အဘိဓမ္မပိဋက
ဝိဘင်္ဂပါဠိ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
၁။ ခန္ဓဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၁။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ – ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
၁။ ရူပက္ခန္ဓော
֍ ဋ္ဌ ၂။ တတ္ထ ကတမော ရူပက္ခန္ဓော? ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ရူပက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၃။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ အတီတံ? ယံ ရူပံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိဂတံ ဝိပရိဏတံ အတ္ထင်္ဂတံ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိဂတံ အတီတံ အတီတံသေန သင်္ဂဟိတံ, စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ အတီတံ။
တတ္ထ ကတမံ ရူပံ အနာဂတံ? ယံ ရူပံ အဇာတံ အဘူတံ အသဉ္ဇာတံ အနိဗ္ဗတ္တံ အနဘိနိဗ္ဗတ္တံ အပါတုဘူတံ အနုပ္ပန္နံ အသမုပ္ပန္နံ အနုဋ္ဌိတံ အသမုဋ္ဌိတံ အနာဂတံ အနာဂတံသေန သင်္ဂဟိတံ, စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ အနာဂတံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂။)တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ပစ္စုပ္ပန္နံ? ယံ ရူပံ ဇာတံ ဘူတံ သဉ္ဇာတံ နိဗ္ဗတ္တံ အဘိနိဗ္ဗတ္တံ ပါတုဘူတံ ဥပ္ပန္နံ သမုပ္ပန္နံ ဥဋ္ဌိတံ သမုဋ္ဌိတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပစ္စုပ္ပန္နံသေန သင်္ဂဟိတံ, စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ပစ္စုပ္ပန္နံ။
֍ ဋ္ဌ ၄။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ အဇ္ဈတ္တံ? ယံ ရူပံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကံ ပါဋိပုဂ္ဂလိကံ ဥပါဒိန္နံ, စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ အဇ္ဈတ္တံ။
တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ဗဟိဒ္ဓါ? ယံ ရူပံ တေသံ တေသံ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကံ ပါဋိပုဂ္ဂလိကံ ဥပါဒိန္နံ, စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ဗဟိဒ္ဓါ။
֍ ဋ္ဌ ၅။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ဩဠာရိကံ? စက္ခာယတနံ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ဩဠာရိကံ။
တတ္ထ ကတမံ ရူပံ သုခုမံ? ဣတ္ထိန္ဒြိယံ…ပေ… ကဗဠီကာရော [ကဗဠိံကာရော (သီ။ သျာ။)] အာဟာရော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ သုခုမံ။
֍ ဋ္ဌ ၆။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ဟီနံ? ယံ ရူပံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ ဥညာတံ အဝညာတံ ဟီဠိတံ ပရိဘူတံ အစိတ္တီကတံ ဟီနံ ဟီနမတံ ဟီနသမ္မတံ အနိဋ္ဌံ အကန္တံ အမနာပံ, ရူပါ သဒ္ဒါ ဂန္ဓာ ရသာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ဟီနံ။
တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ပဏီတံ? ယံ ရူပံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အနုညာတံ အနဝညာတံ အဟီဠိတံ အပရိဘူတံ စိတ္တီကတံ ပဏီတံ ပဏီတမတံ ပဏီတသမ္မတံ ဣဋ္ဌံ ကန္တံ မနာပံ, ရူပါ သဒ္ဒါ ဂန္ဓာ ရသာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ပဏီတံ။ တံ တံ ဝါ ပန ရူပံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ရူပံ ဟီနံ ပဏီတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
֍ ဋ္ဌ ၇။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ဒူရေ? ဣတ္ထိန္ဒြိယံ…ပေ… ကဗဠီကာရော အာဟာရော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ အနာသန္နေ အနုပကဋ္ဌေ ဒူရေ အသန္တိကေ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ဒူရေ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃။)တတ္ထ ကတမံ ရူပံ သန္တိကေ? စက္ခာယတနံ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ အာသန္နေ ဥပကဋ္ဌေ အဝိဒူရေ သန္တိကေ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ သန္တိကေ။ တံ တံ ဝါ ပန ရူပံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ရူပံ ဒူရေ သန္တိကေ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
၂။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော
֍ ဋ္ဌ ၈။ တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာက္ခန္ဓော? ယာ ကာစိ ဝေဒနာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တာ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကာ ဝါ သုခုမာ ဝါ ဟီနာ ဝါ ပဏီတာ ဝါ ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉။ တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ အတီတာ? ယာ ဝေဒနာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိဂတာ ဝိပရိဏတာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိဂတာ အတီတာ အတီတံသေန သင်္ဂဟိတာ, သုခါ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာ အတီတာ။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ အနာဂတာ? ယာ ဝေဒနာ အဇာတာ အဘူတာ အသဉ္ဇာတာ အနိဗ္ဗတ္တာ အနဘိနိဗ္ဗတ္တာ အပါတုဘူတာ အနုပ္ပန္နာ အသမုပ္ပန္နာ အနုဋ္ဌိတာ အသမုဋ္ဌိတာ အနာဂတာ အနာဂတံသေန သင်္ဂဟိတာ, သုခါ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာ အနာဂတာ။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ ပစ္စုပ္ပန္နာ? ယာ ဝေဒနာ ဇာတာ ဘူတာ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ ဥပ္ပန္နာ သမုပ္ပန္နာ ဥဋ္ဌိတာ သမုဋ္ဌိတာ ပစ္စုပ္ပန္နာ ပစ္စုပ္ပန္နံသေန သင်္ဂဟိတာ, သုခါ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀။ တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ အဇ္ဈတ္တာ? ယာ ဝေဒနာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာ ဥပါဒိန္နာ, သုခါ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာ အဇ္ဈတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ ဗဟိဒ္ဓါ? ယာ ဝေဒနာ တေသံ တေသံ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာ ဥပါဒိန္နာ, သုခါ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာ ဗဟိဒ္ဓါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄။)֍ ဋ္ဌ ၁၁။ တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ သုခုမာ? အကုသလာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ, ကုသလာဗျာကတာ ဝေဒနာ သုခုမာ။ ကုသလာကုသလာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ, အဗျာကတာ ဝေဒနာ သုခုမာ။ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ, သုခါ စ အဒုက္ခမသုခါ စ ဝေဒနာ သုခုမာ။ သုခဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ သုခုမာ။ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ, သမာပန္နဿ ဝေဒနာ သုခုမာ။ သာသဝါ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ, အနာသဝါ ဝေဒနာ သုခုမာ။ တံ တံ ဝါ ပန ဝေဒနံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝေဒနာ ဩဠာရိကာ သုခုမာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
֍ ဋ္ဌ ၁၂။ တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ ဟီနာ ပဏီတာ? အကုသလာ ဝေဒနာ ဟီနာ, ကုသလာဗျာကတာ ဝေဒနာ ပဏီတာ။ ကုသလာကုသလာ ဝေဒနာ ဟီနာ, အဗျာကတာ ဝေဒနာ ပဏီတာ။ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဟီနာ, သုခါ စ အဒုက္ခမသုခါ စ ဝေဒနာ ပဏီတာ။ သုခဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဟီနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ ပဏီတာ။ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာ ဟီနာ, သမာပန္နဿ ဝေဒနာ ပဏီတာ။ သာသဝါ ဝေဒနာ ဟီနာ, အနာသဝါ ဝေဒနာ ပဏီတာ။ တံ တံ ဝါ ပန ဝေဒနံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝေဒနာ ဟီနာ ပဏီတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
֍ ဋ္ဌ ၁၃။ တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ ဒူရေ? အကုသလာ ဝေဒနာ ကုသလာဗျာကတာဟိ ဝေဒနာဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာဗျာကတာ ဝေဒနာ အကုသလာယ ဝေဒနာယ ဒူရေ၊ ကုသလာ ဝေဒနာ အကုသလာဗျာကတာဟိ ဝေဒနာဟိ ဒူရေ၊ အကုသလာဗျာကတာ ဝေဒနာ ကုသလာယ ဝေဒနာယ ဒူရေ၊ အဗျာကတာ ဝေဒနာ ကုသလာကုသလာဟိ ဝေဒနာဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာကုသလာ ဝေဒနာ အဗျာကတာယ ဝေဒနာယ ဒူရေ။ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ ဒူရေ၊ သုခါ စ အဒုက္ခမသုခါ စ ဝေဒနာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ဒူရေ၊ သုခါ ဝေဒနာ ဒုက္ခာယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ ဒူရေ၊ ဒုက္ခာ စ အဒုက္ခမသုခါ စ ဝေဒနာ သုခါယ ဝေဒနာယ ဒူရေ၊ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ ဒူရေ၊ သုခဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ဒူရေ။ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာ သမာပန္နဿ ဝေဒနာယ ဒူရေ၊ သမာပန္နဿ ဝေဒနာ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာယ ဒူရေ။ သာသဝါ ဝေဒနာ အနာသဝါယ ဝေဒနာယ ဒူရေ၊ အနာသဝါ ဝေဒနာ သာသဝါယ ဝေဒနာယ ဒူရေ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာ ဒူရေ။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာ သန္တိကေ? အကုသလာ ဝေဒနာ အကုသလာယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ၊ ကုသလာ ဝေဒနာ ကုသလာယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ၊
(အဘိ၊ဝိ၊၅။)အဗျာကတာ ဝေဒနာ အဗျာကတာယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ။ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ၊ သုခါ ဝေဒနာ သုခါယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ၊ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ။ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာ အသမာပန္နဿ ဝေဒနာယ သန္တိကေ၊ သမာပန္နဿ ဝေဒနာ သမာပန္နဿ ဝေဒနာယ သန္တိကေ။ သာသဝါ ဝေဒနာ သာသဝါယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ၊ အနာသဝါ ဝေဒနာ အနာသဝါယ ဝေဒနာယ သန္တိကေ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာ သန္တိကေ။ တံ တံ ဝါ ပန ဝေဒနံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝေဒနာ ဒူရေ သန္တိကေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
၃။ သညာက္ခန္ဓော
֍ ဋ္ဌ ၁၄။ တတ္ထ ကတမော သညာက္ခန္ဓော? ယာ ကာစိ သညာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တာ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကာ ဝါ သုခုမာ ဝါ ဟီနာ ဝါ ပဏီတာ ဝါ ယာ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၅။ တတ္ထ ကတမာ သညာ အတီတာ? ယာ သညာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိဂတာ ဝိပရိဏတာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိဂတာ အတီတာ အတီတံသေန သင်္ဂဟိတာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ – အယံ ဝုစ္စတိ သညာ အတီတာ။
တတ္ထ ကတမာ သညာ အနာဂတာ? ယာ သညာ အဇာတာ အဘူတာ အသဉ္ဇာတာ အနိဗ္ဗတ္တာ အနဘိနိဗ္ဗတ္တာ အပါတုဘူတာ အနုပ္ပန္နာ အသမုပ္ပန္နာ အနုဋ္ဌိတာ အသမုဋ္ဌိတာ အနာဂတာ အနာဂတံသေန သင်္ဂဟိတာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ – အယံ ဝုစ္စတိ သညာ အနာဂတာ။
တတ္ထ ကတမာ သညာ ပစ္စုပ္ပန္နာ? ယာ သညာ ဇာတာ ဘူတာ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ ဥပ္ပန္နာ သမုပ္ပန္နာ ဥဋ္ဌိတာ သမုဋ္ဌိတာ ပစ္စုပ္ပန္နာ ပစ္စုပ္ပန္နံသေန သင်္ဂဟိတာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ – အယံ ဝုစ္စတိ သညာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၆။)֍ ဋ္ဌ ၁၆။ တတ္ထ ကတမာ သညာ အဇ္ဈတ္တာ? ယာ သညာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာ ဥပါဒိန္နာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ – အယံ ဝုစ္စတိ သညာ အဇ္ဈတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ သညာ ဗဟိဒ္ဓါ? ယာ သညာ တေသံ တေသံ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာ ဥပါဒိန္နာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ – အယံ ဝုစ္စတိ သညာ ဗဟိဒ္ဓါ။
֍ ဋ္ဌ ၁၇။ တတ္ထ ကတမာ သညာ ဩဠာရိကာ သုခုမာ? ပဋိဃသမ္ဖဿဇာ သညာ ဩဠာရိကာ, အဓိဝစနသမ္ဖဿဇာ သညာ သုခုမာ။ အကုသလာ သညာ ဩဠာရိကာ, ကုသလာဗျာကတာ သညာ သုခုမာ။ ကုသလာကုသလာ သညာ ဩဠာရိကာ, အဗျာကတာ သညာ သုခုမာ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ဩဠာရိကာ, သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သညာ သုခုမာ။ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ဩဠာရိကာ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ သုခုမာ။ အသမာပန္နဿ သညာ ဩဠာရိကာ, သမာပန္နဿ သညာ သုခုမာ။ သာသဝါ သညာ ဩဠာရိကာ, အနာသဝါ သညာ သုခုမာ။ တံ တံ ဝါ ပန သညံ ဥပါဒါယုပါဒါယ သညာ ဩဠာရိကာ သုခုမာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
֍ ဋ္ဌ ၁၈။ တတ္ထ ကတမာ သညာ ဟီနာ ပဏီတာ? အကုသလာ သညာ ဟီနာ, ကုသလာဗျာကတာ သညာ ပဏီတာ။ ကုသလာကုသလာ သညာ ဟီနာ, အဗျာကတာ သညာ ပဏီတာ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ဟီနာ, သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ပဏီတာ။ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ဟီနာ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ပဏီတာ။ အသမာပန္နဿ သညာ ဟီနာ, သမာပန္နဿ သညာ ပဏီတာ။ သာသဝါ သညာ ဟီနာ, အနာသဝါ သညာ ပဏီတာ။ တံ တံ ဝါ ပန သညံ ဥပါဒါယုပါဒါယ သညာ ဟီနာ ပဏီတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
֍ ဋ္ဌ ၁၉။ တတ္ထ ကတမာ သညာ ဒူရေ? အကုသလာ သညာ ကုသလာဗျာကတာဟိ သညာဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာဗျာကတာ သညာ အကုသလာယ
(အဘိ၊ဝိ၊၇။)သညာယ ဒူရေ၊ ကုသလာ သညာ အကုသလာဗျာကတာဟိ သညာဟိ ဒူရေ၊ အကုသလာဗျာကတာ သညာ ကုသလာယ သညာယ ဒူရေ။ အဗျာကတာ သညာ ကုသလာကုသလာဟိ သညာဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာကုသလာ သညာ အဗျာကတာယ သညာယ ဒူရေ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာဟိ သညာဟိ ဒူရေ၊ သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာယ သညာယ ဒူရေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ဒုက္ခာယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာဟိ သညာဟိ ဒူရေ၊ ဒုက္ခာယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သညာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာယ သညာယ ဒူရေ၊ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာဟိ သညာဟိ ဒူရေ၊ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သညာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာယ သညာယ ဒူရေ။ အသမာပန္နဿ သညာ သမာပန္နဿ သညာယ ဒူရေ၊ သမာပန္နဿ သညာ အသမာပန္နဿ သညာယ ဒူရေ။ သာသဝါ သညာ အနာသဝါယ သညာယ ဒူရေ၊ အနာသဝါ သညာ သာသဝါယ သညာယ ဒူရေ – အယံ ဝုစ္စတိ သညာ ဒူရေ။
တတ္ထ ကတမာ သညာ သန္တိကေ? အကုသလာ သညာ အကုသလာယ သညာယ သန္တိကေ၊ ကုသလာ သညာ ကုသလာယ သညာယ သန္တိကေ၊ အဗျာကတာ သညာ အဗျာကတာယ သညာယ သန္တိကေ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာယ သညာယ သန္တိကေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာယ သညာယ သန္တိကေ၊ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သညာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာယ သညာယ သန္တိကေ။ အသမာပန္နဿ သညာ အသမာပန္နဿ သညာယ သန္တိကေ၊ သမာပန္နဿ သညာ သမာပန္နဿ သညာယ သန္တိကေ။ သာသဝါ သညာ သာသဝါယ သညာယ သန္တိကေ၊ အနာသဝါ သညာ အနာသဝါယ သညာယ သန္တိကေ။ အယံ ဝုစ္စတိ သညာ သန္တိကေ။ တံ တံ ဝါ ပန သညံ ဥပါဒါယုပါဒါယ သညာ ဒူရေ သန္တိကေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
၄။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော
֍ ဋ္ဌ ၂၀။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရက္ခန္ဓော? ယေ ကေစိ သင်္ခါရာ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာ အဇ္ဈတ္တာ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကာ ဝါ သုခုမာ ဝါ
(အဘိ၊ဝိ၊၈။)ဟီနာ ဝါ ပဏီတာ ဝါ ယေ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၂၁။ တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ အတီတာ? ယေ သင်္ခါရာ အတီတာ နိရုဒ္ဓါ ဝိဂတာ ဝိပရိဏတာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိဂတာ အတီတာ အတီတံသေန သင်္ဂဟိတာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သင်္ခါရာ အတီတာ။
တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ အနာဂတာ? ယေ သင်္ခါရာ အဇာတာ အဘူတာ အသဉ္ဇာတာ အနိဗ္ဗတ္တာ အနဘိနိဗ္ဗတ္တာ အပါတုဘူတာ အနုပ္ပန္နာ အသမုပ္ပန္နာ အနုဋ္ဌိတာ အသမုဋ္ဌိတာ အနာဂတာ အနာဂတံသေန သင်္ဂဟိတာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သင်္ခါရာ အနာဂတာ။
တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ ပစ္စုပ္ပန္နာ? ယေ သင်္ခါရာ ဇာတာ ဘူတာ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ ဥပ္ပန္နာ သမုပ္ပန္နာ ဥဋ္ဌိတာ သမုဋ္ဌိတာ ပစ္စုပ္ပန္နာ ပစ္စုပ္ပန္နံသေန သင်္ဂဟိတာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သင်္ခါရာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၂။ တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ အဇ္ဈတ္တာ? ယေ သင်္ခါရာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာ ဥပါဒိန္နာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သင်္ခါရာ အဇ္ဈတ္တာ။
တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ ဗဟိဒ္ဓါ? ယေ သင်္ခါရာ တေသံ တေသံ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကာ ပါဋိပုဂ္ဂလိကာ ဥပါဒိန္နာ, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သင်္ခါရာ ဗဟိဒ္ဓါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၉။)֍ ဋ္ဌ ၂၃။ တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ သုခုမာ? အကုသလာ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ, ကုသလာဗျာကတာ သင်္ခါရာ သုခုမာ။ ကုသလာကုသလာ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ, အဗျာကတာ သင်္ခါရာ သုခုမာ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ, သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ သုခုမာ။ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ သုခုမာ။ အသမာပန္နဿ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ, သမာပန္နဿ သင်္ခါရာ သုခုမာ။ သာသဝါ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ, အနာသဝါ သင်္ခါရာ သုခုမာ။ တေ တေ ဝါ ပန သင်္ခါရေ ဥပါဒါယုပါဒါယ သင်္ခါရာ ဩဠာရိကာ သုခုမာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၄။ တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ ဟီနာ ပဏီတာ? အကုသလာ သင်္ခါရာ ဟီနာ, ကုသလာဗျာကတာ သင်္ခါရာ ပဏီတာ။ ကုသလာကုသလာ သင်္ခါရာ ဟီနာ, အဗျာကတာ သင်္ခါရာ ပဏီတာ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ဟီနာ, သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ပဏီတာ။ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ဟီနာ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ပဏီတာ။ အသမာပန္နဿ သင်္ခါရာ ဟီနာ, သမာပန္နဿ သင်္ခါရာ ပဏီတာ။ သာသဝါ သင်္ခါရာ ဟီနာ, အနာသဝါ သင်္ခါရာ ပဏီတာ။ တေ တေ ဝါ ပန သင်္ခါရေ ဥပါဒါယုပါဒါယ သင်္ခါရာ ဟီနာ ပဏီတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၅။ တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ ဒူရေ? အကုသလာ သင်္ခါရာ ကုသလာဗျာကတေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာဗျာကတာ သင်္ခါရာ အကုသလေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာ သင်္ခါရာ အကုသလာဗျာကတေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ အကုသလာဗျာကတာ သင်္ခါရာ ကုသလေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ အဗျာကတာ သင်္ခါရာ ကုသလာကုသလေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာကုသလာ သင်္ခါရာ အဗျာကတေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ ဒုက္ခာယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀။)အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ။ အသမာပန္နဿ သင်္ခါရာ သမာပန္နဿ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ သမာပန္နဿ သင်္ခါရာ အသမာပန္နဿ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ။ သာသဝါ သင်္ခါရာ အနာသဝေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ၊ အနာသဝါ သင်္ခါရာ သာသဝေဟိ သင်္ခါရေဟိ ဒူရေ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သင်္ခါရာ ဒူရေ။
တတ္ထ ကတမေ သင်္ခါရာ သန္တိကေ? အကုသလာ သင်္ခါရာ အကုသလာနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ၊ ကုသလာ သင်္ခါရာ ကုသလာနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ၊ အဗျာကတာ သင်္ခါရာ အဗျာကတာနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ၊ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ခါရာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ။ အသမာပန္နဿ သင်္ခါရာ အသမာပန္နဿ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ၊ သမာပန္နဿ သင်္ခါရာ သမာပန္နဿ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ။ သာသဝါ သင်္ခါရာ သာသဝါနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ၊ အနာသဝါ သင်္ခါရာ အနာသဝါနံ သင်္ခါရာနံ သန္တိကေ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သင်္ခါရာ သန္တိကေ။ တေ တေ ဝါ ပန သင်္ခါရေ ဥပါဒါယုပါဒါယ သင်္ခါရာ ဒူရေ သန္တိကေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
၅။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော
֍ ဋ္ဌ ၂၆။ တတ္ထ ကတမော ဝိညာဏက္ခန္ဓော? ယံ ကိဉ္စိ ဝိညာဏံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ ဝါ ဩဠာရိကံ ဝါ သုခုမံ ဝါ ဟီနံ ဝါ ပဏီတံ ဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေ ဝါ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၂၇။ တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ အတီတံ? ယံ ဝိညာဏံ အတီတံ နိရုဒ္ဓံ ဝိဂတံ ဝိပရိဏတံ အတ္ထင်္ဂတံ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝိဂတံ အတီတံ အတီတံသေန သင်္ဂဟိတံ, စက္ခုဝိညာဏံ သောတဝိညာဏံ ဃာနဝိညာဏံ ဇိဝှါဝိညာဏံ ကာယဝိညာဏံ မနောဝိညာဏံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏံ အတီတံ။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ အနာဂတံ? ယံ ဝိညာဏံ အဇာတံ အဘူတံ အသဉ္ဇာတံ အနိဗ္ဗတ္တံ အနဘိနိဗ္ဗတ္တံ အပါတုဘူတံ အနုပ္ပန္နံ အသမုပ္ပန္နံ အနုဋ္ဌိတံ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁။)အသမုဋ္ဌိတံ အနာဂတံ အနာဂတံသေန သင်္ဂဟိတံ, စက္ခုဝိညာဏံ သောတဝိညာဏံ ဃာနဝိညာဏံ ဇိဝှါဝိညာဏံ ကာယဝိညာဏံ မနောဝိညာဏံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏံ အနာဂတံ။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ ပစ္စုပ္ပန္နံ? ယံ ဝိညာဏံ ဇာတံ ဘူတံ သဉ္ဇာတံ နိဗ္ဗတ္တံ အဘိနိဗ္ဗတ္တံ ပါတုဘူတံ ဥပ္ပန္နံ သမုပ္ပန္နံ ဥဋ္ဌိတံ သမုဋ္ဌိတံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပစ္စုပ္ပန္နံသေန သင်္ဂဟိတံ, စက္ခုဝိညာဏံ သောတဝိညာဏံ ဃာနဝိညာဏံ ဇိဝှါဝိညာဏံ ကာယဝိညာဏံ မနောဝိညာဏံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏံ ပစ္စုပ္ပန္နံ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈။ တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ အဇ္ဈတ္တံ? ယံ ဝိညာဏံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကံ ပါဋိပုဂ္ဂလိကံ ဥပါဒိန္နံ, စက္ခုဝိညာဏံ သောတဝိညာဏံ ဃာနဝိညာဏံ ဇိဝှါဝိညာဏံ ကာယဝိညာဏံ မနောဝိညာဏံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏံ အဇ္ဈတ္တံ။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ ဗဟိဒ္ဓါ? ယံ ဝိညာဏံ တေသံ တေသံ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ နိယကံ ပါဋိပုဂ္ဂလိကံ ဥပါဒိန္နံ, စက္ခုဝိညာဏံ သောတဝိညာဏံ ဃာနဝိညာဏံ ဇိဝှါဝိညာဏံ ကာယဝိညာဏံ မနောဝိညာဏံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏံ ဗဟိဒ္ဓါ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉။ တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ ဩဠာရိကံ သုခုမံ? အကုသလံ ဝိညာဏံ ဩဠာရိကံ, ကုသလာဗျာကတာ ဝိညာဏာ သုခုမာ။ ကုသလာကုသလာ ဝိညာဏာ ဩဠာရိကာ, အဗျာကတံ ဝိညာဏံ သုခုမံ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ ဩဠာရိကံ, သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ သုခုမာ။ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ ဩဠာရိကာ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ သုခုမံ။ အသမာပန္နဿ ဝိညာဏံ ဩဠာရိကံ, သမာပန္နဿ ဝိညာဏံ သုခုမံ။ သာသဝံ ဝိညာဏံ ဩဠာရိကံ, အနာသဝံ ဝိညာဏံ သုခုမံ။ တံ တံ ဝါ ပန ဝိညာဏံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝိညာဏံ ဩဠာရိကံ သုခုမံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀။ တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ ဟီနံ ပဏီတံ? အကုသလံ ဝိညာဏံ ဟီနံ, ကုသလာဗျာကတာ ဝိညာဏာ ပဏီတာ။ ကုသလာကုသလာ ဝိညာဏာ ဟီနာ, အဗျာကတံ ဝိညာဏံ ပဏီတံ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ ဟီနံ, သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ ပဏီတာ။ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ ဟီနာ, အဒုက္ခမသုခါယ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂။)ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ ပဏီတံ။ အသမာပန္နဿ ဝိညာဏံ ဟီနံ, သမာပန္နဿ ဝိညာဏံ ပဏီတံ။ သာသဝံ ဝိညာဏံ ဟီနံ, အနာသဝံ ဝိညာဏံ ပဏီတံ။ တံ တံ ဝါ ပန ဝိညာဏံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝိညာဏံ ဟီနံ ပဏီတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁။ တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ ဒူရေ? အကုသလံ ဝိညာဏံ ကုသလာဗျာကတေဟိ ဝိညာဏေဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာဗျာကတာ ဝိညာဏာ အကုသလာ ဝိညာဏာ ဒူရေ၊ ကုသလံ ဝိညာဏံ အကုသလာဗျာကတေဟိ ဝိညာဏေဟိ ဒူရေ၊ အကုသလာဗျာကတာ ဝိညာဏာ ကုသလာ ဝိညာဏာ ဒူရေ၊ အဗျာကတံ ဝိညာဏံ ကုသလာကုသလေဟိ ဝိညာဏေဟိ ဒူရေ၊ ကုသလာကုသလာ ဝိညာဏာ အဗျာကတာ ဝိညာဏာ ဒူရေ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တေဟိ ဝိညာဏေဟိ ဒူရေ၊ သုခါယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ ဒူရေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ ဒုက္ခာယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တေဟိ ဝိညာဏေဟိ ဒူရေ၊ ဒုက္ခာယ စ အဒုက္ခမသုခါယ စ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ ဒူရေ၊ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တေဟိ ဝိညာဏေဟိ ဒူရေ၊ သုခဒုက္ခာဟိ ဝေဒနာဟိ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ ဝိညာဏာ ဒူရေ။ အသမာပန္နဿ ဝိညာဏံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏာ ဒူရေ၊ သမာပန္နဿ ဝိညာဏံ အသမာပန္နဿ ဝိညာဏာ ဒူရေ။ သာသဝံ ဝိညာဏံ အနာသဝါ ဝိညာဏာ ဒူရေ၊ အနာသဝံ ဝိညာဏံ သာသဝါ ဝိညာဏာ ဒူရေ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏံ ဒူရေ။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏံ သန္တိကေ? အကုသလံ ဝိညာဏံ အကုသလဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ၊ ကုသလံ ဝိညာဏံ ကုသလဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ၊ အဗျာကတံ ဝိညာဏံ အဗျာကတဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ။ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ၊ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ၊ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ ဝိညာဏံ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ။ အသမာပန္နဿ ဝိညာဏံ အသမာပန္နဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ၊ သမာပန္နဿ ဝိညာဏံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ။ သာသဝံ ဝိညာဏံ သာသဝဿ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃။)ဝိညာဏဿ သန္တိကေ၊ အနာသဝံ ဝိညာဏံ အနာသဝဿ ဝိညာဏဿ သန္တိကေ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏံ သန္တိကေ။ တံ တံ ဝါ ပန ဝိညာဏံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝိညာဏံ ဒူရေ သန္တိကေ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၃၂။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ – ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
၁။ ရူပက္ခန္ဓ
֍ ဋ္ဌ ၃၃။ တတ္ထ ကတမော ရူပက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – သဗ္ဗံ ရူပံ န ဟေတု, အဟေတုကံ, ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တံ, သပ္ပစ္စယံ, သင်္ခတံ, ရူပံ, လောကိယံ, သာသဝံ, သံယောဇနိယံ, ဂန္ထနိယံ, ဩဃနိယံ, ယောဂနိယံ, နီဝရဏိယံ, ပရာမဋ္ဌံ, ဥပါဒါနိယံ, သံကိလေသိကံ, အဗျာကတံ, အနာရမ္မဏံ, အစေတသိကံ, စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ, နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ, အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကံ, န သဝိတက္ကသဝိစာရံ, န အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, အဝိတက္ကအဝိစာရံ, န ပီတိသဟဂတံ, န သုခသဟဂတံ, န ဥပေက္ခာသဟဂတံ, နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ, နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ, နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ, နေဝသေက္ခနာသေက္ခံ, ပရိတ္တံ, ကာမာဝစရံ, န ရူပါဝစရံ, န အရူပါဝစရံ, ပရိယာပန္နံ, နော အပရိယာပန္နံ, အနိယတံ, အနိယျာနိကံ, ဥပ္ပန္နံ, ဆဟိ ဝိညာဏေဟိ ဝိညေယျံ, အနိစ္စံ, ဇရာဘိဘူတံ။ ဧဝံ ဧကဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
ဒုဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ရူပံ ဥပါဒါ, အတ္ထိ ရူပံ နော ဥပါဒါ [နုပါဒါ (သီ။ က။)]။ အတ္ထိ ရူပံ ဥပါဒိန္နံ, အတ္ထိ ရူပံ အနုပါဒိန္နံ။ အတ္ထိ ရူပံ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယံ, အတ္ထိ ရူပံ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ အတ္ထိ ရူပံ သနိဒဿနံ, အတ္ထိ ရူပံ အနိဒဿနံ။ အတ္ထိ ရူပံ သပ္ပဋိဃံ, အတ္ထိ ရူပံ အပ္ပဋိဃံ။ အတ္ထိ ရူပံ ဣန္ဒြိယံ, အတ္ထိ ရူပံ န ဣန္ဒြိယံ။ အတ္ထိ ရူပံ မဟာဘူတံ, အတ္ထိ ရူပံ န မဟာဘူတံ။ အတ္ထိ ရူပံ ဝိညတ္တိ, အတ္ထိ ရူပံ န ဝိညတ္တိ။ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ, အတ္ထိ ရူပံ န စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တသဟဘု, အတ္ထိ ရူပံ န စိတ္တသဟဘု။ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ, အတ္ထိ ရူပံ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄။)န စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။ အတ္ထိ ရူပံ အဇ္ဈတ္တိကံ, အတ္ထိ ရူပံ ဗာဟိရံ။ အတ္ထိ ရူပံ ဩဠာရိကံ, အတ္ထိ ရူပံ သုခုမံ။ အတ္ထိ ရူပံ ဒူရေ, အတ္ထိ ရူပံ သန္တိကေ…ပေ… အတ္ထိ ရူပံ ကဗဠီကာရော အာဟာရော, အတ္ထိ ရူပံ န ကဗဠီကာရော အာဟာရော။ ဧဝံ ဒုဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
(ယထာ ရူပကဏ္ဍေ ဝိဘတ္တံ, တထာ ဣဓ ဝိဘဇိတဗ္ဗံ။)
တိဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – ယံ တံ ရူပံ အဇ္ဈတ္တိကံ တံ ဥပါဒါ, ယံ တံ ရူပံ ဗာဟိရံ တံ အတ္ထိ ဥပါဒါ, အတ္ထိ နော ဥပါဒါ။ ယံ တံ ရူပံ အဇ္ဈတ္တိကံ တံ ဥပါဒိန္နံ, ယံ တံ ရူပံ ဗာဟိရံ တံ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နံ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နံ။ ယံ တံ ရူပံ အဇ္ဈတ္တိကံ တံ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယံ, ယံ တံ ရူပံ ဗာဟိရံ တံ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယံ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ…ပေ… ယံ တံ ရူပံ အဇ္ဈတ္တိကံ တံ န ကဗဠီကာရော အာဟာရော, ယံ တံ ရူပံ ဗာဟိရံ တံ အတ္ထိ ကဗဠီကာရော အာဟာရော, အတ္ထိ န ကဗဠီကာရော အာဟာရော။ ဧဝံ တိဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
စတုဗ္ဗိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – ယံ တံ ရူပံ ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နံ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နံ၊ ယံ တံ ရူပံ နော ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နံ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နံ။ ယံ တံ ရူပံ ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယံ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ၊ ယံ တံ ရူပံ နော ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယံ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ ယံ တံ ရူပံ ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ သပ္ပဋိဃံ, အတ္ထိ အပ္ပဋိဃံ၊ ယံ တံ ရူပံ နော ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ သပ္ပဋိဃံ, အတ္ထိ အပ္ပဋိဃံ။ ယံ တံ ရူပံ ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဩဠာရိကံ, အတ္ထိ သုခုမံ၊ ယံ တံ ရူပံ နော ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဩဠာရိကံ, အတ္ထိ သုခုမံ။ ယံ တံ ရူပံ ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဒူရေ, အတ္ထိ သန္တိကေ၊ ယံ တံ ရူပံ နော ဥပါဒါ တံ အတ္ထိ ဒူရေ, အတ္ထိ သန္တိကေ…ပေ… ဒိဋ္ဌံ, သုတံ, မုတံ, ဝိညာတံ ရူပံ။ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
ပဉ္စဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – ပထဝီဓာတု, အာပေါဓာတု, တေဇောဓာတု, ဝါယောဓာတု, ယဉ္စ ရူပံ ဥပါဒါ။ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
ဆဗ္ဗိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ, သောတဝိညေယျံ ရူပံ, ဃာနဝိညေယျံ ရူပံ, ဇိဝှါဝိညေယျံ ရူပံ, ကာယဝိညေယျံ ရူပံ, မနောဝိညေယျံ ရူပံ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
သတ္တဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ, သောတဝိညေယျံ ရူပံ, ဃာနဝိညေယျံ ရူပံ, ဇိဝှါဝိညေယျံ ရူပံ, ကာယဝိညေယျံ ရူပံ, မနောဓာတုဝိညေယျံ ရူပံ, မနောဝိညာဏဓာတုဝိညေယျံ ရူပံ။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅။)အဋ္ဌဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညေယျံ ရူပံ, သောတဝိညေယျံ ရူပံ, ဃာနဝိညေယျံ ရူပံ, ဇိဝှါဝိညေယျံ ရူပံ, ကာယဝိညေယျံ ရူပံ အတ္ထိ သုခသမ္ဖဿံ, အတ္ထိ ဒုက္ခသမ္ဖဿံ, မနောဓာတုဝိညေယျံ ရူပံ, မနောဝိညာဏဓာတုဝိညေယျံ ရူပံ။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
နဝဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ, ပုရိသိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ယဉ္စ ရူပံ န ဣန္ဒြိယံ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
ဒသဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ, ပုရိသိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, န ဣန္ဒြိယံ ရူပံ အတ္ထိ သပ္ပဋိဃံ, အတ္ထိ အပ္ပဋိဃံ။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
ဧကာဒသဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော – စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, ရူပါယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ရသာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, ယဉ္စ ရူပံ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ။ ဧဝံ ဧကာဒသဝိဓေန ရူပက္ခန္ဓော။
အယံ ဝုစ္စတိ ရူပက္ခန္ဓော။
၂။ ဝေဒနာက္ခန္ဓ
֍ ဋ္ဌ ၃၄။ တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော။
စတုဗ္ဗိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။
ပဉ္စဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခိန္ဒြိယံ, အတ္ထိ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ, အတ္ထိ သောမနဿိန္ဒြိယံ, အတ္ထိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ, အတ္ထိ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆။)ဆဗ္ဗိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
သတ္တဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
အဋ္ဌဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ အတ္ထိ သုခါ, အတ္ထိ ဒုက္ခာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
နဝဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ အတ္ထိ သုခါ, အတ္ထိ ဒုက္ခာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၃၅။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇။)အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ။ အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော။ အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော။ အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော။ အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော။ အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ။ အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ။ အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော။ အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၃၆။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ န ဟေတုသဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတုအဟေတုကော။ အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။ အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။ အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။ အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။ အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။ အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။ အတ္ထိ ဂန္ထနိယော, အတ္ထိ အဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဩဃနိယော, အတ္ထိ အနောဃနိယော။ အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနိယော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တအနောဃနိယော။ အတ္ထိ ယောဂနိယော, အတ္ထိ အယောဂနိယော။ အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈။)အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တယောဂနိယော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တအယောဂနိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏိယော, အတ္ထိ အနီဝရဏိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယော။ အတ္ထိ ပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ အပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌော။ အတ္ထိ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ သဝိတက္ကော, အတ္ထိ အဝိတက္ကော။ အတ္ထိ သဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိစာရော။ အတ္ထိ သပ္ပီတိကော, အတ္ထိ အပ္ပီတိကော။ အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ န ပီတိသဟဂတော။ အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ န ကာမာဝစရော။ အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ န ရူပါဝစရော။ အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ န အရူပါဝစရော။ အတ္ထိ ပရိယာပန္နော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ အတ္ထိ နိယျာနိကော, အတ္ထိ အနိယျာနိကော။ အတ္ထိ နိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ သဥတ္တရော, အတ္ထိ အနုတ္တရော။ အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၃၇။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော…ပေ… အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉။)အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
ဒုကမူလကံ။
֍ ဋ္ဌ ၃၈။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၃၉။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၀။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ န ဟေတုသဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတုအဟေတုကော။ အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။ အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။ အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။ အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ…ပေ… အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၁။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀။)အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ။ အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော။ အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော။ အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော။ အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော။ အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ။ အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ။ အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော။ အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၂။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ န ဟေတုသဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတုအဟေတုကော။ အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။ အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။ အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။ အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။ အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော…ပေ… အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
တိကမူလကံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁။)֍ ဋ္ဌ ၄၃။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၄။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၅။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ န ဟေတုသဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတုအဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၆။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၇။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂။)֍ ဋ္ဌ ၄၈။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၄၉။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၀။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၁။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၂။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃။)֍ ဋ္ဌ ၅၃။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၄။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထနိယော, အတ္ထိ အဂန္ထနိယော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၅။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၆။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၇။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃနိယော, အတ္ထိ အနောဃနိယော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၈။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄။)တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၅၉။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနိယော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တအနောဃနိယော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၆၀။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂနိယော, အတ္ထိ အယောဂနိယော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၆၁။ ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
ဥဘတောဝဍ္ဎကံ။
သတ္တဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
အပရောပိ သတ္တဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅။)စတုဝီသတိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
အပရောပိ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
တိံသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ တိံသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
ဗဟုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆။)ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
အပရောပိ ဗဟုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
အယံ ဝုစ္စတိ ဝေဒနာက္ခန္ဓော။
၃။ သညာက္ခန္ဓ
֍ ဋ္ဌ ၆၂။ တတ္ထ ကတမော သညာက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော။
စတုဗ္ဗိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇။)ပဉ္စဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သောမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဥပေက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော။ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
ဆဗ္ဗိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ, သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
သတ္တဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ, သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
အဋ္ဌဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ အတ္ထိ သုခသဟဂတာ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
နဝဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ အတ္ထိ သုခသဟဂတာ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၆၃။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈။)֍ ဋ္ဌ ၆၄။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော။ အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ။ အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော။ အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော။ အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော။ အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော။ အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ။ အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ။ အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော။ အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ… ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၆၅။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ န ဟေတုသဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတုအဟေတုကော။ အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။ အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။ အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။ အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉။)အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။ အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။ အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။ အတ္ထိ ဂန္ထနိယော, အတ္ထိ အဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဩဃနိယော, အတ္ထိ အနောဃနိယော။ အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနိယော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တအနောဃနိယော။ အတ္ထိ ယောဂနိယော, အတ္ထိ အယောဂနိယော။ အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တယောဂနိယော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တအယောဂနိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏိယော, အတ္ထိ အနီဝရဏိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယော။ အတ္ထိ ပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ အပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌော။ အတ္ထိ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ သဝိတက္ကော, အတ္ထိ အဝိတက္ကော။ အတ္ထိ သဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိစာရော။ အတ္ထိ သပ္ပီတိကော, အတ္ထိ အပ္ပီတိကော။ အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ န ပီတိသဟဂတော။ အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ န သုခသဟဂတော။ အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော, အတ္ထိ န ဥပေက္ခာသဟဂတော။ အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ န ကာမာဝစရော။ အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ န ရူပါဝစရော။ အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ န အရူပါဝစရော။ အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀။)ပရိယာပန္နော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ အတ္ထိ နိယျာနိကော, အတ္ထိ အနိယျာနိကော။ အတ္ထိ နိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ သဥတ္တရော, အတ္ထိ အနုတ္တရော။ အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၆၆။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
(ယထာ ကုသလတ္တိကေ ဝိတ္ထာရော, ဧဝံ သဗ္ဗေပိ တိကာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။)
ဒုကမူလကံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၆၈။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၆၉။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁။)သမ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၇၀။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
တိကမူလကံ။
֍ ဋ္ဌ ၇၁။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၇၂။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၇၃။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ န ဟေတု သဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတု အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂။)֍ ဋ္ဌ ၇၄။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၇၅။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၇၆။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၇၇။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၇၈။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃။)֍ ဋ္ဌ ၇၉။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၀။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၁။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၂။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထနိယော, အတ္ထိ အဂန္ထနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၃။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄။)֍ ဋ္ဌ ၈၄။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၅။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃနိယော, အတ္ထိ အနောဃနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၆။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၇။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနိယော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တအနောဃနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၈။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂနိယော, အတ္ထိ အယောဂနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၈၉။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅။)တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၀။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တယောဂနိယော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တအယောဂနိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၁။ ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ နီဝရဏိယော, အတ္ထိ အနီဝရဏိယော။
တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
ဥဘတောဝဍ္ဎကံ။
သတ္တဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
အပရောပိ သတ္တဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
စတုဝီသတိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော,
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆။)အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ, သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
အပရောပိ စတုဝီသတိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ။ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
တိံသတိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ …ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ တိံသတိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
ဗဟုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ …ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇။)အပရောပိ ဗဟုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သညာက္ခန္ဓော အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ, သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောသမ္ဖဿဇာ သညာ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။
အယံ ဝုစ္စတိ သညာက္ခန္ဓော။
၄။ သင်္ခါရက္ခန္ဓ
֍ ဋ္ဌ ၉၂။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ န ဟေတု။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော။
စတုဗ္ဗိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။
ပဉ္စဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သောမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဥပေက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော။ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
ဆဗ္ဗိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈။)သတ္တဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
အဋ္ဌဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ အတ္ထိ သုခသဟဂတာ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
နဝဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ…ပေ… မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ အတ္ထိ သုခသဟဂတာ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၃။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ န ဟေတု။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော။ အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉။)ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ။ အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော။ အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော။ အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော။ အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော။ အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ။ အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ။ အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော။ အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၄။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။ အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စ, အတ္ထိ သဟေတုကော စေဝ န စ ဟေတု။ အတ္ထိ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စေဝ န စ ဟေတု။ အတ္ထိ န ဟေတု သဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတု အဟေတုကော။ အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။ အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။ အတ္ထိ အာသဝေါ, အတ္ထိ နော အာသဝေါ။ အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။ အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ အာသဝေါ စေဝ သာသဝေါ စ, အတ္ထိ သာသဝေါ စေဝ နော စ အာသဝေါ။ အတ္ထိ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ အာသဝေါ။ အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။ အတ္ထိ သံယောဇနံ, အတ္ထိ နော သံယောဇနံ။ အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။ အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယော စ, အတ္ထိ သံယောဇနိယော စေဝ နော စ သံယောဇနံ။ အတ္ထိ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀။)သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ သံယောဇနံ။ အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။
အတ္ထိ ဂန္ထော, အတ္ထိ နော ဂန္ထော။ အတ္ထိ ဂန္ထနိယော, အတ္ထိ အဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယော စ, အတ္ထိ ဂန္ထနိယော စေဝ နော စ ဂန္ထော။ အတ္ထိ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဂန္ထော။ အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဩဃော, အတ္ထိ နော ဩဃော။ အတ္ထိ ဩဃနိယော, အတ္ထိ အနောဃနိယော။ အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဩဃော စေဝ ဩဃနိယော စ, အတ္ထိ ဩဃနိယော စေဝ နော စ ဩဃော။ အတ္ထိ ဩဃော စေဝ ဩဃသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဩဃော။ အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနိယော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တအနောဃနိယော။ အတ္ထိ ယောဂေါ, အတ္ထိ နော ယောဂေါ။ အတ္ထိ ယောဂနိယော, အတ္ထိ အယောဂနိယော။ အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ယောဂေါ စေဝ ယောဂနိယော စ, အတ္ထိ ယောဂနိယော စေဝ နော စ ယောဂေါ။ အတ္ထိ ယောဂေါ စေဝ ယောဂသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ယောဂေါ။ အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တယောဂနိယော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တအယောဂနိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏံ, အတ္ထိ နော နီဝရဏံ။ အတ္ထိ နီဝရဏိယော, အတ္ထိ အနီဝရဏိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယော စ, အတ္ထိ နီဝရဏိယော စေဝ နော စ နီဝရဏံ။ အတ္ထိ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ နီဝရဏံ။ အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယော။
အတ္ထိ ပရာမာသော, အတ္ထိ နော ပရာမာသော။ အတ္ထိ ပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ အပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌော စ, အတ္ထိ ပရာမဋ္ဌော စေဝ နော စ ပရာမာသော။ အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနံ, အတ္ထိ နော ဥပါဒါနံ။ အတ္ထိ ဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယော စ, အတ္ထိ ဥပါဒါနိယော စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ။ အတ္ထိ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁။)စ, အတ္ထိ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ။ အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယော။
အတ္ထိ ကိလေသော, အတ္ထိ နော ကိလေသော။ အတ္ထိ သံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌော။ အတ္ထိ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကော စ, အတ္ထိ သံကိလေသိကော စေဝ နော စ ကိလေသော။ အတ္ထိ ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌော စ, အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌော စေဝ နော စ ကိလေသော။ အတ္ထိ ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ကိလေသော။ အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။
အတ္ထိ သဝိတက္ကော, အတ္ထိ အဝိတက္ကော။ အတ္ထိ သဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိစာရော။ အတ္ထိ သပ္ပီတိကော, အတ္ထိ အပ္ပီတိကော။ အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ န ပီတိသဟဂတော။ အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ န သုခသဟဂတော။ အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော, အတ္ထိ န ဥပေက္ခာသဟဂတော။ အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ န ကာမာဝစရော။ အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ န ရူပါဝစရော။ အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ န အရူပါဝစရော။ အတ္ထိ ပရိယာပန္နော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ အတ္ထိ နိယျာနိကော, အတ္ထိ အနိယျာနိကော။ အတ္ထိ နိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ သဥတ္တရော, အတ္ထိ အနုတ္တရော။ အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၅။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂။)တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
ဒုကမူလကံ။
֍ ဋ္ဌ ၉၆။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ န ဟေတု။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၇။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၈။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ န ဟေတု။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၉၉။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
တိကမူလကံ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ န ဟေတု။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃။)တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စ, အတ္ထိ သဟေတုကော စေဝ န စ ဟေတု။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၄။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စေဝ န စ ဟေတု။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၅။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ န ဟေတု သဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတု အဟေတုကော။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄။)တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၆။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၇။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၈။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝေါ, အတ္ထိ နော အာသဝေါ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၉။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၀။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၅။)֍ ဋ္ဌ ၁၁၁။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝေါ စေဝ သာသဝေါ စ, အတ္ထိ သာသဝေါ စေဝ နော စ အာသဝေါ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၂။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ အာသဝေါ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၃။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၄။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနံ, အတ္ထိ နော သံယောဇနံ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၅။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၆။)֍ ဋ္ဌ ၁၁၆။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၇။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယော စ, အတ္ထိ သံယောဇနိယော စေဝ နော စ သံယောဇနံ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၈။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စ, အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ သံယောဇနံ။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၁၉။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၀။ ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထော, အတ္ထိ နော ဂန္ထော။
တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
ဥဘတောဝဍ္ဎကံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၇။)သတ္တဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
အပရောပိ သတ္တဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော၊ အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော၊ အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
စတုဝီသတိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
အပရောပိ စတုဝီသတိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
တိံသတိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၈။)အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ …ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ တိံသတိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
ဗဟုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
အပရောပိ ဗဟုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ သင်္ခါရက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော …ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ စေတနာ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
အယံ ဝုစ္စတိ သင်္ခါရက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၉။)၅။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော
֍ ဋ္ဌ ၁၂၁။ တတ္ထ ကတမော ဝိညာဏက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော။
စတုဗ္ဗိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။
ပဉ္စဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သောမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဥပေက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တော။ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
ဆဗ္ဗိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
သတ္တဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
အဋ္ဌဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ အတ္ထိ သုခသဟဂတံ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
နဝဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု အတ္ထိ ကုသလံ, အတ္ထိ အကုသလံ, အတ္ထိ အဗျာကတံ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ အတ္ထိ သုခသဟဂတံ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု အတ္ထိ ကုသလံ, အတ္ထိ အကုသလံ, အတ္ထိ အဗျာကတံ။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၅၀။)֍ ဋ္ဌ ၁၂၂။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော။ အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ။ အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော။ အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော။ အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော။ အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော။ အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ။ အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ။ အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော။ အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ။ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၃။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ န ဟေတု သဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတု အဟေတုကော။ အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။ အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။ အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။ အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၅၁။)အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။ အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။ အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။
အတ္ထိ ဂန္ထနိယော, အတ္ထိ အဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယော။ အတ္ထိ ဩဃနိယော, အတ္ထိ အနောဃနိယော။ အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနိယော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တအနောဃနိယော။ အတ္ထိ ယောဂနိယော, အတ္ထိ အယောဂနိယော။ အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တယောဂနိယော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တအယောဂနိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏိယော, အတ္ထိ အနီဝရဏိယော။ အတ္ထိ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယော, အတ္ထိ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယော။
အတ္ထိ ပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ အပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌော, အတ္ထိ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌော။ အတ္ထိ ဥပါဒိန္နော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယော, အတ္ထိ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယော။ အတ္ထိ သံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌော။ အတ္ထိ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကော, အတ္ထိ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။
အတ္ထိ သဝိတက္ကော, အတ္ထိ အဝိတက္ကော။ အတ္ထိ သဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိစာရော။ အတ္ထိ သပ္ပီတိကော, အတ္ထိ အပ္ပီတိကော။ အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ န ပီတိသဟဂတော။ အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ န သုခသဟဂတော။ အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော, အတ္ထိ န ဥပေက္ခာသဟဂတော။ အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၅၂။)ကာမာဝစရော, အတ္ထိ န ကာမာဝစရော။ အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ န ရူပါဝစရော။ အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ န အရူပါဝစရော, အတ္ထိ ပရိယာပန္နော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ အတ္ထိ နိယျာနိကော, အတ္ထိ အနိယျာနိကော။ အတ္ထိ နိယတော, အတ္ထိ အနိယတော။ အတ္ထိ သဥတ္တရော, အတ္ထိ အနုတ္တရော။ အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၄။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
ဒုကမူလကံ။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၅။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၆။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၇။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ
(အဘိ၊ဝိ၊၅၃။)သမ္ပယုတ္တော။ အတ္ထိ ဝိပါကော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၈။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ သရဏော, အတ္ထိ အရဏော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
တိကမူလကံ။
֍ ဋ္ဌ ၁၂၉။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၀။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၁။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ န ဟေတု သဟေတုကော, အတ္ထိ န ဟေတုအဟေတုကော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဝိပါကော, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၂။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ လောကိယော, အတ္ထိ လောကုတ္တရော။
(အဘိ၊ဝိ၊၅၄။)တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၃။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကေနစိ ဝိညေယျော, အတ္ထိ ကေနစိ န ဝိညေယျော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော, အတ္ထိ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၄။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သာသဝေါ, အတ္ထိ အနာသဝေါ။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရော, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၅။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပီတိသဟဂတော, အတ္ထိ သုခသဟဂတော, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၆။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ, အတ္ထိ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝေါ။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၅၅။)֍ ဋ္ဌ ၁၃၇။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနိယော, အတ္ထိ အသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော, အတ္ထိ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၈။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အာစယဂါမီ, အတ္ထိ အပစယဂါမီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၃၉။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော, အတ္ထိ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သေက္ခော, အတ္ထိ အသေက္ခော, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၀။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထနိယော, အတ္ထိ အဂန္ထနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၁။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၅၆။)֍ ဋ္ဌ ၁၄၂။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော, အတ္ထိ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈိမော, အတ္ထိ ပဏီတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၃။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃနိယော, အတ္ထိ အနောဃနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မိစ္ဆတ္တနိယတော, အတ္ထိ သမ္မတ္တနိယတော, အတ္ထိ အနိယတော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၄။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏော, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကော, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၅။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တဩဃနိယော, အတ္ထိ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တအနောဃနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဥပ္ပန္နော, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နော, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒီ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၆။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂနိယော, အတ္ထိ အယောဂနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတော, အတ္ထိ အနာဂတော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၇။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂသမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တော။
(အဘိ၊ဝိ၊၅၇။)တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏော, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏော, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၈။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တယောဂနိယော, အတ္ထိ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တအယောဂနိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓေါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓေါ…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၄၉။ ဧကဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။
ဒုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ နီဝရဏိယော, အတ္ထိ အနီဝရဏိယော။
တိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော…ပေ…။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
ဥဘတောဝဍ္ဎကံ။
သတ္တဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
အပရောပိ သတ္တဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
စတုဝီသတိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော၊ စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ,
(အဘိ၊ဝိ၊၅၈။)ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
အပရောပိ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော၊ စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော၊ စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ စတုဝီသတိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
တိံသတိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ …ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ တိံသတိဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
ဗဟုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… မနောဝိညာဏံ၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ …ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော, စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
(အဘိ၊ဝိ၊၅၉။)အပရောပိ ဗဟုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော – စက္ခုသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ သောတသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… ကာယသမ္ဖဿပစ္စယာ…ပေ… မနောသမ္ဖဿပစ္စယာ ဝိညာဏက္ခန္ဓော အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော…ပေ… အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏော, အတ္ထိ ကာမာဝစရော, အတ္ထိ ရူပါဝစရော, အတ္ထိ အရူပါဝစရော, အတ္ထိ အပရိယာပန္နော၊ စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
အယံ ဝုစ္စတိ ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၅၀။ ပဉ္စက္ခန္ဓာ – ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
֍ ဋ္ဌ ၁၅၁။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၅၂။ ရူပက္ခန္ဓော အဗျာကတော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ဒွေ ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၆၀။)အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
ရူပက္ခန္ဓော အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ ရူပက္ခန္ဓော အဝိတက္ကအဝိစာရော။ တယော ခန္ဓာ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရော, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘သဝိတက္ကသဝိစာရော’’တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော’’တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကအဝိစာရော’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပီတိသဟဂတော’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတော’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတော’’တိပိ။ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သိယာ ပီတိသဟဂတော န သုခသဟဂတော န ဥပေက္ခာသဟဂတော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပီတိသဟဂတော’’တိ။ တယော ခန္ဓာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပီတိသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတာ’’တိပိ။
ရူပက္ခန္ဓော နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ရူပက္ခန္ဓော နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ရူပက္ခန္ဓော နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမီ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ အာစယဂါမိနော, သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ ရူပက္ခန္ဓော နေဝသေက္ခနာသေက္ခော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ, သိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ ရူပက္ခန္ဓော ပရိတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ပရိတ္တာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာ, သိယာ အပ္ပမာဏာ။ ရူပက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော မဇ္ဈိမော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဟီနာ, သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ ရူပက္ခန္ဓော
(အဘိ၊ဝိ၊၆၁။)အနိယတော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတာ, သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။
ရူပက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိပိ၊ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော၊ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ ရူပက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ အတီတာရမ္မဏာ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အတီတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အနာဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိပိ၊ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ ရူပက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃော, သိယာ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃော, သိယာ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃော။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၅၃။ စတ္တာရော ခန္ဓာ န ဟေတူ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဟေတု, သိယာ န ဟေတု။ ရူပက္ခန္ဓော အဟေတုကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သဟေတုကာ, သိယာ အဟေတုကာ။ ရူပက္ခန္ဓော ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကော စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိ, သိယာ သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စ, သိယာ သဟေတုကော စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကော စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စေဝ
(အဘိ၊ဝိ၊၆၂။)န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဟေတု အဟေတုကော။ တယော ခန္ဓာ သိယာ န ဟေတူ သဟေတုကာ, သိယာ န ဟေတူ အဟေတုကာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ န ဟေတု သဟေတုကော, သိယာ န ဟေတု အဟေတုကော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘န ဟေတု သဟေတုကော’’တိပိ, ‘‘န ဟေတု အဟေတုကော’’တိပိ။
သပ္ပစ္စယာ, သင်္ခတာ။
စတ္တာရော ခန္ဓာ အနိဒဿနာ။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ သနိဒဿနော, သိယာ အနိဒဿနော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ အပ္ပဋိဃာ။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ သပ္ပဋိဃော, သိယာ အပ္ပဋိဃော။ ရူပက္ခန္ဓော ရူပံ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပါ။ ရူပက္ခန္ဓော လောကိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ၊ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
စတ္တာရော ခန္ဓာ နော အာသဝါ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ အာသဝေါ, သိယာ နော အာသဝေါ။ ရူပက္ခန္ဓော သာသဝေါ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သာသဝါ, သိယာ အနာသဝါ။ ရူပက္ခန္ဓော အာသဝဝိပ္ပယုတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာသဝေါ စေဝ သာသဝေါ စာ’’တိ, သာသဝေါ စေဝ နော စ အာသဝေါ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, သိယာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ အာသဝေါ စေဝ သာသဝေါ စ, သိယာ သာသဝေါ စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာသဝေါ စေဝ သာသဝေါ စာ’’တိပိ, ‘‘သာသဝေါ စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝေါ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ,
(အဘိ၊ဝိ၊၆၃။)သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ’’တိပိ, ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ’’တိပိ။
စတ္တာရော ခန္ဓာ နော သံယောဇနာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ သံယောဇနံ, သိယာ နော သံယောဇနံ။ ရူပက္ခန္ဓော သံယောဇနိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သံယောဇနိယာ, သိယာ အသံယောဇနိယာ။ ရူပက္ခန္ဓော သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယော စာ’’တိ, ‘‘သံယောဇနိယော စေဝ နော စ သံယောဇနံ’’။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယော စ, သိယာ သံယောဇနိယော စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယော စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနိယော စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ’’တိပိ။
စတ္တာရော ခန္ဓာ နော ဂန္ထာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဂန္ထော, သိယာ နော ဂန္ထော။ ရူပက္ခန္ဓော ဂန္ထနိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဂန္ထနိယာ, သိယာ အဂန္ထနိယာ။ ရူပက္ခန္ဓော ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယော စာ’’တိ, ‘‘ဂန္ထနိယော စေဝ နော စ ဂန္ထော’’။ တယော ခန္ဓာ န
(အဘိ၊ဝိ၊၆၄။)ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယော စ, သိယာ ဂန္ထနိယော စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယော စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထနိယော စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိ ပိ။ ရူပက္ခန္ဓော ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ’’တိပိ။
စတ္တာရော ခန္ဓာ နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ နီဝရဏံ, သိယာ နော နီဝရဏံ။ ရူပက္ခန္ဓော နီဝရဏိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ နီဝရဏိယာ, သိယာ အနီဝရဏိယာ။ ရူပက္ခန္ဓော နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယော စာ’’တိ, ‘‘နီဝရဏိယော စေဝ နော စ နီဝရဏံ’’။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယော စ, သိယာ နီဝရဏိယော စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယော စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏိယော စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တော စေဝ
(အဘိ၊ဝိ၊၆၅။)နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ’’တိပိ။
စတ္တာရော ခန္ဓာ နော ပရာမာသာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ပရာမာသော, သိယာ နော ပရာမာသော။ ရူပက္ခန္ဓော ပရာမဋ္ဌော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ပရာမဋ္ဌာ, သိယာ အပရာမဋ္ဌာ။ ရူပက္ခန္ဓော ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တော။ တယော ခန္ဓာ သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တော, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပရာမာသသမ္ပယုတ္တော’’တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တော’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌော စာ’’တိ, ‘‘ပရာမဋ္ဌော စေဝ နော စ ပရာမာသော’’။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိ, သိယာ ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌော စ, သိယာ ပရာမဋ္ဌော စေဝ နော စ ပရာမာသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌော စာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမဋ္ဌော စေဝ နော စ ပရာမာသော’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ။
ရူပက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သာရမ္မဏာ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော စိတ္တံ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ နော စိတ္တာ။ တယော ခန္ဓာ စေတသိကာ။ ဒွေ ခန္ဓာ အစေတသိကာ။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တော။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘စိတ္တေန သမ္ပယုတ္တော’’တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တော’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ ရူပက္ခန္ဓော စိတ္တဝိသံသဋ္ဌော။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘စိတ္တေန သံသဋ္ဌော’’တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိသံသဋ္ဌော’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနော။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနော, သိယာ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနော။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသဟဘုနော။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော နော စိတ္တသဟဘူ။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ စိတ္တသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသဟဘူ။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၆၆။)ရူပက္ခန္ဓော သိယာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ, သိယာ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ ဒွေ ခန္ဓာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ ဒွေ ခန္ဓာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ တယော ခန္ဓာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဒွေ ခန္ဓာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။
ဝိညာဏက္ခန္ဓော အဇ္ဈတ္တိကော။ တယော ခန္ဓာ ဗာဟိရာ။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ အဇ္ဈတ္တိကော, သိယာ ဗာဟိရော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ နော ဥပါဒါ။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ ဥပါဒါ, သိယာ နော ဥပါဒါ, သိယာ ဥပါဒိန္နာ, သိယာ အနုပါဒိန္နာ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ နော ဥပါဒါနာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဥပါဒါနံ, သိယာ နော ဥပါဒါနံ။ ရူပက္ခန္ဓော ဥပါဒါနိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဥပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒါနိယာ။ ရူပက္ခန္ဓော ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယော စာ’’တိ, ‘‘ဥပါဒါနိယော စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ’’။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိ, သိယာ ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယော စ, သိယာ ဥပါဒါနိယော စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယော စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနိယော စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စ, သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ’’တိပိ။
စတ္တာရော ခန္ဓာ နော ကိလေသာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ကိလေသော, သိယာ နော ကိလေသော။ ရူပက္ခန္ဓော သံကိလေသိကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၆၇။)သံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလေသိကာ။ ရူပက္ခန္ဓော အသံကိလိဋ္ဌော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌာ။ ရူပက္ခန္ဓော ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကော စာ’’တိ, ‘‘သံကိလေသိကော စေဝ နော စ ကိလေသော’’။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိ, သိယာ သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကော စ, သိယာ သံကိလေသိကော စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကော စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလေသိကော စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌော စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌော စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌော စ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌော စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌော စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌော စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။
ရူပက္ခန္ဓော န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ တယော ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တော စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ ရူပက္ခန္ဓော ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ’’တိပိ။
ရူပက္ခန္ဓော န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဘာဝနာယ
(အဘိ၊ဝိ၊၆၈။)ပဟာတဗ္ဗော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ရူပက္ခန္ဓော အဝိတက္ကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ ရူပက္ခန္ဓော အဝိစာရော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ ရူပက္ခန္ဓော အပ္ပီတိကော, စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ပီတိသဟဂတော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ ဒွေ ခန္ဓာ န သုခသဟဂတာ။ တယော ခန္ဓာ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ ဒွေ ခန္ဓာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ တယော ခန္ဓာ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။
ရူပက္ခန္ဓော ကာမာဝစရော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ကာမာဝစရာ, သိယာ န ကာမာဝစရာ။ ရူပက္ခန္ဓော န ရူပါဝစရော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ရူပါဝစရာ, သိယာ န ရူပါဝစရာ။ ရူပက္ခန္ဓော န အရူပါဝစရော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ အရူပါဝစရာ, သိယာ န အရူပါဝစရာ။ ရူပက္ခန္ဓော ပရိယာပန္နော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။ ရူပက္ခန္ဓော အနိယျာနိကော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ ရူပက္ခန္ဓော အနိယတော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ ရူပက္ခန္ဓော သဥတ္တရော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သဥတ္တရာ, သိယာ အနုတ္တရာ။ ရူပက္ခန္ဓော အရဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သရဏာ, သိယာ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ခန္ဓဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၆၉။)၂။ အာယတနဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၁၅၄။ ဒွါဒသာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။
စက္ခုံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ။ ရူပါ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ သောတံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ။ သဒ္ဒါ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ဃာနံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ။ ဂန္ဓာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ဇိဝှါ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ရသာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ ကာယော အနိစ္စော ဒုက္ခော အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မော။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ မနော အနိစ္စော ဒုက္ခော အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မော။ ဓမ္မာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၁၅၅။ ဒွါဒသာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ, ရူပါယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ရသာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။
֍ ဋ္ဌ ၁၅၆။ တတ္ထ ကတမံ စက္ခာယတနံ? ယံ စက္ခု [စက္ခုံ (သီ။ သျာ။ က။) ဓ။ သ။ ၅၉၆-၅၉၉] စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နော အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော, ယေန စက္ခုနာ အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန ရူပံ သနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ပဿိ ဝါ ပဿတိ ဝါ ပဿိဿတိ ဝါ ပဿေ ဝါ, စက္ခုမ္ပေတံ စက္ခာယတနမ္ပေတံ စက္ခုဓာတုပေသာ စက္ခုန္ဒြိယမ္ပေတံ လောကောပေသော ဒွါရာပေသာ သမုဒ္ဒေါပေသော ပဏ္ဍရမ္ပေတံ ခေတ္တမ္ပေတံ ဝတ္ထုမ္ပေတံ နေတ္တမ္ပေတံ နယနမ္ပေတံ ဩရိမံ တီရမ္ပေတံ သုညော ဂါမောပေသော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စက္ခာယတနံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၇၀။)֍ ဋ္ဌ ၁၅၇။ တတ္ထ ကတမံ သောတာယတနံ? ယံ သောတံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နော အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော, ယေန သောတေန အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန သဒ္ဒံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ သုဏိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ သုဏိဿတိ ဝါ သုဏေ ဝါ, သောတမ္ပေတံ သောတာယတနမ္ပေတံ သောတဓာတုပေသာ သောတိန္ဒြိယမ္ပေတံ လောကောပေသော ဒွါရာပေသာ သမုဒ္ဒေါပေသော ပဏ္ဍရမ္ပေတံ ခေတ္တမ္ပေတံ ဝတ္ထုမ္ပေတံ ဩရိမံ တီရမ္ပေတံ သုညော ဂါမောပေသော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောတာယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၅၈။ တတ္ထ ကတမံ ဃာနာယတနံ? ယံ ဃာနံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နော အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော, ယေန ဃာနေန အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန ဂန္ဓံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ဃာယိ ဝါ ဃာယတိ ဝါ ဃာယိဿတိ ဝါ ဃာယေ ဝါ, ဃာနမ္ပေတံ ဃာနာယတနမ္ပေတံ ဃာနဓာတုပေသာ ဃာနိန္ဒြိယမ္ပေတံ လောကောပေသော ဒွါရာပေသာ သမုဒ္ဒေါပေသော ပဏ္ဍရမ္ပေတံ ခေတ္တမ္ပေတံ ဝတ္ထုမ္ပေတံ ဩရိမံ တီရမ္ပေတံ သုညော ဂါမောပေသော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဃာနာယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၅၉။ တတ္ထ ကတမံ ဇိဝှါယတနံ? ယာ ဇိဝှါ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နော အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော, ယာယ ဇိဝှါယ အနိဒဿနာယ သပ္ပဋိဃာယ ရသံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ သာယိ ဝါ သာယတိ ဝါ သာယိဿတိ ဝါ သာယေ ဝါ, ဇိဝှါပေသာ ဇိဝှါယတနမ္ပေတံ ဇိဝှါဓာတုပေသာ ဇီဝှိန္ဒြိယမ္ပေတံ လောကောပေသော ဒွါရာပေသာ သမုဒ္ဒေါပေသော ပဏ္ဍရမ္ပေတံ ခေတ္တမ္ပေတံ ဝတ္ထုမ္ပေတံ ဩရိမံ တီရမ္ပေတံ သုညော ဂါမောပေသော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇိဝှါယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၀။ တတ္ထ ကတမံ ကာယာယတနံ? ယော ကာယော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နော အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော, ယေန ကာယေန အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ဖုသိ ဝါ ဖုသတိ ဝါ ဖုသိဿတိ ဝါ ဖုသေ ဝါ, ကာယောပေသော ကာယာယတနမ္ပေတံ ကာယဓာတုပေသာ ကာယိန္ဒြိယမ္ပေတံ လောကောပေသော ဒွါရာပေသာ သမုဒ္ဒေါပေသော ပဏ္ဍရမ္ပေတံ ခေတ္တမ္ပေတံ ဝတ္ထုမ္ပေတံ ဩရိမံ တီရမ္ပေတံ သုညော ဂါမောပေသော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာယာယတနံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၇၁။)֍ ဋ္ဌ ၁၆၁။ တတ္ထ ကတမံ မနာယတနံ? ဧကဝိဓေန မနာယတနံ – ဖဿသမ္ပယုတ္တံ။
ဒုဝိဓေန မနာယတနံ – အတ္ထိ သဟေတုကံ, အတ္ထိ အဟေတုကံ။
တိဝိဓေန မနာယတနံ – အတ္ထိ ကုသလံ, အတ္ထိ အကုသလံ, အတ္ထိ အဗျာကတံ။
စတုဗ္ဗိဓေန မနာယတနံ – အတ္ထိ ကာမာဝစရံ, အတ္ထိ ရူပါဝစရံ, အတ္ထိ အရူပါဝစရံ, အတ္ထိ အပရိယာပန္နံ။
ပဉ္စဝိဓေန မနာယတနံ – အတ္ထိ သုခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ ဒုက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ သောမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ ဥပေက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ။
ဆဗ္ဗိဓေန မနာယတနံ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန မနာယတနံ။
သတ္တဝိဓေန မနာယတနံ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန မနာယတနံ။
အဋ္ဌဝိဓေန မနာယတနံ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ အတ္ထိ သုခသဟဂတံ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန မနာယတနံ။
နဝဝိဓေန မနာယတနံ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု အတ္ထိ ကုသလံ, အတ္ထိ အကုသလံ, အတ္ထိ အဗျာကတံ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန မနာယတနံ။
ဒသဝိဓေန မနာယတနံ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ အတ္ထိ သုခသဟဂတံ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု အတ္ထိ ကုသလံ, အတ္ထိ အကုသလံ, အတ္ထိ အဗျာကတံ။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန မနာယတနံ။
ဧကဝိဓေန မနာယတနံ – ဖဿသမ္ပယုတ္တံ။
ဒုဝိဓေန မနာယတနံ – အတ္ထိ သဟေတုကံ, အတ္ထိ အဟေတုကံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၇၂။)တိဝိဓေန မနာယတနံ – အတ္ထိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ…ပေ…။ ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန မနာယတနံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မနာယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၂။ တတ္ထ ကတမံ ရူပါယတနံ? ယံ ရူပံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ဝဏ္ဏနိဘာ သနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ နီလံ ပီတကံ လောဟိတကံ [ပီတံ လောဟိတံ (သီ။)] ဩဒါတံ ကာဠကံ မဉ္ဇိဋ္ဌကံ [မဉ္ဇေဋ္ဌကံ (သီ။ သျာ။)] ဟရိ ဟရိဝဏ္ဏံ အမ္ဗင်္ကုရဝဏ္ဏံ ဒီဃံ ရဿံ အဏုံ ထူလံ ဝဋ္ဋံ ပရိမဏ္ဍလံ စတုရဿံ ဆဠံသံ အဋ္ဌံသံ သောဠသံသံ နိန္နံ ထလံ ဆာယာ အာတပေါ အာလောကော အန္ဓကာရော အဗ္ဘာ မဟိကာ ဓူမော ရဇော စန္ဒမဏ္ဍလဿ ဝဏ္ဏနိဘာ သူရိယမဏ္ဍလဿ [သုရိယမဏ္ဍလဿ (သီ။ သျာ။ ကံ။)] ဝဏ္ဏနိဘာ တာရကရူပါနံ ဝဏ္ဏနိဘာ အာဒါသမဏ္ဍလဿ ဝဏ္ဏနိဘာ မဏိသင်္ခမုတ္တဝေဠုရိယဿ ဝဏ္ဏနိဘာ ဇာတရူပရဇတဿ ဝဏ္ဏနိဘာ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ဝဏ္ဏနိဘာ သနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ, ယံ ရူပံ သနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ စက္ခုနာ အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန ပဿိ ဝါ ပဿတိ ဝါ ပဿိဿတိ ဝါ ပဿေ ဝါ, ရူပမ္ပေတံ ရူပါယတနမ္ပေတံ ရူပဓာတုပေသာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပါယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၃။ တတ္ထ ကတမံ သဒ္ဒါယတနံ? ယော သဒ္ဒေါ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော ဘေရိသဒ္ဒေါ မုဒိင်္ဂသဒ္ဒေါ [မုတိင်္ဂသဒ္ဓေါ (သီ။)] သင်္ခသဒ္ဒေါ ပဏဝသဒ္ဒေါ ဂီတသဒ္ဒေါ ဝါဒိတသဒ္ဒေါ သမ္မသဒ္ဒေါ ပါဏိသဒ္ဒေါ သတ္တာနံ နိဂ္ဃေါသသဒ္ဒေါ ဓာတူနံ သန္နိဃာတသဒ္ဒေါ ဝါတသဒ္ဒေါ ဥဒကသဒ္ဒေါ မနုဿသဒ္ဒေါ အမနုဿသဒ္ဒေါ, ယော ဝါ ပနညောပိ အတ္ထိ သဒ္ဒေါ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော, ယံ သဒ္ဒံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ သောတေန အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန သုဏိ ဝါ သုဏာတိ ဝါ သုဏိဿတိ ဝါ သုဏေ ဝါ, သဒ္ဒေါပေသော သဒ္ဒါယတနမ္ပေတံ သဒ္ဒဓာတုပေသာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒ္ဒါယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၄။ တတ္ထ ကတမံ ဂန္ဓာယတနံ? ယော ဂန္ဓော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော မူလဂန္ဓော သာရဂန္ဓော တစဂန္ဓော ပတ္တဂန္ဓော ပုပ္ဖဂန္ဓော ဖလဂန္ဓော အာမဂန္ဓော ဝိဿဂန္ဓော သုဂန္ဓော ဒုဂ္ဂန္ဓော, ယော ဝါ ပနညောပိ အတ္ထိ ဂန္ဓော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော
(အဘိ၊ဝိ၊၇၃။)သပ္ပဋိဃော, ယံ ဂန္ဓံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ဃာနေန အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန ဃာယိ ဝါ ဃာယတိ ဝါ ဃာယိဿတိ ဝါ ဃာယေ ဝါ, ဂန္ဓောပေသော ဂန္ဓာယတနမ္ပေတံ ဂန္ဓဓာတုပေသာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဂန္ဓာယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၅။ တတ္ထ ကတမံ ရသာယတနံ? ယော ရသော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော မူလရသော ခန္ဓရသော တစရသော ပတ္တရသော ပုပ္ဖရသော ဖလရသော အမ္ဗိလံ မဓုရံ တိတ္တကံ ကဋုကံ လောဏိကံ [လပိလကံ (သီ။), လမ္ပိကံ (က။ သီ။)] ခါရိကံ လမ္ဗိကံ ကသာဝေါ သာဒု အသာဒု, ယော ဝါ ပနညောပိ အတ္ထိ ရသော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော, ယံ ရသံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ဇိဝှါယ အနိဒဿနာယ သပ္ပဋိဃာယ သာယိ ဝါ သာယတိ ဝါ သာယိဿတိ ဝါ သာယေ ဝါ, ရသောပေသော ရသာယတနမ္ပေတံ ရသဓာတုပေသာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရသာယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၆။ တတ္ထ ကတမံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ? ပထဝီဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတု ကက္ခဠံ မုဒုကံ သဏှံ ဖရုသံ သုခသမ္ဖဿံ ဒုက္ခသမ္ဖဿံ ဂရုကံ လဟုကံ, ယံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ အနိဒဿနံ သပ္ပဋိဃံ ကာယေန အနိဒဿနေန သပ္ပဋိဃေန ဖုသိ ဝါ ဖုသတိ ဝါ ဖုသိဿတိ ဝါ ဖုသေ ဝါ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗောပေသော ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနမ္ပေတံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတုပေသာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၇။ တတ္ထ ကတမံ ဓမ္မာယတနံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ယဉ္စ ရူပံ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ, အသင်္ခတာ စ ဓာတု။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။ ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။ တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ… ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာက္ခန္ဓော’’။
တတ္ထ ကတမော သညာက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။ ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။ တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော,
(အဘိ၊ဝိ၊၇၄။)အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ… ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော…ပေ… ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သညာက္ခန္ဓော’’။
တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။ ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ န ဟေတု။ တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ… ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော…ပေ… ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရက္ခန္ဓော’’။
တတ္ထ ကတမံ ရူပံ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ? ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ပုရိသိန္ဒြိယံ…ပေ… ကဗဠီကာရော အာဟာရော။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ‘‘အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ’’။
တတ္ထ ကတမာ အသင်္ခတာ ဓာတု? ရာဂက္ခယော, ဒေါသက္ခယော, မောဟက္ခယော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသင်္ခတာ ဓာတု’’။
ဣဒံ ဝုစ္စတိ ဓမ္မာယတနံ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၆၈။ ဒွါဒသာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။
֍ ဋ္ဌ ၁၆၉။ ဒွါဒသန္နံ အာယတနာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၇၀။ ဒသာယတနာ အဗျာကတာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ။ မနာယတနံ သိယာ သုခါယ
(အဘိ၊ဝိ၊၇၅။)ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
ပဉ္စာယတနာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ သဒ္ဒါယတနံ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ စတ္တာရော အာယတနာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒါနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ ဒသာယတနာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ ဒသာယတနာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ မနာယတနံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဝိတက္ကသဝိစာရ’’န္တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကအဝိစာရ’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပီတိသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတာ’’တိပိ။ ဒွါယတနာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပီတိသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတာ’’တိပိ။
ဒသာယတနာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒသာယတနာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒသာယတနာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ ဒွါယတနာ သိယာ အာစယဂါမိနော, သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ ဒသာယတနာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၇၆။)အသေက္ခာ, သိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ ဒသာယတနာ ပရိတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ပရိတ္တာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာ, သိယာ အပ္ပမာဏာ။ ဒသာယတနာ အနာရမ္မဏာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ’’တိပိ။ ဒသာယတနာ မဇ္ဈိမာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဟီနာ, သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ ဒသာယတနာ အနိယတာ။ ဒွါယတနာ သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတာ, သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။
ဒသာယတနာ အနာရမ္မဏာ။ ဒွါယတနာ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိပိ။ ပဉ္စာယတနာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော, န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အနုပ္ပန္နာ’’တိ။ သဒ္ဒါယတနံ သိယာ ဥပ္ပန္နံ, သိယာ အနုပ္ပန္နံ, န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပ္ပါဒီ’’တိ။ ပဉ္စာယတနာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဥပ္ပန္နံ, သိယာ အနုပ္ပန္နံ, သိယာ ဥပ္ပါဒိ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပ္ပန္န’’န္တိပိ, ‘‘အနုပ္ပန္န’’န္တိပိ, ‘‘ဥပ္ပါဒီ’’တိပိ။ ဧကာဒသာယတနာ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ အတီတံ, သိယာ အနာဂတံ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတီတ’’န္တိပိ, ‘‘အနာဂတ’’န္တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ အနာရမ္မဏာ။ ဒွါယတနာ သိယာ အတီတာရမ္မဏာ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အတီတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အနာဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိပိ၊ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ ဒသာယတနာ အနာရမ္မဏာ။ ဒွါယတနာ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ။ ရူပါယတနံ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ။ နဝါယတနာ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃာ။ ဒွါယတနာ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၇၁။ ဧကာဒသာယတနာ န ဟေတူ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဟေတု, သိယာ န ဟေတု။ ဒသာယတနာ အဟေတုကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သဟေတုကာ, သိယာ အဟေတုကာ။ ဒသာယတနာ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ –
(အဘိ၊ဝိ၊၇၇။)‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စာ’’တိ, သိယာ သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စ, သိယာ သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဟေတူအဟေတုကာ။ မနာယတနံ သိယာ န ဟေတုသဟေတုကံ, သိယာ န ဟေတုအဟေတုကံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ န ဟေတုသဟေတုကံ, သိယာ န ဟေတုအဟေတုကံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘န ဟေတုသဟေတုက’’န္တိပိ, ‘‘န ဟေတုအဟေတုက’’န္တိပိ။
ဧကာဒသာယတနာ သပ္ပစ္စယာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သပ္ပစ္စယံ, သိယာ အပ္ပစ္စယံ။ ဧကာဒသာယတနာ သင်္ခတာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သင်္ခတံ, သိယာ အသင်္ခတံ။ ရူပါယတနံ သနိဒဿနံ။ ဧကာဒသာယတနာ အနိဒဿနာ။ ဒသာယတနာ သပ္ပဋိဃာ။ ဒွါယတနာ အပ္ပဋိဃာ။ ဒသာယတနာ ရူပါ။ မနာယတနံ အရူပံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ရူပံ, သိယာ အရူပံ။ ဒသာယတနာ လောကိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ၊ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
ဧကာဒသာယတနာ နော အာသဝါ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ အာသဝေါ, သိယာ နော အာသဝေါ။ ဒသာယတနာ သာသဝါ။ ဒွါယတနာ သိယာ သာသဝါ, သိယာ အနာသဝါ။ ဒသာယတနာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ သာသဝဉ္စာ’’တိ, သိယာ သာသဝဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သာသဝဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ အာသဝေါ စေဝ သာသဝဉ္စ, သိယာ သာသဝဉ္စေဝ နော
(အဘိ၊ဝိ၊၇၈။)စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ သာသဝဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သာသဝဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။ ဒသာယတနာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ။ ဒွါယတနာ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ’’တိပိ, ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ’’တိပိ။
ဧကာဒသာယတနာ နော သံယောဇနာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သံယောဇနံ, သိယာ နော သံယောဇနံ။ ဒသာယတနာ သံယောဇနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သံယောဇနိယာ, သိယာ အသံယောဇနိယာ။ ဒသာယတနာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိ, သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယဉ္စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနိယဉ္စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနိယဉ္စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယဉ္စ, သိယာ သံယောဇနိယဉ္စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယ’’န္တိပိ, ‘‘သံယောဇနိယဉ္စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ
(အဘိ၊ဝိ၊၇၉။)သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ’’တိပိ။
ဧကာဒသာယတနာ နော ဂန္ထာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဂန္ထော, သိယာ နော ဂန္ထော။ ဒသာယတနာ ဂန္ထနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဂန္ထနိယာ, သိယာ အဂန္ထနိယာ။ ဒသာယတနာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိ, ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယဉ္စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထနိယဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထနိယဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယဉ္စ, သိယာ ဂန္ထနိယဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထနိယဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ ဒသာယတနာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ’’တိပိ။
ဧကာဒသာယတနာ နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ နီဝရဏံ, သိယာ နော နီဝရဏံ။ ဒသာယတနာ နီဝရဏိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ နီဝရဏိယာ, သိယာ အနီဝရဏိယာ။ ဒသာယတနာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိ, နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယဉ္စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏိယဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏိယဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယဉ္စ, သိယာ နီဝရဏိယဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏံ,
(အဘိ၊ဝိ၊၈၀။)သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏိယဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ’’တိပိ။
ဧကာဒသာယတနာ နော ပရာမာသာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ပရာမာသော, သိယာ နော ပရာမာသော။ ဒသာယတနာ ပရာမဋ္ဌာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ပရာမဋ္ဌာ, သိယာ အပရာမဋ္ဌာ။ ဒသာယတနာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ။ မနာယတနံ သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရာမာသသမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိ, ‘‘ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ’’။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌဉ္စာ’’တိ, သိယာ ပရာမဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ပရာမာသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရာမဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ပရာမာသော’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌဉ္စ, သိယာ ပရာမဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ပရာမာသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ပရာမာသော’’တိပိ။ ဒသာယတနာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ။
ဒသာယတနာ အနာရမ္မဏာ။ မနာယတနံ သာရမ္မဏံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။ မနာယတနံ စိတ္တံ။ ဧကာဒသာယတနာ နော စိတ္တာ။ ဧကာဒသာယတနာ အစေတသိကာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စေတသိကံ, သိယာ အစေတသိကံ။ ဒသာယတနာ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘စိတ္တေန
(အဘိ၊ဝိ၊၈၁။)သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌံ, သိယာ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌံ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘စိတ္တေန သံသဋ္ဌ’’န္တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိသံသဋ္ဌ’’န္တိပိ။ ဆာယတနာ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ ဆာယတနာ သိယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, သိယာ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ ဧကာဒသာယတနာ နော စိတ္တသဟဘုနော။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စိတ္တသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသဟဘူ။ ဧကာဒသာယတနာ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ, သိယာ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။ ဧကာဒသာယတနာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနံ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနံ။ ဧကာဒသာယတနာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ။ ဧကာဒသာယတနာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ။
ဆာယတနာ အဇ္ဈတ္တိကာ။ ဆာယတနာ ဗာဟိရာ။ နဝါယတနာ ဥပါဒါ။ ဒွါယတနာ နော ဥပါဒါ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဥပါဒါ, သိယာ နော ဥပါဒါ။ ပဉ္စာယတနာ ဥပါဒိန္နာ။ သဒ္ဒါယတနံ အနုပါဒိန္နံ။ ဆာယတနာ သိယာ ဥပါဒိန္နာ, သိယာ အနုပါဒိန္နာ။ ဧကာဒသာယတနာ နော ဥပါဒါနာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဥပါဒါနံ, သိယာ နော ဥပါဒါနံ။ ဒသာယတနာ ဥပါဒါနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဥပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒါနိယာ။ ဒသာယတနာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိ, ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယဉ္စာ’’တိ, သိယာ ဥပါဒါနိယဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနိယဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယဉ္စ, သိယာ ဥပါဒါနိယဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနိယဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနိယဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ
(အဘိ၊ဝိ၊၈၂။)ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ ဒသာယတနာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ’’တိပိ။
ဧကာဒသာယတနာ နော ကိလေသာ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ကိလေသော, သိယာ နော ကိလေသော။ ဒသာယတနာ သံကိလေသိကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလေသိကာ။ ဒသာယတနာ အသံကိလိဋ္ဌာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌာ။ ဒသာယတနာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိ, ‘‘သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကဉ္စာ’’တိ, သိယာ သံကိလေသိကဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံကိလေသိကဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကဉ္စ, သိယာ သံကိလေသိကဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလေသိကဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံကိလိဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌဉ္စ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။
ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ န ကိလေသာ’’တိပိ။ မနာယတနံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ
(အဘိ၊ဝိ၊၈၃။)နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ ဒသာယတနာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ’’တိပိ။
ဒသာယတနာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒသာယတနာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒသာယတနာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒသာယတနာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒသာယတနာ အဝိတက္ကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ ဒသာယတနာ အဝိစာရာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ ဒသာယတနာ အပ္ပီတိကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ ဒသာယတနာ န ပီတိသဟဂတာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ ဒသာယတနာ န သုခသဟဂတာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ ဒသာယတနာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။
ဒသာယတနာ ကာမာဝစရာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ကာမာဝစရာ, သိယာ န ကာမာဝစရာ။ ဒသာယတနာ န ရူပါဝစရာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ရူပါဝစရာ, သိယာ န ရူပါဝစရာ။ ဒသာယတနာ န အရူပါဝစရာ။ ဒွါယတနာ သိယာ အရူပါဝစရာ, သိယာ န အရူပါဝစရာ။ ဒသာယတနာ ပရိယာပန္နာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။ ဒသာယတနာ အနိယျာနိကာ။ ဒွါယတနာ သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ ဒသာယတနာ အနိယတာ။ ဒွါယတနာ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ ဒသာယတနာ သဥတ္တရာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သဥတ္တရာ, သိယာ အနုတ္တရာ။ ဒသာယတနာ အရဏာ။ ဒွါယတနာ သိယာ သရဏာ, သိယာ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
အာယတနဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၈၄။)၃။ ဓာတုဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၁၇၂။ ဆ ဓာတုယော – ပထဝီဓာတု [ပဌဝီဓာတု (သီ။ သျာ။) ဧဝမုပရိပိ], အာပေါဓာတု, တေဇောဓာတု, ဝါယောဓာတု, အာကာသဓာတု, ဝိညာဏဓာတု။
֍ ဋ္ဌ ၁၇၃။ တတ္ထ ကတမာ ပထဝီဓာတု? ပထဝီဓာတုဒွယံ – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တိကာ, အတ္ထိ ဗာဟိရာ။ တတ္ထ ကတမာ အဇ္ဈတ္တိကာ ပထဝီဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ကက္ခဠံ ခရိဂတံ ကက္ခဠတ္တံ ကက္ခဠဘာဝေါ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာ တစော မံသံ နှာရု [နဟာရု (သီ။)] အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ [အဋ္ဌိမိဉ္ဇာ (သီ။)] ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖါသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ကက္ခဠံ ခရိဂတံ ကက္ခဠတ္တံ ကက္ခဠဘာဝေါ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘အဇ္ဈတ္တိကာ ပထဝီဓာတု’။
တတ္ထ ကတမာ ဗာဟိရာ ပထဝီဓာတု? ယံ ဗာဟိရံ ကက္ခဠံ ခရိဂတံ ကက္ခဠတ္တံ ကက္ခဠဘာဝေါ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – အယော လောဟံ တိပု သီသံ သဇ္ဈံ [သဇ္ဈု (သျာ။)] မုတ္တာ မဏိ ဝေဠုရိယော သင်္ခေါ သိလာ ပဝါဠံ ရဇတံ ဇာတရူပံ လောဟိတင်္ကော [လောဟိတင်္ဂေါ (သျာ။ က။), လောဟိတကော (?)] မသာရဂလ္လံ တိဏံ ကဋ္ဌံ သက္ခရာ ကဌလံ [ကထလံ (က။)] ဘူမိ ပါသာဏော ပဗ္ဗတော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ဗာဟိရံ ကက္ခဠံ ခရိဂတံ ကက္ခဠတ္တံ ကက္ခဠဘာဝေါ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘ဗာဟိရာ ပထဝီဓာတု’။ ယာ စ အဇ္ဈတ္တိကာ ပထဝီဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ ပထဝီဓာတု, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပထဝီဓာတု’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၇၄။ တတ္ထ ကတမာ အာပေါဓာတု? အာပေါဓာတုဒွယံ – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တိကာ, အတ္ထိ ဗာဟိရာ။ တတ္ထ ကတမာ အဇ္ဈတ္တိကာ အာပေါဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာပေါ အာပေါဂတံ သိနေဟော သိနေဟဂတံ [သ္နေဟော သ္နေဟဂတံ (သျာ။)] ဗန္ဓနတ္တံ ရူပဿ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ပိတ္တံ သေမှံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒေါ မေဒေါ အဿု ဝသာ ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာ လသိကာ မုတ္တံ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၈၅။)အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာပေါ အာပေါဂတံ သိနေဟော သိနေဟဂတံ ဗန္ဓနတ္တံ ရူပဿ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘အဇ္ဈတ္တိကာ အာပေါဓာတု’။
တတ္ထ ကတမာ ဗာဟိရာ အာပေါဓာတု? ယံ ဗာဟိရံ အာပေါ အာပေါဂတံ သိနေဟော သိနေဟဂတံ ဗန္ဓနတ္တံ ရူပဿ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – မူလရသော ခန္ဓရသော တစရသော ပတ္တရသော ပုပ္ဖရသော ဖလရသော ခီရံ ဒဓိ သပ္ပိ နဝနီတံ တေလံ မဓု ဖာဏိတံ ဘုမ္မာနိ ဝါ ဥဒကာနိ အန္တလိက္ခာနိ ဝါ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ဗာဟိရံ အာပေါ အာပေါဂတံ သိနေဟော သိနေဟဂတံ ဗန္ဓနတ္တံ ရူပဿ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘ဗာဟိရာ အာပေါဓာတု’။ ယာ စ အဇ္ဈတ္တိကာ အာပေါဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ အာပေါဓာတု, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာပေါဓာတု’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၇၅။ တတ္ထ ကတမာ တေဇောဓာတု? တေဇောဓာတုဒွယံ – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တိကာ, အတ္ထိ ဗာဟိရာ။ တတ္ထ ကတမာ အဇ္ဈတ္တိကာ တေဇောဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ တေဇော တေဇောဂတံ ဥသ္မာ ဥသ္မာဂတံ ဥသုမံ ဥသုမဂတံ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ယေန စ သန္တပ္ပတိ ယေန စ ဇီရီယတိ ယေန စ ပရိဍယှတိ ယေန စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ တေဇော တေဇောဂတံ ဥသ္မာ ဥသ္မာဂတံ ဥသုမံ ဥသုမဂတံ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘အဇ္ဈတ္တိကာ တေဇောဓာတု’။
တတ္ထ ကတမာ ဗာဟိရာ တေဇောဓာတု? ယံ ဗာဟိရံ တေဇော တေဇောဂတံ ဥသ္မာ ဥသ္မာဂတံ ဥသုမံ ဥသုမဂတံ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ကဋ္ဌဂ္ဂိ ပလာလဂ္ဂိ [သကလိကဂ္ဂိ (သဗ္ဗတ္ထ)] တိဏဂ္ဂိ ဂေါမယဂ္ဂိ ထုသဂ္ဂိ သင်္ကာရဂ္ဂိ ဣန္ဒဂ္ဂိ အဂ္ဂိသန္တာပေါ သူရိယသန္တာပေါ ကဋ္ဌသန္နိစယသန္တာပေါ တိဏသန္နိစယသန္တာပေါ ဓညသန္နိစယသန္တာပေါ ဘဏ္ဍသန္နိစယသန္တာပေါ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ဗာဟိရံ တေဇော တေဇောဂတံ ဥသ္မာ ဥသ္မာဂတံ ဥသုမံ ဥသုမဂတံ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘ဗာဟိရာ တေဇောဓာတု’။ ယာ စ အဇ္ဈတ္တိကာ တေဇောဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ တေဇောဓာတု, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘တေဇောဓာတု’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၈၆။)֍ ဋ္ဌ ၁၇၆။ တတ္ထ ကတမာ ဝါယောဓာတု? ဝါယောဓာတုဒွယံ – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တိကာ, အတ္ထိ ဗာဟိရာ။ တတ္ထ ကတမာ အဇ္ဈတ္တိကာ ဝါယောဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ဝါယော ဝါယောဂတံ ထမ္ဘိတတ္တံ ရူပဿ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ဥဒ္ဓင်္ဂမာ ဝါတာ အဓောဂမာ ဝါတာ ကုစ္ဆိသယာ ဝါတာ ကောဋ္ဌာသယာ [ကောဋ္ဌသယာ (သီ။ သျာ။)] ဝါတာ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ဝါတာ သတ္ထကဝါတာ ခုရကဝါတာ ဥပ္ပလကဝါတာ အဿာသော ပဿာသော ဣတိ ဝါ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ ဝါယော ဝါယောဂတံ ထမ္ဘိတတ္တံ ရူပဿ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘အဇ္ဈတ္တိကာ ဝါယောဓာတု’။
တတ္ထ ကတမာ ဗာဟိရာ ဝါယောဓာတု? ယံ ဗာဟိရံ ဝါယော ဝါယောဂတံ ထမ္ဘိတတ္တံ ရူပဿ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ပုရတ္ထိမာ ဝါတာ ပစ္ဆိမာ ဝါတာ ဥတ္တရာ ဝါတာ ဒက္ခိဏာ ဝါတာ သရဇာ ဝါတာ အရဇာ ဝါတာ သီတာ ဝါတာ ဥဏှာ ဝါတာ ပရိတ္တာ ဝါတာ အဓိမတ္တာ ဝါတာ ကာဠဝါတာ ဝေရမ္ဘဝါတာ ပက္ခဝါတာ သုပဏ္ဏဝါတာ တာလဝဏ္ဋဝါတာ ဝိဓူပနဝါတာ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ဗာဟိရံ ဝါယော ဝါယောဂတံ ထမ္ဘိတတ္တံ ရူပဿ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘ဗာဟိရာ ဝါယောဓာတု’။ ယာ စ အဇ္ဈတ္တိကာ ဝါယောဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ ဝါယောဓာတု, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယောဓာတု’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၇၇။ တတ္ထ ကတမာ အာကာသဓာတု? အာကာသဓာတုဒွယံ – အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တိကာ, အတ္ထိ ဗာဟိရာ။ တတ္ထ ကတမာ အဇ္ဈတ္တိကာ အာကာသဓာတု? ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာကာသော အာကာသဂတံ အဃံ အဃဂတံ ဝိဝရော ဝိဝရဂတံ အသမ္ဖုဋ္ဌံ မံသလောဟိတေဟိ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ, သေယျထိဒံ – ကဏ္ဏစ္ဆိဒ္ဒံ နာသစ္ဆိဒ္ဒံ မုခဒွါရံ, ယေန စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ အဇ္ဈောဟရတိ, ယတ္ထ စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ သန္တိဋ္ဌတိ, ယေန စ အသိတပီတခါယိတသာယိတံ အဓောဘာဂံ နိက္ခမတိ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ အာကာသော အာကာသဂတံ အဃံ အဃဂတံ ဝိဝရော ဝိဝရဂတံ အသမ္ဖုဋ္ဌံ မံသလောဟိတေဟိ အဇ္ဈတ္တံ ဥပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘အဇ္ဈတ္တိကာ အာကာသဓာတု’။
တတ္ထ ကတမာ ဗာဟိရာ အာကာသဓာတု? ယံ ဗာဟိရံ အာကာသော အာကာသဂတံ အဃံ အဃဂတံ ဝိဝရော ဝိဝရဂတံ အသမ္ဖုဋ္ဌံ စတူဟိ
(အဘိ၊ဝိ၊၈၇။)မဟာဘူတေဟိ ဗဟိဒ္ဓါ အနုပါဒိန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘ဗာဟိရာ အာကာသဓာတု’။ ယာ စ အဇ္ဈတ္တိကာ အာကာသဓာတု ယာ စ ဗာဟိရာ အာကာသဓာတု, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာကာသဓာတု’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၇၈။ တတ္ထ ကတမာ ဝိညာဏဓာတု? စက္ခုဝိညာဏဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု, ဃာနဝိညာဏဓာတု, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု, ကာယဝိညာဏဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏဓာတု’’။
ဣမာ ဆ ဓာတုယော။
֍ ဋ္ဌ ၁၇၉။ အပရာပိ ဆ ဓာတုယော – သုခဓာတု, ဒုက္ခဓာတု, သောမနဿဓာတု, ဒေါမနဿဓာတု, ဥပေက္ခာဓာတု, အဝိဇ္ဇာဓာတု။
֍ ဋ္ဌ ၁၈၀။ တတ္ထ ကတမာ သုခဓာတု? ယံ ကာယိကံ သာတံ ကာယိကံ သုခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခဓာတု? ယံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ သောမနဿဓာတု? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောမနဿဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒေါမနဿဓာတု? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာဓာတု? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာဓာတု? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ အနဘိသမယော အနနုဗောဓော အသမ္ဗောဓော အပ္ပဋိဝေဓော အသင်္ဂါဟဏာ အပရိယောဂါဟဏာ အသမပေက္ခနာ အပစ္စဝေက္ခဏာ အပစ္စက္ခကမ္မံ ဒုမ္မေဇ္ဈံ ဗာလျံ
(အဘိ၊ဝိ၊၈၈။)အသမ္ပဇညံ မောဟော ပမောဟော သမ္မောဟော အဝိဇ္ဇာ အဝိဇ္ဇောဃော အဝိဇ္ဇာယောဂေါ အဝိဇ္ဇာနုသယော အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာဓာတု’’။
ဣမာ ဆ ဓာတုယော။
֍ ဋ္ဌ ၁၈၁။ အပရာပိ ဆ ဓာတုယော – ကာမဓာတု, ဗျာပါဒဓာတု, ဝိဟိံသာဓာတု, နေက္ခမ္မဓာတု, အဗျာပါဒဓာတု, အဝိဟိံသာဓာတု။
֍ ဋ္ဌ ၁၈၂။ တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတု? ကာမပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော သင်္ကပ္ပေါ အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာ စေတသော အဘိနိရောပနာ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ကာမဓာတု။ ဟေဋ္ဌတော အဝီစိနိရယံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ ခန္ဓဓာတုအာယတနာ ရူပါ [ရူပံ (သျာ။)] ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရာ ဝိညာဏံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဗျာပါဒဓာတု? ဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒဓာတု’’။ ဒသသု ဝါ အာဃာတဝတ္ထူသု စိတ္တဿ အာဃာတော ပဋိဃာတော ပဋိဃံ ပဋိဝိရောဓော ကောပေါ ပကောပေါ သမ္ပကောပေါ ဒေါသော ပဒေါသော သမ္ပဒေါသော စိတ္တဿ ဗျာပတ္တိ မနောပဒေါသော ကောဓော ကုဇ္ဈနာ ကုဇ္ဈိတတ္တံ ဒေါသော ဒုဿနာ ဒုဿိတတ္တံ ဗျာပတ္တိ ဗျာပဇ္ဇနာ ဝိရောဓော ပဋိဝိရောဓော စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဝိဟိံသာဓာတု? ဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟိံသာဓာတု’’။ ဣဓေကစ္စော ပါဏိနာ ဝါ လေဍ္ဍုနာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ ရဇ္ဇုယာ ဝါ အညတရညတရေန သတ္တေ ဝိဟေဌေတိ, ယာ ဧဝရူပါ ဟေဌနာ ဝိဟေဌနာ ဟိံသနာ ဝိဟိံသနာ ရောသနာ ဝိရောသနာ ပရူပဃာတော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟိံသာဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ နေက္ခမ္မဓာတု? နေက္ခမ္မပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နေက္ခမ္မဓာတု’’။ သဗ္ဗေပိ ကုသလာ ဓမ္မာ ‘‘နေက္ခမ္မဓာတု’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၈၉။)တတ္ထ ကတမာ အဗျာပါဒဓာတု? အဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဗျာပါဒဓာတု’’။ ယာ သတ္တေသု မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဗျာပါဒဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ အဝိဟိံသာဓာတု? အဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော သင်္ကပ္ပေါ အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာ စေတသော အဘိနိရောပနာ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဟိံသာဓာတု’’။ ယာ သတ္တေသု ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဟိံသာဓာတု’’။
ဣမာ ဆ ဓာတုယော။
ဣတိ ဣမာနိ တီဏိ ဆက္ကာနိ တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော ဟောန္တိ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၁၈၃။ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော – စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, စက္ခုဝိညာဏဓာတု, သောတဓာတု, သဒ္ဒဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဃာနဝိညာဏဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, ကာယဝိညာဏဓာတု, မနောဓာတု, ဓမ္မဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။
֍ ဋ္ဌ ၁၈၄။ တတ္ထ ကတမာ စက္ခုဓာတု? ယံ စက္ခု စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ…ပေ… သုညော ဂါမောပေသော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘စက္ခုဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ရူပဓာတု? ယံ ရူပံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ဝဏ္ဏနိဘာ…ပေ… ရူပဓာတုပေသာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ စက္ခုဝိညာဏဓာတု? စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာစက္ခုဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘စက္ခုဝိညာဏဓာတု’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၉၀။)တတ္ထ ကတမာ သောတဓာတု? ယံ သောတံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ…ပေ… သုညော ဂါမောပေသော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောတဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ သဒ္ဒဓာတု? ယော သဒ္ဒေါ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော…ပေ… သဒ္ဒဓာတုပေသာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒ္ဒဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ သောတဝိညာဏဓာတု? သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာသောတဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောတဝိညာဏဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဃာနဓာတု? ယံ ဃာနံ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ…ပေ… သုညော ဂါမောပေသော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဃာနဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဂန္ဓဓာတု? ယော ဂန္ဓော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော…ပေ… ဂန္ဓဓာတုပေသာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဂန္ဓဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဃာနဝိညာဏဓာတု? ဃာနဉ္စ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာဃာနဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဃာနဝိညာဏဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဇိဝှါဓာတု? ယာ ဇိဝှါ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ…ပေ… သုညော ဂါမောပေသော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇိဝှါဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ရသဓာတု? ယော ရသော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ အနိဒဿနော သပ္ပဋိဃော…ပေ… ရသဓာတုပေသာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရသဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု? ဇိဝှဉ္စ ပဋိစ္စ ရသေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာဇိဝှါဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ကာယဓာတု? ယော ကာယော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ…ပေ… သုညော ဂါမောပေသော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာယဓာတု’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၉၁။)တတ္ထ ကတမာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု? ပထဝီဓာတု…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတုပေသာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ကာယဝိညာဏဓာတု? ကာယဉ္စ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာကာယဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာယဝိညာဏဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ မနောဓာတု? စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓသမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာမနောဓာတု၊ သောတဝိညာဏဓာတုယာ…ပေ… ဃာနဝိညာဏဓာတုယာ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏဓာတုယာ…ပေ… ကာယဝိညာဏဓာတုယာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓသမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာမနောဓာတု သဗ္ဗဓမ္မေသု ဝါ ပန ပဌမသမန္နာဟာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာမနောဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မနောဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ ဓမ္မဓာတု? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ယဉ္စ ရူပံ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ, အသင်္ခတာ စ ဓာတု။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။ ဒုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။ တိဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ… ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန ဝေဒနာက္ခန္ဓော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာက္ခန္ဓော’’။
တတ္ထ ကတမော သညာက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – ဖဿသမ္ပယုတ္တော။ ဒုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ သဟေတုကော, အတ္ထိ အဟေတုကော။ တိဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ… ဧဝံ ဒသဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော…ပေ… ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သညာက္ခန္ဓော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သညာက္ခန္ဓော’’။
တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရက္ခန္ဓော? ဧကဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – စိတ္တသမ္ပယုတ္တော။ ဒုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ဟေတု, အတ္ထိ အဟေတု။ တိဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အတ္ထိ ကုသလော, အတ္ထိ အကုသလော, အတ္ထိ အဗျာကတော…ပေ…
(အဘိ၊ဝိ၊၉၂။)ဧဝံ ဒသဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော…ပေ… ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန သင်္ခါရက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရက္ခန္ဓော’’။
တတ္ထ ကတမံ ရူပံ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ? ဣတ္ထိန္ဒြိယံ…ပေ… ကဗဠီကာရော အာဟာရော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ရူပံ ‘‘အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နံ’’။
တတ္ထ ကတမာ အသင်္ခတာ ဓာတု? ရာဂက္ခယော, ဒေါသက္ခယော, မောဟက္ခယော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသင်္ခတာ ဓာတု’’။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဓမ္မဓာတု’’။
တတ္ထ ကတမာ မနောဝိညာဏဓာတု? စက္ခုဝိညာဏဓာတုယာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓသမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဓာတု, မနောဓာတုယာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓသမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု၊ သောတဝိညာဏဓာတုယာ…ပေ… ဃာနဝိညာဏဓာတုယာ …ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏဓာတုယာ…ပေ… ကာယဝိညာဏဓာတုယာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓသမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဓာတု, မနောဓာတုယာပိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓသမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မနောဝိညာဏဓာတု’’။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၈၅။ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော – စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, စက္ခုဝိညာဏဓာတု, သောတဓာတု, သဒ္ဒဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဃာနဝိညာဏဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, ကာယဝိညာဏဓာတု, မနောဓာတု, ဓမ္မဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။
֍ ဋ္ဌ ၁၈၆။ အဋ္ဌာရသန္နံ ဓာတူနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
(အဘိ၊ဝိ၊၉၃။)၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၈၇။ သောဠသ ဓာတုယော အဗျာကတာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ဒသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ။ ပဉ္စ ဓာတုယော အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ကာယဝိညာဏဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ။
ဒသ ဓာတုယော နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ပဉ္စ ဓာတုယော ဝိပါကာ။ မနောဓာတု သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
ဒသ ဓာတုယော ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ သဒ္ဒဓာတု အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ ပဉ္စ ဓာတုယော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
သောဠသ ဓာတုယော အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ ပန္နရသ ဓာတုယော အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ မနောဓာတု သဝိတက္ကသဝိစာရာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သဝိတက္ကသဝိစာရာ’’တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ’’တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကအဝိစာရာ’’တိပိ။ ဒသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပီတိသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတာ’’တိပိ။ ပဉ္စ ဓာတုယော ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ ကာယဝိညာဏဓာတု န ပီတိသဟဂတာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၉၄။)သိယာ သုခသဟဂတာ, န ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပီတိသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတာ’’တိပိ။
သောဠသ ဓာတုယော နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ သောဠသ ဓာတုယော နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သောဠသ ဓာတုယော နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ အာစယဂါမိနော, သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ သောဠသ ဓာတုယော နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ, သိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။
သောဠသ ဓာတုယော ပရိတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပရိတ္တာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာ, သိယာ အပ္ပမာဏာ။ ဒသ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာ။ ဆ ဓာတုယော ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော မဇ္ဈိမာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဟီနာ, သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ သောဠသ ဓာတုယော အနိယတာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတာ, သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။
ဒသ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာ။ ဆ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိပိ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိပိ။ ဒသ ဓာတုယော သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အနုပ္ပန္နာ’’တိ။ သဒ္ဒဓာတု သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပ္ပါဒိနီ’’တိ။ ဆ ဓာတုယော သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနီ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပ္ပန္နာ’’တိပိ, ‘‘အနုပ္ပန္နာ’’တိပိ, ‘‘ဥပ္ပါဒိနီ’’တိပိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၉၅။)သတ္တရသ ဓာတုယော သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အတီတာ’’တိပိ, ‘‘အနာဂတာ’’တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာ’’တိပိ။ ဒသ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာ။ ဆ ဓာတုယော ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ အတီတာရမ္မဏာ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အတီတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အနာဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိပိ၊ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။
ဒသ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာ။ ဆ ဓာတုယော သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ။ ရူပဓာတု သနိဒဿနသပ္ပဋိဃာ။ နဝ ဓာတုယော အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။ အဋ္ဌ ဓာတုယော အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၈၈။ သတ္တရသ ဓာတုယော န ဟေတူ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဟေတု, သိယာ န ဟေတု။ သောဠသ ဓာတုယော အဟေတုကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သဟေတုကာ, သိယာ အဟေတုကာ။ သောဠသ ဓာတုယော အဟေတုကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သဟေတုကာ, သိယာ အဟေတုကာ။ သောဠသ ဓာတုယော ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိ, သိယာ သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဟေတု စေဝ သဟေတုကာ စ, သိယာ သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတု စေဝ
(အဘိ၊ဝိ၊၉၆။)ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဟေတုအဟေတုကာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ န ဟေတုသဟေတုကာ, သိယာ န ဟေတုအဟေတုကာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ န ဟေတုသဟေတုကာ, သိယာ န ဟေတုအဟေတုကာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘န ဟေတုသဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘န ဟေတုအဟေတုကာ’’တိပိ။
သတ္တရသ ဓာတုယော သပ္ပစ္စယာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သပ္ပစ္စယာ, သိယာ အပ္ပစ္စယာ။ သတ္တရသ ဓာတုယော သင်္ခတာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သင်္ခတာ, သိယာ အသင်္ခတာ။ ရူပဓာတု သနိဒဿနာ။ သတ္တရသ ဓာတုယော အနိဒဿနာ။ ဒသ ဓာတုယော သပ္ပဋိဃာ။ အဋ္ဌ ဓာတုယော အပ္ပဋိဃာ။ ဒသ ဓာတုယော ရူပါ။ သတ္တ ဓာတုယော အရူပါ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ရူပါ, သိယာ အရူပါ။ သောဠသ ဓာတုယော လောကိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ၊ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
သတ္တရသ ဓာတုယော နော အာသဝါ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ အာသဝါ, သိယာ နော အာသဝါ။ သောဠသ ဓာတုယော သာသဝါ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သာသဝါ, သိယာ အနာသဝါ။ သောဠသ ဓာတုယော အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, သိယာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ အာသဝေါ စေဝ သာသဝါ စ, သိယာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိပိ, ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။
သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ, သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၉၇။)အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ’’တိပိ, ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ’’တိပိ။
သတ္တရသ ဓာတုယော နော သံယောဇနာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သံယောဇနံ, သိယာ နော သံယောဇနံ။ သောဠသ ဓာတုယော သံယောဇနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သံယောဇနိယာ, သိယာ အသံယောဇနိယာ။ သောဠသ ဓာတုယော သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိ, သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယာ စ, သိယာ သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇန’’န္တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ’’တိပိ။
သတ္တရသ ဓာတုယော နော ဂန္ထာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဂန္ထော, သိယာ နော ဂန္ထော။ သောဠသ ဓာတုယော ဂန္ထနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဂန္ထနိယာ, သိယာ အဂန္ထနိယာ။ သောဠသ ဓာတုယော ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ သောဠသ
(အဘိ၊ဝိ၊၉၈။)ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိ, ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယာ စ, သိယာ ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ’’တိပိ။
သတ္တရသ ဓာတုယော နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ နီဝရဏံ, သိယာ နော နီဝရဏံ။ သောဠသ ဓာတုယော နီဝရဏိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ နီဝရဏိယာ, သိယာ အနီဝရဏိယာ။ သောဠသ ဓာတုယော နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိ, နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယာ စ, သိယာ နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ
(အဘိ၊ဝိ၊၉၉။)နော စ နီဝရဏ’’န္တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ’’တိပိ။
သတ္တရသ ဓာတုယော နော ပရာမာသာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ပရာမာသော, သိယာ နော ပရာမာသော။ သောဠသ ဓာတုယော ပရာမဋ္ဌာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပရာမဋ္ဌာ, သိယာ အပရာမဋ္ဌာ။ သောဠသ ဓာတုယော ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာတိ ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ’’။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိ, သိယာ ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသော’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စ, သိယာ ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသော’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ။
ဒသ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာ။ သတ္တ ဓာတုယော သာရမ္မဏာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာ။ သတ္တ ဓာတုယော စိတ္တာ။ ဧကာဒသ ဓာတုယော နော စိတ္တာ။ သတ္တရသ ဓာတုယော အစေတသိကာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ စေတသိကာ, သိယာ အစေတသိကာ။ ဒသ ဓာတုယော စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ။ သတ္တ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘စိတ္တေန သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တာ’’တိပိ။ ဒသ ဓာတုယော စိတ္တဝိသံသဋ္ဌာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၀။)စိတ္တသံသဋ္ဌာ, သိယာ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌာ။ သတ္တ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘စိတ္တေန သံသဋ္ဌာ’’တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိသံသဋ္ဌာ’’တိပိ။
ဒွါဒသ ဓာတုယော နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ ဆ ဓာတုယော သိယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, သိယာ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ သတ္တရသ ဓာတုယော နော စိတ္တသဟဘုနော။ ဓမ္မဓာတု သိယာ စိတ္တသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသဟဘူ။ သတ္တရသ ဓာတုယော နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ ဓမ္မဓာတု သိယာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တီ, သိယာ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တီ။ သတ္တရသ ဓာတုယော နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ သတ္တရသ ဓာတုယော နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ ဓမ္မဓာတု သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ။ သတ္တရသ ဓာတုယော နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဓမ္မဓာတု သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တီ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တီ။ ဒွါဒသ ဓာတုယော အဇ္ဈတ္တိကာ။ ဆ ဓာတုယော ဗာဟိရာ။
နဝ ဓာတုယော ဥပါဒါ။ အဋ္ဌ ဓာတုယော နော ဥပါဒါ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဥပါဒါ, သိယာ နော ဥပါဒါ။ ဒသ ဓာတုယော ဥပါဒိန္နာ။ သဒ္ဒဓာတု အနုပါဒိန္နာ။ သတ္တဓာတုယော သိယာ ဥပါဒိန္နာ, သိယာ အနုပါဒိန္နာ။ သတ္တရသ ဓာတုယော နော ဥပါဒါနာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဥပါဒါနံ, သိယာ နော ဥပါဒါနံ။ သောဠသ ဓာတုယော ဥပါဒါနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဥပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒါနိယာ။ သောဠသ ဓာတုယော ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိ, ‘‘ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိ, သိယာ ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယာ စ, သိယာ ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။
သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၁။)သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စ, သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ’’တိပိ။
သတ္တရသ ဓာတုယော နော ကိလေသာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ကိလေသာ, သိယာ နော ကိလေသာ။ သောဠသ ဓာတုယော သံကိလေသိကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလေသိကာ။ သောဠသ ဓာတုယော အသံကိလိဋ္ဌာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌာ။ သောဠသ ဓာတုယော ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိ, သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိ, သိယာ သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကာ စ, သိယာ သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။
သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ မနောဝိညာဏဓာတု
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၂။)န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ သောဠသ ဓာတုယော ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ’’တိပိ။
သောဠသ ဓာတုယော န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။
ပန္နရသ ဓာတုယော အဝိတက္ကာ။ မနောဓာတု သဝိတက္ကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ ပန္နရသ ဓာတုယော အဝိစာရာ။ မနောဓာတု သဝိစာရာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ သောဠသ ဓာတုယော အပ္ပီတိကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ပီတိသဟဂတာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ ပန္နရသ ဓာတုယော န သုခသဟဂတာ။ တိဿော ဓာတုယော သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ ဧကာဒသ ဓာတုယော န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ ပဉ္စ ဓာတုယော ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။
သောဠသ ဓာတုယော ကာမာဝစရာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ကာမာဝစရာ, သိယာ န ကာမာဝစရာ။ သောဠသ ဓာတုယော န ရူပါဝစရာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ရူပါဝစရာ, သိယာ န ရူပါဝစရာ။ သောဠသ ဓာတုယော န အရူပါဝစရာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၃။)ဒွေ ဓာတုယော သိယာ အရူပါဝစရာ, သိယာ န အရူပါဝစရာ။ သောဠသ ဓာတုယော ပရိယာပန္နာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။ သောဠသ ဓာတုယော အနိယျာနိကာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ သောဠသ ဓာတုယော အနိယတာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ သောဠသ ဓာတုယော သဥတ္တရာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သဥတ္တရာ, သိယာ အနုတ္တရာ။ သောဠသ ဓာတုယော အရဏာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ သရဏာ, သိယာ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ဓာတုဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၄။)၄။ သစ္စဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၁၈၉။ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ – ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခသမုဒယံ [ဒုက္ခသမုဒယော (သျာ။)] အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓံ [ဒုက္ခနိရောဓော (သျာ။)] အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ။
၁။ ဒုက္ခသစ္စံ
֍ ဋ္ဌ ၁၉၀။ တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ? ဇာတိပိ ဒုက္ခာ, ဇရာပိ ဒုက္ခာ, မရဏမ္ပိ ဒုက္ခံ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာပိ ဒုက္ခာ, အပ္ပိယေဟိ သမ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော, ပိယေဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော, ယံ ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ, သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၁။ တတ္ထ ကတမာ ဇာတိ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ ဇာတိ သဉ္ဇာတိ ဩက္ကန္တိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ခန္ဓာနံ ပါတုဘာဝေါ အာယတနာနံ ပဋိလာဘော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၂။ တတ္ထ ကတမာ ဇရာ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ ဇရာ ဇီရဏတာ ခဏ္ဍိစ္စံ ပါလိစ္စံ ဝလိတ္တစတာ အာယုနော သံဟာနိ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပါကော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇရာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၃။ တတ္ထ ကတမံ မရဏံ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှာ တမှာ သတ္တနိကာယာ စုတိ စဝနတာ ဘေဒေါ အန္တရဓာနံ မစ္စု မရဏံ ကာလကိရိယာ ခန္ဓာနံ ဘေဒေါ ကဠေဝရဿ နိက္ခေပေါ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿုပစ္ဆေဒေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မရဏံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၄။ တတ္ထ ကတမော သောကော? ဉာတိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ဘောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ရောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ သီလဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ဒိဋ္ဌိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ အညတရညတရေန ဗျသနေန သမန္နာဂတဿ အညတရညတရေန ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ သောကော သောစနာ သောစိတတ္တံ အန္တောသောကော အန္တောပရိသောကော စေတသော ပရိဇ္ဈာယနာ ဒေါမနဿံ သောကသလ္လံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောကော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၅။)֍ ဋ္ဌ ၁၉၅။ တတ္ထ ကတမော ပရိဒေဝေါ? ဉာတိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ဘောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ရောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ သီလဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ဒိဋ္ဌိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ အညတရညတရေန ဗျသနေန သမန္နာဂတဿ အညတရညတရေန ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ အာဒေဝေါ ပရိဒေဝေါ အာဒေဝနာ ပရိဒေဝနာ အာဒေဝိတတ္တံ ပရိဒေဝိတတ္တံ ဝါစာ ပလာပေါ ဝိပ္ပလာပေါ လာလပ္ပေါ လာလပ္ပနာ လာလပ္ပိတတ္တံ [လာလပေါ လာလပနာ လာလပိတတ္တံ (သျာ။)] – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိဒေဝေါ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၆။ တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? ယံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၇။ တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၈။ တတ္ထ ကတမော ဥပါယာသော? ဉာတိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ဘောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ရောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ သီလဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ ဒိဋ္ဌိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ အညတရညတရေန ဗျသနေန သမန္နာဂတဿ အညတရညတရေန ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ အာယာသော ဥပါယာသော အာယာသိတတ္တံ ဥပါယာသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပါယာသော’’။
֍ ဋ္ဌ ၁၉၉။ တတ္ထ ကတမော အပ္ပိယေဟိ သမ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော? ဣဓ ယဿ တေ ဟောန္တိ အနိဋ္ဌာ အကန္တာ အမနာပါ ရူပါ သဒ္ဒါ ဂန္ဓာ ရသာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ, ယေ ဝါ ပနဿ တေ ဟောန္တိ အနတ္ထကာမာ အဟိတကာမာ အဖာသုကကာမာ အယောဂက္ခေမကာမာ၊ ယာ တေဟိ သင်္ဂတိ သမာဂမော သမောဓာနံ မိဿီဘာဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပ္ပိယေဟိ သမ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၀၀။ တတ္ထ ကတမော ပိယေဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော? ဣဓ ယဿ တေ ဟောန္တိ ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ ရူပါ သဒ္ဒါ ဂန္ဓာ ရသာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ, ယေ ဝါ ပနဿ တေ ဟောန္တိ အတ္ထကာမာ ဟိတကာမာ ဖာသုကကာမာ ယောဂက္ခေမကာမာ မာတာ ဝါ ပိတာ ဝါ ဘာတာ ဝါ ဘဂိနီ ဝါ မိတ္တာ ဝါ အမစ္စာ ဝါ ဉာတီ ဝါ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၆။)သာလောဟိတာ ဝါ၊ ယာ တေဟိ အသင်္ဂတိ အသမာဂမော အသမောဓာနံ အမိဿီဘာဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပိယေဟိ ဝိပ္ပယောဂေါ ဒုက္ခော’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၀၁။ တတ္ထ ကတမံ ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ? ဇာတိဓမ္မာနံ သတ္တာနံ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘‘အဟော ဝတ, မယံ န ဇာတိဓမ္မာ အဿာမ၊ န စ, ဝတ, နော ဇာတိ အာဂစ္ဆေယျာ’’တိ! န ခေါ ပနေတံ ဣစ္ဆာယ ပတ္တဗ္ဗံ။ ဣဒမ္ပိ ‘‘ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ’’။
ဇရာဓမ္မာနံ သတ္တာနံ…ပေ… ဗျာဓိဓမ္မာနံ သတ္တာနံ…ပေ… မရဏဓမ္မာနံ သတ္တာနံ…ပေ… သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာနံ သတ္တာနံ ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘‘အဟော ဝတ, မယံ န သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသဓမ္မာ အဿာမ၊ န စ, ဝတ, နော သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ အာဂစ္ဆေယျု’’န္တိ! န ခေါ ပနေတံ ဣစ္ဆာယ ပတ္တဗ္ဗံ။ ဣဒမ္ပိ ‘‘ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၀၂။ တတ္ထ ကတမေ သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ? သေယျထိဒံ – ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ’’။
ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ’’။
၂။ သမုဒယသစ္စံ
֍ ဋ္ဌ ၂၀၃။ တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ? ယာယံ တဏှာ ပေါနောဘဝိကာ [ပေါနောဗ္ဘဝိကာ (သျာ။ က။)] နန္ဒိရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သေယျထိဒံ – ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။
သာ ခေါ ပနေသာ တဏှာ ကတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ကတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ? ယံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ, ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ကိဉ္စ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ? စက္ခုံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သောတံ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၇။)လောကေ…ပေ… ဃာနံ လောကေ… ဇိဝှါ လောကေ… ကာယော လောကေ… မနော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ရူပါ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သဒ္ဒါ လောကေ…ပေ… ဂန္ဓာ လောကေ… ရသာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ လောကေ… ဓမ္မာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
စက္ခုဝိညာဏံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သောတဝိညာဏံ လောကေ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ လောကေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ လောကေ… ကာယဝိညာဏံ လောကေ… မနောဝိညာဏံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
စက္ခုသမ္ဖဿော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သောတသမ္ဖဿော လောကေ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿော လောကေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿော လောကေ… ကာယသမ္ဖဿော လောကေ… မနောသမ္ဖဿော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ… မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ရူပသညာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သဒ္ဒသညာ လောကေ…ပေ… ဂန္ဓသညာ လောကေ… ရသသညာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ လောကေ… ဓမ္မသညာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ရူပသဉ္စေတနာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သဒ္ဒသဉ္စေတနာ လောကေ…ပေ…
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၈။)ဂန္ဓသဉ္စေတနာ လောကေ… ရသသဉ္စေတနာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာ လောကေ… ဓမ္မသဉ္စေတနာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ရူပတဏှာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သဒ္ဒတဏှာ လောကေ…ပေ… ဂန္ဓတဏှာ လောကေ… ရသတဏှာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ လောကေ… ဓမ္မတဏှာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ရူပဝိတက္ကော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သဒ္ဒဝိတက္ကော လောကေ…ပေ… ဂန္ဓဝိတက္ကော လောကေ… ရသဝိတက္ကော လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝိတက္ကော လောကေ… ဓမ္မဝိတက္ကော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ရူပဝိစာရော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ သဒ္ဒဝိစာရော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ ဂန္ဓဝိစာရော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ ရသဝိစာရော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝိစာရော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။ ဓမ္မဝိစာရော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတိ။
ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ’’။
၃။ နိရောဓသစ္စံ
֍ ဋ္ဌ ၂၀၄။ တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ? ယော တဿာယေဝ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ မုတ္တိ အနာလယော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၀၉။)သာ ခေါ ပနေသာ တဏှာ ကတ္ထ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ကတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ? ယံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ, ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ကိဉ္စ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ? စက္ခုံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။ သောတံ လောကေ…ပေ… ဃာနံ လောကေ… ဇိဝှါ လောကေ… ကာယော လောကေ… မနော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ရူပါ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။ သဒ္ဒါ လောကေ…ပေ… ဂန္ဓာ လောကေ… ရသာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ လောကေ… ဓမ္မာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
စက္ခုဝိညာဏံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။ သောတဝိညာဏံ လောကေ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ လောကေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ လောကေ… ကာယဝိညာဏံ လောကေ… မနောဝိညာဏံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
စက္ခုသမ္ဖဿော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။ သောတသမ္ဖဿော လောကေ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿော လောကေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿော လောကေ… ကာယသမ္ဖဿော လောကေ… မနောသမ္ဖဿော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။ သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ…ပေ… ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ… ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ… ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ… မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ရူပသညာ လောကေ… သဒ္ဒသညာ လောကေ… ဂန္ဓသညာ လောကေ… ရသသညာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ လောကေ… ဓမ္မသညာ လောကေ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၀။)ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ရူပသဉ္စေတနာ လောကေ… သဒ္ဒသဉ္စေတနာ လောကေ… ဂန္ဓသဉ္စေတနာ လောကေ… ရသသဉ္စေတနာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာ လောကေ… ဓမ္မသဉ္စေတနာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ရူပတဏှာ လောကေ… သဒ္ဒတဏှာ လောကေ… ဂန္ဓတဏှာ လောကေ… ရသတဏှာ လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ လောကေ… ဓမ္မတဏှာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ရူပဝိတက္ကော လောကေ… သဒ္ဒဝိတက္ကော လောကေ… ဂန္ဓဝိတက္ကော လောကေ… ရသဝိတက္ကော လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝိတက္ကော လောကေ… ဓမ္မဝိတက္ကော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ရူပဝိစာရော လောကေ… သဒ္ဒဝိစာရော လောကေ… ဂန္ဓဝိစာရော လောကေ… ရသဝိစာရော လောကေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝိစာရော လောကေ… ဓမ္မဝိစာရော လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ။ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတိ။
ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ’’။
၄။ မဂ္ဂသစ္စံ
֍ ဋ္ဌ ၂၀၅။ တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဒုက္ခေ ဉာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၁။)တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ? နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပေါ, အဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ, အဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဝါစာ? မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါစာ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာကမ္မန္တော? ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာကမ္မန္တော’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာအာဇီဝေါ? ဣဓ အရိယသာဝကော မိစ္ဆာအာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာအာဇီဝေါ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝါယာမော? ဣဓ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ။ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ။ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ။ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ, ဝါယမတိ, ဝီရိယံ အာရဘတိ, စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ, ပဒဟတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါယာမော’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ ဝေဒနာသု…ပေ… စိတ္တေ…ပေ… ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ, ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ဣဓ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ, ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ, သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ, အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ, စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ, ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ, သတော စ သမ္ပဇာနော, သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ, တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၂။)သုခဿ စ ပဟာနာ, ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ, ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ, အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။
ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ’’။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၂၀၆။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ – ဒုက္ခံ, ဒုက္ခသမုဒယော, ဒုက္ခနိရောဓော, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ, သာသဝါ စ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၃။)တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဝါစာ? ယာ စတူဟိ ဝစီဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ [ဝေရမဏိ (က။) ဧဝမုပရိပိ] အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာဝါစာ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါစာ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာကမ္မန္တော? ယာ တီဟိ ကာယဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာကမ္မန္တော မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာကမ္မန္တော’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာအာဇီဝေါ? ယာ မိစ္ဆာ အာဇီဝါ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာအာဇီဝေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာအာဇီဝေါ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော [ဝိရိယာရမ္ဘော (သီ။ သျာ။)] …ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါယာမော’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၀၇။ တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ စ အဝသေသာ စ ကိလေသာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ, သာသဝါ စ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၄။)တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ စ, အဝသေသာနဉ္စ ကိလေသာနံ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ – ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၀၈။ တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ စ အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ, သာသဝါ စ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ စ, အဝသေသာနဉ္စ ကိလေသာနံ, အဝသေသာနဉ္စ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၀၉။ တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ စ အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ, သာသဝါ စ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၅။)တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ စ, အဝသေသာနဉ္စ ကိလေသာနံ, အဝသေသာနဉ္စ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, တိဏ္ဏဉ္စ ကုသလမူလာနံ သာသဝါနံ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၁၀။ တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ စ, အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? သာသဝါ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ စ, အဝသေသာနဉ္စ ကိလေသာနံ, အဝသေသာနဉ္စ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, တိဏ္ဏဉ္စ ကုသလမူလာနံ သာသဝါနံ, အဝသေသာနဉ္စ သာသဝါနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၁၁။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ – ဒုက္ခံ, ဒုက္ခသမုဒယော, ဒုက္ခနိရောဓော, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၆။)တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ, သာသဝါ စ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါယာမော’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၁၂။ တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ စ, အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၇။)သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? သာသဝါ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ စ, အဝသေသာနဉ္စ ကိလေသာနံ, အဝသေသာနဉ္စ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, တိဏ္ဏဉ္စ ကုသလမူလာနံ သာသဝါနံ, အဝသေသာနဉ္စ သာသဝါနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ, ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၂၁၃။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ – ဒုက္ခံ, ဒုက္ခသမုဒယော, ဒုက္ခနိရောဓော, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ, သာသဝါ စ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၈။)ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၁၄။ တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော? တဏှာ စ, အဝသေသာ စ ကိလေသာ, အဝသေသာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ, တီဏိ စ ကုသလမူလာနိ သာသဝါနိ, အဝသေသာ စ သာသဝါ ကုသလာ ဓမ္မာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခသမုဒယော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? သာသဝါ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကာ, ယေ စ ဓမ္မာ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ, သဗ္ဗဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော? တဏှာယ စ, အဝသေသာနဉ္စ ကိလေသာနံ, အဝသေသာနဉ္စ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, တိဏ္ဏဉ္စ ကုသလမူလာနံ သာသဝါနံ, အဝသေသာနဉ္စ သာသဝါနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၁၅။ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ – ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ။
֍ ဋ္ဌ ၂၁၆။ စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
(အဘိ၊ဝိ၊၁၁၉။)၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၁၇။ သမုဒယသစ္စံ အကုသလံ။ မဂ္ဂသစ္စံ ကုသလံ။ နိရောဓသစ္စံ အဗျာကတံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကုသလံ, သိယာ အကုသလံ, သိယာ အဗျာကတံ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ နိရောဓသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ နိရောဓသစ္စံ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဝိပါကံ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ။ သမုဒယသစ္စံ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ ဒွေ သစ္စာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယံ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။
သမုဒယသစ္စံ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကံ။ ဒွေ သစ္စာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကံ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကံ။ သမုဒယသစ္စံ သဝိတက္ကသဝိစာရံ။ နိရောဓသစ္စံ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ မဂ္ဂသစ္စံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သဝိတက္ကသဝိစာရ’’န္တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘အဝိတက္ကအဝိစာရ’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နိရောဓသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပီတိသဟဂတ’’န္တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတ’’န္တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတ’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ပီတိသဟဂတံ, သိယာ သုခသဟဂတံ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပီတိသဟဂတ’’န္တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတ’’န္တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတ’’န္တိပိ။
ဒွေ သစ္စာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ သမုဒယသစ္စံ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗံ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗံ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ။ ဒွေ သစ္စာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သမုဒယသစ္စံ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ, သိယာ ဘာဝနာယ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၀။)ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ။ သမုဒယသစ္စံ အာစယဂါမိ။ မဂ္ဂသစ္စံ အပစယဂါမိ။ နိရောဓသစ္စံ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အာစယဂါမိ, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိ။ မဂ္ဂသစ္စံ သေက္ခံ။ တီဏိ သစ္စာနိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ သမုဒယသစ္စံ ပရိတ္တံ။ ဒွေ သစ္စာ အပ္ပမာဏာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ပရိတ္တံ, သိယာ မဟဂ္ဂတံ။ နိရောဓသစ္စံ အနာရမ္မဏံ။ မဂ္ဂသစ္စံ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ။ သမုဒယသစ္စံ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ န အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏ’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘အပ္ပမာဏာရမ္မဏ’’န္တိပိ။
သမုဒယသစ္စံ ဟီနံ။ ဒွေ သစ္စာ ပဏီတာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဟီနံ, သိယာ မဇ္ဈိမံ။ နိရောဓသစ္စံ အနိယတံ။ မဂ္ဂသစ္စံ သမ္မတ္တနိယတံ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ နိရောဓသစ္စံ အနာရမ္မဏံ။ သမုဒယသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘မဂ္ဂဟေတုက’’န္တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတီ’’တိပိ။ မဂ္ဂသစ္စံ န မဂ္ဂါရမ္မဏံ မဂ္ဂဟေတုကံ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘မဂ္ဂါဓိပတီ’’တိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏံ န မဂ္ဂဟေတုကံ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတီ’’တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပ္ပါဒိနော’’တိ။ နိရောဓသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပ္ပန္န’’န္တိပိ, ‘‘အနုပ္ပန္န’’န္တိပိ, ‘‘ဥပ္ပါဒီ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပ္ပန္နံ, သိယာ အနုပ္ပန္နံ, သိယာ ဥပ္ပါဒိ။ တီဏိ သစ္စာနိ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ နိရောဓသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတီတ’’န္တိပိ, ‘‘အနာဂတ’’န္တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိပိ။ နိရောဓသစ္စံ အနာရမ္မဏံ။ မဂ္ဂသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အတီတာရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘အနာဂတာရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏ’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ အတီတာရမ္မဏာ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အတီတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အနာဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိပိ။ နိရောဓသစ္စံ ဗဟိဒ္ဓါ။ တီဏိ သစ္စာနိ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ နိရောဓသစ္စံ အနာရမ္မဏံ။ မဂ္ဂသစ္စံ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။ သမုဒယသစ္စံ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ, သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၁။)အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏ’’န္တိပိ။ တီဏိ သစ္စာနိ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ, သိယာ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃံ, သိယာ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃံ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၁၈။ သမုဒယသစ္စံ ဟေတု။ နိရောဓသစ္စံ န ဟေတု။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဟေတူ, သိယာ န ဟေတူ။ ဒွေ သစ္စာ သဟေတုကာ။ နိရောဓသစ္စံ အဟေတုကံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သဟေတုကံ, သိယာ အဟေတုကံ။ ဒွေ သစ္စာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ နိရောဓသစ္စံ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တံ။ သမုဒယသစ္စံ ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စ။ နိရောဓသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ မဂ္ဂသစ္စံ သိယာ ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စ, သိယာ သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတု။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စ, သိယာ သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ သဟေတုကဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ သမုဒယသစ္စံ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စ။ နိရောဓသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ မဂ္ဂသစ္စံ သိယာ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတု။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတု, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ နိရောဓသစ္စံ န ဟေတုအဟေတုကံ။ သမုဒယသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘န ဟေတုသဟေတုက’’န္တိပိ, ‘‘န ဟေတုအဟေတုက’’န္တိပိ။ မဂ္ဂသစ္စံ သိယာ န ဟေတုသဟေတုကံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘န ဟေတုသဟေတုက’’န္တိပိ, ‘‘န ဟေတုအဟေတုက’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ န ဟေတုသဟေတုကံ, သိယာ န ဟေတုအဟေတုကံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘န ဟေတုသဟေတုက’’န္တိပိ, ‘‘န ဟေတုအဟေတုက’’န္တိပိ။
တီဏိ သစ္စာနိ သပ္ပစ္စယာ။ နိရောဓသစ္စံ အပ္ပစ္စယံ။ တီဏိ သစ္စာနိ သင်္ခတာ။ နိရောဓသစ္စံ အသင်္ခတံ။ တီဏိ သစ္စာနိ အနိဒဿနာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သနိဒဿနံ, သိယာ အနိဒဿနံ။ တီဏိ သစ္စာနိ အပ္ပဋိဃာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သပ္ပဋိဃံ, သိယာ အပ္ပဋိဃံ။ တီဏိ သစ္စာနိ အရူပါနိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ရူပံ, သိယာ အရူပံ။ ဒွေ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၂။)သစ္စာ လောကိယာ။ ဒွေ သစ္စာ လောကုတ္တရာ၊ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
သမုဒယသစ္စံ အာသဝေါ။ ဒွေ သစ္စာ နော အာသဝါ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အာသဝေါ, သိယာ နော အာသဝေါ။ ဒွေ သစ္စာ သာသဝါ။ ဒွေ သစ္စာ အနာသဝါ။ သမုဒယသစ္စံ အာသဝသမ္ပယုတ္တံ။ ဒွေ သစ္စာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တံ။ သမုဒယသစ္စံ အာသဝေါ စေဝ သာသဝဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိပိ, ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အာသဝေါ စေဝ သာသဝဉ္စ, သိယာ သာသဝဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ။ သမုဒယသစ္စံ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ’’တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ။ သမုဒယသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝ’’န္တိပိ, ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝ’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝ’’န္တိပိ, ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝ’’န္တိပိ။
သမုဒယသစ္စံ သံယောဇနံ။ ဒွေ သစ္စာ နော သံယောဇနာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သံယောဇနံ, သိယာ နော သံယောဇနံ။ ဒွေ သစ္စာ သံယောဇနိယာ။ ဒွေ သစ္စာ အသံယောဇနိယာ။ သမုဒယသစ္စံ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တံ။ ဒွေ သစ္စာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တံ။ သမုဒယသစ္စံ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနိယဉ္စ, သိယာ သံယောဇနိယဉ္စေဝ နော စ သံယောဇနံ။ သမုဒယသစ္စံ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ သံယောဇနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၃။)သံယောဇန’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ။ သမုဒယသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယ’’န္တိပိ, ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယ’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယ’’န္တိပိ, ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယ’’န္တိပိ။
သမုဒယသစ္စံ ဂန္ထော။ ဒွေ သစ္စာ နော ဂန္ထာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဂန္ထော, သိယာ နော ဂန္ထော။ ဒွေ သစ္စာ ဂန္ထနိယာ။ ဒွေ သစ္စာ အဂန္ထနိယာ။ ဒွေ သစ္စာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ သမုဒယသစ္စံ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထနိယဉ္စ, သိယာ ဂန္ထနိယဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော။ သမုဒယသစ္စံ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော’’တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ’’တိပိ။
သမုဒယသစ္စံ ဩဃော…ပေ… ယောဂေါ…ပေ… နီဝရဏံ။ ဒွေ သစ္စာ နော နီဝရဏာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ နီဝရဏံ, သိယာ နော နီဝရဏံ။ ဒွေ သစ္စာ နီဝရဏိယာ ဒွေ သစ္စာ အနီဝရဏိယာ။ သမုဒယသစ္စံ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တံ။ ဒွေ သစ္စာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တံ။ သမုဒယသစ္စံ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏိယဉ္စ, သိယာ နီဝရဏိယဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏံ။ သမုဒယသစ္စံ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၄။)နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏ’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ။ သမုဒယသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယ’’န္တိပိ, ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယ’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယ’’န္တိပိ, ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယ’’န္တိပိ။
တီဏိ သစ္စာနိ နော ပရာမာသာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ပရာမာသော, သိယာ နော ပရာမာသော။ ဒွေ သစ္စာ ပရာမဋ္ဌာ။ ဒွေ သစ္စာ အပရာမဋ္ဌာ။ ဒွေ သစ္စာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ။ သမုဒယသစ္စံ သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရာမာသသမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။ သမုဒယသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌဉ္စာ’’တိ, ပရာမဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ပရာမာသော။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ပရာမာသော စေဝ ပရာမဋ္ဌဉ္စ, သိယာ ပရာမဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ပရာမာသော။ ဒွေ သစ္စာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ။
ဒွေ သစ္စာ သာရမ္မဏာ။ နိရောဓသစ္စံ အနာရမ္မဏံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။ တီဏိ သစ္စာနိ နော စိတ္တာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တံ, သိယာ နော စိတ္တံ။ ဒွေ သစ္စာ စေတသိကာ။ နိရောဓသစ္စံ အစေတသိကံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စေတသိကံ, သိယာ အစေတသိကံ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ နိရောဓသစ္စံ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘စိတ္တေန သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ နိရောဓသစ္စံ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌံ, သိယာ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘စိတ္တေန သံသဋ္ဌ’’န္တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိသံသဋ္ဌ’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ နိရောဓသစ္စံ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ, သိယာ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တသဟဘုနော။ နိရောဓသစ္စံ နော စိတ္တသဟဘူ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသဟဘူ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ နိရောဓသစ္စံ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ, သိယာ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ နိရောဓသစ္စံ နော
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၅။)စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနံ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနံ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ နိရောဓသစ္စံ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ။ ဒွေ သစ္စာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ နိရောဓသစ္စံ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ။ တီဏိ သစ္စာနိ ဗာဟိရာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အဇ္ဈတ္တံ, သိယာ ဗာဟိရံ။
တီဏိ သစ္စာနိ နော ဥပါဒါ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပါဒါ, သိယာ နော ဥပါဒါ။ တီဏိ သစ္စာနိ အနုပါဒိန္နာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပါဒိန္နံ, သိယာ အနုပါဒိန္နံ။ သမုဒယသစ္စံ ဥပါဒါနံ။ ဒွေ သစ္စာ နော ဥပါဒါနာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပါဒါနံ, သိယာ နော ဥပါဒါနံ။ ဒွေ သစ္စာ ဥပါဒါနိယာ။ ဒွေ သစ္စာ အနုပါဒါနိယာ။ ဒွေ သစ္စာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ သမုဒယသစ္စံ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနိယဉ္စ, သိယာ ဥပါဒါနိယဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ။ သမုဒယသစ္စံ သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါနံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဥပါဒါနဉ္စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’ တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဥပါဒါန’’န္တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ’’တိပိ။
သမုဒယသစ္စံ ကိလေသော။ ဒွေ သစ္စာ နော ကိလေသာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကိလေသော, သိယာ နော ကိလေသော။ ဒွေ သစ္စာ သံကိလေသိကာ။ ဒွေ သစ္စာ အသံကိလေသိကာ။ သမုဒယသစ္စံ သံကိလိဋ္ဌံ။ ဒွေ သစ္စာ အသံကိလိဋ္ဌာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သံကိလိဋ္ဌံ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌံ။ သမုဒယသစ္စံ ကိလေသသမ္ပယုတ္တံ။ ဒွေ သစ္စာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တံ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၆။)သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တံ။ သမုဒယသစ္စံ ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလေသိကဉ္စ, သိယာ သံကိလေသိကဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော။ သမုဒယသစ္စံ ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌဉ္စ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌဉ္စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ သမုဒယသစ္စံ ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စ။ ဒွေ သစ္စာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’ တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော’’တိပိ။ ဒွေ သစ္စာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ။ သမုဒယသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိက’’န္တိပိ, ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိက’’န္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိက’’န္တိပိ, ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိက’’န္တိပိ။
ဒွေ သစ္စာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွေ သစ္စာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒွေ သစ္စာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွေ သစ္စာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သမုဒယသစ္စံ သဝိတက္ကံ။ နိရောဓသစ္စံ အဝိတက္ကံ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ သမုဒယသစ္စံ သဝိစာရံ။ နိရောဓသစ္စံ အဝိစာရံ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ နိရောဓသစ္စံ အပ္ပီတိကံ။ တီဏိ သစ္စာနိ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ နိရောဓသစ္စံ န ပီတိသဟဂတံ။ တီဏိ သစ္စာနိ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၇။)နိရောဓသစ္စံ န သုခသဟဂတံ။ တီဏိ သစ္စာနိ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ နိရောဓသစ္စံ န ဥပေက္ခာသဟဂတံ။ တီဏိ သစ္စာနိ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။
သမုဒယသစ္စံ ကာမာဝစရံ။ ဒွေ သစ္စာ န ကာမာဝစရာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကာမာဝစရံ, သိယာ န ကာမာဝစရံ။ တီဏိ သစ္စာနိ န ရူပါဝစရာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ရူပါဝစရံ, သိယာ န ရူပါဝစရံ။ တီဏိ သစ္စာနိ န အရူပါဝစရာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အရူပါဝစရံ, သိယာ န အရူပါဝစရံ။ ဒွေ သစ္စာ ပရိယာပန္နာ။ ဒွေ သစ္စာ အပရိယာပန္နာ။ မဂ္ဂသစ္စံ နိယျာနိကံ။ တီဏိ သစ္စာနိ အနိယျာနိကာ။ မဂ္ဂသစ္စံ နိယတံ။ နိရောဓသစ္စံ အနိယတံ။ ဒွေ သစ္စာ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ ဒွေ သစ္စာ သဥတ္တရာ။ ဒွေ သစ္စာ အနုတ္တရာ။ သမုဒယသစ္စံ သရဏံ။ ဒွေ သစ္စာ အရဏာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သရဏံ, သိယာ အရဏန္တိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
သစ္စဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၈။)၅။ ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂ
၁။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၂၁၉။ ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ, ပုရိသိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သုခိန္ဒြိယံ, ဒုက္ခိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ, ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ [ဝိရိယိန္ဒြိယံ (သီ။ သျာ။)], သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ, အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ, အညိန္ဒြိယံ, အညာတာဝိန္ဒြိယံ။
֍ ဋ္ဌ ၂၂၀။ တတ္ထ ကတမံ စက္ခုန္ဒြိယံ? ယံ စက္ခု စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ…ပေ… သုညော ဂါမောပေသော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စက္ခုန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ သောတိန္ဒြိယံ…ပေ… ဃာနိန္ဒြိယံ…ပေ… ဇိဝှိန္ဒြိယံ…ပေ… ကာယိန္ဒြိယံ? ယော ကာယော စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ…ပေ… သုညော ဂါမောပေသော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာယိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ မနိန္ဒြိယံ? ဧကဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – ဖဿသမ္ပယုတ္တံ။ ဒုဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – အတ္ထိ သဟေတုကံ, အတ္ထိ အဟေတုကံ။ တိဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – အတ္ထိ ကုသလံ, အတ္ထိ အကုသလံ, အတ္ထိ အဗျာကတံ။ စတုဗ္ဗိဓေန မနိန္ဒြိယံ – အတ္ထိ ကာမာဝစရံ, အတ္ထိ ရူပါဝစရံ, အတ္ထိ အရူပါဝစရံ, အတ္ထိ အပရိယာပန္နံ။ ပဉ္စဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – အတ္ထိ သုခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ ဒုက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ သောမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ, အတ္ထိ ဥပေက္ခိန္ဒြိယသမ္ပယုတ္တံ။ ဆဗ္ဗိဓေန မနိန္ဒြိယံ – စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… မနောဝိညာဏံ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန မနိန္ဒြိယံ။
သတ္တဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ။
အဋ္ဌဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ အတ္ထိ သုခသဟဂတံ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၂၉။)နဝဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ။
ဒသဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ – စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ အတ္ထိ သုခသဟဂတံ, အတ္ထိ ဒုက္ခသဟဂတံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု အတ္ထိ ကုသလာ, အတ္ထိ အကုသလာ, အတ္ထိ အဗျာကတာ။ ဧဝံ ဒသဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ…ပေ… ဧဝံ ဗဟုဝိဓေန မနိန္ဒြိယံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မနိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ? ယံ ဣတ္ထိယာ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ ဣတ္ထိကုတ္တံ ဣတ္ထာကပ္ပေါ ဣတ္ထတ္တံ ဣတ္ထိဘာဝေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣတ္ထိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ပုရိသိန္ဒြိယံ? ယံ ပုရိသဿ ပုရိသလိင်္ဂံ ပုရိသနိမိတ္တံ ပုရိသကုတ္တံ ပုရိသာကပ္ပေါ ပုရိသတ္တံ ပုရိသဘာဝေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပုရိသိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ? ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဒုဝိဓေန – အတ္ထိ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ, အတ္ထိ အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ။
တတ္ထ ကတမံ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ? ယော တေသံ ရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယု ဌိတိ ယပနာ ယာပနာ ဣရိယနာ ဝတ္တနာ ပါလနာ ဇီဝိတံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ အရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ? ယော တေသံ အရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယု ဌိတိ ယပနာ ယာပနာ ဣရိယနာ ဝတ္တနာ ပါလနာ ဇီဝိတံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရူပဇီဝတိန္ဒြိယံ’’။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ သုခိန္ဒြိယံ? ယံ ကာယိကံ သာတံ ကာယိကံ သုခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ? ယံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ သောမနဿိန္ဒြိယံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောမနဿိန္ဒြိယံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၀။)တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ? ယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ အဘိပ္ပသာဒေါ သဒ္ဓါ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ သဒ္ဓါဗလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒ္ဓိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝီရိယိန္ဒြိယံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော နိက္ကမော ပရက္ကမော ဥယျာမော ဝါယာမော ဥဿာဟော ဥဿောဠှီ ထာမော ဌိတိ အသိထိလပရက္ကမတာ အနိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ အနိက္ခိတ္တဓုရတာ ဓုရသမ္ပဂ္ဂါဟော ဝီရိယံ ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဝီရိယဗလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ သတိန္ဒြိယံ? ယာ သတိ အနုဿတိ ပဋိဿတိ သတိ သရဏတာ ဓာရဏတာ အပိလာပနတာ အသမ္မုဿနတာ သတိ သတိန္ဒြိယံ သတိဗလံ သမ္မာသတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ သမာဓိန္ဒြိယံ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတိ အဝိသာဟာရော အဝိက္ခေပေါ အဝိသာဟဋမာနသတာ သမထော သမာဓိန္ဒြိယံ သမာဓိဗလံ သမ္မာသမာဓိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ပညိန္ဒြိယံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပညိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ? ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ အနညာတာနံ အဒိဋ္ဌာနံ အပ္ပတ္တာနံ အဝိဒိတာနံ အသစ္ဆိကတာနံ သစ္ဆိကိရိယာယ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ’’။
တတ္ထ ကတမံ အညိန္ဒြိယံ? ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဉာတာနံ ဒိဋ္ဌာနံ ပတ္တာနံ ဝိဒိတာနံ သစ္ဆိကတာနံ သစ္ဆိကိရိယာယ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ အညိန္ဒြိယံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၁။)တတ္ထ ကတမံ အညာတာဝိန္ဒြိယံ? ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ အညာတာဝီနံ ဒိဋ္ဌာနံ ပတ္တာနံ ဝိဒိတာနံ သစ္ဆိကတာနံ သစ္ဆိကိရိယာယ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အညာတာဝိန္ဒြိယံ’’။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၂။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၂၁။ ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ, ပုရိသိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သုခိန္ဒြိယံ, ဒုက္ခိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ, ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ, အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ, အညိန္ဒြိယံ, အညာတာဝိန္ဒြိယံ။
֍ ဋ္ဌ ၂၂၂။ ဗာဝီသတီနံ ဣန္ဒြိယာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၂၃။ ဒသိန္ဒြိယာ အဗျာကတာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အကုသလံ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ကုသလံ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။
ဒွါဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ’’တိပိ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။
သတ္တိန္ဒြိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ တီဏိန္ဒြိယာ ဝိပါကာ။ ဒွိန္ဒြိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ အညိန္ဒြိယံ သိယာ ဝိပါကံ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ။ နဝိန္ဒြိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၂။)သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ နဝိန္ဒြိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ တီဏိန္ဒြိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
နဝိန္ဒြိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကံ။ တီဏိန္ဒြိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ နဝိန္ဒြိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သဝိတက္ကသဝိစာရံ။ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။
ဧကာဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပီတိသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတာ’’တိပိ။ သောမနဿိန္ဒြိယံ သိယာ ပီတိသဟဂတံ န သုခသဟဂတံ န ဥပေက္ခာသဟဂတံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပီတိသဟဂတ’’န္တိ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပီတိသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘သုခသဟဂတာ’’တိပိ, ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတာ’’တိပိ။
ပန္နရသိန္ဒြိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗံ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။
ဒသိန္ဒြိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အာစယဂါမိ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ အပစယဂါမိ။ အညိန္ဒြိယံ သိယာ အပစယဂါမိ, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ အာစယဂါမိနော,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၃။)သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ ဒသိန္ဒြိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ ဒွိန္ဒြိယာ သေက္ခာ။ အညာတာဝိန္ဒြိယံ အသေက္ခံ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ, သိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။
ဒသိန္ဒြိယာ ပရိတ္တာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အပ္ပမာဏာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ပရိတ္တာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာ, သိယာ အပ္ပမာဏာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာ။ ဒွိန္ဒြိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏံ သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ, န အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏ’’န္တိပိ, ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏ’’န္တိ ပိ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ’’တိပိ။
နဝိန္ဒြိယာ မဇ္ဈိမာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ဟီနံ။ တီဏိန္ဒြိယာ ပဏီတာ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဟီနာ, သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ ဒသိန္ဒြိယာ အနိယတာ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ သမ္မတ္တနိယတံ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတံ, သိယာ အနိယတံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ မိစ္ဆတ္တနိယတာ, သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိပိ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ န မဂ္ဂါရမ္မဏံ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကံ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘မဂ္ဂဟေတုက’’န္တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတီ’’တိပိ။ အညိန္ဒြိယံ န မဂ္ဂါရမ္မဏံ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကံ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘မဂ္ဂဟေတုက’’န္တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတီ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော’’တိပိ။
ဒသိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော, န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အနုပ္ပန္နာ’’တိ။ ဒွိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပ္ပါဒိနော’’တိ။ ဒသိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော၊ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာ။ ဒွိန္ဒြိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အတီတာရမ္မဏာ’’တိပိ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၄။)‘‘အနာဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိပိ။ ဒသိန္ဒြိယာ သိယာ အတီတာရမ္မဏာ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အတီတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အနာဂတာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ’’တိပိ၊ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ သတ္တိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာ။ တီဏိန္ဒြိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, အဋ္ဌိန္ဒြိယာ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ, ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ’’တိပိ။ ပဉ္စိန္ဒြိယာ အနိဒဿနသပ္ပဋိဃာ။ သတ္တရသိန္ဒြိယာ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၂၄။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ ဟေတူ။ အဋ္ဌာရသိန္ဒြိယာ န ဟေတူ။ သတ္တိန္ဒြိယာ သဟေတုကာ။ နဝိန္ဒြိယာ အဟေတုကာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သဟေတုကာ, သိယာ အဟေတုကာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ နဝိန္ဒြိယာ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိပိ, ‘‘သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိ။ သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိ, သိယာ သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။
စတ္တာရိန္ဒြိယာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိပိ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ’’တိ။
နဝိန္ဒြိယာ န ဟေတူ အဟေတုကာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဟေတူ သဟေတုကာ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘န ဟေတူ သဟေတုကာ’’တိပိ, ‘‘န ဟေတူ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၅။)အဟေတုကာ’’တိပိ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ န ဟေတူ သဟေတုကာ, သိယာ န ဟေတူ အဟေတုကာ။
သပ္ပစ္စယာ။ သင်္ခတာ။ အနိဒဿနာ။ ပဉ္စိန္ဒြိယာ သပ္ပဋိဃာ။ သတ္တရသိန္ဒြိယာ အပ္ပဋိဃာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ ရူပါ။ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ အရူပါ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ ရူပံ, သိယာ အရူပံ။ ဒသိန္ဒြိယာ လောကိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ လောကုတ္တရာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ၊ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
နော အာသဝါ။ ဒသိန္ဒြိယာ သာသဝါ။ တီဏိန္ဒြိယာ အနာသဝါ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ သာသဝါ, သိယာ အနာသဝါ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အာသဝသမ္ပယုတ္တံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိပိ, ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, သိယာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိ။
ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိပိ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝေါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ အာသဝေါ’’။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိ။ နဝိန္ဒြိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ။ တီဏိန္ဒြိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝ’’န္တိပိ, ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝ’’န္တိပိ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တသာသဝါ’’တိပိ, ‘‘အာသဝဝိပ္ပယုတ္တအနာသဝါ’’တိပိ။
နော သံယောဇနာ။ ဒသိန္ဒြိယာ သံယောဇနိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အသံယောဇနိယာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ သံယောဇနိယာ, သိယာ အသံယောဇနိယာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၆။)ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိ, သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနိယာ စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနိယာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိ။
ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိပိ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဉ္စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, သံယောဇနသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ သံယောဇနံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနာ စေဝ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ သံယောဇနာ’’တိ။
နဝိန္ဒြိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယ’’န္တိပိ, ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယ’’န္တိပိ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ, သိယာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တသံယောဇနိယာ’’တိပိ, ‘‘သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တအသံယောဇနိယာ’’တိပိ။
နော ဂန္ထာ။ ဒသိန္ဒြိယာ ဂန္ထနိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အဂန္ထနိယာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ဂန္ထနိယာ, သိယာ အဂန္ထနိယာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိ, ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထနိယာ စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထနိယာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၇။)ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိပိ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထော စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တ’’ဉ္စာတိ, ဂန္ထသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ဂန္ထော။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထာ စေဝ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဂန္ထာ’’တိ။
နဝိန္ဒြိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယ’’န္တိပိ, ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယ’’န္တိပိ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ, သိယာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တဂန္ထနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တအဂန္ထနိယာ’’တိပိ။
နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ။ ဒသိန္ဒြိယာ နီဝရဏိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အနီဝရဏိယာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ နီဝရဏိယာ, သိယာ အနီဝရဏိယာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိ, နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏိယာ စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏိယာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိ။
ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိပိ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဉ္စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, နီဝရဏသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ နီဝရဏံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏာ စေဝ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ နီဝရဏာ’’တိ။
နဝိန္ဒြိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယ’’န္တိပိ, ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယ’’န္တိပိ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၈။)နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ, သိယာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တနီဝရဏိယာ’’တိပိ, ‘‘နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တအနီဝရဏိယာ’’တိပိ။
နော ပရာမာသာ။ ဒသိန္ဒြိယာ ပရာမဋ္ဌာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အပရာမဋ္ဌာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ပရာမဋ္ဌာ, သိယာ အပရာမဋ္ဌာ။ သောဠသိန္ဒြိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ပရာမာသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိ, ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသာ စေဝ ပရာမဋ္ဌာ စာ’’တိ, သိယာ ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမဋ္ဌာ စေဝ နော စ ပရာမာသာ’’တိ။ ဒသိန္ဒြိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ။ တီဏိန္ဒြိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ, သိယာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ, ‘‘ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တအပရာမဋ္ဌာ’’တိပိ။
သတ္တိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာ။ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ သာရမ္မဏာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ သာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။ ဧကဝီသတိန္ဒြိယာ နော စိတ္တာ။ မနိန္ဒြိယံ စိတ္တံ။ တေရသိန္ဒြိယာ စေတသိကာ။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ အစေတသိကာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စေတသိကံ, သိယာ အစေတသိကံ။ တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တသမ္ပယုတ္တံ, သိယာ စိတ္တဝိပ္ပယုတ္တံ။ မနိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘စိတ္တေန သမ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တ’’န္တိပိ။
တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌံ, သိယာ စိတ္တဝိသံသဋ္ဌံ။ မနိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘စိတ္တေန သံသဋ္ဌ’’န္တိပိ, ‘‘စိတ္တေန ဝိသံသဋ္ဌ’’န္တိပိ။ တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ, သိယာ နော စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ။
တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တသဟဘုနော။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ နော စိတ္တသဟဘုနော။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသဟဘူ။ တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ, သိယာ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၃၉။)တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနံ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနံ။ တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ။ တေရသိန္ဒြိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ, သိယာ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ အဇ္ဈတ္တိကာ။ သောဠသိန္ဒြိယာ ဗာဟိရာ။
သတ္တိန္ဒြိယာ ဥပါဒါ။ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ နော ဥပါဒါ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ ဥပါဒါ, သိယာ နော ဥပါဒါ။ နဝိန္ဒြိယာ ဥပါဒိန္နာ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ အနုပါဒိန္နာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒိန္နာ, သိယာ အနုပါဒိန္နာ။ နော ဥပါဒါနာ။ ဒသိန္ဒြိယာ ဥပါဒါနိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အနုပါဒါနိယာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒါနိယာ။ သောဠသိန္ဒြိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိ, ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနိယာ စာ’’တိ, သိယာ ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ။ ဒသိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနိယာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိ။
သောဠသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိပိ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနာ စေဝ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ဥပါဒါနာ’’တိ။ ဒသိန္ဒြိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ, သိယာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တဥပါဒါနိယာ’’တိပိ, ‘‘ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တအနုပါဒါနိယာ’’တိပိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၀။)နော ကိလေသာ။ ဒသိန္ဒြိယာ သံကိလေသိကာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အသံကိလေသိကာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ သံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလေသိကာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ အသံကိလိဋ္ဌာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သံကိလိဋ္ဌံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ကိလေသသမ္ပယုတ္တံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ။ ဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိ, သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ နဝိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလေသိကာ စာ’’တိ, သိယာ သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံကိလေသိကာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိ။
ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိပိ, ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ သံကိလိဋ္ဌဉ္စာ’’တိ, သံကိလိဋ္ဌဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ သံကိလိဋ္ဌာ စာ’’တိ, သိယာ သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘သံကိလိဋ္ဌာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိ။
ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိပိ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသော စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စာ’’တိ, ကိလေသသမ္ပယုတ္တဉ္စေဝ နော စ ကိလေသော။ ဆ ဣန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသာ စေဝ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, သိယာ ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ ကိလေသာ’’တိ။ နဝိန္ဒြိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ။ တီဏိန္ဒြိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ န ဝတ္တဗ္ဗံ – ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိက’’န္တိပိ, ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိက’’န္တိပိ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ, သိယာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တသံကိလေသိကာ’’တိပိ, ‘‘ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တအသံကိလေသိကာ’’တိပိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၁။)ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ သိယာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သတ္တိန္ဒြိယာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သိယာ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။
နဝိန္ဒြိယာ အဝိတက္ကာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သဝိတက္ကံ။ ဒွါဒသိန္ဒြိယာ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ နဝိန္ဒြိယာ အဝိစာရာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သဝိစာရံ။ ဒွါဒသိန္ဒြိယာ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ အပ္ပီတိကာ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ ဒွါဒသိန္ဒြိယာ န သုခသဟဂတာ။ ဒသိန္ဒြိယာ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ ဒွါဒသိန္ဒြိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ ဒသိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။
ဒသိန္ဒြိယာ ကာမာဝစရာ။ တီဏိန္ဒြိယာ န ကာမာဝစရာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ကာမာဝစရာ, သိယာ န ကာမာဝစရာ။ တေရသိန္ဒြိယာ န ရူပါဝစရာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ရူပါဝစရာ, သိယာ န ရူပါဝစရာ။ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ န အရူပါဝစရာ။ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ သိယာ အရူပါဝစရာ, သိယာ န အရူပါဝစရာ။ ဒသိန္ဒြိယာ ပရိယာပန္နာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အပရိယာပန္နာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ အနိယျာနိကာ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ နိယျာနိကံ။ ဒသိန္ဒြိယာ သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ ဒသိန္ဒြိယာ အနိယတာ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ နိယတံ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ ဒသိန္ဒြိယာ သဥတ္တရာ။ တီဏိန္ဒြိယာ အနုတ္တရာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ သဥတ္တရာ, သိယာ အနုတ္တရာ။ ပန္နရသိန္ဒြိယာ အရဏာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သရဏံ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သရဏာ, သိယာ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၂။)၆။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၂၂၅။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၂၆။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ဒုက္ခေ အညာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ? ပုညာဘိသင်္ခါရော, အပုညာဘိသင်္ခါရော, အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော, ကာယသင်္ခါရော, ဝစီသင်္ခါရော, စိတ္တသင်္ခါရော။
တတ္ထ ကတမော ပုညာဘိသင်္ခါရော? ကုသလာ စေတနာ ကာမာဝစရာ ရူပါဝစရာ ဒါနမယာ သီလမယာ ဘာဝနာမယာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပုညာဘိသင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမော အပုညာဘိသင်္ခါရော? အကုသလာ စေတနာ ကာမာဝစရာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပုညာဘိသင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမော အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော? ကုသလာ စေတနာ အရူပါဝစရာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမော ကာယသင်္ခါရော? ကာယသဉ္စေတနာ ကာယသင်္ခါရော, ဝစီသဉ္စေတနာ ဝစီသင်္ခါရော, မနောသဉ္စေတနာ စိတ္တသင်္ခါရော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၂၇။ တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၂၈။ တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၃။)‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စတ္တာရော မဟာဘူတာ, စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၂၉။ တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ? စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၀။ တတ္ထ ကတမော သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော? စက္ခုသမ္ဖဿော သောတသမ္ဖဿော ဃာနသမ္ဖဿော ဇိဝှါသမ္ဖဿော ကာယသမ္ဖဿော မနောသမ္ဖဿော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၁။ တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၂။ တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ? ရူပတဏှာ, သဒ္ဒတဏှာ, ဂန္ဓတဏှာ, ရသတဏှာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ, ဓမ္မတဏှာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၃။ တတ္ထ ကတမံ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ? ကာမုပါဒါနံ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ, အတ္တဝါဒုပါဒါနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၄။ တတ္ထ ကတမော ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ? ဘဝေါ ဒုဝိဓေန – အတ္ထိ ကမ္မဘဝေါ, အတ္ထိ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ တတ္ထ ကတမော ကမ္မဘဝေါ? ပုညာဘိသင်္ခါရော, အပုညာဘိသင်္ခါရော, အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကမ္မဘဝေါ’’။ သဗ္ဗမ္ပိ ဘဝဂါမိကမ္မံ ကမ္မဘဝေါ။
တတ္ထ ကတမော ဥပပတ္တိဘဝေါ? ကာမဘဝေါ, ရူပဘဝေါ, အရူပဘဝေါ, သညာဘဝေါ, အသညာဘဝေါ, နေဝသညာနာသညာဘဝေါ, ဧကဝေါကာရဘဝေါ, စတုဝေါကာရဘဝေါ, ပဉ္စဝေါကာရဘဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပပတ္တိဘဝေါ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ကမ္မဘဝေါ, အယဉ္စ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၄။)֍ ဋ္ဌ ၂၃၅။ တတ္ထ ကတမာ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ ဇာတိ သဉ္ဇာတိ ဩက္ကန္တိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ, ခန္ဓာနံ ပါတုဘာဝေါ, အာယတနာနံ ပဋိလာဘော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၆။ တတ္ထ ကတမံ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ? အတ္ထိ ဇရာ, အတ္ထိ မရဏံ။ တတ္ထ ကတမာ ဇရာ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ ဇရာ ဇီရဏတာ ခဏ္ဍိစ္စံ ပါလိစ္စံ ဝလိတ္တစတာ အာယုနော သံဟာနိ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပါကော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇရာ’’။
တတ္ထ ကတမံ မရဏံ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှာ တမှာ သတ္တနိကာယာ စုတိ စဝနတာ ဘေဒေါ အန္တရဓာနံ မစ္စု မရဏံ ကာလကိရိယာ [ကာလံကိရိယာ (က။)] ခန္ဓာနံ ဘေဒေါ ကဠေဝရဿ နိက္ခေပေါ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿုပစ္ဆေဒေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မရဏံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဇရာ, ဣဒဉ္စ မရဏံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၇။ တတ္ထ ကတမော သောကော? ဉာတိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ဘောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ရောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, သီလဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ဒိဋ္ဌိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, အညတရညတရေန ဗျသနေန သမန္နာဂတဿ, အညတရညတရေန ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ သောကော သောစနာ သောစိတတ္တံ အန္တောသောကော အန္တောပရိသောကော စေတသော ပရိဇ္ဈာယနာ ဒေါမနဿံ သောကသလ္လံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောကော’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၈။ တတ္ထ ကတမော ပရိဒေဝေါ? ဉာတိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ဘောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ရောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, သီလဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ဒိဋ္ဌိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, အညတရညတရေန ဗျသနေန သမန္နာဂတဿ, အညတရညတရေန ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ အာဒေဝေါ ပရိဒေဝေါ အာဒေဝနာ ပရိဒေဝနာ အာဒေဝိတတ္တံ ပရိဒေဝိတတ္တံ ဝါစာ ပလာပေါ ဝိပ္ပလာပေါ လာလပ္ပေါ လာလပ္ပနာ လာလပ္ပိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ပရိဒေဝေါ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၃၉။ တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? ယံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၅။)֍ ဋ္ဌ ၂၄၀။ တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ, စေတသိကံ ဒုက္ခံ, စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ, စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၄၁။ တတ္ထ ကတမော ဥပါယာသော? ဉာတိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ဘောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ရောဂဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, သီလဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, ဒိဋ္ဌိဗျသနေန ဝါ ဖုဋ္ဌဿ, အညတရညတရေန ဗျသနေန သမန္နာဂတဿ, အညတရညတရေန ဒုက္ခဓမ္မေန ဖုဋ္ဌဿ အာယာသော ဥပါယာသော အာယာသိတတ္တံ ဥပါယာသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပါယာသော’’။
֍ ဋ္ဌ ၂၄၂။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီတိ, ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သင်္ဂတိ ဟောတိ, သမာဂမော ဟောတိ, သမောဓာနံ ဟောတိ, ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
၁။ ပစ္စယစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၄၃။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၆။)အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
ပစ္စယစတုက္ကံ။
၂။ ဟေတုစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၄၄။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမဟေတုကံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမရူပပစ္စယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၇။)ဆဋ္ဌာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
ဟေတုစတုက္ကံ။
၃။ သမ္ပယုတ္တစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၄၅။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ, နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၈။)အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ, နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမရူပသမ္ပယုတ္တံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ ဥပါဒါနသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
သမ္ပယုတ္တစတုက္ကံ။
၄။ အညမညစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၄၆။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမံ၊ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ နာမံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၄၉။)ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ၊ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ၊ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အညမညစတုက္ကံ။
မာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၂၄၇။ သင်္ခါရပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… ဝိညာဏပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… နာမပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… ဖဿပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… ဝေဒနာပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… တဏှာပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… ဥပါဒါနပစ္စယာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၀။)တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
မာတိကာ။
၅။ ပစ္စယစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၄၈။ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၄၉။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ [စေတယိတတ္တံ (သီ။ က။)] – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၁။)တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ အနုနယော အနုရောဓော နန္ဒီ နန္ဒိရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ’’။
တတ္ထ ကတမံ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ? ယာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဒိဋ္ဌိဂဟနံ ဒိဋ္ဌိကန္တာရော ဒိဋ္ဌိဝိသူကာယိကံ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ ဂါဟော ပတိဋ္ဌာဟော အဘိနိဝေသော ပရာမာသော ကုမ္မဂ္ဂေါ မိစ္ဆာပထော မိစ္ဆတ္တံ တိတ္ထာယတနံ ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော [ဝိပရိယေသဂ္ဂါဟော (ဗဟူသု)] – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ ဥပါဒါနံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ? ယာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ဇာတိ သဉ္ဇာတိ နိဗ္ဗတ္တိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ? အတ္ထိ ဇရာ, အတ္ထိ မရဏံ။ တတ္ထ ကတမာ ဇရာ? ယာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ဇရာ ဇီရဏတာ အာယုနော သံဟာနိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇရာ’’။ တတ္ထ ကတမံ မရဏံ? ယော တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ခယော ဝယော ဘေဒေါ ပရိဘေဒေါ အနိစ္စတာ အန္တရဓာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မရဏံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဇရာ, ဣဒဉ္စ မရဏံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ’’။
ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီတိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သင်္ဂတိ ဟောတိ, သမာဂမော ဟောတိ, သမောဓာနံ ဟောတိ, ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၂။)֍ ဋ္ဌ ၂၅၀။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၅၁။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ’’။
နာမပစ္စယာ ဖဿောတိ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဌပေတွာ ဖဿံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမော နာမပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဖဿော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၅၃။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၃။)တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၅၄။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၅၅။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၄။)တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ, ယဉ္စ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ? စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
ပစ္စယစတုက္ကံ။
၆။ ဟေတုစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၅၆။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမဟေတုကံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၅။)֍ ဋ္ဌ ၂၅၇။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမဟေတုကံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမဟေတုကံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ’’။
တတ္ထ ကတမံ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ? ယာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… တိတ္ထာယတနံ ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၆။)֍ ဋ္ဌ ၂၅၈။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၅၉။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ’’။
နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမဟေတုကောတိ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဌပေတွာ ဖဿံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမော နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမဟေတုကော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမဟေတုကော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၀။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၇။)ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၁။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမရူပဟေတုကန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၈။)֍ ဋ္ဌ ၂၆၂။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၃။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာဟေတုကော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏဟေတုကံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမရူပဟေတုကန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ, ယဉ္စ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ? စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမရူပဟေတုကံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၅၉။)တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာဟေတုကာ’’။
တတ္ထ ကတမံ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ? ယာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… တိတ္ထာယတနံ ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာဟေတုကံ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
ဟေတုစတုက္ကံ။
၇။ သမ္ပယုတ္တစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၆၄။တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၅။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၀။)တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ’’။
တတ္ထ ကတမံ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ? ယာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… တိတ္ထာယတနံ ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ’’ …ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၆။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ, နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၁။)ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၇။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ’’။
နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမသမ္ပယုတ္တောတိ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဌပေတွာ ဖဿံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမော နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမသမ္ပယုတ္တော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဖဿော နာမသမ္ပယုတ္တော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၈။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ, နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၂။)ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၆၉။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ …ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၃။)֍ ဋ္ဌ ၂၇၀။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ ဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ တဏှာသမ္ပယုတ္တံ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၁။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော အဝိဇ္ဇာသမ္ပယုတ္တော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ နာမံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ ဆဋ္ဌာယတနန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ, ယဉ္စ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ ဆဋ္ဌာယတနံ? စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၄။)မနာယတနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
သမ္ပယုတ္တစတုက္ကံ။
၈။ အညမညစတုက္ကံ
֍ ဋ္ဌ ၂၇၂။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမံ၊ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၃။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမာ သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ။
တတ္ထ ကတမော ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၅။)တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ’’။
တတ္ထ ကတမာ တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမံ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ? ယာ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… တိတ္ထာယတနံ ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ? ယော ရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၆။)တတ္ထ ကတမော ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ ဥပါဒါနံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ? ယာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ဇာတိ သဉ္ဇာတိ နိဗ္ဗတ္တိ အဘိနိဗ္ဗတိ ပါတုဘာဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ? အတ္ထိ ဇရာ, အတ္ထိ မရဏံ။ တတ္ထ ကတမာ ဇရာ? ယာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ဇရာ ဇီရဏတာ အာယုနော သံဟာနိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇရာ’’။ တတ္ထ ကတမံ မရဏံ? ယော တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ခယော ဝယော ဘေဒေါ ပရိဘေဒေါ အနိစ္စတာ အန္တရဓာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မရဏံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဇရာ, ဣဒဉ္စ မရဏံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ’’။
ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီတိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သင်္ဂတိ ဟောတိ, သမာဂမော ဟောတိ, သမောဓာနံ ဟောတိ, ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၄။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ နာမံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၅။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမာ သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၇။)တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ’’။
နာမပစ္စယာ ဖဿောတိ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဌပေတွာ ဖဿံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမော နာမပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဖဿပစ္စယာပိ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာပိ နာမံ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၆။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ၊ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၇။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၈။)တတ္ထ ကတမာ သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ’’။
နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၆၉။)ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမံ ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၈။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ၊ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ၊ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာပိ ဝေဒနာ၊ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာပိ တဏှာ၊ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၇၉။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမာ သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာပိ အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၀။)တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ နာမံ။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ’’။
နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? ယံ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ’’။
နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနန္တိ။ အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စတ္တာရော စ မဟာဘူတာ, ယဉ္စ ရူပံ နိဿာယ မနောဝိညာဏဓာတု ဝတ္တတိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ? စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ? အတ္ထိ နာမံ, အတ္ထိ ရူပံ။ တတ္ထ ကတမံ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမံ’’။ တတ္ထ ကတမံ ရူပံ? စက္ခာယတနဿ ဥပစယော, သောတာယတနဿ ဥပစယော, ဃာနာယတနဿ ဥပစယော, ဇိဝှါယတနဿ ဥပစယော, ကာယာယတနဿ ဥပစယော, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ အတ္ထိ ရူပံ စိတ္တဇံ စိတ္တဟေတုကံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ, ဣဒဉ္စ ရူပံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမရူပံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၁။)တတ္ထ ကတမံ ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
အညမညစတုက္ကံ။
၉။ အကုသလနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၂၈၀။ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၁။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော…ပေ…။
တတ္ထ ကတမော တဏှာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘တဏှာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၂။)‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၂။ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၃။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ အဝိဇ္ဇာ…ပေ…။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၄။ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၅။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၃။)֍ ဋ္ဌ ၂၈၆။ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဒေါမနဿသဟဂတံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဒေါမနဿသဟဂတံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပဋိဃံ, ပဋိဃပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၇။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝေဒနာပစ္စယာ ပဋိဃံ? ယော စိတ္တဿ အာဃာတော…ပေ… စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ [အသုလောပေါ (သျာ။)] အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ပဋိဃံ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဋိဃပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဋိဃပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၈။ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၄။)ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဝိစိကိစ္ဆာ, ဝိစိကိစ္ဆာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၈၉။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ, စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဝေဒနာပစ္စယာ ဝိစိကိစ္ဆာ? ယာ ကင်္ခါ ကင်္ခါယနာ ကင်္ခါယိတတ္တံ ဝိမတိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဒွေဠှကံ ဒွိဓာပထော [ဒွေဓာပထော (သီ။ သျာ။)] သံသယော အနေကံသဂ္ဂါဟော အာသပ္ပနာ ပရိသပ္ပနာ အပရိယောဂါဟဏာ [အပရိယောဂါဟနာ (သီ။ သျာ။ က။)] ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တဿ မနောဝိလေခေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ဝိစိကိစ္ဆာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိစိကိစ္ဆာပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ ဝိစိကိစ္ဆံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉၀။ ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဥဒ္ဓစ္စံ, ဥဒ္ဓစ္စပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၅။)֍ ဋ္ဌ ၂၉၁။ တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝေဒနာပစ္စယာ ဥဒ္ဓစ္စံ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘန္တတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ဥဒ္ဓစ္စံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဥဒ္ဓစ္စပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
အကုသလနိဒ္ဒေသော။
၁၀။ ကုသလနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၂၉၂။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉၃။ တတ္ထ ကတမေ ကုသလမူလာ? အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၆။)တတ္ထ ကတမော အလောဘော? ယော အလောဘော အလုဗ္ဘနာ အလုဗ္ဘိတတ္တံ အသာရာဂေါ အသာရဇ္ဇနာ အသာရဇ္ဇိတတ္တံ အနဘိဇ္ဈာ အလောဘော ကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အလောဘော’’။
တတ္ထ ကတမော အဒေါသော? ယော အဒေါသော အဒုဿနာ အဒုဿိတတ္တံ အဗျာပါဒေါ အဗျာပဇ္ဇော အဒေါသော ကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဒေါသော’’။
တတ္ထ ကတမော အမောဟော? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အမောဟော’’။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကုသလမူလာ’’။
တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ…ပေ… ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ…ပေ… နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ…ပေ… ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော…ပေ… ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ? ယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ အဘိပ္ပသာဒေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉၄။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၇။)ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉၅။ တတ္ထ ကတမေ ကုသလမူလာ? အလောဘော, အဒေါသော။
တတ္ထ ကတမော အလောဘော? ယော အလောဘော အလုဗ္ဘနာ အလုဗ္ဘိတတ္တံ အသာရာဂေါ အသာရဇ္ဇနာ အသာရဇ္ဇိတတ္တံ အနဘိဇ္ဈာ အလောဘော ကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အလောဘော’’။
တတ္ထ ကတမော အဒေါသော? ယော အဒေါသော အဒုဿနာ အဒုဿိတတ္တံ အဗျာပါဒေါ အဗျာပဇ္ဇော အဒေါသော ကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဒေါသော’’။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကုသလမူလာ’’။
တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉၆။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၈။)֍ ဋ္ဌ ၂၉၇။ တတ္ထ ကတမေ ကုသလမူလာ? အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကုသလမူလာ’’။
တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ – ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉၈။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏံ ဝါ ရသာရမ္မဏံ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၂၉၉။ တတ္ထ ကတမေ ကုသလမူလာ? အလောဘော, အဒေါသော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကုသလမူလာ’’။
တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၀။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ [ပဌဝီကသိဏံ (သီ။ သျာ။)], တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၇၉။)ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၁။ တတ္ထ ကတမေ ကုသလမူလာ? အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကုသလမူလာ’’။
တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၂။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၃။ တတ္ထ ကတမေ ကုသလမူလာ? အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကုသလမူလာ’’။
တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၀။)֍ ဋ္ဌ ၃၀၄။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာနံ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၅။ တတ္ထ ကတမေ ကုသလမူလာ? အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော။
တတ္ထ ကတမော အလောဘော…ပေ… အဒေါသော…ပေ… အမောဟော? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အမောဟော’’။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကုသလမူလာ’’။
တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ? ယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ အဘိပ္ပသာဒေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၁။)ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာနံ သမုဒယော ဟောတီတိ။ ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာနံ သင်္ဂတိ ဟောတိ, သမာဂမော ဟောတိ, သမောဓာနံ ဟောတိ, ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာနံ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
ကုသလနိဒ္ဒေသော။
၁၁။ အဗျာကတနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၀၆။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရူပါရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၇။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာစက္ခုဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာစက္ခုဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၂။)တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ ဝေဒနံ, သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၈။ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရဟေတုကံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏဟေတုကံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမဟေတုကံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနဟေတုကော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿဟေတုကာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၀၉။ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ သင်္ခါရသမ္ပယုတ္တံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ နာမသမ္ပယုတ္တံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော ဆဋ္ဌာယတနသမ္ပယုတ္တော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ ဖဿသမ္ပယုတ္တာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၀။ တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ သင်္ခါရော၊ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ၊ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာပိ နာမံ၊ ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာပိ ဆဋ္ဌာယတနံ၊ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာပိ ဖဿော၊ ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၁။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သောတဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဂန္ဓာရမ္မဏံ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရသာရမ္မဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သုခသဟဂတံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၃။)֍ ဋ္ဌ ၃၁၂။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ ကာယိကံ သာတံ ကာယိကံ သုခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ ဝေဒနံ, သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၃။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏာ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏာ ဝါ ရသာရမ္မဏာ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၄။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၄။)တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၅။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏာ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏာ ဝါ ရသာရမ္မဏာ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၆။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၅။)֍ ဋ္ဌ ၃၁၇။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏာ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏာ ဝါ ရသာရမ္မဏာ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၈။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၁၉။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ…
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၆။)ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၀။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ? ယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ အဘိပ္ပသာဒေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၁။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ – ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။
တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၇။)ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၂။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ – ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။
တဿေဝ အရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၃။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ – ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။
တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာနံ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၈။)֍ ဋ္ဌ ၃၂၄။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရူပါရမ္မဏံ…ပေ… သောတဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဂန္ဓာရမ္မဏံ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရသာရမ္မဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဒုက္ခသဟဂတံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၅။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာကာယဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ ဝေဒနံ, သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၆။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ သဒ္ဒါရမ္မဏာ ဝါ ဂန္ဓာရမ္မဏာ ဝါ ရသာရမ္မဏာ ဝါ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၈၉။)֍ ဋ္ဌ ၃၂၇။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ သင်္ခါရော။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၈။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၂၉။ တတ္ထ ကတမော သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၀။)֍ ဋ္ဌ ၃၃၀။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ သောမနဿသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၁။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၂။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ,
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၁။)ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၃။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
အဗျာကတနိဒ္ဒေသော။
၁၂။ အဝိဇ္ဇာမူလကကုသလနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၃၄။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၅။ တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၂။)တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ? ယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ အဘိပ္ပသာဒေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၆။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၇။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၈။ တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၃၉။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၃။)ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၀။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ …ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၁။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၂။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၄။)အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာနံ သမုဒယော ဟောတိ။
အဝိဇ္ဇာမူလကကုသလနိဒ္ဒေသော။
၁၃။ ကုသလမူလကဝိပါကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၄၃။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရူပါရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၄။ တတ္ထ ကတမော ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၅။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သောတဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဂန္ဓာရမ္မဏံ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရသာရမ္မဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သုခသဟဂတံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ…ပေ… မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၅။)သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၆။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၇။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ – ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။
တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၆။)֍ ဋ္ဌ ၃၄၈။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ – ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။
တဿေဝ အရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၄၉။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ – ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။
တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ပသာဒေါ, ပသာဒပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတေသံ ဓမ္မာနံ သမုဒယော ဟောတိ။
ကုသလမူလကဝိပါကနိဒ္ဒေသော။
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၇။)၁၄။ အကုသလမူလကဝိပါကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၅၀။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရူပါရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ အကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၅၁။ တတ္ထ ကတမော အကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၅၂။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သောတဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဂန္ဓာရမ္မဏံ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရသာရမ္မဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဒုက္ခသဟဂတံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ…ပေ… မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၅၃။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ အကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ, နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ, ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၈။)ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော, အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၅၄။ တတ္ထ ကတမော အကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော? ယာ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အကုသလမူလပစ္စယာ သင်္ခါရော’’။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမံ’’။
တတ္ထ ကတမံ နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာမပစ္စယာ ဆဋ္ဌာယတနံ’’။
တတ္ထ ကတမော ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော? ယော ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ သမ္ဖုသိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆဋ္ဌာယတနပစ္စယာ ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ? ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော? ယော စိတ္တဿ အဓိမောက္ခော အဓိမုစ္စနာ တဒဓိမုတ္တတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝေဒနာပစ္စယာ အဓိမောက္ခော’’။
တတ္ထ ကတမော အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ? ဌပေတွာ အဓိမောက္ခံ, ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော သင်္ခါရက္ခန္ဓော ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမောက္ခပစ္စယာ ဘဝေါ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ? ယာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ဇာတိ သဉ္ဇာတိ နိဗ္ဗတ္တိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ? အတ္ထိ ဇရာ, အတ္ထိ မရဏံ။ တတ္ထ ကတမာ ဇရာ? ယာ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ဇရာ ဇီရဏတာ အာယုနော
(အဘိ၊ဝိ၊၁၉၉။)သံဟာနိ – အယံ ဝုစ္စတိ ဇရာ။ တတ္ထ ကတမံ မရဏံ? ယော တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ ခယော ဝယော ဘေဒေါ ပရိဘေဒေါ အနိစ္စတာ အန္တရဓာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မရဏံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဇရာ, ဣဒဉ္စ မရဏံ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ’’။
ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီတိ။ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သင်္ဂတိ ဟောတိ, သမာဂမော ဟောတိ, သမောဓာနံ ဟောတိ, ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ။
အကုသလမူလကဝိပါကနိဒ္ဒေသော။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝိဘင်္ဂေါ [ပစ္စယာကာရဝိဘင်္ဂေါ (သီ။ သျာ။)] နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၀။)၇။ သတိပဋ္ဌာနဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၃၅၅။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ – ဣဓ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တံ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ ဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, အဇ္ဈတ္တံ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ ဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, အဇ္ဈတ္တံ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ ဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
၁။ ကာယာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၅၆။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တံ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တံ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာ တစော မံသံ နှာရု [နဟာရု (သီ။)] အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ [အဋ္ဌိမိဉ္ဇာ (သီ။)] ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖါသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပိတ္တံ သေမှံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒေါ မေဒေါ အဿု ဝသာ ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာ လသိကာ မုတ္တ’’န္တိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ဗဟိဒ္ဓါ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘‘အတ္ထိဿ ကာယေ ကေသာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၁။)လောမာ နခါ ဒန္တာ တစော မံသံ နှာရု အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖါသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပိတ္တံ သေမှံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒေါ မေဒေါ အဿု ဝသာ ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာ လသိကာ မုတ္တ’’န္တိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာ တစော မံသံ နှာရု အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖါသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပိတ္တံ သေမှံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒေါ မေဒေါ အဿု ဝသာ ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာ လသိကာ မုတ္တ’’န္တိ။ ဧဝံ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
֍ ဋ္ဌ ၃၅၇။ အနုပဿီတိ။ တတ္ထ ကတမာ အနုပဿနာ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနုပဿနာ’’။ ဣမာယ အနုပဿနာယ ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနုပဿီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၅၈။ ဝိဟရတီတိ။ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၅၉။ အာတာပီတိ။ တတ္ထ ကတမော အာတာပေါ [ကတမံ အာတာပံ (သဗ္ဗတ္ထ)]? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာတာပေါ’’။ ဣမိနာ အာတာပေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အာတာပီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၂။)֍ ဋ္ဌ ၃၆၀။ သမ္ပဇာနောတိ။ တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣမိနာ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇာနော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၆၁။ သတိမာတိ။ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။ ဣမာယ သတိယာ ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သတိမာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၆၂။ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿန္တိ။ တတ္ထ ကတမော လောကော? သွေဝ ကာယော လောကော။ ပဉ္စပိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ လောကော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လောကော’’။ တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။ တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ အဘိဇ္ဈာ ဣဒဉ္စ ဒေါမနဿံ ဣမမှိ လောကေ ဝိနီတာ ဟောန္တိ ပဋိဝိနီတာ သန္တာ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ’’န္တိ။
ကာယာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော။
၂။ ဝေဒနာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၆၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တံ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘သာမိသံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘နိရာမိသံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘သာမိသံ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၃။)ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘နိရာမိသံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘သာမိသံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနော ‘‘နိရာမိသံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယာမီ’’တိ ပဇာနာတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘သာမိသံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘နိရာမိသံ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘သာမိသံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘နိရာမိသံ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘သာမိသံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယမာနံ ‘‘နိရာမိသံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒယတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သုခံ ဝေဒနံ ‘‘သုခါ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ‘‘ဒုက္ခာ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ‘‘အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ သုခံ ဝေဒနံ ‘‘သာမိသာ သုခါ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ သုခံ ဝေဒနံ ‘‘နိရာမိသာ သုခါ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ‘‘သာမိသာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ‘‘နိရာမိသာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, သာမိသံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ‘‘သာမိသာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ, နိရာမိသံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၄။)ဝေဒနံ ‘‘နိရာမိသာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ’’တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
֍ ဋ္ဌ ၃၆၄။ အနုပဿီတိ …ပေ… ဝိဟရတီတိ…ပေ… အာတာပီတိ…ပေ… သမ္ပဇာနောတိ…ပေ… သတိမာတိ…ပေ… ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿန္တိ။ တတ္ထ ကတမော လောကော? သာယေဝ ဝေဒနာ လောကော။ ပဉ္စပိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ လောကော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လောကော’’။ တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။ တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ အဘိဇ္ဈာ ဣဒဉ္စ ဒေါမနဿံ ဣမမှိ လောကေ ဝိနီတာ ဟောန္တိ ပဋိဝိနီတာ သန္တာ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ’’န္တိ။
ဝေဒနာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော။
၃။ စိတ္တာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၆၅။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တံ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သရာဂံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတရာဂံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သဒေါသံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတဒေါသံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သမောဟံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတမောဟံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သံခိတ္တံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝိက္ခိတ္တံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘မဟဂ္ဂတံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အမဟဂ္ဂတံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သဥတ္တရံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အနုတ္တရံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သမာဟိတံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ,
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၅။)အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အသမာဟိတံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အဝိမုတ္တံ မေ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ ဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သရာဂံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘သရာဂမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘ဝီတရာဂမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဒေါသံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘သဒေါသမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒေါသံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘ဝီတဒေါသမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သမောဟံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘သမောဟမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘ဝီတမောဟမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သံခိတ္တံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘သံခိတ္တမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘ဝိက္ခိတ္တမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, မဟဂ္ဂတံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘မဟဂ္ဂတမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘အမဟဂ္ဂတမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဥတ္တရံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘သဥတ္တရမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘အနုတ္တရမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သမာဟိတံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘သမာဟိတမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အသမာဟိတံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘အသမာဟိတမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိမုတ္တံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘ဝိမုတ္တမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝါဿ စိတ္တံ ‘‘အဝိမုတ္တမဿ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သရာဂံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတရာဂံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သဒေါသံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတဒေါသံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သမောဟံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတမောဟံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သံခိတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘မဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သဥတ္တရံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အနုတ္တရံ စိတ္တ’’န္တိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၆။)ပဇာနာတိ, သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သမာဟိတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အသမာဟိတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝိမုတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
֍ ဋ္ဌ ၃၆၆။ အနုပဿီတိ…ပေ… ဝိဟရတီတိ…ပေ… အာတာပီတိ…ပေ… သမ္ပဇာနောတိ…ပေ… သတိမာတိ…ပေ… ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿန္တိ။ တတ္ထ ကတမော လောကော? တံယေဝ စိတ္တံ လောကော။ ပဉ္စပိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ လောကော – တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။ တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ အဘိဇ္ဈာ ဣဒဉ္စ ဒေါမနဿံ ဣမမှိ လောကေ ဝိနီတာ ဟောန္တိ ပဋိဝိနီတာ သန္တာ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ’’န္တိ။
စိတ္တာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော။
၄။ ဓမ္မာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၃၆၇။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဟာနံ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ပဟီနဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဗျာပါဒံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ထိနမိဒ္ဓံ [ထီနမိဒ္ဓံ (သီ။ သျာ။)] …ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆံ ‘‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆံ ‘‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၇။)ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဟာနံ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ပဟီနာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။
သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ ပါရိပူရီ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ [ဝိရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ (သီ။ သျာ။)] …ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ …ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘အတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ အဇ္ဈတ္တံ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘နတ္ထိ မေ အဇ္ဈတ္တံ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ ပါရိပူရီ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သန္တံ ဝါဿ ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘‘အတ္ထိဿ ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါဿ ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘‘နတ္ထိဿ ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဟာနံ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ပဟီနဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ သန္တံ ဝါဿ ဗျာပါဒံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ ထိနမိဒ္ဓံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ ဝိစိကိစ္ဆံ ‘‘အတ္ထိဿ ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါဿ ဝိစိကိစ္ဆံ ‘‘နတ္ထိဿ ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နာယ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၈။)ဝိစိကိစ္ဆာယ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဟာနံ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ပဟီနာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။
သန္တံ ဝါဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘အတ္ထိဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘နတ္ထိဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ ပါရိပူရီ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ သန္တံ ဝါဿ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘အတ္ထိဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘နတ္ထိဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ ပါရိပူရီ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ။ သော တံ နိမိတ္တံ အာသေဝိတွာ ဘာဝေတွာ ဗဟုလီကရိတွာ သွာဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတွာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ။
ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သန္တံ ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘‘အတ္ထိ ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒံ ‘‘နတ္ထိ ကာမစ္ဆန္ဒော’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဟာနံ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ပဟီနဿ ကာမစ္ဆန္ဒဿ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ သန္တံ ဝါ ဗျာပါဒံ…ပေ… သန္တံ ဝါ ထိနမိဒ္ဓံ…ပေ… သန္တံ ဝါ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ…ပေ… သန္တံ ဝါ ဝိစိကိစ္ဆံ ‘‘အတ္ထိ ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ ဝိစိကိစ္ဆံ ‘‘နတ္ထိ ဝိစိကိစ္ဆာ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဟာနံ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ပဟီနာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ အာယတိံ အနုပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၀၉။)သန္တံ ဝါ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘အတ္ထိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘နတ္ထိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ ပါရိပူရီ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ သန္တံ ဝါ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ…ပေ… သန္တံ ဝါ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘အတ္ထိ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, အသန္တံ ဝါ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ‘‘နတ္ထိ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’တိ ပဇာနာတိ, ယထာ စ အနုပ္ပန္နဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပ္ပါဒေါ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ, ယထာ စ ဥပ္ပန္နဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဘာဝနာယ ပါရိပူရီ ဟောတိ တဉ္စ ပဇာနာတိ။ ဧဝံ ဘိက္ခု အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
֍ ဋ္ဌ ၃၆၈။ အနုပဿီတိ။ တတ္ထ ကတမာ အနုပဿနာ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ အနုပဿနာ။ ဣမာယ အနုပဿနာယ ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနုပဿီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၆၉။ ဝိဟရတီတိ။ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၇၀။ အာတာပီတိ။ တတ္ထ ကတမော အာတာပေါ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာတာပေါ’’။ ဣမိနာ အာတာပေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အာတာပီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၇၁။ သမ္ပဇာနောတိ။ တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣမိနာ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇာနော’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၀။)֍ ဋ္ဌ ၃၇၂။ သတိမာတိ။ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။ ဣမာယ သတိယာ ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သတိမာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၇၃။ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿန္တိ။ တတ္ထ ကတမော လောကော? တေဝ ဓမ္မာ လောကော။ ပဉ္စပိ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ လောကော။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လောကော’’။ တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။ တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။ ဣတိ အယဉ္စ အဘိဇ္ဈာ ဣဒဉ္စ ဒေါမနဿံ ဣမမှိ လောကေ ဝိနီတာ ဟောန္တိ ပဋိဝိနီတာ သန္တာ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ’’န္တိ။
ဓမ္မာနုပဿနာနိဒ္ဒေသော။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၃၇၄။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ – ဣဓ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ, ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ, စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ, ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၇၅။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ ကာယေ ကာယာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၁။)֍ ဋ္ဌ ၃၇၆။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ သတိပဋ္ဌာနံ။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၃၇၇။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၃၇၈။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၃၇၉။ တတ္ထ ကတမံ သတိပဋ္ဌာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၃၈၀။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ – ဣဓ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ, ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ, စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ, ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၂။)֍ ဋ္ဌ ၃၈၁။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ ကာယေ ကာယာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၃၈၂။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၃၈၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၃။)֍ ဋ္ဌ ၃၈၄။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၃၈၅။ တတ္ထ ကတမံ သတိပဋ္ဌာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိပဋ္ဌာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိပဋ္ဌာနသမ္ပယုတ္တာ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၃၈၆။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ – ဣဓ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၄။)֍ ဋ္ဌ ၃၈၇။ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၃၈၈။ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ သိယာ ဝိပါကာ သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ။ အပ္ပမာဏာ။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဏီတာ။ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၃၈၉။ န ဟေတူ။ သဟေတုကာ။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာတိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာတိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ။ န ဟေတူ သဟေတုကာ။
သပ္ပစ္စယာ။ သင်္ခတာ။ အနိဒဿနာ။ အပ္ပဋိဃာ။ အရူပါ။ လောကုတ္တရာ။ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။ နော အာသဝါ။ အနာသဝါ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ သာသဝါစာတိပိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာစာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ အနာသဝါ။ နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ…
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၅။)နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ။ နော စိတ္တာ။ စေတသိကာ။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသဟဘုနော။ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဗာဟိရာ။ နော ဥပါဒါ။ အနုပါဒိန္နာ။ နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။
သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ န ကာမာဝစရာ။ န ရူပါဝစရာ။ န အရူပါဝစရာ။ အပရိယာပန္နာ။ သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ အနုတ္တရာ။ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
သတိပဋ္ဌာနဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၆။)၈။ သမ္မပ္ပဓာနဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယ
֍ ဋ္ဌ ၃၉၀။ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ – ဣဓ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၁။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? တတ္ထ ကတမေ အနုပ္ပန္နာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ? တီဏိ အကုသလမူလာနိ – လောဘော, ဒေါသော, မောဟော။ တဒေကဋ္ဌာ စ ကိလေသာ။ တံသမ္ပယုတ္တော ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော, တံသမုဋ္ဌာနံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အနုပ္ပန္နာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ ဣမေသံ အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၂။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒော? ယော ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ [ဆန္ဒီကတာ (သျာ။)] ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒော’’။ ဣမံ ဆန္ဒံ ဇနေတိ သဉ္ဇနေတိ ဥဋ္ဌပေတိ သမုဋ္ဌပေတိ [ဥဋ္ဌာပေတိ သမုဋ္ဌာပေတိ (သျာ။) ဧဝမုပရိပိ] နိဗ္ဗတ္တေတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒံ ဇနေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၃။ ဝါယမတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယာမော’’။ ဣမိနာ ဝါယာမေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယမတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၇။)֍ ဋ္ဌ ၃၉၄။ ဝီရိယံ အာရဘတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ဝီရိယံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ’’။ ဣမံ ဝီရိယံ အာရဘတိ သမာရဘတိ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ အာရဘတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၅။ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣမံ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ သမ္ပဂ္ဂဏှာတိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ ပစ္စုပတ္ထမ္ဘေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၆။ ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနံ’’။ ဣမိနာ ပဓာနေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပဒဟတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၇။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? တတ္ထ ကတမေ ဥပ္ပန္နာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ? တီဏိ အကုသလမူလာနိ – လောဘော, ဒေါသော, မောဟော။ တဒေကဋ္ဌာ စ ကိလေသာ။ တံသမ္ပယုတ္တော ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော, တံသမုဋ္ဌာနံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ဥပ္ပန္နာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ ဣမေသံ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၈။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒော? ယော ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒော’’။ ဣမံ ဆန္ဒံ ဇနေတိ သဉ္ဇနေတိ ဥဋ္ဌပေတိ သမုဋ္ဌပေတိ နိဗ္ဗတ္တေတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒံ ဇနေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၃၉၉။ ဝါယမတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယာမော’’။ ဣမိနာ ဝါယာမေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယမတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၈။)֍ ဋ္ဌ ၄၀၀။ ဝီရိယံ အာရဘတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ဝီရိယံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ’’။ ဣမံ ဝီရိယံ အာရဘတိ သမာရဘတိ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ အာရဘတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၁။ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣမံ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ သမ္ပဂ္ဂဏှာတိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ ပစ္စုပတ္ထမ္ဘေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၂။ ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနံ’’။ ဣမိနာ ပဓာနေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပဒဟတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? တတ္ထ ကတမေ အနုပ္ပန္နာ ကုသလာ ဓမ္မာ? တီဏိ ကုသလမူလာနိ – အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော။ တံသမ္ပယုတ္တော ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော။ တံသမုဋ္ဌာနံ ကာယကမ္မံ, ဝစီကမ္မံ, မနောကမ္မံ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အနုပ္ပန္နာ ကုသလာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ ဣမေသံ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၄။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ…ပေ… ဝါယမတီတိ…ပေ… ဝီရိယံ အာရဘတီတိ…ပေ… စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ…ပေ… ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော …ပေ… သမ္မာဝါယာမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနံ’’။ ဣမိနာ ပဓာနေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပဒဟတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၅။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? တတ္ထ ကတမေ ဥပ္ပန္နာ ကုသလာ ဓမ္မာ? တီဏိ ကုသလမူလာနိ – အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော။ တံသမ္ပယုတ္တော ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော,
(အဘိ၊ဝိ၊၂၁၉။)ဝိညာဏက္ခန္ဓော, တံသမုဋ္ဌာနံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ဥပ္ပန္နာ ကုသလာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ ဣမေသံ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၆။ ဌိတိယာတိ။ ယာ ဌိတိ သော အသမ္မောသော, ယော အသမ္မောသော သော ဘိယျောဘာဝေါ, ယော ဘိယျောဘာဝေါ တံ ဝေပုလ္လံ, ယံ ဝေပုလ္လံ သာ ဘာဝနာ, ယာ ဘာဝနာ သာ ပါရိပူရီ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၇။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ…ပေ… ဝါယမတီတိ…ပေ… ဝီရိယံ အာရဘတီတိ…ပေ… စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ…ပေ… ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနံ’’။ ဣမိနာ ပဓာနေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပဒဟတီ’’တိ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၄၀၈။ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ – ဣဓ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၀၉။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၀။)ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၀။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒော? ယော ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒော’’။ ဣမံ ဆန္ဒံ ဇနေတိ သဉ္ဇနေတိ ဥဋ္ဌပေတိ သမုဋ္ဌပေတိ နိဗ္ဗတ္တေတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒံ ဇနေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၁။ ဝါယမတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယာမော’’။ ဣမိနာ ဝါယာမေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယမတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၂။ ဝီရိယံ အာရဘတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ဝီရိယံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ’’။ ဣမံ ဝီရိယံ အာရဘတိ သမာရဘတိ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ အာရဘတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၃။ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣမံ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ သမ္ပဂ္ဂဏှာတိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ ပစ္စုပတ္ထမ္ဘေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၄။ ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ သမ္မပ္ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မပ္ပဓာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မပ္ပဓာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၅။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၁။)သမယေ ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၆။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ…ပေ… ဝါယမတီတိ…ပေ… ဝီရိယံ အာရဘတီတိ…ပေ… စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ…ပေ… ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ သမ္မပ္ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မပ္ပဓာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မပ္ပဓာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၇။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၈။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ…ပေ… ဝါယမတီတိ…ပေ… ဝီရိယံ အာရဘတီတိ…ပေ… စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ…ပေ… ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ သမ္မပ္ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော …ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မပ္ပဓာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မပ္ပဓာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၁၉။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၂။)֍ ဋ္ဌ ၄၂၀။ ဌိတိယာတိ။ ယာ ဌိတိ သော အသမ္မောသော, ယော အသမ္မောသော သော ဘိယျောဘာဝေါ, ယော ဘိယျောဘာဝေါ တံ ဝေပုလ္လံ, ယံ ဝေပုလ္လံ သာ ဘာဝနာ, ယာ ဘာဝနာ သာ ပါရိပူရီ။
֍ ဋ္ဌ ၄၂၁။ ဆန္ဒံ ဇနေတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒော? ယော ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒော’’။ ဣမံ ဆန္ဒံ ဇနေတိ သဉ္ဇနေတိ ဥဋ္ဌပေတိ သမုဋ္ဌပေတိ နိဗ္ဗတ္တေတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒံ ဇနေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၂၂။ ဝါယမတီတိ။ တတ္ထ ကတမော ဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယာမော’’။ ဣမိနာ ဝါယာမေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝါယမတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၂၃။ ဝီရိယံ အာရဘတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ ဝီရိယံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ’’။ ဣမံ ဝီရိယံ အာရဘတိ သမာရဘတိ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ အာရဘတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၂၄။ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣမံ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ သမ္ပဂ္ဂဏှာတိ ဥပတ္ထမ္ဘေတိ ပစ္စုပတ္ထမ္ဘေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၂၅။ ပဒဟတီတိ။ တတ္ထ ကတမံ သမ္မပ္ပဓာနံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မပ္ပဓာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မပ္ပဓာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၂၆။ တတ္ထ ကတမံ သမ္မပ္ပဓာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယော တသ္မိံ သမယေ စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မပ္ပဓာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မပ္ပဓာနသမ္ပယုတ္တာ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၃။)၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၂၇။ စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ – ဣဓ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ…ပေ… အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ…ပေ… ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၂၈။ စတုန္နံ သမ္မပ္ပဓာနာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၂၉။ ကုသလာယေဝ။ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ အပစယဂါမိနော။ သေက္ခာ။ အပ္ပမာဏာ။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဏီတာ။ သမ္မတ္တနိယတာ။ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ။ မဂ္ဂဟေတုကာ။ သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂါဓိပတိနောတိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ဥပ္ပါဒိနောတိ။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၃၀။ န ဟေတူ။ သဟေတုကာ။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာတိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာတိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၄။)န ဟေတူ သဟေတုကာ။ သပ္ပစ္စယာ။ သင်္ခတာ။ အနိဒဿနာ။ အပ္ပဋိဃာ။ အရူပါ။ လောကုတ္တရာ။ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။ နော အာသဝါ။ အနာသဝါ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာတိပိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ အနာသဝါ။ နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ။ နော စိတ္တာ။ စေတသိကာ။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသဟဘုနော။ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဗာဟိရာ။ နော ဥပါဒါ။ အနုပါဒိန္နာ။ နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ န ကာမာဝစရာ။ န ရူပါဝစရာ။ န အရူပါဝစရာ။ အပရိယာပန္နာ။ နိယျာနိကာ။ နိယတာ။ အနုတ္တရာ။ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
သမ္မပ္ပဓာနဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၅။)၉။ ဣဒ္ဓိပါဒဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယ
֍ ဋ္ဌ ၄၃၁။ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ – ဣဓ ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
၁။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ
֍ ဋ္ဌ ၄၃၂။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? ဆန္ဒံ စေ ဘိက္ခု အဓိပတိံ ကရိတွာ လဘတိ သမာဓိံ, လဘတိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ [စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတံ (သီ။ သျာ။)] – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒသမာဓိ’’။ သော အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရာ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဆန္ဒသမာဓိ, ဣမေ စ ပဓာနသင်္ခါရာ။ တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရောတွေဝ သင်္ချံ [သင်္ခံ (သီ။)] ဂစ္ဆတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၃၃။ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒော? ယော ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒော’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတိ အဝိသာဟာရော အဝိက္ခေပေါ အဝိသာဟဋမာနသတာ သမထော သမာဓိန္ဒြိယံ သမာဓိဗလံ သမ္မာသမာဓိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော နိက္ကမော ပရက္ကမော ဥယျာမော ဝါယာမော ဥဿာဟော ဥဿောဠှီ ထာမော ဌိတိ အသိထိလပရက္ကမတာ အနိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ အနိက္ခိတ္တဓုရတာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၆။)ဓုရသမ္ပဂ္ဂါဟော ဝီရိယံ ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဝီရိယဗလံ သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ ဆန္ဒေန, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၃၄။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
‘‘ဣဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ။ တထာဘူတဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
၂။ ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒ
֍ ဋ္ဌ ၄၃၅။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? ဝီရိယံ စေ ဘိက္ခု အဓိပတိံ ကရိတွာ လဘတိ သမာဓိံ လဘတိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယသမာဓိ’’။ သော အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ…ပေ… အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ…ပေ… ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရာ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဝီရိယသမာဓိ, ဣမေ စ ပဓာနသင်္ခါရာ၊ တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၃၆။ တတ္ထ ကတမံ ဝီရိယံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတိ အဝိသာဟာရော အဝိက္ခေပေါ အဝိသာဟဋမာနသတာ သမထော သမာဓိန္ဒြိယံ သမာဓိဗလံ သမ္မာသမာဓိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၇။)တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ ဝီရိယေန, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၃၇။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ။ တထာဘူတဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီတိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
၃။ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒ
֍ ဋ္ဌ ၄၃၈။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? စိတ္တံ စေ ဘိက္ခု အဓိပတိံ ကရိတွာ လဘတိ သမာဓိံ လဘတိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တသမာဓိ’’။ သော အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ…ပေ… အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ…ပေ… ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရာ’’။ ဣတိ အယဉ္စ စိတ္တသမာဓိ, ဣမေ စ ပဓာနသင်္ခါရာ၊ တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၃၉။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ စိတ္တေန, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၈။)֍ ဋ္ဌ ၄၄၀။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ။ တထာဘူတဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော။
ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီတိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
၄။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒ
֍ ဋ္ဌ ၄၄၁။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? ဝီမံသံ စေ ဘိက္ခု အဓိပတိံ ကရိတွာ လဘတိ သမာဓိံ လဘတိ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီမံသာသမာဓိ’’။ သော အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ…ပေ… အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ…ပေ… ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရာ’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဝီမံသာသမာဓိ, ဣမေ စ ပဓာနသင်္ခါရာ၊ တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၄၂။ တတ္ထ ကတမာ ဝီမံသာ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီမံသာ’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော …ပေ… သမ္မာဝါယာမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမာယ စ ဝီမံသာယ, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၄၃။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၂၉။)ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ။ တထာဘူတဿ ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏခန္ဓော။
ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီတိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၄၄၄။ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ – ဣဓ ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
၁။ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒ
֍ ဋ္ဌ ၄၄၅။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၄၆။ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒော? ယော ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒော’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ ဆန္ဒေန, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၀။)֍ ဋ္ဌ ၄၄၇။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ။ တထာဘူတဿ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ။
ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီတိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
၂။ ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒ
֍ ဋ္ဌ ၄၄၈။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၄၉။ တတ္ထ ကတမံ ဝီရိယံ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယံ’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ ဝီရိယေန, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၅၀။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ။ တထာဘူတသ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ။
ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီတိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၁။)၃။ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒ
֍ ဋ္ဌ ၄၅၁။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၅၂။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ စိတ္တေန, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၅၃။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ။ တထာဘူတဿ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ။
ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီတိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
၄။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ
֍ ဋ္ဌ ၄၅၄။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၂။)֍ ဋ္ဌ ၄၅၅။ တတ္ထ ကတမာ ဝီမံသာ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီမံသာ’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဓာနသင်္ခါရော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဓာနသင်္ခါရော’’။ ဣတိ ဣမာယ စ ဝီမံသာယ, ဣမိနာ စ သမာဓိနာ, ဣမိနာ စ ပဓာနသင်္ခါရေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတော’’တိ
֍ ဋ္ဌ ၄၅၆။ ဣဒ္ဓီတိ။ ယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ ဣဇ္ဈနာ သမိဇ္ဈနာ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ။ တထာဘူတဿ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ။
ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီတိ။ တေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၅၇။ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ – ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ, ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒေါ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ, ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၅၈။ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယော တသ္မိံ သမယေ ဆန္ဒော ဆန္ဒိကတာ ကတ္တုကမျတာ ကုသလော ဓမ္မစ္ဆန္ဒော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၅၉။ တတ္ထ ကတမော ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၃။)ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယော တသ္မိံ သမယေ စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝီရိယိဒ္ဓိပါဒသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၆၀။ တတ္ထ ကတမော စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ …ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယံ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ စိတ္တိဒ္ဓိပါဒသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၆၁။ တတ္ထ ကတမော ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒသမ္ပယုတ္တာ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၆၂။ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ – ဣဓ ဘိက္ခု ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ, ဝီရိယသမာဓိ…ပေ… စိတ္တသမာဓိ…ပေ… ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင်္ခါရသမန္နာဂတံ ဣဒ္ဓိပါဒံ ဘာဝေတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၆၃။ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၆၄။ ကုသလာယေဝ။ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၄။)အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ အပစယဂါမိနော။ သေက္ခာ။ အပ္ပမာဏာ။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဏီတာ။ သမ္မတ္တနိယတာ။ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ, မဂ္ဂဟေတုကာ, န မဂ္ဂါဓိပတိနော။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ဥပ္ပါဒိနောတိ။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၆၅။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ ဟေတု, တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ န ဟေတူ။ သဟေတုကာ။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စ, တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာတိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စ, တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာတိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ န ဟေတူ သဟေတုကာ, ဝီမံသိဒ္ဓိပါဒေါ န ဝတ္တဗ္ဗော န ဟေတု သဟေတုကောတိပိ, န ဟေတု အဟေတုကောတိပိ။ သပ္ပစ္စယာ။ သင်္ခတာ။ အနိဒဿနာ။ အပ္ပဋိဃာ။ အရူပါ။ လောကုတ္တရာ။ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။ နော အာသဝါ။ အနာသဝါ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာတိပိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ အနာသဝါ။
နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ နော စိတ္တာ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ စိတ္တံ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စေတသိကာ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ အစေတသိကော။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ န ဝတ္တဗ္ဗော စိတ္တေန သမ္ပယုတ္တောတိပိ, စိတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တောတိပိ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တသံသဋ္ဌာ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ န ဝတ္တဗ္ဗော စိတ္တေန သံသဋ္ဌောတိပိ, စိတ္တေန ဝိသံသဋ္ဌောတိပိ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ နော
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၅။)စိတ္တသမုဋ္ဌာနော။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တသဟဘုနော, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ နော စိတ္တသဟဘူ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ နော စိတ္တာနုပရိဝတ္တိ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနော။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘူ။ တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ နော စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိ။
တယော ဣဒ္ဓိပါဒါ ဗာဟိရာ, စိတ္တိဒ္ဓိပါဒေါ အဇ္ဈတ္တိကော။ နော ဥပါဒါ။ အနုပါဒိန္နာ။ နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ န ကာမာဝစရာ။ န ရူပါဝစရာ။ န အရူပါဝစရာ။ အပရိယာပန္နာ။ နိယျာနိကာ။ နိယတာ။ အနုတ္တရာ။ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ဣဒ္ဓိပါဒဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၆။)၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယ
၁၀။ ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂ
֍ ဋ္ဌ ၄၆၆။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၆၇။ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော, စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ ဟောတိ အနုဿရိတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
သော တထာ သတော ဝိဟရန္တော တံ ဓမ္မံ ပညာယ ပဝိစိနတိ ပဝိစရတိ ပရိဝီမံသမာပဇ္ဇတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
တဿ တံ ဓမ္မံ ပညာယ ပဝိစိနတော ပဝိစရတော ပရိဝီမံသမာပဇ္ဇတော အာရဒ္ဓံ ဟောတိ ဝီရိယံ အသလ္လီနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
အာရဒ္ဓဝီရိယဿ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပီတိ နိရာမိသာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
ပီတိမနဿ ကာယောပိ ပဿမ္ဘတိ, စိတ္တမ္ပိ ပဿမ္ဘတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
ပဿဒ္ဓကာယဿ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
သော တထာ သမာဟိတံ စိတ္တံ သာဓုကံ အဇ္ဈုပေက္ခိတာ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
֍ ဋ္ဌ ၄၆၈။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၆၉။ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု သတိ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု သတိ။ ယဒပိ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု သတိ တဒပိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယဒပိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၇။)ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု သတိ တဒပိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
တတ္ထ ကတမော ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု ပဝိစယော, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ပဝိစယော။ ယဒပိ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု ပဝိစယော တဒပိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယဒပိ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ပဝိစယော တဒပိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
တတ္ထ ကတမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? အတ္ထိ ကာယိကံ ဝီရိယံ, အတ္ထိ စေတသိကံ ဝီရိယံ။ ယဒပိ ကာယိကံ ဝီရိယံ တဒပိ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယဒပိ စေတသိကံ ဝီရိယံ တဒပိ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
တတ္ထ ကတမော ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရာ ပီတိ, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပီတိ။ ယဒပိ သဝိတက္ကသဝိစာရာ ပီတိ တဒပိ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယဒပိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပီတိ တဒပိ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
တတ္ထ ကတမော ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? အတ္ထိ ကာယပဿဒ္ဓိ [ကာယပ္ပဿဒ္ဓိ (သျာ။ က။)], အတ္ထိ စိတ္တပဿဒ္ဓိ [စိတ္တပ္ပဿဒ္ဓိ (သျာ။ က။)]။ ယဒပိ ကာယပဿဒ္ဓိ တဒပိ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယဒပိ စိတ္တပဿဒ္ဓိ တဒပိ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? အတ္ထိ သဝိတက္ကော သဝိစာရော သမာဓိ, အတ္ထိ အဝိတက္ကော အဝိစာရော သမာဓိ။ ယဒပိ သဝိတက္ကော သဝိစာရော သမာဓိ တဒပိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။ ယဒပိ အဝိတက္ကော အဝိစာရော သမာဓိ တဒပိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
တတ္ထ ကတမော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု ဥပေက္ခာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဥပေက္ခာ။ ယဒပိ အဇ္ဈတ္တံ ဓမ္မေသု ဥပေက္ခာ တဒပိ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၈။)ယဒပိ ဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေသု ဥပေက္ခာ တဒပိ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တတိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၀။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၁။ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ…ပေ… ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၄၇၂။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၃။ တတ္ထ ကတမေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဟောန္တိ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ…ပေ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၄။ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၃၉။)တတ္ထ ကတမော ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ ပီတိ ပါမောဇ္ဇံ အာမောဒနာ ပမောဒနာ ဟာသော ပဟာသော ဝိတ္တိ ဩဒဂျံ [ဩဒဂ္ဂံ (သီ။) ဓ။ သ။ ၉] အတ္တမနတာ စိတ္တဿ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓဿ သညာက္ခန္ဓဿ သင်္ခါရက္ခန္ဓဿ ဝိညာဏက္ခန္ဓဿ ပဿဒ္ဓိ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ ပဿမ္ဘနာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘိတတ္တံ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
တတ္ထ ကတမော သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတ္တဟိ ဗောဇ္ဈင်္ဂေဟိ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၅။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ…ပေ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၆။ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၀။)ဓမ္မာ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၇။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ…ပေ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၈။ တတ္ထ ကတမေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ …ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ – ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဟောန္တိ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ…ပေ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
֍ ဋ္ဌ ၄၇၉။ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’…ပေ…။
တတ္ထ ကတမော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတ္တဟိ ဗောဇ္ဈင်္ဂေဟိ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၈၀။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ…ပေ… ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၁။)֍ ဋ္ဌ ၄၈၁။ တတ္ထ ကတမော သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သတိ အနုဿတိ သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ …ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၈၂။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၂။)֍ ဋ္ဌ ၄၈၃။ သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၈၄။ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော၊ ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ န ပီတိသဟဂတော, သုခသဟဂတော, န ဥပေက္ခာသဟဂတော၊ ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ။ အပ္ပမာဏာ။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဏီတာ။ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၄၈၅။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဟေတု, ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဟေတု စေဝ သဟေတုကော စ, ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာတိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တော စ, ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာတိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ။ ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ န ဟေတူ သဟေတုကာ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ န ဝတ္တဗ္ဗော န ဟေတုသဟေတုကောတိပိ, န ဟေတုအဟေတုကောတိပိ။ သပ္ပစ္စယာ။ သင်္ခတာ။ အနိဒဿနာ။ အပ္ပဋိဃာ။ အရူပါ။ လောကုတ္တရာ။ ကေနစိ ဝိညေယျာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၃။)ကေနစိ န ဝိညေယျာ။ နော အာသဝါ။ အနာသဝါ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာတိပိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ အနာသဝါ။ နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ။ နော စိတ္တာ။ စေတသိကာ။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသဟဘုနော။ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဗာဟိရာ။ နော ဥပါဒါ။ အနုပါဒိန္နာ။ နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။
ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ အပ္ပီတိကော, ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ န ပီတိသဟဂတော, ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ သုခသဟဂတော, ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ န ဥပေက္ခာသဟဂတော, ဆ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ န ကာမာဝစရာ။ န ရူပါဝစရာ။ န အရူပါဝစရာ။ အပရိယာပန္နာ။ သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ အနုတ္တရာ။ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ဗောဇ္ဈင်္ဂဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၄။)၁၁။ မဂ္ဂင်္ဂဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယ
֍ ဋ္ဌ ၄၈၆။ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၈၇။ တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဒုက္ခေ ဉာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ? နေက္ခမ္မသင်္ကပ္ပေါ, အဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ, အဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဝါစာ? မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါစာ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာကမ္မန္တော? ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာကမ္မန္တော’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာအာဇီဝေါ? ဣဓ အရိယသာဝကော မိစ္ဆာအာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာအာဇီဝေါ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝါယာမော? ဣဓ ဘိက္ခု အနုပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, အနုပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပါဒါယ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ, ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဌိတိယာ အသမ္မောသာယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ ဆန္ဒံ ဇနေတိ ဝါယမတိ ဝီရိယံ အာရဘတိ စိတ္တံ ပဂ္ဂဏှာတိ ပဒဟတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါယာမော’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ,
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၅။)ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, စိတ္တေ စိတ္တာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ, ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ဣဓ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။
֍ ဋ္ဌ ၄၈၈။ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၈၉။ တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဣဓ ဘိက္ခု သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ, သမ္မာသင်္ကပ္ပံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာဝါစံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာကမ္မန္တံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာအာဇီဝံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာဝါယာမံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာသတိံ ဘာဝေတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိံ ဘာဝေတိ ဝိဝေကနိဿိတံ ဝိရာဂနိဿိတံ နိရောဓနိဿိတံ ဝေါဿဂ္ဂပရိဏာမိံ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၄၉၀။ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၆။)֍ ဋ္ဌ ၄၉၁။ တတ္ထ ကတမော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၉၂။ တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော သင်္ကပ္ပေါ အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာ စေတသော အဘိနိရောပနာ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဝါစာ? ယာ စတူဟိ ဝစီဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာဝါစာ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါစာ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာကမ္မန္တော? ယာ တီဟိ ကာယဒုစ္စရိတေဟိ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာကမ္မန္တော မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာကမ္မန္တော’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာအာဇီဝေါ? ယာ မိစ္ဆာအာဇီဝါ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော သမ္မာအာဇီဝေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာအာဇီဝေါ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါယာမော’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၇။)တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၉၃။ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၉၄။ တတ္ထ ကတမော ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၉၅။ တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာဝါယာမော? ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဝါယာမော’’။
တတ္ထ ကတမာ သမ္မာသတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသတိ’’။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ပဉ္စင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၉၆။ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၈။)֍ ဋ္ဌ ၄၉၇။ တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဝါယာမေန သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသတိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တဿ ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသမာဓိနာ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၄၉၈။ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၄၉၉။ တတ္ထ ကတမော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၅၀၀။ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၀၁။ တတ္ထ ကတမော ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၄၉။)ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဟောတိ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ပဉ္စင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၅၀၂။ ပဉ္စင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၀၃။ တတ္ထ ကတမာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသင်္ကပ္ပေန သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာဝါယာမေန သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသတိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမော သမ္မာသမာဓိ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတိ အဝိသာဟာရော အဝိက္ခေပေါ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၀။)အဝိသာဟဋမာနသတာ သမထော သမာဓိန္ဒြိယံ သမာဓိဗလံ သမ္မာသမာဓိ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ မဂ္ဂင်္ဂံ မဂ္ဂပရိယာပန္နံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္မာသမာဓိ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ သမ္မာသမာဓိနာ သမ္ပယုတ္တာ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၅၀၄။ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၀၅။ အဋ္ဌန္နံ မဂ္ဂင်္ဂါနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၅၀၆။ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော၊ သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော၊ သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ ပီတိသဟဂတော, သုခသဟဂတော, န ဥပေက္ခာသဟဂတော၊ သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ။ အပ္ပမာဏာ။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။ ပဏီတာ။ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော၊ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၁။)သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၅၀၇။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတု, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ န ဟေတူ။ သဟေတုကာ။ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတု စေဝ သဟေတုကာ စ, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာတိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စ, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာတိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ။ သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ န ဟေတူ သဟေတုကာ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ န ဝတ္တဗ္ဗာ န ဟေတု သဟေတုကာတိပိ, န ဟေတု အဟေတုကာတိပိ။
သပ္ပစ္စယာ။ သင်္ခတာ။ အနိဒဿနာ။ အပ္ပဋိဃာ။ အရူပါ။ လောကုတ္တရာ။ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
နော အာသဝါ။ အနာသဝါ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာတိပိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ အနာသဝါ။
နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ။ နော စိတ္တာ။ စေတသိကာ။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌာ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသဟဘုနော။ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော။ ဗာဟိရာ။ နော ဥပါဒါ။ အနုပါဒိန္နာ။
နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ အဝိတက္ကော, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သဝိစာရော, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၂။)သပ္ပီတိကော, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ ပီတိသဟဂတော, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သုခသဟဂတော, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ န ဥပေက္ခာသဟဂတော, သတ္တ မဂ္ဂင်္ဂါ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ န ကာမာဝစရာ။ န ရူပါဝစရာ။ န အရူပါဝစရာ။ အပရိယာပန္နာ။ သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ အနုတ္တရာ။ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
မဂ္ဂင်္ဂဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၃။)၁၂။ ဈာနဝိဘင်္ဂ
၁-သုတ္တန္တဘာဇနိယ
֍ ဋ္ဌ ၅၀၈။ ဣဓ ဘိက္ခု ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ, အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော ဘောဇနေ မတ္တညူ ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော သာတစ္စံ နေပက္ကံ ဗောဓိပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော။ သော အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ [သမ္မိဉ္ဇိတေ (သီ။ သျာ။)] ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။ သော ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ အရညံ ရုက္ခမူလံ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇံ အပ္ပသဒ္ဒံ အပ္ပနိဂ္ဃေါသံ ဝိဇနဝါတံ မနုဿရာဟဿေယျကံ [မနုဿရာဟသေယျကံ (သီ။ သျာ။)] ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ။ သော အရညဂတော ဝါ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ သော အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ ဝိဟရတိ, အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယ အဗျာပန္နစိတ္တော ဝိဟရတိ သဗ္ဗပါဏဘူတဟိတာနုကမ္ပီ, ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယ ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ ဝိဟရတိ အာလောကသညီ သတော သမ္ပဇာနော, ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယ အနုဒ္ဓတော ဝိဟရတိ အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော ဝိဟရတိ အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသု, ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ သော ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၄။)ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ အာကိဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
မာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၅၀၉။ ‘‘ဣဓာ’’တိ ဣမိဿာ ဒိဋ္ဌိယာ, ဣမိဿာ ခန္တိယာ, ဣမိဿာ ရုစိယာ, ဣမသ္မိံ အာဒါယေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မေ, ဣမသ္မိံ ဝိနယေ, ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ, ဣမသ္မိံ ပါဝစနေ, ဣမသ္မိံ ဗြဟ္မစရိယေ, ဣမသ္မိံ သတ္ထုသာသနေ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဓာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၀။ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ သမညာယ ဘိက္ခု, ပဋိညာယ ဘိက္ခု, ဘိက္ခတီတိ ဘိက္ခု, ဘိက္ခကောတိ ဘိက္ခု, ဘိက္ခာစရိယံ အဇ္ဈုပဂတောတိ ဘိက္ခု, ဘိန္နပဋဓရောတိ ဘိက္ခု, ဘိန္ဒတိ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေတိ ဘိက္ခု, ဘိန္နတ္တာ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘိက္ခု, ဩဓိသော ကိလေသာနံ ပဟာနာ ဘိက္ခု, အနောဓိသော ကိလေသာနံ ပဟာနာ ဘိက္ခု, သေက္ခော ဘိက္ခု, အသေက္ခော ဘိက္ခု, နေဝသေက္ခနာသေက္ခော ဘိက္ခု, အဂ္ဂေါ ဘိက္ခု, ဘဒြော ဘိက္ခု, မဏ္ဍော ဘိက္ခု, သာရော ဘိက္ခု, သမဂ္ဂေန သံဃေန ဉတ္တိစတုတ္ထေန ကမ္မေန အကုပ္ပေန ဌာနာရဟေန ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခု။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၁။ ‘‘ပါတိမောက္ခ’’န္တိ သီလံ ပတိဋ္ဌာ အာဒိ စရဏံ သံယမော သံဝရော မောက္ခံ ပါမောက္ခံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ။ ‘‘သံဝရော’’တိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၅။)ကာယိကော အဝီတိက္ကမော, ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော, ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော။ သံဝုတောတိ။ ဣမိနာ ပါတိမောက္ခသံဝရေန ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော ဥပါဂတော သမုပါဂတော ဥပပန္နော သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၂။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၃။ ‘‘အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော’’တိ အတ္ထိ အာစာရော, အတ္ထိ အနာစာရော။
တတ္ထ ကတမော အနာစာရော? ကာယိကော ဝီတိက္ကမော, ဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော, ကာယိကဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနာစာရော’’။ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿီလျံ အနာစာရော။ ဣဓေကစ္စော ဝေဠုဒါနေန ဝါ ပတ္တဒါနေန ဝါ ပုပ္ဖဒါနေန ဝါ ဖလဒါနေန ဝါ သိနာနဒါနေန ဝါ ဒန္တကဋ္ဌဒါနေန ဝါ စာဋုကမျတာယ ဝါ မုဂ္ဂသူပျတာယ [မုဂ္ဂသုပ္ပတာယ (သီ။)] ဝါ ပါရိဘဋယတာယ ဝါ ဇင်္ဃပေသနိကေန ဝါ အညတရညတရေန ဝါ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေန မိစ္ဆာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနာစာရော’’။
တတ္ထ ကတမော အာစာရော? ကာယိကော အဝီတိက္ကမော, ဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော, ကာယိကဝါစသိကော အဝီတိက္ကမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာစာရော’’။ သဗ္ဗောပိ သီလသံဝရော အာစာရော။ ဣဓေကစ္စော န ဝေဠုဒါနေန န ပတ္တဒါနေန န ပုပ္ဖဒါနေန န ဖလဒါနေန န သိနာနဒါနေန န ဒန္တကဋ္ဌဒါနေန န စာဋုကမျတာယ န မုဂ္ဂသူပျတာယ န ပါရိဘဋယတာယ န ဇင်္ဃပေသနိကေန န အညတရညတရေန ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေန မိစ္ဆာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာစာရော’’။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၄။ ‘‘ဂေါစရော’’တိ အတ္ထိ ဂေါစရော, အတ္ထိ အဂေါစရော။
တတ္ထ ကတမော အဂေါစရော? ဣဓေကစ္စော ဝေသိယာဂေါစရော ဝါ ဟောတိ ဝိဓဝါဂေါစရော ဝါ ထုလ္လကုမာရိဂေါစရော ဝါ ပဏ္ဍကဂေါစရော ဝါ ဘိက္ခုနိဂေါစရော ဝါ ပါနာဂါရဂေါစရော ဝါ, သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ရာဇူဟိ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ အနနုလောမိကေန
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၆။)သံသဂ္ဂေန၊ ယာနိ ဝါ ပန တာနိ ကုလာနိ အဿဒ္ဓါနိ အပ္ပသန္နာနိ အနောပါနဘူတာနိ အက္ကောသကပရိဘာသကာနိ အနတ္ထကာမာနိ အဟိတကာမာနိ အဖာသုကကာမာနိ အယောဂက္ခေမကာမာနိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ, တထာရူပါနိ ကုလာနိ သေဝတိ ဘဇတိ ပယိရုပါသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဂေါစရော’’။
တတ္ထ ကတမော ဂေါစရော? ဣဓေကစ္စော န ဝေသိယာဂေါစရော ဟောတိ န ဝိဓဝါဂေါစရော န ထုလ္လကုမာရိဂေါစရော န ပဏ္ဍကဂေါစရော န ဘိက္ခုနိဂေါစရော န ပါနာဂါရဂေါစရော, အသံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ရာဇူဟိ ရာဇမဟာမတ္တေဟိ တိတ္ထိယေဟိ တိတ္ထိယသာဝကေဟိ အနနုလောမိကေန သံသဂ္ဂေန၊ ယာနိ ဝါ ပန တာနိ ကုလာနိ သဒ္ဓါနိ ပသန္နာနိ ဩပါနဘူတာနိ ကာသာဝပဇ္ဇောတာနိ ဣသိဝါတပဋိဝါတာနိ အတ္ထကာမာနိ ဟိတကာမာနိ ဖာသုကကာမာနိ ယောဂက္ခေမကာမာနိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ, တထာရူပါနိ ကုလာနိ သေဝတိ ဘဇတိ ပယိရုပါသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဂေါစရော’’။ ဣတိ ဣမိနာ စ အာစာရေန ဣမိနာ စ ဂေါစရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၅။ ‘‘အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ’’တိ တတ္ထ ကတမေ အဏုမတ္တာ ဝဇ္ဇာ? ယာနိ တာနိ ဝဇ္ဇာနိ အပ္ပမတ္တကာနိ ဩရမတ္တကာနိ လဟုသာနိ လဟုသမ္မတာနိ သံယမကရဏီယာနိ သံဝရကရဏီယာနိ စိတ္တုပ္ပါဒကရဏီယာနိ မနသိကာရပဋိဗဒ္ဓါနိ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အဏုမတ္တာ ဝဇ္ဇာ’’။ ဣတိ ဣမေသု အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဝဇ္ဇဒဿာဝီ စ ဟောတိ ဘယဒဿာဝီ စ အာဒီနဝဒဿာဝီ စ နိဿရဏဒဿာဝီ စ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၆။ ‘‘သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူ’’တိ တတ္ထ ကတမာ သိက္ခာ? စတဿော သိက္ခာ – ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုသိက္ခာ, ဘိက္ခုနီနံ ဘိက္ခုနိသိက္ခာ, ဥပါသကာနံ ဥပါသကသိက္ခာ, ဥပါသိကာနံ ဥပါသိကသိက္ခာ။ ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သိက္ခာယော’’။ ဣတိ ဣမာသု သိက္ခာသု သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အသေသံ နိဿေသံ သမာဒါယ ဝတ္တတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၇။ ‘‘ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော’’တိ အတ္ထိ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ, အတ္ထိ အဂုတ္တဒွါရတာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၇။)တတ္ထ ကတမာ ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ? ဣဓေကစ္စော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ယာ ဣမေသံ ဆန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ အဂုတ္တိ အဂေါပနာ အနာရက္ခော အသံဝရော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ? ဣဓေကစ္စော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ဉတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတိ, ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ယာ ဣမေသံ ဆန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ ဂုတ္တိ ဂေါပနာ အာရက္ခော သံဝရော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာ’’။ ဣမာယ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရတာယ ဥပေတော ဟောတိ သမုပေတော…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၈။ ‘‘ဘောဇနေ မတ္တညူ’’တိ အတ္ထိ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ, အတ္ထိ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ။
တတ္ထ ကတမာ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ? ဣဓေကစ္စော အပ္ပဋိသင်္ခါ အယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ ဒဝါယ မဒါယ မဏ္ဍနာယ ဝိဘူသနာယ။ ယာ တတ္ထ အသန္တုဋ္ဌိတာ အမတ္တညုတာ အပ္ပဋိသင်္ခါ ဘောဇနေ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၈။)တတ္ထ ကတမာ ဘောဇနေ မတ္တညုတာ? ဣဓေကစ္စော ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ – ‘‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယ န မဏ္ဍနာယ န ဝိဘူသနာယ, ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယ ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယ, ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတိ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသု ဝိဟာရော စာ’’တိ။ ယာ တတ္ထ သန္တုဋ္ဌိတာ မတ္တညုတာ ပဋိသင်္ခါ ဘောဇနေ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘောဇနေ မတ္တညုတာ’’။ ဣမာယ ဘောဇနေ မတ္တညုတာယ ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဘောဇနေ မတ္တညူ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၁၉။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော ဟောတိ? ဣဓ ဘိက္ခု ဒိဝသံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ, ရတ္တိယာ ပဌမယာမံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ, ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမယာမံ ဒက္ခိဏေန ပဿေန သီဟသေယျံ ကပ္ပေတိ ပါဒေ ပါဒံ [ပါဒေန ပါဒံ (သျာ။)] အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိကရိတွာ, ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမယာမံ ပစ္စုဋ္ဌာယ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယ အာဝရဏီယေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပရိသောဓေတိ။ ဧဝံ ဘိက္ခု ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၀။ ‘‘သာတစ္စ’’န္တိ။ ယော စေတသိကော ဝီရိယာရမ္ဘော…ပေ… သမ္မာဝါယာမော။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၁။ ‘‘နေပက္က’’န္တိ။ ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၂။ ‘‘ဗောဓိပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော’’တိ။ တတ္ထ ကတမေ ဗောဓိပက္ခိကာ ဓမ္မာ? သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ – သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ဗောဓိပက္ခိကာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ တေ ဗောဓိပက္ခိကေ ဓမ္မေ အာသေဝတိ ဘာဝေတိ ဗဟုလီကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဗောဓိပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တော’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၅၉။)֍ ဋ္ဌ ၅၂၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု အဘိက္ကန္တေ ပဋိက္ကန္တေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အာလောကိတေ ဝိလောကိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သမိဉ္ဇိတေ ပသာရိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ၊ ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ? ဣဓ ဘိက္ခု သတော သမ္ပဇာနော အဘိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပဋိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော အာလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ဝိလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော သမိဉ္ဇေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပသာရေတိ, သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတီတိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၄။ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ ပဋိဿတိ သတိ သရဏတာ ဓာရဏတာ အပိလာပနတာ အသမ္မုသနတာ သတိ သတိန္ဒြိယံ သတိဗလံ သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၅။ ‘‘သမ္ပဇာနော’’တိ တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ ဝိစယော ပဝိစယော ဓမ္မဝိစယော သလ္လက္ခဏာ ဥပလက္ခဏာ ပစ္စုပလက္ခဏာ ပဏ္ဍိစ္စံ ကောသလ္လံ နေပုညံ ဝေဘဗျာ စိန္တာ ဥပပရိက္ခာ ဘူရီမေဓာ ပရိဏာယိကာ ဝိပဿနာ သမ္ပဇညံ ပတောဒေါ ပညာ ပညိန္ဒြိယံ ပညာဗလံ ပညာသတ္ထံ ပညာပါသာဒေါ ပညာအာလောကော ပညာဩဘာသော ပညာပဇ္ဇောတော ပညာရတနံ အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ ဧဝံ ဘိက္ခု သတော သမ္ပဇာနော အဘိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပဋိက္ကမတိ, သတော သမ္ပဇာနော အာလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ဝိလောကေတိ, သတော သမ္ပဇာနော သမိဉ္ဇေတိ, သတော သမ္ပဇာနော ပသာရေတိ, သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, သံဃာဋိပတ္တစီဝရဓာရဏေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, အသိတေ ပီတေ ခါယိတေ သာယိတေ သတော သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဥစ္စာရပဿာဝကမ္မေ သတော
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၀။)သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ, ဂတေ ဌိတေ နိသိန္နေ သုတ္တေ ဇာဂရိတေ ဘာသိတေ တုဏှီဘာဝေ သမ္ပဇာနကာရီ ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၆။ ‘‘ဝိဝိတ္တ’’န္တိ သန္တိကေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ ဝိဝိတ္တံ။ ဒူရေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ ဝိဝိတ္တံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၇။ ‘‘သေနာသန’’န္တိ မဉ္စောပိ သေနာသနံ, ပီဌမ္ပိ သေနာသနံ, ဘိသိပိ သေနာသနံ, ဗိဗ္ဗောဟနမ္ပိ [ဗိမ္ဗောဟနမ္ပိ (သီ။ သျာ။)] သေနာသနံ, ဝိဟာရောပိ သေနာသနံ, အဍ္ဎယောဂေါပိ သေနာသနံ, ပါသာဒေါပိ သေနာသနံ, အဋ္ဋောပိ သေနာသနံ, မာဠောပိ သေနာသနံ, လေဏမ္ပိ သေနာသနံ, ဂုဟာပိ သေနာသနံ, ရုက္ခမူလမ္ပိ သေနာသနံ, ဝေဠုဂုမ္ဗောပိ သေနာသနံ။ ယတ္ထ ဝါ ပန ဘိက္ခူ ပဋိက္ကမန္တိ သဗ္ဗမေတံ သေနာသနံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၈။ ‘‘ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတီ’’တိ ဣမံ ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတိ သမ္ဘဇတိ သေဝတိ နိသေဝတိ သံသေဝတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဝိတ္တံ သေနာသနံ ဘဇတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၂၉။ ‘‘အရည’’န္တိ နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဣန္ဒခီလာ သဗ္ဗမေတံ အရညံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၀။ ‘‘ရုက္ခမူလ’’န္တိ ရုက္ခမူလံယေဝ ရုက္ခမူလံ။ ပဗ္ဗတောယေဝ ပဗ္ဗတော။ ကန္ဒရာယေဝ ကန္ဒရာ။ ဂိရိဂုဟာယေဝ ဂိရိဂုဟာ။ သုသာနံယေဝ သုသာနံ။ အဗ္ဘောကာသောယေဝ အဗ္ဘောကာသော။ ပလာလပုဉ္ဇောယေဝ ပလာလပုဉ္ဇော။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၁။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဒူရာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဝနသဏ္ဍာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဘီသနကာနမေတံ [ဘိံသနကာနမေတံ (သီ။ သျာ။)] သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ သလောမဟံသာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ပရိယန္တာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ န မနုဿူပစာရာနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။ ‘‘ဝနပတ္ထ’’န္တိ ဒုရဘိသမ္ဘဝါနမေတံ သေနာသနာနံ အဓိဝစနံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၁။)֍ ဋ္ဌ ၅၃၂။ ‘‘အပ္ပသဒ္ဒ’’န္တိ သန္တိကေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ အပ္ပသဒ္ဒံ။ ဒူရေ စေပိ သေနာသနံ ဟောတိ, တဉ္စ အနာကိဏ္ဏံ ဂဟဋ္ဌေဟိ ပဗ္ဗဇိတေဟိ။ တေန တံ အပ္ပသဒ္ဒံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၃။ ‘‘အပ္ပနိဂ္ဃေါသ’’န္တိ ယဒေဝ တံ အပ္ပသဒ္ဒံ တဒေဝ တံ အပ္ပနိဂ္ဃေါသံ။ ယဒေဝ တံ အပ္ပနိဂ္ဃေါသံ တဒေဝ တံ ဝိဇနဝါတံ။ ယဒေဝ တံ ဝိဇနဝါတံ တဒေဝ တံ မနုဿရာဟဿေယျကံ။ ယဒေဝ တံ မနုဿရာဟဿေယျကံ တဒေဝ တံ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၄။ ‘‘အရညဂတော ဝါ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ’’တိ အရညဂတော ဝါ ဟောတိ ရုက္ခမူလဂတော ဝါ သုညာဂါရဂတော ဝါ။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၅။ ‘‘နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ’’တိ နိသိန္နော ဟောတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၆။ ‘‘ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယာ’’တိ ဥဇုကော ဟောတိ ကာယော ဌိတော ပဏိဟိတော။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၇။ ‘‘ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ ပဋိဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။ အယံ သတိ ဥပဋ္ဌိတာ ဟောတိ သုပဋ္ဌိတာ နာသိကဂ္ဂေ ဝါ မုခနိမိတ္တေ ဝါ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၈။ ‘‘အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။
တတ္ထ ကတမော လောကော? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ လောကော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လောကော’’။ အယံ အဘိဇ္ဈာ ဣမမှိ လောကေ သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၃၉။ ‘‘ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ’’တိ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဝိဂတာဘိဇ္ဈံ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၂။)֍ ဋ္ဌ ၅၄၀။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၁။ ‘‘အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ တတ္ထ ကတမာ အဘိဇ္ဈာ? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ…ပေ… စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ အဘိဇ္ဈာယ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဘိဇ္ဈာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၂။ ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယာ’’တိ အတ္ထိ ဗျာပါဒေါ, အတ္ထိ ပဒေါသော။
တတ္ထ ကတမော ဗျာပါဒေါ? ယော စိတ္တဿ အာဃာတော ပဋိဃာတော ပဋိဃံ ပဋိဝိရောဓော ကောပေါ ပကောပေါ သမ္ပကောပေါ ဒေါသော ပဒေါသော သမ္ပဒေါသော စိတ္တဿ ဗျာပတ္တိ မနောပဒေါသော ကောဓော ကုဇ္ဈနာ ကုဇ္ဈိတတ္တံ ဒေါသော ဒုဿနာ ဒုဿိတတ္တံ [ဒူသနာ ဒူသိတတ္တံ (သျာ။)] ဗျာပတ္တိ ဗျာပဇ္ဇနာ ဗျာပဇ္ဇိတတ္တံ ဝိရောဓော ပဋိဝိရောဓော စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဒေါသော? ယော ဗျာပါဒေါ သော ပဒေါသော, ယော ပဒေါသော သော ဗျာပါဒေါ။ ဣတိ အယဉ္စ ဗျာပါဒေါ အယဉ္စ ပဒေါသော သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသံ ပဟာယာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၃။ ‘‘အဗျာပန္နစိတ္တော’’တိ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ အဗျာပန္နံ ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဗျာပန္နစိတ္တော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၄။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၃။)֍ ဋ္ဌ ၅၄၅။ ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။ အတ္ထိ ဗျာပါဒေါ အတ္ထိ ပဒေါသော။
တတ္ထ ကတမော ဗျာပါဒေါ? ယော စိတ္တဿ အာဃာတော…ပေ… စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒေါ’’။
တတ္ထ ကတမော ပဒေါသော? ယော ဗျာပါဒေါ သော ပဒေါသော, ယော ပဒေါသော သော ဗျာပါဒေါ။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမမှာ ဗျာပါဒပဒေါသာ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒပဒေါသာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၆။ ‘‘ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယာ’’တိ အတ္ထိ ထိနံ [ထီနံ (သီ။ သျာ။)], အတ္ထိ မိဒ္ဓံ။
တတ္ထ ကတမံ ထိနံ? ယာ စိတ္တဿ အကလျတာ အကမ္မညတာ ဩလီယနာ သလ္လီယနာ လီနံ လီယနာ လီယိတတ္တံ ထိနံ ထိယနာ ထိယိတတ္တံ [ထီယနာ ထီယိတတ္တံ (သီ။ သျာ။)] စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနံ’’။
တတ္ထ ကတမံ မိဒ္ဓံ? ယာ ကာယဿ အကလျတာ အကမ္မညတာ ဩနာဟော ပရိယောနာဟော အန္တောသမောရောဓော မိဒ္ဓံ သုပ္ပံ ပစလာယိကာ သုပ္ပံ သုပ္ပနာ သုပ္ပိတတ္တံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မိဒ္ဓံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ ထိနံ ဣဒဉ္စ မိဒ္ဓံ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနမိဒ္ဓံ ပဟာယာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၇။ ‘‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ’’တိ။ တဿ ထိနမိဒ္ဓဿ စတ္တတ္တာ ဝန္တတ္တာ မုတ္တတ္တာ ပဟီနတ္တာ ပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ ပဟီနပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဂတထိနမိဒ္ဓေါ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၈။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၄၉။ ‘‘အာလောကသညီ’’တိ။ တတ္ထ ကတမာ သညာ? ယာ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သညာ’’။ အယံ သညာ အာလောကာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၄။)ဟောတိ ဝိဝဋာ ပရိသုဒ္ဓါ ပရိယောဒါတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အာလောကသညီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၀။ ‘‘သတော သမ္ပဇာနော’’တိ။ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ …ပေ… သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သတော သမ္ပဇာနော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၁။ ‘‘ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။ အတ္ထိ ထိနံ, အတ္ထိ မိဒ္ဓံ။
တတ္ထ ကတမံ ထိနံ…ပေ… ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနံ’’။
တတ္ထ ကတမံ မိဒ္ဓံ…ပေ… ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မိဒ္ဓံ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ…ပေ… ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမမှာ ထိနမိဒ္ဓါ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ထိနမိဒ္ဓါ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၂။ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယာ’’တိ အတ္ထိ ဥဒ္ဓစ္စံ, အတ္ထိ ကုက္ကုစ္စံ။
တတ္ထ ကတမံ ဥဒ္ဓစ္စံ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘန္တတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ကုက္ကုစ္စံ? အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာ, ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာ, အဝဇ္ဇေ ဝဇ္ဇသညိတာ, ဝဇ္ဇေ အဝဇ္ဇသညိတာ, ယံ ဧဝရူပံ ကုက္ကုစ္စံ ကုက္ကုစ္စာယနာ ကုက္ကုစ္စာယိတတ္တံ စေတသော ဝိပ္ပဋိသာရော မနောဝိလေခါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုက္ကုစ္စံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ ဥဒ္ဓစ္စံ ဣဒဉ္စ ကုက္ကုစ္စံ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟာယာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၃။ ‘‘အနုဒ္ဓတော’’တိ တဿ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ စတ္တတ္တာ ဝန္တတ္တာ မုတ္တတ္တာ ပဟီနတ္တာ ပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ ပဟီနပဋိနိဿဋ္ဌတ္တာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနုဒ္ဓတော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၄။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ …ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၅။)֍ ဋ္ဌ ၅၅၅။ ‘‘ဝူပသန္တစိတ္တော’’တိ။ တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ အဇ္ဈတ္တံ သန္တံ ဟောတိ သမိတံ ဝူပသန္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ ဝူပသန္တစိတ္တော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၆။ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ အတ္ထိ ဥဒ္ဓစ္စံ, အတ္ထိ ကုက္ကုစ္စံ။
တတ္ထ ကတမံ ဥဒ္ဓစ္စံ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘန္တတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ကုက္ကုစ္စံ…ပေ… ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုက္ကုစ္စံ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ…ပေ… ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမမှာ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စာ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၇။ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယာ’’တိ, တတ္ထ ကတမာ ဝိစိကိစ္ဆာ? ယာ ကင်္ခါ ကင်္ခါယနာ ကင်္ခါယိတတ္တံ ဝိမတိ ဝိစိကိစ္ဆာ ဒွေဠှကံ ဒွိဓာပထော သံသယော အနေကံသဂ္ဂါဟော အာသပ္ပနာ ပရိသပ္ပနာ အပရိယောဂါဟဏာ ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တဿ မနောဝိလေခေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာ’’။ အယံ ဝိစိကိစ္ဆာ သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆံ ပဟာယာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၈။ ‘‘တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော’’တိ, ဣမံ ဝိစိကိစ္ဆံ တိဏ္ဏော ဟောတိ ဥတ္တိဏ္ဏော နိတ္တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ပါရမနုပ္ပတ္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၅၉။ ‘‘အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသူ’’တိ ဣမာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ကုသလေသု ဓမ္မေသု န ကင်္ခတိ န ဝိစိကိစ္ဆတိ အကထံကထီ ဟောတိ နိက္ကထံကထီ ဝိကထံကထော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အကထံကထီ ကုသလေသု ဓမ္မေသူ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၀။ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ, တတ္ထ ကတမာ ဝိစိကိစ္ဆာ? ယာ ကင်္ခါ ကင်္ခါယနာ ကင်္ခါယိတတ္တံ ဆမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တဿ မနောဝိလေခေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၆။)တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ သောဓေတိ ဝိသောဓေတိ ပရိသောဓေတိ မောစေတိ ဝိမောစေတိ ပရိမောစေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာယ စိတ္တံ ပရိသောဓေတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၁။ ‘‘ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယာ’’တိ ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၂။ ‘‘စေတသော ဥပက္ကိလေသေ’’တိ ဣမေ ပဉ္စ နီဝရဏာ စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသာ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၃။ ‘‘ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ’’တိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ နီဝရဏေဟိ အနုပ္ပန္နာ စေဝ ပညာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဥပ္ပန္နာ စ ပညာ နိရုဇ္ဈတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၄။ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ တတ္ထ ကတမေ ကာမာ? ဆန္ဒော ကာမော, ရာဂေါ ကာမော, ဆန္ဒရာဂေါ ကာမော, သင်္ကပ္ပေါ ကာမော, ရာဂေါ ကာမော, သင်္ကပ္ပရာဂေါ ကာမော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမာ’’။
တတ္ထ ကတမေ အကုသလာ ဓမ္မာ? ကာမစ္ဆန္ဒော, ဗျာပါဒေါ, ထိနံ, မိဒ္ဓံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, ကုက္ကုစ္စံ, ဝိစိကိစ္ဆာ – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အကုသလာ ဓမ္မာ’’။ ဣတိ ဣမေဟိ စ ကာမေဟိ ဣမေဟိ စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ဝိဝိတ္တော ဟောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၅။ ‘‘သဝိတက္ကံ သဝိစာရ’’န္တိ အတ္ထိ ဝိတက္ကော, အတ္ထိ ဝိစာရော။
တတ္ထ ကတမော ဝိတက္ကော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော သင်္ကပ္ပေါ အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာ စေတသော အဘိနိရောပနာ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကော’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိစာရော? ယော စာရော ဝိစာရော အနုဝိစာရော ဥပဝိစာရော စိတ္တဿ အနုသန္ဓနတာ အနုပေက္ခနတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ဝိစာရော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၇။)ဣတိ ဣမိနာ စ ဝိတက္ကေန ဣမိနာ စ ဝိစာရေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဝိတက္ကံ သဝိစာရ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၆။ ‘‘ဝိဝေကဇ’’န္တိ ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ – တေ ဣမသ္မိံ ဝိဝေကေ ဇာတာ ဟောန္တိ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဝေကဇ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၇။ ‘‘ပီတိသုခ’’န္တိ အတ္ထိ ပီတိ, အတ္ထိ သုခံ။
တတ္ထ ကတမာ ပီတိ? ယာ ပီတိ ပါမောဇ္ဇံ အာမောဒနာ ပမောဒနာ ဟာသော ပဟာသော ဝိတ္တိ ဩဒဂျံ အတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။ ဣဒံ သုခံ ဣမာယ ပီတိယာ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိသုခ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၈။ ‘‘ပဌမ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ [ဂဏနာနုပုဗ္ဗတော (သျာ။) ဧဝမုပရိပိ] ပဌမံ။ ဣဒံ ပဌမံ သမာပဇ္ဇတီတိ ပဌမံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၆၉။ ‘‘ဈာန’’န္တိ ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၀။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၁။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ …ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၂။ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ’’တိ, အတ္ထိ ဝိတက္ကော, အတ္ထိ ဝိစာရော။
တတ္ထ ကတမော ဝိတက္ကော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကော’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိစာရော? ယော စာရော ဝိစာရော အနုဝိစာရော ဥပဝိစာရော စိတ္တဿ အနုသန္ဓနတာ အနုပေက္ခနတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစာရော’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဝိတက္ကော အယဉ္စ ဝိစာရော သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၈။)အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၃။ ‘‘အဇ္ဈတ္တ’’န္တိ ယံ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၄။ ‘‘သမ္ပသာဒန’’န္တိ ယာ သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ ဩကပ္ပနာ အဘိပ္ပသာဒေါ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၅။ ‘‘စေတသော ဧကောဒိဘာဝ’’န္တိ ယာ စိတ္တဿ ဌိတိ…ပေ… သမ္မာသမာဓိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၆။ ‘‘အဝိတက္ကံ အဝိစာရ’’န္တိ အတ္ထိ ဝိတက္ကော, အတ္ထိ ဝိစာရော။
တတ္ထ ကတမော ဝိတက္ကော? ယော တက္ကော ဝိတက္ကော…ပေ… သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိတက္ကော’’။
တတ္ထ ကတမော ဝိစာရော? ယော စာရော အနုစာရော ဝိစာရော အနုဝိစာရော ဥပဝိစာရော စိတ္တဿ အနုသန္ဓနတာ အနုပေက္ခနတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစာရော’’။ ဣတိ အယဉ္စ ဝိတက္ကော အယဉ္စ ဝိစာရော သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိတက္ကံ အဝိစာရ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၇။ ‘‘သမာဓိဇ’’န္တိ သမ္ပသာဒေါ ပီတိသုခံ – တေ ဣမသ္မိံ သမာဓိမှိ ဇာတာ ဟောန္တိ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သမာဓိဇ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၈။ ‘‘ပီတိသုခ’’န္တိ အတ္ထိ ပီတိ, အတ္ထိ သုခံ။
တတ္ထ ကတမာ ပီတိ…ပေ… အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ…ပေ… ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။ ဣဒံ သုခံ ဣမာယ ပီတိယာ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိသုခ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၇၉။ ‘‘ဒုတိယ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ ဒုတိယံ။ ဣဒံ ဒုတိယံ သမာပဇ္ဇတီတိ ဒုတိယံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၀။ ‘‘ဈာန’’န္တိ သမ္ပသာဒေါ, ပီတိသုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၆၉။)֍ ဋ္ဌ ၅၈၁။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော ဒုတိယဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၂။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ …ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၃။ ‘‘ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ပီတိ? ယာ ပီတိ ပါမောဇ္ဇံ အာမောဒနာ ပမောဒနာ ဟာသော ပဟာသော ဝိတ္တိ ဩဒဂျံ အတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိ’’။ အယံ ပီတိ သန္တာ ဟောတိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၄။ ‘‘ဥပေက္ခကော’’တိ တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။ ဣမာယ ဥပေက္ခာယ ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခကော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၅။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ …ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၆။ ‘‘သတော စ သမ္ပဇာနော’’တိ တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သမ္ပဇညံ? ယာ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သမ္ပဇညံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သမ္ပဇညေန ဥပေတော ဟောတိ…ပေ… သမန္နာဂတော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သတော စ သမ္ပဇာနော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၇။ ‘‘သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။
တတ္ထ ကတမော ကာယော? သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာယော’’။ ဣဒံ သုခံ ဣမိနာ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၀။)֍ ဋ္ဌ ၅၈၈။ ‘‘ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တီ’’တိ တတ္ထ ကတမေ အရိယာ? အရိယာ ဝုစ္စန္တိ ဗုဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဓသာဝကာ စ။ တေ ဣမံ အာစိက္ခန္တိ ဒေသေန္တိ ပညပေန္တိ [ပညာပေန္တိ (သီ။ သျာ။)] ပဋ္ဌပေန္တိ ဝိဝရန္တိ ဝိဘဇန္တိ ဥတ္တာနိံ ကရောန္တိ ပကာသေန္တိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၈၉။ ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။
တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။ ဣတိ ဣမာယ စ ဥပေက္ခာယ ဣမာယ စ သတိယာ ဣမိနာ စ သုခေန သမန္နာဂတော ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၀။ ‘‘တတိယ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ တတိယံ။ ဣဒံ တတိယံ သမာပဇ္ဇတီတိ တတိယံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၁။ ‘‘ဈာန’’န္တိ ဥပေက္ခာ, သတိ, သမ္ပဇညံ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၂။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော တတိယဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၃။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၄။ ‘‘သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ’’တိ, အတ္ထိ သုခံ, အတ္ထိ ဒုက္ခံ။
တတ္ထ ကတမံ သုခံ? ယံ ကာယိကံ သာတံ ကာယိကံ သုခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၁။)တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခံ? ယံ ကာယိကံ အသာတံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ကာယသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ ကာယသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ သုခံ ဣဒဉ္စ ဒုက္ခံ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၅။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ အတ္ထိ သောမနဿံ, အတ္ထိ ဒေါမနဿံ။
တတ္ထ ကတမံ သောမနဿံ? ယံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သောမနဿံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ဒေါမနဿံ? ယံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါမနဿံ’’။ ဣတိ ဣဒဉ္စ သောမနဿံ ဣဒဉ္စ ဒေါမနဿံ ပုဗ္ဗေဝ သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၆။ ‘‘အဒုက္ခမသုခ’’န္တိ ယံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အဒုက္ခမသုခ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၇။ ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိ’’န္တိ, တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခနာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ မဇ္ဈတ္တတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။
တတ္ထ ကတမာ သတိ? ယာ သတိ အနုဿတိ…ပေ… သမ္မာသတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သတိ’’။ အယံ သတိ ဣမာယ ဥပေက္ခာယ ဝိဝဋာ ဟောတိ ပရိသုဒ္ဓါ ပရိယောဒါတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၈။ ‘‘စတုတ္ထ’’န္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာ စတုတ္ထံ, ဣဒံ စတုတ္ထံ သမာပဇ္ဇတီတိ စတုတ္ထံ။
֍ ဋ္ဌ ၅၉၉။ ‘‘ဈာန’’န္တိ ဥပေက္ခာ, သတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၂။)֍ ဋ္ဌ ၆၀၀။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၁။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၂။ ‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ရူပသညာ? ရူပါဝစရသမာပတ္တိံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပသညာယော’’။ ဣမာ ရူပသညာယော အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၃။ ‘‘ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ပဋိဃသညာ? ရူပသညာ သဒ္ဒသညာ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗသညာ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ပဋိဃသညာယော။ ဣမာ ပဋိဃသညာယော သန္တာ ဟောန္တိ သမိတာ ဝူပသန္တာ အတ္ထင်္ဂတာ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာ အပ္ပိတာ ဗျပ္ပိတာ သောသိတာ ဝိသောသိတာ ဗျန္တီကတာ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၄။ ‘‘နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ နာနတ္တသညာ? အသမာပန္နဿ မနောဓာတု သမင်္ဂိဿ ဝါ မနောဝိညာဏဓာတု သမင်္ဂိဿ ဝါ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘နာနတ္တသညာယော’’။ ဣမာ နာနတ္တသညာယော န မနသိ ကရောတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၅။ ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ, တတ္ထ ကတမော အာကာသော? ယော အာကာသော အာကာသဂတံ အဃံ အဃဂတံ ဝိဝရော ဝိဝရဂတံ အသမ္ဖုဋ္ဌံ စတူဟိ မဟာဘူတေဟိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာကာသော’’။ တသ္မိံ အာကာသေ စိတ္တံ ဌပေတိ သဏ္ဌပေတိ အနန္တံ ဖရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၆။ ‘‘အာကာသာနဉ္စာယတန’’န္တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၇။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော အာကာသာနဉ္စာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၃။)֍ ဋ္ဌ ၆၀၈။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၀၉။ ‘‘သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ ဣမံ အာကာသာနဉ္စာယတနံ အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၀။ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ တံယေဝ အာကာသံ ဝိညာဏေန ဖုဋ္ဌံ မနသိ ကရောတိ အနန္တံ ဖရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၁။ ‘‘ဝိညာဏဉ္စာယတန’’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၂။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၃။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၄။ ‘‘သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ ဣမံ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၅။ ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ တံယေဝ ဝိညာဏံ ဘာဝေတိ ဝိဘာဝေတိ အန္တရဘာဝေတိ, ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ ပဿတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၆။ ‘‘အာကိဉ္စညာယတန’’န္တိ အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၇။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော အာကိဉ္စညာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၈။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ …ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၁၉။ ‘‘သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ ဣမံ အာကိဉ္စညာယတနံ အတိက္ကန္တော ဟောတိ ဝီတိက္ကန္တော သမတိက္ကန္တော။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မာ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၄။)‘‘နေဝသညီနာသညီ’’တိ တံယေဝ အာကိဉ္စညာယတနံ သန္တတော မနသိ ကရောတိ သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိံ ဘာဝေတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘နေဝသညီနာသညီ’’တိ [အယံ ပါဌော မာတိကာယံ နတ္ထိ, နိဒ္ဒေသေ ပန သဗ္ဗပေါတ္ထကေသု ဒိဿတိ]။
֍ ဋ္ဌ ၆၂၀။ ‘‘နေဝသညာနာသညာယတန’’န္တိ နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၂၁။ ‘‘ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ယော နေဝသညာနာသညာယတနဿ လာဘော ပဋိလာဘော ပတ္တိ သမ္ပတ္တိ ဖုသနာ သစ္ဆိကိရိယာ ဥပသမ္ပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၆၂၂။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
၁။ ရူပါဝစရကုသလံ
֍ ဋ္ဌ ၆၂၃။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၂၄။ တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၅။)ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ တတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ စတုတ္ထံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
စတုက္ကံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၂၅။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၆။)ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ပဉ္စကံ။
၂။ အရူပါဝစရကုသလံ
֍ ဋ္ဌ ၆၂၆။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
၃။ လောကုတ္တရကုသလံ
֍ ဋ္ဌ ၆၂၇။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၂၈။ တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၇။)တတ္ထ ကတမံ တတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ စတုတ္ထံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ သုခဿ စ ပဟာနာ …ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
စတုက္ကံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၂၉။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ ဝိစာရော ပီတိ သုခံ စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ တိဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တတိယံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ပီတိယာ စ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၈။)ဝိရာဂါ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
ပဉ္စကံ။
၄။ ရူပါဝစရဝိပါကာ
֍ ဋ္ဌ ၆၃၀။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၃၁။ တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ…ပေ…။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၇၉။)၅။ အရူပါဝစရဝိပါကာ
֍ ဋ္ဌ ၆၃၂။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ အရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
၆။ လောကုတ္တရဝိပါကာ
֍ ဋ္ဌ ၆၃၃။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၃၄။ တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၀။)ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ …ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
၇။ ရူပါရူပါဝစရကိရိယာ
֍ ဋ္ဌ ၆၃၅။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၃၆။ တတ္ထ ကတမံ ပဌမံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဝိတက္ကော, ဝိစာရော, ပီတိ, သုခံ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ဒုတိယံ ဈာနံ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ပဉ္စမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဉ္စမံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၃၇။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ အရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဒုဝင်္ဂိကံ ဈာနံ ဟောတိ – ဥပေက္ခာ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ။ ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စတုတ္ထံ ဈာနံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဈာနသမ္ပယုတ္တာတိ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၁။)၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၆၃၈။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ဣဓ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ…ပေ… ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ…ပေ… ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတိ သတော စ သမ္ပဇာနော သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတိ, ယံ တံ အရိယာ အာစိက္ခန္တိ – ‘‘ဥပေက္ခကော သတိမာ သုခဝိဟာရီ’’တိ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ…ပေ… သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၃၉။ စတုန္နံ ဈာနာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၆၄၀။ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ တီဏိ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ သုခံ ဝေဒနံ ဌပေတွာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဌပေတွာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ။ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။ ပဌမံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နေ ဝိတက္ကဝိစာရေ ဌပေတွာ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ, တီဏိ ဈာနာနိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ဒွေ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ပီတိံ ဌပေတွာ ပီတိသဟဂတာ, တီဏိ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ သုခံ ဌပေတွာ သုခသဟဂတာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဥပေက္ခံ ဌပေတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတံ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ အာစယဂါမိနော, သိယာ အပစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော။ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ, သိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ သိယာ မဟဂ္ဂတာ, သိယာ အပ္ပမာဏာ။ တီဏိ ဈာနာနိ န ဝတ္တဗ္ဗာ ပရိတ္တာရမ္မဏာတိပိ, မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာတိပိ, သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၂။)အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာတိ၊ စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏံ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏံ၊ သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ ပရိတ္တာရမ္မဏန္တိပိ, မဟဂ္ဂတာရမ္မဏန္တိပိ, အပ္ပမာဏာရမ္မဏန္တိပိ။ သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ တီဏိ ဈာနာနိ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ၊ စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏံ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကံ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ မဂ္ဂါရမ္မဏန္တိပိ, မဂ္ဂဟေတုကန္တိပိ မဂ္ဂါဓိပတီတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ တီဏိ ဈာနာနိ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ၊ စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ အတီတာရမ္မဏံ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏံ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ အတီတာရမ္မဏန္တိပိ, အနာဂတာရမ္မဏန္တိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမဏန္တိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ တီဏိ ဈာနာနိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏံ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏန္တိပိ, ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏန္တိပိ, အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏန္တိပိ။ အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၆၄၁။ န ဟေတူ, သဟေတုကာ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ, န ဟေတူ သဟေတုကာ။
သပ္ပစ္စယာ, သင်္ခတာ, အနိဒဿနာ, အပ္ပဋိဃာ, အရူပါ, သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ, ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
နော အာသဝါ, သိယာ သာသဝါ, သိယာ အနာသဝါ, အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, သိယာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိ’’ပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၃။)စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ အနာသဝါ။
နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ, နော စိတ္တာ, စေတသိကာ, စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ, စိတ္တသံသဋ္ဌာ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသဟဘုနော, စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော, ဗာဟိရာ, နော ဥပါဒါ, သိယာ ဥပါဒိန္နာ, သိယာ အနုပါဒိန္နာ။
နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ ပဌမံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဝိတက္ကံ ဌပေတွာ သဝိတက္ကံ, တီဏိ ဈာနာနိ အဝိတက္ကာ။ ပဌမံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဝိစာရံ ဌပေတွာ သဝိစာရံ, တီဏိ ဈာနာနိ အဝိစာရာ။ ဒွေ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ပီတိံ ဌပေတွာ သပ္ပီတိကာ, ဒွေ ဈာနာနိ အပ္ပီတိကာ။ ဒွေ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ပီတိံ ဌပေတွာ ပီတိသဟဂတာ, ဒွေ ဈာနာနိ န ပီတိသဟဂတာ။ တီဏိ ဈာနာနိ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ သုခံ ဌပေတွာ သုခသဟဂတာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ န သုခသဟဂတံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ – ဧတ္ထုပ္ပန္နံ ဥပေက္ခံ ဌပေတွာ ဥပေက္ခာသဟဂတံ, တီဏိ ဈာနာနိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, န ကာမာဝစရာ, သိယာ ရူပါဝစရာ, သိယာ န ရူပါဝစရာ, တီဏိ ဈာနာနိ န အရူပါဝစရာ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သိယာ အရူပါဝစရံ, သိယာ န အရူပါဝစရံ, သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ, သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ, သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ, သိယာ သဥတ္တရာ, သိယာ အနုတ္တရာ, အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ဈာနဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၄။)၁၃။ အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယ
֍ ဋ္ဌ ၆၄၂။ စတဿော အပ္ပမညာယော – ဣဓ ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ [စတုတ္ထိံ (သီ။)]။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန [အဗျာပဇ္ဈေန (သီ။ သျာ။)] ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ, တထာ ဒုတိယံ, တထာ တတိယံ, တထာ စတုတ္ထံ။ ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။
၁။ မေတ္တာ
֍ ဋ္ဌ ၆၄၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ? သေယျထာပိ နာမ ဧကံ ပုဂ္ဂလံ ပိယံ မနာပံ ဒိသွာ မေတ္တာယေယျ, ဧဝမေဝ သဗ္ဗေ သတ္တေ မေတ္တာယ ဖရတိ။
တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ယာ သတ္တေသု မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ ဟဒယံ ပဏ္ဍရံ မနော မနာယတနံ မနိန္ဒြိယံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏက္ခန္ဓော တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု –
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၅။)ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ မေတ္တာယ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၄၄။ ‘‘ဧကံ ဒိသ’’န္တိ ပုရတ္ထိမံ ဝါ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဝါ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဝါ ဒိသံ ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါ တိရိယံ ဝါ ဝိဒိသံ ဝါ။
֍ ဋ္ဌ ၆၄၅။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၄၆။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၄၇။ ‘‘တထာ ဒုတိယ’’န္တိ ယထေဝ ဧကံ ဒိသံ တထာ ဒုတိယံ ဒိသံ တထာ တတိယံ ဒိသံ တထာ စတုတ္ထံ ဒိသံ တထာ ဥဒ္ဓံ တထာ အဓော တထာ တိရိယံ တထာ ဝိဒိသံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၄၈။ ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အသေသံ နိဿေသံ။ ပရိယာဒါယဝစနမေတံ – ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၄၉။ ‘‘မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ယာ သတ္တေသု မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ မေတ္တာယ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၀။ ‘‘ဝိပုလေနာ’’တိ ယံ ဝိပုလံ တံ မဟဂ္ဂတံ, ယံ မဟဂ္ဂတံ တံ အပ္ပမာဏံ, ယံ အပ္ပမာဏံ သော အဝေရော, ယော အဝေရော သော အဗျာပဇ္ဇော [အဗျာပဇ္ဈော (သီ။ သျာ။)]။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၁။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၂။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၆။)၂။ ကရုဏာ
֍ ဋ္ဌ ၆၅၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ? သေယျထာပိ နာမ ဧကံ ပုဂ္ဂလံ ဒုဂ္ဂတံ ဒုရူပေတံ ဒိသွာ ကရုဏာယေယျ, ဧဝမေဝ သဗ္ဗေ သတ္တေ ကရုဏာယ ဖရတိ။
တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ? ယာ သတ္တေသု ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ ကရုဏာယ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၄။ ‘‘ဧကံ ဒိသ’’န္တိ ပုရတ္ထိမံ ဝါ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဝါ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဝါ ဒိသံ ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါ တိရိယံ ဝါ ဝိဒိသံ ဝါ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၅။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၆။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣရိယတိ ဝတ္တတိ ပါလေတိ ယပေတိ ယာပေတိ စရတိ ဝိဟရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၇။ ‘‘တထာ ဒုတိယ’’န္တိ ယထေဝ ဧကံ ဒိသံ တထာ ဒုတိယံ ဒိသံ တထာ တတိယံ ဒိသံ တထာ စတုတ္ထံ ဒိသံ တထာ ဥဒ္ဓံ တထာ အဓော တထာ တိရိယံ တထာ ဝိဒိသံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၈။ ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အသေသံ နိဿေသံ။ ပရိယာဒါယဝစနမေတံ – ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၅၉။ ‘‘ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ? ယာ သတ္တေသု ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ ကရုဏာယ သဟဂတံ ဟောတိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၇။)သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၀။ ‘‘ဝိပုလေနာ’’တိ ယံ ဝိပုလံ တံ မဟဂ္ဂတံ, ယံ မဟဂ္ဂတံ တံ အပ္ပမာဏံ, ယံ အပ္ပမာဏံ သော အဝေရော, ယော အဝေရော သော အဗျာပဇ္ဇော။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၁။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၂။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၃။ မုဒိတာ
֍ ဋ္ဌ ၆၆၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ? သေယျထာပိ နာမ ဧကံ ပုဂ္ဂလံ ပိယံ မနာပံ ဒိသွာ မုဒိတော အဿ, ဧဝမေဝ သဗ္ဗေ သတ္တေ မုဒိတာယ ဖရတိ။
တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ? ယာ သတ္တေသု မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ မုဒိတာယ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၄။ ‘‘ဧကံ ဒိသ’’န္တိ ပုရတ္ထိမံ ဝါ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဝါ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဝါ ဒိသံ ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါ တိရိယံ ဝါ ဝိဒိသံ ဝါ။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၅။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၆။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၇။ ‘‘တထာ ဒုတိယ’’န္တိ ယထေဝ ဧကံ ဒိသံ တထာ ဒုတိယံ ဒိသံ တထာ တတိယံ ဒိသံ တထာ စတုတ္ထံ ဒိသံ တထာ ဥဒ္ဓံ တထာ အဓော တထာ တိရိယံ တထာ ဝိဒိသံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၈။)֍ ဋ္ဌ ၆၆၈။ ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အသေသံ နိဿေသံ။ ပရိယာဒါယဝစနမေတံ – ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၆၉။ ‘‘မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ? ယာ သတ္တေသု မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ မုဒိတာယ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၀။ ‘‘ဝိပုလေနာ’’တိ ယံ ဝိပုလံ တံ မဟဂ္ဂတံ, ယံ မဟဂ္ဂတံ တံ အပ္ပမာဏံ, ယံ အပ္ပမာဏံ သော အဝေရော, ယော အဝေရော သော အဗျာပဇ္ဇော။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၁။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၂။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ …ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
၄။ ဥပေက္ခာ
֍ ဋ္ဌ ၆၇၃။ ကထဉ္စ ဘိက္ခု ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ? သေယျထာပိ နာမ ဧကံ ပုဂ္ဂလံ နေဝ မနာပံ န အမနာပံ ဒိသွာ ဥပေက္ခကော အဿ, ဧဝမေဝ သဗ္ဗေ သတ္တေ ဥပေက္ခာယ ဖရတိ။
တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ သတ္တေသု ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခာယနာ ဥပေက္ခာယိတတ္တံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ ဥပေက္ခာယ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၄။ ‘‘ဧကံ ဒိသ’’န္တိ ပုရတ္ထိမံ ဝါ ဒိသံ ပစ္ဆိမံ ဝါ ဒိသံ ဥတ္တရံ ဝါ ဒိသံ ဒက္ခိဏံ ဝါ ဒိသံ ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါ တိရိယံ ဝါ ဝိဒိသံ ဝါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၈၉။)֍ ဋ္ဌ ၆၇၅။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၆။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၇။ ‘‘တထာ ဒုတိယ’’န္တိ ယထေဝ ဧကံ ဒိသံ တထာ ဒုတိယံ ဒိသံ တထာ တတိယံ ဒိသံ တထာ စတုတ္ထံ ဒိသံ တထာ ဥဒ္ဓံ တထာ အဓော တထာ တိရိယံ တထာ ဝိဒိသံ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၈။ ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အသေသံ နိဿေသံ။ ပရိယာဒါယဝစနမေတံ – ‘‘သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောက’’န္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၇၉။ ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ, တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ယာ သတ္တေသု ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခာယနာ ဥပေက္ခာယိတတ္တံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။
တတ္ထ ကတမံ စိတ္တံ? ယံ စိတ္တံ မနော မာနသံ…ပေ… တဇ္ဇာမနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိတ္တံ’’။ ဣဒံ စိတ္တံ ဣမာယ ဥပေက္ခာယ သဟဂတံ ဟောတိ သဟဇာတံ သံသဋ္ဌံ သမ္ပယုတ္တံ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၀။ ‘‘ဝိပုလေနာ’’တိ ယံ ဝိပုလံ တံ မဟဂ္ဂတံ, ယံ မဟဂ္ဂတံ တံ အပ္ပမာဏံ, ယံ အပ္ပမာဏံ သော အဝေရော, ယော အဝေရော သော အဗျာပဇ္ဇော။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၁။ ‘‘ဖရိတွာ’’တိ ဖရိတွာ အဓိမုစ္စိတွာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၂။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ…ပေ… တေန ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၆၈၃။ စတဿော အပ္ပမညာယော – မေတ္တာ, ကရုဏာ, မုဒိတာ, ဥပေက္ခာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၄။ တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၀။)မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၅။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၁။)သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၆။ တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၇။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၂။)တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၈။ တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယတနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၈၉။ ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဝိဝေကဇံ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၃။)ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၀။ တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခာယနာ ဥပေက္ခာယိတတ္တံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဥပေက္ခာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၁။ စတဿော အပ္ပမညာယော – မေတ္တာ, ကရုဏာ, မုဒိတာ, ဥပေက္ခာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၂။ တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၄။)ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၃။ တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ကရုဏာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ကရုဏာ ကရုဏာယနာ ကရုဏာယိတတ္တံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကရုဏာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ကရုဏာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၄။ တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၅။)တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မုဒိတာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မုဒိတာ မုဒိတာယနာ မုဒိတာယိတတ္တံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဒိတာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မုဒိတာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၅။ တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခာယနာ ဥပေက္ခာယိတတ္တံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဥပေက္ခာယ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၆။ စတဿော အပ္ပမညာယော – မေတ္တာ, ကရုဏာ, မုဒိတာ, ဥပေက္ခာ။
֍ ဋ္ဌ ၆၉၇။ တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမာ မေတ္တာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ မေတ္တာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မေတ္တာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ မေတ္တာယ သမ္ပယုတ္တာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၆။)֍ ဋ္ဌ ၆၉၈။ တတ္ထ ကတမာ ကရုဏာ…ပေ… တတ္ထ ကတမာ မုဒိတာ…ပေ… တတ္ထ ကတမာ ဥပေက္ခာ? ဣဓ ဘိက္ခု ယသ္မိံ သမယေ ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခာယနာ ဥပေက္ခာယိတတ္တံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပေက္ခာ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဥပေက္ခာယ သမ္ပယုတ္တာ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၆၉၉။ စတဿော အပ္ပမညာယော – ဣဓ ဘိက္ခု မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ၊ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ၊ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ မုဒိတာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ၊ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတိ တထာ ဒုတိယံ တထာ တတိယံ တထာ စတုတ္ထံ, ဣတိ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တံ လောကံ ဥပေက္ခာသဟဂတေန စေတသာ ဝိပုလေန မဟဂ္ဂတေန အပ္ပမာဏေန အဝေရေန အဗျာပဇ္ဇေန ဖရိတွာ ဝိဟရတိ။
֍ ဋ္ဌ ၇၀၀။ စတုန္နံ အပ္ပမညာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၇။)၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၀၁။ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ဥပေက္ခာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ၊ ဥပေက္ခာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, န ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ ပီတိသဟဂတာတိ၊ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ သိယာ အာစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော, နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ, မဟဂ္ဂတာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ပရိတ္တာရမ္မဏာတိပိ, မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာတိပိ, အပ္ပမာဏာရမ္မဏာတိပိ။ မဇ္ဈိမာ, အနိယတာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂါရမ္မဏာတိပိ, မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနော။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ, ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၀၂။ မေတ္တာ ဟေတု, တိဿော အပ္ပမညာယော န ဟေတူ, သဟေတုကာ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ မေတ္တာ ဟေတု စေဝ သဟေတုကာ စ၊ တိဿော အပ္ပမညာယော န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာတိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ။ မေတ္တာ ဟေတု စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စ၊ တိဿော အပ္ပမညာယော န ဝတ္တဗ္ဗာ ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာတိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ။ တိဿော အပ္ပမညာယော န ဟေတူ သဟေတုကာ၊ မေတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗာ န ဟေတု သဟေတုကာတိပိ, န ဟေတု အဟေတုကာတိပိ။
သပ္ပစ္စယာ, သင်္ခတာ, အနိဒဿနာ, အပ္ပဋိဃာ, အရူပါ, လောကိယာ, ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ, နော အာသဝါ, သာသဝါ,
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၈။)အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာတိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ, န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ။
နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ …ပေ… သာရမ္မဏာ, နော စိတ္တာ, စေတသိကာ, စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ, စိတ္တသံသဋ္ဌာ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသဟဘုနော, စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော, ဗာဟိရာ, နော ဥပါဒါ, သိယာ ဥပါဒိန္နာ, သိယာ အနုပါဒိန္နာ။
နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ၊ ဥပေက္ခာ အဝိတက္ကာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ၊ ဥပေက္ခာ အဝိစာရာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ၊ ဥပေက္ခာ အပ္ပီတိကာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ၊ ဥပေက္ခာ န ပီတိသဟဂတာ။ တိဿော အပ္ပမညာယော သုခသဟဂတာ, ဥပေက္ခာ န သုခသဟဂတာ။ ဥပေက္ခာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, တိဿော အပ္ပမညာယော န ဥပေက္ခာသဟဂတာ, န ကာမာဝစရာ, ရူပါဝစရာ, န အရူပါဝစရာ, ပရိယာပန္နာ, အနိယျာနိကာ, အနိယတာ, သဥတ္တရာ, အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၂၉၉။)၁၄။ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂ
၁။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
֍ ဋ္ဌ ၇၀၃ ။ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ။
֍ ဋ္ဌ ၇၀၄။ တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပါဏာတိပါတာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပါဏာတိပါတာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၀။)သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၀၅။ တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၀၆။ တတ္ထ ကတမံ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ…ပေ… ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ…ပေ… မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ…ပေ… သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၁။)တတ္ထ ကတမံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၀၇။ တတ္ထ ကတမံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၀၈။ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ။
֍ ဋ္ဌ ၇၀၉။ တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ…
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၂။)ဝီရိယာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ ပါဏာတိပါတာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ စေတနာ သဉ္စေတနာ သဉ္စေတယိတတ္တံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ … ပဏီတံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
တတ္ထ ကတမံ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမန္တဿ, ယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၃။)တသ္မိံ သမယေ ပါဏာတိပါတာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၁၀။ တတ္ထ ကတမံ အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ…ပေ… ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ…ပေ… မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ…ပေ… သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ … စိတ္တာဓိပတေယျံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီမံသာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ …ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၁၁။ တတ္ထ ကတမံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရေ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ… ဆန္ဒာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… ဝီရိယာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ… ပဏီတံ… စိတ္တာဓိပတေယျံ ဟီနံ… မဇ္ဈိမံ ပဏီတံ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝိရမန္တဿ, ယာ တသ္မိံ သမယေ သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ အာရတိ ဝိရတိ ပဋိဝိရတိ ဝေရမဏီ အကိရိယာ အကရဏံ အနဇ္ဈာပတ္တိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၄။)ဝေလာအနတိက္ကမော သေတုဃာတော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။ အဝသေသာ ဓမ္မာ ဝေရမဏိယာ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… အဝသေသာ ဓမ္မာ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဖဿော…ပေ… ပဂ္ဂါဟော အဝိက္ခေပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၁၂။ ကတမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ။
ကတမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၁၃။ ကတမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ…ပေ… အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ…ပေ… လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ သိက္ခာ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၂။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၁၄။ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ – ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ ဝေရမဏီ သိက္ခာပဒံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၅။)֍ ဋ္ဌ ၇၁၅။ ပဉ္စန္နံ သိက္ခာပဒါနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၁၆။ ကုသလာယေဝ။ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။
နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, အာစယဂါမိနော, နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ, ပရိတ္တာ, ပရိတ္တာရမ္မဏာ, မဇ္ဈိမာ, အနိယတာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂါရမ္မဏာတိပိ, မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ။ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ဥပ္ပါဒိနောတိ, သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ, ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, အနိဒဿနအပ္ပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၁၇။ န ဟေတူ သဟေတုကာ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စာ’’တိ, သဟေတုကာ စေဝ န စ ဟေတူ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စေဝ န စ ဟေတူ, န ဟေတု သဟေတူကာ, သပ္ပစ္စယာ, သင်္ခတာ, အနိဒဿနာ, အပ္ပဋိဃာ, အရူပါ, လောကိယာ, ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
နော အာသဝါ, သာသဝါ, အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာ’’တိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ‘‘အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာ’’တိပိ, ‘‘အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါ’’တိပိ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ, နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ, နော စိတ္တာ, စေတသိကာ, စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၆။)စိတ္တသံသဋ္ဌာ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသဟဘုနော, စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော, ဗာဟိရာ, နော ဥပါဒါ, အနုပါဒိန္နာ, နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ။
န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ, န ဘာဝနာယပဟာတဗ္ဗာ, န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, သဝိတက္ကာ, သဝိစာရာ, သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ, သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ, ကာမာဝစရာ, န ရူပါဝစရာ, န အရူပါဝစရာ, ပရိယာပန္နာ, အနိယျာနိကာ, အနိယတာ, သဥတ္တရာ, အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၇။)၁၅။ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂ
၁။ သင်္ဂဟဝါရ
၁။ သုတ္တန္တဘာဇနီယ
֍ ဋ္ဌ ၇၁၈။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ [ပဋိဘာဏပဋိသမ္ဘိဒါ (သျာ။) ဧဝမုပရိပိ]။ အတ္ထေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အယံ သင်္ဂဟဝါရော။
၂။ သစ္စဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၇၁၉။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ ဒုက္ခေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အယံ သစ္စဝါရော။
၃။ ဟေတုဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၇၂၀။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ ဟေတုမှိ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, ဟေတုဖလေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အယံ ဟေတုဝါရော။
၄။ ဓမ္မဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၇၂၁။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေ ဓမ္မာ ဇာတာ ဘူတာ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ, ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ယမှာ ဓမ္မာ တေ ဓမ္မာ ဇာတာ ဘူတာ သဉ္ဇာတာ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာ ပါတုဘူတာ,
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၈။)တေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အယံ ဓမ္မဝါရော။
၅။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၇၂၂။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ ဇရာမရဏေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဇရာမရဏသမုဒယေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, ဇရာမရဏနိရောဓေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၂၃။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ ဇာတိယာ ဉာဏံ…ပေ… ဘဝေ ဉာဏံ…ပေ… ဥပါဒါနေ ဉာဏံ…ပေ… တဏှာယ ဉာဏံ…ပေ… ဝေဒနာယ ဉာဏံ…ပေ… ဖဿေ ဉာဏံ…ပေ… သဠာယတနေ ဉာဏံ…ပေ… နာမရူပေ ဉာဏံ…ပေ… ဝိညာဏေ ဉာဏံ…ပေ… သင်္ခါရေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, သင်္ခါရသမုဒယေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, သင်္ခါရနိရောဓေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အယံ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝါရော။
၆။ ပရိယတ္တိဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၇၂၄။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
တတ္ထ ကတမာ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ? ဣဓ ဘိက္ခု ဓမ္မံ ဇာနာတိ – သုတ္တံ ဂေယျံ ဝေယျာကရဏံ ဂါထံ ဥဒါနံ ဣတိဝုတ္တကံ ဇာတကံ အဗ္ဘုတဓမ္မံ ဝေဒလ္လံ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ’’။ သော တဿ တဿေဝ ဘာသိတဿ အတ္ထံ ဇာနာတိ – ‘‘အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော, အယံ ဣမဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော’’တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ’’။ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အယံ ပရိယတ္တိဝါရော။
သုတ္တန္တဘာဇနီယံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၀၉။)၂။ အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ
၁။ ကုသလဝါရ
֍ ဋ္ဌ ၇၂၅။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ, ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ, တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၂၆။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၂၇။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၀။)ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၂၈။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၂၉။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၁။)၂။ အကုသလဝါရ
֍ ဋ္ဌ ၇၃၀။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၃၁။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဒေါမနဿသဟဂတံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဒေါမနဿသဟဂတံ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တံ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏံ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၂။)၃။ ဝိပါကဝါရ
֍ ဋ္ဌ ၇၃၂။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရူပါရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဥပေက္ခာ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၃၃။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သောတဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဂန္ဓာရမ္မဏံ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရသာရမ္မဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သုခသဟဂတံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, သုခံ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, သုခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၃။)֍ ဋ္ဌ ၇၃၄။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဝိတက္ကော ဟောတိ, ဝိစာရော ဟောတိ, ဥပေက္ခာ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၃၅။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဝိတက္ကော ဟောတိ, ဝိစာရော ဟောတိ, ပီတိ ဟောတိ, သုခံ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၃၆။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၄။)ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဝိတက္ကော ဟောတိ, ဝိစာရော ဟောတိ, ဥပေက္ခာ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၃၇။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၃၈။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၅။)ကုသလာ။ တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ပထဝီကသိဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၃၉။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ အရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၄၀။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ နိယျာနိကံ အပစယဂါမိံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယ ပဌမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၆။)ဝိဟရတိ ဒုက္ခပဋိပဒံ ဒန္ဓာဘိညံ သုညတံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၄၁။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရူပါရမ္မဏံ…ပေ… သောတဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ…ပေ… ဃာနဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဂန္ဓာရမ္မဏံ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ရသာရမ္မဏံ…ပေ… ကာယဝိညာဏံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဒုက္ခသဟဂတံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏံ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဒုက္ခံ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဒုက္ခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၄၂။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ အကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကာ မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဝိတက္ကော ဟောတိ,
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၇။)ဝိစာရော ဟောတိ, ဥပေက္ခာ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
၄။ ကိရိယဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၇၄၃။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ မနောဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရမ္မဏာ ဝါ ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဝိတက္ကော ဟောတိ, ဝိစာရော ဟောတိ, ဥပေက္ခာ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၄၄။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ သောမနဿသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ရူပါရမ္မဏာ ဝါ…ပေ… ဓမ္မာရမ္မဏာ ဝါ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၈။)ယံ ယံ ဝါ ပနာရဗ္ဘ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတိ, ဝိတက္ကော ဟောတိ, ဝိစာရော ဟောတိ, ဥပေက္ခာ ဟောတိ, စိတ္တဿေကဂ္ဂတာ ဟောတိ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဟောတိ, သမာဓိန္ဒြိယံ ဟောတိ, မနိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဟောတိ, ယေ ဝါ ပန တသ္မိံ သမယေ အညေပိ အတ္ထိ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ အရူပိနော ဓမ္မာ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၄၅။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
ကတမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ? ယသ္မိံ သမယေ မနောဝိညာဏဓာတု ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ ကိရိယာ နေဝ ကုသလာ နာကုသလာ န စ ကမ္မဝိပါကာ သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… သောမနဿသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ…ပေ… ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာ သသင်္ခါရေန…ပေ… ရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ…ပေ… အရူပါဝစရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ကိရိယံ နေဝ ကုသလံ နာကုသလံ န စ ကမ္မဝိပါကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရံ…ပေ… သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနသညာသဟဂတံ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဟောတိ…ပေ… အဝိက္ခေပေါ ဟောတိ။ ဣမေ ဓမ္မာ အဗျာကတာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယာယ နိရုတ္တိယာ တေသံ ဓမ္မာနံ ပညတ္တိ ဟောတိ တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ။ ယေန ဉာဏေန တာနိ ဉာဏာနိ ဇာနာတိ – ‘‘ဣမာနိ ဉာဏာနိ ဣဒမတ္ထဇောတကာနီ’’တိ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၄၆။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ကာမာဝစရကုသလတော
(အဘိ၊ဝိ၊၃၁၉။)စတူသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တေသု စိတ္တုပ္ပါဒေသု, ကိရိယတော စတူသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တေသု စိတ္တုပ္ပါဒေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ ဧတေသု စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
အဘိဓမ္မဘာဇနီယံ။
၃။ ပဉှာပုစ္ဆကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၄၇။ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ – အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၄၈။ စတုန္နံ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… ကတိ သရဏာ, ကတိ အရဏာ?
၁။ တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၄၉။ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌအသံကိလေသိကာ။
တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သဝိတက္ကသဝိစာရာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။
တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အာစယဂါမိနော, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အာစယဂါမိနီ, သိယာ အပစယဂါမိနီ, သိယာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၀။)တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ, အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ သေက္ခာ, သိယာ အသေက္ခာ, သိယာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ပရိတ္တာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ပရိတ္တာ, သိယာ အပ္ပမာဏာ။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ ပရိတ္တာရမ္မဏာ၊ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, သိယာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ။
တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ မဇ္ဈိမာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ မဇ္ဈိမာ, သိယာ ပဏီတာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ အနိယတာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ သမ္မတ္တနိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ န ဝတ္တဗ္ဗာ – မဂ္ဂါရမ္မဏာတိပိ, မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနီတိပိ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ န မဂ္ဂါရမ္မဏာ, သိယာ မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနီ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂဟေတုကာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနီတိပိ၊ ဒွေ ပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, န မဂ္ဂဟေတုကာ, သိယာ မဂ္ဂါဓိပတိနော, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ မဂ္ဂါရမ္မဏာတိပိ, မဂ္ဂါဓိပတိနောတိပိ။
တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ဥပ္ပါဒိနောတိ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနီ။ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ ဒွေ ပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အတီတာရမ္မဏာ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အတီတာရမ္မဏာ, သိယာ အနာဂတာရမ္မဏာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ အတီတာရမ္မဏာတိပိ, အနာဂတာရမ္မဏာတိပိ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိပိ။ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ၊ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ။ အနိဒဿနအပဋိဃာ။
၂။ ဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၇၅၀။ ဟေတူ, သဟေတုကာ, ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ, ဟေတူ စေဝ သဟေတုကာ စ, ဟေတူ စေဝ ဟေတုသမ္ပယုတ္တာ စ, န ဝတ္တဗ္ဗာ န ဟေတူ သဟေတုကာတိပိ, နဟေတူအဟေတုကာတိပိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၁။)သပ္ပစ္စယာ, သင်္ခတာ, အနိဒဿနာ, အပ္ပဋိဃာ, အရူပါ, တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ လောကိယာ, အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ, ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
နော အာသဝါ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သာသဝါ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ သာသဝါ, သိယာ အနာသဝါ။ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ သာသဝါ စာတိ, သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝေါ [အာသဝါ (သီ။) ဓာတုဝိဘင်္ဂေ ပန ပါဌနာနတ္တံ နတ္ထိ] စေဝ သာသဝါ စာတိ, သိယာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝေါ [အာသဝါ (သီ။) ဓာတုဝိဘင်္ဂေ ပန ပါဌနာနတ္တံ နတ္ထိ], သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ သာသဝါ စေဝ နော စ အာသဝါတိ။ န ဝတ္တဗ္ဗာ အာသဝါ စေဝ အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စာတိပိ, အာသဝသမ္ပယုတ္တာ စေဝ နော စ အာသဝါတိပိ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ, သိယာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ အနာသဝါ။
နော သံယောဇနာ…ပေ… နော ဂန္ထာ…ပေ… နော ဩဃာ…ပေ… နော ယောဂါ…ပေ… နော နီဝရဏာ…ပေ… နော ပရာမာသာ…ပေ… သာရမ္မဏာ။ နော စိတ္တာ, စေတသိကာ, စိတ္တသမ္ပယုတ္တာ, စိတ္တသံသဋ္ဌာ, စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသဟဘုနော, စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော။ စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာ, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနသဟဘုနော, စိတ္တသံသဋ္ဌသမုဋ္ဌာနာနုပရိဝတ္တိနော, ဗာဟိရာ, နော ဥပါဒါ, အနုပါဒိန္နာ။
နော ဥပါဒါနာ…ပေ… နော ကိလေသာ…ပေ… န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ။ န ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သဝိတက္ကာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ သဝိတက္ကာ, သိယာ အဝိတက္ကာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သဝိစာရာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ သဝိစာရာ, သိယာ အဝိစာရာ။ သိယာ သပ္ပီတိကာ, သိယာ အပ္ပီတိကာ။ သိယာ ပီတိသဟဂတာ, သိယာ န ပီတိသဟဂတာ။ သိယာ သုခသဟဂတာ, သိယာ န သုခသဟဂတာ။ သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ, သိယာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ကာမာဝစရာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ကာမာဝစရာ, သိယာ န ကာမာဝစရာ။ န ရူပါဝစရာ။ န
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၂။)အရူပါဝစရာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ပရိယာပန္နာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ အနိယျာနိကာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ နိယျာနိကာ, သိယာ အနိယျာနိကာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ အနိယတာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ နိယတာ, သိယာ အနိယတာ။ တိဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ သဥတ္တရာ၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ သိယာ သဥတ္တရာ, သိယာ အနုတ္တရာ။ အရဏာတိ။
ပဉှာပုစ္ဆကံ။
ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၃။)၁၆။ ဉာဏဝိဘင်္ဂ
၁။ ဧကကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၅၁။ ဧကဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု – ပဉ္စ ဝိညာဏာ န ဟေတူ, အဟေတုကာ, ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တာ, သပ္ပစ္စယာ, သင်္ခတာ, အရူပါ, လောကိယာ, သာသဝါ, သံယောဇနိယာ, ဂန္ထနိယာ, ဩဃနိယာ, ယောဂနိယာ, နီဝရဏိယာ, ပရာမဋ္ဌာ, ဥပါဒါနိယာ, သံကိလေသိကာ, အဗျာကတာ, သာရမ္မဏာ, အစေတသိကာ, ဝိပါကာ, ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ, န သဝိတက္ကသဝိစာရာ, န အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, အဝိတက္ကအဝိစာရာ, န ပီတိသဟဂတာ, နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ, နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကာ, နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနော, နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ, ပရိတ္တာ, ကာမာဝစရာ, န ရူပါဝစရာ, န အရူပါဝစရာ, ပရိယာပန္နာ, နော အပရိယာပန္နာ, အနိယတာ, အနိယျာနိကာ,
ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာ ဥပ္ပန္နာရမ္မဏာ,
(၃) ပုရေဇာတဝတ္ထုကာ ပုရေဇာတာရမ္မဏာ
(၄) အဇ္ဈတ္တိကဝတ္ထုကာ ဗာဟိရာရမ္မဏာ
(၅) အသမ္ဘိန္နဝတ္ထုကာ အသမ္ဘိန္နာရမ္မဏာ
(၆) နာနာဝတ္ထုကာ နာနာရမ္မဏာ
(၇) န အညမညဿ ဂေါစရဝိသယံ ပစ္စနုဘောန္တိ
(၈) န အသမန္နာဟာရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ
(၁၀) န အဗ္ဗောကိဏ္ဏာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ
(၁၁) န အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ
(၁၂) န အညမညဿ သမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ
(၁၃) ပဉ္စ ဝိညာဏာ အနာဘောဂါ
(၁၄) ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကဉ္စိ [ကိဉ္စိ (သီ။ က။)] ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတိ အညတြ အဘိနိပါတမတ္တာ
(၁၅) ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတိ
(၁၆) ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကဉ္စိ ဣရိယာပထံ ကပ္ပေတိ
(၁၇) ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကဉ္စိ ဣရိယာပထံ ကပ္ပေတိ
(၁၈) ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကာယကမ္မံ န ဝစီကမ္မံ ပဋ္ဌပေတိ
(၁၉) ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကာယကမ္မံ န ဝစီကမ္မံ ပဋ္ဌပေတိ
(၂၀) ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကုသလာကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒိယတိ
(၂၁) ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကုသလာကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒိယတိ
(၂၂) ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န သမာပဇ္ဇတိ န ဝုဋ္ဌာတိ
(၂၃) ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န သမာပဇ္ဇတိ န ဝုဋ္ဌာတိ
(၂၄) ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န စဝတိ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ
(၂၅) ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န စဝတိ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ
(၂၆) ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န သုပတိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၄။)(၂၇) ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န သုပတိ န ပဋိဗုဇ္ဈတိ န သုပိနံ ပဿတိ, ယာထာဝကဝတ္ထုဝိဘာဝနာ ပညာ
ဧဝံ ဧကဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၂။ ဒုကမာတိကာ
(၁) လောကိယာ ပညာ, လောကုတ္တရာ ပညာ
(၂) ကေနစိ ဝိညေယျာ ပညာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ ပညာ
(၄) အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ ပညာ, အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ အနာသဝါ ပညာ
(၅) သံယောဇနိယာ ပညာ, အသံယောဇနိယာ ပညာ
(၆) သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ သံယောဇနိယာ ပညာ, သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ အသံယောဇနိယာ ပညာ
(၇) ဂန္ထနိယာ ပညာ, အဂန္ထနိယာ ပညာ
(၈) ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ ဂန္ထနိယာ ပညာ, ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ အဂန္ထနိယာ ပညာ
(၉) ဩဃနိယာ ပညာ, အနောဃနိယာ ပညာ
(၁၀) ဩဃဝိပ္ပယုတ္တာ ဩဃနိယာ ပညာ, ဩဃဝိပ္ပယုတ္တာ အနောဃနိယာ ပညာ
(၁၁) ယောဂနိယာ ပညာ, အယောဂနိယာ ပညာ
(၁၂) ယောဂဝိပ္ပယုတ္တာ ယောဂနိယာ ပညာ, ယောဂဝိပ္ပယုတ္တာ အယောဂနိယာ ပညာ
(၁၃) နီဝရဏိယာ ပညာ, အနီဝရဏိယာ ပညာ
(၁၄) နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ နီဝရဏိယာ ပညာ, နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ အနီဝရဏိယာ ပညာ
(၁၅) ပရာမဋ္ဌာ ပညာ, အပရာမဋ္ဌာ ပညာ
(၁၆) ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ ပရာမဋ္ဌာ ပညာ, ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ အပရာမဋ္ဌာ ပညာ
(၁၇) ဥပါဒိန္နာ ပညာ, အနုပါဒိန္နာ ပညာ
(၁၈) ဥပါဒါနိယာ ပညာ, အနုပါဒါနိယာ ပညာ
(၁၉) ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ ဥပါဒါနိယာ ပညာ, ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ အနုပါဒါနိယာ ပညာ
(၂၀) သံကိလေသိကာ ပညာ, အသံကိလေသိကာ ပညာ
(၂၁) ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ သံကိလေသိကာ ပညာ, ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ အသံကိလေသိကာ ပညာ
(၂၂) သဝိတက္ကာ ပညာ, အဝိတက္ကာ ပညာ
(၂၃) သဝိစာရာ ပညာ, အဝိစာရာ ပညာ
(၂၄) သပ္ပီတိကာ ပညာ, အပ္ပီတိကာ ပညာ
(၂၅) ပီတိသဟဂတာ ပညာ, န ပီတိသဟဂတာ ပညာ
(၂၆) သုခသဟဂတာ ပညာ, န သုခသဟဂတာ ပညာ
(၂၇) ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပညာ, န ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပညာ
(၂၈) ကာမာဝစရာ ပညာ, န ကာမာဝစရာ ပညာ
(၂၉) ရူပါဝစရာ ပညာ, န ရူပါဝစရာ ပညာ
(၃၀) အရူပါဝစရာ ပညာ, န အရူပါဝစရာ ပညာ
(၃၁) ပရိယာပန္နာ ပညာ, အပရိယာပန္နာ ပညာ
(၃၂) နိယျာနိကာ ပညာ, အနိယျာနိကာ ပညာ
(၃၃) နိယတာ ပညာ, အနိယတာ ပညာ
(၃၄) သဥတ္တရာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၅။)(၃၅) အတ္ထဇာပိကာ ပညာ, ဇာပိတတ္ထာ ပညာ
ဧဝံ ဒုဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၃။ တိကမာတိကာ
(၁) စိန္တာမယာ ပညာ, သုတမယာ ပညာ, ဘာဝနာမယာ ပညာ
(၂) ဒါနမယာ ပညာ, သီလမယာ ပညာ, ဘာဝနာမယာ ပညာ
(၃) အဓိသီလေ ပညာ, အဓိစိတ္တေ ပညာ, အဓိပညာယ ပညာ
(၄) အာယကောသလ္လံ, အပါယကောသလ္လံ, ဥပါယကောသလ္လံ
(၅) ဝိပါကာ ပညာ, ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ပညာ, နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ပညာ
(၆) ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ ပညာ, အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ ပညာ, အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ ပညာ
(၇) သဝိတက္ကသဝိစာရာ ပညာ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ပညာ, အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပညာ
(၈) ပီတိသဟဂတာ ပညာ, သုခသဟဂတာ ပညာ, ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပညာ
(၉) အာစယဂါမိနီ ပညာ, အပစယဂါမိနီ ပညာ, နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ ပညာ
(၁၀) သေက္ခာ ပညာ, အသေက္ခာ ပညာ, နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ ပညာ
(၁၁) ပရိတ္တာ ပညာ, မဟဂ္ဂတာ ပညာ, အပ္ပမာဏာ ပညာ
(၁၂) ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ, မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ ပညာ, အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ
(၁၃) မဂ္ဂါရမ္မဏာ ပညာ, မဂ္ဂဟေတုကာ ပညာ, မဂ္ဂါဓိပတိနီ ပညာ
(၁၄) ဥပ္ပန္နာ ပညာ, အနုပ္ပန္နာ ပညာ, ဥပ္ပါဒိနီ ပညာ
(၁၅) အတီတာ ပညာ, အနာဂတာ ပညာ, ပစ္စုပ္ပန္နာ ပညာ
(၁၆) အတီတာရမ္မဏာ ပညာ, အနာဂတာရမ္မဏာ ပညာ, ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပညာ
(၁၇) အဇ္ဈတ္တာ ပညာ, ဗဟိဒ္ဓါ ပညာ, အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ပညာ
(၁၈) အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ ပညာ, ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ပညာ, အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ပညာ
(၁၉) သဝိတက္ကသဝိစာရာ ပညာ အတ္ထိ ဝိပါကာ, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ
(၂၀) အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ
(၂၁) အတ္ထိ ပီတိသဟဂတာ, အတ္ထိ သုခသဟဂတာ, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ
(၂၂) အတ္ထိ အာစယဂါမိနီ, အတ္ထိ အပစယဂါမိနီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ
(၂၃) အတ္ထိ သေက္ခာ, အတ္ထိ အသေက္ခာ, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ
(၂၄) အတ္ထိ ပရိတ္တာ, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာ, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာ
(၂၅) အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ
(၂၆) အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကာ, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိနီ
(၂၇) အတ္ထိ ဥပ္ပန္နာ, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နာ, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒိနီ
(၂၈) အတ္ထိ အတီတာ, အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၆။)(၂၉) အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ
(၃၀) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ
(၃၁) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ
(၃၂) အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ပညာ အတ္ထိ ဝိပါကာ, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ
(၃၃) အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ
(၃၄) အတ္ထိ အာစယဂါမိနီ, အတ္ထိ အပစယဂါမိနီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ
(၃၅) အတ္ထိ သေက္ခာ, အတ္ထိ အသေက္ခာ, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ
(၃၆) အတ္ထိ ဥပ္ပန္နာ, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နာ, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒိနီ
(၃၇) အတ္ထိ အတီတာ, အတ္ထိ အနာဂတာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာ
(၃၈) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ
(၃၉) အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပညာ အတ္ထိ ဝိပါကာ, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ
(၄၀) အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပ္ပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပ္ပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ
(၄၁) အတ္ထိ ပီတိသဟဂတာ, အတ္ထိ သုခသဟဂတာ, အတ္ထိ ဥပေက္ခာသဟဂတာ
(၄၂) အတ္ထိ အာစယဂါမိနီ, အတ္ထိ အပစယဂါမိနီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ
(၄၃) အတ္ထိ သေက္ခာ, အတ္ထိ အသေက္ခာ, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ
(၄၄) အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ
(၄၅) အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကာ, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိနီ
(၄၆) အတ္ထိ ဥပ္ပန္နာ, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နာ, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒိနီ
(၄၇) အတ္ထိ အတီတာ, အတ္ထိ အနာဂတာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာ
(၄၈) အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ
(၄၉) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ
(၅၀) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ
(၅၁) ပီတိသဟဂတာ ပညာ သုခသဟဂတာ ပညာ အတ္ထိ ဝိပါကာ, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ
(၅၂) အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ
(၅၃) အတ္ထိ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, အတ္ထိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, အတ္ထိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ
(၅၄) အတ္ထိ အာစယဂါမိနီ, အတ္ထိ အပစယဂါမိနီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ
(၅၅) အတ္ထိ သေက္ခာ, အတ္ထိ အသေက္ခာ, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ
(၅၆) အတ္ထိ ပရိတ္တာ, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာ, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာ
(၅၇) အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ
(၅၈) အတ္ထိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၇။)မဂ္ဂါရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကာ, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိနီ
(၅၉) အတ္ထိ ဥပ္ပန္နာ, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နာ, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒိနီ
(၆၀) အတ္ထိ အတီတာ, အတ္ထိ အနာဂတာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာ
(၆၁) အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ
(၆၂) အတ္ထိ အဇ္ဈတာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ
(၆၃) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ
(၆၄) ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပညာ အတ္ထိ ဝိပါကာ, အတ္ထိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, အတ္ထိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ
(၆၅) အတ္ထိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, အတ္ထိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ
(၆၆) အတ္ထိ အာစယဂါမိနီ, အတ္ထိ အပစယဂါမိနီ, အတ္ထိ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ
(၆၇) အတ္ထိ သေက္ခာ, အတ္ထိ အသေက္ခာ, အတ္ထိ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ
(၆၈) အတ္ထိ ပရိတ္တာ, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာ, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာ
(၆၉) အတ္ထိ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ
(၇၀) အတ္ထိ မဂ္ဂါရမ္မဏာ, အတ္ထိ မဂ္ဂဟေတုကာ, အတ္ထိ မဂ္ဂါဓိပတိနီ
(၇၁) အတ္ထိ ဥပ္ပန္နာ, အတ္ထိ အနုပ္ပန္နာ, အတ္ထိ ဥပ္ပါဒိနီ
(၇၂) အတ္ထိ အတီတာ, အတ္ထိ အနာဂတာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာ
(၇၃) အတ္ထိ အတီတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ အနာဂတာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ
(၇၄) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ
(၇၅) အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ, အတ္ထိ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ, အတ္ထိ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ
ဧဝံ တိဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၄။ စတုက္ကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၅၄။ စတုဗ္ဗိဓေန ဉာဏဝတ္ထု –
(၁) ကမ္မဿကတဉာဏံ, သစ္စာနုလောမိကံ ဉာဏံ, မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ, ဖလသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ
(၂) ဒုက္ခေ ဉာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ
(၃) ကာမာဝစရာ ပညာ, ရူပါဝစရာ ပညာ, အရူပါဝစရာ ပညာ, အပရိယာပန္နာ ပညာ
(၄) ဓမ္မေ ဉာဏံ, အနွယေ ဉာဏံ, ပရိယေ [ပရိစ္စေ (သဗ္ဗတ္ထ) ပဿ ဒီဃနိကာယေ] ဉာဏံ, သမ္မုတိဉာဏံ [သမ္မတိဉာဏံ (သျာ။) ပဿ ဒီဃနိကာယေ]
(၅) အတ္ထိ ပညာ အာစယာယ နော အပစယာယ, အတ္ထိ ပညာ အပစယာယ နော အာစယာယ, အတ္ထိ ပညာ အာစယာယ စေဝ အပစယာယ စ, အတ္ထိ ပညာ နေဝါစယာယ နော အပစယာယ
(၆) အတ္ထိ ပညာ နိဗ္ဗိဒါယ နော ပဋိဝေဓာယ, အတ္ထိ ပညာ ပဋိဝေဓာယ နော နိဗ္ဗိဒါယ, အတ္ထိ ပညာ နိဗ္ဗိဒါယ စေဝ ပဋိဝေဓာယ စ, အတ္ထိ ပညာ နေဝ နိဗ္ဗိဒါယ နော ပဋိဝေဓာယ
(၇) ဟာနဘာဂိနီ ပညာ, ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ, ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ, နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၈။)(၉) စတဿော ပဋိပဒါ
(၁၀) စတ္တာရိ အာရမ္မဏာနိ
(၁၁) ဇရာမရဏေ ဉာဏံ, ဇရာမရဏသမုဒယေ ဉာဏံ, ဇရာမရဏနိရောဓေ ဉာဏံ, ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ
(၁၂-၂၁) ဇာတိယာ ဉာဏံ…ပေ… ဘဝေ ဉာဏံ…ပေ… ဥပါဒါနေ ဉာဏံ…ပေ… တဏှာယ ဉာဏံ…ပေ… ဝေဒနာယ ဉာဏံ…ပေ… ဖဿေ ဉာဏံ…ပေ… သဠာယတနေ ဉာဏံ…ပေ… နာမရူပေ ဉာဏံ…ပေ… ဝိညာဏေ ဉာဏံ…ပေ… သင်္ခါရေသု ဉာဏံ, သင်္ခါရသမုဒယေ ဉာဏံ, သင်္ခါရနိရောဓေ ဉာဏံ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ။ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၅။ ပဉ္စကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၅၅။ ပဉ္စဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု –
(၁) ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ (၂) ပဉ္စဉာဏိကော သမ္မာသမာဓိ
ဧဝံ ပဉ္စဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၆။ ဆက္ကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၅၆။ ဆဗ္ဗိဓေန ဉာဏဝတ္ထု –
(၁) ဆသု အဘိညာသု ပညာ
ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၇။ သတ္တကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၅၇။ သတ္တဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု –
(၁) သတ္တသတ္တတိ ဉာဏဝတ္ထူနိ
ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၈။ အဋ္ဌကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၅၈။ အဋ္ဌဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု –
(၁) စတူသု မဂ္ဂေသု, စတူသု ဖလေသု ပညာ
ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၉။ နဝကမာတိကာ
(၁) နဝသု အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီသု ပညာ
ဧဝံ နဝဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
၁၀။ ဒသကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၆၀။ဒသဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု – ဒသ တထာဂတဿ တထာဂတဗလာနိ ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ,
(အဘိ၊ဝိ၊၃၂၉။)ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ကတမာနိ ဒသ?
(၁) ဣဓ တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၂) ပုန စပရံ တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၃) ပုန စပရံ တထာဂတော သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၄) ပုန စပရံ တထာဂတော အနေကဓာတု နာနာဓာတုလောကံ [အနေကဓာတုံ နာနာဓာတုံ လောကံ (သျာ။) မ။ နိ။ ၁။၁၄၈] ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော အနေကဓာတု နာနာဓာတုလောကံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၅) ပုန စပရံ တထာဂတော သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၆) ပုန စပရံ တထာဂတော ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၀။)တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၇) ပုန စပရံ တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၈) ပုန စပရံ တထာဂတော ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၉) ပုန စပရံ တထာဂတော သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
(၁၀) ပုန စပရံ တထာဂတော အာသဝါနံ ခယံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ ယမ္ပိ တထာဂတော အာသဝါနံ ခယံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ, ဣဒမ္ပိ တထာဂတဿ တထာဂတဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။ ဣမာနိ ဒသ တထာဂတဿ တထာဂတဗလာနိ, ယေဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတော တထာဂတော အာသဘံ ဌာနံ ပဋိဇာနာတိ, ပရိသာသု သီဟနာဒံ နဒတိ, ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတိ။
ဧဝံ ဒသဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၁။)၁။ ဧကကနိဒ္ဒေသော
မာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၇၆၁။ ပဉ္စ ဝိညာဏာ န ဟေတုမေဝ, အဟေတုကမေဝ, ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တမေဝ, သပ္ပစ္စယမေဝ, သင်္ခတမေဝ, အရူပမေဝ, လောကိယမေဝ, သာသဝမေဝ, သံယောဇနိယမေဝ, ဂန္ထနိယမေဝ, ဩဃနိယမေဝ, ယောဂနိယမေဝ, နီဝရဏိယမေဝ, ပရာမဋ္ဌမေဝ, ဥပါဒါနိယမေဝ, သံကိလေသိကမေဝ, အဗျာကတမေဝ, သာရမ္မဏမေဝ, အစေတသိကမေဝ, ဝိပါကမေဝ, ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယမေဝ, အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကမေဝ, န သဝိတက္ကသဝိစာရမေဝ, န အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တမေဝ, အဝိတက္ကအဝိစာရမေဝ, န ပီတိသဟဂတမေဝ, နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗမေဝ, နေဝ ဒဿနေန န ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗဟေတုကမေဝ, နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိမေဝ, နေဝသေက္ခနာသေက္ခမေဝ, ပရိတ္တမေဝ, ကာမာဝစရမေဝ, န ရူပါဝစရမေဝ, န အရူပါဝစရမေဝ, ပရိယာပန္နမေဝ, နော အပရိယာပန္နမေဝ, အနိယတမေဝ, အနိယျာနိကမေဝ, ဥပ္ပန္နံ မနောဝိညာဏဝိညေယျမေဝ, အနိစ္စမေဝ, ဇရာဘိဘူတမေဝ။
֍ ဋ္ဌ ၇၆၂။ ပဉ္စ ဝိညာဏာ ဥပ္ပန္နဝတ္ထုကာ, ဥပ္ပန္နာရမ္မဏာတိ ဥပ္ပန္နသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ အာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။
ပုရေဇာတဝတ္ထုကာ, ပုရေဇာတာရမ္မဏာတိ ပုရေဇာတသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ပုရေဇာတေ အာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။
အဇ္ဈတ္တိကဝတ္ထုကာ, ဗာဟိရာရမ္မဏာတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ ဝတ္ထု အဇ္ဈတ္တိကာ အာရမ္မဏာ ဗာဟိရာ။
အသမ္ဘိန္နဝတ္ထုကာ, အသမ္ဘိန္နာရမ္မဏာတိ အသမ္ဘိန္နသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ အသမ္ဘိန္နေ အာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။
နာနာဝတ္ထုကာ, နာနာရမ္မဏာတိ အညံ စက္ခုဝိညာဏဿ ဝတ္ထု စ အာရမ္မဏဉ္စ, အညံ သောတဝိညာဏဿ ဝတ္ထု စ အာရမ္မဏဉ္စ, အညံ ဃာနဝိညာဏဿ ဝတ္ထု စ အာရမ္မဏဉ္စ, အညံ ဇိဝှါဝိညာဏဿ ဝတ္ထု စ အာရမ္မဏဉ္စ, အညံ ကာယဝိညာဏဿ ဝတ္ထု စ အာရမ္မဏဉ္စ။
֍ ဋ္ဌ ၇၆၃။ န အညမညဿ ဂေါစရဝိသယံ ပစ္စနုဘောန္တီတိ စက္ခုဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ သောတဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, သောတဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ စက္ခုဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ ဃာနဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, ဃာနဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၂။)စက္ခုဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ ဇိဝှါဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, ဇိဝှါဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ စက္ခုဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ ကာယဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, ကာယဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ စက္ခုဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။ သောတဝိညာဏဿ…ပေ… ဃာနဝိညာဏဿ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏဿ…ပေ… ကာယဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ စက္ခုဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, စက္ခုဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ ကာယဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။ ကာယဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ သောတဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, သောတဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ ကာယဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။ ကာယဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ ဃာနဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, ဃာနဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ ကာယဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။ ကာယဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယံ ဇိဝှါဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ, ဇိဝှါဝိညာဏဿ ဂေါစရဝိသယမ္ပိ ကာယဝိညာဏံ န ပစ္စနုဘောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၇၆၄။ န အသမန္နာဟာရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ သမန္နာဟရန္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။
န အမနသိကာရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ မနသိကရောန္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။
န အဗ္ဗောကိဏ္ဏာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ န ပဋိပါဋိယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။
န အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ န ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၇၆၅။ န အညမညဿ သမနန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ သောတဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သောတဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ စက္ခုဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ ဃာနဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဃာနဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ စက္ခုဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ ဇိဝှါဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဇိဝှါဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ စက္ခုဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ ကာယဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ကာယဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ စက္ခုဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သောတဝိညာဏဿ…ပေ… ဃာနဝိညာဏဿ…ပေ… ဇိဝှါဝိညာဏဿ…ပေ… ကာယဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ စက္ခုဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ ကာယဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကာယဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ သောတဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သောတဝိညာဏဿ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၃။)ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ ကာယဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကာယဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ ဃာနဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဃာနဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ ကာယဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကာယဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာ ဇိဝှါဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဇိဝှါဝိညာဏဿ ဥပ္ပန္နသမနန္တရာပိ ကာယဝိညာဏံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
֍ ဋ္ဌ ၇၆၆။ ပဉ္စ ဝိညာဏာ အနာဘောဂါတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ နတ္ထိ အာဝဋ္ဋနာ ဝါ အာဘောဂေါ ဝါ သမန္နာဟာရော ဝါ မနသိကာရော ဝါ။
ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတိ။
အညတြ အဘိနိပါတမတ္တာတိ အညတြ အာပါတမတ္တာ။
ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတီတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာ မနောဓာတုယာပိ န ကဉ္စိ ဓမ္မံ ပဋိဝိဇာနာတိ။
ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကဉ္စိ ဣရိယာပထံ ကပ္ပေတီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကဉ္စိ ဣရိယာပထံ ကပ္ပေတိ – ဂမနံ ဝါ ဌာနံ ဝါ နိသဇ္ဇံ ဝါ သေယျံ ဝါ။
ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကဉ္စိ ဣရိယာပထံ ကပ္ပေတီတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာ မနောဓာတုယာပိ န ကဉ္စိ ဣရိယာပထံ ကပ္ပေတိ – ဂမနံ ဝါ ဌာနံ ဝါ နိသဇ္ဇံ ဝါ သေယျံ ဝါ။
ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကာယကမ္မံ န ဝစီကမ္မံ ပဋ္ဌပေတီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကာယကမ္မံ န ဝစီကမ္မံ ပဋ္ဌပေတိ။
ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကာယကမ္မံ န ဝစီကမ္မံ ပဋ္ဌပေတီတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာ မနောဓာတုယာပိ န ကာယကမ္မံ န ဝစီကမ္မံ ပဋ္ဌပေတိ။
ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကုသလာကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒိယတီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န ကုသလာကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒိယတိ။
ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န ကုသလာကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒိယတီတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာ မနောဓာတုယာပိ န ကုသလာကုသလံ ဓမ္မံ သမာဒိယတိ။
ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န သမာပဇ္ဇတိ န ဝုဋ္ဌာတီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န သမာပဇ္ဇတိ န ဝုဋ္ဌာတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၄။)ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န သမာပဇ္ဇတိ န ဝုဋ္ဌာတီတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာ မနောဓာတုယာပိ န သမာပဇ္ဇတိ န ဝုဋ္ဌာတိ။
ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န စဝတိ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န စဝတိ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န စဝတိ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာ မနောဓာတုယာပိ န စဝတိ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န သုပတိ န ပဋိဗုဇ္ဈတိ န သုပိနံ ပဿတီတိ ပဉ္စဟိ ဝိညာဏေဟိ န သုပတိ န ပဋိဗုဇ္ဈတိ န သုပိနံ ပဿတိ။
ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာပိ န သုပတိ န ပဋိဗုဇ္ဈတိ န သုပိနံ ပဿတီတိ ပဉ္စန္နံ ဝိညာဏာနံ သမနန္တရာ မနောဓာတုယာပိ န သုပတိ န ပဋိဗုဇ္ဈတိ န သုပိနံ ပဿတိ။ ဧဝံ ယာထာဝကဝတ္ထုဝိဘာဝနာ ပညာ။
ဧဝံ ဧကဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
ဧကကံ။
၂။ ဒုကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၇၆၇။ (၁) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ လောကိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ လောကုတ္တရာ ပညာ။
(၂) သဗ္ဗာဝ ပညာ ကေနစိ ဝိညေယျာ, ကေနစိ န ဝိညေယျာ။
(၃) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ သာသဝါ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အနာသဝါ ပညာ။
(၄) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ သာသဝါ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အာသဝဝိပ္ပယုတ္တာ အနာသဝါ ပညာ။
(၅) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ သံယောဇနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အသံယောဇနိယာ ပညာ။
(၆) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ သံယောဇနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ သံယောဇနဝိပ္ပယုတ္တာ အသံယောဇနိယာ ပညာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၅။)(၇) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ဂန္ထနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အဂန္ထနိယာ ပညာ။
(၈) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ ဂန္ထနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ ဂန္ထဝိပ္ပယုတ္တာ အဂန္ထနိယာ ပညာ။
(၉) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ဩဃနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အနောဃနိယာ ပညာ။
(၁၀) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တာ ဩဃနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ ဩဃဝိပ္ပယုတ္တာ အနောဃနိယာ ပညာ။
(၁၁) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ယောဂနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အယောဂနိယာ ပညာ။
(၁၂) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တာ ယောဂနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ ယောဂဝိပ္ပယုတ္တာ အယောဂနိယာ ပညာ။
(၁၃) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ နီဝရဏိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အနီဝရဏိယာ ပညာ။
(၁၄) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ နီဝရဏိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ နီဝရဏဝိပ္ပယုတ္တာ အနီဝရဏိယာ ပညာ။
(၁၅) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ပရာမဋ္ဌာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အပရာမဋ္ဌာ ပညာ။
(၁၆) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ ပရာမဋ္ဌာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ ပရာမာသဝိပ္ပယုတ္တာ အပရာမဋ္ဌာ ပညာ။
(၁၇) တီသု ဘူမီသု ဝိပါကေ ပညာ ဥပါဒိန္နာ ပညာ, တီသု ဘူမီသု ကုသလေ တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အနုပါဒိန္နာ ပညာ။
(၁၈) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ဥပါဒါနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အနုပါဒါနိယာ ပညာ။
(၁၉) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ ဥပါဒါနိယာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ ဥပါဒါနဝိပ္ပယုတ္တာ အနုပါဒါနိယာ ပညာ။
(၂၀) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ သံကိလေသိကာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အသံကိလေသိကာ ပညာ။
(၂၁) တီသု ဘူမီသု
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၆။)ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ သံကိလေသိကာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ ကိလေသဝိပ္ပယုတ္တာ အသံကိလေသိကာ ပညာ။
(၂၂) ဝိတက္ကသမ္ပယုတ္တာ ပညာ သဝိတက္ကာ ပညာ, ဝိတက္ကဝိပ္ပယုတ္တာ ပညာ အဝိတက္ကာ ပညာ။
(၂၃) ဝိစာရသမ္ပယုတ္တာ ပညာ သဝိစာရာ ပညာ, ဝိစာရဝိပ္ပယုတ္တာ ပညာ အဝိစာရာ ပညာ။
(၂၄) ပီတိသမ္ပယုတ္တာ ပညာ သပ္ပီတိကာ ပညာ, ပီတိဝိပ္ပယုတ္တာ ပညာ အပ္ပီတိကာ ပညာ။
(၂၅) ပီတိသမ္ပယုတ္တာ ပညာ ပီတိသဟဂတာ ပညာ, ပီတိဝိပ္ပယုတ္တာ ပညာ န ပီတိသဟဂတာ ပညာ။
(၂၆) သုခသမ္ပယုတ္တာ ပညာ သုခသဟဂတာ ပညာ, သုခဝိပ္ပယုတ္တာ ပညာ န သုခသဟဂတာ ပညာ။
(၂၇) ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တာ ပညာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပညာ, ဥပေက္ခာဝိပ္ပယုတ္တာ ပညာ န ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပညာ။
(၂၈) ကာမာဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ ကာမာဝစရာ ပညာ, ရူပါဝစရာ ပညာ အရူပါဝစရာ ပညာ, အပရိယာပန္နာ ပညာ န ကာမာဝစရာ ပညာ။
(၂၉) ရူပါဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ ရူပါဝစရာ ပညာ, ကာမာဝစရာ ပညာ အရူပါဝစရာ ပညာ အပရိယာပန္နာ ပညာ န ရူပါဝစရာ ပညာ။
(၃၀) အရူပါဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ အရူပါဝစရာ ပညာ, ကာမာဝစရာ ပညာ ရူပါဝစရာ ပညာ အပရိယာပန္နာ ပညာ န အရူပါဝစရာ ပညာ။
(၃၁) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ ပရိယာပန္နာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အပရိယာပန္နာ ပညာ။
(၃၂) စတူသု မဂ္ဂေသု ပညာ နိယျာနိကာ ပညာ, တီသု ဘူမီသု ကုသလေ စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကေ တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ အနိယျာနိကာ ပညာ။
(၃၃) စတူသု မဂ္ဂေသု ပညာ နိယတာ ပညာ, တီသု ဘူမီသု ကုသလေ စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကေ တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ အနိယတာ ပညာ။
(၃၄) တီသု ဘူမီသု ကုသလာဗျာကတေ ပညာ သဥတ္တရာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အနုတ္တရာ ပညာ။
(၃၅) တတ္ထ ကတမာ အတ္ထဇာပိကာ ပညာ?
စတူသု ဘူမီသု ကုသလေ အရဟတော အဘိညံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ သမာပတ္တိံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ အတ္ထဇာပိကာ ပညာ, စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကေ အရဟတော ဥပ္ပန္နာယ အဘိညာယ ဥပ္ပန္နာယ သမာပတ္တိယာ ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ ဇာပိတတ္ထာ ပညာ။
ဧဝံ ဒုဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
ဒုကံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၇။)၃။ တိကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၇၆၈။ (၁။ က) တတ္ထ ကတမာ စိန္တာမယာ ပညာ?
ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ ကမ္မာယတနေသု ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ သိပ္ပါယတနေသု ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေသု ကမ္မဿကတံ ဝါ သစ္စာနုလောမိကံ ဝါ ရူပံ အနိစ္စန္တိ ဝါ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စန္တိ ဝါ, ယံ ဧဝရူပိံ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ဒိဋ္ဌိံ ရုစိံ မုဒိံ ပေက္ခံ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိံ ပရတော အဿုတွာ ပဋိလဘတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘စိန္တာမယာ ပညာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ သုတမယာ ပညာ? ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ ကမ္မာယတနေသု ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ သိပ္ပါယတနေသု ယောဂဝိဟိတေသု ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေသု ကမ္မဿကတံ ဝါ သစ္စာနုလောမိကံ ဝါ ရူပံ အနိစ္စန္တိ ဝါ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ဝိညာဏံ အနိစ္စန္တိ ဝါ, ယံ ဧဝရူပိံ အနုလောမိကံ ခန္တိံ ဒိဋ္ဌိံ ရုစိံ မုဒိံ ပေက္ခံ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိံ ပရတော သုတွာ ပဋိလဘတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုတမယာ ပညာ’’။
(ဂ) သဗ္ဗာပိ သမာပန္နဿ ပညာ ဘာဝနာမယာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၆၉။ (၂။ က) တတ္ထ ကတမာ ဒါနမယာ ပညာ? ဒါနံ အာရဗ္ဘ ဒါနာဓိဂစ္ဆ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒါနမယာ ပညာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ သီလမယာ ပညာ? သီလံ အာရဗ္ဘ သီလာဓိဂစ္ဆ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သီလမယာ ပညာ’’။
(ဂ) သဗ္ဗာပိ သမာပန္နဿ ပညာ ဘာဝနာမယာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၀။ (၃။ က) တတ္ထ ကတမာ အဓိသီလေ ပညာ? ပါတိမောက္ခသံဝရံ သံဝရန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိသီလေ ပညာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ အဓိစိတ္တေ ပညာ? ရူပါဝစရာရူပါဝစရသမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိစိတ္တေ ပညာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၈။)(ဂ) တတ္ထ ကတမာ အဓိပညာယ ပညာ? စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိပညာယ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၁။ (၄။ က) တတ္ထ ကတမံ အာယကောသလ္လံ? ‘‘ဣမေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီယန္တိ။ ဣမေ ဝါ ပနိမေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တီ’’တိ – ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အာယကောသလ္လံ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ အပါယကောသလ္လံ? ‘‘ဣမေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ ကုသလာ ဓမ္မာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ ကုသလာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဣမေ ဝါ ပနိမေ ဓမ္မေ မနသိကရောတော အနုပ္ပန္နာ စေဝ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဥပ္ပန္နာ စ အကုသလာ ဓမ္မာ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိ – ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပါယကောသလ္လံ’’။
(ဂ) သဗ္ဗာပိ တတြုပါယာ ပညာ ဥပါယကောသလ္လံ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၂။ (၅။ က) စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကေ ပညာ ဝိပါကာ ပညာ။
(ခ) စတူသု ဘူမီသု ကုသလေ ပညာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ပညာ။
(ဂ) တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၃။ (၆။ က) တီသု ဘူမီသု ဝိပါကေ ပညာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ ပညာ။
(ခ) တီသု ဘူမီသု ကုသလေ တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ ပညာ။
(ဂ) စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၄။ (၇။ က) ဝိတက္ကဝိစာရသမ္ပယုတ္တာ ပညာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ ပညာ။
(ခ) ဝိတက္ကဝိပ္ပယုတ္တာ ဝိစာရသမ္ပယုတ္တာ ပညာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ ပညာ။
(ဂ) ဝိတက္ကဝိစာရဝိပ္ပယုတ္တာ ပညာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၅။ (၈။ က) ပီတိသမ္ပယုတ္တာ ပညာ ပီတိသဟဂတာ ပညာ။
(ခ) သုခသမ္ပယုတ္တာ ပညာ သုခသဟဂတာ ပညာ။
(ဂ) ဥပေက္ခာသမ္ပယုတ္တာ ပညာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ပညာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၃၉။)֍ ဋ္ဌ ၇၇၆။ (၉။ က) တီသု ဘူမီသု ကုသလေ ပညာ အာစယဂါမိနီ ပညာ။
(ခ) စတူသု မဂ္ဂေသု ပညာ အပစယဂါမိနီ ပညာ။
(ဂ) စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကေ တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ နေဝါစယဂါမိနာပစယဂါမိနီ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၇။ (၁၀။ က) စတူသု မဂ္ဂေသု တီသု ဖလေသု ပညာ သေက္ခာ ပညာ။
(ခ) ဥပရိဋ္ဌိမာ [ဥပရိဋ္ဌိမေ (သျာ။), ဥပရိဋ္ဌိမံ (က။)] အရဟတ္တဖလေ ပညာ အသေက္ခာ ပညာ။
(ဂ) တီသု ဘူမီသု ကုသလေ တီသု ဘူမီသု ဝိပါကေ တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ နေဝသေက္ခနာသေက္ခာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၈။ (၁၁။ က) ကာမာဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ ပရိတ္တာ ပညာ။
(ခ) ရူပါဝစရာရူပါဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ မဟဂ္ဂတာ ပညာ။
(ဂ) စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အပ္ပမာဏာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၇၉။ (၁၂။ က) တတ္ထ ကတမာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ? ပရိတ္တေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၀။ (ခ) တတ္ထ ကတမာ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ ပညာ? မဟဂ္ဂတေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၁။ (ဂ) တတ္ထ ကတမာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ? အပ္ပမာဏေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၂။ (၁၃။ က) တတ္ထ ကတမာ မဂ္ဂါရမ္မဏာ ပညာ? အရိယမဂ္ဂံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မဂ္ဂါရမ္မဏာ ပညာ’’။
(ခ) စတူသု မဂ္ဂေသု ပညာ မဂ္ဂဟေတုကာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၃။ (ဂ) တတ္ထ ကတမာ မဂ္ဂါဓိပတိနီ ပညာ? အရိယမဂ္ဂံ အဓိပတိံ ကရိတွာ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနီ ပညာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၀။)֍ ဋ္ဌ ၇၈၄။ (၁၄) စတူသု ဘူမီသု ဝိပါကေ ပညာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ ဥပ္ပါဒိနီ, န ဝတ္တဗ္ဗာ အနုပ္ပန္နာတိ။ စတူသု ဘူမီသု ကုသလေ တီသု ဘူမီသု ကိရိယာဗျာကတေ ပညာ သိယာ ဥပ္ပန္နာ, သိယာ အနုပ္ပန္နာ, န ဝတ္တဗ္ဗာ ဥပ္ပါဒိနီတိ။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၅။ (၁၅) သဗ္ဗာဝ ပညာ သိယာ အတီတာ, သိယာ အနာဂတာ, သိယာ ပစ္စုပ္ပန္နာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၆။ (၁၆။ က) တတ္ထ ကတမာ အတီတာရမ္မဏာ ပညာ? အတီတေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အတီတာရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၇။ (ခ) တတ္ထ ကတမာ အနာဂတာရမ္မဏာ ပညာ? အနာဂတေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနာဂတာရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၈။ (ဂ) တတ္ထ ကတမာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပညာ? ပစ္စုပ္ပန္နေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ …ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၈၉။ (၁၇) သဗ္ဗာဝ ပညာ သိယာ အဇ္ဈတ္တာ, သိယာ ဗဟိဒ္ဓါ, သိယာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၀။ (၁၈။ က) တတ္ထ ကတမာ အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ ပညာ? အဇ္ဈတ္တေ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဇ္ဈတ္တာရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၁။ (ခ) တတ္ထ ကတမာ ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ပညာ? ဗဟိဒ္ဓါဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ပညာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၂။ (ဂ) တတ္ထ ကတမာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ပညာ? အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဓမ္မေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါရမ္မဏာ ပညာ’’။
ဧဝံ တိဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
တိကံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၁။)၄။ စတုက္ကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၇၉၃။ (၁။ က) တတ္ထ ကတမံ ကမ္မဿကတဉာဏံ? ‘‘အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, အတ္ထိ အယံ လောကော, အတ္ထိ ပရော လောကော, အတ္ထိ မာတာ, အတ္ထိ ပိတာ, အတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, အတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကမ္မဿကတဉာဏံ’’။ ဌပေတွာ သစ္စာနုလောမိကံ ဉာဏံ, သဗ္ဗာပိ သာသဝါ ကုသလာ ပညာ ကမ္မဿကတဉာဏံ။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ သစ္စာနုလောမိကံ ဉာဏံ? ‘‘ရူပံ အနိစ္စ’’န္တိ ဝါ ဝေဒနာ…ပေ… သညာ… သင်္ခါရာ… ‘‘ဝိညာဏံ အနိစ္စ’’န္တိ ဝါ ယာ ဧဝရူပီ အနုလောမိကာ ခန္တိ ဒိဋ္ဌိ ရုစိ မုဒိ ပေက္ခာ ဓမ္မနိဇ္ဈာနက္ခန္တိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သစ္စာနုလောမိကံ ဉာဏံ’’။
(ဂ) စတူသု မဂ္ဂေသု ပညာ မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ။
(ဃ) စတူသု ဖလေသု ပညာ ဖလသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၄။ (၂) မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ ဒုက္ခေပေတံ ဉာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေပေတံ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေပေတံ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယပေတံ ဉာဏံ။
(က) တတ္ထ ကတမံ ဒုက္ခေ ဉာဏံ? ဒုက္ခံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခေ ဉာဏံ’’။
(ခ-ဃ) ဒုက္ခသမုဒယံ အာရဗ္ဘ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓံ အာရဗ္ဘ…ပေ… ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၅။ (၃) ကာမာဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ ကာမာဝစရာ ပညာ, ရူပါဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ ရူပါဝစရာ ပညာ, အရူပါဝစရကုသလာဗျာကတေ ပညာ အရူပါဝစရာ ပညာ, စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ အပရိယာပန္နာ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၆။ (၄။ က) တတ္ထ ကတမံ ဓမ္မေ ဉာဏံ? စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ ဓမ္မေ ဉာဏံ။
(ခ) သော ဣမိနာ ဓမ္မေန ဉာတေန ဒိဋ္ဌေန ပတ္တေန ဝိဒိတေန ပရိယောဂါဠှေန အတီတာနာဂတေန နယံ နေတိ။ ‘‘ယေ ဟိ ကေစိ အတီတမဒ္ဓါနံ သမဏာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၂။)ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဒုက္ခံ အဗ္ဘညံသု [အဗ္ဘညိံသု (သျာ။) ဧဝမုပရိပိ], ဒုက္ခသမုဒယံ အဗ္ဘညံသု, ဒုက္ခနိရောဓံ အဗ္ဘညံသု, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဗ္ဘညံသု, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခံ အဗ္ဘညံသု, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခသမုဒယံ အဗ္ဘညံသု, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခနိရောဓံ အဗ္ဘညံသု, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဗ္ဘညံသု။ ယေ ဟိ ကေစိ အနာဂတမဒ္ဓါနံ သမဏာ ဝါ ဗြာဟ္မဏာ ဝါ ဒုက္ခံ အဘိဇာနိဿန္တိ, ဒုက္ခသမုဒယံ အဘိဇာနိဿန္တိ, ဒုက္ခနိရောဓံ အဘိဇာနိဿန္တိ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိဇာနိဿန္တိ, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခံ အဘိဇာနိဿန္တိ, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခသမုဒယံ အဘိဇာနိဿန္တိ, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခနိရောဓံ အဘိဇာနိဿန္တိ, ဣမညေဝ တေ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အဘိဇာနိဿန္တီ’’တိ – ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနွယေ ဉာဏံ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမံ ပရိယေ ဉာဏံ? ဣဓ ဘိက္ခု ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ။ သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သရာဂံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတရာဂံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတရာဂံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သဒေါသံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတဒေါသံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတဒေါသံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သမောဟံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝီတမောဟံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝီတမောဟံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သံခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သံခိတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိက္ခိတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, မဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘မဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အမဟဂ္ဂတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အမဟဂ္ဂတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သဥတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သဥတ္တရံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အနုတ္တရံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အနုတ္တရံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, သမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘သမာဟိတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အသမာဟိတံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အသမာဟိတံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, ဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘ဝိမုတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတိ, အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ ‘‘အဝိမုတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ ပဇာနာတီတိ – ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိယေ ဉာဏံ’’။
(ဃ) ဌပေတွာ ဓမ္မေ ဉာဏံ အနွယေ ဉာဏံ ပရိယေ ဉာဏံ, အဝသေသာ ပညာ သမ္မုတိဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၇။ (၅။ က) တတ္ထ ကတမာ ပညာ အာစယာယ နော အပစယာယ? ကာမာဝစရကုသလေ ပညာ အာစယာယ နော အပစယာယ။
(ခ) စတူသု မဂ္ဂေသု ပညာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၃။)(ဂ) ရူပါဝစရာရူပါဝစရကုသလေ ပညာ အာစယာယ စေဝ အပစယာယ စ။
(ဃ) အဝသေသာ ပညာ နေဝ အာစယာယ နော အပစယာယ။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၈။ (၆။ က) တတ္ထ ကတမာ ပညာ နိဗ္ဗိဒါယ နော ပဋိဝေဓာယ? ယာယ ပညာယ ကာမေသု ဝီတရာဂေါ ဟောတိ, န စ အဘိညာယော ပဋိဝိဇ္ဈတိ န စ သစ္စာနိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပညာ နိဗ္ဗိဒါယ နော ပဋိဝေဓာယ’’။
(ခ) သွေဝ ပညာယ ကာမေသု ဝီတရာဂေါ သမာနော အဘိညာယော ပဋိဝိဇ္ဈတိ န စ သစ္စာနိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပညာ ပဋိဝေဓာယ နော နိဗ္ဗိဒါယ’’။
(ဂ) စတူသု မဂ္ဂေသု ပညာ နိဗ္ဗိဒါယ စေဝ ပဋိဝေဓာယ စ။
(ဃ) အဝသေသာ ပညာ နေဝ နိဗ္ဗိဒါယ နော ပဋိဝေဓာယ။
֍ ဋ္ဌ ၇၉၉။ (၇။ က) တတ္ထ ကတမာ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ? ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘိံ ကာမသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။
(ခ) တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။
(ဂ) အဝိတက္ကသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။
(ဃ) နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ။ ဒုတိယဿ ဈာနဿ လာဘိံ ဝိတက္ကသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ။ တတိယဿ ဈာနဿ လာဘိံ ပီတိသုခသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။ အဒုက္ခမသုခသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ။ စတုတ္ထဿ ဈာနဿ လာဘိံ ဥပေက္ခာသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။ အာကာသာနဉ္စာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ။ အာကာသာနဉ္စာယတနဿ လာဘိံ ရူပသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၄။)ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ လာဘိံ အာကာသာနဉ္စာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။ အာကိဉ္စညာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ။ အာကိဉ္စညာယတနဿ လာဘိံ ဝိညာဏဉ္စာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။ တဒနုဓမ္မတာ သတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဌိတိဘာဂိနီ ပညာ။ နေဝသညာနာသညာယတနသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ ဝိရာဂူပသဉှိတာ နိဗ္ဗေဓဘာဂိနီ ပညာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၀၀။ (၈) တတ္ထ ကတမာ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ? အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ အတ္ထေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မေ ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, တတြ ဓမ္မနိရုတ္တာဘိလာပေ ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ, ဉာဏေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ။ ဣမာ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၈၀၁။ (၉) တတ္ထ ကတမာ စတဿော ပဋိပဒါ? ဒုက္ခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ပညာ, ဒုက္ခပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ ပညာ, သုခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ပညာ, သုခပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ ပညာ။
(က) တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ပညာ? ကိစ္ဆေန ကသိရေန သမာဓိံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ ဒန္ဓံ တဏ္ဌာနံ အဘိဇာနန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ပညာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဒုက္ခပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ ပညာ? ကိစ္ဆေန ကသိရေန သမာဓိံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ ခိပ္ပံ တဏ္ဌာနံ အဘိဇာနန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုက္ခပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ ပညာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၅။)(ဂ) တတ္ထ ကတမာ သုခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ပညာ? အကိစ္ဆေန အကသိရေန သမာဓိံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ ဒန္ဓံ တဏ္ဌာနံ အဘိဇာနန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ပညာ’’။
(ဃ) တတ္ထ ကတမာ သုခပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ ပညာ? အကိစ္ဆေန အကသိရေန သမာဓိံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ ခိပ္ပံ တဏ္ဌာနံ အဘိဇာနန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ ပညာ’’။ ဣမာ စတဿော ပဋိပဒါ။
֍ ဋ္ဌ ၈၀၂။ (၁၀) တတ္ထ ကတမာနိ စတ္တာရိ အာရမ္မဏာနိ? ပရိတ္တာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ, ပရိတ္တာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ, အပ္ပမာဏာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ, အပ္ပမာဏာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ။
(က) တတ္ထ ကတမာ ပရိတ္တာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ? သမာဓိဿ န နိကာမလာဘိဿ အာရမ္မဏံ ထောကံ ဖရန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိတ္တာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ပရိတ္တာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ? သမာဓိဿ န နိကာမလာဘိဿ အာရမ္မဏံ ဝိပုလံ ဖရန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပရိတ္တာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမာ အပ္ပမာဏာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ? သမာဓိဿ နိကာမလာဘိဿ အာရမ္မဏံ ထောကံ ဖရန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပ္ပမာဏာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ ပညာ’’။
(ဃ) တတ္ထ ကတမာ အပ္ပမာဏာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ? သမာဓိဿ နိကာမလာဘိဿ အာရမ္မဏံ ဝိပုလံ ဖရန္တဿ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပ္ပမာဏာ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ ပညာ’’။ ဣမာနိ စတ္တာရိ အာရမ္မဏာနိ။
(၁၁) မဂ္ဂသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ ဇရာမရဏေပေတံ ဉာဏံ, ဇရာမရဏသမုဒယေပေတံ ဉာဏံ, ဇရာမရဏနိရောဓေပေတံ ဉာဏံ, ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယပေတံ ဉာဏံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၆။)(က) တတ္ထ ကတမံ ဇရာမရဏေ ဉာဏံ? ဇရာမရဏံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇရာမရဏေ ဉာဏံ’’။
(ခ-ဃ) ဇရာမရဏသမုဒယံ အာရဗ္ဘ…ပေ… ဇရာမရဏနိရောဓံ အာရဗ္ဘ…ပေ… ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ’’။
֍ ဋ္ဌ ၈၀၃။ (၁၂-၂၁) ဓမ္မသမင်္ဂိဿ ဉာဏံ ဇာတိယာပေတံ ဉာဏံ…ပေ… ဘဝေပေတံ ဉာဏံ…ပေ… ဥပါဒါနေပေတံ ဉာဏံ…ပေ… တဏှာယပေတံ ဉာဏံ…ပေ… ဝေဒနာယပေတံ ဉာဏံ…ပေ… ဖဿေပေတံ ဉာဏံ…ပေ… သဠာယတနေပေတံ ဉာဏံ…ပေ… နာမရူပေပေတံ ဉာဏံ…ပေ… ဝိညာဏေပေတံ ဉာဏံ…ပေ… သင်္ခါရေသုပေတံ ဉာဏံ, သင်္ခါရသမုဒယေပေတံ ဉာဏံ, သင်္ခါရနိရောဓေပေတံ ဉာဏံ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယပေတံ ဉာဏံ။
တတ္ထ ကတမံ သင်္ခါရေသု ဉာဏံ? သင်္ခါရေ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရေသု ဉာဏံ’’။
သင်္ခါရသမုဒယံ အာရဗ္ဘ…ပေ… သင်္ခါရနိရောဓံ အာရဗ္ဘ…ပေ… သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဉာဏံ။ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
စတုက္ကံ။
၅။ ပဉ္စကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၈၀၄။ (၁) တတ္ထ ကတမော ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ? ပီတိဖရဏတာ, သုခဖရဏတာ, စေတောဖရဏတာ, အာလောကဖရဏတာ, ပစ္စဝေက္ခဏာနိမိတ္တံ။ ဒွီသု ဈာနေသု ပညာ ပီတိဖရဏတာ။ တီသု ဈာနေသု ပညာ သုခဖရဏတာ။ ပရစိတ္တေ ဉာဏံ စေတောဖရဏတာ။ ဒိဗ္ဗစက္ခု အာလောကဖရဏတာ။ တမှာ တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌိတဿ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏံ ပစ္စဝေက္ခဏာနိမိတ္တံ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၇။)(၂) တတ္ထ ကတမော ပဉ္စဉာဏိကော သမ္မာသမာဓိ? ‘‘အယံ သမာဓိ ပစ္စုပ္ပန္နသုခေါ စေဝ အာယတိဉ္စ သုခဝိပါကော’’တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘‘အယံ သမာဓိ အရိယော နိရာမိသော’’တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘‘အယံ သမာဓိ အကာပုရိသသေဝိတော’’တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ‘‘အယံ သမာဓိ သန္တော ပဏီတော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓလဒ္ဓေါ ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတော န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိတဂတော’’တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော ခေါ ပနာဟံ ဣမံ သမာဓိံ သတော သမာပဇ္ဇာမိ သတော ဝုဋ္ဌဟာမီ’’တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ ပဉ္စဉာဏိကော သမ္မာသမာဓိ။ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
ပဉ္စကံ။
၆။ ဆက္ကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၈၀၅။ တတ္ထ ကတမာ ဆသု အဘိညာသု ပညာ? ဣဒ္ဓိဝိဓေ ဉာဏံ, သောတဓာတုဝိသုဒ္ဓိယာ ဉာဏံ, ပရစိတ္တေ ဉာဏံ, ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိယာ ဉာဏံ, သတ္တာနံ စုတူပပါတေ ဉာဏံ, အာသဝါနံ ခယေ ဉာဏံ – ဣမာ ဆသု အဘိညာသု ပညာ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
ဆက္ကံ။
၇။ သတ္တကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၈၀၆။ တတ္ထ ကတမာနိ သတ္တသတ္တတိ ဉာဏဝတ္ထူနိ? ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဉာဏံ, အသတိ ဇာတိယာ နတ္ထိ ဇရာမရဏန္တိ ဉာဏံ, အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဉာဏံ, အသတိ ဇာတိယာ နတ္ထိ ဇရာမရဏန္တိ ဉာဏံ, အနာဂတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဉာဏံ, အသတိ ဇာတိယာ နတ္ထိ ဇရာမရဏန္တိ ဉာဏံ။ ယမ္ပိဿ တံ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ တမ္ပိ ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မံ ဝိရာဂဓမ္မံ နိရောဓဓမ္မန္တိ ဉာဏံ၊ ဘဝပစ္စယာ ဇာတီတိ ဉာဏံ…ပေ… ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါတိ ဉာဏံ…ပေ… တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနန္တိ ဉာဏံ…ပေ… ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာတိ ဉာဏံ…ပေ… ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာတိ ဉာဏံ…ပေ… သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿောတိ ဉာဏံ…ပေ… နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနန္တိ ဉာဏံ…ပေ… ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ ဉာဏံ…ပေ… သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏန္တိ ဉာဏံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ဉာဏံ, အသတိ အဝိဇ္ဇာယ နတ္ထိ သင်္ခါရာတိ ဉာဏံ, အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ဉာဏံ, အသတိ အဝိဇ္ဇာယ နတ္ထိ သင်္ခါရာတိ ဉာဏံ, အနာဂတမ္ပိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၈။)အဒ္ဓါနံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ဉာဏံ, အသတိ အဝိဇ္ဇာယ နတ္ထိ သင်္ခါရာတိ ဉာဏံ။ ယမ္ပိဿ တံ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ တမ္ပိ ခယဓမ္မံ ဝယဓမ္မံ ဝိရာဂဓမ္မံ နိရောဓဓမ္မန္တိ ဉာဏံ။ ဣမာနိ သတ္တသတ္တတိ ဉာဏဝတ္ထူနိ။ ဧဝံ သတ္တဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
သတ္တကံ။
၈။ အဋ္ဌကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၈၀၇။ တတ္ထ ကတမာ စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ? သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ ပညာ, သောတာပတ္တိဖလေ ပညာ, သကဒါဂါမိမဂ္ဂေ ပညာ, သကဒါဂါမိဖလေ ပညာ, အနာဂါမိမဂ္ဂေ ပညာ, အနာဂါမိဖလေ ပညာ, အရဟတ္တမဂ္ဂေ ပညာ, အရဟတ္တဖလေ ပညာ – ဣမာ စတူသု မဂ္ဂေသု စတူသု ဖလေသု ပညာ။ ဧဝံ အဋ္ဌဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
အဋ္ဌကံ။
၉။ နဝကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၈၀၈။ တတ္ထ ကတမာ နဝသု အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီသု ပညာ? ပဌမဇ္ဈာနသမာပတ္တိယာ ပညာ, ဒုတိယဇ္ဈာနသမာပတ္တိယာ ပညာ, တတိယဇ္ဈာနသမာပတ္တိယာ ပညာ, စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပတ္တိယာ ပညာ, အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ ပညာ, ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ ပညာ, အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိယာ ပညာ, နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိယာ ပညာ, သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတဿ ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏံ – ဣမာ နဝသု အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီသု ပညာ။ ဧဝံ နဝဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထု။
နဝကံ။
၁၀။ ဒသကနိဒ္ဒေသော
֍ ဋ္ဌ ၈၀၉။ (၁) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ နိစ္စတော ဥပဂစ္ဆေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ နိစ္စတော ဥပဂစ္ဆေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ သုခတော ဥပဂစ္ဆေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ကဉ္စိ သင်္ခါရံ သုခတော ဥပဂစ္ဆေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၄၉။)‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္ထတော ဥပဂစ္ဆေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော ကဉ္စိ ဓမ္မံ အတ္ထတော ဥပဂစ္ဆေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော မာတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော မာတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော ပိတရံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ…ပေ… အရဟန္တံ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေယျ…ပေ… ပဒုဋ္ဌေန စိတ္တေန တထာဂတဿ လောဟိတံ ဥပ္ပါဒေယျ…ပေ… သံဃံ ဘိန္ဒေယျ…ပေ… အညံ သတ္ထာရံ ဥဒ္ဒိသေယျ…ပေ… အဋ္ဌမံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုထုဇ္ဇနော အဋ္ဌမံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဒွေ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဧကော အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဒွေ ရာဇာနော စက္ကဝတ္တီ [စက္ကဝတ္တိ (သီ။ သျာ။)] အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဧကိဿာ လောကဓာတုယာ ဧကော ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဣတ္ထီ အရဟံ အဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုရိသော အရဟံ အဿ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဣတ္ထီ ရာဇာ အဿ စက္ကဝတ္တီ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုရိသော ရာဇာ အဿ စက္ကဝတ္တီ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဣတ္ထီ သက္ကတ္တံ ကရေယျ, မာရတ္တံ ကရေယျ, ဗြဟ္မတ္တံ ကရေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ပုရိသော သက္ကတ္တံ ကရေယျ, မာရတ္တံ ကရေယျ, ဗြဟ္မတ္တံ ကရေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၀။)‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ကာယဒုစ္စရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယဒုစ္စရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဝစီဒုစ္စရိတဿ…ပေ… ယံ မနောဒုစ္စရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဝစီဒုစ္စရိတဿ…ပေ… ယံ မနောဒုစ္စရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ကာယသုစရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယသုစရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဝစီသုစရိတဿ…ပေ… ယံ မနောသုစရိတဿ အနိဋ္ဌော အကန္တော အမနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဝစီသုစရိတဿ…ပေ… ယံ မနောသုစရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ကာယဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဝစီဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ…ပေ… ယံ မနောဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဝစီဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ…ပေ… ယံ မနောဒုစ္စရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။
‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ကာယသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ကာယသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၁။)သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဝစီသုစရိတသမင်္ဂီ…ပေ… ယံ မနောသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ဌာနဉ္စ ခေါ ဧတံ ဝိဇ္ဇတိ ယံ ဝစီသုစရိတသမင်္ဂီ …ပေ… ယံ မနောသုစရိတသမင်္ဂီ တန္နိဒါနံ တပ္ပစ္စယာ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပဇ္ဇေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ ပဇာနာတိ။ ‘‘ယေ ယေ ဓမ္မာ ယေသံ ယေသံ ဓမ္မာနံ ဟေတူ ပစ္စယာ ဥပါဒါယ တံ တံ ဌာနံ, ယေ ယေ ဓမ္မာ ယေသံ ယေသံ ဓမ္မာနံ န ဟေတူ အပ္ပစ္စယာ ဥပါဒါယ တံ တံ အဋ္ဌာန’’န္တိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ ဌာနဉ္စ ဌာနတော အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၀။ (၂) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော ပဇာနာတိ – ‘‘အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဥပဓိသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ကာလသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ပယောဂသမ္ပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။
‘‘အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဥပဓိဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ကာလဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ပါပကာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ပယောဂဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။
‘‘အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိဝိပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဥပဓိဝိပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ကာလဝိပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ပယောဂဝိပတ္တိပဋိဗာဠှာနိ န ဝိပစ္စန္တိ။
‘‘အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဂတိသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ဥပဓိသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။ အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ကာလသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၂။)အတ္ထေကစ္စာနိ ကလျာဏာနိ ကမ္မသမာဒါနာနိ ပယောဂသမ္ပတ္တိံ အာဂမ္မ ဝိပစ္စန္တီ’’တိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာနံ ကမ္မသမာဒါနာနံ ဌာနသော ဟေတုသော ဝိပါကံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၁။ (၃) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော ‘‘အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ နိရယဂါမီ’’တိ [နိရယဂါမိနီတိ (သျာ။)] ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ တိရစ္ဆာနယောနိဂါမီ’’တိ [တိရစ္ဆာနဂါမိနီတိ (သျာ။) ဧဝမုပရိပိ။ အဋ္ဌကထာ ဩလောကေတဗ္ဗာ] ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ပေတ္တိဝိသယဂါမီ’’တိ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ မနုဿလောကဂါမီ’’တိ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ဒေဝလောကဂါမီ’’တိ ပဇာနာတိ, ‘‘အယံ မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ နိဗ္ဗာနဂါမီ’’တိ ပဇာနာတီတိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ သဗ္ဗတ္ထဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၂။ (၄) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ အနေကဓာတုနာနာဓာတုလောကံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော ခန္ဓနာနတ္တံ ပဇာနာတိ, အာယတနနာနတ္တံ ပဇာနာတိ, ဓာတုနာနတ္တံ ပဇာနာတိ, အနေကဓာတုနာနာဓာတုလောကနာနတ္တံ ပဇာနာတီတိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ အနေကဓာတုနာနာဓာတုလောကံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၃။ (၅) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော ပဇာနာတိ – ‘‘သန္တိ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ, သန္တိ သတ္တာ ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ။ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝန္တိ ဘဇန္တိ ပယိရုပါသန္တိ။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ပဏီတာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝန္တိ ဘဇန္တိ ပယိရုပါသန္တိ။
‘‘အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိံသု ဘဇိံသု ပယိရုပါသိံသု, ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ပဏီတာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိံသု ဘဇိံသု ပယိရုပါသိံသု။
‘‘အနာဂတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိဿန္တိ ဘဇိဿန္တိ ပယိရုပါသိဿန္တိ, ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၃။)ပဏီတာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိဿန္တိ ဘဇိဿန္တိ ပယိရုပါသိဿန္တီ’’တိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ သတ္တာနံ နာနာဓိမုတ္တိကတံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၄။ (၆) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော သတ္တာနံ အာသယံ ပဇာနာတိ, အနုသယံ ပဇာနာတိ, စရိတံ ပဇာနာတိ, အဓိမုတ္တိံ ပဇာနာတိ, အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ ဘဗ္ဗာဘဗ္ဗေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၅။ ကတမော စ သတ္တာနံ အာသယော? ‘‘သဿတော လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အသဿတော လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အန္တဝါ လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အနန္တဝါ လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’’န္တိ ဝါ, ‘‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’’န္တိ ဝါ, ‘‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, ‘‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ, ‘‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ, ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ, ဣတိ ဘဝဒိဋ္ဌိသန္နိဿိတာ ဝါ သတ္တာ ဟောန္တိ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိသန္နိဿိတာ ဝါ။ ဧတေ ဝါ ပန ဥဘော အန္တေ အနုပဂမ္မ ဣဒပ္ပစ္စယတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အနုလောမိကာ ခန္တိ ပဋိလဒ္ဓါ ဟောတိ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။ အယံ သတ္တာနံ အာသယော။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၆။ ကတမော စ သတ္တာနံ အနုသယော? သတ္တာနုသယာ – ကာမရာဂါနုသယော, ပဋိဃာနုသယော, မာနာနုသယော, ဒိဋ္ဌာနုသယော, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော, ဘဝရာဂါနုသယော, အဝိဇ္ဇာနုသယော။ ယံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ ဧတ္ထ သတ္တာနံ ရာဂါနုသယော အနုသေတိ။ ယံ လောကေ အပ္ပိယရူပံ အသာတရူပံ ဧတ္ထ သတ္တာနံ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ။ ဣတိ ဣမေသု ဒွီသု ဓမ္မေသု အဝိဇ္ဇာနုပတိတာ။ တဒေကဋ္ဌော မာနော စ ဒိဋ္ဌိ စ ဝိစိကိစ္ဆာ စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အယံ သတ္တာနံ အနုသယော။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၇။ ကတမဉ္စ သတ္တာနံ စရိတံ? ပုညာဘိသင်္ခါရော, အပုညာဘိသင်္ခါရော, အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရော, ပရိတ္တဘူမကော ဝါ မဟာဘူမကော ဝါ – ဣဒံ သတ္တာနံ စရိတံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၄။)֍ ဋ္ဌ ၈၁၈။ ကတမာ စ သတ္တာနံ အဓိမုတ္တိ? သန္တိ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ, သန္တိ သတ္တာ ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ။ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝန္တိ ဘဇန္တိ ပယိရုပါသန္တိ။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ပဏီတာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝန္တိ ဘဇန္တိ ပယိရုပါသန္တိ။
အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိံသု ဘဇိံသု ပယိရုပါသိံသု။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ပဏီတာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိံသု ဘဇိံသု ပယိရုပါသိံသု။
အနာဂတမ္ပိ အဒ္ဓါနံ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိဿန္တိ ဘဇိဿန္တိ ပယိရုပါသိဿန္တိ။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ပဏီတာဓိမုတ္တိကေ သတ္တေ သေဝိဿန္တိ ဘဇိဿန္တိ ပယိရုပါသိဿန္တိ။ အယံ သတ္တာနံ အဓိမုတ္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၈၁၉။ ကတမေ တေ သတ္တာ မဟာရဇက္ခာ? ဒသ ကိလေသဝတ္ထူနိ – လောဘော, ဒေါသော, မောဟော, မာနော, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, ထိနံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, အဟိရိကံ, အနောတ္တပ္ပံ။ ယေသံ သတ္တာနံ ဣမာနိ ဒသ ကိလေသဝတ္ထူနိ အာသေဝိတာနိ ဘာဝိတာနိ ဗဟုလီကတာနိ ဥဿဒဂတာနိ, ဣမေ တေ သတ္တာ မဟာရဇက္ခာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၀။ ကတမေ တေ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခာ? ယေသံ သတ္တာနံ ဣမာနိ ဒသ ကိလေသဝတ္ထူနိ အနာသေဝိတာနိ အဘာဝိတာနိ အဗဟုလီကတာနိ အနုဿဒဂတာနိ, ဣမေ တေ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၁။ ကတမေ တေ သတ္တာ မုဒိန္ဒြိယာ? ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ – သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။ ယေသံ သတ္တာနံ ဣမာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အနာသေဝိတာနိ အဘာဝိတာနိ အဗဟုလီကတာနိ အနုဿဒဂတာနိ, ဣမေ တေ သတ္တာ မုဒိန္ဒြိယာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၂။ ကတမေ တေ သတ္တာ တိက္ခိန္ဒြိယာ? ယေသံ သတ္တာနံ ဣမာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ အာသေဝိတာနိ ဘာဝိတာနိ ဗဟုလီကတာနိ ဥဿဒဂတာနိ, ဣမေ တေ သတ္တာ တိက္ခိန္ဒြိယာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၅။)֍ ဋ္ဌ ၈၂၃။ ကတမေ တေ သတ္တာ ဒွါကာရာ? ယေ တေ သတ္တာ ပါပါသယာ ပါပါနုသယာ ပါပစရိတာ ပါပါဓိမုတ္တိကာ မဟာရဇက္ခာ မုဒိန္ဒြိယာ, ဣမေ တေ သတ္တာ ဒွါကာရာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၄။ ကတမေ တေ သတ္တာ သွာကာရာ? ယေ တေ သတ္တာ ကလျာဏာသယာ ကလျာဏစရိတာ ကလျာဏာဓိမုတ္တိကာ အပ္ပရဇက္ခာ တိက္ခိန္ဒြိယာ, ဣမေ တေ သတ္တာ သွာကာရာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၅။ ကတမေ တေ သတ္တာ ဒုဝိညာပယာ? ယေ စ တေ သတ္တာ ဒွါကာရာ, တေဝ တေ သတ္တာ ဒုဝိညာပယာ။ ယေ စ တေ သတ္တာ သွာကာရာ, တေဝ တေ သတ္တာ သုဝိညာပယာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၆။ ကတမေ တေ သတ္တာ အဘဗ္ဗာ? ယေ တေ သတ္တာ ကမ္မာဝရဏေန သမန္နာဂတာ ကိလေသာဝရဏေန သမန္နာဂတာ ဝိပါကာဝရဏေန သမန္နာဂတာ အဿဒ္ဓါ အစ္ဆန္ဒိကာ ဒုပ္ပညာ အဘဗ္ဗာ နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ, ဣမေ တေ သတ္တာ အဘဗ္ဗာ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၇။ ကတမေ တေ သတ္တာ ဘဗ္ဗာ? ယေ တေ သတ္တာ န ကမ္မာဝရဏေန သမန္နာဂတာ န ကိလေသာဝရဏေန သမန္နာဂတာ န ဝိပါကာဝရဏေန သမန္နာဂတာ သဒ္ဓါ ဆန္ဒိကာ ပညဝန္တော ဘဗ္ဗာ နိယာမံ ဩက္ကမိတုံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမ္မတ္တံ, ဣမေ တေ သတ္တာ ဘဗ္ဗာတိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၈။ (၇) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဈာယီတိ။ စတ္တာရော ဈာယီ။ အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ သမ္ပတ္တိယေဝ [သမ္ပတ္တိယေဝ (က။)] သမာနံ ဝိပတ္တီတိ ပစ္စေတိ, အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ ဝိပတ္တိံယေဝ [ဝိပတ္တိယေဝ (က။)] သမာနံ သမ္ပတ္တီတိ ပစ္စေတိ, အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ သမ္ပတ္တိယေဝ သမာနံ သမ္ပတ္တီတိ ပစ္စေတိ, အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ ဝိပတ္တိယေဝ သမာနံ ဝိပတ္တီတိ ပစ္စေတိ – ဣမေ စတ္တာရော ဈာယီ။
အပရေပိ စတ္တာရော ဈာယီ။ အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ ဒန္ဓံ သမာပဇ္ဇတိ ခိပ္ပံ ဝုဋ္ဌာတိ, အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ ခိပ္ပံ သမာပဇ္ဇတိ ဒန္ဓံ ဝုဋ္ဌာတိ, အတ္ထေကစ္စော
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၆။)ဈာယီ ဒန္ဓံ သမာပဇ္ဇတိ ဒန္ဓံ ဝုဋ္ဌာတိ, အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ ခိပ္ပံ သမာပဇ္ဇတိ ခိပ္ပံ ဝုဋ္ဌာတိ – ဣမေ စတ္တာရော ဈာယီ။
အပရေပိ စတ္တာရော ဈာယီ။ အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော၊ အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော၊ အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော စ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော စ၊ အတ္ထေကစ္စော ဈာယီ နေဝ သမာဓိသ္မိံ သမာဓိကုသလော ဟောတိ, န သမာဓိသ္မိံ သမာပတ္တိကုသလော – ဣမေ စတ္တာရော ဈာယီ။
‘‘ဈာန’’န္တိ။ စတ္တာရိ ဈာနာနိ – ပဌမံ ဈာနံ, ဒုတိယံ ဈာနံ, တတိယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ။
‘‘ဝိမောက္ခော’’တိ။ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ။ ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ – အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော။
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ – အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော။
သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ – အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော။
သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘‘အနန္တော အာကာသော’’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော။
သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော။
သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘‘နတ္ထိ ကိဉ္စိ’’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော။
သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော။
သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ – အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော။
‘‘သမာဓီ’’တိ။ တယော သမာဓီ – သဝိတက္ကသဝိစာရော သမာဓိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော သမာဓိ, အဝိတက္ကအဝိစာရော သမာဓိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၇။)‘‘သမာပတ္တီ’’တိ။ နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တိယော – ပဌမဇ္ဈာနသမာပတ္တိ, ဒုတိယဇ္ဈာနသမာပတ္တိ, တတိယဇ္ဈာနသမာပတ္တိ, စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပတ္တိ, အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိ, ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိ, အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိ, နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိ, သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ။
‘‘သံကိလေသ’’န္တိ ဟာနဘာဂိယော ဓမ္မော။ ‘‘ဝေါဒါန’’န္တိ ဝိသေသဘာဂိယော ဓမ္မော။ ‘‘ဝုဋ္ဌာန’’န္တိ။ ဝေါဒါနမ္ပိ ဝုဋ္ဌာနံ, တမှာ တမှာ သမာဓိမှာ ဝုဋ္ဌာနမ္ပိ ဝုဋ္ဌာနန္တိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသံ ဝေါဒါနံ ဝုဋ္ဌာနံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၂၉။ (၈) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ – ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒွေပိ ဇာတိယော တိဿောပိ ဇာတိယော စတဿောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟဿမ္ပိ ဇာတိသတသဟဿမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ ‘‘အမုတြာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတြ ဥဒပါဒိံ၊ တတြာပါသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂေါတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတီတိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၃၀။ (၉) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၈။)မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝါဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝါ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝါဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒါနာ။ တေ ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတီတိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ သတ္တာနံ စုတူပပါတံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၃၁။ (၁၀) တတ္ထ ကတမံ တထာဂတဿ အာသဝါနံ ခယံ ယထာဘူတံ ဉာဏံ? ဣဓ တထာဂတော အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ။ ယာ တတ္ထ ပညာ ပဇာနနာ…ပေ… အမောဟော ဓမ္မဝိစယော သမ္မာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ တထာဂတဿ အာသဝါနံ ခယံ ယထာဘူတံ ဉာဏန္တိ။
ဒသကံ။
ဉာဏဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၅၉။)၁၇။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂ
၁။ ဧကကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၂။ (၁)ဇာတိမဒေါ (၂)ဂေါတ္တမဒေါ (၃)အာရောဂျမဒေါ (၄)ယောဗ္ဗနမဒေါ (၅)ဇီဝိတမဒေါ (၆)လာဘမဒေါ (၇)သက္ကာရမဒေါ (၈) ဂရုကာရမဒေါ (၉) ပုရေက္ခာရမဒေါ (၁၀) ပရိဝါရမဒေါ (၁၁) ဘောဂမဒေါ (၁၂) ဝဏ္ဏမဒေါ (၁၃) သုတမဒေါ (၁၄) ပဋိဘာနမဒေါ (၁၅) ရတ္တညုမဒေါ (၁၆) ပိဏ္ဍပါတိကမဒေါ (၁၇) အနဝညာတမဒေါ (၁၈) ဣရိယာပထမဒေါ (၁၉) ဣဒ္ဓိမဒေါ (၂၀) ယသမဒေါ (၂၁) သီလမဒေါ (၂၂) ဈာနမဒေါ (၂၃) သိပ္ပမဒေါ (၂၄) အာရောဟမဒေါ (၂၅) ပရိဏာဟမဒေါ (၂၆) သဏ္ဌာနမဒေါ (၂၇) ပါရိပူရိမဒေါ (၂၈)မဒေါ (၂၉) ပမာဒေါ (၃၀) ထမ္ဘော (၃၁) သာရမ္ဘော (၃၂) အတြိစ္ဆတာ (၃၃)မဟိစ္ဆတာ (၃၄) ပါပိစ္ဆတာ (၃၅) သိင်္ဂံ (၃၆) တိန္တိဏံ (၃၇) စာပလျံ (၃၈)အသဘာဂဝုတ္တိ (၃၉) အရတိ (၄၀) တန္ဒီ (၄၁) ဝိဇမ္ဘိတာ (၄၂) ဘတ္တသမ္မဒေါ (၄၃) စေတသော စ လီနတ္တံ [စေတသော လီနတ္တံ (သျာ။)] (၄၄) ကုဟနာ (၄၅) လပနာ (၄၆) နေမိတ္တိကတာ (၄၇)နိပ္ပေသိကတာ (၄၈) လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာ [နိဇိဂိံသနတာ (သီ။), ဇိဂိံသနတာ (သျာ။)] (၄၉) သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၀) သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၁) ဟီနော ဟမသ္မီတိ မာနော (၅၂) သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၃) သေယျဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၄) သေယျဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၅) သဒိသဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၆) သဒိသဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၇) သဒိသဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၈) ဟီနဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော (၅၉) ဟီနဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော (၆၀) ဟီနဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော (၆၁) မာနော (၆၂) အတိမာနော (၆၃) မာနာတိမာနော (၆၄) ဩမာနော (၆၅)အဓိမာနော (၆၆) အသ္မိမာနော (၆၇) မိစ္ဆာမာနော (၆၈) ဉာတိဝိတက္ကော (၆၉)ဇနပဒဝိတက္ကော (၇၀) အမရဝိတက္ကော (၇၁) ပရာနုဒ္ဒယတာပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော (၇၂) လာဘသက္ကာရသိလောကပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော (၇၃) အနဝညတ္တိပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော
ဧကကံ။
၂။ ဒုကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၃။ (၁) ကောဓော စ ဥပနာဟော စ (၂) မက္ခော စ ပဠာသော [ပလာသော (သီ။ သျာ။)] စ (၃) ဣဿာ စ မစ္ဆရိယဉ္စ (၄) မာယာ စ သာဌေယျဉ္စ (၅) အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၀။)စ (၆) ဘဝဒိဋ္ဌိ စ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ (၇) သဿတဒိဋ္ဌိ စ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ (၈) အန္တဝါဒိဋ္ဌိ စ အနန္တဝါဒိဋ္ဌိ စ (၉) ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ စ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ စ (၁၀) အဟိရိကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ (၁၁) ဒေါဝစဿတာ စ ပါပမိတ္တတာ စ (၁၂) အနဇ္ဇဝေါ စ အမဒ္ဒဝေါ စ (၁၃) အက္ခန္တိ စ အသောရစ္စဉ္စ (၁၄) အသာခလျဉ္စ အပ္ပဋိသန္ထာရော စ (၁၅)ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ စ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ စ (၁၆) မုဋ္ဌဿစ္စဉ္စ အသမ္ပဇညဉ္စ (၁၇) သီလဝိပတ္တိ စ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ စ (၁၈) အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စ
ဒုကံ။
၃။ တိကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၄။ (၁) တီဏိ အကုသလမူလာနိ (၂) တယော အကုသလဝိတက္ကာ (၃) တိဿော အကုသလသညာ (၄) တိဿော အကုသလဓာတုယော (၅) တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ (၆) တယော အာသဝါ (၇) တီဏိ သံယောဇနာနိ (၈) တိဿော တဏှာ (၉) အပရာပိ တိဿော တဏှာ (၁၀) အပရာပိ တိဿော တဏှာ (၁၁) တိဿော ဧသနာ (၁၂) တိဿော ဝိဓာ (၁၃) တီဏိ ဘယာနိ (၁၄)တီဏိ တမာနိ (၁၅) တီဏိ တိတ္ထာယတနာနိ (၁၆) တယော ကိဉ္စနာ (၁၇) တီဏိ အင်္ဂဏာနိ (၁၈) တီဏိ မလာနိ (၁၉) တီဏိ ဝိသမာနိ (၂၀) အပရာနိပိ တီဏိ ဝိသမာနိ (၂၁) တယော အဂ္ဂီ (၂၂) တယော ကသာဝါ (၂၃) အပရေပိ တယော ကသာဝါ (၂၄)အဿာဒဒိဋ္ဌိ, အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၂၅) အရတိ, ဝိဟေသာ, အဓမ္မစရိယာ (၂၆)ဒေါဝစဿတာ, ပါပမိတ္တတာ, နာနတ္တသညာ (၂၇) ဥဒ္ဓစ္စံ, ကောသဇ္ဇံ, ပမာဒေါ (၂၈) အသန္တုဋ္ဌိတာ, အသမ္ပဇညတာ, မဟိစ္ဆတာ (၂၉) အဟိရိကံ, အနောတ္တပ္ပံ, ပမာဒေါ (၃၀)အနာဒရိယံ, ဒေါဝစဿတာ, ပါပမိတ္တတာ (၃၁) အဿဒ္ဓိယံ, အဝဒညုတာ, ကောသဇ္ဇံ (၃၂) ဥဒ္ဓစ္စံ, အသံဝရော, ဒုဿီလျံ (၃၃) အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ, သဒ္ဓမ္မံ အသောတုကမျတာ, ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ (၃၄) မုဋ္ဌဿစ္စံ, အသမ္ပဇညံ, စေတသော ဝိက္ခေပေါ (၃၅)အယောနိသော မနသိကာရော, ကုမ္မဂ္ဂသေဝနာ, စေတသော စ လီနတ္တံ
တိကံ။
၄။ စတုက္ကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၅။ (၁) စတ္တာရော အာသဝါ (၂) စတ္တာရော ဂန္ထာ (၃) စတ္တာရော ဩဃာ (၄) စတ္တာရော ယောဂါ (၅) စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ (၆) စတ္တာရော တဏှုပ္ပါဒါ (၇) စတ္တာရိ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၁။)အဂတိဂမနာနိ (၈) စတ္တာရော ဝိပရိယာသာ [ဝိပရိယေသာ (သီ။ သျာ။ က။)] (၉) စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ (၁၀) အပရေပိ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ (၁၁) စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ (၁၂) အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ (၁၃)စတ္တာရိ ဘယာနိ (၁၄) အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဘယာနိ (၁၅) စတဿော ဒိဋ္ဌိယော
စတုက္ကံ။
၅။ ပဉ္စကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၆။ (၁) ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ (၂) ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ (၃) ပဉ္စ မစ္ဆရိယာနိ (၄) ပဉ္စ သင်္ဂါ (၅) ပဉ္စ သလ္လာ (၆) ပဉ္စ စေတောခိလာ (၇)ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ [စေတသောဝိနိဗဒ္ဓါ (က။)] (၈) ပဉ္စ နီဝရဏာနိ (၉) ပဉ္စ ကမ္မာနိ အာနန္တရိကာနိ (၁၀) ပဉ္စ ဒိဋ္ဌိယော (၁၁) ပဉ္စ ဝေရာ (၁၂) ပဉ္စ ဗျသနာ (၁၃) ပဉ္စ အက္ခန္တိယာ အာဒီနဝါ (၁၄) ပဉ္စ ဘယာနိ (၁၅) ပဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ
ပဉ္စကံ။
၆။ ဆက္ကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၇။ (၁) ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ (၂) ဆ ဆန္ဒရာဂါ (၃) ဆ ဝိရောဓဝတ္ထူနိ (၄) ဆ တဏှာကာယာ (၅) ဆ အဂါရဝါ (၆) ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ (၇) အပရေပိ ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ (၈) ဆ သောမနဿုပဝိစာရာ (၉) ဆ ဒေါမနဿုပဝိစာရာ (၁၀) ဆ ဥပေက္ခုပဝိစာရာ (၁၁) ဆ ဂေဟသိတာနိ သောမနဿာနိ (၁၂) ဆ ဂေဟသိတာနိ ဒေါမနဿာနိ (၁၃) ဆ ဂေဟသိတာ ဥပေက္ခာ (၁၄) ဆ ဒိဋ္ဌိယော
ဆက္ကံ။
၇။ သတ္တကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၈။ (၁) သတ္တ အနုသယာ (၂) သတ္တ သံယောဇနာနိ (၃) သတ္တ ပရိယုဋ္ဌာနာနိ (၄)သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ (၅) သတ္တ ဒုစ္စရိတာနိ (၆) သတ္တ မာနာ (၇) သတ္တ ဒိဋ္ဌိယော
သတ္တကံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၂။)၈။ အဋ္ဌကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၃၉။ (၁) အဋ္ဌ ကိလေသဝတ္ထူနိ (၂) အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ (၃) အဋ္ဌသု လောကဓမ္မေသု စိတ္တဿ ပဋိဃာတော (၄) အဋ္ဌ အနရိယဝေါဟာရာ (၅) အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ (၆) အဋ္ဌ ပုရိသဒေါသာ (၇) အဋ္ဌ အသညိဝါဒါ (၈) အဋ္ဌ နေဝသညိနာသညိဝါဒါ
အဋ္ဌကံ။
၉။ နဝကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၄၀။ (၁) နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ (၂) နဝ ပုရိသမလာနိ (၃) နဝဝိဓာ မာနာ (၄)နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ (၅) နဝ ဣဉ္ဇိတာနိ (၆) နဝ မညိတာနိ (၇) နဝ ဖန္ဒိတာနိ (၈) နဝ ပပဉ္စိတာနိ (၉) နဝ သင်္ခတာနိ
နဝကံ။
၁၀။ ဒသကမာတိကာ
֍ ဋ္ဌ ၈၄၁။ (၁) ဒသ ကိလေသဝတ္ထူနိ (၂) ဒသ အာဃာတဝတ္ထူနိ (၃) ဒသ အကုသလကမ္မပထာ (၄) ဒသ သံယောဇနာနိ (၅) ဒသ မိစ္ဆတ္တာ (၆) ဒသဝတ္ထုကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ (၇) ဒသဝတ္ထုကာ အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ
ဒသကံ။
֍ ဋ္ဌ ၈၄၂။ အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ အဇ္ဈတ္တိကဿ ဥပါဒါယ, အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ ဗာဟိရဿ ဥပါဒါယ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ ဟောန္တိ။ ဣတိ အတီတာနိ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ, အနာဂတာနိ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ, ပစ္စုပ္ပန္နာနိ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ အဋ္ဌ တဏှာဝိစရိတသတံ ဟောတိ။ ယာနိ စ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဗြဟ္မဇာလေ ဝေယျာကရဏေ ဝုတ္တာနိ ဘဂဝတာ။
မာတိကာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၃။)(၁) ဇာတိမဒေါ
၁။ ဧကကနိဒ္ဒေသ
֍ ဋ္ဌ ၈၄၃။ တတ္ထ ကတမော ဇာတိမဒေါ? ဇာတိံ ပဋိစ္စ မဒေါ မဇ္ဇနာ မဇ္ဇိတတ္တံ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော [ဥဏ္ဏတိ ဥဏ္ဏာမော (သျာ။ က။) ဓ။ သ။ ၁၁၂၁] ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိမဒေါ’’။
(၂-၂၇) ဂေါတ္တမဒါဒီ
֍ ဋ္ဌ ၈၄၄။ တတ္ထ ကတမော ဂေါတ္တမဒေါ? ဂေါတ္တံ ပဋိစ္စ…ပေ… အာရောဂျံ ပဋိစ္စ…ပေ… ယောဗ္ဗနံ ပဋိစ္စ…ပေ… ဇီဝိတံ ပဋိစ္စ…ပေ… လာဘံ ပဋိစ္စ…ပေ… သက္ကာရံ ပဋိစ္စ…ပေ… ဂရုကာရံ ပဋိစ္စ…ပေ… ပုရေက္ခာရံ ပဋိစ္စ…ပေ… ပရိဝါရံ ပဋိစ္စ…ပေ… ဘောဂံ ပဋိစ္စ…ပေ… ဝဏ္ဏံ ပဋိစ္စ…ပေ… သုတံ ပဋိစ္စ…ပေ… ပဋိဘာနံ ပဋိစ္စ…ပေ… ရတ္တညုတံ ပဋိစ္စ…ပေ… ပိဏ္ဍပါတိကတ္တံ ပဋိစ္စ…ပေ… အနဝညာတံ ပဋိစ္စ…ပေ… ဣရိယာပထံ ပဋိစ္စ…ပေ… ဣဒ္ဓိံ ပဋိစ္စ…ပေ… ယသံ ပဋိစ္စ…ပေ… သီလံ ပဋိစ္စ…ပေ… ဈာနံ ပဋိစ္စ…ပေ… သိပ္ပံ ပဋိစ္စ…ပေ… အာရောဟံ ပဋိစ္စ…ပေ… ပရိဏာဟံ ပဋိစ္စ…ပေ… သဏ္ဌာနံ ပဋိစ္စ…ပေ… ပါရိပူရိံ ပဋိစ္စ မဒေါ မဇ္ဇနာ မဇ္ဇိတတ္တံ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါရိပူရိမဒေါ’’။
(၂၈) မဒေါ
֍ ဋ္ဌ ၈၄၅။ တတ္ထ ကတမော မဒေါ? ယော မဒေါ မဇ္ဇနာ မဇ္ဇိတတ္တံ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မဒေါ’’။
(၂၉) ပမာဒေါ
֍ ဋ္ဌ ၈၄၆။ တတ္ထ ကတမော ပမာဒေါ? ကာယဒုစ္စရိတေ ဝါ ဝစီဒုစ္စရိတေ ဝါ မနောဒုစ္စရိတေ ဝါ ပဉ္စသု ဝါ ကာမဂုဏေသု စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ ဝေါဿဂ္ဂါနုပ္ပဒါနံ ကုသလာနံ ဝါ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ အသက္ကစ္စကိရိယတာ အသာတစ္စကိရိယတာ အနဋ္ဌိတကိရိယတာ ဩလီနဝုတ္တိတာ နိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ နိက္ခိတ္တဓုရတာ အနာသေဝနာ အဘာဝနာ အဗဟုလီကမ္မံ အနဓိဋ္ဌာနံ အနနုယောဂေါ ပမာဒေါ, ယော ဧဝရူပေါ ပမာဒေါ ပမဇ္ဇနာ ပမဇ္ဇိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပမာဒေါ’’။
(၃၀) ထမ္ဘော
֍ ဋ္ဌ ၈၄၇။ တတ္ထ ကတမော ထမ္ဘော? ယော ထမ္ဘော ထမ္ဘနာ ထမ္ဘိတတ္တံ ကက္ခဠိယံ ဖာရုသိယံ ဥဇုစိတ္တတာ အမုဒုတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ထမ္ဘော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၄။)(၃၁) သာရမ္ဘော
֍ ဋ္ဌ ၈၄၈။ တတ္ထ ကတမော သာရမ္ဘော? ယော သာရမ္ဘော ပဋိသာရမ္ဘော သာရမ္ဘနာ ပဋိသာရမ္ဘနာ ပဋိသာရမ္ဘိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သာရမ္ဘော’’။
(၃၂) အတြိစ္ဆတာ
֍ ဋ္ဌ ၈၄၉။ တတ္ထ ကတမာ အတြိစ္ဆတာ? ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ ပဉ္စဟိ ဝါ ကာမဂုဏေဟိ အသန္တုဋ္ဌဿ ဘိယျောကမျတာ, ယာ ဧဝရူပါ ဣစ္ဆာ ဣစ္ဆာဂတာ အတြိစ္ဆတာ ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အတြိစ္ဆတာ’’။
(၃၃) မဟိစ္ဆတာ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၀။ တတ္ထ ကတမာ မဟိစ္ဆတာ? ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ ပဉ္စဟိ ဝါ ကာမဂုဏေဟိ အသန္တုဋ္ဌဿ ဘိယျောကမျတာ, ယာ ဧဝရူပါ ဣစ္ဆာ ဣစ္ဆာဂတာ မဟိစ္ဆတာ ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မဟိစ္ဆတာ’’။
(၃၄) ပါပိစ္ဆတာ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၁။ တတ္ထ ကတမာ ပါပိစ္ဆတာ? ဣဓေကစ္စော အဿဒ္ဓေါ သမာနော ‘‘သဒ္ဓေါတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, ဒုဿီလော သမာနော ‘‘သီလဝါတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, အပ္ပဿုတော သမာနော ‘‘ဗဟုဿုတောတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, သင်္ဂဏိကာရာမော သမာနော ‘‘ပဝိဝိတ္တောတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, ကုသီတော သမာနော ‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယောတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, မုဋ္ဌဿတီ သမာနော ‘‘ဥပဋ္ဌိတဿတီတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, အသမာဟိတော သမာနော ‘‘သမာဟိတောတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, ဒုပ္ပညော သမာနော ‘‘ပညဝါတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ, အခီဏာသဝေါ သမာနော ‘‘ခီဏာသဝေါတိ မံ ဇနော ဇာနာတူ’’တိ ဣစ္ဆတိ – ယာ ဧဝရူပါ ဣစ္ဆာ ဣစ္ဆာဂတာ ပါပိစ္ဆတာ ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါပိစ္ဆတာ’’။
(၃၅) သိင်္ဂံ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၂။ တတ္ထ ကတမံ သိင်္ဂံ? ယံ သိင်္ဂံ သိင်္ဂါရတာ စာတုရတာ စာတုရိယံ ပရိက္ခတ္တတာ ပါရိက္ခတ္တိယံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သိင်္ဂံ’’။
(၃၆) တိန္တိဏံ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၃။ တတ္ထ ကတမံ တိန္တိဏံ? ယံ တိန္တိဏံ တိန္တိဏာယနာ တိန္တိဏာယိတတ္တံ လောလုပ္ပံ လောလုပ္ပါယနာ လောလုပ္ပါယိတတ္တံ ပုစ္ဆဉ္ဇိကတာ သာဓုကမျတာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘တိန္တိဏံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၅။)(၃၇) စာပလျံ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၄။ တတ္ထ ကတမံ စာပလျံ? စီဝရမဏ္ဍနာ ပတ္တမဏ္ဍနာ သေနာသနမဏ္ဍနာ ဣမဿ ဝါ ပူတိကာယဿ ဗာဟိရာနံ ဝါ ပရိက္ခာရာနံ မဏ္ဍနာ ဝိဘူသနာ ကေဠနာ ပရိကေဠနာ ဂိဒ္ဓိကတာ ဂိဒ္ဓိကတ္တံ စပလတာ စာပလျံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စာပလျံ’’။
(၃၈) အသဘာဂဝုတ္တိ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၅။ တတ္ထ ကတမံ အသဘာဂဝုတ္တိ? မာတရိ ဝါ ပိတရိ ဝါ ဇေဋ္ဌေ ဝါ ဘာတရိ ဝါ အာစရိယေသု ဝါ ဥပဇ္ဈာယေ ဝါ ဗုဒ္ဓေ ဝါ သာဝကေသု ဝါ အညတရညတရေသု ဂရုဋ္ဌာနိယေသု ဝိပ္ပဋိကူလဂ္ဂါဟိတာ ဝိပစ္စနီကသာတတာ အနာဒရိယံ အနာဒရိယတာ အဂါရဝတာ အပ္ပတိဿဝတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသဘာဂဝုတ္တိ’’။
(၃၉) အရတိ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၆။ တတ္ထ ကတမာ အရတိ? ပန္တေသု ဝါ သေနာသနေသု အညတရညတရေသု ဝါ အဓိကုသလေသု ဓမ္မေသု အရတိ အရတိတာ အနဘိရတိ အနဘိရမဏာ ဥက္ကဏ္ဌိတာ ပရိတဿိတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရတိ’’။
(၄၀) တန္ဒီ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၇။ တတ္ထ ကတမာ တန္ဒီ? ယာ တန္ဒီ တန္ဒိယနာ တန္ဒိမနကတာ အာလသျံ အာလသျာယနာ အာလသျာယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘တန္ဒီ’’။
(၄၁) ဝိဇမ္ဘိတာ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၈။ တတ္ထ ကတမာ ဝိဇမ္ဘိတာ? ယာ ကာယဿ ဇမ္ဘနာ ဝိဇမ္ဘနာ အာနမနာ ဝိနမနာ သန္နမနာ ပဏမနာ ဗျာဓိယကံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဇမ္ဘိတာ’’။
(၄၂) ဘတ္တသမ္မဒေါ
֍ ဋ္ဌ ၈၅၉။ တတ္ထ ကတမော ဘတ္တသမ္မဒေါ? ယာ ဘုတ္တာဝိဿ ဘတ္တမုစ္ဆာ ဘတ္တကိလမထော ဘတ္တပရိဠာဟော ကာယဒုဋ္ဌုလ္လံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘတ္တသမ္မဒေါ’’။
(၄၃) စေတသော စ လီနတ္တံ
֍ ဋ္ဌ ၈၆၀။ တတ္ထ ကတမံ စေတသော စ လီနတ္တံ? ယာ စိတ္တဿ အကလျတာ အကမ္မညတာ ဩလီယနာ သလ္လီယနာ လီနံ လီယနာ လီယိတတ္တံ ထိနံ ထီယနာ ထီယိတတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စေတသော စ လီနတ္တံ’’။
(၄၄) ကုဟနာ
֍ ဋ္ဌ ၈၆၁။ တတ္ထ ကတမာ ကုဟနာ? လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတဿ ပါပိစ္ဆဿ ဣစ္ဆာပကတဿ ပစ္စယပဋိသေဝနသင်္ခါတေန [ပစ္စယပဋိသေဓနသင်္ခါတေန (သီ။)] ဝါ သာမန္တဇပ္ပိတေန ဝါ ဣရိယာပထဿ ဝါ အဌပနာ [အာဌပနာ (က။)] ဌပနာ သဏ္ဌပနာ ဘာကုဋိတာ ဘာကုဋိယံ ကုဟနာ ကုဟာယနာ ကုဟိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုဟနာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၆။)(၄၅) လပနာ
֍ ဋ္ဌ ၈၆၂။ တတ္ထ ကတမာ လပနာ? လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတဿ ပါပိစ္ဆဿ ဣစ္ဆာပကတဿ ယာ ပရေသံ အာလပနာ လပနာ သလ္လပနာ ဥလ္လပနာ သမုလ္လပနာ ဥန္နဟနာ သမုန္နဟနာ ဥက္ကာစနာ သမုက္ကာစနာ အနုပ္ပိယဘာဏိတာ စာဋုကမျတာ မုဂ္ဂသူပျတာ ပါရိဘဋယတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လပနာ’’။
(၄၆) နေမိတ္တိကတာ
֍ ဋ္ဌ ၈၆၃။ တတ္ထ ကတမာ နေမိတ္တိကတာ? လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတဿ ပါပိစ္ဆဿ ဣစ္ဆာပကတဿ ယံ ပရေသံ နိမိတ္တံ နိမိတ္တကမ္မံ ဩဘာသော ဩဘာသကမ္မံ သာမန္တဇပ္ပါ ပရိကထာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နေမိတ္တိကတာ’’။
(၄၇) နိပ္ပေသိကတာ
֍ ဋ္ဌ ၈၆၄။ တတ္ထ ကတမာ နိပ္ပေသိကတာ? လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတဿ ပါပိစ္ဆဿ ဣစ္ဆာပကတဿ ယာ ပရေသံ အက္ကောသနာ ဝမ္ဘနာ ဂရဟဏာ ဥက္ခေပနာ သမုက္ခေပနာ ခိပနာ သင်္ခိပနာ ပါပနာ သမ္ပာပနာ အဝဏ္ဏဟာရိကာ ပရပိဋ္ဌိမံသိကတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နိပ္ပေသိကတာ’’။
(၄၈) လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာ
֍ ဋ္ဌ ၈၆၅။ တတ္ထ ကတမာ လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာ? လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတော ပါပိစ္ဆော ဣစ္ဆာပကတော ဣတော လဒ္ဓံ အာမိသံ အမုတြ ဟရတိ အမုတြ ဝါ လဒ္ဓံ အာမိသံ ဣဓ အာဟရတိ, ယာ ဧဝရူပါ အာမိသဿ ဧဋ္ဌိ ဂဝေဋ္ဌိ ပရိယေဋ္ဌိ ဧသနာ ဂဝေသနာ ပရိယေသနာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာ’’။
(၄၉) သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၆၆။ တတ္ထ ကတမော သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန [ဝိဇ္ဇဋ္ဌာနေန (သျာ။)] ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ မာနံ ဇပ္ပေတိ, ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၀) သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၆၇။ တတ္ထ ကတမော သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၇။)ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ မာနံ ဇပ္ပေတိ, ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၁) ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၆၈။ တတ္ထ ကတမော ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ဩမာနံ ဇပ္ပေတိ, ယော ဧဝရူပေါ ဩမာနော ဩမညနာ ဩမညိတတ္တံ ဟီဠနာ ဩဟီဠနာ ဩဟီဠိတတ္တံ အတ္တုညာ အတ္တဝညာ အတ္တပရိဘဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၂) သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၆၉။ တတ္ထ ကတမော သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော သေယျော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ သေယျံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၃) သေယျဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၀။ တတ္ထ ကတမော သေယျဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော သေယျော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ သဒိသံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သေယျဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၄) သေယျဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၁။ တတ္ထ ကတမော သေယျဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော သေယျော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၈။)ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ ဟီနံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ ဩမာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ ဩမာနော ဩမညနာ ဩမညိတတ္တံ ဟီဠနာ ဩဟီဠနာ ဩဟီဠိတတ္တံ အတ္တုညာ အတ္တဝညာ အတ္တပရိဘဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သေယျဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၅) သဒိသဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၂။ တတ္ထ ကတမော သဒိသဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော သဒိသော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ သေယျံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ…ပေ… ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒိသဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၆) သဒိသဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၃။ တတ္ထ ကတမော သဒိသဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော သဒိသော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ သဒိသံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒိသဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၇) သဒိသဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၄။ တတ္ထ ကတမော သဒိသဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော သဒိသော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ ဟီနံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ ဩမာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ ဩမာနော ဩမညနာ ဩမညိတတ္တံ ဟီဠနာ ဩဟီဠနာ ဩဟီဠိတတ္တံ အတ္တုညာ အတ္တဝညာ အတ္တပရိဘဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒိသဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၅၈) ဟီနဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၅။ တတ္ထ ကတမော ဟီနဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော ဟီနော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ သေယျံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဟီနဿ သေယျောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၆၉။)(၅၉) ဟီနဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၆။ တတ္ထ ကတမော ဟီနဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော ဟီနော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ သဒိသံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ မာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဟီနဿ သဒိသောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၆၀) ဟီနဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၇။ တတ္ထ ကတမော ဟီနဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော? ဣဓေကစ္စော ဟီနော ဟောတိ ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ သဒိသံ အတ္တာနံ ဒဟတိ၊ သော တံ နိဿာယ ဩမာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ ဩမာနော ဩမညနာ ဩမညိတတ္တံ ဟီဠနာ ဩဟီဠနာ ဩဟီဠိတတ္တံ အတ္တုညာ အတ္တဝညာ အတ္တပရိဘဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဟီနဿ ဟီနောဟမသ္မီတိ မာနော’’။
(၆၁) မာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၈။ တတ္ထ ကတမော မာနော? ယော မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မာနော’’။
(၆၂) အတိမာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၇၉။ တတ္ထ ကတမော အတိမာနော? ဣဓေကစ္စော ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပရေဟိ အတ္တာနံ အတိမညတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အတိမာနော’’။
(၆၃) မာနာတိမာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၀။ တတ္ထ ကတမော မာနာတိမာနော? ဣဓေကစ္စော ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ…ပေ… အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ပုဗ္ဗကာလံ ပရေဟိ သဒိသံ အတ္တာနံ ဒဟတိ, အပရကာလံ အတ္တာနံ သေယျံ ဒဟတိ။ ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မာနာတိမာနော’’။
(၆၄) ဩမာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၁။ တတ္ထ ကတမော ဩမာနော? ဣဓေကစ္စော ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၀။)ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ ဩမာနံ ဇပ္ပေတိ။ ယော ဧဝရူပေါ ဩမာနော ဩမညနာ ဩမညိတတ္တံ ဟီဠနာ ဩဟီဠနာ ဩဟီဠိတတ္တံ အတ္တုညာ အတ္တဝညာ အတ္တပရိဘဝေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဩမာနော’’။
(၆၅) အဓိမာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၂။ တတ္ထ ကတမော အဓိမာနော? အပ္ပတ္တေ ပတ္တသညိတာ, အကတေ ကတသညိတာ, အနဓိဂတေ အဓိဂတသညိတာ, အသစ္ဆိကတေ သစ္ဆိကတသညိတာ, ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓိမာနော’’။
(၆၆) အသ္မိမာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၃။ တတ္ထ ကတမော အသ္မိမာနော? ရူပံ အသ္မီတိ မာနော, အသ္မီတိ ဆန္ဒော, အသ္မီတိ အနုသယော, ဝေဒနာ…ပေ… သညာ…ပေ… သင်္ခါရာ…ပေ… ဝိညာဏံ အသ္မီတိ မာနော, အသ္မီတိ ဆန္ဒော, အသ္မီတိ အနုသယော, ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသ္မိမာနော’’။
(၆၇) မိစ္ဆာမာနော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၄။ တတ္ထ ကတမော မိစ္ဆာမာနော? ဣဓေကစ္စော ပါပကေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ပါပကေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ပါပကေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ပါပကေန ဝါ သုတေန ပါပကေန ဝါ ပဋိဘာနေန ပါပကေန ဝါ သီလေန ပါပကေန ဝါ ဝတေန ပါပကေန ဝါ သီလဗ္ဗတေန ပါပိကာယ ဝါ ဒိဋ္ဌိယာ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ မာနံ ဇပ္ပေတိ, ယော ဧဝရူပေါ မာနော မညနာ မညိတတ္တံ ဥန္နတိ ဥန္နာမော ဓဇော သမ္ပဂ္ဂါဟော ကေတုကမျတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မိစ္ဆာမာနော’’။
(၆၈) ဉာတိဝိတက္ကော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၅။ တတ္ထ ကတမော ဉာတိဝိတက္ကော? ဉာတကေ အာရဗ္ဘ ဂေဟသိတော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဉာတိဝိတက္ကော’’။
(၆၉) ဇနပဒဝိတက္ကော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၆။ တတ္ထ ကတမော ဇနပဒဝိတက္ကော? ဇနပဒံ အာရဗ္ဘ ဂေဟသိတော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇနပဒဝိတက္ကော’’။
(၇၀) အမရဝိတက္ကော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၇။ တတ္ထ ကတမော အမရဝိတက္ကော? ဒုက္ကရကာရိတာပဋိသံယုတ္တော ဝါ ဒိဋ္ဌိဂတပဋိသံယုတ္တော ဝါ ဂေဟသိတော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အမရဝိတက္ကော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၁။)(၇၁) ပရာနုဒ္ဒယတာပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၈။ တတ္ထ ကတမော ပရာနုဒ္ဒယတာပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော? ဣဓေကစ္စော ဂိဟီဟိ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ သဟနန္ဒီ သဟသောကီ, သုခိတေသု သုခိတော, ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခိတော, ဥပ္ပန္နေသု ကိစ္စကရဏီယေသု အတ္တနာ ဝါ ယောဂံ အာပဇ္ဇတိ။ ယော တတ္ထ ဂေဟသိတော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပရာနုဒ္ဒယတာပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော’’။
(၇၂) လာဘာဒိပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော
֍ ဋ္ဌ ၈၈၉။ တတ္ထ ကတမော လာဘသက္ကာရသိလောကပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော? လာဘသက္ကာရသိလောကံ အာရဗ္ဘ ဂေဟသိတော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လာဘသက္ကာရသိလောကပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော’’။
(၇၃) အနဝညတ္တိပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော
֍ ဋ္ဌ ၈၉၀။ တတ္ထ ကတမော အနဝညတ္တိပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော? ဣဓေကစ္စော ဇာတိယာ ဝါ ဂေါတ္တေန ဝါ ကောလပုတ္တိယေန ဝါ ဝဏ္ဏပေါက္ခရတာယ ဝါ ဓနေန ဝါ အဇ္ဈေနေန ဝါ ကမ္မာယတနေန ဝါ သိပ္ပါယတနေန ဝါ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနေန ဝါ သုတေန ဝါ ပဋိဘာနေန ဝါ အညတရညတရေန ဝတ္ထုနာ မာ မံ ပရေ အဝဇာနိံသူတိ။ ယော တတ္ထ ဂေဟသိတော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနဝညတ္တိပဋိသံယုတ္တော ဝိတက္ကော’’။
ဧကကံ။
၂။ ဒုကနိဒ္ဒေသော
(၁) ကောဓော စ ဥပနာဟော စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၁။ (က) တတ္ထ ကတမော ကောဓော? ယော ကောဓော ကုဇ္ဈနာ ကုဇ္ဈိတတ္တံ ဒေါသော ဒုဿနာ ဒုဿိတတ္တံ ဗျာပတ္တိ ဗျာပဇ္ဇနာ ဗျာပဇ္ဇိတတ္တံ ဝိရောဓော ပဋိဝိရောဓော စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကောဓော’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမော ဥပနာဟော? ပုဗ္ဗကာလံ ကောဓော, အပရကာလံ ဥပနာဟော။ ယော ဧဝရူပေါ ဥပနာဟော ဥပနယှနာ ဥပနယှိတတ္တံ အဋ္ဌပနာ ဌပနာ သဏ္ဌပနာ အနုသံသန္ဒနာ အနုပ္ပဗန္ဓနာ ဒဠှီကမ္မံ ကောဓဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပနာဟော’’။
(၂) မက္ခော စ ပဠာသော စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၂။ (က) တတ္ထ ကတမော မက္ခော? ယော မက္ခော မက္ခာယနာ မက္ခာယိတတ္တံ [မက္ခိယနာ မက္ခိယိတတ္တံ (သီ။ က။)] နိဋ္ဌုရိယံ နိဋ္ဌုရိယကမ္မံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မက္ခော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၂။)(ခ) တတ္ထ ကတမော ပဠာသော? ယော ပဠာသော ပဠာသာယနာ [ပလာသာယနာ ပလာသာယိတတ္တံ (သျာ။)] ပဠာသာဟာရော ဝိဝါဒဋ္ဌာနံ ယုဂဂ္ဂါဟော အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပဠာသော’’။
(၃) ဣဿာ စ မစ္ဆရိယဉ္စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၃။ (က) တတ္ထ ကတမာ ဣဿာ? ယာ ပရလာဘသက္ကာရဂရုကာရမာနနဝန္ဒနပူဇနာသု ဣဿာ ဣဿာယနာ ဣဿာယိတတ္တံ ဥသူယာ ဥသူယနာ ဥသူယိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣဿာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ မစ္ဆရိယံ? ပဉ္စ မစ္ဆရိယာနိ – အာဝါသမစ္ဆရိယံ, ကုလမစ္ဆရိယံ, လာဘမစ္ဆရိယံ, ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယံ, ဓမ္မမစ္ဆရိယံ။ ယံ ဧဝရူပံ မစ္ဆေရံ မစ္ဆရာယနာ မစ္ဆရာယိတတ္တံ ဝေဝိစ္ဆံ ကဒရိယံ ကဋုကဉ္စုကတာ အဂ္ဂဟိတတ္တံ [ပဂ္ဂဟိတတ္တံ (သီ။ က။) ဓ။ သ။ ၁၁၂၇] စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မစ္ဆရိယံ’’။
(၄) မာယာ စ သာဌေယျဉ္စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၄။ (က) တတ္ထ ကတမာ မာယာ? ဣဓေကစ္စော ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, ဝါစာယ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ, မနသာ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ တဿ ပဋိစ္ဆာဒနဟေတုံ ပါပိကံ ဣစ္ဆံ ပဏိဒဟတိ။ ‘‘မာ မံ ဇညာ’’တိ ဣစ္ဆတိ။ ‘‘မာ မံ ဇညာ’’တိ သင်္ကပ္ပေတိ။ ‘‘မာ မံ ဇညာ’’တိ ဝါစံ ဘာသတိ။ ‘‘မာ မံ ဇညာ’’တိ ကာယေန ပရက္ကမတိ။ ယာ ဧဝရူပါ မာယာ မာယာဝိတာ အစ္စာသရာ ဝဉ္စနာ နိကတိ ဝိကိရဏာ ပရိဟရဏာ ဂူဟနာ ပရိဂူဟနာ ဆာဒနာ ပဋိစ္ဆာဒနာ အနုတ္တာနီကမ္မံ အနာဝိကမ္မံ ဝေါစ္ဆာဒနာ ပါပကိရိယာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မာယာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ သာဌေယျံ? ဣဓေကစ္စော သဌော ဟောတိ ပရိသဌော။ ယံ တတ္ထ သဌံ သဌတာ သာဌေယျံ ကက္ကရတာ ကက္ကရိယံ [ကက္ခဠတာ ကက္ခဠိယံ (သျာ။)] ပရိက္ခတ္တတာ ပါရိက္ခတ္တိယံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သာဌေယျံ’’။
(၅) အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၅။ (က) တတ္ထ ကတမာ အဝိဇ္ဇာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဘဝတဏှာ? ယော ဘဝေသု ဘဝစ္ဆန္ဒော ဘဝရာဂေါ ဘဝနန္ဒီ ဘဝတဏှာ ဘဝသိနေဟော ဘဝပရိဠာဟော ဘဝမုစ္ဆာ ဘဝဇ္ဈောသာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝတဏှာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၃။)(၆) ဘဝဒိဋ္ဌိ စ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၆။ (က) တတ္ထ ကတမာ ဘဝဒိဋ္ဌိ? ‘‘ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝဒိဋ္ဌိ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ? ‘‘န ဘဝိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ဝိဘဝဒိဋ္ဌိ။
(၇) သဿတဒိဋ္ဌိ စ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၇။ (က) တတ္ထ ကတမာ သဿတဒိဋ္ဌိ? ‘‘သဿတော အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဿတဒိဋ္ဌိ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ? ‘‘ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿတိ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ’’။
(၈) အန္တဝါဒိဋ္ဌိ စ အနန္တဝါဒိဋ္ဌိ စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၈။ (က) တတ္ထ ကတမာ အန္တဝါဒိဋ္ဌိ? ‘‘အန္တဝါ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အန္တဝါဒိဋ္ဌိ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ အနန္တဝါဒိဋ္ဌိ? ‘‘အနန္တဝါ အတ္တာ စ လောကော စာ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနန္တဝါဒိဋ္ဌိ’’။
(၉) ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ စ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ စ
֍ ဋ္ဌ ၈၉၉။ (က) တတ္ထ ကတမာ ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ? ပုဗ္ဗန္တံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပုဗ္ဗန္တာနုဒိဋ္ဌိ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ? အပရန္တံ အာရဗ္ဘ ယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပရန္တာနုဒိဋ္ဌိ’’။
(၁၀) အဟိရိကဉ္စ အနောတ္တပ္ပဉ္စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၀။ (က) တတ္ထ ကတမံ အဟိရိကံ? ယံ န ဟိရီယတိ ဟိရိယိတဗ္ဗေန, န ဟိရီယတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဟိရိကံ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ အနောတ္တပ္ပံ? ယံ န ဩတ္တပ္ပတိ ဩတ္တပ္ပိတဗ္ဗေန န ဩတ္တပ္ပတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနောတ္တပ္ပံ’’။
(၁၁) ဒေါဝစဿတာ စ ပါပမိတ္တတာ စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၁။ (က) တတ္ထ ကတမာ ဒေါဝစဿတာ? သဟဓမ္မိကေ ဝုစ္စမာနေ ဒေါဝစဿာယံ ဒေါဝစဿိယံ ဒေါဝစဿတာ ဝိပ္ပဋိကုလဂ္ဂါဟိတာ ဝိပစ္စနီကသာတတာ အနာဒရိယံ အနာဒရတာ အဂါရဝတာ အပ္ပတိဿဝတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါဝစဿတာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၄။)(ခ) တတ္ထ ကတမာ ပါပမိတ္တတာ? ယေ တေ ပုဂ္ဂလာ အဿဒ္ဓါ ဒုဿီလာ အပ္ပဿုတာ မစ္ဆရိနော ဒုပ္ပညာ, ယာ တေသံ သေဝနာ နိသေဝနာ သံသေဝနာ ဘဇနာ သမ္ဘဇနာ ဘတ္တိ သမ္ဘတ္တိ သမ္ပဝင်္ကတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါပမိတ္တတာ’’။
(၁၂) အနဇ္ဇဝေါ စ အမဒ္ဒဝေါ စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၂။ (က) တတ္ထ ကတမော အနဇ္ဇဝေါ? ယော အနဇ္ဇဝေါ အနဇ္ဇဝတာ ဇိမှတာ ဝင်္ကတာ ကုဋိလတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနဇ္ဇဝေါ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမော အမဒ္ဒဝေါ? ယာ အမုဒုတာ အမဒ္ဒဝတာ ကက္ခဠိယံ ဖာရုသိယံ ကက္ခဠတာ ကဌိနတာ [ကထိနတာ (သျာ။ က။)] ဥဇုစိတ္တတာ အမုဒုတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အမဒ္ဒဝေါ’’။
(၁၃) အက္ခန္တိ စ အသောရစ္စဉ္စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၃။ (က) တတ္ထ ကတမာ အက္ခန္တိ? ယာ အက္ခန္တိ အက္ခမနတာ အနဓိဝါသနတာ စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အက္ခန္တိ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ အသောရစ္စံ? ကာယိကော ဝီတိက္ကမော ဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော ကာယိကဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသောရစ္စံ’’။ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿီလျံ အသောရစ္စံ။
(၁၄) အသာခလျဉ္စ အပ္ပဋိသန္ထာရော စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၄။ (က) တတ္ထ ကတမံ အသာခလျံ? ယာ သာ ဝါစာ ကဏ္ဍကာ ကက္ကသာ ပရကဋုကာ ပရာဘိသဇ္ဇနီ ကောဓသာမန္တာ အသမာဓိသံဝတ္တနိကာ တထာရူပိံ ဝါစံ ဘာသိတာ ဟောတိ။ ယာ တတ္ထ အသဏှဝါစတာ အသခိလဝါစတာ ဖရုသဝါစတာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသာခလျံ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမော အပ္ပဋိသန္ထာရော [အပ္ပဋိသန္ဓာရော (က။)]? ဒွေ ပဋိသန္ထာရာ – အာမိသပဋိသန္ထာရော စ ဓမ္မပဋိသန္ထာရော စ။ ဣဓေကစ္စော အပ္ပဋိသန္ထာရကော ဟောတိ အာမိသပဋိသန္ထာရေန ဝါ ဓမ္မပဋိသန္ထာရေန ဝါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပ္ပဋိသန္ထာရော’’။
(၁၅) ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ စ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၅။ (က) တတ္ထ ကတမာ ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ? ဣဓေကစ္စော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၅။)ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ ယာ ဣမေသံ ဆန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ အဂုတ္တိ အဂေါပနာ အနာရက္ခော အသံဝရော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဣန္ဒြိယေသု အဂုတ္တဒွါရတာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ? ဣဓေကစ္စော အပ္ပဋိသင်္ခါ အယောနိသော အာဟာရံ အာဟာရေတိ ဒဝါယ မဒါယ မဏ္ဍနာယ ဝိဘူသနာယ။ ယာ တတ္ထ အသန္တုဋ္ဌိတာ အမတ္တညုတာ အပ္ပဋိသင်္ခါ ဘောဇနေ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘောဇနေ အမတ္တညုတာ။’’
(၁၆) မုဋ္ဌဿစ္စဉ္စ အသမ္ပဇညဉ္စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၆။ (က) တတ္ထ ကတမံ မုဋ္ဌဿစ္စံ? ယာ အဿတိ အနနုဿတိ အပ္ပဋိဿတိ အဿတိ အဿရဏတာ အဓာရဏတာ ပိလာပနတာ သမ္မုသနတာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဋ္ဌဿစ္စံ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ အသမ္ပဇညံ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသမ္ပဇညံ’’။
(၁၇) သီလဝိပတ္တိ စ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၇။ (က) တတ္ထ ကတမာ သီလဝိပတ္တိ? ယော ကာယိကော ဝီတိက္ကမော ဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော ကာယိကဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သီလဝိပတ္တိ’’။ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿီလျံ သီလဝိပတ္တိ။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ? ‘‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ’’။ သဗ္ဗာပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိ။
(၁၈) အဇ္ဈတ္တသံယောဇနဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနဉ္စ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၈။ (က) တတ္ထ ကတမံ အဇ္ဈတ္တသံယောဇနံ? ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ – အဇ္ဈတ္တသံယောဇနံ။ (ခ) ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ – ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနံ။
ဒုကံ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၆။)၃။ တိကနိဒ္ဒေသော
(၁) တီဏိ အကုသလမူလာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၀၉။ တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ အကုသလမူလာနိ? လောဘော, ဒေါသော, မောဟော။
(က) တတ္ထ ကတမော လောဘော? ယော ရာဂေါ သာရာဂေါ အနုနယော အနုရောဓော နန္ဒီ နန္ဒိရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ ဣစ္ဆာ မုစ္ဆာ အဇ္ဈောသာနံ ဂေဓော ပရိဂေဓော သင်္ဂေါ ပင်္ကော ဧဇာ မာယာ ဇနိကာ သဉ္ဇနနီ သိဗ္ဗိနီ ဇာလိနီ သရိတာ ဝိသတ္တိကာ သောတံ ဝိသဋာ [ဝိသဒါ (သီ။ က။) ဓ။ သ။ ၁၁၄၁] အာယူဟနီ [အာယူဟိနီ (က။)] ဒုတိယာ ပဏိဓိ ဘဝနေတ္တိ ဝနံ ဝနထော သန္ထဝေါ [သန္ဓဝေါ (က။)] သိနေဟော အပေက္ခာ ပဋိဗန္ဓု အာသာ အာသီသနာ အာသီသိတတ္တံ [အာသိံသနာ အာသိံသိတတ္တံ (သီ။ သျာ။)] ရူပါသာ သဒ္ဒါသာ ဂန္ဓာသာ ရသာသာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာသာ လာဘာသာ ဓနာသာ ပုတ္တာသာ ဇီဝိတာသာ ဇပ္ပါ အဘိဇပ္ပါ ဇပ္ပနာ ဇပ္ပိတတ္တံ လောလုပ္ပံ လောလုပ္ပါယနာ လောလုပ္ပါယိတတ္တံ ပုစ္ဆဉ္ဇိကတာ သာဓုကမျတာ အဓမ္မရာဂေါ ဝိသမလောဘော နိကန္တိ နိကာမနာ ပတ္ထနာ ပိဟနာ သမ္ပတ္ထနာ ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာ ရူပတဏှာ အရူပတဏှာ နိရောဓတဏှာ သဒ္ဒတဏှာ ရူပတဏှာ ဂန္ဓတဏှာ ရသတဏှာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ ဓမ္မတဏှာ ဩဃော ယောဂေါ ဂန္ထော ဥပါဒါနံ အာဝရဏံ နီဝရဏံ ဆဒနံ ဗန္ဓနံ ဥပက္ကိလေသော အနုသယော ပရိယုဋ္ဌာနံ လတာ ဝေဝိစ္ဆံ ဒုက္ခမူလံ ဒုက္ခနိဒါနံ ဒုက္ခပ္ပဘဝေါ မာရပါသော မာရဗဠိသံ မာရဝိသယော တဏှာနဒီ တဏှာဇာလံ တဏှာဂဒ္ဒုလံ တဏှာသမုဒ္ဒေါ အဘိဇ္ဈာ လောဘော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘လောဘော’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမော ဒေါသော? ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, ‘‘အနတ္ထံ မေ စရတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, ‘‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, ‘‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ’’…ပေ… အနတ္ထံ စရတိ…ပေ… ‘‘အနတ္ထံ စရိဿတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, ‘‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ’’…ပေ… အတ္ထံ စရတိ…ပေ… ‘‘အတ္ထံ စရိဿတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, အဋ္ဌာနေ ဝါ ပန အာဃာတော ဇာယတိ။ ယော ဧဝရူပေါ စိတ္တဿ အာဃာတော ပဋိဃာတော ပဋိဃံ ပဋိဝိရောဓော ကောပေါ ပကောပေါ သမ္ပကောပေါ ဒေါသော ပဒေါသော သမ္ပဒေါသော စိတ္တဿ ဗျာပတ္တိ မနောပဒေါသော ကောဓော ကုဇ္ဈနာ ကုဇ္ဈိတတ္တံ ဒေါသော ဒုဿနာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၇။)ဒုဿိတတ္တံ ဗျာပတ္တိ ဗျာပဇ္ဇနာ ဗျာပဇ္ဇိတတ္တံ ဝိရောဓော ပဋိဝိရောဓော စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါသော’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမော မောဟော? ဒုက္ခေ အညာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏံ, အပရန္တေ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ အညာဏံ, ဣဒပ္ပစ္စယတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏံ, ယံ ဧဝရူပံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မောဟော’’။ ဣမာနိ တီဏိ အကုသလမူလာနိ။
(၂) တယော အကုသလဝိတက္ကာ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၀။ တတ္ထ ကတမေ တယော အကုသလဝိတက္ကာ? ကာမဝိတက္ကော, ဗျာပါဒဝိတက္ကော, ဝိဟိံသာဝိတက္ကော။
(က) တတ္ထ ကတမော ကာမဝိတက္ကော? ကာမပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမဝိတက္ကော’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမော ဗျာပါဒဝိတက္ကော? ဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒဝိတက္ကော’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမော ဝိဟိံသာဝိတက္ကော? ဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟိံသာဝိတက္ကော’’။ ဣမေ တယော အကုသလဝိတက္ကာ။
(၃) တိဿော အကုသလသညာ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၁။ တတ္ထ ကတမာ တိဿော အကုသလသညာ? ကာမသညာ, ဗျာပါဒသညာ, ဝိဟိံသာသညာ။
(က) တတ္ထ ကတမာ ကာမသညာ? ကာမပဋိသံယုတ္တာ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမသညာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဗျာပါဒသညာ? ဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တာ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒသညာ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမာ ဝိဟိံသာသညာ? ဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တာ သညာ သဉ္ဇာနနာ သဉ္ဇာနိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟိံသာသညာ’’။ ဣမာ တိဿော အကုသလသညာ။
(၄) တိဿော အကုသလဓာတုယော
֍ ဋ္ဌ ၉၁၂။ တတ္ထ ကတမာ တိဿော အကုသလဓာတုယော? ကာမဓာတု, ဗျာပါဒဓာတု, ဝိဟိံသာဓာတု။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၈။)တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတု? ကာမဝိတက္ကော ကာမဓာတု။ ဗျာပါဒဝိတက္ကော ဗျာပါဒဓာတု။ ဝိဟိံသာဝိတက္ကော ဝိဟိံသာဓာတု။
(က) တတ္ထ ကတမော ကာမဝိတက္ကော? ကာမပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမဝိတက္ကော’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမော ဗျာပါဒဝိတက္ကော? ဗျာပါဒပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗျာပါဒဝိတက္ကော’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမော ဝိဟိံသာဝိတက္ကော? ဝိဟိံသာပဋိသံယုတ္တော တက္ကော ဝိတက္ကော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟိံသာဝိတက္ကော’’။ ဣမာ တိဿော အကုသလဓာတုယော။
(၅) တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၃။ တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ? ကာယဒုစ္စရိတံ, ဝစီဒုစ္စရိတံ, မနောဒုစ္စရိတံ။
(က) တတ္ထ ကတမံ ကာယဒုစ္စရိတံ? ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာယဒုစ္စရိတံ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ ဝစီဒုစ္စရိတံ? မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာ ဝါစာ, ဖရုသာ ဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝစီဒုစ္စရိတံ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမံ မနောဒုစ္စရိတံ? အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒေါ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မနောဒုစ္စရိတံ’’။
(က-ဂ) တတ္ထ ကတမံ ကာယဒုစ္စရိတံ? အကုသလံ ကာယကမ္မံ ကာယဒုစ္စရိတံ, အကုသလံ ဝစီကမ္မံ ဝစီဒုစ္စရိတံ, အကုသလံ မနောကမ္မံ မနောဒုစ္စရိတံ။
တတ္ထ ကတမံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ? အကုသလာ ကာယသဉ္စေတနာ အကုသလံ ကာယကမ္မံ, အကုသလာ ဝစီသဉ္စေတနာ အကုသလံ ဝစီကမ္မံ, အကုသလာ မနောသဉ္စေတနာ အကုသလံ မနောကမ္မံ။ ဣမာနိ တီဏိ ဒုစ္စရိတာနိ။
(၆) တယော အာသဝါ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၄။ တတ္ထ ကတမေ တယော အာသဝါ? ကာမာသဝေါ, ဘဝါသဝေါ, အဝိဇ္ဇာသဝေါ။
(က) တတ္ထ ကတမော ကာမာသဝေါ? ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမရာဂေါ ကာမနန္ဒီ ကာမတဏှာ ကာမသိနေဟော ကာမပရိဠာဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမဇ္ဈောသာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမာသဝေါ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၇၉။)(ခ) တတ္ထ ကတမော ဘဝါသဝေါ? ယော ဘဝေသု ဘဝစ္ဆန္ဒော…ပေ… ဘဝဇ္ဈောသာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝါသဝေါ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာသဝေါ? ဒုက္ခေ အညာဏံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာသဝေါ’’။ ဣမေ တယော အာသဝါ။
(၇) တီဏိ သံယောဇနာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၅။ တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ သံယောဇနာနိ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော။
(က) တတ္ထ ကတမာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ? ဣဓ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော – ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ…ပေ… သညံ…ပေ… သင်္ခါရေ…ပေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သက္ကာယဒိဋ္ဌိ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဝိစိကိစ္ဆာ? သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ, ဓမ္မေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ, သံဃေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ, သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ, ပုဗ္ဗန္တေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ, အပရန္တေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ, ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ။ ယာ ဧဝရူပါ ကင်္ခါ ကင်္ခါယနာ ကင်္ခါယိတတ္တံ ထမ္ဘိတတ္တံ စိတ္တဿ မနောဝိလေခေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိစိကိစ္ဆာ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမော သီလဗ္ဗတပရာမာသော? ‘‘ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သီလေန သုဒ္ဓိ ဝတေန သုဒ္ဓိ သီလဗ္ဗတေန သုဒ္ဓီ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သီလဗ္ဗတပရာမာသော’’။ ဣမာနိ တီဏိ သံယောဇနာနိ။
(၈) တိဿော တဏှာ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၆။ တတ္ထ ကတမာ တိဿော တဏှာ? ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ။
တတ္ထ ကတမာ ဘဝတဏှာ? ဘဝဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝတဏှာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၀။)တတ္ထ ကတမာ ဝိဘဝတဏှာ? ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဘဝတဏှာ’’။ အဝသေသာ တဏှာ ကာမတဏှာ။
တတ္ထ ကတမာ ကာမတဏှာ? ကာမဓာတုပဋိသံယုတ္တော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမတဏှာ’’။
( ) [(တတ္ထ ကတမာ ဘဝတဏှာ)] ရူပဓာတုအရူပဓာတုပဋိသံယုတ္တော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝတဏှာ’’။
( ) [(တတ္ထ ကတမာ ဝိဘဝတဏှာ) (?)] ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဘဝတဏှာ’’။ ဣမာ တိဿော တဏှာ။
(၉) အပရာပိ တိဿော တဏှာ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၇။ တတ္ထ ကတမာ အပရာပိ တိဿော တဏှာ? ကာမတဏှာ, ရူပတဏှာ, အရူပတဏှာ။
(က) တတ္ထ ကတမာ ကာမတဏှာ? ကာမဓာတုပဋိသံယုတ္တော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမတဏှာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ရူပတဏှာ? ရူပဓာတုပဋိသံယုတ္တော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပတဏှာ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမာ အရူပတဏှာ? အရူပဓာတုပဋိသံယုတ္တော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရူပတဏှာ’’။ ဣမာ တိဿော တဏှာ။
(၁၀) အပရာပိ တိဿော တဏှာ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၈။ တတ္ထ ကတမာ အပရာပိ တိဿော တဏှာ? ရူပတဏှာ, အရူပတဏှာ, နိရောဓတဏှာ။
(က) တတ္ထ ကတမာ ရူပတဏှာ? ရူပဓာတုပဋိသံယုတ္တော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ရူပတဏှာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ အရူပတဏှာ? အရူပဓာတုပဋိသံယုတ္တော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရူပတဏှာ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမာ နိရောဓတဏှာ? ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသဟဂတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နိရောဓတဏှာ’’။ ဣမာ တိဿော တဏှာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၁။)(၁၁) တိဿော ဧသနာ
֍ ဋ္ဌ ၉၁၉။ တတ္ထ ကတမာ တိဿော ဧသနာ? ကာမေသနာ, ဘဝေသနာ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ။
(က) တတ္ထ ကတမာ ကာမေသနာ? ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော…ပေ… ကာမဇ္ဈောသာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမေသနာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဘဝေသနာ? ယော ဘဝေသု ဘဝစ္ဆန္ဒော…ပေ… ဘဝဇ္ဈောသာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝေသနာ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမာ ဗြဟ္မစရိယေသနာ? ‘‘သဿတော လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အသဿတော လောကော’’တိ – ဝါ…ပေ… ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗြဟ္မစရိယေသနာ’’။
(က) တတ္ထ ကတမာ ကာမေသနာ, ကာမရာဂေါ, တဒေကဋ္ဌံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမေသနာ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမာ ဘဝေသနာ, ဘဝရာဂေါ တဒေကဋ္ဌံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝေသနာ’’။
(ဂ) တတ္ထ ကတမာ ဗြဟ္မစရိယေသနာ, အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ တဒေကဋ္ဌံ အကုသလံ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဗြဟ္မစရိယေသနာ’’။ ဣမာ တိဿော ဧသနာ။
(၁၂) တိဿော ဝိဓာ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၀။ တတ္ထ ကတမာ တိဿော ဝိဓာ? ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိ ဝိဓာ, ‘‘သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ ဝိဓာ, ‘‘ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ ဝိဓာ – ဣမာ တိဿော ဝိဓာ။
(၁၃) တီဏိ ဘယာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၁။ တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ ဘယာနိ? ဇာတိဘယံ, ဇရာဘယံ, မရဏဘယံ။
(က) တတ္ထ ကတမံ ဇာတိဘယံ? ဇာတိံ ပဋိစ္စ ဘယံ ဘယာနကံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော စေတသော ဥတြာသော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇာတိဘယံ’’။
(ခ) တတ္ထ ကတမံ ဇရာဘယံ? ဇရံ ပဋိစ္စ ဘယံ ဘယာနကံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော စေတသော ဥတြာသော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဇရာဘယံ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၂။)(ဂ) တတ္ထ ကတမံ မရဏဘယံ? မရဏံ ပဋိစ္စ ဘယံ ဘယာနကံ ဆမ္ဘိတတ္တံ လောမဟံသော စေတသော ဥတြာသော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မရဏဘယံ’’။ ဣမာနိ တီဏိ ဘယာနိ။
(၁၄) တီဏိ တမာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၂။ တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ တမာနိ? အတီတံ ဝါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, အနာဂတံ ဝါ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, ဧတရဟိ ဝါ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဒ္ဓါနံ အာရဗ္ဘ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ဣမာနိ တီဏိ တမာနိ။
(၁၅) တီဏိ တိတ္ထာယတနာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၃။ တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ တိတ္ထာယတနာနိ? ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌီ – ‘‘ယံ ကိဉ္စာယံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, သဗ္ဗံ တံ ပုဗ္ဗေ ကတဟေတူ’’တိ၊ ဣဓ ပနေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌီ – ‘‘ယံ ကိဉ္စာယံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, သဗ္ဗံ တံ ဣဿရနိမ္မာနဟေတူ’’တိ၊ ဣဓ ပနေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌီ – ‘‘ယံ ကိဉ္စာယံ ပုရိသပုဂ္ဂလော ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံ ဝါ ဒုက္ခံ ဝါ အဒုက္ခမသုခံ ဝါ, သဗ္ဗံ တံ အဟေတု အပ္ပစ္စယာ’’တိ – ဣမာနိ တီဏိ တိတ္ထာယတနာနိ။
(၁၆) တယော ကိဉ္စနာ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၄။ တတ္ထ ကတမေ တယော ကိဉ္စနာ [ကတမာနိ တီဏိ ကိဉ္စနာနိ (?) ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၅]? ရာဂေါ ကိဉ္စနံ, ဒေါသော ကိဉ္စနံ, မောဟော ကိဉ္စနံ – ဣမေ တယော ကိဉ္စနာ။
(၁၇) တီဏိ အင်္ဂဏာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ အင်္ဂဏာနိ? ရာဂေါ အင်္ဂဏံ, ဒေါသော အင်္ဂဏံ, မောဟော အင်္ဂဏံ – ဣမာနိ တီဏိ အင်္ဂဏာနိ။
(၁၈) တီဏိ မလာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ မလာနိ? ရာဂေါ မလံ, ဒေါသော မလံ, မောဟော မလံ – ဣမာနိ တီဏိ မလာနိ။
(၁၉) တီဏိ ဝိသမာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ တီဏိ ဝိသမာနိ? ရာဂေါ ဝိသမံ, ဒေါသော ဝိသမံ, မောဟော ဝိသမံ – ဣမာနိ တီဏိ ဝိသမာနိ။
(၂၀) အပရာနိပိ တီဏိ ဝိသမာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ အပရာနိပိ တီဏိ ဝိသမာနိ? ကာယဝိသမံ, ဝစီဝိသမံ, မနောဝိသမံ – ဣမာနိ တီဏိ ဝိသမာနိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၃။)(၂၁) တယော အဂ္ဂီ
တတ္ထ ကတမေ တယော အဂ္ဂီ? ရာဂဂ္ဂိ, ဒေါသဂ္ဂိ, မောဟဂ္ဂိ – ဣမေ တယော အဂ္ဂီ။
(၂၂) တယော ကသာဝါ
တတ္ထ ကတမေ တယော ကသာဝါ? ရာဂကသာဝေါ, ဒေါသကသာဝေါ, မောဟကသာဝေါ – ဣမေ တယော ကသာဝါ။
(၂၃) အပရေပိ တယော ကသာဝါ
တတ္ထ ကတမေ အပရေပိ တယော ကသာဝါ? ကာယကသာဝေါ, ဝစီကသာဝေါ, မနောကသာဝေါ – ဣမေ တယော ကသာဝါ။
(၂၄။ က) အဿာဒဒိဋ္ဌိ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၅။ တတ္ထ ကတမာ အဿာဒဒိဋ္ဌိ? ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌီ – ‘‘နတ္ထိ ကာမေသု ဒေါသော’’တိ။ သော ကာမေသု ပါတဗျတံ အာပဇ္ဇတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဿာဒဒိဋ္ဌိ’’။
(ခ) အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ
တတ္ထ ကတမာ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ? ဣဓ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော – ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ…ပေ… သညံ…ပေ… သင်္ခါရေ…ပေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ’’။
(ဂ) မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ
တတ္ထ ကတမာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ? ‘‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’’တိ – ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ’’။ သဿတဒိဋ္ဌိ အဿာဒဒိဋ္ဌိ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ, ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။
(၂၅။ က) အရတိ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၆။ တတ္ထ ကတမာ အရတိ? ပန္တေသု ဝါ သေနာသနေသု အညတရညတရေသု ဝါ အဓိကုသလေသု ဓမ္မေသု အရတိ အရတိတာ အနဘိရတိ အနဘိရမဏာ ဥက္ကဏ္ဌိတာ ပရိတဿိတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရတိ’’။
(ခ) ဝိဟေသာ
တတ္ထ ကတမာ ဝိဟေသာ? ဣဓေကစ္စော ပါဏိနာ ဝါ လေဍ္ဍုနာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ ရဇ္ဇုယာ ဝါ အညတရညတရေန သတ္တေ ဝိဟေဌေတိ, ယာ ဧဝရူပါ ဟေဌနာ ဝိဟေဌနာ ဟိံသနာ ဝိဟိံသနာ ရောသနာ ဝိရောသနာ ပရူပဃာတော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဝိဟေသာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၄။)(ဂ) အဓမ္မစရိယာ
တတ္ထ ကတမာ အဓမ္မစရိယာ? ကာယေန အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ, ဝါစာယ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ, မနသာ အဓမ္မစရိယာဝိသမစရိယာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဓမ္မစရိယာ’’။
(၂၆။ က) ဒေါဝစဿတာ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၇။ တတ္ထ ကတမာ ဒေါဝစဿတာ? သဟဓမ္မိကေ ဝုစ္စမာနေ ဒေါဝစဿာယံ ဒေါဝစဿိယံ ဒေါဝစဿတာ ဝိပ္ပဋိကုလဂ္ဂါဟိတာ ဝိပစ္စနီကသာတတာ အနာဒရိယံ အနာဒရတာ အဂါရဝတာ အပ္ပတိဿဝတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါဝစဿတာ’’။
(ခ) ပါပမိတ္တတာ
တတ္ထ ကတမာ ပါပမိတ္တတာ? ယေ တေ ပုဂ္ဂလာ အဿဒ္ဓါ ဒုဿီလာ အပ္ပဿုတာ မစ္ဆရိနော ဒုပ္ပညာ, ယာ တေသံ သေဝနာ နိသေဝနာ သံသေဝနာ ဘဇနာ သမ္ဘဇနာ ဘတ္တိ သမ္ဘတ္တိ တံသမ္ပဝင်္ကတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါပမိတ္တတာ’’။
(ဂ) နာနတ္တသညာ
တတ္ထ ကတမာ နာနတ္တသညာ? ကာမသညာ, ဗျာပါဒသညာ, ဝိဟိံသာသညာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘နာနတ္တသညာ’’။ သဗ္ဗာပိ အကုသလာ သညာ နာနတ္တသညာ။
(၂၇။ က) ဥဒ္ဓစ္စံ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၈။ တတ္ထ ကတမံ ဥဒ္ဓစ္စံ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘန္တတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စံ’’။
(ခ) ကောသဇ္ဇံ
တတ္ထ ကတမံ ကောသဇ္ဇံ? ကာယဒုစ္စရိတေ ဝါ ဝစီဒုစ္စရိတေ ဝါ မနောဒုစ္စရိတေ ဝါ ပဉ္စသု ဝါ ကာမဂုဏေသု စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ ဝေါဿဂ္ဂါနုပ္ပဒါနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ အသက္ကစ္စကိရိယတာ အသာတစ္စကိရိယတာ အနဋ္ဌိတကိရိယတာ ဩလီနဝုတ္တိတာ နိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ နိက္ခိတ္တဓုရတာ အနာသေဝနာ အဘာဝနာ အဗဟုလီကမ္မံ အနဓိဋ္ဌာနံ အနနုယောဂေါ ပမာဒေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကောသဇ္ဇံ’’။
(ဂ) ပမာဒေါ
တတ္ထ ကတမော ပမာဒေါ? ကာယဒုစ္စရိတေ ဝါ ဝစီဒုစ္စရိတေ ဝါ မနောဒုစ္စရိတေ ဝါ ပဉ္စသု ဝါ ကာမဂုဏေသု စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ ဝေါဿဂ္ဂါနုပ္ပဒါနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ အသက္ကစ္စကိရိယတာ အသာတစ္စကိရိယတာ အနဋ္ဌိတကိရိယတာ ဩလီနဝုတ္တိတာ နိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ နိက္ခိတ္တဓုရတာ အနာသေဝနာ အဘာဝနာ အဗဟုလီကမ္မံ အနဓိဋ္ဌာနံ အနနုယောဂေါ ပမာဒေါ, ယော ဧဝရူပေါ ပမာဒေါ ပမဇ္ဇနာ ပမဇ္ဇိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပမာဒေါ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၅။)(၂၈။ က) အသန္တုဋ္ဌိတာ
֍ ဋ္ဌ ၉၂၉။ တတ္ထ ကတမာ အသန္တုဋ္ဌိတာ? ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ ပဉ္စဟိ ဝါ ကာမဂုဏေဟိ အသန္တုဋ္ဌဿ ဘိယျောကမျတာ, ယာ ဧဝရူပါ ဣစ္ဆာ ဣစ္ဆာဂတာ အသန္တုဋ္ဌိတာ ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသန္တုဋ္ဌိတာ’’။
(ခ) အသမ္ပဇညတာ
တတ္ထ ကတမာ အသမ္ပဇညတာ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသမ္ပဇညတာ’’။
(ဂ) မဟိစ္ဆတာ
တတ္ထ ကတမာ မဟိစ္ဆတာ? ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ ပဉ္စဟိ ဝါ ကာမဂုဏေဟိ အသန္တုဋ္ဌဿ ဘိယျောကမျတာ, ယာ ဧဝရူပါ ဣစ္ဆာ ဣစ္ဆာဂတာ မဟိစ္ဆတာ ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘မဟိစ္ဆတာ’’။
(၂၉။ က) အဟိရိကံ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၀။ တတ္ထ ကတမံ အဟိရိကံ? ယံ န ဟိရီယတိ ဟိရီယိတဗ္ဗေန, န ဟိရီယတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဟိရိကံ’’။
(ခ) အနောတ္တပ္ပံ
တတ္ထ ကတမံ အနောတ္တပ္ပံ? ယံ န ဩတ္တပ္ပတိ ဩတ္တပ္ပိတဗ္ဗေန, န ဩတ္တပ္ပတိ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနောတ္တပ္ပံ’’။
(ဂ) ပမာဒေါ
တတ္ထ ကတမော ပမာဒေါ? ကာယဒုစ္စရိတေ ဝါ ဝစီဒုစ္စရိတေ ဝါ မနောဒုစ္စရိတေ ဝါ ပဉ္စသု ဝါ ကာမဂုဏေသု စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ ဝေါဿဂ္ဂါနုပ္ပဒါနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဘာဝနာယ အသက္ကစ္စကိရိယတာ အသာတစ္စကိရိယတာ အနဋ္ဌိတကိရိယတာ ဩလီနဝုတ္တိတာ နိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ နိက္ခိတ္တဓုရတာ အနာသေဝနာ အဘာဝနာ အဗဟုလီကမ္မံ အနဓိဋ္ဌာနံ အနနုယောဂေါ ပမာဒေါ, ယော ဧဝရူပေါ ပမာဒေါ ပမဇ္ဇနာ ပမဇ္ဇိတတ္တံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပမာဒေါ’’။
(၃၀။ က) အနာဒရိယံ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၁။ တတ္ထ ကတမံ အနာဒရိယံ? ယံ အနာဒရိယံ အနာဒရတာ အဂါရဝတာ အပ္ပတိဿဝတာ အနဒ္ဒါ အနဒ္ဒါယနာ အနဒ္ဒါယိတတ္တံ [အနာဒါ အနာဒါယနာ အနာဒါယိတတ္တံ (သျာ။)] အသီလျံ အစိတ္တီကာရော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အနာဒရိယံ’’။
(ခ) ဒေါဝစဿတာ
တတ္ထ ကတမာ ဒေါဝစဿတာ? သဟဓမ္မိကေ ဝုစ္စမာနေ ဒေါဝစဿာယံ ဒေါဝစဿိယံ ဒေါဝစဿတာ ဝိပ္ပဋိကုလဂ္ဂါဟိတာ ဝိပစ္စနီကသာတတာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၆။)အနာဒရိယံ အနာဒရတာ အဂါရဝတာ အပ္ပတိဿဝတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒေါဝစဿတာ’’။
(ဂ) ပါပမိတ္တတာ
တတ္ထ ကတမာ ပါပမိတ္တတာ? ယေ တေ ပုဂ္ဂလာ အဿဒ္ဓါ ဒုဿီလာ အပ္ပဿုတာ မစ္ဆရိနော ဒုပ္ပညာ, ယာ တေသံ သေဝနာ နိသေဝနာ သံသေဝနာ ပဋိသေဝနာ ဘဇနာ သမ္ဘဇနာ ဘတ္တိ သမ္ဘတ္တိ တံသမ္ပဝင်္ကတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ပါပမိတ္တတာ’’။
(၃၁။ က) အဿဒ္ဓိယံ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၂။ တတ္ထ ကတမံ အဿဒ္ဓိယံ? ဣဓေကစ္စော အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, န သဒ္ဒဟတိ ဗုဒ္ဓံ ဝါ ဓမ္မံ ဝါ သံဃံ ဝါ, ယံ ဧဝရူပံ အဿဒ္ဓိယံ အဿဒ္ဒဟနာ အနောကပ္ပနာ အနဘိပ္ပသာဒေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဿဒ္ဓိယံ’’။
(ခ) အဝဒညုတာ
တတ္ထ ကတမာ အဝဒညုတာ? ပဉ္စ မစ္ဆရိယာနိ – အာဝါသမစ္ဆရိယံ, ကုလမစ္ဆရိယံ, လာဘမစ္ဆရိယံ, ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယံ, ဓမ္မမစ္ဆရိယံ။ ယံ ဧဝရူပံ မစ္ဆေရံ မစ္ဆရာယနာ မစ္ဆရာယိတတ္တံ ဝေဝိစ္ဆံ ကဒရိယံ ကဋုကဉ္စုကတာ အဂ္ဂဟိတတ္တံ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝဒညုတာ’’။
(ဂ) ကောသဇ္ဇံ
တတ္ထ ကတမံ ကောသဇ္ဇံ? ကာယဒုစ္စရိတေ ဝါ ဝစီဒုစ္စရိတေ ဝါ မနောဒုစ္စရိတေ ဝါ ပဉ္စသု ဝါ ကာမဂုဏေသု စိတ္တဿ ဝေါဿဂ္ဂေါ, ဝေါဿဂ္ဂါနုပ္ပဒါနံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ, ဘာဝနာယ အသက္ကစ္စကိရိယတာ အသာတစ္စကိရိယတာ အနဋ္ဌိတကိရိယတာ ဩလီနဝုတ္တိတာ နိက္ခိတ္တဆန္ဒတာ နိက္ခိတ္တဓုရတာ အနာသေဝနာ အဘာဝနာ အဗဟုလီကမ္မံ အနဓိဋ္ဌာနံ အနနုယောဂေါ ပမာဒေါ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကောသဇ္ဇံ’’။
(၃၂။ က) ဥဒ္ဓစ္စံ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၃။ တတ္ထ ကတမံ ဥဒ္ဓစ္စံ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘဝန္တတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥဒ္ဓစ္စံ’’။
(ခ) အသံဝရော
တတ္ထ ကတမော အသံဝရော? ဣဓေကစ္စော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ စက္ခုန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယံ, စက္ခုန္ဒြိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ။ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ အနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ။ ယတွာဓိကရဏမေနံ မနိန္ဒြိယံ အသံဝုတံ ဝိဟရန္တံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အနွာဿဝေယျုံ, တဿ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၇။)သံဝရာယ န ပဋိပဇ္ဇတိ, န ရက္ခတိ မနိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယေ န သံဝရံ အာပဇ္ဇတိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသံဝရော’’။
(ဂ) ဒုဿီလျံ
တတ္ထ ကတမံ ဒုဿီလျံ? ကာယိကော ဝီတိက္ကမော, ဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော, ကာယိကဝါစသိကော ဝီတိက္ကမော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒုဿီလျံ’’။
(၃၃။ က) အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၄။ တတ္ထ ကတမာ အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ? တတ္ထ ကတမေ အရိယာ? အရိယာ ဝုစ္စန္တိ ဗုဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဓသာဝကာ စ။ ယာ ဣမေသံ အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ အဒဋ္ဌုကမျတာ အသမေတုကမျတာ အသမာဂန္တုကမျတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရိယာနံ အဒဿနကမျတာ’’။
(ခ) သဒ္ဓမ္မံ အသောတုကမျတာ
တတ္ထ ကတမာ သဒ္ဓမ္မံ အသောတုကမျတာ? တတ္ထ ကတမော သဒ္ဓမ္မော? စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒ္ဓမ္မော’’။ ယာ ဣမဿ သဒ္ဓမ္မဿ အသောတုကမျတာ အသဝနကမျတာ အနုဂ္ဂဟေတုကမျတာ အဓာရေတုကမျတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘သဒ္ဓမ္မံ အသောတုကမျတာ’’။
(ဂ) ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ
တတ္ထ ကတမာ ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ? တတ္ထ ကတမော ဥပါရမ္ဘော? ယော ဥပါရမ္ဘော အနုပါရမ္ဘော ဥပါရမ္ဘနာ အနုပါရမ္ဘနာ အနုပါရမ္ဘိတတ္တံ ဥညာ အဝညာ ပရိဘဝေါ ရန္ဓဂဝေသိတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဥပါရမ္ဘစိတ္တတာ’’။
(၃၄။ က) မုဋ္ဌဿစ္စံ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၅။ တတ္ထ ကတမံ မုဋ္ဌဿစ္စံ? ယာ အဿတိ အနနုဿတိ အပ္ပဋိဿတိ အဿတိ အဿရဏတာ အဓာရဏတာ ပိလာပနတာ သမ္မုသနတာ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘မုဋ္ဌဿစ္စံ’’။
(ခ) အသမ္ပဇညံ
တတ္ထ ကတမံ အသမ္ပဇညံ? ယံ အညာဏံ အဒဿနံ …ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အသမ္ပဇညံ’’။
(ဂ) စေတသော ဝိက္ခေပေါ
တတ္ထ ကတမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ? ယံ စိတ္တဿ ဥဒ္ဓစ္စံ အဝူပသမော စေတသော ဝိက္ခေပေါ ဘန္တတ္တံ စိတ္တဿ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘စေတသော ဝိက္ခေပေါ’’။
(၃၅။ က) အယောနိသော မနသိကာရော
֍ ဋ္ဌ ၉၃၆။ တတ္ထ ကတမော အယောနိသော မနသိကာရော? အနိစ္စေ ‘‘နိစ္စ’’န္တိ အယောနိသော မနသိကာရော, ဒုက္ခေ ‘‘သုခ’’န္တိ အယောနိသော မနသိကာရော, အနတ္တနိ ‘‘အတ္တာ’’တိ အယောနိသော မနသိကာရော,
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၈။)အသုဘေ ‘‘သုဘ’’န္တိ အယောနိသော မနသိကာရော, သစ္စဝိပ္ပဋိကုလေန ဝါ စိတ္တဿ အာဝဋ္ဋနာ အနာဝဋ္ဋနာ အာဘောဂေါ သမန္နာဟာရော မနသိကာရော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အယောနိသော မနသိကာရော’’။
(ခ) ကုမ္မဂ္ဂသေဝနာ
တတ္ထ ကတမာ ကုမ္မဂ္ဂသေဝနာ? တတ္ထ ကတမော ကုမ္မဂ္ဂေါ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုမ္မဂ္ဂေါ’’။ ယာ ဣမဿ ကုမ္မဂ္ဂဿ သေဝနာ နိသေဝနာ သံသေဝနာ ဘဇနာ သမ္ဘဇနာ ဘတ္တိ သမ္ဘတ္တိ တံသမ္ပဝင်္ကတာ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကုမ္မဂ္ဂသေဝနာ’’။
(ဂ) စေတသော စ လီနတ္တံ
တတ္ထ ကတမံ စေတသော စ လီနတ္တံ? ယာ စိတ္တဿ အကလျတာ အကမ္မညတာ ဩလီယနာ သလ္လီယနာ လီနံ လီယနာ လီယိတတ္တံ ထိနံ ထိယနာ ထိယိတတ္တံ စိတ္တဿ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘စေတသော စ လီနတ္တံ’’။
တိကံ။
၄။ စတုက္ကနိဒ္ဒေသော
(၁) စတ္တာရော အာသဝါ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၇။ တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော အာသဝါ? ကာမာသဝေါ, ဘဝါသဝေါ, ဒိဋ္ဌာသဝေါ, အဝိဇ္ဇာသဝေါ။
(က) ကာမာသဝေါ
တတ္ထ ကတမော ကာမာသဝေါ? ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော ကာမရာဂေါ ကာမနန္ဒီ ကာမတဏှာ ကာမသိနေဟော ကာမပရိဠာဟော ကာမမုစ္ဆာ ကာမဇ္ဈောသာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမာသဝေါ’’။
(ခ) ဘဝါသဝေါ
တတ္ထ ကတမော ဘဝါသဝေါ? ယော ဘဝေသု ဘဝစ္ဆန္ဒော…ပေ… ဘဝဇ္ဈောသာနံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဘဝါသဝေါ’’။
(ဂ) ဒိဋ္ဌာသဝေါ
တတ္ထ ကတမော ဒိဋ္ဌာသဝေါ? ‘‘သဿတော လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အသဿတော လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အန္တဝါ လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘အနန္တဝါ လောကော’’တိ ဝါ, ‘‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရ’’န္တိ ဝါ, ‘‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရ’’န္တိ ဝါ, ‘‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ, ‘‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ, ‘‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ, ‘‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ’’တိ ဝါ။ ယာ ဧဝရူပါ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၈၉။)ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒိဋ္ဌာသဝေါ’’။ သဗ္ဗာပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌာသဝေါ။
(ဃ) အဝိဇ္ဇာသဝေါ
တတ္ထ ကတမော အဝိဇ္ဇာသဝေါ? ဒုက္ခေ အညာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တေ အညာဏံ, အပရန္တေ အညာဏံ, ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ အညာဏံ, ဣဒပ္ပစ္စယတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နေသု ဓမ္မေသု အညာဏံ။ ယံ ဧဝရူပံ အညာဏံ အဒဿနံ…ပေ… အဝိဇ္ဇာလင်္ဂီ မောဟော အကုသလမူလံ – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာသဝေါ’’။ ဣမေ စတ္တာရော အာသဝါ။
(၂-၅) စတ္တာရော ဂန္ထာဒီ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၈။ တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ဂန္ထာ …ပေ… စတ္တာရော ဩဃာ…ပေ… စတ္တာရော ယောဂါ…ပေ… စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ? ကာမုပါဒါနံ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ, အတ္တဝါဒုပါဒါနံ။
(က) ကာမုပါဒါနံ
တတ္ထ ကတမံ ကာမုပါဒါနံ? ယော ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော…ပေ… ကာမဇ္ဈောသာနံ – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ကာမုပါဒါနံ’’။
(ခ) ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ
တတ္ထ ကတမံ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ? ‘‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ…ပေ… ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ’’တိ။ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ’’။ ဌပေတွာ သီလဗ္ဗတုပါဒါနဉ္စ အတ္တဝါဒုပါဒါနဉ္စ သဗ္ဗာပိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။
(ဂ) သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ
တတ္ထ ကတမံ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ? ဣတော ဗဟိဒ္ဓါ သမဏဗြာဟ္မဏာနံ သီလေန သုဒ္ဓိ ဝတေန သုဒ္ဓိ သီလဗ္ဗတေန သုဒ္ဓီတိ။ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ’’။
(ဃ) အတ္တဝါဒုပါဒါနံ
တတ္ထ ကတမံ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ? ဣဓ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော – ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ…ပေ… သညံ…ပေ… သင်္ခါရေ…ပေ… ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ။ ယာ ဧဝရူပါ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတံ…ပေ… ဝိပရိယာသဂ္ဂါဟော – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အတ္တဝါဒုပါဒါနံ’’။ ဣမာနိ စတ္တာရိ ဥပါဒါနာနိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၀။)(၆) စတ္တာရော တဏှုပ္ပါဒါ
֍ ဋ္ဌ ၉၃၉။ တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော တဏှုပ္ပါဒါ? စီဝရဟေတု ဝါ ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပိဏ္ဍပါတဟေတု ဝါ ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သေနာသနဟေတု ဝါ ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဣတိဘဝါဘဝဟေတု ဝါ ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဣမေ စတ္တာရော တဏှုပ္ပါဒါ။
(၇) စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနိ? ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဒေါသာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, မောဟာဂတိံ ဂစ္ဆတိ, ဘယာဂတိံ ဂစ္ဆတိ။ ယာ ဧဝရူပါ အဂတိ အဂတိဂမနံ ဆန္ဒဂမနံ ဝဂ္ဂဂမနံ ဝါရိဂမနံ – ဣမာနိ စတ္တာရိ အဂတိဂမနာနိ။
(၈) စတ္တာရော ဝိပရိယာသာ
တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော ဝိပရိယာသာ? အနိစ္စေ ‘‘နိစ္စ’’န္တိ သညာဝိပရိယာသော စိတ္တဝိပရိယာသော ဒိဋ္ဌိဝိပရိယာသော, ဒုက္ခေ ‘‘သုခ’’န္တိ သညာဝိပရိယာသော စိတ္တဝိပရိယာသော ဒိဋ္ဌိဝိပရိယာသော, အနတ္တနိ ‘‘အတ္တာ’’တိ သညာဝိပရိယာသော စိတ္တဝိပရိယာသော ဒိဋ္ဌိဝိပရိယာသော, အသုဘေ ‘‘သုဘ’’န္တိ သညာဝိပရိယာသော စိတ္တဝိပရိယာသော ဒိဋ္ဌိဝိပရိယာသော – ဣမေ စတ္တာရော ဝိပရိယာသာ။
(၉) စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ
တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ? အဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, အဿုတေ သုတဝါဒိတာ, အမုတေ မုတဝါဒိတာ, အဝိညာတေ ဝိညာတဝါဒိတာ – ဣမေ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ။
(၁၀) အပရေပိ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ
တတ္ထ ကတမေ အပရေပိ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ? ဒိဋ္ဌေ အဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, သုတေ အဿုတဝါဒိတာ, မုတေ အမုတဝါဒိတာ, ဝိညာတေ အဝိညာတဝါဒိတာ – ဣမေ စတ္တာရော အနရိယဝေါဟာရာ။
(၁၁) စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ? ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ – ဣမာနိ စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ။
(၁၂) အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ? မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာ ဝါစာ, ဖရုသာ ဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ – ဣမာနိ စတ္တာရိ ဒုစ္စရိတာနိ။
(၁၃) စတ္တာရိ ဘယာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ စတ္တာရိ ဘယာနိ? ဇာတိဘယံ, ဇရာဘယံ, ဗျာဓိဘယံ, မရဏဘယံ – ဣမာနိ စတ္တာရိ ဘယာနိ။
(၁၄) အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဘယာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဘယာနိ? ရာဇဘယံ, စောရဘယံ, အဂ္ဂိဘယံ, ဥဒကဘယံ – ဣမာနိ စတ္တာရိ ဘယာနိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၁။)တတ္ထ ကတမာနိ အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဘယာနိ? ဦမိဘယံ, ကုမ္ဘီလဘယံ [ကုမ္ဘီရဘယံ, ကုမ္ဘီဠဘယံ (?) (ကုမ္ဘ + ဤရ + အ = ဘယ)], အာဝဋ္ဋဘယံ, သုသုကာဘယံ – ဣမာနိ စတ္တာရိ ဘယာနိ။
တတ္ထ ကတမာနိ အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဘယာနိ? အတ္တာနုဝါဒဘယံ, ပရာနုဝါဒဘယံ, ဒဏ္ဍဘယံ, ဒုဂ္ဂတိဘယံ – ဣမာနိ စတ္တာရိ ဘယာနိ။
(၁၅) စတဿော ဒိဋ္ဌိယော
တတ္ထ ကတမာ စတဿော ဒိဋ္ဌိယော? ‘‘သယင်္ကတံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘ပရင်္ကတံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘သယင်္ကတဉ္စ ပရင်္ကတဉ္စ သုခဒုက္ခ’’န္တိ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘အသယင်္ကာရံ အပရင်္ကာရံ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံ သုခဒုက္ခ’’န္တိ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ဣမာ စတဿော ဒိဋ္ဌိယော။
စတုက္ကံ။
၅။ ပဉ္စကနိဒ္ဒေသော
(၁) ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၀။ တတ္ထ ကတမာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ? သက္ကာယဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, သီလဗ္ဗတပရာမာသော, ကာမစ္ဆန္ဒော, ဗျာပါဒေါ – ဣမာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ။
(၂) ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ? ရူပရာဂေါ, အရူပရာဂေါ, မာနော, ဥဒ္ဓစ္စံ, အဝိဇ္ဇာ – ဣမာနိ ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ။
(၃) ပဉ္စ မစ္ဆရိယာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ ပဉ္စ မစ္ဆရိယာနိ? အာဝါသမစ္ဆရိယံ, ကုလမစ္ဆရိယံ, လာဘမစ္ဆရိယံ, ဝဏ္ဏမစ္ဆရိယံ, ဓမ္မမစ္ဆရိယံ – ဣမာနိ ပဉ္စ မစ္ဆရိယာနိ။
(၄) ပဉ္စ သင်္ဂါ
တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ သင်္ဂါ? ရာဂသင်္ဂေါ, ဒေါသသင်္ဂေါ, မောဟသင်္ဂေါ, မာနသင်္ဂေါ, ဒိဋ္ဌိသင်္ဂေါ – ဣမေ ပဉ္စ သင်္ဂါ။
(၅) ပဉ္စ သလ္လာ
တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ သလ္လာ? ရာဂသလ္လံ, ဒေါသသလ္လံ, မောဟသလ္လံ, မာနသလ္လံ, ဒိဋ္ဌိသလ္လံ – ဣမေ ပဉ္စ သလ္လာ။
(၆) ပဉ္စ စေတောခိလာ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၁။ တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ စေတောခိလာ? သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, ဓမ္မေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ,
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၂။)သံဃေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော – ဣမေ ပဉ္စ စေတောခိလာ။
(၇) ပဉ္စ စေတသော ဝိနိဗန္ဓာ
တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ စေတသော ဝိနိဗန္ဓာ? ကာမေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ အဝိဂတစ္ဆန္ဒော အဝိဂတပေမော အဝိဂတပိပါသော အဝိဂတပရိဠာဟော အဝိဂတတဏှော၊ ကာယေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ… ရူပေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ… ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ၊ အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ – ‘‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဝါ ဝတေန ဝါ တပေန ဝါ ဗြဟ္မစရိယေန ဝါ ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ’’တိ – ဣမေ ပဉ္စ စေတသောဝိနိဗန္ဓာ။
(၈) ပဉ္စ နီဝရဏာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ ပဉ္စ နီဝရဏာနိ? ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ, ဗျာပါဒနီဝရဏံ, ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏံ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ – ဣမာနိ ပဉ္စ နီဝရဏာနိ။
(၉) ပဉ္စ ကမ္မာနိ အာနန္တရိကာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ ပဉ္စ ကမ္မာနိ အာနန္တရိကာနိ? မာတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ ဟောတိ, ပိတာ ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတော ဟောတိ, အရဟန္တော ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတော ဟောတိ, ဒုဋ္ဌေန စိတ္တေန တထာဂတဿ လောဟိတံ ဥပ္ပါဒိတံ ဟောတိ, သံဃော ဘိန္နော ဟောတိ – ဣမာနိ ပဉ္စ ကမ္မာနိ အာနန္တရိကာနိ။
(၁၀) ပဉ္စ ဒိဋ္ဌိယော
တတ္ထ ကတမာ ပဉ္စ ဒိဋ္ဌိယော? ‘‘သညီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ ဣတ္ထေကေ အဘိဝဒန္တိ, ‘‘အသညီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ ဣတ္ထေကေ အဘိဝဒန္တိ, ‘‘နေဝသညီနာသညီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ ဣတ္ထေကေ အဘိဝဒန္တိ, သတော ဝါ ပန သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညာပေန္တိ, ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ ဝါ ပနေကေ အဘိဝဒန္တိ – ဣမာ ပဉ္စ ဒိဋ္ဌိယော။
(၁၁) ပဉ္စ ဝေရာ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၂။ တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ ဝေရာ? ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ, သုရာမေရယမဇ္ဇပမာဒဋ္ဌာနာ – ဣမေ ပဉ္စ ဝေရာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၃။)(၁၂) ပဉ္စ ဗျသနာ
တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ ဗျသနာ? ဉာတိဗျသနံ, ဘောဂဗျသနံ, ရောဂဗျသနံ, သီလဗျသနံ, ဒိဋ္ဌိဗျသနံ – ဣမေ ပဉ္စ ဗျသနာ။
(၁၃) ပဉ္စ အက္ခန္တိယာ အာဒီနဝါ
တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ အက္ခန္တိယာ အာဒီနဝါ? ဗဟုနော ဇနဿ အပ္ပိယော ဟောတိ အမနာပေါ, ဝေရဗဟုလော စ ဟောတိ, ဝဇ္ဇဗဟုလော စ, သမ္မူဠှော ကာလင်္ကရောတိ, ကာယဿ ဘေဒါ ပရံ မရဏာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတိ – ဣမေ ပဉ္စ အက္ခန္တိယာ အာဒီနဝါ။
(၁၄) ပဉ္စ ဘယာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ? အာဇီဝကဘယံ, အသိလောကဘယံ, ပရိသသာရဇ္ဇဘယံ, မရဏဘယံ, ဒုဂ္ဂတိဘယံ – ဣမာနိ ပဉ္စ ဘယာနိ။
(၁၅) ပဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၃။ တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ?
(က) ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ [ဧဝံဒိဋ္ဌိ (သျာ။)] – ‘‘ယတော ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေတိ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ ပညပေန္တိ။
(ခ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ နေသော နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ကာမာ ဟိ, ဘော, အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ။ တေသံ ဝိပရိဏာမညထာဘာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ။ ယတော ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ ပညပေန္တိ။
(ဂ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ နေသော နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယဒေဝ တတ္ထ ဝိတက္ကိတံ ဝိစာရိတံ ဧတေန ဧတံ ဩဠာရိကံ အက္ခာယတိ။ ယတော ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ…ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ ပညပေန္တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၄။)(ဃ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ နေသော နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယဒေဝ တတ္ထ ပီတိဂတံ စေတသော ဥပ္ပိလာဝိတံ, ဧတေန ဧတံ ဩဠာရိကံ အက္ခာယတိ။ ယတော ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ…ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ ပညပေန္တိ။
(င) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ နေသော နတ္ထီတိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ယဒေဝ တတ္ထ သုခပီတိ စေတသော အာဘောဂေါ, ဧတေန ဧတံ ဩဠာရိကံ အက္ခာယတိ။ ယတော ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ သုခဿ စ ပဟာနာ…ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ ပညပေန္တိ။ ဣမေ ပဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ။
ပဉ္စကံ။
၆။ ဆက္ကနိဒ္ဒေသ
(၁) ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၄။ တတ္ထ ကတမာနိ ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ? ကောဓော, မက္ခော, ဣဿာ, သာဌေယျံ, ပါပိစ္ဆတာ, သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသိတာ – ဣမာနိ ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ။
(၂) ဆ ဆန္ဒရာဂါ
တတ္ထ ကတမေ ဆ ဆန္ဒရာဂါ? ဆန္ဒရာဂါ ဂေဟသိတာ ဓမ္မာ။ မနာပိယေသု ရူပေသု ဂေဟသိတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ, မနာပိယေသု သဒ္ဒေသု…ပေ… မနာပိယေသု ဂန္ဓေသု…ပေ… မနာပိယေသု ရသေသု…ပေ… မနာပိယေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု…ပေ… မနာပိယေသု ဓမ္မေသု ဂေဟသိတော ရာဂေါ သာရာဂေါ စိတ္တဿ သာရာဂေါ – ဣမေ ဆ ဆန္ဒရာဂါ။
(၃) ဆ ဝိရောဓဝတ္ထူနိ
တတ္ထ ကတမာနိ ဆ ဝိရောဓဝတ္ထူနိ? အမနာပိယေသု ရူပေသု စိတ္တဿ အာဃာတော ပဋိဃာတော စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ, အမနာပိယေသု သဒ္ဒေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ဂန္ဓေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ရသေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ဓမ္မေသု
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၅။)စိတ္တဿ အာဃာတော ပဋိဃာတော စဏ္ဍိက္ကံ အသုရောပေါ အနတ္တမနတာ စိတ္တဿ – ဣမာနိ ဆ ဝိရောဓဝတ္ထူနိ။
(၄) ဆ တဏှာကာယာ
တတ္ထ ကတမေ ဆ တဏှာကာယာ? ရူပတဏှာ, သဒ္ဒတဏှာ, ဂန္ဓတဏှာ, ရသတဏှာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ, ဓမ္မတဏှာ – ဣမေ ဆ တဏှာကာယာ။
(၅) ဆ အဂါရဝါ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၅။ တတ္ထ ကတမေ ဆ အဂါရဝါ? သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ဓမ္မေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သံဃေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, သိက္ခာယ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, အပ္ပမာဒေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော, ပဋိသန္ထာရေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော – ဣမေ ဆ အဂါရဝါ။
(၆) ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ
တတ္ထ ကတမေ ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? ကမ္မာရာမတာ, ဘဿာရာမတာ, နိဒ္ဒါရာမတာ, သင်္ဂဏိကာရာမတာ, သံသဂ္ဂါရာမတာ, ပပဉ္စာရာမတာ – ဣမေ ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ။
(၇) အပရေပိ ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၆။ တတ္ထ ကတမေ အပရေပိ ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ? ကမ္မာရာမတာ, ဘဿာရာမတာ, နိဒ္ဒါရာမတာ, သင်္ဂဏိကာရာမတာ, ဒေါဝစဿတာ, ပါပမိတ္တတာ – ဣမေ ဆ ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ။
(၈) ဆ သောမနဿုပဝိစာရာ
တတ္ထ ကတမေ ဆ သောမနဿုပဝိစာရာ? စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ သောမနဿဋ္ဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ, သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ သောမနဿဋ္ဌာနိယံ ဓမ္မံ ဥပဝိစရတိ – ဣမေ ဆ သောမနဿုပဝိစာရာ။
(၉) ဆ ဒေါမနဿုပဝိစာရာ
တတ္ထ ကတမေ ဆ ဒေါမနဿုပဝိစာရာ? စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဒေါမနဿဋ္ဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ, သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ …ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ ဒေါမနဿဋ္ဌာနိယံ ဓမ္မံ ဥပဝိစရတိ – ဣမေ ဆ ဒေါမနဿုပဝိစာရာ။
(၁၀) ဆ ဥပေက္ခုပဝိစာရာ
တတ္ထ ကတမေ ဆ ဥပေက္ခုပဝိစာရာ? စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယံ ရူပံ ဥပဝိစရတိ, သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ…ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ…ပေ… ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ…ပေ… ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ…ပေ… မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယံ ဓမ္မံ ဥပဝိစရတိ – ဣမေ ဆ ဥပေက္ခုပဝိစာရာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၆။)(၁၁) ဆ ဂေဟသိတာနိ သောမနဿာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၇။ တတ္ထ ကတမာနိ ဆ ဂေဟသိတာနိ သောမနဿာနိ? မနာပိယေသု ရူပေသု ဂေဟသိတံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ, မနာပိယေသု သဒ္ဒေသု…ပေ… မနာပိယေသု ဂန္ဓေသု…ပေ… မနာပိယေသု ရသေသု…ပေ… မနာပိယေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု…ပေ… မနာပိယေသု ဓမ္မေသု ဂေဟသိတံ စေတသိကံ သာတံ စေတသိကံ သုခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ သာတံ သုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ သာတာ သုခါ ဝေဒနာ – ဣမာနိ ဆ ဂေဟသိတာနိ သောမနဿာနိ။
(၁၂) ဆ ဂေဟသိတာနိ ဒေါမနဿာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ ဆ ဂေဟသိတာနိ ဒေါမနဿာနိ? အမနာပိယေသု ရူပေသု ဂေဟသိတံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အမနာပိယေသု သဒ္ဒေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ဂန္ဓေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ရသေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု…ပေ… အမနာပိယေသု ဓမ္မေသု ဂေဟသိတံ စေတသိကံ အသာတံ စေတသိကံ ဒုက္ခံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အသာတံ ဒုက္ခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အသာတာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ – ဣမာနိ ဆ ဂေဟသိတာနိ ဒေါမနဿာနိ။
(၁၃) ဆ ဂေဟသိတာ ဥပေက္ခာ
တတ္ထ ကတမာ ဆ ဂေဟသိတာ ဥပေက္ခာ? ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယေသု ရူပေသု ဂေဟသိတံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ, ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယေသု သဒ္ဒေသု…ပေ… ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယေသု ဂန္ဓေသု…ပေ… ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယေသု ရသေသု…ပေ… ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယေသု ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသု…ပေ… ဥပေက္ခာဋ္ဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ဂေဟသိတံ စေတသိကံ နေဝ သာတံ နာသာတံ စေတောသမ္ဖဿဇံ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒယိတံ စေတောသမ္ဖဿဇာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ – ဣမာ ဆ ဂေဟသိတာ ဥပေက္ခာ။
(၁၄) ဆ ဒိဋ္ဌိယော
֍ ဋ္ဌ ၉၄၈။ တတ္ထ ကတမာ ဆ ဒိဋ္ဌိယော? ‘‘အတ္ထိ မေ အတ္တာ’’တိ ဝါ အဿ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘နတ္ထိ မေ အတ္တာ’’တိ ဝါ အဿ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘အတ္တနာ ဝါ အတ္တာနံ သဉ္ဇာနာမီ’’တိ ဝါ အဿ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘အတ္တနာ ဝါ အနတ္တာနံ သဉ္ဇာနာမီ’’တိ ဝါ အဿ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ‘‘အနတ္တနာ ဝါ အတ္တာနံ သဉ္ဇာနာမီ’’တိ ဝါ အဿ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ အထ ဝါ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၇။)ပနဿ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘‘သော မေ အယံ အတ္တာ ဝဒေါ ဝေဒေယျော တတြ တတြ ဒီဃရတ္တံ ကလျာဏပါပကာနံ ကမ္မာနံ ဝိပါကံ ပစ္စနုဘောတိ။ န သော ဇာတော နာဟောသိ, န သော ဇာတော န ဘဝိဿတိ, နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော အဝိပရိဏာမဓမ္မော’’တိ ဝါ ပနဿ သစ္စတော ထေတတော ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣမာ ဆ ဒိဋ္ဌိယော။
ဆက္ကံ။
၇။ သတ္တကနိဒ္ဒေသ
(၁) သတ္တာနုသယာ
֍ ဋ္ဌ ၉၄၉။ တတ္ထ ကတမေ သတ္တာနုသယာ? ကာမရာဂါနုသယော, ပဋိဃာနုသယော, မာနာနုသယော, ဒိဋ္ဌာနုသယော, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော, ဘဝရာဂါနုသယော, အဝိဇ္ဇာနုသယော – ဣမေ သတ္တ အနုသယာ။
(၂) သတ္တ သံယောဇနာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ သတ္တ သံယောဇနာနိ? ကာမရာဂသံယောဇနံ, ပဋိဃသံယောဇနံ, မာနသံယောဇနံ, ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ, ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ, ဘဝရာဂသံယောဇနံ, အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ – ဣမာနိ သတ္တ သံယောဇနာနိ။
(၃) သတ္တ ပရိယုဋ္ဌာနာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ သတ္တ ပရိယုဋ္ဌာနာနိ? ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ, ပဋိဃပရိယုဋ္ဌာနံ, မာနပရိယုဋ္ဌာနံ, ဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌာနံ, ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌာနံ, ဘဝရာဂပရိယုဋ္ဌာနံ, အဝိဇ္ဇာပရိယုဋ္ဌာနံ – ဣမာနိ သတ္တ ပရိယုဋ္ဌာနာနိ။
(၄) သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၀။ တတ္ထ ကတမေ သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ? အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတီ ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ – ဣမေ သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ။
(၅) သတ္တ ဒုစ္စရိတာနိ
တတ္ထ ကတမာနိ သတ္တ ဒုစ္စရိတာနိ? ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာ ဝါစာ, ဖရုသာ ဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ – ဣမာနိ သတ္တ ဒုစ္စရိတာနိ။
(၆) သတ္တ မာနာ
တတ္ထ ကတမေ သတ္တ မာနာ? မာနော, အတိမာနော, မာနာတိမာနော, ဩမာနော, အဓိမာနော, အသ္မိမာနော, မိစ္ဆာမာနော – ဣမေ သတ္တ မာနာ။
(၇) သတ္တ ဒိဋ္ဌိယော
֍ ဋ္ဌ ၉၅၁။ (က) တတ္ထ ကတမာ သတ္တ ဒိဋ္ဌိယော? ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံဒိဋ္ဌိ – ‘‘ယတော ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၈။)ရူပီ စာတုမဟာဘူတိကော [စာတုမ္မဟာဘူတိကော (သီ။ သျာ။)] မာတာပေတ္တိကသမ္ဘဝေါ ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ ဘော, အယံ အတ္တာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညပေန္တိ။
(ခ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ ‘နေသော နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ အတ္ထိ ခေါ ဘော အညော အတ္တာ ဒိဗ္ဗော ရူပီ ကာမာဝစရော ကဗဠီကာရဘက္ခော။ တံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ။ တမဟံ ဇာနာမိ ပဿာမိ။ သော ခေါ, ဘော, အတ္တာ ယတော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ သမ္မာသမုစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညပေန္တိ။
(ဂ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ ‘နေသော နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘော, အညော အတ္တာ ဒိဗ္ဗော ရူပီ မနောမယော သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂီ အဟီနိန္ဒြိယော။ တံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ။ တမဟံ ဇာနာမိ ပဿာမိ။ သော ခေါ, ဘော, အတ္တာ ယတော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညပေန္တိ။
(ဃ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ ‘နေသော နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘော, အညော အတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂေါ။ တံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ။ တမဟံ ဇာနာမိ ပဿာမိ။ သော ခေါ, ဘော, အတ္တာ ယတော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညပေန္တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၃၉၉။)(င) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ ‘နေသော နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘော, အညော အတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂေါ။ တံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ။ တမဟံ ဇာနာမိ ပဿာမိ။ သော ခေါ, ဘော, အတ္တာ ယတော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညပေန္တိ။
(စ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ, ဘော, ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ ‘နေသော နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘော, အညော အတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂေါ။ တံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ။ တမဟံ ဇာနာမိ ပဿာမိ။ သော ခေါ, ဘော, အတ္တာ ယတော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညပေန္တိ။
(ဆ) တမညော ဧဝမာဟ – ‘‘အတ္ထိ ခေါ ပန ဧသော အတ္တာ ယံ တွံ ဝဒေသိ။ ‘နေသော နတ္ထီ’တိ ဝဒါမိ။ နော စ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ ဧတ္တာဝတာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတိ။ အတ္ထိ ခေါ, ဘော, အညော အတ္တာ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂေါ။ တံ တွံ န ဇာနာသိ န ပဿသိ။ တမဟံ ဇာနာမိ ပဿာမိ။ သော ခေါ, ဘော, အတ္တာ ယတော ကာယဿ ဘေဒါ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနဿတိ န ဟောတိ ပရံ မရဏာ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, အယံ အတ္တာ သမ္မာ သမုစ္ဆိန္နော ဟောတီ’’တိ။ ဣတ္ထေကေ သတော သတ္တဿ ဥစ္ဆေဒံ ဝိနာသံ ဝိဘဝံ ပညပေန္တိ။ ဣမာ သတ္တ ဒိဋ္ဌိယော။
သတ္တကံ။
၈။ အဋ္ဌကနိဒ္ဒေသ
(၁) အဋ္ဌ ကိလေသဝတ္ထူနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၂။ တတ္ထ ကတမာနိ အဋ္ဌ ကိလေသဝတ္ထူနိ? လောဘော, ဒေါသော, မောဟော, မာနော, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, ထိနံ, ဥဒ္ဓစ္စံ – ဣမာနိ အဋ္ဌ ကိလေသဝတ္ထူနိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၀။)(၂) အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၃။ တတ္ထ ကတမာနိ အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ?
(က) ဣဓ ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ။ ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။
(ခ) ပုန စပရံ ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ။ ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလန္တော။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ဒုတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။
(ဂ) ပုန စပရံ ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ။ မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ တတိယံ ကုသီတဝတ္ထု။
(ဃ) ပုန စပရံ ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ။ မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလန္တော။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ စတုတ္ထံ ကုသီတဝတ္ထု။
(င) ပုန စပရံ ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ မေ ကာယော ကိလန္တော အကမ္မညော။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ပဉ္စမံ ကုသီတဝတ္ထု။
(စ) ပုန စပရံ ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၁။)ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ။ တဿ မေ ကာယော ကိလန္တော အကမ္မညော မာသာစိတံ မညေ။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ကုသီတဝတ္ထု။
(ဆ) ပုန စပရံ ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော။ အတ္ထိ ကပ္ပေါ နိပဇ္ဇိတုံ။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ သတ္တမံ ကုသီတဝတ္ထု။
(ဇ) ပုန စပရံ ဘိက္ခု ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော [ဂိလာနဝုဋ္ဌိတော (သဒ္ဒနီဘိ) အ။ နိ။ ၆။၁၆ ပါဠိယာ ဋီကာ ပဿိတဗ္ဗာ] ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ ဧဝံ ဟောတိ – ‘‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ။ တဿ မေ ကာယော ဒုဗ္ဗလော အကမ္မညော။ ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ’’တိ။ သော နိပဇ္ဇတိ၊ န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ, အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ, အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ။ ဣဒံ အဋ္ဌမံ ကုသီတဝတ္ထု။ ဣမာနိ အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ။
(၃) အဋ္ဌသု လောကဓမ္မေသု စိတ္တဿ ပဋိဃာတော
֍ ဋ္ဌ ၉၅၄။ တတ္ထ ကတမေသု အဋ္ဌသု လောကဓမ္မေသု စိတ္တဿ ပဋိဃာတော? လာဘေ သာရာဂေါ, အလာဘေ ပဋိဝိရောဓော, ယသေ သာရာဂေါ, အယသေ ပဋိဝိရောဓော, ပသံသာယ သာရာဂေါ, နိန္ဒာယ ပဋိဝိရောဓော, သုခေ သာရာဂေါ, ဒုက္ခေ ပဋိဝိရောဓော – ဣမေသု အဋ္ဌသု လောကဓမ္မေသု စိတ္တဿ ပဋိဃာတော။
(၄) အဋ္ဌအနရိယဝေါဟာရာ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၅။ တတ္ထ ကတမေ အဋ္ဌ အနရိယဝေါဟာရာ? အဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, အဿုတေ သုတဝါဒိတာ, အမုတေ မုတဝါဒိတာ, အဝိညာတေ ဝိညာတဝါဒိတာ, ဒိဋ္ဌေ အဒိဋ္ဌဝါဒိတာ, သုတေ အဿုတဝါဒိတာ, မုတေ အမုတဝါဒိတာ, ဝိညာတေ အဝိညာတဝါဒိတာ – ဣမေ အဋ္ဌ အနရိယဝေါဟာရာ။
(၅) အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၆။ တတ္ထ ကတမေ အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ – ဣမေ အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၂။)(၆) အဋ္ဌ ပုရိသဒေါသာ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၇။ တတ္ထ ကတမေ အဋ္ဌ ပုရိသဒေါသာ? (က) ဣဓ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော [စောဒိယမာနော (သီ။ သျာ။) အ။ နိ။ ၈။၁၄] ‘‘န သရာမိ န သရာမီ’’တိ အဿတိယာဝ နိဗ္ဗေဌေတိ။ အယံ ပဌမော ပုရိသဒေါသော။
(ခ) ပုန စပရံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော စောဒကံယေဝ ပဋိပ္ဖရတိ – ‘‘ကိံ နု ခေါ တုယှံ ဗာလဿ အဗျတ္တဿ ဘဏိတေန! တွမ္ပိ နာမ မံ ဘဏိတဗ္ဗံ မညသီ’’တိ! အယံ ဒုတိယော ပုရိသဒေါသော။
(ဂ) ပုန စပရံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော စောဒကံယေဝ [စောဒကဿေဝ (သျာ။) အ။ နိ။ ၈။၁၄] ပစ္စာရောပေတိ – ‘‘တွမ္ပိ ခေါသိ ဣတ္ထန္နာမံ အာပတ္တိံ အာပန္နော။ တွံ တာဝ ပဌမံ ပဋိကရောဟီ’’တိ။ အယံ တတိယော ပုရိသဒေါသော။
(ဃ) ပုန စပရံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော အညေနာညံ ပဋိစရတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ကထံ အပနာမေတိ, ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ။ အယံ စတုတ္ထော ပုရိသဒေါသော။
(င) ပုန စပရံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော သံဃမဇ္ဈေ ဗာဟာဝိက္ခေပကံ ဘဏတိ။ အယံ ပဉ္စမော ပုရိသဒေါသော။
(စ) ပုန စပရံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော အနာဒိယိတွာ သံဃံ, အနာဒိယိတွာ စောဒကံ, သာပတ္တိကောဝ [အာပတ္တိကောဝ (က။) အ။ နိ။ ၈။၁၄] ယေနကာမံ ပက္ကမတိ။ အယံ ဆဋ္ဌော ပုရိသဒေါသော။
(ဆ) ပုန စပရံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော ‘‘နေဝါဟံ အာပန္နောမှိ, န ပနာဟံ အနာပန္နောမှီ’’တိ တုဏှီဘူတော သံဃံ ဝိဟေသေတိ။ အယံ သတ္တမော ပုရိသဒေါသော။
(ဇ) ပုန စပရံ ဘိက္ခူ ဘိက္ခုံ အာပတ္တိယာ စောဒေန္တိ။ သော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ အာပတ္တိယာ စောဒိယမာနော ဧဝမာဟ – ‘‘ကိံ နု ခေါ တုမှေ အာယသ္မန္တော
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၃။)အတိဗာဠှံ မယိ ဗျာဝဋာ။ ဣဒါနာဟံ သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိဿာမီ’’တိ။ သော သိက္ခံ ပစ္စက္ခာယ ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ဧဝမာဟ – ‘‘ဣဒါနိ ခေါ တုမှေ အာယသ္မန္တော အတ္တမနာ ဟောထာ’’တိ။ အယံ အဋ္ဌမော ပုရိသဒေါသော။ ဣမေ အဋ္ဌ ပုရိသဒေါသာ။
(၇) အဋ္ဌ အသညီဝါဒါ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၈။ တတ္ထ ကတမေ အဋ္ဌ အသညီဝါဒါ? ‘‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – အသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ အရူပီ အတ္တာ…ပေ… ရူပီ စ အရူပီ စ…ပေ… နေဝရူပီနာရူပီ…ပေ… ‘‘အန္တဝါ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – အသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘အနန္တဝါ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – အသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘အန္တဝါ စ အနန္တဝါ စ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – အသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘နေဝန္တဝါ နာနန္တဝါ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – အသညီတိ နံ ပညပေန္တိ။ ဣမေ အဋ္ဌ အသညီဝါဒါ။
(၈) အဋ္ဌ နေဝသညီနာသညီဝါဒါ
֍ ဋ္ဌ ၉၅၉။ တတ္ထ ကတမေ အဋ္ဌ နေဝသညီနာသညီဝါဒါ? ‘‘ရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘အရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘ရူပီ စ အရူပီ စ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘နေဝရူပီနာရူပီ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘အန္တဝါ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘အနန္တဝါ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘အန္တဝါ စ အနန္တဝါ စ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ၊ ‘‘နေဝန္တဝါ နာနန္တဝါ အတ္တာ ဟောတိ အရောဂေါ ပရံ မရဏာ’’တိ – နေဝသညီနာသညီတိ နံ ပညပေန္တိ။ ဣမေ အဋ္ဌ နေဝသညီနာသညီဝါဒါ။
အဋ္ဌကံ။
၉။ နဝကနိဒ္ဒေသ
(၁) နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၀။ တတ္ထ ကတမာနိ နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ? ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ၊ ‘‘အနတ္ထံ မေ စရတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ၊
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၄။)‘‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ၊ ‘‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ’’…ပေ… အနတ္ထံ စရတိ…ပေ… အနတ္ထံ စရိဿတီတိ အာဃာတော ဇာယတိ၊ အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ…ပေ… အတ္ထံ စရတိ…ပေ… အတ္ထံ စရိဿတီတိ အာဃာတော ဇာယတိ။ ဣမာနိ နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ။
(၂) နဝ ပုရိသမလာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၁။ တတ္ထ ကတမာနိ နဝ ပုရိသမလာနိ? ကောဓော, မက္ခော, ဣဿာ, မစ္ဆရိယံ, မာယာ, သာဌေယျံ, မုသာဝါဒေါ, ပါပိစ္ဆတာ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ – ဣမာနိ နဝ ပုရိသမလာနိ။
(၃) နဝဝိဓာ မာနာ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၂။ တတ္ထ ကတမေ နဝဝိဓာ မာနာ? ‘‘သေယျဿ သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘သေယျဿ သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘သေယျဿ ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘သဒိသဿ သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘သဒိသဿ သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘သဒိသဿ ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘ဟီနဿ သေယျောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘ဟီနဿ သဒိသောဟမသ္မီ’’တိ မာနော, ‘‘ဟီနဿ ဟီနောဟမသ္မီ’’တိ မာနော – ဣမေ နဝဝိဓာ မာနာ။
(၄) နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၃။ တတ္ထ ကတမေ နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ? တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ, ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော, လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော, ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ, ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ, အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော, ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ, မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော, အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါန-သတ္ထာဒါန-ကလဟ-ဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒ-တုဝံတုဝံ-ပေသုည-မုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ – ဣမေ နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ။
(၅) နဝ ဣဉ္ဇိတာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၄။ တတ္ထ ကတမာနိ နဝ ဣဉ္ဇိတာနိ? ‘‘အသ္မီ’’တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ, ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ, ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ ‘‘ဘဝိဿ’’န္တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ, ‘‘ရူပီ ဘဝိဿ’’န္တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ, ‘‘အရူပီ ဘဝိဿ’’န္တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ, ‘‘သညီ ဘဝိဿ’’န္တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ, ‘‘အသညီ ဘဝိဿ’’န္တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ, ‘‘နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿ’’န္တိ ဣဉ္ဇိတမေတံ – ဣမာနိ နဝ ဣဉ္ဇိတာနိ။
(၆-၉) နဝ မညိတာဒီနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၅။ တတ္ထ ကတမာနိ နဝ မညိတာနိ… နဝ ဖန္ဒိတာနိ… နဝ ပပဉ္စိတာနိ… နဝ သင်္ခတာနိ? ‘‘အသ္မီ’’တိ သင်္ခတမေတံ, ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ သင်္ခတမေတံ, ‘‘အယမဟမသ္မီ’’တိ သင်္ခတမေတံ, ‘‘ဘဝိဿ’’န္တိ သင်္ခတမေတံ, ‘‘ရူပီ ဘဝိဿ’’န္တိ သင်္ခတမေတံ, ‘‘အရူပီ ဘဝိဿ’’န္တိ သင်္ခတမေတံ, ‘‘သညီ ဘဝိဿ’’န္တိ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၅။)သင်္ခတမေတံ, ‘‘အသညီ ဘဝိဿ’’န္တိ သင်္ခတမေတံ, ‘‘နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿ’’န္တိ သင်္ခတမေတံ – ဣမာနိ နဝ သင်္ခတာနိ။
နဝကံ။
၁၀။ ဒသကနိဒ္ဒေသ
(၁) ဒသ ကိလေသဝတ္ထူနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၆။ တတ္ထ ကတမာနိ ဒသ ကိလေသဝတ္ထူနိ? လောဘော, ဒေါသော, မောဟော, မာနော, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, ထိနံ, ဥဒ္ဓစ္စံ, အဟိရိကံ, အနောတ္တပ္ပံ – ဣမာနိ ဒသ ကိလေသဝတ္ထူနိ။
(၂) ဒသ အာဃာတဝတ္ထူနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၇။ တတ္ထ ကတမာနိ ဒသ အာဃာတဝတ္ထူနိ? ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, ‘‘အနတ္ထံ မေ စရတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, ‘‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ’’တိ အာဃာတော ဇာယတိ, ‘‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ’’…ပေ… အနတ္ထံ စရတိ…ပေ… အနတ္ထံ စရိဿတီတိ အာဃာတော ဇာယတိ, အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ…ပေ… အတ္ထံ စရတိ…ပေ… အတ္ထံ စရိဿတီတိ အာဃာတော ဇာယတိ, အဋ္ဌာနေ ဝါ ပန အာဃာတော ဇာယတိ – ဣမာနိ ဒသ အာဃာတဝတ္ထူနိ။
(၃) ဒသ အကုသလကမ္မပထာ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၈။ တတ္ထ ကတမေ ဒသ အကုသလကမ္မပထာ? ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာ ဝါစာ, ဖရုသာ ဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ, အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒေါ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ – ဣမေ ဒသ အကုသလကမ္မပထာ။
(၄) ဒသ သံယောဇနာနိ
֍ ဋ္ဌ ၉၆၉။ တတ္ထ ကတမာနိ ဒသ သံယောဇနာနိ? ကာမရာဂသံယောဇနံ, ပဋိဃသံယောဇနံ, မာနသံယောဇနံ, ဒိဋ္ဌိသံယောဇနံ, ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇနံ, သီလဗ္ဗတပရာမာသသံယောဇနံ, ဘဝရာဂသံယောဇနံ, ဣဿာသံယောဇနံ, မစ္ဆရိယသံယောဇနံ, အဝိဇ္ဇာသံယောဇနံ – ဣမာနိ ဒသ သံယောဇနာနိ။
(၅) ဒသ မိစ္ဆတ္တာ
֍ ဋ္ဌ ၉၇၀။ တတ္ထ ကတမေ ဒသ မိစ္ဆတ္တာ? မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏံ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ – ဣမေ ဒသ မိစ္ဆတ္တာ။
(၆) ဒသဝတ္ထုကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ
֍ ဋ္ဌ ၉၇၁။ တတ္ထ ကတမာ ဒသဝတ္ထုကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ? နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော,
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၆။)နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ [သမဂ္ဂတာ (က။)] သမ္မာ ပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီတိ – အယံ ဒသဝတ္ထုကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။
(၇) ဒသဝတ္ထုကာ အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ
֍ ဋ္ဌ ၉၇၂။ တတ္ထ ကတမာ ဒသဝတ္ထုကာ အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ? သဿတော လောကောတိ ဝါ, အသဿတော လောကောတိ ဝါ, အန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, အနန္တဝါ လောကောတိ ဝါ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရန္တိ ဝါ, အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန္တိ ဝါ, ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ, နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာတိ ဝါ – အယံ ဒသဝတ္ထုကာ အန္တဂ္ဂါဟိကာ ဒိဋ္ဌိ။
ဒသကံ။
၁၁။ တဏှာဝိစရိတနိဒ္ဒေသ
(၁) အဇ္ဈတ္တိကဿ ဥပါဒါယ
֍ ဋ္ဌ ၉၇၃။ တတ္ထ ကတမာနိ အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ အဇ္ဈတ္တိကဿ ဥပါဒါယ? အသ္မီတိ ဟောတိ, ဣတ္ထသ္မီတိ ဟောတိ, ဧဝသ္မီတိ ဟောတိ, အညထာသ္မီတိ ဟောတိ, ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, အသသ္မီတိ ဟောတိ, သာတသ္မီတိ ဟောတိ, သိယန္တိ ဟောတိ, ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ, ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ, အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ, အပါဟံ သိယန္တိ ဟောတိ, အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ, အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ, အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၉၇၄။ ကထဉ္စ အသ္မီတိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနဝကာရိံ [အနဝကာရီ (သီ။ က။)] ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အသ္မီတိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, အသ္မီတိ မာနံ ပဋိလဘတိ, အသ္မီတိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – ဣတ္ထသ္မီတိ ဝါ ဧဝသ္မီတိ ဝါ အညထာသ္မီတိ ဝါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၇။)(၂) ကထဉ္စ ဣတ္ထသ္မီတိ ဟောတိ? ခတ္တိယောသ္မီတိ ဝါ, ဗြာဟ္မဏောသ္မီတိ ဝါ, ဝေဿောသ္မီတိ ဝါ, သုဒ္ဒေါသ္မီတိ ဝါ, ဂဟဋ္ဌောသ္မီတိ ဝါ, ပဗ္ဗဇိတောသ္မီတိ ဝါ, ဒေဝေါသ္မီတိ ဝါ, မနုဿောသ္မီတိ ဝါ, ရူပီသ္မီတိ ဝါ, အရူပီသ္မီတိ ဝါ, သညီသ္မီတိ ဝါ, အသညီသ္မီတိ ဝါ, နေဝသညီနာသညီသ္မီတိ ဝါ – ဧဝံ ဣတ္ထသ္မီတိ ဟောတိ။
(၃) ကထဉ္စ ဧဝသ္မီတိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ [ပရံ ပုဂ္ဂလံ (သျာ။)] ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော တထာဟံ ခတ္တိယောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော တထာဟံ ဗြာဟ္မဏောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဝေဿော တထာဟံ ဝေဿောသ္မီတိ ဝါ ယထာ သော သုဒ္ဒေါ တထာဟံ သုဒ္ဒေါသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဂဟဋ္ဌော တထာဟံ ဂဟဋ္ဌောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ပဗ္ဗဇိတော တထာဟံ ပဗ္ဗဇိတောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဒေဝေါ တထာဟံ ဒေဝေါသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော မနုဿော တထာဟံ မနုဿောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ရူပီ တထာဟံ ရူပီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော အရူပီ တထာဟံ အရူပီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော သညီ တထာဟံ သညီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော အသညီ တထာဟံ အသညီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ တထာဟံ နေဝသညီနာသညီသ္မီတိ ဝါ – ဧဝံ ဧဝသ္မီတိ ဟောတိ။
(၄) ကထဉ္စ အညထာသ္မီတိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော နာဟံ တထာ ခတ္တိယောသ္မီတိ ဝါ ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော နာဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဝေဿော နာဟံ တထာ ဝေဿောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော သုဒ္ဒေါ နာဟံ တထာ သုဒ္ဒေါသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဂဟဋ္ဌော နာဟံ တထာ ဂဟဋ္ဌောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ပဗ္ဗဇိတော နာဟံ တထာ ပဗ္ဗဇိတောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဒေဝေါ နာဟံ တထာ ဒေဝေါသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော မနုဿော နာဟံ တထာ မနုဿောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ရူပီ နာဟံ တထာ ရူပီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော အရူပီ နာဟံ တထာ အရူပီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော သညီ နာဟံ တထာ သညီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော အသညီ နာဟံ တထာ အသညီသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ နာဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီသ္မီတိ ဝါ – ဧဝံ အညထာသ္မီတိ ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၈။)(၅) ကထဉ္စ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဘဝိဿန္တိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, ဘဝိဿန္တိ မာနံ ပဋိလဘတိ, ဘဝိဿန္တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဝါ။
(၆) ကထဉ္စ ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ခတ္တိယော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဗြာဟ္မဏော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဝေဿော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, သုဒ္ဒေါ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဂဟဋ္ဌော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ပဗ္ဗဇိတော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဒေဝေါ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, မနုဿော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ရူပီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, အရူပီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, သညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, အသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ။
(၇) ကထဉ္စ ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော တထာဟံ ခတ္တိယော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော တထာဟံ ဗြာဟ္မဏော ဘဝိဿန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ တထာဟံ နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ။
(၈) ကထဉ္စ အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော နာဟံ တထာ ခတ္တိယော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော နာဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏော ဘဝိဿန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ နာဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ – ဧဝံ အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ။
(၉) ကထဉ္စ အသသ္မီတိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ နိစ္စောသ္မိ ဓုဝေါသ္မိ သဿတောသ္မိ အဝိပရိဏာမဓမ္မောသ္မီတိ – ဧဝံ အသသ္မီတိ ဟောတိ။
(၁၀) ကထဉ္စ သာတသ္မီတိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿာမိ ဝိနဿိဿာမိ န ဘဝိဿာမီတိ – ဧဝံ သာတသ္မီတိ ဟောတိ။
(၁၁) ကထဉ္စ သိယန္တိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ သိယန္တိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, သိယန္တိ မာနံ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၀၉။)ပဋိလဘတိ, သိယန္တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဝါ, ဧဝံ သိယန္တိ ဝါ, အညထာ သိယန္တိ ဝါ။
(၁၂) ကထဉ္စ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ? ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ, ဝေဿော သိယန္တိ ဝါ, သုဒ္ဒေါ သိယန္တိ ဝါ, ဂဟဋ္ဌော သိယန္တိ ဝါ, ပဗ္ဗဇိတော သိယန္တိ ဝါ, ဒေဝေါ သိယန္တိ ဝါ, မနုဿော သိယန္တိ ဝါ, ရူပီ သိယန္တိ ဝါ, အရူပီ သိယန္တိ ဝါ, သညီ သိယန္တိ ဝါ, အသညီ သိယန္တိ ဝါ, နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ။
(၁၃) ကထဉ္စ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော တထာဟံ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော တထာဟံ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ တထာဟံ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ။
(၁၄) ကထဉ္စ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော နာဟံ တထာ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော နာဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ နာဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ။
(၁၅) ကထဉ္စ အပါဟံ သိယန္တိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အနဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ အပါဟံ သိယန္တိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, အပါဟံ သိယန္တိ မာနံ ပဋိလဘတိ, အပါဟံ သိယန္တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဝါ။
(၁၆) ကထဉ္စ အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ? အပါဟံ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ ဝေဿော သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ သုဒ္ဒေါ သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ ဂဟဋ္ဌော သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ ပဗ္ဗဇိတော သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ ဒေဝေါ သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ မနုဿော သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ ရူပီ သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ အရူပီ သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ သညီ သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ အသညီ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၀။)သိယန္တိ ဝါ, အပါဟံ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ။ (၁၇) ကထဉ္စ အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော အပါဟံ တထာ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော အပါဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ အပါဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ။
(၁၈) ကထဉ္စ အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော အပါဟံ န တထာ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော အပါဟံ န တထာ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ အပါဟံ န တထာ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ။
ဣမာနိ အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ အဇ္ဈတ္တိကဿ ဥပါဒါယ။
(၂) ဗာဟိရဿ ဥပါဒါယ
֍ ဋ္ဌ ၉၇၅။ တတ္ထ ကတမာနိ အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ ဗာဟိရဿ ဥပါဒါယ? ဣမိနာ အသ္မီတိ ဟောတိ, ဣမိနာ ဣတ္ထသ္မီတိ ဟောတိ, ဣမိနာ ဧဝသ္မီတိ ဟောတိ, ဣမိနာ အညထာသ္မီတိ ဟောတိ, ဣမိနာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ အသသ္မီတိ ဟောတိ, ဣမိနာ သာတသ္မီတိ ဟောတိ, ဣမိနာ သိယန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ အပါဟံ သိယန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ, ဣမိနာ အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၉၇၆။ (၁) ကထဉ္စ ဣမိနာ အသ္မီတိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဣမိနာ အသ္မီတိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ အသ္မီတိ မာနံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ အသ္မီတိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – ဣမိနာ ဣတ္ထသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ ဧဝသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ အညထာသ္မီတိ ဝါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၁။)(၂) ကထဉ္စ ဣမိနာ ဣတ္ထသ္မီတိ ဟောတိ? ဣမိနာ ခတ္တိယောသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ ဗြာဟ္မဏောသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ ဝေဿောသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ သုဒ္ဒေါသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ ဂဟဋ္ဌောသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ ပဗ္ဗဇိတောသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ ဒေဝေါသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ မနုဿောသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ ရူပီသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ အရူပီသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ သညီသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ အသညီသ္မီတိ ဝါ, ဣမိနာ နေဝသညီနာသညီသ္မီတိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ ဣတ္ထသ္မီတိ ဟောတိ။
(၃) ကထဉ္စ ဣမိနာ ဧဝသ္မီတိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ တထာဟံ ခတ္တိယောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ တထာဟံ ဗြာဟ္မဏောသ္မီတိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ တထာဟံ နေဝသညီနာသညီသ္မီတိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ ဧဝသ္မီတိ ဟောတိ။
(၄) ကထဉ္စ ဣမိနာ အညထာသ္မီတိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ နာဟံ တထာ ခတ္တိယောသ္မီတိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ နာဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏောသ္မီတိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ နာဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီသ္မီတိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ အညထာသ္မီတိ ဟောတိ။
(၅) ကထဉ္စ ဣမိနာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဣမိနာ ဘဝိဿန္တိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ ဘဝိဿန္တိ မာနံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ ဘဝိဿန္တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – ဣမိနာ ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဝါ။
(၆) ကထဉ္စ ဣမိနာ ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ဣမိနာ ခတ္တိယော ဘဝိဿန္တိ ဝါ…ပေ… ဣမိနာ အရူပီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဣမိနာ သညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ဣမိနာ နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ။
(၇) ကထဉ္စ ဣမိနာ ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ တထာဟံ ခတ္တိယော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ယထာ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၂။)သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ တထာဟံ ဗြာဟ္မဏော ဘဝိဿန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ တထာဟံ နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ။
(၈) ကထဉ္စ ဣမိနာ အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ နာဟံ တထာ ခတ္တိယော ဘဝိဿန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ နာဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏော ဘဝိဿန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ နာဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီ ဘဝိဿန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ အညထာ ဘဝိဿန္တိ ဟောတိ။
(၉) ကထဉ္စ ဣမိနာ အသသ္မီတိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အဝကာရိံ [အဝကာရီ (သီ။)] ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဣမိနာ နိစ္စောသ္မိ ဓုဝေါသ္မိ သဿတောသ္မိ အဝိပရိဏာမဓမ္မောသ္မီတိ – ဧဝံ ဣမိနာ အသသ္မီတိ ဟောတိ။
(၁၀) ကထဉ္စ ဣမိနာ သာတသ္မီတိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဣမိနာ ဥစ္ဆိဇ္ဇိဿာမိ ဝိနဿိဿာမိ န ဘဝိဿာမီတိ – ဧဝံ ဣမိနာ သာတသ္မီတိ ဟောတိ။
(၁၁) ကထဉ္စ ဣမိနာ သိယန္တိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဣမိနာ သိယန္တိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ သိယန္တိ မာနံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ သိယန္တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – ဣမိနာ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ဧဝံ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အညထာ သိယန္တိ ဝါ။
(၁၂) ကထဉ္စ ဣမိနာ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ? ဣမိနာ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ဝေဿော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ သုဒ္ဒေါ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ဂဟဋ္ဌော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ပဗ္ဗဇိတော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ဒေဝေါ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ မနုဿော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ ရူပီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အရူပီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ သညီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အသညီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၃။)(၁၃) ကထဉ္စ ဣမိနာ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ တထာဟံ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ တထာဟံ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ တထာဟံ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ။
(၁၄) ကထဉ္စ ဣမိနာ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ နာဟံ တထာ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ နာဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ နာဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ။
(၁၅) ကထဉ္စ ဣမိနာ အပါဟံ သိယန္တိ ဟောတိ? ကဉ္စိ ဓမ္မံ အဝကာရိံ ကရိတွာ ရူပံ…ပေ… ဝေဒနံ… သညံ… သင်္ခါရေ… ဝိညာဏံ ဣမိနာ အပါဟံ သိယန္တိ ဆန္ဒံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ အပါဟံ သိယန္တိ မာနံ ပဋိလဘတိ, ဣမိနာ အပါဟံ သိယန္တိ ဒိဋ္ဌိံ ပဋိလဘတိ။ တသ္မိံ သတိ ဣမာနိ ပပဉ္စိတာနိ ဟောန္တိ – ဣမိနာ အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဝါ။
(၁၆) ကထဉ္စ ဣမိနာ အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ? ဣမိနာ အပါဟံ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ ဝေဿော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ သုဒ္ဒေါ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ ဂဟဋ္ဌော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ ပဗ္ဗဇိတော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ ဒေဝေါ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ မနုဿော သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ ရူပီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ အရူပီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ သညီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ အသညီ သိယန္တိ ဝါ, ဣမိနာ အပါဟံ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယန္တိ ဟောတိ။
(၁၇) ကထဉ္စ ဣမိနာ အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ အပါဟံ တထာ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ အပါဟံ တထာ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ အပါဟံ တထာ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ အပါဟံ ဧဝံ သိယန္တိ ဟောတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၄။)(၁၈) ကထဉ္စ ဣမိနာ အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ? ပရပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ယထာ သော ခတ္တိယော ဣမိနာ အပါဟံ န တထာ ခတ္တိယော သိယန္တိ ဝါ, ယထာ သော ဗြာဟ္မဏော ဣမိနာ အပါဟံ န တထာ ဗြာဟ္မဏော သိယန္တိ ဝါ…ပေ… ယထာ သော နေဝသညီနာသညီ ဣမိနာ အပါဟံ န တထာ နေဝသညီနာသညီ သိယန္တိ ဝါ – ဧဝံ ဣမိနာ အပါဟံ အညထာ သိယန္တိ ဟောတိ။
ဣမာနိ အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ ဗာဟိရဿ ဥပါဒါယ။
ဣတိ ဣမာနိ အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ အဇ္ဈတ္တိကဿ ဥပါဒါယ, ဣမာနိ အဋ္ဌာရသ တဏှာဝိစရိတာနိ ဗာဟိရဿ ဥပါဒါယ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ ဟောန္တိ။ ဣတိ ဧဝရူပါနိ အတီတာနိ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ, အနာဂတာနိ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ, ပစ္စုပ္ပန္နာနိ ဆတ္တိံသ တဏှာဝိစရိတာနိ, တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတွာ အဘိသင်္ခိပိတွာ အဋ္ဌတဏှာဝိစရိတသတံ ဟောတိ။
֍ ဋ္ဌ ၉၇၇။ တတ္ထ ကတမာနိ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဗြဟ္မဇာလေ ဝေယျာကရဏေ ဝုတ္တာနိ ဘဂဝတာ? စတ္တာရော သဿတဝါဒါ, စတ္တာရော ဧကစ္စသဿတိကာ, စတ္တာရော အန္တာနန္တိကာ, စတ္တာရော အမရာဝိက္ခေပိကာ, ဒွေ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နိကာ, သောဠသ သညီဝါဒါ, အဋ္ဌ အသညီဝါဒါ, အဋ္ဌ နေဝသညီနာသညီဝါဒါ, သတ္တ ဥစ္ဆေဒဝါဒါ, ပဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ – ဣမာနိ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ ဗြဟ္မဇာလေ ဝေယျာကရဏေ ဝုတ္တာနိ ဘဂဝတာတိ။
ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၅။)၁၈။ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂ
၁။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝါရ
֍ ဋ္ဌ ၉၇၈။ ကတိ ခန္ဓာ, ကတိ အာယတနာနိ, ကတိ ဓာတုယော, ကတိ သစ္စာနိ, ကတိ ဣန္ဒြိယာနိ, ကတိ ဟေတူ, ကတိ အာဟာရာ, ကတိ ဖဿာ, ကတိ ဝေဒနာ, ကတိ သညာ, ကတိ စေတနာ, ကတိ စိတ္တာနိ?
ပဉ္စက္ခန္ဓာ, ဒွါဒသာယတနာနိ, အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော, စတ္တာရိ သစ္စာနိ, ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ, နဝ ဟေတူ, စတ္တာရော အာဟာရာ, သတ္တ ဖဿာ, သတ္တ ဝေဒနာ, သတ္တ သညာ, သတ္တ စေတနာ, သတ္တ စိတ္တာနိ။
֍ ဋ္ဌ ၉၇၉။ တတ္ထ ကတမေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ? ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၀။ တတ္ထ ကတမာနိ ဒွါဒသာယတနာနိ? စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ဒွါဒသာယတနာနိ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၁။ တတ္ထ ကတမာ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော? စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, စက္ခုဝိညာဏဓာတု, သောတဓာတု, သဒ္ဒဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဃာနဝိညာဏဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, ကာယဝိညာဏဓာတု, မနောဓာတု, ဓမ္မဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၂။ တတ္ထ ကတမာနိ စတ္တာရိ သစ္စာနိ? ဒုက္ခသစ္စံ, သမုဒယသစ္စံ, နိရောဓသစ္စံ, မဂ္ဂသစ္စံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘စတ္တာရိ သစ္စာနိ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၃။ တတ္ထ ကတမာနိ ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ? စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ, ပုရိသိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သုခိန္ဒြိယံ, ဒုက္ခိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ, ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ, အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ, အညိန္ဒြိယံ, အညာတာဝိန္ဒြိယံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၆။)֍ ဋ္ဌ ၉၈၄။ တတ္ထ ကတမေ နဝ ဟေတူ? တယော ကုသလဟေတူ, တယော အကုသလဟေတူ, တယော အဗျာကတဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ တယော ကုသလဟေတူ? အလောဘော ကုသလဟေတု, အဒေါသော ကုသလဟေတု, အမောဟော ကုသလဟေတု – ဣမေ တယော ကုသလဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ တယော အကုသလဟေတူ? လောဘော အကုသလဟေတု, ဒေါသော အကုသလဟေတု, မောဟော အကုသလဟေတု – ဣမေ တယော အကုသလဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ တယော အဗျာကတဟေတူ? ကုသလာနံ ဝါ ဓမ္မာနံ ဝိပါကတော ကိရိယာဗျာကတေသု ဝါ ဓမ္မေသု အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော – ဣမေ တယော အဗျာကတဟေတူ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘နဝ ဟေတူ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၅။ တတ္ထ ကတမေ စတ္တာရော အာဟာရာ? ကဗဠီကာရာဟာရော [ကဗဠိံကာရော အာဟာရော (သီ။ သျာ။)], ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘စတ္တာရော အာဟာရာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၆။ တတ္ထ ကတမေ သတ္တ ဖဿာ? စက္ခုသမ္ဖဿော, သောတသမ္ဖဿော, ဃာနသမ္ဖဿော, ဇိဝှါသမ္ဖဿော, ကာယသမ္ဖဿော, မနောဓာတုသမ္ဖဿော, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သတ္တ ဖဿာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၇။ တတ္ထ ကတမာ သတ္တ ဝေဒနာ? စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သတ္တ ဝေဒနာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၈၈။ တတ္ထ ကတမာ သတ္တ သညာ? စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ, သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သတ္တ သညာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၇။)֍ ဋ္ဌ ၉၈၉။ တတ္ထ ကတမာ သတ္တ စေတနာ? စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သတ္တ စေတနာ’’။
֍ ဋ္ဌ ၉၉၀။ တတ္ထ ကတမာနိ သတ္တ စိတ္တာနိ? စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘သတ္တ စိတ္တာနိ’’။
၂။ ဥပ္ပတ္တာနုပ္ပတ္တိဝါရော
၁။ ကာမဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၉၉၁။ ကာမဓာတုယာ ကတိ ခန္ဓာ, ကတိ အာယတနာနိ, ကတိ ဓာတုယော, ကတိ သစ္စာနိ, ကတိ ဣန္ဒြိယာနိ, ကတိ ဟေတူ, ကတိ အာဟာရာ, ကတိ ဖဿာ, ကတိ ဝေဒနာ, ကတိ သညာ, ကတိ စေတနာ, ကတိ စိတ္တာနိ?
ကာမဓာတုယာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ, ဒွါဒသာယတနာနိ, အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော, တီဏိ သစ္စာနိ, ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ, နဝ ဟေတူ, စတ္တာရော အာဟာရာ, သတ္တ ဖဿာ, သတ္တ ဝေဒနာ, သတ္တ သညာ, သတ္တ စေတနာ, သတ္တ စိတ္တာနိ။
֍ ဋ္ဌ ၉၉၂။ တတ္ထ ကတမေ ကာမဓာတုယာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ? ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ ကာမဓာတုယာ ဒွါဒသာယတနာနိ? စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ ဒွါဒသာယတနာနိ’’။
တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတုယာ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော? စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, စက္ခုဝိညာဏဓာတု, သောတဓာတု, သဒ္ဒဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဃာနဝိညာဏဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ဇိဝှါဝိညာဏဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, ကာယဝိညာဏဓာတု, မနောဓာတု,
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၈။)ဓမ္မဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ အဋ္ဌာရသ ဓာတုယော’’။
တတ္ထ ကတမာနိ ကာမဓာတုယာ တီဏိ သစ္စာနိ? ဒုက္ခသစ္စံ, သမုဒယသစ္စံ, မဂ္ဂသစ္စံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ တီဏိ သစ္စာနိ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ ကာမဓာတုယာ ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ? စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ…ပေ… အညာတာဝိန္ဒြိယံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ ဗာဝီသတိန္ဒြိယာနိ’’။
တတ္ထ ကတမေ ကာမဓာတုယာ နဝ ဟေတူ? တယော ကုသလဟေတူ, တယော အကုသလဟေတူ, တယော အဗျာကတဟေတူ…ပေ… ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ နဝ ဟေတူ’’။
တတ္ထ ကတမေ ကာမဓာတုယာ စတ္တာရော အာဟာရာ? ကဗဠီကာရာဟာရော, ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ စတ္တာရော အာဟာရာ’’။
တတ္ထ ကတမေ ကာမဓာတုယာ သတ္တ ဖဿာ? စက္ခုသမ္ဖဿော သောတသမ္ဖဿော, ဃာနသမ္ဖဿော, ဇိဝှါသမ္ဖဿော, ကာယသမ္ဖဿော, မနောဓာတုသမ္ဖဿော, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ သတ္တ ဖဿာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတုယာ သတ္တ ဝေဒနာ? စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ – ဣမာ ဝုစ္စတ္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ သတ္တ ဝေဒနာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတုယာ သတ္တ သညာ? စက္ခုသမ္ဖဿဇာ သညာ, သောတသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ သညာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ သညာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ သတ္တ သညာ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၁၉။)တတ္ထ ကတမာ ကာမဓာတုယာ သတ္တ စေတနာ? စက္ခုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ သတ္တ စေတနာ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ ကာမဓာတုယာ သတ္တ စိတ္တာနိ? စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ကာမဓာတုယာ သတ္တ စိတ္တာနိ’’။
၂။ ရူပဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၉၉၃။ ရူပဓာတုယာ ကတိ ခန္ဓာ, ကတိ အာယတနာ, ကတိ ဓာတုယော, ကတိ သစ္စာနိ, ကတိ ဣန္ဒြိယာနိ…ပေ… ကတိ စိတ္တာနိ?
ရူပဓာတုယာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ, ဆ အာယတနာနိ, နဝ ဓာတုယော, တီဏိ သစ္စာနိ, စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ, အဋ္ဌ ဟေတူ, တယော အာဟာရာ, စတ္တာရော ဖဿာ, စတဿော ဝေဒနာ, စတဿော သညာ, စတဿော စေတနာ, စတ္တာရိ စိတ္တာနိ။
֍ ဋ္ဌ ၉၉၄။ တတ္ထ ကတမေ ရူပဓာတုယာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ? ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ ရူပဓာတုယာ ဆ အာယတနာနိ? စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ ဆ အာယတနာနိ’’။
တတ္ထ ကတမာ ရူပဓာတုယာ နဝ ဓာတုယော? စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, စက္ခုဝိညာဏဓာတု, သောတဓာတု, သဒ္ဒဓာတု, သောတဝိညာဏဓာတု, မနောဓာတု, ဓမ္မဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ နဝ ဓာတုယော’’။
တတ္ထ ကတမာနိ ရူပဓာတုယာ တီဏိ သစ္စာနိ? ဒုက္ခသစ္စံ, သမုဒယသစ္စံ, မဂ္ဂသစ္စံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ တီဏိ သစ္စာနိ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၀။)တတ္ထ ကတမာနိ ရူပဓာတုယာ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ? စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ, အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ, အညိန္ဒြိယံ, အညာတာဝိန္ဒြိယံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ’’။
တတ္ထ ကတမေ ရူပဓာတုယာ အဋ္ဌ ဟေတူ? တယော ကုသလဟေတူ, ဒွေ အကုသလဟေတူ, တယော အဗျာကတဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ တယော ကုသလဟေတူ? အလောဘော ကုသလဟေတု, အဒေါသော ကုသလဟေတု, အမောဟော ကုသလဟေတု – ဣမေ တယော ကုသလဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ ဒွေ အကုသလဟေတူ? လောဘော အကုသလဟေတု, မောဟော အကုသလဟေတု – ဣမေ ဒွေ အကုသလဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ တယော အဗျာကတဟေတူ? ကုသလာနံ ဝါ ဓမ္မာနံ ဝိပါကတော ကိရိယာဗျာကတေသု ဝါ ဓမ္မေသု အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော – ဣမေ တယော အဗျာကတဟေတူ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ရူပဓာတုယာ အဋ္ဌ ဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ ရူပဓာတုယာ တယော အာဟာရာ? ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ တယော အာဟာရာ’’။
တတ္ထ ကတမေ ရူပဓာတုယာ စတ္တာရော ဖဿာ? စက္ခုသမ္ဖဿော, သောတသမ္ဖဿော, မနောဓာတုသမ္ဖဿော, မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ စတ္တာရော ဖဿာ’’။
တတ္ထ ကတမာ ရူပဓာတုယာ စတဿော ဝေဒနာ…ပေ… စတဿော သညာ…ပေ… စတဿော စေတနာ…ပေ… စတ္တာရိ စိတ္တာနိ? စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, မနောဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘ရူပဓာတုယာ စတ္တာရိ စိတ္တာနိ’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၁။)၃။ အရူပဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၉၉၅။ အရူပဓာတုယာ ကတိ ခန္ဓာ…ပေ… ကတိ စိတ္တာနိ?
အရူပဓာတုယာ စတ္တာရော ခန္ဓာ, ဒွေ အာယတနာနိ, ဒွေ ဓာတုယော, တီဏိ သစ္စာနိ, ဧကာဒသိန္ဒြိယာနိ, အဋ္ဌ ဟေတူ, တယော အာဟာရာ, ဧကော ဖဿော, ဧကာ ဝေဒနာ, ဧကာ သညာ, ဧကာ စေတနာ, ဧကံ စိတ္တံ။
֍ ဋ္ဌ ၉၉၆။ တတ္ထ ကတမေ အရူပဓာတုယာ စတ္တာရော ခန္ဓာ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အရူပဓာတုယာ စတ္တာရော ခန္ဓာ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ အရူပဓာတုယာ ဒွေ အာယတနာနိ? မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အရူပဓာတုယာ ဒွေ အာယတနာနိ’’။
တတ္ထ ကတမာ အရူပဓာတုယာ ဒွေ ဓာတုယော? မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အရူပဓာတုယာ ဒွေ ဓာတုယော’’။
တတ္ထ ကတမာနိ အရူပဓာတုယာ တီဏိ သစ္စာနိ? ဒုက္ခသစ္စံ, သမုဒယသစ္စံ, မဂ္ဂသစ္စံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အရူပဓာတုယာ တီဏိ သစ္စာနိ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ အရူပဓာတုယာ ဧကာဒသိန္ဒြိယာနိ? မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ, အညိန္ဒြိယံ, အညာတာဝိန္ဒြိယံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အရူပဓာတုယာ ဧကာဒသိန္ဒြိယာနိ’’။
တတ္ထ ကတမေ အရူပဓာတုယာ အဋ္ဌ ဟေတူ? တယော ကုသလဟေတူ, ဒွေ အကုသလဟေတူ, တယော အဗျာကတဟေတူ…ပေ… ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အရူပဓာတုယာ အဋ္ဌ ဟေတူ’’။
တတ္ထ ကတမေ အရူပဓာတုယာ တယော အာဟာရာ? ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အရူပဓာတုယာ တယော အာဟာရာ’’။
တတ္ထ ကတမော အရူပဓာတုယာ ဧကော ဖဿော? မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရူပဓာတုယာ ဧကော ဖဿော’’။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၂။)တတ္ထ ကတမာ အရူပဓာတုယာ ဧကာ ဝေဒနာ…ပေ… ဧကာ သညာ…ပေ… ဧကာ စေတနာ…ပေ… ဧကံ စိတ္တံ? မနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အရူပဓာတုယာ ဧကံ စိတ္တံ’’။
၄။ အပရိယာပန္နံ
֍ ဋ္ဌ ၉၉၇။ အပရိယာပန္နေ ကတိ ခန္ဓာ…ပေ… ကတိ စိတ္တာနိ?
အပရိယာပန္နေ စတ္တာရော ခန္ဓာ, ဒွေ အာယတနာနိ, ဒွေ ဓာတုယော, ဒွေ သစ္စာနိ, ဒွါဒသိန္ဒြိယာနိ, ဆ ဟေတူ, တယော အာဟာရာ, ဧကော ဖဿော, ဧကာ ဝေဒနာ, ဧကာ သညာ, ဧကာ စေတနာ, ဧကံ စိတ္တံ။
֍ ဋ္ဌ ၉၉၈။ တတ္ထ ကတမေ အပရိယာပန္နေ စတ္တာရော ခန္ဓာ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အပရိယာပန္နေ စတ္တာရော ခန္ဓာ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ အပရိယာပန္နေ ဒွေ အာယတနာနိ? မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အပရိယာပန္နေ ဒွေ အာယတနာနိ’’။
တတ္ထ ကတမာ အပရိယာပန္နေ ဒွေ ဓာတုယော? မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု – ဣမာ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အပရိယာပန္နေ ဒွေ ဓာတုယော’’။
တတ္ထ ကတမာနိ အပရိယာပန္နေ ဒွေ သစ္စာနိ? မဂ္ဂသစ္စံ, နိရောဓသစ္စံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အပရိယာပန္နေ ဒွေ သစ္စာနိ’’။
တတ္ထ ကတမာနိ အပရိယာပန္နေ ဒွါဒသိန္ဒြိယာနိ? မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ, အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ, အညိန္ဒြိယံ, အညာတာဝိန္ဒြိယံ – ဣမာနိ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အပရိယာပန္နေ ဒွါဒသိန္ဒြိယာနိ’’။
တတ္ထ ကတမေ အပရိယာပန္နေ ဆ ဟေတူ? တယော ကုသလဟေတူ, တယော အဗျာကတဟေတူ။
တတ္ထ ကတမေ တယော ကုသလဟေတူ? အလောဘော ကုသလဟေတု, အဒေါသော ကုသလဟေတု, အမောဟော ကုသလဟေတု – ဣမေ တယော ကုသလဟေတူ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၃။)တတ္ထ ကတမေ တယော အဗျာကတဟေတူ? ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဝိပါကတော အလောဘော, အဒေါသော, အမောဟော – ဣမေ တယော အဗျာကတဟေတူ။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အပရိယာပန္နေ ဆ ဟေတူ’’။
တတ္ထ ကတမေ အပရိယာပန္နေ တယော အာဟာရာ? ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ‘‘အပရိယာပန္နေ တယော အာဟာရာ’’။
တတ္ထ ကတမော အပရိယာပန္နေ ဧကော ဖဿော? မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – အယံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပရိယာပန္နေ ဧကော ဖဿော’’။
တတ္ထ ကတမာ အပရိယာပန္နေ ဧကာ ဝေဒနာ…ပေ… ဧကာ သညာ…ပေ… ဧကာ စေတနာ…ပေ… ဧကံ စိတ္တံ? မနောဝိညာဏဓာတု – ဣဒံ ဝုစ္စတိ ‘‘အပရိယာပန္နေ ဧကံ စိတ္တံ’’။
၃။ ပရိယာပန္နာပရိယာပန္နဝါရော
၁။ ကာမဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၉၉၉။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, ကတိ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, ကတိ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၀။ ရူပက္ခန္ဓော ကာမဓာတုပရိယာပန္နော၊ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ။
ဒသာယတနာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ အာယတနာ သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ။
သောဠသ ဓာတုယော ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ။
သမုဒယသစ္စံ ကာမဓာတုပရိယာပန္နံ၊ ဒွေ သစ္စာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နံ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နံ။
ဒသိန္ဒြိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ တီဏိန္ဒြိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ။
တယော အကုသလဟေတူ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဆ ဟေတူ သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၄။)ကဗဠီကာရော အာဟာရော ကာမဓာတုပရိယာပန္နော၊ တယော အာဟာရာ သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ။
ဆ ဖဿာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ကာမဓာတု ပရိယာပန္နော, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နော။
ဆ ဝေဒနာ…ပေ… ဆ သညာ… ဆ စေတနာ… ဆ စိတ္တာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ကာမဓာတုပရိယာပန္နာ။
၂။ ရူပဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၁။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, ကတိ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ …ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, ကတိ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၂။ ရူပက္ခန္ဓော န ရူပဓာတုပရိယာပန္နော၊ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
ဒသာယတနာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ အာယတနာ သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
သောဠသ ဓာတုယော န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
တီဏိ သစ္စာနိ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နံ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နံ။
တေရသိန္ဒြိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
တယော အကုသလဟေတူ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဆ ဟေတူ သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
ကဗဠီကာရော အာဟာရော န ရူပဓာတုပရိယာပန္နော၊ တယော အာဟာရာ သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
ဆ ဖဿာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နော, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နော။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၅။)ဆ ဝေဒနာ…ပေ… ဆ သညာ… ဆ စေတနာ… ဆ စိတ္တာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န ရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
၃။ အရူပဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၃။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, ကတိ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, ကတိ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၄။ ရူပက္ခန္ဓော န အရူပဓာတုပရိယာပန္နော၊ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
ဒသာယတနာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ အာယတနာ သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
သောဠသ ဓာတုယော န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
တီဏိ သစ္စာနိ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာနိ။
ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နံ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နံ။
စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ အဋ္ဌိန္ဒြိယာ သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
တယော အကုသလဟေတူ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ ဆ ဟေတူ သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
ကဗဠီကာရော အာဟာရော န အရူပဓာတုပရိယာပန္နော၊ တယော အာဟာရာ သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
ဆ ဖဿာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နော, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နော။
ဆ ဝေဒနာ…ပေ… ဆ သညာ … ဆ စေတနာ… ဆ စိတ္တာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ, သိယာ န အရူပဓာတုပရိယာပန္နာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၆။)၄။ ပရိယာပန္နာပရိယာပန္နံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၅။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ပရိယာပန္နာ, ကတိ အပရိယာပန္နာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ ပရိယာပန္နာ, ကတိ အပရိယာပန္နာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၆။ ရူပက္ခန္ဓော ပရိယာပန္နော၊ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။
ဒသာယတနာ ပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ အာယတနာ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။
သောဠသ ဓာတုယော ပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။
ဒွေ သစ္စာ ပရိယာပန္နာ၊ ဒွေ သစ္စာ အပရိယာပန္နာ။
ဒသိန္ဒြိယာ ပရိယာပန္နာ, တီဏိန္ဒြိယာ အပရိယာပန္နာ၊ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။
တယော အကုသလဟေတူ ပရိယာပန္နာ၊ ဆ ဟေတူ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။
ကဗဠီကာရော အာဟာရော ပရိယာပန္နော၊ တယော အာဟာရာ သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။
ဆ ဖဿာ ပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ပရိယာပန္နော, သိယာ အပရိယာပန္နော။
ဆ ဝေဒနာ…ပေ… ဆ သညာ… ဆ စေတနာ… ဆ စိတ္တာ ပရိယာပန္နာ၊ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ ပရိယာပန္နာ, သိယာ အပရိယာပန္နာ။
၄။ ဓမ္မဒဿနဝါရော
၁။ ကာမဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၇။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတိ ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ…ပေ… ကတိ စိတ္တာနိ ပါတုဘဝန္တိ?
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၇။)ကဿစိ အပရာနိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ သတ္တာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ဧကာဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ အပရာ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ နဝ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ သတ္တ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ၊ သဗ္ဗေသံ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ၊ ကဿစိ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ အပရာနိ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ဒွါဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ အပရာနိ နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ အပရာနိ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ သတ္တိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ စတ္တာရိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ ဒွေ ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကဿစိ [ကေစိ (သျာ။)] အဟေတုကာ ပါတုဘဝန္တိ၊ သဗ္ဗေသံ စတ္တာရော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ၊ သဗ္ဗေသံ ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ၊ သဗ္ဗေသံ ဧကာ ဝေဒနာ… ဧကာ သညာ… ဧကာ စေတနာ… ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၈။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ကတမေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ? ရူပက္ခန္ဓော…ပေ… ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ဣမေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၀၉။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ကာမာဝစရာနံ ဒေဝါနံ, ပဌမကပ္ပိကာနံ မနုဿာနံ, ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ, နေရယိကာနံ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ ဧကာဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စန္ဓာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒသာယတနာနိ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၈။)ပါတုဘဝန္တိ – ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ အပရာနိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စဗဓိရာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ ဒသာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စန္ဓဗဓိရာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ရူပါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ နဝါယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ သတ္တာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သတ္တာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ရူပါယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ သတ္တာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၀။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ဧကာဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ? ကာမာဝစရာနံ ဒေဝါနံ, ပဌမကပ္ပိကာနံ မနုဿာနံ, ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧကာဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, သောတဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာ ဧကာဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၂၉။)ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စန္ဓာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ – ရူပဓာတု, သောတဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ အပရာ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စဗဓိရာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာ ဒသ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ နဝ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စန္ဓဗဓိရာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ နဝ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ – ရူပဓာတု, ဃာနဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ဇိဝှါဓာတု, ရသဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာ နဝ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ သတ္တ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ? ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သတ္တ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ – ရူပဓာတု, ဂန္ဓဓာတု, ရသဓာတု, ကာယဓာတု, ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာ သတ္တ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၁။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ကတမံ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ? ဒုက္ခသစ္စံ – ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ဣဒံ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၂။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ကာမာဝစရာနံ ဒေဝါနံ, သဟေတုကာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ,
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၀။)ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဝါ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဝါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ကာမာဝစရာနံ ဒေဝါနံ သဟေတုကာနံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဝါ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဝါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ အပရာနိ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ပဌမကပ္ပိကာနံ မနုဿာနံ သဟေတုကာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဝါ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဝါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ တေရသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ဒွါဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ပဌမကပ္ပိကာနံ မနုဿာနံ သဟေတုကာနံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒွါဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဝါ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဝါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ ဒွါဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ သဟေတုကာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဝါ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဝါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ သဟေတုကာနံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၁။)နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဝါ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဝါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ အပရာနိ နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ ပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ နဝိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စန္ဓာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – သောတိန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ အပရာနိ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စဗဓိရာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – စက္ခုန္ဒြိယံ, ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ သတ္တိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဩပပါတိကာနံ ပေတာနံ, ဩပပါတိကာနံ အသုရာနံ, ဩပပါတိကာနံ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နေရယိကာနံ, ဇစ္စန္ဓဗဓိရာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သတ္တိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ဃာနိန္ဒြိယံ, ဇိဝှိန္ဒြိယံ, ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ သတ္တိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ အဟေတုကာနံ, ဌပေတွာ နပုံသကာနံ, ဥပပတ္တိက္ခဏေ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၂။)ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဝါ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဝါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ စတ္တာရိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ အဟေတုကာနံ, နပုံသကာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ စတ္တာရိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ကာယိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမာနိ စတ္တာရိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၃။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ? ကာမာဝစရာနံ ဒေဝါနံ, ပဌမကပ္ပိကာနံ မနုဿာနံ, ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ သဟေတုကာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ – အလောဘော ဝိပါကဟေတု, အဒေါသော ဝိပါကဟေတု, အမောဟော ဝိပါကဟေတု။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမေ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿ ဒွေ ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ? ကာမာဝစရာနံ ဒေဝါနံ, ပဌမကပ္ပိကာနံ မနုဿာနံ, ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ သဟေတုကာနံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ – အလောဘော ဝိပါကဟေတု, အဒေါသော ဝိပါကဟေတု။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧတေသံ ဣမေ ဒွေ ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ။ အဝသေသာနံ သတ္တာနံ [အဝသေသာ သတ္တာ (?)] အဟေတုကာ ပါတုဘဝန္တိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၄။ ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ကတမေ စတ္တာရော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော, ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ဣမေ စတ္တာရော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ။
ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ကတမော ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ? မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ အယံ ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၃။)ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ကတမာ ဧကာ ဝေဒနာ … ဧကာ သညာ… ဧကာ စေတနာ… ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ? မနောဝိညာဏဓာတု – ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ သဗ္ဗေသံ ဣဒံ ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ။
၂။ ရူပဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၅။ ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတိ ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ…ပေ… ကတိ စိတ္တာနိ ပါတုဘဝန္တိ?
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ, ဌပေတွာ အသညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ, ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ, ပဉ္စာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ, ပဉ္စ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ, ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ, ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ, တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ, တယော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ, ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ, ဧကာ ဝေဒနာ… ဧကာ သညာ… ဧကာ စေတနာ… ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၆။ ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ? ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမေ ပဉ္စက္ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာနိ ပဉ္စာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ? စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမာနိ ပဉ္စာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာ ပဉ္စ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ? စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, သောတဓာတု, မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမာ ပဉ္စ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမံ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ? ဒုက္ခသစ္စံ – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣဒံ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာနိ ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? စက္ခုန္ဒြိယံ, သောတိန္ဒြိယံ, မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, သောမနဿိန္ဒြိယံ ဝါ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ ဝါ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမာနိ ဒသိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမေ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ? အလောဘော ဝိပါကဟေတု, အဒေါသော ဝိပါကဟေတု, အမောဟော
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၄။)ဝိပါကဟေတု – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမေ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမေ တယော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ? ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမေ တယော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမော ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ? မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ အယံ ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ။
ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာ ဧကာ ဝေဒနာ… ဧကာ သညာ… ဧကာ စေတနာ… ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ? မနောဝိညာဏဓာတု – ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣဒံ ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ။
၃။ အသညသတ္တာ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၇။ အသညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတိ ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ…ပေ… ကတိ စိတ္တာနိ ပါတုဘဝန္တိ?
အသညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဧကော ခန္ဓော ပါတုဘဝတိ – ရူပက္ခန္ဓော၊ ဒွေ အာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ – ရူပါယတနံ, ဓမ္မာယတနံ၊ ဒွေ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ – ရူပဓာတု, ဓမ္မဓာတု၊ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ – ဒုက္ခသစ္စံ၊ ဧကိန္ဒြိယံ ပါတုဘဝတိ – ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ အသညသတ္တာ ဒေဝါ အဟေတုကာ အနာဟာရာ အဖဿကာ အဝေဒနကာ အသညကာ အစေတနကာ အစိတ္တကာ ပါတုဘဝန္တိ။
၄။ အရူပဓာတု
֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၈။ အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတိ ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ…ပေ… ကတိ စိတ္တာနိ ပါတုဘဝန္တိ?
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ စတ္တာရော ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ, ဒွေ အာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ, ဒွေ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ, ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ, အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ, တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ, တယော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ, ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ, ဧကာ ဝေဒနာ… ဧကာ သညာ… ဧကာ စေတနာ… ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၅။)֍ ဋ္ဌ ၁၀၁၉။ အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမေ စတ္တာရော ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ? ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမေ စတ္တာရော ခန္ဓာ ပါတုဘဝန္တိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာနိ ဒွေ အာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ? မနာယတနံ, ဓမ္မာယတနံ – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမာနိ ဒွေ အာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာ ဒွေ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ? မနောဝိညာဏဓာတု, ဓမ္မဓာတု – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမာ ဒွေ ဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမံ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ? ဒုက္ခသစ္စံ – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣဒံ ဧကံ သစ္စံ ပါတုဘဝတိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာနိ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ? မနိန္ဒြိယံ, ဇီဝိတိန္ဒြိယံ, ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ, သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမာနိ အဋ္ဌိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမေ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ? အလောဘော ဝိပါကဟေတု, အဒေါသော ဝိပါကဟေတု, အမောဟော ဝိပါကဟေတု – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမေ တယော ဟေတူ ပါတုဘဝန္တိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမေ တယော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ? ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာဟာရော, ဝိညာဏာဟာရော – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣမေ တယော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမော ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ? မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ အယံ ဧကော ဖဿော ပါတုဘဝတိ။
အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကတမာ ဧကာ ဝေဒနာ…ပေ… ဧကာ သညာ… ဧကာ စေတနာ… ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ? မနောဝိညာဏဓာတု – အရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ဣဒံ ဧကံ စိတ္တံ ပါတုဘဝတိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၆။)၅။ ဘူမန္တရဒဿနဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၀။ ကာမာဝစရာ ဓမ္မာ, န ကာမာဝစရာ ဓမ္မာ, ရူပါဝစရာ ဓမ္မာ, န ရူပါဝစရာ ဓမ္မာ, အရူပါဝစရာ ဓမ္မာ, န အရူပါဝစရာ ဓမ္မာ, ပရိယာပန္နာ ဓမ္မာ, အပရိယာပန္နာ ဓမ္မာ။
ကတမေ ဓမ္မာ ကာမာဝစရာ? ဟေဋ္ဌတော အဝီစိနိရယံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ, ဥပရိတော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ ဒေဝေ အန္တောကရိတွာ, ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ ခန္ဓဓာတုအာယတနာ၊ ရူပံ, ဝေဒနာ, သညာ, သင်္ခါရာ, ဝိညာဏံ – ဣမေ ဓမ္မာ ကာမာဝစရာ။
ကတမေ ဓမ္မာ န ကာမာဝစရာ? ရူပါဝစရာ, အရူပါဝစရာ, အပရိယာပန္နာ – ဣမေ ဓမ္မာ န ကာမာဝစရာ။
ကတမေ ဓမ္မာ ရူပါဝစရာ? ဟေဋ္ဌတော ဗြဟ္မလောကံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ, ဥပရိတော အကနိဋ္ဌေ ဒေဝေ အန္တောကရိတွာ, ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ – ဣမေ ဓမ္မာ ရူပါဝစရာ။
ကတမေ ဓမ္မာ န ရူပါဝစရာ? ကာမာဝစရာ, အရူပါဝစရာ, အပရိယာပန္နာ – ဣမေ ဓမ္မာ န ရူပါဝစရာ။
ကတမေ ဓမ္မာ အရူပါဝစရာ? ဟေဋ္ဌတော အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂေ ဒေဝေ ပရိယန္တံ ကရိတွာ, ဥပရိတော နေဝသညာနာသညာယတနူပဂေ ဒေဝေ အန္တောကရိတွာ, ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿ ဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ – ဣမေ ဓမ္မာ အရူပါဝစရာ။
ကတမေ ဓမ္မာ န အရူပါဝစရာ? ကာမာဝစရာ, ရူပါဝစရာ, အပရိယာပန္နာ – ဣမေ ဓမ္မာ န အရူပါဝစရာ။
ကတမေ ဓမ္မာ ပရိယာပန္နာ? သာသဝါ ကုသလာကုသလဗျာကတာ ဓမ္မာ ကာမာဝစရာ, ရူပါဝစရာ, အရူပါဝစရာ, ရူပက္ခန္ဓော, ဝေဒနာက္ခန္ဓော, သညာက္ခန္ဓော, သင်္ခါရက္ခန္ဓော, ဝိညာဏက္ခန္ဓော – ဣမေ ဓမ္မာ ပရိယာပန္နာ။
ကတမေ ဓမ္မာ အပရိယာပန္နာ? မဂ္ဂါ စ, မဂ္ဂဖလာနိ စ, အသင်္ခတာ စ ဓာတု – ဣမေ ဓမ္မာ အပရိယာပန္နာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၇။)၆။ ဥပ္ပါဒကကမ္မအာယုပ္ပမာဏဝါရ
၁။ ဥပ္ပါဒကကမ္မ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၁။ ဒေဝါတိ။ တယော ဒေဝါ – သမ္မုတိဒေဝါ [သမ္မတိဒေဝါ (သျာ။)], ဥပပတ္တိဒေဝါ, ဝိသုဒ္ဓိဒေဝါ။
သမ္မုတိဒေဝါ နာမ – ရာဇာနော, ဒေဝိယော, ကုမာရာ။
ဥပပတ္တိဒေဝါ နာမ – စာတုမဟာရာဇိကေ [စာတုမ္မဟာရာဇိကေ (သီ။ သျာ။)] ဒေဝေ ဥပါဒါယ တဒုပရိ ဒေဝါ။
ဝိသုဒ္ဓိဒေဝါ နာမ – အရဟန္တော ဝုစ္စန္တိ။
ဒါနံ ဒတွာ, သီလံ သမာဒိယိတွာ, ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? ဒါနံ ဒတွာ, သီလံ သမာဒိယိတွာ, ဥပေါသထကမ္မံ ကတွာ အပ္ပေကစ္စေ ခတ္တိယမဟာသာလာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဂဟပတိမဟာသာလာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ တာဝတိံသာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ယာမာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ တုသိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ နိမ္မာနရတီနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။
၂။ အာယုပ္ပမာဏံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၂။ မနုဿာနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ဝဿသတံ, အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော [အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော ဝါ (သျာ။ က။) ဒီ။ နိ။ ၂။၇]။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၃။ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ယာနိ မာနုသကာနိ ပညာသ ဝဿာနိ, စာတုမ္မဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ ဧသော ဧကော ရတ္တိန္ဒိဝေါ [ရတ္တိဒိဝေါ (က။) အ။ နိ။ ၃။၇၁]။ တာယ ရတ္တိယာ တိံသ ရတ္တိယော မာသော။ တေန မာသေန ဒွါဒသမာသိယော သံဝစ္ဆရော။ တေန သံဝစ္ဆရေန ဒိဗ္ဗာနိ ပဉ္စ ဝဿသတာနိ စာတုမ္မဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ။ မနုဿာနံ ဂဏနာယ ကိတ္တကံ ဟောတိ? နဝုတိ ဝဿသတသဟဿာနိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၈။)တာဝတိံသာနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ယံ မာနုသကံ ဝဿသတံ, တာဝတိံသာနံ ဒေဝါနံ ဧသော ဧကော ရတ္တိန္ဒိဝေါ။ တာယ ရတ္တိယာ တိံသ ရတ္တိယော မာသော။ တေန မာသေန ဒွါဒသမာသိယော သံဝစ္ဆရော။ တေန သံဝစ္ဆရေန ဒိဗ္ဗံ ဝဿသဟဿံ တာဝတိံသာနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ။ မနုဿာနံ ဂဏနာယ ကိတ္တကံ ဟောတိ? တိဿော စ ဝဿကောဋိယော သဋ္ဌိ စ ဝဿသတသဟဿာနိ။
ယာမာနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ယာနိ မာနုသကာနိ ဒွေ ဝဿသတာနိ, ယာမာနံ ဒေဝါနံ ဧသော ဧကော ရတ္တိန္ဒိဝေါ။ တာယ ရတ္တိယာ တိံသရတ္တိယော မာသော။ တေန မာသေန ဒွါဒသမာသိယော သံဝစ္ဆရော။ တေန သံဝစ္ဆရေန ဒိဗ္ဗာနိ ဒွေ ဝဿသဟဿာနိ ယာမာနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ။ မနုဿာနံ ဂဏနာယ ကိတ္တကံ ဟောတိ? စုဒ္ဒသဉ္စ ဝဿကောဋိယော စတ္တာရီသဉ္စ ဝဿသတသဟဿာနိ။
တုသိတာနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ယာနိ မာနုသကာနိ စတ္တာရိ ဝဿသတာနိ, တုသိတာနံ ဒေဝါနံ ဧသော ဧကော ရတ္တိန္ဒိဝေါ။ တာယ ရတ္တိယာ တိံသရတ္တိယော မာသော။ တေန မာသေန ဒွါဒသမာသိယော သံဝစ္ဆရော။ တေန သံဝစ္ဆရေန ဒိဗ္ဗာနိ စတ္တာရိ ဝဿသဟဿာနိ တုသိတာနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ။ မနုဿာနံ ဂဏနာယ ကိတ္တကံ ဟောတိ? သတ္တပညာသ ဝဿကောဋိယော သဋ္ဌိ စ ဝဿသတသဟဿာနိ။
နိမ္မာနရတီနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ယာနိ မာနုသကာနိ အဋ္ဌ ဝဿသတာနိ, နိမ္မာနရတီနံ ဒေဝါနံ ဧသော ဧကော ရတ္တိန္ဒိဝေါ။ တာယ ရတ္တိယာ တိံသရတ္တိယော မာသော။ တေန မာသေန ဒွါဒသမာသိယော သံဝစ္ဆရော။ တေန သံဝစ္ဆရေန ဒိဗ္ဗာနိ အဋ္ဌ ဝဿသဟဿာနိ နိမ္မာနရတီနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ။ မနုဿာနံ ဂဏနာယ ကိတ္တကံ ဟောတိ? ဒွေ ဝဿကောဋိသတာနိ တိံသဉ္စ ဝဿကောဋိယော စတ္တာရီသဉ္စ ဝဿသတသဟဿာနိ။
ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ယာနိ မာနုသကာနိ သောဠသ ဝဿသတာနိ, ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ ဧသော ဧကော ရတ္တိန္ဒိဝေါ။ တာယ ရတ္တိယာ တိံသရတ္တိယော မာသော။ တေန မာသေန ဒွါဒသမာသိယော သံဝစ္ဆရော။ တေန သံဝစ္ဆရေန ဒိဗ္ဗာနိ သောဠသ ဝဿသဟဿာနိ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏံ။ မနုဿာနံ ဂဏနာယ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၃၉။)ကိတ္တကံ ဟောတိ? နဝ စ ဝဿကောဋိသတာနိ ဧကဝီသဉ္စ ဝဿကောဋိယော သဋ္ဌိ စ ဝဿသတသဟဿာနီတိ။
ဆ ဧတေ [ဆပိ တေ (သျာ။)] ကာမာဝစရာ, သဗ္ဗကာမသမိဒ္ဓိနော၊
သဗ္ဗေသံ ဧကသင်္ခါတော, အာယု ဘဝတိ ကိတ္တကော။
ဒွါဒသ ကောဋိသတံ တေသံ, အဋ္ဌဝီသဉ္စ ကောဋိယော၊
ပညာသ သတသဟဿာနိ, ဝဿဂ္ဂေန ပကာသိတာတိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၄။ ပဌမံ ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? ပဌမံ ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ကပ္ပဿ တတိယော ဘာဂေါ။
ပဌမံ ဈာနံ မဇ္ဈိမံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? ပဌမံ ဈာနံ မဇ္ဈိမံ ဘာဝေတွာ ဗြဟ္မပုရောဟိတာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ဥပဍ္ဎကပ္ပေါ။
ပဌမံ ဈာနံ ပဏီတံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? ပဌမံ ဈာနံ ပဏီတံ ဘာဝေတွာ မဟာဗြဟ္မာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ကပ္ပေါ [ဧကော ကပ္ပေါ (သျာ။)]။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၅။ ဒုတိယံ ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? ဒုတိယံ ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာ ပရိတ္တာဘာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ဒွေ ကပ္ပါ။
ဒုတိယံ ဈာနံ မဇ္ဈိမံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? ဒုတိယံ ဈာနံ မဇ္ဈိမံ ဘာဝေတွာ အပ္ပမာဏာဘာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? စတ္တာရော ကပ္ပါ။
ဒုတိယံ ဈာနံ ပဏီတံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? ဒုတိယံ ဈာနံ ပဏီတံ ဘာဝေတွာ အာဘဿရာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? အဋ္ဌ ကပ္ပါ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၆။ တတိယံ ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? တတိယံ ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာ ပရိတ္တသုဘာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? သောဠသ ကပ္ပါ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၀။)တတိယံ ဈာနံ မဇ္ဈိမံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? တတိယံ ဈာနံ မဇ္ဈိမံ ဘာဝေတွာ အပ္ပမာဏသုဘာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ဗာတ္တိံသ ကပ္ပါ။
တတိယံ ဈာနံ ပဏီတံ ဘာဝေတွာ ကတ္ထ ဥပပဇ္ဇန္တိ? တတိယံ ဈာနံ ပဏီတံ ဘာဝေတွာ သုဘကိဏှာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? စတုသဋ္ဌိ ကပ္ပါ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၇။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဘာဝေတွာ အာရမ္မဏနာနတ္တတာ မနသိကာရနာနတ္တတာ ဆန္ဒနာနတ္တတာ ပဏိဓိနာနတ္တတာ အဓိမောက္ခနာနတ္တတာ အဘိနီဟာရနာနတ္တတာ ပညာနာနတ္တတာ အပ္ပေကစ္စေ အသညသတ္တာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဝေဟပ္ဖလာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အဝိဟာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အတပ္ပါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ သုဒဿာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ သုဒဿီနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အကနိဋ္ဌာနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇန္တိ။
အသညသတ္တာနဉ္စ ဝေဟပ္ဖလာနဉ္စ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ပဉ္စကပ္ပသတာနိ။
အဝိဟာနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ကပ္ပသဟဿံ။
အတပ္ပါနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ဒွေ ကပ္ပသဟဿာနိ။
သုဒဿာနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? စတ္တာရိ ကပ္ပသဟဿာနိ။
သုဒဿီနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? အဋ္ဌ ကပ္ပသဟဿာနိ။
အကနိဋ္ဌာနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? သောဠသ ကပ္ပသဟဿာနိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၈။ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? ဝီသတိ ကပ္ပသဟဿာနိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၁။)ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? စတ္တာရီသ ကပ္ပသဟဿာနိ။
အာကိဉ္စညာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? သဋ္ဌိ ကပ္ပသဟဿာနိ။
နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါနံ ဒေဝါနံ ကိတ္တကံ အာယုပ္ပမာဏံ? စတုရာသီတိ ကပ္ပသဟဿာနီတိ။
֍ ဋ္ဌ ၁၀၂၉။ ဥက္ခိတ္တာ ပုညတေဇေန, ကာမရူပဂတိံ ဂတာ။
ဘဝဂ္ဂတမ္ပိ [ဘဝဂ္ဂံ ဝါပိ (သျာ။)] သမ္ပတ္တာ, ပုနာဂစ္ဆန္တိ [ပုန ဂစ္ဆန္တိ (သျာ။)] ဒုဂ္ဂတိံ။
တာဝ ဒီဃာယုကာ သတ္တာ, စဝန္တိ အာယုသင်္ခယာ၊
နတ္ထိ ကောစိ ဘဝေါ နိစ္စော, ဣတိ ဝုတ္တံ မဟေသိနာ။
တသ္မာ ဟိ ဓီရာ နိပကာ, နိပုဏာ အတ္ထစိန္တကာ၊
ဇရာမရဏမောက္ခာယ, ဘာဝေန္တိ မဂ္ဂမုတ္တမံ။
ဘာဝယိတွာ သုစိံ မဂ္ဂံ, နိဗ္ဗာနောဂဓဂါမိနံ၊
သဗ္ဗာသဝေ ပရိညာယ, ပရိနိဗ္ဗန္တိ အနာသဝါတိ။
၇။ အဘိညေယျာဒိဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၀။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ အဘိညေယျာ, ကတိ ပရိညေယျာ, ကတိ ပဟာတဗ္ဗာ, ကတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ကတိ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, ကတိ န ပဟာတဗ္ဗာ, န ဘာဝေတဗ္ဗာ, န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ အဘိညေယျာ, ကတိ ပရိညေယျာ, ကတိ ပဟာတဗ္ဗာ, ကတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ကတိ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, ကတိ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၁။ ရူပက္ခန္ဓော အဘိညေယျော ပရိညေယျော န ပဟာတဗ္ဗော န ဘာဝေတဗ္ဗော န သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ, သိယာ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၂။)ဒသာယတနာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ ဒွေ အာယတနာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ, သိယာ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
သောဠသ ဓာတုယော အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ ဒွေ ဓာတုယော အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ, သိယာ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
သမုဒယသစ္စံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ ပဟာတဗ္ဗံ န ဘာဝေတဗ္ဗံ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ။ မဂ္ဂသစ္စံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ န ပဟာတဗ္ဗံ ဘာဝေတဗ္ဗံ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ။ နိရောဓသစ္စံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ န ပဟာတဗ္ဗံ န ဘာဝေတဗ္ဗံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ။ ဒုက္ခသစ္စံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ, သိယာ ပဟာတဗ္ဗံ, န ဘာဝေတဗ္ဗံ, န သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗံ။
နဝိန္ဒြိယာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ ပဟာတဗ္ဗံ န ဘာဝေတဗ္ဗံ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ န ပဟာတဗ္ဗံ ဘာဝေတဗ္ဗံ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ။ အညိန္ဒြိယံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ န ပဟာတဗ္ဗံ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗံ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ။ အညာတာဝိန္ဒြိယံ အဘိညေယျံ ပရိညေယျံ န ပဟာတဗ္ဗံ န ဘာဝေတဗ္ဗံ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ။ တီဏိန္ဒြိယာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ, သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ, သိယာ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
တယော အကုသလဟေတူ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ တယော ကုသလဟေတူ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ။ တယော အဗျာကတဟေတူ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၃။)ကဗဠီကာရော အာဟာရော အဘိညေယျော ပရိညေယျော န ပဟာတဗ္ဗော န ဘာဝေတဗ္ဗော န သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။ တယော အာဟာရာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ, သိယာ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
ဆ ဖဿာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော အဘိညေယျော ပရိညေယျော, သိယာ ပဟာတဗ္ဗော, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗော, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗော, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗော န ဘာဝေတဗ္ဗော န သစ္ဆိကာတဗ္ဗော။
ဆ ဝေဒနာ…ပေ… ဆ သညာ… ဆ စေတနာ… ဆ စိတ္တာ အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။ မနောဝိညာဏဓာတု အဘိညေယျာ ပရိညေယျာ, သိယာ ပဟာတဗ္ဗာ, သိယာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, သိယာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ, သိယာ န ပဟာတဗ္ဗာ န ဘာဝေတဗ္ဗာ န သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ။
၈။ သာရမ္မဏာနာရမ္မဏဝါရော
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၂။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ သာရမ္မဏာ, ကတိ အနာရမ္မဏာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ သာရမ္မဏာ, ကတိ အနာရမ္မဏာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၃။ ရူပက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သာရမ္မဏာ။
ဒသာယတနာ အနာရမ္မဏာ။ မနာယတနံ သာရမ္မဏံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။
ဒသ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာ။ သတ္တ ဓာတုယော သာရမ္မဏာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာ။
ဒွေ သစ္စာ သာရမ္မဏာ။ နိရောဓသစ္စံ အနာရမ္မဏံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။
သတ္တိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာ။ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ သာရမ္မဏာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ သာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။ နဝ ဟေတူ သာရမ္မဏာ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော အနာရမ္မဏော။ တယော အာဟာရာ သာရမ္မဏာ။ သတ္တ ဖဿာ… သတ္တ ဝေဒနာ… သတ္တ သညာ… သတ္တ စေတနာ… သတ္တ စိတ္တာ သာရမ္မဏာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၄။)֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၄။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, ကတိ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, ကတိ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၅။ ရူပက္ခန္ဓော အနာရမ္မဏော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။
ဒသာယတနာ အနာရမ္မဏာ။ မနာယတနံ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။
ဒသ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာ။ ဆ ဓာတုယော အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာ။
နိရောဓသစ္စံ အနာရမ္မဏံ။ မဂ္ဂသစ္စံ အနာရမ္မဏာရမ္မဏံ။ သမုဒယသစ္စံ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။
သတ္တိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာ။ ပဉ္စိန္ဒြိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏံ, သိယာ အနာရမ္မဏံ။
နဝ ဟေတူ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော အနာရမ္မဏော။ တယော အာဟာရာ သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ ဆ ဖဿာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏော သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏော။ ဆ ဝေဒနာ… ဆ သညာ… ဆ စေတနာ… ဆ စိတ္တာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သာရမ္မဏာရမ္မဏာ, သိယာ အနာရမ္မဏာရမ္မဏာ။
၉။ ဒိဋ္ဌသုတာဒိဒဿနဝါရ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၆။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ဒိဋ္ဌာ, ကတိ သုတာ, ကတိ မုတာ, ကတိ ဝိညာတာ, ကတိ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ န ဝိညာတာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၅။)ကတိ ဒိဋ္ဌာ, ကတိ သုတာ, ကတိ မုတာ, ကတိ ဝိညာတာ, ကတိ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ န ဝိညာတာ?
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၇။ ရူပက္ခန္ဓော သိယာ ဒိဋ္ဌော, သိယာ သုတော, သိယာ မုတော, သိယာ ဝိညာတော, သိယာ န ဒိဋ္ဌော န သုတော န မုတော, ဝိညာတော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။
ရူပါယတနံ ဒိဋ္ဌံ, န သုတံ န မုတံ, ဝိညာတံ။ သဒ္ဒါယတနံ န ဒိဋ္ဌံ, သုတံ, န မုတံ, ဝိညာတံ။ ဂန္ဓာယတနံ… ရသာယတနံ… ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ န ဒိဋ္ဌံ န သုတံ, မုတံ, ဝိညာတံ။ သတ္တာယတနာ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။
ရူပဓာတု ဒိဋ္ဌာ, န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။ သဒ္ဒဓာတု န ဒိဋ္ဌာ, သုတာ, န မုတာ, ဝိညာတာ။ ဂန္ဓဓာတု… ရသဓာတု… ဖောဋ္ဌဗ္ဗဓာတု န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ, မုတာ, ဝိညာတာ။ တေရသ ဓာတုယော န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။
တီဏိ သစ္စာနိ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဒိဋ္ဌံ, သိယာ သုတံ, သိယာ မုတံ, သိယာ ဝိညာတံ, သိယာ န ဒိဋ္ဌံ န သုတံ န မုတံ, ဝိညာတံ။
ဗာဝီသတိန္ဒြိယာ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။ နဝ ဟေတူ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။ စတ္တာရော အာဟာရာ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။ သတ္တ ဖဿာ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။ သတ္တ ဝေဒနာ… သတ္တ သညာ… သတ္တ စေတနာ… သတ္တ စိတ္တာ န ဒိဋ္ဌာ န သုတာ န မုတာ, ဝိညာတာ။
၁၀။ တိကာဒိဒဿနဝါရော
၁။ ကုသလတ္တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၈။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ ကုသလာ, ကတိ အကုသလာ, ကတိ အဗျာကတာ?
ရူပက္ခန္ဓော အဗျာကတော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ဒသာယတနာ အဗျာကတာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ သောဠသ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၆။)ဓာတုယော အဗျာကတာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ သမုဒယသစ္စံ အကုသလံ။ မဂ္ဂသစ္စံ ကုသလံ။ နိရောဓသစ္စံ အဗျာကတံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ကုသလံ, သိယာ အကုသလံ, သိယာ အဗျာကတံ။
ဒသိန္ဒြိယာ အဗျာကတာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အကုသလံ။ အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ကုသလံ။ စတ္တာရိန္ဒြိယာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။
တယော ကုသလဟေတူ ကုသလာ။ တယော အကုသလဟေတူ အကုသလာ။ တယော အဗျာကတဟေတူ အဗျာကတာ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော အဗျာကတော။ တယော အာဟာရာ သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။ ဆ ဖဿာ အဗျာကတာ။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ကုသလော, သိယာ အကုသလော, သိယာ အဗျာကတော။ ဆ ဝေဒနာ… ဆ သညာ… ဆ စေတနာ… ဆ စိတ္တာ အဗျာကတာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ ကုသလာ, သိယာ အကုသလာ, သိယာ အဗျာကတာ။
၂။ ဝေဒနာတိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၃၉။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ကတိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ကတိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ကတိ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ကတိ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ?
ဒွေ ခန္ဓာ န ဝတ္တဗ္ဗာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ။ တယော ခန္ဓာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ဒသာယတနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ။ မနာယတနံ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သုခါယ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၇။)ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ။
ဒသ ဓာတုယော န ဝတ္တဗ္ဗာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ။ ပဉ္စ ဓာတုယော အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ကာယဝိညာဏဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ။
ဒွေ သစ္စာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ နိရောဓသစ္စံ န ဝတ္တဗ္ဗံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ။
ဒွါဒသိန္ဒြိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ။ ဆ ဣန္ဒြိယာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ တီဏိန္ဒြိယာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တန္တိပိ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၈။)ဒေါသော အကုသလဟေတု ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။ သတ္တ ဟေတူ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ မောဟော အကုသလဟေတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, သိယာ ဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။
ကဗဠီကာရော အာဟာရော န ဝတ္တဗ္ဗော သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တောတိ ပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တောတိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တောတိပိ။ တယော အာဟာရာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
ပဉ္စ ဖဿာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ ကာယဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တော။
သတ္တ ဝေဒနာ န ဝတ္တဗ္ဗာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာတိပိ။ ပဉ္စ သညာ… ပဉ္စ စေတနာ… ပဉ္စ စိတ္တာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, ကာယဝိညာဏဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ။
၃။ ဝိပါကတ္တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၄၀။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ဝိပါကာ, ကတိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, ကတိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ ဝိပါကာ, ကတိ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, ကတိ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ?
ရူပက္ခန္ဓော နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၄၉။)ဒသာယတနာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
ဒသ ဓာတုယော နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ပဉ္စ ဓာတုယော ဝိပါကာ။ မနောဓာတု သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဝိပါကာ သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
ဒွေ သစ္စာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ နိရောဓသစ္စံ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဝိပါကံ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ။
သတ္တိန္ဒြိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ တီဏိန္ဒြိယာ ဝိပါကာ။ ဒွိန္ဒြိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ အညိန္ဒြိယံ သိယာ ဝိပါကံ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မံ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
ဆ ဟေတူ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ တယော အဗျာကတဟေတူ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
ကဗဠီကာရော အာဟာရော နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ တယော အာဟာရာ သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ ပဉ္စ ဖဿာ ဝိပါကာ။ မနောဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ဝိပါကော, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ဝိပါကော, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မော, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မော။ ပဉ္စ ဝေဒနာ… ပဉ္စ သညာ… ပဉ္စ စေတနာ… ပဉ္စ စိတ္တာ ဝိပါကာ။ မနောဓာတု သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ ဝိပါကာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ။
၄။ ဥပါဒိန္နတ္တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၄၁။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, ကတိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, ကတိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, ကတိ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, ကတိ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ?
(အဘိ၊ဝိ၊၄၅၀။)ရူပက္ခန္ဓော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော ၄။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
ပဉ္စာယတနာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ သဒ္ဒါယတနံ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ စတ္တာရော အာယတနာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ ဒွါယတနာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
ဒသ ဓာတုယော ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ သဒ္ဒဓာတု အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ ပဉ္စ ဓာတုယော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
သမုဒယသစ္စံ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ ဒွေ သစ္စာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယံ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။
နဝိန္ဒြိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယံ။ တီဏိန္ဒြိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ တယော အကုသလဟေတူ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ တယော ကုသလဟေတူ သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။ တယော အဗျာကတဟေတူ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
ကဗဠီကာရော အာဟာရော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော။ တယော အာဟာရာ သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
ပဉ္စ ဖဿာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ မနောဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယော, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယော, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယော။ ပဉ္စ ဝေဒနာ… ပဉ္စ သညာ… ပဉ္စ စေတနာ… ပဉ္စ စိတ္တာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ မနောဓာတု သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ ဥပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အနုပါဒိန္နအနုပါဒါနိယာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၅၁။)၅။ ဝိတက္ကတ္တိကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၄၂။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, ကတိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, ကတိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, ကတိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, ကတိ အဝိတက္ကအဝိစာရာ?
ရူပက္ခန္ဓော အဝိတက္ကအဝိစာရော။ တယော ခန္ဓာ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ သင်္ခါရက္ခန္ဓော သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရော, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရော သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗော သဝိတက္ကသဝိစာရောတိပိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တောတိပိ, အဝိတက္ကအဝိစာရောတိပိ။
ဒသာယတနာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ မနာယတနံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သဝိတက္ကသဝိစာရန္တိပိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တန္တိပိ, အဝိတက္ကအဝိစာရန္တိပိ။
ပန္နရသ ဓာတုယော အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ မနောဓာတု သဝိတက္ကသဝိစာရာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗာ သဝိတက္ကသဝိစာရာတိပိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာတိပိ, အဝိတက္ကအဝိစာရာတိပိ။
သမုဒယသစ္စံ သဝိတက္ကသဝိစာရံ။ နိရောဓသစ္စံ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ မဂ္ဂသစ္စံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ, သိယာ န ဝတ္တဗ္ဗံ သဝိတက္ကသဝိစာရန္တိပိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တန္တိပိ, အဝိတက္ကအဝိစာရန္တိပိ။
နဝိန္ဒြိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ သဝိတက္ကသဝိစာရံ။ ဥပေက္ခိန္ဒြိယံ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရံ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရံ။ ဧကာဒသိန္ဒြိယာ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။
(အဘိ၊ဝိ၊၄၅၂။)တယော အကုသလဟေတူ သဝိတက္ကသဝိစာရာ။ ဆ ဟေတူ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော အဝိတက္ကအဝိစာရော။ တယော အာဟာရာ သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ ပဉ္စ ဖဿာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။ မနောဓာတုသမ္ဖဿော သဝိတက္ကသဝိစာရော။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရော, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရော။ ပဉ္စ ဝေဒနာ… ပဉ္စ သညာ… ပဉ္စ စေတနာ… ပဉ္စ စိတ္တာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ မနောဓာတု သဝိတက္ကသဝိစာရာ, မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ သဝိတက္ကသဝိစာရာ, သိယာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တာ, သိယာ အဝိတက္ကအဝိစာရာ။
(၁) ရူပဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၄၃။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ ရူပါ, ကတိ အရူပါ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ ရူပါ, ကတိ အရူပါ?
ရူပက္ခန္ဓော ရူပံ။ စတ္တာရော ခန္ဓာ အရူပါ။ ဒသာယတနာ ရူပါ။ မနာယတနံ အရူပံ။ ဓမ္မာယတနံ သိယာ ရူပံ, သိယာ အရူပံ။ ဒသ ဓာတုယော ရူပါ။ သတ္တ ဓာတုယော အရူပါ။ ဓမ္မဓာတု သိယာ ရူပါ, သိယာ အရူပါ။ တီဏိ သစ္စာနိ အရူပါ။ ဒုက္ခသစ္စံ သိယာ ရူပံ, သိယာ အရူပံ။ သတ္တိန္ဒြိယာ ရူပါ။ စုဒ္ဒသိန္ဒြိယာ အရူပါ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သိယာ ရူပံ, သိယာ အရူပံ။ နဝ ဟေတူ အရူပါ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ရူပံ။ တယော အာဟာရာ အရူပါ။ သတ္တ ဖဿာ အရူပါ။ သတ္တ ဝေဒနာ… သတ္တ သညာ… သတ္တ စေတနာ သတ္တ စိတ္တာ အရူပါ။
(၂) လောကိယဒုကံ
֍ ဋ္ဌ ၁၀၄၄။ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ကတိ လောကိယာ, ကတိ လောကုတ္တရာ? ဒွါဒသန္နံ အာယတနာနံ ကတိ လောကိယာ, ကတိ လောကုတ္တရာ? အဋ္ဌာရသန္နံ ဓာတူနံ ကတိ လောကိယာ, ကတိ လောကုတ္တရာ? စတုန္နံ သစ္စာနံ ကတိ လောကိယာ, ကတိ လောကုတ္တရာ…ပေ… သတ္တန္နံ စိတ္တာနံ ကတိ လောကိယာ, ကတိ လောကုတ္တရာ?
ရူပက္ခန္ဓော လောကိယော။ စတ္တာရော ခန္ဓာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ ဒသာယတနာ လောကိယာ။ ဒွေ အာယတနာ သိယာ
(အဘိ၊ဝိ၊၄၅၃။)လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ သောဠသ ဓာတုယော လောကိယာ။ ဒွေ ဓာတုယော သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ ဒွေ သစ္စာ လောကိယာ။ ဒွေ သစ္စာ လောကုတ္တရာ။
ဒသိန္ဒြိယာ လောကိယာ။ တီဏိန္ဒြိယာ လောကုတ္တရာ။ နဝိန္ဒြိယာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ တယော အကုသလဟေတူ လောကိယာ။ ဆ ဟေတူ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော လောကိယော။ တယော အာဟာရာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ ဆ ဖဿာ လောကိယာ။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿော သိယာ လောကိယော, သိယာ လောကုတ္တရော။ ဆ ဝေဒနာ လောကိယာ။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ ဆ သညာ လောကိယာ။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ သညာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ ဆ စေတနာ လောကိယာ။ မနောဝိညာဏဓာတုသမ္ဖဿဇာ စေတနာ သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာ။ ဆ စိတ္တာ လောကိယာ။ မနောဝိညာဏဓာတု သိယာ လောကိယာ, သိယာ လောကုတ္တရာတိ။
အဘိညာ ဒွေ သာရမ္မဏာ, ဒိဋ္ဌာ ကုသလဝေဒနာ၊
ဝိပါကာ စ ဥပါဒိန္နာ, ဝိတက္ကံ ရူပလောကိယာတိ။
ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေါ နိဋ္ဌိတော။
ဝိဘင်္ဂပကရဏံ နိဋ္ဌိတံ။
Comments
Post a Comment