဂေါ တဇ္ဇာတိကော။ ဝစနမတ္တေယေဝေတ္ထ ဘေဒေါ။ အတ္ထတော ပန ကာယောဝ ဧသောတိ ပုစ္ဆတိ။ ပရဝါဒီ နာနတ္တံ အပဿန္တော အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ ပုဂ္ဂလောတိ ဝါ ဇီဝေါတိ ဝါတိ ပုစ္ဆာယပိ ဧသေဝ နယော။ အညော ကာယောတိ ပုဋ္ဌော ပန ကာယာနုပဿနာယ ဧဝံလဒ္ဓိကတ္တာ ပဋိဇာနာတိ။ အညံ ဇီဝန္တိ ပုဋ္ဌော ပန အာဟစ္စ ဘာသိတံ သုတ္တံ ပဋိက္ခိပိတုံ အသက္ကောန္တော အဝဇာနာတိ။ တတော ပရံ ‘‘အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟ’’န္တိအာဒိ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၆၈။ ပရဝါဒီပက္ခေ ပန အညော ကာယော အညော ပုဂ္ဂလောတိ ပုဋ္ဌော သကဝါဒီ ဌပနီယပဉှတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ, ပရဝါဒီ ဆလဝသေန ပဋိကမ္မံ ကရောတိ။ တမ္ပိ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ပညတ္တာနုယောဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၁။ ဂတိအနုယောဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၉-၇၂။ ဣဒါနိ ဂတိပရိဝတ္တနမုခေန စုတိပဋိသန္ဓိအနုယောဂေါ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပုဂ္ဂလဝါဒီ ‘‘သ သတ္တက္ခတ္တုပရမံ သန္ဓာဝိတွာန ပုဂ္ဂလော’’တိအာဒီနိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၃၃၊ ဣတိဝု။ ၂၄) သုတ္တာနိ နိဿာယ ပုဂ္ဂလော သန္ဓာဝတီတိ လဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၇။)

ဝေါဟရတိ, တသ္မာဿ တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ သန္ဓာဝတီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ သန္ဓာဝတီတိ သံသရတိ ဂမနာဂမနံ ကရောတိ။ အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ သော ပုဂ္ဂလောတိအာဒယော အနုယောဂေါပိ သကဝါဒိဿ, ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။ တတ္ထ သောတိ သောယေဝါတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ပန အနုယုတ္တော သဿတဒိဋ္ဌိဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ အညောတိ ပုဋ္ဌော ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိဘယေန။ သော စ အညော စာတိ ပုဋ္ဌော ဧကစ္စသဿတဒိဋ္ဌိဘယေန။ နေဝ သော န အညောတိ ပုဋ္ဌော အမရာဝိက္ခေပဒိဋ္ဌိဘယေန။ ပုန စတ္တာရောပိ ပဉှေ ဧကတော ပုဋ္ဌော စတုန္နမ္ပိ ဒိဋ္ဌီနံ ဘယေန ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ယာနိဿ သုတ္တာနိ နိဿာယ လဒ္ဓိ ဥပ္ပန္နာ တာနိ ဒဿေန္တော တေန ဟိ ပုဂ္ဂလော သန္ဓာဝတီတိအာဒိမာဟ။

֍ ဋီ ၇၆။ ပုန သကဝါဒိနာ ‘‘ယွာယံ တဝ လဒ္ဓိယာ သန္ဓာဝတိ, ကိံ သော အသ္မိဉ္စ ပရသ္မိဉ္စ လောကေ ဧကောယေဝါ’’တိ အဓိပ္ပါယေန သွေဝါတိ နိယမေတွာ ပုဋ္ဌော သဿတဘယာ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ဒဠှံ ကတွာ တထေဝ ပုဋ္ဌော ယသ္မာ သော ပုဂ္ဂလောဝ န အညော ဘာဝေါ, ‘‘သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’’တိအာဒိသုတ္တမ္ပိ (ပါရာ။ ၁၂၊ ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၅) အတ္ထိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ သွေဝ မနုဿောတိ ပုဋ္ဌော မနုဿဿေဝ ဒေဝတ္တာဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၇၇။ ပုန ပုဋ္ဌော ‘‘အဟံ တေန သမယေန သုနေတ္တော နာမ သတ္ထာ အဟောသိ’’န္တိအာဒိသုတ္တဝသေန (အ။ နိ။ ၇။၆၆ အတ္ထတော သမာနံ) ပဋိဇာနာတိ။ အထဿ သကဝါဒီ ဒေဝမနုဿုပပတ္တီနံ နာနတ္တတော ဝစနံ မိစ္ဆာတိ ပကာသေန္တော မနုဿော ဟုတွာတိအာဒိမာဟ။

֍ ဋီ ၇၈။ တတ္ထ ဟေဝံ မရဏံ န ဟေဟိတီတိ ဧဝံ သန္တေ မရဏံ န ဘဝိဿတီတိ အတ္ထော။ ဣတော ပရံ ယက္ခော ပေတောတိ အတ္တဘာဝနာနတ္တဝသေန အနုယောဂနာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၈၂။ ခတ္တိယောတိအာဒီနိ ဇာတိဝသေန စေဝ အင်္ဂဝေကလ္လာဒိဝသေန စ ဝုတ္တာနိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၈။)

֍ ဋီ ၈၇။ ပုန န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပရဝါဒိနာ ပုဋ္ဌော ဣဓဋ္ဌကဿ ဥပပတ္တိဝသေန ပရလောကဿ ဂမနာဘာဝတော ပဋိညာ သကဝါဒိဿ ပုန သောတာပန္နဿ ဘဝန္တရေပိ သောတာပန္နဘာဝါဝိဇဟနတော ဒုတိယပဋိညာပိ တဿေဝ။ ဟဉ္စီတိအာဒိဝစနံ ပရဝါဒိဿ။

֍ ဋီ ၈၈။ ပုန ဒေဝလောကေ ဥပပန္နဿ မနုဿတ္တာဘာဝဒဿနေန အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ။

֍ ဋီ ၈၉။ တတော ပရံ အနညော အဝိဂတောတိ ဧတ္ထ အနညောတိ သဗ္ဗာကာရေန ဧကသဒိသော။ အဝိဂတောတိ ဧကေနာပိ အာကာရေန အဝိဂတောတိ အတ္ထော။ န ဟေဝန္တိ ဒေဝလောကေ ဥပပန္နဿ မနုဿဘာဝါဘာဝတော ဧဝမာဟ။

֍ ဋီ ၉၀။ ပုန ဒဠှံ ကတွာ အနုယုတ္တော ‘‘သွေဝ ပုဂ္ဂလော သန္ဓာဝတီ’’တိ လဒ္ဓိယာ အနုဇာနာတိ။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နောတိအာဒိ အာကာရဝိဂမနဒဿနေန အဝိဂတော သန္ဓာဝတီတိ လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဠစ္ဆိန္နောတိ ယဿ အင်္ဂုဋ္ဌကာ ဆိန္နာ။ ကဏ္ဍရစ္ဆိန္နောတိ ယဿ မဟာနှာရူ ဆိန္နာ။

֍ ဋီ ၉၁။ သရူပေါတိအာဒီသု ပဌမေ ပဉှေ ဣမိနာ ရူပကာယေန သဒ္ဓိံ အဂမနံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယေ အန္တရာဘဝပုဂ္ဂလံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သော ဟိ တဿ လဒ္ဓိယာ သရူပေါဝ ဂန္တွာ မာတုကုစ္ဆိံ ပဝိသတိ။ အထဿ တံ ရူပံ ဘိဇ္ဇတိ။ တံ ဇီဝန္တိ ယေန ရူပသင်္ခါတေန သရီရေန သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆတိ, ကိမဿ တဒေဝ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ပရဝါဒီ ဣဓ သရီရနိက္ခေပါ သုတ္တဝိရောဓာ စ ပဋိက္ခိပတိ။

သဝေဒနောတိအာဒီသု အသညူပပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, တဒညံ ဥပပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တံ ဇီဝန္တိ ယေန ဝေဒနာဒိသင်္ခါတေန သရီရေန သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆတိ။ ကိမဿ တဒေဝ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ပုစ္ဆတိ။ တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ ဧတိဿာ ဟိ လဒ္ဓိယာ ပဉ္စပိ ခန္ဓာ သရီရန္တိ အဓိပ္ပေတာ။ ပရဝါဒီ သုတ္တဝိရောဓာ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၉၂။ အရူပေါတိအာဒီသု ပဌမေ ပဉှေ အန္တရာဘဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယေ အရူပါ ရူပံ ဥပပဇ္ဇမာနံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အညံ, ဇီဝန္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၂၉။)

ယံ ရူပသင်္ခါတံ သရီရံ ပဟာယ အရူပေါ သန္ဓာဝတိ, ကိံ တေ တံ သရီရံ အညံ, အညံ ဇီဝန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော သုတ္တဝိရောဓာ ပဋိက္ခိပတိ။

အဝေဒနောတိအာဒီသု သညီဘဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, တဒညံ ဥပပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အညံ ဇီဝန္တိ ယံ ဝေဒနာဒိသင်္ခါတံ သရီရံ ပဟာယ အဝေဒနော အဝိညာဏော သန္ဓာဝတိ, ကိံ တေ တံ အညံ သရီရံ, အညံ ဇီဝန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော သုတ္တဝိရောဓာ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၉၃။ ရူပံ သန္ဓာဝတီတိအာဒီသု ယေ ရူပါဒယော ခန္ဓေ ဥပါဒါယ ပုဂ္ဂလံ ပညပေတိ, ကိံ တေ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သန္ဓာဝန္တေ တမ္ပိ ရူပံ သန္ဓာဝတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ပရဝါဒီ ‘‘အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတ’’န္တိ သတ္တဿေဝ သန္ဓာဝနဝစနတော ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော ယသ္မာ ရူပါဒိဓမ္မေ ဝိနာ ပုဂ္ဂလော နတ္ထိ, တသ္မာ တသ္မိံ သန္ဓာဝန္တေ တေနပိ ရူပေန သန္ဓာဝိတဗ္ဗန္တိ သညာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဝေဒနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၉၄။ ရူပံ န သန္ဓာဝတီတိအာဒီသု ယသ္မာ တေ ရူပံ ပုဂ္ဂလော န ဟောတိ, သွေဝ စ သန္ဓာဝတီတိ ဝဒေသိ, တသ္မာ တံ ပုစ္ဆာမိ, ကိံ တေ ရူပံ န သန္ဓာဝတီတိ အတ္ထော။ ဣတရော ပုဂ္ဂလေ သန္ဓာဝန္တေ န သက္ကာ တဿ ဥပါဒါနဘူတေန ရူပေန သန္ဓာဝိတုန္တိ သညာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော သတ္တာနညေဝ သန္ဓာဝနဝစနတော ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။

ဂါထာနံ ပန အယမတ္ထော – အာယသ္မတော မတေန ရုက္ခံ ဥပါဒါယ ဆာယာ ဝိယ, ဣန္ဓနံ ဥပါဒါယ အဂ္ဂိ ဝိယ စ, ခန္ဓေ ဥပါဒါယ ပုဂ္ဂလော၊ ရူပါဒီနံ သန္ဓာဝနေ အသတိ တေသု ခန္ဓေသု ဘိဇ္ဇမာနေသု သော တဝ ပုဂ္ဂလော ဘိဇ္ဇတိ စေ, ဧဝံ သန္တေ ဥစ္ဆေဒါ ဘဝတိ ဒိဋ္ဌိ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ တေ အာပဇ္ဇတိ။ ကတရာ ယာ ဗုဒ္ဓေန ဝိဝဇ္ဇိတာ အကုသလဒိဋ္ဌိ။ ယာ ပန ‘‘ဥစ္ဆေဒဝါဒီ သမဏော ဂေါတမော’’တိ ပရိယာယဘာသိတာ, န တံ ဝဒါမာတိ ဒဿေတိ။ အထာပိ တေသု ခန္ဓေသု ဘိဇ္ဇမာနေသု သော ပုဂ္ဂလော န ဘိဇ္ဇတိ, ဧဝံ သန္တေ သဿတော ပုဂ္ဂလော ဟောတိ။ တတော သော နိဗ္ဗာနေန သမသမော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၀။)

အာပဇ္ဇတိ။ သမသမောတိ အတိဝိယ သမော, သမေန ဝါ သမော, သမဘာဝေနေဝ သမော။ ယထေဝ နိဗ္ဗာနံ နုပ္ပဇ္ဇတိ န ဘိဇ္ဇတိ, ဧဝံ တေ ပုဂ္ဂလောပိ တေန သမသမောတိ။

ဂတိပရိဝတ္တနမုခေန စုတိပဋိသန္ဓာနုယောဂေါ နိဋ္ဌိတော။

အနုယောဂဝဏ္ဏနာ။

၁၂။ ဥပါဒါပညတ္တာနုယောဂဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၉၅။ ဣဒါနိ ဥပါဒါပညတ္တာနုယောဂေါ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ သော ဟိ ရုက္ခံ ဥပါဒါယ ဆာယာယ ဝိယ, ဣန္ဓနံ ဥပါဒါယ အဂ္ဂိဿ ဝိယ စ, ရူပါဒီနိ ဥပါဒါယ ပုဂ္ဂလဿ ပညတ္တိံ ပညာပနံ အဝဗောဓနံ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ‘‘ရူပံ ဥပါဒါယာ’’တိ ပုဋ္ဌော ပဋိဇာနာတိ။ ပုန ယထာ ရုက္ခုပါဒါနာ ဆာယာ ရုက္ခော ဝိယ, ဣန္ဓနုပါဒါနော စ အဂ္ဂိ ဣန္ဓနံ ဝိယ အနိစ္စာဒိဓမ္မော, ဧဝံ တေ ရူပါဒိဥပါဒါနော ပုဂ္ဂလော ရူပါဒယော ဝိယ အနိစ္စောတိ ဣမမတ္ထံ ပုဋ္ဌော အတ္တနော လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၉၇။ နီလံ ရူပံ ဥပါဒါယ နီလောတိအာဒီသု နီလရူပေန သဒ္ဓိံ ပုဂ္ဂလဿ ဧကတ္တံ, ဧကသရီရေ နီလာဒီနံ ဗဟူနံ ဝသေန ဗဟုဘာဝဉ္စ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၉၈။ ကုသလံ ဝေဒနန္တိ ဧတ္ထာပိ ဝေဒနာယ သဒ္ဓိံ ဧကတ္တံ ဧကသန္တာနေ ဗဟူနံ ကုသလဝေဒနာနံ ဝသေန ဗဟုဘာဝဉ္စ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယနယေ မဂ္ဂကုသလောတိအာဒိဝစနသဗ္ဘာဝတော ဆေကဋ္ဌံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သဖလောတိအာဒီနိ ပုဋ္ဌော တထာရူပဿ ဝေါဟာရဿ အဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၉၉။ အကုသလပက္ခေ အဆေကဋ္ဌံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၁၀၀။ အဗျာကတပက္ခေ သဿတာဒိဝသေန အဗျာကတဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၁။)

֍ ဋီ ၁၀၄။ စက္ခုံ ဥပါဒါယာတိအာဒီသု ‘‘စက္ခုမာ ဝိသမာနီဝ…ပေ… ပါပါနိ ပရိဝဇ္ဇယေ’’တိ(ဥဒါ။ ၄၃) အာဒိဝေါဟာရသဗ္ဘာဝတော ပဋိဇာနာတိ။ စက္ခုမတ္တာဒိနိရောဓေန ပုဂ္ဂလနိရောဓံ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၁၀၇။ ရူပံ ဥပါဒါယ ဝေဒနံ ဥပါဒါယာတိ ဧတ္ထ အညေပိ ရူပမူလကာ ဒုကတိကစတုက္ကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယသ္မာ ပန ခန္ဓေ ဥပါဒါယ ပုဂ္ဂလဿ ပညတ္တိ, တသ္မာ ဒွေပိ တယောပိ စတ္တာရောပိ ပဉ္စပိ ဥပါဒါယ ပညတ္တိံ ပဋိဇာနာတိ။ ဧကသန္တာနေ ပန ဒွိန္နံ ပဉ္စန္နံ ဝါ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ အာယတနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၁၁၂။ ဣဒါနိ ယံ ဥပါဒါယ ယဿ ပညတ္တိ, ယထာ တဿ အနိစ္စတာယ တဿာပိ အနိစ္စတာ, တတော စ အညတ္တံ သိဒ္ဓံ, ဧဝံ တဿ ပုဂ္ဂလဿာပိ အာပဇ္ဇတီတိ ဒဿေတုံ ယထာ ရုက္ခန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥပါဒါယာတိ ပဋိစ္စ အာဂမ္မ, န ဝိနာ တန္တိ အတ္ထော။ ပရဝါဒီ ပန တထာ အနိစ္ဆန္တော လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၁၁၅။ နိဂဠောတိ သင်္ခလိကဗန္ဓနံ။ နေဂဠိကောတိ တေန ဗန္ဓကော ယဿ ရူပံ သော ရူပဝါတိ ယသ္မာ ယဿ ရူပံ သော ရူပဝါ ဟောတိ, တသ္မာ ယထာ န နိဂဠော …ပေ… အညော ရူပဝါတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၁၁၆။ စိတ္တေ စိတ္တေတိအာဒီသု သရာဂါဒိစိတ္တဝသေန သရာဂါဒိတံ သန္ဓာယ စိတ္တာနုပဿနာဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ ဇာယတီတိအာဒိနာ နယေန ပုဋ္ဌော ပုဂ္ဂလဿ ခဏိကဘာဝံ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘သော’’တိ ဝါ ‘‘အညော’’တိ ဝါ ပုဋ္ဌော သဿတုစ္ဆေဒဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန န ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘ကုမာရကော’’တိ ဝါ ‘‘ကုမာရိကာ’’တိ ဝါ ပုဋ္ဌော လောကဝေါဟာရသမုစ္ဆေဒဘယေန ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ပါကဋမေဝ။

֍ ဋီ ၁၁၈။ ဣဒါနိ ပရဝါဒီ အညေနာကာရေန လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌာပေတုကာမော န ဝတ္တဗ္ဗံ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ကိံ တေ ဣမိနာ ဧဝံ ဗဟုနာ ဥပါဒါပညတ္တာနုယောဂေန, ဣဒံ တာဝ ဝဒေဟိ, ကိံ န ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတိ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထေနာ’’တိ။ တတော သကဝါဒိနာ အာမန္တာတိ ဝုတ္တေ နနု ယော ပဿတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယောတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၂။)

ပုဂ္ဂလော။ ယန္တိ ရူပံ။ ယေနာတိ စက္ခုနာ။ သောတိ ပုဂ္ဂလော။ တန္တိ ရူပံ။ တေနာတိ စက္ခုနာ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – နနု ယော ယံ ရူပံ ယေန စက္ခုနာ ပဿတိ, သော တံ ရူပံ တေန စက္ခုနာ ပဿန္တော ပုဂ္ဂလောတိ။ သကဝါဒီ ကိဉ္စာပိ စက္ခုဝိညာဏဿ နိဿယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တံ စက္ခုမေဝ ရူပံ ပဿတိ, တထာ သောတမေဝ သဒ္ဒံ သုဏာတိ…ပေ… ဝိညာဏမေဝ ဓမ္မံ ဝိဇာနာတိ, ‘‘အတ္ထိ အရဟတော စက္ခု, ပဿတိ အရဟာ စက္ခုနာ ရူပ’’န္တိအာဒိသမ္မုတိဝသေန ပန အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၁၂၀။ တတော ဆလဝါဒံ နိဿာယ ပရဝါဒိနာ ပုဂ္ဂလဿ ဝတ္တဗ္ဗတာယ သာဓိတာယ တမေဝ ဝါဒံ ပရိဝတ္တေတွာ ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယော န ပဿတီတိ အန္ဓော အသညသတ္တော အရူပံ ဥပပန္နော နိရောဓံ သမာပန္နော, အနန္ဓောပိ စ အညတြ ဒဿနသမယာ န ပဿတိ နာမ။ သေသဝါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သေသံ ပါဠိဝသေနေဝ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၁၂၂။ သုတ္တသံသန္ဒနာယံ ဒိဗ္ဗဿ စက္ခုနော ရူပဂေါစရတ္တာ ရူပံ ပဿတီတိ အာဟ။ ဒုတိယဝါရေ ‘‘သတ္တေ ပဿာမီ’’တိဝစနတော ပုဂ္ဂလံ ပဿတီတိ အာဟ။ တတိယဝါရေ ‘‘ရူပံ ဒိသွာ ပုဂ္ဂလံ ဝိဘာဝေတီ’’တိ လဒ္ဓိတော ဥဘော ပဿတီတိ အာဟ။ ယသ္မာ ပန ပဿိတဗ္ဗံ နာမ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတန္တိ စတုဗ္ဗိဓေ ရူပသင်္ဂဟေ ရူပါယတနမေဝ သင်္ဂဟိတံ, တသ္မာ သကဝါဒီ ‘‘ရူပံ ပုဂ္ဂလော, ပုဂ္ဂလော ရူပံ, ဥဘော ရူပ’’န္တိ အနုယောဂံ ကရောတိ။ တဿတ္ထော ပါကဋောယေဝါတိ။

ဥပါဒါပညတ္တာနုယောဂဝဏ္ဏနာ။

၁၃။ ပုရိသကာရာနုယောဂဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၂၃။ ဣဒါနိ ပုရိသကာရာနုယောဂေါ ဟောတိ။ တတ္ထ ကမ္မေ သတိ နိယမတော တဿ ကာရကေနပိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ လဒ္ဓိယာ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, တထာရူပါနံ ကမ္မာနံ အတ္ထိတာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ပုန ကတ္တာ ကာရေတာတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ တတ္ထ ကတ္တာတိ တေသံ ကမ္မာနံ ကာရကော။ ကာရေတာတိ အာဏတ္တိဒေသနာဒီဟိ ဥပါယေဟိ ကာရာပကော။ ဣဒါနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၃။)

ယသ္မာ ပရဝါဒီ ပုဂ္ဂလံ သန္ဓာယ ကတ္တာတိ ပုစ္ဆတိ, န ကရဏမတ္တံ, တသ္မာ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။

֍ ဋီ ၁၂၄။ တဿ ကတ္တာ ကာရေတာတိ ဧတ္ထ ယဒိ ယံ ယံ ဥပလဗ္ဘတိ, တဿ တဿ ကတ္တာ ပုဂ္ဂလော တေ ဥပလဗ္ဘတိ, ကိံ တဿာပိ ကာရကော စ ကာရာပကော စ အညော ပုဂ္ဂလော ဥပလဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ ပရဝါဒီ တထာ အနိစ္ဆန္တော ဣဿရနိမ္မာနဝါဒဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော ယသ္မာ ပုဂ္ဂလံ မာတာပိတရော ဇနေန္တိ နာမံ ကရောန္တိ ပေါသေန္တိ, တသ္မာဿ တေ ကာရကာ။ ယေ စ ပန တံ ကလျာဏမိတ္တာ ဝါ အာစရိယာ ဝါ တာနိ တာနိ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနသိပ္ပါယတနာနိ သိက္ခာပေန္တိ, တေ ကာရာပကာ နာမာတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပုရိမကမ္မမေဝ တဿ ကတ္တာ စေဝ ကာရာပေတာ စာတိ အဓိပ္ပေတံ။

֍ ဋီ ၁၂၅။ တဿ တဿေဝါတိ ဣမိနာ ဣဒံ ပုစ္ဆတိ – ယဒိ ကမ္မာနံ ကာရကဿ ကတ္တာ တဿာပိ ကတ္တာ တဿာပိ ကတ္တာ အတ္ထေဝ, ဧဝံ သန္တေ ပုရိမေန ပုရိမေန အဝဿံ ပစ္ဆာ ပစ္ဆာ ပုဂ္ဂလော ကာတဗ္ဗောတိ ဣမိနာပိ တေ ကမ္မာနံ ကာရကေန ပုဂ္ဂလေန အာယတိံ အညော ပုဂ္ဂလော ကာတဗ္ဗော, တေနာပိ အညောတိ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာ, နတ္ထိ ဝဋ္ဋဿ ဥပစ္ဆေဒေါ, နတ္ထိ အပ္ပစ္စယပရိနိဗ္ဗာနံ။ ပစ္စယာဘာဝေန ပစ္စယပဋိဗဒ္ဓဿ ဒုက္ခဿ အဘာဝါ ယံ နိဗ္ဗာနံ ဝုတ္တံ, နတ္ထိ တေ တန္တိ။ အထ ဝါ တဿ တဿေဝါတိ ယဒိ ကမ္မံ ကမ္မမတ္တံ န ဟောတိ, တဿ ပန ကာရကော ပုဂ္ဂလော, တဿာပိ ကာရကော, တဿာပိ ကာရကောတိ ဧဝံ ပုဂ္ဂလပရမ္ပရာ အတ္ထိ။ ဧဝံ သန္တေ ယာ ဧသာ ကမ္မဝဋ္ဋဿ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာ ဝုတ္တာ, သာ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ ပရဝါဒီ တံ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဣတော အပရာသုပိ ဥပလဗ္ဘတိ သာမညေန ကာရကပုစ္ဆာသု ပုဂ္ဂလံယေဝ သန္ဓာယ ‘‘ကတ္တာ ကာရေတာ’’တိ ဝုတ္တံ, န ပစ္စယေ။ န ဟိ မဟာပထဝီအာဒီနံ ပစ္စယာ နတ္ထိ။

֍ ဋီ ၁၃၅။ အညော ကလျာဏပါပကာနံ ကမ္မာနံ ကတ္တာတိ ပဉှော ‘‘သင်္ခါရဝန္တံ ဝါ အတ္တာန’’န္တိအာဒိဒိဋ္ဌိဘယာ ပဋိက္ခိတ္တော။

֍ ဋီ ၁၃၆။ ဝိပါကော ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒိ ဝိပါကပဋိသံဝေဒီဝသေန ပုဂ္ဂလံ ဒဿေန္တဿ လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝိပါကပဋိသံဝေဒီတိ အနုယောဂေါ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၄။)

ပရဝါဒိဿ, ဝိပါကပဝတ္တိတော အညဿ ဝေဒကဿ အဘာဝါ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။ ပုန ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။

֍ ဋီ ၁၃၈။ တဿ ပဋိသံဝေဒီတိ တဿ ဝိပါကပဋိသံဝေဒကဿ ပဋိသံဝေဒီ ယသ္မာ ပန ပဋိသံဝေဒိတဗ္ဗော နာမ ဝိပါကော, န စ ပုဂ္ဂလော ဝိပါကော, တသ္မာ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ ပုန ပုဋ္ဌော ယသ္မာ ပုညဝိပါကေ ဌိတတ္တာ ဝိပါကပဋိသံဝေဒီ ပုတ္တံ ဝါ ပတိံ ဝါ မာတာ ဝါ ဇာယာ ဝါ ပရိစုမ္ဗတိ ပရိသဇ္ဇတိ, တသ္မာ တထာရူပံ ပဋိသံဝေဒိတံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ ပရဝါဒီ။

တဿ တဿေဝါတိ ယဒိ ဝိပါကော ဝိပါကမတ္တံ န ဟောတိ, တဿ ပန ပဋိသံဝေဒီ ပုဂ္ဂလော, တဿာပိ ပဋိသံဝေဒီ တဿာပိ ပဋိသံဝေဒီတိ ဧဝံ ပုဂ္ဂလပရမ္ပရာ အတ္ထိ။ ဧဝံ သန္တေ ယာ ဧသာ ဝိပါကဝဋ္ဋဿ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန ဒုက္ခဿ အန္တကိရိယာ ဝုတ္တာ, သာ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ ဣတော ပရံ ဥပလဗ္ဘတိသာမညေန ပဋိသံဝေဒီပုစ္ဆာသု ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၄၂။ အညော ကလျာဏပါပကာနံ ကမ္မာနံ ဝိပါကပဋိသံဝေဒီတိ ပဉှော ‘‘ဝေဒနဝန္တံ ဝါ အတ္တာန’’န္တိအာဒိဒိဋ္ဌိဘယာ ပဋိက္ခိတ္တော။

֍ ဋီ ၁၄၃။ ဒိဗ္ဗံ သုခန္တိအာဒိ ကလျာဏပါပကာနံ ကမ္မာနံ ဝိပါကံ ဘာဇေတွာ ဒဿနဝသေန အာရဒ္ဓံ။ တံ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သကဝါဒိနော စေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝသေနေဝ ပဋိသံဝေဒီပဋိက္ခေပေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, န ဝေဒယိတဝသေန။

֍ ဋီ ၁၄၈။ မဟာပထဝီအာဒီနိ ဟိ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဝေဒယိတာနံ ဥပ္ပတ္တိ အပ္ပဋိသိဒ္ဓါ။

֍ ဋီ ၁၇၀။ ကတ္တာ ကာရေတာ ဝိပါကပဋိသံဝေဒီတိအာဒိ ဝေါမိဿကနယဝသေန အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သော ကရောတီတိ ယံ တွံ ကတ္တာတိ စ ပဋိသံဝေဒီတိ စ ဝဒေသိ, ကိံ သောယေဝ ကရောတိ, သော ပဋိသံဝေဒေတိ။ အယမနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၅။)

֍ ဋီ ၁၇၁။ ပုန ပုဋ္ဌော ‘‘ဣဓ နန္ဒတိ ပေစ္စ နန္ဒတီ’’တိအာဒိသုတ္တဝသေန (ဓ။ ပ။ ၁၈) ပဋိညာ တဿေဝ။ အထဿ ဝစနောကာသံ ပဋိဗာဟန္တော သကဝါဒီ သယံကတံ သုခဒုက္ခန္တိ အာဟ။

֍ ဋီ ၁၇၂။ တတ္ထ အညော ကရောတီတိ ကာရကဝေဒကာနံ အညတ္တပုစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တံ။ တတော ပရဝါဒီ သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော ‘‘မနုဿဘူတော ကတွာ ဒေဝဘူတော ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ မညမာနော ပဋိဇာနာတိ။ ဧဝံဝါဒိနော ပန ပရံကတံ သုခဒုက္ခံ အာပဇ္ဇတီတိ တဿ ဝသေန ပုဋ္ဌော ပုန ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၁၇၄။ သော စ အညော စာတိ ကာရကဝေဒကာနံ ဧကတ္တအညတ္တပုစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တံ။ တတော ပရဝါဒီ သုတ္တဝိရောဓဘယေနေဝ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော ပုရိမေ ဒွေပိ နယေ ဧကတော ကတွာ ပဋိဇာနာတိ။ ဧဝံဝါဒိနော ပန သယံကတဉ္စ ပရံကတဉ္စ သုခဒုက္ခံ အာပဇ္ဇတီတိ တဿ ဝသေန ပုဋ္ဌော ပုန ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၁၇၆။ နေဝ သော ကရောတီတိ ကာရကဝေဒကာနံ ဧကတ္တအညတ္တပဋိက္ခေပဝသေန ဝုတ္တံ။ တတော ပရဝါဒီ သုတ္တဝိရောဓဝသေနေဝ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော ယသ္မာ မနုဿော ဒေဝလောကူပပတ္တိယာ ကမ္မံ ကတွာ န မနုဿဘူတောဝ ပဋိသံဝေဒေတိ, နာပိ ယေန ကမ္မံ ကတံ, တတော အညောဝ ပဋိသံဝေဒေတိ, တသ္မာ ကာရကတော ဝေဒကော နေဝ သော ဟောတိ, န အညောတိ မညမာနော ပဋိဇာနာတိ။ လဒ္ဓိမတ္တမေဝေတံ? ဧဝံဝါဒိနော ပန အသယံကာရံ အပရံကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခံ အာပဇ္ဇတီတိ တဿ ဝသေန ပုဋ္ဌော ပုန ပဋိက္ခိပတိ။ အပိစ ဣမသ္မိံ ဝေါမိဿကနယေ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဣမိနာပိ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယသ္မာ ဟိ အယံ ပုဂ္ဂလဝါဒီ ကမ္မာနံ ကာရကဉ္စေဝ ဝေဒကဉ္စ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာဿ ယော ကာရကော, တေနေဝ ဝါ ဝေဒကေန ဘဝိတဗ္ဗံ, အညေန ဝါ ဥဘောဟိ ဝါ ဘဝိတဗ္ဗံ, ဥဘောဟိ ဝါပိ န ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဣဒမာပန္နံ ဟောတိ။ ဧဝမာပန္နမေဝ အနုယောဂံ အနုယုဉ္ဇန္တော သကဝါဒီ ‘‘သော ကရောတီ’’တိအာဒယော စတ္တာရောပိ ဝိကပ္ပေ အာဟ။ သေသံ ဝုတ္တပ္ပကာရမေဝ။

ပရိယောသာနေ ပန စတ္တာရောပိ ပဉှာ ဧကတော ပုဋ္ဌာ။ တတ္ထ ပဋိက္ခေပေါ စ ပဋိဇာနနာ စ သယံကတာဒိဒေါသပ္ပတ္တိ စ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၆။)

ဣတော ပရံ ‘‘ကလျာဏပါပကာနီ’’တိ အဝတွာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာ ဧဝ ‘‘ကမ္မံ အတ္ထီ’’တိအာဒိနာ ဝိကပ္ပေန ဒဿိတာ။ တေသမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပုရိသကာရာနုယောဂဝဏ္ဏနာ။

ကလျာဏဝဂ္ဂေါတိပိ ဧတဿေဝ နာမံ။

၁၄။ အဘိညာနုယောဂဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉၃။ ဣတော ပရံ အဘိညာနုယောဂါဒိဝသေန အရဟတ္တသာဓနာ ဟောတိ။ တတ္ထ အာမန္တာတိ သကဝါဒိနာ ပဋိညာတေ ပရဝါဒီ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပေ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိဝိသေသာဓိဂမော နတ္ထိ, အဇ္ဈတ္တံ အတ္ထိ, တသ္မာ ဣဒ္ဓါဒိနိဗ္ဗတ္တကေန ပုဂ္ဂလေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ မညမာနော နနု အတ္ထိ ကောစိ ဣဒ္ဓိံ ဝိကုဗ္ဗတီတိအာဒိမာဟ။ တံ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

အဘိညာနုယောဂဝဏ္ဏနာ။

၁၅-၁၈။ ဉာတကာနုယောဂါဒိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉၇။ ဣဒါနိ မာတာတိအာဒိကော ဉာတကာနုယောဂေါ။ ခတ္တိယောတိအာဒိကော ဇာတိအနုယောဂေါ။ ဂဟဋ္ဌော ပဗ္ဗဇိတောတိ ပဋိပတ္တိအနုယောဂေါ။ ဒေဝေါ မနုဿောတိ ဥပပတ္တိအနုယောဂေါ။ သောတာပန္နောတိအာဒိကော ပဋိဝေဓာနုယောဂေါ, အရိယာနုယောဂေါတိပိ ဝုစ္စတိ။ တေ သဗ္ဗေ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။ ‘‘အရဟာ ဟုတွာ န အရဟာ’’တိ ပနေတ္ထ မောဃပဉှတ္တာ န ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၂၀၆။ စတ္တာရော ပုရိသယုဂါတိအာဒိ သံဃာနုယောဂေါ, သောပိ ဥတ္တာနတ္ထောယေဝ။

֍ ဋီ ၂၀၉။ သင်္ခတောတိအာဒိ သစ္စိကဋ္ဌသဘာဝါနုယောဂေါ။ တတ္ထ တတိယာ ကောဋီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တထာရူပဿ သစ္စိကဋ္ဌဿ အဘာဝတော ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ ပုန ပုဋ္ဌော ပုဂ္ဂလံ သန္ဓာယ ပဋိညာ တဿေဝ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၇။)

֍ ဋီ ၂၁၁။ အညော ပုဂ္ဂလောတိပဉှေပိ သင်္ခတေဟိ ခန္ဓေဟိ အညတ္တံ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခေပေါ တဿေဝ။

֍ ဋီ ၂၁၂။ ခန္ဓာ သင်္ခတာတိအာဒိ သင်္ခတာသင်္ခတာနိ သရူပေန ဒဿေတွာ အညတ္တပုစ္ဆနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၂၁၃။ ရူပံ သင်္ခတန္တိအာဒိ ခန္ဓေ ဝိဘာဂတော ဒဿေတွာ အညတ္တပုစ္ဆနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၂၁၄။ ပုဂ္ဂလဿ ဥပ္ပါဒေါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ‘‘ဇာတိဓမ္မာ ဇရာဓမ္မာ, အထော မရဏဓမ္မိနော’’တိအာဒိသုတ္တဝသေန ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ သင်္ခတဘာဝံ ပနဿ သော န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၂၁၅။ ပုန န ဥပ္ပါဒေါ ပညာယတီတိအာဒိနာ နယေန ပုဋ္ဌော ‘‘ဒုက္ခမေဝ ဟိ သမ္ဘောတိ, ဒုက္ခံ တိဋ္ဌတိ ဝေတိ စာ’’တိအာဒိဝစနတော (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၁) ပုဂ္ဂလဿ ဥပ္ပါဒါဒယော နာမ န ယုဇ္ဇန္တီတိ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၂၁၆။ အတ္ထတ္ထမှီတိ အတ္ထံ ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာနံ။ တတ္ထ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ တဿ အတ္ထိတာယ သဿတံ, နတ္ထိတာယ။ ဥစ္ဆေဒေါ အာပဇ္ဇတိ။ တဒုဘယမ္ပိ အနိစ္ဆန္တော ပစ္ဆာ ပဋိက္ခိပတိ။

ဉာတကာနုယောဂါဒိဝဏ္ဏနာ။

၁၉။ ပဋိဝေဓာနုယောဂါဒိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၁၇။ ဘဝံ နိဿာယ ပဉှေ ဘဝန္တိ ဥပပတ္တိဘဝံ။

֍ ဋီ ၂၁၈။ ဝေဒနံ ဝေဒိယမာနပဉှေ ဝေဒနံ ဝေဒိယမာနော ပရိဂ္ဂဟိတဝေဒနော ယောဂါဝစရောဝ ပဇာနာတိ, ဗာလပုထုဇ္ဇနော နပ္ပဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၂၂၄။ ကာယာနုပဿနာဒိပဉှာ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၈။)

֍ ဋီ ၂၂၆။ ပါရာယနဂါထာယ သုညတော လောကံ အဝေက္ခဿူတိ သတ္တသုညတဝသေန ခန္ဓလောကံ ဩလောကေဟီတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၂၂၈။ ပုဂ္ဂလော အဝေက္ခတီတိ သကဝါဒိပုစ္ဆာ။ ပရဝါဒိဿ ဟိ ‘‘သုညတော လောကံ အဝေက္ခဿူ’’တိ ဂါထာယ ယော အဝေက္ခတိ, သော ပုဂ္ဂလောတိ လဒ္ဓိ, တသ္မာ နံ ဧဝံ ပုစ္ဆတိ။ သဟ ရူပေနာတိ ရူပကာယေန သဒ္ဓိံ။ တတော အနိဿဋော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ပဉ္စဝေါကာရဝသေန အနုဇာနိတွာ ပုန တံ ဇီဝန္တိ ပုဋ္ဌော သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ ဝိနာ ရူပေနာတိ ဣဒံ စတုဝေါကာရဝသေန အနုဇာနိတွာ ပုန အညံ ဇီဝန္တိ ပုဋ္ဌော သုတ္တဝိရောဓဘယေနေဝ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘အဗ္ဘန္တရဂတော’’တိ စ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ နိက္ခမိတွာ’’တိ စ ဣဒံ ‘‘သဟ ရူပေန ဝိနာ ရူပေနာ’’တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဿ လက္ခဏဝစနံ။ တတ္ထ အဗ္ဘန္တရဂတောတိ ရူပဿ အန္တောဂတော, ဣတော ဝါ ဧတ္တော ဝါ အနိက္ခမိတွာ ရူပပရိစ္ဆေဒဝသေနေဝ ဌိတော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ နိက္ခမိတွာတိ ရူပပရိစ္ဆေဒံ အတိက္ကမိတွာ။ ရူပံ အနိဿိတော ဟုတွာတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၂၃၁။ အနတ္တာတိ အတ္တနာ ဇီဝေန ပုဂ္ဂလေန ရဟိတော။ ဧကဓမ္မေပိ ပုဂ္ဂလော နတ္ထီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သဗ္ဗသုတ္တာနံ အာဂမဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဓ ပန သန္ဓာယဘာသိတမတ္တမေဝ ဝက္ခာမ။

֍ ဋီ ၂၃၇။ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ သပ္ပိကုမ္ဘောတိအာဒိ ‘‘သဗ္ဗာဝ ဒေသနာ ယထာရုတဝသေနေဝ အတ္ထတော န ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ ဒဿနတ္ထံ အာဘတံ။ ယထာ ဟိ သုဝဏ္ဏံ ဂဟေတွာ ကတော သုဝဏ္ဏဝိကာရော ကုမ္ဘော သုဝဏ္ဏကုမ္ဘောတိ ဝုစ္စတိ, န ဧဝံ သပ္ပိံ ဂဟေတွာ ကတော သပ္ပိဿ ဝိကာရော သပ္ပိကုမ္ဘော နာမ အတ္ထိ။ ယသ္မိံ ပန ကုမ္ဘေ သပ္ပိ ပက္ခိတ္တံ, သော သပ္ပိကုမ္ဘော နာမာတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ တေလကုမ္ဘာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာ စ နိဗ္ဗာနံ နိစ္စံ ဓုဝံ, န ဧဝံ ဘတ္တံ ဝါ ယာဂု ဝါ အတ္ထိ။ ကာလပရိစ္ဆေဒံ ပန အကတွာ ဒိဝသေ ဒိဝသေ ဒဿာမာတိ ပညတ္တဝသေန ‘‘နိစ္စဘတ္တံ ဓုဝယာဂူ’’တိ ဝုစ္စတီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။

‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နော’’တိအာဒီသုပိ ယထာ ရူပါဒယော ဓမ္မာ ပစ္စတ္တလက္ခဏသာမညလက္ခဏဝသေန အတ္ထိ, န ဧဝံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၃၉။)

ပုဂ္ဂလော။ ရူပါဒီသု ပန သတိ ‘ဧဝံနာမော’‘ဧဝံဂေါတ္တော’တိ ဝေါဟာရော ဟောတိ။ ဣတိ ဣမိနာ လောကဝေါဟာရေန လောကသမ္မုတိယာ လောကနိရုတ္တိယာ အတ္ထိ ပုဂ္ဂလောတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဘဂဝတာ – ‘‘ဣမာ ခေါ စိတ္တ, လောကသမညာ လောကနိရုတ္တိယော လောကဝေါဟာရာ လောကပညတ္တိယော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၄၀)။ ရူပါဒိဓမ္မာ ပန ဝိနာပိ လောကသမ္မုတိံ ပစ္စတ္တသာမညလက္ခဏဝသေန ပညာပနတော အတ္ထီတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။

ဗုဒ္ဓါနံ ပန ဒွေ ကထာ သမ္မုတိကထာ စ ပရမတ္ထကထာ စ။ တတ္ထ သတ္တော, ပုဂ္ဂလော, ဒေဝေါ, ဗြဟ္မာတိအာဒိကာ သမ္မုတိကထာ နာမ။ အနိစ္စံ, ဒုက္ခံ, အနတ္တာ, ခန္ဓာ, ဓာတုယော, အာယတနာနိ, သတိပဋ္ဌာနာ, သမ္မပ္ပဓာနာတိအာဒိကာ ပရမတ္ထကထာ နာမ။

တတ္ထ ယော သမ္မုတိဒေသနာယ သတ္တောတိ ဝါ…ပေ… ဗြဟ္မာတိ ဝါတိ ဝုတ္တေ ဇာနိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ နိယျာတုံ အရဟတ္တဇယဂ္ဂါဟံ ဂဟေတုံ သက္ကောတိ, တဿ ဘဂဝါ အာဒိတောဝ သတ္တောတိ ဝါ ပုဂ္ဂလောတိ ဝါ ပေါသောတိ ဝါ ဒေဝေါတိ ဝါ ဗြဟ္မာတိ ဝါ ကထေတိ။ ယော ပရမတ္ထဒေသနာယ အနိစ္စန္တိ ဝါ ဒုက္ခန္တိ ဝါတိအာဒီသု အညတရံ သုတွာဝ ဇာနိတုံ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ နိယျာတုံ အရဟတ္တဇယဂ္ဂါဟံ ဂဟေတုံ သက္ကောတိ။ တဿ အနိစ္စန္တိအာဒီသု အညတရံ ကထေတိ။ တထာ သမ္မုတိကထာယ ဗုဇ္ဈနကသတ္တဿ န ပဌမံ ပရမတ္ထကထံ ကထေတိ။ သမ္မုတိကထာယ ပန ဗောဓေတွာ ပစ္ဆာ ပရမတ္ထကထံ ကထေတိ။ ပရမတ္ထကထာယ ဗုဇ္ဈနကသတ္တဿာပိ န ပဌမံ သမ္မုတိကထံ ကထေတိ။ ပရမတ္ထကထာယ ပန ဗောဓေတွာ ပစ္ဆာ သမ္မုတိကထံ ကထေတိ။ ပကတိယာ ပန ပဌမမေဝ ပရမတ္ထကထံ ကထေန္တဿ ဒေသနာ လူခါကာရာ ဟောတိ။ တသ္မာ ဗုဒ္ဓါ ပဌမံ သမ္မုတိကထံ ကထေတွာ ပစ္ဆာ ပရမတ္ထကထံ ကထေန္တိ။ တေ သမ္မုတိကထံ ကထေန္တာပိ သစ္စမေဝ သဘာဝမေဝ အမုသာဝ ကထေန္တိ။ ပရမတ္ထကထံ ကထေန္တာပိ သစ္စမေဝ သဘာဝမေဝ အမုသာဝ ကထေန္တိ။ အယဉှိ –

‘‘ဒုဝေ သစ္စာနိ အက္ခာသိ, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝဒတံ ဝရော၊

သမ္မုတိံ ပရမတ္ထဉ္စ, တတိယံ နုပလဗ္ဘတိ’’။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၀။)

တတ္ထ –

‘‘သင်္ကေတဝစနံ သစ္စံ, လောကသမ္မုတိကာရဏံ၊

ပရမတ္ထဝစနံ သစ္စံ, ဓမ္မာနံ တထလက္ခဏ’’န္တိ။

အပရော နယော – ဒွေ ဘဂဝတော ဒေသနာ ပရမတ္ထဒေသနာ စ ခန္ဓာဒိဝသေန, သမ္မုတိဒေသနာ စ သပ္ပိကုမ္ဘာဒိဝသေန။ န ဟိ ဘဂဝါ သမညံ အတိဓာဝတိ။ တသ္မာ ‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော’’တိ ဝစနမတ္တတော အဘိနိဝေသော န ကာတဗ္ဗော။ သတ္ထာရာ ဟိ –

‘‘ပညတ္တိံ အနတိက္ကမ္မ, ပရမတ္ထော ပကာသိတော၊

သမညံ နာတိဓာဝေယျ, တသ္မာ အညောပိ ပဏ္ဍိတော၊

ပရမတ္ထံ ပကာသေန္တော, သမညံ နာတိဓာဝယေ’’။

သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ပုဂ္ဂလကထာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၁။)

၂။ ပရိဟာနိကထာ

၁။ ဝါဒယုတ္တိပရိဟာနိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၃၉။ ဣဒါနိ ပရိဟာနိကထာ ဟောတိ။ ပရိဟာနိဓမ္မော အပရိဟာနိဓမ္မော, ‘‘ဒွေမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သေက္ခဿ, ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တိ’’ (အ။ နိ။ ၂။၁၈၅), ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မာ သမယဝိမုတ္တဿ ဘိက္ခုနော ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ (အ။ နိ။ ၅။၁၄၉) ဧဝမာဒီနိ ဟိ သုတ္တာနိ နိဿာယ သမ္မိတိယာ ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ သဗ္ဗတ္ထိဝါဒိနော ဧကစ္စေ စ မဟာသံဃိကာ အရဟတောပိ ပရိဟာနိံ ဣစ္ဆန္တိ, တသ္မာ တေ ဝါ ဟောန္တု အညေယေဝ ဝါ, ယေသံ အယံ လဒ္ဓိ, တေသံ လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထံ ပရိဟာယတိ အရဟာ အရဟတ္တာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတြ ပရိဟာယတီတိ ဒွေ ပရိဟာနိယော ပတ္တပရိဟာနိ စ အပ္ပတ္တပရိဟာနိ စ။ တတ္ထ ‘‘ဒုတိယမ္ပိ ခေါ အာယသ္မာ ဂေါဓိကော တမှာ သာမယိကာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ပရိဟာယီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၅၉) အယံ ပတ္တပရိဟာနိ နာမ။ ‘‘မာ ဝေါ သာမညတ္ထိကာနံ သတံ သာမညတ္ထော ပရိဟာယီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၁၆-၄၁၈) အယံ အပ္ပတ္တပရိဟာနိ။ တာသု ဣဓ ပတ္တပရိဟာနိ အဓိပ္ပေတာ။ တဉှိ သန္ဓာယ အာမန္တာတိ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ သကသမယေ ပန ဣမံ ပတ္တပရိဟာနိံ နာမ လောကိယသမာပတ္တိယာဝ ဣစ္ဆန္တိ, န အရဟတ္တာဒီဟိ သာမညဖလေဟိ။ ပရသမယေပိ နံ သဗ္ဗသာမညဖလေသု သဗ္ဗဘဝေသု သဗ္ဗကာလေသု သဗ္ဗေသဉ္စ ပုဂ္ဂလာနံ န ဣစ္ဆန္တိ။ တံ ပန တေသံ လဒ္ဓိမတ္တမေဝါတိ သဗ္ဗံ လဒ္ဓိဇာလံ ဘိန္ဒိတုံ ပုန သဗ္ဗတ္ထာတိအာဒိနာ နယေန ဒေသနာ ဝဍ္ဎိတာ။

တတ္ထ ယသ္မာ ပရဝါဒီ ကမေန ပရိဟာယိတွာ သောတာပတ္တိဖလေ ဌိတဿ အရဟတော ပရိဟာနိံ န ဣစ္ဆတိ, ဥပရိဖလေသု ဌိတဿေဝ ဣစ္ဆတိ။ ယသ္မာ စ ရူပါရူပဘဝေသု ဌိတဿ န ဣစ္ဆတိ, ကမ္မာရာမတာဒီနံ ပန ပရိဟာနိယဓမ္မာနံ ဘာဝတော ကာမဘဝေ ဌိတဿေဝ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ‘‘သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ ပုဋ္ဌော ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ဒဠှံ ကတွာ ပုဋ္ဌော ကာမဘဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ဟိ ကာမဘဝေ ပရိဟာနိကရာ ကာမဂုဏာ အတ္ထိ, တသ္မာ တတ္ထ ပရိဟာယတီတိ တဿ လဒ္ဓိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၂။)

တတိယပုစ္ဆာယ ပရိဟာနီတိ ပရိဟာနိကရေ ဓမ္မေ ပုစ္ဆတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပရိဟာနိ နာမ ကမ္မာရာမတာဒိဓမ္မာ, ဝိသေသတော ဝါ ကာမရာဂဗျာပါဒါ ဧဝ, တေ စ ရူပါရူပဘဝေ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘န ဟေဝ’’န္တိ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။

သဗ္ဗဒါတိ ကာလပုစ္ဆာ။ တတ္ထ ပဌမပဉှေ ယောနိသောမနသိကာရကာလေ အပရိဟာယနတော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယေ အယောနိသောမနသိကရောတော ရတ္တိဘာဂေ ဝါ ဒိဝသဘာဂေ ဝါ သဗ္ဗဒါ ပရိဟာယနတော ပဋိဇာနာတိ။ တတိယေ ပရိဟာနိကရဓမ္မသမာယောဂေ သတိ မုဟုတ္တမေဝ ပရိဟာနိ နာမ ဟောတိ, တတော ပုဗ္ဗေ အပရိဟီနဿ ပစ္ဆာ ပရိဟီနဿ စ ပရိဟာနိ နာမ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပတိ။

သဗ္ဗေဝ အရဟန္တောတိ ပဉှာနံ ပဌမသ္မိံ တိက္ခိန္ဒြိယေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယသ္မိံ မုဒိန္ဒြိယေ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တတိယသ္မိမ္ပိ တိက္ခိန္ဒြိယာဝ အဓိပ္ပေတာ။ တေသဉှိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ပရိဟာနိ န ဟောတီတိ တဿ လဒ္ဓိ။

သေဋ္ဌိဥဒါဟရဏေ ပဌမပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ဒုတိယာ သကဝါဒိဿ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ယံ မံ တုမှေ ပုစ္ဆထ – ‘‘အရဟာ အရဟတ္တာ ပရိဟာယန္တော စတူဟိ ဖလေဟိ ပရိဟာယတီ’’တိ, တတြ ဝေါ ပဋိပုစ္ဆာမိ – ‘‘စတူဟိ သတသဟဿေဟိ သေဋ္ဌီ သေဋ္ဌိတ္တံ ကရောန္တော သတသဟဿေဟိ ပရိဟီနေ သေဋ္ဌီ သေဋ္ဌိတ္တာ ပရိဟီနော ဟောတီ’’တိ။ တတော သကဝါဒိနာ ဧကဒေသေန ပရိဟာနိံ သန္ဓာယ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ဝုတ္တေ သဗ္ဗသာပတေယျာ ပရိဟီနော ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တထာ အပရိဟီနတ္တာ သကဝါဒီ န ဟေဝါတိ ဝတွာ အထ နံ ‘‘ဧဝမေဝ အရဟာပိ ပရိဟာယတိ စ။ န စ စတူဟိ ဖလေဟီ’’တိ ဥပ္ပန္နလဒ္ဓိကံ ဒုတိယံ ဘဗ္ဗပဉှံ ပုစ္ဆတိ။ ပရဝါဒီ သေဋ္ဌိနော အဘဗ္ဗတာယ နိယမံ အပဿန္တော ပဋိဇာနိတွာ အရဟတော စတူဟိ ဖလေဟိ ပရိဟာနိဘဗ္ဗတံ ပုဋ္ဌော ‘‘နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၈၇) ဝစနဿ အယောနိသော အတ္ထံ ဂဟေတွာ လဒ္ဓိယံ ဌိတော သောတာပတ္တိဖလတော ပရိဟာယိတုံ အဘဗ္ဗတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ တံ ပနဿ လဒ္ဓိမတ္တမေဝါတိ။

ဧတ္တာဝတာ ဝါဒယုတ္တိ နာမ နိဋ္ဌိတာ ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၃။)

၂။ အရိယပုဂ္ဂလသံသန္ဒနပရိဟာနိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၄၀။ ဣဒါနိ အရိယပုဂ္ဂလသံသန္ဒနာ အာရဒ္ဓါ။ တတ္ထ ယသ္မာ ကေစိ အရဟတောဝ ပရိဟာနိံ ဣစ္ဆန္တိ, ကေစိ အနာဂါမိနောပိ, ကေစိ သကဒါဂါမိဿပိ။ သောတာပန္နဿ ပန သဗ္ဗေပိ န ဣစ္ဆန္တိယေဝ။ ယေ အရဟတ္တာ ပရိဟာယိတွာ အနာဂါမိသကဒါဂါမိဘာဝေ ဌိတာ, တေသံ ပရိဟာနိံ ဣစ္ဆန္တိ, န ဣတရေသံ အနာဂါမိသကဒါဂါမီနံ။ သောတာပန္နဿ ပန တေပိ သဗ္ဗထာပိ န ဣစ္ဆန္တိယေဝ, တသ္မာ ပေယျာလမုခေန ပုစ္ဆာ ကတာ။ တတ္ထ တေသံ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ပရိဟာယတိ အနာဂါမီ အနာဂါမိဖလာ’’တိ ဟိ ပဉှသ္မိံ ယေ အနာဂါမိနော ပရိဟာနိံ န ဣစ္ဆန္တိ, တေသံ ဝသေန ပဋိက္ခေပေါ။ ယေ ပကတိအနာဂါမိနော ဝါ အရဟတ္တာ ပရိဟာယိတွာ ဌိတအနာဂါမိနော ဝါ ပရိဟာနိံ ဣစ္ဆန္တိ, တေသံ ဝသေန ပဋိညာတိ ဣဒမေတ္ထ နယမုခံ။ တဿာနုသာရေန သဗ္ဗပေယျာလာ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၂၄၁။ ယံ ပနေတ္ထ ‘‘သောတာပတ္တိဖလဿ အနန္တရာ အရဟတ္တံယေဝ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ပရိဟီနဿ ပုန ဝါယမတော အရဟတ္တပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣတရော သောတာပတ္တိဖလာနန္တရံ အရဟတ္တဿ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၂၄၂။ တတော ပရံ ‘‘ပရိဟာနိ နာမေသာ ကိလေသပ္ပဟာနဿ ဝါ မန္ဒတာယ ဘဝေယျ, မဂ္ဂဘာဝနာဒီနံ ဝါ အနဓိမတ္တတာယ, သစ္စာနံ ဝါ အဒဿနေနာ’’တိ ဧဝမာဒီနံ ဝသေန အနုယုဉ္ဇိတုံ ကဿ ဗဟုတရာ ကိလေသာ ပဟီနာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနာဓိပ္ပါယမေဝ သုတ္တာနံ ပနတ္ထော အာဂမဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၂၆၂။ သမယဝိမုတ္တော အရဟာ အရဟတ္တာ ပရိဟာယတီတိ ဧတ္ထ မုဒိန္ဒြိယော သမယဝိမုတ္တော, တိက္ခိန္ဒြိယော အသမယဝိမုတ္တောတိ တေသံ လဒ္ဓိ။ သကသမယေ ပန အဝသိပ္ပတ္တော ဈာနလာဘီ သမယဝိမုတ္တော, ဝသိပ္ပတ္တော ဈာနလာဘီ စေဝ သဗ္ဗေ စ အရိယပုဂ္ဂလာ အရိယေ ဝိမောက္ခေ အသမယဝိမုတ္တာတိ သန္နိဋ္ဌာနံ။ သော ပန တံ အတ္တနော လဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၄။)

သမယဝိမုတ္တော ပရိဟာယတိ, ဣတရော န ပရိဟာယတီ’’တိ အာဟ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

အရိယပုဂ္ဂလသံသန္ဒနပရိဟာနိဝဏ္ဏနာ။

၃။ သုတ္တသာဓနပရိဟာနိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၆၅။ ဣဒါနိ သုတ္တသာဓနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ဥစ္စာဝစာတိ ဥတ္တမဟီနဘေဒတော ဥစ္စာ စ အဝစာ စ။ ပဋိပါဒါတိ ပဋိပဒါ။ သမဏေန ပကာသိတာတိ ဗုဒ္ဓသမဏေန ဇောတိတာ။ သုခါပဋိပဒါ ဟိ ခိပ္ပါဘိညာ ဥစ္စာ။ ဒုက္ခာပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ အဝစာ။ ဣတရာ ဒွေ ဧကေနင်္ဂေန ဥစ္စာ, ဧကေန အဝစာ။ ပဌမံ ဝုတ္တာ ဧဝ ဝါ ဥစ္စာ, ဣတရော တိဿောပိ အဝစာ။ တာယ စေတာယ ဥစ္စာဝစာယ ပဋိပဒါယ န ပါရံ ဒိဂုဏံ ယန္တိ, ဧကမဂ္ဂေန ဒွိက္ခတ္တုံ နိဗ္ဗာနံ န ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ ကသ္မာ? ယေန မဂ္ဂေန ယေ ကိလေသာ ပဟီနာ, တေန တေသံ ပုန အပ္ပဟာတဗ္ဗတော။ ဧတေန ပရိဟာနိဓမ္မာဘာဝံ ဒီပေတိ။ နယိဒံ ဧကဂုဏံ မုတန္တိ တဉ္စ ဣဒံ ပါရံ ဧကဝါရံယေဝ ဖုသနာရဟံ န ဟောတိ။ ကသ္မာ? ဧကေန မဂ္ဂေန သဗ္ဗကိလေသာနံ အပ္ပဟာနတော။ ဧတေန ဧကမဂ္ဂေနေဝ အရဟတ္တာဘာဝံ ဒီပေတိ။

အတ္ထိ ဆိန္နဿ ဆေဒိယန္တိ ဆိန္နဿ ကိလေသဝဋ္ဋဿ ပုန ဆိန္ဒိတဗ္ဗံ ကိဉ္စိ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော တိက္ခိန္ဒြိယံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော မုဒိန္ဒြိယံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သကဝါဒီ သုတ္တံ အာဟရိတွာ နတ္ထိဘာဝံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဩဃပါသောတိ ကိလေသောဃော စေဝ ကိလေသပါသော စ။

֍ ဋီ ၂၆၆။ ကတဿ ပဋိစယောတိ ဘာဝိတဿ မဂ္ဂဿ ပုန ဘာဝနာ။ ဣဓာပိ ပဋိက္ခေပပဋိဇာနနာနိ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

֍ ဋီ ၂၆၇။ ပရိဟာနာယ သံဝတ္တန္တီတိ ပရဝါဒိနာ အာဘတေ သုတ္တေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အပ္ပတ္တပရိဟာနာယ စေဝ လောကိယသမာပတ္တိပရိဟာနာယ စ သံဝတ္တန္တိ။ သော ပန ပတ္တဿ အရဟတ္တဖလဿ ပရိဟာနာယ သလ္လက္ခေတိ။ တေနေဝ အတ္ထိ အရဟတော ကမ္မာရာမတာတိ အာဟ။ ဣတရောပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၅။)

အသမယဝိမုတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပိတွာ ဣတရံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ကာမရာဂဝသေန ဝါ ပဝတ္တမာနံ တံ ပဋိက္ခိပိတွာ ဣတရထာ ပဝတ္တမာနံ ပဋိဇာနာတိ။ ရာဂါဒီနံ ပန အတ္ထိတံ ပုဋ္ဌော ပဋိဇာနိတုံ န သက္ကောတိ။

֍ ဋီ ၂၆၈။ ကိံ ပရိယုဋ္ဌိတောတိ ကေန ပရိယုဋ္ဌိတော အနုဗဒ္ဓေါ အဇ္ဈောတ္ထတော ဝါ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ အနုသယပုစ္ဆာယပိ တိက္ခိန္ဒြိယမုဒိန္ဒြိယဝသေနေဝ ပဋိက္ခေပပဋိဇာနနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ကလျာဏာနုသယောတိ ဝစနမတ္တသာမညေန ဝါ ပဋိဇာနာတိ။ ရာဂေါ ဥပစယံ ဂစ္ဆတီတိ ဘာဝနာယ ပဟီနံ သန္ဓာယာဟ။ ပရတော ဒေါသမောဟေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိအာဒီနံ ပန ဒဿနေန ပဟီနတ္တာ ဥပစယံ န ဣစ္ဆတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သုတ္တသာဓနာ။

ပရိဟာနိကထာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၆။)

၃။ ဗြဟ္မစရိယကထာ

၁။ သုဒ္ဓဗြဟ္မစရိယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၆၉။ ဣဒါနိ ဗြဟ္မစရိယကထာ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒွေ ဗြဟ္မစရိယဝါသာ, မဂ္ဂဘာဝနာ စ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ သဗ္ဗဒေဝေသု နတ္ထိ။ မဂ္ဂဘာဝနာ ဌပေတွာ အသညသတ္တေ သေသေသု အပ္ပဋိသိဒ္ဓါ။ တတ္ထ ယေ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိဒေဝေ ဥပါဒါယ တဒုပရိဒေဝေသု မဂ္ဂဘာဝနမ္ပိ န ဣစ္ဆန္တိ သေယျထာပိ သမ္မိတိယာ, တေ သန္ဓာယ နတ္ထိ ဒေဝေသူတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ ‘‘တီဟိ, ဘိက္ခဝေ, ဌာနေဟိ ဇမ္ဗုဒီပကာ မနုဿာ ဥတ္တရကုရုကေ စ မနုဿေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ ဒေဝေ စ တာဝတိံသေ။ ကတမေဟိ တီဟိ? သူရာ သတိမန္တော ဣဓ ဗြဟ္မစရိယဝါသော’’တိ (အ။ နိ။ ၉။၂၁) ဣဒံ သုတ္တံ နိဿာယ ဒွေပိ ဗြဟ္မစရိယဝါသာ နတ္ထိ ဒေဝေသူတိ ဥပ္ပန္နလဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပုန ဒွိန္နမ္ပိ ဗြဟ္မစရိယာနံ အန္တရာယိကဓမ္မဝသေနေဝ သဗ္ဗေ ဒေဝါ ဇဠာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ ဟတ္ထသံဝါစိကာတိ မူဂါ ဝိယ ဟတ္ထမုဒ္ဓါယ ဝတ္တာရော။ ပရတော အတ္ထိ ဒေဝေသူတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, မဂ္ဂဘာဝနံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ပဋိညာယ အဓိပ္ပါယံ အသလ္လက္ခေတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇာဝသေန အနုယောဂေါ ပရဝါဒိဿ။

֍ ဋီ ၂၇၀။ ယတ္ထ နတ္ထိ ပဗ္ဗဇ္ဇာတိ ပဉှေ ဂိဟီနဉ္စေဝ ဧကစ္စာနဉ္စ ဒေဝါနံ မဂ္ဂပဋိလာဘံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခေပေါ တဿေဝ။ ပုန ပုဋ္ဌော ပစ္စန္တဝါသိနော စေဝ အသညသတ္တေ စ သန္ဓာယ ပဋိညာ တဿေဝ။ ယော ပဗ္ဗဇတီတိအာဒီသု ပုစ္ဆာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပုန ‘‘အတ္ထိ ဒေဝေသူ’’တိ ပဉှေပိ မဂ္ဂဘာဝနံ သန္ဓာယေဝ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ, ‘‘သဗ္ဗဒေဝေသူ’’တိ ဝုတ္တေ အသညသတ္တေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခေပေါ တဿေဝ။

֍ ဋီ ၂၇၁။ မနုဿေသူတိ ပဉှဒွယေ ဇမ္ဗုဒီပကေ သန္ဓာယ ပဋိညာ။ ပစ္စန္တဝါသိနော သန္ဓာယ ပဋိက္ခေပေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အတ္ထိ ယတ္ထ အတ္ထီတိ အတ္ထိ တေ ဒေဝါ, အတ္ထိ ဝါ သော ပဒေသော, ယတ္ထ အတ္ထီတိ ဧဝံ သတ္တပဒေသဝိဘာဂမုခေန ဝိဿဇ္ဇနံ သကဝါဒိဿ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗေ ဧကန္တရိကပဉှာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၇။)

֍ ဋီ ၂၇၂။ သုတ္တာနုယောဂေ ကုဟိံ ဖလုပ္ပတ္တီတိ တဿ အနာဂါမိနော အရဟတ္တဖလုပ္ပတ္တိ ကုဟိန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထေဝါတိ သုဒ္ဓါဝါသေသူတိ အတ္ထော။

ဟန္ဒ ဟီတိ ကာရဏတ္ထေ နိပါတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယသ္မာ အနာဂါမိပုဂ္ဂလော ဣဓ လောကေ ဘာဝိတေန မဂ္ဂေန တတ္ထ သုဒ္ဓါဝါသေသု ဖလံ သစ္ဆိကရောတိ, န တတ္ထ အညံ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ, တသ္မာ နတ္ထိ ဒေဝေသု ဗြဟ္မစရိယဝါသောတိ။

၂။ သံသန္ဒနဗြဟ္မစရိယဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၇၃။ ဣဒါနိ ယဒိ အညတ္ထ ဘာဝိတေန မဂ္ဂေန အညတ္ထ ဖလသစ္ဆိကိရိယာ ဟောတိ, သောတာပန္နာဒီနမ္ပိ သိယာတိ ဧတမတ္ထံ ဒဿေတုံ ပုန အနာဂါမီတိအာဒီနံ သံသန္ဒနပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ အနာဂါမိဿ ဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိညာ, သေသာနံ ဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ ဣဓ ဘာဝိတမဂ္ဂေါ ဟိ အနာဂါမီ ဣဓဝိဟာယနိဋ္ဌော နာမ ဟောတိ။ သော ဣဓ အနာဂါမိမဂ္ဂံ ဘာဝေတွာ ‘‘ဩပပါတိကော တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ ဝစနတော ‘‘ပုန မဂ္ဂဘာဝနံ ဝိနာ ဥပပတ္တိဝသေနေဝ အရဟတ္တဖလံ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ တဿ လဒ္ဓိ။ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော ပန တတ္ထ မဂ္ဂံ ဘာဝေတွာ တတြုပပတ္တိကာ နာမ ဟောန္တီတိ တေသံ ဣဓာဂမနညေဝ နတ္ထိ။ ဣတိ သော အနာဂါမိဿ ဖလသစ္ဆိကိရိယံ ပုဋ္ဌော ပဋိဇာနာတိ။ ဣတရေသံ ပဋိက္ခိပတိ။

အနာဂါမီ ပုဂ္ဂလော တတ္ထ ဘာဝိတေန မဂ္ဂေနာတိ ပဉှေ ‘‘အနာဂါမိနော တတ္ထ မဂ္ဂဘာဝနာဝ နတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိယာ ပဋိက္ခိပတိ။ မဂ္ဂေါ စ ဘာဝီယတိ, န စ ကိလေသာ ပဟီယန္တီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ရူပါဝစရမဂ္ဂံ သန္ဓာယ ပဋိညာ ဣတရဿ။ ရူပါဝစရမဂ္ဂေန ဟိ သော ဣဓဝိဟာယနိဋ္ဌော နာမ ဇာတော။

အနာဂါမီ ပုဂ္ဂလော ကတကရဏီယောတိ ပဉှေ ‘‘ဩပပါတိကော တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ ဝစနတော ဥပပတ္တိယာဝဿ ကတကရဏီယာဒိဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အရဟာတိ ပဉှေ ဣဓပရိနိဗ္ဗာယိနော အရဟတော ဝသေနေဝ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယိနော ဝသေန ပဋိဇာနာတိ။

အတ္ထိ အရဟတော ပုနဗ္ဘဝေါတိအာဒီသုပိ တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယီ ဣဓပရိနိဗ္ဗာယီနံ ဝသေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပ္ပဋိဝိဒ္ဓါကုပ္ပေါဝ တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယတီတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၈။)

ပုဋ္ဌော ဣဓေဝ ဘာဝိတေန မဂ္ဂေန တဿ အကုပ္ပပဋိဝေဓံ ဣစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။

ယထာ မိဂေါတိ ပဌမံ ဥဒါဟရဏံ ပရဝါဒိဿ, ဒုတိယံ သကဝါဒိဿ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဗြဟ္မစရိယကထာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ဩဓိသောကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၇၄။ ဣဒါနိ ဩဓိသောကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေ သောတာပန္နာဒီနံ နာနာဘိသမယဝသေန ဒုက္ခဒဿနာဒီဟိ ဩဓိသော ဩဓိသော ဧကဒေသေန ဧကဒေသေန ကိလေသပ္ပဟာနံ ဣစ္ဆန္တိ သေယျထာပိ ဧတရဟိ သမ္မိတိယာဒယော, တေသံ တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ ဩဓိသောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပုန အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, ဧကဒေသေန သောတာပန္နာဒိဘာဝဿ အဘာဝတော ပဋိက္ခေပေါ ပရဝါဒိဿ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ဩဓိသောကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဇဟတိကထာ

၁။ နသုတ္တာဟရဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၇၉။ ဣဒါနိ ဇဟတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဈာနလာဘီ ပုထုဇ္ဇနော သဟ သစ္စာဘိသမယာ အနာဂါမီ နာမ ဟောတိ, တဿ ပုထုဇ္ဇနကာလေယေဝ ကာမရာဂဗျာပါဒါ ပဟီနာ’’တိ လဒ္ဓိ သေယျထာပိ ဧတရဟိ သမ္မိတိယာနံ, တေသံ တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ ဇဟတိ ပုထုဇ္ဇနောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ဈာနဝိက္ခမ္ဘိတာနံ ပန တေသံ ပရိယုဋ္ဌာနံ အပဿန္တဿ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ယသ္မာ ပန တေသံ ဈာနဝိက္ခမ္ဘိတာနမ္ပိ အနာဂါမိမဂ္ဂေနေဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၄၉။)

အစ္စန္တံ ပဟာနံ ဟောတိ, တသ္မာ ပုန အစ္စန္တန္တိအာဒိအနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ, တထာရူပဿ ပဟာနဿ အဘာဝတော ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။ ဝိက္ခမ္ဘေတီတိ အစ္စန္တဝိက္ခမ္ဘနမေဝ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတော ပရံ အနာဂါမိမဂ္ဂဋ္ဌေန သဒ္ဓိံ ပုထုဇ္ဇနသံသန္ဒနံ ဟောတိ။ တံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၂၈၀။ တတော ပရံ အနာဂါမိဖလေ သဏ္ဌာတီတိ ပုဋ္ဌော ဈာနာနာဂါမိတံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အရဟတ္တေ သဏ္ဌာတီတိ ပုဋ္ဌော ဒဿနမဂ္ဂေန ဥဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနံ ပဟာနာဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။

အပုဗ္ဗံ အစရိမံ တယော မဂ္ဂေတိ ပုဋ္ဌော တထာရူပါယ ဘာဝနာယ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ကိစ္စသဗ္ဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သာမညဖလပုစ္ဆာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကတမေန မဂ္ဂေနာတိ ပုဋ္ဌော အနာဂါမိမဂ္ဂေနာတိ ဈာနာနာဂါမိတံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ပုန သံယောဇနပ္ပဟာနံ ပုဋ္ဌော တိဏ္ဏံ အနာဂါမိမဂ္ဂေန တေသံ ကိလေသာနံ အပ္ပဟေယျတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ပဌမမဂ္ဂဿေဝ ဈာနာနာဂါမိမဂ္ဂဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဇဟတိကထာ။

၅။ သဗ္ဗမတ္ထီတိကထာ

၁။ ဝါဒယုတ္တိဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၈၂။ ဣဒါနိ သဗ္ဗမတ္ထီတိဝါဒကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ရူပက္ခန္ဓော’’တိအာဒိဝစနတော (ဝိဘ။ ၂) ‘‘သဗ္ဗေပိ အတီတာဒိဘေဒါ ဓမ္မာ ခန္ဓသဘာဝံ န ဝိဇဟန္တိ, တသ္မာ သဗ္ဗံ အတ္ထိယေဝ နာမာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ သဗ္ဗမတ္ထိဝါဒါနံ, တေသံ လဒ္ဓိဝိသောဓနတ္ထံ သဗ္ဗမတ္ထီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ဝုတ္တပ္ပကာရာယ လဒ္ဓိယာ ဌတွာ ပဋိညာ ဣတရဿ။ သဗ္ဗထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ သရီရေ သဗ္ဗမတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ သဗ္ဗဒါတိ သဗ္ဗသ္မိံ ကာလေ သဗ္ဗမတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗေနာကာရေန သဗ္ဗမတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ သဗ္ဗေသူတိ သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု သဗ္ဗမတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၀။)

အယောဂန္တိ အယုတ္တံ။ နာနာသဘာဝါနဉှိ ယောဂေါ ဟောတိ, န ဧကသဘာဝဿ။ ဣတိ ဣမသ္မိံ ပဉှေ ရူပံ ဝေဒနာယ, ဝေဒနံ ဝါ ရူပေန အနာနံ ဧကလက္ခဏမေဝ ကတွာ သဗ္ဗမတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ ယမ္ပိ နတ္ထိ တမ္ပတ္ထီတိ ယမ္ပိ ဆဋ္ဌခန္ဓာဒိကံ သသဝိသာဏာဒိကံ ဝါ ကိဉ္စိ နတ္ထီတိ သိဒ္ဓံ, တမ္ပိ တေ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ သဗ္ဗမတ္ထီတိ ယာ ဒိဋ္ဌိ သာ ဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ, ယာ ဒိဋ္ဌိ သာ ဒိဋ္ဌိ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိ ဟေဝမတ္ထီတိ ဣမိနာ ဣဒံ ပုစ္ဆတိ – ယာ တေ ဧသာ သဗ္ဗမတ္ထီတိ ဒိဋ္ဌိ, သာ ဒိဋ္ဌိ အယာထာဝကတ္တာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ ဧဝံ ယာ အမှာကံ ဒိဋ္ဌိ, သာ ဒိဋ္ဌိ ယာထာဝကတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိ ဧဝံ တဝ သမယေ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော သဗ္ဗေသုပိ ဧတေသု နယေသု ဝုတ္တပ္ပကာရာယ အတ္ထိတာယ အဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။ ဣမေသု ပန သဗ္ဗေသုပိ နယေသု ‘‘အာဇာနာဟိ နိဂ္ဂဟ’’န္တိ အာဒိံ ကတွာ သဗ္ဗော ကထာမဂ္ဂဘေဒေါ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အယံ တာဝေတ္ထ ဝါဒယုတ္တိ။

၂။ ကာလသံသန္ဒနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၈၃-၂၈၄။ ဣဒါနိ အတီတံ အတ္ထီတိ ကာလသံသန္ဒနံ ဟောတိ။ တတ္ထ အတီတံ အတ္ထီတိအာဒိကံ သုဒ္ဓိကသံသန္ဒနံ။ အတီတံ ရူပံ အတ္ထီတိအာဒိကံ ခန္ဓဝသေန ကာလသံသန္ဒနံ။

֍ ဋီ ၂၈၅။ ပစ္စုပ္ပန္နံ ရူပံ အပ္ပိယံ ကရိတွာတိ အတီတာနာဂတံ ပဟာယ ပစ္စုပ္ပန္နရူပမေဝ အပ္ပိယံ အဝိဘဇိတဗ္ဗံ ကရိတွာ။ ရူပဘာဝံ ဇဟတီတိပဉှေ နိရုဒ္ဓဿာပိ ရူပဿ ရူပက္ခန္ဓသင်္ဂဟိတတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ။ ရူပဘာဝံ န ဇဟတီတိ ပဋိလောမပဉှေပိ ရူပက္ခန္ဓေန သင်္ဂဟိတတ္တာဝ ပဋိဇာနာတိ။ ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အပ္ပိယံ ကရိတွာတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ န သဗ္ဗံ ဝတ္ထံ ဩဒါတံ, ဣမိနာ ပန ဝတ္ထန္တိ အဝတွာ ‘‘ဩဒါတံ ဝတ္ထံ အပ္ပိယံ ကရိတွာ’’တိ ဝုတ္တေ သကဝါဒိနာ ဧကတ္ထတာ အနုညာတာ။ ဩဒါတဘာဝံ ဇဟတီတိ ပဉှေ ဝဏ္ဏဝိဂမံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ဝတ္ထဘာဝံ ဇဟတီတိ ဧတ္ထ ပန ပညတ္တိယာ အဝိဂတတ္တာ ပဋိက္ခေပေါ တဿေဝ။ ပဋိလောမေပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၂၈၆။ အတီတံ အတီတဘာဝံ န ဇဟတီတိ ပုဋ္ဌော ‘‘ယဒိ ဇဟေယျ, အနာဂတံ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝါ သိယာ’’တိ မညမာနော ပဋိဇာနာတိ။ အနာဂတံ အနာဂတဘာဝံ န ဇဟတီတိ ပုဋ္ဌော ပန ‘‘ယဒိ န ဇဟေယျ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၁။)

အနာဂတမေဝဿ, ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝံ န ပါပုဏေယျာ’’တိ မညမာနော ပဋိက္ခိပတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နပဉှေပိ အတီတဘာဝံ အနာပဇ္ဇနဒေါသော သိယာတိ ပဋိက္ခိပတိ။ အနုလောမပဉှေသုပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၂၈၇။ ဧဝံ သုဒ္ဓိကနယံ ဝတွာ ပုန ခန္ဓဝသေန ဒဿေတုံ အတီတံ ရူပန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ပါဠိအနုသာရေနေဝ သက္ကာ ဇာနိတုံ။

ဝစနသောဓနဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၈၈။ ဣဒါနိ ‘‘အတီတံ နွတ္ထီ’’တိအာဒိ ဝစနသောဓနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ဟဉ္စိ အတီတံ နွတ္ထီတိ ယဒိ အတီတံ နော အတ္ထီတိ အတ္ထော။ အတီတံ အတ္ထီတိ မိစ္ဆာတိ အတီတဉ္စ တံ အတ္ထိ စာတိ မိစ္ဆာ ဧဝ။ တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ ပုဋ္ဌော အနာဂတက္ခဏေယေဝဿ ပစ္စုပ္ပန္နတာယ အဘာဝံ သန္ဓာယ ကာလနာနတ္တေန ပဋိက္ခိပတိ။

ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ယံ ဥပ္ပါဒတော ပုဗ္ဗေ အနာဂတံ အဟောသိ, တဿ ဥပ္ပန္နကာလေ ပစ္စုပ္ပန္နတ္တာ ပဋိဇာနာတိ။ ဟုတွာ ဟောတိ ဟုတွာ ဟောတီတိ ယဒေတံ တယာ ‘‘အနာဂတံ ဟုတွာ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟောတီ’’တိ ဝဒတာ တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ လဒ္ဓိဝသေန ‘‘အနာဂတံ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝါ ဟုတွာ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိံ တေ တမ္ပိ ဟုတွာ ဟောတီတိ? ဣတရော ဟုတွာ ဘူတဿ ပုန ဟုတွာ အဘာဝတော န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ယသ္မာ တံ အနာဂတံ ဟုတွာ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟောန္တံ ‘‘ဟုတွာ ဟောတီ’’တိ သင်္ခံ ဂတံ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘ယဒိ တေ တံ အနာဂတံ ဟုတွာ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟောန္တံ ‘ဟုတွာ ဟောတီ’တိ သင်္ခံ ဂတံ, ပုန ဟုတွာ ဟောတိ, ယံ အနာဂတံ န ဟုတွာ ပစ္စုပ္ပန္နံ န ဟောန္တံ ‘န ဟုတွာ န ဟောတီ’တိ သင်္ခံ ဂတံ သသဝိသာဏံ, ကိံ တေ တမ္ပိ ပုန န ဟုတွာ န ဟောတီ’’တိအဓိပ္ပါယေန န ဟုတွာ န ဟောတိ န ဟုတွာ န ဟောတီတိ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ‘‘ယံ နတ္ထိ, တံ နတ္ထိတာယ, ဧဝ အနာဂတံ န ဟုတွာ ပစ္စုပ္ပန္နံ န ဟောတီတိ နဟုတွာနဟောတိ နာမ တာဝ ဟောတု, ပုန နဟုတွာနဟောတိဘာဝေါ ပနဿ ကုတော’’တိ မညမာနော ပဋိက္ခိပတိ။ တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတန္တိ ပဉှေပိ ပစ္စုပ္ပန္နက္ခဏေယေဝဿ အတီတတာယ အဘာဝံ သန္ဓာယ ကာလနာနတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၂။)

ဒုတိယပဉှေ ပုဋ္ဌော ယံ အတီတဘာဝတော ပုဗ္ဗေ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဟောသိ, တဿေဝ အတီတတ္တာ ပဋိဇာနာတိ။ ဟုတွာ ဟောတိ ဟုတွာ ဟောတီတိ ယဒေတံ တယာ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟုတွာ အတီတံ ဟောတီ’’တိ ဝဒတာ ‘‘တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတ’’န္တိ လဒ္ဓိဝသေန ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝါ အတီတံ ဝါ ဟုတွာ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ကိံ တေ တမ္ပိ ဟုတွာ ဟောတီတိ? ဣတရော ဟုတွာ ဘူတဿ ပုန ဟုတွာ အဘာဝတော န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

ဒုတိယပဉှေ ယသ္မာ တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟုတွာ အတီတံ ဟောန္တံ ‘‘ဟုတွာ ဟောတီ’’တိ သင်္ခံ ဂတံ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘ယဒိ တေ တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟုတွာ အတီတံ ဟောန္တံ ‘ဟုတွာ ဟောတီ’တိ သင်္ခံ ဂတံ, ပုန ဟုတွာ ဟောတိ, ယံ ပစ္စုပ္ပန္နံ န ဟုတွာ အတီတံ န ဟောန္တံ ‘န ဟုတွာ န ဟောတီ’တိ သင်္ခံ ဂတံ သသဝိသာဏံ, ကိံ တေ တမ္ပိ ပုန န ဟုတွာ န ဟောတီ’’တိ အဓိပ္ပါယေန န ဟုတွာ န ဟောတိ န ဟုတွာ န ဟောတီတိ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ‘‘ယံ နတ္ထိ, တံ နတ္ထိတာယ ဧဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ န ဟုတွာ အတီတံ န ဟောတီတိ နဟုတွာနဟောတိ နာမ တာဝ ဟောတု။ ပုန နဟုတွာနဟောတိဘာဝေါ ပနဿ ကုတော’’တိ မညမာနော ပဋိက္ခိပတိ။ ဥဘယံ ဧကတော ကတွာ အာဂတေ တတိယပဉှေပိ ဣမိနာဝုပါယေန ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။

အပရော နယော – ယဒိ တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ, အနာဂတဿ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဝုတ္တော ဟောတိဘာဝေါ, ပစ္စုပ္ပန္နဿ စ အနာဂတေ ဝုတ္တော ဟုတွာဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ သန္တေ အနာဂတမ္ပိ ဟုတွာဟောတိ နာမ။ ပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ ဟုတွာဟောတိယေဝ နာမ။ တေန တံ ပုစ္ဆာမ – ‘‘ကိံ တေ ဧတေသု ဧကေကံ ဟုတွာ ဟောတိ ဟုတွာ ဟောတီ’’တိ? ဣတရော – ‘‘တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိ ပဉှေ ပဋိက္ခိတ္တနယေနေဝ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော ဒုတိယေ ပဉှေ ပဋိညာတနယေနေဝ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိ ပဉှာဝသေန တေသု ဧကေကံ ဟုတွာ ဟောတိ ဟုတွာ ဟောတီတိ ပဋိဇာနန္တံ ပုရိမံ ပဋိက္ခိတ္တပဉှံ ပရိဝတ္တိတွာ ပုစ္ဆန္တော န ဟုတွာ န ဟောတိ န ဟုတွာ န ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တဿတ္ထော – နနု ‘‘တယာ တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိ ဝုတ္တေ ပဌမပဉှံ ပဋိက္ခိပန္တေန အနာဂတဿ ဟောတိဘာဝေါ ပစ္စုပ္ပန္နဿ စ ဟုတွာဘာဝေါ ပဋိက္ခိတ္တောတိ။ တေန အနာဂတံ န ဟောတိ နာမ, ပစ္စုပ္ပန္နံ န ဟုတွာ နာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၃။)

ဒုတိယပဉှေ စ တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ ပဋိညာတံ။ ဧဝံ သန္တေ အနာဂတမ္ပိ န ဟုတွာ န ဟောတိ နာမ။ ပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ န ဟုတွာ န ဟောတိယေဝ နာမ။ တေန တံ ပုစ္ဆာမ – ‘‘ကိံ တေ ဧတေသု ဧကေကံ န ဟုတွာ န ဟောတိ န ဟုတွာ န ဟောတီ’’တိ? ပရဝါဒီ သဗ္ဗတော အန္ဓကာရေန ပရိယောနဒ္ဓေါ ဝိယ တေသံ နဟုတွာနဟောတိဘာဝံ အပဿန္တော န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

ဒုတိယဝါရေပိ ယဒိ တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတံ, ပစ္စုပ္ပန္နဿ အတီတေ ဝုတ္တော ဟောတိဘာဝေါ, အတီတဿ စ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဝုတ္တော ဟုတွာဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ, ဧဝံ သန္တေ ပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ ဟုတွာဟောတိ နာမ, အတီတမ္ပိ ဟုတွာဟောတိယေဝ နာမ။ တေန တံ ပုစ္ဆာမ – ‘‘ကိံ တေ ဧတေသု ဧကေကံ ဟုတွာ ဟောတိ ဟုတွာ ဟောတီ’’တိ? ဣတရော တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတန္တိပဉှေ ပဋိက္ခိတ္တနယေနေဝ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော ဒုတိယပဉှေ ပဋိညာတနယေနေဝ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတ’’န္တိ ပဉှာဝသေန တေသု ဧကေကံ ဟုတွာ ဟောတိ ဟုတွာ ဟောတီတိ ပဋိဇာနန္တံ ပုရိမံ ပဋိက္ခိတ္တပဉှံ ပရိဝတ္တိတွာ ပုစ္ဆန္တော န ဟုတွာ န ဟောတိ န ဟုတွာ န ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တဿတ္ထော – နနု တယာ တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတန္တိ ဝုတ္တေ ပဌမပဉှံ ပဋိက္ခိပန္တေန ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဟောတိဘာဝေါ, အတီတဿ စ ဟုတွာဘာဝေါ ပဋိက္ခိတ္တောတိ။ တေန ပစ္စုပ္ပန္နံ နဟောတိ နာမ။ အတီတံ နဟုတွာ နာမ။

ဒုတိယပဉှေ စ တေ ‘‘တညေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတ’’န္တိ ပဋိညာတံ။ ဧဝံ သန္တေ ပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ န ဟုတွာ န ဟောတိ နာမ, အတီတမ္ပိ န ဟုတွာ န ဟောတိယေဝ နာမ။ တေန တံ ပုစ္ဆာမ – ‘‘ကိံ တေ ဧတေသု ဧကေကံ န ဟုတွာ န ဟောတိ, န ဟုတွာ န ဟောတီ’’တိ။ ပရဝါဒီ သဗ္ဗတော အန္ဓကာရေန ပရိယောနဒ္ဓေါ ဝိယ တေသံ နဟုတွာနဟောတိဘာဝံ အပဿန္တော န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

တတိယဝါရေပိ ယဒိ တညေဝ အနာဂတံ တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ တံ အတီတံ၊ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ပစ္စုပ္ပန္နာတီတေသု ဝုတ္တော ဟောတိဘာဝေါ, ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာနဉ္စ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု ဝုတ္တော ဟုတွာဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ သန္တေ အနာဂတမ္ပိ ဟုတွာဟောတိ နာမ။ ပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ အတီတမ္ပိ ဟုတွာ ဟောတိယေဝ နာမ။ တေန တံ ပုစ္ဆာမ – ‘‘ကိံ တေ တီသုပိ ဧတေသု ဧကေကံ ဟုတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၄။)

ဟောတိ ဟုတွာ ဟောတီ’’တိ? ဣတရော ‘‘တညေဝ အနာဂတံ, တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ, တံ အတီတ’’န္တိပဉှေ ပဋိက္ခိတ္တနယေနေဝ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော ဒုတိယပဉှေ ပဋိညာတနယေနေဝ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘တညေဝ အနာဂတံ, တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ, တံ အတီတ’’န္တိ ပဉှာဝသေန တေသု ဧကေကံ ဟုတွာ ဟောတိ, ဟုတွာ ဟောတီတိ ပဋိဇာနန္တံ ပုရိမံ ပဋိက္ခိတ္တပဉှံ ပရိဝတ္တိတွာ ပုစ္ဆန္တော န ဟုတွာ န ဟောတိ န ဟုတွာ န ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တဿတ္ထော – နနု တယာ တညေဝ အနာဂတံ, တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ, တံ အတီတန္တိ ဝုတ္တေ ပဌမပဉှံ ပဋိက္ခိပန္တေန အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဟောတိဘာဝေါ၊ ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာနဉ္စ ဟုတွာဘာဝေါ ပဋိက္ခိတ္တောတိ? တေန အနာဂတံ ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ န ဟောတိ နာမ။ ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စ အတီတဉ္စ န ဟုတွာ နာမ။

ဒုတိယပဉှေ စ တေ ‘‘တညေဝ အနာဂတံ, တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ, တံ အတီတ’’န္တိ ပဋိညာတံ။ ဧဝံ သန္တေ အနာဂတမ္ပိ န ဟုတွာ န ဟောတိ နာမ, ပစ္စုပ္ပန္နမ္ပိ အတီတမ္ပိ န ဟုတွာ န ဟောတိယေဝ နာမ။ တေန တံ ပုစ္ဆာမ – ‘‘ကိံ တေ ဧတေသု ဧကေကံ န ဟုတွာ န ဟောတိ န ဟုတွာ န ဟောတီ’’တိ? ပရဝါဒီ သဗ္ဗတော အန္ဓကာရေန ပရိယောနဒ္ဓေါ ဝိယ တေသံ န ဟုတွာ န ဟောတိဘာဝံ အပဿန္တော န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတီတိ။ နိဂ္ဂဟာဒီနိ ပနေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။

ဝစနသောဓနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

အတီတစက္ခုရူပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၈၉။ အတီတံ စက္ခု အတ္ထီတိအာဒီသုပိ စက္ခာဒိဘာဝါဝိဇဟနေနေဝ အတ္ထိတံ ပဋိဇာနာတိ။ ပဿတီတိအာဒီနိ ပုဋ္ဌော ပန တေသံ ဝိညာဏာနံ ကိစ္စာဘာဝဝသေန ပဋိက္ခိပတိ။

အတီတဉာဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၉၀။ တေန ဉာဏေန ဉာဏကရဏီယံ ကရောတီတိ ပဉှေ တဿ ဉာဏဿ နိရုဒ္ဓတ္တာ ကိစ္စဘာဝမဿ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော အတီတာရမ္မဏံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဉာဏံ အတီတာနံ ဓမ္မာနံ ဇာနနတော အတီတံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၅။)

ဉာဏန္တိ လေသေန ပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ‘‘အတီတံ ဉာဏ’’န္တိ ကတွာ တေန ဉာဏေန ဉာဏကရဏီယဿ အတ္ထိတာယ ပဋိဇာနာတိ။ အထဿ သကဝါဒီ လေသောကာသံ အဒတွာ တေန ဉာဏေန ဒုက္ခံ ပရိဇာနာတီတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော အတီတာရမ္မဏေနေဝ ဉာဏေန ဣမေသံ စတုန္နံ ကိစ္စာနံ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ အနာဂတပဉှေပိ ဧသေဝ နယော။ ပစ္စုပ္ပန္နပဉှော စေဝ သံသန္ဒနပဉှော စ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။

အရဟန္တာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၉၁။ အရဟတော အတီတော ရာဂေါ အတ္ထီတိအာဒီသုပိ ရာဂါဒိဘာဝါဝိဇဟန္တော ဧဝံ ပဋိဇာနာတိ။ သရာဂေါတိအာဒီသု သုတ္တဝိရောဓဘယေန စေဝ ယုတ္တိဝိရောဓဘယေန စ ပဋိက္ခိပတိ။

ပဒသောဓနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၉၅။ ဧဝံ သဗ္ဗမ္ပိ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝိဒိတွာ ပရတော အတ္ထိ သိယာ အတီတံ, သိယာ နွာတီတန္တိ ဧတ္ထ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယံ အတီတမေဝ အတ္ထိ, တံ အတီတံ။ ယံ ပစ္စုပ္ပန္နာနာဂတံ အတ္ထိ, တံ နော အတ္ထိ, တံ နော အတီတံ။ တေနာတီတံ နွာတီတံ, နွာတီတံ အတီတန္တိ တေန ကာရဏေန အတီတံ နော အတီတံ, နော အတီတံ အတီတန္တိ။ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နပုစ္ဆာသုပိ ဧသေဝ နယော။

သုတ္တသာဓနဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၉၆။ န ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘အတီတံ အတ္ထိ အနာဂတံ အတ္ထီ’’တိ သုတ္တသာဓနာယ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ပုန အတ္တနော လဒ္ဓိံ နိဿာယ ယံကိဉ္စိ, ဘိက္ခဝေ, ရူပန္တိ အနုယောဂေါ ပရဝါဒိဿေဝ။ ဒုတိယနယေ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ပုစ္ဆာ စ ပဋိညာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယံ ပနေတံ ပရဝါဒိနာ အနာဂတဿ အတ္ထိဘာဝသာဓနတ္ထံ ‘‘နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ ကဗဠီကာရေ, စေ, ဘိက္ခဝေ’’တိ သုတ္တဿ ပရိယောသာနေ အတ္ထိ တတ္ထ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တီတိအာဒိ ဒဿိတံ န တံ အနာဂတဿ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၆။)

အတ္ထိဘာဝသာဓကံ။ တဉှိ ဟေတူနံ ပရိနိဋ္ဌိတတ္တာ အဝဿံ ဘာဝိတံ သန္ဓာယ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ အယံ သုတ္တာဓိပ္ပါယော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သဗ္ဗမတ္ထီတိကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ အတီတက္ခန္ဓာဒိကထာ

၁။ နသုတ္တသာဓနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၉၇။ ဣဒါနိ ‘‘အတီတံ ခန္ဓာ’’တိအာဒိကထာ ဟောတိ။ တတ္ထ ခန္ဓာဒိဘာဝါဝိဇဟနတော အတီတာနာဂတာနံ အတ္ထိတံ ဣစ္ဆန္တဿ အတီတံ ခန္ဓာတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, အတီတဿ ခန္ဓသင်္ဂဟိတတ္တာ အာမန္တာတိ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ပုန အတီတံ နတ္ထီတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, တဿ နိရုတ္တိပထသုတ္တေန အတ္ထိတာယ ဝါရိတတ္တာ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။ အာယတနဓာတုပုစ္ဆာသုပိ အနာဂတပဉှေသုပိ ပစ္စုပ္ပန္နေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ အနုလောမပဋိလောမတော အာဂတပဉှေသုပိ ‘‘အတီတံ ရူပ’’န္တိအာဒိပဉှေသုပိ ဣမိနာဝုပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

၂။ သုတ္တသာဓနဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၉၈။ သုတ္တသာဓနေ ပန န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ နတ္ထိ စေတေတိ နတ္ထိ စ ဧတေ ဓမ္မာတိ အတ္ထော။ ခန္ဓာဒိဘာဝေ သတိ နတ္ထိတံ အနိစ္ဆန္တဿ အာမန္တာတိ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ, အထ နေသံ နတ္ထိဘာဝသာဓနတ္ထံ သုတ္တာဟရဏံ သကဝါဒိဿ။ ဒုတိယပုစ္ဆာပိ ပရဝါဒိဿ, ပဋိညာ သကဝါဒိဿ, သုတ္တာဟရဏံ ပရဝါဒိဿ။ တံ ပန နေသံ ခန္ဓာဒိဘာဝမေဝ သာဓေတိ, န အတ္ထိဘာဝန္တိ အာဟဋမ္ပိ အနာဟဋသဒိသမေဝါတိ။

အတီတံ ခန္ဓာတိအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၇။)

၇။ ဧကစ္စံအတ္ထီတိကထာ

၁။ အတီတာဒိဧကစ္စကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၉၉။ ဣဒါနိ ဧကစ္စံ အတ္ထီတိ ကထာ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေ ‘‘ဧကစ္စံ အတီတံ အတ္ထီ’’တိ မညန္တိ, သေယျထာပိ ကဿပိကာ၊ တေသံ လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထံ အတီတံ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ဧကစ္စံ အတ္ထီတိ ဝိဿဇ္ဇနံ ပရဝါဒိဿ။ အယဉှိ အဓိပ္ပါယော – အဝိပက္ကဝိပါကံ အတ္ထိ, ဝိပက္ကဝိပါကံ နတ္ထီတိ။ ဧကစ္စံ နိရုဒ္ဓန္တိ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ။ တဿတ္ထော – ယဒိ တေ အတီတံ ဧကစ္စံ အတ္ထိ ဧကစ္စံ နတ္ထိ, ဧဝံ သန္တေ ဧကစ္စံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ, ဧကစ္စံ အတီတံ အနိရုဒ္ဓံ, တထေဝ ဌိတန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ ဝိဂတန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

အဝိပက္ကဝိပါကဓမ္မာ ဧကစ္စေတိ ဣဒံ ယသ္မာ ယေသံ သော အဝိပက္ကဝိပါကာနံ အတ္ထိတံ ဣစ္ဆတိ, တေပိ အတီတာယေဝ။ တသ္မာ ယထာ တေ အတီတံ ဧကစ္စံ အတ္ထိ, ကိံ တထာ အဝိပက္ကဝိပါကာပိ ဓမ္မာ ဧကစ္စေ အတ္ထီ ဧကစ္စေ နတ္ထီတိ စောဒေတုံ ဝုတ္တံ။ ဝိပက္ကဝိပါကာတိ ဣဒံ ယေသံ သော နတ္ထိတံ ဣစ္ဆတိ, တေသံ ဝသေန စောဒေတုံ ဝုတ္တံ။ အဝိပါကာတိ ဣဒံ အဗျာကတာနံ ဝသေန စောဒေတုံ ဝုတ္တံ။ ဣတိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ရာသီနံ ဝသေန သဗ္ဗေသု အနုလောမပဋိလောမေသု ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အတီတာ ဧကဒေသံ ဝိပက္ကဝိပါကာ, ဧကဒေသံ အဝိပက္ကဝိပါကာတိ ဝိပ္ပကတဝိပါကာ ဝုစ္စန္တိ။ ယေန ဟိ ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိ နိဗ္ဗတ္တိတာ, ဘဝင်္ဂမ္ပိ စုတိပိ တဿေဝ ဝိပါကော။ တသ္မာ ပဋိသန္ဓိတော ယာဝ စုတိ, တာဝ တံ ဝိပ္ပကတဝိပါကံ နာမ ဟောတိ။ တထာရူပေ ဓမ္မေ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။

ဝိပစ္စိဿန္တီတိ ကတွာ တေ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ ယထာ ဓမ္မဓရဿ ပုဂ္ဂလဿ နိဒ္ဒါယန္တဿာပိ ဗဟုပဝတ္တိနော ဓမ္မာ အတ္ထီတိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝံ လောကဝေါဟာရဝသေန အတ္ထိတံ သန္ဓာယ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ဝိပစ္စိဿန္တီတိ ကတွာ ပစ္စုပန္နာတိ ဒုတိယပဉှေ ‘‘ကမ္မာနံ အဝိနာသသင်္ခါတော ကမ္မူပစယော နာမေကော အတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၈။)

၂။ အနာဂတာဒိဧကစ္စကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၀၀။ အနာဂတံ အတ္ထီတိအာဒီသုပိ ဧကစ္စံ အတ္ထီတိ ဥပ္ပါဒိနော ဓမ္မေ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဧကစ္စံအတ္ထီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ သတိပဋ္ဌာနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၀၁။ ဣဒါနိ သတိပဋ္ဌာနကထာ ဟောတိ။ ‘‘တတ္ထ – စတုန္နံ, ဘိက္ခဝေ, သတိပဋ္ဌာနာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ ဒေသေဿာမီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၄၀၈) သတိပဋ္ဌာနသံယုတ္တေ ဝုတ္တနယေနေဝ ယေသံ ကာယာဒယော သတိယာ အာရမ္မဏဓမ္မေ ဂဟေတွာ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ။ အန္ဓကာ နာမ ပုဗ္ဗသေလိယာ, အပရသေလိယာ, ရာဇဂိရိယာ, သိဒ္ဓတ္ထိကာတိ ဣမေ ပစ္ဆာ ဥပ္ပန္နနိကာယာ။ တေသံ လဒ္ဓိဝိဝေစနတ္ထံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘ပတိဋ္ဌာတိ ဧတေသူတိ ပဋ္ဌာနာ။ ကာ ပတိဋ္ဌာတိ? သတိ။ သတိယာ ပဋ္ဌာနာ သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဣမိနာ အတ္ထေန သတိဂေါစရာပိ သတိပဋ္ဌာနာ။ ‘‘ပတိဋ္ဌဟန္တီတိ ပဋ္ဌာနာ။ ကာ ပတိဋ္ဌဟန္တိ? သတိယော။ သတိယောဝ ပဋ္ဌာနာ သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဣမိနာ အတ္ထေန သတိယောဝ သတိပဋ္ဌာနာ။ တသ္မာ ဒွေပိ ဝါဒါ ပရိယာယေန ယုဇ္ဇန္တိ။ ယေ ပန တံ ပရိယာယံ ပဟာယ ဧကန္တေနေဝ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဝဒန္တိ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အာရမ္မဏဝသေန ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သတီတိ အနုယုတ္တဿ ပန သဗ္ဗေသံ သတိသဘာဝါဘာဝတော ပဋိက္ခေပေါ တဿေဝ။ တတ္ထ ခယဂါမီတိအာဒီနိ မဂ္ဂဝိသေသနာနိ။ ဧကာယနမဂ္ဂေါ ဟိ ကိလေသာနံ ခယဘူတံ နိဗ္ဗာနံ ဂစ္ဆတီတိ ခယဂါမီ။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ဗုဇ္ဈန္တော ဂစ္ဆတီတိ ဗောဓဂါမီ။ ဝဋ္ဋံ အပစိနန္တော ဂစ္ဆတီတိ အပစယဂါမီ။ ဧဝမေတေဟိ ပဒေဟိ ‘‘ကိံ တေ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ ဧဝရူပေါ တေ ဧကာယနော မဂ္ဂေါ ဟောတီ’’တိ ပုစ္ဆတိ။ အနာသဝါ အသံယောဇနိယာတိအာဒီနိပိ လောကုတ္တရဘာဝံ ပုစ္ဆနတ္ထာယ ဝုတ္တာနိ။ ဗုဒ္ဓါနုဿတီတိအာဒီနိ ပဘေဒပုစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တာနိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၅၉။)

စက္ခာယတနံ သတိပဋ္ဌာနန္တိအာဒိ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ပဘေဒပုစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထာပိ သတိဝသေန ပဋိက္ခေပေါ, အာရမ္မဏဝသေန ပဋိညာတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗပဉှေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သုတ္တသာဓနာ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝါတိ။

သတိပဋ္ဌာနကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ ဟေဝတ္ထိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၀၄။ ဣဒါနိ ဟေဝတ္ထိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သဗ္ဗေပိ အတီတာဒိဘေဒါ ဓမ္မာ ရူပါဒိဝသေန အတ္ထိ, အတီတံ အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဝသေန, အနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနိ ဝါ အတီတာဒိဝသေန နတ္ထိ၊ တသ္မာ သဗ္ဗမေဝိဒံ ဧဝံ အတ္ထိ ဧဝံ နတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဝုတ္တပ္ပဘေဒါနံ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတီတံ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ ဟေဝတ္ထိ ဟေဝ နတ္ထီတိ ဝိဿဇ္ဇနံ ပရဝါဒိဿ။ တတ္ထ ဟေဝါတိ ဧဝံ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘ယဒိ အတီတောဝ ဧဝံ အတ္ထိ, ဧဝံ နတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, ဧဝံ သန္တေ သောယေဝ အတ္ထိ, သောယေဝ နတ္ထိ နာမာ’’တိ ပုစ္ဆန္တော သေဝတ္ထိ, သေဝ နတ္ထီတိ အာဟ။ ဣတရော တေနေဝ သဘာဝေန အတ္ထိတံ, တေနေဝ နတ္ထိတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော သကဘာဝေနေဝ အတ္ထိတံ, ပရဘာဝေနေဝ နတ္ထိတံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တတော ပရံ အတ္ထဋ္ဌော နတ္ထဋ္ဌောတိ အတ္ထိသဘာဝေါ နတ္ထိသဘာဝေါ နာမ ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိယောသာနေ ပန ‘‘တေန ဟိ အတီတံ ဟေဝတ္ထိ, ဟေဝ နတ္ထီ’’တိ စ ‘‘တေန ဟိ ရူပံ ဟေဝတ္ထိ, ဟေဝ နတ္ထီ’’တိ စာတိအာဒီနိ ဝတွာ ကိဉ္စာပိ ပရဝါဒိနာ လဒ္ဓိ ပတိဋ္ဌာပိတာ, အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ ပနေသာ အပ္ပတိဋ္ဌာပိတာယေဝါတိ။

ဟေဝတ္ထိကထာဝဏ္ဏနာ။

မဟာဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၀။)

၂။ ဒုတိယဝဂ္ဂ

၁။ ပရူပဟာရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၀၇။ ဣဒါနိ ပရူပဟာရကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေ အရဟတ္တံ ပဋိဇာနန္တာနံ အပ္ပတ္တေ ပတ္တသညီနံ အဓိမာနိကာနံ ကုဟကာနံ ဝါ အရဟတ္တံ ပဋိဇာနန္တာနံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ဒိသွာ ‘‘မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အရဟတော အသုစိံ ဥပသံဟရန္တီ’’တိ မညန္တိ၊ သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပုဗ္ဗသေလိယာ စ အပရသေလိယာ စ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထိ အရဟတောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဣဒါနိ ယသ္မာ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ နာမ ရာဂသမုဋ္ဌာနာ ဟောတိ, တသ္မာ အတ္ထိ အရဟတော ရာဂေါတိ အနုယောဂေါ အာရဒ္ဓေါ။ သော သဗ္ဗောပိ ဥတ္တာနတ္ထောယေဝ။

မာရကာယိကာ ဒေဝတာ အတ္တနောတိအာဒိပဉှေ ယသ္မာ တာသံ ဒေဝတာနံ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိ နာမ နတ္ထိ, အညေသမ္ပိ သုက္ကံ ဂဟေတွာ န ဥပသံဟရန္တိ, အရဟတော ပန သုက္ကမေဝ နတ္ထိ, တသ္မာ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

နေဝ အတ္တနောတိပဉှေ ပန နိမ္မိနိတွာ ဥပသံဟရန္တီတိ လဒ္ဓိယာ ပဋိဇာနာတိ။ လောမကူပေဟီတိပဉှေ သပ္ပိတေလာနံ ဝိယ လောမကူပေဟိ ဥပသံဟရဏာဘာဝံ ဒိသွာ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၃၀၈။ ဟန္ဒ ဟီတိ ဝစသာယတ္ထေ နိပါတော။ ‘‘အရဟာ နု ခေါ အဟံ, နော’’တိ ဧဝံ ဝိမတိံ ဂါဟယိဿာမာတိ ဧဝံ ဝစသာယံ ကတွာ ဥပသံဟရန္တီတိ အတ္ထော။ အတ္ထိ အရဟတော ဝိမတီတိ ပုဋ္ဌော အဋ္ဌဝတ္ထုကံ ဝိစိကိစ္ဆံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ဣတ္ထိပုရိသာနံ နာမဂေါတ္တာဒီသု သန္နိဋ္ဌာနာဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၃၀၉။ အတ္ထိ တဿ အာသယောတိ တဿ သုက္ကဿ ဥစ္စာရပဿာဝါနံ ဝိယ ပတိဋ္ဌာနောကာသော အတ္ထီတိ ပုစ္ဆတိ။

֍ ဋီ ၃၁၂။ သဓမ္မကုသလဿာတိ အတ္တနော အရဟတ္တဓမ္မမတ္တေယေဝ ကုသလဿ။ ပညာဝိမုတ္တံ သန္ဓာယေဝံ ဝဒတိ။ ပရဓမ္မကုသလဿာတိ သဓမ္မတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၁။)

ပရသ္မိံ အဋ္ဌသမာပတ္တိဓမ္မေပိ ကုသလဿ။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တံ သန္ဓာယေဝံ ဝဒတိ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပရူပဟာရကထာဝဏ္ဏနာ။

၂-၃-၄။ အညာဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၁၄။ ဣဒါနိ အညာဏံ, ကင်္ခါ, ပရဝိတရဏာတိ တိဿော ကထာ နာမ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘အရဟတော ဣတ္ထိပုရိသာဒီနံ နာမဂေါတ္တာဒီသု ဉာဏပ္ပဝတ္တိယာ အဘာဝေန အတ္ထိ အညာဏံ, တတ္ထေဝ သန္နိဋ္ဌာနာဘာဝေန အတ္ထိ ကင်္ခါ။ ယသ္မာ စ နေသံ တာနိ ဝတ္ထူနိ ပရေ ဝိတရန္တိ ပကာသေန္တိ အာစိက္ခန္တိ, တသ္မာ နေသံ အတ္ထိ ပရဝိတရဏာ’’တိ ဣမာ လဒ္ဓိယော, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပုဗ္ဗသေလိယာဒီနံ၊ တေသံ တာ လဒ္ဓိယော ဘိန္ဒိတုံ တီသုပိ ကထာသု ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ ဣတရဿ။ တတ္ထ သဗ္ဗေသုပိ ပဉှေသု စေဝ ဝိဿဇ္ဇနေသု စ ပါဠိံ အနုဂန္တွာဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

အညာဏာဒိကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ဝစီဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၂၆။ ဣဒါနိ ဝစီဘေဒကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဒုက္ခန္တိ ဝါစာ ဘိဇ္ဇတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပုဗ္ဗသေလိယာဒီနံ၊ တေ သန္ဓာယ သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပုန သဗ္ဗတ္ထာတိ တယော ဘဝေ သန္ဓာယ ပုဋ္ဌော အရူပံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ သဗ္ဗဒါတိ ကာလဝသေန ပုဋ္ဌော ပဌမမဂ္ဂက္ခဏေ ပဌမဇ္ဈာနိကသမာပတ္တိတော အညံ သဗ္ဗံ သမာပတ္တိကာလံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ သဗ္ဗေသံ သမာပန္နာနန္တိ ပုဋ္ဌော လောကိယသမာပတ္တိယော သမာပန္နေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ သဗ္ဗသမာပတ္တီသူတိ ပုဋ္ဌော ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိကံ လောကုတ္တရံ သဗ္ဗဉ္စ လောကိယသမာပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၂။)

ကာယဘေဒေါတိ အဘိက္ကမာဒိဝသေန ပဝတ္တကာယဝိညတ္တိ။ ဣဒံ ‘‘ယာနိ စိတ္တာနိ ဝစီဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ, တာနေဝ ကာယဝိညတ္တိံ။ ဧဝံ သန္တေ ကသ္မာ ကာယဘေဒေါပိ န ဟောတီ’’တိ စောဒနတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိက္ခိပတိ စေဝ ပဋိဇာနာတိ စ။ ဣဒါနိ ယဒိ သော မဂ္ဂက္ခဏေ ‘‘ဒုက္ခ’’န္တိ ဝါစံ ဘာသတိ, ‘‘သမုဒယော’’တိအာဒိကမ္ပိ ဘာသေယျ။ ယဒိ ဝါ တံ န ဘာသတိ, ဣတရမ္ပိ န ဘာသေယျာတိ စောဒနတ္ထံ ဒုက္ခန္တိ ဇာနန္တောတိအာဒယော ပဉှာ ဝုတ္တာ။ ဣတရော ပန အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေနေဝ ပဋိဇာနာတိ စေဝ ပဋိက္ခိပတိ စ။ လောကုတ္တရံ ပဌမဇ္ဈာနံ သမာပန္နော ဒုက္ခဒုက္ခန္တိ ဝိပဿတီတိ ဟိဿ လဒ္ဓိ။

֍ ဋီ ၃၂၈။ ဉာဏန္တိ လောကုတ္တရံ စတုသစ္စဉာဏံ။ သောတန္တိ သောတဝိညာဏံ အဓိပ္ပေတံ, ယေန တံ သဒ္ဒံ သုဏာတိ။ ဒွိန္နံ ဖဿာနန္တိ သောတသမ္ဖဿမနောသမ္ဖဿာနံ။

֍ ဋီ ၃၂၉။ နော ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေတိ ယဒိ အဝိသေသေန ယံကိဉ္စိ သမာပန္နဿ နတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ, န အဝိသေသေန ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘သမာပန္နဿ အတ္ထိ ဝစီဘေဒေါ’’တိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ သဒ္ဓိံ သုတ္တသာဓနာယ။ ယံ ပနေတေန ‘‘သိခိဿ အာနန္ဒ, ဘဂဝတော’’တိ ပရိယောသာနေ သုတ္တံ အာဘတံ, တတ္ထ ယေန သမာပတ္တိစိတ္တေန သော ဝစီဘေဒေါ သမုဋ္ဌိတော, ကာယဘေဒေါပိ တေန သမုဋ္ဌာတိယေဝ, န စ တံ လောကုတ္တရံ ပဌမဇ္ဈာနစိတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဝစီဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဒုက္ခာဟာရကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၃၄။ ဣဒါနိ ဒုက္ခာဟာရကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ဒုက္ခံ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသန္တော ဒုက္ခေ ဉာဏံ အာဟရတိ, တံ ဒုက္ခာဟာရော နာမ ဝုစ္စတိ။ တဉ္စ ပနေတံ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္န’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ဒုက္ခာဟာရောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ယေ ကေစီတိ ပဌမပဉှေ အဝိပဿကေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၃။)

ဒုတိယပဉှေ ဝိပဿကေ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ, တံ ပနဿ လဒ္ဓိမတ္တမေဝ။ တသ္မာ ‘‘သဗ္ဗေ တေ’’တိ ဝါဒဿ ဘိန္ဒနတ္ထံ ဗာလပုထုဇ္ဇနာတိအာဒိမာဟ။ တံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဒုက္ခာဟာရကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ စိတ္တဋ္ဌိတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၃၅။ ဣဒါနိ စိတ္တဋ္ဌိတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ သမာပတ္တိစိတ္တဉ္စေဝ ဘဝင်္ဂစိတ္တဉ္စ အနုပ္ပဗန္ဓေန ပဝတ္တမာနံ ဒိသွာ ‘‘ဧကမေဝ စိတ္တံ စိရံ တိဋ္ဌတီ’’တိ လဒ္ဓိ သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တပ္ပဘေဒါနံ အန္ဓကာနံ, တံလဒ္ဓိဝိသောဓနတ္ထံ ဧကံ, စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ဥပဍ္ဎဒိဝသော ဥပ္ပါဒက္ခဏောတိ ဧတ္ထ ဌိတိက္ခဏံ အနာမသိတွာ ‘‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ, ဥပ္ပါဒဝယဓမ္မိနော’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၈၆၊ ၂။၁၄၃) ဒေသနာနယေန ဥပ္ပါဒဝယဝသေနေဝ ပုစ္ဆာ ကတာ။

တေ ဓမ္မာ စိတ္တေန လဟုပရိဝတ္တာတိ ပုဋ္ဌော စိတ္တတော လဟုတရပရိဝတ္တိနော ဓမ္မေ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ယဿ စိတ္တဿ ဒီဃဋ္ဌိတိံ ဣစ္ဆတိ, တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ယာဝတာယုကံ တိဋ္ဌတီတိ ပဉှေ ‘‘စုလ္လာသီတိသဟဿာနိ, ကပ္ပါ တိဋ္ဌန္တိ ယေ မရူ’’တိအာဒိဝစနဝသေန (မဟာနိ။ ၁၀) အာရုပ္ပတော အညတြ ပဋိက္ခိပတိ, အာရုပ္ပေ ပဋိဇာနာတိ။ မုဟုတ္တံ မုဟုတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပဉှေ ပရဝါဒိဿ ‘‘ဥပ္ပါဒဝယဓမ္မိနော’’တိအာဒိသုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိဇာနာတိ။ ဌိတိံ ပနဿ လဒ္ဓိဝသေန ဣစ္ဆတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

စိတ္တဋ္ဌိတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ကုက္ကုဠကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၃၈။ ဣဒါနိ ကုက္ကုဠကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သဗ္ဗံ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တံ (သံ။ နိ။ ၄။၂၈၊ မဟာဝ။ ၅၄) သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ’’တိအာဒီနိ (ဓ။ ပ။ ၂၇၈) သုတ္တာနိ အယောနိသော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၄။)

ဂဟေတွာ ‘‘နိပ္ပရိယာယေနေဝ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ကုက္ကုဠာ ဝီတစ္စိတင်္ဂါရသမ္မိဿာ ဆာရိကနိရယသဒိသာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဂေါကုလိကာနံ၊ တေသံ နာနပ္ပကာရသုခသန္ဒဿနေန တံ လဒ္ဓိံ ဝိဝေစေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ တတ္ထ အနောဓိံ ကတွာတိ ဩဓိံ မရိယာဒံ ကောဋ္ဌာသံ အကရိတွာ, အဝိသေသေန သဗ္ဗေယေဝါတိ အတ္ထော။ သေသံ သဗ္ဗံ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ သဒ္ဓိံ သုတ္တသာဓနာယာတိ။

ကုက္ကုဠကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၃၉။ ဣဒါနိ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ –

‘‘အနုပုဗ္ဗေန မေဓာဝီ, ထောကံ ထောကံ ခဏေ ခဏေ၊

ကမ္မာရော ရဇတဿေဝ, နိဒ္ဓမေ မလမတ္တနော’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၂၃၉) –

အာဒီနိ သုတ္တာနိ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော ဧကစ္စေ ကိလေသေ ဒုက္ခဒဿနေန ပဇဟတိ, ဧကစ္စေ သမုဒယနိရောဓမဂ္ဂဒဿနေန, တထာ သေသာပီတိ ဧဝံ သောဠသဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ အနုပုဗ္ဗေန ကိလေသပ္ပဟာနံ ကတွာ အရဟတ္တပဋိလာဘော ဟောတီ’’တိ ဧဝရူပါ နာနာဘိသမယလဒ္ဓိ ဥပ္ပန္နာ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကသဗ္ဗတ္ထိကသမ္မိတိယဘဒြယာနိကာနံ၊ တေသံ လဒ္ဓိဝိဝေစနတ္ထံ အနုပုဗ္ဗာဘိသမယောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အနုပုဗ္ဗေန သောတာပတ္တိမဂ္ဂန္တိ ပုဋ္ဌော ပန ဧကဿ မဂ္ဂဿ ဗဟုဘာဝါပတ္တိဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ဒုက္ခဒဿနာဒိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ တာနိ ဝါ စတ္တာရိပိ ဉာဏာနိ ဧကော သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါယေဝါတိ ပဋိဇာနာတိ, ဖလံ ပန ဧကမေဝ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂါဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၃၄၄။ မဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌေ ဖလေ ဌိတောတိ ပဉှေ ယသ္မာ ဒုက္ခဒဿနာဒီဟိ ဒဿနံ အပရိနိဋ္ဌိတံ, မဂ္ဂဒဿနေန ပရိနိဋ္ဌိတံ နာမ ဟောတိ, တဒါ သော ဖလေ ဌိတောတိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၅။)

֍ ဋီ ၃၄၅။ ဒုက္ခေ ဒိဋ္ဌေ စတ္တာရိ သစ္စာနီတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ဧကာဘိသမယဝသေန ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ပုန ဒုက္ခသစ္စံ စတ္တာရိ သစ္စာနီတိ အနုယောဂေ စတုန္နမ္ပိ နာနာသဘာဝတ္တာ ပဋိက္ခေပေါ တဿေဝ။

ရူပက္ခန္ဓေ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌေတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, သမုဒ္ဒတော ဧကဗိန္ဒုဿ ရသေ ပဋိဝိဒ္ဓေ သေသဥဒကဿ ပဋိဝေဓော ဝိယ ဧကဓမ္မေ အနိစ္စာဒိတော ပဋိဝိဒ္ဓေ သဗ္ဗေပိ ပဋိဝိဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ လဒ္ဓိယာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။

စတူဟိ ဉာဏေဟီတိ ဒုက္ခေ ဉာဏာဒီဟိ။ အဋ္ဌဟိ ဉာဏေဟီတိ သာဝကာနံ သာဓာရဏေဟိ သစ္စဉာဏေဟိ စေဝ ပဋိသမ္ဘိဒါဉာဏေဟိ စ။ ဒွါဒသဟိ ဉာဏေဟီတိ ဒွါဒသင်္ဂပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဉာဏေဟိ။ စတုစတ္တာရီသာယ ဉာဏေဟီတိ ‘‘ဇရာမရဏေ ဉာဏံ, ဇရာမရဏသမုဒယေ ဉာဏ’’န္တိ ဧဝံ နိဒါနဝဂ္ဂေ ဝုတ္တဉာဏေဟိ။ သတ္တသတ္တတိယာ ဉာဏေဟီတိ ‘‘ဇရာမရဏံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မံ ဝိရာဂဓမ္မံ နိရောဓဓမ္မ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဧဝံ တတ္ထေဝ ဝုတ္တဉာဏေဟိ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ သဒ္ဓိံ သုတ္တသာဓနေနာတိ။

အနုပုဗ္ဗာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဝေါဟာရကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၄၇။ ဣဒါနိ ဝေါဟာရကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ လောကုတ္တရေန ဝေါဟာရေန ဝေါဟရတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ လောကုတ္တရေ သောတေတိအာဒီနိ တဿ အယုတ္တဝါဒီဘာဝဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ။ အယဉှေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ‘‘သဒ္ဒါယတနမေဝ တေ လောကုတ္တရံ, ဥဒါဟု သောတာဒီနိပီ’’တိ။

ဟဉ္စိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဝေါဟာရော လောကိယေ သောတေ ပဋိဟညတီတိ ဧတ္ထ ယဒိ သော လောကုတ္တရေ ပဋိဟညေယျ။ လောကုတ္တရော သိယာတိ ဧဝမတ္ထော န ဂဟေတဗ္ဗော။ လောကိယေ ပဋိဟညမာနဿ ပန လောကုတ္တရတာ နာမ နတ္ထီတိ အယမေတ္ထာဓိပ္ပါယော။ လောကိယေန ဝိညာဏေနာတိ ဧတ္ထာပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၆။)

လောကိယေနေဝါတိ အတ္ထော။ ဣတရထာ အနေကန္တတာ သိယာ။ လောကုတ္တရဉှိ လောကိယေနပိ ဉာဏေန ဉာယတီ။ ဧဝံ သဗ္ဗံ ယထာနုရူပတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေ တေ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တီတိ ပဉှေသု ယေ မဂ္ဂံ နပ္ပဋိလဘန္တိ, တေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ယေ ပဋိလဘန္တိ, တေ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၃၅၁။ သောဝဏ္ဏမယာယာတိ သုဝဏ္ဏမယာယ။ ဣဒံ ပရဝါဒိဿ ဥဒါဟရဏံ။

ဧဠဏ္ဍိယာယာတိ ဧဠဏ္ဍမယာယ။ ဣဒံ သကဝါဒိဿ ဥဒါဟရဏံ။ လောကိယံ ဝေါဟရန္တဿ လောကိယောတိ အယမ္ပိ ဧကာ လဒ္ဓိ။ သာ ဧတရဟိ ဧကစ္စာနံ အန္ဓကာနံ လဒ္ဓိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဝေါဟာရကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ နိရောဓကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၅၃။ ဣဒါနိ နိရောဓကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ အပ္ပဋိသင်္ခါနိရောဓဉ္စ ပဋိသင်္ခါနိရောဓဉ္စ ဒွေပိ ဧကတော ကတွာ နိရောဓသစ္စန္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ မဟိသာသကာနဉ္စေဝ အန္ဓကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ဒွေ နိရောဓာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ဒွေ ဒုက္ခနိရောဓာတိ ပဉှေသု ယသ္မာ ဒွေ ဒုက္ခသစ္စာနိ န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ ယသ္မာ ဒွီဟာကာရေဟိ ဒုက္ခံ နိရုဇ္ဈတီတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ ဒွေ နိရောဓသစ္စာနီတိပဉှေသု ဒွိန္နံ ဒုက္ခသစ္စာနံ နိရောဓဝသေနအနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒွီဟာကာရေဟိ ဒုက္ခဿ နိရုဇ္ဈနတော ပဋိဇာနာတိ။ ဒွေ တာဏာနီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

အတ္ထိ ဒွိန္နံ နိဗ္ဗာနာနန္တိအာဒီသု ပုစ္ဆာသု ဥစ္စနီစတာဒီနိ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။

အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓေတိ ယေ ပဋိသင်္ခါယ လောကုတ္တရေန ဉာဏေန အနိရုဒ္ဓါ သုဒ္ဓပကတိကတ္တာ ဝါ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာဒီနံ ဝါ ဝသေန န သမုဒါစရဏတော နိရုဒ္ဓါတိ ဝုစ္စန္တိ, တေ သင်္ခါရေ။ ပဋိသင်္ခါ နိရောဓေန္တီတိ။ လောကုတ္တရဉာဏေန နိရောဓေန္တိ အနုပ္ပတ္တိဘာဝံ ဂမေန္တိ။ နနု အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါ သင်္ခါရာတိ ပုစ္ဆာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၇။)

ပရဝါဒိဿ။ တတ္ထ ဘဂ္ဂါနံ ပုန အဘဉ္ဇနတော အပ္ပဋိသင်္ခါနိရုဒ္ဓါနံ ဝါ အရိယမဂ္ဂေ ဥပ္ပန္နေ တထာ နိရုဇ္ဈနတောဝ သကဝါဒီ အစ္စန္တဘဂ္ဂတံ ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

နိရောဓကထာဝဏ္ဏနာ။

ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

၃။ တတိယဝဂ္ဂ

၁။ ဗလကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၅၄။ ဣဒါနိ ဗလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ အနုရုဒ္ဓသံယုတ္တေ ‘‘ဣမေသဉ္စ ပနာဟံ, အာဝုသော, စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ ဘာဝိတတ္တာ ဗဟုလီကတတ္တာ ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာမီ’’တိအာဒီနိ (သံ။ နိ။ ၅။၉၁၃) ဒသသုတ္တာနိ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘တထာဂတဗလံ သာဝကသာဓာရဏ’’န္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ တထာဂတဗလဉ္စ နာမေတံ သာဝကေဟိ သာဓာရဏမ္ပိ အတ္ထိ အသာဓာရဏမ္ပိ သာဓာရဏာသာဓာရဏမ္ပိ။ တတ္ထ အာသဝါနံ ခယေ ဉာဏံ သာဓာရဏံ။ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တိဉာဏံ အသာဓာရဏံ။ သေသံ သာဓာရဏဉ္စ အသာဓာရဏဉ္စ။ ဌာနာဋ္ဌာနာဒီနိ ဟိ သာဝကာ ပဒေသေန ဇာနန္တိ, တထာဂတာ နိပ္ပဒေသေန။ ဣတိ တာနိ ဥဒ္ဒေသတော သာဓာရဏာနိ, န နိဒ္ဒေသတော။ အယံ ပန အဝိသေသေန သဗ္ဗမ္ပိ သာဓာရဏန္တိ အာဟ။ တမေနံ တတော ဝိဝေစေတုံ တထာဂတဗလံ သာဝကဗလန္တိ ပုန အနုယောဂေါ အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ပဌမပဉှေ နိဒ္ဒေသတော သဗ္ဗာကာရဝိသယတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယပဉှေ ဥဒ္ဒေသတော ဌာနာဋ္ဌာနမတ္တာဒိဇာနနဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ တညေဝါတိအာဒိပဉှေသု သဗ္ဗာကာရေန နိန္နာနာကရဏတာယ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။ ပုဗ္ဗယောဂေါ စ ပုဗ္ဗစရိယာ စ အတ္ထတော ဧကံ, တထာ ဓမ္မက္ခာနဉ္စ ဓမ္မဒေသနာ စ။

ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တိပဉှေ ဧကဒေသေန သာဓာရဏတံ သန္ဓာယ သာဝကဝိသယေ ပဋိဇာနာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၈။)

֍ ဋီ ၃၅၅။ ဣဒါနိ ယသ္မာ ဥဒ္ဒေသတော ဌာနာဋ္ဌာနာဒီနိ သာဝကော ဇာနာတိ, တသ္မာ သာဝကဿ တထာ ဇာနနံ ပကာသေတွာ တေန ဇာနနမတ္တသာမညေန တေသံ သာဝကသာဓာရဏတ္တံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ သာဝကော ဌာနာဋ္ဌာနံ ဇာနာတီတိအာဒယော ပရဝါဒိပဉှာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တိဉာဏံ ဆန္နံ အသာဓာရဏဉာဏာနံ အညတရန္တိ န ဂဟိတံ။ အာသဝက္ခယေန ဝါ အာသဝက္ခယန္တိ ယံ တထာဂတဿ အာသဝက္ခယေန သဒ္ဓိံ သာဝကဿ အာသဝက္ခယံ ပဋိစ္စ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ နာနာကရဏံ, တံ နတ္ထိ။ ဝိမုတ္တိယာ ဝါ ဝိမုတ္တိန္တိ ပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၃၅၆။ ဣဒါနိ ယံ သကဝါဒိနာ ‘‘အာသဝါနံ ခယေ ဉာဏံ သာဓာရဏ’’န္တိ အနုညာတံ, တေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ သေသာနမ္ပိ သာဓာရဏဘာဝံ ပုစ္ဆိတုံ ပုန အာသဝါနံ ခယေတိအာဒယော ပရဝါဒိပဉှာဝ ဟောန္တိ။ တေသံ ဝိဿဇ္ဇနေ သကဝါဒိနာ အာသဝက္ခယေ ဝိသေသာဘာဝေန တံ ဉာဏံ သာဓာရဏန္တိ အနုညာတံ။ ဣတရေသုပိ ဝိသေသာဘာဝေန သာဓာရဏတာ ပဋိက္ခိတ္တာ။ ပုန ဌာနာဋ္ဌာနာဒီနံ အာသဝက္ခယေနေဝ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ အသာဓာရဏပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿေဝ။ တတ္ထ အာသဝက္ခယဉာဏေ ပဋိက္ခေပေါ, သေသေသု စ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ တတော ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ အသာဓာရဏပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ သာ သင်္ခိပိတွာ ဒဿိတာ။ တထာပိ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တေ ပဋိညာ, သေသေသု စ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။ တတော ဌာနာဋ္ဌာနာဒီဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဿ သာဓာရဏပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ သာပိ သင်္ခိပိတွာဝ ဒဿိတာ။ တတ္ထ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တေ ပဋိက္ခေပေါ။ သေသေသု စ ပဋိညာ သကဝါဒိဿာတိ။

ဗလကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ အရိယန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၅၇။ ဣဒါနိ အရိယန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘န ကေဝလံ အာသဝက္ခယဉာဏမေဝ အရိယံ, အထ ခေါ ပုရိမာနိပိ နဝ ဗလာနိ အရိယာနိ’’စ္စေဝ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အရိယန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပုန ယဒိ တံ အရိယံ, မဂ္ဂါဒီသု တေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၆၉။)

အညတရေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ မဂ္ဂါဒိဝသေန ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။

ပုန သုညတာရမ္မဏာဒိဝသေန ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ ဒွေ သုညတာ – သတ္တသုညတာ စ သင်္ခါရသုညတာ စ။ သတ္တသုညတာ နာမ ဒိဋ္ဌိယာ ပရိကပ္ပိတေန သတ္တေန သုညာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ သင်္ခါရသုညတာ နာမ သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ သုညံ ဝိဝိတ္တံ နိဿဋံ နိဗ္ဗာနံ။ တတ္ထ ပရဝါဒီ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, သင်္ခါရာရမ္မဏတံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ မနသိ ကရောတီတိ ပုဋ္ဌောပိ နိဗ္ဗာနမေဝ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, သင်္ခါရေ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တတော သကဝါဒိနာ ‘‘ဌာနာဋ္ဌာနာဒိမနသိကာရော သင်္ခါရာရမ္မဏော, သုညတမနသိကာရော နိဗ္ဗာနာရမ္မဏော’’တိ ဣမံ နယံ ဂဟေတွာ ‘‘ဒွိန္နံ ဖဿာနံ ဒွိန္နံ စိတ္တာနံ သမောဓာနံ ဟောတီ’’တိ ပုဋ္ဌော လေသောကာသံ အလဘန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ အနိမိတ္တာပဏိဟိတေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သတ္တနိမိတ္တာဘာဝတော ဟိ ခန္ဓာ အနိမိတ္တာ။ သင်္ခါရနိမိတ္တာဘာဝတော နိဗ္ဗာနံ။ ဧကဓမ္မသ္မိမ္ပိ အာရောပေတွာ ဌပေတဗ္ဗသင်္ခါတေန စ ပဏိဒဟိတဗ္ဗဋ္ဌေန ပဏိဟိတသင်္ခံ ဂတေန သတ္တပဏိဓိနာ အပ္ပဏိဟိတာ ခန္ဓာ။ တဏှာပဏိဓိနာ တဏှာယ ဝါ အာရမ္မဏဘူတေန သဗ္ဗသင်္ခါရပဏိဓိနာ အပ္ပဏိဟိတံ နိဗ္ဗာနံ။ တသ္မာ ဣဓာပိ ပဋိက္ခေပေါ စ ပဋိညာ စ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၃၅၈။ တတော ‘‘ယထာ သတိပဋ္ဌာနာဒယော လောကုတ္တရဓမ္မာ အရိယာ စေဝ သုညတာဒိအာရမ္မဏာ စ, ကိံ တေ ဧဝံ ဌာနာဋ္ဌာနဉာဏ’’န္တိ အနုလောမပဋိလောမပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ သဗ္ဗာပိ ပဋိညာ သဗ္ဗေ စ ပဋိက္ခေပါ ပရဝါဒိဿေဝ။ ဣမိနာဝုပါယေန သေသဉာဏေသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပါဠိယံ ပန သေသာနိ သင်္ခိပိတွာ အဝသာနေ စုတူပပါတဉာဏမေဝ ဝိဘတ္တံ။ တတော ပရံ သကသမယေပိ ‘‘အရိယ’’န္တိ သိဒ္ဓေန အာသဝါနံ ခယဉာဏေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒိတွာ သေသဉာဏာနံ အနုလောမတော စ ပဋိလောမတော စ အရိယဘာဝပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တာ သဗ္ဗာ ပရဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပဋိက္ခေပေါ စ သကဝါဒိဿ။ တေ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။ ပါဠိယံ ပနေတ္ထ ပဌမနဝမာနေဝ ဒဿေတွာ သတ္တ ဉာဏာနိ သင်္ခိတ္တာနီတိ။

အရိယန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၀။)

၃။ ဝိမုတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၆၃။ ဣဒါနိ ဝိမုတ္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဝီတရာဂစိတ္တာနံ ဝိမုတ္တိပယောဇနံ နာမ နတ္ထိ။ ယထာ ပန မလီနံ ဝတ္ထံ ဓောဝိယမာနံ မလာ ဝိမုစ္စတိ, ဧဝံ သရာဂံ စိတ္တံ ရာဂတော ဝိမုစ္စတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သရာဂန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတော ရာဂသဟဂတန္တိအာဒိနာ နယေန ပုဋ္ဌော မဂ္ဂက္ခဏေ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ နာမ။ တဒါ စ ဧဝရူပံ စိတ္တံ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပတိ။

သဖဿန္တိအာဒိနာ နယေန ပုဋ္ဌောပိ ယထာ ဖဿော စ စိတ္တဉ္စ ဥဘော ရာဂတော ဝိမုစ္စန္တိ, ဧဝံ ရာဂဿ ဝိမုတ္တိံ အပဿမာနော ပဋိက္ခိပတိ။ သဒေါသာဒီသုပိ ဣမိနာဝုပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဝိမုတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဝိမုစ္စမာနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၆၆။ ဣဒါနိ ဝိမုစ္စမာနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဈာနေန ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တံ, မဂ္ဂက္ခဏေ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိယာ ဝိမုစ္စမာနံ နာမ ဟောတီ’’တိ လဒ္ဓိ, တေ သန္ဓာယ ဝိမုတ္တံ ဝိမုစ္စမာနန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရသ။

ပုန ဧကဒေသန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ ဧကဒေသန္တိ ဘာဝနပုံသကံ။ ယထာ ဝိမုတ္တံ, ဧကဒေသေန ဝါ ဧကဒေသေ ဝါ အဝိမုတ္တံ ဟောတိ ကိံ ဧဝံ ဧကဒေသံ ဝိမုတ္တံ, ဧကဒေသံ အဝိမုတ္တန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ကိံ ကာရဏာ ဧဝံ ပုစ္ဆတီတိ? ‘‘ဝိမုတ္တံ ဝိမုစ္စမာန’’န္တိ ဝိပ္ပကတဘာဝေန ဝုတ္တတ္တာ။ ယထာ ဟိ ကရိယမာနာ ကဋာဒယော ဝိပ္ပကတတ္တာ ဧကဒေသေန ကတာ ဧကဒေသေန အကတာ ဟောန္တိ, တထာ ဣဒမ္ပိ ဧကဒေသံ ဝိမုတ္တံ ဧကဒေသံ အဝိမုတ္တန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ တတော ပရဝါဒီ ကဋာဒီနံ ဝိယ စိတ္တဿ ဧကဒေသာဘာဝါ ပဌမပဉှေ ပဋိက္ခိပိတွာ ဒုတိယေ ဝိမုစ္စမာနဿ အပရိနိဋ္ဌိတဝိမုတ္တိတာယ ပဋိဇာနာတိ။ လောကိယဇ္ဈာနက္ခဏံ ဝါ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ န ဟိ တံ တဒါ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိယာ ဝိမုစ္စမာနံ။ လောကုတ္တရဇ္ဈာနက္ခဏံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တဉှိ တဒါ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိယာ ဝိမုတ္တေကဒေသေန ဝိမုစ္စမာနန္တိဿ လဒ္ဓိ။ တတော သကဝါဒီ ‘‘ယဒိ တေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၁။)

ဧကမေဝ စိတ္တံ ဧကဒေသံ ဝိမုတ္တံ ဧကဒေသံ အဝိမုတ္တံ, ဧဝံ သန္တေ ယော ဧကေနေဝ စိတ္တေန သောတာပန္နော ဟောတိ, သောပိ တေ ဧကဒေသံ သောတာပန္နော, ဧကဒေသံ န သောတာပန္နော အာပဇ္ဇတီ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဧကဒေသံ သောတာပန္နောတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တံ ဝိဓာနံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသဝါရေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဥပ္ပါဒက္ခဏပဉှေ ယဒိ ဧကမေဝ စိတ္တံ ဝိမုတ္တဉ္စ ဝိမုစ္စမာနဉ္စ, ဧကသ္မိံ ခဏေ ဝိမုတ္တံ ဧကသ္မိံ ဝိမုစ္စမာနံ အာပဇ္ဇတိ။ ကိံ တေ ဧဝရူပံ စိတ္တန္တိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၃၆၇။ သုတ္တသာဓနေ ပဌမသုတ္တံ ပရဝါဒိဿ။ တတြာဿာယမဓိပ္ပါယော – ဝိမုစ္စတီတိ ဝိပ္ပကတနိဒ္ဒေသော။ တသ္မာ ယံ တဿ ယောဂိနော ဧဝံ ဇာနတော ဧဝံ ပဿတော ဧတေဟိ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ, တံ ဝိမုစ္စမာနံ နာမ ဟောတီတိ။ ဒုတိယသုတ္တံ သကဝါဒိဿ။ တတြာဿာယမဓိပ္ပါယော – ယဒိ တေ ဝိမုစ္စတီတိ ဝစနတော ဝိမုတ္တံ ဝိမုစ္စမာနံ, ဣဓ ဝိမုစ္စတီတိ ဝစနာဘာဝတော ဝိမုတ္တမေဝ သိယာ, န ဝိမုစ္စမာနန္တိ။

ဣဒါနိ ‘‘ယထာ တေ ဝိပ္ပကတဝိမုတ္တိတာယ ဝိမုစ္စမာနံ, ကိံ ဧဝံ ဝိပ္ပကတရာဂါဒိတာယ ရဇ္ဇမာနာဒီနိပိ အတ္ထီ’’တိ စောဒနတ္ထံ ပုန အတ္ထိ စိတ္တန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ပရဝါဒိနာပိ တထာရူပံ စိတ္တံ အပဿန္တေန သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိတ္တံ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘ဒွေယေဝ ကောဋိယော, တတိယာ နတ္ထီ’’တိ အနုဗောဓေန္တော နနု ရတ္တဉ္စေဝ အရတ္တဉ္စာတိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော – နနု ဘဒြမုခ, ရာဂသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ ရတ္တံ ဝိပ္ပယုတ္တံ အရတ္တန္တိ ဒွေဝ ကောဋိယော, ရဇ္ဇမာနံ နာမ တတိယာ ကောဋိ နတ္ထီတိ? ဒုဋ္ဌာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အထ နံ အာမန္တာတိ ပဋိဇာနိတွာ ဌိတံ။ ဝိမုတ္တိပက္ခေပိ ဒွေယေဝ ကောဋိယော ဒဿေတုံ ဟဉ္စိ ရတ္တဉ္စေဝါတိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော – ယဒိ ဧတာ ဒွေ ကောဋိယော သမ္ပဋိစ္ဆသိ, အဝိမုတ္တဉ္စေဝ ဝိမုတ္တဉ္စာ တိ ဣမာပိ သမ္ပဋိစ္ဆ။ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉှိ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ, ဝိပ္ပယုတ္တံ ဝိမုတ္တံ။ ဝိမုစ္စမာနံ နာမာတိ ပရမတ္ထတော တတိယာ ကောဋိ နတ္ထီတိ။

ဝိမုစ္စမာနကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၂။)

၅။ အဋ္ဌမကကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၆၈။ ဣဒါနိ အဋ္ဌမကကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ အနုလောမဂေါတြဘုမဂ္ဂက္ခဏေ ကိလေသာနံ သမုဒါစာရာဘာဝတော အဋ္ဌမကဿ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌပုဂ္ဂလဿ ဒွေ ပရိယုဋ္ဌာနာ ပဟီနာတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေသံ အညတရံ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, မဂ္ဂက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ ဒိဋ္ဌိယာ အနုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတော ယသ္မာ ဒိဋ္ဌိ နာမေသာ သောတာပန္နဿေဝ ပဟီနာ, န မဂ္ဂဋ္ဌဿ, တသ္မာ အဋ္ဌမကော ပုဂ္ဂလော သောတာပန္နောတိ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ။ ဝိစိကိစ္ဆာပဉှေပိ ဧသေဝ နယော။ အနုသယပဉှေ ပရိယုဋ္ဌာနတော အညော အနုသယောတိ တေသံ လဒ္ဓိ, တသ္မာ ‘‘န ဟေဝ’’န္တိ ပဋိက္ခိတ္တံ။

သီလဗ္ဗတပရာမာသပဉှေပိ သီလဗ္ဗတပရာမာသပရိယုဋ္ဌာနန္တိ ဝေါဟာရံ န ပဿတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ ပရိယုဋ္ဌာနမေဝဿ ပဟီနန္တိ လဒ္ဓိ။

֍ ဋီ ၃၆၉။ မဂ္ဂေါ ဘာဝိတောတိ ပဉှေ တသ္မိံ ခဏေ ဘာဝေတိ, န ဘာဝိတော။ တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ အမဂ္ဂေနာတိအာဒိအနုယောဂေ ပဌမမဂ္ဂေနေဝ ပဟီနဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ယဒိ ဟိ အမဂ္ဂေန ပဟီယေထ, ဂေါတြဘုပုဂ္ဂလာဒီနမ္ပိ ပဟီယေထာတိ အာပဇ္ဇနတော။ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ဝိဿဇ္ဇနံ သကဝါဒိဿ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အဋ္ဌမကကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ အဋ္ဌမကဿ ဣန္ဒြိယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၇၁။ ဣဒါနိ အဋ္ဌမကဿ ဣန္ဒြိယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘အဋ္ဌမကော မဂ္ဂက္ခဏေ ဣန္ဒြိယာနိ ပဋိလဘတိ နာမ, နော စဿ ပဋိလဒ္ဓါနိ ဟောန္တီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ နတ္ထိ သဒ္ဓိန္ဒြိယန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ နတ္ထိ သဒ္ဓါတိ ပုဋ္ဌော ပန သဒ္ဓိန္ဒြိယတော သဒ္ဓါယ နာနတ္တံ သလ္လက္ခေတွာ ပဋိက္ခိပတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာ ပန ယဿ အတ္ထိ မနော, တဿ မနိန္ဒြိယမ္ပိ အတ္ထိ၊ ဧဝံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၃။)

ယဿ သဒ္ဓါဒယော အတ္ထိ, တဿ အတ္ထိ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒီနိပီတိ ဒီပနတ္ထံ အတ္ထိ မနော အတ္ထိ မနိန္ဒြိယန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တံ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ သဒ္ဓိံ သုတ္တသာဓနေနာတိ။

အဋ္ဌမကဿ ဣန္ဒြိယကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ ဒိဗ္ဗစက္ခုကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၇၃။ ဣဒါနိ ဒိဗ္ဗစက္ခုကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ စတုတ္ထဇ္ဈာနဓမ္မူပတ္ထဒ္ဓံ မံသစက္ခုမေဝ ဒိဗ္ဗစက္ခု နာမ ဟောတီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ မံသစက္ခုန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။

ပုန ‘‘မံသစက္ခု ဒိဗ္ဗစက္ခု, ဒိဗ္ဗစက္ခု မံသစက္ခူ’’တိ ပုဋ္ဌော တံ မတ္တမေဝ တံ န ဟောတီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ယာဒိသန္တိအာဒိပုစ္ဆာသုပိ ဥဘိန္နံ ဧကသဘာဝါဘာဝေနေဝ ပဋိက္ခိပတိ။

ဝိသယောတိအာဒီသု ဥဘိန္နမ္ပိ ရူပါယတနမေဝ ဝိသယော။ မံသစက္ခု ပန အာပါထဂတမေဝ ပဿတိ။ ဣတရံ အနာပါထဂတံ တိရောပဗ္ဗတာဒိဂတမ္ပိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿ စ အတိသုခုမမ္ပိ ရူပံ ဂေါစရော, န တာဒိသံ ဣတရဿာတိ ဧဝမေတေသံ အာနုဘာဝဂေါစရာ အသဒိသာ။

ဥပါဒိဏ္ဏံ ဟုတွာ အနုပါဒိဏ္ဏံ ဟောတီတိ ပုဋ္ဌော ယသ္မာ မံသစက္ခု ဥပါဒိဏ္ဏံ, ဒိဗ္ဗစက္ခု အနုပါဒိဏ္ဏံ, န စ မံသစက္ခုမေဝ ဒိဗ္ဗစက္ခူတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ယသ္မာ ‘‘မံသစက္ခုဿ ဥပ္ပါဒေါ, မဂ္ဂေါ ဒိဗ္ဗဿ စက္ခုနော’’တိ ဝစနံ နိဿာယ မံသစက္ခုပစ္စယာ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဉ္စ ရူပါဝစရိကာနံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ပသာဒေါတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ ကာမာဝစရံ ဟုတွာတိ ပုဋ္ဌောပိ ယသ္မာ န မံသစက္ခုမေဝ ဒိဗ္ဗစက္ခူတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ရူပါဝစရဇ္ဈာနပစ္စယေန ဥပ္ပန္နတ္တာ ရူပါဝစရံ နာမ ဇာတန္တိ ပဋိဇာနာတိ။

ရူပါဝစရံ ဟုတွာ အရူပါဝစရန္တိ ပုဋ္ဌောပိ တတော ပရံ ဘာဝနာယ အရူပါဝစရက္ခဏေ ရူပါဝစရစိတ္တဿ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၄။)

အရူပါဝစရိကာနံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ပသာဒေါ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ လဒ္ဓိယာ ပဋိဇာနာတိ။ အပရိယာပန္နဘာဝံ ပနဿ န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိယေဝ။

֍ ဋီ ၃၇၄။ ဒိဗ္ဗစက္ခုံ ဓမ္မုပတ္ထဒ္ဓန္တိ ကာမာဝစရဓမ္မေန ဥပတ္ထမ္ဘိတံ ဟုတွာ။ ပုန ဓမ္မုပတ္ထဒ္ဓန္တိ လောကုတ္တရဓမ္မေန ဥပတ္ထဒ္ဓံ။ ဒွေဝ စက္ခူနီတိ ပုဋ္ဌော ကိဉ္စာပိ ဒိဗ္ဗစက္ခုနော ဓမ္မုပတ္ထဒ္ဓဿ ပညာစက္ခုဘာဝံ န ဣစ္ဆတိ, ပညာစက္ခုဿ ပန အတ္ထိတာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော မံသစက္ခု ဓမ္မုပတ္ထဒ္ဓံ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဟောတီတိ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဒိဗ္ဗစက္ခုကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ဒိဗ္ဗသောတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၇၅။ ဣဒါနိ ဒိဗ္ဗသောတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဧကံယေဝ သောတန္တိ ပုဋ္ဌော ဒွိန္နံ အတ္ထိတာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော ယသ္မာ တဒေဝ ဓမ္မုပတ္ထဒ္ဓံ ဒိဗ္ဗသောတံ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။

ဒိဗ္ဗသောတကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ယထာကမ္မူပဂတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၇၇။ ဣဒါနိ ယထာကမ္မူပဂတဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန…ပေ… ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၄၆၊ ပဋိ။ မ။ ၁။၁၀၆) သုတ္တံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ယထာကမ္မူပဂတဉာဏမေဝ ဒိဗ္ဗစက္ခုန္တိ လဒ္ဓိ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပုန ယထာကမ္မူပဂတဉ္စ မနသိ ကရောတီတိ ပုဋ္ဌော ဧကစိတ္တဿ အာရမ္မဏဒွယာဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော နာနာစိတ္တဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ ပုန လေသောကာသံ အဒတွာ ဒွိန္နံ ဖဿာနန္တိ ပုဋ္ဌော ပဋိက္ခိပတိ။ ဣတိ ယထာ ဣမိနာ ယထာကမ္မူပဂတပဒေန, ဧဝမေဝ ဣမေ ဝတ ဘောန္တော, သတ္တာတိအာဒိပဒေဟိပိ သဒ္ဓိံ ယောဇနာသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၅။)

֍ ဋီ ၃၇၈။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယထာကမ္မူပဂတံ ဉာဏံ ဇာနာတီတိ ဣဒံ သကဝါဒီ ယသ္မာ ထေရော အပ္ပိစ္ဆတာယ အဘိညာဉာဏာနိ န ဝဠဉ္ဇေတီတိ ဧကစ္စေ န ဇာနန္တိ, တာနိ ပနဿ နေဝ အတ္ထီတိ မညန္တိ, တသ္မာ တံ ‘‘ဒိဗ္ဗစက္ခုနော အလာဘီ ထေရော’’တိ မညမာနံ ပုစ္ဆတိ။ တေနေဝ ကာရဏေန ‘‘အတ္ထာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဒိဗ္ဗစက္ခူ’’တိ ပရတော ပုဋ္ဌော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ယံကိဉ္စိ သာဝကေန ပတ္တဗ္ဗံ, သဗ္ဗံ တံ ထေရေန အနုပ္ပတ္တန္တိ ပဋိဇာနာတိ။ ဣဒါနိဿ ဝိက္ခေပံ ကရောန္တော သကဝါဒီ နနု အာယသ္မာ သာရိပုတ္တောတိအာဒိမာဟ။ ဣမဉှိ ဂါထံ ထေရော ဝဠဉ္ဇနပဏိဓိယာ ဧဝ အဘာဝေန အာဟ, န အဘိညာဉာဏဿ အဘာဝေန။ ပရဝါဒီ ပန အဘာဝေနေဝါတိ အတ္ထံ သလ္လက္ခေတိ။ တသ္မာ တဿ လဒ္ဓိယာ ထေရဿ ယထာကမ္မူပဂတဉာဏမေဝ အတ္ထိ, နော ဒိဗ္ဗစက္ခု။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ယထာကမ္မူပဂတဉာဏံ ဒိဗ္ဗစက္ခူ’’တိ။

ယထာကမ္မူပဂတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ သံဝရကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၇၉။ ဣဒါနိ သံဝရကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ တာဝတိံသေ ဒေဝေ ဥပါဒါယ တတုတ္တရိ ဒေဝေသု ယသ္မာ တေ ပဉ္စ ဝေရာနိ န သမာစရန္တိ, တသ္မာ သံဝရော အတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ဝေရသမုဒါစာရံ အပဿတော ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတော ယသ္မာ သံဝရော နာမ သံဝရိတဗ္ဗေ အသံဝရေ သတိ ဟောတိ, တသ္မာ အသံဝရပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ဒေဝေသု ပါဏာတိပါတာဒီနံ အဘာဝေန ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။

အတ္ထိ မနုဿေသူတိအာဒိ သံဝရေ သတိ အသံဝရဿ အသံဝရေ စ သတိ သံဝရဿ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၃၈၀။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီတိ အာဒိပဉှေသု ပါဏာတိပါတာဒီနံ အသမာစရဏဝသေန ပဋိညာ, ပါဏာတိပါတာဒီနံ နတ္ထိတာယ ပဋိက္ခေပေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဋိလောမပဉှာ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။

အဝသာနေ နတ္ထိ ဒေဝေသု သံဝရောတိပဉှေ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ကတွာ ပုန တတော သံဝရာဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ တတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၆။)

ဆလဝသေန ယဒိ သံဝရော နတ္ထိ, သဗ္ဗေ ဒေဝါ ပါဏာတိပါတိနောတိအာဒိပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ ဒေဝါနံ ဝေရသမုဒါစာရဿ အဘာဝေန ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿ။ နဟေဝန္တိ ဝစနမတ္တံ ဂဟေတွာ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနံ ပရဝါဒိဿ။ ဧဝံ ပတိဋ္ဌိတာ ပန လဒ္ဓိ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ ဟောတီတိ။

သံဝရကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ အသညကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၈၁။ ဣဒါနိ အသညကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိ ဝစနတော ဝိနာ ဝိညာဏေန ပဋိသန္ဓိ နာမ နတ္ထိ။ ‘‘သညုပ္ပါဒါ စ ပန တေ ဒေဝါ တမှာ ကာယာ စဝန္တီ’’တိ ဝစနတော အသညသတ္တာနမ္ပိ စုတိပဋိသန္ဓိက္ခဏေ သညာ အတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတော နံ သကဝါဒီ ‘‘ကိံ တေ တံ ဌာနံ သညာဘဝေါ’’တိအာဒီဟိ စောဒေတုံ သညာဘဝေါ သညာဂတီတိအာဒိမာဟ။ တံ သဗ္ဗံ တတော ပရဉ္စ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

အသညကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၂။ နေဝသညာနာသညာယတနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၈၄။ ဣဒါနိ နေဝသညာနာသညာယတနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘နေဝသညာနာသညာယတန’’န္တိ ဝစနတော န ဝတ္တဗ္ဗံ ‘‘တသ္မိံ ဘဝေ သညာ အတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ သဗ္ဗံ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

နေဝသညာနာသညာယတနကထာဝဏ္ဏနာ။

တတိယော ဝဂ္ဂေါ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၇။)

၄။ စတုတ္ထဝဂ္ဂ

၁။ ဂိဟိဿ အရဟာတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၈၇။ ဣဒါနိ ဂိဟိဿ အရဟာတိ ကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ယသကုလပုတ္တာဒီနံ ဂိဟိဗျဉ္ဇနေ ဌိတာနံ အရဟတ္တပ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ‘‘ဂိဟိ အဿ အရဟာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ ဂိဟိဿာတိ ယော ဂိဟိသံယောဇနသမ္ပယုတ္တတာယ ဂိဟိ, သော အရဟံ အဿာတိ အတ္ထော။ ပရဝါဒီ ပန အဓိပ္ပါယံ အသလ္လက္ခေတွာ ဂိဟိဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝ ပဿန္တော ပဋိဇာနာတိ။ ဣဒါနိဿ ‘‘ဂိဟိ နာမ ဂိဟိသံယောဇနေန ဟောတိ, န ဗျဉ္ဇနမတ္တေန။ ယထာဟ ဘဂဝါ –

‘အလင်္ကတော စေပိ သမံ စရေယျ,

သန္တော ဒန္တော နိယတော ဗြဟ္မစာရီ၊

သဗ္ဗေသု ဘူတေသု နိဓာယ ဒဏ္ဍံ,

သော ဗြာဟ္မဏော သော သမဏော သ ဘိက္ခူ’’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၁၄၂)၊

ဣမံ နယံ ဒဿေတုံ အတ္ထိ အရဟတောတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တံ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဂိဟိဿ အရဟာတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ဥပပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၈၈။ ဣဒါနိ ဥပပတ္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဩပပါတိကော ဟောတိ တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိဝစနာနိ (ပု။ ပ။ ၃၅-၄၀) အယောနိသော ဂဟေတွာ သုဒ္ဓါဝါသေသု ဥပပတ္တိယာ အရဟာတိ လဒ္ဓိ, ‘‘ယေသံ ဝါ ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ ပဒံ ပရိဝတ္တိတွာ ‘‘ဥပပဇ္ဇပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ ပရိယာပုဏန္တာနံ သဟ ဥပပတ္တိယာ အရဟာ ဟောတီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဥပပတ္တိစိတ္တံ နာမ လောကိယံ, တေန သောတာပန္နာဒယောပိ န ဟောန္တိ, ပဂေဝ အရဟာ၊

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၈။)

တသ္မာဿ ဣမံ နယံ ဒဿေတုံ သဟ ဥပပတ္တိယာ သောတာပန္နောတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။

֍ ဋီ ၃၈၉။ သာရိပုတ္တောတိအာဒိ ဣမေသု မဟာထေရေသု ကော ဧကောပိ သဟ ဥပပတ္တိယာ အရဟာ နာမာတိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၃၉၀။ ဥပပတ္တေသိယေနာတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန။ တဉှိ ဥပပတ္တိံ ဧသတိ ဂဝေသတိ, တသ္မာ ဥပပတ္တေသိယန္တိ ဝုစ္စတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဥပပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ အနာသဝကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၉၁။ ဣဒါနိ အနာသဝကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေ ဓမ္မာ အနာသဝဿ အရဟတော, သဗ္ဗေ တေ အနာသဝါတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အရဟတောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ အနာသဝါ နာမ မဂ္ဂါဒယော, ကိံ တဿ တေယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ စောဒနတ္ထံ မဂ္ဂေါ ဖလန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ စက္ခု အနာသဝန္တိ ပုဋ္ဌော တဿ သာသဝတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော အနာသဝဿေတန္တိ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၃၉၂။ စီဝရပဉှေ ဧကောဝ ဓမ္မော အနာသဝေါ သာသဝေါ စ ဟောတီတိ လက္ခဏဝိရောဓဘယာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော အနာသဝဿ ဟုတွာ သာသဝဿ ဟောတီတိ ပဋိဇာနာတိ။ တညေဝ အနာသဝန္တိ ပဉှာဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ သကဝါဒီ ပန တညေဝါတိ အနုညာတတ္တာ ‘‘မဂ္ဂေါ အနာသဝေါ ဟုတွာ’’တိအာဒီဟိ စောဒေတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

အနာသဝကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၇၉။)

၄။ သမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၉၃။ ဣဒါနိ သမန္နာဂတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒွေ သမန္နာဂမာ ပစ္စုပ္ပန္နက္ခဏေ သမင်္ဂီဘာဝသမန္နာဂမော စ ရူပါဝစရာဒီသု အညတရဘူမိပ္ပတ္တိတော ပဋိလာဘသမန္နာဂမော စ။ သော ယာဝ အဓိဂတဝိသေသာ န ပရိဟာယတိ, တာဝဒေဝ လဗ္ဘတိ။ ယေသံ ပန ဌပေတွာ ဣမေ ဒွေ သမန္နာဂမေ အညော ဥပပတ္တိဓမ္မဝသေန ဧကော သမန္နာဂမော နာမ ဟောတီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဥတ္တရာပထကာနံ, တေသံ ပတ္တိဓမ္မော နာမ ကောစိ နတ္ထီတိ အနုဗောဓနတ္ထံ အရဟာ စတူဟိ ဖလေဟိ သမန္နာဂတောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထဿ ‘‘ယဒိ တေ အရဟာ စတူဟိ ခန္ဓေဟိ ဝိယ စတူဟိ ဖလေဟိ သမန္နာဂတော, ဧဝံ သန္တေ ယေ စတူသု ဖလေသု စတ္တာရော ဖဿာဒယော, တေဟိ တေ အရဟတော သမန္နာဂတတာ ပါပုဏာတီ’’တိ စောဒနတ္ထံ အရဟာ စတူဟိ ဖဿေဟီတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တံ သဗ္ဗံ ပရဝါဒိနာ ဧကက္ခဏေ စတုန္နံ ဖဿာဒီနံ အဘာဝါ ပဋိက္ခိတ္တံ။ အနာဂါမိပဉှာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၃၉၅။ သောတာပတ္တိဖလံ ဝီတိဝတ္တောတိ န ပဌမဇ္ဈာနံ ဝိယ ဒုတိယဇ္ဈာနလာဘီ၊ ပုန အနုပ္ပတ္တိယာ ပန ဝီတိဝတ္တောတိ ပုစ္ဆတိ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂန္တိအာဒိ ယံ ဝီတိဝတ္တော, တေနဿ ပုန အသမန္နာဂမံ ဒဿေတုံ အာရဒ္ဓံ။

֍ ဋီ ၃၉၆။ တေဟိ စ အပရိဟီနောတိ ပဉှေ ယသ္မာ ယထာ ပစ္စနီကသမုဒါစာရေန လောကိယဇ္ဈာနဓမ္မာ ပရိဟာယန္တိ, န ဧဝံ လောကုတ္တရာ။ မဂ္ဂေန ဟိ ယေ ကိလေသာ ပဟီယန္တိ, ဖလေန စ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ, တေ တထာ ပဟီနာဝ တထာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါယေဝ စ ဟောန္တိ, တသ္မာ သကဝါဒိနာ အာမန္တာတိ ပဋိညာတံ။ သွာယမတ္ထော ပရတော ‘‘အရဟတာ စတ္တာရော မဂ္ဂါ ပဋိလဒ္ဓါ’’တိအာဒီသု ပကာသိတောယေဝ။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၀။)

၅။ ဥပေက္ခာသမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၉၇။ အရဟာ ဆဟိ ဥပေက္ခာဟီတိ ကထာယပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အရဟာ ဟိ ဆသု ဒွါရေသု ဥပေက္ခာနံ ဥပ္ပတ္တိဘဗ္ဗတာယ တာဟိ သမန္နာဂတောတိ ဝုစ္စတိ, န ဧကက္ခဏေ သဗ္ဗာသံ ဥပ္ပတ္တိဘာဝေနာတိ။

ဥပေက္ခာသမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဗောဓိယာဗုဒ္ဓေါတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၉၈။ ဣဒါနိ ဗောဓိယာ ဗုဒ္ဓေါတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဗောဓီတိ စတုမဂ္ဂဉာဏဿာပိ သဗ္ဗညုတညာဏဿာပိ အဓိဝစနံ။ တသ္မာ ယေသံ ယထာ ဩဒါတေန ဝဏ္ဏေန ဩဒါတော, သာမေန ဝဏ္ဏေန သာမော, ဧဝံ ဗောဓိယာ ဗုဒ္ဓေါတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဥတ္တရာပထကာနံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ စ အနုယောဂေါ စ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ ဣတရဿ။

အတီတာယာတိ ပဉှေ တသ္မိံ ခဏေ အဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ပဋိလာဘံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပုန ကိစ္စဝသေန ပုဋ္ဌော ကိစ္စာဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ယံ တေန တာယ ကရဏီယံ ကတံ, တတ္ထ သမ္မောဟာဘာဝံ ပဋိဇာနာတိ။ လေသောကာသံ ပန အဒတွာ ဒုက္ခံ ပရိဇာနာတီတိအာဒိနာ နယေန ပုဋ္ဌော တဿ ကိစ္စဿ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။

အနာဂတပဉှေ တသ္မိံ ခဏေ မဂ္ဂဉာဏဿ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ‘‘အဂမာ ရာဇဂဟံ ဗုဒ္ဓေါ’’တိ (သု။ နိ။ ၄၁၀) အနာဂတာယ ဗောဓိယာ ဗုဒ္ဓဘာဝံ မညမာနော ပဋိဇာနာတိ။ ဗောဓိကရဏီယံ ကရောတီတိ ပုဋ္ဌော တသ္မိံ ခဏေ ကိစ္စာဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ယဒိ န ကရေယျ, ဗုဒ္ဓေါတိ န ဝုစ္စေယျ။ ယသ္မာ အဝဿံ ကရိဿတိ, တသ္မာ ကရောတိယေဝ နာမာတိ ပဋိဇာနာတိ။ ပုန လေသောကာသံ အဒတွာ ပုဋ္ဌော ပဋိက္ခိပတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နပဉှော သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနာယ ဥတ္တာနတ္ထောဝ။

֍ ဋီ ၃၉၉။ တိဿော ဗောဓိယော ဧကတော ကတွာ ပုဋ္ဌော သဗ္ဗညုတညာဏံ သန္ဓာယ တီဟိပိ ဗုဒ္ဓေါတိ ဝတ္တဗ္ဗဘာဝတော ပဋိဇာနာတိ။ ပုန တီဟိတိ ပုဋ္ဌော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၁။)

သဗ္ဗာသံ ဧကက္ခဏေ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဿ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ ပုန လေသောကာသံ အဒတွာ သတတံ သမိတန္တိ ပုဋ္ဌော ပဋိက္ခိပတိ။

န ဗတ္တဗ္ဗံ ဗောဓိယာတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ဗောဓိယာ အဘာဝက္ခဏေ အဗုဒ္ဓဘာဝါပတ္တိတော ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ နနု ဗောဓိပဋိလာဘာတိ ပဉှေ ပန ယသ္မိံ သန္တာနေ ဗောဓိသင်္ခါတံ မဂ္ဂဉာဏံ ဥပ္ပန္နံ, တတ္ထ ဗုဒ္ဓေါတိ သမ္မုတိသဗ္ဘာဝတော ပဋိညာ တဿေဝ။ တဿ အဓိပ္ပါယံ အဇာနိတွာ ဟဉ္စီတိ လဒ္ဓိဋ္ဌပနာ ပရဝါဒိဿ။ ဣဒါနိဿ အသလ္လက္ခဏံ ပါကဋံ ကာတုံ ဗောဓိပဋိလာဘာ ဗုဒ္ဓေါတိ ဗောဓိယာ ဗုဒ္ဓေါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တဿတ္ထော – ‘‘ကိံ တေ ယသ္မာ ဗောဓိပဋိလာဘာ ဗုဒ္ဓေါ, တသ္မာ ဗောဓိယာ ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ ဣတရော ‘‘ဗောဓိပဋိလာဘော နာမ ဗောဓိယာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါယပိ သန္တာနေ ဥပ္ပန္နဘာဝေါယေဝ။ ဗောဓိ နာမ မဂ္ဂက္ခဏေ ဉာဏ’’န္တိ ဣမံ ဝိဘာဂံ အသလ္လက္ခေန္တောဝ ပုန ပဋိဇာနာတိ။ တတော သကဝါဒိနာ ဗောဓိပဋိလာဘာ ဗောဓီတိ ပုဋ္ဌော ဝစနောကာသံ အလဘန္တော ပဋိက္ခိပတီတိ။

ဗောဓိယာဗုဒ္ဓေါတိကထာဝဏ္ဏနာ။

ဣတိ ဣမာ တိဿောပိ ကထာ ဥတ္တရာပထကာနံယေဝ။

၇။ လက္ခဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၀၀။ ဣဒါနိ လက္ခဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၅၈) ဣမံ သုတ္တံ အယောနိသော ဂဟေတွာ လက္ခဏသမန္နာဂတော ဗောဓိသတ္တောဝ ဟောတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။

စက္ကဝတ္တိသတ္တောတိ ပဉှေသု ယသ္မာ စက္ကဝတ္တီ သတ္တောပိ စ ဗောဓိသတ္တောပိ, တသ္မာ အဗောဓိသတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဗောဓိသတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၂။)

֍ ဋီ ၄၀၂။ ဒွတ္တိံသိမာနီတိသုတ္တံ ဗောဓိသတ္တမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ပစ္ဆိမေ ဘဝေ ဗုဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဣတရေသု စက္ကဝတ္တီ, တသ္မာ အာဘတမ္ပိ အနာဘတသဒိသမေဝါတိ။

လက္ခဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ နိယာမောက္ကန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၀၃။ ဣဒါနိ နိယာမောက္ကန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ဃဋိကာရသုတ္တေ ဇောတိပါလဿ ပဗ္ဗဇ္ဇံ သန္ဓာယ ‘‘ဗောဓိသတ္တော ကဿပဘဂဝတော ပါဝစနေ ဩက္ကန္တနိယာမော စရိတဗြဟ္မစရိယော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ဗောဓိသတ္တောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတော ယသ္မာ နိယာမောတိ ဝါ ဗြဟ္မစရိယန္တိ ဝါ အရိယမဂ္ဂဿ နာမံ, ဗောဓိသတ္တာနဉ္စ ဌပေတွာ ပါရမီပူရဏံ အညာ နိယာမောက္ကန္တိ နာမ နတ္ထိ။ ယဒိ ဘဝေယျ, ဗောဓိသတ္တော သောတာပန္နော သာဝကော ဘဝေယျ။ န စေတမေဝံ။ ကေဝလဉှိ နံ ဗုဒ္ဓါ အတ္တနော ဉာဏဗလေ ဌတွာ – ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတီ’’တိ ဗျာကရောန္တိ, တသ္မာ ပုန ဗောဓိသတ္တောတိ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ။ ပစ္ဆိမဘဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။ ဒုတိယပဉှေ ဇောတိပါလကာလံ သန္ဓာယ ပဋိညာ တဿေဝ။ သာဝကော ဟုတွာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အနုဿဝိယောတိ အနုဿဝေန ပဋိဝိဒ္ဓဓမ္မော။ ပစ္ဆိမဘဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပိတွာ ဇောတိပါလကာလေ အနုဿဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၄၀၄။ အညံ သတ္ထာရန္တိအာဠာရဉ္စ ရာမပုတ္တဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အာယသ္မာ အာနန္ဒောတိအာဒိ ‘‘ဩက္ကန္တနိယာမာဝ သာဝကာ ဟောန္တိ, န ဣတရေ ဩက္ကန္တနိယာမာ ဧဝရူပါ ဟောန္တီ’’တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။

သာဝကော ဇာတိံ ဝီတိဝတ္တောတိ ယာယ ဇာတိယာ သာဝကော, တံ ဝီတိဝတ္တော အညသ္မိံ ဘဝေ အသာဝကော ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော သောတာပန္နာဒီနံ သောတာပန္နာဒိသာဝကဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

နိယာမောက္ကန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၃။)

၉။ အပရာပိ သမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၀၆။ ဣဒါနိ အပရာပိ သမန္နာဂတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘စတုတ္ထမဂ္ဂဋ္ဌော ပုဂ္ဂလော ပတ္တိဓမ္မဝသေန တီဟိ ဖလေဟိ သမန္နာဂတော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ စတူဟိ ဖလေဟိ သမန္နာဂတကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

အပရာပိ သမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ သဗ္ဗသံယောဇနပ္ပဟာနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၁၃။ ဣဒါနိ သံယောဇနပ္ပဟာနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘နိပ္ပရိယာယေနေဝ သဗ္ဗသံယောဇနပ္ပဟာနံ အရဟတ္တ’’န္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပုန သဗ္ဗေ သံယောဇနာတိ ပုဋ္ဌော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမဂ္ဂတ္တယေန ပဟီနေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော တေန မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနဿ အဘာဝါ ပဋိဇာနာတိ။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိအာဒီသုပိ ပဌမမဂ္ဂေန ပဟီနဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, စတုတ္ထမဂ္ဂေန အနဝသေသပ္ပဟာနံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထာတိ။

သဗ္ဗသံယောဇနပ္ပဟာနကထာဝဏ္ဏနာ။

စတုတ္ထော ဝဂ္ဂေါ။

၅။ ပဉ္စမဝဂ္ဂ

၁။ ဝိမုတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၁၈။ ဣဒါနိ ဝိမုတ္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဝိပဿနာ, မဂ္ဂေါ, ဖလံ, ပစ္စဝေက္ခဏန္တိ စတုန္နံ ဉာဏာနံ ဝိမုတ္တိဉာဏန္တိ နာမံ။ တေသု ဝိပဿနာဉာဏံ နိစ္စနိမိတ္တာဒီဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ, တဒင်္ဂဝိမုတ္တိဘာဝေန ဝါ ဝိမုတ္တတ္တာ ဝိမုတ္တိဉာဏံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၄။)

မဂ္ဂေါ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိ, ဖလံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိမုတ္တိ, ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ပန ဝိမုတ္တိံ ဇာနာတီတိ ဝိမုတ္တိဉာဏံ။ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓေ ဝိမုတ္တိဉာဏေ နိပ္ပရိယာယေန ဖလဉာဏမေဝ ဝိမုတ္တိ။ သေသာနိ ‘‘ဝိမုတ္တာနီ’’တိ ဝါ ‘‘အဝိမုတ္တာနီ’’တိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ တသ္မာ ‘‘ဣဒံ နာမ ဝိမုတ္တိဉာဏံ ဝိမုတ္တ’’န္တိ အဝတွာ အဝိသေသေနေဝ ‘‘ဝိမုတ္တိဉာဏံ ဝိမုတ္တ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပုန ယံကိဉ္စီတိ ပုဋ္ဌော ပစ္စဝေက္ခဏာဒီနိ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ပဋိပန္နဿာတိ ပုဋ္ဌော မဂ္ဂဉာဏဿ အနာသဝတံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ယသ္မာ ပန တံ သောတာပန္နဿ ဖလေ ဌိတဿ ဉာဏံ န ဟောတိ, တသ္မာ ဝိမုတ္တံ နာမ န ဟောတီတိ စောဒနတ္ထံ ပုန သကဝါဒီ သောတာပန္နဿာတိအာဒိမာဟ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဝိမုတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ အသေခဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၂၁။ ဣဒါနိ အသေခကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ အာနန္ဒတ္ထေရာဒယော သေခါ ‘‘ဥဠာရော ဘဂဝါ’’တိအာဒိနာ နယေန အသေခေ ဇာနန္တိ, တသ္မာ ‘‘သေခဿ အသေခဉာဏံ အတ္ထီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဇာနာတိ ပဿတီတိ ဣဒံ အတ္တနာ အဓိဂတဿ ဇာနနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဂေါတြဘုနောတိအာဒိ ဟေဋ္ဌိမာယ ဘူမိယံ ဌိတဿ ဥပရူပရိဉာဏဿ အဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ နနု အာယသ္မာ အာနန္ဒော သေခေါ ‘‘ဥဠာရော ဘဂဝါ’’တိ ဇာနာတီတိ ပရဝါဒီ အသေခေ ဘဂဝတိ ပဝတ္တတ္တာ တံ အသေခဉာဏန္တိ ဣစ္ဆတိ, န ပနေတံ အသေခံ။ တသ္မာ ဧဝံ ပတိဋ္ဌာပိတာပိ လဒ္ဓိ အပ္ပတိဋ္ဌာပိတာဝ ဟောတီတိ။

အသေခဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ ဝိပရီတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၂၄။ ဣဒါနိ ဝိပရီတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယွာယံ ပထဝီကသိဏေ ပထဝီသညီ သမာပဇ္ဇတိ, တဿ တံ ဉာဏံ ဝိပရီတဉာဏ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၅။)

သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပထဝိံ နိဿာယ ဥပ္ပန္နနိမိတ္တဉှိ န ပထဝီယေဝ, တတြ စာယံ ပထဝီသညီ။ တသ္မာ ဝိပရီတဉာဏန္တိ အယမေတဿ အဓိပ္ပါယော။ တတော သကဝါဒီ ‘‘လက္ခဏပထဝီပိ သသမ္ဘာရပထဝီပိ နိမိတ္တပထဝီပိ ပထဝီဒေဝတာပိ သဗ္ဗာ ပထဝီယေဝ, တာသု ပထဝီတိ ဉာဏံ ဝိပရီတံ န ဟောတိ။ အနိစ္စေ နိစ္စန္တိအာဒိဝိပရိယေသော ပန ဝိပရီတဉာဏံ နာမ။ ကိံ တေ ဣဒံ ဧတေသု အညတရ’’န္တိ စောဒေတုံ အနိစ္စေ နိစ္စန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတရော ဝိပလ္လာသလက္ခဏာဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ပထဝီနိမိတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

ကုသလန္တိ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ ဉာဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အတ္ထိ အရဟတောတိ ပဉှေသုပိ ဝိပလ္လာသလက္ခဏာဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။ ပထဝီနိမိတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သဗ္ဗေဝ ပထဝီတိ သဗ္ဗံ တံ ပထဝီကသိဏံ လက္ခဏပထဝီယေဝ ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ သကဝါဒီ တထာ အဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။ နနု ပထဝီ အတ္ထိ, အတ္ထိ စ ကောစိ ပထဝိံ ပထဝိတော သမာပဇ္ဇတီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တဿတ္ထော – နနု နိမိတ္တပထဝီ အတ္ထိ, အတ္ထိ စ ကောစိ တံ ပထဝိံ ပထဝိတောယေဝ သမာပဇ္ဇတိ, န အာပတော ဝါ တေဇတော ဝါတိ။ ပထဝီ အတ္ထီတိအာဒိ ‘‘ယဒိ ယံ ယထာ အတ္ထိ, တံ တထာ သမာပဇ္ဇန္တဿ ဉာဏံ ဝိပရီတံ ဟောတိ, နိဗ္ဗာနံ အတ္ထိ, တမ္ပိ သမာပဇ္ဇန္တဿ သဗ္ဗဝိပရိယေသသမုဂ္ဃါတနံ မဂ္ဂဉာဏမ္ပိ တေ ဝိပရီတံ ဟောတူ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ။

ဝိပရီတကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၂၈-၄၃၁။ ဣဒါနိ နိယာမကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယော ပုဂ္ဂလော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိဿတိ, တံ ‘‘ဘဗ္ဗော ဧသ ဓမ္မံ အဘိသမေတု’’န္တိ ယသ္မာ ဘဂဝါ ဇာနာတိ, တသ္မာ ‘‘အနိယတဿ ပုထုဇ္ဇနဿေဝ သတော ပုဂ္ဂလဿ နိယာမဂမနာယ ဉာဏံ အတ္ထီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အနိယတဿာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ နိယာမဂမနာယာတိ နိယာမော ဝုစ္စတိ မဂ္ဂေါ, မဂ္ဂဂမနာယ မဂ္ဂေါက္ကမနာယာတိ အတ္ထော။ ယံ ပနဿ ဉာဏံ ဒိသွာ ဘဂဝါ ‘‘ဘဗ္ဗော အယ’’န္တိ ဇာနာတိ, တံ သန္ဓာယ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၆။)

အထဿ သကဝါဒီ အယုတ္တဝါဒိတံ ဒီပေတုံ နိယတဿာတိ ဝိပရီတာနုယောဂမာဟ။ တတ္ထ ပဌမပဉှေ မဂ္ဂေန နိယတဿ အနိယာမဂမနာယ ဉာဏံ နာမ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယေ နတ္ထိဘာဝေန ပဋိဇာနာတိ။ တတိယေ အနိယတဿ နတ္ထီတိ ပုဋ္ဌတ္တာ လဒ္ဓိဝိရောဓေန ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပဌမပဉှမေဝ စတုတ္ထံ ကတွာ နိယတဿ နိယာမဂမနာဒိဝသေန တယော ပဉှာ ကတာ။ တေသု ပဌမေ ယသ္မာ အာဒိမဂ္ဂေန နိယတဿ ပုန တဒတ္ထာယ ဉာဏံ နတ္ထိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယေ နတ္ထိဘာဝေနေဝ ပဋိဇာနာတိ။ တတိယေ လဒ္ဓိဝိရောဓေနေဝ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပဌမပဉှံ အဋ္ဌမံ ကတွာ အနိယတဿ အနိယာမဂမနာဒိဝသေန တယော ပဉှာ ကတာ။ တေသံ အတ္ထော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုန ပဌမပဉှမေဝ ဒွါဒသမံ ကတွာ တံမူလကာ အတ္ထိ နိယာမောတိအာဒယော ပဉှာ ကတာ။ တတ္ထ ယသ္မာ နိယာမဂမနာယ ဉာဏံ နာမ မဂ္ဂဉာဏမေဝ ဟောတိ, တသ္မာ တံ သန္ဓာယ အတ္ထိ နိယာမောတိ ဝုတ္တံ။ ဣတရော ပန နိယာမောတိ ဝုတ္တေ ပဋိက္ခိပတိ, ဉာဏန္တိ ဝုတ္တေ ပဋိဇာနာတိ။ သတိပဋ္ဌာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပစ္စနီကံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဂေါတြဘုနောတိအာဒိ ယေန ယံ အပ္ပတ္တံ, တဿ တံ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဘဂဝါ ဇာနာတီတိ အတ္တနော ဉာဏဗလေန ဇာနာတိ, န တဿ နိယာမဂမနဉာဏသဗ္ဘာဝတော။ တသ္မာ ဣမိနာ ကာရဏေန ပတိဋ္ဌိတာပိဿ လဒ္ဓိ အပ္ပတိဋ္ဌိတာယေဝါတိ။

နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ပဋိသမ္ဘိဒါကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၃၂-၄၃၃။ ဣဒါနိ ပဋိသမ္ဘိဒါကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ယံကိဉ္စိ အရိယာနံ ဉာဏံ, သဗ္ဗံ လောကုတ္တရမေဝါ’’တိ ဂဟေတွာ ‘‘သဗ္ဗံ ဉာဏံ ပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သမ္မုတိဉာဏပဉှေသု ပထဝီကသိဏသမ္မုတိယံ သမာပတ္တိဉာဏံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, နိရုတ္တိဉာဏံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ယေ ကေစိ သမ္မုတိန္တိ ပဉှေ ပုထုဇ္ဇနေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ စေတောပရိယာယပဉှေသု ပုထုဇ္ဇနဿ ဉာဏံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, အရိယဿ ဉာဏံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သဗ္ဗာ ပညာတိပဉှေသု ကသိဏသမာပတ္တိပဉှံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, လောကုတ္တရံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပထဝီကသိဏသမာပတ္တိန္တိအာဒိ ‘‘ယာ ဧတေသု ဧတ္တကေသု ဌာနေသု ပညာ, ကိံ သဗ္ဗာ သာ ပဋိသမ္ဘိဒါ’’တိ ပုစ္ဆနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၇။)

တေန ဟိ သဗ္ဗံ ဉာဏန္တိ ယသ္မာ သဗ္ဗာ လောကုတ္တရပညာ ပဋိသမ္ဘိဒါ, တသ္မာ သဗ္ဗန္တိ ဝစနံ သာမညဖလေန သဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌာပေတီတိ။

ပဋိသမ္ဘိဒါကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ သမ္မုတိဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၃၄-၄၃၅။ ဣဒါနိ သမ္မုတိဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သမ္မုတိသစ္စံ ပရမတ္ထသစ္စန္တိ ဒွေ သစ္စာနိ။ ယေ ပန ဧဝံ ဝိဘာဂံ အကတွာ သစ္စန္တိ ဝစနသာမညေန သမ္မုတိဉာဏမ္ပိ ‘‘သစ္စာရမ္မဏမေဝါ’’တိ ဝဒန္တိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာ၊ တေ အယုတ္တဝါဒိနောတိ တေသံ ဝါဒဝိသောဓနတ္ထံ အယံ ကထာ အာရဒ္ဓါ။ တတ္ထ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ပရမတ္ထသစ္စံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ သမ္မုတိသစ္စမှီတိ သမ္မုတိံ အနုပဝိဋ္ဌေ သစ္စမှိ။ ပစ္စတ္တေ ဝါ ဘုမ္မဝစနံ, သမ္မုတိသစ္စန္တိ အတ္ထော။ သမ္မုတိဉာဏံ သစ္စာရမ္မဏညေဝါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတော နံ ‘‘ယဒိ တံ အဝိသေသေန သစ္စာရမ္မဏညေဝ, တေန ဉာဏေန ဒုက္ခပရိညာဒီနိ ကရေယျာ’’တိ စောဒေတုံ တေန ဉာဏေနာတိအာဒိမာဟ။

သမ္မုတိဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ စိတ္တာရမ္မဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၃၆-၄၃၈။ ဣဒါနိ စိတ္တာရမ္မဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ စေတောပရိယာယေ ဉာဏန္တိ ဝစနမတ္တမေဝ ဂဟေတွာ ‘‘တံ ဉာဏံ စိတ္တာရမ္မဏမေဝါ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထဿ ‘‘ယော သရာဂါဒိဝသေန စိတ္တံ ဇာနာတိ, တဿ ရာဂါဒယောပိ အာရမ္မဏာ ဟောန္တိ, တသ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗံ တံ စိတ္တာရမ္မဏညေဝါ’’တိ စောဒနတ္ထံ နနု အတ္ထိ ကောစီတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဖဿာရမ္မဏေတိ ဖဿသင်္ခါတေ အာရမ္မဏေ။ ဝေဒနာရမ္မဏေတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပုန ဖဿာရမ္မဏေ ဉာဏံ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပုဋ္ဌော ဖဿဿ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၈။)

ဖုသနလက္ခဏံ မနသိကရောတော ဖဿောဝါရမ္မဏံ ဟောတီတိ ပဋိဇာနာတိ။ ကိံ ပနေတံ ဖဿပရိယာယေ ဉာဏန္တိ ပုဋ္ဌော ပန တာဒိသဿ သုတ္တပဒဿ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ ဝေဒနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဒါနိ ယံ နိဿာယ လဒ္ဓိ, တဒေဝ ဒဿေတွာ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌာပေတုံ နနု စေတောပရိယာယေ ဉာဏန္တိအာဒိမာဟ။ သာ ပနေသာ ဝစနမတ္တာဘိနိဝေသေန ပတိဋ္ဌာပိတာပိ အပ္ပတိဋ္ဌာပိတာဝ ဟောတီတိ။

စိတ္တာရမ္မဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ အနာဂတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၃၉-၄၄၀။ ဣဒါနိ အနာဂတဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ အနာဂတံ နာမ အန္တရမ္ပိ အတ္ထိ, အနန္တရမ္ပိ။ တေသု အနန္တရေ ဧကန္တေနေဝ ဉာဏံ နတ္ထိ။ ယထာ စ အနန္တရေ, တထာ ဧကဝီထိဧကဇဝနပရိယာပန္နေပိ။ တတ္ထ ယေ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ အနာဂတေ ဉာဏံ ဣစ္ဆန္တိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယံ တေ အနာဂတေ ဉာဏံ, ကိံ တေန အနန္တရံ အနာဂတံ မူလာဒိဝသေန ဇာနာတီ’’တိ စောဒေတုံ အနာဂတံ မူလတောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ မူလတောတိအာဒီနိ သဗ္ဗာနိ ကာရဏဝေဝစနာနေဝ။ ကာရဏဉှိ ယံ အတ္တနော ဖလံ ကရောတိ, တံ တတ္ထ မူလယတိ ပတိဋ္ဌာတီတိ မူလံ။ တတော စ တံ ဟိနောတိ ပဝတ္တယတီတိ ဟေတု။ တဒေဝ တံ နိဒေတိ ‘‘ဟန္ဒ နံ ဂဏှထာ’’တိ။ နိယျာတေတိ ဝိယာတိ နိဒါနံ။ တတော တံ သမ္ဘဝတီတိ သမ္ဘဝေါ။ ပဘဝတီတိ ပဘဝေါ။ တတ္ထ စ တံ သမုဋ္ဌာတိ, တံ ဝါ နံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ သမုဋ္ဌာနံ။ တဒေဝ နံ အာဟရတီတိ အာဟာရော။ တဉ္စဿ အပရိစ္စဇိတဗ္ဗဋ္ဌေန အာရမ္မဏံ။ တဒေဝ စေတံ ပဋိစ္စ ဧတီတိ ပစ္စယော။ တတော နံ သမုဒေတီတိ သမုဒယောတိ ဝုစ္စတိ။ ယသ္မာ ပန အနန္တရံ စိတ္တံ ဧတေဟာကာရေဟိ န သက္ကာ ဇာနိတုံ, တသ္မာ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။ အနာဂတံ ဟေတုပစ္စယတန္တိ ယာ အနန္တရာနာဂတေ စိတ္တေ ဟေတုပစ္စယတာ, တံ ဇာနာတိ။ ယေ တတ္ထ ဓမ္မာ ဟေတုပစ္စယာ ဟောန္တိ, တေ ဇာနာတီတိ အတ္ထော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဂေါတြဘုနောတိအာဒိ ယသ္မိံ အနာဂတေ ဉာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ သရူပတော ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၈၉။)

ပါဋလိပုတ္တဿာတိ သုတ္တံ ယသ္မိံ အနာဂတေ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ ဒဿေတုံ အာဟဋံ။ ယသ္မာ ပနေတံ န သဗ္ဗသ္မိံ အနာဂတေ ဉာဏဿ သာဓကံ၊ တသ္မာ အနာဟဋမေဝါတိ။

အနာဂတဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ပဋုပ္ပန္နဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၄၁-၄၄၂။ ဣဒါနိ ပဋုပ္ပန္နဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သဗ္ဗသင်္ခါရေသု အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌေသု တမ္ပိ ဉာဏံ အနိစ္စတော ဒိဋ္ဌံ ဟောတီ’’တိ ဝစနံ နိဿာယ ‘‘အဝိသေသေန သဗ္ဗသ္မိံ ပစ္စုပ္ပန္နေ ဉာဏံ အတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပဋုပ္ပန္နေတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ အဝိသေသေန ပဋုပ္ပန္နေ ဉာဏံ အတ္ထိ, ခဏပစ္စုပ္ပန္နေပိ တေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သန္တေ ဒွိန္နံ ဉာဏာနံ ဧကတော အဘာဝါ တေနေဝ ဉာဏေန တံ ဇာနိတဗ္ဗံ ဟောတီ’’တိ စောဒနတ္ထံ တေနာတိ အနုယောဂေါ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ ပဌမပဉှေ တေနေဝ တံ ဇာနိတုံ န သက္ကာတိ ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။ ဒုတိယပဉှေ သန္တတိံ သန္ဓာယ ပဋိညာ တဿေဝ။ ပဋိပါဋိတော ဘင်္ဂံ ပဿန္တော ဘင်္ဂါနုပဿနေနေဝ ဘင်္ဂါနုပဿနာဉာဏံ ပဿတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တေန ဉာဏေန တံ ဉာဏံ ဇာနာတီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေန ဖဿေန တံ ဖဿန္တိအာဒီနိဿ လေသောကာသနိဝါရဏတ္ထံ ဝုတ္တာနိ။ ယံ ပနေတေန လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ နနု သဗ္ဗသင်္ခါရေတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နယတော တံ ဉာဏံ ဒိဋ္ဌံ ဟောတိ, န အာရမ္မဏတောတိ အဓိပ္ပါယေန ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ တသ္မာ ဧဝံ ပတိဋ္ဌိတာပိဿ လဒ္ဓိ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ ဟောတိ။

ပဋုပ္ပန္နဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဖလဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၄၃-၄၄၄။ ဣဒါနိ ဖလေ ဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ဗုဒ္ဓါပိ သတ္တာနံ အရိယဖလပ္ပတ္တိယာ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ သာဝကာပိ, ဣတိ ဣမိနာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၀။)

သာမညေန ဗုဒ္ဓါနံ ဝိယ သာဝကာနမ္ပိ တေန တေန သတ္တေန ပတ္တဗ္ဗေ ဖလေ ဉာဏံ အတ္ထီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သာဝကဿာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ သာဝကဿ ဖလေ ဉာဏံ အတ္ထိ, ယထာ ဗုဒ္ဓါ သမာနေပိ သောတာပတ္တိဖလေ အတ္တနော ဉာဏဗလေန ‘အယံ ဧကဗီဇီ, အယံ ကောလံကောလော, အယံ သတ္တက္ခတ္တုပရမော’တိ ဖလဿကတံ ပညပေန္တိ, ကိံ တေ ဧဝံ သာဝကောပီ’’တိ စောဒေတုံ သာဝကော ဖလဿ ကတံ ပညပေတီတိ အာဟ။ ဣတရော ပဋိက္ခိပတိ။

အတ္ထိ သာဝကဿ ဖလပရောပရိယတ္တီတိအာဒိ ဖလေ ဉာဏဿ အတ္ထိတာယ ပစ္စယပုစ္ဆနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အယဉှေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ဗုဒ္ဓါနံ ‘‘ဣဒံ ဖလံ ပရံ, ဣဒံ ဩပရ’’န္တိ ဧဝံ ဖလာနံ ဥစ္စာဝစဘာဝဇာနနသင်္ခါတာ ဖလေ ပရောပရိယတ္တိ နာမ အတ္ထိ။ တထာ ဣန္ဒြိယပုဂ္ဂလပရောပရိယတ္တိယော, တာသံ အတ္ထိတာယ တဿ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တေသံ တေသံ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသေန တံ တံ ဖလံ ဇာနန္တိ, ကိံ တေ သာဝကဿာပိ ဧတာ ပရောပရိယတ္တိယော အတ္ထီတိ။

အတ္ထိ သာဝကဿ ခန္ဓပညတ္တီတိအာဒီနိပိ ‘‘ယဒိ တေ သာဝကဿ ဗုဒ္ဓါနံ ဝိယ ဖလေ ဉာဏံ အတ္ထိ, ဣမာ ဟိ ပိဿ ပညတ္တီဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ကိမဿ တာ အတ္ထိ, သက္ကောတိ သော ဧတာ ပညတ္တိယော အတ္တနော ဗလေန ဇာနိတုံ ဝါ ပညပေတုံ ဝါ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ။ သာဝကော ဇိနောတိအာဒိ ‘‘ယဒိ သာဝကဿ ဗုဒ္ဓါနံ ဝိယ ဖလေ ဉာဏံ အတ္ထိ, ဧဝံ သန္တေ သွေဝ ဇိနော’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သာဝကော အနုပ္ပန္နဿာတိ ပဉှေပိ အယမေဝ နယော။ အညာဏီတိ ပဉှေ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါတဿ အညာဏဿ ဝိဟတတ္တာ ပဋိက္ခိတ္တော, န ပနဿ ဗုဒ္ဓါနံ ဝိယ ဖလေ ဉာဏံ အတ္ထိ။ တသ္မာ အပ္ပတိဋ္ဌိတောဝ ပရဝါဒီဝါဒေါတိ။

ဖလဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

ပဉ္စမော ဝဂ္ဂေါ။

မဟာပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၁။)

၆။ ဆဋ္ဌဝဂ္ဂ

၁။ နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၄၅-၄၄၇။ ဣဒါနိ နိယာမကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ နိယာမောတိ ‘‘ဘဗ္ဗော နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တ’’န္တိ (ပု။ ပ။ ၁၃) ဝစနတော အရိယမဂ္ဂေါ ဝုစ္စတိ။ ယသ္မာ ပန တသ္မိံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓေပိ ပုဂ္ဂလော အနိယတော နာမ န ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘သော နိယာမော နိစ္စဋ္ဌေန အသင်္ခတော’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတော ‘‘ယဒိ သော အသင်္ခတော, ဧဝရူပေန တေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဒီပေန္တော နိဗ္ဗာနန္တိအာဒိမာဟ။ သံသန္ဒနပုစ္ဆာ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။

အတ္ထိ ကေစီတိအာဒိ နိယာမဿ သင်္ခတဘာဝဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂေါ အသင်္ခတောတိပဉှေ တဿ ဥပ္ပါဒနိရောဓဘာဝတော ပဋိက္ခိပတီတိ။ နိယာမော သင်္ခတောတိပဉှေ နိရုဒ္ဓေပိ မဂ္ဂေ နိယာမဿ အတ္ထိတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ သောတာပတ္တိနိယာမောတိအာဒိပဉှေသုပိ အနုလောမတော စ ပဋိလောမတော စ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဉ္စ အသင်္ခတာနီတိ ပုဋ္ဌော ပဉ္စန္နံ အသင်္ခတာနံ အာဂတဋ္ဌာနံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော စတုန္နံ သမ္မတ္တနိယာမာနံ နိယာမဝစနတော နိဗ္ဗာနဿ စ အသင်္ခတဘာဝတော ပဋိဇာနာတိ။ မိစ္ဆတ္တနိယာမပဉှော နိယာမဝစနမတ္တေန အသင်္ခတတာယ အယုတ္တဘာဝဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တောတိ။

နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၄၈။ ဣဒါနိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ နိဒါနဝဂ္ဂေ ‘‘ဥပ္ပါဒါ ဝါ တထာဂတာနံ အနုပ္ပါဒါ ဝါ တထာဂတာနံ ဌိတာဝ သာ ဓာတု ဓမ္မဋ္ဌိတတာ’’တိအာဒိဝစနတော (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ အသင်္ခတော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနဉ္စ မဟိသာသကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၂။)

֍ ဋီ ၄၄၉။ အဝိဇ္ဇာ အသင်္ခတာတိ အာဒယော ပဉှာ အဝိဇ္ဇာဒီနံယေဝ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ယေန ပနတ္ထေန တတ္ထ ဧကေကံ အင်္ဂံ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’တိ ဝုစ္စတိ, သော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တောယေဝ။

֍ ဋီ ၄၅၁။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ယာ တတ္ထ ဓမ္မဋ္ဌိတတာတိအာဒိ ယေန သုတ္တေန လဒ္ဓိ ပတိဋ္ဌာပိတာ, တဿေဝ အတ္ထဒဿနေန လဒ္ဓိဘိန္ဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ယာ အယံ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ဌိတာဝ သာ ဓာတု ဓမ္မဋ္ဌိတတာ ဓမ္မနိယာမတာ’’တိ ဝုတ္တာ န သာ အညတြ အဝိဇ္ဇာဒီဟိ ဝိသုံ ဧကာ အတ္ထိ။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပန ပစ္စယာနံယေဝေတံ နာမံ။ ဥပ္ပန္နေပိ ဟိ တထာဂတေ အနုပ္ပန္နေပိ အဝိဇ္ဇာတော သင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တိ, သင်္ခါရာဒီဟိ စ ဝိညာဏာဒီနိ, တသ္မာ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ ယာ ဧတသ္မိံ ပဒေ သင်္ခါရဓမ္မာနံ ကာရဏဋ္ဌေန ဌိတတာတိ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ။ တေသံယေဝ စ ဓမ္မာနံ ကာရဏဋ္ဌေနေဝ နိယာမတာတိ ဓမ္မနိယာမတာတိ အဝိဇ္ဇာ ဝုစ္စတိ။ သာ စ အသင်္ခတာ, နိဗ္ဗာနဉ္စ အသင်္ခတန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ပရဝါဒီ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနိတွာ ပုန ဒွေ အသင်္ခတာနီတိ ပုဋ္ဌော သုတ္တာဘာဝေန ပဋိက္ခိပိတွာ လဒ္ဓိဝသေနေဝ ပဋိဇာနာတိ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသံ ပန တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ သစ္စကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅၂-၄၅၄။ ဣဒါနိ သစ္စကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, တထာနိ အဝိတထာနီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၉၀) သုတ္တံ နိဿာယ ‘‘စတ္တာရိ သစ္စာနိ နိစ္စာနိ အသင်္ခတာနီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အယဉှိဿ အဓိပ္ပါယော – ဒုက္ခသမုဒယမဂ္ဂေသု ဝတ္ထုသစ္စံ သင်္ခတံ, လက္ခဏသစ္စံ အသင်္ခတံ။ နိရောဓေ ဝတ္ထုသစ္စံ နာမ နတ္ထိ အသင်္ခတမေဝ တန္တိ။ တသ္မာ အာမန္တာတိ အာဟ။ တံ ပနဿ လဒ္ဓိမတ္တမေဝ။ သော ဟိ ဒုက္ခံ ဝတ္ထုသစ္စံ ဣစ္ဆတိ, တထာ သမုဒယံ မဂ္ဂဉ္စ။ ယာနိ ပန နေသံ ဗာဓနပဘဝနိယျာနိကလက္ခဏာနိ, တာနိ လက္ခဏသစ္စံ နာမာတိ, န စ ဗာဓနလက္ခဏာဒီဟိ အညာနိ ဒုက္ခာဒီနိ နာမ အတ္ထီတိ။ တာဏာနီတိအာဒီသု အဓိပ္ပါယော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၃။)

ဒုက္ခသစ္စန္တိ ပဉှေ လဒ္ဓိဝသေန လက္ခဏံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဒုက္ခန္တိ ပဉှေ ဝတ္ထုံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဣတော ပရံ သုဒ္ဓိကပဉှာ စ သံသန္ဒနပဉှာ စ သဗ္ဗေ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဝသာနေ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ အာဟဋသုတ္တံ အတ္ထဿ မိစ္ဆာ ဂဟိတတ္တာ အနာဟဋသဒိသမေဝါတိ။

သစ္စကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ အာရုပ္ပကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅၅-၄၅၆။ ဣဒါနိ အာရုပ္ပကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘စတ္တာရော အာရုပ္ပါ အာနေဉ္ဇာ’’တိ ဝစနံ နိဿာယ ‘‘သဗ္ဗေပိ တေ ဓမ္မာ အသင်္ခတာ’’တိ လဒ္ဓိ, တေ သန္ဓာယ အာကာသာနဉ္စာယတနန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။ သာဓကသုတ္တမ္ပိ အတ္ထံ အဇာနိတွာ အာဟဋတ္တာ အနာဟဋသဒိသမေဝါတိ။

အာရုပ္ပကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ နိရောဓသမာပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅၇-၄၅၉။ ဣဒါနိ နိရောဓသမာပတ္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ နိရောဓသမာပတ္တီတိ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ အပ္ပဝတ္တိ။ ယသ္မာ ပန သာ ကရိယမာနာ ကရိယတိ, သမာပဇ္ဇိယမာနာ သမာပဇ္ဇိယတိ, တသ္မာ နိပ္ဖန္နာတိ ဝုစ္စတိ။ သင်္ခတာသင်္ခတလက္ခဏာနံ ပန အဘာဝေန န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘သင်္ခတာတိ ဝါ အသင်္ခတာ’’တိ ဝါ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ယသ္မာ သင်္ခတာ န ဟောတိ, တသ္မာ အသင်္ခတာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ ဥတ္တရာပထကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ နိရောဓသမာပတ္တီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဥပ္ပါဒေန္တီတိအာဒိ သမာပဇ္ဇနပဋိလာဘဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ယထာ ပန ရူပါဒယော အသင်္ခတဓမ္မေ ဥပ္ပါဒေန္တိ၊ န တထာ တံ ကေစိ ဥပ္ပါဒေန္တိ နာမ။ နိရောဓာ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဖလသမာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အသင်္ခတာ ပန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၄။)

တံ နတ္ထိယေဝ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ တေန ဟီတိ ယသ္မာ သင်္ခတာ န ဟောတိ, တသ္မာ အသင်္ခတာတိ လဒ္ဓိ။ ဣဒံ ပန အသင်္ခတဘာဝေ ကာရဏံ န ဟောတီတိ ဝုတ္တမ္ပိ အဝုတ္တသဒိသမေဝါတိ။

နိရောဓသမာပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ အာကာသကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၆၀-၄၆၂။ ဣဒါနိ အာကာသကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ တိဝိဓော အာကာသော – ပရိစ္ဆေဒါကာသော, ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသော, အဇဋာကာသော။ ‘‘တုစ္ဆာကာသော’’တိပိ တဿေဝ နာမံ။ တေသု ပရိစ္ဆေဒါကာသော သင်္ခတော, ဣတရေ ဒွေ ပညတ္တိမတ္တာ။ ယေသံ ပန ‘‘ဒုဝိဓောပိ ယသ္မာ သင်္ခတော န ဟောတိ, တသ္မာ အသင်္ခတော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ မဟိသာသကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ အာကာသောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အာကာသကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ အာကာသော သနိဒဿနောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၆၃-၄၆၄။ ဣဒါနိ အာကာသော သနိဒဿနောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ တာဠစ္ဆိဒ္ဒါဒီသု ဉာဏပ္ပဝတ္တိံ နိဿာယ ‘‘သဗ္ဗောပိ အဇဋာကာသော သနိဒဿနော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အာကာသော သနိဒဿနောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ သနိဒဿနော, ဧဝံဝိဓော ဘဝေယျာ’’တိ စောဒနတ္ထံ ရူပန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စာတိပဉှေသု ဧဝရူပဿ သုတ္တဿ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပိတွာ တုလန္တရိကာဒီနံ ဥပလဒ္ဓိံ နိဿာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဒွိန္နံ ရုက္ခာနံ အန္တရန္တိ ဧတ္ထ ရုက္ခရူပံ စက္ခုနာ ဒိသွာ အန္တရေ ရူပါဘာဝတော အာကာသန္တိ မနောဒွါရဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န စက္ခုဝိညာဏံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။

အာကာသော သနိဒဿနောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၅။)

၁၀။ ပထဝီဓာတုသနိဒဿနာတိအာဒိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၆၅-၄၇၀။ ဣဒါနိ ပထဝီဓာတု သနိဒဿနာတိအာဒိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ပါသာဏဥဒကဇာလရုက္ခစလနာနဉ္စေဝ ပဉ္စိန္ဒြိယပတိဋ္ဌောကာသာနဉ္စ ဝဏ္ဏာယတနံ ကာယဝိညတ္တိကာလေ ဟတ္ထပါဒါဒိရူပဉ္စ ဒိသွာ ‘‘ပထဝီဓာတုအာဒယော သနိဒဿနာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သဗ္ဗကထာသု အာဒိပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ပါဠိအနုသာရေန စေဝ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန စ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ ပထဝီဓာတု သနိဒဿနာတိ အာဒိံ ကတွာ ကာယကမ္မံ သနိဒဿနန္တိ ပရိယောသာနကထာ နိဋ္ဌိတာ။

ဆဋ္ဌော ဝဂ္ဂေါ။

၇။ သတ္တမဝဂ္ဂ

၁။ သင်္ဂဟိတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၁-၄၇၂။ ဣဒါနိ သင်္ဂဟိတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဒါမာဒီဟိ ဗလိဗဒ္ဒါဒယော ဝိယ ကေစိ ဓမ္မာ ကေဟိစိ ဓမ္မေဟိ သင်္ဂဟိတာ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘နတ္ထိ ကေစိ ဓမ္မာ ကေဟိစိ ဓမ္မေဟိ သင်္ဂဟိတာ, ဧဝံ သန္တေ ဧကဝိဓေန ရူပသင်္ဂဟောတိအာဒိ နိရတ္ထက’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကာနဉ္စေဝ သိဒ္ဓတ္ထိကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ အညေနတ္ထေန သင်္ဂဟဘာဝံ ဒဿေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဣဒါနိ ယေနတ္ထေန သင်္ဂဟော လဗ္ဘတိ, တံ ဒဿေတုံ နနု အတ္ထိ ကေစိ ဓမ္မာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တံ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ယာ ပနေသာ ပရဝါဒိနာ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ ယထာ ဒါမေန ဝါတိအာဒိကာ ဥပမာ အာဟဋာ, သကဝါဒိနာ တံ အနဘိနန္ဒိတွာ အပ္ပဋိက္ကောသိတွာ ‘‘ဟဉ္စိ ဒါမေန ဝါ’’တိ တဿ လဒ္ဓိ ဘိန္နာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ယဒိ တေ ဒါမာဒီဟိ ဗလိဗဒ္ဒါဒယော သင်္ဂဟိတာ နာမ, အတ္ထိ ကေစိ ဓမ္မာ ကေဟိစိ ဓမ္မေဟိ သင်္ဂဟိတာတိ။

သင်္ဂဟိတကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၆။)

၂။ သမ္ပယုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၃-၄၇၄။ ဣဒါနိ သမ္ပယုတ္တကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ တိလမှိ တေလံ ဝိယ န ဝေဒနာဒယော သညာဒီသု အနုပဝိဋ္ဌာ, တသ္မာ ‘‘နတ္ထိ ကေစိ ဓမ္မာ ကေဟိစိ ဓမ္မေဟိ သမ္ပယုတ္တာ, ဧဝံ သန္တေ ဉာဏသမ္ပယုတ္တန္တိအာဒိ နိရတ္ထကံ ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကသိဒ္ဓတ္ထိကာနညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ အညေနေဝတ္ထေန သမ္ပယုတ္တတံ ဒဿေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမိဓာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ယော ပနေသ ပရဝါဒိနာ ‘‘ယထာ တိလမှိ တေလ’’န္တိအာဒိကော ဥပမာပဉှော အာဟဋော, သော ယသ္မာ ဝေဒနာသညာနံ ဝိယ တိလတေလာနံ လက္ခဏတော နာနတ္တဝဝတ္ထာနံ နတ္ထိ။ သဗ္ဗေသုပိ ဟိ တိလအဋ္ဌိတစေသု တိလောတိ ဝေါဟာရမတ္တံ, တေနေဝ တိလံ နိဗ္ဗတ္တေတွာ ဂဟိတေ ပုရိမသဏ္ဌာနေန တိလော နာမ န ပညာယတိ, တသ္မာ အနာဟဋသဒိသောဝ ဟောတီတိ။

သမ္ပယုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ စေတသိကကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၅-၄၇၇။ ဣဒါနိ စေတသိကကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဖဿိကာဒယော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘စေတသိကေနာပိ န ဘဝိတဗ္ဗံ, ဣတိ နတ္ထိ စေတသိကော ဓမ္မော’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကသိဒ္ဓတ္ထိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သဟဇာတောတိ သမ္ပယုတ္တသဟဇာတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဖဿိကာတိ တာဒိသံ ဝေါဟာရံ အပဿန္တဿ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ ကိံ ဝေါဟာရေန, ယထာ စိတ္တနိဿိတကောတိ စေတသိကော, ဧဝံ သောပိ ဖဿနိဿိတတ္တာ ဖဿိကောတိ ဝုတ္တေ ဒေါသော နတ္ထီတိ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

စေတသိကကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၇။)

၄။ ဒါနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၇၈။ ဣဒါနိ ဒါနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒါနံ နာမ တိဝိဓံ – စာဂစေတနာပိ, ဝိရတိပိ, ဒေယျဓမ္မောပိ။ ‘‘သဒ္ဓါ ဟိရိယံ ကုသလဉ္စ ဒါန’’န္တိ (အ။ နိ။ ၈။၃၀) အာဂတဋ္ဌာနေ စာဂစေတနာ ဒါနံ။ ‘‘အဘယံ ဒေတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၈။၃၉) အာဂတဋ္ဌာနေ ဝိရတိ။ ‘‘ဒါနံ ဒေတိ အန္နံ ပါန’’န္တိ အာဂတဋ္ဌာနေ ဒေယျဓမ္မော။ တတ္ထ စာဂစေတနာ ‘‘ဒေတိ ဝါ ဒေယျဓမ္မံ, ဒေန္တိ ဝါ ဧတာယ ဒေယျဓမ္မ’’န္တိ ဒါနံ။ ဝိရတိ အဝခဏ္ဍနဋ္ဌေန လဝနဋ္ဌေန ဝါ ဒါနံ။ သာ ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဘယဘေရဝါဒိသင်္ခါတံ ဒုဿီလျစေတနံ ဒါတိ ခဏ္ဍေတိ လုနာတိ ဝါတိ ဒါနံ။ ဒေယျဓမ္မော ဒိယျတီတိ ဒါနံ။ ဧဝမေတံ တိဝိဓမ္ပိ အတ္ထတော စေတသိကော စေဝ ဓမ္မော ဒေယျဓမ္မော စာတိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘စေတသိကောဝ ဓမ္မော ဒါနံ, န ဒေယျဓမ္မော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကသိဒ္ဓတ္ထိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ စေတသိကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ဒေယျဓမ္မဝသေန စောဒေတုံ လဗ္ဘာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အန္နာဒီနိ ဝိယ သော န သက္ကာ ဒါတုန္တိ ပဋိက္ခေပေါ ဣတရဿ။ ပုန ဒဠှံ ကတွာ ပုဋ္ဌေ ‘‘အဘယံ ဒေတီ’’တိ သုတ္တဝသေန ပဋိညာ တဿေဝ။ ဖဿပဉှာဒီသု ပန ဖဿံ ဒေတီတိအာဒိဝေါဟာရံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတေဝ။

֍ ဋီ ၄၇၉။ အနိဋ္ဌဖလန္တိအာဒိ အစေတသိကဿ ဓမ္မဿ ဒါနဘာဝဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ န ဟိ အစေတသိကော အန္နာဒိဓမ္မော အာယတိံ ဝိပါကံ ဒေတိ, ဣဋ္ဌဖလဘာဝနိယမနတ္ထံ ပနေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယမ္ပိ ဟေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ယဒိ အစေတသိကော အန္နာဒိဓမ္မော ဒါနံ ဘဝေယျ, ဟိတစိတ္တေန အနိဋ္ဌံ အကန္တံ ဘေသဇ္ဇံ ဒေန္တဿ နိမ္ဗဗီဇာဒီဟိ ဝိယ နိမ္ဗာဒယော အနိဋ္ဌမေဝ ဖလံ နိဗ္ဗတ္တေယျ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ ဟိတဖရဏစာဂစေတနာ ဒါနံ, တသ္မာ အနိဋ္ဌေပိ ဒေယျဓမ္မေ ဒါနံ ဣဋ္ဌဖလမေဝ ဟောတီတိ။

ဧဝံ ပရဝါဒိနာ စေတသိကဓမ္မဿ ဒါနဘာဝေ ပတိဋ္ဌာပိတေ သကဝါဒီ ဣတရေန ပရိယာယေန ဒေယျဓမ္မဿ ဒါနဘာဝံ သာဓေတုံ ဒါနံ ဣဋ္ဌဖလံ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိအာဒိမာဟ။ ပရဝါဒီ ပန စီဝရာဒီနံ ဣဋ္ဌဝိပါကတံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ သုတ္တသာဓနံ ပရဝါဒီဝါဒေပိ ယုဇ္ဇတိ သကဝါဒီဝါဒေပိ, န ပန ဧကေနတ္ထေန။ ဒေယျဓမ္မော ဣဋ္ဌဖလောတိ ဣဋ္ဌဖလဘာဝမတ္တမေဝ ပဋိက္ခိတ္တံ။ တသ္မာ တေန ဟိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဣဋ္ဌဖလဘာဝေနေဝ န ဝတ္တဗ္ဗတာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၈။)

ယုဇ္ဇတိ။ ဒါတဗ္ဗဋ္ဌေန ပန ဒေယျဓမ္မော ဒါနမေဝ။ ဒိန္နဉှိ ဒါနာနံ သင်္ကရဘာဝမောစနတ္ထမေဝ အယံ ကထာတိ။

ဒါနကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ပရိဘောဂမယပုညကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၈၃။ ဣဒါနိ ပရိဘောဂမယပုညကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘တေသံ ဒိဝါ စ ရတ္တော စ, သဒါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၄၇) စ ‘‘ယဿ ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇမာနော’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၅၁) စ ဧဝမာဒီနိ သုတ္တာနိ အယောနိသော ဂဟေတွာ ယေသံ ပရိဘောဂမယံ နာမ ပုညံ အတ္ထီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကသိဒ္ဓတ္ထိကသမ္မိတိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပရိဘောဂမယန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ပုညံ နာမ ဖဿာဒယော ကုသလာ ဓမ္မာ, န တတော ပရံ, တသ္မာ ဖဿာဒီဟိ တေ ဝဍ္ဎိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ပရိဘောဂမယော ဖဿောတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တံ သဗ္ဗံ ဣတရေန တေသံ အဝဍ္ဎနတော ပဋိက္ခိတ္တံ။ လတာဝိယာတိအာဒီနိ ‘‘ကိရိယာယ ဝါ ဘာဝနာယ ဝါ ဝိနာပိ ယထာ လတာဒီနိ သယမေဝ ဝဍ္ဎန္တိ, ကိံ တေ ဧဝံ ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ။ တထာ ပနဿ အဝဍ္ဎနတော န ဟေဝါတိ ပဋိက္ခိတ္တံ။

֍ ဋီ ၄၈၄။ န သမန္နာဟရတီတိ ပဉှေ ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ပရိဘောဂေန ပုရိမစေတနာ ဝဍ္ဎတိ, ဧဝံ တံ ဟောတိ ပုညန္တိ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ တတော အနာဝဋ္ဋေန္တဿာတိအာဒီဟိ ပုဋ္ဌော ဒါယကဿ စာဂစေတနံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ တတ္ထ အနာဝဋ္ဋေန္တဿာတိ ဒါနစေတနာယ ပုရေစာရိကေန အာဝဇ္ဇနေန ဘဝင်္ဂံ အနာဝဋ္ဋေန္တဿ အပရိဝဋ္ဋေန္တဿ။ အနာဘောဂဿာတိ နိရာဘောဂဿ။ အသမန္နာဟရန္တဿာတိ န သမန္နာဟရန္တဿ။ အာဝဇ္ဇနဉှိ ဘဝင်္ဂံ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ အတ္တနော ဂတမဂ္ဂေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဒါနစေတနံ သမန္နာဟရတိ နာမ။ ဧဝံကိစ္စေန ဣမိနာ စိတ္တေန အသမန္နာဟရန္တဿ ပုညံ ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ အမနသိကရောန္တဿာတိ မနံ အကရောန္တဿ။ အာဝဇ္ဇနေန ဟိ တဒနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ မနံ ကရောတိ နာမ။ ဧဝံ အကရောန္တဿာတိ အတ္ထော။ ဥပယောဂဝစနသ္မိဉှိ ဧတံ ဘုမ္မံ။ အစေတယန္တဿာတိ စေတနံ အနုပ္ပါဒေန္တဿ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၁၉၉။)

အပတ္ထေန္တဿာတိ ပတ္ထနာသင်္ခါတံ ကုသလစ္ဆန္ဒံ အကရောန္တဿ။ အပ္ပဏိဒဟန္တဿာတိ ဒါနစေတနာဝသေန စိတ္တံ အဋ္ဌပေန္တဿာတိ အတ္ထော။ နနု အာဝဋ္ဋေန္တဿာတိ ဝါရေ အာဘောဂဿာတိ အာဘောဂဝတော။ အထ ဝါ အာဘောဂါ အဿ, အာဘောဂဿ ဝါ အနန္တရံ တံ ပုညံ ဟောတီတိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၄၈၅။ ဒွိန္နံ ဖဿာနန္တိအာဒီသုပိ ဧကက္ခဏေ ဒါယကဿ ဒွိန္နံ ဖဿာဒီနံ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ, ဒါယကဿ စ ပရိဘုဉ္ဇန္တဿ စာတိ ဥဘိန္နံ ဖဿာဒယော သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အပိစဿ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမောဓာနံ ဟောတီတိ လဒ္ဓိ, တဿာပိ ဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ ပရိယာယဿ ဒွါရံပိဒဟိတွာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝသေန စောဒေတုံ ကုသလာဒိပဉှံ ပုစ္ဆတိ။ တတြာပိ ကုသလာကုသလာနံ ဧကဿေကက္ခဏေ သမ္ပယောဂါဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ပရိဘောဂမယံ ပန စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ လဒ္ဓိယာ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ သုတ္တေန နိဂ္ဂဏှာတိ။

֍ ဋီ ၄၈၆။ သုတ္တသာဓနေ အာရာမရောပကာဒီနံ အနုဿရဏပဋိသင်္ခရဏာဒိဝသေန အန္တရန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပုညံ သန္ဓာယ သဒါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီတိ ဝုတ္တံ။ အပ္ပမာဏော တဿ ပုညာဘိသန္ဒောတိ ဣဒံ အပ္ပမာဏဝိဟာရိနော ဒိန္နပစ္စယတ္တာ စ ‘‘ဧဝရူပေါ မေ စီဝရံ ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိ အနုမောဒနဝသေန စ ဝုတ္တံ။ တံ သော ပရိဘောဂမယန္တိ သလ္လက္ခေတိ။ ယသ္မာ ပန ပဋိဂ္ဂါဟကေန ပဋိဂ္ဂဟေတွာ အပရိဘုတ္တေပိ ဒေယျဓမ္မေ ပုညံ ဟောတိယေဝ, တသ္မာ သကဝါဒီဝါဒေါဝ ဗလဝါ, တတ္ထ ပဋိဂ္ဂါဟကေန ပဋိဂ္ဂဟိတေတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ပရိဘောဂမယပုညကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဣတောဒိန္နကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၈၈-၄၉၁။ ဣဒါနိ ဣတော ဒိန္နကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဣတော ဒိန္နေန ယာပေန္တိ, ပေတာ ကာလင်္ကတာ တဟိ’’န္တိ (ပေ။ ဝ။ ၁၉) ဝစနံ နိဿာယ ‘‘ယံ ဣတော စီဝရာဒိ ဒိန္နံ တေနေဝ ယာပေန္တီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကသိဒ္ဓတ္ထိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ဣတော ဒိန္နေနာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၀။)

ဣတရဿ။ ပုန စီဝရာဒိဝသေန အနုယုတ္တော ပဋိက္ခိပတိ။ အညော အညဿ ကာရကောတိ အညဿ ဝိပါကဒါယကာနံ ကမ္မာနံ အညော ကာရကော, န အတ္တနာဝ အတ္တနော ကမ္မံ ကရောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ ပုဋ္ဌော ပန ဣတရော သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ ဒါနံ ဒေန္တန္တိ ဒါနံ ဒဒမာနံ ဒိသွာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ယသ္မာ အတ္တနော အနုမောဒိတတ္တာ စ တေသံ တတ္ထ ဘောဂါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တသ္မာဿ ဣမိနာ ကာရဏေန လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌပေန္တဿာပိ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ ဟောတိ။ န ဟိ တေ ဣတော ဒိန္နေနေဝ ဝတ္ထုနာ ယာပေန္တိ။ သေသေသုပိ သုတ္တသာဓနေသု ဧသေဝ နယောတိ။

ဣတော ဒိန္နကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ ပထဝီကမ္မဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၉၂။ ဣဒါနိ ပထဝီ ကမ္မဝိပါကောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘အတ္ထိ ဣဿရိယသံဝတ္တနိယံ ကမ္မံ, အာဓိပစ္စသံဝတ္တနိယံ ကမ္မ’’န္တိ ဧတ္ထ ဣဿရာနံ ဘာဝေါ ဣဿရိယံ နာမ, အဓိပတီနဉ္စ ဘာဝေါ အာဓိပစ္စံ နာမ, ပထဝိဿရိယအာဓိပစ္စသံဝတ္တနိကဉ္စ ကမ္မံ အတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယေသံ ‘‘ပထဝီ ကမ္မဝိပါကော’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပထဝီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သုခဝေဒနီယာတိအာဒိ ကမ္မဝိပါကသဘာဝဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘ဖဿော ဟောတီ’’တိအာဒိနာ နယေန နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု ဝိပါကေသု ဖဿော သုခဝေဒနီယာဒိဘေဒေါ ဟောတိ။ သော စ သညာဒယော စ သုခဝေဒနာဒီဟိ သမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာဒယော သညာဒီဟိ, သဗ္ဗေပိ သာရမ္မဏာ, အတ္ထိ စ နေသံ ပုရေစာရိကအာဝဋ္ဋနာဒိသင်္ခါတံ အာဝဇ္ဇနံ, ကမ္မပစ္စယဘူတာ စေတနာ, ယော တတ္ထ ဣဋ္ဌဝိပါကော, တဿ ပတ္ထနာ, ပဏိဓာနဝသေန ပဝတ္တာ မူလတဏှာ, ကိံ တေ ဧဝရူပါ ပထဝီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ပဋိက္ခိပတိ။ ပဋိလောမပုစ္ဆာဒီနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

֍ ဋီ ၄၉၃။ ကမ္မဝိပါကော ပရေသံ သာဓာရဏောတိ ပဉှေ ဖဿာဒယော သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ ရူပဉ္စ ပထဝီအာဒီနံယေဝ စ သာဓာရဏဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အသာဓာရဏမညေသန္တိ သုတ္တံ ပရသမယတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၁။)

အာဟရိတွာ ဒဿိတံ။ သဗ္ဗေ သတ္တာ ပထဝိံ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ ပဉှေ ပထဝိံ အနိဿိတေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, နိဿိတေ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပထဝိံ အပရိဘုဉ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တီတိ ပဉှေ အာရုပ္ပေ ပရိနိဗ္ဗာယန္တာနံ ဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ ကမ္မဝိပါကံ အခေပေတွာတိ ဣဒံ ပရသမယဝသေန ဝုတ္တံ။ ကမ္မဝိပါကဉှိ ခေပေတွာဝ ပရိနိဗ္ဗာယန္တီတိ တေသံ လဒ္ဓိ။ သကသမယေ ပန ကတောကာသဿ ကမ္မဿ ဥပ္ပန္နံ ဝိပါကံ အခေပေတွာ ပရိနိဗ္ဗာနံ နတ္ထိ။ တေသဉ္စ လဒ္ဓိယာ ပထဝီ သာဓာရဏဝိပါကတ္တာ ဥပ္ပန္နဝိပါကောယေဝ ဟောတိ။ တံ ဝိပါကဘာဝေန ဌိတံ အခေပေတွာ ပရိနိဗ္ဗာနံ န ယုဇ္ဇတီတိ စောဒေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣတရော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိက္ခိပတိ။ စက္ကဝတ္တိသတ္တဿ ကမ္မဝိပါကန္တိ ပဉှေ အသာဓာရဏံ ဖဿာဒိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, သာဓာရဏံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပထဝီသမုဒ္ဒသူရိယစန္ဒိမာဒယော ဟိ သဗ္ဗေသံ သာဓာရဏကမ္မဝိပါကောတိ တေသံ လဒ္ဓိ။

֍ ဋီ ၄၉၄။ ဣဿရိယသံဝတ္တနိယန္တိ ဧတ္ထ ဣဿရိယံ နာမ ဗဟုဓနတာ။ အာဓိပစ္စံ နာမ သေသဇနေ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တေတွာ တေဟိ ဂရုကာတဗ္ဗဋ္ဌေန အဓိပတိဘာဝေါ။ တတ္ထ ကမ္မံ ပဋိလာဘဝသေန တံသံဝတ္တနိကံ နာမ ဟောတိ, န ဇနကဝသေန။ တသ္မာ ဝိပါကဘာဝေ အသာဓကမေတန္တိ။

ပထဝီ ကမ္မဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ဇရာမရဏံ ဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၉၅။ ဣဒါနိ ဇရာမရဏံ ဝိပါကောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘အတ္ထိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏသံဝတ္တနိယံ ကမ္မံ အပ္ပါယုကသံဝတ္တနိယံ ကမ္မ’’န္တိ ဧတ္ထ ဒုဗ္ဗဏ္ဏတာ နာမ ဇရာ။ အပ္ပါယုကတာ နာမ မရဏံ။ တံသံဝတ္တနိယဉ္စ ကမ္မံ အတ္ထိ။ တသ္မာ ဇရာမရဏံ ဝိပါကောတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပဋိလောမပဉှေ အနာရမ္မဏန္တိ ရူပဓမ္မာနံ တာဝ အနာရမ္မဏမေဝ, အရူပါနံ ပန ဇရာမရဏံ သမ္ပယောဂလက္ခဏာဘာဝါ အနာရမ္မဏမေဝ။

֍ ဋီ ၄၉၆။ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဇရာမရဏံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကောတိ ပဉှေ ဇရာမရဏေန နာမ အနိဋ္ဌဝိပါကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ လဒ္ဓိယာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၂။)

ပဋိဇာနာတိ။ တေနေဝ ကာရဏေန ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဇရာမရဏဿ ကုသလဝိပါကတံ ပဋိက္ခိပတိ။ ပရတော စဿ အကုသလဝိပါကတညေဝ ပဋိဇာနာတိ။

ကုသလာနဉ္စ အကုသလာနဉ္စာတိ ပုစ္ဆာဝသေန ဧကတော ကတံ, ဧကက္ခဏေ ပန တံ နတ္ထိ။ အဗျာကတာနံ အဝိပါကာနံ ဇရာမရဏံ ဝိပါကောတိ ဝတ္တဗ္ဗတာယ ပရိယာယော နတ္ထိ, တသ္မာ အဗျာကတဝသေန ပုစ္ဆာ န ကတာ။

֍ ဋီ ၄၉၇။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏသံဝတ္တနိယန္တိ ဧတ္ထ ဒုဗ္ဗဏ္ဏိယံ နာမ အပရိသုဒ္ဓဝဏ္ဏတာ။ အပ္ပါယုကတာ နာမ အာယုနော စိရံ ပဝတ္တိတုံ အသမတ္ထတာ။ တတ္ထ အကုသလကမ္မံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနဿ ဒုဗ္ဗဏ္ဏရူပဿ ကမ္မပစ္စယော ဟောတိ, အသဒိသတ္တာ ပနဿ တံဝိပါကော န ဟောတိ။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဒိနော ပန တံပဋိလာဘဝသေန အာယုနော စ ဥပစ္ဆေဒကဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝမေတံ ပရိယာယေန တံသံဝတ္တနိကံ နာမ ဟောတိ, န ဝိပါကဖဿာဒီနံ ဝိယ ဇနကဝသေန, တသ္မာ ဝိပါကဘာဝေ အသာဓကံ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသမေဝါတိ။

ဇရာမရဏံ ဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ အရိယဓမ္မဝိပါကကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄၉၈။ ဣဒါနိ အရိယဓမ္မဝိပါကကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ကိလေသပ္ပဟာနမတ္တမေဝ သာမညဖလံ, န စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ နတ္ထိ အရိယဓမ္မဝိပါကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ အရိယဓမ္မဝိပါကောတိ မဂ္ဂသင်္ခါတဿ အရိယဓမ္မဿ ဝိပါကော။ ကိလေသက္ခယမတ္တံ အရိယဖလန္တိ လဒ္ဓိယာ ပဋိညာ ဣတရဿ။ သာမညန္တိ သမဏဘာဝေါ, မဂ္ဂဿေတံ နာမံ။ ‘‘သာမညဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမိ သာမညဖလဉ္စာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဗြဟ္မညေပိ ဧသေဝ နယော။

သောတာပတ္တိဖလံ န ဝိပါကောတိအာဒီသု သောတာပတ္တိမဂ္ဂါဒီနံ အပစယဂါမိတံ သန္ဓာယ အရိယဖလာနံ နဝိပါကဘာဝံ ပဋိဇာနာတိ, ဒါနဖလာဒီနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၃။)

ပဋိက္ခိပတိ။ သော ဟိ အာစယဂါမိတ္တိကဿ ဧဝံ အတ္ထံ ဓာရေတိ – ဝိပါကသင်္ခါတံ အာစယံ ဂစ္ဆန္တိ, တံ ဝါ အာစိနန္တာ ဂစ္ဆန္တီတိ အာစယဂါမိနော, ဝိပါကံ အပစိနန္တာ ဂစ္ဆန္တီတိ အပစယဂါမိနောတိ။ တသ္မာ ဧဝံ ပဋိဇာနာတိ စ ပဋိက္ခိပတိ စ။

֍ ဋီ ၅၀၀။ ကာမာဝစရံ ကုသလံ သဝိပါကံ အာစယဂါမီတိအာဒိကာ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ သကဝါဒိဿ။ လောကိယဉှိ ကုသလံ ဝိပါကစုတိပဋိသန္ဓိယော စေဝ ဝဋ္ဋဉ္စ အာစိနန္တံ ဂစ္ဆတီတိ အာစယဂါမိ။ လောကုတ္တရကုသလံ စုတိပဋိသန္ဓိယော စေဝ ဝဋ္ဋဉ္စ အပစိနန္တံ ဂစ္ဆတီတိ အပစယဂါမိ။ ဧဝမေတံ သဝိပါကမေဝ ဟောတိ, န အပစယဂါမိဝစနမတ္တေန အဝိပါကံ။ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယေတ္ထ သကဝါဒိနော ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

အရိယဓမ္မဝိပါကကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဝိပါကော ဝိပါကဓမ္မဓမ္မောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၀၁။ ဣဒါနိ ဝိပါကော ဝိပါကဓမ္မဓမ္မောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဝိပါကော ဝိပါကဿ အညမညာဒိပစ္စယဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ, တသ္မာ ဝိပါကောပိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တဿ ဝိပါကောတိ တဿ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မဿ ဝိပါကဿ ယော ဝိပါကော, သောပိ တေ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော အာယတိံ ဝိပါကဒါနာဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော တပ္ပစ္စယာပိ အညဿ ဝိပါကဿ ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဧဝံ သန္တေ ပနဿ ကုသလာကုသလဿ ဝိယ တဿာပိ ဝိပါကဿ ဝိပါကော, တဿာပိ ဝိပါကောတိ ဝဋ္ဋာနုပစ္ဆေဒေါ အာပဇ္ဇတီတိ ပုဋ္ဌော သမယဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။

ဝိပါကောတိ ဝါတိအာဒိမှိ ဝစနသာဓနေ ပန ယဒိ ဝိပါကဿ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မေန ဧကတ္ထတာ ဘဝေယျ, ကုသလာကုသလဗျာကတာနံ ဧကတ္ထတံ အာပဇ္ဇေယျာတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ဝိပါကော စ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော စာတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၄။)

ဧတ္ထ အယံ အဓိပ္ပါယော – သော ဟိ စတူသု ဝိပါကက္ခန္ဓေသု ဧကေကံ အညမညပစ္စယာဒီသု ပစ္စယဋ္ဌေန ဝိပါကဓမ္မဓမ္မတံ ပစ္စယုပ္ပန္နဋ္ဌေန စ ဝိပါကံ မညမာနော ‘‘ဝိပါကော ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော’’တိ ပုဋ္ဌော အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘ယသ္မာ တယာ ဧကက္ခဏေ စတူသု ခန္ဓေသု ဝိပါကော ဝိပါကဓမ္မဓမ္မောပိ အနုညာတော, တသ္မာ တေသံ သဟဂတာဒိဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီ’’တိ စောဒေတုံ ဧဝမာဟ။ ဣတရော ကုသလာကုသလသင်္ခါတံ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ တညေဝ အကုသလန္တိ ယဒိ တေ ဝိပါကော ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, ယော အကုသလဝိပါကော, သော အကုသလံ အာပဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ? ဝိပါကဓမ္မဓမ္မေန ဧကတ္တာ။ တညေဝ ကုသလန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၅၀၂။ အညမညပစ္စယာတိ ဣဒံ သဟဇာတာနံ ပစ္စယမတ္တဝသေန ဝုတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကံ။ မဟာဘူတာနမ္ပိ စ အညမညပစ္စယတာ ဝုတ္တာ, န စ တာနိ ဝိပါကာနိ, န စ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာနီတိ။

ဝိပါကော ဝိပါကဓမ္မဓမ္မောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

သတ္တမော ဝဂ္ဂေါ။

၈။ အဋ္ဌမဝဂ္ဂ

၁။ ဆဂတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၀၃-၅၀၄။ ဣဒါနိ ဆဂတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ အသုရကာယေန သဒ္ဓိံ ဆဂတိယောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ ဥတ္တရာပထကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘ပဉ္စ ခေါ ပနိမာ, သာရိပုတ္တ, ဂတိယော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၅၃) လောမဟံသနပရိယာယေ ပရိစ္ဆိန္နာနံ ဂတီနံ ဝသေန စောဒေတုံ နနု ပဉ္စ ဂတိယောတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိဇာနာတိ။ ကသ္မာ ပန သကဝါဒီ ဆ ဂတိယော န သမ္ပဋိစ္ဆတိ, နနု ‘‘စတူဟာပါယေဟိ စ ဝိပ္ပမုတ္တော’’တိ ဧတ္ထ အသုရကာယောပိ ဂဟိတောတိ။ သစ္စံ ဂဟိတော, န ပနေသာ ဂတိ။ ကသ္မာ? ဝိသုံ အဘာဝတော။ အသုရကာယသ္မိဉှိ ကာလကဉ္စိကာ အသုရာ ပေတဂတိယာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၅။)

သင်္ဂဟိတာ, ဝေပစိတ္တိပရိသာ ဒေဝဂတိယာ, အသုရကာယောတိ ဝိသုံ ဧကာ ဂတိ နာမ နတ္ထိ။

ဣဒါနိ ဧတမေဝ အတ္ထံ ဒဿေတုံ နနု ကာလကဉ္စိကာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သမာနဝဏ္ဏာတိ သဒိသရူပသဏ္ဌာနာ ဗီဘစ္ဆာ ဝိရူပါ ဒုဒ္ဒဿိကာ။ သမာနဘောဂါတိ သဒိသမေထုနသမာစာရာ။ သမာနာဟာရာတိ သဒိသခေဠသိင်္ဃာဏိကပုဗ္ဗလောဟိတာဒိအာဟာရာ။ သမာနာယုကာတိ သဒိသအာယုပရိစ္ဆေဒါ။ အာဝါဟဝိဝါဟန္တိ ကညာဂဟဏဉ္စေဝ ကညာဒါနဉ္စ။ သုက္ကပက္ခေ သမာနဝဏ္ဏာတိ သဒိသရူပသဏ္ဌာနာ အဘိရူပါ ပါသာဒိကာ ဒဿနီယာ ပဘာသမ္ပန္နာ။ သမာနဘောဂါတိ သဒိသပဉ္စကအာမဂုဏဘောဂါ။ သမာနာဟာရာတိ သဒိသသုဓာဘောဇနာဒိအာဟာရာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ နနု အတ္ထိ အသုရကာယောတိ ဣဒံ အသုရကာယဿေဝ သာဓကံ။ တဿ ပန ဝိသုံ ဂတိပရိစ္ဆေဒါဘာဝေန န ဂတိသာဓကန္တိ။

ဆဂတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ အန္တရာဘဝကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၀၅။ ဣဒါနိ အန္တရာဘဝကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘အန္တရာ ပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ သုတ္တပဒံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘အန္တရာဘဝေါ နာမ အတ္ထိ, ယတ္ထ သတ္တော ဒိဗ္ဗစက္ခုကော ဝိယ အဒိဗ္ဗစက္ခုကော, ဣဒ္ဓိမာ ဝိယ အနိဒ္ဓိမာ မာတာပိတိသမာဂမဉ္စေဝ ဥတုသမယဉ္စ ဩလောကယမာနော သတ္တာဟံ ဝါ အတိရေကသတ္တာဟံ ဝါ တိဋ္ဌတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယေ စ ဘဂဝတာ တယော ဘဝါ ဝုတ္တာ, တေသံ ဝသေန စောဒေတုံ ကာမဘဝေါတိအာဒိမာဟ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ယဒိ တေ အန္တရာဘဝေါ နာမ ကောစိ ဘဝေါ အတ္ထိ, တေန ကာမဘဝါဒီနံယေဝ အညတရေန ဘဝိတဗ္ဗံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝါဒိနာ ဝိယ, တေန တံ ပုစ္ဆာမိ – ‘‘ကိံ တေ အယံ အန္တရာဘဝေါ နာမ ကာမဘဝေါ, ဥဒါဟု ရူပဘဝေါ အရူပဘဝေါ ဝါ’’တိ? ဣတရော တထာ အနိစ္ဆန္တော သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိပတိ။ ကာမဘဝဿ စာတိအာဒိ ယဒိ အန္တရာဘဝေါ နာမ အတ္ထိ, ဣမေသံ ဘဝါနံ အန္တရာ ဒွိန္နံ သီမာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၆။)

သီမန္တရိကာ ဝိယ ဘဝေယျာတိ စောဒေတုံ အာရဒ္ဓံ။ ပရဝါဒီ ပန တထာ အနိစ္ဆန္တော သဗ္ဗပဉှေ ပဋိက္ခိပတိ ကေဝလံ လဒ္ဓိယာ, န သဟဓမ္မေန။ တေနေဝ နံ သကဝါဒီ ‘နော ဝတ ရေ’တိ ပဋိသေဓေတိ။

֍ ဋီ ၅၀၆။ ပဉ္စမီ သာ ယောနီတိအာဒီနိပိ ယထာပရိစ္ဆိန္နယောနိအာဒီသု သော သမောဓာနံ န ဂစ္ဆတိ, အထ တေန တတော တတော အတိရေကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စောဒေတုံ ဝုတ္တာနိ။ အန္တရာဘဝူပဂံ ကမ္မန္တိ ယဒိ သောပိ ဧကော ဘဝေါ, ယထာ ကာမဘဝူပဂါဒီနိ ကမ္မာနိ အတ္ထီတိ သတ္ထာရာ ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတာနိ, ဧဝံ တဒုပဂေနာပိ ကမ္မေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပန ပရသမယေ အန္တရာဘဝူပဂံ နာမ ပါဋိယေက္ကံ ကမ္မံ နတ္ထိ, ယံ ယံ ဘဝံ ဥပပဇ္ဇိဿတိ, တဒုပဂေနေဝ ကမ္မေန အန္တရာဘဝေ နိဗ္ဗတ္တတီတိ တေသံ လဒ္ဓိ, တသ္မာ ‘နဟေဝ’န္တိ ပဋိက္ခိတ္တံ။ အတ္ထိ အန္တရာဘဝူပဂါ သတ္တာတိ ပုဋ္ဌောပိ ကာမဘဝူပဂါယေဝ နာမ တေတိ လဒ္ဓိယာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဇာယန္တီတိအာဒီနိ ပုဋ္ဌောပိ တတ္ထ ဇာတိဇရာမရဏာနိ စေဝ စုတိပဋိသန္ဓိပရမ္ပရဉ္စ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ရူပါဒိဝသေန ပုဋ္ဌောပိ ယသ္မာ အန္တရာဘဝသတ္တဿ အနိဒဿနံ ရူပံ, ဝေဒနာဒယောပိ အညေသံ ဝိယ န ဩဠာရိကာတိ တဿ လဒ္ဓိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ ဣမိနာဝ ကာရဏေန ပဉ္စဝေါကာရဘဝဘာဝေပိ ပဋိက္ခေပေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၅၀၇။ ဣဒါနိ ကာမဘဝေါ ဘဝေါ ဂတီတိအာဒိ ဘဝသံသန္ဒနံ နာမ ဟောတိ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ယဒိ တေ အန္တရာဘဝေါ နာမ ကောစိ ဘဝေါ ဘဝေယျ, ယထာ ကာမဘဝါဒီသု ဘဝဂတိအာဒိဘေဒေါ လဗ္ဘတိ, တထာ တတြာပိ လဗ္ဘေထ။ ယထာ ဝါ တတ္ထ န လဗ္ဘတိ, တထာ ဣမေသုပိ န လဗ္ဘေထ။ သမာနသ္မိဉှိ ဘဝဘာဝေ ဧတေသွေဝေသ ဝိဘာဂေါ အတ္ထိ, န ဣတရသ္မိန္တိ ကော ဧတ္ထ ဝိသေသဟေတူတိ။ ဣတရော ပုန လဒ္ဓိမတ္တဝသေန တံ တံ ပဋိဇာနာတိ စေဝ ပဋိက္ခိပတိ စ။

֍ ဋီ ၅၀၈။ သဗ္ဗေသညေဝ သတ္တာနံ အတ္ထိ အန္တရာဘဝေါတိ ပုဋ္ဌော ယသ္မာ နိရယူပဂအသညသတ္တူပဂအရူပူပဂါနံ အန္တရာဘဝံ န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ တေနေဝ ကာရဏေန ပဋိလောမေ ပဋိဇာနာတိ။ အာနန္တရိယဿာတိအာဒိ ယေသံ သော အန္တရာဘဝံ န ဣစ္ဆတိ, တေ တာဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၇။)

ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ သဒ္ဓိံ သုတ္တသာဓနေနာတိ။

အန္တရာဘဝကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ ကာမဂုဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၁၀။ ဣဒါနိ ကာမဂုဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သကသမယေ တာဝ ကာမဓာတူတိ ဝတ္ထုကာမာပိ ဝုစ္စန္တိ – ကိလေသကာမာပိ ကာမဘဝေါပိ။ ဧတေသု ဟိ ဝတ္ထုကာမာ ကမနီယဋ္ဌေန ကာမာ, သဘာဝနိဿတ္တသုညတဋ္ဌေန ဓာတူတိ ကာမဓာတု။ ကိလေသကာမာ ကမနီယဋ္ဌေန စေဝ ကမနဋ္ဌေန စ ကာမာ, ယထာဝုတ္တေနေဝတ္ထေန ဓာတူတိ ကာမဓာတု။ ကာမဘဝေါ ကမနီယဋ္ဌေန ကမနဋ္ဌေန ဝတ္ထုကာမပဝတ္တိဒေသဋ္ဌေနာတိ တီဟိ ကာရဏေဟိ ကာမော, ယထာဝုတ္တေနေဝတ္ထေန ဓာတူတိ ကာမဓာတု။ ပရသမယေ ပန – ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဂုဏာ’’တိ ဝစနမတ္တံ နိဿာယ ပဉ္စေဝ ကာမဂုဏာ ကာမဓာတူတိ ဂဟိတံ။ တသ္မာ ယေသံ အယံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ကာမဓာတုနာနတ္တံ ဗောဓေတုံ ပဉ္စေဝါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ နနု အတ္ထီတိအာဒိ ကိလေသကာမဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တပ္ပဋိသံယုတ္တောတိ ကာမဂုဏပဋိသံယုတ္တော, ကာမဂုဏာရမ္မဏောတိ အတ္ထော။ နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ ပဉ္စေဝါတိ ဣမေသု တပ္ပဋိသံယုတ္တဆန္ဒာဒီသု သတိ ပဉ္စေဝ ကာမဂုဏာ ကာမဓာတူတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧတေပိ ဟိ ဆန္ဒာဒယော ကမနီယဋ္ဌေန ကာမာ စ ဓာတု စာတိပိ ကာမဓာတု။ ကမနဋ္ဌေန ကာမသင်္ခါတာ ဓာတူတိပိ ကာမဓာတူတိ အတ္ထော။

မနုဿာနံ စက္ခုန္တိအာဒိ ဝတ္ထုကာမဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပရဝါဒီ ဆန္နမ္ပိ အာယတနာနံ ဝတ္ထုကာမဘာဝေန နကာမဓာတုဘာဝံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန မနောတိ ပုဋ္ဌော မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရံ သန္ဓာယ နကာမဓာတုဘာဝံ ပဋိဇာနာတိ။ ယသ္မာ ပန သဗ္ဗောပိ တေဘူမကမနော ကာမဓာတုယေဝ, တသ္မာ နံ သကဝါဒီ သုတ္တေန နိဂ္ဂဏှာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၈။)

֍ ဋီ ၅၁၁။ ကာမဂုဏာ ဘဝေါတိအာဒိ ဘဝဿ ကာမဓာတုဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပန ကာမဂုဏမတ္တေ ဘဝေါတိ ဝေါဟာရော နတ္ထိ, တသ္မာ ပရဝါဒီ နဟေဝါတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ကာမဂုဏူပဂံ ကမ္မန္တိအာဒိ သဗ္ဗံ ကာမဂုဏမတ္တဿ နကာမဓာတုဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ကာမဓာတုသင်္ခါတကာမဘဝူပဂမေဝ ဟိ ကမ္မံ အတ္ထိ, ကာမဘဝူပဂါ ဧဝ စ သတ္တာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဇာယန္တိ ဇိယန္တိ မိယန္တိ စဝန္တိ ဥပပဇ္ဇန္တိ, န ကာမဂုဏေသူတိ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ကာမဂုဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ကာမကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၁၃-၅၁၄။ ဣဒါနိ ကာမကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ပဉ္စိမေ, ဘိက္ခဝေ, ကာမဂုဏာ’’တိ ဝစနမတ္တံ နိဿာယ ရူပါယတနာဒီနိ ပဉ္စေဝါယတနာနိ ကာမာတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေသံ ကိလေသကာမဿေဝ နိပ္ပရိယာယေန ကာမဘာဝံ ဒဿေတုံ ပဉ္စေဝါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ကာမကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ရူပဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၁၅-၅၁၆။ ဣဒါနိ ရူပဓာတုကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ရူပိနော ဓမ္မာ ရူပဓာတု နာမာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ရူပိနောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ သကဝါဒီ ယသ္မာ ရူပဓာတု နာမ ရူပဘဝေါ, န ရူပမတ္တမေဝ, တသ္မာ တေနတ္ထေန စောဒေတုံ ရူပဓာတူတိအာဒိမာဟ။ တံ သဗ္ဗံ ကာမဂုဏကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သာဝ ကာမဓာတူတိ ပုဋ္ဌော ဘူမိပရိစ္ဆေဒေန ဝိရောဓံ ပဿမာနော ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ဒဠှံ ကတွာ ပုဋ္ဌော အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ ဧဝံ သန္တေ ပန ဒွီဟိ ဘဝေဟိ သမန္နာဂတတာ အာပဇ္ဇတိ, တေန တံ သကဝါဒီ ကာမဘဝေန စာတိ အာဒိမာဟ။ ဣတရော ဧကဿ ဒွီဟိ သမန္နာဂတာဘာဝတော ပဋိက္ခိပတီတိ။

ရူပဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၀၉။)

၆။ အရူပဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၁၇-၅၁၈။ အရူပဓာတုကထာယပိ ဣမိနာဝုပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အရူပဓမ္မေသု ပန ဝေဒနာက္ခန္ဓမေဝ ဂဟေတွာ ဝေဒနာ ဘဝေါတိအာဒိနာ နယေနေတ္ထ ဒေသနာ ကတာ။ တတ္ထ ကိံ တေ အရူပိနော ဓမ္မာတိ သင်္ခံ ဂတာ ဝေဒနာဒီသု အညတရာ ဟောတီတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

အရူပဓာတုကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ ရူပဓာတုယာ အာယတနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၁၉။ ဣဒါနိ ရူပဓာတုယာ အာယတနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ရူပီ မနောမယော သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီ အဟီနိန္ဒြိယော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၈၇) သုတ္တံ နိဿာယ ဗြဟ္မကာယိကာနံ ဃာနာဒိနိမိတ္တာနိပိ အာယတနာနေဝါတိ ကပ္ပေတွာ သဠာယတနိကော တေသံ အတ္တဘာဝေါတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ သဠာယတနိကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယံ တတ္ထ အာယတနံ နတ္ထိ, တဿ ဝသေန စောဒေတုံ အတ္ထိ တတ္ထ ဃာနာယတနန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတော ပရဝါဒီ ယံ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တိကာနံ တိဏ္ဏံ အာယတနာနံ ဃာနာဒိကံ သဏ္ဌာနနိမိတ္တံ တဒေဝ အာယတနန္တိ လဒ္ဓိယာ ပဋိဇာနာတိ။ ဗာဟိရာနံ ဂန္ဓာယတနာဒီနံ ဝသေန ပုဋ္ဌော ဃာနပ္ပသာဒါဒယော တတ္ထ န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ တေသံ ဂေါစရံ ပဋိသေဓေန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ပဋိလောမပဉှသံသန္ဒနပဉှေသုပိ ဣမိနာဝုပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၅၂၁။ အတ္ထိ တတ္ထ ဃာနာယတနံ အတ္ထိ ဂန္ဓာယတနံ တေန ဃာနေန တံ ဂန္ဓံ ဃာယတီတိ တသ္မိံယေဝ ပရသမယေ ဧကစ္စေ အာစရိယေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေ ကိရ တတ္ထ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဣစ္ဆန္တိ, အာယတနေန စ နာမ သကိစ္စကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ တေဟိ ဃာနာဒီဟိ တေ ဂန္ဓာဒယော ဃာယန္တိ သာယန္တိ ဖုသန္တီတိပိ ဣစ္ဆန္တိ။ တံ လဒ္ဓိံ သန္ဓာယ ပရဝါဒီ အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၀။)

֍ ဋီ ၅၂၂။ အတ္ထိ တတ္ထ မူလဂန္ဓောတိအာဒီနိ ပန ပုဋ္ဌော အတ္ထိဘာဝံ သာဓေတုံ အသက္ကောန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ နနု အတ္ထိ တတ္ထ ဃာနနိမိတ္တန္တိအာဒိ သဏ္ဌာနမတ္တဿေဝ သာဓကံ, န အာယတနဿ, တသ္မာ ဥဒါဟဋမ္ပိ အနုဒါဟဋသဒိသမေဝါတိ။

ရူပဓာတုယာ အာယတနကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ အရူပေ ရူပကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၂၄-၅၂၆။ ဣဒါနိ အရူပေ ရူပကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ ဝစနတော အာရုပ္ပဘဝေပိ ဩဠာရိကရူပါ နိဿဋံ သုခုမရူပံ အတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထိ ရူပန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အရူပေ ရူပကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ရူပံ ကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၂၇-၅၃၇။ ဣဒါနိ ရူပံ ကမ္မန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ကာယဝစီဝိညတ္တိသင်္ခါတံ ရူပမေဝ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ နာမ, တဉ္စ ကုသလသမုဋ္ဌာနံ ကုသလံ, အကုသလသမုဋ္ဌာနံ အကုသလန္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟိသာသကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ကုသလေန စိတ္တေန သမုဋ္ဌိတန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ သစေ တံ ကုသလံ, ယွာယံ သာရမ္မဏာဒိဘေဒေါ ကုသလဿ လဗ္ဘတိ, အတ္ထိ တေ သော တဿာတိ စောဒေတုံ သာရမ္မဏန္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပတ္ထနာ ပဏိဓီတိ စေတနာယေဝေတံ ဝေဝစနံ။ ကုသလစေတနာယေဝ ဟိ ပကပ္ပယမာနာ ပတ္ထနာတိ။ ပကပ္ပနဝသေန ဌိတတ္တာ ပဏိဓီတိ စ ဝုစ္စတိ။ ပရတော ပန ကုသလေန စိတ္တေန သမုဋ္ဌိတာ ဝေဒနာ သညာ စေတနာ သဒ္ဓါတိအာဒီသု ဝေဒနာဒီနညေဝ စေတ္ထ ပတ္ထနာ ပဏိဓီတိ လဗ္ဘတိ, န စေတနာယ။ ကသ္မာ? ဒွိန္နံ စေတနာနံ ဧကတော အဘာဝါ, သောတပတိတတ္တာ ပန ဧဝံ တန္တိ ဂတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ရူပါယတနန္တိအာဒိ ပုရိမဝါရေ ‘‘သဗ္ဗန္တံ ကုသလ’’န္တိ သံခိတ္တဿ ပဘေဒဒဿနတ္ထံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၁။)

ဝုတ္တံ။ သေသာ သံသန္ဒနနယာ, ဝစီကမ္မကထာ ‘‘အကုသလေန စိတ္တေန သမုဋ္ဌိတ’’န္တိအာဒိဝိဓာနဉ္စ သဗ္ဗံ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသုစီတိ ပနေတ္ထ သုက္ကံ အဓိပ္ပေတံ။ သုတ္တသာဓနံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

ရူပံ ကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဇီဝိတိန္ဒြိယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၄၀။ ဣဒါနိ ဇီဝိတိန္ဒြိယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ နာမ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တော အရူပဓမ္မော, တသ္မာ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ နတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ နတ္ထိ ရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယူတိ ပဉှေ ဥပါဒိန္နရူပါနမ္ပိ တိဏကဋ္ဌာဒီနမ္ပိ သန္တာနဝသေန ပဝတ္တိမေဝ အာယု ဌိတိ ယပနာ ယာပနာ ဣရိယနာ ဝတ္တနာ ပါလနာတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ အတ္ထီတိ ပဉှေပိ ဣမိနာ ကာရဏေန ပဋိဇာနာတိ။ အတ္ထိ အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ပဉှေ အရူပဓမ္မာနံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ ဇီဝိတိန္ဒြိယသန္တာနံ နာမ အတ္ထီတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၅၄၁။ ရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယု အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ပဉှေ သတ္တသန္တာနေ ရူပိနော ဝါ ဟောန္တု အရူပိနော ဝါ, သဗ္ဗေသံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယမေဝ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၅၄၂။ နိရောဓသမာပန္နပဉှေသုပိ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ အရူပဇီဝိတမေဝ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ စ ပဋိဇာနာတိ စ။ သကဝါဒီ ပန တံ အသမ္ပဋိစ္ဆန္တော ယံ အရူပပဝတ္တေ အသတိ အတ္ထိ, ရူပေန တေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စောဒေတုံ ဟဉ္စီတိအာဒိမာဟ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓပဉှေ ဖဿာဒိသင်္ခါရက္ခန္ဓံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ကာယကမ္မာဒိသင်္ခါရက္ခန္ဓံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ကာယဝိညတ္တိ ဝစီဝိညတ္တိ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ဧဝမာဒယောပိ ဓမ္မာ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာတိဿ လဒ္ဓိ။ သကဝါဒီ ပန တံ အသမ္ပဋိစ္ဆန္တော ယဒိ နိရုဒ္ဓေပိ အရူပပဝတ္တေ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ, စတုန္နမ္ပိ ခန္ဓာနံ အတ္ထိတာ ဟောတူတိ စောဒေတုံ အတ္ထိ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ အာဒိမာဟ။ ဣတရော အန္တောသမာပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, သမာပဇ္ဇန္တဿ စ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ စ ပုဗ္ဗာပရဘာဂံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၂။)

֍ ဋီ ၅၄၃။ အသညသတ္တဝါရေပိ ဧသေဝ နယော။ တဿ ဟိ လဒ္ဓိယာ အသညသတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိကာလေ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈတိ, တေန သဟ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တအရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ယာဝတာယုကံ ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ တေသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ နတ္ထီတိ ပုဋ္ဌော ပဋိက္ခိပတိ, အတ္ထီတိ ပုဋ္ဌော ပဋိဇာနာတိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒယောပိ တေသံ ပဝတ္တိဝသေန ပဋိက္ခိပတိ, စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ သကဝါဒီ ပန တံ အနိစ္ဆန္တော ‘‘သစေ တတ္ထ ဧကက္ခဏေပိ ဝေဒနာဒယော အတ္ထိ, ပဉ္စဝေါကာရဘဝတ္တံ ပါပုဏာတီ’’တိ စောဒေတုံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေါတိ အာဟ။ ဣတရော သုတ္တဝိရောဓဘယာ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ * ၅၄၄-၅၄၅။ ဧကဒေသံ ဘိဇ္ဇတီတိ ပဉှေ သမ္ပယုတ္တံ ဘိဇ္ဇတိ, ဝိပ္ပယုတ္တံ တိဋ္ဌတီတိ တဿ လဒ္ဓိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ ဒွေ ဇီဝိတိန္ဒြိယာနီတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ရူပါရူပဝသေန ဟိ ဒွေ ဇီဝိတိန္ဒြိယာနိ, တေဟိယေဝ သတ္တော ဇီဝတိ, တေသံ ဘင်္ဂေန မရတီတိ ဝုစ္စတိ။ စုတိက္ခဏသ္မိဉှိ ဒွေပိ ဇီဝိတာနိ သဟေဝ ဘိဇ္ဇန္တိ။

ဇီဝိတိန္ဒြိယကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ ကမ္မဟေတုကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၄၆။ ဣဒါနိ ကမ္မဟေတုကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေန အရဟတာ ပုရိမဘဝေ အရဟာ အဗ္ဘာစိက္ခိတပုဗ္ဗော, သော တဿ ကမ္မဿ ဟေတု အရဟတ္တာ ပရိဟာယတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ကမ္မဟေတူတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ပရိဟာနိကထာယံ ဝုတ္တနယမေဝ။

ဟန္ဒ ဟိ အရဟန္တာနံ အဗ္ဘာစိက္ခတီတိ ဣဒံ ယဿ ကမ္မဿ ဟေတု ပရိဟာယတိ, တံ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတုံ ဝဒတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ တံ ပက္ခံ ပဋိဇာနာပေတွာ ‘‘ယဒိ ဧဝံ ယေဟိ အရဟန္တော န အဗ္ဘာစိက္ခိတပုဗ္ဗာ, တေ သဗ္ဗေ အရဟတ္တံ ပါပုဏေယျု’’န္တိ စောဒေတုံ ယေ ကေစီတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တဿ ကမ္မဿ အရဟတ္တံ သမ္ပာပုဏနေ နိယာမံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။

ကမ္မဟေတုကထာဝဏ္ဏနာ။

အဋ္ဌမော ဝဂ္ဂေါ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၃။)

၁။ အာနိသံသဒဿာဝီကထာဝဏ္ဏနာ

၉။ နဝမဝဂ္ဂ

֍ ဋီ ၅၄၇။ ဣဒါနိ အာနိသံသဒဿာဝီကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သကသမယေ သင်္ခါရေ အာဒီနဝတော နိဗ္ဗာနဉ္စ အာနိသံသတော ပဿန္တဿ သံယောဇနပ္ပဟာနံ ဟောတီတိ နိစ္ဆယော။ ယေသံ ပန တေသု ဒွီသုပိ ဧကံသိကဝါဒံ ဂဟေတွာ ‘‘အာနိသံသဒဿာဝိနောဝ သံယောဇနပ္ပဟာနံ ဟောတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထဿ ‘‘ဧကံသိကဝါဒေါ တယာ ဂဟိတော, အာဒီနဝေါပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗောယေဝါ’’တိ ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ သကဝါဒီ သင်္ခါရေတိအာဒိမာဟ။

သင်္ခါရေ စ အနိစ္စတော မနသိကရောတိ, နိဗ္ဗာနေ စ အာနိသံသဒဿာဝီ ဟောတီတိ ပဉှသ္မိံ အယမဓိပ္ပါယော – အာနိသံသဒဿာဝိဿ သံယောဇနာနံ ပဟာနံ ဟောတီတိ တေသံ လဒ္ဓိ။ နနု သင်္ခါရေ အနိစ္စတော မနသိကရောတော သံယောဇနာ ပဟီယန္တီတိ စ ပုဋ္ဌော အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ တေန တေ သင်္ခါရေ စ အနိစ္စတော မနသိကရောတိ, နိဗ္ဗာနေ စ အာနိသံသဒဿာဝီ ဟောတီတိ ဣဒံ အာပဇ္ဇတိ, ကိံ သမ္ပဋိစ္ဆသိ ဧတန္တိ။ တတော ပရဝါဒီ ဧကစိတ္တက္ခဏံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော နာနာစိတ္တဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ သကဝါဒီ ပနဿ အဓိပ္ပါယံ မဒ္ဒိတွာ အနိစ္စမနသိကာရဿ အာနိသံသဒဿာဝိတာယ စ ဧကတော ပဋိညာတတ္တာ ဒွိန္နံ ဖဿာနံ ဒွိန္နံ စိတ္တာနံ သမောဓာနံ ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ဒွိန္နံ သမောဓာနံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုက္ခတောတိအာဒိပဉှေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကိံ ပနေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ, ကိံ အနိစ္စာဒိတော မနသိကရောတော သံယောဇနာ ပဟီယန္တိ, ဥဒါဟု နိဗ္ဗာနေ အာနိသံသဒဿာဝိဿ, ဥဒါဟု ဒွေပိ ဧကတော ကရောန္တဿာတိ။ ယဒိ တာဝ အနိစ္စာဒိတော မနသိကရောတော ပဟာနံ ဘဝေယျ, ဝိပဿနာစိတ္တေနေဝ ဘဝေယျ။ အထ အာနိသံသဒဿာဝိနော, အနုဿဝဝသေန နိဗ္ဗာနေ အာနိသံသံ ပဿန္တဿ ဝိပဿနာစိတ္တေနေဝ ဘဝေယျ, အထ ဒွေပိ ဧကတော ကရောန္တဿ ဘဝေယျ, ဒွိန္နံ ဖဿာဒီနံ သမောဓာနံ ဘဝေယျ။ ယသ္မာ ပန အရိယမဂ္ဂက္ခဏေ အနိစ္စာဒိမနသိကာရဿ ကိစ္စံ နိပ္ဖတ္တိံ ဂစ္ဆတိ ပုန နိစ္စတောတိအာဒိဂဟဏဿ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မဘာဝတော, နိဗ္ဗာနေ စ ပစ္စက္ခတောဝ အာနိသံသဒဿနံ ဣဇ္ဈတိ, တသ္မာ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၄။)

အနိစ္စာဒိတော မနသိကရောတော အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တိဝသေန စ နိဗ္ဗာနေ အာနိသံသဒဿာဝိဿ သံယောဇနာနံ ပဟာနံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၅၄၈။ နိဗ္ဗာနေ သုခါနုပဿီတိ သုတ္တံ နိဗ္ဗာနေ သုခါနုပဿနာဒိဘာဝမေဝ သာဓေတိ, န အာနိသံသဒဿာဝိတာမတ္တေန သံယောဇနာနံ ပဟာနံ။ တသ္မာ အာဘတမ္ပိ အနာဘတသဒိသမေဝါတိ။

အာနိသံသဒဿာဝီကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ အမတာရမ္မဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၄၉။ ဣဒါနိ အမတာရမ္မဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘နိဗ္ဗာနံ မညတီ’’တိအာဒီနံ အယောနိသော အတ္ထံ ဂဟေတွာ အမတာရမ္မဏံ သံယောဇနံ ဟောတီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ သစေ အမတာရမ္မဏံ သံယောဇနံ, အမတဿ သံယောဇနိယာဒိဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီတိ စောဒေတုံ အမတံ သံယောဇနိယန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတရော သုတ္တဝိရောဓဘယေန သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ နိဗ္ဗာနံ နိဗ္ဗာနတောတိ အာဟဋသုတ္တံ ပန ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ သန္ဓာယ ဘာသိတံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

အမတာရမ္မဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ ရူပံ သာရမ္မဏန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၅၂-၅၅၃။ ဣဒါနိ ရူပံ သာရမ္မဏန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပံ သပ္ပစ္စယဋ္ဌေန သာရမ္မဏံ နာမ ဟောတိ, န အညံ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန။ ယေသံ ပန အဝိသေသေန ရူပံ သာရမ္မဏန္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အာရမ္မဏတ္ထဿ ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပဉှေ ဩလုဗ္ဘာရမ္မဏံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ဒုတိယပဉှေပိ ပစ္စယာရမ္မဏံ သန္ဓာယ ပဋိညာ တဿေဝ။ ဣတိ သပ္ပစ္စယဋ္ဌေနေဝေတ္ထ သာရမ္မဏတာ သိဒ္ဓါတိ။

ရူပံ သာရမ္မဏန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၅။)

၄။ အနုသယာ အနာရမ္မဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၅၄-၅၅၆။ ဣဒါနိ အနုသယာ အနာရမ္မဏာတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ အနုသယာ နာမ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ အဟေတုကာ အဗျာကတာ, တေနေဝ စ အနာရမ္မဏာတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ ဧကစ္စာနဉ္စ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အနုသယာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ အနာရမ္မဏေန နာမ ဧဝံဝိဓေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စောဒေတုံ ရူပန္တိအာဒိမာဟ။ ကာမရာဂေါတိအာဒိ ကာမရာဂါနုသယတော အနညတ္တာ ဒဿိတံ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏောတိ ပဉှေ စိတ္တသမ္ပယုတ္တသင်္ခါရက္ခန္ဓံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ အနုသယံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ကာယကမ္မာဒိရူပဉ္စ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နံ, တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သာနုသယောတိ ပဉှေ ပန အပ္ပဟီနာနုသယတ္တာ သာနုသယတာ အနုညာတာ။ န အနုသယာနံ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝါ။ ယော ဟိ အပ္ပဟီနော, န သော အတီတော, နာနာဂတော, န ပစ္စုပ္ပန္နော စ။ မဂ္ဂဝဇ္ဈကိလေသော ပနေသ အပ္ပဟီနတ္တာဝ အတ္ထီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝရူပဿ စ ဣဒံ နာမ အာရမ္မဏန္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ တသ္မာ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ။ တံ ပနေတံ န ကေဝလံ အနုသယဿ, ရာဂါဒီနမ္ပိ တာဒိသမေဝ, တသ္မာ အနုသယာနံ အနာရမ္မဏတာသာဓကံ န ဟောတီတိ။

အနုသယာ အနာရမ္မဏာတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ဉာဏံ အနာရမ္မဏန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၅၇-၅၅၈။ ဣဒါနိ ဉာဏံ အနာရမ္မဏန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ အရဟာ စက္ခုဝိညာဏသမင်္ဂီ ဉာဏီတိ ဝုစ္စတိ, တဿ ဉာဏဿ တသ္မိံ ခဏေ အာရမ္မဏံ နတ္ထိ, တသ္မာ ဉာဏံ အနာရမ္မဏန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ အနုသယကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ဉာဏံ အနာရမ္မဏန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ အတီတာနာဂတာရမ္မဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၅၉-၅၆၁။ ဣဒါနိ အတီတာနာဂတာရမ္မဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ အတီတာနာဂတာရမ္မဏံ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ တဒါရမ္မဏေန စိတ္တေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၆။)

အာရမ္မဏဿ နတ္ထိတာယ အနာရမ္မဏေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အတီတံ အနာရမ္မဏန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ, တေ သန္ဓာယ အတီတာရမ္မဏန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

အတီတာနာဂတာရမ္မဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ ဝိတက္ကာနုပတိတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၆၂။ ဣဒါနိ ဝိတက္ကာနုပတိတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဝိတက္ကာနုပတိတာ နာမ ဒုဝိဓာ – အာရမ္မဏတော စ သမ္ပယောဂတော စ။ တတ္ထ အသုကစိတ္တံ နာမ ဝိတက္ကဿာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ နိယမာဘာဝတော သိယာ သဗ္ဗံ စိတ္တံ ဝိတက္ကာနုပတိတံ, ဝိတက္ကဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တသဗ္ဘာဝတော ပန န သဗ္ဗံ စိတ္တံ ဝိတက္ကာနုပတိတံ။ ဣတိ ဣမံ ဝိဘာဂံ အကတွာ အဝိသေသေနေဝ သဗ္ဗံ စိတ္တံ ဝိတက္ကာနုပတိတန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိဝသေနေဝ နိယျာတီတိ။

ဝိတက္ကာနုပတိတကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၆၃။ ဣဒါနိ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရာ’’တိ ဝုတ္တာ, တသ္မာ သဗ္ဗသော ဝိတက္ကယတော ဝိစာရယတော အန္တမသော မနောဓာတုပဝတ္တိကာလေပိ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရော သဒ္ဒေါယေဝါတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သဗ္ဗသောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယဒိ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရမတ္တံ သဒ္ဒေါ, ဖဿာဒိဝိပ္ဖါရောပိ သဒ္ဒေါ ဘဝေယျာတိ စောဒေတုံ သဗ္ဗသော ဖုသယတောတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တာဒိသံ သုတ္တလေသံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရော သဒ္ဒေါ သောတဝိညေယျောတိ ဝိတက္ကဿ ဝိပ္ဖါရမတ္တမေဝ သဒ္ဒေါတိ ကတွာ ပုစ္ဆတိ, န ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသမုဋ္ဌိတံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၇။)

သုတ္တပမတ္တာနံ သဒ္ဒံ, ဣတရော ပဋိက္ခိပတိ။ နနု ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒေါ န သောတဝိညေယျောတိ ဣဒံ တဿေဝ လဒ္ဓိယာ ဒဿေတိ။ သော ဟိ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရမတ္တမေဝ သဒ္ဒံ ဝဒတိ, သော န သောတဝိညေယျောတိ။ ဣတရော ပန ‘‘ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒံ သုတွာ အာဒိသတီ’’ တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၄၈) ဝစနတော သောတဝိညေယျောဝါတိ ဝဒတိ။

ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရသဒ္ဒကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ နယထာစိတ္တဿ ဝါစာတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၆၄။ ဣဒါနိ နယထာစိတ္တဿ ဝါစာတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ကောစိ အညံ ဘဏိဿာမီတိ အညံ ဘဏတိ, တသ္မာ နယထာစိတ္တဿ ဝါစာ စိတ္တာနုရူပါ စိတ္တာနုဂတိကာ န ဟောတိ, ဝိနာပိ စိတ္တေန ပဝတ္တတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တံသမုဋ္ဌာပကံ စိတ္တံ န သိယာ, ဖဿာဒယောပိ တသ္မိံ ခဏေ န သိယု’’န္တိ စောဒေတုံ အဖဿကဿာတိအာဒိမာဟ။ န ဘဏိတုကာမောတိအာဒီသု ယသ္မာ အညံ ဘဏိဿာမီတိ အညံ ဘဏန္တောပိ ဘဏိတုကာမောယေဝ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ န ဟေဝါတိ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၅၆၅။ နနု အတ္ထိ ကောစိ အညံ ဘဏိဿာမီတိအာဒီသု စီဝရန္တိ ဘဏိတုကာမော စီရန္တိ ဘဏေယျ။ တတ္ထ အညံ ဘဏိတုကာမတာစိတ္တံ, အညံ ဘဏနစိတ္တံ, ဣတိ ပုဗ္ဗဘာဂေန စိတ္တေန အသဒိသတ္တာ အယထာစိတ္တော နာမ ဟောတိ, တေနဿ ကေဝလံ အနာပတ္တိ နာမ ဟောတိ, န ပန စီရန္တိ ဝစနသမုဋ္ဌာပကစိတ္တံ နတ္ထိ, ဣတိ အစိတ္တကာ သာ ဝါစာတိ အတ္ထံ သန္ဓာယ ဣမိနာ ဥဒါဟရဏေန ‘‘နယထာစိတ္တဿ ဝါစာ’’တိ ပတိဋ္ဌာပိတာပိ အပ္ပတိဋ္ဌာပိတာဝ ဟောတီတိ။

နယထာစိတ္တဿ ဝါစာတိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၈။)

၁၀။ နယထာစိတ္တဿ ကာယကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၆၆-၅၆၇။ ဣဒါနိ နယထာစိတ္တဿ ကာယကမ္မန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ကောစိ အညတြ ဂစ္ဆိဿာမီတိ အညတြ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ နယထာစိတ္တဿ ကာယကမ္မံ စိတ္တာနုရူပံ စိတ္တာနုဂတိကံ န ဟောတိ, ဝိနာပိ စိတ္တေန ပဝတ္တတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံယေဝ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

နယထာစိတ္တဿ ကာယကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ အတီတာနာဂတသမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၆၈-၅၇၀။ ဣဒါနိ အတီတာနာဂတေဟိ သမန္နာဂတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သမန္နာဂတပညတ္တိ ပဋိလာဘပညတ္တီတိ ဒွေ ပညတ္တိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တာသု ပစ္စုပ္ပန္နဓမ္မသမင်္ဂီ သမန္နာဂတောတိ ဝုစ္စတိ။ အဋ္ဌ သမာပတ္တိလာဘိနော ပန သမာပတ္တိယော ကိဉ္စာပိ န ဧကက္ခဏေ ပဝတ္တန္တိ, အညာ အတီတာ ဟောန္တိ, အညာ အနာဂတာ, အညာ ပစ္စုပ္ပန္နာ, ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ အပရိဟီနတာယ ပန လာဘီတိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ယေသံ ဣမံ ဝိဘာဂံ အဂ္ဂဟေတွာ ယသ္မာ ဈာနလာဘီနံ အတီတာနာဂတာနိ ဈာနာနိပိ အတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘တေ အတီတေနပိ အနာဂတေနပိ သမန္နာဂတာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ။ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။ ‘‘အဋ္ဌဝိမောက္ခဈာယီ’’တိအာဒိ ပန လာဘီဘာဝဿ သာဓကံ, န သမန္နာဂတဘာဝဿာတိ။

အတီတာနာဂတသမန္နာဂတကထာဝဏ္ဏနာ။

နဝမော ဝဂ္ဂေါ။

၁၀။ ဒသမဝဂ္ဂ

၁။ နိရောဓကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၇၁-၅၇၂။ ဣဒါနိ နိရောဓကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဥပပတ္တေသိယန္တိ သင်္ခံ ဂတဿ ဘဝင်္ဂစိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေန သဟေဝ ကိရိယာတိ သင်္ခံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၁၉။)

ဂတာ ကုသလာ ဝါ အကုသလာ ဝါ စတ္တာရော ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စာတိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသု ဟိ အနုပ္ပန္နေသု ဘဝင်္ဂေ နိရုဒ္ဓေ သန္တတိဝိစ္ဆေဒေါ ဘဝေယျာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ဥပပတ္တေသိယေတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတ္ထ ဥပပတ္တေသိယေတိ စတူသုပိ ပဒေသု ဗဟုဝစနဘုမ္မတ္ထေ ဧကဝစနဘုမ္မံ။ ဥပပတ္တေသိယေသု ပဉ္စသု ခန္ဓေသု အနိရုဒ္ဓေသူတိ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော။ ဒသန္နန္တိ ဥပပတ္တေသိယခန္ဓာနဉ္စ ကိရိယခန္ဓာနဉ္စ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဌမပဉှေ ခန္ဓလက္ခဏဝသေန ကိရိယဝသေန စ ပဉ္စေဝ နာမ တေ ခန္ဓာတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယပဉှေ ပုရိမပစ္ဆိမဝသေန ဥပပတ္တေသိယကိရိယဝသေန စ နာနတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဒွိန္နံ ပန ဖဿာနံ စိတ္တာနဉ္စ သမောဓာနံ ပုဋ္ဌော သုတ္တလေသာဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။

ကိရိယာ စတ္တာရောတိ ရူပေန ဝိနာ ကုသလာ အကုသလာ ဝါ စတ္တာရော ဂဟိတာ။ ကိရိယာဉာဏန္တိ ပရဝါဒိနာ စက္ခုဝိညာဏသမင်္ဂိက္ခဏေ အရဟတော အနုညာတံ အနာရမ္မဏဉာဏံ။ နိရုဒ္ဓေ မဂ္ဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, အနိရုဒ္ဓေ အနုပ္ပဇ္ဇနတော ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ မတော မဂ္ဂံ ဘာဝေတီတိ ဆလေန ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ ယသ္မာ ပန ပဋိသန္ဓိတော ယာဝ စုတိစိတ္တာ သတ္တော ဇီဝတိယေဝ နာမ, တသ္မာ သကဝါဒီ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

နိရောဓကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ရူပံမဂ္ဂေါတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၇၃-၅၇၅။ ဣဒါနိ ရူပံ မဂ္ဂေါတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါ ရူပ’’န္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟိသာသကသမ္မိတိယမဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ မဂ္ဂသမင်္ဂိဿာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ သမ္မာဝါစာဒယော ရူပံ, န ဝိရတိယော, ယထာ သမ္မာဒိဋ္ဌာဒိမဂ္ဂေါ သာရမ္မဏာဒိသဘာဝေါ, ဧဝံ တမ္ပိ ရူပံ သိယာ’’တိ စောဒေတုံ သာရမ္မဏောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဋိက္ခေပေါ စ ပဋိညာ စ ပရဝါဒိနော လဒ္ဓိအနုရူပေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ရူပံ မဂ္ဂေါတိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၀။)

၃။ ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ မဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၇၆။ ဣဒါနိ ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ မဂ္ဂကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတီ’’တိ သုတ္တံ နိဿာယ ‘‘ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ အတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ တဿ မဂ္ဂဘာဝနာ အတ္ထိ, ပဉ္စဝိညာဏဂတိကေန ဝါ မဂ္ဂေန, မဂ္ဂဂတိကေဟိ ဝါ ပဉ္စဝိညာဏေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, န စ တာနိ မဂ္ဂဂတိကာနိ အနိဗ္ဗာနာရမ္မဏတ္တာ အလောကုတ္တရတ္တာ စ, န မဂ္ဂေါ ပဉ္စဝိညာဏဂတိကော တေသံ လက္ခဏေန အသင်္ဂဟိတတ္တာ’’တိ စောဒေတုံ နနု ပဉ္စဝိညာဏာ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာတိအာဒိမာဟ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ယဒိ ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ မဂ္ဂဘာဝနာ သိယာ, ယေန မနောဝိညာဏေန မဂ္ဂေါ သမ္ပယုတ္တော, တမ္ပိ ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ သိယာ။ ဧဝံ သန္တေ ယဒိဒံ ‘‘ပဉ္စဝိညာဏာ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာ’’တိအာဒိ လက္ခဏံ ဝုတ္တံ, တံ ဧဝံ အဝတွာ ‘‘ဆ ဝိညာဏာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ တထာ ပန အဝတွာ ‘‘ပဉ္စဝိညာဏာ’’တွေဝ ဝုတ္တံ, တသ္မာ န ဝတဗ္ဗံ ‘‘ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ အတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာ’’တိ။ ယသ္မာ စေတ္ထ အယမေဝ အဓိပ္ပါယော, တသ္မာ သကဝါဒီ တံ လက္ခဏံ ပရဝါဒိံ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ အတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာတိ အာဟ။

အပရော နယော – ပဉ္စဝိညာဏာ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာ, မဂ္ဂေါ အဝတ္ထုကောပိ ဟောတိ။ တေ စ ဥပ္ပန္နာရမ္မဏာ, မဂ္ဂေါ နဝတ္တဗ္ဗာရမ္မဏော။ တေ ပုရေဇာတဝတ္ထုကာဝ မဂ္ဂေါ အဝတ္ထုကောပိ။ တေ ပုရေဇာတာရမ္မဏာ, မဂ္ဂေါ အပုရေဇာတာရမ္မဏော။ တေ အဇ္ဈတ္တိကဝတ္ထုကာဝ မဂ္ဂေါ အဝတ္ထုကောပိ ဟောတိ။ တေ စ ရူပါဒိဝသေန ဗာဟိရာရမ္မဏာ, မဂ္ဂေါ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏော။ တေ အနိရုဒ္ဓံ ဝတ္ထုံ နိဿယံ ကတွာ ပဝတ္တနတော အသမ္ဘိန္နဝတ္ထုကာ, မဂ္ဂေါ အဝတ္ထုကောပိ။ တေ အနိရုဒ္ဓါနေဝ ရူပါဒီနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တနတော အသမ္ဘိန္နာရမ္မဏာ, မဂ္ဂေါ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏော။ တေ နာနာဝတ္ထုကာ, မဂ္ဂေါ အဝတ္ထုကော ဝါ ဧကဝတ္ထုကော ဝါ။ တေ နာနာရမ္မဏာ မဂ္ဂေါ ဧကာရမ္မဏော။ တေ အတ္တနော အတ္တနောဝ ရူပါဒိဂေါစရေ ပဝတ္တနတော န အညမညဿ ဂေါစရဝိသယံ ပစ္စနုဘောန္တိ, မဂ္ဂေါ ရူပါဒီသု ဧကမ္ပိ ဂေါစရံ န ကရောတိ။ တေ ကိရိယမနောဓာတုံ ပုရေစာရိကံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇနတော န အသမန္နာဟာရာ န အမနသိကာရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, မဂ္ဂေါ နိရာဝဇ္ဇနောဝ။ တေ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီဟိ ဝေါကိဏ္ဏာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, မဂ္ဂဿ ဝေါကာရောယေဝ နတ္ထိ။ တေ အညမညံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၁။)

ပုဗ္ဗစရိမဘာဝေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, မဂ္ဂဿ တေဟိ သဒ္ဓိံ ပုရိမပစ္ဆိမတာဝ နတ္ထိ, တေသံ အနုပ္ပတ္တိကာလေ တိက္ခဝိပဿနာသမယေ, တေသံ အနုပ္ပတ္တိဒေသေ အာရုပ္ပေပိ စ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ တေ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီဟိ အန္တရိတတ္တာ န အညမညဿ သမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, မဂ္ဂဿ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီဟိ အန္တရိတဘာဝေါဝ နတ္ထိ။ တေသံ အညတြ အဘိနိပါတာ အာဘောဂမတ္တမ္ပိ ကိစ္စံ နတ္ထိ, မဂ္ဂဿ ကိလေသသမုဂ္ဃါတနံ ကိစ္စန္တိ။ ယသ္မာ စေတ္ထ အယမ္ပိ အဓိပ္ပါယော, တသ္မာ သကဝါဒီ ဣမေဟာကာရေဟိ ပရဝါဒိံ မဂ္ဂဿ အပဉ္စဝိညာဏဂတိကဘာဝံ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ အတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာတိ အာဟ။

֍ ဋီ ၅၇၇။ သုညတံ အာရဗ္ဘာတိ ‘‘ယထာ လောကုတ္တရမဂ္ဂေါ သုညတံ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ, လောကိယော သုဒ္ဓသင်္ခါရပုဉ္ဇံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ကိံ တေ ဧဝံ စက္ခုဝိညာဏ’’န္တိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စာ’’တိ ဝစနတော ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော ‘‘န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ’’တိ ဝစနတော ယံ တတ္ထ အနိမိတ္တံ, တဒေဝ သုညတန္တိ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စာတိ ပဉှဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။

֍ * ၅၇၈-၅၇၉။ စက္ခုဝိညာဏံ အတီတာနာဂတံ အာရဗ္ဘာတိ ဧတ္ထ အယမဓိပ္ပါယော – မနောဝိညာဏသမင်္ဂိဿ အတ္ထိ မဂ္ဂဘာဝနာ, မနောဝိညာဏဉ္စ အတီတာနာဂတမ္ပိ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ကိံ တေ ဧဝံ စက္ခုဝိညာဏမ္ပီတိ။ ဖဿံ အာရဗ္ဘာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီတိ ဧတ္ထ ဇဝနက္ခဏေ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟိတာ ဝုတ္တာ, န စက္ခုဝိညာဏက္ခဏေ။ တသ္မာ လောကိယမဂ္ဂမ္ပိ သန္ဓာယေတံ အသာဓကန္တိ။

ပဉ္စဝိညာဏသမင်္ဂိဿ မဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ပဉ္စဝိညာဏာ ကုသလာပီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၈၀-၅၈၃။ ဣဒါနိ ပဉ္စဝိညာဏာ ကုသလာပီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ သာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ပဉ္စဝိညာဏာ ကုသလာပီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၂။)

၅။ ပဉ္စဝိညာဏာ သာဘောဂါတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၈၄-၅၈၆။ ဣဒါနိ ပဉ္စဝိညာဏာ သာဘောဂါတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ အာဘောဂေါ နာမ ကုသလာကုသလဝသေန ဟောတိ သတ္ထာရာ စ ‘‘စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ, န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘ပဉ္စဝိညာဏာ သာဘောဂါ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ပုရိမကထာသဒိသမေဝါတိ။

ပဉ္စဝိညာဏာ သာဘောဂါတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဒွီဟိ သီလေဟီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၈၇-၅၈၉။ ဣဒါနိ ဒွီဟိ သီလေဟီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယ နရော သပညော’’တိအာဒိဝစနတော (သံ။ နိ။ ၁။၂၃) ယသ္မာ လောကိယေန သီလေန သီလဝါ လောကုတ္တရံ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ, တသ္မာ ‘‘ပုရိမေန စ လောကိယေန မဂ္ဂက္ခဏေ လောကုတ္တရေန စာတိ ဒွီဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော နာမ ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံယေဝ, တေ သန္ဓာယ မဂ္ဂသမင်္ဂီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ သော ဧကက္ခဏေ လောကိယလောကုတ္တရေဟိ ဒွီဟိ သီလေဟိ သမန္နာဂတော, ဒွီဟိ ဖဿာဒီဟိပိ တေန သမန္နာဂတေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ဒွီဟိ ဖဿေဟီတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တထာရူပံ နယံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ လောကိယေန စ လောကုတ္တရေန စာတိ ပဉှေ ပုဗ္ဗေ သမာဒိန္နဉ္စ မဂ္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပန္နသမ္မာဝါစာဒီနိ စ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။

လောကိယေ သီလေ နိရုဒ္ဓေတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ခဏဘင်္ဂနိရောဓံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ဣတရော ပန တံ ဝီတိက္ကမံ ဝိယ သလ္လက္ခေန္တော ဒုဿီလောတိအာဒိမာဟ။ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနံ ပနဿ ပုဗ္ဗေ အဘိန္နသီလတံယေဝ ဒီပေတိ, န ဒွီဟိ သမန္နာဂတတံ။ တသ္မာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ လဒ္ဓီတိ။

ဒွီဟိ သီလေဟီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၃။)

၇။ သီလံ အစေတသိကန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၉၀-၅၉၄။ ဣဒါနိ သီလံ အစေတသိကန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ သီလေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓေပိ သမာဒါနဟေတုကော သီလောပစယော နာမ အတ္ထိ, ယေန သော သီလဝါယေဝ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘သီလံ အစေတသိက’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ‘‘ဒါနံ အစေတသိက’’န္တိကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနမ္ပိ အယောနိသော ဂဟိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌာပနမေဝါတိ။

သီလံ အစေတသိကန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ သီလံ န စိတ္တာနုပရိဝတ္တီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၉၅-၅၉၇။ ဣဒါနိ သီလံ န စိတ္တာနုပရိဝတ္တီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ န စိတ္တာနုပရိဝတ္တီတိ ဘာသန္တရမေဝ နာနံ, သေသံ ပုရိမကထာသဒိသမေဝါတိ။

သီလံ န စိတ္တာနုပရိဝတ္တီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ သမာဒါနဟေတုကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၉၈-၆၀၀။ ဣဒါနိ သမာဒါနဟေတုကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘အာရာမရောပါ’’တိ ဂါထာယ အတ္ထံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘သဒါ ပုညံ ပဝဍ္ဎတီ’’တိ ဝစနတော ‘‘သမာဒါနဟေတုကံ သီလံ ဝဍ္ဎတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနညေဝ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ သီလောပစယံ သန္ဓာယ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ သေသံ ပုရိမကထာသဒိသမေဝါတိ။

သမာဒါနဟေတုကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဝိညတ္တိ သီလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၀၁-၆၀၂။ ဣဒါနိ ဝိညတ္တိ သီလန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ကာယဝိညတ္တိ ကာယကမ္မံ, ဝစီဝိညတ္တိ ဝစီကမ္မန္တိ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ဝိညတ္တိ သီလ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၄။)

ဝိညတ္တီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယသ္မာ သီလံ နာမ ဝိရတိ, န ရူပဓမ္မော, တသ္မာ တေနတ္ထေန စောဒေတုံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီတိအာဒိမာဟ။ အဘိဝါဒနံ သီလန္တိအာဒိ ယထာရူပံ ဝိညတ္တိံ သော ‘‘သီလ’’န္တိ မညတိ တံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပန သာ ဝိရတိ န ဟောတိ, တသ္မာ ပုန ပါဏာတိပါတာတိအာဒိမာဟ။ လဒ္ဓိ ပနဿ ဆလေန ပတိဋ္ဌိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာယေဝါတိ။

ဝိညတ္တိ သီလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ အဝိညတ္တိ ဒုဿီလျန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၀၃-၆၀၄။ ဣဒါနိ အဝိညတ္တိ ဒုဿီလျန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ အပုညူပစယဉ္စေဝ အာဏတ္တိယာ စ ပါဏာတိပါတာဒီသု အင်္ဂပါရိပူရိံ သန္ဓာယ ‘‘အဝိညတ္တိ ဒုဿီလျ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ သာ ဒုဿီလျံ, ပါဏာတိပါတာဒီသု အညတရာ သိယာ’’တိ စောဒေတုံ ပါဏာတိပါတောတိအာဒိမာဟ။ ပါပကမ္မံ သမာဒိယိတွာတိ ‘‘အသုကံ နာမ ဃာတေဿာမိ, အသုကံ ဘဏ္ဍံ အဝဟရိဿာမီ’’တိ ဧဝံ ပါပသမာဒါနံ ကတွာ။ ဥဘော ဝဍ္ဎန္တီတိ ပုဋ္ဌော ဒါနက္ခဏေ ပါပဿ အနုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ ပါပူပစယံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ပရိဘောဂမယကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနမ္ပိဿ ပါပသမာဒိန္နပုဗ္ဗဘာဂမေဝ သာဓေတိ၊ န အဝိညတ္တိယာ ဒုဿီလဘာဝန္တိ။

အဝိညတ္တိ ဒုဿီလျန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

ဒသမော ဝဂ္ဂေါ။

ဒုတိယပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၅။)

၁၁။ ဧကာဒသမဝဂ္ဂ

၁-၃။ တိဿောပိ အနုသယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၀၅-၆၁၃။ ဣဒါနိ အနုသယာ အဗျာကတာ, အဟေတုကာ, စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာတိ တိဿောပိ အနုသယကထာ နာမ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပုထုဇ္ဇနော ကုသလာဗျာကတေ စိတ္တေ ဝတ္တမာနေ ‘‘သာနုသယော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော, ယော စဿ တသ္မိံ ခဏေ ဟေတု, န တေန ဟေတုနာ အနုသယာ သဟေတုကာ, န တေန စိတ္တေန သမ္ပယုတ္တာ, တသ္မာ ‘‘တေ အဗျာကတာ, အဟေတုကာ, စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ တီသုပိ ကထာသု ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ သက္ကာ ပါဠိမဂ္ဂေနေဝ ဇာနိတုန္တိ, တသ္မာ န ဝိတ္ထာရိတန္တိ။

တိဿောပိ အနုသယကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၁၄-၆၁၅။ ဣဒါနိ ဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ မဂ္ဂဉာဏေန အညာဏေ ဝိဂတေပိ ပုန စက္ခုဝိညာဏာဒိဝသေန ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေ ဝတ္တမာနေ ယသ္မာ တံ မဂ္ဂစိတ္တံ န ပဝတ္တတိ, တသ္မာ ‘‘န ဝတ္တဗ္ဗံ ဉာဏီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ အညာဏေ ဝိဂတေ ‘ဉာဏီ’တိ ပညတ္တိ န သိယာ, ရာဂါဒီသု ဝိဂတေသု ဝီတရာဂါဒိပညတ္တိပိ န သိယာတိ ပုဂ္ဂလပညတ္တိယံ အကောဝိဒေါသီ’’တိ စောဒေတုံ ရာဂေ ဝိဂတေတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တေသု ဝိဂတေသု သရာဂါဒိဘာဝေ ယုတ္တိံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ပရိယောသာနေ ယသ္မာ ဉာဏပဋိလာဘေန သော ဉာဏီတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ, တသ္မာ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခေပေါ သကဝါဒိဿာတိ။

ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၆။)

၅။ ဉာဏံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၁၆-၆၁၇။ ဣဒါနိ ဉာဏံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ အရဟာ စက္ခုဝိညာဏာဒိသမင်္ဂီ ပဋိလဒ္ဓံ မဂ္ဂဉာဏံ သန္ဓာယ ‘‘ဉာဏီ’’တိ ဝုစ္စတိ, န စဿ တံ တေန စိတ္တေန သမ္ပယုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘ဉာဏံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ ဉာဏံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တေသု ရူပါဒီသု အညတရံ သိယာ’’တိ စောဒေတုံ ရူပန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတရော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ပရိယောသာနေ ပန ပညဝါတိ ပုဋ္ဌော ပဋိလာဘဝသေန တံ ပဝတ္တိံ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတီတိ။

ဉာဏံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၁၈-၈၂၀။ ဣဒါနိ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘လောကုတ္တရမဂ္ဂက္ခဏေ ယောဂါဝစရော ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတိ, ဧဝမဿ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဝါစံ ဘာသတော စ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဉာဏံ ပဝတ္တတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, မဂ္ဂက္ခဏေ တထာ ဝါစာဘာသနံ ဉာဏပ္ပဝတ္တိဉ္စ သန္ဓာယ ပဋိညာ ဣတရဿ။ ယသ္မာ ပန သော သေသသစ္စပဋိသံယုတ္တံ ဝါစံ ပုထုဇ္ဇနောဝ ဘာသတိ, န စ တဿ တထာ ဉာဏပ္ပဝတ္တီတိ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ သမုဒယာဒိပဉှေသု ပဋိက္ခိပတိ။ ရူပံ အနိစ္စန္တိအာဒိ ဒုက္ခပရိယာယဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣတရော ပန သကသမယေ တာဒိသံ ဝေါဟာရံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ဣတိ စ ဒန္တိ စာတိအာဒိ ယဒိ တဿ ဒုက္ခေ ဉာဏံ ပဝတ္တတိ, ဣ-ကာရ ဒံ-ကာရ ဒု-ကာရ ခ-ကာရေသု ပဋိပါဋိယာ စတူဟိ ဉာဏေဟိ ပဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဣတရော ပန တထာ န ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။

ဣဒံ ဒုက္ခန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၇။)

၇။ ဣဒ္ဓိဗလကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၂၁-၆၂၄။ ဣဒါနိ ဣဒ္ဓိဗလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဣဒ္ဓိပါဒဘာဝနာနိသံသဿ အတ္ထံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘ဣဒ္ဓိဗလေန သမန္နာဂတော ကပ္ပံ တိဋ္ဌေယျာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ဣဒ္ဓိဗလေန သမန္နာဂတော ကပ္ပံ တိဋ္ဌေယျာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ ကပ္ပေါ နာမ မဟာကပ္ပေါ, ကပ္ပေကဒေသော, အာယုကပ္ပေါတိ တိဝိဓော။ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကပ္ပဿ အသင်္ချေယျာနီ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၁၅၆) ဧတ္ထ ဟိ မဟာကပ္ပေါဝ ကပ္ပေါတိ ဝုတ္တော။ ‘‘ဗြဟ္မကာယိကာနံ ဒေဝါနံ ကပ္ပေါ အာယုပ္ပမာဏ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၄။၁၂၃) ဧတ္ထ ကပ္ပေကဒေသာ။ ‘‘ကပ္ပံ နိရယမှိ ပစ္စတိ, ကပ္ပံ သဂ္ဂမှိ မောဒတီ’’တိ (စူဠဝ။ ၃၅၄) ဧတ္ထ အာယုကပ္ပေါ။ အာယုကပ္ပနံ အာယုဝိဓာနံ ကမ္မဿ ဝိပါကဝသေန ဝါ ဝဿဂဏနာယ ဝါ အာယုပရိစ္ဆေဒေါတိ အတ္ထော။ တေသု မဟာကပ္ပံ သန္ဓာယ ပုစ္ဆတိ, ဣတရော ပဋိဇာနာတိ။

အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘သစေ တေ ဣဒ္ဓိဗလေန သမန္နာဂတော, ‘ယော စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတံ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၄၃) ဧဝံ ပရိစ္ဆိန္နာ အာယုကပ္ပါ ဥဒ္ဓံ မဟာကပ္ပံ ဝါ မဟာကပ္ပေကဒေသံ ဝါ ဇီဝေယျ ဣဒ္ဓိမယိကေနဿ အာယုနာ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ဣဒ္ဓိမယိကော သော အာယူတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော ‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယံ နာမ ဣဒ္ဓိမယိကံ နတ္ထိ, ကမ္မသမုဋ္ဌာနမေဝါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ။ ကော ပနေတ္ထ ဣဒ္ဓိမတော ဝိသေသော, နနု အနိဒ္ဓိမာပိ အာယုကပ္ပံ တိဋ္ဌေယျာတိ? အယံ ဝိသေသော – ဣဒ္ဓိမာ ဟိ ယာဝတာယုကံ ဇီဝိတပ္ပဝတ္တိယာ အန္တရာယကရေ ဓမ္မေ ဣဒ္ဓိဗလေန ပဋိဗာဟိတွာ အန္တရာ အကာလမရဏံ နိဝါရေတုံ သက္ကောတိ, အနိဒ္ဓိမတော ဧတံ ဗလံ နတ္ထိ။ အယမေတေသံ ဝိသေသော။

အတီတံ အနာဂတန္တိ ဣဒံ အဝိသေသေန ကပ္ပံ တိဋ္ဌေယျာတိ ပဋိညာတတ္တာ စောဒေတိ။ ဒွေ ကပ္ပေတိအာဒိ ‘‘ယဒိ ဣဒ္ဓိမာ ဇီဝိတပရိစ္ဆေဒံ အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ, န ကေဝလံ ဧကံ အနေကေပိ ကပ္ပေ တိဋ္ဌေယျာ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပန္နော ဖဿောတိအာဒိ န သဗ္ဗံ ဣဒ္ဓိယာ လဗ္ဘတိ, ဣဒ္ဓိယာ အဝိသယောပိ အတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဣဒ္ဓိဗလကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၈။)

၈။ သမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၂၅-၆၂၆။ ဣဒါနိ သမာဓိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ဧကစိတ္တက္ခဏေ ဥပ္ပန္နာပိ ဧကဂ္ဂတာ သမာဓာနဋ္ဌေန သမာဓီတိ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝါနိ ဧကန္တသုခပဋိသံဝေဒီ ဝိဟရိတု’’န္တိအာဒိဝစနံ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၀) နိဿာယ ‘‘စိတ္တသန္တတိ သမာဓီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ သဗ္ဗတ္ထိဝါဒါနဉ္စေဝ ဥတ္တရာပထကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ စိတ္တသန္တတီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ စိတ္တသန္တတိ သမာဓိ, စိတ္တသန္တတိ နာမ အတီတာပိ အတ္ထိ, အနာဂတာပိ အတ္ထိ။ န ဟိ ဧကံ ပစ္စုပ္ပန္နစိတ္တမေဝ စိတ္တသန္တတိ နာမ ဟောတိ, ကိံ တေ သဗ္ဗာပိ သာ သမာဓီ’’တိ စောဒေတုံ အတီတာတိအာဒိမာဟ, ဣတရော တထာ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။

နနု အတီတံ နိရုဒ္ဓန္တိအာဒိ ‘‘စိတ္တသန္တတိယံ ပစ္စုပ္ပန္နမေဝ စိတ္တံ ကိစ္စကရံ, အတီတာနာဂတံ နိရုဒ္ဓတ္တာ အနုပ္ပန္နတ္တာ စ နတ္ထိ, ကထံ တံ သမာဓိ နာမ ဟောတီ’’တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကောတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ တတော ယာ သကသမယေ ‘‘သမာဓိံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝေထာ’’တိအာဒီသု ပစ္စုပ္ပန္နကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ဧကဂ္ဂတာ သမာဓီတိ ဝုတ္တာ, တံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ စက္ခုဝိညာဏသမင်္ဂီတိအာဒိ ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကော’’တိ ဝစနမတ္တံ ဂဟေတွာ ဆလေန ဝုတ္တံ, တေနေဝ သကဝါဒိနာ ပဋိက္ခိတ္တံ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ သုတ္တံ ပုရိမပစ္ဆိမဝသေန ပဝတ္တမာနဿ သမာဓိဿ အဗ္ဗောကိဏ္ဏတံ သာဓေတိ, န သန္တတိယာ သမာဓိဘာဝံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

သမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ဓမ္မဋ္ဌိတတာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆၂၇။ ဣဒါနိ ဓမ္မဋ္ဌိတတာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ဌိတာဝ သာ ဓာတူ’’တိ ဝစနံ နိဿာယ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒသင်္ခါတာ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ နာမ ဧကာ အတ္ထိ, သာ စ ပရိနိပ္ဖန္နာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ ပရိနိပ္ဖန္နာနံ အဝိဇ္ဇာဒီနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၂၉။)

အညာ ဓမ္မဋ္ဌိတတာ နာမ ပရိနိပ္ဖန္နာ အတ္ထိ, တာယပိ စ တေ ဓမ္မဋ္ဌိတတာယ အညာ ဌိတတာ ပရိနိပ္ဖန္နာ အာပဇ္ဇတီ’’တိ စောဒေတုံ တာယ ဌိတတာတိအာဒိမာဟ။ ပရဝါဒီ ဧဝရူပါယ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော အနန္တရပစ္စယတဉ္စေဝ အညမညပစ္စယတဉ္စ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဓမ္မဋ္ဌိတတာကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ အနိစ္စတာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆၂၈။ ဣဒါနိ အနိစ္စတာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘အနိစ္စာနံ ရူပါဒီနံ အနိစ္စတာပိ ရူပါဒယော ဝိယ ပရိနိပ္ဖန္နာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ ရူပါဒယော ဝိယ အနိစ္စတာ ပရိနိပ္ဖန္နာ, တဿာပိ အညာယ ပရိနိပ္ဖန္နာယ အနိစ္စတာယ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ တာယ အနိစ္စတာယာတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော ဒွိန္နံ အနိစ္စတာယ ဧကတော အဘာဝေန ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ယသ္မာ သာ အနိစ္စတာ နိစ္စာ န ဟောတိ, တေနေဝ အနိစ္စေန သဒ္ဓိံ အန္တရဓာယတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ အထဿ သကဝါဒီ လေသောကာသံ အဒတွာ ယာ တေန ဒုတိယာ အနိစ္စတာ ပဋိညာတာ, တာယပိ တတော ပရာယပီတိ ပရမ္ပရဝသေန အနုပစ္ဆေဒဒေါသံ အာရောပေန္တော တာယ တာယေဝါတိအာဒိမာဟ။ ဇရာ ပရိနိပ္ဖန္နာတိအာဒိ ယသ္မာ ဥပ္ပန္နဿ ဇရာမရဏတော အညာ အနိစ္စတာ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ အနိစ္စတာဝိဘာဂါနုယုဉ္ဇနဝသေန ဝုတ္တံ။ တတြာပိ ပရဝါဒိနော ပုရိမနယေနေဝ ပဋိညာ စ ပဋိက္ခေပေါ စ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၆၂၉။ ရူပံ ပရိနိပ္ဖန္နန္တိအာဒိ ယေသံ သာ အနိစ္စတာ, တေဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ယထာ ပရိနိပ္ဖန္နာနံ ရူပါဒီနံ အနိစ္စတာဇရာမရဏာနိ အတ္ထိ, ဧဝံ ပရိနိပ္ဖန္နာနံ အနိစ္စတာဒီနံ တာနိ နတ္ထီ’’တိ မညမာနော ဧကန္တေန ပဋိက္ခိပတိယေဝါတိ။

အနိစ္စတာကထာဝဏ္ဏနာ။

ဧကာဒသမော ဝဂ္ဂေါ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၀။)

၁၂။ ဒွါဒသမဝဂ္ဂ

၁။ သံဝရော ကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၃၀-၆၃၂။ ဣဒါနိ သံဝရော ကမ္မန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ, န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတီ’’တိ သုတ္တံ နိဿာယ ‘‘သံဝရောပိ အသံဝရောပိ ကမ္မ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။

အထ နံ ယာ သကသမယေ စေတနာ ‘‘ကမ္မ’’န္တိ ဝုတ္တာ ယထာ သာ ကာယဝစီမနောဒွါရေသု ပဝတ္တမာနာ ကာယကမ္မာဒိနာမံ လဘတိ, တထာ ‘‘ယဒိ တေ သံဝရော ကမ္မံ, သောပိ စက္ခုန္ဒြိယာဒီသု ပဝတ္တမာနော စက္ခုကမ္မာဒိနာမံ လဘေယျာ’’တိ စောဒေတုံ စက္ခုန္ဒြိယသံဝရော စက္ခုကမ္မန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တာဒိသံ သုတ္တပဒံ အပဿန္တော စတူသု ဒွါရေသု ပဋိက္ခိပိတွာ ပဉ္စမေ ကာယဒွါရေ ပသာဒကာယံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ဝိညတ္တိကာယံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ သော ဟိ ပသာဒကာယမ္ပိ ဝိညတ္တိကာယမ္ပိ ကာယိန္ဒြိယန္တေွဝ ဣစ္ဆတိ။ မနောဒွါရေပိ ဝိပါကဒွါရံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ကမ္မဒွါရံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အသံဝရေပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ’’တိ သုတ္တံ တေသု ဒွါရေသု သံဝရာသံဝရမေဝ ဒီပေတိ, န တဿ ကမ္မဘာဝံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

သံဝရော ကမ္မန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၃၃-၆၃၅။ ဣဒါနိ ကမ္မကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာန’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၁၇) သုတ္တပဒံ နိဿာယ ‘‘သဗ္ဗံ ကမ္မံ သဝိပါက’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေသံ ‘‘စေတနာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ကမ္မံ ဝဒါမီ’’တိ (အ။ နိ။ ၆။၆၃) သတ္ထာရာ အဝိသေသေန စေတနာ ‘‘ကမ္မ’’န္တိ ဝုတ္တာ၊ သာ စ ကုသလာကုသလာဝ သဝိပါကာ, အဗျာကတာ အဝိပါကာတိ ဣမံ ဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ သဗ္ဗံ ကမ္မန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပုန သဗ္ဗာ စေတနာတိ ပဉှေသု အဗျာကတံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခေပေါ, ကုသလာကုသလေ သန္ဓာယ ပဋိညာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၁။)

ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိပါကာဗျာကတာတိအာဒိ သဝိပါကာဝိပါကစေတနံ သရူပေန ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ’’တိ သုတ္တံ သတိ ပစ္စယေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာဒီသု ဝိပါကပဋိသံဝေဒနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ သဒ္ဒေါ ဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၃၆-၆၃၇။ ဣဒါနိ သဒ္ဒေါ ဝိပါကောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘သော တဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဥဿန္နတ္တာ ဝိပုလတ္တာ ဗြဟ္မဿရော ဟောတီ’’တိအာဒီနိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၂၃၆) အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘သဒ္ဒေါ ဝိပါကော’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေသံ ‘‘ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ အရူပဓမ္မာဝ ဝိပါကာတိ နာမံ လဘန္တိ။ ရူပဓမ္မေသု ပနာယံ ဝေါဟာရော နတ္ထီ’’တိ ဒဿေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သုခဝေဒနီယောတိအာဒိ ‘‘ဝိပါကော နာမ ဧဝရူပေါ ဟောတီ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ‘‘သော တဿ ကမ္မဿာ’’တိ သုတ္တံ လက္ခဏပဋိလာဘဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ မဟာပုရိသော ဟိ ကမ္မဿ ကတတ္တာ သုစိပရိဝါရောပိ ဟောတိ, န စ ပရိဝါရော ဝိပါကော, တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။

သဒ္ဒေါ ဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ သဠာယတနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၃၈-၆၄၀။ ဣဒါနိ သဠာယတနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ သဠာယတနံ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပ္ပန္နံ, တသ္မာ ‘‘ဝိပါကော’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ စက္ခာယတနံ ဝိပါကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ သဠာယတနံ ဝိပါကောတိ ဧတ္ထ မနာယတနံ သိယာ ဝိပါကော။ သေသာနိ ကေဝလံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ, န ဝိပါကော။ တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။

သဠာယတနကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၂။)

၅။ သတ္တက္ခတ္တုပရမကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၄၁-၆၄၅။ ဣဒါနိ သတ္တက္ခတ္တုပရမကထာ နာမ ဟောတိ, တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘သတ္တက္ခတ္တုပရမော’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ‘‘သတ္တက္ခတ္တုပရမော ပုဂ္ဂလော သတ္တက္ခတ္တုပရမတာယ နိယတော’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေသံ ဌပေတွာ ‘‘အရိယမဂ္ဂံ အညော တဿ နိယမော နတ္ထိ, ယေန သော သတ္တက္ခတ္တုပရမတာယ နိယတော ဘဝေယျာ’’တိ ဣမံ ဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။

မာတာ ဇီဝိတာတိအာဒီသု အယမဓိပ္ပါယော – ဒွေ နိယာမာ သမ္မတ္တနိယာမော စ မိစ္ဆတ္တနိယာမော စ။ သမ္မတ္တနိယာမော အရိယမဂ္ဂေါ။ သော အဝိနိပါတဓမ္မတဉ္စေဝ ဖလုပ္ပတ္တိဉ္စ နိယမေတိ။ မိစ္ဆတ္တနိယာမော အာနန္တရိယကမ္မံ။ တံ အနန္တရာ နိရယူပပတ္တိံ နိယမေတိ။ တတ္ထ သတ္တက္ခတ္တုပရမော သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန အဝိနိပါတဓမ္မတာယ စ ဖလုပ္ပတ္တိယာ စ နိယမိတော။ သေသမဂ္ဂနိယာမော ပနဿ နတ္ထိ အနဓိဂတတ္တာ, အာနန္တရိယမ္ပိ ကာတုံ သော အဘဗ္ဗော။ တွံ ပနဿ နိယာမံ ဣစ္ဆသိ, တေန တံ ဝဒါမ – ‘‘ကိံ တေ သော ဣမိနာ မိစ္ဆတ္တနိယာမေန နိယမိတော’’တိ။

အဘဗ္ဗော အန္တရာတိ ပဉှေသု အာနန္တရိယာဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, သတ္တက္ခတ္တုပရမံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အတ္ထိ သော နိယာမောတိ ပဉှေ သတ္တက္ခတ္တုပရမတာယ နိယာမံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ အတ္ထိ တေ သတိပဋ္ဌာနာတိအာဒိ နိယာမသင်္ခါတေ မဂ္ဂဓမ္မေ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ တဿ ပန ပုန ပဌမမဂ္ဂါနုပ္ပတ္တိတော တေပိ နတ္ထိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ နနု သော သတ္တက္ခတ္တုပရမောတိ ဧတ္ထ ဘဂဝါ ‘‘အယံ ပုဂ္ဂလော ဧတ္တကေ ဘဝေ သန္ဓာဝိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿတိ, အယံ ဧတ္တကေ’’တိ အတ္တနော ဉာဏဗလေန ဗျာကရောတိ, န ဘဝနိယာမံ နာမ ကိဉ္စိ တေန သတ္တက္ခတ္တုပရမော, ကောလံကောလော, ဧကဗီဇီ ဝါတိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။

သတ္တက္ခတ္တုပရမကထာဝဏ္ဏနာ။

֍ * ၆၄၆-၆၄၇။ ကောလံကောလဧကဗီဇိကထာယောပိ ဣမိနာဝုပါယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ကောလံကောလဧကဗီဇိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၃။)

၈။ ဇီဝိတာဝေါရောပနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၄၈-၆၄၉။ ဣဒါနိ ဇီဝိတာဝေါရောပနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဒေါသသမ္ပယုတ္တေန စိတ္တေန ပါဏာတိပါတော ဟောတိ, ဒေါသော စ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နဿ အပ္ပဟီနော, တသ္မာ ‘‘ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော သဉ္စိစ္စ ပါဏံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာပရသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သဉ္စိစ္စ မာတရန္တိအာဒိပဉှေသု ပန ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော’’တိ သုတ္တဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။ သတ္ထရိ အဂါရဝေါတိအာဒိ သတ္ထာရာဒီသု သဂါရဝဿ သိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမာဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣတရော ပန အကုသလဝသေန တဿ အဂါရဝေါ နာမ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပိတွာ သဂါရဝဘာဝဉ္စ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ပုန အဂါရဝေါတိ ပုဋ္ဌော တေသု တေသု ကိစ္စေသု ပသုတတာယ ဝိက္ခိတ္တာနံ အသတိယာ အမနသိကာရေန စေတိယေ အဘိဝါဒနပဒက္ခိဏကရဏာဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပုန ဩဟဒေယျာတိအာဒိနာ နယေန ပုဋ္ဌော တာဒိသာယ ကိရိယာယ သဉ္စိစ္စ အကရဏတော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဇီဝိတာဝေါရောပနကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ဒုဂ္ဂတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၅၀-၆၅၂။ ဣဒါနိ ဒုဂ္ဂတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေ ဒုဂ္ဂတိဉ္စ ဒုဂ္ဂတိသတ္တာနံ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ တဏှဉ္စာတိ ဥဘယမ္ပိ ဒုဂ္ဂတီတိ ဂဟေတွာ ပုန တထာ အဝိဘဇိတွာ အဝိသေသေနေဝ ‘‘ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နဿ ပဟီနာ ဒုဂ္ဂတီ’’တိ ဝဒန္တိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အာပါယိကေ ရူပေ ရဇ္ဇေယျာတိအာဒိ ပရဝါဒိနော လဒ္ဓိယာ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နဿ ဒုဂ္ဂတိ အပ္ပဟီနာ, တဿ ဝသေန စောဒေတုံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျာတိအာဒိ ဒုဂ္ဂတိပဟာနမေဝ ဒုဂ္ဂတိဂါမိနိတဏှာပဟာနံ ဝါ ဒီပေတိ, န ဒုဂ္ဂတိသတ္တာနံ ရူပါဒိအာရမ္မဏာယ တဏှာယ ပဟာနံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဒုဂ္ဂတိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၄။)

֍ ဋီ ၆၅၃။ သတ္တမဘဝိကကထာယပိ ဧသေဝ နယောတိ။

ဒွါဒသမော ဝဂ္ဂေါ။

၁၃။ တေရသမဝဂ္ဂ

၁။ ကပ္ပဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၅၄-၆၅၇။ ဣဒါနိ ကပ္ပဋ္ဌကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သံဃံ သမဂ္ဂံ ဘေတွာန, ကပ္ပံ နိရယမှိ ပစ္စတီ’’တိ ‘‘သကလမ္ပိ ကပ္ပံ သံဃဘေဒကော နိရယေ တိဋ္ဌတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ကပ္ပဋ္ဌောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဗုဒ္ဓေါ စ လောကေတိ ဣဒံ ဝိနာ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေန သံဃဘေဒဿ အဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ကပ္ပေါ စ သဏ္ဌာတိ သံဃော စ ဘိဇ္ဇတီတိအာဒိ ‘‘ယဒိ သော သကလံ ကပ္ပံ တိဋ္ဌတိ, သဏ္ဌဟနတော ပဋ္ဌာယ တံ ကမ္မံ ကတွာ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ တိဋ္ဌေယျာ’’တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ အတီတန္တိအာဒိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာဓိပ္ပါယမေဝ။ ကပ္ပဋ္ဌော ဣဒ္ဓိမာတိ ပဉှေ ဘာဝနာမယံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ပရသမယေ ပနဿ ဇာတိမယံ ဣဒ္ဓိံ ဣစ္ဆန္တိ, တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါတိအာဒိ ‘‘ဇာတိမယာယ ဣဒ္ဓိယာ ဣဒ္ဓိမာတိ လဒ္ဓိမတ္တမေတံ, ကိံ တေန, ယဒိ ပနဿ ဣဒ္ဓိ အတ္ထိ, ဣမိနာ နယေန ဣဒ္ဓိပါဒါ ဘာဝိတာ ဘဝေယျု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အာပါယိကော နေရယိကောတိ သုတ္တံ ယံ သော ဧကံ ကပ္ပံ အသီတိဘာဂေ ကတွာ တတော ဧကဘာဂမတ္တံ ကာလံ တိဋ္ဌေယျ, တံ အာယုကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ကပ္ပဋ္ဌကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ကုသလပဋိလာဘကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၅၈-၆၅၉။ ဣဒါနိ ကုသလပဋိလာဘကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ကပ္ပဋ္ဌော သကသမယေ ကာမာဝစရကုသလမေဝ ပဋိလဘတိ။ ယေန ပန တံ ဥပပတ္တိံ ပဋိဗာဟေယျ, တံ မဟဂ္ဂတံ လောကုတ္တရံ ဝါ န ပဋိလဘတိ။ ယေသံ ပန ဣမံ ဝိဘာဂံ အကတွာ အဝိသေသေနေဝ ‘‘သော ကုသလစိတ္တံ န

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၅။)

ပဋိလဘတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေသံ ဝိဘာဂဒဿနေန တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ကုသလပဋိလာဘကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ အနန္တရာပယုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၆၀-၆၆၂။ ဣဒါနိ အနန္တရာပယုတ္တကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ အနန္တရာပယုတ္တော နာမ ယေန ခန္ဓဘေဒတော အနန္တရာ ဝိပါကဒါယကံ မာတုဃာတာဒိ အာနန္တရိယကမ္မံ အာဏတ္တံ။ တတ္ထ ယဿ နိယတာယ အာဏတ္တိယာ အာဏတ္တော တံ ကမ္မံ ကရိဿတိ, သော အတ္ထသာဓိကာယ စေတနာယ ဥပ္ပါဒိတတ္တာ မိစ္ဆတ္တနိယတော ဟောတိ, အဘဗ္ဗော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိတုံ။ ယဿ အနိယတာယ အာဏတ္တိယာ အာဏတ္တော တံ ကမ္မံ ကရိဿတိ, သော အတ္ထသာဓိကာယ စေတနာယ အနုပ္ပါဒိတတ္တာ န မိစ္ဆတ္တနိယတော, ဘဗ္ဗော သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိတုန္တိ ဣဒံ သကသမယေ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ယေသံ ပန ‘‘အနိယတာယပိ အာဏတ္တိယာ အဘဗ္ဗောယေဝ သမ္မတ္တနိယာမံ ဩက္ကမိတု’’န္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေသံ တံ လဒ္ဓိံ ဘိန္ဒိတုံ သကဝါဒီ ပုဗ္ဗပက္ခံ ဒတွာ အနန္တရာပယုတ္တောတိ ပရဝါဒိနာ အတ္တာနံ ပုစ္ဆာပေတိ။ တေနေတ္ထ ပဌမပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, အတ္ထသာဓိကစေတနာယ အဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ တတော ပရဝါဒီ မာတုဃာတာဒိကမ္မဿ အာဏတ္တတ္တာဝ ‘‘သော မိစ္ဆတ္တနိယတော’’တိ မညတိ။ တသ္မာ မိစ္ဆတ္တနိယာမဉ္စာတိ ပဉှံ ပုစ္ဆတိ။ သကဝါဒီ ပန ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿ ဒွိန္နံ နိယာမာနံ အနောက္ကန္တိမတ္တမေဝ သန္ဓာယ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

နနု တံ ကမ္မန္တိ မာတုဃာတာဒိကမ္မံ။ တတ္ထ အနိယတာဏတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ အနိယတမ္ပိ ဟိ အာဏတ္တိံ ပယောဇေတွာ ဌိတဿ ‘‘အနနုစ္ဆဝိကံ မယာ ကတ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ, ဝိပ္ပဋိသာရော ဇာယတေဝ။ ဟဉ္စီတိအာဒိ ကုက္ကုစ္စုပ္ပတ္တိမတ္တံ ဂဟေတွာ ပရဝါဒိနာ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၆၆၁။ ဣဒါနိ ယဿ အနိယတာဏတ္တိကဿာပိ အနန္တရာပယုတ္တဿ ပရဝါဒိနာ သမ္မတ္တနိယာမောက္ကမနံ ပဋိသိဒ္ဓံ, တမေဝ ပုဂ္ဂလံ ဂဟေတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၆။)

အနန္တရာပယုတ္တော ပုဂ္ဂလော အဘဗ္ဗောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ သကဝါဒီ ‘‘အဘဗ္ဗော နာမ မာတုဃာတာဒိကမ္မာနံ ကာရကော, ကိံ တေ တေန တာနိ ကမ္မာနိ ကတာနီ’’တိ စောဒေတုံ မာတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တေသံ ဝတ္ထူနံ အရောဂတာယ တထာရူပံ ကိရိယံ အပဿန္တော ‘‘န ဟေဝ’’န္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

တံ ကမ္မံ ပဋိသံဟရိတွာတိ အနိယတာဏတ္တိကမ္မံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ‘‘မာ ခေါ မယာ အာဏတ္တံ အာကာသီ’’တိ အာဏတ္တံ နိဝါရေန္တေန ပဋိသံဟဋံ နာမ ဟောတိ။ ပဋိသံဟဋတ္တာယေဝ စေတ္ထ ကုက္ကုစ္စံ ပဋိဝိနောဒိတံ, ဝိပ္ပဋိသာရော ပဋိဝိနီတော နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပနေတ္ထ ပုရိမာဏတ္တိယာယေဝ နိယတဘာဝံ မညမာနော ပရဝါဒီ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ သကဝါဒီ တဿ ကမ္မဿ ပဋိသံဟဋဘာဝံ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာ အတ္တနော လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဟဉ္စီတိအာဒိမာဟ။

֍ ဋီ ၆၆၂။ ပုန အနန္တရာပယုတ္တောတိ ပရိယောသာနပဉှေ ပဌမပဉှေ ဝိယ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ နနု တံ ကမ္မန္တိ အနုယောဂေါ ပရဝါဒိဿ, ပဋိသံဟဋကာလတော ပုဗ္ဗေ ပယုတ္တကာလံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ ပယုတ္တပုဗ္ဗတာမတ္တံ ဂဟေတွာ အနိယတာဏတ္တိဝသေန ဟဉ္စီတိ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနံ ပရဝါဒိဿ။ အယံ ပန လဒ္ဓိ အယောနိသော ပတိဋ္ဌိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ ဟောတီတိ။

အနန္တရာပယုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ နိယတဿ နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၆၃-၆၆၄။ ဣဒါနိ နိယတဿ နိယာမကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓော နိယာမော – မိစ္ဆတ္တနိယာမော စ အာနန္တရိယကမ္မံ, သမ္မတ္တနိယာမော စ အရိယမဂ္ဂေါ။ ဣမေ ဒွေ နိယာမေ ဌပေတွာ အညော နိယာမော နာမ နတ္ထိ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ သေသာ တေဘူမကဓမ္မာ အနိယတာ နာမ။ တေဟိ သမန္နာဂတောပိ အနိယတောယေဝ။ ဗုဒ္ဓေဟိ ပန အတ္တနော ဉာဏဗလေန ‘‘အယံ သတ္တော အနာဂတေ ဗောဓိံ ပါပုဏိဿတီ’’တိ ဗျာကတော ဗောဓိသတ္တော ပုညုဿဒတ္တာ နိယတောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတိ ဣမံ ဝေါဟာရမတ္တံ ဂဟေတွာ ‘‘ပစ္ဆိမဘဝိကော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၇။)

ဗောဓိသတ္တော တာယ ဇာတိယာ ဘဗ္ဗော ဓမ္မံ အဘိသမေတု’’န္တိ အဓိပ္ပါယေန ‘‘နိယတော နိယာမံ ဩက္ကမတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာပရသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ မိစ္ဆတ္တနိယတောတိအာဒိ အညေန နိယာမေန နိယတဿ အညနိယာမာဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေ မဂ္ဂံ ဘာဝေတွာတိအာဒိ နိယာမပ္ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သတိပဋ္ဌာနန္တိအာဒိ ဧကသ္မိမ္ပိ နိယာမေ ဓမ္မပ္ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဘဗ္ဗော ဗောဓိသတ္တောတိ ဝစနံ ကေဝလံ ဗောဓိသတ္တဿ ဘဗ္ဗတံ ဒီပေတိ, န နိယတဿ နိယာမောက္ကမနံ, တသ္မာ အသာဓကံ။ သော ဟိ ပုဗ္ဗေ ဧကေနပိ နိယတဓမ္မေန အနိယတော ဗောဓိမူလေ သစ္စဒဿနေန နိယာမံ ဩက္ကန္တောတိ။

နိယတဿ နိယာမကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ နိဝုတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၆၅-၆၆၇။ ဣဒါနိ နိဝုတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သုဒ္ဓဿ သုဒ္ဓကိစ္စာဘာဝတော နီဝရဏေဟိ နိဝုတော ဩဖုဋော ပရိယောနဒ္ဓေါ စ နီဝရဏံ ဇဟတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ နိဝုတောတိပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ရတ္တော ရာဂန္တိအာဒိ နိဝုတဿ နီဝရဏဇဟနေ ဒေါသဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပရိသုဒ္ဓေ ပရိယောဒါတေတိအာဒိ ဝိက္ခမ္ဘနဝိသုဒ္ဓိယာ ဝိသုဒ္ဓဿ သမုစ္ဆေဒဝိသုဒ္ဓိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တဿ ဧဝံ ဇာနတောတိအာဒိ ဇာနတော ပဿတော အာသဝက္ခယံ ဒီပေတိ, န နိဝုတဿ နီဝရဏဇဟနံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

နိဝုတကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ သမ္မုခီဘူတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၆၈-၆၇၀။ ဣဒါနိ သမ္မုခီဘူတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သမ္မုခီဘူတောတိ သံယောဇနာနံ သမ္မုခီဘာဝံ တေဟိ သမင်္ဂီဘာဝံ ဥပဂတော။ သေသမေတ္ထ နိဝုတကထာသဒိသမေဝါတိ။

သမ္မုခီဘူတကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၈။)

၇။ သမာပန္နော အဿာဒေတီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၇၁-၆၇၃။ ဣဒါနိ သမာပန္နော အဿာဒေတီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, သော တဒဿာဒေတီ’’တိအာဒိဝစနံ (အ။ နိ။ ၄။၁၂၃) နိဿာယ ‘‘သမာပန္နော အဿာဒေတိ, သာ စဿ ဈာနနိကန္တိ ဈာနာရမ္မဏာ ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ, တေ သန္ဓာယ သမာပန္နောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တံ ဈာနံ တဿ ဈာနဿ အာရမ္မဏန္တိ ပဉှေသု တဿေဝ တဒါရမ္မဏတံ အပဿန္တော သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခိပတိ, ‘‘တဒဿာဒေတီ’’တိဝစနမတ္တေန ပဋိဇာနာတိ။ သော တဒဿာဒေတီတိ သုတ္တံ ဈာနလာဘိနော ဈာနာ ဝုဋ္ဌာယ ဈာနဿာဒံ သာဓေတိ, န အန္တောသမာပတ္တိယံယေဝ ဈာနနိကန္တိယာ ဈာနာရမ္မဏတံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

သမာပန္နော အဿာဒေတီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ အသာတရာဂကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆၇၄။ ဣဒါနိ အသာတရာဂကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယံကိဉ္စိ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, သော တံ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ အဘိဝဒတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၉) သုတ္တေ ဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘အဘိနန္ဒတီ’’တိဝစနံ နိဿာယ ‘‘ဒုက္ခဝေဒနာယပိ ရာဂဿာဒဝသေန အဘိနန္ဒနာ ဟောတိ။ တသ္မာ အတ္ထိ အသာတရာဂေါ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထိ အသာတရာဂေါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ အသာတရာဂေါတိ အသာတေ ဒုက္ခဝေဒယိတေ ‘‘အဟော ဝတ မေ ဧတဒေဝ ဘဝေယျာ’’တိ ရဇ္ဇနာ။ အာမန္တာတိ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၆၇၅။ သော တံ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတီတိ သုတ္တေ ပန ဝိနိဝဋ္ဋေတွာ ဒုက္ခဝေဒနမေဝ အာရဗ္ဘ ရာဂုပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ, သမူဟဂ္ဂဟဏေန ပန ဝေဒယိတလက္ခဏံ ဓမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနမေဝ ဝါ အတ္တတော သမနုပဿန္တော ဒိဋ္ဌိမညနာသင်္ခါတာယ ဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနာယ ဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဝိပရိဏာမံ အဘိနန္ဒတိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ အဘိဘူတော တဿာ ပဋိပက္ခံ ကာမသုခံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၃၉။)

ပတ္ထယန္တောပိ ဒုက္ခဝေဒနံ အဘိနန္ဒတိ နာမ။ ဧဝံ ဒုက္ခဝေဒနာယ အဘိနန္ဒနာ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တသ္မာ အသာဓကမေတံ အသာတရာဂဿာတိ။

အသာတရာဂကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ဓမ္မတဏှာအဗျာကတာတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၇၆-၆၈၀။ ဣဒါနိ ဓမ္မတဏှာ အဗျာကတာတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ရူပတဏှာ…ပေ… ဓမ္မတဏှာတိ ဣမာသု ဆသု တဏှာသု ယသ္မာ သဗ္ဗပစ္ဆိမာ တဏှာ ဓမ္မတဏှာတိ ဝုတ္တာ, တသ္မာ သာ အဗျာကတာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသပဉှာနံ ပါဠိယာ အတ္ထော နိယျာတိ။ ကာမတဏှာတိအာဒီဟိ တီဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ ဆပိ တဏှာ သင်္ခိပိတွာ ဒဿိတာ။ ရူပါဒီသု ဟိ ဆသု အာရမ္မဏေသု ကာမဿာဒဝသေန ပဝတ္တာ တဏှာ ကာမတဏှာ။ ‘‘ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ သဿတဒိဋ္ဌိသဟဂတာ တဏှာ ဘဝတဏှာ။ ‘‘န ဘဝိဿတီ’’တိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတာ တဏှာ ဝိဘဝတဏှာတိ။ နနု သာ ဓမ္မတဏှာတိ ပဒံ တဏှာယ ဓမ္မာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိံ ဒီပေတိ, န အဗျာကတဘာဝံ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဓမ္မတဏှာ အဗျာကတာတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ဓမ္မတဏှာနဒုက္ခသမုဒယောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၈၁-၆၈၅။ ဣဒါနိ ဓမ္မတဏှာ နဒုက္ခသမုဒယောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတြာပိ ယသ္မာ သာ ဓမ္မတဏှာတိ ဝုတ္တာ, တသ္မာ န ဒုက္ခသမုဒယောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ပုရိမကထာသဒိသမေဝါတိ။

ဓမ္မတဏှာ နဒုက္ခသမုဒယောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

တေရသမော ဝဂ္ဂေါ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၀။)

၁၄။ စုဒ္ဒသမဝဂ္ဂ

၁။ ကုသလာကုသလပဋိသန္ဒဟနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၈၆-၆၉၀။ ဣဒါနိ ကုသလာကုသလပဋိသန္ဒဟနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ကုသလံ ဝါ အကုသလဿ, အကုသလံ ဝါ ကုသလဿ အနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇနကံ နာမ နတ္ထီတိ တေသံ အညမညံ ပဋိသန္ဓာနံ န ယုဇ္ဇတိ။ ယေ ပန ယသ္မာ ဧကဝတ္ထုသ္မိညေဝ ရဇ္ဇတိ ဝိရဇ္ဇတိ စ, တသ္မာ တံ အညမညံ ပဋိသန္ဒဟတီတိ လဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ ဌိတာ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ၊ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အာဝဋ္ဋနာ ပဏိဓီတိ ဥဘယံ အာဝဇ္ဇနဿေဝ နာမံ။ တဉှိ ဘဝင်္ဂံ အာဝဋ္ဋေတီတိ အာဝဋ္ဋနာ။ ဘဝင်္ဂါရမ္မဏတော အညသ္မိံ အာရမ္မဏေ စိတ္တံ ပဏိဒဟတိ ဌပေတီတိ ပဏိဓိ။ ကုသလံ အနာဝဋ္ဋေန္တဿာတိ ယံ တံ အကုသလာနန္တရံ ပဋိသန္ဒဟန္တံ ကုသလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ အနာဝဋ္ဋေန္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ပန ဝိနာ အာဝဇ္ဇနေန ကုသလဿ ဥပ္ပတ္တိံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ကုသလံ အယောနိသော မနသိကရောတောတိ ဣဒံ ယဒိ အကုသလာနန္တရံ ကုသလံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, အကုသလဿေဝ အာဝဇ္ဇနေန အယောနိသော မနသိကရောတော ဥပ္ပဇ္ဇေယျာတိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ နနု ယသ္မိံယေဝ ဝတ္ထုသ္မိန္တိ ဝစနံ ဧကာရမ္မဏေ သရာဂဝိရာဂုပ္ပတ္တိံ ဒီပေတိ, န ကုသလာကုသလာနံ အနန္တရတံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ကုသလာကုသလပဋိသန္ဒဟနကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ သဠာယတနုပ္ပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၉၁-၆၉၂။ ဣဒါနိ သဠာယတနုပ္ပတ္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဥပပတ္တေသိယေန ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟေဝ ဩပပါတိကာနံ သဠာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ အဇ္ဈတ္တိကာယတနေသု မနာယတနကာယာယတနာနေဝ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ သေသာနိ စတ္တာရိ သတ္တသတ္တတိရတ္တိမှိ။ တာနိ စ ခေါ ယေန ကမ္မုနာ ပဋိသန္ဓိ ဂဟိတာ, တဿေဝ အညဿ ဝါ ကတတ္တာတိ အယံ သကသမယေ ဝါဒေါ။ ယေသံ ပန ဧကကမ္မသမ္ဘဝတ္တာ သမ္ပန္နသာခါဝိဋပါနံ ရုက္ခာဒီနံ အံကုရော ဝိယ ဗီဇမတ္တံ သဠာယတနံ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သဠာယတနန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီတိအာဒိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၁။)

သဠာယတနေ သတိ ဧဝရူပေါ ဟုတွာ ဩက္ကမေယျာတိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ မာတုကုစ္ဆိဂတဿာတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ ပရတော မာတုကုစ္ဆိဂတဿ ပစ္ဆာ ကေသာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သဠာယတနုပ္ပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ အနန္တရပစ္စယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၉၃-၆၉၇။ ဣဒါနိ အနန္တရပစ္စယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ နစ္စဂီတာဒီသု ရူပဒဿနသဒ္ဒသဝနာဒီနံ လဟုပရိဝတ္တိတံ ဒိသွာ ‘‘ဣမာနိ ဝိညာဏာနိ အညမညဿ အနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ စက္ခုဝိညာဏဿာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သောတဝိညာဏံ ရူပါရမ္မဏံယေဝါတိ ယဒိ စက္ခုဝိညာဏဿ အနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ဝိပါကမနောဓာတု ဝိယ ရူပါရမ္မဏံ သိယာတိ စောဒေတုံ ဝုတ္တံ။ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သောတဝိညာဏန္တိ ပဉှေသု သုတ္တာဘာဝေန ပဋိက္ခိပိတွာ အနန္တရုပ္ပတ္တိံ သလ္လက္ခေန္တော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ တညေဝ စက္ခုဝိညာဏံ တံ သောတဝိညာဏန္တိ ယထာ ပဌမဇဝနာနန္တရံ ဒုတိယဇဝနံ မနောဝိညာဏဘာဝေန တညေဝ ဟောတိ, ကိံ တေ တထာ ဧတမ္ပိ ဒွယံ ဧကမေဝါတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝါရေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ နစ္စတိ ဂါယတီတိအာဒိဝစနံ အာရမ္မဏသမောဓာနေ လဟုပရိဝတ္တိတာယ ဝေါကိဏ္ဏဘာဝံ ဒီပေတိ, န အနန္တရပစ္စယတံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

အနန္တရပစ္စယကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ အရိယရူပကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၉၈-၆၉၉။ ဣဒါနိ အရိယရူပကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာ ရူပံ, တဉ္စ ခေါ ‘‘သဗ္ဗံ ရူပံ စတ္တာရိ စ မဟာဘူတာနိ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၃။၆၇) ဝစနတော ဥပါဒါယရူပန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အရိယရူပံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယာတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၂။)

ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ အရိယာနံ ရူပံ, အရိယံ ဝါ ရူပန္တိ အရိယရူပံ။ အာမန္တာတိ လဒ္ဓိယံ ဌတွာ ပဋိညာ ဣတရဿ။ ကုသလန္တိ ပုဋ္ဌော လဒ္ဓိဝသေနေဝ ပဋိဇာနာတိ။ အနာသဝပုစ္ဆာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယံ ကိဉ္စိ ရူပန္တိ သုတ္တံ ဌပေတွာ ဘူတာနိ သေသရူပဿ ဥပါဒါဘာဝံ ဒီပေတိ, န သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာနံ။ တေသဉှိ ရူပမတ္တညေဝ အသိဒ္ဓံ, ကုတော ဥပါဒါရူပတာ၊ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

အရိယရူပကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ အညော အနုသယောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၀၀-၇၀၁။ ဣဒါနိ အညော အနုသယောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပုထုဇ္ဇနော ကုသလာဗျာကတေ စိတ္တေ ဝတ္တမာနေ သာနုသယောတိ ဝတ္တဗ္ဗော, န ပရိယုဋ္ဌိတောတိ တသ္မာ အညော အနုသယော, အညံ ပရိယုဋ္ဌာနန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အညော ကာမရာဂါနုသယောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ အနုသယကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သာနုသယောတိအာဒိ ပန တသ္မိံ သမယေ အနုသယဿ အပ္ပဟီနတ္တာ သာနုသယောတိ ဝတ္တဗ္ဗတံ, အနုပ္ပန္နတ္တာ စ ပရိယုဋ္ဌိတောတိ အဝတ္တဗ္ဗတံ ဒီပေတိ, န အနုသယပရိယုဋ္ဌာနာနံ အညတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

အညော အနုသယောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ပရိယုဋ္ဌာနံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၀၂။ ဣဒါနိ ပရိယုဋ္ဌာနံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ အနိစ္စာဒိတော မနသိကရောတောပိ ရာဂါဒယော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘အပ္ပေကဒါ, ဘော ဘာရဒွါဇ, အသုဘတော မနသိကရိဿာမီတိ သုဘတောဝ မနသိကရောတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၁၂၇)။ တသ္မာ ပရိယုဋ္ဌာနံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ပရိယုဋ္ဌာနံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၃။)

၇။ ပရိယာပန္နကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၀၃-၇၀၅။ ဣဒါနိ ပရိယာပန္နကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ကာမရာဂေါ ကာမဓာတုံ အနုသေတိ, ကာမဓာတုပရိယာပန္နောတိ စ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ရူပရာဂါရူပရာဂါပိ ရူပဓာတုအရူပဓာတုယော အနုသေန္တိ။ ရူပဓာတုအရူပဓာတုပရိယာပန္နာယေဝ စ နာမ ဟောန္တီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ရူပရာဂေါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတ္ထ အနုသေတီတိ ယထာ ကာမရာဂေါ ကာမဝိတက္ကသင်္ခါတံ ကာမဓာတုံ သဟဇာတဝသေန အနုသေတိ, ကိံ တေ ဧဝံ ရူပရာဂေါ ရူပဓာတုန္တိ ပုစ္ဆတိ။ ပရိယာပန္နောတိ ယထာ စ သော တိဝိဓာယ ကာမဓာတုယာ ကိလေသကာမဝသေန ပရိယာပန္နတ္တာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နော, ကိံ တေ ဧဝံ ရူပရာဂေါပိ ရူပဓာတုပရိယာပန္နောတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ပနဿ အဓိပ္ပါယံ အသလ္လက္ခေန္တော ကေဝလံ လဒ္ဓိဝသေန အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ တမတ္ထံ သလ္လက္ခာပေတုံ ကုသလဝိပါကကိရိယသင်္ခါတေဟိ သမာပတ္တေသိယာဒီဟိ သံသန္ဒိတွာ ပုစ္ဆိတုံ သမာပတ္တေသိယောတိအာဒိမာဟ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ နနု ကာမရာဂေါတိအာဒိဝစနမ္ပိ ကာမရာဂဿေဝ ကာမဓာတုယံ အနုသယဘာဝံ ပရိယာပန္နတဉ္စ ဒီပေတိ, န ဣတရေသံ ဣတရဓာတူသူတိ။

ပရိယာပန္နကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ အဗျာကတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၀၆-၇၀၈။ ဣဒါနိ အဗျာကတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဝိပါကကိရိယရူပနိဗ္ဗာနသင်္ခါတံ စတုဗ္ဗိဓံ အဗျာကတံ အဝိပါကတ္တာ အဗျာကတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိဂတံ ‘‘သဿတော လောကောတိ ခေါ, ဝစ္ဆ, အဗျာကတမေတ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၄။၄၁၆ ထောကံ ဝိသဒိသံ) သဿတာဒိဘာဝေန အကထိတတ္တာ။ ယေသံ ပန ဣမံ ဝိဘာဂံ အဂ္ဂဟေတွာ ပုရိမာဗျာကတံ ဝိယ ဒိဋ္ဌိဂတမ္ပိ အဗျာကတန္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ ဥတ္တရာပထကာနဉ္စ၊ တေသံ တံ ဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ ဒိဋ္ဌိဂတံ အဗျာကတန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

အဗျာကတကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၄။)

၉။ အပရိယာပန္နကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၀၉-၇၁၀။ ဣဒါနိ အပရိယာပန္နကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပုထုဇ္ဇနော ဈာနလာဘီ ကာမေသု ဝီတရာဂေါတိ ဝတ္တဗ္ဗော ဟောတိ, န ပန ဝိဂတဒိဋ္ဌိကောတိ, တသ္မာ ဒိဋ္ဌိဂတံ အပရိယာပန္နန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

အပရိယာပန္နကထာဝဏ္ဏနာ။

စုဒ္ဒသမော ဝဂ္ဂေါ။

၁၅။ ပန္နရသမဝဂ္ဂ

၁။ ပစ္စယတာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၁၁-၇၁၇။ ဣဒါနိ ပစ္စယတာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယော ဓမ္မော ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော, သော ယေသံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော, တေသညေဝ ယသ္မာ အာရမ္မဏာနန္တရသမနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော န ဟောတိ, ယော ဝါ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, သော ယသ္မာ တေသံယေဝ အနန္တရသမနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော န ဟောတိ, တသ္မာ ပစ္စယတာ ဝဝတ္ထိတာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ပစ္စယတာကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ အညမညပစ္စယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၁၈-၇၁၉။ ဣဒါနိ အညမညပစ္စယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ သမယေ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိ အယမေဝ တန္တိ, ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ’’တိ အယံ နတ္ထိ, တသ္မာ အဝိဇ္ဇာဝ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယော, န ပန သင်္ခါရာ အဝိဇ္ဇာယာတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာဒီနံ အညမညပစ္စယတာပိ အတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၅။)

ဣတရဿ။ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရေနာတိ ဧတ္ထ အပုညာဘိသင်္ခါရောဝ ဂဟိတော။ တသ္မာ သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာတိ ဧတ္ထ သဟဇာတအညမညအတ္ထိအဝိဂတသမ္ပယုတ္တဝသေန ပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာတိ ဧတ္ထ ဌပေတွာ ကာမုပါဒါနံ သေသာနိ တီဏိ ဥပါဒါနာနိ အဝိဇ္ဇာယ သင်္ခါရာ ဝိယ တဏှာယ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ ဇရာမရဏပစ္စယာတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, နာမရူပံ ဝိညာဏပစ္စယာတိ သကဝါဒိဿာတိ။

အညမညပစ္စယကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ အဒ္ဓါကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၂၀-၇၂၁။ ဣဒါနိ အဒ္ဓါကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘တီဏိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ကထာဝတ္ထူနီ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၆၈) သုတ္တံ နိဿာယ ကာလသင်္ခါတော အဒ္ဓါ နာမ ပရိနိပ္ဖန္နော အတ္ထီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ၊ တေသံ ‘‘အဒ္ဓါ နာမ ကောစိ ပရိနိပ္ဖန္နော နတ္ထိ အညတြ ကာလပညတ္တိမတ္တာ။ ရူပါဒယော ပန ခန္ဓာဝ ပရိနိပ္ဖန္နာ’’တိ ဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ အဒ္ဓါ ပရိနိပ္ဖန္နောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ သော ပရိနိပ္ဖန္နော, ရူပါဒီသု အနေန အညတရေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ရူပန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတရော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

အဒ္ဓါကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ခဏလယမုဟုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၂၂-၇၂၃။ ခဏလယမုဟုတ္တကထာသုပိ ဧသေဝ နယော။ သဗ္ဗေပိ ဟေတေ ခဏာဒယော အဒ္ဓါပရိယာယာ ဧဝါတိ။

ခဏလယမုဟုတ္တကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ အာသဝကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၂၄-၇၂၅။ ဣဒါနိ အာသဝကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ စတူဟိ အာသဝေဟိ ဥတ္တရိ အညော အာသဝေါ နာမ နတ္ထိ, ယေန စတ္တာရော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၆။)

အာသဝါ သာသဝါ သိယုံ, တသ္မာ စတ္တာရော အာသဝါ အနာသဝါတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ အာသဝါ အနာသဝါ, ဧဝံ သန္တေ တေဟိ မဂ္ဂါဒိလက္ခဏပ္ပတ္တေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ မဂ္ဂေါတိအာဒိမာဟ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အာသဝကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဇရာမရဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၂၆-၇၂၇။ ဣဒါနိ ဇရာမရဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဇရာမရဏံ နာမ အပရိနိပ္ဖန္နတ္တာ လောကိယန္တိ ဝါ လောကုတ္တရန္တိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ‘‘လောကိယာ ဓမ္မာ လောကုတ္တရာ ဓမ္မာ’’တိ ဟိ ဒုကေ ဇရာမရဏံ နေဝ လောကိယပဒေ, န လောကုတ္တရပဒေ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တတ္ထ ယေသံ ဣမံ လက္ခဏံ အနာဒိယိတွာ လောကုတ္တရာနံ ဓမ္မာနံ ဇရာမရဏံ လောကုတ္တရန္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ဇရာမရဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ သညာဝေဒယိတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၂၈-၇၂၉။ ဣဒါနိ သညာဝေဒယိတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ နာမ န ကောစိ ဓမ္မော, စတုန္နံ ပန ခန္ဓာနံ နိရောဓော။ ဣတိ သာ နေဝ လောကိယာ န လောကုတ္တရာ။ ယသ္မာ ပန လောကိယာ န ဟောတိ, တသ္မာ လောကုတ္တရာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ပုရိမကထာသဒိသမေဝါတိ။

သညာဝေဒယိတကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၇။)

၈။ ဒုတိယသညာဝေဒယိတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၃၀-၇၃၁။ ဣဒါနိ ယသ္မာ သာ လောကုတ္တရာ န ဟောတိ, တသ္မာ လောကိယာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝါတိ။

ဒုတိယသညာဝေဒယိတကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ တတိယသညာဝေဒယိတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၃၂။ ဣဒါနိ ယသ္မာ ‘‘အသုကော မရဏဓမ္မော, အသုကော န မရဏဓမ္မော’’တိ သတ္တာနံ မရဏဓမ္မတာယ နိယာမော နတ္ထီတိ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နောပိ ကာလံ ကရေယျာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကာနံ၊ တေသံ သမာပန္နာယပိ မရဏဓမ္မတာယ မရဏသမယဉ္စ အမရဏသမယဉ္စ ဒဿေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယသ္မာ ကာလံ ကရောန္တဿ နာမ မရဏန္တိကေဟိ ဖဿာဒီဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, တသ္မာ တေနာကာရေန စောဒေတုံ အတ္ထီတိအာဒိမာဟ။

အဖဿကဿ ကာလကိရိယာတိအာဒီနိ ပုဋ္ဌော သေသသတ္တေ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ ဝိသံ ကမေယျာတိအာဒီနိ ပုဋ္ဌော သမာပတ္တိအာနုဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယဝါရေ သရီရပကတိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဧဝံ သန္တေ ပန သမာပတ္တိအာနုဘာဝေါ နာမ န ဟောတိ, တေနေဝ န နိရောဓသမာပန္နောတိ အနုယုဉ္ဇတိ။

֍ * ၇၃၃-၇၃၄။ န ကာလံ ကရေယျာတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ။ အတ္ထိ သော နိယာမောတိ ပရဝါဒိဿ ပဉှေ ပန ယသ္မာ ဧဝရူပေါ နိယာမော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ စက္ခုဝိညာဏသမင်္ဂီတိအာဒိ သကဝါဒိနာ ‘‘နိယာမေ အသန္တေပိ မရဏသမယေနေဝ မရတိ, နာသမယေနာ’’တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ တတြာယမဓိပ္ပါယော – ယဒိ နိယာမာဘာဝေန ကာလကိရိယာ ဘဝေယျ, စက္ခုဝိညာဏသမင်္ဂိနောပိ ဘဝေယျ။ တတော ‘‘ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န စဝတိ, န ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ သုတ္တဝိရောဓော သိယာ။ ယထာ ပန စက္ခုဝိညာဏသမင်္ဂိဿ ကာလကိရိယာ န ဟောတိ, တထာ နိရောဓသမာပန္နဿာပီတိ။

တတိယသညာဝေဒယိတကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၈။)

၁၀။ အသညသတ္တုပိကာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၃၅။ ဣဒါနိ အသညသတ္တုပိကာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သညာဝိရာဂဝသေန ပဝတ္တဘာဝနာ အသညသမာပတ္တိပိ နိရောဓသမာပတ္တိပိ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ နာမ။ ဣတိ ဒွေ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယော လောကိယာ စ လောကုတ္တရာ စ။ တတ္ထ လောကိယာ ပုထုဇ္ဇနဿ အသညသတ္တုပိကာ ဟောတိ, လောကုတ္တရာ အရိယာနံ, သာ စ နာသညသတ္တုပိကာ။ ဣမံ ပန ဝိဘာဂံ အကတွာ အဝိသေသေန သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ အသညသတ္တုပိကာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယသ္မာ အသညသမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ အလောဘာဒယော အတ္ထိ, န နိရောဓသမာပတ္တိံ, တသ္မာ တေသံ ဝသေန စောဒေတုံ အတ္ထီတိအာဒိမာဟ။

֍ ဋီ ၇၃၆။ ဣဓာပိ အသညီတိ ပဉှေ ဣဓ သညာဝိရာဂဝသေန သမာပန္နတ္တာ အသညိတာ အနုညာတာ, တတြာပိ အသညသတ္တေနေဝ။ တသ္မာ ဣမံ ပဋိညံ ဂဟေတွာ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌပေန္တေန ဆလေန ပတိဋ္ဌာပိတာ ဟောတိ။ ဣဓ ဝါ နိရောဓသမာပတ္တိံ သန္ဓာယ အသညိတာ အနုညာတာ။ တတြာပိ ဣတော စုတဿ အနာဂါမိနော နိရောဓသမာပတ္တိမေဝ တသ္မာပိ ဣမာယ ပဋိညာယ ပတိဋ္ဌာပိတာ လဒ္ဓိ အပ္ပတိဋ္ဌိတာယေဝါတိ။

အသညသတ္တုပိကာကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ ကမ္မူပစယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၃၇။ ဣဒါနိ ကမ္မူပစယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ကမ္မူပစယော နာမ ကမ္မတော အညော စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တော အဗျာကတော အနာရမ္မဏောတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ အညံ ကမ္မန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ ကမ္မတော အညော ကမ္မူပစယော, ဖဿာဒိတောပိ အညေန ဖဿူပစယာဒိနာ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ အညော ဖဿောတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော လဒ္ဓိယာ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၄၉။)

֍ * ၇၃၈-၇၃၉။ ကမ္မေန သဟဇာတောတိ ပဉှေသု စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, စိတ္တသမ္ပယုတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ကုသလောတိ ပဉှေသုပိ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပရတော အကုသလောတိပဉှေသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၇၄၀။ သာရမ္မဏောတိ ပုဋ္ဌော ပန ဧကန္တံ အနာရမ္မဏမေဝ ဣစ္ဆတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတိ။ စိတ္တံ ဘိဇ္ဇမာနန္တိ ယဒါ စိတ္တံ ဘိဇ္ဇမာနံ ဟောတိ, တဒါ ကမ္မံ ဘိဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ ပစ္စတ္တံ, စိတ္တေ ဘိဇ္ဇမာနေတိ အတ္ထော။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တတ္ထ ယသ္မာ သမ္ပယုတ္တော ဘိဇ္ဇတိ, ဝိပ္ပယုတ္တော န ဘိဇ္ဇတိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ စေဝ ပဋိက္ခိပတိ စ။

֍ ဋီ ၇၄၁။ ကမ္မမှိ ကမ္မူပစယောတိ ကမ္မေ သတိ ကမ္မူပစယော, ကမ္မေ ဝါ ပတိဋ္ဌိတေ ကမ္မူပစယော, ကမ္မူပစယတောဝ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တတိ။ တသ္မိံ ပန ကမ္မေ နိရုဒ္ဓေ ယာဝ အံကုရုပ္ပါဒါ ဗီဇံ ဝိယ ယာဝ ဝိပါကုပ္ပါဒါ ကမ္မူပစယော တိဋ္ဌတီတိဿ လဒ္ဓိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ တညေဝ ကမ္မံ, သော ကမ္မူပစယော, သော ကမ္မဝိပါကောတိ ယသ္မာ ကမ္မမှိ ကမ္မူပစယော, သော စ ယာဝ ဝိပါကုပ္ပါဒါ တိဋ္ဌတီတိဿ လဒ္ဓိ, တသ္မာ နံ တေသံ တိဏ္ဏမ္ပိ ဧကတ္တံ ပုစ္ဆတိ ဝိပါကော သာရမ္မဏောတိ ဣဒံ ဝိပါကော ဝိယ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မောပိ အာရမ္မဏပဋိဗဒ္ဓေါယေဝါတိ စောဒနတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ပန လဒ္ဓိဝသေနေကံ ပဋိဇာနာတိ, ဧကံ ပဋိက္ခိပတိ။ ပဋိလောမေပိ ဧသေဝ နယော။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ကမ္မူပစယကထာဝဏ္ဏနာ။

ပန္နရသမော ဝဂ္ဂေါ။

တတိယပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၀။)

၁၆။ သောဠသမဝဂ္ဂ

၁။ နိဂ္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၄၃-၇၄၄။ ဣဒါနိ နိဂ္ဂဟကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေ လောကေ ဗလပ္ပတ္တာ ဝသီဘူတာ, တေ ယဒိ ပရဿ စိတ္တံ နိဂ္ဂဏှိတုံ န သက္ကုဏေယျုံ, ကာ တေသံ ဗလပ္ပတ္တိ, ကော ဝသီဘာဝေါ။ ဗလပ္ပတ္တိယာ ပန ဝသီဘာဝေန စ အဒ္ဓါ တေ ပရဿ စိတ္တံ နိဂ္ဂဏှန္တီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပရော ပရဿာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ တတ္ထ နိဂ္ဂဏှာတီတိ သံကိလေသာပတ္တိတော နိဝါရေတိ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။ ပဂ္ဂဟကထာယပိ ဧသေဝ နယော။

နိဂ္ဂဟကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ သုခါနုပ္ပဒါနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၄၇-၇၄၈။ ဣဒါနိ သုခါနုပ္ပဒါနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ဗဟူနံ ဝတ နော ဘဂဝါ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာ’’တိ (မ။ နိ။ ၂။၁၄၈) သုတ္တံ နိဿာယ ပရော ပရဿ သုခံ အနုပ္ပဒေတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဒုက္ခံ အနုပ္ပဒေတီတိ ပုဋ္ဌော ပန တာဒိသံ သုတ္တပဒံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ အတ္တနော သုခန္တိအာဒိပဉှေ ယံ အတ္တနော ပရဿ ဝါ, တံ အနုပ္ပဒါတုံ န သက္ကာ။ ယံ တဿေဝ, ကိံ တတ္ထ အနုပ္ပဒါနံ နာမာတိ ပဋိက္ခိပတိ။ နေဝတ္တနောတိအာဒိပဉှေ ပန ယံ ဧဝရူပံ, န တံ အနုပ္ပဒိန္နံ နာမ ဘဝိတုမရဟတီတိ လဒ္ဓိယာပဋိဇာနာတိ။ နော စ ဝတ ရေတိတာဒိသဿ သုခဿ အဘာဝါ ဝုတ္တံ။ သုခဓမ္မာနံ ဥပဟတ္တာတိဝစနံ ဘဂဝတော ပရေသံ သုခုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝံ ဒီပေတိ, န အန္နာဒီနံ ဝိယ သုခဿ အနုပ္ပဒါနံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

သုခါနုပ္ပဒါနကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၁။)

၄။ အဓိဂယှမနသိကာရကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၄၉-၇၅၃။ ဣဒါနိ အဓိဂယှ မနသိကာရကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓော မနသိကာရော နယတော စ အာရမ္မဏတော စ။ တတ္ထ ဧကသင်္ခါရဿာပိ အနိစ္စတာယ ဒိဋ္ဌာယ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာတိ အဝသေသေသု နယတော မနသိကာရော ဟောတိ။ အတီတေ ပန သင်္ခါရေ မနသိကရောန္တော န အနာဂတေ မနသိကာတုံ သက္ကောတိ။ အတီတာဒီသု အညတရံ မနသိကရောတော အာရမ္မဏတော မနသိကာရော ဟောတိ။ တတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နေ မနသိကရောန္တော ယေန စိတ္တေန တေ မနသိကရောတိ, တံ ပစ္စုပ္ပန္နက္ခဏေ မနသိကာတုံ န သက္ကောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’’တိအာဒိဝစနံ နိဿာယ ‘‘မနသိကရောန္တော နာမ အဓိဂယှ အဓိဂဏှိတွာ သင်္ဂဏှိတွာ သဗ္ဗေ သင်္ခါရေ ဧကတော မနသိကရောတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာပရသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။

အထ နံ ယသ္မာ သဗ္ဗေ ဧကတော မနသိကရောန္တေန ယေန စိတ္တေန တေ မနသိကရောတိ, တမ္ပိ မနသိကာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံစိတ္တတာယ စောဒေတုံ တေန စိတ္တေနာတိ အာဟ။ ဣတရော အာရမ္မဏံ ကတွာ န သက္ကာ ဇာနိတုန္တိ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဧဝံလက္ခဏံ စိတ္တန္တိ ဉာတတ္တာ ပန တမ္ပိ စိတ္တံ ဉာတမေဝ ဟောတီတိ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ အထ ဝါ တညေဝ တဿ အာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ, ယဒါ ပညာယ ပဿတီ’’တိအာဒီနိ နိဿာယ ဥပ္ပန္နလဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ သေသပဉှဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ တေန ဖဿေနာတိအာဒီသု ပန တထာရူပံ သုတ္တံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတေဝ။ အတီတာဒိပဉှေသု ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိက္ခေပပဋိညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာတိအာဒိဝစနံ နယတော ဒဿနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ဧကက္ခဏေ အာရမ္မဏတော, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

အဓိဂယှမနသိကာရကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ရူပံ ဟေတူတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၅၄-၇၅၆။ ဣဒါနိ ရူပံ ဟေတူတိ ကထာနာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဟေတူတိ ကုသလမူလာဒိနော ဟေတုဟေတုဿာပိ နာမံ, ယဿ ကဿစိ ပစ္စယဿာပိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၂။)

ဣမံ ပန ဝိဘာဂံ အကတွာ ‘‘စတ္တာရော မဟာဘူတာ ဟေတူ’’တိ ဝစနမတ္တံ နိဿာယ အဝိသေသေနေဝ ရူပံ ဟေတူတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အလောဘော ဟေတူတိ ကိံ တေ ရူပံ အလောဘသင်္ခါတော ဟေတူတိ ပုစ္ဆတိ, ဣတရော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ မဟာဘူတာ ဥပါဒါယရူပါနံ ဥပါဒါယဟေတူတိ ဧတ္ထ ပစ္စယဋ္ဌေန ဟေတုဘာဝေါ ဝုတ္တော, န မူလဋ္ဌေန, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ရူပံ ဟေတူတိကထာဝဏ္ဏနာ။

֍ * ၇၅၇-၇၅၉။ သဟေတုကကထာယမ္ပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ရူပံ သဟေတုကန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ ရူပံ ကုသလာကုသလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၆၀-၇၆၄။ ဣဒါနိ ရူပံ ကုသလာကုသလန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ ကုသလမ္ပိ အကုသလမ္ပီ’’တိဝစနံ နိဿာယ ကာယဝစီကမ္မသင်္ခါတံ ကာယဝိညတ္တိဝစီဝိညတ္တိရူပံ ကုသလမ္ပိ အကုသလမ္ပီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟိသာသကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ရူပံ ကုသလန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ ရူပံ ကုသလံ, ဧဝံဝိဓေန အနေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ သာရမ္မဏန္တိ အာဒိမာဟ။ ပရတော အကုသလပဉှေပိ ဧသေဝ နယော။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ရူပံ ကုသလာကုသလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ရူပံ ဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၆၅-၇၆၇။ ဣဒါနိ ရူပံ ဝိပါကောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယံ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပ္ပန္နာ စိတ္တစေတသိကာ ဝိယ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပ္ပန္နံ တံ ရူပမ္ပိ ဝိပါကောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ၊

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၃။)

တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ ရူပံ ဝိပါကော, ဧဝံဝိဓေန အနေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ သုခဝေဒနီယန္တိအာဒိမာဟ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ရူပံ ဝိပါကောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ ရူပံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၆၈-၇၇၀။ ဣဒါနိ ရူပံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယံ ကာမာဝစရကမ္မဿ ကတတ္တာ ရူပံ, တံ ယသ္မာ ကာမာဝစရံ, တသ္မာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရကမ္မာနမ္ပိ ကတတ္တာ ရူပေန ရူပါဝစရာရူပါဝစရေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထိ ရူပံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။

ရူပံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ရူပါရူပဓာတုပရိယာပန္နကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၇၁-၇၇၅။ ဣဒါနိ ရူပရာဂေါ ရူပဓာတုပရိယာပန္နော အရူပရာဂေါ အရူပဓာတုပရိယာပန္နောတိ ကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ကာမရာဂေါ ကာမဓာတုပရိယာပန္နော, တသ္မာ ရူပရာဂါရူပရာဂေဟိပိ ရူပဓာတုအရူပဓာတုပရိယာပန္နေဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကေဝလဉှိ တတ္ထ ‘‘ရူပဓာတုံ အနုသေတိ, အရူပဓာတုံ အနုသေတီ’’တိ ပဒံ ဝိသေသော။ သာ စ လဒ္ဓိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ သမ္မိတိယာနဉ္စ။ အယံ အန္ဓကာနံယေဝါတိ။

ရူပရာဂေါ ရူပဓာတုပရိယာပန္နော အရူပရာဂေါ အရူပဓာတုပရိယာပန္နောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

ရူပါရူပဓာတုပရိယာပန္နကထာဝဏ္ဏနာ။

သောဠသမော ဝဂ္ဂေါ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၄။)

၁၇။ သတ္တရသမဝဂ္ဂ

၁။ အတ္ထိ အရဟတော ပုညူပစယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၇၆-၇၇၉။ ဣဒါနိ အတ္ထိ အရဟတော ပုညူပစယောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ အရဟတော ဒါနသံဝိဘာဂစေတိယဝန္ဒနာဒီနိ ကမ္မာနိ ဒိသွာ အတ္ထိ အရဟတော ပုညူပစယောတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘အရဟာ နာမ ပဟီနပုညပါပေါ, သော ယဒိ ပုညံ ကရေယျ, ပါပမ္ပိ ကရေယျာ’’တိ စောဒေတုံ အပုညူပစယောတိ အာဟ။ ဣတရော ပါဏာတိပါတာဒိကိရိယံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ ပုညာဘိသင်္ခါရန္တိအာဒီသု ဘဝဂါမိကမ္မံ အရဟတော နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒါနံ ဒဒေယျာတိအာဒီသု ကိရိယစိတ္တေန ဒါနာဒိပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော သကဝါဒီ ပဋိဇာနာတိ။ ဣတရော စိတ္တံ အနာဒိယိတွာ ကိရိယာပဝတ္တိမတ္တဒဿနေနေဝ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌပေတိ။ သာ ပန အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌာပိတာ ဟောတီတိ။

အတ္ထိ အရဟတော ပုညူပစယောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ နတ္ထိ အရဟတော အကာလမစ္စူတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၈၀။ ဣဒါနိ နတ္ထိ အရဟတော အကာလမစ္စူတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဥပစိတာနံ အပဋိသံဝေဒိတွာ ဗျန္တီဘာဝံ ဝဒါမီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၁၇) သုတ္တဿ အတ္ထံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘အရဟတာ နာမ သဗ္ဗကမ္မဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒယိတွာဝ ပရိနိဗ္ဗာယိတဗ္ဗံ, တသ္မာ နတ္ထိ, အရဟတော အကာလမစ္စူ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကာနဉ္စေဝ သိဒ္ဓတ္ထိကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ တဿ နတ္ထိ အကာလမစ္စု, အရဟန္တဃာတကေန နာမ န ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ နတ္ထိ အရဟန္တဃာတကောတိ အာဟ။ ဣတရော အာနန္တရိယကမ္မဿ စေဝ တာဒိသာနဉ္စ ပုဂ္ဂလာနံ သဗ္ဘာဝတော ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၇၈၁။ ဝိသံ န ကမေယျာတိ ပဉှေ ‘‘ယာဝ ပုဗ္ဗေ ကတကမ္မံ ပရိက္ခယံ န ဂစ္ဆတိ, တာဝ န ကမတီ’’တိ လဒ္ဓိယာ ပဋိက္ခိပတိ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၅။)

֍ ဋီ ၇၈၂။ နာဟံ, ဘိက္ခဝေတိ သုတ္တံ ဣဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ – သဉ္စေတနိကာနံ ကမ္မာနံ ကတာနံ ဝိပါကံ အပဋိသံဝေဒိတွာ အဝိန္ဒိတွာ အနနုဘဝိတွာ ဗျန္တီဘာဝံ တေသံ ကမ္မာနံ ပရိဝဋုမပရိစ္ဆိန္နဘာဝံ န ဝဒါမိ, တဉ္စ ခေါ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ, န တတော ပရံ, ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာနံ အနန္တရံ ဥပပတ္တိံ ဥပပဇ္ဇိတွာဝ န တတော ပရံ, အပရာပရိယဝေဒနီယာနံ ယဒါ ဝိပါကောကာသံ လဘန္တိ, တထာရူပေ အပရာပရေ ဝါ ပရိယာယေ။ ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ သံသာရပဝတ္တေ သတိ လဒ္ဓဝိပါကဝါရေ ကမ္မေ န ဝိဇ္ဇတေသော ဇဂတိပ္ပဒေသော, ယတ္ထဋ္ဌိတော မုစ္စေယျ ပါပကမ္မာတိ။ ဧဝံ သန္တေ ယဒေတံ ‘‘အလဒ္ဓဝိပါကဝါရမ္ပိ ကမ္မံ အဝဿံ အရဟတော ပဋိသံဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ကပ္ပနာဝသေန ‘‘နတ္ထိ အရဟတော အကာလမစ္စူ’’တိ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနံ ကတံ, တံ ဒုက္ကဋမေဝါတိ။

နတ္ထိ အရဟတော အကာလမစ္စူတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ သဗ္ဗမိဒံ ကမ္မတောတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၈၃။ ဣဒါနိ သဗ္ဗမိဒံ ကမ္မတောတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ လောကော’’တိ သုတ္တံ နိဿာယ ‘‘သဗ္ဗမိဒံ ကမ္မကိလေသဝိပါကဝဋ္ဋံ ကမ္မတောဝ ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ရာဇဂိရိကာနဉ္စေဝ သိဒ္ဓတ္ထိကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ သဗ္ဗမိဒန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ဧဝံ သန္တေ ကမ္မမ္ပိ ကမ္မတော အာပဇ္ဇတီ’’တိ စောဒေတုံ ကမ္မမ္ပိ ကမ္မတောတိ အာဟ။ ဣတရော ယဒိ ကမ္မမ္ပိ ကမ္မတောဝ နာမ တံ ကမ္မံ ဝိပါကောယေဝ သိယာတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုဗ္ဗေကတဟေတူတိ ‘‘ယဒိ သဗ္ဗမိဒံ ကမ္မတော, ပုဗ္ဗေကတဟေတုနာ တေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ပုစ္ဆတိ, ဣတရော ပုဗ္ဗေကတဟေတုဝါဒဘယေန ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၇၈၄။ ကမ္မဝိပါကတောတိ ‘‘ယဒိ သဗ္ဗမိဒံ ကမ္မတော, ယံ အတီတဘဝေ ပဝတ္တဿ ဟေတုဘူတံ ကမ္မံ, တမ္ပိ ပုရိမတရေ ဘဝေ ကမ္မတောတိ ကမ္မဝိပါကော သမ္ပဇ္ဇတိ, တေန တေ သဗ္ဗမိဒံ ကမ္မဝိပါကတော အာပဇ္ဇတီ’’တိ စောဒေတုံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ဗီဇတော အံကုရဿေဝ ပစ္စုပ္ပန္နပဝတ္တဿ ကမ္မတော နိဗ္ဗတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယံ ပုဋ္ဌော တဿာပိ ကမ္မဿ ဗီဇဿ ပုရိမဗီဇတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၆။)

ဝိယ ပုရိမကမ္မတော ပဝတ္တတ္တာ ပဋိဇာနာတိ။ ပါဏံ ဟနေယျာတိအာဒိ ‘‘ယဒိ သဗ္ဗံ ကမ္မဝိပါကတော, ပါဏာတိပါတာဒီနိ ကမ္မဝိပါကေနေဝ ကရေယျာ’’တိ စောဒေတုံ ဝုတ္တံ။ ဣတရော ဒုဿီလျစေတနာပိ ပုရိမကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ ဧကေန ပရိယာယေန ဝိပါကောယေဝါတိ လဒ္ဓိယာ ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ ပါဏာတိပါတော ကမ္မဝိပါကတော နိဗ္ဗတ္တတိ, ပါဏာတိပါတော ဝိယ ဝိပါကောပိ သဖလော အာပဇ္ဇတီ’’တိ စောဒေတုံ သဖလောတိ အာဟ။ ဣတရော ပါဏာတိပါတဿ နိရယသံဝတ္တနိကာဒိဘာဝတော သဖလတံ ပဿန္တော ပဋိဇာနာတိ။ ကမ္မဝိပါကဿ ပန ဣဒံ နာမ ဖလန္တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ အဒိန္နာဒါနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရော သဖလောတိ ဒေယျဓမ္မဝသေန ဒါနဖလံ ပုစ္ဆတိ။ ကမ္မုနာ ဝတ္တတီတိ သုတ္တံ ‘‘နတ္ထိ ကမ္မ’’န္တိ အကမ္မဝါဒိတံ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘အတ္ထိ ကမ္မ’’န္တိ ကမ္မဝါဒိတံ ကမ္မဿကတံ ဒီပေတိ။ န သဗ္ဗဿေဝ ကမ္မတော နိဗ္ဗတ္တိံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

သဗ္ဗမိဒံ ကမ္မတောတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၈၆-၇၈၇။ ဣဒါနိ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓံ ဒုက္ခံ – ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓံ, အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဉ္စ။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓံ ဒုက္ခဝတ္ထုတာယ ဒုက္ခံ, အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓံ ဥဒယဗ္ဗယပဋိပီဠနဋ္ဌေန ‘‘ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခ’’န္တိ သင်္ဂဟိတတ္တာ ဒုက္ခံ။ ဣမံ ဝိဘာဂံ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘ယဿ ပရိညာယ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ, တံ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓမေဝ ဒုက္ခံ, န ဣတရ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ, တေသံ ဣတရဿာပိ ဒုက္ခဘာဝံ ဒဿေတုံ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓညေဝါတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယသ္မာ ဘဂဝတာ ‘ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခ’န္တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓေနေဝ တေန အနိစ္စေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓညေဝ အနိစ္စန္တိအာဒိမာဟ။ နနု အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓံ အနိစ္စန္တိ နနု ပထဝီပဗ္ဗတပါသာဏာဒိ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓမ္ပိ အနိစ္စန္တိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၇၈၈။ န ဝတ္တဗ္ဗံ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓညေဝ ဒုက္ခန္တိ ပဉှေ အာမန္တာတိ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဉှိ ဒုက္ခဒေါမနဿာနံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ဥဏှကာလသ္မိဉှိ အဂ္ဂိ သီတကာလေ စ ဝါတော ဒုက္ခဿ အာရမ္မဏံ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၇။)

နိစ္စမ္ပိ ဘောဂဝိနာသာဒယော ဒေါမနဿဿ။ တသ္မာ ဝိနာပိ အနိစ္စဋ္ဌေန အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓံ ဒုက္ခန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကမ္မကိလေသေဟိ ပန အနိဗ္ဗတ္တတ္တာ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စန္တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, တထာ မဂ္ဂေန အပရိညေယျတ္တာ။ ယသ္မာ ပန တိဏကဋ္ဌာဒိနိရောဓော ဝါ ဥတုဗီဇာဒိနိရောဓော ဝါ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ နာမ န ဟောတိ, တသ္မာ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓံ ဒုက္ခဉ္စေဝ အရိယသစ္စဉ္စ, ဣတရံ ပန ဒုက္ခမေဝါတိ ဣဒံ နာနတ္တံ ဒဿေတုံ ပဋိဇာနာတိ။ ယထာ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓဿာတိအာဒိဝစနံ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓဿ ပရိညာယ ဗြဟ္မစရိယဝါသံ ပရိညာတဿ ပုန အနုပ္ပတ္တိံ ဒီပေတိ။ တေနေဝေတ္ထ သကဝါဒိနာ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။ ‘‘ယဒနိစ္စံ တံ ဒုက္ခ’’န္တိ ဝစနေန ပန သင်္ဂဟိတဿ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဿ ဒုက္ခဘာဝံ ပဋိသေဓေတုံ န သက္ကာတိ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ဌပေတွာ အရိယမဂ္ဂန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၈၉-၇၉၀။ ဣဒါနိ ဌပေတွာ အရိယမဂ္ဂန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယသ္မာ အရိယမဂ္ဂေါ ‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါ’တိ ဝုတ္တော, တသ္မာ ဌပေတွာ အရိယမဂ္ဂံ အဝသေသာ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ ဧဝံ သမုဒယဿာပိ ဒုက္ခဘာဝေါ အာပဇ္ဇတီ’’တိ စောဒေတုံ ဒုက္ခသမုဒယောပီတိ အာဟ။ ဣတရော ဟေတုလက္ခဏံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော ပဝတ္တပရိယာပန္နဘာဝံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တီဏေဝါတိ ပဉှေသု သုတ္တဝိရောဓဘယေန ပဋိက္ခိပတိ, လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဌပေတွာ အရိယမဂ္ဂန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၉၁-၇၉၂။ ဣဒါနိ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ပရမတ္ထတော မဂ္ဂဖလာနေဝ သံဃော, မဂ္ဂဖလေဟိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၈။)

အညော သံဃော နာမ နတ္ထိ, မဂ္ဂဖလာနိ စ န ကိဉ္စိ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ, တသ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ မဟာပုညဝါဒီသင်္ခါတာနံ ဝေတုလ္လကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ သံဃော န ပဋိဂ္ဂဏှေယျ, န နံ သတ္ထာ အာဟုနေယျာတိအာဒီဟိ ထောမေယျာ’’တိ စောဒေတုံ နနု သံဃော အာဟုနေယျောတိအာဒိမာဟ။ သံဃဿ ဒါနံ ဒေန္တီတိ ‘‘ယေ တေ သံဃဿ ဒေန္တိ, တေ ပဋိဂ္ဂါဟကေသု အသတိ ကဿ ဒဒေယျု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အာဟုတိံ ဇာတဝေဒေါ ဝါတိ သုတ္တံ ပရသမယတော အာဂတံ။ တတ္ထ မဟာမေဃန္တိ မေဃဝုဋ္ဌိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝုဋ္ဌိဉှိ မေဒနီ ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, န မေဃမေဝ။ မဂ္ဂေါ ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိ ‘‘မဂ္ဂဖလာနိ သံဃော’’တိ လဒ္ဓိယာ ဝဒတိ, န စ မဂ္ဂဖလာနေဝ သံဃော။ မဂ္ဂဖလပါတုဘာဝပရိသုဒ္ဓေ ပန ခန္ဓေ ဥပါဒါယ ပညတ္တာ အဋ္ဌ ပုဂ္ဂလာ သံဃော, တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။

န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၉၃-၇၉၄။ ဣဒါနိ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘မဂ္ဂဖလာနေဝ သံဃော နာမ, န စ တာနိ ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတုံ သက္ကောန္တိ, တသ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အာဟုနေယျောတိအာဒိ ‘‘ယဒိ သံဃော ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတုံ န သက္ကုဏေယျ, န နံ သတ္ထာ ဧဝံ ထောမေယျာ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဝိသောဓေတီတိ မဟပ္ဖလံ ကရောတိ။ သံဃသ္မိဉှိ အပ္ပံ ဒိန္နံ ဗဟု ဟောတိ, ဗဟု ဒိန္နံ ဗဟုတရံ။ ဒက္ခိဏေယျာတိ ဒက္ခိဏာရဟာ ဒက္ခိဏာယ အနုစ္ဆဝိကာ, ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတုံ သမတ္ထာတိ အတ္ထော။ ဒက္ခိဏံ အာရာဓေန္တီတိ သမ္ပာဒေန္တိ, အပ္ပမတ္တိကာယပိ ဒက္ခိဏာယ မဟန္တံ ဖလံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။

န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဒက္ခိဏံ ဝိသောဓေတီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၅၉။)

၈။ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဘုဉ္ဇတီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၉၅-၇၉၆။ ဣဒါနိ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဘုဉ္ဇတီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတြာပိ ‘‘မဂ္ဂဖလာနေဝ သံဃော နာမ, န စ တာနိ ကိဉ္စိ ဘုဉ္ဇန္တိ, တသ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဘုဉ္ဇတိ, ပိဝတိ, ခါဒတိ, သာယတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ သံဃော န ဘုဉ္ဇေယျ, သံဃဘတ္တာဒိကရဏံ နိရတ္ထကံ ဘဝေယျာ’’တိ စောဒေတုံ နနု အတ္ထိ ကေစိ သံဃဘတ္တာနိ ကရောန္တီတိအာဒိမာဟ။ ဂဏဘောဇနန္တိအာဒိ ‘‘ယဒိ သံဃော န ဘုဉ္ဇေယျ, ကဿ ဂဏဘောဇနာဒီနိ သိယု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌ ပါနာနီတိ ဣဒမ္ပိ ‘‘ယဒိ သံဃော န ပိဝေယျ, ကဿေတာနိ ပါနာနိ သတ္ထာ အနုဇာနေယျာ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသမိဓာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃော ဘုဉ္ဇတီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၇၉၇-၇၉၈။ ဣဒါနိ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတြာပိ ‘‘မဂ္ဂဖလာနေဝ သံဃော နာမ, န စ သက္ကာ တေသံ ကိဉ္စိ ဒါတုံ, န စ တေဟိ ပဋိဂ္ဂဏှိတုံ, နာပိ တေသံ ဒါနေန ကောစိ ဥပကာရော ဣဇ္ဈတိ, တသ္မာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အာဟုနေယျောတိအာဒိ ‘‘ယဒိ သံဃဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ န ဘဝေယျ, န နံ သတ္ထာ ဧဝံ ထောမေယျာ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

န ဝတ္တဗ္ဗံ သံဃဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ န ဝတ္တဗ္ဗံ ဗုဒ္ဓဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇၉၉။ ဣဒါနိ န ဝတ္တဗ္ဗံ ဗုဒ္ဓဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ န ကိဉ္စိ ပရိဘုဉ္ဇတိ, လောကာနုဝတ္တနတ္ထံ ပန ပရိဘုဉ္ဇမာနံ ဝိယ အတ္တာနံ ဒဿေတိ, တသ္မာ နိရုပကာရတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗံ တသ္မိံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၀။)

ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသံယေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဒွိပဒါနံ အဂ္ဂေါတိအာဒိ ‘‘မနုဿဒုဿီလေပိ ဒါနံ သဟဿဂုဏံ ဟောတိ, ကိမင်္ဂံ ပန ဧဝရူပေ အဂ္ဂပုဂ္ဂလေ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

န ဝတ္တဗ္ဗံ ဗုဒ္ဓဿ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၀၀-၈၀၁။ ဣဒါနိ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယဒိ ပဋိဂ္ဂါဟကတော ဒက္ခိဏာ ဝိသုဇ္ဈေယျ, မဟပ္ဖလာ ဘဝေယျ။ ဒါယကေန ဒါနံ ဒိန္နံ, ပဋိဂ္ဂါဟကေန ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တိတောတိ အညော အညဿ ကာရကော ဘဝေယျ, ပရံကတံ သုခဒုက္ခံ အာပဇ္ဇေယျ, အညော ကရေယျ, အညော ပဋိသံဝေဒေယျ။ တသ္မာ ဒါယကတောဝ ဒါနံ ဝိသုဇ္ဈတိ, နော ပဋိဂ္ဂါဟကတော, ဒါယကဿေဝ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ဝိပါကဒါယိကာ ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အာဟုနေယျာတိအာဒိ ‘‘ယဒိ ပဋိဂ္ဂါဟကတော ဒါနံ န ဝိသုဇ္ဈေယျ, ကိမဿ အာဟုနေယျာဒိဘာဝေါ ကရေယျာ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အညော အညဿ ကာရကောတိ ယဒိ ဒါယကဿ ဒါနစေတနာ ပဋိဂ္ဂါဟကေန ကတာ ဘဝေယျ, ယုတ္တရူပံ သိယာ။ တဿ ပန ဒါနစေတနာ ပရိသုဒ္ဓါ ပဋိဂ္ဂါဟကသင်္ခါတံ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ မဟာဝိပါကဋ္ဌေန ဝိသုဇ္ဈတိ, တသ္မာ အစောဒနာ ဧသာ ‘‘ပဋိဂ္ဂါဟကတော ဒါနံ ဝိသုဇ္ဈတီ’’တိ။

ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ။

သတ္တရသမော ဝဂ္ဂေါ။

၁၈။ အဋ္ဌာရသမဝဂ္ဂ

၁။ မနုဿလောကကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၀၂-၈၀၃။ ဣဒါနိ မနုဿလောကကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘တထာဂတော လောကေ, ဇာတော လောကေ သံဝဍ္ဎော, လောကံ အဘိဘုယျ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၁။)

ဝိဟရတိ အနုပလိတ္တော လောကေနာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၉၄) သုတ္တံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ‘‘ဘဂဝါ တုသိတဘဝနေ နိဗ္ဗတ္တော တတ္ထေဝ ဝသတိ, န မနုဿလောကံ အာဂစ္ဆတိ, နိမ္မိတရူပမတ္တကံ ပနေတ္ထ ဒဿေတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧတရဟိ ဝေတုလ္လကာနံယေဝ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ပုဋ္ဌောကာသေန စေဝ သုတ္တသာဓနေန စ သညာပေတုံ နနု အတ္ထီတိအာဒိမာဟ။ လောကေ ဇာတောတိ ပရဝါဒီ တုသိတပုရံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ သတ္ထာရာ ပနေတံ မနုဿလောကညေဝ သန္ဓာယ လောကံ ဝုတ္တံ။ လောကံ အဘိဘုယျာတိ ပရဝါဒီ မနုဿလောကံ အဘိဘဝိတွာတိ ဒိဋ္ဌိယာ ဝဒတိ, သတ္ထာ ပန အာရမ္မဏလောကံ အဘိဘဝိတွာ ဝိဟာသိ။ အနုပလိတ္တော လောကေနာတိ ပရဝါဒီ မနုဿလောကေန အနုပလိတ္တတံဝ သန္ဓာယ ဝဒတိ, သတ္ထာ ပန လောကဓမ္မေသု ကိလေသေဟိ အနုပလိတ္တော ဝိဟာသိ။ တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။

မနုဿလောကကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ဓမ္မဒေသနာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၀၄-၈၀၆။ ဣဒါနိ ဓမ္မဒေသနာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘တုသိတပုရေ ဌိတော ဘဂဝါ ဓမ္မဒေသနတ္ထာယ အဘိနိမ္မိတံ ပေသေသိ, တေန စေဝ တဿ စ ဒေသနံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ အာယသ္မတာ အာနန္ဒေန ဓမ္မော ဒေသိတော, န ဗုဒ္ဓေန ဘဂဝတာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဝေတုလ္လကာနညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေန ဓမ္မော ဒေသိတော, သွေဝ သတ္ထာ ဘဝေယျာ’’တိ စောဒေတုံ အဘိနိမ္မိတော ဇိနောတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တထာ အသမ္ပဋိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ဓမ္မဒေသနာကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ ကရုဏာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၀၇-၈၀၈။ ဣဒါနိ ကရုဏာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ပိယာယိတာနံ ဝတ္ထူနံ ဝိပတ္တိယာ သရာဂါနံ ရာဂဝသေန ကရုဏာပတိရူပိကံ ပဝတ္တိံ ဒိသွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၂။)

‘‘ရာဂေါဝ ကရုဏာ နာမ, သော စ ဘဂဝတော နတ္ထိ, တသ္မာ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ကရုဏာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ကရုဏာ နာမေသာ နိက္ကိလေသတာယ စေဝ သတ္တာရမ္မဏတာယ စ စေတောဝိမုတ္တိတာယ စ ဧကာဒသာနိသံသတာယ စ မေတ္တာဒီဟိ သမာနဇာတိကာ, တသ္မာ ယဒိ ဘဂဝတော ကရုဏာ နတ္ထိ, မေတ္တာဒယောပိဿ န သိယု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ နတ္ထိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော မေတ္တာတိအာဒိမာဟ။ အာကာရုဏိကောတိ ပဉှေ တထာရူပံ ဝေါဟာရံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ကရုဏာကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဂန္ဓဇာတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၀၉။ ဣဒါနိ ဂန္ဓဇာတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ဗုဒ္ဓေ ဘဂဝတိ အယောနိသော ပေမဝသေန ‘‘ဘဂဝတော ဥစ္စာရပဿာဝေါ အညေ ဂန္ဓဇာတေ အတိဝိယ အဓိဂဏှာတိ, နတ္ထိ တတော စ သုဂန္ဓတရံ ဂန္ဓဇာတ’’န္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ အန္ဓကာနဉ္စေဝ ဥတ္တရာပထကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ဂန္ဓဇာတကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ဧကမဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၁၀-၈၁၁။ ဣဒါနိ ဧကမဂ္ဂကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ဗုဒ္ဓေ ဘဂဝတိ အယောနိသော ပေမဝသေနေဝ ‘‘ဘဂဝါ သောတာပန္နော ဟုတွာ သကဒါဂါမီ, သကဒါဂါမီ ဟုတွာ အနာဂါမီ, အနာဂါမီ ဟုတွာ အရဟတ္တံ သစ္ဆာကာသိ, ဧကေနေဝ ပန အရိယမဂ္ဂေန စတ္တာရိ ဖလာနိ သစ္ဆာကာသီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ စတူဟိ ဖလေဟိ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာနံ စတုန္နံ ဖဿာဒီနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၃။)

ဧကတော သမောဓာနဝသေန စောဒေတုံ စတုန္နံ ဖဿာနန္တိအာဒိမာဟ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေနာတိအာဒိ ‘‘ကတရမဂ္ဂေန သစ္ဆိကရောတီ’’တိ ပုစ္ဆနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေနာတိ စ ဝုတ္တေ တေန သက္ကာယဒိဋ္ဌိအာဒီနံ ပဟာနာဘာဝဝသေန စောဒေတိ။ ဘဂဝါ သောတာပန္နောတိ ဗုဒ္ဓဘူတဿ သောတာပန္နဘာဝေါ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခိပတိ။ ပရတော ပဉှဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ဧကမဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဈာနသင်္ကန္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၁၃-၈၁၆။ ဣဒါနိ ဈာနသင်္ကန္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၉၂၃-၉၃၄) ဣမံ ပဋိပါဋိဒေသနံ နိဿာယ ‘‘တဿ တဿ ဈာနဿ ဥပစာရပ္ပဝတ္တိံ ဝိနာဝ ဈာနာ ဈာနံ သင်္ကမတီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟိသာသကာနဉ္စေဝ ဧကစ္စာနဉ္စ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တေ ဒုတိယဇ္ဈာနူပစာရံ အပ္ပတွာ ဥပ္ပဋိပါဋိယာ ပဌမဇ္ဈာနာ ဒုတိယဇ္ဈာနမေဝ သင်္ကမတိ, ပဌမတော တတိယံ, ဒုတိယတော စတုတ္ထမ္ပိ သင်္ကမေယျာ’’တိ စောဒေတုံ ပဌမာ ဈာနာတိအာဒိမာဟ။ ယာ ပဌမဿာတိအာဒိ ‘‘ယဒိ ပဌမတော အနန္တရံ ဒုတိယံ, ဒုတိယာဒီဟိ ဝါ တတိယာဒီနိ သမာပဇ္ဇတိ, ဧကာဝဇ္ဇနေန သမာပဇ္ဇေယျာ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ကာမေ အာဒီနဝတောတိ ပဌမံ ကာမေ အာဒီနဝတော မနသိ ကရောတော ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဈာနက္ခဏေ ပနေသ နိမိတ္တမေဝ မနသိ ကရောတိ။ တညေဝ ပဌမန္တိ ‘‘ယဒိ ပုရိမဇဝနတော ပစ္ဆိမဇဝနံ ဝိယ အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ဌပေတွာ ပုရိမပစ္ဆိမဘာဝံ လက္ခဏတော တညေဝ တံ ဘဝေယျာ’’တိ စောဒေတုံ ပုစ္ဆတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီတိအာဒီဟိ ပဋိပါဋိယာ ဈာနာနံ ဒေသိတဘာဝံ ဒီပေတိ, န အနန္တရုပ္ပတ္တိံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဈာနသင်္ကန္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၄။)

၇။ ဈာနန္တရိကကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၁၇-၈၁၈။ ဣဒါနိ ဈာနန္တရိကကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ သမယေ ‘‘ပဉ္စကနယေ ပဉ္စ ဈာနာနိ ဝိဘတ္တာနိ, ကေဝလံ တယော သမာဓီ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ’’တိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တဿ သမာဓိနော ဩကာသံ အဇာနန္တာနံ ‘‘ပဌမဿ စ ဒုတိယဿ စ ဈာနဿ အန္တရေ ဈာနန္တရိကာ နာမ ဧသာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ သမ္မိတိယာနဉ္စေဝ ဧကစ္စာနဉ္စ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ဈာနမ္ပိ စေတသိကာ ဓမ္မာ, ဖဿာဒယောပိ, တသ္မာ ယဒိ ဈာနန္တရိကာ နာမ ဘဝေယျ, ဖဿန္တရိကာဒီဟိပိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒနတ္ထံ အတ္ထိ ဖဿန္တရိကာတိအာဒိမာဟ။

ဒုတိယဿ စ ဈာနဿာတိ ‘‘ယဒိ ဈာနန္တရိကာ နာမ ဘဝေယျ, ဒုတိယတတိယာဒီနိပိ ဈာနာနေဝ, တေသမ္ပိ အန္တရိကာယ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သော ကေဝလံ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ စေဝ ပဋိဇာနာတိ စ။ ပဌမဿ စာတိ ပုဋ္ဌော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၈၁၉။ သဝိတက္ကော သဝိစာရောတိအာဒိ ‘‘တိဏ္ဏမ္ပိ သမာဓီနံ သမာဓိဘာဝေ သမာနေ အဝိတက္ကော ဝိစာရမတ္တောဝ သမာဓိ ဈာနန္တရိကော, န ဣတရောတိ ကော ဧတ္ထ ဝိသေသဟေတူ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ * ၈၂၀-၈၂၂။ ဒွိန္နံ ဈာနာနံ ပဋုပ္ပန္နာနန္တိ ပဌမဒုတိယာနိ သန္ဓာယ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ‘‘တေသံ ပစ္စုပ္ပန္နာနံယေဝ အန္တရေ အဝိတက္ကော ဝိစာရမတ္တော သမာဓိ ဈာနန္တရိကော နာမ ဟောတီ’’တိ လဒ္ဓိယာ ပဋိဇာနာတိ။ ပဌမံ ဈာနံ နိရုဒ္ဓန္တိ ပုဋ္ဌော တိဏ္ဏံ ဧကက္ခဏေ ပဝတ္တိ န ယုတ္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ အဝိတက္ကော ဝိစာရမတ္တော သမာဓိ ပဌမံ ဈာနန္တိ စတုက္ကနယဝသေန ပုစ္ဆတိ။ သကဝါဒီ တသ္မိံ နယေ တဿ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ နနု တယော သမာဓီတိ ဧတ္ထာယမဓိပ္ပါယော – ယထာ တေသု တီသု သမာဓီသု ဒွေ သမာဓီ ဈာနာနေဝ, န ဈာနန္တရိကာ, ဧဝံ ဣတရေနပိ ဈာနေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ, န ဈာနန္တရိကာယာတိ။

ဈာနန္တရိကကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၅။)

၈။ သမာပန္နော သဒ္ဒံ သုဏာတီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၂၃-၈၂၅။ ဣဒါနိ သမာပန္နော သဒ္ဒံ သုဏာတီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယသ္မာ ပဌမဿ ဈာနဿ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဍကော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ, ယဒိ စ သမာပန္နော တံ န သုဏေယျ, ကထံ ကဏ္ဍကော သိယာ။ တသ္မာ သမာပန္နော သဒ္ဒံ, သုဏာတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတီတိအာဒိ ‘‘သမာပန္နဿ တာဝ ပဉ္စဒွါရပ္ပဝတ္တံ နတ္ထိ, တသ္မိံ အသတိ ယဒိ သော သဒ္ဒံ သုဏေယျ, ရူပမ္ပိ ပဿေယျာ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဍကောတိ ဝိက္ခေပကရတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဩဠာရိကေန ဟိ သဒ္ဒေန သောတေ ဃဋ္ဋိတေ ပဌမဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, တေနေတံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အသာဓကံ။ ဒုတိယဿ ဈာနဿာတိအာဒိ ‘‘ယထာ အညောပိ ကဏ္ဍကော အန္တောသမာပတ္တိယံ နတ္ထိ, ဧဝံ သဒ္ဒဿဝနမ္ပီ’’တိ ဗောဓနတ္ထံ ဝုတ္တံ, တံ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

သမာပန္နော သဒ္ဒံ သုဏာတီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ စက္ခုနာရူပံပဿတီတိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၂၆-၈၂၇။ ဣဒါနိ စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတီတိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ’’တိ ဝစနံ နိဿာယ ‘‘ပသာဒစက္ခုမေဝ ရူပံ ပဿတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ စက္ခုနာ ရူပံ ပဿေယျ, ရူပေန ရူပံ ပဿေယျာတီ’’တိ စောဒေတုံ ရူပေန ရူပံ ပဿတီတိ အာဟ။ ဣတရော ရူပါယတနံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပိတွာ ပုန ပုဋ္ဌော စက္ခုမေဝ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပဋိဝိဇာနာတီတိ ဧတ္ထ အယမဓိပ္ပါယော – ပဿတီတိ ဟိ မယံ ပဋိဇာနနံ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာမ, န စက္ခူပသံဟာရမတ္တံ။ တသ္မာ ဝဒေဟိ တာဝ ‘‘ကိံ တေ စက္ခုမာ ရူပေန ရူပံ ပဋိဝိဇာနာတီ’’တိ။ ဣတရော ပုရိမနယေနေဝ ပဋိက္ခိပတိ စေဝ ပဋိဇာနာတိ စ။ အထ နံ ‘‘ဧဝံ သန္တေ ရူပံ မနောဝိညာဏံ အာပဇ္ဇတိ, တဉှိ ပဋိဝိဇာနာတိ နာမာ’’တိ စောဒေတုံ ရူပံ မနောဝိညာဏန္တိ အာဟ။ ဣတရော လေသံ အလဘန္တော ပဋိက္ခိပတေဝ။ အတ္ထိ စက္ခုဿ အာဝဋ္ဋနာတိအာဒိ ‘‘ယဒိ စက္ခု ပဋိဝိဇာနနဋ္ဌေန ပဿတိ, စက္ခုဝိညာဏဿ ဝိယ တဿာပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၆။)

အာဝဇ္ဇနာယ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ယသ္မာ န အာဝဇ္ဇနပဋိဗဒ္ဓံ စက္ခု, န တံ အာဝဇ္ဇနာနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။ သောတေန သဒ္ဒန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတီတိ သသမ္ဘာရကထာနယေန ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဥသုနာ ဝိဇ္ဈန္တောပိ ‘‘ဓနုနာ ဝိဇ္ဈတီ’’တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ စက္ခုဝိညာဏေန ပဿန္တောပိ ‘‘စက္ခုနာ ပဿတီ’’တိ ဝုတ္တော, တသ္မာ အသာဓကမေတံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယောပိ။

စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတီတိကထာဝဏ္ဏနာ။

အဋ္ဌာရသမော ဝဂ္ဂေါ။

၁၉။ ဧကူနဝီသတိမဝဂ္ဂ

၁။ ကိလေသပဇဟနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၂၈-၈၃၁။ ဣဒါနိ ကိလေသပဇဟနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယသ္မာ ကိလေသပဟာနံ နာမ အတ္ထိ, ပဟီနကိလေသဿ စ အတီတာပိ ကိလေသာ ပဟီနာဝ ဟောန္တိ, အနာဂတာပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာပိ, တသ္မာ အတီတေပိ ကိလေသေ ပဇဟတိ, အနာဂတေပိ, ပစ္စုပ္ပန္နေပီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတီတေတိအာဒိပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ နတ္ထိ ကိလေသေ ဇဟတီတိ ဣမသ္မိံ ပန ပရဝါဒိဿ ပဉှေ ယသ္မာ ကစဝရံ ပဇဟန္တဿ ကစဝရေ ဆဍ္ဍနဝါယာမော ဝိယ ကိလေသေ ပဇဟန္တဿ န အတီတာဒိဘေဒေသု ကိလေသေသု ဝါယာမော အတ္ထိ, နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေ ပန အရိယမဂ္ဂေ ပဝတ္တိတေ ကိလေသာ အနုပ္ပန္နာယေဝ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ပဟီနာ နာမ ဟောန္တိ, တသ္မာ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။ တေန ဟိ အတီတေ ကိလေသေ ပဇဟတီတိအာဒိ ပန ယသ္မာ ‘‘နတ္ထိ ကိလေသပဇဟနာ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗံ, တသ္မာ အတီတာဒိဘေဒေ ပဇဟတီတိ ဆလေန ဝုတ္တံ။

ကိလေသပဇဟနကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၇။)

၂။ သုညတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၃၂။ ဣဒါနိ သုညတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ သုညတာတိ ဒွေ သုညတာ ခန္ဓာနဉ္စ အနတ္တလက္ခဏံ နိဗ္ဗာနဉ္စ။ တေသု အနတ္တလက္ခဏံ တာဝ ဧကစ္စံ ဧကေန ပရိယာယေန သိယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နံ, နိဗ္ဗာနံ, အပရိယာပန္နမေဝ။ ဣမံ ပန ဝိဘာဂံ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘သုညတာ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အနိမိတ္တန္တိ သဗ္ဗနိမိတ္တရဟိတံ နိဗ္ဗာနံ။ ‘‘အပ္ပဏိဟိတော’’တိပိ တဿေဝ နာမံ။ ကသ္မာ ပနေတံ အာဘတန္တိ? အဝိဘဇ္ဇဝါဒီဝါဒေ ဒေါသာရောပနတ္ထံ။ ယဿ ဟိ အဝိဘဇိတွာ ‘‘ဧကဒေသေနေဝ သုညတာ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ’’တိ လဒ္ဓိ, တဿ နိဗ္ဗာနမ္ပိ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နန္တိ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမဿ ဒေါသဿာရောပနတ္ထံ ‘‘အနိမိတ္တံ အပ္ပဏိဟိတ’’န္တိ အာဘတံ။ ဣတရော တဿ ပရိယာပန္နဘာဝံ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော န အနိစ္စောတိအာဒိ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတာယ သုညတာယ အနိစ္စဘာဝါပတ္တိဒေါသဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၈၃၃။ သင်္ခါရက္ခန္ဓဿ သုညတာတိ ‘‘ယဒိ အညဿ ခန္ဓဿ သုညတာ အညက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ, သင်္ခါရက္ခန္ဓသုညတာယပိ သေသက္ခန္ဓပရိယာပန္နာယ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓဿ သုညတာ န ဝတ္တဗ္ဗာတိအာဒိ ‘‘ယဒိ သင်္ခါရက္ခန္ဓသုညတာ သေသက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ န ဟောတိ, သေသက္ခန္ဓသုညတာပိ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နာ န ဟောတီ’’တိ ပဋိလောမဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၈၃၄။ သုညမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, သင်္ခါရာတိ သုတ္တံ ပရသမယတော အာဘတံ။ တတ္ထ သင်္ခါရာတိ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေ ဝိယ ပဉ္စက္ခန္ဓာ, တေ စ အတ္တတ္တနိယသုညတ္တာ သုညတာတိ သာသနာဝစရံ ဟောတိ, န ဝိရုဇ္ဈတိ, တသ္မာ အနုညာတံ။ ယသ္မာ ပနေတံ န သုညတာယ သင်္ခါရက္ခန္ဓပရိယာပန္နဘာဝံ ဒီပေတိ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

သုညတကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ သာမညဖလကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၃၅-၈၃၆။ ဣဒါနိ သာမညဖလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ မဂ္ဂဝီထိယမ္ပိ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယမ္ပိ အရိယမဂ္ဂဿ ဝိပါကစိတ္တံ သာမညဖလံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၈။)

နာမာတိ သကသမယေ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ယေသံ ပန တထာ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘ကိလေသပဟာနဉ္စေဝ ဖလုပ္ပတ္တိ စ သာမညဖလံ, တသ္မာ အသင်္ခတ’’န္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ယထာ ပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

သာမညဖလကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၃၇-၈၄၀။ ဣဒါနိ ပတ္တိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယံ ယံ ပဋိလဗ္ဘတိ, တဿ တဿ ပဋိလာဘော ပတ္တိ နာမ။ သာ စ အသင်္ခတာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမိဓာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိအာဒိ ယာယ လဒ္ဓိယာ ပတ္တိ အသင်္ခတာတိ မညတိ, တံ ပကာသေတုံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သကဝါဒီ ‘‘န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ’’တိ ပဋိက္ခိပန္တော ကေဝလံ ပတ္တိယာ ရူပါဒိဘာဝံ န သမ္ပဋိစ္ဆတိ။ န ဟိ ပတ္တိ နာမ ကောစိ ဓမ္မော အတ္ထိ, န ပန အသင်္ခတဘာဝံ အနုဇာနာတိ။ ဣတရော ပန ပဋိက္ခေပမတ္တေနေဝ အသင်္ခတာတိ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌပေတိ, သာ အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာယေဝါတိ။

ပတ္တိကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ တထတာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၄၁-၈၄၃။ ဣဒါနိ တထတာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ရူပါဒီနံ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ရူပါဒိသဘာဝတာသင်္ခါတာ တထတာ နာမ အတ္ထိ, သာ စ သင်္ခတေသု ရူပါဒီသု အပရိယာပန္နတ္တာ အသင်္ခတာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမိဓာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ပါကဋမေဝါတိ။

တထတာကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၆၉။)

၆။ ကုသလကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၄၄-၈၄၆။ ဣဒါနိ ကုသလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ အနဝဇ္ဇမ္ပိ ကုသလံ ဣဋ္ဌပါကမ္ပိ။ အနဝဇ္ဇံ နာမ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တံ။ အယံ နယော ဌပေတွာ အကုသလံ သဗ္ဗဓမ္မေ ဘဇတိ။ ဣဋ္ဌဝိပါကံ နာမ အာယတိံ ဥပပတ္တိပဝတ္တေသု ဣဋ္ဌဖလနိပ္ဖါဒကံ ပုညံ။ အယံ နယော ကုသလတ္တိကေ အာဒိပဒမေဝ ဘဇတိ။ ယေသံ ပန ဣမံ ဝိဘာဂံ အဂ္ဂဟေတွာ အနဝဇ္ဇဘာဝမတ္တေနေဝ နိဗ္ဗာနံ ကုသလန္တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ, တေသံ ဣဋ္ဌဝိပါကဋ္ဌေန နိဗ္ဗာနဿ ကုသလတာဘာဝံ ဒီပေတုံ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, အတ္တနော လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမိဓာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ကုသလကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ အစ္စန္တနိယာမကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၄၇။ ဣဒါနိ အစ္စန္တနိယာမကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘သကိံ နိမုဂ္ဂေါ နိမုဂ္ဂေါဝ ဟောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၇။၁၅) သုတ္တံ နိဿာယ ‘‘အတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ အစ္စန္တနိယာမတာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ မာတုဃာတကောတိအာဒိ ‘‘နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကဿ စ မာတုဃာတကာဒီနဉ္စ သမာနေ မိစ္ဆတ္တနိယာမေ မာတုဃာတကာဒီဟိပိ တေ အစ္စန္တနိယတေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣတရော ‘‘နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော သံသာရခါဏုကော ဘဝန္တရေပိ နိယတောဝ ဣမေ ပန ဧကသ္မိညေဝ အတ္တဘာဝေ’’တိ လဒ္ဓိယာ န ဟေဝန္တိ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ ဋီ ၈၄၈။ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာတိ ‘‘အယံ နိယတော ဝါ နော ဝါ’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာတိ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော အနုပ္ပတ္တိကာရဏံ အပဿန္တော ပဋိဇာနာတိ။ နုပ္ပဇ္ဇေယျာတိ ပုဋ္ဌော ပန ယံ ဒိဋ္ဌိံ အာသေဝန္တော နိယာမံ ဩက္ကန္တော, တတ္ထ အနုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တတော ပဟီနာတိ ပုဋ္ဌော မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ, တံ ဒိဋ္ဌိံ အာရဗ္ဘ အသမုဒါစာရတော ပဋိဇာနာတိ။ အထ နံ ယသ္မာ ပဟာနံ နာမ ဝိနာ အရိယမဂ္ဂေန နတ္ထိ, တသ္မာ တဿ ဝသေန စောဒေတုံ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေနာတိအာဒိမာဟ။ သော ဧကမဂ္ဂေနာပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၀။)

အပ္ပဟီနတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ကတမေနာတိ ပုဋ္ဌော မိစ္ဆာမဂ္ဂံ သန္ဓာယ အကုသလေနာတိအာဒိမာဟ။

֍ ဋီ ၈၄၉။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာတိ ဒုတိယနိယာမုပ္ပတ္တိံ ပုစ္ဆတိ။ ဣတရော ယသ္မာ ‘‘ယေပိ တေ ဩက္ကလာ ဝယဘိညာ နတ္ထိကဝါဒါ အကိရိယဝါဒါ အဟေတုကဝါဒါ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၄၃) ဝစနတော တိဿောပိ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယော ဧကဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။

֍ ဋီ ၈၅၀။ အထ နံ ‘‘န စ နာမ သော အစ္စန္တနိယာမော’’တိ စောဒေတုံ ဟဉ္စီတိအာဒိမာဟ။ အစ္စန္တနိယတဿ ဟိ ဒုတိယနိယာမော နိရတ္ထကော။ နုပ္ပဇ္ဇေယျာတိ ပဉှေ ယံ သဿတဒိဋ္ဌိယာ သဿတန္တိ ဂဟိတံ, တဒေဝ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿတီတိ ဂဟေတွာ အနုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ပဟီနာတိ ပုဋ္ဌော မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနတ္တာ ပဋိက္ခိပတိ, ဝုတ္တနယေန အနုပ္ပဇ္ဇနတော ပဋိဇာနာတိ။ သဿတဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သေသံ ဝိစိကိစ္ဆာဝါရေ ဝုတ္တနယမေဝ။

֍ * ၈၅၁-၈၅၂။ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, သုတ္တဿ အတ္ထိတာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ န ပန သော ဘဝန္တရေပိ နိမုဂ္ဂေါဝ။ ဣမသ္မိညေဝ ဟိ ဘဝေ အဘဗ္ဗော သော တံ ဒိဋ္ဌိံ ပဇဟိတုန္တိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော, တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။ သဗ္ဗကာလံ ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ နိမုဇ္ဇတီတိအာဒိ ဝစနမတ္တေ အဘိနိဝေသံ အကတွာ အတ္ထော ပရိယေသိတဗ္ဗောတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ။

အစ္စန္တနိယာမကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ဣန္ဒြိယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၅၃-၈၅၆။ ဣဒါနိ ဣန္ဒြိယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ လောကိယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဓါ ဧဝ နာမ, န သဒ္ဓိန္ဒြိယံ။ တထာ လောကိယံ ဝီရိယံ…ပေ… သတိ… သမာဓိ… ပညာ ပညာယေဝ နာမ, န ပညိန္ဒြိယန္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနဉ္စေဝ မဟိသာသကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၁။)

ဣတရဿ။ နတ္ထိ လောကိယာ သဒ္ဓါတိအာဒိ ယသ္မာ လောကိယာပိ သဒ္ဓါဒယောဝ ဓမ္မာ အဓိပတိယဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယံ, န သဒ္ဓါဒီဟိ အညံ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒိ နာမ အတ္ထိ, တသ္မာ လောကိယာနမ္ပိ သဒ္ဓါဒီနညေဝ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒိဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထိ လောကိယော မနောတိအာဒိ ယထာ တေ လောကိယာပိ မနာဒယော ဓမ္မာ မနိန္ဒြိယာဒီနိ, ဧဝံ လောကိယာ သဒ္ဓါဒယောပိ သဒ္ဓိန္ဒြိယာနီတိ ဥပမာယ တဿတ္ထဿ ဝိဘာဝနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ဣန္ဒြိယကထာဝဏ္ဏနာ။

ဧကူနဝီသတိမော ဝဂ္ဂေါ။

၂၀။ ဝီသတိမဝဂ္ဂ

၁။ အသဉ္စိစ္စကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၅၇-၈၆၂။ ဣဒါနိ အသဉ္စိစ္စကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘အာနန္တရိယဝတ္ထူနိ နာမ ဂရူနိ ဘာရိယာနိ, တသ္မာ အသဉ္စိစ္စာပိ တေသု ဝတ္ထူသု ဝိကောပိတေသု အာနန္တရိကော ဟောတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အသဉ္စိစ္စာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, လဒ္ဓိဝသေန ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယသ္မာ အာနန္တရိယကမ္မံ နာမ ကမ္မပထပ္ပတ္တံ။ ယဒိ စ အသဉ္စိစ္စ ကမ္မပထဘေဒေါ သိယာ, အဝသေသာ ပါဏာတိပါတာဒယောပိ အသဉ္စိစ္စ ဘဝေယျု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ အသဉ္စိစ္စပါဏံ ဟန္တွာတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တထာရူပါယ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေန ပဋိက္ခိပတိ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ န ဝတ္တဗ္ဗံ မာတုဃာတကောတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ရောဂပဋိကာရာဒိကာလေ အသဉ္စိစ္စ ဃာတံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ နနု မာတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာတိ ပဉှေပိ အသဉ္စိစ္စ ဝေါရောပိတံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿေဝ။ ဧဝံ အဓိပ္ပါယံ ပန အဂ္ဂဟေတွာ ဟဉ္စီတိ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနံ ဣတရဿ။ တံ အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတမေဝ။ ပိတုဃာတကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သံဃဘေဒကေ ပန ဓမ္မသညိံ သန္ဓာယ သံဃဘေဒေါ အာနန္တရိကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ‘‘သံဃံ သမဂ္ဂံ ဘေတွာန,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၂။)

ကပ္ပံ နိရယမှိ ပစ္စတီ’’တိ ဝစနံ အယောနိသော ဂဟေတွာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ ပုန သဗ္ဗေတိ ပုဋ္ဌော သကပက္ခေ ဓမ္မသညိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ပရပက္ခေ ဓမ္မသညိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဓမ္မသညီတိ ပဉှဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ သုတ္တံ ဧကန္တေနေဝ ဓမ္မဝါဒိဿ အာနန္တရိကဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အာပါယိကော နေရယိကောတိ ဂါထာယပိ အဓမ္မဝါဒီယေဝ အဓိပ္ပေတော။ ဣတရော ပန အဓိပ္ပါယံ အဂ္ဂဟေတွာ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌပေတိ။ သာ အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာယေဝါတိ။

အသဉ္စိစ္စကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၆၃-၈၆၅။ ဣဒါနိ ဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓံ ဉာဏံ – လောကိယဉ္စ လောကုတ္တရဉ္စ။ လောကိယံ သမာပတ္တိဉာဏမ္ပိ ဟောတိ ဒါနာဒိဝသေန ပဝတ္တံ ကမ္မဿကတဉာဏမ္ပိ၊ လောကုတ္တရံ သစ္စပရိစ္ဆေဒကံ မဂ္ဂဉာဏမ္ပိ ဖလဉာဏမ္ပိ။ ဣမံ ပန ဝိဘာဂံ အကတွာ ‘‘သစ္စပရိစ္ဆေဒကမေဝ ဉာဏံ န ဣတရံ, တသ္မာ နတ္ထိ ပုထုဇ္ဇနဿ ဉာဏ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဟေတုဝါဒါနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပညာတိအာဒိ ဉာဏဝေဝစနဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တေနေတံ ဒီပေတိ – ယဒိ တဿ ဉာဏံ နတ္ထိ, ပညာဒယောပိ နတ္ထိ။ အထ ပညာဒယော အတ္ထိ, ဉာဏမ္ပိ အတ္ထိ။ ကသ္မာ? ပညာဒီနံ ဉာဏတော အနညတ္တာတိ။ ပဌမံ ဈာနန္တိအာဒိ သမာပတ္တိဉာဏဿ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဒါနံ ဒဒေယျာတိအာဒိ ကမ္မဿကတဉာဏဿ။ ဒုက္ခံ ပရိဇာနာတီတိ လောကုတ္တရမဂ္ဂဉာဏမေဝ ဒီပေတိ, န စ လောကုတ္တရမေဝ ဉာဏန္တိ။

ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ နိရယပါလကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၆၆။ ဣဒါနိ နိရယပါလကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘နိရယေ နေရယိကကမ္မာနေဝ နိရယပါလရူပဝသေန ဝဓေန္တိ, နတ္ထိ နိရယပါလာ နာမ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၃။)

သတ္တာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တတ္ထ နိရယပါလာ န သိယုံ, ကမ္မကာရဏာပိ န ဘဝေယျုံ။ ကာရဏိကေသု ဟိ သတိ ကာရဏာ’’တိ စောဒေတုံ နတ္ထိ နိရယေသူတိအာဒိမာဟ။

֍ * ၈၆၇-၈၆၈။ အတ္ထိ မနုဿေသူတိ ပစ္စက္ခေန ဉာပနတ္ထံ။ ယထာ ဟိ မနုဿေသု သတိ ကာရဏိကေသု ကာရဏာ, ဧဝံ တတ္ထာပီတိ အယမေတ္ထ အဓိပ္ပါယော။ အတ္ထိ နိရယေသူတိ ပုစ္ဆာ ပရဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ န ဝေဿဘူ နောပိ စ ပေတ္တိရာဇာတိ ပရဝါဒိနာ သကသမယတော သုတ္တံ အာဘတံ။ တံ ပန သာသနာဝစရိကန္တိ သကဝါဒိနာ အနုညာတံ။ တတ္ထ ဝေဿဘူတိ ဧကော ဒေဝေါ။ ပေတ္တိရာဇာတိ ပေတ္တိဝိသယေ ပေတမဟိဒ္ဓိကော။ သောမာဒယော ပါကဋာ ဧဝ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အတ္တနော ကမ္မေဟိ ဣတော ပဏုန္နံ ပရလောကံ ပတ္တံ ပုရိသံ န ဧတေ ဝေဿဘူအာဒယော ဟနန္တိ။ ယေဟိ ပန သော ကမ္မေဟိ တတ္ထ ပဏုန္နော, တာနိ သကာနိ ကမ္မာနိယေဝ နံ တတ္ထ ဟနန္တီတိ ကမ္မဿကတံ ဒီပေတိ, န နိရယပါလာနံ အဘာဝံ။ သကဝါဒိနာ ပန တမေနံ, ဘိက္ခဝေတိ အာဘတာနိ သုတ္တပဒါနိ နီတတ္ထာနေဝါတိ။

နိရယပါလကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ တိရစ္ဆာနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၆၉-၈၇၁။ ဣဒါနိ တိရစ္ဆာနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဒေဝေသု ဧရာဝဏာဒယော ဒေဝပုတ္တာ ဟတ္ထိဝဏ္ဏံ အဿဝဏ္ဏံ ဝိကုဗ္ဗန္တိ, နတ္ထိ တတ္ထ တိရစ္ဆာနဂတာ။ ယေသံ ပန တိရစ္ဆာနဝဏ္ဏိနော ဒေဝပုတ္တေ ဒိသွာ ‘‘အတ္ထိ ဒေဝေသု တိရစ္ဆာနဂတာ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ ဒေဝယောနိယံ တိရစ္ဆာနဂတာ သိယုံ, တိရစ္ဆာနယောနိယမ္ပိ ဒေဝါ သိယု’’န္တိ စောဒေတုံ အတ္ထိ တိရစ္ဆာနဂတေသူတိအာဒိမာဟ။ ကီဋာတိအာဒိ ယေသံ သော အဘာဝံ ဣစ္ဆတိ, တေ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဧရာဝဏောတိ ပဉှေ တဿ အတ္ထိတာယ ပဋိညာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၄။)

သကဝါဒိဿ, န တိရစ္ဆာနဂတဿ။ ဟတ္ထိဗန္ဓာတိအာဒိ ‘‘ယဒိ တတ္ထ ဟတ္ထိအာဒယော သိယုံ, ဟတ္ထိဗန္ဓာဒယောပိ သိယု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယာဝသိကာတိ ယဝဿ ဒါယကာ။ ကာရဏိကာတိ ဟတ္ထာစရိယာဒယော, ယေဟိ တေ နာနာဝိဓံ ကာရဏံ ကရေယျုံ။ ဘတ္တကာရကာတိ ဟတ္ထိအာဒီနံ ဘတ္တရန္ဓကာ။ န ဟေဝန္တိ တထာ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတီတိ။

တိရစ္ဆာနကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ မဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၇၂-၈၇၅။ ဣဒါနိ မဂ္ဂကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၄၃၁) ဣဒဉ္စေဝ သုတ္တံ သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါနဉ္စ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တတံ နိဿာယ ‘‘နိပ္ပရိယာယေန ပဉ္စင်္ဂိကောဝ မဂ္ဂေါ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟိသာသကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပဉ္စင်္ဂိကောတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သမ္မာဝါစာ မဂ္ဂင်္ဂံ, သာ စ န မဂ္ဂေါတိအာဒိ ပရသမယဝသေန ဝုတ္တံ။ ပရသမယသ္မိဉှိ သမ္မာဝါစာဒယော မဂ္ဂင်္ဂန္တိ အာဂတာ။ ရူပတ္တာ ပန မဂ္ဂေါ န ဟောတီတိ ဝဏ္ဏိတာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ မဂ္ဂင်္ဂန္တိအာဒိ မဂ္ဂင်္ဂဿ အမဂ္ဂတာ နာမ နတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿာတိ သုတ္တေ ပရိသုဒ္ဓသီလဿ မဂ္ဂဘာဝနာ နာမ ဟောတိ, န ဣတရဿာတိ အာဂမနိယပဋိပဒါယ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝဒဿနတ္ထံ ‘‘ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ, န ဣမေဟိ ဝိနာ ပဉ္စင်္ဂိကဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဧဝမဿာယံ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝနာပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ သကဝါဒိနာ အာဘတသုတ္တံ နီတတ္ထမေဝါတိ။

မဂ္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၇၆-၈၇၇။ ဣဒါနိ ဉာဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနေ ဒွါဒသာကာရဉာဏံ သန္ဓာယ ‘‘ဒွါဒသဝတ္ထုကံ ဉာဏံ လောကုတ္တရ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၅။)

သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ တံ ဒွါဒသဝတ္ထုကံ, ဒွါဒသဟိ မဂ္ဂဉာဏေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ ဒွါဒသာတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော မဂ္ဂဿ ဧကတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ, ဧကေကသ္မိံ သစ္စေ သစ္စဉာဏကိစ္စဉာဏကတဉာဏာနံ ဝသေန ဉာဏနာနတ္တံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ဒွါဒသ သောတာပတ္တိမဂ္ဂါတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ သုတ္တံ သဒ္ဓိံ ပုဗ္ဗဘာဂပရဘာဂေဟိ ဉာဏနာနတ္တံ ဒီပေတိ, န အရိယမဂ္ဂဿ ဒွါဒသ ဉာဏတံ။ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ဉာဏကထာဝဏ္ဏနာ။

ဝီသတိမော ဝဂ္ဂေါ။

စတုတ္ထပဏ္ဏာသကော သမတ္တော။

၂၁။ ဧကဝီသတိမဝဂ္ဂ

၁။ သာသနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၇၈။ ဣဒါနိ သာသနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ တိဿော သင်္ဂီတိယော သန္ဓာယ ‘‘သာသနံ နဝံ ကတ’’န္တိ စ ‘‘အတ္ထိ ကောစိ တထာဂတဿ သာသနံ နဝံ ကရောတီ’’တိ စ ‘‘လဗ္ဘာ တထာဂတဿ သာသနံ နဝံ ကာတု’’န္တိ စ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ တီသုပိ ကထာသု ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သတိပဋ္ဌာနာတိအာဒိ သာသနံ နာမ သတိပဋ္ဌာနာဒယော စေဝ အရိယဓမ္မာ, ကုသလာဒီနဉ္စ ဒေသနာ။ တတ္ထ ယေသံ ဘဂဝတာ ဒေသိတာ သတိပဋ္ဌာနာဒယော, ဌပေတွာ တေ အညေသံ ဝါ သတိပဋ္ဌာနာဒီနံ ကရဏေန အကုသလာဒီနံ ဝါ ကုသလာဒိဘာဝကရဏေန သာသနံ နဝံကတံ နာမ ဘဝေယျ, ကိံ တံ ဧဝံ ကတံ ကေနစိ, အတ္ထိ ဝါ ကောစိ ဧဝံ ကရောတိ, လဗ္ဘာ ဝါ ဧဝံ ကာတုန္တိ တီသုပိ ပုစ္ဆာသု စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

သာသနကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၆။)

၂။ အဝိဝိတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၇၉-၈၈၀။ ဣဒါနိ အဝိဝိတ္တကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ ယော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နော, သော တေန အဝိဝိတ္တော နာမာတိ ဣဒံ သကသမယေ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ယသ္မာ ပန ပုထုဇ္ဇနေန တေဓာတုကာ ဓမ္မာ အပရိညာတာ, တသ္မာ သော ဧကက္ခဏေယေဝ သဗ္ဗေဟိပိ တေဓာတုကေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိဝိတ္တောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသညေဝ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဖဿေဟီတိအာဒိ သဗ္ဗေသံ ဖဿာဒီနံ ဧကက္ခဏေ ပဝတ္တိဒေါသဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အဝိဝိတ္တကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ သညောဇနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၈၁-၈၈၂။ ဣဒါနိ သညောဇနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ အရဟာ သဗ္ဗံ ဗုဒ္ဓဝိသယံ န ဇာနာတိ, တသ္မာ တဿ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာဝိစိကိစ္ဆာဟိ အပ္ပဟီနာဟိ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ သညာယ ‘‘အတ္ထိ ကိဉ္စိ သညောဇနံ အပ္ပဟာယ အရဟတ္တပ္ပတ္တီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အတ္ထိ ကိဉ္စိ သက္ကာယဒိဋ္ဌီတိအာဒိ အရဟတော သဗ္ဗသံယောဇနပ္ပဟာနဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗံ ဗုဒ္ဓဝိသယန္တိ ပဉှဒွယေ အရဟတော သဗ္ဗညုတညာဏာဘာဝေန ပဋိသေဓော ကတော, န အဝိဇ္ဇာဝိစိကိစ္ဆာနံ အပ္ပဟာနေန။ ဣတရော ပန တေသံ အပ္ပဟီနတံ သန္ဓာယ တေန ဟီတိ လဒ္ဓိံ ပတိဋ္ဌပေတိ။ သာ အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ ဟောတီတိ။

သညောဇနကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဣဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၈၃-၈၈၄။ ဣဒါနိ ဣဒ္ဓိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဣဒ္ဓိ နာမေသာ ကတ္ထစိ ဣဇ္ဈတိ, ကတ္ထစိ န ဣဇ္ဈတိ, အနိစ္စာဒီနံ နိစ္စာဒိကရဏေ ဧကန္တေနေဝ န ဣဇ္ဈတိ။ သဘာဂသန္တတိံ ပန ပရိဝတ္တေတွာ ဝိသဘာဂသန္တတိကရဏေ ဝါ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၇။)

သဘာဂသန္တတိဝသေနေဝ စိရတရပ္ပဝတ္တနေ ဝါ ယေသံ အတ္ထာယ ကရိယတိ, တေသံ ပုညာဒီနိ ကာရဏာနိ နိဿာယ ကတ္ထစိ ဣဇ္ဈတိ, ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ပါနီယဿ သပ္ပိခီရာဒိကရဏေ ဝိယ မဟာဓာတုနိဓာနေ ဒီပါဒီနံ စိရသန္တာနပ္ပဝတ္တနေ ဝိယ စာတိ ဣဒံ သကသမယေ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ယံ ပန အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော ရညော ပါသာဒံ သုဝဏ္ဏန္တေွဝ အဓိမုစ္စိ, တံ နိဿာယ ယေသံ ‘‘အတ္ထိ အဓိပ္ပါယဣဒ္ဓီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထိ အဓိပ္ပါယဣဒ္ဓီတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ။ တတ္ထ အဓိပ္ပါယဣဒ္ဓီတိ အဓိပ္ပါယဣဒ္ဓိ, ယထာဓိပ္ပါယံ ဣဇ္ဈနဣဒ္ဓီတိ အတ္ထော။ အာမန္တာတိ လဒ္ဓိမတ္တေ ဌတွာ ပဋိညာ ပရဝါဒိဿ။ အထ နံ အနိစ္စာဒီနံ နိစ္စာဒိတာယ အနုယုဉ္ဇိတုံ နိစ္စပဏ္ဏာ ရုက္ခာ ဟောန္တူတိအာဒိမာဟ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ လဒ္ဓိပတိဋ္ဌာပနေ သုဝဏ္ဏော စ ပနာသီတိ ရညော ပုညူပနိဿယေန အာသိ, န ကေဝလံ ထေရဿ အဓိပ္ပါယေနေဝ။ တသ္မာ အသာဓကမေတန္တိ။

ဣဒ္ဓိကထာဝဏ္ဏနာ။

၅။ ဗုဒ္ဓကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၈၅။ ဣဒါနိ ဗုဒ္ဓကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဌပေတွာ တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ သရီရဝေမတ္တတံ အာယုဝေမတ္တတံ ပဘာဝေမတ္တတဉ္စ သေသေဟိ ဗုဒ္ဓဓမ္မေဟိ ဗုဒ္ဓါနံ ဗုဒ္ဓေဟိ ဟီနာတိရေကတာ နာမ နတ္ထိ။ ယေသံ ပန အဝိသေသေနေဝ အတ္ထီတိ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ အတ္ထိ ဗုဒ္ဓါနန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ဗုဒ္ဓဓမ္မေဟိ အနုယုဉ္ဇိတုံ သတိပဋ္ဌာနတောတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တေသံ ဝသေန ဟီနာတိရေကတံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိယေဝါတိ။

ဗုဒ္ဓကထာဝဏ္ဏနာ။

၆။ သဗ္ဗဒိသာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၈၆။ ဣဒါနိ သဗ္ဗဒိသာကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ စတူသု ဒိသာသု ဟေဋ္ဌာ ဥပရီတိ သမန္တတော လောကဓာတုသန္နိဝါသံ, သဗ္ဗလောကဓာတူသု

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၈။)

စ ဗုဒ္ဓါ အတ္ထီတိ အတ္တနော ဝိကပ္ပသိပ္ပံ ဥပ္ပါဒေတွာ ‘‘သဗ္ဗဒိသာသု ဗုဒ္ဓါ တိဋ္ဌန္တီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ မဟာသံဃိကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပုရတ္ထိမာယာတိ ပုဋ္ဌော သကျမုနိံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ပုန ပုဋ္ဌော လဒ္ဓိဝသေန အညလောကဓာတုယံ ဌိတံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ ကိန္နာမော သော ဘဂဝါတိအာဒိ ‘‘သစေ တွံ ဇာနာသိ, နာမာဒိဝသေန နံ ကထေဟီ’’တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သဗ္ဗဒိသာကထာဝဏ္ဏနာ။

၇။ ဓမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၈၇-၈၈၈။ ဣဒါနိ ဓမ္မကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ရူပါဒယော ရူပါဒိသဘာဝေန နိယတာ န တံ သဘာဝံ ဝိဇဟန္တိ, တသ္မာ သဗ္ဗဓမ္မာ နိယတာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ ဧကစ္စာနဉ္စ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သဗ္ဗေ ဓမ္မာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ တေ နိယတာ, မိစ္ဆတ္တနိယတာ ဝါ သိယုံ သမ္မတ္တနိယတာ ဝါ, ဣတော အညော နိယာမော နာမ နတ္ထီ’’တိ စောဒေတုံ မိစ္ဆတ္တနိယတာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဋိက္ခေပေါ စ ပဋိညာ စ ပရဝါဒိဿ။ ရူပံ ရူပဋ္ဌေနာတိအာဒိ ယေနတ္ထေန နိယတာတိ ဝဒတိ, တဿ ဝသေန စောဒေတုံ ဝုတ္တံ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – ရူပဉှိ ရူပဋ္ဌေန နိယတန္တိ ရူပံ ရူပမေဝ, န ဝေဒနာဒိသဘာဝန္တိ အဓိပ္ပါယေန ဝတ္တဗ္ဗံ, ဣတော အညထာ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ရူပဋ္ဌတော အညဿ ရူပဿ အဘာဝါ။ ရူပသဘာဝေါ ဟိ ရူပဋ္ဌော, ရူပသဘာဝေါ စ ရူပမေဝ, န ရူပတော အညော။ ဝေဒနာဒီဟိ ပနဿ နာနတ္တပညာပနတ္ထံ ဧသ ဝေါဟာရော ဟောတီတိ။ တသ္မာ ‘‘ရူပံ ရူပဋ္ဌေန နိယတ’’န္တိ ဝဒန္တေန ရူပံ နိယတန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နိယတဉ္စ နာမ မိစ္ဆတ္တနိယတံ ဝါ သိယာ သမ္မတ္တနိယတံ ဝါ, ဣတော အညော နိယာမော နာမ နတ္ထီတိ။ အထ ကသ္မာ ပဋိဇာနာတီတိ? အတ္ထန္တရဝသေန။ ရူပံ ရူပဋ္ဌေန နိယတန္တိ ဧတ္ထ ဟိ ရူပံ ရူပမေဝ, န ဝေဒနာဒိသဘာဝန္တိ အယမတ္ထော။ တသ္မာ ပဋိဇာနာတိ။ ဣတော အညထာ ပနဿ နိယတတ္တံ နတ္ထီတိ ပုန တေနေဝ နယေန စောဒေတုံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၇၉။)

မိစ္ဆတ္တနိယတန္တိအာဒိမာဟ။ တံ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ တေန ဟိ ရူပန္တိ လဒ္ဓိပိ အယောနိသော ပတိဋ္ဌာပိတတ္တာ အပ္ပတိဋ္ဌိတာဝ ဟောတီတိ။

ဓမ္မကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၈၉-၈၉၁။ ဣဒါနိ ကမ္မကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယသ္မာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယာဒီနိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယဋ္ဌာဒီဟိ နိယတာနိ, တသ္မာ သဗ္ဗေ ကမ္မာ နိယတာ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယဋ္ဌေန နိယတန္တိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယဋ္ဌမေဝ။ သစေ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ဒါတုံ သက္ကောတိ ဒေတိ, နော စေ အဟောသိကမ္မံ နာမ ဟောတီတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝါဒိဿ။ မိစ္ဆတ္တသမ္မတ္တနိယာမဝသေန ပနေတံ အနိယတမေဝါတိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ကမ္မကထာဝဏ္ဏနာ။

ဧကဝီသတိမော ဝဂ္ဂေါ။

၂၂။ ဗာဝီသတိမဝဂ္ဂ

၁။ ပရိနိဗ္ဗာနကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၉၂။ ဣဒါနိ ပရိနိဗ္ဗာနကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ယသ္မာ အရဟာ သဗ္ဗညုဝိသယေ အပ္ပဟီနသံယောဇနောဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, တသ္မာ အတ္ထိ ကိဉ္စိ သံယောဇနံ အပ္ပဟာယ ပရိနိဗ္ဗာန’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။

ပရိနိဗ္ဗာနကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၀။)

၂။ ကုသလစိတ္တကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၉၄-၈၉၅။ ဣဒါနိ ကုသလစိတ္တကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ အရဟာ သတိဝေပုလ္လပ္ပတ္တော ပရိနိဗ္ဗာယန္တောပိ သတော သမ္ပဇာနောဝ ပရိနိဗ္ဗာတိ, တသ္မာ ကုသလစိတ္တော ပရိနိဗ္ဗာယတီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယသ္မာ ကုသလစိတ္တော နာမ ပုညာဘိသင်္ခါရာဘိသင်္ခရဏာဒိဝသေန ဟောတိ, တသ္မာ တေနတ္ထေန စောဒေတုံ အရဟာ ပုညာဘိသင်္ခါရန္တိအာဒိမာဟ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ သတော သမ္ပဇာနောတိ ဣဒံ ဇဝနက္ခဏေ ကိရိယသတိသမ္ပဇညာနံ ဝသေန အသမ္မောဟမရဏဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တံ, န ကုသလစိတ္တဒီပနတ္ထံ။ တသ္မာ အသာဓကန္တိ။

ကုသလစိတ္တကထာဝဏ္ဏနာ။

၃။ အာနေဉ္ဇကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၉၆။ ဣဒါနိ အာနေဉ္ဇကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဘဂဝါ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ ဌိတော ပရိနိဗ္ဗာယီတိ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘အရဟာ အာနေဉ္ဇေ ဌိတော ပရိနိဗ္ဗာယတီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ ပကတိစိတ္တေတိ ဘဝင်္ဂစိတ္တေ။ သဗ္ဗေ ဟိ သညိနော သတ္တာ ဘဝင်္ဂစိတ္တေ ဌတွာ ဘဝင်္ဂပရိယောသာနေန စုတိစိတ္တေန ကာလံ ကရောန္တိ။ ဣတိ နံ ဣမိနာ အတ္ထေန စောဒေတုံ ဧဝမာဟ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ စတုဝေါကာရဘဝေ အရဟတော ပကတိစိတ္တမ္ပိ အာနေဉ္ဇံ ဟောတိ, အယံ ပန ပဉှော ပဉ္စဝေါကာရဘဝဝသေန ဥဒ္ဓဋော။ တသ္မာ နော စ ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေတိ အာဟ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အာနေဉ္ဇကထာဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဓမ္မာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈၉၇။ ဣဒါနိ ဓမ္မာဘိသမယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ အတီတဘဝေ သောတာပန္နံ မာတုကုစ္ဆိယံ ဝသိတွာ နိက္ခန္တံ ဒိသွာ ‘‘အတ္ထိ ဂဗ္ဘသေယျာယ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၁။)

ဓမ္မာဘိသမယော’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ တတ္ထ ဓမ္မာဘိသမယော အတ္ထိ, ဓမ္မာဘိသမယဿ ကာရဏေဟိ ဓမ္မဒေသနာဒီဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ စောဒေတုံ အတ္ထိ ဂဗ္ဘသေယျာယ ဓမ္မဒေသနာတိအာဒိမာဟ။ သုတ္တဿာတိအာဒိ ဘဝင်္ဂဝါရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဂဗ္ဘသေယျာယ ဟိ ယေဘုယျေန ဘဝင်္ဂမေဝ ပဝတ္တတိ။ တေနေဝ သတ္တော ကိရိယမယပ္ပဝတ္တာဘာဝါ သုတ္တော, ဘာဝနာနုယောဂဿ အဘာဝါ ပမတ္တော, ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂါဟကာနံ သတိသမ္ပဇညာနံ အဘာဝါ မုဋ္ဌဿတိ အသမ္ပဇာနော နာမ ဟောတိ, တထာရူပဿ ကုတော ဓမ္မာဘိသမယောတိ?

ဓမ္မာဘိသမယကထာဝဏ္ဏနာ။

၅-၇။ တိဿောပိကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၉၈-၉၀၀။ ဣဒါနိ တိဿောပိကထာ နာမ ဟောန္တိ။ တတ္ထ အစိရဇာတာနံ ပန သောတာပန္နာနံ အရဟတ္တပ္ပတ္တိံ သုပ္ပဝါသာယ စ ဥပါသိကာယ သတ္တဝဿိကံ ဂဗ္ဘံ ဒိသွာ ‘‘အတ္ထိ ဂဗ္ဘသေယျာယ အရဟတ္တပ္ပတ္တီ’’တိ စ သုပိနေ အာကာသဂမနာဒီနိ ဒိသွာ ‘‘အတ္ထိ ဓမ္မာဘိသမယော’’တိ စ ‘‘အတ္ထိ တတ္ထ အရဟတ္တပ္ပတ္တီ’’တိ စ ဣဓာပိ ယေသံ လဒ္ဓိယော, သေယျထာပိ တေသညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ပုရိမကထာ သဒိသမေဝါတိ။

တိဿောပိကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ အဗျာကတကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၉၀၁-၉၀၂။ ဣဒါနိ အဗျာကတကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘အတ္ထေသာ, ဘိက္ခဝေ, စေတနာ, သာ စ ခေါ အဗ္ဗောဟာရိကာ’’တိ (ပါရာ။ ၂၃၅) ဝစနတော ‘‘သဗ္ဗံ သုပိနဂတဿ စိတ္တံ အဗျာကတ’’န္တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနညေဝ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာ ပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ သုပိနဂတဿ စိတ္တံ အဗ္ဗောဟာရိကန္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၂။)

ဣဒံ အာပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သုပိနဂတဿ ဟိ ပါဏာတိပါတာဒိဝသေန ကိဉ္စာပိ အကုသလစိတ္တံ ပဝတ္တတိ, ဝတ္ထုဝိကောပနံ ပန နတ္ထီတိ န သက္ကာ တတ္ထ အာပတ္တိံ ပညပေတုံ။ ဣမိနာ ကာရဏေန တံ အဗ္ဗောဟာရိကံ, န အဗျာကတတ္တာတိ။

အဗျာကတကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ အာသေဝနပစ္စယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၉၀၃-၉၀၅။ ဣဒါနိ အာသေဝနပစ္စယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ ခဏိကာ, န ကောစိ မုဟုတ္တမ္ပိ ဌတွာ အာသေဝနပစ္စယံ အာသေဝတိ နာမ။ တသ္မာ နတ္ထိ ကိဉ္စိ အာသေဝနပစ္စယတာ။ အာသေဝနပစ္စယတာယ ဥပ္ပန္နံ ပန န ကိဉ္စိ အတ္ထီတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ တေသညေဝ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ သုတ္တဝသေနေဝ ပညာပေတုံ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ ပါဏာတိပါတောတိအာဒိ အာဘတံ။ တံ သဗ္ဗံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အာသေဝနပစ္စယကထာဝဏ္ဏနာ။

၁၀။ ခဏိကကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၉၀၆-၉၀၇။ ဣဒါနိ ခဏိကကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ သဗ္ဗသင်္ခတဓမ္မာ အနိစ္စာ, တသ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာယေဝ။ သမာနာယ ဟိ အနိစ္စတာယ ဧကော လဟုံ ဘိဇ္ဇတိ, ဧကော စိရေနာတိ ကော ဧတ္ထ နိယာမောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ပုဗ္ဗသေလိယာပရသေလိယာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာတိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ စိတ္တေ မဟာပထဝီတိအာဒီသု တေသံ တထာ သဏ္ဌာနံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ စက္ခာယတနန္တိအာဒိ ‘‘ယဒိ သဗ္ဗေ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာ ဘဝေယျုံ, စက္ခာယတနာဒီနိ စက္ခုဝိညာဏာဒီဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈေယျု’’န္တိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣတရော ပန အန္တောမာတုကုစ္ဆိဂတဿ ဝိညာဏုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၃။)

ပဋိက္ခိပတိ, ပဝတ္တံ သန္ဓာယ လဒ္ဓိဝသေန ပဋိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။ တေန ဟိ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာတိ ယသ္မာ နိစ္စာ န ဟောန္တိ, တသ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာတိ အတ္တနော ရုစိယာ ကာရဏံ ဝဒတိ။ တံ အဝုတ္တသဒိသမေဝါတိ။

ခဏိကကထာဝဏ္ဏနာ။

ဗာဝီသတိမော ဝဂ္ဂေါ။

၂၃။ တေဝီသတိမဝဂ္ဂ

၁။ ဧကာဓိပ္ပါယကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၉၀၈။ ဣဒါနိ ဧကာဓိပ္ပါယကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ကာရုညေန ဝါ ဧကေန အဓိပ္ပါယေန ဧကာဓိပ္ပါယော, သံသာရေ ဝါ ဧကတော ဘဝိဿာမာတိ ဣတ္ထိယာ သဒ္ဓိံ ဗုဒ္ဓပူဇာဒီနိ ကတွာ ပဏိဓိဝသေန ဧကော အဓိပ္ပါယော အဿာတိ ဧကာဓိပ္ပါယော။ ဧဝရူပေါ ဒွိန္နမ္ပိ ဇနာနံ ဧကာဓိပ္ပါယော မေထုနော ဓမ္မော ပဋိသေဝိတဗ္ဗောတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနဉ္စေဝ ဝေတုလ္လကာနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတီတိ။

ဧကာဓိပ္ပါယကထာဝဏ္ဏနာ။

၂။ အရဟန္တဝဏ္ဏကထာဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၉၀၉။ ဣဒါနိ အရဟန္တဝဏ္ဏကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ဣရိယာပထသမ္ပန္နေ အာကပ္ပသမ္ပန္နေ ပါပဘိက္ခူ ဒိသွာ ‘‘အရဟန္တာနံ ဝဏ္ဏေန အမနုဿာ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရာပထကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

အရဟန္တဝဏ္ဏကထာဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၄။)

၃-၇။ ဣဿရိယကာမကာရိကာကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၉၁၀-၉၁၄။ ဣဒါနိ ဣဿရိယကာမကာရိကာကထာ နာမ ဟောတိ။ ဆဒ္ဒန္တဇာတကာဒီနိ သန္ဓာယ ‘‘ဗောဓိသတ္တော ဣဿရိယကာမကာရိကာဟေတု ဝိနိပါတံ ဂစ္ဆတိ, ဂဗ္ဘသေယျံ ဩက္ကမတိ, ဒုက္ကရကာရိကံ အကာသိ, အပရန္တပံ အကာသိ, အညံ သတ္ထာရံ ဥဒ္ဒိသီ’’တိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ, တေ သန္ဓာယ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ သေသံ ပဌမကထာယံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဒုတိယကထာယံ ဣဒ္ဓိမာတိ ယဒိ ဣဿရိယကာမကာရိကာဟေတု ဂစ္ဆေယျ, ဣဒ္ဓိယာ ဂစ္ဆေယျ, န ကမ္မဝသေနာတိ စောဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣတရော ပန ပဌမပဉှေ ဘာဝနာမယံ သန္ဓာယ ပဋိက္ခိပတိ။ ဒုတိယပဉှေ ပုညိဒ္ဓိံ သန္ဓာယ ပဋိဇာနာတိ။ တတိယကထာယံ ဣဿရိယကာမကာရိကာဟေတု နာမ ဒုက္ကရကာရိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ ကရိယတိ။ ယဒိ စ သော တံ ကရေယျ, သဿတာဒီနိပိ ဂဏှေယျာတိ စောဒနတ္ထံ သဿတော လောကောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထကထာယမ္ပိ ဧသေဝ နယောတိ။

ဣဿရိယကာမကာရိကာကထာဝဏ္ဏနာ။

၈။ ပတိရူပကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၉၁၅-၉၁၆။ ဣဒါနိ ရာဂပတိရူပကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာယော သန္ဓာယ ‘‘န ရာဂေါ ရာဂပတိရူပကော’’တိ စ ဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စာနိ သန္ဓာယ ‘‘န ဒေါသော ဒေါသပတိရူပကော’’တိ စ ဟသိတုပ္ပါဒံ သန္ဓာယ ‘‘န မောဟော မောဟပတိရူပကော’’တိ စ ဒုမ္မင်္ကူနံ ပုဂ္ဂလာနံ နိဂ္ဂဟံ ပေသလာနံ ဘိက္ခူနံ အနုဂ္ဂဟံ ပါပဂရဟိတံ ကလျာဏပသံသံ အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ ဝသလဝါဒံ ဘဂဝတော ခေဠာသကဝါဒံ မောဃပုရိသဝါဒဉ္စ သန္ဓာယ ‘‘န ကိလေသော ကိလေသပတိရူပကော’’တိ စ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ အန္ဓကာနံ၊ တေ သန္ဓာယ သဗ္ဗကထာသု ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ယသ္မာ ဖဿာဒိပတိရူပကာ နဖဿာဒယော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ရာဂါဒိပတိရူပကာ နရာဂါဒယောပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၅။)

နတ္ထီတိ စောဒေတုံ အတ္ထိ န ဖဿောတိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တေသံ အဘာဝါ ပဋိက္ခိပတိ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ပတိရူပကထာဝဏ္ဏနာ။

၉။ အပရိနိပ္ဖန္နကထာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၉၁၇-၉၁၈။ ဣဒါနိ အပရိနိပ္ဖန္နကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ –

‘‘ဒုက္ခမေဝ ဟိ သမ္ဘောတိ, ဒုက္ခံ တိဋ္ဌတိ ဝေတိ စ၊

နာညတြ ဒုက္ခာ သမ္ဘောတိ, နာညံ ဒုက္ခာ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။ (သံ။ နိ။ ၁။၁၇၁) –

ဝစနံ နိဿာယ ဒုက္ခညေဝ ပရိနိပ္ဖန္နံ, သေသာ ခန္ဓာယတနဓာတုဣန္ဒြိယဓမ္မာ အပရိနိပ္ဖန္နာတိ ယေသံ လဒ္ဓိ, သေယျထာပိ ဧကစ္စာနံ ဥတ္တရပထကာနဉ္စေဝ ဟေတုဝါဒါနဉ္စ၊ တေ သန္ဓာယ ရူပံ အပရိနိပ္ဖန္နန္တိ ပုစ္ဆာ သကဝါဒိဿ, ပဋိညာ ဣတရဿ။ အထ နံ ‘‘သစေ ရူပံ အပရိနိပ္ဖန္နံ, န အနိစ္စာဒိသဘာဝံ သိယာ’’တိ စောဒေတုံ ရူပံ န အနိစ္စန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတရော တထာရူပံ ရူပံ အပဿန္တော ပဋိက္ခိပတိ။ သကဝါဒီ နနု ရူပံ အနိစ္စန္တိအာဒိ ဝစနေန တဿ ဧကံ လဒ္ဓိံ ပဋိသေဓေတွာ ဒုတိယံ ပုစ္ဆန္တော ဒုက္ခညေဝ ပရိနိပ္ဖန္နန္တိအာဒိမာဟ။ အထဿ တမ္ပိ လဒ္ဓိံ ပဋိသေဓေတုံ န ယဒနိစ္စန္တိအာဒိမာဟ။ တတြာယံ အဓိပ္ပါယော – န ကေဝလဉှိ ပဌမသစ္စမေဝ ဒုက္ခံ။ ယံ ပန ကိဉ္စိ အနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခမေဝ။ ရူပဉ္စ အနိစ္စံ, တသ္မာ တမ္ပိ ပရိနိပ္ဖန္နံ။ ဣတိ ယံ တွံ ဝဒေသိ ‘‘ရူပံ အပရိနိပ္ဖန္နံ, ဒုက္ခညေဝ ပရိနိပ္ဖန္န’’န္တိ, တံ နော ဝတ ရေ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဒုက္ခညေဝ ပရိနိပ္ဖန္န’’န္တိ။ ဝေဒနာဒိမူလိကာဒီသုပိ ယောဇနာသု ဧသေဝ နယော။ ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု ပန ဌပေတွာ နိဗ္ဗာနံ သေသဓမ္မာနံ ဝသေန အနိစ္စတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣန္ဒြိယာနိ အနိစ္စာနေဝါတိ။

အပရိနိပ္ဖန္နကထာဝဏ္ဏနာ။

တေဝီသတိမော ဝဂ္ဂေါ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၆။)

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ –

ပဏ္ဏာသကေဟိ စတူဟိ, တီဟိ ဝဂ္ဂေဟိ စေဝ စ၊

သင်္ဂဟေတွာ ကထာ သဗ္ဗာ, ဦနတိသတဘေဒနာ။

ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ, ကထာမဂ္ဂေသု ကောဝိဒေါ၊

ယံ ဇိနော ဒေသယိ တဿ, နိဋ္ဌိတာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

ဣမံ တေရသမတ္တေဟိ, ဘာဏဝါရေဟိ တန္တိယာ၊

စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဓမ္မဿ, သင်္ခရောန္တေန ယံ မယာ။

ယံ ပတ္တံ ကုသလံ တေန, လောကောယံ သနရာမရော၊

ဓမ္မရာဇဿ သဒ္ဓမ္မ-ရသမေဝါဓိဂစ္ဆတူတိ။

ကထာဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၇။)

အဘိဓမ္မပိဋက

ယမကပ္ပကရဏအဋ္ဌကထာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

သင်္ခေပေနေဝ ဒေဝါနံ, ဒေဝဒေဝေါ သုရာလယေ၊

ကထာဝတ္ထုပ္ပကရဏံ, ဒေသယိတွာ ရဏဉ္ဇဟော။

ယမဿ ဝိသယာတီတော, နာနာယမကမဏ္ဍိတံ၊

အဘိဓမ္မပ္ပကရဏံ, ဆဋ္ဌံ ဆဋ္ဌာန ဒေသကော။

ယမကံ အယမာဝတ္တ-နီလာမလတနူရုဟော၊

ယံ ဒေသယိ အနုပ္ပတ္တော, တဿ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော၊

ဣဒါနိ ယသ္မာ တသ္မာဿ, ဟောတိ သံဝဏ္ဏနာ အယန္တိ။

၁။ မူလယမက

ဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ မူလယမကံ, ခန္ဓယမကံ, အာယတနယမကံ, ဓာတုယမကံ, သစ္စယမကံ, သင်္ခါရယမကံ, အနုသယယမကံ, စိတ္တယမကံ, ဓမ္မယမကံ, ဣန္ဒြိယယမကန္တိ ဣမေသံ ဒသန္နံ ယမကာနံ ဝသေန ဣဒံ ပကရဏံ ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယေသံ ဒသန္နံ ယမကာနံ ဝသေန ဣဒံ ပကရဏံ ဒသဝိဓေန ဝိဘတ္တံ, တေသဉ္စေဝ ဣမဿ စ ပကရဏဿ နာမတ္ထော တာဝ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော – ကေနဋ္ဌေန ယမကန္တိ? ယုဂဠဋ္ဌေန။ ယုဂဠဉှိ ယမကန္တိ ဝုစ္စတိ – ‘ယမကပါဋိဟာရိယံ, ယမကသာလာ’တိအာဒီသု ဝိယ။ ဣတိ ယုဂဠသင်္ခါတာနံ ယမကာနံ ဝသေန ဒေသိတတ္တာ ဣမေသု ဒသသု ဧကေကံ ယမကံ နာမ။ ဣမေသံ ပန ယမကာနံ သမူဟဘာဝတော သဗ္ဗမ္ပေတံ ပကရဏံ ယမကန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ မူလဝသေန ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနံ ကတွာ ဒေသိတတ္တာ ဒသန္နံ တာဝ သဗ္ဗပဌမံ မူလယမကန္တိ ဝုတ္တံ။ တဿ ဥဒ္ဒေသဝါရော, နိဒ္ဒေသဝါရောတိ ဒွေ ဝါရာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၈။)

ဟောန္တိ။ တေသု ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနုက္ကမေန နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗတ္တာ ဥဒ္ဒေသဝါရော ပဌမော။ တဿ ယေ ကေစိ ကုသလာ ဓမ္မာ, သဗ္ဗေ တေ ကုသလမူလာ၊ ယေ ဝါ ပန ကုသလမူလာ, သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ကုသလာတိ ဣဒံ ယမကံ အာဒိ။ တဿ ကုသလာကုသလမူလသင်္ခါတာနံ ဒွိန္နံ အတ္ထာနံ ဝသေန အတ္ထယမကန္တိ ဝါ, တေသညေဝ အတ္ထာနံ ဝသေန အနုလောမပဋိလောမတော ပဝတ္တပါဠိဓမ္မဝသေန ဓမ္မယမကန္တိ ဝါ, အနုလောမပဋိလောမတော ပဝတ္တပုစ္ဆာဝသေန ပုစ္ဆာယမကန္တိ ဝါ တိဓာ ယမကဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ဣဒါနိ ဣမေသံ ယမကာနံ ဝသေန ဒေသိတေ ဣမသ္မိံ မူလယမကေ ဥဒ္ဒေသဝါရဿ တာဝ နယယမကပုစ္ဆာအတ္ထဝါရပ္ပဘေဒဝသေန ပါဠိဝဝတ္ထာနမေဝ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ကုသလတ္တိကမာတိကာယ ဟိ ‘ကုသလာ ဓမ္မာ’တိ ဣဒံ အာဒိပဒံ နိဿာယ မူလနယော, မူလမူလနယော, မူလကနယော, မူလမူလကနယောတိ ဣမေ စတ္တာရော နယာ ဟောန္တိ။ တေသံ ဧကေကသ္မိံ နယေ မူလယမကံ, ဧကမူလယမကံ, အညမညမူလယမကန္တိ တီဏိ တီဏိ ယမကာနိ။ ဧဝံ စတူသု နယေသု ဒွါဒသ ယမကာနိ, ဧကေကသ္မိံ ယမကေ အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဒွေ ဒွေ ပုစ္ဆာတိ စတုဝီသတိ ပုစ္ဆာ, ဧကေကာယ ပုစ္ဆာယ သန္နိဋ္ဌာနသံသယဝသေန ဒွေ ဒွေ အတ္ထာတိ အဋ္ဌစတ္တာလီသ အတ္ထာတိ။

တတ္ထ ယေ ကေစိ ကုသလာ ဓမ္မာတိ ကုသလေသု ‘‘ကုသလာ နု ခေါ, န ကုသလာ နု ခေါ’’တိ သန္ဒေဟာဘာဝတော ဣမသ္မိံ ပဒေ သန္နိဋ္ဌာနတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သဗ္ဗေ တေ ကုသလမူလာတိ ‘‘သဗ္ဗေ တေ ကုသလာ ဓမ္မာ ကုသလမူလာ နု ခေါ, နနု ခေါ’’တိ ဧဝံ ဝိမတိဝသေန ပုစ္ဆိတတ္တာ ဣမသ္မိံ ပဒေ သံသယတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော စ ခေါ ဝေနေယျာနံ သံသယဋ္ဌာနေ သံသယဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တော, တထာဂတဿ ပန သံသယော နာမ နတ္ထိ။ ဣတော ပရေသုပိ ပုစ္ဆာပဒေသု ဧသေဝ နယော။

ယထာ စ ကုသလပဒံ နိဿာယ ဣမေ စတ္တာရော နယာ, ဧကေကသ္မိံ နယေ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ယမကာနံ ဝသေန ဒွါဒသ ယမကာနိ, ဧကေကသ္မိံ ယမကေ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ပုစ္ဆာနံ ဝသေန စတုဝီသတိ ပုစ္ဆာ၊ ဧကေကာယ ပုစ္ဆာယ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ အတ္ထာနံ ဝသေန အဋ္ဌစတ္တာလီသ အတ္ထာ စ ဟောန္တိ။ အကုသလပဒံ နိဿာယပိ တထေဝ။ အဗျာကတပဒံ နိဿာယပိ တထေဝ။ တီဏိပိ ပဒါနိ ဧကတော ကတွာ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ နာမပဒံ နိဿာယပိ တထေဝါတိ ကုသလတ္တိကမာတိကာယ စတူသု ပဒေသု သဗ္ဗေပိ သောဠသ နယာ, အဋ္ဌစတ္တာလီသ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၈၉။)

ယမကာနိ, ဆန္နဝုတိ ပုစ္ဆာ, ဒွေနဝုတိသတံ အတ္ထာ စ ဥဒ္ဒေသဝသေန ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္တာဝတာ မူလဝါရော နာမ ပဌမံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌော ဟောတိ။

တတော ပရံ ယေ ကေစိ ကုသလာ ဓမ္မာ, သဗ္ဗေ တေ ကုသလဟေတူတိအာဒယော တဿေဝ မူလဝါရဿ ဝေဝစနဝသေန နဝ ဝါရာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဣတိ မူလဝါရော, ဟေတုဝါရော, နိဒါနဝါရော, သမ္ဘဝဝါရော, ပဘဝဝါရော, သမုဋ္ဌာနဝါရော, အာဟာရဝါရော, အာရမ္မဏဝါရော, ပစ္စယဝါရော, သမုဒယဝါရောတိ သဗ္ဗေပိ ဒသ ဝါရာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ မူလဝါရေ အာဂတပရိစ္ဆေဒေနေဝ သေသေသုပိ နယာဒယော ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သဗ္ဗေသုပိ ဒသသု ဝါရေသု သဋ္ဌိသတနယာ, အသီတိအဓိကာနိ စတ္တာရိ ယမကသတာနိ, သဋ္ဌိအဓိကာနိ နဝပုစ္ဆာသတာနိ, ဝီသာဓိကာနိ ဧကူနဝီသတိ အတ္ထသတာနိ စ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝံ တာဝ ဥဒ္ဒေသဝါရေ နယယမကပုစ္ဆာအတ္ထဝါရပ္ပဘေဒဝသေန ပါဠိဝဝတ္ထာနမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

မူလံ ဟေတု နိဒါနဉ္စာတိ ဂါထာ ဒသန္နမ္ပိ ဝါရာနံ ဥဒ္ဒါနဂါထာ နာမ။ တတ္ထ မူလာဒီနိ သဗ္ဗာနိပိ ကာရဏဝေဝစနာနေဝ။ ကာရဏဉှိ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေန မူလံ။ အတ္တနော ဖလနိပ္ဖါဒနတ္ထံ ဟိနောတိ ပဝတ္တတီတိ ဟေတု။ ‘ဟန္ဒ, နံ ဂဏှာထာ’တိ ဒဿေန္တံ ဝိယ အတ္တနော ဖလံ နိဒေတီတိ နိဒါနံ။ ဧတသ္မာ ဖလံ သမ္ဘောတီတိ သမ္ဘဝေါ။ ပဘဝတီတိ ပဘဝေါ။ သမုဋ္ဌာတိ ဧတ္ထ ဖလံ, ဧတေန ဝါ သမုဋ္ဌာတီတိ သမုဋ္ဌာနံ။ အတ္တနော ဖလံ အာဟရတီတိ အာဟာရော။ အပ္ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗေန အတ္တနော ဖလေန အာလမ္ဗိယတီတိ အာလမ္ဗဏံ။ ဧတံ ပဋိစ္စ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ ဖလံ ဧတိ ပဝတ္တတီတိ ပစ္စယော။ ဧတသ္မာ ဖလံ သမုဒေတီတိ သမုဒယော။ ဧဝမေတေသံ ပဒါနံ ဝစနတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ။

နိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၀။ ဣဒါနိ ယေကေစိ ကုသလာ ဓမ္မာတိအာဒိနာ နယေန နိဒ္ဒေသဝါရော အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ယေ ကေစီတိ အနဝသေသဝစနံ။ ကုသလာ ဓမ္မာတိ ကုသလတ္တိကဿ ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တလက္ခဏာ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကာ ကုသလသဘာဝါ။ သဗ္ဗေ တေ ကုသလမူလာတိ ကိံ တေ သဗ္ဗေယေဝ ကုသလမူလာတိ ပုစ္ဆတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၀။)

တီဏေဝ ကုသလမူလာနီတိ န တေ သဗ္ဗေ ကုသလမူလာနိ, အလောဘာဒီနိ ပန တီဏိ ဧဝ ကုသလမူလာနီတိ အတ္ထော။ အဝသေသာ ကုသလာ ဓမ္မာ န ကုသလမူလာတိ အဝသေသာ ဖဿာဒယော ကုသလာ ဓမ္မာ ကုသလမူလာနိ နာမ န ဟောန္တိ။ အထ ဝါ အဝသေသာ ဖဿာဒယော ကုသလာ ဓမ္မာယေဝ နာမ, န ကုသလမူလာနီတိပိ အတ္ထော။ ယေ ဝါ ပန ကုသလမူလာတိ ယေ ဝါ ပန ပဌမပုစ္ဆာယ ဒုတိယပဒေန ကုသလမူလာတိ တယော အလောဘာဒယော ဂဟိတာ။ သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ကုသလာတိ ကိံ တေ သဗ္ဗေ တယောပိ ဓမ္မာ ကုသလာတိ ပုစ္ဆတိ။ အာမန္တာတိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကုသလမူလာနံ ကုသလဘာဝံ သမ္ပဋိစ္ဆန္တော အာဟ။ အယံ တာဝ မူလနယေ မူလယမကဿ အတ္ထော။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗပုစ္ဆာသု ဝိဿဇ္ဇနနယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယံ ပန ယတ္ထ ဝိသေသမတ္တံ အတ္ထိ, တဒေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမ။

֍ ဋီ ၅၁။ ဧကမူလယမကေ တာဝ သဗ္ဗေ တေ ကုသလမူလေန ဧကမူလာတိ ဂဏနဋ္ဌေန ဧကမူလကံ အဂ္ဂဟေတွာ သမာနဋ္ဌေန ဂဟေတဗ္ဗာ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – သဗ္ဗေ တေ ကုသလမူလေန သမာနမူလာ။ ယံ ဖဿဿ မူလံ, တဒေဝ ဝေဒနာဒီနန္တိ။ အထ နေသံ တထာဘာဝံ သမ္ပဋိစ္ဆန္တော အာမန္တာတိ အာဟ။ ကုသလသမုဋ္ဌာနန္တိ ကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ ဒဿိတံ။ ဧကမူလန္တိ အလောဘာဒိနာ ကုသလမူလေန သမာနမူလံ။ ယထေဝ ဟိ ဖဿာဒီနံ အလောဘာဒယော ဟေတုပစ္စယတ္တာ မူလံ, တထာ တံ သမုဋ္ဌာနရူပဿာပိ, ကုသလလက္ခဏာဘာဝေန ပန တံ န ကုသလံ။

֍ ဋီ ၅၂။ အညမညယမကေ ‘ယေကေစိ ကုသလာ’တိ အပုစ္ဆိတွာ ယေကေစိ ကုသလမူလေန ဧကမူလာတိ ပုစ္ဆာ ကတာ။ ကသ္မာ? ဣမိနာပိ ဗျဉ္ဇနေန တဿေဝတ္ထဿ သမ္ဘဝတော။ ကုသလမူလာနီတိ ဣဒံ ပုရိမဿ ဝိသေသနံ။ ‘မူလာနိ ယာနိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’တိ ဟိ ဝုတ္တံ, တာနိ ပန ကုသလမူလာနိပိ ဟောန္တိ အကုသလအဗျာကတမူလာနိပိ, ဣဓ ကုသလမူလာနီတိ ဝိသေသဒဿနတ္ထမိဒံ ဝုတ္တံ။ အညမညမူလာနိ စာတိ အညမညံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ တဿေဝ ပဋိလောမပုစ္ဆာယ ‘သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ကုသလမူလေန ဧကမူလာ’တိ အဝတွာ သဗ္ဗေ တေ ဓမ္မာ ကုသလာတိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ? အတ္ထဝိသေသာဘာဝတော။ ကုသလမူလေန ဧကမူလာတိ ဟိ ပုစ္ဆာယ ကတာယ ‘မူလာနိ ယာနိ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ ကာတဗ္ဗံ ဘဝေယျ, ဧဝဉ္စ သတိ အတ္ထဝိသေသာဘာဝေါ ဟောတိ။ တသ္မာ တထာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၁။)

အကတွာ ဧဝံ ပုစ္ဆာ ကတာ။ ဣမိနာ ဥပါယေန မူလမူလနယာဒီသုပိ အညမညမူလယမကေ ပုစ္ဆာဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ * ၅၃-၅၅။ မူလမူလနယေ သဗ္ဗေ တေ ကုသလမူလမူလာတိ သဗ္ဗေ တေ ကုသလမူလသင်္ခါတာ မူလာတိ ပုစ္ဆတိ။ ဧကမူလမူလာတိ သမာနဋ္ဌေန ဧကမေဝ မူလမူလံ ဧတေသန္တိ ဧကမူလမူလာ။ အညမညမူလမူလာတိ အညမညဿ မူလံ အညမညမူလံ, အညမညမူလံ ဟေတုပစ္စယဋ္ဌေန မူလံ ဧတေသန္တိ အညမညမူလမူလာ။

֍ ဋီ ၅၆။ မူလကနယေ ကုသလမူလကာတိ ဟေတုပစ္စယဋ္ဌေန ကုသလံ မူလံ ဧတေသန္တိ ကုသလမူလကာ။

֍ * ၅၇-၆၁။ မူလမူလကနယေ ကုသလမူလမူလကာတိ ကုသလာနံ မူလံ ကုသလမူလံ။ ဟေတုပစ္စယဋ္ဌေနေဝ ကုသလမူလံ မူလံ ဧတေသန္တိ ကုသလမူလမူလကာတိ။ အယံ တာဝ ကုသလပဒံ နိဿာယ နယယမကပုစ္ဆာသု ဝိသေသတ္ထော။

֍ * ၆၂-၇၃။ အကုသလပဒါဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ပန ဝိသေသော, အဟေတုကံ အကုသလန္တိ ဝိစိကိစ္ဆာယ စေဝ ဥဒ္ဓစ္စေန စ သမ္ပယုတ္တံ မောဟံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ * ၇၄-၈၅။ အဟေတုကံ အဗျာကတန္တိ အဋ္ဌာရသ စိတ္တုပ္ပါဒါ ရူပံ, နိဗ္ဗာနဉ္စ။ အဗျာကတမူလေန န ဧကမူလန္တိ ဣဓ ပန ဌပေတွာ သဟေတုကအဗျာကတသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ, သေသံ လဗ္ဘတိ။ သဟေတုကအဗျာကတသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ အဗျာကတမူလေန ဧကမူလံ ဟောတိ, တံ အဗ္ဗောဟာရိကံ ကတွာ ဧကတော လဗ္ဘမာနကဝသေနေဝ စေတံ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။

֍ * ၈၆-၉၇။ နာမာ ဓမ္မာတိ နာမသင်္ခါတာ ဓမ္မာ။ တေ အတ္ထတော စတ္တာရော အရူပိနော ခန္ဓာ, နိဗ္ဗာနဉ္စ။ နဝေဝ နာမမူလာနီတိ ကုသလာကုသလအဗျာကတမူလဝသေန နဝ မူလာနိ။ အဟေတုကံ နာမံ နာမမူလေန န ဧကမူလန္တိ အဟေတုကံ သဗ္ဗမ္ပိ အဋ္ဌာရသ စိတ္တုပ္ပါဒဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တမောဟနိဗ္ဗာနသင်္ခါတံ နာမံ နာမမူလေန န ဧကမူလံ။ န ဟိ တံ တေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၂။)

သဟေတုကံ နာမံ နာမမူလေနာတိ ပဒေပိ သဟေတုကံ နာမံ နာမမူလေနာတိ အတ္ထော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

မူလဝါရဝဏ္ဏနာ။

֍ * ၉၈-၉၉။ ဟေတုဝါရာဒီသုပိ ဣမိနာဝုပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ မူလံ ဟေတု နိဒါနဉ္စာတိဂါထာ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌာနံ ဒသန္နမ္ပိ ဝါရာနံ ပုန ဥဒ္ဒါနဝသေနေဝ ဝုတ္တာတိ။

မူလယမကဝဏ္ဏနာ။

၂။ ခန္ဓယမက

၁။ ပဏ္ဏတ္တိဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ မူလယမကေ ဒေသိတေယေဝ ကုသလာဒိဓမ္မေ ခန္ဓဝသေန သင်္ဂဏှိတွာ မူလယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ ခန္ဓယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ တာဝ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဣမသ္မိဉှိ ခန္ဓယမကေ တယော မဟာဝါရာ ဟောန္တိ – ပဏ္ဏတ္တိဝါရော, ပဝတ္တိဝါရော, ပရိညာဝါရောတိ။ တေသု ပဏ္ဏတ္တိဝါရော ခန္ဓာနံ နာမာဘိဓာနသောဓနဝသေနေဝ ဂတတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိဝါရောတိ ဝုစ္စတိ။ ပဝတ္တိဝါရော တေန သောဓိတနာမာဘိဓာနာနံ ခန္ဓာနံ ဥပ္ပါဒနိရောဓဝသေန ပဝတ္တိံ သောဓယမာနော ဂတော, တသ္မာ ပဝတ္တိဝါရောတိ ဝုစ္စတိ။ ပရိညာဝါရော ဣမိနာနုက္ကမေန ပဝတ္တာနံ ခန္ဓာနံ သင်္ခေပေနေဝ တိဿော ပရိညာ ဒီပယမာနော ဂတော, တသ္မာ ပရိညာဝါရောတိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ပဏ္ဏတ္တိဝါရော ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသဝသေန ဒွီဟာကာရေဟိ ဝဝတ္ထိတော။ ဣတရေသု ဝိသုံ ဥဒ္ဒေသဝါရော နတ္ထိ။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနဝသေန ဧကဓာ ဝဝတ္ထိတာ။ တတ္ထ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိပဒံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ န ခန္ဓာ, န သင်္ခါရာတိ ပဒံ တာဝ ပဏ္ဏတ္တိဝါရဿ ဥဒ္ဒေသဝါရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုစ္ဆာဝါရောတိပိ တဿေဝ နာမံ။ တတ္ထ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ အယံ ယမကဝသေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗာနံ ခန္ဓာနံ ဥဒ္ဒေသော။ ရူပက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓောတိ တေသညေဝ ပဘေဒတော နာမဝဝတ္ထာနံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၃။)

֍ * ၂-၃။ ဣဒါနိ ဣမေသံ ခန္ဓာနံ ဝသေန ပဒသောဓနဝါရော, ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရော, သုဒ္ဓခန္ဓဝါရော, သုဒ္ဓခန္ဓမူလစက္ကဝါရောတိ စတ္တာရော နယဝါရာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော, ရူပက္ခန္ဓော ရူပန္တိအာဒိနာ နယေန ပဒမေဝ သောဓေတွာ ဂတော ပဒသောဓနဝါရော နာမ။ သော အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ အနုလောမဝါရေ ‘ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော, ရူပက္ခန္ဓော ရူပ’န္တိအာဒီနိ ပဉ္စ ယမကာနိ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ‘န ရူပံ, န ရူပက္ခန္ဓော၊ န ရူပက္ခန္ဓော န ရူပ’န္တိအာဒီနိ ပဉ္စေဝ။ တတော ပရံ တေသညေဝ ပဒသောဓနဝါရေ သောဓိတာနံ ခန္ဓာနံ ‘ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော, ခန္ဓာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော’တိအာဒိနာ နယေန ဧကေကခန္ဓမူလကာနိ စတ္တာရိ စတ္တာရိ စက္ကာနိ ဗန္ဓိတွာ ဂတော ပဒသောဓနမူလကာနံ စက္ကာနံ အတ္ထိတာယ ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရော နာမ။ သောပိ အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ အနုလောမဝါရေ ‘ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော, ခန္ဓာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော’တိအာဒီနိ ဧကေကခန္ဓမူလကာနိ စတ္တာရိ စတ္တာရိ ကတွာ ဝီသတိ ယမကာနိ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ‘န ရူပံ, န ရူပက္ခန္ဓော၊ န ခန္ဓာ န ဝေဒနာက္ခန္ဓော’တိအာဒီနိ ဝီသတိမေဝ။

တတော ပရံ ရူပံ ခန္ဓော ခန္ဓာ ရူပန္တိအာဒိနာ နယေန သုဒ္ဓခန္ဓဝသေနေဝ ဂတော သုဒ္ဓခန္ဓဝါရော နာမ။ တတ္ထ ခန္ဓာ ရူပန္တိအာဒီသု ခန္ဓာ ရူပက္ခန္ဓော, ခန္ဓာ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? နိဒ္ဒေသဝါရေ ဧဝံ ဘာဇိတတ္တာ။ တတ္ထ ဟိ ‘ရူပံ ခန္ဓောတိ အာမန္တာ။ ခန္ဓာ ရူပက္ခန္ဓောတိ ရူပက္ခန္ဓော ခန္ဓော စေဝ ရူပက္ခန္ဓော စ, အဝသေသာ ခန္ဓာ န ရူပက္ခန္ဓော’တိ ဧဝံ ‘ခန္ဓာ ရူပ’န္တိအာဒီနံ ခန္ဓာ ရူပက္ခန္ဓောတိအာဒိနာ နယေန ပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ အတ္ထော ဝိဘတ္တော။ တေနေဝ စ ကာရဏေနေသေ သုဒ္ဓခန္ဓဝါရောတိ ဝုတ္တော။ ဝစနသောဓနေ ဝိယ ဟိ ဧတ္ထ န ဝစနံ ပမာဏံ။ ယထာ ယထာ ပန သုဒ္ဓခန္ဓာ လဗ္ဘန္တိ, တထာ တထာ အတ္ထောဝ ပမာဏံ။ ပရတော အာယတနယမကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧသောပိ စ သုဒ္ဓခန္ဓဝါရော အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ အနုလောမဝါရေ ‘ရူပံ ခန္ဓော ခန္ဓာ ရူပ’န္တိအာဒီနိ ပဉ္စ ယမကာနိ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ‘န ရူပံ န ခန္ဓော, န ခန္ဓာ န ရူပ’န္တိအာဒီနိ ပဉ္စေဝ။

တတော ပရံ တေသညေဝ သုဒ္ဓခန္ဓာနံ ရူပံ ခန္ဓော, ခန္ဓာ ဝေဒနာတိအာဒိနာ နယေန ဧကေကခန္ဓမူလကာနိ စတ္တာရိ စတ္တာရိ စက္ကာနိ ဗန္ဓိတွာ ဂတော သုဒ္ဓခန္ဓမူလကာနံ စက္ကာနံ အတ္ထိတာယ သုဒ္ဓခန္ဓမူလစက္ကဝါရော နာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၄။)

တတ္ထ ခန္ဓာ ဝေဒနာတိအာဒီသု ခန္ဓာ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိအာဒိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတရထာ နိဒ္ဒေသဝါရေန သဒ္ဓိံ ဝိရောဓော ဟောတိ။ သောပိ အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ အနုလောမဝါရေ ‘ရူပံ ခန္ဓော, ခန္ဓာ ဝေဒနာ’တိအာဒီနိ ဧကေကခန္ဓမူလကာနိ စတ္တာရိ စတ္တာရိ ကတွာ ဝီသတိ ယမကာနိ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ‘န ရူပံ, န ခန္ဓော, န ခန္ဓာ န ဝေဒနာ’တိအာဒီနိ ဝီသတိမေဝ။ ဧဝံ တာဝ ဧကေန ယမကသတေန ဒွီဟိ ပုစ္ဆာသတေဟိ ဧကေကပုစ္ဆာယ သန္နိဋ္ဌာနသံသယဝသေန ဒွေ ဒွေ အတ္ထေ ကတွာ စတူဟိ စ အတ္ထသတေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော ပဏ္ဏတ္တိဝါရဿ ဥဒ္ဒေသဝါရော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ပဏ္ဏတ္တိဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ။

၁။ ပဏ္ဏတ္တိနိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၆။ ဣဒါနိ ရူပံ ရူပက္ခန္ဓောတိအာဒိနာ နယေန နိဒ္ဒေသဝါရော အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ရူပံ ရူပက္ခန္ဓောတိ ယံကိဉ္စိ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ။ သဗ္ဗံ တံ ရူပံ ရူပက္ခန္ဓောတိ ဝစနသောဓနတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ ပိယရူပံ သာတရူပံ, ရူပံ, န ရူပက္ခန္ဓောတိ ယံ ‘ပိယရူပံ သာတရူပ’န္တိ ဧတ္ထ ရူပန္တိ ဝုတ္တံ, တံ ရူပမေဝ, န ရူပက္ခန္ဓောတိ အတ္ထော။ ရူပက္ခန္ဓော ရူပဉ္စေဝ ရူပက္ခန္ဓော စာတိ ယော ပန ရူပက္ခန္ဓော, သော ရူပန္တိပိ ရူပက္ခန္ဓောတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ ရူပက္ခန္ဓော ရူပန္တိ ဧတ္ထ ပန ယသ္မာ ရူပက္ခန္ဓော နိယမေနေဝ ရူပန္တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ တသ္မာ အာမန္တာတိ အာဟ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယော ပန ယတ္ထ ဝိသေသော ဘဝိဿတိ, တထေဝ တံ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ သညာယမကေ တာဝ ဒိဋ္ဌိသညာတိ ‘ပပဉ္စသညာ’တိအာဒီသု အာဂတာ ဒိဋ္ဌိသညာ။ သင်္ခါရယမကေ အဝသေသာ သင်္ခါရာတိ ‘အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ’တိအာဒီသု အာဂတာ သင်္ခါရက္ခန္ဓတော အဝသေသာ သင်္ခတဓမ္မာ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ဧသေဝ နယောတိ။

ပဒသောဓနဝါရော နိဋ္ဌိတော။

֍ ဋီ ၂၈။ ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရေ ခန္ဓာ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ ယေကေစိ ခန္ဓာ, သဗ္ဗေ တေ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ ပုစ္ဆတိ။ သေသပုစ္ဆာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပဋိလောမေ န ခန္ဓာ န ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိ ဧတ္ထ ယေ ပညတ္တိနိဗ္ဗာနသင်္ခါတာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၅။)

ဓမ္မာ ခန္ဓာ န ဟောန္တိ, တေ ယသ္မာ ဝေဒနာက္ခန္ဓောပိ န ဟောန္တိ, တသ္မာ အာမန္တာတိ အာဟ။ သေသဝိဿဇ္ဇနေသုပိ ဧသေဝ နယောတိ။

ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရော နိဋ္ဌိတော။

֍ ဋီ ၃၈။ သုဒ္ဓခန္ဓဝါရေ ရူပံ ခန္ဓောတိ ယံကိဉ္စိ ရူပန္တိ ဝုတ္တံ, သဗ္ဗံ တံ ခန္ဓောတိ ပုစ္ဆတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပိယရူပသာတရူပသင်္ခါတံ ဝါ ရူပံ ဟောတု, ဘူတုပါဒါရူပံ ဝါ, သဗ္ဗံ ပဉ္စသု ခန္ဓေသု သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတေဝ။ တသ္မာ အာမန္တာတိ ပဋိဇာနာတိ။ ဒုတိယပဒေ ‘ခန္ဓာ ရူပ’န္တိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗေ ယသ္မာ ရူပန္တိဝစနေန ရူပက္ခန္ဓောဝ အဓိပ္ပေတော, တသ္မာ ဝစနံ အနာဒိယိတွာ အတ္ထဝသေန ပုစ္ဆန္တော ခန္ဓာ ရူပက္ခန္ဓောတိ အာဟ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရတော အာယတနယမကာဒီနံ နိဒ္ဒေသဝါရေပိ ဧသေဝ နယော။ သညာ ခန္ဓောတိ ဧတ္ထာပိ ဒိဋ္ဌိသညာ ဝါ ဟောတု, သညာ ဧဝ ဝါ, သဗ္ဗာယပိ ခန္ဓဘာဝတော အာမန္တာတိ ဝုတ္တံ။ သင်္ခါရာ ခန္ဓောတိ ပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ ခန္ဓဝိနိမုတ္တကော ဟိ သင်္ခါရော နာမ နတ္ထိ။

֍ ဋီ ၃၉။ ပဋိလောမေ န ရူပံ န ခန္ဓောတိ ယံ ဓမ္မဇာတံ ရူပံ န ဟောတိ, တံ ခန္ဓောပိ န ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဝိဿဇ္ဇနေ ပနဿ ရူပံ ဌပေတွာ အဝသေသာ ခန္ဓာ န ရူပံ, ခန္ဓာတိ ရူပတော အညေ ဝေဒနာဒယော ခန္ဓာ ရူပမေဝ န ဟောန္တိ, ခန္ဓာ ပန ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ရူပဉ္စ ခန္ဓေ စ ဌပေတွာ အဝသေသာတိ ပဉ္စက္ခန္ဓဝိနိမုတ္တံ နိဗ္ဗာနဉ္စေဝ ပညတ္တိ စ။ ဣတော ပရေသုပိ ‘အဝသေသာ’တိ ပဒေသု ဧသေဝ နယောတိ။

သုဒ္ဓခန္ဓဝါရော နိဋ္ဌိတော။

֍ * ၄၀-၄၄။ သုဒ္ဓခန္ဓမူလစက္ကဝါရေ ရူပံ ခန္ဓောတိအာဒီနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သုဒ္ဓခန္ဓမူလစက္ကဝါရော နိဋ္ဌိတော။

ပဏ္ဏတ္တိနိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၆။)

၂။ ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၅၀-၂၀၅။ ဣဒါနိ ယဿ ရူပက္ခန္ဓောတိအာဒိနာ နယေန ပဝတ္တိဝါရော အာရဒ္ဓေါ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဥဒ္ဒေသဝါရော န ဝုတ္တောတိ? ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတနယတ္တာ။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရသ္မိဉှိ ဥဒ္ဒေသဝါရေ နယော ဒဿိတော။ တေန ပန နယေန သက္ကာ သော ဣဓ အဝုတ္တောပိ ဇာနိတုန္တိ တံ အဝတွာ နိဒ္ဒေသဝါရောဝ အာရဒ္ဓေါ။ ဣမသ္မိံ ပန ပဝတ္တိဝါရသင်္ခါတေ မဟာဝါရေ ဥပ္ပါဒဝါရော, နိရောဓဝါရော, ဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရောတိ တယော အန္တရဝါရာ ဟောန္တိ။ တေသု ပဌမော ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒလက္ခဏဿ ဒီပိတတ္တာ ဥပ္ပါဒဝါရောတိ ဝုစ္စတိ။ ဒုတိယော တေသညေဝ နိရောဓလက္ခဏဿ ဒီပိတတ္တာ နိရောဓဝါရောတိ ဝုစ္စတိ။ တတိယော ဥဘိန္နမ္ပိ လက္ခဏာနံ ဒီပိတတ္တာ ဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရောတိ ဝုစ္စတိ။ ဥပ္ပါဒဝါရေန စေတ္ထ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနာကာရောဝ ဒီပိတော။ နိရောဓဝါရေန ‘ဥပ္ပန္နံ နာမ နိစ္စံ နတ္ထီ’တိ တေသညေဝ အနိစ္စတာ ဒီပိတာ။ ဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရေန တဒုဘယံ။

တတ္ထ ဥပ္ပါဒဝါရေ တာဝ တိဏ္ဏံ အဒ္ဓါနံ ဝသေန ဆ ကာလဘေဒါ ဟောန္တိ – ပစ္စုပ္ပန္နော, အတီတော, အနာဂတော, ပစ္စုပ္ပန္နေနာတီတော, ပစ္စုပ္ပန္နေနာနာဂတော, အတီတေနာနာဂတောတိ။ တေသု ‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ပစ္စုပ္ပန္နာဘိဓာနဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ပစ္စုပ္ပန္နာနံ ဓမ္မာနံ ပစ္စက္ခတော ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ အတိဝိယ သုဝိညေယျောတိ ပဌမံ ဝုတ္တော။ ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာတိ အတီတာဘိဓာနဝသေန အတီတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ပစ္စက္ခတော အနုဘူတပုဗ္ဗာနံ အတီတဓမ္မာနံ အနုမာနေန အနာဂတေဟိ သုဝိညေယျတရတ္တာ ဒုတိယံ ဝုတ္တော။ ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ အနာဂတာဘိဓာနဝသေန အနာဂတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ပစ္စက္ခတော စ အနုဘူတပုဗ္ဗဝသေန စ ဂဟိတဓမ္မာနုမာနေန ‘အနာဂတေပိ ဧဝရူပါ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တီ’တိ ဂဟေတဗ္ဗတော တတိယံ ဝုတ္တော။

ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာတိ ပစ္စုပ္ပန္နေန သဒ္ဓိံ အတီတာဘိဓာနဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နေနာတီတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော မိဿကေသု တီသု သုဝိညေယျတရတ္တာ စတုတ္ထံ ဝုတ္တော။ ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပစ္စုပ္ပန္နေန သဒ္ဓိံ အနာဂတာဘိဓာနဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နေနာနာဂတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ပစ္စက္ခတော ဂဟေတဗ္ဗာနံ ဓမ္မာနံ အတ္ထိတာယ အတ္ထတော သုဝိညေယျတရောတိ ပဉ္စမံ ဝုတ္တော။ ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၇။)

အတီတေန သဒ္ဓိံ အနာဂတာဘိဓာနဝသေန အတီတေနာနာဂတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ပုရိမေဟိ ဒုဝိညေယျောတိ ဆဋ္ဌံ ဝုတ္တော။

ဧဝမေတေသု ဆသု ကာလဘေဒေသု ယွာယံ ပဌမော ပစ္စုပ္ပန္နော, တတ္ထ ပုဂ္ဂလတော, ဩကာသတော, ပုဂ္ဂလောကာသတောတိ တယော ဝါရာ ဟောန္တိ။ တေသု ယဿာတိ ပုဂ္ဂလဝသေန ခန္ဓာနံ ဥပ္ပတ္တိဒီပနော ပုဂ္ဂလဝါရော။ ယတ္ထာတိ ဩကာသဝသေန ခန္ဓာနံ ဥပ္ပတ္တိဒီပနော ဩကာသဝါရော။ ယဿ ယတ္ထာတိ ပုဂ္ဂလောကာသဝသေန ခန္ဓာနံ ဥပ္ပတ္တိဒီပနော ပုဂ္ဂလောကာသဝါရော။ ဣမေ ပန တယောပိ ဝါရာ ပဌမံ အနုလောမနယေန နိဒ္ဒိသိတွာ ပစ္ဆာ ပဋိလောမနယေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ တေသု ‘ဥပ္ပဇ္ဇတိ’ ‘ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ,’ ‘ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဝစနတော ဥပ္ပတ္တိဒီပနော အနုလောမနယော။ ‘နုပ္ပဇ္ဇတိ’, ‘နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထ,’ ‘နုပ္ပဇ္ဇိဿတီ’တိ ဝစနတော အနုပ္ပတ္တိဒီပနော ပဋိလောမနယော။

တတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ တာဝ ပုဂ္ဂလဝါရဿ အနုလောမနယေ ‘‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဿ ဝါ ပန ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော, ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဿ ဝါ ပန ဝိညာဏက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဧဝံ ရူပက္ခန္ဓမူလကာနိ စတ္တာရိ ယမကာနိ၊ ‘‘ယဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ သညာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝေဒနာက္ခန္ဓမူလကာနိ တီဏိ၊ သညာက္ခန္ဓမူလကာနိ ဒွေ၊ သင်္ခါရက္ခန္ဓမူလကံ ဧကန္တိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဒသ ယမကာနိ ဟောန္တိ။

တတ္ထ ရူပက္ခန္ဓမူလကေသု စတူသု အာဒိတော ဧကမေဝ ဝိဿဇ္ဇိတံ။ သေသာနိ တေန သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနီတိ တန္တိယာ လဟုဘာဝတ္ထံ သင်္ခိတ္တာနိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိမူလကေသုပိ ‘အာမန္တာ’တိ ဧကသဒိသမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ။ တသ္မာ တာနိပိ တန္တိယာ လဟုဘာဝတ္ထံ သင်္ခိတ္တာနေဝါတိ ဧဝမေတာနိ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရေ အနုလောမနယေ ဧကယမကဝိဿဇ္ဇနေနေဝ ဒသ ယမကာနိ ဝိဿဇ္ဇိတာနိ နာမ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယထာ စ ပုဂ္ဂလဝါရေ ဒသ, ဧဝံ ဩကာသဝါရေ ဒသ, ပုဂ္ဂလောကာသဝါရေ ဒသာတိ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ တီသု ဝါရေသု အနုလောမနယေ တိံသ ယမကာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ စ အနုလောမနယေ, ဧဝံ ပဋိလောမနယေပီတိ သဗ္ဗာနိပိ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၈။)

သဋ္ဌိ ယမကာနိ ဟောန္တိ။ တေသု ဝီသပုစ္ဆာသတံ, စတ္တာရီသာနိ စ ဒွေ အတ္ထသတာနိ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝံ သေသေသုပိ ပဉ္စသု ကာလဘေဒေသု ပုဂ္ဂလာဒိဘေဒတော အနုလောမပဋိလောမနယဝသေန ဆ ဆ ဝါရာ။ ဧကေကသ္မိံ ဝါရေ ဒသ ဒသ ကတွာ သဋ္ဌိ သဋ္ဌိ ယမကာနီတိ တီဏိ ယမကသတာနိ။ တာနိ ပုရိမေဟိ သဒ္ဓိံ သဋ္ဌာဓိကာနိ တီဏိ ယမကသတာနိ, ဝီသာဓိကာနိ သတ္တပုစ္ဆာသတာနိ, စတ္တာရီသာနိ စ စုဒ္ဒသ အတ္ထသတာနိ ဟောန္တိ။ ဣဒံ တာဝ ဥပ္ပါဒဝါရေ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ။ ယထာ စ ဥပ္ပါဒဝါရေ, တထာ နိရောဓဝါရေပိ, ဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရေပီတိ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ပဝတ္တိမဟာဝါရေ အသီတိ ယမကသဟဿံ, သဋ္ဌိသတာဓိကာနိ ဒွေ ပုစ္ဆာသဟဿာနိ, ဝီသံ တိသတာဓိကာနိ စ စတ္တာရိ အတ္ထသဟဿာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ပါဠိ ပန ဥပ္ပါဒဝါရေ နိရောဓဝါရေ စ တီသု အသမ္မိဿကကာလဘေဒေသု တသ္မိံ တသ္မိံ ဝါရေ ဧကေကမေဝ ယမကံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ သင်္ခိတ္တာ။ တီသု မိဿကကာလဘေဒေသု ‘ယဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ သညာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာ’တိအာဒိနာ နယေန ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိမူလကေသုပိ ဧကံ ယမကံ ဝိဿဇ္ဇိတံ။ ဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရေ ပန ဆသုပိ ကာလဘေဒေသု တံ ဝိဿဇ္ဇိတမေဝ။ သေသာနိ တေန သမာနဝိဿဇ္ဇနတ္တာ သင်္ခိတ္တာနီတိ။ ဣဒံ သကလေပိ ပဝတ္တိမဟာဝါရေ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ။

အတ္ထဝိနိစ္ဆယတ္ထံ ပနဿ ဣဒံ လက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဣမသ္မိဉှိ ပဝတ္တိမဟာဝါရေ စတုန္နံ ပဉှာနံ ပဉ္စ ဝိဿဇ္ဇနာနိ သတ္တဝီသတိယာ ဌာနေသု ပက္ခိပိတွာ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ပုရေပဉှော, ပစ္ဆာပဉှော, ပရိပုဏ္ဏပဉှော, မောဃပဉှောတိ ဣမေ စတ္တာရော ပဉှာ နာမ။ ဧကေကသ္မိဉှိ ယမကေ ဒွေ ဒွေ ပုစ္ဆာ။ ဧကေကပုစ္ဆာယပိ ဒွေ ဒွေ ပဒါနိ။ တတ္ထ ယာယ ပုစ္ဆာယ ဝိဿဇ္ဇနေ ဧကေနေဝ ပဒေန ဂဟိတက္ခန္ဓဿ ဥပ္ပါဒေါ ဝါ နိရောဓော ဝါ လဗ္ဘတိ, အယံ ပုရေပဉှော နာမ။ ယာယ ပန ပုစ္ဆာယ ဝိဿဇ္ဇနေ ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ ဂဟိတက္ခန္ဓာနံ ဥပ္ပါဒေါ ဝါ နိရောဓော ဝါ လဗ္ဘတိ, အယံ ပစ္ဆာပဉှော နာမ။ ယာယ ပန ပုစ္ဆာယ ဝိဿဇ္ဇနေ ဧကေနပိ ပဒေန ဂဟိတက္ခန္ဓဿ ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ ဂဟိတက္ခန္ဓာနံ ဥပ္ပါဒေါ ဝါ, နိရောဓော ဝါ လဗ္ဘတိ, အယံ ပရိပုဏ္ဏပဉှော နာမ။ ယာယ ပန ပုစ္ဆာယ ဝိဿဇ္ဇနေ ပဋိက္ခေပေါ ဝါ, ပဋိသေဓော ဝါ လဗ္ဘတိ, အယံ မောဃပဉှော နာမ။ ယသ္မာ ပနေသ အဒဿိယမာနော န သက္ကာ ဇာနိတုံ, တသ္မာ နံ ဒဿယိဿာမ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၂၉၉။)

‘ယတ္ထ ရူပက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇတိ, တတ္ထ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ပုစ္ဆာယ တာဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဣမသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇနေ ဧကေနေဝ ပဒေန ဂဟိတဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓဿ ဥပ္ပါဒေါ လဗ္ဘတိ, ဣတိ အယဉ္စေဝ အညော စ ဧဝရူပေါ ပဉှော ပုရေပဉှောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာ’တိ ပုစ္ဆာယ ပန ‘အာမန္တာ’တိ ဣမသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇနေ ဒွီဟိ ပဒေဟိ ဂဟိတာနံ ရူပဝေဒနာက္ခန္ဓာနံ ယဿ ကဿစိ သတ္တဿ အတီတေ ဥပ္ပါဒေါ လဗ္ဘတိ။ ဣတိ အယဉ္စေဝ အညော စ ဧဝရူပေါ ပဉှော ပစ္ဆာပဉှောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ဣမာယ ပန ပဌမပုစ္ဆာယ ‘အသညသတ္တံ ဥပပဇ္ဇန္တာန’န္တိအာဒိကေ ဣမသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇနေ ‘အသညသတ္တံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ တေသံ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နော စ တေသံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ဣမသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ ဧကေနေဝ ပဒေန ဂဟိတဿ ရူပက္ခန္ဓဿပိ ဥပ္ပါဒေါ လဗ္ဘတိ။ ‘ပဉ္စဝေါကာရံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ တေသံ ရူပက္ခန္ဓော စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓော စ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ဣမသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာနံ ရူပဝေဒနာက္ခန္ဓာနမ္ပိ ဥပ္ပါဒေါ လဗ္ဘတိ။ ဣတိ အယဉ္စေဝ အညော စ ဧဝရူပေါ ပဉှော ပရိပုဏ္ဏပဉှောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုရေပစ္ဆာပဉှောတိပိ ဧတဿေဝ နာမံ။ ဧတဿ ဟိ ဝိဿဇ္ဇနေ ပုရိမကောဋ္ဌာသေ ဧကေန ပဒေန သင်္ဂဟိတဿ ရူပက္ခန္ဓဿေဝ ဥပ္ပါဒေါ ဒဿိတော။ ဒုတိယကောဋ္ဌာသေ ဒွီဟိ ပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာနံ ရူပဝေဒနာက္ခန္ဓာနံ။ ဣမိနာယေဝ စ လက္ခဏေန ယတ္ထ ဧကေန ပဒေန သင်္ဂဟိတဿ ခန္ဓဿ ဥပ္ပါဒေါ ဝါ နိရောဓော ဝါ လဗ္ဘတိ, သော ပုရေပဉှောတိ ဝုတ္တော။ ယတ္ထ ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာနံ ခန္ဓာနံ ဥပ္ပါဒေါ ဝါ နိရောဓော ဝါ လဗ္ဘတိ, သော ပစ္ဆာပဉှောတိ ဝုတ္တော။

‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထာ’တိ ဣမာယ ပန ပုစ္ဆာယ ‘နတ္ထီ’တိ ဣမသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇနေ ပဋိက္ခေပေါ လဗ္ဘတိ။ ‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နိရုဇ္ဈတီ’တိ ပုစ္ဆာယ ‘နော’တိ ဣမသ္မိံ ဝိဿဇ္ဇနေ ပဋိသေဓော လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ အယဉ္စေဝ ဒုဝိဓော အညော စ ဧဝရူပေါ ပဉှော မောဃပဉှောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တုစ္ဆပဉှောတိပိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ တာဝ စတ္တာရော ပဉှာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ပါဠိဂတိယာ ဝိဿဇ္ဇနံ, ပဋိဝစနဝိဿဇ္ဇနံ, သရူပဒဿနေန ဝိဿဇ္ဇနံ, ပဋိက္ခေပေန ဝိဿဇ္ဇနံ, ပဋိသေဓေန ဝိဿဇ္ဇနန္တိ ဣမာနိ ပန ပဉ္စ ဝိဿဇ္ဇနာနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၀။)

နာမ။ တတ္ထ ယံ ဝိဿဇ္ဇနံ ပါဠိပဒမေဝ ဟုတွာ အတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇေတိ, ဣဒံ ပါဠိဂတိယာ ဝိဿဇ္ဇနံ နာမ။ တံ ပုရေပဉှေ လဗ္ဘတိ။ ‘ယတ္ထ ရူပက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇတိ တတ္ထ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ဟိ ပဉှေ ‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ဣဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ ပါဠိပဒမေဝ ဟုတွာ အတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇယမာနံ ဂတံ, တသ္မာ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ပါဠိဂတိယာ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန ဝိဿဇ္ဇနံ ပဋိဝစနဘာဝေန အတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇေတိ, ဣဒံ ပဋိဝစနဝိဿဇ္ဇနံ နာမ။ တံ ပစ္ဆာပဉှေ လဗ္ဘတိ။ ‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာ’တိ ဟိ ပဉှေ ‘အာမန္တာ’တိ ဣဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ ပဋိဝစနဝသေနေဝ အတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇယမာနံ ဂတံ, တသ္မာ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ပဋိဝစနဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ဝိဿဇ္ဇနံ သရူပေန ဒဿေတွာ အတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ ဣဒံ သရူပဒဿနေန ဝိဿဇ္ဇနံ နာမ။ တံ ပရိပုဏ္ဏပဉှေ လဗ္ဘတိ။ ‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ဟိ ပဉှေ ‘အသညသတ္တံ ဥပပဇ္ဇန္တာန’န္တိ ဣဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ ‘ဣမေသံ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နော စ ဝေဒနာက္ခန္ဓော, ဣမေသံ ရူပက္ခန္ဓော စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော စာ’တိ သရူပဒဿနေနေဝ အတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇယမာနံ ဂတံ။ တသ္မာ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု သရူပဒဿနေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန ဝိဿဇ္ဇနံ တထာရူပဿ အတ္ထဿာဘာဝတော အတ္ထပဋိက္ခေပေန ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတိ, ဣဒံ ပဋိက္ခေပေန ဝိဿဇ္ဇနံ နာမ။ ယံ တထာရူပဿ အတ္ထဿ ဧကက္ခဏေ အလာဘတော အတ္ထပဋိသေဓနေန ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတိ, ဣဒံ ပဋိသေဓေန ဝိဿဇ္ဇနံ နာမ။ တံ မောဃပဉှေ လဗ္ဘတိ။ ‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထာ’တိ ဟိ ပဉှေ ‘နတ္ထီ’တိ ဣဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ ဧဝရူပေါ နာမ သတ္တော နတ္ထီတိ အတ္ထပဋိက္ခေပေန ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇယမာနံ ဂတံ၊ တသ္မာ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ပဋိက္ခေပေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နိရုဇ္ဈတီ’တိ ပဉှေ ပန ‘နော’တိ ဣဒံ ဝိဿဇ္ဇနံ ဧကသ္မိံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဥပ္ပါဒေန သဒ္ဓိံ နိရောဓော နာမ န လဗ္ဘတီတိ အတ္ထပဋိသေဓနေန ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇယမာနံ ဂတံ, တသ္မာ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ပဋိသေဓေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဣဒါနိ ဣမေ စတ္တာရော ပဉှာ, ဣမာနိ စ ပဉ္စ ဝိဿဇ္ဇနာနိ, ယေသု သတ္တဝီသတိယာ ဌာနေသု ပက္ခိပိတဗ္ဗာနိ, တာနိ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ – အသညသတ္တံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဧကံ ဌာနံ, အသညသတ္တေ တတ္ထာတိ ဧကံ, အသညသတ္တာနန္တိ ဧကံ၊ အသညသတ္တာ စဝန္တာနန္တိ ဧကံ၊ အရူပံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဧကံ, အရူပေ တတ္ထာတိ ဧကံ, အရူပါနန္တိ ဧကံ, အရူပါ စဝန္တာနန္တိ ဧကံ, အရူပေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၁။)

ပစ္ဆိမဘဝိကာနန္တိ ဧကံ, အရူပေ ပရိနိဗ္ဗန္တာနန္တိ ဧကံ၊ ယေ စ အရူပံ ဥပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တီတိ ဧကံ၊ ပဉ္စဝေါကာရံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဧကံ, ပဉ္စဝေါကာရေ တတ္ထာတိ ဧကံ, ပဉ္စဝေါကာရာနန္တိ ဧကံ ပဉ္စဝေါကာရာ စဝန္တာနန္တိ ဧကံ, ပဉ္စဝေါကာရေ ပစ္ဆိမဘဝိကာနန္တိ ဧကံ, ပဉ္စဝေါကာရေ ပရိနိဗ္ဗန္တာနန္တိ ဧကံ၊ သုဒ္ဓါဝါသံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဧကံ, သုဒ္ဓါဝါသေ တတ္ထာတိ ဧကံ, သုဒ္ဓါဝါသာနန္တိ ဧကံ, သုဒ္ဓါဝါသေ ပရိနိဗ္ဗန္တာနန္တိ ဧကံ၊ သဗ္ဗေသံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဧကံ, သဗ္ဗေသံ စဝန္တာနန္တိ ဧကံ၊ သဗ္ဗသာဓာရဏဝသေန ပစ္ဆိမဘဝိကာနန္တိ ဧကံ, ပရိနိဗ္ဗန္တာနန္တိ ဧကံ, စတုဝေါကာရံ ပဉ္စဝေါကာရံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဧကံ, စဝန္တာနန္တိ ဧကံ။ ဧဝံ ဣမေသံ စတုန္နံ ပဉှာနံ ဣမာနိ ပဉ္စ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဣမေသု သတ္တဝီသတိယာ ဌာနေသု ပက္ခိပိတွာ ဣမသ္မိံ ပဝတ္တိမဟာဝါရေ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ ဝိဒိတွာ ဟိ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇန္တေန သုဝိဿဇ္ဇိတော ဟောတိ, အတ္ထဉ္စ ဝိနိစ္ဆယန္တေန သုဝိနိစ္ဆိတော ဟောတိ။

တတ္ထာယံ နယော – ယဿ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ယဿ ပုဂ္ဂလဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏသမင်္ဂိတာယ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓောပိ တဿ တသ္မိညေဝ ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပုစ္ဆတိ။ အသညသတ္တံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ အစိတ္တကပဋိသန္ဓိဝသေန အသညသတ္တဘဝံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ။ တေသံ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ တေသံ ဧကန္တေန ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိယေဝ။ ပဝတ္တေ ဥပ္ပန္နာနံ ရူပက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိပိ နိရုဇ္ဈတိပိ, တသ္မာ ‘အသညသတ္တာန’န္တိ အဝတွာ’အသညသတ္တံ ဥပပဇ္ဇန္တာန’န္တိ ဝုတ္တံ။ နော စ တေသံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အစိတ္တကတ္တာ ပန တေသံ ဝေဒနာက္ခန္ဓော နုပ္ပဇ္ဇတေဝ။ ဣဒံ သတ္တဝီသတိယာ ဌာနေသု ပဌမေ ဌာနေ ပရိပုဏ္ဏပဉှဿ ပုရိမကောဋ္ဌာသေ သရူပဒဿနေန ဝိဿဇ္ဇနံ။ ပဉ္စဝေါကာရံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ရူပါရူပမိဿကပဋိသန္ဓိဝသေန ပဉ္စဝေါကာရဘဝံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ။ တေသံ ရူပက္ခန္ဓော စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော စာတိ တေသံ ဧကန္တေန ရူပဝေဒနာက္ခန္ဓသင်္ခါတာ ဒွေပိ ခန္ဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ။ ပဝတ္တေ ပန တတ္ထ ဥပ္ပန္နာနံ တေ ခန္ဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိပိ နိရုဇ္ဈန္တိပိ, တသ္မာ ‘ပဉ္စဝေါကာရာန’န္တိ အဝတွာ ‘ပဉ္စဝေါကာရံ ဥပပဇ္ဇန္တာန’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပဉ္စဝေါကာရံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဌာနေ ပရိပုဏ္ဏပဉှဿ ပစ္ဆိမကောဋ္ဌာသေ သရူပဒဿနေန ဝိဿဇ္ဇနံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗာနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ဣဒံ ပနေတ္ထ ဥပ္ပါဒနိရောဓေသု နိယမလက္ခဏံ – သကလေပိ ဟိ ဣမသ္မိံ ခန္ဓယမကေ တတ္ထ တတ္ထ ဥပ္ပန္နာနံ ပဝတ္တေ ယာဝ မရဏာ ခန္ဓာနံ အပရိယန္တေသု

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၂။)

ဥပ္ပါဒနိရောဓေသု ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ လဟုပရိဝတ္တာနံ ဓမ္မာနံ ဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ ဥပ္ပါဒနိရောဓေ ဒဿေတုံ န သုကရန္တိ ပဝတ္တိယံ ဥပ္ပါဒနိရောဓေ အနာမသိတွာ အဘိနဝံ ဝိပါကဝဋ္ဋံ နိပ္ဖါဒယမာနေန နာနာကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိခန္ဓာနံ ဥပ္ပါဒံ ဒဿေတုံ သုခန္တိ ပဋိသန္ဓိကာလေ ဥပ္ပါဒဝသေနေဝ ဥပ္ပါဒဝါရော ကထိတော။ ဥပ္ပန္နဿ ပန ဝိပါကဝဋ္ဋဿ ပရိယောသာနေန နိရောဓံ ဒဿေတုံ သုခန္တိ မရဏကာလေ နိရောဓဝသေန နိရောဓဝါရော ကထိတော။

ကိံ ပနေတ္ထ ပဝတ္တိယံ ဥပ္ပါဒနိရောဓာနံ အနာမဋ္ဌဘာဝေ ပမာဏန္တိ? ပါဠိယေဝ။ ပါဠိယဉှိ ဝိသေသေန ဥပ္ပါဒဝါရဿ အနာဂတကာလဝါရေ ‘ပစ္ဆိမဘဝိကာနံ တေသံ ရူပက္ခန္ဓော စ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော စ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီ’တိ အယံ ပါဠိ အတိပမာဏမေဝ။ ပစ္ဆိမဘဝိကာနဉှိ ပဝတ္တေ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ ယုတ္တဘာဝေ သတိပိ ‘ရူပက္ခန္ဓော စ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော စ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီ’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ ဝုတ္တဘာဝေန ပဝတ္တေ ဥပ္ပါဒေါ န ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ‘သုဒ္ဓါဝါသေ ပရိနိဗ္ဗန္တာနံ တေသံ တတ္ထ သညာက္ခန္ဓော န နိရုဇ္ဈိတ္ထ, နော စ တေသံ တတ္ထ ဝေဒနာက္ခန္ဓော န နိရုဇ္ဈတီ’တိ အယံ ပန ပါဠိ ပဝတ္တေ နိရောဓဿ အနာမဋ္ဌဘာဝေ အတိဝိယ ပမာဏံ။ သုဒ္ဓါဝါသေ ပရိနိဗ္ဗန္တာနဉှိ စုတိစိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဌိတာနံ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ပဝတ္တေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓသညာက္ခန္ဓာနံ ဂဏနပထော နတ္ထိ။ ‘ဧဝံ သန္တေပိ တေသံ တတ္ထ သညာက္ခန္ဓော န နိရုဇ္ဈိတ္ထာ’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာ ဝုတ္တဘာဝေန ပဝတ္တေ နိရောဓော န ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧဝမေတ္ထ ဥပ္ပါဒနိရောဓေသု နိယမလက္ခဏံ ဝိဒိတွာ ပဋိသန္ဓိဥပ္ပါဒမေဝ စုတိနိရောဓမေဝ စ ဂဟေတွာ တေသု တေသု ဌာနေသု အာဂတာနံ ဝိဿဇ္ဇနာနံ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ပန သက္ကာ အာဒိဝိဿဇ္ဇနေ ဝုတ္တနယေန သဗ္ဗတ္ထ ဝိဒိတုန္တိ ဝိဿဇ္ဇနပဋိပါဋိယာ န ဝိတ္ထာရိတော။ ဣမိနာ ပန ဧဝံ ဒိန္နေနပိ နယေန ယော ဧတေသံ အတ္ထဝိနိစ္ဆယံ ဇာနိတုံ န သက္ကောတိ, တေန အာစရိယေ ပယိရုပါသိတွာ သာဓုကံ သုတွာပိ ဇာနိတဗ္ဗော။

ဥပ္ပါဒဿ နိရောဓဿ, ဥပ္ပန္နဉ္စာပိ ဧကတော၊

နယဿ အနုလောမဿ, ပဋိလောမနယဿ စ။

ဝသေန ယာနိ ခန္ဓေသု, ယမကာနိ စ ပဉ္စသု၊

ပုဂ္ဂလံ အထ ဩကာသံ, ပုဂ္ဂလောကာသမေဝ စ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၃။)

အာမသိတွာ ပဝတ္တေသု, ဌာနေသု ကထယီ ဇိနော၊

တေသံ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ, ဒဿိတံ အနုပုဗ္ဗတော။

ဝိနိစ္ဆယတ္ထံ အတ္ထဿ, ပဉှာဝိဿဇ္ဇနာနိ စ၊

ဝိဿဇ္ဇနာနံ ဌာနာနိ, ယာနိ တာနိ စ သဗ္ဗသော။

ဒဿေတွာ ဧကပဉှသ္မိံ, ယောဇနာပိ ပကာသိတာ၊

ဝိတ္ထာရေန ဂတေ ဧတ္ထ, ပဉှာဝိဿဇ္ဇနက္ကမေ။

အတ္ထံ ဝဏ္ဏယတာ ကာတုံ, ကိံ နု သက္ကာ ဣတော ပရံ၊

နယေန ဣမိနာ တသ္မာ, အတ္ထံ ဇာနန္တု ပဏ္ဍိတာတိ။

ပဝတ္တိမဟာဝါရဝဏ္ဏနာ။

၃။ ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၀၆-၂၀၈။ တဒနန္တရေ ပရိညာဝါရေပိ ဆဠေဝ ကာလဘေဒါ။ အနုလောမပဋိလောမတော ဒွေယေဝ နယာ။ ပုဂ္ဂလဝါရော, ဩကာသဝါရော, ပုဂ္ဂလောကာသဝါရောတိ ဣမေသု ပန တီသု ပုဂ္ဂလဝါရောဝ လဗ္ဘတိ, န ဣတရေ ဒွေ။ ကိံ ကာရဏာ? သဒိသဝိဿဇ္ဇနတာယ။ ယော ဟိ ကောစိ ပုဂ္ဂလော ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌာနေ ရူပက္ခန္ဓံ စေ ပရိဇာနာတိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓမ္ပိ ပရိဇာနာတိယေဝ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓံ စေ ပရိဇာနာတိ, ရူပက္ခန္ဓမ္ပိ ပရိဇာနာတိယေဝ။ ရူပက္ခန္ဓံ စေ န ပရိဇာနာတိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓမ္ပိ န ပရိဇာနာတိယေဝ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓံ စေ န ပရိဇာနာတိ, ရူပက္ခန္ဓမ္ပိ န ပရိဇာနာတိယေဝ။ တသ္မာ တေသုပိ ‘ယတ္ထ ရူပက္ခန္ဓံ ပရိဇာနာတိ, တတ္ထ ဝေဒနာက္ခန္ဓံ ပရိဇာနာတီ’တိ အာဒိဝသေန ပုစ္ဆံ ကတွာ ‘အာမန္တာ’တွေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ ကာတဗ္ဗံ။ သိယာတိ သဒိသဝိဿဇ္ဇနတာယ တေ ဣဓ န လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အထ ဝါ ပရိညာကိစ္စံ နာမ ပုဂ္ဂလဿေဝ ဟောတိ, နော ဩကာသဿ, ပုဂ္ဂလောဝ ပရိဇာနိတုံ သမတ္ထော, နော ဩကာသောတိ ပုဂ္ဂလဝါရောဝေတ္ထ ဂဟိတော, န ဩကာသဝါရော။ တဿ ပန အဂ္ဂဟိတတ္တာ တဒနန္တရော ပုဂ္ဂလောကာသဝါရော လဗ္ဘမာနောပိ န ဂဟိတော။ ယော ပနေသ ပုဂ္ဂလဝါရော ဂဟိတော, တတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ရူပက္ခန္ဓမူလကာနိ စတ္တာရိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓမူလကာနိ တီဏိ, သညာက္ခန္ဓမူလကာနိ ဒွေ, သင်္ခါရက္ခန္ဓမူလကံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၄။)

ဧကန္တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အနုလောမနယေ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဒသ ယမကာနိ။ ပဋိလောမနယေ ဒသာတိ ဝီသတိ။ တထာ သေသေသုပီတိ ဧကေကသ္မိံ ကာလေ ဝီသတိ ဝီသတိ ကတွာ ဆသု ကာလေသု ဝီသံ ယမကသတံ, စတ္တာရီသာနိ ဒွေ ပုစ္ဆာသတာနိ, အသီတျာဓိကာနိ စတ္တာရိ အတ္ထသတာနိ စ ဟောန္တီတိ ဣဒမေတ္ထ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ။

အတ္ထဝိနိစ္ဆယေ ပနေတ္ထ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နသင်္ခါတာ တယော အဒ္ဓါ ပဝတ္တိဝါရေ ဝိယ စုတိပဋိသန္ဓိဝသေန န လဗ္ဘန္တိ။ ပဝတ္တေ စိတ္တက္ခဏဝသေနေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တေနေဝေတ္ထ ‘ယော ရူပက္ခန္ဓံ ပရိဇာနာတိ, သော ဝေဒနာက္ခန္ဓံ ပရိဇာနာတီ’တိအာဒီသု ပုစ္ဆာသု ‘အာမန္တာ’တိ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ လောကုတ္တရမဂ္ဂက္ခဏသ္မိဉှိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏေန စိတ္တေန ပဉ္စသု ခန္ဓေသု ပရိညာကိစ္စနိဗ္ဗတ္တိယာ ယံ ကိဉ္စိ ဧကံ ခန္ဓံ ပရိဇာနန္တော ဣတရမ္ပိ ပရိဇာနာတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝမေတ္ထ ‘ပရိဇာနာတီ’တိ ပဉှေသု အနုလောမနယေ ပရိညာကိစ္စဿ မတ္ထကပ္ပတ္တံ အဂ္ဂမဂ္ဂသမင်္ဂိံ သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပဋိလောမနယေ ပန ‘န ပရိဇာနာတီ’တိ ပဉှေသု ပုထုဇ္ဇနာဒယော သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တံ။ ‘ပရိဇာနိတ္ထာ’တိ ဣမသ္မိံ ပန အတီတကာလဝါရေ မဂ္ဂါနန္တရအဂ္ဂဖလေ ဌိတောပိ ပရိညာကိစ္စဿ နိဋ္ဌိတတ္တာ ပရိဇာနိတ္ထယေဝ နာမ။

֍ ဋီ ၂၀၉။ ယော ရူပက္ခန္ဓံ ပရိဇာနာတိ, သော ဝေဒနာက္ခန္ဓံ ပရိဇာနိတ္ထာတိ ပဉှေန အဂ္ဂမဂ္ဂသမင်္ဂိံ ပုစ္ဆတိ။ ယသ္မာ ပနေသ ခန္ဓပဉ္စကံ ပရိဇာနာတိယေဝ နာမ, န တာဝ နိဋ္ဌိတပရိညာကိစ္စော၊ တသ္မာ ‘နော’တိ ပဋိသေဓော ကတော။ ဒုတိယပဉှေ ပန ပရိဇာနိတ္ထာတိ အရဟန္တံ ပုစ္ဆတိ။ ယသ္မာ ပနေသော နိဋ္ဌိတပရိညာကိစ္စော။ နတ္ထိ တဿ ပရိညေယျံ နာမ၊ တသ္မာ ‘နော’တိ ပဋိသေဓော ကတော။ ပဋိလောမနယဝိဿဇ္ဇနေ ပနေတ္ထ အရဟာ ရူပက္ခန္ဓံ န ပရိဇာနာတီတိ အရဟတော ပရိညာယ အဘာဝေန ဝုတ္တံ။ အဂ္ဂမဂ္ဂသမင်္ဂီ ဝေဒနာက္ခန္ဓံ န ပရိဇာနိတ္ထာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌဿ အနိဋ္ဌိတပရိညာကိစ္စတာယ ဝုတ္တံ။ န ကေဝလဉ္စ ဝေဒနာက္ခန္ဓမေဝ, ဧကဓမ္မမ္ပိ သော န ပရိဇာနိတ္ထေဝ။ ဣဒံ ပန ပုစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တံ။ နော စ ရူပက္ခန္ဓန္တိ ဣဒမ္ပိ ပုစ္ဆာဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ အညမ္ပိ ပန သော ခန္ဓံ ပရိဇာနာတိ။

֍ * ၂၁၀-၂၁၁။ ယော ရူပက္ခန္ဓံ ပရိဇာနာတိ, သော ဝေဒနာက္ခန္ဓံ ပရိဇာနိဿတီတိ ဧတ္ထ ယသ္မာ မဂ္ဂဋ္ဌပုဂ္ဂလော ဧကစိတ္တက္ခဏိကော, တသ္မာ သော ပရိဇာနိဿတီတိ သင်္ခံ န ဂစ္ဆတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘နော’တိ။ တေ ရူပက္ခန္ဓဉ္စ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၅။)

န ပရိဇာနိတ္ထာတိ ပုစ္ဆာသဘာဂေန ဝုတ္တံ, န ပရိဇာနိံသူတိ ပနေတ္ထ အတ္ထော။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ။

ခန္ဓယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ အာယတနယမက

၁။ ပဏ္ဏတ္တိဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁-၉။ ဣဒါနိ မူလယမကေ ဒေသိတေယေဝ ကုသလာဒိဓမ္မေ အာယတနဝသေနာပိ သင်္ဂဏှိတွာ ခန္ဓယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ အာယတနယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ခန္ဓယမကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထေဝ ဟိ တတ္ထ ပဏ္ဏတ္တိဝါရော, ပဝတ္တိဝါရော, ပရိညာဝါရောတိ တယော မဟာဝါရာ ဟောန္တိ, တထာ ဣဓာပိ။ ဝစနတ္ထောပိ နေသံ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣဓာပိ စ ပဏ္ဏတ္တိဝါရော ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသဝသေန ဒွိဓာ ဝဝတ္ထိတော။ ဣတရေ နိဒ္ဒေသဝသေနေဝ။ ‘တတ္ထ ဒွါဒသာယတနာနီ’တိ ပဒံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ နာယတနာ န မနောတိ, တာဝ ပဏ္ဏတ္တိဝါရဿ ဥဒ္ဒေသဝါရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဒွါဒသာယတနာနီတိ အယံ ယမကဝသေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗာနံ အာယတနာနံ ဥဒ္ဒေသော။ စက္ခာယတနံ…ပေ… ဓမ္မာယတနန္တိ တေသညေဝ ပဘေဒတော နာမဝဝတ္ထာနံ။ ယမကဝသေန ပုစ္ဆာသုခတ္ထဉ္စေတ္ထ ပဌမံ ပဋိပါဋိယာ အဇ္ဈတ္တရူပါယတနာနိ ဝုတ္တာနိ။ ပစ္ဆာ ဗာဟိရရူပါယတနာနိ။ ပရိယောသာနေ မနာယတနဓမ္မာယတနာနိ။

ယထာ ပန ဟေဋ္ဌာ ခန္ဓဝသေန, ဧဝမိဓ ဣမေသံ အာယတနာနံ ဝသေန ပဒသောဓနဝါရော, ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရော, သုဒ္ဓါယတနဝါရော, သုဒ္ဓါယတနမူလစက္ကဝါရောတိ, စတ္တာရောဝ နယဝါရာ ဟောန္တိ။ ဧကေကော စေတ္ထ အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဒုဝိဓောယေဝ။ တေသမတ္ထော တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ ပန ခန္ဓယမကေ ပဒသောဓနဝါရဿ အနုလောမဝါရေ ‘ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော, ရူပက္ခန္ဓော ရူပ’န္တိအာဒီနိ ပဉ္စ ယမကာနိ, တထာ ဣဓ ‘စက္ခု, စက္ခာယတနံ၊ စက္ခာယတနံ၊ စက္ခူ’တိအာဒီနိ ဒွါဒသ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ‘န စက္ခု, န စက္ခာယတနံ၊ န စက္ခာယတနံ, န စက္ခူ’တိအာဒီနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၆။)

ဒွါဒသ, ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရဿ ပနေတ္ထ အနုလောမဝါရေ ဧကေကာယတနမူလကာနိ ဧကာဒသ ဧကာဒသ ကတွာ ဒွတ္တိံသသတံ ယမကာနိ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ဒွတ္တိံသသတမေဝ။ သုဒ္ဓါယတနဝါရဿာပိ အနုလောမဝါရေ ဒွါဒသ, ပဋိလောမဝါရေ ဒွါဒသ, သုဒ္ဓါယတနမူလစက္ကဝါရဿာပိ အနုလောမဝါရေ ဧကေကာယတနမူလကာနိ ဧကာဒသ ဧကာဒသ ကတွာ ဒွတ္တိံသသတံ ယမကာနိ။ ပဋိလောမဝါရေပိ ဒွတ္တိံသသတမေဝါတိ ဧဝမိဓ ဆသတ္တတာဓိကေဟိ ပဉ္စဟိ ယမကသတေဟိ, ဒွိပညာသာဓိကေဟိ ဧကာဒသဟိ ပုစ္ဆာသတေဟိ, စတုရာဓိကေဟိ တေဝီသာယ အတ္ထသတေဟိ စ ပဋိမဏ္ဍိတော ပဏ္ဏတ္တိဝါရဿ ဥဒ္ဒေသဝါရော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပဏ္ဏတ္တိဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ။

၁။ ပဏ္ဏတ္တိနိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၀-၁၇။ နိဒ္ဒေသဝါရေ ပန ဟေဋ္ဌာ ခန္ဓယမကဿ ပဏ္ဏတ္တိဝါရနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညတြ ဝိသေသာ။ တတြာယံ ဝိသေသော – ဒိဗ္ဗစက္ခူတိ ဒုတိယဝိဇ္ဇာဉာဏံ။ ပညာစက္ခူတိ တတိယဝိဇ္ဇာဉာဏံ။ ဒိဗ္ဗသောတန္တိ ဒုတိယအဘိညာဉာဏံ။ တဏှာသောတန္တိ တဏှာဝ။ အဝသေသော ကာယောတိ နာမကာယော, ရူပကာယော, ဟတ္ထိကာယော, အဿကာယောတိ ဧဝမာဒိ။ အဝသေသံ ရူပန္တိ ရူပါယတနတော သေသံ ဘူတုပါဒါယရူပဉ္စေဝ ပိယရူပသာတရူပဉ္စ။ သီလဂန္ဓောတိအာဒီနိ ဝါယနဋ္ဌေန သီလာဒီနံယေဝ နာမာနိ။ အတ္ထရသောတိအာဒီနိပိ သာဓုမဓုရဋ္ဌေန အတ္ထာဒီနညေဝ နာမာနိ။ အဝသေသော ဓမ္မောတိ ပရိယတ္တိဓမ္မာဒိအနေကပ္ပဘေဒေါတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။

ပဏ္ဏတ္တိနိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ။

၂။ ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၈-၂၁။ ဣဓာပိ စ ပဝတ္တိဝါရဿ ဥပ္ပါဒဝါရာဒီသု တီသု အန္တရဝါရေသု ဧကေကသ္မိံ ဆဠေဝ ကာလဘေဒါ။ တေသံ ဧကေကသ္မိံ ကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရာဒယော တယော ဝါရာ။ တေ သဗ္ဗေပိ အနုလောမပဋိလောမနယဝသေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၇။)

ဒုဝိဓာဝ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရဿ အနုလောမနယေ ယထာ ခန္ဓယမကေ ရူပက္ခန္ဓမူလကာနိ စတ္တာရိ, ဝေဒနာက္ခန္ဓမူလကာနိ တီဏိ, သညာက္ခန္ဓမူလကာနိ ဒွေ, သင်္ခါရက္ခန္ဓမူလကံ ဧကန္တိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဒသ ယမကာနိ ဟောန္တိ။ ဧဝံ ‘‘ယဿ စက္ခာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ သောတာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ယဿ ဝါ ပန သောတာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ စက္ခာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ယဿ စက္ခာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဃာဏာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, ရူပါယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ရသာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ, ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ယဿ ဝါ ပန ဓမ္မာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ စက္ခာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဧဝံ စက္ခာယတနမူလကာနိ ဧကာဒသ။ ‘‘ယဿ သောတာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဃာနာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ နယေန သောတာယတနမူလကာနိ ဒသ၊ ဃာနာယတနမူလကာနိ နဝ, ဇိဝှါယတနမူလကာနိ အဋ္ဌ၊ ကာယာယတနမူလကာနိ သတ္တ၊ ရူပါယတနမူလကာနိ ဆ၊ သဒ္ဒါယတနမူလကာနိ ပဉ္စ၊ ဂန္ဓာယတနမူလကာနိ စတ္တာရိ၊ ရသာယတနမူလကာနိ တီဏိ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနမူလကာနိ ဒွေ၊ မနာယတနမူလကံ ဧကန္တိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဆသဋ္ဌိ ယမကာနိ ဟောန္တိ။

တတ္ထ စက္ခာယတနမူလကေသု ဧကာဒသသု ‘‘ယဿ စက္ခာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ရူပါယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဣမာနိ ပဉ္စေဝ ဝိဿဇ္ဇိတာနိ။ တေသု ပဌမံ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗံ တာဝ ဝိဿဇ္ဇိတံ။ ဒုတိယံ ကိဉ္စာပိ ပဌမေန သဒိသဝိဿဇ္ဇနံ, စက္ခုသောတာယတနာနံ ပဝတ္တိဋ္ဌာနေ ပန ဃာနာယတနဿ န ဧကန္တေန ပဝတ္တိတော ‘‘ကထံ နု ခေါ ဧတံ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝိမတိနိဝါရဏတ္ထံ ဝိဿဇ္ဇိတံ။ ရူပါယတနမနာယတနဓမ္မာယတနေဟိ သဒ္ဓိံ တီဏိ ယမကာနိ အသဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာ ဝိဿဇ္ဇိတာနိ။ သေသေသု ဇိဝှါယတနကာယာယတနေဟိ တာဝ သဒ္ဓိံ ဒွေ ယမကာနိ ပုရိမေဟိ ဒွီဟိ သဒ္ဓိံ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနိ။ သဒ္ဒါယတနဿ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ အနုပ္ပတ္တိတော တေန သဒ္ဓိံ ယမကဿ ဝိဿဇ္ဇနမေဝ နတ္ထိ။ ဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနေဟိပိ သဒ္ဓိံ တီဏိ ယမကာနိ ပုရိမေဟိ ဒွီဟိ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနေဝ ဟောန္တီတိ တန္တိယာ လဟုဘာဝတ္ထံ သင်္ခိတ္တာနိ။ သောတာယတနမူလကေသု ယံ လဗ္ဘတိ, တံ ပုရိမေဟိ သဒိသဝိဿဇ္ဇနမေဝါတိ ဧကမ္ပိ ပါဠိံ နာရုဠှံ။ ဃာနာယတနမူလကေသု ရူပါယတနေန သဒ္ဓိံ ဧကံ, မနာယတနဓမ္မာယတနေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွေတိ တီဏိ ယမကာနိ ပါဠိံ အာရုဠှာနိ။ သေသာနိ ဃာနာယတနယမကေန သဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာ နာရုဠှာနိ။ တထာ ဇိဝှါယတနကာယာယတနမူလကာနိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၈။)

ရူပါယတနမူလကေသု မနာယတနဓမ္မာယတနေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွေယေဝ ဝိဿဇ္ဇိတာနိ။ ဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗေဟိ ပန သဒ္ဓိံ တီဏိ ရူပါယတနမနာယတနေဟိ သဒ္ဓိံ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာနိ။ ယထေဝ ဟေတ္ထ ‘‘သရူပကာနံ အစိတ္တကာန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တထာ ဣဓာပိ ‘‘သရူပကာနံ အဂန္ဓကာနံ, အရသကာနံ အဖောဋ္ဌဗ္ဗကာန’’န္တိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဂန္ဓာဒီနိ စေတ္ထ အာယတနဘူတာနေဝ အဓိပ္ပေတာနိ။ တသ္မာ ‘‘သရူပကာနံ သဂန္ဓာယတနာန’’န္တိ အာယတနဝသေနေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

သဒ္ဒါယတနမူလကာနိ အတ္ထာဘာဝတော ပါဠိံ နာရုဠှာနေဝ။ ဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗမူလကာနိ စတ္တာရိ တီဏိ ဒွေ စ ဟေဋ္ဌိမေဟိ သဒိသဝိဿဇ္ဇနတ္တာ ပါဠိံ နာရုဠှာနိ။ မနာယတနမူလကံ ဝိဿဇ္ဇိတမေဝါတိ ဧဝမေတာနိ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရဿ အနုလောမနယေ ကတိပယယမကဝိဿဇ္ဇနေနေဝ ဆသဋ္ဌိယမကာနိ ဝိဿဇ္ဇိတာနိ နာမ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယထာ စ ပုဂ္ဂလဝါရေ, ဧဝံ ဩကာသဝါရေပိ ပုဂ္ဂလောကာသဝါရေပိ ဆသဋ္ဌီတိ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ တီသု ဝါရေသု အနုလောမနယေ အဋ္ဌနဝုတိသတံ ယမကာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ စ အနုလောမနယေ, ဧဝံ ပဋိလောမနယေပီတိ သဗ္ဗာနိပိ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ဆန္နဝုတာဓိကာနိ တီဏိ ယမကသတာနိ ဟောန္တိ။ တေသု ဒွါနဝုတာဓိကာနိ သတ္တ ပုစ္ဆာသတာနိ, စတုရာသီတာဓိကာနိ စ ပန္နရသ အတ္ထသတာနိ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝံ သေသေသုပိ ပဉ္စသု ကာလဘေဒေသူတိ သဗ္ဗာနိပိ ဆသတ္တတာဓိကာနိ တေဝီသတိ ယမကသတာနိ။ တတော ဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ, တတော ဒိဂုဏာ အတ္ထာတိ ဣဒမေတ္ထ ဥပ္ပါဒဝါရေ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ။ နိရောဓဝါရဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရေသုပိ ဧသေဝ နယောတိ။ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ပဝတ္တိဝါရေ အဋ္ဌဝီသာနိ ဧကသတ္တတိ ယမကသတာနိ။ တတော ဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ, တတော ဒိဂုဏာ အတ္ထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပါဠိ ပန မနာယတနံ ဓမ္မာယတနဉ္စ ဧကသဒိသံ, နာနံ နတ္ထိ။ ဥပရိ ပန ‘‘ဝါရသင်္ခေပေါ ဟောတီ’’တိအာဒီနိ ဝတွာ တတ္ထ တတ္ထ သင်္ခိတ္တာ။ တသ္မာ ယံ တတ္ထ တတ္ထ သင်္ခိတ္တံ, တံ သဗ္ဗံ အသမ္မုယှန္တေဟိ သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ။

အတ္ထဝိနိစ္ဆယေ ပနေတ္ထ ဣဒံ နယမုခံ။ သစက္ခုကာနံ အသောတကာနန္တိ အပါယေ ဇာတိဗဓိရဩပပါတိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ သစက္ခုကော အသောတကော ဟုတွာ ဥပပဇ္ဇတိ။ ယထာဟ – ‘‘ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿစိ အပရာနိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။ ဩပပါတိကာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၀၉။)

ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ, ဩပပါတိကာနံ နေရယိကာနံ၊ ဇစ္စဗဓိရာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ, စက္ခာယတနံ ရူပဃာနဂန္ဓဇိဝှါရသကာယဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ မနာယတနံ ဓမ္မာယတန’’န္တိ။ သစက္ခုကာနံ သသောတကာနန္တိ သုဂတိဒုဂ္ဂတီသု ပရိပုဏ္ဏာယတနေ စ ဩပပါတိကေ ရူပီဗြဟ္မာနော စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေ ဟိ သစက္ခုကာ သသောတကာ ဟုတွာ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ယထာဟ – ‘‘ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကာမာဝစရာနံ ဒေဝါနံ, ပဌမကပ္ပိကာနံ မနုဿာနံ, ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ, ဩပပါတိကာနံ နေရယိကာနံ, ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ။ ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ပဉ္စာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ, စက္ခာယတနံ ရူပသောတမနာယတနံ ဓမ္မာယတန’’န္တိ။

အဃာနကာနန္တိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒယော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေ ဟိ သစက္ခုကာ အဃာနကာ ဟုတွာ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ ကာမဓာတုယံ ပန အဃာနကော ဩပပါတိကော နတ္ထိ။ ယဒိ ဘဝေယျ ‘‘ကဿစိ အဋ္ဌာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီ’’တိ ဝေဒယျ။ ယော ဂဗ္ဘသေယျကော ပန အဃာနကော သိယာ, သော ‘‘သစက္ခုကာန’’န္တိ ဝစနတော ဣဓ အနဓိပ္ပေတော။ သစက္ခုကာနံ သဃာနကာနန္တိ ဇစ္စဗဓိရမ္ပိ ပရိပုဏ္ဏာယတနမ္ပိ ဩပပါတိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သဃာနကာနံ အစက္ခုကာနန္တိ ဇစ္စန္ဓမ္ပိ ဇစ္စဗဓိရမ္ပိ ဩပပါတိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တမေဝ။ သဃာနကာနံ သစက္ခုကာနန္တိ ပရိပုဏ္ဏာယတနမေဝ ဩပပါတိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

သရူပကာနံ အစက္ခုကာနန္တိ ဧတ္ထ ဇစ္စန္ဓဇစ္စဗဓိရဩပပါတိကေသု အညတရောပိ ဂဗ္ဘသေယျကောပိ လဗ္ဘတိယေဝ။ သစိတ္တကာနံ အစက္ခုကာနန္တိ ဧတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေဟိ ဇစ္စန္ဓာဒီဟိ တီဟိ သဒ္ဓိံ အရူပိနောပိ လဗ္ဘန္တိ။ အစက္ခုကာနန္တိ ဧတ္ထ ပုရိမပဒေ ဝုတ္တေဟိ စတူဟိ သဒ္ဓိံ အသညသတ္တာပိ လဗ္ဘန္တိ။ သရူပကာနံ အဃာနကာနန္တိ ဧတ္ထ ဂဗ္ဘသေယျကာ စ အသညသတ္တာ စ သေသရူပီဗြဟ္မာနော စ လဗ္ဘန္တိ။ သစိတ္တကာနံ အဃာနကာနန္တိ ဧတ္ထ ဂဗ္ဘသေယျကာ စ ရူပါရူပဗြဟ္မာနော စ လဗ္ဘန္တိ။ အစိတ္တကာနံ အရူပကာနန္တိပဒေသု ပန ဧကဝေါကာရစတုဝေါကာရသတ္တာဝ လဗ္ဘန္တီတိ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗေသု ပုဂ္ဂလဝါရေသု ပုဂ္ဂလဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ * ၂၂-၂၅၄။ ဩကာသဝါရေ ယတ္ထ စက္ခာယတနန္တိ ရူပီဗြဟ္မလောကံ ပုစ္ဆတိ။ တေနေဝ အာမန္တာတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မိဉှိ တလေ နိယမတော တာနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၀။)

အာယတနာနိ ပဋိသန္ဓိယံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဣဒမေတ္ထ နယမုခံ။ ဣမိနာ နယမုခေန သကလေပိ ပဝတ္တိဝါရေ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိညာဝါရော ခန္ဓယမကေ ဝုတ္တနယောယေဝါတိ။

ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။

အာယတနယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ ဓာတုယမက

֍ * ၁-၁၉။ ဣဒါနိ တေယေဝ မူလယမကေ ဒေသိတေ ကုသလာဒိဓမ္မေ ဓာတုဝသေန သင်္ဂဏှိတွာ အာယတနယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ ဓာတုယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ အာယတနယမကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ဝေတိဒဗ္ဗံ။ ဣဓာပိ ဟိ ပဏ္ဏတ္တိဝါရာဒယော တယော မဟာဝါရာ, အဝသေသာ အန္တရဝါရာ စ သဒ္ဓိံ ကာလပ္ပဘေဒါဒီဟိ အာယတနယမကေ အာဂတသဒိသာယေဝ။ ဣဓာပိ စ ယမကပုစ္ဆာသုခတ္ထံ ပဋိပါဋိယာ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာ ရူပဓာတုယောဝ ဝတွာ ဝိညာဏဓာတုယော ဝုတ္တာ။ ဓာတူနံ ပန ဗဟုတ္တာ ဣဓ အာယတနယမကတော ဗဟုတရာနိ ယမကာနိ, ယမကဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ, ပုစ္ဆာဒိဂုဏာ စ အတ္ထာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ စက္ခုဓာတုမူလကာဒီသု ယမကေသု လဗ္ဘမာနာနံ ယမကာနံ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော အာယတနယမကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တံသဒိသာယေဝ ဟေတ္ထ အတ္ထဂတိ, တေနေဝ စ ကာရဏေန ပါဠိပိ သင်္ခိတ္တာ။ ပရိညာဝါရော ပါကတိကောယေဝါတိ။

ဓာတုယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ သစ္စယမက

၁။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁-၉။ ဣဒါနိ တေယေဝ မူလယမကေ ဒေသိတေ ကုသလာဒိဓမ္မေ သစ္စဝသေန သင်္ဂဏှိတွာ ဓာတုယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ သစ္စယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဏ္ဏတ္တိဝါရာဒယော တယော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၁။)

မဟာဝါရာ အန္တရဝါရာဒယော စ အဝသေသပ္ပဘေဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ ပနေတ္ထ စတုန္နံ သစ္စာနံ ဝသေန ပဒသောဓနဝါရော, ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရော, သုဒ္ဓသစ္စဝါရော, သုဒ္ဓသစ္စမူလစက္ကဝါရောတိ ဣမေသု စတူသု ဝါရေသု ယမကဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ * ၁၀-၂၆။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရနိဒ္ဒေသေ ပန အဝသေသံ ဒုက္ခသစ္စန္တိ ဒုက္ခဝေဒနာယ စေဝ တဏှာယ စ ဝိနိမုတ္တာ တေဘူမကဓမ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဝသေသော သမုဒယောတိ သစ္စဝိဘင်္ဂေ နိဒ္ဒိဋ္ဌကာမာဝစရကုသလာဒိဘေဒေါ ဒုက္ခသစ္စဿ ပစ္စယော။ အဝသေသော နိရောဓောတိ တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနသမုစ္ဆေဒပဋိပဿဒ္ဓိနိရောဓော စေဝ ခဏဘင်္ဂနိရောဓော စ။ အဝသေသော မဂ္ဂေါတိ ‘‘တသ္မိံ ခေါ ပန သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ, အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, မိစ္ဆာမဂ္ဂေါ, ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ, သကဋမဂ္ဂေါ’’တိ ဧဝမာဒိကော။

ပဏ္ဏတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။

၂။ ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၇-၁၆၄။ ပဝတ္တိဝါရေ ပနေတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရဿ အနုလောမနယေ ‘‘ယဿ ဒုက္ခသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ သမုဒယသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ယဿ ဝါ ပန သမုဒယသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဒုက္ခသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဒုက္ခသစ္စမူလကေဟိ တီဟိ, သမုဒယသစ္စမူလကေဟိ ဒွီဟိ, နိရောဓသစ္စမူလကေန ဧကေနာတိ လဗ္ဘမာနဉ္စ အလဗ္ဘမာနဉ္စ ဂဟေတွာ ပါဠိဝသေန ဆဟိ ယမကေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ တေသု ယသ္မာ နိရောဓဿ နေဝ ဥပ္ပါဒေါ, န နိရောဓော ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ ဒုက္ခသစ္စမူလကာနိ သမုဒယသစ္စမဂ္ဂသစ္စေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွေ, သမုဒယသစ္စမူလကံ မဂ္ဂသစ္စေန သဒ္ဓိံ ဧကန္တိ တီဏိ ယမကာနိ အာဂတာနိ။ တဿ ပဋိလောမနယေပိ ဩကာသဝါရာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေတ္ထ သဗ္ဗဝါရေသု တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ယမကာနံ ဝသေန ယမကဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယေ ပနေတ္ထ ဣဒံ လက္ခဏံ – ဣမဿ ဟိ သစ္စယမကဿ ပဝတ္တိဝါရေ နိရောဓသစ္စံ တာဝ န လဗ္ဘတေဝ။ သေသေသု ပန တီသု သမုဒယသစ္စမဂ္ဂသစ္စာနိ ဧကန္တေန ပဝတ္တိယံယေဝ လဗ္ဘန္တိ။ ဒုက္ခသစ္စံ စုတိပဋိသန္ဓီသုပိ ပဝတ္တေပိ လဗ္ဘတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာဒယော ပန တယော ကာလာ စုတိပဋိသန္ဓီနမ္ပိ ပဝတ္တိယာပိ ဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ ယံ ယံ လဗ္ဘတိ, တဿ တဿ ဝသေန အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၂။)

တတြိဒံ နယမုခံ – သဗ္ဗေသံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ အန္တမသော သုဒ္ဓါဝါသာနမ္ပိ။ တေပိ ဟိ ဒုက္ခသစ္စေနေဝ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တဏှာဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တဿာတိ ဣဒံ ဒုက္ခသစ္စသမုဒယသစ္စေသု ဧကကောဋ္ဌာသဿ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ပဉ္စဝေါကာရဝသေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ စတုဝေါကာရေ ပန တဏှာဝိပ္ပယုတ္တဿ ဖလသမာပတ္တိစိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဧကမ္ပိ သစ္စံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣဒံ ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ တေသံ ဒုက္ခသစ္စဉ္စာတိ တသ္မိဉှိ ခဏေ တဏှံ ဌပေတွာ သေသံ ဒုက္ခသစ္စံ နာမ ဟောတီတိ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ပန ရူပမေဝ ဒုက္ခသစ္စံ နာမ။ သေသာ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ သစ္စဝိနိမုတ္တာ။ တေနေဝ ကာရဏေန ‘‘အရူပေ မဂ္ဂဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ တေသံ မဂ္ဂသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နော စ တေသံ ဒုက္ခသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေသံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ ပဝတ္တေ တဏှာဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ တေသံ တတ္ထာတိ တေသံ တသ္မိံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ တဏှာဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပတ္တိက္ခဏေ စာတိ ဧဝမေတ္ထ ခဏဝသေန ဩကာသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဧသေဝ နယော။ အနဘိသမေတာဝီနန္တိ စတုသစ္စပဋိဝေဓသင်္ခါတံ အဘိသမယံ အပ္ပတ္တသတ္တာနံ။ အဘိသမေတာဝီနန္တိ အဘိသမိတသစ္စာနန္တိ။ ဣမိနာ နယမုခေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။

၃။ ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၆၅-၁၇၀။ ပရိညာဝါရေ ပန ဉာတပရိညာ, တီရဏပရိညာ, ပဟာနပရိညာတိ တိဿောပေတ္ထ ပရိညာယော လဗ္ဘန္တိ။ ယသ္မာ စ လောကုတ္တရဓမ္မေသု ပရိညာ နာမ နတ္ထိ၊ တသ္မာ ဣဓ ဒွေ သစ္စာနိ ဂဟိတာနိ။ တတ္ထ ဒုက္ခသစ္စံ ပရိဇာနာတီတိ ဉာတတီရဏပရိညာဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ သမုဒယသစ္စံ ပဇဟတီတိ ဉာတပဟာနပရိညာဝသေန။ ဣတိ ဣမာသံ ပရိညာနံ ဝသေန သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ။

သစ္စယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၃။)

၁။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

၆။ သင်္ခါရယမက

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ တေသညေဝ မူလယမကေ ဒေသိတာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဧကဒေသံ သင်္ဂဏှိတွာ သစ္စယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ သင်္ခါရယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဏ္ဏတ္တိဝါရာဒယော တယော မဟာဝါရာ, အန္တရဝါရာဒယော စ အဝသေသပဘေဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ ပနေတ္ထ ဝိသေသော – ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ တာဝ ယထာ ဟေဋ္ဌာ ခန္ဓာဒယော ဓမ္မေ ဥဒ္ဒိသိတွာ ‘‘ရူပံ ရူပက္ခန္ဓော၊ စက္ခု စက္ခာယတနံ၊ စက္ခု စက္ခုဓာတု၊ ဒုက္ခံ ဒုက္ခသစ္စ’’န္တိ ပဒသောဓနဝါရော အာရဒ္ဓေါ။ တထာ အနာရဘိတွာ ‘‘အဿာသပဿာသာ ကာယသင်္ခါရော’’တိ ပဌမံ တယောပိ သင်္ခါရာ ဝိဘဇိတွာ ဒဿိတာ။

တတ္ထ ကာယဿ သင်္ခါရော ကာယသင်္ခါရော။ ‘‘အဿာသပဿာသာ ကာယိကာ, ဧတေ ဓမ္မာ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈ အတ္ထတော သမာနံ) ဟိ ဝစနတော ကာရဏဘူတဿ ကရဇကာယဿ ဖလဘူတော ဧဝ သင်္ခါရောတိ ကာယသင်္ခါရော။ အပရော နယော – သင်္ခရိယတီတိ သင်္ခါရော။ ကေန သင်္ခရိယတီတိ? ကာယေန။ အယဉှိ ဝါတော ဝိယ ဘသ္တာယ ကရဇကာယေန သင်္ခရိယတီတိ။ ဧဝမ္ပိ ကာယဿ သင်္ခါရောတိ ကာယသင်္ခါရော။ ကာယေန ကတော အဿာသပဿာသဝါတောတိ အတ္ထော။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝိတက္ကေတွာ ဝိစာရေတွာ ပစ္ဆာ ဝါစံ ဘိန္ဒတိ, တသ္မာ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈) ဝစနတော ပန သင်္ခရောတီတိ သင်္ခါရော။ ကိံ သင်္ခရောတိ? ဝစိံ။ ဝစိယာ သင်္ခါရောတိ ဝစီသင်္ခါရော။ ဝစီဘေဒသမုဋ္ဌာပကဿ ဝိတက္ကဝိစာရဒွယဿေတံ နာမံ။ ‘‘သညာ စ ဝေဒနာ စ စေတသိကာ ဧတေ ဓမ္မာ စိတ္တပဋိဗဒ္ဓါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၃၊ သံ။ နိ။ ၄။၃၄၈) ဝစနတောယေဝ ပန တတိယပဒေပိ သင်္ခရိယတီတိ သင်္ခါရော။ ကေန သင်္ခရိယတိ? စိတ္တေန။ ကရဏတ္ထေ သာမိဝစနံ ကတွာ စိတ္တဿ သင်္ခါရောတိ စိတ္တသင်္ခါရော။ သဗ္ဗေသမ္ပိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ စေတသိကဓမ္မာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ပန ဝစီသင်္ခါရဘာဝေန ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ဌပေတွာ ဝိတက္ကဝိစာရေ’’တိ ဝုတ္တံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၄။)

֍ * ၂-၇။ ဣဒါနိ ကာယော ကာယသင်္ခါရောတိ ပဒသောဓနဝါရော အာရဒ္ဓေါ။ တဿ အနုလောမနယေ တီဏိ, ပဋိလောမနယေ တီဏီတိ ဆ ယမကာနိ။ ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရေ ဧကေကသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ ဒွေ ကတွာ အနုလောမနယေ ဆ, ပဋိလောမနယေ ဆာတိ ဒွါဒသ ယမကာနိ။ သုဒ္ဓသင်္ခါရဝါရေ ပန ယထာ သုဒ္ဓခန္ဓဝါရာဒီသု ‘‘ရူပံ ခန္ဓော, ခန္ဓာ ရူပံ၊ စက္ခု အာယတနံ, အာယတနာ စက္ခူ’’တိအာဒိနာ နယေန ယမကာနိ ဝုတ္တာနိ။ ဧဝံ ‘‘ကာယော သင်္ခါရော, သင်္ခါရာ ကာယော’’တိ အဝတွာ ‘‘ကာယသင်္ခါရော ဝစီသင်္ခါရော, ဝစီသင်္ခါရော ကာယသင်္ခါရော’’တိအာဒိနာ နယေန ကာယသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ, ဝစီသင်္ခါရမူလကံ ဧကန္တိ အနုလောမေ တီဏိ, ပဋိလောမေ တီဏီတိ သဗ္ဗာနိပိ သုဒ္ဓိကဝါရေ ဆ ယမကာနိ ဝုတ္တာနိ။ ကိံ ကာရဏာ? သုဒ္ဓိကဧကေကပဒဝသေန အတ္ထာဘာဝတော။ ယထာ ဟိ ခန္ဓယမကာဒီသု ရူပါဒိဝိသိဋ္ဌာနံ ခန္ဓာနံ စက္ခာဒိဝိသိဋ္ဌာနဉ္စ အာယတနာဒီနံ အဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘ရူပံ ခန္ဓော, ခန္ဓာ ရူပံ, စက္ခု အာယတနံ, အာယတနာ စက္ခူ’’တိ သုဒ္ဓိကဧကေကပဒဝသေန အတ္ထော အတ္ထိ။ ဧဝမိဓ ‘‘ကာယော သင်္ခါရော, သင်္ခါရာ ကာယော’’တိ နတ္ထိ။ ကာယသင်္ခါရောတိ ပန ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ ဧကောဝ အတ္ထော လဗ္ဘတိ။ အဿာသော ဝါ ပဿာသော ဝါတိ သုဒ္ဓိကဧကေကပဒဝသေန အတ္ထာဘာဝတော ‘‘ကာယော သင်္ခါရော, သင်္ခါရာ ကာယော’’တိ န ဝုတ္တံ။ ‘‘ကာယော ကာယသင်္ခါရော’’တိအာဒိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ တမ္ပိ ကာယဝစီစိတ္တပဒေဟိ ဣဓ အဓိပ္ပေတာနံ သင်္ခါရာနံ အဂ္ဂဟိတတ္တာ န ယုဇ္ဇတိ။ သုဒ္ဓသင်္ခါရဝါရော ဟေသ။ ပဒသောဓနေ ပန ဝိနာပိ အတ္ထေန ဝစနံ ယုဇ္ဇတီတိ တတ္ထ သော နယော ဂဟိတောဝ။ ဣဓ ပန ကာယသင်္ခါရဿ ဝစီသင်္ခါရာဒီဟိ, ဝစီသင်္ခါရဿ စ စိတ္တသင်္ခါရာဒီဟိ, စိတ္တသင်္ခါရဿ စ ကာယသင်္ခါရာဒီဟိ, အညတ္တာ ‘‘ကာယသင်္ခါရော ဝစီသင်္ခါရော, ဝစီသင်္ခါရော, ကာယသင်္ခါရော’’တိ ဧကေကသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ ဒွေ ကတွာ ဆ ယမကာနိ ယုဇ္ဇန္တိ။ တေသု အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန တီဏေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ တာနေဝ ဒဿေတုံ အနုလောမနယေ တီဏိ, ပဋိလောမနယေ တီဏီတိ ဆ ယမကာနိ ဝုတ္တာနိ။ သုဒ္ဓသင်္ခါရမူလစက္ကဝါရော ပနေတ္ထ န ဂဟိတောတိ။ ဧဝံ ပဏ္ဏတ္တိဝါရဿ ဥဒ္ဒေသဝါရော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ * ၈-၁၈။ နိဒ္ဒေသဝါရေ ပနဿ အနုလောမေ တာဝ ယသ္မာ န ကာယာဒယောဝ ကာယသင်္ခါရာဒီနံ နာမံ, တသ္မာ နောတိ ပဋိသေဓော ကတော။ ပဋိလောမေ န ကာယော န ကာယသင်္ခါရောတိ ယော န ကာယော သော ကာယသင်္ခါရောပိ န ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ ကာယသင်္ခါရော န ကာယော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၅။)

ကာယသင်္ခါရောတိ ကာယသင်္ခါရော ကာယော န ဟောတိ, ကာယသင်္ခါရောယေဝ ပနေသောတိ အတ္ထော။ အဝသေသန္တိ န ကေဝလံ သေသသင်္ခါရဒွယမေဝ။ ကာယသင်္ခါရဝိနိမုတ္တံ ပန သေသံ သဗ္ဗမ္ပိ သင်္ခတာသင်္ခတပဏ္ဏတ္တိဘေဒံ ဓမ္မဇာတံ နေဝ ကာယော, န ကာယသင်္ခါရောတိ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ပဏ္ဏတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။

၂။ ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉။ ပဝတ္တိဝါရေ ပနေတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရဿ အနုလောမနယေ ‘‘ယဿ ကာယသင်္ခါရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝစီသင်္ခါရော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ကာယသင်္ခါရမူလကာနိ ဒွေ, ဝစီသင်္ခါရမူလကံ ဧကန္တိ တီဏေဝ ယမကာနိ လဗ္ဘန္တိ၊ တာနိ ဂဟိတာနေဝ။ တဿ ပဋိလောမနယေပိ ဩကာသဝါရာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေတ္ထ သဗ္ဗဝါရေသု တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ယမကာနံ ဝသေန ယမကဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အတ္ထဝိနိစ္ဆယေ ပနေတ္ထ ဣဒံ လက္ခဏံ – ဣမသ္မိဉှိ သင်္ခါရယမကေ ‘‘အဿာသပဿာသာနံ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ’’တိအာဒိဝစနတော ပစ္စုပ္ပန္နာဒိကာလဘေဒေါ ပဝတ္တိဝသေနာပိ ဂဟေတဗ္ဗော, န စုတိပဋိသန္ဓိဝသေနေဝ။ ‘‘ဒုတိယဇ္ဈာနေ တတိယဇ္ဈာနေ တတ္ထ ကာယသင်္ခါရော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိဝစနတော စ ဈာနမ္ပိ ဩကာသဝသေန ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝမေတ္ထ ယံ ယံ လဗ္ဘတိ, တဿ တဿ ဝသေန အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြိဒံ နယမုခံ – ဝိနာ ဝိတက္ကဝိစာရေဟီတိ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနဝသေန ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ တေသံ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနသမင်္ဂီနံ။ ကာမာဝစရာနန္တိ ကာမာဝစရေ ဥပ္ပန္နသတ္တာနံ။ ရူပါဝစရဒေဝါနံ ပန အဿာသပဿာသာ နတ္ထိ။ အရူပါဝစရာနံ ရူပမေဝ နတ္ထိ။ ဝိနာ အဿာသပဿာသေဟီတိ ရူပါရူပဘဝေသု နိဗ္ဗတ္တသတ္တာနံ ဝိတက္ကဝိစာရုပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၂၁။ ပဌမဇ္ဈာနေ ကာမာဝစရေတိ ကာမာဝစရဘူမိယံ ဥပ္ပန္နေ ပဌမဇ္ဈာနေ။ အင်္ဂမတ္တဝသေန စေတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနံ ဂဟေတဗ္ဗံ, န အပ္ပနာဝသေနေဝ။ အနပ္ပနာပတ္တေပိ ဟိ သဝိတက္ကသဝိစာရစိတ္တေ ဣဒံ သင်္ခါရဒွယံ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၆။)

֍ ဋီ ၂၄။ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေတိ ဣဒံ ကာယသင်္ခါရဿ ဧကန္တစိတ္တသမုဋ္ဌာနတ္တာ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ဟိ စိတ္တံ ရူပံ ဝါ အရူပံ ဝါ သမုဋ္ဌာပေတိ, န ဘိဇ္ဇမာနံ။

֍ ဋီ ၃၇။ သုဒ္ဓါဝါသာနံ ဒုတိယေ စိတ္တေ ဝတ္တမာနေတိ ပဋိသန္ဓိတော ဒုတိယေ ဘဝင်္ဂစိတ္တေ။ ကာမဉ္စေတံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တေပိ ဝတ္တမာနေ တေသံ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထေဝ။ ယာဝ ပန အဗ္ဗောကိဏ္ဏံ ဝိပါကစိတ္တံ ဝတ္တတိ, တာဝ နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထေဝ နာမာတိ ဒဿနတ္ထမေတံ ဝုတ္တံ။ ယဿ ဝါ ဈာနဿ ဝိပါကစိတ္တေန တေ နိဗ္ဗတ္တာ, တံ သတသောပိ သဟဿသောပိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပဌမစိတ္တမေဝ။ ဝိပါကစိတ္တေန ပန ဝိသဒိသံ ဘဝနိကန္တိယာ အာဝဇ္ဇနစိတ္တံ ဒုတိယစိတ္တံ နာမ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၄၄။ ပစ္ဆိမစိတ္တသမင်္ဂီနန္တိ သဗ္ဗပစ္ဆိမေန အပ္ပဋိသန္ဓိကစိတ္တေန သမင်္ဂီဘူတာနံ ခီဏာသဝါနံ။ အဝိတက္ကအဝိစာရံ ပစ္ဆိမစိတ္တန္တိ ရူပါဝစရာနံ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာဒိစုတိစိတ္တဝသေန, အရူပါဝစရာနဉ္စ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကစုတိစိတ္တဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ တေသံ ပစ္ဆိမစိတ္တသမင်္ဂီအာဒီနံ။

֍ ဋီ ၇၉။ ယဿ ကာယသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတိ, တဿ စိတ္တသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတီတိ ဧတ္ထ နိယမတော ကာယသင်္ခါရဿ စိတ္တသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ ဧကက္ခဏေ နိရုဇ္ဈနတော အာမန္တာတိ ပဋိဝစနံ ဒိန္နံ။ န စိတ္တသင်္ခါရဿ ကာယသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ။ ကိံ ကာရဏာ? စိတ္တသင်္ခါရော ဟိ ကာယသင်္ခါရေန ဝိနာပိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စ နိရုဇ္ဈတိ စ။ ကာယသင်္ခါရော ပန စိတ္တသမုဋ္ဌာနော အဿာသပဿာသဝါတော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ စိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ယာဝ အညာနိ သောဠသစိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တာဝ တိဋ္ဌတိ။ တေသံ သောဠသန္နံ သဗ္ဗပစ္ဆိမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတီတိ ယေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တတော ပဋ္ဌာယ သတ္တရသမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ။ န ကဿစိ စိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဝါ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ နိရုဇ္ဈတိ, နာပိ ဌိတိက္ခဏေ ဝါ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ ဓမ္မတာတိ နိယမတော စိတ္တသင်္ခါရေန သဒ္ဓိံ ဧကက္ခဏေ နိရုဇ္ဈနတော အာမန္တာတိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏဿ သီဟဠဋ္ဌကထာယံ ‘‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ သတ္တရသမဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ဣမာယ ပါဠိယာ ဝိရူဇ္ဈတိ။ အဋ္ဌကထာတော စ ပါဠိယေဝ ဗလဝတရာတိ ပါဠိယံ ဝုတ္တမေဝ ပမာဏံ။

֍ ဋီ ၁၂၈။ ယဿ ကာယသင်္ခါရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဝစီသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတီတိ ဧတ္ထ ယသ္မာ ကာယသင်္ခါရော စိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န စ တသ္မိံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၇။)

ခဏေ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဇ္ဈန္တိ, တသ္မာ နောတိ ပဋိသေဓော ကတောတိ။ ဣမိနာ နယမုခေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိညာဝါရော ပါကတိကောယေဝါတိ။

ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။

သင်္ခါရယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ အနုသယယမက

ပရိစ္ဆေဒပရိစ္ဆိန္နုဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ တေသညေဝ မူလယမကေ ဒေသိတာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဧကဒေသံ သင်္ဂဏှိတွာ သင်္ခါရယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ အနုသယယမကဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ တာဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ – ဣမသ္မိဉှိ အနုသယယမကေ ခန္ဓယမကာဒီသု ဝိယ ဒေသနံ အကတွာ အညေန နယေန ပါဠိဒေသနာ ကတာ။ ကထံ? ပဌမံ တာဝ ပရိစ္ဆေဒတော, ဥဒ္ဒေသတော, ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတောတိ တီဟာကာရေဟိ အနုသယေ ဂဟာပေတုံ ပရိစ္ဆေဒဝါရော, ပရိစ္ဆိန္နုဒ္ဒေသဝါရော, ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝါရောတိ, တယော ဝါရာ ဒေသိတာ။ တတော သတ္တန္နံ မဟာဝါရာနံ ဝသေန အနုသယေ ယောဇေတွာ ယမကဒေသနာ ကတာ။ တတ္ထ သတ္တာနုသယာတိ အယံ ‘‘သတ္တေဝ, န တတော ဥဒ္ဓံ, န ဟေဋ္ဌာ’’တိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ အနုသယာနံ ဒေသိတတ္တာ ပရိစ္ဆေဒဝါရော နာမ။ ကာမရာဂါနုသယော…ပေ… အဝိဇ္ဇာနုသယောတိ အယံ ပရိစ္ဆေဒဝါရေန ပရိစ္ဆိန္နာနံ နာမမတ္တံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ‘‘ဣမေ နာမ တေ’’တိ ဒေသိတတ္တာ ပရိစ္ဆိန္နုဒ္ဒေသဝါရော နာမ။ ကတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတိ…ပေ… ဧတ္ထ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတီတိ အယံ ‘‘ဣမေသု နာမ ဌာနေသု ဣမေ အနုသယာ အနုသေန္တိ’’တိ ဧဝံ တေသံယေဝ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဿ ဒေသိတတ္တာ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝါရော နာမ။

ယေသံ ပန သတ္တန္နံ မဟာဝါရာနံ ဝသေန အနုသယေ ယောဇေတွာ ယမကဒေသနာ ကတာ, တေသံ ဣမာနိ နာမာနိ – အနုသယဝါရော, သာနုသယဝါရော, ပဇဟနဝါရော, ပရိညာဝါရော, ပဟီနဝါရော, ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရော ဓာတုဝါရောတိ။ တေသု ပဌမော အနုသယဝါရော။ သော အနုလောမပဋိလောမနယဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၈။)

တတ္ထ အနုလောမနယေ ‘‘ယဿ အနုသေတိ, ယတ္ထ အနုသေတိ, ယဿ ယတ္ထ အနုသေတီ’’တိ ပုဂ္ဂလောကာသတဒုဘယဝသေန တယော အန္တရဝါရာ ဟောန္တိ။ တေသု ပဌမေ ပုဂ္ဂလဝါရေ ‘‘ယဿ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတိ, တဿ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ၊ ယဿ ဝါ ပန ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ, တဿ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတိ၊ ယဿ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတိ, တဿ မာနာနုသယော, ဒိဋ္ဌာနုသယော, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော, ဘဝရာဂါနုသယော, အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတိ။ ယဿ ဝါ ပန အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတိ, တဿ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတီ’’တိ ကာမရာဂါနုသယမူလကာနိ ဆ ယမကာနိ။ ပုန အဂဟိတဂ္ဂဟဏဝသေန ပဋိဃာနုသယမူလကာနိ ပဉ္စ, မာနာနုသယမူလကာနိ စတ္တာရိ, ဒိဋ္ဌာနုသယမူလကာနိ တီဏိ, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယမူလကာနိ ဒွေ, ဘဝရာဂါနုသယမူလကံ ဧကန္တိ ဧဝံ သဗ္ဗာနိပိ ဧကမူလကာနိ ဧကဝီသတိ။ ပုန ‘‘ယဿ ကာမရာဂါနုသယော စ ပဋိဃာနုသယော စ အနုသေန္တီ’’တိ ဧဝံ အာဂတာနိ ဒုကမူလကာနိ ပဉ္စ, တိကမူလကာနိ စတ္တာရိ, စတုက္ကမူလကာနိ တီဏိ, ပဉ္စကမူလကာနိ ဒွေ, ဆက္ကမူလကံ ဧကန္တိ အပရာနိပိ ပန္နရသ ဟောန္တိ။ တာနိ ပုရိမေဟိ ဧကဝီသတိယာ သဒ္ဓိံ ဆတ္တိံသာတိ ပုဂ္ဂလဝါရေ ဆတ္တိံသ ယမကာနိ။ တထာ ဩကာသဝါရေ, တထာ ပုဂ္ဂလောကာသဝါရေတိ သဗ္ဗာနိပိ အနုလောမနယေ အဋ္ဌသတံ ယမကာနိ။ တထာ ပဋိလောမနယေတိ အနုသယဝါရေ သောဠသာဓိကာနိ ဒွေ ယမကသတာနိ, တတော ဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ, တတော ဒိဂုဏာ အတ္ထာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ သာနုသယဝါရော, ပဇဟနဝါရော, ပရိညာဝါရော, ပဟီနဝါရော, ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရောတိ ဣမေသမ္ပိ ပဉ္စန္နံ ဝါရာနံ, ဧကေကသ္မိံ ယမကဂဏနာ၊ ယမကဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ, ပုစ္ဆာဒိဂုဏာ စ အတ္ထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ ပနေတ္ထ ပုရိမေသု တီသု ဝါရေသု ဝိသေသော။ ဩကာသဝါရေ ‘‘ယတ္ထ တတ္ထာ’’တိ အဝတွာ ယတော တတောတိ နိဿက္ကဝစနေန ဒေသနာ ကတာ။ သေသံ တာဒိသမေဝ။

ယော ပနာယံ သဗ္ဗပစ္ဆိမော ဓာတုဝါရော နာမ, သော ပုစ္ဆာဝါရော, ဝိဿဇ္ဇနာဝါရောတိ ဒွိဓာ ဌိတော။ တဿ ပုစ္ဆာဝါရေ ကာမဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿာတိ ဝတွာ ‘‘ကာမဓာတုံ ဝါ ပန ဥပပဇ္ဇန္တဿ ကာမဓာတုယာ စုတဿာ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ကိံ ကာရဏာ? အတ္ထဝိသေသာဘာဝတော။ ဒွေပိ ဟိ ဧတာ ပုစ္ဆာ ဧကတ္ထာယေဝ, တသ္မာ ဧကေကသ္မာ ယမကာ ဧကေကမေဝ ပုစ္ဆံ ပုစ္ဆိတွာ သဗ္ဗပုစ္ဆာဝသာနေ ပုစ္ဆာနုက္ကမေနေဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၁၉။)

‘‘ကာမဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ ကဿစိ သတ္တ အနုသယာ အနုသေန္တီ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။

တတ္ထ ‘‘ကာမဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ, ရူပဓာတုံ, အရူပဓာတုံ, နကာမဓာတုံ, နရူပဓာတုံ နအရူပဓာတုံ, ဥပပဇ္ဇန္တဿာ’’တိ ဆ သုဒ္ဓိကပုစ္ဆာ၊ ‘‘နကာမဓာတုံ, နအရူပဓာတုံ, နရူပဓာတုံ၊ နအရူပဓာတုံ, နကာမဓာတုံ, နရူပဓာတုံ, ဥပပဇ္ဇန္တဿာ’’တိ တိဿော မိဿကာ ပုစ္ဆာ စာတိ ကာမဓာတုမူလကာ နဝ အနုလောမပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တထာ ရူပဓာတုမူလကာ နဝ, အရူပဓာတုမူလကာ နဝါတိ သတ္တဝီသတိ အနုလောမပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တထာ နကာမဓာတုနရူပဓာတုနအရူပဓာတုမူလကာ သတ္တဝီသတိ ပဋိလောမပုစ္ဆာ။ ပုန ‘‘နကာမဓာတုယာ, နအရူပဓာတုယာ, နရူပဓာတုယာ, နအရူပဓာတုယာ, နကာမဓာတုယာ, နအရူပဓာတုယာ’’တိ သတ္တဝီသတိ ဒုကမူလကာ ပုစ္ဆာတိ သဗ္ဗာပိ သမ္ပိဏ္ဍိတာ ဧကာသီတိ ပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တာသံ ဝသေနေတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတန္တိ ဣဒံ ဓာတုဝါရေ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ။ ဧဝံ တာဝ သကလေပိ အနုသယယမကေ ပါဠိဝဝတ္ထာနမေတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပနေတ္ထ ယံ ယံ အနုတ္တာနံ, တတ္ထ တတ္ထ အယံ ဝိနိစ္ဆယကထာ – အနုသယာတိ ကေနဋ္ဌေန အနုသယာ? အနုသယနဋ္ဌေန။ ကော ဧသ အနုသယနဋ္ဌော နာမာတိ? အပ္ပဟီနဋ္ဌော။ ဧတေ ဟိ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန တဿ တဿ သန္တာနေ အနုသေန္တိ နာမ, တသ္မာ အနုသယာတိ ဝုစ္စန္တိ။ အနုသေန္တီတိ အနုရူပံ ကာရဏံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ အထာပိ သိယာ – အနုသယနဋ္ဌော နာမ အပ္ပဟီနာကာရော။ အပ္ပဟီနာကာရော စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝတ္တုံ န ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ န အနုသယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ တတြိဒံ ပဋိဝစနံ – အပ္ပဟီနာကာရော အနုသယော, အနုသယောတိ ပန အပ္ပဟီနဋ္ဌေန ထာမဂတကိလေသော ဝုစ္စတိ။ သော စိတ္တသမ္ပယုတ္တော သာရမ္မဏော သပ္ပစ္စယဋ္ဌေန သဟေတုကော ဧကန္တာကုသလော အတီတောပိ ဟောတိ အနာဂတောပိ ပစ္စုပ္ပန္နောပိ, တသ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။

တတြိဒံ ပမာဏံ – အဘိဓမ္မေ တာဝ ကထာဝတ္ထုသ္မိံ (ကထာ။ ၅၅၄ အာဒယော) ‘‘အနုသယာ အဗျာကတာ, အနုသယာ အဟေတုကာ, အနုသယာ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိ သဗ္ဗေ ဝါဒါ ပဋိသေဓိတာ။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ (ပဋိ။ မ။ ၃။၂၁) ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နေ ကိလေသေ ပဇဟတီ’’တိ ပုစ္ဆံ ကတွာ အနုသယာနံ ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝဿ အတ္ထိတာယ ‘‘ထာမဂတာနုသယံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၀။)

ပဇဟတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဓမ္မသင်္ဂဟေ ပန မောဟဿ ပဒဘာဇနေ ‘‘အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ, အယံ တသ္မိံ သမယေ မောဟော ဟောတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၃၉၀) အကုသလစိတ္တေန သဒ္ဓိံ အဝိဇ္ဇာနုသယဿ ဥပ္ပန္နဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ဣမသ္မိံယေဝ အနုသယယမကေ သတ္တန္နံ မဟာဝါရာနံ အညတရသ္မိံ ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရေ ‘‘ယဿ ကာမရာဂါနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ပဋိဃာနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ‘‘အနုသေန္တီတိ အနုရူပံ ကာရဏံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ ယံ ဝုတ္တံ, တံ ဣမိနာ တန္တိပ္ပမာဏေန သုဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယမ္ပိ ‘‘စိတ္တသမ္ပယုတ္တော သာရမ္မဏော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ သုဝုတ္တမေဝ။ အနုသယော ဟိ နာမေသ ပရိနိပ္ဖန္နော စိတ္တသမ္ပယုတ္တော အကုသလဓမ္မောတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။ ကာမရာဂါနုသယောတိအာဒီသု ကာမရာဂေါ စ သော အပ္ပဟီနဋ္ဌေန အနုသယော စာတိ ကာမရာဂါနုသယော။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။

ပရိစ္ဆေဒပရိစ္ဆိန္နုဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ။

ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂။ ဣဒါနိ တေသံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ ပကာသေတုံ ကတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသူတိ ကာမာဝစရဘူမိယံ သုခါယ စ ဥပေက္ခာယ စာတိ ဒွီသု ဝေဒနာသု။ ဧတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတီတိ ဣမာသု ဒွီသု ဝေဒနာသု ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော ပနေသ အကုသလဝေဒနာသု သဟဇာတဝသေန အာရမ္မဏဝသေန စာတိ ဒွီဟာကာရေဟိ အနုသေတိ။ အကုသလာယ သုခါယ ဝေဒနာယ စေဝ ဥပေက္ခာယ ဝေဒနာယ စ သဟဇာတောပိ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တာ ဝေဒနာ အာရမ္မဏံ ကတွာပိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ အဝသေသာ ပန ကာမာဝစရကုသလဝိပါကကိရိယဝေဒနာ အာရမ္မဏမေဝ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု အနုသယမာနော စေသ တာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တေသု သညာသင်္ခါရဝိညာဏေသုပိ အနုသေတိယေဝ။ န ဟိ သက္ကာ ဝေဒနာသု အနုသယမာနေန တံသမ္ပယုတ္တေဟိ သညာဒီဟိ သဒ္ဓိံ အသဟဇာတေန ဝါ ဘဝိတုံ, တံသမ္ပယုတ္တေ ဝါ သညာဒယော အာရမ္မဏံ အကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ။ ဧဝံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၁။)

သန္တေပိ ပန ယသ္မာ ဣမာ ဒွေ ဝေဒနာဝ သာတသန္တသုခတ္တာ အဿာဒဋ္ဌေန ကာမရာဂါနုသယဿ ဥပ္ပတ္တိယာ သေသသမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ပဓာနာ, တသ္မာ ‘‘ဒွီသု ဝေဒနာသု ဧတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ဩဠာရိကဝသေန ဟိ ဗောဓနေယျေ သုခံ ဗောဓေတုန္တိ။

နနု စေသ အာရမ္မဏဝသေန အနုသယမာနော န ကေဝလံ ဣမာသု ဒွီသု ဝေဒနာသု စေဝ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု စ အနုသေတိ, ဣဋ္ဌေသု ပန ရူပါဒီသုပိ အနုသေတိယေဝ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏေ (ဝိဘ။ ၈၁၆) ‘‘ယံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ, ဧတ္ထ သတ္တာနံ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတီ’’တိ ဣမသ္မိမ္ပိ ပကရဏေ အနုသယဝါရဿ ပဋိလောမနယေ ဝုတ္တံ။ ‘‘ယတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော နာနုသေတိ တတ္ထ ဒိဋ္ဌာနုသယော နာနုသေတီတိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ရူပဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ ဧတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော နာနုသေတိ, နော စ တတ္ထ ဒိဋ္ဌာနုသယော နာနုသေတိ။ အပရိယာပန္နေ ဧတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော စ နာနုသေတိ, ဒိဋ္ဌာနုသယော စ နာနုသေတီ’’တိ။ ဧတ္ထ ဟိ ဒုက္ခဝေဒနာယ စေဝ ရူပဓာတုအာဒီသု စ နာနုသေတီတိ ဝုတ္တတ္တာ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနံ သဩကာသေ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မေ နဝ စ, လောကုတ္တရဓမ္မေ ဌပေတွာ အဝသေသေသု ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု အနုသေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တံ ဣဓ ကသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ? အနောဠာရိကတ္တာ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဟိ ဝေဒနာနညေဝ ဩဠာရိကတ္တာ ဣမေသံ ပန အနောဠာရိကတ္တာ ဧတေသု ရူပါဒီသု အနုသေတီတိ န ဝုတ္တံ, အတ္ထတော ပန လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ ဧတေသုပိ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတိယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ န ဟိ သတ္ထာ သဗ္ဗံ သဗ္ဗတ္ထ ကထေတိ။ ဗောဓနေယျသတ္တာနံ ပန ဝသေန ကတ္ထစိ ယံ လဗ္ဘတိ, တံ သဗ္ဗံ ကထေတိ, ကတ္ထစိ န ကထေတိ။ တထာ ဟိ အနေန ကတ္ထစိ ဒိဋ္ဌာနုသယော အနုသေတီတိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘သဗ္ဗသက္ကာယပရိယာပန္နေသု ဓမ္မေသု ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌာနုသယော အနုသေတီ’’တိ ယံ လဗ္ဘတိ တံ သဗ္ဗံ ကထိတံ။ အပရသ္မိံ ဌာနေ ဝိဿဇ္ဇန္တေန ‘‘ရူပဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ ဧတ္ထ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော စ မာနာနုသယော စ ဒိဋ္ဌာနုသယော စ အနုသေန္တိ, ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု ဧတ္ထ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော စ ကာမရာဂါနုသယော စ မာနာနုသယော စ ဒိဋ္ဌာနုသယော စ အနုသေန္တိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဧတ္ထ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော စ ပဋိဃာနုသယော စ ဒိဋ္ဌာနုသယော စ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၂။)

အဝိဇ္ဇာနုသယော စ အနုသေန္တီ’’တိ ယံ လဗ္ဘတိ တံ သဗ္ဗံ အကထေတွာ ရူပဓာတုအရူပဓာတူဟိ သဒ္ဓိံ တိဿော ဝေဒနာဝ ကထိတာ။ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ ပန အရူပဓမ္မာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ န ကထိတံ။ ကိဉ္စာပိ န ကထိတံ, ဒိဋ္ဌာနုသယော ပနေတ္ထ အနုသေတိယေဝ။ ဧဝမေဝ ကိဉ္စာပိ ဣဓ ရူပါဒိဣဋ္ဌာရမ္မဏံ န ကထိတံ, ကာမရာဂါနုသယော ပနေတ္ထ အနုသေတိယေဝါတိ။ ဧဝံ တာဝ ကာမရာဂါနုသယဿ အနုသယနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပဋိဃာနုသယဿ ပန ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယာ’’တိ ဝစနတော ဒွေ ဒေါမနဿဝေဒနာ ကာယဝိညာဏသမ္ပယုတ္တာ ဒုက္ခဝေဒနာတိ တိဿော ဝေဒနာ အနုသယနဋ္ဌာနံ။ သော ပနေသ ဒေါမနဿဝေဒနာသု သဟဇာတဝသေန အာရမ္မဏဝသေန စာတိ ဒွီဟာကာရေဟိ အနုသေတိ။ အဝသေသဒုက္ခဝေဒနာယ ပန အာရမ္မဏဝသေနေဝ အနုသေတိ။ တာသု ဝေဒနာသု အနုသယမာနော စေသ တာဟိ သမ္ပယုတ္တေသု သညာက္ခန္ဓာဒီသုပိ အနုသေတိယေဝ။ ယာယ ဟိ ဝေဒနာယ ဧသ သဟဇာတော, တံသမ္ပယုတ္တေဟိ သညာဒီဟိပိ သဟဇာတောဝ။ ယာ စ ဝေဒနာ အာရမ္မဏံ ကရောတိ, တာဟိ သမ္ပယုတ္တေ သညာဒယောပိ ကရောတိယေဝ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပန ယသ္မာ ဒုက္ခဝေဒနာဝ အသာတဒုက္ခဝေဒယိတတ္တာ နိရဿာဒဋ္ဌေန ပဋိဃာနုသယဿ ဥပ္ပတ္တိယာ သေသသမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု အဓိကာ၊ တသ္မာ ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဧတ္ထ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ဩဠာရိကဝသေန ဟိ ဗောဓနေယျေ သုခံ ဗောဓေတုန္တိ။

နနု စေသ အာရမ္မဏဝသေန အနုသယမာနော န ကေဝလံ ဒုက္ခဝေဒနာယ စေဝ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု စ အနုသေတိ, အနိဋ္ဌေသု ပန ရူပါဒီသုပိ အနုသေတိယေဝ? ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏေ (ဝိဘ။ ၈၁၆) ‘‘ယံ လောကေ အပ္ပိယရူပံ အသာတရူပံ, ဧတ္ထ သတ္တာနံ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတီ’’တိ ဣမသ္မိမ္ပိ ပကရဏေ အနုသယဝါရဿ ပဋိလောမနယေ ဝုတ္တံ – ‘‘ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု ဧတ္ထ ပဋိဃာနုသယော နာနုသေတိ, နော စ တတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော နာနုသေတိ။ ရူပဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ အပရိယာပန္နေ ဧတ္ထ ပဋိဃာနုသယော စ နာနုသေတိ, ကာမရာဂါနုသယော စ နာနုသေတီ’’တိ။ ဧတ္ထ ဟိ ဒွီသု ကာမာဝစရဝေဒနာသု စေဝ ရူပဓာတုအာဒီသု စ နာနုသေတီတိ ဝုတ္တတ္တာ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဒွေ ဝေဒနာ သဩကာသေ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မေ နဝ စ, လောကုတ္တရဓမ္မေ ဌပေတွာ အဝသေသေသု ရူပါဒီသု အနုသေတီတိ ဝုတ္တံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၃။)

ဟောတိ။ တံ ဣဓ ကသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ? အနောဠာရိကတ္တာ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဟိ ဒုက္ခဝေဒနာယ ဧဝ ဩဠာရိကတ္တာ ဣမေသံ ပန အနောဠာရိကတ္တာ ဧတေသု ရူပါဒီသု အနုသေတီတိ န ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ပန လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ဧတေသုပိ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကိံ ပန ဣတရာ ဒွေ ဝေဒနာ ဣဋ္ဌာရမ္မဏံ ဝါ ပဋိဃဿ အာရမ္မဏံ န ဟောန္တီတိ? နော န ဟောန္တိ။ ပရိဟီနဇ္ဈာနဿ ဝိပ္ပဋိသာရဝသေန သသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ တာ ဝေဒနာ အာရဗ္ဘ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဿ စ ပဋိလဒ္ဓဿ ဝိပရိဏာမံ ဝါ အပ္ပဋိလဒ္ဓဿ အပ္ပဋိလာဘံ ဝါ သမနုဿရတောပိ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဒေါမနဿမတ္တမေဝ ပန တံ ဟောတိ, န ပဋိဃာနုသယော။ ပဋိဃာနုသယော ဟိ အနိဋ္ဌာရမ္မဏေ ပဋိဟညနဝသေန ဥပ္ပန္နော ထာမဂတော ကိလေသော, တသ္မာ ဧတ္ထ ဒေါမနဿေန သဒ္ဓိံ ပဋိဃော ဥပ္ပန္နောပိ အတ္တနော ပဋိဃကိစ္စံ အကရဏဘာဝေန ဧဝ ပဋိဃာနုသယော န ဟောတိ အဗ္ဗောဟာရိကတ္တံ ဂစ္ဆတိ။ ယထာ ဟိ ပါဏာတိပါတစေတနာယ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နောပိ ဗျာပါဒေါ မနောကမ္မံ နာမ န ဟောတိ အဗ္ဗောဟာရိကတ္တံ ဂစ္ဆတိ, ဧဝံ ပဋိဃာနုသယော န ဟောတိ, အဗ္ဗောဟာရိကတ္တံ ဂစ္ဆတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဧကစ္စံ ဣဋ္ဌာရမ္မဏံ နေက္ခမ္မသိတမ္ပိ ဝါ ဒေါမနဿံ သန္ဓာယ ‘‘ယံ ဧဝရူပံ ဒေါမနဿံ ပဋိဃံ တေန ပဇဟတိ န တတ္ထ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၅)။ ဧဝံ ပဋိဃာနုသယဿ အနုသယနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

မာနာနုသယဿ ပန ‘‘ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသူ’’တိအာဒိဝစနတော ဒွေ ကာမာဝစရဝေဒနာ ရူပါရူပဓာတုယော စာတိ ဣဒံ တိဝိဓံ အနုသယနဋ္ဌာနံ။ တဿ အကုသလာသု ဝေဒနာသု ကာမရာဂါနုသယဿ ဝိယ သဟဇာတာနုသယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မာသု ပန သဗ္ဗာသုပိ ကာမာဝစရာသု သုခအဒုက္ခမသုခဝေဒနာသု ရူပါရူပဓာတူသု စ အာရမ္မဏဝသေနေဝ အနုသေတိ။ အနုသယဝါရဿ ပန ပဋိလောမနယေ ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ အပရိယာပန္နေ ဧတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော စ နာနုသေတိ, မာနာနုသယော စ နာနုသေတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဌပေတွာ ဒုက္ခဝေဒနဉ္စေဝ နဝဝိဓံ လောကုတ္တရဓမ္မဉ္စ သေသရူပါရူပဓမ္မေသုပိ အယံ အနုသေတိယေဝါတိ။ ဧဝံ မာနာနုသယဿ အနုသယနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၄။)

ဒိဋ္ဌာနုသယဝိစိကိစ္ဆာနုသယာ ပန ကေဝလံ လောကုတ္တရဓမ္မေသွေဝ နာနုသေန္တိ။ တေဘူမကေသု ပန သဗ္ဗေသုပိ အနုသေန္တိယေဝ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘သဗ္ဗသက္ကာယပရိယာပန္နေသု ဓမ္မေသု ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌာနုသယော အနုသေတိ, ဧတ္ထ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော အနုသေတီ’’တိ။ တတ္ထ သဗ္ဗသက္ကာယပရိယာပန္နေသူတိ သံသာရဝဋ္ဋနိဿိတဋ္ဌေန သက္ကာယပရိယာပန္နေသု သဗ္ဗဓမ္မေသူတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပနေတေ ပဉ္စသု စိတ္တုပ္ပါဒေသု သဟဇာတာနုသယနဝသေန အနုသေန္တိ။ တေ ဝါ ပန ပဉ္စ စိတ္တုပ္ပါဒေ အညေ ဝါ တေဘူမကဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိကာလေ အာရမ္မဏာနုသယနဝသေန အနုသေန္တီတိ။ ဧဝံ ဒိဋ္ဌာနုသယဝိစိကိစ္ဆာနုသယာနံ အနုသယနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဘဝရာဂါနုသယော ပန ကိဉ္စာပိ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသု စတူသု စိတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇနတော သဟဇာတာနုသယနဝသေန ‘‘ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု အနုသေတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော ဘဝေယျ။ ကာမဓာတုယံ ပနေသ ဒွီဟိ ဝေဒနာဟိ သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောပိ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မမေဝ ပဋိလဘတိ။ ကာမဓာတုယာ ပရိယာပန္နံ ဧကဓမ္မမ္ပိ အာရမ္မဏံ န ကရောတိ, တသ္မာ အာရမ္မဏာနုသယနဝသေန နိယမံ ကတွာ ‘‘ရူပဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ ဧတ္ထ ဘဝရာဂါနုသယော အနုသေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အပိစ ရာဂေါ နာမေသ ကာမရာဂဘဝရာဂဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ကာမရာဂေါ ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု အနုသေတီတိ ဝုတ္တော။ သစေ ပန ဘဝရာဂေါပိ ကာမရာဂေါ ဝိယ ဧဝံ ဝုစ္စေယျ, ကာမရာဂေန သဒ္ဓိံ ဒေသနာ သံကိဏ္ဏာ ဝိယ ဘဝေယျာတိ ရာဂကိလေသံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ကာမရာဂတော ဘဝရာဂဿ ဝိသေသဒဿနတ္ထမ္ပိ ဧဝံ ဒေသနာ ကတာတိ။ ဧဝံ ဘဝရာဂါနုသယဿ အနုသယနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အဝိဇ္ဇာနုသယော ပန သဗ္ဗေသုပိ တေဘူမကဓမ္မေသု အနုသေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗသက္ကာယပရိယာပန္နေသု ဓမ္မေသု ဧတ္ထ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတီ’’တိ။ တဿ ဒွါဒသသု စိတ္တုပ္ပါဒေသု သဟဇာတာနုသယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပန န ကိဉ္စိ တေဘူမကဓမ္မံ အာရဗ္ဘ န ပဝတ္တတီတိ။ ဧဝံ အဝိဇ္ဇာနုသယဿ အနုသယနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ တာဝ ပရိစ္ဆေဒဝါရပရိစ္ဆိန္နုဒ္ဒေသဝါရဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝါရေသု ဝိနိစ္ဆယကထာ။

ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝါရဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၅။)

မဟာဝါရော

၁။ အနုသယဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃။ သတ္တန္နံ ပန မဟာဝါရာနံ ပဌမေ အနုသယဝါရေ ယဿ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတိ, တဿ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတီတိ ဧတ္ထ ယဒေတံ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ပဋိဝစနံ ဒိန္နံ, တံ ဒုဒ္ဒိန္နံ ဝိယ ခါယတိ။ ကသ္မာ? ကာမရာဂပဋိဃာနံ ဧကက္ခဏေ အနုပ္ပတ္တိတော။ ယထာ ဟိ ‘‘ယဿ မနာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဓမ္မာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ‘အာမန္တာ’, အဿာသပဿာသာနံ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ တေသံ ကာယသင်္ခါရော စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝစီသင်္ခါရော စ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒီသု မနာယတနဓမ္မာယတနာနိ ကာယသင်္ခါရဝစီသင်္ခါရာ စ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, န တထာ ကာမရာဂပဋိဃာ။ ကာမရာဂေါ ဟိ အဋ္ဌသု လောဘသဟဂတစိတ္တုပ္ပါဒေသု ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပဋိဃော ဒွီသု ဒေါမနဿသဟဂတေသူတိ, နတ္ထိ နေသံ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပတ္တိ၊ တသ္မာ ဧတ္ထ ‘နော’တိ ပဋိသေဓော ကတ္တဗ္ဗော သိယာ။ တံ အကတွာ ပန ‘အာမန္တာ’တိ ပဋိဝစနဿ ဒိန္နတ္တာ ဟေဋ္ဌာယမကေသု ဝိယ ဧတ္ထ ခဏပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ဝတ္တမာနဝေါဟာရံ အဂ္ဂဟေတွာ အညထာ ဂဟေတဗ္ဗော။

ကထံ? အပ္ပဟီနဝသေန။ အပ္ပဟီနတဉှိ သန္ဓာယ အယံ ‘‘အနုသေတီ’’တိ ဝတ္တမာနဝေါဟာရော ဝုတ္တော, န ခဏပစ္စုပ္ပန္နတံ။ ယသ္မာ စ အပ္ပဟီနတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော, တသ္မာ ‘‘ယဿ ကာမရာဂါနုသယော အနုသေတိ, တဿ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတီ’’တိ ပုစ္ဆာယ ယဿ ကာမရာဂါနုသယော အပ္ပဟီနော, န အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ အာပါဒိတော, တဿ ပဋိဃာနုသယောပိ အပ္ပဟီနောတိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယသ္မာ စ တေသု ယဿေကော အပ္ပဟီနော, တဿ ဣတရောပိ အပ္ပဟီနောဝ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဧဝံ, ယံ ဥပရိ ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရေ ‘ယဿ ကာမရာဂါနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ပဋိဃာနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတီ’တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တံ၊ တတ္ထ ကထံ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ? တတ္ထာပိ အပ္ပဟီနဝသေနေဝ ဥပ္ပတ္တိပစ္စယေ သတိ ဥပ္ပတ္တိယာ အနိဝါရိတဝသေန ဝါ။ ယထာ ဟိ စိတ္တကမ္မာဒီနိ အာရဘိတွာ အပရိနိဋ္ဌိတကမ္မန္တာ စိတ္တကာရာဒယော တေသံ ကမ္မန္တာနံ အကရဏက္ခဏေပိ မိတ္တသုဟဇ္ဇာဒီဟိ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌဋ္ဌာနေ ‘‘ဣမေသု ဒိဝသေသု ကိံ ကရောထာ’’တိ ဝုတ္တာ, ‘‘စိတ္တကမ္မံ ကရောမ, ကဋ္ဌကမ္မံ ကရောမာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တေ ကိဉ္စာပိ တသ္မိံ ခဏေ န ကရောန္တိ အဝိစ္ဆိန္နကမ္မန္တတ္တာ ပန ကတခဏဉ္စ ကတ္တဗ္ဗခဏဉ္စ ဥပါဒါယ ကရောန္တိယေဝ နာမ ဟောန္တိ။ ဧဝမေဝ ယမှိ သန္တာနေ အနုသယာ အပ္ပဟီနာ, ယမှိ ဝါ ပန နေသံ သန္တာနေ ဥပ္ပတ္တိပစ္စယေ သတိ ဥပ္ပတ္တိ အနိဝါရိတာ, တတ္ထ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၆။)

အနုပ္ပဇ္ဇနက္ခဏေပိ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗဉ္စေဝ ကာလန္တရေ ဥပ္ပဇ္ဇနကဉ္စ ဥပါဒါယ ယဿ ကာမရာဂါနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ပဋိဃာနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိယေဝ နာမာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတော ပရေသုပိ ဧဝရူပေသု ဝိဿဇ္ဇနေသု ဧသေဝ နယော။ နော စ တဿာတိ ဣဒံ အနာဂါမိဿ ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ အနဝသေသတော ပဟီနတ္တာ ဝုတ္တံ။ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနန္တိ ပုထုဇ္ဇနသောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ။ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနန္တိ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ။ ပရတောပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၁၄။ ဩကာသဝါရဿ ပဌမဒုတိယပုစ္ဆာသု ယသ္မာ ကာမရာဂါနုသယော ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု အနုသေတိ, ပဋိဃာနုသယော ဒုက္ခဝေဒနာယ၊ တသ္မာ ‘နော’တိ ပဋိသေဓော ကတော။ တတိယပုစ္ဆာယံ ဥဘိန္နမ္ပိ ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု အနုသယနတော ‘အာမန္တာ’တိ ပဋိဝစနံ ဒိန္နံ။ ရူပဓာတုအရူပဓာတုယာ ပန မာနာနုသယဿ ကာမရာဂါနုသယေန သဒ္ဓိံ အသာဓာရဏံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ။ တသ္မာ နော စ တတ္ထ ကာမရာဂါနုသယောတိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗေသံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဝါရံ ဩလောကေတွာ သာဓာရဏာသာဓာရဏံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၂၀။ ဒုကမူလကပုစ္ဆာယံ ယသ္မာ ကာမရာဂပဋိဃာနုသယာ နာပိ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, န ဧကံ ဓမ္မံ အာရမ္မဏံ ကရောန္တိ, တသ္မာ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။ အယဉှေတ္ထ အဓိပ္ပါယော။ ယသ္မိံ ဣမေ ဒွေ အနုသယာ အနုသယေယျုံ, တံ ဌာနမေဝ နတ္ထိ။ တသ္မာ ‘‘ကတ္ထ မာနာနုသယော အနုသေတီ’’တိ အယံ ပုစ္ဆာ အပုစ္ဆာယေဝါတိ။ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၂၇။ ပုဂ္ဂလောကာသဝါရေ စတုန္နန္တိ ပုထုဇ္ဇနသောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမီနံ။

֍ ဋီ ၃၆။ ပဋိလောမနယေ ယဿ ကာမရာဂါနုသယော နာနုသေတီတိ အယံ ပုစ္ဆာ အနာဂါမိံ ဂဟေတွာ ပုစ္ဆတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၇။)

֍ ဋီ ၅၆။ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ သဗ္ဗတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော နာနုသေတီတိ အနာဂါမိအရဟန္တာနံ။ ကာမဓာတုယာ တီသု ဝေဒနာသူတိ စ ဝေဒနာဂ္ဂဟဏေန ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တကာနမ္ပိ တေသံ ဝတ္ထာရမ္မဏာနမ္ပီတိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကာမာဝစရဓမ္မာနံ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ အနုသယဝါရေ ဝိနိစ္ဆယကထာ။

အနုသယဝါရဝဏ္ဏနာ။

၂။ သာနုသယဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၆၆-၁၃၁။ သာနုသယဝါရေ ပန ယော ကာမရာဂါနုသယေန သာနုသယောတိ ယထာ ဧကန္တရိကဇရာဒိရောဂေန အာဗာဓိကော ယာဝ တမှာ ရောဂါ န မုစ္စတိ, တာဝ တဿ ရောဂဿ အနုပ္ပတ္တိက္ခဏေပိ သရောဂေါယေဝ နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ သသံကိလေသဿ ဝဋ္ဋဂါမိသတ္တဿ ယာဝ အရိယမဂ္ဂေန အနုသယာ သမုဂ္ဃါတံ န ဂစ္ဆန္တိ, တာဝ တေသံ အနုသယာနံ အနုပ္ပတ္တိက္ခဏေပိ သာနုသယောယေဝ နာမ ဟောတိ။ ဧဝရူပံ သာနုသယတံ သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ အနုသယဝါရသဒိသမေဝ။

ဩကာသဝါရေ ပန ‘‘ရူပဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ ဧတ္ထ မာနာနုသယေန သာနုသယော’’တိ ဝုတ္တေ တာသု ဓာတူသု ပုဂ္ဂလဿ သာနုသယတာ ပညာယေယျ, အနုသယဿ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ န ပညာယေယျ။ အနုသယဿ စ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဒဿနတ္ထံ အယံ ဝါရော အာရဒ္ဓေါ, တသ္မာ တတော မာနာနုသယေန သာနုသယောတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉှိ သတိ တတော ဓာတုဒွယတော ဥပ္ပန္နေန မာနာနုသယေန သာနုသယောတိ အနုသယဿ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ဣမဿ ပန ပဉှဿ အတ္ထေ အဝုတ္တေ အာဒိပဉှဿ အတ္ထော ပါကဋော န ဟောတီတိ ပဌမံ န ဝုတ္တော, တသ္မာ သော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယတော ကာမရာဂါနုသယေနာတိ ယတော ဥပ္ပန္နေန ကာမရာဂါနုသယေန သာနုသယော, ကိံ သော တတော ဥပ္ပန္နေန ပဋိဃာနုသယေနပိ သာနုသယောတိ? ယသ္မာ ပနေတေ ဒွေ ဧကသ္မာ ဌာနာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘နော’’တိ ပဋိသေဓော ကတော။ အရဟာ သဗ္ဗတ္ထာတိ အရဟာ သဗ္ဗဓမ္မေသု ဥပ္ပဇ္ဇနကေန ကေနစိ အနုသယေန နိရာနုသယောတိ။ ဣမိနာ အတ္ထဝသေန နိပ္ပဒေသဋ္ဌာနေသု ဘုမ္မဝစနမေဝ ကတန္တိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

သာနုသယဝါရဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၈။)

၃။ ပဇဟနဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၃၂-၁၉၇။ ပဇဟနဝါရေ ပဇဟတီတိ တေန တေန မဂ္ဂေန ပဟာနပရိညာဝသေန ပဇဟတိ, အာယတိံ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ အာပါဒေတိ။ အာမန္တာတိ အနာဂါမီမဂ္ဂဋ္ဌံ သန္ဓာယ ပဋိဝစနံ။ တဒေကဋ္ဌံ ပဇဟတီတိ ပဟာနေကဋ္ဌတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နောတိ အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌံ သန္ဓာယ ပဋိသေဓော။

ယတော ကာမရာဂါနုသယံ ပဇဟတီတိ ယတော ဥပ္ပဇ္ဇနကံ ကာမရာဂါနုသယံ ပဇဟတီတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌမကောတိ အရဟတ္တဖလဋ္ဌတော ပဋ္ဌာယ ပစ္စောရောဟနဂဏနာယ ဂဏိယမာနော သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌော အဋ္ဌမကော နာမ။ ဒက္ခိဏေယျဂဏနာယ ဟိ အရဟာ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျတ္တာ ပဌမော, အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌော ဒုတိယော, အနာဂါမီ တတိယော…ပေ… သောတာပတ္တိမဂ္ဂဋ္ဌော အဋ္ဌမော။ သော ဣဓ ‘‘အဋ္ဌမကော’’တိ ဝုတ္တော။ နာမသညာယေဝ ဝါ ဧသာ တဿာတိ။ အနာဂါမိမဂ္ဂသမင်္ဂိဉ္စ အဋ္ဌမကဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသာတိ သဒ္ဓိံ ပုထုဇ္ဇနေန သေက္ခာသေက္ခာ။ တေသု ဟိ ပုထုဇ္ဇနော ပဟာနပရိညာယ အဘာဝေန နပ္ပဇဟတိ။ သေသာ တေသံ အနုသယာနံ ပဟီနတ္တာ။ ဒွိန္နံ မဂ္ဂသမင်္ဂီနန္တိ ဒွေ မဂ္ဂသမင်္ဂိနော ဌပေတွာတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ပဇဟနဝါရဝဏ္ဏနာ။

၄။ ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၉၈-၂၆၃။ ပရိညာဝါရေ ပရိဇာနာတီတိ တီဟိ ပရိညာဟိ ပရိဇာနာတိ။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ အယမ္ပိ ဟိ ဝါရော ပဇဟနဝါရော ဝိယ မဂ္ဂဋ္ဌာနညေဝ ဝသေန ဝိဿဇ္ဇိတောတိ။

ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ။

၅။ ပဟီနဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၄-၂၇၄။ ပဟီနဝါရေ ဖလဋ္ဌဝသေနေဝ ဒေသနာ အာရဒ္ဓါ။ အနာဂါမိဿ ဟိ ဥဘောပေတေ အနုသယာ ပဟီနာ, တသ္မာ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၂၉။)

֍ * ၂၇၅-၂၉၆။ ဩကာသဝါရေ ယတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော ပဟီနော တတ္ထ ပဋိဃာနုသယော ပဟီနောတိ ပုစ္ဆိတွာ န ဝတ္တဗ္ဗော ပဟီနောတိ ဝါ အပ္ပဟီနောတိ ဝါတိ ဝုတ္တံ တံ ကသ္မာတိ? ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဿ အသာဓာရဏတ္တာ။ အညံ ဟိ ကာမရာဂါနုသယဿ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ, အညံ ပဋိဃာနုသယဿ။ အဘာဝိတမဂ္ဂဿ စ ယတ္ထ အနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, မဂ္ဂေ ဘာဝိတေ တတ္ထေဝ သော ပဟီနော နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ နေဝ ကာမရာဂါနုသယဋ္ဌာနေ ပဋိဃာနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န ပဋိဃာနုသယဋ္ဌာနေ ကာမရာဂါနုသယော, တသ္မာ တတ္ထ သော ပဟီနောတိ ဝါ အပ္ပဟီနောတိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗော။ သော ဟိ ယသ္မိံ အတ္တနော ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေ ကာမရာဂါနုသယော ပဟီနော, တသ္မိံ အပ္ပဟီနတ္တာ တတ္ထ ပဟီနောတိ န ဝတ္တဗ္ဗော။ ယံ ကာမရာဂါနုသယဿ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနံ, တသ္မိံ အဋ္ဌိတတ္တာ တတ္ထ အပ္ပဟီနောတိ န ဝတ္တဗ္ဗော။

ယတ္ထ ကာမရာဂါနုသယော ပဟီနော, တတ္ထ မာနာနုသယော ပဟီနောတိ ဧတ္ထ ပန သာဓာရဏဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ အာမန္တာတိ ဝုတ္တံ။ ကာမရာဂါနုသယော ဟိ ကာမဓာတုယာ ဒွီသု ဝေဒနာသု အနုသေတိ။ မာနာနုသယော တာသု စေဝ ရူပါရူပဓာတူသု စ။ သော ဌပေတွာ အသာဓာရဏဋ္ဌာနံ သာဓာရဏဋ္ဌာနေ တေန သဒ္ဓိံ ပဟီနော နာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ဩကာသဝါရေ ပဟီနတာ စ နဝတ္တဗ္ဗတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘နတ္ထီ’တိ အာဂတဋ္ဌာနေသု ပန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသောဝ ဝိနိစ္ဆယော။ ပုဂ္ဂလောကာသဝါရော, ဩကာသဝါရဂတိကောယေဝ။

֍ * ၂၉၇-၃၀၇။ ပဋိလောမနယေ ယဿ ကာမရာဂါနုသယော အပ္ပဟီနောတိ ပုထုဇ္ဇနသောတာပန္နသကဒါဂါမိဝသေန ပုစ္ဆတိ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ ဣမေ ဒွေ အနုသယာ ပုထုဇ္ဇနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အနာဂါမိမဂ္ဂဋ္ဌာ ဆန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ အပ္ပဟီနာ။ ဣဓ ပန ပရတော ‘‘တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာန’’န္တိအာဒိဝစနတော မဂ္ဂဋ္ဌာ အနဓိပ္ပေတာ, တသ္မာ ပုထုဇ္ဇနသောတာပန္နသကဒါဂါမိနောဝ သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တံ။ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနန္တိ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ။ ဣမိနာ နယေန ပုဂ္ဂလဝါရေ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ * ၃၀၈-၃၂၉။ ဩကာသဝါရပုဂ္ဂလောကာသဝါရာ ပန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ပဟီနဝါရဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၀။)

၆။ ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃၃၀။ ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရော အနုသယဝါရသဒိသောယေဝ။

၇။ ဓာတုပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၂-၃၄၀။ ဓာတုဝါရဿ ပုစ္ဆာဝါရေ တာဝ ကတိ အနုသယာ အနုသေန္တီတိ ကတိ အနုသယာ သန္တာနံ အနုဂတာ ဟုတွာ သယန္တိ။ ကတိ အနုသယာ နာနုသေန္တီတိ ကတိ အနုသယာ သန္တာနံ န အနုဂတာ ဟုတွာ သယန္တိ။ ကတိ အနုသယာ ဘင်္ဂါတိ ကတိ အနုသယာ အနုသေန္တိ နာနုသေန္တီတိ ဧဝံ ဝိဘဇိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, တံ ဟေဋ္ဌာ ပါဠိဝဝတ္ထာနေ ဝုတ္တမေဝ။

၇။ ဓာတုဝိဿဇ္ဇနာဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၄၁-၃၄၉။ နိဒ္ဒေသဝါရေ ပနဿ ကဿစိ သတ္တ အနုသယာ အနုသေန္တီတိ ပုထုဇ္ဇနဝသေန ဝုတ္တံ။ ကဿစိ ပဉ္စာတိ သောတာပန္နသကဒါဂါမိဝသေန ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ ဒိဋ္ဌာနုသယော စ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော စ ပဟီနာတိ ပဉ္စေဝ အနုသေန္တိ။ တတ္ထ ယထာ အနုသယဝါရေ ‘‘အနုသေန္တီ’’တိ ပဒဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော ဂဟိတော, ဧဝမိဓ န ဂဟေတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? တသ္မိံ ခဏေ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ ဟိ ဝိပါကစိတ္တဉ္စေဝ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အကုသလစိတ္တံ နတ္ထိ။ အနုသယာ စ အကုသလစိတ္တက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, န ဝိပါကစိတ္တက္ခဏေတိ တသ္မိံ ခဏေ အနုပ္ပဇ္ဇနတော တထာ အတ္ထော န ဂဟေတဗ္ဗော။ ကထံ ပန ဂဟေတဗ္ဗောတိ? ယထာ လဗ္ဘတိ တထာ ဂဟေတဗ္ဗော။ ကထဉ္စ လဗ္ဘတိ? အပ္ပဟီနဋ္ဌေန။ ယထာ ဟိ ရာဂဒေါသမောဟာနံ အပ္ပဟီနတ္တာ။ ကုသလာဗျာကတစိတ္တသမင်္ဂီ ပုဂ္ဂလော ‘‘သရာဂေါ သဒေါသော သမောဟော’’တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ မဂ္ဂဘာဝနာယ အပ္ပဟီနတ္တာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေပိ တဿ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တေ တေ အနုသယာ အနုသေန္တီတိ ဝုစ္စန္တိ။ န ကေဝလဉ္စ ဝုစ္စန္တိ, အပ္ပဟီနတ္တာ ပန တေ အနုသေန္တိယေဝ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အနုသယာ ဘင်္ဂါ နတ္ထီတိ ယဿ ဟိ ယော အနုသေတိ, သော အနုသေတိယေဝ၊ ယော နာနုသေတိ, သော နာနုသေတိယေဝ။ အယံ အနုသေတိ စ နာနုသေတိ စ, အယံ သိယာ အနုသေတိ သိယာ နာနုသေတီတိ, ဧဝံ ဝိဘဇိတဗ္ဗော အနုသယော နာမ နတ္ထိ။ ရူပဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ ကဿစိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၁။)

တယောတိ အနာဂါမိဝသေန ဝုတ္တံ။ တဿ ဟိ ကာမရာဂပဋိဃဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနုသယာ စတ္တာရောပိ အနဝသေသတော ပဟီနာ။ ဣတရေ တယောဝ အပ္ပဟီနာ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ကဿစိ တယော အနုသယာ အနုသေန္တီ’’တိ။

န ကာမဓာတုန္တိ ကာမဓာတုယာ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ သေသာ ဒွေ ဓာတုယော ဥပပဇ္ဇန္တဿာတိ အတ္ထော။ သတ္တေ ဝါတိ ယသ္မာ အရိယသာဝကဿ ရူပဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုယံ ဥပပတ္တိ နာမ နတ္ထိ, ပုထုဇ္ဇနဿေဝ ဟောတိ, တသ္မာ သတ္တေဝါတိ နိယမေတွာ ဝုတ္တံ။ ‘‘အရူပဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ သတ္တေဝါ’’တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိ နတ္ထီတိ ကသ္မာ နတ္ထိ? ဥပပတ္တိနိပ္ဖါဒကဿ ရူပါဝစရဇ္ဈာနဿ အဘာဝါ။ သော ဟိ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ တံ ဓာတုံ ဥပပန္နောတိ နာဿ တတ္ထ ရူပါဝစရဇ္ဈာနံ အတ္ထိ။ တဒဘာဝါ ရူပဓာတုယံ ဥပပတ္တိ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အရူပဓာတုယာ စုတဿ န ကာမဓာတုန္တိ ဧတ္ထ အရူပဓာတုယေဝ အဓိပ္ပေတာ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ဓာတုဝါရဝဏ္ဏနာ။

အနုသယယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၈။ စိတ္တယမက

ဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁-၆၂။ ဣဒါနိ တေသညေဝ မူလယမကေ ဒေသိတာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဧကဒေသမေဝ သင်္ဂဏှိတွာ အနုသယယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ စိတ္တယမကဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ တာဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမသ္မိဉှိ စိတ္တယမကေ မာတိကာဌပနံ, ဌပိတမာတိကာယ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ ဒွေ ဝါရာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ မာတိကာဌပနေ ပုဂ္ဂလဝါရော, ဓမ္မဝါရော, ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရောတိ အာဒိတောဝ တယော သုဒ္ဓိကမဟာဝါရာ ဟောန္တိ။

တတ္ထ ‘‘ယဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဧဝံ ပုဂ္ဂလဝသေန စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနာဒိဘေဒံ ဒီပေန္တော ဂတော ပုဂ္ဂလဝါရော နာမ။ ‘‘ယံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဧဝံ ဓမ္မဝသေနေဝ စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနာဒိဘေဒံ ဒီပေန္တော ဂတော ဓမ္မဝါရော နာမ။ ‘‘ယဿ ယံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဧဝံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၂။)

ဥဘယဝသေန စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနနိရုဇ္ဈနာဒိဘေဒံ ဒီပေန္တော ဂတော ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရော နာမ။ တတော ‘‘ယဿ သရာဂံ စိတ္တ’’န္တိ သောဠသန္နံ ပဒါနံ ဝသေန အပရေ သရာဂါဒိပဒဝိသေသိတာ သောဠသ ပုဂ္ဂလဝါရာ, သောဠသ ဓမ္မဝါရာ, သောဠသ ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရာတိ အဋ္ဌစတ္တာလီသံ မိဿကဝါရာ ဟောန္တိ။ တေ သရာဂါဒိပဒမတ္တံ ဒဿေတွာ သင်္ခိတ္တာ။ တတော ‘‘ယဿ ကုသလံ စိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဆသဋ္ဌိဒွိသတသင်္ခါနံ အဘိဓမ္မမာတိကာပဒါနံ ဝသေန အပရေ ကုသလာဒိပဒဝိသေသိတာ ဆသဋ္ဌိဒွိသတပုဂ္ဂလဝါရာ, ဆသဋ္ဌိဒွိသတဓမ္မဝါရာ ဆသဋ္ဌိဒွိသတပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရာတိ အဋ္ဌနဝုတိသတ္တသတာ မိဿကဝါရာ ဟောန္တိ။ တေပိ ကုသလာဒိပဒမတ္တံ ဒဿေတွာ သင်္ခိတ္တာယေဝ။ ယာနိပေတ္ထ သနိဒဿနာဒီနိ ပဒါနိ စိတ္တေန သဒ္ဓိံ န ယုဇ္ဇန္တိ, တာနိ မောဃပုစ္ဆာဝသေန ဌပိတာနိ။

တေသု ပန တီသု ဝါရေသု သဗ္ဗပဌမေ သုဒ္ဓိကပုဂ္ဂလမဟာဝါရေ ဥပ္ပါဒနိရောဓကာလသမ္ဘေဒဝါရော, ဥပ္ပါဒုပ္ပန္နဝါရော, နိရောဓုပ္ပန္နဝါရော, ဥပ္ပါဒဝါရော, နိရောဓဝါရော, ဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရော ဥပ္ပဇ္ဇမာနနိရောဓဝါရော, ဥပ္ပဇ္ဇမာနုပ္ပန္နဝါရော, နိရုဇ္ဈမာနုပ္ပန္နဝါရော, ဥပ္ပန္နုပ္ပါဒဝါရော, အတီတာနာဂတဝါရော, ဥပ္ပန္နုပ္ပဇ္ဇမာနဝါရော, နိရုဒ္ဓနိရုဇ္ဈမာနဝါရော, အတိက္ကန္တကာလဝါရောတိ စုဒ္ဒသ အန္တရဝါရာ။ တေသု ဥပ္ပါဒဝါရော, နိရောဓဝါရော, ဥပ္ပါဒနိရောဓဝါရောတိ ဣမေသု တီသု ဝါရေသု အနုလောမပဋိလောမဝသေန ဆ ဆ ကတွာ အဋ္ဌာရသ ယမကာနိ။ ဥပ္ပန္နုပ္ပါဒဝါရေ အတီတာနာဂတကာလဝသေန အနုလောမတော ဒွေ, ပဋိလောမတော ဒွေတိ စတ္တာရိ ယမကာနိ။ သေသေသု အာဒိတော နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု တီသု, အနန္တရေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု တီသု၊ အဝသာနေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေသု စတူသူတိ ဒသသု ဝါရေသု အနုလောမတော ဧကံ, ပဋိလောမတော ဧကန္တိ ဒွေ ဒွေ ကတွာ ဝီသတိ ယမကာနိ။ ဧဝံ သဗ္ဗေသုပိ စုဒ္ဒသသု အန္တရဝါရေသု ဒွါစတ္တာလီသ ယမကာနိ, စတုရာသီတိ ပုစ္ဆာ အဋ္ဌသဋ္ဌိအတ္ထသတံ ဟောတိ။ ယထာ စ ဧကသ္မိံ သုဒ္ဓိကပုဂ္ဂလမဟာဝါရေ, တထာ သုဒ္ဓိကဓမ္မဝါရေပိ သုဒ္ဓိကပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရေပီတိ တီသု မဟာဝါရေသု ဆဗ္ဗီသတိယမကသတံ, တတော ဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ, တတော ဒိဂုဏာ အတ္ထာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဒံ ပန ဝါရတ္တယံ သရာဂါဒိဝသေန သောဠသဂုဏံ, ကုသလာဒိဝသေန ဆသဋ္ဌိဒွိသတဂုဏံ ကတွာ ဣမသ္မိံ စိတ္တယမကေ အနေကာနိ ယမကသဟဿာနိ, တတော ဒိဂုဏာ ပုစ္ဆာ, တတော ဒိဂုဏာ အတ္ထာ စ ဟောန္တီတိ။ ပါဌော ပန သံခိတ္တောတိ။ ဧဝံ တာဝ ဣမသ္မိံ စိတ္တယမကေ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

မာတိကာဌပနဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၃။)

နိဒ္ဒေသော

၁။ ပုဂ္ဂလဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆၃။ ဣဒါနိ ဌပိတာနုက္ကမေန မာတိကံ ဝိဿဇ္ဇေတုံ ယဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ န နိရုဇ္ဈတီတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဥပ္ပါဒက္ခဏသမင်္ဂိတာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ န နိရုဇ္ဈတီတိ နိရောဓက္ခဏံ အပ္ပတ္တတာယ န နိရုဇ္ဈတိ။ တဿ စိတ္တန္တိ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တတော ပဋ္ဌာယ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တေသံ စိတ္တန္တိ ယေသံ ပရိစ္ဆိန္နဝဋ္ဋဒုက္ခာနံ ခီဏာသဝါနံ သဗ္ဗပစ္ဆိမဿ စုတိစိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏော ဝတ္တတိ, ဧတေသံ တဒေဝ စုတိစိတ္တံ ဥပ္ပါဒပ္ပတ္တတာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမ, ဘင်္ဂံ အပ္ပတ္တတာယ န နိရုဇ္ဈတိ။ ဣဒါနိ ပန ဘင်္ဂံ ပတွာ တံ တေသံ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ, တတော အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ အညံ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ။ ဣတရေသန္တိ ပစ္ဆိမစိတ္တသမင်္ဂိံ ခီဏာသဝံ ဌပေတွာ အဝသေသာနံ သေက္ခာသေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ နိရုဇ္ဈိဿတိ စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ စာတိ ယံ တံ ဥပ္ပါဒက္ခဏပ္ပတ္တံ တံ နိရုဇ္ဈိဿတေဝ။ အညံ ပန တသ္မိံ ဝါ အညသ္မိံ ဝါ အတ္တဘာဝေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ စေဝ နိရုဇ္ဈိဿတိ စ။ ဒုတိယပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေပိ တထာရူပဿေဝ ခီဏာသဝဿ စိတ္တံ သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ ဝုတ္တံ။ နုပ္ပဇ္ဇတိ နိရုဇ္ဈတီတိ ဘင်္ဂက္ခဏေ အရဟတော ပစ္ဆိမစိတ္တမ္ပိ သေသာနံ ဘိဇ္ဇမာနစိတ္တမ္ပိ။ တတော ပဋ္ဌာယ ပန အရဟတော စိတ္တံ န နိရုဇ္ဈိဿတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ပန န သက္ကာ။ သေသာနံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ, န နိရုဇ္ဈိဿတီတိ န သက္ကာ။ တသ္မာ ‘နော’တိ ပဋိသေဓော ကတော။ ဒုတိယပဉှေ ယဿ စိတ္တံ န နိရုဇ္ဈိဿတိ, ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ သော ပုဂ္ဂလောယေဝ နတ္ထိ, တသ္မာ နတ္ထီတိ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။

֍ * ၆၅-၈၂။ ဥပ္ပန္နန္တိ ဥပ္ပါဒသမင်္ဂိနောပေတံ နာမံ။ ဥပ္ပါဒံ ပတွာ အနိရုဒ္ဓဿာပိ။ တတ္ထ ဥပ္ပါဒသမင်္ဂိတံ သန္ဓာယ ‘အာမန္တာ’တိ, ဥပ္ပါဒံ ပတွာ အနိရုဒ္ဓဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘တေသံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္န’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အနုပ္ပန္နန္တိ ဥပ္ပါဒံ အပ္ပတ္တံ။ တေသံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာတိ ဧတ္ထာပိ သဗ္ဗေသံ တာဝ စိတ္တံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟုတွာ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ အတီတတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ နာမ, နိရောဓသမာပန္နာနံ နိရောဓတော ပုဗ္ဗေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတ္တာ, အသညသတ္တာနံ သညီဘဝေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗတ္တာ။ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စာတိ ဥပ္ပါဒံ ပတ္တတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ, အနတီတတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမာတိ အတ္ထော။

ဥပ္ပါဒက္ခဏေ အနာဂတဉ္စာတိ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ စ စိတ္တံ အနာဂတဉ္စ စိတ္တန္တိ အတ္ထော။

֍ ဋီ ၈၃။ အတိက္ကန္တကာလဝါရေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ခဏန္တိ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဥပ္ပါဒက္ခဏော ဥပ္ပဇ္ဇမာနော နာမ န ဟောတိ, ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ ပန ခဏတ္တာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၄။)

ဧဝံ ဝုတ္တော။ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ အတိက္ကန္တကာလန္တိ န စိရံ ဝီတိက္ကန္တံ တမေဝ ပန ဥပ္ပါဒက္ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလန္တိ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ။ နိရုဇ္ဈမာနံ ခဏန္တိ နိရောဓက္ခဏံ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ နိရောဓက္ခဏော နိရုဇ္ဈမာနော နာမ န ဟောတိ, နိရုဇ္ဈမာနဿ ပန ခဏတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တော။ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ အတိက္ကန္တကာလန္တိ ကိံ တဿ စိတ္တံ ဧဝံ နိရောဓက္ခဏမ္ပိ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ ဟောတီတိ ပုစ္ဆတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ဘင်္ဂက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ ဟောတိ, နိရောဓက္ခဏံ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ န ဟောတိ။ အတီတံ ပန စိတ္တံ ဥဘောပိ ခဏေ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ, တသ္မာ ‘‘ဘင်္ဂက္ခဏေ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ, ဘင်္ဂက္ခဏံ အဝီတိက္ကန္တံ, အတီတံ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒက္ခဏဉ္စ ဝီတိက္ကန္တံ ဘင်္ဂက္ခဏဉ္စ ဝီတိက္ကန္တန္တိ ဝိဿဇ္ဇနမာဟ။ ဒုတိယပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ယသ္မာ အတီတံ စိတ္တံ ဥဘောပိ ခဏေ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ အတီတံ စိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိလောမပဉှဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ယသ္မာ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ စ စိတ္တံ အနာဂတဉ္စ စိတ္တံ ဥဘောပိ ခဏေ ခဏံ ဝီတိက္ကန္တံ ဟုတွာ အတိက္ကန္တကာလံ နာမ န ဟောတိ, တေသံ ခဏာနံ အဝီတိက္ကန္တတ္တာ။ တသ္မာ ‘‘ဥပ္ပါဒက္ခဏေ စိတ္တံ အနာဂတံ စိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဒုတိယဝိဿဇ္ဇနံ ပါကဋမေဝ။

֍ * ၈၄-၁၁၃။ ဓမ္မဝါရေပိ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုဂ္ဂလဓမ္မဝါရော ဓမ္မဝါရဂတိကောယေဝ။

֍ * ၁၁၄-၁၁၆။ သဗ္ဗေပိ မိဿကဝါရာ ယဿ သရာဂံ စိတ္တန္တိအာဒိနာ နယေန မုခမတ္တံ ဒဿေတွာ သင်္ခိတ္တာ။ ဝိတ္ထာရော ပန နေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသု ပန ‘‘ယဿ သရာဂံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န နိရုဇ္ဈတိ၊ တဿ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ, နုပ္ပဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဧဝံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗတာယ ပုစ္ဆာဝ သဒိသာ ဟောတိ။ ယသ္မာ ပန သရာဂံ စိတ္တံ ပစ္ဆိမစိတ္တံ န ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ယဿ သရာဂံ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န နိရုဇ္ဈတိ၊ တဿ စိတ္တံ နိရုဇ္ဈိဿတိ, နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ နော’’တိ ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ဝိဿဇ္ဇနံ အသဒိသံ ဟောတိ။ တံ တံ တဿာ တဿာ ပုစ္ဆာယ အနုရူပဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

စိတ္တယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၅။)

၉။ ဓမ္မယမက

၁။ ပဏ္ဏတ္တိဥဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁-၁၆။ ဣဒါနိ တေသညေဝ မူလယမကေ ဒေသိတာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ မာတိကံ ဌပေတွာ စိတ္တယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ ဓမ္မယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ခန္ဓယမကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ တတ္ထ ပဏ္ဏတ္တိဝါရာဒယော တယော မဟာဝါရာ, အဝသေသာ အန္တရဝါရာ စ ဟောန္တိ, တထာ ဣဓာပိ။ ‘‘ယော ကုသလံ ဓမ္မံ ဘာဝေတိ, သော အကုသလံ ဓမ္မံ ပဇဟတီ’’တိ အာဂတတ္တာ ပနေတ္ထ ပရိညာဝါရော, ဘာဝနာဝါရော နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ယသ္မာ အဗျာကတော ဓမ္မော နေဝ ဘာဝေတဗ္ဗော, န ပဟာတဗ္ဗော, တသ္မာ တံ ပဒမေဝ န ဥဒ္ဓဋံ။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ ပနေတ္ထ တိဏ္ဏံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ ဝသေန ပဒသောဓနဝါရော, ပဒသောဓနမူလစက္ကဝါရော, သုဒ္ဓဓမ္မဝါရော, သုဒ္ဓဓမ္မမူလစက္ကဝါရောတိ ဣမေသု စတူသု ဝါရေသု ယမကဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

၁။ ပဏ္ဏတ္တိနိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၇-၃၂။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရနိဒ္ဒေသေ ပန ကုသလာ ကုသလဓမ္မာတိ ကုသလာနံ ဧကန္တေန ကုသလဓမ္မတ္တာ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သေသဝိဿဇ္ဇနေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဝသေသာ ဓမ္မာ န အကုသလာ ဓမ္မာတိ အဝသေသာ ဓမ္မာ အကုသလာ န ဟောန္တိ, ဓမ္မာ ပန ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ပဏ္ဏတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။

၂။ ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃-၃၄။ ပဝတ္တိဝါရေ ပနေတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နကာလေ ပုဂ္ဂလဝါရဿ အနုလောမနယေ ‘‘ယဿ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တဿ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ယဿ ဝါ ပန အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တဿ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ ကုသလဓမ္မမူလကာနိ ဒွေ ယမကာနိ, အကုသလဓမ္မမူလကံ ဧကန္တိ တီဏိ ယမကာနိ ဟောန္တိ။ တဿ ပဋိလောမနယေပိ ဩကာသဝါရာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေတ္ထ သဗ္ဗဝါရေသု တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ယမကာနံ ဝသေန ယမကဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယေ ပနေတ္ထ ဣဒံ လက္ခဏံ – ဣမဿ ဟိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၆။)

ဓမ္မယမကဿ ပဝတ္တိမဟာဝါရေ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ ဣမေသု ဥပ္ပါဒနိရောဓေသု ကုသလာကုသလဓမ္မာ တာဝ ဧကန္တေန ပဝတ္တိယံယေဝ လဗ္ဘန္တိ, န စုတိပဋိသန္ဓီသု။ အဗျာကတဓမ္မာ ပန ပဝတ္တေ စ စုတိပဋိသန္ဓီသု စာတိ တီသုပိ ကာလေသု လဗ္ဘန္တိ။ ဧဝမေတ္ထ ယံ ယတ္ထ ယတ္ထ လဗ္ဘတိ, တဿ ဝသေန တတ္ထ တတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတြိဒံ နယမုခံ – ကုသလာကုသလာနံ တာဝ ဧကက္ခဏေ အနုပ္ပဇ္ဇနတော ‘‘နော’’တိ ပဋိသေဓော ကတော။ အဗျာကတာ စာတိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဝသေန ဝုတ္တံ။

֍ * ၃၅-၃၆။ ယတ္ထ ကုသလာ ဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အသညဘဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘အာမန္တာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဣဒမ္ပိ အသညဘဝံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အဗျာကတာနံ ပန အနုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဿ အဘာဝါ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ပဋိက္ခေပေါ ကတော။

֍ ဋီ ၄၉။ ဒုတိယေ အကုသလေတိ ဘဝံ အဿာဒေတွာ ဥပ္ပန္နေသု နိကန္တိဇဝနေသု ဒုတိယေ ဇဝနစိတ္တေ။ ဒုတိယေ စိတ္တေ ဝတ္တမာနေတိ ပဋိသန္ဓိတော ဒုတိယေ ဘဝင်္ဂစိတ္တေ ဝတ္တမာနေ သဟ ဝါ ပဋိသန္ဓိယာ ဘဝင်္ဂံ ဝိပါကဝသေန ဧကမေဝ ကတွာ ဘဝနိကန္တိယာ အာဝဇ္ဇနစိတ္တေ။ တဉှိ ကိရိယစိတ္တတ္တာ အဗျာကတဇာတိယံ ဝိပါကတော ဒုတိယံ နာမ ဟောတိ။

֍ ဋီ ၅၇။ ယဿ စိတ္တဿ အနန္တရာ အဂ္ဂမဂ္ဂန္တိ ဂေါတြဘုစိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တီတိ တေ အဂ္ဂမဂ္ဂဓမ္မေယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၇၉။ ယဿ စိတ္တဿ အနန္တရာ အဂ္ဂမဂ္ဂံ ပဋိလဘိဿန္တိ, တဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေတိ ဣဒံ စိတ္တဇာတိဝသေန ဝုတ္တံ။ တဇ္ဇာတိကဿ ဟိ ဧကာဝဇ္ဇနေန ဥပ္ပန္နဿ တတော ဩရိမစိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေပိ ဧတံ လက္ခဏံ လဗ္ဘတေဝ။

֍ ဋီ ၉၉။ နိရောဓဝါရေပိ ကုသလာကုသလာနံ ဧကတော အနိရုဇ္ဈနတော ‘‘နော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယမုခေန သဗ္ဗတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ဓမ္မယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၇။)

၁၀။ ဣန္ဒြိယယမက

ဣဒါနိ တေသညေဝ မူလယမကေ ဒေသိတာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဧကဒေသံ သံဂဏှိတွာ ဓမ္မယမကာနန္တရံ ဒေသိတဿ ဣန္ဒြိယယမကဿ ဝဏ္ဏနာ ဟောတိ။ တတ္ထ ခန္ဓယမကာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ပါဠိဝဝတ္ထာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဓာပိ ဟိ ပဏ္ဏတ္တိဝါရာဒယော တယော မဟာဝါရာ အဝသေသာ အန္တရဝါရာ စ သဒ္ဓိံ ကာလပ္ပဘေဒါဒီဟိ ခန္ဓယမကာဒီသု အာဂတသဒိသာဝ။ ဣန္ဒြိယာနံ ပန ဗဟုတာယ ဓာတုယမကတောပိ ဗဟုတရာနိ ယမကာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ ပန ဟေဋ္ဌာ ပုဂ္ဂလဝါရာဒီသု စက္ခာယတနစက္ခုဓာတုမူလကေ နယေ စက္ခာယတနစက္ခုဓာတူဟိ သဒ္ဓိံ ဇိဝှါယတနကာယာယတနာနိ န ယောဇိတာနိ။ ဇိဝှါယတနကာယာယတနမူလကာနိ စ ယမကာနေဝ န ဂဟိတာနိ, တထာ ဣဓာပိ စက္ခုန္ဒြိယမူလကေ နယေ ဇိဝှိန္ဒြိယကာယိန္ဒြိယာနိ န ယောဇိတာနိ, ဇိဝှိန္ဒြိယကာယိန္ဒြိယမူလကာနိ စ ယမကာနေဝ န ဂဟိတာနိ။ တေသံ အဂ္ဂဟဏေ ကာရဏံ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ မနိန္ဒြိယံ ပန ယထာ စက္ခုန္ဒြိယာဒိမူလကေဟိ တထေဝ ဣတ္ထိန္ဒြိယာဒိမူလကေဟိပိ သဒ္ဓိံ ယသ္မာ ယောဇနံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ နိက္ခိတ္တပဋိပါဋိယာ အယောဇေတွာ သဗ္ဗေဟိပိ စက္ခုန္ဒြိယမူလကာဒီဟိ သဒ္ဓိံ ပရိယောသာနေ ယောဇိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ စက္ခုန္ဒြိယေန သဒ္ဓိံ ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယဇီဝိတိန္ဒြိယာနိ ယောဇိတာနိ သုခိန္ဒြိယဒုက္ခိန္ဒြိယဒေါမနဿိန္ဒြိယာနိ ပဋိသန္ဓိယံ နတ္ထီတိ န ဂဟိတာနိ။ သောမနဿိန္ဒြိယဥပေက္ခိန္ဒြိယာနိ ပဋိသန္ဓိယံ ဥပ္ပတ္တိသဗ္ဘာဝတော ဂဟိတာနိ။ တထာ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒီနိ ပဉ္စ။ လောကုတ္တရာနိ တီဏိ ပဋိသန္ဓိယံ အဘာဝေနေဝ န ဂဟိတာနိ။ ဣတိ ယာနိ ဂဟိတာနိ, တေသံ ဝသေနေတ္ထ စက္ခုန္ဒြိယမူလကေ နယေ ယမကဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။ ယာနိ ပန န ဂဟိတာနိ, တေသံ ဝသေန ယမကာနိ န ဂဏေတဗ္ဗာနိ။ ဂဏေန္တေန ဝါ မောဃပုစ္ဆာဝသေန ဂဏေတဗ္ဗာနီတိ ဧဝံ တာဝ သဗ္ဗဝါရေသု ပါဠိဝဝတ္ထာနမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁-၈၆။ အတ္ထဝိနိစ္ဆယေ ပနေတ္ထ ဣဒံ နယမုခံ – သစက္ခုကာနံ န ဣတ္ထီနန္တိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒီနဉ္စေဝ ရူပီနံ ပုရိသနပုံသကာနဉ္စ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ သစက္ခုကာနံ န ပုရိသာနန္တိ ရူပီဗြဟ္မာနဉ္စေဝ ဣတ္ထိနပုံသကာနဉ္စ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ ပုရိသိန္ဒြိယံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ အစက္ခုကာနံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ တေသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဧကဝေါကာရစတုဝေါကာရကာမဓာတုသတ္တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစက္ခုကာနံ ဝိနာ သောမနဿေနာတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၈။)

ဥပေက္ခာသဟဂတာနံ စတုန္နံ မဟာဝိပါကပဋိသန္ဓီနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သစက္ခုကာနံ ဝိနာ ဥပေက္ခာယာတိ သောမနဿသဟဂတပဋိသန္ဓိကာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ဥပေက္ခာယ အစက္ခုကာနန္တိ အဟေတုကပဋိသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တံ။ အဟေတုကာနန္တိ အဟေတုကပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဒ္ဓိံ သဒ္ဓိန္ဒြိယာဒီနံ အဘာဝတော ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိ ဧကန္တေနေဝ သဒ္ဓါသတိပညာယော နတ္ထိ။ သမာဓိဝီရိယာနိ ပန ဣန္ဒြိယပ္ပတ္တာနိ န ဟောန္တိ။ သဟေတုကာနံ အစက္ခုကာနန္တိ ဂဗ္ဘသေယျကဝသေန စေဝ အရူပီဝသေန စ ဝုတ္တံ။ အညော ဟိ သဟေတုကော အစက္ခုကော နာမ နတ္ထိ။ သစက္ခုကာနံ အဟေတုကာနန္တိ အပါယေ ဩပပါတိကဝသေန ဝုတ္တံ။ သစက္ခုကာနံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနန္တိ ကာမဓာတုယံ ဒုဟေတုကပဋိသန္ဓိကာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သစက္ခုကာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနန္တိ ရူပီဗြဟ္မာနော စေဝ ကာမာဝစရဒေဝမနုဿေ စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနံ အစက္ခုကာနန္တိ အရူပိနော စ တိဟေတုကဂဗ္ဘသေယျကေ စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၁၉၀။ ဇီဝိတိန္ဒြိယမူလကေ ဝိနာ သောမနဿေန ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဒွေပိ ဇီဝိတိန္ဒြိယာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဝတ္တေ သောမနဿဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေတိ အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗတ္ထာပိ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိဝသေန ဇီဝိတိန္ဒြိယယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သောမနဿိန္ဒြိယာဒိမူလကေသုပိ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိဝသေနေဝတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ပဋိလောမနယေ ပန နိရောဓဝါရေ စ ဧတေသဉ္စေဝ အညေသဉ္စ ဓမ္မာနံ ယထာလာဘဝသေန စုတိပဋိသန္ဓိပဝတ္တေသု တီသုပိ အနုပ္ပါဒနိရောဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၂၈၁။ အနာဂတဝါရေ ဧတေနေဝ ဘာဝေနာတိ ဧတေန ပုရိသဘာဝေနေဝ, အန္တရာ ဣတ္ထိဘာဝံ အနာပဇ္ဇိတွာ ပုရိသပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏေနေဝါတိ အတ္ထော။ ကတိစိ ဘဝေ ဒဿေတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တီတိ ကတိစိ ပဋိသန္ဓိယော ဂဟေတွာ ဣတ္ထိဘာဝံ အပ္ပတွာဝ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တီတိ အတ္ထော။ ဒုတိယပုစ္ဆာယပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၃၆၁။ ပစ္စုပ္ပန္နေန အတီတဝါရေ သုဒ္ဓါဝါသာနံ ဥပပတ္တိစိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ မနိန္ဒြိယဉ္စ နုပ္ပဇ္ဇိတ္ထာတိ စိတ္တယမကေ ဝိယ ဥပ္ပါဒက္ခဏာတိက္ကမဝသေန အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ တသ္မိံ ဘဝေ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗဝသေန ဂဟေတဗ္ဗောတိ။ ဣမိနာ နယမုခေန သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ပဝတ္တိဝါရေ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ပဝတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၃၉။)

ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၃၅-၄၈၂။ ပရိညာဝါရေ ပန စက္ခုမူလကာဒီသု ဧကမေဝ စက္ခုသောတယမကံ ဒဿိတံ။ ယသ္မာ ပန သေသာနိပိ လောကိယအဗျာကတာနိ စေဝ လောကိယအဗျာကတမိဿကာနိ စ ပရိညေယျာနေဝ, တသ္မာ တာနိ အနုပဒိဋ္ဌာနိပိ ဣမိနာဝ ဒဿိတာနိ ဟောန္တိ။ ယသ္မာ ပန အကုသလံ ဧကန္တတော ပဟာတဗ္ဗမေဝ, ဧကန္တံ ကုသလံ ဘာဝေတဗ္ဗမေဝ, လောကုတ္တရာဗျာကတံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ, တသ္မာ ‘‘ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ပဇဟတီ’’တိ ‘‘အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ဘာဝေတီ’’တိ ‘‘အညာတာဝိန္ဒြိယံ သစ္ဆိကရောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညိန္ဒြိယံ ပန ဘာဝေတဗ္ဗမ္ပိ အတ္ထိ သစ္ဆိကာတဗ္ဗမ္ပိ, တံ ဘာဝနာဝသေနေဝ ဂဟိတံ။ တတ္ထ ဒွေ ပုဂ္ဂလာတိ သကဒါဂါမိမဂ္ဂသမင်္ဂီ စ, အရဟတ္တမဂ္ဂသမင်္ဂီ စ။ တေသု ဧကော သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ အသမတ္ထတ္တာ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ပဇဟတိ နာမ။ ဧကော ပဟီနဒေါသတ္တာ စက္ခုန္ဒြိယံ န ပရိဇာနာတီတိ အနုပ္ပါဒံ အာပါဒေတုံ အသမတ္ထတာယ န ပရိဇာနာတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ပရိညာဝါရဝဏ္ဏနာ။

ဣန္ဒြိယယမကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ –

ယဿောဝါဒေ ဌတွာ, နိဋ္ဌိတကိစ္စဿ ကိစ္စသမ္ပန္နော၊

ယုဝတိဇနောပိ အတီတော, သုဝိဟိတနိယမော ယမဿာဏံ။

ဒေဝပရိသာယ မဇ္ဈေ, ဒေဝပုရေ သဗ္ဗဒေဝဒေဝေန၊

ယမကံ နာမ ပကာသိတံ, ယမာမလလောမေန ယံ တေန။

ပါဠိဝဝတ္ထာနဝိဓိံ, ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေ စ အတ္ထနယံ၊

ဒဿေတုံ အာရဒ္ဓါ, ယမကအဋ္ဌကထာ မယာ တဿ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၀။)

သာ သုဗဟုအန္တရာယေ, လောကမှိ ယထာ အနန္တရာယေန၊

အယမဇ္ဇ ပဉ္စမတ္တေဟိ, တန္တိယာ ဘာဏဝါရေဟိ။

နိဋ္ဌံ ပတ္တာ ဧဝံ, နိဋ္ဌာနံ ပါပုဏန္တု သဗ္ဗေပိ၊

ဟိတသုခနိဗ္ဗတ္တိကရာ, မနောရထာ သဗ္ဗသတ္တာနန္တိ။

ယမကပ္ပကရဏ-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၁။)

အဘိဓမ္မပိဋကေ

ပဋ္ဌာနပ္ပကရဏအဋ္ဌကထာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

ဒေဝါတိဒေဝေါ ဒေဝါနံ, ဒေဝဒါနဝပူဇိတော,

ဒေသယိတွာ ပကရဏံ, ယမကံ သုဒ္ဓသံယမော။

အတ္ထတော ဓမ္မတော စေဝ, ဂမ္ဘီရဿာထ တဿ ယံ,

အနန္တရံ မဟာဝီရော, သတ္တမံ ဣသိသတ္တမော။

ပဋ္ဌာနံ နာမ နာမေန, နာမရူပနိရောဓနော,

ဒေသေသိ အတိဂမ္ဘီရ-နယမဏ္ဍိတဒေသနံ။

ဣဒါနိ တဿ သမ္ပတ္တော, ယသ္မာ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော,

တသ္မာ နံ ဝဏ္ဏယိဿာမိ, တံ သုဏာထ သမာဟိတာတိ။

ပစ္စယုဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဟိ အနုလောမပဋ္ဌာနေ ဒွါဝီသတိ တိကေ နိဿာယ တိကပဋ္ဌာနံ နာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ, သတံ ဒုကေ နိဿာယ ဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တတော ပရံ ဒွါဝီသတိ တိကေ ဂဟေတွာ ဒုကသတေ ပက္ခိပိတွာ ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ တတော ပရံ ဒုကသတံ ဂဟေတွာ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ပက္ခိပိတွာ တိကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ တိကေ ပန တိကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ တိကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ ဒုကေ စ ဒုကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿိတံ။ ဧဝံ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ အနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၂။)

ပစ္စနီယပဋ္ဌာနေပိ ဒွါဝီသတိ တိကေ နိဿာယ တိကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒုကသတံ နိဿာယ ဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒွါဝီသတိ တိကေ ဒုကသတေ ပက္ခိပိတွာ ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒုကသတံ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ပက္ခိပိတွာ တိကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ။ တိကေ တိကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ တိကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဒုကေ ဒုကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမာတိ ဧဝံ ပစ္စနီယေပိ ဆဟိ နယေဟိ ပဋ္ဌာနံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တေန ဝုတ္တံ –

‘‘တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ ပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ။

တတော ပရံ အနုလောမပစ္စနီယေပိ ဧတေနေဝုပါယေန ဆ နယာ ဒဿိတာ။ တေနာဟ –

‘‘တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ အနုလောမပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ။

တဒနန္တရံ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ ဧတေဟေဝ ဆဟိ နယေဟိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တေနာဟ –

‘‘တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ။

ဧဝံ အနုလောမေ ဆ ပဋ္ဌာနာနိ, ပစ္စနီယေ ဆ, အနုလောမပစ္စနီယေ ဆ, ပစ္စနီယာနုလောမေ ဆ ပဋ္ဌာနာနီတိ ဣဒံ ‘‘စတုဝီသတိသမန္တပဋ္ဌာနသမောဓာနပဋ္ဌာနမဟာပကရဏံ နာမာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ယေသံ စတုဝီသတိယာ သမန္တပဋ္ဌာနာနံ သမောဓာနဝသေနေတံ စတုဝီသတိသမန္တပဋ္ဌာနသမောဓာနံ ပဋ္ဌာနမဟာပကရဏံ နာမာတိ ဝုတ္တံ, တေသဉ္စေဝ ဣမဿ စ ပကရဏဿ နာမတ္ထော တာဝ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၃။)

ကေနဋ္ဌေန ပဋ္ဌာနန္တိ? နာနပ္ပကာရပစ္စယဋ္ဌေန။ ‘ပ-ကာရော’ ဟိ နာနပ္ပကာရတ္ထံ ဒီပေတိ, ဌာနသဒ္ဒေါ ပစ္စယတ္ထံ။ ဌာနာဋ္ဌာနကုသလတာတိအာဒီသု ဟိ ပစ္စယော ဌာနန္တိ ဝုတ္တော။ ဣတိ နာနပ္ပကာရာနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဒေသိတတ္တာ ဣမေသု စတုဝီသတိယာ ပဋ္ဌာနေသု ဧကေကံ ပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဣမေသံ ပန ပဋ္ဌာနာနံ သမူဟတော သဗ္ဗမ္ပေတံ ပကရဏံ ပဋ္ဌာနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အပရော နယော – ကေနဋ္ဌေန ပဋ္ဌာနန္တိ? ဝိဘဇနဋ္ဌေန။ ‘‘ပညာပနာ ပဋ္ဌပနာ ဝိဝရဏာ ဝိဘဇနာ ဥတ္တာနီကမ္မ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၇၁) အာဂတဋ္ဌာနသ္မိဉှိ ဝိဘဇနဋ္ဌေန ပဋ္ဌာနံ ပညာယတိ။ ဣတိ ကုသလာဒီနံ ဓမ္မာနံ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ဝိဘတ္တတ္တာ ဣမေသု စတုဝီသတိယာ ပဋ္ဌာနေသု ဧကေကံ ပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဣမေသံ ပန ပဋ္ဌာနာနံ သမူဟတော သဗ္ဗမ္ပေတံ ပကရဏံ ပဋ္ဌာနံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အပရော နယော – ကေနဋ္ဌေန ပဋ္ဌာနန္တိ? ပဋ္ဌိတတ္ထေန။ ဂမနဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဂေါဋ္ဌာ ပဋ္ဌိတဂါဝေါ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၅၆) အာဂတဋ္ဌာနသ္မိဉှိ ယေန ပဋ္ဌာနေန ပဋ္ဌိတဂါဝေါတိ ဝုတ္တော, တံ အတ္ထတော ဂမနံ ဟောတိ။ ဣတိ နာတိဝိတ္ထာရိတနယေသု ဓမ္မသင်္ဂဏီအာဒီသု အနိဿင်္ဂဂမနဿ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ဟေတုပစ္စယာဒိဘေဒဘိန္နေသု ကုသလာဒီသု ဝိတ္ထာရိတနယလာဘတော နိဿင်္ဂဝသေန ပဝတ္တဂမနတ္တာ ဣမေသု စတုဝီသတိယာ ပဋ္ဌာနေသု ဧကေကံ ပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဣမေသံ ပန ပဋ္ဌာနာနံ သမူဟတော သဗ္ဗမ္ပေတံ ပကရဏံ ပဋ္ဌာနံ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ အနုလောမမှိ တာဝ ပဌမံ တိကဝသေန ဒေသိတတ္တာ တိကပဋ္ဌာနံ နာမ။ တဿ ပဒစ္ဆေဒေါ – တိကာနံ ပဋ္ဌာနံ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ တိကပဋ္ဌာနံ။ တိကာနံ နာနပ္ပကာရကာ ပစ္စယာ ဧတိဿာ ဒေသနာယ အတ္ထီတိ အတ္ထော။ ဒုတိယဝိကပ္ပေပိ တိကာနံ ပဋ္ဌာနန္တေွဝ တိကပဋ္ဌာနံ။ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန တိကာနံ ဝိဘဇနာတိ အတ္ထော။ တတိယဝိကပ္ပေ ဟေတုပစ္စယာဒိဘေဒဘိန္နတာယ လဒ္ဓဝိတ္ထာရာ တိကာ ဧဝ ပဋ္ဌာနံ တိကပဋ္ဌာနံ။ သဗ္ဗညုတညာဏဿ နိဿင်္ဂဂမနဘူမီတိ အတ္ထော။ ဒုကပဋ္ဌာနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ အနုလောမေ ဆပဋ္ဌာနာနိ ဝိဒိတွာ ပစ္စနီယာဒီသုပိ ဣမိနာဝုပါယေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

ယသ္မာ ပနေတာနိ အနုလောမေ, ပစ္စနီယေ, အနုလောမပစ္စနီယေ, ပစ္စနီယာနုလောမေတိ သမန္တာ ဆ ဆ ဟုတွာ စတုဝီသတိ ဟောန္တိ၊ တသ္မာ ‘‘စတုဝီသတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၄။)

သမန္တပဋ္ဌာနာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဣတိ ဣမေသံ စတုဝီသတိယာ ခုဒ္ဒကပဋ္ဌာနသင်္ခါတာနံ သမန္တပဋ္ဌာနာနံ သမောဓာနဝသေနေတံ စတုဝီသတိသမန္တပဋ္ဌာနသမောဓာနံ ပဋ္ဌာနမဟာပကရဏံ နာမ။

တံ ပနေတံ ယေ တိကာဒယော နိဿာယ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ‘‘တိကပဋ္ဌာနံ ဒုကပဋ္ဌာနံ…ပေ… ဒုကဒုကပဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တံ, တေ အနာမသိတွာ ယေသံ ပစ္စယာနံ ဝသေန တေ တိကာဒယော ဝိဘတ္တာ တေ ပစ္စယေ ဒဿေတုံ အာဒိတော တာဝဿ မာတိကာနိက္ခေပဝါရော နာမ ဝုတ္တော၊ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရောတိပိ တဿေဝ နာမံ။ သော ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသတော ဒုဝိဓော။ တဿ ဟေတုပစ္စယော…ပေ… အဝိဂတပစ္စယောတိ အယံ ဥဒ္ဒေသော။

တတ္ထ ဟေတု စ သော ပစ္စယော စာတိ ဟေတုပစ္စယော။ ဟေတု ဟုတွာ ပစ္စယော, ဟေတုဘာဝေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ဟေတူတိ ဝစနာဝယဝကာရဏမူလာနမေတံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ပဋိညာ ဟေတူ’’တိအာဒီသု ဟိ လောကေ ဝစနာဝယဝေါ ဟေတူတိ, ဝုစ္စတိ။ သာသနေ ပန ‘‘ယေ ဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝါ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၆၀) ကာရဏံ။ ‘‘တယော ကုသလာ ဟေတူ, တယော အကုသလာ ဟေတူ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၁၀၅၉) မူလံ ဟေတူတိ ဝုစ္စတိ။ တံ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ။ ပစ္စယောတိ ဧတ္ထ ပန အယံ ဝစနတ္ထော – ပဋိစ္စ ဧတသ္မာ ဧတီတိ ပစ္စယော, အပ္ပစ္စက္ခာယ နံ ဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ ယော ဟိ ဓမ္မော ယံ ဓမ္မံ အပ္ပစ္စက္ခာယ တိဋ္ဌတိ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝါ, သော တဿ ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

လက္ခဏတော ပန ဥပကာရကလက္ခဏော ပစ္စယော, ယော ဟိ ဓမ္မော ယဿ ဓမ္မဿ ဌိတိယာ ဝါ ဥပ္ပတ္တိယာ ဝါ ဥပကာရကော ဟောတိ, သော တဿ ပစ္စယောတိ ဝုစ္စတိ။ ပစ္စယော, ဟေတု၊ ကာရဏံ နိဒါနံ သမ္ဘဝေါ, ပဘဝေါတိ အတ္ထတော ဧကံ, ဗျဉ္ဇနတော နာနံ။ ဣတိ မူလဋ္ဌေန ဟေတု, ဥပကာရကဋ္ဌေန ပစ္စယောတိ သင်္ခေပတော မူလဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဟေတုပစ္စယော။ သော ဟိ သာလိအာဒီနံ သာလိဗီဇာဒီနိ ဝိယ, မဏိပ္ပဘာဒီနံ ဝိယ စ မဏိဝဏ္ဏာဒယော ကုသလာဒီနံ ကုသလာဒိဘာဝသာဓကောတိ အာစရိယာနံ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝံ သန္တေ ပန တံသမုဋ္ဌာနရူပေသု ဟေတုပစ္စယတာ န သမ္ပဇ္ဇတိ။ န ဟိ သော တေသံ ကုသလာဒိဘာဝံ သာဓေတိ, န စ ပစ္စယော န ဟောတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၅။)

တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။ အဟေတုကစိတ္တာနဉ္စ ဝိနာ ဧတေန အဗျာကတဘာဝေါ သိဒ္ဓေါ။

သဟေတုကာနမ္ပိ စ ယောနိသောမနသိကာရာဒိပဋိဗဒ္ဓေါ ကုသလာဒိဘာဝေါ န သမ္ပယုတ္တဟေတုပဋိဗဒ္ဓေါ။ ယဒိ စ သမ္ပယုတ္တဟေတူသု သဘာဝတောဝ ကုသလာဒိဘာဝေါ သိယာ, တံသမ္ပယုတ္တေသု ဟေတုပဋိဗဒ္ဓေါ အလောဘော ကုသလော ဝါ သိယာ အဗျာကတော ဝါ။ ယသ္မာ ပန ဥဘယထာပိ ဟောတိ, တသ္မာ ယထာ သမ္ပယုတ္တေသု, ဧဝံ ဟေတူသုပိ ကုသလာဒိတာ ပရိယေသိတဗ္ဗာ။ ကုသလာဒိဘာဝသာဓနဝသေန ပန ဟေတူနံ မူလဋ္ဌံ အဂ္ဂဟေတွာ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနဝသေန ဂယှမာနေ န ကိဉ္စိ ဝိရုဇ္ဈတိ။ လဒ္ဓဟေတုပစ္စယာ ဟိ ဓမ္မာ ဝိရုဠှမူလာ ဝိယ ပါဒပါ ထိရာ ဟောန္တိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ, အဟေတုကာ ပန တိလဗီဇကာဒိသေဝါလာ ဝိယ န သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ။ ဣတိ မူလဋ္ဌေန ဥပကာရကောတိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝသာဓနေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဟေတုပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

တတော ပရေသု အာရမ္မဏဝသေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အာရမ္မဏပစ္စယော။ သော ‘‘ရူပါယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ’’တိ အာရဘိတွာပိ ‘‘ယံ ယံ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘ ယေ ယေ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ, တေ တေ ဓမ္မာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဩသာပိတတ္တာ န ကောစိ ဓမ္မော န ဟောတိ။ ယထာ ဟိ ဒုဗ္ဗလော ပုရိသော ဒဏ္ဍံ ဝါ ရဇ္ဇုံ ဝါ အာလမ္ဗိတွာဝ ဥဋ္ဌဟတိ စေဝ တိဋ္ဌတိ စ, ဧဝံ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ ရူပါဒိအာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စေဝ တိဋ္ဌန္တိ စ။ တသ္မာ သဗ္ဗေပိ စိတ္တစေတသိကာနံ ဓမ္မာနံ အာရမ္မဏဘူတာ ဓမ္မာ အာရမ္မဏပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဇေဋ္ဌကဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အဓိပတိပစ္စယော။ သော သဟဇာတာရမ္မဏဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ‘‘ဆန္ဒာဓိပတိ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိဝစနတော ဆန္ဒဝီရိယစိတ္တဝီမံသသင်္ခါတာ စတ္တာရော ဓမ္မာ သဟဇာတာဓိပတိပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, နော စ ခေါ ဧကတော။ ယဒါ ဟိ ဆန္ဒံ ဓုရံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ စိတ္တံ ပဝတ္တတိ, တဒါ ဆန္ဒောဝ အဓိပတိ, န ဣတရေ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ယံ ပန ဓမ္မံ ဂရုံ ကတွာ အရူပဓမ္မာ ပဝတ္တန္တိ, သော နေသံ အာရမ္မဏာဓိပတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၆။)

တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ယံ ယံ ဓမ္မံ ဂရုံ ကတွာ ယေ ယေ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ, တေ တေ ဓမ္မာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။

အနန္တရဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အနန္တရပစ္စယော။ သမနန္တရဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော သမနန္တရပစ္စယော။ ဣဒဉ္စ ပစ္စယဒွယံ ဗဟုဓာ ပပဉ္စယန္တိ။ အယံ ပနေတ္ထ သာရော – ယော ဟိ ဧသ စက္ခုဝိညာဏာနန္တရာ မနောဓာတု, မနောဓာတုအနန္တရာ မနောဝိညာဏဓာတူတိအာဒိ စိတ္တနိယမော, သော ယသ္မာ ပုရိမစိတ္တဝသေနေဝ ဣဇ္ဈတိ, န အညထာ။ တသ္မာ အတ္တနော အတ္တနော အနန္တရံ အနုရူပဿ စိတ္တုပ္ပါဒဿ ဥပ္ပါဒနသမတ္ထောဝ ဓမ္မော အနန္တရပစ္စယော။ တေနေဝါဟ – ‘‘အနန္တရပစ္စယောတိ စက္ခုဝိညာဏဓာတု တံသမ္ပယုတ္တကာ စ ဓမ္မာ မနောဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိ။

ယော အနန္တရပစ္စယော, သွေဝ သမနန္တရပစ္စယော။ ဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝ ဟေတ္ထ နာနံ, ဥပစယသန္တတိအာဒီသု ဝိယ, အဓိဝစနနိရုတ္တိဒုကာဒီသု ဝိယ စ, အတ္ထတော ပန နာနံ နတ္ထိ။ ယမ္ပိ ‘‘အဒ္ဓါနန္တရတာယ အနန္တရပစ္စယော, ကာလာနန္တရတာယ သမနန္တရပစ္စယော’’တိ အာစရိယာနံ မတံ, တံ ‘‘နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ နေဝသညာနာသညာယတနကုသလံ ဖလသမာပတ္တိယာ သမနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒီဟိ ဝိရုဇ္ဈတိ။ ယမ္ပိ တတ္ထ ဝဒန္တိ – ‘‘ဓမ္မာနံ သမုဋ္ဌာပနသမတ္ထတာ န ပရိဟာယတိ, ဘာဝနာဗလေန ပန ဝါရိတတ္တာ ဓမ္မာ သမနန္တရံ နုပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ, တမ္ပိ ကာလာနန္တရတာယ အဘာဝမေဝ သာဓေတိ။ ဘာဝနာဗလေန ဟိ တတ္ထ ကာလာနန္တရတာ နတ္ထီတိ, မယမ္ပိ ဧတဒေဝ ဝဒါမ။ ယသ္မာ စ ကာလာနန္တရတာ နတ္ထိ, တသ္မာ သမနန္တရပစ္စယတာ န ယုဇ္ဇတိ။ ကာလာနန္တရတာယ ဟိ တေသံ သမနန္တရပစ္စယော ဟောတီတိ လဒ္ဓိ။ တသ္မာ အဘိနိဝေသံ အကတွာ ဗျဉ္ဇနမတ္တတောဝေတ္ထ နာနာကရဏံ ပစ္စေတဗ္ဗံ, န အတ္ထတော။ ကထံ? နတ္ထိ ဧတေသံ အန္တရန္တိ ဟိ အနန္တရာ။ သဏ္ဌာနာဘာဝတော သုဋ္ဌု အနန္တရာတိ သမနန္တရာ။

ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သဟ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော သဟဇာတပစ္စယော, ပကာသဿ ပဒီပေါ ဝိယ။ သော အရူပက္ခန္ဓာဒိဝသေန ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ ယထာဟ – စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော အညမညံ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော။ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အညမညံ…ပေ… ဩက္ကန္တိက္ခဏေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၇။)

နာမရူပံ အညမညံ…ပေ… စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ…ပေ… မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါနံ…ပေ… ရူပိနော ဓမ္မာ အရူပီနံ ဓမ္မာနံ ကိဉ္စိကာလေ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ကိဉ္စိ ကာလေ န သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ဣဒံ ဟဒယဝတ္ထုမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

အညမညံ ဥပ္ပါဒနုပတ္ထမ္ဘနဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အညမညပစ္စယော။ အညမညုပတ္ထမ္ဘကံ တိဒဏ္ဍံ ဝိယ။ သော အရူပက္ခန္ဓာဒိဝသေန တိဝိဓော ဟောတိ။ ယထာဟ – စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော အညမညပစ္စယေန ပစ္စယော။ စတ္တာရော မဟာဘူတာ…ပေ… ဩက္ကန္တိက္ခဏေ နာမရူပံ အညမညပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

အဓိဋ္ဌာနာကာရေန နိဿယာကာရေန စ ဥပကာရကော ဓမ္မော နိဿယပစ္စယော, တရုစိတ္တကမ္မာဒီနံ ပထဝီပဋာဒယော ဝိယ။ သော ‘‘စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော အညမညံ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ သဟဇာတေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဆဋ္ဌော ပနေတ္ထ ကောဋ္ဌာသော ‘‘စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ, သောတဃာနဇိဝှါကာယာယတနံ ကာယဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဓာတု စ မနောဝိညာဏဓာတု စ ဝတ္တန္တိ, တံ ရူပံ မနောဓာတုယာ စ မနောဝိညာဏဓာတုယာ စ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ ဝိဘတ္တော။

ဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဣဓ ပန အယံ တာဝ ဝစနတ္ထော – တဒဓီနဝုတ္တိတာယ အတ္တနော ဖလေန နိဿိတော, န ပဋိက္ခိတ္တောတိ နိဿယော။ ယထာ ပန ဘုသော အာယာသော ဥပါယာသော, ဧဝံ ဘုသော နိဿယော ဥပနိဿယော။ ဗလဝကာရဏဿေတံ အဓိဝစနံ။ တသ္မာ ဗလဝကာရဏဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော အာရမ္မဏူပနိဿယော, အနန္တရူပနိဿယော ပကတူပနိဿယောတိ တိဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ‘‘ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ တံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခတိ, ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနိ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခတိ, ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဈာနံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခတိ, သေက္ခာ ဂေါတြဘုံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တိ, ဝေါဒါနံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တိ, သေက္ခာ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာ မဂ္ဂံ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခန္တီ’’တိ ဧဝမာဒိနာ နယေန အာရမ္မဏူပနိဿယော တာဝ အာရမ္မဏာဓိပတိနာ သဒ္ဓိံ နာနတ္တံ အကတွာ ဝိဘတ္တော။ တတ္ထ ယံ အာရမ္မဏံ ဂရုံ ကတွာ စိတ္တစေတသိကာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တံ နိယမတော တေသံ အာရမ္မဏေသု ဗလဝါရမ္မဏံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၈။)

ဟောတိ။ ဣတိ ဂရုကာတဗ္ဗမတ္တဋ္ဌေန အာရမ္မဏာဓိပတိ, ဗလဝကာရဏဋ္ဌေန အာရမ္မဏူပနိဿယောတိ ဧဝမေတေသံ နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အနန္တရူပနိဿယောပိ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ခန္ဓာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကုသလာနံ ခန္ဓာနံ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ နယေန အနန္တရပစ္စယေန သဒ္ဓိံ နာနတ္တံ အကတွာဝ ဝိဘတ္တော။ မာတိကာနိက္ခေပေ ပန နေသံ ‘‘စက္ခုဝိညာဏဓာတု တံသမ္ပယုတ္တကာ စ ဓမ္မာ မနောဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ နယေန အနန္တရဿ စ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ နယေန ဥပနိဿယဿ စ အာဂတတ္တာ နိက္ခေပဝိသေသော အတ္ထိ, သောပိ အတ္ထတော ဧကီဘာဝမေဝ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ အတ္တနော အတ္တနော အနန္တရံ အနုရူပဿ စိတ္တုပ္ပါဒဿ ပဝတ္တနသမတ္ထတာယ အနန္တရတာ ပုရိမစိတ္တဿ စ ပစ္ဆိမစိတ္တုပ္ပါဒနေ ဗလဝတာယ အနန္တရူပနိဿယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ ဟိ ဟေတုပစ္စယာဒီသု ကဉ္စိ ဓမ္မံ ဝိနာပိ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န ဧဝံ အနန္တရစိတ္တံ, ဝိနာ စိတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိ နာမ အတ္ထိ, တသ္မာ ဗလဝပစ္စယော ဟောတိ။ ဣတိ အတ္တနော အတ္တနော အနန္တရံ အနုရူပစိတ္တုပ္ပါဒဝသေန အနန္တရပစ္စယော, ဗလဝကာရဏဝသေန အနန္တရူပနိဿယောတိ ဧဝမေတေသံ နာနတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပကတူပနိဿယော ပန ပကတော ဥပနိဿယော ပကတူပနိဿယော။ ပကတော နာမ အတ္တနော သန္တာနေ နိပ္ဖါဒိတော ဝါ သဒ္ဓါသီလာဒိ၊ ဥပသေဝိတော ဝါ ဥတုဘောဇနာဒိ။ ပကတိယာယေဝ ဝါ ဥပနိဿယော ပကတူပနိဿယော, အာရမ္မဏာနန္တရေဟိ အသမ္မိဿောတိ အတ္ထော။ တဿ ‘‘ပကတူပနိဿယော – သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ, သီလံ သမာဒိယတိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ, ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတိ, ဝိပဿနံ ဥပ္ပါဒေတိ, မဂ္ဂံ ဥပ္ပါဒေတိ, အဘိညံ ဥပ္ပါဒေတိ, သမာပတ္တိံ ဥပ္ပါဒေတိ, သီလံ… သုတံ… စာဂံ… ပညံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ…ပေ… သမာပတ္တိံ ဥပ္ပါဒေတိ။ သဒ္ဓါ… သီလံ… သုတံ… စာဂေါ… ပညာ သဒ္ဓါယ… သီလဿ… သုတဿ… စာဂဿ… ပညာယ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ နယေန အနေကပ္ပကာရကော ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတိ ဣမေ သဒ္ဓါဒယော ပကတာ စေဝ ဗလဝကာရဏဋ္ဌေန ဥပနိဿယာ စာတိ ပကတူပနိဿယောတိ။

ပဌမတရံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝတ္တမာနဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ပုရေဇာတပစ္စယော။ သော ပဉ္စဒွါရေ ဝတ္ထာရမ္မဏဟဒယဝတ္ထုဝသေန ဧကာဒသဝိဓော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၄၉။)

ဟောတိ။ ယထာဟ – စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော။ သောတ… ဃာန… ဇိဝှါ… ကာယာယတနံ, ရူပါယတနံ, သဒ္ဒ… ဂန္ဓ… ရသ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, ကာယဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော။ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ မနောဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော။ ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဓာတု စ မနောဝိညာဏဓာတု စ ဝတ္တန္တိ, တံ ရူပံ မနောဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော, မနောဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ကိဉ္စိ ကာလေ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော, ကိဉ္စိ ကာလေ န ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

ပုရေဇာတာနံ ရူပဓမ္မာနံ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ဥပကာရကော အရူပဓမ္မော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော, ဂိဇ္ဈပေါတကသရီရာနံ အာဟာရာသာစေတနာ ဝိယ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ပစ္ဆာဇာတာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ ပုရေဇာတဿ ဣမဿ ကာယဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။

အာသေဝနဋ္ဌေန အနန္တရာနံ ပဂုဏဗလဝဘာဝါယ ဥပကာရကော ဓမ္မော အာသေဝနပစ္စယော, ဂန္ထာဒီသု ပုရိမာပုရိမာဘိယောဂေါ ဝိယ။ သော ကုသလာကုသလကိရိယဇဝနဝသေန တိဝိဓော ဟောတိ။ ယထာဟ – ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပုရိမာ ပုရိမာ အကုသလာ…ပေ… ကိရိယာဗျာကတာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကိရိယာဗျာကတာနံ ဓမ္မာနံ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

စိတ္တပယောဂသင်္ခါတေန ကိရိယာဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ကမ္မပစ္စယော။ သော နာနာက္ခဏိကာယ စေဝ ကုသလာကုသလစေတနာယ သဟဇာတာယ စ သဗ္ဗာယပိ စေတနာယ ဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ ယထာဟ – ကုသလာကုသလံ ကမ္မံ ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ စေတနာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံ သမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

နိရုဿာဟသန္တဘာဝေန နိရုဿာဟသန္တဘာဝါယ ဥပကာရကော ဝိပါကဓမ္မော ဝိပါကပစ္စယော။ သော ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ, ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၀။)

စ ရူပါနံ, သဗ္ဗတ္ထ စ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဝိပါကပစ္စယော ဟောတိ။ ယထာဟ – ဝိပါကာဗျာကတော ဧကော ခန္ဓော တိဏ္ဏံ ခန္ဓာနံ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ, ဝိပါကပစ္စယေန ပစ္စယော…ပေ… ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတော ဧကော ခန္ဓော…ပေ… ဒွေ ခန္ဓာ ဒွိန္နံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ဝိပါကပစ္စယေန ပစ္စယော။ ခန္ဓာ ဝတ္ထုဿ ဝိပါကပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

ရူပါရူပါနံ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ဥပကာရကာ စတ္တာရော အာဟာရာ အာဟာရပစ္စယော။ ယထာဟ – ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော။ အရူပိနော အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ပဉှာဝါရေ ပန ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိပိ ဝုတ္တံ။

အဓိပတိယဋ္ဌေန ဥပကာရကာ ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယဝဇ္ဇာ ဝီသတိန္ဒြိယာ ဣန္ဒြိယပစ္စယော။ တတ္ထ စက္ခုန္ဒြိယာဒယော ပဉ္စ အရူပဓမ္မာနံယေဝ, သေသာ ရူပါရူပါနံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ယထာဟ – စက္ခုန္ဒြိယံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ, သောတ… ဃာန… ဇိဝှါ… ကာယိန္ဒြိယံ ကာယဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ ကဋတ္တာရူပါနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော။ အရူပိနော ဣန္ဒြိယာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ပဉှာဝါရေ ပန ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ ဣန္ဒြိယာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိပိ ဝုတ္တံ။

ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌေန ဥပကာရကာနိ ဌပေတွာ ဒွိပဉ္စဝိညာဏေသု ကာယိကသုခဒုက္ခဝေဒနာဒွယံ သဗ္ဗာနိပိ ကုသလာဒိဘေဒါနိ သတ္တ ဈာနင်္ဂါနိ ဈာနပစ္စယော။ ယထာဟ – ဈာနင်္ဂါနိ ဈာနသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဈာနပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ပဉှာဝါရေ ပန ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာနိ ဈာနင်္ဂါနိ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ဈာနပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိပိ ဝုတ္တံ။

ယတော တတော ဝါ နိယျာနဋ္ဌေန ဥပကာရကာနိ ကုသလာဒိဘေဒါနိ ဒွါဒသ မဂ္ဂင်္ဂါနိ မဂ္ဂပစ္စယော။ ယထာဟ – ‘‘မဂ္ဂင်္ဂါနိ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ မဂ္ဂပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။ ပဉှာဝါရေ ပန ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာနိ မဂ္ဂင်္ဂါနိ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၁။)

ရူပါနံ မဂ္ဂပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဝုတ္တံ။ န ဧတေ ပန ဒွေပိ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ ယထာသင်္ချံ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာဟေတုကစိတ္တေသု လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧကဝတ္ထုကဧကာရမ္မဏဧကုပ္ပါဒေကနိရောဓသင်္ခါတေန သမ္ပယုတ္တဘာဝေန ဥပကာရကာ အရူပဓမ္မာ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော။ ယထာဟ – ‘‘စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော အညမညံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။

ဧကဝတ္ထုကာဒိဘာဝါနုပဂမေန ဥပကာရကာ ရူပိနော ဓမ္မာ အရူပီနံ, အရူပိနော ဓမ္မာ ရူပီနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ သော သဟဇာတပစ္ဆာဇာတပုရေဇာတဝသေန တိဝိဓော ဟောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ – သဟဇာတာ ကုသလာ ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပစ္ဆာဇာတာ ကုသလာ ခန္ဓာ ပုရေဇာတဿ ဣမဿ ကာယဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ အဗျာကတပဒဿ ပန သဟဇာတဝိဘင်္ဂေ ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ ခန္ဓာ ကဋတ္တာရူပါနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ခန္ဓာ ဝတ္ထုဿ, ဝတ္ထု ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပုရေဇာတံ ပန စက္ခုန္ဒြိယာဒိဝတ္ထုဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာဟ – ပုရေဇာတံ စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဿ…ပေ… ကာယာယတနံ ကာယဝိညာဏဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဝတ္ထု ဝိပါကာဗျာကတာနံ ကိရိယာဗျာကတာနံ ခန္ဓာနံ ဝတ္ထု ကုသလာနံ ခန္ဓာနံ, ဝတ္ထု အကုသလာနံ ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

ပစ္စုပ္ပန္နလက္ခဏေန အတ္ထိဘာဝေန တာဒိသဿေဝ ဓမ္မဿ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အတ္ထိပစ္စယော။ တဿ အရူပက္ခန္ဓမဟာဘူတနာမရူပစိတ္တစေတသိကမဟာဘူတာယတနဝတ္ထုဝသေန သတ္တဓာ မာတိကာ နိက္ခိတ္တာ။ ယထာဟ – စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော အညမညံ အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ စတ္တာရော မဟာဘူတာ အညမညံ, ဩက္ကန္တိက္ခဏေ နာမရူပံ အညမညံ, စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါနံ, စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ…ပေ… ကာယာယတနံ…ပေ… ရူပါယတနံ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ ကာယဝိညာဏဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ ရူပါယတနံ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ မနောဓာတုယာ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဓာတု စ မနောဝိညာဏဓာတု စ ဝတ္တန္တိ, တံ ရူပံ မနောဓာတုယာ စ မနောဝိညာဏဓာတုယာ စ တံသမ္ပယုတ္တကာနဉ္စ ဓမ္မာနံ အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ပဉှာဝါရေ ပန သဟဇာတံ, ပုရေဇာတံ, ပစ္ဆာဇာတံ, အာဟာရံ, ဣန္ဒြိယန္တိပိ နိက္ခိပိတွာ သဟဇာတေ တာဝ ‘‘ဧကော ခန္ဓော တိဏ္ဏံ ခန္ဓာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၂။)

စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ နယေန နိဒ္ဒေသော ကတော။ ပုရေဇာတေ ပုရေဇာတာနံ စက္ခာဒီနံ ဝသေန နိဒ္ဒေသော ကတော။ ပစ္ဆာဇာတေ ပုရေဇာတဿ ဣမဿ ကာယဿ ပစ္ဆာဇာတာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ ပစ္စယဝသေန နိဒ္ဒေသော ကတော။ အာဟာရိန္ဒြိယေသု ပန ‘‘ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ ကဋတ္တာရူပါနံ အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ နိဒ္ဒေသော ကတောတိ။

အတ္တနော အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ အရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိဩကာသဿ ဒါနေန ဥပကာရကာ သမနန္တရနိရုဒ္ဓါ အရူပဓမ္မာ နတ္ထိပစ္စယော။ ယထာဟ – သမနန္တရနိရုဒ္ဓါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ ပဋုပ္ပန္နာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ ဓမ္မာနံ နတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

တေ ဧဝ ဝိဂတဘာဝေန ဥပကာရကတ္တာ ဝိဂတပစ္စယော။ ယထာဟ – သမနန္တရဝိဂတာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ ပဋုပ္ပန္နာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ ဓမ္မာနံ ဝိဂတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

အတ္ထိပစ္စယဓမ္မာ ဧဝ အဝိဂတဘာဝေန ဥပကာရကတ္တာ အဝိဂတပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒေသနာဝိလာသေန ပန တထာ ဝိနေတဗ္ဗဝေနေယျဝသေန ဝါ အယံ ဒုကော ဝုတ္တော၊ သဟေတုကဒုကံ ဝတွာပိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဒုကော ဝိယာတိ။

ဣမေသု ပန စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု အသမ္မောဟတ္ထံ –

ဓမ္မတော ကာလတော စေဝ, နာနပ္ပကာရဘေဒတော၊

ပစ္စယုပ္ပန္နတော စေဝ, ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

တတ္ထ ဓမ္မတောတိ – ဣမေသု ဟိ ပစ္စယေသု ဟေတုပစ္စယော တာဝ နာမရူပဓမ္မေသု နာမဓမ္မေကဒေသော။ အာရမ္မဏပစ္စယော သဒ္ဓိံ ပညတ္တိယာ စ အဘာဝေန သဗ္ဗေပိ နာမရူပဓမ္မာ။ အဓိပတိပစ္စယေ သဟဇာတာဓိပတိ နာမဓမ္မေကဒေသော, တထာ ကမ္မဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ။ အာရမ္မဏာဓိပတိ သဗ္ဗေပိ ဂရုကာတဗ္ဗာ အာရမ္မဏဓမ္မာ။ အနန္တရသမနန္တရပစ္ဆာဇာတအာသေဝနဝိပါကသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ နာမဓမ္မာဝ။ နိဗ္ဗာနဿ အသင်္ဂဟိတတ္တာ နာမဓမ္မေကဒေသောတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပုရေဇာတပစ္စယော ရူပေကဒေသော။ သေသာ ယထာလာဘဝသေန နာမရူပဓမ္မာတိ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ဓမ္မတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၃။)

ကာလတောတိ –

ပစ္စုပ္ပန္နာဝ ဟောန္တေတ္ထ, ပစ္စယာ ဒသ ပဉ္စ စ၊

အတီတာ ဧဝ ပဉ္စေကော, တေ ကာလေ ဒွေပိ နိဿိတော၊

တယော တိကာလိကာ စေဝ, ဝိမုတ္တာ စာပိ ကာလတောတိ။

ဧတေသု ဟိ ဟေတုပစ္စယော သဟဇာတအညမညနိဿယပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဝိပါကအာဟာရဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ပန္နရသ ပစ္စယာ ပစ္စုပ္ပန္နဓမ္မာဝ ဟောန္တိ။ အနန္တရပစ္စယော သမနန္တရအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ပဉ္စ အတီတာယေဝ ဟောန္တိ။ ဧကော ပန ကမ္မပစ္စယော, သော ပစ္စုပ္ပန္နာတီတေ ဒွေပိ ကာလေ နိဿိတော ဟောတိ။ သေသာ အာရမ္မဏပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယော ဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဣမေ တယော ပစ္စယာ တေကာလိကာပိ ဟောန္တိ, ပညတ္တိယာ သဒ္ဓိံ နိဗ္ဗာနဿ သင်္ဂဟိတတ္တာ ကာလဝိမုတ္တာပီတိ။ ဧဝမေတ္ထ ကာလတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

နာနပ္ပကာရဘေဒတော ပစ္စယုပ္ပန္နတောတိ ဣမေသံ ပန ဒွိန္နံ ပဒါနံ အတ္ထော နိဒ္ဒေသဝါရေ အာဝိဘဝိဿတီတိ။

ပစ္စယုဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စယနိဒ္ဒေသ

၁။ ဟေတုပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ သဗ္ဗေပိ တေ ပစ္စယေ ဥဒ္ဒိဋ္ဌပဋိပါဋိယာ နိဒ္ဒိသိတွာ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယောတိ ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဟေတုပစ္စယောတိ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု နိက္ခိတ္တပဋိပါဋိယာ သဗ္ဗပဌမံ ဘာဇေတဗ္ဗဿ ပဒုဒ္ဓါရော။ သေသပစ္စယေသုပိ ဣမိနာဝ နယေန ပဌမံ ဘာဇေတဗ္ဗပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယံ ပနေတ္ထ သမ္ဗန္ဓော – ယော ပစ္စယုဒ္ဒေသေ ဟေတုပစ္စယောတိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌော, သော နိဒ္ဒေသတော ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၄။)

ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗပစ္စယေသု ဘာဇေတဗ္ဗဿ ပဒဿ ဝိဿဇ္ဇနေန သဒ္ဓိံ သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဣဒါနိ ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ အဝတွာ ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? ပစ္စယဿ စေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နာနဉ္စ ဝဝတ္ထာပနတော။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ ဟိ ဝုတ္တေ ဟေတုနာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အတ္ထော ဘဝေယျ။ ဧဝံ သန္တေ အသုကော နာမ ဓမ္မော ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ပစ္စယဝဝတ္ထာနံ န ပညာယေယျ။ အထာပိ ဟေတုနာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာဝ ယေသံ ကေသဉ္စိ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဟေတူ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အတ္ထော ဘဝေယျ, ဧဝံ သန္တေ ဟေတုနာ ဝိပ္ပယုတ္တာ စက္ခုဝိညာဏာဒယောပိ သမ္ပယုတ္တကာယေဝ, ဟေတုနာ သမ္ပယုတ္တာ ကုသလာဒယောပိ။ တတ္ထ အယံ ဟေတု အသုကဿ နာမ သမ္ပယုတ္တကဓမ္မဿ ပစ္စယောတိ ပစ္စယုပ္ပန္နဝဝတ္ထာနံ န ပညာယေယျ။ တသ္မာ ပစ္စယဉ္စေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နဉ္စ ဝဝတ္ထာပေန္တော ‘‘ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ အာဟ။ တဿတ္ထော – ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ ယော ဟေတု သမ္ပယုတ္တကော, သော ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ တတြာပိ ‘‘ပစ္စယော’’တိ အဝတွာ ‘‘ဟေတုပစ္စယေနာ’’တိ ဝစနံ ဟေတုနော အညထာ ပစ္စယဘာဝပဋိသေဓနတ္ထံ။ အယဉှိ ဟေတု ဟေတုပစ္စယေနာပိ ပစ္စယော ဟောတိ, သဟဇာတာဒိပစ္စယေနာပိ။ တတြာဿ ယွာယံ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန အညထာပိ ပစ္စယဘာဝေါ, တဿ ပဋိသေဓနတ္ထံ ဟေတုပစ္စယေနာတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘တံသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ အဝတွာ ကသ္မာ ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ? နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဿ အပါကဋတ္တာ။ တံသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ ဟိ ဝုတ္တေ ယေန တေ တံသမ္ပယုတ္တကာ နာမ ဟောန္တိ, အယံ နာမ သောတိ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော အပါကဋော။ တဿ အပါကဋတ္တာ ယေန သမ္ပယုတ္တာ တေ တံသမ္ပယုတ္တကာတိ ဝုစ္စန္တိ, တံ သရူပတောဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။

တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဧတ္ထ ပန နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဿ ပါကဋတ္တာ တံ-ဂဟဏံ ကတံ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – တေ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာ စ ဓမ္မာ သမုဋ္ဌာနံ ဧတေသန္တိ တံသမုဋ္ဌာနာနိ။ တေသံ တံသမုဋ္ဌာနာနံ, ဟေတုတော စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ စ နိဗ္ဗတ္တာနန္တိ အတ္ထော။ ဣမိနာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၅။)

ဂဏှာတိ။ ကိံ ပန တံ စိတ္တတော အညေနပိ သမုဋ္ဌာတီတိ? အာမ, သမုဋ္ဌာတိ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ စိတ္တစေတသိကာ ဧကတော ဟုတွာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ လောကိယဓမ္မဒေသနာယံ ပန စိတ္တဿ အဓိကဘာဝတော တထာဝိဓံ ရူပံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တေနေဝါဟ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

ယဒိ ဧဝံ ဣဓာပိ ‘‘တံသမုဋ္ဌာနာန’’န္တိ အဝတွာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ကသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ? အစိတ္တသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ သင်္ဂဏှနတော။ ပဉှာဝါရသ္မိဉှိ ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ ဟေတူ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အာဂတံ’’။ တဿ သင်္ဂဏှနတ္ထံ ဣဓ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနန္တိ အဝတွာ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဝုတ္တံ။ တဿတ္ထော – စိတ္တဇရူပံ အဇနယမာနာပိ တေ ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန သမုဋ္ဌာနံ ဧတေသန္တိ တံသမုဋ္ဌာနာနိ။ တေသံ တံသမုဋ္ဌာနာနံ ပဝတ္တေ စိတ္တဇာနံ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ ကဋတ္တာရူပါနမ္ပိ ဟေတူ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန အညေသုပိ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ အာဂတဋ္ဌာနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ကသ္မာ ပနာယံ ဟေတု ပဋိသန္ဓိယမေဝ ကဋတ္တာရူပါနံ ဟေတုပစ္စယော ဟောတိ, န ပဝတ္တေတိ? ပဋိသန္ဓိယံ ကမ္မဇရူပါနံ စိတ္တပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ။ ပဋိသန္ဓိယဉှိ ကမ္မဇရူပါနံ စိတ္တပဋိဗဒ္ဓါ ပဝတ္တိ, စိတ္တဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စေဝ တိဋ္ဌန္တိ စ။ တသ္မိဉှိ ခဏေ စိတ္တံ စိတ္တဇရူပံ ဇနေတုံ န သက္ကောတိ, တာနိပိ ဝိနာ စိတ္တေန ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ ဝါ ဌာတုံ ဝါ န သက္ကောန္တိ။ တေနေဝါဟ – ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, တသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတေ ဝိညာဏေ နာမရူပဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၃၉)။ ပဝတ္တိယံ ပန တေသံ စိတ္တေ ဝိဇ္ဇမာနေပိ ကမ္မပဋိဗဒ္ဓါဝ ပဝတ္တိ, န စိတ္တပဋိဗဒ္ဓါ။ အဝိဇ္ဇမာနေ စာပိ စိတ္တေ နိရောဓသမာပန္နာနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ။

ကသ္မာ ပန ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ စိတ္တံ စိတ္တဇရူပံ ဇနေတုံ န သက္ကောတီတိ? ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တတာယ စေဝ အပ္ပတိဋ္ဌိတဝတ္ထုတာယ စ ဒုဗ္ဗလတ္တာ။ တဉှိ တဒါ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တံ အပုရေဇာတဝတ္ထုကတ္တာ စ အပ္ပတိဋ္ဌိတဝတ္ထုကန္တိ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ တသ္မာ ပပါတေ ပတိတမတ္တော ပုရိသော ကိဉ္စိ သိပ္ပံ ကာတုံ ဝိယ ရူပံ ဇနေတုံ န သက္ကောတိ၊ ကမ္မဇရူပမေဝ ပနဿ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ။ တဉ္စ ကမ္မဇရူပဿေဝ ဗီဇဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ။ ကမ္မံ ပနဿ ခေတ္တသဒိသံ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၆။)

ကိလေသာ အာပသဒိသာ။ တသ္မာ သန္တေပိ ခေတ္တေ အာပေ စ ပဌမုပ္ပတ္တိယံ ဗီဇာနုဘာဝေန ရုက္ခုပ္ပတ္တိ ဝိယ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ စိတ္တာနုဘာဝေန ရူပကာယဿ ဥပ္ပတ္တိ။ ဗီဇေ ပန ဝိဂတေပိ ပထဝီအာပါနုဘာဝေန ရုက္ခဿ ဥပရူပရိ ပဝတ္တိ ဝိယ၊ ဝိနာ စိတ္တေန ကမ္မတောဝ ကဋတ္တာရူပါနံ ပဝတ္တိ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘ကမ္မံ ခေတ္တံ ဝိညာဏံ ဗီဇံ တဏှာ သ္နေဟော’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၇၇)။

အယဉ္စ ပနတ္ထော ဩကာသဝသေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ တယော ဟိ ဩကာသာ – နာမောကာသော, ရူပေါကာသော, နာမရူပေါကာသောတိ။ တတ္ထ အရူပဘဝေါ နာမောကာသော နာမ။ တတြ ဟိ ဟဒယဝတ္ထုမတ္တမ္ပိ ရူပပစ္စယံ ဝိနာ အရူပဓမ္မာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အသညဘဝေါ ရူပေါကာသော နာမ။ တတြ ဟိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တမတ္တမ္ပိ အရူပပစ္စယံ ဝိနာ ရူပဓမ္မာဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေါ နာမရူပေါကာသော နာမ။ တတြ ဟိ ဝတ္ထုရူပမတ္တမ္ပိ ဝိနာ ပဋိသန္ဓိယံ အရူပဓမ္မာ, ပဋိသန္ဓိစိတ္တဉ္စ ဝိနာ ကမ္မဇာပိ ရူပဓမ္မာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ယုဂနဒ္ဓါဝ ရူပါရူပါနံ ဥပ္ပတ္တိ။ ယထာ ဟိ သဿာမိကေ သရာဇကေ ဂေဟေ သဒွါရပါလကေ ရာဇာဏတ္တိံ ဝိနာ ပဌမပ္ပဝေသော နာမ နတ္ထိ, အပရဘာဂေ ပန ဝိနာပိ အာဏတ္တိံ ပုရိမာဏတ္တိအာနုဘာဝေနေဝ ဟောတိ, ဧဝမေဝ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏရာဇဿ သဟဇာတာဒိပစ္စယတံ ဝိနာ ရူပဿ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပဌမုပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ။ အပရဘာဂေ ပန ဝိနာပိ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏဿ သဟဇာတာဒိပစ္စယာနုဘာဝံ ပုရိမာနုဘာဝဝသေန လဒ္ဓပ္ပဝေသဿ ကမ္မတော ပဝတ္တိ ဟောတိ။ အသညဘဝေါ ပန ယသ္မာ အရူပေါကာသော န ဟောတိ, တသ္မာ တတ္ထ ဝိနာဝ အရူပပစ္စယာ အသညောကာသတ္တာ ရူပံ ပဝတ္တတိ, အဿာမိကေ သုညဂေဟေ အတ္တနော ဂေဟေ စ ပုရိသဿ ပဝေသော ဝိယ။ အရူပဘဝေါပိ ယသ္မာ ရူပေါကာသော န ဟောတိ, တသ္မာ တတ္ထ ဝိနာဝ ရူပပစ္စယာ အညောကာသတ္တာ အရူပဓမ္မာ ပဝတ္တန္တိ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေါ ပန ရူပါရူပေါကာသောတိ နတ္ထေတ္ထ အရူပပစ္စယံ ဝိနာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ရူပါနံ ဥပ္ပတ္တီတိ။ ဣတိ အယံ ဟေတု ပဋိသန္ဓိယမေဝ ကဋတ္တာရူပါနံ ပစ္စယော ဟောတိ, န ပဝတ္တေတိ။

နနု ‘‘ဟေတူ သဟဇာတာနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တေ သဗ္ဗောပိ အယမတ္ထော ဂဟိတော ဟောတိ, အထ ကသ္မာ ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါန’’န္တိ ဣဒံ ဂဟိတန္တိ? ပဝတ္တိယံ ကဋတ္တာရူပါဒီနံ ပစ္စယဘာဝပဋိဗာဟနတော။ ဧဝဉှိ သတိ ယာနိ ပဝတ္တိယံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၇။)

ဟေတုနာ သဟ ဧကက္ခဏေ ကဋတ္တာရူပါနိ စေဝ ဥတုအာဟာရသမုဋ္ဌာနာနိ စ ဇာယန္တိ, တေသမ္ပိ ဟေတူ ဟေတုပစ္စယောတိ အာပဇ္ဇေယျ, န စ သော တေသံ ပစ္စယော။ တသ္မာ တေသံ ပစ္စယဘာဝဿ ပဋိဗာဟနတ္ထမေတံ ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဣဒါနိ ‘‘နာနပ္ပကာရဘေဒတော ပစ္စယုပ္ပန္နတော’’တိ ဣမေသံ ပဒါနံ ဝသေနေတ္ထ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ တေသု နာနပ္ပကာရဘေဒတောတိ အယဉှိ ဟေတု နာမ ဇာတိတော ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓော။ တတ္ထ ကုသလဟေတု ဘူမန္တရတော ကာမာဝစရာဒိဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓော, အကုသလဟေတု ကာမာဝစရောဝ ဝိပါကဟေတု ကာမာဝစရာဒိဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓော, ကိရိယဟေတု ကာမာဝစရော ရူပါဝစရော အရူပါဝစရောတိ တိဝိဓော။ တတ္ထ ကာမာဝစရကုသလဟေတု နာမတော အလောဘာဒိဝသေန တိဝိဓော။ ရူပါဝစရာဒိကုသလဟေတူသုပိ ဧသေဝ နယော။ အကုသလဟေတု လောဘာဒိဝသေန တိဝိဓော။ ဝိပါကကိရိယဟေတူ ပန အလောဘာဒိဝသေန တယော တယော ဟောန္တိ။ တံတံစိတ္တသမ္ပယောဂဝသေန ပန တေသံ တေသံ ဟေတူနံ နာနပ္ပကာရဘေဒေါယေဝါတိ ဧဝံ တာဝေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ပစ္စယုပ္ပန္နတောတိ ဣမိနာ ပစ္စယေန ဣမေ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဣမေသံ နာမ ဓမ္မာနံ အယံ ပစ္စယောတိ ဧဝမ္ပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဣမသ္မိံ တာဝ ဟေတုပစ္စယေ ကာမာဝစရကုသလဟေတု ကာမဘဝရူပဘဝေသု အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ ဟေတုပစ္စယော ဟောတိ, အရူပဘဝေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံယေဝ။ ရူပါဝစရကုသလဟေတု ကာမဘဝရူပဘဝေသုယေဝ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ ဟေတုပစ္စယော။ အရူပါဝစရကုသလဟေတု ကာမာဝစရကုသလဟေတုသဒိသောဝ။ တထာ အပရိယာပန္နကုသလဟေတု, တထာ အကုသလဟေတု။ ကာမာဝစရဝိပါကဟေတု ပန ကာမဘဝသ္မိံယေဝ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ, ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပါနံ, ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ ဟေတုပစ္စယော။ ရူပါဝစရဝိပါကဟေတု ရူပဘဝေ ဝုတ္တပ္ပကာရာနညေဝ ဟေတုပစ္စယော။ အရူပါဝစရဝိပါကဟေတု အရူပဘဝေ သမ္ပယုတ္တကာနညေဝ ဟေတုပစ္စယော။ အပရိယာပန္နဝိပါကဟေတု ကာမဘဝရူပဘဝေသု သမ္ပယုတ္တကာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ အရူပဘဝေ အရူပဓမ္မာနညေဝ ဟေတုပစ္စယော။ ကိရိယဟေတူသု ပန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၈။)

တေဘူမကေသုပိ ကုသလဟေတုသဒိသောဝ ပစ္စယောတိ။ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ဟေတုပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၂။ အာရမ္မဏပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂။ အာရမ္မဏပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ရူပါယတနန္တိ ရူပသင်္ခါတံ အာယတနံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာတိ စက္ခုဝိညာဏသင်္ခါတာယ ဓာတုယာ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တံသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ တာယ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ သမ္ပယုတ္တကာနံ တိဏ္ဏံ ခန္ဓာနံ, သဗ္ဗေသမ္ပိ စက္ခုပသာဒဝတ္ထုကာနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ရူပါယတနံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အတ္ထော။ ဣတော ပရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ မနောဓာတုယာတိ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မာယ တိဝိဓာယပိ မနောဓာတုယာ ရူပါယတနာဒီနိ ပဉ္စ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, နော စ ခေါ ဧကက္ခဏေ။ သဗ္ဗေ ဓမ္မာတိ ဧတာနိ စ ရူပါယတနာဒီနိ ပဉ္စ အဝသေသာ စ သဗ္ဗေပိ ဉေယျဓမ္မာ ဣမာ ဆ ဓာတုယော ဌပေတွာ သေသာယ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မာယ မနောဝိညာဏဓာတုယာ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အတ္ထော။ ယံ ယံ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘာတိ ဣမိနာ ယေ ဧတေ ဧတာသံ သတ္တန္နံ ဝိညာဏဓာတူနံ အာရမ္မဏဓမ္မာ ဝုတ္တာ, တေ တာသံ ဓာတူနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇနက္ခဏေယေဝ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောန္တီတိ ဒီပေတိ။ ဧဝံ ဟောန္တာပိ စ န ဧကတော ဟောန္တိ, ယံ ယံ အာရဗ္ဘ ယေ ယေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တေသံ တေသံ တေ တေ ဝိသုံ ဝိသုံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောန္တီတိပိ ဒီပေတိ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဣဒံ ယထာ နဇ္ဇော သန္ဒန္တိ, ပဗ္ဗတာ တိဋ္ဌန္တီတိ သဗ္ဗကာလသင်္ဂဟဝသေန, ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေန ယေပိ အာရဗ္ဘ ယေ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု, ယေပိ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ, တေ သဗ္ဗေ အာရမ္မဏပစ္စယေနေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိံသု စ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ စာတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာတိ ဣဒံ ‘‘ယေ ယေ ဓမ္မာ’’တိ ဝုတ္တာနံ သရူပတော နိဒဿနံ။ တေ တေ ဓမ္မာတိ တေ တေ အာရမ္မဏဓမ္မာ။ တေသံ တေသန္တိ တေသံ တေသံ စိတ္တစေတသိကဓမ္မာနံ။ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

ဣဒံ ပန အာရမ္မဏံ နာမ ရူပါရမ္မဏံ သဒ္ဒဂန္ဓရသဖောဋ္ဌဗ္ဗဓမ္မာရမ္မဏန္တိ ကောဋ္ဌာသတော ဆဗ္ဗိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဌပေတွာ ပညတ္တိံ အဝသေသံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၅၉။)

ဘူမိတော ကာမာဝစရံ…ပေ… အပရိယာပန္နန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကာမာဝစရံ ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပဘေဒတော ပဉ္စဝိဓံ၊ ရူပါဝစရံ ကုသလဝိပါကကိရိယတော တိဝိဓံ, တထာ အရူပါဝစရံ, အပရိယာပန္နံ ကုသလဝိပါကနိဗ္ဗာနဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။ သဗ္ဗမေဝ ဝါ ဧတံ ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပနိဗ္ဗာနပညတ္တိဘေဒတော သတ္တဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကုသလံ ဘူမိဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ, အကုသလံ ကာမာဝစရမေဝ, ဝိပါကံ စတုဘူမကံ, ကိရိယံ တိဘူမကံ, ရူပံ ဧကဘူမကံ ကာမာဝစရမေဝ, နိဗ္ဗာနမ္ပိ ဧကဘူမကံ အပရိယာပန္နမေဝ, ပညတ္တိ ဘူမိဝိနိမုတ္တာတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတသ္မိံ အာရမ္မဏေ ကာမာဝစရကုသလာရမ္မဏံ ကာမာဝစရကုသလဿ, ရူပါဝစရကုသလဿ, အကုသလဿ, ကာမာဝစရဝိပါကဿ, ကာမာဝစရကိရိယဿ, ရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကုသလာရမ္မဏံ တေသု ဆသု ရာသီသု ကာမာဝစရဝိပါကဝဇ္ဇာနံ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရကုသလာရမ္မဏံ ကာမာဝစရကုသလဿ, ရူပါဝစရကုသလဿ, အရူပါဝစရကုသလဿ, အကုသလဿ, အရူပါဝရစရဝိပါကဿ, ကာမာဝစရကိရိယဿ, ရူပါဝစရကိရိယဿ, အရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ အပရိယာပန္နကုသလာရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရတော ကုသလကိရိယာနမေဝ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ အကုသလာရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလဿ, အကုသလဿ, ကာမာဝစရဝိပါကဿ, ကာမာဝစရရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။

ကာမာဝစရဝိပါကာရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလဿ, အကုသလဿ, ကာမာဝစရဝိပါကဿ, ကာမာဝစရရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရဝိပါကာရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလဿ, အကုသလဿ, ကာမာဝစရရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရဝိပါကာရမ္မဏမ္ပိ ဣမေသံယေဝ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ အပရိယာပန္နဝိပါကာရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလကိရိယာနညေဝ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။

ကာမာဝစရကိရိယာရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလဿ, အကုသလဿ, ကာမာဝစရဝိပါကဿ, ကာမာဝစရရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၀။)

ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကိရိယာရမ္မဏံ ဣမေသု ဆသု ရာသီသု ကာမာဝစရဝိပါကဝဇ္ဇာနံ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရကိရိယာရမ္မဏံ တေသံ ပဉ္စန္နံ အရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ စတုသမုဋ္ဌာနံ ရူပက္ခန္ဓသင်္ခါတံ ရူပါရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလဿ အကုသလဿ ကာမာဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏံ ကာမာဝစရရူပါဝစရကုသလဿ, အပရိယာပန္နတော ကုသလဝိပါကဿ, ကာမာဝစရရူပါဝစရကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကုသလကိရိယာနံ ကေစိ နိစ္ဆန္တိ, တံ ယုတ္တိတော ဥပဓာရေတဗ္ဗံ။ နာနပ္ပကာရကံ ပန ပညတ္တိအာရမ္မဏံ တေဘူမကကုသလဿ, အကုသလဿ, ရူပါဝစရဝိပါကဿ, အရူပါဝစရဝိပါကဿ, တေဘူမကကိရိယဿ စာတိ ဣမေသံ နဝန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ တတ္ထ ယံ ယံ အာရမ္မဏံ ယေသံ ယေသံ ပစ္စယော, တေ တေ တံတံပစ္စယုပ္ပန္နာ နာမ ဟောန္တီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

အာရမ္မဏပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၃။ အဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၃။ အဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ဆန္ဒာဓိပတီတိ ဆန္ဒသင်္ခါတော အဓိပတိ။ ဆန္ဒံ ဓုရံ ကတွာ ဆန္ဒံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ စိတ္တုပ္ပတ္တိကာလေ ဥပ္ပန္နဿ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒဿေတံ နာမံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကသ္မာ ပန ယထာ ဟေတုပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိ ဝုတ္တံ, ဧဝမိဓ ‘‘အဓိပတီ အဓိပတိသမ္ပယုတ္တကာနန္တိ အဝတွာ ‘‘ဆန္ဒာဓိပတိ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တကာန’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဒေသနာ ကတာတိ? ဧကက္ခဏေ အဘာဝတော။ ပုရိမနယသ္မိဉှိ ဒွေ တယော ဟေတူ ဧကက္ခဏေပိ ဟေတုပစ္စယော ဟောန္တိ မူလဋ္ဌေန။ ဥပကာရကဘာဝဿ အဝိဇဟနတော။ အဓိပတိ ပန ဇေဋ္ဌကဋ္ဌေန ဥပကာရကော, န စ ဧကက္ခဏေ ဗဟူ ဇေဋ္ဌကာ နာမ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဧကတော ဥပ္ပန္နာနမ္ပိ နေသံ ဧကက္ခဏေ အဓိပတိပစ္စယဘာဝေါ နတ္ထိ။ တဿ အဓိပတိပစ္စယဘာဝဿ ဧကက္ခဏေ အဘာဝတော ဣဓ ဧဝံ ဒေသနာ ကတာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၁။)

ဧဝံ သဟဇာတာဓိပတိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အာရမ္မဏာဓိပတိံ ဒဿေတုံ ယံ ယံ ဓမ္မံ ဂရုံ ကတွာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယံ ယံ ဓမ္မန္တိ ယံ ယံ အာရမ္မဏဓမ္မံ။ ဂရုံ ကတွာတိ ဂရုကာရစိတ္တီကာရဝသေန ဝါ အဿာဒဝသေန ဝါ ဂရုံ ဘာရိယံ လဒ္ဓဗ္ဗံ အဝိဇဟိတဗ္ဗံ အနဝညာတံ ကတွာ။ တေ တေ ဓမ္မာတိ တေ တေ ဂရုကာတဗ္ဗဓမ္မာ။ တေသံ တေသန္တိ တေသံ တေသံ ဂရုကာရကဓမ္မာနံ။ အဓိပတိပစ္စယေနာတိ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတီတိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန အဓိပတိ နာမ သဟဇာတာရမ္မဏဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတော ဆန္ဒာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓော။ တေသု ဧကေကော ကာမာဝစရာဒိဝသေန ဘူမိတော စတုဗ္ဗိဓော။ တတ္ထ ကာမာဝစရော ကုသလာကုသလကိရိယဝသေန တိဝိဓော။ အကုသလံ ပတွာ ပနေတ္ထ ဝီမံသာဓိပတိ န လဗ္ဘတိ။ ရူပါရူပါဝစရော ကုသလကိရိယဝသေန ဒုဝိဓော, အပရိယာပန္နော ကုသလဝိပါကဝသေန ဒုဝိဓော။ အာရမ္မဏာဓိပတိ ပန ဇာတိဘေဒတော ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပနိဗ္ဗာနာနံ ဝသေန ဆဗ္ဗိဓောတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ သဟဇာတာဓိပတိမှိ တာဝ ကာမာဝစရကုသလကိရိယသင်္ခါတော အဓိပတိ ဒုဟေတုကတိဟေတုကေသု စိတ္တုပ္ပါဒေသု ဆန္ဒာဒီနံ အညတရံ ဇေဋ္ဌကံ ကတွာ ဥပ္ပတ္တိကာလေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ အဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကုသလကိရိယသင်္ခါတေပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ပန ဧကန္တေနေဝ လဗ္ဘတိ။ န ဟိ တေ ဓမ္မာ သဟဇာတာဓိပတိံ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အရူပါဝစရကုသလကိရိယသင်္ခါတော ပန ပဉ္စဝေါကာရေ ရူပါဝစရအဓိပတိသဒိသောဝ စတုဝေါကာရေ ပန သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ အဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ တထာ တတ္ထုပ္ပန္နော သဗ္ဗောပိ ကာမာဝစရာဓိပတိ။ အပရိယာပန္နော ကုသလတောပိ ဝိပါကတောပိ ပဉ္စဝေါကာရေ ဧကန္တေနေဝ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ အဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ, စတုဝေါကာရေ အရူပဓမ္မာနညေဝ။ အကုသလော ကာမဘဝေ မိစ္ဆတ္တနိယတစိတ္တေသု ဧကန္တေနေဝ သမ္ပယုတ္တကာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ အဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ အနိယတော ကာမဘဝ-

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၂။)

ရူပဘဝေသု အတ္တနော အဓိပတိကာလေ တေသညေဝ။ အရူပဘဝေ အရူပဓမ္မာနညေဝ အဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ အယံ တာဝ သဟဇာတာဓိပတိမှိ နယော။

အာရမ္မဏာဓိပတိမှိ ပန ကာမာဝစရကုသလော အာရမ္မဏာဓိပတိ ကာမာဝစရကုသလဿ လောဘသဟဂတာကုသလဿာတိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရာရူပါဝစရေပိ ကုသလာရမ္မဏာဓိပတိမှိ ဧသေဝ နယော။ အပရိယာပန္နကုသလော ပန အာရမ္မဏာဓိပတိ ကာမာဝစရတော ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလဿ စေဝ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကိရိယဿ စ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ အကုသလော ပန အာရမ္မဏာဓိပတိ နာမ လောဘသဟဂတစိတ္တုပ္ပါဒေါ ဝုစ္စတိ။ သော လောဘသဟဂတာကုသလဿေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ ကာမာဝစရော ပန ဝိပါကာရမ္မဏာဓိပတိ လောဘသဟဂတာကုသလဿေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ တထာ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကာရမ္မဏာဓိပတိ။ လောကုတ္တရော ပန ဝိပါကာရမ္မဏာဓိပတိ ကာမာဝစရတော ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလကိရိယာနညေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ ကာမာဝစရာဒိဘေဒတော ပန တိဝိဓောပိ ကိရိယာရမ္မဏာဓိပတိ လောဘသဟဂတာကုသလဿေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပသင်္ခါတော ရူပက္ခန္ဓော အာရမ္မဏာဓိပတိ လောဘသဟဂတာကုသလဿေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတိ။ နိဗ္ဗာနံ ကာမာဝစရတော ဉာဏသမ္ပယုတ္တကုသလဿ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကိရိယဿ လောကုတ္တရကုသလဿ လောကုတ္တရဝိပါကဿ စာတိ ဣမေသံ စတုန္နံ ရာသီနံ အာရမ္မဏာဓိပတိပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

အဓိပတိပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၄။ အနန္တရပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၄။ အနန္တရပစ္စယနိဒ္ဒေသေ မနောဓာတုယာတိ ဝိပါကမနောဓာတုယာ။ မနောဝိညာဏဓာတုယာတိ သန္တီရဏကိစ္စာယ အဟေတုကဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတုယာ။ တတော ပရံ ပန ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဇဝနတဒါရမ္မဏဘဝင်္ဂကိစ္စာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၃။)

မနောဝိညာဏဓာတုယော ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုံ, တာ အဝုတ္တာပိ ဣမိနာဝ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗာတိ နယံ ဒဿေတွာ ဒေသနာ သင်္ခိတ္တာ။ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိအာဒိကေ စ ဆဋ္ဌနယေ တာ သင်္ဂဟိတာတိပိ ဣဓ န ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ပုရိမာ ပုရိမာတိ ဆသု ဒွါရေသုပိ အနန္တရာတီတာ ကုသလဇဝနဓမ္မာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနန္တိ အနန္တရဥပ္ပဇ္ဇမာနာနညေဝ။ ကုသလာနန္တိ သဒိသကုသလာနံ။ အဗျာကတာနန္တိ ဣဒံ ပန ကုသလာနန္တရံ တဒါရမ္မဏဘဝင်္ဂဖလသမာပတ္တိဝသေန ဝုတ္တံ။ အကုသလမူလကေ အဗျာကတာနန္တိ တဒါရမ္မဏဘဝင်္ဂသင်္ခါတာနညေဝ။ အဗျာကတမူလကေ အဗျာကတာနန္တိ အာဝဇ္ဇနဇဝနဝသေန ဝါ ဘဝင်္ဂဝသေန ဝါ ပဝတ္တာနံ ကိရိယဝိပါကာဗျာကတာနံ ကိရိယမနောဓာတုတော ပဋ္ဌာယ ပန ယာဝ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိစ္စာ မနောဝိညာဏဓာတု, တာဝ ပဝတ္တေသု ဝီထိစိတ္တေသုပိ အယံ နယော လဗ္ဘတေဝ။ ကုသလာနန္တိ ပဉ္စဒွါရေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာနန္တရာနံ မနောဒွါရေ အာဝဇ္ဇနာန္တရာနံ ပဌမဇဝနကုသလာနံ။ အကုသလာနန္တိ ပဒေပိ ဧသေဝ နယော။ ယေသံ ယေသန္တိ ဣဒံ သဗ္ဗေသမ္ပိ အနန္တရပစ္စယဓမ္မာနံ။ သင်္ခေပလက္ခဏန္တိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန အနန္တရပစ္စယော နာမ ဌပေတွာ နိဗ္ဗာနံ စတုဘူမကော အရူပဓမ္မရာသိယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ဇာတိဝသေန ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယတော စတုဓာ ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ကုသလော ကာမာဝစရာဒိဘေဒတော စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ, အကုသလော ကာမာဝစရောဝ ဝိပါကော စတုဘူမကော, ကိရိယာနန္တရပစ္စယော ပန တေ ဘူမကောတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ ကာမာဝစရကုသလော အတ္တနာ သဒိသဿေဝ ကာမာဝစရကုသလဿ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမာဝစရကုသလော ပန ရူပါဝစရကုသလဿ အရူပါဝစရကုသလဿ လောကုတ္တရကုသလဿာတိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ကာမာဝစရကုသလော စ ကာမာဝစရဝိပါကဿ, ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကဿ, ဉာဏသမ္ပယုတ္တော လောကုတ္တရဝိပါကဿာပီတိ ဣမေသံ စတုန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကုသလော ရူပါဝစရကုသလဿ, ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမာဝစရဝိပါကဿ, ရူပါဝစရဝိပါကဿာတိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရကုသလော တေသံ ဒွိန္နံ ဝိပါကာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၄။)

အတ္တနော ကုသလဿ ဝိပါကဿ စာတိ အဝိသေသေန စတုန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ဝိသေသေန ပနေတ္ထ နေဝသညာနာသညာယတနကုသလော အနာဂါမိဖလသင်္ခါတဿ လောကုတ္တရဝိပါကဿပိ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ လောကုတ္တရကုသလော လောကုတ္တရဝိပါကဿေဝ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ အကုသလော အဝိသေသေန အကုသလဿ စေဝ ကုသလာကုသလဝိပါကဿ စ။ ဝိသေသေန ပနေတ္ထ သုခမဇ္ဈတ္တဝေဒနာသမ္ပယုတ္တော အကုသလော ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကဿာပီတိ ဣမေသံ စတုန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။

ကာမာဝစရဝိပါကဿ ဉာဏသမ္ပယုတ္တော ဝါ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တော ဝါ ဝိပါကော ကာမာဝစရကိရိယာဝဇ္ဇနဿ, ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပါကော ပနေတ္ထ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကဿာပီတိ ဣမေသံ စတုန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရဝိပါကော သဟေတုကကာမာဝစရဝိပါကဿ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကိရိယာဝဇ္ဇနဿာတိ ဣမေသံ စတုန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရဝိပါကော တိဟေတုကကာမာဝစရဝိပါကဿ အရူပါဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကိရိယာဝဇ္ဇနဿာတိ တိဏ္ဏံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ လောကုတ္တရဝိပါကော တိဟေတုကကာမာဝစရဝိပါကဿ ရူပါဝစရာရူပါဝစရလောကုတ္တရဝိပါကဿာတိ စတုန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။

ကာမာဝစရကိရိယံ ကာမာဝစရကုသလာကုသလဿ စတုဘူမကဝိပါကဿ တေဘူမကကိရိယဿာတိ နဝန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကိရိယံ တိဟေတုကကာမာဝစရဝိပါကဿ ရူပါဝစရဝိပါကဿ ရူပါဝစရကိရိယဿာတိ တိဏ္ဏံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရကိရိယံ တိဟေတုကကာမာဝစရဝိပါကဿ ရူပါဝစရာရူပါဝစရလောကုတ္တရဝိပါကဿ အရူပါဝစရကိရိယဿာတိ ပဉ္စန္နံ ရာသီနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတီတိ။ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

အနန္တရပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၅။)

၅။ သမနန္တရပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅။ သမနန္တရပစ္စယနိဒ္ဒေသောပိ ဣမိနာ သမာနဂတိကောဝ။ ဣမေ ပန ဒွေ ပစ္စယာ မဟာဝိတ္ထာရာ, တသ္မာ သဗ္ဗစိတ္တုပ္ပတ္တိဝသေန တေသံ ဥပပရိက္ခိတွာ ဝိတ္ထာရော ဂဟေတဗ္ဗောတိ။

သမနန္တရပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၆။ သဟဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆။ သဟဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသေ အညမညန္တိ အညော အညဿ။ ဣမိနာ ဧတေသံ ဓမ္မာနံ ဧကက္ခဏေ ပစ္စယဘာဝဉ္စေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝဉ္စ ဒီပေတိ။ ဩက္ကန္တိက္ခဏေတိ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ။ တသ္မိဉှိ ခဏေ နာမရူပံ ဩက္ကန္တံ ဝိယ ပက္ခန္ဒန္တံ ဝိယ ပရလောကတော ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ပဝိသန္တံ ဝိယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ သော ခဏော ‘‘ဩက္ကန္တိက္ခဏော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထ စ ရူပန္တိ ဟဒယဝတ္ထုမတ္တမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ တဉှိ နာမဿ, နာမဉ္စ တဿ အညမညံ သဟဇာတပစ္စယဋ္ဌံ ဖရတိ။ စိတ္တစေတသိကာတိ ပဝတ္တိယံ စတ္တာရော ခန္ဓာ။ သဟဇာတပစ္စယေနာတိ ဧတ္ထ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါ စိတ္တစေတသိကာနံ ပစ္စယဋ္ဌံ န ဖရန္တိ, တသ္မာ ‘‘အညမည’’န္တိ န ဝုတ္တံ။ တထာ ဥပါဒါရူပါ ဘူတာနံ။ ရူပိနော ဓမ္မာ အရူပီနံ ဓမ္မာနန္တိ ဟဒယဝတ္ထု စတုန္နံ ခန္ဓာနံ။ ကိဉ္စိ ကာလေတိ ကိသ္မိဉ္စိ ကာလေ။ သဟဇာတပစ္စယေနာတိ ပဋိသန္ဓိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န သဟဇာတပစ္စယေနာတိ ပဝတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

အယံ ပန ‘စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော အညမညံ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’တိ ဧဝံ ဆဟိ ကောဋ္ဌာသေဟိ ဌိတော။ တတ္ထ တယော ကောဋ္ဌာသာ အညမညဝသေန ဝုတ္တာ, တယော န အညမညဝသေန။ တတ္ထ ပဌမကောဋ္ဌာသေ အရူပမေဝ ပစ္စယော စေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နဉ္စ, ဒုတိယေ ရူပမေဝ, တတိယေ နာမရူပံ, စတုတ္ထေ ပစ္စယော အရူပံ, ပစ္စယုပ္ပန္နံ ရူပံ၊ ပဉ္စမေ ပစ္စယောပိ ပစ္စယုပ္ပန္နမ္ပိ ရူပမေဝ၊ ဆဋ္ဌေ ပစ္စယော ရူပံ, ပစ္စယုပ္ပန္နံ အရူပန္တိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန သဟဇာတပစ္စယော ဇာတိဝသေန ကုသလော အကုသလော ဝိပါကော ကိရိယံ ရူပန္တိ ပဉ္စဓာ ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ကုသလော ဘူမိတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၆။)

စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ, အကုသလော ဧကဝိဓောဝ ဝိပါကော စတုဗ္ဗိဓော, ကိရိယသင်္ခါတော တိဝိဓော, ရူပံ ဧကဝိဓံ ကာမာဝစရမေဝါတိ ဧဝံ တာဝေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကမ္ပိ ကုသလံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ, တထာ အကုသလံ။ ယံ ပနေတ္ထ အရူပေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ အရူပဓမ္မာနံယေဝ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ။

ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စေဝ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ။ ယံ ပနေတ္ထ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေတိ, တံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ။ ယံ ပဋိသန္ဓိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ ကဋတ္တာရူပါနဉ္စာပိ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရဝိပါကံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ။ လောကုတ္တရဝိပါကံ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ, စတုဝေါကာရေ အရူပါနညေဝ။ ကာမာဝစရအရူပါဝစရကိရိယာ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တကာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ, စတုဝေါကာရေ အရူပါနညေဝ။ ရူပါဝစရကိရိယာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ ဧကန္တေန သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ။

စတုသမုဋ္ဌာနိကဿ ရူပဿ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပေ ဧကံ မဟာဘူတံ တိဏ္ဏံ, တီဏိ ဧကဿ, ဒွေ ဒွိန္နံ မဟာဘူတာနံ, မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပဿ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော။ ကာမာဝစရရူပါဝစရပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထုရူပံ ဝိပါကက္ခန္ဓာနံ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနေသု ပန မဟာဘူတာနိ အညမညဉ္စေဝ ဥပါဒါရူပဿ စ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

သဟဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၇။ အညမညပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၇။ အညမညပစ္စယနိဒ္ဒေသေ သဟဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဿ ပုရိမာနံ တိဏ္ဏံ ကောဋ္ဌာသာနံ ဝသေန ပါဠိ အာဂတာ။ တဿာ တတ္ထ ဝုတ္တသဒိသာဝ ဝဏ္ဏနာတိ ပုန န ဂဟိတာ။ အယမ္ပိ စ အညမညပစ္စယော ဇာတိဝသေန ကုသလော အကုသလော ဝိပါကော ကိရိယံ ရူပန္တိ ပဉ္စဓာ ဘိန္နော။ တတ္ထ ကုသလော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၇။)

ဘူမိတော စတုဗ္ဗိဓော။ သဗ္ဗံ ပုရိမသဒိသမေဝါတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ သဗ္ဗမ္ပိ စတုဘူမကံ ကုသလံ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ အညမညပစ္စယေန ပစ္စယော။ တထာ အကုသလံ။ ဝိပါကေ ပန ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကံ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုရူပဿ, ပဝတ္တေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ။ အရူပါဝစရလောကုတ္တရဝိပါကံ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ အညမညပစ္စယေန ပစ္စယော။ သဗ္ဗမ္ပိ ကိရိယံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ အညမညပစ္စယေန ပစ္စယော။ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပဿ ကမ္မသမုဋ္ဌာနေ ဧကံ မဟာဘူတံ တိဏ္ဏံ, တီဏိ ဧကဿ, ဒွေ ဒွိန္နံ မဟာဘူတာနံ အညမညပစ္စယေန ပစ္စယော။ ကာမာဝစရရူပါဝစရပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုရူပံ ဝိပါကက္ခန္ဓာနံ အညမညပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနေသု မဟာဘူတာနေဝ မဟာဘူတာနံ အညမညပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

အညမညပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၈။ နိဿယပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၈။ နိဿယပစ္စယနိဒ္ဒေသေ သဟဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဿ ပုရိမာနံ ပဉ္စန္နံ ကောဋ္ဌာသာနံ ဝသေန သဟဇာတနိဿယနယံ ဒဿေတွာ ပုန ဆဋ္ဌေန ကောဋ္ဌာသေန ပုရေဇာတနိဿယနယံ ဒဿေတုံ စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယံ ရူပံ နိဿာယာတိ ဝတ္ထုရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ နိဿာယ တိဝိဓာ မနောဓာတု, ဌပေတွာ အရူပဝိပါကံ ဒွါသတ္တတိဝိဓာ မနောဝိညာဏဓာတူတိ ဣမာနိ ပဉ္စသတ္တတိ စိတ္တာနိ ဝတ္တန္တီတိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။ အယမ္ပိ နိဿယပစ္စယော ဇာတိဝသေန ကုသလာဒိဘေဒတော ပဉ္စဓာဝ ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ကုသလော ဘူမိတော စတုဗ္ဗိဓောဝ အကုသလော ဧကဝိဓော ဝိပါကော စတုဗ္ဗိဓော, ကိရိယသင်္ခါတော တိဝိဓော, ရူပံ ဧကဝိဓမေဝါတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကမ္ပိ ကုသလံ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ တထာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၈။)

အကုသလံ။ ယံ ပနေတ္ထ အာရုပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ အရူပဓမ္မာနညေဝ နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကံ ပဝတ္တေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပဿာပိ နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရဝိပါကံ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနံယေဝ ဟောတိ။ လောကုတ္တရဝိပါကံ ပဉ္စဝေါကာရေ၊ သမ္ပယုတ္တကာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, စတုဝေါကာရေ အရူပဿေဝ နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ကာမာဝစရအရူပါဝစရကိရိယာ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တကာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ နိဿယပစ္စယော ဟောတိ, စတုဝေါကာရေ အရူပါနညေဝ။ ရူပါဝစရကိရိယာ သမ္ပယုတ္တကာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ ဧကန္တေန နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။

စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပဿ စ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပေ ဧကံ မဟာဘူတံ တိဏ္ဏံ, တီဏိ ဧကဿ, ဒွေ ဒွိန္နံ မဟာဘူတာနံ, မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါနံ, ဝတ္ထုရူပံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ စတုဘူမကကုသလဿ, အကုသလဿ, ဌပေတွာ အာရုပ္ပဝိပါကဉ္စေဝ ဒွေ ပဉ္စဝိညာဏာနိ စ သေသတေဘူမကဝိပါကဿ, တေဘူမကကိရိယဿာတိ ဣမေသံ စတုန္နံ ဓမ္မရာသီနံ နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ စက္ခာယတနာဒီနိ ပဉ္စ သသမ္ပယုတ္တာနံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနေသု ပန မဟာဘူတာ မဟာဘူတာနဉ္စေဝ ဥပါဒါရူပဿ စ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

နိဿယပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၉။ ဥပနိဿယပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၉။ ဥပနိဿယပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ပုရိမာ ပုရိမာတိ အနန္တရူပနိဿယေ သမနန္တရာတီတာ လဗ္ဘန္တိ, အာရမ္မဏူပနိဿယပကတူပနိဿယေသု နာနာဝီထိဝသေန ပုရိမတရာ။ တေ တယောပိ ရာသယော ကုသလဝသေန ကုသလပဒေ လဗ္ဘန္တိ, ကုသလေန ပန အကုသလေ သမနန္တရာတီတာ န လဗ္ဘန္တိ။ တေနေဝ ဝုတ္တံ – ‘‘အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ကေသဉ္စိ ဥပနိဿယပစ္စယေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၆၉။)

ပစ္စယော’’တိ။ ဣဒဉှိ – ‘‘ကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ ဓမ္မဿ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော၊ အာရမ္မဏူပနိဿယော ပကတူပနိဿယော။ အာရမ္မဏူပနိဿယော – ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ တံ ဂရုံ ကတွာ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ, တံ ဂရုံ ကတွာ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနိ ဂရုံ ကတွာ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ, တံ ဂရုံ ကတွာ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဈာနံ ဂရုံ ကတွာ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတိ, တံ ဂရုံ ကတွာ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပကတူပနိဿယော – သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ, ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ သီလံ သုတံ စာဂံ ပညံ ဥပနိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ, ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ သဒ္ဓါ သီလံ သုတံ စာဂေါ ပညာ ရာဂဿ ဒေါသဿ မောဟဿ မာနဿ ဒိဋ္ဌိယာ ပတ္ထနာယ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဣမံ နယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကုသလေန အဗျာကတေ တယောပိ လဗ္ဘန္တိ, တထာ အကုသလေန အကုသလေ။

အကုသလေန ပန ကုသလေ သမနန္တရာတီတာ န လဗ္ဘန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ကေသဉ္စိ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။ ဣဒမ္ပိ ဟိ – ‘‘အကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပကတူပနိဿယော – ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ, သီလံ သမာဒိယတိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ, ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတိ ဝိပဿနံ ဥပ္ပါဒေတိ, မဂ္ဂံ ဥပ္ပါဒေတိ, အဘိညံ ဥပ္ပါဒေတိ, သမာပတ္တိံ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဒေါသံ မောဟံ မာနံ ဒိဋ္ဌိံ ပတ္ထနံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ…ပေ… သမာပတ္တိံ ဥပ္ပါဒေတိ။ ရာဂေါ ဒေါသော မောဟော မာနော ဒိဋ္ဌိ ပတ္ထနာ သဒ္ဓါယ သီလဿ သုတဿ စာဂဿ ပညာယ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပါဏံ ဟန္တွာ တဿ ပဋိဃာတတ္ထာယ ဒါနံ ဒေတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ပဉှာဝါရေ အာဂတံ ပကတူပနိဿယမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အကုသလံ ပန ကုသလဿ အာရမ္မဏူပနိဿယော န ဟောတိ။ ကသ္မာ? တံ ဂရုံ ကတွာ တဿ အပ္ပဝတ္တနတောတိ ယထာ အနန္တရူပနိဿယော, ဧဝံ အာရမ္မဏူပနိဿယောပေတ္ထ န လဗ္ဘတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အကုသလေန အဗျာကတပဒေ အာရမ္မဏူပနိဿယောဝ န လဗ္ဘတိ။ န ဟိ အဗျာကတာ ဓမ္မာ အကုသလံ ဂရုံ ကရောန္တိ။ ယသ္မာ ပန အနန္တရတာ လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ဧတ္ထ ‘‘ကေသဉ္စီ’’တိ န ဝုတ္တံ။ အဗျာကတေန ပန အဗျာကတေ ကုသလေ အကုသလေတိ တီသု နယေသု တယောပိ ဥပနိဿယာ လဗ္ဘန္တေဝ။ ပုဂ္ဂလောပိ သေနာသနမ္ပီတိ ဣဒံ ဒွယံ ပကတူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣဒဉှိ ဒွယံ ကုသလာကုသလပဝတ္တိယာ ဗလဝပစ္စယော ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၀။)

ပစ္စယဘာဝေါ စဿ ပနေတ္ထ ပရိယာယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန ဥပနိဿယပစ္စယော နာမ သဒ္ဓိံ ဧကစ္စာယ ပညတ္တိယာ သဗ္ဗေပိ စတုဘူမကဓမ္မာ။ ဝိဘာဂတော ပန အာရမ္မဏူပနိဿယာဒိဝသေန တိဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ အာရမ္မဏူပနိဿယော အာရမ္မဏာဓိပတိနာ နိန္နာနာကရဏောတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဂဟေတဗ္ဗော။ အနန္တရူပနိဿယော အနန္တရပစ္စယေန နိန္နာနာကရဏော, သောပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ နေသံ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပကတူပနိဿယော ပန ဇာတိဝသေန ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပဘေဒတော ပဉ္စဝိဓော ဟောတိ, ကုသလာဒီနံ ပန ဘူမိဘေဒတော အနေကဝိဓောတိ ဧဝံ တာဝေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ တေဘူမကကုသလော စတုဘူမကဿာပိ ကုသလဿ အကုသလဿ ဝိပါကကိရိယဿာတိ စတုန္နံ ရာသီနံ ပကတူပနိဿယော ဟောတိ။ လောကုတ္တရော အကုသလဿေဝ န ဟောတိ။ အမှာကံ အာစရိယေန ‘‘လောကုတ္တရဓမ္မော နိဗ္ဗတ္တိတော’’တိ ဣမိနာ ပန နယေန အညေသံ အကုသလဿာပိ ဟောတိ။ ယဿ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ, တဿာပိ အနုတ္တရေသု ဝိမောက္ခေသု ပိဟံ ဥပဋ္ဌာပယတော ဣမိနာ နယေန ဟောတိယေဝ။ အကုသလော သဗ္ဗေသမ္ပိ စတုဘူမကာနံ ခန္ဓာနံ ပကတူပနိဿယော ဟောတိ, တထာ တေဘူမကဝိပါကော။ လောကုတ္တရဝိပါကေ ဟေဋ္ဌိမာနိ တီဏိ ဖလာနိ အကုသလဿေဝ န ဟောန္တိ, ဥပရိဋ္ဌိမံ ကုသလဿာပိ။ ပုရိမနယေန ပန အညေသံ ဝါ ယဿ ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ, တဿ သန္တာနေ သဗ္ဗောပိ လောကုတ္တရဝိပါကော သဗ္ဗေသံ ကုသလာဒီနံ အရူပက္ခန္ဓာနံ ပကတူပနိဿယော ဟောတိ။ ကိရိယသင်္ခါတောပိ ပကတူပနိဿယော စတုဘူမကာနံ အကုသလာဒိခန္ဓာနံ ဟောတိယေဝ, တထာ ရူပသင်္ခါတော။ သယံ ပန ရူပံ ဣမသ္မိံ ပဋ္ဌာနမဟာပကရဏေ အာဂတနယေန ဥပနိဿယပစ္စယံ န လဘတိ, သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ပန လဘတီတိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ဥပနိဿယပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၁။)

၁၀။ ပုရေဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၀။ ပုရေဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧတ္ထ ပုရေဇာတံ နာမ ယဿ ပစ္စယော ဟောတိ, တတော ပုရိမတရံ ဇာတံ ဇာတိက္ခဏံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတိက္ခဏပ္ပတ္တံ။ စက္ခာယတနန္တိအာဒိ ဝတ္ထုပုရေဇာတဝသေန ဝုတ္တံ။ ရူပါယတနန္တိအာဒိ အာရမ္မဏပုရေဇာတဝသေန။ ကိဉ္စိကာလေ ပုရေဇာတပစ္စယေနာတိ ပဝတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စိကာလေ န ပုရေဇာတပစ္စယေနာတိ ပဋိသန္ဓိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ ပဉ္စဒွါရေ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန, မနောဒွါရေ ဝတ္ထုဝသေနေဝါယံ ပါဠိ အာဂတာ, ပဉှာဝါရေ ပန ‘‘အာရမ္မဏပုရေဇာတံ – သေက္ခာ ဝါ ပုထုဇ္ဇနာ ဝါ စက္ခုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿန္တီ’’တိ အာဂတတ္တာ မနောဒွါရေပိ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ လဗ္ဘတေဝ။ ဣဓ ပန သာဝသေသဝသေန ဒေသနာ ကတာတိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန ပုရေဇာတပစ္စယော သုဒ္ဓရူပမေဝ ဟောတိ။ တဉ္စ ခေါ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတိပ္ပတ္တံ အဋ္ဌာရသဝိဓံ ရူပရူပမေဝ။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ဝတ္ထုပုရေဇာတံ အာရမ္မဏပုရေဇာတန္တိ ဒွိဓာ ဌိတံ။ တတ္ထ စက္ခာယတနံ…ပေ… ကာယာယတနံ ဝတ္ထုရူပန္တိ ဣဒံ ဝတ္ထုပုရေဇာတံ နာမ။ သေသံ ဣမာယ ပါဠိယာ အာဂတဉ္စ အနာဂတဉ္စ ဝဏ္ဏော သဒ္ဒေါ ဂန္ဓော ရသော စတဿော ဓာတုယော တီဏိ ဣန္ဒြိယာနိ ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ ဒွါဒသဝိဓံ ရူပံ အာရမ္မဏပုရေဇာတပစ္စယော နာမာတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စက္ခာယတနံ ဒွိန္နံ စက္ခုဝိညာဏာနံ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော, တထာ ဣတရာနိ စတ္တာရိ သောတဝိညာဏာဒီနံ။ ဝတ္ထုရူပံ ပန ဌပေတွာ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနိ စတ္တာရော စ အာရုပ္ပဝိပါကေ သေသာနံ သဗ္ဗေသမ္ပိ စတုဘူမကာနံ ကုသလာကုသလာဗျာကတာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ ပုရေဇာတပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဒီနိ ပန ပဉ္စာရမ္မဏာနိ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနဉ္စေဝ မနောဓာတူနဉ္စ ဧကန္တေနေဝ ပုရေဇာတပစ္စယာ ဟောန္တိ။ အဋ္ဌာရသဝိဓမ္ပိ ပနေတံ ရူပရူပံ ကာမာဝစရကုသလဿ ရူပါဝစရတော အဘိညာကုသလဿ အကုသလဿ တဒါရမ္မဏဘာဝိနော ကာမာဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကိရိယဿ ရူပါဝစရတော အဘိညာကိရိယဿာတိ ဣမေသံ ဆန္နံ ရာသီနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၂။)

ပုရေဇာတပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ပုရေဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၁။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၁။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ပစ္ဆာဇာတာတိ ယဿ ကာယဿ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, တသ္မိံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဌိတေ ဇာတာ။ ပုရေဇာတဿာတိ တေသံ ဥပ္ပါဒတော ပဌမတရံ ဇာတဿ ဇာတိက္ခဏံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတိပ္ပတ္တဿ။ ဣမဿ ကာယဿာတိ ဣမဿ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကဘူတဥပါဒါရူပသင်္ခါတဿ ကာယဿ။ ဧတ္ထ စ တိသမုဋ္ဌာနိကကာယောတိ အာဟာရသမုဋ္ဌာနဿ အဘာဝတော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒီနံ ကာယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။ အယံ ပန ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော နာမ သင်္ခေပတော ဌပေတွာ အာရုပ္ပဝိပါကေ အဝသေသာ စတုဘူမကာ အရူပက္ခန္ဓာ။ သော ဇာတိဝသေန ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယဘေဒေန စတုဓာ ဘိဇ္ဇတီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဥပ္ပန္နံ စတုဘူမကကုသလဉ္စ အကုသလဉ္စ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတိပ္ပတ္တဿ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကရူပကာယဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ဟောတိ။ ဝိပါကေပိ ဌပေတွာ ပဋိသန္ဓိဝိပါကံ အဝသေသော ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကော တဿေဝ ဧကန္တေန ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ဟောတိ။ လောကုတ္တရောပိ ပဉ္စဝေါကာရေ ဥပ္ပန္နဝိပါကော တဿေဝ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ဟောတိ။ တေဘူမကကိရိယာပိ ပဉ္စဝေါကာရေ ဥပ္ပန္နာဝ ဝုတ္တပ္ပကာရဿ ကာယဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ပစ္ဆာဇာတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၂။ အာသေဝနပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၂။ အာသေဝနပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ပုရိမာ ပုရိမာတိ သဗ္ဗနယေသု သမနန္တရာတီတာဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အနန္တရပစ္စယေ ဝိယ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၃။)

ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ အဗျာကတာနံ ဓမ္မာန’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဘိန္နဇာတိကေဟိ သဒ္ဓိံ နိဒ္ဒေသော န ကတောတိ? အတ္တနော ဂတိံ ဂါဟာပေတုံ အသမတ္ထတာယ။ ဘိန္နဇာတိကာ ဟိ ဘိန္နဇာတိကာနံ အရူပဓမ္မာနံ အာသေဝနဂုဏေန ပဂုဏဗလဝဘာဝံ သာဓယမာနာ အတ္တနော ကုသလာဒိဘာဝသင်္ခါတံ ဂတိံ ဂါဟာပေတုံ န သက္ကောန္တိ။ တသ္မာ တေဟိ သဒ္ဓိံ နိဒ္ဒေသံ အကတွာ ယေ ယေသံ ဝါသနာသင်္ခါတေန အာသေဝနေန ပဂုဏတရဗလဝတရဘာဝဝိသိဋ္ဌံ အတ္တနော ကုသလာဒိဘာဝသင်္ခါတံ ဂတိံ ဂါဟာပေတုံ သက္ကောန္တိ, တေသံ တေဟိ သမာနဇာတိကေဟေဝ သဒ္ဓိံ နိဒ္ဒေသော ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထ ဝိပါကာဗျာကတံ ကသ္မာ န ဂဟိတန္တိ? အာသေဝနာဘာဝေန။ ဝိပါကဉှိ ကမ္မဝသေန ဝိပါကဘာဝပ္ပတ္တံ ကမ္မပရိဏာမိတံ ဟုတွာ ဝတ္တတိ နိရုဿာဟံ ဒုဗ္ဗလန္တိ တံ အာသေဝနဂုဏေန အတ္တနော သဘာဝံ ဂါဟာပေတွာ ပရိဘာဝေတွာ နေဝ အညံ ဝိပါကံ ဥပ္ပါဒေတုံ သက္ကောတိ, န ပုရိမဝိပါကာနုဘာဝံ ဂဟေတွာ ဥပ္ပဇ္ဇိတုန္တိ။ ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တံ ပန ပတိတံ ဝိယ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ သဗ္ဗထာပိ ဝိပါကေ အာသေဝနံ နတ္ထီတိ အာသေဝနာဘာဝေန ဝိပါကံ န ဂဟိတံ။ ကုသလာကုသလကိရိယာနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမ္ပိ စေတံ ကမ္မပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ အာသေဝနဂုဏံ န ဂဏှာတီတိ ကုသလာဒယောပိဿ အာသေဝနပစ္စယာ န ဟောန္တိ။ အပိစ နာနာဇာတိကတ္တာပေတေ န ဟောန္တိယေဝ။ ဘူမိတော ပန အာရမ္မဏတော ဝါ နာနာဇာတိကတ္တံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ကာမာဝစရကုသလကိရိယာမဟဂ္ဂတကုသလကိရိယာနမ္ပိ, သင်္ခါရာရမ္မဏဉ္စ အနုလောမကုသလံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏဿ ဂေါတြဘုကုသလဿ အာသေဝနပစ္စယော ဟောတိယေဝါတိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။ အယံ ပန အာသေဝနပစ္စယော ဇာတိတော တာဝ ကုသလော အကုသလော ကိရိယာဗျာကတောတိ တိဓာ ဌိတော။ တတ္ထ ကုသလော ဘူမိတော ကာမာဝစရော ရူပါဝစရော အရူပါဝစရောတိ တိဝိဓော ဟောတိ, အကုသလော ကာမာဝစရောဝ ကိရိယာဗျာကတော ကာမာဝစရော ရူပါဝစရော အရူပါဝစရောတိ တိဝိဓောဝ, လောကုတ္တရော အာသေဝနပစ္စယော နာမ နတ္ထီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ ကာမာဝစရကုသလံ အတ္တနော အနန္တရဿ ကာမာဝစရကုသလဿေဝ။ ယံ ပနေတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ, တံ အတ္တနာ သဒိသဝေဒနဿ ရူပါဝစရကုသလဿ အရူပါဝစရကုသလဿ လောကုတ္တရကုသလဿာတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၄။)

ဣမေသံ ရာသီနံ အာသေဝနပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကုသလံ ပန ရူပါဝစရကုသလဿေဝ။ အရူပါဝစရကုသလံ အရူပါဝစရကုသလဿေဝ။ အကုသလံ ပန အကုသလဿေဝ အာသေဝနပစ္စယော ဟောတိ။ ကိရိယတော ပန ကာမာဝစရကိရိယသင်္ခါတော တာဝ ကာမာဝစရကိရိယဿေဝ။ ယော ပနေတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တော, သော အတ္တနာ သဒိသဝေဒနဿ ရူပါဝစရကိရိယဿ အရူပါဝစရကိရိယဿာတိ ဣမေသံ ရာသီနံ အာသေဝနပစ္စယော ဟောတိ။ ရူပါဝစရကိရိယသင်္ခါတော ပန ရူပါဝစရကိရိယဿေဝ, အရူပါဝစရကိရိယသင်္ခါတော အရူပါဝစရကိရိယဿေဝ အာသေဝနပစ္စယော ဟောတိ။ ဝိပါကော ပန ဧကဓမ္မဿာပိ ဧကဓမ္မောပိ ဝါ ကောစိ ဝိပါကဿ အာသေဝနပစ္စယော နတ္ထီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

အာသေဝနပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၃။ ကမ္မပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၃။ ကမ္မပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ကမ္မန္တိ စေတနာကမ္မမေဝ။ ကဋတ္တာ စ ရူပါနန္တိ ကမ္မဿ ကဋတ္တာ ဥပ္ပန္နရူပါနံ။ ကမ္မပစ္စယေနာတိ အနေကာနမ္ပိ ကပ္ပကောဋီနံ မတ္ထကေ အတ္တနော ဖလံ ဥပ္ပါဒေတုံ သမတ္ထေန နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေနာတိ အတ္ထော။ ကုသလာကုသလဉှိ ကမ္မံ အတ္တနော ပဝတ္တိက္ခဏေ ဖလံ န ဒေတိ။ ယဒိ ဒဒေယျ, ယံ မနုဿော ဒေဝလောကူပဂံ ကုသလကမ္မံ ကရောတိ, တဿာနုဘာဝေန တသ္မိံယေဝ ခဏေ ဒေဝေါ ဘဝေယျ။ ယသ္မိံ ပန ခဏေ တံ ကတံ, တတော အညသ္မိံ ခဏေ အဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ကေဝလံ ကဋတ္တာယေဝ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဥပပဇ္ဇေ ဝါ အပရေ ဝါ ပရိယာယေ အဝသေသပစ္စယသမာယောဂေ သတိ ဖလံ ဥပ္ပါဒေတိ နိရုဒ္ဓါပိ ပုရိမသိပ္ပါဒိကိရိယာ ဝိယ ကာလန္တရေ ပစ္ဆိမသိပ္ပါဒိကိရိယာယ။ တသ္မာ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယောတိ ဝုစ္စတိ။ စေတနာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနန္တိ ယာ ကာစိ စေတနာ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ။ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဣမိနာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ကဋတ္တာရူပမ္ပိ ဂဏှာတိ။ ကမ္မပစ္စယေနာတိ ဣဒံ သဟဇာတစေတနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကုသလာဒီသု ဟိ ယာ ကာစိ သဟဇာတစေတနာ သေသဓမ္မာနံ စိတ္တပယောဂသင်္ခါတေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၅။)

ကိရိယာဘာဝေန ဥပကာရိကာ ဟောတိ။ တသ္မာ သဟဇာတကမ္မပစ္စယောတိ ဝုစ္စတိ။ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန ကမ္မပစ္စယော အတ္ထတော စတုဘူမိကစေတနာမတ္တမေဝ။ သော ဟိ ဇာတိဘေဒတော ကုသလော အကုသလော ဝိပါကော ကိရိယာတိ စတုဓာ ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ကုသလော ဘူမိတော ကာမာဝစရာဒိဝသေန စတုဓာ ဘိဇ္ဇတိ။ အကုသလော ဧကဓာဝ ဝိပါကော စတုဓာ, ကိရိယာ တိဓာဝါတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ သဟဇာတာ ကာမာဝစရကုသလစေတနာ ပဉ္စဝေါကာရေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, စတုဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနညေဝ သဟဇာတကမ္မပစ္စယော ဟောတိ။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ ပန အတ္တနော ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ သာ စ ခေါ ပဉ္စဝေါကာရေယေဝ, န အညတ္ထ။ သဟဇာတာ ရူပါဝစရကုသလစေတနာ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ ဧကန္တေနေဝ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ ပန အတ္တနော ဝိပါကာနဉ္စေဝ ကဋတ္တာရူပါနဉ္စ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ အရူပါဝစရာ ပန လောကုတ္တရာ စ သဟဇာတာ ကုသလစေတနာ ပဉ္စဝေါကာရေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ, စတုဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနညေဝ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ ပနေသာ ဒုဝိဓာပိ အတ္တနော အတ္တနော ဝိပါကက္ခန္ဓာနညေဝ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ သဟဇာတာ အကုသလစေတနာ ပဉ္စဝေါကာရေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ စတုဝေါကာရေ အရူပက္ခန္ဓာနညေဝ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ ပန ဝိပါကက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ ကဋတ္တာရူပါနဉ္စ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။

ကာမာဝစရရူပါဝစရတော ဝိပါကစေတနာ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနံ, ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပါနဉ္စ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ အရူပါဝစရဝိပါကစေတနာ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ လောကုတ္တရဝိပါကစေတနာ ပဉ္စဝေါကာရေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, စတုဝေါကာရေ အရူပဿေဝ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ တေဘူမိကာ ကိရိယစေတနာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၆။)

ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော။ ယာ ပနေတ္ထ အာရုပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သာ အရူပဓမ္မာနညေဝ သဟဇာတကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ကမ္မပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၄။ ဝိပါကပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၄။ ဝိပါကပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ဝိပါကာ စတ္တာရော ခန္ဓာတိ ယသ္မာ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာပိ ရူပါ ဝိပါကာ န ဟောန္တိ, တသ္မာ ‘‘ဝိပါကာ’’တိ ဝတွာ ‘‘စတ္တာရော ခန္ဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ အယံ ပါဠိ အရူပဓမ္မာနညေဝ ဝိပါကပစ္စယဝသေန အာဂတာ။ ပဉှာဝါရေ ပန ‘‘ဝိပါကာဗျာကတော ဧကော ခန္ဓော တိဏ္ဏံ ခန္ဓာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဝိပါကပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတော ဧကော ခန္ဓော တိဏ္ဏန္နံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ဝိပါကပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ အာဂတတ္တာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနမ္ပိ ဝိပါကပစ္စယော လဗ္ဘတိ။ ဣဓ ပန သာဝသေသဝသေန ဒေသနာ ကတာတိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။ အယံ ပန ဝိပါကပစ္စယော ဝိပါကဘာဝေန ဇာတိတော ဧကဝိဓော, ဘူမိဘေဒတော ကာမာဝစရာဒိဝသေန စတုဓာ ဘိဇ္ဇတီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကော အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနံ ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပါနဉ္စ ဝိပါကပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပါဝစရဝိပါကော သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ။ လောကုတ္တရဝိပါကော ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, စတုဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနညေဝ ဝိပါကပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ဝိပါကပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၇။)

၁၅။ အာဟာရပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၅။ အာဟာရပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ စတုသန္တတိသမုဋ္ဌာနေ ရူပေ ဩဇာ အာဟာရော နာမ။ သော ပန ယသ္မာ ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတောဝ အာဟာရကိစ္စံ ကရောတိ, န ဗဟိ ဌိတော, တသ္မာ အာဟာရောတိ အဝတွာ ‘‘ကဗဠီကာရော အာဟာရော’’တိ ဝုတ္တံ။ ကဗဠံ ကရိတွာ အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုကတ္တာ ဝါ ကဗဠီကာရောတိ နာမမေတံ တဿ။ အရူပိနော အာဟာရာတိ ဖဿစေတနာဝိညာဏာဟာရာ။ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဣဓာပိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ ဂဟိတာနေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဉှာဝါရေ – ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန အာဟာရပစ္စယော သင်္ခေပတော ကဗဠီကာရော အာဟာရော, ဖဿော, စေတနာ, ဝိညာဏန္တိ စတ္တာရောဝ ဓမ္မာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဌပေတွာ ကဗဠီကာရာဟာရံ သေသာ တယော အရူပါဟာရာ ဇာတိဝသေန ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယဘေဒတော စတုဓာ ဘိဇ္ဇန္တိ။ ပုန ဘူမိဘေဒေန ကုသလော စတုဓာ, အကုသလော ဧကဓာ, ဝိပါကော စတုဓာ, ကိရိယာ တိဓာတိ ဧဝံ အနေကဓာ ဘိဇ္ဇန္တိ။ ကဗဠီကာရာဟာရော ပန ဇာတိတော အဗျာကတော, ဘူမိတော ကာမာဝစရောဝါတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကာပိ တယော ကုသလာဟာရာ ပဉ္စဝေါကာရေ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော, ဌပေတွာ ပန ရူပါဝစရံ အဝသေသာ အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော။ အကုသလာဟာရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ စတုဘူမကဝိပါကာဟာရာ ပန သဗ္ဗတ္ထ သမ္ပယုတ္တကာနံ အာဟာရပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကာ ပနေတ္ထ ပဉ္စဝေါကာရေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပဿာပိ အာဟာရပစ္စယာ ဟောန္တိ။ လောကုတ္တရာ ပန စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿေဝ, အာရုပ္ပေ ဥပ္ပန္နာ ရူပဿ ပစ္စယာ န ဟောန္တိ။ တေဘူမကာပိ တယော ကိရိယာဟာရာ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, ကာမာဝစရာရူပါဝစရာ ပန အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ အာဟာရပစ္စယေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၈။)

ပစ္စယော။ စတုသန္တတိသမုဋ္ဌာနော ကဗဠီကာရာဟာရော ကိဉ္စာပိ ‘‘ဣမဿ ကာယဿာ’’တိ အဝိသေသတော ဝုတ္တော, ဝိသေသတော ပနာယမေတ္ထ အာဟာရသမုဋ္ဌာနရူပဿ ဇနကော စေဝ အနုပါလကော စ ဟုတွာ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ, သေသတိသန္တတိသမုဋ္ဌာနဿ အနုပါလကောဝ ဟုတွာ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

အာဟာရပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၆။ ဣန္ဒြိယပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၆။ ဣန္ဒြိယပစ္စယနိဒ္ဒေသေ စက္ခုန္ဒြိယန္တိ စက္ခုသင်္ခါတံ ဣန္ဒြိယံ။ ဣန္ဒြိယပစ္စယေနာတိ သယံ ပုရေဇာတော ဟုတွာ အရူပဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဘင်္ဂါ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ သောတိန္ဒြိယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အရူပိနော ဣန္ဒြိယာတိ ဧတ္ထ အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယမ္ပိ သင်္ဂဟိတံ။ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဧတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ကဋတ္တာရူပမ္ပိ သင်္ဂဟိတံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဉှာဝါရေ – ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ ဣန္ဒြိယာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အယံ ပန ဣန္ဒြိယပစ္စယော ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယဝဇ္ဇာနံ သမဝီသတိယာ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသေန ဌိတော။ ဣတ္ထိန္ဒြိယပုရိသိန္ဒြိယာနိ ဟိ ကိဉ္စာပိ ဣတ္ထိလိင်္ဂပုရိသလိင်္ဂါဒီနံ ဗီဇဘူတာနိ, ကလလာဒိကာလေ ပန ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ တေသု ဣတ္ထိလိင်္ဂပုရိသလိင်္ဂါဒီနံ အဘာဝါ တာနိ နေဝ တေသံ, န အညေသံ ဣန္ဒြိယပစ္စယတံ ဖရန္တိ။ ဣန္ဒြိယပစ္စယော ဟိ အတ္တနော ဝိဇ္ဇမာနက္ခဏေ အဝိနိဗ္ဘုတ္တဓမ္မာနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယတံ အဖရန္တော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ တာနိ ဣန္ဒြိယပစ္စယာ န ဟောန္တိ။ ယေသံ ပနေတာနိ ဗီဇဘူတာနိ, တေသံ တာနိ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ပကတူပနိဿယဘာဝံ ဘဇန္တိ။ ဣတိ ဣန္ဒြိယပစ္စယော သမဝီသတိယာ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသေန ဌိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ဇာတိတော ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပဝသေန ပဉ္စဓာ ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ကုသလော ဘူမိဝသေန စတုဓာ, အကုသလော ကာမာဝစရောဝ ဝိပါကော စတုဓာဝ ကိရိယာသင်္ခါတော တိဓာ, ရူပံ ကာမာဝစရမေဝါတိ ဧဝံ အနေကဓာ ဘိဇ္ဇတီတိ ဧဝံ တာဝေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၇၉။)

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကောပိ ကုသလိန္ဒြိယပစ္စယော ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော, တထာ အကုသလော။ ဌပေတွာ ပန ရူပါဝစရကုသလံ အဝသေသာ ကုသလာကုသလာ အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော။ စတုဘူမကော ဝိပါကိန္ဒြိယပစ္စယော ဧကန္တေနေဝ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ကာမာဝစရရူပါဝစရာ ပနေတ္ထ ပဉ္စဝေါကာရေ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ, ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပဿာပိ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ လောကုတ္တရာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿေဝ။ အာရုပ္ပေ ဥပ္ပန္နာ လောကုတ္တရဝိပါကာ ဣန္ဒြိယာ ရူပဿ ပစ္စယာ န ဟောန္တိ။ တေဘူမကာ ကိရိယိန္ဒြိယာ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, ကာမာဝစရာရူပါဝစရာ ပန အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ ဣန္ဒြိယပစ္စယတံ ဖရန္တိ။ စက္ခုန္ဒြိယာဒိဝသေန ဆဗ္ဗိဓေ ရူပိန္ဒြိယေ စက္ခုန္ဒြိယံ ကုသလာကုသလဝိပါကတော သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဒွိန္နံ စက္ခုဝိညာဏာနံ, သောတိန္ဒြိယာဒီနိ တထာဝိဓာနညေဝ သောတဝိညာဏာဒီနံ, ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ အတ္တနာ သဟဇာတရူပါနံ ဌိတိက္ခဏေ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယော။ သဟဇာတပစ္စယတာ ပန တဿ နတ္ထီတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ဣန္ဒြိယပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၇။ ဈာနပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၇။ ဈာနပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ဈာနင်္ဂါနီတိ ဒွိပဉ္စဝိညာဏဝဇ္ဇေသု သေသစိတ္တေသု ဥပ္ပန္နာနိ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသောမနဿဒေါမနဿုပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာသင်္ခါတာနိ သတ္တ အင်္ဂါနိ။ ပဉ္စန္နံ ပန ဝိညာဏကာယာနံ အဘိနိပါတမတ္တတ္တာ တေသု ဝိဇ္ဇမာနာနိပိ ဥပေက္ခာသုခဒုက္ခာနိ ဥပနိဇ္ဈာနာကာရဿ အဘာဝတော ဈာနင်္ဂါနီတိ န ဥဒ္ဓဋာနိ။ တတ္ထ ပစ္ဆိန္နတ္တာ ပန သေသာဟေတုကေသုပိ ဈာနင်္ဂံ န ဥဒ္ဓဋမေဝ။ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဣဓာပိ ကဋတ္တာရူပံ သင်္ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဉှာဝါရေ – ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာနိ ဈာနင်္ဂါနိ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၀။)

ဈာနပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။ အယံ ပန ဈာနပစ္စယော သတ္တန္နံ ဈာနင်္ဂါနံ ဝသေန ဌိတောပိ ဇာတိဘေဒတော ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယဝသေန စတုဓာ ဘိဇ္ဇတိ, ပုန ဘူမိဝသေန စတုဓာ၊ ဧကဓာ, စတုဓာ, တိဓာတိ ဒွါဒသဓာ ဘိဇ္ဇတီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကမ္ပိ ကုသလဈာနင်္ဂံ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, ဌပေတွာ ရူပါဝစရံ အဝသေသံ အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ ဈာနပစ္စယေန ပစ္စယော။ အကုသလေပိ ဧသေဝ နယော။ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကံ ပဝတ္တေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, ပဋိသန္ဓိယံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ ကဋတ္တာရူပဿ စ, အာရုပ္ပဝိပါကံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ, ယဉ္စ အာရုပ္ပေ လောကုတ္တရဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဉ္စ။ ပဉ္စဝေါကာရေ ပန တံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿပိ ဈာနပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ တေဘူမကမ္ပိ ကိရိယဈာနင်္ဂံ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ။ ယံ ပနေတ္ထ အာရုပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ ဈာနပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ဈာနပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၈။ မဂ္ဂပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၈။ မဂ္ဂပစ္စယနိဒ္ဒေသေ မဂ္ဂင်္ဂါနီတိ အဟေတုကစိတ္တုပ္ပါဒဝဇ္ဇေသု သေသစိတ္တေသု ဥပ္ပန္နာနိ ပညာ, ဝိတက္ကော, သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါ, ဝီရိယံ, သတိ, သမာဓိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါတိ ဣမာနိ ဒွါဒသင်္ဂါနိ။ မဂ္ဂဿ ပန ဟေတုပစ္ဆိမကတ္တာ အဟေတုကစိတ္တေသု မဂ္ဂင်္ဂါနိ န ဥဒ္ဓဋာနိ။ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဣဓာပိ ကဋတ္တာရူပံ သင်္ဂဟိတမေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဉှာဝါရေ – ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာနိ မဂ္ဂင်္ဂါနိ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ မဂ္ဂပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ။ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန မဂ္ဂပစ္စယော ဒွါဒသန္နံ မဂ္ဂင်္ဂါနံ ဝသေန ဌိတောပိ ဇာတိဘေဒတော ကုသလာဒိဝသေန စတုဓာ, ကုသလာဒီနဉ္စ ကာမာဝစရာဒိဘူမိဘေဒတော ဒွါဒသဓာ ဘိဇ္ဇတီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၁။)

ဝိနိစ္ဆယော။ ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကမ္ပိ ကုသလမဂ္ဂင်္ဂံ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, ဌပေတွာ ရူပါဝစရံ အဝသေသံ အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနညေဝ မဂ္ဂပစ္စယေန ပစ္စယောတိ သဗ္ဗံ ဈာနပစ္စယေ ဝိယ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗန္တိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

မဂ္ဂပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၁၉။ သမ္ပယုတ္တပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉။ သမ္ပယုတ္တပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ပါဠိ ဥတ္တာနတ္ထာ ဧဝ။ အယံ ပန သမ္ပယုတ္တပစ္စယော နာမ သင်္ခေပတော သဗ္ဗေပိ အရူပိနော ခန္ဓာ။ ပဘေဒတော ပနေသ ဇာတိတော ကုသလာဒီနံ, ဘူမိတော စ ကာမာဝစရာဒီနံ ဝသေန အနေကဓာ ဘိဇ္ဇတီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကေသုပိ ကုသလက္ခန္ဓေသု ဧကော ခန္ဓော တိဏ္ဏံ ခန္ဓာနံ, တယော ဧကဿ, ဒွေ ဒွိန္နန္တိ ဧဝံ သဗ္ဗေပိ အညမညံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ အကုသလဝိပါကကိရိယက္ခန္ဓေသုပိ ဧသေဝ နယောတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

သမ္ပယုတ္တပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၂၀။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၀။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ရူပိနော ဓမ္မာ အရူပီနန္တိ ဣဒံ တာဝ ဟဒယဝတ္ထုနော စေဝ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနဉ္စ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရူပဓမ္မေသု ဟိ ဧတေယေဝ ဆ ကောဋ္ဌာသာ အရူပက္ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ရူပါယတနာဒယော ပန အာရမ္မဏဓမ္မာ ကိဉ္စာပိ ဝိပ္ပယုတ္တဓမ္မာ, ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ပန န ဟောန္တိ။ ကိံ ကာရဏာ? သမ္ပယောဂါသင်္ကာယ အဘာဝတော။ အရူပိနော ဟိ ခန္ဓာ စက္ခာဒီနံ ဝတ္ထူနံ အဗ္ဘန္တရတော နိက္ခမန္တာ ဝိယ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ အာသင်္ကာ ဟောတိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဧတေ ဧတေဟိ သမ္ပယုတ္တာ, ဥဒါဟု ဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိ။ အာရမ္မဏဓမ္မာ ပန ဝတ္ထုနိဿယေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ အာရမ္မဏမတ္တာ ဟောန္တီတိ နတ္ထိ တေသု သမ္ပယောဂါသင်္ကာ။ ဣတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၂။)

သမ္ပယောဂါသင်္ကာယ အဘာဝတော န တေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ။ ဟဒယဝတ္ထုအာဒီသု ဧဝ ပနာယံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ပဉှာဝါရေ – ဝတ္ထု ကုသလာနံ ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဝတ္ထု အကုသလာနံ ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ သောတ… ဃာန… ဇိဝှါ… ကာယာယတနံ ကာယဝိညာဏဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဝတ္ထု ဝိပါကာဗျာကတာနံ ကိရိယာဗျာကတာနံ ခန္ဓာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။

အရူပိနော ဓမ္မာ ရူပီနန္တိ ဣဒံ ပန စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အရူပဓမ္မေသု ဟိ စတ္တာရော ခန္ဓာဝ သဟဇာတပုရေဇာတာနံ ရူပဓမ္မာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဟောန္တိ, နိဗ္ဗာနံ ပန အရူပမ္ပိ သမာနံ ရူပဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော န ဟောတိ။ ‘‘စတူဟိ သမ္ပယောဂေါ စတူဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဣတိ စတုန္နံ အရူပက္ခန္ဓာနံယေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ပဉှာဝါရေ – သဟဇာတာ ကုသလာ ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပစ္ဆာဇာတာ ကုသလာ ခန္ဓာ ပုရေဇာတဿ ဣမဿ ကာယဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတာ ခန္ဓာ ကဋတ္တာရူပါနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော, ခန္ဓာ ဝတ္ထုဿာတိ။ ဧဝံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

အယံ ပန ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော နာမ သင်္ခေပတော ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဝတ္တမာနာ ရူပါရူပဓမ္မာ။ တေသု ရူပံ ဝတ္ထုနော စက္ခာဒီနဉ္စ ဝသေန ဆဓာ ဘိန္နံ, အရူပံ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဥပ္ပန္နကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယဝသေန စတုဓာ ဘိန္နံ။ တဿ ဘူမိတော ကာမာဝစရာဒိဝသေန စတုဓာ, ဧကဓာ, တိဓာ, တိဓာတိ ဧကဒသဓာ ဘေဒေါ ဟောတိ။ အာရုပ္ပဝိပါကဉှိ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော န ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဥပ္ပန္နံ စတုဘူမကမ္ပိ ကုသလံ အကုသလဉ္စ အတ္တနာ သမုဋ္ဌာပိတစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဥပ္ပါဒက္ခဏံ ပန အတိက္ကမိတွာ ဌိတိက္ခဏံ ပတ္တဿ ပုရေဇာတဿ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကရူပကာယဿ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧတ္ထ စ တိသမုဋ္ဌာနိကကာယောတိ အာဟာရသမုဋ္ဌာနဿ အဘာဝတော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒီနံ ကာယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကံ ပန ပဝတ္တေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၃။)

ပဋိသန္ဓိယံ ကဋတ္တာရူပဿ စ သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ လောကုတ္တရဝိပါကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿေဝ။ တိဝိဓမ္ပိ ပနေတံ ပုရေဇာတဿ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ တေဘူမကမ္ပိ ကိရိယံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော, ပုရေဇာတဿ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဆဓာ ဌိတေသု ပန ရူပေသု ဝတ္ထုရူပံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကာနံ သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော, ပဝတ္တေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ စတုဘူမကကုသလာနံ အကုသလာနံ ဒွိပဉ္စဝိညာဏဝဇ္ဇာနံ တေဘူမကဝိပါကာနံ တေဘူမကကိရိယာနဉ္စ ပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယော။ စက္ခာယတနာဒီနိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၂၁။ အတ္ထိပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၁။ အတ္ထိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ စတ္တာရော ခန္ဓာတိအာဒီဟိ သဟဇာတဝသေန အတ္ထိပစ္စယော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ စက္ခာယတနန္တိအာဒီဟိ ပုရေဇာတဝသေန။ ယံ ရူပံ နိဿာယာတိ ဧတ္ထ သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန အတ္ထိပစ္စယော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဧဝမယံ ပါဠိ သဟဇာတပုရေဇာတာနညေဝ အတ္ထိပစ္စယာနံ ဝသေန အာဂတာ။ ပဉှာဝါရေ ပန သဟဇာတံ, ပုရေဇာတံ, ပစ္ဆာဇာတံ, အာဟာရံ, ဣန္ဒြိယန္တိ ဣမေသံ ဝသေန အာဂတတ္တာ ပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယဝသေနာပိ အတ္ထိပစ္စယော လဗ္ဘတိ။ ဣဓ ပန သာဝသေသဝသေန ဒေသနာ ကတာတိ အယံ တာဝေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။

အယံ ပန အတ္ထိပစ္စယော နာမ ဒုဝိဓော – အညမညတော, န အညမညတော။ တတ္ထ အညမညံ တိဝိဓံ – အရူပံ အရူပေန, ရူပံ ရူပေန, ရူပါရူပံ ရူပါရူပေန။ ‘‘စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပိနော’’တိ ဧတ္ထ ဟိ သဗ္ဗစိတ္တုပ္ပတ္တိဝသေန အရူပံ အရူပေန ဝုတ္တံ။ ‘‘စတ္တာရော မဟာဘူတာ’’တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗသန္တတိဝသေန ရူပံ ရူပေန။ ‘‘ဩက္ကန္တိက္ခဏေ နာမရူပ’’န္တိ ဧတ္ထ ပဋိသန္ဓိခန္ဓာနဉ္စေဝ ဝတ္ထုနော စ ဝသေန ရူပါရူပံ ရူပါရူပေန ဝုတ္တံ။ န အညမညမ္ပိ တိဝိဓံ – ‘‘အရူပံ ရူပဿ, ရူပံ ရူပဿ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၄။)

ရူပံ အရူပဿ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ’’တိ ဧတ္ထ ဟိ ပဉ္စဝေါကာရဝသေန အရူပံ ရူပဿ ဝုတ္တံ။ ‘‘မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါန’’န္တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗသန္တတိဝသေန ရူပံ ရူပဿ။ ‘‘စက္ခာယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ’’တိအာဒီသု ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန ရူပံ အရူပဿ အတ္ထိပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။

အပိစေသ အတ္ထိပစ္စယော နာမ သင်္ခေပတော ခဏတ္တယပ္ပတ္တံ နာမဉ္စေဝ ရူပဉ္စ, ဝတ္တမာနာ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ သော ဇာတိဘေဒတော ကုသလာကုသလဝိပါကကိရိယရူပဝသေန ပဉ္စဓာ ဘိဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ကုသလော သဟဇာတပစ္ဆာဇာတဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ, တထာ အကုသလော ဝိပါကကိရိယသင်္ခါတော စ။ တေသု ကုသလော ကာမာဝစရာဒိဘေဒေန စတုဓာ ဘိဇ္ဇတိ, အကုသလော ကာမာဝစရောဝ ဝိပါကော စတုဘူမကော, ကိရိယာသင်္ခါတော တိဘူမကော။ ရူပသင်္ခါတော အတ္ထိပစ္စယော ကာမာဝစရောဝ။ သော ပန သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ပဉ္စ ဝတ္ထူနိ အာရမ္မဏာနိ စ ပုရေဇာတာနေဝ, ဟဒယဝတ္ထု သဟဇာတံ ဝါ ဟောတိ ပုရေဇာတံ ဝါ။ ပဉှာဝါရေ ပန အာဂတော အာဟာရော ဣန္ဒြိယဉ္စ သဟဇာတာဒိဘေဒံ န လဘတီတိ ဧဝမေတ္ထ နာနပ္ပကာရဘေဒတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧဝံ ဘိန္နေ ပနေတ္ထ စတုဘူမကကုသလောပိ သဟဇာတော အတ္ထိပစ္စယော ပဉ္စဝေါကာရေ ‘‘ဧကော ခန္ဓော တိဏ္ဏန္နံ ခန္ဓာန’’န္တိအာဒိနာ နယေန အညမညံ ခန္ဓာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ ဌပေတွာ ပန ရူပါဝစရကုသလံ အဝသေသော အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနညေဝ သဟဇာတကုသလော အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ စတုဘူမကော ပနေသ ပဉ္စဝေါကာရေ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတော ကုသလော အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ အကုသလေပိ ဧသေဝ နယော။ သောပိ ဟိ ပဉ္စဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ, စတုဝေါကာရေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနညေဝ သဟဇာတာကုသလော အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပဉ္စဝေါကာရေ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတာကုသလော အတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။

ဝိပါကတော ပန ကာမာဝစရရူပါဝစရော အတ္ထိပစ္စယော နိယမေနေဝ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ခန္ဓာနဉ္စေဝ ကဋတ္တာရူပဿ စ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၅။)

ပဝတ္တေ ပန သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော, ဌိတိပ္ပတ္တဿ စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ အရူပါဝစရဝိပါကော ပန အာရုပ္ပေ ဥပ္ပန္နလောကုတ္တရဝိပါကော စ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနညေဝ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ ပဉ္စဝေါကာရေ လောကုတ္တရဝိပါကော သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော, စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ ကိရိယတော ရူပါဝစရော အတ္ထိပစ္စယော သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော, စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော။ ကာမာဝစရာရူပါဝစရော ပန အာရုပ္ပေ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာနညေဝ, ပဉ္စဝေါကာရေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿာပိ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော, စတုသမုဋ္ဌာနိကတိသမုဋ္ဌာနိကကာယဿ ပစ္ဆာဇာတတ္ထိ ပစ္စယေန ပစ္စယော။

ရူပသင်္ခါတော ပန အတ္ထိပစ္စယော သဟဇာတော, ပုရေဇာတော, အာဟာရော, ဣန္ဒြိယန္တိ စတုဗ္ဗိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတရူပတ္ထိပစ္စယော စတုသမုဋ္ဌာနဝသေန စတုဓာ ဌိတော။ တတ္ထ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော ဧကံ မဟာဘူတံ တိဏ္ဏန္နံ မဟာဘူတာနံ, တီဏိ ဧကဿ, ဒွေ ဒွိန္နံ, မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါနန္တိ ဧဝံ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထုရူပံ ကာမာဝစရရူပါဝစရဝိပါကက္ခန္ဓာနံ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ တေသမ္ပိ တိသမုဋ္ဌာနိကရူပံ ဧကံ မဟာဘူတံ တိဏ္ဏန္နံ မဟာဘူတာနံ, တီဏိ ဧကဿ, ဒွေ ဒွိန္နံ, မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါနန္တိ ဧဝံ သဟဇာတတ္ထိပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ပုရေဇာတတ္ထိပစ္စယော ပန ဝတ္ထုပုရေဇာတအာရမ္မဏပုရေဇာတဝသေန ဒုဝိဓော ဟောတိ။ သော ဒုဝိဓောပိ ဟေဋ္ဌာ ပုရေဇာတပစ္စယေ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတွာ ဂဟေတဗ္ဗော။ အာဟာရတ္ထိပစ္စယောပိ ဟေဋ္ဌာ ကဗဠီကာရာဟာရပစ္စယေ ယောဇိတနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဣဓ ပနေသ အတ္တနော အနိရုဒ္ဓက္ခဏေ ပစ္စယဘာဝေန အတ္ထိပစ္စယောတိ ဝုတ္တော။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ ဣန္ဒြိယပစ္စယေ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယယောဇနာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣဓ ပနေတမ္ပိ အတ္တနော အနိရုဒ္ဓက္ခဏေယေဝ ပစ္စယဘာဝေန အတ္ထိပစ္စယောတိ ဝုတ္တန္တိ ဧဝမေတ္ထ ပစ္စယုပ္ပန္နတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

အတ္ထိပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၆။)

၂၂။ နတ္ထိပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၂။ နတ္ထိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ သမနန္တရနိရုဒ္ဓါတိ အညေန စိတ္တုပ္ပါဒေန အနန္တရိကာ ဟုတွာ သမနန္တရနိရုဒ္ဓါ။ ပဋုပ္ပန္နာနန္တိ ပစ္စုပ္ပန္နာနံ။ ဣမိနာ နတ္ထိပစ္စယဿ ဩကာသဒါနဋ္ဌေန နတ္ထိပစ္စယဘာဝံ သာဓေတိ။ ပုရိမေသု ဟိ နိရောဓဝသေန ပစ္ဆိမာနံ ပဝတ္တနောကာသံ အဒေန္တေသု တေသံ ပဋုပ္ပန္နဘာဝေါ န သိယာတိ အယမေတ္ထ ပါဠိဝဏ္ဏနာ။ သေသံ သဗ္ဗံ အနန္တရပစ္စယေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပစ္စယလက္ခဏမေဝ ဟေတ္ထ နာနံ, ပစ္စယာနံ ပန ပစ္စယုပ္ပန္နာနဉ္စ နာနာကရဏံ နတ္ထိ။ ကေဝလံ ပန တတ္ထ ‘‘စက္ခုဝိညာဏဓာတု တံသမ္ပယုတ္တကာ စ ဓမ္မာ မနောဓာတုယာ’’တိအာဒိနာ နယေန ပစ္စယာ စ ပစ္စယုပ္ပန္နာ စ သရူပတော ဒဿိတာ။ ဣဓ ပန ‘‘သမနန္တရနိရုဒ္ဓါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ ပဋုပ္ပန္နာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ ဓမ္မာန’’န္တိ သဗ္ဗေပိ တေ နိရောဓုပ္ပါဒဝသေန သာမညတော ဒဿိတာတိ။

နတ္ထိပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၂၃။ ဝိဂတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၃။ ဝိဂတပစ္စယနိဒ္ဒေသေ သမနန္တရဝိဂတာတိ သမနန္တရမေဝ ဝိဂတာ။ ဣမိနာ ဝိဂတပစ္စယဿ ဝိဂစ္ဆမာနဘာဝေနေဝ ပစ္စယဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဣတိ နတ္ထိပစ္စယဿ စ ဣမဿ စ ဗျဉ္ဇနမတ္တေယေဝ နာနတ္တံ, န အတ္ထေတိ။

ဝိဂတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

၂၄။ အဝိဂတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၄။ အဝိဂတပစ္စယနိဒ္ဒေသေ စတ္တာရော ခန္ဓာတိအာဒီနံ သဗ္ဗာကာရေန အတ္ထိပစ္စယနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမဿပိ ဟိ ပစ္စယဿ အတ္ထိပစ္စယေန သဒ္ဓိံ ဗျဉ္ဇနမတ္တေယေဝ နာနတ္တံ, န အတ္ထေတိ။

အဝိဂတပစ္စယနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၇။)

ပစ္စယနိဒ္ဒေသပကိဏ္ဏကဝိနိစ္ဆယကထာ

ဣဒါနိ ဧဝံ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသတော ဒဿိတေသု ဣမေသု စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဉာဏစာရဿ ဝိသဒဘာဝတ္ထံ အနေကဓမ္မာနံ ဧကပစ္စယဘာဝတော, ဧကဓမ္မဿ အနေကပစ္စယဘာဝတော, ဧကပစ္စယဿ အနေကပစ္စယဘာဝတော, ပစ္စယသဘာဂတော, ပစ္စယဝိသဘာဂတော, ယုဂဠကတော, ဇနကာဇနကတော, သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာသဗ္ဗဋ္ဌာနိကတော, ရူပံ ရူပဿာတိအာဒိဝိကပ္ပတော, ဘဝဘေဒတောတိ ဣမေသံ ဒသန္နံ ပဒါနံ ဝသေန ပကိဏ္ဏကဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ အနေကဓမ္မာနံ ဧကပစ္စယဘာဝတောတိ ဧတေသု ဟိ ဌပေတွာ ကမ္မပစ္စယံ အဝသေသေသု တေဝီသတိယာ ပစ္စယေသု အနေကဓမ္မာ ဧကတော ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ကမ္မပစ္စယော ပန ဧကော စေတနာဓမ္မောယေဝါတိ ဧဝံ တာဝေတ္ထ အနေကဓမ္မာနံ ဧကပစ္စယဘာဝတော ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဧကဓမ္မဿ အနေကပစ္စယဘာဝတောတိ ဟေတုပစ္စယေ တာဝ အမောဟော ဧကော ဓမ္မော။ သော ပုရေဇာတကမ္မာဟာရဈာနပစ္စယောဝ န ဟောတိ, သေသာနံ ဝီသတိယာ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ အလောဘာဒေါသာ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂပစ္စယာပိ န ဟောန္တိ, သေသာနံ အဋ္ဌာရသန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ လောဘမောဟာ ဝိပါကပစ္စယာပိ န ဟောန္တိ, သေသာနံ သတ္တရသန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဒေါသော အဓိပတိပစ္စယောပိ န ဟောတိ, သေသာနံ သောဠသန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ အာရမ္မဏပစ္စယေ ရူပါယတနံ စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ အာရမ္မဏပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတဝသေန စတုဓာ ပစ္စယော၊ တထာ မနောဓာတုယာ အဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယာ စ။ သဟေတုကာယ ပန အာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယဝသေနာပိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗေသံ အာရမ္မဏပစ္စယဓမ္မာနံ အနေကပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အဓိပတိပစ္စယေ အာရမ္မဏာဓိပတိနော အာရမ္မဏပစ္စယေ ဝုတ္တနယေနေဝ အနေကပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သဟဇာတာဓိပတီသု ဝီမံသာ အမောဟဟေတု ဝိယ ဝီသတိဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဆန္ဒော ဟေတုပုရေဇာတကမ္မအာဟာရဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ သတ္တရသန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ စိတ္တံ ဟေတုပုရေဇာတကမ္မဈာနမဂ္ဂပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ ဧကူနဝီသတိယာ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝီရိယံ ဟေတုပုရေဇာတကမ္မာဟာရဈာနပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ ဧကူနဝီသတိယာ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၈။)

အနန္တရပစ္စယေ ‘‘စက္ခုဝိညာဏဓာတူ’’တိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တေသု စတူသု ခန္ဓေသု ဝေဒနာက္ခန္ဓော ဟေတုပုရေဇာတကမ္မာဟာရမဂ္ဂပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ ဧကူနဝီသတိယာ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ သညာက္ခန္ဓော ဣန္ဒြိယဈာနပစ္စယောပိ န ဟောတိ, သေသာနံ သတ္တရသန္နံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓေ ဟေတူ ဟေတုပစ္စယေ ဝုတ္တနယေန, ဆန္ဒဝီရိယာနိ အဓိပတိပစ္စယေ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဖဿော ဟေတုပုရေဇာတကမ္မဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ အဋ္ဌာရသန္နံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ စေတနာ ဟေတုပုရေဇာတဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယော န ဟောတိ။ သေသာနံ ဧကူနဝီသတိယာ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝိတက္ကော ဟေတုပုရေဇာတကမ္မာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ ဧကူနဝီသတိယာ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဝိစာရော မဂ္ဂပစ္စယောပိ န ဟောတိ, သေသာနံ အဋ္ဌာရသန္နံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ပီတိ တေသညေဝ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ စိတ္တေကဂ္ဂတာ ဟေတုပုရေဇာတကမ္မာဟာရပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ ဝီသတိယာ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ သဒ္ဓါ ဟေတုပုရေဇာတကမ္မာဟာရဈာနမဂ္ဂပစ္စယော န ဟောတိ, သေသာနံ အဋ္ဌာရသန္နံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ သတိ တေဟိ စေဝ မဂ္ဂပစ္စယေန စာတိ ဧကူနဝီသတိယာ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သဒ္ဓါယ ဝုတ္တာနံ အဋ္ဌာရသန္နံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဟိရောတ္တပ္ပံ တတော ဣန္ဒြိယပစ္စယံ အပနေတွာ သေသာနံ သတ္တရသန္နံ ဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ တထာ ကာယပဿဒ္ဓါဒီနိ ယုဂဠကာနိ, ယေဝါပနကေသု အဓိမောက္ခမနသိကာရတတြမဇ္ဈတ္တတာ ကရုဏာမုဒိတာ စ။ ဝိရတိယော ပန တေဟိ စေဝ မဂ္ဂပစ္စယေန စာတိ အဋ္ဌာရသဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ တတော ဝိပါကပစ္စယံ အပနေတွာ သတ္တရသဓာ, မိစ္ဆာဝါစာကမ္မန္တာဇီဝါ တေဟိ စေဝ ကမ္မာဟာရပစ္စယေဟိ စာတိ ဧကူနဝီသတိဓာ။ အဟိရိကံ အနောတ္တပ္ပံ မာနော ထိနံ မိဒ္ဓံ ဥဒ္ဓစ္စန္တိ ဣမေ ဟေတုပုရေဇာတကမ္မဝိပါကာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ န ဟောန္တိ, သေသာနံ ပန သောဠသန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဝိစိကိစ္ဆာဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စာနိ တတော အဓိပတိပစ္စယံ အပနေတွာ ပန္နရသဓာ ဝိညာဏက္ခန္ဓဿ။ အဓိပတိပစ္စယေ ဝုတ္တနယေနေဝ အနေကပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမနန္တရပစ္စယေပိ ဧသေဝ နယော။

သဟဇာတပစ္စယေ စတူသု တာဝ ခန္ဓေသု ဧကေကဿ ဓမ္မဿ အနေကပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ စတ္တာရိ မဟာဘူတာနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၈၉။)

အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယဥပနိဿယပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတဝသေန နဝဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဟဒယဝတ္ထု တေသဉ္စေဝ ဝိပ္ပယုတ္တဿ စ ဝသေန ဒသဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ အညမညပစ္စယေ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။ နိဿယပစ္စယေ စက္ခာယတနာဒီနိ အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိနိဿယဥပနိဿယပုရေဇာတဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန နဝဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဥပနိဿယေ အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ပုရေဇာတပစ္စယေ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓရသာယတနာနိ အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိဥပနိဿယပုရေဇာတအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ဆဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဧတ္တကမေဝေတ္ထ အပုဗ္ဗံ။ ပစ္ဆာဇာတာဒီသု အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။ အာဟာရပစ္စယေ ကဗဠီကာရာဟာရော အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိဥပနိဿယအာဟာရအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ဆဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဣန္ဒြိယာဒီသု အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဧဝမေတ္ထ ဧကဓမ္မဿ အနေကပစ္စယဘာဝတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဧကပစ္စယဿ အနေကပစ္စယဘာဝတောတိ ဟေတုပစ္စယာဒီသု ယဿ ကဿစိ ဧကဿ ပစ္စယဿ ယေနာကာရေန ယေနတ္ထေန ယော ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ပစ္စယော ဟောတိ, တံ အာကာရံ တံ အတ္ထံ အဝိဇဟိတွာဝ အညေဟိပိ ယေဟာကာရေဟိ ယေဟိ အတ္ထေဟိ သော တသ္မိညေဝ ခဏေ တေသံ ဓမ္မာနံ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ, တတော အနေကပစ္စယဘာဝတော တဿ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ သေယျထိဒံ – အမောဟော ဟေတုပစ္စယော, သော ဟေတုပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ အဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကဣန္ဒြိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဧကာဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အလောဘာဒေါသာ တတော အဓိပတိဣန္ဒြိယမဂ္ဂပစ္စယေ တယော အပနေတွာ သေသာနံ ဝသေန အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣဒံ ဝိပါကဟေတူသုယေဝ လဗ္ဘတိ, ကုသလကိရိယေသု ပန ဝိပါကပစ္စယတာ ပရိဟာယတိ။ လောဘဒေါသမောဟာ တေ တယော ဝိပါကဉ္စာတိ စတ္တာရော အပနေတွာ သေသာနံ ဝသေန အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။

အာရမ္မဏပစ္စယော တံ အာရမ္မဏပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တံယေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိနိဿယဥပနိဿယပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ သတ္တဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အယမေတ္ထ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ, အရူပဓမ္မာနံ ပန အတီတာနာဂတာနံ ဝါ ရူပဓမ္မာနံ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝေ သတိ အာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယမတ္တညေဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၀။)

ဥတ္တရိ လဗ္ဘတိ။ အဓိပတိပစ္စယေ ဝီမံသာ အမောဟသဒိသာ။ ဆန္ဒော အဓိပတိပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ အဋ္ဌဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ ဝီရိယံ တေသဉ္စေဝ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂပစ္စယာနဉ္စာတိ ဣမေသံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ စိတ္တံ တတော မဂ္ဂပစ္စယံ အပနေတွာ အာဟာရပစ္စယံ ပက္ခိပိတွာ ဣမေသံ ဝသေန အဓိပတိပစ္စယတော ဥတ္တရိ ဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အာရမ္မဏာဓိပတိနော ပန ဟေဋ္ဌာ အာရမ္မဏပစ္စယေ ဝုတ္တနယေနေဝ အနေကပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

အနန္တရသမနန္တရပစ္စယာ အနန္တရသမနန္တရပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တာဝ ဥပနိဿယကမ္မအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ အရိယမဂ္ဂစေတနာယေဝ စေတ္ထ ကမ္မပစ္စယတံ လဘတိ, န သေသဓမ္မာ။ သဟဇာတပစ္စယော သဟဇာတပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ ဟေတုအဓိပတိအညမညနိဿယကမ္မဝိပါကအာဟာရဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိ စုဒ္ဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အယမ္ပိ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါ ဝတ္ထုသဟဇာတာဒီနံ ပန ဝသေနေတ္ထ ဟေတုပစ္စယာဒီနံ အဘာဝေါပိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အညမညပစ္စယေပိ ဧသေဝ နယော။

နိဿယပစ္စယော နိဿယပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု အတ္တနော နိဿယပစ္စယတ္တဉ္စေဝ အနန္တရသမနန္တရပစ္ဆာဇာတအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတပစ္စယေ စ ဆ အပနေတွာ သေသာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ သတ္တရသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အယမ္ပိ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါဝ ဝတ္ထုနိဿယာဒီနံ ပန ဝသေနေတ္ထ ဟေတုပစ္စယာဒီနံ အာဘာဝေါပိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဥပနိဿယပစ္စယေ အာရမ္မဏူပနိဿယော အာရမ္မဏာဓိပတိသဒိသော။ အနန္တရူပနိဿယော အနန္တရူပနိဿယပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ အနန္တရသမနန္တရကမ္မအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဆဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အရိယမဂ္ဂစေတနာယေဝ စေတ္ထ ကမ္မပစ္စယတံ လဘတိ, န သေသဓမ္မာ။ ပကတူပနိဿယော ပကတူပနိဿယောဝ။ ပုရေဇာတပစ္စယော အတ္တနော ပုရေဇာတပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိနိဿယဥပနိဿယဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၁။)

အပရေဟိပိ အဋ္ဌဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အယမ္ပိ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသောဝ အာရမ္မဏပုရေဇာတေ ပနေတ္ထ နိဿယဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတာ န လဗ္ဘတိ။ ဣတော ဥတ္တရိပိ လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော အတ္တနော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဘာဝံ အဝိဇဟန္တောဝ ဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ တီဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အာသေဝနပစ္စယော အာသေဝနပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ အနန္တရသမနန္တရဥပနိဿယနတ္ထိဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။

ကမ္မပစ္စယော ကမ္မပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ ဧကက္ခဏိကော တာဝ သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကအာဟာရသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ နဝဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ နာနာက္ခဏိကော ဥပနိဿယအနန္တရသမနန္တရနတ္ထိဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ ဝိပါကပစ္စယော ဝိပါကပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ ဟေတုအဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယကမ္မအာဟာရဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ စုဒ္ဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အာဟာရပစ္စယေ ကဗဠီကာရော အာဟာရော အာဟာရပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ အတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဒွီဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ သေသာ တယော အာဟာရပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တာဝ ယထာနုရူပံ အဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယကမ္မဝိပါကဣန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဧကာဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။

ဣန္ဒြိယပစ္စယေ ရူပိနော ပဉ္စိန္ဒြိယာ ဣန္ဒြိယပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တာဝ နိဿယပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ပဉ္စဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယမ္ပိ ဣန္ဒြိယပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တညေဝ အတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဒွီဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ အရူပိနော ဣန္ဒြိယာနိပိ ယထာနုရူပံ ဣန္ဒြိယပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တာနေဝ ဟေတုအဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကအာဟာရဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ တေရသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဈာနပစ္စယော ဈာနပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၂။)

ယထာနုရူပံ သဟဇာတအညမညနိဿယဝိပါကဣန္ဒြိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ မဂ္ဂပစ္စယော မဂ္ဂပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ ယထာနုရူပံ ဈာနပစ္စယေ ဝုတ္တာနံ ဒသန္နံ ဟေတုအဓိပတီနဉ္စာတိ ဣမေသံ ဝသေန အပရေဟိပိ ဒွါဒသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။

သမ္ပယုတ္တပစ္စယော သမ္ပယုတ္တပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ ယထာနုရူပံ ဟေတုအဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယကမ္မဝိပါကအာဟာရဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန အပရေဟိပိ တေရသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ အနန္တရသမနန္တရအာသေဝနသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတသင်္ခါတေ ဆ ပစ္စယေ အပနေတွာ သေသာနံ ဝသေန ယထာနုရူပံ အပရေဟိပိ သတ္တရသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ ရူပဿ စ အရူပဿ စ ပစ္စယဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထိပစ္စယော အတ္ထိပစ္စယတ္တံ အဝိဇဟန္တောဝ အနန္တရသမနန္တရအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတသင်္ခါတေ ပဉ္စ ပစ္စယေ အပနေတွာ သေသာနံ ဝသေန ယထာနုရူပံ အပရေဟိ အဋ္ဌာရသဟာကာရေဟိ အနေကပစ္စယဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ နတ္ထိပစ္စယဝိဂတပစ္စယာ အနန္တရပစ္စယသဒိသာ။ အဝိဂတပစ္စယော အတ္ထိပစ္စယသဒိသောယေဝါတိ ဧဝမေတ္ထ ဧကပစ္စယဿ အနေကပစ္စယဘာဝတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ပစ္စယသဘာဂတောတိ ဧတေသု ဟိ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု အနန္တရသမနန္တရအနန္တရူပနိဿယအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတာ သဘာဂါ, တထာ အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယာတိ ဣမိနာ ဥပါယေနေတ္ထ ပစ္စယသဘာဂတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ပစ္စယဝိသဘာဂတောတိ ပုရေဇာတပစ္စယော ပနေတ္ထ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ဝိသဘာဂေါ, တထာ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန, အတ္ထိပစ္စယော နတ္ထိပစ္စယေန, ဝိဂတပစ္စယော အဝိဂတပစ္စယေနာတိ ဣမိနာ ဥပါယေနေတ္ထ ပစ္စယဝိသဘာဂတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ယုဂဠကတောတိ ဧတေသု စ အတ္ထသရိက္ခတာယ, သဒ္ဒသရိက္ခတာယ, ကာလပဋိပက္ခတာယ, ဟေတုဖလတာယ, အညမညပဋိပက္ခတာယာတိ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ ယုဂဠကတော ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ အနန္တရသမနန္တရာ ဟိ အတ္ထသရိက္ခတာယ ဧကံ ယုဂဠကံ နာမ၊ နိဿယူပနိဿယာ သဒ္ဒသရိက္ခတာယ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၃။)

ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာ ကာလပဋိပက္ခတာယ, ကမ္မပစ္စယဝိပါကပစ္စယာ ဟေတုဖလတာယ, သမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ အညမညပဋိပက္ခတာယ ဧကံ ယုဂဠကံ နာမ, တထာ အတ္ထိနတ္ထိပစ္စယာ, ဝိဂတာဝိဂတပစ္စယာ စာတိ ဧဝမေတ္ထ ယုဂဠကတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။ ဇနကာဇနကတောတိ ဧတေသု စ အနန္တရသမနန္တရာနန္တရူပနိဿယပကတူပနိဿယာသေဝနပစ္စယာ နာနာက္ခဏိကော, ကမ္မပစ္စယော, နတ္ထိဝိဂတပစ္စယာတိ ဣမေ ပစ္စယာ ဇနကာယေဝ, န အဇနကာ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ကေဝလံ ဥပတ္ထမ္ဘကောယေဝ, န ဇနကော။ သေသာ ဇနကာ စ အဇနကာ စ ဥပတ္ထမ္ဘကာ စာတိ အတ္ထော။ ဧဝမေတ္ထ ဇနကာဇနကတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာသဗ္ဗဋ္ဌာနိကတောတိ ဧတေသု စ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယာ သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာ နာမ, သဗ္ဗေသံ သင်္ခတာနံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဌာနဘူတာ ကာရဏဘူတာတိ အတ္ထော။ ဧတေဟိ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဧကဓမ္မောပိ နတ္ထီတိ။ အာရမ္မဏအာရမ္မဏာဓိပတိအနန္တရသမနန္တရာနန္တရူပနိဿယပကတူပနိဿယာသေဝနသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတပစ္စယာ အသဗ္ဗဋ္ဌာနိကာ နာမ။ န သဗ္ဗေသံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဌာနဘူတာ, အရူပက္ခန္ဓာနညေဝ ပန ဌာနဘူတာ ကာရဏဘူတာတိ အတ္ထော။ အရူပဓမ္မာယေဝ ဟိ ဧတေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, န ရူပဓမ္မာ။ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာပိ အသဗ္ဗဋ္ဌာနိကာ အရူပရူပါနညေဝ ယထာက္ကမေန ပစ္စယဘာဝတော။ ဝုတ္တာဝသေသာပိ ဧကစ္စာနံ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိဟေတုတော န သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာတိ ဧဝမေတ္ထ သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာ သဗ္ဗဋ္ဌာနိကတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ရူပံ ရူပဿာတိအာဒိဝိကပ္ပတောတိ ဧတေသု စ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကပစ္စယောပိ ဧကန္တေန ရူပမေဝ ဟုတွာ ရူပဿေဝ ပစ္စယော နာမ နတ္ထိ, ဧကန္တေန ပန ရူပံ ဟုတွာ အရူပဿေဝ ပစ္စယော နာမ အတ္ထိ။ ကတရော ပနေသောတိ? ပုရေဇာတပစ္စယော။ ပုရေဇာတပစ္စယော ဟိ ဧကန္တေန ရူပမေဝ ဟုတွာ အရူပဿေဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧကန္တေန ရူပမေဝ ဟုတွာ ရူပါရူပဿေဝ ပစ္စယော နာမာတိပိ နတ္ထိ, ဧကန္တေန ပန အရူပံ ဟုတွာ အရူပဿေဝ ပစ္စယော နာမ အတ္ထိ။ ကတရော ပနေသောတိ? အနန္တရသမနန္တရအာသေဝနသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတဝသေန ဆဗ္ဗိဓော။ သော ဟိ သဗ္ဗောပိ ဧကန္တေန အရူပမေဝ ဟုတွာ အရူပဿေဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧကန္တေန အရူပမေဝ ဟုတွာပိ ဧကန္တေန ရူပဿေဝ ပစ္စယော နာမာတိပိ အတ္ထိ။ ကတရော ပနေသောတိ? ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော။ သော ဟိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၄။)

ဧကန္တေန အရူပံ ဟုတွာ ရူပဿေဝ ပစ္စယော ဟောတိ၊ ဧကန္တေန ပန အရူပဓမ္မောဝ ဟုတွာ ရူပါရူပါနံ ပစ္စယောပိ အတ္ထိ။ ကတရော ပနေသောတိ? ဟေတုကမ္မဝိပါကဈာနမဂ္ဂဝသေန ပဉ္စဝိဓော။ သော ဟိ သဗ္ဗောပိ ဧကန္တေန အရူပမေဝ ဟုတွာ ရူပဓမ္မာနံ အရူပဓမ္မာနမ္ပိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧကန္တေန ပန ရူပါရူပမေဝ ဟုတွာ ရူပဿေဝ ပစ္စယော နာမာတိပိ နတ္ထိ, အရူပဿေဝ ပန ဟောတိ။ ကတရော ပနေသောတိ? အာရမ္မဏပစ္စယော စေဝ ဥပနိဿယပစ္စယော စ။ ဣဒဉှိ ဒွယံ ဧကန္တေန ရူပါရူပမေဝ ဟုတွာ အရူပဿေဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဧကန္တေန ရူပါရူပမေဝ ဟုတွာ ပန ရူပါရူပဿေဝ ပစ္စယော နာမာတိပိ အတ္ထိ။ ကတရော ပနေသောတိ? အဓိပတိသဟဇာတအညမညနိဿယအာဟာရဣန္ဒြိယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန နဝဝိဓော။ သော ဟိ သဗ္ဗောပိ ဧကန္တေန ရူပါရူပမေဝ ဟုတွာ ရူပါရူပဿေဝ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဧဝမေတ္ထ ရူပံ ရူပဿာတိအာဒိဝိကပ္ပတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယော။

ဘဝဘေဒတောတိ ဣမေသု ပန စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ တာဝ န ကောစိ ပစ္စယော န လဗ္ဘတိ နာမ။ စတုဝေါကာရဘဝေ ပန တယော ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေ အပနေတွာ သေသာ ဧကဝီသတိမေဝ လဗ္ဘန္တိ။ ဧကဝေါကာရဘဝေ သဟဇာတအညမညနိဿယကမ္မဣန္ဒြိယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန သတ္တေဝ လဗ္ဘန္တိ။ ဗာဟိရေ ပန အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပေ သဟဇာတအညမညနိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ပဉ္စေဝ လဗ္ဘန္တီတိ ဧဝမေတ္ထ ဘဝဘေဒတောပိ ဝိညာတဗ္ဗော ဝိနိစ္ဆယောတိ။

ပစ္စယနိဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပုစ္ဆာဝါရ

၁။ ပစ္စယာနုလောမဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ အနုလောမပဋ္ဌာနာဒီသု တိကပဋ္ဌာနာဒိဝသေန စတုဝီသတိသမန္တပဋ္ဌာနသမောဓာနေ ပဋ္ဌာနမဟာပကရဏေ ယေ တိကာဒယော နိဿာယ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ဧတံ တိကပဋ္ဌာနံ, ဒုကပဋ္ဌာနံ…ပေ… ဒုကဒုကပဋ္ဌာနန္တိ ဝုတ္တံ။ တေ အနာမသိတွာ ယေသံ ပစ္စယာနံ ဝသေန တေ တိကာဒယော ဝိဘတ္တာ, တေ ပစ္စယေ ဧဝ တာဝ ဣမိနာ မာတိကာနိက္ခေပပစ္စယဝိဘင်္ဂသင်္ခါတေန ဝါရေန ဥဒ္ဒေသတော စ နိဒ္ဒေသတော စ ဒဿေတွာ, ဣဒါနိ ယေ တိကာဒယော နိဿာယ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ဧတံ တိကပဋ္ဌာနံ, ဒုကပဋ္ဌာနံ…ပေ… ဒုကဒုကပဋ္ဌာနန္တိ ဝုတ္တံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၅။)

တေ တိကာဒယော ဣမေသံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿေတုံ ဧကေကံ တိကဒုကံ နိဿာယ သတ္တဟိ မဟာဝါရေဟိ ဒေသနာ ကတာ။ တေသံ ဣမာနိ နာမာနိ – ပဋိစ္စဝါရော, သဟဇာတဝါရော, ပစ္စယဝါရော, နိဿယဝါရော, သံသဋ္ဌဝါရော, သမ္ပယုတ္တဝါရော, ပဉှာဝါရောတိ။

တတ္ထ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ဧဝံ ပဋိစ္စာဘိဓာနဝသေန ဝုတ္တော ပဋိစ္စဝါရော နာမ။ ကုသလံ ဓမ္မံ သဟဇာတော ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ဧဝံ သဟဇာတာဘိဓာနဝသေန ဝုတ္တော သဟဇာတဝါရော နာမ။ သော ပုရိမေန ပဋိစ္စဝါရေန အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏော။ ပဋိစ္စာဘိဓာနဝသေန ဗုဇ္ဈနကာနံ ဝသေန ပန ပဌမော ဝုတ္တော, သဟဇာတာဘိဓာနဝသေန ဗုဇ္ဈနကာနံ ဝသေန ဒုတိယော။ ဒွီသုပိ စေတေသု ရူပါရူပဓမ္မဝသေန ပစ္စယာ စေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေ စ ခေါ သဟဇာတာဝ, န ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာ လဗ္ဘန္တိ။ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ဧဝံ ပစ္စယာဘိဓာနဝသေန ဝုတ္တော ပန ပစ္စယဝါရော နာမ။ သောပိ ပုရိမဝါရဒွယံ ဝိယ ရူပါရူပဓမ္မဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပစ္စယော ပနေတ္ထ ပုရေဇာတောပိ လဗ္ဘတိ။ အယမဿ ပုရိမဝါရဒွယတော ဝိသေသော။ တဒနန္တရော ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ နိဿာယ ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ဧဝံ နိဿယာဘိဓာနဝသေန ဝုတ္တော နိဿယဝါရော နာမ။ သော ပုရိမေန ပစ္စယဝါရေန အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏော။ ပစ္စယာဘိဓာနဝသေန ဗုဇ္ဈနကာနံ ဝသေန ပန ပဌမော ဝုတ္တော, နိဿယာဘိဓာနဝသေန ဗုဇ္ဈနကာနံ ဝသေန ဒုတိယော။ တတော ပရံ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ သံသဋ္ဌော ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ဧဝံ သံသဋ္ဌာဘိဓာနဝသေန ဝုတ္တော သံသဋ္ဌဝါရော နာမ။ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ သမ္ပယုတ္တော ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ဧဝံ သမ္ပယုတ္တာဘိဓာနဝသေန ဝုတ္တော သမ္ပယုတ္တဝါရော နာမ။ သော ပုရိမေန သံသဋ္ဌဝါရေန အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏော။ သံသဋ္ဌာဘိဓာနဝသေန ဗုဇ္ဈနကာနံ ဝသေန ပန ပဌမော ဝုတ္တော, သမ္ပယုတ္တာဘိဓာနဝသေန ဒုတိယော။ ဒွီသုပိ စေတေသု အရူပဓမ္မဝသေနေဝ ပစ္စယာ ပစ္စယုပ္ပန္နာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သတ္တမဝါရေ ပန ယသ္မာ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ နယေန တေ တေ ပဉှေ ဥဒ္ဓရိတွာ ပုန ‘‘ကုသလာ ဟေတူ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာန’’န္တိအာဒိနာ နယေန သဗ္ဗေပိ တေ ပဉှာ နိဇ္ဇဋာ နိဂ္ဂုမ္ဗာ စ ကတွာ ဝိဘတ္တာ, တသ္မာ သော ဝါရော ပဉှာနံ သာဓုကံ ဝိဘတ္တတ္တာ ပဉှာဝါရောတွေဝ သင်္ချံ ဂတော။ ရူပါရူပဓမ္မဝသေနေဝ ပနေတ္ထ ပစ္စယာပိ ပစ္စယုပ္ပန္နာပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၆။)

တတ္ထ ယော တာဝ ဧသ သဗ္ဗပဌမော ပဋိစ္စဝါရော နာမ, သော ဥဒ္ဒေသတော နိဒ္ဒေသတော စ ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ဥဒ္ဒေသဝါရော ပဌမော, ပုစ္ဆာဝါရောတိပိ ဝုစ္စတိ။ ပဏ္ဏတ္တိဝါရောတိပိ တဿေဝ နာမံ။ သော ဟိ ကုသလာဒယော ပဋိစ္စ ကုသလာဒီနံ ဟေတုပစ္စယာဒီနံ ဝသေန ဥဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ဥဒ္ဒေသဝါရော, ကုသလာဒယော ပဋိစ္စ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ကုသလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပုစ္ဆိတတ္တာ ပုစ္ဆာဝါရော, ကုသလာဒယော ပဋိစ္စ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ကုသလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပညာပိတတ္တာ ပဏ္ဏတ္တိဝါရောတိပိ ဝုတ္တော။

֍ * ၂၅-၃၄။ တတ္ထ သိယာ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာတိ ပရိကပ္ပပုစ္ဆာ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ယော ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာ, ကိံ သော ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ သိယာတိ အထ ဝါ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ယော ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, သော ဟေတုပစ္စယာ သိယာတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ တတ္ထ ပဋီတိ သဒိသတ္ထေ ဝတ္တတိ။ သဒိသပုဂ္ဂလော ဟိ ပဋိပုဂ္ဂလော, သဒိသဘာဂေါ စ ပဋိဘာဂေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဣစ္စာတိ ဂမနုဿုက္ကဝစနမေတံ။ ဥဘယံ ဧကတော ကတွာ ပဋိစ္စာတိ ပဋိဂန္တွာ သဟုပ္ပတ္တိသင်္ခါတေန သဒိသဘာဝေန ပတွာ, တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဥပ္ပတ္တိဘာဝံ ဥပဂန္တွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကုသလော ဓမ္မောတိ ဧဝံ သဟုပ္ပတ္တိဘာဝေန ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာတိ ပုစ္ဆတိ။ အထ ဝါ ပဋိစ္စာတိ ပစ္စယံ ကတွာ။ တံ ပန ပစ္စယကရဏံ ပုရေဇာတေပိ ပစ္စယေ လဗ္ဘတိ သဟဇာတေပိ။ ဣဓ သဟဇာတံ အဓိပ္ပေတံ။ သိယာ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အကုသလောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ သဟဇာတဝသေန ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အကုသလော နတ္ထိ, ဣမသ္မိံ ပန ပုစ္ဆာဝါရေ ယမ္ပိ ဝိဿဇ္ဇိယမာနံ အတ္ထတော လဗ္ဘတိ, ယမ္ပိ န လဗ္ဘတိ, တံ သဗ္ဗံ ပုစ္ဆာဝသေန ဥဒ္ဓဋံ။ ပရတော ပန ဝိဿဇ္ဇနေ ယံ န လဗ္ဘတိ, တံ ပဟာယ ယံ လဗ္ဘတိ, တဒေဝ ဝိဿဇ္ဇိတံ။

ဧဝမေတ္ထ ပုစ္ဆာနံ အတ္ထဉ္စေဝ ပုစ္ဆာဂတိဉ္စ ဉတွာ ဣဒါနိ ဂဏနဝသေန ပုစ္ဆာပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာ’’တိ ကုသလပဒံ အာဒိံ ကတွာ ကုသလာကုသလာဗျာကတန္တာ တိဿော ပုစ္ဆာ, ပုန တဒေဝါဒိံ ကတွာ ကုသလာဗျာကတာဒိဝသေန ဒုကပ္ပဘေဒန္တာ တိဿော, ပုန တဒေဝါဒိံ ကတွာ တိကန္တာ စ ဧကာ, ဧဝံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၇။)

ကုသလာဒိကာ သတ္တ ပုစ္ဆာ, တထာ အကုသလာဒိကာ, တထာ အဗျာကတာဒိကာ, တထာ ကုသလာဗျာကတာဒိကာ, အကုသလာဗျာကတာဒိကာ, ကုသလာကုသလာဒိကာ, ကုသလာကုသလာဗျာကတာဒိကာတိ သဗ္ဗာပိ သတ္တန္နံ သတ္တကာနံ ဝသေန ကုသလတ္တိကံ နိဿာယ ဟေတုပစ္စယေ ဧကူနပညာသံ ပုစ္ဆာ။

တတ္ထ ဧကမူလကာဝသာနာ နဝ, ဧကမူလဒုကာဝသာနာ နဝ, ဧကမူလတိကာဝသာနာ တိဿော, ဒုကမူလဧကာဝသာနာ နဝ, ဒုကမူလဒုကာဝသာနာ နဝ, ဒုကမူလတိကာဝသာနာ တိဿော, တိကမူလဧကာဝသာနာ တိဿော, တိကမူလဒုကာဝသာနာ တိဿော, တိကမူလတိကာဝသာနာ ဧကာတိ ဧဝမေတာ မူလဝသေနာပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ စ ဟေတုပစ္စယေ ဧကူနပညာသံ, အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ တထေဝါတိ သဗ္ဗေသုပိ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု –

သဟဿမေကဉ္စ သတံ, ဆသတ္တတိ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ သမ္ပိဏ္ဍိတာ ဟောန္တိ, နယမှိ ဧကမူလကေ။

֍ * ၃၅-၃၆။ တတော ပရံ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဒုမူလကနယော အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ဟေတာရမ္မဏဒုကော…ပေ… ဟေတုအဝိဂတဒုကောတိ ဟေတုပစ္စယေန သဒ္ဓိံ တေဝီသတိ ဒုကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဟေတုပစ္စယေ ဝိယ ဟေတာရမ္မဏဒုကေပိ ဧကူနပညာသံ ပုစ္ဆာ, တာသု ပါဠိယံ ဒွေယေဝ ဒဿိတာ။ ယထာ စ ဟေတာရမ္မဏဒုကေ ဧကူနပညာသံ တထာ ဟေတာဓိပတိဒုကာဒီသုပိ။ တတ္ထ ပဌမပုစ္ဆာဝသေန ဟေတာဓိပတိဒုကော, ဟေတာနန္တရဒုကော, ဟေတုသမနန္တရဒုကောတိ ပဋိပါဋိယာ တယော ဒုကေ ဒဿေတွာ ပရိယောသာနေ ဟေတုအဝိဂတဒုကော ဒဿိတော, သေသံ သင်္ခိတ္တံ။ ပုစ္ဆာပရိစ္ဆေဒေါ ပနေတ္ထ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော။

သဟဿမေကဉ္စ သတံ, သတ္တဝီသတိမေဝ စ၊

ဒုကေသု တေဝီသတိယာ, ပုစ္ဆာ ဟောန္တိ ဒုမူလကေ။

֍ ဋီ ၃၇။ တတော ပရံ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိပစ္စယာတိ တိမူလကနယော အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ဟေတာရမ္မဏဒုကေန သဒ္ဓိံ အဓိပတိပစ္စယာဒီသု ဗာဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဗာဝီသတိ တိကာ ဟောန္တိ။ တေသု ပဌမပုစ္ဆာဝသေန ပဌမတ္တိကဉ္စ ဒုတိယတ္တိကဉ္စ ဒဿေတွာ ပရိယောသာနတိကော ဒဿိတော, သေသံ သင်္ခိတ္တံ။ ယထာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၈။)

ပန ဒုကေသု, ဧဝံ တိကေသုပိ ဧကမေကသ္မိံ တိကေ ဧကူနပညာသံ ကတွာ သဗ္ဗေသုပိ ဗာဝီသတိယာ တိကေသု –

သဟဿမေကံ ပုစ္ဆာနံ, အဋ္ဌသတ္တတိမေဝ စ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ တိကမူလကေ။

֍ ဋီ ၃၈။ တတော ပရံ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိပစ္စယာ အနန္တရပစ္စယာတိ စတုမူလကနယော အာရဒ္ဓေါ။ တတ္ထ ပဌမတ္တိကေန သဒ္ဓိံ အနန္တရပစ္စယာဒီသု ဧကဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဧကဝီသတိ စတုက္ကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဒွေ စတုက္ကေ ဒဿေတွာ သေသံ သင်္ခိတ္တံ။ ဣဓာပိ ဧကမေကသ္မိံ စတုက္ကေ ဧကူနပညာသံ ကတွာ သဗ္ဗေသုပိ ဧကဝီသတိယာ စတုက္ကေသု –

သဟဿမေကံ ပုစ္ဆာနံ, ဧကူနတိံသ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ စတုမူလကေ။

တတော ပရံ ပဉ္စမူလကံ အာဒိံ ကတွာ ယာဝ သဗ္ဗမူလကာ ဒေသနာ ကတာ, တံ သဗ္ဗံ သင်္ခိပိတွာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဉ္စ ဥပရိ ဝတ္တဗ္ဗဉ္စ ဧကတော ကတွာ ပါဠိယံ ‘‘ဧကမူလကံ, ဒုမူလကံ, တိမူလကံ, စတုမူလကံ, ပဉ္စမူလကံ, သဗ္ဗမူလကံ အသမ္မုယှန္တေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗ’’န္တိ နယော ဒဿိတော။ တတ္ထ ဧကမူလကာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဝုတ္တမေဝ။ ပဉ္စမူလကေ ပန ပဌမစတုက္ကေန သဒ္ဓိံ သမနန္တရပစ္စယာဒီသု သမဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန သမဝီသတိ ပဉ္စကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ နဝ ပုစ္ဆာနံ, အသီတိ စ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ ပဉ္စမူလကေ။

ဆမူလကေ ပဌမပဉ္စကေန သဒ္ဓိံ သဟဇာတပစ္စယာဒီသု ဧကူနဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဧကူနဝီသတိ ဆက္ကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ နဝ ပုစ္ဆာနံ, ဧကတိံသ တတောပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ ဆက္ကမူလကေ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၃၉၉။)

သတ္တမူလကေ ပဌမဆက္ကေန သဒ္ဓိံ အညမညပစ္စယာဒီသု အဋ္ဌာရသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန အဋ္ဌာရသ သတ္တကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ အဋ္ဌ ပုစ္ဆာနံ, ဒွါသီတိ စ တတောပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ သတ္တမူလကေ။

အဋ္ဌမူလကေ ပဌမသတ္တကေန သဒ္ဓိံ နိဿယပစ္စယာဒီသု သတ္တရသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန သတ္တရသ အဋ္ဌကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ အဋ္ဌ ပုစ္ဆာနံ, တေတ္တိံသာ စ တတောပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ အဋ္ဌမူလကေ။

နဝမူလကေ ပဌမအဋ္ဌကေန သဒ္ဓိံ ဥပနိဿယပစ္စယာဒီသု သောဠသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန သောဠသ နဝကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ သတ္တ ပုစ္ဆာနံ, စတုရာသီတိ တတောပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ နဝမူလကေ။

ဒသမူလကေ ပဌမနဝကေန သဒ္ဓိံ ပုရေဇာတပစ္စယာဒီသု ပန္နရသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ပန္နရသ ဒသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ သတ္တ ပုစ္ဆာနံ, ပဉ္စတိံသ တတောပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယမှိ ဒသမူလကေ။

ဧကာဒသမူလကေ ပဌမဒသကေန သဒ္ဓိံ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာဒီသု စုဒ္ဒသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန စုဒ္ဒသ ဧကာဒသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

ဆ သတာနိ စ ပုစ္ဆာနံ, ဆဠာသီတိ တတောပရာ၊

နယမှိ ပုစ္ဆာ ဂဏိတာ, ဧကာဒသကမူလကေ။

ဒွါဒသမူလကေ ပဌမဧကာဒသကေန သဒ္ဓိံ အာသေဝနပစ္စယာဒီသု တေရသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန တေရသ ဒွါဒသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၀။)

ဆ သတာနိ စ ပုစ္ဆာနံ, သတ္တတိံသ တတောပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ ဒွါဒသမူလကေ။

တေရသမူလကေ ပဌမဒွါဒသကေန သဒ္ဓိံ ကမ္မပစ္စယာဒီသု ဒွါဒသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဒွါဒသ တေရသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ ပဉ္စ ပုစ္ဆာနံ, အဋ္ဌာသီတိ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ တေရသမူလကေ။

စုဒ္ဒသမူလကေ ပဌမတေရသကေန သဒ္ဓိံ ဝိပါကပစ္စယာဒီသု ဧကာဒသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဧကာဒသ စုဒ္ဒသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ ပဉ္စ ပုစ္ဆာနံ, တိံသ စာထ နဝါပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ စုဒ္ဒသမူလကေ။

ပန္နရသမူလကေ ပဌမစုဒ္ဒသကေန သဒ္ဓိံ အာဟာရပစ္စယာဒီသု ဒသသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဒသ ပန္နရသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ စတ္တာရိ ပုစ္ဆာနံ, နဝုတိ စ တတောပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ ပန္နရသမူလကေ။

သောဠသမူလကေ ပဌမပန္နရသကေန သဒ္ဓိံ ဣန္ဒြိယပစ္စယာဒီသု နဝသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန နဝ သောဠသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ စတ္တာရိ စတ္တာ-လီသေကာ စေဝ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ သောဠသမူလကေ။

သတ္တရသမူလကေ ပဌမသောဠသကေန သဒ္ဓိံ ဈာနပစ္စယာဒီသု အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန အဋ္ဌ သတ္တရသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ တီဏိ ပုစ္ဆာနံ, နဝုတိ ဒွေ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ သတ္တရသမူလကေ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၁။)

အဋ္ဌာရသမူလကေ ပဌမသတ္တရသကေန သဒ္ဓိံ မဂ္ဂပစ္စယာဒီသု သတ္တသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန သတ္တ အဋ္ဌာရသကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတာနိ တီဏိ ပုစ္ဆာနံ, တေစတ္တာရီသမေဝ စ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ အဋ္ဌာရသမူလကေ။

ဧကူနဝီသတိမူလကေ ပဌမအဋ္ဌာရသကေန သဒ္ဓိံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယာဒီသု ဆသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဆ ဧကူနဝီသတိကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

ဒွေ သတာ နဝုတိ စေဝ, စတဿော စ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ ဧကူနဝီသတိကေ။

ဝီသတိမူလကေ ပဌမဧကူနဝီသတိကေန သဒ္ဓိံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာဒီသု ပဉ္စသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ပဉ္စဝီသတိကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

ဒွေ သတာ ဟောန္တိ ပုစ္ဆာနံ, စတ္တာလီသာ စ ပဉ္စ စ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ ဝီသတိမူလကေ။

ဧကဝီသတိမူလကေ ပဌမဝီသတိကေန သဒ္ဓိံ အတ္ထိပစ္စယာဒီသု စတူသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန စတ္တာရော ဧကဝီသတိကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

သတံ ဆနဝုတိ စေဝ, ပုစ္ဆာ ဟောန္တိ သမ္ပိဏ္ဍိတာ၊

ဂဏိတာ လက္ခဏညူဟိ, ဧကဝီသတိကေ နယေ။

ဒွါဝီသတိမူလကေ ပဌမဧကဝီသတိကေန သဒ္ဓိံ နတ္ထိပစ္စယာဒီသု တီသု ပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန တယော ဒွါဝီသတိကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

စတ္တာလီသာဓိကံ သတံ, သတ္တ စေဝ ပုနာပရာ၊

ပုစ္ဆာ ဂဏနတော ဟောန္တိ, နယေ ဒွါဝီသတိမူလကေ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၂။)

တေဝီသတိမူလကေ ပဌမဒွါဝီသတိကေန သဒ္ဓိံ ဒွီသု ဝိဂတာဝိဂတပစ္စယေသု ဧကမေကဿ ယောဇနာဝသေန ဒွေ တေဝီသတိကာ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ –

အဋ္ဌနဝုတိမေဝိဓ, ပုစ္ဆာ ဂဏနတော မတာ၊

နယမှိ တေဝီသတိမေ, တေဝီသတိကမူလကေ။

စတုဝီသတိမူလကော ပန သဗ္ဗပစ္စယာနံ သမောဓာနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော, တေနေဝ သဗ္ဗမူလကောတိ ဝုတ္တော။ တတ္ထ ဧကူနပညာသမေဝ ပုစ္ဆာ ဟောန္တီတိ သဗ္ဗာပေတာ ဟေတုပစ္စယပဒမေဝ ဂဟေတွာ ဧကမူလကာဒီနံ သဗ္ဗမူလကပရိယောသာနာနံ ဝသေန သတ္ထာရာ ဒေဝပရိသတိ ဝိတ္ထာရတော ဝိဘတ္တာ ပုစ္ဆာ ဣဓ သင်္ခေပေန ဒဿိတာ။

တာသံ ပန သဗ္ဗာသမ္ပိ အယံ ဂဏနပိဏ္ဍော – ဧကမူလကနယသ္မိဉှိ ဧကာဒသ သတာနိ ဆသတ္တတိ စ ပုစ္ဆာ အာဂတာ။ ဟေတုပစ္စယနယေ တေနေဝ မူလကေန ဧကူနပညာသံ ကတွာ ဣမသ္မိံ ဟေတုပစ္စယမူလကေ ဂဟေတဗ္ဗာ, သေသာ သေသပစ္စယမူလကေသု ပက္ခိပိတဗ္ဗာ။ ဒုမူလကေ သတ္တဝီသာနိ ဧကာဒသ သတာနိ, တိမူလကေ သဟဿံ အဋ္ဌသတ္တတိ စ, စတုမူလကေ သဟဿံ ဧကူနတိံသဉ္စ, ပဉ္စမူလကေ အသီတာဓိကာနိ နဝ သတာနိ, ဆမူလကေ ဧကတိံသာနိ နဝ သတာနိ, သတ္တမူလကေ ဒွါသီတာနိ အဋ္ဌ သတာနိ, အဋ္ဌမူလကေ တေတ္တိံသာနိ အဋ္ဌ သတာနိ, နဝမူလကေ စတုရာသီတာနိ သတ္တ သတာနိ, ဒသမူလကေ ပဉ္စတိံသာနိ သတ္တ သတာနိ, ဧကာဒသမူလကေ ဆာသီတာနိ ဆ သတာနိ, ဒွါဒသမူလကေ သတ္တတိံသာနိ ဆ သတာနိ, တေရသမူလကေ အဋ္ဌာသီတာနိ ပဉ္စ သတာနိ, စုဒ္ဒသမူလကေ ဧကူနစတ္တာလီသာနိ ပဉ္စ သတာနိ, ပန္နရသမူလကေ နဝုတာနိ စတ္တာရိ သတာနိ, သောဠသမူလကေ ဧကစတ္တာလီသာနိ စတ္တာရိ သတ္တာနိ, သတ္တရသမူလကေ ဒွါနဝုတာနိ တီဏိ သတာနိ, အဋ္ဌာရသမူလကေ တေစတ္တာလီသာနိ တီဏိ သတာနိ, ဧကူနဝီသတိမူလကေ စတုနဝုတာနိ ဒွေ သတာနိ, ဝီသတိမူလကေ ပဉ္စစတ္တာလီသာနိ ဒွေ သတာနိ, ဧကဝီသတိမူလကေ ဆနဝုတိသတံ, ဒွါဝီသတိမူလကေ သတ္တစတ္တာလီသသတံ, တေဝီသတိမူလကေ အဋ္ဌနဝုတိ, သဗ္ဗမူလကေ ဧကူနပညာသာတိ ဧဝံ ဟေတုပဒံ အာဒိံ ကတွာ ဝိဘတ္တေသု ဧကမူလကာဒီသု –

စုဒ္ဒသေဝ သဟဿာနိ, ပုန သတ္တ သတာနိ စ၊

ပုစ္ဆာ ဟေတုပဒဿေဝ, ဧကမူလာဒိဘေဒတောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၃။)

֍ * ၃၉-၄၀။ ဧဝံ ဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ သဗ္ဗမူလကနယာ ပုစ္ဆာဘေဒံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အာရမ္မဏပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဒဿေတုံ သိယာ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာတိ ဧတ္တာဝတာ အာရမ္မဏပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဟေတုပစ္စယပရိယောသာနော ဧကမူလကနယော ဒဿိတော။ တတော ပရံ အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိပစ္စယာတိ ဒုကမူလကံ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဣမံ ပဌမဒုကဉ္စေဝ အာရမ္မဏာဝိဂတဒုကဉ္စ ဒဿေတွာ သေသံ သင်္ခိတ္တံ။ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာတိ အယံ ဩသာနဒုကောပိ န ဒဿိတော။ သစေ ပန ကတ္ထစိ ဝါစနာမဂ္ဂေ သန္ဒိဿတိ, သွေဝ ဝါစနာမဂ္ဂေါ ဂဟေတဗ္ဗော။ တတော ပရံ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန တိကမူလကာဒယော အဒဿေတွာဝ အဓိပတိပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကကာဒယော ဒဿေတုံ အဓိပတိပစ္စယာ, အနန္တရပစ္စယာ, သမနန္တရပစ္စယာ, သဟဇာတပစ္စယာ, အညမညပစ္စယာတိ ဧတ္တကမေဝ ဝုတ္တံ, တံ ဧကမူလကဝသေန ဝါ သဗ္ဗမူလကဝသေန ဝါ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၄၁။ တတော ပရံ အဝိဂတပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဒုမူလကမေဝ ဒဿေတုံ – အဝိဂတပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အဝိဂတဟေတုဒုကော, အဝိဂတာရမ္မဏဒုကော, အဝိဂတာဓိပတိဒုကောတိ ပဋိပါဋိယာ တယော ဒုကေ ဝတွာ ပရိယောသာနေ စ အဝိဂတဝိဂတဒုကော ဧကော ဒုကော ဒဿိတော။ တတော အဝိဂတပစ္စယဝသေနေဝ တိမူလကံ ဒဿေတုံ – ‘‘အဝိဂတပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ, အဝိဂတပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာ အဓိပတိပစ္စယာ, အဝိဂတပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာ အနန္တရပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ပဋိပါဋိယာ တယော တိကေ ဝတွာ ‘‘အဝိဂတပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာ ဝိဂတပစ္စယာ’’တိ ပရိယောသာနတ္တိကော ဝုတ္တော။ တတော အဝိဂတပစ္စယဝသေနေဝ စတုမူလကံ ဒဿေတုံ ‘‘အဝိဂတပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိပစ္စယာ, အဝိဂတပစ္စယာ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ အနန္တရပစ္စယာ’’တိ ဒွေ စတုက္ကေ ဝတွာ ‘‘ဝိဂတပစ္စယာ’’တိ ပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဌပိတံ, သေသံ သဗ္ဗံ သင်္ခိတ္တံ။ တဿ သင်္ခိတ္တဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကေကဿ ပဒဿ ဧကမူလကံ, ဒုမူလကံ, တိမူလကံ, သဗ္ဗမူလကံ အသမ္မုယှန္တေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယထာ ဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဟေတုအာဒိပဒဝသေန ဧကမူလကေ ဧကာဒသ ပုစ္ဆာသတာနိ ဆသတ္တတိ စ ပုစ္ဆာ…ပေ… သဗ္ဗမူလကေ ဧကူနပညာသံ, ဧဝံ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ ဧကမေကံ အာဒိံ ကတွာ အာရမ္မဏာဒိပဒဝသေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၄။)

ဧကမေကဿ ပဒဿ ဧကမူလကေ ဧကာဒသ ပုစ္ဆာသတာနိ ဆသတ္တတိ စ ပုစ္ဆာ…ပေ… သဗ္ဗမူလကေ ဧကူနပညာသာတိ ဧကေကဿ ပဒဿ ဧကမူလကာဒိဘေဒေ သတ္တသတာဓိကာနိ စုဒ္ဒသ ပုစ္ဆာ သဟဿာနိ ဟောန္တိ။ တာသံ သဗ္ဗေသုပိ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု အယံ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ –

ဒွါပညာသသဟဿာန-ဋ္ဌသတာနိ တီဏိ သတသဟဿာနိ၊

ကုသလတ္တိကဿ ပုစ္ဆာ, အနုလောမနယမှိ သုဝိဘတ္တာ။

ယထာ စ ကုသလတ္တိကဿ, ဧဝံ ဝေဒနာတ္တိကာဒီနမ္ပီတိ သဗ္ဗေသုပိ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု –

ဧကသဋ္ဌိသဟဿာနိ, ဆ သတာနိ သတ္တသတ္တတိ၊

သတသဟဿာနိ ပုစ္ဆာနံ, တိကဘေဒေ ပဘေဒတော။

သင်္ခိတ္တာ ဝါစနာမဂ္ဂေ။

ဒုကေသု ပန ‘‘သိယာ ဟေတုံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဟေတုဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဟေတုံ ပဋိစ္စ ဟေတု, ဟေတုံ ပဋိစ္စ နဟေတု, ဟေတုံ ပဋိစ္စ ဟေတု စ နဟေတု စ, နဟေတုံ ပဋိစ္စ နဟေတု, နဟေတုံ ပဋိစ္စ ဟေတု, နဟေတုံ ပဋိစ္စ ဟေတု စ နဟေတု စ, ဟေတုဉ္စ နဟေတုဉ္စ ပဋိစ္စ ဟေတု, ဟေတုဉ္စ နဟေတုဉ္စ ပဋိစ္စ နဟေတု, ဟေတုဉ္စ နဟေတုဉ္စ ပဋိစ္စ ဟေတု စ နဟေတု စာတိ ဧကမေကသ္မိံ ဒုကေ ဟေတုပစ္စယာဒီသု ဧကမေကသ္မိံ ပစ္စယေ နဝ ပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တာသု ဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကေ ဒွေသတာနိ သောဠသ စ ပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တာသု ဟေတုပစ္စယဿေဝ အညေန အသမ္မိဿာ နဝ ပုစ္ဆာ ဂဟေတဗ္ဗာ, သေသာ အဋ္ဌ ဝါရေန ဂဟိတာ။

တာသံ ဒုကမူလကာဒီသု တေဝီသတိယာ ဝါရေသု ဧကေကံ နဝကံ အပနေတွာ ယာဝ သဗ္ဗမူလကာ အယံ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ – ဒုကမူလကေ တာဝ ဧကမူလကေ ဒဿိတေသု ဒွီသု သောဠသာဓိကေသု ပုစ္ဆာသတေသု နဝ အပနေတွာ ဒွေသတာနိ သတ္တ စ ပုစ္ဆာ ဟောန္တိ, တတော နဝ အပနေတွာ တိမူလကေ အဋ္ဌနဝုတိသတံ။ ဧဝံ ပုရိမပုရိမတော နဝ နဝ အပနေတွာ စတုမူလကေ ဧကူနနဝုတိသတံ, ပဉ္စမူလကေ အသီတိသတံ, ဆမူလကေ ဧကသတ္တတိသတံ, သတ္တမူလကေ ဒွါသဋ္ဌိသတံ, အဋ္ဌမူလကေ တေပဏ္ဏာသသတံ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၅။)

နဝမူလကေ စတုစတ္တာလီသသတံ, ဒသမူလကေ ပဉ္စတိံသသတံ, ဧကာဒသမူလကေ ဆဗ္ဗီသသတံ, ဒွါဒသမူလကေ သတ္တရသာဓိကသတံ, တေရသမူလကေ အဋ္ဌာဓိကသတံ, စုဒ္ဒသမူလကေ နဝနဝုတိ, ပန္နရသမူလကေ နဝုတိ, သောဠသမူလကေ ဧကာသီတိ, သတ္တရသမူလကေ ဒွါသတ္တတိ, အဋ္ဌာရသမူလကေ တေသဋ္ဌိ, ဧကူနဝီသတိမူလကေ စတုပညာသံ, ဝီသတိမူလကေ ပဉ္စစတ္တာလီသံ, ဧကဝီသတိမူလကေ ဆတ္တိံသံ, ဒွါဝီသတိမူလကေ သတ္တဝီသ, တေဝီသတိမူလကေ အဋ္ဌာရသ, သဗ္ဗမူလကေ နဝါတိ။ ယထာ ပနေတာနိ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဧကမူလကေ သောဠသာဓိကာနိ ဒွေ ပုစ္ဆာသတာနိ…ပေ… သဗ္ဗမူလကေ နဝ, ဧဝံ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ ဧကမေကံ အာဒိံ ကတွာ အာရမ္မဏာဒိပဒဝသေန ဧကေကဿ ပဒဿ ဧကမူလကေ သောဠသာဓိကာနိ ဒွေ ပုစ္ဆာသတာနိ…ပေ… သဗ္ဗမူလကေ နဝါတိ ဧကေကဿ ပဒဿ ဧကမူလကာဒိဘေဒေ ဒွေ ပုစ္ဆာ သဟဿာနိ သတ္တသတာနိ စ ပုစ္ဆာ ဟောန္တိ။ တာသံ သဗ္ဗေသုပိ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု အယံ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ –

စတုသဋ္ဌိသဟဿာနိ, ပုန အဋ္ဌသတာနိ စ၊

ပုစ္ဆာ ဟေတုဒုကဿေဝ, အနုလောမနယေ မတာ။

ယထာ စ ဟေတုဒုကဿ, ဧဝံ သဟေတုကဒုကာဒီနမ္ပီတိ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ဒုကသတေ –

သဋ္ဌိ သတသဟဿာနိ, စတ္တာရိ စ တတောပရံ၊

အသီတိ စ သဟဿာနိ, ပုစ္ဆာ ဒုကသတေ ဝိဒူ။

အယံ တာဝ သုဒ္ဓိကေ တိကပဋ္ဌာနေ စေဝ ဒုကပဋ္ဌာနေ စ ပုစ္ဆာနံ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။

ယံ ပန တတော ပရံ ဒွါဝီသတိ တိကေ ဂဟေတွာ ဒုကသတေ ပက္ခိပိတွာ ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒေသိတံ, တတ္ထ ‘‘သိယာ ဟေတုံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဟေတု ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ဧကေကံ တိကံ ဒုကာနံ သတေန သတေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဒဿေတဗ္ဗာနံ ပုစ္ဆာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သဗ္ဗေသံ ဧကမူလကာဒီနံ ဝသေန ဂဟေတွာ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ယမ္ပိ တတော ပရံ ဒုကသတံ ဂဟေတွာ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ပက္ခိပိတွာ တိကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒေသိတံ, တတ္ထာပိ ‘‘သိယာ ကုသလံ ဟေတုံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဟေတုဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဒုကသတေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၆။)

ဧကေကံ ဒုကံ ဒွါဝီသတိယာ တိကေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဒဿေတဗ္ဗာနံ ပုစ္ဆာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သဗ္ဗေသံ ဧကမူလကာဒီနံ ဝသေန ဂဟေတွာ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ယမ္ပိ တတော ပရံ တိကေ တိကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ တိကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒေသိတံ, တတ္ထာပိ ‘‘သိယာ ကုသလံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ဧကေကံ တိကံ သေသေဟိ ဧကဝီသတိယာ တိကေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဒဿေတဗ္ဗာနံ ပုစ္ဆာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သဗ္ဗေသံ ဧကမူလကာဒီနံ ဝသေန ဂဟေတွာ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ယမ္ပိ တတော ပရံ ဒုကေ ဒုကေသုယေဝ ပက္ခိပိတွာ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒေသိတံ, တတ္ထာပိ ‘‘သိယာ ဟေတုံ သဟေတုကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဟေတု သဟေတုကော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဒုကသတေ ဧကေကံ ဒုကံ သေသေဟိ နဝနဝုတိယာ ဒုကေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဒဿေတဗ္ဗာနံ ပုစ္ဆာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သဗ္ဗေသံ ဧကမူလကာဒီနံ ဝသေန ဂဟေတွာ ပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တထာဂတေန ဟိ သဗ္ဗမ္ပေတံ ပဘေဒံ ဒဿေတွာဝ ဒေဝပရိသာယ ဓမ္မော ဒေသိတော, ဓမ္မသေနာပတိဿ ပန တေန ‘‘အဇ္ဇ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဒေသိတ’’န္တိ သင်္ခိပိတွာ နယဒဿနမတ္တေနေဝ ဒေသနာ အက္ခာတာ။ ထေရေနာပိ သင်္ခိပိတွာဝ ဝါစနာမဂ္ဂေါ ပဝတ္တိတော, သော ထေရေန ပဝတ္တိတနယေနေဝ သင်္ဂီတိကာလေ သင်္ဂဟံ အာရောပိတော။

တံ ပနဿ သင်္ခေပနယံ ဒဿေတုံ တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရန္တိ အယံ ဂါထာ ဌပိတာ။ တဿတ္ထော – တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရန္တိ ပဝရံ တိကပဋ္ဌာနဉ္စ။ ဒုကုတ္တမန္တိ ဥတ္တမံ သေဋ္ဌံ ဒုကပဋ္ဌာနဉ္စ။ ဒုကတိကဉ္စေဝါတိ ဒုကတိကပဋ္ဌာနဉ္စ။ တိကဒုကဉ္စာတိ တိကဒုကပဋ္ဌာနဉ္စ။ တိကတိကဉ္စေဝါတိ တိကတိကပဋ္ဌာနဉ္စ။ ဒုကဒုကဉ္စာတိ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနဉ္စ။ ဆ အနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧတေ တိကပဋ္ဌာနာဒယော သုဋ္ဌု ဂမ္ဘီရာ ဆ နယာ အနုလောမမှိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ တတ္ထ ဒွေ အနုလောမာနိ – ဓမ္မာနုလောမဉ္စ ပစ္စယာနုလောမဉ္စ။ တတ္ထ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ဧဝံ အဘိဓမ္မမာတိကာပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၇။)

ဓမ္မာနံ အနုလောမဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ဓမ္မာနုလောမံ နာမ။ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယာနံ အနုလောမဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ပစ္စယာနုလောမံ နာမ။

တတ္ထ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ…ပေ… ဆ အနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အယံ ဂါထာ ဓမ္မာနုလောမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန အယံ ဂါထာ တသ္မိံ ဓမ္မာနုလောမေ ပစ္စယာနုလောမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ‘‘ဆ အနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အဋ္ဌကထာဂါထာယ ဓမ္မာနုလောမေ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပနောကာသေ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တေ ပစ္စယာနုလောမေ ဧတေ ဓမ္မာနုလောမေ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ‘‘ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသု အနုလောမေ တိကပဋ္ဌာနေ ကုသလတ္တိကမတ္တဿေဝ ဝသေန အယံ ဣမသ္မိံ ပဋိစ္စဝါရဿ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ သင်္ခိပိတွာ ပုစ္ဆာပဘေဒေါ ဒဿိတော။ သေသေသု ပန တိကေသု သေသပဋ္ဌာနေသု စ ဧကာပိ ပုစ္ဆာ န ဒဿိတာ။ တတော ပရေသု ပန သဟဇာတဝါရာဒီသု ကုသလတ္တိကဿာပိ ဝသေန ပုစ္ဆံ အနုဒ္ဓရိတွာ လဗ္ဘမာနကဝသေန ဝိဿဇ္ဇနမေဝ ဒဿိတံ။ ‘‘ဆ အနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ ဝစနတော ပန ဣမသ္မိံ ပစ္စယာနုလောမေ ဆပိ ဧတေ ပဋ္ဌာနနယာ ပုစ္ဆာဝသေန ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿေတဗ္ဗာ။ ပဋ္ဌာနံ ဝဏ္ဏယန္တာနဉှိ အာစရိယာနံ ဘာရော ဧသောတိ။

၂။ ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၂-၄၄။ ဣဒါနိ ပစ္စနီယံ ဟောတိ။ တံ ဒဿေတုံ သိယာ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ န ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အနုလောမပုစ္ဆာဟိ သမပ္ပမာဏောဝ ပုစ္ဆာပရိစ္ဆေဒေါ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘ယထာ အနုလောမေ ဟေတုပစ္စယော ဝိတ္ထာရိတော, ဧဝံ ပစ္စနီယေပိ နဟေတုပစ္စယော ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗော’’တိ ဝတွာ ပုန ပရိယောသာနေ ‘‘ယထာ အနုလောမေ ဧကေကဿ ပဒဿ ဧကမူလကံ, ဒုမူလကံ, တိမူလကံ, စတုမူလကံ ယာဝ တေဝီသတိမူလကံ, ဧဝံ ပစ္စနီယေပိ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေဝီသတိမူလကန္တိ ဣဒဉ္စေတ္ထ ဒုမူလကံယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပရိယောသာနေ ပန သဗ္ဗမူလကံ စတုဝီသတိမူလကမ္ပိ ဟောတိယေဝ။ တံ သဗ္ဗံ သင်္ခိတ္တမေဝါတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၈။)

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ…ပေ… ဆ ပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧတ္ထာပိ ဒွေ ပစ္စနီယာနိ – ဓမ္မပစ္စနီယဉ္စ ပစ္စယပစ္စနီယဉ္စ။ တတ္ထ ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ ဧဝံ အဘိဓမ္မမာတိကာပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာနံ ဓမ္မာနံ ‘‘န ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ န ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ပစ္စနီယဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ဓမ္မပစ္စနီယံ နာမ။ ‘‘နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယာနံ ပစ္စနီယဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ပစ္စယပစ္စနီယံ နာမ။ တတ္ထ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ…ပေ… ဆ ပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အယံ ဂါထာ ဓမ္မပစ္စနီယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန အယံ ဂါထာ ဓမ္မာနုလောမေယေဝ ပစ္စယပစ္စနီယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ‘‘ဆ ပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အဋ္ဌကထာဂါထာယ ဓမ္မပစ္စနီယေ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပနောကာသေ န ဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဧဝံ ပဝတ္တေ ပစ္စယပစ္စနီယေ ဧတေ ဓမ္မာနုလောမေယေဝ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တေသု အနုလောမတိကပဋ္ဌာနေယေဝ ကုသလတ္တိကမတ္တဿ ဝသေန အယံ ဣမသ္မိံ ပဋိစ္စဝါရဿ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ သင်္ခိပိတွာ ပုစ္ဆာပဘေဒေါ ဒဿိတော။ သေသေသု ပန တိကေသု သေသပဋ္ဌာနေသု စ ဧကာပိ ပုစ္ဆာ န ဒဿိတာ။ တတော ပရေသု ပန သဟဇာတဝါရာဒီသု ကုသလတ္တိကဿာပိ ဝသေန ပုစ္ဆံ အနုဒ္ဓရိတွာ လဗ္ဘမာနကဝသေန ဝိဿဇ္ဇနမေဝ ဒဿိတံ။ ‘‘ဆ ပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ ဝစနတော ပန ဣမသ္မိံ ပစ္စယပစ္စနီယေ ဆပိ ဧတေ ပဋ္ဌာနနယာ ပုစ္ဆာဝသေန ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿေတဗ္ဗာ။ ပဋ္ဌာနံ ဝဏ္ဏယန္တာနဉှိ အာစရိယာနံ ဘာရော ဧသောတိ။

၃။ အနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅-၄၈။ ဣဒါနိ အနုလောမပစ္စနီယံ ဟောတိ။ တံ ဒဿေတုံ သိယာ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဟေတုပစ္စယာ နအာရမ္မဏပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ နအာရမ္မဏပစ္စယာ…ပေ… ဟေတုပစ္စယာ နအဝိဂတပစ္စယာ’’တိ ဟေတုပဒဿ သေသေသု တေဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကေကေန သဒ္ဓိံ ယောဇနာဝသေန ဟေတုပဒါဒိကေ ဧကမူလကေ တေဝီသတိ အနုလောမပစ္စနီယာနိ။ တေသု ဧကေကသ္မိံ ဧကူနပညာသံ ကတွာ သတ္တဝီသာဓိကာနိ ဧကာဒသ ပုစ္ဆာသတာနိ ဟောန္တိ။ ဒုမူလကေ ပန ဟေတာရမ္မဏပဒါနံ သေသေသု ဒွါဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကေကေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၀၉။)

သဒ္ဓိံ ယောဇနာဝသေန ဒွါဝီသတိ အနုလောမပစ္စနီယာနီတိ ဧဝံ အနုလောမေ ဝုတ္တေသု သဗ္ဗေသု ဧကမူလကာဒီသု ဧကေကံ ပဒံ ပရိဟာပေတွာ အဝသေသာနံ ဝသေန ပုစ္ဆာဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧကမူလကာဒီသု စေတ္ထ ယာ ပုစ္ဆာ ပါဠိယံ အာဂတာ, ယာ စ န အာဂတာ, တာ သဗ္ဗာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ…ပေ… ဆ အနုလောမပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧတ္ထ ပန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒွေ အနုလောမပစ္စနီယာနိ – ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယံ ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယဉ္စ။ တတ္ထ ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ ဧဝံ အဘိဓမ္မမာတိကာပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာနံ ဓမ္မာနံ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ န ကုသလော ဓမ္မော’’တိ အနုလောမပစ္စနီယဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယံ နာမ။ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ နအာရမ္မဏပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု လဗ္ဘမာနပဒါနံ အနုလောမပစ္စနီယဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယံ နာမ။ တတ္ထ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ…ပေ… ဆ အနုလောမပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အယံ ဂါထာ ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန အယံ ဂါထာ ဓမ္မာနုလောမေယေဝ ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ‘‘ဆ အနုလောမပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အဋ္ဌကထာဂါထာယ ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယေ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပနောကာသေ ဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဧဝံ ပဝတ္တေ ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယေ ဧတေ ဓမ္မာနုလောမေယေဝ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တေသု အနုလောမေ တိကပဋ္ဌာနေယေဝ ကုသလတ္တိကမတ္တဿ ဝသေန အယံ ဣမသ္မိံ ပဋိစ္စဝါရဿ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ သင်္ခိပိတွာ ပုစ္ဆာပဘေဒေါ ဒဿိတော။ သေသေသု ပန တိကေသု သေသပဋ္ဌာနေသု စ ဧကာပိ ပုစ္ဆာ န ဒဿိတာ။ တတော ပရေသု ပန သဟဇာတဝါရာဒီသု ကုသလတ္တိကဿာပိ ဝသေန ပုစ္ဆံ အနုဒ္ဓရိတွာ လဗ္ဘမာနကဝသေန ဝိဿဇ္ဇနမေဝ ဒဿိတံ။ ‘‘ဆ အနုလောမပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ ဝစနတော ပန ဣမသ္မိံ ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယေ ဆပိ ဧတေ ပဋ္ဌာနနယာ ပုစ္ဆာဝသေန ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿေတဗ္ဗာ။ ပဋ္ဌာနံ ဝဏ္ဏယန္တာနဉှိ အာစရိယာနံ ဘာရော ဧသောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၀။)

၄။ ပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၉-၅၂။ ဣဒါနိ ပစ္စနီယာနုလောမံ ဟောတိ။ တံ ဒဿေတုံ သိယာ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ အနုလောမပစ္စနီယပုစ္ဆာဟိ သမပ္ပမာဏော ဧဝ ပုစ္ဆာပရိစ္ဆေဒေါ။ ဧကမူလကာဒီသု စေတ္ထ ယာ ပုစ္ဆာ ပါဠိယံ အာဂတာ, ယာ စ န အာဂတာ, တာ သဗ္ဗာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ…ပေ… ဆ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧတ္ထာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒွေ ပစ္စယာနုလောမာနိ – ဓမ္မပစ္စနီယာနုလောမံ ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမဉ္စ။ တတ္ထ ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ ဧဝံ အဘိဓမ္မမာတိကာပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာနံ ဓမ္မာနံ ‘‘နကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော’’တိ ပစ္စနီယာနုလောမဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ဓမ္မပစ္စနီယာနုလောမံ နာမ။ ‘‘နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု လဗ္ဘမာနပဒါနံ ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမဒေသနာဝသေန ပဝတ္တံ ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမံ နာမ။ တတ္ထ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ…ပေ… ဆ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အယံ ဂါထာ ဓမ္မပစ္စနီယာနုလောမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ ဣဓ ပန အယံ ဂါထာ ဓမ္မာနုလောမေယေဝ ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ‘‘ဆ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ အဋ္ဌကထာယ ဓမ္မပစ္စနီယာနုလောမေ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပနောကာသေ နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဧဝံ ပဝတ္တေ ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမေ ဧတေ ဓမ္မာနုလောမေယေဝ တိကပဋ္ဌာနာဒယော ဆ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တေသု အနုလောမတိကပဋ္ဌာနေယေဝ ကုသလတ္တိကမတ္တဿပိ ဝသေန အယံ ဣမသ္မိံ ပဋိစ္စဝါရဿ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ သင်္ခိပိတွာ ပုစ္ဆာပဘေဒေါ ဒဿိတော။ သေသေသု ပန တိကေသု သေသပဋ္ဌာနေသု စ ဧကာပိ ပုစ္ဆာ န ဒဿိတာ။ တတော ပရေသု ပန သဟဇာတဝါရာဒီသု ကုသလတ္တိကဿပိ ဝသေန ပုစ္ဆံ အနုဒ္ဓရိတွာ လဗ္ဘမာနကဝသေန ဝိဿဇ္ဇနမေဝ ဒဿိတံ။ ‘‘ဆ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာ’’တိ ဝစနတော ပန ဣမသ္မိံ ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမေ ဆပိ ဧတေ ပဋ္ဌာနနယာ ပုစ္ဆာဝသေန ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿေတဗ္ဗာ။ ပဋ္ဌာနံ ဝဏ္ဏယန္တာနဉှိ အာစရိယာနံ ဘာရော ဧသောတိ။

ပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၁။)

၁။ ကုသလတ္တိကဝဏ္ဏနာ

၁။ ပဋိစ္စဝါရဝဏ္ဏနာ

၁။ ပစ္စယာနုလောမ

၁။ ဝိဘင်္ဂဝါရ

֍ ဋီ ၅၃။ ဣဒါနိ ယာ ဧတာ ပဏ္ဏတ္တိဝါရေ ကုသလတ္တိကံ နိဿာယ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ဧကူနပညာသံ အာဒိံ ကတွာ နယမတ္တံ ဒဿေန္တေန အပရိမာဏာ ပုစ္ဆာ ဒဿိတာ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလာဒီနံ သဟုပ္ပတ္တိယာ အဘာဝတော ယာ ပုစ္ဆာ ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ။ တာ ပဟာယ ယာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ, တာယေဝ ဝိဿဇ္ဇေတုံ အယံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိနာ နယေန ပဋိစ္စဝါရဿ နိဒ္ဒေသဝါရော အာရဒ္ဓေါ။

တတ္ထ သိယာ – သစေ ဣမာ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ဧကူနပညာသံ ပုစ္ဆာ သဗ္ဗသော ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ, အထ ကသ္မာ ဒဿိတာ? နနု ယာ လဘန္တိ, တာယေဝ ဒဿေတဗ္ဗာတိ? အာမ, ဒဿေတဗ္ဗာ သိယုံ။ တထာ ဒဿိယမာနာ ပန သဗ္ဗေသု တိကဒုကပဋ္ဌာနာဒီသု ဧကေကသ္မိံ တိကေ, ဒုကေ, ဒုကတိကေ, တိကဒုကေ, တိကတိကေ, ဒုကဒုကေ စ သင်္ခေပံ အကတွာ ဒဿေတဗ္ဗာယေဝ ဘဝေယျုံ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ ယာ ကုသလတ္တိကေ လဘန္တိ, န တာယေဝ ဝေဒနာတ္တိကာဒီသု။ ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယေ စ တိကပဋ္ဌာနေ ဝိတက္ကတ္တိကပီတိတ္တိကာနံ ဝိဿဇ္ဇနေ သဗ္ဗာပေတာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ, တသ္မာ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန ဧကေကသ္မိံ တိကေ ယတ္တကာဟိ ပုစ္ဆာဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ သဗ္ဗာ ကုသလတ္တိကေ ဒဿိတာ။ ဧဝံ ဒဿိတာသု ဟိ ယာ တတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ, တာ ပဟာယ ယာ လဘန္တိ, တာ ဝုစ္စမာနာ သက္ကာ သုခေန ဝိဇာနိတုန္တိ သုခေန ဝိဇာနနတ္ထံ သဗ္ဗာပိ ကုသလတ္တိကေ ဒဿိတာ။ ယာ ပနေတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ, တာ ပဟာယ ယာ လဘန္တိ, တာယေဝ ဝိဿဇ္ဇိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

တတ္ထ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိ စတုဘူမကကုသလဓမ္မေသု ဝေဒနာက္ခန္ဓာဒိဘေဒံ ဧကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ပဋိဂန္တွာ သဟုပ္ပတ္တိသင်္ခါတေန သဒိသဘာဝေန ပတွာ, တေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ဥပ္ပတ္တိဘာဝံ ဥပဂန္တွာတိ အတ္ထော။ ကုသလော ဓမ္မောတိ စတုဘူမကကုသလဓမ္မေသုယေဝ သညာက္ခန္ဓာဒိဘေဒေါ ဧကော ဓမ္မော။ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဥပ္ပါဒတော ယာဝ နိရောဓဂမနာ ဥဒ္ဓံ ပဇ္ဇတိ, နိဗ္ဗတ္တတီတိပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၂။)

အတ္ထော။ အတ္တာနံ လဘတိ, ဥပ္ပါဒါဒယော တယောပိ ခဏေ ပါပုဏာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဟေတုပစ္စယာတိ ကုသလဟေတုနာ ဟေတုပစ္စယဘာဝံ သာဓေန္တေန။

ဧဝံ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ ပုစ္ဆာယ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝတွာ ဣဒါနိ ယံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ယော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ ဓမ္မံ ခန္ဓဝသေန ဒဿေတုံ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဧကန္တိ ဝေဒနာဒီသု စတူသု ယံကိဉ္စိ ဧကံ။ တယော ခန္ဓာတိ ယော ယော ပစ္စယဘာဝေန ဂဟိတော, တံ တံ ဌပေတွာ အဝသေသာ တယော ခန္ဓာ။ တယော ခန္ဓေတိ ဝေဒနာဒီသု ယော ဧကော ခန္ဓော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဂဟိတော, တံ ဌပေတွာ သေသေ တယော။ ဒွေ ခန္ဓေတိ ဝေဒနာသညာဒုကာဒီသု ဆသု ဒုကေသု ယေကေစိ ဒွေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ။ ဒွေ ခန္ဓာတိ ယေ ယေ ပစ္စယဘာဝေန ဂဟိတာ, တေ တေ ဌပေတွာ အဝသေသာ ဒွေ ခန္ဓာ ကုသလဟေတုနာ ဟေတုပစ္စယဘာဝံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။

ယသ္မာ ပန ဧကော ခန္ဓော ဧကဿေဝ ဒွိန္နံယေဝ ဝါ, ဒွေ ဝါ ပန ဧကဿေဝ ပစ္စယော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ ဧကော ခန္ဓော, ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ ဒွေ ခန္ဓာ, ဒွေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဧကော ခန္ဓော’’တိ န ဝုတ္တံ။ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အဗျာကတော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိအာဒီသုပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပန္တိ ဣဒံ ပဋိစ္စတ္ထဿ သဟဇာတတ္ထတ္တာ ယံ ကုသလေန သဟဇာတဉ္စေဝ ဟေတုပစ္စယဉ္စ လဘတိ, တံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ပရတောပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု အယမေဝ နယော။

ဝိပါကာဗျာကတံ ကိရိယာဗျာကတန္တိ ဧတ္ထ ဟေတုပစ္စယာဘာဝတော အဟေတုကံ, ရူပေန သဒ္ဓိံ အနုပ္ပတ္တိတော အာရုပ္ပဝိပါကဉ္စ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေတိ ကဋတ္တာရူပသင်္ခါတဿ အဗျာကတဿ အဗျာကတံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဝိပါကာဗျာကတန္တိ တသ္မိံ ခဏေ ဝိဇ္ဇမာနာဗျာကတဝသေန ဝုတ္တံ။ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝတ္ထု, ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာတိ ဣဒံ ကဋတ္တာရူပဂ္ဂဟဏေန ဝတ္ထုမှိ ဂဟိတေပိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာနံ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

ဧကံ မဟာဘူတန္တိအာဒိ ရူပါဗျာကတံ ပဋိစ္စ ရူပါဗျာကတဿ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဧကံ ခန္ဓန္တိအာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ပနေတ္ထ အတ္ထယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ရူပါဗျာကတမှိ ဘူတေ ပဋိစ္စ ဘူတာနံ ဥပ္ပတ္တိံ ဝတွာ ဣဒါနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၃။)

ဘူတေ ပဋိစ္စ ဥပါဒါရူပါနံ ဥပ္ပတ္တိံ ဒဿေတုံ မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေ ဥပါဒါရူပန္တိ ဧတ္တကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, ဣတရဒွယံ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? မဟာဘူတေပိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ ယဉှိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စ ရူပံ ကဋတ္တာ စ ရူပ’’န္တိ ဒဿိတံ, တံ န ကေဝလံ ခန္ဓေယေဝ စ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, မဟာဘူတေပိ ပန ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဒဿနတ္ထမိဒံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ပဝတ္တေယေဝ, ကဋတ္တာရူပံ ပဋိသန္ဓိယမ္ပိ။ ဥပါဒါရူပန္တိ တဿေဝ ဥဘယဿ ဝိသေသနံ။

ကုသလေ ခန္ဓေ စ မဟာဘူတေ စ ပဋိစ္စာတိ ဧတ္ထ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝ မဟာဘူတာ ဂဟိတာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပန္တိ ဧတ္ထ ပန ဘူတရူပမ္ပိ ဥပါဒါရူပမ္ပိ ဂဟိတံ။ ‘‘ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စ တယော မဟာဘူတာ’’တိအာဒိနာ နယေန ဟိ ဘူတရူပမ္ပိ ခန္ဓေ စ မဟာဘူတေ စ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ ဥပါဒါရူပန္တိ ဝုတ္တနယေန ဥပါဒါရူပမ္ပိ။ အကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စာတိ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ ဟေတုပစ္စယေ နဝ ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ဧတာယေဝ ဟိ ဧတ္ထ လဗ္ဘန္တိ, သေသာ စတ္တာလီသ မောဃပုစ္ဆာတိ န ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ဣမိနာ ဥပါယေန အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနံ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ တတ္ထ ပန ဝိစာရေတဗ္ဗယုတ္တကမေဝ ဝိစာရယိဿာမ။

֍ ဋီ ၅၄။ အာရမ္မဏပစ္စယေ တာဝ ရူပဿ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန အနုပ္ပတ္တိတော တာသု နဝသု ရူပမိဿကာ ပဟာယ တိဿောဝ ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တေနေဝ စ ကာရဏေန ‘‘ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝတ္ထူ’’တိ န ဝုတ္တံ။ န ဟိ တံ အာရမ္မဏပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

֍ ဋီ ၅၅။ အဓိပတိပစ္စယေ ဝိပါကာဗျာကတန္တိ လောကုတ္တရမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ’’တိ န ဂဟိတံ။ သေသံ ဟေတုပစ္စယသဒိသမေဝ။

֍ ဋီ ၅၆။ အနန္တရသမန္တရေသုပိ ရူပံ န လဗ္ဘတီတိ အာရမ္မဏပစ္စယေ ဝိယ တိဿောဝ ပုစ္ဆာ။

֍ ဋီ ၅၇။ သဟဇာတပစ္စယေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေတိ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာ ပန ပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ‘‘ဩက္ကန္တိက္ခဏေ’’တိ အာဂတံ တမ္ပိ ဣမိနာ သဒ္ဓိံ အတ္ထတော ဧကံ, ဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝ ဟေတ္ထ နာနန္တိ။ အပိစ ‘‘တိဏ္ဏံ သန္နိပါတာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၄။)

ဂဗ္ဘဿ အဝက္ကန္တိ ဟောတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၀၈) ဝစနတော ဩက္ကန္တီတိ ပဉ္စဝေါကာရပဋိသန္ဓိယာဝေတံ နာမံ။ ပဋိသန္ဓီတိ သဗ္ဗဘဝသာဓာရဏံ။ ဣဓ ပန ‘‘ကဋတ္တာ စ ရူပ’’န္တိအာဒိဝစနတော ပဉ္စဝေါကာရပဋိသန္ဓိယေဝ အဓိပ္ပေတာ။ သာ ဟိ ရူပဿပိ အရူပဿပိ ပစ္စယဘာဝဉ္စေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ, တသ္မာ ပရိပုဏ္ဏဝိဿဇ္ဇနာ ဟောတီတိ ဂဟိတာ။ ဗာဟိရံ ဧကံ မဟာဘူတန္တိ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓေသု ပထဝီပါသာဏာဒီသု မဟာဘူတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရသ္မိဉှိ စတ္တာရော မဟာဘူတာတိ အဇ္ဈတ္တိကဉ္စ ဗာဟိရဉ္စ ဧကတော ကတွာ ဂဟိတံ။ သင်္ခေပဒေသနာ ဟိ သာ။ အယံ ပန ဝိတ္ထာရဒေသနာ, တသ္မာ သဗ္ဗံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော ‘‘ဗာဟိရံ ဧကံ မဟာဘူတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ အသညသတ္တာနံ ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စာတိ ဒွိသန္တတိသမုဋ္ဌာနဘူတဝသေန ဝုတ္တံ။ မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ ကဋတ္တာရူပန္တိ ဣဒံ ပန ကမ္မသမုဋ္ဌာနဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဥပါဒါရူပန္တိ ဥတုသမုဋ္ဌာနဝသေနေဝ။

֍ ဋီ ၅၈။ အညမညပစ္စယေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝတ္ထု, ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာတိ စတုန္နမ္ပိ ခန္ဓာနံ ဧကတော ဝတ္ထုနာ အညမညပစ္စယတံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၅၉။ နိဿယပစ္စယေ ယသ္မာ ပဋိစ္စတ္ထော နာမ သဟဇာတတ္ထော, တသ္မာ ယာ ဟေဋ္ဌာ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရေ စက္ခာယတနာဒီနံ နိဿယပစ္စယတာ ဒဿိတာ, န သာ ဂဟိတာ။ စက္ခာယတနာဒီနိ ဟိ ပုရေဇာတာနိ ဟုတွာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ, ဣဓ သဟဇာတမေဝ လဗ္ဘတိ။ တေနေဝ ဝုတ္တံ – ‘‘နိဿယပစ္စယော သဟဇာတပစ္စယသဒိသော’’တိ။

֍ ဋီ ၆၀။ ဥပနိဿယပစ္စယေ ရူပဿ ဥပနိဿယပစ္စယာဘာဝါ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ န သဗ္ဗေ ကုသလာကုသလာဗျာကတာ အာရမ္မဏူပနိဿယံ လဘန္တိ, ယေ ပန လဘန္တိ, တေသံ ဝသေနေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၆၁။ ပုရေဇာတပစ္စယေ ဝတ္ထုံ ပုရေဇာတပစ္စယာတိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ဝတ္ထုနာ ပုရေဇာတပစ္စယတံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ဝိပါကာဗျာကတံ ဧကံ ခန္ဓန္တိ ဧတ္ထ ယံ ဝိပါကာဗျာကတဿ ဝတ္ထု ဩက္ကန္တိက္ခဏေ သဟဇာတပစ္စယော ဟောတိ, တံ ပုရေဇာတပစ္စယဘာဇနိယတ္တာ ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယေပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၅။)

ကုသလာဒယော အာရုပ္ပေ ပုရေဇာတပစ္စယံ န လဘန္တိ, တေပိ ပုရေဇာတပစ္စယဘာဇနိယတောယေဝ ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗာ။ အာရမ္မဏံ ပန နိယမတော ပုရေဇာတပစ္စယဘာဝံ န လဘတိ။ ရူပါယတနာဒီနိ ဟိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံယေဝ ပုရေဇာတပစ္စယတံ သာဓေန္တိ, မနောဝိညာဏဓာတုယာ အတီတာနာဂတာနိပိ အာရမ္မဏံ ဟောန္တိယေဝ။ တသ္မာ ဣဓ န ဂဟိတံ။ ခန္ဓဝသေန ဟိ အယံ ဒေသနာ, န ဝိညာဏဓာတုဝသေန။ ‘‘ဝိပါကာဗျာကတံ ဧကံ ခန္ဓ’’န္တိ ဒေသနာယ စ သဗ္ဗာပိ ဝိညာဏဓာတုယော ဂဟိတာ, န စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒယော ဧဝါတိ။

ပစ္ဆာဇာတော ကုသလာကုသလာနံ ပစ္စယော န ဟောတိ, အဗျာကတဿပိ ဥပတ္ထမ္ဘကောဝ န ဇနကော, တသ္မာ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗော ဧကဓမ္မောပိ နတ္ထီတိ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န ကတံ။

֍ ဋီ ၆၂။ အာသေဝနပစ္စယေ ကာမံ သဗ္ဗာ ကိရိယာ အာသေဝနပစ္စယံ န လဘန္တိ, လဗ္ဘမာနဝသေန ပန ‘‘ကိရိယာဗျာကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဇဝနကိရိယာဝေတ္ထ ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၆၃။ ကမ္မပစ္စယေ ကုသလာကုသလေသု ဧကက္ခဏိကော ကမ္မပစ္စယော ဝေဒိတဗ္ဗော, တထာ ကိရိယာဗျာကတေ။ ဝိပါကာဗျာကတေ ပန နာနာက္ခဏိကောပိ, တထာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ မဟာဘူတာနံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ပန ဧကက္ခဏိကော။ ကဋတ္တာရူပါနံ နာနာက္ခဏိကောဝ တထာ အသညသတ္တရူပါနံ။ ကဋတ္တာရူပံ ပနေတ္ထ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ သေသံ န ဧကန္တတော ကမ္မသမုဋ္ဌာနတ္တာ ဥပါဒါရူပန္တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဣဓ ကမ္မသမုဋ္ဌာနမေဝ အဓိပ္ပေတံ။

֍ ဋီ ၆၄။ ဝိပါကပစ္စယေ ကုသလာကုသလံ ကိရိယဉ္စ န လဗ္ဘတီတိ အဗျာကတဝသေနေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနမေဝ။ ကဋတ္တာရူပန္တိ ယထာလာဘဝသေန ဣန္ဒြိယရူပဉ္စ ဝတ္ထုရူပဉ္စ။ ဥပါဒါရူပန္တိ တဒဝသေသံ တသ္မိံ သမယေ ဝိဇ္ဇမာနကံ ဥပါဒါရူပံ။

֍ ဋီ ၆၅။ အာဟာရပစ္စယေ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကုသလာဒီနံ ခန္ဓာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ အရူပါဟာရဝသေန ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, တထာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ မဟာဘူတာနံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ဘဝင်္ဂါဒိစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနန္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၆။)

ကဗဠီကာရာဟာရသမုဋ္ဌာနံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ ကုသလာကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနမေဝ။ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရေ အာဟာရပဋိပါဋိယာ ပဌမံ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဒဿိတော, ဣဓ ပန ကုသလံ ဓမ္မန္တိ ပုစ္ဆာဝသေန ပဌမံ အရူပါဟာရာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၆၆။ ဣန္ဒြိယပစ္စယေ ပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ဣန္ဒြိယပဋိပါဋိယာ ပဌမံ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနိ ဒဿိတာနိ, ဣဓ ပန ကုသလာဒိပုစ္ဆာဝသေန ပဌမံ အရူပိန္ဒြိယာနံ ပစ္စယတာ ဒဿိတာ။ တတ္ထ ကုသလာဒီသု ယထာလာဘဝသေန အရူပိန္ဒြိယာ ဂဟေတဗ္ဗာ။ အသညသတ္တာနံ ဘူတရူပေသုပိ ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ။

֍ ဋီ ၆၇။ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယေသု ဟေတုပစ္စယသဒိသမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ, တေနေဝေတ္ထ ‘‘ဟေတုပစ္စယသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၆၈။ သမ္ပယုတ္တပစ္စယေ ဝိဿဇ္ဇနံ အာရမ္မဏပစ္စယဂတိကံ, တေနေဝေတ္ထ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၆၉။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ, ဝတ္ထုနာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ခန္ဓေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ, ခန္ဓေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ခန္ဓာ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ။ ဝတ္ထုနာ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ ခန္ဓေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ ခန္ဓေဟိ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယတံ သာဓေန္တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ သေသဝိဿဇ္ဇနေသုပိ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိအာဒီသုပိ ဝုတ္တနယေနေဝတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိပါကာဗျာကတေ စေတ္ထ ဝတ္ထုဂ္ဂဟဏေန စက္ခာဒီနိ သင်္ဂဟိတဗ္ဗာနိ။ ဧကံ မဟာဘူတန္တိအာဒိ ရူပါဗျာကတဿ ပစ္စယဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိ အဗျာကတစိတ္တသမုဋ္ဌာနမ္ပိ ကုသလာကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနမ္ပိ။

֍ ဋီ ၇၀။ အတ္ထိပစ္စယေ သဗ္ဗံ သဟဇာတပစ္စယဂတိကံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘သဟဇာတပစ္စယသဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၇၁-၇၂။ နတ္ထိဝိဂတာ အာရမ္မဏပစ္စယဂတိကာ, အဝိဂတံ သဟဇာတဂတိကံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသံ, သဟဇာတပစ္စယသဒိသ’’န္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၇။)

ဝုတ္တံ။ ဣမေ တေဝီသတိ ပစ္စယာတိ သင်္ခိပိတွာ ဒဿိတာနံ ဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာတိ ယာ ပုစ္ဆာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ, တာသံ ဝသေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။ အယံ ဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကေ ပစ္စယာနုလောမေ ပဋိစ္စဝါရဿ ကုသလတ္တိကဝိဿဇ္ဇနေ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

၂။ သင်္ချာဝါရ

֍ ဋီ ၇၃။ ဣဒါနိ ယေ ဧတ္ထ ဟေတုပစ္စယာဒီသု ဧကေကသ္မိံ ပစ္စယေ ဝိဿဇ္ဇနဝါရာ လဒ္ဓါ, တေ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ နဝါတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဟေတုယာ နဝါတိ ဟေတုပစ္စယေ နဝ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနဝါရာ ဟောန္တိ။ သေယျထိဒံ – ကုသလေန ကုသလံ, ကုသလေန အဗျာကတံ, ကုသလေန ကုသလာဗျာကတံ၊ အကုသလေန အကုသလံ, အကုသလေန အဗျာကတံ, အကုသလေန အကုသလာဗျာကတံ, အဗျာကတေန အဗျာကတံ, ကုသလာဗျာကတေန အဗျာကတံ, အကုသလာဗျာကတေန အဗျာကတန္တိ။

အာရမ္မဏေ တီဏီတိ ကုသလေန ကုသလံ, အကုသလေန အကုသလံ, အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ အဓိပတိယာ နဝါတိ ဟေတုယာ ဝုတ္တသဒိသာဝ။ ဒွါဒသသု ဟိ ပစ္စယေသု နဝ နဝါတိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနိ ဟေတုပစ္စယသဒိသာနေဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန အတ္ထိ ဝိသေသော။ ဒသသု ပစ္စယေသု တီဏိ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေသုပိ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာနိ အာရမ္မဏသဒိသာနေဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန အတ္ထိ ဝိသေသော။ အညမညပစ္စယသ္မိဉှိ အဗျာကတပဒဿ ဝိဿဇ္ဇနေ ရူပမ္ပိ လဗ္ဘတိ, တထာ ပုရေဇာတပစ္စယေ။ အာသေဝနပစ္စယေ ဝိပါကာနိ စေဝ ဝီထိစိတ္တာနိ စ န လဗ္ဘန္တိ။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ အဗျာကတမေဝ။ ဧဝမေတ္ထ သင်္ခေပတော နဝ တီဏိ ဧကန္တိ, တိဝိဓောဝ ဝါရပရိစ္ဆေဒေါ။ ဝိတ္ထာရတော ဒွါဒသ နဝကာ, ဒသ တိကာ, ဧကံ ဧကကန္တိ သဗ္ဗေသုပိ တေဝီသတိယာ ပစ္စယေသု ဧကူနစတ္တာလီသာဓိကံ ဝါရသတံ ဟောတိ, ဧကူနစတ္တာလီသာဓိကဉ္စ ပုစ္ဆာသတံ။ ဧကူနစတ္တာလီသာဓိကံ ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနသတန္တိပိ တဿေဝ နာမံ။

֍ ဋီ ၇၄။ ဧဝံ ဟေတုပစ္စယာဒိကေ ဧကမူလကေ ဂဏနံ ဒဿေတွာ ဣတော ပရေသု ဒုမူလကာဒီသု ဝိတ္ထာရဒေသနံ သင်္ခိပိတွာ ဧကမူလကေ ဒဿိတာယ ဒေသနာယ လဗ္ဘမာနဂဏနညေဝ အာဒါယ ဝါရပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတုံ ဒုမူလကေ တာဝ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ တီဏီတိအာဒိမာဟ။ တတြိဒံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၈။)

လက္ခဏံ – ဗဟုဂဏနောပိ ပစ္စယော အဗဟုဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယုတ္တော တေန သမာနဂဏနောဝ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ တီဏီ’’တိ။ ဟေတုအာရမ္မဏဒုကေ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တာနိ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ သမာနဂဏနော ပန သမာနဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယုတ္တော အပရိဟီနဂဏနောဝ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ အဓိပတိယာ နဝါ’’တိ။ ဟေတာဓိပတိဒုကေ နဝေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ ဟေတုဝိပါကဒုကေ ဝိပါကေ ဝုတ္တံ ဧကမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ လဗ္ဘတီတိ ဧဝံ တာဝ ဒုမူလကေ ဝါရပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၇၅။ တိမူလကာဒီသုပိ ဣဒမေဝ လက္ခဏံ။ တေနေဝါဟ – ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိယာ တီဏီတိ။ ဟေတာရမ္မဏာဓိပတိ တိကေ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တာနိ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ နယော နေတဗ္ဗော။

֍ * ၇၆-၇၉။ ဒွါဒသမူလကေ ပန ဝိပါကပစ္စယော န လဗ္ဘတိ, တသ္မာ အာသေဝနပစ္စယာ ကမ္မေ တီဏီတိ ဝတွာ ဝိပါကံ အပရာမသိတွာ အာဟာရေ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ တေရသမူလကာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တေ ပန သင်္ခိပိတွာ တေဝီသတိမူလကောဝေတ္ထ ဒဿိတော။ သော ဒုဝိဓော ဟောတိ – သာသေဝနော ဝါ သဝိပါကော ဝါ။ တတ္ထ ပဌမံ သာသေဝနော ဒဿိတော, သော တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဘတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အာသေဝနပစ္စယာ အဝိဂတေ တီဏီ’’တိ။ သဝိပါကော ပန အာသေဝနံ န လဘတိ, တသ္မာ တံ ပဟာယ ဝိပါကဝသေန ဂဏနာယ ဒဿနတ္ထံ အနန္တရာယေဝ ‘‘ဟေတုပစ္စယာ…ပေ… ဝိပါကပစ္စယာ အာဟာရေ ဧက’’န္တိ ဧကံ နယံ ဒဿေတွာ ပစ္ဆာ တေဝီသတိမူလကောဝ ဒဿိတော။ ဧတေသု ပန ဒွီသု တေဝီသတိမူလကေသု ကိဉ္စာပိ ဧကသ္မိံ ဝိပါကပစ္စယော နတ္ထိ, ဧကသ္မိံ အာသေဝနပစ္စယော, ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ပန ဥဘယတ္ထာပိ။ ရုဠှီသဒ္ဒေန ပနေတေ တေဝီသတိမူလကာတွေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေသု သာသေဝနေ အာသေဝနဿ ဝသေန သဗ္ဗတ္ထ တီဏေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ, သဝိပါကေ ဝိပါကပစ္စယဿ ဝသေန ဧကမေဝါတိ အယံ ဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကာဒီသု ဂဏနာ။

ယံ ပနေတံ ဟေတုမူလကာနန္တရံ ‘‘အာရမ္မဏေ ဌိတေန သဗ္ဗတ္ထ တီဏေဝ ပဉှာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အာရမ္မဏပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကေပိ ဒုမူလကာဒီသုပိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၁၉။)

သဗ္ဗတ္ထ အာရမ္မဏပဒေ စေဝ အာရမ္မဏေန သဒ္ဓိံ သေသပစ္စယယောဇနာသု စ ယတ္ထ နဝဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, တတ္ထ တယောဝ ပဉှာ ဟောန္တီတိ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဝိပါကပဒေ ပန ဝိပါကပဒေန သဒ္ဓိံ သေသပစ္စယယောဇနာသု စ ဧကောဝ ပဉှော ဟောတီတိ။ ဣတိ ယံ ဟေဋ္ဌာ အဝေါစုမှ ‘‘ဗဟုဂဏနောပိ ပစ္စယော အဗဟုဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယုတ္တော တေန သမာနဂဏနော ဟောတီ’’တိ, တံ သုဝုတ္တမေဝ။

֍ * ၈၀-၈၅။ ဣဒါနိ ယေ အာရမ္မဏာဒီနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဧကမူလကာဒယော ဒဿေတဗ္ဗာ, တေသု ဧကမူလကော တာဝ ဟေတုဧကမူလကေနေဝ သဒိသောတိ ဧကသ္မိမ္ပိ ပစ္စယေ န ဒဿိတော။ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန ပန ဒုမူလကေ ဂဏနံ ဒဿေတုံ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟေတုယာ တီဏိ, အဓိပတိယာ တီဏိ…ပေ… အဝိဂတေ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိယာ တီဏိ…ပေ… အဝိဂတေ တီဏီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ယေ ဟေတုပစ္စယာဒယော ပစ္စယာ ဗဟုဂဏနာ, တေသံ ဦနတရဂဏနေဟိ စ သမာနဂဏနေဟိ စ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ယာ ဂဏနာ လဗ္ဘတိ, တံ ဒဿေတုံ အာရမ္မဏပစ္စယဿ ပုရိမဘာဂေ ဌိတမ္ပိ ဟေတုပစ္စယံ ပစ္ဆိမဘာဂေဝ ဌပေတွာ ‘‘အာရမ္မဏပစ္စယာ ဟေတုယာ တီဏီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနေတံ အာဝိ ကရောတိ – အာရမ္မဏပစ္စယော ယေန ယေန ဗဟုတရဂဏနေန ဝါ သမာနဂဏနေန ဝါ ပစ္စယေန သဒ္ဓိံ ဒုကတိကာဒိဘေဒံ ဂစ္ဆတိ, သဗ္ဗတ္ထ တီဏေဝ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဝိပါကပစ္စယေန ပန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ဧကမေဝ လဗ္ဘတိ, တံ ဝိပါကပစ္စယာဒိကာယ ဂဏနာယ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ ဣဓ န ဒဿိတံ။ ယာ စေသာ ဒုမူလကေ ဂဏနာ ဒဿိတာ, တိမူလကာဒီသုပိ ဧသာဝ ဂဏနာတိ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန တိမူလကာဒယော န ဝိတ္ထာရိတာ။

ဣဒါနိ အဓိပတိပစ္စယာဒိဝသေန ဒုမူလကာဒီသု ဂဏနံ ဒဿေတုံ အဓိပတိပစ္စယာ ဟေတုယာ နဝါတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ ပစ္စယသန္နိဝေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ အဓိပတိပစ္စယာ ဟေတုယာ နဝ, ဧဝံ သေသေသုပိ ဟေတုနာ သမာနဂဏနာသု နဝေဝ။ ဣတိ ယော ယော ပစ္စယော အာဒိမှိ တိဋ္ဌတိ, တေန တေန သဒ္ဓိံ သမာနဂဏနာနံ သံသန္ဒနေ အာဒိမှိ ဌိတဿ ဝသေန ဂဏနာ ဟောတိ။ တေန ပန သဒ္ဓိံ ဦနတရဂဏနာနံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနာနံယေဝ ဝသေန ဂဏနာ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေန ဧဝံ အဓိပတိပစ္စယဝသေနာပိ တတော ပရေသံ အနန္တရာဒီနံ ဝသေနာပိ တိမူလကာဒယော န ဝိတ္ထာရိတာ။ တသ္မာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၀။)

ဒုမူလကေ ဒဿိတဂဏနာဝသေနေဝ သဗ္ဗတ္ထ သာဓေတဗ္ဗာ။ တေနေဝ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကေကံ ပစ္စယံ မူလကံ ကာတုန သဇ္ဈာယမဂ္ဂေန ဂဏေတဗ္ဗာ’’တိ။

ပစ္စယာနုလောမဝဏ္ဏနာ။

ပဋိစ္စဝါရ

ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

֍ * ၈၆-၈၇။ ပစ္စယပစ္စနီယံ ပန ယသ္မာ ကုသလပဒေ န လဗ္ဘတိ ကုသလဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ဝိနာ အနုပ္ပတ္တိတော, တသ္မာ အကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ နဟေတုပစ္စယာတိ ဟေတုပစ္စယပဋိက္ခေပေါ ဟေတုပစ္စယံ ဝိနာ အညေန ပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတော ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော မောဟောတိ အယဉှိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ စ သယံ ဟေတုပစ္စယော ဟောတိ, အညဿ ပန သမ္ပယုတ္တဟေတုနော အဘာဝါ န ဟေတုပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဌပေတွာ ဟေတုပစ္စယံ သေသေဟိ အတ္တနော အနုရူပပစ္စယေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗပစ္စယပဋိက္ခေပေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဟေတုကံ ဝိပါကာဗျာကတန္တိ ဣဒံ ရူပသမုဋ္ဌာပကဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၈၈။ နအဓိပတိပစ္စယေ ကာမံ အဓိပတိပိ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ ဒုတိယဿ အဓိပတိနော အဘာဝါ နအဓိပတိပစ္စယံ လဘတိ, ယထာ ပန ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတော မောဟော အဟေတုကော, န တထာ အဓိပတယော ဧဝ နိရာဓိပတိ။ ဆန္ဒာဒီသု ပန အညတရံ အဓိပတိံ အကတွာ ကုသလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိကာလေ သဗ္ဗေပိ ကုသလာဒယော နိရာဓိပတိနော။ တသ္မာ မောဟံ ဝိယ ဝိသုံ အဓိပတိမတ္တမေဝ အနုဒ္ဓရိတွာ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ဧသာ ‘‘ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ တယော ခန္ဓာ’’တိအာဒိကာ ဒေသနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၈၉။ နာနန္တရနသမနန္တရေသု နာရမ္မဏေ ဝိယ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။ သဟဇာတပစ္စယော ပရိဟီနော။ ယထာ စေသ, တထာ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယာပိ။ ကိံ ကာရဏာ? ဧတေဟိ ဝိနာ ကဿစိ အနုပ္ပတ္တိတော။ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေပိ ဟိ ပစ္စက္ခာယ ဧကောပိ ရူပါရူပဓမ္မော နုပ္ပဇ္ဇတိ, တသ္မာ တေ ပရိဟီနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၁။)

֍ ဋီ ၉၀။ နအညမညပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာဗျာကတေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ ကဋတ္တာရူပန္တိ ဟဒယဝတ္ထုဝဇ္ဇံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၉၁။ နဥပနိဿယပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ, တဉှိ ဥပနိဿယံ န လဘတိ။ အရူပံ ပန ကိဉ္စာပိ အာရမ္မဏူပနိဿယပကတူပနိဿယေ န လဘေယျ, အနန္တရူပနိဿယမုတ္တကံ ပန နတ္ထိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။

֍ ဋီ ၉၂။ နပုရေဇာတေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပန္တိ ပဉ္စဝေါကာရဝသေန ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၉၃။ နပစ္ဆာဇာတပစ္စယာတိ ဧတ္ထ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ သဟဇာတပစ္စယသဒိသာ ဧတ္ထ ပါဠိ, သာ နအဓိပတိပစ္စယေ ဝိတ္ထာရိတာတိ ဣဓ သင်္ခိတ္တာ။ နာသေဝနပစ္စယေ ကုသလာကုသလာ ပဌမဇဝနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ, တထာ ကိရိယာဗျာကတံ။ ပါဠိ ပန ဣဓာပိ နအဓိပတိပစ္စယေ ဝိတ္ထာရိတဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေနေဝါဟ – ‘‘နပစ္ဆာဇာတပစ္စယမ္ပိ နာသေဝနပစ္စယမ္ပိ နာဓိပတိပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။

֍ * ၉၄-၉၇။ နကမ္မပစ္စယေ ဝိပါကစေတနာ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယံ လဘတီတိ န ဂဟိတာ။ နာဟာရပစ္စယေ ဧကစ္စံ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ, တထာ နဣန္ဒြိယပစ္စယေ။

֍ ဋီ ၉၈။ နဈာနပစ္စယေ ပဉ္စဝိညာဏဓမ္မာ စေဝ ဧကစ္စဉ္စ ရူပံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ ပဉ္စဝိညာဏသ္မိဉှိ ဝေဒနာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာ စ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဥပနိဇ္ဈာနလက္ခဏံ န ပါပုဏန္တီတိ ဈာနပစ္စယေ န ဂဟိတာ။

֍ * ၉၉-၁၀၂။ နမဂ္ဂပစ္စယေ အဟေတုကဝိပါကကိရိယဉ္စေဝ ဧကစ္စဉ္စ ရူပံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ နသမ္ပယုတ္တနောနတ္ထိနောဝိဂတေသု ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နာရမ္မဏပစ္စယသဒိသ’’န္တိ။

֍ ဋီ ၁၀၃။ နဟေတုယာ ဒွေတိ ဧကမူလကဂဏနာယ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။

֍ ဋီ ၁၀၄။ ဒုမူလကေ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ဧကန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဗဟုဂဏနေန သဒ္ဓိံ ဦနတရဂဏနဿ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနဝသေန နဟေတုယာ ဝိယ ဒွီဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ နာရမ္မဏဝသေန ပန အရူပဓမ္မာနံ ပရိဟီနတ္တာ အဗျာကတံ ပဋိစ္စ ရူပါဗျာကတဿ ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘ဧက’’န္တိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၂။)

ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေသု ဧကကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒွေတိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ပန နဟေတုယာ လဒ္ဓဝသေန ဝါရဒွယံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ * ၁၀၅-၁၀၆။ တိမူလကာဒီသု ပန သဗ္ဗေသု နာရမ္မဏပစ္စယဿ အပရိဟီနတ္တာ ဧကမေဝ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ အယံ ပစ္စနီယေ နဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ဧကမူလကာဒီသု ဂဏနာ။

֍ * ၁၀၇-၁၃၀။ နာရမ္မဏပစ္စယာဒယော ပန ဧကမူလကေ တာဝ ပုရိမေန သဒိသတ္တာ ဣဓာပိ န ဒဿိတာယေဝ။ နာရမ္မဏပစ္စယဝသေန ဒုမူလကေ နာရမ္မဏပစ္စယာ, နဟေတုယာ ဧကန္တိ နဟေတုဒုမူလကေ ဝုတ္တမေဝ။ နာဓိပတိယာ ပဉ္စာတိ နာရမ္မဏပစ္စယေ လဒ္ဓဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧဝံ သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ဦနတရဂဏနဿေဝ ပစ္စယဿ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ယတ္ထ စ နာရမ္မဏပစ္စယော ပဝိသတိ, တတ္ထ တတ္ထ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ နာနန္တရနသမနန္တရနအညမညနဥပနိဿယနာဟာရနဣန္ဒြိယနသမ္ပယုတ္တနောနတ္ထိနောဝိဂတပစ္စယာနံ ပဝိဋ္ဌဋ္ဌာနေပိ ဧသေဝ နယော။ နာဟာရနဣန္ဒြိယနဈာနနမဂ္ဂပစ္စယာ သဗ္ဗတ္ထ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာ။ နသဟဇာတာဒိစတုက္ကံ ဣဓာပိ ပရိဟီနမေဝါတိ ဣဒမေတ္ထ လက္ခဏံ။ ဣမိနာ ပန လက္ခဏေန သဗ္ဗေသု ဒုမူလကာဒီသု ‘‘အယံ ပစ္စယော မူလံ, အယမေတ္ထ ဒုမူလကော, အယံ တိမူလကော, အယံ သဗ္ဗမူလကော’’တိ သလ္လက္ခေတွာ ဦနတရဂဏနဿ ပစ္စယဿ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ပစ္စယပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၃၁-၁၈၉။ ဣဒါနိ အနုလောမပစ္စနီယေ ဂဏနံ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ပဉ္စာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဟေတာဓိပတိမဂ္ဂပစ္စယေသု အနုလောမတော ဌိတေသု သဟဇာတာဒယော စတ္တာရော သဗ္ဗဋ္ဌာနိကပစ္စယာ, အာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယာ စတ္တာရောတိ ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘန္တိ။ ဟေတုပစ္စယာဒိဝသေန ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဓမ္မော ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စယေ အလဘန္တော နာမ နတ္ထိ။ အာရမ္မဏအနန္တရသမနန္တရဥပနိဿယသမ္ပယုတ္တနတ္ထိဝိဂတပစ္စယေသု ပန အနုလောမတော ဌိတေသု အရူပဋ္ဌာနိကာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၃။)

ပစ္စနီကတော န လဗ္ဘန္တိ။ န ဟိ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ အနန္တရသမနန္တရပစ္စယာဒယော န လဘန္တိ။ သဟဇာတအညမညနိဿယကမ္မာဟာရိန္ဒြိယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေသု ပန အနုလောမတော ဌိတေသု စတ္တာရော သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာယေဝ, ပစ္စနီကတော န လဗ္ဘန္တိ။ ဧတေသဉှိ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သဗ္ဗဋ္ဌာနိကေ အလဘန္တော နာမ နတ္ထိ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဿ အနုလောမတော ဌာနံ နာမ နတ္ထိ။ ဧဝံ သေသေသု အနုလောမတော ဌိတေသု ယေ စ လဗ္ဘန္တိ, ယေ စ န လဗ္ဘန္တိ, တေ သလ္လက္ခေတွာ သဗ္ဗေသုပိ ဒုမူလကာဒီသု နယေသု တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနာနံယေဝ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ပစ္စယာနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁၉၀။ ဣဒါနိ ပစ္စနီယာနုလောမေ ဂဏနံ ဒဿေတုံ နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဒွေတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဟေတုမှိ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ဌပေတွာ အဓိပတိံ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတော ပန အနုလောမတော သဗ္ဗတ္ထေဝ န လဗ္ဘတိ, ယေ နဝ ပစ္စယာ ‘‘အရူပါနညေဝါ’’တိ ဝုတ္တာ, တေသု ပုရေဇာတဉ္စ အာသေဝနဉ္စ ဌပေတွာ အဝသေသေသု သတ္တသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု သေသာ အရူပဋ္ဌာနိကာ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ။ ယော ဟိ အာရမ္မဏာဒီဟိ နုပ္ပဇ္ဇတိ, န သော အနန္တရာဒယော လဘတိ။ ပဋိသန္ဓိဝိပါကော ပန ပုရေဇာတတော, သဗ္ဗဝိပါကော စ သဒ္ဓိံ ကိရိယမနောဓာတုယာ အာသေဝနတော အနုပ္ပဇ္ဇမာနောပိ အနန္တရာဒယော လဘတိ, တသ္မာ ‘‘ပုရေဇာတဉ္စ အာသေဝနဉ္စ ဌပေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။

ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာသေဝနဝိပါကဝိပ္ပယုတ္တေသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု ဧကံ ဌပေတွာ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ ကမ္မပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ဌပေတွာ ဝိပါကပစ္စယံ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ အာဟာရိန္ဒြိယေသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု ဌပေတွာ သဗ္ဗဋ္ဌာနိကေ စေဝ အညမညကမ္မာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယေ စ အဝသေသာ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ, ဣတရေ ယုဇ္ဇမာနကဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ ဈာနပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၄။)

ဟေတာဓိပတိအာသေဝနမဂ္ဂပစ္စယာ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ။ မဂ္ဂပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ဟေတာဓိပတိပစ္စယာ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေ ပစ္စနီကတော ဌိတေ ပုရေဇာတပစ္စယံ ဌပေတွာ အဝသေသာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ။ ဧဝံ တေသု တေသု ပစ္စယေသု ပစ္စနီကတော ဌိတေသု ယေ ယေ အနုလောမတော န လဗ္ဘန္တိ, တေ တေ ဉတွာ တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနာနံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ * ၁၉၁-၁၉၅။ ဒုမူလကာဒီသု စ နယေသု ယံ ယံ ပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ ယေ ယေ ဒုကာဒယော ဒဿိတာ, တေ တေ လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနပစ္စယဝသေန ယထာ ယထာ ဒဿိတာ, တထာ တထာ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယံ နဟေတုဝသေန ဒုမူလကာဒယော နယေ ဒဿေန္တေန နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာ…ပေ… နာသေဝနပစ္စယာတိ ဝတွာ ‘‘ယာဝ အာသေဝနာ သဗ္ဗံ သဒိသ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တဿ, ‘‘နအညမညပစ္စယာ သဟဇာတေ ဧက’’န္တိအာဒီဟိ သဒိသတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယံ ပန ‘‘နကမ္မေ ဂဏိတေ ပဉ္စ ဂဏှာတီ’’တိ သီဟဠဘာသာယ လိခိတံ, တဿတ္ထော – နဟေတုပစ္စယံ အာဒိံ ကတွာ နကမ္မပစ္စယာတိ ဧဝံ နကမ္မပစ္စယေန ဃဋိတေ သဟဇာတေ ဧကန္တိ ဧဝံ ဒဿိတာ ပဉ္စေဝ ပစ္စယာ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ, န အညေတိ။ ဧဝံ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ဗျဉ္ဇနံ အနာဒိယိတွာ အဓိပ္ပေတတ္ထောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧဝရူပဉှိ ဗျဉ္ဇနံ အတ္တနော သညာနိဗန္ဓနတ္ထံ ပေါရာဏေဟိ သကသကဘာသာယ လိခိတံ။

အပိစ ဣမသ္မိံ ပစ္စနီယာနုလောမေ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မေသုပိ အတ္ထိ ဓမ္မော ကမ္မပစ္စယံ လဘတိ, န ဣန္ဒြိယပစ္စယံ။ သော အသညေသု စေဝ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဝတ္တေ စ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဓမ္မော မဂ္ဂပစ္စယံ လဘတိ, နဟေတုပစ္စယံ။ သော ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဇာတမောဟဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဓမ္မော ဈာနပစ္စယံ လဘတိ, နမဂ္ဂပစ္စယံ။ သော မနောဓာတုအဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယတ္ထ ကဋတ္တာရူပါနိ နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေနေဝ ကမ္မပစ္စယံ လဘန္တိ, တတ္ထ ရူပဓမ္မာ ဟေတာဓိပတိဝိပါကိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂပစ္စယေ န လဘန္တိ, သဗ္ဗဋ္ဌာနိကာ ပစ္စနီယာ န ဟောန္တိ။ အဟေတုကေ အဓိပတိပစ္စယော နတ္ထီတိ ဣမေသမ္ပိ ပကိဏ္ဏကာနံ ဝသေနေတ္ထ ဂဏနဝါရော အသမ္မောဟတော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၅။)

တတြာယံ နယော – နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဒွေတိ ဧတ္ထ တာဝ အဟေတုကမောဟော စေဝ အဟေတုကဝိပါကကိရိယာ စ ပစ္စယုပ္ပန္နံ, တသ္မာ အကုသလေနာကုသလံ, အဗျာကတေန အဗျာကတံ သန္ဓာယေတ္ထ ဒွေတိ ဝုတ္တံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အာသေဝနေ ပန ဝိပါကံ န လဗ္ဘတိ, တထာ ကိရိယမနောဓာတု။ တသ္မာ ကိရိယာဟေတုမနောဝိညာဏဓာတုဝသေနေတ္ထ အဗျာကတေန အဗျာကတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝ။ မဂ္ဂေ ဧကန္တိ အကုသလေန အကုသလမေဝ။

֍ * ၁၉၆-၁၉၇။ နာရမ္မဏမူလကေ ဟေတုယာ ပဉ္စာတိ ရူပမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ကုသလံ အကုသလံ အဗျာကတံ ကုသလာဗျာကတံ အကုသလာဗျာကတဉ္စာတိ ပဉ္စ ကောဋ္ဌာသေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သဗ္ဗပဉ္စကေသု ဧသေဝ နယော။ အညမညေ ဧကန္တိ ဘူတရူပါနိ စေဝ ဝတ္ထုဉ္စ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တာနိ ဟိ နာရမ္မဏပစ္စယာ အညမညပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တိမူလကေပိ ဧသေဝ နယော။

֍ * ၁၉၈-၂၀၂။ နာဓိပတိမူလကေ ဟေတုယာ နဝါတိ အနုလောမေ ဟေတုမှိ ဝုတ္တာနေဝ။ တီဏီတိအာဒီနိပိ ဟေဋ္ဌာ အနုလောမေ ဝုတ္တသဒိသာနေဝ။ တိမူလကေ ဒွေတိ ဟေဋ္ဌာ နဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တသဒိသာနေဝ။

֍ * ၂၀၃-၂၃၃။ နပုရေဇာတမူလကေ ဟေတုယာ သတ္တာတိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘အာရုပ္ပေ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စာ’’တိအာဒိနာ နယေန ပုရေဇာတေ ဒဿိတာနေဝ။ သဗ္ဗသတ္တကေသု ဧသေဝ နယော။ နကမ္မမူလကေ ဟေတုယာ တီဏီတိအာဒီသု စေတနာဝ ပစ္စယုပ္ပန္နာ။ တသ္မာ ကုသလံ အကုသလံ အဗျာကတဉ္စ ပဋိစ္စ ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ နယေန ‘‘ဧကံ ဒွေ တီဏိ ပဉ္စ သတ္တ နဝါ’’တိ အာဂတဋ္ဌာနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘စတ္တာရိ ဆ အဋ္ဌာ’’တိ ဣမာ ပန တိဿော ဂဏနာ နတ္ထေဝါတိ။

ပစ္စယပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ပဋိစ္စဝါရဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၆။)

၂။ သဟဇာတဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၃၄-၂၄၂။ သဟဇာတဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ သဟဇာတောတိ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ တေန သဟဇာတော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ ပဋိစ္စဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဝသာနေ ပနဿ ‘‘ပဋိစ္စတ္တံ နာမ သဟဇာတတ္တံ, သဟဇာတတ္တံ နာမ ပဋိစ္စတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဧတေသံ ဝါရာနံ အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ဟိ ဧတေ ဒွေပိ နိန္နာနာကရဏာ။ ဧဝံ သန္တေပိ အညမညဿ အတ္ထနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စာ’’တိအာဒီသု ဟိ အသဟဇာတမ္ပိ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုစ္စတိ။ သဟဇာတမ္ပိ စ ဥပါဒါရူပံ ဘူတရူပဿ ပစ္စယော န ဟောတိ။ ဣတိ ပဋိစ္စဝါရေန သဟဇာတပစ္စယဘာဝံ, သဟဇာတဝါရေန စ ပဋိစ္စာတိ ဝုတ္တဿ သဟဇာတဘာဝံ နိယမေတုံ ဥဘောပေတေ ဝုတ္တာ။ အပိစ တထာ ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဒေသနာဝိလာသေန နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပ္ပဘေဒဇာနနဝသေန စာပိ ဧတေ ဥဘောပိ ဝုတ္တာတိ။

သဟဇာတဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ပစ္စယဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၂၄၃။ ပစ္စယဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာတိ ကုသလဓမ္မေ ပတိဋ္ဌိတော ဟုတွာ ကုသလံ ဓမ္မံ နိဿယဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ ပစ္စယာတိ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ နိဿယပစ္စယံ ကတွာ တယော ခန္ဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဟေတုပစ္စယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝတ္ထုံ ပစ္စယာ ဝိပါကာဗျာကတာ ကိရိယာဗျာကတာ ခန္ဓာတိ ဣဒံ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဝတ္တိဝသေန ဝုတ္တံ။ ပဉ္စဝေါကာရေ ပဝတ္တိယဉှိ ခန္ဓာနံ ပုရေဇာတံ ဝတ္ထု နိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ပဋိစ္စဋ္ဌဿ ပန သဟဇာတဋ္ဌတ္တာ ပဋိစ္စဝါရေ ဧသ နယော န လဗ္ဘတီတိ ပဋိသန္ဓိယံ သဟဇာတမေဝ ဝတ္ထုံ သန္ဓာယ ‘‘ဝတ္ထုံ ပဋိစ္စ ခန္ဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓဉ္စ ဝတ္ထုဉ္စ ပစ္စယာ တယော ခန္ဓာတိအာဒီသုပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၇။)

အဗျာကတံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ ကုသလော စ အဗျာကတော စာတိ ကုသလာဗျာကတာနံ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဧကတော ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကုသလုပ္ပတ္တိက္ခဏသ္မိဉှိ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ကုသလာ ခန္ဓာ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနေ စ မဟာဘူတေ နိဿာယ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ဥပါဒါရူပံ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣတိ ပစ္စယဘူတဿ အဗျာကတဿ နာနတ္တေပိ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဧကတော ဥပ္ပတ္တိံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အညေသုပိ ဧဝရူပေသု ဌာနေသု ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ ဣမသ္မိံ ဟေတုပစ္စယေ သဟဇာတဉ္စ ပုရေဇာတဉ္စ နိဿယဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာ သတ္တရသ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တတ္ထ ခန္ဓာ စေဝ ဘူတာ စ သဟဇာတဝသေန, ဝတ္ထု သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန ဂဟိတံ။ ပဋိစ္စဝါရေ ပန သဟဇာတဝသေန ပစ္စယော လဗ္ဘတိ, တသ္မာ တတ္ထ နဝေဝ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ယေ ပနေတေ ဧတ္ထ သတ္တရသ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ, တေသု ဧကာဒိကေ ဧကာဝသာနေ ဝိဿဇ္ဇနေ ကုသလာဒီသု ဧကပစ္စယတော ဧကော ပစ္စယုပ္ပန္နော။ ဧကာဒိကေ ဒုကာဝသာနေ ဧကပစ္စယတော နာနာပစ္စယုပ္ပန္နော။ ဒုကာဒိကေ ဧကာဝသာနေ နာနာပစ္စယတော ဧကော ပစ္စယုပ္ပန္နော။ ဒုကာဒိကေ ဒုကာဝသာနေ နာနာပစ္စယတော နာနာပစ္စယုပ္ပန္နော။

֍ * ၂၄၈-၂၅၂။ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ ဣမိနာဝုပါယေန ပဉှာဝိဿဇ္ဇနပ္ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယံ ပနေတံ အာရမ္မဏပစ္စယေ ဝတ္ထုံ ပစ္စယာ ခန္ဓာတိ ဝုတ္တံ, တံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကက္ခန္ဓေယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ စက္ခုဝိညာဏာဒီနိ အဗျာကတံ နိဿာယ အာရမ္မဏပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံ ပဘေဒဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တာနိ။ ပုန ဝတ္ထုံ ပစ္စယာတိ ပဝတ္တေ ဝိပါကကိရိယာဗျာကတာနံ ဥပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သေသံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဣမသ္မိံ အာရမ္မဏပစ္စယေ သဟဇာတဉ္စ ပုရေဇာတဉ္စ ပစ္စယံ ကတွာ သတ္တ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တတ္ထ ခန္ဓာ သဟဇာတဝသေန, ဝတ္ထု သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန, စက္ခာယတနာဒီနိ ပုရေဇာတဝသေနေဝ ဂဟိတာနိ။ ပဋိစ္စဝါရေ ပန သဟဇာတဝသေနေဝ ပစ္စယော လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ တတ္ထ တယောဝ ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။

֍ * ၂၅၃-၂၅၄။ အဓိပတိပစ္စယေ ဝိပါကာဗျာကတံ လောကုတ္တရမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနန္တရသမနန္တရာ ရူပါဘာဝေန အာရမ္မဏသဒိသာ။ ပရတော အာသေဝနနတ္ထိဝိဂတေသုပိ ဧသေဝ နယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၈။)

֍ ဋီ ၂၅၅။ သဟဇာတပစ္စယေ ကဋတ္တာရူပံ ဥပါဒါရူပန္တိ ဥပါဒါရူပသင်္ခါတံ ကဋတ္တာရူပံ။ ဣဒံ အသညသတ္တာနညေဝ ရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ စက္ခာယတနာဒီနိ ပဉ္စဝေါကာရဝသေန ဝုတ္တာနိ။

֍ * ၂၅၆-၂၅၇။ အညမညပစ္စယေ စ ယထာ အာရမ္မဏပစ္စယာ ဧဝန္တိ ဝိဿဇ္ဇနသမတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယုပ္ပန္နေသု ပန နာနတ္တံ အတ္ထိ။

֍ ဋီ ၂၅၈။ ဥပနိဿယပစ္စယေ အာရမ္မဏပစ္စယသဒိသန္တိ ရူပါဘာဝတောပိ ဝိဿဇ္ဇနသမတာယပိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၂၅၉-၂၆၀။ ဝတ္ထုံ ပုရေဇာတပစ္စယာတိအာဒီနံ ပဋိစ္စဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။

֍ * ၂၆၁-၂၆၆။ ကမ္မပစ္စယေ တီဏီတိ ကုသလံ ပစ္စယာ ကုသလော အဗျာကတော ကုသလာဗျာကတော စာတိ ဧဝံ တီဏိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အကုသလေပိ ဧသေဝ နယော။

֍ * ၂၆၇-၂၆၈။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေ ခန္ဓေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓေ နိဿာယ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ခန္ဓာ ဝတ္ထုံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာတိ ခန္ဓာ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ * ၂၆၉-၂၇၆။ ဣဒါနိ ယထာလဒ္ဓါနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ သတ္တရသာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဟေတုယာ သတ္တရသာတိ ကုသလေန ကုသလံ, ကုသလေန အဗျာကတံ, ကုသလေန ကုသလာဗျာကတန္တိ ဧဝံ ကုသလဝသေန ဧကာဒိကာနိ ဧကာဝသာနာနိ ဒွေ, ဒုကာဝသာနံ ဧကန္တိ တီဏိ ဝုတ္တာနိ ဟောန္တိ, တထာ အကုသလဝသေန။ အဗျာကတေန အဗျာကတံ, တေနေဝ ကုသလံ, အကုသလံ, ကုသလာဗျာကတံ အကုသလာဗျာကတဉ္စ၊ ကုသလာဗျာကတေဟိ ကုသလံ, အဗျာကတံ, ကုသလာဗျာကတံ၊ အကုသလာဗျာကတေဟိ အကုသလံ, အဗျာကတံ, အကုသလာဗျာကတန္တိ ဧဝံ သတ္တရသ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

အာရမ္မဏေ သတ္တာတိ ကုသလေန ကုသလံ၊ အကုသလေန အကုသလံ, အဗျာကတေန အဗျာကတံ, ကုသလံ, အကုသလံ၊ ကုသလာဗျာကတေန ကုသလံ၊ အကုသလာဗျာကတေန အကုသလန္တိ ဧဝံ သတ္တ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၂၉။)

ဝိပါကေ ဧကန္တိ အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝ။ ဧဝမေတ္ထ သတ္တရသ, သတ္တ, ဧကန္တိ တယော ဝါရပရိစ္ဆေဒါ ဟောန္တိ။ တေသု ဒွါဒသ သတ္တရသကာ, ဒသ သတ္တကာ, ဧကံ ဧကကန္တိ တေ သဗ္ဗေ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ ပရတော ဒုကတိကာဒိဝသေန ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနဿ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သက္ကာ ဟိ ဣမာယ ဂဏနာယ ဒုကမူလာဒီသု ဝါရပရိစ္ဆေဒေ ဇာနိတုန္တိ ပုန ‘‘ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ ကုသလော ဓမ္မော’’တိ အနာမသိတွာ ဂဏနဝသေနေဝ ဝါရပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏေ သတ္တာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။

တတ္ထ ကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာ အာရမ္မဏပစ္စယာ။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ ပစ္စယာ တယော ခန္ဓာတိ ဣမိနာ နယေန အာရမ္မဏေ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနာနိ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနိ။ အယံ တာဝ အနုလောမေ နယော။

֍ * ၂၇၇-၂၈၅။ ပစ္စနီယေ ပန ကုသလံ န လဗ္ဘတီတိ အကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာတိ အကုသလမေဝ အာဒိံ ကတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ အာရဒ္ဓံ။ တံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ ယဉှေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, တံ ပဋိစ္စဝါရဿ ပစ္စနီယေ ဝုတ္တမေဝ။

֍ * ၂၈၆-၂၈၇။ ယံ ပနေတံ ပစ္စနီယေ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနပရိစ္ဆေဒံ ဂဏနတော ဒဿေတုံ နဟေတုယာ စတ္တာရီတိအာဒိ ဝုတ္တံ, တတ္ထ စတ္တာရိ, သတ္တရသ, သတ္တ, ပဉ္စ, တီဏိ, ဧကန္တိ ဆ ပရိစ္ဆေဒါ။ တေသံ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယော ဟိ ပစ္စယော သတ္တရသ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဘတိ, တေန သဒ္ဓိံ သဒိသသံသန္ဒနေ သတ္တရသ, ဦနတရသံသန္ဒနေ သေသာ ဆပိ ပရိစ္ဆေဒါ လဗ္ဘန္တိ။ ဧဝံ သေသေသုပိ အဓိကပရိစ္ဆေဒံ ဌပေတွာ သမသမာ ဦနတရာ စ လဗ္ဘန္တီတိ။

ဧတ္ထ စ အဓိကတရာ န လဗ္ဘန္တီတိ အယမေတ္ထ နိယမော။ သမသမာ ပန ဦနတရာ စ အတ္ထာ ဝိရောဓေ သတိ လဗ္ဘန္တိ။ တေနေတ္ထ ‘‘နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ဧက’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ နဟေတုယာ စတုန္နံ, နာရမ္မဏေ ပဉ္စန္နံ အာဂတတ္တာ နဟေတုဝသေန စတ္တာရီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, နာရမ္မဏေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ ပန အာရမ္မဏဓမ္မော ဝိရုဇ္ဈတီတိ အကုသလံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလော ဓမ္မော, အဗျာကတံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလော,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၀။)

အကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလောတိ တီဏိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ပရိဟီနာနိ။ အဗျာကတံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အဗျာကတောတိ ရူပဝသေန ဧကမေဝ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ဝိရုဒ္ဓါဝိရုဒ္ဓံ ဉတွာ လဗ္ဘမာနပရိစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိစေတ္ထ ဣဒံ နယမတ္တဒဿနံ။ နာဓိပတိယာ စတ္တာရီတိ နဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။ သေသစတုက္ကေသုပိ ဧသေဝ နယော။

နာနန္တရေ ဧကန္တိ အဟေတုကစိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ စေဝ သေသရူပဿ စ ဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ ဧဝံ သဗ္ဗေသု ဧကကေသု ယုဇ္ဇမာနကရူပံ ဇာနိတဗ္ဗံ။ နပုရေဇာတေ ဒွေတိ ဣဓာပိ နဟေတုဝသေန စတ္တာရီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, နပုရေဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ ပန အဗျာကတံ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလော, အကုသလဉ္စ အဗျာကတဉ္စ ဓမ္မံ ပစ္စယာ အကုသလောတိ ဝတ္ထုပုရေဇာတဝသေန ဒွေ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ပရိဟီနာနိ။ အာရုပ္ပေ ပန အဟေတုကမောဟဿ အဟေတုကကိရိယဿ စ ဝသေန ဒွေ ဝုတ္တာနိ။ နဝိပ္ပယုတ္တေ ဒွေတိ အာရုပ္ပေ အဟေတုကာကုသလကိရိယဝသေန ဒွေ။ နောနတ္ထိ နောဝိဂတေသု ဧကန္တိ သဗ္ဗဿ ရူပဿ ဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တိကာဒီသု အပုဗ္ဗံ နတ္ထိ။

֍ ဋီ ၂၈၈။ နာရမ္မဏမူလကေ ပန နအဓိပတိယာ ပဉ္စာတိ နာရမ္မဏေ လဒ္ဓါနေဝ။ နကမ္မေ ဧကန္တိ ဧတ္ထ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စ ကဋတ္တာရူပဉ္စ အဂ္ဂဟေတွာ သေသရူပဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ * ၂၈၉-၂၉၆။ နာဓိပတိမူလကေ နပုရေဇာတေ သတ္တာတိ နပုရေဇာတေ လဒ္ဓါနေဝ။ နပစ္ဆာဇာတေ သတ္တရသာတိ ဣမာနိပိ တတ္ထ လဒ္ဓါနိ သတ္တရသေဝ။ နာနန္တရနသမနန္တရနအညမညနဥပနိဿယနသမ္ပယုတ္တနောနတ္ထိနောဝိဂတမူလကာနိ နာရမ္မဏမူလကသဒိသာနေဝ။ ဣမိနာဝ နယမတ္တဒဿနေန သဗ္ဗတ္ထ အာဂတာနာဂတံ လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

֍ * ၂၉၇-၃၂၈။ ဣမိနာယေဝ ပန လက္ခဏေန အနုလောမံ ပုရတော ကတွာ အနုလောမပစ္စနီယေ ပစ္စနီယံ ပုရတော ကတွာ ပစ္စနီယာနုလောမေ စ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ အာဂတာနာဂတံ လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပစ္စယဝါရဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၁။)

၄။ နိဿယဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၉-၃၃၇။ နိဿယဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ နိဿာယာတိ ကုသလံ ဓမ္မံ ပတိဋ္ဌဋ္ဌေန နိဿယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ ပစ္စယဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဝသာနေ ပနဿ ‘‘ပစ္စယတ္တံ နာမ နိဿယတ္တံ, နိဿယတ္တံ နာမ ပစ္စယတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဧတေသံ ဝါရာနံ အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ဟိ ဧတေပိ ပဋိစ္စသဟဇာတာ ဝိယ နိန္နာနာကရဏာ။ ဧဝံ သန္တေပိ အညမညဿ အတ္ထနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာဒီသု ဟိ အနိဿာယ ဝတ္တမာနံ နာနာက္ခဏိကမ္ပိ ‘‘ပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညမညံ အလ္လီယိတွာ ဌိတကဋ္ဌာဒီသု စ ဧကံ ဧကဿ နိဿယပစ္စယော န ဟောတိ, တထာ ဥပါဒါရူပံ မဟာဘူတဿ နိဿယပစ္စယော န ဟောတိယေဝ။ ဣတိ ပစ္စယဝါရေန နိဿယပစ္စယဘာဝံ နိဿယဝါရေန စ ပစ္စယာတိ ဝုတ္တဿ သဟဇာတပုရေဇာတဘာဝံ နိယမေတုံ ဥဘောပေတေ ဝုတ္တာ။ အပိစ တထာ ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဒေသနာဝိလာသေန နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဇာနနဝသေန စာပိ ဧတေ ဥဘောပိ ဝုတ္တာတိ။

နိဿယဝါရဝဏ္ဏနာ။

၅။ သံသဋ္ဌဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၈-၃၄၆။ သံသဋ္ဌဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ သံသဋ္ဌောတိ ကုသလံ ဓမ္မံ ဧကုပ္ပါဒါဒိလက္ခဏေန သမ္ပယောဂဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ သံသဋ္ဌောတိ ကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယံ ကတွာ တယော ခန္ဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဟေတုပစ္စယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗပဒေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ပန ဟေတုပစ္စယေ အရူပဓမ္မဿေဝ သမ္ပယောဂဋ္ဌေန ပစ္စယံ ကတွာ တယော ပဉှာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ ယထာ စ ဟေတုပစ္စယေ, တထာ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသုပိ, ကေဝလံ ဝိပါကပစ္စယေ ဧကမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ။

֍ * ၃၄၇-၃၅၀။ ဣဒါနိ ယထာလဒ္ဓါနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ တီဏီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဗ္ဗတိကေသု ကုသလေန ကုသလံ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၂။)

အကုသလေန အကုသလံ, အဗျာကတေန အဗျာကတန္တိ အယမေဝ နိယမော။ ဧကကေ ပန အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝ လဗ္ဘတီတိ ဧဝမေတ္ထ ဗာဝီသတိယာ ပစ္စယေသု တီဏိ, ဝိပါကေ ဧကန္တိ ဒွေ ပရိစ္ဆေဒါ။ ပစ္ဆာဇာတေ အနုလောမံ နတ္ထိ။ တသ္မာ တီဏိ ဧကန္တိ ဣမေသညေဝ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ယတ္ထ ဝိပါကပစ္စယော ပဝိသတိ၊ တတ္ထ ဧကံ, သေသေသု တီဏီတိ ဧဝံ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသမေတ္ထ အနုလောမေ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ * ၃၅၁-၃၅၄။ ပစ္စနီယေ ပန ကုသလံ န လဗ္ဘတီတိ အကုသလမေဝ အာဒိံ ကတွာ ဝိဿဇ္ဇနံ ကတံ, တံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

֍ ဋီ ၃၅၉။ ယံ ပနေတ္ထ ပစ္စနီယေ ဝိဿဇ္ဇနပရိစ္ဆေဒံ ဂဏနတော ဒဿေတုံ နဟေတုယာ ဒွေတိအာဒိ ဝုတ္တံ, တတ္ထ ဒွေ တီဏိ ဧကန္တိ တယော ပရိစ္ဆေဒါ။ တေသံ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဓာပိ အဓိကတရဂဏနာနံ ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနမေဝ လဗ္ဘတိ, သမဂဏနေန သဒ္ဓိံ သမဂဏနံ။ ယသ္မာ စေတ္ထ အရူပဓမ္မာယေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နာ, တသ္မာ နဟေတုနာဓိပတိနပုရေဇာတနပစ္ဆာဇာတနာသေဝနနကမ္မနဝိပါကနဈာနနမဂ္ဂနဝိပ္ပယုတ္တဝသေန ဒသေဝ ပစ္စယာ ပစ္စနီကတော ဒဿိတာ, သေသာ စုဒ္ဒသ န လဗ္ဘန္တိ။ ယေပိ လဗ္ဘန္တိ, တေသုပိ ဝိပါကေ ပစ္စယုပ္ပန္နေ နကမ္မနဝိပါကာ န လဗ္ဘန္တိ။

֍ * ၃၆၀-၃၆၈။ နဟေတုပစ္စယာ နာဓိပတိယာ ဒွေတိ နဟေတုယာ လဒ္ဓံ ဒွယမေဝ။ သေသဒွယေသုပိ ဧသေဝ နယော။ နကမ္မေ ဧကန္တိ အဟေတုကကိရိယစေတနံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ ကတွာ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ နဝိပါကေ ဒွေတိ အဟေတုကမောဟကိရိယဝသေန ဒွေ။ နဈာနေ ဧကန္တိ အဟေတုကပဉ္စဝိညာဏဝသေန အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နမဂ္ဂေ ဧကန္တိ အဟေတုကဝိပါကကိရိယဝသေန အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနံ။ ဣမိနာဝုပါယေန သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

֍ * ၃၆၉-၃၈၃။ အနုလောမပစ္စနီယေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာ နဟေတုအာဒယော ဒသေဝ ပစ္စနီယတော လဗ္ဘန္တိ, န သေသာ။ ယေပိ လဗ္ဘန္တိ, တေသု ဟေတုမှိ အနုလောမတော ဌိတေ ဈာနမဂ္ဂါ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘန္တီတိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၃။)

֍ * ၃၈၄-၃၉၁။ ပစ္စနီယာနုလောမေ နဟေတုပစ္စယုပ္ပန္နေသု အဟေတုကမောဟောဝ ဈာနမဂ္ဂပစ္စယံ လဘတိ, သေသာ န လဘန္တိ။ နဈာနပစ္စယေ အဋ္ဌာဟေတုကစိတ္တာနိပိ။ နကမ္မပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ နာဓိပတိပစ္စယာ နပုရေဇာတပစ္စယာ အာရမ္မဏေ ဧကန္တိ အာရုပ္ပေ အဟေတုကကိရိယစေတနာဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန ယံ လဗ္ဘတိ, ယဉ္စ န လဗ္ဘတိ, တဿ ဝသေန သဗ္ဗတ္ထ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

သံသဋ္ဌဝါရဝဏ္ဏနာ။

၆။ သမ္ပယုတ္တဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၉၂-၄၀၀။ သမ္ပယုတ္တဝါရေ ကုသလံ ဓမ္မံ သမ္ပယုတ္တောတိ ကုသလံ ဓမ္မံ သမ္ပယုတ္တပစ္စယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ သေသမေတ္ထ သံသဋ္ဌဝါရေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဝသာနေ ပနဿ ‘‘သံသဋ္ဌတ္တံ နာမ သမ္ပယုတ္တတ္တံ, သမ္ပယုတ္တတ္တံ နာမ သံသဋ္ဌတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဥဘိန္နမ္ပိ ဧတေသံ ဝါရာနံ အတ္ထတော နိန္နာနာကရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ဟိ ဧတေပိ ပဋိစ္စသဟဇာတာ ဝိယ ပစ္စယနိဿယာ ဝိယ စ နိန္နာနာကရဏာ။ ဧဝံ သန္တေပိ အညမညဿ အတ္ထနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တာ။ ‘‘သံသဋ္ဌာ ယောဇိတာ ဟယာ’’တိအာဒီသု (ဇာ။ ၂။၂၂။၇၀) ဟိ အသမ္ပယုတ္တမ္ပိ သံသဋ္ဌန္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ယာ သာ ဝီမံသာ ကောသဇ္ဇသဟဂတာ ကောသဇ္ဇသမ္ပယုတ္တာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၈၃၂) အသံသဋ္ဌံ ဝေါကိဏ္ဏမ္ပိ သမ္ပယုတ္တန္တိ။ ဣတိ သံသဋ္ဌဝါရေန ဧကုပ္ပါဒလက္ခဏဿ သမ္ပယုတ္တဿ သံသဋ္ဌဘာဝံ သမ္ပယုတ္တဝါရေန စ သံသဋ္ဌဿ ဧကုပ္ပါဒါဒိလက္ခဏဿ သမ္ပယုတ္တဘာဝံ နိယမေတုံ ဥဘောပေတေ ဝုတ္တာ။ အပိစ တထာ ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဒေသနာဝိလာသေန နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဇာနနဝသေန စာပိ ဧတေ ဥဘောပိ ဝုတ္တာတိ။

သမ္ပယုတ္တဝါရဝဏ္ဏနာ။

ဧတေသု ပန ဆသု ဝါရေသု အတ္ထိ ကောစိ ပစ္စယော ဧကန္တံ အနုလောမတော န တိဋ္ဌတိ, ပစ္စနီကတောဝ တိဋ္ဌတိ၊ အတ္ထိ ဧကန္တံ ပစ္စနီကတော န တိဋ္ဌတိ, အနုလောမတောဝ တိဋ္ဌတိ၊ အတ္ထိ အနေကန္တံ အနုလောမတော စေဝ တိဋ္ဌတိ, ပစ္စနီကတော စာတိ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပဌမော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၄။)

ပဉှော ပစ္ဆာဇာတဿ, ဒုတိယော မဟာစတုက္ကဿ, တတိယော ယုဇ္ဇမာနကာနံ သေသာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

၇။ ပဉှာဝါရဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၀၁-၄၀၃။ ပဉှာဝါရေ ‘‘သိယာ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ ကုသလတ္တိကေ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗပုစ္ဆာနံ လဗ္ဘမာနဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဒဿေတုံ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကုသလော စ နာမေသ သယံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တော ဌပေတွာ ပစ္ဆာဇာတဉ္စ ဝိပါကဉ္စ သေသေဟိ ဒွါဝီသတိယာ ပစ္စယေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကုသလဿ ပစ္စယော ဟောန္တော ဌပေတွာ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဝိပါကဝိပ္ပယုတ္တေ သေသေဟိ ဝီသတိယာ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ တသ္မာ ယေဟိ ပစ္စယေဟိ ကုသလော ကုသလဿ ပစ္စယော ဟောတိ, တေ ပစ္စယေ ပဋိပါဋိယာ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယေနာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။

တတ္ထ ယာ ဧသာ ပစ္စယဝိဘင်္ဂဝါရေ ဝိယ ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာန’’န္တိ အကတွာ ‘‘ဟေတူ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာန’’န္တိ ဒေသနာ ကတာ, တဿာ ဧဝ ကရဏေ ဣဒံ ပယောဇနံ – တတ္ထ ဟိ သုညဋ္ဌံ ဒီပေတုံ ဓမ္မာနန္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပစ္စယတော ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဓမ္မာ ရာသိတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, န ဧကေကတောတိ ရာသဋ္ဌံ ဒီပေတုံ ခန္ဓာနန္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋိစ္စဝါရာဒီသု ဝါ ခန္ဓဝသေန ပစ္စယုပ္ပန္နဒေသနာ အာရုဠှာတိ တေနေဝါနုက္ကမေန ဣဓာပိ အာရုဠှာတိ။ ကသ္မာ ပနေတေသု ဧဝံ အာရုဠှာတိ? အသင်္ကရတော ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ။ ‘‘ဧကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ သေသာ ဓမ္မာ’’တိ ဟိ အာဒိနာ နယေန ဝုစ္စမာနေ အသုကဓမ္မံ နာမ နိဿာယ အသုကဓမ္မာတိ န သက္ကာ အသင်္ကရတော ပစ္စယေ ပစ္စယုပ္ပန္နေ စ ဇာနိတုံ, ဧဝံ သန္တေ ဥဒ္ဒေသနိဒ္ဒေသာ နိဗ္ဗိသေသာ သိယုံ။ တသ္မာ အသင်္ကရတော ဝိဘာဂဒဿနတ္ထံ ဧဝံ အာရုဠှာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဣဒံ ယဿ အဗျာကတဿ ကုသလော ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတိ, တမေဝ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ပန ကုသလာဒိဝသေန ဝိဘာဂံ အကတွာ သာမညတော သဗ္ဗေသံ ဟေတူနံ ဝသေန ဥပ္ပန္နရူပဒဿနတ္ထံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနန္တိ အဝတွာ တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တတ္ထ အဗျာကတဟေတုသမုဋ္ဌာနရူပံ, ဩက္ကန္တိက္ခဏေ ကဋတ္တာရူပမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂတံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သေသေသုပိ ဧဝရူပေသု ဝိဿဇ္ဇနေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၅။)

֍ ဋီ ၄၀၄။ ဒါနံ ဒတွာတိ ဒေယျဓမ္မံ စဇိတွာ။ ယာယ ဝါ စေတနာယ သော ဒိယျတိ, သာ စေတနာ ဒါနံ။ ဒတွာတိ တံ စေတနံ ပရိယောဒါပေတွာ ဝိသုဒ္ဓံ ကတွာ။ သီလံ သမာဒိယိတွာတိ ပဉ္စင်္ဂါဒိဝသေန နိစ္စသီလံ ဂဏှိတွာ။ ဣမိနာ သမာဒါနဝိရတိယေဝ ဒဿိတာ။ သမ္ပတ္တဝိရတိသမုစ္ဆေဒဝိရတိယော ပန လောကေ သီလန္တိ အပါကဋတ္တာ န ဝုတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ န ဝုတ္တာ, အာရမ္မဏပစ္စယာ ပန ဟောန္တိယေဝ။ တတ္ထ သမုစ္ဆေဒဝိရတိ သေက္ခာနံယေဝ ကုသလဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ, န ဣတရေသံ။ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာတိ ‘‘ပါဏံ န ဟနေ, န စာဒိန္နမာဒိယေ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၇၁) ဧဝံ ဝုတ္တံ ဥပေါသထဒိဝသေသု အဋ္ဌင်္ဂဥပေါသထကိရိယံ ကတွာ။ တံ ပစ္စဝေက္ခတီတိ တံ ကုသလံ သေက္ခောပိ ပုထုဇ္ဇနောပိ ပစ္စဝေက္ခတိ, အရဟာပိ ပစ္စဝေက္ခတေဝ။ အရဟတောပိ ဟိ ပုဗ္ဗေ ကတံ ကုသလံ ကုသလမေဝ, ယေန ပန စိတ္တေန ပစ္စဝေက္ခတိ, တံ ကိရိယစိတ္တံ နာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘‘ဧတံ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿာ’’တိ ဣမသ္မိံ အဓိကာရေ န လဗ္ဘတိ။ ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနီတိ ‘‘ဒတွာ သမာဒိယိတွာ ကတွာ’’တိ ဟိ အာသန္နေ ကတာနိ ဝုတ္တာနိ, ဣမာနိ န အာသန္နေ ကတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဒါနာဒီဟိ ဝါ သေသာနိ ကာမာဝစရကုသလာနိ ဒဿေတုံ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ အယမေဝ ဝါ ပါဠိ။ သေက္ခာ ဂေါတြဘုန္တိ သောတာပန္နံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ဂေါတြဘုံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ဝေါဒါနန္တိ ဣဒံ ပန သကဒါဂါမိအနာဂါမိနော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသဉှိ တံ စိတ္တံ ဝေါဒါနံ နာမ ဟောတိ။ သေက္ခာတိ သောတာပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမိနော။ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ မဂ္ဂဖလဘဝင်္ဂါတိက္ကမဝသေန အတ္တနာ ပဋိလဒ္ဓါ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာ, သုဒ္ဓမဂ္ဂတောယေဝ ပန ဝုဋ္ဌာယ ပစ္စဝေက္ခဏံ နာမ နတ္ထိ။

ကုသလံ အနိစ္စတောတိ ဧတ္ထ ဝိပဿနူပဂံ တေဘူမကကုသလမေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ, ဝိပဿနာကုသလံ ပန ကာမာဝစရမေဝ။ စေတောပရိယဉာဏေနာတိ ရူပါဝစရကုသလံ ဒဿေတိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနန္တိအာဒီဟိ အရူပါဝစရကုသလာရမ္မဏဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ အရူပါဝစရကုသလမေဝ။ ကုသလာ ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿာတိအာဒီဟိ ပုဂ္ဂလံ အနာမသိတွာ ဓမ္မဝသေန ဒဿေတိ။ တေနေဝေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဂဟိတမ္ပိ စေတောပရိယဉာဏံ ပုန ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၄၀၅။ အဿာဒေတီတိ သောမနဿသဟဂတလောဘသမ္ပယုတ္တစိတ္တေဟိ အနုဘဝတိ စေဝ ရဇ္ဇတိ စ။ အဘိနန္ဒတီတိ သပ္ပီတိကတဏှာဝသေန နန္ဒတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၆။)

ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌော ဟောတိ, ဒိဋ္ဌာဘိနန္ဒနာယ ဝါ အဘိနန္ဒတိ။ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အဿာဒေန္တဿ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ နာမ။ ဣဒံ အဋ္ဌပိ လောဘသဟဂတာနိ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အဘိနန္ဒန္တဿ အတ္တာ အတ္တနိယန္တိအာဒိဝသေန စတူဟိပိ စိတ္တေဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အသန္နိဋ္ဌာနဂတဿ ပနေတ္ထ ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝိက္ခေပဂတဿ ဥဒ္ဓစ္စံ, အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏန္တိ ဝိပ္ပဋိသာရိနော ဒေါမနဿံ။ တံ အာရဗ္ဘာတိ တာနိ သုစိဏ္ဏာနိ အာရမ္မဏံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဗဟုဝစနဿ ဟေသ ဧကဝစနာဒေသော, ဇာတိဝသေန ဝါ ဧကဝစနမေဝေတံ။

֍ ဋီ ၄၀၆။ အရဟာ မဂ္ဂါ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ မဂ္ဂဝီထိယံ ဖလာနန္တရဿ ဘဝင်္ဂဿ အတိက္ကမဝသေန ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ပနဿ ကိရိယာဗျာကတာနိ။ ဧဝံ ကိရိယာဗျာကတဿ အာရမ္မဏပစ္စယံ ဒဿေတွာ ပုန ဝိပါကာဗျာကတဿ ဒဿေတုံ သေက္ခာ ဝါတိအာဒိမာဟ။ ကုသလေ နိရုဒ္ဓေတိ ဝိပဿနာဇဝနဝီထိယာ ပစ္ဆိန္နာယ။ ဝိပါကောတိ ကာမာဝစရဝိပါကော။ တဒါရမ္မဏတာတိ တဒါရမ္မဏတာယ, တံ ကုသလဿ ဇဝနဿ အာရမ္မဏဘူတံ ဝိပဿိတကုသလံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ န ကေဝလဉ္စ တဒါရမ္မဏဝသေနေဝ, ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိဝသေနာပိ။ ဝိပါကော ဟိ ကမ္မံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကဿ ကုသလာရမ္မဏော ဟောတိယေဝ, သော ပန ဒုဗ္ဗိညေယျတ္တာ ဣဓ န ဒဿိတော။

ကုသလံ အဿာဒေတီတိအာဒိ အကုသလဇဝနာဝသာနေ ကုသလာရမ္မဏဝိပါကံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိပါကဿာတိ ဣဒံ ဒုဗ္ဗိညေယျမ္ပိ သမာနံ မဟဂ္ဂတဝိပါကဿ တဒါရမ္မဏဘာဝေန အနုပ္ပတ္တိတော လဗ္ဘမာနကဝသေန ဝုတ္တံ။ ကိရိယဿာတိ အရဟတ္တံ ပတွာ အသမာပန္နပုဗ္ဗေ အာကာသာနဉ္စာယတနေ ပဋိလောမတော ဝါ ဧကန္တရိကဝသေန ဝါ သမာပန္နကိရိယာယ။ စေတောပရိယဉာဏဿာတိအာဒီနိ ပရတော အာဝဇ္ဇနာယ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ယာ ဧတေသံ အာဝဇ္ဇနာ, တဿာ ကုသလာ ခန္ဓာ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော။

֍ * ၄၀၇-၄၀၉။ ရာဂန္တိ အတ္တနော ဝါ ပရဿ ဝါ ရာဂံ။ အတ္တနော ရာဂဝသေန ပနေတ္ထ ဝဏ္ဏနာ ပါကဋာ ဟောတိ။ အဿာဒေတီတိအာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ ဝိစိကိစ္ဆာဒီသု ပန တီသု အဿာဒေတဗ္ဗတာယ အဘာဝေန ‘‘အဿာဒေတီ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိ ပနေတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သာ အဿာဒေတီတိ ပဒဿ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၇။)

ပရိဟီနတ္တာ အာဂတပဋိပါဋိယာ ပဌမံ န ဝုတ္တာ။ ဝိစိကိစ္ဆာဒီသုယေဝ တံ တံ သဘာဂံ ပဌမံ ဝတွာ တဿ တဿ အနန္တရာ ဝုတ္တာ။ ဣမေသု စ ပန ရာဂါဒီသု ‘‘ကိံ မေ ပါပဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ အက္ခန္တိဝသေန ဝါ, ‘‘ကတံ ပါပံ ကတံ လုဒ္ဓ’’န္တိ ဝိပ္ပဋိသာရာဒိဝသေန ဝါ ဒေါမနဿုပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၄၁၀။ စက္ခုံ အနိစ္စတောတိ ဝိပဿနာနုက္ကမေန ဩဠာရိကာယတနာနိ ဝတ္ထုရူပဉ္စာတိ ဧကာဒသ ရူပါနိ ပါကဋတ္တာ ဂဟိတာနိ။ ပုန ရူပါယတနာဒီနိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ အာရမ္မဏတ္တာ ဂဟိတာနိ။ ယသ္မာ ပနေသာ ဝိညာဏကာယဝသေန ဒေသနာ, န ဓာတုဝသေန, တသ္မာ မနောဓာတု န ဂဟိတာ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ဂဟိတာဂဟိတံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၄၁၁။ ဖလံ ပစ္စဝေက္ခန္တိ နိဗ္ဗာနံ ပစ္စဝေက္ခန္တီတိ ပစ္စဝေက္ခဏကုသလဿ အာရမ္မဏဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။

֍ * ၄၁၃-၄၁၆။ အာရမ္မဏာဓိပတိနိဒ္ဒေသေ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ ဝသေန စတုဘူမကကုသလံ ဒဿိတံ, တထာ သဟဇာတာဓိပတိနိဒ္ဒေသေ။ အရဟတော ဥတ္တမဓမ္မံ အဓိဂတတ္တာ လောကိယကုသလေသု ဂရုကာရော နတ္ထီတိ အဂ္ဂမဂ္ဂေါဝ ဒဿိတော။

֍ ဋီ ၄၁၇။ အနန္တရပစ္စယေ ပုရိမာ ပုရိမာတိ ဧကဘူမကာပိ နာနာဘူမကာပိ ကုသလာ ဧကတော ကတွာ ဝုတ္တာ။ အနုလောမံ ဂေါတြဘုဿ, အနုလောမံ ဝေါဒါနဿာတိ နာနာရမ္မဏဝသေန။ ဂေါတြဘု မဂ္ဂဿ, ဝေါဒါနံ မဂ္ဂဿာတိ နာနာဘူမိဝသေန။ ကုသလံ ဝုဋ္ဌာနဿာတိ ဧတ္ထ ပန ကုသလန္တိ တေဘူမကကုသလံ။ ဝုဋ္ဌာနန္တိ တေဘူမကဝိပါကံ။ တေဟိ ကုသလဇဝနဝီထိတော ဝုဋ္ဌဟန္တိ, တသ္မာ ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တံ ဒုဝိဓံ ဟောတိ – တဒါရမ္မဏံ ဘဝင်္ဂဉ္စ။ တတ္ထ ကာမာဝစရကုသလဿ ဥဘယမ္ပိ ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတိ, မဟဂ္ဂတဿ ဘဝင်္ဂမေဝ။ မဂ္ဂေါ ဖလဿာတိ ဣဒံ ယသ္မာ လောကုတ္တရဝိပါကံ ဇဝနဝီထိပရိယာပန္နတ္တာ ဝုဋ္ဌာနံ နာမ န ဟောတိ, တသ္မာ ဝိသုံ ဝုတ္တံ။ အနုလောမံ သေက္ခာယာတိ အသေက္ခာယ ကုသလံ အနန္တရံ န ဟောတိ, တသ္မာ ဝိဘာဂံ ကရောတိ။ ဖလသမာပတ္တိယာတိ သောတာပတ္တိဖလသကဒါဂါမိဖလအနာဂါမိဖလသမာပတ္တိယာပိ။ ဖလသမာပတ္တိယာတိ အနာဂါမိဖလသမာပတ္တိယာ။ အကုသလေ ဒုဝိဓမ္ပိ ဝုဋ္ဌာနံ လဗ္ဘတိ။ ဝိပါကာဗျာကတာ ကိရိယာဗျာကတာတိ ဧတ္ထ ဝိပါကာဗျာကတာ ဝိပါကာဗျာကတာနံယေဝ, ကိရိယာဗျာကတာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၈။)

ကိရိယာဗျာကတာနံယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဘဝင်္ဂံ အာဝဇ္ဇနာယာတိအာဒိ ဝေါမိဿကဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကိရိယာတိ ကာမာဝစရကိရိယာ။ သာ ဒုဝိဓဿာပိ ဝုဋ္ဌာနဿ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ, မဟဂ္ဂတာ ဘဝင်္ဂဿေဝ။ ဣတိ ယေ ဟေဋ္ဌာ ပစ္စယဝိဘင်္ဂနိဒ္ဒေသေ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ ပစ္ဆိမာနံ ပစ္ဆိမာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ အာရဘိတွာ ကုသလံ ကုသလဿ, ကုသလံ အဗျာကတဿ, အကုသလံ အကုသလဿ, အကုသလံ အဗျာကတဿ, အဗျာကတံ အဗျာကတဿ, အဗျာကတံ ကုသလဿ, အဗျာကတံ အကုသလဿာတိ သတ္တ ဝါရာ ဒဿိတာ၊ တေသံ ဝသေန ဣဓ သင်္ခေပတော အနန္တရပစ္စယော ဝိဘတ္တော။

ဝိတ္ထာရတော ပနေတ္ထ –

ဒသဓာ သတ္တရသဓာ, သမသဋ္ဌိဝိဓေန စ၊

ဗဟုဓာပိ စ နိဒ္ဒေသံ, သာဓုကံ ဥပလက္ခယေ။

အယဉှိ အနန္တရပစ္စယော န ကေဝလံ သတ္တဓာဝ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ, ကုသလံ ပန ကုသလဿ ဝိပါကဿ၊ အကုသလံ အကုသလဿ ဝိပါကဿ၊ ဝိပါကံ ဝိပါကဿ ကိရိယဿ၊ ကိရိယံ ကုသလဿ အကုသလဿ ဝိပါကဿ ကိရိယဿာတိ ဧဝံ ဒသဓာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။ န ကေဝလံ ဒသဓာယေဝ, ကုသလံ ပန ကုသလဿ ကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ၊ အကုသလံ အကုသလဿ အကုသလဝိပါကဿ ကုသလဝိပါကဿ၊ ကုသလဝိပါကံ ကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ ကိရိယဿ၊ အကုသလဝိပါကံ အကုသလဝိပါကဿ ကုသလဝိပါကဿ ကိရိယဿ၊ ကိရိယံ ကိရိယဿ ကုသလဿ အကုသလဿ ကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿာတိ ဧဝံ သတ္တရသဓာ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။

န ကေဝလဉ္စ သတ္တရသဓာဝ သမသဋ္ဌိဝိဓေနာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတေဝ။ ကထံ? ကာမာဝစရကုသလဉှိ ဘူမိဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓဿ ကုသလဿ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ, ရူပါဝစရာရူပါဝစရံ သကသကဘူမိကဿေဝါတိ ကုသလံ ကုသလဿ ဆဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကုသလံ ပန ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ ရူပါဝစရဝိပါကဿ အရူပါဝစရဝိပါကဿ လောကုတ္တရဝိပါကဿ၊ ရူပါဝစရကုသလံ ရူပါဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ၊ အရူပါဝစရကုသလံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ ရူပါဝစရအရူပါဝစရလောကုတ္တရဝိပါကဿ၊ လောကုတ္တရကုသလံ လောကုတ္တရဝိပါကဿာတိ ကုသလံ ဝိပါကဿ ဒွါဒသဝိဓေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၃၉။)

အနန္တရပစ္စယော။ အကုသလံ အကုသလဿ အကုသလဝိပါကဿ တေဘူမကကုသလဝိပါကဿာတိ ပဉ္စဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။

ကာမာဝစရကုသလဝိပါကံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿ အကုသလဝိပါကဿ ရူပါဝစရဝိပါကဿ အရူပါဝစရဝိပါကဿာတိ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကံ ဝိပါကဿ စတုဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ရူပါဝစရဝိပါကံ တေဘူမကကုသလဝိပါကဿာတိ တိဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ အရူပါဝစရဝိပါကံ အရူပါဝစရဝိပါကဿ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿာတိ ဒုဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ လောကုတ္တရဝိပါကံ စတုဘူမကကုသလဝိပါကဿာတိ စတုဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ဧဝံ ကုသလဝိပါကံ ဝိပါကဿ တေရသဓာပိ အနန္တရပစ္စယော။ အကုသလဝိပါကံ အကုသလဝိပါကဿ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကဿာတိ ဒုဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ ဝိပါကံ ဝိပါကဿ ပဉ္စဒသဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကံ ပန ကာမာဝစရကိရိယဿ, တထာ အကုသလဝိပါကံ, တထာ ရူပါဝစရဝိပါကံ, တထာ အရူပါဝစရဝိပါကဉ္စာတိ ဝိပါကံ ကိရိယဿ စ စတုဗ္ဗိဓေန အနန္တရပစ္စယော။

ကာမာဝစရကိရိယံ တေဘူမကကိရိယဿ, ရူပါဝစရာရူပါဝစရကိရိယံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရာနညေဝါတိ ကိရိယံ ကိရိယဿ ပဉ္စဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကိရိယံ အကုသလဝိပါကဿ စေဝ စတုဘူမကကုသလဝိပါကဿ စ, ရူပါဝစရကိရိယံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကရူပါဝစရဝိပါကာနံ အရူပါဝစရကိရိယံ စတုဘူမကကုသလဝိပါကဿာပီတိ ကိရိယံ ဝိပါကဿ ဧကာဒသဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော။ ကာမာဝစရကိရိယံ ပန ကာမာဝစရကုသလဿ အကုသလဿာတိ ကုသလာကုသလာနံ ဒုဝိဓေန အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ သမသဋ္ဌိဝိဓေနာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။

န ကေဝလဉ္စ သမသဋ္ဌိဝိဓေနေဝ, ဗဟုဝိဓေနာပိ လဘတေဝ။ ကထံ? ကာမာဝစရပဌမမဟာကုသလစိတ္တံ တာဝ အတ္တနော, စတုန္နဉ္စ ရူပါဝစရကုသလာနံ ပါဒကယောဂေန သောဠသန္နံ သောမနဿလောကုတ္တရာနန္တိ ဧကဝီသတိယာ စ ကုသလာနံ, ဇဝနပရိယောသာနေ တဒါရမ္မဏဘဝင်္ဂဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ဧကာဒသန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကာနံ, ဘဝင်္ဂဝသေနေဝ ပဝတ္တာနံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကာနံ, ဖလသမာပတ္တိဝသေန ပဝတ္တာနံ ဒွါဒသန္နံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၀။)

လောကုတ္တရဝိပါကာနန္တိ ဧဝံ ဧကဝီသတိယာ ကုသလာနံ၊ ဒွတ္တိံသာယ ဝိပါကာနန္တိ တေပညာသာယ စိတ္တာနံ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ တထာ ဒုတိယကုသလစိတ္တံ။ တတိယစတုတ္ထာနိ ပန ဌပေတွာ ဥပရိဘူမကကုသလာနိ စ လောကုတ္တရဝိပါကာနိ စ သေသဧကဝီသတိစိတ္တာနံ။ ပဉ္စမဆဋ္ဌာနိ အတ္တနော စ, နဝန္နဉ္စ ဥပရိဘူမကဥပေက္ခာကုသလာနံ, တေဝီသတိယာ စ ဝိပါကာနန္တိ တေတ္တိံသာယ။ သတ္တမအဋ္ဌမာနိ ဧကဝီသတိယာဝ။

ပဉ္စ ရူပါဝစရကုသလာနိ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္ဆိမာနံ ရူပါဝစရကုသလာနံ, စတုန္နမ္ပိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တမဟာဝိပါကာနံ, ပဉ္စန္နံ ရူပါဝစရဝိပါကာနဉ္စာတိ ဒသန္နံ။ ဧတေနေဝ စ နယေန အရူပါဝစရကုသလေသု ပဌမံ အတ္တနော ဝိပါကေန သဒ္ဓိံ ဧကာဒသန္နံ, ဒုတိယံ ဒွါဒသန္နံ, တတိယံ တေရသန္နံ, စတုတ္ထံ စုဒ္ဒသန္နံ ဖလသမာပတ္တိယာ စာတိ ပန္နရသန္နံ လောကုတ္တရကုသလံ အတ္တနော အတ္တနော ဝိပါကဿေဝ။ အဋ္ဌသု လောဘသဟဂတေသု ဧကေကံ အကုသလံ ဧကာဒသန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ နဝန္နံ, မဟဂ္ဂတဝိပါကာနံ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဧကဝီသတိယာ။ ဒွေ ဒေါမနဿသဟဂတာနိ ဥပေက္ခာသဟဂတာနံ ဆန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ သတ္တန္နံ။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတဒွယံ သောမနဿသဟဂတာဟေတုကဝိပါကေန သဒ္ဓိံ ဧကာဒသန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ နဝန္နံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဧကဝီသတိယာ။

ကုသလဝိပါကပဉ္စဝိညာဏာ ကုသလဝိပါကမနောဓာတုယာ, မနောဓာတု ဒွိန္နံ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ။ တာသု ဒွီသု သောမနဿသဟဂတာ ဒသန္နံ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ ဘဝင်္ဂဘူတာနံ တဒါရမ္မဏကာလေ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိရိယဿ စာတိ ဒွါဒသန္နံ။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတု ပန အာဝဇ္ဇနမနောဓာတုယာ ဒွိဋ္ဌာနိကာယ အာဝဇ္ဇနမနောဝိညာဏဓာတုယာ ဒသန္နဉ္စ ဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနန္တိ ဒွါဒသန္နမေဝ။ တိဟေတုကမဟာဝိပါကာ သောမနဿသဟဂတာဟေတုကဝဇ္ဇာနံ ဒသန္နမ္ပိ ကာမာဝစရဝိပါကမနောဝိညာဏဓာတူနံ ရူပါဝစရာရူပါဝစရဝိပါကာနံ အာဝဇ္ဇနဒွယဿ စာတိ ဧကဝီသတိယာ, ဒုဟေတုကဝိပါကာ ဌပေတွာ မဟဂ္ဂတဝိပါကေ သေသာနံ ဒွါဒသန္နံ။ ပဉ္စ ရူပါဝစရဝိပါကာ တေဘူမကကုသလဝိပါကသဟေတုကပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၁။)

သတ္တရသန္နံ အာဝဇ္ဇနဒွယဿ စာတိ ဧကူနဝီသတိယာ။ အရူပါဝစရဝိပါကေသု ပဌမံ ကာမာဝစရကုသလဝိပါကတိဟေတုကပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံ, စတုန္နံ အရူပါဝစရဝိပါကစိတ္တာနံ စတုန္နံ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဿ စာတိ နဝန္နံ။ ဒုတိယံ ဟေဋ္ဌိမဝိပါကံ ဝဇ္ဇေတွာ အဋ္ဌန္နံ, တတိယံ ဒွေ ဟေဋ္ဌိမာနိ ဝဇ္ဇေတွာ သတ္တန္နံ, စတုတ္ထံ တီဏိ ဟေဋ္ဌိမာနိ ဝဇ္ဇေတွာ ဆန္နံ စတ္တာရိ လောကုတ္တရဝိပါကာနိ တိဟေတုကဝိပါကာနံ တေရသန္နံ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ စုဒ္ဒသန္နံ။

အကုသလဝိပါကပဉ္စဝိညာဏာ အကုသလဝိပါကမနောဓာတုယာ, မနောဓာတု အကုသလဝိပါကာဟေတုကမနောဝိညာဏဓာတုယာ။ သာ တဒါရမ္မဏကာလေ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စုတိကာလေ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဘဝင်္ဂဝသေန စ ပဝတ္တာနံ ဣတရေသမ္ပိ နဝန္နံ ကာမာဝစရဝိပါကာနံ ဥပေက္ခာသဟဂတာနံ ဒွိန္နံ ပရိတ္တကိရိယာနဉ္စာတိ ဒွါဒသန္နံ။ ကိရိယမနောဓာတု ဒသန္နံ ဝိညာဏာနံ ဟသိတုပ္ပါဒကိရိယာ ပဉ္စဝေါကာရေ ဘဝင်္ဂဝသေန ပဝတ္တာနံ နဝန္နံ တိဟေတုကဝိပါကာနံ, တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တာနံ ပဉ္စန္နံ သောမနဿသဟဂတဝိပါကာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန တေရသန္နံ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနကိရိယာ ဌပေတွာ ကိရိယမနောဓာတုံ ဒသန္နံ ကာမာဝစရကိရိယာနံ, ကာမာဝစရကုသလာကုသလာနံ ပဉ္စဝေါကာရေ ဘဝင်္ဂဝသေန ပဝတ္တာနံ ပန္နရသန္နံ ဝိပါကစိတ္တာနဉ္စာတိ ပဉ္စစတ္တာလီသာယ။

ကာမာဝစရတိဟေတုကသောမနဿသဟဂတကိရိယဒွယံ ဘဝင်္ဂဝသေန ပဝတ္တာနံ တေရသန္နံ တိဟေတုကဝိပါကာနံ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဉ္စန္နံ သောမနဿသဟဂတဝိပါကာနံ ပရိကမ္မဝသေန ပဝတ္တမာနာနံ စတုန္နံ ရူပါဝစရကိရိယာနံ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိယာ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန ဒွါဝီသတိယာ ဒုဟေတုကသောမနဿသဟဂတကိရိယဒွယံ ယထာဝုတ္တာနံ တေရသန္နံ ဘဝင်္ဂစိတ္တာနံ ပဉ္စန္နံ တဒါရမ္မဏာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန သတ္တရသန္နံ။ ကာမာဝစရတိဟေတုကဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယဒွယံ တေသံယေဝ တေရသန္နံ ဘဝင်္ဂါနံ, တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တာနံ ဆန္နံ ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကာနံ, ပရိကမ္မဝသေန ပဝတ္တာနံ ဧကိဿာ ရူပါဝစရကိရိယာယ စတုန္နံ အရူပါဝစရကိရိယာနံ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိယာ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန စတုဝီသတိယာ။ ဒုဟေတုကဥပေက္ခာသဟဂတကိရိယဒွယံ တေသံယေဝ တေရသန္နံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၂။)

ဘဝင်္ဂါနံ ဆန္နံ တဒါရမ္မဏာနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေန အဋ္ဌာရသန္နံ။ ရူပါဝစရကိရိယေသု ဧကေကံ နဝန္နံ ပဉ္စဝေါကာရေ တိဟေတုကဘဝင်္ဂါနံ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဒသန္နံ။ အရူပါဝစရကိရိယေသု ပဌမံ ပဉ္စဝေါကာရေ နဝန္နံ ဘဝင်္ဂါနံ, စတုဝေါကာရေ ဧကဿ အတ္တနော ပစ္ဆိမဿ စာတိ ဧကာဒသန္နံ။ ဒုတိယံ စတုဝေါကာရေ ဒွေ ဘဝင်္ဂါနိ လဘတိ။ တတိယံ တီဏိ, စတုတ္ထံ စတ္တာရိ ဖလသမာပတ္တိဉ္စာတိ တေသု ဧကေကံ ယထာပဋိပါဋိယာ ဧကာဒသန္နံ ဒွါဒသန္နံ တေရသန္နံ ပဉ္စဒသန္နဉ္စ အနန္တရပစ္စယော ဟောတိ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေနာပိ နိဒ္ဒေသံ လဘတိ။ တေန ဝုတ္တံ –

‘‘ဒသဓာ သတ္တရသဓာ, သမသဋ္ဌိဝိဓေန စ၊

ဗဟုဓာပိ စ နိဒ္ဒေသံ, သာဓုကံ ဥပလက္ခယေ’’တိ။

သမနန္တရပစ္စယာဒယော ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။

֍ ဋီ ၄၂၃။ ဥပနိဿယေ သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယာတိ ကမ္မကမ္မဖလဣဓလောကပရလောကာဒီသု သဒ္ဓံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ယထာ ဟိ ပုရိသော ဟေဋ္ဌာပထဝိယံ ဥဒကံ အတ္ထီတိ သဒ္ဒဟိတွာ ပထဝိံ ခနတိ, ဧဝံ သဒ္ဓေါ ကုလပုတ္တော ဒါနာဒီနံ ဖလဉ္စ အာနိသံသဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ ဒါနာဒီနိ ပဝတ္တေတိ။ တသ္မာ ‘‘သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။

သီလံ ဥပနိဿာယာတိအာဒီသုပိ ဣမေ သီလာဒယော ဓမ္မေ ဥပနိဿယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ သီလဝါ ဟိ သီလာနုဘာဝေသု သီလာနိသံသေသု စ ကုသလော သီလံ ဥပနိဿာယ သီလဝန္တာနံ ဒါနံ ဒေတိ, ဥပရူပရိ သီလံ သမာဒိယတိ သုပရိသုဒ္ဓံ အခဏ္ဍံ, စာတုဒ္ဒသီအာဒီသု ပက္ခဒိဝသေသု ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ, သီလသမ္ပဒံ နိဿာယ ဈာနာဒီနိ ဥပ္ပါဒေတိ။ ဗဟုဿုတောပိ ဒါနာဒိပုညကိရိယာယတ္တာ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိယော ဒါနာဒီနဉ္စ သင်္ကိလေသဝေါဒါနာဒိဘေဒံ သုတမယာယ ပညာယ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတော သုတံ ဥပနိဿာယ ဒါနာဒီနိ ပဝတ္တေတိ။ စာဂဝါပိ စာဂါဓိမုတ္တော အတ္တနော စာဂသမ္ပဒံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ, သီလဝန္တော ဟုတွာ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလန္တိ သီလံ သမာဒိယတိ, ဥပေါသထကမ္မံ ကရောတိ, တာယ ပဋိပတ္တိယာ ပရိသုဒ္ဓစိတ္တော ဈာနာဒီနိ ဥပ္ပါဒေတိ။ ပညဝါပိ ဣဓလောကပရလောကဟိတဉ္စေဝ လောကသမတိက္ကမနုပါယဉ္စ ဥပပရိက္ခန္တော ‘‘သက္ကာ ဣမာယ ပဋိပတ္တိယာ ဣဓလောကဟိတမ္ပိ ပရလောကဟိတမ္ပိ လောကသမတိက္ကမနူပါယဉ္စ သမ္ပာဒေတု’’န္တိ ပညံ ဥပနိဿာယ ဒါနာဒီနိ ပဝတ္တေတိ။ ယသ္မာ ပန န

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၃။)

ကေဝလံ သဒ္ဓါဒယော ဒါနာဒီနံယေဝ ဥပနိဿယာ, အတ္တနော အပရဘာဂေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ သဒ္ဓါဒီနမ္ပိ ဥပနိဿယာ ဧဝ, တသ္မာ သဒ္ဓါ သီလံ သုတံ စာဂေါ ပညာ သဒ္ဓါယ သီလဿ သုတဿ စာဂဿ ပညာယာတိ ဝုတ္တံ။

ပရိကမ္မန္တိ အနန္တရံ အဂ္ဂဟေတွာ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပရိကမ္မံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ အနာဂတံသဉာဏဿာတိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ဒိဗ္ဗစက္ခုပရိကမ္မမေဝ, ပရိကမ္မံ ဝိသုံ နတ္ထိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿေဝ ပရိဘဏ္ဍဉာဏာနိ ဧတာနိ, တသ္မိံ ဣဇ္ဈမာနေ ဣဇ္ဈန္တိ ဧဝံ သန္တေပိ တဒဓိမုတ္တတာယ သဟိတံ ဒိဗ္ဗစက္ခုပရိကမ္မံ တေသံ ပရိကမ္မန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ဧတာနိ သဗ္ဗေသံ ဒိဗ္ဗစက္ခုကာနံ သမဂတိကာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဘဝိတဗ္ဗမေတ္ထ ပရိကမ္မဝိသေသေနာတိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခု ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာတိ ဒူရေ ရူပါနိ ဒိသွာ တေသံ သဒ္ဒံ သောတုကာမဿ ဒိဗ္ဗစက္ခု သောတဓာတုဝိသုဒ္ဓိယာ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ တေသံ ပန သဒ္ဒံ သုတွာ တတ္ထ ဂန္တုကာမတာဒိဝသေန ဒိဗ္ဗသောတဓာတု ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ တဿ တဿ ဥပကာရကဘာဝဝသေန ဥပနိဿယပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

မဂ္ဂံ ဥပနိဿာယ အနုပ္ပန္နံ သမာပတ္တိန္တိ တေန တေန မဂ္ဂေန သိထိလီကတပါရိပန္ထကတ္တာ ပဟီနပါရိပန္ထကတ္တာ စ တံ တံ သမာပတ္တိံ ဥပ္ပါဒေန္တီတိ တေသံ မဂ္ဂေါ သမာပတ္တိယာ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ဝိပဿန္တီတိ ဥပရူပရိမဂ္ဂတ္ထာယ ဝိပဿန္တိ။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါယာတိအာဒိ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ မဂ္ဂပဋိလာဘေနေဝ ဣဇ္ဈနတော ဝုတ္တံ။ ဧဝံဣဒ္ဓါနဉ္စ ပနေတာသံ ပစ္ဆာ တေသု တေသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တိယာ မဂ္ဂေါဝ ဥပနိဿယော နာမ ဟောတိ။

သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတီတိ အဟမသ္မိ သဒ္ဓေါ ပသန္နောတိ မာနံ ပဝတ္တေတိ။ ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတီတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝစနေ သဒ္ဓါဝသေနေဝ ဂန္တွာ ပညာယ အတ္ထံ အနုပပရိက္ခန္တော ‘‘အတ္ထိ ပုဂ္ဂလော’’တိအာဒိဝသေန ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ သီလံ သုတံ စာဂံ ပညန္တိ အဟမသ္မိ သီလဝါ သုတဝါ စာဂီ ပညာသမ္ပန္နောတိ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ သီလသုတစာဂပညာသု ပန မာနမညနံ ဝိယ ဒိဋ္ဌိမညနံ ဥပ္ပါဒေန္တော ဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ။ ရာဂဿာတိအာဒီသု သဒ္ဓါဒိသမ္ပဒံ ဥပနိဿာယ အတ္တုက္ကံသနကာလေ တေသု ဧကေကော ဓမ္မော ရာဂဿ, ပရဝမ္ဘနကာလေ ဒေါသဿ, ဥဘယေန သမ္ပယုတ္တဿ မောဟဿ, ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ မာနဒိဋ္ဌီနံ, သဒ္ဓါဒိသမ္ပဒံ ဥပနိဿာယ ဘဝဘောဂသမ္ပတ္တိပတ္ထနာယ ဥပနိဿယော ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၄။)

ဧဝမေတ္ထ လောကိယကုသလညေဝ ဒဿိတံ။ လောကုတ္တရံ ပန သန္တံ ပဏီတံ ဥတ္တမံ အကုသလဝိဒ္ဓံသနံ။ တသ္မာ စန္ဒော ဝိယ အန္ဓကာရတမာနံ န အကုသလဿ ဥပနိဿယော ဟောတီတိ န ဂဟိတံ။

အာတာပေတီတိအာဒိ ကာယိကဒုက္ခဝသေန အဗျာကတဓမ္မဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သဒ္ဓေါ ဟိ သဒ္ဓံ နိဿာယ အတိသီတံ အတိဥဏှန္တိ အနောသက္ကိတွာ နာနပ္ပကာရာနိ နဝကမ္မဝေယျာဝစ္စာဒီနိ ကရောန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ဘောဂံ ဥပ္ပါဒေတွာ ပုညာနိ ကရိဿာမီတိ ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ သီလဝါပိ သီလာနုရက္ခဏတ္ထံ အဗ္ဘောကာသိကတ္တာဒိဝသေန အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ပိဏ္ဍစာရိကတ္တာဒိဝသေန ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ သုတဝါပိ ဗာဟုဿစ္စာနုရူပံ ပဋိပတ္တိံ ပဋိပဇ္ဇိဿာမီတိ ဝုတ္တနယေနေဝ ပဋိပဇ္ဇန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ စာဂဝါပိ စာဂါဓိမုတ္တတာယ အတ္တနော ယာပနမတ္တေပိ ပစ္စယေ အနဝသေသေတွာ ပရိစ္စဇန္တော, အင်္ဂါဒိပရိစ္စာဂံ ဝါ ပန ကရောန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, ပရိစ္စဇိတဗ္ဗဿ ဝတ္ထုနော ဥပ္ပါဒနတ္ထံ ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ ပညဝါပိ ဥပရူပရိ ပညံ ဝဍ္ဎေဿာမီတိ သပ္ပညတံ နိဿာယ သီတုဏှာဒီနိ အဂဏေတွာ သဇ္ဈာယမနသိကာရေသု ယောဂံ ကရောန္တော အတ္တာနံ အာတာပေတိ ပရိတာပေတိ, မိစ္ဆာဇီဝေ အာဒီနဝံ သမ္မာဇီဝေ စ အာနိသံသံ ဒိသွာ မိစ္ဆာဇီဝံ ပဟာယ ပရိသုဒ္ဓေန အာဇီဝေန ဇီဝိတဝုတ္တိံ ပရိယေသန္တော ပရိယေဋ္ဌိမူလကံ ဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။

ကာယိကဿ သုခဿာတိ သဒ္ဓါဒိသမ္ပတ္တိံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပန္နာနိ သုခေါပကရဏာနိ ပရိဘုဉ္ဇနကာလေ သဒ္ဓါဒိသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပဖုဋကာယဿ စ တေသံ ဝသေန အဝိပ္ပဋိသာရမူလကပါမောဇ္ဇပီတိသမုဋ္ဌာနရူပဖုဋကာယဿ စ သုခုပ္ပတ္တိကာလေ တေသံ ကဋတ္တာ ဥပ္ပန္နဝိပါကသုခကာလေ စ ကာယိကဿ သုခဿ, ဝုတ္တနယေနေဝ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိကာလေ သဒ္ဓါဒိဂုဏသမ္ပတ္တိံ အသဟမာနေဟိ ပယုတ္တဝဓဗန္ဓနာဒိကာလေ စ ကာယိကဿ ဒုက္ခဿ, သဒ္ဓါဒယော ဥပနိဿာယ ပဝတ္တိတဖလသမာပတ္တိကာလေ ပန ဖလသမာပတ္တိယာ ဧတေသု ဧကေကော ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကုသလံ ကမ္မန္တိ ကုသလစေတနာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဥပနိဿယပစ္စယော, သာ ပန ဗလဝစေတနာဝ လဗ္ဘတိ, န ဒုဗ္ဗလာ။ တတြိဒံ ဝတ္ထု – ဧကာ ကိရ ဣတ္ထီ ဥဗ္ဗန္ဓိတုကာမာ ရုက္ခေ ရဇ္ဇုံ လဂ္ဂေတွာ သံဝိဓာတဗ္ဗံ သံဝိဒဟတိ။ အထေကော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၅။)

စောရော ရတ္တိဘာဂေ တံ ဂေဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ‘‘ဣမာယ ရဇ္ဇုယာ ကိဉ္စိဒေဝ ဗန္ဓိတွာ ဟရိဿာမီ’’တိ သတ္ထေန ဆိန္ဒိတုံ ဥပဂတော။ အထ သာ ရဇ္ဇု အာသီဝိသော ဟုတွာ သုသူတိ အကာသိ။ စောရော ဘီတော အပသက္ကိ။ ဣတ္ထီ အတ္တနော နိဝေသနာ နိက္ခမိတွာ ရဇ္ဇုပါသေ ဂီဝံ ပဋိမုဉ္စိတွာ ဥဗ္ဗန္ဓာ ကာလမကာသိ။ ဧဝံ ဗလဝစေတနာ အန္တရာယေ နိဝါရေတွာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ န ပနေတံ ဧကန္တတော ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကတောကာသဉှိ ကမ္မံ ဧဝ ဝိပါကဿ အန္တရာယံ ပဋိဗာဟိတွာ ဝိပစ္စတိ, ဝိပါကဇနကံ ပန ကမ္မံ ဝိပါကဿ ဥပနိဿယပစ္စယော န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကမ္မန္တိ ဧတ္ထ စတုဘူမကမ္ပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန ပရတော ‘‘မဂ္ဂေါ ဖလသမာပတ္တိယာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အစေတနာဝသေန။ တေနေတံ ဒီပေတိ – ယော ကောစိ ဝိပါကဇနကော ဓမ္မော, သော အတ္တနော ဝိပါကဿ ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတီတိ။

ရာဂံ ဥပနိဿာယ ပါဏံ ဟနတီတိ ယသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ သာရတ္တော ဟောတိ, တသ္မိံ ဝါ ဝိရုဒ္ဓံ, တဿ ဝါ အတ္ထာယ ပါဏံ ဟနတိ။ အဒိန္နာဒါနာဒီသုပိ ဧတေနေဝုပါယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သန္ဓိံ ဆိန္ဒတီတိ အဒိန္နာဒါနဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သန္ဓိန္တိ ဂေဟသန္ဓိံ။ နိလ္လောပံ ဟရတီတိ နိလီယိတွာ ဟရတိ။ ဧကာဂါရိကံ ကရောတီတိ ဗဟူဟိ သဒ္ဓိံ ဧကမေဝ ဂေဟံ ပရိဝါရေတွာ ဝိလုမ္ပတိ။ ပရိပန္ထေ တိဋ္ဌတီတိ ပန္ထဒူဟနကမ္မံ ကရောတိ။ ဒေါသံ ဥပနိဿာယာတိအာဒီသု ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိအာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နံ ဒေါသံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ မောဟံ ဥပနိဿာယာတိ ပါဏာတိပါတာဒီသု အာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကံ မောဟံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ မာနံ ဥပနိဿာယာတိ အဟံ ကိံ ဟနိတုံ န သက္ကောမိ, အာဒါတုံ န သက္ကောမီတိ မာနံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ကေနစိ ဝါ ပန အဝညာတော ဟောတိ ပရိဘူတော ဟီဠိတော, တံ ဩမာနံ ဥပနိဿယံ ကတွာတိပိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌိံ ဥပနိဿာယာတိ ယညာဒီသု ဗြာဟ္မဏာဒယော ဝိယ ပါဒသိကမိလက္ခုအာဒယော ဝိယ စ ဒိဋ္ဌိံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ပတ္ထနံ ဥပနိဿာယာတိ ‘‘သစေ မေ ဣဒံ နာမ ဣဇ္ဈိဿတိ, ဧဝရူပံ တေ ဗလိကမ္မံ ကရိဿာမီတိ ဧဝံ ဒေဝတာယာစနသင်္ခတံ ဝါ, အသုကံ နာမ မေ ဃာတေတွာ ဒေဟိ, အသုကဿ သန္တကံ အာဟရ, ဧဟိ ဝါ မေ ဧတာနိ ကမ္မာနိ ကရောန္တဿ သဟာယော ဟောဟီ’’တိ ဧဝမာဒိံ ဝါ ပတ္ထနံ ဥပနိဿယံ ကတွာ။ ရာဂေါ ဒေါသော မောဟော မာနော ဒိဋ္ဌိ ပတ္ထနာ ရာဂဿာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၆။)

ဧတ္ထ ရာဂေါ ရာဂဿာပိ ဥပနိဿယော ဟောတိ ဒေါသာဒီနမ္ပိ။ ဒေါသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

ပါဏာတိပါတော ပါဏာတိပါတဿာတိ ပါဏာတိပါတီ အသံဝရေ ဌိတတ္တာ အညမ္ပိ ပါဏံ ဟနတိ။ ယော ဝါ ဧတေန ဟတော, တဿ ဉာတိမိတ္တေဟိ ဥပဒ္ဒုတော တေသု အညမ္ပိ ဟနတိ။ ဧဝံ ပါဏာတိပါတော ပါဏာတိပါတဿ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဘဏ္ဍသာမိကံ ပန ဂေါပကံ ဝါ ဃာတေတွာ ပရဘဏ္ဍဟရဏေ, သာမိကံ ဃာတေတွာ တဿ ဒါရာတိက္ကမေ, နာဟံ ဟနာမီတိ မုသာဘဏနေ, ကတဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထာယ အကတဿ ဝါ ကရဏတ္ထာယ ပေသုညံ ဥပသံဟာရေ, တေနေဝ နယေန ဖရုသဝါစာနိစ္ဆာရဏေ, သမ္ဖပ္ပလာပဘဏနေ, ပရံ ဟနိတွာ အဘိဇ္ဈာယိတဗ္ဗပရဝိတ္တူပကရဏာဘိဇ္ဈာယနေ, ယော တေန ဃာတိတော ဟောတိ၊ တဿ မိတ္တာမစ္စာ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တူတိအာဒိစိန္တနေ ‘‘ဧဝံ မေ ပါဏာတိပါတော နိဇ္ဇိဏ္ဏော ဘဝိဿတီ’’တိ ဒုက္ကရကာရိကာဒိဝသေန ဒိဋ္ဌိဂ္ဂဟဏကာလေ ပါဏာတိပါတော အဒိန္နာဒါနာဒီနမ္ပိ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန အဒိန္နာဒါနာဒိမူလကေသုပိ စက္ကေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

မာတုဃာတိကမ္မံ မာတုဃာတိကမ္မဿာတိ အညံ မာတရံ ဟနန္တံ ဒိသွာ ‘‘ဝဋ္ဋတိ ဧဝံ ကာတု’’န္တိ အတ္တနော မာတရံ ဟနန္တဿ ဝါ, ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဟန္တွာ အပရသ္မိမ္ပိ ဟနနဝသေန ဝါ, ဧကသ္မိံယေဝ ဘဝေ ‘‘ဂစ္ဆ, မေ မာတရံ ဟနာဟီ’’တိ ပုနပ္ပုနံ အာဏာပနဝသေန ဝါ, ဒွီဟိ ပဟာရေဟိ နိယတမရဏာယ ဒုတိယပဟာရဒါနဝသေန ဝါ မာတုဃာတိကမ္မံ မာတုဃာတိကမ္မဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ သေသာနိပိ ယထာယောဂံ ဣမိနာဝ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယသ္မာ ပန ဗလဝါကုသလံ ဒုဗ္ဗလာကုသလဿ ဥပနိဿယော န ဟောတိ, တသ္မာ ကမ္မပထာနန္တရိယကမ္မဝသေနေဝ ဒေသနာ ကတာတိ ဝဒန္တိ။ တံ န ဧကန္တတော ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ဟိ ကတွာ ‘‘ကသ္မာ ဧဝမကာသီ’’တိ စောဒိယမာနော ကောပမတ္တကမ္ပိ ကရောတိ။ ဝိပ္ပဋိသာရီပိ ဟောတိ။ အပ္ပမတ္တကေပိ စ ကိလေသေ ဥပ္ပန္နေ တံ ဝဍ္ဎေတွာ ဝီတိက္ကမံ ကရောတိ။ တသ္မာ ဗလဝံ ဒုဗ္ဗလဿ ဒုဗ္ဗလဉ္စ ဗလဝဿာပိ ဥပနိဿယော ဟောတိယေဝ။ ယံ ပန ပစ္စယဝိဘင်္ဂဿ ဥဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဗလဝကာရဏဋ္ဌေန ဥပနိဿယော ဟောတီ’’တိ, တံ ကာရဏဘာဝဿေဝ ဗလဝတာယ ဝုတ္တံ, န ဥပနိဿယပစ္စယဓမ္မာနံ။ ကမ္မကိလေသာ ဟိ ဗလဝန္တောပိ ဒုဗ္ဗလာပိ ဗလဝကာရဏံ ဟောန္တိယေဝ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၇။)

ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတီတိအာဒီသု အဟော ဝတာဟံ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇေယျန္တိ ဥပပတ္တိဘဝေ ဝါ ဘောဂေသု ဝါ ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဒါနံ ဒေတိ။ သီလသမာဒါနဥပေါသထကမ္မေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဈာနံ ပန ရာဂဝိက္ခမ္ဘနတ္ထာယ, ဝိပဿနံ ရာဂဿ ပဟာနတ္ထာယ, မဂ္ဂံ သမုစ္ဆေဒနတ္ထာယ ဥပ္ပါဒေန္တော ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပါဒေတိ နာမ။ ဝီတရာဂဘာဝတ္ထာယ ပန အဘိညံ သမာပတ္တိဉ္စ ဥပ္ပါဒေန္တော ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပါဒေတိ နာမ။ ဧတ္တာဝတာ ဟိ ဝီတရာဂေါ နာမ ဟောတိ။

သဒ္ဓါယာတိ ဒါနာဒိဝသေန ပဝတ္တသဒ္ဓါယ သီလာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထေဝ ဟိ ဒါနာဒိဝသေန သဒ္ဓါဒယော ဥပ္ပါဒေန္တော ရာဂံ ဥပနိဿာယ ဥပ္ပါဒေတိ နာမ, ဧဝံ ရာဂါဒယောပိ သဒ္ဓါဒီနံ ဥပနိဿယပစ္စယာ နာမ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တဿ ပဋိဃာတတ္ထာယာတိ တဿ ပဋိဗာဟနတ္ထာယ, ဝိပါကောကာသဿ အနုပ္ပဒါနတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ သပ္ပဋိဃာတေသု တာဝ ဧဝံ ဟောတု, ယာနိ ပန အပ္ပဋိဃာတာနိ အာနန္တရိယကမ္မာနိ, တေသု ‘‘တဿ ပဋိဃာတတ္ထာယာ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? တဿ အဇ္ဈာသယဝသေန။ တပ္ပဋိဃာတတ္ထာယ ပဝတ္တေမီတိ ဟိဿ အဇ္ဈာသယော, တံ ဂဟေတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။

ရာဂံ ဥပနိဿာယ အတ္တာနံ အာတာပေတီတိ ယတ္ထ ရတ္တော, တဿ ဒုက္ကရေန ပတ္တိံ သမ္ပဿန္တော ဧဝံ ကရောတီတိ သဗ္ဗံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကာယိကဿ သုခဿာတိ ရာဂါဒိသမတိက္ကမဝသေန ကုသလံ ကတွာ ပဋိလဒ္ဓသုခဿ ဝါ ရာဂါဒိဝသေန အနာဒီနဝဒဿာဝိနော ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇနဝသေန ဥပ္ပန္နသုခဿ ဝါ။ ဒုက္ခဿာတိ အာတာပနာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နသုခဿ ဝါ ရာဂါဒိဟေတု ပဝတ္တဝဓဗန္ဓနာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နဒုက္ခဿ ဝါ။ ဖလသမာပတ္တိယာတိ ရာဂါဒယော သမုစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝါ ဥပ္ပါဒိတာယ တေဟိ ဝါ အဋ္ဋီယမာနေန သမာပန္နာယ။

ကာယိကံ သုခန္တိအာဒီသု သုခေ ဥပ္ပန္နေ တံ အဿာဒေတွာ ပုနပ္ပုနံ တထာရူပေဟေဝ ပစ္စယေဟိ တံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ ပုရိမံ ပစ္ဆိမဿ ဥပနိဿယော ဟောတိ။ သီတာဒီသု ပန အဂ္ဂိသန္တာပနာဒီနိ အတိသေဝန္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ သုခံ အပရဘာဂေ ဒုက္ခဿ, ‘‘သုခေါ ဝတိ မိဿာ ပရိဗ္ဗာဇိကာယ တရုဏာယ လောမသာယ ဗာဟာယ သမ္ဖဿော’’တိ ကာမေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇန္တဿ ဣဓ ကာယိကံ သုခံ နေရယိကဿ ကာယိကဒုက္ခဿ, အရောဂဘာဝေန ပန သုခိနော ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ကာယိကံ သုခံ ဖလသမာပတ္တိယာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၈။)

ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ဒုက္ခပဋိဃာတာယ ပန သုခံ သေဝန္တဿ ဒုက္ခပဋိဃာတာယ စ ဘဂဝတော ဝိယ အာဗာဓံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဖလသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ကာယိကဒုက္ခံ ကာယိကသုခဿ စေဝ ဖလသမာပတ္တိယာ စ, ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတိ။ ဥတုသပ္ပါယော သုခဿ စေဝ ဖလသမာပတ္တိယာ စ, အသပ္ပါယော ဒုက္ခဿ။ ဥတုအသပ္ပါယံ ဝါ အဘိဘဝိတွာ သမာပတ္တိသမုဋ္ဌိတရူပဝသေန ဥပ္ပန္နံ သုခံ အနုဘဝိတုကာမဿ အသပ္ပါယောပိ ဥတု ဖလသမာပတ္တိယာ ပစ္စယောဝ။ ဘောဇနသေနာသနေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပုန ကာယိကံ သုခန္တိအာဒီနိ ကေဝလံ ဧကတော ဒဿိတာနိ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ပနေသံ ပစ္စယဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဖလသမာပတ္တိ ကာယိကဿ သုခဿာတိ သမာပတ္တိသမုဋ္ဌာနရူပဝသေန ဥပ္ပန္နဿ သုခဿ။ တံ ဟေသ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ အနုဘဝတိ။

ကာယိကံ သုခံ ဥပနိဿာယ ဒါနန္တိအာဒီသု ‘‘အဟော ဝတ မေ ဣဒံ သုခံ န ပရိဟာယေယျာ’’တိ ပတ္တဿ ဝါ အပရိဟာယနဝသေန၊ ‘‘အဟော ဝတာဟံ အာယတိံ ဧဝရူပံ သုခံ ပါပုဏေယျ’’န္တိ အပ္ပတ္တဿ ဝါ ပတ္တိဝသေန၊ ဒုက္ခေပိ ‘‘အဟော ဝတ မေ ဒုက္ခံ ပရိဟာယေယျာ’’တိ ပတ္တဿ ပရိဟာယနဝသေန ဝါ၊ ‘‘အာယတိံ ဧဝရူပံ နုပ္ပဇ္ဇေယျာ’’တိ အနုပ္ပါဒပတ္ထနာဝသေန ဝါ သုခဒုက္ခာနံ ဥပနိဿယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဥတုဘောဇနသေနာသနာနိ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ပုန ကာယိကံ သုခန္တိအာဒီသု ယသ္မာ ‘‘သာဓု ခေါ, မာရိသ, မောဂ္ဂလ္လာန, ဗုဒ္ဓသရဏဂမနံ ဟောတီ’’တိ သုခပ္ပတ္တာနမ္ပိ, ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ, သော ဘဂဝါ, ယော ဧဝရူပဿ ဒုက္ခဿ ပရိညာယ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’’တိ (ဥဒါ။ ၁၈) ဒုက္ခပ္ပတ္တာနမ္ပိ သဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သုခဒုက္ခေဟိ စ သံယောဂဝိယောဂတ္ထာယ သီလာဒိပရိပူရဏံ ကရေယျ, တသ္မာ သုခဒုက္ခာနိ သဒ္ဓါဒီနံ ဥပနိဿယဘာဝေန ဒဿိတာနိ။ ဥတုအာဒီနိပိ ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ကာယိကံ သုခံ ဥပနိဿာယ ပါဏံ ဟနတီတိအာဒီသုပိ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ သုခါဒီနံ ဥပနိဿယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣမသ္မိံ ပန ဥပနိဿယဘာဇနီယေ ကုသလော ကုသလဿ တိဝိဓေနာပိ ဥပနိဿယော, အကုသလဿ ဒုဝိဓေန, အဗျာကတဿ တိဝိဓေန။ အကုသလော အကုသလဿ တိဝိဓေန, ကုသလဿ ဧကဝိဓေန, အဗျာကတဿ ဒုဝိဓေန။ အဗျာကတောပိ အဗျာကတဿ တိဝိဓေန, တထာ ကုသလဿ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၄၉။)

တထာ အကုသလဿာတိ။ ဧဝံ ကုသလော အဋ္ဌဝိဓေန, အကုသလော ဆဗ္ဗိဓေန, အဗျာကတော နဝဝိဓေနာတိ တေဝီသတိဝိဓေန ဥပနိဿယော ဘာဇိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၄၂၄။ ပုရေဇာတေ စက္ခာဒီနိ ဩဠာရိကဝသေန ဝုတ္တာနိ။ အာပေါဓာတုအာဒီနိပိ ပန ပုရေဇာတာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိယေဝ။ ဝတ္ထု ပုရေဇာတံ စက္ခာယတနန္တိအာဒိ ယံ ဝတ္ထု ဟုတွာ ပုရေဇာတံ ဟောတိ, တံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ဝတ္ထု ဝိပါကာဗျာကတာနန္တိ ပဝတ္တိယံ ပုရေဇာတပစ္စယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၄၂၅။ ပစ္ဆာဇာတေ ဣမဿ ကာယဿာတိ စာတုမဟာဘူတိကကာယဿ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ပစ္ဆာဇာတော ဟုတွာ ပစ္စယော။ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ပစ္စယတ္တာယေဝ ဟေသ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယောတိ ဣမသ္မိံ ပဉှာဝါရေ အနုလောမတော အာဂတော။

֍ ဋီ ၄၂၆။ အာသေဝနပစ္စယေ အနုလောမံ ဂေါတြဘုဿာတိအာဒီနံ ဝိသုံ ဂဟဏေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၄၂၇။ ကမ္မပစ္စယေ ကုသလာ စေတနာ သမ္ပယုတ္တကာနန္တိ ဧတ္ထ သဟဇာတနာနာက္ခဏိကဝိဘာဂဿ အဘာဝတော သဟဇာတာတိ န ဝုတ္တာ။ အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနေ ပန သော ဝိဘာဂေါ အတ္ထိ, တသ္မာ တတ္ထ ဝုတ္တာ။ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏံ ကဋတ္တာရူပါနံ ဝသေန ကတံ။ စေတနာ ဝတ္ထုဿာတိ ကိဉ္စာပိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထုပတိဋ္ဌိတာ အရူပဓမ္မာ ဝတ္ထုပစ္စယာ ဝတ္တန္တိ, စေတနာ ပန ဝတ္ထုဿာပိ ပစ္စယောတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။

֍ ဋီ ၄၂၈။ ဝိပါကပစ္စယေ ပဋိသန္ဓိဝါရေ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ * ၄၂၉-၄၃၈။ အာဟာရပစ္စယေ ဣမဿ ကာယဿာတိ ဣမသ္မိံ စတုသန္တတိဝသေန ပဝတ္တေ စာတုမဟာဘူတိကကာယေ အာဟာရသမုဋ္ဌာနဿ ဇနကဝသေန, သေသဿ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေန အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဣန္ဒြိယပစ္စယာဒီသုပိ ပဋိသန္ဓိဝါရော ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

ပဉှာဝါရဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၀။)

ပဉှာဝါရဿ ဃဋနေ အနုလောမဂဏနာ

֍ ဋီ ၄၃၉။ ဣဒါနေတ္ထ ယထာလဒ္ဓါနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ဂဏနာဝသေန ဒဿေတုံ ဟေတုယာ သတ္တာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သတ္တာတိ ကုသလေန ကုသလံ, အဗျာကတံ, ကုသလာဗျာကတန္တိ တီဏိ။ တထာ အကုသလေန၊ အဗျာကတေန အဗျာကတမေဝါတိ ဧဝံ သတ္တ။ အာရမ္မဏေ နဝါတိ ဧကမူလကဧကာဝသာနာနိ နဝ။ အဓိပတိယာ ဒသာတိ ကုသလံ ကုသလဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ အကုသလဿ အာရမ္မဏတောဝ အဗျာကတဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ ကုသလာဗျာကတဿ သဟဇာတတောဝါတိ ကုသလမူလကာနိ စတ္တာရိ။ အကုသလံ အကုသလဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ အဗျာကတဿ သဟဇာတတောဝ တထာ အကုသလာဗျာကတဿာတိ အကုသလမူလကာနိ တီဏိ။ အဗျာကတော အဗျာကတဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ၊ ကုသလဿ အာရမ္မဏတောဝ တထာ အကုသလဿာတိ အဗျာကတမူလကာနိ တီဏီတိ ဧဝံ ဒသ။ ဧတ္ထ ပန အာရမ္မဏာဓိပတိပိ သတ္တဓာ, သဟဇာတာဓိပတိပိ သတ္တဓာဝ လဗ္ဘတိ။

အနန္တရေ သတ္တာတိ ကုသလမူလကာနိ ဒွေ, တထာ အကုသလမူလကာနိ, အဗျာကတမူလကာနိ တီဏီတိ ဧဝံ သတ္တ။ သမနန္တရေပိ ဧတာနေဝ။ သဟဇာတေ နဝါတိ ကုသလမူလကာနိ တီဏိ, အကုသလမူလကာနိ တီဏိ, အဗျာကတမူလကံ ဧကံ, တထာ ကုသလာဗျာကတမူလကံ, အကုသလာဗျာကတမူလကဉ္စာတိ ဧဝံ နဝ။ အညမညေ တီဏီတိ ကုသလေန ကုသလံ, အကုသလေန အကုသလံ, အဗျာကတေန အဗျာကတန္တိ ဧဝံ တီဏိ။ နိဿယေ တေရသာတိ သဟဇာတတောဝ ကုသလမူလကာနိ တီဏိ, တထာ အကုသလမူလကာနိ, တထာ အဗျာကတမူလကာနိ။ ဧတ္ထ ပန ပုရေဇာတမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ အဗျာကတဉှိ အဗျာကတဿ သဟဇာတမ္ပိ ဟောတိ ပုရေဇာတမ္ပိ၊ ကုသလဿ ပုရေဇာတမေဝ တထာ အကုသလဿ။ ပုန ကုသလာဗျာကတော သဟဇာတပုရေဇာတတော ကုသလဿ, သဟဇာတတောဝ အဗျာကတဿ, တထာ အကုသလာဗျာကတောတိ ဧဝံ တေရသ။ ဥပနိဿယေ နဝါတိ ဧကမူလကေကာဝသာနာ နဝ။ တေသံ ဝိဘင်္ဂေ တေဝီသတိ ဘေဒါ ဒဿိတာ။ တေသု အာရမ္မဏူပနိဿယေ သတ္တ, အနန္တရူပနိဿယေ သတ္တ, ပကတူပနိဿယေ နဝ ဟောန္တိ။ ပုရေဇာတေ တီဏီတိ အဗျာကတော အဗျာကတဿ, ကုသလဿ, အကုသလဿာတိ ဧဝံ တီဏိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၁။)

ပစ္ဆာဇာတေ တီဏီတိ ကုသလော အဗျာကတဿ, အကုသလော အဗျာကတဿ, အဗျာကတော အဗျာကတဿာတိ ဧဝံ တီဏိ။ အာသေဝနေ တီဏိ အညမညသဒိသာနိ။ ကမ္မေ သတ္တ ဟေတုသဒိသာနိ။ တတ္ထ ဒွီသု ဝိဿဇ္ဇနေသု နာနာက္ခဏိကကမ္မမ္ပိ အာဂတံ, ပဉ္စသု သဟဇာတမေဝ။ ဝိပါကေ ဧကံ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ အာဟာရဣန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂေသု သတ္တ ဟေတုသဒိသာနေဝ။ ဣန္ဒြိယံ ပနေတ္ထ သဟဇာတပုရေဇာတဝသေန အာဂတံ။ သမ္ပယုတ္တေ တီဏိ အညမညသဒိသာနိ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ ပဉ္စာတိ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတတော ကုသလေန အဗျာကတံ, အကုသလေန အဗျာကတံ, သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတတော အဗျာကတေန အဗျာကတံ, ဝတ္ထုပုရေဇာတတော အဗျာကတေန ကုသလံ, တထာ အကုသလန္တိ ဧကံ ကုသလမူလံ, ဧကံ အကုသလမူလံ, တီဏိ အဗျာကတမူလာနီတိ ဧဝံ ပဉ္စ။

အတ္ထိယာ တေရသာတိ သဟဇာတတော ကုသလေန ကုသလံ, သဟဇာတပစ္ဆာဇာတတော ကုသလေန အဗျာကတံ, သဟဇာတတောဝ ကုသလေန ကုသလာဗျာကတန္တိ ကုသလမူလာနိ တီဏိ, တထာ အကုသလမူလာနိ, သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယတော ပန အဗျာကတေန အဗျာကတံ, ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတတော အဗျာကတေန ကုသလံ, တထာ အကုသလံ, သဟဇာတပုရေဇာတတော ကုသလော စ အဗျာကတော စ အကုသလဿ၊ သွေဝ အဗျာကတဿ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယတော သဟဇာတပုရေဇာတတော စ ကုသလော စ အဗျာကတော စ ကုသလဿ၊ သွေဝ အဗျာကတဿ သဟဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယတောတိ ဧဝံ တေရသ။ နတ္ထိဝိဂတေသု သတ္တ အနန္တရသဒိသာနိ။ အဝိဂတေ တေရသ အတ္ထိသဒိသာနီတိ။ ဧဝမေတ္ထ သတ္တ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ ဧကံ တီဏိ ပဉ္စ သတ္တ နဝ ဒသ တေရသာတိ။ တေသု ဝိပါကဝသေန ဧကမေဝ ဧကကံ, အညမညပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာသေဝနသမ္ပယုတ္တဝသေန ပဉ္စ တိကာ, ဝိပ္ပယုတ္တဝသေန ဧကမေဝ ပဉ္စကံ, ဟေတုအနန္တရသမနန္တရကမ္မအာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂနတ္ထိဝိဂတဝသေန ဒသ သတ္တကာ, အာရမ္မဏသဟဇာတဥပနိဿယဝသေန တယော နဝကာ, အဓိပတိဝသေန ဧကံ ဒသကံ, နိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန တယော တေရသကာတိ ဧဝံ တသ္မိံ တသ္မိံ ပစ္စယေ နိဒ္ဒိဋ္ဌဝါရေ ဂဏနဝသေန သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ တေသံ ဝသေန ဒုကတိကာဒီသု ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၄၄၀။ ယေ ပန ပစ္စယာ ယေသံ ပစ္စယာနံ ဝိသဘာဂါ ဝါ ဝိရုဒ္ဓါ ဝါ ဟောန္တိ, တေ တေဟိ သဒ္ဓိံ န ယောဇေတဗ္ဗာ။ သေယျထိဒံ – ဟေတုပစ္စယဿ တာဝ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၂။)

အာရမ္မဏာနန္တရသမနန္တရူပနိဿယပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတကမ္မာသေဝနာဟာရဈာနနတ္ထိဝိဂတာ အဓိပတိပစ္စယေ စ ဌပေတွာ ဝီမံသံ သေသာဓိပတိနော ဝိသဘာဂါ, သဟဇာတာဒယော သဘာဂါ။ ကသ္မာ? တထာ ဘာဝါဘာဝတော။ ဟေတုပစ္စယော ဟိ ယေသံ ဟေတုပစ္စယော ဟောတိ, တေသံ သဟဇာတာဒိပစ္စယောပိ ဟောတိ, အာရမ္မဏာဒိပစ္စယော ပန န ဟောတီတိ အာရမ္မဏာဒယော တဿ ဝိသဘာဂါ နာမ။ တသ္မာ သော တေဟိ, တေ ဝါ တေန သဒ္ဓိံ, န ယောဇေတဗ္ဗာ။ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိနတ္ထိဝိဂတာဝိဂတာ စ အညမညဝိရုဒ္ဓါ, တေပိ အညမညံ န ယောဇေတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အယောဇနီယေ ဝဇ္ဇေတွာ ယောဇနီယေဟိ ယောဂေ ယေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ, တေ သင်္ခေပတော ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယာ အဓိပတိယာ စတ္တာရီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဟေတုပစ္စယဿ အဓိပတိနာ သံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနဝသေန သတ္တဟိ ဝါရေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, ယသ္မာ ပန အဓိပတီသု ဝီမံသာဝ ဟေတုပစ္စယော, န ဣတရေ, တသ္မာ ဝိသဘာဂေ ဝဇ္ဇေတွာ သဘာဂဝသေန ‘‘စတ္တာရီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တာနိ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ – ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ကုသလာ ဝီမံသာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ, ကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ကုသလာ ဝီမံသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ, ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ကုသလာ ဝီမံသာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ, အဗျာကတော ဓမ္မော အဗျာကတဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အဓိပတိပစ္စယေန ပစ္စယော၊ ဝိပါကာဗျာကတာ ကိရိယာဗျာကတာ ဝီမံသာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနန္တိ။ ဧတ္ထ စ ဝိပါကာဗျာကတာ လောကုတ္တရတောဝ ဂဟေတဗ္ဗာ။ အာရမ္မဏပစ္စယအနန္တရပစ္စယာဒယော ပန ဝိသဘာဂတ္တာ န ယောဇိတာ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ လဗ္ဘမာနဉ္စ အလဗ္ဘမာနဉ္စ ဉတွာ လဗ္ဘမာနဝသေန ဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။

သဟဇာတေ သတ္တာတိ ဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။ အညမညေ တီဏီတိ သုဒ္ဓိကအညမညေ လဒ္ဓါနေဝ။ နိဿယေ သတ္တာတိ ဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။ ဝိပါကေ ဧကန္တိ သုဒ္ဓိကဝိပါကေ လဒ္ဓမေဝ။ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂေသု စတ္တာရီတိ ဟေဋ္ဌာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၃။)

ဝုတ္တနယာနေဝ။ သမ္ပယုတ္တေ တီဏီတိ သုဒ္ဓိကသမ္ပယုတ္တေ လဒ္ဓါနေဝ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ တီဏီတိ ကုသလာဒိစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပံ ပစ္စယုပ္ပန္နံ ကတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အတ္ထိအဝိဂတေသု သတ္တာတိ ဟေတုယာ လဒ္ဓါနေဝ။

֍ * ၄၄၁-၄၄၃။ ဧဝံ ယေဟိ အဓိပတိပစ္စယာဒီဟိ ဧကာဒသဟိ ပစ္စယေဟိ သဒ္ဓိံ ဟေတုပစ္စယော ယောဇနံ လဘတိ, တေသံ ဝသေန ဒုမူလကနယေ ဂဏနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တိမူလကာဒီသု တဿ ဒဿနတ္ထံ လက္ခဏံ ဌပေန္တော ဟေတုသဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတန္တိ သတ္တာတိအာဒိမာဟ။ ပေါတ္ထကေသု ပန နိဿဥပနိဿအဓိပါတိ ဧဝံ ပရိဟီနက္ခရာနိ ပစ္စယနာမာနိ လိခန္တိ, တံ သညာကရဏမတ္တဝသေန လိခိတံ။ တသ္မာ တာဒိသေသု ဌာနေသု ပရိပုဏ္ဏာ ပါဠိ ကာတဗ္ဗာ။ ယံ ပနိဒံ လက္ခဏံ ဌပိတံ, တေန ဣဒံ ဒီပေတိ – အယံ ဟေတုပစ္စယော သဟဇာတာဒီဟိ စတူဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ အတ္တနော ဝိဘင်္ဂေ လဒ္ဓါနိ သတ္တေဝ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဘတိ။ သစေ ပနေတ္ထ အညမညပစ္စယော ပဝိသတိ, အညမညေ လဒ္ဓါနိ တီဏိ လဘတိ။ သစေ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ, တာနေဝ တီဏိ လဘတိ။ သစေ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ, ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တဒုကေ လဒ္ဓါနိ တီဏိ လဘတိ။ သစေ ဝိပါကပစ္စယော ပဝိသတိ, သဗ္ဗေဟိ ဝိပါကသဘာဂေဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ဧဝမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘတိ။ သစေ ပနေတ္ထ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂပစ္စယာ ပဝိသန္တိ, တေဟိ သဒ္ဓိံ ဒုမူလကေ လဒ္ဓါနိ စတ္တာရိယေဝ လဘတိ။ သစေ တေဟိ သဒ္ဓိံ အညမညပစ္စယော ပဝိသတိ, ဟေတာဓိပတိဒုကေ ဒဿိတေသု စတူသု ဝိဿဇ္ဇနေသု ‘‘ကုသလော ဓမ္မော အဗျာကတဿ, ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စာ’’တိ ဒွေ အပနေတွာ သေသာနိ ဒွေ လဘတိ။ သစေပိ တတ္ထ သမ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ, တာနေဝ ဒွေ လဘတိ။ သစေ ပန ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပဝိသတိ, ဣတရာနိ ဒွေ လဘတိ။ သစေ ပန တေသု ဝိပါကပစ္စယော ပဝိသတိ, သဗ္ဗတ္ထ ဧကမေဝ လဘတိ။ အဓိပတိနာ ပန သဒ္ဓိံ ဟေတာဓိပတိဒုကတော ဦနတရဂဏနေသု အပ္ပဝိသန္တေသု စတ္တာရိယေဝ လဘတိ။ ဦနတရဂဏနေသု ပဝိသန္တေသု တေသံ ဝသေန ဒွေ ဧကန္တိ လဘတိ။ ဧဝံ တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သမာယောဂေ လဗ္ဘမာနံ ဂဏနံ ဝိဒိတွာ တိမူလကာဒီသု ဂဏနာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၄။)

ဧတေသု ပန ဃဋနေသု သဗ္ဗပဌမာနိ စတ္တာရိ ဃဋနာနိ သာမညတော နဝန္နမ္ပိ ဟေတူနံ ဝသေန ဝုတ္တာနိ အဝိပါကာနိ။ အဗျာကတေန အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနေ ပနေတ္ထ ဝိပါကဟေတုပိ လဗ္ဘတိ။

တတော ပရာနိ ပဉ္စ ဃဋနာနိ ဝိပါကဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ သဗ္ဗေပိ သဟဇာတဝိပါကာ စေဝ ဝိပါကသဟဇာတရူပါ စ။ တေသု ပဌမေ ဃဋနေ ဝိပါကာ စေဝ တံသမုဋ္ဌာနရူပါ စ လဗ္ဘန္တိ, ဒုတိယေ ဝိပါကာ စေဝ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ ဝတ္ထုရူပံ။ တတိယေ အရူပဓမ္မာဝ။ စတုတ္ထေ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမေဝ လဗ္ဘတိ။ ပဉ္စမေ ဝတ္ထုရူပမေဝ။

တတော ပရာနိ ပဉ္စဒသ ဃဋနာနိ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂယုတ္တာနိ အမောဟဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမာနိ နဝ နိရာဓိပတီနိ, ပစ္ဆိမာနိ ဆ သာဓိပတီနိ။ နိရာဓိပတိကေသုပိ ပဌမာနိ စတ္တာရိ သာမညတော သဗ္ဗတ္ထ အမောဟဝသေန ဝုတ္တာနိ, ပစ္ဆိမာနိ ပဉ္စ ဝိပါကာမောဟဝသေန။ တတ္ထ နိရာဓိပတိကေသု ပဌမေ စတ္တာရီတိ ဟေဋ္ဌာ ဟေတာဓိပတိဒုကေ ဒဿိတာနေဝ။ ဒုတိယေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ ပရိဟာယတိ။ တတိယေ ဝတ္ထုရူပံ ပရိဟာယတိ။ စတုတ္ထေ ကုသလော ဓမ္မော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ, အဗျာကတော တံသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ရူပမေဝ လဗ္ဘတိ။ တတော ပရာနိ ဝိပါကယုတ္တာနိ ပဉ္စ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။ သာဓိပတိကေသု ပဌမာနိ တီဏိ ဃဋနာနိ သာမညတော ဝိပါကာဝိပါကဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသု ပဌမေ စတ္တာရိ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ဒုတိယေ ရူပံ ပရိဟာယတိ, တတိယေ အရူပံ ပရိဟာယတိ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဝိပါကဟေတုဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသု ပဌမေ ရူပါရူပံ လဗ္ဘတိ, ဒုတိယေ အရူပမေဝ, တတိယေ ရူပမေဝ။ ဧဝမ္ပိ တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ သမာယောဂေ လဗ္ဘမာနံ ဂဏနံ ဝိဒိတွာ တိမူလကာဒီသု ဂဏနာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာတိ။

ဟေတုမူလကံ နိဋ္ဌိတံ။

֍ ဋီ ၄၄၄။ အာရမ္မဏမူလကေပိ အဓိပတိပစ္စယာဒယော သတ္တ အာရမ္မဏေန သဘာဂါ, သေသာ သောဠသ ဝိသဘာဂါတိ တေ အယောဇေတွာ သတ္တေဝ ယောဇိတာ။ တေသု အဓိပတိယာ သတ္တာတိ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ, အကုသလဿ ဓမ္မဿ, အဗျာကတဿာတိ ဧဝံ ကုသလမူလာနိ တီဏိ, အကုသလမူလံ ဧကံ, အဗျာကတမူလာနိ တီဏီတိ သတ္တ။ နိဿယေ တီဏီတိ ဝတ္ထုဝသေန အဗျာကတမူလာနေဝ။ ဥပနိဿယေ သတ္တ ဟေဋ္ဌိမာနိ ဧဝ။ ပုရေဇာတေ တီဏီတိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန အဗျာကတမူလာနိ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၅။)

တီဏီတိ ဝတ္ထုဝသေနေဝ။ အတ္ထိအဝိဂတေသု တီဏီတိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန။ ယထာ ပန ဟေတုမူလကေ လက္ခဏဒဿနတ္ထံ ဃဋနာနိ ဌပိတာနိ, တထာ အာရမ္မဏမူလကာဒီသုပိ။

֍ ဋီ ၄၄၅။ တတ္ထ ယာနိ တာဝ ဣမသ္မိံ အာရမ္မဏမူလကေ ပဉ္စ ဃဋနာနိ ဌပိတာနိ။ တတ္ထ ပဌမံ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန သာဓိပတိကံ။ တတ္ထ သတ္တာတိ အာရမ္မဏာဓိပတိဒုကေ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနာနေဝ။ ဒုတိယံ နိရာဓိပတိကံ။ တတ္ထ တီဏီတိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန အာရမ္မဏဝသေနေဝ ဝါ အဗျာကတမူလာနိ။ တတိယံ နိဿယေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တီဏီတိ ဝတ္ထုဝသေန အဗျာကတမူလာနိ။ စတုတ္ထပဉ္စမာနိ သာဓိပတိကာနိ။ တေသု စတုတ္ထေ ဧကန္တိ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန အာရမ္မဏဝသေနေဝ ဝါ အဗျာကတမူလံ အကုသလံ။ ပဉ္စမေ ဧကန္တိ နိဿယတော အဗျာကတမူလကံ အကုသလံ။ ဧဝမိဓာပိ လဗ္ဘမာနဝသေန တိကာဒီသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ အဓိပတိမူလကာဒီသု။ အာရမ္မဏဣန္ဒြိယဝိပါကဝသေန ဝိတ္ထာရယောဇနံ ပန အဝတွာ တတ္ထ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗယုတ္တကမေဝ ဝဒါမာတိ။

֍ ဋီ ၄၄၆။ အဓိပတိမူလကေ သဟဇာတေ သတ္တာတိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန ကုသလမူလာနိ တီဏိ, အကုသလမူလာနိ တီဏိ, အဗျာကတမူလံ ဧကံ။ သဟဇာတေန ပန သဒ္ဓိံ အာရမ္မဏာဓိပတိ, အာရမ္မဏာဓိပတိနာ စ သဒ္ဓိံ သဟဇာတံ န လဗ္ဘတိ။ အညမညေ တီဏီတိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေနေဝ။ နိဿယေ အဋ္ဌာတိ ကုသလမူလာနိ တီဏိ, အကုသလမူလာနိ တီဏိ, အဗျာကတမူလာနိ ဒွေ။ အဗျာကတော ဟိ အဓိပတိ အဗျာကတဿ သဟဇာတတော စေဝ အာရမ္မဏတော စ နိဿယော ဟောတိ, အကုသလဿ အာရမ္မဏတောဝ။ ကုသလဿ ပန ဥဘယထာပိ န ဟောတီတိ အဗျာကတမူလာနိ ဒွေယေဝါတိ ဧဝံ အဋ္ဌ။ ဥပနိဿယေ သတ္တ အာရမ္မဏသဒိသာနေဝ။ ပုရေဇာတေ ဧကန္တိ အဗျာကတာဓိပတိ အာရမ္မဏဝသေန အကုသလဿ။ ဝိပါကေ ဧကံ အဗျာကတေန အဗျာကတံ လောကုတ္တရံ။ အာဟာရာဒီသု သတ္တ ဟေဋ္ဌာ ဧကမူလကေ လဒ္ဓါနေဝ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ စတ္တာရီတိ ကုသလေန အဗျာကတံ, တထာ အကုသလေန, အဗျာကတေန အဗျာကတဉ္စ ကုသလဉ္စ။ အတ္ထိအဝိဂတေသု အဋ္ဌ နိဿယသဒိသာနေဝ။

֍ * ၄၄၇-၄၅၂။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ပဋိပါဋိယာ အာရမ္မဏာဒီဟိ အယောဇေတွာ ပဌမံ အတ္ထိအဝိဂတေဟိ ယောဇိတာနိ။ ကိံ ကာရဏာတိ? ဥဘယာဓိပတိမိဿကတ္တာ။ တတ္ထ ပဌမေ ဃဋနေ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဝတ္ထာရမ္မဏံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၆။)

လဗ္ဘတိ, ဒုတိယေ နိဿယဝသေန ဂရုံ ကတွာ အဿာဒေန္တဿ ဝတ္ထုမေဝ, တတိယေ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန ကုသလာဒယော ရူပါနံ, အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဝတ္ထု အကုသလဿ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဃဋနာနိ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ သတ္တာတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနေဝ။ ဒုတိယေ ဧကန္တိ ပုရေဇာတာနိ ဝတ္ထာရမ္မဏာနိ အကုသလဿ။ တတိယေ ဝတ္ထုမေဝ အကုသလဿ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဃဋနာနိ ဝိပါကာဝိပါကသာဓာရဏာနိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ ရူပါရူပံ လဗ္ဘတိ, ဒုတိယေ အရူပမေဝ, တတိယေ ရူပမေဝ။ တတော ပရာနိ တီဏိ ဝိပါကာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသုပိ ပဌမေ ရူပါရူပံ လဗ္ဘတိ, ဒုတိယေ အရူပံ, တတိယေ ရူပမေဝ။ တတော ပရာနိ ဆ ဃဋနာနိ အာဟာရိန္ဒြိယယုတ္တာနိ စိတ္တာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ တီဏိ အဝိပါကာနိ, တီဏိ သဝိပါကာနိ။ တေသု ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။ တတော ပရာနိ ဆ ဃဋနာနိ တထေဝ ဝိရိယာဓိပတိဝသေန ဝုတ္တာနိ။ နနု စ အဓိပတိပဋိပါဋိယာ ပဌမံ ဝိရိယာဓိပတိဝသေန ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုံ, ကသ္မာ တထာ န ဝုတ္တာနီတိ? ပရတော ဟေတုဝသေန ဝုတ္တဃဋနေဟိ သဒိသတ္တာ။ ပရတော ဟိ ဟေတုဝသေန ဃဋနာနိ အမောဟဿ ဝီမံသာဓိပတိတ္တာ ဝီမံသာယ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိဘာဝတော မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာနိ။ ဝိရိယမ္ပိ စ သမ္မာဝါယာမမိစ္ဆာဝါယာမဘာဝေန မဂ္ဂေါတိ တေန သဒ္ဓိံ ဃဋနာနိ ပရတော ဟေတုဝသေန ဝုတ္တဃဋနေဟိ သဒိသာနီတိ ပရိဝတ္တေတွာ ဝုတ္တာနိ။ တေသုပိ ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။

֍ * ၄၅၃-၄၅၆။ အနန္တရသမနန္တရမူလကေသု သတ္တာတိ ကုသလော ကုသလဿ အဗျာကတဿ စ, တထာ အကုသလော, အဗျာကတော တိဏ္ဏန္နမ္ပီတိ ဧဝံ သတ္တ။ ကမ္မေ ဧကန္တိ ကုသလာ မဂ္ဂစေတနာ အတ္တနော ဝိပါကာဗျာကတဿ။ ဃဋနာနိ ပနေတေသု တီဏိ တီဏိယေဝ။ တာနိ ဗဟုတရပဋိပါဋိယာ ဝုတ္တာနိ။

֍ * ၄၅၇-၄၆၀။ သဟဇာတအညမညနိဿယမူလကေသု ယေ ယေ ဒုကမူလကေ ပစ္စယာ ဝုတ္တာ တေ တေယေဝ အာဒိတော ဌိတေန သဘာဂါ။ တသ္မာ ဒုကမူလကေ ဂဏနံ ဉတွာ ယေ ဥပရိ ပစ္စယာ ဃဋိတာ, တေသု ဦနတရဂဏနဿ ဝသေန သဗ္ဗဃဋနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ သဟဇာတမူလကေ ဒသ ဃဋနာနိ။ တေသု ပဉ္စ အဝိပါကာနိ, ပဉ္စ သဝိပါကာနိ။ တတ္ထ အဝိပါကေသု တာဝ ပဌမေ ကုသလော ကုသလဿ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၇။)

အဗျာကတဿ, ကုသလာဗျာကတဿ, ကုသလာဗျာကတော အဗျာကတဿာတိ စတ္တာရိ, တထာ အကုသလော, အဗျာကတော အဗျာကတဿေဝါတိ ဧဝံ နဝ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလာဒိကေသု အဋ္ဌသု ဝိဿဇ္ဇနေသု အရူပဉ္စေဝ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ လဗ္ဘတိ။ အဗျာကတေ ဝတ္ထုရူပမ္ပိ။ ဒုတိယေ ဃဋနေ အဗျာကတဝိဿဇ္ဇနေ ရူပေသု ဝတ္ထုမေဝ လဗ္ဘတိ, တတိယေ တီသုပိ အရူပမေဝ, စတုတ္ထေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမေဝ, ပဉ္စမေ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုနာ သဒ္ဓိံ အရူပဓမ္မာ။ သဝိပါကေသု ပဌမေ ဝိပါကာ စေဝ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဉ္စ, ဒုတိယေ ဝိပါကာ စေဝ ဝတ္ထုရူပဉ္စ, တတိယေ ဝိပါကမေဝ, စတုတ္ထေ ဝိပါကစိတ္တသမုဋ္ဌာနမေဝ, ပဉ္စမေ ဝတ္ထုရူပမေဝ လဗ္ဘတိ။

အညမညမူလကေ ဆ ဃဋနာနိ။ တေသု ပဌမာနိ တီဏိ အဝိပါကာနိ, ပစ္ဆိမာနိ တီဏိ သဝိပါကာနိ။ တေသု ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။

֍ ဋီ ၄၆၁။ နိဿယမူလကေ နိဿယပစ္စယာ အာရမ္မဏေ တီဏီတိ ဝတ္ထုံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တကုသလာဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဥပနိဿယေ ဧကန္တိ ဝတ္ထုံ အာရမ္မဏူပနိဿယံ ကတွာ ဥပ္ပန္နာကုသလံ။ သေသံ ဒုမူလကေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ * ၄၆၂-၄၆၄။ ဣမသ္မိံ ပန နိဿယပစ္စယေ ဝီသတိ ဃဋနာနိ။ တေသု ပုရိမာနိ ဆ ဃဋနာနိ ပုရေဇာတသဟဇာတဝသေန ဝုတ္တာနိ, တတော စတ္တာရိ ပုရေဇာတဝသေနေဝ, တတော ဒသ သဟဇာတဝသေနေဝ။ တတ္ထ ပဌမေ ဃဋနေ တေရသာတိ နိဿယပစ္စယဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တာနေဝ။ ဒုတိယေ အဋ္ဌာတိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန သတ္တ, ဝတ္ထုံ ဂရုံ ကတွာ အကုသလဉ္စာတိ အဋ္ဌ။ တတိယေ သတ္တ ဣန္ဒြိယပစ္စယေ လဒ္ဓါနေဝ။ စတုတ္ထေ ပဉ္စ ဝိပ္ပယုတ္တေ လဒ္ဓါနိ။ ပဉ္စမေ စတ္တာရီတိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ, ဝတ္ထု စ အကုသလဿ။ ဆဋ္ဌေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ။ ပုရေဇာတဝသေန စတူသု ပဌမေ တီဏီတိ ဝတ္ထု ကုသလာဒီနံ, စက္ခာဒီနိ စ အဗျာကတဿ။ ဒုတိယေ ဝတ္ထုမေဝ ကုသလာဒီနံ။ တတိယေ ဧကန္တိ ဝတ္ထု အကုသလဿ။ စတုတ္ထေ စက္ခာဒီနိ ဝိညာဏပဉ္စကဿ။ သဟဇာတဝသေန ဒသ သဝိပါကာဝိပါကဝသေန ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ သဟဇာတမူလကေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

֍ ဋီ ၄၆၅။ ဥပနိဿယမူလကေ အာရမ္မဏေ သတ္တာတိ အာရမ္မဏူပနိဿယေ လဒ္ဓါနေဝ။ အဓိပတိယာ သတ္တာတိ တာနေဝ။ အနန္တရသမနန္တရေသု အနန္တရူပနိဿယေ လဒ္ဓါနေဝ။ နိဿယေ ဧကန္တိ ဝတ္ထု အကုသလဿ။ ပုရေဇာတေ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၈။)

ဧကန္တိ တဿေဝ ဝတ္ထုံ ဝါ အာရမ္မဏံ ဝါ။ အာသေဝနေ တီဏိ အနန္တရူပနိဿယဝသေန။ ကမ္မေ ဒွေ ပကတူပနိဿယဝသေန။ လောကုတ္တရကုသလစေတနာ ပန အနန္တရူပနိဿယောပိ ဟောတိ။ ဝိပ္ပယုတ္တေ ဧကံ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန, တထာ အတ္ထိအဝိဂတေသု။ နတ္ထိဝိဂတေသု သတ္တ အနန္တရသမာနေဝ။

֍ ဋီ ၄၆၆။ ဥပနိဿယမူလကာနိ ပန သတ္တ ဃဋနာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ပုရိမာနိ တီဏိ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ သတ္တာတိ ကုသလော ကုသလာဒီနံ, တထာ အဗျာကတော, အကုသလော အကုသလဿေဝါတိ ဧဝံ သတ္တ။ ဒုတိယေ ဧကန္တိ စက္ခာဒိအဗျာကတံ အကုသလဿ။ တတိယေ ဝတ္ထု အကုသလဿ။ တတော ပရာနိ ဒွေ အနန္တရူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တေသု ဂဏနာ ပါကဋာယေဝ။ တတော ဒွေ အနန္တရပကတူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ လောကိယကုသလာကုသလစေတနာပစ္စယဘာဝတော ဂဟေတဗ္ဗာ, ဒုတိယေ လောကုတ္တရကုသလာဝ။

֍ * ၄၆၇-၄၆၈။ ပုရေဇာတမူလကေ အာရမ္မဏေ တီဏီတိ အဗျာကတော ကုသလာဒီနံ။ အဓိပတိယာ ဧကန္တိ အဗျာကတော အကုသလဿ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထ ပန သတ္တ ဃဋနာနိ။ တေသု ပဌမံ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန ဝုတ္တံ, ဒုတိယံ ဝတ္ထုဝသေနေဝ, တတိယံ အာရမ္မဏဝသေန, စတုတ္ထံ ဝတ္ထုဿ အာရမ္မဏကာလဝသေန, ပဉ္စမံ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန, ဆဋ္ဌံ ဝတ္ထုနော အာရမ္မဏာဓိပတိကာလဝသေန, သတ္တမံ စက္ခာဒိဝသေန။

֍ * ၄၆၉-၄၇၂။ ပစ္ဆာဇာတမူလကေ ဝီသတိ ပစ္စယာ န ယုဇ္ဇန္တိ, တယောဝ ယောဇနံ လဘန္တိ။ ဧကမေဝေတ္ထ ဃဋနံ, တံ ကာယဿ ကုသလာဒီနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာသေဝနမူလကေပိ ဧကမေဝ ဃဋနံ။

֍ * ၄၇၃-၄၇၇။ ကမ္မမူလကေ အနန္တရေ ဧကန္တိ မဂ္ဂစေတနာဝသေန ဝုတ္တံ။ အညမညေ တီဏီတိ ဧတ္ထ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထုပိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဥပနိဿယေ ဒွေတိ အနန္တရပကတူပနိဿယဝသေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနေဝ။ ဧဝံ သေသာနိပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧတ္ထ ပန ဧကာဒသ ဃဋနာနိ။ တတ္ထ ပဌမာနိ ဒွေ ပကတူပနိဿယာနန္တရူပနိဿယဝိဘာဂတော နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ စတ္တာရိ ဝိပါကာဝိပါကတော ဧကက္ခဏိကကမ္မဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ အရူပေန သဒ္ဓိံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပံ လဗ္ဘတိ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၅၉။)

ဒုတိယေ အရူပေန သဒ္ဓိံ ဝတ္ထု, တတိယေ အရူပမေဝ, စတုတ္ထေ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပမေဝ။ ပဋိသန္ဓိယံ ပန ကဋတ္တာရူပမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ တတော ပရာနိ ပဉ္စ သဝိပါကာနိ, တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ဝိပါကမူလကေ ပဉ္စ ဃဋာနာနိ ဥတ္တာနတ္ထာနေဝ။

֍ * ၄၇၈-၄၈၃။ အာဟာရမူလကေ သတ္တာတိအာဒီနိ ဝုတ္တနယာနေဝ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ စတုတ္တိံသ။ တေသု ပဌမာနိ ပဉ္စ ဝိပါကာဝိပါကသာမညတော ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ ပဌမေ စတ္တာရောပိ အာဟာရာ လဗ္ဘန္တိ၊ ဒုတိယေ တယော အရူပါဟာရာဝ။ တတိယေ ဝတ္ထုပိ ပစ္စယုပ္ပန္နံ ဟောတိ, စတုတ္ထေ တံ ပရိဟာယတိ။ ပဉ္စမေ ရူပမေဝ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။ တတော ပရာနိ ပဉ္စ သဝိပါကဃဋနာနိ, တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။ တတော ပရာနိ နဝ ဃဋနာနိ စေတနာဟာရဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ နဝ နိရာဓိပတိဝိညာဏာဟာရဝသေန။ တတော ပရာနိ သာဓိပတိဝိညာဏာဟာရဝသေန ဆ ဃဋနာနိ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ တီဏိ ဝိပါကာဝိပါကသာမညဝသေန ဝုတ္တာနိ။ တီဏိ ဝိပါကဝသေနေဝ။ တတ္ထ လောကိယာနံ ဝိပါကာနံ အဘာဝတော ဝတ္ထု ပရိဟာယတိ။

֍ * ၄၈၄-၄၉၅။ ဣန္ဒြိယမူလကေ ပုရေဇာတေ ဧကန္တိ စက္ခုန္ဒြိယာဒီနံ ဝသေန အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ သေသံ ဒုမူလကံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ဆ သတ္တတိ။ တတ္ထ ပဌမေ သဗ္ဗာနိပိ ဣန္ဒြိယာနိ ပစ္စယဋ္ဌေန လဗ္ဘန္တိ။ ဒုတိယေ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟာယတိ။ န ဟိ တံ နိဿယော ဟောတိ။ တတိယေ အရူပိန္ဒြိယာနိ ရူပါနံ။ စတုတ္ထေ စက္ခာဒီနိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ။ တတော ပရာနိ နဝ ဃဋနာနိ သဟဇာတအရူပိန္ဒြိယဝသေန ဝုတ္တာနိ, တတော နဝ မဂ္ဂဘူတာနံ ဣန္ဒြိယာနံ ဝသေန, တတော နဝ ဈာနင်္ဂဘူတာနံ, တတော နဝ ဈာနမဂ္ဂဘူတာနံ, တတော နဝ မနိန္ဒြိယဝသေနေဝ, တတော သာဓိပတီနိ ဆ, တတော ဝီရိယဝသေန မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာနိ ဆ, တတော အမောဟဟေတုဝသေန နိရာဓိပတီနိ နဝ, သာဓိပတီနိ ဆ။ တေသု သဗ္ဗေသု ဝိပါကပစ္စယေန အယုတ္တာနိ စ ယုတ္တာနိ စ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

֍ * ၄၉၆-၅၀၀။ ဈာနမူလကေပိ ဒုမူလကံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ဆတ္တိံသ။ တေသု ပဌမာနိ နဝ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂဘာဝံ အနာမသိတွာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၀။)

သာဓာရဏဈာနင်္ဂဝသေနေဝ ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ နဝ ဣန္ဒြိယဘူတဈာနင်္ဂဝသေန, တတော နဝ မဂ္ဂဘူတဈာနင်္ဂဝသေန, တတော နဝ ဣန္ဒြိယမဂ္ဂဘူတဈာနင်္ဂဝသေန။ စတူသုပိ စေတေသု နဝကေသု အာဒိတော စတ္တာရိ စတ္တာရိ ဝိပါကာဝိပါကသာဓာရဏာနိ။ အဝသာနေ ပဉ္စ ပဉ္စ ဝိပါကာနေဝ, တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။

֍ * ၅၀၁-၅၀၈။ မဂ္ဂမူလကေပိ ဒုမူလကံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ သတ္တပညာသ။ တေသု ပဌမာနိ နဝ ဣန္ဒြိယဈာနဘာဝံ အနာမသိတွာ သုဒ္ဓိကမဂ္ဂဝသေနေဝ ဝုတ္တာနိ။ တတော နဝ ဣန္ဒြိယဘူတမဂ္ဂဝသေန, တတော နဝ ဈာနဘူတမဂ္ဂဝသေန, တတော နဝ ဣန္ဒြိယဈာနဘူတမဂ္ဂဝသေန, တတော ဆ အဓိပတိဘူတမဂ္ဂဝသေန, တတော နဝ နိရာဓိပတိမဂ္ဂဟေတုဝသေန, တတော ဆ သာဓိပတိမဂ္ဂဟေတုဝသေန, တတ္ထ နဝကေသု ပဉ္စ ပဉ္စ ဆက္ကေသု တီဏိ တီဏိ ဝိပါကာနိ။ သေသာနိ သာဓာရဏာနိ, တာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနေဝ။

֍ * ၅၀၉-၅၁၀။ သမ္ပယုတ္တမူလကေ ဒုမူလကံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဧတ္ထ ပန ဒွေယေဝ ဃဋနာနိ။ တတ္ထ ဧကံ သာဓာရဏဝသေန, ဧကံ ဝိပါကဝသေန ဝုတ္တံ။

֍ * ၅၁၁-၅၁၄။ ဝိပ္ပယုတ္တမူလကေပိ ဒုမူလကံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ တေရသ။ တတ္ထ ပဌမေ ပဉ္စာတိ ကုသလော အဗျာကတဿ, တထာ အကုသလော, အဗျာကတော တိဏ္ဏန္နမ္ပိ။ ဧတ္ထ စ ဣမေ ဝိပ္ပယုတ္တာဒယော သဟဇာတာပိ ဟောန္တိ, ပစ္ဆာဇာတပုရေဇာတာပိ။ ဒုတိယေ ပုရေဇာတသဟဇာတာဝ တတိယေ တေယေဝ အဓိပတိဝသေန။ တတ္ထ ကုသလော အဗျာကတဿ တထာ အကုသလော, အဗျာကတော ပန အဗျာကတဿ စ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန အကုသလဿ စာတိ ဧဝံ စတ္တာရိ။ စတုတ္ထေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ အဗျာကတဿ။ ဣန္ဒြိယာနိ ပနေတ္ထ ရူပါနိပိ အရူပါနိပိ။ ပဉ္စမေ ပစ္စယာ အရူပါဝ ဆဋ္ဌေ ဝတ္ထုဝသေန ရူပါဝ သတ္တမေ ကုသလာဗျာကတာနံ ဝိပဿနာဝသေန, အကုသလဿ အဿာဒနဝသေန ဝတ္ထုမေဝ။ အဋ္ဌမေ တဒေဝါကုသလဿ, နဝမေ စက္ခာဒီနိ အဗျာကတဿ, ဒသမေ ကုသလာဒယော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ, ဧကာဒသမေ ပဋိသန္ဓိယံ ဝတ္ထု ခန္ဓာနံ, ဒွါဒသမေ ပဋိသန္ဓိယံ ခန္ဓာ ကဋတ္တာရူပါနံ, တေရသမေ ပဋိသန္ဓိယံ ခန္ဓာ ဝတ္ထုဿ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၁။)

֍ * ၅၁၅-၅၁၈။ အတ္ထိပစ္စယမူလကေ ဥပနိဿယေ ဧကန္တိ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန အဗျာကတံ အကုသလဿ။ သေသံ ဒုမူလကေ ဥတ္တာနမေဝ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ဧကူနတိံသ။ တေသု ပဌမေ အရူပဝတ္ထာရမ္မဏမဟာဘူတဣန္ဒြိယာဟာရာနံ ဝသေန သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတပစ္စယာ လဗ္ဘန္တိ။ ဒုတိယေ ပစ္ဆာဇာတကဗဠီကာရာဟာရာ န လဗ္ဘန္တိ။ ပဌမဒုတိယဃဋနာနေဝ အဓိပတိနာ သဒ္ဓိံ ဥပရိ တတိယစတုတ္ထာနိ ကတာနိ။ ပုန ပဌမမေဝ စတူဟိ အာဟာရေဟိ သဒ္ဓိံ ပဉ္စမံ, ရူပိန္ဒြိယေဟိ သဒ္ဓိံ ဆဋ္ဌံ, ရူပါရူပိန္ဒြိယေဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တမံ ကတံ။ ဒုတိယမေဝ ဝါ ပန ဣန္ဒြိယေဟိ သဒ္ဓိံ သတ္တမံ ကတံ။ ပဌမဒုတိယာနေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယေန သဒ္ဓိံ အဋ္ဌမနဝမာနိ။ တေသု နဝမံ အဓိပတိနာ သဒ္ဓိံ ဒသမံ ကတံ။ တတော ဧကာဒသမေ ပစ္စယဝသေန ဝတ္ထု ဟာယတိ။ ဒွါဒသမေ အရူပဓမ္မာယေဝ ပစ္စယာ, တေရသမေ ဝတ္ထာရမ္မဏာ, စုဒ္ဒသမေ ဝတ္ထုမေဝ, ပန္နရသမေ အာရမ္မဏမေဝ, သောဠသမေ ဝတ္ထုမေဝ အာရမ္မဏံ, သတ္တရသမေ ပန တဒေဝ အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေန, အဋ္ဌာရသမေပိ တဒေဝ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန, ဧကူနဝီသတိမေ စက္ခာဒယောဝ ပစ္စယာ။ ဣမာနိ ဧကူနဝီသတိ ပကိဏ္ဏကဃဋနာနိ နာမ သဟဇာတံ အဂ္ဂဟေတွာ ဝုတ္တာနိ။ တတော ပရာနိ ဒသ သဟဇာတဝသေန ဝုတ္တာနိ။

֍ ဋီ ၅၁၉။ နတ္ထိဝိဂတမူလကေသု အနန္တရသမနန္တရမူလကေသု ဝိယ ဥပနိဿယာသေဝနကမ္မဝသေန တီဏိယေဝ ဃဋနာနိ, အဝိဂတမူလကံ အတ္ထိမူလကသဒိသမေဝါတိ။

ယာနိ ပနေတာနိ ဣမသ္မိံ ပဉှာဝါရေ ဃဋနာနိ ဝုတ္တာနိ, တာနိ သဗ္ဗာနိပိ ဒုဝိဓာနိယေဝ – ပကိဏ္ဏကတော သဟဇာတတော စ။ တတ္ထ သဗ္ဗေသမ္ပိ အာရမ္မဏမူလကာဒီနံ အာဒိတော သဟဇာတံ အဂ္ဂဟေတွာ ဝုတ္တာနိ ပကိဏ္ဏကာနိ နာမ။ တာနိ အာရမ္မဏမူလကေ ပဉ္စပိ, အဓိပတိမူလကေ ဆ, အနန္တရမူလကေ တီဏိပိ, တထာ သမနန္တရမူလကေ, နိဿယမူလကေ ဒသ, ဥပနိဿယမူလကေ သတ္တ, ပုရေဇာတမူလကေ သတ္တ, ပစ္ဆာဇာတမူလကေ ဧကမေဝ, တထာ အာသေဝနမူလကေ, ကမ္မမူလကေ ဒွေ, အာဟာရမူလကေ ဧကံ, ဣန္ဒြိယမူလကေ စတ္တာရိ, ဝိပ္ပယုတ္တမူလကေ နဝ, အတ္ထိမူလကေ ဧကူနဝီသတိ, နတ္ထိမူလကေ တီဏိပိ, တထာဝိဂတမူလကေ။ အဝိဂတမူလကေ ဧကူနဝီသတီတိ သဗ္ဗာနိပိ သတဉ္စေဝ တီဏိ စ ဟောန္တိ။ သဟဇာတနိဿယဘာဝေန ပနေတာနိ ပကိဏ္ဏကာနီတိ ဝုတ္တာနိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၂။)

ယာနိ ပန သဟဇာတံ လဗ္ဘန္တိ, တာနိ သဟဇာတဃဋနာနိ နာမာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တာနိ အာရမ္မဏမူလကေ အနန္တရသမနန္တရပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတမူလကေသု န လဗ္ဘန္တိ။ န ဟိ တေ ပစ္စယာ သဟဇာတာနံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ယထာ စ သဟဇာတာနံ န ဟောန္တိ, တထာ ဟေတုသဟဇာတအညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တပစ္စယာ။ အသဟဇာတာနန္တိ ဟေတုမူလကေ သဗ္ဗာနိ စတုဝီသတိပိ ဃဋနာနိ သဟဇာတဃဋနာနေဝ။ တထာ အဓိပတိမူလကေ စတုဝီသတိ, သဟဇာတမူလကေ ဒသပိ, အညမညမူလကေ ဆပိ, နိဿယမူလကေ ဒသ, ကမ္မမူလကေ နဝ, ဝိပါကမူလကေ ပဉ္စပိ, အာဟာရမူလကေ တေတ္တိံသ, ဣန္ဒြိယမူလကေ ဒွါသတ္တတိ ဈာနမူလကေ ဆတ္တိံသာပိ, မဂ္ဂမူလကေ သတ္တပညာသမ္ပိ, သမ္ပယုတ္တမူလကေ ဒွေပိ, ဝိပ္ပယုတ္တမူလကေ စတ္တာရိ, အတ္ထိမူလကေ ဒသ, အဝိဂတမူလကေ ဒသာတိ သဗ္ဗာနိပိ တီဏိ သတာနိ ဒွါဒသ စ ဟောန္တိ။ ဣတိ ပုရိမာနိ သတံ တီဏိ စ ဣမာနိ စ ဒွါဒသုတ္တရာနိ တီဏိ သတာနီတိ သဗ္ဗာနိပိ ပဉ္စဒသာဓိကာနိ စတ္တာရိ ဃဋနသတာနိ ပဉှာဝါရေ အာဂတာနိ။ တေသု ယေ ယေ ပစ္စယဓမ္မာ နာမဝသေန န ပါကဋာ ဟုတွာ ပညာယန္တိ, တေပိ ဟေတုမူလကာဒီနံ နယာနံ အာဒိတော ဝိပါကာဝိပါကသာမညတော ဝုတ္တေသု ဃဋနေသု ဒဿေတဗ္ဗာ။ ဒွါဒသေဝ ဟိ ဟေတူ ဆ အာရမ္မဏာ စတ္တာရော အဓိပတယော စတ္တာရော အာဟာရာ ဝီသတိ ဣန္ဒြိယာနိ သတ္တ ဈာနင်္ဂါနိ ဒွါဒသ မဂ္ဂင်္ဂါနီတိ ဧတေ ပစ္စယဓမ္မာ နာမ။ တေသု ယေ ယေ ဓမ္မာ ဧကန္တေန ကုသလာ, ဧကန္တေနေဝ အကုသလာ, ဧကန္တေန ကုသလဝိပါကာ, ဧကန္တေနေဝါကုသလဝိပါကာ, ဧကန္တေနေဝ ဝိပါကာ, ဧကန္တေနေဝ အဝိပါကာ တေ တေ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ ယေ တတ္ထ ဝိပါကာ, တေ ဝိပါကဃဋနေသု, ယေ အဝိပါကာ, တေ အဝိပါကဃဋနေသု ယထာယောဂံ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။

ပဉှာဝါရဿ ဃဋနေ အနုလောမဂဏနာ။

ပစ္စနီယုဒ္ဓါရဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၂၇။ ဣဒါနိ ပစ္စနီယံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယထာ ပဋိစ္စ ဝါရာဒီသု ‘‘အကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နဟေတုပစ္စယာ’’တိအာဒိနာ နယေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၃။)

လဗ္ဘမာနာ ပဉှာ လဗ္ဘမာနာနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန သရူပတောဝ ဝိတ္ထာရိတာ။ ဧဝံ အဝိတ္ထာရေတွာ ဧကေန လက္ခဏေန သင်္ခေပတော ပစ္စနီယံ ဒဿေတုံ ဓမ္မသင်္ဂါဟကေဟိ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိအာဒိနာ နယေန အနုလောမတော ကုသလာဒီနံ ပစ္စယာ ဥဒ္ဓဋာ။ တေ စ ခေါ ပစ္စယာ သမူဟဝသေန, နော ဧကေကပစ္စယဝသေနေဝ၊ တသ္မာ ယေ ယတ္ထ သမူဟတော ဒဿိတာ, တေ ဝိဘဇိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ ဣမေ စတုဝီသတိ ပစ္စယာ အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ကတရေသု အဋ္ဌသု? အာရမ္မဏေ, သဟဇာတေ, ဥပနိဿယေ, ပုရေဇာတေ, ပစ္ဆာဇာတေ, ကမ္မေ, အာဟာရေ, ဣန္ဒြိယေတိ။ ကထံ? ဌပေတွာ ဟိ ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စယေ သေသေသု သောဠသသု ဟေတုပစ္စယော အညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တပစ္စယောတိ ဣမေ ဆ ပစ္စယာ ဧကန္တေန သဟဇာတာ ဟုတွာ သဟဇာတာနညေဝ ပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ အနန္တရပစ္စယော သမနန္တရအာသေဝနနတ္ထိဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ပန ပဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ အတ္တနော အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနညေဝ ပစ္စယဘာဝတော အနန္တရူပနိဿယလက္ခဏေန ဥပနိဿယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ နိဿယပစ္စယော သဟဇာတပုရေဇာတဘေဒတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတနိဿယော သဟဇာတာနညေဝ နိဿယပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ, ပုရေဇာတနိဿယော ပုရေဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။

အဓိပတိပစ္စယောပိ သဟဇာတာဓိပတိအာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတာဓိပတိ သဟဇာတာနံယေဝ အဓိပတိပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ အာရမ္မဏာဓိပတိ အာရမ္မဏူပနိဿယော ဟောတိယေဝါတိ အာရမ္မဏူပနိဿယလက္ခဏေန ဥပနိဿယပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဘေဒတော တိဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တော သဟဇာတာနညေဝ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တော ပုရေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ပစ္စယဘာဝတော ပုရေဇာတေ သင်္ဂဟိတော။ ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တော ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပုရေ ဥပ္ပန္နာနံ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ပစ္စယဘာဝတော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ အတ္ထိပစ္စယအဝိဂတပစ္စယာ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယာနဉ္စေဝ အတ္ထိအဝိဂတေသု စ ဧကေကဿ ဝသေန ဆဟိ ဘေဒေဟိ ဌိတာ။ တတ္ထ သဟဇာတအတ္ထိအဝိဂတာ သဟဇာတာနညေဝ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယဘာဝတော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၄။)

သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပုရေဇာတာ ပုရေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ပစ္စယဘာဝတော ပုရေဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပုရေ ဥပ္ပန္နာနံ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ပစ္စယဘာဝတော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ အာဟာရဘူတာ ကဗဠီကာရာဟာရပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဣန္ဒြိယဘူတာ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဧဝံ ဣမေ သောဠသ ပစ္စယာ ဣမေသု အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဣမေသမ္ပိ ပန အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ အညမညံ သင်္ဂဟော အတ္ထိယေဝ။ အာဒိတော နိဒ္ဒိဋ္ဌော ဟိ အာရမ္မဏပစ္စယော အဓိပတိအနဓိပတိဘေဒေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အဓိပတိဘူတော အာရမ္မဏူပနိဿယလက္ခဏေန ဥပနိဿယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ အနဓိပတိဘူတော သုဒ္ဓေါ အာရမ္မဏပစ္စယောဝ။ ကမ္မပစ္စယောပိ သဟဇာတနာနာက္ခဏိကဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ သဟဇာတကမ္မံ အတ္တနာ သဟဇာတာနညေဝ ကမ္မပစ္စယဘာဝတော သဟဇာတေယေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ နာနာက္ခဏိကကမ္မံ ဗလဝဒုဗ္ဗလဝသေန ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ ဗလဝကမ္မံ ဝိပါကဓမ္မာနံ ဥပနိဿယောဝ ဟုတွာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဥပနိဿယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဗလဝမ္ပိ ပန ရူပါနံ ဒုဗ္ဗလဉ္စ အရူပါနံ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေနေဝ ပစ္စယော။ အာဟာရပစ္စယောပိ ရူပါရူပတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အရူပါဟာရော အတ္တနာ သဟဇာတာနညေဝ ပစ္စယော ဟောတီတိ သဟဇာတပစ္စယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပါဟာရော သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာနံ ပစ္စယော န ဟောတိ။ အတ္တနော ပန ဥပ္ပါဒက္ခဏံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတိပ္ပတ္တော အာဟာရပစ္စယတံ သာဓေတီတိ အာဟာရပစ္စယောဝ ဟောတိ။ ဣန္ဒြိယပစ္စယောပိ ရူပါရူပတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အရူပိန္ဒြိယပစ္စယော အတ္တနာ သဟဇာတာနညေဝ ဣန္ဒြိယပစ္စယတံ သာဓေတီတိ သဟဇာတေယေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ရူပိန္ဒြိယပစ္စယော ပန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဘေဒတော ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တံ ဣန္ဒြိယပစ္စယော ပုရေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ သသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယော ဟောတီတိ ပုရေဇာတေယေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဗာဟိရော ဣန္ဒြိယပစ္စယော နာမ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ, တံ သဟဇာတာနံ ပစ္စယော ဟောန္တမ္ပိ အနုပါလနမတ္တဝသေနေဝ ဟောတိ, န ဇနကဝသေနာတိ ဣန္ဒြိယပစ္စယောဝ ဟောတိ။ ဧဝံ ဣမေ အဋ္ဌ ပစ္စယာ အညမညမ္ပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အယံ တာဝ အဋ္ဌသု ပစ္စယေသု အဝသေသာနံ သောဠသန္နဉ္စေဝ တေသံယေဝ စ အဋ္ဌန္နံ အညမညဝသေန သင်္ဂဟနယော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၅။)

ဣဒါနိ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ ဧကေကသ္မိံ စတုဝီသတိယာပိ ပစ္စယေသု ယေ ယေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ, တေ တေ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အဋ္ဌန္နံ တာဝ သဗ္ဗပဌမေ အာရမ္မဏပစ္စယေ အာရမ္မဏပစ္စယောဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ, န သေသာ တေဝီသတိ။ ဒုတိယေ သဟဇာတပစ္စယေ ဟေတုပစ္စယော သဟဇာတာဓိပတိပစ္စယော သဟဇာတပစ္စယော အညမညပစ္စယော သဟဇာတနိဿယပစ္စယော သဟဇာတကမ္မပစ္စယော ဝိပါကပစ္စယော သဟဇာတအာဟာရပစ္စယော သဟဇာတဣန္ဒြိယပစ္စယော ဈာနပစ္စယော မဂ္ဂပစ္စယော သမ္ပယုတ္တပစ္စယော သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော သဟဇာတတ္ထိပစ္စယော သဟဇာတာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ပန္နရသ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတိယေ ဥပနိဿယပစ္စယေ အဓိပတိဘူတော အာရမ္မဏပစ္စယော အာရမ္မဏဘူတော အဓိပတိပစ္စယော အနန္တရသမနန္တရဥပနိဿယအာသေဝနပစ္စယာ နာနာက္ခဏိကော ဗလဝကမ္မပစ္စယော နတ္ထိပစ္စယော ဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ နဝ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ စတုတ္ထေ ပုရေဇာတပစ္စယေ ပုရေဇာတနိဿယပစ္စယော ပုရေဇာတပစ္စယော ပုရေဇာတိန္ဒြိယပစ္စယော ပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပုရေဇာတတ္ထိပစ္စယော ပုရေဇာတာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ ဆ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပဉ္စမေ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော ပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော ပစ္ဆာဇာတတ္ထိပစ္စယော ပစ္ဆာဇာတာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ စတ္တာရော ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဆဋ္ဌေ ကမ္မပစ္စယေ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယောဝ သင်္ဂဟိတော။ သတ္တမေ အာဟာရပစ္စယေ ကဗဠီကာရာဟာရဝသေနေဝ အာဟာရပစ္စယော အာဟာရတ္ထိပစ္စယော အာဟာရာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ တယော ပစ္စယာ သင်္ဂဟိတာ။ အဋ္ဌမေ ဣန္ဒြိယပစ္စယေ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယပစ္စယော ဣန္ဒြိယတ္ထိပစ္စယော ဣန္ဒြိယာဝိဂတပစ္စယောတိ ဣမေ တယော ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဧဝံ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ ဧကေကသ္မိံ ဣမေ စိမေ စ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂတာတိ ဉတွာ ယေ ယတ္ထ သင်္ဂဟံ ဂတာ, တေ တဿ ဂဏနေန ဂဟိတာဝ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧဝံ သဗ္ဗပစ္စယသင်္ဂါဟကာနံ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဧကူနပညာသာယ ပဉှေသု ဣမသ္မိံ ပစ္စနီယေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒယော ဣမေ ပန္နရသ ပဉှာ ဥဒ္ဓရိတွာ ဝိဿဇ္ဇိတာ။ တတ္ထ ကုသလော ကုသလဿ, ကုသလော အကုသလဿ, ကုသလော အဗျာကတဿ, ကုသလော ကုသလာဗျာကတဿာတိ ကုသလာဒိကာ စတ္တာရော ပဉှာ၊ တထာ အကုသလာဒိကာ၊ အဗျာကတော ပန အဗျာကတဿ,

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၆။)

အဗျာကတော ကုသလဿ, အဗျာကတော အကုသလဿာတိ အဗျာကတာဒိကာ တယော၊ ကုသလော စ အဗျာကတော စ ကုသလဿ၊ တထာ အဗျာကတဿ၊ အကုသလော စ အဗျာကတော စ အကုသလဿ၊ တထာ အဗျာကတဿာတိ ဒုမူလကေကာဝသာနာ စတ္တာရော ဟောန္တိ။ တေသု ပဌမေ ပဉှေ ယေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ, တေ သဗ္ဗေ သင်္ဂဟေတွာ တယော ပစ္စယာ ဝုတ္တာ။ ဒုတိယေ ဒွေ, တတိယေ ပဉ္စ, စတုတ္ထေ ဧကောဝ ပဉ္စမေ တယော, ဆဋ္ဌေ ဒွေ, သတ္တမေ ပဉ္စ, အဋ္ဌမေ ဧကောဝ နဝမေ သတ္တ, ဒသမေ တယော, ဧကာဒသမေ တယော, ဒွါဒသမေ ဒွေ, တေရသမေ စတ္တာရော, စုဒ္ဒသမေ ဒွေ, ပန္နရသမေပိ စတ္တာရောဝ။ တေ ‘‘သဟဇာတပစ္စယေနာ’’တိ အဝတွာ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ကာရဏံ ပရတော ဝက္ခာမ။

သမာသတော ပနေတ္ထ ဧကော ဒွေ တယော စတ္တာရော ပဉ္စ သတ္တာတိ ဆဠေဝ ပစ္စယပရိစ္ဆေဒါ ဟောန္တိ။ အယံ ပဉှာဝါရဿ ပစ္စနီယေ ဥက္ကဋ္ဌဝသေန ပဉှာပရိစ္ဆေဒေါ စေဝ တေ တေ ပစ္စယေ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿိတပစ္စယပရိစ္ဆေဒေါ စ။ ‘‘န ဟေတုပစ္စယော’’တိအာဒီသု ဟိ စတုဝီသတိယာပိ ပစ္စယပစ္စနီယေသု ဧကပစ္စနီယေပိ ဣတော ဥဒ္ဓံ ပဉှာ ဝါ ပစ္စယာ ဝါ န လဗ္ဘန္တိ, ဟေဋ္ဌာ လဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ ယေသု ပဉှေသု ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ ဓမ္မဿ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ ဧကောဝ ပစ္စယော အာဂတော, တသ္မိံ ပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေ တေ ပဉှာ ပရိဟာယန္တိ။ ယသ္မိံ ပန ပဉှေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဧဝံ ဒွေ ပစ္စယာ အာဂတာ။ တတ္ထ နာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဧဝံ ဧကသ္မိံ ပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေပိ ဣတရဿ ပစ္စယဿ ဝသေန သော ပဉှော လဗ္ဘတေဝ။ တေသု ပန ဒွီသုပိ ပစ္စယေသု ပဋိက္ခိတ္တေသု သော ဝါရော ပစ္ဆိဇ္ဇတိ။ ဧဝမေဝ ယေသု ပဉှေသု တယော စတ္တာရော ပဉ္စ သတ္တ ဝါ လဗ္ဘန္တိ, တေသု ဌပေတွာ ပဋိက္ခိတ္တေ ပစ္စယေ အဝသေသာနံ ဝသေန တေ ပဉှာ လဗ္ဘန္တိယေဝ။ သဗ္ဗေသု ပန ပစ္စယေသု ပဋိက္ခိတ္တေသု သဗ္ဗေပိ တေ ဝါရာ ပစ္ဆိဇ္ဇန္တီတိ ဣဒမေဝ စေတ္ထ လက္ခဏံ။ ဣမိနာ လက္ခဏေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ တေသု တေသု ပဉှေသု သင်္ခိပိတွာ ဝုတ္တပစ္စယာနံ ပဘေဒေါ စ တသ္မိံ တသ္မိံ ပစ္စနီယေ တေသံ တေသံ ပဉှာနံ ပရိဟာနိ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၇။)

တတြာယံ ဝိတ္ထာရကထာ – ပဌမပဉှေ တာဝ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဧကူနဝီသတိ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ ကုသလဿ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဝိပါကဝိပ္ပယုတ္တေဟေဝ ပစ္စယော န ဟောတိ, သေသေဟိ ဝီသတိယာ ဟောတိ, တေသု အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကောဝ သဟဇာတေ ပန သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန ပန္နရသ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တာ။ တေသု ဟေတုပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေ စုဒ္ဒသ ဟောန္တိ။ ကုသလော ပန ကုသလဿ နေဝ ဝိပါကပစ္စယော န, ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယောတိ တေ ဒွေ အပနေတွာ သေသေ ဒွါဒသ သန္ဓာယ သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ ဥပနိဿယပစ္စယေပိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝသေန နဝ ပစ္စယာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တာ။ တေသု အဓိပတိဘူတော အာရမ္မဏပစ္စယော အာရမ္မဏဘူတော စ အဓိပတိပစ္စယော အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန ဥပနိဿယမေဝ အနုပဝိဋ္ဌော။ ကုသလော ပန ကုသလဿ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယော န ဟောတီတိ တံ အပနေတွာ သေသေ ဆ သန္ဓာယ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ပဌမပဉှေ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဧကူနဝီသတိပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေသု ဣမသ္မိံ ဟေတုပစ္စနီယေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ နဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ တံ ပစ္စဝေက္ခတိ, ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနိ ပစ္စဝေက္ခတီ’’တိ ဧဝမာဒိနာ အာရမ္မဏပစ္စယာဒီသု ဝုတ္တနယေနေဝ ဥဒ္ဓရိတွာ ပါဠိ ဒဿေတဗ္ဗာ။

အာရမ္မဏပစ္စယေ ပန ပဋိက္ခိတ္တေ တဿ ဝိတ္ထာရံ အပနေတွာ ဟေတုပစ္စယဝိတ္ထာရံ ပက္ခိပိတွာ သာယေဝ ပါဠိ ဒဿေတဗ္ဗာ, သေသပစ္စယပဋိက္ခေပေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မိံ ပန ပစ္စယေ ပဋိက္ခိတ္တေ ယေ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ, တေ ပရတော ဝက္ခာမ။

ဒုတိယပဉှေ ပန ဒွီဟိ ပစ္စယေဟိ တယော ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ အကုသလဿ အနန္တရာဒိဝသေန ပစ္စယော န ဟောတိ။ တသ္မာ တေ အပနေတွာ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန သင်္ဂဟိတံ အာရမ္မဏာဓိပတိဉ္စေဝ ပကတူပနိဿယဉ္စ သန္ဓာယ ဥပနိဿယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ သုဒ္ဓေါ အာရမ္မဏပစ္စယော အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန အဓိပတိပစ္စယော ဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဒုတိယပဉှေ ဒွီဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ တယော ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၈။)

တတိယပဉှေ ပန ပဉ္စဟိ ပစ္စယေဟိ အဋ္ဌာရသ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ အဗျာကတဿ အညမညပုရေဇာတာသေဝနဝိပါကသမ္ပယုတ္တေဟိယေဝ ပစ္စယော န ဟောတိ, သေသေဟိ ဧကူနဝီသတိယာ ဟောတိ။ တေသု အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကော။ ယသ္မာ ပန ကုသလော အဗျာကတဿ အညမညဝိပါကသမ္ပယုတ္တဝသေန ပစ္စယော န ဟောတိ, ဟေတုပစ္စယော ပဋိက္ခိတ္တော, ကမ္မပစ္စယော ဝိသုံ ဂဟိတော, တသ္မာ ဣမေ ပဉ္စ အပနေတွာ သဟဇာတေန ဒသ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ဥပနိဿယေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေသု ဆသု ဌပေတွာ အာသေဝနံ သေသာ ပဉ္စ။ ပစ္ဆာဇာတော ဧကောဝ တထာ သဟဇာတနာနာက္ခဏိကဝသေန ဒုဝိဓောပိ ကမ္မပစ္စယောတိ ဧဝံ တတိယပဉှေ ပဉ္စဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ အဋ္ဌာရသ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

စတုတ္ထပဉှေ ပန ဧကေန ပစ္စယေန ဒသ။ ကထံ? ကုသလော ဟိ ကုသလာဗျာကတဿ သဟဇာတေ ဝုတ္တေသု ပန္နရသသု အညမညဝိပါကသမ္ပယုတ္တဝိပ္ပယုတ္တေဟိ ပစ္စယော န ဟောတိ, ဟေတုပစ္စယော ပဋိက္ခိတ္တော။ ဣတိ ဣမေ ပဉ္စ အပနေတွာ သေသာ ဒသ ပစ္စယာ ဧတ္ထ ဧကေန ပစ္စယေန ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၅၂၈။ ယထာ စ ဣမေသု ကုသလာဒိကေသု စတူသု, တထာ အကုသလာဒိကေသုပိ စတူသု ပဉှေသု တေဟိ တေဟိ ပစ္စယေဟိ တေ တေယေဝ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၅၂၉။ တတော ပရာနံ အဗျာကတာဒီနံ တိဏ္ဏံ ပဉှာနံ ပဌမပဉှေ သတ္တဟိ ပစ္စယေဟိ တေဝီသတိ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကထံ? အဗျာကတော ဟိ အဗျာကတဿ စတုဝီသတိယာပိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ ဟေတုပစ္စယေ ပန ပဋိက္ခိတ္တေ တေဝီသတိ ဟောန္တိ။ တေသု အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကောဝ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ အသဟဇာတာနမ္ပိ သင်္ဂဟဏတ္ထံ အာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယာ ဝိသုံ ဂဟိတာ။ တသ္မာ ဣမေ တယော အပနေတွာ သဟဇာတေန ဒွါဒသ ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ဥပနိဿယေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာ ဆ, ပုရေဇာတော ဧကောဝ တထာ ပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယာတိ ဧဝမေတ္ထ သတ္တဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ တေဝီသတိ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုတိယေ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဒွါဒသ ဒဿိတာ။ ကထံ? အာရမ္မဏပစ္စယော ဧကော, ဥပနိဿယေန ပန အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန အာရမ္မဏာဓိပတိအနန္တရသမနန္တရနတ္ထိဝိဂတဥပနိဿယပစ္စယောတိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၆၉။)

ဆ ဒဿိတာ။ ပုရေဇာတေန ပုရေဇာတနိဿယဝိပ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတာ ပဉ္စာတိ ဧဝမေတ္ထ တီဟိ ပစ္စယေဟိ ဣမေ ဒွါဒသ ပစ္စယာ ဒဿိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတိယေပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၅၃၀။ တတော ပရာနံ ဒုကမူလကာနံ စတုန္နံ ပဉှာနံ ပဌမပဉှေ ‘‘သဟဇာတပစ္စယေန ပုရေဇာတပစ္စယေနာ’’တိ အဝတွာ ‘‘သဟဇာတံ ပုရေဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တေဟိ ဒွီဟိ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန တယော ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ကုသလာ ဟိ ခန္ဓာ ဝတ္ထုနာ သဒ္ဓိံ ဧကတော ကုသလဿ ပစ္စယဘာဝံ သာဓယမာနာ ကိဉ္စာပိ သဟဇာတာ, သဟဇာတပစ္စယာ ပန န ဟောန္တိ ဝတ္ထုမိဿကတ္တာ။ တသ္မာ တေသံ သဟဇာတာနံ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန သဟဇာတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဝတ္ထုမှိပိ ဧသေဝ နယော။ တမ္ပိ ဟိ ကိဉ္စာပိ ပုရေဇာတံ, ခန္ဓမိဿကတ္တာ ပန ပုရေဇာတပစ္စယော န ဟောတိ။ ကေဝလံ ပုရေဇာတာနံ နိဿယာဒီနံ ဝသေန ပုရေဇာတန္တိ ဝုတ္တံ။

ဒုတိယပဉှေ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ အာဟာရံ ဣန္ဒြိယ’’န္တိ ဝုတ္တေဟိ စတူဟိပိ သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန စတ္တာရော ပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ဣမသ္မိဉှိ ဝါရေ သဟဇာတပစ္စယော လဗ္ဘတိ, ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာဒယော န လဗ္ဘန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတာနံ ပန အာဟာရိန္ဒြိယသင်္ခါတာနဉ္စ အတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ကုသလာ ဟိ ခန္ဓာ အဗျာကတာ စ မဟာဘူတာ ဥပါဒါရူပါနံ သဟဇာတပစ္စယေန နိဿယပစ္စယေန အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေဟီတိ စတုဓာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ပစ္ဆာဇာတာ ပန ကုသလာ တေဟိယေဝ ဘူတေဟိ သဒ္ဓိံ တေသညေဝ ဥပါဒါရူပါနံ အတ္ထိအဝိဂတဝသေန ပစ္စယော။ ကဗဠီကာရာဟာရောပိ ပစ္ဆာဇာတေဟိ ကုသလေဟိ သဒ္ဓိံ ပုရေဇာတဿ ကာယဿ အတ္ထိအဝိဂတဝသေနေဝ ပစ္စယော။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယမ္ပိ ပစ္ဆာဇာတေဟိ ကုသလေဟိ သဒ္ဓိံ ကဋတ္တာရူပါနံ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေနေဝ ပစ္စယော။ ဣတိ ဣမံ စတုဓာ ပစ္စယဘာဝံ သန္ဓာယ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ, အာဟာရံ ဣန္ဒြိယ’’န္တိ ဣဒံ ဝုတ္တံ။ ပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယပစ္စယာ ပနေတ္ထ န လဗ္ဘန္တိယေဝ။ ပရတော အကုသလမိဿကပဉှာဒွယေပိ ဧသေဝ နယောတိ။ ဧဝမေတ္ထ တေသု တေသု ပဉှေသု သင်္ခိပိတွာ ဝုတ္တပစ္စယာနံ ပဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တသ္မိံ တသ္မိံ ပန ပစ္စယေ တေသံ တေသံ ပဉှာနံ ပရိဟာနာပရိဟာနိံ ပရတော အာဝိကရိဿာမာတိ။

ပစ္စနီယုဒ္ဓါရဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၀။)

ပစ္စနီယဂဏနဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၃၂။ ဣဒါနိ ဧတေ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿာ’’တိအာဒယော အနုလောမဝသေန ပန္နရသ ဝါရာ ဒဿိတာ။ ယသ္မာ ပစ္စနီယေပိ ဧတေယေဝ, န ဣတော ဥဒ္ဓံ၊ ဟေဋ္ဌာ ပန ဟောန္တိ, တသ္မာ ယဿ ယဿ ပစ္စယဿ ပစ္စနီယေ ယေ ယေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ, တေ တေ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဂဏနဝသေန ဒဿေတုံ နဟေတုယာ ပန္နရသာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။

တတ္ထ နဟေတုယာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ယထာဒဿိတာနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ပန္နရသ လဗ္ဘန္တိ။ နာရမ္မဏေ သဟဇာတေ ဟေတုပစ္စယော ပဝိသတိ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝါရေ သုဒ္ဓေါ အာရမ္မဏပစ္စယော ပရိဟာယတိ, သေသပစ္စယဝသေန တေ ဝါရာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ။ ယထာ စ နာရမ္မဏေ, ဧဝံ သေသေသုပိ။ သဟဇာတေ ဟေတုပစ္စယော ပဝိသတိ။ တသ္မိံ တသ္မိဉ္စ ဝါရေ နဥပနိဿယေ နအနန္တရေတိ ဧဝံ ပစ္စနီယတော ဌိတာ ပစ္စယာ ပရိဟာယန္တိ, အဝသေသပစ္စယဝသေန တေ တေ ဝါရာ ဝိဿဇ္ဇနံ လဘန္တိ။ နသဟဇာတေ ပန ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ, အကုသလော ဓမ္မော အကုသလဿ စ အဗျာကတဿ စ, ကုသလော စ အဗျာကတော စ ဓမ္မာ ကုသလဿ, အကုသလော စ အဗျာကတော စ ဓမ္မာ အကုသလဿာတိ ဣမေ စတ္တာရော ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ ဧတေသဉှိ စတုန္နံ ပုရိမေသု ဒွီသု သဟဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧကာဒသန္နံ ပစ္စယာနံ ဝသေန ဧကောဝ ပစ္စယသင်္ဂဟော ဝုတ္တော။ တေ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ အညေနာကာရေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ။ ပစ္ဆိမေသု ဒွီသု နိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေ သန္ဓာယ ‘‘သဟဇာတံ ပုရေဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ အဝသေသာနံ ဟေတုအာဒီနဉ္စ ပုရေဇာတာနဉ္စေဝ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ, တသ္မာ ဣမေ စတ္တာရောပိ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ အဝသေသာနံ ဝသေန ‘‘ဧကာဒသာ’’တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ သိယာ – ယထာ ဟေတုမှိ ပဋိက္ခိတ္တေ သေသာနံ အဓိပတိအာဒီနံ ဝသေန တေ ဝါရာ လဒ္ဓါ, ဧဝံ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ အဝသေသာနံ ဟေတုအာဒီနံ ဝသေန ကသ္မာ န လဗ္ဘန္တီတိ? နိပ္ပဒေသတ္တာ။ ဟေတုအာဒယော ဟိ သဟဇာတာနံ ဧကဒေသမတ္တတော သပ္ပဒေသာ, တသ္မာ တေသု ပဋိက္ခိတ္တေသု အညေသံ ဝသေန တေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ။ သဟဇာတော ပန နိပ္ပဒေသော သဗ္ဗေပိ ဟေတုအာဒယော ဂဏှာတိ, တသ္မာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သဗ္ဗေပိ တေ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ။ န ဟိ အသဟဇာတာ ဟေတုပစ္စယာဒယော နာမ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၁။)

အတ္ထိ။ ဣတိ သဟဇာတဿ နိပ္ပဒေသတ္တာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သဗ္ဗေပိ တေ ဥဘောပိ ဝါရာ န လဗ္ဘန္တိ။ ‘‘သဟဇာတံ ပုရေဇာတ’’န္တိ ဝိဿဇ္ဇိတဝါရေသု ပန ကိဉ္စာပိ သဟဇာတပစ္စယောယေဝ နတ္ထိ, ယသ္မာ ပနေတ္ထ သဟဇာတာဝ အရူပက္ခန္ဓာ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ပစ္စယာ, သဟဇာတေ စ ပဋိက္ခိတ္တေ ဧကန္တေန သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတာ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ, တသ္မာ တဿ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ တေပိ ဝါရာ န လဗ္ဘန္တီတိ ဧဝံ သဗ္ဗထာပေတ္ထ ဣမေ စတ္တာရော ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ အဝသေသာနညေဝ ဝသေန ဧကာဒသာတိ ဝုတ္တံ။

နအညမညနနိဿယနသမ္ပယုတ္တေပိ တေယေဝ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ ကသ္မာ? သဟဇာတဂတိကတ္တာ။ ယထေဝ ဟိ အရူပဓမ္မဘူတော သဟဇာတပစ္စယော နိပ္ပဒေသေန စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓေ ဂဏှာတိ, တထာ အညမညနိဿယသမ္ပယုတ္တာပီတိ သဟဇာတဂတိကတ္တာ ဧတေသုပိ ပဋိက္ခိတ္တေသု တေ ဝါရာ န လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေန ဝုတ္တံ နအညမညေ ဧကာဒသ, နနိဿယေ ဧကာဒသ, နသမ္ပယုတ္တေ ဧကာဒသာတိ။

တတ္ထ သိယာ – ကိဉ္စာပိ ဣမေ အဝိသေသေန ကုသလာဒိဘေဒါနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ သင်္ဂါဟကတ္တာ သဟဇာတဂတိကာ, ကုသလော ပန ကုသလာဗျာကတဿ ဌပေတွာ သဟဇာတပစ္စယံ အညထာ ပစ္စယောဝ န ဟောတိ, တသ္မာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတု။ ကုသလော ပန ကုသလာဗျာကတာနံ နေဝ အညမညပစ္စယော ဟောတိ, တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ကသ္မာ ပရိဟာယတီတိ? အညမညပစ္စယဓမ္မဝသေန ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော။ ယထေဝ ဟိ ကုသလာဗျာကတာ ကုသလဿ သဟဇာတပစ္စယောဝ န ဟောန္တိ။ သဟဇာတဓမ္မဝသေန ပန နိဿယပစ္စယာဒီဟိ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတိ, ဧဝမိဓာပိ အညမညပစ္စယဓမ္မဝသေန သဟဇာတာဒီဟိ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတိ။ နအညမညပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ပဒဿ ဟိ အယမတ္ထော – ယေ ဓမ္မာ အညမညပစ္စယသင်္ဂဟံ ဂတာ, န တေဟိ ပစ္စယော။ ကုသလော စ ကုသလာဗျာကတာနံ သဟဇာတာဒိဝသေန ပစ္စယော ဟောန္တော အညမညပစ္စယဓမ္မေဟေဝ ပစ္စယော ဟောတိ, တသ္မာ တသ္မိံ ပဋိက္ခိတ္တေ သော ဝါရော ပရိဟာယတိ။ ယထာ စ သော ဝါရော, တထာ သေသာပိ တယောတိ စတ္တာရောပိ တေ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၂။)

နနိဿယေ ဧကာဒသာတိ ဧတ္ထာပိ ယသ္မာ တေသံ ဝါရာနံ ဧကေန္တေန သဟဇာတပစ္စယဓမ္မာဝ နိဿယဘူတာ, တသ္မာ နိဿယေ ပဋိက္ခိတ္တေ ပရိဟာယန္တိ။ နပုရေဇာတေ တေရသာတိ သဟဇာတံ ပုရေဇာတန္တိ ဝုတ္တဝိဿဇ္ဇနေ ဒွိမူလကေ ဒွေ အပနေတွာ တေရသ။ ယထာ ဟိ တေ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ ပုရေဇာတာနညေဝ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ, တထာ ပုရေဇာတေပိ ပဋိက္ခိတ္တေ သဟဇာတာနညေဝ နိဿယအတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ န လဘန္တိ, တသ္မာ တေ အပနေတွာ တေရသာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

နပစ္ဆာဇာတေ ပန္နရသာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ ဝါ ‘‘သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ အာဟာရံ ဣန္ဒြိယ’’န္တိ ဝါ အာဂတဋ္ဌာနေသု ဌပေတွာ ပစ္ဆာဇာတံ အဝသေသဝသေနပိ တေ ပဉှာ လဗ္ဘန္တိ, တသ္မာ ပန္နရသေဝ ဝုတ္တာ။ နကမ္မေတိအာဒီသု ယသ္မာ ကမ္မဝိပါကာဟာရိန္ဒြိယဈာနမဂ္ဂါပိ ကုသလာဒိဘေဒါနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ဧကဒေသောဝ တသ္မာ ဌပေတွာ တေ ဓမ္မေ အဝသေသဓမ္မဝသေန သဟဇာတဓမ္မာ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဧကမ္ပိ ပဉှာဝိဿဇ္ဇနံ န ပရိဟီနံ။ နသမ္ပယုတ္တေ ဧကာဒသာတိ ယသ္မာ တေသု စတူသု ဝါရေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ သဟဇာတာဒိပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ, တသ္မာ သမ္ပယုတ္တပစ္စယပဋိက္ခေပေန တေယေဝ ဝါရာ ပရိဟာယန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ နဝိပ္ပယုတ္တေ နဝါတိ ဒုမူလကဧကာဝသာနာ စတ္တာရော ဧကမူလကဒုကာဝသာနာ ဒွေ စာတိ ဣမေ ဆ ဝါရာ ဧကန္တေန ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယဓမ္မေဟိ ယုတ္တာ။ တေဟိ သဟဇာတာဒိဝသေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ, တသ္မာ ဝိပ္ပယုတ္တေ ပဋိက္ခိတ္တေ သဗ္ဗေပိ တေ ပရိဟာယန္တီတိ နဝေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နဝိပ္ပယုတ္တေ နဝါ’’တိ။ နောအတ္ထိနောအဝိဂတေသုပိ တေယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧကန္တေန ဟိ တေ ဝါရာ အတ္ထိအဝိဂတပစ္စယဓမ္မယုတ္တာ, တသ္မာ တေ တေသံ ပဋိက္ခေပေ ပရိဟာယန္တိ။ ယေပိ လဗ္ဘန္တိ, တေသု အာရမ္မဏဝသေန အနန္တရာဒိဝသေန ဝါ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ကာတဗ္ဗာနိ။ သဟဇာတပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတအာဟာရိန္ဒြိယဘေဒတော ပဉ္စန္နံ အတ္ထိအဝိဂတာနံ ဝိပ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဝါ ဝသေန န ကာတဗ္ဗာနီတိ။

֍ ဋီ ၅၃၃။ ဧဝံ ပစ္စနီယေ လဒ္ဓဝါရေ ဂဏနတော ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒုမူလကာဒိဝသေန ပစ္စယဂဏနံ ဒဿေတုံ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏေ ပန္နရသာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ နဟေတုမူလကဒုကေသု အတိရေကဂဏနော ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ ယောဇိတော ဦနတရဂဏနောဝ ဟောတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၃။)

တိမူလကေ နဥပနိဿယေ တေရသာတိ ကုသလော အကုသလဿ, အကုသလော ကုသလဿာတိ ဒွေ ဝါရာ ပရိဟာယန္တိ။ ကသ္မာ? နာရမ္မဏေန သဒ္ဓိံ နဥပနိဿယဿ ဃဋိတတ္တာ။ အာရမ္မဏဝသေန ဟိ ဥပနိဿယဝသေန စ ဣမေသံ ပဝတ္တိ။ တဉ္စ ဥဘယံ ပဋိက္ခိတ္တံ။ အာရမ္မဏာဓိပတိ စ အာရမ္မဏူပနိဿယဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတော ဟောတိယေဝ။

ဆမူလကေပိ နဥပနိဿယေ တေရသာတိ တေယေဝ တေရသ။ သတ္တမူလကေ ပန နဥပနိဿယေ သတ္တာတိ နသဟဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ တတ္ထ ပရိဟီနေဟိ စတူဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘ကုသလော ကုသလဿ, ကုသလော အကုသလဿ, အကုသလော အကုသလဿ, အကုသလော ကုသလဿာ’’တိ ဣမေ အနန္တရူပနိဿယပကတူပနိဿယဝသေန ပဝတ္တမာနာ စတ္တာရောတိ အဋ္ဌ ပရိဟာယန္တိ, တသ္မာ အဝသေသာနံ ဝသေန သတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ နပုရေဇာတေ ဧကာဒသာတိ နသဟဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ ဧကာဒသ။ နပစ္ဆာဇာတေ နဝါတိ တေသု ဧကာဒသသု သဟဇာတံ ပစ္ဆာဇာတံ အာဟာရံ ဣန္ဒြိယန္တိ လဒ္ဓဝိဿဇ္ဇနေသု ဒုမူလကေ အဗျာကတန္တေ ဒွေ ဝါရေ အပနေတွာ။ တေ ဟိ သဟဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေပိ ပစ္ဆာဇာတဝသေန အပရိဟီနာ။ သဟဇာတေန ပန သဒ္ဓိံ ပစ္ဆာဇာတေ ပဋိက္ခိတ္တေ ပရိဟာယန္တီတိ သေသာနံ ဝသေန နဝါတိ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌမူလကေ နနိဿယေ ဧကာဒသာတိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။ နဝမူလကေ နဥပနိဿယေ ပဉ္စာတိ ကုသလာဒယော အဗျာကတန္တာ တယော ဒုမူလကာ အဗျာကတန္တာ ဒွေ စာတိ ပဉ္စ။ တေသု နာနာက္ခဏိကကမ္မကဗဠီကာရာဟာရရူပဇီဝိတိန္ဒြိယပစ္ဆာဇာတဓမ္မဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဒသမူလကေ နပုရေဇာတေ ပဉ္စာတိအာဒီသုပိ တေယေဝ။ နပစ္ဆာဇာတေ တီဏီတိ ပစ္ဆာဇာတဝသေန လဗ္ဘမာနေ ဒုမူလကေ အဗျာကတန္တေ ဒွေ အပနေတွာ အဝသေသာ။ နဝိပ္ပယုတ္တေပိ တေယေဝ တယော။ နောအတ္ထိယာ ဒွေတိ နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ကုသလဉ္စ အကုသလဉ္စ ကဋတ္တာရူပဿ။ ဝိပါကံ ပနေတ္ထ နဥပနိဿယေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ န လဗ္ဘတိ။ ဧကာဒသမူလကေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသာဝ ဂဏနာ။ ဒွါဒသမူလကေ နကမ္မေ ဧကန္တိ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ တတ္ထ စ အာဟာရိန္ဒြိယဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေရသမူလကာဒီသုပိ သဗ္ဗတ္ထ ဧကန္တိ အာဂတဋ္ဌာနေ ဣဒမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ။ နာဟာရေ ပန ဣန္ဒြိယဝသေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နဣန္ဒြိယေ အာဟာရဝသေန။ စုဒ္ဒသမူလကာဒီသု နကမ္မေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ နောအတ္ထိနောအဝိဂတာ န

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၄။)

လဗ္ဘန္တီတိ န ဝုတ္တာ။ နာဟာရပစ္စယာ နဈာနပစ္စယာတိ နဣန္ဒြိယံ အပနေတွာ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တတ္ထ ဣန္ဒြိယဝသေန ဧကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ နဝိပါကပစ္စယာ နဣန္ဒြိယပစ္စယာတိ နာဟာရံ အပနေတွာ ဝုတ္တံ, တသ္မာ တတ္ထ အာဟာရဝသေန ဧကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမေသု ပန ဒွီသု ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ဂဏနာ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ ဧကတော န ဒဿိတာတိ။

နဟေတုမူလကံ။

֍ ဋီ ၅၃၄။ နာရမ္မဏမူလကာဒီသုပိ ပန္နရသတေရသဧကာဒသနဝါတိ သဗ္ဗဒုကေသု စတ္တာရောဝ မူလဂဏနပရိစ္ဆေဒါ။ တိကာဒီသု ပန ဗဟုပစ္စယသမာယောဂေ ဣတရာနိပိ သတ္တ ပဉ္စ တီဏိ ဒွေ ဧကန္တိ ပရိစ္ဆိန္နဂဏနာနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တိယေဝ။ တေသု ယေသံ ပစ္စယာနံ သမာယောဂေ ယံ ယံ လဗ္ဘတိ, တံ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေသု စေတေသု နာရမ္မဏမူလကာဒီသု နာရမ္မဏာဒီနိ ပဒါနိ အတိက္ကန္တေန ဟေတုပဒေန သဒ္ဓိံ ပဌမံ ဗန္ဓိတွာဝ စက္ကာနိ ကတာနိ။ ယသ္မာ ပန တာနိ နဟေတုမူလကေ ဝုတ္တသဒိသာနေဝ ဟောန္တိ, တသ္မာ ဝိတ္ထာရေန အဒဿေတွာ သင်္ခေပံ ကတွာ ဒဿိတာနိ။ တတ္ထ ယထာ နဟေတုမူလကေ နာရမ္မဏနဥပနိဿယာ ဝိသုံ ဝိသုံ ပန္နရသ ဝါရေ လဘန္တာပိ သမာယောဂေ တေရသ လဘိံသု, ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ တေရသေဝ လဘန္တိ။ ယထာ စ နာရမ္မဏနသဟဇာတေဟိ သဒ္ဓိံ နဥပနိဿယေ သတ္တ ဝါရာ ဟောန္တိ, ဧဝံ နဥပနိဿယနာရမ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ နသဟဇာတေပိ သတ္တ။

֍ ဋီ ၅၃၈။ နနိဿယပစ္စယာ နဥပနိဿယပစ္စယာ နပစ္ဆာဇာတေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ အဗျာကတန္တာနိ။ တေသု ကဋတ္တာရူပဉ္စ အာဟာရသမုဋ္ဌာနဉ္စ ပစ္စယုပ္ပန္နံ။

֍ * ၅၄၃-၅၄၄။ နာဟာရနဣန္ဒြိယမူလကေသု စတုက္ကေသု နကမ္မေန သဒ္ဓိံ အဃဋိတတ္တာ နဟေတုမူလကေ ဝိယ ဧကေန္တေန လဗ္ဘန္တိ။ နဣန္ဒြိယမူလကေ နဥပနိဿယေ စ နပုရေဇာတေ စ ဌပေတွာ နာဟာရေ တီဏီတိ ကာတဗ္ဗန္တိ နဣန္ဒြိယပစ္စယတော ပဋ္ဌာယ ဣမေ ဒွေ ပစ္စယေ ဃဋေတွာ နဣန္ဒြိယပစ္စယာ…ပေ… နဥပနိဿယပစ္စယာ နာဟာရေ တီဏီ။ နဣန္ဒြိယပစ္စယာ…ပေ… နပုရေဇာတပစ္စယာ နာဟာရေ တီဏီတိ ဧဝံ ဣမေဟိ ပစ္စယေဟိ သဒ္ဓိံ နာဟာရပစ္စယေ စ ဂဏနာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၅။)

ကာတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ တီဏီတိ ကုသလာဒီနေဝ အဗျာကတဿ။ တတ္ထ ကုသလာကုသလာ ကဋတ္တာရူပါနံ ပုရေဇာတဿ စ ကာယဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေန, အဗျာကတာ ပန စိတ္တစေတသိကာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေနေဝါတိ ဣမေသံ ဝသေန တီဏိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ကာတဗ္ဗာနိ။ ပရတော ပန နပစ္ဆာဇာတေန သဒ္ဓိံ ဃဋိတတ္တာ နာဟာရေ ဒွေတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကဋတ္တာရူပဝသေန ကုသလံ အဗျာကတဿ, တထာ အကုသလန္တိ ဧတ္တကမေဝ လဗ္ဘတိ။ အာဟာရဿ ပန ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ ကဗဠီကာရာဟာရော အတ္ထိအဝိဂတဝသေနာပိ ပစ္စယဘာဝံ န လဘတိ။

֍ ဋီ ၅၄၅။ နဝိပ္ပယုတ္တမူလကဿ စတုမူလကေ နဥပနိဿယေ ပဉ္စာတိ ကုသလော သဟဇာတကုသလဿ, ကုသလော ကဋတ္တာရူပသင်္ခါတဿ အဗျာကတဿ, အကုသလော သဟဇာတအကုသလဿ, တထာ ကဋတ္တာရူပသင်္ခါတဿ အဗျာကတဿ, အဗျာကတော သဟဇာတအဗျာကတဿာတိ ဧဝံ ပဉ္စ။ နဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ…ပေ… နဥပနိဿယေ တီဏီတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ကုသလာဒယော တယော အဗျာကတဿ။

֍ ဋီ ၅၄၆။ နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုယာ နဝါတိ နဟေတုပစ္စယာ နောအတ္ထိယာ ဝုတ္တာ နဝေဝ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ တေ ဧကမူလကေကာဝသာနာ အနန္တရပကတူပနိဿယဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ နာရမ္မဏေ နဝါတိပိ တေယေဝ နာရမ္မဏေ ဌတွာ နဥပနိဿယေ ဒွေ ကာတဗ္ဗာ။ ယာဝ နိဿယမ္ပီတိ နောအတ္ထိမူလကေ နယေ ‘‘နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာ’’တိ ဧဝံ စက္ကဗန္ဓဂမနေန နာရမ္မဏပစ္စယေ ဌတွာ ဣမေဟိ ဝါ တီဟိ, ဣတော ပရေသု နာဓိပတိအာဒီသု အညတရညတရေန ဝါ သဒ္ဓိံ ယာဝ နိဿယပစ္စယံ ပါပုဏာတိ, တာဝ ဂန္တွာ နဥပနိဿယေ ဒွေ ဝိဿဇ္ဇနာနိ ကာတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော။

ဧဝံ လက္ခဏံ ဌပေတွာ ပုန နာရမ္မဏတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ နိဿယာ သတ္တ ပစ္စယေ ဂဟေတွာ နဥပနိဿယေ ဒွေတိ အာဟ။ တတ္ထ နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ နာရမ္မဏပစ္စယာ နဥပနိဿယေ ဒွေ, နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုနာရမ္မဏနာဓိပတိပစ္စယာ နဥပနိဿယေ ဒွေတိ ဧဝံ နာရမ္မဏတော ပုရိမပစ္ဆိမေဟိ နိဿယပရိယောသာနေဟိ သဗ္ဗပဒေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဒွေတိ ပနေတ္ထ ကုသလော အဗျာကတဿ, အကုသလော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၆။)

အဗျာကတဿာတိ နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ကဋတ္တာရူပဿ ပစ္စယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ နဥပနိဿယပဒေန သဒ္ဓိံ နပုရေဇာတာဒီသု သဗ္ဗတ္ထ ဒွေ။ ကမ္မပစ္စယော ပနေတ္ထ န ဂဟိတော။ တသ္မိဉှိ ဂဟိတေ တေပိ ဒွေ ဝါရာ ဆိဇ္ဇန္တိ, ဝိဿဇ္ဇနမေဝ န လဗ္ဘတိ။ ဧဝံ ယေန ယေန သဒ္ဓိံ ယဿ ယဿ သံသန္ဒနေ။ ယံ လဗ္ဘတိ, ယဉ္စ ပရိဟာယတိ, တံ သဗ္ဗံ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ သဗ္ဗပစ္စနီယေသု ဂဏနာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာတိ။

ပစ္စနီယဂဏနဝဏ္ဏနာ။

အနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၅၀။ အနုလောမပစ္စနီယေ ‘‘ဟေတုယာ သတ္တ, အာရမ္မဏေ နဝါ’’တိ ဧဝံ အနုလောမေ ‘‘နဟေတုယာ ပန္နရသ, နာရမ္မဏေ ပန္နရသာ’’တိ ဧဝံ ပစ္စနီယေ စ လဒ္ဓဂဏနေသု ပစ္စယေသု ယော ပစ္စယော အနုလောမတော ဌိတော, တဿ အနုလောမေ လဒ္ဓဝါရေဟိ သဒ္ဓိံ ယေ ပစ္စနီယတော ဌိတဿ ပစ္စနီယေ လဒ္ဓဝါရေသု သဒိသဝါရာ, တေသံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အနုလောမသ္မိဉှိ ဟေတုပစ္စယေ ‘‘ဟေတုယာ သတ္တာ’’တိ သတ္တ ဝါရာ လဒ္ဓါ, ပစ္စနီယေ နာရမ္မဏပစ္စယေ ‘‘နာရမ္မဏေ ပန္နရသာ’’တိ ပန္နရသ လဒ္ဓါ။ တေသု ယေ ဟေတုယာ သတ္တ ဝုတ္တာ, တေဟိ သဒ္ဓိံ နာရမ္မဏေ ဝုတ္တေသု ပန္နရသသု ‘‘ကုသလော ကုသလဿ, အဗျာကတဿ, ကုသလာဗျာကတဿ, အကုသလော အကုသလဿ, အဗျာကတဿ, အကုသလာဗျာကတဿ, အဗျာကတော အဗျာကတဿာ’’တိ ဣမေ သတ္တ သဒိသာ။ တေ သန္ဓာယ ဟေတုပစ္စယာ နအာရမ္မဏေ သတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ နအဓိပတိယာ သတ္တာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။

နသဟဇာတဿ ပန ဟေတုပစ္စယဿ အဘာဝါ နသဟဇာတေ ဧကောပိ န လဗ္ဘတိ, တသ္မာ တေန သဒ္ဓိံ ယောဇနာ န ကတာ။ နအညမညေ ကုသလာဒယော တယော ရူပါဗျာကတဿ လဗ္ဘန္တိ, တေ သန္ဓာယ တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ တထာ နသမ္ပယုတ္တေ။ နဝိပ္ပယုတ္တေ ပန ကုသလံ ကုသလဿ, အကုသလံ အကုသလဿ, အဗျာကတံ အဗျာကတဿာတိ အရူပဓမ္မဝသေန တီဏိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ နနိဿယနောအတ္ထိနောအဝိဂတာ နသဟဇာတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၇။)

ဝိယ န လဗ္ဘန္တိယေဝါတိ တေဟိပိ သဒ္ဓိံ ယောဇနာ န ကတာ။ ဧဝမေတ္ထ သတ္တ တီဏီတိ ဒွေယေဝ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ, တေသံ ဝသေန ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ အတိရေကဂဏနဿပိ ဂဏနံ ပရိဟာပေတွာ ပစ္စယဃဋနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ ဋီ ၅၅၁။ တတ္ထ ဟေတုသဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတန္တိ နာရမ္မဏေ သတ္တာတိ ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော, သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေန ပစ္စယော, နာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော။ ကုသလာ ဟေတူ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော, သဟဇာတနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယေန ပစ္စယော, နာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဣမိနာ နယေန သတ္တ ဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ နာဓိပတိယာ သတ္တာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဒုတိယေ ဃဋနေ အညမညဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ ဌပေတွာ နသမ္ပယုတ္တံ သေသေသု တီဏီတိ ဝုတ္တံ။ နသမ္ပယုတ္တေ ပန အညမညဝိပ္ပယုတ္တံ ပဋိသန္ဓိနာမရူပံ သန္ဓာယ ဧကန္တိ ဝုတ္တံ။ အညမညပစ္စယော စေတ္ထ အနုလောမဃဋနေ ပဝိဋ္ဌတ္တာ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ‘‘နအညမညေ’’တိ န ဝုတ္တံ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ သေသဃဋနေသုပိ ပဝိဋ္ဌပစ္စယာ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘန္တီတိ န ဝုတ္တာ။ တတိယဃဋနေ သမ္ပယုတ္တဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ သဗ္ဗတ္ထ တီဏိယေဝ။ စတုတ္ထဃဋနေ ဝိပ္ပယုတ္တဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ တီဏိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပဿ။ ပဉ္စမေ ဝိပါကဿ ပဝိဋ္ဌတ္တာ သဗ္ဗတ္ထ ဧကံ အဗျာကတေန အဗျာကတံ။ ဣတော ပရေသုပိ ဝိပါကသမ္ပယုတ္တေသု ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၅၅၂။ ဟေတုသဟဇာတနိဿယဣန္ဒြိယမဂ္ဂအတ္ထိအဝိဂတန္တိ နာရမ္မဏေ စတ္တာရီတိ ကုသလော ကုသလဿ, အဗျာကတဿ, ကုသလာဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော အဗျာကတဿာတိ ဣမေသံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ နအညမညေ ဒွေတိ ကုသလော အဗျာကတဿ, တထာ အဗျာကတော။ ပရတောပိ ဒွီသု ဧသေဝ နယော။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဃဋနေသု လဗ္ဘမာနဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗာနိပိ စေတာနိ ဣမသ္မိံ အနုလောမပစ္စနီယေ သဟဇာတဝသေန စေဝ ပကိဏ္ဏကဝသေန စ ပန္နရသာဓိကာနိ စတ္တာရိ ဃဋနသတာနိ ဝုတ္တာနိ။ တေသု တသ္မိံ တသ္မိံ ဃဋနေ ယေ အနုလောမတော ဌိတာ ပစ္စယာ, တေသံ ဧကောပိ ပစ္စနီယတော န လဗ္ဘတိ။ ဟေတုမူလကေ စေတ္ထ ပဌမေ ဃဋနေ အနုလောမတော ပဉ္စန္နံ ပစ္စယာနံ ဌိတတ္တာ ပစ္စနီယတော ဧကူနဝီသတိ ပစ္စယာ အာဂတာ။ ဧဝံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၈။)

သေသေသုပိ အနုလောမတော ဌိတာဝသေသာ ပစ္စနီယတော အာဂတာ။ အနုလောမတော စေတ္ထ ဗဟူသုပိ ဌိတေသု ပစ္စနီယတော ဧကေကောဝ အာဂတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ ဟေတုမူလကေ, ဧဝံ အာရမ္မဏာဒိမူလကေသုပိ သဗ္ဗမေတံ ဝိဓာနံ ယထာနုရူပတော ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

အနုလောမပစ္စနီယဝဏ္ဏနာ။

ပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၆၃၁။ ပစ္စနီယာနုလောမေပိ ‘‘ဟေတုယာ သတ္တ, အာရမ္မဏေ နဝါ’’တိ ဧဝံ အနုလောမေ ‘‘နဟေတုယာ ပန္နရသ, နာရမ္မဏေ ပန္နရသာ’’တိ ဧဝံ ပစ္စနီယေ စ လဒ္ဓဂဏနေသု ပစ္စယေသု ယော ပစ္စနီယတော ဌိတော, တဿ ပစ္စနီယတော လဒ္ဓဝါရေသု ယေ အနုလောမတော ဌိတဿ အနုလောမတော လဒ္ဓဝါရေဟိ သဒိသာ ဝါရာ, တေသံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပစ္စနီယသ္မိဉှိ နဟေတုပစ္စယေ ‘‘နဟေတုယာ ပန္နရသာ’’တိ ပန္နရသ ဝါရာ လဒ္ဓါ, အနုလောမေ အာရမ္မဏပစ္စယေ ‘‘အာရမ္မဏေ နဝါ’’တိ နဝ ဝါရာ လဒ္ဓါ။ တတ္ထ ယေ နဟေတုယာ ပန္နရသ ဝုတ္တာ, တေသု ယေ ဝါရာ အာရမ္မဏေ ဝုတ္တေဟိ နဝဟိ သဒိသာ, တေသံ ဝသေန ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ယေ အာရမ္မဏေ နဝ ဝုတ္တာ, တေ နဟေတုယာ ဝုတ္တေသု ပန္နရသသု ကုသလော ‘‘ကုသလာကုသလာဗျာကတာနံ, အကုသလော အကုသလကုသလာဗျာကတာနံ, အဗျာကတော အဗျာကတကုသလာကုသလာန’’န္တိ ဣမေဟိ နဝဟိ သဒိသာ, တေ သန္ဓာယ နဟေတုယာ အာရမ္မဏေ နဝါတိ ဝုတ္တံ။ အဓိပတိယာ ဒသာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အာရမ္မဏာဒီနဉှိ အနုလောမဂဏနာယ ယေ ဝါရာ ဝုတ္တာ နဟေတုပစ္စယေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေပိ တေ သဗ္ဗေ လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ နဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော, ဒါနံ ဒတွာ သီလံ သမာဒိယိတွာ ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ တံ ပစ္စဝေက္ခတိ, ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏာနိ ပစ္စဝေက္ခတီ’’တိ ဣမိနာ ဥပါယေန တေသံ ပါဠိ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။

နဟေတုပစ္စယာ အဓိပတိယာ ဒသာတိ ဧတ္ထ ဌပေတွာ ဝီမံသာဓိပတိံ သေသာဓိပတိဝသေန အနုလောမဝိဘင်္ဂေ အာဂတဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ ဧဝမေတ္ထ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၇၉။)

နဝ ဒသသတ္တတီဏိတေရသဧကန္တိ ဆ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ, တေသံ ဝသေန ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ အတိရေကဂဏနဿာပိ ဂဏနံ ပရိဟာပေတွာ နဟေတုမူလကာဒီနံ နယာနံ တိမူလကာဒီသု သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဒံ တာဝ သာဓာရဏလက္ခဏံ။ န ပနေတံ သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ဂစ္ဆတိ, ယေဟိ ပန ပစ္စယေဟိ သဒ္ဓိံ ယေသံ ပစ္စယာနံ သံသန္ဒနေ ယေ ဝါရာ ဝိရုဇ္ဈန္တိ, တေ အပနေတွာ အဝသေသာနံ ဝသေနပေတ္ထ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

နဟေတုပစ္စယာ နအာရမ္မဏပစ္စယာ အဓိပတိယာ သတ္တာတိ ဧတ္ထ ဟိ ကုသလော အကုသလဿ၊ အဗျာကတော ကုသလဿ, အကုသလဿာတိ ဣမေ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန လဗ္ဘမာနာ တယော ဝါရာ ဝိရုဇ္ဈန္တိ။ ကသ္မာ? နအာရမ္မဏပစ္စယာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ တသ္မာ တေ အပနေတွာ သဟဇာတာဓိပတိနယေနေဝေတ္ထ ‘‘ကုသလော ကုသလဿ, အဗျာကတဿ, ကုသလာဗျာကတဿ၊ အကုသလော အကုသလဿ, အဗျာကတဿ, အကုသလာဗျာကတဿ၊ အဗျာကတော အဗျာကတဿာ’’တိ သတ္တ ဝါရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေပိ နဟေတုပစ္စယာတိ ဝစနတော ဌပေတွာ ဝီမံသာဓိပတိံ သေသာဓိပတီနံ ဝသေန။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ဦနတရဂဏနပစ္စယဝသေန အဝိရုဇ္ဈမာနဂဏနဝသေန စ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ယေသု စ ပစ္စယေသု ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ယေ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ, တေပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေယျထိဒံ – အနန္တရေ ပစ္စနီယတော ဌိတေ သမနန္တရာသေဝနနတ္ထိဝိဂတာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ, သဟဇာတေ ပစ္စနီယတော ဌိတေ ဟေတုအညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ, နိဿယေ ပစ္စနီယတော ဌိတေ ဝတ္ထုပုရေဇာတော အနုလောမတော န တိဋ္ဌတိ။ အာဟာရေ ဝါ ဣန္ဒြိယေ ဝါ ပစ္စနီယတော ဌိတေ ဟေတုအညမညဝိပါကဈာနမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ။ အာရမ္မဏေ ပန ပစ္စနီယတော ဌိတေ အဓိပတိဥပနိဿယာ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ, အာရမ္မဏာဓိပတိအာရမ္မဏူပနိဿယာ ပန န လဗ္ဘန္တိ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ ယံ လဗ္ဘတိ, ယဉ္စ န လဗ္ဘတိ, တံ ဇာနိတွာ လဗ္ဘမာနဝသေန ဝါရာ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။

တတ္ထ သဗ္ဗေသုပိ တိမူလကာဒီသု အနန္တရေ သတ္တာတိအာဒယော ဒုမူလကေ လဒ္ဓဝါရာယေဝ သတ္တမူလကာဒီသု ပန နသဟဇာတပစ္စယာ နိဿယေ တီဏီတိ ပုရေဇာတဝသေန ဝတ္ထုနိဿယေ တီဏိ။ ကမ္မေ ဒွေ နာနာက္ခဏိကဝသေနေဝ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၀။)

အာဟာရေ ဧကံ ကဗဠီကာရာဟာရဝသေန။ ဣန္ဒြိယေ ဧကံ ရူပိန္ဒြိယဝသေန။ ကမေန ဂန္တွာ ဝိပ္ပယုတ္တေ တီဏီတိ ကုသလာဒီနံ အဗျာကတန္တာနိ ပစ္ဆာဇာတဝသေန။ အတ္ထိအဝိဂတေသု ပဉ္စာတိ တာနိ စေဝ တီဏိ, ကုသလာဗျာကတာ အဗျာကတဿ, အကုသလာဗျာကတာ အဗျာကတဿာတိ ဣမာနိ စ ဒွေ ပစ္ဆာဇာတာဟာရိန္ဒြိယဝသေနာတိ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဿ ပစ္စနီကဘာဝတော ပဋ္ဌာယ ပန အတ္ထိအဝိဂတေသု ဧကန္တိ အဗျာကတော အဗျာကတဿ အာဟာရိန္ဒြိယဝသေန။ နာဟာရေ ဂဟိတေ နဣန္ဒြိယပစ္စယာတိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ တထာ နဣန္ဒြိယေ ဂဟိတေ နာဟာရပစ္စယာတိ။ ကသ္မာ? ဒွီသု ဧကတော ဂဟိတေသု ဂဏေတဗ္ဗဝါရဿ အဘာဝတော။ ဈာနမဂ္ဂါဒီသုပိ ပစ္စနီကတော ဌိတေသု အာဟာရတော ဝါ ဣန္ဒြိယတော ဝါ ဧကံ အနုလောမံ အကတွာဝ အဝသာနေ ဣန္ဒြိယေ ဧကံ, အတ္ထိယာ ဧကံ, အဝိဂတေ ဧကံ, အာဟာရေ ဧကံ, အတ္ထိယာ ဧကံ, အဝိဂတေ ဧကန္တိ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါတိ။

နဟေတုမူလကံ။

֍ ဋီ ၆၃၆။ နာရမ္မဏမူလကာဒီသု နအညမညမူလကေ နအညမညပစ္စယာ ဟေတုယာ တီဏီတိ ကုသလာဒီနိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ။ အဓိပတိယာ အဋ္ဌာတိ အဓိပတိယာ ဝုတ္တေသု ဒသသု ‘‘ကုသလော ကုသလာဗျာကတဿ, အကုသလော အကုသလာဗျာကတဿာ’’တိ ဒွေ အပနေတွာ သေသာနိ အဋ္ဌ။ သဟဇာတေ ပဉ္စာတိ ဟေတုယာ ဝုတ္တေဟိ တီဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘ကုသလော စ အဗျာကတော စ အဗျာကတဿ, အကုသလော စ အဗျာကတော စ အဗျာကတဿာ’’တိ ဣမေ ဒွေ။ နိဿယေ သတ္တာတိ တေဟိ ပဉ္စဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘အဗျာကတော ကုသလဿ, အဗျာကတော အကုသလဿာ’’တိ ဣမေ ဒွေ ဝတ္ထုဝသေန။ ကမ္မေ တီဏီတိ ဟေတုယာ ဝုတ္တာနေဝ။ သေသတိကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဓိပတိယာ တီဏီတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနေဝ။

֍ ဋီ ၆၄၄။ နာဟာရမူလကေ အညမညေ တီဏီတိ ဌပေတွာ အာဟာရေ သေသစေတသိကဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယထာ စ ဟေဋ္ဌာ, တထာ ဣဓာပိ နာဟာရနဣန္ဒြိယေသု ဧကေကမေဝ ဂဟိတံ, န ဒွေ ဧကတော။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၁။)

֍ ဋီ ၆၄၈။ နသမ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဟေတုယာ တီဏီတိ ဟေဋ္ဌာ နအညမညေ ဝုတ္တာနေဝ။ အဓိပတိယာ အဋ္ဌာတိ ဝုတ္တာနေဝ။ နဝိပ္ပယုတ္တမူလကေ ကမ္မေ ပဉ္စာတိ ကုသလာဒိစေတနာ သဟဇာတကုသလာဒီနံ, နာနာက္ခဏိကာ ကုသလာကုသလစေတနာ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပဿာတိ ဧဝံ ပဉ္စ။ အာဟာရိန္ဒြိယေသု တီဏိ သဟဇာတသဒိသာနိ။ ဈာနမဂ္ဂါဒီသု တီဏိ ဟေတုသဒိသာနိ။

֍ ဋီ ၆၅၀။ နောအတ္ထိမူလကေ ယသ္မာ ဟေတု နောအတ္ထိ နာမ န ဟောတိ, နိယမတော အတ္ထိယေဝ, တသ္မာ တံ အဂ္ဂဟေတွာ နာရမ္မဏေ နဝါတိ ဝုတ္တံ။ ယထာ စ ဟေတု, တထာ အညေပိ အတ္ထိပစ္စယလက္ခဏယုတ္တာ ဧတ္ထ အနုလောမတော န တိဋ္ဌန္တိ။ ကမ္မေ ဒွေတိ ဣဒံ ပန နာနာက္ခဏိကကမ္မဝသေန ဝုတ္တံ။ ပစ္စနီယတော သဗ္ဗေ လဗ္ဘန္တိ။ ယံ ပန အနုလောမတော လဗ္ဘမာနမ္ပိ အဂ္ဂဟေတွာ တတော ပုရေတရာ ပစ္စယာ ပစ္စနီယတော ဂယှန္တိ, သော ပစ္ဆာ ယောဇနံ လဘတိ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘နောအတ္ထိပစ္စယာ နဟေတုပစ္စယာ…ပေ… နောအဝိဂတပစ္စယာ ကမ္မေ ဒွေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေသ သကဋ္ဌာနေယေဝ န ဂဟိတောတိ? ယသ္မာ အဝသေသေသုပိ ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ဧကောဝ အနုလောမတော လဗ္ဘတိ။ ဣဒဉှိ ဣမသ္မိံ ပစ္စယာနုလောမေ လက္ခဏံ – ယော သဗ္ဗေသု ပစ္စနီယတော ဌိတေသု ဧကောဝ အနုလောမတော လဗ္ဘတိ, သော ပစ္ဆာ ဝုစ္စတီတိ။ နောအတ္ထိပစ္စယာ နောဟေတုပစ္စယာ…ပေ… နောအဝိဂတပစ္စယာ ဥပနိဿယေ နဝါတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဣဒံ ပန ပကတူပနိဿယဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗတ္ထ လဗ္ဘမာနံ အလဗ္ဘမာနံ ပုရေဝုတ္တံ ပစ္ဆာဝုတ္တဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ပဉှာဝါရဿ ပစ္စနီယာနုလောမဝဏ္ဏနာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ကုသလတ္တိကပဋ္ဌာနဿ ဝဏ္ဏနာတိ။

၂။ ဝေဒနာတ္တိကဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဝေဒနာတ္တိကေ တိဿော ဝေဒနာ ရူပံ နိဗ္ဗာနန္တိ ဣမေ ဓမ္မာ န လဗ္ဘန္တိ, တသ္မာ ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ ဒွေ ခန္ဓာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ သုခါယ ဝေဒနာယာတိ သဟေတုကပဋိသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တံ။ ဒုက္ခဝေဒနာ ပဋိသန္ဓိယံ န

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၂။)

လဗ္ဘတီတိ ဒုတိယဝါရေ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏံ န ကတံ။ တတိယဝါရေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေတိ သဟေတုကပဋိသန္ဓိဝသေန ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ဣတော ပရေသု စ ပစ္စယေသု ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။ သဗ္ဗတ္ထ တယော တယော ဝါရာ ဝုတ္တာ။ တေန ဝုတ္တံ ဟေတုယာ တီဏိ…ပေ… အဝိဂတေ တီဏီတိ။

֍ ဋီ ၆။ ပစ္စယသံသန္ဒနေ ပန သဟေတုကာယ ဝိပါကဒုက္ခဝေဒနာယ အဘာဝတော ဟေတုမူလကနယေ ဝိပါကေ ဒွေတိ ဝုတ္တံ။ အဓိပတိအာဒီဟိ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေသုပိ ဝိပါကေ ဒွေယေဝ။ ကသ္မာ? ဝိပါကေ ဒုက္ခဝေဒနာယ အဓိပတိဈာနမဂ္ဂါနံ အဘာဝတော။ ယေဟိ စ သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ ဝိပါကေ ဒွေ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ, ဝိပါကေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေ တေသုပိ ဒွေယေဝ။

֍ ဋီ ၁၀။ ပစ္စနီယေ နပုရေဇာတေ အာရုပ္ပေ စ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ ဒုက္ခဝေဒနာယ အဘာဝတော ဒွေ ဝါရာ အာဂတာ။ နဝိပ္ပယုတ္တေပိ အာရုပ္ပေ ဒုက္ခာဘာဝတော ဒွေယေဝ။ သဗ္ဗအရူပဓမ္မပရိဂ္ဂါဟကာ ပန သဟဇာတာဒယော ပစ္စယာ ဣမသ္မိံ ပစ္စနီယဝါရေ ပရိဟာယန္တိ။ ကသ္မာ? ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တဿ ဓမ္မဿ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တံ ပဋိစ္စ သဟဇာတာဒီဟိ ဝိနာ အနုပ္ပတ္တိတော ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဉ္စ ဝိနာဝ ဥပ္ပတ္တိတော။

֍ ဋီ ၁၇။ ပစ္စယသံသန္ဒနေ ပန နပုရေဇာတေ ဧကန္တိ အာရုပ္ပေ ပဋိသန္ဓိယဉ္စ အဟေတုကာဒုက္ခမသုခဝေဒနာသမ္ပယုတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နကမ္မေ ဒွေတိ အဟေတုကကိရိယသမ္ပယုတ္တစေတနာဝသေန ဝုတ္တံ။ သုခါယ ဟိ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တေ ဓမ္မေ ပဋိစ္စ တာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ အဟေတုကကိရိယစေတနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ နဟေတုပစ္စယာ နဝိပါကေပိ ဧသေဝ နယော။ နဝိပ္ပယုတ္တေ ဧကန္တိ အာရုပ္ပေ အာဝဇ္ဇနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗသံသန္ဒနေသု ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ * ၂၅-၃၇။ အနုလောမပစ္စနီယေ ပစ္စနီယေ လဒ္ဓပစ္စယာ ဧဝ ပစ္စနီယတော တိဋ္ဌန္တိ။ ပစ္စနီယာနုလောမေ သဗ္ဗာ ရူပဓမ္မပရိဂ္ဂါဟကာ သဟဇာတာဒယော အနုလောမတောဝ တိဋ္ဌန္တိ, န ပစ္စနီယတော။ အဟေတုကဿ ပန စိတ္တုပ္ပါဒဿ အဓိပတိ နတ္ထီတိ အဓိပတိပစ္စယော အနုလောမတော န တိဋ္ဌတိ။ ပဋိစ္စဝါရာဒီသု ပန ပစ္ဆာဇာတော အနုလောမတော န လဗ္ဘတိယေဝါတိ ပရိဟီနော။ ယေ စေတ္ထ အနုလောမတော လဗ္ဘန္တိ, တေ ပစ္စနီယတော လဗ္ဘမာနေဟိ သဒ္ဓိံ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၃။)

ပရိဝတ္တေတွာပိ ယောဇိတာယေဝ။ တေသု တီဏိ ဒွေ ဧကန္တိ တယောဝ ဝါရပရိစ္ဆေဒါ, တေ သဗ္ဗတ္ထ ယထာနုရူပံ သလ္လက္ခေတဗ္ဗာ။ ယော စာယံ ပဋိစ္စဝါရေ ဝုတ္တော, သဟဇာတဝါရာဒီသုပိ အယမေဝ ဝဏ္ဏနာနယော။

֍ ဋီ ၃၈။ ပဉှာဝါရေ ပန သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနန္တိ တေန သဒ္ဓိံ သမ္ပယုတ္တကာနံ ခန္ဓာနံ တေဟိယေဝ ဝါ ဟေတူဟိ သုခဝေဒနာဒီဟိ ဝါ။

֍ ဋီ ၃၉။ ဝိပ္ပဋိသာရိဿာတိ ဒါနာဒီသု တာဝ ‘‘ကသ္မာ မယာ ဣဒံ ကတံ, ဒုဋ္ဌု မေ ကတံ, အကတံ သေယျော သိယာ’’တိ ဧဝံ ဝိပ္ပဋိသာရိဿ။ ဈာနပရိဟာနိယံ ပန ‘‘ပရိဟီနံ မေ ဈာနံ, မဟာဇာနိယော ဝတမှီ’’တိ ဧဝံ ဝိပ္ပဋိသာရိဿ။ မောဟော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဒေါသသမ္ပယုတ္တမောဟော။ တထာ မောဟံ အရဗ္ဘာတိ ဒေါသသမ္ပယုတ္တမောဟမေဝ။

֍ ဋီ ၄၅။ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဘဝင်္ဂံ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တဿ ဘဝင်္ဂဿာတိ တဒါရမ္မဏသင်္ခါတံ ပိဋ္ဌိဘဝင်္ဂံ မူလဘဝင်္ဂဿ။ ဝုဋ္ဌာနဿာတိ တဒါရမ္မဏဿ ဘဝင်္ဂဿ ဝါ။ ဥဘယမ္ပိ ဟေတံ ကုသလာကုသလဇဝနတော ဝုဋ္ဌိတတ္တာ ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကိရိယံ ဝုဋ္ဌာနဿာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဖလံ ဝုဋ္ဌာနဿာတိ ဖလစိတ္တံ ဘဝင်္ဂဿ။ ဘဝင်္ဂေန ဟိ ဖလတော ဝုဋ္ဌိတော နာမ ဟောတိ။ ပရတော ‘‘ဝုဋ္ဌာန’’န္တိ အာဂတဋ္ဌာနေသုပိ ဧသေဝ နယော။

֍ ဋီ ၄၆။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ ခန္ဓာတိ ဒေါမနဿသမ္ပယုတ္တာ အကုသလာ ခန္ဓာ။ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တဿ ဝုဋ္ဌာနဿာတိ တဒါရမ္မဏသင်္ခါတဿ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂဿ ဝါ ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တမူလဘဝင်္ဂဿ ဝါ။ သစေ ပန သောမနဿသဟဂတံ မူလဘဝင်္ဂံ ဟောတိ, တဒါရမ္မဏဿ စ ဥပ္ပတ္တိကာရဏံ န ဟောတိ, ဇဝနဿ အာရမ္မဏတော အညသ္မိမ္ပိ အာရမ္မဏေ အဒုက္ခမသုခဝေဒနံ အကုသလဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ။ တမ္ပိ ဟိ ဇဝနတော ဝုဋ္ဌိတတ္တာ ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ သဟဇာတပစ္စယာဒိနိဒ္ဒေသာ ဥတ္တာနတ္ထာယေဝ။ နဟေတ္ထ ကိဉ္စိ အတ္ထိ, ယံ န သက္ကာ သိယာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဝေဒေတုံ, တသ္မာ သာဓုကံ ဥပလက္ခေတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၆၂။ ဣဒါနိ ယသ္မိံ ယသ္မိံ ပစ္စယေ ယေ ယေ ဝါရာ လဒ္ဓါ, သဗ္ဗေ တေ သင်္ခိပိတွာ ဂဏနာယ ဒဿေတုံ ဟေတုယာ တီဏီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဗ္ဗာနိ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၄။)

တီဏိ သုဒ္ဓါနံ တိဏ္ဏံ ပဒါနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အာရမ္မဏေ နဝ ဧကမူလကေကာဝသာနာနိ။ အဓိပတိယာ ပဉ္စ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန အမိဿာနိ တီဏိ, အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန စ ‘‘သုခါယ သမ္ပယုတ္တော သုခါယ သမ္ပယုတ္တဿ, အဒုက္ခမသုခါယ သမ္ပယုတ္တော အဒုက္ခမသုခါယ သမ္ပယုတ္တဿာ’’တိ ဒွေ, တာနိ န ဂဏေတဗ္ဗာနိ။ သုခါယ ပန သမ္ပယုတ္တော အဒုက္ခမသုခါယ, အဒုက္ခမသုခါယ သမ္ပယုတ္တော သုခါယာတိ ဣမာနိ ဒွေ ဂဏေတဗ္ဗာနီတိ ဧဝံ ပဉ္စ။ အနန္တရသမနန္တရေသု သတ္တာတိ သုခါ ဒွိန္နံ, တထာ ဒုက္ခာ, အဒုက္ခမသုခါ တိဏ္ဏမ္ပီတိ ဧဝံ သတ္တ။ ဥပနိဿယေ နဝါတိ သုခသမ္ပယုတ္တော သုခသမ္ပယုတ္တဿ တီဟိပိ ဥပနိဿယေဟိ, ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တဿ ပကတူပနိဿယေနေဝ, ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တဿ တီဟိပိ, ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တော ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တဿ အနန္တရပကတူပနိဿယေဟိ, သုခသမ္ပယုတ္တဿ ပကတူပနိဿယေန, အဒုက္ခမသုခသမ္ပယုတ္တဿ ဒွိဓာ, အဒုက္ခမသုခသမ္ပယုတ္တော အဒုက္ခမသုခသမ္ပယုတ္တဿ တိဓာပိ, တထာ သုခသမ္ပယုတ္တဿ, ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တဿ အနန္တရပကတူပနိဿယေဟီတိ ဧဝံ နဝ။ ပစ္စယဘေဒတော ပနေတ္ထ ပကတူပနိဿယာ နဝ, အနန္တရူပနိဿယာ သတ္တ, အာရမ္မဏူပနိဿယာ စတ္တာရောတိ ဝီသတိ ဥပနိဿယာ။ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာ ပနေတ္ထ ဆိဇ္ဇန္တိ။ န ဟိ ပုရေဇာတာ ပစ္ဆာဇာတာ ဝါ အရူပဓမ္မာ အရူပဓမ္မာနံ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။

ကမ္မေ အဋ္ဌာတိ သုခသမ္ပယုတ္တော သုခသမ္ပယုတ္တဿ ဒွိဓာပိ, ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တဿ နာနာက္ခဏိကတောဝ တထာ ဣတရဿ။ ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တော ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တဿ ဒွိဓာပိ, သုခသမ္ပယုတ္တဿ နတ္ထိ, ဣတရဿ နာနာက္ခဏိကတောဝ အဒုက္ခမသုခသမ္ပယုတ္တော အဒုက္ခမသုခသမ္ပယုတ္တဿ ဒွိဓာပိ, ဣတရေသံ နာနာက္ခဏိကတောတိ ဧဝံ အဋ္ဌ။ ပစ္စယဘေဒတော ပနေတ္ထ နာနာက္ခဏိကာ အဋ္ဌ, သဟဇာတာ တီဏီတိ ဧကာဒသ ကမ္မပစ္စယာ။ ယထာ စ ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတာ, ဧဝံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယောပေတ္ထ ဆိဇ္ဇတိ။ အရူပဓမ္မာ ဟိ အရူပဓမ္မာနံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော န ဟောန္တိ။ နတ္ထိဝိဂတေသု သတ္တ အနန္တရသဒိသာဝ။ ဧဝမေတ္ထ တီဏိ ပဉ္စ သတ္တ အဋ္ဌ နဝါတိ ပဉ္စ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ။ တေသံ ဝသေန ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဦနတရဂဏနေန သဒ္ဓိံ သံသန္ဒနေသု အတိရေကဉ္စ အလဗ္ဘမာနဉ္စ အပနေတွာ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၅။)

֍ * ၆၃-၆၄။ ဟေတုယာ သဒ္ဓိံ အာရမ္မဏံ န လဗ္ဘတိ, တထာ အနန္တရာဒယော။ အဓိပတိယာ ဒွေတိ ဒုက္ခပဒံ ဌပေတွာ သေသာနိ ဒွေ။ ဒုက္ခသမ္ပယုတ္တော ဟိ ဟေတု အဓိပတိ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ သော န လဗ္ဘတီတိ အပနီတော။ သေသဒွယေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣတိ ဟေတုမူလကေ ဒွေယေဝ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ, တေသံ ဝသေန ဆ ဃဋနာနိ ဝုတ္တာနိ။ တေသု ပဌမံ အဝိပါကဘူတာနံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တနိရာဓိပတိဓမ္မာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ, ဒုတိယံ တေသညေဝ ဝိပါကဘူတာနံ, တတိယစတုတ္ထာနိ တေသညေဝ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနံ, ပဉ္စမံ အဝိပါကဘူတသာဓိပတိအမောဟဝသေန, ဆဋ္ဌံ ဝိပါကဘူတသာဓိပတိအမောဟဝသေန။ ပဌမံ ဝါ သဗ္ဗဟေတုဝသေန, ဒုတိယံ သဗ္ဗဝိပါကဟေတုဝသေန, တတိယံ သဗ္ဗာမောဟဟေတုဝသေန, စတုတ္ထံ သဗ္ဗဝိပါကာမောဟဟေတုဝသေန။ ပဉ္စမံ သဗ္ဗသာဓိပတိအမောဟဝသေန, ဆဋ္ဌံ သဗ္ဗသာဓိပတိဝိပါကာမောဟဝသေန။

֍ ဋီ ၆၆။ အာရမ္မဏမူလကေ အဓိပတိယာ စတ္တာရီတိ အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန သုခံ သုခဿ, အဒုက္ခမသုခဿ, အဒုက္ခမသုခံ အဒုက္ခမသုခဿ, သုခဿာတိ ဧဝံ စတ္တာရိ။ ဥပနိဿယေပိ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန စတ္တာရော ဝုတ္တာ။ ဃဋနာနိ ပနေတ္ထ ဧကမေဝ။ အဓိပတိမူလကာဒီသုပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ယံ လဗ္ဘတိ ယဉ္စ န လဗ္ဘတိ, တံ သဗ္ဗံ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတွာ သံသန္ဒနဃဋနဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ * ၈၃-၈၇။ ပစ္စနီယမှိ ကုသလတ္တိကေ ဝုတ္တနယေနေဝ အနုလောမတော ပစ္စယေ ဥဒ္ဓရိတွာ တတ္ထ လဒ္ဓါနံ ဝါရာနံ ဝသေန ပစ္စနီယတော ဂဏနဝသေန နဟေတုယာ နဝါတိ သဗ္ဗပစ္စယေသု နဝ ဝါရာ ဒဿိတာ။ တေ ဧကမူလကေကာဝသာနာနံ နဝန္နံ ဝိဿဇ္ဇနာနံ ဝသေန ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော ဓမ္မော သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တဿ ဓမ္မဿ နဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော, သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တေန စိတ္တေန ဒါနံ ဒတွာ’’တိအာဒိနာ နယေန ပါဠိံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿေတဗ္ဗာ။ ပစ္စယသံသန္ဒနေ ပနေတ္ထ နဟေတုပစ္စယာ…ပေ… နဥပနိဿယေ အဋ္ဌာတိ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုဗ္ဗလကမ္မဉှိ ဝိပါကဿ န ဥပနိဿယော ဟောတိ။ ကေဝလံ ပန နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယေနေဝ ပစ္စယော ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ အနုလောမပစ္စနီယပစ္စနီယာနုလောမေသု စ တေသံ တေသံ ပစ္စယာနံ ယောဂေ လဒ္ဓဝါရဝသေန သက္ကာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဂဏေတုံ, တသ္မာ န ဝိတ္ထာရိတန္တိ။

ဝေဒနာတ္တိကဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၆။)

၃။ ဝိပါကတ္တိကဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁-၂၃။ ဝိပါကတ္တိကေ ဝိပါကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဝိပါကော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိ ယေ ဟေတုပစ္စယေ တေရသ ဝါရာ ဝုတ္တာ, တေ သင်္ခိပိတွာ ဂဏနာယ ဒဿေတုံ ဟေတုယာ တေရသာတိ ဝုတ္တံ။ အာရမ္မဏေ ပဉ္စာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေတ္ထ တေရသ ပဉ္စ နဝ သတ္တ တီဏိ ဒွေတိ ဆ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ, တေသံ ဝသေန ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

֍ * ၂၄-၅၂။ ပစ္စနီယေပိ ဝိပါကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဝိပါကော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ နဟေတုပစ္စယာတိ ယေ နဟေတုပစ္စယေ ဒသ ဝါရာ ဝုတ္တာ, တေ သင်္ခိပိတွာ ဂဏနာယ ဒဿေတုံ နဟေတုယာ ဒသာတိ ဝုတ္တံ။ န အာရမ္မဏေ ပဉ္စာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝမေတ္ထ ဒသ ပဉ္စ တေရသ ဒွါဒသ ဒွေ ဧကံ နဝ တီဏီတိ အဋ္ဌ ဂဏနပရိစ္ဆေဒါ, တေသံ ဝသေန ပစ္စယသံသန္ဒနေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိတ္ထာရတော ဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပါဠိ ပန သင်္ခိတ္တာ, ဧတေသညေဝ ပန လဒ္ဓဂဏနရပရိစ္ဆေဒါနံ ဝါရာနံ ဝသေန သံသန္ဒိတွာ အနုလောမပစ္စနီယံ ပစ္စနီယာနုလောမဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

သဟဇာတဝါရော ဣမိနာဝ ဧကဂတိကော။ ပစ္စယနိဿယသံသဋ္ဌသမ္ပယုတ္တဝါရာ ယထာပါဠိမေဝ နိယျန္တိ။

֍ ဋီ ၉၂။ ပဉှာဝါရေ ကုသလာကုသလေ နိရုဒ္ဓေတိ ဧတသ္မိံ ဝိပဿနာဝသေန ပဝတ္တေ ကုသလေ သာရဇ္ဇနာဒိဝသေန ပဝတ္တေ အကုသလေ စ နိရုဒ္ဓေ။ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကာမာဝစရဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယေ ပန ‘‘ဝိပဿနာဇဝနာနံ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စာနဉ္စ ပရိယောသာနေ တဒါရမ္မဏံ နတ္ထီ’’တိ ဝဒန္တိ, တေ ဣမာယ တန္တိယာ ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ။ အာကာသာနဉ္စာယတနကုသလံ ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ ကိရိယဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အရဟတ္တံ ပတွာ အသမာပန္နပုဗ္ဗာ သမာပတ္တိယော ပဋိလောမတော သမာပဇ္ဇန္တဿ ဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဥပါယေန သဗ္ဗဝိဿဇ္ဇနေသု သာဓုကံ ပါဠိံ ဥပပရိက္ခိတွာ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ ဋီ ၁၂၀။ ဟေတုယာ သတ္တ, အာရမ္မဏေ နဝ, အဓိပတိယာ ဒသာတိအာဒီသုပိ သဟဇာတာဓိပတိဝသေန အာရမ္မဏာဓိပတိဝသေန သဟဇာတနိဿယဝသေန ပုရေဇာတနိဿယဝသေန အနန္တရူပနိဿယဝသေန

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၇။)

အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန ပကတူပနိဿယဝသေန သဟဇာတဝိပ္ပယုတ္တဝသေန ပုရေဇာတပစ္ဆာဇာတဝိပ္ပယုတ္တဝသေနာတိ ယတ္ထ ယတ္ထ ယထာ ယထာ ယတ္တကာနိ ဝိဿဇ္ဇနာနိ လဗ္ဘန္တိ, တတ္ထ တတ္ထ တထာ တထာ တာနိ သဗ္ဗာနိ သလ္လက္ခေတဗ္ဗာနိ။ တထာ ပစ္စနီယာဒီသု အနုလောမဝသေန ဝါရုဒ္ဓရဏံ, အနုလောမတော လဒ္ဓဝါရာနံ ပစ္စနီယတော ဂဏနာ, ပစ္စယသံသန္ဒနံ, အနုလောမပစ္စနီယေ ပစ္စနီယာနုလောမေ စ သုဒ္ဓိကေသု စေဝ သံသန္ဒနဝသေန စ ပဝတ္တေသု ဟေတုမူလကာဒီသု လဗ္ဘမာနဝါရဂဏနာ, အလဗ္ဘမာနာနံ အလဗ္ဘမာနတာတိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ ဣတော ပရေသုပိ တိကဒုကေသု။ ပဋ္ဌာနပကရဏဉှိ ပါဠိတောဝ အနန္တံ အပရိမာဏံ။ တဿ ပဒပဋိပါဋိယာ အတ္ထံ ဝဏ္ဏယိဿာမီတိ ပဋိပန္နဿ အတိဒီဃာယုကဿာပိ အာယု နပ္ပဟောတိ။ န စဿ ဧကဒေသံ ဝဏ္ဏေတွာ သေသမှိ နယတော ဒဿိယမာနေ န သက္ကာ အတ္ထော ဇာနိတုံ, တသ္မာ ဣတော ပရံ ဧတ္တကမ္ပိ အဝတွာ သေသေသု တိကဒုကေသု ဟေဋ္ဌာ အဝုတ္တပ္ပကာရတ္တာ ယံ ယံ အဝဿံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ တဒေဝ ဝက္ခာမ။ ယံ ပန အဝတွာ ဂမိဿာမ, တံ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

ဝိပါကတ္တိကဝဏ္ဏနာ။

၄။ ဥပါဒိန္နတ္တိကဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၅၁။ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယတ္တိကဿ ပဉှာဝါရေ ဝတ္ထု ဥပါဒါနိယာနံ ခန္ဓာနံ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ပဝတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဋိသန္ဓိယံ ပန တံ ပုရေဇာတံ န ဟောတိ။

֍ ဋီ ၇၂။ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧတ္ထ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော ကဗဠီကာရာဟာရော နာမ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ ရူပါနံ အဗ္ဘန္တရဂတာ ဩဇာ။ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယဿ ကာယဿာတိ တဿေဝ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဝိယ ကဋတ္တာရူပါနံ အနုပါလနဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ပစ္စယော, န ဇနကဝသေန။ ယံ ပန မဏ္ဍူကာဒယော ဂိလိတွာ ဌိတာနံ အဟိအာဒီနံ ကာယဿ ဇီဝမာနကမဏ္ဍူကာဒိသရီရေ ဩဇာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၈။)

အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝဒန္တိ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ဇီဝမာနကသရီရေ ဩဇာ အညဿ သရီရဿ အာဟာရပစ္စယတံ သာဓေတိ။ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယဿ ကာယဿာတိ ဧတ္ထ ပန ဇနကဝသေနာပိ လဗ္ဘတိ။ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယဿ စ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယဿ စာတိ ဧတ္ထ ဧကဿ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေန, ဧကဿ ဇနကဝသေန, ဥဘိန္နမ္ပိ ဝါ ဥပတ္ထမ္ဘကဝသေနေဝ ဝုတ္တော။ ဒွေ ပန အာဟာရာ ဧကတော ပစ္စယာ ဟောန္တာ ဥပတ္ထမ္ဘကာဝ ဟောန္တိ, န ဇနကာ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိမေဝ သာဓုကံ ဩလောကေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဥပါဒိန္နတ္တိကဝဏ္ဏနာ။

၅-၂၂။ သင်္ကိလိဋ္ဌတ္တိကာဒိဝဏ္ဏနာ

သင်္ကိလိဋ္ဌသင်္ကိလေသိကတ္တိကေ သဗ္ဗံ ကုသလတ္တိကေ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

֍ ဋီ ၇၉။ ဝိတက္ကတ္တိကေ ယထာကမ္မူပဂဉာဏဿ ပရိကမ္မန္တိ ဒိဗ္ဗစက္ခုပရိကမ္မမေဝ တဿ ဥပ္ပါဒနတ္ထာယ ပရိကမ္မံ။ ဥပ္ပန္နဿ ပန ဝဠဉ္ဇနကာလေ ပရိကမ္မံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။

֍ ဋီ ၈၂။ ပီတိတ္တိကေ သုခသဟဂတံ ဘဝင်္ဂ ဥပ္ပေက္ခာသဟဂတဿ ဘဝင်္ဂဿအနန္တရပစ္စယေနာတိ တဒါရမ္မဏဘဝင်္ဂမူလဘဝင်္ဂါနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ သဗ္ဗံ ပါဠိဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဒဿနတ္တိကေ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိအာဒီသု ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော ပုထုဇ္ဇနဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော သောတာပန္နဿာပီတိ ဧဝံ ဥပရိမဿ ဥပရိမဿ ဟေဋ္ဌိမာ ဟေဋ္ဌိမာ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော ဓမ္မော ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဿ ဓမ္မဿ ဧကေနပိ ပစ္စယေန ပစ္စယော န ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိံ အနုဂန္တွာ ကုသလတ္တိကေ ဝုတ္တလက္ခဏဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကတ္တိကေ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဟေတုကာဒီနံ ဝိဘာဂေါ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတော မောဟော အဟေတုကတ္တာ တတိယပဒေ ပဝိဋ္ဌော။ ဧဝမေတ္ထ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၈၉။)

ယေသံ ဒဿနဘာဝနာဟိ ပဟာတဗ္ဗော ဟေတု အတ္ထိ, တေ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ယေသံ သော နတ္ထိ တေ နေဝဒဿနေန နဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗဟေတုကာတိ ဣမံ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကဝိဘာဂံ ဉတွာ သေသံ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗတ္တိကေ စေဝ ကုသလတ္တိကေ စ ဒဿိတလက္ခဏာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အာစယဂါမိတ္တိကေ စ ပဋိစ္စဝါရသံသဋ္ဌဝါရေသု အနုလောမံ ကုသလတ္တိကသဒိသမေဝ။ သေသံ ဝိဿဇ္ဇနတော ဂဏနတော စ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။

သေက္ခတ္တိကေ အသေက္ခော ဓမ္မော သေက္ခဿ ဓမ္မဿ န ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော။ သေက္ခော အသေက္ခဿ အနန္တရပကတူပနိဿယော ပန ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ, တထာ ပရိတ္တတ္တိကေ။

ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တိကေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာစေတနာတိ သေက္ခာနံ ဂေါတြဘုစေတနာ, ပစ္စဝေက္ခဏစေတနာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝိပါကာနံ ပရိတ္တာရမ္မဏာနန္တိ ပဋိသန္ဓိယံ ကမ္မံ အာရမ္မဏံ ကတွာ, ပဝတ္တေ စက္ခုဝိညာဏာဒိဝသေနရူပါဒိအာရမ္မဏံ, တဒါရမ္မဏဝသေန ဇဝနေန ဂဟိတပရိတ္တာရမ္မဏဉ္စ အာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပန္နာနံ။ ယေ ပန ‘‘ဂေါတြဘုစိတ္တေန နတ္ထိ ပဋိသန္ဓီ’’တိ ဝဒန္တိ, တေ ဣမိနာ သုတ္တေန ပဋိသေဓေတဗ္ဗာ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဟီနတ္တိကော သင်္ကိလိဋ္ဌတ္တိကသဒိသော။

မိစ္ဆတ္တတ္တိကေ မိစ္ဆတ္တနိယတော သမ္မတ္တနိယတဿ, သမ္မတ္တနိယတော ဝါ မိစ္ဆတ္တနိယတဿ ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော န ဟောတိ။ မိစ္ဆတ္တနိယတော ဝါ သမ္မတ္တနိယတော ဝါ သဟဇာတာဓိပတိရဟိတော နာမ နတ္ထိ။ သမ္မတ္တနိယတေ ဧကန္တတော အာရမ္မဏပုရေဇာတံ နတ္ထိ, မိစ္ဆတ္တနိယတေ သိယာ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ။ အနိယတံ စိတ္တံ အာရဗ္ဘ နိယတာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ သေသာ နိယတံ အာရဗ္ဘ နိယတံ နုပ္ပဇ္ဇတိ, မိစ္ဆတ္တနိယတံ ဂရုံ ကတွာ န ကောစိ ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကုသလော မိစ္ဆတ္တဿ ဥပနိဿယပစ္စယော န ဟောတိ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

မဂ္ဂါရမ္မဏတ္တိကေ ပဋိစ္စဝါရဿ အနုလောမေ ဝိပါကပစ္စယော နတ္ထိ။ ကမ္မပစ္စယေပိ ဣမသ္မိံ တိကေ နာနာက္ခဏိကံ န လဗ္ဘတိ, တထာ ဥပ္ပန္နတ္တိကအတီတတ္တိကေသု။ ပစ္စနီယေ အဟေတုကံ မဂ္ဂါရမ္မဏန္တိ အဟေတုကံ မဂ္ဂါရမ္မဏံ, အာဝဇ္ဇနံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ သေသမေတ္ထ ပါဠိအနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၀။)

ဥပ္ပန္နတ္တိကေ စ အတီတတ္တိကေ စ ပဋိစ္စဝါရာဒယော နတ္ထိ, ပဉှာဝါရမတ္တမေဝ လဗ္ဘတိ။ ကသ္မာ? ပဋိစ္စဝါရာဒယော ဟိ သဟဇာတပုရေဇာတာနညေဝ ဟောန္တိ။ ဣမေ စ တိကာ အတီတာနာဂတမိဿကာ။ ဥပ္ပန္နတ္တိကေ စေတ္ထ အနန္တရဘာဂိယာပိ ပစ္စယာ န လဗ္ဘန္တိ။ ကသ္မာ? ဥပ္ပန္နတ္တိကေ အတီတဿ အဘာဝတော။ ဥပ္ပန္နော စ အနုပ္ပန္နော စာတိ ဣမေ စေတ္ထ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပန္နဿ စ အနုပ္ပန္နဿ စာတိ ဣမေသံ ဒွိန္နံ န ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော။ အနုပ္ပန္နော စ ဥပ္ပါဒီ စာတိ ဣမေ ပန ဒွေ ဥပ္ပန္နဿ အာရမ္မဏူပနိဿယဝသေန ဒွီဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော။ သေသမေတ္ထ ပါဠိယံ အာဂတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အတီတတ္တိကေ ပစ္စုပ္ပန္နံ အတီတာနာဂတဿ, အတီတာနာဂတဉ္စ အတီတာနာဂတဿ န ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယော။ နိဗ္ဗာနံ ပန ဒွီသုပိ ဣမေသု တိကေသု နေဝ ပစ္စယတော န ပစ္စယုပ္ပန္နတော လဗ္ဘတိ။ သေသမိဓာပိ ပါဠိယံ အာဂတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အဇ္ဈတ္တတ္တိကေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါပဒံ န ဂဟိတံ။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါသင်္ခါတာ ဟိ ဥဘော ရာသယော နေဝ ဧကတော ပစ္စယာ ဟောန္တိ, န ပစ္စယုပ္ပန္နာ၊ တသ္မာ ဟတ္ထတလေ ဌပိတဿ သာသပဿ ဝဏ္ဏောပိ ဟတ္ထတလဝဏ္ဏေန သဒ္ဓိံ ဧကတော အာရမ္မဏံ န ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာ စ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါပဒံ, ဧဝမေတ္ထ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏတ္တိကေပိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏပဒံ န လဗ္ဘတိ။ သေသံ ယထာပါဠိမေဝ နိယျာတိ။

သနိဒဿနတ္တိကေပိ ပါဠိဝသေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ ဂဏနာပေတ္ထ ပါဠိယံ အာဂတဝါရေ သင်္ခိပိတွာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ သံသန္ဒနေသု သံသန္ဒိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ဓမ္မာနုလောမေ တိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၂။ ဒုကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

ဒုကပဋ္ဌာနေပိ သဗ္ဗဒုကေသု ပဉှာဝိဿဇ္ဇနာနိ စေဝ ဂဏနာ စ ပါဠိယံ အာဂတနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အပိစေတ္ထ သဟေတုကဟေတုသမ္ပယုတ္တဒုကာနံ ဝိဿဇ္ဇနံ ဟေတုဒုကဝိဿဇ္ဇနသဒိသံ၊ တထာ ဟေတူစေဝသဟေတုကဟေတူစေဝဟေတုသမ္ပယုတ္တဒုကာနံ, တထာ သပ္ပစ္စယသင်္ခတဒုကာနံ။ ဣဒံ ဒုကံ ယထာ သပ္ပစ္စယဒုကံ, ဧဝံ ကာတဗ္ဗန္တိ ဣဒံ ယသ္မာ သပ္ပစ္စယော ဝိယ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၁။)

အပ္ပစ္စယေန သင်္ခတောပိ, အသင်္ခတေန သဒ္ဓိံ ယောဇနံ န လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ။ သာရမ္မဏစိတ္တသမ္ပယုတ္တသံသဋ္ဌဒုကာပိ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာယေဝ၊ တထာ အာသဝဩဃယောဂဂေါစ္ဆကာ။ ဧတေ ဟိ တယော အညမညံ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာယေဝ။ အပိစ လောကိယသာသဝသံယောဇနိယဂန္ထနိယနီဝရဏိယပရာမဋ္ဌသင်္ကိလေသိကဒုကာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝသံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယနီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသင်္ကိလေသိကပရိယာပန္နသဥတ္တရဒုကာတ ဣမေပိ ဒုကာ သမာနာ။

ကိလေသဒုကံ သံယောဇနဒုကသဒိသံ။ သင်္ကိလိဋ္ဌကိလေသသမ္ပယုတ္တနီဝရဏသမ္ပယုတ္တဒဿနေနပဟာတဗ္ဗသရဏဒုကာပိ သမာနာ။ တထာကိလေသာ စေဝ သင်္ကိလိဋ္ဌနီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဒုကာ။ ဣမိနာ နယေန သဗ္ဗေသံ အတ္ထတော သဒိသာနံ ဒုကာနံ ဝိဿဇ္ဇနာနိ သဒိသာနေဝ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ ပန ပဋ္ဌာနေ ကေနစိဝိညေယျဒုကံ န လဗ္ဘတိ။ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စ, သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စ, ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စ, နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စ, ကိလေသာ စေဝ သင်္ကိလိဋ္ဌာ စာတိ ဧဝရူပေသု ဒုကေသု ဝိပါကပစ္စယော စေဝ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယော စ န လဗ္ဘတိ။ နဟေတုသဟေတုကနဟေတုအဟေတုကေသု ဟေတုပစ္စယော နတ္ထိ။ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စ, အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စ, ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာတိ ဣမေသု ဒုကေသု နဟေတုနဈာနနမဂ္ဂါ န လဗ္ဘန္တိ။ သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စ, နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စ, ကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စ, ကိလေသာ စေဝ သင်္ကိလိဋ္ဌာ စာတိ ဣမေသု ပန ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စသဟဂတဿ မောဟဿ ဝသေန နဟေတုပစ္စယော လဗ္ဘတိ၊ နဈာနနမဂ္ဂပစ္စယာ န လဗ္ဘန္တီတိ ဧဝံ သဗ္ဗဒုကေသု လဗ္ဘမာနာလဗ္ဘမာနံ ဥပပရိက္ခိတွာ ပါဠိဝသေနေဝ ဝါရဂဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

ဒုကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၃။ ဒုကတိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

ဒုကတိကပဋ္ဌာနေ ဟေတုံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဟေတု ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိ ဧဝံ ပဉှာမတ္တုဒ္ဓါရဝသေနေဝ သင်္ခေပတော

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၂။)

ဒေသနာ ကတာ။ ‘‘ကုသလံ အလောဘံ ပဋိစ္စ အဒေါသော အမောဟော’’တိအာဒိနာ ပန နယေန ဝိတ္ထာရော ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ, သော ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတနယေန သက္ကာ အဝုတ္တောပိ ဇာနိတုန္တိ ဧကပဒေပိ ဧကပစ္စယော ဝါ န ဝုတ္တော။ ယာ ပနေသာ သင်္ခေပတော ဒေသနာ ကတာ, သာ ဧဝံ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဟေတုဒုကေန ဟိ သဒ္ဓိံ ကုသလပဒံ ယောဇေတွာ ပဋိစ္စဝါရေ အနုလောမဿ စေဝ ပစ္စနီယဿ စ ဝသေန သဗ္ဗေ လဗ္ဘမာနကပစ္စယာ ဒဿိတာ, အနုလောမပစ္စနီယပစ္စနီယာနုလောမနယာ စေဝ သဟဇာတဝါရာဒယော စ န ဒဿိတာ, ကေဝလံ ‘‘ပဋိစ္စဝါရသဒိသံယေဝ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဉှာဝါရေ ပဉှမ္ပိ အဝိဿဇ္ဇေတွာ ကေဝလံ ပဉှုဒ္ဓါရမတ္တံ ကတွာ အနုလောမပစ္စနီယဝသေနေဝ လဗ္ဘမာနပစ္စယာ ဒဿိတာ။ ယထာ စ ကုသလပဒံ, ဧဝံ အကုသလအဗျာကတပဒါနိပိ ဟေတုဒုကေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဟေတုကုသလဒုကတိကံ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ။

တတော ပရံ ဟေတုံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဓမ္မန္တိအာဒိနာ နယေန ဟေတုဝေဒနာဒုကတိကာဒီနိ ဧကဝီသတိ ဒုကတိကာနိ ဒဿိတာနိ။ ယသ္မာ ပန ဟေတု နာမ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃော အနိဒဿနသပ္ပဋိဃော ဝါ နတ္ထိ, တသ္မာ ဟေတုပဒေန သဒ္ဓိံ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃအနိဒဿနသပ္ပဋိဃပဒါနိ န ယောဇိတာနိ။ ဧဝံ ဟေတုဒုကေန သဒ္ဓိံ လဗ္ဘမာနကဝသေန ဒွါဝီသတိ တိကေ ယောဇေတွာ ပုန တေ သဟေတုကဒုကာဒီဟိ သရဏဒုကပရိယောသာနေဟိ သဗ္ဗဒုကေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇိတာ။ တတ္ထ ယံ ယံ ပဒံ ယေန ယေန ပဒေန သဒ္ဓိံ ယောဇနံ န ဂစ္ဆတိ, တံ တံ ပါဠိယံယေဝ န လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝမေတ္ထ ဧကေန ဒုကေန သဒ္ဓိံ ဗာဝီသတိ တိကေ ယောဇေတွာ ပုန အပရေန ဗာဝီသတိ, အပရေန ဗာဝီသတီတိ ပဋိပါဋိယာ ဒုကသတေ လဗ္ဘမာနဒုကပဒေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါဝီသတိ တိကာ ယောဇိတာတိ ဒွါဝီသတိ တိကေ ဂဟေတွာ ဒုကသတေ ပက္ခိပိတွာ ဒုကတိကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒေသိတံ။ တတ္ထ ယေသု ယေသု ဌာနေသု နယံ ဒဿေတွာ ပါဠိယာ သင်္ခေပေါ ကတော, တေသု တေသု ဌာနေသု ဒဿိတနယာနုရူပေန တဿာ ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။

ဒုကတိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၃။)

၄။ တိကဒုကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

တိကဒုကပဋ္ဌာနေပိ ကုသလံ ဟေတုံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော ဟေတု ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိ ပဉှာမတ္တုဒ္ဓါရဝသေနေဝ ဒေသနာ ကတာ။ တတ္ထ ယထာ ဟေဋ္ဌာ ဟေတုဒုကေန သဒ္ဓိံ ကုသလပဒံ ယောဇေတွာ သဗ္ဗပစ္စယဝသေန သဗ္ဗဝါရေသု သင်္ခေပတော ဒေသနာ ကတာ, ဧဝမိဓ ကုသလတ္တိကေန သဒ္ဓိံ ဟေတုပဒံ ယောဇေတွာ သဗ္ဗပစ္စယဝသေန သဗ္ဗဝါရေသု သင်္ခေပတော ဒေသနာ ကတာ။ ယထာ စ ဟေတုပဒံ, ဧဝံ နဟေတုပဒမ္ပိ ကုသလတ္တိကေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ကုသလတ္တိကဟေတုဒုကံ နိဋ္ဌာပိတံ။ တတော ပရံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဟေတုံ ဓမ္မန္တိအာဒိနာ နယေန ဝေဒနာတ္တိကဟေတုဒုကာဒီနိ ဧကဝီသတိ တိကဒုကာနိ ဒဿိတာနိ။

ဧဝံ ဗာဝီသတိယာ တိကေဟိ သဒ္ဓိံ ဟေတုဒုကံ ယောဇေတွာ ပုန တေဟိယေဝ သဒ္ဓိံ သဟေတုကဒုကာဒယော သရဏဒုကပရိယောသာနာ လဗ္ဘမာနဝသေန သဗ္ဗဒုကာ ယောဇိတာ။ ဣဓာပိ ယံ ယံ ပဒံ ယောဇနံ န ဂစ္ဆတိ, တံ တံ ပါဠိယံယေဝ ပဋိက္ခိတ္တံ။ ဧဝံ ဒုကသတံ ဂဟေတွာ ဒွါဝီသတိယာ တိကေသု ပက္ခိပိတွာ တိကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ဒေသိတံ။ တတြာပိ ယေန ယေန နယေန ပါဠိ သင်္ခိတ္တာ, သော သော နယော ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗော။

တိကဒုကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၅။ တိကတိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

တိကတိကပဋ္ဌာနေပိ ကုသလံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ကုသလော သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိ ပဉှုဒ္ဓါရဝသေနေဝ သင်္ခေပတော ဒေသနာ ကတာ။ ဧတ္ထ စ ကုသလတ္တိကံ ဝေဒနာတ္တိကာဒီဟိ, ဝေဒနာတ္တိကာဒယော စ ကုသလတ္တိကေနာတိ ဧဝံ တိကေသုယေဝ တိကာ ပက္ခိတ္တာ။ ယေန ယေန စ ပဒေန သဒ္ဓိံ ယံ ယံ ပဒံ ယောဇနံ န ဂစ္ဆတိ, တံ တံ ဟာပေတွာ လဗ္ဘမာနဝသေနေဝ သဗ္ဗပစ္စယေသု ဝါရာ စ ဂဏနနယာ စ ဒဿိတာ, တသ္မာ တေ သာဓုကံ ပါဠိံ ဥပပရိက္ခိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ စ ကုသလတ္တိကံ ဝေဒနာတ္တိကာဒီဟိ, ဝေဒနာတ္တိကာဒယော စ တေန သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ တထာ ဧကေကံ တိကံ သေသေဟိ။ သေသာ စ တေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

တိကတိကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၄။)

၆။ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

ဒုကဒုကပဋ္ဌာနေပိ ဟေတုသဟေတုကံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဟေတုသဟေတုကော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိ ပဉှုဒ္ဓါရဝသေနေဝ သင်္ခေပတော ဒေသနာ ကတာ။ တတ္ထ ဟေတုဒုကံ သဟေတုကဒုကာဒီဟိ, သဟေတုကဒုကာဒီနိ စ တေန သဒ္ဓိံ ယောဇိတာနိ။ ဧကေကံ ပန ဒုကံ သေသေဟိ, သေသာ စ တေဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိပါဋိယာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဣဒဉှိ ဒုကဒုကပဋ္ဌာနံ နာမ ‘ဒုကေသုယေဝ ဒုကေ ပက္ခိပိတွာ’ ဒေသိတံ။ တေနေတ္ထ သဗ္ဗဒုကေဟိ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗဒုကာနံ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပါဠိ ပန သင်္ခိတ္တာ။ ယေန ယေန စ ပဒေန သဒ္ဓိံ ယံ ယံ ပဒံ ယောဇနံ န ဂစ္ဆတိ, တံ တံ ဟာပေတွာဝ ဒေသနာ ကတာတိ။

ဒုကဒုကပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

ဧတ္တာဝတာ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ အနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ –

အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဂါထာယ ဒီပိတာ။ ဓမ္မာနုလောမပဋ္ဌာနေ ဆ နယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ပစ္စယဝသေန ပနေတ္ထ ဧကေကသ္မိံ ပဋ္ဌာနေ အနုလောမာဒယော စတ္တာရော စတ္တာရော နယာတိ ဧကေန ပရိယာယေန စတုဝီသတိနယပဋိမဏ္ဍိတံ အနုလောမပဋ္ဌာနံယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

၇-၁၂။ ပစ္စနီယပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ ကုသလာဒီနံ ပဒါနံ ပဋိက္ခေပဝသေန ဓမ္မာနံ ပစ္စနီယတာယ လဒ္ဓနာမံ ပစ္စနီယပဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ နကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ နကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ နကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိ ကုသလဿ ပစ္စယဘာဝံ ဝါရေတိ။ နကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကုသလဿ ဥပ္ပတ္တိံ ဝါရေတိ, တသ္မာ ‘‘အကုသလာဗျာကတံ ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ အကုသလာဗျာကတာ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စ ရူပ’’န္တိ ဧဝမာဒိနာ နယေနေတ္ထ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ပစ္စယေ လဒ္ဓဂဏနာ ပန ပါဠိယံ ဝုတ္တာယေဝ။ ယေပိ ဝါရာ သဒိသဝိဿဇ္ဇနာ, တေပိ တတ္ထေဝ ဒဿိတာ။ တသ္မာ သဗ္ဗမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၅။)

ဝုတ္တနယာနုသာရေန ပါဠိံ ဥပပရိက္ခိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ ဒုကပဋ္ဌာနေ, ဒုကတိကပဋ္ဌာနေ, တိကဒုကပဋ္ဌာနေ တိကတိကပဋ္ဌာနေ, ဒုကဒုကပဋ္ဌာနေ စ။

ဧတ္တာဝတာ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ, ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ ပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ –

အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဂါထာယ ဒီပိတာ။ ဓမ္မပစ္စနီယပဋ္ဌာနေ ဆ နယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ပစ္စယဝသေန ပနေတ္ထ ဧကေကသ္မိံ ပဋ္ဌာနေ အနုလောမာဒယော စတ္တာရော စတ္တာရော နယာတိ ဧကေန ပရိယာယေန စတုဝီသတိနယပဋိမဏ္ဍိတံ ပစ္စနီယပဋ္ဌာနညေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပစ္စနီယပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၁၃-၁၈။ အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ ကုသလာဒီသု ဓမ္မေသု ပစ္စယဓမ္မံ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာ ပစ္စယုပ္ပန္နဿ ကုသလာဒိဘာဝပဋိက္ခေပဝသေန ဓမ္မာနံ အနုလောမပစ္စနီယတာယ လဒ္ဓနာမံ အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ န ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိ ကုသလဿ ပစ္စယဘာဝံ အနုဇာနာတိ။ န ကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကုသလဿေဝ ဥပ္ပတ္တိံ ဝါရေတိ။ တသ္မာ ‘‘ကုသလေ ခန္ဓေ ပဋိစ္စ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ရူပ’’န္တိအာဒိနာ နယေန ဝိဿဇ္ဇနံ ဒဿိတံ, တံ သဗ္ဗံ ပါဠိံ ဩလောကေတွာ သာဓုကံ သလ္လက္ခေတဗ္ဗံ။ ယမ္ပိ ယေန သဒိသံ, ယဉ္စ ယတ္ထ လဗ္ဘတိ, ယော စ ယေသံ ဝိဿဇ္ဇနာနံ ယေသု ပစ္စယေသု ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ, သော သဗ္ဗော ပါဠိယံ ဒဿိတော, တသ္မာ ပါဠိယေဝ ဧတ္ထ အတ္ထော။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ ဒုကပဋ္ဌာနာဒီသုပီတိ။

ဧတ္တာဝတာ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ အနုလောမပစ္စနီယမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ –

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၆။)

အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဂါထာယ ဒီပိတာ ဓမ္မာနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနေ ဆ နယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ပစ္စယဝသေန ပနေတ္ထ ဧကေကသ္မိံ ပဋ္ဌာနေ အနုလောမာဒယော စတ္တာရော စတ္တာရော နယာတိ ဧကေန ပရိယာယေန စတုဝီသတိနယပဋိမဏ္ဍိတံ အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနညေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

အနုလောမပစ္စနီယပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

၁၉-၂၄။ ပစ္စနီယာနုလောမပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ ဋီ ၁။ ဣဒါနိ ကုသလာဒီသု ဓမ္မေသု ပစ္စယဓမ္မံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပစ္စယုပ္ပန္နဿ ကုသလာဒိဘာဝံ အပ္ပဋိက္ခေပဝသေန ဓမ္မာနံ ပစ္စနီယာနုလောမတာယ လဒ္ဓနာမံ ပစ္စနီယာနုလောမပဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ နကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ အကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ နကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စာတိ ကုသလဿ ပစ္စယဘာဝံ ဝါရေတိ။ အကုသလော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အကုသလဿ ဥပ္ပတ္တိံ အနုဇာနာတိ။ နကုသလဉှိ အကုသလံ အဗျာကတံ ဝါ, တဉ္စ သဟဇာတပစ္စယံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ကုသလော နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ အကုသလာဗျာကတဝသေန ဒေသနာ ကတာ။ တတ္ထ ‘‘အကုသလံ ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ တယော ခန္ဓာ’’တိ ဧဝံ နကုသလံ ဓမ္မံ ပဋိစ္စ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အဗျာကတော ဓမ္မော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဟေတုပစ္စယာတိ အယံ ပန ပဉှော ‘‘ဝိပါကာဗျာကတံ ကိရိယာဗျာကတံ ဧကံ ခန္ဓံ ပဋိစ္စ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စ ရူပ’’န္တိ ဝိဿဇ္ဇိတောဝ။ ဣတိ သဗ္ဗပဉှေသု အဝိဿဇ္ဇိတဿ အတ္ထာနုရူပံ ဝိဿဇ္ဇိတဿ စ ပါဠိအာဂတမေဝ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ဧကေကသ္မိဉ္စ တိကဒုကေ ဝါရပ္ပဘေဒပစ္စယဂဏနဝိဓာနံ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဧတ္တာဝတာ စ –

တိကဉ္စ ပဋ္ဌာနဝရံ ဒုကုတ္တမံ,

ဒုကံ တိကဉ္စေဝ တိကံ ဒုကဉ္စ၊

တိကံ တိကဉ္စေဝ ဒုကံ ဒုကဉ္စ,

ဆ ပစ္စနီယာနုလောမမှိ နယာ သုဂမ္ဘီရာတိ။ –

အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဂါထာယ ဒီပိတာ။ ဓမ္မပစ္စနီယာနုလောမပဋ္ဌာနေ ဆ နယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ။ ပစ္စယဝသေန ပနေတ္ထ ဧကေကသ္မိံ ပဋ္ဌာနေ အနုလောမာဒယော စတ္တာရော စတ္တာရော နယာတိ ဧကေန ပရိယာယေန စတုဝီသတိနယပဋိမဏ္ဍိတံ ပစ္စနီယာနုလောမပဋ္ဌာနညေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပစ္စနီယာနုလောမပဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၇။)

ဧဝံ ဓမ္မာနုလောမာဒိဝသေန စတူသု ဝါရေသု ဧကေကသ္မိံ စတုဝီသတိယာ စတုဝီသတိယာ နယာနံ ဝသေန ဆန္နဝုတိ နယာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ပစ္စယနယေ အဂ္ဂဟေတွာ ဧကေကသ္မိံ ပဋ္ဌာနေ တိကဒုကာဒီနညေဝ ဆန္နံ ဆန္နံ နယာနံ ဝသေနေတံ စတုဝီသတိနယပဋိမဏ္ဍိတံ သမန္တပဋ္ဌာနမဟာပကရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ‘‘ကုသလာရမ္မဏော ဓမ္မော အကုသလာရမ္မဏော ဓမ္မော’’တိအာဒိနာ နယေန အာရမ္မဏမာတိကံ နာမ ဌပေတွာ ‘‘ကုသလာရမ္မဏော ဓမ္မော ကုသလာရမ္မဏဿ ဓမ္မဿ ဟေတုပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ နယေန အာရမ္မဏပဋ္ဌာနံ နာမ ဒဿေတွာ အပရမ္ပိ ဖဿာဒီနံ ဝသေနပိ ဖဿပဋ္ဌာနံ နာမ ဥဒ္ဓရိတွာ ဒဿေန္တိ။ တံ နေဝ ပါဠိယံ န အဋ္ဌကထာသု သန္ဒိဿတီတိ ဣဓ န ဝိစာရိတံ။ သင်္ဂီတိအာရုဠှပါဠိဝသေနေဝ ပနေတ္ထ ဝဏ္ဏနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

ဧတ္တာဝတာ စ –

သမ္မူဠှာ ယတ္ထ ပဇာ, တန္တာကုလာဒိဘာဝမာပန္နာ၊

နေကဝိဓဒုက္ခဂဟနံ, သံသာရံ နာတိဝတ္တန္တိ။

ပစ္စယဘေဒေ ကုသလော, လောကေ ဂရုတမ္ပိ ပစ္စယာကာရံ၊

အတိနိပ္ပုဏဂမ္ဘီရံ, ဇဝနဗ္ဘူမိံ ဗုဒ္ဓဉာဏဿ။

ကုသလာဒိဓမ္မဘေဒံ, နိဿာယ နယေဟိ ဝိဝိဓဂဏနေဟိ၊

ဝိတ္ထာရေန္တော သတ္တမ-မဘိဓမ္မပ္ပကရဏံ သတ္ထာ။

သုဝိဟိတသန္နိဋ္ဌာနော, ပဋ္ဌာနံ နာမ ယံ ပကာသေသိ၊

သဒ္ဓါယ သမာရဒ္ဓါ, ယာ အဋ္ဌကထာ မယာ တဿ။

အာစရိယာနံ ဝါဒံ, အဝိဟာယ ဝိဘဇ္ဇဝါဒိသိဿာနံ၊

အတိဗဟုဝိဓန္တရာယေ, လောကမှိ အနန္တရာယေန။

သာ ဧဝံ အဇ္ဇ ကတာ, စုဒ္ဒသမတ္တေဟိ ဘာဏဝါရေဟိ၊

အတ္ထံ ပကာသယန္တီ, ပဋ္ဌာနဝရဿ သကလဿ။

သန္နိဋ္ဌာနံ ပတ္တာ ယထေဝ နိဋ္ဌံ တထာ ဗဟုဇနဿ၊

သမ္ပာပုဏန္တု သီဃံ, ကလျာဏာ သဗ္ဗသင်္ကပ္ပါ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၈။)

ဧတ္တာဝတာ –

သတ္တပ္ပကရဏံ နာထော, အဘိဓမ္မမဒေသယိ၊

ဒေဝါတိဒေဝေါ ဒေဝါနံ, ဒေဝလောကမှိ ယံ ပုရေ။

တဿ အဋ္ဌကထာ ဧသာ, သကလဿာပိ နိဋ္ဌိတာ၊

စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဓမ္မဿ, နိဋ္ဌပေန္တေန တံ မယာ။

ယံ ပတ္တံ ကုသလံ တဿ, အာနုဘာဝေန ပါဏိနော၊

သဗ္ဗေ သဒ္ဓမ္မရာဇဿ, ဉတွာ ဓမ္မံ သုခါဝဟံ။

ပါပုဏန္တု ဝိသုဒ္ဓါယ, သုခါယ ပဋိပတ္တိယာ၊

အသောကမနုပါယာသံ, နိဗ္ဗာနသုခမုတ္တမံ။

စိရံ တိဋ္ဌတု သဒ္ဓမ္မော, ဓမ္မေ ဟောန္တု သဂါရဝါ၊

သဗ္ဗေပိ သတ္တာ ကာလေန, သမ္မာ ဒေဝေါ ပဝဿတု။

ယထာ ရက္ခိံသု ပေါရာဏာ, သုရာဇာနော တထေဝိမံ၊

ရာဇာ ရက္ခတု ဓမ္မေန, အတ္တနောဝ ပဇံ ပဇန္တိ။

ပဋ္ဌာနပ္ပကရဏ-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ပဉ္စပကရဏဋ္ဌကထာတိ။

(အဘိ၊ဋ္ဌ၊၃၊၄၉၉။)

နိဂမနကထာ

ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယပဋိမဏ္ဍိတေန သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယသမုဒိတေန သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏသမတ္ထေန ပညာဝေယျတ္တိယသမန္နာဂတေန တိပိဋကပရိယတ္တိပ္ပဘေဒေ သာဋ္ဌကထေ သတ္ထုသာသနေ အပ္ပဋိဟတဉာဏပ္ပဘာဝေန မဟာဝေယျာကရဏေန ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနလာဝဏ္ဏယုတ္တေန ယုတ္တမုတ္တဝါဒိနာ ဝါဒီဝရေန မဟာကဝိနာ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါပရိဝါရေ ဆဠဘိညာဒိပ္ပဘေဒဂုဏပဋိမဏ္ဍိတေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဗုဒ္ဓီနံ ထေရဝံသပ္ပဒီပါနံ ထေရာနံ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ဝံသာလင်္ကာရဘူတေန ဝိပုလဝိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓိနာ ဗုဒ္ဓဃောသောတိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန ထေရေန ကတာ အယံ သကလဿပိ အဘိဓမ္မပိဋကဿ အဋ္ဌကထာ –

တာဝ တိဋ္ဌတု လောကသ္မိံ, လောကနိတ္ထရဏေသိနံ၊

ဒဿေန္တီ ကုလပုတ္တာနံ, နယံ ပညာဝိသုဒ္ဓိယာ။

ယာဝ ဗုဒ္ဓေါတိ နာမမ္ပိ, သုဒ္ဓစိတ္တဿ တာဒိနော၊

လောကမှိ လောကဇေဋ္ဌဿ, ပဝတ္တတိ မဟေသိနောတိ။

အဘိဓမ္မပိဋက-အဋ္ဌကထာ နိဋ္ဌိတာ။