စရိယာပိဋကပါဠိ

(စရိယာ၊၃၈၅။)

ခုဒ္ဒကနိကာယ

စရိယာပိဋကပါဠိ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁။ အကိတ္တိဝဂ္ဂေါ

၁။ အကိတ္တိစရိယာ

֍ ဋ္ဌ ၁။

‘‘ကပ္ပေ စ သတသဟဿေ, စတုရော စ အသင်္ခိယေ၊

ဧတ္ထန္တရေ ယံ စရိတံ, သဗ္ဗံ တံ ဗောဓိပါစနံ။

֍ ဋ္ဌ ၂။

‘‘အတီတကပ္ပေ စရိတံ, ဌပယိတွာ ဘဝါဘဝေ၊

ဣမမှိ ကပ္ပေ စရိတံ, ပဝက္ခိဿံ သုဏောဟိ မေ။

֍ ဋ္ဌ ၃။

‘‘ယဒါ အဟံ ဗြဟာရညေ, သုညေ ဝိပိနကာနနေ၊

အဇ္ဈောဂါဟေတွာ [အဇ္ဈောဂဟေတွာ (သီ။ သျာ။)] ဝိဟရာမိ, အကိတ္တိ နာမ တာပသော။

֍ ဋ္ဌ ၄။

‘‘တဒါ မံ တပတေဇေန, သန္တတ္တော တိဒိဝါဘိဘူ၊

ဓာရေန္တော ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏံ, ဘိက္ခာယ မံ ဥပါဂမိ။

֍ ဋ္ဌ ၅။

‘‘ပဝနာ အာဘတံ ပဏ္ဏံ, အတေလဉ္စ အလောဏိကံ၊

မမ ဒွါရေ ဌိတံ ဒိသွာ, သကဋာဟေန အာကိရိံ။

֍ ဋ္ဌ ၆။

‘‘တဿ ဒတွာနဟံ ပဏ္ဏံ, နိက္ကုဇ္ဇိတွာန ဘာဇနံ၊

ပုနေသနံ ဇဟိတွာန, ပါဝိသိံ ပဏ္ဏသာလကံ။

֍ ဋ္ဌ ၇။

‘‘ဒုတိယမ္ပိ တတိယမ္ပိ, ဥပဂဉ္ဆိ မမန္တိကံ၊

အကမ္ပိတော အနောလဂ္ဂေါ, ဧဝမေဝမဒါသဟံ။

(စရိယာ၊၃၈၆။)

֍ ဋ္ဌ ၈။

‘‘န မေ တပ္ပစ္စယာ အတ္ထိ, သရီရသ္မိံ ဝိဝဏ္ဏိယံ၊

ပီတိသုခေန ရတိယာ, ဝီတိနာမေမိ တံ ဒိဝံ။

֍ ဋ္ဌ ၉။

‘‘ယဒိ မာသမ္ပိ ဒွေမာသံ, ဒက္ခိဏေယျံ ဝရံ လဘေ၊

အကမ္ပိတော အနောလီနော, ဒဒေယျံ ဒါနမုတ္တမံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀။

‘‘န တဿ ဒါနံ ဒဒမာနော, ယသံ လာဘဉ္စ ပတ္ထယိံ၊

သဗ္ဗညုတံ ပတ္ထယာနော, တာနိ ကမ္မာနိ အာစရိ’’န္တိ။

အကိတ္တိစရိယံ ပဌမံ။

၂။ သင်္ခစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁၁။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ဗြာဟ္မဏော သင်္ခသဝှယော၊

မဟာသမုဒ္ဒံ တရိတုကာမော, ဥပဂစ္ဆာမိ ပဋ္ဋနံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂။

‘‘တတ္ထဒ္ဒသံ ပဋိပထေ, သယမ္ဘုံ အပရာဇိတံ၊

ကန္တာရဒ္ဓါနံ ပဋိပန္နံ [ကန္တာရဒ္ဓါနပဋိပန္နံ (သီ။ သျာ။)], တတ္တာယ ကဌိနဘူမိယာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃။

‘‘တမဟံ ပဋိပထေ ဒိသွာ, ဣမမတ္ထံ ဝိစိန္တယိံ၊

‘ဣဒံ ခေတ္တံ အနုပ္ပတ္တံ, ပုညကာမဿ ဇန္တုနော။

֍ ဋ္ဌ ၁၄။

‘‘‘ယထာ ကဿကော ပုရိသော, ခေတ္တံ ဒိသွာ မဟာဂမံ၊

တတ္ထ ဗီဇံ န ရောပေတိ, န သော ဓညေန အတ္ထိကော။

֍ ဋ္ဌ ၁၅။

‘‘‘ဧဝမေဝါဟံ ပုညကာမော, ဒိသွာ ခေတ္တဝရုတ္တမံ၊

ယဒိ တတ္ထ ကာရံ န ကရောမိ, နာဟံ ပုညေန အတ္ထိကော။

֍ ဋ္ဌ ၁၆။

‘‘‘ယထာ အမစ္စော မုဒ္ဒိကာမော, ရညော အန္တေပုရေ ဇနေ၊

န ဒေတိ တေသံ ဓနဓညံ, မုဒ္ဒိတော ပရိဟာယတိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၇။

‘‘‘ဧဝမေဝါဟံ ပုညကာမော, ဝိပုလံ ဒိသွာန ဒက္ခိဏံ၊

ယဒိ တဿ ဒါနံ န ဒဒါမိ, ပရိဟာယိဿာမိ ပုညတော’။

֍ ဋ္ဌ ၁၈။

‘‘ဧဝါဟံ စိန္တယိတွာန, ဩရောဟိတွာ ဥပါဟနာ၊

တဿ ပါဒါနိ ဝန္ဒိတွာ, အဒါသိံ ဆတ္တုပါဟနံ။

(စရိယာ၊၃၈၇။)

֍ ဋ္ဌ ၁၉။

‘‘တေနေဝါဟံ သတဂုဏတော, သုခုမာလော သုခေဓိတော၊

အပိ စ ဒါနံ ပရိပူရေန္တော, ဧဝံ တဿ အဒါသဟ’’န္တိ။

သင်္ခစရိယံ ဒုတိယံ။

၃။ ကုရုရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၂၀။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ဣန္ဒပတ္ထေ [ဣန္ဒပတ္တေ (သီ။ က။)] ပုရုတ္တမေ၊

ရာဇာ ဓနဉ္စယော နာမ, ကုသလေ ဒသဟုပါဂတော။

֍ ဋ္ဌ ၂၁။

‘‘ကလိင်္ဂရဋ္ဌဝိသယာ, ဗြာဟ္မဏာ ဥပဂဉ္ဆု မံ၊

အာယာစုံ မံ ဟတ္ထိနာဂံ, ဓညံ မင်္ဂလသမ္မတံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၂။

‘‘‘အဝုဋ္ဌိကော ဇနပဒေါ, ဒုဗ္ဘိက္ခော ဆာတကော မဟာ၊

ဒဒါဟိ ပဝရံ နာဂံ, နီလံ အဉ္ဇနသဝှယံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၃။

‘‘‘န မေ ယာစကမနုပ္ပတ္တေ, ပဋိက္ခေပေါ အနုစ္ဆဝေါ၊

မာ မေ ဘိဇ္ဇိ သမာဒါနံ, ဒဿာမိ ဝိပုလံ ဂဇံ’။

֍ ဋ္ဌ ၂၄။

‘‘နာဂံ ဂဟေတွာ သောဏ္ဍာယ, ဘိင်္ဂါရေ [ဘိင်္ကာရေ (သီ။)] ရတနာမယေ၊

ဇလံ ဟတ္ထေ အာကိရိတွာ, ဗြာဟ္မဏာနံ အဒံ ဂဇံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၅။

‘‘တဿ နာဂေ ပဒိန္နမှိ, အမစ္စာ ဧတဒဗြဝုံ၊

‘ကိံ နု တုယှံ ဝရံ နာဂံ, ယာစကာနံ ပဒဿသိ။

֍ ဋ္ဌ ၂၆။

‘‘‘ဓညံ မင်္ဂလသမ္ပန္နံ, သင်္ဂါမဝိဇယုတ္တမံ၊

တသ္မိံ နာဂေ ပဒိန္နမှိ, ကိံ တေ ရဇ္ဇံ ကရိဿတိ။

֍ ဋ္ဌ ၂၇။

‘‘‘ရဇ္ဇမ္ပိ မေ ဒဒေ သဗ္ဗံ, သရီရံ ဒဇ္ဇမတ္တနော၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ နာဂံ အဒါသဟ’’’န္တိ။

ကုရုရာဇစရိယံ တတိယံ။

၄။ မဟာသုဒဿနစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၂၈။

‘‘ကုသာဝတိမှိ နဂရေ, ယဒါ အာသိံ မဟီပတိ၊

မဟာသုဒဿနော နာမ, စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလော။

(စရိယာ၊၃၈၈။)

֍ ဋ္ဌ ၂၉။

‘‘တတ္ထာဟံ ဒိဝသေ တိက္ခတ္တုံ, ဃောသာပေမိ တဟိံ တဟိံ၊

‘ကော ကိံ ဣစ္ဆတိ ပတ္ထေတိ, ကဿ ကိံ ဒီယတူ ဓနံ။

֍ ဋ္ဌ ၃၀။

‘‘‘ကော ဆာတကော ကော တသိတော, ကော မာလံ ကော ဝိလေပနံ၊

နာနာရတ္တာနိ ဝတ္ထာနိ, ကော နဂ္ဂေါ ပရိဒဟိဿတိ။

֍ ဋ္ဌ ၃၁။

‘‘‘ကော ပထေ ဆတ္တမာဒေတိ, ကောပါဟနာ မုဒူ သုဘာ’၊

ဣတိ သာယဉ္စ ပါတော စ, ဃောသာပေမိ တဟိံ တဟိံ။

֍ ဋ္ဌ ၃၂။

‘‘န တံ ဒသသု ဌာနေသု, နပိ ဌာနသတေသု ဝါ၊

အနေကသတဌာနေသု, ပဋိယတ္တံ ယာစကေ ဓနံ။

֍ ဋ္ဌ ၃၃။

‘‘ဒိဝါ ဝါ ယဒိ ဝါ ရတ္တိံ, ယဒိ ဧတိ ဝနိဗ္ဗကော၊

လဒ္ဓါ ယဒိစ္ဆကံ ဘောဂံ, ပူရဟတ္ထောဝ ဂစ္ဆတိ။

֍ ဋ္ဌ ၃၄။

‘‘ဧဝရူပံ မဟာဒါနံ, အဒါသိံ ယာဝဇီဝိကံ၊

နပါဟံ ဒေဿံ ဓနံ ဒမ္မိ, နပိ နတ္ထိ နိစယော မယိ။

֍ ဋ္ဌ ၃၅။

‘‘ယထာပိ အာတုရော နာမ, ရောဂတော ပရိမုတ္တိယာ၊

ဓနေန ဝေဇ္ဇံ တပ္ပေတွာ, ရောဂတော ပရိမုစ္စတိ။

֍ ဋ္ဌ ၃၆။

‘‘တထေဝါဟံ ဇာနမာနော, ပရိပူရေတုမသေသတော၊

ဦနမနံ ပူရယိတုံ, ဒေမိ ဒါနံ ဝနိဗ္ဗကေ၊

နိရာလယော အပစ္စာသော, သမ္ဗောဓိမနုပတ္တိယာ’’တိ။

မဟာသုဒဿနစရိယံ စတုတ္ထံ။

၅။ မဟာဂေါဝိန္ဒစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၃၇။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, သတ္တရာဇပုရောဟိတော၊

ပူဇိတော နရဒေဝေဟိ, မဟာဂေါဝိန္ဒဗြာဟ္မဏော။

֍ ဋ္ဌ ၃၈။

‘‘တဒါဟံ သတ္တရဇ္ဇေသု, ယံ မေ အာသိ ဥပါယနံ၊

တေန ဒေမိ မဟာဒါနံ, အက္ခောဗ္ဘံ [အက္ခောဘံ (သျာ။ ကံ။)] သာဂရူပမံ။

(စရိယာ၊၃၈၉။)

֍ ဋ္ဌ ၃၉။

‘‘န မေ ဒေဿံ ဓနံ ဓညံ, နပိ နတ္ထိ နိစယော မယိ၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ ဒေမိ ဝရံ ဓန’’န္တိ။

မဟာဂေါဝိန္ဒစရိယံ ပဉ္စမံ။

၆။ နိမိရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၄၀။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, မိထိလာယံ ပုရုတ္တမေ၊

နိမိ နာမ မဟာရာဇာ, ပဏ္ဍိတော ကုသလတ္ထိကော။

֍ ဋ္ဌ ၄၁။

‘‘တဒါဟံ မာပယိတွာန, စတုဿာလံ စတုမ္မုခံ၊

တတ္ထ ဒါနံ ပဝတ္တေသိံ, မိဂပက္ခိနရာဒိနံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၂။

‘‘အစ္ဆာဒနဉ္စ သယနံ, အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ၊

အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ကရိတွာန, မဟာဒါနံ ပဝတ္တယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၃။

‘‘ယထာပိ သေဝကော သာမိံ, ဓနဟေတုမုပါဂတော၊

ကာယေန ဝါစာ မနသာ, အာရာဓနီယမေသတိ။

֍ ဋ္ဌ ၄၄။

‘‘တထေဝါဟံ သဗ္ဗဘဝေ, ပရိယေသိဿာမိ ဗောဓိဇံ၊

ဒါနေန သတ္တေ တပ္ပေတွာ, ဣစ္ဆာမိ ဗောဓိမုတ္တမ’’န္တိ။

နိမိရာဇစရိယံ ဆဋ္ဌံ။

၇။ စန္ဒကုမာရစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၄၅။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ဧကရာဇဿ အတြဇော၊

နဂရေ ပုပ္ဖဝတိယာ, ကုမာရော စန္ဒသဝှယော။

֍ ဋ္ဌ ၄၆။

‘‘တဒါဟံ ယဇနာ မုတ္တော, နိက္ခန္တော ယညဝါဋတော၊

သံဝေဂံ ဇနယိတွာန, မဟာဒါနံ ပဝတ္တယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၇။

‘‘နာဟံ ပိဝါမိ ခါဒါမိ, နပိ ဘုဉ္ဇာမိ ဘောဇနံ၊

ဒက္ခိဏေယျေ အဒတွာန, အပိ ဆပ္ပဉ္စရတ္တိယော။

(စရိယာ၊၃၉၀။)

֍ ဋ္ဌ ၄၈။

‘‘ယထာပိ ဝါဏိဇော နာမ, ကတွာန ဘဏ္ဍသဉ္စယံ၊

ယတ္ထ လာဘော မဟာ ဟောတိ, တတ္ထ တံ [တတ္ထ နံ (သီ။), တတ္ထ (က။)] ဟရတိ ဘဏ္ဍကံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၉။

‘‘တထေဝ သကဘုတ္တာပိ, ပရေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ၊

တသ္မာ ပရဿ ဒါတဗ္ဗံ, သတဘာဂေါ ဘဝိဿတိ။

֍ ဋ္ဌ ၅၀။

‘‘ဧတမတ္ထဝသံ ဉတွာ, ဒေမိ ဒါနံ ဘဝါဘဝေ၊

န ပဋိက္ကမာမိ ဒါနတော, သမ္ဗောဓိမနုပတ္တိယာ’’တိ။

စန္ဒကုမာရစရိယံ သတ္တမံ။

၈။ သိဝိရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၅၁။

‘‘အရိဋ္ဌသဝှယေ နဂရေ, သိဝိနာမာသိ ခတ္တိယော၊

နိသဇ္ဇ ပါသာဒဝရေ, ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ။

֍ ဋ္ဌ ၅၂။

‘‘‘ယံ ကိဉ္စိ မာနုသံ ဒါနံ, အဒိန္နံ မေ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ယောပိ ယာစေယျ မံ စက္ခုံ, ဒဒေယျံ အဝိကမ္ပိတော’။

֍ ဋ္ဌ ၅၃။

‘‘မမ သင်္ကပ္ပမညာယ, သက္ကော ဒေဝါနမိဿရော၊

နိသိန္နော ဒေဝပရိသာယ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

֍ ဋ္ဌ ၅၄။

‘‘‘နိသဇ္ဇ ပါသာဒဝရေ, သိဝိရာဇာ မဟိဒ္ဓိကော၊

စိန္တေန္တော ဝိဝိဓံ ဒါနံ, အဒေယျံ သော န ပဿတိ။

֍ ဋ္ဌ ၅၅။

‘‘‘တထံ နု ဝိတထံ နေတံ, ဟန္ဒ ဝီမံသယာမိ တံ၊

မုဟုတ္တံ အာဂမေယျာထ, ယာဝ ဇာနာမိ တံ မနံ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၆။

‘‘ပဝေဓမာနော ပလိတသိရော, ဝလိဂတ္တော [ဝလိတဂတ္တော (သီ။)] ဇရာတုရော၊

အန္ဓဝဏ္ဏောဝ ဟုတွာန, ရာဇာနံ ဥပသင်္ကမိ။

֍ ဋ္ဌ ၅၇။

‘‘သော တဒါ ပဂ္ဂဟေတွာန, ဝါမံ ဒက္ခိဏဗာဟု စ၊

သိရသ္မိံ အဉ္ဇလိံ ကတွာ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

֍ ဋ္ဌ ၅၈။

‘‘‘ယာစာမိ တံ မဟာရာဇ, ဓမ္မိက ရဋ္ဌဝဍ္ဎန၊

တဝ ဒါနရတာ ကိတ္တိ, ဥဂ္ဂတာ ဒေဝမာနုသေ။

(စရိယာ၊၃၉၁။)

֍ ဋ္ဌ ၅၉။

‘‘‘ဥဘောပိ နေတ္တာ နယနာ, အန္ဓာ ဥပဟတာ မမ၊

ဧကံ မေ နယနံ ဒေဟိ, တွမ္ပိ ဧကေန ယာပယ’။

֍ ဋ္ဌ ၆၀။

‘‘တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ, ဟဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊

ကတဉ္ဇလီ ဝေဒဇာတော, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။

֍ ဋ္ဌ ၆၁။

‘‘‘ဣဒါနာဟံ စိန္တယိတွာန, ပါသာဒတော ဣဓာဂတော၊

တွံ မမ စိတ္တမညာယ, နေတ္တံ ယာစိတုမာဂတော။

֍ ဋ္ဌ ၆၂။

‘‘‘အဟော မေ မာနသံ သိဒ္ဓံ, သင်္ကပ္ပေါ ပရိပူရိတော၊

အဒိန္နပုဗ္ဗံ ဒါနဝရံ, အဇ္ဇ ဒဿာမိ ယာစကေ။

֍ ဋ္ဌ ၆၃။

‘‘‘ဧဟိ သိဝက ဥဋ္ဌေဟိ, မာ ဒန္ဓယိ မာ ပဝေဓယိ၊

ဥဘောပိ နယနံ ဒေဟိ, ဥပ္ပါဋေတွာ ဝဏိဗ္ဗကေ’။

֍ ဋ္ဌ ၆၄။

‘‘တတော သော စောဒိတော မယှံ, သိဝကော ဝစနံ ကရော၊

ဥဒ္ဓရိတွာန ပါဒါသိ, တာလမိဉ္ဇံဝ ယာစကေ။

֍ ဋ္ဌ ၆၅။

‘‘ဒဒမာနဿ ဒေန္တဿ, ဒိန္နဒါနဿ မေ သတော၊

စိတ္တဿ အညထာ နတ္ထိ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။

֍ ဋ္ဌ ၆၆။

‘‘န မေ ဒေဿာ ဥဘော စက္ခူ, အတ္တာ န မေ န ဒေဿိယော၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ စက္ခုံ အဒါသဟ’’န္တိ။

သိဝိရာဇစရိယံ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဝေဿန္တရစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၆၇။

‘‘ယာ မေ အဟောသိ ဇနိကာ, ဖုဿတီ [ဖုသတီ (သီ။)] နာမ ခတ္တိယာ၊

သာ အတီတာသု ဇာတီသု, သက္ကဿ မဟေသီ ပိယာ။

֍ ဋ္ဌ ၆၈။

‘‘တဿာ အာယုက္ခယံ ဉတွာ, ဒေဝိန္ဒော ဧတဒဗြဝိ၊

‘ဒဒါမိ တေ ဒသ ဝရေ, ဝရဘဒ္ဒေ ယဒိစ္ဆသိ’။

֍ ဋ္ဌ ၆၉။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တာ စ သာ ဒေဝီ, သက္ကံ ပုနိဒမဗြဝိ၊

‘ကိံ နု မေ အပရာဓတ္ထိ, ကိံ နု ဒေဿာ အဟံ တဝ၊

ရမ္မာ စာဝေသိ မံ ဌာနာ, ဝါတောဝ ဓရဏီရုဟံ’။

(စရိယာ၊၃၉၂။)

֍ ဋ္ဌ ၇၀။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တော စ သော သက္ကော, ပုန တဿိဒမဗြဝိ၊

‘န စေဝ တေ ကတံ ပါပံ, န စ မေ တွံသိ အပ္ပိယာ။

֍ ဋ္ဌ ၇၁။

‘‘‘ဧတ္တကံယေဝ တေ အာယု, စဝနကာလော ဘဝိဿတိ၊

ပဋိဂ္ဂဏှ မယာ ဒိန္နေ, ဝရေ ဒသ ဝရုတ္တမေ’။

֍ ဋ္ဌ ၇၂။

‘‘သက္ကေန သာ ဒိန္နဝရာ, တုဋ္ဌဟဋ္ဌာ ပမောဒိတာ၊

မမံ အဗ္ဘန္တရံ ကတွာ, ဖုဿတီ ဒသ ဝရေ ဝရီ။

֍ ဋ္ဌ ၇၃။

‘‘တတော စုတာ သာ ဖုဿတီ, ခတ္တိယေ ဥပပဇ္ဇထ၊

ဇေတုတ္တရမှိ နဂရေ, သဉ္ဇယေန သမာဂမိ။

֍ ဋ္ဌ ၇၄။

‘‘ယဒါဟံ ဖုဿတိယာ ကုစ္ဆိံ, ဩက္ကန္တော ပိယမာတုယာ၊

မမ တေဇေန မေ မာတာ, သဒါ ဒါနရတာ အဟု။

֍ ဋ္ဌ ၇၅။

‘‘အဓနေ အာတုရေ ဇိဏ္ဏေ, ယာစကေ အဒ္ဓိကေ [ပထိကေ (က။)] ဇနေ၊

သမဏေ ဗြာဟ္မဏေ ခီဏေ, ဒေတိ ဒါနံ အကိဉ္စနေ။

֍ ဋ္ဌ ၇၆။

‘‘ဒသ မာသေ ဓာရယိတွာန, ကရောန္တေ ပုရံ ပဒက္ခိဏံ၊

ဝေဿာနံ ဝီထိယာ မဇ္ဈေ, ဇနေသိ ဖုဿတီ မမံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၇။

‘‘န မယှံ မတ္တိကံ နာမံ, နပိ ပေတ္တိကသမ္ဘဝံ၊

ဇာတေတ္ထ ဝေဿဝီထိယာ, တသ္မာ ဝေဿန္တရော အဟု။

֍ ဋ္ဌ ၇၈။

‘‘ယဒါဟံ ဒါရကော ဟောမိ, ဇာတိယာ အဋ္ဌဝဿိကော၊

တဒါ နိသဇ္ဇ ပါသာဒေ, ဒါနံ ဒါတုံ ဝိစိန္တယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၉။

‘‘‘ဟဒယံ ဒဒေယျံ စက္ခုံ, မံသမ္ပိ ရုဓိရမ္ပိ စ၊

ဒဒေယျံ ကာယံ သာဝေတွာ, ယဒိ ကောစိ ယာစယေ မမံ’။

֍ ဋ္ဌ ၈၀။

‘‘သဘာဝံ စိန္တယန္တဿ, အကမ္ပိတမသဏ္ဌိတံ၊

အကမ္ပိ တတ္ထ ပထဝီ, သိနေရုဝနဝဋံသကာ။

֍ ဋ္ဌ ၈၁။

‘‘အနွဒ္ဓမာသေ ပန္နရသေ, ပုဏ္ဏမာသေ ဥပေါသထေ၊

ပစ္စယံ နာဂမာရုယှ, ဒါနံ ဒါတုံ ဥပါဂမိံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၂။

‘‘ကလိင်္ဂရဋ္ဌဝိသယာ, ဗြာဟ္မဏာ ဥပဂဉ္ဆု မံ၊

အယာစုံ မံ ဟတ္ထိနာဂံ, ဓညံ မင်္ဂလသမ္မတံ။

(စရိယာ၊၃၉၃။)

֍ ဋ္ဌ ၈၃။

‘‘အဝုဋ္ဌိကော ဇနပဒေါ, ဒုဗ္ဘိက္ခော ဆာတကော မဟာ၊

ဒဒါဟိ ပဝရံ နာဂံ, သဗ္ဗသေတံ ဂဇုတ္တမံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၄။

‘‘ဒဒါမိ န ဝိကမ္ပာမိ, ယံ မံ ယာစန္တိ ဗြာဟ္မဏာ၊

သန္တံ နပ္ပတိဂူဟာမိ [နပ္ပတိဂုယှာမိ (သီ။ က။)], ဒါနေ မေ ရမတေ မနော။

֍ ဋ္ဌ ၈၅။

‘‘န မေ ယာစကမနုပ္ပတ္တေ, ပဋိက္ခေပေါ အနုစ္ဆဝေါ၊

‘မာ မေ ဘိဇ္ဇိ သမာဒါနံ, ဒဿာမိ ဝိပုလံ ဂဇံ’။

֍ ဋ္ဌ ၈၆။

‘‘နာဂံ ဂဟေတွာ သောဏ္ဍာယ, ဘိင်္ဂါရေ ရတနာမယေ၊

ဇလံ ဟတ္ထေ အာကိရိတွာ, ဗြာဟ္မဏာနံ အဒံ ဂဇံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၇။

‘‘ပုနာပရံ ဒဒန္တဿ, သဗ္ဗသေတံ ဂဇုတ္တမံ၊

တဒါပိ ပထဝီ ကမ္ပိ, သိနေရုဝနဝဋံသကာ။

֍ ဋ္ဌ ၈၈။

‘‘တဿ နာဂဿ ဒါနေန, သိဝယော ကုဒ္ဓါ သမာဂတာ၊

ပဗ္ဗာဇေသုံ သကာ ရဋ္ဌာ, ‘ဝင်္ကံ ဂစ္ဆတု ပဗ္ဗတံ’။

֍ ဋ္ဌ ၈၉။

‘‘တေသံ နိစ္ဆုဘမာနာနံ, အကမ္ပိတ္ထမသဏ္ဌိတံ၊

မဟာဒါနံ ပဝတ္တေတုံ, ဧကံ ဝရမယာစိသံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၀။

‘‘ယာစိတာ သိဝယော သဗ္ဗေ, ဧကံ ဝရမဒံသု မေ၊

သာဝယိတွာ ကဏ္ဏဘေရိံ, မဟာဒါနံ ဒဒါမဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၁။

‘‘အထေတ္ထ ဝတ္တတီ သဒ္ဒေါ, တုမုလော ဘေရဝေါ မဟာ၊

ဒါနေနိမံ နီဟရန္တိ, ပုန ဒါနံ ဒဒါတယံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၂။

‘‘ဟတ္ထိံ အဿေ ရထေ ဒတွာ, ဒါသိံ ဒါသံ ဂဝံ ဓနံ၊

မဟာဒါနံ ဒဒိတွာန, နဂရာ နိက္ခမိံ တဒါ။

֍ ဋ္ဌ ၉၃။

‘‘နိက္ခမိတွာန နဂရာ, နိဝတ္တိတွာ ဝိလောကိတေ၊

တဒါပိ ပထဝီ ကမ္ပိ, သိနေရုဝနဝဋံသကာ။

֍ ဋ္ဌ ၉၄။

‘‘စတုဝါဟိံ ရထံ ဒတွာ, ဌတွာ စာတုမ္မဟာပထေ၊

ဧကာကိယော အဒုတိယော, မဒ္ဒိဒေဝိံ ဣဒမဗြဝိံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၅။

‘‘‘တွံ မဒ္ဒိ ကဏှံ ဂဏှာဟိ, လဟုကာ ဧသာ ကနိဋ္ဌိကာ၊

အဟံ ဇာလိံ ဂဟေဿာမိ, ဂရုကော ဘာတိကော ဟိ သော’။

(စရိယာ၊၃၉၄။)

֍ ဋ္ဌ ၉၆။

‘‘ပဒုမံ ပုဏ္ဍရီကံဝ, မဒ္ဒီ ကဏှာဇိနဂ္ဂဟီ၊

အဟံ သုဝဏ္ဏဗိမ္ဗံဝ, ဇာလိံ ခတ္တိယမဂ္ဂဟိံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၇။

‘‘အဘိဇာတာ သုခုမာလာ, ခတ္တိယာ စတုရော ဇနာ၊

ဝိသမံ သမံ အက္ကမန္တာ, ဝင်္ကံ ဂစ္ဆာမ ပဗ္ဗတံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၈။

‘‘ယေ ကေစိ မနုဇာ ဧန္တိ, အနုမဂ္ဂေ ပဋိပ္ပထေ၊

မဂ္ဂန္တေ ပဋိပုစ္ဆာမ, ‘ကုဟိံ ဝင်္ကန္တ [ဝင်္ကတ (သီ။)] ပဗ္ဗတော’။

֍ ဋ္ဌ ၉၉။

‘‘တေ တတ္ထ အမှေ ပဿိတွာ, ကရုဏံ ဂိရမုဒီရယုံ၊

ဒုက္ခံ တေ ပဋိဝေဒေန္တိ, ဒူရေ ဝင်္ကန္တပဗ္ဗတော။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၀။

‘‘ယဒိ ပဿန္တိ ပဝနေ, ဒါရကာ ဖလိနေ ဒုမေ၊

တေသံ ဖလာနံ ဟေတုမှိ, ဥပရောဒန္တိ ဒါရကာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၁။

‘‘ရောဒန္တေ ဒါရကေ ဒိသွာ, ဥဗ္ဗိဒ္ဓါ [ဥဗ္ဗိဂ္ဂါ (သျာ။ ကံ။)] ဝိပုလာ ဒုမာ၊

သယမေဝေါဏမိတွာန, ဥပဂစ္ဆန္တိ ဒါရကေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၂။

‘‘ဣဒံ အစ္ဆရိယံ ဒိသွာ, အဗ္ဘုတံ လောမဟံသနံ၊

သာဟုကာရံ [သာဓုကာရံ (သဗ္ဗတ္ထ)] ပဝတ္တေသိ, မဒ္ဒီ သဗ္ဗင်္ဂသောဘနာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၃။

‘‘အစ္ဆေရံ ဝတ လောကသ္မိံ, အဗ္ဘုတံ လောမဟံသနံ၊

ဝေဿန္တရဿ တေဇေန, သယမေဝေါဏတာ ဒုမာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၄။

‘‘သင်္ခိပိံသု ပထံ ယက္ခာ, အနုကမ္ပာယ ဒါရကေ၊

နိက္ခန္တဒိဝသေနေဝ [နိက္ခန္တဒိဝသေယေဝ (သီ။)], စေတရဋ္ဌမုပါဂမုံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၅။

‘‘သဋ္ဌိရာဇသဟဿာနိ, တဒါ ဝသန္တိ မာတုလေ၊

သဗ္ဗေ ပဉ္ဇလိကာ ဟုတွာ, ရောဒမာနာ ဥပါဂမုံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၆။

‘‘တတ္ထ ဝတ္တေတွာ သလ္လာပံ, စေတေဟိ စေတပုတ္တေဟိ၊

တေ တတော နိက္ခမိတွာန, ဝင်္ကံ အဂမု ပဗ္ဗတံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၇။

‘‘အာမန္တယိတွာ ဒေဝိန္ဒော, ဝိဿကမ္မံ [ဝိသုကမ္မံ (က။)] မဟိဒ္ဓိကံ၊

အဿမံ သုကတံ ရမ္မံ, ပဏ္ဏသာလံ သုမာပယ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၈။

‘‘သက္ကဿ ဝစနံ သုတွာ, ဝိဿကမ္မော မဟိဒ္ဓိကော၊

အဿမံ သုကတံ ရမ္မံ, ပဏ္ဏသာလံ သုမာပယိ။

(စရိယာ၊၃၉၅။)

֍ ဋ္ဌ ၁၀၉။

‘‘အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ပဝနံ, အပ္ပသဒ္ဒံ နိရာကုလံ၊

စတုရော ဇနာ မယံ တတ္ထ, ဝသာမ ပဗ္ဗတန္တရေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၀။

‘‘အဟဉ္စ မဒ္ဒိဒေဝီ စ, ဇာလီ ကဏှာဇိနာ စုဘော၊

အညမညံ သောကနုဒါ, ဝသာမ အဿမေ တဒါ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၁။

‘‘ဒါရကေ အနုရက္ခန္တော, အသုညော ဟောမိ အဿမေ၊

မဒ္ဒီ ဖလံ အာဟရိတွာ, ပေါသေတိ သာ တယော ဇနေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၂။

‘‘ပဝနေ ဝသမာနဿ, အဒ္ဓိကော မံ ဥပါဂမိ၊

အာယာစိ ပုတ္တကေ မယှံ, ဇာလိံ ကဏှာဇိနံ စုဘော။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၃။

‘‘ယာစကံ ဥပဂတံ ဒိသွာ, ဟာသော မေ ဥပပဇ္ဇထ၊

ဥဘော ပုတ္တေ ဂဟေတွာန, အဒါသိံ ဗြာဟ္မဏေ တဒါ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၄။

‘‘သကေ ပုတ္တေ စဇန္တဿ, ဇူဇကေ ဗြာဟ္မဏေ ယဒါ၊

တဒါပိ ပထဝီ ကမ္ပိ, သိနေရုဝနဝဋံသကာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၅။

‘‘ပုနဒေဝ သက္ကော ဩရုယှ, ဟုတွာ ဗြာဟ္မဏသန္နိဘော၊

အာယာစိ မံ မဒ္ဒိဒေဝိံ, သီလဝန္တိံ ပတိဗ္ဗတံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၆။

‘‘မဒ္ဒိံ ဟတ္ထေ ဂဟေတွာန, ဥဒကဉ္ဇလိ ပူရိယ၊

ပသန္နမနသင်္ကပ္ပေါ, တဿ မဒ္ဒိံ အဒါသဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၇။

‘‘မဒ္ဒိယာ ဒီယမာနာယ, ဂဂနေ ဒေဝါ ပမောဒိတာ၊

တဒါပိ ပထဝီ ကမ္ပိ, သိနေရုဝနဝဋံသကာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၈။

‘‘ဇာလိံ ကဏှာဇိနံ ဓီတံ, မဒ္ဒိဒေဝိံ ပတိဗ္ဗတံ၊

စဇမာနော န စိန္တေသိံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၉။

‘‘န မေ ဒေဿာ ဥဘော ပုတ္တာ, မဒ္ဒိဒေဝီ န ဒေဿိယာ၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ ပိယေ အဒါသဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၀။

‘‘ပုနာပရံ ဗြဟာရညေ, မာတာပိတုသမာဂမေ၊

ကရုဏံ ပရိဒေဝန္တေ, သလ္လပန္တေ သုခံ ဒုခံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၁။

‘‘ဟိရောတ္တပ္ပေန ဂရုနာ [ဂရုနံ (သျာ။ က။)], ဥဘိန္နံ ဥပသင်္ကမိ၊

တဒါပိ ပထဝီ ကမ္ပိ, သိနေရုဝနဝဋံသကာ။

(စရိယာ၊၃၉၆။)

֍ ဋ္ဌ ၁၂၂။

‘‘ပုနာပရံ ဗြဟာရညာ, နိက္ခမိတွာ သဉာတိဘိ၊

ပဝိသာမိ ပုရံ ရမ္မံ, ဇေတုတ္တရံ ပုရုတ္တမံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၃။

‘‘ရတနာနိ သတ္တ ဝဿိံသု, မဟာမေဃော ပဝဿထ၊

တဒါပိ ပထဝီ ကမ္ပိ, သိနေရုဝနဝဋံသကာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၄။

‘‘အစေတနာယံ ပထဝီ, အဝိညာယ သုခံ ဒုခံ၊

သာပိ ဒါနဗလာ မယှံ, သတ္တက္ခတ္တုံ ပကမ္ပထာ’’တိ။

ဝေဿန္တရစရိယံ နဝမံ။

၁၀။ သသပဏ္ဍိတစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁၂၅။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, သသကော ပဝနစာရကော၊

တိဏပဏ္ဏသာကဖလဘက္ခော, ပရဟေဌနဝိဝဇ္ဇိတော။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၆။

‘‘မက္ကဋော စ သိင်္ဂါလော စ, သုတ္တပေါတော စဟံ တဒါ၊

ဝသာမ ဧကသာမန္တာ, သာယံ ပါတော စ ဒိဿရေ [သာယံ ပါတော ပဒိဿရေ (က။)]။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၇။

‘‘အဟံ တေ အနုသာသာမိ, ကိရိယေ ကလျာဏပါပကေ၊

‘ပါပါနိ ပရိဝဇ္ဇေထ, ကလျာဏေ အဘိနိဝိဿထ’။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၈။

‘‘ဥပေါသထမှိ ဒိဝသေ, စန္ဒံ ဒိသွာန ပူရိတံ၊

ဧတေသံ တတ္ထ အာစိက္ခိံ, ဒိဝသော အဇ္ဇုပေါသထော။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၉။

‘‘ဒါနာနိ ပဋိယာဒေထ, ဒက္ခိဏေယျဿ ဒါတဝေ၊

ဒတွာ ဒါနံ ဒက္ခိဏေယျေ, ဥပဝဿထုပေါသထံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၀။

‘‘တေ မေ သာဓူတိ ဝတွာန, ယထာသတ္တိ ယထာဗလံ၊

ဒါနာနိ ပဋိယာဒေတွာ, ဒက္ခိဏေယျံ ဂဝေသိသုံ [ဂဝေသယျုံ (က။)]။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၁။

‘‘အဟံ နိသဇ္ဇ စိန္တေသိံ, ဒါနံ ဒက္ခိဏနုစ္ဆဝံ၊

‘ယဒိဟံ လဘေ ဒက္ခိဏေယျံ, ကိံ မေ ဒါနံ ဘဝိဿတိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၂။

‘‘‘န မေ အတ္ထိ တိလာ မုဂ္ဂါ, မာသာ ဝါ တဏ္ဍုလာ ဃတံ၊

အဟံ တိဏေန ယာပေမိ, န သက္ကာ တိဏ ဒါတဝေ။

(စရိယာ၊၃၉၇။)

֍ ဋ္ဌ ၁၃၃။

‘‘‘ယဒိ ကောစိ ဧတိ ဒက္ခိဏေယျော, ဘိက္ခာယ မမ သန္တိကေ၊

ဒဇ္ဇာဟံ သကမတ္တာနံ, န သော တုစ္ဆော ဂမိဿတိ’။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၄။

‘‘မမ သင်္ကပ္ပမညာယ, သက္ကော ဗြာဟ္မဏဝဏ္ဏိနာ၊

အာသယံ မေ ဥပါဂစ္ဆိ, ဒါနဝီမံသနာယ မေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၅။

‘‘တမဟံ ဒိသွာန သန္တုဋ္ဌော, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ၊

‘သာဓု ခေါသိ အနုပ္ပတ္တော, ဃာသဟေတု မမန္တိကေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၆။

‘‘‘အဒိန္နပုဗ္ဗံ ဒါနဝရံ, အဇ္ဇ ဒဿာမိ တေ အဟံ၊

တုဝံ သီလဂုဏူပေတော, အယုတ္တံ တေ ပရဟေဌနံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၇။

‘‘‘ဧဟိ အဂ္ဂိံ ပဒီပေဟိ, နာနာကဋ္ဌေ သမာနယ၊

အဟံ ပစိဿမတ္တာနံ, ပက္ကံ တွံ ဘက္ခယိဿသိ’။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၈။

‘‘‘သာဓူ’တိ သော ဟဋ္ဌမနော, နာနာကဋ္ဌေ သမာနယိ၊

မဟန္တံ အကာသိ စိတကံ, ကတွာ အင်္ဂါရဂဗ္ဘကံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃၉။

‘‘အဂ္ဂိံ တတ္ထ ပဒီပေသိ, ယထာ သော ခိပ္ပံ မဟာ ဘဝေ၊

ဖောဋေတွာ ရဇဂတေ ဂတ္တေ, ဧကမန္တံ ဥပါဝိသိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၄၀။

‘‘ယဒါ မဟာကဋ္ဌပုဉ္ဇော, အာဒိတ္တော ဓမဓမာယတိ [ဓုမဓုမာယတိ (သီ။), ဓမမာယတိ (က။)]၊

တဒုပ္ပတိတွာ ပပတိံ, မဇ္ဈေ ဇာလသိခန္တရေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၄၁။

‘‘ယထာ သီတောဒကံ နာမ, ပဝိဋ္ဌံ ယဿ ကဿစိ၊

သမေတိ ဒရထပရိဠာဟံ, အဿာဒံ ဒေတိ ပီတိ စ။

֍ ဋ္ဌ ၁၄၂။

‘‘တထေဝ ဇလိတံ အဂ္ဂိံ, ပဝိဋ္ဌဿ မမံ တဒါ၊

သဗ္ဗံ သမေတိ ဒရထံ, ယထာ သီတောဒကံ ဝိယ။

֍ ဋ္ဌ ၁၄၃။

‘‘ဆဝိံ စမ္မံ မံသံ နှာရုံ, အဋ္ဌိံ ဟဒယဗန္ဓနံ၊

ကေဝလံ သကလံ ကာယံ, ဗြာဟ္မဏဿ အဒါသဟ’’န္တိ။

သသပဏ္ဍိတစရိယံ ဒသမံ။

အကိတ္တိဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

(စရိယာ၊၃၉၈။)

တဿုဒ္ဒါနံ –

အကိတ္တိဗြာဟ္မဏော သင်္ခေါ, ကုရုရာဇာ ဓနဉ္စယော၊

မဟာသုဒဿနော ရာဇာ, မဟာဂေါဝိန္ဒဗြာဟ္မဏော။

နိမိ စန္ဒကုမာရော စ, သိဝိ ဝေဿန္တရော သသော၊

အဟမေဝ တဒါ အာသိံ, ယော တေ ဒါနဝရေ အဒါ။

ဧတေ ဒါနပရိက္ခာရာ, ဧတေ ဒါနဿ ပါရမီ၊

ဇီဝိတံ ယာစကေ ဒတွာ, ဣမံ ပါရမိ ပူရယိံ။

ဘိက္ခာယ ဥပဂတံ ဒိသွာ, သကတ္တာနံ ပရိစ္စဇိံ၊

ဒါနေန မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ ဒါနပါရမီတိ။

ဒါနပါရမိနိဒ္ဒေသော နိဋ္ဌိတော။

(စရိယာ၊၃၉၉။)

၂။ ဟတ္ထိနာဂဝဂ္ဂ

၁။ မာတုပေါသကစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁။

‘‘ယဒါ အဟောသိံ ပဝနေ, ကုဉ္ဇရော မာတုပေါသကော၊

န တဒါ အတ္ထိ မဟိယာ, ဂုဏေန မမ သာဒိသော။

֍ ဋ္ဌ ၂။

‘‘ပဝနေ ဒိသွာ ဝနစရော, ရညော မံ ပဋိဝေဒယိ၊

‘တဝါနုစ္ဆဝေါ မဟာရာဇ, ဂဇော ဝသတိ ကာနနေ။

֍ ဋ္ဌ ၃။

‘‘‘န တဿ ပရိက္ခာယတ္ထော, နပိ အာဠကကာသုယာ၊

သဟ ဂဟိတေ [သမံ ဂဟိတေ (သီ။)] သောဏ္ဍာယ, သယမေဝ ဣဓေဟိ’တိ။

֍ ဋ္ဌ ၄။

‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ, ရာဇာပိ တုဋ္ဌမာနသော၊

ပေသေသိ ဟတ္ထိဒမကံ, ဆေကာစရိယံ သုသိက္ခိတံ။

֍ ဋ္ဌ ၅။

‘‘ဂန္တွာ သော ဟတ္ထိဒမကော, အဒ္ဒသ ပဒုမဿရေ၊

ဘိသမုဠာလံ [ဘိသမူလံ (က။)] ဥဒ္ဓရန္တံ, ယာပနတ္ထာယ မာတုယာ။

֍ ဋ္ဌ ၆။

‘‘ဝိညာယ မေ သီလဂုဏံ, လက္ခဏံ ဥပဓာရယိ၊

‘ဧဟိ ပုတ္တာ’တိ ပတွာန, မမ သောဏ္ဍာယ အဂ္ဂဟိ။

֍ ဋ္ဌ ၇။

‘‘ယံ မေ တဒါ ပါကတိကံ, သရီရာနုဂတံ ဗလံ၊

အဇ္ဇ နာဂသဟဿာနံ, ဗလေန သမသာဒိသံ။

֍ ဋ္ဌ ၈။

‘‘ယဒိဟံ တေသံ ပကုပ္ပေယျံ, ဥပေတာနံ ဂဟဏာယ မံ၊

ပဋိဗလော ဘဝေ တေသံ, ယာဝ ရဇ္ဇမ္ပိ မာနုသံ။

֍ ဋ္ဌ ၉။

‘‘အပိ စာဟံ သီလရက္ခာယ, သီလပါရမိပူရိယာ၊

န ကရောမိ စိတ္တေ အညထတ္တံ, ပက္ခိပန္တံ မမာဠကေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀။

‘‘ယဒိ တေ မံ တတ္ထ ကောဋ္ဋေယျုံ, ဖရသူဟိ တောမရေဟိ စ၊

နေဝ တေသံ ပကုပ္ပေယျံ, သီလခဏ္ဍဘယာ မမာ’’တိ။

မာတုပေါသကစရိယံ ပဌမံ။

(စရိယာ၊၄၀၀။)

၂။ ဘူရိဒတ္တစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁၁။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ဘူရိဒတ္တော မဟိဒ္ဓိကော၊

ဝိရူပက္ခေန မဟာရညာ, ဒေဝလောကမဂဉ္ဆဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂။

‘‘တတ္ထ ပဿိတွာဟံ ဒေဝေ, ဧကန္တံ သုခသမပ္ပိတေ၊

တံ သဂ္ဂဂမနတ္ထာယ, သီလဗ္ဗတံ သမာဒိယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃။

‘‘သရီရကိစ္စံ ကတွာန, ဘုတွာ ယာပနမတ္တကံ၊

စတုရော အင်္ဂေ အဓိဋ္ဌာယ, သေမိ ဝမ္မိကမုဒ္ဓနိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၄။

‘‘ဆဝိယာ စမ္မေန မံသေန, နဟာရုအဋ္ဌိကေဟိ ဝါ၊

ယဿ ဧတေန ကရဏီယံ, ဒိန္နံယေဝ ဟရာတု သော။

֍ ဋ္ဌ ၁၅။

‘‘သံသိတော အကတညုနာ, အာလမ္ပာယနော [အာလမ္ဗဏော (သီ။)] မမဂ္ဂဟိ၊

ပေဠာယ ပက္ခိပိတွာန, ကီဠေတိ မံ တဟိံ တဟိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၆။

‘‘ပေဠာယ ပက္ခိပန္တေပိ, သမ္မဒ္ဒန္တေပိ ပါဏိနာ၊

အာလမ္ပာယနေ [အာလမ္ဗဏေ (သီ။)] န ကုပ္ပါမိ, သီလခဏ္ဍဘယာ မမ။

֍ ဋ္ဌ ၁၇။

‘‘သကဇီဝိတပရိစ္စာဂေါ, တိဏတော လဟုကော မမ၊

သီလဝီတိက္ကမော မယှံ, ပထဝီဥပ္ပတနံ ဝိယ။

֍ ဋ္ဌ ၁၈။

‘‘နိရန္တရံ ဇာတိသတံ, စဇေယျံ မမ ဇီဝိတံ၊

နေဝ သီလံ ပဘိန္ဒေယျံ, စတုဒ္ဒီပါန ဟေတုပိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၉။

‘‘အပိ စာဟံ သီလရက္ခာယ, သီလပါရမိပူရိယာ၊

န ကရောမိ စိတ္တေ အညထတ္တံ, ပက္ခိပန္တမ္ပိ ပေဠကေ’’တိ။

ဘူရိဒတ္တစရိယံ ဒုတိယံ။

၃။ စမ္ပေယျနာဂစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၂၀။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, စမ္ပေယျကော မဟိဒ္ဓိကော၊

တဒါပိ ဓမ္မိကော အာသိံ, သီလဗ္ဗတသမပ္ပိတော။

֍ ဋ္ဌ ၂၁။

‘‘တဒါပိ မံ ဓမ္မစာရိံ, ဥပဝုတ္ထံ ဥပေါသထံ၊

အဟိတုဏ္ဍိကော ဂဟေတွာန, ရာဇဒွါရမှိ ကီဠတိ။

(စရိယာ၊၄၀၁။)

֍ ဋ္ဌ ၂၂။

‘‘ယံ ယံ သော ဝဏ္ဏံ စိန္တယိ, နီလံဝ ပီတလောဟိတံ၊

တဿ စိတ္တာနုဝတ္တန္တော, ဟောမိ စိန္တိတသန္နိဘော။

֍ ဋ္ဌ ၂၃။

‘‘ထလံ ကရေယျမုဒကံ, ဥဒကမ္ပိ ထလံ ကရေ၊

ယဒိဟံ တဿ ပကုပ္ပေယျံ, ခဏေန ဆာရိကံ ကရေ။

֍ ဋ္ဌ ၂၄။

‘‘ယဒိ စိတ္တဝသီ ဟေဿံ, ပရိဟာယိဿာမိ သီလတော၊

သီလေန ပရိဟီနဿ, ဥတ္တမတ္ထော န သိဇ္ဈတိ။

֍ ဋ္ဌ ၂၅။

‘‘ကာမံ ဘိဇ္ဇတုယံ ကာယော, ဣဓေဝ ဝိကိရီယတု၊

နေဝ သီလံ ပဘိန္ဒေယျံ, ဝိကိရန္တေ ဘုသံ ဝိယာ’’တိ။

စမ္ပေယျနာဂစရိယံ တတိယံ။

၄။ စူဠဗောဓိစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၂၆။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, စူဠဗောဓိ သုသီလဝါ၊

ဘဝံ ဒိသွာန ဘယတော, နေက္ခမ္မံ အဘိနိက္ခမိံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၇။

‘‘ယာ မေ ဒုတိယိကာ အာသိ, ဗြာဟ္မဏီ ကနကသန္နိဘာ၊

သာပိ ဝဋ္ဋေ အနပေက္ခာ, နေက္ခမ္မံ အဘိနိက္ခမိ။

֍ ဋ္ဌ ၂၈။

‘‘နိရာလယာ ဆိန္နဗန္ဓူ, အနပေက္ခာ ကုလေ ဂဏေ၊

စရန္တာ ဂါမနိဂမံ, ဗာရာဏသိမုပါဂမုံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၉။

‘‘တတ္ထ ဝသာမ နိပကာ, အသံသဋ္ဌာ ကုလေ ဂဏေ၊

နိရာကုလေ အပ္ပသဒ္ဒေ, ရာဇုယျာနေ ဝသာမုဘော။

֍ ဋ္ဌ ၃၀။

‘‘ဥယျာနဒဿနံ ဂန္တွာ, ရာဇာ အဒ္ဒသ ဗြာဟ္မဏိံ၊

ဥပဂမ္မ မမံ ပုစ္ဆိ, ‘တုယှေသာ ကာ ကဿ ဘရိယာ’။

֍ ဋ္ဌ ၃၁။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ တဿ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ၊

‘န မယှံ ဘရိယာ ဧသာ, သဟဓမ္မာ ဧကသာသနီ’။

֍ ဋ္ဌ ၃၂။

‘‘တိဿာ [တဿာ (သီ။)] သာရတ္တဂဓိတော, ဂါဟာပေတွာန စေဋကေ၊

နိပ္ပီဠယန္တော ဗလသာ, အန္တေပုရံ ပဝေသယိ။

(စရိယာ၊၄၀၂။)

֍ ဋ္ဌ ၃၃။

‘‘ဩဒပတ္တကိယာ မယှံ, သဟဇာ ဧကသာသနီ၊

အာကဍ္ဎိတွာ နယန္တိယာ, ကောပေါ မေ ဥပပဇ္ဇထ။

֍ ဋ္ဌ ၃၄။

‘‘သဟ ကောပေ သမုပ္ပန္နေ, သီလဗ္ဗတမနုဿရိံ၊

တတ္ထေဝ ကောပံ နိဂ္ဂဏှိံ, နာဒါသိံ ဝဍ္ဎိတူပရိ။

֍ ဋ္ဌ ၃၅။

‘‘ယဒိ နံ ဗြာဟ္မဏိံ ကောစိ, ကောဋ္ဋေယျ တိဏှသတ္တိယာ၊

နေဝ သီလံ ပဘိန္ဒေယျံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။

֍ ဋ္ဌ ၃၆။

‘‘န မေသာ ဗြာဟ္မဏီ ဒေဿာ, နပိ မေ ဗလံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ သီလာနုရက္ခိသ’’န္တိ။

စူဠဗောဓိစရိယံ စတုတ္ထံ။

၅။ မဟိံသရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၃၇။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, မဟိံသော ပဝနစာရကော၊

ပဝဍ္ဎကာယော ဗလဝါ, မဟန္တော ဘီမဒဿနော။

֍ ဋ္ဌ ၃၈။

‘‘ပဗ္ဘာရေ ဂိရိဒုဂ္ဂေ [ဝနဒုဂ္ဂေ (သီ။)] စ, ရုက္ခမူလေ ဒကာသယေ၊

ဟောတေတ္ထ ဌာနံ မဟိံသာနံ, ကောစိ ကောစိ တဟိံ တဟိံ။

֍ ဋ္ဌ ၃၉။

‘‘ဝိစရန္တော ဗြဟာရညေ, ဌာနံ အဒ္ဒသ ဘဒ္ဒကံ၊

တံ ဌာနံ ဥပဂန္တွာန, တိဋ္ဌာမိ စ သယာမိ စ။

֍ ဋ္ဌ ၄၀။

‘‘အထေတ္ထ ကပိမာဂန္တွာ, ပါပေါ အနရိယော လဟု၊

ခန္ဓေ နလာဋေ ဘမုကေ, မုတ္တေတိ ဩဟနေတိတံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၁။

‘‘သကိမ္ပိ ဒိဝသံ ဒုတိယံ, တတိယံ စတုတ္ထမ္ပိ စ၊

ဒူသေတိ မံ သဗ္ဗကာလံ, တေန ဟောမိ ဥပဒ္ဒုတော။

֍ ဋ္ဌ ၄၂။

‘‘မမံ ဥပဒ္ဒုတံ ဒိသွာ, ယက္ခော မံ ဣဒမဗြဝိ၊

‘နာသေဟေတံ ဆဝံ ပါပံ, သိင်္ဂေဟိ စ ခုရေဟိ စ’။

֍ ဋ္ဌ ၄၃။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တေ တဒါ ယက္ခေ, အဟံ တံ ဣဒမဗြဝိံ၊

‘ကိံ တွံ မက္ခေသိ ကုဏပေန, ပါပေန အနရိယေန မံ။

(စရိယာ၊၄၀၃။)

֍ ဋ္ဌ ၄၄။

‘‘‘ယဒိဟံ တဿ ပကုပ္ပေယျံ, တတော ဟီနတရော ဘဝေ၊

သီလဉ္စ မေ ပဘိဇ္ဇေယျ, ဝိညူ စ ဂရဟေယျု မံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၅။

‘‘‘ဟီဠိတာ ဇီဝိတာ ဝါပိ, ပရိသုဒ္ဓေန မတံ ဝရံ၊

ကျာဟံ ဇီဝိတဟေတူပိ, ကာဟာမိံ ပရဟေဌနံ’။

֍ ဋ္ဌ ၄၆။

‘‘မမေဝါယံ မညမာနော, အညေပေဝံ ကရိဿတိ၊

တေဝ တဿ ဝဓိဿန္တိ, သာ မေ မုတ္တိ ဘဝိဿတိ။

֍ ဋ္ဌ ၄၇။

‘‘ဟီနမဇ္ဈိမဥက္ကဋ္ဌေ, သဟန္တော အဝမာနိတံ၊

ဧဝံ လဘတိ သပ္ပညော, မနသာ ယထာ ပတ္ထိတ’’န္တိ။

မဟိံသရာဇစရိယံ ပဉ္စမံ။

၆။ ရုရုရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၄၈။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, သုတတ္တကနကသန္နိဘော၊

မိဂရာဇာ ရုရုနာမ, ပရမသီလသမာဟိတော။

֍ ဋ္ဌ ၄၉။

‘‘ရမ္မေ ပဒေသေ ရမဏီယေ, ဝိဝိတ္တေ အမနုဿကေ၊

တတ္ထ ဝါသံ ဥပဂဉ္ဆိံ, ဂင်္ဂါကူလေ မနောရမေ။

֍ ဋ္ဌ ၅၀။

‘‘အထ ဥပရိ ဂင်္ဂါယ, ဓနိကေဟိ ပရိပီဠိတော၊

ပုရိသော ဂင်္ဂါယ ပပတိ, ‘ဇီဝါမိ ဝါ မရာမိ ဝါ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၁။

‘‘ရတ္တိန္ဒိဝံ သော ဂင်္ဂါယ, ဝုယှမာနော မဟောဒကေ၊

ရဝန္တော ကရုဏံ ရဝံ, မဇ္ဈေ ဂင်္ဂါယ ဂစ္ဆတိ။

֍ ဋ္ဌ ၅၂။

‘‘တဿာဟံ သဒ္ဒံ သုတွာန, ကရုဏံ ပရိဒေဝတော၊

ဂင်္ဂါယ တီရေ ဌတွာန, အပုစ္ဆိံ ‘ကောသိ တွံ နရော’။

֍ ဋ္ဌ ၅၃။

‘‘သော မေ ပုဋ္ဌော စ ဗျာကာသိ, အတ္တနော ကရဏံ တဒါ၊

‘ဓနိကေဟိ ဘီတော တသိတော, ပက္ခန္ဒောဟံ မဟာနဒိံ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၄။

‘‘တဿ ကတွာန ကာရုညံ, စဇိတွာ မမ ဇီဝိတံ၊

ပဝိသိတွာ နီဟရိံ တဿ, အန္ဓကာရမှိ ရတ္တိယာ။

֍ ဋ္ဌ ၅၅။

‘‘အဿတ္ထကာလမညာယ, တဿာဟံ ဣဒမဗြဝိံ၊

‘ဧကံ တံ ဝရံ ယာစာမိ, မာ မံ ကဿစိ ပါဝဒ’။

(စရိယာ၊၄၀၄။)

֍ ဋ္ဌ ၅၆။

‘‘နဂရံ ဂန္တွာန အာစိက္ခိ, ပုစ္ဆိတော ဓနဟေတုကော၊

ရာဇာနံ သော ဂဟေတွာန, ဥပဂဉ္ဆိ မမန္တိကံ။

֍ ဋ္ဌ ၅၇။

‘‘ယာဝတာ ကရဏံ သဗ္ဗံ, ရညော အာရောစိတံ မယာ၊

ရာဇာ သုတွာန ဝစနံ, ဥသုံ တဿ ပကပ္ပယိ၊

‘ဣဓေဝ ဃာတယိဿာမိ, မိတ္တဒုဗ္ဘိံ [မိတ္တဒူဘိံ (သီ။)] အနာရိယံ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၈။

‘‘တမဟံ အနုရက္ခန္တော, နိမ္မိနိံ မမ အတ္တနာ၊

‘တိဋ္ဌတေသော မဟာရာဇ, ကာမကာရော ဘဝါမိ တေ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၉။

‘‘အနုရက္ခိံ မမ သီလံ, နာရက္ခိံ မမ ဇီဝိတံ၊

သီလဝါ ဟိ တဒါ အာသိံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ’’တိ။

ရုရုရာဇစရိယံ ဆဋ္ဌံ။

၇။ မာတင်္ဂစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၆၀။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ဇဋိလော ဥဂ္ဂတာပနော၊

မာတင်္ဂေါ နာမ နာမေန, သီလဝါ သုသမာဟိတော။

֍ ဋ္ဌ ၆၁။

‘‘အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏော ဧကော, ဂင်္ဂါကူလေ ဝသာမုဘော၊

အဟံ ဝသာမိ ဥပရိ, ဟေဋ္ဌာ ဝသတိ ဗြာဟ္မဏော။

֍ ဋ္ဌ ၆၂။

‘‘ဝိစရန္တော အနုကူလမှိ, ဥဒ္ဓံ မေ အဿမဒ္ဒသ၊

တတ္ထ မံ ပရိဘာသေတွာ, အဘိသပိ မုဒ္ဓဖာလနံ။

֍ ဋ္ဌ ၆၃။

‘‘ယဒိဟံ တဿ ပကုပ္ပေယျံ, ယဒိ သီလံ န ဂေါပယေ၊

ဩလောကေတွာနဟံ တဿ, ကရေယျံ ဆာရိကံ ဝိယ။

֍ ဋ္ဌ ၆၄။

‘‘ယံ သော တဒါ မံ အဘိသပိ, ကုပိတော ဒုဋ္ဌမာနသော၊

တဿေဝ မတ္ထကေ နိပတိ, ယောဂေန တံ ပမောစယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၆၅။

‘‘အနုရက္ခိံ မမ သီလံ, နာရက္ခိံ မမ ဇီဝိတံ၊

သီလဝါ ဟိ တဒါ အာသိံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ’’တိ။

မာတင်္ဂစရိယံ သတ္တမံ။

(စရိယာ၊၄၀၅။)

၈။ ဓမ္မဒေဝပုတ္တစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၆၆။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, မဟာပက္ခော မဟိဒ္ဓိကော၊

ဓမ္မော နာမ မဟာယက္ခော, သဗ္ဗလောကာနုကမ္ပကော။

֍ ဋ္ဌ ၆၇။

‘‘ဒသကုသလကမ္မပထေ, သမာဒပေန္တော မဟာဇနံ၊

စရာမိ ဂါမနိဂမံ, သမိတ္တော သပရိဇ္ဇနော။

֍ ဋ္ဌ ၆၈။

‘‘ပါပေါ ကဒရိယော ယက္ခော, ဒီပေန္တော ဒသ ပါပကေ၊

သောပေတ္ထ မဟိယာ စရတိ, သမိတ္တော သပရိဇ္ဇနော။

֍ ဋ္ဌ ၆၉။

‘‘ဓမ္မဝါဒီ အဓမ္မော စ, ဥဘော ပစ္စနိကာ မယံ၊

ဓုရေ ဓုရံ ဃဋ္ဋယန္တာ, သမိမှာ ပဋိပထေ ဥဘော။

֍ ဋ္ဌ ၇၀။

‘‘ကလဟော ဝတ္တတီ ဘေသ္မာ, ကလျာဏပါပကဿ စ၊

မဂ္ဂါ ဩက္ကမနတ္ထာယ, မဟာယုဒ္ဓေါ ဥပဋ္ဌိတော။

֍ ဋ္ဌ ၇၁။

‘‘ယဒိဟံ တဿ ကုပ္ပေယျံ, ယဒိ ဘိန္ဒေ တပေါဂုဏံ၊

သဟပရိဇနံ တဿ, ရဇဘူတံ ကရေယျဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၂။

‘‘အပိစာဟံ သီလရက္ခာယ, နိဗ္ဗာပေတွာန မာနသံ၊

သဟ ဇနေနောက္ကမိတွာ, ပထံ ပါပဿ ဒါသဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၃။

‘‘သဟ ပထတော ဩက္ကန္တေ, ကတွာ စိတ္တဿ နိဗ္ဗုတိံ၊

ဝိဝရံ အဒါသိ ပထဝီ, ပါပယက္ခဿ တာဝဒေ’’တိ။

ဓမ္မဒေဝပုတ္တစရိယံ အဋ္ဌမံ။

၉။ အလီနသတ္တုစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၇၄။

‘‘ပဉ္စာလရဋ္ဌေ နဂရဝရေ, ကပိလာယံ [ကမ္ပိလာယံ (သီ။), ကပ္ပိလာယံ (သျာ။)] ပုရုတ္တမေ၊

ရာဇာ ဇယဒ္ဒိသော နာမ, သီလဂုဏမုပါဂတော။

֍ ဋ္ဌ ၇၅။

‘‘တဿ ရညော အဟံ ပုတ္တော, သုတဓမ္မော သုသီလဝါ၊

အလီနသတ္တော ဂုဏဝါ, အနုရက္ခပရိဇနော သဒါ။

֍ ဋ္ဌ ၇၆။

‘‘ပိတာ မေ မိဂဝံ ဂန္တွာ, ပေါရိသာဒံ ဥပါဂမိ၊

သော မေ ပိတုမဂ္ဂဟေသိ, ‘ဘက္ခောသိ မမ မာ စလိ’။

(စရိယာ၊၄၀၆။)

֍ ဋ္ဌ ၇၇။

‘‘တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ, ဘီတော တသိတဝေဓိတော၊

ဦရုက္ခမ္ဘော အဟု တဿ, ဒိသွာန ပေါရိသာဒကံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၈။

‘‘မိဂဝံ ဂဟေတွာ မုဉ္စဿု, ကတွာ အာဂမနံ ပုန၊

ဗြာဟ္မဏဿ ဓနံ ဒတွာ, ပိတာ အာမန္တယီ မမံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၉။

‘‘‘ရဇ္ဇံ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇ, မာ ပမဇ္ဇိ ပုရံ ဣဒံ၊

ကတံ မေ ပေါရိသာဒေန, မမ အာဂမနံ ပုန’။

֍ ဋ္ဌ ၈၀။

‘‘မာတာပိတူ စ ဝန္ဒိတွာ, နိမ္မိနိတွာန အတ္တနာ၊

နိက္ခိပိတွာ ဓနုံ ခဂ္ဂံ, ပေါရိသာဒံ ဥပါဂမိံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၁။

‘‘သသတ္ထဟတ္ထူပဂတံ, ကဒါစိ သော တသိဿတိ၊

တေန ဘိဇ္ဇိဿတိ သီလံ, ပရိတ္တာသံ [ပရိတာသံ (သီ။)] ကတေ မယိ။

֍ ဋ္ဌ ၈၂။

‘‘သီလခဏ္ဍဘယာ မယှံ, တဿ ဒေဿံ န ဗျာဟရိံ၊

မေတ္တစိတ္တော ဟိတဝါဒီ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၃။

‘‘‘ဥဇ္ဇာလေဟိ မဟာအဂ္ဂိံ, ပပတိဿာမိ ရုက္ခတော၊

တွံ ပက္ကကာလမညာယ [သုပက္ကကာလမညာယ (ပီ။)], ဘက္ခယ မံ ပိတာမဟ’။

֍ ဋ္ဌ ၈၄။

‘‘ဣတိ သီလဝတံ ဟေတု, နာရက္ခိံ မမ ဇီဝိတံ၊

ပဗ္ဗာဇေသိံ စဟံ တဿ, သဒါ ပါဏာတိပါတိက’’န္တိ။

အလီနသတ္တုစရိယံ နဝမံ။

၁၀။ သင်္ခပါလစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၈၅။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, သင်္ခပါလော မဟိဒ္ဓိကော၊

ဒါဌာဝုဓော ဃောရဝိသော, ဒွိဇိဝှေါ ဥရဂါဓိဘူ။

֍ ဋ္ဌ ၈၆။

‘‘စတုပ္ပထေ မဟာမဂ္ဂေ, နာနာဇနသမာကုလေ၊

စတုရော အင်္ဂေ အဓိဋ္ဌာယ, တတ္ထ ဝါသမကပ္ပယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၇။

‘‘ဆဝိယာ စမ္မေန မံသေန, နဟာရုအဋ္ဌိကေဟိ ဝါ၊

ယဿ ဧတေန ကရဏီယံ, ဒိန္နံယေဝ ဟရာတု သော။

(စရိယာ၊၄၀၇။)

֍ ဋ္ဌ ၈၈။

‘‘အဒ္ဒသံသု ဘောဇပုတ္တာ, ခရာ လုဒ္ဒါ အကာရုဏာ၊

ဥပဂဉ္ဆုံ မမံ တတ္ထ, ဒဏ္ဍမုဂ္ဂရပါဏိနော။

֍ ဋ္ဌ ၈၉။

‘‘နာသာယ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ, နင်္ဂုဋ္ဌေ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကေ၊

ကာဇေ အာရောပယိတွာန, ဘောဇပုတ္တာ ဟရိံသု မံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၀။

‘‘သသာဂရန္တံ ပထဝိံ, သကာနနံ သပဗ္ဗတံ၊

ဣစ္ဆမာနော စဟံ တတ္ထ, နာသာဝါတေန ဈာပယေ။

֍ ဋ္ဌ ၉၁။

‘‘သူလေဟိ ဝိနိဝိဇ္ဈန္တေ, ကောဋ္ဋယန္တေပိ သတ္တိဘိ၊

ဘောဇပုတ္တေ န ကုပ္ပါမိ, ဧသာ မေ သီလပါရမီ’’တိ။

သင်္ခပါလစရိယံ ဒသမံ။

ဟတ္ထိနာဂဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဟတ္ထိနာဂေါ ဘူရိဒတ္တော, စမ္ပေယျော ဗောဓိ မဟိံသော၊

ရုရု မာတင်္ဂေါ ဓမ္မော စ, အတြဇော စ ဇယဒ္ဒိသော။

ဧတေ နဝ သီလဗလာ, ပရိက္ခာရာ ပဒေသိကာ၊

ဇီဝိတံ ပရိရက္ခိတွာ, သီလာနိ အနုရက္ခိသံ။

သင်္ခပါလဿ မေ သတော, သဗ္ဗကာလမ္ပိ ဇီဝိတံ၊

ယဿ ကဿစိ နိယျတ္တံ, တသ္မာ သာ သီလပါရမီတိ။

သီလပါရမိနိဒ္ဒေသော နိဋ္ဌိတော။

(စရိယာ၊၄၀၈။)

၃။ ယုဓဉ္ဇယဝဂ္ဂ

၁။ ယုဓဉ္ဇယစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁။

‘‘ယဒါဟံ အမိတယသော, ရာဇပုတ္တော ယုဓဉ္ဇယော၊

ဥဿာဝဗိန္ဒုံ သူရိယာတပေ, ပတိတံ ဒိသွာန သံဝိဇိံ။

֍ ဋ္ဌ ၂။

‘‘တညေဝါဓိပတိံ ကတွာ, သံဝေဂမနုဗြူဟယိံ၊

မာတာပိတူ စ ဝန္ဒိတွာ, ပဗ္ဗဇ္ဇမနုယာစဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၃။

‘‘ယာစန္တိ မံ ပဉ္ဇလိကာ, သနေဂမာ သရဋ္ဌကာ၊

‘အဇ္ဇေဝ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇ, ဣဒ္ဓံ ဖီတံ မဟာမဟိံ’။

֍ ဋ္ဌ ၄။

‘‘သရာဇကေ သဟောရောဓေ, သနေဂမေ သရဋ္ဌကေ၊

ကရုဏံ ပရိဒေဝန္တေ, အနပေက္ခောဝ ပရိစ္စဇိံ။

֍ ဋ္ဌ ၅။

‘‘ကေဝလံ ပထဝိံ ရဇ္ဇံ, ဉာတိပရိဇနံ ယသံ၊

စဇမာနော န စိန္တေသိံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။

֍ ဋ္ဌ ၆။

‘‘မာတာပိတာ န မေ ဒေဿာ, နပိ မေ ဒေဿံ မဟာယသံ၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ ရဇ္ဇံ ပရိစ္စဇိ’’န္တိ။

ယုဓဉ္ဇယစရိယံ ပဌမံ။

၂။ သောမနဿစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၇။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ဣန္ဒပတ္ထေ ပုရုတ္တမေ၊

ကာမိတော ဒယိတော ပုတ္တော, သောမနဿောတိ ဝိဿုတော။

֍ ဋ္ဌ ၈။

‘‘သီလဝါ ဂုဏသမ္ပန္နော, ကလျာဏပဋိဘာနဝါ၊

ဝုဍ္ဎာပစာယီ ဟိရီမာ, သင်္ဂဟေသု စ ကောဝိဒေါ။

֍ ဋ္ဌ ၉။

‘‘တဿ ရညော ပတိကရော, အဟောသိ ကုဟကတာပသော၊

အာရာမံ မာလာဝစ္ဆဉ္စ, ရောပယိတွာန ဇီဝတိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀။

‘‘တမဟံ ဒိသွာန ကုဟကံ, ထုသရာသိံဝ အတဏ္ဍုလံ၊

ဒုမံဝ အန္တော သုသိရံ, ကဒလိံဝ အသာရကံ။

(စရိယာ၊၄၀၉။)

֍ ဋ္ဌ ၁၁။

‘‘နတ္ထိမဿ သတံ ဓမ္မော, သာမညာပဂတော အယံ၊

ဟိရီသုက္ကဓမ္မဇဟိတော, ဇီဝိတဝုတ္တိကာရဏာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂။

‘‘ကုပိတော အဟု [အဟောသိ (သီ။), အာသိ (သျာ။)] ပစ္စန္တော, အဋဝီဟိ ပရန္တိဟိ၊

တံ နိသေဓေတုံ ဂစ္ဆန္တော, အနုသာသိ ပိတာ မမံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၃။

‘‘‘မာ ပမဇ္ဇိ တုဝံ တာတ, ဇဋိလံ ဥဂ္ဂတာပနံ၊

ယဒိစ္ဆကံ ပဝတ္တေဟိ, သဗ္ဗကာမဒဒေါ ဟိ သော’။

֍ ဋ္ဌ ၁၄။

‘‘တမဟံ ဂန္တွာနုပဋ္ဌာနံ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ၊

‘ကစ္စိ တေ ဂဟပတိ ကုသလံ, ကိံ ဝါ တေ အာဟရီယတု’။

֍ ဋ္ဌ ၁၅။

‘‘တေန သော ကုပိတော အာသိ, ကုဟကော မာနနိဿိတော၊

‘ဃာတာပေမိ တုဝံ အဇ္ဇ, ရဋ္ဌာ ပဗ္ဗာဇယာမိ ဝါ’။

֍ ဋ္ဌ ၁၆။

‘‘နိသေဓယိတွာ ပစ္စန္တံ, ရာဇာ ကုဟကမဗြဝိ၊

‘ကစ္စိ တေ ဘန္တေ ခမနီယံ, သမ္မာနော တေ ပဝတ္တိတော’။

֍ ဋ္ဌ ၁၇။

‘‘တဿ အာစိက္ခတီ ပါပေါ, ကုမာရော ယထာ နာသိယော၊

တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ, အာဏာပေသိ မဟီပတိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၈။

‘‘‘သီသံ တတ္ထေဝ ဆိန္ဒိတွာ, ကတွာန စတုခဏ္ဍိကံ၊

ရထိယာ ရထိယံ ဒဿေထ, သာ ဂတိ ဇဋိလဟီဠိတာ’။

֍ ဋ္ဌ ၁၉။

‘‘တတ္ထ ကာရဏိကာ ဂန္တွာ, စဏ္ဍာ လုဒ္ဒါ အကာရုဏာ၊

မာတုအင်္ကေ နိသိန္နဿ, အာကဍ္ဎိတွာ နယန္တိ မံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၀။

‘‘တေသာဟံ ဧဝမဝစံ, ဗန္ဓတံ ဂါဠှဗန္ဓနံ၊

‘ရညော ဒဿေထ မံ ခိပ္ပံ, ရာဇကိရိယာနိ အတ္ထိ မေ’။

֍ ဋ္ဌ ၂၁။

‘‘တေ မံ ရညော ဒဿယိံသု, ပါပဿ ပါပသေဝိနော၊

ဒိသွာန တံ သညာပေသိံ, မမဉ္စ ဝသမာနယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၂။

‘‘သော မံ တတ္ထ ခမာပေသိ, မဟာရဇ္ဇမဒါသိ မေ၊

သောဟံ တမံ ဒါလယိတွာ, ပဗ္ဗဇိံ အနဂါရိယံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၃။

‘‘န မေ ဒေဿံ မဟာရဇ္ဇံ, ကာမဘောဂေါ န ဒေဿိယော၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ ရဇ္ဇံ ပရိစ္စဇိ’’န္တိ။

သောမနဿစရိယံ ဒုတိယံ။

(စရိယာ၊၄၁၀။)

၃။ အယောဃရစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၂၄။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ကာသိရာဇဿ အတြဇော၊

အယောဃရမှိ သံဝဍ္ဎော, နာမေနာသိ အယောဃရော။

֍ ဋ္ဌ ၂၅။

‘‘ဒုက္ခေန ဇီဝိတော လဒ္ဓေါ, သံပီဠေ ပတိပေါသိတော၊

အဇ္ဇေဝ ပုတ္တ ပဋိပဇ္ဇ, ကေဝလံ ဝသုဓံ ဣမံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၆။

‘‘သရဋ္ဌကံ သနိဂမံ, သဇနံ ဝန္ဒိတွ ခတ္တိယံ၊

အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတွာန, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ။

֍ ဋ္ဌ ၂၇။

‘‘‘ယေ ကေစိ မဟိယာ သတ္တာ, ဟီနမုက္ကဋ္ဌမဇ္ဈိမာ၊

နိရာရက္ခာ သကေ ဂေဟေ, ဝဍ္ဎန္တိ သကဉာတိဘိ။

֍ ဋ္ဌ ၂၈။

‘‘‘ဣဒံ လောကေ ဥတ္တရိယံ, သံပီဠေ မမ ပေါသနံ၊

အယောဃရမှိ သံဝဍ္ဎော, အပ္ပဘေ စန္ဒသူရိယေ။

֍ ဋ္ဌ ၂၉။

‘‘‘ပူတိကုဏပသမ္ပုဏ္ဏာ, မုစ္စိတွာ မာတု ကုစ္ဆိတော၊

တတော ဃောရတရေ ဒုက္ခေ, ပုန ပက္ခိတ္တယောဃရေ။

֍ ဋ္ဌ ၃၀။

‘‘‘ယဒိဟံ တာဒိသံ ပတွာ, ဒုက္ခံ ပရမဒါရုဏံ၊

ရဇ္ဇေသု ယဒိ ရဇ္ဇာမိ [ရဉ္ဇာမိ (သီ။)], ပါပါနံ ဥတ္တမော သိယံ။

֍ ဋ္ဌ ၃၁။

‘‘‘ဥက္ကဏ္ဌိတောမှိ ကာယေန, ရဇ္ဇေနမှိ အနတ္ထိကော၊

နိဗ္ဗုတိံ ပရိယေသိဿံ, ယတ္ထ မံ မစ္စု န မဒ္ဒိယေ’။

֍ ဋ္ဌ ၃၂။

‘‘ဧဝါဟံ စိန္တယိတွာန, ဝိရဝန္တေ မဟာဇနေ၊

နာဂေါဝ ဗန္ဓနံ ဆေတွာ, ပါဝိသိံ ကာနနံ ဝနံ။

֍ ဋ္ဌ ၃၃။

‘‘မာတာပိတာ န မေ ဒေဿာ, နပိ မေ ဒေဿံ မဟာယသံ၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ ရဇ္ဇံ ပရိစ္စဇိ’’န္တိ။

အယောဃရစရိယံ တတိယံ။

၄။ ဘိသစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၃၄။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ကာသီနံ ပုရဝရုတ္တမေ၊

ဘဂိနီ စ ဘာတရော သတ္တ, နိဗ္ဗတ္တာ သောတ္ထိယေ ကုလေ။

(စရိယာ၊၄၁၁။)

֍ ဋ္ဌ ၃၅။

‘‘ဧတေသံ ပုဗ္ဗဇော အာသိံ, ဟိရီသုက္ကမုပါဂတော၊

ဘဝံ ဒိသွာန ဘယတော, နေက္ခမ္မာဘိရတော အဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၃၆။

‘‘မာတာပိတူဟိ ပဟိတာ, သဟာယာ ဧကမာနသာ၊

ကာမေဟိ မံ နိမန္တေန္တိ, ‘ကုလဝံသံ ဓရေဟိ’တိ။

֍ ဋ္ဌ ၃၇။

‘‘ယံ တေသံ ဝစနံ ဝုတ္တံ, ဂိဟီဓမ္မေ သုခါဝဟံ၊

တံ မေ အဟောသိ ကဌိနံ, တတ္တ [သန္တတ္တ (က။)] ဖာလသမံ ဝိယ။

֍ ဋ္ဌ ၃၈။

‘‘တေ မံ တဒါ ဥက္ခိပန္တံ, ပုစ္ဆိံသု ပတ္ထိတံ မမ၊

‘ကိံ တွံ ပတ္ထယသေ သမ္မ, ယဒိ ကာမေ န ဘုဉ္ဇသိ’။

֍ ဋ္ဌ ၃၉။

‘‘တေသာဟံ ဧဝမဝစံ, အတ္ထကာမော ဟိတေသိနံ၊

‘နာဟံ ပတ္ထေမိ ဂိဟီဘာဝံ, နေက္ခမ္မာဘိရတော အဟံ’။

֍ ဋ္ဌ ၄၀။

‘‘တေ မယှံ ဝစနံ သုတွာ, ပိတုမာတု စ သာဝယုံ၊

မာတာပိတာ ဧဝမာဟု, ‘သဗ္ဗေဝ ပဗ္ဗဇာမ ဘော’။

֍ ဋ္ဌ ၄၁။

‘‘ဥဘော မာတာပိတာ မယှံ, ဘဂိနီ စ သတ္တ ဘာတရော၊

အမိတဓနံ ဆဍ္ဍယိတွာ, ပါဝိသိမှာ မဟာဝန’’န္တိ။

ဘိသစရိယံ စတုတ္ထံ။

၅။ သောဏပဏ္ဍိတစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၄၂။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, နဂရေ ဗြဟ္မဝဍ္ဎနေ၊

တတ္ထ ကုလဝရေ သေဋ္ဌေ, မဟာသာလေ အဇာယဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၃။

‘‘တဒါပိ လောကံ ဒိသွာန, အန္ဓီဘူတံ တမောတ္ထဋံ၊

စိတ္တံ ဘဝတော ပတိကုဋတိ, တုတ္တဝေဂဟတံ ဝိယ။

֍ ဋ္ဌ ၄၄။

‘‘ဒိသွာန ဝိဝိဓံ ပါပံ, ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ၊

‘ကဒါဟံ ဂေဟာ နိက္ခမ္မ, ပဝိသိဿာမိ ကာနနံ’။

֍ ဋ္ဌ ၄၅။

‘‘တဒါပိ မံ နိမန္တေသုံ, ကာမဘောဂေဟိ ဉာတယော၊

တေသမ္ပိ ဆန္ဒမာစိက္ခိံ, ‘မာ နိမန္တေထ တေဟိ မံ’။

(စရိယာ၊၄၁၂။)

֍ ဋ္ဌ ၄၆။

‘‘ယော မေ ကနိဋ္ဌကော ဘာတာ, နန္ဒော နာမာသိ ပဏ္ဍိတော၊

သောပိ မံ အနုသိက္ခန္တော, ပဗ္ဗဇ္ဇံ သမရောစယိ။

֍ ဋ္ဌ ၄၇။

‘‘အဟံ သောဏော စ နန္ဒော စ, ဥဘော မာတာပိတာ မမ၊

တဒါပိ ဘောဂေ ဆဍ္ဍေတွာ, ပါဝိသိမှာ မဟာဝန’’န္တိ။

သောဏပဏ္ဍိတစရိယံ ပဉ္စမံ။

၆။ တေမိယစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၄၈။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ကာသိရာဇဿ အတြဇော၊

မူဂပက္ခောတိ နာမေန, တေမိယောတိ ဝဒန္တိ မံ။

֍ ဋ္ဌ ၄၉။

‘‘သောဠသိတ္ထိသဟဿာနံ, န ဝိဇ္ဇတိ ပုမော တဒါ [သဒါ (သီ။)]၊

အဟောရတ္တာနံ အစ္စယေန, နိဗ္ဗတ္တော အဟမေကကော။

֍ ဋ္ဌ ၅၀။

‘‘ကိစ္ဆာ လဒ္ဓံ ပိယံ ပုတ္တံ, အဘိဇာတံ ဇုတိန္ဓရံ၊

သေတစ္ဆတ္တံ ဓာရယိတွာန, သယနေ ပေါသေတိ မံ ပိတာ။

֍ ဋ္ဌ ၅၁။

‘‘နိဒ္ဒါယမာနော သယနဝရေ, ပဗုဇ္ဈိတွာနဟံ တဒါ၊

အဒ္ဒသံ ပဏ္ဍရံ ဆတ္တံ, ယေနာဟံ နိရယံ ဂတော။

֍ ဋ္ဌ ၅၂။

‘‘သဟ ဒိဋ္ဌဿ မေ ဆတ္တံ, တာသော ဥပ္ပဇ္ဇိ ဘေရဝေါ၊

ဝိနိစ္ဆယံ သမာပန္နော, ‘ကထာဟံ ဣမံ မုဉ္စိဿံ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၃။

‘‘ပုဗ္ဗသာလောဟိတာ မယှံ, ဒေဝတာ အတ္ထကာမိနီ၊

သာ မံ ဒိသွာန ဒုက္ခိတံ, တီသု ဌာနေသု ယောဇယိ။

֍ ဋ္ဌ ၅၄။

‘‘‘မာ ပဏ္ဍိစ္စယံ ဝိဘာဝယ, ဗာလမတော ဘဝ သဗ္ဗပါဏိနံ၊

သဗ္ဗော တံ ဇနော ဩစိနာယတု, ဧဝံ တဝ အတ္ထော ဘဝိဿတိ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၅။

‘‘ဧဝံ ဝုတ္တာယဟံ တဿာ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိံ၊

‘ကရောမိ တေ တံ ဝစနံ, ယံ တွံ ဘဏသိ ဒေဝတေ၊

အတ္ထကာမာသိ မေ အမ္မ, ဟိတကာမာသိ ဒေဝတေ’။

֍ ဋ္ဌ ၅၆။

‘‘တဿာဟံ ဝစနံ သုတွာ, သာဂရေဝ ထလံ လဘိံ၊

ဟဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော, တယော အင်္ဂေ အဓိဋ္ဌဟိံ။

(စရိယာ၊၄၁၃။)

֍ ဋ္ဌ ၅၇။

‘‘မူဂေါ အဟောသိံ ဗဓိရော, ပက္ခော ဂတိဝိဝဇ္ဇိတော၊

ဧတေ အင်္ဂေ အဓိဋ္ဌာယ, ဝဿာနိ သောဠသံ ဝသိံ။

֍ ဋ္ဌ ၅၈။

‘‘တတော မေ ဟတ္ထပါဒေ စ, ဇိဝှံ သောတဉ္စ မဒ္ဒိယ၊

အနူနတံ မေ ပဿိတွာ, ‘ကာဠကဏ္ဏီ’တိ နိန္ဒိသုံ။

֍ ဋ္ဌ ၅၉။

‘‘တတော ဇာနပဒါ သဗ္ဗေ, သေနာပတိပုရောဟိတာ၊

သဗ္ဗေ ဧကမနာ ဟုတွာ, ဆဍ္ဍနံ အနုမောဒိသုံ။

֍ ဋ္ဌ ၆၀။

‘‘သောဟံ တေသံ မတိံ သုတွာ, ဟဋ္ဌော သံဝိဂ္ဂမာနသော၊

ယဿတ္ထာယ တပေါစိဏ္ဏော, သော မေ အတ္ထော သမိဇ္ဈထ။

֍ ဋ္ဌ ၆၁။

‘‘နှာပေတွာ အနုလိမ္ပိတွာ, ဝေဌေတွာ ရာဇဝေဌနံ၊

ဆတ္တေန အဘိသိဉ္စိတွာ, ကာရေသုံ ပုရံ ပဒက္ခိဏံ။

֍ ဋ္ဌ ၆၂။

‘‘သတ္တာဟံ ဓာရယိတွာန, ဥဂ္ဂတေ ရဝိမဏ္ဍလေ၊

ရထေန မံ နီဟရိတွာ, သာရထီ ဝနမုပါဂမိ။

֍ ဋ္ဌ ၆၃။

‘‘ဧကောကာသေ ရထံ ကတွာ, သဇ္ဇဿံ ဟတ္ထမုစ္စိတော [ဟတ္ထမုဉ္စိတော (သီ။ သျာ။)]၊

သာရထီ ခဏတီ ကာသုံ, နိခါတုံ ပထဝိယာ မမံ။

֍ ဋ္ဌ ၆၄။

‘‘အဓိဋ္ဌိတမဓိဋ္ဌာနံ, တဇ္ဇေန္တော ဝိဝိဓကာရဏာ၊

န ဘိန္ဒိံ တမဓိဋ္ဌာနံ, ဗောဓိယာယေဝ ကာရဏာ။

֍ ဋ္ဌ ၆၅။

‘‘မာတာပိတာ န မေ ဒေဿာ, အတ္တာ မေ န စ ဒေဿိယော၊

သဗ္ဗညုတံ ပိယံ မယှံ, တသ္မာ ဝတမဓိဋ္ဌဟိံ။

֍ ဋ္ဌ ၆၆။

‘‘ဧတေ အင်္ဂေ အဓိဋ္ဌာယ, ဝဿာနိ သောဠသံ ဝသိံ၊

အဓိဋ္ဌာနေန မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ အဓိဋ္ဌာနပါရမီ’’တိ။

တေမိယစရိယံ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ကပိရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၆၇။

‘‘ယဒါ အဟံ ကပိ အာသိံ, နဒီကူလေ ဒရီသယေ၊

ပီဠိတော သုသုမာရေန, ဂမနံ န လဘာမဟံ။

(စရိယာ၊၄၁၄။)

֍ ဋ္ဌ ၆၈။

‘‘ယမှောကာသေ အဟံ ဌတွာ, ဩရာ ပါရံ ပတာမဟံ၊

တတ္ထစ္ဆိ သတ္တု ဝဓကော, ကုမ္ဘီလော လုဒ္ဒဒဿနော။

֍ ဋ္ဌ ၆၉။

‘‘သော မံ အသံသိ ‘ဧဟီ’တိ, ‘အဟံပေမီ’တိ တံ ဝတိံ၊

တဿ မတ္ထကမက္ကမ္မ, ပရကူလေ ပတိဋ္ဌဟိံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၀။

‘‘န တဿ အလိကံ ဘဏိတံ, ယထာ ဝါစံ အကာသဟံ၊

သစ္စေန မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ သစ္စပါရမီ’’တိ။

ကပိရာဇစရိယံ သတ္တမံ။

၈။ သစ္စတာပသစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၇၁။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, တာပသော သစ္စသဝှယော၊

သစ္စေန လောကံ ပါလေသိံ, သမဂ္ဂံ ဇနမကာသဟ’’န္တိ။

သစ္စတာပသစရိယံ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဝဋ္ဋပေါတကစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၇၂။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, မဂဓေ ဝဋ္ဋပေါတကော၊

အဇာတပက္ခော တရုဏော, မံသပေသိ ကုလာဝကေ။

֍ ဋ္ဌ ၇၃။

‘‘မုခတုဏ္ဍကေနာဟရိတွာ [မုခတုဏ္ဍေနာဟရိတွာ (သီ။)], မာတာ ပေါသယတီ မမံ၊

တဿာ ဖဿေန ဇီဝါမိ, နတ္ထိ မေ ကာယိကံ ဗလံ။

֍ ဋ္ဌ ၇၄။

‘‘သံဝစ္ဆရေ ဂိမှသမယေ, ဒဝဍာဟော [ဝနဒါဟော (က။)] ပဒိပ္ပတိ၊

ဥပဂစ္ဆတိ အမှာကံ, ပါဝကော ကဏှဝတ္တနီ။

֍ ဋ္ဌ ၇၅။

‘‘ဓမဓမာ ဣတိဧဝံ, သဒ္ဒါယန္တော မဟာသိခီ၊

အနုပုဗ္ဗေန ဈာပေန္တော, အဂ္ဂိ မမမုပါဂမိ။

֍ ဋ္ဌ ၇၆။

‘‘အဂ္ဂိဝေဂဘယာတီတာ, တသိတာ မာတာပိတာ မမ၊

ကုလာဝကေ မံ ဆဍ္ဍေတွာ, အတ္တာနံ ပရိမောစယုံ။

(စရိယာ၊၄၁၅။)

֍ ဋ္ဌ ၇၇။

‘‘ပါဒေ ပက္ခေ ပဇဟာမိ, နတ္ထိ မေ ကာယိကံ ဗလံ၊

သောဟံ အဂတိကော တတ္ထ, ဧဝံ စိန္တေသဟံ တဒါ။

֍ ဋ္ဌ ၇၈။

‘‘‘ယေသာဟံ ဥပဓာဝေယျံ, ဘီတော တသိတဝေဓိတော၊

တေ မံ ဩဟာယ ပက္ကန္တာ, ကထံ မေ အဇ္ဇ ကာတဝေ။

֍ ဋ္ဌ ၇၉။

‘‘‘အတ္ထိ လောကေ သီလဂုဏော, သစ္စံ သောစေယျနုဒ္ဒယာ၊

တေန သစ္စေန ကာဟာမိ, သစ္စကိရိယမုတ္တမံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၀။

‘‘‘အာဝေဇ္ဇေတွာ ဓမ္မဗလံ, သရိတွာ ပုဗ္ဗကေ ဇိနေ၊

သစ္စဗလမဝဿာယ, သစ္စကိရိယမကာသဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၁။

‘‘‘သန္တိ ပက္ခာ အပတနာ, သန္တိ ပါဒါ အဝဉ္စနာ၊

မာတာပိတာ စ နိက္ခန္တာ, ဇာတဝေဒ ပဋိက္ကမ’။

֍ ဋ္ဌ ၈၂။

‘‘သဟသစ္စေ ကတေ မယှံ, မဟာပဇ္ဇလိတော သိခီ၊

ဝဇ္ဇေသိ သောဠသကရီသာနိ, ဥဒကံ ပတွာ ယထာ သိခီ၊

သစ္စေန မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ သစ္စပါရမီ’’တိ။

ဝဋ္ဋပေါတကစရိယံ နဝမံ။

၁၀။ မစ္ဆရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၈၃။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, မစ္ဆရာဇာ မဟာသရေ၊

ဥဏှေ သူရိယသန္တာပေ, သရေ ဥဒက ခီယထ။

֍ ဋ္ဌ ၈၄။

‘‘တတော ကာကာ စ ဂိဇ္ဈာ စ, ကင်္ကာ [ဗကာ (သီ။)] ကုလလသေနကာ၊

ဘက္ခယန္တိ ဒိဝါရတ္တိံ, မစ္ဆေ ဥပနိသီဒိယ။

֍ ဋ္ဌ ၈၅။

‘‘ဧဝံ စိန္တေသဟံ တတ္ထ, သဟ ဉာတီဟိ ပီဠိတော၊

‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေန, ဉာတီ ဒုက္ခာ ပမောစယေ’။

֍ ဋ္ဌ ၈၆။

‘‘ဝိစိန္တယိတွာ ဓမ္မတ္ထံ, သစ္စံ အဒ္ဒသ ပဿယံ၊

သစ္စေ ဌတွာ ပမောစေသိံ, ဉာတီနံ တံ အတိက္ခယံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၇။

‘‘အနုဿရိတွာ သတံ ဓမ္မံ, ပရမတ္ထံ ဝိစိန္တယံ၊

အကာသိ သစ္စကိရိယံ, ယံ လောကေ ဓုဝသဿတံ။

(စရိယာ၊၄၁၆။)

֍ ဋ္ဌ ၈၈။

‘‘‘ယတော သရာမိ အတ္တာနံ, ယတော ပတ္တောသ္မိ ဝိညုတံ၊

နာဘိဇာနာမိ သဉ္စိစ္စ, ဧကပါဏမ္ပိ ဟိံသိတံ။

֍ ဋ္ဌ ၈၉။

‘‘‘ဧတေန သစ္စဝဇ္ဇေန, ပဇ္ဇုန္နော အဘိဝဿတု၊

အဘိတ္ထနယ ပဇ္ဇုန္န, နိဓိံ ကာကဿ နာသယ၊

ကာကံ သောကာယ ရန္ဓေဟိ, မစ္ဆေ သောကာ ပမောစယ’။

֍ ဋ္ဌ ၉၀။

‘‘သဟကတေ သစ္စဝရေ, ပဇ္ဇုန္နော အဘိဂဇ္ဇိယ၊

ထလံ နိန္နဉ္စ ပူရေန္တော, ခဏေန အဘိဝဿထ။

֍ ဋ္ဌ ၉၁။

‘‘ဧဝရူပံ သစ္စဝရံ, ကတွာ ဝီရိယမုတ္တမံ၊

ဝဿာပေသိံ မဟာမေဃံ, သစ္စတေဇဗလဿိတော၊

သစ္စေန မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ သစ္စပါရမီ’’တိ။

မစ္ဆရာဇစရိယံ ဒသမံ။

၁၁။ ကဏှဒီပါယနစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၉၂။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ကဏှဒီပါယနော ဣသိ၊

ပရောပညာသဝဿာနိ, အနဘိရတောစရိံ အဟံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၃။

‘‘န ကောစိ ဧတံ ဇာနာတိ, အနဘိရတိမနံ မမ၊

အဟဉှိ ကဿစိ နာစိက္ခိံ, အရတိ မေ စရတိ မာနသေ။

֍ ဋ္ဌ ၉၄။

‘‘သဗြဟ္မစာရီ မဏ္ဍဗျော, သဟာယော မေ မဟာဣသိ၊

ပုဗ္ဗကမ္မသမာယုတ္တော, သူလမာရောပနံ လဘိ။

֍ ဋ္ဌ ၉၅။

‘‘တမဟံ ဥပဋ္ဌဟိတွာန, အာရောဂျမနုပါပယိံ၊

အာပုစ္ဆိတွာန အာဂဉ္ဆိံ, ယံ မယှံ သကမဿမံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၆။

‘‘သဟာယော ဗြာဟ္မဏော မယှံ, ဘရိယံ အာဒါယ ပုတ္တကံ၊

တယော ဇနာ သမာဂန္တွာ, အာဂဉ္ဆုံ ပါဟုနာဂတံ။

֍ ဋ္ဌ ၉၇။

‘‘သမ္မောဒမာနော တေဟိ သဟ, နိသိန္နော သကမဿမေ၊

ဒါရကော ဝဋ္ဋမနုက္ခိပံ, အာသီဝိသမကောပယိ။

֍ ဋ္ဌ ၉၈။

‘‘တတော သော ဝဋ္ဋဂတံ မဂ္ဂံ, အနွေသန္တော ကုမာရကော၊

အာသီဝိသဿ ဟတ္ထေန, ဥတ္တမင်္ဂံ ပရာမသိ။

(စရိယာ၊၄၁၇။)

֍ ဋ္ဌ ၉၉။

‘‘တဿ အာမသနေ ကုဒ္ဓေါ, သပ္ပေါ ဝိသဗလဿိတော၊

ကုပိတော ပရမကောပေန, အဍံသိ ဒါရကံ ခဏေ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၀။

‘‘သဟဒဋ္ဌော အာသီဝိသေန [အတိဝိသေန (ပီ။ က။)], ဒါရကော ပပတိ [ပတတိ (က။)] ဘူမိယံ၊

တေနာဟံ ဒုက္ခိတော အာသိံ, မမ ဝါဟသိ တံ ဒုက္ခံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၁။

‘‘တျာဟံ အဿာသယိတွာန, ဒုက္ခိတေ သောကသလ္လိတေ၊

ပဌမံ အကာသိံ ကိရိယံ, အဂ္ဂံ သစ္စံ ဝရုတ္တမံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၂။

‘‘‘သတ္တာဟမေဝါဟံ ပသန္နစိတ္တော, ပုညတ္ထိကော အစရိံ ဗြဟ္မစရိယံ၊

အထာပရံ ယံ စရိတံ မမေဒံ, ဝဿာနိ ပညာသသမာဓိကာနိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၃။

‘‘‘အကာမကော ဝါဟိ အဟံ စရာမိ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု၊

ဟတံ ဝိသံ ဇီဝတု ယညဒတ္တော’။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၄။

‘‘သဟ သစ္စေ ကတေ မယှံ, ဝိသဝေဂေန ဝေဓိတော၊

အဗုဇ္ဈိတွာန ဝုဋ္ဌာသိ, အရောဂေါ စာသိ မာဏဝေါ၊

သစ္စေန မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ သစ္စပါရမီ’’တိ။

ကဏှဒီပါယနစရိယံ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ သုတသောမစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁၀၅။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, သုတသောမော မဟီပတိ၊

ဂဟိတော ပေါရိသာဒေန, ဗြာဟ္မဏေ သင်္ဂရံ သရိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၆။

‘‘ခတ္တိယာနံ ဧကသတံ, အာဝုဏိတွာ ကရတ္တလေ၊

ဧတေသံ ပမိလာပေတွာ, ယညတ္ထေ ဥပနယီ မမံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၇။

‘‘အပုစ္ဆိ မံ ပေါရိသာဒေါ, ‘ကိံ တွံ ဣစ္ဆသိ နိဿဇံ၊

ယထာမတိ တေ ကာဟာမိ, ယဒိ မေ တွံ ပုနေဟိသိ’။

(စရိယာ၊၄၁၈။)

֍ ဋ္ဌ ၁၀၈။

‘‘တဿ ပဋိဿုဏိတွာန, ပဏှေ အာဂမနံ မမ၊

ဥပဂန္တွာ ပုရံ ရမ္မံ, ရဇ္ဇံ နိယျာဒယိံ တဒါ။

֍ ဋ္ဌ ၁၀၉။

‘‘အနုဿရိတွာ သတံ ဓမ္မံ, ပုဗ္ဗကံ ဇိနသေဝိတံ၊

ဗြာဟ္မဏဿ ဓနံ ဒတွာ, ပေါရိသာဒံ ဥပါဂမိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၀။

‘‘နတ္ထိ မေ သံသယော တတ္ထ, ဃာတယိဿတိ ဝါ န ဝါ၊

သစ္စဝါစာနုရက္ခန္တော, ဇီဝိတံ စဇိတုမုပါဂမိံ၊

သစ္စေန မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ သစ္စပါရမီ’’တိ။

သုတသောမစရိယံ ဒွါဒသမံ။

၁၃။ သုဝဏ္ဏသာမစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁၁၁။

‘‘သာမော ယဒါ ဝနေ အာသိံ, သက္ကေန အဘိနိမ္မိတော၊

ပဝနေ သီဟဗျဂ္ဃေ စ, မေတ္တာယမုပနာမယိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၂။

‘‘သီဟဗျဂ္ဃေဟိ ဒီပီဟိ, အစ္ဆေဟိ မဟိသေဟိ စ၊

ပသဒမိဂဝရာဟေဟိ, ပရိဝါရေတွာ ဝနေ ဝသိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၃။

‘‘န မံ ကောစိ ဥတ္တသတိ, နပိ ဘာယာမိ ကဿစိ၊

မေတ္တာဗလေနုပတ္ထဒ္ဓေါ, ရမာမိ ပဝနေ တဒါ’’တိ။

သုဝဏ္ဏသာမစရိယံ တေရသမံ။

၁၄။ ဧကရာဇစရိယ

֍ ဋ္ဌ ၁၁၄။

‘‘ပုနာပရံ ယဒါ ဟောမိ, ဧကရာဇာတိ ဝိဿုတော၊

ပရမံ သီလံ အဓိဋ္ဌာယ, ပသာသာမိ မဟာမဟိံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၅။

‘‘ဒသ ကုသလကမ္မပထေ, ဝတ္တာမိ အနဝသေသတော၊

စတူဟိ သင်္ဂဟဝတ္ထူဟိ, သင်္ဂဏှာမိ [သင်္ဂဟာမိ (က။)] မဟာဇနံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၆။

‘‘ဧဝံ မေ အပ္ပမတ္တဿ, ဣဓ လောကေ ပရတ္ထ စ၊

ဒဗ္ဗသေနော ဥပဂန္တွာ, အစ္ဆိန္ဒန္တော ပုရံ မမ။

(စရိယာ၊၄၁၉။)

֍ ဋ္ဌ ၁၁၇။

‘‘ရာဇူပဇီဝေ နိဂမေ, သဗလဋ္ဌေ သရဋ္ဌကေ၊

သဗ္ဗံ ဟတ္ထဂတံ ကတွာ, ကာသုယာ နိခဏီ မမံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၁၈။

‘‘အမစ္စမဏ္ဍလံ ရဇ္ဇံ, ဖီတံ အန္တေပုရံ မမ၊

အစ္ဆိန္ဒိတွာန ဂဟိတံ, ပိယံ ပုတ္တံဝ ပဿဟံ၊

မေတ္တာယ မေ သမော နတ္ထိ, ဧသာ မေ မေတ္တာပါရမီ’’တိ။

ဧကရာဇစရိယံ စုဒ္ဒသမံ။

၁၅။ မဟာလောမဟံသစရိယာ

֍ ဋ္ဌ ၁၁၉။

‘‘သုသာနေ သေယျံ ကပ္ပေမိ, ဆဝဋ္ဌိကံ ဥပနိဓာယဟံ၊

ဂါမဏ္ဍလာ [ဂေါမဏ္ဍလာ (သီ။), ဂါမမဏ္ဍလာ (သျာ။)] ဥပါဂန္တွာ, ရူပံ ဒဿေန္တိနပ္ပကံ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၀။

‘‘အပရေ ဂန္ဓမာလဉ္စ, ဘောဇနံ ဝိဝိဓံ ဗဟုံ၊

ဥပါယနာနူပနေန္တိ, ဟဋ္ဌာ သံဝိဂ္ဂမာနသာ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၁။

‘‘ယေ မေ ဒုက္ခံ ဥပဟရန္တိ, ယေ စ ဒေန္တိ သုခံ မမ၊

သဗ္ဗေသံ သမကော ဟောမိ, ဒယာ ကောပေါ န ဝိဇ္ဇတိ။

֍ ဋ္ဌ ၁၂၂။

‘‘သုခဒုက္ခေ တုလာဘူတော, ယသေသု အယသေသု စ၊

သဗ္ဗတ္ထ သမကော ဟောမိ, ဧသာ မေ ဥပေက္ခာပါရမီ’’တိ။

မဟာလောမဟံသစရိယံ ပန္နရသမံ။

ယုဓဉ္ဇယဝဂ္ဂေါ တတိယော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ယုဓဉ္ဇယော သောမနဿော, အယောဃရဘိသေန စ၊

သောဏနန္ဒော မူဂပက္ခော, ကပိရာဇာ သစ္စသဝှယော။

ဝဋ္ဋကော မစ္ဆရာဇာ စ, ကဏှဒီပါယနော ဣသိ၊

သုတသောမော ပုန အာသိံ [အာသိ (သျာ။)], သာမော စ ဧကရာဇဟု၊

ဥပေက္ခာပါရမီ အာသိ, ဣတိ ဝုတ္ထံ [ဝုတ္တံ (သဗ္ဗတ္ထ) အဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] မဟေသိနာ။

(စရိယာ၊၄၂၀။)

ဧဝံ ဗဟုဗ္ဗိဓံ ဒုက္ခံ, သမ္ပတ္တီ စ ဗဟုဗ္ဗိဓာ [သမ္ပတ္တိ စ ဗဟုဝိဓာ (သီ။), သမ္ပတ္တိံ စ ဗဟုဝိဓံ (က။)]၊

ဘဝါဘဝေ အနုဘဝိတွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

ဒတွာ ဒါတဗ္ဗကံ ဒါနံ, သီလံ ပူရေတွာ အသေသတော၊

နေက္ခမ္မေ ပါရမိံ ဂန္တွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

ပဏ္ဍိတေ ပရိပုစ္ဆိတွာ, ဝီရိယံ ကတွာန မုတ္တမံ၊

ခန္တိယာ ပါရမိံ ဂန္တွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

ကတွာ ဒဠှမဓိဋ္ဌာနံ, သစ္စဝါစာနုရက္ခိယ၊

မေတ္တာယ ပါရမိံ ဂန္တွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

လာဘာလာဘေ ယသာယသေ, သမ္မာနနာဝမာနနေ၊

သဗ္ဗတ္ထ သမကော ဟုတွာ, ပတ္တော သမ္ဗောဓိမုတ္တမံ။

ကောသဇ္ဇံ ဘယတော ဒိသွာ, ဝီရိယာရမ္ဘဉ္စ ခေမတော၊

အာရဒ္ဓဝီရိယာ ဟောထ, ဧသာ ဗုဒ္ဓါနုသာသနီ။

ဝိဝါဒံ ဘယတော ဒိသွာ, အဝိဝါဒဉ္စ ခေမတော၊

သမဂ္ဂါ သခိလာ ဟောထ, ဧသာ ဗုဒ္ဓါနုသာသနီ။

ပမာဒံ ဘယတော ဒိသွာ, အပ္ပမာဒဉ္စ ခေမတော၊

ဘာဝေထဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ, ဧသာ ဗုဒ္ဓါနုသာသနီ။

ဣတ္ထံ သုဒံ ဘဂဝါ အတ္တနော ပုဗ္ဗစရိယံ သမ္ဘာဝယမာနော ဗုဒ္ဓါပဒါနိယံ နာမ ဓမ္မပရိယာယံ အဘာသိတ္ထာတိ။

စရိယာပိဋကံ နိဋ္ဌိတံ။