အင်္ဂုတ္တရနိကာယ်
အင်္ဂုတ္တိုရ်ပါဠိတော်
မြန်မာပြန်
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
သတ္တကနိပါတ်
ပဏ္ဏာသက
သုတ်ငါးဆယ်
၁-ဓနဝဂ်
၁-ပဌမပိယသုတ်
֍ ၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုစဉ်အခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ''ရဟန်းတို့''ဟုခေါ်တော်မူ၏၊ ''အသျှင်ဘုရား''ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏ -
ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ မချစ်အပ်သူမမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ်မပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) မပွါးစေတတ်သူ ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-
လာဘ်ကိုလည်း အလိုရှိ၏။
အရိုအသေပြုမှုကိုလည်း အလိုရှိ၏။
(မိမိကို သူတစ်ပါးတို့က) မထီမဲ့မြင် မပြုခြင်းကိုလည်း အလိုရှိ၏။
အရှက်လည်း မရှိ။
အကြောက်လည်း မရှိ။
ယုတ်မာသော အလိုဆိုးလည်း ရှိ၏။
မှားသော အယူလည်း ရှိ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ မချစ်အပ်သူမမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ် မပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) မပွါးစေတတ်သူ ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်အပ်သူမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) ပွါးစေတတ်သူ ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
--ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -
လာဘ်ကိုလည်း အလိုမရှိ။
အရိုအသေပြုမှုကိုလည်း အလိုမရှိ။
(မိမိကို သူတစ်ပါးတို့က) မထီမဲ့မြင်မပြုခြင်းကိုလည်း အလိုမရှိ။
အရှက်လည်း ရှိ၏။
အကြောက်လည်း ရှိ၏။
အလိုနည်းမှုလည်း ရှိ၏။
မှန်ကန်သော အယူလည်း ရှိ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်အပ်သူမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ် ပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) ပွါးစေတတ်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
--၂-ဒုတိယ ပိယသုတ်
֍ ၂။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ မချစ်အပ်သူမမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ် မပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) မပွါးစေတတ်သူ ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-
လာဘ်ကိုလည်း အလိုရှိ၏။
အရိုအသေပြုမှုကိုလည်း အလိုရှိ၏။
(မိမိကို သူတစ်ပါးတို့က) မထီမဲ့မြင် မပြုခြင်းကိုလည်း အလိုရှိ၏။
အရှက်လည်း မရှိ။
အကြောက်လည်း မရှိ။
ငြူစူလည်း ငြူစူတတ်၏။
ဝန်တိုလည်း ဝန်တိုတတ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့၏ မချစ်အပ်သူ့မမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ် မပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) မပွါးစေတတ်သူ ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်အပ်သူမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ်ပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) ပွါးစေတတ်သူ ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -
လာဘ်ကိုလည်း အလိုမရှိ။
အရိုအသေပြုမှုကိုလည်း အလိုမရှိ။
(မိမိကို သူတစ်ပါးတို့) မထီမဲ့မြင်မပြုမှုကိုလည်း အလိုမရှိ။
အရှက်လည်း ရှိ၏။
အကြောက်လည်း ရှိ၏။
ငြူစူလည်း မငြူစူတတ်။
ဝန်တိုလည်း ဝန်မတိုတတ်။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် သီတင်းသုံးဖော်တို့ ချစ်အပ်သူမြတ်နိုးအပ်သူ အလေးအမြတ် ပြုအပ်သူ (နှလုံးကို) ပွါးစေတတ်သူလည်း ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒုတိယသုတ်။
--၃-သံခိတ္တဗလသုတ်
֍ ၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဗိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဗိုလ်၊ အားထုတ်မှု 'ဝီရိယ' ဗိုလ်၊ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဗိုလ်၊ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ဗိုလ်၊ အောက်မေ့မှု 'သတိ' ဗိုလ်၊ တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ဗိုလ်၊ သိမှု 'ပညာ' ဗိုလ်တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဗိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဗိုလ်၊ အားထုတ်မှု 'ဝီရိယ' ဗိုလ်၊ ရှက်မှု, ကြောက်မှု 'ဟိရီ, သြတ္တပ္ပ'ဟုဆိုအပ်သောဗိုလ်၊ အောက်မေ့မှု 'သတိ' ဗိုလ်၊ တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ဗိုလ်၊ ခုနစ်ခုမြောက်ဖြစ်သောသိမှု 'ပညာ' ဗိုလ်တို့တည်း။ ထိုဗိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့ဖြင့် အားရှိသော ပညာရှိရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ အသက်မွေး ရ၏၊ သင့်လျော်သောအကြောင်းအားဖြင့် (သစ္စာလေးပါး) တရားကို စုံစမ်း ဆင်ခြင်နိုင်၏၊ ဝိပဿနာပညာဖြင့် (သစ္စာလေးပါးတည်းဟူသော) အနက်ကို ရှုနိုင်၏၊ ဆီမီးလျှံ၏ ငြိမ်းအေးခြင်းကဲ့သို့ (အဆုံးစွန်သော) စိတ်၏ (ဝတ္ထု အာရုံတို့မှ) လွတ်မြောက်မှုဖြစ်လေသတည်း။
တတိယသုတ်။
၄-ဝိတ္ထတဗလသုတ်
֍ ၄။ ရဟန်းတို့ ဗိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဗိုလ်၊ အားထုတ်မှု 'ဝီရိယ' ဗိုလ်၊ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဗိုလ်၊ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ဗိုလ်၊ အောက်မေ့မှု 'သတိ' ဗိုလ်၊ တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ဗိုလ်၊ သိမှု 'ပညာ' ဗိုလ်တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဗိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်နှင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ယုံကြည်၏။
--''ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အရဟံ မည်တော်မူ၏။ပ။ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဘဂဝါ မည်တော်မူ၏ဟု (ယုံကြည်၏)။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဗိုလ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ အားထုတ်မှု 'ဝီရိယ' ဗိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရန် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ပြည့်စုံစေရန် ထက်သန်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ မြဲမြံသော လုံ့လရှိ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ တာဝန်ကို ပစ်ချထားခြင်း မရှိ။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဝီရိယဗိုလ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဗိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် အရှက်ရှိ၏၊ ကာယဒုစရိုက်မှ ရှက်တတ်၏၊ ဝစီဒုစရိုက်မှ ရှက်တတ်၏၊ မနောဒုစရိုက်မှ ရှက်တတ်၏၊ ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သို့ရောက်ခြင်းမှ ရှက်တတ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ဟိရီဗိုလ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ဗိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် ကြောက်လန့်မှုရှိ၏၊ ကာယဒုစရိုက်မှကြောက်လန့်၏၊ ဝစီဒုရိုက်မှ ကြောက်လန့်၏၊ မနောဒုစရိုက်မှ ကြောက်လန့်၏၊ ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ် တရားတို့သို့ ရောက်ခြင်းမှ ကြောက်လန့်တတ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သြတ္တပ္ပဗိုလ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ အောက်မေ့မှု 'သတိ' ဗိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သတိရှိ၏၊ လွန်ကဲရင့်ကျက်သော သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကြာမြင့်စွာက ပြုလုပ်ခဲ့သည်ကိုလည်းကောင်း၊ ကြာမြင့်စွာက ပြောဆိုခဲ့သည်ကိုလည်းကောင်း အောက်မေ့နိုင်၏၊ အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့နိုင်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သတိဗိုလ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ဗိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သမာဓိဗိုလ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ သိမှု 'ပညာ' ဗိုလ်ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် ပညာရှိ၏၊ ဖြစ်မှုပျက်မှုကို သိတတ်၍ကိလေသာတို့ကို ဖောက်ခဲွဲနိုင်သည့် ဆင်းရဲကုန်ခန်းရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ကောင်းစွာ ရောက်စေနိုင်သော မြတ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ပညာဗိုလ်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဗိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဗိုလ်၊ အားထုတ်မှု 'ဝီရိယ' ဗိုလ်၊ ရှက်မှု, ကြောက်လန့်မှု 'ဟိရီ, သြတ္တပ္ပ'ဗိုလ်၊့အောက်မေ့မှု 'သတိ' ဗိုလ်၊ တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ဗိုလ်၊ ခုနစ်ခု မြောက်ဖြစ်သော ပညာဗိုလ်တို့တည်း။ ထိုခုနစ်ပါးသော ဗိုလ်တို့ဖြင့် အားရှိသော ပညာရှိရဟန်းသည် ချမ်းသာစွာ အသက်မွေးရ၏၊ သင့်လျော်သော အကြောင်းအားဖြင့် (သစ္စာလေးပါး) တရားကို စုံစမ်းဆင်ခြင်နိုင်၏၊ ဝိပဿနာပညာဖြင့် (သစ္စာလေးပါးတည်းဟူသော) အနက်ကို သိနိုင်၏၊ ဆီမီးလျှံ၏ ငြိမ်းအေးခြင်းကဲ့သို့ (အဆုံးစွန်သော) စိတ်၏ (ဝတ္ထု အာရုံတို့မှ) လွတ်မြောက်မှု ဖြစ်လေသတည်း။
စတုတ္ထသုတ်။
၅-သံခိတ္တဓနသုတ်
֍ ၅။ ရဟန်းတို့ (သူတော်ကောင်း) ဥစ္စာတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာ၊စောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာ၊ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဥစ္စာ၊ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ဥစ္စာ၊ အကြားအမြင် 'သုတ' ဥစ္စာ၊ စွန့်ကြဲမှု 'စာဂ' ဥစ္စာ၊ သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာတို့တည်း။
ရဟန်းတို့ (သူတော်ကောင်း) ဥစ္စာတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာ၊စောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာ၊ ရှက်မှု, ကြောက်လန့်မှု 'ဟိရီ သြတ္တပ္ပ' ဥစ္စာ၊ အကြားအမြင် 'သုတ' ဥစ္စာ၊ စွန့်ကြဲမှု 'စာဂ' ဥစ္စာ၊ ခုနစ်ခုမြောက် သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာတို့တည်း။ အကြင်မိန်းမအား ဖြစ်စေ အကြင်ယောက်ျားအား ဖြစ်စေ ထို (သူတော်ကောင်း) ဥစ္စာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထို (သူတော်ကောင်း) ဥစ္စာရှိသော မိန်းမယောက်ျားကို မဆင်းရဲသူဟူ၍ ပညာရှိတို့ ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူ၏အသက်ရှင်ခြင်းကို အချည်းနှီး မဟုတ်ဟု ဆိုကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ပညာရှိသည် ဘုရားသျှင်အဆုံးအမတော်ကို အောက်မေ့လျက် ကြည်လင်စေတတ်သောသဒ္ဓါတရားကိုလည်းကောင်း၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို မြင်ကြောင်းဖြစ်သော သီလကိုလည်းကောင်းအဖန်ဖန်အားထုတ်ရာသတည်း။
ပဉ္စမသုတ်။
--၆-ဝိတ္ထတဓနသုတ်
֍ ၆။ ရဟန်းတို့ (သူတော်ကောင်း) ဥစ္စာတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာ၊စောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာ၊ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဥစ္စာ၊ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ဥစ္စာ၊ အကြားအမြင် 'သုတ' ဥစ္စာ၊ စွန့်ကြဲမှု 'စာဂ' ဥစ္စာ၊ သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာတို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်နှင့် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို ယုံကြည်၏။
''ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အရဟံ မည်တော်မူ၏။ပ။ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဘဂဝါ မည်တော်မူ၏ဟု (ယုံကြည်၏)။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့စောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် သူ့အသက်ကိုသတ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏။ပ။ ယစ်မူးမေ့လျော့ကြောင်းဖြစ်သော သေရည်သေရက်ကို သောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကိုစောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် အရှက်ရှိ၏၊ ကာယဒုစရိုက်မှ ရှက်တတ်၏၊ ဝစီဒုစရိုက်မှ ရှက်တတ်၏၊ မနောဒုစရိုက်မှ ရှက်တတ်၏၊ ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သို့ရောက်ခြင်းမှ ရှက်တတ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဥစ္စာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် ကြောက်လန့်မှု ရှိ၏၊ ကာယဒုစရိုက်မှကြောက်လန့်၏၊ ဝစီဒုစရိုက်မှ ကြောက်လန့်၏၊ မနောဒုစရိုက်မှ ကြောက်လန့်၏၊ ယုတ်ညံ့သောအကုသိုလ်တရားတို့သို့ ရောက်ခြင်းမှ ကြောက်လန့်တတ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို ကြောက်လန့်ခြင်း 'သြတ္တပ္ပ္ပ' ဥစ္စာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ အကြားအမြင် 'သုတ' ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် အကြားအမြင် များ၏၊ အကြားအမြင်ကိုဆောင်၏၊ အကြားအမြင်ကို ဆည်းပူး၏၊ အစ၏ကောင်းခြင်း အလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်, သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသော အလုံးစုံ ပြည့်စုံသော ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သောမြတ်သော အကျင့်ကို ဖော်ပြတတ်သော တရားတို့ကို ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် များစွာ ကြားနာဖူး၏၊ ဆောင်ထား၏၊ နှုတ်ဖြင့် လေ့ကျက်ထား၏၊ စိတ်ဖြင့် မှတ်သားထား၏၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာ ထိုးထွင်း၍ သိ၏။
--ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို အကြားအမြင်'သုတ' ဥစ္စာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ စွန့်ကြဲမှု'စာဂ' ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် ဝန်တိုမှု 'မစ္ဆရိယ' အညစ်အကြေး ကင်းသောစိတ်ဖြင့် အိမ်၌ နေ၏၊ လွတ်လွတ်စွန့်ကြဲ၏၊ ပေးအံ့ဟု ဆေးကြောပြီးသော လက်ရှိ၏၊ စွန့်ကြဲမှု၌ မွေ့လျော်၏၊ အတောင်းခံရန် အသင့်ဖြစ်၏၊ ပေးကမ်းမှု ခွဲဝေမှု၌ မွေ့လျော်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို စွန့်ကြဲမှု 'စာဂ' ဥစ္စာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အရိယာတပည့်သည် ပညာရှိ၏။ပ။ ဝဋ်ဒုက္ခ၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ကောင်းစွာ ရောက်စေနိုင်သော မြတ်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကို သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ (သူတော်ကောင်း) ဥစ္စာတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာ၊စောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာ၊ ရှက်မှု, ကြောက်လန့်မှု 'ဟိရီ သြတ္တပ္ပ' ဥစ္စာ၊ အကြားအမြင် 'သုတ' ဥစ္စာ၊ စွန့်ကြဲမှု 'စာဂ' ဥစ္စာ၊ ခုနစ်ခုမြောက် သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာတို့တည်း။ အကြင်မိန်းမအား ဖြစ်စေ အကြင်ယောက်ျားအား ဖြစ်စေ ထိုသူတော်ကောင်း ဥစ္စာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတော်ကောင်း ဥစ္စာရှိသော မိန်းမယောက်ျားကို မဆင်းရဲသူဟူ၍ ပညာရှိတို့ ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူ၏အသက်ရှင်ခြင်းကို အချည်းနှီး မဟုတ်ဟု ဆိုကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ပညာရှိသည် ဘုရားသျှင်အဆုံးအမတော်ကို အောက်မေ့လျက် ကြည်လင်စေတတ်သောသဒ္ဓါတရားကိုလည်းကောင်း၊ (သစ္စာလေးပါးတရား) ကို မြင်ကြောင်းဖြစ်သော သီလကိုလည်းကောင်းအဖန်ဖန်အားထုတ်ရာသတည်း။
ဆဋ္ဌသုတ်။
--၇-ဥဂ္ဂသုတ်
֍ ၇။ ထိုအခါ ဥဂ္ဂမည်သော (ပသေနဒိကောသလ) မင်း၏ အမတ်ကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား -
အသျှင်ဘုရား အံ့ဖွယ် ကောင်းလှပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရားရောဟဏသူဌေး၏ မြေးဖြစ်သူ ဤမိဂါရသူဌေးသည် အလွန်ကြွယ်ဝ၏၊ အလွန်များသော ဥစ္စာ ရှိ၏၊ အလွန်များသော အသုံးအဆောင်ရှိ၏ဟု လျှောက်၏။
ဥဂ္ဂအမတ် ရောဟဏသူဌေး၏ မြေးဖြစ်သူ မိဂါရသူဌေးသည် အဘယ်မျှလောက် ကြွယ်ဝသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက် များသော ဥစ္စာရှိသနည်း၊ အဘယ်မျှလောက် များသော အသုံးအဆောင်ရှိသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ထိုသူဌေးအား ရွှေတို့သည်ပင် သိန်းပေါင်းတစ်ရာ ရှိပါ၏၊ ငွေအရေအတွက်အားဖြင့် ကားအဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိတော့အံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။
ဥဂ္ဂအမတ် ထိုရွှေငွေစသောဥစ္စာသည် လောက၌ ရှိသည်သာတည်း၊ ထိုရွှေငွေစသော ဥစ္စာသည် မရှိဟုငါမဆို၊ ဥဂ္ဂအမတ် ထိုဥစ္စာသည်ကား မီး၊ ရေ၊ မင်း၊ ခိုးသူ၊ မချစ်မနှစ်သက်သော အမွေခံတို့နှင့်ဆက်ဆံ၏။
ဥဂ္ဂအမတ် ဤဥစ္စာခုနစ်မျိုးတို့သည်ကား မီး၊ ရေ၊ မင်း၊ ခိုးသူ၊ မချစ်မနှစ်သက်သော အမွေခံ တို့နှင့်မဆက်ဆံကုန်။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာ၊စောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာ၊ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ဥစ္စာ၊ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ဥစ္စာ၊ အကြားအမြင် 'သုတ' ဥစ္စာ၊ စွန့်ကြဲမှု 'စာဂ' ဥစ္စာ၊ သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာတို့တည်း။
ဥဂ္ဂအမတ် ဤဥစ္စာခုနစ်မျိုးတို့သည်ကား မီး၊ ရေ၊ မင်း၊ ခိုးသူ၊ မချစ်မနှစ်သက်သော အမွေခံတို့ နှင့်မဆက်ဆံကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ဥစ္စာ၊စောင့်ထိန်းမှု 'သီလ' ဥစ္စာ၊ ရှက်မှု, ကြောက်လန့်မှု 'ဟိရီ သြတ္တပ္ပ' ဥစ္စာ၊ အကြားအမြင် 'သုတ' ဥစ္စာ၊ စွန့်ကြဲမှု 'စာဂ' ဥစ္စာ၊ ခုနစ်ခု မြောက် သိမှု 'ပညာ' ဥစ္စာတို့တည်း။ အကြင်မိန်းမအား ဖြစ်စေ အကြင်ယောက်ျားအား ဖြစ်စေ ထိုသူတော်ကောင်းဥစ္စာ တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူတော်ကောင်း ဥစ္စာရှိသော မိန်းမယောက်ျားကို မဆင်းရဲ သော သူဟူ၍ ပညာရှိတို့ ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူ၏ အသက်ရှင်ခြင်းကို အချည်းနှီး မဟုတ်ဟု ဆိုကုန်၏။ ထို့ကြောင့် ပညာရှိသည် ဘုရားသျှင်အဆုံးအမတော်ကို အောက်မေ့လျက် ကြည်လင်စေတတ်သောသဒ္ဓါတရားကိုလည်းကောင်း၊ သစ္စာလေးပါးတရားကို မြင်ကြောင်းဖြစ်သော သီလကိုလည်းကောင်းအဖန်ဖန် အားထုတ်ရာ၏။
သတ္တမသုတ်။
--၈-သံယောဇနသုတ်
֍ ၈။ ရဟန်းတို့ နှောင်ကြိုး 'သံယောဇဉ်' တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အနုနယ (ကာမရာဂ) သံယောဇဉ်၊ ပဋိဃသံယောဇဉ်၊ ဒိဋ္ဌိသံယောဇဉ်၊ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇဉ်၊ မာနသံယောဇဉ်၊ ဘဝရာဂသံယောဇဉ်၊ အဝိဇ္ဇာသံယောဇဉ်တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ နှောင်ကြိုး 'သံယောဇဉ်' တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဋ္ဌမသုတ်။
၉-ပဟာနသုတ်
֍ ၉။ ရဟန်းတို့ နှောင်ကြိုး 'သံယောဇဉ်' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သုံး၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အနုနယသံယောဇဉ်ကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံး၏။
ပဋိဃသံယောဇဉ်ကို။ပ။ ဒိဋ္ဌိသံယောဇဉ်ကို။ပ။ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇဉ်ကို။ပ။ မာနသံယောဇဉ်ကို။ပ။ ဘဝရာဂသံယောဇဉ်ကို။ပ။ အဝိဇ္ဇာသံယောဇဉ်ကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံး၏။
ရဟန်းတို့ ဤနှောင်ကြိုး 'သံယောဇဉ်' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သော အကျင့် ကိုကျင့်သုံး၏။
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ ရဟန်းသည် အနုနယသံယောဇဉ်ကို ပယ်၏၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်၏၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြု၏၊ (အသစ်) မဖြစ်ခြင်းကို ပြု၏၊ နောင်အခါ ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိ။
ပဋိဃသံယောဇဉ်ကို။ပ။ ဒိဋ္ဌိသံယောဇဉ်ကို။ပ။ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇဉ်ကို။ပ။ မာနသံယောဇဉ်ကို။ပ။ ဘဝရာဂသံယောဇဉ်ကို။ပ။ အဝိဇ္ဇာသံယောဇဉ်ကို ပယ်၏၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်၏၊ နုတ်ပြီးသောထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြု၏၊ အသစ်မဖြစ်ခြင်းကို ပြု၏၊ နောင်အခါ ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိ။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဤရဟန်းကို တဏှာကို ဖြတ်ပြီးသူ၊ သံယောဇဉ်ကို ဖြေပြီးသူ၊ ကောင်းစွာ မာနကိုနုတ်ပယ်သောကြောင့် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နဝမသုတ်။
--၁၀-မစ္ဆရိယသုတ်
֍ ၁၀။ ရဟန်းတို့ သံယောဇဉ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အနုနယသံယောဇဉ်၊ ပဋိဃသံယောဇဉ်၊ ဒိဋ္ဌိသံယောဇဉ်၊ ဝိစိကိစ္ဆာသံယောဇဉ်၊ မာနသံယောဇဉ်၊ ဣဿာသံယောဇဉ်၊ မစ္ဆရိယသံယောဇဉ်တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ သံယောဇဉ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒသမသုတ်။
ရှေးဦးစွာသော ဓနဝဂ် ပြီး၏။
--၂-အနုသယဝဂ်
၁-ပဌမ အနုသယသုတ်
֍ ၁၁။ ရဟန်းတို့ အကိန်းဓာတ် 'အနုသယ' တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ကာမရာဂါနုသယ၊ ပဋိဃာနုသယ၊ ဒိဋ္ဌာနုသယ၊ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယ၊ မာနာနုသယ၊ ဘဝရာဂါနုသယ၊ အဝိဇ္ဇာနုသယတို့တည်း။
ရဟန်းတို့ အကိန်းဓာတ် 'အနုသယ' တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
၂-ဒုတိယ အနုသယသုတ်
֍ ၁၂။ ရဟန်းတို့ အကိန်းဓာတ် 'အနုသယ' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သုံး၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှု အကိန်းဓာတ် ကာမရာဂါနုသယကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံး၏။
ပဋိဃာနုသယကို ပယ်ရန်။ပ။ ဒိဋ္ဌာနုသယကို ပယ်ရန်။ပ။ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယကို ပယ်ရန်။ပ။ မာနာနုသယကို ပယ်ရန်။ပ။ ဘဝရာဂါနုသယကို ပယ်ရန်။ပ။ အဝိဇ္ဇာနုသယကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သုံး၏။
ရဟန်းတို့ ဤအကိန်းဓာတ် 'အနုသယ' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပယ်ရန် ဖြတ်တောက်ရန် မြတ်သော အကျင့်ကိုကျင့်သုံး၏။
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ ရဟန်းအား ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှု အကိန်းဓာတ် ကာမရာဂါနုသယကိုပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးဖြစ်၏၊ နုတ်ပြီးသော ထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်၏၊ အသစ်မဖြစ်ခြင်းကို ပြုပြီးဖြစ်၏၊ နောင်အခါ ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိ။
ပဋိဃာနုသယကို။ပ။ ဒိဋ္ဌာနုသယကို။ပ။ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယကို။ပ။ မာနာနုသယကို။ပ။ ဘဝရာဂါနုသယကို။ပ။ အဝိဇ္ဇာနုသယကို ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ အမြစ်ရင်းကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်ပြီးဖြစ်၏၊ နုတ်ပြီးသောထန်းပင်ရာကဲ့သို့ ပြုပြီးဖြစ်၏၊ အသစ် မဖြစ်ခြင်းကို ပြုပြီးဖြစ်၏၊ နောင်အခါ ဖြစ်ခြင်းသဘော မရှိ။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဤရဟန်းကို တဏှာကို ဖြတ်ပြီးသူ သံယောဇဉ်ကို ဖြေပြီးသူ ကောင်းစွာ မာနကိုနုတ်ပယ်သောကြောင့် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုပြီးသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒုတိယသုတ်။
--၃-ကုလသုတ်
֍ ၁၃။ ရဟန်းတို့ အင်္ဂါခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ မကပ်ရောက်ရသေးသော်ကပ်ရောက်ရန် မသင့်၊ ကပ်ရောက်ပြီးသော်ကား ထိုင်နေရန် မသင့်။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မြတ်နိုးသဖြင့် ခရီးဦးမကြိုဆိုကုန်။
မြတ်နိုးသဖြင့် ရှိမခိုးကုန်။
မြတ်နိုးသဖြင့် နေရာ မပေးကုန်။
ထင်ရှားရှိသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား လျှို့ဝှက်ကုန်၏။
အလှူဝတ္ထု အများအပြား ရှိပါလျက်လည်း အနည်းငယ်ကို ပေးလှူ၏၊
မွန်မြတ်သော လှူဖွယ်ဝတ္ထု ရှိပါလျက်လည်း ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူကုန်၏။
မရိုမသေ ပေးလှူကုန်၏၊ ရိုရိုသေသေ မပေးလှူကုန်။
ရဟန်းတို့ ဤအင်္ဂါခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ မကပ်ရောက်ရသေးသော်ကပ်ရောက်ရန် မသင့်၊ ကပ်ရောက်ပြီးသော်ကား ထိုင်နေရန် မသင့်။
ရဟန်းတို့ အင်္ဂါခုနစ်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ဒါယကာတို့အိမ်သို့ မကပ်ရောက်ရသေးသော် ကပ်ရောက်ရန် သင့်၏၊ ကပ်ရောက်ပြီးသော်ကား ထိုင်နေရန် သင့်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မြတ်နိုးသဖြင့် ခရီးဦးကြိုဆိုကုန်၏။
မြတ်နိုးသဖြင့် ရှိခိုးကုန်၏။
မြတ်နိုးသဖြင့် နေရာ ပေးကုန်၏။
ထင်ရှားရှိသော လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မလျှို့ဝှက်ကုန်။
အလှူဝတ္ထု အများအပြားရှိသော် များပြားစွာ ပေးလှူကုန်၏၊
မွန်မြတ်သော လှူဖွယ်ဝတ္ထုရှိသော် မွန်မြတ်သော လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူကုန်၏။
ရိုသေစွာ ပေးလှူကုန်၏၊ မရိုမသေ မပေးလှူကုန်။
ရဟန်းတို့ ဤအင်္ဂါခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ မကပ်ရောက်ရသေးသော်ကပ်ရောက်ရန်သင့်၏၊ ကပ်ရောက်ပြီးသော်ကား ထိုင်နေရန်သင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
တတိယသုတ်။
--၄-ပုဂ္ဂလသုတ်
֍ ၁၄။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူ ပူဇော်ရန်ထိုက်ကုန်၏၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်ကုန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်၏၊ လက်အုပ်ချီရန် ထိုက်ကုန်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
ရူပကာယ နာမကာယ နှစ်ပါးသော အဖို့မှ လွတ်သော 'ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ' ပုဂ္ဂိုလ်။
ပညာဖြင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော 'ပညာဝိမုတ္တ' ပုဂ္ဂိုလ်။
(ဈာန် မဂ် ဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကို) နာမကာယဖြင့် မျက်မှောက်ပြုသော 'ကာယသက္ခိ' ပုဂ္ဂိုလ်။
သစ္စာလေးပါးတရားကို သိ၍ အထက်မဂ်ဖိုလ်သို့ ရောက်သော'ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တ' ပုဂ္ဂိုလ်။
သဒ္ဓါတရားဖြင့် ကိလေသာတို့မှ လွတ်သော 'သဒ္ဓါဝိမုတ္တ' ပုဂ္ဂိုလ်။
ပညာရှေ့သွားရှိ၍ အရိယာမဂ်ကို ပွါးစေသော 'ဓမ္မာနုသာရီ' ပုဂ္ဂိုလ်။
သဒ္ဓါရှေ့သွားရှိ၍ အရိယာမဂ်ကို ပွါးစေသော 'သဒ္ဓါနုသာရီ' ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန်ထိုက်ကုန်၏၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ခံထိုက်ကုန်၏၊ တမလွန်အတွက်ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
စတုတ္ထသုတ်။
--၅-ဥဒကူပမာသုတ်
֍ ၁၅။ ရဟန်းတို့ လောက၌ ရေဥပမာရှိကုန်သော ဤပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်ကြိမ် နစ်မြုပ်သော် နစ်မြုပ်တော့သည်သာ ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ နစ်မြုပ်ပြန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် တည်၏။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် ကြည့်ရှု၏၊ ထိုမှဤမှ ကြည့်ရှု၏။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် ကူး၏။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် ထောက်တည်ရာသို့ ရောက်၏။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် ကူးမြောက်၏၊ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ရောက်၏၊ (နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော) ကြည်းကုန်းထက်၌ တည်၏၊ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်ကြိမ်နစ်မြုပ်လျှင် နစ်မြုပ်တော့သည်သာဖြစ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် စင်စစ် မည်းညစ်ကုန်သော အကုသိုလ်တရား တို့နှင့်ပြည့်စုံ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် တစ်ကြိမ်နစ်မြုပ်လျှင် နစ်မြုပ်တော့သည်သာ ဖြစ်၏။ (၁)
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ နစ်မြုပ်ပြန်သနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါတရားသည် ကောင်းမြတ်၏၊ ဟိရီသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ သြတ္တပ္ပသည် ကောင်းမြတ်၏၊ ဝီရိယသည် ကောင်းမြတ်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ပညာသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသဒ္ဓါတရားသည် မတည်၊ မတိုးပွါး၊ ဆုတ်ယုတ်သည်သာလျှင်တည်း။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုဟိရီသည်။ပ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသြတ္တပ္ပသည်။ပ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုဝီရိယသည်။ပ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုပညာသည် မတည်၊ မတိုးပွါး၊ ဆုတ်ယုတ်သည်သာလျှင်တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ နစ်မြုပ်ပြန်၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် တည်သနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါတရားသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။
ဟိရီသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ သြတ္တပ္ပသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ဝီရိယသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ပညာသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသဒ္ဓါတရားသည် မဆုတ်ယုတ်၊ မတိုးပွါး၊ တည်၏။
--ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုဟိရီသည်။ပ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသြတ္တပ္ပသည်။ပ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုဝီရိယသည်။ပ။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုပညာသည် မဆုတ်ယုတ်၊ မတိုးပွါး၊ (တည်မြဲတိုင်း) တည်တံ့၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် တည်၏။ (၃)
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ ကြည့်ရှုသနည်း၊ ထိုမှဤမှ ကြည့်ရှုသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါတရားသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။
ဟိရီသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ သြတ္တပ္ပသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ဝီရိယသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ပညာသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သုံးပါးသော သံယောဇဉ်'အနှောင်အဖွဲ့' တို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အပါယ်သို့ကျခြင်းသဘောမရှိသော ကိန်းသေမြဲသောအထက်မဂ်သုံးပါးလျှင် လားရာရှိသော သောတာပန်ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ ကြည့်ရှု၏၊ ထိုမှဤမှ ကြည့်ရှု၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ ကူးသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါတရားသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။
ဟိရီသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ သြတ္တပ္ပသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ဝီရိယသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ပညာသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သုံးပါးသော သံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' တို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် ရာဂ ဒေါသမောဟတို့ ခေါင်းပါးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တစ်ကြိမ်သာလျှင် ကာမဘုံသို့လာ၍ ဝဋ်ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို့ပြုသော သကဒါဂါမ် ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ ကူး၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီးလျှင် ထောက်တည်ရာသို့ ရောက်သနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါတရားသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။
ဟိရီသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ သြတ္တပ္ပသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ဝီရိယသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ပညာသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အောက်ပိုင်း သံယောဇဉ်'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဥပပတ်ပဋိသန္ဓေနေ၍ ထိုဘုံ၌ သာလျှင်ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုမည့် ထိုဘုံမှ ပြန်လည်ခြင်း သဘောမရှိသူ အနာဂါမ်ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ ထောက်တည်ရာသို့ ရောက်၏။ (၆)
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ ကူးမြောက်သူ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူ (နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော) ကြည်းကုန်းထက်၌ တည်၍ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသူ ဖြစ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ်တရားတို့၌ သဒ္ဓါတရားသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။
ဟိရီသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ သြတ္တပ္ပသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ဝီရိယသည် ကောင်းမြတ်၏။ပ။ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ပညာသည် ကောင်းမြတ်၏ဟု ပေါ်လာ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့်လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခု ဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့်ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
--ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပေါ်ပြီး၍ ကူးမြောက်သူ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်သူ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကြည်းကုန်းထက်၌ တည်သူ မကောင်းမှုကို အပပြုပြီးသူ ဖြစ်၏။ (၇)
ရဟန်းတို့ လောက၌ ရေဥပမာရှိကုန်သော ဤပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့သည် ထင်ရှားရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဉ္စမသုတ်။
၆-အနိစ္စာနုပဿီသုတ်
֍ ၁၆။ ရဟန်းတို့ (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်ကုန်သော၊ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်ကုန်သော၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်သော၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်သော၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ မမြဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုသည် မမြဲဟု အမှတ်ရှိသည် မမြဲဟု ထင်စွာ သိသည်ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (တစ်ပါးသော စိတ်တို့နှင့်) မရောပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီးလျှင် ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက် နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော၊ ဧည့်သည်အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော၊ တမလွန်အတွက်ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်သော၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်သော၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏့ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော ပဌမ ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ မမြဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုသည် မမြဲဟု အမှတ်ရှိသည် မမြဲဟု ထင်စွာ သိသည်ဖြစ်၍အမြဲမပြတ် (တစ်ပါးသောစိတ်တို့နှင့်) မရောပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီးလျှင် ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက်နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မရှေးမနှောင်း အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ အသက်ကုန်ခြင်းသည်လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော ဒုတိယ ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
--ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ မမြဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုသည် မမြဲဟု အမှတ်ရှိသည် မမြဲဟု ထင်စွာ သိသည်ဖြစ်၍အမြဲမပြတ် (တစ်ပါးသောစိတ်တို့နှင့်) မရောပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီးလျှင် ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက်နေ၏၊
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်း အခြား၏အလယ်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အသက်အပိုင်းအခြား အလယ်ကိုလွန်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အားထုတ်မှုမရှိဘဲ ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုသော'အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အားထုတ်မှုရှိသဖြင့် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'သသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီ'ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အကနိဋ္ဌဘုံသို့ ရောက်၍ အထက်မဂ်ကို ရထိုက်သော 'ဥဒ္ဓံသောတ အကနိဋ္ဌဂါမီ'ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော၊ တမလွန်အတွက်ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်သော၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်သော၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော သတ္တမပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
ရဟန်းတို့ (အရပ်ဝေးမှ)။ပ။ ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်ကုန်သော၊ ဧည့်သည်တို့အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော၊ တမလွန်အတွက်ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်သော၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်သော၊ အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဆဋ္ဌသုတ်။
၇-ဒုက္ခာနုပဿီသုတ်
֍ ၁၇။ ရဟန်းတို့ (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်ကုန်သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၌ ဆင်းရဲသော အခြင်းအရာအားဖြင့် (ဒုက္ခဟု) အဖန်ဖန် ရှုသည် ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။
သတ္တမသုတ်။
--၈-အနတ္တာနုပဿီသုတ်
֍ ၁၈။ အလုံးစုံသော တရားတို့၌ အစိုးမရသော အခြင်းအရာအားဖြင့် (အနတ္တဟု) အဖန်ဖန်ရှု သည်ဖြစ်၍နေ၏။ပ။
အဋ္ဌမသုတ်။
၉-နိဗ္ဗာနသုတ်
֍ ၁၉။ နိဗ္ဗာန်၌ သုခဟု အဖန်ဖန်ရှုသည် သုခဟုအမှတ်ရှိသည် သုခဟု ထင်စွာသိသည်ဖြစ်၍ အမြဲ မပြတ် (တစ်ပါးသောစိတ်တို့နှင့်) မရောပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီးလျှင် ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက် နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏၊ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော ပဌမ ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နိဗ္ဗာန်၌ သုခဟု အဖန်ဖန်ရှုသည် သုခဟု အမှတ်ရှိသည် သုခဟု ထင်စွာ သိသည်ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (တစ်ပါးသောစိတ်တို့နှင့်) မရောပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီးလျှင် ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက် နေ၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မရှေးမနှောင်း အာသဝေါတရားတို့ကုန်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ အသက်ကုန်ခြင်းသည်လည်းကောင်း ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် နိဗ္ဗာန်၌ သုခဟု အဖန်ဖန်ရှုသည် သုခဟု အမှတ်ရှိသည် သုခဟု ထင်စွာ သိသည်ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (တစ်ပါးသော စိတ်တို့နှင့်) မရောပြွမ်းမူ၍ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းပြီးလျှင် ပညာဖြင့် သက်ဝင်လျက် နေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ်ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏ အလယ်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အသက်အပိုင်းအခြားအလယ်ကို လွန်၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အားထုတ်မှု မရှိဘဲ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အားထုတ်မှုရှိသဖြင့် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'သသင်္ခါရ ပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။ပ။ အကနိဋ္ဌဘုံသို့ ရောက်၍အထက်မဂ်ကို ရထိုက်သော 'ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ' ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။
--ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော သတ္တမပုဂ္ဂိုလ်တည်း။
ရဟန်းတို့ (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်ကုန်သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံးလယ်မြေဖြစ်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နဝမသုတ်။
၁၀-နိဒ္ဒသဝတ္ထုသုတ်
֍ ၂၀။ ရဟန်းတို့ နိဒ္ဒသဝတ္ထုတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည်-
သိက္ခာသုံးပါးကို ဆောက်တည်မှု၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ သိက္ခာသုံးပါးကိုဆောက်တည်ခြင်း၌လည်း မကင်းသော မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။
(အနိစ္စစသော အခြင်းအရာအားဖြင့်) တေဘူမကတရားတို့ကို စုံစမ်းရာ၌ ထက်သန်သော ပြုလိုမှု 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ (အနိစ္စစသော အခြင်းအရာအားဖြင့်) တေဘူမကတရားတို့ကို စုံစမ်းရာ၌လည်းမကင်းသော မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။
တဏှာကို ဖျက်ဆီးမှု၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ တဏှာကို ဖျက်ဆီးခြင်း၌လည်းမကင်းသော မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။
တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းမှု၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ တစ်ယောက်တည်းကိန်းအောင်းမှု၌ မကင်းသော မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။
ဝီရိယကို အားထုတ်ရာ၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ ဝီရိယကို အားထုတ်ရာ၌လည်းမကင်းသော မြတ်နိုးခြင်း ရှိ၏။
အောက်မေ့မှု 'သတိ' ရင့်ကျက်မှု 'ပညာ'၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ အောက်မေ့မှုသတိရင့်ကျက်မှု ပညာ၌လည်း မကင်းသော မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။
သမ္မာဒိဋ္ဌိကို ထိုးထွင်း၍ သိရာ၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ သမ္မာဒိဋ္ဌိကို ထိုးထွင်း၍သိရာ၌လည်း မကင်းသော မြတ်နိုးခြင်းရှိ၏။
ရဟန်းတို့ နိဒ္ဒသဝတ္ထုတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒသမသုတ်။
နှစ်ခုမြောက် အနုသယဝဂ် ပြီး၏။
--၃-ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ်
၁-သာရန္ဒဒသုတ်
֍ ၂၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် သာရန္ဒဒစေတီ၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကုန် သောများစွာသော လိစ္ဆဝီမင်းတို့အား မြတ်စွာဘုရားသည်-
''လိစ္ဆဝီမင်းတို့ သင်တို့အား မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ငါဟောအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့၊ ဟောပေအံ့''ဟု မိန့်တော်မူ၏။
''ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား''ဟု ထိုလိစ္ဆဝီမင်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏-
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပြတ်စည်းဝေးနေကြ အကြိမ်များစွာ စည်းဝေးနေကြသမျှကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၁)
[ကြီးပွါးမှုကိုသာလျှင် (မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏၊ ဆုတ်ယုတ်မှုကို မမျှော်လင့်အပ်]။
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အညီအညွတ် စည်းဝေးကြ အညီအညွတ် အစည်းအဝေးမှ ထကြ လျက်ဝဇ္ဇီတိုင်းရေးကိစ္စတို့ကို အညီအညွတ်ဆောင်ရွက်နေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၂)
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပညတ်ခဲ့သော အရာကို မပညတ်ကြကုန်မူ၍ ပညတ်ပြီးသော အရာကိုမပယ်ဖျက်ကြကုန်ဘဲ ပညတ်ထားသမျှသော ရှေးဟောင်း ဝဇ္ဇီကျင့်ထုံးတို့ကို လိုက်နာ၍ ကျင့်နေ ကြသမျှကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၃)
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အသက်ကြီးသော ဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို အရိုအသေပြုကုန် အလေးပြုကုန်မြတ်နိုးကုန် ပူဇော်ကုန်လျက် ထိုအသက်ကြီးသူတို့၏ စကားကိုလည်း နာယူသင့်သည်ဟု ထင်မှတ်၍့နေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၄)
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အမျိုးသမီးကြီး အမျိုးသမီးငယ်တို့ကို အတင်းဆွဲငင်၍ အနိုင် အထက်မသိမ်းပိုက်ကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၅)
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မြို့တွင်း မြို့ပြင်ရှိ ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ နတ်ကွန်း 'စေတီ' တို့ကို အရိုအသေပြုကုန် အလေးပြုကုန် မြတ်နိုးကုန် ပူဇော်ကုန်လျက် ထိုနတ်ကွန်းတို့အားလည်း ရှေးက ပေးလှူမြဲပြုမြဲဖြစ်သော တရားနှင့်လျော်သော ဗလိနတ်စာကို မဆုတ်ယုတ်ကြစေသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၆)
လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ''အဘယ်သို့လျှင် ဝဇ္ဇီတိုင်းသို့ မကြွလာသေးသော ရဟန္တာတို့သည် ကြွလာပါကုန်အံ့နည်း၊ ကြွရောက်လာပြီးသော ရဟန္တာတို့သည်လည်း ဝဇ္ဇီတိုင်း၌ ချမ်းသာစွာ နေရပါကုန်အံ့နည်း''ဟုဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် ရဟန္တာတို့၌ တရားနှင့်အညီစောင့်ရှောက်ကာကွယ်လျက် လုံခြုံမှုကို ကောင်းစွာ စီမံပေးနေသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၇)
--လိစ္ဆဝီမင်းတို့ ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရား ခုနစ်ပါးတို့သည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့၌ တည်၍ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကောင်းစွာကျင့်သုံးနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
၂-ဝဿကာရသုတ်
֍ ၂၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်။
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော မဂဓတိုင်းရှင် အဇာတသတ်မင်းသည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို နှိမ်နင်းရန်သွားလိုသည် ဖြစ်၍ ဤသို့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလျက် ရှိ၏။
''ငါသည် ဤသို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးကုန်သော ဤဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို မျိုးဖြုတ်အံ့၊ ဖျက်ဆီးအံ့၊ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေအံ့''ဟု (ပြောဆိုလျက်ရှိ၏)။
ထိုအခါ ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော မဂဓတိုင်းရှင် အဇာတသတ်မင်းသည် မဂဓတိုင်းအမတ်ကြီးဖြစ်သော ဝဿကာရပုဏ္ဏားကို ခေါ်၍-
''ပုဏ္ဏား လာလော့၊ သင်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ငါ၏ စကားဖြင့် မြတ်စွာဘုရား၏ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ရှိခိုးလော့၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်း၊ ကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာနေရ ကြောင်းများကို မေးလေလော့၊ 'အသျှင်ဘုရား ဝေဒေဟီမိဖုရား၏သားဖြစ်သော မဂဓတိုင်းရှင် အဇာတသတ်မင်းသည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကိုဦးခိုက်ရှိခိုးလိုက်ပါ၏၊ အနာ ကင်းကြောင်း၊ ရောဂါကင်းကြောင်း၊ ကျန်းမာကြောင်း၊ သန်စွမ်းကြောင်း၊ ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်း များကို မေးလိုက်ပါ၏'ဟု လျှောက်လေလော့၊ ထို့ပြင် 'အသျှင်ဘုရားဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော မဂဓတိုင်းရှင် အဇာတသတ်မင်းသည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို နှိမ်နင်းရန်သွားလိုသည် ဖြစ်၍ ဤသို့ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုလျက် ရှိပါ၏၊ ဤသို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးကုန်သောဤဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို မျိုးဖြုတ်အံ့၊ ဖျက်ဆီးအံ့၊ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်စေအံ့ဟု (ပြောဆိုလျက်ရှိပါ၏)'ဟူ၍လည်း လျှောက်ထားလေလော့၊ မြတ်စွာဘုရား မိန့်ကြားတော်မူသည့်အတိုင်းကောင်းစွာ မှတ်သား၍ ငါ့အား ပြန်ကြားလော့၊ မြတ်စွာဘုရားတို့ မည်သည် ချွတ်ယွင်းသော စကားကို့မိန့်ကြားတော် မမူကုန်''ဟု မိန့်ဆို၏။
''ကောင်းပါပြီ အရှင်''ဟု မဂဓတိုင်း အမတ်ကြီးဖြစ်သော ဝဿကာရပုဏ္ဏား ဝေဒေဟီမိဖုရား၏သားဖြစ်သော မဂဓတိုင်းရှင် အဇာတသတ်မင်းအား ဝန်ခံပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-
--''အသျှင်ဂေါတမ ဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော မဂဓတိုင်းရှင် အဇာတသတ်မင်းသည် အသျှင်ဂေါတမ၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်ရှိခိုးလိုက်ပါ၏၊ အနာကင်းကြောင်း ရောဂါကင်းကြောင်းကျန်းမာကြောင်း သန်စွမ်းကြောင်း ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းများကို မေးလိုက်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမဝေဒေဟီမိဖုရား၏ သားဖြစ်သော မဂဓတိုင်းရှင် အဇာတသတ်မင်းသည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို နှိမ်နင်းရန်သွားလိုသည် ဖြစ်၍ ဤသို့ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုလျက် ရှိပါ၏၊ 'ငါသည် ဤသို့တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးကုန်သော ဤဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို မျိုးဖြုတ်အံ့၊ ဖျက်ဆီးအံ့၊ အကျိုးမဲ့ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်စေအံ့'ဟု ပြောဆိုလျက်ရှိပါသည်''ဟု (လျှောက်၏)။
ထိုစဉ်အခါ၌ အသျှင်အာနန္ဒာသည် မြတ်စွာဘုရားကို ယပ်ခပ်လျက် မြတ်စွာဘုရား၏ နောက်၌ တည်ရှိနေ၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်အာနန္ဒာကို-
''အာနန္ဒာ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပြတ်စည်းဝေးကြကုန်၏လော၊ အကြိမ်များစွာ စည်းဝေးကြကုန်၏ လော၊ သင် အဘယ်သို့ ကြားရသနည်း''ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပြတ်စည်းဝေးကြပါကုန်၏၊ အကြိမ်များစွာ စည်းဝေးကြပါကုန်၏''ဟု အကျွန်ုပ်ကြားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပြတ်စည်းဝေးနေကြ အကြိမ်များစွာ စည်းဝေးနေကြသမျှ ကာလ ပတ်လုံးဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၁)
အာနန္ဒာ ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်၏လော၊ အညီအညွတ် အစည်းအဝေးမှထကုန်၏လော၊ ဝဇ္ဇီတိုင်းရေးကိစ္စတို့ကို အညီအညွတ် ဆောင်ရွက်ကုန်၏လော၊ သင် အဘယ်သို့ ကြားရသနည်း''ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အညီအညွတ် စည်းဝေးပါကုန်၏၊ အညီအညွတ် အစည်းအဝေးမှထပါကုန်၏၊ ဝဇ္ဇီတိုင်းရေးကိစ္စတို့ကို အညီအညွတ် ဆောင်ရွက်ပါကုန်၏''ဟု အကျွန်ုပ်ကြားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အညီအညွတ် စည်းဝေးကုန်၊ အညီအညွတ် အစည်းအဝေးမှ ထကုန်လျက်ဝဇ္ဇီတိုင်းရေးကိစ္စတို့ကို အညီအညွတ် ဆောင်ရွက်နေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အားကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၂)
အာနန္ဒာ ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပညတ်ခဲ့သော အရာကို မပညတ်ဘဲ ရှိကုန်၏လော၊ ပညတ်ပြီးသောအရာကို မပယ်ဖျက်ကြကုန်ဘဲ ရှိကုန်၏လော၊ ပညတ်ထားသမျှသော ရှေးဟောင်း ဝဇ္ဇီကျင့်ထုံးတို့ကိုလိုက်နာ၍ ကျင့်ကုန်၏လော၊ သင် အဘယ်သို့ ကြားရသနည်း''ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပညတ်ခဲ့သော အရာကို မပညတ်ပါကုန်၊ ပညတ်ပြီးသော အရာ ကိုမပယ်ဖျက်ပါကုန်၊ ပညတ်ထားသမျှသော ရှေးဟောင်း ဝဇ္ဇီကျင့်ထုံးတို့ကို လိုက်နာ၍ ကျင့်ပါကုန်၏ဟုအကျွန်ုပ် ကြားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မပညတ်ခဲ့သော အရာကို မပညတ်ကုန်မူ၍ ပညတ်ပြီးသော အရာကိုမပယ်ဖျက်ကြကုန်ဘဲ ပညတ်ထားသမျှသော ရှေးဟောင်း ဝဇ္ဇီကျင့်ထုံးတို့ကို လိုက်နာ၍ ကျင့်နေကြသမျှ့ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၃)
--အာနန္ဒာ ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အသက်ကြီးသော ဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို အရိုအသေပြုကုန်၏လော၊ အလေးပြုကုန်၏လော၊ မြတ်နိုးကုန်၏လော၊ ပူဇော်ကုန်၏လော၊ ထိုအသက်ကြီးသူတို့၏ စကားကိုလည်းနာယူသင့် သည်ဟု မှတ်ထင်ကုန်၏လော၊ သင် အဘယ်သို့ ကြားရသနည်း''ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အသက်ကြီးသော ဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို အရိုအသေပြုပါကုန်၏၊ အလေးပြုပါကုန်၏၊ မြတ်နိုးပါကုန်၏၊ ပူဇော်ပါကုန်၏၊ ထိုအသက်ကြီးသူတို့၏ စကားကိုလည်း နာယူသင့်သည်ဟူ၍ ထင်ပါကုန်၏''ဟု အကျွန်ုပ်ကြားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အသက်ကြီးသော ဝဇ္ဇီမင်းတို့ကို အရိုအသေပြုကုန် အလေးပြုကုန်မြတ်နိုးကုန် ပူဇော်ကုန်လျက် ထိုအသက်ကြီးသူတို့၏ စကားကိုလည်း နာယူသင့်သည်ဟု ထင်မှတ်၍နေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၄)
အာနန္ဒာ ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အမျိုးသမီးကြီး အမျိုးသမီးငယ်တို့ကို အတင်းဆွဲငင်၍ အနိုင်အထက်မသိမ်းပိုက်ဘဲ ရှိကုန်၏လော၊ သင် အဘယ်သို့ ကြားရသနည်း''ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အမျိုးသမီးကြီး အမျိုးသမီးငယ်တို့ကို အတင်းဆွဲငင်၍ အနိုင် အထက်မသိမ်းပိုက်ပါကုန်''ဟု အကျွန်ုပ်ကြားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် အမျိုးသမီးကြီး အမျိုးသမီးငယ်တို့ကို အတင်းဆွဲငင်၍ အနိုင်အထက်မသိမ်းပိုက်ကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၅)
အာနန္ဒာ ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မြို့တွင်း မြို့ပြင်ရှိ ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ နတ်ကွန်း 'စေတီ' တို့ကို အရိုအသေပြုကုန်၏လော၊ အလေးပြုကုန်၏လော၊ မြတ်နိုးကုန်၏လော၊ ပူဇော်ကုန်၏လော၊ ထိုနတ်ကွန်းတို့အားလည်း ရှေးက ပေးလှူ မြဲ ပြုမြဲဖြစ်သော တရားနှင့်လျော်သော ဗလိနတ်စာကို မဆုတ်ယုတ်စေဘဲရှိကုန်၏လော၊ သင် အဘယ်သို့ ကြားရသနည်း''ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ''ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မြို့တွင်း မြို့ပြင်ရှိ ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ နတ်ကွန်း 'စေတီ' တို့ကိုအရိုအသေပြုပါကုန်၏၊ အလေးပြုပါကုန်၏၊ မြတ်နိုးပါကုန်၏၊ ပူဇော်ပါကုန်၏၊ ထိုနတ်ကွန်းတို့အားလည်းရှေးက ပေးလှူမြဲ ပြုမြဲဖြစ်သော တရားနှင့်လျော်သော ဗလိနတ်စာကို မဆုတ်ယုတ်စေပါကုန်''ဟုအကျွန်ုပ်ကြားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် မြို့တွင်း မြို့ပြင်ရှိ ဝဇ္ဇီမင်းတို့၏ နတ်ကွန်း 'စေတီ' တို့ကို အရိုအသေ ပြုကုန်အလေးပြုကုန် မြတ်နိုးကုန် ပူဇော်ကုန်လျက် ထိုနတ်ကွန်းတို့အားလည်း ရှေးက ပေးလှူ မြဲပြုမြဲဖြစ်သော တရားနှင့်လျော်သော ဗလိနတ်စာကို မဆုတ်ယုတ်ကြစေသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၆)
အာနန္ဒာ ''အဘယ်သို့လျှင် ဝဇ္ဇီတိုင်းသို့ မကြွလာသေးသော ရဟန္တာတို့သည် ကြွလာပါကုန် အံ့နည်း၊ ကြွရောက်လာပြီးသော ရဟန္တာတို့သည်လည်း ဝဇ္ဇီတိုင်း၌ ချမ်းသာစွာ နေရပါကုန်အံ့နည်း''ဟု ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် ရဟန္တာတို့၌ တရားနှင့်အညီစောင့်ရှောက်ကာကွယ်လျက် လုံခြုံစေမှုကို ကောင်းစွာစီမံပေးကုန် ၏လော၊ သင် အဘယ်သို့ ကြားရသနည်း''ဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ''အဘယ်သို့လျှင် ဝဇ္ဇီတိုင်းသို့ မကြွလာသေးသော ရဟန္တာတို့သည် ကြွလာပါကုန်အံ့နည်း၊ ကြွရောက်လာပြီးသော ရဟန္တာတို့သည်လည်း ဝဇ္ဇီတိုင်း၌ ချမ်းသာစွာ နေရပါကုန်အံ့နည်း''ဟု ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် ရဟန္တာတို့၌ တရားနှင့်အညီစောင့်ရှောက်ကာကွယ်ကြကုန်ပါ၏၊ လုံခြုံမှုကိုကောင်းစွာ စီမံပေးကြပါကုန်၏ဟု အကျွန်ုပ်ကြားရပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
--အာနန္ဒာ ''အဘယ်သို့လျှင် ဝဇ္ဇီတိုင်းသို့ မကြွလာသေးသော ရဟန္တာတို့သည် ကြွလာပါကုန်အံ့နည်း၊့ကြွရောက်လာပြီးသော ရဟန္တာတို့သည်လည်း ဝဇ္ဇီတိုင်း၌ ချမ်းသာစွာ နေရပါကုန်အံ့နည်း''ဟု ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည် ရဟန္တာတို့၌ တရားနှင့်အညီစောင့်ရှောက်ကာကွယ်လျက် လုံခြုံမှုကို ကောင်းစွာ စီမံပေးနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၇)
ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်း အမတ်ကြီးဖြစ်သော ဝဿကာရပုဏ္ဏားအား-
''ပုဏ္ဏား အခါတစ်ပါး၌ ငါသည် ဝေသာလီပြည် သာရန္ဒဒစေတီ၌ နေ၏၊ ပုဏ္ဏား ထိုအခါ ငါသည်ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရား ခုနစ်ပါးတို့ကို ဟောခဲ့၏။
ပုဏ္ဏား ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ဝဇ္ဇီမင်းတို့၌ တည်၍ဝဇ္ဇီမင်းတို့သည်လည်း ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကောင်းစွာ ကျင့်သုံးနေကြသမျှကာလပတ်လုံး ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရား တစ်ပါးပါးနှင့် ပြည့်စုံလျှင်ပင် ဝဇ္ဇီမင်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပါ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပါ၊ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားခုနစ်ပါးလုံးတို့နှင့် ပြည့်စုံပါမူကားအဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါအံ့နည်း။ိံအသျှင်ဂေါတမ ဝေဒေဟီမိဖုရား၏သား မဂဓတိုင်းရှင်အဇာတသတ်မင်းသည် ဖြားယောင်းမှုကို ဖြစ်စေ အချင်းချင်း စိတ်ဝမ်းကွဲမှုကို ဖြစ်စေ မပြုမူ၍စစ်ထိုးကာမျှဖြင့် ဝဇ္ဇီတိုင်းကို သိမ်းပိုက်နိုင်ဖွယ် မရှိပါ။
အသျှင်ဂေါတမ ယခုအခါ အကျွန်ုပ်တို့ သွားပါကုန်အံ့၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် များသောကိစ္စ များသောပြုဖွယ်ရှိပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
ပုဏ္ဏား ယခုအခါ၌ သွားရန် အချိန်ကို သင် သိ၏၊ (သွားရန်မှာ သင်၏ အလိုအတိုင်းပင် ဖြစ်၏)ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ထိုအခါ မဂဓတိုင်းရှင် အမတ်ကြီးဖြစ်သော ဝဿကာရပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ စကားကိုအလွန်နှစ်သက်စွာ ခံယူ၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ချီးကျူးပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာ ပြန်သွားလေ၏။
ဒုတိယသုတ်။
--၃-ပဌမ သတ္တကသုတ်
֍ ၂၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်။
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါမြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို-
''ရဟန်းတို့ သင်တို့အား မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ငါဟောအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လာ့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့ ဟောပေအံ့''ဟု မိန့်တော်မူ၏။
''ကောင်းပါပြီ အသျှင်ဘုရား''ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြား လျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏-
ရဟန်းတို့ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မပြတ်စည်းဝေးနေကြ အကြိမ်များစွာ စည်းဝေးနေကြသမျှ ကာလ ပတ်လုံးရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၁)
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် အညီအညွတ်စည်းဝေးကြ အညီအညွတ်အစည်းအဝေးမှ ထကြကုန်လျက်သံဃာကိစ္စတို့ကို အညီအညွတ်ဆောင်ရွက်နေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၂)
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မပညတ်သေးသော အရာကို မပညတ်ကြကုန်မူ၍ ပညတ်ပြီးသော အရာကို့မပယ်ဖျက်ကြကုန်ဘဲ ပညတ်ထားသမျှသော သိက္ခာပုဒ်တို့ကို ကောင်းစွာ ဆောက်တည်၍ ကျင့်နေကြသမျှကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၃)
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ရဟန်းဝါရင့်ကုန်သော ရဟန်းသက်ရှည်ကုန်သော သံဃာ့ဦးစီးဖြစ်ကုန် သောမထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ကို အရိုအသေပြုကုန် အလေးပြုကုန် မြတ်နိုးကုန် ပူဇော်ကုန်လျက် ထို မထေရ်ကြီးရဟန်းတို့၏ စကားကိုလည်း နာယူသင့်သည်ဟု ထင်မှတ်၍ နေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အားကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၄)
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာသော တစ်ဖန်ဘဝသစ်ကို ပေးတတ်သော တဏှာ၏ အလိုသို့မလိုက်ကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၅)
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် တောကျောင်းတို့၌ လိုလားသော စိတ်ရှိနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံးရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၆)
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ''အဘယ်သို့လျှင် မလာရောက်ကုန်သေးသော သီလကို ချစ်မြတ်နိုး သည့်သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် လာရောက်ကြပါကုန်အံ့နည်း၊ လာရောက်ကုန်ပြီးသော သီလကို ချစ်မြတ်နိုးသည့်သီတင်းသုံးဖော်တို့သည် ချမ်းသာစွာ နေရပါကုန်အံ့နည်း''ဟု ကိုယ်စီကိုယ်င သတိပြု နေကြသမျှကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။ (၇)
ရဟန်းတို့ ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ရဟန်းတို့၌ တည်၍ရဟန်းတို့သည်လည်း ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကျင့်သုံးနေကြသမျှကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
တတိယသုတ်။
--၄-ဒုတိယ သတ္တကသုတ်
֍ ၂၄။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ငါဟောအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့။ပ။ ရဟန်းတို့ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် လုံ့လစိုက်၍ မနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံးရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် စကားပြောဆိုခြင်း၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် လုံ့လစိုက်၍ မနေကြသမျှကာလပတ်လုံး။ပ။
အိပ်စက်မှု၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် လုံ့လစိုက်၍ မနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
အပေါင်းအဖော်တို့နှင့် စုရုံးနေထိုင်မှု၌ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက် လုံ့လစိုက်၍ မနေကြသမျှ ကာလ ပတ်လုံး။ပ။
(မရှိသောဂုဏ်ကို ဖော်ပြတတ်သော) အလိုဆိုးမှ ကင်းကုန်လျက် အလိုဆိုးတို့ ဆွဲဆောင်ရာသို့မလိုက်ကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
ယုတ်ညံ့သော အဆွေခင်ပွန်း အပေါင်းအဖော် မရှိမူ၍ ယုတ်ညံ့သူတို့၌ မကိုင်းညွတ်ကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
အနည်းငယ်သော တရားထူးကို ရကာမျှဖြင့် (အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်မီ) လမ်းခုလတ်၌ ရပ်စဲ၍မနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ရဟန်းတို့၌ တည်၍ ရဟန်းတို့သည် ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရား ခုနစ်ပါးတို့ကို ကျင့်သုံးနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
စတုတ္ထသုတ်။
--၅-တတိယ သတ္တကသုတ်
֍ ၂၅။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ငါဟောအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့။ပ။ ရဟန်းတို့ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါတရား' နှင့် ပြည့်စုံကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့ အားကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မကောင်းမှုမှ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ရှိကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
မကောင်းမှုမှ ကြောက်လန့်မှု 'သြတ္တပ္ပ' ရှိကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
များသော အကြားအမြင် 'ဗဟုသုတ' ရှိကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
ထက်သန်သော လုံ့လရှိကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
အောက်မေ့မှု 'သတိ' နှင့် ပြည့်စုံကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ဝိပဿနာပညာနှင့် ပြည့်စုံကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အားကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ရဟန်းတို့၌ တည်၍ရဟန်းတို့သည် ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကျင့်သုံးနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဉ္စမသုတ်။
--၆-ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ်
֍ ၂၆။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ငါဟောအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့။ပ။ ရဟန်းတို့ မဆုတ် ယုတ်ကြောင်းအပရိဟာနိယတရားခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မဂ်၏ အကြောင်း အောက်မေ့မှု 'သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်' ကို ပွါးများနေကြသမျှကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မဂ်၏ အကြောင်း ပညာ 'ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်' ကို ပွါးများနေကြသမျှကာလပတ်လုံး။ပ။
မဂ်၏ အကြောင်း အားထုတ်မှု 'ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
မဂ်၏ အကြောင်း နှစ်သိမ့်မှု 'ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
မဂ်၏ အကြောင်း ငြိမ်းအေးမှု 'ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
မဂ်၏ အကြောင်း တည်ကြည်မှု 'သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မဂ်၏ အကြောင်း လျစ်လျူရှုမှု 'ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်' ကို ပွါးများနေကြ သမျှကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ရဟန်းတို့၌ တည်၍ရဟန်းတို့သည် ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကျင့်သုံးနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဆဋ္ဌသုတ်။
--၇-သညာသုတ်
֍ ၂၇။ ရဟန်းတို့ သင်တို့အား မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ငါဟောအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့။ပ။ ရဟန်းတို့ မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် မမြဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စသညာ' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံးရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် အတ္တမဟုတ်ဟု မှတ်သားမှု 'အနတ္တသညာ' ကို ပွါးများနေကြသမျှကာလပတ်လုံး။ပ။
မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
အပြစ်ကို မှတ်သားမှု 'အာဒီနဝသညာ' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
ပယ်ရန် မှတ်သားမှု 'ပဟာနသညာ' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
တပ်မက်မှု ကင်းရန် မှတ်သားမှု 'ဝိရာဂသညာ' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး။ပ။
ရဟန်းတို့ ရဟန်းတို့သည် ချုပ်မှုကို မှတ်သားမှု 'နိရောဓသညာ' ကို ပွါးများနေကြသမျှ ကာလ ပတ်လုံးရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေ။
ရဟန်းတို့ ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ရဟန်းတို့၌ တည်၍ရဟန်းတို့သည် ဤမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း 'အပရိဟာနိယ' တရားခုနစ်ပါးတို့ကို ကျင့်သုံးနေကြသမျှ ကာလပတ်လုံး ရဟန်းတို့အား ကြီးပွါးရန်သာ ရှိပေ၏၊ ဆုတ်ယုတ်ရန်ကား မရှိပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
သတ္တမသုတ်။
--၈-ပဌမ ပရိဟာနိသုတ်
֍ ၂၈။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏-
''ရဟန်းတို့ ဤ (ပရိဟာနိယ) တရားခုနစ်ပါးတို့သည် သေက္ခရဟန်းအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်ပါးတို့နည်းဟူမူ-
အမှုသစ်၌ မွေ့လျော်မှု၊ စကားပြောဆိုခြင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ အိပ်စက်ခြင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ အပေါင်းအဖော်တို့နှင့် စုရုံးနေထိုင်ခြင်း၌ မွေ့လျော်မှု၊ ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်မထားမှု၊ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို မသိမှု၊ သံဃာ၌ ပြုဖွယ်ကိစ္စတို့ ရှိကြကုန်ရာ ထိုကိစ္စတို့၌ ထိုသေက္ခရဟန်းသည် ဤသို့ဆင်ခြင်၏၊ ''ရဟန်းဝါရင့်ကုန်သော ရဟန်းသက်ရှည်ကုန်သော (သံဃာ့) ဝန်ကို ဆောင်ကုန်သောထေရ်ကြီးရဟန်းတို့သည် (မိမိတို့အားလျော်သော) ထိုကိစ္စဖြင့် ထင်ရှားကုန်လိမ့်မည် မဟုတ်''ဟုဆင်ခြင်၍ မိမိသည် ထိုထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ ပြုအပ်သော ကိစ္စတို့၌ အားထုတ်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ရဟန်းတို့ ဤပရိဟာနိယတရားခုနစ်ပါးတို့သည် သေက္ခရဟန်းတို့အား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤ (အပရိဟာနိယ) တရားခုနစ်ပါးတို့သည် သေက္ခရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်ပါးတို့နည်းဟူမူ-
အမှုသစ်၌ မမွေ့လျော်မှု၊ စကားပြောဆိုခြင်း၌ မမွေ့လျော်မှု၊ အိပ်စက်ခြင်း၌ မမွေ့လျော်မှု၊ အပေါင်းအဖော်တို့နှင့် စုရုံးနေထိုင်ခြင်း၌ မမွေ့လျော်မှု၊ ဣန္ဒြေတို့၌ တံခါးကို ပိတ်ထားမှု၊ စားဖွယ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိမှု၊ သံဃာ၌ သံဃာ့ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိကြကုန်ရာ ထိုကိစ္စတို့၌ ထိုသေက္ခရဟန်းသည့်ဤသို့ ဆင်ခြင်၏၊ ''ရဟန်းဝါရင့်ကုန်သော ရဟန်းသက်ရှည်ကုန်သော (သံဃာ့) ဝန်ကို ဆောင်ကုန်သောထေရ်ကြီးရဟန်းတို့သည် (မိမိတို့အားလျော်သော) ထိုကိစ္စဖြင့် ထင်ရှားရှိကုန်လိမ့်မည်''ဟု ဆင်ခြင်၍မိမိသည် ထိုထေရ်ကြီးရဟန်းတို့ ပြုအပ်သော ကိစ္စတို့၌ အားထုတ်ခြင်းသို့ မရောက်။
ရဟန်းတို့ ဤ (အပရိဟာနိယ) တရားခုနစ်ပါးတို့သည် သေက္ခရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဋ္ဌမသုတ်။
--၉-ဒုတိယ ပရိဟာနိသုတ်
֍ ၂၉။ ရဟန်းတို့ ဤ (ပရိဟာနိယ) တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ဥပါသကာအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်ပါးတို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့အား ဖူးမြော်မှုကို ယုတ်စေ၏။ သူတော်ကောင်းတရား ကြားနာမှုကို မေ့လျော့၏၊ လွန်မြတ်သော သီလ၌ မဖြည့်ကျင့်၊ မထေရ်ကြီးရဟန်း သီတင်းငယ်ရဟန်း သီတင်းလတ်ရဟန်းတို့၌ မကြည်ညိုမှု များ၏၊ ချုပ်ချယ်လိုသော စိတ်ရှိလျက် အပေါက်အလမ်း ရှာလိုသည်ဖြစ်၍ တရားနာ၏၊ ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ မြတ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှာမှီး၏၊ သာသနာတော်မှ အပဖြစ်သောထိုသူတို့၌လည်း ရှေးဦးအလှူကို ပြု၏။
ရဟန်းတို့ ဤ (ပရိဟာနိယ) တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ဥပါသကာအား ဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤ (အပရိဟာနိယ) တရားခုနစ်ပါးတို့သည် ဥပါသကာအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်ပါးတို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့အား ဖူးမြော်မှုကို မဆုတ်ယုတ်စေ။ သူတော်ကောင်းတရား ကြားနာခြင်းကို မမေ့လျော့၊ လွန်မြတ်သော သီလ၌ ဖြည့်ကျင့်၏၊ မထေရ်ကြီးရဟန်း သီတင်းငယ်ရဟန်း သီတင်းလတ်ရဟန်းတို့၌ ကြည်ညိုခြင်း များ၏၊ ချုပ်ချယ်လို စိတ်မရှိဘဲ အပေါက်အလမ်း မရှာမူ၍ တရားကို နာ၏၊ ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ မြတ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကို မရှာမှီး၊ ဤသာသနာတော်၌ သာ ရှေးဦးအလှူကိုပြု၏။
ရဟန်းတို့ ဤ (အပရိဟာနိယ) တရား ခုနစ်ပါးတို့သည် ဥပါသကာအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤစကားကို မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သောမြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် လူနတ်တို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမှတစ်ပါး ဤဂါထာကိုလည်း မိန့်တော်မူ၏-''အကြင်ဥပါသကာသည် ပွါးများအပ်ပြီးသော စိတ်ရှိသော ရဟန်းတို့အား ဖူးမြော်မှုကို ယုတ်စေ၏၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ တရားတို့ကို ကြားနာမှုကိုလည်း ယုတ်စေ၏၊ လွန်မြတ်သော သီလ၌ မဖြည့်ကျင့်။ ရဟန်းတို့၌ မကြည်ညိုမှုသည်လည်း အလွန့်အလွန် ပွါးများ၏၊ ချုပ်ချယ်လို သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍လည်း သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရန် အလိုရှိ၏။ အကြင် ဥပါသကာသည် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ တစ်ပါးသော အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှာမှီး၏၊ ထိုသာသနာပ၌ပင်လျှင် ရှေးဦးအလှူကို ပြု၏။ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ထိုခုနစ်ပါးသော ဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားတို့ကို မှီဝဲသောထိုဥပါသကာသည် သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားမှ ဆုတ်ယုတ်၏။ အကြင် ဥပါသကာသည် ပွါးအပ်ပြီးသော စိတ်ရှိသော ရဟန်းတို့အား ဖူးမြော်မှုကို မယုတ်စေ၊့အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ တရားတို့ကို ကြားနာမှုကိုလည်း မယုတ်စေ၊ လွန်မြတ်သော သီလ၌ ဖြည့်ကျင့်၏။ ထိုဥပါသကာအား ရဟန်းတို့၌ ကြည်ညိုမှုသည်လည်း အလွန့်အလွန် ပွါးများ၏၊ ချုပ်ချယ်လိုသောစိတ်မရှိမူ၍လည်း သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရန်အလိုရှိ၏။ အကြင် ဥပါသကာသည် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ တစ်ပါးသော အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကို မရှာမှီး၊ ဤသာသနာတွင်း၌ သာလျှင် ရှေးဦးအလှူကို ပြု၏။ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ထိုခုနစ်ပါးသော မဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားတို့ကို မှီဝဲသောထိုဥပါသကာသည် သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားမှ မဆုတ်ယုတ်''။
နဝမသုတ်။
--၁၀-ဝိပတ္တိသုတ်
֍ ၃၀။ ရဟန်းတို့ ဥပါသကာ၏ ပျက်စီးကြောင်းတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဥပါသကာ၏ ပြည့်စုံကြောင်းတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။ပ။
ဒသမသုတ်။
၁၁-ပရာဘဝသုတ်
֍ ၃၁။ ရဟန်းတို့ ဥပါသကာ၏ ပျက်စီးကြောင်း 'ပရာဘဝ' တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။ပ။
ရဟန်းတို့ ဥပါသကာ၏ ပြည့်စုံကြောင်း 'သမ္ဘဝ' တို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။ပ။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့အား ဖူးမြော်မှုကို မဆုတ်ယုတ်စေ၊ သူတော်ကောင်းတရားကြားနာမှုကို မမေ့လျော့၊ လွန်မြတ်သော သီလ၌ ဖြည့်ကျင့်၏၊ မထေရ်ကြီးရဟန်း သီတင်းငယ်ရဟန်း သီတင်းလတ်ရဟန်းတို့၌ ကြည်ညိုမှုများပြား၏၊ ခြုတ်ခြယ် လိုစိတ်မရှိဘဲ အပေါက်အလမ်းမရှာမူ၍ တရားကို နာ၏၊ ဤသာသနာတော်မှအပ၌ မြတ်သော အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကို မရှာမှီး၊ ဤသာသနာတော်၌ သာလျှင် ရှေးဦးအလှူကို ပြု၏။ ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ဥပါသကာ၏ ပြည့်စုံကြောင်းတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
--''အကြင်ဥပါသကာသည် ပွါးများအပ်ပြီးသော စိတ်ရှိသော ရဟန်းတို့အား ဖူးမြော်မှုကို ယုတ်စေ၏၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ တရားတို့ကို ကြားနာမှုကိုလည်း ယုတ်စေ၏၊ လွန်မြတ်သော သီလ၌ မဖြည့်ကျင့်။ ရဟန်းတို့၌ မကြည်ညိုမှုသည်လည်း အလွန့်အလွန် ပွါးများ၏၊ ခြုတ်ခြယ် လိုသောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍လည်း သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရန် အလိုရှိ၏။ အကြင် ဥပါသကာသည် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ တစ်ပါးသော အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှာမှီး၏၊ ထိုသာသနာပ၌ပင်လျှင် ရှေးဦးအလှူကို ပြု၏။ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ထိုခုနစ်ပါးသော ဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားတို့ကို မှီဝဲသောထိုဥပါသကာသည် သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားမှ ဆုတ်ယုတ်၏။ အကြင် ဥပါသကာသည် ပွါးများအပ်ပြီးသော စိတ်ရှိသော ရဟန်းတို့အား ဖူးမြော်မှုကို မယုတ်စေ၊ အရိယာသူတော်ကောင်းတို့၏ တရားတို့ကို ကြားနာမှုကိုလည်း မယုတ်စေ၊ လွန်မြတ်သော သီလ၌ ဖြည့်ကျင့်၏။ ထိုဥပါသကာအား ရဟန်းတို့၌ ကြည်ညိုမှုသည်လည်း အလွန့်အလွန် ပွါးများ၏၊ ခြုတ်ခြယ်လိုသောစိတ်မရှိမူ၍လည်း သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာရန်အလိုရှိ၏။
အကြင် ဥပါသကာသည် ဤသာသနာတော်မှ အပ၌ တစ်ပါးသော အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်ကို မရှာမှီး၊ ဤသာသနာတွင်း၌ သာလျှင် ရှေးဦးအလှူကို ပြု၏။ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ထိုခုနစ်ပါးသောမဆုတ်ယုတ်ကြောင်း တရားတို့ကို မှီဝဲသော ထိုဥပါသကာသည် သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားမှမဆုတ်ယုတ်''။
ဧကာဒသမသုတ်။
သုံးခုမြောက် ဝဇ္ဇိသတ္တကဝဂ် ပြီး၏။
--၄-ဒေဝတာဝဂ်
၃-အပ္ပမာဒဂါရဝသုတ်
֍ ၃၂။ ထိုအခါ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် တောက်ပစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-
အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု၊ တရား၌ ရိုသေမှု၊ သံဃာ၌ ရိုသေမှု၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု၊ သမာဓိ၌ ရိုသေမှု၊ မမေ့မလျော့ခြင်း၌ ရိုသေမှု၊ အစေ့အစပ်ပြုခြင်း၌ ရိုသေမှုတို့ပါတည်း။
အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏ဟု (လျှောက်၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏။
ထိုအခါ ထိုနတ်သားသည် ''ငါ၏ (စကားကို) မြတ်စွာဘုရား နှစ်သက် 'လိုက်လျော' တော်မူ၏''ဟု သိ၍မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏။
ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သော် ရဟန်းတို့ကို ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏-
''ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့်တောက်ပစေလျက် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ ငါ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏-
အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု၊ တရား၌ ရိုသေမှု၊ သံဃာ၌ ရိုသေမှု၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု၊ သမာဓိ၌ ရိုသေမှု၊ မမေ့မလျော့ခြင်း၌ ရိုသေမှု၊ အစေ့အစပ်ပြုခြင်း၌ ရိုသေမှုတို့ပါတည်း။
'အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏'ဟု ထိုနတ်သားသည် ဤစကားကို လျှောက်၏။
ဤစကားကို လျှောက်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
လုံ့လရှိသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေ၏၊ တရား၌ ရိုသေ၏၊ သံဃာ၌လည်းထက်သန်သော ရိုသေမှုရှိ၏၊ သမာဓိ၌လည်း ရိုသေ၏၊ သိက္ခာ၌လည်း ထက်သန်သော ရိုသေမှုရှိ၏၊ မမေ့မလျော့ခြင်း၌ ရိုသေ၏၊ အစေ့ အစပ် ပြုမှု၌ ရိုသေ၏၊ (ထိုရဟန်းသည်) ဆုတ်ယုတ်ရန် မထိုက်၊ နိဗ္ဗာန်နှင့် နီးသည် သာလျှင် ဖြစ်၏။
ပဌမသုတ်။
--၂-ဟိရီဂါရဝသုတ်
֍ ၃၃။ ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့်တောက်ပစေလျက် ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ င့ါကို ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ကာ ငါ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏-
''အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု၊ တရား၌ ရိုသေမှု၊ သံဃာ၌ ရိုသေမှု၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု၊ သမာဓိ၌ ရိုသေမှု၊ (မကောင်းမှုမှ) ရှက်ခြင်း၌ ရိုသေမှု၊ (မကောင်းမှုမှ) ကြောက်ခြင်း၌ ရိုသေမှုတို့ပါ တည်း။
အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏''ဟု လျှောက်၏။
ဤစကားကို လျှောက်ထားပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေ၏''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
လုံ့လရှိသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေ၏၊ တရား၌ ရိုသေ၏၊ သံဃာ၌လည်းထက်သန်သော ရိုသေမှုရှိ၏၊ သမာဓိ၌လည်း ရိုသေ၏၊ သိက္ခာ၌လည်း ထက်သန်သော ရိုသေမှုရှိ၏၊ ဟိရီသြတ္တပ္ပနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ တုပ်ဝပ်မှု အလေး အမြတ်ပြုမှုရှိ၏၊ (ထိုရဟန်းသည်) ဆုတ်ယုတ်ရန် မထိုက်၊ နိဗ္ဗာန်နှင့် နီးသည် သာလျှင် ဖြစ်၏။
ဒုတိယသုတ်။
၃-ပဌမ သောဝစဿတာသုတ်
֍ ၃၄။ ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ယောက်သည်။ပ။ ငါ့အား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
''အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု၊ တရား၌ ရိုသေမှု၊ သံဃာ၌ ရိုသေမှု၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု၊ သမာဓိ၌ ရိုသေမှု၊ ဆုံးမလွယ်သော စကားရှိမှု၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိမှုတို့ပါတည်း။
--အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏''ဟု (လျှောက်၏)၊ ဤစကားကို လျှောက်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက်လေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
လုံ့လရှိသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေ၏၊ တရား၌ ရိုသေ၏၊ သံဃာ၌လည်းထက်သန်သော ရိုသေမှုရှိ၏၊ သမာဓိ၌လည်း ရိုသေ၏၊ သိက္ခာ၌လည်း ထက်သန်သော ရိုသေမှုရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိ၏၊ ဆုံးမလွယ်သော စကားရှိ၏၊ တုပ်ဝပ်မှု အလေးအမြတ် ပြုမှုရှိ၏၊ (ထိုရဟန်းသည်) ဆုတ်ယုတ်ရန် မထိုက်၊ နိဗ္ဗာန်နှင့် နီးသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။
တတိယသုတ်။
၄-ဒုတိယ သောဝစဿတာသုတ်
֍ ၃၅။ ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ပ။ အသျှင်ဘုရား ဤတရား ခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအားမဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု၊ တရား၌ ရိုသေမှု၊ သံဃာ၌ ရိုသေမှု၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု၊ သမာဓိ၌ ရိုသေမှု၊ ဆုံးမလွယ်သော စကားရှိမှု၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိမှုတို့ပါတည်း။
အသျှင်ဘုရား ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် ရဟန်းအား မဆုတ်ယုတ်ရန် ဖြစ်ပါကုန်၏ဟု ဤ စကားကိုလျှောက်ပြီးလျှင် ငါ့ကို ရိုသေစွာရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ကွယ်ပျောက် လေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
''အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရား၏အနက်ကိုအကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် သိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မိမိလည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ထိုရိုသေမှု၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ မရိုသေကြကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှုကို ဆောက်တည်စေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေကုန်သော အခြားရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသင့်လျော်သော အခါ၌ ပြောဆို၏။
မိမိသည်လည်း တရားတော်၌ ရိုသေ၏။ပ။ သံဃာတော်၌ ရိုသေ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေ၏။ပ။ သမာဓိ၌ ရိုသေ၏။ပ။ ဆုံးမလွယ်သော စကားရှိ၏။ပ။ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိမှု၏ ဂုဏ်ကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း မရှိကြကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်းအဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိမှု၌ ဆောက်တည်စေ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိကုန်သော အခြားရဟန်းတို့၏ဂုဏ်ကျေးဇူးကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သင့်လျော်သော အခါ၌ ပြောဆို၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရား၏ အနက်ကို အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် သိပါ၏''ဟု (လျှောက်၏)။
--သာရိပုတြာ ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ သာရိပုတြာသည် ကောင်းစွာသာလျှင် အကျဉ်းအားဖြင့် ငါဟောအပ်သော ဤတရား၏အနက်ကို ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် သိ၏။
သာရိပုတြာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် မိမိသည်လည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု၏ ဂုဏ်ကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ မရိုသေကြကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်း မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှုကို ဆောက်တည်စေ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေကုန်သော အခြားရဟန်းတို့၏ ဂုဏ်ကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သင့်လျော်သော အခါ၌ ပြောဆို၏။
မိမိသည်လည်း တရားတော်၌ ရိုသေ၏။ပ။ သံဃာတော်၌ ရိုသေ၏။ပ။ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေ၏။ပ။ သမာဓိ၌ ရိုသေ၏။ပ။ ဆုံးမလွယ်သော စကားရှိ၏။ပ။ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်းရှိမှု၏ ဂုဏ်ကိုလည်း ပြောဆိုလေ့ရှိ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း မရှိကုန်သော အခြားရဟန်းတို့ကိုလည်းအဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိမှု၌ ဆောက်တည်စေ၏၊ အဆွေခင်ပွန်းကောင်း ရှိကုန်သော အခြားရဟန်းတို့၏ဂုဏ်ကိုလည်းဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သင့်လျော်သော အခါ၌ ပြောဆို၏။
သာရိပုတြာ အကျဉ်းအားဖြင့် ငါဟောအပ်သော ဤတရား၏ အနက်ကို ဤသို့အကျယ်အားဖြင့်မှတ်သားအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
စတုတ္ထသုတ်။
၅-ပဌမ မိတ္တသုတ်
֍ ၃၆။ ရဟန်းတို့ အင်္ဂါခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီဝဲအပ်၏၊
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
(သူတစ်ပါးတို့) ပေးနိုင်ခဲသော အရာဝတ္ထုကို ပေးတတ်၏၊ ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကို ပြု၏၊ သည်းခံနိုင်ခဲသော အရာကို သည်းခံ၏၊ မိမိ၏ လျှို့ဝှက်အပ်သော အရာကို ထိုအဆွေခင်ပွန်းအား ထင်စွာပြု၏၊ ထိုအဆွေခင်ပွန်း၏ လျှို့ဝှက်အပ်သော အရာကို လျှို့ဝှက်၏၊ ဘေးရန်တို့ကြောင့် မစွန့်ပစ်၊ ပစ္စည်းဥစ္စာကုန်ခြင်းကြောင့် မထီမဲ့မြင် မပြု။
ရဟန်းတို့ ဤအင်္ဂါခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အဆွေခင်ပွန်းကို မှီဝဲအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဆွေခင်ပွန်းသည် ပေးနိုင်ခဲသော အရာဝတ္ထုကို ပေး၏၊ ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကိုလည်း ပြု၏၊ ထိုမှတစ်ပါးလည်း ထိုသူ၏ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကား တို့ကိုလည်းကောင်း၊ သည်းခံနိုင်ခဲသောအရာတို့ကိုလည်းကောင်း သည်းခံ၏။ ထိုသူအား မိမိ၏ လျှို့ဝှက်အပ်သော အရာကိုလည်း ပြောကြား၏၊ ထိုသူ၏ လျှို့ဝှက်အပ်သောအရာကိုလည်း လျှို့ဝှက်၏၊ ဘေးရန်ဖြစ်ပေါ်သော အခါတို့၌လည်း မစွန့်ပစ်၊ ပစ္စည်းဥစ္စာကုန်ခြင်းကြောင့်လည်း မထီမဲ့မြင် မပြု။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ထိုအကြောင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော အဆွေ ခင်ပွန်းဖြစ်သော သူကိုအဆွေခင်ပွန်းကောင်းကို အလိုရှိသူသည် ဆည်းကပ်အပ်၏။
ပဉ္စမသုတ်။
--၆-ဒုတိယ မိတ္တသုတ်
֍ ၃၇။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အဆွေခင်ပွန်း ရဟန်းကို မောင်းမဲနှင်ထုတ်အပ်သော်လည်း မှီဝဲအပ်၏၊ ဆည်းကပ်အပ်၏၊ ခစားအပ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ချစ်လည်း ချစ်ထိုက် မြတ်နိုးလည်း မြတ်နိုးထိုက်၏၊ အလေးအမြတ်လည်း ပြုထိုက်၏၊ နှလုံးကိုလည်းပွါးစေတတ်၏။ သူတစ်ပါးတို့ကို ဆုံးမတတ်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ ဆိုဆုံးမသည်ကို ခံနိုင်၏၊ နက်နဲ သောတရားစကားကို ပြောဆိုတတ်၏၊ အရာဌာနမဟုတ်သည်၌ မယှဉ်စေတတ် (မတိုက်တွန်းတတ်)။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော အဆွေခင်ပွန်း ရဟန်းကို မောင်းမဲနှင်ထုတ်အပ်သော်လည်း မှီဝဲအပ်၏၊ ဆည်းကပ်အပ်၏၊ ခစားအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အကြင်ရဟန်းသည် ချစ်ထိုက်၏၊ အလေးပြုထိုက်၏၊ နှလုံးကို ပွါးစေတတ်၏၊ (သူတစ်ပါးတို့ကို) ဆိုဆုံးမတတ်၏၊ ဆိုဆုံးမခြင်းကို ခံနိုင်၏၊ နက်နဲသောတရား စကားကို ပြောဟောတတ်၏၊ မလျောက်ပတ်သော အရာ၌ မယှဉ်စေတတ်။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ထိုအကြောင်းတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသို့သဘောရှိသော အကျိုး စီးပွါးကို အလိုရှိသောအစဉ်သနားတတ်သော အဆွေခင်ပွန်းကောင်းဖြစ်သော ထိုရဟန်းကို မောင်းမဲနှင်ထုတ်အပ်သော်လည်းအဆွေခင်ပွန်းကောင်းကို အလိုရှိသူ သည် မှီဝဲဆည်းကပ်အပ်၏။
ဆဋ္ဌသုတ်။
--၇-ပဌမ ပဋိသမ္ဘိဒါသုတ်
֍ ၃၈။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မကြာမီပင် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါး တို့ကိုကိုယ်တိုင်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရာ၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (စိတ်၏ တွန့်တိုသော အဖြစ်ရှိခဲ့သော်) ''ဤသည်ကားငါ့စိတ်၏ တွန့်တိုမှုတည်း''ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။
မိမိသန္တာန်၌ ကျုံ့သော စိတ်ကို ''ငါ၏ သန္တာန်၌ စိတ်သည် ကျုံ့၏''ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။
အပအာရုံ၌ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ကိုလည်း ''ငါ၏ စိတ်သည် အပဖြစ်သော အာရုံ၌ ပျံ့လွင့်၏''ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ထင်ရှားသော ခံစားမှု 'ဝေဒနာ' တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝေဒနာတို့သည်ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝေဒနာတို့သည် ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ထင်ရှားသော မှတ်သားမှု 'သညာ' တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော သညာတို့သည် ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော သညာတို့သည် ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ထင်ရှားသော ကြံစည်မှု 'ဝိတက်' တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝိတက်တို့သည် ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝိတက်တို့သည် ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
လျောက်ပတ်သည်, မလျောက်ပတ်သည်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော၊ အယုတ်, အမြတ်ဖြစ်ကုန်သော၊ မည်းညစ်သော အကုသိုလ်အဖို့, ဖြူစင်သော ကုသိုလ်အဖို့ရှိကုန်သော တရားတို့၌ ထိုရဟန်းသည်နိမိတ်ကို ကောင်းစွာ ယူ၏၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်း၏၊ ကောင်းစွာ မှတ်၏၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာထိုးထွင်း၍ သိ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မကြာမီပင် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးတို့ကိုကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
သတ္တမသုတ်။
--၈-ဒုတိယ ပဋိသမ္ဘိဒါသုတ်
֍ ၃၉။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သာရိပုတြာသည် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးတို့ကိုကိုယ်တိုင်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ သာရိပုတြာသည် ''ဤသည်ကား ငါ့စိတ်၏ တွန့်တိုမှုတည်း''ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။
မိမိသန္တာန်၌ ကျုံ့သော စိတ်ကို ''ငါ၏ သန္တာန်၌ စိတ်သည် ကျုံ့၏''ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။
အပအာရုံ၌ ပျံ့လွင့်သော စိတ်ကိုလည်း ''ငါ၏ စိတ်သည် အပအာရုံ၌ ပျံ့လွင့်၏''ဟုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၏။
ထိုသာရိပုတြာအား ထင်ရှားသော ခံစားမှု 'ဝေဒနာ' တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝေဒနာတို့သည် ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝေဒနာတို့သည် ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ထင်ရှားသော မှတ်သားမှု 'သညာ' တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော သညာတို့သည် ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော သညာတို့သည် ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
ထင်ရှားသော ကြံစည်မှု 'ဝိတက်' တို့သည် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝိတက်တို့သည် ထင်ကုန်၏၊ ထင်ရှားသော ဝိတက်တို့သည် ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။
လျောက်ပတ်သည်, မလျောက်ပတ်သည်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော၊ အယုတ်, အမြတ်ဖြစ်ကုန်သော၊ မည်းညစ်သော အကုသိုလ်အဖို့, ဖြူစင်သော ကုသိုလ်အဖို့ရှိကုန်သော တရားတို့၌ ထိုသာရိပုတြာသည်နိမိတ်ကို ကောင်းစွာ ယူ၏၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်း၏၊ ကောင်းစွာ မှတ်၏၊ ပညာဖြင့် ကောင်းစွာထိုးထွင်း၍ သိ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သာရိပုတြာသည် ပဋိသမ္ဘိဒါလေးပါးတို့ကို ကိုယ်တိုင်ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဋ္ဌမသုတ်။
--၉-ပဌမ ဝသသုတ်
֍ ၄၀။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် စိတ်ကို မိမိအလို၌ ဖြစ်စေနိုင်၏၊ ရဟန်းသည်ကား စိတ်၏ အလိုဖြင့် မဖြစ်။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သမာဓိ၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိကို ဝင်စားမှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိ၏ တည်မှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိမှ ထမှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိ၏ (ခိုင်ခံ့) ကောင်းမွန်မှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိ၏ ကျက်စားရာ အာရုံ၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိကို အာရုံသို့ ရှေးရှုဆောင်မှု၌ လိမ္မာ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းသည် စိတ်ကို မိမိအလို၌ ဖြစ်စေနိုင်၏၊ ရဟန်းသည်ကား စိတ်၏ အလိုဖြင့် မဖြစ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နဝမသုတ်။
၁၀-ဒုတိယ ဝသသုတ်
֍ ၄၁။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သာရိပုတြာသည် စိတ်ကို မိမိအလို၌ ဖြစ်စေနိုင်၏၊ သာရိပုတြာသည်ကား စိတ်၏ အလိုဖြင့် မဖြစ်။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ သာရိပုတြာသည် သမာဓိ၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိကို ဝင်စားမှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိ၏ တည်မှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိမှ ထမှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိ၏ (ခိုင်ခံ့) ကောင်းမွန်မှု၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိ၏ ကျက်စားရာ အာရုံ၌ လိမ္မာ၏၊ သမာဓိကို အာရုံသို့ ရှေးရှုဆောင်မှု၌ လိမ္မာ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော သာရိပုတြာသည် စိတ်ကို မိမိအလို၌ ဖြစ်စေနိုင်၏၊ သာရိပုတြာသည်ကား စိတ်၏ အလိုဖြင့် မဖြစ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒသမသုတ်။
--၁၀-ပဌမ နိဒ္ဒသသုတ်
֍ ၄၂။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကိုဆောင်ယူပြီးလျှင် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာအား-
''သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ရန်စောလွန်းသေး၏၊ အကယ်၍ ငါသည် သာသနာတော် ပြင်ပအယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းတိုက်သို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏''ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထို့နောက် အသျှင်သာရိပုတြာသည် သာသနာတော် ပြင်ပအယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းတိုက်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့နှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာနှုတ်ဆက် ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို (ပြောဆို) ပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။
ထိုအခါ၌ အညီအညွတ် စုဝေးထိုင်နေကုန်သော ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့အား ဤအကြားစကားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်လာ၏ -
''ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ပြည့်စုံစွာ စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သောမည်သည့် ရဟန်းကိုမဆို 'တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း'ဟု ဆိုရန်သင့်၏''ဟု (ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်၏)။
ထိုအခါ၌ အသျှင်သာရိပုတြာသည် ထိုသာသနာတော်မှ ပြင်ပအယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ပြောဆိုအပ်သောစကားကို နှစ်လည်း မနှစ်သက်၊ တားလည်း မတားမြစ်၊ မနှစ်သက် မတားမြစ်မူ၍ ''မြတ်စွာဘုရား အထံတော်၌ ထိုပရိဗိုဇ်တို့ ပြောဆိုအပ်သော စကား၏အနက်ကို သိရတော့အံ့''ဟု နေရာမှထပြီးလျှင် ဖဲသွား၏။
ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်တော်မူ၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက်ဆွမ်းခံရွာမှ ဖဲခဲ့သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်လျက် သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ဤသာဝတ္ထိပြည်တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်ပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ထိုသို့ဆွမ်းခံဝင်သော အကျွန်ုပ်အား ''သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ရန်စောလွန်းသေး၏၊ အကယ်၍ ငါသည် သာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းတိုက်သို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏''ဟု အကြံဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထို့နောက် အကျွန်ုပ်သည်သာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းတိုက်သို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုသာသနာတော်ပြင်ပအယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့နှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုပါ၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်အမှတ်ရဖွယ်စကားကို (ပြောဆို) ပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားထိုအခါ အညီအညွတ် စုဝေးထိုင်နေကြကုန်သော ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သောပရိဗိုဇ်တို့အား ဤအကြားစကားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပါ၏။
''ငါသျှင်တို့ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ပြည့်စုံစွာ စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သောမည်သည့်ရဟန်းကိုမဆို 'တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း'ဟု ဆိုရန်သင့်၏''ဟု (ထင်ရှားဖြစ်ပါ၏)။
အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ အကျွန်ုပ်သည် ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ပြောဆိုအပ်သော စကားကို နှစ်လည်း မနှစ်သက်ခဲ့ပါ၊ တားလည်း မတားမြစ်ခဲ့ပါ၊ မနှစ်သက် မတားမြစ်မူ၍ ''မြတ်စွာဘုရား အထံတော်၌ ထိုပရိဗိုဇ်တို့ ပြောဆိုအပ်သော စကား၏အနက်ကိုသိရတော့အံ့''ဟု နေရာမှ ထပြီးလျှင် ဖဲခွါခဲ့ပါ၏။
--အသျှင်ဘုရား ဤဓမ္မဝိနယ 'သာသနာတော်'၌ နှစ်ကို ရေတွက်ရုံ သက်သက်မျှဖြင့် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိသည့် ရဟန်းဟု ဤသို့ ပညတ်ရန် တတ်ကောင်းပါအံ့လောဟု (လျှောက်၏)။
သာရိပုတြာ ဤဓမ္မဝိနယ 'သာသနာတော်'၌ နှစ်ကို ရေတွက်ရုံ သက်သက်မျှဖြင့် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိသည့် ရဟန်းဟု ဤသို့ ပညတ်ရန် မတတ်ကောင်း။
သာရိပုတြာ ငါသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်းဟု ဆိုကြောင်း ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုကာ ဟောကြား၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
သာရိပုတြာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သိက္ခာကို (ကျင့်သုံး) ဆောက်တည်ရာ၌ ထက်သန် သောအလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ သိက္ခာကို ဆောက်တည်ရာ၌လည်း မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏။
တရားတို့ကို စုံစမ်းဆင်ခြင်ရာ၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ တရားတို့ကို စုံစမ်းဆင်ခြင်ရာ၌ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏။
အလိုဆိုးကို ပယ်ဖျောက်ရာ၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း အလိုဆိုးကိုပယ်ဖျောက်ရာ၌ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏။
ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်ဝယ် တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းမှု၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်ဝယ် တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းမှု၌ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏။
လုံ့လအားထုတ်ရာ၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း လုံ့လအားထုတ်ရာ၌ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏။
အောက်မေ့မှု 'သတိ' ရင့်ကျက်မှု 'ပညာ'၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်းအောက်မေ့မှု 'သတိ' ရင့်ကျက်မှု 'ပညာ'၌ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏။
အယူ 'သမ္မာဒိဋ္ဌိ' ကို ထိုးထွင်းသိမှု၌ ထက်သန်သော အလို 'ဆန္ဒ' ရှိ၏၊ နောင်အခါ၌လည်း သမ္မာဒိဋ္ဌိကိုထိုးထွင်းသိမှု၌ မကင်းသော ချစ်ခြင်းရှိ၏။
သာရိပုတြာ ငါသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်းဟု ဆိုကြောင်းဖြစ်သည့်ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ကိုယ်တိုင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြား၏။
သာရိပုတြာ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်းဟု ဆိုကြောင်းဖြစ်သည့် တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟူ၍လည်း ဆိုရန်သင့်၏၊ နှစ်ဆယ့်လေးနှစ်တို့ပတ်လုံးလည်း ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟူ၍လည်း ဆိုရန်သင့်၏၊ သုံးဆယ့်ခြောက်နှစ်တို့ပတ်လုံးလည်း ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟူ၍လည်း ဆိုရန်သင့်၏၊ လေးဆယ့်ရှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးလည်း ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟူ၍လည်း ဆိုရန်သင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဧကာဒသမသုတ်။
--၁၂-ဒုတိယ နိဒ္ဒသသုတ်
֍ ၄၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသမ္ဗီပြည် ဃောသိတာရုံကျောင်း၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။
ထိုစဉ်အခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ကောသမ္ဗီပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်၏၊ ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာအား -
''ကောသမ္ဗီပြည်သို့ ဆွမ်းခံလှည့်လည်ရန်စောလွန်းသေး၏၊ အကယ်၍ ငါသည် သာသနာတော် ပြင်ပအယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းတိုက်သို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏''ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထို့နောက် အသျှင်အာနန္ဒာသည် သာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းတိုက်သို့ချဉ်းကပ်၍ ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့နှင့် အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ် ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို (ပြောဆို) ပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
ထိုအခါ၌ အညီအညွတ်စုဝေးထိုင်နေကြကုန်သော ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့အား ဤအကြားစကားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်၏ -
''ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ပြည့်စုံစွာ စင်ကြယ်သော မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သောမည်သည့်ရဟန်းကိုမဆို ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟု ဆိုရန်သင့်၏''ဟု (ထင်ရှားဖြစ်၏)။
ထိုအခါ အသျှင်အာနန္ဒာသည် သာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ထိုပရိဗိုဇ်တို့၏ ပြောဆိုအပ် သောစကားကို နှစ်လည်း မနှစ်သက်၊ တားလည်း မတားမြစ်၊ မနှစ်သက် မတားမြစ်ခဲ့မူ၍ ''မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ ထိုပရိဗိုဇ်တို့၏ ပြောဆိုအပ်သော စကား၏အနက်ကို သိရတော့အံ့''ဟု နေရာမှ့ထပြီးလျှင် ဖဲသွား၏။
ထို့နောက် အသျှင်အာနန္ဒာသည် ကောသမ္ဗီပြည်၌ ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ ဆွမ်းစားပြီးနောက် ဆွမ်းခံရွာမှဖဲခဲ့သည်ရှိသော် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်လျက် သပိတ်သင်္ကန်းကို ဆောင်ယူပြီးလျှင် ကောသမ္ဗီပြည်တွင်းသို့ ဆွမ်းခံဝင်ပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ထိုသို့ဆွမ်းခံဝင်သော အကျွန်ုပ်အား ''ကောသမ္ဗီပြည်သို့ ဆွမ်းလှည့်လည်ခံရန်စောလွန်းသေး၏၊ အကယ်၍ ငါသည် သာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ ကျောင်းတိုက်သို့ ချဉ်းကပ်ရမူ ကောင်းလေရာ၏''ဟု အကြံဖြစ်ပါ၏။
--အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ အကျွန်ုပ်သည် သာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ကျောင်းတိုက်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့နှင့်အတူဝမ်းမြောက် ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက် ပြောဆိုပါ၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို (ပြောဆို) ပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ အညီအညွတ် စုဝေးထိုင်နေကြကုန်သော သာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ထိုပရိဗိုဇ်တို့အား ဤအကြားစကားသည် ထင်ရှားဖြစ်ပါ၏။
''ငါ့သျှင်တို့ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ပြည့်စုံစွာ စင်ကြယ်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သောမည်သည့် ရဟန်းကိုမဆို 'တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း'ဟု ဆိုရန်သင့်၏''ဟု (ထင်ရှားဖြစ်ပါ၏)။
အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ၌ အကျွန်ုပ်သည် ထိုသာသနာတော်ပြင်ပ အယူရှိကုန်သော ပရိဗိုဇ်တို့၏ပြောဆိုအပ်သောစကားကို နှစ်လည်း မနှစ်သက်ခဲ့ပါ၊ တားလည်း မတားမြစ်ခဲ့ပါ၊ မနှစ်သက် မတားမြစ်ခဲ့မူ၍ ''မြတ်စွာဘုရားအထံတော်၌ ထိုပရိဗိုဇ်တို့ ပြောဆိုအပ်သော စကား၏အနက်ကို သိရတော့အံ့''ဟုနေရာမှ ထပြီးလျှင် ဖဲခွါခဲ့ပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ဤဓမ္မဝိနယ 'သာသနာတော်'၌ နှစ်ကို ရေတွက်ရုံ သက်သက်မျှဖြင့် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိသည့် ရဟန်းဟု ပညတ်ရန် တတ်ကောင်းပါအံ့လောဟု (လျှောက်၏)။
အာနန္ဒာ ဤဓမ္မဝိနယ 'သာသနာတော်'၌ နှစ်ကို ရေတွက်ရုံ သက်သက်မျှဖြင့် ရဟန်းသည်တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိသည့် ရဟန်းဟု ဤသို့ ပညတ်ရန် မတတ်ကောင်း။
အာနန္ဒာ ငါသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်းဟု ဆိုကြောင်းဖြစ်သည့် ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု၍ ဟောကြား၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာနန္ဒာ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါ' ရှိ၏၊ ရှက်မှု 'ဟိရီ' ရှိ၏၊ ကြောက် လန့်မှု'သြတ္တပ္ပ' ရှိ၏၊ အကြားအမြင် များပြား၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လရှိ၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ပညာရှိ၏။
အာနန္ဒာ ငါသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်းဟု ဆိုကြောင်းဖြစ်သည့် ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြု၍ ဟောကြား၏။
အာနန္ဒာ တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်စသည် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်းဟု ဆိုကြောင်းဖြစ်သည့် ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟူ၍ ဆိုရန်သင့်၏၊ နှစ်ဆယ့်လေးနှစ်တို့ပတ်လုံးလည်း ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် တစ်ဖန်မရှိမည့်ရဟန်း''ဟူ၍ ဆိုရန်သင့်၏၊ သုံးဆယ့်ခြောက်နှစ်တို့ပတ်လုံးလည်း ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သောအကျင့်ကို့ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟူ၍ ဆိုရန်သင့်၏၊ လေးဆယ့်ရှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံးလည်း ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ပါမူ ''တစ်ဆယ့်နှစ်နှစ် တစ်ဖန်မရှိမည့် ရဟန်း''ဟူ၍ ဆိုရန်သင့်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒွါဒသမသုတ်။
လေးခုမြောက် ဒေဝတာဝဂ် ပြီး၏။
--၅-မဟာယညဝဂ်
၁-သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိသုတ်
֍ ၄၄။ ရဟန်းတို့ (ပဋိသန္ဓေ) ဝိညာဏ်၏ တည်ရာတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ အချို့သောနတ် အချို့သော ဝိနိပါတိကနှင့် လူတို့ကဲ့သို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းကွဲပြား၍ပဋိသန္ဓေသညာချင်းလည်း ကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ပဌမဝိညာဏ်၏တည်ရာပေတည်း။
ရဟန်းတို့ ပဌမဈာန်ဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ကဲ့သို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းကွဲပြား၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းတူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား ဒုတိယဝိညာဏ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ရဟန်းတို့ အာဘဿရဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ကဲ့သို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းတူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းကွဲပြားကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား တတိယဝိညာဏ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ရဟန်းတို့ သုဘကိဏှာဘုံ၌ ဖြစ်သော ဗြဟ္မာတို့ကဲ့သို့ ကိုယ်သဏ္ဌာန်ချင်းတူ၍ ပဋိသန္ဓေသညာချင်းတူကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ရှိကုန်၏။ ဤကား စတုတ္ထဝိညာဏ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ရဟန်းတို့ ရူပသညာတို့ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ပဋိဃသညာတို့၏ လုံးဝချုပ်သည့်ပြင် နာနတ္တသညာတို့ကို လုံးဝနှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် ''ကောင်းကင်သည် အဆုံးမရှိ''ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကာသာနဉ္စာယတနဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ပဉ္စမဝိညာဏ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ရဟန်းတို့ အာကာသာနဉ္စာယတနဈာန်ကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ''ဝိညာဏ်သည် အဆုံးမရှိ''ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) ဝိညာဏဉ္စာယတနဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား ဆဋ္ဌဝိညာဏ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ရဟန်းတို့ ဝိညာဏဉ္စာယတနဘုံကို လုံးဝလွန်မြောက်၍ ''တစ်စုံတစ်ခုမျှမရှိ''ဟု (နှလုံးသွင်းလျက်) အာကိဉ္စညာယတနာဘုံသို့ ရောက်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ဤကား သတ္တမဝိညာဏ်၏ တည်ရာပေတည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကား ဝိညာဏ်၏တည်ရာ ခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
--၂-သမာဓိပရိက္ခာရသုတ်
֍ ၄၅။ ရဟန်းတို့ (မဂ်) သမာဓိ၏ အဆောက်အဦဖြစ်ကုန်သော တရားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့ တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မှန်ကန်စွာ သိမြင်မှု 'သမ္မာဒိဋ္ဌိ'။
မှန်ကန်စွာ ကြံစည်မှု 'သမ္မာသင်္ကပ္ပ'။
မှန်ကန်စွာ ပြောဆိုမှု 'သမ္မာဝါစာ'။
မှန်ကန်စွာ ပြုလုပ်မှု 'သမ္မာကမ္မန္တ'။
မှန်ကန်စွာ အသက်မွေးမှု 'သမ္မာအာဇီဝ'။
မှန်ကန်စွာ အားထုတ်မှု 'သမ္မာဝါယာမ'။
မှန်ကန်စွာ အောက်မေ့မှု 'သမ္မာသတိ'တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤခုနစ်မျိုးသော အင်္ဂါတို့ဖြင့် ခြံရံအပ်သောစိတ်၏ တည်ကြည်မှု 'ဧကဂ္ဂတာ' ကို''အကြောင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော မြတ်သော သမာဓိ''ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ''အဆောက်အဦနှင့်တကွဖြစ်သော မြတ်သော သမာဓိ''ဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒုတိယသုတ်။
၃-ပဌမ အဂ္ဂိသုတ်
֍ ၄၆။ ရဟန်းတို့ မီးတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရာဂမီး၊ ဒေါသမီး၊ မောဟမီး၊ အပူဇော်ခံ 'အမိအဖ' မီး၊ အိမ်ရှင်မီး၊ အလှူခံ 'ရဟန်း' မီး၊ ထင်းမီးတို့တည်း။
ရဟန်းတို့ မီးတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
တတိယသုတ်။
--၄-ဒုတိယ အဂ္ဂိသုတ်
֍ ၄၇။ ထိုအခါ၌ ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏားသည် ယဇ်ပူဇော်ပွဲကြီးကို စီရင်ထား၏၊ နွားလားငါးရာ နွားငယ်ငါးရာ နွားမငယ်ငါးရာ ဆိတ်ငါးရာ သိုးငါးရာ ယဇ်ပူဇော်ရန် ယဇ်တိုင်သို့ ဆောင်ထား၏။
ထိုအခါ ဥဂ္ဂတသရီရမည်သော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့် အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆို ပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား -
အသျှင်ဂေါတမ (မင်္ဂလာ) မီးကို ယူခြင်း ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူခြင်းသည် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား ၏ဟုအကျွန်ုပ် ကြားဖူးပါသည်ဟု လျှောက်၏။
ပုဏ္ဏား ငါသည်လည်း (မင်္ဂလာ) မီးကို ယူခြင်း ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူခြင်းသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမား၏ဟု ကြားဖူး၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ဥဂ္ဂတသရီရမည်သော ပုဏ္ဏားသည်။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ဥဂ္ဂတသရီရမည်သော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား -
''အသျှင်ဂေါတမ (မင်္ဂလာ) မီးကို ယူခြင်း ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူခြင်းသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမား၏''ဟု အကျွန်ုပ် ကြားဖူးပါသည်ဟု လျှောက်၏။
ပုဏ္ဏား ငါသည်လည်း ''(မင်္ဂလာ) မီးကို ယူခြင်း ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူခြင်းသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမား၏''ဟု ကြားဖူး၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဂေါတမ အသျှင်ဂေါတမ၏လည်းကောင်း၊ အကျွန်ုပ်တို့၏လည်းကောင်း ကြားဖူးသော အရာသည် အချင်းခပ်သိမ်း တူညီလှပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် အသျှင်အာနန္ဒာသည် ဥဂ္ဂတသရီရမည်သော ပုဏ္ဏားအား ''ပုဏ္ဏားမြတ်စွာဘုရားတို့ကို အသျှင်ဂေါတမ (မင်္ဂလာ) မီးကို ယူခြင်း ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူခြင်းသည် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏ဟု အကျွန်ုပ် ကြားဖူးပါသည်''ဟု ဤသို့ မမေးအပ်ကုန်။
ပုဏ္ဏား ဤသို့မူကား မြတ်စွာဘုရားတို့ကို မေးလျှောက်အပ်ကုန်၏ -
''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် (မင်္ဂလာ) မီးကို ယူလိုပါသည်၊ ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုပါသည်၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွါးရှိရန် ချမ်းသာရန် ဖြစ်နိုင်ရာသော သွန်သင်ဆုံးမခြင်းဖြင့် အကျွန်ုပ်ကို သွန်သင်တော်မူပါ၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည်အကျွန်ုပ်ကို ဆုံးမတော်မူပါ''ဟု ဤသို့မူကား မေးလျှောက်အပ်ကုန်၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။
ထိုအခါ ဥဂ္ဂတသရီရပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား -
''အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် (မင်္ဂလာ) မီးကို ယူလိုပါသည်၊ ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုပါသည်၊ အသျှင်ဂေါတမသည် ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး အစီးအပွါးရှိရန် ချမ်းသာရန်ဖြစ်နိုင်ရာသောသွန်သင်ဆုံးမခြင်းဖြင့် အကျွန်ုပ်ကို သွန်သင်တော်မူပါ၊ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ဆုံးမတော်မူပါ''ဟု လျှောက်၏။
--ပုဏ္ဏား မင်္ဂလာမီးကို ယူလိုသော ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်မပူဇော်မီကပင်အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးရှိကုန်သော လက်နက်သုံးမျိုးတို့ကိုစိုက်ထူသည် မည်၏။
အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-
ကာယကံလက်နက်၊ ဝစီကံလက်နက်၊ မနောကံလက်နက်တို့တည်း။
ပုဏ္ဏား မင်္ဂလာမီးကို ယူလိုသော ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်မပူဇော်မီကပင် ဤသို့စိတ်ကို ဖြစ်စေ၏ -
''ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သော နွားလားတို့ကို သတ်အပ်သည်ဖြစ်စေကုန်၊ ယဇ်ပူဇော်ရန်ဤမျှလောက်ကုန်သော နွားငယ်တို့ကို သတ်အပ်သည်ဖြစ်စေကုန်၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သောနွားမငယ်တို့ကို သတ်အပ်သည်ဖြစ်စေကုန်၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သော ဆိတ်တို့ကို သတ်အပ်သည်ဖြစ်စေကုန်၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သော သိုးတို့ကို သတ်အပ်သည်ဖြစ်စေကုန်''ဟု (စိတ်ကိုဖြစ်စေ၏)။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ''ကောင်းမှုကို ပြုအံ့''ဟူ၍ မကောင်းမှုကို ပြု၏၊ ''ကုသိုလ်ကို ပြုအံ့''ဟူ၍အကုသိုလ်ကို ပြု၏၊ ''ကောင်းသောလားရာ 'သုဂတိ' ဘုံ၏ လမ်းခရီးကို ရှာအံ့''ဟူ၍ မကောင်းသောလားရာ 'ဒုဂ္ဂတိ' ဘုံ၏ လမ်းခရီးကို ရှာမှီး၏၊ ပုဏ္ဏား မင်္ဂလာမီးကို ယူလို ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသောပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်မပူဇော်မီကပင် အကုသိုလ်ဖြစ်သော ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်သော ဆင်းရဲကျိုးရှိသော ဤပဌမမနောကံလက်နက်ကို စိုက်ထူ၏။
ပုဏ္ဏား နောက်တစ်မျိုးကား မင်္ဂလာမီးကို ယူလို ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်မပူဇော်မီကပင် ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သော နွားလားတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ရန်ဤမျှလောက်ကုန်သော နွားငယ်တို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သော နွားမငယ်တို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သော ဆိတ်တို့ကို သတ်ကြကုန်လော့၊ ယဇ်ပူဇော်ရန် ဤမျှလောက်ကုန်သော သိုးတို့ကို သတ်ကြကုန်လော့''ဟု ဤသို့သော စကားကိုပြောဆို၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ''ကောင်းမှုကို ပြုအံ့''ဟူ၍ မကောင်းမှုကို ပြု၏၊ ''ကုသိုလ်ကို ပြုအံ့''ဟူ၍အကုသိုလ်ကို ပြု၏၊ ''ကောင်းသောလားရာ 'သုဂတိ' ဘုံ၏ လမ်းခရီးကို ရှာမှီးအံ့''ဟူ၍ မကောင်းသောလားရာ 'ဒုဂ္ဂတိ' ဘုံ၏ လမ်းခရီးကို ရှာမှီး၏။
ပုဏ္ဏား မင်္ဂလာမီးကို ယူလိုသော ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်မပူဇော်မီကပင်အကုသိုလ်ဖြစ်သော ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်သော ဆင်းရဲကျိုးရှိသော ဤဒုတိယ ဝစီကံလက်နက်ကိုစိုက်ထူ၏။
ပုဏ္ဏား နောက်တစ်မျိုးကား မင်္ဂလာမီးကို ယူလိုသော ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ယဇ်မပူဇော်မီကပင် ယဇ်အလို့ငှါ နွားလားတို့ကို သတ်ရန် ကိုယ်တိုင် ရှေးဦးစွာ အားထုတ်၏၊ ယဇ်အလို့ငှါ နွားငယ်တို့ကို သတ်ရန် ကိုယ်တိုင် ရှေးဦးစွာ အားထုတ်၏၊ ယဇ်အလို့ငှါ နွားမငယ်တို့ကိုသတ်ရန် ကိုယ်တိုင် ရှေးဦးစွာ အားထုတ်၏၊ ယဇ်အလို့ငှါ ဆိတ်တို့ကို သတ်ရန် ကိုယ်တိုင် ရှေးဦးစွာအားထုတ်၏၊ ယဇ်အလို့ငှါ သိုးတို့ကို သတ်ရန် ကိုယ်တိုင် ရှေးဦးစွာ အားထုတ်၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ''ကောင်းမှုကို ပြုအံ့''ဟူ၍ မကောင်းမှုကို ပြု၏၊ ''ကုသိုလ်ကို ပြုအံ့''ဟူ၍အကုသိုလ်ကို ပြု၏၊ ''ကောင်းသောလားရာ 'သုဂတိ' ဘုံ၏ လမ်းခရီးကို ရှာမှီးအံ့''ဟူ၍ မကောင်းသောလားရာ 'ဒုဂ္ဂတိ' ဘုံ၏ လမ်းခရီးကို ရှာမှီး၏။
--ပုဏ္ဏား မင်္ဂလာမီးကို ယူလိုသော ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်မပူဇော်မီကပင်အကုသိုလ်ဖြစ်သော ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်သော ဆင်းရဲကျိုးရှိသော ဤတတိယကာယကံလက်နက်ကိုစိုက်ထူ၏။
ပုဏ္ဏား မင်္ဂလာမီးကို ယူလိုသော ယဇ်တိုင်ကို စိုက်ထူလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ယဇ်မပူဇော်မီကပင်အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲကို ပွါးစေတတ်ကုန်သော ဆင်းရဲကျိုးရှိကုန်သော ဤလက်နက်သုံးမျိုးတို့ကို စိုက်ထူ၏။
ပုဏ္ဏား ဤမီးသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်ကုန်၏၊ မမှီဝဲအပ်ကုန်။
အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ -
စွဲမက်မှု 'ရာဂ' မီး၊ အမျက်ထွက်မှု 'ဒေါသ' မီး၊ တွေဝေမှု 'မောဟ' မီးတို့တည်း။
ပုဏ္ဏား အဘယ့်ကြောင့် ဤစွဲမက်မှု 'ရာဂ' မီးကို ပယ်အပ်သနည်း၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်သနည်း၊ မမှီဝဲအပ်သနည်း။
ပုဏ္ဏား စွဲမက်သူသည် စွဲမက်မှု 'ရာဂ'နှိပ်စက်အပ် သိမ်းယူအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကာယ ဒုစရိုက်ကိုပြု၏၊ ဝစီဒုစရိုက်ကို ပြု၏၊ မနောဒုစရိုက်ကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် ကာယဒုစရိုက်ကို ပြု၍ ဝစီ ဒုစရိုက်ကိုပြု၍ မနောဒုစရိုက်ကို ပြု၍ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသောမကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ရောက်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤစွဲမက်မှု 'ရာဂ' မီးကိုပယ်အပ်၏၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်၏၊ မမှီဝဲအပ်။
ပုဏ္ဏား အဘယ့်ကြောင့် ဤအမျက်ထွက်မှု 'ဒေါသ' မီးကို ပယ်အပ်သနည်း၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်သနည်း၊ မမှီဝဲအပ်သနည်း။
ပုဏ္ဏား အမျက်ထွက်သူသည် အမျက်ထွက်မှု 'ဒေါသ' နှိပ်စက်အပ် သိမ်းယူအပ်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ကာယဒုစရိုက်ကို ပြု၏။ပ။ မနောဒုစရိုက်ကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် ကာယဒုစရိုက်ကို ပြု၍ ဝစီဒုစရိုက် ကိုပြု၍ မနောဒုစရိုက်ကို ပြု၍ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသောမကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ရောက်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤအမျက်ထွက်မှု'ဒေါသ' မီးကို ပယ်အပ်၏၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်၏၊ မမှီဝဲအပ်။
ပုဏ္ဏား အဘယ့်ကြောင့် ဤတွေဝေမှု 'မောဟ' မီးကို ပယ်အပ်သနည်း၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်သနည်း၊ မမှီဝဲအပ်သနည်း။
ပုဏ္ဏား တွေဝေသူသည် တွေဝေမှု 'မောဟ' နှိပ်စက်အပ် သိမ်းယူအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကာယဒုစရိုက်ကို ပြု၏၊ ဝစီဒုစရိုက်ကို ပြု၏၊ မနောဒုစရိုက်ကို ပြု၏၊ ထိုသူသည် ကာယဒုစရိုက်ကို ပြု၍ ဝစီဒုစရိုက်ကို ပြု၍ မနောဒုစရိုက်ကို ပြု၍ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသောမကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ရောက်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤတွေဝေမှု 'မောဟ'မီးကို ပယ်အပ်၏၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်၏၊ မမှီဝဲအပ်။
ဤမီးသုံးမျိုးတို့ကို ပယ်အပ်ကုန်၏၊ ရှောင်ကြဉ်အပ်ကုန်၏၊ မမှီဝဲအပ်ကုန်။
ပုဏ္ဏား မီးသုံးမျိုးတို့ကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုးပူဇော်ကာ အသင့်အားဖြင့် ချမ်းသာစွာဆောင်အပ်ကုန်၏။
အဘယ်သုံးမျိုးတို့နည်းဟူမူ-
အပူဇော်ခံမီး၊ အိမ်ရှင်မီး၊ အလှူခံမီးတို့တည်း။
ပုဏ္ဏား အပူဇော်ခံမီးဟူသည် အဘယ်နည်း။
ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အမိအဖကို သားသမီး၏ အပူဇော်ခံမီးဟု ဆိုအပ်၏။
--ထိုသို့ဆိုခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ပုဏ္ဏား ဤအမိအဖမှ ဤသားသမီးသည် ဖြစ်လာ၏၊ ထို့ကြောင့် ဤအမိအဖကို အပူဇော်ခံမီးဟူ၍ဆိုအပ်၏။
ထို့ကြောင့် ဤအပူဇော်ခံမီးကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုးပူဇော်ကာ အသင့်အားဖြင့်ချမ်းသာစွာ ဆောင်အပ်၏။
ပုဏ္ဏား အိမ်ရှင်မီးဟူသည် အဘယ်နည်း။
ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ (အိမ့်ရှင်) ယောက်ျားကို သား သမီး မယား ကျွန် အစေခံ အမှုလုပ်အပေါင်း၏အိမ်ရှင်မီးဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤအိမ်ရှင်မီးကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုးပူဇော်ကာအသင့်အားဖြင့် ချမ်းသာစွာ ဆောင်အပ်၏။
ပုဏ္ဏား အလှူခံမီးဟူသည် အဘယ်နည်း။
ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော) သူတစ်ပါးအယူမှ ရှောင်ကြဉ်ကုန်သော၊ သည်းခံခြင်းကောင်းမှုဝယ် မွေ့လျော်ခြင်း၌ တည်ကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် တစ်ခုတည်းသော စိတ်ကို ဆုံးမကုန်၏၊ တစ်ခုတည်းသော စိတ်ကို (ရာဂစသည်တို့မှ) ငြိမ်းစေကုန်၏၊ တစ်ခုတည်းသော စိတ်ကို (ရာဂစသည်မှ) ငြိမ်းချမ်းစေကုန်၏၊ ပုဏ္ဏား ဤသမဏဗြာဟ္မဏကို အလှူခံမီးဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ထို့ကြောင့် အလှူခံမီးကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုးပူဇော်ကာ အသင့်အားဖြင့် ချမ်းသာစွာဆောင်အပ်၏။
ပုဏ္ဏား ဤမီးသုံးမျိုးတို့ကို အရိုအသေ အလေးအမြတ်ပြု၍ မြတ်နိုးပူဇော်ကာ အသင့်အားဖြင့်ချမ်းသာစွာ ဆောင်အပ်ကုန်၏။
ပုဏ္ဏား ဤထင်းမီးကိုမူကား ရံဖန်ရံခါ တောက်စေအပ်၏၊ ရံဖန်ရံခါ လျစ်လျူရှုအပ်၏၊ ရံဖန်ရံခါငြိမ်းစေအပ်၏၊ ရံဖန်ရံခါ (မငြိမ်းစေဘဲ) ထားအပ်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။
ဤသို့ ဟောတော်မူသည်ရှိသော် ဥဂ္ဂတသရီရ အမည်ရှိသော ပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏၊ ''အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သူ 'ဥပါသကာ'ဟု မှတ်တော်မူပါ''ဟုလျှောက်၏။
အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် နွားလားငါးရာ နွားငယ်ငါးရာ နွားမငယ်ငါးရာ ဆိတ်ငါးရာသိုးငါးရာတို့ကို လွှတ်ပါ၏၊ အသက်ကို ပေးလှူပါ၏၊ စိမ်းသော မြက်တို့ကိုလည်း စားကြပါစေ၊ အေးမြသော ရေတို့ကိုလည်း သောက်ကြပါစေ၊ အေးချမ်းစွာ တိုက်ခတ်သော လေသည်လည်း ထိုနွားတို့အားတိုက်ခတ်ပါစေသတည်းဟု (လျှောက်၏)။
စတုတ္ထသုတ်။
--၅-ပဌမ သညာသုတ်
֍ ၄၈။ ရဟန်းတို့ ဤမှတ်သားမှု 'သညာ' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် အကျိုး အာနိသင် ကြီးမားကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘ သညာ'၊ သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏ သညာ'၊ စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ'၊ လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဖွယ်ဟုမှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'၊ မမြဲဟူ၍ မှတ်သားမှု 'အနိစ္စသညာ'၊ မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟုမှတ်သားမှု 'အနိစ္စေဒုက္ခသညာ'၊ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရ အနတ္တဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ' တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤမှတ်သားမှု 'သညာ' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည် ရှိသော်အကျိုး အာနိသင် ကြီးမားကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဉ္စမသုတ်။
၆-ဒုတိယသညာသုတ်
֍ ၄၉။ ရဟန်းတို့ ဤမှတ်သားမှု 'သညာ' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမားကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ'၊ သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ'၊ စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေပဋိကူလသညာ'၊ လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဖွယ်ဟုမှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'၊ မမြဲဟူ၍ မှတ်သားမှု 'အနိစ္စသညာ'၊ မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟုမှတ်သားမှု 'အနိစ္စေဒုက္ခသညာ'၊ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရအနတ္တဟု မှတ်သားမှု'ဒုက္ခေအနတ္တသညာ' တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤမှတ်သားမှု 'သညာ' ခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည် ရှိသော်အကျိုးအာနိသင် ကြီးမားကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာ ရှိကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိကုန်၏။
--''ရဟန်းတို့ မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ' ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမားကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိကုန်၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား မေထုန်အကျင့်သို့ ရောက်ခြင်းမှ စိတ်သည် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏၊ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်တောင်ကိုလည်းကောင်း၊ အကြောတုံးကိုလည်းကောင်း မီး၌ ချအပ်သည်ရှိသော် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန် များစွာနေသော ရဟန်းအား မေထုန်အကျင့်သို့ ရောက်ခြင်းမှ စိတ်သည်တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏။
ရဟန်းတို့ မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား မေထုန်အကျင့်သို့ ရောက်ခြင်း၌ စိတ်သည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ မစက်ဆုပ့်မရွံရှာခြင်းသည် အကယ်၍ တည်ငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် အသုဘသညာကို မပွါးများရသေး၊ ငါ့အား (အသုဘသညာ) မပွါးများမီ ရှေးနှင့်ပွါးများပြီးနောက် ထူးခြားမှု မရှိ၊ ငါသည် ဘာဝနာအားအစွမ်းသို့ မရောက်သေး''ဟု ဤသဘောကိုသိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
ရဟန်းတို့ မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား မေထုန်အကျင့်သို့ ရောက်ခြင်းမှ စိတ်သည် အကယ်၍ တွန့်ခဲ့မူ ရှုံ့ခဲ့မူ ဆုတ်နစ်ခဲ့မူမပျံ့နှံ့ခဲ့မူ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း ကောင်းစွာ တည်ခဲ့မူရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ'ကို ပွါးပြီးဖြစ်၏၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက်ထူးခြားမှု ရှိ၏၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏အားအစွမ်းသို့ ရောက်ပြီ''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိပြီး ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ အသုဘသညာကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကိုဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်၏။ (၁)
''ရဟန်းတို့ သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ'ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည် ရှိသော်အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သောထိုစကားကို အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ နေသောရဟန်းအား အသက်ရှင်ခြင်း၌ တပ်နှစ်သက်မှု စိတ်သည် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏၊ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်တောင်ကိုလည်းကောင်း၊ အကြောတုံးကိုလည်းကောင်း မီး၌ ချအပ်သည်ရှိသော် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ နေသော ရဟန်းအား အသက်ရှင်ခြင်း၌ တပ်နှစ်သက်မှုမှစိတ်သည် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏။
--ရဟန်းတို့ သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ' ကို လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ နေသောရဟန်းအား အသက်ရှင်ခြင်း၌ နှစ်သက်မှုစိတ်သည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ မစက်ဆုပ် မရွံရှာခြင်းသည်အကယ်၍ တည်ငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ' ကို မပွါးများရသေး၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှုမရှိ၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏အားအစွမ်းသို့ မရောက်သေး''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိအပ်၏။
ရဟန်းတို့ သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသောရဟန်းအား အသက်ရှင်ခြင်း၌ တပ်နှစ်သက်မှုမှ စိတ်သည် အကယ်၍ တွန့်ခဲ့မူ ရှုံ့ခဲ့မူ ဆုတ်နစ် ခဲ့မူမပျံ့နှံ့ခဲ့မူ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း ကောင်းစွာ တည်ခဲ့မူရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ' ကို ပွါးပြီးဖြစ်၏၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှုရှိ၏၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏အားအစွမ်းသို့ ရောက်အပ်ပြီ''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိပြီးဖြစ်၏။
''ရဟန်းတို့ မရဏသညာကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကိုဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ'ကို ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့်ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား အရသာကို တပ်မက်မှုမှ စိတ်သည် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏။
ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်တောင်ကိုလည်းကောင်း၊ အကြောတုံးကိုလည်းကောင်း မီး၌ ချအပ်သည်ရှိသော် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ'၌ လေ့လာသောစိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ နေသောရဟန်းအား အရသာ၌ တပ်မက်မှုမှ စိတ်သည် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏။
ရဟန်းတို့ စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ' ကို လေ့လာသောစိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား အရသာကို တပ်မက်မှု စိတ်သည် အကယ်၍ ဖြစ်ငြားအံ့၊ မစက်ဆုပ် မရွံရှာခြင်းသည် တည်ငြားအံ့၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ''ငါသည် စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟုမှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ' ကို မပွါးများရသေး၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှု မရှိ၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ မရောက်သေး''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
--ရဟန်းတို့ စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့်ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား အရသာကို တပ်မက်မှုမှ စိတ်သည် အကယ်၍ တွန့်ခဲ့မူ ရှုံ့ခဲ့မူဆုတ်နစ်ခဲ့မူ မပျံ့နှံ့ခဲ့မူ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်းကောင်းစွာ တည်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ' ကို ပွါးပြီးဖြစ်၏၊ ငါ့အားရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှု ရှိ၏၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ ရောက်ပြီ''ဟု ဤသဘောကိုသိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
''ရဟန်းတို့ စားဖွယ်၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ' ကို ပွါးများအပ်ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်၏။ (၃)
''ရဟန်းတို့ လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ' ကိုပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား လောက၏ ဆန်းကြယ်မှုတို့၌ စိတ်သည်တွန့်၏။ပ။ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား။ပ။ စိတ်သည် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ ရဟန်း့တို့ ဤအတူသာလျှင် လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ နေသော ရဟန်းအား လောက၏ ဆန်းကြယ်မှုတို့၌ စိတ်သည်တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏။
ရဟန်းတို့ လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား လောက၏ ဆန်းကြယ်မှုတို့၌ စိတ်သည်အကယ်၍ ဖြစ်ခဲ့မူ မစက်ဆုပ် မရွံရှာခြင်းသည် တည်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'ကိုမပွါးများရသေး၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှု မရှိ၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ မရောက်သေး''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
--ရဟန်းတို့ လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား လောက၏ ဆန်းကြယ်မှုတို့၌ စိတ်သည်အကယ်၍ တွန့်ခဲ့မူ။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်းကောင်းစွာ တည်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'ကို ပွါးပြီးဖြစ်၏၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှု ရှိ၏၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ ရောက်အပ်ပြီ''ဟုဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
''ရဟန်းတို့ လောကအားလုံး၌ မမွေ့လျော်ဟု မှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ' ကိုပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်၏။ (၄)
''ရဟန်းတို့ မမြဲဟု မှတ်သားမှု'အနိစ္စသညာ'ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော်အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သောထိုစကားကို အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ မမြဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသောရဟန်းအား လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစော၌ စိတ်သည် တွန့်၏။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏။ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်တောင်ကိုလည်းကောင်း၊ အကြောတုံးကိုလည်းကောင်း မီး၌ ချအပ်သည်ရှိသော် တွန့်၏၊ ရှုံ့၏၊ ဆုတ်နစ်၏၊ မပျံ့နှံ့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် မမြဲဟု မှတ်သားမှု'အနိစ္စသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောမှ စိတ်သည် တွန့်၏။ပ။ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်၏။
ရဟန်းတို့ မမြဲဟု မှတ်သားမှု'အနိစ္စသညာ' ကို လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသောရဟန်းအား လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစော၌ စိတ်သည် အကယ်၍ ဖြစ်ခဲ့မူ မစက်ဆုပ် မရွံရှာခြင်းသည် တည်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် မမြဲဟု မှတ်သားမှု'အနိစ္စသညာ' ကို မပွါးများရသေး၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှု မရှိ၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ မရောက်သေး''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
''ရဟန်းတို့ မမြဲဟု မှတ်သားမှု'အနိစ္စသညာ'၌ လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသောရဟန်းအား လာဘ်ပူဇော်သကာ အကျော်အစောမှ စိတ်သည် အကယ်၍ တွန့်ခဲ့မူ ရှုံ့ခဲ့မူ ဆုတ်နစ်ခဲ့မူမပျံ့နှံ့ခဲ့မူ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာခြင်းသည်လည်းကောင်း တည်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ရဟန်းသည် -
''ငါသည် မမြဲဟု မှတ်သားမှု'အနိစ္စသညာ' ကို ပွါးပြီးဖြစ်၏၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှု ရှိ၏၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ ရောက်ပြီ''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
''ရဟန်းတို့ မမြဲဟု မှတ်သားမှု'အနိစ္စသညာ' ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော်အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သောထိုစကားကို ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်၏။ (၅)
''ရဟန်းတို့ မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စေဒုက္ခသညာ'ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟုဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို အဘယ်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ သန်လျက်မြှောက်ချီသော သူသတ်ယောကျ်ား၌ ပြင်းထန်အားကြီးသော ဘေးဟူသောသညာသည် ရှေးရှုတည်သကဲ့သို့ မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စေဒုက္ခသညာ' ကို လေ့လာသောစိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား ပျင်းရိမှု ပေါ့ဆမှု မရဲရင့်မှု မေ့လျော့မှု အားမထုတ်မှုမဆင်ခြင်မှု၌ ပြင်းထန်အားကြီးသော ဘေးဟုရှုသော သညာသည် ရှေးရှုတည်၏။
--ရဟန်းတို့ မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စေဒုက္ခသညာ'ကို လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ နေသော ရဟန်းအား ပျင်းရိမှု ပေါ့ဆမှု မရဲရင့်မှု မေ့လျော့မှု အားမထုတ်မှု မဆင်ခြင်မှု၌ ပြင်းထန်အားကြီးသော ဘေးဟုရှုသော သညာသည် အကယ်၍ ရှေးရှုမတည်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ သန်လျက်မြှောက်ချီသော သူသတ်ယောကျ်ား၌ ပြင်းထန်အားကြီးသော ဘေးဟူသော သညာသည် ရှေးရှုတည်သကဲ့သို့ ဘေးဟူသော သညာသည် ရှေးရှုမတည်၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စေဒုက္ခသညာ' ကို မပွါးများရသေး၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့်နောက်ထူးခြားမှု မရှိ၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ မရောက်သေး''ဟူသော သဘောကို သိအပ်၏။ ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
ရဟန်းတို့ သန်လျက်မြှောက်ချီသော သူသတ်ယောကျ်ား၌ ပြင်းထန်အားကြီးသော ဘေးဟူသောသညာသည် ရှေးရှုတည်သကဲ့သို့ ဘေးဟုရှုသော သညာသည် အကယ်၍ တည်ခဲ့မူ၊ မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟုမှတ်သားမှု 'အနိစ္စေဒုက္ခသညာ'ကို လေ့လာသော စိတ်ဖြင့် ကြိမ်ဖန် များစွာနေသော ရဟန်းအား ပျင်းရိမှုပေါ့ဆမှု မရဲရင့်မှု မေ့လျော့မှု အားမထုတ်မှု မဆင်ခြင်မှု၌ ပြင်းထန်အားကြီးသော ဘေးဟူသော သညာသည် တည်၏၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ' ကို ပွါးပြီးဖြစ်၏၊ ငါ့အား ရှေ့နှင့် နောက်ထူးခြားမှု ရှိ၏၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ ရောက်ပြီ''ဟု ဤသဘောကို သိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
''ရဟန်းတို့ မမြဲမှု၌ ဆင်းရဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ'ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟုဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်၏။ (၆)
''ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေအနတ္တသညာ' ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင့်အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို အဘယ်အရာကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်သနည်း။
''ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေအနတ္တသညာ' ကို လေ့လာသော စိတ်ဖြင့်ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား ဝိညာဏ်ရှိသော ဤကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သောအလုံးစုံသော အာရုံတို့၌လည်းကောင်း ငါဟူသော အခြင်းအရာဖြင့် စွဲလမ်းမှု 'ဒိဋ္ဌိ'၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူသောအခြင်းအရာဖြင့် စွဲလမ်းမှု 'တဏှာ'နှင့် ထောင်လွှားမှု 'မာန' မှ ကင်းသော စိတ်ဖြစ်၏၊ မာနသုံးပါးကိုကောင်းစွာ လွန်၏၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်း၏၊ ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်၏။
ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု'ဒုက္ခေအနတ္တသညာ' ကို လေ့လာသော စိတ်ဖြင့်ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား ဝိညာဏ်ရှိသော ဤကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော အလုံးစုံသော အာရုံတို့၌လည်းကောင်း ငါဟူသော အခြင်းအရာဖြင့် စွဲလမ်းမှု 'ဒိဋ္ဌိ'၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူသော အခြင်းအရာဖြင့် စွဲလမ်းမှု 'တဏှာ'နှင့် ထောင်လွှားမှု 'မာန' မှ ကင်းသော စိတ်သည် မာနသုံးပါးကို ကောင်းစွာလွန်သည်၊ ဆန့်ကျင်ဘက် ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းသည်၊ ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သည် အကယ်၍မဖြစ်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေအနတ္တသညာ'ကို မပွါးများရသေး၊ ငါ့အားရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှုမရှိ၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ မရောက်သေး''ဟု ဤသဘောကိုသိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
--ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေအနတ္တသညာ' ကို လေ့လာသော စိတ်ဖြင့်ကြိမ်ဖန်များစွာနေသော ရဟန်းအား ဝိညာဏ်ရှိသော ဤကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ အပဖြစ်သော အလုံးစုံသော အာရုံတို့၌လည်းကောင်း ငါဟူသော အခြင်းအရာဖြင့် စွဲလမ်းမှု 'ဒိဋ္ဌိ'၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူသော အခြင်းအရာဖြင့် စွဲလမ်းမှု 'တဏှာ'နှင့် ထောင်လွှားမှု 'မာန' မှ ကင်းသော စိတ်သည် မာနသုံးပါးကိုကောင်းစွာ လွန်သည် ဆန့်ကျင်ဘက် ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းသည် ကောင်းစွာ လွတ်မြောက်သည်အကယ်၍ ဖြစ်ခဲ့မူ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် -
''ငါသည် ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ' ကို ပွါးပြီးဖြစ်၏၊ ငါ့အားရှေ့နှင့်နောက် ထူးခြားမှု ရှိ၏၊ ငါသည် ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းသို့ ရောက်ပြီ''ဟု ဤသဘောကိုသိအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုအရာ၌ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိ၏။
''ရဟန်းတို့ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ' ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင်အဆုံးရှိ၏''ဟု ဟောကြားအပ်သော ထိုစကားကို ဤသည်ကို စွဲ၍ ဟောကြားအပ်၏။ (၇)
ရဟန်းတို့ ဤသညာ ခုနစ်ပါးတို့ကို ပွါးများအပ် ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော် အကျိုးအာနိသင် ကြီးမား၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် တည်ရာရှိ၏၊ နိဗ္ဗာန်လျှင် အဆုံးရှိ၏''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဆဋ္ဌသုတ်။
--၇-မေထုနသုတ်
֍ ၅၀။ ထိုအခါ ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆို၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား -
''အသျှင်ဂေါတမသည်လည်း မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏ဟု ဝန်ခံသည် မဟုတ်ပါလော''ဟု လျှောက်၏။
ပုဏ္ဏား ''မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျားသော ပြည့်စုံစင်ကြယ်စွာ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏''ဟူသော စကားကို ကောင်းစွာ ပြောဆိုလိုသောသူသည် ငါ့ကိုသာလျှင် ပြောဆိုရာ၏။
''ပုဏ္ဏား ထိုစကားဟုတ်မှန်၏၊ ငါသည် မကျိုး မပေါက် မပြောက် မကျားသော ပြည့်စုံ စင်ကြယ်စွာမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
''အသျှင်ဂေါတမ အဘယ်သို့လျှင် မြတ်သော အကျင့်၏ ကျိုးမှု ပေါက်မှု ပြောက်မှု ကျားမှုသည်ဖြစ်ပါသနည်း''ဟု (လျှောက်၏)။
ပုဏ္ဏား ဤလောက၌ အချို့သော သမဏဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ မြတ်သော အကျင့်ကို ကောင်းစွာကျင့်၏ဟု ဝန်ခံပါလျက် မာတုဂါမနှင့်အတူ နှစ်ယောက် နှစ်ယောက်သောသူတို့ ပြုကျင့်အပ်သောမေထုန်အကျင့်သို့ကား မရောက်၊ စင်စစ်မူကား မာတုဂါမ၏ (နံ့သာစသည်ဖြင့်) ပွတ်သပ်မှု (ဆီဖြင့်) ဆုပ်နယ်မှု ရေချိုးပေးမှု သုံးသပ်မှုကို သာယာ၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏသည် ထိုမာတုဂါမ၏နံ့သာစသည်ဖြင့် ပွတ်သပ်မှုစသည်ကို နှစ်သက်၏၊ ထိုနံ့သာပွတ်သပ်မှုစသည်ကို အလိုရှိ၏၊ ထိုသို့ပြုမှုဖြင့်လည်း နှစ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ပုဏ္ဏား ဤသို့သာယာခြင်းသည်လည်း မြတ်သောအကျင့်၏ ကျိုးမှု ပေါက်မှု ပြောက်မှု ကျားမှုပင်မည်၏။
ပုဏ္ဏား ဤသမဏဗြာဟ္မဏမျိုးကို မေထုန်စပ်ယှဉ်မှုနှင့် ယှဉ်သည်ဖြစ်၍ မစင်ကြယ်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သူဟု ဆိုအပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ဆင်းရဲခြင်းနှလုံးမသာယာခြင်း ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်းတို့မှ မလွတ်သူ ဆင်းရဲမှ မလွတ်သူဟူ၍ ငါဆို၏။ (၁)
ပုဏ္ဏား နောက်တစ်မျိုးကား ဤလောက၌ အချို့သော သမဏဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ မြတ်သောအကျင့်ကို ကောင်းစွာ ကျင့်၏ဟု ဝန်ခံပါလျက် မာတုဂါမနှင့်အတူ နှစ်ယောက် နှစ်ယောက်သောသူတို့ပြုကျင့်အပ်သော မေထုန်အကျင့်သို့ မရောက်၊ မာတုဂါမ၏ (နံ့သာစသည်ဖြင့်) ပွတ်သပ်မှု (ဆီဖြင့်) ဆုပ်နယ်မှု ရေချိုးပေးမှု သုံးသပ်မှုကိုလည်း မသာယာ၊ စင်စစ်မူကား မာတုဂါမနှင့် အတူ စကားပြောဆို၏၊ ပြက်ရယ်ပြု၏၊ ပြင်းစွာရယ်၏။ပ။
မာတုဂါမနှင့်အတူ စကားမပြောဆို ပြက်ရယ်မပြု ပြင်းစွာမရယ်၊ စင်စစ်မူကား မာတုဂါမ၏ မျက်စိကိုမိမိမျက်စိဖြင့် တစိမ့်စိမ့်ကြည့်၏၊ ရှု၏။ပ။
--မာတုဂါမ၏ မျက်စိကို မိမိမျက်စိဖြင့် တစိမ့်စိမ့် မကြည့်ရှု၊ စင်စစ်မူကား နံရံတစ်ဖက်၌ ဖြစ်စေတံတိုင်းတစ်ဖက်၌ ဖြစ်စေ ရယ်ရွှင်သူ စကားပြောသူ သီချင်းဆိုသူ ငိုကြွေးသူ မာတုဂါမ၏ အသံကိုနားထောင်၏။ပ။
နံရံတစ်ဖက်၌ ဖြစ်စေ တံတိုင်း တစ်ဖက်၌ ဖြစ်စေ ရယ်ရွှင်သူ စကားပြောသူ သီချင်းဆိုသူ ငိုကြွေး သူမာတုဂါမ၏ အသံကို နားမထောင်။ စင်စစ်မူကား ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏအား ရှေးက မာတုဂါမနှင့် အတူရယ်ရွှင်ခဲ့ စကားပြောခဲ့ မြူးထူးခဲ့သည်တို့ကို အဖန်ဖန်အောက်မေ့၏။ပ။
ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏအား ရှေးက မာတုဂါမနှင့်အတူ ရယ်ရွှင်ခဲ့ စကားပြောခဲ့ မြူးထူးခဲ့သည်တို့ကိုအဖန်ဖန် မအောက်မေ့၊ စင်စစ်မူကား ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ရောင့်ရဲ ပြည့်စုံ ခံစံပျော်ပါးနေသောသူကြွယ်ကို ဖြစ်စေ သူကြွယ်သားကို ဖြစ်စေ မြင်၏။ပ။
ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏအား ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်တို့ဖြင့် ရောင့်ရဲ ပြည့်စုံ ခံစံပျော်ပါးနေသောသူကြွယ်ကိုဖြစ်စေ သူကြွယ်သားကို ဖြစ်စေ မမြင်၊ စင်စစ်မူကား ငါသည် ဤသီလဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကျင့်ဝတ်ဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ခြိုးခြံမှုဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ မြတ်သော အကျင့်ဖြင့်လည်းကောင်းနတ်မင်းမူလည်း ဖြစ်ရလို၏၊ နတ်သားမူလည်း ဖြစ်ရလို၏ဟု တစ်ပါးပါးသော နတ်၏အဖြစ်ကို တောင့်တ၍ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏။
ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏသည် ထိုနတ်၏ အဖြစ်ကို သာယာ၏၊ ထိုနတ်၏ အဖြစ်ကို အလိုရှိ၏၊ ထိုနတ်၏အဖြစ်၌ သာလျှင် နှစ်သက်ခြင်းသို့ ရောက်၏။
ပုဏ္ဏား ဤသို့ သာယာမှုသည်လည်း မြတ်သော အကျင့်၏ ကျိုး မှု ပေါက်မှု ပြောက် မှု ကျားမှုပင်မည်၏၊ ပုဏ္ဏား ဤသမဏ ဗြာဟ္မဏမျိုးကို မေထုန်စပ်ယှဉ်မှုနှင့် ယှဉ်သည်ဖြစ်၍ မစင်ကြယ်သောမြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူဟု ဆိုအပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်းဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့မှ မလွတ်သူ ဆင်းရဲမှ မလွတ်သူဟူ၍ ငါဆို၏။ (၂-၇)
ပုဏ္ဏား ငါသည် ဤခုနစ်မျိုးကုန်သော မေထုန်စပ်ယှဉ်မှုတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော မေထုန် စပ်ယှဉ်မှုကိုမိမိ၌ မပယ်အပ်သေးသည်ကို မြင်နေသမျှကာလပတ်လုံး နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွ သော (နတ်) လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူလောက၌ အတုမရှိသောသမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီဟူ၍ ဝန်မခံခဲ့ပေ။
ပုဏ္ဏား ငါသည် ဤခုနစ်မျိုးကုန်သော မေထုန်စပ်ယှဉ်မှုတို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော မေထုန် စပ်ယှဉ်မှုကိုမူလည်း မိမိ၌ မပယ်အပ်သေးသည်ကို မမြင်သောအခါ၌ မူကား နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော (နတ်) လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူ့လောက၌ အတုမရှိ သောသမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိပြီဟူ၍ ဝန်ခံ၏။
သတ္တဝါဟူသော လောက၌ အတုမရှိမြတ်သော အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ထိုးထွင်း၍သိပြီဟူ၍ ဝန်ခံ၏၊ ငါ၏လွတ်မြောက်မှု (အရဟတ္တဖိုလ်) သည် မပျက်စီးတော့ပြီ၊ ဤဘဝသည်နောက်ဆုံး ဘဝပင်တည်း၊ ယခုအခါ တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ ဖြစ်ခြင်းမရှိတော့ပြီဟု ငါ့အား (ပစ္စဝေက္ခဏာ) ဉာဏ် အမြင်သည် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား-
''အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော် သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်ရှိပါ၏။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်ကို ယနေ့မှစ၍ အသက်ထက်ဆုံး (ရတနာသုံးပါးကို) ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော ဥပါသကာဟူ၍ မှတ်တော်မူပါ''ဟု လျှောက်၏။
သတ္တမသုတ်။
--၈-သံယောဂသုတ်
֍ ၅၁။ ရဟန်းတို့ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှု မယှဉ်မှုကို ပြီးစေတတ်သော တရားဒေသနာကို သင်တို့အားဟောကြားပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်။ပ။
ရဟန်းတို့ ထို (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှု မယှဉ်မှုကို ပြီးစေတတ်သော တရားဒေသနာဟူသည် အဘယ် နည်း။
ရဟန်းတို့ မိန်းမသည် မိမိသန္တာန်၌ မိန်းမဣန္ဒြေကို နှလုံးသွင်း၏၊ မိန်းမအမူအရာ၊ မိန်းမအသွင်အပြင်၊ မိန်းမ၏ မာန်၊ မိန်းမ၏ အလိုဆန္ဒ၊ မိန်းမ၏ အသံ၊ မိန်းမ၏ အဝတ်တန်ဆာကို နှလုံးသွင်း၏၊ ထိုမိန်းမသည် ဣတ္ထိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုး တို့၌ တပ်မက်၏၊ ထိုခုနစ်မျိုးသော တရားတို့၌ မွေ့လျော်၏၊ ထိုမိန်းမသည် ထိုတရားခုနစ်မျိုးတို့၌ တပ်နှစ်သက်သည် မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ ရှိသော ပုရိသိန္ဒြေကို နှလုံးသွင်း၏၊ ယောကျ်ား အမူအရာ၊ ယောကျ်ား အသွင်အပြင်၊ ယောကျ်ား၏မာန်၊ ယောကျ်ား၏ အလိုဆန္ဒ၊ ယောကျ်ား၏ အသံ၊ ယောကျ်ား၏ အဝတ်တန်ဆာကို နှလုံးသွင်း၏၊ ထိုမိန်းမသည် ပုရိသိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုးတို့၌ တပ်မက်၏၊ ထိုခုနစ်မျိုးသော တရားတို့၌ မွေ့လျော်၏၊ ထိုမိန်းမသည် ထိုတရားခုနစ်မျိုးတို့၌ တပ်နှစ်သက်သည် မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုကို အလိုရှိ၏၊ ထိုမိန်းမအား (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုဟူသော အကြောင်း့ကြောင့် ဖြစ်သော ချမ်းသာမှု ဝမ်းမြောက်မှုကိုလည်း အလိုရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ မိန်းမအဖြစ်၌ မွေ့လျော်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ယောကျ်ားတို့၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုသို့ ရောက်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင်မိန်းမသည် မိန်းမ၏အဖြစ်ကို မလွန်မြောက်နိုင်။
ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားသည် မိမိသန္တာန်၌ ယောကျ်ားဣန္ဒြေကို နှလုံးသွင်း၏၊ ယောကျ်ားအမူအရာ၊ ယောကျ်ားအသွင်အပြင်၊ ယောကျ်ား၏ မာန်၊ ယောကျ်ား၏ အလိုဆန္ဒ၊ ယောကျ်ား၏ အသံ၊ ယောကျ်ား၏ အဝတ်တန်ဆာကို နှလုံးသွင်း၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ပုရိသိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုးတို့၌ တပ်မက်၏၊ ထိုခုနစ်မျိုးသော တရားတို့၌ မွေ့လျော်၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ထိုတရားခုနစ်မျိုးတို့၌ တပ်နှစ်သက်သည် မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ ရှိသော ဣတ္ထိန္ဒြေကို နှလုံးသွင်း၏၊ မိန်းမ၏ အမူအရာ၊ မိန်းမ၏ အသွင်အပြင်၊ မိန်းမ၏ မာန်၊ မိန်းမ၏ အလိုဆန္ဒ၊ မိန်းမ၏ အသံ၊ မိန်းမ၏ အဝတ်တန်ဆာကိုနှလုံးသွင်း၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ဣတ္ထိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုးတို့၌ တပ်မက်၏၊ ထိုခုနစ်မျိုးကုန်သောတရားတို့၌ မွေ့လျော်၏၊ ထိုယောကျ်ားသည် ထိုတရားခုနစ်မျိုးတို့၌ တပ်နှစ်သက်သည် မွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုကို အလိုရှိ၏၊ ထိုယောကျ်ားအား (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုဟူသောအကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာမှု ဝမ်းမြောက်မှုကိုလည်း အလိုရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားအဖြစ်၌ မွေ့လျော်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မိန်းမတို့၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုသို့ ရောက်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ယောကျ်ားသည် ယောကျ်ား၏ အဖြစ်ကို မလွန်မြောက်နိုင်။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှု ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် (မေထုန်နှင့်) မယှဉ်မှု ဖြစ်သနည်း။
--ရဟန်းတို့ မိန်းမသည် မိမိသန္တာန်၌ မိန်းမဣန္ဒြေကို နှလုံးမသွင်း၊ မိန်းမအမူအရာ၊ မိန်းမအသွင်အပြင်၊ မိန်းမ၏ မာန်၊ မိန်းမ၏ အလိုဆန္ဒ၊ မိန်းမ၏ အသံ၊ မိန်းမ၏ အဝတ်တန်ဆာကို နှလုံးမသွင်း၊ ထိုမိန်းမသည် ဣတ္ထိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုးတို့၌ မတပ်မက်၊ ထိုခုနစ်မျိုးသော တရားတို့၌ မမွေ့လျော်၊ ထိုမိန်းမသည် ထိုတရားခုနစ်မျိုးတို့၌ မတပ်မက် မမွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ ရှိသောပုရိသိန္ဒြေကို နှလုံးမသွင်း၊ ယောကျ်ား အမူအရာ၊ ယောကျ်ား အသွင်အပြင်၊ ယောကျ်ား၏ မာန်၊ ယောကျ်ား၏ အလိုဆန္ဒ၊ ယောကျ်ား၏ အသံ၊ ယောကျ်ား၏ အဝတ်တန်ဆာကို နှလုံးမသွင်း၊ ထိုမိန်းမသည် ပုရိသိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုးတို့၌ မတပ်မက်၊ ထိုခုနစ်မျိုးသော တရားတို့၌ မမွေ့လျော်၊ ထိုခုနစ်မျိုးသော တရားတို့၌ မတပ်မက် မမွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုကို အလိုမရှိ၊ ထိုမိန်းမအား (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာမှုဝမ်းမြောက်မှုကိုလည်း အလိုမရှိ၊ ရဟန်းတို့ မိန်းမ၏အဖြစ်၌ မမွေ့လျော်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည်ယောကျ်ားတို့၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုသို့ မရောက်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် မိန်းမသည် မိန်းမ၏ အဖြစ်ကိုလွန်မြောက်၏။
ရဟန်းတို့ ယောကျ်ားသည် မိမိသန္တာန်၌ ယောကျ်ားဣန္ဒြေကို နှလုံးမသွင်း၊ ယောကျ်ား အမူ အရာ၊ ယောကျ်ား အသွင်အပြင်၊ ယောကျ်ား၏ မာန်၊ ယောကျ်ား၏ အလိုဆန္ဒ၊ ယောကျ်ား၏ အသံ၊ ယောကျ်ား၏ အဝတ်တန်ဆာကို နှလုံးမသွင်း၊ ထိုယောကျ်ားသည် ပုရိသိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုးတို့၌ မတပ်မက်၊ ထိုခုနစ်မျိုးသော တရားတို့၌ မမွေ့လျော်၊ ထိုယောကျ်ားသည် ထိုတရားခုနစ်မျိုးတို့၌ မတပ်မက် မမွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ ရှိသော ဣတ္ထိန္ဒြေကို နှလုံးမသွင်း၊ မိန်းမ အမူအရာ၊ မိန်းမ အသွင်အပြင်၊ မိန်းမ၏ မာန်၊ မိန်းမ၏ အလိုဆန္ဒ၊ မိန်းမ၏ အသံ၊ မိန်းမ၏ အဝတ်တန်ဆာကိုနှလုံးမသွင်း၊ ထိုယောကျ်ားသည် ဣတ္ထိန္ဒြေစသော တရားခုနစ်မျိုးတို့၌ မတပ်မက်၊ ထိုခုနစ်မျိုးသောတရားတို့၌ မမွေ့လျော်၊ ထိုခုနစ်မျိုးသောတရားတို့၌ မတပ်မက် မမွေ့လျော်သည်ဖြစ်၍ အပသန္တာန်၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုကို အလိုမရှိ၊ ထိုယောကျ်ားအား (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာမှု ဝမ်းမြောက်မှုကိုလည်း အလိုမရှိ၊ ရဟန်းတို့ ယောကျ်ား၏အဖြစ်၌ မမွေ့လျော်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် မိန်းမတို့၌ (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှုသို့ မရောက်၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ယောကျ်ားသည် ယောကျ်ား၏ အဖြစ်ကို လွန်မြောက်၏
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား (မေထုန်နှင့်) ယှဉ်မှု မယှဉ်မှုကို ပြီးစေတတ်သော တရားဒေသနာပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဋ္ဌမသုတ်။
--၉-ဒါနမဟပ္ဖလသုတ်
֍ ၅၂။ အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် စမ္ပာမြို့ ဂဂ္ဂရာမည်သော ရေကန်၏ ကမ်းနား၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ စမ္ပာမြို့သား များစွာသော ဥပါသကာတို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာ ထံသို့ချဉ်းကပ်ကြကုန်၍ အသျှင်သာရိပုတြာကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေကြကုန်ပြီးသော် အသျှင်သာရိပုတြာအား -
''အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ကာလကြာမြင့်စွာက မြတ်စွာဘုရား၏မျက်မှောက်တော်မှ တရားစကားကို ကြားနာအပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားမျက်မှောက်တော်မှ တရားစကားကို ကြားနာခြင်းငှါ ရလိုပါကုန်၏''ဟု လျှောက်ကြကုန်၏။
ဒါယကာတို့သို့ဖြစ်လျှင် ထိုဥပုသ်နေ့၌ မြတ်စွာဘုရား မျက်မှောက်တော်မှ တရားစကားကို ကြားနာရန်လာကြကုန်လော့ဟု (မိန့်ဆို၏)။
စမ္ပာမြို့သား ဥပါသကာတို့သည် အသျှင်သာရိပုတြာအား ''အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ''ဟု ပြန်ကြားလျှောက်ထားပြီးလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ နေရာမှထကာ အရိုအသေပြုလျက်ဖဲသွားကြကုန်၏။
ထိုအခါ စမ္ပာမြို့သား ဥပါသကာတို့သည် ထိုဥပုသ်နေ့၌ အသျှင်သာရိပုတြာထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်ပြီးလျှင် အသျှင်သာရိပုတြာကို ရိုသေစွာ ရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်နေကြကုန်၏။ ထိုအခါအသျှင်သာရိပုတြာသည် ထိုစမ္ပာမြို့သား ဥပါသကာတို့နှင့်အတူ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာ ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား -
အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ တစ်ရံတစ်ခါ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သောပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားမှု မဖြစ်နိုင်ပါသလော။
အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ တစ်ရံတစ်ခါ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သောပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားမှု ဖြစ်နိုင်ပါသလောဟု လျှောက်၏။
သာရိပုတြာ ဤလောက၌ တစ်ရံတစ်ခါ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သောပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားမှု မဖြစ်နိုင်။
သာရိပုတြာ ဤလောက၌ တစ်ရံတစ်ခါ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သောပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားမှု ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားမှု မဖြစ်နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း။
အသျှင်ဘုရား ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားမှု၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်းဟု (လျှောက်၏)။
သာရိပုတြာ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ငဲ့ကွက်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ နှောင်ဖွဲ့အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ သိုမှီးခြင်းကိုငဲ့ကွက်လျက် အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ''ဤအလှူ၏ အကျိုးကို တမလွန်ဘဝသို့ ရောက်လျှင် သုံးဆောင်ခံစားရလိမ့်မည်''ဟု အလှူကိုပေးလှူ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သမဏအား ဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏအား ဖြစ်စေ ထမင်း အဖျော် အဝတ် ယာဉ်ပန်း နံ့သာ နံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီး (ဟုဆိုအပ်သော) အလှူကို ပေးလှူ၏၊ သာရိပုတြာထိုအရာကို သင်မည်သို့ အောက်မေ့သနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤသို့ သဘောရှိသော အလှူကို ပေးလှူရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။
--အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ပေးလှူရာပါ၏။
သာရိပုတြာ ထိုသို့ ပေးလှူရာ၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ငဲ့ကွက်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ နှောင်ဖွဲ့သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ သိုမှီးခြင်းကို ငဲ့ကွက်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ''ဤအလှူ၏ အကျိုးကို တမလွန်ဘဝသို့ ရောက်လျှင် သုံးဆောင်ခံစားရလိမ့်မည်''ဟု အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအလှူကို ပေးလှူပြီးလျှင် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ စာတုမဟာရာဇ်နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်ထိုကုသိုလ်ကံကို ထိုတန်ခိုးကို ထိုအခြံအရံနှင့် ပြည့်စုံမှုကို ထိုအစိုးရမှုကိုကုန်စေ၍ ဤလူ့ဘုံသို့ရောက်လျက် အောက်ဘုံသို့ ဆင်းရ၏။
သာရိပုတြာ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား အလှူကို မငဲ့ကွက်မူ၍ ပေးလှူ၏၊ မနှောင်မဖွဲ့မူ၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ သိုမှီးခြင်းကို မငဲ့ကွက်မူ၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ''ဤအလှူ၏ အကျိုးကိုတမလွန်ဘဝသို့ ရောက်လျှင် သုံးဆောင်ခံစားရလိမ့်မည်''ဟု အလှူကို မပေးလှူ၊ စင်စစ်မူကား ''အလှူပေးခြင်းသည် ကောင်းမွန်လှ၏''ဟု နှလုံးသွင်း၍ အလှူကို ပေးလှူ၏။ပ။
''အလှူပေးခြင်းသည် ကောင်းမွန်လှ၏''ဟု နှလုံးသွင်း၍ အလှူကို ပေးလှူသည် မဟုတ်၊ စင်စစ်မူကား ''အဖ, အဖိုးတို့သည် (အလှူကို) ပေးလှူဖူး၏၊ ပြုဖူး၏၊ ရှေးဖြစ်သော ဆွေမျိုးတို့၏ အနွယ်အဆက်ကို ယုတ်လျော့စေခြင်းငှါ မထိုက်''ဟု နှလုံးသွင်း၍ အလှူကို ပေးလှူ၏။ပ။
''အဖ, အဖိုးတို့သည် (အလှူကို) ပေးလှူဖူး၏၊ ပြုဖူး၏၊ ရှေးဖြစ်သော ဆွေမျိုးတို့၏ အနွယ်အဆက်ကို ယုတ်လျော့စေရန် မထိုက်''ဟု နှလုံးသွင်း၍ အလှူကို ပေးလှူသည် မဟုတ်၊ စင်စစ်မူကား''ငါသည် ချက်ပြုတ်၏၊ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်ကား မချက်ပြုတ်ကုန်၊ ချက်ပြုတ်သူသည်မချက်ပြုတ် သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား အလှူကို မပေးလှူဘဲ နေရန်မသင့်''ဟု နှလုံးသွင်း၍အလှူကို ပေးလှူ၏။ပ။
''ငါသည် ချက်ပြုတ်၏၊ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်ကား မချက်ပြုတ်ကုန်၊ ချက်ပြုတ်သူသည်မချက်ပြုတ်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အား အလှူကို မပေးလှူဘဲ နေရန်မသင့်''ဟု နှလုံးသွင်း၍အလှူကို ပေးလှူသည် မဟုတ်၊ စင်စစ်မူကား ''ရှေးကဖြစ်ကုန်သော အဋ္ဌကရသေ့ ဝါမကရသေ့ဝါမဒေဝရသေ့ ဝေဿာမိတ္တရသေ့ ယမဒဂ္ဂိရသေ့ အင်္ဂီရသရသေ့ ဘာရဒွါဇရသေ့ ဝါသေဋ္ဌရသေ့ကဿပရသေ့ ဘဂုရသေ့ တို့၏ ကြီးမားလှသော ထိုယဇ်ပူဇော်မှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူငါ၏ ဤလှူဒါန်းခွဲဝေမှုသည် ဖြစ်လိမ့်မည်''ဟု အလှူကို ပေးလှူ၏။ပ။
''ရှေးကဖြစ်ကုန်သော အဋ္ဌကရသေ့ ဝါမကရသေ့ ဝါမဒေဝရသေ့ ဝေဿာမိတ္တရသေ့ ယမဒဂ္ဂိရသေ့အင်္ဂီရသရသေ့ ဘာရဒွါဇရသေ့ ဝါသေဋ္ဌရသေ့ ကဿပရသေ့ ဘဂုရသေ့တို့၏ ကြီးမားလှသော ထိုယဇ်ပူဇော်မှုတို့သည် ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူ ငါ၏ ဤလှူဒါန်းခွဲဝေမှုသည် ဖြစ်လိမ့်မည်''ဟု အလှူကိုပေးလှူသည် မဟုတ်၊ စင်စစ်မူကား ဤအလှူကို ပေးလှူသော ငါ၏ စိတ်သည် ကြည်လင်၏၊ နှစ်သက်မှု ဝမ်းမြောက်မှုဖြစ်၏''ဟု အလှူကို ပေးလှူ၏။ပ။
''ဤအလှူကို ပေးလှူသော ငါ၏ စိတ်သည် ကြည်လင်၏၊ နှစ်သက်မှု ဝမ်းမြောက်မှုဖြစ်၏''ဟုအလှူကို ပေးလှူသည်မဟုတ်၊ စင်စစ်မူကား (သမထ, ဝိပဿနာ) စိတ်၏တန်ဆာ စိတ်၏အခြံအရံ ဖြစ့်သည့် အလှူကို ပေးလှူ၏။
--ထိုသူသည် သမဏအားဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏအားဖြစ်စေ ထမင်း အဖျော် အဝတ် ယာဉ် ပန်း နံ့သာနံ့သာပျောင်း အိပ်ရာ နေရာ ဆီမီး (ဟုဆိုအပ်သော) အလှူကို ပေးလှူ၏။
သာရိပုတြာ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ အောက်မေ့သနည်း၊ ဤလောက၌ အချို့သောသူသည် ဤသို့သဘောရှိသော အလှူကို ပေးလှူရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ဤသို့ ပေးလှူရာပါ၏။
သာရိပုတြာ ထိုသို့ပေးလှူရာ၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မငဲ့ကွက်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ နှောင်ဖွဲ့သော စိတ်မရှိမူ၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ သိုမှီးခြင်းကို မငဲ့ကွက်မူ၍ အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ''တမလွန်ဘဝ၌ ခံစားရလိမ့်မည်''ဟု ပေးလှူသည် မဟုတ်၊ ပေးလှူ ခြင်းသည် ကောင်းမွန်လှ၏ဟူ၍လည်း အလှူကို ပေးလှူသည် မဟုတ်၊ ''အဖ, အဖိုးတို့သည် ရှေးက လှူဖူး ပြုဖူး၏၊ ရှေးက ဖြစ်သော အမျိုး အနွယ် အဆက်ကို ယုတ်လျော့စေရန် မသင့်''ဟု နှလုံးသွင်း၍ အလှူကို ပေးလှူသည်မဟုတ်၊ ငါသည် ချက်ပြုတ်၏၊ ဤသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မချက်ပြုတ်ကုန်၊ ချက်ပြုတ်သူသည် မချက်ပြုတ် သူတို့အား မလှူဘဲ ယုတ်လျော့စေရန် မသင့်''ဟု အလှူကို ပေးလှူသည်မဟုတ်၊ ''ရှေးကဖြစ်ကုန်သော အဋ္ဌကရသေ့ ဝါမကရသေ့ ဝါမဒေဝရသေ့ ဝေဿာ မိတ္တရသေ့ ယမဒဂ္ဂိရသေ့ အင်္ဂီရသရသေ့ ဘာရဒွါဇရသေ့ ဝါသေဋ္ဌရသေ့ ကဿပရသေ့ ဘဂုရသေ့တို့၏ ကြီးမားလှသော ထိုယဇ်ပူဇော်ခြင်းတို့သည် ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူ ငါ၏ လှူဒါန်းခွဲဝေမှုသည် ဖြစ်လိမ့်မည်''ဟု အလှူကို ပေးလှူသည်မဟုတ်၊ ''ဤအလှူကို ပေးလှူသောငါ့အား စိတ်သည် ကြည်လင်၏၊ နှစ်သက်မှု ဝမ်းမြောက်မှုဖြစ်၏''ဟုအလှူကို ပေးလှူသည်မဟုတ်၊ စင်စစ်သော်ကား (သမထ, ဝိပဿနာ) စိတ်၏တန်ဆာ စိတ်၏အခြံအရံဖြစ်သည့် အလှူကို ပေးလှူ၏၊ ထိုသူသည် အလှူပေးပြီးလျှင် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ဗြဟ္မာတို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ထိုသူသည် ထိုကံ ထိုတန်ခိုး ထိုအခြံအရံ ထိုအစိုးရမှုကိုကုန်စေ၍ ဤကာမဘုံသို့ မလာမရောက်သောကြောင့် (ဈာန) အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်၏။
သာရိပုတြာ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ ပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားမှု မဖြစ်နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်း၊ သာရိပုတြာ ဤလောက၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား ပေးလှူအပ်သော အလှူသည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နဝမသုတ်။
--၁၀-နန္ဒမာတာသုတ်
֍ ၅၃။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -
အခါတစ်ပါး၌ အသျှင်သာရိပုတြာနှင့် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်တို့သည် များစွာသော ရဟန်းအပါင်းနှင့်အတူ ဒက္ခိဏာဂိရိဇနပုဒ်၌ ဒေသစာရီ လှည့်လည်တော်မူကုန်၏။ ထိုအခါ ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့နေ'နန္ဒမာတာ'ဥပါသိကာမသည် ညဉ့်၏ မိုးသောက်ထအခါ၌ နံနက်စောစောထ၍ ပါရာယနသုတ်ကို အသံဖြင့်ရွတ်ဆို၏၊ ထိုအခါ၌ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့် မြောက်အရပ်မှတောင်အရပ်သို့ သွား၏၊ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးသည် နန္ဒမာတာဥပါသိကာမ၏ အသံဖြင့် ရွတ်ဆိုသောပါရာယနသုတ်ကို ကြား၍ တရားစကားဆုံးသည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့လျက် ရပ်၏၊ ထိုအခါ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမသည် ပါရာယနသုတ်ကို အသံဖြင့် ရွတ်ဆိုပြီး၍ ဆိတ်ဆိတ်နေ၏။ ထိုအခါ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးသည် နန္ဒမာတာဥပါသိကာမ၏ ရွတ်ဆိုသော တရားစကားပြီးဆုံးသည်ကို သိ၍ ''နှမ့ကောင်း၏၊ ကောင်း၏''ဟု အနုမောဒနာပြု၏။
မျက်နှာကောင်းမွန်လှပါသော အရှင်၊ ထိုအနုမောဒနာပြုသော အသျှင်သည်ကား အဘယ်သူဖြစ်ပါသနည်းဟု (မေး၏)။
နှမ ငါသည် သင်၏ မောင်တော် ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း ဖြစ်သည်ဟု (ပြောဆို၏)။
မျက်နှာကောင်းမွန်လှပါသော အရှင်၊ ထိုသို့ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းဖြစ်ပါလျှင် ကောင်းမြတ်လှပါ၏၊ အကျွန်ုပ်ရွတ်ဆိုသော တရားဒေသနာတော်သည် သင်နတ်မင်းကြီးအား ပေးကမ်းဖွယ် လက်ဆောင်ပဏ္ဏာဖြစ်ပါစေသတည်းဟု (ဆို၏)။
နှမ ကောင်းလှပါ၏၊ ဤတရားတော်သည်လည်း ငါ့အား လက်ဆောင်ပဏ္ဏာဖြစ်ပါစေ၊ နက်ဖန်၌ အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာသည် နံနက်ဆွမ်းမစားရသေးဘဲဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သို့ ကြွတော်မူလိမ့်မည်၊ ထိုရဟန်းသံဃာကိုလည်း ဆွမ်းကျွေးပြီးလျှင် ငါ့အား အလှူ၏အဖို့ကို အမျှပေးဝေပါလော့။ ဤအမျှပေးဝေခြင်းသည်လည်း ငါ့အား လက်ဆောင်ပဏ္ဏာ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု (ဆို၏)။
ထိုအခါ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမသည် ထိုညဉ့်လွန်စေသဖြင့် မိမိအိမ်၌ မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ် ဘောဇဉ်ကိုပြုလုပ်စီရင်စေ၏။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသော ရဟန်း သံဃာသည်နံနက်ဆွမ်းမစားရသေးဘဲ ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သို့ ရောက်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ နန္ဒမာတာ ဥပါသိကာမသည်ယောကျ်ားတစ်ယောက်ကို ခေါ်၍ -
''အမောင် ယောကျ်ား လာပါဦး၊ သင်သည် ကျောင်းသို့ သွား၍ ရဟန်းသံဃာအား အသျှင် ဘုရားတို့အချိန်တန်ပါပြီ နန္ဒမာတာ အရှင်မ၏ အိမ်၌ ဆွမ်း (စီရင်၍) ပြီးစီးပါပြီဟု အခါကို လျှောက်ကြားပါလော့''ဟုစေလိုက်၏။
''အရှင်မ ကောင်းပါပြီ''ဟု ထိုယောကျ်ားသည် နန္ဒမာတာဥပါသိကာမအား ဝန်ခံပြီးလျှင် ကျောင်းသို့သွား၍ ရဟန်းသံဃာအား -
''အသျှင်ဘုရားတို့ အချိန်တန်ပါပြီ၊ နန္ဒမာတာ အရှင်မ၏ အိမ်၌ ဆွမ်း (စီရင်၍) ပြီးစီးပါပြီ''ဟု အခါကိုလျှောက်ကြား၏။
--ထိုအခါ၌ အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်လျက် သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူ၍ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏။
ထိုအခါ၌ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမသည် အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသောရဟန်းသံဃာကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့် ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင်ကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏၊ ထိုအခါ နန္ဒမာတာဥပါသိကာမသည် အသျှင်သာရိပုတြာမထေရ် ဆွမ်းစားပြီး၍သပိတ်မှ လက်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော နန္ဒမာတာဥပါသိကာမအား အသျှင်သာရိပုတြာမထေရ်သည် -
''နန္ဒမာတာ ရဟန်းသံဃာ ကြွလာမည့်အကြောင်းကို သင့်အား မည်သူ ပြောကြားသနည်း''ဟု မေး၏။
အသျှင်ဘုရား ဤညဉ့်၏ မိုးသောက်အခါက တပည့်တော်မသည် နံနက်စောစောထ၍ ပါရာယန သုတ်ကိုအသံဖြင့် ရွတ်ဆိုပြီးလျှင် ဆိတ်ဆိတ်နေပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ထိုအခါ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီး သည် (တပည့်တော်မ၏) တရားစကား ပြီးဆုံးခြင်းကို သိ၍ ''နှမ ကောင်း၏ ကောင်း၏''ဟုအနုမောဒနာပြုပါ၏။
မျက်နှာ ကောင်းမွန်လှပါသော အရှင်၊ ထိုအနုမောဒနာပြုသော အရှင်သည်ကား အဘယ်သူဖြစ်ပါသနည်းဟု (တပည့်တော်မက) မေးပါ၏။
နှမ ငါသည် သင်၏ မောင်တော်ဖြစ်သော ဝေဿဝဏ်နတ်မင်း ဖြစ်သည်ဟု (ပြောဆိုပါသည်)။
မျက်နှာ ကောင်းမွန်လှပါသော အရှင်၊ ထိုသို့ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးဖြစ်ပါလျှင် ကောင်းမြတ် လှပါ၏၊ အကျွန်ုပ်ရွတ်ဆိုသော တရားဒေသနာတော်သည် သင်နတ်မင်းအား ပေးကမ်းဖွယ် လက်ဆောင် ပဏ္ဏာဖြစ်ပါစေသတည်းဟု (ပြောဆို၏)။
(ထိုအခါ ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးက) နှမ ကောင်းလှပါ၏၊ ဤတရားတော်သည်လည်း ငါ့အားလက်ဆောင်ပဏ္ဏာ ဖြစ်ပါစေ၊ နက်ဖန်ခါ အသျှင်သာရိပုတြာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာသည် နံနက်ဆွမ်းမစားရသေးဘဲ ဝေဠုကဏ္ဍကီမြို့သို့ ကြွရောက်တော်မူကြလိမ့်မည်၊ ထိုရဟန်းသံဃာကိုလည်း ဆွမ်းကျွေးပြီးလျှင် ငါ့အား အလှူ၏အဖို့ကို အမျှပေးဝေပါလော့၊ ဤအမျှပေးဝေခြင်းသည်လည်း ငါ့အား လက်ဆောင် ပဏ္ဏာဖြစ်ပါလိမ့်မည်ဟု (ပြောဆိုပါသည်)။
အသျှင်ဘုရား လှူဒါန်းရာ၌ (ပုဗ္ဗ မုဉ္စစေတနာ) ကုသိုလ်နှင့် (အပရစေတနာ) ကုသိုလ်သည်ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးအား ချမ်းသာခြင်းငှါ ဖြစ်ပါစေသတည်းဟု (လျှောက်ကြား၏)။
နန္ဒမာတာ အံ့သြဖွယ်ရှိပေ၏၊ နန္ဒမာတာ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပေ၏၊ သင်ကဲ့သို့ (သာမညလူသား) ဖြစ်လျက်ဤသို့ တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးမားသော နတ်ဖြစ်သည့် ဝေဿဝဏ်နတ်မင်းကြီးနှင့် မျက်မှောက်၌ စကားပြောဆို ရဘိ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၁)
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မအား ဤဝေဿဝဏ်နတ်မင်းနှင့် မျက်မှောက်စကား ပြောဆိုရခြင်းသည်သာ အံ့ဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောရှိသည် မဟုတ်သေးပါ၊ တပည့်တော်မအားအခြားသော အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောသည်လည်း ရှိပါသေး၏၊ အသျှင်ဘုရားတပည့်တော်မအား ချစ်အပ် မြတ်နိုးအပ်သည့် နန္ဒမည်သော တစ်ယောက်တည်းသော သားရှိပါ၏၊ ထိုသားကို မင်းတို့သည် အကြောင်းတစ်စုံတစ်ခုကြောင့် ဆွဲငင်ဖမ်းဆီး အနိုင်အထက်ပြု၍ သတ်ပစ်ကြပါကုန်သည်၊ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မသည် ထိုသူငယ်ကို ဖမ်းပြီးသော အခါ၌ ဖြစ်စေ ဖမ်းဆီးဆဲအခါ၌ ဖြစ်စေ သတ်ပြီးသောအခါ၌ ဖြစ်စေ သတ်ဆဲအခါ၌ ဖြစ်စေ ညှဉ်းဆဲပြီးသော အခါ၌ ဖြစ်စေ ညှဉ်းဆဲဆဲအခါ၌ ဖြစ်စေ စိတ်ဖောက်ပြန်သည့်အဖြစ်ကို မသိပါဟု (လျှောက်၏)။
--နန္ဒမာတာ အံ့သြဖွယ်ရှိပေ၏၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပေ၏၊ သင်ကဲ့သို့ (မိန်းမသား) ဖြစ်ပါလျက်စိတ်ဖောက်ပြန်သည့်အဖြစ်ကို သုတ်သင်နိုင်ပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၂)
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မအား ဤသားသေရာ၌ စိတ်မဖောက်ပြန်မှုသည်သာလျှင် အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောရှိသည် မဟုတ်သေးပါ၊ တပည့်တော်မအား အခြားသော အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောရှိသည်လည်း ရှိပါသေးသည်။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မ၏ လင်ယောကျ်ားသည် သေဆုံးသည်ဖြစ်၍ အမှတ်မရှိသော ဘုမ္မစိုးနတ်မျိုး၌ ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုနတ်သည် တပည့်တော်မအား ရှေးလူဖြစ်စဉ်က အတ္တဘော (ခန္ဓာကိုယ်) ဖြင့်ထင်ရှားပြပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မသည် ကွယ်လွန်ပြီးသူ ထိုလင်ယောကျ်ားက ရှေးလူဖြစ်စဉ်အတ္တဘောဖြင့် ထင်ရှားပြခြင်းကြောင့် စိတ်ဖောက်ပြန်သည့် အဖြစ်ကို မသိပါဟု (လျှောက်၏)။
နန္ဒမာတာ အံ့သြဖွယ်ရှိပေ၏၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပေ၏၊ သင်ကဲ့သို့ (မိန်းမသား) ဖြစ်ပါလျက်စိတ်ဖောက်ပြန်သည့်အဖြစ်ကို သုတ်သင်နိုင်ပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၃)
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မအား ဤကွယ်လွန်သူ လင်ယောကျ်ား ကိုယ်ထင်ရှားပြလာရာ၌ စိတ်မဖောက်ပြန်မှုသည်သာလျှင် အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောရှိသည် မဟုတ်သေးပါ၊ တပည့်တော်မအား အခြားသော အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောသည်လည်း ရှိပါသေး၏။ အသျှင်ဘုရား အကြင်အခါ၌ ငယ်ရွယ်သေးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော လင်သည်ငယ်ရွယ်နုနယ်သော တပည့်တော်မကို ဆောင်ယူအပ်ပါ၏၊ တပည့်တော်မသည် လင်ယောကျ်ားကို့စိတ်မျှဖြင့်လည်း လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းကို မသိဖူးပါ၊ ကိုယ်ဖြင့် လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းကိုမူကားအဘယ်ဆိုဖွယ်ရာ ရှိပါတော့အံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။
နန္ဒမာတာ အံ့သြဖွယ်ရှိပေ၏၊ မဖြစ်ဘူးမြဲ ဖြစ်ပေ၏၊ သင်ကဲ့သို့ (ငယ်ရွယ်သူ) ဖြစ်ပါလျက်စိတ်ဖောက်ပြန်သည့်အဖြစ်ကို သုတ်သင်နိုင်ပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၄)
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မအား ဤလင်ယောကျ်ားကို လွန်ကျူး၍ မကျင့်ခြင်းသည်သာလျှင်အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောရှိသည် မဟုတ်သေးပါ၊ တပည့်တော်မအားအခြားသော အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်းသဘောသည်လည်း ရှိပါသေးသည်။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မသည် ဥပါသိကာမအဖြစ်ကို လျှောက်ကြားပြီးသည်မှစ၍ တစ်စုံ တစ်ခုသောသိက္ခာပုဒ်ကို လွန်ကျူးလိုသောစေတနာဖြင့် လွန်ကျူးဖူးသည်ကို မသိစဖူးပါဟု (လျှောက်၏)။
နန္ဒမာတာ အံ့သြဖွယ်ရှိပေ၏၊ မဖြစ်ဘူးမြဲ ဖြစ်ပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၅)
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မအား ဤသိက္ခာပုဒ်ကို မလွန်ကျူးခြင်းသည်သာလျှင် အံ့သြဖွယ် ကောင်းခြင်းမဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောရှိသည် မဟုတ်သေးပါ၊ တပည့်တော်မအား အခြားသော အံ့သြဖွယ်ကောင်းခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောသည်လည်း ရှိပါသေးသည်။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မသည် အလိုရှိသမျှကာလပတ်လုံး ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်အကုသိုလ်တရားတို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင် ကြံစည်ခြင်း 'ဝိတက်' နှင့်တကွဖြစ်သော သုံးသပ်ခြင်း 'ဝိစာရ' နှင့်တကွဖြစ်သော (နီဝရဏ) ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောနှစ်သိမ့်ခြင်း 'ပီတိ'ချမ်းသာခြင်း'သုခ' ရှိသော ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေပါ၏။
--ကြံစည်ခြင်း 'ဝိတက်' သုံးသပ်ခြင်း 'ဝိစာရ' တို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် မိမိသန္တာန်၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေတတ်သော၊ စိတ်၏ တည်ကြည်ခြင်း 'သမာဓိ' ကို ဖြစ်ပွါးစေတတ်သော၊ ကြံစည်ခြင်း 'ဝိတက်' မရှိသော၊ သုံးသပ်ခြင်း 'ဝိစာရ' မရှိသော၊ တည်ကြည်ခြင်း 'သမာဓိ' ကြောင့်ဖြစ်သော၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း 'ပီတိ'ချမ်းသာခြင်း 'သုခ' ရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ရောက်၍ နေပါ၏၊ နှစ်သိမ့်ခြင်း 'ပီတိ'ကိုလည်း မစွဲမက်ခြင်းကြောင့် လျစ်လျူရှု၍သာလျှင် နေပါ၏၊ အောက်မေ့ခြင်းသတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဆင်ခြင်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်၍ချမ်းသာခြင်း'သုခ' ကိုလည်း ကိုယ်ဖြင့် ခံစား၏၊ အရိယာတို့သည် အကြင်တတိယဈာန်ကြောင့် ထိုသူကို''လျစ်လျူရှုသူ သတိရှိသူ ချမ်းသာစွာ နေလေ့ရှိသူ''ဟု ပြောကြားကုန်၏၊ ထိုတတိယဈာန်သို့ ရောက်၍နေပါ၏။
ချမ်းသာခြင်း'သုခ' ကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲခြင်း 'ဒုက္ခ' ကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ရှေးဦးကပင်လျှင် ဝမ်းမြောက်ခြင်း 'သောမနဿ', နှလုံးမသာယာခြင်း 'ဒေါမနဿ' တို့၏ ချုပ်နှင့်ခြင်းကြောင့်ဆင်းရဲလည်း မဟုတ် ချမ်းသာလည်း မဟုတ်သော လျစ်လျူရှုခြင်း 'ဥပေက္ခာ' ကြောင့် ဖြစ်သည့် သတိ၏စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
နန္ဒမာတာ အံ့သြဖွယ်ရှိပေ၏၊ မဖြစ်ဖူးမြဲ ဖြစ်ပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၆)
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်မအား ဤဈာန်ဝင်စားနိုင်ခြင်းသည်သာလျှင် အံ့သြဖွယ်ဖြစ်ခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည် မဟုတ်သေးပါ၊ တပည့်တော်မအား အခြားသော အံ့သြဖွယ်ဖြစ်ခြင်း မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ခြင်း သဘောသည်လည်း ရှိပါသေးသည်။
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်သည့် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးမျိုးတို့တွင် မိမိ မပယ်အပ်သေးသည့် တစ်စုံတစ်ခုသော သံယောဇဉ်ကိုမျှ တပည့်တော်မမတွေ့မြင်ပါဟု (လျှောက်၏)။
နန္ဒမာတာ အံ့သြဖွယ်ရှိပေ၏၊ မဖြစ်ဘူးမြဲ ဖြစ်ပေ၏ဟု (မိန့်ဆို၏)။ (၇)
ထို့နောက် အသျှင်သာရိပုတြာမထေရ်သည် နန္ဒမာတာဥပါသိကာမအား တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်ရွှင်လန်းစေပြီးသော် နေရာမှ ထ၍ ကြွသွားတော်မူလေသတည်း။
ဒသမသုတ်။
ငါးခုမြောက် မဟာယညဝဂ် ပြီး၏။
--၆-အဗျာကတဝဂ်
၁-အဗျာကတသုတ်
֍ ၅၄။ ထိုအခါ ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကိုရိုသေစွာရှိခိုး၍ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-
''အသျှင်ဘုရား အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်အား မဖြေဆိုအပ်သည့်အရာ 'အဗျာကတဝတ္ထု' တို့၌ မဝေခွဲနိုင်မှု 'ဝိစိကိစ္ဆာ' မဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကားအဘယ်ပါ နည်း''ဟု (လျှောက်၏)။
ရဟန်း အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်အား မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် အဗျာကတ ဝတ္ထုတို့၌ မဝေခွဲနိုင်မှု 'ဝိစိကိစ္ဆာ' မဖြစ်၊ ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏''ဟူသောဤအယူသည် မှားသော 'မိစ္ဆာ' အယူပင်တည်း။ ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်''ဟူသော ဤအယူသည် မှားသော 'မိစ္ဆာ' အယူပင်တည်း၊ ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှနောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းဟုတ်၏၊ မဖြစ်သည်လည်းဟုတ်၏''ဟူသော ဤအယူသည် မှားသော 'မိစ္ဆာ' အယူပင် တည်း။ ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်''ဟူသော ဤအယူသည် မှားသော 'မိစ္ဆာ' အယူပင်တည်း။
ရဟန်း အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို မသိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ကြောင်းကို မသိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိချုပ်ငြိမ်းမှုကို မသိ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို မသိ။ ထိုပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အားထိုမှားသော 'မိစ္ဆာ' အယူသည် တိုးပွါး၏၊ ထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတိုးပွါးသော ပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းအိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့မှမလွတ်၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်ဟူ၍ ငါဆို၏။
ရဟန်း အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို သိ၏၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဖြစ်ကြောင်းကို သိ၏၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိချုပ်ငြိမ်းမှုကို သိ၏၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအရိယာတပည့်အား ထိုမှားသော 'မိစ္ဆာ' အယူသည် ချုပ်ငြိမ်း၏၊ ထိုအရိယာတပည့်သည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းသေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်း ပြင်းစွာ ပင်ပန်းခြင်းတို့မှ လွတ်၏၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏ဟူ၍ ငါဆို၏။
ရဟန်း ဤသို့သိသော ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ''သတ္တဝါသည်သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏''ဟူ၍လည်း မပြောကြား၊ ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်''ဟူ၍လည်း မပြောကြား။ ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းဟုတ်၏၊ မဖြစ်သည်လည်းဟုတ်၏''ဟူ၍လည်း မပြောကြား၊ ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်''ဟူ၍လည်း မပြောကြား၊ ရဟန်း ဤသို့ သိသောဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ မပြောကြားခြင်းသဘောရှိ၏၊ ရဟန်း ဤသို့သိသော ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည်အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ (ဒိဋ္ဌိ အစွမ်းဖြင့်) ကိုယ်ခက်တရော် မဖြစ်၊ မတုန်မလှုပ်၊ မယိမ်းမယိုင်၊ ထိတ်လန့်ခြင်းသို့ မရောက်။
ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏''ဟူသော အယူသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့် တကွဖြစ်သော တပ်မက်မှု 'တဏှာ' တည်း။ပ။ ဤအယူသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနှင့် တကွသော မှတ်သားမှု 'သညာ' တည်း။ပ။ ဤအယူသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို မှီ၍ဖြစ်သော ထောင်လွှားမှု 'မာန' တည်း။ပ။ ဤအယူသည် သံသရာကိုချဲ့ထွင်သည့် ဒိဋ္ဌိဟူသော ပပဉ္စတရားတည်း။ပ။ ဤအယူသည် ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော ဥပါဒါန်တည်း။ပ။
--ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏''ဟူသော ဤအယူသည် (ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော) စိတ်ဖောက်ပြန်မှုတည်း၊ ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ မဖြစ်''ဟူသော ဤ အယူသည် (ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော) စိတ်၏ ဖောက်ပြန်မှုပင်တည်း။
ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်းဟုတ်၏၊ မဖြစ်သည်လည်းဟုတ်၏''ဟူသော ဤအယူသည် (ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော) စိတ်၏ ဖောက်ပြန်မှုပင်တည်း။
ရဟန်း ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်''ဟူသော ဤအယူသည် (ဒိဋ္ဌိတည်းဟူသော) စိတ်၏ ဖောက်ပြန်မှုပင်တည်း။
ရဟန်း အကြားအမြင်မရှိသော ပုထုဇဉ်သည် စိတ်ဖောက်ပြန်မှုကို မသိ၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှု အကြောင်းကိုမသိ၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှု၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကို မသိ၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှု ချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက် ကြောင်းအကျင့်ကို မသိ။ ထိုပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ်အား ထိုစိတ်ဖောက်ပြန်မှုသည် တိုးပွါး၏၊ ထိုပုထုဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ် သည်ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့မှ မလွတ်၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်ဟူ၍ ငါဆို၏။
ရဟန်း အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် စိတ်ဖောက်ပြန်မှုကို သိ၏၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှု၏အကြောင်းကို သိ၏၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှု၏ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းကို သိ၏၊ စိတ်ဖောက်ပြန်မှုချုပ်ငြိမ်းရာသို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုအရိယာတပည့်အား ထိုစိတ်ဖောက်ပြန်မှုသည် ချုပ်ငြိမ်း၏၊ ထိုအရိယာတပည့်သည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ဆင်းရဲခြင်း နှလုံးမသာယာခြင်းပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့မှ လွတ်၏၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ လွတ်၏ဟူ၍ ငါဆို၏။
ရဟန်း ဤသို့ သိသော ဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ''သတ္တဝါ သည်သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်၏''ဟူ၍လည်း မပြောကြား။ပ။ ''သတ္တဝါသည် သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်၊ မဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်''ဟူ၍လည်း မပြောကြား။ ရဟန်း ဤသို့ သိသောဤသို့ မြင်သော အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် ဤသို့လျှင် အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ မပြောကြား ခြင်း သဘောရှိ၏၊
ရဟန်း အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာတပည့်အား အဗျာကတဝတ္ထုတို့၌ မဝေခွဲနိုင်မှု 'ဝိစိကိစ္ဆာ' မဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းကား ဤသည်ပင်တည်း၊ အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
--၂-ပုရိသဂတိသုတ်
֍ ၅၅။ ရဟန်းတို့ ခုနစ်မျိုးသော ယောကျ်ား၏ (အသိဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း) ဉာဏဂတိတို့ကိုလည်းကောင်း၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့်) တစ်စုံတစ်ရာ မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း ဟောကြားပေအံ့၊ ထိုတရားကို နာကြကုန်၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်၊ ဟောကြားပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
''အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ''ဟု ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏။
ရဟန်းတို့ ခုနစ်မျိုးသော ယောကျ်ား၏ (အသိဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း) ဉာဏဂတိတို့သည် အဘယ်တို့နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ၊ (ယခုဘဝ၌ အနာဂတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါမူ (အနာဂတ်ဘဝ၌ ) ငါ၏ အတ္တဘောသည် ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ထင်ရှားရှိ၍ အကြောင်းတရားတို့ကြောင့်ဖြစ်သည့် (ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါး) ကို (ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ခြင်းဖြင့်) ငါစွန့်အံ့''ဟု (ကျင့်၏)၊ ဝိပဿနုပေက္ခာဉာဏ်ကို ရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အတိတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ အနာဂတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ လွန်မြတ် ငြိမ်းချမ်းသော နိဗ္ဗာန်ကို ကောင်းသော (ဝိပဿနာ, မဂ်) ပညာဖြင့် မြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုအလုံးစုံမျက်မှောက်ပြုပြီး မဟုတ် သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်မာနာနုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီး မဟုတ် သေး၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဘဝရာဂါနုသယကိုအလုံးစုံပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ခပ်သိမ်း သော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဝိဇ္ဇာနုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီးမဟုတ်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်း သံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏ အလယ်၌ ကိလေသာငြိမ်းသူ'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်နေ့ပတ်လုံး ရဲရဲပူသော သံအိုးကင်းကို (တူဖြင့်) ခတ်အပ်သည်ရှိသော် မီးပွါးသည်ထွက်လာ၍ ငြိမ်းရာသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏-
''(အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့ပါမူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ၊ (ယခုဘဝ၌ အနာဂတ်အတ္တဘောကိုဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါမူ (အနာဂတ်ဘဝ၌ ) ငါ၏ အတ္တဘောသည် ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ထင်ရှားရှိ၍ အကြောင်းတရားတို့ကြောင့်ဖြစ်သည့် (ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါး) ကို (ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ခြင်းဖြင့်) ငါစွန့်အံ့''ဟု (ကျင့်၏)၊ ဝိပဿနုပေက္ခာဉာဏ်ကို ရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အတိတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ အနာဂတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ လွန်မြတ် ငြိမ်းချမ်းသော နိဗ္ဗာန်ကို ကောင်းသော (ဝိပဿနာ, မဂ်) ပညာဖြင့် မြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုနိဗ္ဗာန်ကို အလုံးစုံမျက်မှောက်ပြုပြီး မဟုတ်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မာနာနုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဘဝရာဂါနုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဝိဇ္ဇာနုသယကိုအလုံးစုံပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏ အလယ်၌ ကိလေသာငြိမ်းသူ 'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။ (၁)
--ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ (''အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ၊ (ယခုဘဝ၌ အနာဂတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါမူ (အနာဂတ်ဘဝ၌ ) ငါ၏ အတ္တဘောသည် ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ထင်ရှားရှိ၍ အကြောင်းတရားတို့ကြောင့်ဖြစ်သည့် (ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါး) ကို (ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ခြင်းဖြင့်) ငါစွန့်အံ့''ဟု (ကျင့်၏)၊ ဝိပဿနုပေက္ခာဉာဏ်ကို ရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အတိတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ အနာဂတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ လွန်မြတ်ငြိမ်းချမ်းသော နိဗ္ဗာန်ကို ကောင်းသော (ဝိပဿနာ, မဂ်) ပညာဖြင့်မြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုနိဗ္ဗာန်ကို အလုံးစုံမျက်မှောက်ပြုပြီးမဟုတ်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မာနာနုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီး့မဟုတ်သေး၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဘဝရာဂါ နုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဝိဇ္ဇာနုသယကို အလုံးစုံ ပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ထိုရဟန်းသည်အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏အလယ်၌ ကိလေသာငြိမ်းသူ 'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်နေ့ပတ်လုံး ရဲရဲပူသော သံအိုးကင်းကို (တူဖြင့်) ခတ်အပ်သည်ရှိသော် မီးပွါးသည်ထွက်၍ ပျံတက်ပြီးလျှင် ငြိမ်းရာသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏-
''(အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့ပါမူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ၊ (ယခုဘဝ၌ အနာဂတ်အတ္တဘောကိုဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါမူ (အနာဂတ်ဘဝ၌ ) ငါ၏ အတ္တဘောသည် ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့'ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏ အလယ်၌ ကိလေသာငြိမ်းသူ 'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ (''အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခု ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည်အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့'ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်း ကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏အလယ်၌ ကိလေသာငြိမ်းသူ 'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်နေ့ပတ်လုံး ရဲရဲပူသော သံအိုးကင်းကို (တူဖြင့်) ခတ်အပ်သည်ရှိသော် မီးပွါးသည်ထွက်၍ ပျံတက်ပြီးလျှင် ကောင်းကင်အပြင်ကို မလွန်မူ၍ (ကောင်းကင်၌ပင်လျှင်) ငြိမ်းရာသကဲ့သို့ဤအတူ သာလျှင် ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်,အကုသိုလ် ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက် အပိုင်းအခြား၏ အလယ်၌ ကိလေသာငြိမ်းသူ'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။ (၃)
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့'ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏ အလယ်ကို လွန်၍ ကိလေသာငြိမ်းသူ 'ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။
--ရဟန်းတို့ တစ်နေ့ပတ်လုံး ရဲရဲပူသော သံအိုးကင်းကို (တူဖြင့်) ခတ်အပ်သည်ရှိသော် မီးပွါးသည်ထွက်၍ ပျံတက်ပြီးလျှင် ကောင်းကင်ကို ထိ၍ ငြိမ်းရာသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ရဟန်းသည် ဤသို့ကျင့်၏၊ ''အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သည့် ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အသက်အပိုင်းအခြား၏ အလယ်ကိုလွန်၍ ကိလေသာငြိမ်းသူ 'ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အားထုတ်မှုမရှိသဖြင့် ကိလေသာငြိမ်းသူ 'အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်နေ့ပတ်လုံး ရဲရဲပူသော သံအိုးကင်းကို (တူဖြင့်) ခတ်အပ်သည်ရှိသော် မီးပွါးသည်ထွက်၍ ပျံတက်ပြီးလျှင် အနည်းငယ်သော မြက်ပုံ၌ ဖြစ်စေ ထင်းပုံ၌ ဖြစ်စေ ကျရာ၏၊ ထိုမီးပွါးသည်ထိုမြက်ပုံ ထင်းပုံ၌ မီးကိုမူလည်း ဖြစ်စေရာ၏၊ အခိုးကိုမူလည်း ဖြစ်စေရာ၏၊ မီးကိုမူလည်း ဖြစ်စေပြီး၍အခိုးကိုမူလည်း ဖြစ်စေပြီး၍ ထိုအနည်းငယ်သော မြက်ပုံ ထင်းပုံကိုကုန်စေပြီးလျှင် လောင်စာမရှိသဖြင့်ငြိမ်းလေရာသကဲ့သို့ ထိုအတူသာလျှင် ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ်အတ္တဘောကိုဖြစ်စေတတ်သည့်ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခု ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အားထုတ်မှု မရှိသဖြင့် ကိလေသာငြိမ်းသူ 'အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ ပုဂ္ဂိုလ်'ဖြစ်၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ် အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့'ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်း ကြောင့် အားထုတ်မှုရှိသဖြင့်ကိလေသာငြိမ်းသူ 'သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်နေ့ပတ်လုံး ရဲရဲပူသော သံအိုးကင်းကို (တူဖြင့်) ခတ်အပ်သည်ရှိသော် မီးပွါးသည်ထွက်၍ ပျံတက်ပြီးလျှင် များသော မြက်ပုံ၌ ဖြစ်စေ ထင်းပုံ၌ ဖြစ်စေ ကျရာ၏၊ ထိုမီးပွါးသည် ထိုမြက်ပုံထင်းပုံ၌ မီးကိုမူလည်း ဖြစ်စေရာ၏၊ အခိုးကိုမူလည်း ဖြစ်စေရာ၏၊ မီးကိုမူလည်း ဖြစ်စေပြီး၍ အခိုးကိုမူလည်း ဖြစ်စေ ပြီး၍ ထိုများသော မြက်ပုံ ထင်းပုံကိုကုန်စေပြီးလျှင် လောင်စာမရှိသဖြင့်ငြိမ်းရာသကဲ့သို့ ရဟန်းတို့ ထိုအတူသာလျှင် ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ်အတ္တဘောကိုဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့'ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်း ကြောင့် အားထုတ်မှုရှိသဖြင့် ကိလေသာငြိမ်းသူ'သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီပုဂ္ဂိုလ်' ဖြစ်၏။ (၆)
--ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ၊ (ယခုဘဝ၌ အနာဂတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါမူ (အနာဂတ်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်) ဖြစ်လိမ့်မည်မဟုတ်၊ ထင်ရှားရှိ၍ အကြောင်းတရားတို့ကြောင့်ဖြစ်သည့် (ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါး) ကို (ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ခြင်းဖြင့်) ငါစွန့်အံ့''ဟု (ကျင့်၏)၊ ဝိပဿနုပေက္ခာဉာဏ်ကို ရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အတိတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ အနာဂတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ လွန်မြတ် ငြိမ်းချမ်းသော နိဗ္ဗာန်ကို ကောင်းသော (ဝိပဿနာ, မဂ်) ပညာဖြင့် မြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုနိဗ္ဗာန်ကို အလုံးစုံ မျက်မှောက်ပြုပြီးမဟုတ်သေး၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မာနာနုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီးမဟုတ်သေး၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဘဝရာဂါနုသယကို အလုံးစုံပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဝိဇ္ဇာနုသယကို အလုံးစုံ ပယ်ပြီး မဟုတ်သေး၊ ထိုရဟန်းသည်အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အထက်ဘုံသို့ ရောက်၍ရမည့် မဂ်တည်းဟူသော သောတရှိသော အကနိဋ္ဌဘုံသို့ လားသော 'ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမိ' အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်နေ့ပတ်လုံး ရဲရဲပူသော သံအိုးကင်းကို (တူဖြင့်) ခတ်အပ်သည်ရှိသော် မီးပွါးသည့်ထွက်၍ ပျံတက်ပြီးလျှင် ကြီးမားလှသော မြက်ပုံ၌ ဖြစ်စေ ထင်းပုံ၌ ဖြစ်စေ ကျရာ၏၊ ထိုမီးပွါးသည်ထိုမြက်ပုံ ထင်းပုံ၌ မီးကိုမူလည်း ဖြစ်စေရာ၏၊ အခိုးကိုမူလည်း ဖြစ်စေရာ၏၊ မီးကိုမူလည်း ဖြစ်စေပြီး၍အခိုးကိုမူလည်း ဖြစ်စေပြီး၍ မြက်ပုံကြီးကိုလည်းကောင်း၊ ထင်းပုံကြီးကိုလည်းကောင်းကုန်စေပြီးလျှင်တောချုံကိုလည်း လောင်စေရာ၏၊ တောကိုလည်း လောင်စေရာ၏၊ တောချုံနှင့် တောကို လောင်ပြီး၍စိမ်းစိုသော မြက်သစ်ပင်သို့ဖြစ်စေ ခရီးလမ်းသို့ဖြစ်စေ ကျောက်တောင်သို့ဖြစ်စေ ရေသို့ဖြစ်စေ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော မြေသို့ဖြစ်စေ ရောက်ပြီးလျှင် လောင်စာမရှိသဖြင့် ငြိမ်းအေးရာသကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင်ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ် အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ။ပ။ ထိုရဟန်းသည်အောက်ပိုင်း သံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့် အထက်ဘုံသို့ ရောက်၍ရမည့် မဂ်တည်းဟူသော သောတရှိသော အကနိဋ္ဌဘုံသို့ လားသော 'ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမိ' အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ယောကျ်ား၏ (အသိဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း) 'ဉာဏဂတိ' တို့သည် ဤခုနစ်ပါးတို့တည်း။
ရဟန်းတို့ (တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့်) တစ်စုံတစ်ရာ မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာငြိမ်းခြင်းဟူသည် အဘယ် နည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ဤသို့ ကျင့်၏၊ ''(အတိတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သောကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ မဖြစ်ခဲ့မူ (ယခုပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်လည်း) မဖြစ်တန်ရာ၊ (ယခုဘဝ၌ အနာဂတ်အတ္တဘောကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်, အကုသိုလ်ကံသည်) အကယ်၍ ဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်ပါမူ (အနာဂတ်ဘဝ၌ ) ငါ၏ (အတ္တဘောသည်) ဖြစ်လိမ့်မည်မဟုတ်၊ ထင်ရှားရှိ၍ အကြောင်းတရားတို့ကြောင့်ဖြစ်သည့် (ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါး) ကို (ဆန္ဒရာဂကိုပယ်ခြင်းဖြင့်) ငါစွန့်အံ့''ဟု (ကျင့်၏)၊ ဝိပဿနုပေက္ခာဉာဏ်ကို ရ၏၊ ထိုရဟန်းသည် အတိတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ အနာဂတ်ဘဝ၌ မတပ်မက်၊ လွန်မြတ်လှ ငြိမ်းချမ်းလှသော နိဗ္ဗာန်ကို ကောင်းသော (ဝိပဿနာ, မဂ်) ပညာဖြင့် မြင်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုအလုံးစုံမျက်မှောက်ပြုပြီး ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် မာနာနုသယကိုအလုံးစုံ ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဘဝရာဂါ နုသယကို အလုံးစုံ ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အဝိဇ္ဇာနုသယကို အလုံးစုံ ပယ်ပြီးဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ အရဟတ္တဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုပြီးလျှင် ပြည့်စုံစေ၍ နေ၏။ ရဟန်းတို့ဤသို့ နေခြင်းကို (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာငြိမ်းခြင်း 'အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်'ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤခုနစ်မျိုးသော ယောကျ်ား၏ (အသိဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း) 'ဉာဏဂတိ' တို့သည်လည်းကောင်း၊ တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် တစ်စုံတစ်ရာ မစွဲလမ်းမူ၍ ကိလေသာငြိမ်းခြင်း 'အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာန်' သည်လည်းကောင်းဤသည်တို့ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒုတိယသုတ်။
--၃-တိဿဗြဟ္မာသုတ်
֍ ၅၆။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါနတ်သားနှစ်ဦးတို့သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သောအဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဂိဇ္ဈကုဋ်တစ်တောင်လုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့် တောက်ပစေကာ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြ၍ ရိုသေစွာ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် တစ်ဦးသော နတ်သားသည် မြတ်စွာဘုရားအား-
''အသျှင်ဘုရား ဤရဟန်းမိန်းမ (ငါးရာ) တို့သည် ကိလေသာမှ လွတ်ကြပါကုန်၏''ဟု လျှောက်၏။
အခြားနတ်သားတစ်ဦးသည် မြတ်စွာဘုရားအား-
''အသျှင်ဘုရား ဤရဟန်းမိန်းမ (ငါးရာ) တို့သည် ဥပါဒါန်လေးပါး အကြွင်းမရှိဘဲ ကောင်းစွာကိလေသာမှ လွတ်ကြကုန်၏''ဟု လျှောက်၏။
ထိုနတ်သားနှစ်ဦးတို့သည် (အသီးအသီး) ဤသို့ စကားကို လျှောက်ကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား သည်နှစ်သက်လိုက်လျောတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ထိုနတ်တို့သည် ''မြတ်စွာဘုရား နှစ်သက်လိုက်လျော တော်မူ၏''ဟု သိ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ပျောက်ကွယ်ကုန်၏။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သဖြင့် ရဟန်းတို့ကို-
ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ နှစ်ဦးသော နတ်တို့သည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော (သန်းခေါင်ယံ) အခါ၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဂိဇ္ဈကုဋ်တစ်တောင်လုံးကို ကိုယ်ရောင်ကိုယ်ဝါဖြင့်တောက်ပစေကာ ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြ၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော်နတ်သားတစ်ဦးသည် ငါ့အား-
''အသျှင်ဘုရား ဤရဟန်းမိန်းမ (ငါးရာ) တို့သည် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်ကုန်၏''ဟု လျှောက်၏။
အခြားနတ်သားတစ်ဦးသည် ငါ့အား-
''အသျှင်ဘုရား ဤရဟန်းမိန်းမ (ငါးရာ) တို့သည် ဥပါဒါန်လေးပါး အကြွင်းမရှိဘဲ ကောင်းစွာကိလေသာမှ လွတ်ကြကုန်၏''ဟု လျှောက်၏။
--ရဟန်းတို့ ထိုနတ်တို့သည် (အသီးအသီး) ဤစကားကို လျှောက်ကြကုန်၏၊ ဤစကားကိုလျှောက်ထားကြပြီးလျှင် ငါ့ကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြုကာ ထိုအရပ်၌ပင် ပျောက်ကွယ်ကြကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ထိုအခါ၌ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အနီးမဝေး၌ ထိုင်နေတော်မူ၏။ ထိုအခါအသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်မထေရ်အား-
''အဘယ်နတ်တို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်ဖြစ်ပါသနည်း''ဟု အကြံဖြစ်၏။
ထိုအခါ၌ တိဿမည်သော ရဟန်းသည် ယခုပင် ကွယ်လွန်သည်ဖြစ်၍ ဗြဟ္မာ့ဘုံတစ်ခုသို့ ကပ်ရောက်၏၊ ထိုဗြဟ္မာ့ဘုံ၌လည်း ထိုတိဿဗြဟ္မာကို ''တိဿဗြဟ္မာသည် တန်ခိုးကြီးမား၏၊ အာနုဘော်ကြီးမား၏''ဟူ၍ သိကြကုန်၏၊ ထိုအခါ၌ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည်ကွေးထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ထို့အတူ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ ကွယ်ခဲ့၍ ထို (တိဿဗြဟ္မာရှိရာ) ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ထင်ရှားဖြစ်၏၊ ထိုအခါ၌ တိဿဗြဟ္မာသည် ကြွလာတော်မူသော အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်ကို အဝေးမှပင် တွေ့မြင်သဖြင့်အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား-
''အသျှင်မြတ်မောဂ္ဂလာန် ကြွတော်မူပါ၊ အသျှင်မြတ်မောဂ္ဂလာန် အသျှင်ဘုရား ကြွလာခြင်းသည်ကောင်းသော လာခြင်းဖြစ်ပါသည်၊ အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ကြာမြင့်မှပင် ဤအရပ်သို့ ကြွလာတော်မူခြင်း၏အလှည့်ကို ပြုတော်မူဘိ၏၊ အရှင်မောဂ္ဂလာန် ထိုင်တော်မူပါ၊ ဤသည်ကား ခင်းထားအပ်သော နေရာပါတည်း''ဟု လျှောက်၏။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန်သည် ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ထိုင်၏၊ တိဿဗြဟ္မာသည်လည်း အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်ကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေသော ထိုတိဿ့ဗြဟ္မာအား အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည်-
''တိဿ အဘယ်နတ်တို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိ၏'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိ'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါသနည်း''ဟု မေး၏။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်သော နတ်တို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိ၏'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိ'ဟူ၍ ဤသို့သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
တိဿ ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်သော နတ်အားလုံးတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်ပါသလောဟု (မေး၏)။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်ကုန်သော နတ်အားလုံးတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်''ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း ''ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်''ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် မဖြစ်ပါ၊ အသျှင်မောဂ္ဂလာန် မြတ်သောအသက်ရှည်ခြင်းဖြင့် ရောင့်ရဲကုန်သော၊ မြတ်သော အဆင်းလှခြင်း, မြတ်သော ချမ်းသာခြင်း, မြတ်သောအခြံအရံ, မြတ်သော ကြီးမှူးရခြင်းဖြင့် ရောင့်ရဲကုန်သော၊ ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်ကြသည့် နတ်ဗြဟ္မာတို့သည်ထို့ထက်လွန်သော ထွက်မြောက်ရာ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မသိကုန်၊ ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် မဖြစ်ပါ။
--အသျှင်မောဂ္ဂလာန် မြတ်သော အသက်ရှည်ခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲကုန်သော၊ မြတ်သော အဆင်း လှခြင်း,မြတ်သော ချမ်းသာခြင်း, မြတ်သော အခြံအရံ, မြတ်သော ကြီးမှူးရခြင်းဖြင့် မရောင့်ရဲကုန်သော၊ ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်ကြသည့် နတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ထို့ထက်လွန်သော ထွက်မြောက်ရာ ထွက်မြောက်ကြောင်းကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိကုန်၏၊ ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန် အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (ရူပကာယ, နာမကာယတည်းဟူသော) အဖို့နှစ်ပါးမှ လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းကို ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤသို့ သိကြကုန်၏-
''ဤအသျှင်သည် အဖို့နှစ်ပါးမှ လွတ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်တည်မည့် ကာလပတ်လုံးသာလျှင် ထိုအသျှင်ကိုနတ်လူတို့ မြင်ကြရကုန်လိမ့်မည်၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်ပြီးနောက် ထိုအသျှင်ကို နတ်လူတို့ မြင်ကြရ တော့မည်မဟုတ်ကုန်''ဟု (သိကြကုန်၏)။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသို့လည်း ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ပညာဖြင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်၏၊ ထိုရဟန်းကိုထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤသို့ သိကြကုန်၏-
''ဤအသျှင်သည် ပညာဖြင့် (ကိလေသာမှ) လွတ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်တည်မည့် ကာလပတ်လုံးသာလျှင်ထိုအသျှင်ကို နတ်လူတို့ မြင်ကြရကုန်လိမ့်မည်၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်ပြီးနောက် ထိုအသျှင်ကို နတ်လူတို့မြင်ကြရတော့မည် မဟုတ်ကုန်''ဟု (သိကြကုန်၏)။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသို့လည်း ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း့'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (နာမ) ကာယဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုသူဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းကို ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤသို့ သိကုန်၏-
''ဤအသျှင်သည် (နာမ) ကာယဖြင့် နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုသူ ဖြစ်၏၊ ဤအသျှင်သည် အကယ်၍မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ရန် သင့်လျော်ကုန်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရလျက် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းကိုဆည်းကပ်၍ ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအညွတ်ဆောင်ရပါမူ ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သောအရဟတ္တဖိုလ် အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြု၍ရောက်လျက် နေရာ၏''ဟု (သိကုန်၏)။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသို့လည်း ထိုနတ်တို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့် (နိဗ္ဗာန်ကို မြင်သည့်အခြားမဲ့၌ အရဟတ္တဖိုလ်သို့) ရောက်၏။ပ။ သဒ္ဓါတရားဖြင့် ကိလေသာမှ လွတ်၏။ပ။
--ပညာဖြင့် အထက်မဂ်ဖိုလ်သို့ အစဉ်လျှောက်သူ ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းကို ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤသို့သိကုန်၏-
''ဤအသျှင်သည် ပညာဖြင့် အထက်မဂ်ဖိုလ်သို့ အစဉ်လျှောက်သူ ဖြစ်၏၊ ဤအသျှင်သည် အကယ်၍မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်ရန် သင့်လျော်ကုန်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရလျက် အဆွေခင်ပွန်း ကောင်းကိုဆည်းကပ်၍ ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအညွတ်ဆောင်ရပါမူ ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်း ဘောင်သို့ဝင်ကြသော အမျိုးကောင်းသားတို့ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သော အကျင့်၏အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ် အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်လျက် နေရာ၏''ဟု (သိကုန်၏)။
အသျှင်မောဂ္ဂလာန် ဤသို့လည်း ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ ဤသို့ သိသော ဉာဏ်သည် ဖြစ်၏ဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် တိဿဗြဟ္မာ လျှောက်ဆိုသော စကားကို အလွန်နှစ်သက်၍အနုမောဒနာပြုပြီးလျှင် ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးသကဲ့သို့လည်းကောင်း ထို့အတူ ဗြဟ္မာ့ဘုံမှကွယ်ခဲ့၍ ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ ထင်ရှားဖြစ်၏။
ထိုအခါ၌ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ် ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် တိဿဗြဟ္မာနှင့်အတူ စကားပြောဆိုသမျှ အလုံးစုံကို မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်၏။
မောဂ္ဂလာန် သင့်အား တိဿဗြဟ္မာသည် ခုနစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော အနိမိတ္တဝိပဿနာဖြင့်နေလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို မဟောကြားချေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဘုန်းတော်ကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ထိုခုနစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သောအနိမိတ္တဝိပဿနာဖြင့် နေလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောခြင်း၏ အခါဖြစ်ပါသည်၊ ကောင်းသော စကားကိုဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ထိုခုနစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုဟောခြင်း၏ အခါဖြစ်ပါသည်၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ခုနစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော ယင်းအနိမိတ္တဝိပဿနာ့ဖြင့် နေလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဟောတော်မူရာ ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားအထံတော်မှ နာကြားရ၍ ရဟန်းတို့သည် ဆောင်ကြပါကုန်လိမ့်မည်ဟု (လျှောက်၏)။
မောဂ္ဂလာန် သို့ဖြစ်လျှင် နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
''အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ''ဟု အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူ၏။
မောဂ္ဂလာန် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် (နိစ္စနိမိတ်စသည့်) နိမိတ်အားလုံးတို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် (နိစ္စစသည်) နိမိတ်မရှိသော စိတ်တည်ကြည်မှုသမာဓိကို ဝင်စား၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းကိုထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့သည် ဤသို့ သိကုန်၏-
ဤ ''အသျှင်သည် (နိစ္စနိမိတ်စသည့်) နိမိတ်အားလုံးတို့ကို နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့် (နိစ္စစသည်) နိမိတ်မရှိသော စိတ်တည်ကြည်မှုသမာဓိကို ဝင်စား၍ နေ၏၊ ဤအသျှင်သည် အကယ်၍ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ရန် သင့်လျော်ကုန်သော ကျောင်းတို့ကို မှီဝဲရလျက် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းကို ဆည်းကပ်၍ဣန္ဒြေတို့ကို အညီအညွတ်ဆောင်ရပါမူ ကောင်းစွာသာလျှင် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ကြသောအမျိုးကောင်းသားများ လိုလားအပ်သော အတုမရှိသော မြတ်သောအကျင့်၏ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်အကျိုးကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်လျက်နေရာ၏''ဟု (သိကုန်၏)။
မောဂ္ဂလာန် ဤသို့လျှင် ထိုနတ်ဗြဟ္မာတို့အား ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍၊ ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း 'ဥပါဒါန်အကြွင်းမရှိသောပုဂ္ဂိုလ်'ဟူ၍ သိသော ဉာဏ်အမြင် ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
တတိယသုတ်။
--၄-သီဟသေနာပတိသုတ်
֍ ၅၇။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် မဟာဝုန်တော ပြာသာဒ်ဆောင်ပေါက်သောကျောင်းကြီး၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ သီဟအမည်ရှိသော စစ်သူကြီးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြ၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-
''အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်ရသော အလှူဒါန၏ အကျိုးကို ပညတ်ရန်တတ်နိုင်ပါ၏လော''ဟု (လျှောက်၏)။
သီဟ သို့ဖြစ်လျှင် ဤအရာ၌ သင့်ကိုပင်လျှင် ပြန်၍ မေးဦးမည်၊ သင်နှစ်သက်သလို ထိုအမေးကိုဖြေကြားနိုင်ပေသည်။
သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ဤလောက၌ ယောကျ်ားနှစ်ယောက်တို့ ရှိကုန်၏၊ (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုမှု ရှိ၏၊ အလွန်စေးနှဲ၏၊ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်၏။
တစ်ယောက်သော ယောကျ်ားသည်ကား သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ အလှူရှင် ဖြစ်၏၊ အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သနားစောင့်ရှောက်ကုန်သည်ရှိသော် (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) အဘယ်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ရှေးဦးစွာ သနားစောင့်ရှောက်ကုန်ရာသနည်း။ သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုစေးနှဲလျက် (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်သောယောကျ်ားကိုမူလည်းစောင့်ရှောက်ကုန်ရာသလော၊ သဒ္ဓါတရားရှိ၍ အလှူရှင် ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန့်ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ယောကျ်ားကိုမူလည်းစောင့်ရှောက်ကုန်ရာသလောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သနားစောင့်ရှောက်ကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုစေးနှဲလျက် (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်သော ယောကျ်ားကို အဘယ့်ကြောင့် ရှေးဦးစွာ သနားစောင့်ရှောက်ကုန်ရာအံ့နည်း။ အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သနားစောင့်ရှောက်ကုန်သည်ရှိသော်သဒ္ဓါတရား ရှိ၍ အလှူရှင်ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ယောကျ်ားကိုသာလျှင်ရှေးဦးစွာ သနားစောင့်ရှောက်ကုန်ရာပါ၏။
--သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုမှုရှိ၏၊ အလွန်စေးနှဲ၏၊ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်၏၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ အလှူရှင် ဖြစ်၏၊ အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ချဉ်းကပ်ကုန်သည်ရှိသော် (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) အဘယ်သူသို့ ရှေးဦးစွာ ချဉ်းကပ်ကုန်ရာသနည်းဟု (မေး၏)။
အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ချဉ်းကပ်ကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုစေးနှဲပြီးလျှင် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဆဲရေးတတ်သော ယောကျ်ားကို ရှေးဦးစွာ အဘယ့်ကြောင့် ချဉ်းကပ်ကုန်ရာအံ့နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ချဉ်းကပ်ကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါတရားရှိ၍ အလှူရှင်ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ယောကျ်ားကိုသာလျှင် ရှေးဦးစွာ ချဉ်းကပ်ကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တို၏၊စေးနှဲ၏၊ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်၏၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ အလှူရှင်ဖြစ်၏၊ အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အလှူခံကုန်သည်ရှိသော် (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) အဘယ်သူ၏ အလှူကို ရှေးဦးစွာ အလှူခံကုန်ရာသနည်းဟု (မေး၏)။
အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အလှူခံကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုစေးနှဲ လျက် (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်သော ယောကျ်ား၏ အလှူကို ရှေးဦးစွာ အဘယ့်ကြောင့်အလှူခံကြကုန်ရာအံ့နည်း၊ အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အလှူခံကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါတရားရှိ၍ အလှူရှင်ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ယောကျ်ား၏ အလှူကိုသာလျှင်ရှေးဦး စွာ အလှူခံကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တို၏၊စေးနှဲ၏၊ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်၏၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ အလှူရှင်ဖြစ်၏၊ အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် တရားဟောကုန်သည် ရှိသော် (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) ရှေးဦးစွာ အဘယ်သူအား ဟောကုန်ရာသနည်းဟု (မေး၏)။
အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် တရားဟောကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုစေးနှဲလျက် (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်သော ယောကျ်ားအား ရှေးဦးစွာ အဘယ့်ကြောင့် ဟောကုန်ရာအံ့နည်း။ အသျှင်ဘုရား ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် တရားဟောကုန်သည်ရှိသော် သဒ္ဓါတရားရှိ၍အလှူရှင်ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ယောကျ်ားအားသာလျှင် ရှေးဦးစွာဟောကုန်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တို၏၊စေးနှဲ၏၊ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်၏၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ အလှူရှင်ဖြစ်၏၊ အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) အဘယ်သူ၏ ကောင်းသော သတင်းကျော်စောသံသည် ပျံ့နှံ့၍ တက်ရာသနည်းဟု (မေး၏)။
အသျှင်ဘုရား သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တိုစေးနှဲလျက် (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်သော ယောကျ်ား၏ ကောင်းသော သတင်းကျော်စောသံသည် အဘယ့်ကြောင့် ပျံ့နှံ့၍ တက်လိမ့်မည်နည်း၊ အသျှင်ဘုရား သဒ္ဓါတရားရှိ၍ အလှူရှင်ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ယောကျ်ား၏ ကောင်းသော သတင်းကျော်စောသံသည်သာ ပျံ့နှံ့၍ တက်ရာပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တို၏၊စေးနှဲ၏၊ (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်၏၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ အလှူရှင်ဖြစ်၏၊ အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) အဘယ်သူသည် မင်း ပရိသတ်သို့ဖြစ်စေ ပုဏ္ဏားပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ သူကြွယ်ပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ ရဟန်းပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေမည်သည့်ပရိသတ်သို့မဆို ချဉ်းကပ်ခဲ့သော် ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ကြောက်ရွံ့ခြင်းကင်း မျက်နှာရွှင်ပျစွာ ချဉ်းကပ်ရာသနည်းဟု (မေး၏)။
--အသျှင်ဘုရား သဒ္ဓါတရား မရှိ ဝန်တိုစေးနှဲလျက် (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်သောယောကျ်ားသည် မင်းပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ ပုဏ္ဏားပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ သူကြွယ်ပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေရဟန်းပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ မည်သည့်ပရိသတ်သို့မဆို ချဉ်းကပ်ခဲ့သော် ကြောက်ရွံ့ခြင်း ကင်းပြီးလျှင်မျက်နှာရွှင်လန်းလျက် အဘယ့်ကြောင့် ချဉ်းကပ်နိုင်လိမ့်မည်နည်း။
အသျှင်ဘုရား သဒ္ဓါတရားရှိ၍ အလှူရှင်ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သောယောကျ်ားသည်သာလျှင် မင်းပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ ပုဏ္ဏားပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ သူကြွယ်ပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေရဟန်းပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ မည်သည့်ပရိသတ်သို့မဆို ချဉ်းကပ်ခဲ့သော် ရဲရဲဝံ့ဝံ့ မျက်နှာရွှင်ပျစွာချဉ်းကပ်နိုင်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သီဟ ထိုအရာကို သင် မည်သို့ မှတ်ထင်သနည်း၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရား မရှိ၊ ဝန်တို၏၊စေးနှဲ၏၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ဆဲရေးတတ်၏၊ အကြင်ယောကျ်ားသည် သဒ္ဓါတရားရှိ၏၊ အလှူရှင်ဖြစ်၏၊ အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်၏၊ (ထိုနှစ်ယောက်တို့တွင်) အဘယ်သူသည်ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရာသနည်းဟု (မေး၏)။
အသျှင်ဘုရား သဒ္ဓါတရားမရှိ ဝန်တိုစေးနှဲလျက် (အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ဆဲရေးတတ်သောယောကျ်ားသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည်သို့ အဘယ့်ကြောင့် ရောက်နိုင်လိမ့်မည်နည်း၊ အသျှင်ဘုရား သဒ္ဓါတရားရှိ၍ အလှူရှင် ဖြစ်ပြီးလျှင် အဖန်ဖန် ပေးလှူခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ယောကျ်ားသည်သာလျှင် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်နိုင်ရာပါ၏။
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်သော ကိုယ်တိုင်သိမြင်ရသည့် အလှူဒါန၏အကျိုးတို့၌ တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ယုံကြည်မှုဖြင့် ဆည်းကပ်သည် မဟုတ်ပါ၊ တပည့်တော်သည်လည်း ထိုအလှူဒါန၏ အကျိုးတို့ကို သိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်ကား ပေးလှူတတ်သူ အလှူရှင် ဖြစ်ပါသည်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သနားစောင့်ရှောက်ကုန်သည်ရှိသော် တပည့်တော်ကို ရှေးဦးစွာ သနားစောင့်ရှောက်ကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ပေးလှူတတ်သူအလှူရှင်ဖြစ်ပါသည်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ချဉ်းကပ်ကုန်သည်ရှိသော် တပည့်တော်ကို ရှေးဦးစွာချဉ်းကပ်ကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ပေးလှူတတ်သူ အလှူရှင် ဖြစ်ပါသည်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အလှူခံကုန်သည်ရှိသော် တပည့်တော်၏ အလှူကို ရှေးဦးစွာ အလှူခံကြပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ပေးလှူတတ်သူ အလှူရှင်ဖြစ်ပါသည်၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်တရားဟောကုန်သည်ရှိသော် တပည့်တော်ကို ရှေးဦးစွာ ဟောကြားပါကုန်၏။
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ပေးလှူတတ်သူ အလှူရှင်ဖြစ်ပါသည်၊ ''သီဟစစ်သူကြီးသည့်ပေးလှူတတ်၏၊ သံဃာအား ကျေးဇူးပြုတတ်၏၊ သံဃာ၏ အလုပ်အကျွေးတည်း''ဟု တပည့်တော်၏ကောင်းသော သတင်းကျော်စောသံသည် ပျံ့နှံ့၍ တက်ပါ၏။
--အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်သည် ပေးလှူတတ်သူ အလှူရှင်ဖြစ်ပါသည်၊ မင်းပရိသတ်သို့ ဖြစ်စေ။ပ။ မည်သည့်ပရိသတ်သို့မဆို ချဉ်းကပ်ခဲ့သော် ရဲရဲဝံ့ဝံ့ မျက်နှာရွှင်ပျစွာ ချဉ်းကပ်ရပါ၏၊ အသျှင် ဘုရားမြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်သော ကိုယ်တိုင်သိမြင်ရသည့် အလှူဒါန၏ အကျိုးတို့၌ တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် ဆည်းကပ်သည် မဟုတ်ပါ၊ တပည့်တော်သည်လည်း ထိုဒါန၏ အကျိုးတို့ကို သိပါသည်။
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် တပည့်တော်ကို ''သီဟ ပေးလှူတတ်သော အလှူရှင်သည်ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ရ၏''ဟု ဟောပါ၏၊ ထိုစကားကို တပည့်တော် မသိပါ၊ ဤစကား၌ မူကား မြတ်စွာဘုရားအား ယုံကြည်ခြင်းဖြင့် တပည့်တော် ဆည်းကပ်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
သီဟ ဤစကားသည် ဤသို့ ဤအကျိုးသည် ဤအတိုင်း မှန်၏၊ သီဟ ဤအကျိုးသည် ဤအတိုင်းမှန်၏။
သီဟ အလှူပေးလှူတတ်သော အလှူရှင်သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
စတုတ္ထသုတ်။
၅-အရက္ခေယျသုတ်
֍ ၅၈။ ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားအား မစောင့်ရှောက်ရသော တရားတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း၊ အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့်လည်း (မြတ်စွာဘုရားအား) မစွပ်စွဲအပ်။
မြတ်စွာဘုရားအား မစောင့်ရှောက်ရသော တရားလေးမျိုးတို့ဟူသည် အဘယ်တို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်သော ကိုယ်အကျင့် ရှိတော်မူ၏၊ ''ငါ၏ ဤကာယ ဒုစရိုက်မှုကိုသူတစ်ပါး မသိစေလင့်''ဟု (နှလုံးသွင်း၍)စောင့်ရှောက်ရသည့် ကာယဒုစရိုက်မျိုးသည် မြတ်စွာဘုရားအားမရှိ။
ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်သော နှုတ်အကျင့်ရှိတော်မူ၏၊ ''ငါ၏ ဤဝစီဒုစရိုက်မှုကိုသူတစ်ပါး မသိစေလင့်''ဟု (နှလုံးသွင်း၍)စောင့်ရှောက်ရသည့် ဝစီဒုစရိုက်မျိုးသည် မြတ်စွာဘုရားအားမရှိ။
ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်သော စိတ်အကျင့်ရှိတော်မူ၏၊ ''ငါ၏ ဤမနောဒုစရိုက်မှုကိုသူတစ်ပါး မသိစေလင့်''ဟု (နှလုံးသွင်း၍)စောင့်ရှောက်ရသည့် မနောဒုစရိုက်မျိုးသည် မြတ်စွာဘုရားအားမရှိ။
ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် စင်ကြယ်သော အသက်မွေးမှု ရှိတော်မူ၏၊ ''ငါ၏ ဤမှားယွင်းသောအသက်မွေးမှုကို သူတစ်ပါး မသိစေလင့်''ဟု (နှလုံးသွင်း၍)စောင့်ရှောက်ရသည့် မိစ္ဆာဇီဝမျိုးသည်မြတ်စွာဘုရားအား မရှိ။
မြတ်စွာဘုရားအား မစောင့်ရှောက်ရသော တရားတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း။
--အဘယ် အကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (မြတ်စွာဘုရားအား) မစွပ်စွဲအပ်သနည်း။
ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားသည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောထား၏၊ ထိုအရာ၌ သမဏဖြစ်စေဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ နတ်ဖြစ်စေ မာရ်နတ်ဖြစ်စေ ဗြဟ္မာဖြစ်စေ လောက၌ မည်သူမဆို ''ဤအကြောင်းကြောင့်အသျှင်သည် တရားတော်ကို ကောင်းစွာ ဟောသူ မဟုတ်''ဟု ဤသို့ ငါ့ကို အကြောင်းနှင့်တကွ့စောဒနာ နိုင်လိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းကို ငါမမြင်။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ထိုအကြောင်းကိုမမြင်သည်ဖြစ်၍ ဘေးမရှိခြင်းသို့ ရောက်သည် ကြောက်ရွံ့မှုကင်းခြင်းသို့ ရောက်သည် ရဲရင့်ခြင်းသို့ရောက်သည် ဖြစ်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ တပည့်သာဝကတို့အား နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို ငါကောင်းစွာ ပညတ်ထား၏၊ ပညတ်တော်မူတိုင်း ကျင့်ကုန်သော ငါ၏ တပည့်သာဝကတို့သည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်အာသဝေါတရားကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခု ဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်လျက်နေရကုန်၏၊ ထိုအရာ၌ သမဏဖြစ်စေ ဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ နတ်ဖြစ်စေ မာရ်နတ်ဖြစ်စေ ဗြဟ္မာဖြစ်စေလောက၌ မည်သူမဆို ''ဤအကြောင်းကြောင့် အသျှင်သည် တပည့်သာဝကတို့အားနိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အကျင့်ကို ကောင်းစွာ ပညတ်ထားသည် မဟုတ်၊ ပညတ်တိုင်း ကျင့်ကြကုန်သောအသျှင်၏ တပည့်သာဝကတို့သည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြု၍ရောက်လျက် မနေရကုန်''ဟု ဤသို့ ငါ့ကို အကြောင်းနှင့်တကွစောဒနာလိမ့်မည်ဟူသော အကြောင်းကိုငါမမြင်။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ထိုအကြောင်းကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ ဘေးမရှိခြင်းသို့ ရောက်သည်ကြောက်ရွံ့မှု ကင်းခြင်းသို့ ရောက်သည် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည် ဖြစ်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ အရာမက များစွာကုန်သော ငါ၏ တပည့်သာဝက ပရိသတ်တို့သည် အာသဝေါတရား တို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်လျက် နေကြရကုန်၏၊ ထိုအရာ၌ သမဏဖြစ်စေဗြာဟ္မဏဖြစ်စေ နတ်ဖြစ်စေ မာရ်နတ်ဖြစ်စေ ဗြဟ္မာဖြစ်စေ လောက၌ မည်သူမဆို ''ဤအကြောင်းကြောင့်အသျှင်၏ အရာမက များစွာကုန်သော တပည့်သာဝကပရိသတ်တို့သည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ ရောက်လျက်မနေရကုန်''ဟု ဤသို့ ငါ့ကို အကြောင်းနှင့်တကွစောဒနာလိမ့်မည်ဟူသော ထိုအကြောင်းကို ငါမမြင်။ ရဟန်းတို့ ငါသည် ထိုအကြောင်းကို မမြင်သည်ဖြစ်၍ ဘေးမရှိခြင်းသို့ ရောက်သည် ကြောက်ရွံ့မှုကင်းခြင်းသို့ ရောက်သည် ရဲရင့်ခြင်းသို့ ရောက်သည် ဖြစ်၍ နေ၏။
ဤအကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့် (မြတ်စွာဘုရားအား) မစွပ်စွဲအပ်။
ရဟန်းတို့ မြတ်စွာဘုရားအား မစောင့်ရှောက်ရသော တရားတို့သည် ဤလေးမျိုးတို့တည်း၊ ဤအကြောင်းသုံးမျိုးတို့ဖြင့်လည်း (မြတ်စွာဘုရားအား) မစွပ်စွဲအပ်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဉ္စမသုတ်။
--၆-ကိမိလသုတ်
֍ ၅၉။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိမိလမြို့ ကျည်းပင်တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါအသျှင်ကိမိလသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအား-
''အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သူတော်ကောင်းတရား ကြာမြင့်စွာမတည်တံ့နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကားအဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း''ဟု လျှောက်၏။
ကိမိလ ဤလောက၌ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာဥပါသိကာမတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်မူ၍ နေကြကုန်၏၊ တရားတော်၌ မရိုသေမတုပ်ဝပ်မူ၍ နေကြကုန်၏၊ သံဃာတော်၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်မူ၍ နေကြကုန်၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ မရိုသေ့မတုပ်ဝပ်မူ၍ နေကြကုန်၏၊ သမာဓိ၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်မူ၍ နေကြကုန်၏၊ မမေ့လျော့မှု၌ မရိုသေမတုပ်ဝပ်မူ၍ နေကြကုန်၏၊ အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ'၌ မရိုသေ မတုပ်ဝပ်မူ၍ နေကြကုန်၏။
ကိမိလ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သူတော်ကောင်းတရား ကြာမြင့်စွာ မတည်တံ့နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သူတော်ကောင်းတရား ကြာမြင့်စွာတည်တံ့နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း၊ အထောက်အပံ့ကား အဘယ်ပါနည်း''ဟု လျှောက်၏။
ကိမိလ ဤလောက၌ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် ရဟန်း ရဟန်းမိန်းမ ဥပါသကာဥပါသိကာမတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှု ရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ တရားတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ သံဃာတော်၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍နေကြကုန်၏၊ အကျင့်သိက္ခာ၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ သမာဓိ၌ ရိုသေမှုတုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ မမေ့လျော့မှု၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏၊ အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ'၌ ရိုသေမှု တုပ်ဝပ်မှုရှိသည်ဖြစ်၍ နေကြကုန်၏။
ကိမိလ မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူသည်ရှိသော် သူတော်ကောင်းတရား ကြာမြင့်စွာ တည်တံ့နိုင်ခြင်း၏ အကြောင်း အထောက်အပံ့ကား ဤသည်ပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဆဋ္ဌသုတ်။
--၇-သတ္တဓမ္မသုတ်
֍ ၆၀။ ရဟန်းတို့ တရားခုနှစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မကြာမြင့်မီပင်လျှင် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရာ၏။
အဘယ်ခုနှစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သဒ္ဓါတရား ရှိ၏၊ သီလ ရှိ၏၊ အကြားအမြင် များ၏၊ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်း၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လ ရှိ၏၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ပညာရှိ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနှစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် မကြာမြင့်မီပင်လျှင် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
သတ္တမသုတ်။
၈-ပစလာယမာနသုတ်
֍ ၆၁။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားတို့ကို ဘေးမဲ့ပေးရာဘေသကဠမည်သော တော၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည်မဂဓတိုင်း ကလ္လဝါဠပုတ္တရွာ၌ ငိုက်မျဉ်းလျက် ထိုင်နေတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အထူးသဖြင့်စင်ကြယ်သော လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော 'ဒိဗ္ဗစက္ခု' မျက်စိဖြင့်မဂဓတိုင်း ကလ္လဝါဠပုတ္တရွာ၌ ငိုက်မျဉ်းလျက် ထိုင်နေသော အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်ကို မြင်တော်မူ၍ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ကွေးထားသော လက်မောင်းကို ဆန့်တန်းဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဆန့်ထားသော လက်မောင်းကို ကွေးလိုက်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ထို့အတူသာလျှင် ဘဂ္ဂတိုင်း သုသုမာရဂိရမြို့ဝယ် သားတို့ကို ဘေးမဲ့ပေးရာဖြစ်သော ဘေသကဠမည်သော တောမှ ကွယ်ပျောက်ခဲ့၍မဂဓတိုင်း ကလ္လဝါဠပုတ္တရွာ အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန် ရှေ့၌ ထင်ရှားဖြစ်တော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည်ခင်းထားအပ်သော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူပြီးသော် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်အား-
မောဂ္ဂလာန် သင်သည် ငိုက်မျဉ်းသလော၊ မောဂ္ဂလာန် သင်သည် ငိုက်မျဉ်းသလောဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ငိုက်မျဉ်းသည် မှန်ပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့ဖြစ်လျှင် အကြင်သို့သော သညာရှိလျက် နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ 'ငိုက်မျဉ်းခြင်း'သည် သက်ဝင်၏၊ ထိုသညာကို နှလုံးမသွင်းလင့်၊ ထိုသညာကို ကြိမ်ဖန်များစွာ မပြုလင့်၊ မောဂ္ဂလာန်ဤသို့ မိဒ္ဓသက်ဝင်ကြောင်း သညာကို နှလုံးမသွင်းမူ၍ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (၁)
--ဤသို့ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ အကယ်၍ မကင်းပျောက်နိုင်ခဲ့မူ မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်သည် ကြားနာပြီး သင်ယူပြီးသော တရားကို စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ကြံစည်လေလော့၊ အဖန်ဖန် သုံးသပ်လေလော့၊ စိတ်ဖြင့် အဖန်ဖန် ရှုလေလော့၊ ထိုသို့ နေသော သင့်အားထိုမိဒ္ဓကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (၂)
ဤသို့ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ အကယ်၍ မကင်းပျောက်နိုင်ခဲ့မူ မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်သည် ကြားနာပြီး သင်ယူပြီးသော တရားကို အကျယ်အားဖြင့်သရဇ္ဈာယ်ခြင်း ကို ပြုလော့၊ ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် သရဇ္ဈာယ်၍ နေသော သင့်အားထိုမိဒ္ဓကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (၃)
ဤသို့ သရဇ္ဈာယ်၍ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ အကယ်၍ မကင်းပျောက်နိုင်ခဲ့မူ မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်သည် နားရွက်နှစ်ဖက်တို့ကို ဆွဲငင်ဘိလော့၊ လက်ဖြင့် ကိုယ်တို့ကိုသုံးသပ်ဘိလော့၊ ဤသို့ ပြုသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (၄)
ဤသို့ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ အကယ်၍ မကင်းပျောက်နိုင်ခဲ့မူ မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်သည် နေရာမှ ထပြီးလျှင် ရေဖြင့် မျက်စိတို့ကို ပွတ်သပ်၍အရပ်မျက်နှာတို့ကို ကြည့်လေလော့၊ နက္ခတ်တာရာတို့ကို ကြည့်လေလော့၊ ဤသို့ ကြည့်သော သင့်အားထိုမိဒ္ဓကင်းပျောက် ကြောင်းသည်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (၅)
ဤသို့ ကြည့်သော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ အကယ်၍ မကင်းပျောက်နိုင်ခဲ့မူ မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်သည် အလင်းရောင်ဟူသော အမှတ်ကို နှလုံးသွင်းလော့၊ နေ့ဟူသော အမှတ်သညာကို ဆောက်တည်လော့၊ နေ့အခါ၌ ကဲ့သို့ ထို့အတူ ညဉ့်၌လည်း (အလင်းရောင်သညာကို ဆောက်တည်လော့)၊ ညဉ့်အခါ၌ ကဲ့သို့ ထို့အတူ နေ့၌လည်း (အလင်းရောင်သညာကို ဆောက်တည်လော့)၊ ဤသို့ မိဒ္ဓကင်းစင်၍ ထက်ဝန်းကျင် မြှေးယှက်ခြင်းမရှိသော စိတ်ဖြင့် အရောင်နှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ကိုပွါးလေလော့၊ ဤသို့ ပွါး၍ နေသော သင့်အား မိဒ္ဓကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (၆)
ဤသို့ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ အကယ်၍ မကင်းပျောက်နိုင်ခဲ့မူ မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်သည် နောက်နှင့် ရှေ့သို့ ရှေးရှုဆောင်သော သညာရှိသည် ဖြစ်၍ အတွင်း၌ တည်ကုန်သော ဣန္ဒြေတို့ဖြင့် အပ၌ မတည်သော စိတ်ဖြင့် စကြံသွားမှုကို ဆောက်တည်လေလော့၊ ဤသို့ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓကင်းပျောက်ကြောင်းသည် ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (၇)
ဤသို့ နေသော သင့်အား ထိုမိဒ္ဓ အကယ်၍ မကင်းပျောက်နိုင်ခဲ့မူ မောဂ္ဂလာန် ထိုသို့ မကင်းပျောက်နိုင်ခြင်းကြောင့် သင်သည် လက်ယာနံတောင်းဖြင့် လျောင်း၍ (လက်ယာ) ခြေ၌ (လက်ဝဲ) ခြေကိုစဉ်းငယ်လွန်ကာ တင်ထားလျက် သတိသမ္ပဇဉ်နှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ထအံ့ဟူသော အမှတ်သညာကိုပြုကာခြင်္သေ့ကဲ့သို့ အိပ်ခြင်းကို ပြုလော့၊ မောဂ္ဂလာန် နိုးသောအခါ သင်သည် အိပ်မှုချမ်းသာ ဘယ်ပြောင်းညာပြန် လဲလျောင်းမှုချမ်းသာကို အဖန်ဖန် အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ မနေအံ့ဟု လျင်မြန်စွာ ထရာ၏။ မောဂ္ဂလာန် သင်သည် ဤသို့ ကျင့်ရမည်။ မောဂ္ဂလာန် ထို့ကြောင့် (ငါသည်) မြင့်သော မာနတည်းဟူသော နှာမောင်းကို ချီပင့်၍ ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ မကပ်အံ့ဟု ဤသို့ ကျင့်ရမည်၊ မောဂ္ဂလာန် ရဟန်း့သည် မြင့်သော မာနတည်းဟူသော နှာမောင်းကို ချီပင့်၍ ဒါယကာတို့ အိမ်သို့ ကပ်ရောက်ပါမူ၊ မောဂ္ဂလာန် ဒါယကာတို့၌ ပြုဖွယ်ကိစ္စတို့ ရှိကုန်၏၊ ယင်းပြုဖွယ် ကိစ္စတို့ကြောင့် လူတို့သည် ကြွလာသော ရဟန်းကို နှလုံးမသွင်းနိုင်ကုန်၊ ထိုနှလုံးမသွင်းနိုင်ရာ၌ ရဟန်းအား ဤသို့ စိတ်အကြံဖြစ်ရာ၏-
--''ယခုအခါ ငါ့ကို ဤအမျိုး၌ အဘယ်သူသည် ဖျက်ဆီးဘိသနည်း၊ ယခုအခါ၌ ဤလူတို့သည် ငါ၌ (ခင်မင်ခြင်း) ကင်းသော သဘောရှိကြကုန်၏''ဟု (ဤသို့ အကြံဖြစ်ရာ၏)။
ဤသို့ လာဘ်မရခြင်းကြောင့် နှလုံးမသာခြင်းသည် ဖြစ်ရာ၏၊ နှလုံးမသာသော သူအား စိတ်ပျံ့ လွင့်မှုဖြစ်ရာ၏၊ စိတ်ပျံ့လွင့်သော သူအား မစောင့်စည်းမှု ဖြစ်ရာ၏၊ မစောင့်စည်းသော သူ၏ စိတ် သည်သမာဓိမှ ဝေးကွာ၏။
မောဂ္ဂလာန် ထို့ကြောင့် (ငါသည်) ဆန့်ကျင်ဘက်စကားကို မပြောအံ့ဟု ဤသို့ ကျင့်ရမည်။ မောဂ္ဂလာန် ဆန့်ကျင်ဘက်စကားရှိခဲ့သော် စကားများမှု (မချွတ်ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု) မျှော်လင့်အပ်၏၊ စကားများမှု ရှိခဲ့သော် စိတ်ပျံ့လွင့်မှု ဖြစ်၏၊ စိတ်ပျံ့လွင့် သူအား မစောင့်စည်းမှု ဖြစ်၏၊ မစောင့်စည်းသောသူ၏ စိတ်သည် သမာဓိမှ ဝေးကွာ၏။
မောဂ္ဂလာန် ငါသည် အလုံးစုံသော အရာတို့နှင့် ဆက်ဆံမှုကို မချီးမွမ်း၊ အလုံးစုံသော အရာတို့နှင့်ဆက်ဆံမှုကိုသာ မချီးမွမ်းသည် မဟုတ်သေး၊ စင်စစ်သော်ကား ငါသည် လူ ရဟန်းတို့နှင့်ဆက်ဆံမှုကိုလည်း မချီးမွမ်း။ အသံနည်းကုန်သော၊ ပြည်ရွာတွန်သံမရှိကုန်သော၊ လူတို့၏ အငွေ့အသက်ကင်းကုန်သော၊ လူတို့ လျှို့ဝှက်မှုကို ပြုခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်သော၊ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်းငှါလျောက်ပတ်သော သဘောရှိသည့် ကျောင်းတို့နှင့် ဆက်ဆံမှုကိုမူကား ချီးမွမ်း၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်ဆိုတော်မူသည်ရှိသော် အသျှင်မဟာမောဂ္ဂလာန်သည် မြတ်စွာဘုရားအား-
''အသျှင်ဘုရား အဘယ်မျှလောက်သော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် အကျဉ်းအားဖြင့် တဏှာကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ အာရုံပြု၍ (ကိလေသာမှ) လွတ်သော စိတ်ရှိသူ၊ စင်စစ် ပြီးဆုံးမှုရှိသူ၊ စင်စစ် ယောဂလေးပါးဖြင့် ဘေးမရှိသူ၊ စင်စစ် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သူ၊ စင်စစ် နိဗ္ဗာန်ဟု ဆိုအပ်သောအဆုံးရှိသူ၊ နတ်လူတို့ထက် မြတ်သူဖြစ်ပါသနည်း''ဟု လျှောက်၏။
မောဂ္ဂလာန် ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ''တရားအလုံးစုံတို့ကို (တဏှာ,ဒိဋ္ဌိအစွမ်းဖြင့် နိစ္စ၊ သုဘ၊ သုခ၊ အတ္တဟု) နှလုံးသွင်းရန် မသင့်''ဟု ကြားနာအပ်၏။ မောဂ္ဂလာန် ရဟန်းသည် ''(ခန္ဓာ, အာယတန, ဓာတ်) တရားအလုံးစုံတို့ကို မှားသောအားဖြင့် နှလုံးသွင်းရန် မသင့်''ဟု ဤသို့သာလျှင်ထိုစကားကို ကြားနာအပ်၏။ ထိုရဟန်းသည် တရားအလုံးစုံကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၏၊ တရားအလုံးစုံကို ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ တရားအလုံးစုံကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏၊ တရားအလုံးစုံကိုပိုင်းခြားသိ၍ သုခကို ဖြစ်စေ ဒုက္ခကိုဖြစ်စေ အဒုက္ခမသုခကို ဖြစ်စေ ဝေဒနာဟူသမျှကို ခံစား၏။ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာတို့၌ မမြဲဟု အဖန်ဖန်ရှု၍ နေ၏၊ စွဲမက်ခြင်းကင်းမှု'ဝိရာဂ' အားဖြင့်အဖန်ဖန်ရှု၍ နေ၏၊ ချုပ်မှု 'နိရောဓ' အားဖြင့် အဖန်ဖန်ရှု၍ နေ၏၊ တစ်ဖန်စွန့်မှု 'ပဋိနိဿဂ္ဂ' အားဖြင့်အဖန်ဖန်ရှု၍ နေ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ထိုဝေဒနာတို့၌ မမြဲဟု အဖန်ဖန်ရှု၍ နေသည်ရှိသော်စွဲမက်ခြင်းကင်းမှု'ဝိရာဂ' အားဖြင့် အဖန်ဖန်ရှု၍ နေသည်ရှိသော် ချုပ်မှု 'နိရောဓ' အားဖြင့် အဖန်ဖန်ရှု၍နေသည်ရှိသော် တစ်ဖန်စွန့်မှု 'ပဋိနိဿဂ္ဂ' အားဖြင့် အဖန်ဖန်ရှု၍ နေသည်ရှိသော် လောက၌ တစ်စုံတစ်ခုသော တရားကိုမျှ (တဏှာ, ဒိဋ္ဌိအစွမ်းဖြင့်) မစွဲလမ်း၊ မစွဲလမ်းခဲ့သော် တဏှာတည်းဟူသောတပ်မက်မှု မရှိ၊ တပ်မက်မှု မရှိခဲ့သော် အသီးအခြားပင်လျှင် ကိလေသာငြိမ်း၏၊ ''ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသောပြုဖွယ်မရှိတော့ပြီ''ဟု (သိ၏)။
မောဂ္ဂလာန် ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ရဟန်းသည် အကျဉ်းအားဖြင့် တဏှာကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌့အာရုံပြု၍ (ကိလေသာမှ) လွတ်သော စိတ်ရှိသူ၊ စင်စစ်ပြီးဆုံးမှု ရှိသူ၊ စင်စစ် ယောဂလေးပါးဖြင့် ဘေးမရှိသူ၊ စင်စစ် မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူ၊ စင်စစ် နိဗ္ဗာန်ဟု ဆိုအပ်သော ပြီးဆုံးမှုရှိသူ၊ နတ်လူတို့ထက် မြတ်သူ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဋ္ဌမသုတ်။
--၉-မေတ္တသုတ်
֍ ၆၂။ ရဟန်းတို့ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ကို မကြောက်ကြလင့်၊ ရဟန်းတို့ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့ဟူသောအမည်သည် ချမ်းသာသုခ၏ အမည်တည်း။
ရဟန်းတို့ ငါသည် ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ပြုလုပ်ဆည်းပူးထားအပ်ကုန်သော ကောင်းမှုတို့၏ အလိုရှိဖွယ် နှစ်လိုဖွယ် မြတ်နိုးဖွယ်သော အကျိုးထူးကို ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ခံစားဖူးသည့်အဖြစ်ကို သိ၏၊ ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော ဈာန်စိတ်ကို ပွါးဖူးပြီ၊ ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော စိတ်ကို ပွါးစေ၍ ခုနစ်ခုသော သံဝဋ္ဋကပ် ဝိဝဋ္ဋကပ်တို့ပတ်လုံး ဤလူ့ပြည်သို့ တစ်ဖန် မလာပြီ၊ ရဟန်းတို့ သြကာသလောက ပျက်သည်ရှိသော် ငါသည် အာဘဿရဘုံသို့ကပ်ရောက်ရ၏၊ သြကာသလောက တည်ပြန်သည်ရှိသော် ဆိတ်သုဉ်းသော (ပဌမဈာန်) ဗြဟ္မာ့ဗိမာန်၌ ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုပဌမဈာန် ဗြဟ္မာ့ဗိမာန်၌ ငါသည် ဗြဟ္မာဖြစ်၏။ မဟာဗြဟ္မာဖြစ်၏၊ လွှမ်းမိုးနိုင်သူဖြစ်၏၊ မည်သူကမျှ မလွှမ်းနိုင်သူ ဖြစ်၏၊ စင်စစ် (အလုံးစုံကို) မြင်သူ ဖြစ်၏၊ အလိုအတိုင်း ဖြစ်စေနိုင်သူ ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ငါသည် နတ်တို့ကို အစိုးရသော သိကြားမင်း သုံးဆယ့်ခြောက်ကြိမ် ဖြစ်ဖူး၏၊ အကြိမ်တစ်ရာမက တရားစောင့်သော တရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်းအပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်မြင်သော တိုင်းနိုင်ငံကိုတည်ငြိမ်စေသော ရတနာ ခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြဝတေးမင်း ဖြစ်ခဲ့၏၊ ရဟန်းတို့ထို (စကြဝတေးမင်းဖြစ်သော) ငါ့အား ဤရတနာခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ဤသည်ကားအဘယ်နည်း၊ စကြာရတနာ, ဆင်ရတနာ, မြင်းရတနာ, ပတ္တမြားရတနာ, မိဖုရားရတနာ,သူဌေးရတနာ, ခုနစ်ခုမြောက် သားကြီးရတနာတို့ တည်း၊ ထို (စကြဝတေးမင်းဖြစ်သော ငါ့အား) ရဲရင့်သော သူရဲကောင်း အင်္ဂါရုပ်ရှိသော တစ်ဖက်စစ်သည် တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်သော အထောင်မကသောသားတော်တို့သည် ရှိကုန်၏။ ထိုငါသည် သမုဒ္ဒရာအဆုံး ရှိသော ဤမြေကို တုတ်မဆောင်မူ၍လက်နက်မဆောင်မူ၍ တရားသဖြင့် အောင်မြင်လျက် အုပ်စိုးခဲ့ပြီဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ချမ်းသာကို ရှာမှီးကြကုန်သောသူတော်ကောင်းတို့၊ ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၏ အကျိုးကို ရှုကြလော့၊ ရဟန်းတို့ ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မေတ္တာစိတ်ကို ပွားများ၍ သံဝဋ္ဋကပ် ဝိဝဋ္ဋကပ် ခုနစ်ခုတို့ပတ်လုံးဤလူ့လောကသို့ တစ်ဖန် မလာပြီ။ သြကာသလောက ပျက်သည်ရှိသော် အာဘဿရဘုံသို့ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်ရ၏။ လောကသည် အသစ်တစ်ဖန် တည်ပြန်လတ်သော် ဆိတ်သုဉ်းသော ပဌမဈာန် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်၏။ ထိုအခါ၌ မိမိအလိုသို့ သူတစ်ပါးကို လိုက်စေနိုင်သော မဟာ ဗြဟ္မာခုနစ်ကြိမ်ဖြစ်ဖူး၏။ နတ်တို့ကို အစိုးရသော သိကြားမင်း သုံးဆယ့်ခြောက်ကြိမ်ဖြစ်၍ နတ်တို့၏ မင်းအဖြစ်ကို ပြုဖူး၏၊ ဇမ္ဗူဒိပ်ကျွန်းအပြင်ကို အစိုးရသော စကြာမင်း ဖြစ်ဖူး၏။ ဦးထိပ်၌ အဘိသိက်သွန်းအပ်သော မြေကို အစိုးရသော လူတို့၏ အကြီးအမှူး ဖြစ်သော မင်းဖြစ်ဖူး၏၊ တုတ်မဆောင် လက်နက်မဆောင်ဘဲ ဤမြေပြင်ကို အောင်နိုင်၏။ (ငါသည်) ဤမြေပြင်၌ တရားနှင့်အညီ မင်းပြု၍ နိုင့်ထက်မှု မပြုဘဲ တရားနှင့် ညီစွာ ဆုံးမခဲ့ပြီ။ ငါသည် ကာမဂုဏ်အလုံးစုံတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ရတနာခုနစ်ပါးတို့နှင့်လည်း ကောင်း ပြည့်စုံသော များသောဥစ္စာ များသောအသုံးအဆောင်ရှိသော ကြွယ်ဝသော အမျိုး၌ ဖြစ်ဖူးပြီ။ လောက၌ လူတို့ကို ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့တတ်ကုန်သော မြတ်စွာဘုရားတို့ ရှိကုန်၏၊ ထိုဘုရားရှင်တို့သည်လည်း ဤကောင်းမှုသည် ကြီးမားသော အကျိုး၏ အကြောင်း ပင်တည်း၊ ငါ၏မြေအပြင်ကို အစိုးရသော မင်းအဖြစ်သည် မပျက်စီး၊ များပြားလှသော အသုံးအဆောင်အဆောက်အဦးရှိသော အရှိန်အစော်ကြီးမားသော မင်းဖြစ်၏၊ ဇမ္ဗ္ပူဒိပ်မြေအပြင်ကို အစိုးရသောတန်ခိုးနှင့် ပြည့်စုံသော အခြံ အရံနှင့် ပြည့်စုံသော မင်းဖြစ်၏ဟု ဤတရားကို ကောင်းစွာဟောကြားတော်မူအပ်၏။ ဤတရားကို ကြားနာရသည်ရှိသော် အဘယ်သူသည် မကြည်ညိုဘဲ ရှိနိုင်ရာ အံ့နည်း၊ မည်းညစ်သောသဘောရှိသော သူသော်မှလည်း ကြည်ညိုလေရာ၏၊ ထို့ကြောင့် အကျိုးစီးပွါးကို အလိုရှိသူသည်ကြီးမားသော အကျိုးကို အလိုရှိသည် ဖြစ်၍ ဘုရားရှင်တို့၏ အဆုံးအမတော်ကို အောက်မေ့လျက်သူတော်ကောင်း တရားကို အလေးအမြတ် ပြုအပ်၏။
နဝမသုတ်။
--၁၀-ဘရိယာသုတ်
֍ ၆၃။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက်အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အိမ်သို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူ၏။ ထိုအခါ၌ အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အိမ်၌ လူတို့သည် ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံရှိကြကုန်၏။ ထိုအခါ အနာထပိဏ်သူဌေးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော အနာထပိဏ်သူဌေးအား မြတ်စွာဘုရားသည်-
သူကြွယ် သင့်အိမ်၌ လူတို့သည် ငါးကို လုယက်ကြသော တံငါတို့ကဲ့သို့ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်ပြင်းပြကျယ်လောင်သော အသံရှိကြကုန်သနည်းဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား ဤသုဇာတာမည်သော အိမ်သူချွေးမကို ကြွယ်ဝချမ်းသာသော အမျိုးမှ ဆောင် ယူခဲ့ပါ၏၊ ထိုချွေးမသည် ယောက္ခမမိန်းမသူကို (ယောက္ခမမိန်းမသူဟူ၍) အမှတ်မပြု၊ ယောက္ခမ ယောကျ်ားသူကို (ယောက္ခမယောကျ်ားသူဟူ၍) အမှတ်မပြု၊ လင်ယောကျ်ားကို (လင်ယောကျ်ားဟူ၍) အမှတ်မပြု၊ မြတ်စွာဘုရားကိုသော်လည်း အရိုအသေမပြု၊ အလေးအမြတ် မပြု၊ မမြတ်နိုး မပူဇော်ပါဟု (လျှောက်၏)။
ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သုဇာတာမည်သော အိမ်သူချွေးမကို ''သုဇာတာ လာခဲ့ဦး''ဟု ခေါ်တော်မူ၏။ ''အသျှင်ဘုရား ကောင်းလှပါပြီ''ဟု သုဇာတာမည်သော အိမ်သူချွေးမသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက်တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေ၏၊ တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေသော သုဇာတာမည်သောအိမ်သူချွေးမအား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-
--သုဇာတာ လင်ယောကျ်ား၏ မယားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
သူသတ်နှင့် တူသော မယား၊ ခိုးသူနှင့် တူသော မယား၊ အရှင်နှင့် တူသော မယား၊ အမိနှင့် တူသောမယား၊ နှမနှင့် တူသော မယား၊ အဆွေခင်ပွန်းနှင့် တူသော မယား၊ ကျွန်မနှင့် တူသောမယားတို့တည်း။
သုဇာတာ လင်ယောကျ်ား၏ မယားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
ထိုခုနစ်မျိုးသော မယားတို့တွင် သင်သည် အဘယ်မယားမျိုးနည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤစကား၏့အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို အကျယ်အားဖြင့် တပည့်တော်မ မသိနိုင်ပါ၊ အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောကြားတော်မူအပ်သော ဤစကား၏ အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို အကျယ်အားဖြင့်တပည့်တော်မ သိနိုင်လောက်အောင် ဟောကြားတော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။
သုဇာတာ ထိုသို့ဖြစ်လျှင် နာကြားလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောကြားအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
''အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ''ဟု သုဇာတာမည်သော အိမ်သူချွေးမသည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထား၏။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူ၏-''လင်ယောက်ျား၏ အကြင်မယားသည် ဒေါသဖျက်ဆီးအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အစီးအပွါးကိုအစဉ်စောင့်ရှောက်လေ့မရှိဘဲ မိမိလင်မှ တခြားသော ယောကျ်ားတို့၌ တပ်မက်မောလျက် မိမိလင်ကို (မရိုမသေ) မထီမဲ့မြင် အောက်မေ့၏၊ ဥစ္စာဖြင့် ဝယ်သူကို သတ်ရန် (အားထုတ်သကဲ့သို့) အားထုတ်တတ်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသော ထိုမယားကို သူသတ်မဟူ၍လည်းကောင်း၊ မယားဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏။ (၁) လင်ယောက်ျား၏ အကြင်မယားသည် မိမိ၏ အရှင်သခင်ဖြစ်သူ လင်ယောက်ျား သည်အတတ်ပညာကိုလည်းကောင်း၊ကုန်သွယ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ လယ် လုပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်းဆောက်တည် (စီရင်) ၍ ရအပ်သော ဥစ္စာအနက် အနည်း ငယ်မျှသော ဥစ္စာကိုသော်လည်း အပြင်သို့ဆောင်ယူခြင်းငှါ အလိုရှိ၏၊ ဤသို့ သဘောရှိသော ထိုမယားကို ခိုးသူမဟူ၍လည်းကောင်း၊ မယားဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏။ (၂) လင်ယောက်ျား၏ အကြင်မယားသည် အလုပ်အကိုင် လုပ်ရန် အလိုမရှိ၊ ပျင်းရိ၏၊ အစားကြီး၏၊ စိတ်လည်း ကြမ်းတမ်း၏၊ ကိုယ်အမူအရာလည်း ကြမ်းတမ်း၏၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားတို့ကိုလည်းဆိုတတ်၏၊ လုံ့လဝီရိယရှိသော လင်ကိုလည်း နှိပ်စက်လွှမ်းမိုး၍ ကျင့်တတ်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသောထိုမယားကို အရှင်သခင်မဟူ၍လည်းကောင်း၊ မယားဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏။ (၃) လင်ယောက်ျား၏ အကြင်မယားသည် အခါခပ်သိမ်း အစီးအပွါးကို အစဉ်စောင့် ရှောက်လေ့ရှိ၏၊ အမိသည် သားကို အစဉ်စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့ လင်ကို အစဉ်စောင့်ရှောက်တတ်၏၊ ထို့ကြောင့်ထိုလင်ယောကျ်ား ဆည်းပူး ရှာဖွေအပ်သော ဥစ္စာကိုစောင့်ရှောက်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသော ထိုမယားကိုအမိဟူ၍လည်း ကောင်း၊ မယားဟူ၍လည်း ကောင်း ဆိုအပ်၏။ (၄) လင်ယောက်ျား၏ အကြင်မယားသည် အစ်မကြီး နှမငယ်သည် မောင်၌ ရိုသေ သကဲ့သို့ ထို့အတူမိမိလင်၌ ရိုသေ၏၊ အရှက်နှင့်ယှဉ်သော စိတ်ရှိ၏၊ လင်၏ အလိုသို့ လိုက်တတ်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသောထိုမယားကို အစ်မ နှမဟူ၍လည်း ကောင်း၊ မယားဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏။
--(၅) လင်ယောက်ျား၏ အကြင်မယားသည် ဤလောက၌ အဆွေခင်ပွန်းသည် ကြာမြင့်မှ ရောက်လာသောအဆွေခင်ပွန်းကို မြင်၍ လွန်စွာ ဝမ်းမြောက်သကဲ့သို့ လင်ကို မြင်၍ လွန်စွာ ဝမ်းမြောက်၏၊ အမျိုးနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ သီလရှိ၏၊ လင်၌ ရိုသေစွာကျင့်တတ်၏၊ ဤသို့ သဘောရှိသော ထိုမယားကိုအဆွေခင်ပွန်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ မယားဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏။ (၆) လင်ယောက်ျား၏ အကြင်မယားသည် (လင်ယောကျ်ားက) တုတ်လှင်ကန်ကို ကိုင်၍ သတ်ပုတ်ခြင်းဖြင့်ခြိမ်းခြောက်အပ်သော်လည်း အမျက်ထွက်ခြင်း ထိတ်လန့်ခြင်း မရှိ၊ (ဒေါသဖြင့်) မပြစ်မှားသော စိတ်ရှိ၏၊ လင်ကို သည်းခံတတ်၏၊ အမျက် ထွက်ခြင်း မရှိ၊ လင်၏ အလိုသို့ လိုက်တတ်၏၊ ဤသို့သဘောရှိသောထိုမယား ကို ကျွန်မဟူ၍လည်းကောင်း၊ မယားဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏။ (၇) ဤလောက၌ အကြင်မယားကို သူသတ်နှင့် တူသော မယား၊ ခိုးသူနှင့် တူသော မယား၊ အရှင်နှင့်တူသော မယားဟု ဆိုအပ်၏၊ သီလမရှိသော သဘောရှိ၏၊ ကြမ်းကြုတ်သော သဘောရှိ၏၊ လင်ကို့ရိုသေခြင်း မရှိ၊ ထိုမယားမျိုးတို့သည် ခန္ဓာကိုယ် ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ငရဲသို့လားရကုန်၏။ (၁-၃) ဤလောက၌ အကြင်မယားကို အမိနှင့် တူသော မယား၊ နှမနှင့် တူသော မယား၊ အဆွေခင်ပွန်းနှင့်တူသော မယား၊ ကျွန်မနှင့် တူသော မယားဟု ဆိုအပ်၏၊ သီလ၌ တည်သော သဘောရှိ၏၊ ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံးစောင့်စည်း တတ်၏၊ ထိုမယားမျိုးတို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာဖြစ်သော နတ်ပြည်သို့ လားရကုန်၏''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၄-၇)
သုဇာတာ လင်ယောကျ်ား၏မယားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့ပင်တည်း၊ ထိုမယားခုနစ်မျိုးတို့တွင်သင်သည် အဘယ်အမျိုးအစားနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် ယနေ့မှစ၍ တပည့်တော်မကို လင်ယောကျ်ား၏ ကျွန်မနှင့် တူသောမယားဟူ၍ မှတ်တော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။
ဒသမသုတ်။
၁၁-ကောဓနသုတ်
֍ ၆၄။ ရဟန်းတို့ ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်ကုန်၍ ရန်သူတို့၏ အကျိုးကို ပြုတတ်ကုန်သော ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူအား ''ဤသူသည် အဆင်းမလှပါမူကားကောင်းလေရာ၏''ဟု အလိုရှိ၏။ ထိုသို့ အလိုရှိခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရန်သူသည်ရန်ဘက်ဖြစ်သူ၏ အဆင်းလှခြင်း၌ မနှစ်သက်။ ရဟန်းတို့ အမျက်ထွက်လေ့ရှိသော ဤယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို အမျက်ဒေါသသည် နှိပ်စက်အပ်၏၊ အမျက်ဒေါသသည် အစဉ်လိုက်အပ်၏၊ ထိုအမျက်ထွက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည် အကယ်၍ ကောင်းစွာ ရေချိုးအပ် ကောင်းစွာ လိမ်းကျံအပ်သည်ဖြစ်၍ ဆံမုတ်ဆိတ်ကိုရိတ်ပြီးလျှင် ကောင်းမွန် ဖြူစင်သော အဝတ်ကို ဝတ်ဆင်ရစေကာမူ၊ ထိုသူသည် အမျက်ဒေါသ နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ အဆင်းမလှသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်၍ ရန်သူတို့၏အကျိုးကို ပြုတတ်သော ဤပဌမသဘောသည် အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာ၏။
--ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူအား ''ဤသူသည် ဆင်းရဲစွာ အိပ်နေရ ပါမူကောင်းလေရာ၏''ဟု အလိုရှိ၏၊ ထိုသို့ အလိုရှိခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရန်သူသည်ရန်ဘက်ဖြစ်သူ၏ ချမ်းသာစွာ အိပ်နေရခြင်း၌ မနှစ်သက်။ ရဟန်းတို့ အမျက်ထွက်လေ့ ရှိသောဤယောကျ်ား ပုဂ္ဂိုလ်ကို အမျက်ဒေါသသည် နှိပ်စက်အပ်၏၊ အမျက်ဒေါသသည် အစဉ်လိုက် အပ်၏၊ ထိုအမျက်ထွက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် အကယ်၍ ပလ္လင်၊ မွေးရှည်ကောဇောကြီး၊ ပန်းပြောက်ခြယ်သားမွေးအခင်း၊ ဝံပိုင့်ရေအခင်းမြတ်၊ (နီသော) မျက်နှာကြက်နှင့် အုံးနီနှစ်ဖက်ရှိ နေရာတို့၌ အိပ်၍ နေရစေကာမူ၊ ထိုသူသည် အမျက်ဒေါသ နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဆင်းရဲစွာသာလျှင် အိပ်နေရ၏။ ရဟန်းတို့ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်၍ ရန်သူတို့၏အကျိုးစီးပွါးကို ပြုတတ်သော ဤဒုတိယသဘောသည် အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာ၏။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူအား ''ဤသူသည် အကျိုးစီးပွါး များပြားစွာဖြစ်ထွန်းမှုရှိသူ မဖြစ်ပါမူကား ကောင်းလေရာ၏''ဟု အလိုရှိ၏၊ ထိုသို့ အလိုရှိခြင်းသည့်အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူ၏ အကျိုးစီးပွါးရှိမှု၌ မနှစ်သက်။ ရဟန်းတို့အမျက်ထွက်လေ့ရှိသော ဤယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို အမျက်ဒေါသသည် နှိပ်စက်အပ်၏၊ အမျက်ဒေါသသည်အစဉ်လိုက်အပ်၏၊ အကျိုးစီးပွါးမရှိသည်ကို ယူ၍မူ၍လည်း ''ငါသည် အကျိုးစီးပွါးရှိသည်ကို ယူအပ်ပြီ''ဟု မှတ်ထင်၏၊ အကျိုးစီးပွါးရှိသည်ကို ယူ၍မူလည်း ''ငါသည် အကျိုးစီးပွါး မရှိသည်ကို ယူအပ်ပြီ''ဟုမှတ်ထင်၏၊ အမျက်ဒေါသ နှိပ်စက်အပ်သော ထိုသူအား အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ကုန်၍ ယူအပ်ကုန်သော ဤတရားတို့သည် ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်၍ ရန်သူတို့၏ အကျိုးကို ပြုတတ်သော ဤတတိယသဘောသည်အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာ၏။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူအား ''ဤသူသည် စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိသူမဖြစ်ပါမူ ကောင်းလေရာ၏''ဟု အလိုရှိ၏၊ ထိုသို့ အလိုရှိခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရန်သူသည်ရန်ဘက်ဖြစ်သော သူ၏ စည်းစိမ်ဥစ္စာရှိမှု၌ မနှစ်သက်။ ရဟန်းတို့ အမျက်ထွက်လေ့ရှိသော အမျက်ဒေါသသည် နှိပ်စက်အပ်သော အမျက်ထွက်ခြင်းဖြင့် အစဉ်လိုက်သော ထိုယောကျ်ား၏ ထကြွလုံ့လဖြင့်ရအပ်ကုန်သော လက်ရုံးအားကိုး ဆည်းပူးအပ်ကုန်သော ချွေးဒီးဒီးကျဖြစ်စေအပ်ကုန်သော တရားနှင့်ယှဉ်ကုန် တရားသဖြင့် ရအပ်ကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကိုလည်း မင်းတို့သည် မင်း၏ ဘဏ္ဍာတိုက်၌ သွင်းကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်၍ ရန်သူတို့၏ အကျိုးကို ပြုတတ်သော ဤစတုတ္ထသဘောသည် အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာ၏။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူအား ''ဤသူသည် အခြံအရံရှိသူ မဖြစ်ပါမူကောင်းလေရာ၏''ဟု အလိုရှိ၏၊ ထိုသို့ အလိုရှိခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရန်သူသည်ရန်ဘက်ဖြစ်သော သူ၏ အခြံအရံရှိမှု၌ မနှစ်သက်။ ရဟန်းတို့ အမျက်ထွက်လေ့ရှိသော ဤယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို အမျက်ဒေါသသည် နှိပ်စက်အပ်၏၊ အမျက်ဒေါသသည် အစဉ်လိုက်အပ်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားမမေ့လျော့ခြင်းဖြင့် ရအပ်သော အခြံအရံမှလည်း အမျက်ထွက်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ပျက်စီး၏၊ ရဟန်းတို့ ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်၍ ရန်သူတို့၏ အကျိုးကို ပြုတတ်သော ဤပဉ္စမသဘောသည် အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာ၏။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူအား ''ဤသူသည် အဆွေခင်ပွန်းရှိသူမဖြစ်ပါမူ ကောင်းလေရာ၏''ဟု အလိုရှိ၏၊ ဤသို့ အလိုရှိခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူ၏ အဆွေခင်ပွန်းရှိမှု၌ မနှစ်သက်။ ရဟန်းတို့ အမျက်ထွက်လေ့ရှိသော အမျက်ထွက်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သော အမျက်ထွက်ခြင်းဖြင့် အစဉ်လိုက်သော ဤယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်ကို အဆွေခင်ပွန်း အကျွမ်းဝင်သူ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည်လည်း ဝေးစွာ ရှောင်ကြဉ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ရန်သူတို့နှစ်သက်အပ်၍ ရန်သူတို့၏ အစီးအပွါးကို ပြုတတ်သော ဤဆဋ္ဌသဘောသည် အမျက်ထွက်သောမိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာ၏။
--ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သူအား ''ဤသူသည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ကျရောက်ပါမူကား ကောင်းလေရာ၏''ဟု အလိုရှိ၏၊ ထိုသို့အလိုရှိခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ရန်သူသည် ရန်ဘက်ဖြစ်သော သူ၏ သုဂတိဘုံသို့ ရောက်မှု၌ မနှစ်သက်။ ရဟန်းတို့ အမျက်ထွက်လေ့ရှိသော အမျက်ထွက်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သော အမျက်ထွက်ခြင်းဖြင့် အစဉ်လိုက်သော ဤယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်ဖြင့် ဒုစရိုက်ကို ကျင့်၏၊ နှုတ်ဖြင့် ဒုစရိုက်ကို ကျင့်၏၊ စိတ်ဖြင့် ဒုစရိုက်ကို ကျင့်၏၊ ထိုအမျက်ထွက်သူသည် ကိုယ်ဖြင့် ဒုစရိုက်ကို ကျင့်၍ နှုတ်ဖြင့် ဒုစရိုက်ကို ကျင့်၍ စိတ်ဖြင့် ဒုစရိုက်ကိုကျင့်၍ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ့ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ အမျက်ထွက်ခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်သည် ဖြစ်၍ ရောက်ရ၏။ ရဟန်းတို့ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်၍ ရန်သူတို့၏ အကျိုးကို ပြုတတ်သော ဤသတ္တမသဘောသည်အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာ၏။
ရဟန်းတို့ ရန်သူတို့ နှစ်သက်အပ်ကုန်၍ ရန်သူတို့၏ အကျိုးစီးပွါးကို ပြုတတ်ကုန်သော ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့သည် အမျက်ထွက်သော မိန်းမသို့လည်းကောင်း၊ ယောကျ်ားသို့လည်းကောင်း ရောက်လာကုန်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။
အမျက်ထွက်လေ့ရှိသူသည် အဆင်းမလှ၊ ထိုသူသည် ဆင်းရဲစွာလည်း အိပ်ရ နေရ၏၊ ထိုမှတစ်ပါးအကျိုးစီးပွါးရှိ၏ဟု မှတ်ယူ၍ အကျိုးစီးပွါးမဲ့သည့် အဖြစ်သို့ ရောက်၏။ အမျက်ထွက်တတ်သော အမျက်ဒေါသ နှိပ်စက်အပ်သော ယောကျ်ားသည် ထိုအမျက်ထွက်မှုကြောင့်ကိုယ် နှုတ်ဖြင့် သတ်ပုတ်ညှဉ်းဆဲမှုကို ပြု၍ ဥစ္စာ၏ ဆုံးရှုံးခြင်းသို့ ရောက်၏။ အမျက်ဒေါသတည်းဟူသော ယစ်ခြင်းဖြင့် ယစ်သော ယောကျ်ားသည် အခြံအရံ အကျော်အစောမရှိသည့်အဖြစ်သို့ ရောက်၏၊ ဆွေမျိုးမိတ်သင်္ဂဟတို့သည်လည်း ကောင်း၊ ချစ်ကျွမ်းဝင်ကုန်သောသူတို့သည်လည်းကောင်း အမျက်ထွက်သူကို ရှောင်ကြဉ်ကုန်၏။ အမျက်ဒေါသသည် အကျိုးစီးပွါးမဲ့ကို ဖြစ်စေတတ်၏၊ အမျက်ဒေါသသည် စိတ်ကို ဖျက်ဆီးတတ်၏၊ စိတ်၏အတွင်း၌ ဘေးကို ဖြစ်စေတတ်၏၊ ထိုသို့သော အကြောင်းကို ပညာနုံ့သူ လူအပေါင်းသည်မသိချေ။ အမျက်ထွက်သူသည် အကျိုးစီးပွါးကို မသိနိုင်၊ အမျက်ထွက်သူသည် အကြောင်း တရားကို မမြင်နိုင်၊ အမျက်ဒေါသသည် သတ္တဝါကို နှိပ်စက်သောအခါ အလွန် မိုက်မဲမှုသည် ဖြစ်၏။ အမျက်ထွက်သော သူသည် ပြုနိုင်ခဲသော အမှုကို ပြုလွယ်သော အမှုကဲ့သို့ ချွတ် ယွင်းစေ၏၊ ထိုသူသည် နောက်အခါ၌ အမျက်ဒေါသ ပြေပျောက်သည်ရှိသော် မီးလောင်သကဲ့သို့ ပူပန်ရ၏။ အကြင် အမျက်ဒေါသကြောင့် သတ္တဝါတို့သည် အမျက်ထွက်ကုန်၏၊ ထိုအမျက် ဒေါသသည်အကြင်အခါ၌ ဖြစ်ပေါ်၏၊ ထိုအခါ၌ မီးသည် တထောင်းထောင်း ထသော အခိုးကို ပြဘိသကဲ့သို့အရှိန်အစော်ကင်းမဲ့သော မျက်နှာရှိသည့် အဖြစ်ကို ပြ၏။ ထိုအမျက်ထွက်သူအား ရှက်မှု ထိတ်လန့်မှု မရှိ၊ ထိုအမျက်ထွက်သူသည် (ဆုံးမအပ်သော) စကားကိုရိုသေမှု မရှိ၊ အမျက်ဒေါသ နှိပ်စက်သော သူအား မှီခိုရာ တစ်စုံတစ်ရာမျှ မဖြစ်နိုင်ချေ။ ပူပန်သောက ရောက်စေတတ်ကုန်သော အကြင် (အဖသတ်ခြင်းစသော) ကံတို့ သည် သမထဝိပဿနာတရားတို့မှ ဝေးကွာကုန်၏။ ထိုအကြောင်းကံတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ပြောကြားပေအံ့၊ ထိုစကားကိုနာကြကုန်လော့။ အမျက်ထွက်သူသည် အဖကိုသတ် တတ်၏၊ အမျက်ထွက်သူသည် အမိကို သတ် တတ်၏၊ အမျက်ထွက်သူသည် ရဟန္တာကို သတ်တတ်၏၊
--အမျက်ထွက်သူသည် ပုထုဇဉ်ကို သတ်တတ်၏။ အမိမွေးမြူအပ်သော သားသည် ဤလောကကို တွေ့မြင်ရ၏၊ အသက်ကို ပေးတတ်သည့်ငြိမ်းအေးသော ထိုအမိကိုသော်လည်း အမျက်ထွက်သူ ပုထုဇဉ်သည် သတ်တတ်၏။ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ကိုယ်ချင်းစာ တရားရှိကြကုန်၏၊ မိမိကိုယ်ကိုသာလျှင် လွန်စွာ ချစ်အပ်၏၊ အမျက်ထွက်သူသည် အမျိုးမျိုးသော အာရုံတို့၌ တွေဝေသည် ဖြစ်၍ အကြောင်းအမျိုးမျိုးတို့ကြောင့်မိမိကိုယ်ကို သတ်တတ်၏။ မိမိကိုယ်ကို သန်လျက်ဖြင့် သတ်ကုန်၏၊ တွေဝေကုန်သည် ဖြစ်၍ အဆိပ်ကို စားကုန်၏၊ ကြိုးဖြင့်နှောင်ဖွဲ့၍ (ဆဲွဲကြိုးချ၍) သေကုန်၏၊ တောင်ပေါ်မှသော်လည်းကောင်း၊ ချောက်ထဲသို့သော်လည်းကောင်း (ခုန်ချ၍) သေကုန်၏။
စီးပွါးချမ်းသာကို ဖျက်ဆီးတတ် မိမိကိုယ်ကို သေစေတတ်သည့် အမှုတို့ကို ပြုကုန်သော်လည်းမသိရှိကြကုန်၊ အမျက်ထွက်ခြင်းသဘောသည် ပျက်စီးကြောင်း ဖြစ်၏၊ ဤဒေါသသည် ကောဓအသွင်ဖြင့်ဖြစ်၏၊ (နှလုံးအိမ်) ဂူ၌ ကိန်း၏၊ သေမင်း၏ ကျော့ကွင်းသဖွယ် ဖြစ်၏။ တိုဒေါသကို ပညာ ဝီရိယသမ္မာဒိဋ္ဌိ (ပညာ)ဟူသော ဆုံးမခြင်းဖြင့် ပယ်ဖြတ်ရာ၏။ ပညာရှိသည် ထိုအကုသိုလ်ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ်သကဲသို့ ထို့အတူသာလျှင် ငါတို့အား နှလုံးမသာယာမျက်နှာမရွှင်သော အဖြစ်သည် မဖြစ်စေလင့်ဟု နှလုံး ပြုပြီးလျှင် ကုသိုလ်တရားတို့ကို ကျင့်ကုန်ရာ၏။ ဒေါသကင်းကွာ၍ ပင်ပန်းခြင်းမရှိကုန်သော လောဘကင်းကွာ၍ ငြူစူမှု မရှိကုန် သောယဉ်ကျေးကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အမျက်ဒေါသကို ပယ်ဖျောက်လျက် အာသဝေါတရား မရှိကုန်မူ၍ကိလေသာ ငြိမ်းအေးကြလေကုန်သတည်း။
ဧကာဒသမသုတ်။
ခြောက်ခုမြောက် အဗျာကတဝဂ် ပြီး၏။
--၇-မဟာဝဂ်
၁-ဟိရီသြတ္တပ္ပသုတ်
֍ ၆၅။ ရဟန်းတို့ ဟိရီသြတ္တပ္ပတရားမရှိခဲ့လျှင် ဟိရီသြတ္တပ္ပချို့တဲ့သော ရဟန်းအား ဣန္ဒြိယသံဝရသီလသည် ပျက်စီးရာသောအကြောင်းရှိ၏၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလ မရှိခဲ့လျှင် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလချို့တဲ့သောရဟန်းအား ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလမရှိခဲ့လျှင် ပါတိမောက္ခသံဝရသီလချို့တဲ့သော ရဟန်းအား သမ္မာသမာဓိသည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ သမ္မာသမာဓိမရှိခဲ့လျှင် သမ္မာသမာဓိချို့တဲ့သော ရဟန်းအားဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်'ယထာဘူတဉာဏဒဿန' သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်မရှိခဲ့လျှင်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်ချို့တဲ့သော ရဟန်းအား ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့သောနိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ တပ်ခြင်းကင်းသော ဝိရာဂဉာဏ်သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်မရှိခဲ့လျှင် နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝိရာဂ ဉာဏ်ချို့တဲ့သော ရဟန်းအား အရဟတ္တဖိုလ်နှင့်အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ် အမြင်သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏။
ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား သစ်ပင်သည် အခက်, အရွက်ပျက်စီးခဲ့လျှင် ထိုသစ်ပင်၏ အပွေးသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်၊ အခွံသည်လည်းကောင်း၊ အကာသည်လည်းကောင်း၊ အနှစ်သည်လည်းကောင်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ မရောက်။ ရဟန်းတို့ ဤဥပမာအတူသာလျှင် ဟိရီသြတ္တပ္ပတရားမရှိခဲ့လျှင်ဟိရီသြတ္တပ္ပ္ပချို့တဲ့သော ရဟန်းအား ဣန္ဒြိယသံဝရသီလသည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလမရှိခဲ့လျှင် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလချို့တဲ့သော ရဟန်းအား ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလမရှိခဲ့လျှင် ပါတိမောက္ခသံဝရသီလချို့တဲ့သော ရဟန်းအားသမ္မာသမာဓိသည် ပျက်စီးရာသောအကြောင်း ရှိ၏၊ သမ္မာသမာဓိမရှိခဲ့လျှင် သမ္မာသမာဓိ ချို့တဲ့သောရဟန်းအားဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင် 'ယထာဘူတဉာဏဒဿန' သည် ပျက်စီးရာသောအကြောင်းရှိ၏၊ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်မရှိခဲ့လျှင်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်ချို့တဲ့သော ရဟန်းအား ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့သော နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ တပ်ခြင်း ကင်းသော ဝိရာဂဉာဏ်သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်မရှိခဲ့လျှင် နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်ချို့တဲ့သော ရဟန်းအား အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်သည် ပျက်စီးရာသော အကြောင်းရှိ၏။
ရဟန်းတို့ ဟိရီသြတ္တပ္ပ္ပတရားရှိခဲ့လျှင် ဟိရီသြတ္တပ္ပနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား ဣန္ဒြိယသံဝရသီလသည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလရှိခဲ့လျှင် ဣန္ဒြိယသံဝရသီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား ပါတိမောက္ခသံဝရသီလသည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလရှိခဲ့လျှင် ပါတိမောက္ခသံဝရ သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအား သမ္မာသမာဓိသည် ပြည့်စုံရာသောအကြောင်းရှိ၏၊ သမ္မာသမာဓိရှိခဲ့လျှင် သမ္မာသမာဓိနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းအားဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိသော ဉာဏ်အမြင် သည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသောဉာဏ်အမြင်ရှိခဲ့လျှင်ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသော ဉာဏ်အမြင်ရှိသော ရဟန်းအား နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်,ဝိရာဂဉာဏ်သည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်းရှိ၏၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်, ဝိရာဂဉာဏ်ရှိခဲ့လျှင် နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်,ဝိရာဂဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံရာသော ရဟန်းအား အရဟတ္တ ဖိုလ်နှင့် အရဟတ္တဖိုလ်ကို ဆင်ခြင်တတ်သောပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်အမြင်သည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်း ရှိ၏၊ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကားသစ်ပင်သည် အခက်, အရွက်တို့နှင့် ပြည့်စုံခဲ့လျှင် ထိုသစ်ပင်၏ အပွေးသည်လည်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်၏၊ အခွံသည်လည်းကောင်း၊ အကာသည်လည်းကောင်း၊ အနှစ် သည်လည်းကောင်း ပြည့်စုံခြင်းသို့ရောက်၏။ ရဟန်းတို့ ဤဥပမာအတူသာလျှင် ဟိရီသြတ္တပ္ပတရား ရှိခဲ့လျှင် ဟိရီသြတ္တပ္ပနှင့် ပြည့်စုံသောရဟန်းအား ဣန္ဒြိယသံဝရသီလသည် ပြည့်စုံရာသော အကြောင်း ရှိ၏။ပ။ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုဆင်ခြင်တတ်သော ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏ်သည်လည်း ပြည့်စုံရာသော အကြောင်း ရှိ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
--၂-သတ္တသူရိယသုတ်
֍ ၆၆။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝေသာလီပြည် အမ္ဗပါလိသရက်ဥယျာဉ်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို ''ရဟန်းတို့''ဟု ခေါ်တော်မူ၏။ ''အသျှင်ဘုရား''ဟူ၍ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကိုမိန့်တော်မူ၏-
ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် မမြဲကြကုန်၊ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် အမြဲမတည်ကြကုန်၊ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် သာယာအပ်သော သဘောမရှိကြကုန်၊ ရဟန်းတို့ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတရားတို့၌ အလွန်လျှင် ငြီးငွေ့ထိုက်ကုန်၏၊ တပ်မက်ခြင်း ကင်းရန် ထိုက်ကုန်၏၊ (သင်္ခါရတရားတို့မှ) ကျွတ်လွတ်ရန် ထိုက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ မြင်းမိုရ်တောင်မင်းသည် အလျားအားဖြင့် ယူဇနာရှစ်သောင်းလေးထောင် ရှည်လျား၏၊ အနံအားဖြင့် ယူဇနာရှစ်သောင်းလေးထောင် ကျယ်၏၊ ယူဇနာရှစ်သောင်းလေးထောင်တိုင်တိုင် မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ နစ်မြုပ်၏၊ ယူဇနာရှစ်သောင်းလေးထောင်တိုင်တိုင် မဟာသုဒ္ဒရာမှ ပေါ်တက်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်ရံတစ်ခါ ရှည်လျားသော အခါကို လွန်သဖြင့် များစွာသောနှစ် များစွာသော နှစ်အရာနှစ်အထောင် နှစ်အသိန်းတို့ပတ်လုံး မိုးမရွာ၊ ထိုမိုးမရွာသောအခါမျိုး ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ရဟန်းတို့မိုးမရွာလျှင် ဤဗီဇဂါမ်ဘူတဂါမ်ဖြစ်ကုန်သည့် ဆေးသစ်ပင် မြက်သစ်ပင် တောစိုးသစ်ပင်ဟူသမျှတို့သည်ခြောက်သွေ့ကုန်၏၊ အထူးသဖြင့် ခြောက်သွေ့ကုန်၏၊ မဖြစ်ပွါးကုန်။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရ တရားတို့သည်မမြဲကြကုန်၊ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့ အမြဲမတည်ကြကုန်။ပ။ ကျွတ်လွတ်ရန်ထိုက်ကုန်၏။
--ရဟန်းတို့ တစ်ရံတစ်ခါ ရှည်လျားသော အခါကို လွန်သဖြင့် နှစ်ခုမြောက်သော နေသည် ထွက် ပေါ်၏၊ ထိုနေနှစ်စင်း ထွက်သောအခါမျိုး ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ရဟန်းတို့ နှစ်ခုမြောက်သောနေထွက်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် မြစ်ငယ် အိုင်ငယ်ဟူသမျှအားလုံးတို့သည် ခန်းခြောက်ကုန်၏၊ အထူးသဖြင့်ခန်းခြောက်ကုန်၏၊ (ရေတစ်စက်မျှ) မရှိကုန်။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့ မမြဲကြကုန်။ပ။
ကျွတ်လွတ်ရန် ထိုက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်ရံတစ်ခါ ရှည်လျားသော အခါကို လွန်သဖြင့် (နှစ်ခုမြောက်သော နေထွက်ပေါ်ပြီးနောက်) သုံးခုမြောက်သော နေသည် ထွက်ပေါ်လာ၏၊ ထိုနေသုံးစင်းထွက်ပေါ်သော အခါမျိုးသည်ရှိသည်သာလျှင်တည်း၊ ရဟန်းတို့ သုံးခုမြောက်သော နေထွက်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဂင်္ဂါ ယမုံနာအစိရဝတီ သရဘူ မဟီဟူသော အလုံးစုံသော မြစ်ကြီးငါးစင်းတို့သည် ခန်းခြောက်ကုန်၏၊ အထူးသဖြင့်ခန်းခြောက်ကုန်၏၊ (ရေတစ်စက်မျှ) မရှိကုန်။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့ မမြဲကြကုန်။ပ။ ကျွတ်လွတ် ရန် ထိုက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်ရံတစ်ခါ ရှည်လျားသော အခါကို လွန်သဖြင့် (သုံးခုမြောက်သော နေ ထွက်ပေါ်ပြီးနောက်) လေးခုမြောက်သော နေသည် ထွက်ပေါ်လာ၏၊ ထိုနေလေးစင်းထွက်ပေါ်လာသော အခါမျိုးသည်ရှိသည်သာလျှင်တည်း၊ ရဟန်းတို့ လေးခုမြောက်သော နေထွက်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် အနောတတ္တသီဟပပါတ ရထကာရ ကဏ္ဏမုဏ္ဍ ကုဏာလ ဆဒ္ဒန္တ မန္ဒာကိနီဟူသော ဤအိုင်ကြီးတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ယင်းအိုင်ကြီးတို့မှ မြစ်ကြီးတို့သည် စီးကုန်၏၊ ထိုရေအိုင်ကြီး ခုနစ်အိုင်တို့သည် ခန်းခြောက်ကုန်၏၊ အထူးသဖြင့် ခန်းခြောက်ကုန်၏၊ (ရေ တစ်စက်မျှ) မရှိကုန်။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့မမြဲကြကုန်။ပ။ ကျွတ်လွတ်ရန် ထိုက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်ရံတစ်ခါ ရှည်လျားသော အခါကို လွန်သဖြင့် (လေးခုမြောက် နေထွက်ပေါ်ပြီး နောက်) ငါးခုမြောက်သော နေသည် ထွက်ပေါ်လာ၏၊ ထိုနေငါးစင်းထွက်ပေါ်လာသော အခါမျိုးသည်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ရဟန်းတို့ ငါးခုမြောက်နေ ထွက်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ယူဇနာတစ်ရာလောက်သော ရေတို့သည် ယုတ်လျော့ကုန်၏၊ ယူဇနာနှစ်ရာ ယူဇနာသုံးရာ ယူဇနာလေးရာယူဇနာငါးရာ ယူဇနာခြောက်ရာ ယူဇနာခုနစ်ရာလောက်မျှသော ရေတို့သည် ယုတ်လျော့ကုန်၏၊ ထန်းပင်ခုနစ်ပြန်လောက်မျှသာလျှင် မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ရေသည် တည်၏၊ ခြောက်ပြန် ငါးပြန် လေးပြန် သုံးပြန်နှစ်ပြန် ထန်းပင်တစ်ပြန်လောက်မျှသာလျှင် ရေသည် တည်၏၊ လက်ခုပ်ခုနစ်ဖောင်လောက်မျှသာလျှင်မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ ရေသည် တည်၏၊ လက်ခုပ် ခြောက်ဖောင် ငါးဖောင် လေးဖောင် သုံးဖောင် နှစ်ဖောင်တစ်ဖောင် လက်ခုပ် ဖောင်ဝက်မျှလောက်သာလျှင် ခါးလောက်မျှသာလျှင် ဒူးလောက်မျှသာလျှင် ခြေကျင်းဝတ် 'ဖမျက်' မျှလောက်သာလျှင် ရေသည် တည်၏။ ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား တန်ဆောင်မုန်းလအခါ၌ မိုးကြီးသည်းထန်စွာ ရွာသည်ရှိသော် ထိုထိုအရပ်ဝယ် နွားခြေရာတို့၌ ရေတည်ကုန်သကဲ့သို့ ရဟန်းတို့ဤအတူသာလျှင် ထိုထိုအရပ်၌ ခြေကျင်းဝတ် 'ဖမျက်' မျှလောက်ကုန်သော ရေတို့သည်သာ မဟာသမုဒ္ဒရာ၌ တည်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ ငါးစင်းမြောက်နေ ထွက်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် သမုဒ္ဒရာ၌ ရေသည်လက်တစ်ဆစ်လောက်မျှ မရှိတော့ချေ။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့ မမြဲကြကုန်။ပ။ ကျွတ်လွတ်ရန် ထိုက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ တစ်ရံတစ်ခါ ရှည်လျားသော အခါကို လွန်သဖြင့် (ငါးစင်းမြောက် နေထွက်ပေါ်လာပြီးနောက်) ခြောက်စင်းမြောက်နေသည် ထွက်ပေါ်လာ၏၊ ထိုနေခြောက်စင်း ထွက်ပေါ်လာသောအခါမျိုးသည်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ရဟန်းတို့ ခြောက်ခုမြောက်နေ ထွက်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဤမဟာပထဝီမြေကြီးသည်လည်းကောင်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်မင်းသည်လည်းကောင်း အခိုးထွက်ကုန်၏၊ လွန်စွာ အခိုးထွက်ကုန်၏၊ လွန်စွာ အထွေထွေအပြားပြား အခိုးထွက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ အိုးထိန်းသည်တို့၏ အိုးဖုတ်ရာ ဖြစ်သောအိုးဖိုကို မီးတိုက်သည်ရှိသော် ရှေးဦးစွာ အခိုးထွက်သကဲ့သို့ လွန်စွာ အခိုးထွက်သကဲ့သို့ လွန်စွာအထွေထွေအပြားပြား အခိုးထွက်သကဲ့သို့ ဤအတူသာလျှင် ခြောက်စင်းမြောက် နေထွက်ပေါ်ခြင်းကြောင့်ဤမဟာပထဝီမြေကြီးသည်လည်းကောင်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်မင်းသည်လည်းကောင်း အခိုးထွက်ကုန်၏၊ လွန်စွာ အခိုးထွက်ကုန်၏၊ လွန်စွာ အထွေထွေအပြားပြား အခိုးထွက်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရား့တို့သည် ဤသို့ မမြဲကြကုန်။ပ။ ကျွတ်လွတ်ရန် ထိုက်ကုန်၏။
--ရဟန်းတို့ တစ်ရံတစ်ခါ ရှည်လျားသောအခါကို လွန်သဖြင့် (ခြောက်စင်းမြောက် နေထွက်ပေါ်ပြီးနောက်) ခုနစ်စင်းမြောက်နေသည် ထွက်ပေါ်လာ၏၊ ထိုနေ ခုနစ်စင်း ထွက်ပေါ်လာသော အခါမျိုးသည်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ရဟန်းတို့ ခုနစ်ခုမြောက်နေ ထွက်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဤမဟာပထဝီမြေကြီးသည်လည်းကောင်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်မင်းသည်လည်းကောင်း အလျှံညီးညီး မီးခဲကြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ အလျှံတပြောင်ပြောင် တောက်လောင်ကုန်၏၊ (လောကဓာတ်ကြီးအတွင်း၌ ) တစ်စပ်တည်းသော မီးတောက်မီးလျှံကြီးတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ မီးတောက်လောင်သော မီးလောင်ကျွမ်းသော ဤမြေကြီး၏လည်းကောင်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်မင်း၏လည်းကောင်း မီးတောက်မီးလျှံသည် လေဟုန်ပင့်တင်အပ်သည် ဖြစ်၍ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင် တက်ရောက်၏၊ ရဟန်းတို့ တောက်လောင်နေသော လောင်ကျွမ်းနေသော ကြီးမားသည့် မီးအစုနှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍ ပျက်စီးနေသော မြင်းမိုရ်တောင်ကြီး၏ ယူဇနာတစ်ရာရှိ (ကျောက်လွှာ) ကျောက်ထွဋ်ကြီးတို့သည်လည်း ပြိုကွဲ ပျက်စီးကုန်၏၊ ယူဇနာနှစ်ရာ ယူဇနာသုံးရာ ယူဇနာလေးရာယူဇနာငါးရာရှိ (ကျောက်လွှာ) ကျောက်ထွဋ်တို့သည်လည်း ပျက်စီးကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ တောက်လောင်နေသော လောင်ကျွမ်းနေသော ဤမဟာပထဝီမြေကြီး၏လည်းကောင်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်မင်း၏လည်းကောင်းပြာကို မတွေ့မြင်ရတော့ချေ၊ မီးသွေးကို မတွေ့မြင်ရတော့ချေ၊ ရဟန်းတို့ တောက်လောင်နေသောလောင်ကျွမ်းနေသော ထောပတ်၏လည်းကောင်း၊ ဆီ၏လည်းကောင်း ပြာကို မတွေ့မြင်ရ မီးသွေးကိုမတွေ့မြင်ရသကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤဥပမာအတူသာလျှင် တောက်လောင်နေသော လောင်ကျွမ်းနေသောဤမဟာပထဝီမြေကြီး၏လည်းကောင်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်မင်း၏လည်းကောင်း ပြာနှင့် မီးသွေးကိုမတွေ့မြင်ရ တော့ချေ။ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့ မမြဲကြကုန်၊ ရဟန်းတို့သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့ အမြဲမတည်ကြကုန်၊ ရဟန်းတို့ သင်္ခါရတရားတို့သည် ဤသို့သာယာအပ်သော သဘောမရှိကြကုန်။ ရဟန်းတို့ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားတို့၌ အလွန်လျှင်ငြီးငွေ့ထိုက်ကုန်၏၊ တပ်ခြင်းကင်းရန် သင့်၏၊ (သင်္ခါရတရားတို့မှ) ကျွတ်လွတ်ရန် ထိုက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ''ဤမဟာပထဝီမြေကြီးသည်လည်းကောင်း၊ မြင်းမိုရ်တောင်မင်းသည်လည်းကောင်းလောင်ကျွမ်းကုန်လတ္တံ့ ပျက်စီးကုန်လတ္တံ့ (ဘာတစ်ခုမျှ) မရှိကုန်လတ္တံ့''၊ ရဟန်းတို့ ထိုအရာ၌ နိဗ္ဗာန်ကိုမြင်ပြီးကုန်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ထား၍ အဘယ်သူသည် သိနိုင်လိမ့်မည်နည်း၊ အဘယ်သူသည်ယုံကြည်နိုင်လိမ့်မည်နည်း။
ရဟန်းတို့ ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကား အယူဝါဒတီထွင်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ (ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်ဖြင့်) စွဲမက်မှုကင်းသော သုနေတ္တမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူး၏၊ ရဟန်းတို့ သုနေတ္တဆရာကြီးအား အရာမက များစွာကုန်သော တပည့်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ သုနေတ္တဆရာကြီးသည် တပည့်တို့အားဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟော၏။ ရဟန်းတို့ သုနေတ္တဆရာကြီးသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန်တရားဟောသည်ရှိသော် အဆုံးအမကို အကုန်အစင် သိကုန်သော တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာ ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အဆုံးအမကို အကုန်အစင်မသိကုန်သော တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ အချို့သော သူတို့သည်ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် နိမ္မာနရတိနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် တုသိတာ နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် ယာမာနတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် တာဝတိံသာ နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် စတုမဟာရာဇ်နတ်တို့၏ အသင်းဝင်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် ဥစ္စာများပြားသော မင်းမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် ဥစ္စာများပြားသော ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ့်ကုန်၏၊ အချို့သော သူတို့သည် ဥစ္စာများပြားသော သူဌေးမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်၏။
--ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ သုနေတ္တဆရာကြီးအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏ -
''တမလွန်ဘဝ၌ တပည့်တို့နှင့် လားရာ 'ဂတိ' တူမျှသော အဖြစ်မျိုးသည် ငါ့အား မသင့်တော်၊ အကယ်၍ ငါသည် (ပဌမဈာန်ထက် လွန်မြတ်သော) မေတ္တာကို ပွါးများရပါမူ ကောင်းလေရာ၏''ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ သုနေတ္တဆရာကြီးသည် ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော ဈာန်စိတ်ကိုပွါးများ၍ သံဝဋ္ဋ ဝိဝဋ္ဋကပ် ခုနစ်ခုတို့ပတ်လုံး ဤကာမဘုံသို့ တစ်ဖန် ပြန်မလာပြီ၊ ရဟန်းတို့လောက ပျက်သည်ရှိသော် အာဘဿရဗြဟ္မာ့ဘုံသို့ ရောက်၏၊ လောကတည်ပြန်လျှင် ဆိတ်သုဉ်းသောပဌမဈာန် ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုပဌမဈာန်ဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ မြတ်သော ဗြဟ္မာမင်းကြီးဖြစ်၍သူတစ်ပါးတို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်ပြီးလျှင် သူတစ်ပါးတို့က မလွှမ်းမိုးနိုင်ဘဲ စင်စစ် မြင်စွမ်းနိုင်သောသူတစ်ပါးတို့ကို မိမိအလိုသို့ လိုက်စေနိုင်သော ဗြဟ္မာ ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ နတ်တို့ကို အစိုးရသော သိကြားမင်း သုံးဆယ်ခြောက်ကြိမ် ဖြစ်၏၊ အကြိမ်တစ်ရာမကစကြာရတနာကို လည်စေတတ်သော တရားစောင့်သော တရားမင်းဖြစ်သော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အဆုံးရှိသော မြေကို အစိုးရသော စစ်မြေပြင်ကို အောင်ပြီးသော ဇနပုဒ်၌ မြဲမြံသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သောရတနာ ခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြာမင်းဖြစ်၏၊ ထိုစကြာမင်းအား ရဲရင့်၍ လုံ့လဝီရိယရှိကုန်သောသူတစ်ပါးစစ်သည်ကို နှိမ်နင်းရန် စွမ်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သားတော်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုစကြာမင်းသည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော (စကြာဝဠာတောင်ကို အပိုင်းအခြားပြု၍ တည်သည့်) ဤမြေကြီး ကို ဒဏ်မထားဘဲ လက်နက်မကိုင်ဘဲ တရားဖြင့်သာလျှင် အောင်မြင်၍ စိုးအုပ်လျက် နေ၏။
ရဟန်းတို့ ထို သုနေတ္တဆရာကြီးသော်မှလည်း ဤသို့ အသက်ရှည်ပါလျက် ဤသို့ ကြာမြင့်စွာတည်ပါလျက် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်း သေခြင်း ပူဆွေးခြင်း ငိုကြွေးခြင်း ဆင်းရဲခြင်းနှလုံးမသာယာခြင်း ပြင်းစွာပင်ပန်းခြင်းတို့မှ မလွတ်ကင်း၊ ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်ကင်းဟူ၍ ငါဆို၏၊ ထိုသို့ မလွတ် ကင်းခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ လေးပါးသော တရားတို့ကို လျော်စွာမသိခြင်းကြောင့် ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့်ပေတည်း။ အဘယ်လေးပါးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ မြတ်သော သီလကို လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့် ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်။
မြတ်သော သမာဓိကို လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့် ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်။
မြတ်သော ပညာကို လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့် ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်။
မြတ်သော ဝိမုတ္တိကို လျော်စွာ မသိခြင်းကြောင့် ထိုးထွင်း၍ မသိခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲအပေါင်းမှ မလွတ်။
ရဟန်းတို့ ငါသည် ဤမြတ်သော သီလကို လျော်စွာ သိအပ်ပြီ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ပြီ၊ မြတ်သောသမာဓိကို လျော်စွာ သိအပ်ပြီ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ပြီ၊ မြတ်သော ပညာကို လျော်စွာ သိအပ်ပြီ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ပြီ၊ မြတ်သောဝိမုတ္တိကို လျော်စွာ သိအပ်ပြီ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်ပြီ၊ ဘဝတဏှာကိုဖြတ်အပ်ပြီ၊ ဘဝသို့ ဆောင်တတ်သော တဏှာသည်ကုန်ပြီ၊ ဘဝသစ်၌ တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းသည်ယခုအခါ မရှိတော့ပြီ။
--မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောကြားတော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီးနောက် ဆိုလတ္တံ့သော ဂါထာကို ဟောတော်မူ၏ -''များသော အခြံအရံရှိတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားသည် အတုမရှိမြတ်ကုန် သော သီလ သမာဓိ ပညာ လွတ်မြောက်မှု 'အရဟတ္တဖိုလ်'ဟူသော ဤတရား တို့ကို လျော်စွာ သိအပ်ကုန်ပြီ။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍ ရဟန်းတို့အား သစ္စာ လေးပါးတရားကို့ဟောကြားတော်မူ၏။ ဒုက္ခ၏ အဆုံးကို ပြုတော်မူတတ်သော၊ စက္ခုငါးပါးရှိတော်မူသော၊ လူနတ်တို့၏ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား သည် (ကိလေသာငြိမ်း၍) ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူ၏''ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒုတိယသုတ်။
၃-နဂရောပမသုတ်
֍ ၆၇။ ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့၏ အခြံအရံ ခုနစ်ခုတို့ဖြင့်ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်၏၊ လေးပါးသော အာဟာရတို့ကိုလည်း အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် ရ၏၊ မပင်မပန်း ရ၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော ဤမြို့ကို ပြည်ပ၌ ရှိသောဆန့်ကျင်ဘက်ရန်သူတို့သည် အကျိုးမဲ့ ပျက်စီးအောင် မပြုပြင်နိုင်ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်ခုနစ်မျိုးသောမြို့၏ အခြံအရံတို့ဖြင့် ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်သနည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ တုရိုဏ်းတိုင်သည် နက်သော တွင်းရှိ၏၊ ကောင်းစွာ မြေ၌ စိုက်မြှုပ်အပ်၏၊ တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိ၊ ထိုမှဤမှ ယိမ်းယိုင်ခြင်းမရှိ။ မင်းသည်အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့တွင်း၌ နေကုန်သော သူတို့၏ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေကုန်သော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဤပဌမ မြို့၏ အခြံအရံဖြင့် ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်၏။ (၁)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ ကျုံးသည် နက်လည်း နက်၏၊ ကျယ်လည်း ကျယ်၏။ မင်းသည် အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့တွင်း၌ နေကုန်သော သူတို့၏လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေကုန်သော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဤဒုတိယမြို့၏အခြံအရံဖြင့် ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ (မြို့တံတိုင်းအတွင်း) ထက်ဝန်းကျင်လှည့်လည်နိုင်သော လမ်းခရီးသည် မြင့်လည်း မြင့်၏၊ ကျယ်လည်း ကျယ်၏။ မင်းသည်အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့တွင်း၌ နေကုန်သော သူတို့၏ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေကုန်သော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဤတတိယမြို့၏ အခြံအရံဖြင့် ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်၏။ (၃)
--ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ (မြားစသော) ပစ်လွှတ်အပ်သောလက်နက်ကိုလည်းကောင်း၊ (ဓားစသော) ကြွင်းသော လက်နက်ကိုလည်းကောင်း လက်နက်များစွာကိုသိုမှီးအပ်၏။ မင်းသည် အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့တွင်း၌ နေကုန်သော သူတို့၏ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေကုန်သော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဤစတုတ္ထမြို့၏ အခြံအရံဖြင့် ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ များစွာသော စစ်သည် ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည် နေ၏။ အဘယ်စစ်သည် ဗိုလ်ပါအပေါင်းနည်း။ ဆင်စီးသူရဲ၊ မြင်းစီးသူရဲ၊ ရထားစီးသူရဲ၊ လေးသည်တော်၊ အောင်လံကိုင်၊ စစ်ဆင်သူ၊ တစ်ဖက်စစ်တပ်သို့ ဝင်၍ ဦးခေါင်းကို အတုံးအတစ်ဖြတ်တောက် သွားနိုင်သူ၊ (စစ်၌ ) ထူးချွန်ကျော်စောသော မင်းသား၊ တဟုန်တည်းပြေးဝင် (စစ်ထိုး) နိုင်သူ၊ ဆင်ပြောင်ကြီးကဲ့သို့သော သူရဲ၊ လွန်စွာ ရဲရင့်သူ၊ ချပ်ဝတ်သူရဲ၊ ကျွန်ယုံတော်များတို့ပင်တည်း။ မင်းသည် အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့တွင်း၌ နေကုန်သော သူတို့၏ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေကုန်သော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဤပဉ္စမမြို့၏ အခြံအရံဖြင့် ကောင်းစွာခြံရံအပ်၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ ပညာရှိ၍ လိမ္မာသော၊ ထက်မြက်သော ပညာနှင့် ပြည့်စုံသော၊ မသိသူတို့အား တားမြစ်တတ်၍ သိသူတို့အား ဝင်စေတတ်သောတံခါးမှူးရှိ၏၊ မင်းသည် အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့တွင်း၌ နေကုန်သော သူတို့၏ လုံခြုံစေရန့်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေကုန်သော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဤဆဋ္ဌမြို့၏ အခြံအရံဖြင့်ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်၏။ (၆)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တံတိုင်းသည် မြင့်လည်း မြင့်၏၊ ကျယ်လည်း ကျယ်၏၊ အပေါက် အလုံးစုံ ပိတ်ဆို့သော အင်္ဂတေလိမ်းကျံခြင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏။ မင်းသည် အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို မြို့တွင်း၌ နေကုန်သော သူတို့၏ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေကုန်သော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဤသတ္တမမြို့၏ အခြံအရံဖြင့် ကောင်းစွာခြံရံအပ်၏။ (၇)
ဤ မြို့၏ အခြံအရံခုနစ်ပါးတို့ဖြင့် ကောင်းစွာ ခြံရံအပ်၏။
အဘယ်လေးပါးကုန်သော အာဟာရတို့ကို အလိုရှိတိုင်း မငြိုမငြင် မပင်မပန်းရသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလောက၌ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်စေရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာနေနိုင်ရန် အပဖြစ်သောရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် များပြားသော မြက် ထင်း ရေကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းအပ်၏။ (၁)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်စေရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာနေနိုင်ရန် အပဖြစ်သောရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် များပြားသော သလေးစပါး မုယောစပါးတို့ကို သိုမှီး သိမ်းဆည်းအပ်၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်စေရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာနေနိုင်ရန် အပဖြစ်သောရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် များပြားသော နှမ်း ပဲနောက် ပဲကြီး ကြွင်းသော ပဲအမျိုးအပေါင်းတို့ကို သိုမှီး သိမ်းဆည်းအပ်၏။ (၃)
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်စေရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာနေနိုင်ရန် အပဖြစ်သောရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် များပြားသော ဆေးပစ္စည်းတို့ကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းအပ်၏၊ အဘယ်ဆေးပစ္စည်းတို့နည်း -
--ထောပတ် ဆီဦး ဆီ ပျား တင်လဲ ဆား ဤဆေးပစ္စည်းတို့ပင်တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤလေးပါးကုန်သော အာဟာရတို့ကို အလိုရှိတိုင်း မငြိုမငြင် မပင်မပန်း ရ၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို အခြံအရံခုနစ်မျိုးတို့ဖြင့် ကောင်းစွာခြံရံအပ်၏၊ ဤအာဟာရလေးမျိုးတို့ကိုလည်း အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် ရ၏၊ မပင်မပန်း ရ၏။ ထိုအခါ အစွန်အဖျားကျသော မြို့ကို အပဖြစ်သည့် ဆန့်ကျင်ဘက် ရန်သူအပေါင်းတို့သည် (အကျိုးမဲ့ပျက်စီးအောင်) မပြုနိုင်ဟု ဆိုအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် အကြင်အခါ၌ အရိယာဖြစ်သော တပည့်သည့် သူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော ယခုဘဝ၌ ချမ်းသာစွာနေကြောင်းဖြစ်ကုန် သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် ရ၏၊ မပင်မပန်း ရ၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဤ အရိယာသာဝကကို မာရ်မင်းသည် အလိုရှိတိုင်း မပြုနိုင်သောရဟန်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော မာရ်မင်းသည် အလိုရှိတိုင်း မပြုနိုင်သောရဟန်းဟူ၍လည်းကောင်း ဆိုအပ်၏။
အဘယ် သူတော်ကောင်းတရား ခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသနည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း မြို့ပ၌ နေသော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း တုရိုဏ်းတိုင်သည် နက်သော တွင်းရှိသည်ကောင်းစွာ မြေ၌ စိုက်မြှုပ်အပ်သည် တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ ထိုမှဤမှ ယိမ်းယိုင်ခြင်း မရှိသကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် အရိယာသာဝကသည် ယုံကြည်မှု သဒ္ဓါနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ မြတ်စွာဘုရား၏့အရဟတ္တ မဂ်ဉာဏ် အဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ယုံကြည်၏။
''ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း အရဟံ မည်တော်မူ၏။ပ။ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ဘဂဝါ မည်တော်မူ၏''ဟု (ယုံကြည်၏)။
ရဟန်းတို့ ယုံကြည်မှုသဒ္ဓါရှိသော အရိယာသာဝကသည် အကုသိုလ်ကို ပယ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသော (အကုသိုလ်) တရားကို ပယ်၏၊ အပြစ်မရှိသော (ကုသိုလ်) တရားကို ပွါးများ၏၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်စွာ ဆောင်၏။ ဤပဌမသူတော်ကောင်းတရားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၁)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေသော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း နက်လည်း နက်၍ ကျယ်လည်း ကျယ်သော ကျုံးသည်ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် အရိယာသာဝကသည် အရှက်ရှိ၏၊ ကာယ ဝစီ မနော ဒုစရိုက်မှရှက်တတ်၏၊ ယုတ်ညံ့သည့် အကုသိုလ်တရားတို့သို့ ရောက်ရန် ရှက်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ရှက်တတ်သောအရိယာသာဝကသည် အကုသိုလ်ကို ပယ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသော (အကုသိုလ်) တရားကို ပယ်၏၊ အပြစ်မရှိသော (ကုသိုလ်) တရားကို ပွါးများ၏၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်စွာ ဆောင်၏။ ဤဒုတိယ သူတော်ကောင်းတရားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေသော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း မြင့်လည်း မြင့်၍ ကျယ်လည်း ကျယ်သော မြို့တံတိုင်းအတွင်း၌ ထက်ဝန်းကျင် လှည့်လည်နိုင်သော လမ်းသည် ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင်အရိယာသာဝကသည် ထိတ်လန့်မှုရှိ၏၊ ကာယ ဝစီ မနော ဒုစရိုက်မှ ထိတ်လန့်တတ်၏၊ ယုတ်ညံ့ကုန်သောအကုသိုလ်တရားတို့သို့ ရောက်ရန် ထိတ်လန့်တတ်၏။ ရဟန်းတို့ ဒုစရိုက်မှ ထိတ်လန့်သော အရိယာတပည့်သည် အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသော (အကုသိုလ်) တရားကိုပယ်စွန့်၏၊ အပြစ်မရှိသော (ကုသိုလ်) တရားကို ပွါးများ၏၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်စွာ ဆောင်၏။ ဤတတိယသူတော်ကောင်းတရားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၃)
--ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေသော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း၊ (မြားစသော) ပစ်လွှတ်အပ်သောလက်နက်ကိုလည်း ကောင်း၊ (ဓားစသော) ကြွင်းသော လက်နက်ကိုလည်းကောင်း လက်နက်များစွာကိုသိုမှီးအပ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် အရိယာသာဝကသည် အကြားအမြင်များ၏။ပ။ ပညာဖြင့်ကောင်းစွာ ထိုးထွင်း၍ သိ၏။ ရဟန်းတို့ အကြားအမြင် များသော အရိယာတပည့်သည် အကုသိုလ်ကိုပယ်စွန့်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသော (အကုသိုလ်) တရားကို ပယ်၏၊ အပြစ်မရှိသော (ကုသိုလ်) တရားကို ပွါးများ၏၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်စွာ ဆောင်၏။ ဤစတုတ္ထသူတော်ကောင်းတရားနှင့်ပြည့်စုံ၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေသော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း ဆင်စီးသူရဲ၊ မြင်းစီးသူရဲ၊ ရထားစီးသူရဲ၊ လေးသည်များ၊ အောင်လံကိုင်များ၊ စစ်ဆင်သူ၊ တစ်ဖက်စစ်တပ်သို့ ဝင်၍ ဦးခေါင်းကို အတုံးအတစ်ဖြတ်တောက်သွားနိုင်သူ၊ (စစ်၌ ) ထူးချွန်ကျော်စောသော မင်းသား၊ တဟုန်တည်းပြေးဝင် (စစ်ထိုး) နိုင်သူ၊ ဆင်ပြောင်ကဲ့သို့သော သူရဲ၊ လွန်စွာ ရဲရင့်သူများ၊ ချပ်ဝတ်သူရဲ၊ ကျွန်ယုံတော်ဟူသော များစွာသော စစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည် နေဘိသကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤဥပမာအတူသာလျှင် အရိယာသာဝကသည် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ပယ်ရန် ကုသိုလ်တရားတို့၌ ပြည့်စုံစေရန် ထက်သန်သောလုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အားအစွမ်းရှိ၏၊ မြဲမြံသော အားထုတ်မှု ရှိ၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ တာဝန်ကို့ချမထား။ ရဟန်းတို့ ဝီရိယဗိုလ်ပါအားနှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝကသည် အကုသိုလ်တရားကိုပယ်၏၊ ကုသိုလ်တရားကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသော (အကုသိုလ်) တရားကို ပယ်၏။ အပြစ်မရှိသော (ကုသိုလ်) တရားကို ပွါးများ၏၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်စွာ ဆောင်၏။ ဤပဉ္စမသူတော်ကောင်းတရားနှင့်ပြည့်စုံ၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေသော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း မသိသူတို့ကို တားမြစ်တတ်၍ သိသူတို့ကိုဝင်စေတတ် သော ပညာရှိ၍ လိမ္မာထက်မြက်သော ပညာနှင့်ပြည့်စုံသော တံခါးမှူးသည် ရှိသကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤ အတူသာလျှင် အရိယာတပည့်သည် သတိနှင့်ပြည့်စုံ၏၊ မြတ်သော ရင့်ကျက်သောသတိနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ကြာမြင့်စွာအခါက ပြုအပ် ပြောဆိုအပ်ခဲ့သည်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ အဖန်ဖန်အောက်မေ့နိုင်၏။ ရဟန်းတို့ သတိတည်းဟူသော တံခါးစောင့်ရှိသော အရိယာတပည့်သည် အကုသိုလ်ကိုပယ်စွန့်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသော (အကုသိုလ်) တရားကို ပယ်၏။ အပြစ်မရှိသော (ကုသိုလ်) တရားကို ပွါးများ၏၊ မိမိကိုယ်ကို စင်ကြယ်စွာ ဆောင်၏။ ဤဆဋ္ဌသူတော်ကောင်းတရားနှင့်ပြည့်စုံ၏။ (၆)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ လုံခြုံစေရန်လည်းကောင်း၊ မြို့ပ၌ နေသော ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန်လည်းကောင်း မြင့်လည်း မြင့်၍ ကျယ်လည်း ကျယ်သောအပေါက် အလုံးစုံ ပိတ်ဆို့သော အင်္ဂတေလိမ်းကျံသော မြို့တံတိုင်းသည် ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ဤအတူသာလျှင် အရိယာတပည့်သည် ပညာရှိ၏၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းကို မြင်စွမ်းနိုင်၍ ကိလေသာကိုဖောက်ခွဲနိုင်သည့်ပြင် ဒုက္ခ၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗန်သို့ ကောင်းစွာ ရောက်စေနိုင်သော မြတ်သော ပညာနှင့်ပြည့်စုံ၏။
ရဟန်းတို့ အလုံးစုံသော အပေါက်တို့ကို ပိတ်ဆို့စေတတ်သော အင်္ဂတေတည်းဟူသော ပညာနှင့်ပြည့်စုံသော အရိယာတပည့်သည် အကုသိုလ်ကို ပယ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများ၏၊ အပြစ်ရှိသော (အကုသိုလ်) တရားကို ပယ်၏။ အပြစ်မရှိသော (ကုသိုလ်) တရားကို ပွါးများ၏၊ မိမိကိုယ်ကိုစင်ကြယ်စွာ ဆောင်၏။ ဤသတ္တမသူတော်ကောင်းတရားနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဤသူတော်ကောင်းတရားခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏။ (၇)
--လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေကြောင်းဖြစ်ကုန်သောအဘယ်ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ရသနည်း၊ မငြိုမငြင် မပင်မပန်း ရသနည်း။
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ မြို့တွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ရန် ပြင်ပမှ ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် များပြားသော မြက် ထင်း ရေကိုသိုမှီးသိမ်းဆည်းအပ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် အရိယာတပည့်သည် မိမိ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ရန် မတောင့်တရန် ချမ်းသာစွာ နေရရန် နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်ရန် ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ (၁)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ အတွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ရန် ပြင်ပမှ ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် များပြားသော သလေးစပါး မုယောစပါးကို သိုမှီး သိမ်းဆည်းအပ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် အရိယာသာဝကသည် မိမိမွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ရန် မတောင့်တရန် ချမ်းသာစွာ နေရရန် နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်ရန် ကြံစည်ခြင်း 'ဝိတက်'သုံးသပ်ခြင်း 'ဝိစာရ' တို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ အတွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ရန် ပြင်ပမှ ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် များပြားသော နှမ်း ပဲနောက့်ပဲကြီး ကြွင်းသော ပဲအမျိုးအပေါင်းကို သိုမှီး သိမ်းဆည်းအပ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင်အရိယာသာဝကသည် မိမိမွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ရန် မတောင့်တရန် နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်ရန် နှစ်သိမ့်ခြင်း'ပီတိ' ကိုလည်း မစွဲမက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေ၏။ (၃)
ရဟန်းတို့ မင်း၏ အစွန်အဖျားကျသော မြို့၌ အတွင်းနေသူတို့ မွေ့လျော်ပျော်ပိုက်ရန် မထိတ်လန့်စေရန် ချမ်းသာစွာ နေနိုင်ရန် ပြင်ပမှ ရန်သူတို့ကို တားမြစ်ရန် ထောပတ် ဆီဦး ဆီ ပျား တင်လဲဆားဟူသော များပြားသော ဆေးပစ္စည်းကို သိုမှီးသိမ်းဆည်းအပ်သကဲ့သို့၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင်အရိယာတပည့်သည် မိမိမွေ့လျော်ရန် မတောင့်တရန် နိဗ္ဗာန်သို့ သက်ဝင်ရန် ချမ်းသာခြင်း 'သုခ'ကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲခြင်း 'ဒုက္ခ' ကိုလည်း ပယ်ခြင်းကြောင့် ရှေးဦးကပင်လျှင် ဝမ်းသာခြင်း'သောမနဿ' နှလုံးမသာခြင်း 'ဒေါမနဿ'တို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲလည်း မဟုတ် ချမ်းသာလည်းမဟုတ်သော လျစ်လျူရှုခြင်း 'ဥပေက္ခာ' ကြောင့် ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ရောက်၍ နေ၏။
လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်၌ ချမ်းသာစွာနေကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဤဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် မပင်မပန်း ရ၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ အရိယာသာဝကသည် ဤသူတော်ကောင်းတရား ခုနစ်ပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော ယခုဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဤဈာန်လေးပါးတို့ကိုလည်း အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် မပင်မပန်း ရ၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ ဤအရိယာသာဝကကို မာရ်မင်းသည် အလိုရှိတိုင်း မပြုနိုင်သော ရဟန်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ ယုတ်မာသော မာရ်မင်းသည် အလိုရှိတိုင်း မပြုနိုင်သော ရဟန်းဟူ၍လည်းကောင်းဆိုအပ် ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
တတိယသုတ်။
--၄-ဓမ္မညူသုတ်
֍ ၆၈။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏။
အဘယ် ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ-
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် -
ပါဠိကိုလည်း သိ၏၊ (ပါဠိ၏) အနက်ကိုလည်း သိ၏၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်း သိ၏၊ အတိုင်းအရှည်ကိုလည်း သိ၏၊ အခါကိုလည်း သိ၏၊ ပရိသတ်ကိုလည်း သိ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ထက်သည့်အဖြစ် နုံ့သည့်အဖြစ်ကိုလည်း သိ၏။
ရဟန်းတို့ အဘယ်သို့လျှင် ရဟန်းသည် ပါဠိကို သိသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သုတ်၊ ဂေယျ၊ ဝေယျာကရဏ၊ ဂါထာ၊ ဥဒါန်း၊ ဣတိဝုတ်၊ ဇာတ်၊ အဗ္ဘုတဓမ္မ၊ ဝေဒလ္လဟူသော ပါဠိကို သိ၏၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် သုတ်၊ ဂေယျ။ပ။ အဗ္ဘုတဓမ္မ၊ ဝေဒလ္လဟူသော ပါဠိကို အကယ်၍ မသိပါမူ ဤသာသနာတော်၌ ပါဠိကို သိသောရဟန်းဟု မဆိုရာ။
ရဟန်းတို့ သုတ်၊ ဂေယျ။ပ။ အဗ္ဘုတဓမ္မ၊ ဝေဒလ္လဟူသော ပါဠိကို သိသောကြောင့် ရဟန်းကို ပါဠိကိုသိသော ရဟန်း 'ဓမ္မညူ'ဟု ဆိုအပ်၏၊ ဤသို့လျှင် ပါဠိကို သိ၏။ (၁)
အဘယ်သို့လျှင် (ပါဠိ၏) အနက်ကို သိသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည့်''ဤသည်ကား ဟောတော်မူအပ်သော ဤပါဠိ၏ အနက်တည်း၊ ဤသည်ကား ဟောတော်မူအပ်သောဤပါဠိ၏ အနက်တည်း''ဟု ဟောတော်မူတိုင်းသာလျှင် ဖြစ်သော ထိုထိုပါဠိ၏ အနက်ကို သိ၏၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ''ဤသည်ကား ဟောတော်အပ်မူအပ်သော ဤပါဠိ၏ အနက်တည်း၊ ဤသည်ကား ဟောတော်မူအပ်သော ဤပါဠိ၏ အနက်တည်း''ဟု ဟောတော်မူတိုင်းသာလျှင် ဖြစ်သောထိုထိုပါဠိ၏ အနက်ကို မသိပါမူ ဤသာသနာတော်၌ ပါဠိ၏ အနက်ကို သိသော ရဟန်းဟူ၍ မဆိုရာ။ ရဟန်းတို့ ''ဤသည်ကား ဟောတော်အပ်မူအပ်သော ဤပါဠိ၏ အနက်တည်း၊ ဤသည်ကားဟောတော်မူအပ်သော ဤပါဠိ၏ အနက်တည်း''ဟု ဟောတော်မူတိုင်းသာလျှင် ဖြစ်သောထိုထိုပါဠိတော်၏ အနက်ကို သိသော ကြောင့် ရဟန်းကို အနက်ကို သိသော ရဟန်း 'အတ္ထညူ'ဟူ၍ဆိုအပ်၏။ ဤသို့လျှင် ပါဠိကို သိ၏၊ အနက်ကို သိ၏။ (၂)
အဘယ်သို့လျှင် မိမိကိုယ်ကို သိသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ''ငါသည် သဒ္ဓါတရားဖြင့် သီလဖြင့် အကြားအမြင်ဖြင့်စွန့်ကြဲပေးကမ်းခြင်းဖြင့် ပညာဖြင့် ဉာဏ် 'ပဋိဘာန်' ဖြင့် ဤမျှလောက် ရှိ၏''ဟု မိမိကိုယ်ကို သိ၏။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် မိမိကိုယ်ကို ''ငါသည် သဒ္ဓါတရားဖြင့် သီလဖြင့် အကြားအမြင်ဖြင့် စွန့်ကြဲပေးကမ်းခြင်းဖြင့် ပညာဖြင့် ဉာဏ် 'ပဋိဘာန်' ဖြင့် ဤမျှလောက် ရှိ၏''ဟု မိမိကိုယ်ကို အကယ်၍မသိပါမူ ဤသာသနာတော်၌ မိမိကိုယ်ကို သိသော ရဟန်းဟူ၍ မဆိုရာ။
--ရဟန်းတို့ မိမိကိုယ်ကို ''ငါသည် သဒ္ဓါတရားဖြင့် သီလဖြင့် အကြားအမြင်ဖြင့် စွန့်ကြဲပေးကမ်း ခြင်းဖြင့်ပညာဖြင့် ဉာဏ် 'ပဋိဘာန်' ဖြင့် ဤမျှလောက် ရှိ၏''ဟု မိမိကိုယ်ကို သိသောကြောင့် ရဟန်းကိုမိမိကိုယ်ကို သိသော ရဟန်း 'အတ္ထညူ'ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ ဤသို့လျှင် ပါဠိကိုသိ၏၊ အနက်ကိုသိ၏၊ မိမိကိုယ်ကိုသိ၏၊ (၃)
အဘယ်သို့လျှင် အတိုင်းအရှည်ကို သိသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း သူနာ၏ အထောက်အပံ့ဆေးအသုံး အဆောင်တို့ကို ခံယူခြင်း၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် သင်္ကန်း ဆွမ်းကျောင်း သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံး အဆောင်တို့ကို ခံယူခြင်း၌ အတိုင်းအရှည်ကို အကယ်၍မသိပါမူ ဤသာသနာတော်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသော ရဟန်းဟူ၍ မဆိုရာ၊ ရဟန်းတို့ သင်္ကန်း ဆွမ်းကျောင်း သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်တို့ကို ခံယူခြင်း၌ အတိုင်းအရှည်ကိုသိသောကြောင့် ရဟန်းကို အတိုင်းအရှည်ကို သိသော ရဟန်း 'မတ္တညူ'ဟူ၍ ဆိုအပ်၏၊ ဤသို့လျှင်ပါဠိကို သိ၏၊ အနက်ကို သိ၏၊ မိမိကိုယ်ကို သိ၏၊ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏။ (၄)
အဘယ်သို့လျှင် အခါကို သိသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ''ဤသည်ကား ပါဠိသင်ယူခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကား မေးမြန်းခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကား ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကား တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်း၏ အခါတည်း''ဟု အခါကာလကို သိ၏။ ရဟန်းတို့ရဟန်းသည် ''ဤသည်ကား ပါဠိသင်ယူခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကား မေးမြန်းခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကား ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကား တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်း၏ အခါတည်း''ဟု အကယ်၍ အခါကာလကို မသိပါမူ ဤသာသနာတော်၌ အခါကာလကို သိသောရဟန်းဟူ၍ မဆိုရာ၊ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည် ''ဤသည်ကား ပါဠိသင်ခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကားမေးမြန်းခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကား ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ်ခြင်း၏ အခါတည်း၊ ဤသည်ကားတစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်း၏ အခါတည်း''ဟု အခါကို သိသောကြောင့် ရဟန်းကိုအခါကာလကို သိသော ရဟန်း 'ကာလညူ'ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ပါဠိကို သိ၏၊ ပါဠိ၏ အနက်ကို သိ၏၊ မိမိကိုယ်ကို သိ၏၊ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ အခါကာလကို သိ၏။ (၅)
အဘယ်သို့လျှင် ပရိသတ်ကို သိသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် ''ဤသည်ကား မင်းပရိသတ်တည်း၊ ဤသည်ကား ပုဏ္ဏားပရိသတ်တည်း၊ ဤသည်ကား သူကြွယ်ပရိသတ်တည်း၊ ဤသည်ကား ရဟန်းပရိသတ်တည်း၊ ထိုပရိသတ်၌ ဤသို့ ချဉ်းကပ်သင့်၏၊ ဤသို့ ရပ်တည်သင့်၏၊ ဤသို့ ပြုသင့်၏၊ ဤသို့ နေသင့်၏၊ ဤသို့ ပြောဟော သင့်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသင့်၏''ဟု ပရိသတ်ကို သိ၏။ ရဟန်းတို့ ရဟန်းသည်''ဤသည်ကား မင်းပရိသတ်တည်း။ပ။ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသင့်၏''ဟု အကယ်၍ မသိပါမူ ဤလောက၌ ပရိသတ်ကို သိသော ရဟန်းဟူ၍ မဆိုရာ၊ ရဟန်းတို့ ''ဤသည်ကား မင်းပရိသတ်တည်း၊ ဤသည်ကားပုဏ္ဏား ပရိသတ်တည်း၊ ဤသည်ကား သူကြွယ်ပရိသတ်တည်း၊ ဤသည်ကား ရဟန်းပရိသတ်တည်း၊ ထိုပရိသတ်၌ ဤသို့ ချဉ်းကပ်သင့်၏၊ ဤသို့ ရပ်တည်သင့်၏၊ ဤသို့ ပြုသင့်၏၊ ဤသို့ နေသင့်၏၊ ဤသို့ ပြောဟောသင့်၏၊ ဤသို့ ဆိတ်ဆိတ်နေသင့်၏''ဟု သိသောကြောင့် ရဟန်းကို ပရိသတ်ကိုသိသော ရဟန်း 'ပရိသညူ'ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။
ဤသို့လျှင် ပါဠိကို သိ၏၊ ပါဠိ၏ အနက်ကို သိ၏၊ မိမိကိုယ်ကို သိ၏၊ အတိုင်းအရှည်ကို သိ၏၊ အခါကာလကို သိ၏၊ ပရိသတ်ကို သိ၏။ (၆)
--အဘယ်သို့လျှင် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ထက်သည့်အဖြစ် နုံ့သည့်အဖြစ်ကို သိသနည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် နှစ်ပါးသော အဖို့ဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို သိအပ်ကုန်၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့ရှိကြရာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဖူးမြင်လို၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မဖူးမြင်လို၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မဖူးမြင်လိုသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ မဖူးမြင်လိုသောအကြောင်းကြောင့် ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်ကို ဖူးမြင်လိုသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ ဖူးမြင်လိုသောအကြောင်းကြောင့် ချီးမွမ်းအပ်၏။
အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဖူးမြင်လိုသော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ယောက်တို့ ရှိကြရာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာလို၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် သူတော်ကောင်းတရားကို မကြားနာလို၊ သူတော်ကောင်းတရားကို မကြားနာလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ မကြားနာလိုသော အကြောင်းကြောင့်ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ ကြားနာလိုသောအကြောင်းကြောင့် ချီးမွမ်းအပ်၏။
သူတော်ကောင်းတရားကို ကြားနာလိုသော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့ ရှိကြရာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် နားစိုက်၍တရားကို နာ၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် နားမစိုက်ဘဲ တရားကို နာ၏၊ နားမစိုက်ဘဲ တရားနာသောပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ နားမစိုက်ဘဲ တရားနာသော အကြောင်းကြောင့် ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ နားစိုက်၍တရားနာသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ နားစိုက်၍ တရားနာသော အကြောင်းကြောင့် ချီးမွမ်းအပ်၏။
နားစိုက်၍ တရားနာသော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့ ရှိကြရာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် တရားနာပြီး၍ ဆောင် ထား၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် တရားနာပြီး၍ ဆောင်မထား၊ တရားနာပြီး၍ ဆောင်မထားသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ဆောင်မထားသော အကြောင်းကြောင့် ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ တရားနာပြီး၍ ဆောင်ထားသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ဆောင်ထားသော အကြောင်းကြောင့် ချီးမွမ်းအပ်၏။
တရားနာပြီး၍ ဆောင်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့ ရှိကြရာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် ဆောင်ထားသောတရားတို့၏ အနက်ကို ဆင်ခြင်၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် ဆောင်ထားသော တရားတို့၏ အနက်ကိုမဆင်ခြင်၊ ဆောင်ထားသော တရား၏ အနက်ကို မဆင်ခြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ မဆင်ခြင်သောအကြောင်းကြောင့် ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ ဆောင်ထားသော တရား၏ အနက်ကို ဆင်ခြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ဆင်ခြင်သော အကြောင်းကြောင့် ချီးမွမ်းအပ်၏။
ဆောင်ထားသော တရားတို့၏ အနက်ကို ဆင်ခြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့ ရှိကြရာ ပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးသည်အနက် ပါဠိကို သိ၍ လောကုတ္တရာအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်၏၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် အနက်ပါဠိကို သိ၍ လောကုတ္တရာအားလျော်သော အကျင့်ကို မကျင့်၊ အနက် ပါဠိကို သိ၍ လောကုတ္တရာအားလျော်သော အကျင့်ကို မကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ မကျင့်သော အကြောင်းကြောင့် ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ အနက် ပါဠိကို သိ၍ လောကုတ္တရာအားလျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့ ကျင့်သောအကြောင်းကြောင့် ချီးမွမ်း အပ်၏။
အနက် ပါဠိကို သိ၍ လောကုတ္တရာအား လျော်သော အကျင့်ကို ကျင့်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့ရှိကြရာ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် မိမိအကျိုးစီးပွါး အလို့ငှါ ကျင့်၏၊ သူတစ်ပါး၏ အကျိုးစီးပွါး အလို့ငှာမကျင့်၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးသည် မိမိ၏အကျိုးစီးပွါးကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါး၏အကျိုးစီးပွါးကိုလည်းကောင်း ကျင့်၏၊ မိမိအကျိုးစီးပွါးကို ကျင့်၍ သူတစ်ပါး၏အကျိုးစီးပွါးကို မကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤသို့မကျင့်သော အကြောင်းကြောင့် ကဲ့ရဲ့အပ်၏၊ မိမိအကျိုးစီးပွါးကိုလည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးအကျိုး စီးပွါးကိုလည်းကောင်း ကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ထိုကျင့်သော အကြောင်းကြောင့် ချီးမွမ်းအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် နှစ်ပါးသော အဖို့ဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို သိအပ်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ထက်သည့်အဖြစ် နုံ့သည့်အဖြစ်ကို သိ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်းပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေသဖွယ်ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
စတုတ္ထသုတ်။
--၅-ပါရိဆတ္တကသုတ်
֍ ၆၉။ ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်သည်ဖြော့တော့သော အရွက်ရှိ၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် -
''ယခုအခါ၌ ငါတို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ဖြော့တော့သော အရွက် ရှိ၏၊ မကြာမီပင် အရွက်ကြွေကျတော့မည်''ဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သောစိတ် ရှိကြကုန်၏။ (၁)
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်သည် အရွက်ကြွေကျ၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် -
''ယခုအခါ၌ ငါတို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် အရွက်ကြွေကျ၏၊ မကြာမီ ပင်ရွက်ကင်း ပွင့်ကင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်တော့မည်''ဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သောစိတ် ရှိကြကုန်၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ရွက်ကင်း ပွင့်ကင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် -
''ယခုအခါ၌ ငါတို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ရွက်ကင်း ပွင့်ကင်းတို့ဖြစ်ပေါ်၏၊ မကြာမီပင် ရွက်ဖူး ပွင့်ဖူးတို့ ဖြစ်ပေါ်တော့မည်''ဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သောစိတ် ရှိကြကုန်၏။ (၃)
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည့်ရွက်ဖူး ပွင့်ဖူးတို့ ဖြစ်ပေါ်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် -
''ယခုအခါ၌ ငါတို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ရွက်ဖူး ပွင့်ဖူးတို့ ဖြစ်ပေါ်၏၊ မကြာမီပင် ရွက်ညွန့် ပွင့်ငုံတို့ ဖြစ်ပေါ်တော့မည်''ဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သောစိတ် ရှိကြကုန်၏။ (၄)
--ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည်ရွက်ညွန့် ပွင့်ငုံတို့ ဖြစ်ပေါ်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် -
''ယခုအခါ၌ ငါတို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ရွက်ညွန့် ပွင့်ငုံတို့ ဖြစ် ပေါ်၏၊ မကြာမီပင် ဖောင်းကြွ ပွင့်ငုံတို့ ဖြစ်တော့မည်''ဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သောစိတ် ရှိကြကုန်၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည်ဖောင်းကြွ ပွင့်ငုံတို့ ဖြစ်ပေါ်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် -
''ယခုအခါ၌ ငါတို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ဖောင်းကြွ ပွင့်ငုံတို့ ဖြစ်ပေါ်၏၊ မကြာမီပင် ငွါးငွါး စွင့်စွင့် ပင်လုံးကျွတ် ပွင့်တော့မည်''ဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သောစိတ်ရှိကြကုန်၏။ (၆)
ရဟန်းတို့ အကြင်အခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ငွါးငွါးစွင့်စွင့် ပင်လုံးကျွတ် ပွင့်၏။ ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ တာဝတိံသာနတ်တို့သည် နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ကြကုန်သည် ဖြစ်၍ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ရင်း၌ နတ်တို့အရေအတွက် လေးလတို့ပတ်လုံး ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ဖြင့် ကုံလုံ ပြည့်စုံစွာ ပျော်ရွှင် ခံစားရကုန်၏။ (၇)
ရဟန်းတို့ ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်သည့် ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီး၏ ထက်ဝန်းကျင်ယူဇနာငါးဆယ်တို့တိုင်တိုင် အရောင်ပျံ့နှံ့၏၊ လေအောက်သို့ ယူဇနာတစ်ရာတိုင်တိုင် အနံ့လှိုင်၏၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသည်ကား ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီး၏ အာနုဘော်တည်း။
ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ကြံစည် အားထုတ်သောအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ဖြော့တော့သောအရွက်ရှိ သည်နှင့် တူ၏။ (၁)
ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် ဆံမုတ်ဆိတ်ကို ပယ်၍ ဖန်ရည်ဆိုးသော အဝတ်တို့ကို ဝတ်ရုံပြီးလျှင်လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သောအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရ မည်သောပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် အရွက်ကြွေကျသည်နှင့် တူ၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် ကာမဂုဏ်တို့မှ ဆိတ်၍သာလျှင်။ပ။ ပဌမဈာန်သို့ ရောက်၍နေသောအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည်ရွက်ကင်း ပွင့်ကင်း ဖြစ်ပေါ်သည်နှင့် တူ၏။ (၃)
ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် ကြံစည်ခြင်း 'ဝိတက်' သုံးသပ်ခြင်း 'ဝိစာရ' တို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့်။ပ။ ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်၍ နေသောအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီး သည် ရွက်ဖူး ပွင့်ဖူး ဖြစ်ပေါ်သည်နှင့် တူ၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် နှစ်သိမ့်ခြင်း 'ပီတိ'ကို မစွဲမက်ခြင်းကြောင့်။ပ။ တတိယဈာန်သို့ရောက်၍နေသောအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ရွက်ညွန့်ပွင့်ငုံဖြစ်ပေါ်သည်နှင့် တူ၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် ချမ်းသာခြင်း 'သုခ' ကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲခြင်း့'ဒုက္ခ'ကို ပယ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း။ပ။ စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်၍ နေသောအခါတာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကြီးသည် ဖောင်းကြွ ပွင့်ငုံဖြစ်ပေါ်သည်နှင့် တူ၏။ (၆)
--ရဟန်းတို့ အရိယာတပည့်သည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ (အရဟတ္တဖိုလ်ကို) မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေသောအခါ တာဝတိံသာနတ်တို့၏ ကောဝိဠာရမည်သောပင်လယ်ကသစ် ပင်ကြီးသည် ငွါးငါွး စွင့်စွင့် ပင်လုံးကျွတ်ပွင့်သည်နှင့် တူ၏။ (၇)
ရဟန်းတို့ ထိုအခါ၌ ဘုမ္မစိုးနတ်တို့သည် ''ဤမည်သော အသျှင်၏ အတူနေတပည့်ဖြစ်သော ဤမည်သော အသျှင်သည် ဤမည်သောရွာမှလည်းကောင်၊ နိဂုံးမှလည်းကောင်း လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သည်ဖြစ်၍ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏''ဟု အဆင့်ဆင့် ကြွေးကြော်ကုန်၏၊ ဘုမ္မစိုးနတ်တို့၏ ကြွေးကြော်သံကို ကြား၍ စတုမဟာရာဇ်နတ်တို့သည်။ပ။ တာဝတိံသာနတ်တို့သည်။ပ။ ယာမာနတ်တို့သည်။ပ။ တုသိတာနတ်တို့သည်။ပ။ နိမ္မာနရတိနတ်တို့သည်။ပ။ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီနတ်တို့သည်။ပ။ ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ရှိကုန်သော ဗြဟ္မာတို့သည် ''ဤမည်သော အသျှင်၏ အတူနေတပည့်ဖြစ်သောဤမည်သော အသျှင်သည် ဤမည်သောရွာမှလည်းကောင်း၊ နိဂုံးမှလည်းကောင်း လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်သည်ဖြစ်၍ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားကင်းသောလွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏''ဟု အဆင့်ဆင့်ကြွေးကြော်ကုန်၏။
ဤသို့လျှင် ထိုတခဏချင်း ထိုတမုဟုတ်ချင်းဖြင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်တိုင်အောင် ကြွေးကြော်သံသည် ပျံ့နှံ့၍တက်၏၊ ဤသည်ကား အာသဝေါကုန်ပြီးသော ရဟန်း၏ အာနုဘော်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဉ္စမသုတ်။
၆-သက္ကစ္စသုတ်
֍ ၇၀။ ထိုအခါ အသျှင်သာရိပုတြာအား ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ကပ်လျက် တစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းနေစဉ်ဤသို့သော စိတ်အကြံသည် ဖြစ်ပေါ်၏ -
''ရဟန်းသည် အဘယ်ကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကိုပယ်စွန့်နိုင်ရာသနည်း၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများနိုင်ရာသနည်း''ဟု (အကြံဖြစ်၏)။
ထိုနောက် အသျှင်သာရိပုတြာအား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်၏ -
ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကိုပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွါးများနိုင်ရာ၏၊ ရဟန်းသည် တရားကို အရိုအသေပြု၍။ပ။ ရဟန်းသည်သံဃာကို။ပ။ ရဟန်းသည် ကျင့်သုံးမှု 'သိက္ခာ' ကို။ပ။ ရဟန်းသည် တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ကို။ပ။ ရဟန်းသည် မမေ့လျော့မှု 'အပ္ပမာဒ' ကို။ပ။ ရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ' ကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏၊ ကုသိုလ်ကိုပွါးများနိုင်ရာ၏''ဟု (အကြံဖြစ်ပြန်၏)။
--ထိုနောက် အသျှင်သာရိပုတြာအား ဤသို့ အကြံဖြစ်ပြန်၏ -
''ဤတရားတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ဖြူစင်ကုန်၏၊ ငါသည် ဤတရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရားအားသွား၍ လျှောက်ကြားရပါမူ ကောင်းလေရာ၏၊ ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ငါ၏ ဤတရားတို့သည်စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်၊ အထူးသဖြင့် ဖြူစင်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်။ ဥပမာသော့်ကား ယောက်ျားသည် စင်ကြယ်သော ဖြူစင်သော ရွှေစင်တစ်နိက္ခကို ရလေရာ၏၊ ထိုယောက်ျားအားဤသို့ စိတ်အကြံဖြစ်ရာ၏၊ ငါ၏ ဤရွှေစင်တစ်နိက္ခသည် စင်ကြယ်၏၊ တောက်ပ၏၊ ငါသည် ဤရွှေစင်တစ်နိက္ခကို ပန်းထိမ်သည်တို့အား သွား၍ ပြရပါမူ ကောင်းလေရာ၏၊ ဤသို့ ပြသည်ရှိသော် ငါ၏ ဤရွှေစင်တစ်နိက္ခသည် ပန်းထိမ်သည်တို့၏ ဖိုဝသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်လိမ့်မည်၊ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု (အကြံဖြစ်ရာ၏)၊ ထို့အတူ သာလျှင် ငါသည် တရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရားအား သွား၍ လျှောက်ကြားရပါမူ ကောင်းလေရာ၏၊ ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော်ဤတရားတို့သည် စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်၊ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်''ဟု (အကြံဖြစ်ပြန်၏)။
ထို့နောက် အသျှင်သာရိပုတြာသည် ညနေချမ်းအချိန်၌ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းရာမှ ထလျက်မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်နေလျက် မြတ်စွာဘုရားအားဤစကားကို လျှောက်၏ -
အသျှင်ဘုရား တပည့်တော်အား ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းနေစဉ် ဤသို့သောစိတ်အကြံဖြစ်ပါသည် -
''ရဟန်းသည် အဘယ်ကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကိုပယ်စွန့်နိုင်ရာသနည်း ကုသိုလ်ကို ပွါးများနိုင်ရာသနည်း''ဟု (အကြံဖြစ်ပေါ်ပါသည်)။
အသျှင်ဘုရား ထို့နောက် အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်ပါသည် -
''ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကိုပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွားများနိုင်ရာ၏၊ ရဟန်းသည် တရားကို အရိုအသေပြု၍။ပ။ ရဟန်းသည်သံဃာကို။ပ။ ရဟန်းသည် ကျင့်သုံးမှု 'သိက္ခာ' ကို။ပ။ ရဟန်းသည် တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ကို။ပ။ ရဟန်းသည် မမေ့လျော့မှု 'အပ္ပမာဒ' ကို။ပ။ ရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ' ကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွားများနိုင်ရာ၏''ဟု (အကြံဖြစ်ပါသည်)။
အသျှင်ဘုရား ထို့နောက် အကျွန်ုပ်အား ဤအကြံသည် ဖြစ်ပြန်ပါ၏-
''ဤတရားတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏၊ ဖြူစင်ကုန်၏၊ ငါသည် ဤတရားတို့ကို မြတ်စွာဘုရားအားသွား၍ လျှောက်ကြားရပါမူ ကောင်းလေရာ၏၊ ဤသို့ လျှောက်သည်ရှိသော် ငါ၏ ဤတရားတို့သည်စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်၊ အထူးသဖြင့် ဖြူစင်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်။ ဥပမာသော်ကား ယောကျ်ားသည် စင်ကြယ်သော ဖြူစင်သော ရွှေစင်တစ်နိက္ခကို ရလေရာ၏၊ ထိုယောကျ်ားအားဤသို့ စိတ်အကြံ ဖြစ်ရာ၏၊ ငါ၏ ဤရွှေစင်တစ်နိက္ခသည် စင်ကြယ်၏၊ တောက်ပ၏၊ ငါသည် ဤရွှေစင်တစ်နိက္ခကို ပန်းထိမ်သည်တို့အား သွား၍ ပြရပါမူ ကောင်းလေရာ၏၊ ဤသို့ ပြသည်ရှိသော် ငါ၏ဤရွှေစင်တစ်နိက္ခသည် ပန်းထိမ်သည်တို့၏ ဖိုဝသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်လိမ့်မည်၊ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်လိမ့် မည်ဟု (အကြံဖြစ်ရာ၏)၊ ထို့အတူ ငါသည် တရားတို့ကိုမြတ်စွာဘုရားအား သွား၍ လျှောက်ကြားရပါမူ ကောင်းလေရာ၏၊ ဤသို့ လျှောက်သည် ရှိသော် ဤတရားတို့သည် စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်၊ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်လိမ့်မည်''ဟု အကြံဖြစ်ပြန်ပါသည်ဟူ၍ (လျှောက်၏)။
--သာရိပုတြာ ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ သာရိပုတြာ ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားကို အရိုအသေပြု၍အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွားများနိုင်ရာ၏၊ သာရိပုတြာ ရဟန်းသည် တရားကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော်အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွားများနိုင်ရာ၏၊ သံဃာကို။ပ။ ကျင့်သုံးမှု 'သိက္ခာ' ကို။ပ။
တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ' ကို။ပ။ မမေ့လျော့မှု 'အပ္ပမာဒ' ကို။ပ။ သာရိပုတြာ ရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု'ပဋိသန္ထာရ' ကို အရိုအသေပြု၍ အလေးပြု၍ အမှီပြု၍ နေသည်ရှိသော် အကုသိုလ်ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏၊ ကုသိုလ်ကို ပွားများနိုင်ရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဤသို့ မိန့်တော်မူသည်ရှိသော် အသျှင်သာရိပုတြာသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
''အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏အနက်ကို ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ် သိပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ စင်စစ် ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည် တရားတော်၌ ရိုသေခြင်း ရှိလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ရဟန်းသည် တရားတော်၌လည်း ရိုသေခြင်းမရှိနိုင်ပါ။ (၁-၂)
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားနှင့် တရားတော်၌ စင်စစ် ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည် သံဃာ၌ ရိုသေခြင်း ရှိလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဘုရား တရား၌ ရိုသေခြင်း မရှိသော ရဟန်းသည် သံဃာ၌လည်း ရိုသေခြင်း မရှိနိုင်ပါ။ (၃)
အသျှင်ဘုရား ဘုရား တရား သံဃာ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည် စင်စစ် ကျင့်သုံးမှု'သိက္ခာ'၌ ရိုသေခြင်း ရှိလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဘုရားတရား သံဃာ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ရဟန်းသည် ကျင့်သုံးမှု 'သိက္ခာ'၌လည်း ရိုသေခြင်း မရှိနိုင်ပါ။ (၄)
အသျှင်ဘုရား ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ၌ စင်စစ် ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည် တည်ကြည်မှု'သမာဓိ'၌ ရိုသေခြင်းရှိလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဘုရား တရားသံဃာ သိက္ခာ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ရဟန်းသည် တည်ကြည်မှု 'သမာဓိ'၌လည်း ရိုသေခြင်း မရှိနိုင်ပါ။ (၅)
အသျှင်ဘုရား ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ၌ စင်စစ် ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည်မမေ့လျော့မှု 'အပ္ပမာဒ'၌ ရိုသေခြင်းရှိလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရားဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ရဟန်းသည် မမေ့လျော့မှု 'အပ္ပမာဒ'၌လည်း ရိုသေခြင်း မရှိနိုင်ပါ။ (၆)
အသျှင်ဘုရား ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ စင်စစ် ရိုသေခြင်းမရှိသောထိုရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ'၌ ရိုသေခြင်းရှိလိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည်မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင် ဘုရားဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ'၌လည်း ရိုသေခြင်း မရှိနိုင်ပါ။ (၇)
--အသျှင်ဘုရား စင်စစ် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ထိုရဟန်းသည် တရား၌ ရိုသေခြင်းမရှိသူဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား ဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသောထိုရဟန်းသည် တရား၌လည်း ရိုသေခြင်း ရှိပါ၏။ပ။ (၁-၆)
အသျှင်ဘုရား စင်စစ် ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ'၌ ရိုသေခြင်းမရှိသူ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည်မရှိနိုင်ပါ။ အသျှင်ဘုရား စင်စစ် ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသောရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု၌လည်း ရိုသေခြင်း ရှိပါ၏။ (၇)
အသျှင်ဘုရား စင်စစ် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ထိုရဟန်းသည် တရားတော်၌လည်းရိုသေခြင်းရှိသူဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် တရားတော်၌လည်း ရိုသေခြင်းရှိသူ ဖြစ်ပါ၏။ပ။ (၁-၆)
အသျှင်ဘုရား စင်စစ် ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ထိုရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု၌ ရိုသေခြင်း ရှိသူဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရား ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ရဟန်းသည်အစေ့အစပ်ပြုမှု၌ ရိုသေခြင်းရှိသူ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်ပါ၏။ အသျှင်ဘုရားဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု၌လည်း ရိုသေခြင်းရှိသူဖြစ်နိုင်ပါ၏။ (၇)
အသျှင်ဘုရား မြတ်စွာဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သော ဤတရားတော်၏ အနက်ကိုဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် အကျွန်ုပ် သိပါ၏''ဟု (လျှောက်၏)။
သာရိပုတြာ ကောင်းစွ ကောင်းစွ၊ သာရိပုတြာ ငါသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောတော်မူအပ်သောဤတရားတော်၏ အနက်ကို သင်သည် ဤသို့ အကျယ်အားဖြင့် ကောင်းစွာ သိရှိ၏။ သာရိပုတြာ စင်စစ်မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည် တရားတော်၌ ရိုသေခြင်းရှိသူ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသောဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်။ပ။
သာရိပုတြာ ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည် မမေ့လျော့မှု'အပ္ပမာဒ'၌လည်း ရိုသေခြင်း မရှိနိုင်။ (၁-၆)
သာရိပုတြာ ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည်အစေ့အစပ်ပြုမှု 'ပဋိသန္ထာရ'၌ ရိုသေခြင်းရှိသူ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်။ သာရိပုတြာ ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းမရှိသော ထိုရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု၌လည်း ရိုသေခြင်း မရှိနိုင်။ (၇)
သာရိပုတြာ စင်စစ် မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ထိုရဟန်းသည် တရား၌ ရိုသေခြင်း မရှိသူဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်ပါ။ပ။ သာရိပုတြာ ဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသောထိုရဟန်းသည် တရား၌လည်း ရိုသေခြင်း ရှိနိုင်၏။ပ။ (၁-၆)
သာရိပုတြာ စင်စစ် ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသောထိုရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု၌ ရိုသေခြင်းရှိသူ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် မရှိနိုင်။ သာရိပုတြာ ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ရဟန်းသည်အစေ့အစပ်ပြုမှု၌လည်း ရိုသေခြင်း ရှိနိုင်၏။ (၇)
သာရိပုတြာ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ထိုရဟန်းသည် တရားတော်၌လည်း ရိုသေခြင်းရှိသူဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည် ရှိနိုင်၏။ သာရိပုတြာ မြတ်စွာဘုရား၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ရဟန်းသည် တရားတော်၌လည်း ရိုသေခြင်း ရှိနိုင်၏။ပ။ (၁-၆)
သာရိပုတြာ စင်စစ် ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသောထိုရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု၌လည်း ရိုသေခြင်းရှိသူဖြစ်လိမ့်မည်ဟူသော ဤအကြောင်းမျိုးသည်ရှိနိုင်၏။ သာရိပုတြာ ဘုရား တရား သံဃာ သိက္ခာ သမာဓိ အပ္ပမာဒ၌ ရိုသေခြင်းရှိသော ထိုရဟန်းသည် အစေ့အစပ်ပြုမှု၌လည်း ရိုသေခြင်း ရှိနိုင်၏။ (၇)
သာရိပုတြာ ငါဘုရားသည် အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောအပ်သော ဤတရား၏ အနက်ကို အကျယ်အားဖြင့်ဤသို့ မှတ်သားအပ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဆဋ္ဌသုတ်။
--၇-ဘာဝနာသုတ်
֍ ၇၁။ ရဟန်းတို့ ပွါးများမှု 'ဘာဝနာ' ကို အားမထုတ်ဘဲ နေသော ရဟန်းအား ''ငါ၏ စိတ်သည် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်ပါမူကား့ကောင်းလေစွ''ဟု ဤသို့ လိုချင်တောင့်တမှုဖြစ်သော်လည်း ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် (တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ မလွတ်နိုင်ချေ။
ထိုသို့ မလွတ်နိုင်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း၊ ထိုတရားကို ပွါးများမှု မရှိသောကြောင့်ဟု ဆိုအပ်၏။
အဘယ်တရားတို့ကို ပွါးများမှု မရှိသောကြောင့်နည်းဟူမူ -
သတိတည်းဟူသော တည်ရာ 'သတိပဋ္ဌာန်' လေးပါး။
ကောင်းစွာ အားထုတ်မှု'သမ္မပ္ပဓာန်' လေးပါး။
ပြည့်စုံမှု အကြောင်း 'ဣဒ္ဓိပါဒ်' လေးပါး။
အစိုးရမှု 'ဣန္ဒြေ' ငါးပါး။
မတုန်လှုပ်မှု 'ဗိုလ်' ငါးပါး။
သိခြင်းအကြောင်း 'ဗောဇ္ဈင်' ခုနစ်ပါး။
မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော မဂ် (ဤတရားတို့ကို ပွါးများမှု မရှိသောကြောင့်ပင်တည်း)။
--ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်မ၌ ရှစ်လုံး ဆယ်လုံး တစ်ဆယ့်နှစ်လုံးကုန်သော ဥတို့သည်ရှိကုန်ရာ၏၊ ထို (ဥ) တို့ကို ကြက်မသည် ကောင်းစွာ မဝပ်အပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာအငွေ့ကို မပေးအပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ (ကြက်နံ့ကို) မထုံစေအပ်ကုန်သည်ရှိသော်ထိုကြက်မအား ''ငါ၏ ကြက်ငယ်တို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်သည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်း ဥခွံကို ဖောက်ခွဲပြီးလျှင် ချမ်းသာစွာ ပေါက်ဖွားပါမူကား ကောင်းလေစွ''ဟု ဤသို့လိုချင်တောင့်တမှု ဖြစ်ပါသော်လည်း ထိုကြက်ငယ်တို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်သည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်း ဥခွံကို ဖောက်ခွဲပြီးလျှင် ချမ်းသာစွာ ပေါက်ဖွားရန်မထိုက်သည်သာလျှင်တည်း။ ထိုသို့ မထိုက်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ကြက်မသည် (မိမိ၏) ဥတို့ကို ကောင်းစွာ မဝပ်အပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ အငွေ့ကိုမပေးအပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ ကြက်နံ့ကို မထုံစေအပ်ကုန်သောကြောင့်တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် ပွါးများမှု 'ဘာဝနာ' ကို အားမထုတ်ဘဲ နေသော ရဟန်းအား ''ငါ၏စိတ်သည် (တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှလွတ်ပါမူကား ကောင်းလေစွ''ဟု ဤသို့ လိုချင်တောင့်တမှုဖြစ်သော်လည်း ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည်မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ မလွတ်။ ထိုသို့ မလွတ်ခြင်းသည် အဘယ့်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ ထိုတရားတို့ကို ပွါးများမှု မရှိသောကြောင့်ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်တရားတို့ကို ပွါးများမှု မရှိသောကြောင့်နည်းဟူမူ -
သတိတည်းဟူသော တည်ရာ 'သတိပဋ္ဌာန်' လေးပါး။
ကောင်းစွာ အားထုတ်မှု'သမ္မပ္ပဓာန်' လေးပါး။
ပြည့်စုံမှု အကြောင်း 'ဣဒ္ဓိပါဒ်' လေးပါး။
အစိုးရမှု 'ဣန္ဒြေ' ငါးပါး။
မတုန်လှုပ်မှု 'ဗိုလ်' ငါးပါး။
သိခြင်းအကြောင်း 'ဗောဇ္ဈင်' ခုနစ်ပါး။
မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော မဂ် (ဤတရားတို့ကို ပွါးများမှု မရှိသောကြောင့်ပင်တည်း)။
ရဟန်းတို့ ပွါးများမှု 'ဘာဝနာ' ကို အားထုတ်လျက် နေသော ရဟန်းအား ''ငါ၏ စိတ်သည် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်ပါမူကားကောင်းလေစွ''ဟု ဤသို့ လိုချင်တောင့်တမှု မဖြစ်သော်လည်း ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည် မစွဲလမ်းမူ၍အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏။ ထိုသို့ လွတ်ခြင်းသည် အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ ထိုတရားတို့ကို့ပွါးများမှုရှိသောကြောင့်ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်တရားတို့ကို ပွါးများမှုရှိသောကြောင့်နည်းဟူမူ -
သတိတည်းဟူသော တည်ရာ 'သတိပဋ္ဌာန်' လေးပါး။
ကောင်းစွာ အားထုတ်မှု'သမ္မပ္ပဓာန်' လေးပါး။
ပြည့်စုံမှု အကြောင်း 'ဣဒ္ဓိပါဒ်' လေးပါး။
အစိုးရမှု 'ဣန္ဒြေ' ငါးပါး။
မတုန်လှုပ်မှု 'ဗိုလ်' ငါးပါး။
သိခြင်းအကြောင်း 'ဗောဇ္ဈင်' ခုနစ်ပါး။
မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော မဂ် (ဤတရားတို့ကို ပွါးများမှုရှိသောကြောင့်ပင်တည်း)။
--ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြက်မ၌ ရှစ်လုံး ဆယ်လုံး တစ်ဆယ့်နှစ်လုံးကုန်သော ဥတို့သည်ရှိကုန်ရာ၏၊ ထို (ဥ) တို့ကို ကြက်မသည် ကောင်းစွာ ဝပ်အပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ အငွေ့ကိုပေးအပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ (ကြက်နံ့ကို) ထုံစေအပ်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုကြက်မအား-
''ငါ၏ ကြက်ငယ်တို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်သည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်း ဥခွံကိုဖောက်ခွဲ၍ ချမ်းသာစွာ ပေါက်ဖွားပါမူကား ကောင်းလေစွ''ဟု ဤသို့ လိုချင်တောင့်တမှုမဖြစ်သော်လည်း ထိုကြက်ငယ်တို့သည် ခြေသည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်သည်းဖျားဖြင့်လည်းကောင်းဥခွံကို ဖောက်ခွဲ၍ ချမ်းသာစွာ ပေါက်ဖွားရန် ထိုက်သည်သာလျှင်တည်း။ ထိုသို့ ထိုက်ခြင်းသည်အဘယ်အကြောင်းကြောင့် နည်း၊ ရဟန်းတို့ ကြက်မသည် (မိမိ၏) ဥတို့ကို ကောင်းစွာ ဝပ်အပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ အငွေ့ကို ပေးအပ်ကုန်၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ကောင်းစွာ ကြက်နံ့ကိုထုံစေအပ်ကုန်သောကြောင့်တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် ပွါးများမှု 'ဘာဝနာ' ကို အားထုတ်လျက် နေသော ရဟန်းအား ''ငါ၏စိတ်သည် (တဏှာ ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှလွတ်ပါမူကား ကောင်းလေစွ''ဟု ဤသို့ လိုချင်တောင့်တမှု မဖြစ်သော်လည်း ထိုရဟန်း၏ စိတ်သည်မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်၏။
ထိုသို့ လွတ်ခြင်းသည် အဘယ့်အကြောင်းကြောင့်နည်း၊ ပွါးများမှု ရှိသောကြောင့်ဟု ဆိုအပ်၏။ အဘယ်တရားတို့ကို ပွါးများမှုရှိသောကြောင့်နည်းဟူမူ -
သတိတည်းဟူသော တည်ရာ 'သတိပဋ္ဌာန်' လေးပါး။ပ။
မြတ်သော အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော မဂ် (ဤတရားတို့ကို ပွါးများမှု ရှိသောကြောင့်ပင်တည်း)။
ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား လက်သမား၏သော်လည်းကောင်း၊ လက်သမားတပည့်၏သော်လည်းကောင်း ပဲခွပ်ရိုး၌ လက်ချောင်းရာတို့သည် ထင်ကုန်၏၊ လက်မရာသည် ထင်၏၊ ထိုလက်သမားအား''ယနေ့ ငါ၏ ပဲခွပ်ရိုးသည် ဤမျှလောက်ကုန်ခဲ့၏၊ ယမန်နေ့ကမူကား ဤမျှအထိကုန်ခဲ့၏၊ အခြားနေ့ကမူကား ဤမျှလောက်ကုန်ခဲ့၏''ဟု သိသော ဉာဏ်သည် မဖြစ်ပေ၊ စင်စစ်မူကား ထိုလက်သမားအားကုန်ပြီးသော ပဲခွပ်ရိုး၌ ''ကုန်ပြီ''ဟူ၍သာလျှင် အသိဉာဏ် ဖြစ်၏၊ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင်ပွါးများမှု 'ဘာဝနာ' ကို အားထုတ်၍နေသော ရဟန်းအား ''ယနေ့ ငါ့အား အာသဝေါတရားတို့ကုန်မှုသည် ဤမျှလောက်ရှိ၏၊ ယမန်နေ့ကမူကား ဤမျှလောက်ကုန်ခဲ့၏၊ အခြားနေ့ကမူကား ဤမျှလောက်ကုန်ခဲ့၏''ဟု အသိဉာဏ် မဖြစ်ပေ၊ စင်စစ်မူ ထိုရဟန်းအား အာသဝေါတရားကုန်ရာ၌ ''ကုန်ပြီ''ဟူ၍သာလျှင် အသိဉာဏ် ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဥပမာသော်ကား ကြိမ်ဖြင့် ဖွဲ့နှောင်ကာ ခြောက်လတို့ပတ်လုံး ရေ၌ လှည့်လည်သွား လာ၍ဆောင်းအခါကုန်း၌ တင်ထားအပ်သော သမုဒ္ဒရာသွား လှေ၌ လေနေပူတို့ တွေ့ထိ နှိပ်စက်အပ်ကုန်သော ကြိမ်ဖွဲ့တို့သည် ပြင်းထန်သော မိုးအလွန်ရွာသွန်းအပ်သည်ဖြစ်၍ မခက်ခဲဘဲသာလျှင် ဆုတ့်ယုတ်ကုန်၏၊ ဆွေးမြေ့ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ဤအတူသာလျှင် ပွါးများမှု 'ဘာဝနာ' ကို အားထုတ်၍နေသော ရဟန်းအား မခက်ခဲဘဲ သံယောဇဉ်တို့သည် ငြိမ်းအေးကုန်၏၊ ဆွေးမြေ့ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
သတ္တမသုတ်။
--၈-အဂ္ဂိက္ခန္ဓောပမသုတ်
֍ ၇၂။ အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည် -
အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ကောသလတိုင်းတို့၌ ဒေသစာရီကြွတော်မူ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဒေသစာရီကြွသွားတော်မူသည်ရှိသော် တစ်ခုသောအရပ်၌ တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော မီးပုံကြီးကို မြင်တော်မူ၍လမ်းခရီးမှ ဖဲပြီးလျှင် သစ်ပင်ရင်းဝယ် ခင်းထားသော နေရာ၌ ထိုင်တော်မူလျက် ရဟန်းတို့ကို -
''ရဟန်းတို့ သင်တို့သည် တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော ဤမီးပုံကြီးကို မြင်ကြကုန်၏လော''ဟု မေးတော်မူ၏။
အသျှင်ဘုရား မြင်ကြပါကုန်၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို မည်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း၊ တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက်အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော ဤမီးပုံကြီးကို ဖက်ပြီးလျှင် မှီ၍မူလည်း ထိုင်နေရာ၏၊ အနီးသို့မူလည်း ကပ်၍ အိပ်ရာ၏၊ နူးညံ့နုနယ်သော လက်ခြေရှိသော မင်းမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ သူဌေးမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း လည်ကိုဖက်၍ အနီး၌ မူလည်း ထိုင်နေရာ၏၊ အနီး၌ မူလည်း ကပ်၍ အိပ်ရာ၏၊ (ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်) အဘယ်အရာသည် မြတ်လေသနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား နူးညံ့နုနယ်သော လက်ခြေရှိသော မင်းမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ သူဌေးမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း ဖက်၍ အနီး၌ ထိုင်နေခြင်း၊ အနီးသို့ ကပ်၍ အိပ်ခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်လှပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော မီးပုံကြီးကို ဖက်၍ အနီး၌ ထိုင်နေခြင်း၊ အနီးသို့ ကပ်၍ အိပ်ခြင်းသည် ဆင်းရဲလှပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါဟောကြားအံ့ သိစေအံ့၊ ယုတ်ညံ့သော သဘောရှိသော၊ မစင်မကြယ်စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ် အကျင့်ရှိသော၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်သော မကောင်းမှုရှိသော၊ ရဟန်းမဟုတ်ဘဲလျက် ငါရဟန်းဟု ဝန်ခံသော၊ မြတ်သောအကျင့်ကို မကျင့်ဘဲလျက် မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သည်ဟု ဝန်ခံသော၊ အတွင်း၌ (ကိလေသာတို့ဖြင့်) ပုပ်သော၊ (ကိလေသာတို့ဖြင့်) စိုစွတ်သော၊ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသောသဘောရှိသော ထိုဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့် တကွမီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော မီးပုံကြီးကို ဖက်၍ အနီး၌ ထိုင်နေခြင်း၊ အနီးသို့ ကပ်၍ အိပ်ခြင်းကသာလျှင် မြတ်၏။
ထိုသို့ မြတ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ ထိုရဟန်းသည် ထိုမီးပုံကြီးကို ဖက်၍ အနီး၌ ထိုင်နေခြင်း၊ အနီးသို့ ကပ်၍ အိပ်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့် သေခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲဒုက္ခသို့မူလည်းရောက်ရာ၏၊ ထိုမီးပုံကြီးကို ဖက်၍ အနီး၌ ထိုင်နေခြင်း၊ အနီးသို့ ကပ်၍ အိပ်ခြင်းဟူသောအကြောင်း ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသောမကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ကား မကျရောက်ရာ။ ရဟန်းတို့ ယုတ်ညံ့သော သဘောရှိ၍ မစင်ကြယ်သော၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာအပ်သော အကျင့်ရှိသော။ပ။ (ကိလေသာတို့ဖြင့်) စိုစွတ်သော၊ ယောက်သွားပုပ်နှင့် တူသော သဘောရှိသော ထိုဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား နူးညံ့နုနယ်သောလက်ခြေရှိသော မင်းမျိုး သတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း၊ သူဌေးမျိုးသတို့သမီးကိုသော်လည်းကောင်း ဖက်၍ အနီး၌ ထိုင်နေခြင်း၊ အနီးသို့ ကပ်၍ အိပ်ခြင်းသည်ကာလကြာမြင့်စွာ စီးပွားမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ (၁)
--ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို မည်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း၊ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သော သားမြီးကြိုးဖြင့် ခြေသလုံးနှစ်ဖက်တို့ကို ရစ်ပတ်၍ ပွတ်တိုက်ရာ၏၊ ထိုသားမြီးကြိုးသည်အပေါ်အရေကို ဖြတ်ရာ၏၊ အပေါ်အရေကို ဖြတ်ပြီးလျှင် အတွင်းအရေကို ဖြတ်ရာ၏၊ အတွင်းအရေကိုဖြတ်ပြီးလျှင် အသားကို ဖြတ်ရာ၏၊ အသားကို ဖြတ်ပြီးလျှင် အကြောကို ဖြတ်ရာ၏၊ အကြောကိုဖြတ်ပြီးလျှင် အရိုးကို ဖြတ်ရာ၏၊ အရိုးကို ဖြတ်ပြီးလျှင်ရိုးတွင်းချဉ်ဆီကို ထိလျက် တည်ရာ၏၊ မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ရှိခိုးခြင်းကို သာယာရာ၏။ (ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်) အဘယ်အရာသည် မြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ပုဏ္ဏား မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ရှိခိုးခြင်းကို သာယာခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏၊ အသျှင် ဘုရား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သော သားမြီးကြိုးဖြင့်။ပ။ ရိုးတွင်းချဉ်ဆီကိုထိ၍ တည်ခြင်းသည် ဆင်းရဲလှပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါဟောကြားအံ့၊ သိစေအံ့။ ယုတ်ညံ့သော သဘောရှိ၍။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့် တူသော သဘောရှိသော ထိုဒုဿီလ ပုဂ္ဂိုလ်အား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သောသားမြီးကြိုးဖြင့် ခြေသလုံးနှစ်ဖက်တို့ကို ရစ်ပတ်၍။ပ။ ရိုးတွင်းချဉ်ဆီကို ထိ၍ တည်ခြင်းသည်သာလျှင်မြတ်၏။
ထိုသို့ မြတ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ ထိုသားမြီးကြိုးဖြင့် ခြေသလုံးကို ပွတ်တိုက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုရဟန်း သည်သေခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲဒုက္ခသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုသားမြီးကြိုးဖြင့် ခြေသလုံးကို ပွတ်တိုက်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍သေပြီး သည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ကားမကျရောက်ရာ။
ရဟန်းတို့ သီလမရှိကုန်သော။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားမင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သောသူတို့၏သော်လည်းကောင်း ရှိခိုးခြင်းကို သာယာခြင်းသည် ကာလကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန်ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ (၂)
ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း၊ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ဆီဖြင့်ကျောက်တုံး၌ သွေးအပ်သော ထက်မြက်သော လှံမဖြင့် ရင်ဝ၌ ထိုးဆွရာ၏။ မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ် ရှိကုန်သောသူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း လက်အုပ်ချီခြင်းကို သာယာရာ၏၊ (ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်) အဘယ်အရာသည် မြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
--အသျှင်ဘုရား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာ နှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း လက်အုပ်ချီခြင်းကို သာယာခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်လှပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ဆီဖြင့် ကျောက်တုံး၌ သွေးအပ်သော ထက်မြက်သော လှံမဖြင့် ရင်ဝ၌ ထိုးဆွခြင်းသည်ကား ဆင်းရဲလှပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါဟောကြားအံ့၊ သိစေအံ့။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသောသီလမရှိသော ထိုဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ဆီဖြင့် ကျောက်တုံး၌ သွေးအပ်သော ထက်မြက်သော လှံမဖြင့် ရင်ဝ၌ ထိုးဆွခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်၏။
ထိုသို့ မြတ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ ထိုလံှမဖြင့် ရင်ဝသို့ ထိုးဆွခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သေခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲဒုက္ခသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုလှံမဖြင့် ရင်ဝ၌ ထိုးဆွခြင်း အကြောင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ကား မကျရောက်ရာ။
ရဟန်းတို့ ယုတ်ညံ့သော သဘောရှိသော။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် အားမင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍များသောဥစ္စာနှစ် ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း လက်အုပ်ချီခြင်းကို သာယာခြင်းသည် ကာလကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ (၃)
ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။
ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွမီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော လောလောပူသော သံပြားဖြင့် ကိုယ်ကို ရစ်ပတ်ရာ၏။ မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍များသောဥစ္စာနှစ် ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံသုံးဆောင်ရာ၏၊ (ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်) အဘယ်အရာသည် မြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း။ပ။ ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံသုံးဆောင်ခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွမီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော လောလောပူသော သံပြားဖြင့် ကိုယ်ကို ရစ်ပတ်ခြင်းသည်ဆင်းရဲလှပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါဟောကြားအံ့၊ သိစေအံ့။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသောထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွမီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော လောလောပူသော သံပြားဖြင့် ကိုယ်ကို ရစ်ပတ်ခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်၏။
--ထိုသို့ မြတ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ ထိုလောလောပူသော သံပြားဖြင့် ကိုယ်ကို ရစ်ပတ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သေခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုလောလောပူသော သံပြားဖြင့် ကိုယ်ကို ရစ်ပတ်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာငရဲသို့မူကား မကျရောက်ရာ။
ရဟန်းတို့ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသော။ပ။ ပုဂ္ဂိုလ်အား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သောသူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော သင်္ကန်းကို ဝတ်ရုံသုံးဆောင်ခြင်းသည် ကာလကြာမြင့်စွာ စီးပါွးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ (၄)
ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို မည်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။
ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် လောလောပူသော သံကောက်ဖြင့် ခံတွင်းကို ဖွင့်ပြီးလျှင် တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော လောလောပူသောသံတွေခဲ ကို ခံတွင်း၌ ထည့်သွင်းရာ၏၊ ထိုလောလောပူသော သံတွေခဲသည် အထည့်ခံရသော ထိုသူ၏နှုတ်ခမ်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ ခံတွင်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ လျှာကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ လည်ချောင်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ ရင်ကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ အူမကိုလည်းကောင်း၊ အူသိမ်ကိုလည်းကောင်း ယူ၍ အောက် ဖက်မှ ထွက်လေရာ၏။ မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သောသူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ရာ၏၊ (ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်) အဘယ်အရာသည် မြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။
ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် လောလောပူသော သံကောက်ဖြင့် ခံတွင်းကို ဖွင့်ပြီးလျှင် တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော လောလောပူသောသံတွေခဲကို ခံတွင်း၌ ထည့်သွင်းရာ၏၊ ထိုလောလောပူသော သံတွေခဲသည် အထည့်ခံရသော ထိုသူ၏နှုတ်ခမ်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ ခံတွင်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ လျှာကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ လည်ချောင်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ ရင်ကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ အူမကိုလည်းကောင်း၊ အူသိမ်ကိုလည်းကောင်း ယူ၍အောက်ဖက်မှ ထွက်လေရာ၏၊ ဤသံတွေခဲကို ထည့်သွင်းခံရခြင်းသည်ကား ဆင်းရဲလှပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
--ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါဟောကြားအံ့၊ သိစေအံ့။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသောထိုဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် လောလောပူသော သံကောက်ဖြင့် ခံတွင်းကိုဖွင့်၍် တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သောလောလောပူသော သံတွေခဲကို ခံတွင်း၌ ထည့်ရာ၏၊ ထိုသံတွေခဲသည် အထည့်ခံရသော ထိုသူ၏့နှုတ်ခမ်းကိုလည်း လောင် ရာ၏၊ ခံတွင်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ လျှာကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ လည်ချောင်းကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ ရင်ကိုလည်း လောင်ရာ၏၊ အူမကိုလည်းကောင်း၊ အူသိမ်ကိုလည်းကောင်း ယူ၍ အောက်ဖက်မှ ထွက်လေ ရာ၏၊ ဤလောလောပူသော သံတွေခဲကိုထည့်သွင်းခံရခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်၏။
ထိုသို့ မြတ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ ထိုသံတွေခဲကို ထည့်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သေခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုသံတွေခဲကို ထည့်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ကား မကျရောက်ရာ။
ရဟန်းတို့ ယုတ်ညံ့သော သဘောရှိသော။ပ။ ယောက်သွားပုပ်ကဲ့သို့ သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အားမင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သောသူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ဆွမ်းကို သုံးဆောင်ခြင်းသည် ကာလကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ (၅)
ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။
ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ဦးခေါင်း၌ ဖြစ်စေ ပခုံး၌ ဖြစ်စေ ဆွဲကိုင်၍ လောလောပူသော သံညောင်စောင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သံအင်းပျဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ဖိ၍မူလည်း ထိုင်စေရာ၏၊ ဖိ၍မူလည်း အိပ်စေရာ၏။ မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကို သုံးဆောင်ရာ၏၊ (ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်) အဘယ်အရာသည် မြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏား မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ညောင်စောင်းအင်းပျဉ်ကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။
အသျှင်ဘုရား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ဦးခေါင်း၌ ဖြစ်စေ ပခုံး၌ ဖြစ်စေ ဆွဲကိုင်၍ လောလောပူသော သံညောင်စောင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သံအင်းပျဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ဖိ၍မူလည်းထိုင်စေရာ၏၊ ဖိ၍မူလည်း အိပ်စေရာ၏၊ ထိုထိုင်ရခြင်း အိပ်ရခြင်းသည် ဆင်းရဲလှပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါဟောကြားအံ့၊ သိစေအံ့။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသောထိုဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ဦးခေါင်း၌ ဖြစ်စေ ပခုံး၌ ဖြစ်စေ ဆွဲကိုင်၍လော လောပူသော သံညောင်စောင်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ သံအင်းပျဉ်ကိုသော်လည်းကောင်း ဖိ၍မူလည်းထိုင်စေရာ၏၊ ဖိ၍ မူလည်း အိပ်စေရာ၏၊ ထိုသို့ ထိုင်ရခြင်း အိပ်ရခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်၏။
--ထိုသို့ မြတ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ ထိုအိပ်ရခြင်း ထိုင်ရခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သေခြင်းသို့မူလည်းရောက်ရာ၏၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုအိပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာ ကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ကား မကျရောက်ရာ။
ရဟန်းတို့ ယုတ်မာသော သဘောရှိသော။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားမင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ညောင်စောင်း အင်းပျဉ်ကိုသုံးဆောင်ခြင်းသည် ကာလကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ (၆)
ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။
ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ခြေကား မိုးမျှော် ဦးခေါင်းစောက်ထိုး ဆွဲကိုင်၍ တပြောင်ပြောင်တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သော လောလောပူသော ကြေးအိုး၌ ထည့်ရာ၏၊ ထိုအထည့်ခံရသော သူသည် ထိုကြေးအိုး၌ အမြှုပ်ကို ဖြစ်စေ၍ ကျက်ပြီးလျှင် တစ်ကြိမ်လည်း အထက်သို့ တက်ရာ၏၊ တစ်ကြိမ်လည်း အောက်သို့ ဆင်းရာ၏၊ တစ်ကြိမ်လည်း ဘေးသို့ရောက်ရာ၏၊ မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ကျောင်းကို သုံးဆောင်ရာ၏၊ (ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်) အဘယ်အရာသည် မြတ်သနည်းဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ကျောင်းကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်ပါ၏။ ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ခြေကား မိုးမျှော် ဦးခေါင်းစောက်ထိုးဆွဲကိုင်၍ တပြောင်ပြောင် တောက်လောင်လျက် အခိုးအလျှံနှင့်တကွ မီးတောက်နှင့်တကွ ဖြစ်သောလောလောပူသော ကြေးအိုး၌ ထည့်ရာ၏၊ ထိုအထည့်ခံရသော သူသည် ထိုကြေးအိုး၌ အမြှုပ်ကိုဖြစ်စေ၍ ကျက်ပြီးလျှင် တစ်ကြိမ်လည်း အထက်သို့ တက်ရာ၏၊ တစ်ကြိမ်လည်း အောက်သို့ဆင်းရာ၏၊ တစ်ကြိမ်လည်း ဘေးသို့ ရောက်ရာ၏၊ ဤသို့ ဖြစ်ရခြင်းသည် ဆင်းရဲပါ၏ဟု (လျှောက်ကြကုန်၏)။
ရဟန်းတို့ သင်တို့အား ငါဟောကြားအံ့၊ သိစေအံ့။ မကောင်းသော သဘောရှိသော။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့်တူသော သဘောရှိသော ထိုဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်အား ခွန်အားရှိသော ယောကျ်ားသည် ခြေကား မိုးမျှော် ဦးခေါင်းစောက်ထိုးဆွဲကိုင်၍။ပ။ တစ်ကြိမ်လည်း ဘေးသို့ ရောက်ရာ၏၊ ဤသို့ ဖြစ်ရခြင်းသည်သာလျှင် မြတ်၏။
ထိုသို့ မြတ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ ထိုလောလောပူသော ကြေးအိုး၌ ထည့်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သေခြင်းသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ သေလောက်သော ဆင်းရဲသို့မူလည်း ရောက်ရာ၏၊ ထိုကြေးအိုး၌ ထည့်ခြင်းတည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသောလားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ကား မကျရောက်ရာ။
--ရဟန်းတို့ မကောင်းသော သဘောရှိသော။ပ။ ယောက်သွားပုပ်နှင့် တူသော သဘောရှိသောထိုပုဂ္ဂိုလ်အား မင်းမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသောဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း၊ သူကြွယ်မျိုး၌ ဖြစ်၍ များသော ဥစ္စာနှစ့်ရှိကုန်သော သူတို့၏သော်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှုဖြင့် ပေးလှူအပ်သော ကျောင်းကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်သာလျှင် ကာလကြာမြင့်စွာ စီးပွါးမဲ့ရန် ဆင်းရဲရန် ဖြစ်၏၊ ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှနောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲသို့ ကျရောက်ရ၏။ (၇)
ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့် ဤသို့ ကျင့်ရမည်။
''ငါတို့သည် အကြင်ဒါယကာတို့၏ သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း သူနာ၏ အထောက်အပံ့ ဆေးအသုံးအဆောင်တို့ကို သုံးဆောင်ကုန်၏၊ ထိုဒါယကာတို့ ပြုအပ်သော ကောင်းမှုတို့သည် အကျိုးအာနိသင်ကြီးမားကုန်လိမ့်မည်၊ ငါတို့၏ ဤရဟန်းအဖြစ်သည်လည်း အကျိုးရှိသည် တိုးပွါးခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍မမြုံသည် ဖြစ်ပေလိမ့်မည်''ဟု (ကျင့်ရမည်)။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ ကျင့်ရမည်။ ရဟန်းတို့ မိမိအကျိုးကို ကောင်းစွာမြင်သော အမျိုးကောင်းသားသည် မမေ့မလျော့မှုနှင့် ပြည့်စုံရန် သင့်သည်သာတည်း။
ရဟန်းတို့ သူတစ်ပါးအကျိုးကို ကောင်းစွာမြင်သော အမျိုးကောင်းသားသည် မမေ့မလျော့မှုနှင့်ပြည့်စုံရန် သင့်သည်သာတည်း။
ရဟန်းတို့ အကျိုးနှစ်ပါးစုံကို ကောင်းစွာမြင်သော အမျိုးကောင်းသားသည် မမေ့မလျော့မှုနှင့် ပြည့်စုံရန်သင့်သည်သာတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏၊ ဤဝေယျာကရိုဏ်းဒေသနာကို ဟောတော်မူသည်ရှိသော် ခြောက်ကျိပ်သော ရဟန်းတို့အား ပူသောနှလုံးသွေးသည် ခံတွင်းမှ အံထွက်၏၊ ခြောက်ကျိပ်သော ရဟန်းတို့သည် ''မြတ်စွာဘုရား အလွန်ပြုနိုင်ခဲပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အလွန်ပြုနိုင်ခဲပါ၏''ဟုလျှောက်ပြီးလျှင် သိက္ခာချ၍ လူထွက်ကြကုန်၏၊ ခြောက်ကျိပ်သော ရဟန်းတို့အား (တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကို) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ စိတ်တို့သည် လွတ်မြောက်ကြလေကုန်သတည်း။
အဋ္ဌမသုတ်။
--၉-သုနေတ္တသုတ်
֍ ၇၃။ ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား အယူဝါဒတီထွင်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ (ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန် အားဖြင့်) စွဲမက်မှုကင်းသော သုနေတ္တမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူး၏။ ရဟန်းတို့ သုနေတ္တဆရာအားတပည့်ရာပေါင်း များစွာတို့ ရှိကုန်၏၊ သုနေတ္တဆရာသည် တပည့်တို့အား ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟော၏၊ ရဟန်းတို့ သုနေတ္တဆရာသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟောသည်ရှိသော် မကြည်ညိုစိတ်ရှိသည့် တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာ ငရဲ၌ ဖြစ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ သုနေတ္တဆရာသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟောသည်ရှိသော် ကြည်ညိုစိတ်ရှိသည့် တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသော လားရာ နတ်ပြည်သို့ ရောက်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား မူဂပက္ခမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ။ပ။ အရနေမိမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ။ပ။ ကုဒ္ဒါလကမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ။ပ။ ဟတ္ထိပါလမည် သော ဆရာကြီးသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ။ပ။ ဇောတိပါလမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ။ပ။ အယူဝါဒကို တီထွင်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်အားဖြင့် စွဲမက်မှုကင်းသော အရကမည်သောဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ။ ရဟန်းတို့ အရကဆရာအား တပည့်ရာပေါင်းများစွာတို့ ရှိကုန်၏၊ အရကဆရာသည် တပည့်တို့အား ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟော၏၊ ရဟန်းတို့ အရကဆရာသည်ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟောသည်ရှိသော် မကြည်ညိုစိတ်ရှိကြသည့် တပည့်တို့သည် ခန္ဓာကိုယ့်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ချမ်းသာကင်းသော မကောင်းသော လားရာ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ရာငရဲ၌ ဖြစ်ကုန်၏။ ရဟန်း တို့ အရကဆရာသည် ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ရန် တရားဟောသည်ရှိသော်ကြည်ညိုစိတ်ရှိသည့် တပည့်တို့ သည် ခန္ဓာကိုယ်ပျက်စီး၍ သေပြီးသည်မှ နောက်၌ ကောင်းသောလားရာနတ်ပြည်၌ ဖြစ်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ ထိုအရာကို အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကြကုန်သနည်း။
အယူဝါဒတီထွင်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှုကင်းကုန်သော တပည့်အခြံအရံ ရာပေါင်းများစွာရှိကုန်သော တပည့်အပေါင်းနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော ဤဆရာခုနစ်ယောက်တို့ကို ပြစ်မှားလိုသော စိတ်ဖြင့်ဆဲရေးခြိမ်းခြောက်သူသည် များစွာသော မကောင်းမှုကို ပွါးစေရာအံ့လောဟု (မေးတော်မူ၏)။
အသျှင်ဘုရား ပွါးစေရာပါ၏။
ရဟန်းတို့ အယူဝါဒကို တီထွင်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ စွဲမက်မှုကင်းကုန်သော တပည့်အခြံအရံရာပေါင်းများစွာ ရှိကုန်သော တပည့်အပေါင်းနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော ဤဆရာခုနစ်ယောက်တို့ကို ပြစ်မှားလိုသော စိတ်ဖြင့် ဆဲရေးခြိမ်းခြောက်သူသည် များစွာသော မကောင်းမှုတို့ကို ဖြစ်ပွါးစေရာ၏။
ဉာဏ်အမြင် (သောတာပတ္တိမဂ်) နှင့် ပြည့်စုံသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကို ပြစ်မှားလိုသော စိတ်ဖြင့်ဆဲရေးခြိမ်းခြောက်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုရှေးပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက် မကောင်းမှုကို သာ၍ များစွာ ပွါးစေ၏။
ထိုသို့ ဖြစ်ခြင်းသည် အဘယ့်ကြောင့်နည်း။
ရဟန်းတို့ သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ဤဆဲရေးခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးကို မိမိကိုယ်ကို တူးဖြို၏ဟု ဟောသကဲ့သို့ ဤသာသနာတော်အပ၌ ဤသို့သဘောရှိသော ဆဲရေးခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးကို မိမိကိုယ်ကိုတူးဖြို၏ဟု ငါမဆို၊ ရဟန်းတို့ ထို့ကြောင့် ဤသာသနာတော်၌ ဤသို့ ကျင့်ရမည်''သီတင်းသုံးဖော်တို့၌ ငါတို့၏ စိတ်တို့သည် ပြစ်မှားကြလိမ့်မည် မဟုတ်ကုန်''ဟု (ကျင့်ရမည်)။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် သင်တို့ ကျင့်ရမည်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နဝမသုတ်။
--၁၀-အရကသုတ်
֍ ၇၄။ ရဟန်းတို့ ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကား အယူဝါဒကို တီထွင်သော ကာမဂုဏ်တို့၌ (ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန် ဖြင့်) စွဲမက်မှုကင်းသော အရကမည်သော ဆရာသည် ဖြစ်ပေါ်ဖူးပြီ။ ရဟန်းတို့ အရကဆရာအားတပည့်ရာပေါင်း များစွာတို့ ရှိကုန်၏၊ အရကဆရာသည် တပည့်တို့အား ဤသို့ တရားကို ဟော၏။
သူတော်ကောင်း-လူတို့၏ အသက်သည် နည်းပါးလှ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏၊ များစွာဆင်းရဲခြင်း ရှိ၏၊ များစွာပင်ပန်းခြင်းရှိ၏၊ ပညာဖြင့် သိအပ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှုမည်သည် မရှိ။
သူတော်ကောင်း-ဥပမာသော်ကား မြက်ပင်ဖျား၌ ကျရောက်သော ဆီးနှင်းပေါက်သည် နေထွက်လတ်သော် လျင်မြန်စွာ ပျောက်ကွယ်၏၊ ကြာမြင့်စွာ မတည်။ သူတော်ကောင်း- ထို့တူသာလျှင် လူတို့၏အသက်သည် မြက်ပင်ဖျား၌ ကျရောက်သော ဆီးနှင်းပေါက်နှင့် ဥပမာတူ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်း ရှိ၏၊ များစွာပင်ပန်းခြင်းရှိ၏၊ ပညာဖြင့် သိအပ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှုမည်သည် မရှိ။
သူတော်ကောင်း-ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား မိုးကြီးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းလတ်သော် ရေအပြင်၌ ရေပွက်သည် လျင်မြန်စွာ ပျောက်ကွယ်၏၊ ကြာမြင့်စွာ မတည်။ သူတော်ကောင်း- ဤအတူသာလျှင်လူတို့၏အသက်သည် ရေပွက်နှင့် ဥပမာတူ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏၊ များစွာ ဆင်းရဲခြင်းရှိ၏၊ များစွာပင်ပန်းခြင်း ရှိ၏၊ ပညာဖြင့် သိအပ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို့ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှုမည်သည် မရှိ။
သူတော်ကောင်း-ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား ရေပြင်၌ လှင်ကန်ဖြင့် ရိုက်ခတ်အပ်သော အရေးအကြောင်းသည် လျင်မြန်စွာသာလျင် ပျောက်ကွယ်၏၊ ကြာမြင့်စွာ မတည်။ သူတော်ကောင်း- ဤအတူသာလျှင် လူတို့၏ အသက်သည် ရေအပြင်၌ ရေးအပ်သော အရေးအကြောင်းနှင့် ဥပမာတူ၏၊ တိုတောင်း လှ၏။ပ။ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှုမည်သည် မရှိ။
သူတော်ကောင်း-ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား ဝေးသောအရပ်မှ လာ၍ လျင်မြန်သော ရေအလျဉ်ရှိသော ဆောင်အပ်သော အမှိုက်သရိုက်ကို ဆောင်တတ်သော တောင်ထိပ်မှ စီးဆင်းသော မြစ်သည်အကြင်ကာလအားဖြင့် နောက်သို့ ဆုတ်၏၊ ထိုဆုတ်သော ကာလသည်လည်းကောင်း၊ လယသည်လည်းကောင်း၊ မုဟုတ္တသည်လည်းကောင်း မရှိ၊ စင်စစ် ထိုမြစ်ရေအလျဉ်သည် သွားသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ လျှောသည်သာလျှင် ဖြစ်၏၊ စီးဆင်းသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ သူတော်ကောင်း-ဤအတူသာလျှင် လူတို့၏အသက်သည် တောင်ထိပ်မှ စီးဆင်းသော မြစ်ရေနှင့် ဥပမာတူ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏။ပ။ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှုမည်သည် မရှိ။
--သူတော်ကောင်း- ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား ခွန်အားရှိသောယောကျ်ားသည် လျှာဖျား၌ တံတွေးပေါက်ကို စုရုံးပြီး မပင်မပန်းဖြင့်သာလျှင် ထွေးရာသကဲ့သို့ သူတော်ကောင်း- ဤအတူသာလျှင် လူတို့၏အသက်သည် တံတွေးပေါက်နှင့် ဥပမာတူ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏။ပ။ ပဋိသန္ဓေနေရသောပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှု မည်သည် မရှိ။
သူတော်ကောင်း- ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား တစ်နေ့ပတ်လုံး လောလောပူသော သံအိုးကင်း၌ အသားတုံးကို ထည့်အပ်သည်ရှိသော် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ပျောက်ပျက်လေ၏၊ ကြာမြင့်စွာ မတည်။ သူတော်ကောင်း-ဤအတူသာလျှင် လူတို့၏ အသက်သည် အသားတုံးဥပမာတူ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏။ပ။ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှု မည်သည် မရှိ။
သူတော်ကောင်း- ဥပမာတစ်နည်းသော်ကား နွားသတ်ရုံသို့ ဆွဲငင်ယူဆောင်အပ်သော အသတ်ခံရ မည့်နွားမသည် ခြေလှမ်း ကြွချီတိုင်း ကြွချီတိုင်းသာလျှင် သတ်ခြင်း၏ အနီး၌ သာ ဖြစ်၏၊ သေခြင်း၏အနီး၌ သာ ဖြစ်၏။ သူတော်ကောင်း- ဤအတူသာလျှင် လူတို့၏ အသက်သည် အသတ်ခံရမည့် နွားမနှင့်ဥပမာတူ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏၊ များစွာဆင်းရဲခြင်း ရှိ၏၊ များစွာပင်ပန်းခြင်း ရှိ၏၊ ပညာဖြင့် သိအပ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေရသောပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှုမည်သည် မရှိ''ဟု (တရားကို ဟော၏)။
ရဟန်းတို့ ထိုစဉ်အခါ၌ လူတို့၏ အသက်အတိုင်းအရှည်သည် အနှစ်ခြောက်သောင်း ဖြစ်လေ၏၊ အနှစ်ငါးရာ အသက်ရှိသော သတို့သမီးသည် လက်ထပ်ထိမ်းမြားရန် ထိုက်၏၊ ရဟန်းတို့ ထိုစဉ်အခါကလူတို့အား ချမ်းအေးမှု၊ ပူအိုက်မှု၊ ဆာလောင်မှု၊ မွတ်သိပ်မှု၊ ကျင်ကြီးစွန့်လိုမှု၊ ကျင်ငယ်စွန့်လိုမှုဟူသော အနာရောဂါခြောက်မျိုးတို့သာလျှင် ရှိကုန်၏။ ရဟန်းတို့ အရကမည်သော ထိုဆရာသည် ဤသို့အသက်ရှည်၍ ကြာမြင့်စွာ တည်ပြီးလျှင် အနာရောဂါ ကင်းကုန်သော လူတို့၌သော်လည်း တပည့်တို့အား''သူတော်ကောင်း-လူတို့၏ အသက်သည် နည်းပါးလှ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏၊ များစွာဆင်းရဲခြင်း ရှိ၏၊ များစွာပင်ပန်းခြင်း ရှိ၏၊ ပညာဖြင့် သိအပ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှု မည်သည် မရှိ''ဟူ၍ တရားကိုဟော တုံဘိသေး၏။
ရဟန်းတို့ ''လူတို့၏ အသက်သည် နည်းပါးလှ၏၊ တိုတောင်းလှ၏၊ လျင်မြန်လှ၏၊ များစွာဆင်းရဲခြင်း ရှိ၏၊ များစွာပင်ပန်းခြင်း ရှိ၏၊ ပညာဖြင့် သိအပ်၏၊ ကုသိုလ်ကို ပြုအပ်၏၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်အပ်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား မသေရမှုမည်သည် မရှိ''ဟူ၍ ထိုစကားကို့ပြော ဆိုလိုမူ ယခုအခါ၌ သာလျှင် ကောင်းစွာ ပြောဆိုသည်မည်ရာ၏။
ရဟန်းတို့ ယခုအခါ၌ ကြာမြင့်စွာ အသက်ရှည်သူသည် အနှစ်တစ်ရာသော်လည်းကောင်း၊ (တစ်ရာအောက်) အနည်းငယ်လျော့၍သော်လည်းကောင်း၊ (တစ်ရာထက်) အနည်းငယ် ပိုလွန်၍သော်လည်းကောင်း အသက်ရှည်၏။
ရဟန်းတို့ အနှစ်တစ်ရာအသက်ရှည်သူသည် ဆောင်းဥတုတစ်ရာ နွေဥတုတစ်ရာ မိုးဥတုတစ်ရာ အားဖြင့်ဥတုသုံးရာပတ်လုံးသာလျှင် အသက်ရှည်၏။
--ရဟန်းတို့ ဥတုသုံးရာပတ်လုံး အသက်ရှည်သူသည် ဆောင်းလလေးရာ နွေလလေးရာ မိုးလလေးရာအားဖြင့် လပေါင်း တစ်ထောင့်နှစ်ရာပတ်လုံးသာလျှင် အသက်ရှည်၏။
ရဟန်းတို့ လပေါင်း တစ်ထောင့်နှစ်ရာပတ်လုံး အသက်ရှည်သူသည် ဆောင်းလခွဲပေါင်းရှစ်ရာ နွေလခွဲပေါင်းရှစ်ရာ မိုးလခွဲပေါင်းရှစ်ရာအားဖြင့် လခွဲပေါင်း နှစ်ထောင့်လေးရာပတ်လုံးသာလျှင် အသက် ရှည်၏။
ရဟန်းတို့ လခွဲပေါင်း နှစ်ထောင့်လေးရာပတ်လုံး အသက်ရှည်သော သူသည် ဆောင်းညဉ့်ပေါင်းတစ်သောင်းနှစ်ထောင် နွေညဉ့်ပေါင်း တစ်သောင်းနှစ်ထောင် မိုးညဉ့်ပေါင်း တစ်သောင်းနှစ်ထောင်အားဖြင့်သုံးသောင်းခြောက်ထောင်သော ညဉ့်တို့ပတ်လုံးသာလျှင် အသက်ရှည်၏။
ရဟန်းတို့ ညဉ့်ပေါင်း သုံးသောင်းခြောက်ထောင် အသက်ရှည်သောသူသည် အမိနို့ကို စို့ခြင်းနှင့် တကွထမင်းစားခြင်း၏ အန္တရာယ်နှင့်တကွ ဆောင်းလထမင်းစားမှု နှစ်သောင်းလေးထောင် နွေလထမင်းစားမှု နှစ်သောင်းလေးထောင် မိုးလထမင်းစားမှု နှစ်သောင်းလေးထောင်အားဖြင့် ခုနစ်သောင်းနှစ်ထောင်သော အကြိမ်တို့ ပတ်လုံးသာလျှင် ထမင်းကို စား၏။
ထိုစကားရပ်၌ ဤဆိုလတ္တံ့သည်တို့ကား ထမင်းစားမှု၏ အန္တရာယ်တို့ပင်တည်း။
မျောက်မျဉ်းအိပ်သူသည်လည်း ထမင်းကို မစား၊ ဆင်းရဲမှု နှိပ်စက်ခံရသူသည်လည်း ထမင်းကို မစား၊ အနာရောဂါနှိပ်စက်ခံရသူသည်လည်း ထမင်းကို မစား၊ ဥပုသ်စောင့်သူသည်လည်း ထမင်းကို မစား၊ လာဘ်မရသဖြင့်လည်း ထမင်းကို မစား၊ (ဤသည်တို့ကား) ထမင်းစားမှု၏ အန္တရာယ်တို့ ပင်တည်း။
ရဟန်းတို့ ဤသို့လျှင် ငါသည် အနှစ်တစ်ရာ အသက်ရှည်သော လူ၏ အသက်ကိုလည်း ရေတွက်အပ်၏၊ အသက်အတိုင်းအရှည်ကိုလည်း ရေတွက်အပ်၏၊ ဥတုကိုလည်း ရေတွက်အပ်၏၊ နှစ်တို့ကိုလည်းရေတွက်အပ်ကုန်၏၊ လတို့ကိုလည်း ရေတွက်အပ်ကုန်၏၊ လခွဲတို့ကိုလည်း ရေတွက်အပ်ကုန်၏၊ ညဉ့်တို့ကိုလည်း ရေတွက်အပ်ကုန်၏၊ နေ့တို့ကိုလည်း ရေတွက်အပ်ကုန်၏၊ ထမင်းစားမှုတို့ကိုလည်း ရေတွက်အပ်ကုန်၏၊ ထမင်း၏ အန္တရာယ်တို့ကိုလည်း ရေတွက်အပ်ကုန်၏။
ရဟန်းတို့ တပည့်သာဝကတို့၏ အစီးအပွါးကို ရှာသော သနားစောင့်ရှောက်သည့် ဆရာဖြစ်သောငါသည် သင်တို့အား သနားစောင့်ရှောက်မှုကို အစွဲပြု၍ ပြုလုပ်ဖွယ်ကိစ္စကို ပြုအပ်ပြီ။
ရဟန်းတို့ ဤသည်တို့ကား သစ်ပင်ရင်းတို့တည်း၊ ဤသည်တို့ကား ဆိတ်ငြိမ်ရာ အရပ်တို့တည်း၊ (ထိုအရပ်တို့သို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်လော့)၊ ရဟန်းတို့ တစိမ်းစိမ်းရှုကြကုန်လော့၊ မမေ့မလျော့ကြကုန်လင့်၊ နောက်မှ နှလုံးမသာယာမှု မဖြစ်ကြကုန်လင့်၊ ဤသည်ကား သင်တို့အား ငါ၏ ဆုံးမမှုပင်တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒသမသုတ်။
ခုနစ်ခုမြောက် မဟာဝဂ် ပြီး၏။
--၈-ဝိနယဝဂ်
၁-ပဌမ ဝိနယဓရသုတ်
֍ ၇၅။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ သီလရှိ၏၊ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလကိုစောင့်ရှောက်လျက် နေ၏၊ အကျင့် 'အာစာရ' ကျက်စားရာ'ဂေါစရ' နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အနည်းငယ်မျှလောက်သော အပြစ်တို့၌သော်လည်း ဘေးဟု ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍နေ၏၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာနေရကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် ရ၏၊ မပင်မပန်း ရ၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
၂-ဒုတိယ ဝိနယဓရသုတ်
֍ ၇၆။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ထိုရဟန်းအား ပါတိမောက်နှစ်မျိုးတို့သည် အကျယ်အားဖြင့် ကောင်းစွာ နှုတ်၌ လာကုန်၏၊ ကောင်းစွာဝေဖန်အပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်၏၊ ဝိဘင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ခန္ဓကအားဖြင့်လည်းကောင်း ကောင်းစွာ ဆုံးဖြတ်အပ်ကုန်၏၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် ရ၏၊ မပင်မပန်းဘဲ ရ၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒုတိယသုတ်။
--၃-တတိယ ဝိနယဓရသုတ်
֍ ၇၇။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဝိနည်း၌ (လဇ္ဇီအဖြစ်ဖြင့်) တည်၏၊ ပြောင်းရွှေ့မှု မရှိ၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သောမျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေရကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင် ရ၏၊ မပင်မပန်းဘဲ ရ၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင်ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ် မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
တတိယသုတ်။
၄-စတုတ္ထ ဝိနယဓရသုတ်
֍ ၇၈။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ များပြားသော ရှေးကဖြစ်ဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ (အဖြစ်သနစ်) နှင့် တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့် တကွ များပြားသော ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက် သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့် တူသော မျက်စိ 'ဒိဗ္ဗစက္ခု' ဖြင့်။ပ။ ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်ကုန်သောသတ္တဝါတို့ကို သိ၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါကင်းသော လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန်းသည် ဝိနည်းဓိုရ်ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
စတုတ္ထသုတ်။
--၅-ပဌမ ဝိနယဓရသောဘနသုတ်
֍ ၇၉။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ်ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏။ အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ သီလရှိ၏။ပ။ သိက္ခာပုဒ်တို့၌ ဆောက်တည်၍ ကျင့်၏၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သောမျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်း ရ၏၊ မငြိုမငြင်ရ၏၊ မပင်မပန်း ရ၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဉ္စမသုတ်။
၆-ဒုတိယ ဝိနယဓရသောဘနသုတ်
֍ ၈၀။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ်ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏။ အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား ပါတိမောက်နှစ်မျိုးတို့သည် အကျယ်အားဖြင့် နှုတ်၌ လာကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ဝေဖန်အပ်ကုန်၏၊ ကောင်းစွာ ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်၏၊ ဝိဘင်း ခန္ဓကအားဖြင့် ကောင်းစွာ ဆုံးဖြတ်အပ်ကုန်၏၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ ချမ်းသာစွာ နေကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ဈာန်လေးပါးတို့ကို အလိုရှိတိုင်းရ၏၊ မငြိုမငြင် ရ၏၊ မပင်မပန်း ရ၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ်ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဆဋ္ဌသုတ်။
--၇-တတိယ ဝိနယဓရသောဘနသုတ်
֍ ၈၁။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ်ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏။ အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဝိနည်း၌ တည်၏၊ ပြောင်းရွှေ့ခြင်း မရှိ၊ လွန်မြတ်သော စိတ်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ပ။ မပင်မပန်းဘဲ ရ၏၊ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ် မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ်ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
သတ္တမသုတ်။
၈- စတုတ္ထ ဝိနယဓရသောဘနသုတ်
֍ ၈၂။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ်ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
အာပတ်ကို သိ၏၊ အာပတ်မဟုတ်သည်ကို သိ၏၊ လဟုကအာပတ်ကို သိ၏၊ ဂရုကအာပတ်ကို သိ၏၊ များပြားသော ရှေး၌ နေဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်၏။ ဤသည်ကား အဘယ်နည်း၊ တစ်ဘဝကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ဘဝတို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ ဤသို့ အခြင်းအရာ (အဖြစ်သနစ်) နှင့်တကွ ညွှန်ပြဖွယ် (အမည်အနွယ်) နှင့်တကွ များပြားသော ရှေး၌ နေဖူးသည်ကို အောက်မေ့နိုင်၏၊ လူတို့၏ မျက်စိအမြင်ထက်သာလွန်သော နတ်မျက်စိနှင့်တူသော မျက်စိ 'ဒိဗ္ဗစက္ခု' ဖြင့် မြင်၏။ပ။ အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့်။ပ။ မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဝိနည်းဓိုရ် ရဟန်းသည် တင့်တယ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဋ္ဌမသုတ်။
--၉-သတ္ထုသာသနသုတ်
֍ ၈၃။ ထိုအခါ၌ အသျှင်ဥပါလိမထေရ်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကိုရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသော နေရာ၌ ထိုင်လျက် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏ -
အသျှင်ဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား အကျဉ်းအားဖြင့် တရားဟောတော်မူပါ၊ အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူအပ်သော တရားတော်ကို ကြားနာရ၍တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းစွာအားထုတ်သည် တည်ကြည်သောစိတ်ရှိသည် ဖြစ်၍ နေလိုပါ၏ဟု (လျှောက်၏)။
ဥပါလိ ''ဤတရားတို့သည် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန် တပ်ခြင်းကင်းရန် ကိလေသာချုပ်ငြိမ်းရန် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန် သစ္စာလေးပါးကို ထိုးထွင်း၍ သိရန် မဖြစ်ကုန်၊ နိဗ္ဗာန်အလို့ငှါ မဖြစ်ကုန်''ဟူ၍သင်သည် အကြင်တရားတို့ကို သိရာ၏။ ဥပါလိ ''ဤသို့သော တရားသည် ဓမ္မ မမည်၊ ဤသို့ သောတရားသည် ဝိနယ မမည်၊ ဤသို့သော တရားသည် မြတ်စွာဘုရား အဆုံးအမတော် မဟုတ်''ဟုသင်သည် စင်စစ် မှတ်သားရာ၏။
ဥပါလိ ''ဤတရားတို့သည် ဝဋ်ဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ရန် တပ်ခြင်းကင်းရန် ကိလေသာချုပ်ငြိမ်းရန် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန် သစ္စာလေးပါးတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိရန်ဖြစ်ကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်အလို့ငှါ ဖြစ်ကုန်၏''ဟူ၍သင်သည် အကြင်တရားတို့ကို သိရာ၏။
ဥပါလိ ''ဤသို့သော တရားသည် ဓမ္မမည်၏၊ ဤသို့သော တရားသည် ဝိနယမည်၏၊ ဤသို့သော တရားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်ပင်တည်း''ဟု သင်သည် စင်စစ် မှတ်သားရာ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နဝမသုတ်။
--၁၀-အဓိကရဏသမထသုတ်
֍ ၈၄။ ရဟန်းတို့ ဖြစ်တိုင်း ဖြစ်တိုင်းကုန်သော အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းအေးစေရန် အထူးသဖြင့်ငြိမ်းအေးစေရန် အဓိကရုဏ်းပြေငြိမ်းကြောင်း တရားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
သမ္မုခါဝိနည်းကို ပေးအပ်၏၊ သတိဝိနည်းကို ပေးအပ်၏၊ အမူဠှဝိနည်းကို ပေးအပ်၏၊ ဝန်ခံသဖြင့်ပြုအပ်သော ကံကို ပေးအပ်၏၊ ယေဘုယျသိကကံကို ပေးအပ်၏၊ တဿပါပိယသိကကံကို ပေးအပ်၏၊ မြက်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသကဲ့သို့သော ကံကို ပေးအပ်၏။
ရဟန်းတို့ ဖြစ်တိုင်း ဖြစ်တိုင်းကုန်သော အဓိကရုဏ်းတို့ကို ငြိမ်းအေးစေရန် အထူးသဖြင့်ငြိမ်းအေးစေရန် အဓိကရုဏ်းပြေငြိမ်းကြောင်းတရားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒသမသုတ်။
ရှစ်ခုမြောက် ဝိနယဝဂ် ပြီး၏။
--၉-သမဏဝဂ်
၁-ဘိက္ခုသုတ်
֍ ၈၅။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ရဟန်းမည်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာငါးပါး၌ အမြင်မှားမှု 'သက္ကာယဒိဋ္ဌိ' ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
မဝေခွဲနိုင်မှု 'ဝိစိကိစ္ဆာ' ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
ခွေး နွား စသည်တို့၏ အလေ့အကျင့်ကို အမှန်ဟု မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်မှု 'သီလဗ္ဗတပရာမာသ' ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
အမျက်ထွက်မှု 'ဒေါသ' ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
တွေဝေမှု 'မောဟ' ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
ထောင်လွှားမှု 'မာန' ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီး ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ဖျက်ဆီးအပ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ရဟန်းမည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ပဌမသုတ်။
၂-သမဏသုတ်
֍ ၈၆။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့ ငြိမ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့် သမဏ မည်၏။ပ။
ဒုတိယသုတ်။
၃-ဗြာဟ္မဏသုတ်
֍ ၈၇။ အပပြုအပ်ပြီးသော မကောင်းမှုရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မည်၏။ပ။
တတိယသုတ်။
--၄-သောတ္တိယသုတ်
֍ ၈၈။ အကြွင်းမဲ့ ဖယ်ရှားပြီးဖြစ်သောကြောင့် သောတ္တိယ မည်၏။ပ။
စတုတ္ထသုတ်။
၅-နှာတကသုတ်
֍ ၈၉။ ဆေးကြောသုတ်သင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် နှာတက မည်၏။ပ။
ပဉ္စမသုတ်။
၆-ဝေဒဂူသုတ်
֍ ၉၀။ သိတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ဝေဒဂူ မည်၏။ပ။
ဆဋ္ဌသုတ်။
၇-အရိယသုတ်
֍ ၉၁။ ဖျက်ဆီးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အရိယ မည်၏။ပ။
သတ္တမသုတ်။
--၈-အရဟာသုတ်
֍ ၉၂။ ရဟန်းတို့ တရားခုနစ်မျိုးတို့မှ ဝေးကွာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အရဟာမည်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ထင်ရှားရှိသော ခန္ဓာငါးပါး၌ အမြင်မှားမှု 'သက္ကာယဒိဋ္ဌိ' မှ ဝေးကွာ၏။
မဝေခွဲနိုင်မှု 'ဝိစိကိစ္ဆာ' မှ ဝေးကွာ၏။
ခွေး နွား စသည်တို့၏ အလေ့အကျင့်ကို အမှန်ဟု မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်မှု 'သီလဗ္ဗတပရာမာသ' မှဝေးကွာ၏။
စွဲမက်မှု 'ရာဂ' မှ ဝေးကွာ၏။
အမျက်ထွက်မှု 'ဒေါသ' မှ ဝေးကွာ၏။
တွေဝေမှု 'မောဟ' မှ ဝေးကွာ၏။
ထောင်လွှားမှု 'မာန' မှ ဝေးကွာ၏။
ရဟန်းတို့ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ မှ ဝေးကွာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် အရဟာမည်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
အဋ္ဌမသုတ်။
၉-အသဒ္ဓမ္မသုတ်
֍ ၉၃။ ရဟန်းတို့ သူယုတ်မာတို့၏ တရားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါတရား' မရှိ၊ အရှက်မရှိ၊ မထိတ်လန့်တတ်၊ အကြားအမြင် နည်းပါး၏၊ ပျင်းရိ၏၊ သတိလွတ်ကင်း၏၊ ပညာမဲ့၏။
ရဟန်းတို့ သူယုတ်မာတို့၏ တရားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
နဝမသုတ်။
--၁၀-သဒ္ဓမ္မသုတ်
֍ ၉၄။ ရဟန်းတို့ သူတော်ကောင်းတို့၏ တရားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်း။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ယုံကြည်မှု 'သဒ္ဓါတရား' ရှိ၏၊ အရှက်ရှိ၏၊ ထိတ်လန့်မှုရှိ၏၊ အကြားအမြင်များပြား၏၊ ထက်သန်သော လုံ့လဝီရိယရှိ၏၊ သတိရှိ၏၊ ပညာရှိ၏။
ရဟန်းတို့ သူတော်ကောင်းတရားတို့သည် ဤခုနစ်မျိုးတို့တည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။
ဒသမသုတ်။
ကိုးခုမြောက် သမဏဝဂ် ပြီး၏။
--၁၀-အာဟုနေယျဝဂ်
֍ ၉၅။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ် ခုနစ်မျိုးတို့သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူ ပူဇော်ရန်ထိုက်တန်ကုန်၏၊ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန်ထိုက်တန်ကုန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်တန်ကုန်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံးလယ်မြေ ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် စက္ခု၌ မမြဲဟု အဖန်ဖန်ရှုသည် မမြဲဟုအမှတ်ရှိသည် မမြဲဟု သိသည် ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (စိတ်တစ်ပါးတို့နှင့်) မရောနှောဘဲ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းလျက် ပညာဖြင့် သက်ဝင်၍ နေ၏။
ဤရဟန်းသည် အာသဝေါတရားတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် အာသဝေါတရားကင်းသော လွတ်မြောက် သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာကို ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင် မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်သောဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော ပဌမပုဂ္ဂိုလ်ပေတည်း။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် 'စက္ခု'၌ မမြဲဟုအဖန်ဖန် ရှုသည် မမြဲဟု အမှတ်ရှိသည် မမြဲဟု သိသည် ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (စိတ်တစ်ပါးတို့နှင့်) မရောနှောဘဲ စိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းလျက် ပညာဖြင့် သက်ဝင်၍ နေ၏။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား အာသဝေါတရားကုန်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ အသက်ကုန်ခြင်းသည်လည်းကောင်း မရှေးမနှောင်း ဖြစ်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန် သော။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော ဒုတိယပုဂ္ဂိုလ်ပေတည်း။
ရဟန်းတို့ နောက်တစ်မျိုးကား ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် 'စက္ခု'၌ မမြဲဟု အဖန်ဖန်ရှုသည် မမြဲဟု အမှတ်ရှိသည် မမြဲဟု သိသည် ဖြစ်၍ အမြဲမပြတ် (စိတ်တစ်ပါးတို့နှင့်) မရော နှောဘဲစိတ်ဖြင့် နှလုံးသွင်းလျက် ပညာဖြင့် သက်ဝင်၍ နေ၏။
ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အောက်ပိုင်းသံယောဇဉ် 'အနှောင်အဖွဲ့' ငါးပါးတို့၏ အကြွင်းမဲ့ကုန်ခြင်းကြောင့်အသက်အပိုင်းအခြားအလယ်၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်မည်၏။ပ။
အသက်အပိုင်းအခြားကို ထိ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်မည်၏။ပ။
အားထုတ်မှုမရှိဘဲ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်မည်၏။ပ။
အားထုတ်မှုရှိ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသော 'သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ' ပုဂ္ဂိုလ်မည်၏။ပ။
အထက်အကနိဋ္ဌဘုံသို့ သွားတတ်သော 'ဥဒ္ဓံသောတအကနိဋ္ဌဂါမီ' ပုဂ္ဂိုလ်မည်၏။
ရဟန်းတို့ ဤသည်ကား (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန် သော။ပ။
သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်သော သတ္တမပုဂ္ဂိုလ်ပေတည်း။
--ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန်ထိုက်တန်ကုန်၏၊ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်ကုန်၏၊ တမလွန်အတွက် ရည်မျှော်သောအလှူကို ခံထိုက်ကုန်၏၊ လက်အုပ်ချီခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံးလယ်မြေ ဖြစ်၏။ (၁)
֍ ၉၆-֍ ၆၂၂။ ရဟန်းတို့ ဤပုဂ္ဂိုလ်ခုနစ်မျိုးတို့သည် (အရပ်ဝေးမှ) ဆောင်လာ၍သော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန် ထိုက်တန်ကုန်၏၊ ဧည့်သည်တို့ အလို့ငှါ စီမံထားသော ဝတ္ထုကိုသော်လည်း ပေးလှူပူဇော်ရန်ထိုက်တန်ကုန်၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် အမြတ်ဆုံးလယ်မြေ ဖြစ်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
ရဟန်းတို့ ဤသာသနာတော်၌ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည် 'စက္ခု'၌ ဒုက္ခဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။
စက္ခု၌ အနတ္တဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။
စက္ခု၌ကုန်ခြင်းကို အဖန်ဖန် ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။
စက္ခု၌ ပျက်ခြင်းကို အဖန်ဖန် ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။
စက္ခု၌ ပျက်စီးခြင်းကင်းမှုကို ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။
စက္ခု၌ ချုပ်မှုကို အဖန်ဖန် ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။
စက္ခု၌ တစ်ဖန် စွန့်မှုကို ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။ (၂- ၈)
သောတ၌။ ဃာန၌။ ဇိဝှါ၌။ ကာယ၌။ မန၌။ပ။ (၉- ၄၈)
ရူပါရုံတို့၌။ပ။ သဒ္ဒါရုံတို့၌။ ဂန္ဓာရုံတို့၌။ ရသာရုံတို့၌။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့၌။ ဓမ္မာရုံတို့၌။ပ။ (၄၉-၉၆)
စက္ခုဝိညာဏ်၌။ပ။ သောတဝိညာဏ်၌။ ဃာနဝိညာဏ်၌။ ဇိဝှါဝိညာဏ်၌။ ကာယဝိညာဏ်၌။ မနောဝိညာဏ်၌။ပ။ (၉၇-၁၄၄)
စက္ခုသမ္ဖဿ၌။ပ။ သောတသမ္ဖဿ၌။ ဃာနသမ္ဖဿ၌။ ဇိဝှါသမ္ဖဿ၌။ ကာယသမ္ဖဿ၌။ မနောသမ္ဖဿ၌။ပ။ (၁၄၅-၁၉၂)
စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၌။ပ။ သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၌။ ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၌။ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၌။ ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၌။ မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၌။ပ။ (၁၉၃-၂၄၀)
ရူပသညာ၌။ပ။ သဒ္ဒသညာ၌။ ဂန္ဓသညာ၌။ ရသသညာ၌။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာသညာ၌။ ဓမ္မသညာ၌။ပ။ (၂၄၁-၂၈၈)
ရူပသဉ္စေတနာ၌။ပ။ သဒ္ဒသဉ္စေတနာ၌။ ဂန္ဓသဉ္စေတနာ၌။ ရသသဉ္စေတနာ၌။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗသဉ္စေတနာ၌။ ဓမ္မသဉ္စေတနာ၌။ပ။ (၂၈၉-၃၃၆)
ရူပတဏှာ၌။ပ။ သဒ္ဒတဏှာ၌။ ဂန္ဓတဏှာ၌။ ရသတဏှာ၌။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ၌။ ဓမ္မတဏှာ၌။ပ။ (၃၃၇-၃၈၄)
ရူပဝိတက်၌။ပ။ သဒ္ဒဝိတက်၌။ ဂန္ဓဝိတက်၌။ ရသဝိတက်၌။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝိတက်၌။ ဓမ္မဝိတက်၌။ပ။ (၃၈၅-၄၃၂)
ရူပဝိစာရ၌။ပ။ သဒ္ဒဝိစာရ၌။ ဂန္ဓဝိစာရ၌။ ရသဝိစာရ၌။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗဝိစာရ၌။ ဓမ္မဝိစာရ၌။ပ။ (၄၃၃-၄၈၀)
--ပဉ္စက္ခန္ဓာ၌။ ရူပက္ခန္ဓာ၌။ ဝေဒနာက္ခန္ဓာ၌။ သညာက္ခန္ဓာ၌။ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ၌။ ဝိညာဏက္ခန္ဓာ၌ မမြဲဟုရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။ ဆင်းရဲဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ အနတ္တဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ကုန်၏ဟုရှုသည် ဖြစ်၍ နေ၏၊ ပျက်၏ဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ပျက်စီး၏ဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ ချုပ်၏ဟုရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏၊ တစ်ဖန်စွန့်၏ဟု ရှုသည်ဖြစ်၍ နေ၏။ပ။ သတ္တဝါအပေါင်း၏ ကောင်းမှုပြုရန် (အမြတ်ဆုံး လယ်မြေဖြစ်၏)။ (၄၈ ၁-၅၂၈)
ဆယ်ခုမြောက် အာဟုနေယျဝဂ် ပြီး၏။
--၁၁-ရာဂပေယျာလ
֍ ၆၂၃။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန် တရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများ အပ်ကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
သစ္စာလေးပါးကို သိကြောင်း အောက်မေ့မှု 'သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်'။ပ။
သစ္စာလေးပါးကို သိကြောင်း လျစ်လျူရှုမှု 'ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်' တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန် ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။ (၁)
֍ ၆၂၄။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန် တရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မမြဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စသညာ'၊ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'အနတ္တသညာ'၊ မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု'အသုဘသညာ'၊ အပြစ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဒီနဝသညာ'၊ ပယ်အပ်၏ဟု မှတ်သားမှု 'ပဟာန သညာ'၊ စွဲမက်ခြင်း ကင်း၏ဟု မှတ်သားမှု 'ဝိရာဂသညာ'၊ ချုပ်၏ဟု မှတ်သားမှု 'နိရောဓသညာ' တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိခြင်းငှါ ဤ တရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။ (၂)
֍ ၆၂၅။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန် တရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။
အဘယ်ခုနစ်မျိုးတို့နည်းဟူမူ -
မတင့်တယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အသုဘသညာ'၊ သေခြင်း၌ မှတ်သားမှု 'မရဏသညာ'၊ စားအပ်သော အစာ၌ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟု မှတ်သားမှု 'အာဟာရေပဋိကူလသညာ'၊ လောကအားလုံး၌ မွေ့လျော်ဖွယ် မရှိဟုမှတ်သားမှု 'သဗ္ဗလောကေအနဘိရတိသညာ'၊ မမြဲဟု မှတ်သားမှု 'အနိစ္စသညာ'၊ မမြဲခြင်း၌ ဆင်းရဲဟုမှတ်သားမှု 'အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ'၊ ဆင်းရဲခြင်း၌ အစိုးမရဟု မှတ်သားမှု 'ဒုက္ခေ အနတ္တ သညာ' တို့တည်း။
ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိရန် ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။ (၃)
֍ ၆၂၆-֍ ၆၅၂။ ရဟန်းတို့ စွဲမက်မှု 'ရာဂ' ကို ပိုင်းခြား၍ သိရန်။ပ။ကုန်စေရန်။ပ။ ပယ်ရန်။ပ။ကုန်ခန်းစေရန်။ပ။ ပျက်ရန်။ပ။ ပျက်စီးရန်။ပ။ ချုပ်ရန်။ပ။ စွန့်ရန်။ပ။ တစ်ဖန်စွန့်ရန်။ပ။ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။ (၄-၃၀)
--֍ ၆၅၃-֍ ၁၁၃၂။ ပြစ်မှားမှု 'ဒေါသ' ကို။ပ။ တွေဝေမှု 'မောဟ' ကို။ အမျက်ထွက်မှု 'ကောဓ' ကို။ ရန်ငြိုးဖွဲ့မှု 'ဥပနာဟ' ကို။ ကျေးဇူးကို ချေဖျက်မှု 'မက္ခ' ကို။ အပြိုင်ပြုမှု 'ပဠာသ' ကို။ ငြူစူမှု 'ဣဿာ' ကို။ ဝန်တိုမှု 'မစ္ဆရိယ'ကို။ လှည့်ပတ်မှု 'မာယာ' ကို။ စဉ်းလဲမှု 'သာဌေယျ' ကို။ ခက်ထန်မှု 'ထမ္ဘ' ကို။ ခြုတ်ခြယ်မှု 'သာရမ္ဘ' ကို။ ထောင်လွှားမှု 'မာန' ကို။ အလွန်ထောင်လွှားမှု 'အတိမာန' ကို။ ယစ်မှု 'မဒ' ကို။ မေ့လျော့မှု 'ပမာဒ' ကို။ ထူးသော ဉာဏ်ဖြင့် သိရန်။ပ။ ပိုင်းခြား၍ သိရန်။ကုန်ရန်။ ပယ်ရန်။ကုန်ဆုံးရန်။ ပျက်ရန်။ ပျက်စီးရန်။ ချုပ်ရန်။ စွန့်ရန်။ တစ်ဖန်စွန့်ရန်။ ဤတရားခုနစ်မျိုးတို့ကို ပွါးများအပ်ကုန်၏။ (၃၁-၅၁၀)
မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားတော်ကို ဟောကြားတော်မူ၏။ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား၏ တရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ ခံယူလေကုန်သတည်း။
ရာဂပေယျာလ ပြီး၏။
သတ္တကနိပါတ် ပြီး၏။