သုတ္တနိပါတ် မြန်မာပြန်+ပါဠိတော်

၁ ၂ ၃ ၄ ၅ ၆ ၇ ၈ ၉ ၁၀ ၁၁ ၁၂ ၁၃ ၁၄ ၁၅ ၁၆ ၁၇ ၁၈ ၁၉ ၂၀ ၂၁ ၂၂ ၂၃ ၂၄ ၂၅ ၂၆ ၂၇ ၂၈ ၂၉ ၃၀ ၃၁ ၃၂ ၃၃ ၃၄ ၃၅ ၃၆ ၃၇ ၃၈ ၃၉ ၄၀ ၄၁ ၄၂ ၄၃ ၄၄ ၄၅ ၄၆ ၄၇ ၄၈ ၄၉ ၅၀ ၅၁ ၅၂ ၅၃ ၅၄ ၅၅ ၅၆ ၅၇ ၅၈ ၅၉ ၆၀ ၆၁ ၆၂ ၆၃ ၆၄ ၆၅ ၆၆ ၆၇ ၆၈ ၆၉ ၇၀ ၇၁ ၇၂ ၇၃ ၇၄ ၇၅ ၇၆ ၇၇ ၇၈ ၇၉ ၈၀ ၈၁ ၈၂ ၈၃ ၈၄ ၈၅ ၈၆ ၈၇ ၈၈ ၈၉ ၉၀ ၉၁ ၉၂ ၉၃ ၉၄ ၉၅ ၉၆ ၉၇ ၉၈ ၉၉ ၁၀၀ ၁၀၁ ၁၀၂ ၁၀၃ ၁၀၄ ၁၀၅ ၁၀၆ ၁၀၇ ၁၀၈ ၁၀၉ ၁၁၀ ၁၁၁ ၁၁၂ ၁၁၃ ၁၁၄ ၁၁၅ ၁၁၆ ၁၁၇ ၁၁၈ ၁၁၉ ၁၂၀ ၁၂၁ ၁၂၂ ၁၂၃ ၁၂၄ ၁၂၅ ၁၂၆ ၁၂၇ ၁၂၈ ၁၂၉ ၁၃၀ ၁၃၁ ၁၃၂ ၁၃၃ ၁၃၄ ၁၃၅ ၁၃၆ ၁၃၇ ၁၃၈ ၁၃၉ ၁၄၀ ၁၄၁ ၁၄၂ ၁၄၃ ၁၄၄ ၁၄၅ ၁၄၆ ၁၄၇ ၁၄၈ ၁၄၉ ၁၅၀ ၁၅၁ ၁၅၂ ၁၅၃ ၁၅၄ ၁၅၅ ၁၅၆ ၁၅၇ ၁၅၈ --

ခုဒ္ဒကနိကာယ်

သုတ္တနိပါတ်ပါဠိတော်

မြန်မာပြန်

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

၁-ဥရဂဝဂ်

၁-ဥရဂသုတ်

֍ ၁။ (တစ်ကိုယ်လုံး) ပျံ့နှံ့၍ တည်သော မြွေဆိပ်ကို ဆေးတို့ဖြင့် ပယ်ဖျောက်သကဲ့သို့ အကြင်ရဟန်းသည် ဖြစ်ပေါ်လာသော အမျက်ဒေါသကို ပယ်ဖျောက်၏၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၂။ (သူငယ်တို့သည်) ရေအိုင်သို့ ဆင်း၍ ရေအိုင်၌ ပေါက်သော ပဒုမ္မာကြာပန်းကို ချိုးဖြတ်ဖျက်ဆီးကုန်သကဲ့သို့ အကြင်ရဟန်းသည် ရာဂကို အကြွင်းမဲ့ ချိုးဖြတ် ဖျက်ဆီး၏၊ မြွေသည်ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၃။ အကြင်ရဟန်းသည် ကျင်လည်စေတတ်သော လျင်စွာပြေးသွားတတ်သောတဏှာကို့ခန်းခြောက်စေလျက် အကြွင်းမဲ့ ချိုးဖြတ် ဖျက်ဆီး၏၊ မြွေသည် ဆွေး မြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၄။ ကြီးစွာသော ရေအလျဉ်သည် အလွန်အားနည်းသော ကျူရိုးတံတားကို တိုက်ဖျက်သွားသကဲ့သို့ အကြင်ရဟန်းသည် မာနကို အကြွင်းမဲ့ သတ်ဖြတ်၏၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၅။ ရေသဖန်းပင်တို့၌ အပွင့်ကို စူးစမ်းရှာဖွေသည်ရှိသော် မရနိုင်သကဲ့သို့ အကြင်ရဟန်းသည် ဘဝတို့၌ ပညာဖြင့် စူးစမ်းရှာဖွေသည်ရှိသော် အနှစ် ‘သာရ'ကို မရနိုင်၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၆။ အကြင်ရဟန်း၏ စိတ်၌ အမျက်ဒေါသတို့ မရှိကုန်၊ ပြည့်စုံမှု ပျက်စီးမှု တိုးပွါးမှု ဆုတ်ယုတ်မှုခိုင်မြဲမှု ပြတ်စဲမှု ကောင်းမှု မကောင်းမှုကိုလည်း မဂ် လေးပါးတို့ဖြင့် လွန်မြောက်ခဲ့၏၊ မြွေသည်ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့် လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၇။ အကြင်ရဟန်းသည် မိမိခန္ဓာအစဉ်၌ ကာမဝိတက်စသည်တို့ကို (အောက် မဂ်သုံးပါးတို့ဖြင့်) ရှို့မြှိုက်လောင်ကျွမ်းစေပြီးလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ ကောင်းစွာ ဖြတ်အပ်ကုန်ပြီ၊ မြွေသည်ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

--

֍ ၈။ အကြင်ရဟန်းသည် လွန်၍လည်း မပြေးသွား နောက်သို့လည်း မတွန့် ဆုတ်၊ ဤ (တဏှာမာနဒိဋ္ဌိ) ပပဉ္စတရားအားလုံးကို လွန်မြောက်ခဲ့၏၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၉။ အကြင်ရဟန်းသည် လွန်၍လည်း မပြေးသွား နောက်သို့လည်း မတွန့် ဆုတ်၊ ထိုရဟန်းသည် လောက၌ ဤသင်္ခတတရားဟူသမျှအားလုံးသည် ဗာလ ပုထုဇဉ်တို့ ထင်မှတ်သည့် နိစ္စသုခစသည်မှ ကင်း၏ဟု သိသောကြောင့် မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၀။ အကြင်ရဟန်းသည် လွန်၍လည်း မပြေးသွား နောက်သို့လည်း မတွန့် ဆုတ်၊ ထိုရဟန်းသည် ဤသင်္ခတတရားဟူသမျှအားလုံးသည် ဗာလပုထုဇဉ်တို့ ထင်မှတ်သည့် နိစ္စသုခစသည်မှ ကင်း၏ဟု သိသောကြောင့် လောဘကင်းသည်ဖြစ်၍ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၁။ အကြင်ရဟန်းသည် လွန်၍လည်း မပြေးသွား နောက်သို့လည်း မတွန့် ဆုတ်၊ ထိုရဟန်းသည် ဤသင်္ခတတရားဟူသမျှအားလုံးသည် ဗာလပုထုဇဉ်တို့ ထင်မှတ်သည့် နိစ္စသုခစသည်မှ ကင်း၏ဟု သိသောကြောင့် ရာဂကင်းသည်ဖြစ်၍ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာ ဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၂။ အကြင်ရဟန်းသည် လွန်၍လည်း မပြေးသွား နောက်သို့လည်း မတွန့် ဆုတ်၊ ထိုရဟန်းသည် သင်္ခတတရားဟူသမျှအားလုံးသည် ဗာလပုထုဇဉ်တို့ ထင်မှတ်သည့် နိစ္စသုခစသည်မှ ကင်း၏ဟု သိသောကြောင့် ဒေါသကင်းသည်ဖြစ်၍ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၃။ အကြင်ရဟန်းသည် လွန်၍လည်း မပြေးသွား နောက်သို့လည်း မတွန့် ဆုတ်၊ ထိုရဟန်းသည် ဤသင်္ခတတရားဟူသမျှအားလုံးသည် ဗာလပုထုဇဉ်တို့ ထင်မှတ်သည့် နိစ္စသုခစသည်မှ ကင်း၏ဟု သိသောကြောင့် မောဟကင်းသည်ဖြစ်၍ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၄။ အကြင်ရဟန်းအား တစ်စုံတစ်ခုသော အနုသယတို့ မရှိကုန်၊ အကုသိုလ် မူလတို့ကိုလည်းအကြွင်းမဲ့ ပယ်နုတ်အပ်ကုန်၏၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေ ဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၅။ အကြင်ရဟန်းအား ခန္ဓာကိုယ် (သက္ကာယ) ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သောတစ်စုံတစ်ခုသော ပူပန်စေတတ်သော ကိလေသာတို့ မရှိကုန်၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၆။ အကြင်ရဟန်းအား ဘဝ၌ မြဲစွာ ဖွဲ့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သောတစ်စုံ တစ်ခုသော ကိလေသာ (တဏှာ)တို့ မရှိကုန်၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေ ဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

֍ ၁၇။ အကြင်ရဟန်းသည် နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်သောကြောင့် ဆင်းရဲ မရှိ၊သို့လောသို့လောတွေးတောယုံမှားမှုကို လွန်မြောက်၏၊ ရာဂစသော ငြောင့် တံသင်းမှ ကင်း၏၊ မြွေသည် ဆွေးမြေ့သော အရေဟောင်းကို စွန့်လွှတ်သကဲ့သို့ ထိုရဟန်းသည် သံသရာတည်းဟူသော သမုဒ္ဒရာ၏ဤမှာဘက်ကမ်းကို စွန့်လွှတ်၏။

ရှေးဦးစွာသော ဥရဂသုတ် ပြီး၏။

--

၂-ဓနိယသုတ်

֍ ၁၈။ (ကိုယ်ပိုင်နွားတို့ကို ထိန်းကျောင်းသူ နွားကျောင်းသား ဓနိယသည် ဤသို့ ဆို၏) -

ငါသည် ထမင်းချက်ပြီးသူ နွားနို့ညှစ်ယူပြီးသူ ဖြစ်၏၊ မဟီမြစ်၏ ကမ်းနား၌ အခြံအရံနှင့်တကွနေသူဖြစ်၏၊ (ငါ၏) အိမ်ကိုလည်း မိုးပြီးလေပြီ၊ မီးကိုလည်း ထွန်းညှိပြီးလေပြီ၊ မိုးနတ်မင်း သင်သည်ရွာသွန်းလိုပါမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၁)

֍ ၁၉။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်ဆို၏) -

ငါသည် အမျက်မထွက်သူ စိတ်၌ စူးဝင်တတ်သော ငြောင့်တံသင်း ကင်းပြီးသူ ဖြစ်၏၊ မဟီမြစ်၏ကမ်းနား၌ တစ်ညဉ့်သာ နေသူဖြစ်၏၊ ငါ၏ (ခန္ဓာ) အိမ်ကို (ကိလေသာ) အမိုး ဖွင့်လှစ်ထားပြီ၊ မီး (တစ်ဆယ့်တစ်ပါး) ငြိမ်းအေးလေပြီ၊ (ကိလေသာဟူသော) မိုးနတ်မင်း သင်သည် ရွာသွန်းလိုမူရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၂)

֍ ၂၀။ (နွားကျောင်းသား ဓနိယက ဤသို့ ဆို၏) -

(ဤအရပ်၌)မှက် ခြင် မရှိကုန်၊ မြက်တို့ပေါက်ရာ မြစ်ဝှမ်း၌ နွားတို့ ကျက် စားကုန်၏၊ ထိုနွားတို့သည် ရွာချလာသော မိုးကြီးကိုလည်း ခံနိုင်ရည်ရှိကြကုန်၏၊ မိုးနတ်မင်း သင်သည် ရွာသွန်းလိုမူရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၃)

֍ ၂၁။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်ဆို၏) -

ငါဘုရားသည် (အရိယမဂ်တည်းဟူသော) ဖောင်ကို (ဉာဏ်ဖြင့်) ဖွဲ့ထားပြီး ကောင်စွာ စီရင်ထားပြီးဖြစ်ခဲ့၏၊ (ငါသည်) ဩဃလေးပါးဟူသော ရေအလျဉ်ကို တွန်းလှန်ပယ် ဖျောက်ကူးမြောက်ပြီးလျှင် နိဗ္ဗာန်ဟူသော ကမ်းတစ်ဘက်သို့ ရောက်ပြီးဖြစ်ရကား (ငါ့အား) ဖောင်ဖြင့် အကျိုးမရှိတော့ပေ၊ (ကိလေသာဟူသော) မိုးနတ်မင်း သင်သည် ရွာသွန်းလိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၄)

֍ ၂၂။ (နွားကျောင်းသား ဓနိယက ဤသို့ ဆို၏) -

(ငါ၏ အိမ်ရှင်မ) ဂေါပီသည် လင့်အလိုသို့ လိုက်တတ်၏၊ လော်လည်မှု မရှိ၊ ကာလရှည်စွာကပေါင်းသင်းခဲ့သော မယားဖြစ်ခဲ့၏၊ ငါ့ကို မြတ်နိုး၏၊ ထိုမယား၏ အပြစ်တစ်စုံတစ်ရာကိုမျှ့ငါမကြားစဖူး၊ မိုးနတ်မင်း သင်သည် ရွာသွန်းလိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၅)

֍ ၂၃။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်ဆို၏) -

ငါ၏ စိတ်သည် (ငါ့) အလိုသို့ လိုက်၏၊ ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်၏၊ ကာလရှည်ကြာစွာထက်ဝန်းကျင် ပွါးစေအပ်ပြီးသည်ဖြစ်၍ ကောင်းစွာ ယဉ်ကျေး ပြီးဖြစ်ရကား ငါ့အား မကောင်းမှုမရှိတော့ချေ၊ (ကိလေသာဟူသော) မိုးနတ်မင်း သင်သည် ရွာသွန်းလိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၆)

֍ ၂၄။ (နွားကျောင်းသား ဓနိယက ဤသို့ ဆို၏) -

ငါသည်ကိုယ်ပိုင်အလုပ်ဖြင့်သာ အသက်မွေးမြူ၏၊ ငါ၏သားသမီးတို့သည်လည်း ငါနှင့်အတူတကွနေထိုင်ကြကုန်၏၊ အနာရောဂါမရှိကြကုန်၊ ထိုသားသမီးတို့၏ အပြစ်တစ်စုံတစ်ရာကိုမျှ ငါမကြားစဖူး၊ (မိုးနတ်မင်း) အကယ်၍ ရွာသွန်း လိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၇)

--

֍ ၂၅။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်ဆို၏) -

ငါသည် တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူ၏ အခစားမဟုတ်၊ လောကအားလုံး၌ သဗ္ဗညုတဉာဏ်လောကုတ္တရာ သမာဓိချမ်းသာဖြင့် လှည့်လည်နိုင်သူဖြစ်၍ အဖိုးအခဖြင့် ငါ့အား အကျိုးမရှိတော့ပေ၊ (ကိလေသာဟူသော) မိုးနတ်မင်း အကယ်၍ ရွာ သွန်းလိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၈)

֍ ၂၆။ (နွားကျောင်းသား ဓနိယက ဤသို့ ဆို၏) -

ဤအရပ်၌ ငါ့အား မသင်းမကွပ်ရသေးသော နွားပေါက်တို့လည်း ရှိကုန်၏၊ နို့စို့နွားငယ်တို့လည်းရှိကုန်၏၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင် နွားမတို့လည်း ရှိကုန်၏၊ အရွယ်ရောက် နွားမတို့လည်း ရှိကုန်၏၊ နွားတို့၏အကြီးဖြစ်သော နွားလား (ဥသဘ) လည်း ရှိ၏၊ မိုးနတ်မင်း အကယ်၍ ရွာသွန်းလိုမူရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၉)

֍ ၂၇။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်ဆို၏) -

ဤသာသနာတော်၌ ငါဘုရားအား မသင်းမကွပ်ရသေးသော နွားပေါက် (ပရိယုဋ္ဌာနကိလေသာ)တို့သည်လည်း မရှိကုန်၊ နို့စို့နွားငယ် (အနုသယကိလေသာ)တို့သည်လည်း မရှိကုန်၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နွားမ (ပုညာဘိသင်္ခါရ) စသည်တို့သည်လည်းကောင်း အရွယ်ရောက်နွားမ (တဏှာ)တို့သည်လည်းကောင်း မရှိကုန်၊ နွားတို့၏ အကြီးဖြစ်သော နွားလားဥသဘ (အဘိသင်္ခါရဝိညာဉ်)သည်လည်း မရှိ၊ (ကိလေသာဟူသော) မိုးနတ်မင်း အကယ်၍ရွာသွန်းလိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၁၀)

֍ ၂၈။ (နွားကျောင်းသား ဓနိယက ဤသို့ ဆို၏) -

နွားချည်တိုင်တို့ကို မတုန်လှုပ်စေကုန်မူ၍ မြဲစွာစိုက်ထားအပ်ကုန်ပြီ၊ ဖြူဆန်မြက်ဖြင့် ပြုအပ်ကုန်သော ကြိုးအသစ်တို့ကို ကောင်းစွာ ကျစ်ထားကုန်ပြီ၊ (ထိုကြိုးတို့ကို) နွားငယ်တို့သည်လည်း ဖြတ်ခြင်းငှါမတတ်နိုင်ကုန်၊ မိုးနတ်မင်း အကယ်၍ ရွာသွန်းလိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၁၁)

֍ ၂၉။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်ဆို၏) -

နွားလားဥသဘသည် ကြိုးအနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်၍ တည်သကဲ့သို့ ငါသည် အထက်ပိုင်းသံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဆင် ပြောင်ကြီးသည်ဆင်တုံးမနွယ်ကြိုးကို ချိုးဖြတ်၍ တည်သကဲ့သို့ ငါသည် အောက် ပိုင်းသံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်သောကြောင့်လည်းကောင်း အမိဝမ်းတိုက်၌ ကိန်းနေခြင်းသို့ တစ်ဖန်ကပ်ရောက်တော့မည်မဟုတ်၊ (ကိလေသာဟူသော) မိုးနတ် မင်း အကယ်၍ ရွာသွန်းလိုမူ ရွာသွန်းလိုက်ပါလော့။ (၁၂)

֍ ၃၀။ ထိုခဏ၌ပင် မိုးကြီးသည် ချိုင့်ဝှမ်းရာအရပ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကုန်းအရပ်ကိုလည်းကောင်းပြည့်စေလျက် ရွာသွန်း၏၊ ဓနိယသည် ရွာသွန်းသော မိုးသံကို ကြား၍ ဤအနက်သဘောကို ဆိုလေ၏။ (၁၃)

֍ ၃၁။ မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ကြရသော ငါတို့အား များစွာသော ကျေးဇူးတို့ကို ရကြပေကုန်စွ၊ စက္ခုငါးပါးရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားကို ကိုး ကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါကုန်၏၊ မုနိတို့၏ အကြီးဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ဆရာဖြစ်တော်မူပါလော့။ (၁၄)

֍ ၃၂။ တပည့်တော်သည်လည်းကောင်း၊ အလိုသို့ လိုက်တတ်သော အိမ်ရှင်မ ဂေါပီသည်လည်းကောင်းမြတ်စွာဘုရားထံ၌ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်လိုပါကုန်၏၊ ပဋိသန္ဓေ နေခြင်း သေခြင်း၏တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်သို့) ရောက်ကြသူ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုကြသူတို့ ဖြစ်လိုပါကုန်၏၊ (ဤအနက်သဘောကို လျှောက်ဆို၏)။ (၁၅)

--

֍ ၃၃။ (ထိုအခါ ယုတ်မာသော မာရ်နတ်သည် ဤသို့ ဆို၏) -

သားသမီးရှိသူသည်သားသမီးတို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏၊ နွားရှိသူသည် နွားတို့ဖြင့် နှစ်သက်ရ၏၊မှန်၏-ဥပဓိတို့သည် လူကို နှစ်သက်စေကုန်၏၊ ဥပဓိမရှိသူသည် မနှစ်သက်ရပေ။ (၁၆)

֍ ၃၄။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်ဆို၏) -

သားသမီးရှိသူသည်သားသမီးတို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏၊ နွားရှိသူသည် နွားတို့ဖြင့် စိုးရိမ်ရ၏၊မှန်၏-ဥပဓိတို့သည် လူတို့ကို စိုးရိမ်စေကုန်၏၊ ဥပဓိမရှိသူသည် မစိုးရိမ်ရ။ (၁၇)

နှစ်ခုမြောက် ဓနိယသုတ် ပြီး၏။

၃-ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ်

֍ ၃၅။ (ထိုအရှင်သည်) သတ္တဝါအားလုံးတို့၌ ဒဏ်မထားမူ၍ ထိုသတ္တဝါတို့တွင်တစ်ယောက်ယောက်ကိုမျှလည်း မညှဉ်းဆဲဘဲ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ကိုရ၏၊ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါအသျှင်သည်သားသမီးကိုသော်လည်း အလိုမရှိပေ၊ အပေါင်းအဖော်ကို မူကား အဘယ်မှာ အလိုရှိပါတော့မည်နည်း၊ (ထို့အတူ သူတော်ကောင်းသည်) ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁)

֍ ၃၆။ ရောနှောစပ်ယှက်မှု ‘သံသဂ္ဂ’ ဖြစ်နေသူအား ချစ်ခင်မှု ‘သ္နေဟ’ ဖြစ်ရသည့် အပြင်ချစ်ခင်မှု ‘သ္နေဟ'သို့ အစဉ်လိုက်သော ဤဆင်းရဲအမျိုးမျိုး ဖြစ်ရ၏၊ ထို့ကြောင့် ချစ်ခင်မှု ‘သ္နေဟ’ ကြောင့် ဖြစ်သော အပြစ်ကို ဉာဏ်ဖြင့် ရှုဆင်ခြင်လျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်းကျင့်ရာ၏။ (၂)

֍ ၃၇။ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကိုလည်းကောင်း ချစ်ကျွမ်းဝင်သူတို့ကိုလည်းကောင်း အစဉ်သနားသည်ဖြစ်၍ထိုသူတို့၌ နှစ်သက်နှောင်ဖွဲ့သော စိတ်ရှိသူသည် အကျိုး စီးပွါးအားလုံးကို ဆုတ်ယုတ်စေ၏၊ ထို့ကြောင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှု၌ ဤအကျိုး ဆုတ်ယုတ်မှုဟူသော ဘေးကို ဉာဏ်ဖြင့် ရှုဆင်ခြင်လျက် ကြံ့ချိုပမာတစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃)

֍ ၃၈။ ကျယ်ပြန့်သော ဝါးရုံကြီးသည် ငြိယှက်ရှုပ်ထွေးကာ တည်သကဲ့သို့သား သမီးတို့၌လည်းကောင်း၊ မယားတို့၌လည်းကောင်း ငဲ့ကွက်မှု ချစ်ခြင်း တဏှာသည် ထိုသားသမီးစသည်တို့၌ ငြိကပ်တွယ်တာ၏၊ ထို့ကြောင့် ဝါးရုံ၏ အလယ်၌ ပေါက် သစ်စဖြစ်သော ဝါးမျှစ်စို့သည် မငြိမတွယ်တည်သကဲ့သို့ ထို့အတူမငြိကပ်မတွယ် တာဘဲ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၄)

֍ ၃၉။ သားသမင်သည် တောအရပ်၌ အနှောင်အဖွဲ့မရှိဘဲ သွားလိုရာရာ အရပ်သို့ ကျက်စားရန်သွားနိုင်သကဲ့သို့ ပညာရှိသော ယောက်ျားသည် (သူတစ်ပါးနှင့်မစပ်ဘဲ) မိမိအလိုဆန္ဒအတိုင်း ဖြစ်ခြင်းကို ကြည့်ရှုဆင်ခြင်လျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၅)

֍ ၄၀။ အပေါင်းအဖော်တို့၏ အလယ်၌ တည်သူအား ထိုင်နေရာ၌သော်လည်းကောင်း၊ ရပ်တည်ရာ၌သော်လည်းကောင်း၊ သွားရာ၌သော်လည်းကောင်း၊ လှည့် လည်ရာ၌သော်လည်းကောင်း့ (သူတစ်ပါးတို့) အတောင်းခံရ၏၊ (ထို့ကြောင့် ) သူတစ်ပါးတို့ မမက်မောအပ်သော မိမိအလိုဆန္ဒအတိုင်းဖြစ်ခြင်းကို ကြည့်ရှုဆင်ခြင်လျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၆)

--

֍ ၄၁။ အပေါင်းအဖော်တို့၏ အလယ်၌ တည်သူအား ကစားမြူးထူးခြင်းနှင့် (ကာမဂုဏ်) မွေ့လျော်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ သားသမီးတို့၌လည်း ကျယ်ပြန့်များပြားသော ချစ်ခြင်းသည် ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့် ချစ်သူတို့နှင့် ကွေကွင်းခြင်းကို စက်ဆုပ်သည်ဖြစ်၍ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်းကျင့်ရာ၏။ (၇)

֍ ၄၂။ ဆိုးကောင်း ယုတ်မြတ် ရတတ်သမျှသော ပစ္စည်းဖြင့် နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲကာ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌ မေတ္တာဘာဝနာဖြင့် ပျံ့နှံ့စေလျက် ချမ်းသာစွာနေရသူ သတ္တဝါတို့၌ ထိပါးမှုမရှိသူဖြစ်သည့်အပြင်အတွင်းအပဘေးရန်တို့ကိုသည်းခံနိုင် သူ ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့ခြင်း မရှိသူဖြစ်၍ ကြံ့ချိုပမာတစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၈)

֍ ၄၃။ အချို့သော ရဟန်းတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အချို့သော အိမ်နေသူလူတို့ကိုလည်းကောင်းချီးမြှောက်ရန် ခဲယဉ်းလှကုန်၏၊ ဤသို့ သိသောကြောင့် သူတစ်ပါး သားသမီးတို့၌ကြောင့်ကြမဲ့ဖြစ်၍ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၉)

֍ ၄၄။ လုံ့လ ဝီရိယရှိသူသည် လူ၏အသွင်အပြင်တို့ကို ပယ်ချ၍ အရွက်ကြွေ ကျပြီးသော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကဲ့သို့ လူ၌ ဖြစ်သော အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ် တောက်လျက် ကြံ့ချိုပမာတစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁၀)

֍ ၄၅။ ရင့်ကျက်သည့် ပညာရှိသော ကောင်းစွာနေလေ့ရှိသော ဝီရိယမလျော့သော အတူတကွကျင့်ဘက်မိတ်ဆွေကောင်းကို ရနိုင်ခဲ့မူ ထိုမိတ်ဆွေကောင်းနှင့် ဝမ်း မြောက်ဝမ်းသာ သတိရှိသည်ဖြစ်၍အတွင်းအပဘေးရန်အားလုံးတို့ကို လွှမ်းမိုးလျက် ကျင့်ရာ၏။ (၁၁)

֍ ၄၆။ ရင့်ကျက်သော ပညာရှိသော ကောင်းစွာ နေလေ့ရှိသော ဝီရိယမလျော့သော အတူတကွကျင့်ဘက်မိတ်ဆွေကောင်းကို မရခဲ့မူ မင်းသည် မိမိအောင်နိုင်ပြီးသောတိုင်းနိုင်ငံကို ပယ်စွန့်ကာတစ်ယောက်တည်း ကျင့်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တော၌ မာတင်္ဂမည်သော ဆင်ပြောင်ကြီးသည်တစ်ကောင်တည်း လှည့်လည်သကဲ့သို့လည်းကောင်း တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁၂)

֍ ၄၇။ အပေါင်းအဖော်တို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို အမှန်ပင် ငါတို့ ချီးမွမ်းပါကုန်၏၊ သီလစသည်တို့ဖြင့်မိမိထက်မြတ်သော အပေါင်းအဖော်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ မိမိနှင့် တူသော အပေါင်းအဖော်တို့ကိုလည်းကောင်းမှီဝဲပေါင်းသင်းထိုက်ကုန်၏၊ ဤသို့ သော အပေါင်းအဖော်တို့ကို မရခဲ့သော် အပြစ်ကင်းသော ဘောဇဉ်ကို သုံးဆောင်မှီဝဲလျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်းကျင့်ရာ၏။ (၁၃)

֍ ၄၈။ ရွှေပန်းထိမ်သည်သားသည် ကောင်းစွာပြုလုပ်ပြီးကုန်သော လက်၌ နှစ်ဆင့် ဝတ်ထားသော ရွှေရောင်တလက်လက် ထွက်သော ရွှေလက်ကောက်တို့ အချင်းချင်း ထိခိုက်ကြသည်တို့ကို မြင်ရ၍ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁၄)

֍ ၄၉။ အဖော်နှင့်တကွ ဤသို့ စကားပြောရခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ အလွန်ကပ်ငြိစွဲလမ်းခြင်းသည်လည်းကောင်း ငါ့အား ဖြစ်ခဲ့ရာ၏၊ နောင်အခါ ဖြစ်မည့် ဤသို့ သော ဘေးကို ရှုဆင်ခြင်လျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁၅)

֍ ၅၀။ ဆန်းကြယ်ကုန် သာယာဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော စိတ်ပျော်မွေ့ဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့သည် ဖောက်ပြန်သော သဘောအားဖြင့် စိတ်ကို မွှေနှောက်ချောက် ချား တတ်ကုန်၏ဟု ကာမဂုဏ်တို့၌ အပြစ်ကို ရှုမြင်ပြီး၍ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁၆)

֍ ၅၁။ ဤကာမဂုဏ်သည် ဘေးရန်လည်း မည်၏၊ အိုင်းအမာလည်း မည်၏၊ ကပ်၍ နှိပ်စက်တတ်သော ဥပဒ္ဒဝေါလည်း မည်၏၊ အနာရောဂါလည်း မည်၏၊ ငြောင့်တံသင်းလည်း မည်၏၊ ဘေးလည်း မည်၏ဟု ကာမဂုဏ်တို့၌ ဤသို့ သော ဘေးကို ရှုမြင်ပြီး၍ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁၇)

--

֍ ၅၂။ အအေးကိုလည်းကောင်း၊ အပူကိုလည်းကောင်း၊ ဆာလောင်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မွတ်သိပ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ လေ နေပူကိုလည်းကောင်း၊ ခြင်မှက် မြွေ ကင်းသန်းတို့ကိုလည်းကောင်း ဤအလုံးစုံတို့ကို လွှမ်းမိုးနှိမ်နင်း၍ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၁၈)

֍ ၅၃။ ကောင်းသော လုံးရပ်သဏ္ဌာန် ကြန်အင်လက္ခဏာရှိသော ပဒုမ္မာကြာ အဆင်းရှိ၍ မြင့်မြတ်သော ဆင်ပြောင်ကြီးသည် ဆင်အပေါင်းတို့ကို ရှောင်ဖယ်စွန့်ခွါလျက် တော၌ မွေ့လျော်သရွေ့ နေသကဲ့သို့ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့် ရာ၏။ (၁၉)

֍ ၅၄။ အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော်သူအား (ဝင်စားဆဲ၌) ကိလေသာမှ လွတ် မြောက်မှုလောကီသမာပတ်ကို ရနိုင်ရာ၏ဟူသော အကြောင်းမျိုးသည် အကြောင်းမှန်မဟုတ်နိုင်၊ ဤသို့လျှင်နေမင်း၏အဆွေဖြစ်တော်မူသော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ၏ စကား တော်ကို (ဉာဏ်ဖြင့်) ဆင်ခြင်၍ (အပေါင်းအဖော်၌) မွေ့လျော်မှုကို ပယ်ဖျောက်လျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၀)

֍ ၅၅။ (ငါသည်) မိစ္ဆာအယူဟူသော ငြောင့်တံသင်းတို့ကို လွန်၍ ဖြစ်ပြီးလျှင်သောတာပတ္တိမဂ်သို့ ရောက်ပြီးသူ အထက်မဂ်သုံးပါးကို ရပြီးသူဖြစ်၍ သူတစ်ပါးတို့ သိစေအပ်သည်မဟုတ်ဘဲဖြစ်ပေါ်လာသော ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်ရှိသူဖြစ်၏၊ (ထို့ကြောင့် ဗောဓိဉာဏ်ကို) အလိုရှိသူသည် ကြံ့ချိုပမာတစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၁)

֍ ၅၆။ အာဟာရ၌ လော်လည်ခြင်းကင်းသူအံ့ဩဖွယ်ပြုခြင်းမှ ကင်းသူ မွတ်သိပ်ခြင်းမှ ကင်းသူသူ့ကျေးဇူးကို ချေဖျက်ခြင်းမှ ကင်းသူ တွေဝေမှု ဖန်ရည်ကို ထုတ်နုတ်အပ်ပြီးသူ လောကအားလုံး၌ တွယ်တာမှု ‘တဏှာ’ ကင်းသူဖြစ်၍ ကြံ့ချို ပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၂)

֍ ၅၇။ အကျိုးမဲ့ကို ပြတတ်သော ကာယဒုစရိုက်စသည့် မညီမညွတ်ရာ၌ သက်ဝင် တတ်သော ကာမ၌ လိုက်စားသော ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌ မေ့လျော့တတ်သော ယုတ်ညံ့သော အပေါင်းအဖော်ကို ရှောင်ရာ၏၊ မိမိအလိုအားဖြင့် မမှီဝဲရာ ကြံ့ချို ပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၃)

֍ ၅၈။ အကြားအမြင်များ၍ တရားကို ဆောင်သူ မြင့်မြတ်ပြန့်ပြော၍ ပဋိဘာန် ဉာဏ်အမြင်ရှိသူမိတ်ဆွေကိုမှီဝဲဆည်းကပ်ရာ၏၊ အကျိုးစီးပွါးတို့ကို သိ၍ ယုံမှားခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ပြီးလျှင်ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၄)

֍ ၅၉။ လောက၌ မြူးထူးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကာမချမ်းသာကိုလည်းကောင်း တင့်တယ်လျောက်ပတ်၏ဟု မယူမူ၍ ငဲ့ကွက်ခြင်း မရှိဘဲအတင့်အတယ်ပြုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကာ အမှန်စကားကို ပြောဆိုလျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်းကျင့်ရာ၏။ (၂၅)

֍ ၆၀။ သားသမီးကိုလည်းကောင်း၊ မယားကိုလည်းကောင်း၊ အဖကိုလည်းကောင်း၊ အမိကိုလည်းကောင်း၊ ဥစ္စာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကောက်ပဲသီးနှံတို့ကိုလည်းကောင်း၊ မိတ်ဆွေအပေါင်းအဖော်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ မိမိ မိမိတို့၏ အပိုင်းအခြားအလိုက် တည်ကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ကိုလည်းကောင်း စွန့်ပစ်လျက်ကြံ့ချိုပမာ တစ် ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၆)

֍ ၆၁။ ဤကာမဂုဏ်သည် သတ္တဝါတို့ ငြိတွယ်ရာဖြစ်၏၊ ဤကာမဂုဏ်၌ ချမ်းသာခြင်းသည် နည်းပါး၏၊ ဤကာမဂုဏ်၌သာယာဖွယ် မရှိ၊ ဆင်းရဲများ၏၊ ဤကာမဂုဏ်သည် ငါးမျှားချိတ်နှင့် တူ၏ဟု သိ၍ပညာရှိသောသူသည် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၇)

֍ ၆၂။ ရေ၌ ကျက်စားသော ငါးသည် ပိုက်ကွန်ကို ဖြတ်တောက်၍ မကပ်မငြိသွားသကဲ့သို့ သံယောဇဉ့်အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်တောက်ပြီးလျှင် မီးသည် လောင်ကျွမ်းပြီးရာအရပ်သို့ ပြန်လှည့်မလာသကဲ့သို့ (ကာမဂုဏ်တောသို့ ပြန် မလှည့်မူ၍) ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၈)

--

֍ ၆၃။ အောက်သို့ မျက်လွှာချသည်ဖြစ်၍ ခြေထောက်မလျှပ်ပေါ်ဘဲ စောင့်ရှောက်သော ဣနြေ, စောင့်စည်းသော စိတ်ရှိသဖြင့် ကိလေသာမိုးလည်း မစိုစွတ် ကိလေသာမီးလည်း မလောင်မြိုက်မူ၍ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၂၉)

֍ ၆၄။ လူ့အသွင်အပြင်တို့ကို ပယ်စွန့်၍ အိမ်မှ ထွက်ပြီးလျှင် ကောင်းစွာ ဖုံးလွှမ်းထားသော အရွက်ရှိသော ပင်လယ်ကသစ်ပင်ကဲ့သို့ ဖန်ရည်ဆိုး အဝတ် သင်္ကန်းတို့ကို ဝတ်ရုံဖုံးလွှမ်းလျက်ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၀)

֍ ၆၅။ ရသာရုံတို့၌လည်း တပ်မက်မောခြင်းကို မပြု လျှပ်ပေါ်သောတဏှာလည်း မရှိ သူတစ်ပါးတို့မွေးမြူမှုကိုလည်း မခံယူဘဲ အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံလှည့် လည်လျက် အမျိုးတိုင်း အမျိုးတိုင်း၌ ကပ်ငြိနှောင်ဖွဲ့သော စိတ်မရှိမူ၍ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၁)

֍ ၆၆။ စိတ်၏ အပိတ်အပင် နီဝရဏငါးပါးတို့ကို ပယ်၍ အလုံးစုံသော ညစ်ညူး ကြောင်းတို့ကို နုတ်ပယ်လျက် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကို မမှီဘဲ ချစ်ခြင်းတဏှာဟူသော သိနေဟနှင့် အမျက်ဒေါသကို ဖြတ်တောက်ပြီးလျှင် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၂)

֍ ၆၇။ ချမ်းသာ ‘သုခ'ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲ ‘ဒုက္ခ'ကိုလည်းကောင်း၊ ဝမ်း မြောက်ခြင်း'သောမနဿ'ကိုလည်းကောင်း၊ နှလုံးမသာခြင်း ‘ဒေါမနဿ'ကိုလည်းကောင်း ရှေးအဖို့ (ဥပစာရ)၌ပင်လျှင် စွန့်ပစ်ပယ်ရှား ကျောခိုင်းထားလျက် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်၍ငြိမ်သက်တည်ကြည်သော (စတုတ္ထဈာန်) ဥပေက္ခာကို ရပြီးလျှင် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်းကျင့်ရာ၏။ (၃၃)

֍ ၆၈။ နိဗ္ဗာန်ဟူသော မြတ်သော အကျိုးသို့ ရောက်ခြင်းငှါ ထက်သန်သော လုံ့လ မဆုတ်နစ်သော စိတ်မပျင်းရိသော ဖြစ်ခြင်း မြဲမြံသော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍ကိုယ်အားဉာဏ်အားနှင့် ပြည့်စုံလျက် ကြံ့ချိုပမာတစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၄)

֍ ၆၉။ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဈာန်ကိုလည်းကောင်း မကင်းဆိတ်စေမူ၍ခန္ဓာငါးပါးတရားတို့၌ အစဉ်တစိုက်လိုက်သော ဝိပဿနာအကျင့်ကို အမြဲကျင့်သည်ဖြစ်၍ ဘဝတို့၌ အပြစ်ကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်လျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၅)

֍ ၇၀။ တဏှာကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တလျက် မမေ့မလျော့ မထိုင်းမအဘဲ အကြားအမြင် ‘သုတ'အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ ပိုင်းခြားသိအပ်ပြီးသောတရားရှိသူ အရိယာမဂ်ဖြင့် မြဲခြင်းသို့ ရောက်ပြီးသူ သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လရှိသူ ဖြစ်လျက် ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၆)

֍ ၇၁။ ခြင်္သေ့သည် အသံတို့ကြောင့် မထိတ်လန့်သကဲ့သို့ အနိစ္စစသည်တို့ကြောင့် မထိတ်လန့်ဘဲလေသည်ပိုက်ကွန်၌ မကပ်ငြိသကဲ့သို့ ခန္ဓာစသည်တို့၌ မကပ်ငြိဘဲ ပဒုမ္မာကြာသည် ရေဖြင့်မလိမ်းကျံသကဲ့သို့ ကိလေသာဖြင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကြံ့ချို ပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၇)

֍ ၇၂။ အစွယ်ဟူသောအားရှိသော ခြင်္သေ့မင်းသည်သားကောင်တို့ကို နှိပ်စက် လွှမ်းမိုး၍လှည့်လည်သွားလာသကဲ့သို့ ဝေးသော ကျောင်းအိပ်ရာနေရာတို့ကိုမှီဝဲလျက် ကြံ့ချိုပမာတစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၈)

֍ ၇၃။ တစ်ရံတစ်ခါ ဆန့်ကျင်ဘက်တို့မှ လွတ်မြောက်သော ချစ်ခြင်း ‘မေတ္တာ'ကိုလည်းကောင်း၊ လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာ'ကိုလည်းကောင်း၊ သနားမှု ‘ကရုဏာ'ကိုလည်းကောင်း၊ ဝမ်းမြောက်မှု ‘မုဒိတာ'ကိုလည်းကောင်းမှီဝဲလျက် အလုံးစုံသော လောကနှင့် မဆန့်ကျင်မူ၍ ကြံ့ချိုပမာ့တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၃၉)

--

֍ ၇၄။ တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ'ကိုလည်းကောင်း၊ အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ'ကိုလည်းကောင်း၊ တွေဝေမှု ‘မောဟ'ကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်လျက် သံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်တောက်ကာအသက်ကုန်ဆုံးခြင်း၌ ထိတ်လန့်မှုမရှိသည်ဖြစ်၍ ကြံ့ချိုပမာ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၄၀)

֍ ၇၅။ ယခုအခါ အဆွေခင်ပွန်းတို့သည် ကိုယ်ကျိုးကိုယ်စီးပွါးဟူသော အကြောင်းကြောင့် သာလျှင် ဆည်းကပ်ကြကုန်၏၊မှီဝဲကြကုန်၏၊ ကိုယ်ကျိုးကိုယ်စီးပွါးဟူသော အကြောင်းမရှိကုန်ဘဲဆည်းကပ်မှီဝဲသူ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ရခဲကုန်၏၊ မစင်ကြယ်သော လူတို့သည် ကိုယ်ကျိုးကိုယ်စီးပွါးကိုသာ မြင်နိုင်စွမ်းသည့် ပညာရှိကုန်၏၊ (ထိုသို့ သဘောရှိသောသူတို့မှငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍) ကြံ့ချိုပမာ တစ် ယောက်တည်း ကျင့်ရာ၏။ (၄၁)

သုံးခုမြောက် ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ် ပြီး၏။

၄-ကသိဘာရဒွါဇသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်းဒက္ခိဏာဂိရိဇနပုဒ် ဧကနာဠမည်သော ပုဏ္ဏားရွာ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကသိဘာရဒွါဇမည်သော ပုဏ္ဏားသည် စိုက်ပျိုးချိန် အခါ ဝယ် ငါးရာမျှသော ထွန်တုံးတို့ကို (နွားတို့၌) တပ်ထားအပ်ကုန်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ အမှုလုပ်ရာ အရပ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ ထမင်းကျွေးမွေးနေသောအခါ ဖြစ်၏၊ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ထမင်းကျွေးမွေးရာ အရပ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၍ တစ်ခုသောအရပ်၌ ရပ်တော်မူ၏။

ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား ဆွမ်းအလို့ငှါ ရပ်သည်ကို မြင်၍ မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်းငါသည် ထွန်လည်း ထွန်၏၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုး၏၊ ထွန်ပြီး၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး၍လည်းကောင်း စား၏၊ ရဟန်း သင်သည်လည်း ထွန်လည်း ထွန်လော့၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုးလော့၊ ထွန်ပြီး၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး၍လည်းကောင်း စားပါလော့”ဟု လျှောက်၏။

ပုဏ္ဏား ငါဘုရားသည် လည်း ထွန်လည်း ထွန်၏၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုး၏၊ ထွန်ပြီး၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး၍လည်းကောင်း စား၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ “ငါတို့သည် အသျှင်ဂေါတမ၏ ထမ်းပိုးကိုလည်းကောင်း၊ ထွန်တုံးကိုလည်းကောင်း၊ ထွန်သွားကိုလည်းကောင်း၊ နှင်တံကိုလည်းကောင်း၊ ခိုင်းနွားတို့ကိုလည်းကောင်း မမြင်ကြ ရပါကုန်၊ ထိုသို့ မမြင်ပါဘဲလျက် အသျှင်ဂေါတမသည် ‘ပုဏ္ဏား ငါသည်လည်း ထွန်လည်း ထွန်၏၊ စိုက်ပျိုးလည်း စိုက်ပျိုး၏၊ ထွန်ပြီး၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး၍လည်းကောင်း စား၏’ဟု ဆိုဘိ၏”ဟု ဆိုပြီးနောက် ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့်လျှောက်၏-

֍ ၇၆။ သင်သည် လယ်ထွန်ယောက်ျား (လယ်သမား)ဟူ၍ ဝန်ခံဘိ၏၊ သင်၏ လယ်ထွန်မှုကို ငါတို့မမြင်ရ၊ သင်၏ လယ်ထွန်မှုကို ငါတို့ သိနိုင်လောက်သော နည်းဖြင့် သင်ဖြေဆိုပါလော့ (ဟု မေးလျှောက်၏)။ (၁)

--

֍ ၇၇။ ငါ၏ သဒ္ဓါတရားသည် မျိုးစေ့မည်၏၊ ငါ၏ ဣန္ဒြေကို စောင့်စည်းမှုသည် မိုးရွာခြင်း မည်၏၊ ငါ၏ ပညာသည် ထမ်းပိုးနှင့်ထွန်တုံး မည်၏၊ ငါ၏ (မကောင်းမှုမှ) ရှက်ကြောက်မှုသည် ထွန်သန်မည်၏၊ (ငါ၏) စိတ်သည် ကြိုးလွန်း မည်၏၊ ငါ၏ အောက်မေ့မှု ‘သတိ'သည် ထွန်သွားနှင့် နှင်တံမည်၏။ (၂)

֍ ၇၈။ သင်သည် လယ်ကို စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့ ငါသည်လည်းကိုယ်ကို စောင့် ရှောက်၏၊ နှုတ်ကို့စောင့်ရှောက်၏၊ အာဟာရ၌ အသက်မွေးမှု စင်ကြယ်စေရန် စောင့်ရှောက်၏၊ ဝမ်း၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိရန် စောင့်ရှောက်၏၊မှန်သော စကားဖြင့် (ချွတ်ယွင်းသော စကားတို့ဟူသော ပေါင်းမြက်ကို) ဖြတ်တောက်ပယ်နုတ်၏၊ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်မှုဟူသော ငါ၏ အရဟတ္တဖိုလ်သည် ပြုလုပ်ဖွယ်အားလုံးမှလွတ် မြောက်တော့၏။ (၃)

֍ ၇၉။ ငါ၏ ဝီရိယသည် ဝန်ကို ဆောင်သော နွားမည်၏၊ အကြင်နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သည်ရှိသော်မစိုးရိမ်ရ၊ ယောဂလေးပါးကုန်ရာဖြစ်သော ထိုနိဗ္ဗာန်သို့ ရှေးရှု ဆောင်လျက် မဆုတ်မနစ် သွား၏။ (၄)

֍ ၈၀။ (ပုဏ္ဏား) ဤသို့ သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဤလယ်ထွန်ခြင်းကို (ငါသည်) ထွန်အပ်ပြီ၊ (ငါ၏) ထိုလယ်ထွန်ခြင်းသည် နိဗ္ဗာန်ဟူသော အသီးအနှံရှိ၏၊ ထိုလယ် ထွန်ခြင်းကို ထွန်ပြီးသောကြောင့် ဆင်းရဲအားလုံးမှ လွတ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၅)

ထိုအခါ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် အဖိုးများစွာ ထိုက်သော ရွှေခွက်၌ နို့ဃနာကို ခူးထည့်စေ၍မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမသည် နို့ဃနာကို စားတော်မူပါလော့၊ အသျှင်သည် လယ်ထွန်ယောက်ျားပါတည်း။မှန်၏-အသျှင်ဂေါတမသည် နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော အသီးအနှံအကျိုးရှိသော လယ်ထွန်ခြင်းကို ထွန်တော်မူ၏”ဟု ဆို၍ ဆက်ကပ်၏။

֍ ၈၁။ ပုဏ္ဏား ငါ့အား ဂါထာတို့ကို သီဆို၍ ရအပ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို စားခြင်းငှါ မထိုက်၊ ဤဘောဇဉ်ကို စားခြင်းသဘောသည် စင်ကြယ်ခြင်းကို ရှုမြင်ကုန်သော ဘုရားရှင်တို့၏ သဘောမဟုတ်၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဂါထာသီဆို၍ ရအပ်သော ဘောဇဉ်ကို ပယ်တော်မူကုန်၏၊ ပုဏ္ဏားအသက်မွေးခြင်း စင်ကြယ်မှုသဘောရှိလတ်သော် ဤတရားသဖြင့် ရှာမှီးခြင်းသည် ဘုရားရှင်တို့၏အသက်မွေးခြင်းတည်း။ (၆)

֍ ၈၂။ ပုဏ္ဏား နို့ဃနာမှတစ်ပါးသော ဆွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဖျော်ဖြင့်လည်းကောင်း အလုံးစုံသော ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၍ မြတ်သော သီလစသော ကျေးဇူး အပေါင်းကို ရှာလေ့ရှိသော ကုက္ကုစ္စငြိမ်းအေးပြီးဖြစ်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို လုပ် ကျွေးလော့၊ ထိုကောင်းမှုသည် ကောင်းမှုကို အလိုရှိသောသူ၏ လယ်ယာဖြစ်၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၇)

အသျှင်ဂေါတမသို့ ဖြစ်လျှင် တပည့်တော်သည် ဤနို့ဃနာကို အဘယ်သူအား လှူရအံ့နည်းဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများနှင့်တကွသော လူ့လောက၌ မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားတပည့်သားကိုလည်းကောင်း ထား၍ စားအပ်ပြီးသော ထိုနို့ဃနာကို ကောင်းစွာ ကြေကျက်ခြင်းသို့ ရောက်စေနိုင်မည့်သူကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူ၊ ပုဏ္ဏား ထို့ကြောင့် သင်သည် ထိုနို့ဃနာကို စိမ်းသော မြက်မရှိရာ၌သော်လည်းစွန့်လော့၊ ပိုးမရှိသော ရေ၌သော်လည်း မျှောလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထိုအခါ ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် ထိုနို့ဃနာကို ပိုးမရှိသော ရေ၌ မျှော၏၊ ထိုအခါ ရေ၌ ပစ်ချအပ်သော နို့ဃနာသည် တရှဲရှဲမည်၏၊ တရှဲရှဲအသံပြု၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ အခိုးထွက်၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှများစွာ အခိုး ထွက်၏၊ တစ်နေ့ပတ်လုံး မီးဖုတ်အပ်သော ထယ်သွားကို ရေ၌ ပစ်ချအပ်သည်ရှိသော်တရှဲရှဲမည်သကဲ့သို့ တရှဲရှဲအသံကို ပြုသကဲ့သို့ ထက်ဝန်းကျင်မှ အခိုးထွက်သကဲ့သို့ ထက်ဝန်းကျင်မှများစွာ အခိုးထွက်သကဲ့သို့ ဤအတူပင် ရေ၌ ထည့်အပ်သော ထိုနို့ဃနာသည် တရှဲရှဲမည်၏၊ တရှဲရှဲမည်သော အသံကို ပြု၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ အခိုး ထွက်၏၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ များစွာ အခိုးထွက်၏။

--

ထို့နောက် ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် ထိတ်လန့်သည် ကြက်သီးမွေးညင်းထသည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်၍ မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ (တရားတော်သည်) အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထား့သည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း “မျက်စိအမြင်ရှိသောသူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြလိမ့်မည်”ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း အသျှင်ဂေါတမ ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည်များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ ထိုအကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမအထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု (လျှောက်၏)။

ကသိဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကိုရ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကိုရ၏၊ ရဟန်းဖြစ်၍ မကြာမီ အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် တစ်ယောက်တည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ မမေ့မလျော့ပြင်း စွာအားထုတ်ကာ နိဗ္ဗာန်သို့ စိတ်ကို စေလွှတ်လျက် နေသည်ရှိသော် လူ့ဘောင်မှရဟန်းဘောင်သို့ ကောင်းစွာဝင်သော အမျိုးသားတို့ လိုလားအပ်သောအကျင့်မြတ်၏ အဆုံးဖြစ်သော အတုမရှိ မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို မကြာမီ ယခုဘဝ၌ပင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုလျက် ရောက်၍ နေ၏၊ “ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်ပြီ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးပြီ၊ ပြုဖွယ် (မဂ်) ကိစ္စကို ပြုပြီးပြီ၊ ဤ (မဂ်) ကိစ္စအလို့ငှါ တစ်ပါးသော ပြုဖွယ်ကိစ္စမရှိတော့ပြီ”ဟု သိ၏၊ အသျှင်ဘာရဒွါဇသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်လေသတည်း။

လေးခုမြောက် ကသိဘာရဒွါဇသုတ် ပြီး၏။

--

၅-စုန္ဒသုတ်

֍ ၈၃။ (ရွှေပန်းထိမ်သည်သား စုန္ဒသည် ဤသို့ လျှောက်၏) -

အသျှင်ဘုရား ပြန့်ပြောသော ပညာရှိသောတရား၏ အရှင်ဖြစ်တော်မူသောတဏှာကင်းတော်မူသော အခြေနှစ်ချောင်းရှိပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက် မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ် တော်မူသော ဆုံးမတတ်သူတို့တွင်မြတ်တော်မူသော သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ် မေးလျှောက်လိုပါ၏-လောက၌ ရဟန်းတို့သည် (အမျိုးအစားအားဖြင့်) အဘယ်မျှ ရှိပါကုန်သနည်း၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ ထိုအကြောင်းကို အသျှင်ဘုရားဟောတော်မူပါ။ (၁)

֍ ၈၄။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

စုန္ဒ (လောက၌) ရဟန်းတို့သည် အမျိုးအစားအားဖြင့် လေးမျိုးရှိကုန်၏၊ ငါး ယောက်မြောက်အမျိုးအစား မရှိ၊ မျက်မှောက်မေးအပ်သည်ဖြစ်၍ ထိုရဟန်း လေးမျိုးတို့ကို သင့်အား ထင်ရှားပြုအံ့၊ မဂ်ခရီးဖြင့် အောင်ပြီးသော ရဟန်းလည်းကောင်း မဂ်ခရီးကို ညွှန်ပြတတ်သော ရဟန်းလည်းကောင်း၊ မဂ်ခရီး၌ အသက်ရှင် နေသော ရဟန်းလည်းကောင်း၊ မဂ်ခရီးကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ရဟန်းလည်းကောင်း (ဤလေးမျိုးတို့တည်း)။ (၂)

֍ ၈၅။ (ရွှေပန်းထိမ်သည်သား စုန္ဒသည် ဤသို့ လျှောက်ထားပြန်၏) -

အဘယ်သူကို မဂ်ခရီးဖြင့် အောင်ပြီးသော ရဟန်းဟူ၍ ဘုရားရှင်တို့ ဆိုပါကုန် သနည်း၊ အတုမရှိသော ရဟန်းသည် အဘယ်သို့ သော အပြားအားဖြင့် မဂ်ခရီးကို ညွှန်ပြတတ်သူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်မေးအပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် မဂ်ခရီး၌ အသက်ရှင်နေသော ရဟန်းကို ဟောတော်မူပါ၊ ထို့ပြင် မဂ်ခရီးကို ဖျက်ဆီး တတ်သော ရဟန်းကို အကျွန်ုပ်အား ထင်ရှားပြတော်မူပါ။ (၃)

֍ ၈၆။ အကြင်သူသည်သို့လောသို့လော တွေးတောယုံမှားခြင်းကို ကူးမြောက်ပြီး ဖြစ်၏၊ ရာဂစသော ငြောင့်တံသင်းမှ ကင်းပြီးသူ ဖြစ်၏၊ နိဗ္ဗာန်၌ အလွန်မွေ့လျော်၏၊ တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ တဏှာအားဖြင့်မမက်မော၊ နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ဆောင်တတ်၏၊ ထိုသို့ သော ရဟန်းကို မဂ်ခရီးဖြင့်အောင်ပြီးသော ရဟန်းဟူ၍ ဘုရားရှင်တို့ ဆိုကုန်၏။ (၄)

֍ ၈၇။ ဤသာသနာတော်၌ အကြင်သူသည် နိဗ္ဗာန်ကို မြတ်၏ဟု ပစ္စဝေက္ခဏာ ဉာဏ်ဖြင့် သိပြီး၍မိမိသိပြီးသော နိဗ္ဗာန်တရားကို သူတစ်ပါးတို့အား ဟောကြား တတ်၏၊ ဝေဖန်တတ်၏၊ ယုံမှားခြင်းကို ဖြတ်တတ်သောတဏှာကင်းသော ထို ရဟန်းကို ရဟန်းတို့တွင် မဂ်ခရီးကို ညွှန်ပြတတ်သော ဒုတိယအမျိုးအစား ရဟန်းဟူ၍ ဆိုကုန်၏။ (၅)

֍ ၈၈။ အကြင်သူသည် သီလစောင့်စည်းမှုဖြင့် ကောင်းစွာ စောင့်စည်းလျက် သတိ ရှိကာ အပြစ်မရှိသော ဗောဓိပက္ခိယတရားစုတို့ကို ဘာဝနာသေဝနအားဖြင့်မှီဝဲသည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်တရား၏အကြောင်းကောင်းစွာ ဟောထားသော မဂ်ခရီး၌ အသက်ရှင်နေ၏၊ ထိုသူကို ရဟန်းတို့တွင် မဂ်ခရီး၌ အသက်ရှင်နေသောတတိယ အမျိုးအစား ရဟန်းဟူ၍ ဆိုကုန်၏။ (၆)

֍ ၈၉။ အကြင်သူသည် ကောင်းသောအကျင့်ရှိသူတို့၏ အဝတ်ကို ဝတ်၍ (ရဟန်းတို့၏ အတွင်းသို့) ဝင်၏၊ ဒါယကာတို့၏ ကြည်ညိုမှုကို ဖျက်ဆီးတတ်၏၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံး ကြမ်းတမ်း၏၊ လှည့်ပတ်တတ်၏၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံးကို မစောင့် စည်း၊ ဖွဲအဖျင်းနှင့် တူ၏၊ ရဟန်းအတုအယောင်အသွင်အပြင်ဖြင့် လှည့်လည် သွားလာ၏၊ ထိုသူကို မဂ်ခရီးကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ရဟန်းဟူ၍သိအပ်၏။ (၇)

--

֍ ၉၀။ အိမ်ရာထောင်သူ လူပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍ အကြားအမြင်ရှိသော ပညာရှိသော အကြင်အရိယာတပည့်သည်ဤရဟန်းလေးမျိုးတို့ကိုလည်း ထိုးထွင်း၍ သိ၏၊ ရဟန်းအားလုံးတို့သည် ထိုသို့ (ပါပရဟန်းနှင့်) တူသော သဘော မရှိကုန်၊ ဤသို့ သိရ၍ ထိုပညာရှိ၏ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'သည် ဤမကောင်းသူကို မြင်သောကြောင့် မယုတ်လျော့ပေ၊မှန်၏၊ အကြားအမြင်ရှိသော အရိယာသာဝကသည် မဂ်ခရီးကို မဖျက်ဆီးသောတစ်မျိုးတစ်စားသော ရဟန်းကို မဂ်ခရီးကို ဖျက်ဆီးသောတစ်မျိုးတစ်စားသော ရဟန်းနှင့် တူသည်ကို အဘယ့်ကြောင့် ပြုရာအံ့နည်း၊ စင်ကြယ်သော ရဟန်းကို မစင်ကြယ်သော ရဟန်းနှင့် တူသည်ကို အဘယ့်ကြောင့် ပြုရာအံ့နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၈)

ငါးခုမြောက် စုန္ဒသုတ် ပြီး၏။

၆-ပရာဘဝသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ နတ်သားတစ်ယောက်သည် ညဉ့်ဦးယံ လွန်ပြီးသော သန်းခေါင်ယံအခါ၌ အလွန်နှစ်လိုဖွယ်ကောင်းသော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကာ တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤဂါထာဖြင့်လျှောက်၏-

֍ ၉၁။ “အသျှင်ဂေါတမ ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်နေသော ယောက်ျားအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်တို့မေးလျှောက်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရားကို မေးလျှောက်ရန် လာကြပါကုန်၏၊ ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၁)

֍ ၉၂။ ကြီးပွါးသူကိုလည်း သိရန် လွယ်ကူလှပေ၏၊ ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်သူကိုလည်း သိရန်လွယ်ကူလှပေ၏၊ တရားကို လိုလားတောင့်တသူသည် ကြီးပွါးရ၏၊ တရားကို မလိုလား မတောင့်တမုန်းထားသူသည် ပျက်စီးရ၏။ (၂)

֍ ၉၃။ ထိုအကြောင်းသည် ပဌမ ဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဒုတိယဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကို့ဟောတော်မူပါ၊ ဒုတိယဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၃)

֍ ၉၄။ ထိုသူသည် သူတော်မဟုတ် သူယုတ်မာတို့ကို ချစ်ခင်မြတ်နိုး၏၊ သူတော် ကောင်းတို့ကို ချစ်ခင်မြတ်နိုးမှု မပြု၊ သူယုတ်မာတို့၏ တရားကို နှစ်သက်မြတ်နိုး၏၊ ထိုသုံးမျိုးသည်ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းပေတည်း။ (၄)

--

֍ ၉၅။ ထိုအကြောင်းသည် ဒုတိယဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား တတိယ ဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ တတိယဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၅)

֍ ၉၆။ အကြင်သူသည် အိပ်စက်ငိုက်မျဉ်းလေ့ရှိ၏၊ အပေါင်းအဖော်၌ မွေ့လျော် လေ့ စကားပြောမှု၌ မွေ့လျော်လေ့ရှိ၏၊ နိုးကြားထကြွမှုမရှိ ပျင်းရိ၏၊ လျင်စွာ အမျက်ထွက်လေ့ရှိ၏၊ ထိုသူ၏ထိုအကြောင်းငါးမျိုးသည် ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းပေတည်း။ (၆)

֍ ၉၇။ ထိုအကြောင်းသည် တတိယဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား စတုတ္ထဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ စတုတ္ထဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၇)

֍ ၉၈။ အကြင်သူသည် အိုမင်း၍ ပစ္ဆိမအရွယ်သို့ ရောက်ပြီးသော အမိကိုလည်းကောင်း၊ အဖကိုလည်းကောင်း ကျွေးမွေးပြုစုနိုင်စွမ်းသူ ဖြစ်ပါလျက် မကျွေးမွေး မပြုစုပေ၊ ထိုသူ၏ မကျွေးမွေးမပြုစုခြင်းသည် ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၈)

֍ ၉၉။ ထိုအကြောင်းသည် စတုတ္ထဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ပဉ္စမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ ပဉ္စမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၉)

֍ ၁၀၀။ အကြင်သူသည် ဗြာဟ္မဏကိုလည်းကောင်း၊ သမဏကိုလည်းကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါးသော ဖုန်းတောင်းယာစကာကိုလည်းကောင်း ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့် ဖိတ် ကြားပြီးဖြစ်လျက် မုသားပြောဆိုခြင်းဖြင့်လှည့်ပတ်၏၊ ထိုသူ၏ ထိုလှည့်ပတ်ခြင်းသည် ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၁၀)

֍ ၁၀၁။ ထိုအကြောင်းသည် ပဉ္စမ ဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဆဋ္ဌ ဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ ဆဋ္ဌဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၁၁)

֍ ၁၀၂။ အကြင်သူသည် များသော စည်းစိမ်ရှိသူ အသပြာရှိသူ စားဖွယ်နှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပါလျက်ကောင်းမြတ်သော ဘောဇဉ်တို့ကို တစ်ယောက်တည်း စားသုံး၏၊ ထိုသူ၏ ထိုစားသုံးခြင်းသည် ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၁၂)

֍ ၁၀၃။ ထိုအကြောင်းသည် ဆဋ္ဌ ဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား သတ္တမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ သတ္တမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၁၃)

֍ ၁၀၄။ အကြင်သူသည် အမျိုး ‘ဇာတိ’ မာန် ခက်ထန်၏၊ ဥစ္စာ ‘ဓန’ မာန်ခက် ထန်၏၊ အနွယ် ‘ဂေါတ္တ’ မာန်ခက်ထန်၏၊ မိမိဆွေမျိုးကိုလည်း မထီမဲ့မြင် ပြု၏၊ ထိုသူ၏ထိုအကြောင်းလေးမျိုးသည် ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၁၄)

֍ ၁၀၅။ ထိုအကြောင်းသည် သတ္တမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား အဋ္ဌမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ အဋ္ဌမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၁၅)

֍ ၁၀၆။ အကြင်သူသည် မိန်းမကြူး သေသောက်ကြူး လောင်းကစားကြူးသည်ဖြစ်၍ ရတိုင်း့ရတိုင်းသော ဥစ္စာကို ဖျက်ဆီး၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအကြောင်းသုံးမျိုးသည် ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၁၆)

--

֍ ၁၀၇။ ထိုအကြောင်းသည် အဋ္ဌမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား နဝမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ နဝမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၁၇)

֍ ၁၀၈။ အကြင်သူသည် မိမိမယားဖြင့် မရောင့်ရဲဘဲ ပြည့်တန်ဆာမတို့၌ ပြစ်မှား၏၊ သူတစ်ပါးမယားတို့၌ ပြစ်မှား၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအကြောင်းနှစ်မျိုးသည် ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၁၈)

֍ ၁၀၉။ ထိုအကြောင်းသည် နဝမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ ဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၁၉)

֍ ၁၁၀။ အရွယ်လွန်ပြီးသော ယောက်ျားသည် တည်သီးသဖွယ် ငယ်သော သား မြတ်ရှိသော မိန်းမငယ်ကို သိမ်းမြန်းဆောင်ယူ အိမ်သူ ပြုလုပ်၏၊ ထိုမိန်းမငယ်အား (ယောက်ျားတစ်ပါးအတွက်) စိတ်မချရသောကြောင့် မအိပ်နိုင်၊ ထိုမအိပ်နိုင်ခြင်းသည် ပျက်စီးခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ (၂၀)

֍ ၁၁၁။ ထိုအကြောင်းသည် ဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့ သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဧကာဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ ဧကာဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၂၁)

֍ ၁၁၂။ အကြင်သူသည် ငါး အမဲစသော အစားအစာတို့၌ မက်မောသော သဘောရှိသော (ဥစ္စာကို) စည်းကမ်းမဲ့ ဖရိုဖရဲပြုတတ်သော မိန်းမကိုသော်လည်းကောင်း ထိုသို့ သဘောရှိသော ယောက်ျားကိုသော်လည်းကောင်း အိမ်ထောင်ထိန်း အရာ၌ ထား၏၊ ထိုသူ၏ ထိုအကြောင်းသည်ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၂၂)

֍ ၁၁၃။ ထိုအကြောင်းသည် ဧကာဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းဟု အကျွန်ုပ်တို့သိရပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဒွါဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ် ကြောင်းကို ဟောတော်မူပါ၊ ဒွါဒသမဖြစ်သော ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းကား အဘယ်ပါနည်း။ (၂၃)

֍ ၁၁၄။ အကြင်သူသည် ဥစ္စာနည်း၍ စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့၌ တပ်မက်မှု ကြီးမား၏၊ မင်းမျိုး၌လည်း ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည်ကား မင်းအဖြစ်ကို တောင့်တ၏၊ ထိုသူ၏ ထို အကြောင်းသည်ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတည်း။ (၂၄)

֍ ၁၁၅။ လောက၌ ဖြူစင် ကောင်းမြတ်၍ ဉာဏ်အမြင်နှင့်ပြည့်စုံသော ပညာရှိသည်ဤပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ကြောင်းတို့ကို ကောင်းစွာ ကြည့်ရှုဆင်ခြင်၍ ရှောင်ရှားနိုင်သောကြောင့် ချမ်းမြေ့အေးမြသော နတ်ပြည် လောကသို့ ချဉ်းကပ်ရ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၂၅)

ခြောက်ခုမြောက် ပရာဘဝသုတ် ပြီး၏။

--

၇-ဝသလသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက်အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူဆောင်လျက် သာဝတ္ထိပြည်သို့ ဆွမ်းခံဝင်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ နေအိမ်၌ (ပူဇော်ထားသော) မီးသည် တောက်ပနေ၏၊ မီးပူဇော်ရန် နို့ဃနာထောပတ်စသည်ကို စီရင်ထား၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည်၌ အိမ်စဉ်အတိုင်း ဆွမ်းခံလှည့်လည်လတ်သော် အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ နေအိမ်သို့ ချဉ်းကပ်တော်မူ၏။

အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား ကြွလာသည်ကို အဝေးကပင် မြင်၍ မြတ်စွာဘုရားကို “ဦးပြည်းယုတ် ထို၌သာလျှင် ရပ်လော့၊ ရဟန်းယုတ် ထို၌သာလျှင် ရပ်လော့၊ သူယုတ်မာ ထို၌သာလျှင် ရပ်လော့”ဟု ဆို၏။

ဤသို့ ဆိုလတ်သော် မြတ်စွာဘုရားသည် “အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား သင်သည် သူယုတ်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူယုတ်အဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့ကိုလည်းကောင်း သိ၏လော”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် သူယုတ်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူယုတ်အဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ မသိပါ၊ အကျွန်ုပ်တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမသည် သူယုတ်အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ သူယုတ်အဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့ကိုလည်းကောင်း အကျွန်ုပ်သိနိုင်လောက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် အကျွန်ုပ်အား တရားဟောတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။ ပုဏ္ဏား ထိုသို့ ဖြစ်လျှင်နာလော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းလော့၊ ဟောပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ “အသျှင်ဂေါတမ ကောင်းပါပြီ”ဟု အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား ဝန်ခံ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၁၁၆။ “အကြင်သူသည် အမျက်ထွက်လေ့ရှိ၏၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့တတ်၏၊ ယုတ်မာသည်ဖြစ်၍ သူ့ကျေးဇူးကို ချေဖျက်တတ်၏၊ အယူပျက်စီးသူ ဖြစ်၏၊ လှည့်ပတ်တတ်၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁)

֍ ၁၁၇။ ဤလောက၌ အကြင်သူသည် တစ်ကြိမ် ဖွားဖြစ်သော လူစသော သတ္တဝါကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ကြိမ် ဖွားဖြစ်သော၁ ငှက်စသော သတ္တဝါကိုလည်းကောင်း ညှဉ်းဆဲသတ်ဖြတ်၏၊ အကြင်သူအားသတ္တဝါ၌ သနားကြင်နာမှု မရှိ၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၂)

֍ ၁၁၈။ အကြင်သူသည် ရွာတို့ကို ဖြစ်စေ နိဂုံးတို့ကို ဖြစ်စေ ဖျက်ဆီးတတ်၏၊ ပိတ်ပင်တတ်၏၊ ရွာနိဂုံးတို့ကို ဖျက်ဆီးတတ်သူဟူ၍ (လောက၌) ထင်ရှား၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၃)

֍ ၁၁၉။ အကြင်သူသည် ရွာ၌သော်လည်းကောင်း၊ တော၌သော်လည်းကောင်း သူတစ်ပါးတို့မြတ်နိုးအပ်သော ပိုင်ရှင်မပေးသော ဝတ္ထုကို ခိုးယူလိုသော စိတ်ဖြင့် ဆောင်ယူ၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၄)

֍ ၁၂၀။ အကြင်သူသည် သူ့ကြွေးမြီကို အမှန်ပင် ချေးယူပြီးလျှင် မြီရှင်တို့က တောင်းအပ်သည်ရှိသော်ငါ့ထံ၌ မရှိဟု ပြောဆိုလျက် ထွက်ပြေး၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၅)

--

֍ ၁၂၁။ အကြင်သူသည် အနည်းငယ်မျှလောက်သာ ဖြစ်သော ဥစ္စာကို အလိုရှိ သဖြင့် လမ်းခရီး၌ သွားလာနေသော လူကို သတ်လျက် အနည်းငယ်မျှသော ဘဏ္ဍာကို ယူ၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍သိရာ၏။ (၆)

֍ ၁၂၂။ အကြင်သူသည် မိမိကို သက်သေထား၍ မေးအပ်သည်ရှိသော် မိမိဟူသော အကြောင်းကြောင့် သော်လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးဟူသော အကြောင်းကြောင့် သော်လည်းကောင်း၊ (မိမိ၏ဖြစ်စေ သူတစ်ပါး၏ဖြစ်စေ) ဥစ္စာဟူသော အကြောင်းကြောင့် သော်လည်းကောင်း မုသားဆို၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၇)

֍ ၁၂၃။ အကြင်သူသည် ဆွေမျိုးတို့၏ မယားတို့၌သော်လည်းကောင်း၊ မိတ်ဆွေ ခင်ပွန်းတို့၏မယားတို့၌သော်လည်းကောင်း အနိုင်အထက်အားဖြင့်ဖြစ်စေ၊ နှစ်ဦး သဘောတူ ချစ်သဖြင့်ဖြစ်စေလွန်ကျူးပြစ်မှား၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၈)

֍ ၁၂၄။ အကြင်သူသည် အိုမင်း၍ ပစ္ဆိမအရွယ်သို့ ရောက်ပြီးသော အမိကိုလည်းကောင်း၊ အဖကိုလည်းကောင်း ကျွေးမွေးပြုစုနိုင်စွမ်းသူ ဖြစ်လျက် မကျွေးမွေး မပြုစုပေ၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍သိရာ၏။ (၉)

֍ ၁၂၅။ အကြင်သူသည် အမိကိုသော်လည်းကောင်း၊ အဖကိုသော်လည်းကောင်း၊ အစ်ကိုနှင့်ညီကိုသော်လည်းကောင်း၊ အစ်မနှမကိုသော်လည်းကောင်း၊ ယောက္ခမ မိန်းမသူ ယောက္ခမယောက်ျားသူကိုသော်လည်းကောင်း ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်၏၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားဖြင့် ညှဉ်းဆဲ၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁၀)

֍ ၁၂၆။ အကြင်သူသည် အကျိုးစီးပွါးကို မေးမြန်းအပ်သည် ဖြစ်လျက် အကျိုး စီးပွါးမဲ့ကို ပြောကြားသွန်သင်၏၊ မေးမြန်းသူ မသိနိုင်လောက်အောင် လျှို့ဝှက်သော စကားဖြင့် ပြောဆိုညွှန်ကြား၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁၁)

֍ ၁၂၇။ အကြင်သူသည် ယုတ်မာသော အမှုကို ပြုပြီးလျှင် ငါ့ကို သူတစ်ပါး မသိပါစေလင့်ဟု အလိုရှိ၏၊ အကြင်သူသည် မိမိပြုသော မကောင်းမှုကို ဖုံးလွှမ်း၏၊ ထိုသူနှစ်ဦးကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁၂)

֍ ၁၂၈။ အကြင်သူသည် သူတစ်ပါးအိမ်သို့ သွားပြီးလျှင် မွန်မြတ်သော ဘောဇဉ်ကို စားပြီး၍လည်းမိမိအိမ်သို့ လာသော ထိုအဆွေခင်ပွန်းကို (အတုံ့အပြန်) မကျွေးမွေး၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍သိရာ၏။ (၁၃)

֍ ၁၂၉။ အကြင်သူသည် ဗြာဟ္မဏကိုလည်းကောင်း၊ သမဏကိုလည်းကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါးသော ဖုန်းတောင်း ယာစကာကိုလည်းကောင်း ပစ္စည်းလေးပါးဖြင့် ဖိတ် ကြားပြီးဖြစ်လျက်မုသားပြောဆိုခြင်းဖြင့် လှည့်ပတ်၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁၄)

֍ ၁၃၀။ အကြင်သူသည် ထမင်းစားချိန်ရောက်လတ်သော် ဗြာဟ္မဏကိုလည်းကောင်း၊ သမဏကိုလည်းကောင်း စကားဖြင့် ခြုတ်ခြယ်၏၊ ပေးကား မပေး၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍သိရာ၏။ (၁၅)

֍ ၁၃၁။ ဤလောက၌ အကြင်သူသည် မောဟဖြင့် မြှေးရစ်သည်ဖြစ်၍ တစ်စုံ တစ်ခုသော ဝတ္ထုကို ရှာမှီးလာသည်ရှိသော် မသူတော်တို့ စကားကို ပြောဆို၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁၆)

֍ ၁၃၂။ အကြင်သူသည် မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်ပလွှား၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကို မူကား ရှုတ်ချ၏၊ မိမိကိုယ်ကို ပလွှားမှု သူတစ်ပါးတို့ကို ရှုတ်ချမှုဟူသော မိမိမာနကြောင့် ဆုတ်ယုတ်၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍သိရာ၏။ (၁၇)

֍ ၁၃၃။ အကြင်သူသည် ခြုတ်ခြယ်တတ်၏၊ သူတစ်ပါးပေးလှူသည်ကို မူလည်း ဝန်တိုမှု ရှိ၏၊ ယုတ်မာသော အလိုရှိ၏၊ ဝန်တို စေးနဲ၏၊ စဉ်းလဲ ကောက်ကျစ်၏၊ အရှက် မရှိ၊ အကြောက် မရှိ၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁၈)

--

֍ ၁၃၄။ အကြင်သူသည် မြတ်စွာဘုရားကို သဗ္ဗညု မဟုတ် စသည်ဖြင့် ရေရွတ် စွပ်စွဲ၏၊ ထိုမှတစ်ပါးထိုဘုရား၏ တပည့်ရဟန်းကိုသော်လည်းကောင်း၊ ပရိဗိုဇ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ လူကိုသော်လည်းကောင်း ရေရွတ်စွပ်စွဲ၏၊ ထိုသူကို သူယုတ်မာဟူ၍ သိရာ၏။ (၁၉)

֍ ၁၃၅။ အကြင်သူသည် ရဟန္တာ မဟုတ်ဘဲလျက် ရဟန္တာဟု ဝန်ခံ၏၊ ဤသူသည်သာလျှင် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော လောက၌ အယုတ်မာဆုံးဖြစ်သော ခိုးသူကြီး ပေတည်း၊ ပုဏ္ဏား ငါဘုရားသည် (ရှေး၌ အကျဉ်းအားဖြင့်) ဆိုခဲ့သောသူယုတ်တို့ကို အကျယ်အားဖြင့် ပြအပ်ကုန်ပြီ။ (၂၀)

֍ ၁၃၆။ အမျိုးဇာတ်ကြောင့် သူယုတ်မာ မဖြစ်နိုင်၊ အမျိုးဇာတ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မဖြစ်နိုင်၊ မိမိပြုသော အမှုကြောင့် သာလျှင် သူယုတ်မာ ဖြစ်ရ၏၊ မိမိပြုသော အမှုကြောင့် သာလျှင် ဗြာဟ္မဏ ဖြစ်ရ၏။ (၂၁)

֍ ၁၃၇။ (ပုဏ္ဏား) ထိုစကား၏ အဓိပ္ပာယ်ကို ဤညွှန်းပြမည့် စကားဖြင့်လည်း သိကုန်လော့၊ ဤညွှန်းပြချက် စကားကား အဘယ်နည်း၊ ခွေးသေတို့ကို ချက်၍ စားတတ်သော ဒွန်းစဏ္ဍား၏သားသည်မာတင်္ဂဟူ၍ ထင်ရှားကျော်စော၏။ (၂၂)

֍ ၁၃၈။ ထိုမာတင်္ဂသည် အလွန့်အလွန် ရနိုင်ခဲသော မြတ်သော ကျော်စောခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုမာတင်္ဂအား (လုပ်ကျွေးခစားရန်) မင်းမျိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားမျိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ များစွာသော ကုန်သည်နှင့် သူဆင်းရဲတို့သည်လည်းကောင်း ခစားရာ အရပ်သို့ လာရောက်ကြကုန်၏။ (၂၃)

֍ ၁၃၉။ ထိုမာတင်္ဂသည် ကိလေသာကင်း၍ မြတ်သော ခရီးဖြစ်သော ဗြာဟ္မာ့ ပြည်သို့ ရောက်ကြောင်း (သမာပတ်ရှစ်ပါး) နတ်ယာဉ်ကို တက်စီး၍ ကာမ၌ တပ်စွန်းမှု ‘ကာမရာဂ'ကို ကင်းစင်စေလျက် ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ကပ်ရောက်ရသူ ဖြစ် ခဲ့၏၊ ထိုမာတင်္ဂကို ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်ခြင်းမှအမျိုးဇာတ်က မတားမြစ်နိုင်။ (၂၄)

֍ ၁၄၀-

֍ ၁၄၁။ ဗေဒင်ကို သရဇ္ဈယ်တတ်သည့် အမျိုး၌ ဖြစ်ကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် ဗေဒင်ဟူသော အဆွေခင်ပွန်း ရှိကုန်၏၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း ယုတ်မာသော အမှုတို့၌ မပြတ်ထင်ကုန်မူယခုဘဝ၌ပင်လျှင် ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ဖြစ်ကုန်၏၊ တမလွန် ဘဝ၌လည်း ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ လားရောက်ရကုန်၏၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ လားရောက်ရခြင်းမှလည်းကောင်း၊ ကဲ့ရဲ့ခံရခြင်းမှလည်းကောင်းအမျိုးဇာတ်က မတားမြစ်နိုင်။ (၂၅-၂၆)

֍ ၁၄၂။ အမျိုးဇာတ်ကြောင့် သူယုတ်မာ မဖြစ်နိုင်၊ အမျိုးဇာတ်ကြောင့် ဗြာဟ္မဏ မဖြစ်နိုင်၊ မိမိပြုသော အမှုကြောင့် သာလျှင် သူယုတ်မာ ဖြစ်ရ၏၊ မိမိပြုသော အမှုကြောင့် သာလျှင် ဗြာဟ္မဏ ဖြစ်ရ၏။ (၂၇)

ဤသို့ ဆိုသော် အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည်အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် ယနေ့ကို အစပြု၍ အကျွန်ုပ်ကို အသက်ထက်ဆုံးကိုးကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာဟူ၍မှတ်တော်မူပါလော့”ဟု (လျှောက်၏)။

ခုနစ်ခုမြောက် ဝသလသုတ် ပြီး၏။

၁။ အမိဝမ်းမှ ဥအဖြစ် တစ်ကြိမ် ဖွား၍ ဥမှ တစ်ကြိမ် ပေါက်ဖွားရသော ငှက်စသော သတ္တဝါများကို ဒွိဇ နှစ်ကြိမ် ဖွားဟု ခေါ်၏၊ ကြွင်းသော အမိဝမ်းမှ တစ်ကြိမ် ပေါက်ဖွားရသော လူစသော သတ္တဝါများကို ဧကဇ တစ်ကြိမ်ဖွားဟု ခေါ်သည်။

--

၈-မေတ္တသုတ်

֍ ၁၄၃။ ငြိမ်းအေးသော နိဗ္ဗာန်သို့ ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်၍ နေလိုသော အကျိုး စီးပွါး၌ လိမ္မာသောသူသည် (ဤဆိုလတ္တံ့သော စည်းကမ်းနည်းလမ်းကို) ပြုကျင့် အပ်၏၊ ကျင့်စွမ်းနိုင်ရမည်၊ ကိုယ် နှုတ်ဖြောင့်မတ်ရမည်၊ စိတ်နေ စိတ်ထား ကောင်းစွာ ဖြောင့်မတ်ရမည်၊ ဆိုဆုံးမလွယ်ရမည်၊ စိတ်ထား နူးညံ့သိမ်မွေ့ရမည်၊ လွန်ကဲမြင့်မောက်သော မာနမရှိရာ။ (၁)

֍ ၁၄၄။ ပစ္စည်းလေးပါး၌ ရောင့်ရဲ လွယ်ရမည်၊ မွေးမြူ လွယ်ရမည်၊ အမှုကိစ္စ နည်းပါးရမည်၊ ဝန်ကျဉ်းပေါ့ပါးသော အသက်မွေးမှု ရှိရမည်၊ ငြိမ်သက်သော ဣန္ဒြေရှိရမည်၊ ရင့်ကျက်သော ပညာရှိရမည်၊ ကိုယ် နှုတ် နှလုံးကြမ်းတမ်းခြင်း မရှိရာ၊ ဒါယကာတို့၌ တပ်မက်မှု ကင်းရမည်။ (၂)

֍ ၁၄၅။ ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့စွပ်စွဲနိုင်မည့် ဒုစရိုက်ကို စိုးစဉ်း အနည်းငယ်မျှလည်း မပြုကျင့်ရာ၊ (ဤစည်းကမ်းနည်းလမ်းကို လိုက်နာရမည်)၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့သည် ချမ်းသာခြင်းနှင့်ပြည့်စုံကုန်သည် ဘေးကင်းကုန်သည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာသော ကိုယ်စိတ် ရှိကြပါစေကုန်သတည်း။ (၃)

֍ ၁၄၆။ ကြွင်းမဲ့ဥဿုံ အလုံးစုံသော (ထွက်သက်ဝင်သက်ရှိ) သတ္တဝါ (ထွက်သက် ဝင်သက်မဲ့) သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ ထိတ်လန့်သော (ပုထုဇဉ်) ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ စိတ်ဓာတ်ခိုင်ခန့်သော (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ရှည်သော ကိုယ်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကြီးသော ကိုယ်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ အလတ်စား့ကိုယ်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုတိုသော ကိုယ်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ သေးဖွဲသိမ်မွေ့သော ကိုယ်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဆူဖြိုးသော ကိုယ်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း။ (၄)

֍ ၁၄၇။ မြင်ဖူးသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း မမြင်ဖူးသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ အဝေး၌ နေသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ အနီး၌ နေသော သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ (ပုထုဇဉ်သေက္ခ) ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်းကောင်း ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့သည် ချမ်းသာသော ကိုယ်စိတ် ရှိကြပါစေကုန်သတည်း။ (၅)

֍ ၁၄၈။ တစ်ယောက်က တစ်ယောက်ကို အမျက်မထွက်ပါစေလင့်၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အရာ၌ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ ခြုပ်ခြယ်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ရန်လိုသော စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မထီမဲ့မြင်မပြုပါစေလင့်၊ အချင်းချင်း ဆင်းရဲမှုကို အလို မရှိပါစေလင့်။ (၆)

֍ ၁၄၉။ မိခင်သည် ရင်၌ ဖြစ်သောတစ်ဦးတည်းသားကို အသက်ရှင်စေရန် အစဉ် စောင့်ရှောက်ဘိသကဲ့သို့ ဤအတူပင် သတ္တဝါခပ်သိမ်းတို့၌ အတိုင်းအရှည် မရှိသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးများရာ၏။ (၇)

֍ ၁၅၀။ အထက် အောက်ဖီလာ အလုံးစုံသော လောက၌ ကျဉ်းမြောင်းခြင်း မရှိသော အတွင်းရန်အပြင်ရန်ကင်းသော အတိုင်းအရှည်မရှိသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါး များရာ၏။ (၈)

֍ ၁၅၁။ ငိုက်မျဉ်းခြင်း ကင်း၍ ရပ်နေသမျှ သွားနေသမျှ ထိုင်နေသမျှ လျောင်း နေသမျှကာလပတ်လုံးဤ (မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော) သတိကို ပွါးများအံ့ဟု ဆောက် တည်ရာ၏၊ ဤသာသနာတော်၌ မေတ္တာနှင့်ယှဉ်သော သတိဖြင့် နေခြင်းကို မြတ်သော နေခြင်း ‘ဗြဟ္မဝိဟာရ’ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားတို့ဟောတော်မူကုန်၏။ (၉)

--

֍ ၁၅၂။ (ထိုမေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းစီးဖြန်းသောသူသည် ) သက္ကာယဒိဋ္ဌိသို့လည်း မကပ်မူ၍ (လောကုတ္တရာ) သီလရှိသည် ဖြစ်လျက်သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်အမြင်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ဝတ္ထုကာမတို့၌ တပ်မက်တွယ်တာမှုကို ပယ်ဖျောက်သည်ရှိသော် အမိဝမ်း၌ တစ်ဖန် (ပဋိသန္ဓေ) နေခြင်းသို့ မရောက်တော့ပေဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရှစ်ခုမြောက် မေတ္တသုတ် ပြီး၏။

၉-ဟေမဝတသုတ်

֍ ၁၅၃။ (သာတာဂိရဘီလူးက ဤသို့ ပြောဆို) -

အချင်းဟေမဝတ ယနေ့ တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့တည်း၊ ညဉ့်သည် တောက်ပထင်ရှား၏၊ မြတ်သော ဂုဏ်တော်တို့ဖြင့် ရအပ်သော အမည်တော် ရှိတော်မူသော ဂေါတမနွယ်ဖွား ငါတို့ဆရာမြတ်စွာဘုရားကို ယခု ဖူးမြင်ကြကုန်အံ့။ (၁)

֍ ၁၅၄။ (ဟေမဝတဘီလူးက ဤသို့ မေးမြန်း၏) -

အချင်းသာတာဂိရ သင်၏ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သတ္တဝါအားလုံးတို့၌ တာဒိဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စိတ်ကို မတုန်မလှုပ် ကောင်းစွာ ထားနိုင်ပါ၏ လော၊ အလိုရှိအပ်သော ဣဋ္ဌာရုံ၌သော်လည်းကောင်း၊ အလိုမရှိအပ်သော အနိဋ္ဌာရုံ၌သော်လည်းကောင်းကြံစည်မှု ‘ဝိတက်'တို့သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အလိုသို့ လိုက်၍ ဖြစ်ကုန်၏လော။ (၂)

֍ ၁၅၅။ (သာတာဂိရဘီလူးက ဤသို့ ဖြေဆို၏) -

အချင်းဟေမဝတ ငါတို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သတ္တဝါအားလုံးတို့၌ တာဒိဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ စိတ်ကို မတုန်မလှုပ် ကောင်းစွာ ထားနိုင်ပါ၏၊ အလိုရှိအပ်သော ဣဋ္ဌာရုံ၌သော်လည်းကောင်း၊ အလိုမရှိအပ်သော အနိဋ္ဌာရုံ၌သော်လည်းကောင်း ကြံစည်မှု့'ဝိတက်'တို့သည် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ အလိုသို့ လိုက်၍ ဖြစ်ကုန်၏။ (၃)

֍ ၁၅၆။ (ဟေမဝတဘီလူးက ဤသို့ မေးမြန်း၏) -

အချင်းသာတာဂိရ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မပေးသော ဥစ္စာကို မခိုးယူဘဲ ရှိပါ၏လော၊ သတ္တဝါတို့၌ ညှဉ်းဆဲသတ်ဖြတ်မှုမှ စောင့်စည်းပါ၏လော၊ မေ့လျော့ ကြောင်း ကာမဂုဏ် ငါးပါးတို့၌ စိတ်သက်ဝင်မှုမှဝေးပါ၏လော၊ ဈာန်ကိုိ မဆိတ် သုဉ်းစေဘဲ ရှိပါ၏လော။ (၄)

֍ ၁၅၇။ (သာတာဂိရဘီလူးက ဤသို့ ဖြေဆို၏) -

အချင်းဟေမဝတ ငါတို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် မပေးသော ဥစ္စာကို မခိုး ယူတတ်ပါ၊ သတ္တဝါတို့၌ ညှဉ်းဆဲသတ်ဖြတ်မှုမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ၏၊ မေ့လျော့ကြောင်း ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့၌ စိတ်သက်ဝင်မှုမှဝေးပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဈာန်ကို မဆိတ်သုဉ်းစေပါ။ (၅)

--

֍ ၁၅၈။ (ဟေမဝတဘီလူးက ဤသို့ မေးမြန်း၏) -

အချင်းသာတာဂိရ သင်တို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော စကားကို မပြောဆိုဘဲ ရှိပါ၏လော၊ ကြမ်းကြုတ်သော စကားမရှိသူ ဖြစ်ပါ၏လော၊ ပျက်စီးကြောင်း စကားကို မဆိုသူ ဖြစ်ပါ၏လော၊ ပြိန်ဖျင်းသော စကားကို မပြောဆိုသူ ဖြစ်ပါ၏လော။ (၆)

֍ ၁၅၉။ (သာတာဂိရဘီလူးက ဤသို့ ဖြေဆို၏) -

အချင်းဟေမဝတ ငါတို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သိလျက် ချွတ်ယွင်းသော စကားကို မပြောဆိုပါ၊ ကြမ်းကြုတ်သော စကားမရှိသူ ဖြစ်ပါ၏၊ ပျက်စီးကြောင်း စကားကို မပြောဆိုသူ ဖြစ်ပါ၏၊ ပညာဖြင့် နှိုင်းချိန်ပိုင်းခြား၍ အကျိုးရှိသော စကားကိုသာ ပြောဆိုသူ ဖြစ်ပါ၏။ (၇)

֍ ၁၆၀။ (ဟေမဝတဘီလူးက ဤသို့ မေးမြန်း၏) -

အချင်းသာတာဂိရ သင်တို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကာမတို့၌ မတပ်စွန်းသူ ဖြစ်ပါ၏လော၊ စိတ်သည် မနောက်ကျုဘဲ ရှိပါ၏လော၊ မောဟအားလုံးကို လွန်မြောက်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏လော၊ တရားတို့၌ ပညာမျက်စိရှိသူ ဖြစ်ပါ၏လော။ (၈)

֍ ၁၆၁။ (သာတာဂိရဘီလူးက ဤသို့ ဖြေဆို၏) -

အချင်းဟေမဝတ ငါတို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ကာမတို့၌ မတပ်စွန်းသူ ဖြစ်ပါ၏၊ စိတ်သည်မနောက်ကျုဘဲ ရှိပါ၏၊ မောဟအားလုံးကို လွန်မြောက်ပြီးသူ ဖြစ်ပါ၏၊ တရားတို့၌ ပညာမျက်စိရှိသူဖြစ်ပါ၏။ (၉)

֍ ၁၆၂။ (ဟေမဝတဘီလူးက ဤသို့ မေးမြန်း၏) -

အချင်းသာတာဂိရ သင်တို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့်ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပါ၏လော၊ စင်ကြယ်သောအကျင့် ‘စရဏ’ ရှိသူ ဖြစ်ပါ၏လော၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား အာသဝေါတို့ကုန်ခန်းပါပြီလော၊ တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း မရှိသူ ဖြစ်ပါ၏လော။ (၁၀)

֍ ၁၆၃။ (သာတာဂိရဘီလူးက ဤသို့ ဖြေဆို၏) -

အချင်းဟေမဝတ ငါတို့ဆရာ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဝိဇ္ဇာသုံးပါးနှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ပါ၏၊ စင်ကြယ်သောအကျင့် ‘စရဏ’ ရှိသူ ဖြစ်ပါ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား အာသဝေါအားလုံးတို့ကုန်ခန်းပါပြီ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေ နေခြင်း မရှိတော့ပါ။ (၁၁)

֍ ၁၆၄။ အချင်းသာတာဂိရ မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်တော်သည် ဆိုခဲ့ပြီးသောတာဒိ စသော ဂုဏ်နှင့်လည်းပြည့်စုံတော်မူ၏၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော ကာယကံမှုနှင့်လည်း ပြည့်စုံ တော်မူ၏၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော ဝစီကံမှုနှင့်လည်းပြည့်စုံတော်မူ၏၊ ဤသို့ သော စိတ် တော်နှင့် ပြည့်စုံ၍ ဝိဇ္ဇာသုံးပါး စရဏတစ်ဆယ့်ငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော ထို မြတ်စွာဘုရားကိုဟုတ်မှန်သော သဘောအားဖြင့် သင် သာတာဂိရသည် ချီးမွမ်းပါပေ၏။ (၁၂)

֍ ၁၆၅။ အချင်းဟေမဝတ မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်တော်သည် ဆိုခဲ့ပြီးသောတာဒိ စသော ဂုဏ်နှင့်လည်းပြည့်စုံတော်မူ၏၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော ကာယကံမှုနှင့်လည်း ပြည့်စုံ တော်မူ၏၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော ဝစီကံမှုနှင့်လည်းပြည့်စုံတော်မူ၏၊ ဤသို့ သော စိတ် တော်နှင့် ပြည့်စုံ၍ ဝိဇ္ဇာသုံးပါး စရဏတစ်ဆယ့်ငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကိုဟုတ်မှန်သော သဘောအားဖြင့် ဟေမဝတသည် ဝမ်းမြောက်ပါပေ၏။ (၁၃)

֍ ၁၆၆။ မြတ်စွာဘုရား၏ စိတ်တော်သည် ဆိုခဲ့ပြီးသောတာဒိစသော ဂုဏ်နှင့်လည်းပြည့်စုံတော်မူပါပေ၏၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော ကာယကံမှုနှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူပါ ပေ၏၊ ဆိုခဲ့ပြီးသော ဝစီကံမှုနှင့်လည်း ပြည့်စုံတော်မူပါပေ၏၊ ဤသို့ စိတ်တော်နှင့် ပြည့်စုံ၍ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးစရဏတစ်ဆယ့်ငါးပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကို ငါတို့ ယခု ဖူးမြော်ကြကုန်စို့။ (၁၄)

--

֍ ၁၆၇။ အချင်းသာတာဂိရ လာလော့၊ ဧဏီမည်သော သား၏ မြင်းခေါင်းကဲ့သို့ မြင်းခေါင်းရှိတော်မူသော အင်္ဂါကြီးငယ်ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်ပါးလျသော ကိုယ်အင်္ဂါရှိတော်မူသော အတွင်းအပ ဘေးရန်ကို ဖျက်ဆီးတော်မူသောတစ်ထပ်တည်းသာ စား သဖြင့် နည်းသော အာဟာရရှိတော်မူသော အာဟာရ၌ လျှပ်ပေါ်မှု ရှိတော်မမူသော အနာဂါရမုနိဖြစ်၍ တော၌ ဈာန်ဝင်စားလေ့ရှိတော်မူသော ဂေါတမနွယ်ဖွားမြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ကြကုန်စို့။ (၁၅)

֍ ၁၆၈။ ခြင်္သေ့မင်းနှင့် တူတော်မူသော ကိလေသာအဖော်မမှီး တစ်ယောက်တည်း ဖြစ်တော်မူသောတစ်ဖန် ဘဝသစ်သို့ မသွားသော ကာမတို့၌ ငဲ့ကွက်မှုမရှိသော ဤသို့ သဘောရှိသော ထိုမြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ သေမင်း၏ ကျော့ကွင်းမှ လွတ်မြောက်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို မေးလျှောက်ကြကုန်စို့။ (၁၆)

֍ ၁၆၉။ သစ္စာဉာဏ်ကို ဟောကြားတော်မူတတ်သော (ကိစ္စဉာဏ် ကတဉာဏ်ကို) ဖြစ်စေတော်မူတတ်သော စတုမဟာဘူမက တရားအားလုံးတို့၏ (အပြီးအဆုံး) ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်တော်မူတတ်သော ရန်တည်းဟူသော ဘေးကို လွန်မြောက် တော်မူပြီးသော ဂေါတမနွယ်ဖွားမြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့ မေးလျှောက်လိုပါကုန်၏။ (၁၇)

֍ ၁၇၀။ (ဟေမဝတဘီလူးသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အဘယ်တရားဖြစ်လတ်သော် လောကသည် ဖြစ်ပါသနည်း၊ လောကသည် အဘယ်တရား၌ (တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော) ပေါင်းစပ်မှုကို ပြုပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကို စွဲ၍ လောကဟု ခေါ်ပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကြောင့် လောကသည် ပင်ပန်းပါသနည်း။ (၁၈)

֍ ၁၇၁။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မူ၏) -

ဟေမဝတ (အာယတန) ခြောက်ပါးတို့ ဖြစ်ကုန်လတ်သော် လောကသည် ဖြစ်၏၊ လောကသည် (အာယတန) ခြောက်ပါးတို့၌ (တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော) ပေါင်းစပ်မှုကို ပြု၏၊ (အာယတန) ခြောက်ပါးကိုပင်စွဲ၍ လောကဟု ခေါ်၏၊ (အာယတန) ခြောက်ပါးတို့ကြောင့် လောကသည် ပင်ပန်းရာ၏။ (၁၉)

֍ ၁၇၂။ အကြင်စွဲလမ်းရာ၌ လောကသည် ပင်ပန်း၏၊ ထိုစွဲလမ်းရာ ဥပါဒါန်ကား အဘယ်ပါနည်း၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ခြင်းကို မေးအပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် ဟောတော်မူပါလော့၊ အဘယ်သို့ သော အကြောင်းဖြင့် ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက် ရပါသနည်း။ (၂၀)

֍ ၁၇၃။ လောက၌ စိတ်လျှင် ခြောက်ခုမြောက်ရှိကုန်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို ပြအပ်ကုန်ပြီ၊ စိတ်နှင့်တကွ ကာမဂုဏ်ငါးပါး ဤဒုက္ခသစ္စာတရား၌ တဏှာဆန္ဒကို ဖျက်ဆီး၍ ဤသို့ သော အကြောင်းဖြင့် ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်ရ၏။ (၂၁)

֍ ၁၇၄။ ဤ (မဂ္ဂသစ္စာ) ကို လောက၏ ထွက်မြောက်ကြောင်းဟူ၍ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သင်တို့အား့ငါဟောကြား၏၊ ဤသို့ သော အကြောင်းဖြင့် ဆင်းရဲမှ လွတ် မြောက်ရ၏ဟု သင်တို့အားဤထွက်မြောက်ကြောင်းကို ငါဟော၏။ (၂၂)

֍ ၁၇၅။ ဤလောက၌ အဘယ်သူသည် ဩဃ (လေးဖြာ သံသရာ) ကို ကူး မြောက်နိုင်ပါသနည်း၊ ဤလောက၌ အဘယ်သူသည် (သံသရာဟူသော) သမုဒ္ဒရာကို ကူးမြောက်နိုင်ပါသနည်း၊ ထောက်၍လည်း မမှီ ဆွဲကိုင်စရာလည်း မရှိသော နက်စွာသော (သံသရာတည်းဟူသော) သမုဒ္ဒရာ၌ အဘယ်သူသည် မနစ်မြုပ်နိုင်ပါ သနည်း။ (၂၃)

--

֍ ၁၇၆။ အကြင်သူသည် အခါ ခပ်သိမ်း သီလနှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ပညာရှိ၏၊ ကောင်း စွာ တည်ကြည်၏၊ ကိုယ်တွင်း သန္တာန်၌ ဝိပဿနာဖြင့် ကြံစည်သုံးသပ်လေ့ရှိ၏၊ သတိရှိ၏၊ ထိုသူသည် ကူးမြောက်နိုင်ခဲသော ဩဃ (လေးဖြာ သံသရာ) ကို ကူး မြောက်နိုင်၏။ (၂၄)

֍ ၁၇၇။ အကြင်သူသည် ကာမသညာမှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ သံယောဇဉ်အားလုံးကို လွန်မြောက်၏၊ နှစ်သက်မှုတဏှာနှင့် ဘဝသုံးပါးကုန်ဆုံးပြီး ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် နက်လှစွာသော (သံသရာတည်းဟူသော) သမုဒ္ဒရာ၌ မနစ်မြုပ်နိုင်။ (၂၅)

֍ ၁၇၈။ နက်နဲသော ပညာရှိတော်မူသော သိမ်မွေ့သော ပြဿနာတို့၏ အနက်ကို မြင်တော်မူသော (ရာဂစသော) ကြောင့်ကြမှု မရှိသော နှစ်ပါးသော ကာမ သုံးပါးသော ဘဝ၌ မကပ်ငြိသော အလုံးစုံသော အာရုံ၌ (အနှောင်အဖွဲ့မှ) လွတ်သော ဝိသုဒ္ဓိနတ် အရှင်မြတ်တို့၏ လမ်းခရီး (သမာပတ်ရှစ်ပါး)၌ ကြွသွားတော်မူသော ကျေးဇူးကို ရှာတော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို သင်တို့ ဖူးမြော်ကြကုန်လော့။ (၂၆)

֍ ၁၇၉။ မြတ်လှစွာသော ဂုဏ်တို့ကြောင့် ရအပ်သော အမည်ရှိတော်မူသော သိမ်မွေ့သော ပြဿနာတို့၏အနက်ကို မြင်တော်မူသော ပညာကို ပေးတော်မူတတ်သော ကာမတွယ်တာမှု၌ ကပ်ငြိခြင်းကင်းတော်မူသောတရားအားလုံးကို သိတော်မူပြီးသော ကောင်းသော ပညာရှိတော်မူသော အရိယာတို့လမ်းခရီး (မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး)၌ ကြွသွားတော်မူသော မြတ်သော ကျေးဇူးကို ရှာမှီးသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို သင်တို့ ဖူးမြော်ကြကုန်လော့။ (၂၇)

֍ ၁၈၀။ ဩဃလေးဖြာ သံသရာမှ လွန်မြောက်တော်မူပြီးသော အာသဝေါကင်း တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားကို ယနေ့ ငါတို့ ဖူးမြော်ကြရကုန်သည် ဖြစ်ရကား ကောင်းသော အမြင်ကို မြင်ရလေစွတကား၊ ကောင်းစွာ မိုးသောက်ရလေစွတကား၊ ကောင်းစွာ အိပ်ရာမှ ထရလေစွတကား။ (၂၈)

֍ ၁၈၁။ တန်ခိုးကြီးကုန်သော အခြွေအရံများကုန်သော အလုံးစုံသော ဤဘီလူး တစ်ထောင်တို့သည် အသျှင်ဘုရားကို ကိုးကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်ကြပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ အတုမဲ့ဆရာဖြစ်တော်မူပါ၏။ (၂၉)

֍ ၁၈၂။ ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ တရားတော်၏ ကောင်းသောတရား၏အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ရှိခိုးကုန်လျက် တစ်ရွာမှ တစ်ရွာ တစ်တောင်မှ တစ်တောင်သို့ လှည့်လည်ကြပါကုန်အံ့။ (၃၀)

ကိုးခုမြောက် ဟေမဝတသုတ် ပြီး၏။

--

၁၀-အာဠဝကသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည် အာဠဝကဘီလူး၏ ဗိမာန်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အာဠဝကဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို “ရဟန်း ထွက်သွားလိုက်ပါလော့”ဟု ဆို၏၊ “ဒကာဘီလူး ကောင်းပြီ”ဟု ဆိုကာ မြတ်စွာဘုရားသည် ထွက်တော်မူ၏၊ “ရဟန်း ဝင်ပါဦးလော့”ဟု ဆို၏၊ “ဒကာဘီလူး ကောင်း့ပြီ”ဟု ဆိုကာ မြတ်စွာဘုရားသည် ဝင်တော်မူ၏။

နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း အာဠဝကဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားကို “ရဟန်းထွက်သွားလိုက်ပါလော့”ဟု ဆို၏၊ “ဒကာဘီလူး ကောင်းပြီ”ဟု ဆိုကာ မြတ်စွာဘုရားသည် ထွက်တော်မူ၏၊ “ရဟန်း ဝင်ပါဦးလော့”ဟု ဆို၏၊ “ဒကာဘီလူး ကောင်းပြီ”ဟု ဆိုကာမြတ်စွာဘုရားသည် ဝင် တော်မူ၏။

လေးကြိမ်မြောက် အာဠဝကဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားကို “ရဟန်း ထွက်သွားလိုက်ပါလော့”ဟု ဆို၏၊ ဒကာဘီလူး ပြုဖွယ်ကိစ္စရှိသမျှကို ပြုလော့၊ ငါ မထွက်တော့အံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရဟန်း သင့်ကို ပြဿနာမေးအံ့၊ အကယ်၍ မဖြေနိုင်မူ သင်၏ စိတ်ကိုသော်လည်း ပျံ့လွင့်စေအံ့၊ သင်၏ နှလုံးသားကို မူလည်း ခွဲလိုက်အံ့၊ ခြေတို့ကို မူလည်းကိုင်၍ ဂင်္ဂါမြစ် တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ပစ်ချလိုက်အံ့ဟု (ဆို၏)။

ဒကာအာဠဝက နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများနှင့် တကွသော လူ့လောက၌ ငါ၏စိတ်ကိုသော်လည်း ပျံ့လွင့်စေနိုင်သူ နှလုံးသားကို မူလည်းခွဲနိုင်သူ ခြေတို့ကို မူလည်းကိုင်၍ ဂင်္ဂါမြစ် တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ပစ်ချနိုင်သူကို ငါဘုရား မြင်တော်မမူ၊သို့ ပင်ဖြစ်စေကာမူ ဒကာအာဠဝက အလိုရှိသော ပြဿနာကို မေးလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ထို့နောက် အာဠဝကဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို (လျှောက်ထား) ၏-

֍ ၁၈၃။ “ဤလောက၌ ယောက်ျား၏ မြတ်သော ဥစ္စာဟူသည် အဘယ်နည်း၊ ကောင်းသော အလေ့အကျင့်တို့တွင် အဘယ်ကောင်းသော အလေ့အကျင့်သည် ချမ်းသာကို ဆောင်နိုင်သနည်း၊ အရသာတို့တွင် အဘယ်အရသာသည် အလွန့်အလွန် ချိုမြိန်သော အရသာဖြစ်သနည်း၊ အဘယ်သို့ အသက်ရှင်ခြင်းကို မြတ်သော အသက်ရှင်ခြင်းဟူ၍ ဆိုကုန်သနည်း။ (၁)

֍ ၁၈၄။ (အာဠဝက) ဤလောက၌ ယောက်ျား၏ မြတ်သော ဥစ္စာဟူသည် ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'တရားပင်တည်း၊ ကောင်းသော အလေ့အကျင့်ဖြစ်သော ကုသိုလ်ကမ္မပထ တရား ဆယ်ပါးသည်ချမ်းသာကို ဆောင်နိုင်၏၊ အရသာတို့တွင်မှန်ကန်သော ဝစီသစ္စာသည် အလွန့်အလွန် ချိုမြိန်သော အရသာဖြစ်၏၊ ပညာဖြင့် အသက် ရှင်ခြင်းကို မြတ်သော အသက်ရှင်ခြင်းဟူ၍ ဆိုကုန်၏။ (၂)

֍ ၁၈၅။ အဘယ်ဖြင့် ဩဃ (လေးဖြာသံသရာ) ကို ကူးမြောက်နိုင်သနည်း၊ အဘယ်ဖြင့် (သံသရာဟူသော) သမုဒ္ဒရာကို ကူးမြောက်နိုင်သနည်း၊ အဘယ်ဖြင့် ဆင်းရဲခြင်းကို လွန်မြောက်နိုင်သနည်း၊ အဘယ်ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်နိုင် သနည်း။ (၃)

--

֍ ၁၈၆။ (အာဠဝက) ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ တရားဖြင့် ဩဃ (လေးဖြာ သံသရာ) ကို ကူးမြောက်နိုင်၏၊ မမေ့လျော့မှု ‘အပ္ပမာဒ’ တရားဖြင့် (သံသရာဟူသော) သမုဒ္ဒရာကို ကူးမြောက်နိုင်၏၊ ထကြွလုံ့လ ‘ဝီရိယ'ဖြင့် ဆင်းရဲခြင်းကို လွန်မြောက်နိုင်၏၊ ပညာဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်နိုင်၏။ (၄)

֍ ၁၈၇။ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ပညာကို ရသနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဥစ္စာကို ရသနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ကျော်စောခြင်းသို့ ရောက်ရ သနည်း၊ အဘယ်ဖြင့် အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ဖွဲ့နိုင်သနည်း၊ အဘယ်ဖြင့် ဤလောကမှ တမလွန် လောကသို့ ရောက်သော် မစိုးရိမ်ရသနည်း။ (၅)

֍ ၁၈၈။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ နိဗ္ဗာန်ရောက်ခြင်း၏ (အကြောင်း) တရားကို ယုံကြည်သော မမေ့မလျော့သော ဆင်ခြင်တတ်သော ပညာရှိသူသည် ကောင်းစွာ နာကြားရသောကြောင့် ပညာကို ရနိုင်၏။ (၆)

֍ ၁၈၉။ လျောက်ပတ်သော အကြောင်းကို ပြုလုပ်သည်ဖြစ်၍ တာဝန်ကို ပစ်ချ မထားသော ယောက်ျားသည် ထကြွလုံ့လ ဝီရိယကြောင့် ဥစ္စာကို ရနိုင်၏၊မှန်သော (ဝစီသစ္စာ) စကားကြောင့် ကျော်စောခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏၊ ပေးကမ်းတတ်သောသူသည် အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ဖွဲ့နိုင်၏။ (၇)

֍ ၁၉၀။ ယုံကြည်မှုရှိသော အိမ်၏ အစီးအပွါးကို ရှာတတ်သော အကြင်သူအားမှန်ကန်စွာပြောဆိုမှု ‘သစ္စာ’ ပညာဟူသော ‘ဒမ’ ဝီရိယဟူသော ‘ဓိတိ’ စွန့်လွှတ်မှုဟူသော ‘စာဂ'ဤတရားလေးပါးတို့ ရှိကုန်၏၊ ထိုသူသည် တမလွန်ဘဝသို့ ရောက်သော် ဧကန် မစိုးရိမ်ရတော့ပြီ။ (၈)

֍ ၁၉၁။ အာဠဝက ငါတိုက်တွန်း၏၊ သစ္စာထက်လွန်သော အကြောင်းသည်လည်းကောင်း၊ ပညာထက်လွန်သော အကြောင်းသည်လည်းကောင်း၊ စွန့်ကြဲခြင်းထက် လွန်သော အကြောင်းသည်လည်းကောင်း၊သည်းခံခြင်းထက် လွန်သော အကြောင်းသည်လည်းကောင်း ဤလောက၌ ရှိမူ တစ်ပါးသော များစွာသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို မေးချေဦးလော့။

֍ ၁၉၂။ အကျွန်ုပ်သည် ယနေ့ တမလွန် ဘဝ၌ ဖြစ်သော အကျိုးစီးပွါးကို သိပြီး သူ ဖြစ်ရကား ယခုအခါ အဘယ်မှာလျှင် များစွာသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို မေးမြန်းပါတော့အံ့နည်း။ (၁၀)

֍ ၁၉၃။ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ အကျိုးငှါ အာဠဝီပြည်သို့ နေရန် ကြွလာ တော်မူပေစွတကား၊ အကြင်ဘုရား၌ လှူခြင်းသည် အကျိုးကြီး၏၊ ထိုဘုရားကို ယခု ငါ သိရပေပြီ။ (၁၁)

֍ ၁၉၄။ ထိုငါသည် မြတ်စွာဘုရားကိုလည်းကောင်း၊ တရားတော်၏ ကောင်းသောတရား၏အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ရှိခိုးလျက် တစ်ရွာမှ တစ်ရွာ တစ်မြို့မှတစ်မြို့သို့ လှည့်လည်ပါတော့အံ့။ (၁၂)

ဆယ်ခုမြောက် အာဠဝကသုတ် ပြီး၏။

--

၁၁-ဝိဇယသုတ်

֍ ၁၉၅။ သွားသော်လည်းကောင်း၊ ရပ်သော်လည်းကောင်း၊ ထိုင်သော်လည်းကောင်း၊ အိပ်သော်လည်းကောင်း (ထိုထိုအဆစ်တို့ကို) ကွေး၏၊ ဆန့်၏၊ ဤသို့ (အဆစ်တို့ကို) ကွေးခြင်းဆန့်ခြင်းသည် ခန္ဓာကိုယ်၏ လှုပ်ရှားမှုသာတည်း။ (၁)

֍ ၁၉၆။ ကိုယ်ကောင်ကို အရိုးအကြောတို့ဖြင့် ဖွဲ့စပ်အပ်သည် အရေအသားတို့ဖြင့် လိမ်းကျံအပ်သည်အရေဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သည် ဖြစ်ရကားဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ မမြင်နိုင်ပေ။ (၂)

֍ ၁၉၇။ ဤကိုယ်ကောင်သည် အူဖြင့် ပြည့်၏၊ အစာသစ်ဖြင့် ပြည့်၏၊ အသည်း ဆိုင်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စည်ပေါင်းအိမ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှလုံးဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဆုတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အညှို့ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဖျဉ်းဖြင့်လည်းကောင်း ပြည့်နှက်လျက် ရှိ၏။ (၃)

֍ ၁၉၈။ နှပ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ တံထွေးဖြင့်လည်းကောင်း၊ ချွေးဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဆီခဲဖြင့်လည်းကောင်း၊ သွေးဖြင့်လည်းကောင်း၊ အစေးဖြင့်လည်းကောင်း၊သည်း ခြေဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆီကြည်ဖြင့်လည်းကောင်း ပြည့်နှက်လျက် ရှိ၏။ (၄)

֍ ၁၉၉။ ထိုမှတစ်ပါး ထိုကိုယ်၏ကိုးပါးသော ယိုစီးရာ အဝတို့မှ အညစ်အကြေးသည် အခါ ခပ်သိမ်းယိုစီး၏၊ မျက်စိမှ မျက်ချေးသည် ယိုစီး၏၊ (နားနှစ်ပေါက်)မှ နားဖာချေးသည် ယိုစီး၏။ (၅)

֍ ၂၀၀။ နှာခေါင်းပေါက်မှ နှပ်သည်လည်း ယိုစီး၏၊ တစ်ရံတစ်ခါ ခံတွင်းပေါက်မှသည်းခြေသည်လည်းပျို့အန်၏၊ သလိပ်သည်လည်း ပျို့အန်၏၊ ကိုယ်မှ ချွေး အညစ်အကြေးတို့သည် ယိုစီးကုန်၏။ (၆)

֍ ၂၀၁။ ထိုမှတစ်ပါး ထိုကိုယ်၏ ဦးခေါင်းသည် အပေါက်အခေါင်းရှိ၏၊ ဦးနှောက်ဖြင့် ပြည့်၏၊ ထိုကိုယ်ကို သူမိုက်သည် အဝိဇ္ဇာဖုံးလွှမ်းသည် ဖြစ်ရကား တင့်တယ်၏ဟူ၍ အောက်မေ့မှတ်ထင်၏။ (၇)

֍ ၂၀၂။ အကြင်အခါ ထိုကိုယ်သည် အသက်ဝိညာဉ် ကင်းသဖြင့် သေခြင်းသို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍ဖူးဖူးရောင်၏၊ ညိုသော အဆင်းရှိ၏၊ သုသာန်၌ စွန့်ပစ်အပ်သည်ဖြစ်၍ အိပ်ရ၏၊ (ထိုအခါ၌ ထိုကိုယ်ကို) ဆွေမျိုးတို့သည် ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်း ကြကုန်၏။ (၈)

֍ ၂၀၃။ ထိုကိုယ်ကို အိမ်ခွေးတို့သည်လည်းကောင်း၊ တောခွေးတို့သည်လည်းကောင်း၊ သစ်ကျုတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကျီးတို့သည်လည်းကောင်း၊ လင်းတတို့သည်လည်းကောင်း ခဲစားကုန်၏၊ တစ်ပါးကုန်သော အပုပ်အသိုးစား သတ္တဝါတို့သည်လည်းခဲစားကုန်၏။ (၉)

֍ ၂၀၄။ ဤသာသနာတော်၌ ပညာရှိသော ရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရား စကား တော်ကို ကြားနာရ၍ထိုကိုယ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ပိုင်းခြား၍ သိနိုင်၏၊ ရှုမြင်နိုင်၏။ (၁၀)

֍ ၂၀၅။ ဤသဝိညာဏက အသုဘသည် မသေမီ သွားခြင်း ရပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်း လျောင်းခြင်းဖြစ်သကဲ့သို့ ထိုအဝိညာဏက အသုဘသည်လည်း ယခုအခါ သေပြီး ဖြစ်၍ သွားခြင်း ရပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်းလျောင်းခြင်းမဖြစ်တော့သကဲ့သို့ ထို့အတူ ဤသဝိညာဏက အသုဘသည်လည်း နောင်သေသောအခါ သွားခြင်း ရပ်ခြင်း ထိုင်ခြင်း လျောင်းခြင်း မဖြစ်တော့လတ္တံ့၊ ဤသို့ အဇ္ဈတ္တခန္ဓာကိုယ်၌လည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓခန္ဓာကိုယ်၌လည်းကောင်း ဆန္ဒရာဂကို ကင်းကွာစေရာ၏။ (၁၁)

֍ ၂၀၆။ ဤသာသနာတော်၌ ပညာရှိသော ရဟန်းသည် ဆန္ဒရာဂဖြင့် တပ်ခြင်း ကင်းသည်ဖြစ်၍သေခြင်းကင်းရာ ငြိမ်းအေးရာ တဏှာမှ ထွက်မြောက်ရာ ရွေ့ လျောခြင်း မရှိရာ နိဗ္ဗာန်ကို ရနိုင်၏။ (၁၂)

--

֍ ၂၀၇။ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော ဤကိုယ်သည် မစင်ကြယ်၍ မကောင်းသော အနံ့ရှိသောကြောင့် ပန်းနံ့သာစသည်တို့ဖြင့် ပြုပြင်စီရင်၍ ဆောင်ရွက်နေရ၏၊သို့ ပင်ဖြစ်ပါလျက် အထူးထူးသော အပုပ်တို့ဖြင့် ပြည့်သည်ဖြစ်၍ ထိုထိုအပေါက် ကြီးငယ်တို့မှ ယိုစီး၏။ (၁၃)

֍ ၂၀၈။ အကြင်သူသည် ဤသို့ သဘောရှိသော ကိုယ်ဖြင့် မာနထောင်လွှားခြင်းငှါ အောက်မေ့ရာ၏၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မထီမဲ့မြင် ပြုရာ၏၊ ထိုသူ၏ မာနထောင် လွှားမှု မထီမဲ့မြင် ပြုမှုသည်အရိယသစ္စာကို မမြင်ခြင်းမှတစ်ပါး အဘယ်မှာ အကြောင်းရှိနိုင်ပါအံ့နည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် ဝိဇယသုတ် ပြီး၏။

၁၂-မုနိသုတ်

֍ ၂၀၉။ တဏှာ ဒိဋ္ဌိဟူသော ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုကြောင့် ကိလေသာဘေး ဖြစ်ရ၏၊ အာရုံခြောက်ပါးတည်းဟူသော အိမ်မှ ကိလေသာမြူ ဖြစ်ရ၏၊ ကိလေသာ အိမ်မရှိသော ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုမရှိသော ဤနိဗ္ဗာန်ကို ဘုရားတည်းဟူသော မုနိသည် မြင်နိုင်စွမ်း ပေစွတကား။ (၁)

֍ ၂၁၀။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ဖြစ်ခဲ့ဖူးသော ကိလေသာကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖြတ်ပြီး၍နောင်ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကိလေသာကိုလည်း မစိုက်မပျိုးတော့ပေ၊ ကိလေသာ ဖြစ်ပေါ်လာမည့်အကြောင်းကိုလည်း မဝင်ရောက်စေ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို မုနိတို့တွင် ကိလေသာအဖော်မမှီးတစ်ပါးတည်း လှည့်လည်ကြွသွားတတ်သော မုနိဟူ၍ ဆိုကြကုန်၏၊ သီလဂုဏ်ကျေးဇူးကို ရှာမှီးသော ထိုမြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော မုနိသည် ငြိမ်းအေးသော နိဗ္ဗာန်ကို မြင်တော်မူပြီ။ (၂)

֍ ၂၁၁။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ကိလေသာ၏တည်ရာ ခန္ဓာစသော မြေရာတို့ကို ဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်ပိုင်းခြား၍ အဘိသင်္ခါရဝိညာဉ်ဟူသော မျိုးစေ့ကို ဖျက်ဆီး ပြီးလျှင် တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော အစေးကို ထိုမျိုးစေ့သို့ မသက်ဝင်စေ၊ ဇာတိကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်သော ထိုမြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော မုနိသည်အကုသလဝိတက်ကို ပယ်ပြီး၍ (သတ္တဝါဟူသော) ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသို့ မရောက်နိုင်တော့ပေ။ (၃)

֍ ၂၁၂။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ကာမဘဝစသောနေရာအိမ်အားလုံးတို့ကို သိသောကြောင့် ထိုနေရာအိမ်တို့တွင် တစ်ပါးပါးသော အိမ်ကိုမျှလည်း မတောင့်တ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား တည်းဟူသော မုနိသည် မက်မောမှု တဏှာကင်းသည် တပ်မက်မှု မရှိသည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်ပြီးဖြစ်ရကား ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကံကို အားမထုတ်တော့ပေ။ (၄)

֍ ၂၁၃။ ခန္ဓာစသောတရားအားလုံးကို နှိမ်နင်းပြီးသောတရားအားလုံးကို သိပြီးသော ကောင်းသော ပညာရှိသော ခန္ဓာစသောတရားအားလုံးတို့၌ တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် မလိမ်းကျံသော ခန္ဓာစသောတရားအားလုံးကို စွန့်ပယ်ပြီးသောတဏှာကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ ညွတ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်းပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၅)

--

֍ ၂၁၄။ ပညာတည်းဟူသောအားရှိသော သီလအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော ကောင်း စွာ တည်ကြည်သော ဈာန်၌ မွေ့လျော်သော သတိရှိကာ ကပ်ငြိမှု ‘ရာဂ'မှ လွတ်သော ငါးပါးသော ငြောင့်တံသင်းမရှိသော အာသဝေါမရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၆)

֍ ၂၁၅။ တစ်ပါးတည်း လှည့်လည်သွားလာသော မောနေယျအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံသော မမေ့မလျော့သော ကဲ့ရဲ့ခြင်း ချီးမွမ်းခြင်းတို့ကြောင့် တုန်လှုပ်မှုမရှိသော အသံတို့ကြောင့် မထိတ်လန့်သော ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ အနိစ္စစသည်တို့ကြောင့် မထိတ် လန့်သော ပိုက်ကွန်၌ မကပ်ငြိသော လေကဲ့သို့ ခန္ဓာစသည်တို့၌ မကပ်ငြိသော ရေဖြင့် မလိမ်းကျံမကပ်ငြိသော ကြာကဲ့သို့လောကဖြင့် မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိသောသူတစ်ပါးတို့ကို အရိယမဂ်ဖြင့် ဆောင်တတ်သော မိမိကို မူ သူတစ်ပါးက မဆောင်အပ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၇)

֍ ၂၁၆။ အကြင်သူသည် သူတစ်ပါးတို့ ပြောဆိုသော ချီးမွမ်းခြင်း ကဲ့ရဲ့ခြင်း စသော စကားကြောင့် ဝမ်းမြောက်ခြင်း ဝမ်းနည်းခြင်း မဖြစ်မူ၍ ရေချိုးဆိပ်၌ ကြေးပွတ်တိုင်ကဲ့သို့ ဖြစ်၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသောတပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ’ ကင်းသော ကောင်းစွာ ထားအပ်သော ဣန္ဒြေရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၈)

֍ ၂၁၇။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် စင်စစ် တည်ကြည်သော စိတ်ရှိ၏၊ ယက်ဖောက်ကဲ့သို့ ဖြောင့်၏၊ ယုတ်မာသော အကုသိုလ်ကံတို့ကို စက်ဆုပ်၏၊ မညီညွတ်မှု (ကာယဝိသမ စသည်) ကိုလည်းကောင်း၊ ညီညွတ်မှု (ကာယသမစသည်) ကိုလည်းကောင်း စုံစမ်းဆင်ခြင် တတ်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်းပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၉)

֍ ၂၁၈။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကမ္မဒွါရတို့၌ စိတ်ကို ကောင်းစွာ စောင့်စည်း၏၊ စောင့်စည်းသော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်ရကား ပဌမအရွယ်၌ တည်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း၊ မဇ္ဈိမအရွယ်၌ တည်သည်ဖြစ်၍လည်းကောင်း မကောင်းမှုကို မပြု၊ ထို ရဟန္တာမုနိကို ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့်ထိပါးခြုတ်ခြယ်ခြင်းငှါ မထိုက်၊ ထိုမုနိသည်လည်း တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မထိပါးမခြုတ်ခြယ်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၁၀)

֍ ၂၁၉။ စားဦးစားဖျားမှသော်လည်းကောင်း၊ (စားနေဆဲတစ်ဝက်တစ်ပျက်) အလယ်မှသော်လည်းကောင်း၊ (စားပြီး) အကြွင်းအကျန်မှသော်လည်းကောင်း ဆွမ်းကို ရခဲ့မူ သူတစ်ပါးတို့ ပေးသည်ကိုမှီ၍အသက်မွေးရသူ ရဟန်းသည် အဦး အဖျားရသဖြင့်လည်း ချီးမွမ်းရန် မထိုက်၊ အကြွင်းအကျန်ရသဖြင့်လည်း ဆန့်ကျင် ဘက်စကား ပြောရန်မထိုက်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၁၁)

֍ ၂၂၀။ အကြင်သူသည် ပျိုမျစ်နုနယ် ငယ်ရွယ်စဉ် အချို့သော မိန်းမအဆင်း၌ မေထုန ရာဂဖြင့် မကပ်ငြိမဖွဲ့ယှက်၊ မောနေယျအကျင့်နှင့် ပြည့်စုံလျက် လှည့် လည်နေသော မေထုန်အကျင့်မှလည်း ကင်းလွတ်၍မာန်ယစ်ခြင်း မေ့လျော့ခြင်းမှလည်း ကင်းလွတ်သော ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ပညာရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၁၂)

֍ ၂၂၁။ ခန္ဓာစသော လောကကို ပိုင်းခြားသိ၍ မြတ်သော နိဗ္ဗာန်ပရမတ္ထသစ္စာကို မြင်ပြီးသော ဩဃလေးပါးနှင့် ခန္ဓာအာယတနစသော သမုဒ္ဒရာကို ကူးမြောက်ပြီး၍ တာဒိလက္ခဏာသို့ ရောက်ပြီးသော ထိုသို့ သဘောရှိသော ထုံးဖွဲ့မှု ‘ဂန္တ'ကို ဖြတ် ပြီးသော (တဏှာဒိဋ္ဌိကို) မမှီသော အာသဝေါကင်းသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ပညာ ရှိတို့သည် မုနိဟူ၍ သိကုန်၏။ (၁၃)

֍ ၂၂၂။ ရဟန်းနှင့်လူ နှစ်ယောက်သူတို့သည် မတူညီကြကုန်၊ ဝေးသောနေရာ သေးငယ်သော အသက်မွေးမှု ရှိကုန်၏၊ လူသည်သားမယားကို လုပ်ကျွေး၏၊ (ရဟန်းသည် ) မက်မောခြင်းလည်းကင်း၍ အကျင့်လည်းကောင်း၏၊ လူသည် တစ်ပါးသော သတ္တဝါတို့ကို သတ်ဖြတ်မှုမှ မစောင့်စည်း၊ ရဟန်းသည် အမြဲ စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍ သတ္တဝါတို့ကို စောင့်ရှောက်၏။ (၁၄)

--

֍ ၂၂၃။ ဦးစွန်းရှိသော စိမ်းညိုသော လည်ရှိသော ဥဒေါင်းငှက်သည် ဟင်္သာ၏ လျင်မြန်ခြင်းကို တစ်ရံတစ်ခါမျှ မမီနိုင်သကဲ့သို့ ဤအတူ လူသည် မုနိဟု ဆိုအပ်သော ကိလေသာမှ ကင်းဆိတ်၍တော၌ ဈာန်ဝင်စားလေ့ရှိသော ရဟန်း၏ လျင် မြန်ခြင်းကို အတုလိုက်၍ မပြုနိုင်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၁၅)

တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် မုနိသုတ် ပြီး၏။

ရှေးဦးစွာသော ဥရဂဝဂ် ပြီး၏။

--

၂-စူဠဝဂ်

၁-ရတနသုတ်

֍ ၂၂၄။ မြေ၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း ဤအရပ်သို့ အညီအညွတ် လာကြကုန်၏၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော နတ်တို့သည် နှစ်သက်ရွှင်ပျ ဝမ်းမြောက်ကြစေကုန်သတည်း၊ ထိုမှတစ်ပါးလည်း (ငါဘုရား) ဟောအပ်သော ပရိတ်တရားတော်ကို ရိုသေစွာ နာကြစေကုန်သတည်း။ (၁)

֍ ၂၂၅။ နတ်များတို့ ထို့ကြောင့် သာလျှင် အသင်နတ်အားလုံးတို့သည် ဟောတော်မူအပ်သော ပရိတ်တရားတော်ကို စိတ်၌ သိုမှီးသိမ်းဆည်းကြကုန်လော့၊ လူသတ္တဝါ အပေါင်း၌ မေတ္တာကို ပြုကြကုန်လော့၊ အကြင်သူတို့သည် နေ့၌လည်းကောင်း၊ ညဉ့်၌လည်းကောင်း သင်တို့အားပူဇော်ပသခြင်းကို ပြုကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် သာလျှင် ထိုလူတို့ကို မမေ့မလျော့စောင့်ရှောက်ကြကုန်လော့။ (၂)

֍ ၂၂၆။ ဤလူ့ပြည်၌လည်းကောင်း၊ နဂါးဂဠုန်ပြည်တို့၌လည်းကောင်း နှစ်သက်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော မွန်မြတ်သော အလုံးစုံသော အကြင်ရတနာမျိုးသည် ရှိ၏၊ မြတ်စွာဘုရားနှင့်တူသော ထိုရတနာမျိုးသည် မရှိ၊ ဘုရားဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်း သာကြပါစေသတည်း။ (၃)

֍ ၂၂၇။ ကိလေသာကုန်ရာဖြစ်သော ရာဂကင်းရာဖြစ်သော သေခြင်းကင်းသော မြတ်သော အကြင်နိဗ္ဗာန်ကို တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသော သာကီနွယ်ဖွား မြတ် ဘုရားသည် ရတော်မူ၏၊ ထို (နိဗ္ဗာန်) တရားနှင့်တူသောတစ်စုံတစ်ခုသော ရတနာမျိုးသည် မရှိ၊ နိဗ္ဗာန် တရားဟူသော ဤရတနာသည်လည်းအမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၄)

֍ ၂၂၈။ ဘုရားမြတ်သည် အကြင် (အရဟတ္တမဂ်နှင့်ယှဉ်သော) သမာဓိကို စင်ကြယ်၏ဟု ချီးမွမ်းတော်မူ၏၊ အကြင် (အရဟတ္တမဂ်နှင့်ယှဉ်သော) သမာဓိကို မိမိအခြားမဲ့၌ အကျိုးပေး၏ဟု (ဘုရားသျှင်တို့) ဟောဆိုကုန်၏၊ ထိုအရဟတ္တမဂ်နှင့်ယှဉ်သော သမာဓိနှင့် တူသောတရားမျိုးသည်မရှိ၊ တရားတော်ဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၅)

֍ ၂၂၉။ လေးယောက်အစုံဖြစ်ကုန်သော အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်ရှစ်ယောက်တို့ကို သူတော် ကောင်းတို့သည် ချီးမွမ်းအပ်ကုန်ပြီ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်ဖြစ်ကုန်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မြတ်သော အလှူကို ခံထိုက်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ လှူအပ်သော အလှူတို့သည် အကျိုးကြီးကုန်၏၊ သံဃာဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ် ဆုံး ဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာ စကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့)့ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၆)

֍ ၂၃၀။ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ အကြင် (ရဟန္တာ) ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ခိုင်မြဲစွာသော စိတ်ဖြင့် ကောင်းစွာအားထုတ်ကြကုန်၏၊ (ကိလေသာတို့မှ) ထွက်မြောက်ကြကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ရရောက်ထိုက်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရရောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ သေခြင်းကင်းသော နိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသောအားဖြင့် ရကုန်လျက် မပျက်မစီး အရဟတ္တဖလသမာပတ်ကို ခံစားကုန်၏၊ သံဃာဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၇)

--

֍ ၂၃၁။ မြေ၌ စိုက်ထူအပ်သောတံခါးတိုင်သည် အရပ်လေးမျက်နှာတို့မှ လာသော လေတို့ကြောင့် မတုန်လှုပ်သကဲ့သို့ အရိယသစ္စာတို့ကို ပညာဖြင့် သက်ဝင်၍ မြင်သော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်ကို ထိုတံခါးတိုင်နှင့် တူ၏ဟူ၍ ငါဆို၏၊ သံဃာဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၈)

֍ ၂၃၂။ အကြင် (သောတာပန်) ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် နက်နဲသောဉာဏ်ပညာရှိသော မြတ်စွာဘုရားကောင်းစွာ ဟောကြားအပ်သော အရိယသစ္စာတို့ကို ထင်ရှားအောင် ပြုကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပြင်းထန်စွာ မေ့လျော့ကြစေကာမူ ရှစ်ကြိမ်မြောက် ဘဝကို မယူကုန်၊ သံဃာဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၉)

֍ ၂၃၃။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သောတာပတ္တိမဂ်ဉာဏ်ကို ရသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်သာလျှင် သက္ကာယဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသ ဤတရားသုံးပါးတို့ကို ပယ်စွန့် အပ်ကုန်၏၊ ကိလေသာ စိုးစဉ်းမျှရှိစေကာမူ- (၁၀)

֍ ၂၃၄။ အပါယ်လေးပါးတို့မှ လွတ်၏၊ (အနန္တရိကကံငါးပါးနှင့် နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟူသော) ခြောက်ပါးသောတရားတို့ကို မပြုတော့ပြီ၊ သံဃာဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေ သတည်း။ (၁၁)

֍ ၂၃၅။ ထို (သောတာပန်) ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ နှုတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း မကောင်းမှုကံကို ပြုစေကာမူ ထိုမိမိပြုသော မကောင်းမှုကို မဖုံးလွှမ်းတော့ပြီ၊ နိဗ္ဗာန်ကို မြင်ပြီးဖြစ်သော (သောတာပန်) ပုဂ္ဂိုလ်၏ (ဖုံးလွှမ်းခြင်း) မပြုတော့သည့် အဖြစ်ကို (မြတ်စွာဘုရား) ဟောအပ်၏၊ သံဃာဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၁၂)

֍ ၂၃၆။ နွေဥတု၏ အစဖြစ်သောတန်ခူးလ၌ပင် လုံးကျွတ်ပွင့်သော အဖျားရှိသော တောအုပ်သည်ကျက်သရေရှိ၍ တင့်တယ်သကဲ့သို့ ထိုတောအုပ်လျှင် ဥပမာ ရှိသော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်စေတတ်သော (ပရိယတ္တိ) တရားတော်မြတ်ကို မြတ်သော (နိဗ္ဗာန်) အကျိုးငှါ ဟောတော်မူ၏၊ ဘုရားဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၁၃)

֍ ၂၃၇။ မြင့်မြတ်သည်ဖြစ်၍ မြင့်မြတ်သော နိဗ္ဗာန်ကို သိတော်မူသော မြင့်မြတ်သောတရားကို ပေးတတ်သော မြင့်မြတ်သော မဂ်ကို ဆောင်တတ်သော မိမိ ထက်သာသူ မရှိသော မြတ်စွာဘုရားသည် မြင့်မြတ်သောတရားကို ဟောကြား တော်မူပြီ၊ ဘုရားဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံးဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာ စကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၁၄)

֍ ၂၃၈။ (အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား) ကံဟောင်းကုန်ပြီ၊ ကံသစ် မရှိတော့ပြီ၊ လာလတ္တံ့သော ဘဝ၌ တပ်ခြင်းကင်းသော စိတ်ရှိကုန်သည် ပဋိသဧန္ဓမျိုးစေ့ကုန်ပြီးသည်ဖြစ်၍ စည်ပင်ပြန့်ပွါးသော ဆန္ဒမရှိကုန်၊ ဆီမီးသည် ငြိမ်းသကဲ့သို့ ပညာရှိသော ထိုရဟန္တာတို့သည် ငြိမ်းကုန်ပြီ၊ သံဃာဟူသော ဤရတနာသည်လည်း အမြတ်ဆုံး ဖြစ်၏၊ ဤသစ္စာစကားကြောင့် (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၁၅)

֍ ၂၃၉။ မြေ၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း ဤအရပ်သို့ အညီအညွတ်လာကြကုန်၏၊ ထိုငါတို့သည် လာခြင်းကောင်းတော်မူသော, နတ်လူတို့သည် ပူဇော်အပ်သော မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၁၆)

--

֍ ၂၄၀။ မြေ၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း ဤအရပ်သို့ အညီအညွတ်လာကြကုန်၏၊ ထိုငါတို့သည် ကိလေသာတို့ကို ဖျက်ဆီးသောအားဖြင့် ဖြစ်သော, နတ်လူတို့သည် ပူဇော်အပ်သောတရားတော်ကို ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်း။ (၁၇)

֍ ၂၄၁။ မြေ၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ တည်ကုန်သော နတ်တို့သည်လည်းကောင်း ဤအရပ်သို့ အညီအညွတ် လာကြကုန်၏၊ ထိုငါတို့သည် မချွတ်မယွင်းကျင့်ခြင်းရှိတော်မူသော, နတ်လူတို့သည် ပူဇော်အပ်သော သံဃာတော်ကို ရှိခိုးပါကုန်၏၊ (သတ္တဝါတို့) ချမ်းသာကြပါစေသတည်းဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

ရှေးဦးစွာသော ရတနသုတ် ပြီး၏။

၂-အာမဂန္ဓသုတ်

֍ ၂၄၂။ တရားသဖြင့် ရအပ်သော မြက်သီးစပါး ဆောင်းမေခါးပွင့်သဏ္ဌာန် အနှံ ရှိသော စပါးအလေ့ကျပေါက်သော ပဲနောက်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ သစ်ရွက်စိမ်းကိုလည်းကောင်း၊ သစ်မြစ်သစ်ဥကိုလည်းကောင်း၊ သစ်သီးဝလံကိုလည်းကောင်း စားသုံးကြကုန်သောသူတော်ကောင်းတို့သည် ကာမကို အလိုရှိခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ချွတ်ယွင်းသော စကားကို မဆိုကြကုန်။ (၁)

֍ ၂၄၃။ ကဿပနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား ကောင်းစွာ ပြုစီရင်ပြီး ကောင်းစွာ ချက်ပြုတ် ပြီးဆုံးပြီးသောသူတစ်ပါးတို့ ပေးလှူအပ်သော မွန်မြတ်သော ငါးအမဲ ဟင်းလျာကိုလည်း စား, သလေးထမင်းကိုလည်းစားသော သင်သည် အညှီ အဟောက်ကို စားသည် မည်၏။ (၂)

֍ ၂၄၄။ ဗြဟ္မာမင်း၏ အဆွေဖြစ်တော်မူသော ကဿပမြတ်စွာဘုရား အညှီအဟောက်သည် ငါ့အားမအပ်ဟု အသျှင်ဘုရားဆိုသည် မဟုတ်ပါလော၊သို့ပါလျက် ကောင်းစွာ စီရင်ထားသည့် ငှက်သားတို့နှင့် (တကွ) သလေးထမင်းကို စားဘိ၏၊ ကဿပမြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ဤအကြောင်းကို မေးပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားပြောသော အညှီအဟောက်ဟူသည် အဘယ်မျှ အပြားရှိပါသနည်း။ (၃)

֍ ၂၄၅။ တိဿရသေ့ သူ့အသက်ကို သတ်ခြင်း နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲခြင်း လက်ခြေ စသည်ကို ဖြတ်ခြင်း နှောင်ဖွဲ့ခြင်း ခိုးယူခြင်း မမှန်ဆိုခြင်း စဉ်းလဲခြင်း လှည့်ပတ်ခြင်း အကျိုးမရှိသော ကျမ်းဂန်တို့ကို သင်ယူခြင်း သူတစ်ပါးသားမယားကို ပေါင်းဖော်မှီဝဲခြင်း ဤသည်ကား အညှီအဟောက်တည်း၊ အသားတည်းဟူသော ဘောဇဉ်သည် အညှီအဟောက် မဟုတ်။ (၄)

֍ ၂၄၆။ ဤလောက၌ အကြင်သူတို့သည် ကာမတို့၌ မစောင့်စည်းကုန်၊ ရသာရုံတို့၌ မက်မောကုန်၏၊ မစင်ကြယ်သော မိစ္ဆာဇီဝအဖြစ်ကိုမှီကုန်၏၊ နတ္ထိကဝါဒ အယူရှိကုန်၏၊ မညီညွတ်သော ကာယကံမှုစသည်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သိစေနိုင်ခဲကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ဤကာမတို့၌ မစောင့်စည်းမှုစသည်ပင့်အညှီအဟောက်တည်း၊ အသားတည်းဟူသော ဘောဇဉ်သည် အညှီအဟောက် မဟုတ်။ (၅)

--

֍ ၂၄၇။ အကြင်သူတို့သည် ခေါင်းပါးသော အတ္တကိလမထအကျင့် ရှိကုန်၏၊ ကြမ်းတမ်းကုန်၏၊ သူတစ်ပါး၏ ကျောက်ကုန်းသားကို စားသကဲ့သို့ ရှေ့တွင် ချီးမွမ်း၍ မျက်ကွယ်၌ ကဲ့ရဲ့ကုန်၏၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့ကို ပြစ်မှားကုန်၏၊ သနားခြင်း ကင်းကုန်၏၊ အလွန်မာန်လမူကုန်၏၊ မပေးတတ်သော အလေ့ရှိကုန်၏၊ တစ်စုံတစ်ယောက်အား အနည်းငယ်မျှသော်လည်း မပေးလှူကုန်၊ ထိုသူတို့၏ ဤအတ္တကိလမထ စသည်ပင် အညှီအဟောက်တည်း၊ အသားတည်းဟူသော ဘောဇဉ်သည်အညှီအဟောက် မဟုတ်။ (၆)

֍ ၂၄၈။ အမျက်ထွက်ခြင်း မာန်ယစ်ခြင်း ခက်ထန်ခြင်း ဆန့်ကျင်ဘက် ပြုလုပ်ခြင်း လှည့်ပတ်ခြင်းငြူစူခြင်း ဝါကြွားပလွှား၍ ပြောဆိုခြင်း အလွန်မာန်မူခြင်း သူယုတ်မာတို့နှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံခြင်းဤသည်ပင် အညှီအဟောက်တည်း၊ အသားတည်းဟူသော ဘောဇဉ်သည် အညှီအဟောက် မဟုတ်။ (၇)

֍ ၂၄၉။ ဤလောက၌ အကြင်လူယုတ်မာတို့သည် မကောင်းသော အလေ့ရှိကုန်၏၊ ကြွေးမြီကို ယူ၍မပေးဆပ် ဖျက်ဆီးတတ်သည့်ပြင်ကုန်းချောတတ်ကုန်၏၊ ဤလောက၌ တံစိုးစားကာကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသဖြင့် တရားစီရင်တတ်ကုန်၏၊ သီလ ရှိယောင် အတုဆောင်တတ်ကုန်၏၊ အမိအဖစသည်အပေါ်၌ ကြမ်းသော အမှုကို ပြုကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ မကောင်းသော အလေ့စသည်ပင်အညှီအဟောက်တည်း၊ အသားတည်းဟူသော ဘောဇဉ်သည် အညှီအဟောက် မဟုတ်။ (၈)

֍ ၂၅၀။ ဤလောက၌ အကြင်သူတို့သည် သတ္တဝါတို့၌ သတ်ဖြတ်မှုတို့မှ မစောင့် စည်းကုန်၊ သူတစ်ပါးတို့၏ ဥစ္စာကို ယူ၍ ညှဉ်းဆဲရန် လုံ့လပြုကုန်၏၊ သီလ မရှိကုန်၊ ကြမ်းတမ်းသော အမှုရှိကုန်၏၊ ကြမ်းသော စကားရှိကုန်၏၊ ရိုသေခြင်း ကင်းကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ မစောင့်စည်းခြင်းစသည်ပင် အညှီအဟောက်တည်း၊ အသားတည်းဟူသော ဘောဇဉ်သည် အညှီအဟောက် မဟုတ်။ (၉)

֍ ၂၅၁။ အကြင်သူတို့သည် ဤသတ္တဝါတို့၌ မက်မောကုန်၏၊ မုန်းတီးဆန့်ကျင်ကုန်၏၊ ပြစ်မှားလွန်ကျူးခြင်းသို့ လျင်စွာ ကျရောက်တတ်ကုန်၏၊ အကုသိုလ်ပြုရန် အမြဲမပြတ်လုံ့လပြုကုန်သည်ဖြစ်၍ တမလွန်ဘဝ၌ အမိုက်သို့ သွားကုန်၏၊ ငရဲ၌ ဦးခေါင်း စောက်ထိုးကျကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ ဤမက်မောမှုစသည်ပင် အညှီ အဟောက်တည်း၊ အသားတည်းဟူသော ဘောဇဉ်သည်အညှီအဟောက် မဟုတ်။ (၁၀)

֍ ၂၅၂။ ငါး အမဲတို့ကို မစားသော အဖြစ်သည်လည်းကောင်း၊ အဝတ်မဝတ်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ဦးပြည်းခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ ဆံကျစ်မြူမှုန်အညစ်အကြေးသည်လည်းကောင်း၊ ရသေ့ပရိက္ခရာသစ်နက်ရေတို့သည်လည်းကောင်း၊ မီးကို ပူဇော်ခြင်း မီးကို လုပ်ကျွေးခြင်းတို့သည်လည်းကောင်းယုံမှားခြင်းမှ မကူးမြောက် သေးသော သတ္တဝါတို့ကို မစင်ကြယ်စေနိုင်ကုန်၊ လောက၌ အကြင်သို့ သဘော ရှိကုန်သော မသေရန် (တောင့်တလျက်) ကိုယ်ကို များစွာ ပူပန်စေတတ်သောအကျင့်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဗေဒင်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဟုံးပူဇော်သောအကျင့်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ယစ်ပူဇော်ခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ နွေဥတု၌ အပူခံခြင်းစသော ဥတုကိုမှီဝဲခြင်းတို့သည်လည်းကောင်း ယုံမှားခြင်းမှ မကူးမြောက်သေးသော သတ္တဝါကို မစင်ကြယ်စေနိုင်ကုန်။ (၁၁)

֍ ၂၅၃။ (အကြင်သူသည် ) ထိုဣန္ဒြေခြောက်ပါးတို့၌ လုံခြုံသည်ဖြစ်၍ ဤဣန္ဒြေတို့ကို ထင်ရှားသည်တို့ကို ပြုလျက် ကျင့်၏၊ သစ္စာလေးပါးတရား၌ တည်၏၊ ဖြောင့် မတ်သောသူနူးညံ့သောသူ၏ အဖြစ်၌ မွေ့လျော်၏၊ ရာဂစသော ကပ်ငြိခြင်းကို လွန်မြောက်၏၊ ဆင်းရဲအားလုံးကို ပယ်၏၊ ထိုသူသည် ခိုင်မြဲသော ပညာနှင့် ပြည့် စုံသည်ဖြစ်၍ မြင်အပ် ကြားအပ်သော အာရုံတို့၌ ကိလေသာတို့ဖြင့် မလိမ်းကျံ တော့ပေ။ (၁၂)

--

֍ ၂၅၄။ ဤသို့ ကဿပမြတ်စွာဘုရားသည် ဤအနက်သဘောကို အထပ်ထပ် ဟောတော်မူ၏၊ ဗေဒင်တစ်ဖက်ကမ်းရောက်သောတိဿရသေ့သည်လည်း ထိုအနက်ကို သိ၏၊ ကိလေသာအညှီအဟောက် ကင်းတော်မူသောတဏှာဒိဋ္ဌိကိုမှီတော်မမူသောသူတစ်ပါးတို့သည် အယူအားဖြင့်မဆွဲဆောင်နိုင်သော ကဿပ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆန်းကြယ်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ဟောတော်မူ၏။ (၃၁)

֍ ၂၅၅။ ထိုတိဿရသေ့သည် ကဿပမြတ်စွာဘုရား၏ ကောင်းစွာ ဟောတော်မူအပ်သော ကိလေသာအညှီအဟောက်ကင်းသော ဝဋ်ဆင်းရဲအားလုံးကို ပယ်ဖျောက်နိုင်သောတရားတော်ကို ကြားနာရ၍နှိမ့်ချသော စိတ်ရှိလျက် မြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးကာ ထိုအရပ်၌ပင်လျှင် ရဟန်းအဖြစ်ကို ကြားလျှောက်၏။ (၁၄)

နှစ်ခုမြောက် အာမဂန္ဓသုတ် ပြီး၏။

၃-ဟိရိသုတ်

֍ ၂၅၆။ မကောင်းမှုမှ ရှက်မှု ‘ဟိရီ'ကို လွန်ကာ ယင်းမကောင်းမှုမှ ရှက်မှုကို စက်ဆုပ်လျက် ငါကားသင်၏ မိတ်ဆွေဖြစ်ပါ၏ဟု နှုတ်ဖြင့် ပြောဆိုသော်လည်း မိမိပြုလုပ်ရန် စွမ်းနိုင်သော အမှုကိစ္စတို့ကို မူမယူတတ်သော အဆွေခင်ပွန်းတုကို ဤသူကား ငါ၏ အဆွေခင်ပွန်းမဟုတ်ဟု သိရာ၏။ (၁)

֍ ၂၅၇။ အကြင်သူသည် အဆွေခင်ပွန်းတို့၌ ပြုလုပ်မည်ဟု ပြောဆိုသော စကား၏ အနက်သို့ အစဉ်လိုက်သော ချစ်ဖွယ်သော စကားကို ပြောဆို၏၊ (ပြုလုပ်မည်ဟု) စကားကိုသာ ပြောဆိုဝန်ခံ၍ ပြောဆိုတိုင်း မပြုလုပ်သော ထိုသူကို ဤသူကား အဆွေခင်ပွန်းတုတည်းဟူ၍ ပညာရှိတို့ပိုင်းခြားသိကုန်၏။ (၂)

֍ ၂၅၈။ အကြင်သူသည် ကွဲပြားရမည်ကိုသာ တွေးတောယုံမှားလျက် အခါ ခပ်သိမ်း မမေ့မလျော့ဘဲမိမိကို အပြစ်တင်သောအခါ ပြန်၍ အပြစ်တင်ရန် အကြောင်း အခွင့်ကိုသာလျှင် ရှုလျက်နေ၏၊ ထိုသူသည် အကြင်သူသည် အဆွေခင်ပွန်းစစ် မဟုတ်၊ အကြင်သူကား သားငယ်သည် အဖ၏ ရင်ခွင်၌ ယုံးမှားကင်းလျက် အိပ်စက်နိုင်သကဲ့သို့ အကြင်အဆွေခင်ပွန်း၏ ရင်ခွင်၌ ယုံးမှားကင်းလျက် အိပ်စက်နိုင်၏၊ အကြင်အဆွေခင်ပွန်းကိုလည်း သူတစ်ပါးတို့က အကြောင်းရာထောင်ပြော၍သော်လည်းမဖျက်ဆီးနိုင်၊ ထိုသူ၏ ထိုသို့ သဘောရှိသော အဆွေခင်ပွန်းသည် အဆွေခင်ပွန်းစစ်မည်၏။ (၃)

֍ ၂၅၉။ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ပြုတတ်သော ဝီရိယသည် ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်းတည်း၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို ဆောင်တတ်သော ဝီရိယသည် ချမ်းသာ၏၊ အကျိုးကို အလိုရှိသူသည် ယောက်ျားအား လျောက်ပတ်သော ဝန်ကို ဆောင်လျက် သမ္မပ္ပဓာန် လုံ့လကို ပွါးများ၏။ (၄)

֍ ၂၆၀။ တရားတည်းဟူသော နှစ်သက်မှုပီတိအရသာကို သောက်ရသူသည် ဆိတ် ငြိမ်ရာ၌ ရသော (တရား) အရသာကိုလည်းကောင်း၊ ကိလေသာအပူငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်၏ အရသာကိုလည်းကောင်းသောက်ရသောကြောင့် ပူပန်မှုကင်း၏၊ မကောင်းမှုမှလည်း ကင်း၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၅)

သုံးခုမြောက် ဟိရိသုတ် ပြီး၏။

--

၄-မင်္ဂလသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုအခါ နတ်သားတစ်ယောက်သည် (ညဉ့်ဦးယံ) ကုန်လွန်ပြီးသော သန်းခေါင်ယံအခါ၌ အလွန်နှစ်လိုဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ် ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းစေလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင်မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးကာ တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်တည်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာဖြင့်လျှောက်၏-

֍ ၂၆၁။ (မြတ်စွာဘုရား) များစွာကုန်သော နတ်လူတို့သည် (မိမိ) ချမ်းသာကို တောင့်တကုန်သည်ဖြစ်၍ (မင်္ဂလာ) တရားတို့ကို ကြံကြကုန်၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည် ) မြင့်မြတ်သော (မင်္ဂလာ) တရားကို ဟောတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၂၆၂။ (နတ်သား) သူမိုက်တို့ကို မမှီဝဲ မဆည်းကပ်ရခြင်းလည်းကောင်း၊ ပညာ ရှိတို့ကိုမှီဝဲဆည်းကပ်ရခြင်းလည်းကောင်း၊ ပူဇော်ထိုက်သူတို့ကို ပူဇော်ရခြင်းလည်းကောင်း၊ ဤတရားသုံးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၂)

֍ ၂၆၃။ (နတ်သား) သင့်လျော် လျောက်ပတ်သောအရပ်၌ နေရခြင်းလည်းကောင်း၊ ရှေးဘဝကပြုခဲ့သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုရှိသူ ဖြစ်ခြင်းလည်းကောင်း၊ မိမိ (ကိုယ်စိတ်) ကို ကောင်းစွာထားခြင်းလည်းကောင်း ဤတရားသုံးပါးသည် မြင့် မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၃)

֍ ၂၆၄။ (နတ်သား) အကြားအမြင်များခြင်းလည်းကောင်း, (အပြစ်မရှိသော) အတတ်ကို တတ်ရခြင်းလည်းကောင်း, (မိမိတို့ဆိုင်ရာ) ဝိနည်းဥပဒေကို ကောင်းစွာ ကျင့်သုံးရခြင်းလည်းကောင်း, စကားကို ကောင်းစွာ ဆိုခြင်းလည်းကောင်း ဤတရားလေးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၄)

֍ ၂၆၅။ (နတ်သား) အမိအဖတို့ကို လုပ်ကျွေးခြင်းလည်းကောင်း, သားမယားကို ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ခြင်းလည်းကောင်း, ပျင်းရိဖင့်နွှဲခြင်းစသော အနှောက်အယှက် မရှိမူ၍အလုပ်အကိုင်တို့ကို ပြုလုပ်ရခြင်းလည်းကောင်း၊ ဤတရားသုံးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၅)

֍ ၂၆၆။ (နတ်သား) အလှူပေးရခြင်းလည်းကောင်း, ကုသိုလ်ကမ္မပထတရားကို ကျင့်ရခြင်းလည်းကောင်း, ဆွေမျိုးတို့ကို ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ရခြင်းလည်းကောင်း, အပြစ်ကင်းသော အမှုတို့ကို ပြုရခြင်းလည်းကောင်း ဤတရားလေးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၆)

֍ ၂၆၇။ (နတ်သား) မကောင်းမှုမှ (စိတ်ဖြင့်) ရှောင်ကြဉ်ခြင်းလည်းကောင်း, မကောင်းမှုမှ (ကိုယ်နှုတ်ဖြင့်) ရှောင်ကြဉ်ခြင်းလည်းကောင်း, သေအရက်သောက်ခြင်းမှ စောင့်စည်းခြင်းလည်းကောင်း, ကုသိုလ်တရားတို့၌ မမေ့မလျော့ခြင်းလည်းကောင်း၊ ဤတရားလေးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၇)

֍ ၂၆၈။ (နတ်သား) (ရိုသေထိုက်သူတို့အား) ရိုသေခြင်းလည်းကောင်း, (မိမိကိုယ်ကို) နှိမ့်ချခြင်းလည်းကောင်း, ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းလည်းကောင်း, သူပြုဖူးသော ကျေး ဇူးကို သိခြင်းလည်းကောင်း, သင့်တင့်သောအခါ၌ တရားနာခြင်းလည်းကောင်း ဤတရားလေးပါးသည်မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၈)

--

֍ ၂၆၉။ (နတ်သား)သည်းခံခြင်းလည်းကောင်း, သူတော်ကောင်းတို့၏ ဆုံးမ စကားကို နာလွယ်ခြင်းလည်းကောင်း, ရဟန်းတို့အား ဖူးမြင်ခြင်းလည်းကောင်း, သင့်တင့်သောအခါ၌ တရားကို ဆွေးနွေးမေးမြန်းခြင်းလည်းကောင်း၊ ဤတရား လေးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၉)

֍ ၂၇၀။ (နတ်သား) (အကုသိုလ်တရားတို့ကို) ပူပန်စေတတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းလည်းကောင်း, မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းလည်းကောင်း, အရိယသစ္စာတို့ကို (မဂ်ဖြင့်) မြင်ခြင်းလည်းကောင်း, နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းလည်းကောင်း၊ ဤတရားလေးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၁၀)

֍ ၂၇၁။ (နတ်သား) လောကဓံတို့နှင့် တွေ့သော အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည် မတုန်လှုပ်, စိုးရိမ်ခြင်းမရှိ, ကိလေသာမြူ ကင်း၏, ဘေးရန် မရှိ၊ ဤတရားလေးပါးသည် မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားတည်း။ (၁၁)

֍ ၂၇၂။ (နတ်သား) မင်္ဂလာတရား သုံးဆယ့်ရှစ်ပါးတို့ကို ပြုကျင့်သောကြောင့် ရန်သူဟူသမျှတို့တွင် (တစ်ယောက်မျှ) ရန်သူတို့ မအောင်နိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသောအရပ်တို့၌ ကြီးပွါးချမ်းသာခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုတရားသုံးဆယ့်ရှစ်ပါးသည် ထိုနတ်လူတို့၏ မြင့်မြတ်သော မင်္ဂလာတရားမည်၏ဟု (မှတ်လေလော့ဟု မိန့်တော်မူ၏)။ (၁၂)

လေးခုမြောက် မင်္ဂလသုတ် ပြီး၏။

၅-သူစိလောမသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဂယာရွာ သူစိလောမဘီလူး၏ဗိမာန် ကျောက်ဖျာညောင်စောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ခရလောမဘီလူးသည်လည်းကောင်း၊ သူစိလောမဘီလူးသည်လည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရား၏ မနီးမဝေး၌ လွန်၍သွားကုန်၏၊ ထို့နောက် ခရလောမ ဘီလူးသည် သူစိလောမဘီလူးကို “ဤသူကား ရဟန်းတည်း”ဟု ပြောဆို၏၊ ဤသူကား ရဟန်းမဟုတ်၊ ဤသူကား ရဟန်းတုတည်း၊ ထိုသူသည် “ရဟန်းစစ်သော်လည်းဖြစ်စေ၊ ရဟန်းတုသော်လည်းဖြစ်စေ ငါ သိအောင်ပြုအံ့”ဟု (ဆို၏)။

ထို့နောက် သူစိလောမဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရား၏ကိုယ်ကို တိုးဝှေ့၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်ကို တိမ်းဖယ်တော်မူ၏၊ ထို့နောက် သူစိလောမဘီလူးသည်မြတ်စွာဘုရားအား “ရဟန်း သင်သည် ငါ့ကို ကြောက်သလော”ဟု ဆို၏။ ဒကာဘီလူး ငါသည် သင့်ကို မကြောက်၊ စင်စစ်မှာမူ သင်၏ အတွေ့သည် ယုတ်ညံ့၏ဟု (မိန့်ဆိုတော်မူ၏)။

ရဟန်း သင့်ကို ပြဿနာ မေးအံ့၊ အကယ်၍ မဖြေနိုင်မူ သင်၏စိတ်ကိုသော်လည်း ပျံ့လွင့်စေအံ့၊ သင်၏ နှလုံးသားကို မူလည်း ခွဲလိုက်အံ့၊ ခြေတို့ကို မူလည်းကိုင်၍ မြစ်ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ပစ်ချလိုက်အံ့ဟု (ဆို၏)။

--

ဒကာဘီလူး နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများလူများနှင့်တကွသော လူ့လောက၌ ငါ၏ စိတ်ကိုသော်လည်း ပျံ့လွင့်စေနိုင်သူ နှလုံးသားကို မူလည်းခွဲနိုင်သူ ခြေတို့ကို မူလည်းကိုင်၍ မြစ်ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ပစ်ချနိုင်သူကို ငါဘုရား မြင်တော် မမူ၊သို့ ပင်ဖြစ်စေကာမူ ဒကာဘီလူး အလိုရှိသော် ပြဿနာကို မေးလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထို့နောက်သူစိလောမ ဘီလူးသည် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို (လျှောက်ထား) ၏-

֍ ၂၇၃။ (ရဟန်း) ရာဂသည်လည်းကောင်း၊ ဒေါသသည်လည်းကောင်း၊ အဘယ်လျှင်အကြောင်းရှိကုန်သနည်း၊ မမွေ့လျော်မှုသည်လည်းကောင်း၊ ကြက်သီး မွေးညင်းထမှုသည်လည်းကောင်းအဘယ်မှဖြစ်သနည်း၊ သူငယ်တို့သည် ကျီးကို ဖမ်း၍ (ကြိုးဖြင့်) ဖွဲ့ကာ လွှတ်ကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူကာမဝိတက်စသည်တို့သည် အဘယ်မှဖြစ်၍ ကုသိုလ်စိတ်ကို လွှတ်ကုန်သနည်း။ (၁)

֍ ၂၇၄။ (ဘီလူး) ရာဂသည်လည်းကောင်း၊ ဒေါသသည်လည်းကောင်း၊ ဤ (အတ္တ ဘော)လျှင်အကြောင်းရှိကုန်၏၊ မမွေ့လျော်မှုသည်လည်းကောင်း၊ ကြက်သီးမွေး ညင်း ထမှုသည်လည်းကောင်းဤအတ္တဘောမှ ဖြစ်ကုန်၏၊ သူငယ်တို့သည် ကျီးကို ဖမ်း၍ (ကြိုးဖြင့်) ဖွဲ့ကာ လွှတ်ကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူ ကာမဝိတက် စသည်တို့သည် ဤအတ္တဘောမှ ဖြစ်၍ ကုသိုလ်စိတ်ကို လွှတ်ကုန်၏။ (၂)

֍ ၂၇၅။ ပညောင်ပင်၏ မြစ်ပျဉ်းတို့သည် ပင်စည်တို့၌ ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့ တဏှာ အစေးကြောင့် ဖြစ်ကုန်သော ရာဂစသောတရားတို့သည် အတ္တဘော၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ တော၌ ဖြစ်သော မာလောနွယ်သည်မိမိနွယ်သော သစ်ပင်ကို ထက်ဝန်းကျင် ရစ်ပတ်ပိတ်ဆို့သကဲ့သို့ များစွာသော ကိလေသာတို့သည် ကာမဂုဏ်တို့၌ ငြိတွယ်လျက် တည်ကုန်၏။ (၃)

֍ ၂၇၆။ ဘီလူး နားထောင်လော့၊ အကြင်သူတို့သည် ထိုအတ္တဘောကို သိကုန်၏၊ ယင်းအတ္တဘောလျှင်အကြောင်းရှိသောတဏှာကိုလည်း သိကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ထိုအတ္တဘော၏ အကြောင်းဖြစ်သောတဏှာအစေးကို ပယ်ဖျောက်ကုန်၏၊ တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ မဖြစ်စေခြင်းငှါ မကူးမြောက်ဖူးသေးသော ကူးခပ်နိုင်ခဲသော ဤသံသရာ ဩဃကို ကူးမြောက်ကုန်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၄)

ငါးခုမြောက် သူစိလောမသုတ် ပြီး၏။

--

၆-ဓမ္မစရိယသုတ်

֍ ၂၇၇-

֍ ၂၇၈။ တရားကျင့်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ခြင်းကိုလည်းကောင်းဤနှစ်ပါးစုံကို မြတ်သော ဥစ္စာရတနာဟူ၍ ဆိုကုန်၏၊ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၍ရဟန်းပြုသူ အကယ်၍ ဖြစ်သော်လည်း ဖြစ်စေ ကာမူ ထိုရဟန်းသည် နှုတ်ကြမ်းသော သဘောရှိသူသူတစ်ပါးတို့ကို ညှဉ်းဆဲခြင်း၌ အလွန်မွေ့လျော်သူ သားသမင်နှင့် တူသူဖြစ်ခဲ့ပါမူ ထိုရဟန်း၏ အသက်ရှင်နေခြင်းသည် ယုတ်ညံ့၏၊ မိမိ၏ ကိလေသာမြူကို ပွါးစေ၏။ (၁-၂)

֍ ၂၇၉။ ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်း၌ မွေ့လျော်သော ရဟန်းသည် မောဟတရားဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍ (သူတော်ကောင်းတို့) ပြောကြားသည်ကိုလည်း မသိနိုင်၊ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားအပ်သောတရားကိုလည်း မသိနိုင်။ (၃)

֍ ၂၈၀။ စိတ်ကို ပွါးများပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ညှဉ်းဆဲသောသူသည် အဝိဇ္ဇာခြံရံအပ်သည်ဖြစ်၍ (ယခုဘဝ၌) စိတ်ညစ်ညူးကြောင်း (နောင်အခါ ) ငရဲသို့ ကျရောက်ကြောင်းဖြစ်သော အကုသိုလ်လမ်းခရီးကို မသိနိုင်။ (၄)

֍ ၂၈၁။ (ဤသို့ မသိသူသည် ဤခရီးဖြင့်ပင်) ပျက်စီး၍ကျရာ အပါယ်သို့ ရောက်ရ၏၊ အမိဝမ်းတိုက်တစ်ခုမှ အမိဝမ်းတိုက်တစ်ခုသို့ အမိုက်တိုက်တစ်ခုမှ အမိုက် တိုက်တစ်ခုသို့ ရောက်ရ၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော ထိုရဟန်းသည် တမလွန်ဘဝ၌ ဆင်းရဲသို့ ရောက်ရ၏။ (၅)

֍ ၂၈၂။ နှစ်-လ-များစွာ ကြာရှိပြီးသော မစင်တွင်းသည် မစင်ဖြင့် ပြည့်သည်ဖြစ်၍ (ဆေးကြောနိုင်ခဲသည်) ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ အကြင်ရဟန်းသည် လည်း ဤဥပမာ သဘောရှိသူ ဖြစ်ငြားအံ့၊ ကိလေသာ အညစ်အကြေးရှိသော ထိုရဟန်းသည် အကုသိုလ်မစင်ဖြင့် ပြည့်သဖြင့် ဆေးကြော၍စင်ကြယ်စေနိုင်ခဲ၏။ (၆)

֍ ၂၈၃။ ရဟန်းတို့ ကာမဂုဏ်ငါးပါးကိုမှီသော ယုတ်ညံ့သော အလို ယုတ်ညံ့သော အကြံယုတ်ညံ့သောအကျင့် ‘အာစာရ’ ကျက်စားရာ ‘ဂေါစရ’ ရှိသော ဤသို့ သဘော ရှိသည့် အကြင်ရဟန်းကို သင်တို့ သိကြကုန်မူ- (၇)

֍ ၂၈၄။ အလုံးစုံသော သင်တို့သည် ညီညွတ်ကြကုန်လျက် ထိုရဟန်းကို ရှောင် ကြဉ်ကြကုန်လော့၊ အမှိုက်ကဲ့သို့မှုတ်လွှင့်နှင်ထုတ်ကြကုန်လော့၊ ယောက်သွား ပုပ်ကဲ့သို့ ဆွဲထုတ်ကြကုန်လော့။ (၈)

֍ ၂၈၅။ စပါးဖျင်းကဲ့သို့ ရဟန်းတို့ကို ထိုသံဃာ့ဘောင်မှ မျှောလွှင့်ကြကုန်လော့၊ ရဟန်းမဟုတ်ဘဲငါရဟန်းဟုမှတ်ထင်သော ယုတ်ညံ့သော အလို ယုတ်ညံ့သော အကြံယုတ်ညံ့သောအကျင့် ‘အာစာရ'ကျက်စားရာ ‘ဂေါစာရ’ ရှိကုန်သော ရဟန်းတို့ကို နှင်ထုတ်ကြကုန်၍- (၉)

֍ ၂၈၆။ စင်ကြယ်သော ရဟန်းတို့သည် စင်ကြယ်သော ရဟန်းတို့နှင့် ရိုသေကျိုး နွံကြကုန်လျက်ပေါင်းသင်းမှုကို ပြုကြကုန်လော့၊ ထို့နောက် ညီညွတ်ကြကုန် ပညာဉာဏ် ရင့်ကျက်ကြကုန်သည်ဖြစ်၍ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုကြကုန်လော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၁၀)

ခြောက်ခုမြောက် ဓမ္မစရိယသုတ် ပြီး၏။

--

၇-ဗြာဟ္မဏဓမ္မိကသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အိုကုန်သော ကြီးကုန်သော ရင့်ကုန်သော ရှေးမီကုန်သော အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်ကုန်သော များစွာသော ကောသလတိုင်းသား ပုဏ္ဏားသူဌေးကြီးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်ကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးနောက် တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်နေကုန်ပြီးသော်မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ ယခုခေတ်ပုဏ္ဏားတို့ကို ရှေးခေတ်ပုဏ္ဏားတို့၏ ဗြာဟ္မဏကျင့်စဉ်တရား၌ တွေ့မြင်ကြရကုန်၏လော”ဟု လျှောက်ကုန်၏။

ပုဏ္ဏားတို့ ယခုခေတ်ပုဏ္ဏားတို့ကို ရှေးခေတ်ပုဏ္ဏားတို့၏ ဗြာဟ္မဏကျင့်စဉ်တရား၌ မတွေ့မြင်ရတော့ကုန်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ တောင်းပန်ပါ၏- အသျှင်ဂေါတမအား ဝန်မလေးပါမူ အသျှင်ဂေါတမသည်ရှေးခေတ် ပုဏ္ဏားတို့၏ ဗြာဟ္မဏကျင့်စဉ်တရားကို အကျွန်ုပ်တို့အား ဟောတော်မူပါလော့ဟု (လျှောက်၏)။

ပုဏ္ဏားတို့သို့ ဖြစ်လျှင် နာကြကုန်လော့၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းကြကုန်လော့၊ ဟောပေအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ “အသျှင်ဘုရား ကောင်းပါပြီ”ဟု ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးကြီးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအားပြန်လျှောက်ကြကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၂၈၇။ (ပုဏ္ဏားတို့) ရှေး၌ ဖြစ်သော ရသေ့တို့သည် ကောင်းစွာ စောင့်စည်းသော စိတ် ရှိကုန်၏၊ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို စွန့်ကြ၍ မိမိအကျိုးကို ကျင့်ကုန်၏။ (၁)

֍ ၂၈၈။ (ရှေးခေတ်) ပုဏ္ဏားတို့အား နွားမြင်းစသည် မရှိကုန်၊ ရွှေငွေမရှိ၊ ဥစ္စာ စပါး မရှိ၊ ဗေဒင်ကို သရဇ္ဈာယ်ခြင်းတည်းဟူသော ဥစ္စာစပါးသာ ရှိကုန်၏၊ မေတ္တာစသော မြတ်သော ရွှေအိုးကို စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ (၂)

֍ ၂၈၉။ ပုဏ္ဏားတို့အား ရည်ညွှန်း၍ စီရင်အပ်သော ဒွါရဘတ်ကို ထိုပုဏ္ဏားတို့ အတွက် တည်ထားအပ်ပြီ၊ သဒ္ဓါ၍ စီရင်အပ်သော ထိုဒွါရဘတ်ကို ရှာမှီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား ပေးလှူရမည်ဟူ၍ အလှူဒါယကာတို့သိမှတ်ထားကြကုန်၏။ (၃)

֍ ၂၉၀။ ဆိုးရေအမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ဆိုးအပ်ကုန်သော အဝတ်ပုဆိုး အိပ်ရာ နေရာ နေအိမ်တို့ဖြင့်စည်ပင်ဝပြောကုန်သော ဇနပုဒ်သူ ဇနပုဒ်သားတို့သည်လည်းကောင်း၊နိုင်ငံသူနိုင်ငံသားတို့သည်လည်းကောင်း ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို ရှိခိုးကုန်၏။ (၄)

֍ ၂၉၁။ ထိုရှိခိုးထိုက်သော ပုဏ္ဏားတို့သည် တရားစောင့်သူတို့ ဖြစ်ကုန်ရကား လူတို့ကမသတ်ထိုက်သူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏၊ နှိပ်စက်၍ အနိုင်မယူထိုက်သူတို့လည်း ဖြစ်ကုန်၏၊ အိမ်တံခါးတို့၌ အချင်းခပ်သိမ်း တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူကမျှ ထိုပုဏ္ဏားတို့ကို မတားမြစ်ပေ။ (၅)

֍ ၂၉၂။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် လေးဆယ့်ရှစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မေထုန်ရှောင်ကြဉ်မှု ကောမာရဗြဟ္မစရိယအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်၏၊ ရှေးခေတ်ပုဏ္ဏားတို့သည် ဗေဒင် သရဇ္ဈာယ် ‘ဝိဇ္ဇာ'နှင့်သီလစောင့်ထိန်းမှု ‘စရဏ’ ရှာမှီးသောအကျင့်ကို ကျင့်ကြကုန်၏။ (၆)

--

֍ ၂၉၃။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် မင်းစသောတစ်စုံတစ်ယောက်ထံသို့မျှ မကပ်ကုန်၊ မယားကိုလည်းမဝယ်ယူကုန်၊ အချင်းချင်း မြတ်နိုးသဖြင့်သာလျှင် ပေါင်းဖော်နှီး နှောကြကုန်လျက် အညီအမျှနှစ်သက်ကြကုန်၏။ (၇)

֍ ၂၉၄။ (ရှေး) ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုဥတု လာပြီးစ သွားလာထိုက်သောအခါမှ တစ်ပါးသောအခါ၌ ဥတုမှ ကင်းသော မယားကို ဥတုနှစ်ခုတို့၏ အကြား၌ မေထုန် အလို့ငှါ မကပ်ရောက်ကုန်။ (၈)

֍ ၂၉၅။ အကျင့်မြတ်ကိုုလည်းကောင်း၊ သီလကိုလည်းကောင်း၊ ဖြောင့်မတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြေစောင့်စည်းခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကောင်းသောအကျင့်၌ မွေ့လျော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မပုတ်ခတ် မညှဉ်း ဆဲခြင်းကိုလည်းကောင်း၊သည်းခံခြင်းကိုလည်းကောင်းချီးမွမ်းကုန်၏။ (၉)

֍ ၂၉၆။ ပုဏ္ဏားတို့တွင် အကြင်ပုဏ္ဏားသည် ဗြဟ္မာကဲ့သို့ မြင့်မြတ်သူ ဖြစ်၏၊ မြဲမြံသော ဝီရိယ ရှိ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် မေထုန်အကျင့်ကို အိပ်မက်၌သော်မျှလည်း မရောက်စဖူး။ (၁၀)

֍ ၂၉၇။ ဤလောက၌ လိမ္မာသော သဘောရှိကုန်သောအချို့ သူတို့သည် ထိုမြတ်သော ပုဏ္ဏား၏ကျင့်ဝတ်ကို အတုလိုက်၍ ကျင့်ကြကုန်လျက် အကျင့်မြတ်ကိုလည်းကောင်း၊ သီလကိုလည်းကောင်း၊သည်းခံခြင်းကိုလည်းကောင်း ချီးမွမ်းကုန်၏။ (၁၁)

֍ ၂၉၈။ ဆန်ကိုလည်းကောင်း၊ အိပ်ရာနေရာကိုလည်းကောင်း၊ အဝတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ထောပတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ဆီကိုလည်းကောင်း တရားသဖြင့် တောင်းခံ၍ စုရုံးပြီးလျှင် ထိုအစုအပုံမှယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ပြုကြကုန်၏။ (၁၂)

֍ ၂၉၉။ ယဇ်ပူဇော်ရန် အချိန်ကျရောက်လတ်သော် ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် နွားတို့ကို မသတ်ကုန်၊ နွားမတို့၌ ဆေးဖြစ်ကုန်သော နွားနို့အရသာတို့ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်ရကား နွားတို့သည် အမိအဖညီအစ်ကို ထိုမှတစ်ပါးသော ဆွေမျိုးတို့ကဲ့သို့ ငါတို့၏ မြတ်သော အဆွေခင်ပွန်းနှင့် တူကုန်၏။ (၁၃)

֍ ၃၀၀။ ထိုနွားမတို့သည် ငါတို့အား ထမင်းကို ပေးကုန်၏၊ ခွန်အားကို ပေးကုန်၏၊ အဆင်းကို ပေးကုန်၏၊ ချမ်းသာကို ပေးကုန်၏၊ ဤသို့ သော အကျိုးထူးကို သိကုန်၍ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် နွားတို့ကို မသတ်ကြကုန်။ (၁၄)

֍ ၃၀၁။ ပုဏ္ဏားတို့သည် နူးညံ့သိမ်မွေ့ကုန်၏၊ ကြီးသော ကိုယ်ရှိကုန်၏၊ ရုပ် အဆင်းလှကုန်၏၊ အခြံအရံများကုန်၏၊ မိမိဥစ္စာကိုယ်ကျင့်တရားတို့ဖြင့် ပြုထိုက်သော ကိစ္စ မပြုထိုက်သော ကိစ္စတို့၌ကြောင့်ကြစိုက်ကုန်၏၊ လောက၌ ဆိုအပ်ပြီးသောအကျင့်ကို ပုဏ္ဏားတို့ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြသမျှကာလပတ်လုံး ဤသတ္တဝါ အပေါင်းသည် ချမ်းသာကြီးပွါးခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏။ (၁၅)

֍ ၃၀၂။ ထိုပုဏ္ဏားတို့အား အနည်းငယ် (ကာမဂုဏ်) ကြောင့် ဖြစ်သော အနည်း ငယ် (ချမ်းသာ) ကို မြင်၍ဖောက်ပြန်သော အသိဉာဏ်ဖြစ်၏၊ မင်း၏ စည်းစိမ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကောင်းစွာ တန်ဆာဆင်အပ်သော မိန်းမတို့ကိုလည်းကောင်း။ (၁၆)

֍ ၃၀၃။ အာဇာနည်မြင်းကကုန်သော ကောင်းစွာ ပြုအပ်သော ဆန်းကြယ်စွာ ချုပ်အပ်ကုန်သော ရထားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဝေဖန်အပ်ကုန်သော အဖို့အစုအားဖြင့် နှိုင်းယှဉ်အပ်ကုန်သော အိပ်ရာနေရာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အိမ်တို့ကိုလည်းကောင်း မြင်ရ၍ ဖောက်ပြန်သော အသိဉာဏ်ဖြစ်၏။ (၁၇)

֍ ၃၀၄။ ပုဏ္ဏားတို့သည် နွားအပေါင်းတို့ဖြင့် ရောပြွမ်းသော မိန်းမမြတ်အပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံသည့်ပြန့်ပြောများပြားသော လူ့စည်းစိမ်ကို တောင့်တကြံစည် ကြကုန်၏။ (၁၈)

--

֍ ၃၀၅။ ထိုအခါ ပုဏ္ဏားတို့သည် ထိုစည်းစိမ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဗေဒင် ကျမ်းတို့ကို ဖွဲ့နွဲ့စီကုံးကြပြီးလျှင် (မင်းကြီး) သင်မင်းကြီးအား စည်းစိမ်များ၏၊ ယဇ်ပူဇော်ပါလော့၊ သင်မင်းကြီးအားဥစ္စာများ၏၊ ယဇ်ပူဇော်ပါလော့၊ ဤသို့ ယဇ်ပူဇော်သည်ရှိသော် သင်မင်းကြီးအား နောင်အခါ ဥစ္စာစပါးပေါများလတ္တံ့ဟု ပြောဆိုကာ ဩက္ကာကမင်းထံသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏။ (၁၉)

֍ ၃၀၆။ ထိုအခါ ရထားစီး မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော ဩက္ကာကမင်းသည် ပုဏ္ဏားတို့တိုက်တွန်းအပ်သည် ဖြစ်ရကား မြင်းတို့ကို သတ်၍ ယဇ်ပူဇော်မှု ‘အဿမေဓယဇ်’၊ ယောက်ျားတို့ကို သတ်၍ ယဇ်ပူဇော်မှု ‘ပုရိသမေဓယဇ်’၊ ထမ်းပိုး ကျည်းကို ပစ်၍ ထိုထမ်းပိုးကျည်းကျရာ၌ ယဇ်မြေပြုလျက် ပူဇော်မှု ‘သမ္မာပါသယဇ်’၊ ထောပတ်ဃနာ ပျားသကာတို့ကို့သောက်ရာဖြစ်သော ‘ဝါဇပေယျယဇ်’၊ တံခါးရွက်ကို ဖွင့်လှစ်၍ ပူဇော်မှု ‘နိရဂ္ဂဠယဇ်’ဟူကုန်သော ယဇ်တို့ကို ပူဇော်၍ ပုဏ္ဏားတို့အား ဥစ္စာကို ပေး၏။ (၂၀)

֍ ၃၀၇။ နွားတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အိပ်ရာနေရာကိုလည်းကောင်း၊ အဝတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကောင်းစွာ တန်ဆာဆင်အပ်သော မိန်းမတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အာဇာနည် မြင်းကသော ကောင်းစွာ ပြုအပ်သော ဆန်းကြယ်စွာ ချုပ်အပ်သော ရထားတို့ကိုလည်းကောင်း ပေး၏။ (၂၁)

֍ ၃၀၈။ အဖို့အစုအားဖြင့် ကောင်းစွာ ဝေဖန်အပ်ကုန်သော မွေ့လျော်ဖွယ်ရာ အိမ်တို့ကို အထူးထူးသော ဥစ္စာစပါးဖြင့် ပြည့်စေ၍ ပုဏ္ဏားတို့အား ဥစ္စာကို ပေး၏။ (၂၂)

֍ ၃၀၉။ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည်လည်း ထို (ယဇ်ပွဲ)၌ ဥစ္စာကို ရကုန်၍ သိုမှီးမှုကို လိုလားနှစ်သက်ကြကုန်၏၊ အလိုဆိုးဖြင့် စိတ်သက်ဝင်ကုန်သော ထိုပုဏ္ဏားတို့အား အလွန့်အလွန် တဏှာပွါးများတော့၏၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် ထို (တဏှာပွါးများခြင်း) ကြောင့် ဗေဒင်ကျမ်းတို့ကို ဖွဲ့နွဲ့စီကုံး၍ ဩက္ကာကမင်းထံသို့ တစ်ဖန် ချဉ်းကပ်ကုန်၏။ (၂၃)

֍ ၃၁၀။ (မင်းမြတ်) ရေသည်လည်းကောင်း၊ မြေသည်လည်းကောင်း၊ ရွှေငွေသည်လည်းကောင်း၊ ဥစ္စာစည်းစိမ်သည်လည်းကောင်း၊ မုယောစသော ကောက်ပဲသည်လည်းကောင်း သတ္တဝါအားလုံးတို့၏အသုံးအဆောင်ဖြစ်သကဲ့သို့ ဤအတူ နွားတို့သည် လူတို့၏ အသုံးအဆောင် ဖြစ်ကုန်၏၊ သင်မင်းကြီးအား စည်းစိမ်များ၏၊ ယဇ်ပူဇော်ပါလော့၊ သင် မင်းကြီးအား ဥစ္စာများ၏၊ ယဇ်ပူဇော်ပါလော့။ (၂၄)

֍ ၃၁၁။ ထိုအခါ ရထားစီး မင်းတကာတို့ထက် မြတ်သော ဩက္ကာကမင်းသည် ပုဏ္ဏားတို့တိုက်တွန်းအပ်သည် ဖြစ်ရကား အရာအထောင်မက များကုန်သော နွားတို့ကို ယဇ်ပူဇော်ရာ၌ သတ်လေ၏။ (၂၅)

֍ ၃၁၂။ နွားမတို့သည် သိုးနှင့် တူကုန်သည်ဖြစ်၍ ခြေဖြင့်လည်း မကန်ကျောက် တတ်ကုန်၊ ဦးချိုဖြင့်လည်း မဝှေ့တတ်ကုန်၊ တစ်စုံတစ်ခုမျှဖြင့်လည်း မနှိပ်စက် တတ်ကုန်၊ ငြိမ်းအေးစွာ နေမှု၌ မွေ့လျော်ကုန်သော အိုးဖြင့် နို့ညှစ်ခံကုန်သော ထိုနွားမတို့ကို ဦးချိုတို့၌ ကိုင်လျက် ဩက္ကာကမင်းသည်ဓားဖြင့် သတ်၏။ (၂၆)

֍ ၃၁၃။ ထို့နောက် နတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာတို့သည်လည်းကောင်း၊ သိကြားမင်းသည်လည်းကောင်း၊ အသုရာရက္ခိုသ်တို့သည်လည်းကောင်း နွားတို့ကို ဓားဖြင့် သတ်ခြင်းသည် မတရားဟူ၍ ပြောဆိုလျက် ဖဲခွါသွားကြကုန်၏။ (၂၇)

֍ ၃၁၄။ ရှေးအခါ က လိုချင်ခြင်း ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း အိုမင်းခြင်းဟူသော အနာရောဂါသုံးမျိုးတို့သာဖြစ်ကုန်၏၊ ယခုသော်ကား နွားတို့ကို သတ်ဖြတ် နှိပ်စက်ခြင်းကြောင့် အနာမျိုးကိုးဆယ့်ရှစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ (၂၈)

֍ ၃၁၅။ ရှေးဩက္ကာကမင်း လက်ထက်ကဖြစ်သော ဤမတရားသောအကျင့်သည် ဒဏ်သုံးပါးတို့တွင်တစ်ပါးပါးသော ဒဏ်သို့ သက်ဝင်လျက် ဖြစ်၏၊ ယဇ်ပူဇော်သူတို့သည် မပြစ်မှားထိုက်သော နွားတို့ကို သတ်ကြကုန်ရကား တရားမှ ဆုတ်ယုတ် ရွေ့လျောကုန်၏။ (၂၉)

--

֍ ၃၁၆။ ဤသို့ ရှေး၌ ဖြစ်သော ဤအယုတ်တရားကို ပညာရှိတို့ ကဲ့ရဲ့ထိုက်၏၊ ဤသို့ သဘောရှိသော ယဇ်ပူဇော်သူကို တွေ့မြင်ရာအရပ်၌ လူအပေါင်းသည် ကဲ့ရဲ့၏။ (၃၀)

֍ ၃၁၇။ ဤသို့ ပုဏ္ဏားတို့ တရားပျက်စီးလတ်သော် သူဆင်းရဲမျိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကုန်သည်မျိုးတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပျက်စီးကုန်၏၊ များစွာသော မင်းမျိုးတို့သည်လည်း ပျက်စီးကုန်၏၊ မယားတို့သည် လင်ကို မထီမဲ့မြင် ပြုကုန်၏။ (၃၁)

֍ ၃၁၈။ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဗြဟ္မာမျိုးအမည်ခံ ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း၊ အနွယ်ကို့စောင့်ကုန်သောတစ်ပါးကုန်သောသူတို့သည်လည်းကောင်း ဇာတ်ဝါဒစွဲကင်းသည်ကို ပြု၍ကာမဂုဏ်အလိုသို့ လိုက်ကြကုန်၏။ (၃၂)

ဤသို့ ဟောတော်မူအပ်သော် ထိုပုဏ္ဏားသူဌေးကြီးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမတရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ အသျှင်ဂေါတမသည် အကျွန်ုပ်တို့အား ယနေ့ကို အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံးကိုးကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာတို့ဟူ၍မှတ်တော်မူပါ”ဟု လျှောက် ကြကုန်သတည်း။

ခုနစ်ခုမြောက် ဗြာဟ္မဏဓမ္မိကသုတ် ပြီး၏။

၈-နာဝါသုတ်

֍ ၃၁၉။ ယောက်ျားသည် အကြင်ဆရာထံမှ တရားကို သိရာ၏၊ နတ်တို့က သိကြားမင်းကို ပူဇော်ကုန်သကဲ့သို့ ထိုဆရာကို ပူဇော်ရာ၏၊ ပူဇော်ထိုက်သော အကြားအမြင်များသော ထိုဆရာသည်ထိုပူဇော်သူတပည့်၌ နှစ်သက်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ တရားကို ထင်ရှားစွာ ဖော်ပြပေ၏။ (၁)

֍ ၃၂၀။ အကြင်ပညာရှိသည် ထိုသို့ သဘောရှိသူကို မမေ့မလျော့ဘဲ ဆည်းကပ်၏၊ ထိုပညာရှိသည်ထိုတရားကို အရိုအသေပြုလျက် ကောင်းစွာ နာ၍ စူးစမ်းဆင်ခြင် ကာလောကုတ္တရာတရားနှင့်လျော်သောအကျင့်ကို ကျင့်သောကြောင့် သိကြား လိမ္မာသူ ထင်ရှားပြနိုင်သူသိမ်မွေ့သူ ဖြစ်နိုင်၏။ (၂)

֍ ၃၂၁။ ယုတ်ညံ့သော ကာယကံမှုစသည်နှင့် ပြည့်စုံသော မိုက်မဲသော ပရိယတ် ပဋိပတ်ဓမ္မကို မသိသောတပည့်ကြီးပွါးမှုကို ငြူစူသော ဆရာကိုမှီဝဲနေသူတပည့်သည် ဤသာသနာတော်၌ တရားကို ထင်ရှားမသိသောကြောင့် ယုံမှားခြင်းကို မကူးမြောက်နိုင်ဘဲ သေခြင်းသို့ ရောက်ရ၏။ (၃)

֍ ၃၂၂။ ဥပမာသော်ကား များသော ရေရှိသော ကျယ်ပြန့်သော လျင်သော ရေ အလျဉ်ရှိသော မြစ်သို့ ဆင်းသက်၍ မျောလျက် ရေစုံအတိုင်း လိုက်နေရသောသူသည် သူတစ်ပါးတို့ကို ကယ်တင်ခြင်းငှါအဘယ်မှာ တတ်နိုင်အံ့နည်း။ (၄)

֍ ၃၂၃။ ထို့အတူ ပရိယတ်ပဋိပတ်တရားကို မသိမူ၍ အကြားအမြင်များသူတို့၏ အထံ၌လည်းအနက်သဘောကို မနာခံ မမှတ်သား မိမိကိုယ်တိုင်လည်း မသိဘဲ ယုံမှားခြင်းကို မလွန်မြောက်နိုင်သူသည် သူတစ်ပါးတို့ကို သိမြင်စေခြင်းငှါ အဘယ်မှာ တတ်နိုင်အံ့နည်း။ (၅)

--

֍ ၃၂၄။ လှော်တက်ထိုးဝါးနှင့်လည်း ပြည့်စုံ ထိုလှေနှင့်စပ်ဆိုင်ရာ အကြောင်းကိုလည်းကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော ပညာရှိသူသည် မြဲမြံခိုင်ခံ့သော လှေကို တက်စီး၍ ထိုလှေ၌ (တက်စီးကြသော) အခြားသူများစွာတို့ကိုလည်း ကယ်ဆယ်နိုင်သကဲ့သို့။ (၆)

֍ ၃၂၅။ ဤအတူပင် အကြင်ဆရာသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ပြီးသူ စိတ်ကို ပွါးများ ပြီးသူအကြားအမြင်များသူ (လောကဓံကြောင့် ) မတုန်လှုပ်သော သဘောရှိသူ ဖြစ်၏၊ ထိုဆရာသည်မိမိကိုယ်တိုင် သိသည်ဖြစ်၍ နာယူမှတ်သားမှုနှင့် မဂ်ဖိုလ်၏ ဥပနိဿယပြည့်စုံကြသည့်တစ်ပါးသောသူတို့ကို သိမြင်စေနိုင်၏။ (၇)

֍ ၃၂၆။ ထို့ကြောင့် အကြားအမြင်များ၍ ပညာရှိသောသူတော်ကောင်းကို ဆည်း ကပ်ရာ၏၊ အနက်သဘောကို သိ၍ ကျင့်သောသူသည် လောကုတ္တရာတရားကို သိပြီးဖြစ်ရကား ချမ်းသာကို ရနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၈)

ရှစ်ခုမြောက် နာဝါသုတ် ပြီး၏။

၉-ကိံသီလသုတ်

֍ ၃၂၇။ အဘယ်သို့ သော ဝါရိတ္တသီလရှိသူ အဘယ်သို့ သော စာရိတ္တသီလရှိသူ အဘယ်သို့ ကံတို့ကို ပွါးများသူသည်သာသနာတော်၌ ကောင်းစွာ တည်သူ ဖြစ်နိုင်ပါသနည်း၊ မြတ်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့လည်း ရောက်နိုင်ပါသနည်း။ (၁)

֍ ၃၂၈။ ပညာ ဂုဏ် ဇာတ် အရွယ်အားဖြင့် ကြီးသူတို့အား ရိုသေရာ၏၊ ငြူစူခြင်း မရှိရာ၊ အလေးပြုထိုက်သူတို့ကို ဖူးမြော်ရန်အခါ ကိုလည်း သိရာ၏၊ တရား နာရန် ရခဲသော ခဏကို သိသည်ဖြစ်၍ဟောကြားအပ်သော သမထဝိပဿနာစကားကိုလည်းကောင်း၊ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ဘုရားဂုဏ်တော်စသောတရားတို့ကိုလည်းကောင်း ရိုသေစွာ နာယူရာ၏။ (၂)

֍ ၃၂၉။ သင့်လျော်သော ကာလ၌ ခက်ထန်သော မာန်ကို ကင်းအောင်ပြုလျက်ကိုယ်နှင့် စိတ်ကို နှိမ့်ချကာဆရာတို့ထံသို့ ဆည်းကပ်ရာ၏၊ပါဠိ၏ အနက်သဘောကိုလည်းကောင်း၊ပါဠိကိုလည်းကောင်း၊ သီလကိုလည်းကောင်း၊ မြတ်သောအကျင့်ကိုလည်းကောင်း အောက်မေ့ရာ၏၊ ကောင်းစွာလည်းကျင့်ရာ၏။ (၃)

֍ ၃၃၀။ သမထဝိပဿနာတရားလျှင် မွေ့လျော်ရာရှိသူ တရား၌ မွေ့လျော်သူ တရား၌ တည်သူတရားအဆုံးအဖြတ်ကို သိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ တရားကို ဖျက်ဆီး တတ်သည့် စကားကို မဟောပြောရာ၊ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သောမှန်သော စကားတို့ဖြင့် ကာလကို ကုန်လွန်စေရာ၏။ (၄)

֍ ၃၃၁။ ရယ်မြူးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အကျိုးမဲ့စကားပြောခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ငိုကြွေးခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ အရာမဟုတ်သည်၌ အမျက်ထွက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ လှည့်ပတ်ခြင်း ‘မာယာ'ကိုလည်းကောင်း၊အံ့ဖွယ်ပြုခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ တပ်မက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ မာနကိုလည်းကောင်း၊ ခြုတ်ခြယ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကြမ်း ကြုတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ရာဂဖန်ရည်ကိုလည်းကောင်း၊ ကာမဂုဏ်၌ မိန်းမောခြင်းကိုလည်းကောင်း စွန့်ပယ်လျက် မာန်ယစ်ခြင်းကင်းကာ စိတ်တည်ကြည်သည်ဖြစ်၍ ကျင့်ရာ၏။ (၅)

--

֍ ၃၃၂။ ကောင်းစွာဟောအပ်သော စကားတို့သည် သိမှု (သုတမယဉာဏ်)ဟူသော အနှစ်သာရရှိကုန်၏၊ အကြားအမြင်သုတသည်လည်း သိအပ်ပြီးသောတရားတို့၌ ကောင်းစွာထားမှု ‘သမာဓိ’ဟူသော အနှစ်သာရရှိ၏၊ အကြင်သူသည် ရာဂစသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့် အဆောတလျင် ပြုလုပ်၏၊ ကုသိုလ်တရားတို့၌ မေ့လျော့တတ်၏၊ ထိုသူအား ပညာသည်လည်းကောင်း၊ အကြားအမြင်သည်လည်းကောင်း မတိုးပွါး။ (၆)

֍ ၃၃၃။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် အရိယာတို့ ဟောကြားအပ်သောတရား၌ မွေ့လျော်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် နှုတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်အားဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်အားဖြင့်လည်းကောင်းအတုမရှိ မြတ်ကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်မှု (အရိယမဂ်နှင့် ယှဉ်သော) သမာဓိ၌ တည်ကုန်လျက်အကြားအမြင်၏လည်းကောင်း ပညာ၏လည်းကောင်း အနှစ် (အရဟတ္တဖိုလ်) ကို ရကုန်၏။ (၇)

ကိုးခုမြောက် ကိံသီလသုတ် ပြီး၏။

၁၀-ဥဋ္ဌာနသုတ်

֍ ၃၃၄။ (ရဟန်းတို့) အိပ်ခြင်းမှ ထကြကုန်လော့၊ ကမ္မဋ္ဌာန်အားထုတ်ရန် ထိုင် နေကြကုန်လော့၊ သင်တို့အား အိပ်သဖြင့် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း၊ ကိလေသာ နှိပ်စက် အခံခက်၍ နေကြကုန်သော ရာဂမြား စူးဝင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဖောက်ပြန်ကုန်သော သင်တို့အား အိပ်ခြင်းသည် အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ (၁)

֍ ၃၃၅။ (ရဟန်းတို့) အိပ်ခြင်းမှ ထကြကုန်လော့၊ ကမ္မဋ္ဌာန်အားထုတ်ရန် ထိုင် နေကြကုန်လော့၊ နိဗ္ဗာန်အကျိုးငှါ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကျင့်ကြကုန်လော့၊ သေမင်းသည် မေ့လျော့နေသော သင်တို့ကို သိ၍ မိမိအလိုသို့ လိုက်စေသည်ကို ပြုကာ မတွေဝေစေလင့်။ (၂)

֍ ၃၃၆။ လူတို့သည်လည်းကောင်း၊ နတ်တို့သည်လည်းကောင်း အကြင်တဏှာဖြင့် အလိုရှိကုန်သည်ဖြစ်၍မှီလျက် တည်ကုန်၏၊ ကပ်ငြိတတ်သော ထိုတဏှာကို သင်တို့သည် လွန်မြောက်ကုန်လော့၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒနဝမခဏသည် သင်တို့ကို မလွန်စေ လင့် ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒနဝမ ခဏကို လွန်စေသူတို့သည် ငရဲ၌ ကျရောက်ကြရကုန်သည်ဖြစ်၍ စိုးရိမ်ရကုန်၏။ (၃)

֍ ၃၃၇။ (ရဟန်းတို့) မေ့လျော့ခြင်းသည် မြူမှုန်အညစ်အကြေး မည်၏၊ မေ့ လျော့ခြင်းသို့ အဖန်ဖန်ကျရောက်နေသော မေ့လျော့ခြင်းသည်လည်း မြူမှုန်အညစ် အကြေးပင် ဖြစ်၏၊ မမေ့လျော့ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အာသဝက္ခယ (ဝိဇ္ဇာ) ဉာဏ်ဖြင့်လည်းကောင်း မိမိစိတ်နှလုံး၌ စူးဝင်နေသော မြားငြောင့်ကို နုတ်ရာ၏။ (၄)

ဆယ်ခုမြောက် ဥဋ္ဌာနသုတ် ပြီး၏။

--

၁၁-ရာဟုလသုတ်

֍ ၃၃၈။ (ရာဟုလာ) သင်သည် မပြတ်ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှုကြောင့် ပညာရှိကို မထီမဲ့မြင်မပြုဘဲရှိပါ၏လော၊ လူတို့အား ဉာဏ်ဆီမီးကို ထွန်းပေးတတ်သော ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်ကို သင်သည်ပူဇော်ပါ၏လော။ (၁)

֍ ၃၃၉။ (မြတ်စွာဘုရား) တပည့်တော်သည် မပြတ်ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံမှုကြောင့် ပညာရှိကို မထီမဲ့မြင်မပြုပါ၊ လူတို့အား ဉာဏ်ဆီမီးကို ထွန်းပေးတတ်သော ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်ကို တပည့်တော်သည် ပူဇော်ပါ၏။ (၂)

֍ ၃၄၀။ (ရာဟုလာ) သင်သည် ချစ်အပ်သာယာအပ်သော သဘောရှိကုန်သော နှလုံးမွေ့လျော်ဖွယ်ရှိကုန်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ကို စွန့်ပယ်၍ သဒ္ဓါတရားဖြင့် အိမ်မှ ထွက်ပြီးလျှင်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုသူဖြစ်ပါလေလော့။ (၃)

֍ ၃၄၁။ (ရာဟုလာ) သင်သည် အဆွေခင်ပွန်းကောင်းတို့ကို ဆည်းကပ်ပါလေလော့၊ ဝေးသော ဆိတ်ငြိမ်သော ကြွေးကြော်သံကင်းသော ကျောင်းအိပ်ရာနေရာသို့လည်း ချဉ်းကပ်လေလော့၊ စားဖွယ်ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိသူဖြစ်ပါလေလော့။ (၄)

֍ ၃၄၂။ (ရာဟုလာ) သင်သည် သင်္ကန်း၌လည်းကောင်း၊ ဆွမ်း၌လည်းကောင်း၊ ဆေးပစ္စည်း၌လည်းကောင်း၊ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ၌လည်းကောင်း၊ ဤလေးပါးတို့၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို မပြုပါလေလင့်၊ ဤလောကသို့ တစ်ဖန် ပြန်မလာ လိုပါလင့်။ (၅)

֍ ၃၄၃။ (ရာဟုလာ) သင်သည်ပါတိမောက္ခသီလ၌လည်းကောင်း၊ ဣန္ဒြေငါးပါးတို့၌လည်းကောင်းစောင့်စည်းသူ ဖြစ်ပါလေလော့၊ သင့်အား ကာယဂတာသတိ ဖြစ်ပါစေလော့၊ သံသရာ၌ ငြီးငွေ့ဆန့်ကျင်မှုများသူ ဖြစ်ပါလေလော့။ (၆)

֍ ၃၄၄။ ရာဂနှင့် စပ်ယှဉ်သော လှပတင့်တယ်၏ဟူသော အမှတ်နိမိတ်ကို ရှောင် ကြဉ်ပါလေလော့၊ အသုဘဘာဝနာအကျိုးငှါ အာရုံတစ်ခုတည်းရှိသော ကောင်းစွာ တည်ကြည်သော စိတ်ကို ပွါးများပါလေလော့။ (၇)

֍ ၃၄၅။ (နိစ္စနိမိတ်မှ ကင်းသော) အနိမိတ္တဝိပဿနာကိုလည်း ပွါးများပါလေလော့၊ မာနာနုသယကိုလည်း ပယ်စွန့်ပါလေလော့၊ ထိုမာနကို ပယ်စွန့်နိုင်ခြင်းကြောင့် ငြိမ်းအေးလျက်နေရလတ္တံ့။ (၈)

ဤသို့လျှင် မြတ်စွာဘုရားသည် အသျှင်ရာဟုလာကို ဤဂါထာတို့ဖြင့် မပြတ် ဆုံးမတော်မူ၏။

တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် ရာဟုလသုတ် ပြီး၏။

--

၁၂-နိဂြောဓကပ္ပသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အာဠဝီပြည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာဖြစ်သော နိဂြောဓကပ္ပမထေရ်သည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြု၍ မကြာသေး။ ထိုအခါ ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းနေသော အသျှင်ဝင်္ဂီသအား “ငါ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည် ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုလေသလော၊သို့ မဟုတ် ပရိနိဗ္ဗာန်မပြုသေးသလော”ဟု ဤသို့ စိတ်အကြံဖြစ်၏၊ ထို့နောက် အသျှင်ဝင်္ဂီသသည်ညနေချမ်းအခါတစ်ပါးတည်း ကိန်းအောင်းရာမှ ထလျက် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်၍ တစ်ယောက်တည်း ကိန်းအောင်းနေသောတပည့်တော်အား “ငါ၏ ဥပဇ္ဈာယ်ဆရာသည်ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုလေသလော၊သို့ မဟုတ် ပရိနိဗ္ဗာန် မပြုသေးသလော”ဟု ဤသို့ စိတ်အကြံဖြစ်ပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ ထို့နောက် အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထလျက် လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ သင်္ကန်းကို စံပယ်တင်သည်ကို ပြု၍ မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီလျက် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

֍ ၃၄၆။ “မယုတ်လျော့သော ပညာရှိသော မြတ်စွာဘုရားကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ ယခုဘဝ၌ပင် တွေးတောယုံမှားမှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'တို့ကို ပယ်ဖြတ်သူ ထင်ရှားသူ အခြံ အရံများသူ ငြိမ်းအေးပြီးသော စိတ်ရှိသူ အကြင်ရဟန်းသည် အဂ္ဂါဠဝစေတီ၌ စုတေ ရွေ့လျောခဲ့ပါပြီ။ (၁)

֍ ၃၄၇။ မြတ်စွာဘုရား ပုဏ္ဏာမျိုးဖြစ်သော ထိုရဟန်း၏အမည်ကို နိဂြောဓကပ္ပဟူ၍အသျှင်ဘုရားမှည့်ခေါ်ပါ၏၊ မြဲမြံသော သဘောရှိသည့် နိဗ္ဗာန်ကို မြင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားနိဗ္ဗာန်ဝိမုတ္တိကို တောင့်တ၍ ထက်သန်သော လုံ့လရှိသော ထိုရဟန်းသည် အသျှင်ဘုရားကို ရှိခိုးလျက်လှည့်လည်သွားလာနေပါ၏။ (၂)

֍ ၃၄၈။ သာကီဝင်မင်းမျိုးဖြစ်သော ထက်ဝန်းကျင် မြင်နိုင်စွမ်းသော သဗ္ဗညုတ ဉာဏ် ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တို့အားလုံးသည်လည်း ထိုနိဂြောဓ ကပ္ပမည်သော သာဝကကို သိလိုကြပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်တို့၏ နားတို့သည် ကြား နာရန် ကောင်းစွာ တည်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့၏ဆရာပါတည်း၊ အသျှင်ဘုရားသည် အတုမရှိ မြတ်တော်မူပါပေ၏။ (၃)

֍ ၃၄၉။ မြေကြီးအထုနှင့် တူသော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တို့၏ယုံမှားမှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'ကို ဖြတ်တောက်တော်မူပါ၊ ထိုနိဂြောဓကပ္ပ ပရိနိဗ္ဗာန် ပြုသည်ကို ဟောကြားသိစေတော်မူပါလော့၊ မျက်စိတစ်ထောင်အမြင်ရှိသော သိကြားမင်းသည် နတ်တို့အလယ်၌ ပြောသကဲ့သို့ ထက်ဝန်းကျင် မြင်နိုင်စွမ်းသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအကျွန်ုပ်တို့၏ အလယ်၌ ဟော တော်မူပါလော့။ (၄)

֍ ၃၅၀။ ဤ (ခန္ဓာငါးပါးတည်းဟူသော) လောက၌ တွေဝေမှု ‘မောဟ'၏ လမ်း ကြောင်းမသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’၏ အသင်းအပင်း တွေးတောမှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'၏ တည်ရာဖြစ် ကြသည့်အထုံးအဖွဲ့ ‘ဂန္ထ’ဟူသမျှအားလုံးတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံမှောက် ရောက်ကြကုန်သော်မဖြစ်ပေါ်ကြကုန်၊ ဤဘုရားတည်းဟူသော စက္ခုသည် သတ္တဝါတို့၏ အမြတ်ဆုံး စက္ခုပါတည်း၊ (၅)

֍ ၃၅၁။ လေသည် တိမ်စိုင်တိမ်ခဲကို မဖျောက်လွှင့်နိုင်ခဲ့မူ လောကအားလုံးသည် တိမ်ဖုံးသည်ဖြစ်၍အမိုက်တိုက်သာလျှင် ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူ ယောက်ျားမြတ် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကိလေသာတို့ကို မဖြတ်ခဲ့မူ လောကအားလုံးသည် မောဟဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍ စင်စစ်အမိုက်တိုက်တုံးကြီးသာလျှင် ဖြစ်ရာ၏၊ ပညာရောင်ထွန်းပကုန်သောသူတို့သော်လည်းမထွန်းပနိုင်ကုန်ရာ။ (၆)

--

֍ ၃၅၂။ ပညာရှိတို့သည်သာ ပညာရောင်ကို ပြုတတ်သူတို့ ဖြစ်ပါကုန်၏၊ လုံ့လ ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရားကို ထိုပညာရောင်ပြု တတ်သူ ပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍သာလျှင် အောက်မေ့ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားကို အထူးမြင်တတ်သူဟူ၍ သိကြကုန်သည်ဖြစ်၍သာလျှင် ချဉ်းကပ် လာရောက်ကြပါကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ပရိသတ်တို့အလယ်၌ အကျွန်ုပ်တို့အားနိဂြောဓကပ္ပမထေရ်ကို ထင်ရှားပြတော်မူပါလော့။ (၇)

֍ ၃၅၃။ သာယာဖွယ်အသံရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား သာယာဖွယ်ရှိသော စကားကို လျင်မြန်စွာမြွက်ဆိုတော်မူပါလော့၊ ဟင်္သာသည် လည်ကို မြှောက်၍ ဖြည်းညင်းစွာ ကျူးရင့်သကဲ့သို့ ကောင်းစွာပြုပြင်အပ်သော လုံးသော အသံဖြင့် ကျုး ရင့်တော်မူပါလော့၊ အလုံးစုံသော ထိုတပည့်တော်တို့သည် မပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိကုန်လျက် နာပါကုန်အံ့။ (၈)

֍ ၃၅၄။ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သေခြင်းကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားကို လျှောက်ထားတောင်းပန်ပြီးလျှင် ကိလေသာကို ဆေးကြောတတ်သောတရားကို ဟောကြားစေအံ့၊ ပုထုဇဉ်တို့သည် အလိုရှိရာကို ပြုလုပ်ပေးစွမ်းနိုင်မှု မရှိ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့မူကား ပညာဖြင့် နှိုင်းချိန်၍ပြုနိုင်သည်သာ ဖြစ်၏။ (၉)

֍ ၃၅၅။ မယုတ်လျော့သော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ထွန်းလင်း တောက်ပသော ပညာရှိတော်မူသော အသျှင်ဘုရား၏ ကောင်းစွာ ဖြစ်စေအပ်သော ဤစကားတော်သည် အပြည့်အစုံဖြေကြားတော်မူနိုင်ပါပေ၏၊ နောက်ထပ်တစ်ဖန် ဤလက်အုပ်ကို ကောင်းစွာ ညွတ်ကာ ရှိခိုးပါ၏၊ နိဂြောဓကပ္ပ၏ လားရာဂတိကို သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့အား မတွေဝေပါစေလင့်။ (၁၀)

֍ ၃၅၆။ မယုတ်လျော့သော ဝီရိယရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အလွန်မြတ်သော အရိယသစ္စာတရားကို ထိုးထွင်း သိတော်မူပြီး၍ တရားအားလုံးကို သိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့အားမတွေဝေပါစေလင့်၊ နွေအခါ၌ နေပူနှိပ်စက် ခံရသော ယောက်ျားသည် ရေကို အလိုရှိသကဲ့သို့ အသျှင်ဘုရား၏ စကားတော်ကို အလိုရှိပါ၏၊ အသံတည်းဟူသော မိုးကို ရွားသွန်းတော်မူပါလော့။ (၁၁)

֍ ၃၅၇။ အကြင်အကျင့်မြတ်ကို နိဂြောဓကပ္ပသည် လိုလိုချင်ချင် ကျင့်ပါ၏၊ ထို နိဂြောဓကပ္ပသည်ကိလေသာအကြွင်းရှိသေးသည်ဖြစ်၍ ခန္ဓာချုပ်ငြိမ်းပါလေသလော၊သို့ မဟုတ် အချင်းခပ်သိမ်း ကိလေသာမှလွတ်မြောက်ပြီးသူ ရဟန္တာကဲ့သို့ ပရိ နိဗ္ဗာန်ပြုပါလေသလော၊ ထိုနိဂြောဓကပ္ပ၏ အကြောင်းကို နာကြားလိုပါကုန်၏။ (၁၂)

֍ ၃၅၈။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မူ၏) ဤနာမ် ရုပ်နှစ်ပါး၌ ကဏှ အမည်ရသော မာရ်၏အလျဉ်ဖြစ်သော ကြာမြင့်စွာသော နေ့ညဉ့်ပတ်လုံး အစဉ် မပြတ် ကိန်းအောင်းနေသောတဏှာကို ကပ္ပရဟန်းသည် အကြွင်းမဲ့ဖြတ်ပြီ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းမှ အကြွင်းမဲ့ ကူးမြောက်ပြီဟု ပဉ္စဝဂ္ဂီတို့ထက်မြတ်သော မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူ၏။ (၁၃)

֍ ၃၅၉။ ခုနစ်ဆူမြောက် ဣသိဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရား၏ ဤစကားကို ကြားနာရ၍အသျှင်ဘုရားအား အကျွန်ုပ် ကြည်ညိုပါ၏၊ အကျွန်ုပ် မေးအပ်သော ပြဿနာသည် အချည်းနှီးမဖြစ်သတတ်၊ ပုဏ္ဏားမျိုးကပ္ပသည် အကျွန်ုပ်အလိုကို မချွတ်ယွင်းစေပါ။ (၁၄)

֍ ၃၆၀။ မြတ်စွာဘုရား၏ တပည့်သာဝကသည် ပြောဆိုသည့်အတိုင်း ပြုလုပ်လေ့ ရှိသူ ဖြစ်ပါ၏၊ မာယာများသော သေမင်း၏ ဝဋ်ဆင်းရဲကို ချဲ့တတ်သော မြဲမြံသောတဏှာကွန်ရက်ကို ဖြတ်တောက်လေပြီ။ (၁၅)

--

֍ ၃၆၁။ မြတ်စွာဘုရား ထိုနိဂြောဓကပ္ပသည် စွဲလမ်းအပ်သော ဝဋ်၏အစကို မြင်လေပြီ၊ ကပ္ပမထေရ်သည် အလွန်ကူးနိုင်ခဲသော သေမင်း၏တည်ရာ ဝဋ်ကို စင်စစ် လွန်မြောက်ပြီတကား”ဟု (လျှောက်၏)။

(၁၆) တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် နိဂြောဓကပ္ပသုတ် ပြီး၏။

၁၃-သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနီယသုတ်

֍ ၃၆၂။ အကျွန်ုပ်သည် ကြီးမားကျယ်ပြန့်ပြောသော ပညာရှိသော ဩဃလေးပါးကို ကူးမြောက်ပြီးသော နိဗ္ဗာန်ဟူသောတစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်ပြီးသော ကိလေသာ ငြိမ်းအေးပြီးသော မတုန်မလှုပ်တည်တံ့သော စိတ်ရှိသော မြတ်စွာဘုရားကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို ပယ်စွန့်ပြီးလျှင် အိမ်ရာတည်ထောင်လူ့ဘောင်မှ ထွက်၍ ရဟန်းဘောင်သို့ ကပ်ရောက်သော ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လောကနှင့်မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်ပါသနည်း။ (၁)

֍ ၃၆၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဖြေတော်မူ၏) -

အကြင်ရဟန်းသည် (ဒိဋ္ဌသုတစသော) မင်္ဂလာတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ဥပ္ပါတကျမ်း အိပ်မက်ကျမ်းလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ ယုံကြည်ခြင်းတို့ကိုလည်းကောင်း အကြွင်းမဲ့ နုတ်အပ်ပြီ၊ ထိုရဟန်းသည် (ဒိဋ္ဌသုတစသော) မင်္ဂလာအပြစ်ကို ပယ်နုတ်ပြီး၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၂)

֍ ၃၆၄။ အကြင်ရဟန်းသည် လူ၌ ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်တို့၌လည်းကောင်း၊ နတ်၌ ဖြစ်သော ကာမဂုဏ်တို့၌လည်းကောင်း တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ'ကို ပယ်ဖျောက်ရာ၏၊ ထို ရဟန်းသည် သစ္စာတရားကို ဉာဏ်ဖြင့် သက်ဝင်လျက် ဘဝသုံးပါးကို လွန်မြောက်၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာနေနိုင်၏။ (၃)

֍ ၃၆၅။ အကြင်ရဟန်းသည် ကုန်းတိုက်ခြင်းတို့ကို ကျောခိုင်း၍ အမျက်ထွက်ခြင်း ဝန်တိုခြင်းကို ပယ်စွန့်ရာ၏၊ ထိုရဟန်းသည် နှစ်သက်ဖွယ်အာရုံ မနှစ်သက်ဖွယ် အာရုံတို့၌ ရာဂ ဒေါသကို ပယ်စွန့်ပြီး၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၄)

֍ ၃၆၆။ (အကြင်ရဟန်းသည် ) ချစ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း၊ မချစ်အပ်သော ဝတ္ထုကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံ၌ မစွဲလမ်း မမှီမူ၍ သံယောဇဉ်၏အာရုံတရားတို့မှ လွတ်မြောက်၏၊ ထိုရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၅)

֍ ၃၆၇။ ထိုရဟန်းသည် စွဲလမ်း၍ ယူအပ်သော ခန္ဓာတို့၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ် ဖျောက်၍ ခန္ဓာဟူသော ဥပဓိတို့၌ အနှစ်သာရဟု ယူခြင်းသို့ မရောက်၊ ထိုရဟန်းသည် (တဏှာ ဒိဋ္ဌိကို) မမှီဘဲ သူတစ်ပါးတို့မဆွဲဆောင်နိုင်သည်ဖြစ်၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၆)

֍ ၃၆၈။ အကြင်ရဟန်းသည် နှုတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စိတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဖြင့်လည်းကောင်းသုစရိုက်တရားတို့နှင့် မဆန့်ကျင်မူ၍ သစ္စာလေးပါးတရားကို ကောင်းစွာ သိပြီးလျှင် ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာန်ကို လိုလားတောင့်တနေသူ ဖြစ်၍ ထို ရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၇)

--

֍ ၃၆၉။ အကြင်ရဟန်းသည် ငါ့ကို ရှိခိုး၏ဟူ၍လည်း စိတ်မတက်ကြွရာ၊ ဆဲဆိုသော်လည်းရန်ငြိုးမဖွဲ့ရာ၊ သူတစ်ပါးတို့ ပေးလှူအပ်သော ဘောဇဉ်ကို ရ၍လည်း မာန်မယစ်ရာ၊ ထိုရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၈)

֍ ၃၇၀။ အကြင်ရဟန်းသည် ဝိသမလောဘကိုလည်းကောင်း၊ ဘဝသုံးပါးကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍သတ်ဖြတ်ခြင်း နှောင်ဖွဲ့ခြင်းမှလည်း ရှောင်ကြဉ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် ယုံမှားခြင်းကို ကူးမြောက်ပြီးသူရာဂစသော မြားငြောင့်ကင်းပြီးသူ ဖြစ်၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၉)

֍ ၃၇၁။ အကြင်ရဟန်းသည် မိမိအား လျောက်ပတ်သောအကျင့်ကို သိ၍လည်းကောင်း၊ သစ္စာလေးပါးတရားကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိ၍လည်းကောင်း လောက၌ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မညှဉ်းဆဲ၊ ထိုရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၁၀)

֍ ၃၇၂။ အကြင်ရဟန်းအား အနုသယတို့သည် တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိကုန်၊ အကုသိုလ်အမြစ်အရင်းတို့ကိုလည်းကောင်းစွာ ပယ်နုတ်အပ်ကုန်၏၊ ထိုရဟန်းသည် တဏှာကင်းသူတောင့်တခြင်း မရှိသူဖြစ်၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၁၁)

֍ ၃၇၃။ အကြင်ရဟန်းသည် အာသဝေါကုန်ပြီးသူ မာန်ကို ပယ်ပြီးသူ ရာဂ လမ်းကြောင်းအားလုံးကို လွန်ပြီးသူ ယဉ်ကျေးပြီးသူ ကိလေသာမီး ငြိမ်းအေး ပြီးသူ မတုန်မလှုပ် တည်တံ့သော စိတ်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၁၂)

֍ ၃၇၄။ အကြင်ရဟန်းသည် ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ ရှိ၏၊ အကြားအမြင် များ၏၊ မြဲသော အရိယမဂ်ကို မြင်ပြီးဖြစ်၏၊ (ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) အစုစု ကွဲသော သတ္တဝါတို့၌ (မိစ္ဆာအယူဖြင့်) အစုတစ်ခုခုသို့ လားရောက်ခြင်း မရှိ တည်ကြည်၏။ ထိုရဟန်းသည် လောဘကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ ထိပါးပုတ်ခတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ပယ်ဖျောက်၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၁၃)

֍ ၃၇၅။ အကြင်ရဟန်းသည် ကောင်းစွာ စင်ကြယ်သော အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ကိလေသာကို အောင်ပြီးသူကိလေသာအမိုးကို ဖွင့်လှစ်ပြီးသူ သစ္စာတရားကို လေ့လာပြီးသူ နိဗ္ဗာန်ဟူသော ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်ပြီးသူ တဏှာဟူသောတုန် လှုပ်ခြင်း မရှိသူ သင်္ခါရ၏ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ကို အာရုံပြုသော မဂ်ဉာဏ်၌ လိမ္မာသူ ဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၁၄)

֍ ၃၇၆။ အကြင်ရဟန်းသည် လွန်ပြီးသော ခန္ဓာတို့၌လည်းကောင်း၊ လာလတ္တံ့သော ခန္ဓာတို့၌လည်းကောင်း ငါ ငါ့ဥစ္စာဟု ကြံစည်မှု တဏှာဒိဋ္ဌိကို လွန်၏၊ အလွန်စင်ကြယ်သော ပညာရှိ၏၊ အာယတနအားလုံးတို့မှ ကင်းလွတ်၏၊ ထို ရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာနေနိုင်၏။ (၁၅)

֍ ၃၇၇။ အကြင်ရဟန်းသည် တစ်ခုတစ်ခုသော သစ္စာကို ဝိပဿနာပညာဖြင့် သိ၍ သစ္စာလေးပါးတရားကို မဂ်ပညာဖြင့် (တစ်ပြိုင်နက်) သက်ဝင်ပြီးလျှင် အာသဝေါ တရားတို့၏ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အပိတ်အပင်မရှိသိမြင်ရကား အလုံးစုံသော ဥပဓိတို့၏ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ထိုရဟန်းသည် လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲကောင်းစွာ နေနိုင်၏။ (၁၆)

֍ ၃၇၈။ မြတ်စွာဘုရား ဤစကားသည် စင်စစ် ဟောတိုင်းမှန်လှပါ၏၊ အကြင် ရဟန်းသည် ဤသို့ ဟောတော်မူသည့်အတိုင်း နေလေ့ရှိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ယဉ်ကျေးသူ သံယောဇဉ်နှင့်ယောဂအားလုံးတို့ကို လွန်မြောက်သူဖြစ်၍ လောကနှင့် မလိမ်းကျံဘဲ ကောင်းစွာ နေနိုင်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၁၇)

တစ်ဆယ့်သုံးခုမြောက် သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနီယသုတ် ပြီး၏။

--

၁၄-ဓမ္မိကသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ဓမ္မိကဥပါသကာသည် ဥပါသကာ ငါးရာတို့နှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာဖြင့် လျှောက်၏-

֍ ၃၇၉။ “မြေကြီးအထုနှင့် တူသော ပညာရှိသော ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားကို အကျွန်ုပ် မေးလျှောက်ပါ၏- အကြင်သူသည် လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်၏၊ အကြင်လူတို့သည် မူလည်း ရတနာသုံးပါးကို ဆည်းကပ်ကုန်၏၊ (ထိုနှစ်မျိုးနှစ်စားသောတပည့်တို့တွင်) အဘယ်သို့ ပြုကျင့်သောတပည့်သာဝကသည် ကောင်းမြတ်ပါသနည်း။ (၁)

֍ ၃၈၀။ အသျှင်ဘုရားသည် သာ နတ်နှင့်တကွသော လောက၏ လားရာဂတိကိုလည်းကောင်း၊ ဂတိမှ့လွတ်မြောက်ရာကိုလည်းကောင်း သိတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားနှင့်တူသောသူသည် မရှိသည်သာတည်း၊ သိမ်မွေ့သော အနက်ကို မြင်လေ့ရှိ၏၊ အသျှင်ဘုရားကိုသာ ဘုရားမြတ်ဟူ၍ ဆိုကြပါကုန်၏။ (၂)

֍ ၃၈၁။ အသျှင်ဘုရားသည် သတ္တဝါတို့ကို အစဉ်သနားသည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသောဉာဏ်ကိုလည်းကောင်း၊ တရားကိုလည်းကောင်း ထိုးထွင်းသိပြီးလျှင် ထင်ရှားပြ တော်မူ၏၊ (အသျှင်ဘုရားသည် ) ကိလေသာအမိုးကို ဖွင့်လှစ်ပြီးသူ ထက်ဝန်းကျင် မျက်စိအမြင်ရှိသူ ဖြစ်ပါ၏၊ အညစ်အကြေးကင်းသည်ဖြစ်၍ လောကအားလုံး၌ တင့်တယ်တော်မူပါပေ၏။ (၃)

֍ ၃၈၂။ ဧရာဝဏ်အမည်ရှိသော ဆင်မင်းသည်၁ ကိလေသာကို အောင်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရားပေတည်းဟု ကြား၍ အသျှင်ဘုရားထံသို့ လာ၏၊ ထိုဧရာဝဏ် ဆင်မင်းသည်လည်း အသျှင်ဘုရားနှင့် ပြဿနာကို မေးမြန်းတိုင်ပင်ပြီးလျှင် အဖြေကို ကြားနာရသောကြောင့် ကောင်းပါပေ၏ဟု နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းသဘော ရှိသည်ဖြစ်၍ သွားလေပြီ။ (၄)

֍ ၃၈၃။ လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ကုဝေရမည်သော ဝေဿဝဏ် နတ်မင်းကြီးသည်လည်းတရားကို မေးမြန်းလိုသည်ဖြစ်၍ အသျှင်ဘုရားသို့ ဆည်း ကပ်ပြီးလျှင်ပြဿနာမေးအပ်သည် ဖြစ်သောကြောင့် အသျှင်ဘုရားသည် ထိုနတ်မင်း ကြီးအားလည်း ဟောတော်မူ၏၊ ထိုနတ်မင်းကြီးသည်လည်း (ထိုတရားကို) ကြား နာရ၍ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သော သဘောရှိ၏။ (၅)

֍ ၃၈၄။ (ငါတို့ အကျင့်သာ ကောင်း၏ဟု) ပြောဆိုလေ့ရှိကုန်သော အာဇီဝကတို့သည်လည်းကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါး နိဂဏ္ဌတို့သည်လည်းကောင်း ဤတိတ္ထိဟူသမျှအားလုံးတို့သည် ရပ်နေသောသူသည် လျင်မြန်စွာ သွားခြင်းရှိ၍ သွားနေသူကို မလွန်နိုင်သကဲ့သို့ အသျှင်ဘုရားကို ပညာဖြင့် မလွန်နိုင်ကုန်။ (၆)

֍ ၃၈၅။ ဝါဒဖြင့် ပြောဆိုလေ့ရှိကြကုန်သော ပေါက္ခရသာတိစသော သက်ရွယ်ကြီး မားသည့်ပုဏ္ဏားအမ္ဗဋ္ဌစသော အသက်အရွယ်ငယ်သော ပုဏ္ဏား ထိုမှတစ်ပါး အယူ ဝါဒဖြင့် ပြောဆိုတတ်သူတို့ဟူ၍အောက်မေ့ကြသူ လူနတ်ဟူသမျှအားလုံးတို့သည် အသျှင်ဘုရားအထံ၌ ပြဿနာမေးရန် ယုံမှားဖြတ်ရန်အနက်သဘောကို ဖွဲ့ကုံး သူတို့ ဖြစ်ကြပါကုန်၏။ (၇)

--

֍ ၃၈၆။ မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော ဤတရား တော်သည်သာလျှင် သိမ်မွေ့သည်ဖြစ်၍ ချမ်းသာကို ဆောင်နိုင်သည်သာတည်း၊ ထိုတရားကိုသာလျှင် အလုံးစုံသောသူတို့သည် ကောင်းစွာ နာလိုပါကုန်၏၊ ချီးမွမ်းအပ်သော မြတ်စွာဘုရား မေးအပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်တို့အား ထိုတရားကို ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၈)

֍ ၃၈၇။ ဤရဟန်းအားလုံးတို့သည် အညီအညွတ် ထိုင်နေကြပါကုန်၏၊ ဥပါသကာတို့သည်လည်းထို့အတူပင် တရားနာရန် ထိုင်နေကြပါကုန်၏၊ နတ်တို့သည် သိကြားမင်း ကောင်းစွာ ပြောဆိုအပ်သော စကားကိုိ နာကုန်သကဲ့သို့ ရာဂအညစ် အကြေးကင်းသော မြတ်စွာဘုရားသည် လျောက်ပတ်စွာသိထားသောတရားတော်ကို (တပည့်သာဝကတို့) နာကြားကြပါစေကုန်သတည်း။ (၉)

֍ ၃၈၈။ ရဟန်းတို့ ငါဘုရား၏ (တရားကို) နာကုန်လော့၊ ငါသည် သင်တို့အား ကိလေသာကို ခါတွက်တတ်သောတရားကို ဟောကြားပေအံ့၊ သင်တို့အားလုံးတို့သည် ထိုဟောကြားအပ်သောတရားကို ကျင့်ကုန်လော့၊ အကျိုးစီးပွါးကို မြင်သော ပညာရှိသည် ရဟန်းတို့အား လျောက်ပတ်သော ဣရိယာပုထ်ကိုမှီဝဲရာ၏။ (၁၀)

֍ ၃၈၉။ ရဟန်းသည် မွန်းလွဲသောအခါ၌ ဆွမ်းခံမသွားရာ၊ နံနက်အခါ၌သာ ရွာတွင်းသို့ ဆွမ်းခံသွားရာ၏၊ အခါ မဟုတ် သွားလေ့ရှိသော ရဟန်းကို ရာဂ စသော ငြိကပ်တွယ်တာမှုတို့သည် ငြိကပ်ကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် သစ္စာလေးပါးကို သိပြီးသော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မွန်းလွဲသောအခါ၌ ဆွမ်းခံမသွားကြကုန်။ (၁၁)

֍ ၃၉၀။ ရဟန်းသည် သတ္တဝါတို့ကို လွန်စွာယစ်စေတတ်ကုန်သော ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ရသာရုံ ဂန္ဓာရုံ အတွေ့အထိ ‘ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ’ဟူကုန်သော ဤတရားတို့၌ အလိုဆန္ဒကို ပယ်ဖျောက်၍ သင့်လျော်သော ကာလ၌ နံနက်စာ ဆွမ်းရရာအရပ်သို့ ဝင်ရာ၏။ (၁၂)

֍ ၃၉၁။ ရဟန်းသည် မွန်းမတည့်မီ အတွင်း၌ ဆွမ်းကို ရပြီး၍လည်းကောင်း တစ်ပါးတည်း (ဆွမ်းခံရွာမှ) ပြန်ကြွခဲ့၍ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ ထိုင်နေရာ၏၊ အဇ္ဈတ္တခန္ဓာကို ကြံစည်လျက် အပအာရုံ၌ စိတ်ကို မထွက်စေရာ၊ ကောင်းစွာ သိမ်းဆည်းအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ (နေရာ၏)။ (၁၃)

֍ ၃၉၂။ ထိုရဟန်းသည် တပည့်သာဝကနှင့်သော်လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသောတစ်စုံတစ်ယောက်သောတိတ္ထိလူစသည်နှင့်သော်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းနှင့်သော်လည်းကောင်း အကယ်၍ စကားပြောဆိုကာမူမြတ်သောတရားကို ပြောဆိုရာ၏၊ ကုန်းတိုက်သော စကားကို မပြောဆိုရာ၊ သူတစ်ပါးအားပြစ်တင်စွပ်စွဲသော စကားကိုလည်း မပြောဆိုရာ။ (၁၄)

֍ ၃၉၃။ အချို့သူတို့သည် အပြစ်တင်ခြင်းနှင့်စပ်သောစကားကို ဆန့်ကျင်ဘက် စစ်သည် ဘောင်သို့သွားသကဲ့သို့ ထင်မှတ်ကုန်၏၊ ပညာနည်းသော ထိုလူတို့ကို ငါတို့ မချီးမွမ်းကုန်၊ ထိုထိုစကားဟူသော အကြောင်းကြောင့် ထိုသူတို့ကို ရာဂ စသော ငြိကပ်တွယ်တာမှုတို့သည် ငြိကပ်ကုန်၏၊မှန်၏ထိုသူတို့သည် သမထ ဝိပဿနာမှ ဝေးသော ထိုငြင်းခုံမှုအာရုံ၌ စိတ်ကို ရောက်စေကုန်၏။ (၁၅)

֍ ၃၉၄။ မြတ်သော ပညာရှိ တပည့်သာဝကသည် မြတ်စွာဘုရား ဟောအပ်သောတရားကို ကြားနာရ၍ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ ကျောင်းကိုလည်းကောင်း၊ အိပ်ရာ နေရာကိုလည်းကောင်း၊ သောက်ရေကိုလည်းကောင်း၊ သင်္ကန်း၏ အညစ်အကြေး ဖွပ်လျှော်ခြင်းကိုလည်းကောင်း ဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်၍မှီဝဲရာ၏။ (၁၆)

֍ ၃၉၅။ ထို့ကြောင့် ရေပေါက်သည် ကြာဖက်၌ မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိသကဲ့သို့ ရဟန်းသည် ဆွမ်း၌လည်းကောင်း၊ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ၌လည်းကောင်း၊ သောက် ရေ၌လည်းကောင်း၊ သင်္ကန်း၏အညစ်အကြေးကို ဖွပ်လျှော်ခြင်း၌လည်းကောင်း ဤပစ္စည်းတရားတို့၌ ကိလေသာမြူ မလိမ်းကျံမကပ်ငြိနိုင်ပေ။ (၁၇)

--

֍ ၃၉၆။ ထိုမှတစ်ပါး လူကျင့်ဝတ်ကို သင်တို့အား ငါဟောအံ့၊ ငါဟောတိုင်း လိုက်နာပြုကျင့်သောတပည့်သာဝကသည် ကောင်းမြတ်၏၊ (ရှေး၌ ဟောခဲ့သော လူတို့အကျင့်နှင့်) မရောမယှက်သော ရဟန်းတို့ ကျင့်ဝတ်တရားကို လယ်ယာစသည်ကို သိမ်းဆည်းသူ လူပုဂ္ဂိုလ်သည် ရောယှက်ခြင်းငှါမရကောင်း။ (၁၈)

֍ ၃၉၇။ လောက၌ ရှိကြသည့် မတုန်လှုပ်သူ ထိတ်လန့်တတ်သူ သတ္တဝါအားလုံးတို့သည် လက်နက်ကို စွန့်ပစ်၍ သတ္တဝါကို ကိုယ်တိုင်လည်း မသတ်ရာ၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း မသတ် စေရာ၊ သတ်ဖြတ်ကုန်သော သူတစ်ပါးတို့အားလည်း ခွင့်ပြုလိုက်လျော သဘောမတူရာ။ (၁၉)

֍ ၃၉၈။ တပည့်သာဝကသည် သူတစ်ပါးဥစ္စာဟု သိသည်ရှိသော် တစ်စုံတစ်ခုသောအရပ်၌ အရှင်မပေးအပ်သော ဝတ္ထုတစ်စုံတစ်ရာကို ထိုခိုးယူခြင်းမှ ကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းမခိုးယူစေရာ၊ ခိုးယူသောသူတစ်ပါးတို့အားလည်း ခွင့်ပြုလိုက် လျော သဘောမတူရာ၊ မပေးအပ်သော ဥစ္စာဟူသမျှကို ကြဉ်ရှောင်ရာ၏။ (၂၀)

֍ ၃၉၉။ ပညာရှိသောသူသည် ပြောင်ပြောင်တောက်သော မီးကျီးတွင်းကဲ့သို့ မေထုန်အကျင့်ကို ကြဉ်ရှောင်ရာ၏၊ မေထုန်အကျင့်မှ ကြဉ်ရှောင်မှု ‘ဗြဟ္မစရိယ’ အကျင့်ကို ကျင့်သုံးရန် မတတ်နိုင်သူကားသူတစ်ပါး၏သားမယားကို မလွန် ကျူးရာ။ (၂၁)

֍ ၄၀၀။ စည်းဝေးရာသဘင်သို့ ရောက်သော်လည်းကောင်း၊ ပရိသတ်သို့ ရောက်သော်လည်းကောင်းသူတစ်ယောက်သည် မုသားကို ကိုယ်တိုင်လည်း မပြောဆိုရာ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မပြောဆိုစေရာ၊ မုသားပြောဆိုသောသူတစ်ပါးကိုုလည်း ခွင့်ပြု လိုက်လျော သဘောမတူရာ၊ မမှန်စကားဟူသမျှကို့ကြဉ်ရှောင်ရာ၏။ (၂၂)

֍ ၄၀၁။ အကြင်အိမ်ရာထောင်သူ လူပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုသေရည် သေရက်သောက် စားမှုကို ရူးသွပ်ခြင်းအကျိုးလျှင် အဆုံးရှိ၏ဟု သိ၍ ဤ (သေရည်သေရက်သောက်စားမှုမှ ရှောင်ကြဉ်မှု) တရားကို နှစ်သက်ခဲ့ပါမူ ထိုလူပုဂ္ဂိုလ်သည် သေရည် သေရက်သောက်စားမှုကို ကိုယ်တိုင်လည်း မကျင့်ရာ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်း မသောက် စားစေရာ၊ သောက်စားမူးယစ်သူတို့အားလည်း ခွင့်ပြုလိုက်လျောသဘောမတူရာ။ (၂၃)

֍ ၄၀၂။ လူမိုက်တို့သည် မူးယစ်ခြင်းကြောင့် သူ့အသက်သတ်မှုစသော မကောင်းမှုကို ပြုကုန်၏၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း ယစ်မူးမေ့လျော့သည်တို့ကို ပြုစေကုန်၏၊ နောင်ဘဝ၌လည်း ရူးသွပ်စေတတ်ယခုဘဝ၌လည်း တွေဝေစေတတ်၍ မကောင်းမှုတို့၏ တည်ရာဖြစ်သော လူမိုက်တို့ နှစ်သက်သော ဤသေရည်သေရက်သောက် စားမှုကို ရှောင်ကြဉ်ရာ၏။ (၂၄)

֍ ၄၀၃။ သူ့အသက်ကို မသတ်ရာ၊ မပေးသော ဥစ္စာကိုလည်း မခိုးယူရာ၊ မုသား စကားကိုလည်းမပြောဆိုရာ၊ သေရည်သေရက်သောက်စားသူလည်း မဖြစ်ရာ၊ မမြတ်သော မေထုန်အကျင့်မှလည်းရှောင်ကြဉ်ရာ၏၊ နေလွဲညစာကိုလည်း မစား ရာ။ (၂၅)

֍ ၄၀၄။ ပန်းကို မပန်ရာ၊ နံ့သာ (လိမ်းခြင်း) ကိုလည်း မပြုကျင့်ရာ၊ (အပ်သော) အခင်း၌လည်းကောင်း၊ (အပ်သော) ညောင်စောင်း၌လည်းကောင်း မြေ၌လည်းကောင်း အိပ်ရာ၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏အဆုံးသို့ ရောက်သော မြတ်စွာဘုရား ဟောပြ တော်မူအပ်သော ထိုဥပုသ်ကို အင်္ဂါရှစ်ပါး ရှိ၏ဟူ၍ ဆိုကုန်၏။ (၂၆)

֍ ၄၀၅။ လဆန်းပက္ခ လဆုတ်ပက္ခ၏ တစ်ဆယ့်လေးရက် ဥပုသ်နေ့၌လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်ဥပုသ်နေ့၌လည်းကောင်း၊ ရှစ်ရက်ဥပုသ်နေ့၌လည်းကောင်း အဋ္ဌင်္ဂဥပုသ် သုံးခြင်းသို့ ကပ်၍နေလော့၊ အသီးအခြား ဆောင်အပ်သောပါဋိဟာရိယပက္ခ၌လည်း ကြည်ညိုစိတ်ရှိသူသည် နေ့အပြည့်အစုံအင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ဥပုသ်ကို ကျင့်သုံးလေလော့။ (၂၇)

--

֍ ၄၀၆။ ထိုဥပုသ်ဆောက်တည်သော နေ့၏အခြားမဲ့၌ သိကြားလိမ္မာသော ဥပုသ် ကျင့်သုံးပြီးသော ပညာရှိသည် ကြည်ညိုစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နံနက်၌ပင်လျှင် ရဟန်းအပေါင်းကို စွမ်းနိုင်သည့်အလျောက် ထမင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဖျော်ဖြင့်လည်းကောင်း ဝေဖန်လုပ်ကျွေးရာ၏။ (၂၈)

֍ ၄၀၇။ လူဖြစ်သောသူသည် အမိအဖတို့ကို တရားသဖြင့် လုပ်ကျွေးမွေးမြူရာ၏၊ တရားနှင့်လျော်သော ကုန်သွယ်မှုကို အားထုတ်ရာ၏၊ ထိုသူသည် ဤကျင့်ဝတ်ကို မမေ့လျော့ဘဲ ကျင့်သည်ဖြစ်၍ အလိုလိုထွန်းပသော ကိုယ်ရောင်ရှိသော နတ်ပြည်တို့သို့ ရောက်ရ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၂၉)

တစ်ဆယ့်လေးခုမြောက် ဓမ္မိကသုတ် ပြီး၏။

နှစ်ခုမြောက် စူဠဝဂ် ပြီး၏။

၁။ ဧရာဝဏ်ဆင်မင်းဟူသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည် ရှိ ဧရာဝဏ်နတ်သား၏ ရှေးဘဝက ဆင်အဖြစ်ကို စွဲ၍ ခေါ်ဆိုခြင်းတည်း။

--

၃-မဟာဝဂ်

၁-ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ်

֍ ၄၀၈။ စက္ခုငါးပါးရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ရဟန်းပြု၏၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် စုံစမ်းသည်ဖြစ်၍ ရဟန်းအဖြစ်ကို နှစ် သက်တော်မူ၏၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် (မြတ်စွာဘုရား၏) ရဟန်းအဖြစ်ကို ပြော ကြားပေအံ့။ (၁)

֍ ၄၀၉။ ဤအိမ်ရာထောင်သော လူ့ဘောင်၌ နေရခြင်းသည် ကျဉ်းမြောင်းလှ၏၊ ရာဂစသော မြူ၏ဖြစ်ရာအာရုံတည်းဟူ၍လည်းကောင်း၊ ရဟန်းအဖြစ်သည် ဟင်း လင်းပြင်ကဲ့သို့ (ကျယ်ပြန့်သည်) သာတည်းဟူ၍လည်းကောင်း ဤသို့ မြင်သောကြောင့် ရဟန်းပြုတော်မူ၏။ (၂)

֍ ၄၁၀။ ရဟန်းပြုပြီးလျှင်ကိုယ်ဖြင့် မကောင်းသော အမှုကို ကြဉ်ရှောင်၏၊ ဝစီ ဒုစရိုက်ကို ပယ်စွန့်၍အသက်မွေးမြူမှုကို သုတ်သင်၏။ (၃)

֍ ၄၁၁။ မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်းသူတို့၏ တောင်ငါးလုံး ကာရံသည့် ရာဇဂြိုဟ်မြို့ သို့ကြွတော်မူ၏၊ ကိုယ်တော်အလုံး၌ ပျံ့နှံ့တည်နေသော မြတ်သော လက္ခဏာရှိသည်ဖြစ်၍ (ထိုရာဇဂြိုဟ်မြို့၌) ဆွမ်းခံကြွတော်မူ၏။ (၄)

֍ ၄၁၂။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် ပြာသာဒ်ထက်၌ ရပ်တည်လျက် လက္ခဏာတော်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုဘုရားအလောင်းတော်ကို မြင်သောကြောင့် ဤဆိုမည့် အကြောင်း အရာကို မိန့်ကြား၏။ (၅)

֍ ၄၁၃။ အချင်းတို့ ဤသူကို ရှုကြကုန်လော့၊ ရုပ်အဆင်းလှ၏၊ အလုံးအရပ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်၏၊ သိမ်မွေ့သော သွားခြင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ ရထား ထမ်းပိုး တစ်ပြန်မျှသာကြည့်ရှု၏။ (၆)

֍ ၄၁၄။ အောက်သို့ ချသော မျက်လွှာရှိ၏၊ သတိရှိ၏၊ ဇာတ်နိမ့်မှ ရဟန်းပြုသူဟုတ်ဟန်မတူ၊ ဤရဟန်းသည် အဘယ်အရပ်သို့ သွားလိမ့်မည်နည်း၊ မင်း စေတမန်တို့ လျင်လျင်မြန်မြန်လိုက်ကြကုန်လော့။ (၇)

֍ ၄၁၅။ စေလွှတ်လိုက်ကုန်သော ထိုမင်းစေတမန်တို့က ရဟန်းသည် အဘယ် အရပ်သို့ သွားလိမ့်မည်နည်းဟု နှလုံးသွင်းလျက် ထက်ချပ်မကွာ လိုက်ကြကုန်၏။ (၈)

֍ ၄၁၆။ အိမ်စဉ်မပြတ် ဆွမ်းခံကြွတော်မူသော ဘုရားလောင်းသည် ဣန္ဒြေတို့၌ လုံခြုံသောတံခါးရှိသည်ဖြစ်၍ လက်ခြေတို့ကို စောင့်စည်းလျက် ဆင်ခြင်ဉာဏ် ‘သမ္ပဇဉ်’ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိကာလျင်စွာ သပိတ်ကို ပြည့်စေတော်မူ၏။ (၉)

֍ ၄၁၇။ မုနိဟု ဆိုအပ်သော ဘုရားလောင်းသည် ဆွမ်းခံလှည့်လည်၍ မြို့မှ ထွက်ပြီးလျှင် ဤတောင်၌ နေမည်ဟု နှလုံးသွင်းလျက် ပဏ္ဍဝတောင်သို့ ရှေးရှု ကြွ တော်မူ၏။ (၁၀)

֍ ၄၁၈။ မင်းစေတမန်သုံးယောက်တို့သည် တောင်သို့ နေရန်ကပ်သော ဘုရား လောင်းကို မြင်၍ ဘုရားလောင်းအနီးသို့ ချဉ်းကပ်ကြကုန်၏၊ ထိုသုံးယောက်တို့တွင် တစ်ယောက်သောသူသည်သာလျှင် ပြန်လာ၍ မင်းအား ကြားလျှောက်၏။ (၁၁)

֍ ၄၁၉။ မင်းကြီး ဤရဟန်းသည် ပဏ္ဍဝတောင်၏ ရှေ့မျက်နှာတောင်ခေါင်း လိုဏ်ဂူ၌ ကျားနှင့်နွားလားဥသဘကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ခြင်္သေ့ကဲ့သို့လည်းကောင်း နေတော်မူ၏။ (၁၂)

--

֍ ၄၂၀။ ဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် စေတမန်၏ စကားကို ကြားလျှင် ကောင်းမြတ်သော ယာဉ်ဖြင့် လျင်မြန်သော သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ပဏ္ဍဝတောင်သို့ ထွက်တော်မူ၏။ (၁၃)

֍ ၄၂၁။ ထိုဗိမ္ဗိသာရမင်းသည် ယာဉ်ဖြင့် သွားနိုင်သောအရပ်တိုင်အောင် ယာဉ်ဖြင့်သွားပြီးလျှင် ယာဉ်မှသက်ဆင်း၍ ခြေကျင်သာလျှင် ထိုဘုရားလောင်းအနီးသို့ ချဉ်းကပ်ထိုင်နေ၏။ (၁၄)

֍ ၄၂၂။ မင်းသည် ထိုင်နေလတ်ပြီးသော် အသက်ထက်ဆုံး အောက်မေ့ထိုက်သော စကားကို ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် ဤအကြောင်းအရာကို လျှောက်ကြား၏။ (၁၅)

֍ ၄၂၃။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ပျိုလည်း ပျို၏၊ ငယ်လည်း ငယ်၏၊ ပဌမအရွယ်လည်း ဖြစ်၏၊ နုလည်း နု၏၊ လုံးရပ်သဏ္ဌာန်နှင့်လည်း ပြည့်စုံ၏၊ အမျိုးဇာတ်နှင့် ပြည့်စုံသော မင်းနှင့်တူပါ၏။ (၁၆)

֍ ၄၂၄။ အသျှင်ဘုရား အသျှင်ဘုရားအား တပည့်တော်သည် ဗိုလ်ပါအပေါင်းကို အစပြု၍စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ပေးပါအံ့၊ အသျှင်ဘုရားသည် ဗိုလ်ပါ ဆင်မြင်း အပေါင်းခြံရံလျက်တင့်တင့်တယ်တယ် ခံစားပါလော့၊ အမျိုးဇာတ်ကို မေးမြန်းအပ်သည် ဖြစ်ရကား အသျှင်ဘုရားသည် ဖြေကြားပါလော့။ (၁၇)

֍ ၄၂၅။ မင်းကြီး ဟိမဝန္တာတောင်နံပါးမှ ဖြောင့်ဖြောင့်ဖြစ်၍ ကောသလတိုင်းတို့၌ အပါအဝင်ဖြစ်သော ခုနစ်ပါးသော ဥစ္စာရတနာ ရဲရင့်သော ယောက်ျားကောင်းတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ဇနပုဒ်သည်ငါ၏အမြဲနေရာတည်း။ (၁၈)

֍ ၄၂၆။ ငါသည် အနွယ်အားဖြင့် နေမျိုးနွယ်ဖြစ်၏၊ ဇာတ်အားဖြင့် သာကိယ ဇာတ်ဖြစ်၏၊ ထိုအမျိုးဇာတ်မှ ထွက်၍ ရဟန်းပြုခဲ့၏၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို ငါမတောင့် တတော့ပေ။ (၁၉)

֍ ၄၂၇။ ငါသည် ကာမတို့၌ အပြစ်ကို မြင်၍ ကာမမှ ထွက်မြောက်ခြင်းကို ဘေးကင်းသောအားဖြင့် ရှုပြီးလျှင် (နိဗ္ဗာန်ကို တောင့်တလျက်) တရားအားထုတ်ရန် သွားအံ့၊ ဤတရားအားထုတ်မှု၌ ငါ၏စိတ်သည် နှစ်သက်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၂၀)

ရှေးဦးစွာသော ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ် ပြီး၏။

--

၂-ပဓာနသုတ်

֍ ၄၂၈-

֍ ၄၂၉။ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်ထားသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ နေရဉ္ဇရာ မြစ်နား၌ ယောဂကုန်ရာနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ခြင်းငှါ အလွန်အားထုတ်လျက် အပ္ပနာ ဈာန်ကိုအားထုတ်နေသော ထိုငါဘုရားကို -

အသျှင်ဘုရားသည် ကြုံလှီလှပါ၏၊ အဆင်းမလှတော့ပါပြီ၊ အရှင်၏ သေခြင်းသည် နီးကပ်လှပါ၏ဟု မာရ်နတ်သည် သနားခြင်းနှင့် ယှဉ်သော စကားကို ပြောလျက် ချဉ်းကပ်၏။ (၁-၂)

֍ ၄၃၀။ အသျှင်ဘုရား၏ အသက်ရှင်ခြင်းသည် သေခြင်း၏ တစ်ထောင်သော အဖို့အစုရှိသည့်အနက်တစ်စုတစ်စိတ်သာ ကျန်ပါတော့သည်၊ အသျှင် အသက် ရှင်နေပါလော့၊ အသက်ရှင်နေရခြင်းသည် မြတ်ပါ၏၊ အသက်ရှင်နေသည်ရှိသော် အသျှင်ဘုရားသည် ကောင်းမှုတို့ကို ပြုရပါလိမ့်မည်။ (၃)

֍ ၄၃၁။ မြတ်သောအကျင့်ကိုလည်း ကျင့်သော မီးပူဇော်ခြင်းကိုလည်း ပူဇော်သော သင့်အားများစွာသော ကောင်းမှုသည် ပွါး၏၊ တရားအားထုတ်မှုဖြင့် အဘယ်ပြုလိမ့်မည်နည်း။ (၄)

֍ ၄၃၂။ တရားအားထုတ်ရန် ခရီးသည် အသွားခက်လှ၏၊ ပြုနိုင်ခဲ၏၊ ဖြစ်နိုင်ခဲ၏ဟု ဤဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုလျက် မာရ်နတ်သည် မြတ်စွာဘုရားအနီး၌ ရပ် တည်၏။ (၅)

֍ ၄၃၃။ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဆိုတတ်သော ထိုမာရ်နတ်အား မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်ဆို၏- မေ့လျော့မှု၏ အဆွေဖြစ်သော မာရ်နတ်ယုတ် ဤအရပ်သို့ သင်လာခြင်းသည်ကားသင့်အကျိုးအတွက်သာ လာခြင်းဖြစ်၏။ (၆)

֍ ၄၃၄။ (မာရ်နတ်ယုတ်) အနုမြူမျှလောက်သော်လည်းကောင်းမှုဖြင့် ငါ အလို မရှိ၊ အကြင်သူတို့အားကား ကောင်းမှုဖြင့် အလိုရှိ၏၊ ထိုသူတို့ကိုသာလျှင် မာရ် နတ်သည် ပြောဆိုရန်ထိုက်၏။ (၇)

֍ ၄၃၅။ (မာရ်နတ်ယုတ်) ငါ့အား ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'သည်လည်းကောင်း၊အား ထုတ်မှု ‘ဝီရိယ'သည်လည်းကောင်း၊ (ခွဲခြားသိမှု) ‘ပညာ'သည်လည်းကောင်း ရှိ၏၊ ဤသို့ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသူ ငါ့အား အဘယ့်ကြောင့် အသက်ရှင်ခြင်းကို မေးတုံဘိသနည်း။ (၈)

֍ ၄၃၆။ ငါ၏ကိုယ်၌ ဝီရိယအဟုန်ကြောင့် ဖြစ်သော ဤလေသည် မြစ်တို့၏ ရေအလျဉ်တို့ကိုသော်လည်းခန်းခြောက်စေနိုင်ရာ၏၊ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ် ရှိသူ ငါ၏ သွေးကိုကား အဘယ့်ကြောင့် သာလျှင့်မခန်းခြောက်စေဘဲ ရှိပါအံ့နည်း။ (၉)

֍ ၄၃၇။ သွေးသည် ခန်းခြောက်လတ်သော်သည်းခြေသည်လည်းကောင်း၊ သလိပ်သည်လည်းကောင်းခန်းခြောက်၏၊ အသားတို့သည် ကုန်ခန်းကုန်သော် စိတ်သည် ရှေးကထက် လွန်စွာကြည်လင်၏၊ သတိသည်လည်းကောင်း၊ ပညာသည်လည်းကောင်း၊ သမာဓိသည်လည်းကောင်း ငါ့အား လွန်စွာတည်၏။ (၁၀)

֍ ၄၃၈။ ဤသို့ နေသည်ဖြစ်၍ လွန်မြတ်သော ဝေဒနာသို့ ရောက်သော ထိုငါ၏ စိတ်သည် ကာမတို့ကို အလိုမရှိ (စိတ်စင်ကြယ်မှုဖြင့်) သတ္တဝါစင်ကြယ်သည့် အဖြစ်ကို ရှုလော့။ (၁၁)

֍ ၄၃၉။ ကာမတို့ကို သင်၏ ပဌမ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရကုန်၏၊ မမွေ့လျော်ခြင်းကို ဒုတိယ စစ်သည်ဟူ၍ဆိုရ၏၊ မွတ်သိပ်ဆာလောင်ခြင်းကို သင်၏ တတိယ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏၊ တပ်မက်မှု တဏှာကို စတုတ္ထ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ (၁၂)

--

֍ ၄၄၀။ ထိနမိဒ္ဓကို သင်၏ ပဉ္စမ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏၊ ကြောက်လန့်မှုကို ဆဋ္ဌ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏၊ ယုံမှားမှုကို သင်၏ သတ္တမ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏၊ သူ့ ကျေးဇူးကို ချေဖျက်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မာန်ဖြင့်ခက်ထန်ခိုင်မာမှုကိုလည်းကောင်း သင်၏ အဋ္ဌမ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ (၁၃)

֍ ၄၄၁။ လာဘ်ကျော်စောမှု ပူဇော်သက္ကာရ ချွတ်ယွင်းဖောက်ပြန် မမှန်မကန် ရအပ်သော အခြံအရံကို နဝမ စစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏၊ မိမိကိုယ်ကို ချီးမြှောက်မှု သူတစ်ပါးတို့အား ရှုတ်ချမှုကို ဒသမစစ်သည်ဟူ၍ ဆိုရ၏။ (၁၄)

֍ ၄၄၂။ မာရ်နတ်ယုတ် ဤဆယ်မျိုးသည်ကား သမဏဗြာဟ္မဏတို့ကို နှောင့်ယှက် တတ်သော မည်းနက်သော အကုသိုလ်ရှိသည့် သင်မာရ်နတ်၏ စစ်သည် ဗိုလ်ပါတည်း၊ မရဲရင့်သူသည် ထိုစစ်သည်ဆယ်မျိုးကို မအောင်မြင်နိုင်၊ ထိုစစ်သည် ဆယ်မျိုးကို အောင်မြင်နိုင်ခဲ့မူကား ချမ်းသာကိုရ၏။ (၁၅)

֍ ၄၄၃။ ထို့ကြောင့် ထိုငါသည်လည်း (မဆုတ်မနစ်ခြင်း အထိမ်းအမှတ်ဖြစ်သော) ဖြူဆံမြက်ကို ဆောင်ထား၏၊ စစ်ရှုံးသည်ဖြစ်၍ ငါ၏ အသက်ရှင်နေရခြင်းသည် စက်ဆုပ်ဖွယ်ဖြစ်၏၊ (သင်နှင့်) စစ်တိုက်ရာ၌ စစ်ရှုံးသည်ဖြစ်၍ ငါ၏ အသက်ရှင် နေရခြင်းထက် သေခြင်းက မြတ်သေး၏။ (၁၆)

֍ ၄၄၄။ ဤသင်၏ စစ်သည်ဘောင်၌ နစ်မြုပ်သက်ဝင်နေကြရကုန်သော သမဏ ဗြာဟ္မဏအချို့တို့သည် (သီလစသော ဂုဏ်တို့ဖြင့်) မထင်ရှားနိုင်ကုန်၊ ထိုသမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည် ကောင်းသောအကျင့်ရှိသူတို့သွားရာလမ်းခရီးကိုလည်း မသိကြကုန်။ (၁၇)

֍ ၄၄၅။ (မာရ်နတ်) ငါသည် ထက်ဝန်းကျင်အရပ်မှ စစ်တိုက်ရန် ထွက်လာသော စစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်းကို မြင်ရသောကြောင့် ငါ့ကို တည်ရာဌာနမှ မရွေ့လျောပါစေ လင့်ဟု (နှလုံးသွင်း၍) ဂိရိမေခလာဆင်နှင့်တကွဖြစ်သော မာရ်နတ်ကို စစ်ထိုးရန် ရင်ဆိုင်ထွက်ခဲ့၏။ (၁၈)

֍ ၄၄၆။ သင်၏ အကြင်စစ်သည် ဗိုလ်ပါအပေါင်းကို နတ်နှင့်တကွသော လောကသည် ခုခံနိုင်စွမ်းမရှိပေ၊ မီးမဖုတ်ရသေးသော မြေအိုး မြေခွက်ကို ကျောက်ဖြင့် ထုနှက်ခွဲဖျက်သကဲ့သို့ သင်၏ ထိုစစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်းကို ပညာဖြင့် ငါ ထုနှက် ဖျက်ဆီးအံ့။ (၁၉)

֍ ၄၄၇။ ငါသည်မှန်ကန်သော ကြံစည်မှု ‘သမ္မာသင်္ကပ္ပ'ကို လေ့လာခြင်းရှိသည်ကို ပြုလျက်မှန်ကန်သော အောက်မေ့မှု ‘သမ္မာသတိ'ကိုလည်းကောင်းစွာတည်သည်ကို ပြု၍ များစွာသောတပည့်သာဝကတို့ကို ဆုံးမလျက် တိုင်းပြည် တစ်ခုမှ တိုင်းပြည် တစ်ခုသို့ လှည့်လည်တော့အံ့။ (၂၀)

֍ ၄၄၈။ ငါ၏ အဆုံးအမကို လိုက်နာကြကုန်သော ထိုတပည့်သာဝကတို့သည် မမေ့မလျော့ကုန်ဘဲနိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိကုန်လျက် (ဘဝသုံးပါးကို) အလိုမရှိကြကုန်သည်ဖြစ်၍ အကြင်နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကုန်သည်ရှိသော် မစိုးရိမ်ရကုန်၊ ထိုနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြရကုန်လတ္တံ့။ (၂၁)

֍ ၄၄၉။ သတိရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ ချွတ်ယွင်းချက် အခွင့်အရေးကို ရလိမ့်မည်ဟု နှလုံးသွင်း၍ငါသည် ခုနစ်နှစ်တို့ပတ်လုံး မြတ်စွာဘုရားသို့ ထပ် ကြပ်မကွာ အစဉ်လိုက်ခဲ့၏၊ ဤသို့ လိုက်သော်လည်း အခွင့်အရေးကို မရခဲ့ချေ။ (၂၂)

֍ ၄၅၀-

֍ ၄၅၁။ ဤအရာဝတ္ထု၌ နူးညံ့ပျော့ပျောင်းရာကို ရနိုင်ငြားအံ့လည်း မသိ၊ သာယာမြိန်ရှက်ဖွယ်ရှိငြားအံ့လည်း မသိဟု နှလုံးသွင်း၍ ကျီးသည် အဆီခဲနှင့် တူသော အဆင်းရှိသော ကျောက်တုံးကို ထက်ဝန်းကျင် လှည့်လည်ထိုးဆိတ်ပါသော်လည်း-

ကျီးသည် ထိုကျောက်တုံး၌သာယာတပ်ငြိဖွယ်ကို မရသောကြောင့် ကျောက်တုံးကို တွယ်တာကပ်ငြိမှုမှငြီးငွေ့ လက်လျှော့လျက် ဖဲခွါပျံသွားသကဲ့သို့ ငါတို့သည်လည်း အသျှင်ဂေါတမကို ငြီးငွေ့လက်လျှော့လာဖဲခွါထွက်သွားကုန်တော့အံ့။ (၂၃-၂၄)

֍ ၄၅၂။ စိုးရိမ်ခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်သော ထိုမာရ်နတ်၏ လက်ကတီးကြားမှ စောင်းသည် လျှောကျ၏၊ ထို့နောက် ထိုမာရ်နတ်သည် နှလုံးမသာသည်ဖြစ်၍ ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်ပျောက်လေသတည်း။ (၂၅)

နှစ်ခုမြောက် ပဓာနသုတ် ပြီး၏။

--

၃-သုဘာသိတသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် ရဟန်းတို့ကို “ရဟန်းတို့”ဟု ခေါ်တော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် “အသျှင်ဘုရား”ဟု မြတ်စွာဘုရားအား ပြန်ကြားလျှောက်ထားကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားစကားကိုု ဟောတော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ အင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကားသည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားမည်၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကား မဟုတ်၊ အပြစ်မှလည်း ကင်း၏၊ ပညာရှိတို့ မစွပ်စွဲ မကဲ့ရဲ့ထိုက်၊ အဘယ်လေးပါးတို့နှင့်နည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသာသနတော်၌ ရဟန်းသည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကားကို မဆို၊ တရားနှင့် စပ်ယှဉ်သော စကားကိုသာလျှင် ဆို၏၊ တရားနှင့် မစပ်ယှဉ်သော စကားကို မဆို၊ ချစ်နှစ်သက်ဖွယ် စကားကိုသာလျှင် ဆို၏၊ မချစ်မနှစ်သက်ဖွယ်သော စကားကို မဆို၊ အမှန်ကိုသာ ဆို၏၊ မမှန်ချွတ်ယွင်းသော စကားကို မဆို၊ ရဟန်းတို့ ဤအင်္ဂါလေးပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကားသည် ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားမည်၏၊ မကောင်းသဖြင့် ဆိုအပ်သော စကား မဟုတ်၊ အပြစ်မှလည်း ကင်း၏၊ ပညာရှိတို့ မစွပ်စွဲ မကဲ့ရဲ့ထိုက်ဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူပြီးနောက် ဤစကားကို မိန့်တော်မူ၏-

֍ ၄၅၃။ “ကောင်းစွာ ဆိုအပ်သော စကားကို မြတ်သော ပဌမအင်္ဂါဟု သူတော် ကောင်းတို့ဆိုကြကုန်၏၊ တရားနှင့် စပ်ယှဉ်သော စကားကို ပြောဆိုရာ၏၊ တရားနှင့် မစပ်ယှဉ်သော စကားကို မပြောဆိုရာ၊ ထိုစကားကို ဒုတိယအင်္ဂါဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ချစ်နှစ်သက်ဖွယ် စကားကို ပြောဆိုရာ၏၊ မချစ်မနှစ်သက်ဖွယ် စကားကို မပြောဆိုရာ၊ ထိုစကားကို တတိယအင်္ဂါဟု ဆိုကြကုန်၏၊ဟုတ်မှန်သော စကားကို ပြောဆိုရာ၏၊ ချွတ်ယွင်းဖောက်ပြန် မဟုတ်မမှန်သော စကားကို မပြောဆိုရာ၊ ထိုစကားကို စတုတ္ထ အင်္ဂါဟု ဆိုကြကုန်၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၁)

ထိုအခါ အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် နေရာမှ ထ၍ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပခုံးထက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်လျက်မြတ်စွာဘုရားရှိတော်မူရာသို့ လက်အုပ်ချီ ရှိခိုး၍ မြတ်စွာဘုရားအား “မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ထင်လာပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်၏ ဉာဏ်၌ ထင်လာပါ၏”ဟု လျှောက်၏၊ “ဝင်္ဂီသ သင်၏ဉာဏ်၌ ထင်စေလော့”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏၊ ထို့နောက် အသျှင်ဝင်္ဂီသသည် မြတ်စွာ့ဘုရား၏ မျက်မှောက်၌ လျောက်ပတ်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးမွမ်း၏-

--

֍ ၄၅၄။ အကြင်စကားဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုလည်း မပူပန်စေ၊ သူတစ်ပါးတို့ကိုလည်း မညှဉ်းဆဲ၊ ထိုစကားသာလျှင် ပြောဆိုရာ၏၊ ထိုစကားသည် အမှန်ပင်ကောင်းသော စကားမည်၏။ (၂)

֍ ၄၅၅။ အကြင်စကားသည် စိတ်နှလုံးသို့ သက်ဝင်၍ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်နိုင်၏၊ အကြင်စကားကို ပြောဆိုသူသည် ယုတ်မာကြမ်းကြုတ်သော စကားတို့ကို မယူမူ၍ သူတစ်ပါးတို့ ချစ်ခင်နှစ်သက်ဖွယ်သော စကားကိုသာ ပြောဆို၏၊ ထိုသူတစ်ပါးတို့ ချစ်ခင်နှစ်သက်ဖွယ်သော စကားကိုသာလျှင် ပြောဆိုရာ၏။ (၃)

֍ ၄၅၆။မှန်သော စကားသည် စင်စစ် အမြိုက်သုဓာ ဘုတ်နှင့် တူ၏၊ ဤမှန်သော စကားကို ပြောဆိုမှုသည် ရှေး၌ ဖြစ်သော သဘောတံထွာ ဓမ္မတာတည်း၊ သူတော် ကောင်းတို့သည် ဟုတ်မှန်သော အကျိုးတရား၌လည်းကောင်း၊ အကြောင်းတရား၌လည်းကောင်း တည်ကုန်၏ဟု ဆိုကုန်၏။ (၄)

֍ ၄၅၇။ မြတ်စွာဘုရားသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဘေးမရှိသော အကြင်စကားကို ဆိုတော်မူ၏၊ ထိုစကားသည်သာ စကားတို့တွင်အမှန်ပင် မြတ်သော စကားတော်ပေတည်း”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၅)

သုံးခုမြောက် သုဘာသိတသုတ် ပြီး၏။

၄-သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလတိုင်းသုန္ဒရိကာမြစ်ကမ်းနား၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် သုန္ဒရိကာမြစ်ကမ်းနား၌ မီးကို ပူဇော်၏၊ မီးပူဇော်ရာအရပ်ကို တံမြက်လှည်းခြင်းစသည်ဖြင့် ဆည်းကပ်၏၊ ထိုအခါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏားသည် မီးပူဇော်ပြီး၍ မီးပူဇော်ရာအရပ်ကို ဆည်းကပ်ပြီးလျှင် နေရာမှ ထကာ"ဤမီးပူဇော်အပ်ပြီးသည်မှ ကြွင်းသော နို့ဃနာကို အဘယ်သူသည် စားထိုက်ပါမည်နည်း”ဟု ထက်ဝန်းကျင် အရပ်လေးမျက်နှာတို့ကို လှည့်၍ကြည့်၏၊ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မနီးမဝေး တစ်ခုသော သစ်ပင်ရင်း၌ ဦးခေါင်းနှင့်တကွ ရုံ၍ ထိုင်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်၍ မီးပူဇော်အပ်ပြီးသည်မှကြွင်းကျန်သော နို့ဃနာကို လက်ဝဲတစ်ဖက်ဖြင့် ယူလျက် လကျ်ာလက်ဖြင့် ကရားကို ယူပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၏။

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏား၏ ခြေသံကြောင့် ဦးခေါင်းကို ဖွင့်တော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် “ဤအသျှင်သည် ဦပြည်း (ကတုံး) ယုတ်ပါတကား၊ ဤအသျှင်သည် ဦပြည်း (ကတုံး) ယုတ်ပါတကား”ဟု (ကဲ့ရဲ့၍) ထိုအရပ်မှပင်လျှင် ပြန်ဆုတ်ခဲ့၏။ ထို့နောက်သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏားအား “ဤလောက၌ အချို့သော ပုဏ္ဏားတို့သည် ဦးပြည်းထားသူတို့လည်းဖြစ်တတ်ကုန်သေး၏၊ ငါသည် ချဉ်းကပ်၍ ဇာတ်ကို မေးရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ ထို့နောက်သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်သည် အဘယ်အမျိုးဇာတ်ဖြစ်သနည်း”ဟု လျှောက်၏။

--

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားအား ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆိုဟောပြောတော်မူ၏-

֍ ၄၅၈။ ပုဏ္ဏား ငါဘုရားသည် ပုဏ္ဏားမျိုး မဟုတ်၊ မင်းသားလည်း မဟုတ်၊ ကုန်သည်မျိုးလည်းမဟုတ်၊ မည်သည့်အမျိုးဇာတ်မျှ မဟုတ်၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ အနွယ်ကို ပိုင်းခြားသိပြီး၍ကြောင့်ကြမှု မရှိဘဲပညာဖြင့် သိလျက် လောက၌ လှည့်လည်နေထိုင်၏။ (၁)

֍ ၄၅၉။ ပုဏ္ဏား ငါသည် သင်္ကန်းကို ဝတ်လျက် တဏှာတည်းဟူသော အိမ်မရှိဘဲ ဆံပင်တို့ကို ရိတ်ပယ်ပြီးလျှင် ပူပန်မှု ငြိမ်းပြီးသော စိတ်ရှိကာ ဤလောက၌ လူတို့နှင့် မရောယှက်မူ၍ ကျင့်၏၊သို့ ဖြစ်ပါလျက် သင်သည် မလျောက်ပတ်သော အမျိုးအနွယ်နှင့် စပ်သော ပြဿနာကို ငါ့အား မေးဘိ၏။ (၂)

֍ ၄၆၀။ အသျှင် ပုဏ္ဏားတို့သည် ပုဏ္ဏားအချင်းချင်းလည်း “အသျှင်သည် ပုဏ္ဏား လော”ဟု မေးတတ်ကြကုန်၏။ (၃)

֍ ၄၆၁။ ငါပုဏ္ဏားဟူ၍ သင်အကယ်၍ ဖြေဆိုခဲ့မူ ငါ့ကိုလည်း ဗြာဟ္မဏမဟုတ်ဟူ၍ ဆိုသည်မည်၏၊ ထို့ကြောင့် သုံးပုဒ်ရှိ၍ အက္ခရာနှစ်ဆယ့်လေးလုံးရှိသော သာဝိတ္တိ မည်သော ဗေဒင်ကို သင့်အား မေးအံ့ (ဖြေဆိုပါလော့)။ (၄)

֍ ၄၆၂။ ဤလောက၌ ရသေ့တို့သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်ကိုမှီကုန်၍ နတ်ဗြဟ္မာတို့အား ယဇ်ပူဇော်မှုကို အများအပြားပြုကြကုန်သနည်း။ (၅)

֍ ၄၆၃။ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးသို့ ရောက်၍ လေးပါးသော မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ကိလေသာတို့ကို ဖောက်ထွင်းသွားသူ ရဟန္တာသည် ပူဇော်ရာကာလ၌ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်၏ ပူဇော်ဖွယ်ကို ရရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏ ပူဇော်မှုသည် ပြည့်စုံ၏ဟု ငါဆို၏။ (၆)

֍ ၄၆၄။ (သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားက) ထိုအသျှင်ဘုရားကဲ့သို့ သဘောရှိသော သိခြင်းသို့ ရောက်သော ရဟန္တာကို (အကျွန်ုပ်တို့) ဖူးမြင်ကြရပါကုန်၏၊ ထိုအကျွန်ုပ်၏ ပူဇော်အပ်သော အမှုသည် စင်စစ်ပြည့်စုံပေလိမ့်မည်၊ ရှေးအခါ က အသျှင်ဘုရားကဲ့သို့ သဘောရှိကုန်သော ပညာရှိတို့ကို မဖူးမတွေ့ရသောကြောင့် အခြားလူအပေါင်းသည် အကျွန်ုပ်၏ နို့ဃနာထမင်းကို စား၏ဟု (ဆို၏)။ (၇)

֍ ၄၆၅။ ပုဏ္ဏား ထို့ကြောင့် သင်သည် အကျိုးစီးပွါးဖြင့် အလိုရှိပါမူ ငါ့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မေးလော့၊ ငြိမ်းအေး၍ အခိုးကင်းသူ ဆင်းရဲမရှိသူ တောင့်တခြင်းကင်း သူ ပညာရှိကို ဤအရပ်၌ပင် ရနိုင်လိမ့်မည်။ (၈)

֍ ၄၆၆။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ပေးကမ်းမှု၌ မွေ့လျော်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ပူဇော်ဖွယ်ကို ပူဇော်လိုပါသော်လည်း မသိနားမလည်ပါ၊ အသျှင်သည် အကျွန်ုပ်ကို ဆုံးမတော်မူပါ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ပူဇော်ခြင်းသည် အကျိုးပြည့်စုံ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါ။ (၉)

ပုဏ္ဏားသို့ ဖြစ်လျှင် နားထောင်လော့၊ သင့်အား တရားကို ဟောအံ့

֍ ၄၆၇။ (ပေးလှူခြင်း၏ အကျိုးကြီးမှုကို အလိုရှိခဲ့မူ) အမျိုးဇာတ်ကို မမေးလင့်၊ (သီလစသော) အကျင့်ကိုသာ မေးလော့၊ မီးသည် အမှန်စင်စစ် ထင်းမှ ဖြစ်၏၊ အမျိုးဇာတ်နိမ့်သော်လည်းရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ရှိ၏၊ ရှက် ကြောက်မှု ‘ဟိရီ'တရားဖြင့် မကောင်းမှုကိုတားမြစ်၏၊ အကြောင်းဟုတ်သည် မဟုတ်သည်ကို ပိုင်းခြား၍ သိ၏။ (၁၀)

֍ ၄၆၈။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် ပရမတ္ထသစ္စာဖြင့်ယဉ်ကျေးပြီးသူ ဣန္ဒြေတို့ကို ဆုံးမခြင်းနှင့် ပြည့်စုံပြီး သူ မဂ်လေးပါးတို့ဖြင့် ကိလေသာတို့၏အဆုံးသို့ ရောက်သူ မဂ်တည်းဟူသော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၁)

--

֍ ၄၆၉။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် ကာမတို့ကို ပယ်စွန့်၍ တဏှာအိမ်မရှိကုန်ဘဲ ရက်ဖောက်ကဲ့သို့ ဖြောင့်ဖြောင့် ကောင်းစွာ စောင့်စည်းသော စိတ်ရှိကုန်လျက် ကျင့်ကြသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၂)

֍ ၄၇၀။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် ရာဂကင်းကြသူကောင်းစွာတည်သူ ဣန္ဒြေရှိကြသူ ရာဟု ဖမ်းခြင်းမှ လွတ်သော လကဲ့သို့ ကိလေသာဖမ်းခြင်းမှလွတ်ကြသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ် ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၃)

֍ ၄၇၁။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ်တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် မြတ်နိုးမှုတို့ကို စွန့်၍ အခါ ခပ်သိမ်း သတိနှင့် ပြည့်စုံလျက် လောက၌ မကပ်ငြိကုန်ဘဲ အထူးကျင့်ကြသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ် ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၄)

֍ ၄၇၂။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ကိလေသာကာမတို့ကို ပယ်စွန့်နှိမ်နင်းလျက် ကြွသွားတော်မူ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သေခြင်း၏ အဆုံးဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို သိတော်မူ၏၊ ရေအိုင်ကြီးသည် အေးသကဲ့သို့ ကိလေသ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုသည်ဖြစ်၍ အေးချမ်းသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူ ခံထိုက်၏။ (၁၅)

֍ ၄၇၃။ မြတ်စွာဘုရားသည် ပဋိဝေဓတူမျှကုန်သော ဝိပဿီစသော ဘုရားတို့နှင့် တူတော်မူ၏၊ မတူမျှသူပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ ဝေးတော်မူ၏၊ အဆုံးမရှိသော ပညာရှိတော်မူ၏၊ ဤလောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌လည်းကောင်း ကိလေသာတို့ဖြင့် မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိ၊ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၁၆)

֍ ၄၇၄။ အကြင်မြတ်စွာဘုရား၌ လှည့်ပတ်မှု ‘မာယာ'သည်လည်းကောင်း၊ မာန်သည်လည်းကောင်းမကိန်းဝပ်နိုင်၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် လောဘကင်းသူ တဏှာဒိဋ္ဌိနှင့် မြတ်နိုးမှုမရှိသူတပ်မက်မှု ‘အာသာ’ ကင်းသူ အမျက် ‘ဒေါသကို’ နုတ်ပယ်ပြီးသူ အလွန်ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသူဖြစ်တော်မူ၏၊ မကောင်းမှုမှ အပ ပြုပြီးသော အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် စိုးရိမ်မှု ‘သောက'တည်းဟူသော အညစ်အကြေးကို ပယ်စွန့်ပြီးပြီ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၁၇)

֍ ၄၇၅။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် စိတ်၏ အမြဲနေရာ တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော အိမ်ကို ပယ်စွန့်တော်မူ၏၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) သိမ်းဆည်းအပ်သောတရားတို့သည် စိုးစဉ်းအနည်းငယ်မျှ မရှိကုန်၊ ဤဘဝ၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်ဘဝ၌လည်းကောင်း စွဲလမ်းမှု မရှိသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၁၈)

֍ ၄၇၆။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် မဂ်တည်းဟူသော သမာဓိဖြင့် ကောင်းစွာ တည်တော်မူသည်ဖြစ်၍ဩဃလေးပါးကို ကူးမြောက်တော်မူ၏၊ လွန်မြတ်သော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့် တရားကို သိတော်မူ၏၊ အာသဝေါကုန်ပြီး ဖြစ်တော်မူ၏၊ အဆုံးစွန်သော ကိုယ်ကိုလည်း ဆောင်တော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၁၉)

֍ ၄၇၇။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား ဘဝါသဝတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကြမ်းတမ်းသော စကားတို့သည်လည်းကောင်း ဖျက်ဆီး ရှို့မြှိုက် မီးတိုက်ကုန်ပြီး ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်စေကုန်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် မရှိကြတော့ကုန်၊ လေးပါးသော ဝေဒတို့ဖြင့် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ပြီးသော အလုံးစုံ ခန္ဓာစသည်တို့၌ လွတ်ပြီးသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၂၀)

֍ ၄၇၈။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား ကပ်ငြိမှုတို့သည် မရှိကုန်၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ကပ်ငြိမှုကို လွန်မြောက်၍ ကံကိလေသာဟု ဆိုအပ်သော လယ်ယာနှင့်တကွဖြစ်သော ဆင်းရဲကို ပိုင်းခြားသိပြီးလျှင်မာနဖြင့် ကပ်ငြိသူတို့၌ မာနဖြင့် မကပ်ငြိ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၂၁)

--

֍ ၄၇၉။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် တောင့်တမှု တဏှာကို မမှီမူ၍ ငြိမ်းအေးမှု ‘ဝိဝေက'ကို မြင်လေ့ရှိ၏၊ သူတစ်ပါးတို့က သိစေအပ်သော မိစ္ဆာအယူကို လွန် မြောက်၏၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအားအနည်းငယ်မျှဖြစ်သော (ဘဝသစ်၏) အကြောင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၂၂)

֍ ၄၈၀။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား ကောင်း မကောင်းကုန်သောတရားတို့သည် ဉာဏ်ဖြင့်ထိုးထွင်းသိပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဖျက်ဆီး ရှို့မြှိုက် မီးတိုက်ကုန်ပြီး ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်ပြီးဖြစ်ကုန်ရကား့မရှိနိုင်ကြတော့ကုန်၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးသော ဥပါဒါန်ကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ (အာရုံပြုသောအားဖြင့်) လွတ်မြောက်တော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၂၃)

֍ ၄၈၁။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် သံယောဇဉ်တို့၏ကုန်ခန်းရာ အရဟတ္တဖိုလ်နှင့် ပဋိသန္ဓေကုန်ရာနိဗ္ဗာန်ကို မြင်တော်မူသည်ဖြစ်၍ ရာဂတည်းဟူသော ခရီးကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်ဖျောက်ပြီးသူစင်ကြယ်တော်မူပြီးသူ အပြစ်ကင်းပြီးသူ အညစ် အကြေးကင်းသူ ဥပက္ကိလေသမရှိသူ ဖြစ်တော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၂၄)

֍ ၄၈၂။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် မိမိ၏ အတ္တကို မရှုမမြင် တည်ကြည်သည်ဖြစ်၍ ဖြောင့်မတ်ခြင်းသို့ ရောက်တော်မူ၏၊ မတုန်မလှုပ် တည်တံ့သော စိတ် ရှိ တော်မူ၏၊ စင်စစ် တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိ၊ ငြောင့်တံသင်း မရှိ ယုံမှားခြင်း မရှိ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၂၅)

֍ ၄၈၃။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား မောဟလျှင် အကြောင်းရှိသော ကိလေသာတို့သည် အနည်းငယ်မျှမရှိကုန်၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ခပ်သိမ်းသောတရားတို့၌လည်း သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဖြင့်မြင်တော်မူလေ့ရှိ၏၊ အဆုံးဖြစ်သော ကိုယ်ကိုလည်း ဆောင်တော်မူ၏၊ အတုမရှိမြတ်၍ ဘေးမရှိသော အရဟတ္တဖိုလ်သို့လည်း ရောက် တော်မူ၏၊ ဤမျှသော အတိုင်းအရှည်ဖြင့် ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါအားစင်ကြယ်နိုင်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နို့ဃနာကို အလှူခံထိုက်၏။ (၂၆)

֍ ၄၈၄။ အကျွန်ုပ်သည် ထိုသို့ သဘောရှိသော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်ပြီးသော ရဟန္တာကို ပူဇော်ရန်ရပြီးဖြစ်ရကား အကျွန်ုပ်၏ ပူဇော်ခြင်းသည်မှန်ကန်သော ပူဇော်ခြင်း ဖြစ်ပါစေသတည်း၊ (အသျှင်သည်) မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ဖြစ်သော ဗြဟ္မာပါတည်း၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ နို့ဃနာကို အလှူခံတော်မူပါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ နို့ဃနာကို ဘုဉ်းပေးတော်မူပါ။ (၂၇)

֍ ၄၈၅။ ပုဏ္ဏား ငါ့အား ဂါထာတို့ကို သီဆို၍ ရအပ်သော ဘောဇဉ်ကို စားခြင်းငှါ မထိုက်၊ ဤဘောဇဉ်ကို စားခြင်းသဘောသည် စင်ကြယ်မှုကို ကောင်းစွာ ရှုမြင်ကုန်သော ဘုရားသျှင်တို့၏သဘောတံထွာ ဓမ္မတာမဟုတ်၊ မြတ်စွာဘုရားတို့သည် ဂါထာတို့ကို သီဆို၍ရသော ဘောဇဉ်ကို ပယ်တော်မူ၏၊ ပုဏ္ဏား အသက် မွေးစင်ကြယ်မှု သဘောရှိလတ်သော် ဤတရားဖြင့် ရှာမှီးခြင်းသည် ဘုရားသျှင်တို့၏ အသက်မွေးခြင်းတည်း။ (၂၈)

֍ ၄၈၆။ ပုဏ္ဏား နို့ဃနာမှတစ်ပါးသော ဆွမ်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ အဖျော်ဖြင့်လည်းကောင်းအလုံးစုံဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော သီလစသော ကျေးဇူးကို ရှာမှီးလေ့ရှိသော ကုက္ကုစ္စငြိမ်းအေးပြီးသော ရဟန္တာကို လုပ်ကျွေးလော့၊ ထိုကောင်းမှုသည် ကောင်းမှုကို အလိုရှိသောသူ၏ လယ်ယာဖြစ်၏။ (၂၉)

֍ ၄၈၇။ အကြင်အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်သည် အကျွန်ုပ်ကဲ့သို့ သော သဘောရှိသူ၏ အလှူကို သုံးဆောင်ရာ၏၊ အကြင်အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကိုလည်း ယဇ်ပူဇော်ရာအခါ၌ ရှာမှီးလျက် လုပ်ကျွေးရာ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား၏ အဆုံး အမသို့ ရောက်၍ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်မိန့်ကြားသည်ရှိသော် ထိုအလှူခံပုဂ္ဂိုလ် မျိုးကို အကျွန်ုပ် သိရာပါ၏၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်မိန့်ကြားတော်မူပါလော့။ (၃၀)

--

֍ ၄၈၈။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား သူတစ်ပါးကို ခြုပ်ခြယ်ခြင်း ကင်းကုန်၏၊ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်၏ စိတ်သည်နောက်ကျုခြင်းမရှိ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကာမတို့မှလည်း လွတ်မြောက်၏၊ ထိနမိဒ္ဓကိုလည်းပယ်ဖျောက်ပြီးဖြစ်၏။ (၃)

֍ ၄၈၉-

֍ ၄၉၀။ (အကျင့်တည်းဟူသော) အပိုင်းအခြား၏ အဆုံးဖြစ်သည့် ကိလေ သာတို့ကို ပယ်ဖျောက်ပြီးသော ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သေခြင်း၌ လိမ္မာသော မောနေယျ (ပညာနှင့်) ပြည့်စုံသော လှူဒါန်းပူဇော်ရာသို့ ရောက်လာသော ထိုသို့ သဘော ရှိသော ရဟန်း (မုနိ) ကို မျက်မှောင်ကုတ်ခြင်းကို ပယ်ကာလက်အုပ် ချီကုန်လျက် ရှိခိုးကုန်လော့၊ ထမင်းအဖျော်ဖြင့် ပူဇော်ကုန်လော့၊ ဤသို့ရှိခိုးပူဇော်ကုန်သည်ရှိသော် အလှူတို့သည် ပြည့်စုံကုန်၏။ (၃၂-၃၃)

֍ ၄၉၁။ အသျှင်သည် သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူသည်ဖြစ်၍ နို့ဃနာကို ခံထိုက်ပါ၏၊ အတုမရှိမြတ်သည်ဖြစ်၍ ကုသိုလ်မျိုးစေ့၏ စိုက်ပျိုးရာ လယ်ယာမြေ ကောင်းသဖွယ် ဖြစ်ပါ၏၊ လောကအားလုံး၏ပူဇော်ရာလည်း ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်အား လှူခြင်းသည် အကျိုးကြီး၏ဟု ရွတ်ဆို၏။ (၃၄)

ထို့နောက် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည်အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ၊ အသျှင်ဂေါတမ မှောက်ထားသည်ကို လှန်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ဖုံးလွှမ်းထားသည်ကို ဖွင့်လှစ်ဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မျက်စိလည်သောသူအား လမ်းမှန်ကို ပြောကြားဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ‘မျက်စိအမြင်ရှိသူတို့သည် အဆင်းတို့ကို မြင်ကြကုန်လိမ့်မည်’ဟု အမိုက်မှောင်၌ ဆီမီးတန်ဆောင်ကို ဆောင်ပြဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း အသျှင်ဂေါတမ ဤအတူသာလျှင် အသျှင်ဂေါတမသည် များစွာသော အကြောင်းဖြင့် တရားတော်ကို ပြတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဂေါတမကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကိုးကွယ် ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တပည့်တော်သည် အသျှင်ဂေါတမ၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ရဟန်း အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု လျောက်၏၊ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇပုဏ္ဏားသည်ရဟန်းအဖြစ်ကို ရသည်သာလျှင် တည်း။ပ။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

လေးခုမြောက် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇသုတ် ပြီး၏။

--

၅-မာဃသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဂိဇ္ဈကုဋ်တောင်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မာဃလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုပြီးလျှင် အသက်ထက်ဆုံး အောက်မေ့ထိုက်သော စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီး၍ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား ဤစကားကို လျှောက်၏-

အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်သည် ပေးလည်း ပေးလှူတတ်ပါ၏၊ ဒါန၏ အရှင်လည်း ဖြစ်ပါ၏၊ အလှူခံတို့၏ စကားကိုလည်း သိပါ၏၊ တောင်းခြင်းငှါ သင့်သည်လည်း ဖြစ်ပါ၏၊ တရားသဖြင့် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရှာမှီးပါ၏၊ တရားသဖြင့် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရှာမှီးလျက် တရားနှင့်အညီ ရအပ်ကုန်သောတရားသဖြင့် ရအပ်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ဖြင့် တစ်ယောက်အားလည်း ပေးလှူပါ၏၊ နှစ်ယောက်သောသူတို့အားလည်းကောင်း သုံးယောက် လေးယောက် ငါးယောက် ခြောက်ယောက်ခုနစ်ယောက် ရှစ်ယောက်ကိုးယောက် ဆယ်ယောက်သောသူတို့အားလည်း ပေးလှူပါ၏၊ နှစ်ကျိပ်သုံးကျိပ် လေးကျိပ် ငါးကျိပ်သောသူတို့အားလည်း ပေးလှူပါ၏၊ တစ်ရာသောသူတို့အားလည်း ပေးလှူပါ၏၊ ထို့ထက်အလွန်လည်း ပေးလှူပါ၏၊ အသျှင်ဂေါတမ အသို့ နည်း၊ ဤသို့ ပေးလှူပူဇော်သော အကျွန်ုပ်သည် များစွာသော ကောင်းမှုကို ရပါ၏လော၊ ပွါးများစေပါ၏ လောဟု (လျှောက်၏)။

မာဃလုလင် ဤသို့ ပေးလှူပူဇော်သော သင်သည် များစွာသော ကောင်းမှုကို ပွါးများစေ၏၊ အကြင်သူသည် ပေးလည်း ပေးလှူတတ်၏၊ ဒါန၏ အရှင်လည်း ဖြစ်၏၊ အလှူခံတို့၏ စကားကိုလည်းသိ၏၊ တောင်းခြင်းငှါ သင့်သည်လည်း ဖြစ်၏၊ တရားသဖြင့် စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရှာမှီး၏၊ တရားသဖြင့်စည်းစိမ်ဥစ္စာတို့ကို ရှာမှီးလျက် တရားသဖြင့် ရအပ်ကုန်သောတရားကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်ကုန်သော စည်းစိမ်တို့ဖြင့် တစ်ယောက်သောသူအားလည်း ပေးလှူ၏။ပ။ တစ်ရာသောသူအားလည်း ပေးလှူ၏၊ ထို့ထက်အလွန်လည်း ပေးလှူ၏၊ ထိုသူသည် များစွာသော ကောင်းမှုကံကို ပွါးများစေ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ ထို့နောက် မာဃလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆို လျှောက်ထား၏-

֍ ၄၉၂။ (မာဃလုလင်သည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ပြောဆိုသော စကားအဓိပ္ပါယ်ကို သိတော်မူသော ဖန်ရည်စွန်းသော အဝတ်ကို ဝတ်တော်မူသော ကိလေသာအိမ်မရှိဘဲ ကြွသွားတော်မူသော ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်မေးလျှောက်ပါ၏၊ ဤလောက၌ တောင်းခြင်းငှါ သင့်သော ဒါန၏အရှင် ဖြစ်သော အကြင်လူသည်သူတစ်ပါးတို့အား ထမင်းအဖျော်ကို ပေးလှူပူဇော်သည်ရှိသော် ကောင်းမှုကို အလိုရှိသည် ကောင်းမှုကို ငဲ့ကွက်သည်ဖြစ်၍ ပေးလှူပူဇော်၏၊ ထိုပေးလှူ ပူဇော်သူ၏ အဘယ်သို့ ပေးလှူပူဇော်ခြင်းသည် စင်ကြယ်ပါသနည်း။ (၁)

֍ ၄၉၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

--

မာဃလုလင် ဤလောက၌ တောင်းခြင်းငှါ သင့်သော ဒါန၏အရှင်ဖြစ်သော အကြင်လူသည်သူတစ်ပါးအား ထမင်းအဖျော်ကို ပေးလှူပူဇော်သည်ရှိသော် ကောင်းမှုကို အလိုရှိသည် ကောင်းမှုကို ငဲ့ကွက်သည်ဖြစ်၍ ပေးလှူပူဇော်၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော အလှူပေးပုဂ္ဂိုလ်သည် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြင့်စင်ကြယ်စေရာ၏။ (၂)

֍ ၄၉၄။ (မာဃလုလင်သည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ဤလောက၌ တောင်းခြင်းငှါ သင့်သော ဒါန၏အရှင်ဖြစ်သော အကြင်လူသည် သူတစ်ပါးတို့အားထမင်းအဖျော်ကို ပေးလှူပူဇော်သည်ရှိသော် ကောင်းမှုကို အလိုရှိသည် ကောင်းမှုကို ငဲ့ကွက်သည်ဖြစ်၍ပေးလှူပူဇော်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ကောင်းမှုရှင်ဖြစ်သော ထိုသူ၏ မြတ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို အကျွန်ုပ်အား ညွှန်ကြား တော်မူပါ။ (၃)

֍ ၄၉၅။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် စင်စစ် ရာဂဖြင့်ကပ်ငြိမှုမရှိကုန်ဘဲကြောင့်ကြမှုမရှိကုန်ဘဲ ပြီးပြီးသော ကိစ္စရှိကုန်သည် စောင့်စည်းသော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ လောက၌ လှည့်လည် နေထိုင်ကြသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၄)

֍ ၄၉၆။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ်သံယောဇဉ်အနှောင်အဖွဲ့အားလုံးတို့ကို ဖြတ်တောက်ပြီးကုန် ယဉ်ကျေးကုန် ကိလေသာတို့မှလွတ်မြောက်ကုန်၍ ဆင်းရဲမရှိကုန်ဘဲ တပ်မက်မှု အာသာ ကင်းကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၅)

֍ ၄၉၇။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ်သံယောဇဉ်အားလုံးမှ လွတ်မြောက်ပြီးကုန် ယဉ်ကျေးပြီးကုန် ကိလေသာတို့မှ လွတ်မြောက်ပြီးကုန်ဆင်းရဲမရှိကြကုန် တပ်မက်မှု အာသာကင်းကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၆)

֍ ၄၉၈။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ်ရာဂကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မောဟကိုလည်းကောင်း ပယ် စွန့်၍အာသဝေါကုန်ခန်းပြီးသော ‘မဂ်'တည်းဟူသော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့် သုံးပြီးကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၇)

֍ ၄၉၉။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ်လှည့်ပတ်မှု ‘မာယာ’ မကိန်းဝပ်နိုင်သူ မာနမကိန်းဝပ်နိုင်သူ အာသဝေါကုန်ခန်း ပြီးသူ ‘မဂ်'တည်းဟူသော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၈)

֍ ၅၀၀။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် လောဘကင်းသူ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မြတ်နိုးမှုမရှိသူ တပ်မက်မှု ‘အာသာ’ မရှိသူ အာသဝေါကုန်ခန်းပြီးသူ့'မဂ်'တည်းဟူသော မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သုံး ပြီးသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၉)

֍ ၅၀၁။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် တဏှာကင်းသူကာမတဏှာစသည်တို့၌ နှလုံးမသွင်းမူ၍ လွန်မြောက် ပြီးသူ ဩဃလေးပါးကို ကူးမြောက်ပြီးသူ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မြတ်နိုးမှု မရှိဘဲ လှည့်လည်နေထိုင်သူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၀)

֍ ၅၀၂။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ်ဤလူ့လောက၌လည်းကောင်း၊ တစ်ပါးသော နတ်ပြည် စသော လောက၌လည်းကောင်း တစ်စုံတစ်ခုသော လောက၌ ဘဝကြီးငယ်အကျိုးငှါ ရူပတဏှာ စသောတဏှာခြောက်ပါးတို့ မရှိသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၁)

֍ ၅၀၃။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် ကာမတို့ကို ပယ်စွန့်၍ တဏှာအိမ်မရှိကုန်ဘဲ ရက်ဖောက်ကဲ့သို့ ဖြောင့်ဖြောင့် ကောင်းစွာ စောင့်စည်းသော စိတ်ရှိကြလျက် ကျင့်ကြသူ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၂)

--

֍ ၅၀၄။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် ရာဂကင်းသူကောင်းစွာတည်သော ဣန္ဒြေရှိသူ ရာဟု ဖမ်းခြင်းမှ လွတ်မြောက်သော လကဲ့သို့ ကိလေသာဖမ်းခြင်းမှလွတ်မြောက်သူ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၃)

֍ ၅၀၅။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် သစ္စာလေးပါးကို သိပြီးဖြစ်သူ ရာဂကင်းသူ အမျက်ဒေါသမရှိသူ ဤလောက၌ ဖြစ်ဆဲ ခန္ဓာငါးပါးကို ပယ်စွန့်ပြီးနောက်ဘဝတစ်ပါးသို့ လားရောက်မှု မရှိသူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၄)

֍ ၅၀၆။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းသေခြင်းကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်စွန့်၍သို့လောသို့လော တွေးတောယုံမှားမှုအားလုံးကို လွန်မြောက်ပြီးသူရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ် ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၅)

֍ ၅၀၇။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် မိမိ၏သီလစသော ဂုဏ်၌သာ မိမိ၏မှီခိုရာကျွန်းပြု၍ လှည့်လည် သွား လာနေကြကုန်သောကြောင့်ကြမရှိကြကုန်မူ၍ အလုံးစုံသော ခန္ဓာ စသည်တို့၌ လွတ် မြောက်ပြီး ဖြစ်ကြကုန်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၆)

֍ ၅၀၈။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ်ဤခန္ဓာအာယတနစသော အစဉ်၌ ဤခန္ဓာအာယတနစသော အစဉ်ကို ဖြစ်ပေါ်နေသည့် သဘောအတိုင်းသိပြီးသူ ‘ဤပဋိသန္ဓေနေခြင်းသည် အဆုံးဖြစ်သော ပဋိသန္ဓေနေခြင်းတည်း၊ တစ်ဖန်ဘဝသစ်ဖြစ်ခြင်းမရှိ’ဟု သိပြီးသူ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၇)

֍ ၅၀၉။ ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ ပူဇော်လိုသော ပုဏ္ဏားသည် သင့်လျော်သောအခါ ဝယ် လေးပါးသော မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ကိလေသာတို့ကို ဖောက်ထွင်းသွားတော်မူသော ဈာန်၌ မွေ့လျော်တော်မူလျက်သတိရှိတော်မူသော သဗ္ဗညုအဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူပြီးသော များစွာသော နတ်လူတို့၏ကိုးကွယ်ရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၌ ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုကို ပေးလှူရာ၏။ (၁၈)

֍ ၅၁၀။ (မာဃလုလင်သည် ဤသို့ လျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဟူသော ဤဓမ္မဓာတ်ကို ထိုးထွင်းသိတော်မူပြီးဖြစ်သောကြောင့် ဤလောက၌ ဤဉေယျဓံတရားအားလုံးကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိတော်မူပါပေ၏၊ (ထို့ကြောင့် ) မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို့ဟောကြားတော်မူပါပြီ၊ အကျွန်ုပ်၏ အမေး ပြဿနာသည် အမှန်ပင် အချည်းနှီး မဖြစ်တော့ပါ။ (၁၉)

֍ ၅၁၁။ (မာဃလုလင်သည် ဤသို့ လျှောက်ပြန်၏) -

ဤလောက၌ တောင်းခြင်းငှါ သင့်သော အလှူရှင်ဖြစ်သော အကြင်လူသည် သူ တစ်ပါးတို့အားထမင်းအဖျော်ကို ပေးလှူပူဇော်သည်ရှိသော် ကောင်းမှုကို အလိုရှိသည် ကောင်းမှုကို ငဲ့ကွက်သည်ဖြစ်၍ပေးလှူပူဇော်၏၊ မြတ်စွာဘုရား ကောင်းမှု ရှင်ဖြစ်သော ထိုလူ၏ လှူဖွယ်ဝတ္ထုပြည့်စုံမှုကို အကျွန်ုပ်အားဟောကြားတော်မူပါ။ (၂၀)

֍ ၅၁၂။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မူ၏) -

မာဃလုလင် သင်သည် လှူဒါန်း ပူဇော်လော့၊ လှူဒါန်း ပူဇော်သည်ရှိသော် ကာလသုံးပါး၌ စိတ်ကို အထူးသဖြင့် ကြည်လင်စေလော့၊ လှူဒါန်းပူဇော်ဖွယ် ဝတ္ထုသည် လှူဒါန်းပူဇော်သူ၏ အာရုံပင်တည်း၊ ဤပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုစသည်၌ တည်၍ အလှူရှင်သည် အပြစ်သုံးမျိုးတို့ကို ပယ်စွန့်နိုင်၏။ (၂၁)

--

֍ ၅၁၃။ ထိုအလှူရှင်ဒါယကာသည် ပူဇော်ဖွယ်ဝတ္ထုတို့၌ တပ်ခြင်းကင်း၍ အလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အပေါ်၌ အမျက်ဒေါသကို ပယ်ဖျောက်ပြီးလျှင် အတိုင်းအရှည်မရှိသော မေတ္တာစိတ်ကို ပွါးစေလျက် နေ့ညဉ့်ပတ်လုံးအမြဲမပြတ် မမေ့မလျော့ဘဲ မေတ္တာဟု ဆိုအပ်သော အပ္ပမညာကို အရပ်အားလုံးတို့သို့ ပျံ့နှံ့စေ၏။ (၂၂)

֍ ၅၁၄။ အဘယ်သူသည် စင်ကြယ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူသည် လွတ်မြောက်ပါ သနည်း၊ အဘယ်သူသည် ကပ်ငြိပါသနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့် ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ကိုယ်တိုင် သွားနိုင်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား မေးလျှောက်အပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် မသိသော အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါ၊ ဗြဟ္မာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ယနေ့ အကျွန်ုပ်သည် မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ဖြစ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် အမှန်လျှင် အကျွန်ုပ်တို့၏ ဗြဟ္မာနှင့် တူသည် ဖြစ်ပါ၏၊ ပညာအရောင်ထွန်းပြောင်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ သော အကြောင်းဖြင့် ဗြဟ္မာ့ ပြည်သို့ ကပ်ရောက်နိုင်ပါသနည်း။ (၂၃)

֍ ၅၁၅။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မာဃလုလင် အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သုံးပါးအပြားရှိသော ပြည့်စုံသော အလှူဒါနကို ပေးလှူ ပူဇော်၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော အလှူရှင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြင့် စင်ကြယ်စေရာ၏၊ ဤသို့ ကောင်းစွာလှူဒါန်းပူဇော်၍ တောင်းခြင်းငှါ သင့်သော အလှူရှင်သည် ဗြဟ္မာ့ပြည်သို့ ကပ်ရောက်နိုင်၏။ (၂၄)

ဤသို့ ဟောတော်မူသည်ရှိသော် မာဃလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ဤသို့ လျှောက်၏ “အသျှင်ဂေါတမ တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ ‘ယနေ့မှ အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံးကိုးကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာ’ဟုမှတ်တော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)။

ငါးခုမြောက် မာဃသုတ် ပြီး၏။

--

၆-သဘိယသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ သဘိယပရိဗိုဇ်အား ရှေးဘဝက ဆွေမျိုးတော်စပ်ဖူးသော နတ်သည် အမေးပြဿနာတို့ကို သင်ကြားညွှန်ပြအပ်ကုန်၏ “သဘိယ ဤအမေးပြဿနာတို့ကို သင်ကမေးအပ်သည်ဖြစ်၍ ဖြေဆိုနိုင်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့အထံ၌ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်လေလော့”ဟု သင်ကြား ညွှန်ပြအပ်ကုန်၏။

ထိုအခါ သဘိယပရိဗိုဇ်သည် ထိုနတ်၏အထံ၌ ထိုအမေးပြဿနာတို့ကို သင်ယူ၍ တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းဆရာလည်းဖြစ်သူ ထင်ရှားသူ ကျော်စောသူ အယူဝါဒတီထွင်သူ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်ကုန်သော ပူရဏကဿပမက္ခလိဂေါသာလ အဇိတကေသ ကမ္ဗလ ပကုဓကစ္စာန သဉ္စယဗေလဋ္ဌပုတ္တ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တဟူကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့ထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ထိုအမေးပြဿနာတို့ကို မေး၏။ သဘိယပရိဗိုဇ်သည်အမေးပြဿနာတို့ကို မေး အပ်ကုန်သည်ရှိသော် ထိုဆရာ ခြောက်ဦးတို့သည် မဖြေဆိုနိုင်ကုန်၊ မဖြေဆိုနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း မနှစ်သက်သော အမူအရာကိုလည်းကောင်း ထင်စွာပြုကြကုန်၏၊ ဤမျှမက သဘိယပရိဗိုဇ်ကိုပင် တစ်ဖန်ပြန်မေးကုန်သေး၏။

ထိုအခါ သဘိယပရိဗိုဇ်အား ဤအကြံဖြစ်၏ “တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းနှင့်လည်းပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းဆရာလည်းဖြစ်သူ ထင်ရှားသူ ကျော်စောသူ အယူဝါဒတီထွင်သူ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်ကုန်သော ပူရဏကဿပ။ပ။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တဟူကုန်သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ငါမေးအပ်သော အမေးပြဿနာကို မဖြေဆိုနိုင်ကုန်၊ မဖြေဆိုနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်သော အမူအရာကိုလည်းကောင်း ထင်စွာပြုကုန်၏၊ ဤမျှမက ငါ့ကိုပင်လျှင် တစ်ဖန် ပြန်မေးကြကုန်သေး၏၊ ငါသည် လူထွက်၍ ကာမတို့ကို သုံးဆောင်ရမူကောင်း လေစွ”ဟု ဤအကြံဖြစ်၏။

ထို့နောက် သဘိယပရိဗိုဇ်အား ဤအကြံဖြစ်ပြန်၏ “ရဟန်းဂေါတမသည်လည်း တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းဆရာလည်းဖြစ်သူ ထင်ရှားသူ ကျော်စောသူ အယူဝါဒတီထွင်သူ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်၏၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤအမေး ပြဿနာတို့ကို မေးရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု ဤအကြံဖြစ်၏။

ထို့နောက် သဘိယပရိဗိုဇ်အား ဤအကြံဖြစ်ပြန်၏ “အကြင့်ကြောင့် အိုကြသူ ကြီးကြသူ ရင့်ကြသူရှေးမီကြသူ အဆုံးအရွယ်သို့ ရောက်ကြသူ မထေရ်ကြီးဖြစ်ကြသူ ရဟန်းဝါရင့်ကြသူ ရဟန်းသက်ရှည်ကြသူ ဖြစ်သည့်ပြင် တပည့်အပေါင်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းနှင့်လည်း ပြည့်စုံသူ ဂိုဏ်းဆရာလည်း ဖြစ်သူထင်ရှားသူ ကျော်စောသူ အယူဝါဒတီထွင်သူ သူတော်ကောင်းဟု လူအများက သမုတ်ထားသူ ဖြစ်ကုန်သော ပူရဏကဿပ။ပ။ နိဂဏ္ဌနာဋပုတ္တဟူကုန်သော အသျှင်သမဏဗြာဟ္မဏတို့သော်မှလည်း အမေးပြဿနာကို ငါမေးအပ်ကုန်သည်ရှိသော် မဖြေဆိုနိုင်ကုန်၊ မဖြေဆိုနိုင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အမျက်ကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ မနှစ်သက်သော အမူအရာကိုလည်းကောင်း ထင်စွာပြုကြကုန်၏၊ ဤ့မျှမက ငါ့ကိုပင်လျှင် ဤအမေးပြဿနာ၌ တစ်ဖန် ပြန်မေးကြကုန်ဘိသေး၏၊ ရဟန်းဂေါတမသည်ကားဤအမေးပြဿနာတို့ကို ငါမေးအပ်သော် အဘယ်မှာလျှင် ဖြေဆိုနိုင်လိမ့်မည်နည်း၊ အကြောင်းကားရဟန်းဂေါတမသည် အသက်အားဖြင့်လည်း ငယ်ရွယ်သူဖြစ်၏၊ ရဟန်းအဖြစ်အားဖြင့်လည်း သီတင်းငယ်ဖြစ်၏”ဟု အကြံဖြစ်၏။

--

ထို့နောက် သဘိယပရိဗိုဇ်အား ဤသို့ အကြံဖြစ်ပြန်၏ “ရဟန်းဂေါတမကို ငယ်၏ဟူ၍ မထီမဲ့မြင်မပြုအပ် မဖြေနိုင်ဟု မဆိုအပ်၊ ရဟန်းဂေါတမသည် ငယ်သော်လည်း တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီး၏၊ ငါသည်ရဟန်းဂေါတမသို့ ချဉ်းကပ်၍ ဤအမေးပြဿနာတို့ကို မေးရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်ပြန်၏။

ထို့နောက် သဘိယပရိဗိုဇ်သည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့ ဒေသစာရီ ဖဲသွားလေ၏၊ အစဉ်အတိုင်း ဒေသစာရီလှည့်လည်သွားလေသော် ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ရှဉ့်နက်တို့ကို အစာကျွေး၍ မွေးရာဖြစ်သော ဝေဠုဝန်ကျောင်းမြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို ဂါထာဖြင့်ရွတ်ဆိုလျှောက်၏-

֍ ၅၁၆။ (သဘိယသည် ဤသို့ လျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား တွေးတောယုံမှားလျက် မဆုံးဖြတ်နိုင်သည် ဖြစ်သောကြောင့် အမေးပြဿနာကို မေးလျှောက်ရန် အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ် ရောက်လာပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား ထိုပြဿနာတို့ကို အဆုံးတိုင် ဖြေရှင်းတော်မူပါ၊ အကျွန်ုပ်မေးအပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် ပြဿနာစဉ် အနက်စဉ်အတိုင်းအကျွန်ုပ်အား ဖြေတော်မူပါ။ (၁)

֍ ၅၁၇။ (မြတ်စွာဘုရားက ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

သဘိယ သင်သည် ပြဿနာတို့ကို မေးရန် အလွန်လိုလားတောင့်တသည်ဖြစ်၍ အဝေးမှ လာဘိ၏၊ သင်မေးအပ်သော် ငါသည် ထိုပြဿနာတို့ကို အဆုံးတိုင် ဖြေရှင်းတော်မူအံ့၊ သင်မေးအပ်သော ပြဿနာစဉ် အနက်စဉ်အတိုင်း သင့်အား ဖြေကြားပေအံ့။ (၂)

֍ ၅၁၈။ သဘိယ သင်၏ စိတ်၌ မေးလိုသော ပြဿနာကို ငါ့အား မေးလော့၊ ထိုထိုပြဿနာအတွက်ဖြစ်ပေါ်နေသော သင်၏ ယုံမှားခြင်း ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'ကို အဆုံး တိုင် ပြေရှင်းအောင် ငါဖြေရှင်းအံ့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၃)

ထိုအခါ သဘိယပရိဗိုဇ်အား ဤအကြံဖြစ်၏ “အချင်းတို့အံ့ဩဖွယ်ရှိပေစွ၊ အချင်းတို့ မဖြစ်ဖူးမြဲဖြစ်ပေစွ၊ ငါသည် တစ်ပါးသော သမဏဗြာဟ္မဏတို့၌ အခွင့်ပေးမှုမျှကိုသော်လည်း မရခဲ့သော ဤအမေးပုစ္ဆာ ပြဿနာကို ရဟန်းဂေါတမသည် ငါ့အား မေးခွင့်ပြုပေ၏”ဟု မိမိစိတ်တိုင်းကျ ဖြစ်သဖြင့်ရွှင်လန်းတက်ကြွကာ နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား အမေးပုစ္ဆာပြဿနာကို မေးလျှောက်၏-

֍ ၅၁၉။ (သဘိယသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) - မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ ရောက်သူကို ဘိက္ခုဟူ၍ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် လွန်စွာ ငြိမ်းသောသူဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သောသူကို ယဉ်ကျေးပြီးဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် ဗုဒ္ဓဟူ၍ ဆိုသနည်း၊ မေးအပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဖြေကြားတော်မူပါ။ (၄)

֍ ၅၂၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဖြေတော်မူ၏) -

သဘိယ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိပြုအပ်သော မဂ်ဖြင့် ကိလေသာငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်၏၊ ယုံမှားခြင်းကို လွန်မြောက်၏၊ ပျက်စီးဆုတ်ယုတ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ကြီးပွါးခြင်းကိုလည်းကောင်းပယ်စွန့်၍ မဂ်အကျင့်ကို ကျင့်သုံး ပြီး ဖြစ်၏၊ တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ ဖြစ်မှုကုန်ခန်းပြီး ဖြစ်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ဘိက္ခု မည်၏။ (၅)

--

֍ ၅၂၁။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော အာရုံတို့၌ (ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဖြင့်) လျစ် လျူရှုတတ်၏၊ သတိရှိ၏၊ ထိုသူသည် လောကအားလုံး၌ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မညှဉ်းဆဲ ဩဃလေးပါးမှ ကူးမြောက်ပြီး ဖြစ်၏၊ မကောင်းမှု ငြိမ်းအေးပြီး ဖြစ်၏၊ မိစ္ဆာဝိတက်တို့ဖြင့် မနောက်ကျု၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား (ရာဂစသော) ထူပြောမှု ‘ဥဿဒ'တို့ မရှိကုန်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် လွန်စွာ ငြိမ်းအေးသောသူ မည်၏။ (၆)

֍ ၅၂၂။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်းလောကအားလုံးဝယ် စက္ခုစသော ဣန္ဒြေတို့သည် ပွါးများပြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်း ထိုးထွင်းသိ၍ သေရမည့် အချိန်ကာလကို ငံ့လင့်နေ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ပွါးများပြီးဖြစ်၍ ယဉ် ကျေးသူ မည်၏။ (၇)

֍ ၅၂၃။ ကပ်ကမ္ဘာအားလုံးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နှစ်ပါးစုံသော စုတိ ပဋိသန္ဓေဟူသော ကျင်လည်မှု သံသရာကိုလည်းကောင်း သိမြင်တော်မူပြီး၍ ရာဂမြူကင်းလျက် အညစ်အကြေးမရှိသော အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သော ဇာတိကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်တော်မူသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ဗုဒ္ဓဟူ၍ဆိုကြကုန်၏။ (၈)

ထို့နောက် သဘိယ ပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောအပ်သည်ကို စိတ်တိုင်းကျလျက် ရွှင်လန်းတက်ကြွကာ နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားအား ပြဿနာကို နောက်ထပ်တစ်ဖန် မေးလျှောက်ပြန်၏။

֍ ၅၂၄။ (သဘိယသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ ရောက်သူကို မကောင်းမှုမှ အပပြုပြီးသူ ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟူ၍ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် ငြိမ်းအေးပြီးသူ ‘သမဏ’ဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သောသူကို မကောင်းမှုကို ဆေးကြောပြီးသူ ‘နှာတက’ဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် မကောင်းမှုကို မပြုတတ် သူ'နာဂ’ဟူ၍ ဆိုပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ်၏အမေးအပ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဖြေကြားတော်မူပါ။ (၉)

֍ ၅၂၅။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဖြေကြားတော်မူ၏) -

သဘိယ (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) မကောင်းမှုအားလုံးတို့ကို အပပြု၍ တည်သော သဘော ရှိ၏၊ အညစ်အကြေး ကင်း၏၊ အရဟတ္တဖိုလ် သမာဓိဖြင့် ကောင်းစွာ တည်၏၊ သံသရာကို လွန်၍ပြုဖွယ်ကိစ္စပြီးဆုံးပြီး ဖြစ်၏၊ တဏှာဒိဋ္ဌိကို မမှီမူ၍ တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မကောင်းမှုမှအပပြုပြီးသူ ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၀)

֍ ၅၂၆။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုအရိယမဂ်ဖြင့် ကိလေသာတို့ကို ငြိမ်းစေလျက် တည်၏၊ ကောင်းမှုမကောင်းမှုကို ပယ်၍ ရာဂမြူ ကင်း၏၊ ဤလောကကိုလည်းကောင်း၊ တမလွန်လောကကိုလည်းကောင်းသိ၍ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း သေခြင်းကို လွန်မြောက်၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိမူ၍ သဘောအတိုင်းတည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ငြိမ်းအေးပြီးသူ ‘သမဏ’ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၁)

֍ ၅၂၇။ (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်းလောကအားလုံးဝယ် အလုံးစုံသော မကောင်းမှုတို့ကို ဆေးလျော် ပြီးလျှင် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) ကြံစည်အပ်ကုန်သော လူ့ပြည် နတ်ပြည်တို့၌ (လူဟူ၍လည်းကောင်း၊ နတ်ဟူ၍လည်းကောင်း) ကြံစည်ခြင်းသို့ မရောက်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ဆေးလျော်ပြီးသူ'နှာတက’ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၂)

֍ ၅၂၈။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် လောက၌ တစ်စုံတစ်ခုသော မကောင်းမှုကို မပြု၊ စပ်ယှဉ်မှုအားလုံးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ အနှောင်အဖွဲ့တို့ကိုလည်းကောင်း ဖြေ ဖျောက်ပယ်စွန့်ပြီးလျှင် အလုံးစုံသော ခန္ဓာစသည်တို့၌ နှစ်ပါးသော ဝိမုတ္တိတို့ဖြင့် လွတ်မြောက်သည်ဖြစ်၍ မကပ်ငြိ ဖောက်ပြန်ခြင်း မရှိမူ၍သဘောအတိုင်း တည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မကောင်းမှုကို မပြုသော ‘နာဂ’ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၃)

--

ထို့နောက် သဘိယ ပရိဗိုဇ်သည်။ပ။ မြတ်စွာဘုရားအား ပြဿနာကို နောက်ထပ် တစ်ဖန် မေးလျှောက်ပြန်၏-

֍ ၅၂၉။ (သဘိယသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သူကို ခေတ္တမည်သော အာယတနကို အောင်သူဟူ၍ မြတ်စွာဘုရားတို့ဟောကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် ဖြတ်တောက် ဖျက် ဆီးတတ်သူ (လူလိမ္မာ)ဟူ၍ဟောကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သောသူကို ပညာရှိဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်မုနိမည်၏ဟူ၍ ဆိုအပ်သနည်း၊ အကျွန်ုပ် မေးလျှောက်အပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် ဖြေကြားတော်မူပါ။ (၁၄)

֍ ၅၃၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဖြေတော်မူ၏) -

သဘိယ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်၌ ဖြစ်သော အာယတနကိုလည်းကောင်း၊ လူ၌ ဖြစ်သော အာယတနကိုလည်းကောင်း ဗြဟ္မာ့ပြည်၌ ဖြစ်သော အာယတနကိုလည်းကောင်းအာယတနအားလုံးတို့ကို သိမြင်တော်မူပြီး၍ အာယတနအားလုံးတို့၏ မူလအနှောင်အဖွဲ့မှလွတ်မြောက်၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိမူ၍ သဘောအတိုင်း တည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ခေတ္တမည်သော အာယတနကို အောင်ပြီးသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၅)

֍ ၅၃၁။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် နတ်၌ ဖြစ်သော ကျီ ကြ (ကံ) ကိုလည်းကောင်း လူ၌ ဖြစ်သော ကျီ ကြ (ကံ) ကိုလည်းကောင်း ဗြဟ္မာ၌ ဖြစ်သော ကျီကြ (ကံ) ကိုလည်းကောင်း ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံကျီကြအားလုံးတို့ကို သိမြင်ပြီး၍ ကျီ ကြကံအား လုံးတို့၏ မူလအနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းမရှိမူ၍ သဘော အတိုင်းတည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကျီကြ (ကံ) ကို ဖြတ်တောက် ဖျက်ဆီးတတ်သူ လူလိမ္မာဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၆)

֍ ၅၃၂။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်း ဖြစ်ကုန်သော ဖြူစင်ကုန်သော အာယတန နှစ်ပါးတို့ကို သိမြင်၍ စင် ကြယ်သော ပညာရှိ၏၊ မည်းနက်သော အကုသိုလ်ကံ ဖြူစင်သော ကုသိုလ်ကံ တရားကို လွန်မြောက်၏၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း မရှိမူ၍ သဘောအတိုင်းတည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ပညာရှိဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၇)

֍ ၅၃၃။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ လောကအားလုံး၌ သူယုတ်မာတို့၏ တရားကိုလည်းကောင်း၊ သူတော် ကောင်းတို့၏တရားကိုလည်းကောင်း သိမြင်၍ (ရာဂစသော) ကပ်ငြိမှုနှင့် (တဏှာ ဒိဋ္ဌိဟူသော) ကွန်ရက်ကို လွန်၍တည်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို နတ်လူတို့ ပူဇော်အပ်သည်ဖြစ်၍ မုနိဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၈)

ထို့နောက် သဘိယ ပရိဗိုဇ်သည်။ပ။ မြတ်စွာဘုရားအား ပြဿနာကို နောက်ထပ် တစ်ဖန် မေးလျှောက်ပြန်၏-

֍ ၅၃၄။ (သဘိယသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ ရောက်သူကို သိခြင်းသို့ ရောက်သူ ‘ဝေဒဂူ’ဟူ၍ ဆိုကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့်လျော်စွာ သိသူ ‘အနုဗုဒ္ဓ’ဟူ၍ ဆိုကြကုန် သနည်း၊ အဘယ်သို့ သောသူကို ဝီရိယရှိသူဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် အာဇာနည် မည်သနည်း၊ အကျွန်ုပ်မေးလျှောက်အပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် ဖြေကြားတော်မူပါ။ (၁၉)

֍ ၅၃၅။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဖြေတော်မူ၏) -

--

သဘိယ ဤလောက၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သမဏဗြာဟ္မဏတို့၏ ဝေဒကျမ်းအားလုံးတို့ကို သိမြင်၍ဝေဒကျမ်းအားလုံးကို လွန်မြောက်လျက် ဝေဒနာအားလုံးတို့၌ တပ်စွန်းမှု ကင်း၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို့ဝေဒဂူမည်၏ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၂၀)

֍ ၅၃၆။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်း (တဏှာ ဒိဋ္ဌိ မာန) ပပဉ္စတရားသုံးပါး နာမ်ရုပ်တရားနှင့် (နာမ်ရုပ်)ဟူသော အနာရောဂါ၏ အမြစ်အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာကိုလျော်စွာသိမြင်၍ ရောဂါအားလုံးတို့၏ မူလဖြစ်သော အနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်၏၊ ဖောက်ပြန်မှု မရှိမူ၍ သဘော အတိုင်း တည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အနုဗုဒ္ဓဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၂၁)

֍ ၅၃၇။ ဤလောက၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မကောင်းမှုအားလုံးတို့မှ ကြဉ်ရှောင်၏၊ ငရဲ၌ ဖြစ်သော ဝဋ်ဆင်းရဲကို လွန်မြောက်၍ တည်၏၊ ဝီရိယဟူသောနေရာအိမ်ရှိ၏၊ အကျင့်ပဓာနရှိသည်ဖြစ်၍တည်ကြည်မှုရှိသော ဖောက်ပြန်မှု မရှိမူ၍ သဘော အတိုင်း တည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ဝီရိယရှိသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၂၂)

֍ ၅၃၈။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်းအနှောင်အဖွဲ့တို့သည် ဖြတ်တောက်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏၊ ကပ်ငြိမှု အမြစ်မူလကိုလည်း နုတ်ပြီးဖြစ်၏၊ ကပ်ငြိမှုအားလုံး၏ မူလအနှောင်အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်၏၊ ဖောက်ပြန်မှု မရှိမူ၍ သဘောအတိုင်းတည်သောကြောင့် တာဒိဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အာဇာနည်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၂၃)

ထို့နောက် သဘိယပရိဗိုဇ်သည်။ပ။ မြတ်စွာဘုရားအား ပြဿနာကို နောက်ထပ် တစ်ဖန် မေးလျှောက်ပြန်၏-

֍ ၅၃၉။ (သဘိယသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား အဘယ်သို့ ရောက်သူကို အကြားအမြင်များသူ ‘သောတ္ထိယ’ဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်အကြောင်းဖြင့် အရိယာဟူ၍ ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သောသူကို စရဏရှိသူဟူ၍ဆိုကြကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့လျှင် ပရိဗိုဇ် မည်ပါသနည်း၊ အကျွန်ုပ် မေးလျှောက်သော အသျှင်ဘုရားသည် ဖြေကြားတော်မူပါ။ (၂၄)

֍ ၅၄၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဖြေတော်မူ၏) -

သဘိယ လောက၌ တရားအားလုံးကို ကြားနာရသည်ရှိသော် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိလျက် အပြစ်ရှိ မရှိတရားဟူသမျှကို နှိမ်နင်းသူ ယုံမှားခြင်းမရှိသူ အနှောင် အဖွဲ့မှ လွတ်မြောက်သူ ခန္ဓာစသောတရားအားလုံးတို့၌ ရာဂစသည် နှိပ်စက်ခြင်း မရှိသူကို အကြားအမြင်များသူ ‘သောတ္တိယ’ဟူ၍ဆိုကြကုန်၏။ (၂၅)

֍ ၅၄၁။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အာသဝလေးပါးတို့ကိုလည်းကောင်း၊ တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော အာလယနှစ်ပါးတို့ကိုလည်းကောင်း ဖြတ်၍ လေးပါးသော မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်သဖြင့် သိကြားလိမ္မာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ပဋိသန္ဓေနေခြင်းသို့ မကပ်ရောက်၊ သုံးပါးအပြားရှိသော သညာကိုလည်းကောင်း၊ ကာမဂုဏ်တည်းဟူသော ညွန်ကိုလည်းကောင်း ပယ်ဖျောက်၍ (တဏှာဒိဋ္ဌိ)ဟူသော ကြံစည်မှု ‘ကပ္ပ'သို့လည်း မရောက်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို အရိယာဟူ၍ ဆိုကြကုန်၏။ (၂၆)

֍ ၅၄၂။ ဤသာသနာတော်၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် စရဏတရားတို့ကြောင့် ရောက် သင့် ရောက်ထိုက်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်၏၊ စရဏတရားတို့၌လည်း လိမ္မာ၏၊ အခါ ခပ်သိမ်း နိဗ္ဗာန်တရားကိုလည်းသိ၏၊ အလုံးစုံသော ခန္ဓာစသောတရားတို့၌ မကပ်ငြိ၊ နှစ်ပါးသော ဝိမုတ္တိတို့ဖြင့် လွတ်မြောက်ပြီးသော စိတ်ရှိ၏၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား စိတ်ထိခိုက်မှု ‘ပဋိဃ'တို့သည် မရှိကုန်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် စရဏရှိသူမည်၏။ (၂၇)

--

֍ ၅၄၃။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆင်းရဲကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သော အတိတ် အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန်ကံကို မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် ပယ်ထုတ်လွှင့်မှုတ်၍ လှည့်ပတ်မှု ‘မာယာ'ကိုလည်းကောင်း၊ မာနကိုလည်းကောင်း၊ လောဘ ဒေါသကိုလည်းကောင်း ပိုင်းခြားသိလျက် ကျင့်သုံးပြီးလျှင် နာမ်ရုပ်တို့၏ အဆုံးကို ပြုခဲ့ပြီ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ပြီးသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ပရိဗ္ဗာဇကဟူ၍ ဆိုကြကုန်၏။ (၂၈)

ထို့နောက် သဘိယပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောအပ်သောတရားတော်ကို မိမိစိတ်တိုင်းကျဖြစ်သဖြင့် ရွှင်လန်းတက်ကြွကာ နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်သည်ဖြစ်၍ နေရာမှ ထကာ လက်ဝဲတစ်ဖက် ပုခုံးထက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်လျက် မြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ လက်အုပ်ချီ ရှိခိုး၍ မြတ်စွာဘုရား မျက်မှောက်၌ လျောက်ပတ်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးမွမ်း၏-

֍ ၅၄၄။ မြေကြီးကဲ့သို့ ပြန့်ပြောကြီးကျယ်သော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် သာသနာ့ပြင်ပ သမဏတို့၏ အယူဝါဒကိုမှီကုန်သော ဣတ္ထိပုရိသဟူသော ဝေါဟာရနှင့် အမှားကြံစည်မှုတစ်ဆင့်ကြားမှုစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဖြစ်သော ဖောက်ပြန်မှုသညာ ဤနှစ်ပါးကိုလည်းမှီကုန်သော သက်ဆင်းရာ ရေဆိပ်သဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော (သက္ကာယဒိဋ္ဌိနှင့်တကွ) မိစ္ဆာအယူ ခြောက်ဆယ့်သုံးပါးတို့ကို ပယ်ဖျောက်တော်မူ၍ ဩဃတည်းဟူသော အမိုက်တိုက်ကို လွန်မြောက်တော်မူပါပေ၏။ (၂၉)

֍ ၅၄၅။ မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးနိဗ္ဗာန်သို့ ရောက် သူ နိဗ္ဗာန်ဟူသောတစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်သူ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံထိုက်သူ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိသူ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏၊ ပညာအရောင်ရှိသူသိစွမ်းနိုင်သော ပညာရှိသူ အဆုံး မရှိသူ ပညာရှိသူ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရားကို အာသဝေါကုန်ခန်းပြီးသူဟု အကျွန်ုပ် ထင်မှတ်ပါ၏၊ ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုတတ်သော မြတ်စွာဘုရားအသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို (ယုံမှားခြင်းမှ) ကူးမြောက်စေပါ၏။ (၃၀)

֍ ၅၄၆။ မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ ယုံမှားခြင်းကို သိတော်မူပါပေ၏၊ အကျွန်ုပ်ကို ယုံမှားခြင်းမှ ကူးမြောက်စေပါ၏၊ ထို့ကြောင့် အသျှင်ဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏၊ ရောက်ထိုက်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်တော်မူပြီး ထသော ယုံမှားခြင်းတည်းဟူသော ငြောင့်တံသင်းမရှိထသော နေမင်း၏ အဆွေ ဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် လွန်စွာငြိမ်းအေးသောသူ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏။ (၃၁)

֍ ၅၄၇။ ရှေးအခါ က ဖြစ်ပေါ်နေသော အကျွန်ုပ်၏ ယုံမှားခြင်းကို စက္ခုငါးပါး ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပြောကြားတော်မူပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် သစ္စာလေးပါးတရားကို သိတော်မူသော သမ္ဗုဒ္ဓအစစ် ဖြစ်တော်မူပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားအား အပိတ်အပင် ‘နီဝရဏ’ တရားတို့မရှိတော့ပါကုန်။ (၃၂)

֍ ၅၄၈။ အသျှင်ဘုရားသည် ပြင်းစွာ ပင်ပန်းမှု ‘ဥပါယာသ'အားလုံးတို့ကို ဖျက် ဆီးအပ်ပါကုန်ပြီ၊ ကျူပင်ကို နုတ်သကဲ့သို့ နုတ်အပ်ပါကုန်ပြီ၊ (မြတ်စွာဘုရားသည် ) ငြိမ်းအေးသည်ဖြစ်၍ ဣန္ဒြေတို့ကို ဆုံးမပြီးသူ၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ပြီးသူ သမာဓိရှိသူမှန်ကန်သော ဝီရိယရှိသူ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏။ (၃၃)

֍ ၅၄၉။ ရဟန္တာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဆင်ပြောင်ကြီးနှင့် တူသော ကြီးမြတ်သော လုံ့လရှိတော်မူသောတရားဒေသနာကို ဟောကြားတော်မူတတ်သော အသျှင်ဘုရားအား နာရဒတောင်၌ နေကြကုန်သော နှစ်မျိုးကုန်သော အာကာသဋ္ဌ ဘုမ္မဋ္ဌနတ်အားလုံးတို့သည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာအနုမောဒနာ ပြုကြကုန်၏။ (၃၄)

--

֍ ၅၅၀။ ယောက်ျားအာဇာနည် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏၊ ယောက်ျားမြတ် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏၊ နတ်နှင့်တကွသော လောက၌ အသျှင်ဘုရားအား တုပြိုင်နိုင်မည့် ပုဂ္ဂိုလ် မရှိပါ။ (၃၅)

֍ ၅၅၁။ မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် ဆရာဖြစ်တော်မူပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် မာရ်ငါးပါးကို နှိမ် နင်းတော်မူပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် အနုသယတို့ကို ဖြတ်တောက်လျက် သံသရာမှ ကူးမြောက်ပြီး ဖြစ်၍ ဤသတ္တဝါအပေါင်းကို သံသရာမှကယ်တင်တော်မူပါပေ၏။ (၃၆)

֍ ၅၅၂။ အသျှင်ဘုရားသည် ဥပဓိလေးပါးတို့ကို ကောင်းစွာ လွန်မြောက်ပါကုန်ပြီ၊ အသျှင်ဘုရားသည် အာသဝတို့ကို ခွဲဖျက်အပ်ပါကုန်ပြီ၊ အသျှင်ဘုရားသည် ခြင်္သေ့ သဖွယ် ဖြစ်တော်မူပါ၏၊ တစ်စုံတစ်ရာစွဲလမ်းမှု မရှိသူ ကြောက်ခြင်း ထိတ်လန့်ခြင်းတို့ကို ပယ်ပြီးသူ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏။ (၃၇)

֍ ၅၅၃။ အဆင်းလှသော ကြာသည် ရေ၌ မလိမ်းကျံသကဲ့သို့ ဤအတူ အသျှင်ဘုရားသည် ကုသိုလ်ကံ၌လည်းကောင်း၊ အကုသိုလ်ကံ၌လည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံ၌ မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိပါ၊ လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ခြေတော်ကို ဆန့်တန်း တော်မူပါ၊ သဘိယသည်ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးပါ၏။ (၃၈)

ထို့နောက် သဘိယပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးတိုက်၍ မြတ်စွာဘုရားအားအသျှင်ဘုရား တရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရားကို ကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ တရားတော်ကိုလည်းကောင်း၊ သံဃာတော်ကိုလည်းကောင်းကိုးကွယ်ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား အကျွန်ုပ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုပါ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုပါ၏”ဟု လျှောက်၏။

သဘိယ သာသနာတော်၌ တစ်ပါးသော အယူရှိသည့် တိတ္ထိဖြစ်ဖူးသောသူသည် ဤသာသနာတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုမူ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုမူ လေးလတို့ပတ်လုံး အစမ်းကျင့်သုံးရ၏၊ လေးလလွန်သောအခါ ရဟန်းတို့သည် ကျေနပ်သော စိတ်ရှိကြလျှင် ရှင်ပြုပေးကုန်လတ္တံ့၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့ မြှင့်တင်ပေးကုန်လတ္တံ့၊သို့သော် ဤအရာ၌ ငါသည်ကား ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ခြားနားသည့်အဖြစ်ကို သိတော်မူ၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

အသျှင်ဘုရား သာသနာတော်၌ တစ်ပါးသော အယူရှိသည့် တိတ္ထိဖြစ်ဖူးသောသူတို့သည် ဤသာသနာတော်၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလိုကုန်မူ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလိုကုန်မူ လေးလတို့ပတ်လုံး အစမ်းကျင့်သုံးကြရကုန်ငြားအံ့၊ လေးလလွန်သောအခါ ရဟန်းတို့ ကျေနပ်သော စိတ်ရှိကြလျှင်ရှင်ပြုပေးကုန်ငြားအံ့၊ ရဟန်းအဖြစ်သို့ မြှင့်တင်ပေးကုန်ငြားအံ့၊ အကျွန်ုပ်သည် လေးနှစ်တို့ပတ်လုံးအစမ်းကျင့်သုံးပါမည်၊ လေးနှစ်လွန်သောအခါ ရဟန်းတို့သည် ကျေနပ်သော စိတ်ရှိကြလျှင်ရှင်ပြုပေးတော်မူကြပါစေ၊ ရဟန်း အဖြစ်သို့ မြှင့်တင်ပေးတော်မူကြပါစေဟု (လျှောက်၏)၊ သဘိယပရိဗိုဇ်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလေ၏၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို ရလေ၏၊ အသျှင်သဘိယသည် ရဟန္တာတို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

ခြောက်ခုမြောက် သဘိယသုတ် ပြီး၏။

--

၇-သေလသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်-အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် အင်္ဂုတ္တရာပတိုင်းတို့၌ တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးကျိပ်သော များစွာသော ရဟန်းအပေါင်းတို့နှင့်အတူ ဒေသစာရီကို လှည့်လည်သည်ရှိသော် အင်္ဂုတ္တရာပတိုင်း အာပဏနိဂုံးသို့ ဆိုက်ရောက်တော်မူ၏၊ ကေဏိယရသေ့သည် “အချင်းတို့သာကီဝင်မင်းသား ဖြစ်သော သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသည့် ရဟန်းဂေါတမသည် တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးကျိပ်သော များစွာသော ရဟန်းအပေါင်းတို့နှင့်အတူ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူရာ အင်္ဂုတ္တရာပတိုင်းအာပဏနိဂုံးသို့ ဆိုက်ရောက်လာသတတ်၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမအား ဤသို့ ကောင်းသော ကျော်စောသံသည် ပျံ့နှံ့၍ တက်၏-'ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အရဟံ’ မည်တော်မူ၏၊ (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ အသိဉာဏ် ‘ဝိဇ္ဇာ'အကျင့်'စရဏ'နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န’ မည်တော်မူ၏၊ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သုဂတ’ မည်တော်မူ၏၊ လောကကို သိတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘လောကဝိဒူ’ မည်တော်မူ၏၊ ဆုံးမထိုက်သောသူကို ဆုံးမတတ်သည့် အတုမဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ’မည်တော်မူ၏၊ နတ်လူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ’မည်တော်မူ၏၊ (သစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုး ကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏’ဟု ပျံ့နှံ့၍ တက်၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော နတ်လောကနှင့်သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူ့ လောကကို ကိုယ်တိုင် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍မျက်မှောက်ပြုလျက် ဟောကြားတော်မူ၏။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အစ၏ကောင်းခြင်းအလယ်၏ကောင်းခြင်း အဆုံး၏ကောင်းခြင်းရှိသော အနက်နှင့်ပြည့်စုံသော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသောတရားကို ဟောတော်မူ၏၊ အလုံးစုံပြည့်စုံသော စင်ကြယ်သော မြတ်သောအကျင့်ကို ပြတော်မူ၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဖူးမြော်ရခြင်းသည် ကောင်းသည်သာတည်း”ဟု ကြားသိလေ၏။

ထို့နောက် ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီးလျှင် တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်ပြီးသော ကေဏိယရသေ့အား မြတ်စွာဘုရားသည် တရားစကားဖြင့် အကျိုးစီးပွါးကို သိမြင်စေလျက် တရားကို ဆောက်တည်စေကာ တရားကျင့်သုံးရန် ထက်သန်စေ ရွှင်လန်းစေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရားက တရားစကားဖြင့် (အကျိုးစီးပွါးကို) သိမြင်စေလျက် (တရားကို) ဆောက်တည်စေကာ (တရားကျင့်သုံးရန်) ထက်သန်စေ ရွှင်လန်းစေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားကို “အသျှင်ဂေါတမသည် ကောင်းမှုအလို့ငှါ ရဟန်းသံဃာနှင့် အတူ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)၊ ဤသို့ လျှောက်ထားသော် “ကေဏိယ ရဟန်းသံဃာကား များလှ၏၊ တစ်ထောင့်နှစ်ရာငါးကျိပ် အရေအတွက် ရှိ၏၊ သင်သည်ကား ပုဏ္ဏားတို့အပေါ်၌ အလွန်ကြည်ညိုသူတည်း”ဟု မြတ်စွာဘုရားက မိန့်တော်မူ၏။

နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ တစ်ထောင့်နှစ်ရာငါးကျိပ်အရေအတွက်ရှိသော ရဟန်းသံဃာတို့သည် အကယ်၍ များသည်ဖြစ်စေကာမူ အကျွန်ုပ်သည်လည်းပုဏ္ဏားတို့အပေါ်၌ အလွန်ကြည်ညိုသူ ဖြစ်စေကာမူ အသျှင်ဂေါတမသည် နက်ဖြန် ကောင်းမှုအလို့ငှါရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါ”ဟု လျှောက်၏၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်းမြတ်စွာဘုရားသည် ကေဏိယရသေ့ကို “ကေဏိယ ရဟန်းသံဃာကား များလှ၏၊ တစ်ထောင့်နှစ်ရာငါးကျိပ် အရေအတွက် ရှိ၏၊ သင်သည်လည်း ပုဏ္ဏားတို့အပေါ်၌ အလွန်ကြည်ညိုသူတည်း”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

--

သုံးကြိမ်မြောက်လည်း ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမ တစ်ထောင့်နှစ်ရာငါးကျိပ်အရေအတွက်ရှိသော ရဟန်းသံဃာတို့သည် အကယ်၍ များသည်ဖြစ်စေကာမူ အကျွန်ုပ်သည်လည်းပုဏ္ဏားတို့အပေါ်၌ အလွန်ကြည်ညိုသူ ဖြစ်စေကာမူ အသျှင်ဂေါတမသည် နက်ဖြန် ကောင်းမှုအလို့ငှါရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ အကျွန်ုပ်၏ ဆွမ်းကို လက်ခံတော်မူပါ”ဟု (လျှောက်၏)၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆိတ်ဆိတ်နေသဖြင့် လက်ခံတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် မြတ်စွာဘုရား့လက်ခံတော်မူသည်ကို သိ၍ နေရာမှထကာ မိမိသင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်၍ မိတ်ဆွေခင်ပွန်းနှင့်ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ကို ပြောဆို၏ “မိတ်ဆွေခင်ပွန်းနှင့် ဆွေမျိုးသားချင်းတို့ အကျွန်ုပ်၏ (စကားကို) နားထောင်ကုန်လော့၊ ငါသည် နက်ဖြန် ကောင်းမှုအလို့ငှါ ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ရဟန်းဂေါတမကို ဆွမ်းဖြင့် ပင့်ဖိတ်ခဲ့၏၊ ယင်းသို့ ဖိတ်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ငါ့အတွက်ကိုယ်ဖြင့် ပြုရမည့် ဝေယျာဝစ္စကို ပြုလှည့်ကြပါကုန်လော့”ဟု ပြောဆို၏။

“အသျှင် ကောင်းပါပြီ”ဟု ကေဏိယရသေ့၏ မိတ်ဆွေခင်ပွန်းနှင့် ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် ကေဏိယရသေ့အား ဝန်ခံကြကုန်ပြီး၍ အချို့သူတို့သည် ခုံလောက်တို့ကို တူးကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် ထင်းတို့ကို ခွဲကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် အိုးခွက်တို့ကို ဆေးကြောကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် ရေအိုးစရည်းကြီးကို တည်ထားကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့သည် နေရာတို့ကို ခင်းကြကုန်၏၊ ကေဏိယရသေ့သည်ကား ကိုယ်တိုင်ပင် တန်ဆောင်းဝန်းကို စီရင်၏။

ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည် အာပဏနိဂုံး၌ နေ၏၊ ထိုသေလပုဏ္ဏားသည် ဝေဒကျမ်းလာ ဂါထာတို့ကို ရွတ်ဆိုတတ်၏၊ ဝေဒကျမ်းတို့ကို ဆောင်၏၊ အဘိဓာန် ‘နိဃဏ္ဍု’ ကျမ်း အလင်္ကာ ‘ကေဋုဘ’ ကျမ်း သဒ္ဒါ ‘အက္ခရပ္ပဘေဒ’ ကျမ်း ငါးခုမြောက် ဣတိဟာသကျမ်း၁နှင့်တကွ ဗေဒင်သုံးပုံတို့၏ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏၊ ပဒကျမ်း၂ကို တတ်၏၊ ဗျာကရုဏ်းကျမ်း၃ကို တတ်၏၊ လောကာယတကျမ်း၄ မဟာပုရိသလက္ခဏာကျမ်းတို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်၏၊ လုလင်ပျိုသုံးရာတို့ကို ဗေဒင်ကျမ်းတို့ကို သင်ကြားပို့ချပေး၏။

ထိုစဉ်အခါ၌ ကေဏိယရသေ့သည် သေလပုဏ္ဏားအပေါ်၌ အလွန်ကြည်ညို၏၊ ထိုအခါ၌ သေလပုဏ္ဏားသည် လုလင်ပျို သုံးရာခြံရံလျက် အညောင်းပြေ လမ်းလျှောက်ခြင်းဖြင့် စင်္ကြံသွားလာလှည့်လည်စဉ်ကေဏိယရသေ့၏ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ချဉ်းကပ်လေ၏၊ သေလပုဏ္ဏားသည် ကေဏိယရသေ့၏ သင်္ခမ်းကျောင်း၌ အချို့သူတို့က ခုံလောက်တို့ကို တူးကြသည်တို့ကိုလည်းကောင်း။ပ။ အချို့သူတို့ကနေရာခင်း ကြသည်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကေဏိယရသေ့ကကိုယ်တိုင်ပင် တန်ဆောင်းဝန်းကို စီရင်နေသည်ကိုလည်းကောင်း မြင်လေလျှင် ကေဏိယရသေ့အား ဤစကားကို ဆို၏"အသျှင်ကေဏိယရသေ့အား သတို့သမီးကို ဆောင်ယူခြင်း'အာဝါဟ’ မင်္ဂလာသော်လည်း ဖြစ်ပါသလော၊ သတို့သမီးကို ပေးခြင်း ‘ဝိဝါဟ’ မင်္ဂလာသော်လည်း ဖြစ်ပါသလော၊ ယဇ်ကြီးပူဇော်ခြင်းကိုသော်လည်းစီရင်အပ်ပါသလော၊ များသော စစ်သည်ရှိသော မဂဓတိုင်းရှင် ဗိမ္ဗိသာရမင်းကိုသော်လည်းဗိုလ်ပါအပေါင်းနှင့်တကွ နက်ဖြန် ထမင်းစားရန် အလို့ငှါ ဖိတ်ကြားထားပါသလော”ဟု ဆို၏။

--

အသျှင်သေလ အကျွန်ုပ်အား သတို့သမီးကို ဆောင်ယူခြင်း ‘အာဝါဟ’ မင်္ဂလာသော်လည်း မဖြစ်ပါ၊ သတို့သမီးကို ပေးခြင်း ‘ဝိဝါဟ’ မင်္ဂလာသော်လည်း မဖြစ်ပါ၊ များသော စစ်သည်ရှိသော မဂဓတိုင်းရှင်ဗိမ္ဗိသာရမင်းကိုသော်လည်း ဗိုလ်ပါအပေါင်းနှင့်တကွ နက်ဖြန် ထမင်းစားရန် အလို့ငှါ ဖိတ်ကြားမထားပါ၊ စင်စစ်မှာမူ အကျွန်ုပ်သည် ယဇ်ကြီးပူဇော်ခြင်းကို စီရင်နေပါသည်၊ သာကီဝင်မင်းမျိုးမှ ရဟန်းပြုသည့်ရဟန်းဂေါတမသည် အင်္ဂုတ္တရာပတိုင်းတို့၌ ဒေသစာရီလှည့်လည်တော်မူရာ တစ်ထောင့်နှစ်ရာ့ငါးကျိပ်သော များစွာသော ရဟန်းအပေါင်းနှင့်အတူ အာပဏနိဂုံးသို့ ဆိုက်ရောက်လာတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမ၏။ပ။ သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဗုဒ္ဓ’ မည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’ မည်တော်မူ၏ဟု ကျော်စောသတင်းသည်ပျံ့နှံ့၍ တက်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် နက်ဖြန် ကောင်းမှုအလို့ငှါ ရဟန်း သံဃာနှင့်အတူထိုမြတ်စွာဘုရားကို ဆွမ်းဖြင့် ပင့်ဖိတ်ထားပါ၏ဟု ပြောဆို၏၊ အသျှင်ကေဏိယ “ဘုရား”ဟု သင်ဆိုသလော၊ အသျှင်သေလ “ဘုရား”ဟု အကျွန်ုပ်ဆိုပါ၏၊ အသျှင်ကေဏိယ “ဘုရား”ဟု သင်ဆိုသလော၊ အသျှင်သေလ “ဘုရား”ဟု အကျွန်ုပ်ဆိုပါ၏ဟု ပြောဆို၏။

ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားအား ဤအကြံသည် ဖြစ်၏ “ဘုရားဟူသော ဤအသံမျှသည်လည်း လောက၌ ကြားရခဲလှ၏၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောက်ျားမြတ် လက္ခဏာတို့သည် ငါတို့၏ ဝေဒကျမ်းတို့၌ လာကုန်၏၊ ယင်းလက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ယောက်ျားမြတ်အား နှစ်မျိုးသော အဖြစ်တို့သာလျှင် ရှိကုန်၏၊ အခြားသော အဖြစ်တို့ကား မရှိကုန်၊ (ထိုယောက်ျားမြတ်သည်) အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေခဲ့မူတရားစောင့်သောတရားနှင့်အညီ မင်းပြုသော သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြားရှိသည့် လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်မြင်သောတိုင်းနိုင်ငံကို တည်ငြိမ်စေသော ရတနာခုနစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော စကြဝတေးမင်း ဖြစ်နိုင်၏၊ ထို (စကြဝတေးမင်း)အား စကြာရတနာ ဆင်ရတနာ မြင်းရတနာပတ္တမြားရတနာ မိဖုရားရတနာ သူဌေးရတနာ ခုနစ်ခုမြောက် သားကြီးရတနာဟူကုန်သော ဤရတနာခုနစ်ပါးတို့သည် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ ထိုစကြဝတေးမင်းအား ရဲရင့်ကုန်သောသူရဲကောင်းအင်္ဂရုပ်ရှိကုန်သောတစ်ဖက်စစ်သည်တို့ကို နှိမ်နှင်းနိုင်ကုန်သော အထောင်မကသော သားတော်တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုစကြဝတေးမင်းသည် သမုဒ္ဒရာအဆုံးရှိသော ဤမြေကို တုတ်မဆောင်မူ၍ လက်နက်မဆောင်မူ၍ တရားသဖြင့် အောင်မြင်လျက် အုပ်စိုးနိုင်၏၊ အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ထွက်၍ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ရဟန်းပြုခဲ့မူ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော လောက၌ (ကိလေသာ) အပိတ်အဖုံးကို ဖွင့်လှစ်ပြီးသော ဘုရားဖြစ်နိုင်၏”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ အသျှင်ကေဏိယ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော ထိုအသျှင်ဂေါတမသည် ယခု အဘယ်အရပ်၌ နေပါသနည်း။

ဤသို့ ဆိုလတ်သော် ကေဏိယရသေ့သည် လက်ျာလက်ကို မြှောက်ချီ၍ သေလပုဏ္ဏားအား “အသျှင်သေလ ဤစိမ်းညိုသော တောအရေးရှိသောအရပ်၌ နေ၏”ဟု ပြောဆို၏၊ ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည်လုလင်ပျိုသုံးရာတို့နှင့်အတူ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၏၊ ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားသည်ထိုလုလင်တို့ကို “အမောင်တို့ တိုးတိုးတိတ်တိတ် လာကြကုန်လော့၊ ထပ်ကြပ်မကွာ ဖြည်းဖြည်းလိုက်လာကြကုန်လော့၊ ခြင်္သေ့မင်းကဲ့သို့ တစ်ပါးတည်း နေတော်မူကြကုန်သော ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့ကို ချဉ်းကပ်ရန် ခဲယဉ်းကုန်၏၊ အမောင်တို့ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမနှင့်အတူ တိုင်ပင်ပြောဆိုသောအခါ သင်တို့သည် ငါ၏စကားကို ကြားဖြတ်ဝင်၍ မပြောကြကုန်လင့်၊ သင်တို့သည် ငါ၏စကားပြီးဆုံးသည့်တိုင်အောင် ဆိုင်းငံ့ကြကုန်လော့”ဟု ပြောဆို၏။

ထို့နောက် သေလပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုပြီးလျှင် ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ် စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီး၍တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရား၏ကိုယ်တော်၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောက်ျားမြတ်လက္ခဏာတို့ကို ကြည့်ရှုရှာဖွေ၏၊ သေလပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား၏ကိုယ်တော်၌ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောက်ျားမြတ်လက္ခဏာတို့ကို များသောအားဖြင့် မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကား မမြင်၊ အအိမ်ဖြင့်ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရှည်ပြန့်သော လျှာတော်၌လည်းကောင်း (ဤမမြင်ရသော) ယောက်ျားမြတ်လက္ခဏာနှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတောယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်။

--

ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားအား ဤအကြံဖြစ်၏ “ဤသေလပုဏ္ဏားသည် ငါ၏ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောက်ျား မြတ်လက္ခဏာတို့ကို များသောအားဖြင့် မြင်၏၊ နှစ်ပါးတို့ကိုကား မမြင်၊ အအိမ်ဖြင့်ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်၌လည်းကောင်း၊ ရှည်ပြန့်သော လျှာတော်၌လည်းကောင်း (ဤမမြင်ရသော) ယောက်ျားမြတ် လက္ခဏာနှစ်ပါးတို့၌ ယုံမှား၏၊ တွေးတောယုံမှား၏၊ မဆုံးဖြတ်နိုင်၊ မယုံကြည်နိုင်၊ ငါသည် တန်ခိုးဖန်ဆင်းပြရမူ ကောင်းလေစွ”ဟု အကြံဖြစ်၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အအိမ်ဖြင့်ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသနိမိတ်ကို သေလပုဏ္ဏား မြင်နိုင်ရန် တန်ခိုးဖန်ဆင်းတော်မူ၏၊ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် လျှာတော်ကို ထုတ်၍ နားတွင်းနှစ်ဖက်တို့ကိုလည်း အပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ၏၊ နှာခေါင်းပေါက်နှစ်ခုတို့ကိုလည်း အပြန်အလှန် သုံးသပ်တော်မူ၏၊ အလုံးစုံသော နဖူးပြင်ကိုလည်းလျှာဖြင့် ဖုံးအုပ်တော်မူ၏။

ထိုအခါ သေလပုဏ္ဏားအား ဤအကြံဖြစ်၏ “ရဟန်းဂေါတမသည် တင်းတင်းပြည့်ညီသော သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောက်ျားမြတ်လက္ခဏာတို့နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ တင်းတင်းမပြည့်ညီသော လက္ခဏာတို့နှင့်ပြည့်စုံသည် မဟုတ်ပေ၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမကို ‘ဘုရားဟူ၍လည်းကောင်း ဘုရားမဟုတ်’ဟူ၍လည်းကောင်း မသိ၊ စင်စစ်မှာမူ (အသက်) ကြီးကုန်သော (အရွယ်) ရင့်ကုန်သော ဆရာအဆက်ဆက် ပြောဆိုကြကုန်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော (အလုံးစုံသောတရားတို့ကို) ကိုယ်တိုင်မှန်စွာ သိတော်မူသော ဘုရားရှင်တို့သည် မိမိဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောဆိုအပ်သည်ရှိသော် မိမိကိုယ်ကို ထင်ရှားပြုကုန်၏ဟူသော စကားကို ငါ ကြားဖူးသည်သာတည်း၊ ငါသည် ရဟန်းဂေါတမကို မျက်မှောက်၌ လျောက်ပတ်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးမွမ်းရမူကား ကောင်းလေစွ”ဟု (အကြံဖြစ်၏)၊ ထို့နောက် သေလပုဏ္ဏားသည် မြတ်စွာဘုရား မျက်မှောက်၌ လျောက်ပတ်သော ဂါထာတို့ဖြင့် ချီးမွမ်း၏-

֍ ၅၅၄။ ကြီးမြတ်သော ဝီရိယရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် မဟာပုရိသလက္ခဏာတို့နှင့် တင်းတင်းပြည့်ညီသော ကိုယ် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ ကောင်းသော ကိုယ်တော်ရောင် ရှိတော်မူပါပေ၏၊ လုံးရပ်သဏ္ဌာန်တို့ဖြင့် ကောင်းစွာ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏၊ ကြည့်ရှုသူတို့နှစ်သက်စဖွယ် တင့်တယ်သော အဆင်း ရှိတော်မူပါပေ၏၊ ရွှေအဆင်းနှင့်တူသော အဆင်းရှိတော်မူပါပေ၏၊ ဖွေးဖွေးဖြူစင်သော စွယ်တော်ရှိတော်မူပါပေ၏။ (၁၀)

֍ ၅၅၅။မှန်၏-လုံးရပ်သဏ္ဌာန်တို့ဖြင့် ကောင်းစွာ ဖြစ်သော ယောက်ျားမြတ်၏ကိုယ်၌ မဟာပုရိသလက္ခဏာတို့သည် ထင်ရှားပြလျက် ဖြစ်ပေါ်နေကုန်သကဲ့သို့ အသျှင်ဘုရား၏ကိုယ်တော်၌လည်း မဟာပုရိသလက္ခဏာအားလုံးတို့သည် ထင်ရှား ပြလျက် ဖြစ်ပေါ်နေပါကုန်၏။ (၂)

֍ ၅၅၆။ မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ကြည်လင်သော မျက်လုံးတော် ရှိ တော်မူသည်လပြည့်ဝန်းကဲ့သို့ တင့်တယ်သော မျက်နှာရှိတော်မူသည် လုံးရပ် သဏ္ဌာန်ပြည့်စုံသဖြင့် ကျယ်ပြန့်တော်မူ၍ဗြဟ္မာမင်း၏ကိုယ်ကဲ့သို့ ဖြောင့်မတ်သော ကိုယ်ရှိတော်မူသည် တောက်ပသော အရောင်ရှိတော်မူသည်ဖြစ်၍ ရဟန်း အပေါင်း၏ အလယ်၌ နေမင်းကဲ့သို့ တင့်တယ်တော်မူပါပေ၏။ (၃)

֍ ၅၅၇။ ရဟန်း (အသျှင်ရဟန်းသည် ) ကြည့်ရှုသူတို့၏ မျက်စိ၌ ကောင်းသော အမြင် ရှိတော်မူ၏၊ ရွှေနှင့်တူသော ကိုယ်ရေအဆင်း ရှိတော်မူ၏၊ ဤသို့လျှင် မြတ်သော အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံသော အသျှင်ဘုရားအား ရဟန်း၏အဖြစ်ဖြင့် အဘယ်အကျိုး ရှိပါအံ့နည်း။ (၄)

--

֍ ၅၅၈။ (အသျှင်ဘုရားသည် ) သမုဒ္ဒရာလေးစင်း အပိုင်းအခြား ရှိသည့်မြေကို အစိုးရသော ရန်အပေါင်းကို အောင်မြင်သော ဇမ္ဗူဒိပ်နှင့်တကွ လေးကျွန်းလုံးကို အစိုးရသော ရထားစီး မင်းတကာတို့ထက်မြတ်သော စကြဝတေးမင်းဖြစ်ရန် ထိုက်တန်ပါပေ၏။ (၅)

֍ ၅၅၉။ မင်းမျိုးမင်းနွယ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ မြို့ စားရွာစား မင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ဘိသိက်ခံပြီးမင်းတို့သည်လည်းကောင်း အသျှင်၏ နောက်လိုက် အရံမင်း ဖြစ်ကြပါစေ၊ ဂေါတမနွယ်ဖွားမြတ်စွာဘုရား (အသျှင်ဘုရားသည် ) လူတို့ကို အစိုးရသော မင်းတကာတို့ ပူဇော်ထိုက်သော စကြဝတေးမင်း ပြုတော်မူပါဟု (လျှောက်၏)။ (၆)

֍ ၅၆၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

သေလ ငါသည် မင်းဖြစ်၏၊ အတုမရှိ တရားမင်း ဖြစ်၏၊ (ထိုငါသည်) တရားဖြင့် အာဏာစက်ကို လည်စေတော်မူ၏၊ တစ်ဦးတစ်ယောက်မျှ မလည်စေနိုင်သော ဓမ္မစက်ကို လည်စေတော်မူ၏။ (၇)

֍ ၅၆၁။ (သေလပုဏ္ဏားသည် ဤသို့ လျှောက်၏) -

ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ဘုရားဟူ၍ ဝန်ခံတော်မူပါ၏၊ အတုမရှိသောတရားမင်း ဖြစ်၏၊ တရားဖြင့် အာဏာစက်ကို လည်စေ၏ဟု မိန့်ဆိုတော်မူပါ၏။ (၈)

֍ ၅၆၂။ ဆရာ့အလိုသို့ လိုက်၍ အသျှင်၏စကားကို နာယူသော စစ်သူကြီးကား အဘယ်သူပါနည်း၊ အသျှင်သခင် လည်စေအပ်သော ဓမ္မစက်ကို အဘယ်သူသည် အတုလိုက်၍ လည်စေပါသနည်း။ (၉)

֍ ၅၆၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

သေလ ငါသည် ဓမ္မစက်ကို လည်စေအပ်ပြီ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အနုဇာတသား ဖြစ်သော သာရိပုတ္တရာသည် အတုမရှိ မြတ်သော ဓမ္မစက်ကို အတုလိုက်၍ လည် စေ၏။ (၁၀)

֍ ၅၆၄။ ပုဏ္ဏား ငါသည် ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိထိုက်သော ဝိဇ္ဇာနှင့်ဝိမုတ္တိကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိသူပွါးများထိုက်သော မဂ္ဂသစ္စာတရားကို ပွါးများပြီးသူ ပယ်ထိုက်သော သမုဒယသစ္စာကို ပယ်ပြီးသူဖြစ်သောကြောင့် သစ္စာလေးပါးကို သိပြီးသူ ‘ဗုဒ္ဓ’ ဖြစ်၏။ (၁၁)

֍ ၅၆၅။ ပုဏ္ဏား ငါ့အပေါ်၌ ယုံမှားမှု ‘ကင်္ခါ'ကို ပယ်ဖျောက်လော့၊ အတိအကျ ဆုံးဖြတ်လော့၊ မြတ်စွာဘုရားတို့အား ဖူးမြော်ရခြင်းသည် အလွန်ပင် ရခဲလှ၏။ (၁၂)

֍ ၅၆၆။ ပုဏ္ဏား လောက၌ သမ္ဗုဒ္ဓဘုရားတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်မှုသည် အလွန်ပင် ရခဲလှ၏၊ ငါသည် (ရာဂစသော) မြားငြောင့်တို့ကို ပယ်နုတ်ပြီးသူဖြစ်၍ မိမိထက် လွန်မြတ်သူ မရှိသော သမ္ဗုဒ္ဓဘုရားပင်တည်း။ (၁၃)

֍ ၅၆၇။ ဗြဟ္မမင်းသဖွယ်ဖြစ်သော နှိုင်းရှည့်မှုအတုကို လွန်တော်မူပြီးသော မာရ် စစ်သည်အပေါင်းကို နှိမ်နင်းပြီးသော ငါသည် ရန်သူအားလုံးကို အလိုသို့ လိုက်ပါစေ၍ တစ်စုံတစ်ခုမျှ ဘေးမခဘဲဝမ်းမြောက်ရ၏။ (၁၄)

֍ ၅၆၈။ အမောင်လုလင်တို့ ငါးပါးသော မျက်စိအမြင်ရှိသည်ဖြစ်၍ (ရာဂစသော) မြားငြောင့်ကို ပယ်နုတ်ပြီးသော ကြီးမြတ်သော ဝီရိယရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် တော (အတွင်း) ဝယ်ခြင်္သေ့မင်းဟောက်သကဲ့သို့ ဟောတော်မူအပ်သော စကားတော်ကို နာယူမှတ်သားကြကုန်လော့။ (၁၅)

֍ ၅၆၉။ ဗြဟ္မမင်းသဖွယ်ဖြစ်သော နှိုင်းရှည့်မှုအတုကို လွန်တော်မူပြီးသော မာရ် စစ်သည်အပေါင်းကို နှိမ်နင်းတော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရမူ အမျိုး ဇာတ် ယုတ်နိမ့်သူပင် ဖြစ်ငြားသော်လည်းအဘယ်သူသည် မကြည်ညိုဘဲ ရှိအံ့ နည်း။ (၁၆)

--

֍ ၅၇၀။ ငါသည် ဤအရပ်၌ မြတ်သော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရဟန်းပြုတော့အံ့၊ ရဟန်းပြုလိုသူသည် ငါ့ကို အတုလိုက်၍ ရဟန်းပြုလော့၊ ရဟန်း မပြုလိုသူသည် အလိုရှိရာသွားပါလေလော့ (ဟု ဤသို့ တပည့်တို့ကို ပြောဆို၏)။ (၁၇)

֍ ၅၇၁။ အသျှင်၏စိတ်သည် မြတ်စွာဘုရား သာသနာတော်၌ (ရဟန်းပြုရန်) အကယ်၍ နှစ်သက်ခဲ့ပါမူအကျွန်ုပ်တို့သည်လည်း မြတ်သော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရဟန်းပြုကြပါကုန်အံ့ (ဤသို့ တပည့်တို့က ဆိုကုန်၏)။ (၁၈)

֍ ၅၇၂။ မြတ်စွာဘုရား သုံးရာသော ဤပုဏ္ဏားတို့သည် လက်အုပ်ချီကြကုန်လျက် (ရဟန်းပြုရန်) တောင်းပန်ကြပါကုန်၏၊ (အကျွန်ုပ်တို့သည်) အသျှင်ဘုရား၏ အထံတော်၌ အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးလိုပါကုန်၏။ (၁၉)

֍ ၅၇၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

သေလ အကြင်အကျင့်ကို ကျင့်သည်ရှိသော် မမေ့မလျော့မူ၍ ကျင့်သော အမျိုး ကောင်းသား၏ရဟန်းအဖြစ်သည် အချည်းနှီး မဖြစ်နိုင်၊ ကောင်းစွာ ဟောအပ်သော မျက်မှောက်ထင်ထင်ကိုယ်တိုင်သိမြင်နိုင်သော အခါမလင့် အကျိုးပေးနိုင်သော ထိုအကျင့်မြတ်ကို ကျင့်ကြကုန်လော့။ (၂၀)

သေလပုဏ္ဏားသည် ပရိသတ်နှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရား၏ အထံ၌ ရှင်အဖြစ်ကို ရလေ၏၊ ရဟန်း အဖြစ်ကို ရလေ၏၊ ထို့နောက် ကေဏိယရသေ့သည် ထိုညဉ့်ကို လွန်သောအခါ မိမိသင်္ခမ်းကျောင်း၌ မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ကို စီရင်စေပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား အချိန်တန်ပါပြီ၊ ဆွမ်းစီမံပြီးပါပြီ”ဟု အချိန်တန်ကြောင်းကို လျှောက်ကြားစေ၏။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် နံနက် အချိန်၌ သင်္ကန်းကို ပြင်ဝတ်၍ သပိတ်သင်္ကန်းကို ယူလျက် ကေဏိယရသေ့၏ သင်္ခမ်းကျောင်းသို့ ကြွတော်မူပြီးလျှင် ခင်းထားအပ်သောနေရာ၌ ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ထိုင်နေတော်မူ၏။

ထိုအခါ ကေဏိယရသေ့သည် ဘုရားအမှူးရှိသော ရဟန်းသံဃာကို မွန်မြတ်သော ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်ဖြင့်ရောင့်ရဲသည့်တိုင်အောင် တားမြစ်သည့်တိုင်အောင် မိမိကိုယ်တိုင် လုပ်ကျွေး၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆွမ်းစားပြီး၍ သပိတ်မှ လက်တော်ကို ဖယ်ပြီးသောအခါ ကေဏိယရသေ့သည် နိမ့်သော ထိုင်စရာတစ်ခုကို ယူ၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေ၏။ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေသော ကေဏိယရသေ့အားမြတ်စွာဘုရားသည် ဤဂါထာတို့ဖြင့် အနုမောဒနာပြုတော်မူ၏-

֍ ၅၇၄။ (ကေဏိယ) ယဇ်ပူဇော်ခြင်းတို့သည် မီးပူဇော်ခြင်းလျှင် ရှေ့သွား ရှိကုန်၏၊ သာဝိတ္တိမည်သော ဂါထာသည် ဆန်းကျမ်း၏ အစအဦး ဖြစ်၏၊ မင်းသည် လူတို့၏ အကြီးအမှူး ဖြစ်၏၊ သမုဒ္ဒရာသည်မြစ်တို့၏ အကြီးအမှူး ဖြစ်၏။ (၂၁)

֍ ၅၇၅။ လသည် နက္ခတ်တို့၏ အကြီးအမှူးဖြစ်၏၊ နေသည် ထွန်းလင်းတောက်ပသော ဆီမီးပတ္တမြားစသည်တို့၏ အကြီးအမှူးဖြစ်၏၊ သံဃာတော်သည် စင်စစ် ကောင်းမှုကို အလိုရှိ၍ပူဇော်လှူဒါန်းသောသူတို့၏ သုံးပါးသော ချမ်းသာ၏ အကြောင်းဖြစ်၏ဟု (အနုမောဒနာ ပြုတော်မူ၏)။ (၂၂)

မြတ်စွာဘုရားသည် ကေဏိယရသေ့ကို ဤဂါထာတို့ဖြင့် အနုမောဒနာပြုတော်မူပြီးလျှင် နေရာမှထ၍ဖဲကြွတော်မူ၏၊ ထို့နောက် အသျှင်သေလသည် ပရိသတ်နှင့်တကွ တစ်ပါးတည်း ဆိတ်ငြိမ်ရာသို့ ကပ်လျက် မမေ့မလျော့ ပြင်းထန်သော လုံ့လရှိကာ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်အပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍နေသည်ရှိသော် မကြာမြင့်မီပင်။ပ။ ပရိသတ်နှင့်တကွ အသျှင်သေလသည် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင် တစ်ပါးအပါအဝင် ဖြစ်၏။

--

ထို့နောက် အသျှင်သေလသည် ပရိသတ်နှင့်တကွ မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ လက်ဝဲတစ်ဖက်ပခုံးထက်၌ ကိုယ်ဝတ်ကို စံပယ်တင်၍ လက်အုပ်ချီကာ မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏-

֍ ၅၇၆။ ငါးပါးသော မျက်စိအမြင်ရှိသော မြတ်စွာဘုရား (အကျွန်ုပ်တို့သည်) ဤနေ့မှ စ၍ ရေတွက်သော်ရှစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌ အသျှင်ဘုရားကို ကိုးကွယ် ရာဟူ၍ ဆည်းကပ်ကြပါကုန်၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ခုနစ်ညဉ့်မျှဖြင့် အသျှင်ဘုရား၏သာသနာတော်၌ ယဉ်ကျေးသူတို့ ဖြစ်ကြရပါကုန်၏။ (၂၃)

֍ ၅၇၇။ (မြတ်စွာဘုရား) အသျှင်ဘုရားသည် သစ္စာလေးပါးကို သိတော်မူပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် ဆရာဖြစ်တော်မူပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် မာရ်ငါးပါးကို နှိမ်နင်းတော်မူပါပေ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် အနုသယတို့ကို ဖြတ်တောက်လျက် သံသရာမှ ကူးမြောက်ပြီးဖြစ်၍ ဤသတ္တဝါအပေါင်းကို သံသရာမှ ကယ်တင်တော်မူပါပေ၏။ (၂၄)

֍ ၅၇၈။ အသျှင်ဘုရားသည် ဥပဓိလေးပါးတို့ကို ကောင်းစွာ လွန်မြောက်ပါကုန်ပြီ၊ အသျှင်ဘုရားသည် အာသဝတို့ကို ခွဲဖျက်အပ်ပါကုန်ပြီ၊ အသျှင်ဘုရားသည် ခြင်္သေ့ သဖွယ် ဖြစ်တော်မူပါပေ၏၊ တစ်စုံတစ်ရာစွဲလမ်းမှုမရှိသူ ကြောက်ခြင်း ထိတ်လန့်ခြင်းတို့ကို ပယ်ပြီးသူ ဖြစ်တော်မူပါပေ၏။ (၂၅)

֍ ၅၇၉။ သုံးရာသော ဤရဟန်းတို့သည် လက်အုပ်ချီလျက် တည်နေကြပါကုန်၏၊ လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ခြေတော်တို့ကို ဆန့်တန်းတော်မူပါလော့၊ ရဟန္တာတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးကြပါစေကုန်သတည်းဟု (လျှောက်၏)။

(၂၆) ခုနစ်ခုမြောက် သေလသုတ် ပြီး၏။

၁။ မဟာဘာရတစသော ရှေးဟောင်းသမိုင်းရာဇဝင်ပုံပြင်ကျမ်း။

၂။ ဝေဒကျမ်းလာပုဒ်ရင်းတို့ကို ထုတ်နုတ်စီစဉ်ပြသောကျမ်း။

၃။ ဓာတ် ပစ္စည်း ဝိဘတ်တို့ဖြင့် ဝေဖန်၍ ပုဒ်တို့၏ ပြီးစီးပုံကို ပြသောကျမ်း။

၄။ မျက်မြင်လောကအကြောင်းအရာကိုသာ ပြသော ရုပ်ဝါဒကျမ်း၊ စာရ်ဗာက ဆရာ၏ ရုပ်ဝါဒစသည်။

--

၈-သလ္လသုတ်

֍ ၅၈၀။ ဤလောက၌ သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည် အမှတ်နိမိတ် ကင်းသည်ဖြစ်၍ (သေရမည့်အခါ လားရာဂတိ အသက်အပိုင်းအခြားကို) မသိနိုင်၊ အကြောင်းများစွာနှင့် စပ်သဖြင့် ပင်ပန်းငြိုငြင်ရ၏၊ နည်းငယ်တိုတောင်းလှ၏၊ (သို့ ဖြစ်နေလျက်လည်း) ထိုအသက်သည် ဆင်းရဲအမျိုးမျိုးနှင့်ရောယှက်နေသေး၏။ (၁)

֍ ၅၈၁။ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော သတ္တဝါတို့သည် အကြင် (ဆေးဝါး မန္တရားစသော) လုံ့လဖြင့် မသေကုန်ရာ၊ ထိုမသေရာသော လုံ့လမျိုးသည် မရှိနိုင်၊ အိုခြင်းသို့ ရောက်၍သော်လည်းကောင်း (အိုခြင်းသို့ မရောက်မူ၍သော်လည်းကောင်း) သေတတ်၏၊ သတ္တဝါတို့သည် ဤသို့ သေတတ်သော သဘောရှိကုန်သည်သာတည်း။ (၂)

֍ ၅၈၂။ သစ်သီးမှည့်တို့အား နံနက်တိုင်း ကြွေကျရခြင်းကြောင့် ဘေးဖြစ်သကဲ့သို့ ဤအတူပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော သတ္တဝါတို့အား သေရခြင်းကြောင့် အမြဲ ဘေးဖြစ်နေ၏။ (၃)

֍ ၅၈၃။ အိုးထိန်းသည် ပြုလုပ်အပ်သော မြေအိုးမြေခွက်အားလုံးတို့သည် ကွဲခြင်းလျှင်အဆုံးရှိကြကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူ သတ္တဝါတို့၏ အသက်သည် သေခြင်းလျှင် အဆုံးရှိ၏။ (၄)

֍ ၅၈၄။ ငယ်သူတို့သည်လည်းကောင်း၊ ကြီးသူတို့သည်လည်းကောင်း၊ မိုက်သူတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပညာရှိသူတို့သည်လည်းကောင်း ထိုသူအားလုံးတို့သည် သေမင်းနိုင်ငံသို့ လိုက်ပါကြရကုန်၏၊ အလုံးစုံသောသူတို့သည် သေမင်း၏ အထံသို့ ဆိုက်ရောက်ကြရကုန်၏။ (၅)

֍ ၅၈၅။ သေမင်း နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ တမလွန်လောကသို့ သွားကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့တွင်အမိအဖသည်သားသမီးကို (သေဘေးမှ) မစောင့်ရှောက်နိုင်၊ ဆွေမျိုးတို့သည်လည်း ဆွေမျိုးတို့ကို (သေဘေးမှ) မစောင့်ရှောက်နိုင်ကုန်။ (၆)

֍ ၅၈၆။ ကြည့်ရှုစမ်းပါလော့ သတ်မည့်နွားကို ဆောင်ယူသွားသကဲ့သို့ ဆွေမျိုးတို့ကြည့်ရှုနေကြကုန်စဉ်ပင် အထူးထူး အထွေထွေ ငိုကြွေး မြည်တမ်းနေကြကုန်စဉ်မှာပင် သတ္တဝါတို့တွင်တစ်ယောက်စီ တစ်ယောက်စီ သေမင်းသည် ဆောင်ယူသွားလေ၏။ (၇)

֍ ၅၈၇။ ဤသို့ သတ္တဝါအပေါင်းကို သေခြင်းတရားသည်လည်းကောင်း၊ အိုခြင်း တရားသည်လည်းကောင်းအလွန်ညှဉ်းဆဲ နှိပ်စက်နေ၏၊ ထို့ကြောင့် ပညာရှိတို့သည် လောကအကြောင်းကို သိ၍မစိုးရိမ်ကြကုန်။ (၈)

֍ ၅၈၈။ (ဤဘဝသို့) လာသည်လည်းဖြစ်သော (ဘဝတစ်ပါးသို့) သွားသည်လည်းဖြစ်သော အကြင်သူ၏လမ်းခရီးကို မသိ၊ ထိုသူ၏ သွားရာ လာရာ ခရီး နှစ်မျိုးတို့ကို ကောင်းစွာ မမြင်ရ၊ အကျိုးမဲ့ငိုကြွေး၏။ (၉)

֍ ၅၈၉။ ငိုကြွေးသည်ဖြစ်၍ အကျိုး တစ်စုံတစ်ရာကို ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါမူ တွေဝေသည်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်ကို ညှဉ်းဆဲလျက် အကျိုးတစ်စုံတစ်ရာကို ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါမူ ပညာရှိသည် ထိုငိုကြွေးမှုစသည်ကို ပြုရာ၏။ (၁၀)

--

֍ ၅၉၀။ (တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် ) ငိုကြွေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း စိုးရိမ်ပူ ဆွေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း စိတ်၏ ငြိမ်းအေးခြင်းသို့ မရောက်နိုင်၊ ထိုငိုကြွေး သူအား ဆင်းရဲသာလျှင် လွန်စွာဖြစ်ရ၏၊ ခန္ဓာကိုယ်သည်လည်း ပင်ပန်းရာ၏။ (၁၁)

֍ ၅၉၁။ မိမိကိုယ်ကို မိမိကိုယ်တိုင် နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲသူသည် ကြုံလှီသော ကိုယ်ရှိသူ အဆင်းမလှသူဖြစ်ရ၏၊ ထိုသို့ ငိုကြွေးသဖြင့် သေသောသူတို့သည် မမျှ တနိုင်ကုန်၊ ထို့ကြောင့် ငိုကြွေးခြင်းသည် အကျိုးမရှိ။ (၁၂)

֍ ၅၉၂။ စိုးရိမ်မှု ‘သောက'ကို မပယ်စွန့်နိုင်သော သတ္တဝါသည် လွန်စွာ (ကိုယ် စိတ်) ဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်၏၊ သေသူကို အကြောင်းပြု၍ အဖန်တလဲလဲ စိုးရိမ် ညည်းတွားသူသည် စိုးရိမ်ခြင်းသို့ အလိုသို့ အစဉ်လိုက်ရ၏။ (၁၃)

֍ ၅၉၃။ ဤလောက၌ တမလွန်သို့ သွားသော ကံအားလျော်စွာ ဘဝသို့ ကပ် ရောက်ရကုန်သောတစ်ပါးသောသူတို့ကိုလည်းကောင်း၊ သေမင်း၏ အလိုနိုင်ငံသို့ ရောက်ကုန်၍ (သေဘေးဖြင့်) တုန်လှုပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကိုလည်းကောင်း ကြည့်ရှုလော့။ (၁၄)

֍ ၅၉၄။မှန်၏ (သတ္တဝါတို့သည်) အကြင်သို့ သော အသက်ရှည်လိမ့်မည် အနာ ကင်း လိမ့်မည်စသော အခြင်းအရာဖြင့် ထင်မှတ်အောက်မေ့ကုန်၏၊ ထိုထင်မှတ် အောက်မေ့သည်မှတစ်ပါး သေခြင်းအနာရောဂါများခြင်းစသော အခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်၏၊ ဤသို့ သဘောရှိသော ဆန့်ကျင်ဘက်သဘောသည် ဖြစ်၏၊ ဤသို့လောက၏ အကြောင်းကို ရှုပါလော့။ (၁၅)

֍ ၅၉၅။ ဤလောက၌ သတ္တဝါသည် အနှစ်တစ်ရာသော်လည်း အသက်ရှည်ရ၏၊ အနှစ်တစ်ရာထက်အလွန်သော်လည်း အသက်ရှည်ရ၏၊သို့ပင် အသက်ရှည်ရသော်လည်း ဆွေမျိုးအပေါင်းတို့မှ ကင်း၍ဖြစ်ရတတ်၏၊ (နောက်ဆုံး၌မူ) အသက်ကို စွန့်ရသည်သာတည်း။ (၁၆)

֍ ၅၉၆။ ထို့ကြောင့် မြတ်စွာဘုရား၏ (တရားတော်ကို) ကြားနာရ၍ သေသောသူကို တွေ့မြင်ရသည်ရှိသော် ဤသေသောသူသည် တစ်ဖန် အသက်ရှင်ပါစေ သတည်းဟု ငါ တောင့်တ၍မရနိုင်တော့ပေဟု ပိုင်းခြားသိလျက် ငိုကြွေးခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ရာ၏။ (၁၇)

֍ ၅၉၇။ မီးလောင်နေသော အိမ်ကို ရေဖြင့် ငြိမ်းသတ်ရာသကဲ့သို့ ဤအတူ တည် ကြည်သည်ဖြစ်၍ပဋိသန္ဓေပညာရှိသော အကြားအမြင် ပညာရှိ၍ လိမ္မာသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် (မိမိအပေါ်၌) ကျရောက်နေသော စိုးရိမ်မှု ‘သောက'ကို လျင်စွာငြိမ်းစေရာ၏၊ လေသည် လဲ ဝါဂွမ်းကို တိုက်ခတ်ဖျက်ဆီးလိုက်သကဲ့သို့ စိုးရိမ်မှု ‘သောက'ကို ဖျက်ဆီးရာ၏။ (၁၈)

֍ ၅၉၈။ မိမိ၏ ချမ်းသာကို ရှာသောသူသည် ငိုကြွေးမှု တောင့်တမှု နှလုံး မသာယာမှုဟူသော မိမိ၌ စူးဝင်နေသော မြားငြောင့်ကို မိမိကိုယ်တိုင်ပင် နုတ်ရာ၏။ (၁၉)

֍ ၅၉၉။ မြားငြောင့်ကို နုတ်ပြီးသူသည် (တဏှာ ဒိဋ္ဌိကို) မမှီမူ၍ စိတ်၏ ငြိမ်း အေးခြင်းသို့ ရောက်လျက်စိုးရိမ်မှုအားလုံးကို လွန်မြောက်ကာ စိုးရိမ်မှုမရှိ ငြိမ်းအေးသူ ဖြစ်၏။ (၂၀)

ရှစ်ခုမြောက် သလ္လသုတ် ပြီး၏။

--

၉-ဝါသေဋ္ဌသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ဣစ္ဆာနင်္ဂလနိဂုံးဣစ္ဆာနင်္ဂလ တောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏။ ထိုစဉ်အခါ၌ စင်္ကီပုဏ္ဏား တာရုက္ခပုဏ္ဏားပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား ဇာဏုဿောဏိပုဏ္ဏား တောဒေယျပုဏ္ဏားဟူသော အလွန်ထင်ရှားကျော်စောကုန်သော ပုဏ္ဏားသူဌေး များစွာတို့သည်လည်းကောင်း၊ ထိုမှတစ်ပါး့အလွန်ထင်ရှားကျော်စောသော ပုဏ္ဏားသူဌေးတို့သည်လည်းကောင်း ဣစ္ဆာနင်္ဂလ နိဂုံး၌တည်းခိုနေထိုင်ကြကုန်၏၊ ထိုအခါ ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇလုလင်တို့သည် အညောင်းပြေလမ်းလျှောက်ခြင်းဖြင့် တစ်ယောက်နောက် တစ်ယောက်လိုက်ကာ စင်္ကြံသွားလာ လှည့်လည်လျက်နေကြကုန်စဉ် “အဘယ်သို့ သော အကြောင်းဖြင့် ဗြာဟ္မဏဖြစ်နိုင်သနည်း”ဟု ဤအကြားစကားသည် ဖြစ်ပေါ်၏။

ဘာရဒွါဇလုလင်က ဤသို့ ဆို၏ “အချင်းဝါသေဋ္ဌ အမိဖက် အဖဖက် နှစ်ဖက်စလုံးတို့မှ ကောင်းသော ဇာတ် ရှိ၏၊ ဘိုးဘေးခုနစ်ဆက်တိုင်အောင် မျိုးရိုးသန့်သော အမိဝမ်း ရှိ၏၊ ဇာတ်နှင့် စပ်သောစကားဖြင့် အပယ် မခံရ၊ အကဲ့ရဲ့ မခံရ၊ အချင်းဝါသေဋ္ဌ ဤမျှဖြင့်ပင် ဗြာဟ္မဏ ဖြစ်နိုင်၏”ဟု ဆို၏။

ဝါသေဋ္ဌလုလင်က ဤသို့ ဆို၏ “အချင်းဘာရဒွါဇ သီလရှိ၏၊ ကျင့်ဝတ်နှင့်ပြည့်စုံ၏၊ အချင်းဘာရဒွါဇဤမျှဖြင့်ပင် ဗြာဟ္မဏဖြစ်နိုင်၏”ဟု ဆို၏၊ ဘာရဒွါဇလုလင်သည် ဝါသေဋ္ဌလုလင်ကို နားလည်စေခြင်းငှါမစွမ်းနိုင်သည်သာတည်း၊ ဝါသေဋ္ဌလုလင်သည်လည်း ဘာရဒွါဇလုလင်ကို နားလည်စေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်။

ထိုအခါ ဝါသေဋ္ဌလုလင်သည် ဘာရဒွါဇလုလင်ကို ဤသို့ ပြော၏ “အချင်းဘာရဒွါဇ သာကီဝင်မင်း မျိုးမှရဟန်းပြုသော သာကီဝင်မင်းသား ရဟန်းဂေါတမသည် ဣစ္ဆာနင်္ဂလနိဂုံး ဣစ္ဆာနင်္ဂလတောအုပ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအသျှင်ဂေါတမအား ကောင်းသော ကျော်စောသံသည် ပျံ့နှံ့၍တက်၏-'ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ။ပ။ (သစ္စာလေးပါး တရားတို့ကို) သိစေတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်းဗုဒ္ဓမည်တော်မူ၏၊ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးတော်မူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း ‘ဘဂဝါ’မည်တော်မူ၏’ဟု ပျံ့နှံ့၍ တက်၏၊ အချင်းဘာရဒွါဇ သွားကြစို့၊ ရဟန်းဂေါတမထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ ရဟန်းဂေါတမအား ဤအကြောင်းကို မေးကုန်အံ့၊ ရဟန်းဂေါတမ ဖြေကြားသော အတိုင်း ထိုအကြောင်းကို ငါတို့မှတ်သားကုန်အံ့”ဟု ပြော၏၊ “အချင်းဝါသေဋ္ဌ ကောင်းပါပြီ”ဟု ဘာရဒွါဇလုလင်သည် ဝါသေဋ္ဌလုလင်အား ဝန်ခံ၏။

ထိုအခါ ဘာရဒွါဇနှင့် ဝါသေဋ္ဌလုလင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်ပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားနှင့်အတူ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုကုန်၏၊ ဝမ်းမြောက်ဖွယ် အမှတ်ရဖွယ်စကားကို ပြောဆိုပြီးဆုံးစေပြီး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေကုန်၏၊ တစ်ခုသောနေရာ၌ ထိုင်နေပြီးသော် ဝါသေဋ္ဌလုလင်သည် မြတ်စွာဘုရားအား ဂါထာတို့ဖြင့် ရွတ်ဆိုလျှောက်ထား၏-

֍ ၆၀၀။ အသျှင်ဂေါတမ အကျွန်ုပ်တို့ နှစ်ယောက်သည် ဗေဒင်သုံးပုံကို တတ် မြောက်ကုန်၏ဟု ဆရာကခွင့်ပြုပြီးသူ မိမိကလည်း ဝန်ခံပြီးသူ ဖြစ်ကြပါကုန်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ပေါက္ခရသာတိပုဏ္ဏား၏ (တပည့်ကြီးပါတည်း)၊ ဤလုလင်ကား တာရုက္ခပုဏ္ဏား၏ (တပည့်ကြီးပါတည်း)။ (၁)

֍ ၆၀၁။ အကျွန်ုပ်တို့သည် (ရှေးဆရာတို့) ဟောကြားအပ်သော ဗေဒင်သုံးပုံအပါ အဝင် ပဒကျမ်းဗျာကရုဏ်းကျမ်းစသည်တို့၌ အကြွင်းမဲ့ တတ်မြောက်သူတို့ ဖြစ် ကြပါကုန်၏၊ ပဒကျမ်းဗျာကရုဏ်းကျမ်းကို ဆောင်သူတို့ ဖြစ်ကြပါကုန်၏၊ ဗေဒင်အရာ၌ အကျွန်ုပ်တို့သည် ဆရာနှင့်တူပါကုန်၏။ (၂)

--

֍ ၆၀၂။ အသျှင်ဂေါတမ ထိုအကျွန်ုပ်တို့အား အမျိုးဇာတ်ကို စွဲ၍ ဖြစ်သော အယူဝါဒ၌ ငြင်းခုံမှု ရှိပါ၏၊ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ဗြာဟ္မဏဖြစ်၏ဟု ဘာရဒွါဇ ပုဏ္ဏားက ဆိုပါ၏၊ အကျွန်ုပ်က (ပြုလုပ်မှုကုသိုလ်) ကံအားဖြင့် ဗြာဟ္မဏဖြစ်၏ဟု ဆိုပါ၏၊ စက္ခုငါးပါးရှိ တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဤသို့ သိတော်မူပါ။ (၃)

֍ ၆၀၃။ ထိုအကျွန်ုပ်တို့သည် အချင်းချင်း သိနားလည်စေခြင်းငှါ မစွမ်းနိုင်ကြပါကုန်၊ အကျွန်ုပ်တို့နှစ်ယောက်သည် တရားအားလုံးကိုမှန်စွာ သိသူ (ဘုရား)ဟု ကျော်စောထင်ရှားသော အသျှင်ဘုရားကို မေးလျှောက်ရန် လာကြပါကုန်၏။ (၄)

֍ ၆၀၄။ လောက၌ ရှိခိုးလိုသူတို့သည် ဆုတ်ယုတ်ခြင်းကို လွန်သော လပြည့်ဝန်းကို စိတ်ဖြင့်ကပ်ရောက်၍ လက်အုပ်ချီလျက် ရှိခိုးကြကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားကိုလည်းရှိခိုးကြပါကုန်၏။ (၅)

֍ ၆၀၅။ လောက၌ မျက်စိသဖွယ်ဖြစ်သော အသျှင်ဂေါတမကို အကျွန်ုပ်တို့ မေး လျှောက်ပါကုန်၏၊ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ‘ဗြာဟ္မဏ’ ဖြစ်ပါသလော၊သို့ မဟုတ် (ပြုလုပ်မှုကုသိုလ်) ကံအားဖြင့် ‘ဗြာဟ္မဏ'ဖြစ်ပါသလော၊ ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု မသိကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့အား ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု သိနိုင်လောက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဟောတော်မူပါလော့။ (၆)

֍ ၆၀၆။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မူ၏) -

ဝါသေဋ္ဌ ထိုသတ္တဝါတို့၏ အမျိုးဇာတ်အကျယ်ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ အစဉ် အတိုင်း သင်တို့အား ငါဟောကြားပေအံ့၊မှန်၏- အမျိုးဇာတ်တို့သည် တစ်မျိုး စီတစ်မျိုးစီ များပြားလှကုန်၏။ (၇)

֍ ၆၀၇။ မြက်သစ်ပင်တို့ကိုလည်း သင်တို့ သိကြကုန်၏၊ ထိုမြက်သစ်ပင်တို့သည် မြက်သစ်ပင်မျိုးဟု ဝန်မခံကြကုန်၊ (ဝန်မခံကြကုန်သော်လည်း) ထိုမြက်သစ်ပင်တို့၏ အသွင်အပြင်သည် အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်ဖြစ်၏၊ (ထိုမြက်သစ်ပင်တို့၏) အမျိုး ဇာတ်တို့သည် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ များပြားလှကုန်၏။ (၈)

֍ ၆၀၈။ ထိုမှ (တစ်ပါးသော) ပေါက်ဖတ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ နှံကောင်တို့သည်လည်းကောင်း၊ ပရွက်ပိုးရွတို့တို့ကိုလည်းကောင်း သင်တို့ သိကြကုန်၏၊ ထိုပေါက်ဖတ်စသည်တို့၏ အသွင်အပြင်သည်အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ဖြစ်၏၊မှန်၏ - အမျိုးဇာတ်တို့သည် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ များပြားလှကုန်၏။ (၉)

֍ ၆၀၉။ ငယ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော ကြီးသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော အခြေလေး ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ကိုလည်း သင်တို့ သိကြကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသွင် အပြင်သည် အမျိုးဇာတ်အားဖြင့်ဖြစ်၏၊မှန်၏- အမျိုးဇာတ်တို့သည် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ များပြားလှကုန်၏။ (၁၀)

֍ ၆၁၀။ ဝမ်းပိုက်ရေလျှင် အခြေရှိကုန်သော ရှည်သော ကျောက်ကုန်းရှိကုန်သော မြွေတို့ကိုလည်း သင်တို့သိကြကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏ အသွင်အပြင်သည် အမျိုး ဇာတ်အားဖြင့် ဖြစ်၏၊မှန်၏-အမျိုးဇာတ်တို့သည် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ များ ပြားလှကုန်၏။ (၁၁)

֍ ၆၁၁။ ထိုမှတစ်ပါး ရေ၌ ပေါက်ဖွား၍ ရေ၌ ကျက်စားတတ်ကုန်သော ငါးတို့ကိုလည်း သင်တို့သိကြကုန်၏၊ ထိုရေသတ္တဝါတို့၏ အသွင်အပြင်သည် အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ဖြစ်၏၊မှန်၏-အမျိုးဇာတ်တို့သည် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ များပြားလှကုန်၏။ (၁၂)

֍ ၆၁၂။ ထိုမှတစ်ပါး အတောင်ဖြင့် သွားကုန်သော ကောင်းကင်၌ ပျံကုန်သော ငှက်တို့ကိုလည်း သင်တို့သိကြကုန်၏၊ ထိုငှက်သတ္တဝါတို့၏ အသွင်အပြင်သည် အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ဖြစ်၏၊မှန်၏ -အမျိုးဇာတ်တို့သည် တစ်မျိုးစီ တစ်မျိုးစီ များပြားလှကုန်၏။ (၁၃)

֍ ၆၁၃။ ဤဆိုခဲ့ပြီးသော အမျိုးဇာတ်တို့၌ ဇာတ်ဖြင့်ပြီးသော အသီးသီးသော အသွင်အပြင်ရှိသကဲ့သို့ ဤအတူ လူတို့၌ အမျိုးဇာတ်ဖြင့် ပြီးသော အသီးသီးသော အသွင်အပြင် မရှိ။ (၁၄)

--

֍ ၆၁၄။ လူတို့၌ ဆံပင်တို့ဖြင့်မူလည်း အမျိုးဇာတ်ဖြင့် ဖြစ်သော အသွင်အပြင် အထူး မရှိ၊ ဦးခေါင်းနားရွက် မျက်စိ နှာခေါင်း နှုတ်ခမ်း မျက်ခုံးတို့ဖြင့်မူလည်း အမျိုးဇာတ်ဖြင့် ဖြစ်သော အသွင်အပြင်အထူးမရှိ။ (၁၅)

֍ ၆၁၅။ လည်ပင်း ပခုံး ဝမ်းဗိုက် ကျောက်ကုန်း ခါး ရင် ကျဉ်းမြောင်းရာအင်္ဂါ မေထုန်အားဖြင့်မူလည်းအမျိုးဇာတ်ဖြင့် ဖြစ်သော အသွင်အပြင် အထူးမရှိ။ (၁၆)

֍ ၆၁၆။ လက်သည်း ခြေသည်း ခြေသလုံး ပေါင် အဆင်းအသံတို့ဖြင့်မူလည်း အမျိုးဇာတ်ဖြင့် ဖြစ်သော အသွင်အပြင် အထူးမရှိ၊ လူမှတစ်ပါးသော သစ်ပင်စသော ဇာတ်တို့၌ ဇာတ်ဖြင့်ဖြစ်သော အသွင်အပြင်ရှိသကဲ့သို့ ဤအတူ လူတို့၌ ဇာတ်ဖြင့်ဖြစ်သော အသွင်အပြင် အထူးမရှိ။ (၁၇)

֍ ၆၁၇။ လူတို့တွင် (ပုဏ္ဏားအစရှိသူတို့၏) ကိုယ်တို့၌ အသီးသီးဖြစ်သော ဤဆံပင်အစရှိသော ပုံသဏ္ဌာန်ထူးခြားမှု မရှိ၊ (သို့ ပင်မရှိပါသော်လည်း) လူတို့ဝယ် ဗြာဟ္မဏ ခတ္တိယဟု ခေါ်ဝေါ်ကြောင်းခန္ဓာကိုယ်တို့၌ အမည်ပညတ်အားဖြင့်သာ ခေါ်ဆိုရ၏။ (၁၈)

֍ ၆၁၈။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို လယ်ထွန်မှုကိုမှီ၍ အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် လယ်သမား ‘ကဿက’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ'မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၁၉)

֍ ၆၁၉။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို အထူးထူးသော လက်မှုပညာဖြင့် အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် လက်မှုပညာသည် ‘သိပ္ပိက’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ'မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၂၀)

֍ ၆၂၀။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို အရောင်းအဝယ်ကိုမှီ၍ အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် ကုန်သည် ‘ဝါဏိဇ’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ'မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၂၁)

֍ ၆၂၁။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို သူတစ်ပါးတို့၏ အစေအပါးအဖြစ်ဖြင့် အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် အစေခံ ‘ပေဿိက’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ'မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၂၂)

֍ ၆၂၂။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို မပေးသော ဥစ္စာကို ခိုးယူမှုဖြင့် အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် သူခိုး ‘စောရ’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ'မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၂၃)

֍ ၆၂၃။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို မြားလှံစသော လက်နက်ဖြင့် အသက် မွေး၏၊ ထိုသူသည် စစ်မှုထမ်း ‘ယောဓာဇီဝ’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ'မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၂၄)

֍ ၆၂၄။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို ပုရောဟိတ်အမှုဖြင့် အသက်မွေး၏၊ ထိုသူသည် ယဇ်ပူဇော်တတ်သူ ‘ယာဇက’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ'မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၂၅)

֍ ၆၂၅။ လူတို့တွင် မည်သည့်ပုဂ္ဂိုလ်မဆို မြို့ ရွာကိုလည်းကောင်း၊ တိုင်းနိုင်ငံကိုလည်းကောင်းသုံးဆောင်ခံစား၏၊ ဤသူသည် မင်း ‘ရာဇာ’ မည်၏၊ ‘ဗြာဟ္မဏ’ မမည်၊ ဝါသေဋ္ဌ ဤသို့ သိလော့။ (၂၆)

֍ ၆၂၆။ (ဝါသေဋ္ဌ) ပုဏ္ဏားမျိုး၌ ဖြစ်သော ပုဏ္ဏေးမမှဖြစ်သောသူကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ မဆို၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် ရာဂစသောကြောင့်ကြမှု ကိလေသာရှိခဲ့မူ ဘောဝါဒီ အမည် ရှိ၏၊ကြောင့်ကြမှုကိလေသာလည်း မရှိ၊ စွဲလမ်းမှုလည်း မရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၂၇)

֍ ၆၂၇။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် အလုံးစုံသော အနှောင်အဖွဲ့ သံယောဇဉ်အားလုံးကို ဖြတ်၍ထိတ်လန့်ပူပန်မှု မရှိ၊ ကပ်ငြိတတ်သည့် ကိလေသကို လွန်သော ကိလေသာနှင့် မယှဉ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါဆို၏။ (၂၈)

֍ ၆၂၈။ (ဝါသေဋ္ဌ ဒေါသတည်းဟူသော) နှောင်ကြိုးကိုလည်းကောင်း၊ (တဏှာတည်းဟူသော) လွန်ကြိုးကိုလည်းကောင်း ကိန်းအောင်းနေသော ကိလေသာနှင့် တကွသော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးတည်းဟူသော ထူးကြိုးကိုလည်းကောင်း ဖြတ်၍ အဝိဇ္ဇာတံခါးကျင် မင်းတုပ်ကို ပယ်နုတ်ပြီးလျှင် သစ္စာလေးပါးကို သိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၂၉)

--

֍ ၆၂၉။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဆဲရေးခြင်း ပုတ်ခတ်ညှဉ်းဆဲခြင်း နှောင် ဖွဲ့ခြင်းကို အမျက်မထွက်ဘဲသည်းခံ၏၊သည်းခံခြင်းအားတည်းဟူသော စစ်သည် ဗိုလ်ပါရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၀)

֍ ၆၃၀။ (ဝါသေဋ္ဌ) အမျက်လည်းမထွက်၊ ဓုတင်အကျင့်လည်းရှိသော သီလနှင့်လည်း ပြည့်စုံတဏှာပြန့်ပြောခြင်းလည်း မရှိ၊ ယဉ်ကျေး၍ အဆုံးစွန်သော ကိုယ် ရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၁)

֍ ၆၃၁။ (ဝါသေဋ္ဌ) ကြာဖက်၌ ရေမတင်သကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ (ပွတ်ဆောက်) စူးဖျား၌ မုန်ညင်းစေ့မတည်နိုင်သကဲ့သို့လည်းကောင်း ကာမတို့၌ မကပ်ငြိ မလိမ်းကျံသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါဆို၏။ (၃၂)

֍ ၆၃၂။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤဘဝ၌ပင် မိမိ၏ ဆင်းရဲကုန်ရာဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်ကို သိ၏၊ ချအပ်သော ခန္ဓာဝန်ရှိ၍ ကိလေသာတို့နှင့် မယှဉ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၃)

֍ ၆၃၃။ (ဝါသေဋ္ဌ) နက်နဲသော ပညာရှိသော ထက်မြက်သော ပညာရှိသော လမ်းမှန်ကိုဟုတ်သည်မဟုတ်သည်၌ လိမ္မာသော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်ပြီးသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၄)

֍ ၆၃၄။ (ဝါသေဋ္ဌ) လူတို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ရဟန်းတို့နှင့်လည်းကောင်း နှစ်ပါးစုံသောသူတို့နှင့်မရောယှက်သောတဏှာကင်းကြောင်း အကျင့်ရှိသည်ဖြစ်၍ အလို နည်းသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၅)

֍ ၆၃၅။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိတ်လန့်တတ်သော ပုထုဇဉ် သေက္ခ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌လည်းကောင်း၊ မကြောက်မလန့် တည်တံ့သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌လည်းကောင်း တုတ် လက်နက်ကို ပယ်ချထားပြီးဖြစ်၍ မိမိလည်း မသတ် သူတစ်ပါးကိုလည်း မသတ်စေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါဆို၏။ (၃၆)

֍ ၆၃၆။ (ဝါသေဋ္ဌ) ဆန့်ကျင်ဘက်ပြုသူတို့၌ မဆန့်ကျင်သော ဓားတုတ်ရှိသူတို့၌ ဓားတုတ်ချပြီးသည်ဖြစ်၍ ရန်ငြိမ်းသော စွဲလမ်းအပ်သောတရားတို့၌ စွဲလမ်းခြင်း မရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၇)

֍ ၆၃၇။ (ဝါသေဋ္ဌ) မုန်ညင်းစေ့သည် (ပွတ်ဆောက်) စူးဖျားမှ လျောကျသကဲ့သို့ စွဲမက်မှု ‘ရာဂ'အမျက်ထွက်မှု ‘ဒေါသ’ ထောင်လွှားမှု ‘မာန’ သူတစ်ပါး၏ဂုဏ်ကို ဖျက်ဆီးမှု ‘မက္ခ'တို့ကင်းပလျောကျပြီးသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၈)

֍ ၆၃၈။ (ဝါသေဋ္ဌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) မည်သည့် တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ အမျက်ဒေါသဖြင့် မထိခိုက်မငြိစွန်းစေမူ၍ နူးညံ့ပြေပြစ်လျက် သဘောအဓိပ္ပါယ် ပေါ်လွင်စေသောမှန်သော စကားကို ပြောဆိုရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၃၉)

֍ ၆၃၉။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် လောက၌ ပိုင်ရှင်မပေးသော ဥစ္စာကို ရှည်သည်ဖြစ်စေ၊ တိုသည်ဖြစ်စေ၊ ငယ်သည်ဖြစ်စေ၊ ကြီးသည်ဖြစ်စေ ကောင်းသည်ဖြစ်စေ၊ မကောင်းသည်ဖြစ်စေ မခိုးယူ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၀)

--

֍ ၆၄၀။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား ဤလောက၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်လောက၌လည်းကောင်းမက်မောမှု ‘တဏှာ'တို့ မရှိကုန်၊ မက်မောမှု ‘အာသာ’ ကင်း၍ ကိလေသာနှင့် မယှဉ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၁)

֍ ၆၄၁။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား ကပ်ငြိတွယ်တာခြင်းတို့ မရှိကုန်၊ တရားမှန်ကို သိ၍သို့လောသို့လောတွေးတောခြင်း မရှိ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်သို့ ဝင်ရောက်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၂)

֍ ၆၄၂။ (ဝါသေဋ္ဌ) ဤလောက၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံ နှစ်ပါးစုံတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ကပ်ငြိတတ်သောတဏှာကိုလည်းကောင်း လွန် မြောက်၏၊ စိုရိမ်ခြင်းမရှိသော ကိလေသာမြူကင်းသော စင်ကြယ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၃)

֍ ၆၄၃။ (ဝါသေဋ္ဌ) အညစ်အကြေးကင်းသော လမင်းကဲ့သို့ ကိလေသာမရှိ၍ စင်ကြယ်သော အထူးသဖြင့်ကြည်လင်သော စိတ်ရှိသော နောက်ကျုခြင်းမှ ကင်းလျက် ဘဝတို့၌ နှစ်သက်တတ်သည့်တဏှာကုန်ပြီးသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၄)

֍ ၆၄၄။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရာဂတည်းဟူသော ဘေးကိုလည်းကောင်း၊ ကိလေသာတည်းဟူသော အသွားခက်သည့် ခရီးကိုလည်းကောင်း၊ သံသရာတည်းဟူသော အကူးခက်သည့် သမုဒ္ဒရာကိုလည်းကောင်း၊ မောဟတည်းဟူသော အမိုက် မှောင်ကိုလည်းကောင်းလွန်မြောက်ပြီး ဩဃလေးပါးကို ကူးမြောက်ပြီးဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်၏၊ ကိလေသာတို့ကို ရှို့မြှိုက်လေ့ ရှိ၏၊ တဏှာကင်း၏၊သို့လောသို့လော တွေးတောမှု မရှိ၊ အစွဲအလမ်းကင်း၍ ငြိမ်းအေး၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၅)

֍ ၆၄၅။ (ဝါသေဋ္ဌ) ဤလောက၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကာမတို့ကို ပယ်၍ အိမ်ရာ မထောင်ဘဲရဟန်းပြု၏၊ ကုန်ပြီးသော ကာမကုန်ပြီးသော ဘဝရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၆)

֍ ၆၄၆။ (ဝါသေဋ္ဌ) ဤလောက၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် တဏှာကို ပယ်၍ အိမ်ရာ မထောင်ဘဲ ရဟန်းပြု၏၊ ကုန်ပြီးသောတဏှာကုန်ပြီးသော ဘဝရှိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ဗြာဟ္မဏဟု ငါဆို၏။ (၄၇)

֍ ၆၄၇။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် လူ၌ ဖြစ်သော အစီးအပွါးကို ပယ်စွန့်၍ နတ်၌ ဖြစ်သော အစီးအပွါးကို လွန်မြောက်၏၊ အလုံးစုံသော အစီးအပွါးနှင့် မယှဉ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါဆို၏။ (၄၈)

֍ ၆၄၈။ (ဝါသေဋ္ဌ ကာမဂုဏ်၌) မွေ့လျော်ခြင်း (ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌) မမွေ့လျော်ခြင်းကို ပယ်စွန့်၍ငြိမ်းအေးပြီးသော ဥပဓိမရှိသော အလုံးစုံသော လောကကို လွှမ်းမိုး၍ တည်သော ရဲရင့်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၄၉)

֍ ၆၄၉။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် သတ္တဝါတို့၏သေခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းကိုလည်းကောင်း အလုံးစုံအားဖြင့် သိ၏၊ ကပ်ငြိတွယ်တာခြင်း မရှိသောသူတော်ကောင်းအကျင့်ကို ကောင်းစွာကျင့်၍ သစ္စာလေးပါးကို သိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါဆို၏။ (၅၀)

֍ ၆၅၀။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏ လားရာဂတိကို နတ် ဂန္ဓဗ္ဗနတ် လူတို့သည် မသိနိုင်ကုန်၊ အာသဝေါကုန်ခန်း၍ ရဟန္တာဖြစ်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၅၁)

֍ ၆၅၁။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား (အတိတ်) ခန္ဓာ၌လည်းကောင်း၊ (အနာဂတ်) ခန္ဓာ၌လည်းကောင်း၊ (ပစ္စုပ္ပန်) ခန္ဓာ၌လည်းကောင်းကြောင့်ကြမှု မရှိ၊ကြောင့်ကြမှုမရှိသော စွဲလမ်းမှုကင်းသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၅၂)

--

֍ ၆၅၂။ (ဝါသေဋ္ဌ) ရှေ့ဆောင် နွားလားဥသဘနှင့်တူသော မြတ်၍ လုံ့လရှိသော သီလက္ခန္ဓစသည်ကို ရှာမှီးလေ့ရှိသော မာရ်သုံးပါးကို အောင်ပြီးသောတဏှာကင်းသော ကိလေသာအညစ်အကြေးဆေးလျှော်ပြီးသော သစ္စာလေးပါးကို သိသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၅၃)

֍ ၆၅၃။ (ဝါသေဋ္ဌ) အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေး၌ ဖြစ်ဖူးသော ခန္ဓာအစဉ်ကို သိ၏၊ နတ်ပြည် ငရဲပြည် ကိုလည်း မြင်၏၊ ပဋိသန္ဓေကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့လည်း ရောက်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ‘ဗြာဟ္မဏ’ဟု ငါ ဆို၏။ (၅၄)

֍ ၆၅၄။ လောက၌ အမည်အနွယ်ကို အထူးထူးအထွေထွေ ကြံဆအပ်၏၊ ဤသို့ ကြံဆခြင်းသည် အမည်ပညတ်မျှသာတည်း၊ အမည်ပညတ်သည် ခေါ်ဝေါ်သမုတ် သဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ ထိုထိုမွေးဖွားရာအချိန်ကာလကပင် ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည် အထူးထူးအထွေထွေမှည့်ခေါ်ကြံဆအပ်၏။ (၅၅)

֍ ၆၅၅။ မသိကြကုန်သော သတ္တဝါတို့၏ စိတ်နှလုံး၌ မိစ္ဆာအယူသည် ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံးကိန်းဝပ်၏၊ မသိကြကုန်သည်ဖြစ်၍သာလျှင် အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ‘ဗြာဟ္မဏဖြစ်၏’ဟု ဆိုကြကုန်၏။ (၅၆)

֍ ၆၅၆။ အမျိုးဇာတ်ကြောင့် ‘ဗြာဟ္မဏ'မဖြစ်နိုင်၊ အမျိုးဇာတ်ကြောင့် ‘ဗြာဟ္မဏ’ မဟုတ်သူလည်းမဖြစ်နိုင်၊ ပြုလုပ်သော အမှုကြောင့် သာ ‘ဗြာဟ္မဏ'ဖြစ်၏၊ ပြု လုပ်သော အမှုကြောင့် သာ'ဗြာဟ္မဏ'မဟုတ်သူ ဖြစ်၏။ (၅၇)

֍ ၆၅၇။ အလုပ်ဖြင့် လယ်သမားဖြစ်၏၊ အလုပ်ဖြင့် လက်မှုပညာသည် ဖြစ်၏၊ အလုပ်ဖြင့်ကုန်သည် ဖြစ်၏၊ အလုပ်ဖြင့် အစေခံ ဖြစ်၏။ (၅၈)

֍ ၆၅၈။ အလုပ်ဖြင့် ခိုးသူ ဖြစ်၏၊ အလုပ်ဖြင့် စစ်မှုထမ်းသူလည်း ဖြစ်၏၊ အလုပ်ဖြင့် ယဇ်ပူဇော်တတ်သူဖြစ်၏၊ အလုပ်ဖြင့် မင်း ဖြစ်၏။ (၅၉)

֍ ၆၅၉။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို ရှုမြင်ကုန်သော ကံ ကံ၏အကျိုး၌ လိမ္မာကုန်သော ပညာရှိတို့သည် ဤသို့ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဤအကြောင်းကံကို မြင်ကုန်၏။ (၆၀)

֍ ၆၆၀။ လောကသည် ကံကြောင့် ဖြစ်၏၊ သတ္တဝါသည် ကံကြောင့် ဖြစ်၏၊ သွားနေသော ရထား၏နားပန်းစောင့်သည် (ရထားဘီးကို) ထိန်းဖွဲ့ထားသကဲ့သို့ သတ္တဝါတို့ကို ကံသည် ထိန်းဖွဲ့ထား၏။ (၆၁)

֍ ၆၆၁။ ဣန္ဒြေကို စောင့်စည်းမှုဖြင့်လည်းကောင်း၊ အကျင့်မြတ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စောင့်စည်းမှု ‘သီလ'ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပညာဖြင့်လည်းကောင်း ဤမြတ်သော ကံကြောင့် သာ ‘ဗြာဟ္မဏ'ဖြစ်၏၊ ထိုဗြာဟ္မဏအဖြစ်သည် မြတ်၏။ (၆၂)

֍ ၆၆၂။ ဝိဇ္ဇာသုံးပါးတို့နှင့် ပြည့်စုံသော ကိလေသာငြိမ်းအေးပြီးသောတစ်ဖန်ဘဝ သစ်၌ ဖြစ်မှုကုန်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် ပညာရှိတို့၏ ဗြဟ္မာလည်း မည်၏၊ သိကြားလည်း မည်၏၊ ဝါသေဋ္ဌဤသို့ သိလော့ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၆၃)

ဤသို့ ဟောတော်မူသော် ဝါသေဋ္ဌနှင့် ဘာရဒွါဇလုလင်တို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဂေါတမတရားတော်သည် အလွန်နှစ်သက်ဖွယ် ရှိပါပေစွ။ပ။ ယနေ့မှ အစပြု၍ အသက်ထက်ဆုံးကိုးကွယ်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဥပါသကာတို့ဟူ၍မှတ်တော်မူပါ”ဟု (လျှောက်ကုန်၏)။

ကိုးခုမြောက် ဝါသေဋ္ဌသုတ် ပြီး၏။

--

၁၀-ကောကာလိကသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် အနာထပိဏ်သူဌေး၏ အရံဖြစ်သော ဇေတဝန်ကျောင်း၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ ကောကာလိကရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီးလျှင် တစ်ခုသောအရပ်၌ ထိုင်နေပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့သည် ယုတ်ညံ့သော အလိုရှိကုန်၏၊ ယုတ်ညံ့သော အလိုတို့၏နိုင်ငံသို့ လိုက်ကြကုန်၏”ဟု လျှောက်၏။

ဤသို့ လျှောက်သော် မြတ်စွာဘုရားသည် ကောကာလိကရဟန်းအား “ကောကာလိက ဤသို့ မဆို လင့်၊ ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေလော့၊ သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကြကုန်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

နှစ်ကြိမ်မြောက်လည်း။ပ။ ကောကာလိကရဟန်းသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်၏ ယုံကြည်ထိုက်သူ စိတ်ချထိုက်သူ ဖြစ်ပါ၏။ သို့သော်လည်း သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့သည် ယုတ်ညံ့သော အလိုရှိကုန်၏၊ ယုတ်ညံ့သော အလိုတို့၏နိုင်ငံသို့ လိုက်ကြကုန်၏”ဟု လျှောက်၏၊ သုံးကြိမ်မြောက်လည်း မြတ်စွာဘုရားသည် ကောကာလိကရဟန်းအား “ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ ကောကာလိက ဤသို့ မဆိုလင့်၊ သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့၌ စိတ်ကို ကြည်လင်စေလော့၊ သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့သည် သီလကို ချစ်မြတ်နိုးကြကုန်၏”ဟု မိန့်တော်မူ၏။

ထို့နောက် ကောကာလိကရဟန်းသည် နေရာမှထကာ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးလျက် အရိုအသေပြု၍ဖဲသွား၏၊ ဖဲသွား၍ မကြာသေးသော ကောကာလိကရဟန်းအား မုန်ညင်းစေ့ခန့်ရှိကုန်သော အဖုအပိန့်တို့ဖြင့် တစ်ကိုယ်လုံး ပျံ့နှံ့၍ ဖြစ်၏၊ မုန်ညင်းစေ့ခန့်လောက်မှ ပဲနောက်စေ့ခန့်လောက် ပဲနောက်စေ့ခန့်လောက်မှ စားတော်ပဲခန့်လောက် ဖြစ်ကုန်၏၊ စားတော်ပဲခန့်လောက်မှ ဆီးစေ့ခန့်လောက် ဆီးစေ့ခန့်လောက်မှ ဆီးသီးခန့်လောက် ဆီးသီးခန့်လောက်မှ သျှိသျှားသီးလုံးခန့်လောက် သျှိသျှားသီးလုံးခန့်လောက်မှ ဥသျှစ်သီးနုခန့်လောက် ဥသျှစ်သီးနုခန့်လောက်မှ ဥသျှစ်သီးမှည့်ခန့်လောက် ဥသျှစ်သီးမှည့်ခန့်လောက် ဖြစ်ပြီး၍ ပေါက်ကွဲကုန်၏၊ ပြည် သည်လည်းကောင်း၊ သွေးသည်လည်းကောင်း ယိုစီးကုန်၏၊ ထို့နောက် ကောကာလိကရဟန်းသည် ထိုအနာဖြင့်သာလျှင် သေလေ၏၊ သေသော ကောကာလိကရဟန်းသည်သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့သောကြောင့် ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်၏။

ထိုအခါ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော သန်းခေါင်ယံအချိန်၌ အလွန်နှစ်သက်ဖွယ်သော အဆင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ဇေတဝန်တစ်ကျောင်းလုံးကို ထွန်းလင်းတောက်ပစေပြီးလျှင် မြတ်စွာဘုရားထံသို့ ချဉ်းကပ်၍ မြတ်စွာဘုရားကို ရှိခိုးပြီး၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်ပြီးသော် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ကောကာလိကရဟန်းသည် ကွယ်လွန်ပါပြီ၊ အသျှင်ဘုရား ကွယ်လွန်သော ကောကာလိက ရဟန်းသည်သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့သောကြောင့် ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်၏”ဟု လျှောက်၏၊ သဟမ္ပတိ ဗြဟ္မာသည် ဤစကားကို လျှောက်ပြီး၍ မြတ်စွာဘုရားကို အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်လေ၏။

ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ထိုညဉ့်လွန်သောအခါ ရဟန်းတို့အား “ရဟန်းတို့ ဤညဉ့်၌ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည် ညဉ့်ဦးယံလွန်ပြီးသော သန်းခေါင်ယံအချိန်၌။ပ။ ရဟန်းတို့ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာသည်ဤစကားကို လျှောက်ပြီး၍ ငါဘုရားကို အရိုအသေပြုပြီးလျှင် ထိုအရပ်၌ပင် ကွယ်လေ၏”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။

--

ဤသို့ မိန့်တော်မူသော် ရဟန်းတစ်ပါးသည် မြတ်စွာဘုရားအား “အသျှင်ဘုရား ပဒုမငရဲ၌ အသက်ပမာဏသည် အဘယ်မျှ ရှည်ပါသနည်း”ဟု (လျှောက်၏)၊ ရဟန်း ပဒုမငရဲ၌ အသက်ပမာဏကား ရှည်သည်သာတည်း၊ ထိုပဒုမငရဲ၏ အသက်ပမာဏကို “ဤမျှလောက်သော နှစ်တို့”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဤမျှလောက်သော နှစ်အရာတို့”ဟူ၍လည်းကောင်း၊ “ဤမျှလောက်သော နှစ်အထောင်တို့”ဟူ၍လည်းကောင်း “ဤမျှလောက်သော နှစ်အသိန်းတို့”ဟူ၍လည်းကောင်း ရေတွက်ခြင်းငှါ မလွယ်ကူဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ အသျှင်ဘုရား ဥပမာပြုခြင်းငှါ တတ်ကောင်းပါ၏လောဟု လျှောက်၏၊ “ရဟန်း တတ်ကောင်း၏”ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်း ကောသလတိုင်း၌ ဖြစ်သောတို့နှစ်ဆယ်ဝင် နှမ်းလှည်းသည် ဖြစ်၏၊ ထိုနှမ်းလှည်းမှယောက်ျားသည် အနှစ်တစ်ရာ အနှစ်တစ်ရာထက်လွန်သဖြင့် တစ်စေ့တစ်စေ့သော နှမ်းကို ထုတ်ပစ်ရာ၏၊ ရဟန်း ကောသလတိုင်း၌ ဖြစ်သောတို့နှစ်ဆယ်ဝင် ထိုနှမ်းလှည်းသည် လုံ့လဖြင့် လျင်မြန်စွာသာလျှင် ကုန်ခန်းခြင်းသို့ ရောက်ရာ၏၊ တစ်ခုသော အဗ္ဗုဒငရဲသည်ကုန်ခြင်းသို့ မရောက်ရာ၊ ရဟန်း အဗ္ဗုဒငရဲနှစ်ဆယ်သည် နိရဗ္ဗုဒငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်း နိရဗ္ဗုဒငရဲနှစ်ဆယ်သည် အဗဗငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်း အဗဗငရဲနှစ်ဆယ်သည် အဟဟငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်း အဟဟငရဲနှစ်ဆယ်သည်အဋဋငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်း အဋဋငရဲနှစ်ဆယ်သည် ကုမုဒငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်းကုမုဒငရဲနှစ်ဆယ်သည်သော ဂန္ဓိကငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်းသော ဂန္ဓိက ငရဲနှစ်ဆယ်သည်ဥပ္ပလငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်း ဥပ္ပလငရဲနှစ်ဆယ်သည် ပုဏ္ဍရိကငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်းပုဏ္ဍရိကငရဲနှစ်ဆယ်သည် ပဒုမငရဲတစ်ခု ဖြစ်၏၊ ရဟန်း ကောကာလိကရဟန်းသည်သာရိပုတ္တရာ မောဂ္ဂလ္လာန်တို့၌ ရန်ငြိုးဖွဲ့သောကြောင့် ပဒုမငရဲ၌ ဖြစ်၏ဟု (မိန့်တော်မူ၏)၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို မိန့်တော်မူပြီး၍ ကောင်းသော စကားကို ဆိုတော်မူတတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ထို့နောက် ဤဂါထာကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၆၆၃။ မွေးဖွားလာသော ယောက်ျား၏ ခံတွင်း၌ ဓားမနှင့်တူသော စကားသည် ဖြစ်၏၊ မကောင်းသဖြင့်ဆိုအပ်သော စကားကို ပြောဆိုသောသူမိုက်သည် ယင်း စကားဖြင့် မိမိကိုယ်ကို ဖြတ်၏။ (၁)

֍ ၆၆၄။ အကြင်သူမိုက်သည် ကဲ့ရဲ့ထိုက်သူကို ချီးမွမ်း၏၊ ချီးမွမ်းထိုက်သူကို မူကား ကဲ့ရဲ့၏၊ ထိုသူမိုက်သည် ခံတွင်းဖြင့် အပြစ်ကို ဆည်းပူး၏၊ ထိုသူမိုက်သည် ထိုအပြစ်ကြောင့် ချမ်းသာကို မရ။

(၂)

֍ ၆၆၅။ လောင်းတန်းကစားရာတို့၌အားလုံးသော စည်းစိမ် မိမိကိုယ်နှင့်တကွ ဥစ္စာဆုံးရှုံးခြင်းဟူသော အပြစ်သည် အနည်းငယ်သော အပြစ်မျှသာတည်း၊ အကြင်သူသည် ကောင်းသော နိဗ္ဗာန်သို့ ကြွသွားကုန်သော ဘုရားပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သာဝကတို့၌ စိတ်ပြစ်မှား၏၊ ထိုသူ၏ ဤပြစ်မှားသော အပြစ်သည်သာလျှင် (ဆိုခဲ့ပြီးသော အပြစ်ထက်) ကြီးလှစွာသော အပြစ်မည်၏။ (၃)

֍ ၆၆၆။ ယုတ်ညံ့သော စကားကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်ကိုလည်းကောင်း ဆောက် တည်၍ အရိယာကို ကဲ့ရဲ့သောသူမိုက်သည် တစ်သိန်းသုံးဆယ့်ခြောက်ခုသော နိရဗ္ဗုဒတို့နှင့် ငါးအဗ္ဗုဒတို့ပတ်လုံး ငရဲ၌ ဖြစ်ရ၏။ (၄)

֍ ၆၆၇။ မဟုတ်မမှန် ပြောဆိုသောသူသည်လည်း ငရဲသို့ ရောက်ရ၏၊ (မိမိ) ပြုလုပ်လျက် မပြုလုပ်ဟု ပြောဆိုသောသူသည်လည်း ငရဲသို့ ရောက်ရ၏၊ ထိုသူ နှစ်ယောက်တို့သည်လည်း ယုတ်သော အမှုရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ နောင်တမလွန်ဘဝ၌ (ငရဲခံခြင်း) တူကုန်၏။ (၅)

--

֍ ၆၆၈။ အကြင်သူမိုက်သည် မပြစ်မှားထိုက်သော စင်ကြယ်၍ ကိလေသာကင်းသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အားပြစ်မှား၏၊ လေညာသို့ ပစ်လွှင့်အပ်သော သိမ်မွေ့သော မြူမှုန်သည် ထိုပစ်လွှင့်သူသို့သာပြန်ကျလာဘိသကဲ့သို့ မကောင်းမှုသည် ထိုသူမိုက်သို့သာ ရှေးရှု ပြန်ကျလာ၏။ (၆)

֍ ၆၆၉။ အကြင်သူသည် အဖန်ဖန် အထပ်ထပ် မပြတ်ဖြစ်သော လောဘ၌ အမြဲအားထုတ်သူ (ဘုရားစသည်တို့၌) မယုံကြည်သူ စဉ်းလဲ ကောက်ကျစ်တတ်သူ (ဘုရားစသည်တို့၏) အဆုံးအမကို မနာယူသူ ဝန်တိုတတ်သူ ချောပစ်ကုန်းတိုက်မှု၌အားထုတ်သူဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် သူတစ်ပါးတို့ကို နှုတ်ဖြင့် ဆဲရေး၏။ (၇)

֍ ၆၇၀။ နှုတ်မငြိမ်သူ အမှန်ကင်းသူ သူတော်မဟုတ်သူ ကြီးပွါးမှုကို ဖျက်ဆီး တတ်သူ ယုတ်မာသူမကောင်းပြုလေ့ရှိသူ ကျက်သရေမဲ့သူ မြတ်စွာဘုရား၏ အဝဇာတသားဖြစ်သူ (ဟယ်) ယောက်ျားယုတ်သင်သည် စကားများစွာ မပြောဆို လင့်၊ သင်သည် ငရဲသို့ ကျမည့်သူဖြစ်၏။ (၈)

֍ ၆၇၁။ ကောကာလိက သင်သည် အစီးအပွါးမဲ့ရန်အတွက် ကိလေသာမြူကို (မိမိ အပေါ်၌) ဖြန့်ကြဲဘိ၏၊ ကြမ်းတမ်းသော အမှုကို ပြုလျက် သူတော်ကောင်းတို့ကို ကဲ့ရဲ့ဘိ၏၊ များစွာသော မကောင်းမှု ဒုစရိုက်တို့ကို ပြုကျင့်၍ ကာလရှည်စွာ ငရဲတည်းဟူသော ချောက်သို့ ရောက်ရမည်သာတည်း။ (၉)

֍ ၆၇၂။ တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူ၏ ပြုလုပ်ပြီးကံသည် မပျောက်ပျက်နိုင်သည်သာတည်း၊ ဆည်းပူးအပ်သော ကံသည် ဆည်းပူးသူတံသို့ ရောက်လာ၏၊ ဆည်းပူးသူ ကံရှင်သည် ဆည်းပူးအပ်သော ကံကို ရသည်သာတည်း၊ ကြမ်းတမ်းသော အမှုကို ပြုလေ့ရှိသော ပညာနုံ့သူသည် တမလွန်လောကဝယ် မိမိကိုယ်၌ပင် ဆင်းရဲတွေ့မြင်ရ၏။ (၁၀)

֍ ၆၇၃။ ထိုသူသည် သံစူး သံငြောင့် အပြည့်နှက်ထားရာ အရပ်သို့လည်းကောင်း၊ အသွားထက်သော သံတံကျင်သို့လည်းကောင်း မိမိပြုသော ကံအားလျော်စွာ ဖြစ်သည့် ခြစ်ခြစ်ပူသော သံတွေခဲလျှင်အစာရှိသော ငရဲသို့လည်းကောင်း ကပ်ရောက်ရ၏။ (၁၁)

֍ ၆၇၄။ ဖမ်းကြကုန် ပုတ်ခတ်ကြကုန်ဟု ဆိုသော ငရဲထိန်းတို့သည်သာယာသော စကားကို မပြောဆိုကြကုန်၊ မျက်နှာချိုသာ ကပ်ရောက်လာကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ စောင့်ရှောက်လို၍ကပ်ရောက်လာကြသည် မဟုတ်ကုန်၊ ငရဲသူသတ္တဝါတို့သည် မီးကျီးအခင်း၌ အိပ်ကြရကုန်၏၊ ထက်ဝန်းကျင် ပြောင်ပြောင်တောက်လောင်သော မီးထဲသို့ ဝင်ကြရကုန်၏။ (၁၂)

֍ ၆၇၅။ သံကွန်ရက်ဖြင့်လည်း ရစ်ဖွဲ့ကုန်သည်ဖြစ်၍ ထိုသံကွန်ရက်အတွင်း၌ သံတူတို့ဖြင့်နှိပ်စက်သတ်ဖြတ်ကုန်၏၊ ကန်းသည်ကို ပြုတတ်သည့် အမိုက်မှောင် ထူထပ်သော ဓူမရောရုဝငရဲသို့ရောက်ကြကုန်၏၊ ထိုအမိုက်မှောင်သည် မြေကြီးကဲ့သို့ ပြန့်ကျယ်၏။ (၁၃)

֍ ၆၇၆။ ထိုမှတစ်ပါး ငရဲသူတို့သည် မီးလျှံတို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် ပြောင်ပြောင် တောက်သော လောဟကုမ္ဘီငရဲအိုးသို့ ဝင်ကြရကုန်၏၊ မီးနှင့် အညီအမျှ ဖြစ်ကုန်သော ထိုသံအိုးတို့၌ ကာလရှည်ကြာစွာ အဖန်ဖန် ပေါ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ကျက်ကြရကုန်သည်သာတည်း။ (၁၄)

֍ ၆၇၇။ ထို့ပြင်လည်း မကောင်းမှုပြုသူသည် ပြည် သွေးတို့နှင့်ရောသော သံအိုး၌ ကျက်ရ၏၊ ထိုသံအိုး၌ အဘယ်သို့ ကျက်ရသနည်း၊ အကြင် အကြင်အရပ်သို့ သွားရောက်ရ၏၊ ထိုထိုသွားရောက်ရာအရပ်၌လည်း ပြည် သွေးတို့ဖြင့် တွေ့ထိသည်ဖြစ်၍ ညစ်ညူးပင်ပန်းဆင်းရဲရ၏။ (ဤသို့ ကျက်ရ၏)။ (၁၅)

֍ ၆၇၈။ မကောင်းမှုပြုသူသည် ပိုးလောက်တို့၏ နေရာဖြစ်သော ဘင်ပုပ်ရေငရဲ၌ ကျက်ရ၏၊ ထိုဘင်ပုပ်ရေငရဲ၌ အဘယ်သို့ ကျက်ရသနည်း၊ အိုးကင်း ထက် အောက်ဝန်းကျင်သည်အရပ်ခပ်သိမ်းတို့၌ အညီအမျှဖြစ်သောကြောင့် ထိုဘင်ပုပ်ရေ ငရဲ၌ ဖဲသွားရန် လမ်းမရှိ၊ (ဤသို့ ကျက်ရ၏)။ (၁၆)

--

֍ ၆၇၉။ ထို့ပြင်လည်း ထက်မြက်သာ သန်လျက်ရွက်တောငရဲသို့ ကိုယ်အပိုင်း အပိုင်း ပြတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ဝင်ကြရကုန်၏၊ ငရဲထိန်းတို့သည် လျှာကို သံမျှား ချိတ်ဖြင့် ဖောက်ကုန် ဖောက်ကုန်၍ဆွဲထုတ်'ကြပြီးလျှင် အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ နှိပ်စက် ကြကုန်၏။ (၁၇)

֍ ၆၈၀။ ထို့ပြင်လည်း သွားလာရန် ခဲယဉ်းလှသော သင်တုန်းဓားသွားကဲ့သို့ ထက်သော အသွားရှိသော ဝေတ္တရဏီမည်သော ကြိမ်ပိုက်ချောင်းငရဲသို့ ရောက်ကြ ရပြန်၏၊ မကောင်းမှုကို ပြုကြကုန်သော လူမိုက်တို့သည် မကောင်းမှုတို့ကို ပြုကြကုန်၍ ကြိမ်ပိုက် ချောင်းငရဲ၌ ကျရောက်ကြရကုန်၏။ (၁၈)

֍ ၆၈၁။ ထိုကြိမ်ပိုက်ချောင်းငရဲ၌ ငိုကြွေးမြည်တမ်းကြသော ငရဲသူတို့ကို ရွှေသော အဆင်းပြောက်ကျားသော အဆင်းရှိသော အိမ်ခွေး မြေခွေးတို့သည် အလွန်မက် မောကုန်သည်ဖြစ်၍စားကြကုန်၏၊ တောကျီးအ အပေါင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ စွန်ရဲတို့သည်လည်းကောင်း၊ အိမ်ကျီးတို့သည်လည်းကောင်း ထိုးဆိတ်ကြကုန်၏။ (၁၉)

֍ ၆၈၂။ ဤငရဲ၌ မကောင်းမှုပြုပြီးသော သတ္တဝါသည် အကြင်ကမ္မကရဏ အမျိုး မျိုးကို တွေ့ထိရ၏၊ ဤသို့ ကမ္မကရဏအမျိုးမျိုး ဖြစ်ရခြင်းသည် အလွန်ဆင်းရဲ ပင်ပန်းလေစွတကား၊ ထို့ကြောင့် ဤလောက၌ သတ္တဝါသည် အသက်အကြွင်း ရှိနေသေးပါမူ ပြုသင့်ပြုထိုက်သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို ပြုလုပ်ရာ၏၊ မမေ့ မလျော့ရာ။ (၂၀)

֍ ၆၈၃။ အကြင်တို့နှစ်ဆယ်ဝင် နှမ်းလှည်းတို့ကို ပညာရှိတို့သည် ရေတွက်အပ်ကုန်၏၊ ထိုနှမ်းလှည်းတို့ကို ပဒုမငရဲ၌ အရေအတွက်အားဖြင့် ဆောင်ပြအပ်ကုန်၏၊မှန်၏-ကုဋေငါးသော င်းတစ်ထောင့်နှစ်ရာတို့သည် ပဒုမငရဲသက် ဖြစ်ကုန်၏။ (၂၁)

֍ ၆၈၄။ ဤလောက၌ ငရဲတို့ကို အကြင်မျှလောက် ဆင်းရဲလှကုန်၏ဟူ၍ ဆို အပ်ကုန်၏၊ ထိုမျှလောက်ဆင်းရဲလျက်လည်း ကြာမြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး ထိုငရဲ၌ နေရ၏၊ ထို့ကြောင့် စင်ကြယ်သော သီလကို ချစ်၍ ကောင်းမြတ်သော ဂုဏ်ရှိသူ အရိယာတို့၌ နှုတ်ကိုလည်းကောင်း၊ စိတ်ကိုလည်းကောင်းအမြဲမပြတ် စောင့်ရှောက်ရာ၏။ (၂၂)

ဆယ်ခုမြောက် ကောကာလိကသုတ် ပြီး၏။

--

၁၁-နာလကသုတ်

֍ ၆၈၅။ အသိတမည်သော (ကဏှဒေဝီလ) ရှင်ရသေ့သည် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ကုန် စင်ကြယ်သည့်အဝတ်ကို ဝတ်ကုန်သော နတ်ပုဆိုးကို မြှောက်လွှင့်ကုန်လျက် အတိုင်းထက် အလွန် ကခုန်မြူးထူးကုန်သောတာဝတိံသာနတ်အပေါင်းတို့ကိုလည်းကောင်း၊ နတ်တို့အရှင် သိကြားမင်းကိုလည်းကောင်း နေ့သန့်စင်ရာတာဝတိံသာ နတ်ပြည်၌ မြင်လေ၏။ (၁)

֍ ၆၈၆။ တက်ကြွဝမ်းမြောက်သည့် စိတ်ရှိကုန်သော နတ်တို့ကို မြင်၍ လေးလေး စားစား ပြုလျက်ထိုနတ်အပေါင်းတို့ထံ၌ ဤစကားကို ဆို၏- နတ်အပေါင်းသည် အဘယ့်ကြောင့် အလွန်လျှင်ကောင်းသော အမူအရာ ရှိသနည်း၊ အဘယ်ကို စွဲ၍ နတ်ပုဆိုးကို မြှောက်လွှင့်လျက် သင်တို့မြူးထူး ပျော်ပါးကြပါကုန်သနည်း။ (၂)

֍ ၆၈၇။ အသုရာတို့နှင့် စစ်ထိုးကြကုန်သည်ရှိသော် နတ်တို့အောင်နိုင်၍ အသုရာတို့ရှုံးသောအခါ၌သော်မှလည်း ဤကဲ့သို့ သဘောရှိသော ကြက်သီးမွေးညင်း ထအောင် ဝမ်းမြောက်မှုမဖြစ်စဖူး၊ အဘယ်သို့ သော မဖြစ်စဖူး ထူးကဲသော အာရုံကို မြင်၍ နတ်တို့ဝမ်းမြောက်ကြပါကုန်သနည်း။ (၃)

֍ ၆၈၈။ နတ်တို့သည် လေလည်း ချွန်ကြကုန်၏၊ သီချင်းလည်း ဆိုကြကုန်၏၊ တီးမှုတ်လည်းတီးမှုတ်ကြကုန်၏၊ လက်ပမ်းပေါက်လည်း ခတ်ကြကုန်၏၊ ကလည်း ကကြကုန်၏၊ မြင်းမိုရ်တောင်ထိပ်၌ နေသော နတ်တို့ သင်တို့ကို ငါ မေးပါ၏၊ အိုနတ်တို့ သင်တို့သည် ငါ၏ ယုံမှားခြင်းကို လျင်မြန်စွာဖျောက်ကြကုန်လော့။ (၄)

֍ ၆၈၉။ ရတနာမြတ်ဖြစ်သော အတုမရှိသော ဘုရားလောင်းသည် လူ့ပြည် သာကီဝင်မင်းသားတို့၏ဂါမခေတ်နယ်မြေ လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်ဝယ် (သတ္တဝါတို့၏) စီးပွါးချမ်းသာအလို့ငှါ မီးရှုးသန့်စင်ဖွားမြင်တော်မူပါ၏၊ ထို့ကြောင့် အကျွန်ုပ်တို့သည် နှစ်သက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ အလွန်လျှင်ကောင်းသော အမူအရာ ရှိကြပါကုန်၏။ (၅)

֍ ၆၉၀။ သတ္တဝါအားလုံးတို့ထက် မြတ်၍ အမြတ်ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်တော်မူသော သတ္တဝါအားလုံးတို့ထက်ထူးချွန်၍ လူတို့၌ ဥသဘသဖွယ်ဖြစ်သော ထိုဘုရား လောင်းသည် ဣသိပတနတောအုပ်ဝယ်ခွန်အားရှိသည့် သားတို့သနင်း ခြင်္သေ့မင်း ကဲ့သို့ ရဲတင်းသော စကားကို မြွက်ဆိုလျက်ဓမ္မစကြာတရားတော်ကို ဟောတော်မူလိမ့်မည်။ (၆)

֍ ၆၉၁။ ထိုအသိတရှင်ရသေ့သည် ထိုနတ်တို့ ပြောဆိုသံကို ကြား၍ အဆော တလျင် နတ်ပြည်မှဆင်းသက်ပြီးနောက် သုဒ္ဓေါဒနမင်းကြီး၏ နန်းတော်သို့ ဝင်ကာ ထိုင်နေပြီးလျှင် မင်းသားသည်အဘယ်အရပ်၌ ရှိနေသနည်း၊ ငါ ကြည့် ရှု လိုပါ၏ဟု သာကီဝင်မင်းသားတို့ကို ပြောဆို၏။ (၇)

֍ ၆၉၂။ ထို့နောက် အလွန်လိမ္မာသော ရွှေပန်းထိမ်သည်သည် ဖိုဝ၌ အကြိမ်ကြိမ် လှော်၍အဖန်ဖန်ခတ်အပ်သော တောက်ပသော ရွှေကဲ့သို့ အသရေဖြင့် တောက်ပသော မြတ်သော အဆင်းရှိသော မင်းသားငယ်ကိုသာကီဝင်မင်းသားတို့က အသိတမည်သော ကဏှဒေဝီလရသေ့အား ပြကြကုန်၏။ (၈)

֍ ၆၉၃။ အသိတရသေ့သည် အလျှံတပြောင်ပြောင် တောက်ပသော မီးကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကောင်းကင်၌ သွားသော အထူးစင်ကြယ်သော ကြယ်တို့၏ အကြီးအမှူး လကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ သရဒအခါ၌ မိုးတိမ်မှလွတ်၍ ထွန်းလင်းတောက်ပသော နေကဲ့သို့လည်းကောင်း ထွန်းတောက်ပသော သတို့သားကို မြင်ရသော်ဝမ်း မြောက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ ပြန့်ပြောများမြတ်သော နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ'ကို ရလေ၏။ (၉)

--

֍ ၆၉၄။ နတ်တို့သည် များသောအခက်အလက်ရှိသောတစ်ထောင်သောအချက် ဝန်းရှိသော ထီးကို ကောင်းကင်၌ ဆောင်းမိုးပေးကြကုန်၏၊ ရွှေအရိုးတပ်သော စာမရီသားမြီး ယပ်တို့သည် တငြိမ့်ငြိမ့်လွှဲခပ်နေကြကုန်၏၊ သားမြီးကိုင်သူ ထီးကိုင်သူကို မူကား မမြင်ကြရကုန်။ (၁၀)

֍ ၆၉၅။ ကဏှသိရီဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်အပ်သော ဆံကျစ်ထုံးဒေဝီလရသေ့သည် တစ်နိက္ခ အချိန်စီးသော ရွှေတုံးကဲ့သို့ ကမ္ဗလာနီ၌ ထားအပ်သော သတို့သားကိုလည်းကောင်း၊ ဦးထိပ်၌ ဆောင်းမိုးထားအပ်သော ထီးဖြူကိုလည်းကောင်း တွေ့မြင်ရသော် တက်ကြွသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ခံယူလှမ်းလင့်၏။ (၁၁)

֍ ၆၉၆။ လှမ်းယူပြီးလျှင် လက္ခဏာကျမ်း ဗေဒင်ကျမ်းတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်ပြီးသော ထိုဒေဝီလရသေ့သည်သာကီဝင်မင်းတို့၏ အကြီးအမြတ်ဖြစ်သော သတို့သားကို ဉာဏ်ဖြင့်စုံစမ်းဆင်ခြင်သည်ရှိသော် ကြည်လင်သော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်ရကား “ဤသတို့သားသည် အခြေနှစ်ချောင်းရှိနတ်လူတို့တွင် အထွတ်အမြတ်ဖြစ်၍ အတုမရှိ မြတ်သောသူတည်း”ဟု မြွက်ဆို ပြောကြားလေ၏။ (၁၂)

֍ ၆၉၇။ ထို့နောက်မှ မိမိလားရမည့် ဂတိကို အောက်မေ့ဆင်ခြင်သည်ရှိသော် စိတ် မချမ်းမြေ့သော သဘောရှိရကား မျက်ရည်ကျလေ၏၊ သာကီဝင်မင်းတို့သည် ရှင် ရသေ့ ငိုသည်ကို မြင်ကြကုန်၍"သတို့သားငယ်၌ အန္တရာယ်ဖြစ်လတ္တံ့လော”ဟု ပြောဆိုမေးမြန်းကြကုန်၏။ (၁၃)

֍ ၆၉၈။ ရသေ့သည် စိတ်မချမ်းမြေ့သော သာကီဝင်မင်းတို့ကို မြင်၍ ငါသည် သတို့သားငယ်၌ အစီးအပွါးမဲ့ ဖြစ်မည်ကို မတွေ့မမြင်ရပေ၊ ထိုမင်းသားအား အန္တရာယ်ဖြစ်လိမ့်မည်လည်း မဟုတ်၊ ဤမင်းသားသည် သေးသိမ်ယုတ်ညံ့သူ မဟုတ်၊ သင်တို့သည် ဝမ်းမြောက်သော စိတ် ရှိကြပါကုန်လော့။ (၁၄)

֍ ၆၉၉။ ဤမင်းသားသည် မြတ်သော သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လတ္တံ့၊ ထိုမင်းသားသည်မြင့်မြတ်စင်ကြယ်သော နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်ပြီးလျှင် များစွာသော သတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွါးကို စောင့်ရှောက်လျက် ဓမ္မစကြာတရားတော်ကို ဟော တော်မူလတ္တံ့၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏သာသနာတော်သည် ကျယ်ပြန့်သည် ဖြစ်လတ္တံ့။ (၁၅)

֍ ၇၀၀။ ဤလူ့ပြည်၌ ငါ၏အသက်ကြွင်းသည် ကြာမြင့်တော့မည် မဟုတ်၊ ဤမင်းသားဘုရားမဖြစ်မီ အတွင်း၌ပင် ငါသည် သေရလတ္တံ့၊ ထိုငါသည် သူတစ်ပါးတို့နှင့်မတူသည့် ဝီရိယရှိသော ဘုရားရှင်၏ တရားကို နာကြားရတော့မည် မဟုတ်၊ ထို့ကြောင့် ငါသည် စိတ်ထိခိုက်သူပျက်စီးခြင်းသို့ ရောက်သူ စိတ်ဆင်းရဲသူ ဖြစ်ရပါ၏။ (၁၆)

֍ ၇၀၁။ ထိုရသေ့သည်သာကီဝင်မင်းတို့အား ပြန့်ပြောများမြတ်သော နှစ်သက်မှု ‘ပီတိ'ကို ဖြစ်စေပြီးလျှင် နန်းတွင်းမှ ထွက်ခဲ့၏၊ အကျင့်မြတ်ရှိသူ ထိုရသေ့သည် မိမိတူကို သနားသည်ဖြစ်၍သူတစ်ပါးတို့နှင့် မတူသည့် ဝီရိယရှိသော ဘုရားရှင်၏ တရား၌ ကျင့်သုံးဆောက်တည်စေ၏။ (၁၇)

֍ ၇၀၂။ နောင်အခါ၌ သင်သည် ဘုရားဟူသော အသံကို ကြားခဲ့မူ သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်သို့ ရောက်လတ်တော်မူပြီးသော ဘုရားရှင်သည် နိဗ္ဗာန်လမ်းခရီးကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ မူ ထိုအခါ ထိုဘုရားထံသို့ ကိုယ်တိုင်သွား၍ အယူဝါဒကို မေးလျက် မြတ်စွာဘုရား ထံ၌ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်လေလော့။ (၁၈)

֍ ၇၀၃။ အစီးအပွါးကို လိုသော စိတ်ရှိသောတာဒိဂုဏ်ရှိသော နောင်အခါ၌ အလွန်မြတ်သော နိဗ္ဗာန်ကို မြင်သော ထိုအသိတရသေ့ဆုံးမသော နာလကသည် ဆည်းပူးအပ်ပြီးသော ကောင်းမှုအစုရှိသည်ဖြစ်၍မြတ်စွာဘုရားကို မျှော်လင့်လျက် ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်စည်းကာ ရသေ့အသွင်ဖြင့် နေလင့်၏။ (၁၉)

--

֍ ၇၀၄။ အသိတရသေ့၏ ဆုံးမသောအချိန်အခါ ရောက်လတ်သော် ထိုနာလကသည် မြတ်စွာဘုရား၏မြတ်သော ဓမ္မစကြာတရားဟောခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ကြွေးကြော်သော အသံကို ကြား၍ဣသိပတနမိဂဒါဝုန်တောသို့ သွားလျက် မြတ်သော ဣသိဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို မြင်သောကြောင့်ကြည်ညို၍ မုနိတို့၏ အမြတ်ဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရားအား မောနေယျအကျင့်မြတ်ကို မေး လျှောက်လေ၏။ (၂၀)

ဝတ္ထုဂါထာ ပြီး၏။

֍ ၇၀၅။ ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား အသိတရသေ့ ပြောဆိုခဲ့သော စကားသည် မချွတ်မယွင်း့အမှန်ပင် ဖြစ်တော့သည်ဟု အကျွန်ုပ်သိအပ်ပါ၏၊ ထို့ကြောင့် တရားအားလုံးတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်တော်မူပြီးသော မြတ်စွာဘုရားအား အကျွန်ုပ် မေးလျှောက်ပါ၏- (၂၁)

֍ ၇၀၆။ မြတ်စွာဘုရား အိမ်ရာမထောင်သော ရဟန်းအဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံသော ဆွမ်းခံလှည့်လည်ခြင်းဖြင့်ရှာမှီးသော အကျွန်ုပ်သည် မေးလျှောက်သည်ဖြစ်၍ အသျှင်ဘုရားသည် မောနေယျအကျင့်မြတ်ကို ဟောတော်မူပါလော့။ (၂၂)

֍ ၇၀၇။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ ဟောတော်မူ၏) -

မောနေယျကျင့်ဝတ်ကို သင့်အား ငါဘုရား သိစေအံ့၊ ပြုနိုင်ခဲ ဖြစ်စေနိုင်ခဲသော ထိုမောနေယျအကျင့်ကို ယခု ဟောကြားအံ့၊ သင်သည် မိမိကိုယ်ကို (ဝီရိယဖြင့်)အားပြုထောက်ပံ့ထားလော့၊ (ဝီရိယဖြင့်) ခိုင်မြဲသူ ဖြစ်လော့။ (၂၃)

֍ ၇၀၈။ ရွာ၌ ဆဲရေးသူနှင့် ရှိခိုးသူကို ထပ်တူထပ်မျှပြုရာ၏၊ (ဆဲရေးခံရသော်) စိတ်ပြစ်မှားမှု ‘ဒေါသ'ကို စောင့်ရှောက်ရာ၏၊ (ရှိခိုးခံရသော်) မတက်ကြွဘဲ ကျင့်ရာ၏။ (၂၄)

֍ ၇၀၉။ တော၌ မီးလျှံနှင့်တူကုန်သော ဣဋ္ဌအနိဋ္ဌအားဖြင့် အမြတ်အယုတ်ဖြစ်သည့် အာရုံတို့သည် ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ကုန်၏၊ ထိုတော၌ မိန်းမတို့သည် ရဟန်းကို ဖြား ယောင်းတတ်ကုန်သေး၏၊ ထိုမိန်းမတို့သည် သင့်ကို မဖြားယောင်းစေကုန်လင့်။ (၂၅)

֍ ၇၁၀။ ကောင်း မကောင်းကုန်သော ကာမဂုဏ်တို့ကို ပယ်စွန့်၍ မေထုန် အကျင့်မှ ရှောင်ကြဉ်သူသတ္တဝါတို့၌ မဆန့်ကျင်သူ တပ်မက်မှုမရှိသူ ဖြစ်ရာ၏။ (၂၆)

֍ ၇၁၁။ တဏှာရှိသော သတ္တဝါ တဏှာမရှိသော သတ္တဝါတို့ကိုလည်း ငါသည် ချမ်းသာကို အလိုရှိသကဲ့သို့ ဤသတ္တဝါတို့သည်လည်း ချမ်းသာကို အလိုရှိကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည် ချမ်းသာကို အလိုရှိကုန်သကဲ့သို့ ငါသည်လည်း ချမ်းသာကို အလိုရှိ၏ဟု မိမိကိုယ်ကို ဥပမာပြု၍ မိမိလည်း မသတ်ရာ၊ သူတစ်ပါးကိုလည်းမသတ်စေရာ။ (၂၇)

֍ ၇၁၂။ အကြင် (ပစ္စည်းလေးပါး)၌ ပုထုဇဉ်သည် ကပ်ငြိ၏၊ ထိုပစ္စည်းလေးပါး၌ အလို ‘ဣစ္ဆာ'ကိုလည်းကောင်း၊ လောဘကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ ပညာမျက်စိ ရှိလျက် ကျင့်ရာ၏၊ ပြည့်နိုင်ခဲသော ဤတဏှာ (ချောက်နရက်) ကို ကူးခပ်ရာ၏။ (၂၈)

֍ ၇၁၃။ ယုတ်လျော့ပါးလျှပ်သော ဝမ်းရှိသူ နှိုင်းရှည့်ပိုင်းခြားအပ်သော အာဟာရ ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ အလိုနည်းသူ မလျှပ်ပေါ်သူ ဖြစ်ရာ၏၊ အခါ ခပ်သိမ်း လောလုပ္ပ တဏှာဖြင့် အလိုမရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ အလိုမရှိခြင်းကြောင့် (တဏှာဟူသော) မွတ်သိပ်မှု မရှိသည်ဖြစ်၍ ငြိမ်းအေးရာ၏။ (၂၉)

--

֍ ၇၁၄။ မောနေယျအကျင့်ကို ကျင့်သော ထိုရဟန်းသည် ဆွမ်းခံသွားပြီးလျှင် တောသို့သာလျှင် ပြန်သွားရာ၏၊ သစ်ပင်ရင်း၌ ရပ်တည်၍သော်လည်းကောင်း၊ ထိုင်သည်ဖြစ်၍သော်လည်းကောင်းနေရာ၏။ (၃၀)

֍ ၇၁၅။ ထိုရဟန်းသည် ဈာန်ဝင်စားလေ့ရှိသူ တည်တံ့သူ တော၌ မွေ့လျော်သူ ဖြစ်ရာ၏၊ မိမိကိုယ်ကို အလွန်နှစ်သက်စေသည်ဖြစ်၍ သစ်ပင်ရင်း၌ ဈာန်ဝင်စား ရာ၏။ (၃၁)

֍ ၇၁၆။ ထိုညဉ့်လွန်မြောက်သည်ရှိသော် ရွာသို့ ဆွမ်းခံသွားရာ၏၊ ပင့်ဖိတ်၍ လှူသော ဆွမ်းကိုလည်းမနှစ်သက်ရာ၊ ရွာမှ ဆောင်ယူ၍ လှူသော ဆွမ်းကိုလည်း မနှစ်သက်ရာ။ (၃၂)

֍ ၇၁၇။ မောနေယျအကျင့်ကို ကျင့်သော ရဟန်းသည် ရွာသို့ ရောက်သည်ရှိသော် ဒါယကာတို့၌ ရောရောနှောနှော မနေရာ၊ ပြတ်သော စကားရှိသည်ဖြစ်၍ နိမိတ် ဝိညတ်နှင့် ယှဉ်၍ အစားရှာမှီးကြောင်းစကားကို မပြောဆိုရာ။ (၃၃)

֍ ၇၁၈။ ထိုရဟန်းသည် တစ်စုံတစ်ခုသော ဝတ္ထုပစ္စည်းကို ရလျှင်လည်းကောင်း၏၊ မရလျှင်လည်းကောင်း၏ဟု ရ မရ နှစ်ပါးဖြင့်ပင်လျှင် တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိသည်ဖြစ်၍ သစ်ပင်ကို လျစ်လျူရှုသကဲ့သို့လျစ်လျူရှုကာ ပြန်လှည့်ရာ၏။ (၃၄)

֍ ၇၁၉။ ထိုရဟန်းသည် မအပါဘဲလျက် အသူဟု သမုတ်ခံလျက် သပိတ်ပိုက်ကာဆွမ်းခံလှည့်လည်သည်ရှိသော် အနည်းငယ်မျှ ပေးလှူခြင်းကိုလည်း မရှုတ်ချရာ၊ ပေးလှူ သူကိုလည်းမထီမဲ့မြင် မပြုရာ။ (၃၅)

֍ ၇၂၀။ မဂ်ရကြောင်း အကျင့်ကို သုခပဋိပဒါစသည် အမြတ်အယုတ်ရှိ၏ဟူ၍ ဘုရားတည်းဟူသော သမဏသည် ပြတော်မူ၏၊သို့ ပင် အမြတ်အယုတ်ရှိသော်လည်း တစ်ခုတည်းသော မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်နိဗ္ဗာန်သို့ နှစ်ကြိမ်သော်ကား မရောက်ကုန်၊ ကိလေသာတို့ တစ်ပြိင်နက် မကုန်ရကား နိဗ္ဗာန်ဟူသော ကမ်းသို့ တစ်ကြိမ်သာရောက်သည်လည်း မဟုတ်ပေ။ (၃၆)

֍ ၇၂၁။ အကြင်ရဟန်းအား ပျံ့နှံ့သောတဏှာ (ဝိစရိတ) မရှိ၊ တဏှာအလျဉ် ပြတ်စဲပြီးသော ပြုသင့်သော ကိစ္စ မပြုသင့်သော ကိစ္စကို ပယ်ပြီးသော ထိုရဟန်းအား ရာဂစသည်ကြောင့် ဖြစ်သော ပူပန်မှု မရှိ။ (၃၇)

֍ ၇၂၂။ (နာလက) သင့်အား မောနေယျအကျင့်ကို ငါ ဟောအံ့၊ (ထိုမောနေယျ ရဟန်းသည် ) သင်တုန်းသွား ဥပမာရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ အာစောက်ကို လျှာဖြင့် ထိကပ်ပြီးလျှင် ဝမ်း၌ စောင့်စည်းသူဖြစ်ရာ၏။ (၃၈)

֍ ၇၂၃။ မတွန့်ဆုတ်သော စိတ်ရှိသူလည်း ဖြစ်ရာ၏၊ များစွာလည်း မကြံစည် ရာ၊ (ကိလေသာ) အညှီအဟောက်ကင်းသူ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် တစ်စုံတစ်ခုသော ဘဝ၌ မမှီသူ အကျင့်မြတ်လျှင်လဲလျောင်းရာရှိသူ ဖြစ်ရာ၏။ (၃၉)

֍ ၇၂၄။ အဖော်မမှီး တစ်ယောက်တည်းနေနိုင်ရန် ကျင့်ရာ၏၊ ရဟန်းတို့သည် ကပ်၍ ရှုသင့်ရှုထိုက်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌အားထုတ်နိုင်ရန်လည်း ကျင့်ရာ၏၊ တစ်ယောက်တည်းနေခြင်းကို မောနဟူ၍ ငါဘုရားဟောကြား၏၊ သင်သည် တစ်ယောက်ထီးတည်း မွေ့လျော်နိုင်ခဲ့မူ အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ ကျော်စောထင်ရှားလတ္တံ့။ (၄၀)

֍ ၇၂၅။ ငါဘုရားကို မြတ်နိုးသောသူသည် ဈာန်ဝင်စားကုန်၏၊ ကာမကို စွန့်လွှတ်ကုန်ပြီးသော ပညာရှိတို့၏ ကြွေးကြော်သံကို ကြားရသောကြောင့် ရှက်မှု ‘ဟိရီ'ကိုလည်းကောင်း၊ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'ကိုလည်းကောင်း အတိုင်းထက်အလွန် ပြုရာ၏။ (၄၁)

--

֍ ၇၂၆။ ထိုစကားကို မြစ်ဥပမာတို့ဖြင့် သိကုန်လော့၊ မြစ်ငယ်တို့သည် မြောင်း ငယ် ချောက်ကြားတို့၌ အသံမြည်လျက် စီးသွားကုန်၏၊ မြစ်ကြီးတို့သည်ကား တိတ်တိတ် ဆိတ်ဆိတ် စီးသွားကုန်၏။ (၄၂)

֍ ၇၂၇။ ရေမပြည့်သော အိုးသည် အသံမြည်၏ (ဘောင်ဘင်ခတ်၏)၊ ရေပြည့်သော အိုးသည်ငြိမ်သက်သည်သာတည်း၊ သူမိုက်သည် ရေမပြည့်သော အိုးနှင့် တူ၏၊ ပညာရှိသည် ရေပြည့်သော အိုးကြီးနှင့် တူ၏။ (၄၃)

֍ ၇၂၈။ မြတ်စွာဘုရားတည်းဟူသော သမဏသည် အကျိုးအကြောင်းနှင့် ပြည့်စုံသော အစီးအပွါးနှင့် စပ်ယှဉ်သော စကားကို များစွာ မြွက်ဆိုတော်မူ၏၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် တရားကို သိတော်မူသည်ဖြစ်၍သာ ဟောတော်မူ၏၊ သိတော်မူသည်ဖြစ်၍ များစွာ မြွက်ဆိုတော်မူ၏။ (၄၄)

֍ ၇၂၉။ တရားကို သိသောသူသည် စောင့်စည်းသော စိတ် ရှိ၏၊ တရားကို သိသောသူသည် စကားကို များစွာ မပြောဆို၊ ထိုရဟန်းသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ကို ရထိုက်၏၊ ရလည်းရ၏ဟု (မြတ်စွာဘုရားဟောတော်မူ၏)။ (၄၅)

တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် နာလကသုတ် ပြီး၏။

၁၂-ဒွယတာနုပဿနာသုတ်

အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်း မိဂါရမာတာ ဝိသာခါ၏ ပြာသာဒ်၌ သီတင်းသုံးနေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ညဉ့်၏ ဂုဏ်အင်္ဂါနှင့် ပြည့်စုံ၍ လပြည့်နေ့ဖြစ်သော တစ်ဆယ့်ငါးရက်မြောက် ဥပုသ်နေ့ညဉ့်၌ ရဟန်းအပေါင်း ခြံရံလျက် လွင်တီးခေါင်ဝယ် ထိုင်နေတော်မူ၏၊ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားသည် အလွန်တိတ်ဆိတ် ငြိမ်သက်သော ရဟန်းအပေါင်းကို စောင်းငဲ့ကြည့်ရှုတော်မူကာရဟန်းတို့ကို ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏-

ရဟန်းတို့ အကြင်တရားတို့သည် ကုသိုလ်မည်ကုန်၏။ ဖြူစင်ကုန်၏။ လောကမှ ထွက်မြောက်စေတတ်ကုန်၏။ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်၏။ ရဟန်းတို့ ကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော ဖြူစင်ကုန်သော လောကမှ ထွက်မြောက်စေတတ်ကုန်သော အရဟတ္တဖိုလ်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်သော ထိုတရားတို့ကို သင်တို့ ကြားနာရန် အကြောင်းသည် အဘယ်နည်းဟု မေးကြကုန်မူ ထိုမေးသူတို့ကို နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်းရှိကုန်သောတရားတို့ကိုဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိဖို့ရန်သာတည်းဟု ဖြေဆိုအပ်ကုန်၏။ အဘယ်သို့လျှင် နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်းရှိသောတရားကို ဆိုကြကုန်သနည်း။

(၁) ဤတရားသည် ဆင်းရဲခြင်း ‘ဒုက္ခ'တည်း၊ ဤတရားသည် ဆင်းရဲခြင်း၏ အကြောင်း ‘သမုဒယ'တည်း၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း။ ဤတရားသည် ဆင်းရဲ၏ချုပ်ရာ ‘နိရောဓ'တည်း၊ ဤတရားသည် ဆင်းရဲ၏ချုပ်ရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်း အကျင့်'မဂ္ဂ'တည်း၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း။ ဤသို့ နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်းရှိသောတရားကို ကောင်းစွာ ရှုသည်ဖြစ်၍မမေ့မလျော့ အပြင်းအထန်အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိလျက် နေထိုင်သော ရဟန်းအား ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကိုသော် လည်းကောင်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ အကြွင်းရှိသေးမူ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုသော်လည်းကောင်း ထိုနှစ်မျိုးသော ဖိုလ်တို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော ဖိုလ်ကို မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်အပ်၏။

--

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူပြီးလျှင် ထိုမှနောက်၌ ဤဂါထာတို့ကို မိန့်တော်မူ၏ -

֍ ၇၃၀။ “အကြင်သူတို့သည် ဆင်းရဲကို မသိကြကုန်၊ ထို့ပြင် ဆင်းရဲ၏ ဖြစ်ကြောင်းကို မသိကြကုန်၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲ ချုပ်ငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲချုပ်ငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) သို့ ရောက်ကြောင်း၊ လမ်းစဉ်ကိုလည်းကောင်း မသိကြကုန်။ (၁)

֍ ၇၃၁။ ထိုသူတို့သည် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် ကိလေသာမှလွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာမှ ယုတ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ အဆုံးကို ပြုခြင်းငှါ မထိုက်ကုန်၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းသို့ ဧကန် ရောက်ကြရကုန်၏။ (၂)

֍ ၇၃၂။ အကြင်သူတို့သည်ကား ဆင်းရဲကို သိကြကုန်၏၊ ထို့ပြင် ဆင်းရဲ၏ ဖြစ်ကြောင်းကိုလည်း သိကြကုန်၏၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့် အကြွင်းမဲ့ ဆင်းရဲချုပ်ငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်) ကိုလည်းကောင်း၊ ဆင်းရဲချုပ်ငြိမ်းရာ (နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်ကြောင်း လမ်းစဉ်ကိုလည်းကောင်း သိကြကုန်၏။ (၃)

֍ ၇၃၃။ ထိုသူတို့သည် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) စိတ်နှင့် ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော (အရဟတ္တဖိုလ်) ပညာနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏အဆုံးကို ပြုခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်၏၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း အိုခြင်းသို့ မကပ်ရောက်ကြရကုန်”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၄)

(၂) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်းရှိသော တရားကို ကောင်းစွာရှုခြင်းသည် ဖြစ်ရာအံ့လောဟု ဤသို့ မေးသူတို့ရှိကြကုန်မူ (ထိုမေးသူတို့ကို) “ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု ဖြေဆိုအပ်ကုန်၏။ အဘယ်သို့လျှင် ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှ အားလုံးသည် လောကီကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံဟူသော (ဥပဓိ) အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ လောကီကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံတို့၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၃၄။ “လောက၌ များသော သဘောရှိကုန်သော ဆင်းရဲဒုက္ခဟူသမျှတို့သည် ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ကုန်၏။ မသိသည်ဖြစ်၍ လောကီကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံကို ပြုသော ပညာနုံ့သူ (ပုထုဇဉ်)သည် အဖန်တလဲလဲ ဆင်းရဲသို့ ကပ်ရောက်ရ၏။ ထို့ကြောင့် ပိုင်းခြား၍ သိတတ်သူသည် ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ ဖြစ်ကြောင်းကို ရှုမှတ်ဆင်ခြင်လျက် လောကီကုသိုလ် အကုသိုလ်ကံကို မပြုလုပ်ရာ”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၅)

(၃) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်းရှိသောတရားကို ကောင်းစွာရှုခြင်းသည် ဖြစ်ရာအံ့လောဟု ဤသို့ မေးသူတို့ ရှိကြကုန်မူ (ထိုမေးသူတို့ကို) “ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု ဖြေဆိုအပ်ကုန်၏။ အဘယ်သို့လျှင် ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် အဝိဇ္ဇာဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏။ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ အဝိဇ္ဇာသာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၃၅။ “အကြင်သတ္တဝါတို့သည် ပဋိသန္ဓေနေရမူ သေရမှုဟူသော ခန္ဓာအစဉ်သို့ အဖန်တလဲလဲ ရောက်ကြရကုန်၏၊ ဤလူ့ဘဝ အခြားသောဘဝသို့ (ရောက်ကြရကုန်၏)၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏ ထိုသို့ လားရောက်ရခြင်းသည် အဝိဇ္ဇာကြောင့်သာ ဖြစ်၏။ (၆)

--

֍ ၇၃၆။ ထိုစကား မှန်၏၊ သတ္တဝါအပေါင်းသည် အကြင်အဝိဇ္ဇာကြောင့် ဤသံသရာ၌ ကြာမြင့်စွာ နစ်မြုပ်ရ၏၊ ဤအဝိဇ္ဇာသည် ကြီးစွာသော မောဟပင်တည်း။ အရဟတ္တမဂ် ဝိဇ္ဇာနှင့် ပြည့်စုံသော သတ္တဝါတို့သည် တစ်ဖန် ဘဝသစ်သို့ မရောက်ကြရကုန်”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၇)

(၄) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှ အားလုံးသည် သင်္ခါရဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ သင်္ခါရတို့၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့။ပ။ ထို့နောက်မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၃၇။ “ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် သင်္ခါရဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာ၏၊ သင်္ခါရတို့၏သာ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ (၈)

֍ ၇၃၈-

֍ ၇၃၉။ သင်္ခါရဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်၏ဟု ဤသို့ သော အပြစ်ကို သိ၍သင်္ခါရအားလုံးတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ (ကာမစသော) သညာတို့၏ချုပ်ခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း ဤသို့ ဆင်းရဲကုန်ခြင်း ဖြစ်၏၊ ဤနှစ်မျိုးကို ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်းသိ၍ ကောင်းစွာမြင်ကုန်သော နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်သော ပညာရှိတို့သည် (သင်္ခတ စသည်တို့၏ သဘောကို) ကောင်းစွာသိကုန်၍ မာရ်၏အရာဖြစ်သော တေဘူမကဝဋ်ကို နှိမ်နင်းလျက် တစ်ဖန် ဘဝသစ်သို့ မရောက်ကြရကုန်”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၉-၁၀)

(၅) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် ဝိညာဏ်တည်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဝိညာဏ်၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်းမရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၄၀။ “ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် ဝိညာဏ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဝိညာဏ်၏သာ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ။ (၁၁)

֍ ၇၄၁။ ရဟန်းသည် ဝိညာဏ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်၏ဟု ဤသို့ သော အပြစ်ကို သိ၍ဝိညာဏ်ငြိမ်းခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသဖြင့် ကိလေသ ပရိနိဗ္ဗာန်စံရ၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၁၂)

(၆) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် ဖဿဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဖဿ၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၄၂။ “ဝိညာဏ်နှင့်ယှဉ်သည့် ဖဿသည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဘဝ တဏှာတည်းဟူသော အလျဉ်သို့ အစဉ်လျှောက်ကာ လမ်းမှားသို့ သွားကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့အား သံယောဇဉ်ကုန်ရာနိဗ္ဗာန်သည် ဝေးကွာလှ၏၊ (၁၃)

֍ ၇၄၃။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား ဖဿကို ပရိညာသုံးပါးဖြင့် သိပြီးလျှင် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြင့်သိလျက်နိဗ္ဗာန်၌ မွေ့လျော်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ဖဿ ချုပ်ခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသဖြင့်ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်စံရ၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၁၄)

(၇) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် ဝေဒနာဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဝေဒနာ၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

--

֍ ၇၄၄။ “အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ ဗဟိဒ္ဓသန္တာန်၌လည်းကောင်း ဥပေက္ခာ ဝေဒနာလည်းဖြစ်သော ဒုက္ခဝေဒနာလည်းဖြစ်သော ခံစားမှုဟူသမျှသည် ရှိ၏။ (၁၅)

֍ ၇၄၅။ အကြင်ရဟန်းသည် ဤဝေဒနာကို ဆင်းရဲကြောင်းဟု သိ၍ ပျက်တတ်သော သဘောဖောက်ပြန်တတ်သော သဘောကို ဉာဏ်ဖြင့်တွေ့ထိ၍ တွေ့ထိ၍ အပျက်ကို ရှုကာ ထိုဝေဒနာတို့၌ ဤသို့ ဆင်းရဲသော အဖြစ်ကို သိ၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဝေဒနာတို့၏ကုန်ခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသည်ဖြစ်၍ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန် စံရ၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၁၆)

(၈) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် တဏှာဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ တဏှာ၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၄၆။ “တဏှာလျှင် အဖော်ရှိသော ယောက်ျားသည် ရှည်ကြာစွာသော ကာလ ပတ်လုံးကျင်လည်ရသည်ဖြစ်၍ ဤလူ့ဘဝ တစ်ပါးသော ဘဝဟူသော သံသရာကို မလွန်မြောက်နိုင်။ (၁၇)

֍ ၇၄၇။ သတိရှိသော ရဟန်းသည် ဆင်းရဲ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ထိုတဏှာကို အပြစ်အားဖြင့် သိ၍တဏှာကင်းသောကြောင့် နောင်တစ်ဖန် ပဋိသန္ဓေကို မယူ တော့ဘဲ (သံသရာမှ) ထွက်မြောက်နိုင်ရာ၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၁၈)

(၉) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် ဥပါဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဥပါဒါန်၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၄၈။ “ဥပါဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဘဝ ဖြစ်၏၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော သတ္တဝါသည် ဆင်းရဲသို့ ရောက်ရ၏၊ ပဋိသန္ဓေနေရသူအား သေခြင်းသည် ဖြစ်ရ၏၊ ဤပဋိသန္ဓေနေရခြင်းသေရခြင်းသဘောသည် ဆင်းရဲဖြစ်ရခြင်းပင်တည်း။ (၁၉)

֍ ၇၄၉။ ထို့ကြောင့် ပညာရှိတို့သည် အောက်မဂ်သုံးပါးဖြင့် ကောင်းစွာ သိကြ ပြီးလျှင်ဥပါဒါန်ကုန်ခြင်းကြောင့် ဇာတိကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ်ဖြင့် သိကြကုန်၍ တစ်ဖန် ဘဝသစ်သို့ မရောက်ကြရတော့ကုန်”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၂၀)

(၁၀) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည်အားထုတ်အပ်သော ကံဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊အားထုတ်အပ်သော ကံတို့၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၅၀။ “ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည်အားထုတ်အပ်သော ကံဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊အားထုတ်အပ်သော ကံတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်းမရှိတော့ပေ။ (၂၁)

--

֍ ၇၅၁-

֍ ၇၅၂။ ဆင်းရဲသည်အားထုတ်အပ်သော ကံကြောင့် ဖြစ်၏ဟု ဤသို့ သော အပြစ်ကို သိသောကြောင့်အားထုတ်အပ်သော ကံအားလုံးကို စွန့်ပြီး၍အားထုတ်မှုကံ ကင်းသော နိဗ္ဗာန်သို့ လွတ်မြောက်သော စိတ်ရှိသော ဘဝတဏှာပြတ်ပြီးသော ငြိမ်းအေးသော စိတ် ရှိသော ရဟန်းအားဇာတိဟူသော သံသရာကုန်ပြီ၊ တစ်ဖန် ဘဝသစ် မရှိတော့ပြီ”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၂၂-၂၃)

(၁၁) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် အာဟာရဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ အာဟာရတို့၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၅၃။ “ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် အာဟာရဟူသော အ ကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ အာဟာရတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိတော့ ပေ။ (၂၄)

֍ ၇၅၄။ အာဟာရဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်၏ဟု ဤသို့ သော အပြစ်ကို သိသောကြောင့် အာဟာရအားလုံးကို ပိုင်းခြား သိ၍ အာဟာရအားလုံးကို မမှီ တော့ပေ။ (၂၅)

֍ ၇၅၅။ ကိလေသာ အနာရောဂါကင်းသော နိဗ္ဗာန်ကို ကောင်းစွာသိ၍ အာသဝေါကုန်ခြင်းကြောင့် ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍မှီဝဲသော သစ္စာတရား၌ တည်သော ရဟန္တာသည် သတ္တဝါဟူသော ရေတွက်ခြင်းသို့ မရောက်နိုင်တော့ပေ”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၂၆)

(၁၂) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် ကံ၏အဆောက်အဦးဟူသောတုန်လှုပ်ခြင်းအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ကံ၏အဆောက်အဦးဟူသောတုန်လှုပ်ခြင်းတို့၏သာလျှင် (အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်) အကြွင်းမဲ့ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ၊ ဤ့သည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၅၆။ “ဖြစ်ပေါ်လာသော ဆင်းရဲဟူသမျှအားလုံးသည် တုန်လှုပ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်၏၊ တုန်လှုပ်ခြင်းတို့၏ ချုပ်ခြင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်ခြင်း မရှိ။ (၂၇)

֍ ၇၅၇။ သတိရှိသော ရဟန်းသည် တုန်လှုပ်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဆင်းရဲဖြစ်၏ဟု ဤသို့ သော အပြစ်ကို သိသောကြောင့် တဏှာစွန့်လွှတ်လျက် ကမ္မသင်္ခါရတို့ကို ချုပ်စေပြီးလျှင် တဏှာမရှိသည်ဥပါဒါန်မရှိသည်ဖြစ်၍ ဤသံသရာမှ ထွက်မြောက်ရာ၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၂၈)

(၁၃) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ (တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိတို့)မှီသူအား ကြောက်ရွံ့တုန်လှုပ်မှု ဖြစ်၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ (တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိတို့) မမှီသောသူသည် မတုန်လှုပ်၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၅၈။ “တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိတို့ မမှီသူသည် မတုန်လှုပ်၊မှီသောသူကား ဤလူ့ ဘဝ တစ်ပါးသော ဘဝကို ပြင်းစွာ စွဲလမ်းသည်ဖြစ်၍ သံသရာကို မလွန်မြောက်နိုင်။ (၂၉)

֍ ၇၅၉။ သတိရှိသော ရဟန်းသည် တဏှာမာနဒိဋ္ဌိဟူသောမှီရာတို့ကြောင့် ကြီး စွာသော ဘေးဖြစ်၏ဟု ဤသို့ သော အပြစ်ကို သိသောကြောင့် တဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိတို့ကို မမှီမူ၍ မစွဲလမ်းဘဲ သံသရာမှထွက်မြောက်ရာ၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၃၀)

(၁၄) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ရဟန်းတို့ ရူပဘဝတို့ထက် အရူပဘဝတို့သည်သာလွန်ငြိမ်သက်ကုန်၏၊ ဤသည်ကားတစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ အရူပဘဝတို့ထက် ကိလေသာချုပ်ငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်သည်သာလွန်ငြိမ်သက်၏၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

--

֍ ၇၆၀။ “ရူပဘဝသို့ ကပ်ရောက်ကုန်သော သတ္တဝါ အရူပဘဝ၌ တည်ကုန်သော သတ္တဝါတို့သည် ဘဝချုပ်ငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်ကို မသိကြကုန်သောကြောင့် တစ်ဖန် ဘဝ သစ်သို့ ရောက်လာကြကုန်၏။ (၃၁)

֍ ၇၆၁။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား ရူပဘဝတို့ကို ပိုင်းခြားသိကုန်၍ အရူပဘဝတို့၌လည်း မတည်ကုန်၊ နိဗ္ဗာန်၌သာလျှင် နှလုံးသွင်းကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သေခြင်းသဘောကို စွန့်လွှတ်နိုင်ကုန်၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၃၂)

(၁၅) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း ဖြစ်ရာအံ့လော။ပ။ အဘယ်သို့ ဖြစ်ရာသနည်း၊ ရဟန်းတို့ နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏမင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူ့လောကသည် နိစ္စ သုဘ သုခ အတ္တသဘောမှန်၏ဟု ယူဆထားသော နာမ်ရုပ်ကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့က ဤအယူအဆသည်မှားယွင်း၏ဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းသော မဂ်ပညာဖြင့် မြင်ကြ၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ရဟန်းတို့ နတ် မာရ်နတ်ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူ့လောကသည်ရုပ်ဝေဒနာသည် မရှိခြင်းကြောင့်မှား၏ဟု ယူဆထားသော နိဗ္ဗာန်ကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့က ဤနိဗ္ဗာန်သည်ပရမတ္ထအားဖြင့်မှန်၏ဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းသော မဂ်ပညာဖြင့် မြင်ကြ၏၊ ဤသည်ကားဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ဤသို့ ကောင်းစွာ။ပ။ ထို့နောက် မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူ၏-

֍ ၇၆၂။ “အတ္တမဟုတ်သော နာမ်ရုပ်၌ စွဲမှီလျက် အတ္တဟု ထင်မှတ်ယူဆသော နတ်နှင့်တကွသော လောကကို ကြည့်ရှုပါလော့၊ ဤနာမ်ရုပ်သည် နိစ္စစသည်တို့ အဖြစ်ဖြင့်မှန်၏ဟု နတ်နှင့်တကွသော လောကက ထင်မှတ်ယူဆနေ၏။ (၃၃)

֍ ၇၆၃။ နာမ်ရုပ်သည် အတ္တဟု ထင်မှတ်ယူဆထားသည်မှ တစ်ပါးသော အနတ္တ အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်၏၊မှန်၏-ထိုနာမ်ရုပ်ကို ငါ၏အတ္တဟု ထင်မှတ်ယူဆခြင်းသည် ထိုလောက၏မှားယွင်းချက်တည်း၊ အကြောင်းကား ထိုနာမ်ရုပ်သည် အခိုက် အတံ့ဖြစ်ပေါ်၍ ပျက်စီးခြင်းသဘောရှိသောကြောင့် ပင်တည်း။ (၃၄)

֍ ၇၆၄။ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် ပျက်စီးခြင်းသဘော မရှိသော နိဗ္ဗာန်ကို အမှန် အတိုင်းသိကြကုန်၏၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သစ္စာလေးပါးတရားတို့ကို သိခြင်းကြောင့် တဏှာကင်းသည်ဖြစ်၍ကိလေသပရိနိဗ္ဗာန်စံရကုန်၏”ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၃၅)

(၁၆) ရဟန်းတို့ အခြားတစ်ပါးသော အကြောင်းဖြင့်လည်း နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်းရှိသောတရားကို ကောင်းစွာ ရှုခြင်းသည် ဖြစ်ရာအံ့လောဟု ဤသို့ မေးသူတို့ ရှိကြကုန်မူ (ထိုမေးသူတို့ကို) “ရှိသည် ဖြစ်ရာ၏”ဟု ဖြေဆိုအပ်ကုန်၏၊ ရဟန်းတို့ နတ် မာရ်နတ် ဗြဟ္မာနှင့်တကွသော နတ်လောကနှင့်သမဏဗြာဟ္မဏမင်းများ လူများနှင့်တကွသော လူ့လောကသည် ချမ်းသာဟု ယူဆထားသော ဣဋ္ဌအာရုံခြောက်မျိုးကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့က ဤအာရုံသည် ဆင်းရဲဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းသော မဂ်ပညာဖြင့် မြင်ကြ၏၊ ဤသည်ကား တစ်မျိုးသော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ရဟန်းတို့ ထိုနတ် မာရ်နတ်ဗြဟ္မာနှင့် တကွသော နတ်လောကနှင့် သမဏ ဗြာဟ္မဏ မင်းများ လူများနှင့် တကွသော လူ့လောကသည် ကာမဂုဏ်မရှိသောကြောင့် ဒုက္ခဟု ယူဆထားသော နိဗ္ဗာန်ကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့က ဤနိဗ္ဗာန်သည်ချမ်းသာလှ၏ဟု ဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း ကောင်းသော မဂ်ပညာဖြင့် မြင်ကြ၏၊ ဤသည်ကား ဒုတိယဖြစ်သော ရှုမှတ်မှုတည်း၊ ရဟန်းတို့ ဤသို့ နှစ်မျိုးသော အစိတ်အပိုင်းရှိသောတရားကို ကောင်းစွာရှုသည်ဖြစ်၍ မမေ့မလျော့ အပြင်းအထန်အားထုတ်သည်ဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိလျက်နေသော ရဟန်းအား ယခုဘဝ၌ပင်လျှင် အရဟတ္တဖိုလ်ကိုသော်လည်းကောင်း၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ အကြွင်းရှိသေးမူ အနာဂါမိဖိုလ်ကိုသော်လည်းကောင်း ထိုနှစ်မျိုးသော ဖိုလ်တို့တွင် တစ်မျိုးမျိုးသော ဖိုလ်ကို မချွတ်ရလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်အပ်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤစကားကို ဟောတော်မူပြီးနောက် ဤဂါထာကို ဟော တော်မူ၏-

--

֍ ၇၆၅။ “အလိုရှိအပ်ကုန် နှစ်သက်အပ်ကုန် မြတ်နိုးအပ်ကုန်သောအားလုံးကုန်သော ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံဂန္ဓာရုံ ရသာရုံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ ဓမ္မာရုံဟူသော အာရုံခြောက်မျိုးတို့သည် ရှိကုန်၏ဟူ၍ ဆိုရ၏။ (၃၆)

֍ ၇၆၆။ နတ်နှင့်တကွ လောကသည် ဤအာရုံတို့ကို ချမ်းသာဟု ခေါ်ဆိုသမုတ် အပ်ကုန်၏၊ ဤအာရုံတို့ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို မူကား ဆင်းရဲဟု ခေါ်ဆိုသမုတ်အပ်၏။ (၃၇)

֍ ၇၆၇။ ခန္ဓာဟူသော သက္ကာယ၏ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကို သုခဟူ၍ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ မြင်ကြကုန်၏၊ နိဗ္ဗာန်ကို သုခဟု မြင်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ ဤအမြင်သည် လောကအားလုံးနှင့် ဆန့်ကျင်သော အမြင်ဖြစ်၏။ (၃၈)

֍ ၇၆၈။ တစ်ပါးသောသူတို့သည် သုခဟု ပြောဆိုကြသော ဝတ္ထုကာမကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့က ဒုက္ခဟု ဆိုကြကုန်၏၊ တစ်ပါးသောသူတို့က ဒုက္ခဟု ပြောဆို ကြသော နိဗ္ဗာန်ကို အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့က သုခဟု သိကြကုန်၏။ (၃၉)

֍ ၇၆၉။ သိရန်ခဲယဉ်းလှသော နိဗ္ဗာန်ကို ရှုပါလော့၊ ဤနိဗ္ဗာန်၌ သူမိုက်တို့သည် ပြင်းစွာ တွေဝေကုန်၏၊ (အဝိဇ္ဇာ) ဖုံးပိတ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍ (နိဗ္ဗာန်ကို) မမြင်သောသူမိုက်တို့အား ဉာဏ်မျက်စိကန်းအောင်ပြုတတ်သော အမိုက်မှောင်သည် ဖြစ်၏။ (၄၀)

֍ ၇၇၀။ အလင်းရောင်သည် အပိတ်အဆီးမရှိ ဟင်းလင်းပွင့်သကဲ့သို့ ပညာဖြင့် ရှုကြည့်သောသူတော်ကောင်းတို့အား နိဗ္ဗာန်သည် ဟင်းလင်းပွင့်၏၊ သစ္စာတရားကို မလိမ္မာကုန်သောသူမိုက်တို့သည် အနီး၌ တည်ရှိနေသော နိဗ္ဗာန်ကို မသိနိုင်ကြကုန်။ (၄၁)

֍ ၇၇၁။ ဘဝရာဂ အနှိပ်စက်ခံကြရကုန်သည်ဖြစ်၍ ဘဝတည်းဟူသောတဏှာ ရေအလျဉ်၌ မျောကုန်သော မာရ်မင်း၏ နယ်ပယ် တေဘူမကဝဋ်၌ လှည့်လည်နေကုန်သော ပုထုဇဉ်တို့သည် ဤနိဗ္ဗာန်တရားကို အလွယ်တကူ မသိနိုင်ကြကုန်။ (၄၂)

֍ ၇၇၂။ အာသဝေါမရှိသော ရဟန္တာတို့သည် အကြင်နိဗ္ဗာန်ကို ကောင်းစွာသိ၍ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုကုန်၏၊ အရိယာတို့မှ တစ်ပါးသော အဘယ်သူသည် ထိုနိဗ္ဗာန်ကို သိခြင်းငှါ ထိုက်တန်ပါမည်နည်း”ဟု (မိန့်တော်မူ၏)။ (၄၃)

မြတ်စွာဘုရားသည် ဤတရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ထိုရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသောတရားတော်ကို နှစ်လိုကုန်သည်ဖြစ်၍ ဝမ်းမြောက်စွာ လက်ခံကြလေကုန်၏၊ ဤတစ်ဆယ့်ခြောက်ချက်သော အကြောင်းတရားတော်ကို ဟောတော်မူအပ်သည်ရှိသော် ခြောက်ကျိပ်အတိုင်းအရှည်ရှိသော ရဟန်းတို့၏စိတ်သည် (တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ) မစွဲလမ်းမူ၍ အာသဝေါတရားတို့မှ လွတ်မြောက်ကြလေကုန်၏။

တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် ဒွယတာနုပဿနာသုတ် ပြီး၏။

သုံးခုမြောက် မဟာဝဂ် ပြီး၏။

--

၄-အဋ္ဌကဝဂ်

၁-ကာမသုတ်

֍ ၇၇၃။ ဝတ္ထုကာမကို အလိုရှိသော သတ္တဝါအား ထိုဝတ္ထုကာမကို အလိုရှိတိုင်း အပြည့်အစုံရခဲ့မူ ယင်းသို့ အလိုရှိတိုင်း ရသောကြောင့် ဧကန် နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ရှိ၏။ (၁)

֍ ၇၇၄။ ကာမကို အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ လိုလားတောင့်တမှု ဖြစ်ပေါ်နေသော ထို သတ္တဝါအား ထိုကာမတို့ဆုတ်ယုတ်ကုန်မူ မြားပစ်ခံရသူကဲ့သို့ ဖောက်ပြန်တော့၏။ (၂)

֍ ၇၇၅။ မြွေ၏ ဦးခေါင်းကို (မိမိ၏) ခြေဖြင့် ရှောင်ဖယ်သွားသကဲ့သို့ အကြင်သူသည် ကာမတို့ကို ရှောင်ဖယ်၏၊ သတိရှိသော ထိုသူသည် လောက၌ ဤကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကို ကောင်းစွာလွန်မြောက်နိုင်၏။ (၃)

֍ ၇၇၆-

֍ ၇၇၇။ အကြင်သူသည် လယ်ယာ မြေ အိမ်ရာ ရွှေ ငွေ နွား မြင်း ကျွန် အမှုလုပ် မိန်းမဆွေမျိုးတို့နှင့် အခြားကာမဂုဏ်မျိုးတို့ကို တပ်မက်မော၏၊အားမရှိသော ကိလေသာတို့သည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို နှိပ်စက်ကုန်၏၊ ထိုထိုဘေးရန်တို့ နှိပ်စက်ခံရသောကြောင့် ရေသည် လှေကွဲသို့ မပြတ်ဝင်ဘိသကဲ့သို့ ဆင်းရဲသည် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို မပြတ်လိုက်နေတော့၏။ (၄-၅)

֍ ၇၇၈။ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါသည် သတိထားလျက် ကာမတို့ကို အခါ ခပ်သိမ်း ရှောင်ကြဉ်ရာ၏၊ လှေကို ရေပက်ထုတ်လျက် တစ်ဖက်ကမ်းသို့ လှော်ခတ်သွားသကဲ့သို့ ထိုကာမတို့ကို ပယ်ထုတ်၍ ဩဃလေးဖြာသံသရာကို ကူးမြောက်ရာ၏။ (၆)

ရှေးဦးစွာသော ကာမသုတ် ပြီး၏။

--

၂-ဂုဟဋ္ဌကသုတ်

֍ ၇၇၉။ (ခန္ဓာတည်းဟူသော) လိုဏ်ဂူ၌ ငြိကပ်တတ်သော များစွာသော ကိလေသာ အပေါင်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းခံရသော တွေဝေစေတတ်သည့် ကာမဂုဏ်ငါးပါး၌ နစ်မြုပ်လျက် တည်သူသည် လောက၌ ကာမတို့ကို ပယ်ရန် မလွယ်ကုန်သောကြောင့် အမှန်အားဖြင့် ဆိတ်ငြိမ်မှု ‘ဝိဝေက'မှ ဝေးကွာလှ၏။ (၁)

֍ ၇၈၀။ တဏှာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်သော ဘဝ၌သာယာမှုတဏှာ၏ အချည်အ နှောင်ခံရကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့သည် နောက်အနာဂတ်ကာမတို့ကိုလည်းကောင်း၊ ရှေးအတိတ်ကာမတို့ကိုလည်းကောင်း့ငဲ့ကွက်ကုန်သည်ဖြစ်၍ ဤပစ္စုပ္ပန်ကာမ ရှေးဆိုပြီးအတိတ် အနာဂတ်ကာမတို့ကို လိုလားတောင့်တကုန်သည် ဖြစ်ရကား မိမိကိုယ်တိုင်လည်း လွတ်မြောက်ရန် ခဲယဉ်းကုန်၏၊ အခြားသူတို့ကိုလည်း မလွတ်မြောက်စေနိုင်ကုန်။ (၂)

֍ ၇၈၁။ ကာမတို့၌ မက်မော လိုက်စား မိုက်မှားကုန်သောတရားကို မနာယူကြကုန်သော မညီညွတ်မှုဒုစရိုက်၌ သက်ဝင်ကုန်သော ထိုသတ္တဝါတို့သည် မရဏ ဒုက္ခနီးကပ်လာခဲ့ကုန်သော် ငါတို့သည် ဤဘဝမှစုတေကုန်မူကား အဘယ်သို့ ဖြစ်ကုန်မည်နည်းဟု ငိုကြွေးကြကုန်၏။ (၃)

֍ ၇၈၂။ ထို့ကြောင့် သာလျှင် သတ္တဝါသည် ဤသာသနာတော်၌ပင် သိက္ခာသုံးပါးကို ကျင့်ရာ၏၊ လောက၌ မည်သည့်တရားကို မဆို မညီညွတ်မှု ဒုစရိုက်တရားဟူ၍ သိခဲ့မူ ထိုမညီညွတ်မှု၏အကြောင်းကြောင့် မညီမညွတ် မကျင့်ရာ၊ အကြောင်းသော်ကား ဤအသက်သည် တိုတောင်းလှ၏ဟု ပညာရှိတို့ ဆိုကြသောကြောင့် တည်း။ (၄)

֍ ၇၈၃။ လောကဝယ် ဘဝသုံးပါးတို့၌ တဏှာနှိပ်စက်ခံရသည်ဖြစ်၍ အမျိုးမျိုး တုန်လှုပ်နေသော ဤသတ္တဝါအပေါင်းကို ငါ မြင်ရ၏၊ ဘဝကြီးငယ်တို့၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ မကင်းကြကုန်သော ယုတ်ညံ့သူတို့သည် သေခါနီးအခါ သေမင်း၏ ခံတွင်း၌ ငိုကြွေး မြည်တမ်းကြရကုန်၏။ (၅)

֍ ၇၈၄။ ရေစီးပြတ်စဲ၍ ရေနည်းသော ချောင်းမြောင်း၌ လှုပ်ရှားနေသော ငါးတို့ကို တွေ့မြင်ကြရသကဲ့သို့ မြတ်နိုးဖွယ် ဝတ္ထုအာရုံ၌ လှုပ်ရှားနေသူတို့ကို ရှုကြကုန်လော့၊ ဤသို့ သော အပြစ်ကိုလည်း တွေ့မြင်ကြရသဖြင့် မြတ်နိုးခြင်းမရှိဘဲ ဘဝတို့၌ ကပ်ငြိတွယ်တာခြင်းမပြုမူ၍ ကျင့်ရာ၏။ (၆)

֍ ၇၈၅။ ပညာရှိသည် ဖဿနှင့် ဖဿဖြစ်ကြောင်း နှစ်ပါးသောတရားအစုတို့၌ ဆန္ဒရာဂကို ပယ်ဖျောက်၍ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'ကို ပိုင်းခြားသိပြီးလျှင် တပ်မက်မောမှု မရှိဘဲ မိမိကိုယ်ကို မိမိကဲ့ရဲ့အပ်သော အမှုကို မပြုလုပ်သောကြောင့် မြင်ရ ကြား ရသောတရားတို့၌ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိတော့ပေ။ (၇)

֍ ၇၈၆။ (ထိုပညာရှိသည်) ကာမ ရူပ အရူပသညာကို ပိုင်းခြားသိပြီး၍ ဩဃ လေးဖြာ သံသရာကို ကူမြောက်ရာ၏၊ သိမ်းဆည်းမှု တဏှာဒိဋ္ဌိတို့၌ မလိမ်းကျံသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိလေသာမြားငြောင့်ကို နုတ်ပြီးလျှင် မမေ့မလျော့ ကျင့်ပြီးသည်ဖြစ်၍ ဤပစ္စုပ္ပန်လောကနှင့်တမလွန်လောကကို မတောင့်တတော့ပေ။ (၈)

နှစ်ခုမြောက် ဂုဟဋ္ဌကသုတ် ပြီး၏။

--

၃-ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ်

֍ ၇၈၇။ အချို့သောသူတို့သည် (မြတ်စွာဘုရားနှင့် တပည့်သာဝကကို) ပြစ်မှား လိုစိတ် ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍စွပ်စွဲကြကုန်၏၊ အချို့သူတို့ကားမှန်ကန်သည်ဟုမှတ် ထင်ကြကုန်သည်ဖြစ်၍ စွပ်စွဲကြကုန်၏၊ (သို့ ဖြစ်သော်လည်း) မြတ်စွာဘုရားအား တစ်စုံတစ်ခုမျှ ရာဂ ဒေါသ မောဟငြောင့်တံသင်းမရှိသောကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် ဖြစ်ပေါ်လာသမျှသော စွပ်စွဲမှုသို့ မရောက်နိုင်သည်သာတည်း။ (၁)

֍ ၇၈၈။ ဒိဋ္ဌိအယူသည် ဆွဲဆောင်အပ်သည်ဖြစ်၍ ဒိဋ္ဌိအယူ၌ သက်ဝင်ကာကိုယ်တိုင် ဒိဋ္ဌိအယူတို့ကို အပြည့်အစုံ ယူဆပြုလုပ်လျက် သိမြင်သမျှ ပြောဆိုသူသည် မိမိမိစ္ဆာ အယူကို အဘယ်မှာလျှင်ကျော်လွန်နိုင်ရာအံ့နည်း။ (၂)

֍ ၇၈၉။ အကြင်သူသည် မိမိ၏ သီလနှင့်အကျင့်တို့ကို မမေးပါဘဲလျက် သူတစ်ပါးတို့အား ပြောဆို၏၊ အကြင်သူသည်ကား မိမိ (အကြောင်းအရာ) ကို ကိုယ်တိုင်ပင် ပြောဆို၏၊ ထိုပြောဆိုခြင်းဟူသမျှကို့သူယုတ်မာတို့သဘောဟူ၍ ပညာရှိတို့ ဆိုကြကုန်၏။ (၃)

֍ ၇၉၀။ လောက၌ အကြင်ရဟန်းသည် ကိလေသာငြိမ်းအေးသူ ကိလေသာ ငြိမ်းအေးသော စိတ်ရှိသူဖြစ်လျက် ငါသည် သီလတို့၌ တည်သူဟု မကြုံးဝါး မပြောဆို၊ အကြင်ရဟန်းအားသံသရာပွါးစီးကြောင်း ကိလေသာတို့ အနည်းငယ်မျှ မရှိကုန်၊ ထိုသို့ သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်မျိုးကို သူတော်ကောင်းသဘောဟူ၍ ပညာ ရှိတို့ ဆိုကြကုန်၏။ (၄)

֍ ၇၉၁။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား အမျိုးမျိုးကြံစည်လျက် ပြုစီရင်အပ်ကုန်သော (မိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိလျှင်) ရှေးသွားရှိသဖြင့် မဖြူစင်ကုန်သော (မိစ္ဆာ) တရားတို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုသူသည် မိမိ၌ တွေ့မြင်ရသော အကျိုးအာနိသင်နှင့် အယူပျက်စီးမှု ‘ကုပ္ပ’ အကြောင်းကို စွဲ၍ ဖြစ်သော ‘ပဋိစ္စ’ သမုတ်အပ်သော ‘သန္တိ’ဟု ခေါ်ဆိုရသော မိစ္ဆာအယူကိုမှီ၏။ (၅)

֍ ၇၉၂။ ဒိဋ္ဌိအယူရှိသူတို့သည် ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိတရားတို့၌ စွဲမြဲယူဆအပ်သော ဒိဋ္ဌိအယူကို ဆုံးဖြတ်ပြီးသောကြောင့်မှားသော နှလုံးသွင်းယူဆမှုတို့ကို မလွန်မြောက်နိုင်ကုန်၊ ထို့ကြောင့် သတ္တဝါသည် ထိုဒိဋ္ဌိအယူကို နှလုံးသွင်း ယူဆခြင်းတို့၌ ဒိဋ္ဌိတရားကို စွန့်လည်းစွန့်၏ ယူလည်းယူ၏။ (၆)

֍ ၇၉၃။ တစ်စုံတစ်ခုသော လောက၌ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူအားလုံးကို ခါတွက် ပစ်လွှင့်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အားဘဝကြီးငယ်တို့၌ အမျိုးမျိုး ကြံစည်အပ်သော မိစ္ဆာ အယူသည် မရှိ၊ တဏှာဒိဋ္ဌိကို မမှီသော ထိုမိစ္ဆာအယူအားလုံးကို ခါတွက်ပစ်လွှင့်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် လှည့်ပတ်မှု ‘မာယာ'ကိုလည်းကောင်း၊ ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်ပြီး၍ အဘယ်လားရာ ‘ဂတိ'ဖြင့် သွားရာအံ့နည်း။ (၇)

֍ ၇၉၄။ အကြောင်းသော်ကား တဏှာဒိဋ္ဌိကိုမှီသူသည် ရာဂကြီးသူ ဒေါသကြီးသူဟူသော သဘောတရားတို့၌ ပြောဆိုစွပ်စွဲခံရ၏၊ တဏှာဒိဋ္ဌိကို မမှီသော ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်ကို အဘယ်မည်သော ရာဂဒေါသတရားဖြင့် အဘယ်သို့ ဆိုနိုင်ရာအံ့နည်း၊မှန်၏- ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား အတ္တဒိဋ္ဌိနှင့် ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိမရှိ၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ဤအတ္တဘော၌ပင် ဒိဋ္ဌိအယူအားလုံးကို ခါတွက်ပစ်လွှင့်ပြီးပြီ။ (၈)

သုံးခုမြောက် ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ် ပြီး၏။

--

၄-သုဒ္ဓဋ္ဌကသုတ်

֍ ၇၉၅။ မြတ်သော အနာရောဂါမရှိသော စင်ကြယ်သော အဆင်းကို ငါ မြင်ရ၏၊ အဆင်းကို မြင်ရုံမျှဖြင့်သတ္တဝါအား ကောင်းစွာ စင်ကြယ်၏ဟု သိမြင်သူသည် (ထိုအမြင်ကို) မွန်မြတ်၏ဟု သိ၍ စင်ကြယ်မှုကို အဖန်တလဲလဲ ရှုလျက် (ထိုအမြင်ကို) မဂ်ဉာဏ်ဟူ၍ ယုံကြည်နေ၏။ (၁)

֍ ၇၉၆။ မြင်ရုံမျှဖြင့် သတ္တဝါအား စင်ကြယ်နိုင်ခဲ့မူ အဆင်းကို သိရုံမျှဖြင့် ဆင်းရဲကို စွန့်လွှတ်နိုင်ခဲ့မူကိလေသာဥပဓိနှင့် တကွသာဖြစ်သော ထိုသူသည် အရိယမဂ်မှ တစ်ပါးသော လမ်းစဉ်ဖြင့်စင်ကြယ်နိုင်၏ဟု ဆိုရာသို့ ရောက်၏၊ ထိုသို့ ပြောဆိုသူကို မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဟု ပြောဆိုရ၏။ (၂)

֍ ၇၉၇။ ဤလောက၌ ရဟန္တာဗြာဟ္မဏသည် (အရိယမဂ်မှ) တစ်ပါးသော မိစ္ဆာ ဉာဏ်ဖြင့် မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌လည်းကောင်း မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွားခွေးစသည်တို့၏ အကျင့်'ဝတ’၌လည်းကောင်း စင်ကြယ်၏ဟူ၍ မဆို၊ ကုသိုလ်အကုသိုလ်၌လည်း မကပ်ငြိ မလိမ်းကျံ၊ အတ္တဒိဋ္ဌိကိုလည်း စွန့်ပြီးဖြစ်၏၊ (ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကိုလည်း) မပြု လုပ်တော့ပေ။ (၃)

֍ ၇၉၈။ မျောက်သည် သစ်ခက်တစ်ခက်ကို လွှတ်၍ သစ်ခက်တစ်ခက်ကို ဆွဲကိုင် ဘိသကဲ့သို့ ဤအတူတဏှာနောက်သို့ အစဉ်တစိုက် လိုက်ကြသူတို့သည် ငြိကပ် တွယ်တာမှု ‘တဏှာ'ကို မလွန်မြောက်နိုင်ကုန်ရကား လက်ဦးဆရာကို စွန့်လွှတ်ပြီးလျှင် နောက်ဆရာကိုမှီကြကုန်လျက့် (ထိုထိုဆရာ့ အယူဝါဒကို) သင်ယူလည်း သင်ယူကြကုန်၏။ စွန့်လွှတ်လည်း စွန့်လွှတ်ကြကုန်၏။ (၄)

֍ ၇၉၉။ (ကာမ) သညာစသည်၌ ကပ်ငြိတွယ်တာသော သတ္တဝါသည် (နွားခွေး စသည်တို့၏) အကျင့်တို့ကို ကိုယ်တိုင်ယူ၍ အယုတ်အမြတ်ဖြစ်သော ဆရာတစ်ဦးမှ ဆရာတစ်ဦးထံသို့ ဆည်းကပ်၏၊ မြတ်သော ပညာရှိဖြစ်၍ နိဗ္ဗာန်ကို သိမြင်သူသည် မဂ်ဉာဏ်လေးပါးတို့ဖြင့် သစ္စာလေးပါးတရားကို သိပြီးသောကြောင့် အယုတ် အမြတ်ဖြစ်သော ဆရာတစ်ဦးမှ ဆရာတစ်ဦးသို့ မဆည်းကပ်တော့ပေ။ (၅)

֍ ၈၀၀။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် မြင်သမျှသော ရူပါရုံ ကြားသမျှသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်သမျှသော ဂန္ဓ ရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဟု ဆိုအပ်သောတရားအားလုံးတို့၌ ကိလေသာစသော မာရ်စစ်သည်ကို လွှမ်းမိုးဖျက်ဆီးနိုင်၏၊ ဤသို့ စင်ကြယ်သော နိဗ္ဗာန်ကို မြင်ပြီးသည်ဖြစ်၍ တဏှာအမိုးကို ဖွင့်လျက် နေထိုင်လှည့်လည်သော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤလောက၌ အဘယ်မည်သောတဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် အထူးထူး အထွေထွေကြံစည်တော့အံ့နည်း။ (၆)

֍ ၈၀၁။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် (တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့်) မကြံစည်ကြကုန်၊ တဏှာဒိဋ္ဌိကရှေးသွားမပြုကုန်၊ (သဿတစသော မိစ္ဆာအယူကို စင်စစ် စင်ကြယ်၏ဟူ၍ မဆိုကြကုန်၊ (ရူပါရုံစသည်တို့ကို) စွဲလမ်း ချည်နှောင်တတ်သော အထုံး အဖွဲ့ကို (မဂ်ဉာဏ်ဖြင့်) ဖြေချွတ်ပြီး၍တစ်စုံတစ်ခုသော လောက၌ တောင့်တမှုကို မပြုတော့ကုန်။ (၇)

֍ ၈၀၂။ ကိလေသာအပိုင်းအခြားတို့ကို လွန်မြောက်ပြီးသော ရဟန္တာဗြာဟ္မဏအား (အမှန်အတိုင်း) သိပြီးမြင်ပြီး ဖြစ်သောကြောင့် (တစ်စုံတစ်ရာကိုမျှ) စွဲလမ်းမှုမရှိ၊ ကာမရာဂဖြင့်လည်း တပ်မက်မှု မရှိ၊ ရူပရာဂ အရူပရာဂဖြင့်လည်း တပ်မက်မှု မရှိ၊ ဤလောက၌ ဤအရာဝတ္ထုသည် မွန်မြတ်၏ဟု လည်းစွဲလမ်းမှုမရှိ။ (၈)

လေးခုမြောက် သုဒ္ဓဋ္ဌကသုတ် ပြီး၏။

--

၅-ပရမဋ္ဌကသုတ်

֍ ၈၀၃။ လောကသည် (ဤအယူသည်သာ) မြတ်၏ဟု (မိမိ) မိစ္ဆာအယူတို့၌ စွဲယူ နေသော သတ္တဝါအပေါင်းသည် မိမိအမွန်အမြတ်ပြုလုပ်ထားသည့် ဆရာမှ တစ်ပါးသော ဆရာအားလုံးတို့ကို ယုတ်ညံ့သူတို့ဟု ပြောဆို၏၊ ထို့ကြောင့် ထိုပြောဆိုသူသည် ငြင်းခုံခြင်းတို့ကို မလွန်မြောက်နိုင်။ (၁)

֍ ၈၀၄။ အကြင်သူသည် မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌လည်းကောင်း၊ မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွား ခွေးစသည်တို့၏ အကျင့် ‘ဝတ’၌လည်းကောင်းမိမိ၌ အကျိုးအာနိသင်ကို မြင်၏၊ ထိုသူသည် ထို အယူ၌ ထိုအကျိုးအာနိသင်ကိုသာလျှင် စွဲယူပြီး၍အခြားဆရာအားလုံကို ယုတ်ညံ့သောအားဖြင့် မြင်၏။ (၂)

֍ ၈၀၅။ မိမိဆရာစသည်ကို အမှီပြုလျက် အခြားသော ဆရာစသည်ကို ယုတ်ညံ့ သူဟု ရှုမြင်ခြင်းကိုလည်း ချည်နှောင်တတ်သော ‘ဂန္ထ'တရားဟူ၍ ပညာရှိတို့ ဆို ကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ပင်ရဟန်းသည် မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌လည်းကောင်း၊ မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွား ခွေးစသည်တို့၏ အကျင့် ‘ဝတ’၌လည်းကောင်း မမှီခိုရာ။ (၃)

֍ ၈၀၆။ လောက၌ ဉာဏ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွား ခွေးစသည်တို့၏ အကျင့်'ဝတ'ဖြင့်လည်းကောင်း မိစ္ဆာအယူကိုလည်း မဖြစ်စေရာ၊ မိမိကိုယ်ကို သူတစ်ပါးနှင့် တူသူဟူ၍လည်းမနှိုင်းယှဉ်ရာ၊ ယုတ်ညံ့သူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထူးမြတ်လွန်ကဲသူဟူ၍လည်းကောင်း မအောက်မေ့ရာ။ (၄)

֍ ၈၀၇။ ထိုသူသည် အတ္တဒိဋ္ဌိကို ပယ်စွန့်၍ မစွဲလမ်းတော့ဘဲ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောဉာဏ်၌သော်လည်းတဏှာဒိဋ္ဌိဟူသောမှီရာကို မပြု၊ အယူဝါဒကွဲပြားသူတို့၌ ကွဲပြားသော အစုအဖွဲ့နောက်သို့ မလိုက်မူ၍ မိစ္ဆာအယူ တစ်စုံတစ်ရာကိုမျှလည်း မယုံကြည်တော့ပေ။ (၅)

֍ ၈၀၈။ ဤလောက၌ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ဤဘဝ မိမိအတ္တဘော၌လည်းကောင်း၊ တမလွန်ဘဝအခြားသော အတ္တဘော၌လည်းကောင်း နှစ်ပါးသော အဖို့ အစု၌ အဖန်တစ်လဲလဲဖြစ်ရန်တောင့်တမှုတဏှာ မရှိ၊ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိတရားတို့၌ စွဲမြဲယူဆအပ်သော ဒိဋ္ဌိအယူကို ဖြတ်တောက်ပြီးဖြစ်သောကြောင့် ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား (အမှား) နှလုံးသွင်းမှု တစ်စုံတစ်ရာမျှမရှိတော့ကုန်။ (၆)

֍ ၈၀၉။ ဤလောက၌ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်ရသော ဂန္ဓရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌လည်းကောင်း ကြံဆအပ်သော သညာကြောင့် ဖြစ်သော မိစ္ဆာအယူ အနုမြူမျှ မရှိ၊ မိစ္ဆာအယူကို မယူသော ထိုရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ဤလောက၌ အဘယ်မျှသောတဏှာဒိဋ္ဌိဖြင့်တစ်စုံတစ်ယောက်သောသူသည် ဖျက်ဆီးနိုင်ရာအံ့နည်း။ (၇)

֍ ၈၁၀။ ထိုရဟန္တာတို့သည် တဏှာဒိဋ္ဌိဖြင့် မကြံစည်ကြကုန်၊ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ ရှေးသွား မပြုကြကုန်၊ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိတရားတို့ကို လက်မခံကြကုန်၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်ကို မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွားခွေးစသည်တို့၏ အကျင့် ‘ဝတ'သည် မဆွဲဆောင်နိုင်၊ တာဒိဂုဏ်နှင့်ပြည့်စုံသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် နိဗ္ဗာန်ဟူသော ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်ပြီးသည်ဖြစ်၍ သံသရာတည်းဟူသော ဤမှာ ဘက်ကမ်းသို့ ပြန်မလာတော့ပြီ။ (၈)

ငါးခုမြောက် ပရမဋ္ဌကသုတ် ပြီး၏။

--

၆-ဇရာသုတ်

֍ ၈၁၁။ (လူတို့၏) ဤအသက်သည် နည်းငယ်တိုတောင်းလှလေစွ၊ အနှစ်တစ်ရာ အတွင်း၌သော်လည်းသေတတ်၏၊ အနှစ်တစ်ရာကို လွန်၍ အသက်ရှင်စေကာမူ အိုမင်းရင့်ရော်၍သော်လည်း သေတတ်၏။ (၁)

֍ ၈၁၂။ လူတို့သည် မြတ်နိုးဖွယ်ဝတ္ထုကြောင့် စိုးရိမ်ပူဆွေးကြကုန်၏၊မှန်၏-အမြဲထာဝရသိမ်းဆည်းထားနိုင်သော ပစ္စည်းဝတ္ထုတို့မည်သည် မရှိကြကုန်၊ ဤသို့ အမြဲထာဝရသိမ်းဆည်း မထားနိုင်ခြင်းသည် (လောက၌) ထင်ရှားဖြစ်ပေါ် နေသော ကွေကွင်းပျက်စီးခြင်းပင်တည်းဟု မြင်၍ အိမ်ရာတည်ထောင် လူတို့ ဘောင်၌ မနေရာ။ (၂)

֍ ၈၁၃။ ယောက်ျားသည် အကြင်မြတ်နိုးဖွယ် ဝတ္ထုပစ္စည်းကို ဤဥစ္စာကား ငါ့ဥစ္စာတည်းဟုမှတ်ထင်၏၊ ထိုဥစ္စာရှင်ယောက်ျား သေသောအခါ ထိုမြတ်နိုးဖွယ် ဝတ္ထုပစ္စည်းကို ပယ်စွန့်သွားရ၏၊ (ရတနာသုံးပါးကို) မြတ်နိုးသော ပညာရှိသည် ဤအကြောင်းကိုလည်း သိ၍ ငါ့ဟာဟု စွဲလမ်းအပ်သော ဝတ္ထု၌ မညွတ်ကိုင်းရာ။ (၃)

֍ ၈၁၄။ ယောက်ျားသည် အိပ်မက်ထဲ၌ တွေ့ဆုံကြုံကြိုက်သောသူကို နိုးသောအခါ မတွေ့မြင်ရတော့သကဲ့သို့ ဤအတူပင် ချစ်မြတ်နိုးအပ်သောတမလွန်ဘဝသို့ ပြောင်းသွားကွယ်လွန်လေပြီးသောသူကို မတွေ့မြင်ရတော့ပေ။ (၄)

֍ ၈၁၅။ အကြင်သူတို့၏ ဦးဖြူ ဦးမည်းစသော ဤအမည်ကို ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုရာ၏၊ ထိုသူတို့ကို မြင်လည်း မြင်ရ ကြားလည်း ကြားရကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါကွယ်လွန်သည်ရှိသော်မှည့်ခေါ်ထားသော ဦးဖြူ ဦးမည်းစသော အမည်မျှသာ ကြွင်းကျန် ရစ်တော့၏။ (၅)

֍ ၈၁၆။ မြတ်နိုးဖွယ်ဝတ္ထု၌ မက်မောတွယ်တာသူတို့သည် စိုးရိမ်ပူဆွေး ငိုကြွေးမှု ဝန်တိုမှုကို မစွန့်လွှတ်နိုင်ကြကုန်၊ ထို့ကြောင့် ဘေးမရှိရာ (နိဗ္ဗာန်) ကိုိ မြင်ကုန်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် သိမ်းဆည်းမှုကို စွန့်လွှတ်၍ ကျင့်ကြကုန်ပြီ။ (၆)

֍ ၈၁၇။ ဆိတ်ငြိမ်သောနေရာသို့ ချဉ်းကပ်လျက် (မြတ်နိုးဖွယ်အာရုံမှ) တွန့် ဆုတ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ကျင့်သော ရဟန်း၏ ထိုအကျင့်ကို ညီညွတ် ကောင်း မြတ်သောအကျင့်ဟူ၍ဆိုကြကုန်၏၊ ယင်းသို့ ကျင့်သော ရဟန်းသည် မိမိကိုယ်ကို သုံးဆယ့်တစ်ဘုံ၌ မမြင်စေတော့ပေ။ (၇)

֍ ၈၁၈။ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် မမှီသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် အတွင်းအပ တရားအား လုံးတို့၌ ချစ်ခြင်းကိုလည်း မပြု၊ မုန်းခြင်းကိုလည်း မပြု၊ ကြာဖက်၌ ရေသည် မကပ်ငြိသကဲ့သို့ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ ငိုကြွေးမှု ဝန်တိုမှုသည် မကပ်ငြိနိုင်။ (၈)

֍ ၈၁၉။ ကြာဖက်၌ ရေပေါက်သည် မကပ်ငြိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ပဒုမ္မာကြာ၌ ရေသည်မကပ်ငြိသကဲ့သို့လည်းကောင်း ဤအတူ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ၌ မကပ်ငြိတော့ ပေ။ (၉)

֍ ၈၂၀။ ကိလေသာကို ခါတွက်ပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့၌ ထိုတဏှာ မာန ဒိဋ္ဌိဖြင့် မစွဲလမ်း မမှတ်ထင်၊ တစ်ပါးသောအကျင့်ဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို အလိုမရှိ၊ ထို ရဟန္တာသည် (ဗာလပုထုဇဉ်ကဲ့သို့) တပ်နှစ်သက်တတ်သူလည်း မဟုတ်၊ (ကလျာဏ ပုထုဇဉ် သေက္ခတို့ကဲ့သို့) တပ်နှစ်သက်ခြင်း ကင်းဆဲလည်း မဟုတ်၊ (တပ်နှစ် သက်ခြင်းကင်းပြီးသူ ဖြစ်၏)။ (၁၀)

ခြောက်ခုမြောက် ဇရာသုတ် ပြီး၏။

--

၇-တိဿမေတ္တေယျသုတ်

֍ ၈၂၁။ (မေတ္တေယျအနွယ်ဖြစ်သော အသျှင်တိဿသည် ဤသို့ လျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား မေထုန်အမှုကို ပြုကျင့်အားထုတ်သူ၏ ဆင်းရဲပင်ပန်းရပုံကို ဟောကြားတော်မူပါ၊ အသျှင်ဘုရား အဆုံးအမတော်ကို ကြားနာရ၍ ကိလေသာ ကင်းဆိတ်မှု ‘ဝိဝေက'တရားတို့ကို (တပည့်တော်တို့) ကျင့်ကြရပါကုန်အံ့။ (၁)

֍ ၈၂၂။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မေတ္တေယျ မေထုန်အမှုကို ပြုကျင့်အားထုတ်သူအား ပရိယတ်, ပဋိပတ် သာသနာ တော်လည်းပျောက်ပျက်ကွယ်ပ၏၊မှားယွင်းသောအကျင့်ကိုလည်း ကျင့်မိတတ်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌ (ဖြစ်သော) ဤအကျင့်သည် အရိယာတို့၏ အကျင့်မဟုတ်။ (၂)

֍ ၈၂၃။ အကြင်သူသည် ရှေးအခါ က တစ်ယောက်တည်း နေထိုင်ပြီးလျှင် မေထုန် အကျင့်ကိုမှီဝဲပြန်၏၊ လောက၌ ထိုသူကို တုန်လှုပ်သော ယာဉ် (စီးသူ) ကဲ့သို့ ပုထုဇဉ် ယုတ်ဟူ၍ ဆိုကြကုန်၏။ (၃)

֍ ၈၂၄။ အကြင်လူထွက်သူအား ရှေးရဟန်းဖြစ်သောအခါ က အခြံအရံ အကျော် အစော ရှိခဲ့ဖူး၏၊ ထိုအခြံအရံ အကျော်အစောသည် ထိုလူထွက်သူအား ဆုတ်ယုတ်သည်သာတည်း၊ ဤအဖြစ်ကိုလည်းမြင်၍ မေထုန်အကျင့်ကို ပယ်စွန့်နိုင်ရန် (သိက္ခာသုံးပါးကို) ကျင့်ရ၏။ (၄)

֍ ၈၂၅။ (ကာမဂုဏ်စသည်ကို) ကြံစည်မှုသဘောတရားတို့ အနှိပ်စက်ခံရသော ထိုလူထွက်သည်ခိုကိုးရာမဲ့သူကဲ့သို့ ကြံမှိုင်ပူပန်ရ၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသောသူသည် အခြားသူတို့၏ ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချသံကို ကြားရသည်ရှိသော် မျက်နှာမသာမယာ ဖြစ်ရ၏။ (၅)

֍ ၈၂၆။ တစ်ပါးသော ဝါဒရှိသူတို့ တိုက်တွန်းအပ်သည်ဖြစ်၍ ဒုစရိုက်တို့ကိုလည်း ပြုလုပ်ခဲ့၏၊ မုသားပြောဆိုမှုသို့လည်း သက်ဝင်ခဲ့၏၊ ဤသဘောနှစ်မျိုးသည် ထိုသူ၏ အနှောင်အဖွဲ့ကြီးပေတည်း။ (၆)

֍ ၈၂၇။ တစ်ယောက်တည်းကျင့်ရသော ရဟန်းအကျင့်ကို ဆောက်တည်ကျင့်သုံးသည်ဖြစ်၍ ပညာရှိဟု ထင်ရှားကျော်စောခဲ့သူ ဖြစ်ပါလျက် တစ်ဖန် မေထုန်အမှုကို ပြုကျင့်အားထုတ်သောသူသည် တွေဝေနုံ့နှေးသူကဲ့သို့ ပင်ပန်းညစ်နွမ်းရ၏။ (၇)

֍ ၈၂၈။ ဤသာသနာတော်၌ ပညာရှိရဟန်းသည် ရှေး (ရဟန်းဖြစ်သောအခါ )မှ နောက် (လူထွက်သောအခါ )၌ ဤဆိုခဲ့ပြီးသော အပြစ်ကို သိမြင်၍ တစ်ယောက်တည်း ကျင့်ရသော ရဟန်းအကျင့်ကို မြဲမြံစွာ ပြုကျင့်ရာ၏၊ မေထုန်အကျင့်ကို မမှီဝဲရာ။ (၈)

֍ ၈၂၉။ ကိလေသာကင်းဆိတ်မှု ‘ဝိဝေက’ တရားကိုသာလျှင် ကျင့်ရာ၏၊ ဤအကျင့်သည် (ဘုရားအစရှိသော) အရိယာတို့၏ မြတ်သောအကျင့်ပင်တည်း၊ ထို အကျင့်ဖြင့် ငါမြတ်၏ဟူ၍မထင်မှတ်ရာ၊ ထိုသူသည်သာလျှင် နိဗ္ဗာန်နှင့် နီး၏၊ (၉)

֍ ၈၃၀။ ဒုစရိုက်ကင်းသည်ဖြစ်၍ ကာမတို့၌ မငဲ့ကွက်ဘဲ ကျင့်သော ဩဃ လေးဖြာ သံသရာကို ကူးမြောက်ပြီးသော ရဟန္တာအား ကာမတို့၌ တပ်မက် မောသူတို့သည် ကြည်ညိုမြတ်နိုးကြကုန်၏။ (၁၀)

ခုနစ်ခုမြောက် တိဿမေတ္တေယျသုတ် ပြီး၏။

--

၈-ပသူရသုတ်

֍ ၈၃၁။ (မိမိ)မှီခိုအားထားရာအယူကိုသာ အကောင်းပြောဆိုတတ်ကြသည့် များစွာသောသူတို့သည် အသီးအခြားမှန်ကန်သည်ဟု ယူဆသော သဿတဒိဋ္ဌိစသည်တို့၌ သက်ဝင်ကုန်သည်ဖြစ်၍ဤငါ့အယူ၌သာလျှင် စင်ကြယ်မှုရှိ၏ဟု ပြော ဆိုကြကုန်၏၊ အခြားသော အယူဝါဒတို့၌ ကားစင်ကြယ်မှုရှိ၏ဟု မပြောဆိုကြကုန်။ (၁)

֍ ၈၃၂။ ဝါဒပြိုင်လိုကုန်သော ထိုသူတို့သည် ပရိသတ်ဘောင်သို့ သက်ဝင်ကြ၍ အချင်းချင်းတစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက် လူ့ဗာလဟု ရှုကြည့်ကြကုန်၏၊ အခြား အယူဝါဒကိုမှီကုန်သော ချီးမွမ်းခံလိုသော ထိုသူတို့သည် (မိမိကိုယ်ကို မိမိ) ပညာ ရှိဟု ယူဆကုန်သည်ဖြစ်၍စကားနိုင်ပြောဆိုကြကုန်၏။ (၂)

֍ ၈၃၃။ ဝါဒပြိုင်ဆိုင်ဆိုရန်အားထုတ်သူသည် ပရိသတ်အလယ်၌ ချီးမွမ်းခံလိုသည်ဖြစ်၍ (သူတစ်ပါးတို့ဝါဒကို) ဖြိုဖျက်လေ့ရှိ၏၊သို့ ပင်ဖြစ်သော်လည်း (သင့် စကားသည် အနက်အဓိပ္ပါယ်မရှိဟု) အပယ်အဖျက်ခံရသည်ရှိသော် ထိုသူသည် မျက်နှာမသာမယာ ဖြစ်တတ်၏၊ အပြစ်ရှာလျက်ကဲ့ရဲ့သည်ရှိသော် အမျက်ထွက် တတ်၏။ (၃)

֍ ၈၃၄။ ထိုသူ၏ အပယ်ဖျက်ခံရသော ဝါဒကို ရှုံးသော ဝါဒဟူ၍ ပြဿနာကို ဆင်ခြင် ဆုံးဖြတ်သူပညာရှိတို့က ပြောဆိုကြသောအခါ ဝါဒပြိုင်ပွဲ၌ ရှုံးသူသည် ငိုကြွေးမြည် တမ်းရ၏၊ စိုးရိမ်ပူဆွေးရ၏၊ ငါ့ထက် သာလွန်သွားပြီဟု အဖန်ဖန် ညည်းတွားရလေ၏။ (၄)

֍ ၈၃၅။ ဤဝါဒပြိုင်ဆိုင်ငြင်းခုံမှုတို့သည် ပရိဗိုဇ်ရဟန်းတို့၌ ဖြစ်ကုန်၏၊ ဤဝါဒပြိုင်ပွဲတို့၌ (နိုင်ခဲ့သော်) စိတ်ရွှင်လန်း ပွင့်လန်း၍ (ရှုံးခဲ့သော်) စိတ်ညှိုးနွမ်း ပင်ပန်းမှု ဖြစ်၏၊ ဤအကျိုးအပြစ်ကို မြင်၍ ဝါဒပြိုင်ဆိုင်စကားနိုင် ပြောဆိုမှုကို ရှောင်ကြဉ်ရာ၏၊ (ဤဝါဒပြိုင်ဆိုင်ရာ၌) ချီးကျူးခံရမှုကို ရသည်မှတစ်ပါး အခြားသော အကျိုးအာနိသင်မရှိသည်သာတည်း။ (၅)

֍ ၈၃၆။ ယင်းသို့ အကျိုးအာနိသင်မရှိသော်လည်း ပရိသတ်အလယ်၌ ဝါဒကို ပြောပြလျက် ထိုအယူ၌ အချီးမွမ်းခံရ၏၊ ထိုသို့ အချီးမွမ်းခံရခြင်းကြောင့် ထိုသူသည် ရွှင်လန်းလည်း ရွှင်လန်း၏၊ တက်ကြွလည်း တက်ကြွ၏၊ ထိုအချီးမွမ်းခံရမှု အကျိုးကို ရ၍ စိတ်တိုင်းကျ ဖြစ်ရလေ၏။ (၆)

֍ ၈၃၇။ ယင်းတက်ကြွမှုသည် ထိုသူအား ဆင်းရဲပင်ပန်းကြောင်း ဖြစ်၏၊ ထိုသူသည် လွန်လွန်ကဲကဲတက်ကြွသော မာနစကားကို ပြောဆိုတတ်၏၊ ဤအပြစ်ကိုလည်း မြင်၍ မငြင်းခုံရာ၊ အကြောင်းသော်ကား ထိုငြင်းခုံခြင်းဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု ပညာရှိတို့ မဆိုကြသောကြောင့် တည်း၊ (၇)

֍ ၈၃၈။ မင်း၏ ရိက္ခာဖြင့် အသက်မွေးသူ သူရဲကောင်းသည် ပြိုင်ဘက်သူရဲ ကောင်းကို့အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ ကြုံးဝါးလျက် သွားသကဲ့သို့၊ သူရဲကောင်း ‘ပသူရ’ ထိုသင်သည်ဝါဒပြိုင်ဘက်ရှိရာအရပ်သို့သာ သွားလေလော့၊ (ငါ့မှာကား) သင်နှင့် ပြိုင်ဆိုင် စစ်ထိုးရန် ကိလေသာဟူသမျှသည် ဗောဓိပင်ရင်းဝယ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရရာ ရှေးအခါ ကပင် မရှိခဲ့ပေ။ (၈)

֍ ၈၃၉။ အကြင်သူတို့သည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူကို ယူကြကုန်လျက် ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ ဤငါ၏အယူသည်သာလျှင် မှန်၏ဟူ၍လည်း ပြောဆိုကြကုန်၏၊ (ပသူရ) ထိုမိစ္ဆာ အယူရှိသူတို့ကို သင်ပြောဆိုချေ၊ ဤနေရာ၌ ဝါဒပြိုင်ပွဲ ဖြစ်ခဲ့သော် သင်နှင့် ပြိုင် ဆိုင်စစ်ထိုးမှု ပြုမည့်သူတို့မရှိကုန်သည်သာတည်း။ (၉)

--

֍ ၈၄၀။ ပသူရ အကြင်ရဟန္တာတို့သည်ကား (ကိလေသာ) စစ်သည်အပေါင်း ဖျက် ဆီးကြပြီးလျှင်အယူဝါဒတစ်ခုနှင့်အယူဝါဒတစ်ခုကို မဆန့်ကျင်စေကုန်မူ၍ သွားလာ နေထိုင်ကြကုန်၏၊ ဤလောက၌ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား (မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်မှ) တစ်ပါး စွဲလမ်းယူဆမှု မရှိ၊ ထိုရဟန္တာတို့၌ သင်သည်အဘယ်မည်သော ဝါဒ စစ်ထိုးမှုကို ရနိုင်ပါမည်နည်း။ (၁၀)

֍ ၈၄၁။ သို့ ဖြစ်ပါလျက် သင်သည် (နိုင်ကောင်းနိုင်လိမ့်မည်လောဟု) ကြံစည် တွေးတောကာ လာခဲ့၏၊ သင်သည် စိတ်ဖြင့် ဒိဋ္ဌိအယူတို့ကို ကြံစည်ယူဆလျက် ကိလေသာကို ခါတွက်ပြီးသော ဘုရားရှင်နှင့်ဝါဒယှဉ်ပြိုင်ရန် ရောက်လာဘိ၏၊ ယင်းသို့ ယှဉ်ပြိုင်ရန် ရောက်လာသော်လည်း သင်သည် ယှဉ်ပြိုင်ရန်စွမ်းနိုင် လိမ့်မည် မဟုတ်။ (၁၁)

ရှစ်ခုမြောက် ပသူရသုတ် ပြီး၏။

၉-မာဂဏ္ဍိယသုတ်

֍ ၈၄၂။ တဏှာ အရတိ ရဂါဟူသော (မာရ်မင်းသမီးသုံးယောက်ကို) မြင်ရ၍သော်လည်း မေထုန်အမှု၌ လိုလားတပ်မက်မှု ‘ဆန္ဒ’ မဖြစ်ခဲ့ပေ၊ ကျင်ငယ်, ကျင်ကြီးတို့ဖြင့် ပြည့်သော ဤ (သူငယ်မ) ရုပ်အဆင်းကို (မြင်ရ၍) အဘယ်မှာ လိုလား တပ်မက်မှု ဖြစ်မည်နည်း၊ ထိုသင့်သမီးမာဂဏ္ဍီကို ခြေဖြင့် ထိရုံမျှပင် ငါ အလို မရှိ။ (၁)

֍ ၈၄၃။ မင်းပေါင်းများစွာတို့ လိုလားတောင့်တအပ်သော ဤမျှလှပတင့်တယ်သည့် သတို့သမီးရတနာကိုအကယ်၍ အလိုမရှိခဲ့ပါမူ အသျှင်၏ အယူဝါဒ သီလ အကျင့် အသက်မွေးမှုနှင့် ဘဝဖြစ်စဉ်ကို အဘယ်သို့ သဘောရှိသည်ကို ပြောပြပါလော့။ (၂)

֍ ၈၄၄။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မာဂဏ္ဍိယ ထိုငါဘုရားအား (ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါး) ဒိဋ္ဌိတရားတို့၌ ဆုံးဖြတ်၍ (ဤငါ၏ အယူသာမှန်၏၊ အခြားသူတို့အယူကား အချည်းနှီးသာတည်းဟု) ဤစကားကို ဆိုမည်ဟု စွဲမြဲယူဆမှု မရှိပေ၊ (ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော) ဒိဋ္ဌိအယူတို့၌ အပြစ်ကို မြင်သည်ဖြစ်၍ (တစ်စုံတစ်ခုသော ဒိဋ္ဌိအယူကိုမျှ) မယူဘဲ (သစ္စာ လေးပါးတို့ကို) ရွေးချယ် စိစစ်လျက် အဇ္ဈတ္တ၌ ဖြစ်သော ကိလေသာတို့ ငြိမ်းရာနိဗ္ဗာန်ကို မြင်ပြီ။ (၃)

֍ ၈၄၅။ (မာဂဏ္ဍိယပုဏ္ဏားက ဤသို့ လျှောက်၏) -

ရဟန်းမြတ် ဆုံးဖြတ် ယူဆမှုဒိဋ္ဌိ ကြံစည် ယူဆမှု မိစ္ဆာအယူတို့ကို မယူဘဲ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ (ကိလေသာ) ငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်ဟူသော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို အသျှင် ပြောပြခဲ့ပါ၏၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုအဘယ်သို့လျှင် ပညာရှိတို့ ပြောဆိုကြပါသနည်း။ (၄)

--

֍ ၈၄၆။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မာဂဏ္ဍိယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကြားရသော ဗေဒင်ယတြာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ လောကီသမာပတ်ဉာဏ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွား ခွေး စသည်တို့၏ အကျင့် ‘ဝတ'ဖြင့်လည်းကောင်း၊ စင်ကြယ်၏ဟူ၍ ငါမဆို၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအယူမှ ကင်းသဖြင့်လည်ကောင်းမဂ်ဖိုလ်ရကြောင်းတရားကို နာကြားရခြင်းမှ ကင်းသဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကမ္မဿကတာဉာဏ်သစ္စာနုလောမိကဉာဏ်မှ ကင်း သဖြင့်လည်းကောင်း၊ပါတိမောက္ခ သံဝရသီလမှ ကင်းသဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဓူတင် အကျင့်မှ ကင်းသဖြင့်လည်းကောင်း ထိုတစ်မျိုးမျိုးမျှဖြင့်လည်းစင်ကြယ်၏ဟု ငါ မဆို၊ သူတော်ကောင်းသည် ဤ (မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိစသော ကဏှပက္ခတရားငါးမျိုး)တို့ကို စွန့်လွှတ်၍လည်းကောင်း၊ ဤ (သမ္မာဒိဋ္ဌိစသော သုက္ကပက္ခတရားငါးမျိုး)တို့ကို (ပြောဆိုတိုင်းကျင့်ကြံခြင်းဖြင့်) ယူ၍လည်းကောင်း၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကို) မမှီမူ၍လည်းကောင်း ဘဝကို မတောင့်တတော့ပေ။ (၅)

֍ ၈၄၇။ (မာဂဏ္ဍိယသည် ဤသို့ လျှောက်၏) -

ရဟန်းမြတ် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကြားရသော ဗေဒင်ယတြာအားဖြင့်လည်းကောင်း၊ လောကီသမာပတ်ဉာဏ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွား ခွေး စသည်တို့၏အကျင့် ‘ဝတ'ဖြင့်လည်းကောင်း စင်ကြယ်၏ဟူ၍လည်း အကယ်၍ မဆိုသည် ဖြစ်အံ့၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအယူမှ ကင်းသဖြင့်လည်ကောင်း၊ မဂ်ဖိုလ်ရ ကြောင်းတရားကို နာကြားရခြင်းမှ ကင်းသဖြင့်လည်းကောင်း၊ ကမ္မဿကတာဉာဏ် သစ္စာနုလောမိကဉာဏ်မှ ကင်းသဖြင့်လည်းကောင်း၊ပါတိမောက္ခသံဝရသီလမှ ကင်းသဖြင့်လည်းကောင်း ဓူတင်အကျင့်မှ ကင်းသဖြင့်လည်းကောင်း ထိုတစ်မျိုးမျိုးမျှဖြင့်လည်းစင်ကြယ်၏ဟူ၍လည်း အကယ်၍ မဆိုသည် ဖြစ်အံ့၊ ဤသို့ မဆိုခဲ့ပါလျှင် ဤတရားကို မဝေခွဲနိုင်အောင်အလွန်တွေဝေဖွယ် တရားဟု အကျွန်ုပ်မှတ်ထင်ပါ၏၊ အချို့သော (သမဏဗြာဟ္မဏ)တို့သည်ကားမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟူ၍ ယုံကြည်နေကြပါကုန်၏။ (၆)

֍ ၈၄၈။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မာဂဏ္ဍိယ သင်သည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူကိုမှီလျက်သာလျှင် အဖန်ဖန် တလဲလဲ မေးသည်ဖြစ်၍စွဲစွဲမြဲမြဲယူထားသော အယူတို့ကြောင့် မဝေခွဲနိုင်အောင် အလွန်တွေဝေခြင်းသို့ ရောက်၏၊ ဤငါဟောအပ်သောတရားဒေသနာမှု နှလုံးသွင်းမှုအမှတ် သညာကို အနည်းငယ်မျှသော်လည်း မမြင်၊ ထို့ကြောင့် သင်သည် မဝေခွဲနိုင်အောင် အလွန်တွေဝေသောအားဖြင့် ဤတရားကို ရှုကြည့်ဘိ၏။ (၇)

֍ ၈၄၉။ မာဂဏ္ဍိယ တူမျှသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထူးချွန် လွန်ကဲသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ယုတ်ညံ့သူဟူ၍လည်းကောင်းမှတ်ထင်သူသည် ထိုသို့မှတ်ထင်ခြင်းကြောင့် ငြင်းခုံရာ၏၊ မာနသုံးမျိုးတို့ကြောင့် မတုန်လှုပ်သောသူအား တူမျှသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထူးချွန်လွန်ကဲသူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ယုတ်ညံ့သူဟူ၍လည်းကောင်းမှတ် ထင်မှု မဖြစ်နိုင်။ (၈)

֍ ၈၅၀။ ထိုရဟန္တာသည် (ငါ့အယူသာ)မှန်၏ဟူ၍ အဘယ်မှာလျှင် ပြောဆိုရာအံ့ နည်း၊ (အခြားသူတို့အယူသည်)မှားယွင်း၏ဟူ၍ အဘယ်မည်သောသူနှင့် ငြင်းခုံ ရာအံ့နည်း၊ အကြင်ရဟန္တာ၌ တူ၏ဟူသော ‘သဒိသမာန'သည်လည်းကောင်း၊ မတူဟူသော ‘သေဋ္ဌမာန ဟီနမာန'သည်လည်းကောင်း မရှိတော့ပေ၊ ထိုရဟန္တာသည် အဘယ်မည်သောသူနှင့် ဝါဒယှဉ်ပြိုင်ပါတော့မည်နည်း။ (၉)

֍ ၈၅၁။ မြင်ခိုက်စသည်၌ ဝိညာဏ်၏ တည်ရာကို ပယ်စွန့်၍ မြင်ပြီး ရူပါရုံစသောတည်ရာ အိမ်တို့ကို မအောက်မေ့သူ ရွာ၌ လူတို့နှင့် ပေါင်းသင်းဆက်ဆံမှု မပြုသူ ကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်သူနောင်အတ္တဘောကို မဖြစ်စေသူ ရဟန္တာသည် လူအများနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် စကားကို မပြောဆိုတော့ပေ။ (၁၀)

--

֍ ၈၅၂။ လောက၌ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် အကြင်မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိစသော အယူတို့မှ ကင်း ဆိတ်သည်ဖြစ်၍ကျင့်၏၊ ထိုအယူတို့ကိုလည်း ယူ၍ မပြောဆို၊ ရေ၌ ပေါက်သော အဆူးရှိသော ပဒုမ္မာကြာသည်ရေဖြင့်လည်းကောင်း၊ ညွန်ဖြင့်လည်းကောင်း မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိဘိသကဲ့သို့ ဤအတူ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ (ကိလေသာ) ငြိမ်းအေး ရာနိဗ္ဗာန်ကို ပြောဆိုသော ရဟန္တာသည် ကာမ၌လည်းကောင်း၊ လောက၌လည်းကောင်း မတပ်မက် မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိတော့ပေ။ (၁၁)

֍ ၈၅၃။ ရဟန္တာသည် မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူသို့ ရောက်သူ မဟုတ်၊ အတွေ့အကြုံဉာဏ် ပညာကြောင့် ထောင်လွှားမှု ‘မာန'သို့ ရောက်သူ မဟုတ်၊ တဏှာဒိဋ္ဌိဖြင့် ပြုမူသူ မဟုတ်၊ ကံဖြင့် ဆောင်အပ်သူလည်းမဟုတ်၊ အကြားအမြင်ဖြင့် ဆောင်အပ်သူလည်း မဟုတ်၊ တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသောတည်ရာအိမ်တို့သို့ ဆွဲဆောင်အပ်သူလည်း မဟုတ်။ (၁၂)

֍ ၈၅၄။ ကာမသညာစသည်၌ တပ်ခြင်းကင်းသောသူအား ထုံးဖွဲ့မှု ‘ဂန္ထ'တို့ မရှိကုန်၊ ပညာဖြင့် (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်မြောက်ပြီးသောသူအား တွေဝေမှု ‘မောဟ'တို့ မရှိကုန်၊ အကြင်သူတို့သည် ကာမစသော သညာကိုလည်းကောင်း၊ မိစ္ဆာအယူ ‘ဒိဋ္ဌိ'ကိုလည်းကောင်း စွဲယူကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် လောက၌ အချင်းချင်း ထိပါးပုတ်ခတ်ကြကုန်လျက် သွားလာနေကုန်၏။ (၁၃)

ကိုးခုမြောက် မာဂဏ္ဍိယသုတ် ပြီး၏။

၁၀-ပုရာဘေဒသုတ်

֍ ၈၅၅။ အဘယ်သို့ သောဉာဏ်အမြင်ရှိသူနှင့် အဘယ်သို့ သော သီလရှိသူကို (ကိလေသာတို့မှ) ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ဆိုအပ်ပါသနည်း၊ ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား မေးအပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် ထိုသို့ သဘောရှိသော မြတ်သောသူကို အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၈၅၆။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ်ခန္ဓာမပျက်စီးမီ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ ကင်းပြီးသူဖြစ်၏၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော) ရှေးအတိတ်အဖို့အစုကို မမှီသူ ဖြစ်၏၊ အလယ် (ပစ္စုပ္ပန်) ကာလ၌ တပ်မက်သူစသည်ဖြင့် ရေတွက်အပ်သူ မဟုတ်၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား အနာဂတ်ကာလ၌ (တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော) ရှေ့သွား မရှိ၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၂)

֍ ၈၅၇။ (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) အမျက်ဒေါသမရှိသူ ထိတ်လန့်ခြင်းမရှိသူ သီလစသည်ဖြင့် မကြုံးဝါးသူကုက္ကုစ္စမရှိသူ အမြော်အမြင်ပညာဖြင့် ပြောဆိုတတ်သူ ပျံ့လွင့်ခြင်းမရှိသူ နှုတ်စောင့်စည်းသူသိတတ်သောဉာဏ်ရှိသူ ဖြစ်၏၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၃)

֍ ၈၅၈။ (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) အနာဂတ်ကာလ၌ ကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကင်း၏၊ အတိတ်ကို ပြန်၍ မစိုးရိမ်၊ ပစ္စုပ္ပန် စက္ခုသပ္ဖဿစသည်တို့၌ အတ္တစသည်မှ ကင်းဆိတ်သည်ကို ရှုမြင်၏၊ ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိတို့၏ အဆောင်ယူ မခံရ၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၄)

--

֍ ၈၅၉။ (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) ရာဂစသည်တို့မှ ကင်း၏၊အံ့ဩဖွယ်ကို မပြု တတ်၊ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ မရှိ၊ ဝန်တိုမှု ကင်း၏၊ ကိုယ်အမူအရာစသည် ကြမ်းတမ်းမှု ကင်း၏၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ပုဂ္ဂိုလ်မဟုတ်၊ ချောပစ်ကုန်းတိုက်မှု၌လည်း မယှဉ်၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါဆို၏)။ (၅)

֍ ၈၆၀။ (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) သာယာဖွယ် ကာမဂုဏ်တို့၌သာယာမှု မရှိ၊ အလွန်ထောင်လွှားမှု ‘မာန’၌လည်း မယှဉ်၊ ကာယကံစသည်တို့ဖြင့် နူးညံ့သိမ်မွေ့၏၊ ပဋိဘာန် (ပညာဉာဏ်) လည်းရှိ၏၊ သာသနာတော်မှတစ်ပါး အခြားအယူကို မယုံကြည်၊ တပ်ခြင်း ကင်းပြီးဖြစ်၏၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၆)

֍ ၈၆၁။ (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) လာဘ်ကို လိုသဖြင့် ပရိယတ်ကို မသင်ယူ၊ လာဘ် မရခြင်းကြောင့်လည်းအမျက်မထွက်၊ ဆန့်ကျင်မှုမရှိသည်ဖြစ်၍ ‘တဏှာ'ဖြင့် ရသာရုံကိုလည်း မမက်မော၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကိုကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၇)

֍ ၈၆၂။ လောက၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် လျစ်လျူရှုမှု ‘ဥပေက္ခာ'နှင့် ပြည့်စုံ၏၊ အခါ ခပ်သိမ်း အမှတ်ရမှု ‘သတိ'ရှိ၏၊ သူနှင့်တူသူဟု (သဒိသမာန်ဖြင့်) မမှတ်ထင်၊ သူ့ထက် ထူးမြတ်သူဟု (ပဏီတမာန်ဖြင့်) မမှတ်ထင်၊ သူ့အောက်ယုတ်သူဟု (ဟီနမာန်ဖြင့်) မမှတ်ထင်၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အားရာဂစသော ပွါးစီးခြင်းတို့သည် မရှိကုန်၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၈)

֍ ၈၆၃။ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား (တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော)မှီရာတို့သည် မရှိကုန်၊ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် တရားကို သိ၍ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မမှီ၊ အကြင် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အားသဿတဒိဋ္ဌိဖြစ်ခြင်းငှါလည်းကောင်း၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိဖြစ်ခြင်းငှါလည်းကောင်း တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'သည် မရှိ၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၉)

֍ ၈၆၄။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား အထုံးအဖွဲ့ ‘ဂန္ထ'လေးပါးတရားတို့ မရှိကုန်၊ ထို ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ကပ်ငြိတတ်သောတဏှာကို လွန်မြောက်၏၊ ဝတ္ထုကာမ ကိလေသာကာမတို့၌ ငဲ့ကွက်ခြင်းမရှိသော (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ငါ ဆို၏)။ (၁၀)

֍ ၈၆၅။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား သားသမီးတို့သည်လည်းကောင်း၊ (ကျွဲ နွားစသော) သတ္တဝါတို့သည်လည်းကောင်း၊ သလေးစပါးခင်းစသော လယ်သည်လည်းကောင်း၊ အိမ်နေရာစသော မြေယာသည်လည်းကောင်း၊ မရှိကုန်၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌ အတ္တရှိ၏ဟု ယူသော ‘သဿတဒိဋ္ဌိ'တို့ကိုလည်းကောင်း၊ အတ္တပြတ်၏ဟု ယူသော အယူ ‘ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ'တို့ကိုလည်းကောင်း မရအပ်၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏)။ (၁၁)

֍ ၈၆၆။ အကြင် (ရာဂစသော) အပြစ်ဖြင့် ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ပုထုဇဉ်တို့သည်လည်းကောင်း၊ သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည်လည်းကောင်း (တပ်မက်သူ ပြစ်မှားတတ်သူဟူ၍) ဆိုကုန်ရာ၏၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ထို (ရာဂစသော) အပြစ်ကို (တဏှာ ဒိဋ္ဌိဖြင့်) ရှေ့သွား မပြုအပ်၊ ထိုသို့ ရှေ့သွားမပြုသည့်အတွက် စွပ်စွဲကဲ့ရဲ့သော စကားတို့ကြောင့် မတုန်လှုပ်၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏)။ (၁၂)

֍ ၈၆၇။ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကင်း၏၊ ဝန်တိုမှု ‘မစ္ဆရိယ'ကင်း၏၊ ထူးမြတ်သူတို့အတွင်း၌ (ငါ ထူးမြတ်သူဟု) မဆို၊ တူညီသူတို့ အတွင်း၌ (ငါ တူညီသူဟု) မဆို၊ ယုတ်ညံ့သူတို့အတွင်း၌ (ငါ ယုတ်ညံ့သူဟု) မဆို၊ ကြံစည်မှု ကင်းသည်ဖြစ်၍ တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့်နှစ်ပါးသော ကြံစည်ခြင်းသို့ မရောက်၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏)။ (၁၃)

֍ ၈၆၈။ လောက၌ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား မိမိ၏ ဥစ္စာဟု (သိမ်းဆည်းမှု) မရှိ၊ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ဖောက်ပြန်ပျက်စီးသွားသော ဝတ္ထုကြောင့်လည်း မစိုးရိမ်၊ တရားအားလုံးတို့၌လည်း (ဆန္ဒာဂတိစသည်သို့) မလိုက်၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းပြီးသောသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏)။ (၁၄)

ဆယ်ခုမြောက် ပုရာဘေဒသုတ် ပြီး၏။

--

၁၁-ကလဟဝိဝါဒသုတ်

֍ ၈၆၉။ ခိုက်ရန်ဖြစ်မှုနှင့် ငြင်းခုံမှုတို့သည် အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန် သနည်း၊ ဝန်တိုမှုနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော ငိုကြွေးမှု စိုးရိမ်မှုတို့သည်လည်းကောင်း၊ ချောပစ်ကုန်းတိုက်မှုနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော ထောင်လွှားမှု အလွန်ထောင်လွှားမှုတို့သည်လည်းကောင်း ထိုတရားတို့သည် အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သနည်း၊ တောင်းပန်ပါ၏ ထိုအကြောင်းကို ဟောတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၈၇၀။ ခိုက်ရန်ဖြစ်မှု ငြင်းခုံမှုတို့သည် ချစ်အပ်သော သတ္တဝါသင်္ခါရကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏၊ ဝန်တိုမှုနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော ငိုကြွေးမှု စိုးရိမ်မှုတို့သည်လည်းကောင်း၊ ချောပစ်ကုန်းတိုက်မှုနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော ထောင်လွှားမှု အလွန် ထောင်လွှားမှုတို့သည်လည်းကောင်း ချစ်အပ်သော သတ္တဝါသင်္ခါရကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာကုန်၏၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်မှု ငြင်းခုံမှုတို့သည် ဝန်တိုမှုနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်၏၊ ငြင်းခုံမှုတို့ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော် ချောပစ်ကုန်းတိုက်မှုတို့ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ (၂)

֍ ၈၇၁။ လောက၌ ချစ်အပ်သော ဝတ္ထုတို့သည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းရှိပါကုန်သနည်း၊ အကြင်သူတို့သည်လည်း လိုချင်မှု ‘လောဘ'ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ လောက၌ သွားလာနေထိုင်ကုန်၏၊ (ထိုသူတို့၏) လိုချင်မှု ‘လောဘ'သည်လည်း အဘယ်လျှင် အကြောင်းရှိပါသနည်း။ အကြင်တောင့်တမှုပြည့်စုံမှုတို့သည် လူပုဂ္ဂိုလ်အားအားထားမှီခိုရန် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုတောင့်တမှု ပြည့်စုံမှုတို့သည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းရှိပါကုန်သနည်း။ (၃)

֍ ၈၇၂။ လောက၌ ချစ်အပ်သော ဝတ္ထုတို့သည် ကာမစ္ဆန္ဒလျှင် အကြောင်းရှိကုန်၏၊ အကြင်သူတို့သည် လိုချင်မှု ‘လောဘ'ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍ လောက၌ သွားလာ နေထိုင်ကြကုန်၏၊ ထိုသူတို့၏ထိုလောဘသည်လည်း ကာမစ္ဆန္ဒလျှင် အကြောင်း ရှိ၏၊ အကြင်တောင့်တမှု ပြည့်စုံမှုတို့သည် လူပုဂ္ဂိုလ်အားအားထားမှီခိုရန် ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုတောင့်တမှု ပြည့်စုံမှုတို့သည်လည်းဤ (ကာမစ္ဆန္ဒ)သာလျှင် အကြောင်း ရှိကုန်၏။ (၄)

֍ ၈၇၃။ လောက၌ ကာမစ္ဆန္ဒသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်း ရှိသနည်း၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိဖြင့်) ဆုံးဖြတ်ခြင်းတို့သည်လည်း အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သနည်း၊ အမျက် ထွက်မှုမုသားစကားပြောဆိုမှုသို့လောသို့လောဟု တွေးတောယုံမှားမှုဟူသော အကြင်တရားတို့ကိုလည်းမြတ်စွာဘုရား ဟောအပ်ပါကုန်၏၊ ထိုတရားတို့သည် အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သနည်း။ (၅)

֍ ၈၇၄။ လောက၌ အကြင်သဘောတရားကို သာယာဖွယ် သဘောတရား မသာ ယာဖွယ်သဘောတရားဟူ၍ ဆိုကုန်၏၊ ထိုသာယာဖွယ် မသာယာဖွယ် သဘော တရားကို အမှီပြု၍ကာမစ္ဆန္ဒ ဖြစ်၏၊ လောက၌ သတ္တဝါသည် ရုပ်တရားတို့၌ ပျက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဖြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း မြင်၍ (တဏှာဒိဋ္ဌိဖြင့်) ဆုံး ဖြတ်ခြင်းကို ပြု၏။ (၆)

--

֍ ၈၇၅။ အမျက်ထွက်မှု မုသားစကားပြောဆိုမှုသို့လောသို့လော တွေးတော ယုံမှားမှုဟူသော ဤသဘောတရားတို့သည်လည်း သာယာဖွယ် မသာယာဖွယ် တရားနှစ်ပါးရှိသော်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် သိတော်မူ၍ တရားတို့ကို ဟောတော်မူရကားသို့လောသို့လောတွေးတောယုံမှားမှုရှိသူသည် ဉာဏ်အမြင်ကို ရစိမ့်သောငှါ သိက္ခာသုံးပါးတို့ကို ကျင့်ရာ၏။ (၇)

֍ ၈၇၆။ သာယာမှုနှင့် မသာယာမှုသည် အဘယ်လျှင် အကြောင်းရှိပါကုန် သနည်း၊ အဘယ်တရားမရှိလတ်သော် ဤသာယာမှု မသာယာမှုတို့သည် မဖြစ်ပါကုန်သနည်း၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့် ပျက်ခြင်း ဖြစ်ခြင်းဟူသော အကြင်သဘော တရားသည် ဖြစ်၏၊ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သော ထိုသဘောတရားကို အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၈)

֍ ၈၇၇။ သာယာမှုနှင့် မသာယာမှုသည် တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'လျှင် အကြောင်းရှိ၏၊ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'မရှိလတ်သော် ဤတရားတို့ မဖြစ်ကုန်၊ ပျက်ခြင်း ဖြစ်ခြင်းဟူသော အကြင်သဘောတရားသည်ရှိ၏၊ ထိုသဘောတရားတို့ကို တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'လျှင် အကြောင်းရှိ၏ဟူ၍ သင့်အား ငါ ဟော၏။ (၉)

֍ ၈၇၈။ လောက၌ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'သည် အဘယ်လျှင်အကြောင်း ရှိသနည်း၊ သိမ်းဆည်းမှုတို့သည်လည်း အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်သနည်း၊ အဘယ်တရားမရှိလတ်သော် ငါ့ဟာဟု စွဲလမ်းမှု မရှိပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကို လွန်မြောက်သည်ရှိသော် တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'တို့သည် မတွေ့ထိနိုင်ပါကုန်သနည်း။ (၁၀)

֍ ၈၇၉။ နာမ်ကိုလည်းကောင်း ရုပ်ကိုလည်းကောင်း စွဲ၍ တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'သည် ဖြစ်၏၊ သိမ်းဆည်းမှုတို့သည် တဏှာဟု ဆိုအပ်သော အလို ‘ဣစ္ဆာ'လျှင် အကြောင်းရှိကုန်၏၊ တဏှာဟု ဆိုအပ်သော အလို ‘ဣစ္ဆာ'မရှိလတ်သော် ငါ့ဟာဟု စွဲလမ်းမှု မရှိ၊ ရုပ်တရားကို လွန်မြောက်သည်ရှိသော်တွေ့ထိမှု ‘ဖဿ'တို့သည် မတွေ့ထိကုန်။ (၁၁)

֍ ၈၈၀။ အဘယ်သို့ ကျင့်သောသူသည် ရုပ်ကို လွန်မြောက်နိုင်ပါသနည်း၊ အဘယ်သို့ သော အကြောင်းဖြင့် ချမ်းသာဆင်းရဲကို လွန်မြောက်နိုင်ပါသနည်း၊ အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်လွန်မြောက်နိုင်၏၊ ထိုအခြင်းအရာကို အကျွန်ုပ်အား ဟော ကြားတော်မူပါလော့၊ ထိုအကြောင်းကို သိကုန်အံ့ဟု အကျွန်ုပ်၏ စိတ်ဖြစ်ပါ၏။ (၁၂)

֍ ၈၈၁။ ပကတိသညာ ရှိသူလည်းမဟုတ်သော ဖောက်ပြန်သော သညာရှိသည့် ရူးသွပ်သူလည်းမဟုတ်သော သညာမရှိသည့် အသညသတ်ဗြဟ္မာနှင့် နိရောဓ သမာပတ် ဝင်စားသူလည်း မဟုတ်သော ရူပသညာကို လွန်မြောက်ပြီးသည့် အရူပ ဈာန်သမာပတ်ကို ရသူလည်း မဟုတ်သော ဤသို့ သဘောရှိသည့် အာကာသာနဉ္စာ ယတနဈာန်ကို ရရန်ကျင့်သူ ရူပစတုတ္ထဈာနလာဘီ ပုဂ္ဂိုလ်သည် ရုပ်ကို လွန် မြောက်နိုင်၏၊ သံသရာချဲ့တတ်သောတဏှာမာန ဒိဋ္ဌိတရားတို့သည် သညာလျှင်အကြောင်းရှိကုန်သည်သာတည်း၊ (၁၃)

֍ ၈၈၂။ အကြင်ပုစ္ဆာကို အကျွန်ုပ်တို့ မေးခဲ့ပါကုန်၏၊ အသျှင်သည် ထိုပုစ္ဆာကို အကျွန်ုပ်တို့အားဖြေကြားတော်မူခဲ့ပြီ၊ အသျှင်ဘုရားအား အခြားသော ပုစ္ဆာကို မေးပါကုန်အံ့၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ ထိုပုစ္ဆာကို ဖြေကြားတော်မူပါလော့၊ ဤလောက၌ ပညာရှိကုန်သောအချို့သောသူတို့သည် ဤမျှ (အရူပသမာပတ်ဟူသော) အတိုင်း အရှည်ဖြင့် သတ္တဝါ၏ မြတ်သော စင်ကြယ်မှုကို ဆိုပါကုန်သလော၊ ထိုသို့ မဟုတ် ဤအရူပသမာပတ်ထက် လွန်သော အခြားသော စင်ကြယ်မှုကို မူလည်း ဆိုပါကုန်သေးသလော။ (၁၄)

--

֍ ၈၈၃။ ဤလောက၌ ပညာရှိကုန်သောအချို့သောသူတို့သည် ဤမျှ (အရူပသမာပတ်ဟူသော) အတိုင်းအရှည်ဖြင့် သတ္တဝါ၏ မြတ်သော စင်ကြယ်မှုကို ဆိုကုန်၏၊ ထိုသူတို့တွင် အနုပါဒိသေသ၁၌ လိမ္မာကျွမ်းကျင်သည်ဟု ပြောဆိုကြသောအချို့သူတို့သည် ဥစ္ဆေဒအယူကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ (၁၅)

֍ ၈၈၄။ ပညာရှိသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ထိုမိစ္ဆာအယူရှိသူတို့ကို (သဿတ ဒိဋ္ဌိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိကို)မှီကုန်၏ဟု သိ၍လည်းကောင်း၊ (ထိုသူတို့၏)မှီရာ သဿတဒိဋ္ဌိတို့ကို သိ၍လည်းကောင်း၊ (တရားတို့ကို အနိစ္စစသည်ဖြင့်) သိ၍လည်းကောင်း လွတ်မြောက်တော်မူပြီးသည်ဖြစ်၍ ငြင်းခုံခြင်းသို့ ရောက်တော်မမူ၊ ထိုပညာရှိသော မြတ်စွာဘုရားသည် အဖန်တလဲလဲ ဖြစ်ခြင်းသို့ ရောက်တော်မမူ။ (၁၆)

တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် ကလဟဝိဝါဒသုတ် ပြီး၏။

၁။ သတ္တဝါသည် ကိုယ်ခန္ဓာပျက်စီး သေဆုံးသည့်နောက် လုံးဝပြတ်စဲခြင်း တစ်ဖန်မဖြစ်ခြင်း အကြွင်းမရှိခြင်းကို အနုပါဒိသေသဟု ဥစ္ဆေဒအယူရှိသူတို့ ဆိုကြသည်။

၁၂-စူဠဗျူဟသုတ်

֍ ၈၈၅-

֍ ၈၈၆။ «အမေး» လိမ္မာကျွမ်းကျင်၏ဟု ပြောဆိုသူတို့သည် မိမိ မိမိတို့၏ မိစ္ဆာအယူ၌ တည်နေကုန်လျက် (မိမိ မိမိတို့၏ အယူကို) မြဲမြံစွာ စွဲယူကုန်၍ အသီး အသီး ပြောဆိုကြပါကုန်၏၊ အကြင်သူသည် ဤအယူအကျင့်ကို သိ၏၊ ထိုသူသည် တရားကို သိသူ မည်၏၊ အကြင်သူသည့်ဤတရားကို တားမြစ်၏၊ ထိုသူသည် မလိမ္မာသူ ဖြစ်ပါ၏၊ ဤသို့လည်း မြဲမြံစွာ ငြင်းခုံကြပါကုန်၏၊ ငါမှတစ်ပါး အခြား သူတို့သည် မိုက်၏၊ မလိမ္မာဟု လည်း ဆိုပါကုန်၏၊ ဤသူတို့၏ ဝါဒတို့တွင်အဘယ်အယူဝါဒသည်မှန်ကန်ပါသနည်း၊ ဤသူအားလုံးတို့သည် ပင် လိမ္မာကျွမ်း ကျင်သူဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ (၁-၂)

֍ ၈၈၇။ «အဖြေ» သူတစ်ပါး၏ အယူကို မသိသူသည် အကယ်၍ မိုက်သူ ယုတ် ညံ့သူ ပညာမဲ့သူဖြစ်ပါမူဤသူအားလုံးတို့သည် ပင် မိုက်ကြကုန်၏၊ အလွန့်အလွန် ပညာမဲ့သူ ဖြစ်ကြကုန်၏၊ ဤသူအားလုံးတို့သည် ပင် မိစ္ဆာအယူ၌ တည်နေကြကုန်၏။ (၃)

֍ ၈၈၈။ (ထိုသူတို့သည်) မိမိ၏ မိစ္ဆာအယူဖြင့် မဖြူစင်သူ ဖြစ်ကြကုန်လျက် အကယ်၍ စင်ကြယ်သော ပညာရှိကြသူ လိမ္မာကြသူ ဉာဏ်ပညာရှိကြသူ ဖြစ်ကြကုန်မူ ထိုသူတို့တွင် တစ်ယောက်မျှ ပညာမဲ့သူမဖြစ်နိုင်တော့ပေ၊ အကြောင်းသော်ကား ထိုသူတို့၏ အယူသည်လည်း အခြားသူတို့ အယူကဲ့သို့ ပင်စွဲမြဲယူဆထားသောကြောင့် တည်း။ (၄)

֍ ၈၈၉။ သူနှစ်ယောက်တို့သည် အချင်းချင်း လူ့ဗာလဟု အကြင်စကားကို ပြော ဆိုကုန်၏၊ ထိုစကားကိုမှန်၏ဟူ၍ ငါ မဟော၊ (ထိုသူတို့သည်) မိမိ မိမိ၏ အယူကို အမှန်ပြုလုပ်ကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် အခြားသူကို မိုက်၏ဟူ၍ ရှုကြည့်ကြကုန်၏။ (၅)

--

֍ ၈၉၀။ «အမေး» အကြင်အယူကိုမှန်ကန်၏ ချွတ်ယွင်းမှု မရှိဟု အချို့သူတို့က ပြောဆိုကြကုန်၏၊ ထိုအယူကိုပင် အခြားသူတို့က အချည်းနှီးဟူ၍လည်းကောင်း၊ မဟုတ်မမှန်ဟူလည်းကောင်းပြောဆိုကြပြန်၏၊ ဤသို့လည်း မြဲမြံစွာ စွဲယူကြကုန်လျက် ငြင်းခုံကြကုန်၏၊ အဘယ်ကြောင့် သမဏတို့သည် တစ်မျိုးတည်းသော စကားကို မပြောဆိုကြကုန်သနည်း။ (၆)

֍ ၈၉၁။ «အဖြေ» အကြင်သစ္စာ၌ သိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည် မငြင်းခုံရာ၊ ထိုသစ္စာသည်တစ်မျိုးတည်းသာတည်း၊ နှစ်ခုမြောက်သော သစ္စာမည်သည် မရှိ၊ ထိုသူတို့မူကား အမျိုးမျိုးသော သစ္စာတို့ကိုကိုယ်တိုင် ပြောဆိုကြကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် သမဏတို့သည် တစ်မျိုးတည်းသော စကားကို မပြောဆိုကြကုန်။ (၇)

֍ ၈၉၂။ «အမေး» အမျိုးမျိုး ပြောဆိုတတ်ကုန်သော လိမ္မာကျွမ်းကျင်သည်ဟု ပြောဆိုကြသူတို့သည် အဘယ်ကြောင့် သစ္စာတို့ကို အမျိုးမျိုး ပြောဆိုကြကုန် သနည်း၊ ကြားအပ်သော သစ္စာတို့သည် များကုန်သလော၊ အမျိုးမျိုးရှိကုန် သလော၊သို့ မဟုတ် ထိုသူတို့သည် ကြံစည်မှုမျှသို့ အစဉ်လိုက်ကုန်သလော။ (၈)

֍ ၈၉၃။ «အဖြေ» လောက၌မှတ်သားမှု ‘သညာ'မျှဖြင့် မြဲ၏ဟူသော အယူတို့ကို ဖယ်ထား၍သစ္စာတို့သည် မများကုန်၊ အမျိုးမျိုး မရှိကုန်သည်သာတည်း၊ မိမိ ကြံစည်မှုကို မိစ္ဆာအယူတို့၌ ဖြစ်စေ၍ (ငါ့အယူသာ)မှန်၏၊ (သင့်အယူကား)မှား၏ဟု (အမှန်အမှား) တရားနှစ်ပါးကို ပြောဆိုကြကုန်၏။ (၉)

֍ ၈၉၄။ မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ မလွန်ကျူးမှု ‘သီလ’ နွား ခွေးစသည်တို့၏ အကျင့် ‘ဝတ’ဟူသော ဤသဘောတရားတို့ကိုမှီ၍မြတ်နိုးဖွယ်မဟုတ်သည့် စင်ကြယ်မှုကို မြင်သူသည် ဒိဋ္ဌိအဆုံးအဖြတ်၌ တည်လျက် ရယ်သွမ်းသွေးကာအခြားသူသည် မိုက်မဲ၏၊ မလိမ္မာဟူ၍လည်း ပြောဆိုတတ်၏။ (၁၀)

֍ ၈၉၅။ အကြင်အကြောင်းဖြင့် အခြားသူကို မိုက်သူဟူ၍ ရှုမြင်၏၊ ထိုအကြောင်းဖြင့်ပင် မိမိကိုယ်ကို လိမ္မာသူဟူ၍လည်း ပြောဆို၏၊ မိမိကိုယ်ကို မိမိ လိမ္မာသူဟု အယူရှိသော ထိုသူသည် အခြားသူကို မမြတ်နိုးနိုင်၊ ထိုအယူကိုပင် ပြောဆို၏။ (၁၁)

֍ ၈၉၆။ ထိုသူသည် အတိသာရဒိဋ္ဌိ၁ဟု ဆိုအပ်သော ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော မိစ္ဆာအယူနှင့်ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ထောင်လွှားမှု ‘မာန'ဖြင့် မာန်ယစ်ရကား ဂုဏ်အားလုံးတို့နှင့် ပြည့်စုံသူဟုမှတ်ထင်၏၊ မိမိကိုယ်ကို မိမိ (ငါ ပညာရှိဟု) စိတ်ဖြင့် အဘိသိက်သွန်း၏၊ အကြောင်းသော်ကားထိုသူသည် ထိုအတိသာရ ဒိဋ္ဌိအယူသည် ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် စွဲမြဲယူဆသောကြောင့် တည်း။ (၁၂)

֍ ၈၉၇။ သူတစ်ပါး ပြောဆိုသော စကားကြောင့် အကယ်၍ ပညာမဲ့သူ ဖြစ်ခဲ့ပါမူ ထိုပြောဆိုသောသူသည်လည်း အပြောခံရသူနှင့် အတူပင် ပညာမဲ့သူ ဖြစ်တော့၏၊ ယင်းသို့ မဟုတ် မိမိကိုယ်ကို မိမိအသိဉာဏ်ရှိသူ ပညာရှိသူ အကယ်၍ ဖြစ်နိုင်ခဲ့မူ သမဏတို့တွင် တစ်စုံတစ်ယောက်မျှ မိုက်မဲသူမရှိနိုင်တော့ပေ။ (၁၃)

֍ ၈၉၈။ အကြင်သူတို့သည် ဤမိမိအယူမှတစ်ပါး အခြားသော အယူဝါဒတရားကို စွဲမြဲယူဆပြောဆိုကြကုန်၏၊ စင်ကြယ်မှု လမ်းစဉ်ကို ချွတ်ယွင်းစေကြကုန်၏၊ မပြည့်စုံစေကြကုန်၊သို့ ပင်ဖြစ်သော်လည်း မိမိအယူ၌ စွဲလမ်းမှု ‘ရာဂ'ဖြင့် အလွန်စွဲ လမ်းကုန်သော ထိုသူတို့သည် များစွာသော မိစ္ဆာအယူကို စွဲမြဲယူဆပြောဆိုကြကုန်၏။ (၁၄)

֍ ၈၉၉။ ထိုတိတ္ထိတို့သည် ဤ (ငါ၏) အယူ၌သာလျှင် စင်ကြယ်မှုရှိ၏ဟု ပြော ဆိုကြကုန်၏၊ အခြားသော အယူဝါဒတို့၌ ကား စင်ကြယ်မှုရှိ၏ဟု မပြောဆိုကြကုန်၊ မိမိတို့၏ လမ်းစဉ်ဖြစ်သော ထိုအယူ၌ စွဲစွဲမြဲမြဲ ပြောဆိုကြကုန်၏၊ ဤသို့လည်း တိတ္ထိတို့သည် များစွာသော အယူဝါဒတို့၌ သက်ဝင်၍ တည်ကြကုန်၏။ (၁၅)

--

֍ ၉၀၀။ မိမိတို့၏ လမ်းစဉ်ဖြစ်သော အယူဝါဒ၌လည်း (ဤအယူသည်သာလျှင် သင့်၏ဟု) စွဲစွဲမြဲမြဲပြောဆိုသူတို့သည် ဤအယူ၌ အဘယ်မည်သောသူတစ်ပါးကို မိုက်မဲသူဟူ၍ ရှုမြင်နိုင်အံ့နည်း၊ အခြားသူကို မိုက်မဲသူ စင်ကြယ်သော သဘော မရှိဟု ပြောဆိုသော ထိုသူသည် မိမိကိုယ်တိုင်ပင်ငြင်းခုံမှုကို ဆောက်ရွက်သည် မည်ရာ၏။ (၁၆)

֍ ၉၀၁။ လောက၌ ထိုသူသည် ဒိဋ္ဌိအယူဝါဒ၌ တည်၍ မိမိကိုယ်တိုင် နှိုင်းချိန်လျက် (မိမိ၏အယူကို) အထက်၌ ထား၍ ငြင်းခုံခြင်းသို့ ရောက်၏၊ လောက၌ (သူတော်ကောင်း) ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား အလုံးစုံသော ဒိဋ္ဌိအယူ ဝါဒတို့ကို စွန့်ပယ်ပြီးဖြစ်၍ ငြင်းခုံခြင်းကို မပြု။ (၁၇)

တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် စူဠဗျူဟသုတ် ပြီး၏။

၁။ အကြောင်းကို လွန်၍ ဖြစ်သောကြောင့် (ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိတို့ကို) အတိသာရဒိဋ္ဌိဟု ဆိုသည်၊ (လွန်၍ဖြစ်၏)ဟူသည် အကြောင်းမဲ့ ကြံစည် ယူဆမှုပင်တည်း။

၁၃-မဟာဗျုဟသုတ်

֍ ၉၀၂။ «အမေး» မိစ္ဆာအယူ၌ စွဲမြဲတည်နေကုန်သောအချို့သော သမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ဤငါ့အယူသာလျှင် မှန်၏ဟူ၍ ပြောဆိုကြကုန်၏၊ ထိုသူအားလုံးတို့သည် ထိုအယူ၌ အကဲ့ရဲ့ကိုသာခံကြရပါသလော၊သို့ မဟုတ် ချီးမွမ်းခြင်းကိုလည်း ရပါကုန်သေးသလော။ (၁)

֍ ၉၀၃။ «အဖြေ» ဤချီးမွမ်းခံရခြင်းသည် အနည်းငယ်မျှသာတည်း၊ (ရာဂစသည်တို့) ငြိမ်းအေးရန် မစွမ်းနိုင်၊ ငြင်းခုံခြင်း၏ အကျိုးတို့ကိုနိုင်ခြင်း ရှုံးခြင်းစသော ကောင်း မကောင်းအားဖြင့် နှစ်ပါးတို့ဟူ၍ငါ ဆို၏၊ ဤသို့ ငြင်းခုံခြင်း၏ အပြစ်ကိုလည်း မြင်၍ ငြင်းခုံမှုမရှိရာ နိဗ္ဗာန်ကို ဘေးမရှိဟု ရှုလျက်ငြင်းခုံမှုကို မပြုရာ။ (၂)

֍ ၉၀၄။ မိစ္ဆာအယူအားလုံးတို့ကို ပုထုဇဉ်တို့ ဖြစ်စေအပ်ကုန်၏၊ ပညာရှိသည်ဤမိစ္ဆာအယူအားလုံးတို့သို့ မကပ်ရောက်၊ မြင်ရသော အရာ ကြားရသော အရာ၌ နှစ်သက်လိုလားမှုကို မပြုသော ကပ်ရောက်တတ်သည့် တဏှာဒိဋ္ဌိမရှိသော ထိုပညာ ရှိသည် အဘယ်မည်သော ကပ်ရောက်ဖွယ့်ရုပ်ဝေဒနာစသည်သို့ ကပ်ရောက်တော့ မည်နည်း။ (၃)

֍ ၉၀၅။ စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ'သာ မြတ်၏ဟု အယူရှိသူတို့သည် သီလ စောင့်စည်းရုံမျှဖြင့်စင်ကြယ်၏ဟူ၍ ဆိုကုန်၏၊ နွား ခွေးစသည်တို့၏ အကျင့် ‘ဝတ'ကို ကောင်းစွာ ယူ၍ တည်ကုန်၏၊ ဤမိမိအယူ၌သာလျှင် ကျွမ်းကျင်လိမ္မာ၏ဟု ပြောဆိုသူတို့သည် ဘဝ၌ မက်မောနစ်မြုပ်ကုန်လျက်ထိုဆရာ၏ စင်ကြယ်သောအကျင့်ကို ကျင့်ကုန်အံ့ဟု ပြောဆိုကြကုန်၏။ (၄)

֍ ၉၀၆။ ထိုသူသည် စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'မှ ရွေ့လျောခဲ့မူ သီလနှင့်ဝတချွတ်ယွင်းပျက်စီးသောကြောင့် တုန်လှုပ်၏၊ နေအိမ်မှ (ထွက်ခဲ့၍) အရပ်တစ်ပါးသို့ သွားသူသည် လှည်းအုပ်မှ ကျန်ရစ်ခဲ့သော် ထိုနေအိမ်နှင့် လှည်း အုပ်တစ်ခုခုကို တောင့်တဘိသကဲ့သို့ ထို့အတူစင်ကြယ်မှုကို တမ်းတမူလည်း တမ်းတ၏၊ တောင့်တမူလည်း တောင့်တ၏။ (၅)

--

֍ ၉၀၇။ စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'အားလုံးကိုလည်းကောင်း၊ အပြစ်ရှိ အပြစ်မရှိသော ထိုအကုသိုလ် ကုသိုလ်ကံကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်၍ စင်ကြယ်မှု မစင်ကြယ်မှုကို မတောင့်တသော ရဟန်းပုဂ္ဂိုလ်သည် မိစ္ဆာအယူကို မယူမူ၍ (စင်ကြယ်မှု မစင်ကြယ်မှုမှ) ကြဉ်ရှောင်လျက်သွားလာနေထိုင်နိုင်ရာ၏။ (၆)

֍ ၉၀၈။ သံသရာမှ စင်ကြယ်၏ဟု (ဥဒ္ဓံသရအကိရိယသဿတ) အယူရှိသူတို့သည် စက်ဆုပ်အပ်သော ‘တပေါဇိဂုစ္ဆာ’ အကျင့်ကိုလည်းကောင်း ထို့ပြင် မြင်ရသော ‘ရူပါရုံ’ ကြားရသော ‘သဒ္ဒါရုံ’ ရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုလည်းကောင်း အမှီပြု၍ ဘဝကြီးငယ်တို့၌ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ မကင်းကြကုန်ရကား စင်ကြယ်မှုကို ပြောဆိုကုန်၏။ (၇)

֍ ၉၀၉။ တောင့်တသူအား တမ်းတမှု ‘တဏှာ'တို့ ဖြစ်ကုန်သည်သာတည်း၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိဖြင့်) ကြံစည်အပ်သော ဝတ္ထုတို့၌ တုန်လှုပ်မှုသည်မူလည်း ဖြစ်၏၊ ဤလောက၌ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အားစုတိပဋိသန္ဓေ မရှိ၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်ရာဂစသည်ဖြင့်မူလည်း တုန်လှုပ်ရာအံ့နည်၊ အဘယ်အရာမျိုး၌မူလည်း တမ်းတရာအံ့နည်း။ (၈)

֍ ၉၁၀။ «အမေး» အချို့သောသူတို့သည် အကြင်အယူဝါဒတရားကို မြတ်၏ဟူ၍ ဆိုကုန်၏၊ အခြားသူတို့ကမူ ထိုအယူဝါဒတရားကိုပင်လျှင် ယုတ်၏ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ဤသူအားလုံးတို့သည် ပင်လျှင်လိမ္မာကျွမ်းကျင်၏ဟူ၍ အယူရှိကြကုန်၏၊ ဤသူတို့၏ အယူဝါဒတို့တွင် အဘယ်သူ၏ အယူဝါဒသည်မှန်ပါသနည်း။ (၉)

֍ ၉၁၁။ «အဖြေ» အချို့သူတို့သည် မိမိအယူဝါဒတရားကိုသာ ပြည့်စုံ၏ဟူ၍ ပြော ဆိုကုန်၏၊ အခြားသောသူ၏ အယူဝါတရားကိုမူကား ယုတ်၏ဟူ၍ ပြောဆိုကုန်၏၊ ဤသို့လည်း စွဲမြဲယူဆ၍ငြင်းခုံခြင်းကို ပြုကြကုန်၏၊ မိမိ မိမိတို့၏ ပညတ်ချက် အယူဝါဒကိုသာမှန်၏ဟူ၍ ပြောဆိုကြကုန်၏။ (၁၀)

֍ ၉၁၂။ သူတစ်ပါးကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချမှုကြောင့် ယုတ်ညံ့သူဖြစ်ခဲ့မူ အယူဝါဒတရားတို့၌ တစ်စုံတစ်ရာထူးခြားချက် မဖြစ်ရာ၊ အကြောင်းသော်ကား များစွာသောသူတို့သည် အခြားသောသူ၏ အယူဝါဒတရားကို ယုတ်ညံ့၏ဟု ပြောဆိုကြကာ မိမိ အယူဝါဒ၌မူကား မြဲမြံစွာ ပြောဆိုတတ်သောကြောင့် တည်း။ (၁၁)

֍ ၉၁၃။ (ထိုတိတ္ထိတို့သည်) မိမိတို့၏ အယူဝါဒ လမ်းစဉ်တို့ကို ချီးမွမ်းကုန်သကဲ့သို့ ဤအတူထိုသူတို့၏ မိမိတို့ဆရာနှင့် ဆရာ့တရားကို ပူဇော်မှုသည်လည်း မချွတ်မယွင်းမှန်ကန်၏ဟု သာချီးမွမ်းကြကုန်၏၊ ဤသို့ ဖြစ်လတ်သော် အယူဝါဒအားလုံးတို့သည် မချွတ်မယွင်း အမှန်ချည်းသာဖြစ်ကုန်ရာ၏၊သို့ ပင်ဖြစ်သော်လည်း ထိုဆရာတို့၏ အယူဝါဒ စင်ကြယ်မှုသည် အသီးအခြား (တစ်မျိုးစီသာ) ဖြစ်၏။ (၁၂)

֍ ၉၁၄။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား သူတစ်ပါးတို့ သိစေအပ်သော အရာမျိုးမရှိ၊ (ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော) အယူဝါဒတရားတို့၌ ဆုံးဖြတ်၍ စွဲလမ်းမှုလည်းမရှိ၊ ထို့ကြောင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် သတိပဋ္ဌာန်စသည်မှ တစ်ပါးသော မိစ္ဆာဝါဒတရားကို အမြတ်ထား၍မရှုသောကြောင့် ငြင်းခုံမှုတို့ကို လွန်မြောက်တော့၏။ (၁၃)

֍ ၉၁၅။ (ပရစိတ္တဝိဇာနနဉာဏ် စသည်ဖြင့်) ငါ သိ၏၊ ငါ မြင်၏၊ ထိုငါ သိမြင်သောတရားသည်မချွတ်မယွင်းမှန်သည်သာလျှင် တည်း (ဟု) အချို့သော သမဏ ဗြာဟ္မဏတို့သည် မိစ္ဆာအယူဖြင့်စင်ကြယ်မှုကို ယုံကြည်ကြကုန်၏၊ (ထိုသူတို့တွင် တစ်ယောက်ယောက်သည် ပရစိတ္တဝိဇာနနဉာဏ်စသည်ဖြင့်) အကယ်၍ သိမြင်စေ ကာမူ (သစ္စာလေးပါးတို့ သိမှု ကိစ္စမပြီးသောကြောင့် ) ထိုသူ၏ထိုမြင်ခြင်းဖြင့် အဘယ်သို့ ပြုအံ့နည်း၊ (ထိုတိတ္ထိတို့သည်) သတိပဋ္ဌာန်စသည်တို့ကို ကျော်လွန်၍အခြားသော မိစ္ဆာတရားဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟူ၍ ပြောဆိုကြကုန်၏။ (၁၄)

--

֍ ၉၁၆။ (ပရစိတ္တဝိဇာနနဉာဏ် စသည်ဖြင့်) ရှုမြင်သော နာမ်ရုပ်ကို (နိစ္စသုခ အတ္တအားဖြင့်) ရှုမြင်၏၊ ရှုမြင်ပြီး၍မူလည်း ထိုနာမ်ရုပ်တို့ကိုသာလျှင် (နိစ္စသုခ အတ္တအားဖြင့်) သိလတ္တံ့၊ များစွာရှုမြင်သည်မူလည်း ဖြစ်စေ၊ အနည်းငယ် ရှုမြင်သည်မူလည်းဖြစ်စေ ထိုရှုမြင်ခြင်းမျိုးဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟု ခန္ဓာစသည်၌ လိမ္မာကုန်သောသူတို့က မပြောဆိုကြကုန်။ (၁၅)

֍ ၉၁၇။ မြဲမြံစွာ စွဲယူ၍ ဆိုလေ့ရှိသော (သဿတစသည့်) အယူရှိသူသည် ဆုံးမလွယ်သူ မဖြစ်နိုင်၊ ကြံစည်အပ်သည့်အယူကို ရှေ့သွားပြုသော်လည်း ဆုံးမ လွယ်သူ မဖြစ်နိုင်၊ ထိုသူသည် အကြင်အယူဝါဒကိုမှီ၏၊ ထိုမိမိမှီရာ အယူဝါဒ၌ တင့်တယ်ကောင်းမြတ်၏ဟု ပြောဆို၏၊ စင်ကြယ်၏ဟု ပြောဆိုသော ထိုသူသည် ထိုမိမိအယူဝါဒ၌ မချွတ်မယွင်းမှန်ကန်၏ဟု ရှုမြင်၏။ (၁၆)

֍ ၉၁၈။ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ပညာဖြင့် သိ၍ (တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော) ကြံစည်ခြင်းသို့ မကပ်ရောက်၊ မိစ္ဆာအယူတို့ကို အနှစ်သာရအားဖြင့် မယုံကြည်၊ အဘိညာဉ်ဉာဏ် သမာပတ္ထိဉာဏ်ဖြင့် (တဏှာဒိဋ္ဌိ) အနှောင်အဖွဲ့ကိုလည်း မဖြစ်စေ၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ပုထုဇဉ်တို့ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော မိစ္ဆာအယူဝါဒတို့ကို သိပြီး၍သာလျှင် လျစ် လျူရှု၏၊ တစ်ပါးသော ပုထုဇဉ်တို့သည်ကားထိုမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအယူဝါဒတို့ကို တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် စွဲယူကုန်၏။ (၁၇)

֍ ၉၁၉။ ဤလောက၌ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် အထုံးအဖွဲ့ ‘ဂန္ထ'တရားလေးပါးတို့ကို ဖြေချပြီး၍ဖြစ်ပေါ်လာသော ငြင်းခုံမှုတို့၌ ဆန္ဒစသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့် အဂတိ အုပ်စုသို့ မလိုက်၊ မငြိမ်းအေးမှုတရားတို့၌ လျစ်လျူရှုသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ရာဂစသည် ငြိမ်းအေးပြီးဖြစ်ရကား (တဏှာဒိဋ္ဌိအစွမ်းအားဖြင့်) မစွဲယူ၊ အခြားသော ပုထုဇဉ်တို့သည်ကား (တဏှာဒိဋ္ဌိအစွမ်းအားဖြင့်) စွဲယူကုန်၏။ (၁၈)

֍ ၉၂၀။ ပညာရှိသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် ရှေးအတိတ်ဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို (အာရုံပြု၍ဖြစ်သော) ကိလေသာတို့ကို ပယ်စွန့်၍ အသစ်ပစ္စုပ္ပန်ဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို (အာရုံပြု၍ ဖြစ်သော လိုလားမှုစသည်ကို) မပြုမူ၍ ဆန္ဒာဂတိစသည်သို့ မလိုက်၊ မြဲမြံစွာ စွဲယူ၍လည်း ဆိုလေ့မရှိ၊ (ခြောက်ဆယ့်နှစ်ပါးသော) မိစ္ဆာအယူတို့မှ လွတ်မြောက်၏၊ လောက၌ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မလိမ်းကျံမကပ်ငြိ၊ (ဒုစရိုက်ကို ပြုမိလေခြင်း သုစရိုက်ကို မပြုမိလေခြင်းဟု) မိမိကိုယ်ကို မကဲ့ရဲ့တတ်။ (၁၉)

֍ ၉၂၁။ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် မြင်သမျှသော ရူပါရုံကိုလည်းကောင်း၊ ကြားသမျှသော သဒ္ဒါရုံကိုလည်းကောင်း၊ ရောက်သမျှသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံကိုလည်းကောင်း ထိုတရားအားလုံးတို့၌ ကိလေသာစသော မာရ်စစ်သည်ကို လွှမ်းမိုး ဖျက်ဆီးနိုင်၏၊ ခန္ဓာဝန်ကို ချပြီးဖြစ်၏၊ ကိလေသာတို့မှလွတ်မြောက်ပြီး ဖြစ်၏၊ တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော ကြံစည်မှုတို့ကို မပြု၊ ပုထုဇဉ်သေက္ခတို့ကဲ့သို့ ရှောင်ကြဉ်ဆဲမဟုတ်တော့ပေ၊ တောင့်တမှု တဏှာလည်း မရှိတော့ပေ။ (၂၀)

တစ်ဆယ့်သုံးခုမြောက် မဟာဗျူဟာသုတ် ပြီး၏။

--

၁၄-တုဝဋကသုတ်

֍ ၉၂၂။ «အမေး» နေမင်း၏ အဆွေဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားအားမေးလျှောက်ပါ၏၊ မြတ်သော သီလက္ခန္ဓစသောတရားကို ရှာမှီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား လောက၌ ရဟန်းသည် ကာယဝိဝေကစသော ဆိတ်ငြိမ်မှု ‘ဝိဝေက'ကိုလည်းကောင်း (ရာဂစသည်တို့) ငြိမ်းအေးရာနိဗ္ဗာန်ကိုလည်းကောင်း အဘယ်သို့ ရှုမြင်သည်ရှိသော် (ရုပ်စသော) တစ်စုံတစ်ခုကို စွဲလမ်းမယူမူ၍မိမိသန္တာန်၌ ရာဂ စသည်ကို ငြိမ်းအေးစေနိုင်ပါသနည်း။ (၁)

֍ ၉၂၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

(ရဟန်းသည် ) သံသရာကို ချဲ့ထွင်တတ်သောတဏှာဒိဋ္ဌိဟူသော ပပဉ္စတရား၏ အရင်းမူလ'အဝိဇ္ဇာ’စသည်ကိုလည်းကောင်း (ရုပ်စသော ခန္ဓာငါးပါး၌) ငါဟူသော ထောင်လွှားမှု ‘အသ္မိမာန'ကိုလည်းကောင်း ဤအလုံးစုံကို ပညာဖြင့် အကြွင်းမဲ့ ချုပ်စေရာ၏၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်သောတဏှာအားလုံးတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှါ အခါ ခပ်သိမ်း သတိနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ ကျင့်ရာ၏။ (၂)

֍ ၉၂၄။ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် မိမိကို စွဲ၍ ဖြစ်သော ဂုဏ်အားလုံးကိုလည်းကောင်း ထိုမှတစ်ပါးသော ဆရာဥပဇ္ဈာယ်တို့ကို စွဲ၍ ဖြစ်သော ဂုဏ်အားလုံးတို့ကိုလည်းကောင်း သိရာ၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ထိုသိသမျှသော မိမိဂုဏ် ဆရာသမားဂုဏ်ဖြင့် ခက်ထန်မှု ‘မာန'ကို မပြုရာ၊ ထိုခက်ထန်မှု ‘မာန'ကို ငြိမ်းအေးကြောင်းဟူ၍ သူတော်ကောင်းတို့ မဆိုကြကုန်။ (၃)

֍ ၉၂၅။ ထိုမာနဖြင့် ငါသည် မြင့်မြတ်သူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ယုတ်နိမ့်သူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ထို့ပြင်တူညီသူဟူ၍လည်းကောင်း မမှတ်ထင်ရာ၊ များစွာသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ပြည့်စုံသူဟူ၍ မိမိကိုယ်ကိုအထူးကြံစည်လျက် မတည်ရာ။ (၄)

֍ ၉၂၆။ ရဟန်းသည် မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်သော (ရာဂစသော) ကိလေသာကိုသာလျှင် ငြိမ်းစေရာ၏၊ (သတိပဋ္ဌာန်စသည်တို့မှ) တစ်ပါးသော မိစ္ဆာအကျင့်ဖြင့် ငြိမ်းအေးမှုကို မရှာမှီးရာ၊ မိမိသန္တာန်၌ ဖြစ်သော (ရာဂစသော) ကိလေသာကို ငြိမ်းစေပြီး သူအား မိမိကိုယ်ဟူသော (အတ္တဒိဋ္ဌိ) အယူ မရှိ၊ အတ္တမှ ကင်းသော (ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ) အယူသည်ကား အဘယ်မှာ ရှိတော့အံ့နည်း။ (၅)

֍ ၉၂၇။ သမုဒ္ဒရာ၏ (အောက်အထက်တို့) အလယ်၌ လှိုင်းတံပိုးတို့ မဖြစ်မူ၍ (မတုန်မလှုပ်) တည်သကဲ့သို့ ဤအတူ တဏှာကင်းသူသည် (လောကဓံတရား ရှစ်ပါးကြောင့် မတုန်မလှုပ်) တည်၏၊ ရဟန်းသည် တစ်စုံတစ်ခုသော အာရုံကြောင့် (ရာဂစသည်) ထူပြောများပြားခြင်းကို မပြုရာ။ (၆)

֍ ၉၂၈။ «အမေး» အပိတ်အပင်မရှိ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း မြင်စွမ်းနိုင်သော မြတ်စွာဘုရား (မြတ်စွာဘုရားသည် ထင်ရှား မထင်ရှားသော) ဘေးရန်ကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြု၍ သိပြီးသောတရားကို ဟောကြားခဲ့ပါပြီ၊ အသျှင်ဘုရား မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်နှင့်လျော်သော ကျင့်စဉ်ကိုလည်းကောင်း၊ပါတိမောက္ခသံဝရ သီလကို လည်းကောင်း၊ တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ’ ကိုလည်းကောင်း ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၇)

֍ ၉၂၉။ «အဖြေ» မျက်စိတို့ဖြင့် လျှပ်ပေါ်သည် မဖြစ်ရာ၊ တိရစ္ဆာနကထာဟူသော ရွာသူတို့၏ စကားမှနားကို ပိတ်ပင်တားဆီးရာ၏၊ ရသာရုံ၌လည်း မမက်မော ရာ၊ လောက၌ တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှလည်း (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မမြတ်နိုးရာ။ (၈)

--

֍ ၉၃၀။ ရဟန်းသည် အနာရောဂါဟူသော အတွေ့ဖြင့် တွေ့ကြုံသောအခါတစ်စုံ တစ်ခုသော အကြောင်းကြောင့် ငိုကြွေးခြင်းကို မပြုရာ၊ (ကာမစသော) ဘဝကိုလည်း မတောင့်တရာ၊ ကြောက်မက်ဖွယ် ဘေးရန်တို့ကြောင့်လည်း မတုန်လှုပ်ရာ။ (၉)

֍ ၉၃၁။ ထမင်း (မုံ့ ငါးစသည်)တို့ကိုလည်းကောင်း၊ (ရှစ်ပါးသော) အဖျော်တို့ကိုလည်း ကောင်း၊ (မုံ့ သစ်သီးစသော) ခဲဖွယ်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ အဝတ်တို့ကိုလည်းကောင်း ရသည် ရှိသော် သိုမှီးမှုကို မပြုရာ၊ ထိုထမင်းစသည်တို့ကို မရသော်လည်း မစိုးရိမ် မထိတ်လန့်ရာ။ (၁၀)

֍ ၉၃၂။ ဈာန်၌ မွေ့လျော်သော ရဟန်းသည် လှည့်လည်သွားလာခြင်းဖြင့် ခြေလျှပ် ပေါ်သူ မဖြစ်ရာ၊ (လက် ခြေဆော့ခြင်းစသော လှုပ်ရှားမှု) ကုက္ကုစ္စမှ ရှောင်ကြဉ် ရာ၏၊ (ကုသိုလ်တရားတို့၌) မမေ့မလျော့ရာ၊ အသံတိတ်ဆိတ်ကုန်သောနေရာ အိပ်ရာတို့၌ နေရာ၏။ (၁၁)

֍ ၉၃၃။ (ကိလေသာကို) ပူပန်စေတတ်သော လုံ့လရှိသူသည် အိပ်ခြင်းကို၁ များစွာ မပြုရာ၊ နိုးကြားမှု ‘ဝီရိယ'ကိုမှီဝဲရာ၏၊ ပျင်းရိမှုကိုလည်းကောင်း၊ လှည့်ပတ်မှု ‘မာယာ'ကိုလည်းကောင်း၊ ရယ်ရွှင်မှုကိုလည်းကောင်း၊ မြူးထူးကစားမှုကိုလည်းကောင်း၊ မေထုန်အကျင့်ကိုလည်းကောင်း၊ အသုံးအဆောင်နှင့်တကွ ခန္ဓာကိုယ်ကို တန်ဆာဆင်မှုကိုလည်းကောင်း ပယ်စွန့်ရာ၏။ (၁၂)

֍ ၉၃၄။ (ရတနာသုံးပါးကို) မြတ်နိုးသူသည် သူတစ်ပါးကို နှိပ်စက်ကြောင်း (အာထဗ္ဗဏ) အတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ အိပ်မက်ကျမ်းကိုလည်းကောင်း၊ လက္ခဏာ ကျမ်းကိုလည်းကောင်း၊ ထို့ပြင်နက္ခတ်ကျမ်းကိုလည်းကောင်း၊ သားငှက်စသည်တို့၏ မြည်သံတွန်သံကို သိသော အတတ်ကိုလည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဝန်တည်ရေး ဆေး ပေးခြင်းကိုလည်းကောင်း မစီရင်ရာ၊ ဆေးကုခြင်းကိုလည်း မမှီဝဲမလိုက်စားရာ။ (၁၃)

֍ ၉၃၅။ ရဟန်းသည် ကဲ့ရဲ့ခြင်းကြောင့် မတုန်လှုပ်ရာ၊ အချီးမွမ်းခံရသော်လည်း မတက်ကြွရာ၊ ဝန်တိုခြင်းနှင့်တကွ လိုချင်မှု ‘လောဘ'ကိုလည်းကောင်း၊ အမျက် ထွက်မှု ‘ကောဓ'ကိုလည်းကောင်း၊ ချောပစ်ကုန်းတိုက်မှုကိုလည်းကောင်း ပယ် ဖျောက်ရာ၏။ (၁၄)

֍ ၉၃၆။ ရဟန်းသည် ဝယ်ခြင်း ရောင်းခြင်း၌၂ မတည်ရာ၊ တစ်စုံတစ်ခုသော အကြောင်းကြောင့် မျှစွပ်စွဲကြောင်း ကိလေသာကို မဖြစ်စေရာ၊ ရွာ၌လည်း (လူတို့နှင့်) မရောယှက် မကပ်ငြိရာ၊ လာဘ်လိုချင်မှုဟူသော အကြောင်းကြောင့် လူ အပေါင်းကို မြှောက်ပင့်နှိမ့်ချ၍ မပြောဆိုရာ။ (၁၅)

֍ ၉၃၇။ ရဟန်းသည် ဝါကြွားတတ်သူ မဖြစ်ရာ၊ (သင်္ကန်းစသော ပစ္စည်းရရေးနှင့်) စပ်သောစကားကို မပြောဆိုရာ၊ (ကိုယ်နှုတ်စိတ်) ကြမ်းတမ်းရိုင်းစိုင်းမှုကို မပြုကျင့်ရာ၊ ငြင်းခုံသော စကားကို မပြောဆိုရာ။ (၁၆)

֍ ၉၃၈။ ဆင်ခြင်ဉာဏ် သမ္ပဇဉ်ရှိသူသည် မုသားစကား မပြောဆိုရာ၊ စဉ်းလဲခြင်းတို့ကိုလည်း မပြုရာ၊ ခေါင်းပါးသော အသက်မွေးခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ ပညာဖြင့်လည်းကောင်း၊ စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ'ဓူတင်ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'ဖြင့်လည်းကောင်း အခြားသူတို့ကို မထီမဲ့မြင်မအောက်မေ့ရာ။ (၁၇)်

֍ ၉၃၉။ သူတစ်ပါးတို့ ဖျက်ဆီးကဲ့ရဲ့ခံရသော ရဟန်းသည် ပရိဗိုဇ်ရဟန်းတို့၏လည်းကောင်း၊ များစွာသောသူတို့၏လည်းကောင်း၊ များစွာသော စကားကို ကြားရသည်ရှိသော်လည်းကောင်း ထိုသူတို့ကိုကြမ်း၊ ကတ်သော စကားဖြင့် တုံ့ပြန်မပြော ဆိုရာ၊မှန်၏- သူတော်ကောင်းတို့သည် ရန်တုံ့မူခြင်းကို မပြုကြကုန်။ (၁၈)

֍ ၉၄၀။ စုံစမ်းဆင်ခြင်သော ရဟန်းသည် ထိုဟောပြခဲ့ပြီးသောတရားကိုလည်း သိ၍ အခါ ခပ်သိမ်းသတိနှင့် ပြည့်စုံသည် ဖြစ်လျက် ကျင့်ရာ၏။ (ရာဂစသည်တို့) ငြိမ်းအေးရာ သဘောတရားကို'သန္တိသုခနိဗ္ဗာန'ဓာတ်ဟု သိ၍ ဂေါတမနွယ် ဖွား မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်၌ မမေ့မလျော့ရာ။ (၁၉)

--

֍ ၉၄၁။ အာရုံခြောက်ပါးတို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်သည်ဖြစ်၍ ကိလေသာတို့က မနှိပ် စက်နိုင်သော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် (တစ်ဆင့်ကြားမဟုတ်)၊ မိမိ (ကိုယ်တော်တိုင်) မျက်မှောက်ပြုသောတရားကို့မြင်တော်မူ၏၊ ထို့ကြောင့် ပင်လျှင် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်၌ မမေ့မလျော့ အခါ ခပ်သိမ်းရိုသေကိုင်းညွတ်သည်ဖြစ်၍ ကျင့်ရာ၏။ (၂၀)

တစ်ဆယ့်လေးခုမြောက် တုဝဋကသုတ် ပြီး၏။

၁။ ညဉ့်နေ့ကို ခြောက်ပုံပုံ၍ တစ်ပုံ (လေးနာရီ) မျှသာ အိပ်ရာ၏။ (မဟာနိဒ္ဒေသပါဠိတော်)

၂။ သီတင်းသုံးဖော်အချင်းချင်း လှည့်ပတ်၍ဖြစ်စေ အမြတ်ယူ၍ဖြစ်စေ ဖလှယ်မှုကိုဆိုသည်။ (အဋ္ဌကထာ)

၁၅-အတ္တဒဏ္ဍသုတ်

֍ ၉၄၂။ (ပစ္စုပ္ပန် သံသရာနှစ်ဖြာသော) ဘေးသည် မိမိ၏ ဒုစရိုက် အပြစ်ဒဏ်ကြောင့် သာဖြစ်ပေါ်လာရာ၏၊ (သို့ ပင်ဖြစ်သော်လည်း) အချင်းချင်း ခိုက်ရန် ငြင်းခုံ နေသော လူအပေါင်းကိုရှုကြကုန်လော့၊ ငါဘုရားကိုယ်တိုင် ထိတ်လန့်မှု သံဝေဂ ရခဲ့ဖူးသည့်အတိုင်း ထိတ်လန့်ဖွယ်သံဝေဂတရားကို ဟောကြားပေအံ့။ (၁)

֍ ၉၄၃။ ရေနည်းငါးတို့ကဲ့သို့ (ကိလေသာတို့ကြောင့်) တုန်လှုပ်နေသော သတ္တဝါ အပေါင်းကိုမြင်ရ၍လည်းကောင်း၊ အချင်းချင်း ခိုက်ရန် ငြင်းခုံနေကြသော လူတို့ကို မြင်ရ၍လည်းကောင်းကြောက်မက်ဖွယ် ဘေးဘျမ်းသည် ငါ့ထံသို့ ဝင်ရောက် လာ၏။ (၂)

֍ ၉၄၄။ ထက်ဝန်းကျင် (အားလုံး) သော လောကသည် အနှစ်သာရ မရှိ၊ အရပ် မျက်နှာအားလုံးရှိသင်္ခါရတရားတို့သည် (မမြဲခြင်းစသည်ဖြင့်) တုန်လှုပ်ကုန်၏၊ မိမိ၏မှီခိုအားထားရာကို အလိုရှိသူသည် (ဇရာစသည်တို့ဖြင့်) မလွှမ်းမိုးနိုင်သည့် တစ်စုံတစ်ခုသောအရပ်ကို မမြင်။ (၃)

֍ ၉၄၅။ ပျိုသော အရွယ်စသည်တို့၏ ပြီးဆုံးပြီးနောက် ဖြစ်ကုန်သော (ဇရာ စသည်တို့) နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲအပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို မြင်ရ၍ ငါ့အား မမွေ့လျော်မှု ဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ ထို့ပြင်ဤသတ္တဝါတို့၌ စိတ်နှလုံးကိုမှီနေသည်ဖြစ်၍ မြင်နိုင် ခဲသော (ရာဂစသော) မြားငြောင့်ကို ငါ မြင်ပြီ။ (၄)

֍ ၉၄၆။ အကြင် (ရာဂစသော) မြားငြောင့် စူးဝင်နေသူသည် အရပ်မျက်နှာအား လုံးတို့သို့ ပြေးသွားရ၏၊ ထို (ရာဂစသော) မြားငြောင့်ကိုပင်လျှင် နုတ်ပယ်လိုက်သည်ရှိသော် မပြေးသွားရတော့ပေ၊ (ဩဃလေးပါး၌) မနစ်မြုပ်ရတော့ပေ။ (၅)

֍ ၉၄၇။ လူ့ပြည် လောက၌ အကြင်တပ်မက်မောဖွယ် (ကာမဂုဏ်)တို့သည် ရှိကုန်၏၊ ထိုတပ်မက်မောဖွယ် ကာမဂုဏ်တို့ကြောင့် (ဆင်အတတ်စသော) အတတ် ပညာတို့ကို အဆင့်ဆင့်သင်ယူကြကုန်၏၊ ထိုကာမဂုဏ်တို့နှင့် အတတ်ပညာတို့၌ လိုက်စားလေ့လာသူ မဖြစ်ရာ၊ ကာမတို့ကို (အနိစ္စစသောအားဖြင့်) အချင်းခပ်သိမ်း ထိုးထွင်းသိ၍ မိမိ၏ (ရာဂစသည်ကို) ငြိမ်းစိမ့်သောငှါ ကျင့်ရာ၏။ (၆)

--

֍ ၉၄၈။ ရဟန်းသည် ဝစီသစ္စာစသည်နှင့် ပြည့်စုံသူ ဖြစ်ရာ၏၊ (ကိုယ်နှုတ်စိတ်) မကြမ်းတမ်းသူလှည့်ပတ်မှု ‘မာယာ’ မရှိသူကုန်းတိုက်မှု ကင်းသူ အမျက်ထွက်မှု မရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ ယုတ်မာသော လော ဘကိုလည်းကောင်း၊ ဝန်တိုမှု ‘မစ္ဆရိယ'ကိုလည်းကောင်း လွန်မြောက်ရာ၏။ (၇)

֍ ၉၄၉။ နိဗ္ဗာန်သို့ ညွတ်သော စိတ်ရှိသူသည် ငိုက်မျဉ်းခြင်းကိုလည်းကောင်း ပျင်းရိခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထိုင်းမှိုင်းခြင်းကိုလည်းကောင်း ဖျောက်ဖျက်ရာ၏၊ (ကုသိုလ်ကောင်းမှုတို့၌) မေ့လျော့သဖြင့် မနေရာ၊ အလွန်ထောင်လွှားမှု ‘မာန’၌ မတည်ရာ။ (၈)

֍ ၉၅၀။ မုသားစကား မပြောဆိုရာ၊ ရုပ်တရား၌ ချစ်ခင်မှုကို မပြုရာ၊ ထောင် လွှားမှု ‘မာန'ကိုလည်းပိုင်းခြား၍ သိရာ၏၊ အဆောတလျင် ပြုလုပ်ခြင်းမှ ရှောင် ကြဉ်သည်ဖြစ်၍ ကျင့်ရာ၏။ (၉)

֍ ၉၅၁။ အတိတ်ခန္ဓာငါးပါးကို မနှစ်သက် မမက်မောရာ၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါး၌ နှစ်သက်မက်မောမှုကိုလည်းမပြုရာ၊ ခန္ဓာစသည် ပျက်စီးသည်ရှိသော် မပူဆွေး ရာ၊ ဆွဲငင်တတ်သောတဏှာကို စွဲမှီသူ မဖြစ်ရာ။ (၁၀)

֍ ၉၅၂။ မက်မောမှု ‘တဏှာ'ကို ကြီးစွာသော ရေအလျဉ်ဟူ၍ ငါ ဆို၏၊ လျင်စွာ ဖြစ်တတ်သောတဏှာကို တောင့်တမှု ‘ဇပ္ပန’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ မလွှတ်မူ၍ ဆွဲကိုင်မှု ‘အာရမ္မဏ’ဟူ၍လည်းကောင်း၊ တုန်လှုပ်မှု ‘ပကပ္ပန’ဟူ၍လည်းကောင်း ငါ ဆို၏၊ ကာမဟူသော ညွန်ကို လွန်မြောက်နိုင်ခဲသော အရာဟု ငါ ဆို၏။ (၁၁)

֍ ၉၅၃။ မကောင်းမှုမှ အပပြုပြီးသော ထိုရဟန်းသည် (အဋ္ဌင်္ဂီကမဂ်) သစ္စာမှ မလွှဲမရှောင်မူ၍ (အာယတန)အားလုံးကို စွန့်လွှတ်ပြီးလျှင် (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) ကြည်းကုန်းထက်၌ တည်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို စင်စစ် ငြိမ်းအေးပြီးသူဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၁၂)

֍ ၉၅၄။ ဤလောက၌ (ဆန္ဒရာဂစသည်ကို ပယ်ပြီးဖြစ်၍) ကောင်းစွာ နေထိုင် သွားလာသော ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မမှီဘဲလျက် သင်္ခတတရား အပေါင်းကို (အနိစ္စ စသောအားဖြင့်) သိပြီးဖြစ်၍ တစ်စုံတစ်ယောက်ကိုမျှ မချစ်ခင် တော့ပေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ ပညာရှိမည်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်သာ မဂ်ဉာဏ်သို့ ရောက်ပြီးသူ မည်၏။ (၁၃)

֍ ၉၅၅။ ဤလောက၌ အကြင်သူသည် ကာမတို့ကို လွန်မြောက်ခဲ့ပြီ၊ လောက၌ လွန်နိုင်ခဲသော ကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကိုလည်း လွန်မြောက်ခဲ့ပြီ၊ (တဏှာ) အလျဉ်ကို ဖြတ်ပြီးသော ကိလေသာအနှောင်အဖွဲ့မရှိသော ထိုသူသည် မပူဆွေးတော့ပေ၊ မကြံမှိုင်တော့ပေ။ (၁၄)

֍ ၉၅၆။ အတိတ်သင်္ခါရတို့ကို (အာရုံပြု၍ဖြစ်သော) ကိလေသာမျိုးကို ခြောက်ခန်း စေလော့၊ အနာဂတ်သင်္ခါရတို့ကို (အာရုံပြု၍ဖြစ်သော ရာဂစသော) ကြောင့်ကြမှု သင့်အား မဖြစ်စေလင့်၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် သင် မစွဲယူခဲ့မူ (ကိလေသာ ငြိမ်းအေးသည်ဖြစ်၍) နေရလတ္တံ့။ (၁၅)

֍ ၉၅၇။ အကြင်ရဟန္တာအား နာမ်ရုပ်တရားအပေါင်း၌ (ငါ ငါ၏ဥစ္စာဟု) အချင်း ခပ်သိမ်းမြတ်နိုးစွဲလမ်းမှု မရှိ၊ ထိုနာမ်ရုပ် ပျက်စီးသော်လည်း မစိုးရိမ်၊ ထို ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည် လောက၌ ဆုတ်ယုတ်ဆုံးရှုံးသူ မဟုတ်။ (၁၆)

֍ ၉၅၈။ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း၊ သူတစ်ပါးတို့၏ ဥစ္စာဟူ၍လည်းကောင်း (ရုပ်ဝေဒနာစသည်ကို) စွဲယူကြောင့်ကြမှု မရှိ၊ ထိုရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်သည် မြတ်နိုးစွဲလမ်းဖွယ်ဝတ္ထုကို မရသော်လည်း ငါ့အား မရမရှိဟူ၍ မစိုး ရိမ်တော့ချေ။ (၁၇)

--

֍ ၉၅၉။ တုန်လှုပ်ခြင်း မရှိသူပုဂ္ဂိုလ်ကို ငါ့အား မေးသည်ရှိသော် (အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည် ) ငြူစူခြင်း မရှိ၊ မက်မောတွယ်တာမှု မရှိ၊ တုန်လှုပ်ကြောင်း တဏှာ မရှိ၊ အာယတနအားလုံးတို့၌ အညီအမျှလျစ်လျူရှုနိုင်၏၊ (ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌) ထိုအကျိုး အာနိသင် (လေးပါး) ကို ငါ ဆို၏။ (၁၈)

֍ ၉၆၀။ တုန်လှုပ်မှုတဏှာကင်းသော (သင်္ခါရတရားတို့၏ အနိစ္စစသော အခြင်း အရာကို) သိသောသူအားတစ်စုံတစ်ခုပြုပြင်တတ်သော သင်္ခါရ မရှိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် အထူးထူးသောအားထုတ်မှု (ကုသိုလ်အကုသိုလ် သင်္ခါရ)မှ ကင်းသည်ဖြစ်၍ အလုံးစုံသော အရာဌာနတို့၌ ဘေးမရှိသည်ကို မြင်နိုင်၏။ (၁၉)

֍ ၉၆၁။ အကြင်ရဟန်းသည် တူညီသူတို့၌ (မာနအစွမ်းဖြင့်) တူညီသူဟု မပြော ဆို၊ ယုတ်နိမ့်သူတို့၌ ယုတ်နိမ့်သူဟု မပြောဆို၊ မြင့်မြတ်သူတို့၌ မြင့်မြတ်သူဟု မပြောဆို၊ ကိလေသာငြိမ်းအေးပြီးဖြစ်သော ထိုရဟန်းသည် ဝန်တိုမှု ‘မစ္ဆေရ’ ကင်းသည်ဖြစ်၍ (ခန္ဓာငါးပါးစသည်ကို) စွဲလည်း မစွဲယူ စွန့်လည်းမစွန့်လွှတ်။ (၂၀)

တစ်ဆယ့်ငါးခုမြောက် အတ္တဒဏ္ဍသုတ် ပြီး၏။

၁၆-သာရိပုတ္တသုတ်

֍ ၉၆၂။ (အသျှင်သာရိပုတ္တရာသည် ဤသို့ လျှောက်ဆို၏) -

နှစ်သက်မွေ့လျော်ဖွယ်ရာ နတ်ပြည် လောကမှ ကြွလာတော်မူခဲ့သော ဂိုဏ်းဆရာ ဖြစ်တော်မူသော ဤသို့ အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော အသံတော်ဖြင့် ချိုမြိန်သာယာစွာ ဟော ကြားမြွက်ဆိုတော်မူတတ်သော ဆရာဘုရားကို (သင်္ကဿနဂိုရ်ပြည်သို့ သက်ဆင်း တော်မူရာ) ဤအခါမှ ရှေး၌ အကျွန်ုပ်သည်ကိုယ်တိုင်လည်းမမြင်ဖူးပါ၊ တစ်စုံ တစ်ယောက်သောသူ၏ ပြောဆိုသံကိုလည်း မကြားဖူးပါ။ (၁)

֍ ၉၆၃။ မြတ်သော စက္ခုရှိတော်မူသော ပြိုင်ဘက်မပြူ တစ်ဆူတည်းသာ ဖြစ် တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် နတ်နှင့်တကွသော လူအပေါင်းသည် (အချင်း ချင်း) ထင်ရှားတွေ့မြင်နိုင်လောက်အောင် အမိုက်မှောင်အားလုံးကို ပယ်ဖျောက် တော်မူပြီး၍ မွေ့လျော်မှုကို ရတော်မူပြီ။ (၂)

֍ ၉၆၄။ မင်းပုဏ္ဏားစသော များစွာသောသူတို့ အကျိုးငှါလည်းကောင်း၊ အလုပ် အကျွေးတပည့်ရဟန်းတို့ အကျိုးငှါလည်းကောင်း တဏှာဒိဋ္ဌိကို မမှီသောသည်းခံခြင်းဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောအံ့ဩဖွယ် ‘ကုဟန’ အမှုကို မပြုတတ်သော ဂိုဏ်းဆရာ အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ပြဿနာမေးရန်အလို့ငှါ ဤအရပ်သို့ အကျွန်ုပ် ရောက်လာခဲ့ပါ၏။ (၃)

֍ ၉၆၅။ (ဇာတိစသည်မှ) ငြီးငွေ့စက်ဆုပ်သည်ဖြစ်၍ မလျောက်ပတ်သော ရူပါရုံစသည်မှဆိတ်သုဉ်းသည့်နေရာဖြစ်သော သစ်ပင်ရင်း သုသာန် တောင် လိုဏ်ဂူတို့၌မှီဝဲဆည်း ကပ်သော ရဟန်းအား (ကြောက်မက်ဖွယ်ဘေးရန်တို့သည် အဘယ်မျှ ရှိပါကုန်သနည်း)။ (၄)

--

֍ ၉၆၆။ အယုတ်အမြတ်ဖြစ်သည့် အိပ်ရာနေရာတို့တွင် အသံကင်းဆိတ်သော အကြင်အိပ်ရာနေရာ၌ ရဟန်းသည် အကြင်ကြောက်မက်ဖွယ် ဘေးရန်တို့ကြောင့် မတုန်လှုပ်ရာ၊ ထိုအိပ်ရာနေရာ၌မှီဝဲသော ရဟန်းအား ထိုကြောက်မက်ဖွယ် ဘေး ရန်တို့သည် အဘယ်မျှ ရှိပါကုန်သနည်း။ (၅)

֍ ၉၆၇။ အစွန်အဖျားကျသော အိပ်ရာနေရာကျောင်း၌ (နေသော) ရဟန်းသည် အကြင် ဘေးရန်တို့ကို နှိမ်နင်းနိုင်ရာ၏၊ လောက၌ မရောက်ဖူးသေးသည့် နိဗ္ဗာန် အရပ်သို့ သွားသော ရဟန်းအားထိုဘေးရန်တို့သည် အဘယ်မျှ ရှိပါကုန် သနည်း။ (၆)

֍ ၉၆၈။ ဤသာသနာတော်၌ နိဗ္ဗာန်သို့ စေလွှတ်သော စိတ်ရှိသော ထိုရဟန်းအား အဘယ်သို့ သော စကားတို့သည် ဖြစ်ပါကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့သော ကျက်စားရာ ‘ဂေါစရ'တို့သည် ဖြစ်ပါကုန်သနည်း၊ အဘယ်သို့ သော စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'တို့သည် ဖြစ်ပါကုန်သနည်း။ (၇)

֍ ၉၆၉။ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသော ရင့်ကျက်သော ပညာရှိသော သတိနှင့် ပြည့်စုံသော ထိုရဟန်းသည် အဘယ်မည်သောအကျင့်သိက္ခာကို ဆောက်တည်၍ ရွှေပန်းထိမ်သည်သည် ရွှေ၏အညစ်အကြေးကို ထုတ်သကဲ့သို့ ဤအတူ မိမိ၏ (ကိလေသာ) အညစ်အကြေးကို ထုတ်ရာပါသနည်းဟု (အသျှင်သာရိပုတ္တရာက လျှောက်၏)။ (၈)

֍ ၉၇၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

သာရိပုတ္တရာ (သံသရာဘေးကို) စက်ဆုပ်တတ်သော ဆိတ်ငြိမ်သည့် အိပ်ရာ နေရာ ကျောင်းကိုမှီဝဲသော စင်စစ် (မဂ်ဉာဏ်ကို) အလိုရှိသူ၏ ချမ်းသာစွာ နေကြောင်းဖြစ်သော လောကုတ္တရာတရားအားလျော်သောအကျင့်တရားကို ငါ သိသည့်အတိုင်း သင့်အား ဟောကြားပေအံ့။ (၉)

֍ ၉၇၁။ အပိုင်းအခြားရှိသည့် သီလစသည်တို့၌ ကျင့်လေ့ရှိသော သတိရှိသော ပညာရှိသော ရဟန်းသည်မှက်နှင့် ခြင် ယင်တို့လည်းကောင်း မြွေ ကင်းသန်းတို့လည်းကောင်း လူတို့ညှဉ်းဆဲထိပါးမှုတို့လည်းကောင်း ခြေလေးချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့လည်းကောင်း့ဤဘေးရန်လေးမျိုးတို့ကို မကြောက်ရာ။ (၁၀)

֍ ၉၇၂။ ကုသိုလ်ကို အစဉ်မပြတ် ရှာမှီးလေ့ရှိသူသည် (သီတင်းသုံးဖော် ခုနစ်ယောက်မှ)၁ တစ်ပါးအခြားသော သာသနာပြင်ပဖြစ်သော ထိုသူတို့၏ များစွာသော ကြောက်မက်ဖွယ်တို့ကို မြင်သော်လည်း မထိတ်လန့်ရာ၊ ထို့ပြင် အခြားဘေးရန်တို့ကိုလည်း နှိမ်နင်းတိုက် ဖျက်ရာ၏။ (၁၁)

֍ ၉၇၃။ အနာရောဂါ ညှဉ်းဆဲထိပါးမှုဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုဖြင့်လည်းကောင်းတွေ့ထိခံရသူသည် သည်းခံရာ၏၊ ထို့ပြင် အချမ်းအပူကိုလည်းသည်းခံရာ၏၊ ထိုအနာရောဂါစသည်တို့ဖြင့် များစွာ တွေ့ထိခံရသူသည် ဘဝသစ်ကို ဖြစ်စေတတ်သော ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကံတို့၏ ဖြစ်ခွင့်ကို မပေးမူ၍ လုံ့လ ကြိုးကုတ်အားထုတ်မှုကို မြဲမြံစွာ ပြုရာ၏။ (၁၂)

֍ ၉၇၄။ ခိုးယူမှုကို မပြုရာ၊ မုသားစကားကို မဆိုရာ၊ ပုထုဇဉ်သေက္ခနှင့် ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မေတ္တာဖြင့် တွေ့ထိပျံ့နှံ့စေရာ၏၊ (မိမိ) စိတ်နောက်ကျုမှုကို သိသောအခါ၌ မာရ်နတ်၏ အသင်းအပင်းဟု (နှလုံးပိုက်၍) ပယ်ဖျောက်ရာ၏။ (၁၃)

֍ ၉၇၅။ အမျက်ထွက်မှု ‘ကောဓ’ အလွန်ထောင်လွှားမှု ‘မာန'၏ အလိုနိုင်ငံသို့ မလိုက်ရာ၊ ကောဓမာနတို့၏ အမြစ်အရင်းကိုလည်း တူးဖြိုပယ်နုတ်၍ တည် ရာ၏၊ ထို့ပြင် ချစ်နှစ်သက်ဖွယ် ဣဋ္ဌာရုံနှင့်မချစ်မနှစ်သက်ဖွယ် အနိဋ္ဌာရုံကို လွှမ်း မိုးနှိပ်စက်နိုင်သူသည် ဧကန်မုချ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်ရာ၏။ (၁၄)

֍ ၉၇၆။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိစသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သော ကောင်းမြတ်သော ပီတိနှင့် ပြည့်စုံသူသည် ပညာကို ရှေ့သွားပြု၍ ထိုဘေးရန်တို့ကို ပယ်ခွါရာ၏၊ အစွန် အဖျားကျသော အိပ်ရာနေရာ၌ မမွေ့လျော်မှုကိုသည်းခံရာ၏၊ (ဆိုလတ္တံ့သော) မြည်တမ်းငိုကြွေး ကြောင်းတရားလေးပါးတို့ကိုသည်းခံရာ၏။ (၁၅)

--

֍ ၉၇၇။ တဏှာအိမ်၌ ကျက်စားလေ့မရှိသော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်သည် အဘယ်ကို စားရအံ့နည်း၊ အဘယ်အမျိုး၌မူလည်း စားရအံ့နည်း၊ ဤညဉ့်၌ ဆင်းရဲစွာ အိပ်ခဲ့ ရပြီတကား၊ ယနေ့ညဉ့်၌မူအဘယ်အရပ်မှာ အိပ်ရပါအံ့နည်း၊ ဤသို့ မြည်တမ်း ငိုကြွေးကြောင်းဖြစ်သော ထိုအကြံအစည်တို့ကို ပယ်ဖျောက်ရာ၏။ (၁၆)

֍ ၉၇၈။ ဤသာသနာတော်၌ ရဟန်းသည် လျောက်ပတ်သော ကာလ၌ ဆွမ်းကိုလည်းကောင်း၊ အဝတ်သင်္ကန်းကိုလည်းကောင်း ရခဲ့သော် ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်းအကျိုးငှါ အတိုင်း အရှည်ကို သိရာ၏၊ ရွာ၌ စောင့်စည်းအပ်သည့်အကျင့်ရှိသော ထိုရဟန်းသည် ထိုပစ္စည်းလေးပါးတို့၌ ရောင့်ရဲမှုဖြင့်စောင့်စည်းလျက် (သူတစ်ပါးတို့က) ခြုပ်ခြယ်ထိပါးသော်လည်း ကြမ်းတမ်းသော စကားကို မပြောဆိုရာ။ (၁၇)

֍ ၉၇၉။ မျက်လွှာချထားသူ ဖြစ်ရာ၏၊ မရပ်မတည် လှည့်လည်ခြင်းဖြင့် ခြေမငြိမ် သူ မဖြစ်ရာ၊ ဈာန်ရမှုကိုအားထုတ်သူ များစွာ နိုးကြားမှု ရှိသူ ဖြစ်ရာ၏၊ စတုတ္ထဈာန်နှင့် ယှဉ်သော ဥပေက္ခာကို အကြောင်းပြု၍ တည်ကြည်သော စိတ် ရှိသည် ဖြစ်လျက် ကာမဝိတက်စသော ကြံစည်မှုကာမသညာစသောတည်ရာကိုလည်းကောင်း၊ လက်ဆော့ ခြေဆော့ ‘ကုက္ကုစ္စ’ နောင်တတစ်ဖန်ပူပန်မှု ‘ကုက္ကုစ္စ'ကိုလည်းကောင်း ဖြတ်တောက်ရာ၏။ (၁၈)

֍ ၉၈၀။ ဝိနည်းကံအရ အပ် မအပ်စကားတို့ဖြင့် အပြစ်တင် (စောဒနာ) ခဲ့သော် သတိကို ဖြစ်စေလျက်နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ရာ၏၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့ အပေါ်၌ ပြစ်မှားမှု ငြောင့်တံသင်းကို ဖျက်ဆီးရာ၏၊ ကုသိုလ်နှင့် စပ်ယှဉ်သော စကားကို မြွက်ဆိုရာ၏၊ ကာလအပိုင်းအခြား သီလအပိုင်းအခြားကို လွန်၍လည်း မမြွက်ဆို ရာ၊ လူအများ စွပ်စွဲခြင်းခံရမည့် (သီလပျက်စီးမှုစသော) သဘောကိုအားမထုတ်ရာ။ (၁၉)

֍ ၉၈၁။ ထို့ပြင် လောက၌ (ရူပရာဂစသော) မြူငါးမျိုးတို့ ရှိကုန်၏၊ သတိရှိသူတို့သည့်ယင်းမြူငါးမျိုးတို့ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်ရန် ကျင့်ရာ၏၊ ဤသို့ ကျင့်သူသည် ရူပါရုံ သဒ္ဒါရုံ ဂန္ဓာရုံ ရသာရုံဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံတို့၌ တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ'ကိုသည်းခံနိုင် ရာ၏။ (၂၀)

֍ ၉၈၂။ သင့်လျော်သောအခါ၌ သင်္ခတတရားကို အမှန်အတိုင်း စူးစမ်းဆင်ခြင်သူ နီဝရဏစသည်မှလွတ်မြောက်ပြီးသော စိတ်ရှိသူ သတိရှိသူ ထိုရဟန်းသည် ထို (ရူပါရုံစသော) တရားတို့၌ အလို ‘ဆန္ဒ'ကို ပယ်ဖျောက်ရာ၏၊ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသော ထိုရဟန်းသည် အဝိဇ္ဇာစသော အမိုက်တိုက်ကို ပယ်ဖျောက်ရာ၏။ (၂၁)

တစ်ဆယ့်ခြောက်ခုမြောက် သာရိပုတ္တသုတ် ပြီး၏။

လေးခုမြောက် အဋ္ဌကဝဂ် ပြီး၏။

၁။ သတ္တသဟဓမ္မိကေ ဌပေတွာဟူသော မဟာနိဒ္ဒေသပါဠိတော်လာ သတ္တသဟဓမ္မိကအရဘိက္ခု ဘိက္ခုနီ သာမဏေရ သာမဏေရီ သိက္ခမာန် ဥပါသကာ ဥပါသိကာတို့ကို ယူလေ။

--

၅-ပါရာယနဝဂ်

၁-ဝတ္ထုဂါထာ

֍ ၉၈၃။ ဝေဒကျမ်းတို့၌ တစ်ဖက်ကမ်းခပ် တတ်မြောက်ပြီးသော (ဗာဝရီ) ပုဏ္ဏားသည် ကြောင့်ကြမရှိမှုကို လိုလားတောင့်တလျက် ကောသလတိုင်းသူတို့၏ မွေ့လျော်ဖွယ်ရာဖြစ်သော သာဝတ္ထိပြည်မှ ဒက္ခိဏာပထတိုင်းသို့ သွားလေ၏။ (၁)

֍ ၉၈၄။ ထို (ဗာဝရီ) ပုဏ္ဏားသည် အဿကတိုင်း အဠကတိုင်း၏ အလယ်ဗဟို အရပ် ဂေါဓာဝရီမြစ်အလယ်ကျွန်း၌ ဆွမ်းခံခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ သစ်သီး သစ်မြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း မျှတနေ၏။ (၂)

֍ ၉၈၅။ ထိုကျွန်းကိုပင် အမှီပြု၍ ပြန့်ပြောကြီးကျယ်သော ရွာသည် ဖြစ်လေ၏၊ ထိုရွာကြီးမှ ထွက်သော အခွန်အတုတ်ဖြင့် အလှူပွဲကြီးကို လှူဒါန်းပြုလုပ်၏။ (၃)

֍ ၉၈၆။ ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် အလှူကြီး လှူပြီး၍ ကျောင်းသင်္ခမ်းသို့ ပြန်ဝင်သွားပြီးနောက် အခြားသော ပုဏ္ဏားတစ်ယောက် ရောက်လာ၏။ (၄)

֍ ၉၈၇။ ထိုရောက်လာသော ပုဏ္ဏားသည်ကား ခြေထောက်ချင်း တိုက်ခတ်၍ သွား တတ်သူ ဖြစ်၏၊ ငတ်မွတ်သူ ဖြစ်၏၊ သွားချေးထူသူ ဖြစ်၏၊ ဦးခေါင်း၌ မြူမှုန် အလိမ်းလိမ်း ကပ်ငြိသူ ဖြစ်၏၊ (၎င်းပုဏ္ဏားသည်) ဗာဝရီပုဏ္ဏားသို့ ချဉ်းကပ်၍ အသပြာငါးရာတို့ကို တောင်း၏။ (၅)

֍ ၉၈၈။ ထိုပုဏ္ဏားကို ဗာဝရီပုဏ္ဏား မြင်သည်ရှိသော် နေရာဖြင့် ဖိတ်မန်၏၊ ချမ်းသာမှု ကျန်းမာမှုကို မေးပြီးလျှင် ဤစကားကို ပြောဆို၏။ (၆)

֍ ၉၈၉။ ပုဏ္ဏား အကျွန်ုပ်၏ ပေးလှူဖွယ်ရာအားလုံးကို အကျွန်ုပ် စွန့်လှူလိုက်ပြီ၊ ပုဏ္ဏား အကျွန်ုပ်အားခွင့်ပြုပါလော့၊ အကျွန်ုပ်အား အသပြာငါးရာ မရှိတော့ပါဟု ပြောဆို၏။ (၇)

֍ ၉၉၀။ အကျွန်ုပ် တောင်းခံနေပါလျက် အရှင်သည် အကယ်၍ မပေးငြားအံ့၊ ခုနစ်ရက်မြောက်သော နေ့၌ အရှင့်ဦးခေါင်းသည် ခုနစ်စိတ်ကွဲပါစေဟု ကျိန်ဆဲ၏။ (၈)

֍ ၉၉၁။အံ့ဖွယ်သရဲပြုလုပ်တတ်သော ထိုပုဏ္ဏားသည် ဟန်ဆောင်ပြုပြင်၍ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာကို ကျိန်ဆိုရေရွတ်၏၊ ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် ထိုပုဏ္ဏား၏ စကားကို ကြားရသဖြင့် စိတ်ဆင်းရဲမှု ဖြစ်လေ၏။ (၉)

֍ ၉၉၂။ ထိုဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် သောကမြား စူးဝင်နေသဖြင့် အစာအာဟာရကို မသုံးဆောင်နိုင်ရကား အသားအရေ ခြောက်ခန်း၏၊ ထို့ပြင်လည်း ဤသို့ စိတ်ဆင်းရဲနေသော ဗာဝရီပုဏ္ဏား၏ စိတ်သည် ဈာန်သမာပတ်၌ မမွေ့လျော်နိုင်တော့ပေ။ (၁၀)

֍ ၉၉၃။ အကျိုးကို လိုလားသော နတ်သည် ထိတ်လန့်မှုဖြင့် စိတ်ဆင်းရဲနေသော ဗာဝရီပုဏ္ဏားကို မြင်သည်ရှိသော် ချဉ်းကပ်လျက် ဤစကားကို ပြောဆို၏။ (၁၁)

֍ ၉၉၄။ ထိုပုဏ္ဏားသည် ဦးခေါင်းကို သိသူ မဟုတ်၊ ဥစ္စာကို အလိုရှိသဖြင့် အံ့ဖွယ် သရဲပြုတတ်သူသာ ဖြစ်၏၊ ဦးခေါင်း၌လည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်းပြုတ်ကျမှု၌လည်းကောင်း သိနိုင်သောဉာဏ်ရှိသူ မဟုတ်။ (၁၂)

--

֍ ၉၉၅။ အရှင်နတ်မင်း ဦးခေါင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်းပြုတ်ကျမှုကိုလည်းကောင်း အကယ်၍ သိခဲ့မူ မေးအပ်သော သင်နတ်သည် ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အား ပြောကြားလော့၊ သင်၏ ထိုစကားကို နားထောင်ပါကုန်အံ့။ (၁၃)

֍ ၉၉၆။ ဤအရာကို ငါလည်း မသိပါ၊ ဤအရာ၌ ငါ့အား အသိဉာဏ် မရှိပါ၊ ဤအရာ၌ ဦးခေါင်းကိုလည်းကောင်း ဦးခေါင်းပြုတ်ကျမှုကိုလည်းကောင်း မြတ်စွာဘုရားတို့သာ သိမြင်နိုင်ပါ၏။ (၁၄)

֍ ၉၉၇။ အရှင်နတ်မင်း ယင်းသို့ ဖြစ်မူ ဤမြေပြင်၌ ထိုဦးခေါင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်းပြုတ်ကျမှုကိုလည်းကောင်း အဘယ်သူ သိပါသနည်း၊ ထိုသိနိုင်သူကို အကျွန်ုပ်အား ပြောကြားပါလော့။ (၁၅)

֍ ၉၉၈။ ဩက္ကာကရာဇ်မင်း၏ အဆက်အနွယ် သာကီဝင်မင်းသား သိဒ္ဓတ္ထသည် ကပိလဝတ်နေပြည်တော်မှ ထွက်ခွါပြီးလျှင် လောက၏ အကြီးအကဲဖြစ်တော်မူ၍ ပညာအရောင်ကို ပြုတော်မူ၏။ (၁၆)

֍ ၉၉၉။ ဗာဝရီပုဏ္ဏား ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် အလုံးစုံသောတရားတို့၏ အပြီးအဆုံးသို့ ရောက်တော်မူ၏၊ အလုံးစုံသော အဘိညာဉ်အစွမ်းအားသို့ ရောက်တော်မူ၏၊ အလုံးစုံသောတရားတို့၌ မြင်သောဉာဏ်မျက်စိ ရှိတော်မူ၏၊ ကံအားလုံးတို့၏ ကုန်ခြင်းသို့ ရောက်တော်မူ၏။ ဥပဓိကုန်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ အာရုံပြုသောအားဖြင့် လွတ်မြောက်သောစိတ် ရှိတော်မူ၏။ (၁၇)

֍ ၁၀၀၀။ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဘုန်းခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏၊ လောက၌ တရားကို ဟောတော်မူ၏၊ ပညာစက္ခုနှင့် ပြည့်စုံတော်မူ၏၊ သင် သွား၍ ထို မြတ်စွာဘုရားကို မေးလျှောက်ချေလော့၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် သင့်အား ထိုအရာကို ဖြေကြားလတ္တံ့။ (၁၈)

֍ ၁၀၀၁။ ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် ဘုရားဟူသော စကားကို ကြားရလျှင် ဝမ်းမြောက် တက်ကြွသော စိတ်ရှိသည် ဖြစ်၏၊ ထိုဗာဝရီပုဏ္ဏား၏ ပူဆွေးမှု ‘သောက'သည် နည်းပါးသွားလေ၏၊ များစွာသော နှစ်သက်မှု ‘ပီတိ'ကိုလည်း ရလေ၏။ (၁၉)

֍ ၁၀၀၂။ နှစ်သက်တက်ကြွသော စိတ်ရှိသော ထိုဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် ဝမ်းမြောက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍အဘယ်ရွာ အဘယ်နိဂုံး အဘယ်ဇနပုဒ်၌ မြတ်စွာဘုရား နေတော်မူပါသနည်းဟု ထိုနတ်ကို မေး၏၊ ယင်းဘုရားရှိရာအရပ်သို့ သွား၍ အခြေ နှစ်ချောင်းရှိသောသူတို့ထက် မြတ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို အကျွန်ုပ်တို့ ဖူးမြင်ကြပါကုန်အံ့။ (၂၀)

֍ ၁၀၀၃။ မာရ်ကို အောင်တော်မူပြီးသော ကျယ်ပြန့်သော ပညာရှိတော်မူသော မြေကြီးအထုကဲ့သို့ မြတ်သော ပညာရှိတော်မူသော ပြိုင်ဘက်ကင်းတော်မူသော အာသဝေါတရား ကင်းတော်မူသော ထိုသာကီဝင်မင်းသား မြတ်စွာဘုရားသည် ကောသလမင်း၏မြို့တော် သာဝတ္ထိပြည်၌ (သီတင်းသုံး) နေတော်မူ၏၊ လူတို့ ထက်မြတ်သော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ဦးခေါင်းပြုတ်ကျမှုကို သိတော်မူ၏။ (၂၁)

֍ ၁၀၀၄။ ထို့နောက် (ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည်) ဝေဒကျမ်းတို့၌ ကမ်းတစ်ဖက်ရောက် တတ်မြောက်သောတပည့်ပုဏ္ဏားတို့ကို ခေါ်ပြီးလျှင် “လုလင်ပုဏ္ဏားတို့ လာကြကုန်လော့၊ သင်တို့အား ပြောကြားအံ့၊ ငါ၏ စကားကို နားထောင်ကုန်လော့။ (၂၂)

֍ ၁၀၀၅။ လောက၌ မြတ်စွာဘုရား၏ ထင်ရှားပွင့်ခြင်းသည် အလွန်ရခဲလှ၏၊ ဘုရားဟူ၍ ကျော်စောသော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် လောက၌ ယခုပွင့်တော်မူပြီ၊ သာဝတ္ထိပြည်သို့ လျင်စွာ သွား၍ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ကြချေကုန်လော့” (ဟု မိန့်ဆို၏)။ (၂၃)

--

֍ ၁၀၀၆။ ဆရာပုဏ္ဏား အကျွန်ုပ်တို့ မြင်သည်ရှိသော် ဘုရားဟု အဘယ်သို့ သိနိုင်ကုန်အံ့နည်း၊ ဘုရားဟု မသိသေးကုန်သော အကျွန်ုပ်တို့အား အကျွန်ုပ်တို့ သိနိုင်လောက်သည့် အကြောင်းကို ပြောကြားပါလော့။ (၂၄)

֍ ၁၀၀၇။ ငါပြောပြပေအံ့၊ မဟာပုရိသလက္ခဏာတို့သည် ဝေဒကျမ်းတို့၌ လာကုန်၏၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော မဟာပုရိသလက္ခဏာတို့ကိုလည်း အစဉ်အတိုင်း ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ငါ ပို့ချခဲ့ပြီ။ (၂၅)

֍ ၁၀၀၈။ အကြင်သူ၏ကိုယ်တို့၌ ထိုမဟာပုရိသလက္ခဏာတို့ ရှိကုန်၏၊ ထို သူအား နှစ်မျိုးသော အဖြစ်တို့သာ ရှိကုန်၏၊ သုံးခုမြောက် အဖြစ်ကား မရှိနိုင်။ (၂၆)

֍ ၁၀၀၉။ ထိုသူသည် အကယ်၍ လူ့ဘောင်၌ နေငြားအံ့၊ ဒဏ်မထား လက်နက် မကိုင်မူ၍ တရားသဖြင့်ဆုံးမလျက် ဤမြေအပြင်ကို အောင်မြင်နိုင်ရာ၏။ (၂၇)

֍ ၁၀၁၀။ အကယ်၍ လူ့ဘောင်မှ ရဟန်းဘောင်သို့ ဝင်ရောက်ငြားအံ့၊ ပူဇော် အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော အလုံးစုံသောတရားတို့ကို ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိတော်မူသော ကိလေသာအပိတ်အဖုံးကို ဖွင့်လှစ်ပြီးသော အတုမရှိသော ဘုရား ဖြစ်နိုင်၏။ (၂၈)

֍ ၁၀၁၁။ ငါ၏ အသက်အရွယ် အမျိုးအနွယ်ကိုလည်းကောင်း၊ လက္ခဏာနှင့် ဝေဒကျမ်းကိုလည်းကောင်း၊ သင်ကြားထားအပ်သော ငါ့တပည့်တို့ကိုလည်းကောင်း၊ ထို့ပြင် ဦးခေါင်းနှင့်ဦးခေါင်းပြုတ်ကျမှုကိုလည်းကောင်း (ဤအမေး ခုနစ်ခုတို့ကို) စိတ်ဖြင့်သာလျှင် မေးကြကုန်လော့။ (၂၉)

֍ ၁၀၁၂။ အကယ်၍ အပိတ်အပင်မရှိ မြင်စွမ်းတော်မူနိုင်သော မြတ်စွာဘုရား ဖြစ်ခဲ့မူ စိတ်ဖြင့်မေးအပ်သော ပြဿနာတို့ကို နှုတ်ဖြင့် ဖြေကြားတော်မူလိမ့်မည်။ (၃၀)

֍ ၁၀၁၃-

֍ ၁၀၁၅။ အဇိတ တိဿမေတ္တေယျ ပုဏ္ဏက မေတ္တဂူ ဓောတက ဥပသီဝ နန္ဒ ဟေမကတောဒေယျ ကပ္ပ ဇတုကဏ္ဏိပညာရှိ ဘဒြာဝုဓ ဥဒယ ပေါသာလ ပုဏ္ဏား မောဃရာဇပညာရှိပိင်္ဂီယရသေ့ကြီးဟူသောတပည့်ပုဏ္ဏား တစ်ဆယ့် ခြောက်ယောက်တို့သည် ဗာဝရီပုဏ္ဏား၏ စကားကို ကြားရ၍ (၃၁-၃၃)

֍ ၁၀၁၆-

֍ ၁၀၁၇။ ဂိုဏ်းအသီးသီးရှိကုန်သော၊ လောကအားလုံး၌ ထင်ရှား ကျော်စောကုန်သော၊ ဈာန်ရကြသဖြင့် ဈာန်ဝင်စားမှု၌ မွေ့လျော်ကုန်သော၊ ပညာရှိကုန်သော၊ ရှေးဝါသနာ (သမ္မာဆန္ဒ)ဖြင့်ထုံအပ်ကုန်သော၊ ဆံကျစ်ထုံး၍ သစ်နက် ရေကို ဆောင်ကုန်သော ထိုတပည့်ပုဏ္ဏားအားလုံးတို့သည် ဗာဝရီရသေ့ကို ရှိခိုးကြ ပြီးလျှင် အရိုအသေပြုလျက် မြောက်အရပ်သို့ ရှေးရှုကာ ဖဲသွားကြကုန်၏။ (၃၄-၃၅)

֍ ၁၀၁၈။ ထိုသို့ သွားသောအခါ၌ အဋ္ဌကမင်း၏ တည်နေရာ အာဟိဿတိမြို့တော်သို့ ဝင်ရောက်ကုန်၏၊ ဥဇ္ဇေနီပြည် ဂေါနဒ္ဓမြို့ ဝေဒိဿမြို့ ဝနသမည်သော မြို့သို့လည်းကောင်း။ (၃၆)

֍ ၁၀၁၉။ ကောသမ္ဗီပြည် သာကေတမြို့သို့လည်းကောင်း၊ မြို့ တကာတို့ထက်မြတ်သော သာဝတ္ထိပြည်သို့လည်းကောင်း၊ သေတဗျမြို့သို့လည်းကောင်း၊ ကပိလဝတ် ပြည်သို့လည်းကောင်း၊ ကုသိနာရုံပြည်သို့လည်းကောင်း။ (၃၇)

֍ ၁၀၂၀-

֍ ၁၀၂၁။ ပါဝါမြို့သို့လည်းကောင်း၊ ဘောဂနဂရမြို့သို့လည်းကောင်း၊ ဝေသာလီပြည်သို့လည်းကောင်း၊ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်သို့လည်းကောင်း၊ ဝင်ရောက်ခဲ့ကြပြီးလျှင် ရေငတ်သောသူသည် အေးမြသော ရေကို ရသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ ကုန်သွယ်သူသည် များစွာသော လာဘ်ကို ရသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ နွေရာသီအပူနှိပ်စက်ခံရ သူသည် အရိပ်ကို ရသကဲ့သို့လည်းကောင်း နှစ်သက်မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသောပါသာ ဏကနတ်ကွန်းရှိရာ တောင်သို့ အဆောတလျင် တက်ကြကုန်၏။ (၃၈-၃၉)

--

֍ ၁၀၂၂။ မြတ်စွာဘုရားသည်ကား ထိုအချိန်၌ ရဟန်းသံဃာခြံရံလျက် တောအတွင်း၌ ခြင်္သေ့မင်းဟောက်သကဲ့သို့ ရဟန်းတို့အား တရားဟောတော်မူ၏။ (၄၀)

֍ ၁၀၂၃။ အဇိတသည် နေမင်းကို မြင်ရဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ တစ်ဆယ့်ငါးရက်နေ့၌ ထွက်လာသော လပြည့်ဝန်းကို မြင်ရဘိသကဲ့သို့လည်းကောင်း အရာမကသော ရောင်ခြည်ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရလေ၏။ (၄၁)

֍ ၁၀၂၄။ ထို့နောင် မြတ်စွာဘုရား၏ကိုယ်တော်၌ ပြည့်စုံသော လက္ခဏာတော်ကို မြင်ရ၍ တစ်ခုသောနေရာ၌ ရပ်တည်လျက် ရွှင်လန်းနှစ်သက်သည်ဖြစ်၍ စိတ်ဖြင့် အမေးပြဿနာတို့ကို မေးလျှောက်လေ၏။ (၄၂)

֍ ၁၀၂၅။ ရည်ညွှန်း၍ (ဗာဝရီပုဏ္ဏား၏) အရွယ်ကို ဟောတော်မူပါလော့၊ လက္ခဏာ အင်္ဂါနှင့်တကွ အနွယ်ကို ဟောတော်မူပါလော့၊ ဝေဒကျမ်းတို့၌ တစ်ဖက်ကမ်းရောက်သည်ကို ဟောတော်မူပါလော့၊ ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် အဘယ်မျှလောက်သော တပည့်အပေါင်းကို ပို့ချသနည်းဟု စိတ်ဖြင့်သာ အမေးပြဿနာတို့ကို (မေးလျှောက်၏)။ (၄၃)

֍ ၁၀၂၆။ (အဇိတ) ပုဏ္ဏား၏အသက် တစ်ရာ့နှစ်ဆယ် ရှိ၏၊ ထိုပုဏ္ဏားသည် အနွယ်အားဖြင့် ဗာဝရီဖြစ်၏၊ ထိုဗာဝရီပုဏ္ဏား၏ ကိုယ်၌ လက္ခဏာအင်္ဂါတို့ကား သုံးပါးတို့တည်း၊ ဝေဒကျမ်း၌ တစ်ဖက်ကမ်းရောက် တတ်မြောက်၏။ (၄၄)

֍ ၁၀၂၇။ အဘိဓာန် ‘နိဃဏ္ဍု'ကျမ်း အလင်္ကာ ‘ကေဋုဘ’ ကျမ်းနှင့် တကွသော လက္ခဏာကျမ်း ဣတိဟာသကျမ်းတို့ကို တပည့်ငါးရာတို့အား သင်ကြားပို့ချ၏၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော ဝေဒကျမ်း၌ တစ်ဖက်ကမ်းသို့ ရောက်၏ (ဟု ဟောတော်မူ၏)။ (၄၅)

֍ ၁၀၂၈။ ယုံမှားမှုကို ဖြတ်တောက်တော်မူနိုင်သော လူတို့ထက် မြတ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ဗာဝရီပုဏ္ဏား၏ လက္ခဏာတို့ကို အကျယ် စိစစ်တော်မူလျက် ထင်စွာ ပြတော်မူပါ၊ အကျွန်ုပ်တို့အား ယုံမှားမဖြစ်ပါစေလင့်။ (၄၆)

֍ ၁၀၂၉။ လုလင် ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် လျှာဖြင့် မျက်နှာကို ဖုံးအုပ်နိုင်၏၊ ထို ဗာဝရီ၏ မျက်မှောင်အကြား၌ ဥဏ္ဏလုံမွေးရှင် ပေါက်၏၊ ထိုဗာဝရီပုဏ္ဏားအား အအိမ်ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းသော ပုရိသအင်္ဂါရှိ၏ဟု သိလော့။ (၄၇)

֍ ၁၀၃၀။ တစ်စုံတစ်ရာ အမေးပုစ္ဆာကို တစ်စုံတစ်ရာ မကြားရဘဲ မြတ်စွာဘုရား ဖြေတော်မူသော ပြဿနာတို့ကို ကြားနာရ၍ ရသေ့အားလုံးသည် ဝမ်းမြောက်ခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍ လက်အုပ်ချီကာ အထူးထူး ကြံဆ၏။ (၄၈)

֍ ၁၀၃၁။ စိတ်ဖြင့်မေးအပ်သော ပြဿနာတို့ကို အဘယ်သူ မေးပါသနည်း၊ နတ်သည်ပင်လျှင် မေးသလော၊ ဗြဟ္မာသည်ပင် မေးသလော၊ သုဇာသခင် သိကြားမင်းသည်ပင် မေးသလော၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ဤအဖြေကို အဘယ်သူအား ဖြေကြား တော်မူပါသနည်း။ (၄၉)

֍ ၁၀၃၂။ ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် ဦးခေါင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဦးခေါင်းပြုတ်ကျမှုကိုလည်းကောင်း မေးလိုက်ပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရား ဘုန်းတော်ကြီးသော အသျှင်ဘုရားသည် ထိုအမေးကို ဖြေကြားတော်မူပါလော့၊ အကျွန်ုပ်တို့၏ ယုံမှားကို ဖျောက်တော်မူပါလော့။ (၅)

֍ ၁၀၃၃။ အဇိတ အမှန်မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’သည် ဦးခေါင်းမည်၏၊ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'အောက်မေ့မှု ‘သတိ'တည်ကြည်မှု ‘သမာဓိ'တို့နှင့်လည်းကောင်း၊ ကုသိုလ်ကို အလိုရှိမှု ‘ဆန္ဒ’ အားထုတ်မှု ‘ဝီရိယ'နှင့်လည်းကောင်း ယှဉ်သော (အရဟတ္တမဂ်) ဝိဇ္ဇာသည် ဦးခေါင်းကို ဖြုတ်ချသော တရားမည်၏ဟူ၍ သင်မှတ်လေလော့။ (၅၁)

--

֍ ၁၀၃၄။ ထိုသို့ ဖြေကြားတော်မူသောအခါမှ အဇိတလုလင်သည်အားကြီးသော နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်မှုဖြင့် တက်ကြွသော ကိုယ်စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ ပခုံးတစ်ဖက်၌ သစ်နက်ရေကို တင်ကာ မြတ်စွာဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ဦးခိုက်လေ၏။ (၅၂)

֍ ၁၀၃၅။ ပညာစက္ခုရှိတော်မူသော အသျှင်ဘုရား တပည့်တို့နှင့် အတူတကွ ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ တက်ကြွသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ အသျှင်ဘုရား၏ ခြေတော်တို့ကို ရှိခိုးလိုက်ပါ၏။ (၅၃)

֍ ၁၀၃၆။ တပည့်တို့နှင့် အတူတကွ ဗာဝရီပုဏ္ဏားသည် ချမ်းသာစေသတည်း၊ အဇိတလုလင် သင်သည်လည်း ချမ်းသာစေသတည်း၊ အသက်ရှည်စေသတည်း။ (၅၄)

֍ ၁၀၃၇။ ဗာဝရီပုဏ္ဏား၏လည်းကောင်း၊ သင်အဇိတ၏လည်းကောင်း၊ တပည့်အားလုံးတို့၏ လည်းကောင်း ယုံမှားအားလုံးကို သင်တို့အား ငါဘုရား မေးခွင့် ပြုပြီ၊ သင်တို့၏ စိတ်၌ မေးလိုသော ပုစ္ဆာဟူသမျှကို မေးကြကုန်လော့။ (၅၅)

֍ ၁၀၃၈။ မြတ်စွာဘုရားက မေးခွင့်ပြုတော်မူသဖြင့် အဇိတလုလင်သည် ထိုင်ပြီးလျှင် လက်အုပ်ချီကာ ပဌမအမေးပြဿနာကို ထိုပါသဏကနတ်ကွန်း၌ မြတ်စွာဘုရားအား မေးလျှောက်လေ၏။ (၅၆)

ဝတ္ထုဂါထာ ပြီး၏။

၁-အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၃၉။ (အဇိတသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

လောကကို အဘယ်တရားက ဖုံးလွှမ်းထားပါသနည်း၊ လောကသည် အဘယ်တရားကြောင့် မထင်ရှားပါသနည်း၊ အဘယ်တရားကို လိမ်းကျံကပ်ငြိတတ်သောတရားဟု ဟောတော်မူပါ သနည်း၊ အဘယ်တရားသည် ထိုလောက၏ ဘေးကြီး ဖြစ်ပါသနည်း။ (၁)

֍ ၁၀၄၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

အဇိတ လောကကို မသိမှု ‘အဝိဇ္ဇာ’ က ဖုံးလွှမ်းထား၏၊ မိမိအားသာ ဖြစ်စေလို၍ သူတစ်ပါးအား မဖြစ်စေလိုမှု ‘မစ္ဆရိယ'နှင့် မေ့လျော့မှု ‘ပမာဒ’ တရားကြောင့် လောကသည် မထင်ရှား၊ မြည်တမ်းကြောင်း (တဏှာ) ကို (လောကကို) လိမ်းကျံ ကပ်ငြိတတ်သောတရားဟု ငါ ဆို၏၊ သံသရာဝဋ် (ဒုက္ခ)သည် ထိုလောက၏ ဘေးကြီး ဖြစ်၏။ (၂၀)

֍ ၁၀၄၁။ (အဇိတသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အာယတနအားလုံးတို့၌ တဏှာအလျဉ်တို့သည် စီးကုန်၏၊ တဏှာအလျဉ်တို့ကို အဘယ်တရားသည် တားမြစ်ပိတ်ပင်နိုင်ပါသနည်း၊ တဏှာအလျဉ်တို့ကို စောင့်စည်း ပိတ်ဆို့နိုင်သောတရားကို ဟောတော်မူပါလော့၊ အဘယ်တရားက တဏှာအလျဉ်တို့ကို စောင့်စည်းပိတ်ဆို့နိုင်ပါသနည်း။ (၃)

--

֍ ၁၀၄၂။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

အဇိတ လောက၌ စီးသွားကုန်သောတဏှာအလျဉ်တို့ကို အောက်မေ့မှု ‘သတိ'သည် တားမြစ်ပိတ်ပင်နိုင်၏၊ တဏှာအလျဉ်တို့ကို စောင့်စည်းပိတ်ဆို့နိုင်သောတရားကို ငါဆိုအံ့၊ ပညာက ထိုတဏှာအလျဉ်တို့ကို စောင့်စည်းပိတ်ဆို့နိုင်၏။ (၄)

֍ ၁၀၄၃။ (အဇိတသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အသျှင်ဘုရား ပညာသည်လည်းကောင်း၊ သတိသည်လည်းကောင်း၊ နာမ်ရုပ်သည် လည်းကောင်း ရှိပါ၏၊ ဤပညာ သတိ နာမ်ရုပ်တရားသည် အဘယ်၌ ချုပ်ပါသနည်း၊ မေးအပ်သော အသျှင်ဘုရားသည် ဤအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါလော့။ (၅)

֍ ၁၀၄၄။ အဇိတ သင်မေးအပ်သော အမေးပြဿနာကို ငါ ဖြေအံ့၊ အကြင်နိဗ္ဗာန်၌ နာမ်သည်လည်းကောင်း၊ ရုပ်သည်လည်းကောင်း အကြွင်းမဲ့ ချုပ်၏၊ ကုသိုလ်ကံ အကုသိုလ်ကံ ဟူသော အဘိသင်္ခါရဝိညာဏ်၏ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်၌ ဤနာမ်ရုပ်သည် ချုပ်၏။ (၆)

֍ ၁၀၄၅။ မြတ်စွာဘုရား ဤလောက၌ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား တရားကိုသိပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်ကုန်၏၊ များစွာသော အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား ကျင့်ဆဲ ‘သေက္ခ’ ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အကျင့်ကို မေးအပ်သော ရင့်ကျက်သော ပညာရှိတော်မူသော အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါလော့ (ဟု လျှောက်၏)။ (၇)

֍ ၁၀၄၆။ ရဟန်းသည် ကာမတို့၌ မတပ်မက် မတွယ်တာရာ၊ စိတ်ညစ်ညူး နောက်ကျုသူ မဖြစ်ရာ၊ တရားအားလုံးတို့၌ လိမ္မာသည် သတိရှိသည်ဖြစ်၍ နေထိုင်ရာ၏ဟု (ဟောတော်မူ၏)။ (၈)

ရှေးဦးစွာသော အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၂-တိဿမေတ္တေယျမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၄၇။ (တိဿမေတ္တေယျသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ဤလောက၌ အဘယ်သူသည် ရောင့်ရဲလွယ်သူ ဖြစ်ပါသနည်း၊ အဘယ်သူအား တုန်လှုပ်မှုတို့ မရှိပါကုန်သနည်း၊ အဘယ်သူသည် အစွန်းနှစ်ဖက်ကိုလည်းကောင်း၊ အလယ်ကိုလည်းကောင်း ပညာဖြင့်သိ၍ မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိပါသနည်း၊ အဘယ် သူကို မဟာပုရိသဟူ၍ ဟောတော်မူပါသနည်း၊ ဤလောက၌ အဘယ်သူသည် ချုပ်စပ်တတ်သောတဏှာကို လွန်မြောက်ပါသနည်း။ (၁)

֍ ၁၀၄၈။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မေတ္တေယျ အကြင်ရဟန်းသည် ကာမတို့၌ အပြစ်ကို မြင်၍ မဂ်အကျင့်မြတ်ကို ကျင့်သုံးသူတပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ ကင်းသူ အခါ ခပ်သိမ်း အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသူ ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ ငြိမ်းအေးသူဖြစ်၏၊ ထိုရဟန်းအား တုန်လှုပ်တတ်သောတဏှာဒိဋ္ဌိတို့ မရှိကုန်။ (၂)

֍ ၁၀၄၉။ ထိုရဟန်းသည် ဒုက္ခသစ္စာ သမုဒယသစ္စာဟူသော အစွန်းနှစ်ဖက်ကိုလည်းကောင်း၊ နိရောဓသစ္စာဟူသော အလယ်ကိုလည်းကောင်း မဂ်ပညာဖြင့် သိ၍ (တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့်) မလိမ်းကျံ မကပ်ငြိတော့ပေ၊ ထိုရဟန်းကို မဟာပုရိသဟူ၍ ငါ ဆို၏၊ ထိုရဟန်းသည် ဤလောက၌ ချုပ်စပ်တတ်သောတဏှာကို လွန်မြောက်လေပြီ။ (၃)

နှစ်ခုမြောက် တိဿမေတ္တေယျမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

၃-ပုဏ္ဏကမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၅၀။ (ပုဏ္ဏကသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

တုန်လှုပ်မှု ‘တဏှာ’ ကင်းတော်မူပြီးသော အကုသိုလ်အမြစ်အရင်းကို မြင်တော်မူသော အသျှင်ဘုရားကို ပြဿနာမေးရန် အလိုရှိသည်ဖြစ်၍ အကျွန်ုပ် ရောက်လာခဲ့ပါ၏၊ ဤလောက၌ ရသေ့တို့သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း အဘယ်ကို မှီကုန်၍ နတ်တို့အား ယဇ်ပူဇော်မှုကို အများအပြား ပြုကြပါကုန်သနည်း မြတ်စွာဘုရား ထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အားဟောတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၁၀၅၁။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

--

ပုဏ္ဏက ဤလောက၌ ရသေ့တို့သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း၊ မင်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း ဤသူအားလုံးတို့သည် လူ နတ် ဗြဟ္မာ အဖြစ်ကို တောင့်တကြကုန်လျက် နတ်တို့အား ပူဇော်မှုကို အများအပြား ပြုကြကုန်၏၊ ထိုသူအားလုံးတို့သည် ဇရာစသော ဝဋ်ဆင်းရဲကိုမှီကုန်လျက် ပူဇော်မှုကို ပြုကုန်၏။ (၂)

֍ ၁၀၅၂။ (ပုဏ္ဏကသည် ဤသို့ လျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား ရသေ့တို့သည်လည်းကောင်း၊ လူတို့သည်လည်းကောင်း၊ မင်းတို့သည် လည်းကောင်း၊ ပုဏ္ဏားတို့သည်လည်းကောင်း ဤသူအားလုံးတို့သည် နတ်တို့အား ပူဇော်မှုကို အများအပြား ပြုကြပါကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား အသို့ပါနည်း၊ ပူဇော်မှု၌ မမေ့မလျော့ကုန်သော ထိုသူတို့သည် ပဋိသန္ဓေနေမှုကိုလည်းကောင်း အိုမှုကိုလည်းကောင်း လွန်မြောက်နိုင်ပါကုန် သလော၊ ထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါလော့။ (၃)

֍ ၁၀၅၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ပုဏ္ဏက အကြင်သူတို့သည် လူ နတ် ဗြဟ္မာအဖြစ်ကို တောင့်တကုန်၏၊ လှူဖွယ် ဝတ္ထု အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်အလှူ၏ အကျိုးအာနိသင်ကို ချီးမွမ်းကုန်၏၊ မြွက်ဆို တမ်း တကုန်၏၊ ပူဇော်ပသကြကုန်၏၊ လူ နတ် ဗြဟ္မာအဖြစ်ကို ရမှုကို စွဲ၍ ကာမတို့ကို တမ်းတကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် ပူဇော်မှုကိုအားထုတ်ကြကုန်သော်လည်း ဘဝကို တပ်စွန်းမှု ‘တဏှာ'ဖြင့် တပ်မက်ကုန်သောကြောင့် ပဋိသန္ဓေနေမှုအိုမှုစသော ဝဋ် ဆင်းရဲကို မလွန်မြောက်နိုင်ကုန်ဟု ငါ ဆို၏။ (၄)

֍ ၁၀၅၄။ (ပုဏ္ဏကသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား ထိုသူတို့သည် ပူဇော်မှုကိုအားထုတ်ကြပါကုန်သော်လည်း ပူဇော်မှုတို့ဖြင့်ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုစသော ဝဋ်ဆင်းရဲကို အကယ်၍ မလွန်မြောက်နိုင်ကုန်ပါမူ အဘယ်သူသည် နတ်လောက လူ့လောက၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုစသော ဝဋ်ဆင်းရဲကို လွန်မြောက်နိုင်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား ထိုအကြောင်းကို မေး လျှောက်ပါ၏၊ ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အားဟောတော်မူပါလော့။ (၅)

֍ ၁၀၅၅။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ပုဏ္ဏက လောက၌ အကြင်သူအား မိမိအတွင်းအပ သဘောတရားတို့ကို ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်၍ တစ်စုံတစ်ခုသော လောက၌ တုန်လှုပ်တတ်သော တဏှာမရှိ၊ ထိုသူသည် ကိလေသာ ငြိမ်းအေးသူ ဒုစရိုက်အခိုးကင်းသူ ဆင်းရဲကြောင်း ကိလေသာ ကင်းပြီးသူ တဏှာကင်းပြီးသူ ဖြစ်၍ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုစသော ဝဋ်ဆင်းရဲကို ကူးမြောက်နိုင်၏ဟု ငါ ဆို၏။ (၆)

သုံးခုမြောက် ပုဏ္ဏကမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၄-မေတ္တဂူမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၅၆။ (မေတ္တဂူသည် ဤသို့ မေးလျှာက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားကို မဂ်ဉာဏ်လေးပါးတို့ဖြင့် အဆုံးသို့ ရောက်ပြီး သူ ပွါးများပြီးသော စိတ်ရှိသူဟူ၍ အကျွန်ုပ် အောက်မေ့မှတ်ထင်ပါ၏၊ လောက၌ ဆင်းရဲဟူသမျှတို့သည် အများအပြားရှိပါကုန်၏၊ ဤဆင်းရဲတို့သည် အဘယ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာပါကုန်သနည်း၊ ထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၁၀၅၇။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မေတ္တဂူ ဆင်းရဲ၏ ဖြစ်ကြောင်းအစကို ငါ့အား သင် မေး၏၊ ထိုဆင်းရဲဖြစ် ကြောင်းအစကိုငါသိသည့်အတိုင်း သင့်အား ဟောကြားအံ့၊ လောက၌ အများ အပြားအားဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော ဆင်းရဲအားလုံးတို့သည် ကံကိလေသာစသော ဥပဓိဟူသော အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်၏။ (၂)

֍ ၁၀၅၈။ အကြင်သူသည် ပညာမဲ့သည်ဖြစ်၍ ကံကိလေသာစသော ဥပဓိကို ပြု လုပ်၏၊ ပညာမဲ့သော ထိုသူသည် အဖန်တလဲလဲ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းစသော ဆင်းရဲသို့ ရောက်ရ၏၊ ထို့ကြောင့် ဇာတိ (စသော) ဝဋ်ဆင်းရဲ၏ ဖြစ်ကြောင်းကို အဖန် ဖန် ရှုဆင်ခြင်လျက် (အနိစ္စ စသည်ကို) ပိုင်းခြားသိသည်ဖြစ်၍ကံကိလေသာ စသော ဥပဓိကို မပြုလုပ်ရာ။ (၃)

֍ ၁၀၅၉။ အကြင်ပုစ္ဆာကို အကျွန်ုပ်တို့ မေးခဲ့ပါကုန်၏၊ အသျှင်သည် ထိုပုစ္ဆာကို အကျွန်ုပ်အားဖြေကြားတော်မူခဲ့ပြီ၊ အသျှင်ဘုရားအား အခြားသော ပုစ္ဆာကို မေးပါကုန်အံ့၊ တိုက်တွန်းပါ၏၊ ထိုပုစ္ဆာကို ဖြေကြားတော်မူပါလော့၊ ပညာရှိတို့သည် သံသရာ အလျဉ်ကိုလည်းကောင်း၊ ပဋိသန္ဓေနေမှုကိုလည်းကောင်း၊ အိုမှုကိုလည်းကောင်း၊ ပူဆွေးမှု ငိုကြွေးမှုကိုလည်းကောင်း အဘယ်သို့ လွန်မြောက်ပါကုန် သနည်း၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ ထိုတရားကို အသျှင်ဘုရား သိတော်မူပြီးဖြစ်သောကြောင့် ထိုအမေးကို အကျွန်ုပ်အား ဖြေကြားတော်မူပါ။ (၄)

֍ ၁၀၆၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မေတ္တဂူ ယခုဘဝ၌ပင် ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း တရားကို သင့်အား ငါဟောကြားပေအံ့။ ယင်းသို့ သောတရားကို သိ၍ အောက် မေ့မှု သတိရှိလျက် ကျင့်ကြံအားထုတ်သူသည် လောက၌ ကပ်ငြိတွယ်တာမှု ‘တဏှာ'ကို လွန်မြောက်နိုင်ရာ၏။ (၅)

֍ ၁၀၆၁။ မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်တရားကို သိ၍ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိလျက်ကျင့်ကြံအားထုတ်သူသည် လောက၌ ကပ်ငြိတွယ်တာမှု ‘တဏှာ'ကို လွန် မြောက်နိုင်ရာ၏၊ မြတ်သော ထိုတရားကို အကျွန်ုပ် အလွန်နှစ်သက်လှပါ၏။ (၆)

֍ ၁၀၆၂။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မေတ္တဂူ ပစ္စုပ္ပန် အတိတ် အနာဂတ်စသောတရားအားလုံးကို (အနိစ္စစသော အပြားအားဖြင့်) သင်သိ၏၊ ထိုတရားအားလုံးတို့၌ နှစ်သက်မှုကိုလည်းကောင်း၊ တဏှာဒိဋ္ဌိဟူသောတည်ရာအိမ်ကိုလည်းကောင်း၊ အဘိသင်္ခါရဝိညာဏ်ကိုလည်းကောင်း နုတ်ပယ်လေလော့၊ ဤသို့ နုတ်ပယ်နိုင်သည်ရှိသော် ဘဝ၌ မတည်ရာ။ (၇)

--

֍ ၁၀၆၃။ ဤသို့ ဆိုခဲ့ပြီးသည့်အတိုင်း နေလေ့ရှိသော ပညာရှိရဟန်းသည် အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိလျက်မမေ့မလျော့ကျင့်ကာ တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် မြတ်နိုးမှုတို့ကို ပယ်စွန့်သည်ရှိသော် ဤဘဝ၌ပင်လျှင်ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှု စိုးရိမ်မှု ငိုကြွေးမှုဟူသော ဆင်းရဲကို ပယ်စွန့်နိုင်ရာ၏။ (၈)

֍ ၁၀၆၄။ ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရား၏ ကောင်းစွာဟော ကြားတော်မူအပ်သော ကံကိလေသာစသော ဥပဓိကို ပယ်တတ်သည့် ထိုစကားကို အကျွန်ုပ် နှစ်သက်ပါ၏၊ ထိုတရားကို အသျှင်ဘုရား သိတော်မူပြီးဖြစ်သောကြောင့် မြတ်စွာဘုရားသည် မချွတ်ဧကန်ပင် ဆင်းရဲကို ပယ်တော်မူနိုင်ပါ၏။ (၉)

֍ ၁၀၆၅။ မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ် ကြံစည်မိသည်ကား အသျှင်ဘုရားသည် အကြင်သူတို့ကို မပြတ်ခါခါဆုံးမတော်မူရာ၏၊ ထိုသူတို့သည်လည်း ဆင်းရဲကို ပယ်နိုင်ကုန်ရာ၏၊ မကောင်းမှုကို ပြုတော်မမူသော မြတ်စွာဘုရား ထို့ကြောင့် အသျှင်ဘုရားသို့ ချဉ်းကပ်၍ အကျွန်ုပ် ရှိခိုးပါ၏၊ မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်ကို မပြတ်ခါခါ ဆုံးမတော်မူတန်ရာပါ၏။ (၁၀)

֍ ၁၀၆၆။ မေတ္တဂူ အကြင်သူကို သင်သည် မကောင်းမှုမှ အပပြုပြီးသူ မဂ် ဉာဏ်လေးပါးတို့ဖြင့်အဆုံးသို့ ရောက်ပြီးသူကြောင့်ကြမှုမရှိသူ ကာမဘဝ၌ ကပ် ငြိခြင်း မရှိသူဟူ၍ သိရာ၏၊ ထိုသူသည် မချွတ်လျှင် ဤသံသရာအလျဉ် ‘ဩဃ'ကို လွန်မြောက်ပြီးသူ တစ်ဖက်ကမ်း (နိဗ္ဗာန်သို့) ကူးမြောက်ပြီးသူကိလေသာ ဆူး ငြောင့်မရှိသူ ယုံမှားကင်းသူ ဖြစ်နိုင်တော့၏။ (၁၁)

֍ ၁၀၆၇။ ဤလောက၌ အကြင်သူသည် ပညာ ရှိ၏၊ လေးပါးသော မဂ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် အဆုံးသို့ရောက်၏၊ ထိုသူသည် ဘဝငယ် ဘဝကြီး၌ ဤရာဂစသော ကပ်ငြိတွယ်တာမှုကို ပယ်စွန့်သောကြောင့် တဏှာကင်းပြီးသူ ဆင်းရဲကြောင်း ကိလေသာကင်းပြီးသူ တွယ်တာမှု ကင်းပြီးသူဖြစ်၍ ပဋိသန္ဓေနေမှုအိုမှုစသော ဝဋ်ဆင်းရဲကို ကူးမြောက်နိုင်၏ဟု ငါ ဆို၏။ (၁၂)

လေးခုမြောက် မေတ္တဂူမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၅-ဓောတကမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၆၈။ (ဓောတကသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အမြတ်တရားကို ရှာမှီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားကို မေး လျှောက်ပါ၏၊ ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရား၏ စကားတော်ကိုအလွန်ကြားနာလိုပါ၏၊ အသျှင်ဘုရား မြွက်ဆိုသံကို ကြားနာ ရ၍ မိမိ၏ ရာဂစသည် ငြိမ်းအေးခြင်းငှါကျင့်နိုင်ရာပါ၏။ (၁)

֍ ၁၀၆၉။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဓောတက ထိုသို့ ဖြစ်လျှင် ပြင်းစွာအားထုတ်မှုကို ပြုလော့၊ ဤငါဘုရား အထံမှ တရားသံကိုကြားနာရ၍ ဤငါဘုရား သာသနာတော်၌သာလျှင် ရင့်ကျက်သော ပညာရှိသည်အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ မိမိ၏ ရာဂစသည် ငြိမ်းအေးခြင်းငှါ ကျင့်ရာ၏။ (၂)

֍ ၁၀၇၀။ ထက်ဝန်းကျင် မြင်စွမ်းနိုင်သော ပညာစက္ခုရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား နတ်လောကလူ့လောက၌ ရာဂစသောကြောင့်ကြမှု မရှိသော မကောင်းမှုကို အပပြုပြီး၍လှည့်လည်ကြွသွားတော်မူသော အသျှင်ဘုရားကို အကျွန်ုပ် ဖူးမြင်ရပါ၏၊ ထိုအသျှင်ဘုရားကို အကျွန်ုပ်ရှိခိုးပါ၏၊ သာကီနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်ကို ယုံမှားမှုတို့မှ လွတ်မြောက်စေတော်မူပါလော့။ (၃)

֍ ၁၀၇၁။ ဓောတက လောက၌ ယုံမှားမှုရှိသူ တစ်ဦးတစ်ယောက်ကိုမျှ လွတ် မြောက်စေခြင်းငှါငါဘုရားတတ်နိုင်မည် မဟုတ်၊ သင်သည် မြတ်သော နိဗ္ဗာန် တရားကို သိလတ်သော် ဤနည်းဖြင့်ဤသံသရာအလျဉ် ‘ဩဃ'ကို လွန်မြောက်နိုင်ရာ၏။ (၄)

֍ ၁၀၇၂။ ဗြဟ္မာမင်းသဖွယ် ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကြင်သင်္ခါရတို့မှ ကင်းဆိတ်သော နိဗ္ဗာန်တရားကို အကျွန်ုပ် သိရာပါ၏၊ အကျွန်ုပ်အား သနားသည်ဖြစ်၍ ထိုတရားဖြင့်ဆုံးမတော်မူပါလော့၊ အကျွန်ုပ်သည် ကောင်းကင်ကဲ့သို့ အထူးထူး အထွေထွေရှိသည်အဖြစ်သို့ မရောက်မူ၍ ဤသာသနာတော်၌သာလျှင် ကိလေသာတို့မှ ငြိမ်းအေးသည်ဖြစ်၍ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ကို မမှီဘဲကျင့်ကြံအားထုတ် လိုပါ၏။ (၅)

֍ ၁၀၇၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဓောတက ယခုဘဝ၌ပင် တစ်ဆင့်ကြားမဟုတ်ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ပြုနိုင်သော ကိလေသာငြိမ်းအေးမှု နိဗ္ဗာန်တရားကို သင့်အား ငါ ဟောကြားပေအံ့၊ ယင်းတရားကို သိ၍ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိလျက် ကျင့်ကြံအားထုတ်သူသည် လောက၌ ကပ်ငြိတွယ်တာမှု ‘တဏှာ'ကို လွန်မြောက်နိုင်ရာ၏။ (၆)

֍ ၁၀၇၄။ အမြတ်တရားကို ရှာမှီးတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကြင်ကိလေသာမှ ငြိမ်းအေးမှုနိဗ္ဗာန်တရားမြတ်ကို သိ၍ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိလျက် ကျင့်ကြံအား ထုတ်သူသည် လောက၌ ကပ်ငြိတွယ်တာမှု ‘တဏှာ'ကို လွန်မြောက်နိုင်ရာ၏၊ ထို ကိလေသာမှ ငြိမ်းအေးမှု နိဗ္ဗာန်တရားမြတ်ကိုအကျွန်ုပ် နှစ်သက်လှပါ၏။ (၇)

--

֍ ၁၀၇၅။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဓောတက ပစ္စုပ္ပန် အတိတ် အနာဂတ်စသောတရားအားလုံးကို အနိစ္စစသော အပြားအားဖြင့် သင်သိ၏၊ လောက၌ ထိုတရားအားလုံးကို ကပ်ငြိတတ်သောတရားဟု သိ၍ ဘဝကြီးငယ်၌ ဖြစ်ခြင်းငှါ့တပ်မက်တွယ်တာမှု ‘တဏှာ'ကို မပြု လေလင့်။ (၈)

ငါးခုမြောက် ဓောတကမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

၆-ဥပသီဝမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၇၆။ (ဥပသီဝသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

သာကီနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်သည် တစ်ယောက်တည်း အမှီမရှိဘဲ ကြီးကျယ်သော ‘ဩဃ’ သံသရာအလျဉ်ကို ကူးမြောက်ခြင်းငှါ မတတ်နိုင်ပါ၊ ထက် ဝန်းကျင် မြင်စွမ်းနိုင်သော ပညာစက္ခုရှိသော မြတ်စွာဘုရား အကြင်တရားကိုမှီ၍ ဤသံသရာ အလျဉ် ‘ဩဃ'ကို ကူးမြောက်နိုင်ရာ၏၊ ထိုမှီရာ တရားကို ဟော တော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၁၀၇၇။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဥပသီဝ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိလျက် အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်ကို အနိစ္စ စသောအားဖြင့် ရှုသည်ဖြစ်၍ (တစ်စုံတစ်ခုမျှ) မရှိဟူသော (အာကိဉ္စညာယတန သမာပတ်ကို)မှီ၍သံသရာအလျဉ် ‘ဩဃ'ကို ကူးမြောက်လေလော့၊ ကာမတို့ကို ပယ်လျက် ယုံမှားခြင်းတို့မှ ကင်းပျောက်သည်ဖြစ်၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကုန်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို နေ့ရောညဉ့်ပါ ထင်စွာ ရှုလေလော့။ (၂)

֍ ၁၀၇၈။ (ဥပသီဝသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား အကြင်သူသည် အလုံးစုံသော ကာမတို့၌ တပ်မက်မှု ကင်း၏၊ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်ကို အမှီပြုလျက် တစ်ပါးသော သမာပတ်ကို စွန့်၍ မြတ်သော အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်ဟူသော သညာဝိမောက္ခ၌ နှလုံးသွင်း၏၊ ထိုသူသည် အာကိဉ္စညာယတနဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ရောက်သည်ဖြစ်၍ တည်ရာသလော။ (၃)

֍ ၁၀၇၉။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဥပသီဝ အကြင် သူသည် အလုံးစုံသော ကာမတို့၌ တပ်မက်မှု ကင်း၏၊ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်ကို အမှီပြုလျက် တစ်ပါးသော သမာပတ်ကို စွန့်၍ မြတ်သော အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်ဟူသော သညာဝိမောက္ခ္ခ၌ နှလုံးသွင်း၏၊ ထိုသူသည် အာကိဉ္စညာယတနဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ရောက်သည်ဖြစ်၍ တည်ရာ၏။ (၄)

֍ ၁၀၈၀။ (ဥပသီဝသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ထက်ဝန်းကျင် မြင်စွမ်းနိုင်သော ပညာစက္ခုရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား ထိုသူသည် ထိုအာကိဉ္စညာယတနဗြဟ္မာ့ဘုံ၌ ရောက်သည်ဖြစ်၍ တည်ခဲ့မူ ထိုဘုံ၌ပင်လျှင် နှစ်ပေါင်းများစွာငြိမ်းအေးသည်ဖြစ်၍ (ဆင်းရဲတို့မှ) လွတ်မြောက်သည် ဖြစ်ရာ သလော၊သို့ မဟုတ်မူထိုသို့ သဘောရှိသောသူ၏ ဝိညာဉ်သည် ရွေ့လျောရာသေး သလော။ (၅)

--

֍ ၁၀၈၁။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဥပသီဝ လေဟုန်ဖြင့် လွင့်သော မီးလျှံသည် ချုပ်ပျောက်ခြင်းသို့ ရောက်သကဲ့သို့ တစ်စုံတစ်ခုခေါ်ဝေါ်အပ်သော အဖြစ်သို့ မရောက်သကဲ့သို့ ဤအတူ ရဟန်းသည် နာမကာယမှ လွတ်သည်ဖြစ်၍ချုပ်ပျောက်ခြင်းသို့ ရောက်၏၊ တစ်စုံတစ်ခု ခေါ်ဝေါ်အပ်သော အဖြစ်သို့ မရောက်။ (၆)

֍ ၁၀၈၂။ (ဥပသီဝသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ထိုသူသည် ချုပ်ပျောက်ခြင်းသို့ ရောက်သွားသလော၊သို့ မဟုတ် မရှိတော့ပြီ လော၊သို့ မဟုတ်မူစင်စစ် မြဲသော သဘောဖြင့် မဖောက်ပြန်တော့ပြီလော၊ မြတ်စွာဘုရား တောင်းပန်ပါ၏၊ ထိုတရားကို အသျှင်ဘုရား သိပြီးဖြစ်သောကြောင့် ထိုအကြောင်းကို အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၇)

֍ ၁၀၈၃။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) - ဥပသီဝ ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုခြင်းသို့ ရောက်သူအား ရုပ်စသော အတိုင်းအရှည်ပမာဏ မရှိ၊ အကြင်ရာဂစသော အကြောင်းဖြင့် ထိုသူကို (တပ်မက်သူစသည်ဖြင့်) ဆိုကုန် ရာ၏၊ ထိုသူအား ထိုအကြောင်းမျိုးမရှိတော့ပြီ၊ (ခန္ဓာစသောတရား)အားလုံးတို့ကို ပယ်နုတ်ပြီးကုန်သည်ရှိသော် အလုံးစုံသော ခေါ်ဆိုရာအကြောင်းမျိုးကိုလည်း ပယ်နုတ်ပြီး ဖြစ်ကုန်၏။ (၈)

ခြောက်ခုမြောက် ဥပသီဝမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

၇-နန္ဒမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၈၄။ (နန္ဒသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

လောက၌ (မုနိ) အမည်ခံ အာဇီဝကစသည်တို့ ရှိကုန်၏ဟု လူတို့ပြောဆိုကုန်၏၊ ထိုစကားကို အဘယ့်ကြောင့် ဆိုကုန်သနည်း၊ သမာပတ်ဉာဏ်စသည်နှင့် ပြည့် စုံသောသူကို မုနိဟု ဆိုကုန်ပါသလော၊သို့ မဟုတ် ခေါင်းပါးသော အသက်မွေးမှုနှင့် ပြည့်စုံသောသူကို မုနိဟု ဆိုကုန်ပါသလော။ (၁)

֍ ၁၀၈၅။ နန္ဒ ဤသာသနာတော်ဝယ် ခန္ဓာစသည်၌ လိမ္မာသူတို့သည် အမြင် စင်ကြယ်မှုဖြင့် မုနိဟူ၍မဆိုကုန်၊ အကြားစင်ကြယ်မှုဖြင့် မုနိဟူ၍ မဆိုကုန်၊ သမာပတ်စသောဉာဏ်ဖြင့် မုနိဟူ၍ မဆိုကုန်၊ အကြင်သူတို့သည် ကိလေသာ စသော မာရ်စစ်သည် ကင်းအောင် ပြုပြီး၍ ဆင်းရဲ မရှိကြကုန်၊ ကပ်ငြိတွယ်တာမှု ‘အာသာ’ မရှိကြကုန်ဘဲ ကျင့်ကြံကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကို မုနိဟူ၍ ဆို၏။ (၂)

֍ ၁၀၈၆။ (နန္ဒသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရား ဤသမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် မြင်မှု ကြားမှုဖြင့်လည်းစင်ကြယ်၏ဟု ဆိုကုန်၏၊ စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'ဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟူ၍ဆိုကုန်၏၊ များသော အပြားရှိသော ကောတု ဟလမင်္ဂလာဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟု ဆိုကုန်၏၊ မြတ်စွာဘုရား အသို့ပါနည်း၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် ထိုမိမိ အယူ၌ စောင့်စည်းနေထိုင်ကြကုန်သည်ရှိသော် ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုကို လွန်မြောက်နိုင်ပါကုန်သလော၊ မြတ်စွာဘုရားထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်အား ထိုအကြောင်းကို ဟောတော်မူပါလော့။ (၃)

--

֍ ၁၀၈၇။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

နန္ဒ ဤသမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် မြင်မှု ကြားမှုဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'ဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟူ၍ ဆိုကြကုန်၏၊ များသော အပြားရှိသော ကောတုဟလမင်္ဂလာဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် မိမိအယူ၌ ယူ၍ စောင့် စည်းနေထိုင်ကြစေကာမူ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏတို့သည် ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုကို မကူး မြောက်နိုင်ကြကုန်ဟု ငါ ဆို၏။ (၄)

֍ ၁၀၈၈။ (နန္ဒသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား ဤသမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့သည် မြင်မှု ကြားမှုဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'ဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟူ၍ ဆိုကြကုန်၏၊ များသော အပြားရှိသော ကောတုဟလမင်္ဂလာဖြင့်လည်း စင်ကြယ်၏ဟု ဆိုကြကုန်၏၊ ထိုသမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့ကို သံသရာ အယဉ် ‘ဩဃ'မှ မကူးမြောက်နိုင်ကြသူတို့ဟု အကယ်၍ဟောတော်မူခဲ့မူ မြတ်စွာဘုရား နတ်လောက လူ့လောက၌ အဘယ်သူသည် ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုကို ကူးမြောက်နိုင်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရား ထိုအကြောင်းကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်အားထိုအကြောင်းကို ဟောတော်မူပါလော့။ (၅)

֍ ၁၀၈၉။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

နန္ဒ သမဏဗြာဟ္မဏအားလုံးတို့ကို ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုသည် ပိတ်ဖုံးအပ်ကုန်၏ဟူ၍ ငါမဆို၊ ဤလောက၌ အကြင်သူတို့သည် မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြားရသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟူသော အယူ စောင့် ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'ဖြင့်စင်ကြယ်၏ဟူသော အယူအားလုံးကို ပယ်စွန့်၍ များသော အပြားရှိသော ကောတုဟလမင်္ဂလာအားလုံးကိုလည်း ပယ် စွန့်နိုင်၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို ပိုင်းခြားသိလျက် အာသဝေါကင်းကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကို သံသရာအယဉ် ‘ဩဃ'မှ လွန်မြောက်ကုန်ပြီဟု ငါဆို၏။ (၆)

֍ ၁၀၉၀။ ဂေါတမနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား မြတ်စွာဘုရား၏ ကောင်းစွာ ဟော ကြားတော်မူအပ်သော ကံကိလေသာစသော ဥပဓိကို ပယ်တတ်သည့် ထိုစကားကို အကျွန်ုပ် နှစ်သက်ပါ၏၊ ဤလောက၌ အကြင်သူတို့သည် မြင်ရသော ရူပါရုံ ကြား ရသော သဒ္ဒါရုံ ရောက်ရသော ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံဖြင့်စင်ကြယ်၏ဟူသော အယူ စောင့်ထိန်းမှု ‘သီလ’ ဆောက်တည်မှု ‘ဝတ'ဖြင့် စင်ကြယ်၏ဟူသော အယူအားလုံးကို ပယ်စွန့်၍ များသော အပြားရှိသော ကောတုဟလမင်္ဂလာအားလုံးကိုလည်းပယ်စွန့်နိုင်၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို ပိုင်းခြားသိလျက် အာသဝေါကင်းကုန်၏၊ ထိုသူတို့ကို သံသရာအယဉ် ‘ဩဃ'မှ လွန်မြောက်ကုန်ပြီဟု အကျွန်ုပ်လည်း ဆို၏။ (၇)

ခုနစ်ခုမြောက် နန္ဒမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၈-ဟေမကမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၉၁။ (ဟေမကသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ဂေါတမဘုရား၏ သာသနာတော် မပေါ်သေးမီ ရှေးအခါ က အကြင်ဆရာတို့သည် ဤသို့ ဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ ဤသို့ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု အကျွန်ုပ်အား (မိမိတို့အယူအဆကို) ပြောကြားကြပါကုန်၏၊ (ထိုသူတို့၏) ထိုအလုံးစုံသော စကားသည် တစ်ဆင့် ကြားကာမျှသာတည်း၊ ထိုအလုံးစုံသည် ကာမဝိတက်စသည်ကိုသာပွါးစေနိုင်၏၊ အကျွန်ုပ်သည် ထိုအယူတို့၌ မနှစ်သက်နိုင်ပါ။ (၁)

֍ ၁၀၉၂။ မြတ်စွာဘုရား အကြင်တရားကို သိ၍ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိလျက် ကျင့်သူသည် လောက၌ ကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကို လွန်မြောက်ရာ၏၊ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို ဖျက်ဆီးတတ်သော ထိုတရားကို အသျှင်ဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြား တော်မူပါလော့။ (၂)

֍ ၁၀၉၃။ ဟေမက ဤလောက၌ ချစ်ဖွယ်သဘောရှိကုန်သော မြင်ရ ကြားရ ရောက်ရသိရသော အာရုံခြောက်ပါး တရားတို့၌ အလွန်တပ်စွန်းမှု ‘ဆန္ဒရာဂ'ကို ပယ်ဖျောက်နိုင်သော ငြိမ်းအေးရာ နိဗ္ဗာန်သည် ရွေ့လျောခြင်း မရှိ။ (၃)

֍ ၁၀၉၄။ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိကြသော အကြင်သူတို့သည် ထိုနိဗ္ဗာန်ကို သိသောကြောင့် တရားကို မြင်ပြီးသူ (ကိလေသာမီး) ငြိမ်းအေးပြီးသူတို့ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် အခါ ခပ်သိမ်း (ကိလေသာမှ) ငြိမ်းကုန်သည်ဖြစ်၍ လောက၌ ကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ'ကို လွန်မြောက်ကုန်၏။ (၄)

ရှစ်ခုမြောက် ဟေမကမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၉-တောဒေယျမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၉၅။ (တောဒေယျသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ကာမတို့ မကိန်းအောင်းကုန်၊ အကြင်သူအား တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ မရှိ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်သို့လောသို့လော တွေးတောမှု ‘ဝိစိကိစ္ဆာ'ကို လွန် မြောက်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား အဘယ်သို့ သော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမောက္ခ'ကို အလိုရှိ အပ်ပါသေးသနည်း။ (၁)

֍ ၁၀၉၆။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

တောဒေယျ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌ ကာမတို့ မကိန်းအောင်းကုန်၊ အကြင်သူအား တပ် မက်မှု ‘တဏှာ’ မရှိ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်သို့လောသို့လော တွေးတောမှု ‘ဝိစိ ကိစ္ဆာ'ကို လွန်မြောက်၏၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အားအခြားတစ်ပါးသော လွတ်မြောက်မှု ‘ဝိမောက္ခ'ကို အလိုမရှိအပ်တော့ပြီ။ (၂)

֍ ၁၀၉၇။ သာကီနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား ထိုသူသည် တွယ်တာမှု ‘အာသာ’ ကင်းပြီ လော၊သို့ မဟုတ်တွယ်တာမှု ‘အာသာ’ ရှိသေးသလော၊ ထိုသူသည် ပညာရှိသူ ဖြစ်သလော၊သို့ မဟုတ် သမာပတ္တိစသောဉာဏ်ဖြင့် တဏှာကပ္ပ ဒိဋ္ဌိကပ္ပကို ဖြစ် စေသူပါလော၊ ထက်ဝန်းကျင် မြင်စွမ်းနိုင်သော ပညာစက္ခုရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ် သိနိုင်လောက်အောင် ထိုမုနိကို အကျွန်ုပ်အားဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၃)

֍ ၁၀၉၈။ တောဒေယျ ထိုသူသည် တွယ်တာမှု အာသာကင်းပြီ၊ တွယ်တာမှု အာသာ မရှိတော့ပြီ၊ ထိုသူသည် ပညာရှိသူ ဖြစ်၏၊ သမာပတ္တိစသောဉာဏ်ဖြင့် တဏှာကပ္ပ ဒိဋ္ဌိကပ္ပကို ဖြစ်စေသူမဟုတ်တော့ပြီ၊ ဤသို့လျှင်ကြောင့်ကြ မရှိသူ ကာမ၌လည်းကောင်း၊ ဘဝ၌လည်းကောင်းကပ်ငြိမှု ‘တဏှာ’ မရှိသူကို ‘မုနိ’ဟူ၍ သိလော့။ (၄)

ကိုးခုမြောက် တောဒေယျမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၁၀-ကပ္ပမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၀၉၉။ (ကပ္ပသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

မြတ်စွာဘုရား ဖြစ်ပေါ်နေသော များသော ဘေးရှိသော ဩဃလေးဖြာ သံသရာ အလယ်၌ တည်ကုန်သော အိုခြင်း သေခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သောသူတို့၏ (မှီခိုရာ) ကျွန်းကို ဟောတော်မူပါလော့၊ အသျှင်ဘုရားသည် ဆင်းရဲတစ်ဖန် မဖြစ်နိုင်ရာသော ဤကျွန်းကို အကျွန်ုပ်အားမိန့်ကြားတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၁၁၀၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ကပ္ပ ဖြစ်ပေါ်နေသော များသော ဘေးရှိသော ဩဃလေးဖြာ သံသရာအလယ်၌ တည်ကုန်သော အိုခြင်း သေခြင်းသည် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သောသူတို့၏ (မှီခိုရာ) ကျွန်းကို သင့်အား ငါဘုရား ဟောအံ့။ (၂)

֍ ၁၁၀၁။ (မှီခိုရာ) ကျွန်းသည် ကြောင်းကြမှုမရှိ၊ တဏှာဒိဋ္ဌိတို့ဖြင့် စွဲလမ်းယူရာ မဟုတ်၊ ဤကျွန်းမှတစ်ပါး အခြားကျွန်း မရှိ၊ အိုခြင်း သေခြင်း၏ကုန်ရာဖြစ်သော ထိုကျွန်းကို နိဗ္ဗာန်ဟူ၍ ငါဆို၏။ (၃)

֍ ၁၁၀၂။ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသော အကြင်သူတို့သည် ထိုနိဗ္ဗာန်ကျွန်းကို သိခြင်းကြောင့် တရားကို မြင်ပြီးသူ ကိလေသာမီးငြိမ်းသူ ဖြစ်ကုန်၏၊ ထိုသူတို့သည် မာရ်၏ နောက်လိုက် မဟုတ်တော့ကုန်၊ မာရ်၏ အလုပ်အကျွေး မဟုတ် တော့ကုန်။ (၄)

ဆယ်ခုမြောက် ကပ္ပမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၁၁-ဇတုကဏ္ဏိမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၁၀၃။ (ဇတုကဏ္ဏိသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အကျွန်ုပ်တို့သည် ကာမကို လိုလားခြင်း ကင်းတော်မူသော အသျှင်ဘုရားကို (အရဟံစသော ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံ၏ဟု) ကြားသိ ရ၍ ဩဃလေးဖြာ သံသရာမှလွတ်မြောက်ပြီးသော လိုလားမှု ကာမကင်းတော်မူသော အသျှင်ဘုရားကို မေးလျှောက်ခြင်းငှါလာရောက်ခဲ့ပါ၏၊ ဘုရားဖြစ်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားငြိမ်းအေးမှု နိဗ္ဗာန်ကို ဟောတော်မူပါလော့၊ဟုတ်မှန်တိုင်းသော ထိုနိဗ္ဗာန်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၁၁၀၄။ တန်ခိုးရှိသော နေမင်းသည် တန်ခိုးဖြင့် မြေကို လွှမ်းမိုး၍ ဖြစ်သကဲ့သို့ ဤအတူမြတ်စွာဘုရားသည် ကာမတို့ကို လွှမ်းမိုး၍ ဖြစ်တော်မူ၏၊ မြေကြီးကဲ့သို့ ကျယ်ပြန့်သော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရားသည် ဤသာသနာတော်၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုကို ပယ်ဖျက်နိုင်သော အကြင်တရားကို အကျွန်ုပ် သိရာ၏၊ ထိုတရားကို ပညာနည်းသော အကျွန်ုပ်အားဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၂)

֍ ၁၁၀၅။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဇတုကဏ္ဏိ ကာမမှ ထွက်မြောက်ရာ (နိဗ္ဗာန်) ကို ဘေးကင်းရာဟု ရှုမြင်၍ ကာမတို့၌ တပ်မက်မောမှုကို ပယ်ဖျောက်လော့၊ (တဏှာဒိဋ္ဌိဖြင့်) စွဲယူအပ်သော ပယ် စွန့်သင့် ပယ်စွန့်ထိုက်သော ရာဂစသောကြောင့်ကြမှုသည် သင့်အား မဖြစ်စေ လင့်။ (၃)

֍ ၁၁၀၆။ အတိတ်သင်္ခါရတို့ကို (အာရုံပြု၍ ဖြစ်သော) ကိလေသာမျိုးကို ခြောက် ခန်းစေလော့၊ အနာဂတ်သင်္ခါရတို့ကို (အာရုံပြု၍ ဖြစ်သော ရာဂစသော) ကြောင့်ကြမှု သင့်အား မဖြစ်စေလင့်၊ ပစ္စုပ္ပန်ခန္ဓာငါးပါးတို့ကို တဏှာဒိဋ္ဌိအားဖြင့် သင် မစွဲယူခဲ့မူ ကိလေသာ ငြိမ်းအေးသည်ဖြစ်၍ နေရလတ္တံ့။ (၄)

֍ ၁၁၀၇။ ဇတုကဏ္ဏိ အကြင်အာသဝတို့ဖြင့် သေမင်း၏အလိုသို့ လိုက်ရ၏၊ နာမ် တရားရုပ်တရားအားလုံး၌ (ငါ ငါ၏ဥစ္စာဟု) မြတ်နိုးစွဲလမ်းမှု ကင်းပြီးသော ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အားထိုအာသဝတို့ မရှိတော့ကုန်။ (၅)

တစ်ဆယ့်တစ်ခုမြောက် ဇတုကဏ္ဏိမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၁၂-ဘဒြာဝုဓမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၁၀၈။ (ဘဒြာဝုဓသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ခန္ဓာအိမ်၌ တပ်စွန်းမှု ‘ရာဂ'ကို စွန့်တော်မူပြီးသောတပ်မက်မှု ‘တဏှာ'ကို ဖြတ်တောက်တော်မူပြီးသောတုန်လှုပ်မှု ‘တဏှာ’ ကင်းတော်မူပြီးသော နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ'ကို စွန့်တော်မူပြီးသော ‘ဩဃ’ လေးဖြာသံသရာကို လွန်မြောက် တော်မူပြီးသော (ကိလေသာတို့မှ) လွတ်မြောက်တော်မူပြီးသောတဏှာကပ္ပ ဒိဋ္ဌိကပ္ပကို စွန့်တော်မူပြီးသော ကောင်းသော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ရိုသေစွာတောင်းပန်ပါ၏၊ မကောင်းမှုရှိတော်မမူသော အသျှင်ဘုရား၏ (စကား တော်ကို) ကြားနာရပြီးသော်ဤ (ပါသာဏကနတ်ကွန်း)မှ ဖဲသွားကြရပါကုန်လတ္တံ့။ (၁)

֍ ၁၁၀၉။ လုံ့လရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား အသျှင်ဘုရား၏ စကားတော်ကို အလွန် လိုလားကုန်သော လူအမျိုးမျိုးတို့သည် အင်္ဂ မဂဓစသော ဇနပုဒ်တို့မှ အညီအညွတ် ရောက်လာကြကုန်၏၊ တောင်းပန်ပါ၏၊ အသျှင်ဘုရားသည် ဤတရားကိုဟုတ်မှန်သည့်အတိုင်း သိတော်မူပြီးဖြစ်ပါသောကြောင့် ထိုသူတို့အား အသျှင်ဘုရား ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၂)

֍ ၁၁၁၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဘဒြာဝုဓ အနာဂတ်၌လည်းကောင်း၊ အတိတ်၌လည်းကောင်း၊ ပစ္စုပ္ပန်၌လည်းကောင်း စွဲယူမှုတဏှာအားလုံးကို ပယ်ဖျောက်ရာ၏၊မှန်၏- လောက၌ အကြင် အကြင် ရုပ်ဝေဒနာစသောတရားကို စွဲယူကုန်၏၊ ထိုထိုတရားဖြင့်သာလျှင် မာရ်သည် သတ္တဝါသို့ အစဉ်လိုက်၏။ (၃)

֍ ၁၁၁၁။ ထို့ကြောင့် သင်္ခါရတို့၏ အနိစ္စစသော အခြင်းအရာကို သိသော အောက် မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသူရဟန်းသည် သေခြင်းတရား၏ တည်ရာ ကိလေသာခန္ဓာ စသည်၌ ကပ်ငြိတတ်သော ဤသတ္တဝါအပေါင်းကို စွဲယူတတ်သော သတ္တဝါတို့ဟု ရှုလျက် လောကအားလုံး၌ ရုပ်ဝေဒနာစသည့်တစ်စုံတစ်ခုကိုမျှ မစွဲယူရာ။ (၄)

တစ်ဆယ့်နှစ်ခုမြောက် ဘဒြာဝုဓမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၁၃-ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၁၁၂။ (ဥဒယသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

ဈာန်ဝင်စားလေ့ရှိတော်မူသော ကိလေသာမြူကင်းလျက် နေတော်မူသော မဂ်ကိစ္စကို ပြုတော်မူပြီးသော အာသဝကင်းတော်မူသောတရားအားလုံးတို့၏ ကမ်း တစ်ဖက်သို့ ရောက်တော်မူပြီးသော အသျှင်ဘုရားကို ပြဿနာမေးလိုသဖြင့် ရောက် လာပါ၏၊ (အဝိဇ္ဇာကို) ဖျက်ဆီးတတ်သော ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်မှု အရဟတ္တ ဖိုလ် ဝိမောက္ခကို ဟောတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၁၁၁၃-

֍ ၁၁၁၄။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ဥဒယ ကာမဂုဏ်ကို လိုလားသော ‘ကာမစ္ဆန္ဒ’ နှလုံးမသာမှု ‘ဒေါမနဿ’ နှစ်ပါး စုံကို ပယ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ ထိုင်းမှိုင်းမှု ‘ထိန'ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းကိုလည်းကောင်း၊ နောင်တတစ်ဖန်ပူပန်မှု ‘ကုက္ကုစ္စ'ကို တားမြစ်ခြင်းကိုလည်းကောင်း လျစ် လျူရှုမှု (စတုတ္ထဈာန် ဥပေက္ခာ) ကြောင့် ဖြစ်သော အောက်မေ့မှု ‘သတိ'၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသောတရားကို ကြံစည်မှု ‘ဓမ္မဝိတက်'လျှင်ရှေ့သွားရှိသော အဝိဇ္ဇာကို ဖျက်ဆီးတတ်သောတရားကို ထွက်မြောက်မှု အရဟတ္တဖိုလ် ဝိမောက္ခဟူ၍ဆို၏။ (၂-၃)

֍ ၁၁၁၅။ လောကသည် အဘယ်နှောင်ကြိုး ‘သံယောဇဉ်’ ရှိပါသနည်း၊ ထိုလောကကို သုံးသပ်ခြင်းကားအဘယ်ပါနည်း၊ အဘယ်တရားကို အထူးစွန့်ပယ်ခြင်းဖြင့် နိဗ္ဗာန်ဟူ၍ ဆိုအပ်ပါသနည်း။ (၄)

֍ ၁၁၁၆။ လောကသည် နှစ်သက်မှု ‘တဏှာ'လျှင် နှောင်ကြိုး ‘သံယောဇဉ်’ ရှိ၏၊ ထိုလောကကို သုံးသပ်ခြင်းကား ကြံစည်မှု ‘ဝိတက်'တည်း၊ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ’ ပယ်ခြင်းဖြင့် နိဗ္ဗာန်ဟူ၍ ဆိုအပ်၏။ (၅)

֍ ၁၁၁၇။ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ အဘယ်သို့ နေသောသူအား ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကံနှင့်တကွဖြစ်သော ဝိညာဏ်သည် ချုပ်ပါသနည်း၊ မြတ်စွာဘုရားကို မေးရန် အကျွန်ုပ်တို့လာရောက်ပါကုန်၏၊ အသျှင်ဘုရား၏ ထိုစကားတော်ကို ကြားနာလိုပါကုန်၏။ (၆)

֍ ၁၁၁၈။ အောက်မေ့မှု ‘သတိ’ ရှိသည်ဖြစ်၍ အတွင်း ‘အဇ္ဈတ္တ’ သန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ အပ ‘ဗဟိဒ္ဓ’ သန္တာန်၌လည်းကောင်း ခံစားမှု ‘ဝေဒနာ'ကို မနှစ်သက်မူ၍ ဤသို့ နေသောသူအား ကုသိုလ်အကုသိုလ်ကံနှင့်တကွဖြစ်သော ဝိညာဏ်သည် ချုပ်၏။ (၇)

တစ်ဆယ့်သုံးခုမြောက် ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၁၄-ပေါသာလမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၁၁၉။ (ပေါသာလသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် လွန်ပြီးအတိတ်ဘဝကို ညွှန်ပြတော်မူ၏၊ တုန်လှုပ်မှု ‘တဏှာ'ကင်းတော်မူ၏၊ ယုံမှားမှုကို ပယ်ဖြတ်ပြီး ဖြစ်၏၊ တရားအားလုံးတို့၏ ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်တော်မူပြီးသော ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ပြဿနာ မေးလို သဖြင့် ရောက်လာပါ၏။ (၁)

֍ ၁၁၂၀။ သာကီနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရား ရုပ်အမှတ်သညာရှိသော ရူပါဝစရ သမာပတ်ကို လွန်မြောက်ပြီးသော ရုပ်ပဋိသန္ဓေအားလုံးကို တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနအားဖြင့် ပယ်ပြီးသော အတွင်း ‘အဇ္ဈတ္တ’ သန္တာန်၌လည်းကောင်း၊ အပ ‘ဗဟိဒ္ဓ’ သန္တာန်၌လည်းကောင်း တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိဟု ရှုသော အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ရပုဂ္ဂိုလ်၏ ဉာဏ်ကို မေးလျှောက်ပါ၏၊ ထိုသို့ သဘောရှိသောသူကို အဘယ်သို့ သိအပ်ပါသနည်း။ (၂)

֍ ၁၁၂၁။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ပေါသာလ အလုံးစုံသော ဝိညာဏ်၏တည်ရာ ‘ဝိညာဏဋ္ဌိတိ'တို့ကို အမှန်သိသော ငါဘုရားသည် (ကံ၏အစွမ်းအားဖြင့်) တည်သော (အာကိဉ္စညာယတန စသည်တို့၌) ညွတ်သော ထိုအာကိဉ္စညာယတနလျှင် လဲလျောင်းရာရှိသော ထိုသတ္တဝါကို သိ၏။ (၃)

֍ ၁၁၂၂။ (အကြင်အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ရပုဂ္ဂိုလ်သည် ) အာကိဉ္စညာယတနဘုံ၌ ဖြစ်စေတတ်သော အာကိဉ္စညာယတန ကုသိုလ်ကံကို (ပလိဗောဓဟု) သိ၍ အရူပရာဂဟု ဆိုအပ်သော နှစ်သက်မှု ‘နန္ဒီ'ကိုလည်း (ဘဝရာဂ) သံယောဇဉ်ဟု သိ၍ ဤသို့ ထိုအာကိဉ္စညာ ယတနသမာပတ်ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိပြီးလျှင် ထိုအာကိဉ္စညာယတနသမာပတ်မှ (ထလျက်) ထိုသမာပတ်ကို အနိစ္စစသောအားဖြင့် ရှု၏၊ မဂ်အကျင့်ကို ကျင့်သုံးပြီးသော ထို (အာကိဉ္စညာယတနဈာန်ရ) ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ ဤအရဟတ္တဖိုလ်ဉာဏ်သည် မဖောက်မပြန်မှန်ကန်သောဉာဏ်ပေတည်း။ (၄)

တစ်ဆယ့်လေးခုမြောက် ပေါသာလမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၁၅-မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၁၂၃။ (မောဃရာဇသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အကျွန်ုပ်သည်သာကီနွယ်ဖွား မြတ်စွာဘုရားကို နှစ်ကြိမ်တိုင် မေးလျှောက်ခဲ့ပါပြီ၊ စက္ခုငါးပါးရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အကျွန်ုပ်အား ဖြေကြား တော်မမူခဲ့ပါ၊ ဝိသုဒ္ဓိနတ်ရဟန်းမြတ် ဖြစ်တော်မူသော အသျှင်ဘုရားသည် သုံးကြိမ်တိုင် မေးမှသာလျှင် ဖြေကြားတော်မူ၏ဟု အကျွန်ုပ် ကြားရဖူးပါသည်။ (၁)

֍ ၁၁၂၄။ ဤလောကသည်လည်းကောင်း၊ အခြားလောကသည်လည်းကောင်း၊ နတ်နှင့်တကွသော ဗြဟ္မာလောကသည်လည်းကောင်း၊ ဂေါတမအနွယ်ဖြစ်တော်မူသော အခြံအရံ အကျော်အစောရှိတော်မူသော အသျှင်ဘုရား၏ အယူကို မသိပါ။ (၂)

֍ ၁၁၂၅။ ဤသို့ အလွန်မြတ်သည်ကို သိမြင်တော်မူလေ့ရှိသော မြတ်စွာဘုရား ထံသို့ ပြဿနာမေးလိုသဖြင့် အကျွန်ုပ် လာရောက်ပါ၏၊ လောကကို အဘယ်သို့ ရှုသူကို သေမင်းသည်မမြင်နိုင်ပါသနည်း။ (၃)

֍ ၁၁၂၆။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

မောဃရာဇ အခါ ခပ်သိမ်း အောက်မေ့မှု ‘သတိ'ရှိလျက် မိမိကိုယ်ဟု စွဲလမ်းယူမှု ‘အတ္တာနုဒိဋ္ဌိ'ကို နုတ်ပယ်၍ လောကကို ဆိတ်သုဉ်းသောအားဖြင့် ရှုလော့၊ ဤသို့ ရှုသည်ရှိသော် သေမင်းကို လွန်မြောက်နိုင်ရာ၏၊ ဤသို့လောကကို ရှုသောသူကို သေမင်းသည် မမြင်နိုင်။ (၄)

တစ်ဆယ့်ငါးခုမြောက် မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

၁၆-ပိင်္ဂိယမာဏဝပုစ္ဆာ

֍ ၁၁၂၇။ (ပိင်္ဂိယသည် ဤသို့ မေးလျှောက်၏) -

အကျွန်ုပ်သည် အိုမင်းပါပြီ၊အားနည်းပါပြီ၊ ရုပ်အဆင်း ယုတ်လျော့ပါပြီ၊ မျက်စိများ မကြည်လင်တော့ပါ၊ နားကောင်းကောင်း မကြားတော့ပါ၊ အကျွန်ုပ်သည် အသျှင်ဘုရား တရားကို မျက်မှောက် မပြုရမီ အကြား၌သာလျှင် တွေဝေလျက် မပျက်စီးလိုပါ၊ ဤနေရာ၌ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုကို ပယ်ဖျောက်နိုင်သော အကြင်တရားကို အကျွန်ုပ် သိလိုပါ၏၊ ထိုတရားကို ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၁)

֍ ၁၁၂၈။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ပိင်္ဂိယ မေ့လျော့ကုန်သော လူတို့သည် ရုပ်တို့ကြောင့် ပင်ပန်းသည်တို့ကို မြင်၍ ရုပ်တို့ကြောင့် ပင့်ဖောက်ပြန် ပျက်စီးရကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် သင်သည် မမေ့မလျော့မူ၍ တစ်ဖန် ဘဝသစ်၌ မဖြစ်ခြင်းငှါရုပ်ကို စွန့်ပယ်လေလော့ (၂)

֍ ၁၁၂၉။ လောကဝယ် တူရူအရပ်လေးမျက်နှာ အထောင့်အရပ်လေးမျက်နှာ အထက်အရပ်အောက်အရပ်မျက်နှာဟူသော ဤအရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌ အသျှင်ဘုရားသည် မမြင်ရ မကြားရမရောက်ရ မသိရသောတရား တစ်စုံတစ်ခုမျှ မရှိပါ၊ ပဋိသန္ဓေနေမှု အိုမှုကို ပယ်စွန့်ရာဖြစ်သော အကြင်တရားကို အကျွန်ုပ် သိရာပါ၏၊ ထိုတရားကို ဟောကြားတော်မူပါလော့။ (၃)

֍ ၁၁၃၀။ (မြတ်စွာဘုရားသည် ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏) -

ပိင်္ဂိယ တဏှာသည် နှိပ်စက် ဖျက်ဆီးအပ်ကုန်သောကြောင့် (ဇာတိစသည်ဖြင့်) ပူပန်ခြင်းရှိကုန်သော အိုခြင်းဖြင့် နှိပ်စက်အပ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့ကို သင်တွေ့ မြင်နေရ၏၊ ပိင်္ဂိယ ထို့ကြောင့် သင်သည်မမေ့မလျော့မူ၍ ဘဝသစ်၌ တစ်ဖန် မဖြစ်ခြင်းငှါ တဏှာကို စွန့်ပယ်လေလော့။ (၄)

တစ်ဆယ့်ခြောက်ခုမြောက် ပိင်္ဂိယမာဏဝပုစ္ဆာ ပြီး၏။

--

ပါရာယနတ္ထုတိဂါထာ

ဤပါရာယနသုတ်ကို မြတ်စွာဘုရားသည် မဂဓတိုင်းပါသာဏကနတ်ကွန်း၌ နေတော်မူစဉ် တစ်ကျိပ်ခြောက်ယောက်သော (ဗာဝရီ၏) အလုပ်အကျွေး ပုဏ္ဏားတို့သည် တောင်းပန်အပ်သည်ဖြစ်၍ မေးတိုင်းမေးတိုင်းပင် ပြဿနာကို ဖြေကြားတော်မူ၏၊ တစ်ခုတစ်ခုသော ပြဿနာ၏ အနက်တိုင်းကို သိ၍လည်းကောင်း၊ ပါဠိကို သိ၍လည်းကောင်း လောကုတ္တရာတရားနှင့် လျော်သောအကျင့်ကို အကယ်၍ ကျင့်ကြံအားထုတ်ခဲ့မူ အိုခြင်း သေခြင်း၏ ကမ်းတစ်ဖက်ဖြစ်သော (နိဗ္ဗာန်)သို့ ရောက်နိုင်ရာသည်သာတည်း၊ ဤတရားတို့သည် (နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော) ကမ်းတစ်ဖက်သို့ ရောက်စေတတ်ကုန်၏၊ ထို့ကြောင့် ဤတရားဒေသနာ၏ အမည်သည် ပါရာယန မည်သည်သာတည်း။

֍ ၁၁၃၁-

֍ ၁၁၃၃။ အဇိတ တိဿမေတ္တေယျ ပုဏ္ဏက မေတ္တဂူ ဓောတက ဥပသီဝ နန္ဒ ဟေမက တောဒေယျ ကပ္ပ ဇတုကဏ္ဏိပညာရှိ ဘဒြာဝုဓ ဥဒယ ပေါသာလပုဏ္ဏား မောဃရာဇ ပိင်္ဂိယရသေ့ကြီး ဟူကုန်သော ဗာဝရီ၏ တပည့်ပုဏ္ဏား တစ်ဆယ့်ခြောက်ယောက်တို့သည် အကျင့် ‘စရဏ'နှင့်ပြည့်စုံသော ဣသိတစ်ဆူ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသို့ ဆည်းကပ်ကုန်၏၊ သိမ်မွေ့သော ပြဿနာရပ်တို့ကို မေးလိုကုန်၍ ဘုရားမြတ်သို့ ဆည်းကပ်ကုန်၏။ (၁-၃)

֍ ၁၁၃၄။ ထိုပုဏ္ဏားတို့ မေးအပ်သည်ဖြစ်၍ မြတ်စွာဘုရားသည် ပြဿနာကို ဟုတ်မှန်သော အတိုင်း ဖြေကြားတော်မူ၏၊ မုနိဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် ပြဿနာတို့ကို ဖြေကြားခြင်းဖြင့် ပုဏ္ဏားတို့ကို နှစ်သက်စေ၏။ (၄)

֍ ၁၁၃၅။ (ပညာမျက်စိ) ရှိတော်မူသော နေမင်း၏ အဆွေဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားက နှစ်သက်စေအပ်ကုန်သော ထိုပုဏ္ဏားတို့သည် မြတ်သောပညာ ရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အထံတော်၌ မြတ်သော မဂ်အကျင့်ကို ကျင့်သုံးကြကုန်၏။ (၅)

֍ ၁၁၃၆။ အကြင်သူသည် တစ်ခုတစ်ခုသော အမေးပြဿနာကို မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော်မူသည့်အတိုင်း ကျင့်ရာ၏၊ ထိုသူသည် သံသရာတည်းဟူသော ဤမှာဘက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်ရာ၏။ (၆)

֍ ၁၁၃၇။ မြတ်သော မဂ်ကို ပွါးများသောသူသည် သံသရာတည်းဟူသော ဤမှာဘက်ကမ်းမှ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ ရောက်ရာ၏၊ ထိုမဂ်သည် နိဗ္ဗာန်ဟူသော ထိုမှာဘက်ကမ်းသို့ သွားခြင်းငှါ ခရီးလမ်း ဖြစ်၏၊ ထို့ကြောင့်ပါရာယနဟု မည်သတည်း။ (၇)

--

ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာ

֍ ၁၁၃၈။ (ပိင်္ဂိယသည် ဤသို့ ပြောဆို၏) -

မြတ်စွာဘုရား ဟောတော်မူသော ပါရာယနသုတ်ကို အတုယူ၍ ဟောပြပါအံ့၊ အညစ်အကြေး ကင်းတော်မူသော မြေကြီးကဲ့သို့ ကျယ်ပြန့်သော ပညာရှိတော်မူသော ကာမမှ ထွက်မြောက်ပြီးသော (ကိလေသာ) တော ကင်းတော်မူပြီးသော ရဟန္တာ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်ဉာဏ်တော်ဖြင့် မြင်တော်မူ၏၊ ထိုဉာဏ်ဖြင့် ဟောကြားတော်မူ၏၊ အဘယ့်ကြောင့် ချွတ်ယွင်းသောစကားကို မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားလိမ့်မည်နည်း။ (၁)

֍ ၁၁၃၉။ တွေဝေမှု ‘မောဟ’ အညစ်အကြေးကို ပယ်ပြီးသော ထောင်လွှားမှု ‘မာန’ ကျေးဇူးချေဖျက်မှု ‘မက္ခ'ကို ပယ်ပြီးသော မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် စပ်ယှဉ်သော တရားစကားကို ယခုအခါ အကျွန်ုပ် ပြောကြားပါအံ့။ (၂)

֍ ၁၁၄၀။ ဗာဝရီမည်သော ဆရာပုဏ္ဏား မြတ်စွာဘုရားသည် အမိုက်တိုက်ကို ပယ်ဖျက်ပြီး ဖြစ်၏၊ ထက်ဝန်းကျင် မြင်စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်မျက်စိ ရှိတော်မူ၏၊ လောကအဆုံးသို့ ရောက်တော်မူ၏၊ ဘဝအားလုံးကို လွန်မြောက်တော်မူ၏၊ အာသဝေါ ကင်းတော်မူ၏၊ ဆင်းရဲအားလုံးကို ပယ်ပြီးသူ ဖြစ်၏၊ (ဗုဒ္ဓဟူသော) အမည်မှန် ရှိတော်မူ၏၊ (ထိုမြတ်စွာဘုရားကို) အကျွန်ုပ်သည် ဆည်းကပ်ခဲ့ပြီ။ (၃)

֍ ၁၁၄၁။ ငှက်သည် အသီးနည်းပါးသော စက်ဆုပ်ဖွယ်သော တောကို ပယ်စွန့်ကာ အသီးများ စွာရှိသော တောကိုမှီလျက် နေသကဲ့သို့ ဤအတူ အကျွန်ုပ်သည် ဉာဏ်အမြင် နည်းသူတို့ကို ပယ်စွန့်၍ ဟင်္သာသည် ရေများသော အိုင်သို့ သက်ဆင်းသကဲ့သို့ သက်ဆင်းခဲ့ပြီ။ (၄)

֍ ၁၁၄၂။ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော် မပေါ်ပေါက်သေးမီ ရှေးအခါက အကြင်ဆရာတို့သည် ဤသို့ ဖြစ်ခဲ့ပြီ၊ ဤသို့ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု မိမိတို့ အယူအဆကို အကျွန်ုပ်အား ပြောကြားကြပါကုန်၏၊ ထိုဆရာတို့၏ ထိုအလုံးစုံသော စကားသည် ပြောဆိုသံ ကြားကာမျှ သာတည်း၊ ထိုအလုံးစုံသည် ကာမဝိတက် စသည်ကိုသာ ပွါးစေ၏။ (၅)

֍ ၁၁၄၃။ ဂေါတမအနွယ်ဖြစ်သော ထိုမြတ်စွာဘုရားသည် ပြိုင်ဖက်မပြူ တစ်ဆူတည်း ဖြစ်တော်မူ၏၊ အမိုက်တိုက်ကို ဖျက်ဆီး၍ နေတော်မူတတ်၏၊ တန်ခိုး ရှိတော်မူ၏၊ ပညာအရောင်ကို ပြုတော်မူတတ်၏၊ ဂေါတမနွယ် ဖြစ်တော်မူ၏၊ ပညာတံခွန် ရှိတော်မူ၏၊ မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိတော်မူ၏။ (၆)

֍ ၁၁၄၄။ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တိုင် သိမြင်အပ်သော အခါမလင့် အကျိုးပေး၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'၏ ကုန်ရာဖြစ်သော ဘေးရန်မရှိသောတရားကို အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူ၏၊ ယင်းနိဗ္ဗာန်တရားအား တစ်စုံတစ်ခုသော နှိုင်းရှည်စရာ ဥပမာ မရှိ။ (၇)

֍ ၁၁၄၅-

֍ ၁၁၄၆။ ပိင်္ဂိယ အကြင်ဘုရားသည် ကိုယ်တိုင်သိမြင်အပ်သော အခါမလင့် အကျိုးပေး၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'၏ ကုန်ရာဖြစ်သော ဘေးရန်မရှိသော တရားကို သင့်အား ဟောကြား၏၊ ယင်းနိဗ္ဗာန်တရားအား တစ်စုံတစ်ခုသော နှိုင်းရှည့်စရာ ဥပမာ မရှိ၊ ဂေါတမနွယ်ဖြစ်တော်မူသော ပညာတံခွန်ရှိတော်မူသော မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိတော်မူသော ထိုဂေါတမမြတ်စွာဘုရားမှ တစ်မုဟုတ်မျှပင် ကင်း၍ အဘယ့်ကြောင့် နေဘိသနည်း။ (၈-၉)

--

֍ ၁၁၄၇-

֍ ၁၁၄၈။ ဆရာပုဏ္ဏား အကြင်ဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားသည် ကိုယ်တော်တိုင် သိမြင်အပ်သော အခါမလင့် အကျိုးပေး၍ တပ်မက်မှု ‘တဏှာ'၏ ကုန်ရာဖြစ်သော ဘေးရန်မရှိသော တရားကို အကျွန်ုပ်အား ဟောတော်မူ၏၊ ယင်းနိဗ္ဗာန်တရားအား တစ်စုံတစ်ခုသော နှိုင်းရှည့်စရာ ဥပမာ မရှိ၊ ဂေါတမနွယ် ဖြစ်တော်မူသော ပညာ တံခွန်ရှိတော်မူသော မြေကြီးအထုနှင့်တူသော ပညာရှိတော်မူသော ထိုဂေါတမ မြတ်စွာဘုရားမှ တစ်မုဟုတ်မျှပင် ကင်း၍ အကျွန်ုပ် မနေနိုင်ပါ။ (၁၀-၁၁)

֍ ၁၁၄၉။ ဆရာပုဏ္ဏား ထိုမြတ်စွာဘုရားကို ပြကတေ့မျက်စိဖြင့် မြင်ရသကဲ့သို့ မမေ့မလျော့မူ၍ နေ့ရောညဉ့်ပါ အကျွန်ုပ်စိတ်ဖြင့် မြင်နေပါ၏၊ ညဉ့်အခါ၌ ရှိခိုးလျက် နေပါ၏၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင် ကင်း၍ မနေဟု အကျွန်ုပ် ထင်ပါ၏။ (၁၂)

֍ ၁၁၅၀။ အကျွန်ုပ်၏ ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ'သည်လည်းကောင်း၊ နှစ်သိမ့်မှု ‘ပီတိ'သည် လည်းကောင်း၊ သိမှု ‘မန'သည်လည်းကောင်း၊ အောက်မေ့မှု ‘သတိ'သည်လည်းကောင်း ဂေါတမသာသနာမှ မဖဲမရှောင်ကြပါကုန်၊ မြေကြီးနှင့်တူသော ကျယ်ပြန့်သော ပညာရှိသော မြတ်စွာဘုရားသည် အကြင်အကြင်အရပ်သို့ ကြွတော်မူ၏၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည် ထိုထို (မြတ်စွာဘုရားရှိရာ) အရပ်သို့သာလျှင် ညွတ်ကိုင်းသူ ဖြစ်ပါ၏။ (၁၃)

֍ ၁၁၅၁။ ဗာဝရီမည်သော ဆရာပုဏ္ဏား အိုမင်း၍ ခွန်အားနည်းသော အကျွန်ုပ်၏ကိုယ်သည် ထိုသို့ ခွန်အားနည်းသောကြောင့်သာလျှင် ထိုမြတ်စွာဘုရားရှိရာသို့ မသွားရောက်နိုင်ပါ၊ စိတ်အကြံဟူသော သွားခြင်းဖြင့်သာလျှင် အကျွန်ုပ်သည် အမြဲ သွားရောက်ပါ၏၊ အကျွန်ုပ်၏ စိတ်သည် ထိုမြတ်စွာဘုရားနှင့် ယှဉ်စပ်နေပါ၏။ (၁၄)

֍ ၁၁၅၂။ အကျွန်ုပ်သည် ကာမဂုဏ်ညွန်ထဲ၌ အိပ်လျက် ထက်ဝန်းကျင် တုန်တုန်လှုပ်လှုပ် မှီခိုရာကျွန်းတစ်ခုမှ မှီခိုရာကျွန်းတစ်ခုသို့ မျောပါနေပါ၏၊ ထိုအခါ သံသရာအယဉ် ‘ဩဃ'ကို လွန်မြောက်တော်မူပြီးသော အာသဝေါကင်းတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြင်ရပါ၏။ (၁၅)

֍ ၁၁၅၃။ ပိင်္ဂိယ ဝက္ကလိသည်လည်းကောင်း၊ ဘဒြာဝုဓသည်လည်းကောင်း၊ အာဠဝီပြည်သား ဂေါတမသည်လည်းကောင်း ယုံကြည်မှု ‘သဒ္ဓါ’ တရားကို (နိဗ္ဗာန်သို့) စေလွှတ်လော့၊ ဤသို့ စေလွှတ်သည်ရှိသော် သင်သည် သေမင်းတည်ရာ သံသရာ၏ တစ်ဖက်ကမ်းဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ရလတ္တံ့ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် တန်ခိုးတော်ဖြင့် ကြွလာ၍ ဟောတော်မူ၏။ (၁၆)

֍ ၁၁၅၄-

֍ ၁၁၅၅။ ထိုအကျွန်ုပ်သည် မုနိဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ စကားတော်ကို ကြားရ၍ အလွန်ကြည်လင်ပါ၏၊ ဝဋ်ဟူသော အမိုးကို ဖွင့်ပြီးသော ငြောင့်ကင်းတော်မူပြီးသော ဆင်ခြင်ဉာဏ် (ပဋိဘာန်) ရှိတော်မူသော အမေးပြဿနာ၏ အဆုံးကို ပြုတော်မူသော ယုံမှားခြင်းရှိသည် ဖြစ်ကုန်လျက် ယုံမှားကင်း၏ဟု ဝန်ခံသူတို့၏ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည် သမ္မုတိနတ် ဥပပတ္တိနတ်တို့ထက် လွန်ကဲထူးမြတ်သော ဝိသုဒ္ဓိနတ်တို့ကို ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိတော်မူ၍ မိမိသူတစ်ပါး နှစ်ပါးစုံ၏ ဝိသုဒ္ဓိနတ်အဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားအားလုံးကိုလည်း သိတော်မူပြီ။ (၁၇-၁၈)

֍ ၁၁၅၆။ အကြင်နိဗ္ဗာန်တရားအား တစ်စုံတစ်ခု နှိုင်းယှဉ်စရာ ဥပမာမရှိ၊ မရွေ့ရှား မပျက်စီးနိုင်သော ထိုနိဗ္ဗာန်သို့ မချွတ်သွားရတော့အံ့၊ ဤနိဗ္ဗာန်သို့ သွားရာ၌ အကျွန်ုပ်အား ယုံမှားမှု မရှိတော့ပါ၊ အကျွန်ုပ်ကို ကိလေသာမှ လွတ်မြောက်သော စိတ်ရှိသူဟူ၍ မှတ်တော်မူပါလော့။ (၁၉)

ငါးခုမြောက်ပါရာယနဝဂ် ပြီး၏။

--

သုတ်၏ ဥဒါန်း

၁။ ဥရဂသုတ် ဓနိယသုတ် ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ် ကသိဘာရဒွါဇသုတ် စုန္ဒသုတ် တစ်ဖန်လျှင် ပရာဘဝသုတ် ဝသလသုတ် ကရဏီယ (မေတ္တ) သုတ် ဟေမဝတသုတ် ထိုမှတစ်ပါး ယက္ခ (အာဠဝက) သုတ် ဝိဇယသုတ် မြတ်သောမုနိသုတ်။

၂။ ဤသို့ တစ်ဆယ့်နှစ်သုတ်ကိုဆောင်သော အလုံးစုံသောဝဂ်၏ ရှေးဦးစွာ တည်သည်ဖြစ်၍ မြတ်သော ပညာမျက်စိ ရှိတော်မူသော အညစ်အကြေးကင်းသော မြတ်စွာဘုရားသည် ကောင်းစွာဝေဖန်အပ်ပြီးသော ဟောအပ်သော မြတ်သောဝဂ်ကို မြတ်သော ဥရဂဝဂ်ဟူ၍ ကြားအပ်၏။

၃။ ရတနသုတ် အာမဂန္ဓသုတ် ဟိရိသုတ် မင်္ဂလသုတ် သူစိလောမသုတ် ဓမ္မာစရိယသုတ် ဗြာဟ္မဏဓမ္မိကသုတ် နာဝါသုတ် ကိံသီလသုတ် ဥဋ္ဌာနသုတ် ရာဟုလသုတ် တစ်ဖန်လည်း ဝင်္ဂီသ (နိဂြောဓကပ္ပသုတ်)။

၄။ ဤ၌ သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနီယသုတ် မြတ်သော ဓမ္မိကသုတ် ဤသို့ နှစ်ကြိမ်မြောက်၌ ကောင်းစွာဝေဖန်အပ်သော တစ်ဆယ့်လေးသုတ်၏ အပေါင်းကို ဆောင်သောဝဂ် ထိုဝဂ်ကို မြတ်သော စူဠကဝဂ်ဟူ၍ ဆိုကုန်၏။

၅။ ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ် ပဓာနသုတ် သုဘာသိတမည်သောသုတ် သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇ (ပူရဠာသ) သုတ် မာဃသုတ် သဘိယသုတ် ကေဏိယသုတ် (သေလသုတ်) သလ္လ မည်သောသုတ် မြတ်သော ဝါသေဋ္ဌသုတ် ကောကာလိကသုတ်။

၆။ ကောင်းစွာဝေဖန်အပ်သော မြတ်သော နာလကသုတ် ထို့ပြင် ဒွယတာနုပဿနာ မည်သောသုတ် သုံးကြိမ်မြောက်၌ တစ်ဆယ့်နှစ်သုတ်ကို ဆောင်သော မြတ်သောဝဂ်ကို မဟာဝဂ်မည်၏ဟူ၍ ကြားအပ်၏။

၇။ ကာမသုတ် ဂုဟဋ္ဌကသုတ် ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ် သုဒ္ဓဋ္ဌကသုတ် ပရမဋ္ဌကသုတ် ဇရာသုတ် ကောင်းစွာဝေဖန်အပ်သော မြတ်သော မေတ္တေယျသုတ် တိဿမေတ္တယျသုတ် ပသူရသုတ် မာဂဏ္ဍိယသုတ် ပုရာဘေဒသုတ်။

၈။ ကလဟဝိဝါဒသုတ် နှစ်ပါးသော စူဠဗျူဟသုတ် မဟာဗျူဟသုတ် တုဝဋကသုတ် အတ္တဒဏ္ဍသုတ် သာရိပုတ္တသုတ် လေးကြိမ်မြောက်၌ တစ်ဆယ့်ခြောက်သုတ်ကို ဆောင်သော ဝဂ်သည် အဋ္ဌကဝဂ်မည်၏ဟု ထိုဝဂ်ကို ဆိုကုန်၏။

၉။ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော မြတ်သောဒေသဖြစ်သော ပြုအပ်သော ကောင်းမှုရှိသူတို့၏ နေရာဖြစ်သော မဂဓဇနပုဒ်၌ ကောင်းစွာ ဝေဖန်အပ်သော မြတ်သော ပါသာဏက စေတီအရပ်၌ ဂိုဏ်းတို့၏ အမြတ်ဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် နေတော်မူ၏။

၁၀။ (ထိုအရပ်၌) လာသော မုဠကမင်း အသကမင်းနှစ်ပါးတို့၏ နိုင်ငံစပ်ဖြစ်သော ထိုပုဏ္ဏားတို့၏နေရာ ဂေါဓာဝရီမြစ်နားမှ တစ်ဆယ့်နှစ်ယူဇနာရှိသော ပရိသတ်၌ တစ်ဆယ့်ခြောက်ယောက်သော ပုဏ္ဏားတို့၏ အဇိတစသော တစ်ဆယ့်ခြောက်ပါးသော ပုစ္ဆာနှင့် ယှဉ်ထသော အမေးဖြင့် မေးအပ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် (ထိုပုစ္ဆာ၏ အနက်ကို) အကြွင်းမဲ့ ပြုပြီးသတတ်၊ ထိုပုဏ္ဏားတို့အား တရားကို မေးပြီးသတတ်။

--

၁၁။ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့တွင် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် လောကစီးပွါးအလို့ငှါ အနက်ကို ပြတတ်သော သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံသော (သူတစ်ပါးတို့) နှစ်သက်အပ်သော မြတ်သောတရားကို ဟောတော်မူ၏၊ မြတ်သောသုတ်ဖြစ်သော များစွာသော ဓမ္မဖြင့် ဆန်းကြယ်သော လွတ်ကြောင်းဖြစ်သော သုတ်ကို ဟောတော်မူ၏၊ ခပ်သိမ်းသော ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

၁၂။ ဗျဉ္ဇနပဒ အတ္ထပဒနှင့် အညီအညွတ်ယှဉ်သော၊ အက္ခရာဖြင့်မှတ်အပ်သော၊ ဥပမာဖြင့် မြဲစွာထသော၊ ခန္ဓာစသော လောကကို ဆင်ခြင်တတ်သော၊ ဉာဏ်တည်းဟူသော အရောင်ဖြင့် မြတ်သော၊ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောသုတ်ကို ဟောတော်မူ၏။

၁၃။ ရာဂဟူသော အညစ်အကြေးဖြင့် အညစ်အကြေးကင်းသော၊ အညစ်အကြေး ကင်း၍ မြတ်သော၊ ဒေါသဟူသော အညစ်အကြေးဖြင့် အညစ်အကြေး ကင်းသော၊ အညစ်အကြေး ကင်း၍ မြတ်သော မောဟဟူသော အညစ်အကြေးဖြင့် အညစ်အကြေး ကင်းသော၊ အညစ်အကြေး ကင်း၍ မြတ်သော၊ ခန္ဓာစသော လောကကို ဆင်ခြင်တတ်သော၊ ဉာဏ်တည်းဟူသော အရောင်ဖြင့် မြတ်သော၊ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောသုတ်ကို ဟောတော်မူ၏။

၁၄။ ကိလေသာဟူသော အညစ်အကြေးဖြင့် အညစ်အကြေးကင်းသော၊ အညစ်အကြေး ကင်း၍ မြတ်သော၊ ဒုစရိုက်ဟူသော အညစ်အကြေးဖြင့် အညစ်အကြေး ကင်းသော၊ အညစ်အကြေး ကင်း၍ မြတ်သော၊ ခန္ဓာစသော လောကကို ဆင်ခြင်တတ်သော၊ ဉာဏ်တည်းဟူသော အရောင်ဖြင့် မြတ်သော၊ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် မြတ်သောသုတ်ကို ဟောတော်မူ၏။

၁၅။ အာသဝတည်းဟူသော အနှောင်အဖွဲ့နှင့် ယှဉ်သည်ဖြစ်၍ လိမ်းကျံအပ်သော နီဝရဏတို့သည်လည်းကောင်း၊ အညစ်အကြေး သုံးပါးတို့သည်လည်းကောင်း အကြင်သတ္တဝါအား ရှိကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါ၏ ကိလေသာမှ လွတ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

၁၆။ အညစ်အကြေး ကင်းထသော၊ ခပ်သိမ်းသော ကိလေသာကို ပယ်ဖျောက်တတ်သော၊ ရာဂကင်းပြီးသော တဏှာမရှိသော၊ စိုးရိမ်ခြင်းကင်းထသော၊ ငြိမ်သက်သော တောင့်တအပ်သော၊ အလွန်မြင်နိုင်ခဲသော လောကုတ္တရာတရားကို ထင်ရှားပြ၍ မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်း ရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

၁၇။ ရာဂကိုလည်းကောင်း၊ ဒေါသကိုလည်းကောင်း၊ တောင့်တခြင်းကိုလည်းကောင်း အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဖျက်ဆီး၏၊ လေးပါးသော ယောနိ ငါးပါးသော ဂတိ ခုနစ်ပါးသော ဝိညာဏဋ္ဌိတိ တဏှာဂုဠှ တဏှာရတိ တဏှာဆဒန တဏှာလတာမှ လွတ်မြောက်စေတတ်သော မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်း ရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

၁၈။ နက်နဲသည်ဖြစ်၍ မြင်နိုင်ခဲသော၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့သော ပညာရှိတို့သာ သိအပ်သော၊ သိမ်မွေ့သော အနက်ရှိသော၊ ခန္ဓာစသော လောကကို ဆင်ခြင်တတ်သော၊ ဉာဏ်တည်းဟူသော အရောင်ဖြင့် မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်း ရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

--

၁၉။ အင်္ဂါကိုးပါးတည်းဟူသော ပန်းဖြင့် ကောင်းစွာ ဆင်ယင်အပ်သော လည်ရွဲတန်ဆာရှိသော ဣန္ဒြေ ဈာန် ဝိမောက္ခတို့ဖြင့် ဝေဖန်အပ်ထသော၊ အဋ္ဌင်္ဂိက မဂ်တရားတည်းဟူသော မြတ်သောယာဉ် ရှိထသော မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

၂၀။ လလျှင် ဥပမာရှိသော အညစ်အကြေးကင်း၍ စင်ကြယ်သော၊ မဟာသမုဒ္ဒရာနှင့်အတူ ရတနာတို့ဖြင့် ဆန်းကြယ်သော၊ ပန်းနှင့်အတူ ဆန်းကြယ်စွာ နေနှင့်အတူ ထွန်းတောက်ပသော တန်ခိုးရှိသော မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

၂၁။ မြတ်သော (ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်) အကျိုးရှိသော အရိယာ၏ ရွေ့ခြင်းမရှိ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်သော ကာလတိုင်အောင် အလွန်ချမ်းမြေ့စွာ ငြိမ်းအေးသော ဘေးကင်းရာ နိဗ္ဗာန်သည် ရှိ၏၊ အလွန်ငြိမ်းအေးသော ထိုနိဗ္ဗာန်ကို မြင်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော မြတ်သောသုတ်ကို အခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သတ္တဝါတို့ထက် မြတ်သော မြတ်စွာဘုရားသည် ဟောတော်မူ၏။

ဤကား သုတ်၏ဥဒါန်းတည်း။

သုတ္တနိပါတ်ပါဠိတော် မြန်မာပြန် ပြီးပြီ။

မာတိကာ

၁-ဥရဂဝဂ် ၁-ဥရဂသုတ် ၂-ဓနိယသုတ် ၃-ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ် ၄-ကသိဘာရဒွါဇသုတ် ၅-စုန္ဒသုတ် ၆-ပရာဘဝသုတ် ၇-ဝသလသုတ် ၈-မေတ္တသုတ် ၉-ဟေမဝတသုတ် ၁၀-အာဠဝကသုတ် ၁၁-ဝိဇယသုတ် ၁၂-မုနိသုတ် ၂-စူဠဝဂ် ၁-ရတနသုတ် ၂-အာမဂန္ဓသုတ် ၃-ဟိရိသုတ် ၄-မင်္ဂလသုတ် ၅-သူစိလောမသုတ် ၆-ဓမ္မစရိယသုတ် ၇-ဗြာဟ္မဏဓမ္မိကသုတ် ၈-နာဝါသုတ် ၉-ကိံသီလသုတ် ၁၀-ဥဋ္ဌာနသုတ် ၁၁-ရာဟုလသုတ် ၁၂-နိဂြောဓကပ္ပသုတ် ၁၃-သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနီယသုတ် ၁၄-ဓမ္မိကသုတ် ၃-မဟာဝဂ် ၁-ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ် ၂-ပဓာနသုတ် ၃-သုဘာသိတသုတ် ၄-သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇသုတ် ၅-မာဃသုတ် ၆-သဘိယသုတ် ၇-သေလသုတ် ၈-သလ္လသုတ် ၉-ဝါသေဋ္ဌသုတ် ၁၀-ကောကာလိကသုတ် ၁၁-နာလကသုတ် ၁၂-ဒွယတာနုပဿနာသုတ် ၄-အဋ္ဌကဝဂ် ၁-ကာမသုတ် ၂-ဂုဟဋ္ဌကသုတ် ၃-ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ် ၄-သုဒ္ဓဋ္ဌကသုတ် ၅-ပရမဋ္ဌကသုတ် ၆-ဇရာသုတ် ၇-တိဿမေတ္တေယျသုတ် ၈-ပသူရသုတ် ၉-မာဂဏ္ဍိယသုတ် ၁၀-ပုရာဘေဒသုတ် ၁၁-ကလဟဝိဝါဒသုတ် ၁၂-စူဠဗျူဟသုတ် ၁၃-မဟာဗျုဟသုတ် ၁၄-တုဝဋကသုတ် ၁၅-အတ္တဒဏ္ဍသုတ် ၁၆-သာရိပုတ္တသုတ် ၅-ပါရာယနဝဂ် ၁-ဝတ္ထုဂါထာ ၁-အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာ ၂-တိဿမေတ္တေယျမာဏဝပုစ္ဆာ ၄-မေတ္တဂူမာဏဝပုစ္ဆာ ၅-ဓောတကမာဏဝပုစ္ဆာ ၆-ဥပသီဝမာဏဝပုစ္ဆာ ၇-နန္ဒမာဏဝပုစ္ဆာ ၈-ဟေမကမာဏဝပုစ္ဆာ ၉-တောဒေယျမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၀-ကပ္ပမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၁-ဇတုကဏ္ဏိမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၂-ဘဒြာဝုဓမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၃-ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၄-ပေါသာလမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၅-မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ ၁၆-ပိင်္ဂိယမာဏဝပုစ္ဆာ ပါရာယနတ္ထုတိဂါထာ ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာ သုတ်၏ ဥဒါန်း

(သုတ္တနိ၊၂၇၉။)

ခုဒ္ဒကနိကာယေ

သုတ္တနိပါတပါဠိ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁။ ဥရဂဝဂ္ဂ

၁။ ဥရဂသုတ္တ

မြန်֍ ၁။

ယော [ယော ဝေ (သျာ။)] ဥပ္ပတိတံ ဝိနေတိ ကောဓံ, ဝိသဋံ သပ္ပဝိသံဝ ဩသဓေဟိ [ဩသဓေဘိ (က။)]၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ [ဇိဏ္ဏမိဝ တစံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ဇိဏ္ဏမိဝါ တစံ (?)] ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၂။

ယော ရာဂမုဒစ္ဆိဒါ အသေသံ, ဘိသပုပ္ဖံဝ သရောရုဟံ [သရေရုဟံ (က။)] ဝိဂယှ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ, ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၃။

ယော တဏှမုဒစ္ဆိဒါ အသေသံ, သရိတံ သီဃသရံ ဝိသောသယိတွာ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၀။)

မြန်֍ ၄။

ယော မာနမုဒဗ္ဗဓီ အသေသံ, နဠသေတုံဝ သုဒုဗ္ဗလံ မဟောဃော၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၅။

ယော နာဇ္ဈဂမာ ဘဝေသု သာရံ, ဝိစိနံ ပုပ္ဖမိဝ [ပုပ္ဖမိဝ (ဗဟူသု)] ဥဒုမ္ဗရေသု၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၆။

ယဿန္တရတော န သန္တိ ကောပါ, ဣတိဘဝါဘဝတဉ္စ [ဣတိဗ္ဘဝါဘဝတဉ္စ (က။)] ဝီတိဝတ္တော၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၇။

ယဿ ဝိတက္ကာ ဝိဓူပိတာ, အဇ္ဈတ္တံ သုဝိကပ္ပိတာ အသေသာ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၈။

ယော နာစ္စသာရီ န ပစ္စသာရီ, သဗ္ဗံ အစ္စဂမာ ဣမံ ပပဉ္စံ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၉။

ယော နာစ္စသာရီ န ပစ္စသာရီ, သဗ္ဗံ ဝိတထမိဒန္တိ ဉတွာ [ဥတွာ (သျာ။ ပီ။ က။)] လောကေ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၁၀။

ယော နာစ္စသာရီ န ပစ္စသာရီ, သဗ္ဗံ ဝိတထမိဒန္တိ ဝီတလောဘော၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၁။)

မြန်֍ ၁၁။

ယော နာစ္စသာရီ န ပစ္စသာရီ, သဗ္ဗံ ဝိတထမိဒန္တိ ဝီတရာဂေါ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၁၂။

ယော နာစ္စသာရီ န ပစ္စသာရီ, သဗ္ဗံ ဝိတထမိဒန္တိ ဝီတဒေါသော၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၁၃။

ယော နာစ္စသာရီ န ပစ္စသာရီ, သဗ္ဗံ ဝိတထမိဒန္တိ ဝီတမောဟော၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၁၄။

ယဿာနုသယာ န သန္တိ ကေစိ, မူလာ စ အကုသလာ သမူဟတာသေ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၁၅။

ယဿ ဒရထဇာ န သန္တိ ကေစိ, ဩရံ အာဂမနာယ ပစ္စယာသေ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၁၆။

ယဿ ဝနထဇာ န သန္တိ ကေစိ, ဝိနိဗန္ဓာယ ဘဝါယ ဟေတုကပ္ပါ၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

မြန်֍ ၁၇။

ယော နီဝရဏေ ပဟာယ ပဉ္စ, အနိဃော တိဏ္ဏကထံကထော ဝိသလ္လော၊

သော ဘိက္ခု ဇဟာတိ ဩရပါရံ, ဥရဂေါ ဇိဏ္ဏမိဝတ္တစံ ပုရာဏံ။

ဥရဂသုတ္တံ ပဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၂။)

၂။ ဓနိယသုတ္တံ

မြန်֍ ၁၈။

‘‘ပက္ကောဒနော ဒုဒ္ဓခီရောဟမသ္မိ, (ဣတိ ဓနိယော ဂေါပေါ)

အနုတီရေ မဟိယာ သမာနဝါသော၊

ဆန္နာ ကုဋိ အာဟိတော ဂိနိ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၁၉။

‘‘အက္ကောဓနော ဝိဂတခိလောဟမသ္မိ [ဝိဂတခီလောဟမသ္မိ (သီ။ ပီ။)], (ဣတိ ဘဂဝါ)

အနုတီရေ မဟိယေကရတ္တိဝါသော၊

ဝိဝဋာ ကုဋိ နိဗ္ဗုတော ဂိနိ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၀။

‘‘အန္ဓကမကသာ န ဝိဇ္ဇရေ, (ဣတိ ဓနိယော ဂေါပေါ)

ကစ္ဆေ ရူဠှတိဏေ စရန္တိ ဂါဝေါ၊

ဝုဋ္ဌိမ္ပိ သဟေယျုမာဂတံ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၁။

‘‘ဗဒ္ဓါသိ ဘိသီ သုသင်္ခတာ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

တိဏ္ဏော ပါရဂတော ဝိနေယျ ဩဃံ၊

အတ္ထော ဘိသိယာ န ဝိဇ္ဇတိ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၂။

‘‘ဂေါပီ မမ အဿဝါ အလောလာ, (ဣတိ ဓနိယော ဂေါပေါ)

ဒီဃရတ္တံ [ဒီဃရတ္တ (က။)] သံဝါသိယာ မနာပါ၊

တဿာ န သုဏာမိ ကိဉ္စိ ပါပံ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၃။

‘‘စိတ္တံ မမ အဿဝံ ဝိမုတ္တံ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

ဒီဃရတ္တံ ပရိဘာဝိတံ သုဒန္တံ၊

ပါပံ ပန မေ န ဝိဇ္ဇတိ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၃။)

မြန်֍ ၂၄။

‘‘အတ္တဝေတနဘတောဟမသ္မိ, (ဣတိ ဓနိယော ဂေါပေါ)

ပုတ္တာ စ မေ သမာနိယာ အရောဂါ၊

တေသံ န သုဏာမိ ကိဉ္စိ ပါပံ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၅။

‘‘နာဟံ ဘတကောသ္မိ ကဿစိ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

နိဗ္ဗိဋ္ဌေန စရာမိ သဗ္ဗလောကေ၊

အတ္ထော ဘတိယာ န ဝိဇ္ဇတိ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၆။

‘‘အတ္ထိ ဝသာ အတ္ထိ ဓေနုပါ, (ဣတိ ဓနိယော ဂေါပေါ)

ဂေါဓရဏိယော ပဝေဏိယောပိ အတ္ထိ၊

ဥသဘောပိ ဂဝမ္ပတီဓ အတ္ထိ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၇။

‘‘နတ္ထိ ဝသာ နတ္ထိ ဓေနုပါ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

ဂေါဓရဏိယော ပဝေဏိယောပိ နတ္ထိ၊

ဥသဘောပိ ဂဝမ္ပတီဓ နတ္ထိ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၈။

‘‘ခိလာ နိခါတာ အသမ္ပဝေဓီ, (ဣတိ ဓနိယော ဂေါပေါ)

ဒါမာ မုဉ္ဇမယာ နဝါ သုသဏ္ဌာနာ၊

န ဟိ သက္ခိန္တိ ဓေနုပါပိ ဆေတ္တုံ [ဆေတုံ (က။)], အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၂၉။

‘‘ဥသဘောရိဝ ဆေတွ [ဆေတွာ (သျာ။ က။)] ဗန္ဓနာနိ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

နာဂေါ ပူတိလတံဝ ဒါလယိတွာ [ပူတိလတံ ပဒါလယိတွာ (သျာ။ က။)]၊

နာဟံ ပုနုပေဿံ [ပုန ဥပေဿံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။), ပုနုပေယျ (က။)] ဂဗ္ဘသေယျံ, အထ စေ ပတ္ထယသီ ပဝဿ ဒေဝ’’။

မြန်֍ ၃၀။

‘‘နိန္နဉ္စ ထလဉ္စ ပူရယန္တော, မဟာမေဃော ပဝဿိ တာဝဒေဝ၊

သုတွာ ဒေဝဿ ဝဿတော, ဣမမတ္ထံ ဓနိယော အဘာသထ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၄။)

မြန်֍ ၃၁။

‘‘လာဘာ ဝတ နော အနပ္ပကာ, ယေ မယံ ဘဂဝန္တံ အဒ္ဒသာမ၊

သရဏံ တံ ဥပေမ စက္ခုမ, သတ္ထာ နော ဟောဟိ တုဝံ မဟာမုနိ။

မြန်֍ ၃၂။

‘‘ဂေါပီ စ အဟဉ္စ အဿဝါ, ဗြဟ္မစရိယံ [ဗြဟ္မစရိယ (က။)] သုဂတေ စရာမသေ၊

ဇာတိမရဏဿ ပါရဂူ [ပါရဂါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဒုက္ခဿန္တကရာ ဘဝါမသေ’’။

မြန်֍ ၃၃။

‘‘နန္ဒတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ, (ဣတိ မာရော ပါပိမာ)

ဂေါမာ [ဂေါမိကော (သီ။ ပီ။), ဂေါပိကော (သျာ။ ကံ။), ဂေါပိယော (က။)] ဂေါဟိ တထေဝ နန္ဒတိ၊

ဥပဓီ ဟိ နရဿ နန္ဒနာ, န ဟိ သော နန္ဒတိ ယော နိရူပဓိ’’။

မြန်֍ ၃၄။

‘‘သောစတိ ပုတ္တေဟိ ပုတ္တိမာ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

ဂေါပိယော ဂေါဟိ တထေဝ သောစတိ၊

ဥပဓီ ဟိ နရဿ သောစနာ, န ဟိ သော သောစတိ ယော နိရူပဓီ’’တိ။

ဓနိယသုတ္တံ ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

၃။ ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တ

မြန်֍ ၃၅။

သဗ္ဗေသု ဘူတေသု နိဓာယ ဒဏ္ဍံ, အဝိဟေဌယံ အညတရမ္ပိ တေသံ၊

န ပုတ္တမိစ္ဆေယျ ကုတော သဟာယံ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၅။)

မြန်֍ ၃၆။

သံသဂ္ဂဇာတဿ ဘဝန္တိ သ္နေဟာ, သ္နေဟနွယံ ဒုက္ခမိဒံ ပဟောတိ၊

အာဒီနဝံ သ္နေဟဇံ ပေက္ခမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၃၇။

မိတ္တေ သုဟဇ္ဇေ အနုကမ္ပမာနော, ဟာပေတိ အတ္ထံ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော၊

ဧတံ ဘယံ သန္ထဝေ [သန္ဓဝေ (က။)] ပေက္ခမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၃၈။

ဝံသော ဝိသာလောဝ ယထာ ဝိသတ္တော, ပုတ္တေသု ဒါရေသု စ ယာ အပေက္ခာ၊

ဝံသက္ကဠီရောဝ [ဝံသကဠီရောဝ (သီ။), ဝံသာကဠီရောဝ (သျာ။ ကံ။ ပီ။), ဝံသေကဠီရောဝ (နိဒ္ဒေသ)] သဇ္ဇမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၃၉။

မိဂေါ အရညမှိ ယထာ အဗဒ္ဓေါ [အဗန္ဓော (သျာ။ ကံ။)], ယေနိစ္ဆကံ ဂစ္ဆတိ ဂေါစရာယ၊

ဝိညူ နရော သေရိတံ ပေက္ခမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၄၀။

အာမန္တနာ ဟောတိ သဟာယမဇ္ဈေ, ဝါသေ ဌာနေ ဂမနေ စာရိကာယ၊

အနဘိဇ္ဈိတံ သေရိတံ ပေက္ခမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၄၁။

ခိဍ္ဍာ ရတီ ဟောတိ သဟာယမဇ္ဈေ, ပုတ္တေသု စ ဝိပုလံ ဟောတိ ပေမံ၊

ပိယဝိပ္ပယောဂံ ဝိဇိဂုစ္ဆမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၆။)

မြန်֍ ၄၂။

စာတုဒ္ဒိသော အပ္ပဋိဃော စ ဟောတိ, သန္တုဿမာနော ဣတရီတရေန၊

ပရိဿယာနံ သဟိတာ အဆမ္ဘီ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၄၃။

ဒုဿင်္ဂဟာ ပဗ္ဗဇိတာပိ ဧကေ, အထော ဂဟဋ္ဌာ ဃရမာဝသန္တာ၊

အပ္ပေါဿုက္ကော ပရပုတ္တေသု ဟုတွာ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၄၄။

ဩရောပယိတွာ ဂိဟိဗျဉ္ဇနာနိ [ဂိဟိဗျဉ္ဇနာနိ (သျာ။ ကံ။ ပီ။)], သဉ္ဆိန္နပတ္တော [သံသီနပတ္တော (သီ။)] ယထာ ကောဝိဠာရော၊

ဆေတွာန ဝီရော ဂိဟိဗန္ဓနာနိ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၄၅။

သစေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ, သဒ္ဓိံ စရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ၊

အဘိဘုယျ သဗ္ဗာနိ ပရိဿယာနိ, စရေယျ တေနတ္တမနော သတီမာ။

မြန်֍ ၄၆။

နော စေ လဘေထ နိပကံ သဟာယံ, သဒ္ဓိံ စရံ သာဓုဝိဟာရိဓီရံ၊

ရာဇာဝ ရဋ္ဌံ ဝိဇိတံ ပဟာယ, ဧကော စရေ မာတင်္ဂရညေဝ နာဂေါ။

မြန်֍ ၄၇။

အဒ္ဓါ ပသံသာမ သဟာယသမ္ပဒံ, သေဋ္ဌာ သမာ သေဝိတဗ္ဗာ သဟာယာ၊

ဧတေ အလဒ္ဓါ အနဝဇ္ဇဘောဇီ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၄၈။

ဒိသွာ သုဝဏ္ဏဿ ပဘဿရာနိ, ကမ္မာရပုတ္တေန သုနိဋ္ဌိတာနိ၊

သံဃဋ္ဋမာနာနိ ဒုဝေ ဘုဇသ္မိံ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၇။)

မြန်֍ ၄၉။

ဧဝံ ဒုတိယေန [ဒုတိယေန (သဗ္ဗတ္ထ)] သဟာ မမဿ, ဝါစာဘိလာပေါ အဘိသဇ္ဇနာ ဝါ၊

ဧတံ ဘယံ အာယတိံ ပေက္ခမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၀။

ကာမာ ဟိ စိတြာ မဓုရာ မနောရမာ, ဝိရူပရူပေန မထေန္တိ စိတ္တံ၊

အာဒီနဝံ ကာမဂုဏေသု ဒိသွာ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၁။

ဤတီ စ ဂဏ္ဍော စ ဥပဒ္ဒဝေါ စ, ရောဂေါ စ သလ္လဉ္စ ဘယဉ္စ မေတံ၊

ဧတံ ဘယံ ကာမဂုဏေသု ဒိသွာ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၂။

သီတဉ္စ ဥဏှဉ္စ ခုဒံ ပိပါသံ, ဝါတာတပေ ဍံသသရီသပေ [ဍံသသိရိံသပေ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] စ၊

သဗ္ဗာနိပေတာနိ အဘိသမ္ဘဝိတွာ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၃။

နာဂေါဝ ယူထာနိ ဝိဝဇ္ဇယိတွာ, သဉ္ဇာတခန္ဓော ပဒုမီ ဥဠာရော၊

ယထာဘိရန္တံ ဝိဟရံ [ဝိဟရေ (သီ။ ပီ။ နိဒ္ဒေသ)] အရညေ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၄။

အဋ္ဌာနတံ သင်္ဂဏိကာရတဿ, ယံ ဖဿယေ [ဖုဿယေ (သျာ။)] သာမယိကံ ဝိမုတ္တိံ၊

အာဒိစ္စဗန္ဓုဿ ဝစော နိသမ္မ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၅။

ဒိဋ္ဌီဝိသူကာနိ ဥပါတိဝတ္တော, ပတ္တော နိယာမံ ပဋိလဒ္ဓမဂ္ဂေါ၊

ဥပ္ပန္နဉာဏောမှိ အနညနေယျော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၈။)

မြန်֍ ၅၆။

နိလ္လောလုပေါ နိက္ကုဟော နိပ္ပိပါသော, နိမ္မက္ခော နိဒ္ဓန္တကသာဝမောဟော၊

နိရာသယော [နိရာသာသော (က။)] သဗ္ဗလောကေ ဘဝိတွာ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၇။

ပါပံ သဟာယံ ပရိဝဇ္ဇယေထ, အနတ္ထဒဿိံ ဝိသမေ နိဝိဋ္ဌံ၊

သယံ န သေဝေ ပသုတံ ပမတ္တံ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၈။

ဗဟုဿုတံ ဓမ္မဓရံ ဘဇေထ, မိတ္တံ ဥဠာရံ ပဋိဘာနဝန္တံ၊

အညာယ အတ္ထာနိ ဝိနေယျ ကင်္ခံ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၅၉။

ခိဍ္ဍံ ရတိံ ကာမသုခဉ္စ လောကေ, အနလင်္ကရိတွာ အနပေက္ခမာနော၊

ဝိဘူသနဋ္ဌာနာ ဝိရတော သစ္စဝါဒီ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၀။

ပုတ္တဉ္စ ဒါရံ ပိတရဉ္စ မာတရံ, ဓနာနိ ဓညာနိ စ ဗန္ဓဝါနိ [ဗန္ဓဝါနိ စ (ပီ။)]၊

ဟိတွာန ကာမာနိ ယထောဓိကာနိ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၁။

သင်္ဂေါ ဧသော ပရိတ္တမေတ္ထ သောချံ, အပ္ပဿာဒေါ ဒုက္ခမေတ္ထ ဘိယျော၊

ဂဠော ဧသော ဣတိ ဉတွာ မုတီမာ [မတီမာ (သျာ။ က။)], ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၂။

သန္ဒာလယိတွာန [ပဒါလယိတွာန (က။)] သံယောဇနာနိ, ဇာလံဝ ဘေတွာ သလိလမ္ဗုစာရီ၊

အဂ္ဂီဝ ဒဍ္ဎံ အနိဝတ္တမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၈၉။)

မြန်֍ ၆၃။

ဩက္ခိတ္တစက္ခူ န စ ပါဒလောလော, ဂုတ္တိန္ဒြိယော ရက္ခိတမာနသာနော၊

အနဝဿုတော အပရိဍယှမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၄။

ဩဟာရယိတွာ ဂိဟိဗျဉ္ဇနာနိ, သဉ္ဆန္နပတ္တော [သဉ္ဆိန္နပတ္တော (သျာ။ ပီ။), ပစ္ဆိန္နပတ္တော (က။)] ယထာ ပါရိဆတ္တော၊

ကာသာယဝတ္ထော အဘိနိက္ခမိတွာ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၅။

ရသေသု ဂေဓံ အကရံ အလောလော, အနညပေါသီ သပဒါနစာရီ၊

ကုလေ ကုလေ အပ္ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တော [အပ္ပဋိဗန္ဓစိတ္တော (က။)], ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၆။

ပဟာယ ပဉ္စာဝရဏာနိ စေတသော, ဥပက္ကိလေသေ ဗျပနုဇ္ဇ သဗ္ဗေ၊

အနိဿိတော ဆေတွ [ဆေတွာ (သျာ။ ပီ။ က။)] သိနေဟဒေါသံ [သ္နေဟဒေါသံ (က။)], ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၇။

ဝိပိဋ္ဌိကတွာန သုခံ ဒုခဉ္စ, ပုဗ္ဗေဝ စ သောမနဿဒေါမနဿံ၊

လဒ္ဓါနုပေက္ခံ သမထံ ဝိသုဒ္ဓံ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၈။

အာရဒ္ဓဝီရိယော ပရမတ္ထပတ္တိယာ, အလီနစိတ္တော အကုသီတဝုတ္တိ၊

ဒဠှနိက္ကမော ထာမဗလူပပန္နော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၆၉။

ပဋိသလ္လာနံ ဈာနမရိဉ္စမာနော, ဓမ္မေသု နိစ္စံ အနုဓမ္မစာရီ၊

အာဒီနဝံ သမ္မသိတာ ဘဝေသု, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၀။)

မြန်֍ ၇၀။

တဏှက္ခယံ ပတ္ထယမပ္ပမတ္တော, အနေဠမူဂေါ [အနေလမူဂေါ (သျာ။ ပီ။ က။)] သုတဝါ သတီမာ၊

သင်္ခါတဓမ္မော နိယတော ပဓာနဝါ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၇၁။

သီဟောဝ သဒ္ဒေသု အသန္တသန္တော, ဝါတောဝ ဇာလမှိ အသဇ္ဇမာနော၊

ပဒုမံဝ တောယေန အလိပ္ပမာနော [အလိမ္ပမာနော (သီ။ သျာ။ က။)], ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၇၂။

သီဟော ယထာ ဒါဌဗလီ ပသယှ, ရာဇာ မိဂါနံ အဘိဘုယျ စာရီ၊

သေဝေထ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၇၃။

မေတ္တံ ဥပေက္ခံ ကရုဏံ ဝိမုတ္တိံ, အာသေဝမာနော မုဒိတဉ္စ ကာလေ၊

သဗ္ဗေန လောကေန အဝိရုဇ္ဈမာနော, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၇၄။

ရာဂဉ္စ ဒေါသဉ္စ ပဟာယ မောဟံ, သန္ဒာလယိတွာန သံယောဇနာနိ၊

အသန္တသံ ဇီဝိတသင်္ခယမှိ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

မြန်֍ ၇၅။

ဘဇန္တိ သေဝန္တိ စ ကာရဏတ္ထာ, နိက္ကာရဏာ ဒုလ္လဘာ အဇ္ဇ မိတ္တာ၊

အတ္တဋ္ဌပညာ အသုစီ မနုဿာ, ဧကော စရေ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပေါ။

ခဂ္ဂဝိသာဏသုတ္တံ တတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၁။)

၄။ ကသိဘာရဒွါဇသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရတိ ဒက္ခိဏာဂိရိသ္မိံ [ဒက္ခိဏဂိရိသ္မိံ (က။)] ဧကနာဠာယံ ဗြာဟ္မဏဂါမေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကသိဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဉ္စမတ္တာနိ နင်္ဂလသတာနိ ပယုတ္တာနိ ဟောန္တိ ဝပ္ပကာလေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကသိဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ကမ္မန္တော တေနုပသင်္ကမိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ကသိဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပရိဝေသနာ ဝတ္တတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ယေန ပရိဝေသနာ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။

အဒ္ဒသာ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ပိဏ္ဍာယ ဌိတံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဟံ ခေါ, သမဏ, ကသာမိ စ ဝပါမိ စ၊ ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ ဘုဉ္ဇာမိ။ တွမ္ပိ, သမဏ, ကသဿု စ ဝပဿု စ၊ ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ ဘုဉ္ဇဿူ’’တိ။

‘‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ကသာမိ စ ဝပါမိ စ၊ ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ ဘုဉ္ဇာမီ’’တိ။ ‘‘န ခေါ ပန မယံ [န ခေါ ပန သမဏ (သျာ။)] ပဿာမ ဘောတော ဂေါတမဿ ယုဂံ ဝါ နင်္ဂလံ ဝါ ဖာလံ ဝါ ပါစနံ ဝါ ဗလိဗဒ္ဒေ [ဗလိဝဒ္ဒေ (သီ။ ပီ။), ဗလီဗဒ္ဒေ (?)] ဝါ။ အထ စ ပန ဘဝံ ဂေါတမော ဧဝမာဟ – ‘အဟမ္ပိ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ကသာမိ စ ဝပါမိ စ၊ ကသိတွာ စ ဝပိတွာ စ ဘုဉ္ဇာမီ’’’တိ။

အထ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၇၆။

‘‘ကဿကော ပဋိဇာနာသိ, န စ ပဿာမ တေ ကသိံ၊

ကသိံ နော ပုစ္ဆိတော ဗြူဟိ, ယထာ ဇာနေမု တေ ကသိံ’’။

မြန်֍ ၇၇။

‘‘သဒ္ဓါ ဗီဇံ တပေါ ဝုဋ္ဌိ, ပညာ မေ ယုဂနင်္ဂလံ၊

ဟိရီ ဤသာ မနော ယောတ္တံ, သတိ မေ ဖာလပါစနံ။

မြန်֍ ၇၈။

‘‘ကာယဂုတ္တော ဝစီဂုတ္တော, အာဟာရေ ဥဒရေ ယတော၊

သစ္စံ ကရောမိ နိဒ္ဒါနံ, သောရစ္စံ မေ ပမောစနံ။

မြန်֍ ၇၉။

‘‘ဝီရိယံ မေ ဓုရဓောရယှံ, ယောဂက္ခေမာဓိဝါဟနံ၊

ဂစ္ဆတိ အနိဝတ္တန္တံ, ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၂။)

မြန်֍ ၈၀။

‘‘ဧဝမေသာ ကသီ ကဋ္ဌာ, သာ ဟောတိ အမတပ္ဖလာ၊

ဧတံ ကသိံ ကသိတွာန, သဗ္ဗဒုက္ခာ ပမုစ္စတီ’’တိ။

အထ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော မဟတိယာ ကံသပါတိယာ ပါယသံ [ပါယာသံ (သဗ္ဗတ္ထ)] ဝဍ္ဎေတွာ ဘဂဝတော ဥပနာမေသိ – ‘‘ဘုဉ္ဇတု ဘဝံ ဂေါတမော ပါယသံ။ ကဿကော ဘဝံ၊ ယံ ဟိ ဘဝံ ဂေါတမော အမတပ္ဖလံ [အမတပ္ဖလမ္ပိ (သံ။ နိ။ ၁။၁၉၇)] ကသိံ ကသတီ’’တိ။

မြန်֍ ၈၁။

‘‘ဂါထာဘိဂီတံ မေ အဘောဇနေယျံ, သမ္ပဿတံ ဗြာဟ္မဏ နေသ ဓမ္မော၊

ဂါထာဘိဂီတံ ပနုဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ, ဓမ္မေ သတီ ဗြာဟ္မဏ ဝုတ္တိရေသာ။

မြန်֍ ၈၂။

‘‘အညေန စ ကေဝလိနံ မဟေသိံ, ခီဏာသဝံ ကုက္ကုစ္စဝူပသန္တံ၊

အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟဿု, ခေတ္တံ ဟိ တံ ပုညပေက္ခဿ ဟောတီ’’တိ။

‘‘အထ ကဿ စာဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဣမံ ပါယသံ ဒမ္မီ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ တံ, ဗြာဟ္မဏ, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ, ယဿ သော ပါယသော ဘုတ္တော သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆေယျ, အညတြ တထာဂတဿ ဝါ တထာဂတသာဝကဿ ဝါ။ တေန ဟိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, တံ ပါယသံ အပ္ပဟရိတေ ဝါ ဆဍ္ဍေဟိ အပ္ပါဏကေ ဝါ ဥဒကေ ဩပိလာပေဟီ’’တိ။

အထ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော တံ ပါယသံ အပ္ပါဏကေ ဥဒကေ ဩပိလာပေသိ။ အထ ခေါ သော ပါယသော ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ သန္ဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ [သန္ဓူမာယတိ သမ္ပဓူမာယတိ (သျာ။)]။ သေယျထာပိ နာမ ဖာလော ဒိဝသံ သန္တတ္တော [ဒိဝသသန္တတ္တော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ သန္ဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ၊ ဧဝမေဝ သော ပါယသော ဥဒကေ ပက္ခိတ္တော စိစ္စိဋာယတိ စိဋိစိဋာယတိ သန္ဓူပါယတိ သမ္ပဓူပါယတိ။

အထ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော သံဝိဂ္ဂေါ လောမဟဋ္ဌဇာတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၃။)

နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ, စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ [ဒက္ခိန္တီတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ, လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။

အလတ္ထ ခေါ ကသိဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော ခေါ ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ – ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ – ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ။ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’’တိ အဗ္ဘညာသိ။ အညတရော စ [အညတရော စ ခေါ (သီ။ ပီ။), အညတရော ခေါ (သျာ။ ကံ။ က။)] ပနာယသ္မာ ဘာရဒွါဇော အရဟတံ အဟောသီတိ။

ကသိဘာရဒွါဇသုတ္တံ စတုတ္ထံ နိဋ္ဌိတံ။

၅။ စုန္ဒသုတ္တ

မြန်֍ ၈၃။

‘‘ပုစ္ဆာမိ မုနိံ ပဟူတပညံ, (ဣတိ စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော)

ဗုဒ္ဓံ ဓမ္မဿာမိံ ဝီတတဏှံ၊

ဒွိပဒုတ္တမံ [ဒိပဒုတ္တမံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သာရထီနံ ပဝရံ, ကတိ လောကေ သမဏာ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ’’။

မြန်֍ ၈၄။

‘‘စတုရော သမဏာ န ပဉ္စမတ္ထိ, (စုန္ဒာတိ ဘဂဝါ)

တေ တေ အာဝိကရောမိ သက္ခိပုဋ္ဌော၊

မဂ္ဂဇိနော မဂ္ဂဒေသကော စ, မဂ္ဂေ ဇီဝတိ ယော စ မဂ္ဂဒူသီ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၄။)

မြန်֍ ၈၅။

‘‘ကံ မဂ္ဂဇိနံ ဝဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ, (ဣတိ စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော)

မဂ္ဂက္ခာယီ ကထံ အတုလျော ဟောတိ၊

မဂ္ဂေ ဇီဝတိ မေ ဗြူဟိ ပုဋ္ဌော, အထ မေ အာဝိကရောဟိ မဂ္ဂဒူသိံ’’ [မဂ္ဂဒူသီ (က။)]။

မြန်֍ ၈၆။

‘‘ယော တိဏ္ဏကထံကထော ဝိသလ္လော, နိဗ္ဗာနာဘိရတော အနာနုဂိဒ္ဓေါ၊

လောကဿ သဒေဝကဿ နေတာ, တာဒိံ မဂ္ဂဇိနံ ဝဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ။

မြန်֍ ၈၇။

‘‘ပရမံ ပရမန္တိ ယောဓ ဉတွာ, အက္ခာတိ ဝိဘဇတေ ဣဓေဝ ဓမ္မံ၊

တံ ကင်္ခဆိဒံ မုနိံ အနေဇံ, ဒုတိယံ ဘိက္ခုနမာဟု မဂ္ဂဒေသိံ။

မြန်֍ ၈၈။

‘‘ယော ဓမ္မပဒေ သုဒေသိတေ, မဂ္ဂေ ဇီဝတိ သညတော သတီမာ၊

အနဝဇ္ဇပဒါနိ သေဝမာနော, တတိယံ ဘိက္ခုနမာဟု မဂ္ဂဇီဝိံ။

မြန်֍ ၈၉။

‘‘ဆဒနံ ကတွာန သုဗ္ဗတာနံ, ပက္ခန္ဒီ ကုလဒူသကော ပဂဗ္ဘော၊

မာယာဝီ အသညတော ပလာပေါ, ပတိရူပေန စရံ သ မဂ္ဂဒူသီ။

မြန်֍ ၉၀။

‘‘ဧတေ စ ပဋိဝိဇ္ဈိ ယော ဂဟဋ္ဌော, သုတဝါ အရိယသာဝကော သပညော၊

သဗ္ဗေ နေတာဒိသာတိ [သဗ္ဗေ နေ တာဒိသာတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဉတွာ, ဣတိ ဒိသွာ န ဟာပေတိ တဿ သဒ္ဓါ၊

ကထံ ဟိ ဒုဋ္ဌေန အသမ္ပဒုဋ္ဌံ, သုဒ္ဓံ အသုဒ္ဓေန သမံ ကရေယျာ’’တိ။

စုန္ဒသုတ္တံ ပဉ္စမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၅။)

၆။ ပရာဘဝသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၉၁။

‘‘ပရာဘဝန္တံ ပုရိသံ, မယံ ပုစ္ဆာမ ဂေါတမ [ဂေါတမံ (သီ။ သျာ။)]၊

ဘဂဝန္တံ [ဘဝန္တံ (သျာ။ က။)] ပုဋ္ဌုမာဂမ္မ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၉၂။

‘‘သုဝိဇာနော ဘဝံ ဟောတိ, သုဝိဇာနော [ဒုဝိဇာနော (သျာ။ က။)] ပရာဘဝေါ၊

ဓမ္မကာမော ဘဝံ ဟောတိ, ဓမ္မဒေဿီ ပရာဘဝေါ’’။

မြန်֍ ၉၃။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, ပဌမော သော ပရာဘဝေါ၊

ဒုတိယံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၉၄။

‘‘အသန္တဿ ပိယာ ဟောန္တိ, သန္တေ န ကုရုတေ ပိယံ၊

အသတံ ဓမ္မံ ရောစေတိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၉၅။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, ဒုတိယော သော ပရာဘဝေါ၊

တတိယံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၉၆။

‘‘နိဒ္ဒါသီလီ သဘာသီလီ, အနုဋ္ဌာတာ စ ယော နရော၊

အလသော ကောဓပညာဏော, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၉၇။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, တတိယော သော ပရာဘဝေါ၊

စတုတ္ထံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၉၈။

‘‘ယော မာတရံ [ယော မာတရံ ဝါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ပိတရံ ဝါ, ဇိဏ္ဏကံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊

ပဟု သန္တော န ဘရတိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၉၉။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, စတုတ္ထော သော ပရာဘဝေါ၊

ပဉ္စမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၀။

‘‘ယော ဗြာဟ္မဏံ [ယော ဗြာဟ္မဏံ ဝါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သမဏံ ဝါ, အညံ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကံ၊

မုသာဝါဒေန ဝဉ္စေတိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၆။)

မြန်֍ ၁၀၁။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, ပဉ္စမော သော ပရာဘဝေါ၊

ဆဋ္ဌမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၂။

‘‘ပဟူတဝိတ္တော ပုရိသော, သဟိရညော သဘောဇနော၊

ဧကော ဘုဉ္ဇတိ သာဒူနိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၃။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, ဆဋ္ဌမော သော ပရာဘဝေါ၊

သတ္တမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၄။

‘‘ဇာတိတ္ထဒ္ဓေါ ဓနတ္ထဒ္ဓေါ, ဂေါတ္တတ္ထဒ္ဓေါ စ ယော နရော၊

သညာတိံ အတိမညေတိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၅။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, သတ္တမော သော ပရာဘဝေါ၊

အဋ္ဌမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၆။

‘‘ဣတ္ထိဓုတ္တော သုရာဓုတ္တော, အက္ခဓုတ္တော စ ယော နရော၊

လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ဝိနာသေတိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၇။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, အဋ္ဌမော သော ပရာဘဝေါ၊

နဝမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၈။

‘‘သေဟိ ဒါရေဟိ အသန္တုဋ္ဌော [ဒါရေဟျသန္တုဋ္ဌော (က။)], ဝေသိယာသု ပဒုဿတိ [ပဒိဿတိ (သီ။)]၊

ဒုဿတိ [ဒိဿတိ (သီ။ ပီ။)] ပရဒါရေသု, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၉။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, နဝမော သော ပရာဘဝေါ၊

ဒသမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၁၀။

‘‘အတီတယောဗ္ဗနော ပေါသော, အာနေတိ တိမ္ဗရုတ္ထနိံ၊

တဿာ ဣဿာ န သုပတိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၁၁။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, ဒသမော သော ပရာဘဝေါ၊

ဧကာဒသမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၁၂။

‘‘ဣတ္ထိံ သောဏ္ဍိံ ဝိကိရဏိံ, ပုရိသံ ဝါပိ တာဒိသံ၊

ဣဿရိယသ္မိံ ဌပေတိ [ဌာပေတိ (သီ။ ပီ။), ထပေတိ (က။)], တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၇။)

မြန်֍ ၁၁၃။

‘‘ဣတိ ဟေတံ ဝိဇာနာမ, ဧကာဒသမော သော ပရာဘဝေါ၊

ဒွါဒသမံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ, ကိံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၁၄။

‘‘အပ္ပဘောဂေါ မဟာတဏှော, ခတ္တိယေ ဇာယတေ ကုလေ၊

သော စ ရဇ္ဇံ ပတ္ထယတိ, တံ ပရာဘဝတော မုခံ’’။

မြန်֍ ၁၁၅။

‘‘ဧတေ ပရာဘဝေ လောကေ, ပဏ္ဍိတော သမဝေက္ခိယ၊

အရိယော ဒဿနသမ္ပန္နော, သ လောကံ ဘဇတေ သိဝ’’န္တိ။

ပရာဘဝသုတ္တံ ဆဋ္ဌံ နိဋ္ဌိတံ။

၇။ ဝသလသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ သာဝတ္ထိံ ပိဏ္ဍာယ ပါဝိသိ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနေ အဂ္ဂိ ပဇ္ဇလိတော ဟောတိ အာဟုတိ ပဂ္ဂဟိတာ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ သပဒါနံ ပိဏ္ဍာယ စရမာနော ယေန အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ နိဝေသနံ တေနုပသင်္ကမိ။

အဒ္ဒသာ ခေါ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ။ ဒိသွာန ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘တတြေဝ [အတြေဝ (သျာ။ က။)], မုဏ္ဍက၊ တတြေဝ, သမဏက၊ တတြေဝ, ဝသလက တိဋ္ဌာဟီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဇာနာသိ ပန တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဝသလံ ဝါ ဝသလကရဏေ ဝါ ဓမ္မေ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဇာနာမိ ဝသလံ ဝါ ဝသလကရဏေ ဝါ ဓမ္မေ၊ သာဓု မေ ဘဝံ ဂေါတမော တထာ ဓမ္မံ ဒေသေတု, ယထာဟံ ဇာနေယျံ ဝသလံ ဝါ ဝသလကရဏေ ဝါ ဓမ္မေ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ၊ ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ပစ္စဿောသိ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၈။)

မြန်֍ ၁၁၆။

‘‘ကောဓနော ဥပနာဟီ စ, ပါပမက္ခီ စ ယော နရော၊

ဝိပန္နဒိဋ္ဌိ မာယာဝီ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၁၇။

‘‘ဧကဇံ ဝါ ဒွိဇံ [ဒိဇံ (ပီ။)] ဝါပိ, ယောဓ ပါဏံ ဝိဟိံသတိ၊

ယဿ ပါဏေ ဒယာ နတ္ထိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၁၈။

‘‘ယော ဟန္တိ ပရိရုန္ဓတိ [ဥပရုန္ဓေတိ (သျာ။), ဥပရုန္ဓတိ (က။)], ဂါမာနိ နိဂမာနိ စ၊

နိဂ္ဂါဟကော [နိဂ္ဃါတကော (?)] သမညာတော, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၁၉။

‘‘ဂါမေ ဝါ ယဒိ ဝါ ရညေ, ယံ ပရေသံ မမာယိတံ၊

ထေယျာ အဒိန္နမာဒေတိ [အဒိန္နံ အာဒိယတိ (သီ။ ပီ။)], တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၀။

‘‘ယော ဟဝေ ဣဏမာဒါယ, စုဇ္ဇမာနော [ဘုဉ္ဇမာနော (?)] ပလာယတိ၊

န ဟိ တေ ဣဏမတ္ထီတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၁။

‘‘ယော ဝေ ကိဉ္စိက္ခကမျတာ, ပန္ထသ္မိံ ဝဇန္တံ ဇနံ၊

ဟန္တွာ ကိဉ္စိက္ခမာဒေတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၂။

‘‘အတ္တဟေတု ပရဟေတု, ဓနဟေတု စ [ဓနဟေတု ဝ (က။)] ယော နရော၊

သက္ခိပုဋ္ဌော မုသာ ဗြူတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၃။

‘‘ယော ဉာတီနံ သခီနံ ဝါ, ဒါရေသု ပဋိဒိဿတိ၊

သာဟသာ [သဟသာ (သီ။ သျာ။)] သမ္ပိယေန ဝါ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၄။

‘‘ယော မာတရံ ပိတရံ ဝါ, ဇိဏ္ဏကံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊

ပဟု သန္တော န ဘရတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၅။

‘‘ယော မာတရံ ပိတရံ ဝါ, ဘာတရံ ဘဂိနိံ သသုံ၊

ဟန္တိ ရောသေတိ ဝါစာယ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၆။

‘‘ယော အတ္ထံ ပုစ္ဆိတော သန္တော, အနတ္ထမနုသာသတိ၊

ပဋိစ္ဆန္နေန မန္တေတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၇။

‘‘ယော ကတွာ ပါပကံ ကမ္မံ, မာ မံ ဇညာတိ ဣစ္ဆတိ [ဝိဘ။ ၈၉၄ ပဿိတဗ္ဗံ]၊

ယော ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တော, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၂၉၉။)

မြန်֍ ၁၂၈။

‘‘ယော ဝေ ပရကုလံ ဂန္တွာ, ဘုတွာန [သုတွာ စ (သျာ။ က။)] သုစိဘောဇနံ၊

အာဂတံ နပ္ပဋိပူဇေတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၂၉။

‘‘ယော ဗြာဟ္မဏံ သမဏံ ဝါ, အညံ ဝါပိ ဝနိဗ္ဗကံ၊

မုသာဝါဒေန ဝဉ္စေတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၃၀။

‘‘ယော ဗြာဟ္မဏံ သမဏံ ဝါ, ဘတ္တကာလေ ဥပဋ္ဌိတေ၊

ရောသေတိ ဝါစာ န စ ဒေတိ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၃၁။

‘‘အသတံ ယောဓ ပဗြူတိ, မောဟေန ပလိဂုဏ္ဌိတော၊

ကိဉ္စိက္ခံ နိဇိဂီသာနော [နိဇိဂိံသာနော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၃၂။

‘‘ယော စတ္တာနံ သမုက္ကံသေ, ပရေ စ မဝဇာနာတိ [မဝဇာနတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

နိဟီနော သေန မာနေန, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၃၃။

‘‘ရောသကော ကဒရိယော စ, ပါပိစ္ဆော မစ္ဆရီ သဌော၊

အဟိရိကော အနောတ္တပ္ပီ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၃၄။

‘‘ယော ဗုဒ္ဓံ ပရိဘာသတိ, အထ ဝါ တဿ သာဝကံ၊

ပရိဗ္ဗာဇံ [ပရိဗ္ဗဇံ (က။), ပရိဗ္ဗာဇကံ (သျာ။ ကံ။)] ဂဟဋ္ဌံ ဝါ, တံ ဇညာ ဝသလော ဣတိ။

မြန်֍ ၁၃၅။

‘‘ယော ဝေ အနရဟံ [အနရဟာ (သီ။ ပီ။)] သန္တော, အရဟံ ပဋိဇာနာတိ [ပဋိဇာနတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

စောရော သဗြဟ္မကေ လောကေ, ဧသော ခေါ ဝသလာဓမော။

မြန်֍ ၁၃၆။

‘‘ဧတေ ခေါ ဝသလာ ဝုတ္တာ, မယာ ယေတေ ပကာသိတာ၊

န ဇစ္စာ ဝသလော ဟောတိ, န ဇစ္စာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊

ကမ္မုနာ [ကမ္မနာ (သီ။ ပီ။)] ဝသလော ဟောတိ, ကမ္မုနာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၁၃၇။

‘‘တဒမိနာပိ ဇာနာထ, ယထာမေဒံ [ယထာပေဒံ (က။)] နိဒဿနံ၊

စဏ္ဍာလပုတ္တော သောပါကော [သပါကော (?)], မာတင်္ဂေါ ဣတိ ဝိဿုတော။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၀။)

မြန်֍ ၁၃၈။

‘‘သော ယသံ ပရမံ ပတ္တော [သော ယသပ္ပရမပ္ပတ္တော (သျာ။ က။)], မာတင်္ဂေါ ယံ သုဒုလ္လဘံ၊

အာဂစ္ဆုံ တဿုပဋ္ဌာနံ, ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဗဟူ။

မြန်֍ ၁၃၉။

‘‘ဒေဝယာနံ အဘိရုယှ, ဝိရဇံ သော မဟာပထံ၊

ကာမရာဂံ ဝိရာဇေတွာ, ဗြဟ္မလောကူပဂေါ အဟု၊

န နံ ဇာတိ နိဝါရေသိ, ဗြဟ္မလောကူပပတ္တိယာ။

မြန်֍ ၁၄၀။

‘‘အဇ္ဈာယကကုလေ ဇာတာ, ဗြာဟ္မဏာ မန္တဗန္ဓဝါ၊

တေ စ ပါပေသု ကမ္မေသု, အဘိဏှမုပဒိဿရေ။

မြန်֍ ၁၄၁။

‘‘ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဂါရယှာ, သမ္ပရာယေ စ ဒုဂ္ဂတိ၊

န နေ ဇာတိ နိဝါရေတိ, ဒုဂ္ဂတျာ [ဒုဂ္ဂစ္စာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဂရဟာယ ဝါ။

မြန်֍ ၁၄၂။

‘‘န ဇစ္စာ ဝသလော ဟောတိ, န ဇစ္စာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော၊

ကမ္မုနာ ဝသလော ဟောတိ, ကမ္မုနာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အဂ္ဂိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကံ မံ ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

ဝသလသုတ္တံ သတ္တမံ နိဋ္ဌိတံ။

၈။ မေတ္တသုတ္တ

မြန်֍ ၁၄၃။

ကရဏီယမတ္ထကုသလေန, ယန္တ သန္တံ ပဒံ အဘိသမေစ္စ၊

သက္ကော ဥဇူ စ သုဟုဇူ [သူဇူ (သီ။)] စ, သူဝစော စဿ မုဒု အနတိမာနီ။

မြန်֍ ၁၄၄။

သန္တုဿကော စ သုဘရော စ, အပ္ပကိစ္စော စ သလ္လဟုကဝုတ္တိ၊

သန္တိန္ဒြိယော စ နိပကော စ, အပ္ပဂဗ္ဘော ကုလေသွနနုဂိဒ္ဓေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၁။)

မြန်֍ ၁၄၅။

န စ ခုဒ္ဒမာစရေ ကိဉ္စိ, ယေန ဝိညူ ပရေ ဥပဝဒေယျုံ၊

သုခိနော ဝ ခေမိနော ဟောန္တု, သဗ္ဗသတ္တာ [သဗ္ဗေ သတ္တာ (သီ။ သျာ။)] ဘဝန္တု သုခိတတ္တာ။

မြန်֍ ၁၄၆။

ယေ ကေစိ ပါဏဘူတတ္ထိ, တသာ ဝါ ထာဝရာ ဝနဝသေသာ၊

ဒီဃာ ဝါ ယေ ဝ မဟန္တာ [မဟန္တ (?)], မဇ္ဈိမာ ရဿကာ အဏုကထူလာ။

မြန်֍ ၁၄၇။

ဒိဋ္ဌာ ဝါ ယေ ဝ အဒိဋ္ဌာ [အဒိဋ္ဌ (?)], ယေ ဝ [ယေ စ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဒူရေ ဝသန္တိ အဝိဒူရေ၊

ဘူတာ ဝ သမ္ဘဝေသီ ဝ [ဘူတာ ဝါ သမ္ဘဝေသီ ဝါ (သျာ။ ကံ။ ပီ။ က။)], သဗ္ဗသတ္တာ ဘဝန္တု သုခိတတ္တာ။

မြန်֍ ၁၄၈။

န ပရော ပရံ နိကုဗ္ဗေထ, နာတိမညေထ ကတ္ထစိ န ကဉ္စိ [နံ ကဉ္စိ (သီ။ ပီ။), နံ ကိဉ္စိ (သျာ။), န ကိဉ္စိ (က။)]၊

ဗျာရောသနာ ပဋိဃသညာ, နာညမညဿ ဒုက္ခမိစ္ဆေယျ။

မြန်֍ ၁၄၉။

မာတာ ယထာ နိယံ ပုတ္တမာယုသာ ဧကပုတ္တမနုရက္ခေ၊

ဧဝမ္ပိ သဗ္ဗဘူတေသု, မာနသံ ဘာဝယေ အပရိမာဏံ။

မြန်֍ ၁၅၀။

မေတ္တဉ္စ သဗ္ဗလောကသ္မိ, မာနသံ ဘာဝယေ အပရိမာဏံ၊

ဥဒ္ဓံ အဓော စ တိရိယဉ္စ, အသမ္ဗာဓံ အဝေရမသပတ္တံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၂။)

မြန်֍ ၁၅၁။

တိဋ္ဌံ စရံ နိသိန္နော ဝ [ဝါ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], သယာနော ယာဝတာဿ ဝိတမိဒ္ဓေါ [ဝိဂတမိဒ္ဒေါ (ဗဟူသု)]၊

ဧတံ သတိံ အဓိဋ္ဌေယျ, ဗြဟ္မမေတံ ဝိဟာရမိဓမာဟု။

မြန်֍ ၁၅၂။

ဒိဋ္ဌိဉ္စ အနုပဂ္ဂမ္မ, သီလဝါ ဒဿနေန သမ္ပန္နော၊

ကာမေသု ဝိနယ [ဝိနေယျ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဂေဓံ, န ဟိ ဇာတုဂ္ဂဗ္ဘသေယျ ပုနရေတီတိ။

မေတ္တသုတ္တံ အဋ္ဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

၉။ ဟေမဝတသုတ္တ

မြန်֍ ၁၅၃။

‘‘အဇ္ဇ ပန္နရသော ဥပေါသထော, (ဣတိ သာတာဂိရော ယက္ခော)

ဒိဗ္ဗာ [ဒိဗျာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ရတ္တိ ဥပဋ္ဌိတာ၊

အနောမနာမံ သတ္ထာရံ, ဟန္ဒ ပဿာမ ဂေါတမံ’’။

မြန်֍ ၁၅၄။

‘‘ကစ္စိ မနော သုပဏိဟိတော, (ဣတိ ဟေမဝတော ယက္ခော)

သဗ္ဗဘူတေသု တာဒိနော၊

ကစ္စိ ဣဋ္ဌေ အနိဋ္ဌေ စ, သင်္ကပ္ပဿ ဝသီကတာ’’။

မြန်֍ ၁၅၅။

‘‘မနော စဿ သုပဏိဟိတော, (ဣတိ သာတာဂိရော ယက္ခော)

သဗ္ဗဘူတေသု တာဒိနော၊

အထော ဣဋ္ဌေ အနိဋ္ဌေ စ, သင်္ကပ္ပဿ ဝသီကတာ’’။

မြန်֍ ၁၅၆။

‘‘ကစ္စိ အဒိန္နံ နာဒိယတိ, (ဣတိ ဟေမဝတော ယက္ခော)

ကစ္စိ ပါဏေသု သညတော၊

ကစ္စိ အာရာ ပမာဒမှာ, ကစ္စိ ဈာနံ န ရိဉ္စတိ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၃။)

မြန်֍ ၁၅၇။

‘‘န သော အဒိန္နံ အာဒိယတိ, (ဣတိ သာတာဂိရော ယက္ခော)

အထော ပါဏေသု သညတော၊

အထော အာရာ ပမာဒမှာ, ဗုဒ္ဓေါ ဈာနံ န ရိဉ္စတိ’’။

မြန်֍ ၁၅၈။

‘‘ကစ္စိ မုသာ န ဘဏတိ, (ဣတိ ဟေမဝတော ယက္ခော)

ကစ္စိ န ခီဏဗျပ္ပထော၊

ကစ္စိ ဝေဘူတိယံ နာဟ, ကစ္စိ သမ္ဖံ န ဘာသတိ’’။

မြန်֍ ၁၅၉။

‘‘မုသာ စ သော န ဘဏတိ, (ဣတိ သာတာဂိရော ယက္ခော)

အထော န ခီဏဗျပ္ပထော၊

အထော ဝေဘူတိယံ နာဟ, မန္တာ အတ္ထံ စ [အတ္ထံ သော (သီ။ ပီ။ က။)] ဘာသတိ’’။

မြန်֍ ၁၆၀။

‘‘ကစ္စိ န ရဇ္ဇတိ ကာမေသု, (ဣတိ ဟေမဝတော ယက္ခော)

ကစ္စိ စိတ္တံ အနာဝိလံ၊

ကစ္စိ မောဟံ အတိက္ကန္တော, ကစ္စိ ဓမ္မေသု စက္ခုမာ’’။

မြန်֍ ၁၆၁။

‘‘န သော ရဇ္ဇတိ ကာမေသု, (ဣတိ သာတာဂိရော ယက္ခော)

အထော စိတ္တံ အနာဝိလံ၊

သဗ္ဗမောဟံ အတိက္ကန္တော, ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မေသု စက္ခုမာ’’။

မြန်֍ ၁၆၂။

‘‘ကစ္စိ ဝိဇ္ဇာယ သမ္ပန္နော, (ဣတိ ဟေမဝတော ယက္ခော )

ကစ္စိ သံသုဒ္ဓစာရဏော၊

ကစ္စိဿ အာသဝါ ခီဏာ, ကစ္စိ နတ္ထိ ပုနဗ္ဘဝေါ’’။

မြန်֍ ၁၆၃။

‘‘ဝိဇ္ဇာယ စေဝ သမ္ပန္နော, (ဣတိ သာတာဂိရော ယက္ခော)

အထော သံသုဒ္ဓစာရဏော၊

သဗ္ဗဿ အာသဝါ ခီဏာ, နတ္ထိ တဿ ပုနဗ္ဘဝေါ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၄။)

မြန်֍ ၁၆၄။

‘‘သမ္ပန္နံ မုနိနော စိတ္တံ, ကမ္မုနာ ဗျပ္ပထေန စ၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဓမ္မတော နံ ပသံသတိ’’။

မြန်֍ ၁၆၅။

‘‘သမ္ပန္နံ မုနိနော စိတ္တံ, ကမ္မုနာ ဗျပ္ပထေန စ၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဓမ္မတော အနုမောဒသိ’’။

မြန်֍ ၁၆၆။

‘‘သမ္ပန္နံ မုနိနော စိတ္တံ, ကမ္မုနာ ဗျပ္ပထေန စ၊

ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ, ဟန္ဒ ပဿာမ ဂေါတမံ။

မြန်֍ ၁၆၇။

‘‘ဧဏိဇင်္ဃံ ကိသံ ဝီရံ [ဓီရံ (သျာ။)], အပ္ပါဟာရံ အလောလုပံ၊

မုနိံ ဝနသ္မိံ ဈာယန္တံ, ဧဟိ ပဿာမ ဂေါတမံ။

မြန်֍ ၁၆၈။

‘‘သီဟံဝေကစရံ နာဂံ, ကာမေသု အနပေက္ခိနံ၊

ဥပသင်္ကမ္မ ပုစ္ဆာမ, မစ္စုပါသပ္ပမောစနံ။

မြန်֍ ၁၆၉။

‘‘အက္ခာတာရံ ပဝတ္တာရံ, သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂုံ၊

ဗုဒ္ဓံ ဝေရဘယာတီတံ, မယံ ပုစ္ဆာမ ဂေါတမံ’’။

မြန်֍ ၁၇၀။

‘‘ကိသ္မိံ လောကော သမုပ္ပန္နော, (ဣတိ ဟေမဝတော ယက္ခော)

ကိသ္မိံ ကုဗ္ဗတိ သန္ထဝံ [သန္ဓဝံ (က။)]၊

ကိဿ လောကော ဥပါဒါယ, ကိသ္မိံ လောကော ဝိဟညတိ’’။

မြန်֍ ၁၇၁။

‘‘ဆသု [ဆဿု (သီ။ ပီ။)] လောကော သမုပ္ပန္နော, (ဟေမဝတာတိ ဘဂဝါ)

ဆသု ကုဗ္ဗတိ သန္ထဝံ၊

ဆန္နမေဝ ဥပါဒါယ, ဆသု လောကော ဝိဟညတိ’’။

မြန်֍ ၁၇၂။

‘‘ကတမံ တံ ဥပါဒါနံ, ယတ္ထ လောကော ဝိဟညတိ၊

နိယျာနံ ပုစ္ဆိတော ဗြူဟိ, ကထံ ဒုက္ခာ ပမုစ္စတိ’’ [ပမုဉ္စတိ (သျာ။)]။

မြန်֍ ၁၇၃။

‘‘ပဉ္စ ကာမဂုဏာ လောကေ, မနောဆဋ္ဌာ ပဝေဒိတာ၊

ဧတ္ထ ဆန္ဒံ ဝိရာဇေတွာ, ဧဝံ ဒုက္ခာ ပမုစ္စတိ။

မြန်֍ ၁၇၄။

‘‘ဧတံ လောကဿ နိယျာနံ, အက္ခာတံ ဝေါ ယထာတထံ၊

ဧတံ ဝေါ အဟမက္ခာမိ, ဧဝံ ဒုက္ခာ ပမုစ္စတိ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၅။)

မြန်֍ ၁၇၅။

‘‘ကော သူဓ တရတိ ဩဃံ, ကောဓ တရတိ အဏ္ဏဝံ၊

အပ္ပတိဋ္ဌေ အနာလမ္ဗေ, ကော ဂမ္ဘီရေ န သီဒတိ’’။

မြန်֍ ၁၇၆။

‘‘သဗ္ဗဒါ သီလသမ္ပန္နော, ပညဝါ သုသမာဟိတော၊

အဇ္ဈတ္တစိန္တီ [အဇ္ဈတ္တသညီ (သျာ။ ကံ။ က။)] သတိမာ, ဩဃံ တရတိ ဒုတ္တရံ။

မြန်֍ ၁၇၇။

‘‘ဝိရတော ကာမသညာယ, သဗ္ဗသံယောဇနာတိဂေါ၊

နန္ဒီဘဝပရိက္ခီဏော, သော ဂမ္ဘီရေ န သီဒတိ’’။

မြန်֍ ၁၇၈။

‘‘ဂဗ္ဘီရပညံ နိပုဏတ္ထဒဿိံ, အကိဉ္စနံ ကာမဘဝေ အသတ္တံ၊

တံ ပဿထ သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တံ, ဒိဗ္ဗေ ပထေ ကမမာနံ မဟေသိံ။

မြန်֍ ၁၇၉။

‘‘အနောမနာမံ နိပုဏတ္ထဒဿိံ, ပညာဒဒံ ကာမာလယေ အသတ္တံ၊

တံ ပဿထ သဗ္ဗဝိဒုံ သုမေဓံ, အရိယေ ပထေ ကမမာနံ မဟေသိံ။

မြန်֍ ၁၈၀။

‘‘သုဒိဋ္ဌံ ဝတ နော အဇ္ဇ, သုပ္ပဘာတံ သုဟုဋ္ဌိတံ၊

ယံ အဒ္ဒသာမ သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဩဃတိဏ္ဏမနာသဝံ။

မြန်֍ ၁၈၁။

‘‘ဣမေ ဒသသတာ ယက္ခာ, ဣဒ္ဓိမန္တော ယသဿိနော၊

သဗ္ဗေ တံ သရဏံ ယန္တိ, တွံ နော သတ္ထာ အနုတ္တရော။

မြန်֍ ၁၈၂။

‘‘တေ မယံ ဝိစရိဿာမ, ဂါမာ ဂါမံ နဂါ နဂံ၊

နမဿမာနာ သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဓမ္မဿ စ သုဓမ္မတ’’န္တိ။

ဟေမဝတသုတ္တံ နဝမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၀။ အာဠဝကသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အာဠဝကဿ ယက္ခဿ ဘဝနေ။ အထ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမ, သမဏာ’’တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၆။)

‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ နိက္ခမိ။ ‘‘ပဝိသ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ ပါဝိသိ။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ နိက္ခမိ။ ‘‘ပဝိသ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ဘဂဝါ ပါဝိသိ။

စတုတ္ထမ္ပိ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘နိက္ခမ, သမဏာ’’တိ။ ‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, နိက္ခမိဿာမိ။ ယံ တေ ကရဏီယံ, တံ ကရောဟီ’’တိ။

‘‘ပဉှံ တံ, သမဏ, ပုစ္ဆိဿာမိ။ သစေ မေ န ဗျာကရိဿသိ, စိတ္တံ ဝါ တေ ခိပိဿာမိ, ဟဒယံ ဝါ တေ ဖာလေဿာမိ, ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ ခိပိဿာမီ’’တိ။

‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ယော မေ စိတ္တံ ဝါ ခိပေယျ ဟဒယံ ဝါ ဖာလေယျ ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ ခိပေယျ။ အပိ စ တွံ, အာဝုသော, ပုစ္ဆ ယဒါကင်္ခသီ’’တိ။ အထ ခေါ အာဠဝကော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၁၈၃။

‘‘ကိံ သူဓ ဝိတ္တံ ပုရိသဿ သေဋ္ဌံ, ကိံ သု သုစိဏ္ဏံ သုခမာဝဟာတိ၊

ကိံ သု [ကိံ သူ (သီ။)] ဟဝေ သာဒုတရံ ရသာနံ, ကထံ ဇီဝိံ ဇီဝိတမာဟု သေဋ္ဌံ’’။

မြန်֍ ၁၈၄။

‘‘သဒ္ဓီဓ ဝိတ္တံ ပုရိသဿ သေဋ္ဌံ, ဓမ္မော သုစိဏ္ဏော သုခမာဝဟာတိ၊

သစ္စံ ဟဝေ သာဒုတရံ ရသာနံ, ပညာဇီဝိံ ဇီဝိတမာဟု သေဋ္ဌံ’’။

မြန်֍ ၁၈၅။

‘‘ကထံ သု တရတိ ဩဃံ, ကထံ သု တရတိ အဏ္ဏဝံ၊

ကထံ သု ဒုက္ခမစ္စေတိ, ကထံ သု ပရိသုဇ္ဈတိ’’။

မြန်֍ ၁၈၆။

‘‘သဒ္ဓါ တရတိ ဩဃံ, အပ္ပမာဒေန အဏ္ဏဝံ၊

ဝီရိယေန [ဝိရိယေန (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဒုက္ခမစ္စေတိ, ပညာယ ပရိသုဇ္ဈတိ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၇။)

မြန်֍ ၁၈၇။

‘‘ကထံ သု လဘတေ ပညံ, ကထံ သု ဝိန္ဒတေ ဓနံ၊

ကထံ သု ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ, ကထံ မိတ္တာနိ ဂန္ထတိ၊

အသ္မာ လောကာ ပရံ လောကံ, ကထံ ပေစ္စ န သောစတိ’’။

မြန်֍ ၁၈၈။

‘‘သဒ္ဒဟာနော အရဟတံ, ဓမ္မံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊

သုဿူသံ [သုဿူသာ (သီ။ ပီ။)] လဘတေ ပညံ, အပ္ပမတ္တော ဝိစက္ခဏော။

မြန်֍ ၁၈၉။

‘‘ပတိရူပကာရီ ဓုရဝါ, ဥဋ္ဌာတာ ဝိန္ဒတေ ဓနံ၊

သစ္စေန ကိတ္တိံ ပပ္ပေါတိ, ဒဒံ မိတ္တာနိ ဂန္ထတိ။

မြန်֍ ၁၉၀။

‘‘ယဿေတေ စတုရော ဓမ္မာ, သဒ္ဓဿ ဃရမေသိနော၊

သစ္စံ ဓမ္မော [ဒမော (?)] ဓိတိ စာဂေါ, သ ဝေ ပေစ္စ န သောစတိ။

မြန်֍ ၁၉၁။

‘‘ဣင်္ဃ အညေပိ ပုစ္ဆဿု, ပုထူ သမဏဗြာဟ္မဏေ၊

ယဒိ သစ္စာ ဒမာ စာဂါ, ခန္တျာ ဘိယျောဓ ဝိဇ္ဇတိ’’။

မြန်֍ ၁၉၂။

‘‘ကထံ နု ဒါနိ ပုစ္ဆေယျံ, ပုထူ သမဏဗြာဟ္မဏေ၊

ယောဟံ [သောဟံ (သီ။ ပီ။)] အဇ္ဇ ပဇာနာမိ, ယော အတ္ထော သမ္ပရာယိကော။

မြန်֍ ၁၉၃။

‘‘အတ္ထာယ ဝတ မေ ဗုဒ္ဓေါ, ဝါသာယာဠဝိမာဂမာ၊

ယောဟံ [အဋ္ဌိနှာရူဟိ သံယုတ္တော (သျာ။ က။)] အဇ္ဇ ပဇာနာမိ, ယတ္ထ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ။

မြန်֍ ၁၉၄။

‘‘သော အဟံ ဝိစရိဿာမိ, ဂါမာ ဂါမံ ပုရာ ပုရံ၊

နမဿမာနော သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဓမ္မဿ စ သုဓမ္မတ’’န္တိ။

အာဠဝကသုတ္တံ ဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၁။ ဝိဇယသုတ္တ

မြန်֍ ၁၉၅။

စရံ ဝါ ယဒိ ဝါ တိဋ္ဌံ, နိသိန္နော ဥဒ ဝါ သယံ၊

သမိဉ္ဇေတိ ပသာရေတိ, ဧသာ ကာယဿ ဣဉ္ဇနာ။

မြန်֍ ၁၉၆။

အဋ္ဌိနဟာရုသံယုတ္တော, တစမံသာဝလေပနော၊

ဆဝိယာ ကာယော ပဋိစ္ဆန္နော, ယထာဘူတံ န ဒိဿတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၈။)

မြန်֍ ၁၉၇။

အန္တပူရော ဥဒရပူရော, ယကနပေဠဿ [ယကပေဠဿ (သီ။ သျာ။)] ဝတ္ထိနော၊

ဟဒယဿ ပပ္ဖါသဿ, ဝက္ကဿ ပိဟကဿ စ။

မြန်֍ ၁၉၈။

သိင်္ဃာဏိကာယ ခေဠဿ, သေဒဿ စ မေဒဿ စ၊

လောဟိတဿ လသိကာယ, ပိတ္တဿ စ ဝသာယ စ။

မြန်֍ ၁၉၉။

အထဿ နဝဟိ သောတေဟိ, အသုစီ သဝတိ သဗ္ဗဒါ၊

အက္ခိမှာ အက္ခိဂူထကော, ကဏ္ဏမှာ ကဏ္ဏဂူထကော။

မြန်֍ ၂၀၀။

သိင်္ဃာဏိကာ စ နာသတော, မုခေန ဝမတေကဒါ၊

ပိတ္တံ သေမှဉ္စ ဝမတိ, ကာယမှာ သေဒဇလ္လိကာ။

မြန်֍ ၂၀၁။

အထဿ သုသိရံ သီသံ, မတ္ထလုင်္ဂဿ ပူရိတံ၊

သုဘတော နံ မညတိ, ဗာလော အဝိဇ္ဇာယ ပုရက္ခတော။

မြန်֍ ၂၀၂။

ယဒါ စ သော မတော သေတိ, ဥဒ္ဓုမာတော ဝိနီလကော၊

အပဝိဒ္ဓေါ သုသာနသ္မိံ, အနပေက္ခာ ဟောန္တိ ဉာတယော။

မြန်֍ ၂၀၃။

ခါဒန္တိ နံ သုဝါနာ [သုပါဏာ (ပီ။)] စ, သိင်္ဂါလာ [သိဂါလာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဝကာ ကိမီ၊

ကာကာ ဂိဇ္ဈာ စ ခါဒန္တိ, ယေ စညေ သန္တိ ပါဏိနော။

မြန်֍ ၂၀၄။

သုတွာန ဗုဒ္ဓဝစနံ, ဘိက္ခု ပညာဏဝါ ဣဓ၊

သော ခေါ နံ ပရိဇာနာတိ, ယထာဘူတဉှိ ပဿတိ။

မြန်֍ ၂၀၅။

ယထာ ဣဒံ တထာ ဧတံ, ယထာ ဧတံ တထာ ဣဒံ၊

အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ, ကာယေ ဆန္ဒံ ဝိရာဇယေ။

မြန်֍ ၂၀၆။

ဆန္ဒရာဂဝိရတ္တော သော, ဘိက္ခု ပညာဏဝါ ဣဓ၊

အဇ္ဈဂါ အမတံ သန္တိံ, နိဗ္ဗာနံ ပဒမစ္စုတံ။

မြန်֍ ၂၀၇။

ဒွိပါဒကောယံ [ဒိပါဒကောယံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] အသုစိ, ဒုဂ္ဂန္ဓော ပရိဟာရတိ [ပရိဟီရတိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊

နာနာကုဏပပရိပူရော, ဝိဿဝန္တော တတော တတော။

မြန်֍ ၂၀၈။

ဧတာဒိသေန ကာယေန, ယော မညေ ဥဏ္ဏမေတဝေ [ဥန္နမေတဝေ (?)]၊

ပရံ ဝါ အဝဇာနေယျ, ကိမညတြ အဒဿနာတိ။

ဝိဇယသုတ္တံ ဧကာဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၀၉။)

၁၂။ မုနိသုတ္တ

မြန်֍ ၂၀၉။

သန္ထဝါတော [သန္ဓဝတော (က။)] ဘယံ ဇာတံ, နိကေတာ ဇာယတေ ရဇော၊

အနိကေတမသန္ထဝံ, ဧတံ ဝေ မုနိဒဿနံ။

မြန်֍ ၂၁၀။

ယော ဇာတမုစ္ဆိဇ္ဇ န ရောပယေယျ, ဇာယန္တမဿ နာနုပ္ပဝေစ္ဆေ၊

တမာဟု ဧကံ မုနိနံ စရန္တံ, အဒ္ဒက္ခိ သော သန္တိပဒံ မဟေသိ။

မြန်֍ ၂၁၁။

သင်္ခါယ ဝတ္ထူနိ ပမာယ [ပဟာယ (က။ သီ။ က။), သမာယ (က။) ပ + မီ + တွာ = ပမာယ, ယထာ နိဿာယာတိပဒံ] ဗီဇံ, သိနေဟမဿ နာနုပ္ပဝေစ္ဆေ၊

သ ဝေ မုနီ ဇာတိခယန္တဒဿီ, တက္ကံ ပဟာယ န ဥပေတိ သင်္ခံ။

မြန်֍ ၂၁၂။

အညာယ သဗ္ဗာနိ နိဝေသနာနိ, အနိကာမယံ အညတရမ္ပိ တေသံ၊

သ ဝေ မုနီ ဝီတဂေဓော အဂိဒ္ဓေါ, နာယူဟတီ ပါရဂတော ဟိ ဟောတိ။

မြန်֍ ၂၁၃။

သဗ္ဗာဘိဘုံ သဗ္ဗဝိဒုံ သုမေဓံ, သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု အနူပလိတ္တံ၊

သဗ္ဗဉ္ဇဟံ တဏှက္ခယေ ဝိမုတ္တံ, တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ [မုနိံ (သီ။ ပီ။)] ဝေဒယန္တိ။

မြန်֍ ၂၁၄။

ပညာဗလံ သီလဝတူပပန္နံ, သမာဟိတံ ဈာနရတံ သတီမံ၊

သင်္ဂါ ပမုတ္တံ အခိလံ အနာသဝံ, တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၀။)

မြန်֍ ၂၁၅။

ဧကံ စရန္တံ မုနိမပ္ပမတ္တံ, နိန္ဒာပသံသာသု အဝေဓမာနံ၊

သီဟံဝ သဒ္ဒေသု အသန္တသန္တံ, ဝါတံဝ ဇာလမှိ အသဇ္ဇမာနံ၊

ပဒ္မံဝ [ပဒုမံဝ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] တောယေန အလိပ္ပမာနံ [အလိမ္ပမာနံ (သျာ။ က။)], နေတာရမညေသမနညနေယျံ၊

တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

မြန်֍ ၂၁၆။

ယော ဩဂဟဏေ ထမ္ဘောရိဝါဘိဇာယတိ, ယသ္မိံ ပရေ ဝါစာပရိယန္တံ [ဝါစံ ပရိယန္တံ (က။)] ဝဒန္တိ၊

တံ ဝီတရာဂံ သုသမာဟိတိန္ဒြိယံ, တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

မြန်֍ ၂၁၇။

ယော ဝေ ဌိတတ္တော တသရံဝ ဥဇ္ဇု, ဇိဂုစ္ဆတိ ကမ္မေဟိ ပါပကေဟိ၊

ဝီမံသမာနော ဝိသမံ သမဉ္စ, တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

မြန်֍ ၂၁၈။

ယော သညတတ္တော န ကရောတိ ပါပံ, ဒဟရော မဇ္ဈိမော စ မုနိ [ဒဟရော စ မဇ္ဈော စ မုနီ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ယတတ္တော၊

အရောသနေယျော န သော ရောသေတိ ကဉ္စိ [န ရောသေတိ (သျာ။)], တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

မြန်֍ ၂၁၉။

ယဒဂ္ဂတော မဇ္ဈတော သေသတော ဝါ, ပိဏ္ဍံ လဘေထ ပရဒတ္တူပဇီဝီ၊

နာလံ ထုတုံ နောပိ နိပစ္စဝါဒီ, တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

မြန်֍ ၂၂၀။

မုနိံ စရန္တံ ဝိရတံ မေထုနသ္မာ, ယော ယောဗ္ဗနေ နောပနိဗဇ္ဈတေ ကွစိ၊

မဒပ္ပမာဒါ ဝိရတံ ဝိပ္ပမုတ္တံ, တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၁။)

မြန်֍ ၂၂၁။

အညာယ လောကံ ပရမတ္ထဒဿိံ, ဩဃံ သမုဒ္ဒံ အတိတရိယ တာဒိံ၊

တံ ဆိန္နဂန္ထံ အသိတံ အနာသဝံ, တံ ဝါပိ ဓီရာ မုနိ ဝေဒယန္တိ။

မြန်֍ ၂၂၂။

အသမာ ဥဘော ဒူရဝိဟာရဝုတ္တိနော, ဂိဟီ [ဂိဟိ (က။)] ဒါရပေါသီ အမမော စ သုဗ္ဗတော၊

ပရပါဏရောဓာယ ဂိဟီ အသညတော, နိစ္စံ မုနီ ရက္ခတိ ပါဏိနေ [ပါဏိနော (သီ။)] ယတော။

မြန်֍ ၂၂၃။

သိခီ ယထာ နီလဂီဝေါ [နီလဂိဝေါ (သျာ။)] ဝိဟင်္ဂမော, ဟံသဿ နောပေတိ ဇဝံ ကုဒါစနံ၊

ဧဝံ ဂိဟီ နာနုကရောတိ ဘိက္ခုနော, မုနိနော ဝိဝိတ္တဿ ဝနမှိ ဈာယတောတိ။

မုနိသုတ္တံ ဒွါဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

ဥရဂဝဂ္ဂေါ ပဌမော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ –

ဥရဂေါ ဓနိယော စေဝ, ဝိသာဏဉ္စ တထာ ကသိ၊

စုန္ဒော ပရာဘဝေါ စေဝ, ဝသလော မေတ္တဘာဝနာ။

သာတာဂိရော အာဠဝကော, ဝိဇယော စ တထာ မုနိ၊

ဒွါဒသေတာနိ သုတ္တာနိ, ဥရဂဝဂ္ဂေါတိ ဝုစ္စတီတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၂။)

၂။ စူဠဝဂ္ဂ

၁။ ရတနသုတ္တ

မြန်֍ ၂၂၄။

ယာနီဓ ဘူတာနိ သမာဂတာနိ, ဘုမ္မာနိ [ဘူမာနိ (က။)] ဝါ ယာနိ ဝ အန္တလိက္ခေ၊

သဗ္ဗေဝ ဘူတာ သုမနာ ဘဝန္တု, အထောပိ သက္ကစ္စ သုဏန္တု ဘာသိတံ။

မြန်֍ ၂၂၅။

တသ္မာ ဟိ ဘူတာ နိသာမေထ သဗ္ဗေ, မေတ္တံ ကရောထ မာနုသိယာ ပဇာယ၊

ဒိဝါ စ ရတ္တော စ ဟရန္တိ ယေ ဗလိံ, တသ္မာ ဟိ နေ ရက္ခထ အပ္ပမတ္တာ။

မြန်֍ ၂၂၆။

ယံ ကိဉ္စိ ဝိတ္တံ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ, သဂ္ဂေသု ဝါ ယံ ရတနံ ပဏီတံ၊

န နော သမံ အတ္ထိ တထာဂတေန, ဣဒမ္ပိ ဗုဒ္ဓေ ရတနံ ပဏီတံ၊

ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၂၇။

ခယံ ဝိရာဂံ အမတံ ပဏီတံ, ယဒဇ္ဈဂါ သကျမုနီ သမာဟိတော၊

န တေန ဓမ္မေန သမတ္ထိ ကိဉ္စိ, ဣဒမ္ပိ ဓမ္မေ ရတနံ ပဏီတံ၊

ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၂၈။

ယံ ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌော ပရိဝဏ္ဏယီ သုစိံ, သမာဓိမာနန္တရိကညမာဟု၊

သမာဓိနာ တေန သမော န ဝိဇ္ဇတိ, ဣဒမ္ပိ ဓမ္မေ ရတနံ ပဏီတံ၊

ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၃။)

မြန်֍ ၂၂၉။

ယေ ပုဂ္ဂလာ အဋ္ဌ သတံ ပသတ္ထာ, စတ္တာရိ ဧတာနိ ယုဂါနိ ဟောန္တိ၊

တေ ဒက္ခိဏေယျာ သုဂတဿ သာဝကာ, ဧတေသု ဒိန္နာနိ မဟပ္ဖလာနိ၊

ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၀။

ယေ သုပ္ပယုတ္တာ မနသာ ဒဠှေန, နိက္ကာမိနော ဂေါတမသာသနမှိ၊

တေ ပတ္တိပတ္တာ အမတံ ဝိဂယှ, လဒ္ဓါ မုဓာ နိဗ္ဗုတိံ [နိဗ္ဗုတိ (က။)] ဘုဉ္ဇမာနာ၊

ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၁။

ယထိန္ဒခီလော ပထဝိဿိတော [ပဒဝိဿိတော (က။ သီ။), ပဌဝိံ သိတော (က။ သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] သိယာ, စတုဗ္ဘိ ဝါတေဟိ အသမ္ပကမ္ပိယော၊

တထူပမံ သပ္ပုရိသံ ဝဒါမိ, ယော အရိယသစ္စာနိ အဝေစ္စ ပဿတိ၊

ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၂။

ယေ အရိယသစ္စာနိ ဝိဘာဝယန္တိ, ဂမ္ဘီရပညေန သုဒေသိတာနိ၊

ကိဉ္စာပိ တေ ဟောန္တိ ဘုသံ ပမတ္တာ, န တေ ဘဝံ အဋ္ဌမမာဒိယန္တိ၊

ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၃။

သဟာဝဿ ဒဿနသမ္ပဒါယ [သဟာဝသဒ္ဒဿနသမ္ပဒါယ (က။)], တယဿု ဓမ္မာ ဇဟိတာ ဘဝန္တိ၊

သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆိတဉ္စ, သီလဗ္ဗတံ ဝါပိ ယဒတ္ထိ ကိဉ္စိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၄။)

မြန်֍ ၂၃၄။

စတူဟပါယေဟိ စ ဝိပ္ပမုတ္တော, ဆစ္စာဘိဌာနာနိ [ဆ စာဘိဌာနာနိ (သီ။ သျာ။)] ဘဗ္ဗ ကာတုံ [အဘဗ္ဗော ကာတုံ (သီ။)]၊

ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၅။

ကိဉ္စာပိ သော ကမ္မ [ကမ္မံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ကရောတိ ပါပကံ, ကာယေန ဝါစာ ဥဒ စေတသာ ဝါ၊

အဘဗ္ဗ [အဘဗ္ဗော (ဗဟူသု)] သော တဿ ပဋိစ္ဆဒါယ [ပဋိစ္ဆာဒါယ (သီ။)], အဘဗ္ဗတာ ဒိဋ္ဌပဒဿ ဝုတ္တာ၊

ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၆။

ဝနပ္ပဂုမ္ဗေ ယထ [ယထာ (သီ။ သျာ။)] ဖုဿိတဂ္ဂေ, ဂိမှာနမာသေ ပဌမသ္မိံ [ပဌမသ္မိ (?)] ဂိမှေ၊

တထူပမံ ဓမ္မဝရံ အဒေသယိ [အဒေသယီ (သီ။)], နိဗ္ဗာနဂါမိံ ပရမံ ဟိတာယ၊

ဣဒမ္ပိ ဗုဒ္ဓေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၇။

ဝရော ဝရညူ ဝရဒေါ ဝရာဟရော, အနုတ္တရော ဓမ္မဝရံ အဒေသယိ၊

ဣဒမ္ပိ ဗုဒ္ဓေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၃၈။

ခီဏံ ပုရာဏံ နဝ နတ္ထိ သမ္ဘဝံ, ဝိရတ္တစိတ္တာယတိကေ ဘဝသ္မိံ၊

တေ ခီဏဗီဇာ အဝိရူဠှိဆန္ဒာ, နိဗ္ဗန္တိ ဓီရာ ယထာယံ [ယထယံ (က။)] ပဒီပေါ၊

ဣဒမ္ပိ သံဃေ ရတနံ ပဏီတံ, ဧတေန သစ္စေန သုဝတ္ထိ ဟောတု။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၅။)

မြန်֍ ၂၃၉။

ယာနီဓ ဘူတာနိ သမာဂတာနိ, ဘုမ္မာနိ ဝါ ယာနိ ဝ အန္တလိက္ခေ၊

တထာဂတံ ဒေဝမနုဿပူဇိတံ, ဗုဒ္ဓံ နမဿာမ သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၄၀။

ယာနီဓ ဘူတာနိ သမာဂတာနိ, ဘုမ္မာနိ ဝါ ယာနိ ဝ အန္တလိက္ခေ၊

တထာဂတံ ဒေဝမနုဿပူဇိတံ, ဓမ္မံ နမဿာမ သုဝတ္ထိ ဟောတု။

မြန်֍ ၂၄၁။

ယာနီဓ ဘူတာနိ သမာဂတာနိ, ဘုမ္မာနိ ဝါ ယာနိ ဝ အန္တလိက္ခေ၊

တထာဂတံ ဒေဝမနုဿပူဇိတံ, သံဃံ နမဿာမ သုဝတ္ထိ ဟောတူတိ။

ရတနသုတ္တံ ပဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

၂။ အာမဂန္ဓသုတ္တ

မြန်֍ ၂၄၂။

‘‘သာမာကစိင်္ဂူလကစီနကာနိ စ, ပတ္တပ္ဖလံ မူလဖလံ ဂဝိပ္ဖလံ၊

ဓမ္မေန လဒ္ဓံ သတမသ္နမာနာ [သတမသမာနာ (သီ။ ပီ။), သတမဿမာနာ (သျာ။ ကံ။)], န ကာမကာမာ အလိကံ ဘဏန္တိ။

မြန်֍ ၂၄၃။

‘‘ယဒသ္နမာနော သုကတံ သုနိဋ္ဌိတံ, ပရေဟိ ဒိန္နံ ပယတံ ပဏီတံ၊

သာလီနမန္နံ ပရိဘုဉ္ဇမာနော, သော ဘုဉ္ဇသီ ကဿပ အာမဂန္ဓံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၆။)

မြန်֍ ၂၄၄။

‘‘န အာမဂန္ဓော မမ ကပ္ပတီတိ, ဣစ္စေဝ တွံ ဘာသသိ ဗြဟ္မဗန္ဓု၊

သာလီနမန္နံ ပရိဘုဉ္ဇမာနော, သကုန္တမံသေဟိ သုသင်္ခတေဟိ၊

ပုစ္ဆာမိ တံ ကဿပ ဧတမတ္ထံ, ကထံ ပကာရော တဝ အာမဂန္ဓော’’။

မြန်֍ ၂၄၅။

‘‘ပါဏာတိပါတော ဝဓဆေဒဗန္ဓနံ, ထေယျံ မုသာဝါဒေါ နိကတိဝဉ္စနာနိ စ၊

အဇ္ဈေနကုတ္တံ [အဇ္ဈေန ကုဇ္ဇံ (သီ။ ပီ။)] ပရဒါရသေဝနာ, ဧသာမဂန္ဓော န ဟိ မံသဘောဇနံ။

မြန်֍ ၂၄၆။

‘‘ယေ ဣဓ ကာမေသု အသညတာ ဇနာ, ရသေသု ဂိဒ္ဓါ အသုစိဘာဝမဿိတာ [အသုစီကမိဿိတာ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊

နတ္ထိကဒိဋ္ဌီ ဝိသမာ ဒုရန္နယာ, ဧသာမဂန္ဓော န ဟိ မံသဘောဇနံ။

မြန်֍ ၂၄၇။

‘‘ယေ လူခသာ ဒါရုဏာ ပိဋ္ဌိမံသိကာ [ယေ လူခရသာ ဒါရုဏာ ပရပိဋ္ဌိမံသိကာ (က။)], မိတ္တဒ္ဒုနော နိက္ကရုဏာတိမာနိနော၊

အဒါနသီလာ န စ ဒေန္တိ ကဿစိ, ဧသာမဂန္ဓော န ဟိ မံသဘောဇနံ။

မြန်֍ ၂၄၈။

‘‘ကောဓော မဒေါ ထမ္ဘော ပစ္စုပဋ္ဌာပနာ [ပစ္စုဋ္ဌာပနာ စ (သီ။ သျာ။), ပစ္စုဋ္ဌာပနာ (ပီ။)], မာယာ ဥသူယာ ဘဿသမုဿယော စ၊

မာနာတိမာနော စ အသဗ္ဘိ သန္ထဝေါ, ဧသာမဂန္ဓော န ဟိ မံသဘောဇနံ။

မြန်֍ ၂၄၉။

‘‘ယေ ပါပသီလာ ဣဏဃာတသူစကာ, ဝေါဟာရကူဋာ ဣဓ ပါဋိရူပိကာ [ပါတိရူပိကာ (?)]၊

နရာဓမာ ယေဓ ကရောန္တိ ကိဗ္ဗိသံ, ဧသာမဂန္ဓော န ဟိ မံသဘောဇနံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၇။)

မြန်֍ ၂၅၀။

‘‘ယေ ဣဓ ပါဏေသု အသညတာ ဇနာ, ပရေသမာဒါယ ဝိဟေသမုယျုတာ၊

ဒုဿီလလုဒ္ဒါ ဖရုသာ အနာဒရာ, ဧသာမဂန္ဓော န ဟိ မံသဘောဇနံ။

မြန်֍ ၂၅၁။

‘‘ဧတေသု ဂိဒ္ဓါ ဝိရုဒ္ဓါတိပါတိနော, နိစ္စုယျုတာ ပေစ္စ တမံ ဝဇန္တိ ယေ၊

ပတန္တိ သတ္တာ နိရယံ အဝံသိရာ, ဧသာမဂန္ဓော န ဟိ မံသဘောဇနံ။

မြန်֍ ၂၅၂။

‘‘န မစ္ဆမံသာနမနာသကတ္တံ [န မစ္ဆမံသံ န အနာသကတ္တံ (သီ။ အဋ္ဌ မူလပါဌော), န မံစ္ဆမံသာနာနာသကတ္တံ (သျာ။ က။)], န နဂ္ဂိယံ န မုဏ္ဍိယံ ဇဋာဇလ္လံ၊

ခရာဇိနာနိ နာဂ္ဂိဟုတ္တဿုပသေဝနာ, ယေ ဝါပိ လောကေ အမရာ ဗဟူ တပါ၊

မန္တာဟုတီ ယညမုတူပသေဝနာ, သောဓေန္တိ မစ္စံ အဝိတိဏ္ဏကင်္ခံ။

မြန်֍ ၂၅၃။

‘‘ယော တေသု [သောတေသု (သီ။ ပီ။)] ဂုတ္တော ဝိဒိတိန္ဒြိယော စရေ, ဓမ္မေ ဌိတော အဇ္ဇဝမဒ္ဒဝေ ရတော၊

သင်္ဂါတိဂေါ သဗ္ဗဒုက္ခပ္ပဟီနော, န လိပ္ပတိ [န လိမ္ပတိ (သျာ။ ကံ က။)] ဒိဋ္ဌသုတေသု ဓီရော’’။

မြန်֍ ၂၅၄။

ဣစ္စေတမတ္ထံ ဘဂဝါ ပုနပ္ပုနံ, အက္ခာသိ နံ [တံ (သီ။ ပီ။)] ဝေဒယိ မန္တပါရဂူ၊

စိတြာဟိ ဂါထာဟိ မုနီ ပကာသယိ, နိရာမဂန္ဓော အသိတော ဒုရန္နယော။

မြန်֍ ၂၅၅။

သုတွာန ဗုဒ္ဓဿ သုဘာသိတံ ပဒံ, နိရာမဂန္ဓံ သဗ္ဗဒုက္ခပ္ပနူဒနံ၊

နီစမနော ဝန္ဒိ တထာဂတဿ, တတ္ထေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇမရောစယိတ္ထာတိ။

အာမဂန္ဓသုတ္တံ ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၈။)

၃။ ဟိရိသုတ္တ

မြန်֍ ၂၅၆။

ဟိရိံ တရန္တံ ဝိဇိဂုစ္ဆမာနံ, တဝါဟမသ္မိ [သခါဟမသ္မိ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဣတိ ဘာသမာနံ၊

သယှာနိ ကမ္မာနိ အနာဒိယန္တံ, နေသော မမန္တိ ဣတိ နံ ဝိဇညာ။

မြန်֍ ၂၅၇။

အနနွယံ [အတ္ထနွယံ (က။)] ပိယံ ဝါစံ, ယော မိတ္တေသု ပကုဗ္ဗတိ၊

အကရောန္တံ ဘာသမာနံ, ပရိဇာနန္တိ ပဏ္ဍိတာ။

မြန်֍ ၂၅၈။

န သော မိတ္တော ယော သဒါ အပ္ပမတ္တော, ဘေဒါသင်္ကီ ရန္ဓမေဝါနုပဿီ၊

ယသ္မိဉ္စ သေတိ ဥရသီဝ ပုတ္တော, သ ဝေ မိတ္တော ယော ပရေဟိ အဘေဇ္ဇော။

မြန်֍ ၂၅၉။

ပါမုဇ္ဇကရဏံ ဌာနံ, ပသံသာဝဟနံ သုခံ၊

ဖလာနိသံသော ဘာဝေတိ, ဝဟန္တော ပေါရိသံ ဓုရံ။

မြန်֍ ၂၆၀။

ပဝိဝေကရသံ ပိတွာ, ရသံ ဥပသမဿ စ၊

နိဒ္ဒရော ဟောတိ နိပ္ပါပေါ, ဓမ္မပီတိရသံ ပိဝန္တိ။

ဟိရိသုတ္တံ တတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

၄။ မင်္ဂလသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ အညတရာ ဒေဝတာ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏာ ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ သာ ဒေဝတာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၂၆၁။

‘‘ဗဟူ ဒေဝါ မနုဿာ စ, မင်္ဂလာနိ အစိန္တယုံ၊

အာကင်္ခမာနာ သောတ္ထာနံ, ဗြူဟိ မင်္ဂလမုတ္တမံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၁၉။)

မြန်֍ ၂၆၂။

‘‘အသေဝနာ စ ဗာလာနံ, ပဏ္ဍိတာနဉ္စ သေဝနာ၊

ပူဇာ စ ပူဇနေယျာနံ [ပူဇနီယာနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)], ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၆၃။

‘‘ပတိရူပဒေသဝါသော စ, ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာ၊

အတ္တသမ္မာပဏိဓိ [အတ္တသမ္မာပဏီဓီ (ကတ္ထစိ)] စ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၆၄။

‘‘ဗာဟုသစ္စဉ္စ သိပ္ပဉ္စ, ဝိနယော စ သုသိက္ခိတော၊

သုဘာသိတာ စ ယာ ဝါစာ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၆၅။

‘‘မာတာပိတု ဥပဋ္ဌာနံ, ပုတ္တဒါရဿ သင်္ဂဟော၊

အနာကုလာ စ ကမ္မန္တာ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၆၆။

‘‘ဒါနဉ္စ ဓမ္မစရိယာ စ, ဉာတကာနဉ္စ သင်္ဂဟော၊

အနဝဇ္ဇာနိ ကမ္မာနိ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၆၇။

‘‘အာရတီ ဝိရတီ ပါပါ, မဇ္ဇပါနာ စ သံယမော၊

အပ္ပမာဒေါ စ ဓမ္မေသု, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၆၈။

‘‘ဂါရဝေါ စ နိဝါတော စ, သန္တုဋ္ဌိ စ ကတညုတာ၊

ကာလေန ဓမ္မဿဝနံ [ဓမ္မသဝဏံ (ကတ္ထစိ), ဓမ္မသဝနံ (သီ။ က။)], ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၆၉။

‘‘ခန္တီ စ သောဝစဿတာ, သမဏာနဉ္စ ဒဿနံ၊

ကာလေန ဓမ္မသာကစ္ဆာ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၇၀။

‘‘တပေါ စ ဗြဟ္မစရိယဉ္စ, အရိယသစ္စာန ဒဿနံ၊

နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာ စ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၇၁။

‘‘ဖုဋ္ဌဿ လောကဓမ္မေဟိ, စိတ္တံ ယဿ န ကမ္ပတိ၊

အသောကံ ဝိရဇံ ခေမံ, ဧတံ မင်္ဂလမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၂၇၂။

‘‘ဧတာဒိသာနိ ကတွာန, သဗ္ဗတ္ထမပရာဇိတာ၊

သဗ္ဗတ္ထ သောတ္ထိံ ဂစ္ဆန္တိ, တံ တေသံ မင်္ဂလမုတ္တမ’’န္တိ။

မင်္ဂလသုတ္တံ စတုတ္ထံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၀။)

၅။ သူစိလောမသုတ္တံ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဂယာယံ ဝိဟရတိ ဋင်္ကိတမဉ္စေ သူစိလောမဿ ယက္ခဿ ဘဝနေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ခရော စ ယက္ခော သူစိလောမော စ ယက္ခော ဘဂဝတော အဝိဒူရေ အတိက္ကမန္တိ။ အထ ခေါ ခရော ယက္ခော သူစိလောမံ ယက္ခံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဧသော သမဏော’’တိ။ ‘‘နေသော သမဏော, သမဏကော ဧသော။ ယာဝါဟံ ဇာနာမိ [ယာဝ ဇာနာမိ (သီ။ ပီ။)] ယဒိ ဝါ သော သမဏော [ယဒိ ဝါ သမဏော (သျာ။)], ယဒိ ဝါ သော သမဏကော’’တိ [ယဒိ ဝါ သမဏကောတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။

အထ ခေါ သူစိလောမော ယက္ခော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတော ကာယံ ဥပနာမေသိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ကာယံ အပနာမေသိ။ အထ ခေါ သူစိလောမော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဘာယသိ မံ, သမဏာ’’တိ? ‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, ဘာယာမိ၊ အပိ စ တေ သပ္ဖဿော ပါပကော’’တိ။

‘‘ပဉှံ တံ, သမဏ, ပုစ္ဆိဿာမိ။ သစေ မေ န ဗျာကရိဿသိ, စိတ္တံ ဝါ တေ ခိပိဿာမိ, ဟဒယံ ဝါ တေ ဖာလေဿာမိ, ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ ခိပိဿာမီ’’တိ။

‘‘န ခွါဟံ တံ, အာဝုသော, ပဿာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ယော မေ စိတ္တံ ဝါ ခိပေယျ ဟဒယံ ဝါ ဖာလေယျ ပါဒေသု ဝါ ဂဟေတွာ ပါရဂင်္ဂါယ ခိပေယျ။ အပိ စ တွံ, အာဝုသော, ပုစ္ဆ ယဒါကင်္ခသီ’’တိ။ အထ ခေါ သူစိလောမော ယက္ခော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၂၇၃။

‘‘ရာဂေါ စ ဒေါသော စ ကုတောနိဒါနာ, အရတီ ရတီ လောမဟံသော ကုတောဇာ၊

ကုတော သမုဋ္ဌာယ မနောဝိတက္ကာ, ကုမာရကာ ဓင်္ကမိဝေါဿဇန္တိ’’။

မြန်֍ ၂၇၄။

‘‘ရာဂေါ စ ဒေါသော စ ဣတောနိဒါနာ, အရတီ ရတီ လောမဟံသော ဣတောဇာ၊

ဣတော သမုဋ္ဌာယ မနောဝိတက္ကာ, ကုမာရကာ ဓင်္ကမိဝေါဿဇန္တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၁။)

မြန်֍ ၂၇၅။

‘‘သ္နေဟဇာ အတ္တသမ္ဘူတာ, နိဂြောဓဿေဝ ခန္ဓဇာ၊

ပုထူ ဝိသတ္တာ ကာမေသု, မာလုဝါဝ ဝိတတာဝနေ။

မြန်֍ ၂၇၆။

‘‘ယေ နံ ပဇာနန္တိ ယတောနိဒါနံ, တေ နံ ဝိနောဒေန္တိ သုဏောဟိ ယက္ခ၊

တေ ဒုတ္တရံ ဩဃမိမံ တရန္တိ, အတိဏ္ဏပုဗ္ဗံ အပုနဗ္ဘဝါယာ’’တိ။

သူစိလောမသုတ္တံ ပဉ္စမံ နိဋ္ဌိတံ။

၆။ ဓမ္မစရိယသုတ္တ

မြန်֍ ၂၇၇။

ဓမ္မစရိယံ ဗြဟ္မစရိယံ, ဧတဒါဟု ဝသုတ္တမံ၊

ပဗ္ဗဇိတောပိ စေ ဟောတိ, အဂါရာ အနဂါရိယံ။

မြန်֍ ၂၇၈။

သော စေ မုခရဇာတိကော, ဝိဟေသာဘိရတော မဂေါ၊

ဇီဝိတံ တဿ ပါပိယော, ရဇံ ဝဍ္ဎေတိ အတ္တနော။

မြန်֍ ၂၇၉။

ကလဟာဘိရတော ဘိက္ခု, မောဟဓမ္မေန အာဝုတော၊

အက္ခာတမ္ပိ န ဇာနာတိ, ဓမ္မံ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတံ။

မြန်֍ ၂၈၀။

ဝိဟေသံ ဘာဝိတတ္တာနံ, အဝိဇ္ဇာယ ပုရက္ခတော၊

သံကိလေသံ န ဇာနာတိ, မဂ္ဂံ နိရယဂါမိနံ။

မြန်֍ ၂၈၁။

ဝိနိပါတံ သမာပန္နော, ဂဗ္ဘာ ဂဗ္ဘံ တမာ တမံ၊

သ ဝေ တာဒိသကော ဘိက္ခု, ပေစ္စ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတိ။

မြန်֍ ၂၈၂။

ဂူထကူပေါ ယထာ အဿ, သမ္ပုဏ္ဏော ဂဏဝဿိကော၊

ယော စ ဧဝရူပေါ အဿ, ဒုဗ္ဗိသောဓော ဟိ သာင်္ဂဏော။

မြန်֍ ၂၈၃။

ယံ ဧဝရူပံ ဇာနာထ, ဘိက္ခဝေါ ဂေဟနိဿိတံ၊

ပါပိစ္ဆံ ပါပသင်္ကပ္ပံ, ပါပအာစာရဂေါစရံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၂။)

မြန်֍ ၂၈၄။

သဗ္ဗေ သမဂ္ဂါ ဟုတွာန, အဘိနိဗ္ဗဇ္ဇိယာထ [အဘိနိဗ္ဗဇ္ဇယာထ (သီ။ ပီ။ အ။ နိ။ ၈။၁၀)] နံ၊

ကာရဏ္ဍဝံ [ကာရဏ္ဍံ ဝ (သျာ။ က။) အ။ နိ။ ၈။၁၀] နိဒ္ဓမထ, ကသမ္ဗုံ အပကဿထ [အဝကဿထ (သီ။ သျာ။ က။)]။

မြန်֍ ၂၈၅။

တတော ပလာပေ [ပလာသေ (က။)] ဝါဟေထ, အဿမဏေ သမဏမာနိနေ၊

နိဒ္ဓမိတွာန ပါပိစ္ဆေ, ပါပအာစာရဂေါစရေ။

မြန်֍ ၂၈၆။

သုဒ္ဓါ သုဒ္ဓေဟိ သံဝါသံ, ကပ္ပယဝှေါ ပတိဿတာ၊

တတော သမဂ္ဂါ နိပကာ, ဒုက္ခဿန္တံ ကရိဿထာတိ။

ဓမ္မစရိယသုတ္တံ [ကပိလသုတ္တံ (အဋ္ဌ။)] ဆဋ္ဌံ နိဋ္ဌိတံ။

၇။ ဗြာဟ္မဏဓမ္မိကသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာ ကောသလကာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဇိဏ္ဏာ ဝုဍ္ဎာ မဟလ္လကာ အဒ္ဓဂတာ ဝယောအနုပ္ပတ္တာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နာ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘သန္ဒိဿန္တိ နု ခေါ, ဘော ဂေါတမ, ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဗြာဟ္မဏဓမ္မေ’’တိ? ‘‘န ခေါ, ဗြာဟ္မဏာ, သန္ဒိဿန္တိ ဧတရဟိ ဗြာဟ္မဏာ ပေါရာဏာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဗြာဟ္မဏဓမ္မေ’’တိ။ ‘‘သာဓု နော ဘဝံ ဂေါတမော ပေါရာဏာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဗြာဟ္မဏဓမ္မံ ဘာသတု, သစေ ဘောတော ဂေါတမဿ အဂရူ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဗြာဟ္မဏာ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ, ဘာသိဿာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ တေ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

မြန်֍ ၂၈၇။

‘‘ဣသယော ပုဗ္ဗကာ အာသုံ, သညတတ္တာ တပဿိနော၊

ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ဟိတွာ, အတ္တဒတ္ထမစာရိသုံ။

မြန်֍ ၂၈၈။

‘‘န ပသူ ဗြာဟ္မဏာနာသုံ, န ဟိရညံ န ဓာနိယံ၊

သဇ္ဈာယဓနဓညာသုံ, ဗြဟ္မံ နိဓိမပါလယုံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၃။)

မြန်֍ ၂၈၉။

‘‘ယံ နေသံ ပကတံ အာသိ, ဒွါရဘတ္တံ ဥပဋ္ဌိတံ၊

သဒ္ဓါပကတမေသာနံ, ဒါတဝေ တဒမညိသုံ။

မြန်֍ ၂၉၀။

‘‘နာနာရတ္တေဟိ ဝတ္ထေဟိ, သယနေဟာဝသထေဟိ စ၊

ဖီတာ ဇနပဒါ ရဋ္ဌာ, တေ နမဿိံသု ဗြာဟ္မဏေ။

မြန်֍ ၂၉၁။

‘‘အဝဇ္ဈာ ဗြာဟ္မဏာ အာသုံ, အဇေယျာ ဓမ္မရက္ခိတာ၊

န နေ ကောစိ နိဝါရေသိ, ကုလဒွါရေသု သဗ္ဗသော။

မြန်֍ ၂၉၂။

‘‘အဋ္ဌစတ္တာလီသံ ဝဿာနိ, (ကောမာရ) ဗြဟ္မစရိယံ စရိံသု တေ၊

ဝိဇ္ဇာစရဏပရိယေဋ္ဌိံ, အစရုံ ဗြာဟ္မဏာ ပုရေ။

မြန်֍ ၂၉၃။

‘‘န ဗြာဟ္မဏာ အညမဂမုံ, နပိ ဘရိယံ ကိဏိံသု တေ၊

သမ္ပိယေနေဝ သံဝါသံ, သင်္ဂန္တွာ သမရောစယုံ။

မြန်֍ ၂၉၄။

‘‘အညတြ တမှာ သမယာ, ဥတုဝေရမဏိံ ပတိ၊

အန္တရာ မေထုနံ ဓမ္မံ, နာဿု ဂစ္ဆန္တိ ဗြာဟ္မဏာ။

မြန်֍ ၂၉၅။

‘‘ဗြဟ္မစရိယဉ္စ သီလဉ္စ, အဇ္ဇဝံ မဒ္ဒဝံ တပံ၊

သောရစ္စံ အဝိဟိံသဉ္စ, ခန္တိဉ္စာပိ အဝဏ္ဏယုံ။

မြန်֍ ၂၉၆။

‘‘ယော နေသံ ပရမော အာသိ, ဗြဟ္မာ ဒဠှပရက္ကမော၊

သ ဝါပိ မေထုနံ ဓမ္မံ, သုပိနန္တေပိ နာဂမာ။

မြန်֍ ၂၉၇။

‘‘တဿ ဝတ္တမနုသိက္ခန္တာ, ဣဓေကေ ဝိညုဇာတိကာ၊

ဗြဟ္မစရိယဉ္စ သီလဉ္စ, ခန္တိဉ္စာပိ အဝဏ္ဏယုံ။

မြန်֍ ၂၉၈။

‘‘တဏ္ဍုလံ သယနံ ဝတ္ထံ, သပ္ပိတေလဉ္စ ယာစိယ၊

ဓမ္မေန သမောဓာနေတွာ, တတော ယညမကပ္ပယုံ။

မြန်֍ ၂၉၉။

‘‘ဥပဋ္ဌိတသ္မိံ ယညသ္မိံ, နာဿု ဂါဝေါ ဟနိံသု တေ၊

ယထာ မာတာ ပိတာ ဘာတာ, အညေ ဝါပိ စ ဉာတကာ၊

ဂါဝေါ နော ပရမာ မိတ္တာ, ယာသု ဇာယန္တိ ဩသဓာ။

မြန်֍ ၃၀၀။

‘‘အန္နဒါ ဗလဒါ စေတာ, ဝဏ္ဏဒါ သုခဒါ တထာ [သုခဒါ စ တာ (က။)]၊

ဧတမတ္ထဝသံ ဉတွာ, နာဿု ဂါဝေါ ဟနိံသု တေ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၄။)

မြန်֍ ၃၀၁။

‘‘သုခုမာလာ မဟာကာယာ, ဝဏ္ဏဝန္တော ယသဿိနော၊

ဗြာဟ္မဏာ သေဟိ ဓမ္မေဟိ, ကိစ္စာကိစ္စေသု ဥဿုကာ၊

ယာဝ လောကေ အဝတ္တိံသု, သုခမေဓိတ္ထယံ ပဇာ။

မြန်֍ ၃၀၂။

‘‘တေသံ အာသိ ဝိပလ္လာသော, ဒိသွာန အဏုတော အဏုံ၊

ရာဇိနော စ ဝိယာကာရံ, နာရိယော သမလင်္ကတာ။

မြန်֍ ၃၀၃။

‘‘ရထေ စာဇညသံယုတ္တေ, သုကတေ စိတ္တသိဗ္ဗနေ၊

နိဝေသနေ နိဝေသေ စ, ဝိဘတ္တေ ဘာဂသော မိတေ။

မြန်֍ ၃၀၄။

‘‘ဂေါမဏ္ဍလပရိဗျူဠှံ, နာရီဝရဂဏာယုတံ၊

ဥဠာရံ မာနုသံ ဘောဂံ, အဘိဇ္ဈာယိံသု ဗြာဟ္မဏာ။

မြန်֍ ၃၀၅။

‘‘တေ တတ္ထ မန္တေ ဂန္ထေတွာ, ဩက္ကာကံ တဒုပါဂမုံ၊

ပဟူတဓနဓညောသိ, ယဇဿု ဗဟု တေ ဝိတ္တံ၊

ယဇဿု ဗဟု တေ ဓနံ။

မြန်֍ ၃၀၆။

‘‘တတော စ ရာဇာ သညတ္တော, ဗြာဟ္မဏေဟိ ရထေသဘော၊

အဿမေဓံ ပုရိသမေဓံ, သမ္မာပါသံ ဝါဇပေယျံ နိရဂ္ဂဠံ၊

ဧတေ ယာဂေ ယဇိတွာန, ဗြာဟ္မဏာနမဒါ ဓနံ။

မြန်֍ ၃၀၇။

‘‘ဂါဝေါ သယနဉ္စ ဝတ္ထဉ္စ, နာရိယော သမလင်္ကတာ၊

ရထေ စာဇညသံယုတ္တေ, သုကတေ စိတ္တသိဗ္ဗနေ။

မြန်֍ ၃၀၈။

‘‘နိဝေသနာနိ ရမ္မာနိ, သုဝိဘတ္တာနိ ဘာဂသော၊

နာနာဓညဿ ပူရေတွာ, ဗြာဟ္မဏာနမဒါ ဓနံ။

မြန်֍ ၃၀၉။

‘‘တေ စ တတ္ထ ဓနံ လဒ္ဓါ, သန္နိဓိံ သမရောစယုံ၊

တေသံ ဣစ္ဆာဝတိဏ္ဏာနံ, ဘိယျော တဏှာ ပဝဍ္ဎထ၊

တေ တတ္ထ မန္တေ ဂန္ထေတွာ, ဩက္ကာကံ ပုနမုပါဂမုံ။

မြန်֍ ၃၁၀။

‘‘ယထာ အာပေါ စ ပထဝီ စ, ဟိရညံ ဓနဓာနိယံ၊

ဧဝံ ဂါဝေါ မနုဿာနံ, ပရိက္ခာရော သော ဟိ ပါဏိနံ၊

ယဇဿု ဗဟု တေ ဝိတ္တံ, ယဇဿု ဗဟု တေ ဓနံ။

မြန်֍ ၃၁၁။

‘‘တတော စ ရာဇာ သညတ္တော, ဗြာဟ္မဏေဟိ ရထေသဘော၊

နေကာ သတသဟဿိယော, ဂါဝေါ ယညေ အဃာတယိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၅။)

မြန်֍ ၃၁၂။

‘‘န ပါဒါ န ဝိသာဏေန, နာဿု ဟိံသန္တိ ကေနစိ၊

ဂါဝေါ ဧဠကသမာနာ, သောရတာ ကုမ္ဘဒူဟနာ၊

တာ ဝိသာဏေ ဂဟေတွာန, ရာဇာ သတ္ထေန ဃာတယိ။

မြန်֍ ၃၁၃။

‘‘တတော ဒေဝါ ပိတရော စ [တတော စ ဒေဝါ ပိတရော (သီ။ သျာ။)], ဣန္ဒော အသုရရက္ခသာ၊

အဓမ္မော ဣတိ ပက္ကန္ဒုံ, ယံ သတ္ထံ နိပတီ ဂဝေ။

မြန်֍ ၃၁၄။

‘‘တယော ရောဂါ ပုရေ အာသုံ, ဣစ္ဆာ အနသနံ ဇရာ၊

ပသူနဉ္စ သမာရမ္ဘာ, အဋ္ဌာနဝုတိမာဂမုံ။

မြန်֍ ၃၁၅။

‘‘ဧသော အဓမ္မော ဒဏ္ဍာနံ, ဩက္ကန္တော ပုရာဏော အဟု၊

အဒူသိကာယော ဟညန္တိ, ဓမ္မာ ဓံသန္တိ [ဓံသေန္တိ (သီ။ ပီ။)] ယာဇကာ။

မြန်֍ ၃၁၆။

‘‘ဧဝမေသော အဏုဓမ္မော, ပေါရာဏော ဝိညုဂရဟိတော၊

ယတ္ထ ဧဒိသကံ ပဿတိ, ယာဇကံ ဂရဟတီ [ဂရဟီ (က။)] ဇနော။

မြန်֍ ၃၁၇။

‘‘ဧဝံ ဓမ္မေ ဝိယာပန္နေ, ဝိဘိန္နာ သုဒ္ဒဝေဿိကာ၊

ပုထူ ဝိဘိန္နာ ခတ္တိယာ, ပတိံ ဘရိယာဝမညထ။

မြန်֍ ၃၁၈။

‘‘ခတ္တိယာ ဗြဟ္မဗန္ဓူ စ, ယေ စညေ ဂေါတ္တရက္ခိတာ၊

ဇာတိဝါဒံ နိရံကတွာ [နိရာကတွာ (?) ယထာ အနိရာကတဇ္ဈာနောတိ], ကာမာနံ ဝသမနွဂု’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ။ … ဥပါသကေ နော ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတေ သရဏံ ဂတေ’’တိ။

ဗြာဟ္မဏဓမ္မိကသုတ္တံ သတ္တမံ နိဋ္ဌိတံ။

၈။ နာဝါသုတ္တံ

မြန်֍ ၃၁၉။

ယသ္မာ ဟိ ဓမ္မံ ပုရိသော ဝိဇညာ, ဣန္ဒံဝ နံ ဒေဝတာ ပူဇယေယျ၊

သော ပူဇိတော တသ္မိ ပသန္နစိတ္တော, ဗဟုဿုတော ပါတုကရောတိ ဓမ္မံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၆။)

မြန်֍ ၃၂၀။

တဒဋ္ဌိကတွာန နိသမ္မ ဓီရော, ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇမာနော၊

ဝိညူ ဝိဘာဝီ နိပုဏော စ ဟောတိ, ယော တာဒိသံ ဘဇတိ အပ္ပမတ္တော။

မြန်֍ ၃၂၁။

ခုဒ္ဒဉ္စ ဗာလံ ဥပသေဝမာနော, အနာဂတတ္ထဉ္စ ဥသူယကဉ္စ၊

ဣဓေဝ ဓမ္မံ အဝိဘာဝယိတွာ, အဝိတိဏ္ဏကင်္ခေါ မရဏံ ဥပေတိ။

မြန်֍ ၃၂၂။

ယထာ နရော အာပဂမောတရိတွာ, မဟောဒကံ သလိလံ သီဃသောတံ၊

သော ဝုယှမာနော အနုသောတဂါမီ, ကိံ သော ပရေ သက္ခတိ တာရယေတုံ။

မြန်֍ ၃၂၃။

တထေဝ ဓမ္မံ အဝိဘာဝယိတွာ, ဗဟုဿုတာနံ အနိသာမယတ္ထံ၊

သယံ အဇာနံ အဝိတိဏ္ဏကင်္ခေါ, ကိံ သော ပရေ သက္ခတိ နိဇ္ဈပေတုံ။

မြန်֍ ၃၂၄။

ယထာပိ နာဝံ ဒဠှမာရုဟိတွာ, ဖိယေန [ပိယေန (သီ။ သျာ။)] ရိတ္တေန သမင်္ဂိဘူတော၊

သော တာရယေ တတ္ထ ဗဟူပိ အညေ, တတြူပယညူ ကုသလော မုတီမာ [မတီမာ (သျာ။ က။)]။

မြန်֍ ၃၂၅။

ဧဝမ္ပိ ယော ဝေဒဂု ဘာဝိတတ္တော, ဗဟုဿုတော ဟောတိ အဝေဓဓမ္မော၊

သော ခေါ ပရေ နိဇ္ဈပယေ ပဇာနံ, သောတာဝဓာနူပနိသူပပန္နေ။

မြန်֍ ၃၂၆။

တသ္မာ ဟဝေ သပ္ပုရိသံ ဘဇေထ, မေဓာဝိနဉ္စေဝ ဗဟုဿုတဉ္စ၊

အညာယ အတ္ထံ ပဋိပဇ္ဇမာနော, ဝိညာတဓမ္မော သ သုခံ [သော သုခံ (သီ။)] လဘေထာတိ။

နာဝါသုတ္တံ အဋ္ဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၇။)

၉။ ကိံသီလသုတ္တ

မြန်֍ ၃၂၇။

‘‘ကိံသီလော ကိံသမာစာရော, ကာနိ ကမ္မာနိ ဗြူဟယံ၊

နရော သမ္မာ နိဝိဋ္ဌဿ, ဥတ္တမတ္ထဉ္စ ပါပုဏေ’’။

မြန်֍ ၃၂၈။

‘‘ဝုဍ္ဎာပစာယီ အနုသူယကော သိယာ, ကာလညူ [ကာလညု (သီ။ သျာ။)] စဿ ဂရူနံ [ဂရူနံ (သီ။)] ဒဿနာယ၊

ဓမ္မိံ ကထံ ဧရယိတံ ခဏညူ, သုဏေယျ သက္ကစ္စ သုဘာသိတာနိ။

မြန်֍ ၃၂၉။

‘‘ကာလေန ဂစ္ဆေ ဂရူနံ သကာသံ, ထမ္ဘံ နိရံကတွာ [နိရာကတွာ (?) နိ + အာ + ကရ + တွာ] နိဝါတဝုတ္တိ၊

အတ္ထံ ဓမ္မံ သံယမံ ဗြဟ္မစရိယံ, အနုဿရေ စေဝ သမာစရေ စ။

မြန်֍ ၃၃၀။

‘‘ဓမ္မာရာမော ဓမ္မရတော, ဓမ္မေ ဌိတော ဓမ္မဝိနိစ္ဆယညူ၊

နေဝါစရေ ဓမ္မသန္ဒောသဝါဒံ, တစ္ဆေဟိ နီယေထ သုဘာသိတေဟိ။

မြန်֍ ၃၃၁။

‘‘ဟဿံ ဇပ္ပံ ပရိဒေဝံ ပဒေါသံ, မာယာကတံ ကုဟနံ ဂိဒ္ဓိ မာနံ၊

သာရမ္ဘံ ကက္ကသံ ကသာဝဉ္စ မုစ္ဆံ [သာရမ္ဘ ကက္ကဿ ကသာဝ မုစ္ဆံ (သျာ။ ပီ။)], ဟိတွာ စရေ ဝီတမဒေါ ဌိတတ္တော။

မြန်֍ ၃၃၂။

‘‘ဝိညာတသာရာနိ သုဘာသိတာနိ, သုတဉ္စ ဝိညာတသမာဓိသာရံ၊

န တဿ ပညာ စ သုတဉ္စ ဝဍ္ဎတိ, ယော သာဟသော ဟောတိ နရော ပမတ္တော။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၈။)

မြန်֍ ၃၃၃။

‘‘ဓမ္မေ စ ယေ အရိယပဝေဒိတေ ရတာ,

အနုတ္တရာ တေ ဝစသာ မနသာ ကမ္မုနာ စ၊

တေ သန္တိသောရစ္စသမာဓိသဏ္ဌိတာ,

သုတဿ ပညာယ စ သာရမဇ္ဈဂူ’’တိ။

ကိံသီလသုတ္တံ နဝမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၀။ ဥဋ္ဌာနသုတ္တ

မြန်֍ ၃၃၄။

ဥဋ္ဌဟထ နိသီဒထ, ကော အတ္ထော သုပိတေန ဝေါ၊

အာတုရာနဉှိ ကာ နိဒ္ဒါ, သလ္လဝိဒ္ဓါန ရုပ္ပတံ။

မြန်֍ ၃၃၅။

ဥဋ္ဌဟထ နိသီဒထ, ဒဠှံ သိက္ခထ သန္တိယာ၊

မာ ဝေါ ပမတ္တေ ဝိညာယ, မစ္စုရာဇာ အမောဟယိတ္ထ ဝသာနုဂေ။

မြန်֍ ၃၃၆။

ယာယ ဒေဝါ မနုဿာ စ, သိတာ တိဋ္ဌန္တိ အတ္ထိကာ၊

တရထေတံ ဝိသတ္တိကံ, ခဏော ဝေါ [ခဏော ဝေ (ပီ။ က။)] မာ ဥပစ္စဂါ၊

ခဏာတီတာ ဟိ သောစန္တိ, နိရယမှိ သမပ္ပိတာ။

မြန်֍ ၃၃၇။

ပမာဒေါ ရဇော ပမာဒေါ, ပမာဒါနုပတိတော ရဇော၊

အပ္ပမာဒေန ဝိဇ္ဇာယ, အဗ္ဗဟေ [အဗ္ဗူဠှေ (သျာ။ ပီ။), အဗ္ဗုဟေ (က။ အဋ္ဌ။)] သလ္လမတ္တနောတိ။

ဥဋ္ဌာနသုတ္တံ ဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၁။ ရာဟုလသုတ္တ

မြန်֍ ၃၃၈။

‘‘ကစ္စိ အဘိဏှသံဝါသာ, နာဝဇာနာသိ ပဏ္ဍိတံ၊

ဥက္ကာဓာရော [ဩက္ကာဓာရော (သျာ။ က။)] မနုဿာနံ, ကစ္စိ အပစိတော တယာ’’ [တဝ (သီ။ အဋ္ဌ။)]။

မြန်֍ ၃၃၉။

‘‘နာဟံ အဘိဏှသံဝါသာ, အဝဇာနာမိ ပဏ္ဍိတံ၊

ဥက္ကာဓာရော မနုဿာနံ, နိစ္စံ အပစိတော မယာ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၂၉။)

မြန်֍ ၃၄၀။

‘‘ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ဟိတွာ, ပိယရူပေ မနောရမေ၊

သဒ္ဓါယ ဃရာ နိက္ခမ္မ, ဒုက္ခဿန္တကရော ဘဝ။

မြန်֍ ၃၄၁။

‘‘မိတ္တေ ဘဇဿု ကလျာဏေ, ပန္တဉ္စ သယနာသနံ၊

ဝိဝိတ္တံ အပ္ပနိဂ္ဃေါသံ, မတ္တညူ ဟောဟိ ဘောဇနေ။

မြန်֍ ၃၄၂။

‘‘စီဝရေ ပိဏ္ဍပါတေ စ, ပစ္စယေ သယနာသနေ၊

ဧတေသု တဏှံ မာကာသိ, မာ လောကံ ပုနရာဂမိ။

မြန်֍ ၃၄၃။

‘‘သံဝုတော ပါတိမောက္ခသ္မိံ, ဣန္ဒြိယေသု စ ပဉ္စသု၊

သတိ ကာယဂတာတျတ္ထု, နိဗ္ဗိဒါဗဟုလော ဘဝ။

မြန်֍ ၃၄၄။

‘‘နိမိတ္တံ ပရိဝဇ္ဇေဟိ, သုဘံ ရာဂူပသဉှိတံ၊

အသုဘာယ စိတ္တံ ဘာဝေဟိ, ဧကဂ္ဂံ သုသမာဟိတံ။

မြန်֍ ၃၄၅။

‘‘အနိမိတ္တဉ္စ ဘာဝေဟိ, မာနာနုသယမုဇ္ဇဟ၊

တတော မာနာဘိသမယာ, ဥပသန္တော စရိဿတီ’’တိ။

ဣတ္ထံ သုဒံ ဘဂဝါ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အဘိဏှံ ဩဝဒတီတိ။

ရာဟုလသုတ္တံ ဧကာဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၂။ နိဂြောဓကပ္ပသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အာဠဝိယံ ဝိဟရတိ အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ဥပဇ္ဈာယော နိဂြောဓကပ္ပေါ နာမ ထေရော အဂ္ဂါဠဝေ စေတိယေ အစိရပရိနိဗ္ဗုတော ဟောတိ။ အထ ခေါ အာယသ္မတော ဝင်္ဂီသဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ – ‘‘ပရိနိဗ္ဗုတော နု ခေါ မေ ဥပဇ္ဈာယော ဥဒါဟု နော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ? အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ဣဓ မယှံ, ဘန္တေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ –

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၀။)

‘ပရိနိဗ္ဗုတော နု ခေါ မေ ဥပဇ္ဈာယော, ဥဒါဟု နော ပရိနဗ္ဗုတော’’’တိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ စီဝရံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၃၄၆။

‘‘ပုစ္ဆာမ [ပုစ္ဆာမိ (က။)] သတ္ထာရမနောမပညံ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ယော ဝိစိကိစ္ဆာနံ ဆေတ္တာ၊

အဂ္ဂါဠဝေ ကာလမကာသိ ဘိက္ခု, ဉာတော ယသဿီ အဘိနိဗ္ဗုတတ္တော။

မြန်֍ ၃၄၇။

‘‘နိဂြောဓကပ္ပေါ ဣတိ တဿ နာမံ, တယာ ကတံ ဘဂဝါ ဗြာဟ္မဏဿ၊

သော တံ နမဿံ အစရိ မုတျပေက္ခော, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဒဠှဓမ္မဒဿီ။

မြန်֍ ၃၄၈။

‘‘တံ သာဝကံ သကျ [သက္က (သီ။ သျာ။ ပီ။)] မယမ္ပိ သဗ္ဗေ, အညာတုမိစ္ဆာမ သမန္တစက္ခု၊

သမဝဋ္ဌိတာ နော သဝနာယ သောတာ, တုဝံ နော သတ္ထာ တွမနုတ္တရောသိ။

မြန်֍ ၃၄၉။

‘‘ဆိန္ဒေဝ နော ဝိစိကိစ္ဆံ ဗြူဟိ မေတံ, ပရိနိဗ္ဗုတံ ဝေဒယ ဘူရိပည၊

မဇ္ဈေဝ [မဇ္ဈေ စ (သျာ။ က။)] နော ဘာသ သမန္တစက္ခု, သက္ကောဝ ဒေဝါန သဟဿနေတ္တော။

မြန်֍ ၃၅၀။

‘‘ယေ ကေစိ ဂန္ထာ ဣဓ မောဟမဂ္ဂါ, အညာဏပက္ခာ ဝိစိကိစ္ဆဌာနာ၊

တထာဂတံ ပတွာ န တေ ဘဝန္တိ, စက္ခုဉှိ ဧတံ ပရမံ နရာနံ။

မြန်֍ ၃၅၁။

‘‘နော စေ ဟိ ဇာတု ပုရိသော ကိလေသေ, ဝါတော ယထာ အဗ္ဘဓနံ ဝိဟာနေ၊

တမောဝဿ နိဝုတော သဗ္ဗလောကော, န ဇောတိမန္တောပိ နရာ တပေယျုံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၁။)

မြန်֍ ၃၅၂။

‘‘ဓီရာ စ ပဇ္ဇောတကရာ ဘဝန္တိ, တံ တံ အဟံ ဝီရ [ဓီရ (သီ။ သျာ။)] တထေဝ မညေ၊

ဝိပဿိနံ ဇာနမုပါဂမုမှာ [ဇာနမုပဂမမှာ (သီ။ သျာ။)], ပရိသာသု နော အာဝိကရောဟိ ကပ္ပံ။

မြန်֍ ၃၅၃။

‘‘ခိပ္ပံ ဂိရံ ဧရယ ဝဂ္ဂု ဝဂ္ဂုံ, ဟံသောဝ ပဂ္ဂယှ သဏိကံ [သဏိံ (သျာ။ ပီ။)] နိကူဇ၊

ဗိန္ဒုဿရေန သုဝိကပ္ပိတေန, သဗ္ဗေဝ တေ ဥဇ္ဇုဂတာ သုဏောမ။

မြန်֍ ၃၅၄။

‘‘ပဟီနဇာတိမရဏံ အသေသံ, နိဂ္ဂယှ ဓောနံ [ဓောတံ (သီ။)] ဝဒေဿာမိ ဓမ္မံ၊

န ကာမကာရော ဟိ ပုထုဇ္ဇနာနံ, သင်္ခေယျကာရော စ [သင်္ခယျကာရောဝ (က။)] တထာဂတာနံ။

မြန်֍ ၃၅၅။

‘‘သမ္ပန္နဝေယျာကရဏံ တဝေဒံ, သမုဇ္ဇုပညဿ [သမုဇ္ဇပညဿ (သျာ။ က။)] သမုဂ္ဂဟီတံ၊

အယမဉ္ဇလီ ပစ္ဆိမော သုပ္ပဏာမိတော, မာ မောဟယီ ဇာနမနောမပည။

မြန်֍ ၃၅၆။

‘‘ပရောဝရံ [ဝရာဝရံ (ကတ္ထစိ)] အရိယဓမ္မံ ဝိဒိတွာ, မာ မောဟယီ ဇာနမနောမဝီရ၊

ဝါရိံ ယထာ ဃမ္မနိ ဃမ္မတတ္တော, ဝါစာဘိကင်္ခါမိ သုတံ ပဝဿ [သုတဿ ဝဿ (သျာ။)]။

မြန်֍ ၃၅၇။

‘‘ယဒတ္ထိကံ [ယဒတ္ထိယံ (ပီ။), ယဒတ္ထိတံ (က။)] ဗြဟ္မစရိယံ အစရီ, ကပ္ပါယနော ကစ္စိဿ တံ အမောဃံ၊

နိဗ္ဗာယိ သော အာဒု သဥပါဒိသေသော, ယထာ ဝိမုတ္တော အဟု တံ သုဏောမ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၂။)

မြန်֍ ၃၅၈။

‘‘အစ္ဆေစ္ဆိ [အဆေဇ္ဇိ (က။)] တဏှံ ဣဓ နာမရူပေ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

ကဏှဿ [တဏှာယ (က။)] သောတံ ဒီဃရတ္တာနုသယိတံ၊

အတာရိ ဇာတိံ မရဏံ အသေသံ,’’

ဣစ္စဗြဝီ ဘဂဝါ ပဉ္စသေဋ္ဌော။

မြန်֍ ၃၅၉။

‘‘ဧသ သုတွာ ပသီဒါမိ, ဝစော တေ ဣသိသတ္တမ၊

အမောဃံ ကိရ မေ ပုဋ္ဌံ, န မံ ဝဉ္စေသိ ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၃၆၀။

‘‘ယထာဝါဒီ တထာကာရီ, အဟု ဗုဒ္ဓဿ သာဝကော၊

အစ္ဆိဒါ မစ္စုနော ဇာလံ, တတံ မာယာဝိနော ဒဠှံ။

မြန်֍ ၃၆၁။

‘‘အဒ္ဒသာ ဘဂဝါ အာဒိံ, ဥပါဒါနဿ ကပ္ပိယော၊

အစ္စဂါ ဝတ ကပ္ပါယနော, မစ္စုဓေယျံ သုဒုတ္တရ’’န္တိ။

နိဂြောဓကပ္ပသုတ္တံ ဒွါဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၃။ သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနီယသုတ္တ

မြန်֍ ၃၆၂။

‘‘ပုစ္ဆာမိ မုနိံ ပဟူတပညံ,

တိဏ္ဏံ ပါရင်္ဂတံ ပရိနိဗ္ဗုတံ ဌိတတ္တံ၊

နိက္ခမ္မ ဃရာ ပနုဇ္ဇ ကာမေ, ကထံ ဘိက္ခု

သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ’’။

မြန်֍ ၃၆၃။

‘‘ယဿ မင်္ဂလာ သမူဟတာ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

ဥပ္ပါတာ သုပိနာ စ လက္ခဏာ စ၊

သော မင်္ဂလဒေါသဝိပ္ပဟီနော,

သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၆၄။

‘‘ရာဂံ ဝိနယေထ မာနုသေသု, ဒိဗ္ဗေသု ကာမေသု စာပိ ဘိက္ခု၊

အတိက္ကမ္မ ဘဝံ သမေစ္စ ဓမ္မံ, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၃။)

မြန်֍ ၃၆၅။

‘‘ဝိပိဋ္ဌိကတွာန ပေသုဏာနိ, ကောဓံ ကဒရိယံ ဇဟေယျ ဘိက္ခု၊

အနုရောဓဝိရောဓဝိပ္ပဟီနော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၆၆။

‘‘ဟိတွာန ပိယဉ္စ အပ္ပိယဉ္စ, အနုပါဒါယ အနိဿိတော ကုဟိဉ္စိ၊

သံယောဇနိယေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၆၇။

‘‘န သော ဥပဓီသု သာရမေတိ, အာဒါနေသု ဝိနေယျ ဆန္ဒရာဂံ၊

သော အနိဿိတော အနညနေယျော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၆၈။

‘‘ဝစသာ မနသာ စ ကမ္မုနာ စ, အဝိရုဒ္ဓေါ သမ္မာ ဝိဒိတွာ ဓမ္မံ၊

နိဗ္ဗာနပဒါဘိပတ္ထယာနော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၆၉။

‘‘ယော ဝန္ဒတိ မန္တိ နုဏ္ဏမေယျ [နုန္နမေယျ (?)], အက္ကုဋ္ဌောပိ န သန္ဓိယေထ ဘိက္ခု၊

လဒ္ဓါ ပရဘောဇနံ န မဇ္ဇေ, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၇၀။

‘‘လောဘဉ္စ ဘဝဉ္စ ဝိပ္ပဟာယ, ဝိရတော ဆေဒနဗန္ဓနာ စ [ဆေဒနဗန္ဓနတော (သီ။ သျာ။)] ဘိက္ခု၊

သော တိဏ္ဏကထံကထော ဝိသလ္လော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၇၁။

‘‘သာရုပ္ပံ အတ္တနော ဝိဒိတွာ, နော စ ဘိက္ခု ဟိံသေယျ ကဉ္စိ လောကေ၊

ယထာ တထိယံ ဝိဒိတွာ ဓမ္မံ, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၄။)

မြန်֍ ၃၇၂။

‘‘ယဿာနုသယာ န သန္တိ ကေစိ, မူလာ စ [မူလာ (သီ။ သျာ။)] အကုသလာ သမူဟတာသေ၊

သော နိရာသော [နိရာသယော (သီ။), နိရာသသော (သျာ။)] အနာသိသာနော [အနာသယာနော (သီ။ ပီ။), အနာသသာနော (သျာ။)], သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၇၃။

‘‘အာသဝခီဏော ပဟီနမာနော, သဗ္ဗံ ရာဂပထံ ဥပါတိဝတ္တော၊

ဒန္တော ပရိနိဗ္ဗုတော ဌိတတ္တော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၇၄။

‘‘သဒ္ဓေါ သုတဝါ နိယာမဒဿီ, ဝဂ္ဂဂတေသု န ဝဂ္ဂသာရိ ဓီရော၊

လောဘံ ဒေါသံ ဝိနေယျ ပဋိဃံ, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၇၅။

‘‘သံသုဒ္ဓဇိနော ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ, ဓမ္မေသု ဝသီ ပါရဂူ အနေဇော၊

သင်္ခါရနိရောဓဉာဏကုသလော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၇၆။

‘‘အတီတေသု အနာဂတေသု စာပိ, ကပ္ပါတီတော အတိစ္စသုဒ္ဓိပညော၊

သဗ္ဗာယတနေဟိ ဝိပ္ပမုတ္တော, သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ။

မြန်֍ ၃၇၇။

‘‘အညာယ ပဒံ သမေစ္စ ဓမ္မံ, ဝိဝဋံ ဒိသွာန ပဟာနမာသဝါနံ၊

သဗ္ဗုပဓီနံ ပရိက္ခယာနော [ပရိက္ခယာ (ပီ။)], သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၅။)

မြန်֍ ၃၇၈။

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ ဘဂဝါ တထေဝ ဧတံ, ယော သော ဧဝံဝိဟာရီ ဒန္တော ဘိက္ခု၊

သဗ္ဗသံယောဇနယောဂဝီတိဝတ္တော [သဗ္ဗသံယောဇနိယေ စ ဝီတိဝတ္တော (သီ။ သျာ။ ပီ။)], သမ္မာ သော လောကေ ပရိဗ္ဗဇေယျာ’’တိ။

သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနီယသုတ္တံ တေရသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၄။ ဓမ္မိကသုတ္တံ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ဓမ္မိကော ဥပါသကော ပဉ္စဟိ ဥပါသကသတေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဓမ္မိကော ဥပါသကော ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၃၇၉။

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဂေါတမ ဘူရိပည, ကထံကရော သာဝကော သာဓု ဟောတိ၊

ယော ဝါ အဂါရာ အနဂါရမေတိ, အဂါရိနော ဝါ ပနုပါသကာသေ။

မြန်֍ ၃၈၀။

‘‘တုဝဉှိ လောကဿ သဒေဝကဿ, ဂတိံ ပဇာနာသိ ပရာယဏဉ္စ၊

န စတ္ထိ တုလျော နိပုဏတ္ထဒဿီ, တုဝဉှိ ဗုဒ္ဓံ ပဝရံ ဝဒန္တိ။

မြန်֍ ၃၈၁။

‘‘သဗ္ဗံ တုဝံ ဉာဏမဝေစ္စ ဓမ္မံ, ပကာသေသိ သတ္တေ အနုကမ္ပမာနော၊

ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါသိ သမန္တစက္ခု, ဝိရောစသိ ဝိမလော သဗ္ဗလောကေ။

မြန်֍ ၃၈၂။

‘‘အာဂဉ္ဆိ တေ သန္တိကေ နာဂရာဇာ, ဧရာဝဏော နာမ ဇိနောတိ သုတွာ၊

သောပိ တယာ မန္တယိတွာဇ္ဈဂမာ, သာဓူတိ သုတွာန ပတီတရူပေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၆။)

မြန်֍ ၃၈၃။

‘‘ရာဇာပိ တံ ဝေဿဝဏော ကုဝေရော, ဥပေတိ ဓမ္မံ ပရိပုစ္ဆမာနော၊

တဿာပိ တွံ ပုစ္ဆိတော ဗြူသိ ဓီရ, သော စာပိ သုတွာန ပတီတရူပေါ။

မြန်֍ ၃၈၄။

‘‘ယေ ကေစိမေ တိတ္ထိယာ ဝါဒသီလာ, အာဇီဝကာ ဝါ ယဒိ ဝါ နိဂဏ္ဌာ၊

ပညာယ တံ နာတိတရန္တိ သဗ္ဗေ, ဌိတော ဝဇန္တံ ဝိယ သီဃဂါမိံ။

မြန်֍ ၃၈၅။

‘‘ယေ ကေစိမေ ဗြာဟ္မဏာ ဝါဒသီလာ, ဝုဒ္ဓါ စာပိ ဗြာဟ္မဏာ သန္တိ ကေစိ၊

သဗ္ဗေ တယိ အတ္ထဗဒ္ဓါ ဘဝန္တိ, ယေ စာပိ အညေ ဝါဒိနော မညမာနာ။

မြန်֍ ၃၈၆။

‘‘အယဉှိ ဓမ္မော နိပုဏော သုခေါ စ, ယောယံ တယာ ဘဂဝါ သုပ္ပဝုတ္တော၊

တမေဝ သဗ္ဗေပိ [သဗ္ဗေ မယံ (သျာ။)] သုဿူသမာနာ, တံ နော ဝဒ ပုစ္ဆိတော ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌ။

မြန်֍ ၃၈၇။

‘‘သဗ္ဗေပိ မေ ဘိက္ခဝေါ သန္နိသိန္နာ, ဥပါသကာ စာပိ တထေဝ သောတုံ၊

သုဏန္တု ဓမ္မံ ဝိမလေနာနုဗုဒ္ဓံ, သုဘာသိတံ ဝါသဝဿေဝ ဒေဝါ’’။

မြန်֍ ၃၈၈။

‘‘သုဏာထ မေ ဘိက္ခဝေါ သာဝယာမိ ဝေါ, ဓမ္မံ ဓုတံ တဉ္စ စရာထ သဗ္ဗေ၊

ဣရိယာပထံ ပဗ္ဗဇိတာနုလောမိကံ, သေဝေထ နံ အတ္ထဒသော မုတီမာ။

မြန်֍ ၃၈၉။

‘‘နော ဝေ ဝိကာလေ ဝိစရေယျ ဘိက္ခု, ဂါမေ စ ပိဏ္ဍာယ စရေယျ ကာလေ၊

အကာလစာရိဉှိ သဇန္တိ သင်္ဂါ, တသ္မာ ဝိကာလေ န စရန္တိ ဗုဒ္ဓါ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၇။)

မြန်֍ ၃၉၀။

‘‘ရူပါ စ သဒ္ဒါ စ ရသာ စ ဂန္ဓာ, ဖဿာ စ ယေ သမ္မဒယန္တိ သတ္တေ၊

ဧတေသု ဓမ္မေသု ဝိနေယျ ဆန္ဒံ, ကာလေန သော ပဝိသေ ပါတရာသံ။

မြန်֍ ၃၉၁။

‘‘ပိဏ္ဍဉ္စ ဘိက္ခု သမယေန လဒ္ဓါ, ဧကော ပဋိက္ကမ္မ ရဟော နိသီဒေ၊

အဇ္ဈတ္တစိန္တီ န မနော ဗဟိဒ္ဓါ, နိစ္ဆာရယေ သင်္ဂဟိတတ္တဘာဝေါ။

မြန်֍ ၃၉၂။

‘‘သစေပိ သော သလ္လပေ သာဝကေန, အညေန ဝါ ကေနစိ ဘိက္ခုနာ ဝါ၊

ဓမ္မံ ပဏီတံ တမုဒါဟရေယျ, န ပေသုဏံ နောပိ ပရူပဝါဒံ။

မြန်֍ ၃၉၃။

‘‘ဝါဒဉှိ ဧကေ ပဋိသေနိယန္တိ, န တေ ပသံသာမ ပရိတ္တပညေ၊

တတော တတော နေ ပသဇန္တိ သင်္ဂါ, စိတ္တဉှိ တေ တတ္ထ ဂမေန္တိ ဒူရေ။

မြန်֍ ၃၉၄။

‘‘ပိဏ္ဍံ ဝိဟာရံ သယနာသနဉ္စ, အာပဉ္စ သံဃာဋိရဇူပဝါဟနံ၊

သုတွာန ဓမ္မံ သုဂတေန ဒေသိတံ, သင်္ခါယ သေဝေ ဝရပညသာဝကော။

မြန်֍ ၃၉၅။

‘‘တသ္မာ ဟိ ပိဏ္ဍေ သယနာသနေ စ, အာပေ စ သံဃာဋိရဇူပဝါဟနေ၊

ဧတေသု ဓမ္မေသု အနူပလိတ္တော, ဘိက္ခု ယထာ ပေါက္ခရေ ဝါရိဗိန္ဒု။

မြန်֍ ၃၉၆။

‘‘ဂဟဋ္ဌဝတ္တံ ပန ဝေါ ဝဒါမိ, ယထာကရော သာဝကော သာဓု ဟောတိ၊

န ဟေသ [န ဟေသော (သီ။)] လဗ္ဘာ သပရိဂ္ဂဟေန, ဖဿေတုံ ယော ကေဝလော ဘိက္ခုဓမ္မော။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၈။)

မြန်֍ ၃၉၇။

‘‘ပါဏံ န ဟနေ [န ဟာနေ (သီ။)] န စ ဃာတယေယျ, န စာနုဇညာ ဟနတံ ပရေသံ၊

သဗ္ဗေသု ဘူတေသု နိဓာယ ဒဏ္ဍံ, ယေ ထာဝရာ ယေ စ တသာ သန္တိ [တသန္တိ (သီ။ ပီ။)] လောကေ။

မြန်֍ ၃၉၈။

‘‘တတော အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယေယျ, ကိဉ္စိ ကွစိ သာဝကော ဗုဇ္ဈမာနော၊

န ဟာရယေ ဟရတံ နာနုဇညာ, သဗ္ဗံ အဒိန္နံ ပရိဝဇ္ဇယေယျ။

မြန်֍ ၃၉၉။

‘‘အဗြဟ္မစရိယံ ပရိဝဇ္ဇယေယျ, အင်္ဂါရကာသုံ ဇလိတံဝ ဝိညူ၊

အသမ္ဘုဏန္တော ပန ဗြဟ္မစရိယံ, ပရဿ ဒါရံ န အတိက္ကမေယျ။

မြန်֍ ၄၀၀။

‘‘သဘဂ္ဂတော ဝါ ပရိသဂ္ဂတော ဝါ, ဧကဿ ဝေကော [စေတော (သီ။ သျာ။)] န မုသာ ဘဏေယျ၊

န ဘာဏယေ ဘဏတံ နာနုဇညာ, သဗ္ဗံ အဘူတံ ပရိဝဇ္ဇယေယျ။

မြန်֍ ၄၀၁။

‘‘မဇ္ဇဉ္စ ပါနံ န သမာစရေယျ, ဓမ္မံ ဣမံ ရောစယေ ယော ဂဟဋ္ဌော၊

န ပါယယေ ပိဝတံ နာနုဇညာ, ဥမ္မာဒနန္တံ ဣတိ နံ ဝိဒိတွာ။

မြန်֍ ၄၀၂။

‘‘မဒါ ဟိ ပါပါနိ ကရောန္တိ ဗာလာ, ကာရေန္တိ စညေပိ ဇနေ ပမတ္တေ၊

ဧတံ အပုညာယတနံ ဝိဝဇ္ဇယေ, ဥမ္မာဒနံ မောဟနံ ဗာလကန္တံ။

မြန်֍ ၄၀၃။

‘‘ပါဏံ န ဟနေ န စာဒိန္နမာဒိယေ, မုသာ န ဘာသေ န စ မဇ္ဇပေါ သိယာ၊

အဗြဟ္မစရိယာ ဝိရမေယျ မေထုနာ, ရတ္တိံ န ဘုဉ္ဇေယျ ဝိကာလဘောဇနံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၃၉။)

မြန်֍ ၄၀၄။

‘‘မာလံ န ဓာရေ န စ ဂန္ဓမာစရေ, မဉ္စေ ဆမာယံ ဝ သယေထ သန္ထတေ၊

ဧတဉှိ အဋ္ဌင်္ဂိကမာဟုပေါသထံ, ဗုဒ္ဓေန ဒုက္ခန္တဂုနာ ပကာသိတံ။

မြန်֍ ၄၀၅။

‘‘တတော စ ပက္ခဿုပဝဿုပေါသထံ, စာတုဒ္ဒသိံ ပဉ္စဒသိဉ္စ အဋ္ဌမိံ၊

ပါဋိဟာရိယပက္ခဉ္စ ပသန္နမာနသော, အဋ္ဌင်္ဂုပေတံ သုသမတ္တရူပံ။

မြန်֍ ၄၀၆။

‘‘တတော စ ပါတော ဥပဝုတ္ထုပေါသထော, အန္နေန ပါနေန စ ဘိက္ခုသံဃံ၊

ပသန္နစိတ္တော အနုမောဒမာနော, ယထာရဟံ သံဝိဘဇေထ ဝိညူ။

မြန်֍ ၄၀၇။

‘‘ဓမ္မေန မာတာပိတရော ဘရေယျ, ပယောဇယေ ဓမ္မိကံ သော ဝဏိဇ္ဇံ၊

ဧတံ ဂိဟီ ဝတ္တယမပ္ပမတ္တော, သယမ္ပဘေ နာမ ဥပေတိ ဒေဝေ’’တိ။

ဓမ္မိကသုတ္တံ စုဒ္ဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

စူဠဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ -

ရတနာမဂန္ဓော ဟိရိ စ, မင်္ဂလံ သူစိလောမေန၊

ဓမ္မစရိယဉ္စ ဗြာဟ္မဏော [ကပိလော ဗြာဟ္မဏောပိ စ (သျာ။ က။)], နာဝါ ကိံသီလမုဋ္ဌာနံ။

ရာဟုလော ပုန ကပ္ပေါ စ, ပရိဗ္ဗာဇနိယံ တထာ၊

ဓမ္မိကဉ္စ ဝိဒုနော အာဟု, စူဠဝဂ္ဂန္တိ စုဒ္ဒသာတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၀။)

၃။ မဟာဝဂ္ဂ

၁။ ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ္တ

မြန်֍ ၄၀၈။

ပဗ္ဗဇ္ဇံ ကိတ္တယိဿာမိ, ယထာ ပဗ္ဗဇိ စက္ခုမာ၊

ယထာ ဝီမံသမာနော သော, ပဗ္ဗဇ္ဇံ သမရောစယိ။

မြန်֍ ၄၀၉။

သမ္ဗာဓောယံ ဃရာဝါသော, ရဇဿာယတနံ ဣတိ၊

အဗ္ဘောကာသောဝ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ဣတိ ဒိသွာန ပဗ္ဗဇိ။

မြန်֍ ၄၁၀။

ပဗ္ဗဇိတွာန ကာယေန, ပါပကမ္မံ ဝိဝဇ္ဇယိ၊

ဝစီဒုစ္စရိတံ ဟိတွာ, အာဇီဝံ ပရိသောဓယိ။

မြန်֍ ၄၁၁။

အဂမာ ရာဇဂဟံ ဗုဒ္ဓေါ, မဂဓာနံ ဂိရိဗ္ဗဇံ၊

ပိဏ္ဍာယ အဘိဟာရေသိ, အာကိဏ္ဏဝရလက္ခဏော။

မြန်֍ ၄၁၂။

တမဒ္ဒသာ ဗိမ္ဗိသာရော, ပါသာဒသ္မိံ ပတိဋ္ဌိတော၊

ဒိသွာ လက္ခဏသမ္ပန္နံ, ဣမမတ္ထံ အဘာသထ။

မြန်֍ ၄၁၃။

‘‘ဣမံ ဘောန္တော နိသာမေထ, အဘိရူပေါ ဗြဟာ သုစိ၊

စရဏေန စ သမ္ပန္နော, ယုဂမတ္တဉ္စ ပေက္ခတိ။

မြန်֍ ၄၁၄။

‘‘ဩက္ခိတ္တစက္ခု သတိမာ, နာယံ နီစကုလာမိဝ၊

ရာဇဒူတာဘိဓာဝန္တု, ကုဟိံ ဘိက္ခု ဂမိဿတိ’’။

မြန်֍ ၄၁၅။

တေ ပေသိတာ ရာဇဒူတာ, ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိသုံ၊

ကုဟိံ ဂမိဿတိ ဘိက္ခု, ကတ္ထ ဝါသော ဘဝိဿတိ။

မြန်֍ ၄၁၆။

သပဒါနံ စရမာနော, ဂုတ္တဒွါရော သုသံဝုတော၊

ခိပ္ပံ ပတ္တံ အပူရေသိ, သမ္ပဇာနော ပဋိဿတော။

မြန်֍ ၄၁၇။

ပိဏ္ဍစာရံ စရိတွာန, နိက္ခမ္မ နဂရာ မုနိ၊

ပဏ္ဍဝံ အဘိဟာရေသိ, ဧတ္ထ ဝါသော ဘဝိဿတိ။

မြန်֍ ၄၁၈။

ဒိသွာန ဝါသူပဂတံ, တယော [တတော (သီ။ ပီ။)] ဒူတာ ဥပါဝိသုံ၊

တေသု ဧကောဝ [ဧကော စ ဒူတော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] အာဂန္တွာ, ရာဇိနော ပဋိဝေဒယိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၁။)

မြန်֍ ၄၁၉။

‘‘ဧသ ဘိက္ခု မဟာရာဇ, ပဏ္ဍဝဿ ပုရတ္ထတော [ပုရက္ခတော (သျာ။ က။)]၊

နိသိန္နော ဗျဂ္ဃုသဘောဝ, သီဟောဝ ဂိရိဂဗ္ဘရေ’’။

မြန်֍ ၄၂၀။

သုတွာန ဒူတဝစနံ, ဘဒ္ဒယာနေန ခတ္တိယော၊

တရမာနရူပေါ နိယျာသိ, ယေန ပဏ္ဍဝပဗ္ဗတော။

မြန်֍ ၄၂၁။

သ ယာနဘူမိံ ယာယိတွာ, ယာနာ ဩရုယှ ခတ္တိယော၊

ပတ္တိကော ဥပသင်္ကမ္မ, အာသဇ္ဇ နံ ဥပါဝိသိ။

မြန်֍ ၄၂၂။

နိသဇ္ဇ ရာဇာ သမ္မောဒိ, ကထံ သာရဏီယံ တတော၊

ကထံ သော ဝီတိသာရေတွာ, ဣမမတ္ထံ အဘာသထ။

မြန်֍ ၄၂၃။

‘‘ယုဝါ စ ဒဟရော စာသိ, ပဌမုပ္ပတ္တိကော [ပဌမုပ္ပတ္တိယာ (သီ။), ပဌမုပ္ပတ္တိတော (သျာ။)] သုသု၊

ဝဏ္ဏာရောဟေန သမ္ပန္နော, ဇာတိမာ ဝိယ ခတ္တိယော။

မြန်֍ ၄၂၄။

‘‘သောဘယန္တော အနီကဂ္ဂံ, နာဂသံဃပုရက္ခတော၊

ဒဒါမိ ဘောဂေ ဘုဉ္ဇဿု, ဇာတိံ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတော’’။

မြန်֍ ၄၂၅။

‘‘ဥဇုံ ဇနပဒေါ ရာဇ, ဟိမဝန္တဿ ပဿတော၊

ဓနဝီရိယေန သမ္ပန္နော, ကောသလေသု [ကောသလဿ (သျာ။ က။)] နိကေတိနော။

မြန်֍ ၄၂၆။

‘‘အာဒိစ္စာ [အာဒိစ္စော (က။)] နာမ ဂေါတ္တေန, သာကိယာ [သာကိယော (က။)] နာမ ဇာတိယာ၊

တမှာ ကုလာ ပဗ္ဗဇိတောမှိ, န ကာမေ အဘိပတ္ထယံ။

မြန်֍ ၄၂၇။

‘‘ကာမေသွာဒီနဝံ ဒိသွာ, နေက္ခမ္မံ ဒဋ္ဌု ခေမတော၊

ပဓာနာယ ဂမိဿာမိ, ဧတ္ထ မေ ရဉ္ဇတီ မနော’’တိ။

ပဗ္ဗဇ္ဇာသုတ္တံ ပဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

၂။ ပဓာနသုတ္တ

မြန်֍ ၄၂၈။

‘‘တံ မံ ပဓာနပဟိတတ္တံ, နဒိံ နေရဉ္ဇရံ ပတိ၊

ဝိပရက္ကမ္မ ဈာယန္တံ, ယောဂက္ခေမဿ ပတ္တိယာ။

မြန်֍ ၄၂၉။

‘‘နမုစီ ကရုဏံ ဝါစံ, ဘာသမာနော ဥပါဂမိ၊

‘ကိသော တွမသိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော, သန္တိကေ မရဏံ တဝ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၂။)

မြန်֍ ၄၃၀။

‘‘‘သဟဿဘာဂေါ မရဏဿ, ဧကံသော တဝ ဇီဝိတံ၊

ဇီဝ ဘော ဇီဝိတံ သေယျော, ဇီဝံ ပုညာနိ ကာဟသိ။

မြန်֍ ၄၃၁။

‘‘‘စရတော စ တေ ဗြဟ္မစရိယံ, အဂ္ဂိဟုတ္တဉ္စ ဇူဟတော၊

ပဟူတံ စီယတေ ပုညံ, ကိံ ပဓာနေန ကာဟသိ။

မြန်֍ ၄၃၂။

‘‘‘ဒုဂ္ဂေါ မဂ္ဂေါ ပဓာနာယ, ဒုက္ကရော ဒုရဘိသမ္ဘဝေါ’’’၊

ဣမာ ဂါထာ ဘဏံ မာရော, အဋ္ဌာ ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ။

မြန်֍ ၄၃၃။

တံ တထာဝါဒိနံ မာရံ, ဘဂဝါ ဧတဒဗြဝိ၊

‘‘ပမတ္တဗန္ဓု ပါပိမ, ယေနတ္ထေန [သေနတ္ထေန (?), အတ္တနော အတ္ထေန (အဋ္ဌ။ သံဝဏ္ဏနာ)] ဣဓာဂတော။

မြန်֍ ၄၃၄။

‘‘အဏုမတ္တောပိ [အဏုမတ္တေနပိ (သီ။ သျာ။)] ပုညေန, အတ္ထော မယှံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ယေသဉ္စ အတ္ထော ပုညေန, တေ မာရော ဝတ္တုမရဟတိ။

မြန်֍ ၄၃၅။

‘‘အတ္ထိ သဒ္ဓါ တထာ [တတော (သီ။ ပီ။), တပေါ (သျာ။ က။)] ဝီရိယံ, ပညာ စ မမ ဝိဇ္ဇတိ၊

ဧဝံ မံ ပဟိတတ္တမ္ပိ, ကိံ ဇီဝမနုပုစ္ဆသိ။

မြန်֍ ၄၃၆။

‘‘နဒီနမပိ သောတာနိ, အယံ ဝါတော ဝိသောသယေ၊

ကိဉ္စ မေ ပဟိတတ္တဿ, လောဟိတံ နုပသုဿယေ။

မြန်֍ ၄၃၇။

‘‘လောဟိတေ သုဿမာနမှိ, ပိတ္တံ သေမှဉ္စ သုဿတိ၊

မံသေသု ခီယမာနေသု, ဘိယျော စိတ္တံ ပသီဒတိ၊

ဘိယျော သတိ စ ပညာ စ, သမာဓိ မမ တိဋ္ဌတိ။

မြန်֍ ၄၃၈။

‘‘တဿ မေဝံ ဝိဟရတော, ပတ္တဿုတ္တမဝေဒနံ၊

ကာမေသု [ကာမေ (သီ။ သျာ။)] နာပေက္ခတေ စိတ္တံ, ပဿ သတ္တဿ သုဒ္ဓတံ။

မြန်֍ ၄၃၉။

‘‘ကာမာ တေ ပဌမာ သေနာ, ဒုတိယာ အရတိ ဝုစ္စတိ၊

တတိယာ ခုပ္ပိပါသာ တေ, စတုတ္ထီ တဏှာ ပဝုစ္စတိ။

မြန်֍ ၄၄၀။

‘‘ပဉ္စမံ [ပဉ္စမီ (သီ။ ပီ။)] ထိနမိဒ္ဓံ တေ, ဆဋ္ဌာ ဘီရူ ပဝုစ္စတိ၊

သတ္တမီ ဝိစိကိစ္ဆာ တေ, မက္ခော ထမ္ဘော တေ အဋ္ဌမော။

မြန်֍ ၄၄၁။

‘‘လာဘော သိလောကော သက္ကာရော, မိစ္ဆာလဒ္ဓေါ စ ယော ယသော၊

ယော စတ္တာနံ သမုက္ကံသေ, ပရေ စ အဝဇာနတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၃။)

မြန်֍ ၄၄၂။

‘‘ဧသာ နမုစိ တေ သေနာ, ကဏှဿာဘိပ္ပဟာရိနီ၊

န နံ အသူရော ဇိနာတိ, ဇေတွာ စ လဘတေ သုခံ။

မြန်֍ ၄၄၃။

‘‘ဧသ မုဉ္ဇံ ပရိဟရေ, ဓိရတ္ထု မမ [ဣဒ (က။)] ဇီဝိတံ၊

သင်္ဂါမေ မေ မတံ သေယျော, ယံ စေ ဇီဝေ ပရာဇိတော။

မြန်֍ ၄၄၄။

‘‘ပဂါဠှေတ္ထ န ဒိဿန္တိ, ဧကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ၊

တဉ္စ မဂ္ဂံ န ဇာနန္တိ, ယေန ဂစ္ဆန္တိ သုဗ္ဗတာ။

မြန်֍ ၄၄၅။

‘‘သမန္တာ ဓဇိနိံ ဒိသွာ, ယုတ္တံ မာရံ သဝါဟနံ၊

ယုဒ္ဓါယ ပစ္စုဂ္ဂစ္ဆာမိ, မာ မံ ဌာနာ အစာဝယိ။

မြန်֍ ၄၄၆။

‘‘ယံ တေ တံ နပ္ပသဟတိ, သေနံ လောကော သဒေဝကော၊

တံ တေ ပညာယ ဘေစ္ဆာမိ [ဂစ္ဆာမိ (သီ။), ဝေစ္ဆာမိ (သျာ။), ဝဇ္ဈာမိ (က။)], အာမံ ပတ္တံဝ အသ္မနာ [ပက္ကံဝ အမုနာ (က။)]။

မြန်֍ ၄၄၇။

‘‘ဝသီကရိတွာ [ဝသိံ ကရိတွာ (ဗဟူသု)] သင်္ကပ္ပံ, သတိဉ္စ သူပတိဋ္ဌိတံ၊

ရဋ္ဌာ ရဋ္ဌံ ဝိစရိဿံ, သာဝကေ ဝိနယံ ပုထူ။

မြန်֍ ၄၄၈။

‘‘တေ အပ္ပမတ္တာ ပဟိတတ္တာ, မမ သာသနကာရကာ၊

အကာမဿ [အကာမာ (က။)] တေ ဂမိဿန္တိ, ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစရေ’’။

မြန်֍ ၄၄၉။

‘‘သတ္တ ဝဿာနိ ဘဂဝန္တံ, အနုဗန္ဓိံ ပဒါပဒံ၊

ဩတာရံ နာဓိဂစ္ဆိဿံ, သမ္ဗုဒ္ဓဿ သတီမတော။

မြန်֍ ၄၅၀။

‘‘မေဒဝဏ္ဏံဝ ပါသာဏံ, ဝါယသော အနုပရိယဂါ၊

အပေတ္ထ မုဒုံ [မုဒု (သီ။)] ဝိန္ဒေမ, အပိ အဿာဒနာ သိယာ။

မြန်֍ ၄၅၁။

‘‘အလဒ္ဓါ တတ္ထ အဿာဒံ, ဝါယသေတ္တော အပက္ကမိ၊

ကာကောဝ သေလမာသဇ္ဇ, နိဗ္ဗိဇ္ဇာပေမ ဂေါတမံ’’။

မြန်֍ ၄၅၂။

တဿ သောကပရေတဿ, ဝီဏာ ကစ္ဆာ အဘဿထ၊

တတော သော ဒုမ္မနော ယက္ခော, တတ္ထေဝန္တရဓာယထာတိ။

ပဓာနသုတ္တံ ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၄။)

၃။ သုဘာသိတသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧက သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ တတြ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝေါ’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ။ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ –

‘‘စတူဟိ, ဘိက္ခဝေ, အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ ဝါစာ သုဘာသိတာ ဟောတိ, န ဒုဗ္ဘာသိတာ, အနဝဇ္ဇာ စ အနနုဝဇ္ဇာ စ ဝိညူနံ။ ကတမေဟိ စတူဟိ? ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သုဘာသိတံယေဝ ဘာသတိ နော ဒုဗ္ဘာသိတံ, ဓမ္မံယေဝ ဘာသတိ နော အဓမ္မံ, ပိယံယေဝ ဘာသတိ နော အပ္ပိယံ, သစ္စံယေဝ ဘာသတိ နော အလိကံ။ ဣမေဟိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, စတူဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတာ ဝါစာ သုဘာသိတာ ဟောတိ, နော ဒုဗ္ဘာသိတာ, အနဝဇ္ဇာ စ အနနုဝဇ္ဇာ စ ဝိညူန’’န္တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၄၅၃။

‘‘သုဘာသိတံ ဥတ္တမမာဟု သန္တော, ဓမ္မံ ဘဏေ နာဓမ္မံ တံ ဒုတိယံ၊

ပိယံ ဘဏေ နာပ္ပိယံ တံ တတိယံ, သစ္စံ ဘဏေ နာလိကံ တံ စတုတ္ထ’’န္တိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ စီဝရံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပဋိဘာတိ မံ ဘဂဝါ, ပဋိဘာတိ မံ သုဂတာ’’တိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တံ ဝင်္ဂီသာ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ ဝင်္ဂီသော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

မြန်֍ ၄၅၄။

‘‘တမေဝ ဝါစံ ဘာသေယျ, ယာယတ္တာနံ န တာပယေ၊

ပရေ စ န ဝိဟိံသေယျ, သာ ဝေ ဝါစာ သုဘာသိတာ။

မြန်֍ ၄၅၅။

‘‘ပိယဝါစမေဝ ဘာသေယျ, ယာ ဝါစာ ပဋိနန္ဒိတာ၊

ယံ အနာဒါယ ပါပါနိ, ပရေသံ ဘာသတေ ပိယံ။

မြန်֍ ၄၅၆။

‘‘သစ္စံ ဝေ အမတာ ဝါစာ, ဧသ ဓမ္မော သနန္တနော၊

သစ္စေ အတ္ထေ စ ဓမ္မေ စ, အာဟု သန္တော ပတိဋ္ဌိတာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၅။)

မြန်֍ ၄၅၇။

‘‘ယံ ဗုဒ္ဓေါ ဘာသတိ ဝါစံ, ခေမံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ၊

ဒုက္ခဿန္တကိရိယာယ, သာ ဝေ ဝါစာနမုတ္တမာ’’တိ။

သုဘာသိတသုတ္တံ တတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

၄။ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကောသလေသု ဝိဟရတိ သုန္ဒရိကာယ နဒိယာ တီရေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော သုန္ဒရိကာယ နဒိယာ တီရေ အဂ္ဂိံ ဇုဟတိ, အဂ္ဂိဟုတ္တံ ပရိစရတိ။ အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော အဂ္ဂိံ ဇုဟိတွာ အဂ္ဂိဟုတ္တံ ပရိစရိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ သမန္တာ စတုဒ္ဒိသာ အနုဝိလောကေသိ – ‘‘ကော နု ခေါ ဣမံ ဟဗျသေသံ ဘုဉ္ဇေယျာ’’တိ? အဒ္ဒသာ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ အဝိဒူရေ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ သသီသံ ပါရုတံ နိသိန္နံ၊ ဒိသွာန ဝါမေန ဟတ္ထေန ဟဗျသေသံ ဂဟေတွာ ဒက္ခိဏေန ဟတ္ထေန ကမဏ္ဍလုံ ဂဟေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ပဒသဒ္ဒေန သီသံ ဝိဝရိ။ အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော – ‘‘မုဏ္ဍော အယံ ဘဝံ, မုဏ္ဍကော အယံ ဘဝ’’န္တိ တတောဝ ပုန နိဝတ္တိတုကာမော အဟောသိ။ အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘မုဏ္ဍာပိ ဟိ ဣဓေကစ္စေ ဗြာဟ္မဏာ ဘဝန္တိ, ယံနူနာဟံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဇာတိံ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံဇစ္စော ဘဝ’’န္တိ?

အထ ခေါ ဘဂဝါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇံ ဗြာဟ္မဏံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၄၅၈။

‘‘န ဗြာဟ္မဏော နောမှိ န ရာဇပုတ္တော, န ဝေဿာယနော ဥဒ ကောစိ နောမှိ၊

ဂေါတ္တံ ပရိညာယ ပုထုဇ္ဇနာနံ, အကိဉ္စနော မန္တ စရာမိ လောကေ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၆။)

မြန်֍ ၄၅၉။

‘‘သံဃာဋိဝါသီ အဂဟော စရာမိ [အဂိဟော (က။ သီ။ ပီ။) အဂေဟော (ကတ္ထစိ)], နိဝုတ္တကေသော အဘိနိဗ္ဗုတတ္တော၊

အလိပ္ပမာနော ဣဓ မာဏဝေဟိ, အကလ္လံ မံ ဗြာဟ္မဏ ပုစ္ဆသိ ဂေါတ္တပဉှံ’’။

မြန်֍ ၄၆၀။

‘‘ပုစ္ဆန္တိ ဝေ ဘော ဗြာဟ္မဏာ, ဗြာဟ္မဏေဘိ သဟ ဗြာဟ္မဏော နော ဘဝ’’န္တိ။

မြန်֍ ၄၆၁။

‘‘ဗြာဟ္မဏော ဟိ စေ တွံ ဗြူသိ, မဉ္စ ဗြူသိ အဗြာဟ္မဏံ၊

တံ တံ သာဝိတ္တိံ ပုစ္ဆာမိ, တိပဒံ စတုဝီသတက္ခရံ။

မြန်֍ ၄၆၂။

‘‘ကိံ နိဿိတာ ဣသယော မနုဇာ, ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ [ပဌမပါဒန္တော] ဒေဝတာနံ၊

ယညမကပ္ပယိံသု ပုထူ ဣဓ လောကေ [ဒုတိယပါဒန္တော (သီ။)]။

မြန်֍ ၄၆၃။

‘‘ယဒန္တဂူ ဝေဒဂူ ယညကာလေ, ယဿာဟုတိံ လဘေ တဿိဇ္ဈေတိ ဗြူမိ’’။

မြန်֍ ၄၆၄။

‘‘အဒ္ဓါ ဟိ တဿ ဟုတမိဇ္ဈေ, (ဣတိ ဗြာဟ္မဏော)

ယံ တာဒိသံ ဝေဒဂုမဒ္ဒသာမ၊

တုမှာဒိသာနဉှိ အဒဿနေန, အညော ဇနော ဘုဉ္ဇတိ ပူရဠာသံ’’။

မြန်֍ ၄၆၅။

‘‘တသ္မာတိဟ တွံ ဗြာဟ္မဏ အတ္ထေန, အတ္ထိကော ဥပသင်္ကမ္မ ပုစ္ဆ၊

သန္တံ ဝိဓူမံ အနီဃံ နိရာသံ, အပ္ပေဝိဓ အဘိဝိန္ဒေ သုမေဓံ’’။

မြန်֍ ၄၆၆။

‘‘ယညေ ရတောဟံ ဘော ဂေါတမ, ယညံ ယိဋ္ဌုကာမော နာဟံ ပဇာနာမိ၊

အနုသာသတု မံ ဘဝံ, ယတ္ထ ဟုတံ ဣဇ္ဈတေ ဗြူဟိ မေ တံ’’။

‘‘တေန ဟိ တွံ, ဗြာဟ္မဏ, ဩဒဟဿု သောတံ၊ ဓမ္မံ တေ ဒေသေဿာမိ –

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၇။)

မြန်֍ ၄၆၇။

‘‘မာ ဇာတိံ ပုစ္ဆီ စရဏဉ္စ ပုစ္ဆ, ကဋ္ဌာ ဟဝေ ဇာယတိ ဇာတဝေဒေါ၊

နီစာကုလီနောပိ မုနီ ဓိတီမာ, အာဇာနိယော ဟောတိ ဟိရီနိသေဓော။

မြန်֍ ၄၆၈။

‘‘သစ္စေန ဒန္တော ဒမသာ ဥပေတော, ဝေဒန္တဂူ ဝူသိတဗြဟ္မစရိယော၊

ကာလေန တမှိ ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော [ပုညပေခေါ (သီ။ ပီ။)] ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၆၉။

‘‘ယေ ကာမေ ဟိတွာ အဂဟာ စရန္တိ, သုသညတတ္တာ တသရံဝ ဥဇ္ဇုံ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၇၀။

‘‘ယေ ဝီတရာဂါ သုသမာဟိတိန္ဒြိယာ, စန္ဒောဝ ရာဟုဂ္ဂဟဏာ ပမုတ္တာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၇၁။

‘‘အသဇ္ဇမာနာ ဝိစရန္တိ လောကေ, သဒါ သတာ ဟိတွာ မမာယိတာနိ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၇၂။

‘‘ယော ကာမေ ဟိတွာ အဘိဘုယျစာရီ, ယော ဝေဒိ ဇာတီမရဏဿ အန္တံ၊

ပရိနိဗ္ဗုတော ဥဒကရဟဒေါဝ သီတော, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၇၃။

‘‘သမော သမေဟိ ဝိသမေဟိ ဒူရေ, တထာဂတော ဟောတိ အနန္တပညော၊

အနူပလိတ္တော ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၈။)

မြန်֍ ၄၇၄။

‘‘ယမှိ န မာယာ ဝသတိ န မာနော, ယော ဝီတလောဘော အမမော နိရာသော၊

ပနုဏ္ဏကောဓော အဘိနိဗ္ဗုတတ္တော, ယော ဗြာဟ္မဏော သောကမလံ အဟာသိ၊

တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၇၅ ။

‘‘နိဝေသနံ ယော မနသော အဟာသိ, ပရိဂ္ဂဟာ ယဿ န သန္တိ ကေစိ၊

အနုပါဒိယာနော ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၇၆။

‘‘သမာဟိတော ယော ဥဒတာရိ ဩဃံ, ဓမ္မံ စညာသိ ပရမာယ ဒိဋ္ဌိယာ၊

ခီဏာသဝေါ အန္တိမဒေဟဓာရီ, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၇၇။

‘‘ဘဝါသဝါ ယဿ ဝစီ ခရာ စ, ဝိဓူပိတာ အတ္ထဂတာ န သန္တိ၊

သ ဝေဒဂူ သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တော, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၇၈။

‘‘သင်္ဂါတိဂေါ ယဿ န သန္တိ သင်္ဂါ, ယော မာနသတ္တေသု အမာနသတ္တော၊

ဒုက္ခံ ပရိညာယ သခေတ္တဝတ္ထုံ, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၇၉။

‘‘အာသံ အနိဿာယ ဝိဝေကဒဿီ, ပရဝေဒိယံ ဒိဋ္ဌိမုပါတိဝတ္တော၊

အာရမ္မဏာ ယဿ န သန္တိ ကေစိ, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၈၀။

‘‘ပရောပရာ [ပရောဝရာ (သီ။ ပီ။)] ယဿ သမေစ္စ ဓမ္မာ, ဝိဓူပိတာ အတ္ထဂတာ န သန္တိ၊

သန္တော ဥပါဒါနခယေ ဝိမုတ္တော, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၄၉။)

မြန်֍ ၄၈၁။

‘‘သံယောဇနံ ဇာတိခယန္တဒဿီ, ယောပါနုဒိ ရာဂပထံ အသေသံ၊

သုဒ္ဓေါ နိဒေါသော ဝိမလော အကာစော [အကာမော (သီ။ သျာ။)], တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၈၂။

‘‘ယော အတ္တနော အတ္တာနံ [အတ္တနာတ္တာနံ (သီ။ သျာ။)] နာနုပဿတိ, သမာဟိတော ဥဇ္ဇုဂတော ဌိတတ္တော၊

သ ဝေ အနေဇော အခိလော အကင်္ခေါ, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ။

မြန်֍ ၄၈၃။

‘‘မောဟန္တရာ ယဿ န သန္တိ ကေစိ, သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု စ ဉာဏဒဿီ၊

သရီရဉ္စ အန္တိမံ ဓာရေတိ, ပတ္တော စ သမ္ဗောဓိမနုတ္တရံ သိဝံ၊

ဧတ္တာဝတာ ယက္ခဿ သုဒ္ဓိ, တထာဂတော အရဟတိ ပူရဠာသံ’’။

မြန်֍ ၄၈၄။

‘‘ဟုတဉ္စ [ဟုတ္တဉ္စ (သီ။ က။)] မယှံ ဟုတမတ္ထု သစ္စံ, ယံ တာဒိသံ ဝေဒဂုနံ အလတ္ထံ၊

ဗြဟ္မာ ဟိ သက္ခိ ပဋိဂဏှာတု မေ ဘဂဝါ, ဘုဉ္ဇတု မေ ဘဂဝါ ပူရဠာသံ’’။

မြန်֍ ၄၈၅။

‘‘ဂါထာဘိဂီတံ မေ အဘောဇနေယျံ, သမ္ပဿတံ ဗြာဟ္မဏ နေသ ဓမ္မော၊

ဂါထာဘိဂီတံ ပနုဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ, ဓမ္မေ သတီ ဗြာဟ္မဏ ဝုတ္တိရေသာ။

မြန်֍ ၄၈၆။

‘‘အညေန စ ကေဝလိနံ မဟေသိံ, ခီဏာသဝံ ကုက္ကုစ္စဝူပသန္တံ၊

အန္နေန ပါနေန ဥပဋ္ဌဟဿု, ခေတ္တဉှိ တံ ပုညပေက္ခဿ ဟောတိ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၀။)

မြန်֍ ၄၈၇။

‘‘သာဓာဟံ ဘဂဝါ တထာ ဝိဇညံ, ယော ဒက္ခိဏံ ဘုဉ္ဇေယျ မာဒိသဿ၊

ယံ ယညကာလေ ပရိယေသမာနော, ပပ္ပုယျ တဝ သာသနံ’’။

မြန်֍ ၄၈၈။

‘‘သာရမ္ဘာ ယဿ ဝိဂတာ, စိတ္တံ ယဿ အနာဝိလံ၊

ဝိပ္ပမုတ္တော စ ကာမေဟိ, ထိနံ ယဿ ပနူဒိတံ။

မြန်֍ ၄၈၉။

‘‘သီမန္တာနံ ဝိနေတာရံ, ဇာတိမရဏကောဝိဒံ၊

မုနိံ မောနေယျသမ္ပန္နံ, တာဒိသံ ယညမာဂတံ။

မြန်֍ ၄၉၀။

‘‘ဘကုဋိံ [ဘူကုဋိံ (က။ သီ။), ဘာကုဋိံ (က။ သီ။, မ။ နိ။ ၁။၂၂၆)] ဝိနယိတွာန, ပဉ္ဇလိကာ နမဿထ၊

ပူဇေထ အန္နပါနေန, ဧဝံ ဣဇ္ဈန္တိ ဒက္ခိဏာ။

မြန်֍ ၄၉၁။

‘‘ဗုဒ္ဓေါ ဘဝံ အရဟတိ ပူရဠာသံ, ပုညခေတ္တမနုတ္တရံ၊

အာယာဂေါ သဗ္ဗလောကဿ, ဘောတော ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ။

အထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ, အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ! သေယျထာပိ, ဘော ဂေါတမ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ – စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီတိ၊ ဧဝမေဝံ ဘောတာ ဂေါတမေန အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ။ လဘေယျာဟံ ဘောတော ဂေါတမဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ အလတ္ထ ခေါ သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇော ဗြာဟ္မဏော…ပေ… အရဟတံ အဟောသီတိ။

သုန္ဒရိကဘာရဒွါဇသုတ္တံ စတုတ္ထံ နိဋ္ဌိတံ။

၅။ မာဃသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧက သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ။ အထ ခေါ မာဃော မာဏဝေါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၁။)

ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ မာဃော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ –

‘‘အဟဉှိ, ဘော ဂေါတမ, ဒါယကော ဒါနပတိ ဝဒညူ ယာစယောဂေါ၊ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသာမိ၊ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ ဓမ္မလဒ္ဓေဟိ ဘောဂေဟိ ဓမ္မာဓိဂတေဟိ ဧကဿပိ ဒဒါမိ ဒွိန္နမ္ပိ တိဏ္ဏမ္ပိ စတုန္နမ္ပိ ပဉ္စန္နမ္ပိ ဆန္နမ္ပိ သတ္တန္နမ္ပိ အဋ္ဌန္နမ္ပိ နဝန္နမ္ပိ ဒသန္နမ္ပိ ဒဒါမိ, ဝီသာယပိ တိံသာယပိ စတ္တာလီသာယပိ ပညာသာယပိ ဒဒါမိ, သတဿပိ ဒဒါမိ, ဘိယျောပိ ဒဒါမိ။ ကစ္စာဟံ, ဘော ဂေါတမ, ဧဝံ ဒဒန္တော ဧဝံ ယဇန္တော ဗဟုံ ပုညံ ပသဝါမီ’’တိ?

‘‘တဂ္ဃ တွံ, မာဏဝ, ဧဝံ ဒဒန္တော ဧဝံ ယဇန္တော ဗဟုံ ပုညံ ပသဝသိ။ ယော ခေါ, မာဏဝ, ဒါယကော ဒါနပတိ ဝဒညူ ယာစယောဂေါ၊ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသတိ၊ ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသိတွာ ဓမ္မလဒ္ဓေဟိ ဘောဂေဟိ ဓမ္မာဓိဂတေဟိ ဧကဿပိ ဒဒါတိ…ပေ… သတဿပိ ဒဒါတိ, ဘိယျောပိ ဒဒါတိ, ဗဟုံ သော ပုညံ ပသဝတီ’’တိ။ အထ ခေါ မာဃော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၄၉၂။

‘‘ပုစ္ဆာမဟံ ဂေါတမံ ဝဒညုံ, (ဣတိ မာဃော မာဏဝေါ)

ကာသာယဝါသိံ အဂဟံ [အဂိဟံ (သီ။), အဂေဟံ (ပီ။)] စရန္တံ၊

ယော ယာစယောဂေါ ဒါနပတိ [ဒါနပတီ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဂဟဋ္ဌော, ပုညတ္ထိကော [ပုညပေခေါ (သီ။ ပီ။ က။)] ယဇတိ ပုညပေက္ခော၊

ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပါနံ, ကထံ ဟုတံ ယဇမာနဿ သုဇ္ဈေ’’။

မြန်֍ ၄၉၃။

‘‘ယော ယာစယောဂေါ ဒါနပတိ ဂဟဋ္ဌော, (မာဃာတိ ဘဂဝါ)

ပုညတ္ထိကော ယဇတိ ပုညပေက္ခော၊

ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပါနံ, အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယျေဘိ တာဒိ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၂။)

မြန်֍ ၄၉၄။

‘‘ယော ယာစယောဂေါ ဒါနပတိ ဂဟဋ္ဌော, (ဣတိ မာဃော မာဏဝေါ)

ပုညတ္ထိကော ယဇတိ ပုညပေက္ခော၊

ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပါနံ, အက္ခာဟိ မေ ဘဂဝါ ဒက္ခိဏေယျေ’’။

မြန်֍ ၄၉၅။

‘‘ယေ ဝေ အသတ္တာ [အလဂ္ဂါ (သျာ။)] ဝိစရန္တိ လောကေ, အကိဉ္စနာ ကေဝလိနော ယတတ္တာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၉၆။

‘‘ယေ သဗ္ဗသံယောဇနဗန္ဓနစ္ဆိဒါ, ဒန္တာ ဝိမုတ္တာ အနီဃာ နိရာသာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၉၇။

‘‘ယေ သဗ္ဗသံယောဇနဝိပ္ပမုတ္တာ, ဒန္တာ ဝိမုတ္တာ အနီဃာ နိရာသာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၉၈။

‘‘ရာဂဉ္စ ဒေါသဉ္စ ပဟာယ မောဟံ, ခီဏာသဝါ ဝူသိတဗြဟ္မစရိယာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၄၉၉။

‘‘ယေသု န မာယာ ဝသတိ န မာနော, ခီဏာသဝါ ဝူသိတဗြဟ္မစရိယာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၃။)

မြန်֍ ၅၀၀။

‘‘ယေ ဝီတလောဘာ အမမာ နိရာသာ, ခီဏာသဝါ ဝူသိတဗြဟ္မစရိယာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၁။

‘‘ယေ ဝေ န တဏှာသု ဥပါတိပန္နာ, ဝိတရေယျ ဩဃံ အမမာ စရန္တိ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၂။

‘‘ယေသံ တဏှာ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ, ဘဝါဘဝါယ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၃။

‘‘ယေ ကာမေ ဟိတွာ အဂဟာ စရန္တိ, သုသညတတ္တာ တသရံဝ ဥဇ္ဇုံ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၄။

‘‘ယေ ဝီတရာဂါ သုသမာဟိတိန္ဒြိယာ, စန္ဒောဝ ရာဟုဂ္ဂဟဏာ ပမုတ္တာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၅။

‘‘သမိတာဝိနော ဝီတရာဂါ အကောပါ, ယေသံ ဂတီ နတ္ထိဓ ဝိပ္ပဟာယ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၆။

‘‘ဇဟိတွာ ဇာတိမရဏံ အသေသံ, ကထံကထိံ သဗ္ဗမုပါတိဝတ္တာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၄။)

မြန်֍ ၅၀၇။

‘‘ယေ အတ္တဒီပါ ဝိစရန္တိ လောကေ, အကိဉ္စနာ သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တာ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၈။

‘‘ယေ ဟေတ္ထ ဇာနန္တိ ယထာ တထာ ဣဒံ, အယမန္တိမာ နတ္ထိ ပုနဗ္ဘဝေါတိ၊

ကာလေန တေသု ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ။

မြန်֍ ၅၀၉။

‘‘ယော ဝေဒဂူ ဈာနရတော သတီမာ, သမ္ဗောဓိပတ္တော သရဏံ ဗဟူနံ၊

ကာလေန တမှိ ဟဗျံ ပဝေစ္ဆေ, ယော ဗြာဟ္မဏော ပုညပေက္ခော ယဇေထ’’။

မြန်֍ ၅၁၀။

‘‘အဒ္ဓါ အမောဃာ မမ ပုစ္ဆနာ အဟု, အက္ခာသိ မေ ဘဂဝါ ဒက္ခိဏေယျေ၊

တွဉှေတ္ထ ဇာနာသိ ယထာ တထာ ဣဒံ, တထာ ဟိ တေ ဝိဒိတော ဧသ ဓမ္မော။

မြန်֍ ၅၁၁။

‘‘ယော ယာစယောဂေါ ဒါနပတိ ဂဟဋ္ဌော, (ဣတိ မာဃော မာဏဝေါ)

ပုညတ္ထိကော ယဇတိ ပုညပေက္ခော၊

ဒဒံ ပရေသံ ဣဓ အန္နပါနံ,

အက္ခာဟိ မေ ဘဂဝါ ယညသမ္ပဒံ’’။

မြန်֍ ၅၁၂။

‘‘ယဇဿု ယဇမာနော မာဃာတိ ဘဂဝါ, သဗ္ဗတ္ထ စ ဝိပ္ပသာဒေဟိ စိတ္တံ၊

အာရမ္မဏံ ယဇမာနဿ ယညော, ဧတ္ထပ္ပတိဋ္ဌာယ ဇဟာတိ ဒေါသံ။

မြန်֍ ၅၁၃။

‘‘သော ဝီတရာဂေါ ပဝိနေယျ ဒေါသံ, မေတ္တံ စိတ္တံ ဘာဝယမပ္ပမာဏံ၊

ရတ္တိန္ဒိဝံ သတတမပ္ပမတ္တော, သဗ္ဗာ ဒိသာ ဖရတိ အပ္ပမညံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၅။)

မြန်֍ ၅၁၄။

‘‘ကော သုဇ္ဈတိ မုစ္စတိ ဗဇ္ဈတီ စ, ကေနတ္တနာ ဂစ္ဆတိ [ကေနတ္ထေနာ ဂစ္ဆတိ (က။)] ဗြဟ္မလောကံ၊

အဇာနတော မေ မုနိ ဗြူဟိ ပုဋ္ဌော, ဘဂဝါ ဟိ မေ သက္ခိ ဗြဟ္မဇ္ဇဒိဋ္ဌော၊

တုဝဉှိ နော ဗြဟ္မသမောသိ သစ္စံ, ကထံ ဥပပဇ္ဇတိ ဗြဟ္မလောကံ ဇုတိမ’’။

မြန်֍ ၅၁၅။

‘‘ယော ယဇတိ တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ, (မာဃာတိ ဘဂဝါ)

အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယျေဘိ တာဒိ၊

ဧဝံ ယဇိတွာ သမ္မာ ယာစယောဂေါ,

ဥပပဇ္ဇတိ ဗြဟ္မလောကန္တိ ဗြူမီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, မာဃော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတံ သရဏံ ဂတ’’န္တိ။

မာဃသုတ္တံ ပဉ္စမံ နိဋ္ဌိတံ။

၆။ သဘိယသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သဘိယဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ပုရာဏသာလောဟိတာယ ဒေဝတာယ ပဉှာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ – ‘‘ယော တေ, သဘိယ, သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါ ဣမေ ပဉှေ ပုဋ္ဌော ဗျာကရောတိ တဿ သန္တိကေ ဗြဟ္မစရိယံ စရေယျာသီ’’တိ။

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော တဿာ ဒေဝတာယ သန္တိကေ တေ ပဉှေ ဥဂ္ဂဟေတွာ ယေ တေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သံဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသဿိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနဿ, သေယျထိဒံ – ပူရဏော ကဿပေါ မက္ခလိဂေါသာလော အဇိတော ကေသကမ္ဗလော ပကုဓော [ကကုဓော (သီ။) ပကုဒ္ဓေါ (သျာ။ ကံ။)] ကစ္စာနော သဉ္စယော [သဉ္ဇယော (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)] ဗေလဋ္ဌပုတ္တော [ဗေလ္လဋ္ဌိပုတ္တော (သီ။ ပီ။), ဝေဠဋ္ဌပုတ္တော (သျာ။)] နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော [နာတပုတ္တော (သီ။ ပီ။)], တေ ဥပသင်္ကမိတွာ တေ ပဉှေ ပုစ္ဆတိ။ တေ

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၆။)

သဘိယေန ပရိဗ္ဗာဇကေန ပဉှေ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ၊ အသမ္ပာယန္တာ ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောန္တိ။ အပိ စ သဘိယံ ယေဝ ပရိဗ္ဗာဇကံ ပဋိပုစ္ဆန္တိ။

အထ ခေါ သဘိယဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေ ခေါ တေ ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ သံဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသဿိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနဿ, သေယျထိဒံ – ပူရဏော ကဿပေါ…ပေ… နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော, တေ မယာ ပဉှေ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောန္တိ၊ အပိ စ မညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆန္တိ။ ယန္နူန္နာဟံ ဟီနာယာဝတ္တိတွာ ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ သဘိယဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယမ္ပိ ခေါ သမဏော ဂေါတမော သံဃီ စေဝ ဂဏီ စ ဂဏာစရိယော စ ဉာတော ယသဿီ တိတ္ထကရော သာဓုသမ္မတော ဗဟုဇနဿ၊ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဣမေ ပဉှေ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ သဘိယဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယေပိ ခေါ တေ [ယေ ခေါ တေ (သျာ။), ယံ ခေါ တေ (က။)] ဘောန္တော သမဏဗြာဟ္မဏာ ဇိဏ္ဏာ ဝုဍ္ဎာ မဟလ္လကာ အဒ္ဓဂတာ ဝယောအနုပ္ပတ္တာ ထေရာ ရတ္တညူ စိရပဗ္ဗဇိတာ သံဃိနော ဂဏိနော ဂဏာစရိယာ ဉာတာ ယသဿိနော တိတ္ထကရာ သာဓုသမ္မတာ ဗဟုဇနဿ, သေယျထိဒံ – ပူရဏော ကဿပေါ…ပေ။ … နိဂဏ္ဌော နာဋပုတ္တော, တေပိ မယာ ပဉှေ ပုဋ္ဌာ န သမ္ပာယန္တိ, အသမ္ပာယန္တာ ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပ္ပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောန္တိ, အပိ စ မညေဝေတ္ထ ပဋိပုစ္ဆန္တိ၊ ကိံ ပန မေ သမဏော ဂေါတမော ဣမေ ပဉှေ ပုဋ္ဌော ဗျာကရိဿတိ! သမဏော ဟိ ဂေါတမော ဒဟရော စေဝ ဇာတိယာ, နဝေါ စ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာ’’တိ။

အထ ခေါ သဘိယဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမဏော ခေါ [သမဏော ခေါ ဂေါတမော (သျာ။ က။)] ဒဟရောတိ န ဥညာတဗ္ဗော န ပရိဘောတဗ္ဗော။ ဒဟရောပိ စေသ သမဏော ဂေါတမော မဟိဒ္ဓိကော ဟောတိ မဟာနုဘာဝေါ, ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဣမေ ပဉှေ ပုစ္ဆေယျ’’န္တိ။

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ယေန ရာဇဂဟံ တေန စာရိကံ ပက္ကာမိ။ အနုပုဗ္ဗေန စာရိကံ စရမာနော ယေန ရာဇဂဟံ ဝေဠုဝနံ ကလန္ဒကနိဝါပေါ, ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၇။)

သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၅၁၆။

‘‘ကင်္ခီ ဝေစိကိစ္ဆီ အာဂမံ, (ဣတိ သဘိယော)

ပဉှေ ပုစ္ဆိတုံ အဘိကင်္ခမာနော၊

တေသန္တကရော ဘဝါဟိ [ဘဝါဟိ မေ (ပီ။ က။)] ပဉှေ မေ ပုဋ္ဌော,

အနုပုဗ္ဗံ အနုဓမ္မံ ဗျာကရောဟိ မေ’’။

မြန်֍ ၅၁၇။

‘‘ဒူရတော အာဂတောသိ သဘိယ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

ပဉှေ ပုစ္ဆိတုံ အဘိကင်္ခမာနော၊

တေသန္တကရော ဘဝါမိ [တေသမန္တကရောမိ တေ (က။)] ပဉှေ တေ ပုဋ္ဌော,

အနုပုဗ္ဗံ အနုဓမ္မံ ဗျာကရောမိ တေ။

မြန်֍ ၅၁၈။

‘‘ပုစ္ဆ မံ သဘိယ ပဉှံ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆသိ၊

တဿ တဿေဝ ပဉှဿ, အဟံ အန္တံ ကရောမိ တေ’’တိ။

အထ ခေါ သဘိယဿ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော! ယံ ဝတာဟံ အညေသု သမဏဗြာဟ္မဏေသု ဩကာသကမ္မမတ္တမ္ပိ [ဩကာသမတ္တမ္ပိ (သီ။ ပီ။)] နာလတ္ထံ တံ မေ ဣဒံ သမဏေန ဂေါတမေန ဩကာသကမ္မံ ကတ’’န္တိ။ အတ္တမနော ပမုဒိတော ဥဒဂ္ဂေါ ပီတိသောမနဿဇာတော ဘဂဝန္တံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

မြန်֍ ၅၁၉။

‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု ဘိက္ခုနံ, (ဣတိ သဘိယော)

သောရတံ ကေန ကထဉ္စ ဒန္တမာဟု၊

ဗုဒ္ဓေါတိ ကထံ ပဝုစ္စတိ,

ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောဟိ’’။

မြန်֍ ၅၂၀။

‘‘ပဇ္ဇေန ကတေန အတ္တနာ, (သဘိယာတိ ဘဂဝါ)

ပရိနိဗ္ဗာနဂတော ဝိတိဏ္ဏကင်္ခေါ၊

ဝိဘဝဉ္စ ဘဝဉ္စ ဝိပ္ပဟာယ,

ဝုသိတဝါ ခီဏပုနဗ္ဘဝေါ သ ဘိက္ခု။

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၈။)

မြန်֍ ၅၂၁။

‘‘သဗ္ဗတ္ထ ဥပေက္ခကော သတိမာ, န သော ဟိံသတိ ကဉ္စိ သဗ္ဗလောကေ၊

တိဏ္ဏော သမဏော အနာဝိလော, ဥဿဒါ ယဿ န သန္တိ သောရတော သော။

မြန်֍ ၅၂၂။

‘‘ယဿိန္ဒြိယာနိ ဘာဝိတာနိ, အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗလောကေ၊

နိဗ္ဗိဇ္ဈ ဣမံ ပရဉ္စ လောကံ, ကာလံ ကင်္ခတိ ဘာဝိတော သ ဒန္တော။

မြန်֍ ၅၂၃။

‘‘ကပ္ပါနိ ဝိစေယျ ကေဝလာနိ, သံသာရံ ဒုဘယံ စုတူပပါတံ၊

ဝိဂတရဇမနင်္ဂဏံ ဝိသုဒ္ဓံ, ပတ္တံ ဇာတိခယံ တမာဟု ဗုဒ္ဓ’’န္တိ။

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ အတ္တမနော ပမုဒိတော ဥဒဂ္ဂေါ ပီတိသောမနဿဇာတော ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ [ဥတ္တရိ (က။)] ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

မြန်֍ ၅၂၄။

‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု ဗြာဟ္မဏံ, (ဣတိ သဘိယော)

သမဏံ ကေန ကထဉ္စ နှာတကောတိ၊

နာဂေါတိ ကထံ ပဝုစ္စတိ,

ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောဟိ’’။

မြန်֍ ၅၂၅။

‘‘ဗာဟိတွာ သဗ္ဗပါပကာနိ, (သဘိယာတိ ဘဂဝါ)

ဝိမလော သာဓုသမာဟိတော ဌိတတ္တော၊

သံသာရမတိစ္စ ကေဝလီ သော,

အသိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ သ ဗြဟ္မာ။

မြန်֍ ၅၂၆။

‘‘သမိတာဝိ ပဟာယ ပုညပါပံ, ဝိရဇော ဉတွာ ဣမံ ပရဉ္စ လောကံ၊

ဇာတိမရဏံ ဥပါတိဝတ္တော, သမဏော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၅၉။)

မြန်֍ ၅၂၇။

‘‘နိနှာယ [နိနဟာယ (သျာ။)] သဗ္ဗပါပကာနိ, အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗလောကေ၊

ဒေဝမနုဿေသု ကပ္ပိယေသု, ကပ္ပံ နေတိ တမာဟု နှာတကော’’တိ။

မြန်֍ ၅၂၈။

‘‘အာဂုံ န ကရောတိ ကိဉ္စိ လောကေ, သဗ္ဗသံယောဂေ [သဗ္ဗယောဂေ (က။)] ဝိသဇ္ဇ ဗန္ဓနာနိ၊

သဗ္ဗတ္ထ န သဇ္ဇတီ ဝိမုတ္တော, နာဂေါ တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ’’တိ။

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော…ပေ… ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

မြန်֍ ၅၂၉။

‘‘ကံ ခေတ္တဇိနံ ဝဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ, (ဣတိ သဘိယော)

ကုသလံ ကေန ကထဉ္စ ပဏ္ဍိတောတိ၊

မုနိ နာမ ကထံ ပဝုစ္စတိ,

ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောဟိ’’။

မြန်֍ ၅၃၀။

‘‘ခေတ္တာနိ ဝိစေယျ ကေဝလာနိ, (သဘိယာတိ ဘဂဝါ)

ဒိဗ္ဗံ မာနုသကဉ္စ ဗြဟ္မခေတ္တံ၊

သဗ္ဗခေတ္တမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော,

ခေတ္တဇိနော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။

မြန်֍ ၅၃၁။

‘‘ကောသာနိ ဝိစေယျ ကေဝလာနိ, ဒိဗ္ဗံ မာနုသကဉ္စ ဗြဟ္မကောသံ၊

သဗ္ဗကောသမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော, ကုသလော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။

မြန်֍ ၅၃၂။

‘‘ဒုဘယာနိ ဝိစေယျ ပဏ္ဍရာနိ, အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ စ သုဒ္ဓိပညော၊

ကဏှံ သုက္ကံ ဥပါတိဝတ္တော, ပဏ္ဍိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၀။)

မြန်֍ ၅၃၃။

‘‘အသတဉ္စ သတဉ္စ ဉတွာ ဓမ္မံ, အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ စ သဗ္ဗလောကေ၊

ဒေဝမနုဿေဟိ ပူဇနီယော, သင်္ဂံ ဇာလမတိစ္စ သော မုနီ’’တိ။

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော…ပေ… ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

မြန်֍ ၅၃၄။

‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု ဝေဒဂုံ, (ဣတိ သဘိယော)

အနုဝိဒိတံ ကေန ကထဉ္စ ဝီရိယဝါတိ၊

အာဇာနိယော ကိန္တိ နာမ ဟောတိ,

ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောဟိ’’။

မြန်֍ ၅၃၅။

‘‘ဝေဒါနိ ဝိစေယျ ကေဝလာနိ, (သဘိယာတိ ဘဂဝါ)

သမဏာနံ ယာနိဓတ္ထိ [ယာနိပတ္ထိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဗြာဟ္မဏာနံ၊

သဗ္ဗဝေဒနာသု ဝီတရာဂေါ,

သဗ္ဗံ ဝေဒမတိစ္စ ဝေဒဂူ သော။

မြန်֍ ၅၃၆။

‘‘အနုဝိစ္စ ပပဉ္စနာမရူပံ, အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ စ ရောဂမူလံ၊

သဗ္ဗရောဂမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော, အနုဝိဒိတော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။

မြန်֍ ၅၃၇။

‘‘ဝိရတော ဣဓ သဗ္ဗပါပကေဟိ, နိရယဒုက္ခံ အတိစ္စ ဝီရိယဝါ သော၊

သော ဝီရိယဝါ ပဓာနဝါ, ဓီရော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ။

မြန်֍ ၅၃၈။

‘‘ယဿဿု လုနာနိ ဗန္ဓနာနိ, အဇ္ဈတ္တံ ဗဟိဒ္ဓါ စ သင်္ဂမူလံ၊

သဗ္ဗသင်္ဂမူလဗန္ဓနာ ပမုတ္တော, အာဇာနိယော တာဒိ ပဝုစ္စတေ တထတ္တာ’’တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၁။)

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ။ပ။ ဘဂဝန္တံ ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ –

မြန်֍ ၅၃၉။

‘‘ကိံ ပတ္တိနမာဟု သောတ္တိယံ, (ဣတိ သဘိယော)

အရိယံ ကေန ကထဉ္စ စရဏဝါတိ၊

ပရိဗ္ဗာဇကော ကိန္တိ နာမ ဟောတိ,

ပုဋ္ဌော မေ ဘဂဝါ ဗျာကရောဟိ’’။

မြန်֍ ၅၄၀။

‘‘သုတွာ သဗ္ဗဓမ္မံ အဘိညာယ လောကေ, (သဘိယာတိ ဘဂဝါ)

သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇံ ယဒတ္ထိ ကိဉ္စိ၊

အဘိဘုံ အကထံကထိံ ဝိမုတ္တံ,

အနိဃံ သဗ္ဗဓိမာဟု သောတ္တိယောတိ။

မြန်֍ ၅၄၁။

‘‘ဆေတွာ အာသဝါနိ အာလယာနိ, ဝိဒွါ သော န ဥပေတိ ဂဗ္ဘသေယျံ၊

သညံ တိဝိဓံ ပနုဇ္ဇ ပင်္ကံ, ကပ္ပံ နေတိ တမာဟု အရိယောတိ။

မြန်֍ ၅၄၂။

‘‘ယော ဣဓ စရဏေသု ပတ္တိပတ္တော, ကုသလော သဗ္ဗဒါ အာဇာနာတိ [အာဇာနိ (သျာ။)] ဓမ္မံ၊

သဗ္ဗတ္ထ န သဇ္ဇတိ ဝိမုတ္တစိတ္တော [ဝိမုတ္တော (သီ။)], ပဋိဃာ ယဿ န သန္တိ စရဏဝါ သော။

မြန်֍ ၅၄၃။

‘‘ဒုက္ခဝေပက္ကံ ယဒတ္ထိ ကမ္မံ, ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဝါပိ [တိရိယဉ္စာပိ (သျာ။)] မဇ္ဈေ၊

ပရိဗ္ဗာဇယိတွာ ပရိညစာရီ, မာယံ မာနမထောပိ လောဘကောဓံ၊

ပရိယန္တမကာသိ နာမရူပံ, တံ ပရိဗ္ဗာဇကမာဟု ပတ္တိပတ္တ’’န္တိ။

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ အတ္တမနော ပမုဒိတော ဥဒဂ္ဂေါ ပီတိသောမနဿဇာတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၂။)

မြန်֍ ၅၄၄။

‘‘ယာနိ စ တီဏိ ယာနိ စ သဋ္ဌိ, သမဏပ္ပဝါဒသိတာနိ [သမဏပ္ပဝါဒနိဿိတာနိ (သျာ။ က။)] ဘူရိပည၊

သညက္ခရသညနိဿိတာနိ, ဩသရဏာနိ ဝိနေယျ ဩဃတမဂါ။

မြန်֍ ၅၄၅။

‘‘အန္တဂူသိ ပါရဂူ [ပါရဂူသိ (သျာ။ ပီ။ က။)] ဒုက္ခဿ, အရဟာသိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခီဏာသဝံ တံ မညေ၊

ဇုတိမာ မုတိမာ ပဟူတပညော, ဒုက္ခဿန္တကရံ အတာရေသိ မံ။

မြန်֍ ၅၄၆။

‘‘ယံ မေ ကင်္ခိတမညာသိ, ဝိစိကိစ္ဆာ မံ တာရယိ နမော တေ၊

မုနိ မောနပထေသု ပတ္တိပတ္တ, အခိလ အာဒိစ္စဗန္ဓု သောရတောသိ။

မြန်֍ ၅၄၇။

‘‘ယာ မေ ကင်္ခါ ပုရေ အာသိ, တံ မေ ဗျာကာသိ စက္ခုမာ၊

အဒ္ဓါ မုနီသိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, နတ္ထိ နီဝရဏာ တဝ။

မြန်֍ ၅၄၈။

‘‘ဥပါယာသာ စ တေ သဗ္ဗေ, ဝိဒ္ဓသ္တာ ဝိနဠီကတာ၊

သီတိဘူတော ဒမပ္ပတ္တော, ဓိတိမာ သစ္စနိက္ကမော။

မြန်֍ ၅၄၉။

‘‘တဿ တေ နာဂနာဂဿ, မဟာဝီရဿ ဘာသတော၊

သဗ္ဗေ ဒေဝါနုမောဒန္တိ, ဥဘော နာရဒပဗ္ဗတာ။

မြန်֍ ၅၅၀။

‘‘နမော တေ ပုရိသာဇည, နမော တေ ပုရိသုတ္တမ၊

သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ, နတ္ထိ တေ ပဋိပုဂ္ဂလော။

မြန်֍ ၅၅၁။

‘‘တုဝံ ဗုဒ္ဓေါ တုဝံ သတ္ထာ, တုဝံ မာရာဘိဘူ မုနိ၊

တုဝံ အနုသယေ ဆေတွာ, တိဏ္ဏော တာရေသိ မံ ပဇံ။

မြန်֍ ၅၅၂။

‘‘ဥပဓီ တေ သမတိက္ကန္တာ, အာသဝါ တေ ပဒါလိတာ၊

သီဟောသိ အနုပါဒါနော, ပဟီနဘယဘေရဝေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၃။)

မြန်֍ ၅၅၃။

‘‘ပုဏ္ဍရီကံ ယထာ ဝဂ္ဂု, တောယေ န ဥပလိမ္ပတိ [တောယေန န ဥပလိပ္ပတိ (သီ။), တောယေ န ဥပလိပ္ပတိ (ပီ။), တောယေန န ဥပလိမ္ပတိ (က။)]၊

ဧဝံ ပုညေ စ ပါပေ စ, ဥဘယေ တွံ န လိမ္ပသိ၊

ပါဒေ ဝီရ ပသာရေဟိ, သဘိယော ဝန္ဒတိ သတ္ထုနော’’တိ။

အထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော ပါဒေသု သိရသာ နိပတိတွာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ…ပေ… ဧသာဟံ ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသံဃဉ္စ၊ လဘေယျာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။

‘‘ယော ခေါ, သဘိယ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခတိ ဥပသမ္ပဒံ, သော စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသတိ၊ စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ။ အပိ စ မေတ္ထ ပုဂ္ဂလဝေမတ္တတာ ဝိဒိတာ’’တိ။

‘‘သစေ, ဘန္တေ, အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အာကင်္ခန္တာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အာကင်္ခန္တာ ဥပသမ္ပဒံ စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသန္တိ, စတုန္နံ မာသာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တိ, ဥပသမ္ပာဒေန္တိ ဘိက္ခုဘာဝါယ, အဟံ စတ္တာရိ ဝဿာနိ ပရိဝသိဿာမိ၊ စတုန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန အာရဒ္ဓစိတ္တာ ဘိက္ခူ ပဗ္ဗာဇေန္တု ဥပသမ္ပာဒေန္တု ဘိက္ခုဘာဝါယာ’’တိ။ အလတ္ထ ခေါ သဘိယော ပရိဗ္ဗာဇကော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ…ပေ… အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ သဘိယော အရဟတံ အဟောသီတိ။

သဘိယသုတ္တံ ဆဋ္ဌံ နိဋ္ဌိတံ။

၇။ သေလသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ယေန အာပဏံ နာမ အင်္ဂုတ္တရာပါနံ နိဂမော တဒဝသရိ။ အဿောသိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ‘‘သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ အာပဏံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၄။)

ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ [ဘဂဝါ (သျာ။ ပီ။)]။ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ။ သော ဓမ္မံ ဒေသတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ။ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ’’တိ။

အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ၊ တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော’’တိ။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော၊ အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ၊ တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော’’တိ။

တတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသံဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော, အဓိဝါသေတု [အဓိဝါသေတွေဝ (သီ။)] မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၅။)

ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန သကော အဿမော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မိတ္တာမစ္စေ ဉာတိသာလောဟိတေ အာမန္တေသိ – ‘‘သုဏန္တု မေ ဘဝန္တော မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ, သမဏော မေ ဂေါတမော နိမန္တိတော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန, ယေန မေ ကာယဝေယျာဝဋိကံ ကရေယျာထာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ ပဋိဿုတွာ အပ္ပေကစ္စေ ဥဒ္ဓနာနိ ခဏန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ကဋ္ဌာနိ ဖာလေန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဘာဇနာနိ ဓောဝန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အာသနာနိ ပညာပေန္တိ။ ကေဏိယော ပန ဇဋိလော သာမံယေဝ မဏ္ဍလမာဠံ ပဋိယာဒေတိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန သေလော ဗြာဟ္မဏော အာပဏေ ပဋိဝသတိ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ ပဒကော ဝေယျာကရဏော လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော, တီဏိ စ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝါစေတိ။

တေန ခေါ ပန သမယေန ကေဏိယော ဇဋိလော သေလေ ဗြာဟ္မဏေ အဘိပ္ပသန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တီဟိ မာဏဝကသတေဟိ ပရိဝုတော ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ။ အဒ္ဒသာ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမေ [ကေဏိဿမိယေ ဇဋိလေ (သီ။ ပီ။)] အပ္ပေကစ္စေ ဥဒ္ဓနာနိ ခဏန္တေ…ပေ… အပ္ပေကစ္စေ အာသနာနိ ပညပေန္တေ, ကေဏိယံ ပန ဇဋိလံ သာမံယေဝ မဏ္ဍလမာဠံ ပဋိယာဒေန္တံ။ ဒိသွာန ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိံ နု ခေါ ဘောတော ကေဏိယဿ အာဝါဟော ဝါ ဘဝိဿတိ, ဝိဝါဟော ဝါ ဘဝိဿတိ, မဟာယညော ဝါ ပစ္စုပဋ္ဌိတော, ရာဇာ ဝါ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော နိမန္တိတော သွာတနာယ သဒ္ဓိံ ဗလကာယေနာ’’တိ?

‘‘န မေ, ဘော သေလ, အာဝါဟော ဝါ ဘဝိဿတိ ဝိဝါဟော ဝါ, နာပိ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော နိမန္တိတော သွာတနာယ သဒ္ဓိံ ဗလကာယေန၊ အပိ စ ခေါ မေ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော။ အတ္ထိ သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂုတ္တရာပေသု

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၆။)

စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ အာပဏံ အနုပ္ပတ္တော။ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ…ပေ… ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါတိ။ သော မေ နိမန္တိတော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေနာ’’တိ။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ, ဘော ကေဏိယ, ဝဒေသိ’’? ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ, ဘော သေလ, ဝဒါမိ’’။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ, ဘော ကေဏိယ, ဝဒေသိ’’? ‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ, ဘော သေလ, ဝဒါမီ’’တိ။

အထ ခေါ သေလဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ဃောသောပိ ခေါ ဧသော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ ယဒိဒံ ဗုဒ္ဓေါတိ။ အာဂတာနိ ခေါ ပနမှာကံ မန္တေသု ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ။ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တိ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော။ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝန္တိ, သေယျထိဒံ – စက္ကရတနံ, ဟတ္ထိရတနံ, အဿရတနံ, မဏိရတနံ, ဣတ္ထိရတနံ, ဂဟပတိရတနံ, ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ။ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ။ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ။ သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ [ဝိဝတ္တစ္ဆဒ္ဒေါ (သီ။ ပီ။)]။ ကဟံ ပန, ဘော ကေဏိယ, ဧတရဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ?

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဏိယော ဇဋိလော ဒက္ခိဏံ ဗာဟုံ ပဂ္ဂဟေတွာ သေလံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ယေနေသာ, ဘော သေလ, နီလဝနရာဇီ’’တိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တီဟိ မာဏဝကသတေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တေ မာဏဝကေ အာမန္တေသိ – ‘‘အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော အာဂစ္ဆန္တု, ပဒေ ပဒံ နိက္ခိပန္တာ။ ဒုရာသဒါ ဟိ တေ ဘဂဝန္တော [ဘဝန္တော (သျာ။ က။)] သီဟာဝ ဧကစရာ။ ယဒါ စာဟံ, ဘော, သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ မန္တေယျုံ, မာ မေ ဘောန္တော အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေထ၊ ကထာပရိယောသာနံ မေ ဘဝန္တော အာဂမေန္တူ’’တိ။

အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၇။)

ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ သမန္နေသိ [သမ္မန္နေသိ (သီ။ သျာ။)]။ အဒ္ဒသာ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စာတိ။

အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ – ‘‘ပဿတိ ခေါ မေ အယံ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ။ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ – ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ, ပဟူတဇိဝှတာယ စာ’’တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ [အဘိသင်္ခါရေသိ (သျာ။ က။)], ယထာ အဒ္ဒသ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကောသောဟိတံ ဝတ္ထဂုယှံ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇိဝှံ နိန္နာမေတွာ ဥဘောပိ ကဏ္ဏသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ, ဥဘောပိ နာသိကသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ, ကေဝလမ္ပိ နလာဋမဏ္ဍလံ ဇိဝှါယ ဆာဒေသိ။

အထ ခေါ သေလဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ – ‘‘သမန္နာဂတော ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ ပရိပုဏ္ဏေဟိ, နော အပုရိပုဏ္ဏေဟိ။ နော စ ခေါ နံ ဇာနာမိ ဗုဒ္ဓေါ ဝါ နော ဝါ။ သုတံ ခေါ ပန မေတံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဝုဍ္ဎာနံ မဟလ္လကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယေ တေ ဘဝန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ, တေ သကေ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တာနံ ပါတုကရောန္တီ’တိ။ ယံနူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝေယျ’’န္တိ။ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ –

မြန်֍ ၅၅၄။

‘‘ပရိပုဏ္ဏကာယော သုရုစိ, သုဇာတော စာရုဒဿနော၊

သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောသိ ဘဂဝါ, သုသုက္ကဒါဌောသိ ဝီရိယဝါ။

မြန်֍ ၅၅၅။

‘‘နရဿ ဟိ သုဇာတဿ, ယေ ဘဝန္တိ ဝိယဉ္ဇနာ၊

သဗ္ဗေ တေ တဝ ကာယသ္မိံ, မဟာပုရိသလက္ခဏာ။

မြန်֍ ၅၅၆။

‘‘ပသန္နနေတ္တော သုမုခေါ, ဗြဟာ ဥဇု ပတာပဝါ၊

မဇ္ဈေ သမဏသံဃဿ, အာဒိစ္စောဝ ဝိရောစသိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၈။)

မြန်֍ ၅၅၇။

‘‘ကလျာဏဒဿနော ဘိက္ခု, ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော၊

ကိံ တေ သမဏဘာဝေန, ဧဝံ ဥတ္တမဝဏ္ဏိနော။

မြန်֍ ၅၅၈။

‘‘ရာဇာ အရဟသိ ဘဝိတုံ, စက္ကဝတ္တီ ရထေသဘော၊

စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ, ဇမ္ဗုသဏ္ဍဿ [ဇမ္ဗုမဏ္ဍဿ (က။)] ဣဿရော။

မြန်֍ ၅၅၉။

‘‘ခတ္တိယာ ဘောဂိရာဇာနော [ဘောဇရာဇာနော (သီ။ သျာ။)], အနုယန္တာ [အနုယုတ္တာ (သီ။)] ဘဝန္တု တေ၊

ရာဇာဘိရာဇာ မနုဇိန္ဒော, ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဂေါတမ’’။

မြန်֍ ၅၆၀။

‘‘ရာဇာဟမသ္မိ သေလာတိ, (ဘဂဝါ) ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော၊

ဓမ္မေန စက္ကံ ဝတ္တေမိ, စက္ကံ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ’’။

မြန်֍ ၅၆၁။

‘‘သမ္ဗုဒ္ဓေါ ပဋိဇာနာသိ, (ဣတိ သေလော ဗြာဟ္မဏော) ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော၊

‘ဓမ္မေန စက္ကံ ဝတ္တေမိ’, ဣတိ ဘာသသိ ဂေါတမ။

မြန်֍ ၅၆၂။

‘‘ကော နု သေနာပတိ ဘောတော, သာဝကော သတ္ထုရနွယော၊

ကော တေ တမနုဝတ္တေတိ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ’’။

မြန်֍ ၅၆၃။

‘‘မယာ ပဝတ္တိတံ စက္ကံ, (သေလာတိ ဘဂဝါ) ဓမ္မစက္ကံ အနုတ္တရံ၊

သာရိပုတ္တော အနုဝတ္တေတိ, အနုဇာတော တထာဂတံ။

မြန်֍ ၅၆၄။

‘‘အဘိညေယျံ အဘိညာတံ, ဘာဝေတဗ္ဗဉ္စ ဘာဝိတံ၊

ပဟာတဗ္ဗံ ပဟီနံ မေ, တသ္မာ ဗုဒ္ဓေါသ္မိ ဗြာဟ္မဏ။

မြန်֍ ၅၆၅။

‘‘ဝိနယဿု မယိ ကင်္ခံ, အဓိမုစ္စဿု ဗြာဟ္မဏ၊

ဒုလ္လဘံ ဒဿနံ ဟောတိ, သမ္ဗုဒ္ဓါနံ အဘိဏှသော။

---

(သုတ္တနိ၊၃၆၉။)

မြန်֍ ၅၆၆။

‘‘ယေသံ ဝေ [ယေသံ ဝေါ (ပီ။), ယဿ ဝေ (သျာ။)] ဒုလ္လဘော လောကေ, ပါတုဘာဝေါ အဘိဏှသော၊

သောဟံ ဗြာဟ္မဏ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, သလ္လကတ္တော အနုတ္တရော။

မြန်֍ ၅၆၇။

‘‘ဗြဟ္မဘူတော အတိတုလော, မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနော၊

သဗ္ဗာမိတ္တေ ဝသီကတွာ, မောဒါမိ အကုတောဘယော’’။

မြန်֍ ၅၆၈။

‘‘ဣမံ ဘဝန္တော နိသာမေထ, ယထာ ဘာသတိ စက္ခုမာ၊

သလ္လကတ္တော မဟာဝီရော, သီဟောဝ နဒတီ ဝနေ။

မြန်֍ ၅၆၉။

‘‘ဗြဟ္မဘူတံ အတိတုလံ, မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနံ၊

ကော ဒိသွာ နပ္ပသီဒေယျ, အပိ ကဏှာဘိဇာတိကော။

မြန်֍ ၅၇၀။

‘‘ယော မံ ဣစ္ဆတိ အနွေတု, ယော ဝါ နိစ္ဆတိ ဂစ္ဆတု၊

ဣဓာဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ဝရပညဿ သန္တိကေ’’။

မြန်֍ ၅၇၁။

‘‘ဧဝဉ္စေ [ဧတဉ္စေ (သီ။ ပီ။)] ရုစ္စတိ ဘောတော, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနေ [သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနံ (သီ။ သျာ။ ကံ။ ပီ။)]၊

မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမ, ဝရပညဿ သန္တိကေ’’။

မြန်֍ ၅၇၂။

‘‘ဗြာဟ္မဏာ တိသတာ ဣမေ, ယာစန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ၊

ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမ, ဘဂဝါ တဝ သန္တိကေ’’။

မြန်֍ ၅၇၃။

‘‘သွာက္ခာတံ ဗြဟ္မစရိယံ, (သေလာတိ ဘဂဝါ) သန္ဒိဋ္ဌိကမကာလိကံ၊

ယတ္ထ အမောဃာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, အပ္ပမတ္တဿ သိက္ခတော’’တိ။

အလတ္ထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော သပရိသော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ အဿမေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသံဃေန။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၀။)

အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသံဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ သမ္ပဝါရေသိ။ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိ –

မြန်֍ ၅၇၄။

‘‘အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါ ယညာ, သာဝိတ္တီ ဆန္ဒသော မုခံ၊

ရာဇာ မုခံ မနုဿာနံ, နဒီနံ သာဂရော မုခံ။

မြန်֍ ၅၇၅။

‘‘နက္ခတ္တာနံ မုခံ စန္ဒော, အာဒိစ္စော တပတံ မုခံ၊

ပုညံ အာကင်္ခမာနာနံ, သံဃော ဝေ ယဇတံ မုခ’’န္တိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။ အထ ခေါ အာယသ္မာ သေလော သပရိသော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေ …ပေ… အညတရော ခေါ ပနာပသ္မာ သေလော သပရိသော အရဟတံ အဟောသိ။

အထ ခေါ အာယသ္မာ သေလော သပရိသော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ စီဝရံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၅၇၆။

‘‘ယံ တံ သရဏမာဂမှ [မာဂမ္မ (သီ။ သျာ။ က။)], ဣတော အဋ္ဌမိ စက္ခုမ၊

သတ္တရတ္တေန ဘဂဝါ, ဒန္တမှ တဝ သာသနေ။

မြန်֍ ၅၇၇။

‘‘တုဝံ ဗုဒ္ဓေါ တုဝံ သတ္ထာ, တုဝံ မာရာဘိဘူ မုနိ၊

တုဝံ အနုသယေ ဆေတွာ, တိဏ္ဏော တာရေသိမံ ပဇံ။

မြန်֍ ၅၇၈။

‘‘ဥပဓီ တေ သမတိက္ကန္တာ, အာသဝါ တေ ပဒါလိတာ၊

သီဟောသိ [သီဟောဝ (မ။ နိ။ ၂။၄၀၁)] အနုပါဒါနော, ပဟီနဘယဘေရဝေါ။

မြန်֍ ၅၇၉။

‘‘ဘိက္ခဝေါ တိသတာ ဣမေ, တိဋ္ဌန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ၊

ပါဒေ ဝီရ ပသာရေဟိ, နာဂါ ဝန္ဒန္တု သတ္ထုနော’’တိ။

သေလသုတ္တံ သတ္တမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၁။)

၈။ သလ္လသုတ္တ

မြန်֍ ၅၈၀။

အနိမိတ္တမနညာတံ, မစ္စာနံ ဣဓ ဇီဝိတံ၊

ကသိရဉ္စ ပရိတ္တဉ္စ, တဉ္စ ဒုက္ခေန သံယုတံ။

မြန်֍ ၅၈၁။

န ဟိ သော ဥပက္ကမော အတ္ထိ, ယေန ဇာတာ န မိယျရေ၊

ဇရမ္ပိ ပတွာ မရဏံ, ဧဝံဓမ္မာ ဟိ ပါဏိနော။

မြန်֍ ၅၈၂။

ဖလာနမိဝ ပက္ကာနံ, ပါတော ပတနတော [ပပတတော (သီ။ ပီ။ အဋ္ဌ။)] ဘယံ၊

ဧဝံ ဇာတာန မစ္စာနံ, နိစ္စံ မရဏတော ဘယံ။

မြန်֍ ၅၈၃။

ယထာပိ ကုမ္ဘကာရဿ, ကတာ မတ္တိကဘာဇနာ၊

သဗ္ဗေ ဘေဒနပရိယန္တာ [ဘေဒပရိယန္တာ (သျာ။)], ဧဝံ မစ္စာန ဇီဝိတံ။

မြန်֍ ၅၈၄။

ဒဟရာ စ မဟန္တာ စ, ယေ ဗာလာ ယေ စ ပဏ္ဍိတာ၊

သဗ္ဗေ မစ္စုဝသံ ယန္တိ, သဗ္ဗေ မစ္စုပရာယဏာ။

မြန်֍ ၅၈၅။

တေသံ မစ္စုပရေတာနံ, ဂစ္ဆတံ ပရလောကတော၊

န ပိတာ တာယတေ ပုတ္တံ, ဉာတီ ဝါ ပန ဉာတကေ။

မြန်֍ ၅၈၆။

ပေက္ခတံ ယေဝ ဉာတီနံ, ပဿ လာလပတံ ပုထု၊

ဧကမေကောဝ မစ္စာနံ, ဂေါဝဇ္ဈော ဝိယ နီယတိ [နိယျတိ (ဗဟူသု)]။

မြန်֍ ၅၈၇။

ဧဝမဗ္ဘာဟတော လောကော, မစ္စုနာ စ ဇရာယ စ၊

တသ္မာ ဓီရာ န သောစန္တိ, ဝိဒိတွာ လောကပရိယာယံ။

မြန်֍ ၅၈၈။

ယဿ မဂ္ဂံ န ဇာနာသိ, အာဂတဿ ဂတဿ ဝါ၊

ဥဘော အန္တေ အသမ္ပဿံ, နိရတ္ထံ ပရိဒေဝသိ။

မြန်֍ ၅၈၉။

ပရိဒေဝယမာနော စေ, ကိဉ္စိဒတ္ထံ ဥဒဗ္ဗဟေ၊

သမ္မူဠှော ဟိံသမတ္တာနံ, ကယိရာ စေ နံ ဝိစက္ခဏော။

မြန်֍ ၅၉၀။

န ဟိ ရုဏ္ဏေန သောကေန, သန္တိံ ပပ္ပေါတိ စေတသော၊

ဘိယျဿုပ္ပဇ္ဇတေ ဒုက္ခံ, သရီရံ စုပဟညတိ။

မြန်֍ ၅၉၁။

ကိသော ဝိဝဏ္ဏော ဘဝတိ, ဟိံသမတ္တာနမတ္တနာ၊

န တေန ပေတာ ပါလေန္တိ, နိရတ္ထာ ပရိဒေဝနာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၂။)

မြန်֍ ၅၉၂။

သောကမပ္ပဇဟံ ဇန္တု, ဘိယျော ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတိ၊

အနုတ္ထုနန္တော ကာလင်္ကတံ [ကာလကတံ (သီ။ သျာ။)], သောကဿ ဝသမနွဂူ။

မြန်֍ ၅၉၃။

အညေပိ ပဿ ဂမိနေ, ယထာကမ္မူပဂေ နရေ၊

မစ္စုနော ဝသမာဂမ္မ, ဖန္ဒန္တေဝိဓ ပါဏိနော။

မြန်֍ ၅၉၄။

ယေန ယေန ဟိ မညန္တိ, တတော တံ ဟောတိ အညထာ၊

ဧတာဒိသော ဝိနာဘာဝေါ, ပဿ လောကဿ ပရိယာယံ။

မြန်֍ ၅၉၅။

အပိ ဝဿသတံ ဇီဝေ, ဘိယျော ဝါ ပန မာဏဝေါ၊

ဉာတိသံဃာ ဝိနာ ဟောတိ, ဇဟာတိ ဣဓ ဇီဝိတံ။

မြန်֍ ၅၉၆။

တသ္မာ အရဟတော သုတွာ, ဝိနေယျ ပရိဒေဝိတံ၊

ပေတံ ကာလင်္ကတံ ဒိသွာ, နေသော လဗ္ဘာ မယာ ဣတိ။

မြန်֍ ၅၉၇။

ယထာ သရဏမာဒိတ္တံ, ဝါရိနာ ပရိနိဗ္ဗယေ [ပရိနိဗ္ဗုတော (သီ။ က။)]၊

ဧဝမ္ပိ ဓီရော သပညော, ပဏ္ဍိတော ကုသလော နရော၊

ခိပ္ပမုပ္ပတိတံ သောကံ, ဝါတော တူလံဝ ဓံသယေ။

မြန်֍ ၅၉၈။

ပရိဒေဝံ ပဇပ္ပဉ္စ, ဒေါမနဿဉ္စ အတ္တနော၊

အတ္တနော သုခမေသာနော, အဗ္ဗဟေ သလ္လမတ္တနော။

မြန်֍ ၅၉၉။

အဗ္ဗုဠှသလ္လော အသိတော, သန္တိံ ပပ္ပုယျ စေတသော၊

သဗ္ဗသောကံ အတိက္ကန္တော, အသောကော ဟောတိ နိဗ္ဗုတောတိ။

သလ္လသုတ္တံ အဋ္ဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

၉။ ဝါသေဋ္ဌသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ပဋိဝသန္တိ, သေယျထိဒံ – စင်္ကီ ဗြာဟ္မဏော, တာရုက္ခော ဗြာဟ္မဏော, ပေါက္ခရသာတိ ဗြာဟ္မဏော, ဇာဏုဿောဏိ [ဇာဏုသောဏိ (က။)] ဗြာဟ္မဏော, တောဒေယျော ဗြာဟ္မဏော, အညေ စ အဘိညာတာ အဘိညာတာ ဗြာဟ္မဏမဟာသာလာ။ အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာနံ

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၃။)

မာဏဝါနံ ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမန္တာနံ အနုဝိစရန္တာနံ [အနုစင်္ကမမာနာနံ အနုဝိစရမာနာနံ (သီ။ ပီ။)] အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ – ‘‘ကထံ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ’’တိ?

ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဧဝမာဟ – ‘‘ယတော ခေါ, ဘော, ဥဘတော သုဇာတော ဟောတိ မာတိတော စ ပိတိတော စ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂါ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝါဒေန, ဧတ္တာဝတာ ခေါ ဘော ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ’’တိ။

ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဧဝမာဟ – ‘‘ယတော ခေါ, ဘော, သီလဝါ စ ဟောတိ ဝတသမ္ပန္နော [ဝတ္တသမ္ပန္နော (သီ။ သျာ။ မ။ နိ။ ၂။၄၅၄)] စ, ဧတ္တာဝတာ ခေါ, ဘော, ဗြာဟ္မဏော ဟောတီ’’တိ။ နေဝ ခေါ အသက္ခိ ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဝါသေဋ္ဌံ မာဏဝံ သညာပေတုံ, န ပန အသက္ခိ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘာရဒွါဇံ မာဏဝံ သညာပေတုံ။

အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘာရဒွါဇံ မာဏဝံ အာမန္တေသိ – ‘‘အယံ ခေါ, ဘော [အယံ ဘော (သီ။ သျာ။ က။), အယံ ခေါ (ပီ။)] ဘာရဒွါဇ, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဣစ္ဆာနင်္ဂလေ ဝိဟရတိ ဣစ္ဆာနင်္ဂလဝနသဏ္ဍေ၊ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော – ‘ဣတိပိ…ပေ… ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ’တိ။ အာယာမ, ဘော ဘာရဒွါဇ, ယေန သမဏော ဂေါတမော တေနုပသင်္ကမိဿာမ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ သမဏံ ဂေါတမံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိဿာမ။ ယထာ နော သမဏော ဂေါတမော ဗျာကရိဿတိ တထာ နံ ဓာရေဿာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘော’’တိ ခေါ ဘာရဒွါဇော မာဏဝေါ ဝါသေဋ္ဌဿ မာဏဝဿ ပစ္စဿောသိ။

အထ ခေါ ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ မာဏဝါ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု။ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝါသေဋ္ဌော မာဏဝေါ ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ –

မြန်֍ ၆၀၀။

‘‘အနုညာတပဋိညာတာ, တေဝိဇ္ဇာ မယမသ္မုဘော၊

အဟံ ပေါက္ခရသာတိဿ, တာရုက္ခဿာယံ မာဏဝေါ။

မြန်֍ ၆၀၁။

‘‘တေဝိဇ္ဇာနံ ယဒက္ခာတံ, တတြ ကေဝလိနောသ္မသေ၊

ပဒကသ္မ ဝေယျာကရဏာ, ဇပ္ပေ အာစရိယသာဒိသာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၄။)

မြန်֍ ၆၀၂။

‘‘တေသံ နော ဇာတိဝါဒသ္မိံ, ဝိဝါဒေါ အတ္ထိ ဂေါတမ၊

ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဘာရဒွါဇော ဣတိ ဘာသတိ၊

အဟဉ္စ ကမ္မုနာ [ကမ္မနာ (သီ။ ပီ။) ဧဝမုပရိပိ] ဗြူမိ, ဧဝံ ဇာနာဟိ စက္ခုမ။

မြန်֍ ၆၀၃။

‘‘တေ န သက္ကောမ သညာပေတုံ, အညမညံ မယံ ဥဘော၊

ဘဝန္တံ [ဘဂဝန္တံ (က။)] ပုဋ္ဌုမာဂမှာ, သမ္ဗုဒ္ဓံ ဣတိ ဝိဿုတံ။

မြန်֍ ၆၀၄။

‘‘စန္ဒံ ယထာ ခယာတီတံ, ပေစ္စ ပဉ္ဇလိကာ ဇနာ၊

ဝန္ဒမာနာ နမဿန္တိ, ဧဝံ လောကသ္မိ ဂေါတမံ။

မြန်֍ ၆၀၅။

‘‘စက္ခုံ လောကေ သမုပ္ပန္နံ, မယံ ပုစ္ဆာမ ဂေါတမံ၊

ဇာတိယာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဥဒါဟု ဘဝတိ ကမ္မုနာ၊

အဇာနတံ နော ပဗြူဟိ, ယထာ ဇာနေသု ဗြာဟ္မဏံ’’။

မြန်֍ ၆၀၆။

‘‘တေသံ ဝေါ အဟံ ဗျက္ခိဿံ, (ဝါသေဋ္ဌာတိ ဘဂဝါ) အနုပုဗ္ဗံ ယထာတထံ၊

ဇာတိဝိဘင်္ဂံ ပါဏာနံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။

မြန်֍ ၆၀၇။

‘‘တိဏရုက္ခေပိ ဇာနာထ, န စာပိ ပဋိဇာနရေ၊

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။

မြန်֍ ၆၀၈။

‘‘တတော ကီဋေ ပဋင်္ဂေ စ, ယာဝ ကုန္ထကိပိလ္လိကေ၊

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။

မြန်֍ ၆၀၉။

‘‘စတုပ္ပဒေပိ ဇာနာထ, ခုဒ္ဒကေ စ မဟလ္လကေ၊

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။

မြန်֍ ၆၁၀။

‘‘ပါဒူဒရေပိ ဇာနာထ, ဥရဂေ ဒီဃပိဋ္ဌိကေ၊

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။

မြန်֍ ၆၁၁။

‘‘တတော မစ္ဆေပိ ဇာနာထ, ဩဒကေ ဝါရိဂေါစရေ၊

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။

မြန်֍ ၆၁၂။

‘‘တတော ပက္ခီပိ ဇာနာထ, ပတ္တယာနေ ဝိဟင်္ဂမေ၊

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ တေသံ, အညမညာ ဟိ ဇာတိယော။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၅။)

မြန်֍ ၆၁၃။

‘‘ယထာ ဧတာသု ဇာတီသု, လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ ပုထု၊

ဧဝံ နတ္ထိ မနုဿေသု, လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ ပုထု။

မြန်֍ ၆၁၄။

‘‘န ကေသေဟိ န သီသေန, န ကဏ္ဏေဟိ န အက္ခိဘိ၊

န မုခေန န နာသာယ, န ဩဋ္ဌေဟိ ဘမူဟိ ဝါ။

မြန်֍ ၆၁၅။

‘‘န ဂီဝါယ န အံသေဟိ, န ဥဒရေန န ပိဋ္ဌိယာ၊

န သောဏိယာ န ဥရသာ, န သမ္ဗာဓေ န မေထုနေ [န သမ္ဗာဓာ န မေထုနာ (သျာ။ က။)]။

မြန်֍ ၆၁၆။

‘‘န ဟတ္ထေဟိ န ပါဒေဟိ, နာင်္ဂုလီဟိ နခေဟိ ဝါ၊

န ဇင်္ဃာဟိ န ဦရူဟိ, န ဝဏ္ဏေန သရေန ဝါ၊

လိင်္ဂံ ဇာတိမယံ နေဝ, ယထာ အညာသု ဇာတိသု။

မြန်֍ ၆၁၇။

‘‘ပစ္စတ္တဉ္စ သရီရေသု [ပစ္စတ္တံ သသရီရေသု (သီ။ ပီ။)], မနုဿေသွေတံ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ဝေါကာရဉ္စ မနုဿေသု, သမညာယ ပဝုစ္စတိ။

မြန်֍ ၆၁၈။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဂေါရက္ခံ ဥပဇီဝတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ကဿကော သော န ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၁၉။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပုထုသိပ္ပေန ဇီဝတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, သိပ္ပိကော သော န ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၂၀။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဝေါဟာရံ ဥပဇီဝတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ဝါဏိဇော သော န ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၂၁။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပရပေဿေန ဇီဝတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ပေဿိကော [ပေဿကော (က။)] သော န ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၂၂။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, အဒိန္နံ ဥပဇီဝတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, စောရော ဧသော န ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၂၃။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဣဿတ္ထံ ဥပဇီဝတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ယောဓာဇီဝေါ န ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၂၄။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ပေါရောဟိစ္စေန ဇီဝတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ယာဇကော ဧသော န ဗြာဟ္မဏော။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၆။)

မြန်֍ ၆၂၅။

‘‘ယော ဟိ ကောစိ မနုဿေသု, ဂါမံ ရဋ္ဌဉ္စ ဘုဉ္ဇတိ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ရာဇာ ဧသော န ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၂၆။

‘‘န စာဟံ ဗြာဟ္မဏံ ဗြူမိ, ယောနိဇံ မတ္တိသမ္ဘဝံ၊

ဘောဝါဒိ နာမ သော ဟောတိ, သစေ [သ ဝေ (သီ။ သျာ။)] ဟောတိ သကိဉ္စနော၊

အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၂၇။

‘‘သဗ္ဗသံယောဇနံ ဆေတွာ, သော ဝေ န ပရိတဿတိ၊

သင်္ဂါတိဂံ ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၂၈။

‘‘ဆေတွာ နဒ္ဓိံ ဝရတ္တဉ္စ, သန္ဒာနံ သဟနုက္ကမံ၊

ဥက္ခိတ္တပလိဃံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၂၉။

‘‘အက္ကောသံ ဝဓဗန္ဓဉ္စ, အဒုဋ္ဌော ယော တိတိက္ခတိ၊

ခန္တီဗလံ ဗလာနီကံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၀။

‘‘အက္ကောဓနံ ဝတဝန္တံ, သီလဝန္တံ အနုဿဒံ၊

ဒန္တံ အန္တိမသာရီရံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၁။

‘‘ဝါရိ ပေါက္ခရပတ္တေဝ, အာရဂ္ဂေရိဝ သာသပေါ၊

ယော န လိမ္ပတိ ကာမေသု, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၂။

‘‘ယော ဒုက္ခဿ ပဇာနာတိ, ဣဓေဝ ခယမတ္တနော၊

ပန္နဘာရံ ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၃။

‘‘ဂမ္ဘီရပညံ မေဓာဝိံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂဿ ကောဝိဒံ၊

ဥတ္တမတ္ထမနုပ္ပတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၄။

‘‘အသံသဋ္ဌံ ဂဟဋ္ဌေဟိ, အနာဂါရေဟိ စူဘယံ၊

အနောကသာရိမပ္ပိစ္ဆံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၅။

‘‘နိဓာယ ဒဏ္ဍံ ဘူတေသု, တသေသု ထာဝရေသု စ၊

ယော န ဟန္တိ န ဃာတေတိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၆။

‘‘အဝိရုဒ္ဓံ ဝိရုဒ္ဓေသု, အတ္တဒဏ္ဍေသု နိဗ္ဗုတံ၊

သာဒါနေသု အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၇။)

မြန်֍ ၆၃၇။

‘‘ယဿ ရာဂေါ စ ဒေါသော စ, မာနော မက္ခော စ ပါတိတော၊

သာသပေါရိဝ အာရဂ္ဂါ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၈။

‘‘အကက္ကသံ ဝိညာပနိံ, ဂိရံ သစ္စမုဒီရယေ၊

ယာယ နာဘိသဇေ ကဉ္စိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၃၉။

‘‘ယောဓ ဒီဃံ ဝ ရဿံ ဝါ, အဏုံ ထူလံ သုဘာသုဘံ၊

လောကေ အဒိန္နံ နာဒိယတိ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၀။

‘‘အာသာ ယဿ န ဝိဇ္ဇန္တိ, အသ္မိံ လောကေ ပရမှိ စ၊

နိရာသာသံ [နိရာသယံ (သီ။ သျာ။ ပီ။), နိရာသကံ (?)] ဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၁။

‘‘ယဿာလယာ န ဝိဇ္ဇန္တိ, အညာယ အကထံကထီ၊

အမတောဂဓမနုပ္ပတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၂။

‘‘ယောဓ ပုညဉ္စ ပါပဉ္စ, ဥဘော သင်္ဂမုပစ္စဂါ၊

အသောကံ ဝိရဇံ သုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၃။

‘‘စန္ဒံဝ ဝိမလံ သုဒ္ဓံ, ဝိပ္ပသန္နမနာဝိလံ၊

နန္ဒီဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၄။

‘‘ယောမံ ပလိပထံ ဒုဂ္ဂံ, သံသာရံ မောဟမစ္စဂါ၊

တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ဈာယီ, အနေဇော အကထံကထီ၊

အနုပါဒါယ နိဗ္ဗုတော, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၅။

‘‘ယောဓ ကာမေ ပဟန္တွာန, အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊

ကာမဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၆။

‘‘ယောဓ တဏှံ ပဟန္တွာန, အနာဂါရော ပရိဗ္ဗဇေ၊

တဏှာဘဝပရိက္ခီဏံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၇။

‘‘ဟိတွာ မာနုသကံ ယောဂံ, ဒိဗ္ဗံ ယောဂံ ဥပစ္စဂါ၊

သဗ္ဗယောဂဝိသံယုတ္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၄၈။

‘‘ဟိတွာ ရတိဉ္စ အရတိံ, သီတိဘူတံ နိရူပဓိံ၊

သဗ္ဗလောကာဘိဘုံ ဝီရံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၈။)

မြန်֍ ၆၄၉။

‘‘စုတိံ ယော ဝေဒိ [ယော’ဝေတိ (?) ဣတိဝုတ္တကေ ၉၉ အဋ္ဌကထာသံဝဏနာ ပဿိတဗ္ဗာ] တ္တာနံ, ဥပပတ္တိဉ္စ သဗ္ဗသော၊

အသတ္တံ သုဂတံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၅၀။

‘‘ယဿ ဂတိံ န ဇာနန္တိ, ဒေဝါ ဂန္ဓဗ္ဗမာနုသာ၊

ခီဏာသဝံ အရဟန္တံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၅၁။

‘‘ယဿ ပုရေ စ ပစ္ဆာ စ, မဇ္ဈေ စ နတ္ထိ ကိဉ္စနံ၊

အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၅၂။

‘‘ဥသဘံ ပဝရံ ဝီရံ, မဟေသိံ ဝိဇိတာဝိနံ၊

အနေဇံ နှာတကံ ဗုဒ္ဓံ, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၅၃။

‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသံ ယော ဝေဒိ [ယော’ဝေတိ (?) ဣတိဝုတ္တကေ ၉၉ အဋ္ဌကထာသံဝဏနာ ပဿိတဗ္ဗာ], သဂ္ဂါပါယဉ္စ ပဿတိ၊

အထော ဇာတိက္ခယံ ပတ္တော, တမဟံ ဗြူမိ ဗြာဟ္မဏံ။

မြန်֍ ၆၅၄။

‘‘သမညာ ဟေသာ လောကသ္မိံ, နာမဂေါတ္တံ ပကပ္ပိတံ၊

သမ္မုစ္စာ သမုဒါဂတံ, တတ္ထ တတ္ထ ပကပ္ပိတံ။

မြန်֍ ၆၅၅။

‘‘ဒီဃရတ္တမနုသယိတံ, ဒိဋ္ဌိဂတမဇာနတံ၊

အဇာနန္တာ နော [အဇာနန္တာ တေ (အဋ္ဌ။) မ။ နိ။ ၂။၄၆၀] ပဗြုဝန္တိ, ဇာတိယာ ဟောတိ ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၅၆။

‘‘န ဇစ္စာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, န ဇစ္စာ ဟောတိ အဗြာဟ္မဏော၊

ကမ္မုနာ ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ကမ္မုနာ ဟောတိ အဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၆၅၇။

‘‘ကဿကော ကမ္မုနာ ဟောတိ, သိပ္ပိကော ဟောတိ ကမ္မုနာ၊

ဝါဏိဇော ကမ္မုနာ ဟောတိ, ပေဿိကော ဟောတိ ကမ္မုနာ။

မြန်֍ ၆၅၈။

‘‘စောရောပိ ကမ္မုနာ ဟောတိ, ယောဓာဇီဝေါပိ ကမ္မုနာ၊

ယာဇကော ကမ္မုနာ ဟောတိ, ရာဇာပိ ဟောတိ ကမ္မုနာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၇၉။)

မြန်֍ ၆၅၉။

‘‘ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ, ကမ္မံ ပဿန္တိ ပဏ္ဍိတာ၊

ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒဿာ, ကမ္မဝိပါကကောဝိဒါ။

မြန်֍ ၆၆၀။

‘‘ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ လောကော, ကမ္မုနာ ဝတ္တတိ ပဇာ၊

ကမ္မနိဗန္ဓနာ သတ္တာ, ရထဿာဏီဝ ယာယတော။

မြန်֍ ၆၆၁။

‘‘တပေန ဗြဟ္မစရိယေန, သံယမေန ဒမေန စ၊

ဧတေန ဗြာဟ္မဏော ဟောတိ, ဧတံ ဗြာဟ္မဏမုတ္တမံ။

မြန်֍ ၆၆၂။

‘‘တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ သမ္ပန္နော, သန္တော ခီဏပုနဗ္ဘဝေါ၊

ဧဝံ ဝါသေဋ္ဌ ဇာနာဟိ, ဗြဟ္မာ သက္ကော ဝိဇာနတ’’န္တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဝါသေဋ္ဌဘာရဒွါဇာ မာဏဝါ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ – ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘော ဂေါတမ…ပေ… ဥပါသကေ နော ဘဝံ ဂေါတမော ဓာရေတု အဇ္ဇတဂ္ဂေ ပါဏုပေတေ [ပါဏုပေတံ (က။)] သရဏံ ဂတေ’’တိ။

ဝါသေဋ္ဌသုတ္တံ နဝမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၀။ ကောကာလိကသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ။ အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ပါပိစ္ဆာ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက! ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ…ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ သဒ္ဓါယိကော ပစ္စယိကော, အထ ခေါ ပါပိစ္ဆာဝ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ, ပါပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘မာ ဟေဝံ,

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၀။)

ကောကာလိက, မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက! ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။

အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ပက္ကာမိ။ အစိရပ္ပက္ကန္တဿ စ ကောကာလိကဿ ဘိက္ခုနော သာသပမတ္တီဟိ ပိဠကာဟိ သဗ္ဗော ကာယော ဖုဋော [ဖုဋ္ဌော (သျာ။)] အဟောသိ၊ သာသပမတ္တိယော ဟုတွာ မုဂ္ဂမတ္တိယော အဟေသုံ၊ မုဂ္ဂမတ္တိယော ဟုတွာ ကဠာယမတ္တိယော အဟေသုံ၊ ကဠာယမတ္တိယော ဟုတွာ ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော အဟေသုံ၊ ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော ဟုတွာ ကောလမတ္တိယော အဟေသုံ၊ ကောလမတ္တိယော ဟုတွာ အာမလကမတ္တိယော အဟေသုံ၊ အာမလကမတ္တိယော ဟုတွာ ဗေဠုဝသလာဋုကမတ္တိယော အဟေသုံ၊ ဗေဠုဝသလာဋုကမတ္တိယော ဟုတွာ ဗိလ္လမတ္တိယော အဟေသုံ၊ ဗိလ္လမတ္တိယော ဟုတွာ ပဘိဇ္ဇိံသု၊ ပုဗ္ဗဉ္စ လောဟိတဉ္စ ပဂ္ဃရိံသု။ အထ ခေါ ကောကာလိကော ဘိက္ခု တေနေဝါဗာဓေန ကာလမကာသိ။ ကာလင်္ကတော စ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ။

အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ, ဌိတော ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကောကာလိကော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော၊ ကာလင်္ကတော စ, ဘန္တေ, ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ၊ ဣဒံ ဝတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယိ။

အထ ခေါ ဘဂဝါ တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ…ပေ… ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတွာ မံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။

ဧဝံ ဝုတ္တေ, အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ – ‘‘ကီဝဒီဃံ နု ခေါ, ဘန္တေ, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏ’’န္တိ? ‘‘ဒီဃံ ခေါ, ဘိက္ခု, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏံ၊ တံ န သုကရံ သင်္ခါတုံ ဧတ္တကာနိ ဝဿာနိ ဣတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသတာနိ ဣတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၁။)

ဝဿသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ ဧတ္တကာနိ ဝဿသတသဟဿာနိ ဣတိ ဝါ’’တိ။ ‘‘သက္ကာ ပန, ဘန္တေ, ဥပမာ [ဥပမံ (သီ။ သျာ။ က။)] ကာတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကာ, ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝါ အဝေါစ –

‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော၊ တတော ပုရိသော ဝဿသတဿ ဝဿသတဿ အစ္စယေန ဧကမေကံ တိလံ ဥဒ္ဓရေယျ။ ခိပ္ပတရံ ခေါ သော ဘိက္ခု ဝီသတိခါရိကော ကောသလကော တိလဝါဟော ဣမိနာ ဥပက္ကမေန ပရိက္ခယံ ပရိယာဒါနံ ဂစ္ဆေယျ, နတွေဝ ဧကော အဗ္ဗုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗ္ဗုဒါ နိရယာ ဧဝမေကော နိရဗ္ဗုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ နိရဗ္ဗုဒါ နိရယာ ဧဝမေကော အဗဗော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗဗာ နိရယာ ဧဝမေကော အဟဟော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဟဟာ နိရယာ ဧဝမေကော အဋဋော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဋဋာ နိရယာ ဧဝမေကော ကုမုဒေါ နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ကုမုဒါ နိရယာ ဧဝမေကော သောဂန္ဓိကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ သောဂန္ဓိကာ နိရယာ ဧဝမေကော ဥပ္ပလကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ဥပ္ပလကာ နိရယာ ဧဝမေကော ပုဏ္ဍရီကော နိရယော။ သေယျထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ပုဏ္ဍရီကာ နိရယာ ဧဝမေကော ပဒုမော နိရယော။ ပဒုမံ ခေါ ပန ဘိက္ခု နိရယံ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတွာ’’တိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ, ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၆၆၃။

‘‘ပုရိသဿ ဟိ ဇာတဿ, ကုဌာရီ [ကုဓာရီ (က။)] ဇာယတေ မုခေ၊

ယာယ ဆိန္ဒတိ အတ္တာနံ, ဗာလော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ။

မြန်֍ ၆၆၄။

‘‘ယော နိန္ဒိယံ ပသံသတိ, တံ ဝါ နိန္ဒတိ ယော ပသံသိယော၊

ဝိစိနာတိ မုခေန သော ကလိံ, ကလိနာ တေန သုခံ န ဝိန္ဒတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၂။)

မြန်֍ ၆၆၅။

‘‘အပ္ပမတ္တော အယံ ကလိ, ယော အက္ခေသု ဓနပရာဇယော၊

သဗ္ဗဿာပိ သဟာပိ အတ္တနာ, အယမေဝ မဟတ္တရော [မဟန္တကရော (သီ။)] ကလိ၊

ယော သုဂတေသု မနံ ပဒေါသယေ။

မြန်֍ ၆၆၆။

‘‘သတံ သဟဿာနံ နိရဗ္ဗုဒါနံ, ဆတ္တိံသတိ ပဉ္စ စ အဗ္ဗုဒါနိ [အဗ္ဗုဒါနံ (က။)]၊

ယမရိယဂရဟီ နိရယံ ဥပေတိ, ဝါစံ မနဉ္စ ပဏိဓာယ ပါပကံ။

မြန်֍ ၆၆၇။

‘‘အဘူတဝါဒီ နိရယံ ဥပေတိ, ယော ဝါပိ ကတွာ န ကရောမိစာဟ၊

ဥဘောပိ တေ ပေစ္စ သမာ ဘဝန္တိ, နိဟီနကမ္မာ မနုဇာ ပရတ္ထ။

မြန်֍ ၆၆၈။

‘‘ယော အပ္ပဒုဋ္ဌဿ နရဿ ဒုဿတိ, သုဒ္ဓဿ ပေါသဿ အနင်္ဂဏဿ၊

တမေဝ ဗာလံ ပစ္စေတိ ပါပံ, သုခုမော ရဇော ပဋိဝါတံဝ ခိတ္တော။

မြန်֍ ၆၆၉။

‘‘ယော လောဘဂုဏေ အနုယုတ္တော, သော ဝစသာ ပရိဘာသတိ အညေ၊

အသဒ္ဓေါ ကဒရိယော အဝဒညူ, မစ္ဆရိ ပေသုဏိယံ [ပေသုဏိယသ္မိံ (ဗဟူသု)] အနုယုတ္တော။

မြန်֍ ၆၇၀။

‘‘မုခဒုဂ္ဂ ဝိဘူတ အနရိယ, ဘူနဟု [ဘုနဟတ (သျာ။ က။)] ပါပက ဒုက္ကဋကာရိ၊

ပုရိသန္တ ကလီ အဝဇာတ, မာ ဗဟုဘာဏိဓ နေရယိကောသိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၃။)

မြန်֍ ၆၇၁။

‘‘ရဇမာကိရသီ အဟိတာယ, သန္တေ ဂရဟသိ ကိဗ္ဗိသကာရီ၊

ဗဟူနိ ဒုစ္စရိတာနိ စရိတွာ, ဂစ္ဆသိ ခေါ ပပတံ စိရရတ္တံ။

မြန်֍ ၆၇၂။

‘‘န ဟိ နဿတိ ကဿစိ ကမ္မံ, ဧတိ ဟတံ လဘတေဝ သုဝါမိ၊

ဒုက္ခံ မန္ဒော ပရလောကေ, အတ္တနိ ပဿတိ ကိဗ္ဗိသကာရီ။

မြန်֍ ၆၇၃။

‘‘အယောသင်္ကုသမာဟတဋ္ဌာနံ, တိဏှဓာရမယသူလမုပေတိ၊

အထ တတ္တအယောဂုဠသန္နိဘံ, ဘောဇနမတ္ထိ တထာ ပတိရူပံ။

မြန်֍ ၆၇၄။

‘‘န ဟိ ဝဂ္ဂု ဝဒန္တိ ဝဒန္တာ, နာဘိဇဝန္တိ န တာဏမုပေန္တိ၊

အင်္ဂါရေ သန္ထတေ သယန္တိ [သေန္တိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], ဂိနိသမ္ပဇ္ဇလိတံ ပဝိသန္တိ။

မြန်֍ ၆၇၅။

‘‘ဇာလေန စ ဩနဟိယာန, တတ္ထ ဟနန္တိ အယောမယကုဋေဘိ [အယောမယကူဋေဟိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

အန္ဓံဝ တိမိသမာယန္တိ, တံ ဝိတတဉှိ ယထာ မဟိကာယော။

မြန်֍ ၆၇၆။

‘‘အထ လောဟမယံ ပန ကုမ္ဘိံ, ဂိနိသမ္ပဇ္ဇလိတံ ပဝိသန္တိ၊

ပစ္စန္တိ ဟိ တာသု စိရရတ္တံ, အဂ္ဂိနိသမာသု [ဂိနိဿမာသု (က။)] သမုပ္ပိလဝါတေ။

မြန်֍ ၆၇၇။

‘‘အထ ပုဗ္ဗလောဟိတမိဿေ, တတ္ထ ကိံ ပစ္စတိ ကိဗ္ဗိသကာရီ၊

ယံ ယံ ဒိသကံ [ဒိသတံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] အဓိသေတိ, တတ္ထ ကိလိဿတိ သမ္ဖုသမာနော။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၄။)

မြန်֍ ၆၇၈။

‘‘ပုဠဝါဝသထေ သလိလသ္မိံ, တတ္ထ ကိံ ပစ္စတိ ကိဗ္ဗိသကာရီ၊

ဂန္တုံ န ဟိ တီရမပတ္ထိ, သဗ္ဗသမာ ဟိ သမန္တကပလ္လာ။

မြန်֍ ၆၇၉။

‘‘အသိပတ္တဝနံ ပန တိဏှံ, တံ ပဝိသန္တိ သမုစ္ဆိဒဂတ္တာ၊

ဇိဝှံ ဗလိသေန ဂဟေတွာ, အာရဇယာရဇယာ ဝိဟနန္တိ။

မြန်֍ ၆၈၀။

‘‘အထ ဝေတရဏိံ ပန ဒုဂ္ဂံ, တိဏှဓာရခုရဓာရမုပေန္တိ၊

တတ္ထ မန္ဒာ ပပတန္တိ, ပါပကရာ ပါပါနိ ကရိတွာ။

မြန်֍ ၆၈၁။

‘‘ခါဒန္တိ ဟိ တတ္ထ ရုဒန္တေ, သာမာ သဗလာ ကာကောလဂဏာ စ၊

သောဏာ သိင်္ဂါလာ [သိဂါလာ (သီ။ ပီ။)] ပဋိဂိဒ္ဓါ [ပဋိဂိဇ္ဈာ (သျာ။ ပီ။)], ကုလလာ ဝါယသာ စ [ကုလလာ စ ဝါယသာ (?)] ဝိတုဒန္တိ။

မြန်֍ ၆၈၂။

‘‘ကိစ္ဆာ ဝတယံ ဣဓ ဝုတ္တိ, ယံ ဇနော ဖုသတိ [ပဿတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ကိဗ္ဗိသကာရီ၊

တသ္မာ ဣဓ ဇီဝိတသေသေ, ကိစ္စကရော သိယာ နရော န စပ္ပမဇ္ဇေ။

မြန်֍ ၆၈၃။

‘‘တေ ဂဏိတာ ဝိဒူဟိ တိလဝါဟာ, ယေ ပဒုမေ နိရယေ ဥပနီတာ၊

နဟုတာနိ ဟိ ကောဋိယော ပဉ္စ ဘဝန္တိ, ဒွါဒသ ကောဋိသတာနိ ပုနညာ [ပနယျေ (က။)]။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၅။)

မြန်֍ ၆၈၄။

‘‘ယာဝ ဒုခါ [ဒုက္ခာ (သီ။ သျာ။), ဒုက္ခ (ပီ။ က။)] နိရယာ ဣဓ ဝုတ္တာ, တတ္ထပိ တာဝ စိရံ ဝသိတဗ္ဗံ၊

တသ္မာ သုစိပေသလသာဓုဂုဏေသု, ဝါစံ မနံ သတတံ [ပကတံ (သျာ။)] ပရိရက္ခေ’’တိ။

ကောကာလိကသုတ္တံ ဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၁။ နာလကသုတ္တ

မြန်֍ ၆၈၅။

အာနန္ဒဇာတေ တိဒသဂဏေ ပတီတေ, သက္ကဉ္စ ဣန္ဒံ သုစိဝသနေ စ ဒေဝေ၊

ဒုဿံ ဂဟေတွာ အတိရိဝ ထောမယန္တေ, အသိတော ဣသိ အဒ္ဒသ ဒိဝါဝိဟာရေ။

မြန်֍ ၆၈၆။

ဒိသွာန ဒေဝေ မုဒိတမနေ ဥဒဂ္ဂေ, စိတ္တိံ ကရိတွာန ဣဒမဝေါစ [ကရိတွာ ဣဒမဝေါစာသိ (သီ။)] တတ္ထ၊

‘‘ကိံ ဒေဝသံဃော အတိရိဝ ကလျရူပေါ, ဒုဿံ ဂဟေတွာ ရမယထ [ဘမယထ (သီ။)] ကိံ ပဋိစ္စ။

မြန်֍ ၆၈၇။

‘‘ယဒါပိ အာသီ အသုရေဟိ သင်္ဂမော, ဇယော သုရာနံ အသုရာ ပရာဇိတာ။

တဒါပိ နေတာဒိသော လောမဟံသနော, ကိမဗ္ဘုတံ ဒဋ္ဌု မရူ ပမောဒိတာ။

မြန်֍ ၆၈၈။

‘‘သေဠေန္တိ ဂါယန္တိ စ ဝါဒယန္တိ စ, ဘုဇာနိ ဖောဋေန္တိ [ပေါဌေန္တိ (သီ။ ပီ။), ပေါထေန္တိ (က။)] စ နစ္စယန္တိ စ၊

ပုစ္ဆာမိ ဝေါဟံ မေရုမုဒ္ဓဝါသိနေ, ဓုနာထ မေ သံသယံ ခိပ္ပ မာရိသာ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၆။)

မြန်֍ ၆၈၉။

‘‘သော ဗောဓိသတ္တော ရတနဝရော အတုလျော, မနုဿလောကေ ဟိတသုခတ္ထာယ [ဟိတသုခတာယ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဇာတော၊

သကျာန ဂါမေ ဇနပဒေ လုမ္ဗိနေယျေ, တေနမှ တုဋ္ဌာ အတိရိဝ ကလျရူပါ။

မြန်֍ ၆၉၀။

‘‘သော သဗ္ဗသတ္တုတ္တမော အဂ္ဂပုဂ္ဂလော, နရာသဘော သဗ္ဗပဇာနမုတ္တမော၊

ဝတ္တေဿတိ စက္ကမိသိဝှယေ ဝနေ, နဒံဝ သီဟော ဗလဝါ မိဂါဘိဘူ’’။

မြန်֍ ၆၉၁။

တံ သဒ္ဒံ သုတွာ တုရိတမဝသရီ သော, သုဒ္ဓေါဒနဿ တဒ ဘဝနံ ဥပါဝိသိ [ဥပါဂမိ (သီ။ ပီ။)]၊

နိသဇ္ဇ တတ္ထ ဣဒမဝေါစာသိ သကျေ, ‘‘ကုဟိံ ကုမာရော အဟမပိ ဒဋ္ဌုကာမော’’။

မြန်֍ ၆၉၂။

တတော ကုမာရံ ဇလိတမိဝ သုဝဏ္ဏံ, ဥက္ကာမုခေဝ သုကုသလသမ္ပဟဋ္ဌံ [သုကုသလေန သမ္ပဟဋ္ဌံ (က။)]၊

ဒဒ္ဒလ္လမာနံ [ဒဒ္ဒဠှမာနံ (က။)] သိရိယာ အနောမဝဏ္ဏံ, ဒဿေသု ပုတ္တံ အသိတဝှယဿ သကျာ။

မြန်֍ ၆၉၃။

ဒိသွာ ကုမာရံ သိခိမိဝ ပဇ္ဇလန္တံ, တာရာသဘံဝ နဘသိဂမံ ဝိသုဒ္ဓံ၊

သူရိယံ တပန္တံ သရဒရိဝဗ္ဘမုတ္တံ, အာနန္ဒဇာတော ဝိပုလမလတ္ထ ပီတိံ။

မြန်֍ ၆၉၄။

အနေကသာခဉ္စ သဟဿမဏ္ဍလံ, ဆတ္တံ မရူ ဓာရယုမန္တလိက္ခေ၊

သုဝဏ္ဏဒဏ္ဍာ ဝီတိပတန္တိ စာမရာ, န ဒိဿရေ စာမရဆတ္တဂါဟကာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၇။)

မြန်֍ ၆၉၅။

ဒိသွာ ဇဋီ ကဏှသိရိဝှယော ဣသိ, သုဝဏ္ဏနိက္ခံ ဝိယ ပဏ္ဍုကမ္ဗလေ၊

သေတဉ္စ ဆတ္တံ ဓရိယန္တ [ဓာရိယန္တ (သျာ။), ဓာရယန္တံ (သီ။ က။)] မုဒ္ဓနိ, ဥဒဂ္ဂစိတ္တော သုမနော ပဋိဂ္ဂဟေ။

မြန်֍ ၆၉၆။

ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပန သကျပုင်္ဂဝံ, ဇိဂီသတော [ဇိဂိံသကော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] လက္ခဏမန္တပါရဂူ၊

ပသန္နစိတ္တော ဂိရမဗ္ဘုဒီရယိ, ‘‘အနုတ္တရာယံ ဒွိပဒါနမုတ္တမော’’ [ဒိပဒါနမုတ္တမော (သီ။ သျာ။ ပီ။)]။

မြန်֍ ၆၉၇။

အထတ္တနော ဂမနမနုဿရန္တော, အကလျရူပေါ ဂဠယတိ အဿုကာနိ၊

ဒိသွာန သကျာ ဣသိမဝေါစုံ ရုဒန္တံ,

‘‘နော စေ ကုမာရေ ဘဝိဿတိ အန္တရာယော’’။

မြန်֍ ၆၉၈။

ဒိသွာန သကျေ ဣသိမဝေါစ အကလျေ, ‘‘နာဟံ ကုမာရေ အဟိတမနုဿရာမိ၊

န စာပိမဿ ဘဝိဿတိ အန္တရာယော, န ဩရကာယံ အဓိမာနသာ [အဓိမနသာ (သီ။ သျာ။)] ဘဝါထ။

မြန်֍ ၆၉၉။

‘‘သမ္ဗောဓိယဂ္ဂံ ဖုသိဿတာယံ ကုမာရော, သော ဓမ္မစက္ကံ ပရမဝိသုဒ္ဓဒဿီ၊

ဝတ္တေဿတာယံ ဗဟုဇနဟိတာနုကမ္ပီ, ဝိတ္ထာရိကဿ ဘဝိဿတိ ဗြဟ္မစရိယံ။

မြန်֍ ၇၀၀။

‘‘မမဉ္စ အာယု န စိရမိဓာဝသေသော, အထန္တရာ မေ ဘဝိဿတိ ကာလကိရိယာ၊

သောဟံ န သောဿံ [သုဿံ (သီ။ သျာ။)] အသမဓုရဿ ဓမ္မံ, တေနမှိ အဋ္ဋော ဗျသနံဂတော အဃာဝီ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၈။)

မြန်֍ ၇၀၁။

သော သာကိယာနံ ဝိပုလံ ဇနေတွာ ပီတိံ, အန္တေပုရမှာ နိဂ္ဂမာ [နိရဂမာ (သီ။ သျာ။), နိဂမာ (က။ သီ။), နိရဂမ (ပီ။)] ဗြဟ္မစာရီ၊

သော ဘာဂိနေယျံ သယံ အနုကမ္ပမာနော, သမာဒပေသိ အသမဓုရဿ ဓမ္မေ။

မြန်֍ ၇၀၂။

‘‘ဗုဒ္ဓေါတိ ဃောသံ ယဒ [ယဒိ (သျာ။ က။)] ပရတော သုဏာသိ, သမ္ဗောဓိပတ္တော ဝိဝရတိ ဓမ္မမဂ္ဂံ၊

ဂန္တွာန တတ္ထ သမယံ ပရိပုစ္ဆမာနော [သယံ ပရိပုစ္ဆိယာနော (သီ။ သျာ။)], စရဿု တသ္မိံ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ’’။

မြန်֍ ၇၀၃။

တေနာနုသိဋ္ဌော ဟိတမနေန တာဒိနာ, အနာဂတေ ပရမဝိသုဒ္ဓဒဿိနာ၊

သော နာလကော ဥပစိတပုညသဉ္စယော, ဇိနံ ပတိက္ခံ [ပတိ + ဣက္ခံ = ပတိက္ခံ] ပရိဝသိ ရက္ခိတိန္ဒြိယော။

မြန်֍ ၇၀၄။

သုတွာန ဃောသံ ဇိနဝရစက္ကဝတ္တနေ, ဂန္တွာန ဒိသွာ ဣသိနိသဘံ ပသန္နော၊

မောနေယျသေဋ္ဌံ မုနိပဝရံ အပုစ္ဆိ, သမာဂတေ အသိတာဝှယဿ သာသနေတိ။

ဝတ္ထုဂါထာ နိဋ္ဌိတာ။

မြန်֍ ၇၀၅။

‘‘အညာတမေတံ ဝစနံ, အသိတဿ ယထာတထံ၊

တံ တံ ဂေါတမ ပုစ္ဆာမိ, သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂုံ။

မြန်֍ ၇၀၆။

‘‘အနဂါရိယုပေတဿ, ဘိက္ခာစရိယံ ဇိဂီသတော၊

မုနိ ပဗြူဟိ မေ ပုဋ္ဌော, မောနေယျံ ဥတ္တမံ ပဒံ’’။

မြန်֍ ၇၀၇။

‘‘မောနေယျံ တေ ဥပညိဿံ, (ဣတိ ဘဂဝါ) ဒုက္ကရံ ဒုရဘိသမ္ဘဝံ၊

ဟန္ဒ တေ နံ ပဝက္ခာမိ, သန္ထမ္ဘဿု ဒဠှော ဘဝ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၈၉။)

မြန်֍ ၇၀၈။

‘‘သမာနဘာဂံ ကုဗ္ဗေထ, ဂါမေ အက္ကုဋ္ဌဝန္ဒိတံ၊

မနောပဒေါသံ ရက္ခေယျ, သန္တော အနုဏ္ဏတော စရေ။

မြန်֍ ၇၀၉။

‘‘ဥစ္စာဝစာ နိစ္ဆရန္တိ, ဒါယေ အဂ္ဂိသိခူပမာ၊

နာရိယော မုနိံ ပလောဘေန္တိ, တာသု တံ မာ ပလောဘယုံ။

မြန်֍ ၇၁၀။

‘‘ဝိရတော မေထုနာ ဓမ္မာ, ဟိတွာ ကာမေ ပရောပရေ [ပရောဝရေ (သီ။ ပီ။), ဝရာဝရေ (သျာ။)]၊

အဝိရုဒ္ဓေါ အသာရတ္တော, ပါဏေသု တသထာဝရေ။

မြန်֍ ၇၁၁။

‘‘ယထာ အဟံ တထာ ဧတေ, ယထာ ဧတေ တထာ အဟံ၊

အတ္တာနံ ဥပမံ ကတွာ, န ဟနေယျ န ဃာတယေ။

မြန်֍ ၇၁၂။

‘‘ဟိတွာ ဣစ္ဆဉ္စ လောဘဉ္စ, ယတ္ထ သတ္တော ပုထုဇ္ဇနော၊

စက္ခုမာ ပဋိပဇ္ဇေယျ, တရေယျ နရကံ ဣမံ။

မြန်֍ ၇၁၃။

‘‘ဦနူဒရော မိတာဟာရော, အပ္ပိစ္ဆဿ အလောလုပေါ၊

သဒါ [သ ဝေ (ပီ။)] ဣစ္ဆာယ နိစ္ဆာတော, အနိစ္ဆော ဟောတိ နိဗ္ဗုတော။

မြန်֍ ၇၁၄။

‘‘သ ပိဏ္ဍစာရံ စရိတွာ, ဝနန္တမဘိဟာရယေ၊

ဥပဋ္ဌိတော ရုက္ခမူလသ္မိံ, အာသနူပဂတော မုနိ။

မြန်֍ ၇၁၅။

‘‘သ ဈာနပသုတော ဓီရော, ဝနန္တေ ရမိတော သိယာ၊

ဈာယေထ ရုက္ခမူလသ္မိံ, အတ္တာနမဘိတောသယံ။

မြန်֍ ၇၁၆။

‘‘တတော ရတျာ ဝိဝသာနေ [ဝိဝသနေ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], ဂါမန္တမဘိဟာရယေ၊

အဝှါနံ နာဘိနန္ဒေယျ, အဘိဟာရဉ္စ ဂါမတော။

မြန်֍ ၇၁၇။

‘‘န မုနီ ဂါမမာဂမ္မ, ကုလေသု သဟသာ စရေ၊

ဃာသေသနံ ဆိန္နကထော, န ဝါစံ ပယုတံ ဘဏေ။

မြန်֍ ၇၁၈။

‘‘အလတ္ထံ ယဒိဒံ သာဓု, နာလတ္ထံ ကုသလံ ဣတိ၊

ဥဘယေနေဝ သော တာဒီ, ရုက္ခံဝုပနိဝတ္တတိ [ရုက္ခံဝု’ပတိဝတ္တတိ (က။), ရုက္ခံဝ ဥပါတိဝတ္တတိ (သျာ။)]။

မြန်֍ ၇၁၉။

‘‘သ ပတ္တပါဏိ ဝိစရန္တော, အမူဂေါ မူဂသမ္မတော၊

အပ္ပံ ဒါနံ န ဟီဠေယျ, ဒါတာရံ နာဝဇာနိယာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၀။)

မြန်֍ ၇၂၀။

‘‘ဥစ္စာဝစာ ဟိ ပဋိပဒါ, သမဏေန ပကာသိတာ၊

န ပါရံ ဒိဂုဏံ ယန္တိ, နယိဒံ ဧကဂုဏံ မုတံ။

မြန်֍ ၇၂၁။

‘‘ယဿ စ ဝိသတာ နတ္ထိ, ဆိန္နသောတဿ ဘိက္ခုနော၊

ကိစ္စာကိစ္စပ္ပဟီနဿ, ပရိဠာဟော န ဝိဇ္ဇတိ။

မြန်֍ ၇၂၂။

‘‘မောနေယျံ တေ ဥပညိဿံ, ခုရဓာရူပမော ဘဝေ၊

ဇိဝှါယ တာလုမာဟစ္စ, ဥဒရေ သညတော သိယာ။

မြန်֍ ၇၂၃။

‘‘အလီနစိတ္တော စ သိယာ, န စာပိ ဗဟု စိန္တယေ၊

နိရာမဂန္ဓော အသိတော, ဗြဟ္မစရိယပရာယဏော။

မြန်֍ ၇၂၄။

‘‘ဧကာသနဿ သိက္ခေထ, သမဏူပါသနဿ စ၊

ဧကတ္တံ မောနမက္ခာတံ, ဧကော စေ အဘိရမိဿသိ၊

အထ ဘာဟိသိ [ဘာသိဟိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဒသဒိသာ။

မြန်֍ ၇၂၅။

‘‘သုတွာ ဓီရာနံ နိဂ္ဃေါသံ, ဈာယီနံ ကာမစာဂိနံ၊

တတော ဟိရိဉ္စ သဒ္ဓဉ္စ, ဘိယျော ကုဗ္ဗေထ မာမကော။

မြန်֍ ၇၂၆။

‘‘တံ နဒီဟိ ဝိဇာနာထ, သောဗ္ဘေသု ပဒရေသု စ၊

သဏန္တာ ယန္တိ ကုသောဗ္ဘာ [ကုဿုဗ္ဘာ (သီ။)], တုဏှီယန္တိ မဟောဒဓီ။

မြန်֍ ၇၂၇။

‘‘ယဒူနကံ တံ သဏတိ, ယံ ပူရံ သန္တမေဝ တံ၊

အဍ္ဎကုမ္ဘူပမော ဗာလော, ရဟဒေါ ပူရောဝ ပဏ္ဍိတော။

မြန်֍ ၇၂၈။

‘‘ယံ သမဏော ဗဟုံ ဘာသတိ, ဥပေတံ အတ္ထသဉှိတံ၊

ဇာနံ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ဇာနံ သော ဗဟု ဘာသတိ။

မြန်֍ ၇၂၉။

‘‘ယော စ ဇာနံ သံယတတ္တော, ဇာနံ န ဗဟု ဘာသတိ၊

သ မုနီ မောနမရဟတိ, သ မုနီ မောနမဇ္ဈဂါ’’တိ။

နာလကသုတ္တံ ဧကာဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၂။ ဒွယတာနုပဿနာသုတ္တ

ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ပုဗ္ဗာရာမေ မိဂါရမာတုပါသာဒေ။ တေန ခေါ ပန သမယေန ဘဂဝါ တဒဟုပေါသထေ

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၁။)

ပန္နရသေ ပုဏ္ဏာယ ပုဏ္ဏမာယ ရတ္တိယာ ဘိက္ခုသံဃပရိဝုတော အဗ္ဘောကာသေ နိသိန္နော ဟောတိ။ အထ ခေါ ဘဂဝါ တုဏှီဘူတံ တုဏှီဘူတံ ဘိက္ခုသံဃံ အနုဝိလောကေတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ –

‘‘‘ယေ တေ, ဘိက္ခဝေ, ကုသလာ ဓမ္မာ အရိယာ နိယျာနိကာ သမ္ဗောဓဂါမိနော, တေသံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အရိယာနံ နိယျာနိကာနံ သမ္ဗောဓဂါမီနံ ကာ ဥပနိသာ သဝနာယာ’တိ ဣတိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပုစ္ဆိတာရော အဿု, တေ ဧဝမဿု ဝစနီယာ – ‘ယာဝဒေဝ ဒွယတာနံ ဓမ္မာနံ ယထာဘူတံ ဉာဏာယာ’တိ။ ကိဉ္စ ဒွယတံ ဝဒေထ?

(၁) ‘‘ဣဒံ ဒုက္ခံ, အယံ ဒုက္ခသမုဒယောတိ အယမေကာနုပဿနာ။ အယံ ဒုက္ခနိရောဓော, အယံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ဒွယတာနုပဿိနော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော ဒွိန္နံ ဖလာနံ အညတရံ ဖလံ ပါဋိကင်္ခံ – ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညာ, သတိ ဝါ ဥပါဒိသေသေ အနာဂါမိတာ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၃၀။

‘‘ယေ ဒုက္ခံ နပ္ပဇာနန္တိ, အထော ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝံ၊

ယတ္ထ စ သဗ္ဗသော ဒုက္ခံ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

တဉ္စ မဂ္ဂံ န ဇာနန္တိ, ဒုက္ခူပသမဂါမိနံ။

မြန်֍ ၇၃၁။

‘‘စေတောဝိမုတ္တိဟီနာ တေ, အထော ပညာဝိမုတ္တိယာ၊

အဘဗ္ဗာ တေ အန္တကိရိယာယ, တေ ဝေ ဇာတိဇရူပဂါ။

မြန်֍ ၇၃၂။

‘‘ယေ စ ဒုက္ခံ ပဇာနန္တိ, အထော ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝံ၊

ယတ္ထ စ သဗ္ဗသော ဒုက္ခံ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

တဉ္စ မဂ္ဂံ ပဇာနန္တိ, ဒုက္ခူပသမဂါမိနံ။

မြန်֍ ၇၃၃။

‘‘စေတောဝိမုတ္တိသမ္ပန္နာ, အထော ပညာဝိမုတ္တိယာ၊

ဘဗ္ဗာ တေ အန္တကိရိယာယ, န တေ ဇာတိဇရူပဂါ’’တိ။

(၂) ‘‘‘သိယာ အညေနပိ ပရိယာယေန သမ္မာ ဒွယတာနုပဿနာ’တိ, ဣတိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပုစ္ဆိတာရော အဿု၊ ‘သိယာ’တိဿု ဝစနီယာ။ ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ ဥပဓိပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၂။)

ဥပဓီနံ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ…ပေ… အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၃၄။

‘‘ဥပဓိနိဒါနာ ပဘဝန္တိ ဒုက္ခာ, ယေ ကေစိ လောကသ္မိမနေကရူပါ၊

ယော ဝေ အဝိဒွါ ဥပဓိံ ကရောတိ, ပုနပ္ပုနံ ဒုက္ခမုပေတိ မန္ဒော၊

တသ္မာ ပဇာနံ ဥပဓိံ န ကယိရာ, ဒုက္ခဿ ဇာတိပ္ပဘဝါနုပဿီ’’တိ။

(၃) ‘‘‘သိယာ အညေနပိ ပရိယာယေန သမ္မာ ဒွယတာနုပဿနာ’တိ, ဣတိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပုစ္ဆိတာရော အဿု၊ ‘သိယာ’တိဿု ဝစနီယာ။ ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ အဝိဇ္ဇာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ…ပေ… အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၃၅။

‘‘ဇာတိမရဏသံသာရံ, ယေ ဝဇန္တိ ပုနပ္ပုနံ၊

ဣတ္ထဘာဝညထာဘာဝံ, အဝိဇ္ဇာယေဝ သာ ဂတိ။

မြန်֍ ၇၃၆။

‘‘အဝိဇ္ဇာ ဟာယံ မဟာမောဟော, ယေနိဒံ သံသိတံ စိရံ၊

ဝိဇ္ဇာဂတာ စ ယေ သတ္တာ, န တေ ဂစ္ဆန္တိ [နာဂစ္ဆန္တိ (သီ။ ပီ။)] ပုနဗ္ဘဝ’’န္တိ။

(၄) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ သင်္ခါရပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ သင်္ခါရာနံ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ…ပေ… အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၃၇။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗံ သင်္ခါရပစ္စယာ၊

သင်္ခါရာနံ နိရောဓေန, နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ။

မြန်֍ ၇၃၈။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, ဒုက္ခံ သင်္ခါရပစ္စယာ၊

သဗ္ဗသင်္ခါရသမထာ, သညာနံ ဥပရောဓနာ၊

ဧဝံ ဒုက္ခက္ခယော ဟောတိ, ဧတံ ဉတွာ ယထာတထံ။

မြန်֍ ၇၃၉။

‘‘သမ္မဒ္ဒသာ ဝေဒဂုနော, သမ္မဒညာယ ပဏ္ဍိတာ၊

အဘိဘုယျ မာရသံယောဂံ, န ဂစ္ဆန္တိ [နာဂစ္ဆန္တိ (သီ။ ပီ။)] ပုနဗ္ဘဝ’’န္တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၃။)

(၅) ‘‘သိယာ အညေနပိ ။ပ။ ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ ဝိညာဏပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ ဝိညာဏဿ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၄၀။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗံ ဝိညာဏပစ္စယာ၊

ဝိညာဏဿ နိရောဓေန, နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ။

မြန်֍ ၇၄၁။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, ဒုက္ခံ ဝိညာဏပစ္စယာ၊

ဝိညာဏူပသမာ ဘိက္ခု, နိစ္ဆာတော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။

(၆) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ ဖဿပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ ဖဿဿ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၄၂။

‘‘တေသံ ဖဿပရေတာနံ, ဘဝသောတာနုသာရိနံ၊

ကုမ္မဂ္ဂပဋိပန္နာနံ, အာရာ သံယောဇနက္ခယော။

မြန်֍ ၇၄၃။

‘‘ယေ စ ဖဿံ ပရိညာယ, အညာယုပသမေ [ပညာယ ဥပသမေ (သျာ။)] ရတာ၊

တေ ဝေ ဖဿာဘိသမယာ, နိစ္ဆာတာ ပရိနိဗ္ဗုတာ’’တိ။

(၇) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ ဝေဒနာပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ ဝေဒနာနံ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ…ပေ… အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၄၄။

‘‘သုခံ ဝါ ယဒိ ဝါ ဒုက္ခံ, အဒုက္ခမသုခံ သဟ၊

အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ, ယံ ကိဉ္စိ အတ္ထိ ဝေဒိတံ။

မြန်֍ ၇၄၅။

‘‘ဧတံ ဒုက္ခန္တိ ဉတွာန, မောသဓမ္မံ ပလောကိနံ [ပလောကိတံ (သီ။)]၊

ဖုဿ ဖုဿ ဝယံ ပဿံ, ဧဝံ တတ္ထ ဝိဇာနတိ [ဝိရဇ္ဇတိ (က။ သီ။)]၊

ဝေဒနာနံ ခယာ ဘိက္ခု, နိစ္ဆာတော ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၄။)

(၈) ‘‘သိယာ အညေနပိ ။ပ။ ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ တဏှာပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ တဏှာယ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၄၆။

‘‘တဏှာဒုတိယော ပုရိသော, ဒီဃမဒ္ဓါန သံသရံ၊

ဣတ္ထဘာဝညထာဘာဝံ, သံသာရံ နာတိဝတ္တတိ။

မြန်֍ ၇၄၇။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, တဏှံ [တဏှာ (ဗဟူသု) ဣတိဝုတ္တကေ ၁၅ ပဿိတဗ္ဗံ] ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝံ၊

ဝီတတဏှော အနာဒါနော, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

(၉) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ ဥပါဒါနပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ ဥပါဒါနာနံ [ဥပါဒါနဿ (သျာ။ က။)] တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ…ပေ… အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၄၈။

‘‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘူတော ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆတိ၊

ဇာတဿ မရဏံ ဟောတိ, ဧသော ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ။

မြန်֍ ၇၄၉။

‘‘တသ္မာ ဥပါဒါနက္ခယာ, သမ္မဒညာယ ပဏ္ဍိတာ၊

ဇာတိက္ခယံ အဘိညာယ, န ဂစ္ဆန္တိ ပုနဗ္ဘဝ’’န္တိ။

(၁၀) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ အာရမ္ဘပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ အာရမ္ဘာနံ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၅၀။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗံ အာရမ္ဘပစ္စယာ၊

အာရမ္ဘာနံ နိရောဓေန, နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ။

မြန်֍ ၇၅၁။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, ဒုက္ခံ အာရမ္ဘပစ္စယာ၊

သဗ္ဗာရမ္ဘံ ပဋိနိဿဇ္ဇ, အနာရမ္ဘေ ဝိမုတ္တိနော။

မြန်֍ ၇၅၂။

‘‘ဥစ္ဆိန္နဘဝတဏှဿ, သန္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော၊

ဝိက္ခီဏော [ဝိတိဏ္ဏော (သီ။)] ဇာတိသံသာရော, နတ္ထိ တဿ ပုနဗ္ဘဝေါ’’တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၅။)

(၁၁) ‘‘သိယာ အညေနပိ ။ပ။ ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ အာဟာရပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ အာဟာရာနံ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၅၃။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗံ အာဟာရပစ္စယာ၊

အာဟာရာနံ နိရောဓေန, နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ။

မြန်֍ ၇၅၄။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, ဒုက္ခံ အာဟာရပစ္စယာ၊

သဗ္ဗာဟာရံ ပရိညာယ, သဗ္ဗာဟာရမနိဿိတော။

မြန်֍ ၇၅၅။

‘‘အာရောဂျံ သမ္မဒညာယ, အာသဝါနံ ပရိက္ခယာ၊

သင်္ခါယ သေဝီ ဓမ္မဋ္ဌော, သင်္ချံ [သင်္ခံ (သီ။ ပီ။)] နောပေတိ ဝေဒဂူ’’တိ။

(၁၂) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ သဗ္ဗံ ဣဉ္ဇိတပစ္စယာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ ဣဉ္ဇိတာနံ တွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၅၆။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗံ ဣဉ္ဇိတပစ္စယာ၊

ဣဉ္ဇိတာနံ နိရောဓေန, နတ္ထိ ဒုက္ခဿ သမ္ဘဝေါ။

မြန်֍ ၇၅၇။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, ဒုက္ခံ ဣဉ္ဇိတပစ္စယာ၊

တသ္မာ ဟိ ဧဇံ ဝေါဿဇ္ဇ, သင်္ခါရေ ဥပရုန္ဓိယ၊

အနေဇော အနုပါဒါနော, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

(၁၃) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? နိဿိတဿ စလိတံ ဟောတီတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ အနိဿိတော န စလတီတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ…ပေ… အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၅၈။

‘‘အနိဿိတော န စလတိ, နိဿိတော စ ဥပါဒိယံ၊

ဣတ္ထဘာဝညထာဘာဝံ, သံသာရံ နာတိဝတ္တတိ။

မြန်֍ ၇၅၉။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, နိဿယေသု မဟဗ္ဘယံ၊

အနိဿိတော အနုပါဒါနော, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၆။)

(၁၄) ‘‘သိယာ အညေနပိ ။ပ။ ကထဉ္စ သိယာ? ရူပေဟိ, ဘိက္ခဝေ, အရူပါ [အာရုပ္ပါ (သီ။ ပီ။)] သန္တတရာတိ, အယမေကာနုပဿနာ။ အရူပေဟိ နိရောဓော သန္တတရောတိ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၆၀။

‘‘ယေ စ ရူပူပဂါ သတ္တာ, ယေ စ အရူပဋ္ဌာယိနော [အာရုပ္ပဝါသိနော (သီ။ ပီ။)]၊

နိရောဓံ အပ္ပဇာနန္တာ, အာဂန္တာရော ပုနဗ္ဘဝံ။

မြန်֍ ၇၆၁။

‘‘ယေ စ ရူပေ ပရိညာယ, အရူပေသု အသဏ္ဌိတာ [သုသဏ္ဌိတာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

နိရောဓေ ယေ ဝိမုစ္စန္တိ, တေ ဇနာ မစ္စုဟာယိနော’’တိ။

(၁၅) ‘‘သိယာ အညေနပိ…ပေ… ကထဉ္စ သိယာ? ယံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကဿ လောကဿ သမာရကဿ သဗြဟ္မကဿ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ဣဒံ သစ္စန္တိ ဥပနိဇ္ဈာယိတံ တဒမရိယာနံ ဧတံ မုသာတိ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ, အယမေကာနုပဿနာ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကဿ ။ပ။ သဒေဝမနုဿာယ ဣဒံ မုသာတိ ဥပနိဇ္ဈာယိတံ, တဒမရိယာနံ ဧတံ သစ္စန္တိ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ, အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ။ပ။ အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၆၂။

‘‘အနတ္တနိ အတ္တမာနိံ [အတ္တမာနီ (သျာ။), အတ္တမာနံ (ပီ။ က။)], ပဿ လောကံ သဒေဝကံ၊

နိဝိဋ္ဌံ နာမရူပသ္မိံ, ဣဒံ သစ္စန္တိ မညတိ။

မြန်֍ ၇၆၃။

‘‘ယေန ယေန ဟိ မညန္တိ, တတော တံ ဟောတိ အညထာ၊

တဉှိ တဿ မုသာ ဟောတိ, မောသဓမ္မဉှိ ဣတ္တရံ။

မြန်֍ ၇၆၄။

‘‘အမောသဓမ္မံ နိဗ္ဗာနံ, တဒရိယာ သစ္စတော ဝိဒူ၊

တေ ဝေ သစ္စာဘိသမယာ, နိစ္ဆာတာ ပရိနိဗ္ဗုတာ’’တိ။

(၁၆) ‘‘‘သိယာ အညေနပိ ပရိယာယေန သမ္မာ ဒွယတာနုပဿနာ’တိ, ဣတိ စေ, ဘိက္ခဝေ, ပုစ္ဆိတာရော အဿု၊ ‘သိယာ’တိဿု ဝစနီယာ။ ကထဉ္စ သိယာ? ယံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကဿ လောကဿ သမာရကဿ သဗြဟ္မကဿ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ ဣဒံ သုခန္တိ ဥပနိဇ္ဈာယိတံ, တဒမရိယာနံ ဧတံ ဒုက္ခန္တိ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ, အယမေကာနုပဿနာ။ ယံ, ဘိက္ခဝေ, သဒေဝကဿ ။ပ။ သဒေဝမနုဿာယ ဣဒံ ဒုက္ခန္တိ ဥပနိဇ္ဈာယိတံ တဒမရိယာနံ ဧတံ သုခန္တိ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌံ,

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၇။)

အယံ ဒုတိယာနုပဿနာ။ ဧဝံ သမ္မာ ဒွယတာနုပဿိနော ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အပ္ပမတ္တဿ အာတာပိနော ပဟိတတ္တဿ ဝိဟရတော ဒွိန္နံ ဖလာနံ အညတရံ ဖလံ ပါဋိကင်္ခံ – ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အညာ, သတိ ဝါ ဥပါဒိသေသေ အနာဂါမိတာတိ။ ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝေါစ သတ္ထာ –

မြန်֍ ၇၆၅။

‘‘ရူပါ သဒ္ဒါ ရသာ ဂန္ဓာ, ဖဿာ ဓမ္မာ စ ကေဝလာ၊

ဣဋ္ဌာ ကန္တာ မနာပါ စ, ယာဝတတ္ထီတိ ဝုစ္စတိ။

မြန်֍ ၇၆၆။

‘‘သဒေဝကဿ လောကဿ, ဧတေ ဝေါ သုခသမ္မတာ၊

ယတ္ထ စေတေ နိရုဇ္ဈန္တိ, တံ နေသံ ဒုက္ခသမ္မတံ။

မြန်֍ ၇၆၇။

‘‘သုခန္တိ ဒိဋ္ဌမရိယေဟိ, သက္ကာယဿုပရောဓနံ၊

ပစ္စနီကမိဒံ ဟောတိ, သဗ္ဗလောကေန ပဿတံ။

မြန်֍ ၇၆၈။

‘‘ယံ ပရေ သုခတော အာဟု, တဒရိယာ အာဟု ဒုက္ခတော၊

ယံ ပရေ ဒုက္ခတော အာဟု, တဒရိယာ သုခတော ဝိဒူ။

မြန်֍ ၇၆၉။

‘‘ပဿ ဓမ္မံ ဒုရာဇာနံ, သမ္ပမူဠှေတ္ထဝိဒ္ဒသု [သမ္ပမူဠှေတ္ထ အဝိဒ္ဒသု (သီ။ ပီ။), သမ္မူဠှေတ္ထ အဝိဒ္ဒသု (?)]၊

နိဝုတာနံ တမော ဟောတိ, အန္ဓကာရော အပဿတံ။

မြန်֍ ၇၇၀။

‘‘သတဉ္စ ဝိဝဋံ ဟောတိ, အာလောကော ပဿတာမိဝ၊

သန္တိကေ န ဝိဇာနန္တိ, မဂ္ဂါ ဓမ္မဿ ကောဝိဒါ။

မြန်֍ ၇၇၁။

‘‘ဘဝရာဂပရေတေဟိ, ဘဝသောတာနုသာရိဘိ၊

မာရဓေယျာနုပန္နေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော။

မြန်֍ ၇၇၂။

‘‘ကော နု အညတြမရိယေဟိ, ပဒံ သမ္ဗုဒ္ဓုမရဟတိ၊

ယံ ပဒံ သမ္မဒညာယ, ပရိနိဗ္ဗန္တိ အနာသဝါ’’တိ။

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။ ဣမသ္မိံ စ [ဣမသ္မိံ ခေါ (သီ။)] ပန ဝေယျာကရဏသ္မိံ ဘညမာနေ သဋ္ဌိမတ္တာနံ ဘိက္ခူနံ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသူတိ။

ဒွယတာနုပဿနာသုတ္တံ ဒွါဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၈။)

တဿုဒ္ဒါနံ -

သစ္စံ ဥပဓိ အဝိဇ္ဇာ စ, သင်္ခါရေ ဝိညာဏပဉ္စမံ၊

ဖဿဝေဒနိယာ တဏှာ, ဥပါဒါနာရမ္ဘအာဟာရာ၊

ဣဉ္ဇိတံ စလိတံ ရူပံ, သစ္စံ ဒုက္ခေန သောဠသာတိ။

မဟာဝဂ္ဂေါ တတိယော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ -

ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ပဓာနဉ္စ, သုဘာသိတဉ္စ သုန္ဒရိ၊

မာဃသုတ္တံ သဘိယော စ, သေလော သလ္လဉ္စ ဝုစ္စတိ။

ဝါသေဋ္ဌော စာပိ ကောကာလိ, နာလကော ဒွယတာနုပဿနာ၊

ဒွါဒသေတာနိ သုတ္တာနိ, မဟာဝဂ္ဂေါတိ ဝုစ္စတီတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၃၉၉။)

၄။ အဋ္ဌကဝဂ္ဂ

၁။ ကာမသုတ္တ

မြန်֍ ၇၇၃။

ကာမံ ကာမယမာနဿ, တဿ စေ တံ သမိဇ္ဈတိ၊

အဒ္ဓါ ပီတိမနော ဟောတိ, လဒ္ဓါ မစ္စော ယဒိစ္ဆတိ။

မြန်֍ ၇၇၄။

တဿ စေ ကာမယာနဿ [ကာမယမာနဿ (က။)], ဆန္ဒဇာတဿ ဇန္တုနော၊

တေ ကာမာ ပရိဟာယန္တိ, သလ္လဝိဒ္ဓေါဝ ရုပ္ပတိ။

မြန်֍ ၇၇၅။

ယော ကာမေ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သပ္ပဿေဝ ပဒါ သိရော၊

သောမံ [သော ဣမံ (သီ။ ပီ။)] ဝိသတ္တိကံ လောကေ, သတော သမတိဝတ္တတိ။

မြန်֍ ၇၇၆။

ခေတ္တံ ဝတ္ထုံ ဟိရညံ ဝါ, ဂဝဿံ [ဂဝါဿံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဒါသပေါရိသံ၊

ထိယော ဗန္ဓူ ပုထု ကာမေ, ယော နရော အနုဂိဇ္ဈတိ။

မြန်֍ ၇၇၇။

အဗလာ နံ ဗလီယန္တိ, မဒ္ဒန္တေနံ ပရိဿယာ၊

တတော နံ ဒုက္ခမနွေတိ, နာဝံ ဘိန္နမိဝေါဒကံ။

မြန်֍ ၇၇၈။

တသ္မာ ဇန္တု သဒါ သတော, ကာမာနိ ပရိဝဇ္ဇယေ၊

တေ ပဟာယ တရေ ဩဃံ, နာဝံ သိတွာဝ [သိဉ္စိတွာ (သီ။)] ပါရဂူတိ။

ကာမသုတ္တံ ပဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

၂။ ဂုဟဋ္ဌကသုတ္တ

မြန်֍ ၇၇၉။

သတ္တော ဂုဟာယံ ဗဟုနာဘိဆန္နော, တိဋ္ဌံ နရော မောဟနသ္မိံ ပဂါဠှော၊

ဒူရေ ဝိဝေကာ ဟိ တထာဝိဓော သော, ကာမာ ဟိ လောကေ န ဟိ သုပ္ပဟာယာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၀။)

မြန်֍ ၇၈၀။

ဣစ္ဆာနိဒါနာ ဘဝသာတဗဒ္ဓါ, တေ ဒုပ္ပမုဉ္စာ န ဟိ အညမောက္ခာ၊

ပစ္ဆာ ပုရေ ဝါပိ အပေက္ခမာနာ, ဣမေဝ ကာမေ ပုရိမေဝ ဇပ္ပံ။

မြန်֍ ၇၈၁။

ကာမေသု ဂိဒ္ဓါ ပသုတာ ပမူဠှာ, အဝဒါနိယာ တေ ဝိသမေ နိဝိဋ္ဌာ၊

ဒုက္ခူပနီတာ ပရိဒေဝယန္တိ, ကိံသူ ဘဝိဿာမ ဣတော စုတာသေ။

မြန်֍ ၇၈၂။

တသ္မာ ဟိ သိက္ခေထ ဣဓေဝ ဇန္တု, ယံ ကိဉ္စိ ဇညာ ဝိသမန္တိ လောကေ၊

န တဿ ဟေတူ ဝိသမံ စရေယျ, အပ္ပဉှိဒံ ဇီဝိတမာဟု ဓီရာ။

မြန်֍ ၇၈၃။

ပဿာမိ လောကေ ပရိဖန္ဒမာနံ, ပဇံ ဣမံ တဏှဂတံ ဘဝေသု၊

ဟီနာ နရာ မစ္စုမုခေ လပန္တိ, အဝီတတဏှာသေ ဘဝါဘဝေသု။

မြန်֍ ၇၈၄။

မမာယိတေ ပဿထ ဖန္ဒမာနေ, မစ္ဆေဝ အပ္ပေါဒကေ ခီဏသောတေ၊

ဧတမ္ပိ ဒိသွာ အမမော စရေယျ, ဘဝေသု အာသတ္တိမကုဗ္ဗမာနော။

မြန်֍ ၇၈၅။

ဥဘောသု အန္တေသု ဝိနေယျ ဆန္ဒံ, ဖဿံ ပရိညာယ အနာနုဂိဒ္ဓေါ၊

ယဒတ္တဂရဟီ တဒကုဗ္ဗမာနော, န လိပ္ပတီ [န လိမ္ပတီ (သျာ။ က။)] ဒိဋ္ဌသုတေသု ဓီရော။

မြန်֍ ၇၈၆။

သညံ ပရိညာ ဝိတရေယျ ဩဃံ, ပရိဂ္ဂဟေသု မုနိ နောပလိတ္တော၊

အဗ္ဗူဠှသလ္လော စရမပ္ပမတ္တော, နာသီသတီ [နာသိံသတီ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] လောကမိမံ ပရဉ္စာတိ။

ဂုဟဋ္ဌကသုတ္တံ ဒုတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၁။)

၃။ ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ္တ

မြန်֍ ၇၈၇။

ဝဒန္တိ ဝေ ဒုဋ္ဌမနာပိ ဧကေ, အထောပိ ဝေ သစ္စမနာ ဝဒန္တိ၊

ဝါဒဉ္စ ဇာတံ မုနိ နော ဥပေတိ, တသ္မာ မုနီ နတ္ထိ ခိလော ကုဟိဉ္စိ။

မြန်֍ ၇၈၈။

သကဉှိ ဒိဋ္ဌိံ ကထမစ္စယေယျ, ဆန္ဒာနုနီတော ရုစိယာ နိဝိဋ္ဌော၊

သယံ သမတ္တာနိ ပကုဗ္ဗမာနော, ယထာ ဟိ ဇာနေယျ တထာ ဝဒေယျ။

မြန်֍ ၇၈၉။

ယော အတ္တနော သီလဝတာနိ ဇန္တု, အနာနုပုဋ္ဌောဝ ပရေသ [ပရဿ (က။)] ပါဝ [ပါဝါ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

အနရိယဓမ္မံ ကုသလာ တမာဟု, ယော အာတုမာနံ သယမေဝ ပါဝ။

မြန်֍ ၇၉၀။

သန္တော စ ဘိက္ခု အဘိနိဗ္ဗုတတ္တော, ဣတိဟန္တိ သီလေသု အကတ္ထမာနော၊

တမရိယဓမ္မံ ကုသလာ ဝဒန္တိ, ယဿုဿဒါ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ။

မြန်֍ ၇၉၁။

ပကပ္ပိတာ သင်္ခတာ ယဿ ဓမ္မာ, ပုရက္ခတာ [ပုရေက္ခတာ (သီ။)] သန္တိ အဝီဝဒါတာ၊

ယဒတ္တနိ ပဿတိ အာနိသံသံ, တံ နိဿိတော ကုပ္ပပဋိစ္စ သန္တိံ။

မြန်֍ ၇၉၂။

ဒိဋ္ဌီနိဝေသာ န ဟိ သွာတိဝတ္တာ, ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတံ၊

တသ္မာ နရော တေသု နိဝေသနေသု, နိရဿတီ အာဒိယတီ စ ဓမ္မံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၂။)

မြန်֍ ၇၉၃။

ဓောနဿ ဟိ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ, ပကပ္ပိတာ ဒိဋ္ဌိ ဘဝါဘဝေသု၊

မာယဉ္စ မာနဉ္စ ပဟာယ ဓောနော, သ ကေန ဂစ္ဆေယျ အနူပယော သော။

မြန်֍ ၇၉၄။

ဥပယော ဟိ ဓမ္မေသု ဥပေတိ ဝါဒံ, အနူပယံ ကေန ကထံ ဝဒေယျ၊

အတ္တာ နိရတ္တာ [အတ္တံ နိရတ္တံ (ဗဟူသု)] န ဟိ တဿ အတ္ထိ, အဓောသိ သော ဒိဋ္ဌိမိဓေဝ သဗ္ဗန္တိ။

ဒုဋ္ဌဋ္ဌကသုတ္တံ တတိယံ နိဋ္ဌိတံ။

၄။ သုဒ္ဓဋ္ဌကသုတ္တ

မြန်֍ ၇၉၅။

ပဿာမိ သုဒ္ဓံ ပရမံ အရောဂံ, ဒိဋ္ဌေန သံသုဒ္ဓိ နရဿ ဟောတိ၊

ဧဝါဘိဇာနံ [ဧတာဘိဇာနံ (သီ။ ပီ။)] ပရမန္တိ ဉတွာ, သုဒ္ဓါနုပဿီတိ ပစ္စေတိ ဉာဏံ။

မြန်֍ ၇၉၆။

ဒိဋ္ဌေန စေ သုဒ္ဓိ နရဿ ဟောတိ, ဉာဏေန ဝါ သော ပဇဟာတိ ဒုက္ခံ၊

အညေန သော သုဇ္ဈတိ သောပဓီကော, ဒိဋ္ဌီ ဟိ နံ ပါဝ တထာ ဝဒါနံ။

မြန်֍ ၇၉၇။

န ဗြာဟ္မဏော အညတော သုဒ္ဓိမာဟ, ဒိဋ္ဌေ သုတေ သီလဝတေ မုတေ ဝါ၊

ပုညေ စ ပါပေ စ အနူပလိတ္တော, အတ္တဉ္ဇဟော နယိဓ ပကုဗ္ဗမာနော။

မြန်֍ ၇၉၈။

ပုရိမံ ပဟာယ အပရံ သိတာသေ, ဧဇာနုဂါ တေ န တရန္တိ သင်္ဂံ၊

တေ ဥဂ္ဂဟာယန္တိ နိရဿဇန္တိ, ကပီဝ သာခံ ပမုဉ္စံ ဂဟာယံ [ပမုခံ ဂဟာယ (သျာ။), ပမုဉ္စ ဂဟာယ (က။)]။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၃။)

မြန်֍ ၇၉၉။

သယံ သမာဒါယ ဝတာနိ ဇန္တု, ဥစ္စာဝစံ ဂစ္ဆတိ သညသတ္တော၊

ဝိဒွါ စ ဝေဒေဟိ သမေစ္စ ဓမ္မံ, န ဥစ္စာဝစံ ဂစ္ဆတိ ဘူရိပညော။

မြန်֍ ၈၀၀။

သ သဗ္ဗဓမ္မေသု ဝိသေနိဘူတော, ယံ ကိဉ္စိ ဒိဋ္ဌံ ဝ သုတံ မုတံ ဝါ၊

တမေဝ ဒဿိံ ဝိဝဋံ စရန္တံ, ကေနီဓ လောကသ္မိ ဝိကပ္ပယေယျ။

မြန်֍ ၈၀၁။

န ကပ္ပယန္တိ န ပုရေက္ခရောန္တိ, အစ္စန္တသုဒ္ဓီတိ န တေ ဝဒန္တိ၊

အာဒါနဂန္ထံ ဂထိတံ ဝိသဇ္ဇ, အာသံ န ကုဗ္ဗန္တိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ။

မြန်֍ ၈၀၂။

သီမာတိဂေါ ဗြာဟ္မဏော တဿ နတ္ထိ, ဉတွာ ဝ ဒိသွာ ဝ [ဉတွာ စ ဒိသွာ စ (က။ သီ။ က။)] သမုဂ္ဂဟီတံ၊

န ရာဂရာဂီ န ဝိရာဂရတ္တော, တဿီဓ နတ္ထီ ပရမုဂ္ဂဟီတန္တိ။

သုဒ္ဓဋ္ဌကသုတ္တံ စတုတ္ထံ နိဋ္ဌိတံ။

၅။ ပရမဋ္ဌကသုတ္တ

မြန်֍ ၈၀၃။

ပရမန္တိ ဒိဋ္ဌီသု ပရိဗ္ဗသာနော, ယဒုတ္တရိ ကုရုတေ ဇန္တု လောကေ၊

ဟီနာတိ အညေ တတော သဗ္ဗမာဟ, တသ္မာ ဝိဝါဒါနိ အဝီတိဝတ္တော။

မြန်֍ ၈၀၄။

ယဒတ္တနီ ပဿတိ အာနိသံသံ, ဒိဋ္ဌေ သုတေ သီလဝတေ [သီလဗ္ဗတေ (သျာ။)] မုတေ ဝါ၊

တဒေဝ သော တတ္ထ သမုဂ္ဂဟာယ, နိဟီနတော ပဿတိ သဗ္ဗမညံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၄။)

မြန်֍ ၈၀၅။

တံ ဝါပိ ဂန္ထံ ကုသလာ ဝဒန္တိ, ယံ နိဿိတော ပဿတိ ဟီနမညံ၊

တသ္မာ ဟိ ဒိဋ္ဌံ ဝ သုတံ မုတံ ဝါ, သီလဗ္ဗတံ ဘိက္ခု န နိဿယေယျ။

မြန်֍ ၈၀၆။

ဒိဋ္ဌိမ္ပိ လောကသ္မိံ န ကပ္ပယေယျ, ဉာဏေန ဝါ သီလဝတေန ဝါပိ၊

သမောတိ အတ္တာနမနူပနေယျ, ဟီနော န မညေထ ဝိသေသိ ဝါပိ။

မြန်֍ ၈၀၇။

အတ္တံ ပဟာယ အနုပါဒိယာနော, ဉာဏေပိ သော နိဿယံ နော ကရောတိ၊

သ ဝေ ဝိယတ္တေသု [ဝိယုတ္တေသု (သီ။ အဋ္ဌ။), ဒွိယတ္တေသု (က။)] န ဝဂ္ဂသာရီ, ဒိဋ္ဌိမ္ပိ [ဒိဋ္ဌိမပိ (က။)] သော န ပစ္စေတိ ကိဉ္စိ။

မြန်֍ ၈၀၈။

ယဿူဘယန္တေ ပဏိဓီဓ နတ္ထိ, ဘဝါဘဝါယ ဣဓ ဝါ ဟုရံ ဝါ၊

နိဝေသနာ တဿ န သန္တိ ကေစိ, ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတံ။

မြန်֍ ၈၀၉။

တဿီဓ ဒိဋ္ဌေ ဝ သုတေ မုတေ ဝါ, ပကပ္ပိတာ နတ္ထိ အဏူပိ သညာ၊

တံ ဗြာဟ္မဏံ ဒိဋ္ဌိမနာဒိယာနံ, ကေနီဓ လောကသ္မိံ ဝိကပ္ပယေယျ။

မြန်֍ ၈၁၀။

န ကပ္ပယန္တိ န ပုရေက္ခရောန္တိ, ဓမ္မာပိ တေသံ န ပဋိစ္ဆိတာသေ၊

န ဗြာဟ္မဏော သီလဝတေန နေယျော, ပါရင်္ဂတော န ပစ္စေတိ တာဒီတိ။

ပရမဋ္ဌကသုတ္တံ ပဉ္စမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၅။)

၆။ ဇရာသုတ္တ

မြန်֍ ၈၁၁။

အပ္ပံ ဝတ ဇီဝိတံ ဣဒံ, ဩရံ ဝဿသတာပိ မိယျတိ [မီယတိ (သီ။ အဋ္ဌ။)]၊

ယော စေပိ အတိစ္စ ဇီဝတိ, အထ ခေါ သော ဇရသာပိ မိယျတိ။

မြန်֍ ၈၁၂။

သောစန္တိ ဇနာ မမာယိတေ, န ဟိ သန္တိ [န ဟိ သန္တာ (သီ။), န ဟီ သန္တိ (ကတ္ထစိ)] နိစ္စာ ပရိဂ္ဂဟာ၊

ဝိနာဘာဝသန္တမေဝိဒံ, ဣတိ ဒိသွာ နာဂါရမာဝသေ။

မြန်֍ ၈၁၃။

မရဏေနပိ တံ ပဟီယတိ [ပဟိယျတိ (သီ။ သျာ။ က။)], ယံ ပုရိသော မမိဒန္တိ [မမယိဒန္တိ (သီ။ သျာ။ က။), မမာယန္တိ (က။)] မညတိ၊

ဧတမ္ပိ ဝိဒိတွာ [ဧတံ ဒိသွာန (နိဒ္ဒေသေ), ဧတမ္ပိ ဝိဒိတွ (?)] ပဏ္ဍိတော, န မမတ္တာယ နမေထ မာမကော။

မြန်֍ ၈၁၄။

သုပိနေန ယထာပိ သင်္ဂတံ, ပဋိဗုဒ္ဓေါ ပုရိသော န ပဿတိ၊

ဧဝမ္ပိ ပိယာယိတံ ဇနံ, ပေတံ ကာလကတံ န ပဿတိ။

မြန်֍ ၈၁၅။

ဒိဋ္ဌာပိ သုတာပိ တေ ဇနာ, ယေသံ နာမမိဒံ ပဝုစ္စတိ [နာမမေဝါ ဝသိဿတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

နာမံယေဝါဝသိဿတိ, အက္ခေယျံ ပေတဿ ဇန္တုနော။

မြန်֍ ၈၁၆။

သောကပ္ပရိဒေဝမစ္ဆရံ [သောကပရိဒေဝမစ္ဆရံ (သီ။ သျာ။ ပီ။), သောကံ ပရိဒေဝမစ္ဆရံ (?)], န ဇဟန္တိ ဂိဒ္ဓါ မမာယိတေ၊

တသ္မာ မုနယော ပရိဂ္ဂဟံ, ဟိတွာ အစရိံသု ခေမဒဿိနော။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၆။)

မြန်֍ ၈၁၇။

ပတိလီနစရဿ ဘိက္ခုနော, ဘဇမာနဿ ဝိဝိတ္တမာသနံ၊

သာမဂ္ဂိယမာဟု တဿ တံ, ယော အတ္တာနံ ဘဝနေ န ဒဿယေ။

မြန်֍ ၈၁၈။

သဗ္ဗတ္ထ မုနီ အနိဿိတော, န ပိယံ ကုဗ္ဗတိ နောပိ အပ္ပိယံ၊

တသ္မိံ ပရိဒေဝမစ္ဆရံ, ပဏ္ဏေ ဝါရိ ယထာ န လိမ္ပတိ [လိပ္ပတိ (သီ။ ပီ။)]။

မြန်֍ ၈၁၉။

ဥဒဗိန္ဒု ယထာပိ ပေါက္ခရေ, ပဒုမေ ဝါရိ ယထာ န လိမ္ပတိ၊

ဧဝံ မုနိ နောပလိမ္ပတိ, ယဒိဒံ ဒိဋ္ဌသုတံ မုတေသု ဝါ။

မြန်֍ ၈၂၀။

ဓောနော န ဟိ တေန မညတိ, ယဒိဒံ ဒိဋ္ဌသုတံ မုတေသု ဝါ၊

နာညေန ဝိသုဒ္ဓိမိစ္ဆတိ, န ဟိ သော ရဇ္ဇတိ နော ဝိရဇ္ဇတီတိ။

ဇရာသုတ္တံ ဆဋ္ဌံ နိဋ္ဌိတံ။

၇။ တိဿမေတ္တေယျသုတ္တ

မြန်֍ ၈၂၁။

‘‘မေထုနမနုယုတ္တဿ, (ဣစ္စာယသ္မာ တိဿော မေတ္တေယျော) ဝိဃာတံ ဗြူဟိ မာရိသ၊

သုတွာန တဝ သာသနံ, ဝိဝေကေ သိက္ခိဿာမသေ။

မြန်֍ ၈၂၂။

‘‘မေထုနမနုယုတ္တဿ, (မေတ္တေယျာတိ ဘဂဝါ) မုဿတေ ဝါပိ သာသနံ၊

မိစ္ဆာ စ ပဋိပဇ္ဇတိ, ဧတံ တသ္မိံ အနာရိယံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၇။)

မြန်֍ ၈၂၃။

‘‘ဧကော ပုဗ္ဗေ စရိတွာန, မေထုနံ ယော နိသေဝတိ၊

ယာနံ ဘန္တံ ဝ တံ လောကေ, ဟီနမာဟု ပုထုဇ္ဇနံ။

မြန်֍ ၈၂၄။

‘‘ယသော ကိတ္တိ စ ယာ ပုဗ္ဗေ, ဟာယတေ ဝါပိ တဿ သာ၊

ဧတမ္ပိ ဒိသွာ သိက္ခေထ, မေထုနံ ဝိပ္ပဟာတဝေ။

မြန်֍ ၈၂၅။

‘‘သင်္ကပ္ပေဟိ ပရေတော သော, ကပဏော ဝိယ ဈာယတိ၊

သုတွာ ပရေသံ နိဂ္ဃေါသံ, မင်္ကု ဟောတိ တထာဝိဓော။

မြန်֍ ၈၂၆။

‘‘အထ သတ္ထာနိ ကုရုတေ, ပရဝါဒေဟိ စောဒိတော၊

ဧသ ခွဿ မဟာဂေဓော, မောသဝဇ္ဇံ ပဂါဟတိ။

မြန်֍ ၈၂၇။

‘‘ပဏ္ဍိတောတိ သမညာတော, ဧကစရိယံ အဓိဋ္ဌိတော၊

အထာပိ [သ စာပိ (နိဒ္ဒေသေ)] မေထုနေ ယုတ္တော, မန္ဒောဝ ပရိကိဿတိ [ပရိကိလိဿတိ (သီ။)]။

မြန်֍ ၈၂၈။

‘‘ဧတမာဒီနဝံ ဉတွာ, မုနိ ပုဗ္ဗာပရေ ဣဓ၊

ဧကစရိယံ ဒဠှံ ကယိရာ, န နိသေဝေထ မေထုနံ။

မြန်֍ ၈၂၉။

‘‘ဝိဝေကညေဝ သိက္ခေထ, ဧတဒရိယာနမုတ္တမံ၊

န တေန သေဋ္ဌော မညေထ, သ ဝေ နိဗ္ဗာနသန္တိကေ။

မြန်֍ ၈၃၀။

‘‘ရိတ္တဿ မုနိနော စရတော, ကာမေသု အနပေက္ခိနော၊

ဩဃတိဏ္ဏဿ ပိဟယန္တိ, ကာမေသု ဂဓိတာ [ဂထိတာ (သီ။)] ပဇာ’’တိ။

တိဿမေတ္တေယျသုတ္တံ သတ္တမံ နိဋ္ဌိတံ။

၈။ ပသူရသုတ္တ

မြန်֍ ၈၃၁။

ဣဓေဝ သုဒ္ဓိ ဣတိ ဝါဒယန္တိ [ဝိဒိယန္တိ (သီ။ ပီ။)], နာညေသု ဓမ္မေသု ဝိသုဒ္ဓိမာဟု၊

ယံ နိဿိတာ တတ္ထ သုဘံ ဝဒါနာ, ပစ္စေကသစ္စေသု ပုထူ နိဝိဋ္ဌာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၈။)

မြန်֍ ၈၃၂။

တေ ဝါဒကာမာ ပရိသံ ဝိဂယှ, ဗာလံ ဒဟန္တီ မိထု အညမညံ၊

ဝဒန္တိ တေ အညသိတာ ကထောဇ္ဇံ, ပသံသကာမာ ကုသလာ ဝဒါနာ။

မြန်֍ ၈၃၃။

ယုတ္တော ကထာယံ ပရိသာယ မဇ္ဈေ, ပသံသမိစ္ဆံ ဝိနိဃာတိ ဟောတိ၊

အပါဟတသ္မိံ ပန မင်္ကု ဟောတိ, နိန္ဒာယ သော ကုပ္ပတိ ရန္ဓမေသီ။

မြန်֍ ၈၃၄။

ယမဿ ဝါဒံ ပရိဟီနမာဟု, အပါဟတံ ပဉှဝိမံသကာသေ၊

ပရိဒေဝတိ သောစတိ ဟီနဝါဒေါ, ဥပစ္စဂါ မန္တိ အနုတ္ထုနာတိ။

မြန်֍ ၈၃၅။

ဧတေ ဝိဝါဒါ သမဏေသု ဇာတာ, ဧတေသု ဥဂ္ဃါတိ နိဃာတိ ဟောတိ၊

ဧတမ္ပိ ဒိသွာ ဝိရမေ ကထောဇ္ဇံ, န ဟညဒတ္ထတ္ထိပသံသလာဘာ။

မြန်֍ ၈၃၆။

ပသံသိတော ဝါ ပန တတ္ထ ဟောတိ, အက္ခာယ ဝါဒံ ပရိသာယ မဇ္ဈေ၊

သော ဟဿတီ ဥဏ္ဏမတီ [ဥန္နမတီ (?)] စ တေန, ပပ္ပုယျ တမတ္ထံ ယထာ မနော အဟု။

မြန်֍ ၈၃၇။

ယာ ဥဏ္ဏတီ [ဥန္နတီ (?)] သာဿ ဝိဃာတဘူမိ, မာနာတိမာနံ ဝဒတေ ပနေသော၊

ဧတမ္ပိ ဒိသွာ န ဝိဝါဒယေထ, န ဟိ တေန သုဒ္ဓိံ ကုသလာ ဝဒန္တိ။

မြန်֍ ၈၃၈။

သူရော ယထာ ရာဇခါဒါယ ပုဋ္ဌော, အဘိဂဇ္ဇမေတိ ပဋိသူရမိစ္ဆံ၊

ယေနေဝ သော တေန ပလေဟိ သူရ, ပုဗ္ဗေဝ နတ္ထိ ယဒိဒံ ယုဓာယ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၀၉။)

မြန်֍ ၈၃၉။

ယေ ဒိဋ္ဌိမုဂ္ဂယှ ဝိဝါဒယန္တိ [ဝိဝါဒိယန္တိ (သီ။ ပီ။)], ဣဒမေဝ သစ္စန္တိ စ ဝါဒယန္တိ၊

တေ တွံ ဝဒဿူ န ဟိ တေဓ အတ္ထိ, ဝါဒမှိ ဇာတေ ပဋိသေနိကတ္တာ။

မြန်֍ ၈၄၀။

ဝိသေနိကတွာ ပန ယေ စရန္တိ, ဒိဋ္ဌီဟိ ဒိဋ္ဌိံ အဝိရုဇ္ဈမာနာ၊

တေသု တွံ ကိံ လဘေထော ပသူရ, ယေသီဓ နတ္ထီ ပရမုဂ္ဂဟီတံ။

မြန်֍ ၈၄၁။

အထ တွံ ပဝိတက္ကမာဂမာ, မနသာ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ စိန္တယန္တော၊

ဓောနေန ယုဂံ သမာဂမာ, န ဟိ တွံ သက္ခသိ သမ္ပယာတဝေတိ။

ပသူရသုတ္တံ အဋ္ဌမံ နိဋ္ဌိတံ။

၉။ မာဂဏ္ဍိယသုတ္တ

မြန်֍ ၈၄၂။

‘‘ဒိသွာန တဏှံ အရတိံ ရဂဉ္စ [အရတိဉ္စ ရာဂံ (သျာ။ က။)], နာဟောသိ ဆန္ဒော အပိ မေထုနသ္မိံ၊

ကိမေဝိဒံ မုတ္တကရီသပုဏ္ဏံ, ပါဒါပိ နံ သမ္ဖုသိတုံ န ဣစ္ဆေ’’။

မြန်֍ ၈၄၃။

‘‘ဧတာဒိသံ စေ ရတနံ န ဣစ္ဆသိ, နာရိံ နရိန္ဒေဟိ ဗဟူဟိ ပတ္ထိတံ၊

ဒိဋ္ဌိဂတံ သီလဝတံ နု ဇီဝိတံ [သီလဝတာနုဇီဝိတံ (သီ။ ပီ။ က။)], ဘဝူပပတ္တိဉ္စ ဝဒေသိ ကီဒိသံ’’။

မြန်֍ ၈၄၄။

‘‘ဣဒံ ဝဒါမီတိ န တဿ ဟောတိ, (မာဂဏ္ဍိယာတိ [မာဂန္ဒိယာတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဘဂဝါ)

ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတံ၊

ပဿဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု အနုဂ္ဂဟာယ,

အဇ္ဈတ္တသန္တိံ ပစိနံ အဒဿံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၀။)

မြန်֍ ၈၄၅။

‘‘ဝိနိစ္ဆယာ ယာနိ ပကပ္ပိတာနိ, (ဣတိ မာဂဏ္ဍိယော [မာဂန္ဒိယော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] )

တေ ဝေ မုနီ ဗြူသိ အနုဂ္ဂဟာယ၊

အဇ္ဈတ္တသန္တီတိ ယမေတမတ္ထံ,

ကထံ နု ဓီရေဟိ ပဝေဒိတံ တံ’’။

မြန်֍ ၈၄၆။

‘‘န ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန, (မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ)

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ၊

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ,

အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန၊

ဧတေ စ နိဿဇ္ဇ အနုဂ္ဂဟာယ,

သန္တော အနိဿာယ ဘဝံ န ဇပ္ပေ’’။

မြန်֍ ၈၄၇။

‘‘နော စေ ကိရ ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန, (ဣတိ မာဂဏ္ဍိယော)

သီလဗ္ဗတေနာပိ န သုဒ္ဓိမာဟ၊

အဒိဋ္ဌိယာ အဿုတိယာ အဉာဏာ,

အသီလတာ အဗ္ဗတာ နောပိ တေန၊

မညာမဟံ မောမုဟမေဝ ဓမ္မံ,

ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ ပစ္စေန္တိ သုဒ္ဓိံ’’။

မြန်֍ ၈၄၈။

‘‘ဒိဋ္ဌဉ္စ နိဿာယ အနုပုစ္ဆမာနော, (မာဂဏ္ဍိယာတိ ဘဂဝါ)

သမုဂ္ဂဟီတေသု ပမောဟမာဂါ [သမောဟမာဂါ (သျာ။ က။)]၊

ဣတော စ နာဒ္ဒက္ခိ အဏုမ္ပိ သညံ,

တသ္မာ တုဝံ မောမုဟတော ဒဟာသိ။

မြန်֍ ၈၄၉။

‘‘သမော ဝိသေသီ ဥဒ ဝါ နိဟီနော, ယော မညတီ သော ဝိဝဒေထ တေန၊

တီသု ဝိဓာသု အဝိကမ္ပမာနော, သမော ဝိသေသီတိ န တဿ ဟောတိ။

မြန်֍ ၈၅၀။

‘‘သစ္စန္တိ သော ဗြာဟ္မဏော ကိံ ဝဒေယျ, မုသာတိ ဝါ သော ဝိဝဒေထ ကေန၊

ယသ္မိံ သမံ ဝိသမံ ဝါပိ နတ္ထိ, သ ကေန ဝါဒံ ပဋိသံယုဇေယျ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၁။)

မြန်֍ ၈၅၁။

‘‘ဩကံ ပဟာယ အနိကေတသာရီ, ဂါမေ အကုဗ္ဗံ မုနိ သန္ထဝါနိ [သန္ဓဝါနိ (က။)]၊

ကာမေဟိ ရိတ္တော အပုရေက္ခရာနော, ကထံ န ဝိဂ္ဂယှ ဇနေန ကယိရာ။

မြန်֍ ၈၅၂။

‘‘ယေဟိ ဝိဝိတ္တော ဝိစရေယျ လောကေ, န တာနိ ဥဂ္ဂယှ ဝဒေယျ နာဂေါ၊

ဇလမ္ဗုဇံ [ဧလမ္ဗုဇံ (သီ။ သျာ။)] ကဏ္ဍကံ ဝါရိဇံ ယထာ, ဇလေန ပင်္ကေန စနူပလိတ္တံ၊

ဧဝံ မုနီ သန္တိဝါဒေါ အဂိဒ္ဓေါ, ကာမေ စ လောကေ စ အနူပလိတ္တော။

မြန်֍ ၈၅၃။

‘‘န ဝေဒဂူ ဒိဋ္ဌိယာယကော [န ဝေဒဂူ ဒိဋ္ဌိယာ (က။ သီ။ သျာ။ ပီ။)] န မုတိယာ, သ မာနမေတိ န ဟိ တမ္မယော သော၊

န ကမ္မုနာ နောပိ သုတေန နေယျော, အနူပနီတော သ နိဝေသနေသု။

မြန်֍ ၈၅၄။

‘‘သညာဝိရတ္တဿ န သန္တိ ဂန္ထာ, ပညာဝိမုတ္တဿ န သန္တိ မောဟာ၊

သညဉ္စ ဒိဋ္ဌိဉ္စ ယေ အဂ္ဂဟေသုံ, တေ ဃဋ္ဋယန္တာ [ဃဋ္ဋမာနာ (သျာ။ က။)] ဝိစရန္တိ လောကေ’’တိ။

မာဂဏ္ဍိယသုတ္တံ နဝမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၀။ ပုရာဘေဒသုတ္တ

မြန်֍ ၈၅၅။

‘‘ကထံဒဿီ ကထံသီလော, ဥပသန္တောတိ ဝုစ္စတိ၊

တံ မေ ဂေါတမ ပဗြူဟိ, ပုစ္ဆိတော ဥတ္တမံ နရံ’’။

မြန်֍ ၈၅၆။

‘‘ဝီတတဏှော ပုရာ ဘေဒါ, (ဣတိ ဘဂဝါ) ပုဗ္ဗမန္တမနိဿိတော၊

ဝေမဇ္ဈေ နုပသင်္ခေယျော, တဿ နတ္ထိ ပုရက္ခတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၂။)

မြန်֍ ၈၅၇။

‘‘အက္ကောဓနော အသန္တာသီ, အဝိကတ္ထီ အကုက္ကုစော၊

မန္တဘာဏီ [မန္တာဘာဏီ (သျာ။ ပီ။)] အနုဒ္ဓတော, သ ဝေ ဝါစာယတော မုနိ။

မြန်֍ ၈၅၈။

‘‘နိရာသတ္တိ အနာဂတေ, အတီတံ နာနုသောစတိ၊

ဝိဝေကဒဿီ ဖဿေသု, ဒိဋ္ဌီသု စ န နီယတိ [နိယျတိ (ဗဟူသု)]။

မြန်֍ ၈၅၉။

‘‘ပတိလီနော အကုဟကော, အပိဟာလု အမစ္ဆရီ၊

အပ္ပဂဗ္ဘော အဇေဂုစ္ဆော, ပေသုဏေယျေ စ နော ယုတော။

မြန်֍ ၈၆၀။

‘‘သာတိယေသု အနဿာဝီ, အတိမာနေ စ နော ယုတော၊

သဏှော စ ပဋိဘာနဝါ [ပဋိဘာဏဝါ (သျာ။ ပီ။)], န သဒ္ဓေါ န ဝိရဇ္ဇတိ။

မြန်֍ ၈၆၁။

‘‘လာဘကမျာ န သိက္ခတိ, အလာဘေ စ န ကုပ္ပတိ၊

အဝိရုဒ္ဓေါ စ တဏှာယ, ရသေသု နာနုဂိဇ္ဈတိ။

မြန်֍ ၈၆၂။

‘‘ဥပေက္ခကော သဒါ သတော, န လောကေ မညတေ သမံ၊

န ဝိသေသီ န နီစေယျော, တဿ နော သန္တိ ဥဿဒါ။

မြန်֍ ၈၆၃။

‘‘ယဿ နိဿယနာ [နိဿယတာ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] နတ္ထိ, ဉတွာ ဓမ္မံ အနိဿိတော၊

ဘဝါယ ဝိဘဝါယ ဝါ, တဏှာ ယဿ န ဝိဇ္ဇတိ။

မြန်֍ ၈၆၄။

‘‘တံ ဗြူမိ ဥပသန္တောတိ, ကာမေသု အနပေက္ခိနံ၊

ဂန္ထာ တဿ န ဝိဇ္ဇန္တိ, အတရီ သော ဝိသတ္တိကံ။

မြန်֍ ၈၆၅။

‘‘န တဿ ပုတ္တာ ပသဝေါ, ခေတ္တံ ဝတ္ထုဉ္စ ဝိဇ္ဇတိ၊

အတ္တာ ဝါပိ နိရတ္တာ ဝါ [အတ္တံ ဝါပိ နိရတ္တံ ဝါ (ဗဟူသု)], န တသ္မိံ ဥပလဗ္ဘတိ။

မြန်֍ ၈၆၆။

‘‘ယေန နံ ဝဇ္ဇုံ ပုထုဇ္ဇနာ, အထော သမဏဗြာဟ္မဏာ၊

တံ တဿ အပုရက္ခတံ, တသ္မာ ဝါဒေသု နေဇတိ။

မြန်֍ ၈၆၇။

‘‘ဝီတဂေဓော အမစ္ဆရီ, န ဥဿေသု ဝဒတေ မုနိ၊

န သမေသု န ဩမေသု, ကပ္ပံ နေတိ အကပ္ပိယော။

မြန်֍ ၈၆၈။

‘‘ယဿ လောကေ သကံ နတ္ထိ, အသတာ စ န သောစတိ၊

ဓမ္မေသု စ န ဂစ္ဆတိ, သ ဝေ သန္တောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။

ပုရာဘေဒသုတ္တံ ဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၃။)

၁၁။ ကလဟဝိဝါဒသုတ္တ

မြန်֍ ၈၆၉။

‘‘ကုတောပဟူတာ ကလဟာ ဝိဝါဒါ, ပရိဒေဝသောကာ သဟမစ္ဆရာ စ၊

မာနာတိမာနာ သဟပေသုဏာ စ, ကုတောပဟူတာ တေ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ’’။

မြန်֍ ၈၇၀။

‘‘ပိယပ္ပဟူတာ ကလဟာ ဝိဝါဒါ,

ပရိဒေဝသောကာ သဟမစ္ဆရာ စ၊

မာနာတိမာနာ သဟပေသုဏာ စ,

မစ္ဆေရယုတ္တာ ကလဟာ ဝိဝါဒါ၊

ဝိဝါဒဇာတေသု စ ပေသုဏာနိ’’။

မြန်֍ ၈၇၁။

‘‘ပိယာ သု [ပိယာနု (သျာ။), ပိယဿု (က။)] လောကသ္မိံ ကုတောနိဒါနာ, ယေ စာပိ [ယေ ဝါပိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] လောဘာ ဝိစရန္တိ လောကေ၊

အာသာ စ နိဋ္ဌာ စ ကုတောနိဒါနာ, ယေ သမ္ပရာယာယ နရဿ ဟောန္တိ’’။

မြန်֍ ၈၇၂။

‘‘ဆန္ဒာနိဒါနာနိ ပိယာနိ လောကေ, ယေ စာပိ လောဘာ ဝိစရန္တိ လောကေ၊

အာသာ စ နိဋ္ဌာ စ ဣတောနိဒါနာ, ယေ သမ္ပရာယာယ နရဿ ဟောန္တိ’’။

မြန်֍ ၈၇၃။

‘‘ဆန္ဒော နု လောကသ္မိံ ကုတောနိဒါနော, ဝိနိစ္ဆယာ စာပိ [ဝါပိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ကုတောပဟူတာ၊

ကောဓော မောသဝဇ္ဇဉ္စ ကထံကထာ စ, ယေ ဝါပိ ဓမ္မာ သမဏေန ဝုတ္တာ’’။

မြန်֍ ၈၇၄။

‘‘သာတံ အသာတန္တိ ယမာဟု လောကေ, တမူပနိဿာယ ပဟောတိ ဆန္ဒော၊

ရူပေသု ဒိသွာ ဝိဘဝံ ဘဝဉ္စ, ဝိနိစ္ဆယံ ကုဗ္ဗတိ [ကုရုတေ (ဗဟူသု)] ဇန္တု လောကေ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၄။)

မြန်֍ ၈၇၅။

‘‘ကောဓော မောသဝဇ္ဇဉ္စ ကထံကထာ စ, ဧတေပိ ဓမ္မာ ဒွယမေဝ သန္တေ၊

ကထံကထီ ဉာဏပထာယ သိက္ခေ, ဉတွာ ပဝုတ္တာ သမဏေန ဓမ္မာ’’။

မြန်֍ ၈၇၆။

‘‘သာတံ အသာတဉ္စ ကုတောနိဒါနာ, ကိသ္မိံ အသန္တေ န ဘဝန္တိ ဟေတေ၊

ဝိဘဝံ ဘဝဉ္စာပိ ယမေတမတ္ထံ, ဧတံ မေ ပဗြူဟိ ယတောနိဒါနံ’’။

မြန်֍ ၈၇၇။

‘‘ဖဿနိဒါနံ သာတံ အသာတံ, ဖဿေ အသန္တေ န ဘဝန္တိ ဟေတေ၊

ဝိဘဝံ ဘဝဉ္စာပိ ယမေတမတ္ထံ, ဧတံ တေ ပဗြူမိ ဣတောနိဒါနံ’’။

မြန်֍ ၈၇၈။

‘‘ဖဿော နု လောကသ္မိ ကုတောနိဒါနော, ပရိဂ္ဂဟာ စာပိ ကုတောပဟူတာ၊

ကိသ္မိံ အသန္တေ န မမတ္တမတ္ထိ, ကိသ္မိံ ဝိဘူတေ န ဖုသန္တိ ဖဿာ’’။

မြန်֍ ၈၇၉။

‘‘နာမဉ္စ ရူပဉ္စ ပဋိစ္စ ဖဿော, ဣစ္ဆာနိဒါနာနိ ပရိဂ္ဂဟာနိ၊

ဣစ္ဆာယသန္တျာ န မမတ္တမတ္ထိ, ရူပေ ဝိဘူတေ န ဖုသန္တိ ဖဿာ’’။

မြန်֍ ၈၈၀။

‘‘ကထံသမေတဿ ဝိဘောတိ ရူပံ, သုခံ ဒုခဉ္စာပိ [ဒုခံ ဝါပိ (သီ။ သျာ။)] ကထံ ဝိဘောတိ၊

ဧတံ မေ ပဗြူဟိ ယထာ ဝိဘောတိ, တံ ဇာနိယာမာတိ [ဇာနိဿာမာတိ (သီ။ က။)] မေ မနော အဟု’’။

မြန်֍ ၈၈၁။

‘‘န သညသညီ န ဝိသညသညီ, နောပိ အသညီ န ဝိဘူတသညီ၊

ဧဝံသမေတဿ ဝိဘောတိ ရူပံ, သညာနိဒါနာ ဟိ ပပဉ္စသင်္ခါ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၅။)

မြန်֍ ၈၈၂။

‘‘ယံ တံ အပုစ္ဆိမှ အကိတ္တယီ နော,

အညံ တံ ပုစ္ဆာမ တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ၊

ဧတ္တာဝတဂ္ဂံ နု [နော (သီ။ သျာ။)] ဝဒန္တိ ဟေကေ,

ယက္ခဿ သုဒ္ဓိံ ဣဓ ပဏ္ဍိတာသေ၊

ဥဒါဟု အညမ္ပိ ဝဒန္တိ ဧတ္တော။

မြန်֍ ၈၈၃။

‘‘ဧတ္တာဝတဂ္ဂမ္ပိ ဝဒန္တိ ဟေကေ, ယက္ခဿ သုဒ္ဓိံ ဣဓ ပဏ္ဍိတာသေ၊

တေသံ ပနေကေ သမယံ ဝဒန္တိ, အနုပါဒိသေသေ ကုသလာ ဝဒါနာ။

မြန်֍ ၈၈၄။

‘‘ဧတေ စ ဉတွာ ဥပနိဿိတာတိ, ဉတွာ မုနီ နိဿယေ သော ဝိမံသီ၊

ဉတွာ ဝိမုတ္တော န ဝိဝါဒမေတိ, ဘဝါဘဝါယ န သမေတိ ဓီရော’’တိ။

ကလဟဝိဝါဒသုတ္တံ ဧကာဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၂။ စူဠဗျူဟသုတ္တ [စူဠဝိယူဟသုတ္တံ (သီ။ သျာ။ နိဒ္ဒေသ)]

မြန်֍ ၈၈၅။

သကံသကံဒိဋ္ဌိပရိဗ္ဗသာနာ, ဝိဂ္ဂယှ နာနာ ကုသလာ ဝဒန္တိ၊

ယော ဧဝံ ဇာနာတိ သ ဝေဒိ ဓမ္မံ, ဣဒံ ပဋိက္ကောသမကေဝလီ သော။

မြန်֍ ၈၈၆။

ဧဝမ္ပိ ဝိဂ္ဂယှ ဝိဝါဒယန္တိ, ဗာလော ပရော အက္ကုသလောတိ [အကုသလောတိ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] စာဟု၊

သစ္စော နု ဝါဒေါ ကတမော ဣမေသံ, သဗ္ဗေဝ ဟီမေ ကုသလာ ဝဒါနာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၆။)

မြန်֍ ၈၈၇။

ပရဿ စေ ဓမ္မမနာနုဇာနံ, ဗာလောမကော [ဗာလော မဂေါ (သီ။ သျာ။ က။)] ဟောတိ နိဟီနပညော၊

သဗ္ဗေဝ ဗာလာ သုနိဟီနပညာ, သဗ္ဗေဝိမေ ဒိဋ္ဌိပရိဗ္ဗသာနာ။

မြန်֍ ၈၈၈။

သန္ဒိဋ္ဌိယာ စေဝ န ဝီဝဒါတာ, သံသုဒ္ဓပညာ ကုသလာ မုတီမာ၊

န တေသံ ကောစိ ပရိဟီနပညော [ကောစိပိ နိဟီနပညော (သီ။ သျာ။ က။)], ဒိဋ္ဌီ ဟိ တေသမ္ပိ တထာ သမတ္တာ။

မြန်֍ ၈၈၉။

န ဝါဟမေတံ တထိယန္တိ [တထိဝန္တိ (သျာ။ က။)] ဗြူမိ, ယမာဟု ဗာလာ မိထု အညမညံ၊

သကံသကံဒိဋ္ဌိမကံသု သစ္စံ, တသ္မာ ဟိ ဗာလောတိ ပရံ ဒဟန္တိ။

မြန်֍ ၈၉၀။

ယမာဟု သစ္စံ တထိယန္တိ ဧကေ, တမာဟု အညေ [အညေပိ (သျာ။), အညေ စ (?)] တုစ္ဆံ မုသာတိ၊

ဧဝမ္ပိ ဝိဂယှ ဝိဝါဒယန္တိ, ကသ္မာ န ဧကံ သမဏာ ဝဒန္တိ။

မြန်֍ ၈၉၁။

ဧကဉှိ သစ္စံ န ဒုတီယမတ္ထိ, ယသ္မိံ ပဇာ နော ဝိဝဒေ ပဇာနံ၊

နာနာ တေ [နာနာတော (က။)] သစ္စာနိ သယံ ထုနန္တိ, တသ္မာ န ဧကံ သမဏာ ဝဒန္တိ။

မြန်֍ ၈၉၂။

ကသ္မာ နု သစ္စာနိ ဝဒန္တိ နာနာ, ပဝါဒိယာသေ ကုသလာ ဝဒါနာ၊

သစ္စာနိ သုတာနိ ဗဟူနိ နာနာ, ဥဒါဟု တေ တက္ကမနုဿရန္တိ။

မြန်֍ ၈၉၃။

န ဟေဝ သစ္စာနိ ဗဟူနိ နာနာ, အညတြ သညာယ နိစ္စာနိ လောကေ၊

တက္ကဉ္စ ဒိဋ္ဌီသု ပကပ္ပယိတွာ, သစ္စံ မုသာတိ ဒွယဓမ္မမာဟု။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၇။)

မြန်֍ ၈၉၄။

ဒိဋ္ဌေ သုတေ သီလဝတေ မုတေ ဝါ, ဧတေ စ နိဿာယ ဝိမာနဒဿီ၊

ဝိနိစ္ဆယေ ဌတွာ ပဟဿမာနော, ဗာလော ပရော အက္ကုသလောတိ စာဟ။

မြန်֍ ၈၉၅။

ယေနေဝ ဗာလောတိ ပရံ ဒဟာတိ, တေနာတုမာနံ ကုသလောတိ စာဟ၊

သယမတ္တနာ သော ကုသလော ဝဒါနော, အညံ ဝိမာနေတိ တဒေဝ ပါဝ။

မြန်֍ ၈၉၆။

အတိသာရဒိဋ္ဌိယာဝ သော သမတ္တော, မာနေန မတ္တော ပရိပုဏ္ဏမာနီ၊

သယမေဝ သာမံ မနသာဘိသိတ္တော, ဒိဋ္ဌီ ဟိ သာ တဿ တထာ သမတ္တာ။

မြန်֍ ၈၉၇။

ပရဿ စေ ဟိ ဝစသာ နိဟီနော, တုမော သဟာ ဟောတိ နိဟီနပညော၊

အထ စေ သယံ ဝေဒဂူ ဟောတိ ဓီရော, န ကောစိ ဗာလော သမဏေသု အတ္ထိ။

မြန်֍ ၈၉၈။

အညံ ဣတော ယာဘိဝဒန္တိ ဓမ္မံ, အပရဒ္ဓါ သုဒ္ဓိမကေဝလီ တေ [သုဒ္ဓိမကေဝလီနော (သီ။)]၊

ဧဝမ္ပိ တိတ္ထျာ ပုထုသော ဝဒန္တိ, သန္ဒိဋ္ဌိရာဂေန ဟိ တေဘိရတ္တာ [တျာဘိရတ္တာ (သျာ။ က။)]။

မြန်֍ ၈၉၉။

ဣဓေဝ သုဒ္ဓိ ဣတိ ဝါဒယန္တိ, နာညေသု ဓမ္မေသု ဝိသုဒ္ဓိမာဟု၊

ဧဝမ္ပိ တိတ္ထျာ ပုထုသော နိဝိဋ္ဌာ, သကာယနေ တတ္ထ ဒဠှံ ဝဒါနာ။

မြန်֍ ၉၀၀။

သကာယနေ ဝါပိ ဒဠှံ ဝဒါနော, ကမေတ္ထ ဗာလောတိ ပရံ ဒဟေယျ၊

သယမေဝ သော မေဓဂမာဝဟေယျ [မေဓကံ အာဝဟေယျ (သီ။ ပီ။)], ပရံ ဝဒံ ဗာလမသုဒ္ဓိဓမ္မံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၈။)

မြန်֍ ၉၀၁။

ဝိနိစ္ဆယေ ဌတွာ သယံ ပမာယ, ဥဒ္ဓံ သ [ဥဒ္ဒံ သော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] လောကသ္မိံ ဝိဝါဒမေတိ၊

ဟိတွာန သဗ္ဗာနိ ဝိနိစ္ဆယာနိ, န မေဓဂံ ကုဗ္ဗတိ ဇန္တု လောကေတိ။

စူဠဗျူဟသုတ္တံ ဒွါဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၃။ မဟာဗျူဟသုတ္တ

မြန်֍ ၉၀၂။

ယေ ကေစိမေ ဒိဋ္ဌိပရိဗ္ဗသာနာ, ဣဒမေဝ သစ္စန္တိ ဝိဝါဒယန္တိ [ဝိဝါဒိယန္တိ (သီ။ ပီ။)]၊

သဗ္ဗေဝ တေ နိန္ဒမနွာနယန္တိ, အထော ပသံသမ္ပိ လဘန္တိ တတ္ထ။

မြန်֍ ၉၀၃။

အပ္ပဉှိ ဧတံ န အလံ သမာယ, ဒုဝေ ဝိဝါဒဿ ဖလာနိ ဗြူမိ၊

ဧတမ္ပိ ဒိသွာ န ဝိဝါဒယေထ, ခေမာဘိပဿံ အဝိဝါဒဘူမိံ။

မြန်֍ ၉၀၄။

ယာ ကာစိမာ သမ္မုတိယော ပုထုဇ္ဇာ, သဗ္ဗာဝ ဧတာ န ဥပေတိ ဝိဒွါ၊

အနူပယော သော ဥပယံ ကိမေယျ, ဒိဋ္ဌေ သုတေ ခန္တိမကုဗ္ဗမာနော။

မြန်֍ ၉၀၅။

သီလုတ္တမာ သညမေနာဟု သုဒ္ဓိံ, ဝတံ သမာဒါယ ဥပဋ္ဌိတာသေ၊

ဣဓေဝ သိက္ခေမ အထဿ သုဒ္ဓိံ, ဘဝူပနီတာ ကုသလာ ဝဒါနာ။

မြန်֍ ၉၀၆။

သစေ စုတော သီလဝတတော ဟောတိ, ပဝေဓတီ [သ ဝေဓတိ (သီ။ ပီ။)] ကမ္မ ဝိရာဓယိတွာ၊

ပဇပ္ပတီ ပတ္ထယတီ စ သုဒ္ဓိံ, သတ္ထာဝ ဟီနော ပဝသံ ဃရမှာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၁၉။)

မြန်֍ ၉၀၇။

သီလဗ္ဗတံ ဝါပိ ပဟာယ သဗ္ဗံ, ကမ္မဉ္စ သာဝဇ္ဇနဝဇ္ဇမေတံ၊

သုဒ္ဓိံ အသုဒ္ဓိန္တိ အပတ္ထယာနော, ဝိရတော စရေ သန္တိမနုဂ္ဂဟာယ။

မြန်֍ ၉၀၈။

တမူပနိဿာယ ဇိဂုစ္ဆိတံ ဝါ, အထဝါပိ ဒိဋ္ဌံ ဝ သုတံ မုတံ ဝါ၊

ဥဒ္ဓံသရာ သုဒ္ဓိမနုတ္ထုနန္တိ, အဝီတတဏှာသေ ဘဝါဘဝေသု။

မြန်֍ ၉၀၉။

ပတ္ထယမာနဿ ဟိ ဇပ္ပိတာနိ, ပဝေဓိတံ ဝါပိ ပကပ္ပိတေသု၊

စုတူပပါတော ဣဓ ယဿ နတ္ထိ, သ ကေန ဝေဓေယျ ကုဟိံဝ ဇပ္ပေ [ကုဟိဉ္စိ ဇပ္ပေ (သီ။ သျာ။ က။), ကုဟိံ ပဇပ္ပေ (ပီ။) နိဒ္ဒေသော ပဿိတဗ္ဗော]။

မြန်֍ ၉၁၀။

ယမာဟု ဓမ္မံ ပရမန္တိ ဧကေ, တမေဝ ဟီနန္တိ ပနာဟု အညေ၊

သစ္စော နု ဝါဒေါ ကတမော ဣမေသံ, သဗ္ဗေဝ ဟီမေ ကုသလာ ဝဒါနာ။

မြန်֍ ၉၁၁။

သကဉှိ ဓမ္မံ ပရိပုဏ္ဏမာဟု, အညဿ ဓမ္မံ ပန ဟီနမာဟု၊

ဧဝမ္ပိ ဝိဂ္ဂယှ ဝိဝါဒယန္တိ, သကံ သကံ သမ္မုတိမာဟု သစ္စံ။

မြန်֍ ၉၁၂။

ပရဿ စေ ဝမ္ဘယိတေန ဟီနော, န ကောစိ ဓမ္မေသု ဝိသေသိ အဿ၊

ပုထူ ဟိ အညဿ ဝဒန္တိ ဓမ္မံ, နိဟီနတော သမှိ ဒဠှံ ဝဒါနာ။

မြန်֍ ၉၁၃။

သဒ္ဓမ္မပူဇာပိ နေသံ တထေဝ, ယထာ ပသံသန္တိ သကာယနာနိ၊

သဗ္ဗေဝ ဝါဒါ [သဗ္ဗေ ပဝါဒါ (သျာ။)] တထိယာ [တထိဝါ (သဗ္ဗတ္ထ)] ဘဝေယျုံ, သုဒ္ဓီ ဟိ နေသံ ပစ္စတ္တမေဝ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၀။)

မြန်֍ ၉၁၄။

န ဗြာဟ္မဏဿ ပရနေယျမတ္ထိ, ဓမ္မေသု နိစ္ဆေယျ သမုဂ္ဂဟီတံ၊

တသ္မာ ဝိဝါဒါနိ ဥပါတိဝတ္တော, န ဟိ သေဋ္ဌတော ပဿတိ ဓမ္မမညံ။

မြန်֍ ၉၁၅။

ဇာနာမိ ပဿာမိ တထေဝ ဧတံ, ဒိဋ္ဌိယာ ဧကေ ပစ္စေန္တိ သုဒ္ဓိံ၊

အဒ္ဒက္ခိ စေ ကိဉှိ တုမဿ တေန, အတိသိတွာ အညေန ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ။

မြန်֍ ၉၁၆။

ပဿံ နရော ဒက္ခတိ [ဒက္ခိတိ (သီ။)] နာမရူပံ, ဒိသွာန ဝါ ဉဿတိ တာနိမေဝ၊

ကာမံ ဗဟုံ ပဿတု အပ္ပကံ ဝါ, န ဟိ တေန သုဒ္ဓိံ ကုသလာ ဝဒန္တိ။

မြန်֍ ၉၁၇။

နိဝိဿဝါဒီ န ဟိ သုဗ္ဗိနာယော, ပကပ္ပိတံ ဒိဋ္ဌိ ပုရေက္ခရာနော၊

ယံ နိဿိတော တတ္ထ သုဘံ ဝဒါနော, သုဒ္ဓိံဝဒေါ တတ္ထ တထဒ္ဒသာ သော။

မြန်֍ ၉၁၈။

န ဗြာဟ္မဏော ကပ္ပမုပေတိ သင်္ခါ [သင်္ခံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)], န ဒိဋ္ဌိသာရီ နပိ ဉာဏဗန္ဓု၊

ဉတွာ စ သော သမ္မုတိယော [သမ္မတိယော (သျာ။)] ပုထုဇ္ဇာ, ဥပေက္ခတီ ဥဂ္ဂဟဏန္တိ မညေ။

မြန်֍ ၉၁၉။

ဝိဿဇ္ဇ ဂန္ထာနိ မုနီဓ လောကေ, ဝိဝါဒဇာတေသု န ဝဂ္ဂသာရီ၊

သန္တော အသန္တေသု ဥပေက္ခကော သော, အနုဂ္ဂဟော ဥဂ္ဂဟဏန္တိ မညေ။

မြန်֍ ၉၂၀။

ပုဗ္ဗာသဝေ ဟိတွာ နဝေ အကုဗ္ဗံ, န ဆန္ဒဂူ နောပိ နိဝိဿဝါဒီ၊

သ ဝိပ္ပမုတ္တော ဒိဋ္ဌိဂတေဟိ ဓီရော, န လိမ္ပတိ [န လိပ္ပတိ (သီ။ ပီ။)] လောကေ အနတ္တဂရဟီ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၁။)

မြန်֍ ၉၂၁။

သ သဗ္ဗဓမ္မေသု ဝိသေနိဘူတော, ယံ ကိဉ္စိ ဒိဋ္ဌံ ဝ သုတံ မုတံ ဝါ၊

သ ပန္နဘာရော မုနိ ဝိပ္ပမုတ္တော, န ကပ္ပိယော နူပရတော န ပတ္ထိယောတိ။

မဟာဗျူဟသုတ္တံ တေရသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၄။ တုဝဋကသုတ္တ

မြန်֍ ၉၂၂။

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ အာဒိစ္စဗန္ဓု [အာဒိစ္စဗန္ဓုံ (သီ။ သျာ။)], ဝိဝေကံ သန္တိပဒဉ္စ မဟေသိ၊

ကထံ ဒိသွာ နိဗ္ဗာတိ ဘိက္ခု, အနုပါဒိယာနော လောကသ္မိံ ကိဉ္စိ’’။

မြန်֍ ၉၂၃။

‘‘မူလံ ပပဉ္စသင်္ခါယ, (ဣတိ ဘဂဝါ)

မန္တာ အသ္မီတိ သဗ္ဗမုပရုန္ဓေ [သဗ္ဗမုပရုဒ္ဓေ (သျာ။ ပီ။ က။)]၊

ယာ ကာစိ တဏှာ အဇ္ဈတ္တံ,

တာသံ ဝိနယာ [ဝိနယာယ (?)] သဒါ သတော သိက္ခေ။

မြန်֍ ၉၂၄။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဓမ္မမဘိဇညာ, အဇ္ဈတ္တံ အထဝါပိ ဗဟိဒ္ဓါ၊

န တေန ထာမံ [မာနံ (သီ။ က။)] ကုဗ္ဗေထ, န ဟိ သာ နိဗ္ဗုတိ သတံ ဝုတ္တာ။

မြန်֍ ၉၂၅။

‘‘သေယျော န တေန မညေယျ, နီစေယျော အထဝါပိ သရိက္ခော၊

ဖုဋ္ဌော [ပုဋ္ဌော (သီ။ သျာ။ က။)] အနေကရူပေဟိ, နာတုမာနံ ဝိကပ္ပယံ တိဋ္ဌေ။

မြန်֍ ၉၂၆။

‘‘အဇ္ဈတ္တမေဝုပသမေ, န အညတော ဘိက္ခု သန္တိမေသေယျ၊

အဇ္ဈတ္တံ ဥပသန္တဿ, နတ္ထိ အတ္တာ ကုတော နိရတ္တာ ဝါ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၂။)

မြန်֍ ၉၂၇။

‘‘မဇ္ဈေ ယထာ သမုဒ္ဒဿ, ဦမိ နော ဇာယတီ ဌိတော ဟောတိ၊

ဧဝံ ဌိတော အနေဇဿ, ဥဿဒံ ဘိက္ခု န ကရေယျ ကုဟိဉ္စိ’’။

မြန်֍ ၉၂၈။

‘‘အကိတ္တယီ ဝိဝဋစက္ခု, သက္ခိဓမ္မံ ပရိဿယဝိနယံ၊

ပဋိပဒံ ဝဒေဟိ ဘဒ္ဒန္တေ, ပါတိမောက္ခံ အထဝါပိ သမာဓိံ’’။

မြန်֍ ၉၂၉။

‘‘စက္ခူဟိ နေဝ လောလဿ, ဂါမကထာယ အာဝရယေ သောတံ၊

ရသေ စ နာနုဂိဇ္ဈေယျ, န စ မမာယေထ ကိဉ္စိ လောကသ္မိံ။

မြန်֍ ၉၃၀။

‘‘ဖဿေန ယဒါ ဖုဋ္ဌဿ, ပရိဒေဝံ ဘိက္ခု န ကရေယျ ကုဟိဉ္စိ၊

ဘဝဉ္စ နာဘိဇပ္ပေယျ, ဘေရဝေသု စ န သမ္ပဝေဓေယျ။

မြန်֍ ၉၃၁။

‘‘အန္နာနမထော ပါနာနံ, ခါဒနီယာနံ အထောပိ ဝတ္ထာနံ၊

လဒ္ဓါ န သန္နိဓိံ ကယိရာ, န စ ပရိတ္တသေ တာနိ အလဘမာနော။

မြန်֍ ၉၃၂။

‘‘ဈာယီ န ပါဒလောလဿ, ဝိရမေ ကုက္ကုစ္စာ နပ္ပမဇ္ဇေယျ၊

အထာသနေသု သယနေသု, အပ္ပသဒ္ဒေသု ဘိက္ခု ဝိဟရေယျ။

မြန်֍ ၉၃၃။

‘‘နိဒ္ဒံ န ဗဟုလီကရေယျ, ဇာဂရိယံ ဘဇေယျ အာတာပီ၊

တန္ဒိံ မာယံ ဟဿံ ခိဍ္ဍံ, မေထုနံ ဝိပ္ပဇဟေ သဝိဘူသံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၃။)

မြန်֍ ၉၃၄။

‘‘အာထဗ္ဗဏံ သုပိနံ လက္ခဏံ, နော ဝိဒဟေ အထောပိ နက္ခတ္တံ၊

ဝိရုတဉ္စ ဂဗ္ဘကရဏံ, တိကိစ္ဆံ မာမကော န သေဝေယျ။

မြန်֍ ၉၃၅။

‘‘နိန္ဒာယ နပ္ပဝေဓေယျ, န ဥဏ္ဏမေယျ ပသံသိတော ဘိက္ခု၊

လောဘံ သဟ မစ္ဆရိယေန, ကောဓံ ပေသုဏိယဉ္စ ပနုဒေယျ။

မြန်֍ ၉၃၆။

‘‘ကယဝိက္ကယေ န တိဋ္ဌေယျ, ဥပဝါဒံ ဘိက္ခု န ကရေယျ ကုဟိဉ္စိ၊

ဂါမေ စ နာဘိသဇ္ဇေယျ, လာဘကမျာ ဇနံ န လပယေယျ။

မြန်֍ ၉၃၇။

‘‘န စ ကတ္ထိတာ သိယာ ဘိက္ခု, န စ ဝါစံ ပယုတ္တံ ဘာသေယျ၊

ပါဂဗ္ဘိယံ န သိက္ခေယျ, ကထံ ဝိဂ္ဂါဟိကံ န ကထယေယျ။

မြန်֍ ၉၃၈။

‘‘မောသဝဇ္ဇေ န နီယေထ, သမ္ပဇာနော သဌာနိ န ကယိရာ၊

အထ ဇီဝိတေန ပညာယ, သီလဗ္ဗတေန နာညမတိမညေ။

မြန်֍ ၉၃၉။

‘‘သုတွာ ရုသိတော ဗဟုံ ဝါစံ, သမဏာနံ ဝါ ပုထုဇနာနံ [ပုထုဝစနာနံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)]၊

ဖရုသေန နေ န ပဋိဝဇ္ဇာ, န ဟိ သန္တော ပဋိသေနိကရောန္တိ။

မြန်֍ ၉၄၀။

‘‘ဧတဉ္စ ဓမ္မမညာယ, ဝိစိနံ ဘိက္ခု သဒါ သတော သိက္ခေ၊

သန္တီတိ နိဗ္ဗုတိံ ဉတွာ, သာသနေ ဂေါတမဿ န ပမဇ္ဇေယျ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၄။)

မြန်֍ ၉၄၁။

‘‘အဘိဘူ ဟိ သော အနဘိဘူတော, သက္ခိဓမ္မမနီတိဟမဒဿီ၊

တသ္မာ ဟိ တဿ ဘဂဝတော သာသနေ, အပ္ပမတ္တော သဒါ နမဿမနုသိက္ခေ’’တိ။

တုဝဋကသုတ္တံ စုဒ္ဒသမံ နိဋ္ဌိတံ။

၁၅။ အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တ

မြန်֍ ၉၄၂။

‘‘အတ္တဒဏ္ဍာ ဘယံ ဇာတံ, ဇနံ ပဿထ မေဓဂံ၊

သံဝေဂံ ကိတ္တယိဿာမိ, ယထာ သံဝိဇိတံ မယာ။

မြန်֍ ၉၄၃။

‘‘ဖန္ဒမာနံ ပဇံ ဒိသွာ, မစ္ဆေ အပ္ပေါဒကေ ယထာ၊

အညမညေဟိ ဗျာရုဒ္ဓေ, ဒိသွာ မံ ဘယမာဝိသိ။

မြန်֍ ၉၄၄။

‘‘သမန္တမသာရော လောကော, ဒိသာ သဗ္ဗာ သမေရိတာ၊

ဣစ္ဆံ ဘဝနမတ္တနော, နာဒ္ဒသာသိံ အနောသိတံ။

မြန်֍ ၉၄၅။

‘‘ဩသာနေတွေဝ ဗျာရုဒ္ဓေ, ဒိသွာ မေ အရတီ အဟု၊

အထေတ္ထ သလ္လမဒ္ဒက္ခိံ, ဒုဒ္ဒသံ ဟဒယနိဿိတံ။

မြန်֍ ၉၄၆။

‘‘ယေန သလ္လေန ဩတိဏ္ဏော, ဒိသာ သဗ္ဗာ ဝိဓာဝတိ၊

တမေဝ သလ္လမဗ္ဗုယှ, န ဓာဝတိ န သီဒတိ။

မြန်֍ ၉၄၇။

‘‘တတ္ထ သိက္ခာနုဂီယန္တိ [သိက္ခာနုကိရိယန္တိ (က။)], ယာနိ လောကေ ဂဓိတာနိ၊

န တေသု ပသုတော သိယာ, နိဗ္ဗိဇ္ဈ သဗ္ဗသော ကာမေ၊

သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော။

မြန်֍ ၉၄၈။

‘‘သစ္စော သိယာ အပ္ပဂဗ္ဘော, အမာယော ရိတ္တပေသုဏော၊

အက္ကောဓနော လောဘပါပံ, ဝေဝိစ္ဆံ ဝိတရေ မုနိ။

မြန်֍ ၉၄၉။

‘‘နိဒ္ဒံ တန္ဒိံ သဟေ ထီနံ, ပမာဒေန န သံဝသေ၊

အတိမာနေ န တိဋ္ဌေယျ, နိဗ္ဗာနမနသော နရော။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၅။)

မြန်֍ ၉၅၀။

‘‘မောသဝဇ္ဇေ န နီယေထ, ရူပေ သ္နေဟံ န ကုဗ္ဗယေ၊

မာနဉ္စ ပရိဇာနေယျ, သာဟသာ ဝိရတော စရေ။

မြန်֍ ၉၅၁။

‘‘ပုရာဏံ နာဘိနန္ဒေယျ, နဝေ ခန္တိံ န ကုဗ္ဗယေ၊

ဟိယျမာနေ န သောစေယျ, အာကာသံ န သိတော သိယာ။

မြန်֍ ၉၅၂။

‘‘ဂေဓံ ဗြူမိ မဟောဃောတိ, အာဇဝံ ဗြူမိ ဇပ္ပနံ၊

အာရမ္မဏံ ပကပ္ပနံ, ကာမပင်္ကော ဒုရစ္စယော။

မြန်֍ ၉၅၃။

‘‘သစ္စာ အဝေါက္ကမ္မ [အဝေါက္ကမံ (နိဒ္ဒေသ)] မုနိ, ထလေ တိဋ္ဌတိ ဗြာဟ္မဏော၊

သဗ္ဗံ သော [သဗ္ဗသော (သျာ။ က။)] ပဋိနိဿဇ္ဇ, သ ဝေ သန္တောတိ ဝုစ္စတိ။

မြန်֍ ၉၅၄။

‘‘သ ဝေ ဝိဒွါ သ ဝေဒဂူ, ဉတွာ ဓမ္မံ အနိဿိတော၊

သမ္မာ သော လောကေ ဣရိယာနော, န ပိဟေတီဓ ကဿစိ။

မြန်֍ ၉၅၅။

‘‘ယောဓ ကာမေ အစ္စတရိ, သင်္ဂံ လောကေ ဒုရစ္စယံ၊

န သော သောစတိ နာဇ္ဈေတိ, ဆိန္နသောတော အဗန္ဓနော။

မြန်֍ ၉၅၆။

‘‘ယံ ပုဗ္ဗေ တံ ဝိသောသေဟိ, ပစ္ဆာ တေ မာဟု ကိဉ္စနံ၊

မဇ္ဈေ စေ နော ဂဟေဿသိ, ဥပသန္တော စရိဿသိ။

မြန်֍ ၉၅၇။

‘‘သဗ္ဗသော နာမရူပသ္မိံ, ယဿ နတ္ထိ မမာယိတံ၊

အသတာ စ န သောစတိ, သ ဝေ လောကေ န ဇီယတိ။

မြန်֍ ၉၅၈။

‘‘ယဿ နတ္ထိ ဣဒံ မေတိ, ပရေသံ ဝါပိ ကိဉ္စနံ၊

မမတ္တံ သော အသံဝိန္ဒံ, နတ္ထိ မေတိ န သောစတိ။

မြန်֍ ၉၅၉။

‘‘အနိဋ္ဌုရီ အနနုဂိဒ္ဓေါ, အနေဇော သဗ္ဗဓီ သမော၊

တမာနိသံသံ ပဗြူမိ, ပုစ္ဆိတော အဝိကမ္ပိနံ။

မြန်֍ ၉၆၀။

‘‘အနေဇဿ ဝိဇာနတော, နတ္ထိ ကာစိ နိသင်္ခတိ [နိသင်္ခိတိ (သီ။ ပီ။)]။

ဝိရတော သော ဝိယာရဗ္ဘာ, ခေမံ ပဿတိ သဗ္ဗဓိ။

မြန်֍ ၉၆၁။

‘‘န သမေသု န ဩမေသု, န ဥဿေသု ဝဒတေ မုနိ၊

သန္တော သော ဝီတမစ္ဆရော, နာဒေတိ န နိရဿတီ’’တိ။

အတ္တဒဏ္ဍသုတ္တံ ပန္နရသမံ နိဋ္ဌိတံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၆။)

၁၆။ သာရိပုတ္တသုတ္တ

မြန်֍ ၉၆၂။

‘‘န မေ ဒိဋ္ဌော ဣတော ပုဗ္ဗေ, (ဣစ္စာယသ္မာ သာရိပုတ္တော)

န သုတော ဥဒ ကဿစိ၊

ဧဝံ ဝဂ္ဂုဝဒေါ သတ္ထာ,

တုသိတာ ဂဏိမာဂတော။

မြန်֍ ၉၆၃။

‘‘သဒေဝကဿ လောကဿ, ယထာ ဒိဿတိ စက္ခုမာ၊

သဗ္ဗံ တမံ ဝိနောဒေတွာ, ဧကောဝ ရတိမဇ္ဈဂါ။

မြန်֍ ၉၆၄။

‘‘တံ ဗုဒ္ဓံ အသိတံ တာဒိံ, အကုဟံ ဂဏိမာဂတံ၊

ဗဟူနမိဓ ဗဒ္ဓါနံ, အတ္ထိ ပဉှေန အာဂမံ။

မြန်֍ ၉၆၅။

‘‘ဘိက္ခုနော ဝိဇိဂုစ္ဆတော, ဘဇတော ရိတ္တမာသနံ၊

ရုက္ခမူလံ သုသာနံ ဝါ, ပဗ္ဗတာနံ ဂုဟာသု ဝါ။

မြန်֍ ၉၆၆။

‘‘ဥစ္စာဝစေသု သယနေသု, ကီဝန္တော တတ္ထ ဘေရဝါ၊

ယေဟိ ဘိက္ခု န ဝေဓေယျ, နိဂ္ဃေါသေ သယနာသနေ။

မြန်֍ ၉၆၇။

‘‘ကတီ ပရိဿယာ လောကေ, ဂစ္ဆတော အဂတံ ဒိသံ၊

ယေ ဘိက္ခု အဘိသမ္ဘဝေ, ပန္တမှိ သယနာသနေ။

မြန်֍ ၉၆၈။

‘‘ကျာဿ ဗျပ္ပထယော အဿု, ကျာဿဿု ဣဓ ဂေါစရာ၊

ကာနိ သီလဗ္ဗတာနာဿု, ပဟိတတ္တဿ ဘိက္ခုနော။

မြန်֍ ၉၆၉။

‘‘ကံ သော သိက္ခံ သမာဒါယ, ဧကောဒိ နိပကော သတော၊

ကမ္မာရော ရဇတဿေဝ, နိဒ္ဓမေ မလမတ္တနော’’။

မြန်֍ ၉၇၀။

‘‘ဝိဇိဂုစ္ဆမာနဿ ယဒိဒံ ဖာသု, (သာရိပုတ္တာတိ ဘဂဝါ)

ရိတ္တာသနံ သယနံ သေဝတော စေ၊

သမ္ဗောဓိကာမဿ ယထာနုဓမ္မံ,

တံ တေ ပဝက္ခာမိ ယထာ ပဇာနံ။

မြန်֍ ၉၇၁။

‘‘ပဉ္စန္နံ ဓီရော ဘယာနံ န ဘာယေ, ဘိက္ခု သတော သပရိယန္တစာရီ၊

ဍံသာဓိပါတာနံ သရီသပါနံ, မနုဿဖဿာနံ စတုပ္ပဒါနံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၇။)

မြန်֍ ၉၇၂။

‘‘ပရဓမ္မိကာနမ္ပိ န သန္တသေယျ, ဒိသွာပိ တေသံ ဗဟုဘေရဝါနိ၊

အထာပရာနိ အဘိသမ္ဘဝေယျ, ပရိဿယာနိ ကုသလာနုဧသီ။

မြန်֍ ၉၇၃။

‘‘အာတင်္ကဖဿေန ခုဒါယ ဖုဋ္ဌော, သီတံ အတုဏှံ [အစ္စုဏှံ (သီ။ သျာ။)] အဓိဝါသယေယျ၊

သော တေဟိ ဖုဋ္ဌော ဗဟုဓာ အနောကော, ဝီရိယံ ပရက္ကမ္မဒဠှံ ကရေယျ။

မြန်֍ ၉၇၄။

‘‘ထေယျံ န ကာရေ [န ကရေယျ (သီ။ သျာ။ က။)] န မုသာ ဘဏေယျ, မေတ္တာယ ဖဿေ တသထာဝရာနိ၊

ယဒါဝိလတ္တံ မနသော ဝိဇညာ, ကဏှဿ ပက္ခောတိ ဝိနောဒယေယျ။

မြန်֍ ၉၇၅။

‘‘ကောဓာတိမာနဿ ဝသံ န ဂစ္ဆေ, မူလမ္ပိ တေသံ ပလိခည တိဋ္ဌေ၊

အထပ္ပိယံ ဝါ ပန အပ္ပိယံ ဝါ, အဒ္ဓါ ဘဝန္တော အဘိသမ္ဘဝေယျ။

မြန်֍ ၉၇၆။

‘‘ပညံ ပုရက္ခတွာ ကလျာဏပီတိ, ဝိက္ခမ္ဘယေ တာနိ ပရိဿယာနိ၊

အရတိံ သဟေထ သယနမှိ ပန္တေ, စတုရော သဟေထ ပရိဒေဝဓမ္မေ။

မြန်֍ ၉၇၇။

‘‘ကိံသူ အသိဿာမိ ကုဝံ ဝါ [ကုဓ ဝါ (က။), ကုထ ဝါ (နိဒ္ဒေသ)] အသိဿံ, ဒုက္ခံ ဝတ သေတ္ထ ကွဇ္ဇ သေဿံ၊

ဧတေ ဝိတက္ကေ ပရိဒေဝနေယျေ, ဝိနယေထ သေခေါ အနိကေတစာရီ။

မြန်֍ ၉၇၈။

‘‘အန္နဉ္စ လဒ္ဓါ ဝသနဉ္စ ကာလေ, မတ္တံ သော ဇညာ ဣဓ တောသနတ္ထံ၊

သော တေသု ဂုတ္တော ယတစာရိ ဂါမေ, ရုသိတောပိ ဝါစံ ဖရုသံ န ဝဇ္ဇာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၈။)

မြန်֍ ၉၇၉။

‘‘ဩက္ခိတ္တစက္ခု န စ ပါဒလောလော, ဈာနာနုယုတ္တော ဗဟုဇာဂရဿ၊

ဥပေက္ခမာရဗ္ဘ သမာဟိတတ္တော, တက္ကာသယံ ကုက္ကုစ္စိယူပဆိန္ဒေ။

မြန်֍ ၉၈၀။

‘‘စုဒိတော ဝစီဘိ သတိမာဘိနန္ဒေ, သဗြဟ္မစာရီသု ခိလံ ပဘိန္ဒေ၊

ဝါစံ ပမုဉ္စေ ကုသလံ နာတိဝေလံ, ဇနဝါဒဓမ္မာယ န စေတယေယျ။

မြန်֍ ၉၈၁။

‘‘အထာပရံ ပဉ္စ ရဇာနိ လောကေ, ယေသံ သတီမာ ဝိနယာယ သိက္ခေ၊

ရူပေသု သဒ္ဒေသု အထော ရသေသု, ဂန္ဓေသု ဖဿေသု သဟေထ ရာဂံ။

မြန်֍ ၉၈၂။

‘‘ဧတေသု ဓမ္မေသု ဝိနေယျ ဆန္ဒံ, ဘိက္ခု သတိမာ သုဝိမုတ္တစိတ္တော၊

ကာလေန သော သမ္မာ ဓမ္မံ ပရိဝီမံသမာနော,

ဧကောဒိဘူတော ဝိဟနေ တမံ သော’’တိ။

သာရိပုတ္တသုတ္တံ သောဠသမံ နိဋ္ဌိတံ။

အဋ္ဌကဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော နိဋ္ဌိတော။

တဿုဒ္ဒါနံ-

ကာမံ ဂုဟဉ္စ ဒုဋ္ဌာ စ, သုဒ္ဓဉ္စ ပရမာ ဇရာ၊

မေတ္တေယျော စ ပသူရော စ, မာဂဏ္ဍိ ပုရာဘေဒနံ။

ကလဟံ ဒွေ စ ဗျူဟာနိ [ဗျူဟာနိ (သီ။)], ပုနဒေဝ တုဝဋ္ဋကံ၊

အတ္တဒဏ္ဍဝရံ သုတ္တံ, ထေရပုဋ္ဌေန [ထေရပဉှေန (သီ။), သာရိပုတ္တေန (သျာ။)] သောဠသ၊

ဣတိ ဧတာနိ သုတ္တာနိ, သဗ္ဗာနဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာတိ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၂၉။)

၅။ ပါရာယနဝဂ္ဂ

ဝတ္ထုဂါထာ

မြန်֍ ၉၈၃။

ကောသလာနံ ပုရာ ရမ္မာ, အဂမာ ဒက္ခိဏာပထံ၊

အာကိဉ္စညံ ပတ္ထယာနော, ဗြာဟ္မဏော မန္တပါရဂူ။

မြန်֍ ၉၈၄။

သော အဿကဿ ဝိသယေ, အဠကဿ [မုဠကဿ (သျာ။), မူဠှကဿ (က။), မဠကဿ (နိဒ္ဒေသ)] သမာသနေ၊

ဝသိ ဂေါဓာဝရီကူလေ, ဥဉ္ဆေန စ ဖလေန စ။

မြန်֍ ၉၈၅။

တဿေဝ ဥပနိဿာယ, ဂါမော စ ဝိပုလော အဟု၊

တတော ဇာတေန အာယေန, မဟာယညမကပ္ပယိ။

မြန်֍ ၉၈၆။

မဟာယညံ ယဇိတွာန, ပုန ပါဝိသိ အဿမံ၊

တသ္မိံ ပဋိပဝိဋ္ဌမှိ, အညော အာဂဉ္ဆိ ဗြာဟ္မဏော။

မြန်֍ ၉၈၇။

ဥဂ္ဃဋ္ဋပါဒေါ တသိတော [တဿိတော (က။)], ပင်္ကဒန္တော ရဇဿိရော၊

သော စ နံ ဥပသင်္ကမ္မ, သတာနိ ပဉ္စ ယာစတိ။

မြန်֍ ၉၈၈။

တမေနံ ဗာဝရီ ဒိသွာ, အာသနေန နိမန္တယိ၊

သုခဉ္စ ကုသလံ ပုစ္ဆိ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

မြန်֍ ၉၈၉။

‘‘ယံ ခေါ မမ ဒေယျဓမ္မံ, သဗ္ဗံ ဝိသဇ္ဇိတံ မယာ၊

အနုဇာနာဟိ မေ ဗြဟ္မေ, နတ္ထိ ပဉ္စသတာနိ မေ’’။

မြန်֍ ၉၉၀။

‘‘သစေ မေ ယာစမာနဿ, ဘဝံ နာနုပဒဿတိ၊

သတ္တမေ ဒိဝသေ တုယှံ, မုဒ္ဓါ ဖလတု သတ္တဓာ’’။

မြန်֍ ၉၉၁။

အဘိသင်္ခရိတွာ ကုဟကော, ဘေရဝံ သော အကိတ္တယိ၊

တဿ တံ ဝစနံ သုတွာ, ဗာဝရီ ဒုက္ခိတော အဟု။

မြန်֍ ၉၉၂။

ဥဿုဿတိ အနာဟာရော, သောကသလ္လသမပ္ပိတော၊

အထောပိ ဧဝံ စိတ္တဿ, ဈာနေ န ရမတီ မနော။

မြန်֍ ၉၉၃။

ဥတြသ္တံ ဒုက္ခိတံ ဒိသွာ, ဒေဝတာ အတ္ထကာမိနီ၊

ဗာဝရိံ ဥပသင်္ကမ္မ, ဣဒံ ဝစနမဗြဝိ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၀။)

မြန်֍ ၉၉၄။

‘‘န သော မုဒ္ဓံ ပဇာနာတိ, ကုဟကော သော ဓနတ္ထိကော၊

မုဒ္ဓနိ မုဒ္ဓပါတေ ဝါ, ဉာဏံ တဿ န ဝိဇ္ဇတိ’’။

မြန်֍ ၉၉၅။

‘‘ဘောတီ စရဟိ ဇာနာသိ, တံ မေ အက္ခာဟိ ပုစ္ဆိတာ၊

မုဒ္ဓံ မုဒ္ဓါဓိပါတဉ္စ, တံ သုဏောမ ဝစော တဝ’’။

မြန်֍ ၉၉၆။

‘‘အဟမ္ပေတံ န ဇာနာမိ, ဉာဏမေတ္ထ န ဝိဇ္ဇတိ၊

မုဒ္ဓနိ မုဒ္ဓါဓိပါတေ စ, ဇိနာနံ ဟေတ္ထ [မုဒ္ဓံ မုဒ္ဓါဓိပါတော စ, ဇိနာနံ ဟေတ (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဒဿနံ’’။

မြန်֍ ၉၉၇။

‘‘အထ ကော စရဟိ ဇာနာတိ, အသ္မိံ ပထဝိမဏ္ဍလေ [ပုထဝိမဏ္ဍလေ (သီ။ ပီ။)]၊

မုဒ္ဓံ မုဒ္ဓါဓိပါတဉ္စ, တံ မေ အက္ခာဟိ ဒေဝတေ’’။

မြန်֍ ၉၉၈။

‘‘ပုရာ ကပိလဝတ္ထုမှာ, နိက္ခန္တော လောကနာယကော၊

အပစ္စော ဩက္ကာကရာဇဿ, သကျပုတ္တော ပဘင်္ကရော။

မြန်֍ ၉၉၉။

‘‘သော ဟိ ဗြာဟ္မဏ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, သဗ္ဗဓမ္မာန ပါရဂူ၊

သဗ္ဗာဘိညာဗလပ္ပတ္တော, သဗ္ဗဓမ္မေသု စက္ခုမာ၊

သဗ္ဗကမ္မက္ခယံ ပတ္တော, ဝိမုတ္တော ဥပဓိက္ခယေ။

မြန်֍ ၁၀၀၀။

‘‘ဗုဒ္ဓေါ သော ဘဂဝါ လောကေ, ဓမ္မံ ဒေသေတိ စက္ခုမာ၊

တံ တွံ ဂန္တွာန ပုစ္ဆဿု, သော တေ တံ ဗျာကရိဿတိ’’။

မြန်֍ ၁၀၀၁။

သမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဝစော သုတွာ, ဥဒဂ္ဂေါ ဗာဝရီ အဟု၊

သောကဿ တနုကော အာသိ, ပီတိဉ္စ ဝိပုလံ လဘိ။

မြန်֍ ၁၀၀၂။

သော ဗာဝရီ အတ္တမနော ဥဒဂ္ဂေါ, တံ ဒေဝတံ ပုစ္ဆတိ ဝေဒဇာတော၊

‘‘ကတမမှိ ဂါမေ နိဂမမှိ ဝါ ပန, ကတမမှိ ဝါ ဇနပဒေ လောကနာထော၊

ယတ္ထ ဂန္တွာန ပဿေမု [ဂန္တွာ နမဿေမု (သီ။ သျာ။ ပီ။)], သမ္ဗုဒ္ဓံ ဒွိပဒုတ္တမံ’’ [ဒွိပဒုတ္တမံ (သီ။ သျာ။ ပီ။)],။

မြန်֍ ၁၀၀၃။

‘‘သာဝတ္ထိယံ ကောသလမန္ဒိရေ ဇိနော, ပဟူတပညော ဝရဘူရိမေဓသော၊

သော သကျပုတ္တော ဝိဓုရော အနာသဝေါ, မုဒ္ဓါဓိပါတဿ ဝိဒူ နရာသဘော’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၁။)

မြန်֍ ၁၀၀၄။

တတော အာမန္တယီ သိဿေ, ဗြာဟ္မဏေ မန္တပါရဂေ၊

‘‘ဧထ မာဏဝါ အက္ခိဿံ, သုဏာထ ဝစနံ မမ။

မြန်֍ ၁၀၀၅။

‘‘ယဿေသော ဒုလ္လဘော လောကေ, ပါတုဘာဝေါ အဘိဏှသော၊

သွာဇ္ဇ လောကမှိ ဥပ္ပန္နော, သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဣတိ ဝိဿုတော၊

ခိပ္ပံ ဂန္တွာန သာဝတ္ထိံ, ပဿဝှေါ ဒွိပဒုတ္တမံ’’။

မြန်֍ ၁၀၀၆။

‘‘ကထံ စရဟိ ဇာနေမု, ဒိသွာ ဗုဒ္ဓေါတိ ဗြာဟ္မဏ၊

အဇာနတံ နော ပဗြူဟိ, ယထာ ဇာနေမု တံ မယံ’’။

မြန်֍ ၁၀၀၇။

‘‘အာဂတာနိ ဟိ မန္တေသု, မဟာပုရိသလက္ခဏာ၊

ဒွတ္တိံသာနိ စ [ဒွိတ္တိံသာ စ (သီ။ သျာ။ ပီ။), ဒွိတ္တိံသ တာနိ (?)] ဗျာက္ခာတာ, သမတ္တာ အနုပုဗ္ဗသော။

မြန်֍ ၁၀၀၈။

‘‘ယဿေတေ ဟောန္တိ ဂတ္တေသု, မဟာပုရိသလက္ခဏာ၊

ဒွေယေဝ တဿ ဂတိယော, တတိယာ ဟိ န ဝိဇ္ဇတိ။

မြန်֍ ၁၀၀၉။

‘‘သစေ အဂါရံ အာဝသတိ [အဇ္ဈာဝသတိ (က။)], ဝိဇေယျ ပထဝိံ ဣမံ၊

အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန, ဓမ္မေနမနုသာသတိ။

မြန်֍ ၁၀၁၀။

‘‘သစေ စ သော ပဗ္ဗဇတိ, အဂါရာ အနဂါရိယံ၊

ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ [ဝိဝတ္တဆဒ္ဒေါ (သီ။)] သမ္ဗုဒ္ဓေါ, အရဟာ ဘဝတိ အနုတ္တရော။

မြန်֍ ၁၀၁၁။

‘‘ဇာတိံ ဂေါတ္တဉ္စ လက္ခဏံ, မန္တေ သိဿေ ပုနာပရေ၊

မုဒ္ဓံ မုဒ္ဓါဓိပါတဉ္စ, မနသာယေဝ ပုစ္ဆထ။

မြန်֍ ၁၀၁၂။

‘‘အနာဝရဏဒဿာဝီ, ယဒိ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝိဿတိ၊

မနသာ ပုစ္ဆိတေ ပဉှေ, ဝါစာယ ဝိဿဇေဿတိ’’။

မြန်֍ ၁၀၁၃။

ဗာဝရိဿ ဝစော သုတွာ, သိဿာ သောဠသ ဗြာဟ္မဏာ၊

အဇိတော တိဿမေတ္တေယျော, ပုဏ္ဏကော အထ မေတ္တဂူ။

မြန်֍ ၁၀၁၄။

ဓောတကော ဥပသီဝေါ စ, နန္ဒော စ အထ ဟေမကော၊

တောဒေယျကပ္ပါ ဒုဘယော, ဇတုကဏ္ဏီ စ ပဏ္ဍိတော။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၂။)

မြန်֍ ၁၀၁၅။

ဘဒြာဝုဓော ဥဒယော စ, ပေါသာလော စာပိ ဗြာဟ္မဏော၊

မောဃရာဇာ စ မေဓာဝီ, ပိင်္ဂိယော စ မဟာဣသိ။

မြန်֍ ၁၀၁၆။

ပစ္စေကဂဏိနော သဗ္ဗေ, သဗ္ဗလောကဿ ဝိဿုတာ၊

ဈာယီ ဈာနရတာ ဓီရာ, ပုဗ္ဗဝါသနဝါသိတာ။

မြန်֍ ၁၀၁၇။

ဗာဝရိံ အဘိဝါဒေတွာ, ကတွာ စ နံ ပဒက္ခိဏံ၊

ဇဋာဇိနဓရာ သဗ္ဗေ, ပက္ကာမုံ ဥတ္တရာမုခါ။

မြန်֍ ၁၀၁၈။

အဠကဿ ပတိဋ္ဌာနံ, ပုရိမာဟိဿတိံ [ပုရိမံ မာဟိဿတိံ (သီ။ ပီ။), ပုရံ မာဟိဿတိံ (သျာ။)] တဒါ၊

ဥဇ္ဇေနိဉ္စာပိ ဂေါနဒ္ဓံ, ဝေဒိသံ ဝနသဝှယံ။

မြန်֍ ၁၀၁၉။

ကောသမ္ဗိဉ္စာပိ သာကေတံ, သာဝတ္ထိဉ္စ ပုရုတ္တမံ၊

သေတဗျံ ကပိလဝတ္ထုံ, ကုသိနာရဉ္စ မန္ဒိရံ။

မြန်֍ ၁၀၂၀။

ပါဝဉ္စ ဘောဂနဂရံ, ဝေသာလိံ မာဂဓံ ပုရံ၊

ပါသာဏကံ စေတိယဉ္စ, ရမဏီယံ မနောရမံ။

မြန်֍ ၁၀၂၁။

တသိတောဝုဒကံ သီတံ, မဟာလာဘံဝ ဝါဏိဇော၊

ဆာယံ ဓမ္မာဘိတတ္တောဝ, တုရိတာ ပဗ္ဗတမာရုဟုံ။

မြန်֍ ၁၀၂၂။

ဘဂဝါ တမှိ သမယေ, ဘိက္ခုသံဃပုရက္ခတော၊

ဘိက္ခူနံ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, သီဟောဝ နဒတီ ဝနေ။

မြန်֍ ၁၀၂၃။

အဇိတော အဒ္ဒသ ဗုဒ္ဓံ, သတရံသိံ [ဝီတရံသိံဝ (သျာ။), သတရံသီဝ (က။), ပီတရံသီဝ (နိဒ္ဒေသ)] ဝ ဘာဏုမံ၊

စန္ဒံ ယထာ ပန္နရသေ, ပါရိပူရိံ ဥပါဂတံ။

မြန်֍ ၁၀၂၄။

အထဿ ဂတ္တေ ဒိသွာန, ပရိပူရဉ္စ ဗျဉ္ဇနံ၊

ဧကမန္တံ ဌိတော ဟဋ္ဌော, မနောပဉှေ အပုစ္ဆထ။

မြန်֍ ၁၀၂၅။

‘‘အာဒိဿ ဇမ္မနံ [ဇပ္ပနံ (က။)] ဗြူဟိ, ဂေါတ္တံ ဗြူဟိ သလက္ခဏံ [ဗြူဟိဿ လက္ခဏံ (နိဒ္ဒေသ)]၊

မန္တေသု ပါရမိံ ဗြူဟိ, ကတိ ဝါစေတိ ဗြာဟ္မဏော’’။

မြန်֍ ၁၀၂၆။

‘‘ဝီသံ ဝဿသတံ အာယု, သော စ ဂေါတ္တေန ဗာဝရီ၊

တီဏိဿ လက္ခဏာ ဂတ္တေ, တိဏ္ဏံ ဝေဒါန ပါရဂူ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၃။)

မြန်֍ ၁၀၂၇။

‘‘လက္ခဏေ ဣတိဟာသေ စ, သနိဃဏ္ဍုသကေဋုဘေ၊

ပဉ္စသတာနိ ဝါစေတိ, သဓမ္မေ ပါရမိံ ဂတော’’။

မြန်֍ ၁၀၂၈။

‘‘လက္ခဏာနံ ပဝိစယံ, ဗာဝရိဿ နရုတ္တမ၊

ကင်္ခစ္ဆိဒ [တဏှစ္ဆိဒ (ဗဟူသု)] ပကာသေဟိ, မာ နော ကင်္ခါယိတံ အဟု’’။

မြန်֍ ၁၀၂၉။

‘‘မုခံ ဇိဝှါယ ဆာဒေတိ, ဥဏ္ဏဿ ဘမုကန္တရေ၊

ကောသောဟိတံ ဝတ္ထဂုယှံ, ဧဝံ ဇာနာဟိ မာဏဝ’’။

မြန်֍ ၁၀၃၀။

ပုစ္ဆဉှိ ကိဉ္စိ အသုဏန္တော, သုတွာ ပဉှေ ဝိယာကတေ၊

ဝိစိန္တေတိ ဇနော သဗ္ဗော, ဝေဒဇာတော ကတဉ္ဇလီ။

မြန်֍ ၁၀၃၁။

‘‘ကော နု ဒေဝေါ ဝါ ဗြဟ္မာ ဝါ, ဣန္ဒော ဝါပိ သုဇမ္ပတိ၊

မနသာ ပုစ္ဆိတေ ပဉှေ, ကမေတံ ပဋိဘာသတိ။

မြန်֍ ၁၀၃၂။

‘‘မုဒ္ဓံ မုဒ္ဓါဓိပါတဉ္စ, ဗာဝရီ ပရိပုစ္ဆတိ၊

တံ ဗျာကရောဟိ ဘဂဝါ, ကင်္ခံ ဝိနယ နော ဣသေ’’။

မြန်֍ ၁၀၃၃။

‘‘အဝိဇ္ဇာ မုဒ္ဓါတိ ဇာနာဟိ, ဝိဇ္ဇာ မုဒ္ဓါဓိပါတိနီ၊

သဒ္ဓါသတိသမာဓီဟိ, ဆန္ဒဝီရိယေန သံယုတာ’’။

မြန်֍ ၁၀၃၄။

တတော ဝေဒေန မဟတာ, သန္ထမ္ဘိတွာန မာဏဝေါ၊

ဧကံသံ အဇိနံ ကတွာ, ပါဒေသု သိရသာ ပတိ။

မြန်֍ ၁၀၃၅။

‘‘ဗာဝရီ ဗြာဟ္မဏော ဘောတော, သဟ သိဿေဟိ မာရိသ၊

ဥဒဂ္ဂစိတ္တော သုမနော, ပါဒေ ဝန္ဒတိ စက္ခုမ’’။

မြန်֍ ၁၀၃၆။

‘‘သုခိတော ဗာဝရီ ဟောတု, သဟ သိဿေဟိ ဗြာဟ္မဏော၊

တွဉ္စာပိ သုခိတော ဟောဟိ, စိရံ ဇီဝါဟိ မာဏဝ။

မြန်֍ ၁၀၃၇။

‘‘ဗာဝရိဿ စ တုယှံ ဝါ, သဗ္ဗေသံ သဗ္ဗသံသယံ၊

ကတာဝကာသာ ပုစ္ဆဝှေါ, ယံ ကိဉ္စိ မနသိစ္ဆထ’’။

မြန်֍ ၁၀၃၈။

သမ္ဗုဒ္ဓေန ကတောကာသော, နိသီဒိတွာန ပဉ္ဇလီ၊

အဇိတော ပဌမံ ပဉှံ, တတ္ထ ပုစ္ဆိ တထာဂတံ။

ဝတ္ထုဂါထာ နိဋ္ဌိတာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၄။)

၁။ အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၃၉။

‘‘ကေနဿု နိဝုတော လောကော, (ဣစ္စာယသ္မာ အဇိတော)

ကေနဿု နပ္ပကာသတိ၊

ကိဿာဘိလေပနံ ဗြူသိ, ကိံသု တဿ မဟဗ္ဘယံ’’။

မြန်֍ ၁၀၄၀။

‘‘အဝိဇ္ဇာယ နိဝုတော လောကော, (အဇိတာတိ ဘဂဝါ)

ဝေဝိစ္ဆာ ပမာဒါ နပ္ပကာသတိ၊

ဇပ္ပါဘိလေပနံ ဗြူမိ, ဒုက္ခမဿ မဟဗ္ဘယံ’’။

မြန်֍ ၁၀၄၁။

‘‘သဝန္တိ သဗ္ဗဓိ သောတာ, (ဣစ္စာယသ္မာ အဇိတော)

သောတာနံ ကိံ နိဝါရဏံ၊

သောတာနံ သံဝရံ ဗြူဟိ, ကေန သောတာ ပိဓိယျရေ’’ [ပိထိယျရေ (သီ။ သျာ။ ပီ။), ပိထီယရေ (သီ။ အဋ္ဌ။), ပိဓီယရေ (?)]။

မြန်֍ ၁၀၄၂။

‘‘ယာနိ သောတာနိ လောကသ္မိံ, (အဇိတာတိ ဘဂဝါ)

သတိ တေသံ နိဝါရဏံ၊

သောတာနံ သံဝရံ ဗြူမိ, ပညာယေတေ ပိဓိယျရေ’’။

မြန်֍ ‘‘ပညာ စေဝ သတိ ယဉ္စ [သတီ စေဝ (သီ။), သတီ စ (သျာ။), သတီ စာပိ (ပီ။ နိဒ္ဒေသ), သတိ စာပိ (နိဒ္ဒေသ)], (ဣစ္စာယသ္မာ အဇိတော)

နာမရူပဉ္စ မာရိသ၊

ဧတံ မေ ပုဋ္ဌော ပဗြူဟိ, ကတ္ထေတံ ဥပရုဇ္ဈတိ’’။

မြန်֍ ၁၀၄၄။

‘‘ယမေတံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ, အဇိတ တံ ဝဒါမိ တေ၊

ယတ္ထ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, အသေသံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

ဝိညာဏဿ နိရောဓေန, ဧတ္ထေတံ ဥပရုဇ္ဈတိ’’။

မြန်֍ ၁၀၄၅။

‘‘ယေ စ သင်္ခါတဓမ္မာသေ, ယေ စ သေခါ ပုထူ ဣဓ၊

တေသံ မေ နိပကော ဣရိယံ, ပုဋ္ဌော ပဗြူဟိ မာရိသ’’။

မြန်֍ ၁၀၄၆။

‘‘ကာမေသု နာဘိဂိဇ္ဈေယျ, မနသာနာဝိလော သိယာ၊

ကုသလော သဗ္ဗဓမ္မာနံ, သတော ဘိက္ခု ပရိဗ္ဗဇေ’’တိ။

အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာ ပဌမာ နိဋ္ဌိတာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၅။)

၂။ တိဿမေတ္တေယျမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၄၇။

‘‘ကောဓ သန္တုသိတော လောကေ, (ဣစ္စာယသ္မာ တိဿမေတ္တေယျော)

ကဿ နော သန္တိ ဣဉ္ဇိတာ၊

ကော ဥဘန္တမဘိညာယ, မဇ္ဈေ မန္တာ န လိပ္ပတိ [လိမ္ပတိ (က။)]၊

ကံ ဗြူသိ မဟာပုရိသောတိ, ကော ဣဓ သိဗ္ဗိနိမစ္စဂါ’’။

မြန်֍ ၁၀၄၈။

‘‘ကာမေသု ဗြဟ္မစရိယဝါ, (မေတ္တေယျာတိ ဘဂဝါ)

ဝီတတဏှော သဒါ သတော၊

သင်္ခါယ နိဗ္ဗုတော ဘိက္ခု, တဿ နော သန္တိ ဣဉ္ဇိတာ။

မြန်֍ ၁၀၄၉။

‘‘သော ဥဘန္တမဘိညာယ, မဇ္ဈေ မန္တာ န လိပ္ပတိ၊

တံ ဗြူမိ မဟာပုရိသောတိ, သော ဣဓ သိဗ္ဗိနိမစ္စဂါ’’တိ။

တိဿမေတ္တေယျမာဏဝပုစ္ဆာ ဒုတိယာ နိဋ္ဌိတာ။

၃။ ပုဏ္ဏကမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၅၀။

‘‘အနေဇံ မူလဒဿာဝိံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ပုဏ္ဏကော)

အတ္ထိ [အတ္ထီ (သျာ။)] ပဉှေန အာဂမံ၊

ကိံ နိဿိတာ ဣသယော မနုဇာ, ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဒေဝတာနံ၊

ယညမကပ္ပယိံသု ပုထူဓ လောကေ, ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ’’။

မြန်֍ ၁၀၅၁။

‘‘ယေ ကေစိမေ ဣသယော မနုဇာ, (ပုဏ္ဏကာတိ ဘဂဝါ)

ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဒေဝတာနံ၊

ယညမကပ္ပယိံသု ပုထူဓ လောကေ, အာသီသမာနာ ပုဏ္ဏက ဣတ္ထတ္တံ [ဣတ္ထဘာဝံ (သီ။ သျာ။)]၊

ဇရံ သိတာ ယညမကပ္ပယိံသု’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၆။)

မြန်֍ ၁၀၅၂။

‘‘ယေ ကေစိမေ ဣသယော မနုဇာ, (ဣစ္စာယသ္မာ ပုဏ္ဏကော)

ခတ္တိယာ ဗြာဟ္မဏာ ဒေဝတာနံ၊

ယညမကပ္ပယိံသု ပုထူဓ လောကေ, ကစ္စိဿု တေ ဘဂဝါ ယညပထေ အပ္ပမတ္တာ၊

အတာရုံ ဇာတိဉ္စ ဇရဉ္စ မာရိသ, ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ’’။

မြန်֍ ၁၀၅၃။

‘‘အာသီသန္တိ ထောမယန္တိ, အဘိဇပ္ပန္တိ ဇုဟန္တိ၊ (ပုဏ္ဏကာတိ ဘဂဝါ)

ကာမာဘိဇပ္ပန္တိ ပဋိစ္စ လာဘံ, တေ ယာဇယောဂါ ဘဝရာဂရတ္တာ၊

နာတရိံသု ဇာတိဇရန္တိ ဗြူမိ’’။

မြန်֍ ၁၀၅၄။

‘‘တေ စေ နာတရိံသု ယာဇယောဂါ, (ဣစ္စာယသ္မာ ပုဏ္ဏကော)

ယညေဟိ ဇာတိဉ္စ ဇရဉ္စ မာရိသ၊

အထ ကော စရဟိ ဒေဝမနုဿလောကေ, အတာရိ ဇာတိဉ္စ ဇရဉ္စ မာရိသ၊

ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ’’။

မြန်֍ ၁၀၅၅။

‘‘သင်္ခါယ လောကသ္မိ ပရောပရာနိ [ပရောဝရာနိ (သီ။ သျာ။)], (ပုဏ္ဏကာတိ ဘဂဝါ)

ယဿိဉ္ဇိတံ နတ္ထိ ကုဟိဉ္စိ လောကေ၊

သန္တော ဝိဓူမော အနီဃော နိရာသော, အတာရိ သော ဇာတိဇရန္တိ ဗြူမီ’’တိ။

ပုဏ္ဏကမာဏဝပုစ္ဆာ တတိယာ နိဋ္ဌိတာ။

၄။ မေတ္တဂူမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၅၆။

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ, (ဣစ္စာယသ္မာ မေတ္တဂူ)

မညာမိ တံ ဝေဒဂုံ ဘာဝိတတ္တံ၊

ကုတော နု ဒုက္ခာ သမုဒါဂတာ ဣမေ, ယေ ကေစိ လောကသ္မိမနေကရူပါ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၇။)

မြန်֍ ၁၀၅၇။

‘‘ဒုက္ခဿ ဝေ မံ ပဘဝံ အပုစ္ဆသိ, (မေတ္တဂူတိ ဘဂဝါ)

တံ တေ ပဝက္ခာမိ ယထာ ပဇာနံ၊

ဥပဓိနိဒါနာ ပဘဝန္တိ ဒုက္ခာ, ယေ ကေစိ လောကသ္မိမနေကရူပါ။

မြန်֍ ၁၀၅၈။

‘‘ယော ဝေ အဝိဒွါ ဥပဓိံ ကရောတိ, ပုနပ္ပုနံ ဒုက္ခမုပေတိ မန္ဒော၊

တသ္မာ ပဇာနံ ဥပဓိံ န ကယိရာ, ဒုက္ခဿ ဇာတိပ္ပဘဝါနုပဿီ’’။

မြန်֍ ၁၀၅၉။

‘‘ယံ တံ အပုစ္ဆိမှ အကိတ္တယီ နော, အညံ တံ ပုစ္ဆာမ [ပုစ္ဆာမိ (သီ။ ပီ။)] တဒိင်္ဃ ဗြူဟိ၊

ကထံ နု ဓီရာ ဝိတရန္တိ ဩဃံ, ဇာတိံ ဇရံ သောကပရိဒ္ဒဝဉ္စ၊

တံ မေ မုနိ သာဓု ဝိယာကရောဟိ, တထာ ဟိ တေ ဝိဒိတော ဧသ ဓမ္မော’’။

မြန်֍ ၁၀၆၀။

‘‘ကိတ္တယိဿာမိ တေ ဓမ္မံ, (မေတ္တဂူတိ ဘဂဝါ)

ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ အနီတိဟံ၊

ယံ ဝိဒိတွာ သတော စရံ, တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ’’။

မြန်֍ ၁၀၆၁။

‘‘တဉ္စာဟံ အဘိနန္ဒာမိ, မဟေသိ ဓမ္မမုတ္တမံ၊

ယံ ဝိဒိတွာ သတော စရံ, တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ’’။

မြန်֍ ၁၀၆၂။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမ္ပဇာနာသိ, (မေတ္တဂူတိ ဘဂဝါ)

ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေ၊

ဧတေသု နန္ဒိဉ္စ နိဝေသနဉ္စ, ပနုဇ္ဇ ဝိညာဏံ ဘဝေ န တိဋ္ဌေ။

မြန်֍ ၁၀၆၃။

‘‘ဧဝံဝိဟာရီ သတော အပ္ပမတ္တော, ဘိက္ခု စရံ ဟိတွာ မမာယိတာနိ၊

ဇာတိံ ဇရံ သောကပရိဒ္ဒဝဉ္စ, ဣဓေဝ ဝိဒွါ ပဇဟေယျ ဒုက္ခံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၈။)

မြန်֍ ၁၀၆၄။

‘‘ဧတာဘိနန္ဒာမိ ဝစော မဟေသိနော, သုကိတ္တိတံ ဂေါတမနူပဓီကံ၊

အဒ္ဓါ ဟိ ဘဂဝါ ပဟာသိ ဒုက္ခံ, တထာ ဟိ တေ ဝိဒိတော ဧသ ဓမ္မော။

မြန်֍ ၁၀၆၅။

‘‘တေ စာပိ နူနပ္ပဇဟေယျု ဒုက္ခံ, ယေ တွံ မုနိ အဋ္ဌိတံ ဩဝဒေယျ၊

တံ တံ နမဿာမိ သမေစ္စ နာဂ, အပ္ပေဝ မံ ဘဂဝါ အဋ္ဌိတံ ဩဝဒေယျ’’။

မြန်֍ ၁၀၆၆။

‘‘ယံ ဗြာဟ္မဏံ ဝေဒဂုမာဘိဇညာ, အကိဉ္စနံ ကာမဘဝေ အသတ္တံ၊

အဒ္ဓါ ဟိ သော ဩဃမိမံ အတာရိ, တိဏ္ဏော စ ပါရံ အခိလော အကင်္ခေါ။

မြန်֍ ၁၀၆၇။

‘‘ဝိဒွါ စ ယော [သော (သီ။ သျာ။ ပီ။)] ဝေဒဂူ နရော ဣဓ, ဘဝါဘဝေ သင်္ဂမိမံ ဝိသဇ္ဇ၊

သော ဝီတတဏှော အနီဃော နိရာသော, အတာရိ သော ဇာတိဇရန္တိ ဗြူမီ’’တိ။

မေတ္တဂူမာဏဝပုစ္ဆာ စတုတ္ထီ နိဋ္ဌိတာ။

၅။ ဓောတကမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၆၈။

‘‘ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ဓောတကော)

ဝါစာဘိကင်္ခါမိ မဟေသိ တုယှံ၊

တဝ သုတွာန နိဂ္ဃေါသံ, သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော’’။

မြန်֍ ၁၀၆၉။

‘‘တေနဟာတပ္ပံ ကရောဟိ, (ဓောတကာတိ ဘဂဝါ) ဣဓေဝ နိပကော သတော၊

ဣတော သုတွာန နိဂ္ဃေါသံ, သိက္ခေ နိဗ္ဗာနမတ္တနော’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၃၉။)

မြန်֍ ၁၀၇၀။

‘‘ပဿာမဟံ ဒေဝမနုဿလောကေ, အကိဉ္စနံ ဗြာဟ္မဏမိရိယမာနံ၊

တံ တံ နမဿာမိ သမန္တစက္ခု, ပမုဉ္စ မံ သက္က ကထံကထာဟိ’’။

မြန်֍ ၁၀၇၁။

‘‘နာဟံ သဟိဿာမိ [သမိဿာမိ (သျာ။), ဂမိဿာမိ (သီ။), သမီဟာမိ (ပီ။)] ပမောစနာယ, ကထံကထိံ ဓောတက ကဉ္စိ လောကေ၊

ဓမ္မဉ္စ သေဋ္ဌံ အဘိဇာနမာနော [အာဇာနမာနော (သီ။ သျာ။ ပီ။)], ဧဝံ တုဝံ ဩဃမိမံ တရေသိ’’။

မြန်֍ ၁၀၇၂။

‘‘အနုသာသ ဗြဟ္မေ ကရုဏာယမာနော, ဝိဝေကဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညံ၊

ယထာဟံ အာကာသောဝ အဗျာပဇ္ဇမာနော, ဣဓေဝ သန္တော အသိတော စရေယျံ’’။

မြန်֍ ၁၀၇၃။

‘‘ကိတ္တယိဿာမိ တေ သန္တိံ, (ဓောတကာတိ ဘဂဝါ) ဒိဋ္ဌေ ဓမ္မေ အနီတိဟံ၊

ယံ ဝိဒိတွာ သတော စရံ, တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ’’။

မြန်֍ ၁၀၇၄။

‘‘တဉ္စာဟံ အဘိနန္ဒာမိ, မဟေသိ သန္တိမုတ္တမံ၊

ယံ ဝိဒိတွာ သတော စရံ, တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ’’။

မြန်֍ ၁၀၇၅။

‘‘ယံ ကိဉ္စိ သမ္ပဇာနာသိ, (ဓောတကာတိ ဘဂဝါ)

ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေ၊

ဧတံ ဝိဒိတွာ သင်္ဂေါတိ လောကေ, ဘဝါဘဝါယ မာကာသိ တဏှ’’န္တိ။

ဓောတကမာဏဝပုစ္ဆာ ပဉ္စမီ နိဋ္ဌိတာ။

၆။ ဥပသီဝမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၇၆။

‘‘ဧကော အဟံ သက္က မဟန္တမောဃံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ဥပသီဝေါ)

အနိဿိတော နော ဝိသဟာမိ တာရိတုံ၊

အာရမ္မဏံ ဗြူဟိ သမန္တစက္ခု, ယံ နိဿိတော ဩဃမိမံ တရေယျံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၀။)

မြန်֍ ၁၀၇၇။

‘‘အာကိဉ္စညံ ပေက္ခမာနော သတိမာ, (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

နတ္ထီတိ နိဿာယ တရဿု ဩဃံ၊

ကာမေ ပဟာယ ဝိရတော ကထာဟိ, တဏှက္ခယံ နတ္တမဟာဘိပဿ’’ [ရတ္တမဟာဘိပဿ (သျာ။), ရတ္တမဟံ ဝိပဿ (က။)]။

မြန်֍ ၁၀၇၈။

‘‘သဗ္ဗေသု ကာမေသု ယော ဝီတရာဂေါ, (ဣစ္စာယသ္မာ ဥပသီဝေါ)

အာကိဉ္စညံ နိဿိတော ဟိတွာ မညံ၊

သညာဝိမောက္ခေ ပရမေ ဝိမုတ္တော [ဓိမုတ္တော (က။)], တိဋ္ဌေ နု သော တတ္ထ အနာနုယာယီ’’ [အနာနုဝါယီ (သျာ။ က။)]။

မြန်֍ ၁၀၇၉။

‘‘သဗ္ဗေသု ကာမေသု ယော ဝီတရာဂေါ, (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

အာကိဉ္စညံ နိဿိတော ဟိတွာ မညံ၊

သညာဝိမောက္ခေ ပရမေ ဝိမုတ္တော, တိဋ္ဌေယျ သော တတ္ထ အနာနုယာယီ’’။

မြန်֍ ၁၀၈၀။

‘‘တိဋ္ဌေ စေ သော တတ္ထ အနာနုယာယီ, ပူဂမ္ပိ ဝဿာနံ သမန္တစက္ခု၊

တတ္ထေဝ သော သီတိသိယာ ဝိမုတ္တော, စဝေထ ဝိညာဏံ တထာဝိဓဿ’’။

မြန်֍ ၁၀၈၁။

‘‘အစ္စီ ယထာ ဝါတဝေဂေန ခိတ္တာ [ခိတ္တံ (သျာ။), ခိတ္တော (ပီ။)], (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

အတ္ထံ ပလေတိ န ဥပေတိ သင်္ခံ၊

ဧဝံ မုနီ နာမကာယာ ဝိမုတ္တော, အတ္ထံ ပလေတိ န ဥပေတိ သင်္ခံ’’။

မြန်֍ ၁၀၈၂။

‘‘အတ္ထင်္ဂတော သော ဥဒ ဝါ သော နတ္ထိ, ဥဒါဟု ဝေ သဿတိယာ အရောဂေါ၊

တံ မေ မုနီ သာဓု ဝိယာကရောဟိ, တထာ ဟိ တေ ဝိဒိတော ဧသ ဓမ္မော’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၁။)

မြန်֍ ၁၀၈၃။

‘‘အတ္ထင်္ဂတဿ န ပမာဏမတ္ထိ, (ဥပသီဝါတိ ဘဂဝါ)

ယေန နံ ဝဇ္ဇုံ တံ တဿ နတ္ထိ၊

သဗ္ဗေသု ဓမ္မေသု သမောဟတေသု, သမူဟတာ ဝါဒပထာပိ သဗ္ဗေ’’တိ။

ဥပသီဝမာဏဝပုစ္ဆာ ဆဋ္ဌီ နိဋ္ဌိတာ။

၇။ နန္ဒမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၈၄။

‘‘သန္တိ လောကေ မုနယော, (ဣစ္စာယသ္မာ နန္ဒော)

ဇနာ ဝဒန္တိ တယိဒံ ကထံသု၊

ဉာဏူပပန္နံ နော မုနိံ [မုနိ နော (သျာ။ က။)] ဝဒန္တိ, ဥဒါဟု ဝေ ဇီဝိတေနူပပန္နံ’’။

မြန်֍ ၁၀၈၅။

‘‘န ဒိဋ္ဌိယာ န သုတိယာ န ဉာဏေန, (န သီလဗ္ဗတေန) [( ) နတ္ထိ သီ။-ပီ ပေါတ္ထကေသု]

မုနီဓ နန္ဒ ကုသလာ ဝဒန္တိ၊

ဝိသေနိကတွာ အနီဃာ နိရာသာ, စရန္တိ ယေ တေ မုနယောတိ ဗြူမိ’’။

မြန်֍ ၁၀၈၆။

‘‘ယေ ကေစိမေ သမဏဗြာဟ္မဏာသေ, (ဣစ္စာယသ္မာ နန္ဒော)

ဒိဋ္ဌဿုတေနာပိ [ဒိဋ္ဌေန သုတေနာပိ (သီ။), ဒိဋ္ဌေ သုတေနာပိ (သျာ။ ပီ။ က။)] ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ၊

သီလဗ္ဗတေနာပိ ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ, အနေကရူပေန ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ၊

ကစ္စိဿု တေ ဘဂဝါ တတ္ထ ယတာ စရန္တာ, အတာရု ဇာတိဉ္စ ဇရဉ္စ မာရိသ၊

ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၂။)

မြန်֍ ၁၀၈၇။

‘‘ယေ ကေစိမေ သမဏဗြာဟ္မဏာသေ, (နန္ဒာတိ ဘဂဝါ)

ဒိဋ္ဌဿုတေနာပိ ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ၊

သီလဗ္ဗတေနာပိ ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ, အနေကရူပေန ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ၊

ကိဉ္စာပိ တေ တတ္ထ ယတာ စရန္တိ, နာရိံသု ဇာတိဇရန္တိ ဗြူမိ’’။

မြန်֍ ၁၀၈၈။

‘‘ယေ ကေစိမေ သမဏဗြာဟ္မဏာသေ, (ဣစ္စာယသ္မာ နန္ဒော)

ဒိဋ္ဌဿုတေနာပိ ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ၊

သီလဗ္ဗတေနာပိ ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ, အနေကရူပေန ဝဒန္တိ သုဒ္ဓိံ၊

တေ စေ မုနိ [သစေ မုနိ (သီ။)] ဗြူသိ အနောဃတိဏ္ဏေ, အထ ကော စရဟိ ဒေဝမနုဿလောကေ၊

အတာရိ ဇာတိဉ္စ ဇရဉ္စ မာရိသ, ပုစ္ဆာမိ တံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ’’။

မြန်֍ ၁၀၈၉။

‘‘နာဟံ သဗ္ဗေ သမဏဗြာဟ္မဏာသေ, (နန္ဒာတိ ဘဂဝါ)

ဇာတိဇရာယ နိဝုတာတိ ဗြူမိ၊

ယေ သီဓ ဒိဋ္ဌံဝ သုတံ မုတံ ဝါ, သီလဗ္ဗတံ ဝါပိ ပဟာယ သဗ္ဗံ၊

အနေကရူပမ္ပိ ပဟာယ သဗ္ဗံ, တဏှံ ပရိညာယ အနာသဝါသေ၊

တေ ဝေ နရာ ဩဃတိဏ္ဏာတိ ဗြူမိ’’။

မြန်֍ ၁၀၉၀။

‘‘ဧတာဘိနန္ဒာမိ ဝစော မဟေသိနော, သုကိတ္တိတံ ဂေါတမနူပဓီကံ၊

ယေ သီဓ ဒိဋ္ဌံ ဝ သုတံ မုတံ ဝါ, သီလဗ္ဗတံ ဝါပိ ပဟာယ သဗ္ဗံ၊

အနေကရူပမ္ပိ ပဟာယ သဗ္ဗံ, တဏှံ ပရိညာယ အနာသဝါသေ၊

အဟမ္ပိ တေ ဩဃတိဏ္ဏာတိ ဗြူမီ’’တိ။

နန္ဒမာဏဝပုစ္ဆာ သတ္တမာ နိဋ္ဌိတာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၃။)

၈။ ဟေမကမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၉၁။

‘‘ယေ မေ ပုဗ္ဗေ ဝိယာကံသု, (ဣစ္စာယသ္မာ ဟေမကော)

ဟုရံ ဂေါတမသာသနာ၊

ဣစ္စာသိ ဣတိ ဘဝိဿတိ, သဗ္ဗံ တံ ဣတိဟီတိဟံ၊

သဗ္ဗံ တံ တက္ကဝဍ္ဎနံ, နာဟံ တတ္ထ အဘိရမိံ။

မြန်֍ ၁၀၉၂။

‘‘တွဉ္စ မေ ဓမ္မမက္ခာဟိ, တဏှာနိဂ္ဃါတနံ မုနိ၊

ယံ ဝိဒိတွာ သတော စရံ, တရေ လောကေ ဝိသတ္တိကံ’’။

မြန်֍ ၁၀၉၃။

‘‘ဣဓ ဒိဋ္ဌသုတမုတဝိညာတေသု, ပိယရူပေသု ဟေမက၊

ဆန္ဒရာဂဝိနောဒနံ, နိဗ္ဗာနပဒမစ္စုတံ။

မြန်֍ ၁၀၉၄။

‘‘ဧတဒညာယ ယေ သတာ, ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိနိဗ္ဗုတာ၊

ဥပသန္တာ စ တေ သဒါ, တိဏ္ဏာ လောကေ ဝိသတ္တိက’’န္တိ။

ဟေမကမာဏဝပုစ္ဆာ အဋ္ဌမာ နိဋ္ဌိတာ။

၉။ တောဒေယျမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၉၅။

‘‘ယသ္မိံ ကာမာ န ဝသန္တိ, (ဣစ္စာယသ္မာ တောဒေယျော)

တဏှာ ယဿ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ကထံကထာ စ ယော တိဏ္ဏော, ဝိမောက္ခော တဿ ကီဒိသော’’။

မြန်֍ ၁၀၉၆။

‘‘ယသ္မိံ ကာမာ န ဝသန္တိ, (တောဒေယျာတိ ဘဂဝါ)

တဏှာ ယဿ န ဝိဇ္ဇတိ၊

ကထံကထာ စ ယော တိဏ္ဏော, ဝိမောက္ခော တဿ နာပရော’’။

မြန်֍ ၁၀၉၇။

‘‘နိရာသသော သော ဥဒ အာသသာနော, ပညာဏဝါ သော ဥဒ ပညကပ္ပီ၊

မုနိံ အဟံ သက္က ယထာ ဝိဇညံ, တံ မေ ဝိယာစိက္ခ သမန္တစက္ခု’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၄။)

မြန်֍ ၁၀၉၈။

‘‘နိရာသသော သော န စ အာသသာနော, ပညာဏဝါ သော န စ ပညကပ္ပီ၊

ဧဝမ္ပိ တောဒေယျ မုနိံ ဝိဇာန, အကိဉ္စနံ ကာမဘဝေ အသတ္တ’’န္တိ။

တောဒေယျမာဏဝပုစ္ဆာ နဝမာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၀။ ကပ္ပမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၀၉၉။

‘‘မဇ္ဈေ သရသ္မိံ တိဋ္ဌတံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ကပ္ပေါ)

ဩဃေ ဇာတေ မဟဗ္ဘယေ၊

ဇရာမစ္စုပရေတာနံ, ဒီပံ ပဗြူဟိ မာရိသ၊

တွဉ္စ မေ ဒီပမက္ခာဟိ, ယထာယိဒံ နာပရံ သိယာ’’။

မြန်֍ ၁၁၀၀။

‘‘မဇ္ဈေ သရသ္မိံ တိဋ္ဌတံ, (ကပ္ပါတိ ဘဂဝါ)

ဩဃေ ဇာတေ မဟဗ္ဘယေ၊

ဇရာမစ္စုပရေတာနံ, ဒီပံ ပဗြူမိ ကပ္ပ တေ။

မြန်֍ ၁၁၀၁။

‘‘အကိဉ္စနံ အနာဒါနံ, ဧတံ ဒီပံ အနာပရံ၊

နိဗ္ဗာနံ ဣတိ [နိဗ္ဗာနမီတိ (သီ။)] နံ ဗြူမိ, ဇရာမစ္စုပရိက္ခယံ။

မြန်֍ ၁၁၀၂။

‘‘ဧတဒညာယ ယေ သတာ, ဒိဋ္ဌဓမ္မာဘိနိဗ္ဗုတာ၊

န တေ မာရဝသာနုဂါ, န တေ မာရဿ ပဒ္ဓဂူ’’တိ [ပဋ္ဌဂူတိ (သျာ။ က။)]။

ကပ္ပမာဏဝပုစ္ဆာ ဒသမာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၁။ ဇတုကဏ္ဏိမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၁၀၃။

‘‘သုတွာနဟံ ဝီရမကာမကာမိံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ဇတုကဏ္ဏိ)

ဩဃာတိဂံ ပုဋ္ဌုမကာမမာဂမံ၊

သန္တိပဒံ ဗြူဟိ သဟဇနေတ္တ, ယထာတစ္ဆံ ဘဂဝါ ဗြူဟိ မေ တံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၅။)

မြန်֍ ၁၁၀၄။

‘‘ဘဂဝါ ဟိ ကာမေ အဘိဘုယျ ဣရိယတိ, အာဒိစ္စောဝ ပထဝိံ တေဇီ တေဇသာ၊

ပရိတ္တပညဿ မေ ဘူရိပည, အာစိက္ခ ဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညံ၊

ဇာတိဇရာယ ဣဓ ဝိပ္ပဟာနံ’’။

မြန်֍ ၁၁၀၅။

‘‘ကာမေသု ဝိနယ ဂေဓံ, (ဇတုကဏ္ဏီတိ ဘဂဝါ) နေက္ခမ္မံ ဒဋ္ဌု ခေမတော၊

ဥဂ္ဂဟီတံ နိရတ္တံ ဝါ, မာ တေ ဝိဇ္ဇိတ္ထ ကိဉ္စနံ။

မြန်֍ ၁၁၀၆။

‘‘ယံ ပုဗ္ဗေ တံ ဝိသောသေဟိ, ပစ္ဆာ တေ မာဟု ကိဉ္စနံ၊

မဇ္ဈေ စေ နော ဂဟေဿသိ, ဥပသန္တော စရိဿသိ။

မြန်֍ ၁၁၀၇။

‘‘သဗ္ဗသော နာမရူပသ္မိံ, ဝီတဂေဓဿ ဗြာဟ္မဏ၊

အာသဝါဿ န ဝိဇ္ဇန္တိ, ယေဟိ မစ္စုဝသံ ဝဇေ’’တိ။

ဇတုကဏ္ဏိမာဏဝပုစ္ဆာ ဧကာဒသမာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၂။ ဘဒြာဝုဓမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၁၀၈။

‘‘ဩကဉ္ဇဟံ တဏှစ္ဆိဒံ အနေဇံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ဘဒြာဝုဓော)

နန္ဒိဉ္ဇဟံ ဩဃတိဏ္ဏံ ဝိမုတ္တံ၊

ကပ္ပဉ္ဇဟံ အဘိယာစေ သုမေဓံ, သုတွာန နာဂဿ အပနမိဿန္တိ ဣတော။

မြန်֍ ၁၁၀၉။

‘‘နာနာဇနာ ဇနပဒေဟိ သင်္ဂတာ, တဝ ဝီရ ဝါကျံ အဘိကင်္ခမာနာ၊

တေသံ တုဝံ သာဓု ဝိယာကရောဟိ, တထာ ဟိ တေ ဝိဒိတော ဧသ ဓမ္မော’’။

မြန်֍ ၁၁၁၀။

‘‘အာဒါနတဏှံ ဝိနယေထ သဗ္ဗံ, (ဘဒြာဝုဓာတိ ဘဂဝါ)

ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယဉ္စာပိ မဇ္ဈေ၊

ယံ ယဉှိ လောကသ္မိမုပါဒိယန္တိ, တေနေဝ မာရော အနွေတိ ဇန္တုံ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၆။)

မြန်֍ 1"၁၁၁၁။

‘‘တသ္မာ ပဇာနံ န ဥပါဒိယေထ, ဘိက္ခု သတော ကိဉ္စနံ သဗ္ဗလောကေ၊

အာဒါနသတ္တေ ဣတိ ပေက္ခမာနော, ပဇံ ဣမံ မစ္စုဓေယျေ ဝိသတ္တ’’န္တိ။

ဘဒြာဝုဓမာဏဝပုစ္ဆာ ဒွါဒသမာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၃။ ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၁၁၂။

‘‘ဈာယိံ ဝိရဇမာသီနံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ဥဒယော) ကတကိစ္စံ အနာသဝံ၊

ပါရဂုံ သဗ္ဗဓမ္မာနံ, အတ္ထိ ပဉှေန အာဂမံ၊

အညာဝိမောက္ခံ ပဗြူဟိ, အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနံ’’။

မြန်֍ ၁၁၁၃။

‘‘ပဟာနံ ကာမစ္ဆန္ဒာနံ, (ဥဒယာတိ ဘဂဝါ) ဒေါမနဿာန စူဘယံ၊

ထိနဿ စ ပနူဒနံ, ကုက္ကုစ္စာနံ နိဝါရဏံ။

မြန်֍ ၁၁၁၄။

‘‘ဥပေက္ခာသတိသံသုဒ္ဓံ, ဓမ္မတက္ကပုရေဇဝံ၊

အညာဝိမောက္ခံ ပဗြူမိ, အဝိဇ္ဇာယ ပဘေဒနံ’’။

မြန်֍ ၁၁၁၅။

‘‘ကိံသု သံယောဇနော လောကော, ကိံသု တဿ ဝိစာရဏံ၊

ကိဿဿ ဝိပ္ပဟာနေန, နိဗ္ဗာနံ ဣတိ ဝုစ္စတိ’’။

မြန်֍ ၁၁၁၆။

‘‘နန္ဒိသံယောဇနော လောကော, ဝိတက္ကဿ ဝိစာရဏံ၊

တဏှာယ ဝိပ္ပဟာနေန, နိဗ္ဗာနံ ဣတိ ဝုစ္စတိ’’။

မြန်֍ ၁၁၁၇။

‘‘ကထံ သတဿ စရတော, ဝိညာဏံ ဥပရုဇ္ဈတိ၊

ဘဂဝန္တံ ပုဋ္ဌုမာဂမ္မ, တံ သုဏောမ ဝစော တဝ’’။

မြန်֍ ၁၁၁၈။

‘‘အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ, ဝေဒနံ နာဘိနန္ဒတော၊

ဧဝံ သတဿ စရတော, ဝိညာဏံ ဥပရုဇ္ဈတီ’’တိ။

ဥဒယမာဏဝပုစ္ဆာ တေရသမာ နိဋ္ဌိတာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၇။)

၁၄။ ပေါသာလမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၁၁၉။

‘‘ယော အတီတံ အာဒိသတိ, (ဣစ္စာယသ္မာ ပေါသာလော) အနေဇော ဆိန္နသံသယော၊

ပါရဂုံ သဗ္ဗဓမ္မာနံ, အတ္ထိ ပဉှေန အာဂမံ။

မြန်֍ ၁၁၂၁။

‘‘ဝိဘူတရူပသညိဿ, သဗ္ဗကာယပ္ပဟာယိနော၊

အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါ စ, နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ ပဿတော၊

ဉာဏံ သက္ကာနုပုစ္ဆာမိ, ကထံ နေယျော တထာဝိဓော’’။

မြန်֍ ၁၁၂၁။

‘‘ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော သဗ္ဗာ, (ပေါသာလာတိ ဘဂဝါ) အဘိဇာနံ တထာဂတော၊

တိဋ္ဌန္တမေနံ ဇာနာတိ, ဝိမုတ္တံ တပ္ပရာယဏံ။

မြန်֍ ၁၁၂၂။

‘‘အာကိဉ္စညသမ္ဘဝံ ဉတွာ, နန္ဒီ သံယောဇနံ ဣတိ၊

ဧဝမေတံ အဘိညာယ, တတော တတ္ထ ဝိပဿတိ၊

ဧတံ [ဧဝံ (သျာ။ က။)] ဉာဏံ တထံ တဿ, ဗြာဟ္မဏဿ ဝုသီမတော’’တိ။

ပေါသာလမာဏဝပုစ္ဆာ စုဒ္ဒသမာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၅။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၁၂၃။

‘‘ဒွါဟံ သက္ကံ အပုစ္ဆိဿံ, (ဣစ္စာယသ္မာ မောဃရာဇာ)

န မေ ဗျာကာသိ စက္ခုမာ၊

ယာဝတတိယဉ္စ ဒေဝီသိ, ဗျာကရောတီတိ မေ သုတံ။

မြန်֍ ၁၁၂၄။

‘‘အယံ လောကော ပရော လောကော, ဗြဟ္မလောကော သဒေဝကော၊

ဒိဋ္ဌိံ တေ နာဘိဇာနာတိ, ဂေါတမဿ ယသဿိနော။

မြန်֍ ၁၁၂၅။

‘‘ဧဝံ အဘိက္ကန္တဒဿာဝိံ, အတ္ထိ ပဉှေန အာဂမံ၊

ကထံ လောကံ အဝေက္ခန္တံ, မစ္စုရာဇာ န ပဿတိ’’။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၈။)

မြန်֍ ၁၁၂၆။

‘‘သုညတော လောကံ အဝေက္ခဿု, မောဃရာဇ သဒါ သတော၊

အတ္တာနုဒိဋ္ဌိံ ဦဟစ္စ, ဧဝံ မစ္စုတရော သိယာ၊

ဧဝံ လောကံ အဝေက္ခန္တံ, မစ္စုရာဇာ န ပဿတီ’’တိ။

မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာ ပန္နရသမာ နိဋ္ဌိတာ။

၁၆။ ပိင်္ဂိယမာဏဝပုစ္ဆာ

မြန်֍ ၁၁၂၇။

‘‘ဇိဏ္ဏောဟမသ္မိ အဗလော ဝီတဝဏ္ဏော, (ဣစ္စာယသ္မာ ပိင်္ဂိယော)

နေတ္တာ န သုဒ္ဓါ သဝနံ န ဖာသု၊

မာဟံ နဿံ မောမုဟော အန္တရာဝ

အာစိက္ခ ဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညံ၊

ဇာတိဇရာယ ဣဓ ဝိပ္ပဟာနံ’’။

မြန်֍ ၁၁၂၈။

‘‘ဒိသွာန ရူပေသု ဝိဟညမာနေ, (ပိင်္ဂိယာတိ ဘဂဝါ)

ရုပ္ပန္တိ ရူပေသု ဇနာ ပမတ္တာ၊

တသ္မာ တုဝံ ပိင်္ဂိယ အပ္ပမတ္တော,

ဇဟဿု ရူပံ အပုနဗ္ဘဝါယ’’။

မြန်֍ ၁၁၂၉။

‘‘ဒိသာ စတဿော ဝိဒိသာ စတဿော, ဥဒ္ဓံ အဓော ဒသ ဒိသာ ဣမာယော၊

န တုယှံ အဒိဋ္ဌံ အသုတံ အမုတံ [အသုတံ အမုတံ ဝါ (သီ။), အသုတာမုတံ ဝါ (သျာ။), အသုတံ’မုတံ ဝါ (ပီ။)], အထော အဝိညာတံ ကိဉ္စနမတ္ထိ [ကိဉ္စိ မတ္ထိ (သျာ။), ကိဉ္စိ နတ္ထိ (ပီ။), ကိဉ္စိနမတ္ထိ (က။)] လောကေ၊

အာစိက္ခ ဓမ္မံ ယမဟံ ဝိဇညံ, ဇာတိဇရာယ ဣဓ ဝိပ္ပဟာနံ’’။

မြန်֍ ၁၁၃၀။

‘‘တဏှာဓိပန္နေ မနုဇေ ပေက္ခမာနော, (ပိင်္ဂိယာတိ ဘဂဝါ)

သန္တာပဇာတေ ဇရသာ ပရေတေ၊

တသ္မာ တုဝံ ပိင်္ဂိယ အပ္ပမတ္တော, ဇဟဿု တဏှံ အပုနဗ္ဘဝါယာ’’တိ။

ပိင်္ဂိယမာဏဝပုစ္ဆာ သောဠသမာ နိဋ္ဌိတာ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၄၉။)

ပါရာယနတ္ထုတိဂါထာ

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ မဂဓေသု ဝိဟရန္တော ပါသာဏကေ စေတိယေ, ပရိစာရကသောဠသာနံ [ပရိစာရကသောဠသန္နံ (သျာ။ က။)] ဗြာဟ္မဏာနံ အဇ္ဈိဋ္ဌော ပုဋ္ဌော ပုဋ္ဌော ပဉှံ [ပဉှေ (သီ။ ပီ။)] ဗျာကာသိ။ ဧကမေကဿ စေပိ ပဉှဿ အတ္ထမညာယ ဓမ္မမညာယ ဓမ္မာနုဓမ္မံ ပဋိပဇ္ဇေယျ, ဂစ္ဆေယျေဝ ဇရာမရဏဿ ပါရံ။ ပါရင်္ဂမနီယာ ဣမေ ဓမ္မာတိ, တသ္မာ ဣမဿ ဓမ္မပရိယာယဿ ပါရာယနန္တေဝ [ပါရာယဏံတွေဝ (သီ။ အဋ္ဌ။)] အဓိဝစနံ။

မြန်֍ ၁၁၃၁။

အဇိတော တိဿမေတ္တေယျော, ပုဏ္ဏကော အထ မေတ္တဂူ၊

ဓောတကော ဥပသီဝေါ စ, နန္ဒော စ အထ ဟေမကော။

မြန်֍ ၁၁၃၂။

တောဒေယျ-ကပ္ပါ ဒုဘယော, ဇတုကဏ္ဏီ စ ပဏ္ဍိတော၊

ဘဒြာဝုဓော ဥဒယော စ, ပေါသာလော စာပိ ဗြာဟ္မဏော၊

မောဃရာဇာ စ မေဓာဝီ, ပိင်္ဂိယော စ မဟာဣသိ။

မြန်֍ ၁၁၃၃။

ဧတေ ဗုဒ္ဓံ ဥပါဂစ္ဆုံ, သမ္ပန္နစရဏံ ဣသိံ၊

ပုစ္ဆန္တာ နိပုဏေ ပဉှေ, ဗုဒ္ဓသေဋ္ဌံ ဥပါဂမုံ။

မြန်֍ ၁၁၃၄။

တေသံ ဗုဒ္ဓေါ ပဗျာကာသိ, ပဉှေ ပုဋ္ဌော ယထာတထံ၊

ပဉှာနံ ဝေယျာကရဏေန, တောသေသိ ဗြာဟ္မဏေ မုနိ။

မြန်֍ ၁၁၃၅။

တေ တောသိတာ စက္ခုမတာ, ဗုဒ္ဓေနာဒိစ္စဗန္ဓုနာ၊

ဗြဟ္မစရိယမစရိံသု, ဝရပညဿ သန္တိကေ။

မြန်֍ ၁၁၃၆။

ဧကမေကဿ ပဉှဿ, ယထာ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတံ၊

တထာ ယော ပဋိပဇ္ဇေယျ, ဂစ္ဆေ ပါရံ အပါရတော။

မြန်֍ ၁၁၃၇။

အပါရာ ပါရံ ဂစ္ဆေယျ, ဘာဝေန္တော မဂ္ဂမုတ္တမံ၊

မဂ္ဂေါ သော ပါရံ ဂမနာယ, တသ္မာ ပါရာယနံ ဣတိ။

ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာ

မြန်֍ ၁၁၃၈။

‘‘ပါရာယနမနုဂါယိဿံ, (ဣစ္စာယသ္မာ ပိင်္ဂိယော)

ယထာဒ္ဒက္ခိ တထာက္ခာသိ, ဝိမလော ဘူရိမေဓသော၊

နိက္ကာမော နိဗ္ဗနော [နိဗ္ဗုတော (သျာ။)] နာဂေါ, ကိဿ ဟေတု မုသာ ဘဏေ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၅၀။)

မြန်֍ ၁၁၃၉။

‘‘ပဟီနမလမောဟဿ, မာနမက္ခပ္ပဟာယိနော၊

ဟန္ဒာဟံ ကိတ္တယိဿာမိ, ဂိရံ ဝဏ္ဏူပသဉှိတံ။

မြန်֍ ၁၁၄၀။

‘‘တမောနုဒေါ ဗုဒ္ဓေါ သမန္တစက္ခု, လောကန္တဂူ သဗ္ဗဘဝါတိဝတ္တော၊

အနာသဝေါ သဗ္ဗဒုက္ခပဟီနော, သစ္စဝှယော ဗြဟ္မေ ဥပါသိတော မေ။

မြန်֍ ၁၁၄၁။

‘‘ဒိဇော ယထာ ကုဗ္ဗနကံ ပဟာယ, ဗဟုပ္ဖလံ ကာနနမာဝသေယျ၊

ဧဝံ ပဟံ အပ္ပဒဿေ ပဟာယ, မဟောဒဓိံ ဟံသောရိဝ အဇ္ဈပတ္တော။

မြန်֍ ၁၁၄၂။

‘‘ယေမေ ပုဗ္ဗေ ဝိယာကံသု, ဟုရံ ဂေါတမသာသနာ၊

ဣစ္စာသိ ဣတိ ဘဝိဿတိ၊

သဗ္ဗံ တံ ဣတိဟိတိဟံ, သဗ္ဗံ တံ တက္ကဝဍ္ဎနံ။

မြန်֍ ၁၁၄၃။

‘‘ဧကော တမနုဒါသိနော, ဇုတိမာ သော ပဘင်္ကရော၊

ဂေါတမော ဘူရိပညာဏော, ဂေါတမော ဘူရိမေဓသော။

မြန်֍ ၁၁၄၄။

‘‘ယော မေ ဓမ္မမဒေသေသိ, သန္ဒိဋ္ဌိကမကာလိကံ၊

တဏှက္ခယမနီတိကံ, ယဿ နတ္ထိ ဥပမာ ကွစိ’’။

မြန်֍ ၁၁၄၅။

‘‘ကိံနု တမှာ ဝိပ္ပဝသသိ, မုဟုတ္တမပိ ပိင်္ဂိယ၊

ဂေါတမာ ဘူရိပညာဏာ, ဂေါတမာ ဘူရိမေဓသာ။

မြန်֍ ၁၁၄၆။

‘‘ယော တေ ဓမ္မမဒေသေသိ, သန္ဒိဋ္ဌိကမကာလိကံ၊

တဏှက္ခယမနီတိကံ, ယဿ နတ္ထိ ဥပမာ ကွစိ’’။

မြန်֍ ၁၁၄၇။

‘‘နာဟံ တမှာ ဝိပ္ပဝသာမိ, မုဟုတ္တမပိ ဗြာဟ္မဏ၊

ဂေါတမာ ဘူရိပညာဏာ, ဂေါတမာ ဘူရိမေဓသာ။

မြန်֍ ၁၁၄၈။

‘‘ယော မေ ဓမ္မမဒေသေသိ, သန္ဒိဋ္ဌိကမကာလိကံ၊

တဏှက္ခယမနီတိကံ, ယဿ နတ္ထိ ဥပမာ ကွစိ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၅၁။)

မြန်֍ ၁၁၄၉။

‘‘ပဿာမိ နံ မနသာ စက္ခုနာဝ, ရတ္တိန္ဒိဝံ ဗြာဟ္မဏ အပ္ပမတ္တော၊

နမဿမာနော ဝိဝသေမိ ရတ္တိံ, တေနေဝ မညာမိ အဝိပ္ပဝါသံ။

မြန်֍ ၁၁၅၀။

‘‘သဒ္ဓါ စ ပီတိ စ မနော သတိ စ, နာပေန္တိ မေ ဂေါတမသာသနမှာ၊

ယံ ယံ ဒိသံ ဝဇတိ ဘူရိပညော, သ တေန တေနေဝ နတောဟမသ္မိ။

မြန်֍ ၁၁၅၁။

‘‘ဇိဏ္ဏဿ မေ ဒုဗ္ဗလထာမကဿ, တေနေဝ ကာယော န ပလေတိ တတ္ထ၊

သံကပ္ပယန္တာယ [သံကပ္ပယတ္တာယ (သီ။)] ဝဇာမိ နိစ္စံ, မနော ဟိ မေ ဗြာဟ္မဏ တေန ယုတ္တော။

မြန်֍ ၁၁၅၂။

‘‘ပင်္ကေ သယာနော ပရိဖန္ဒမာနော, ဒီပါ ဒီပံ ဥပပ္လဝိံ [ဥပလ္လဝိံ (သျာ။ နိဒ္ဒေသ)]၊

အထဒ္ဒသာသိံ သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဩဃတိဏ္ဏမနာသဝံ’’။

မြန်֍ ၁၁၅၃။

‘‘ယထာ အဟူ ဝက္ကလိ မုတ္တသဒ္ဓေါ, ဘဒြာဝုဓော အာဠဝိ ဂေါတမော စ၊

ဧဝမေဝ တွမ္ပိ ပမုဉ္စဿု သဒ္ဓံ,

ဂမိဿသိ တွံ ပိင်္ဂိယ မစ္စုဓေယျဿ ပါရံ’’ [မစ္စုဓေယျပါရံ (သီ။)]။

မြန်֍ ၁၁၅၄။

‘‘ဧသ ဘိယျော ပသီဒါမိ, သုတွာန မုနိနော ဝစော၊

ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, အခိလော ပဋိဘာနဝါ။

မြန်֍ ၁၁၅၅။

‘‘အဓိဒေဝေ အဘိညာယ, သဗ္ဗံ ဝေဒိ ဝရောဝရံ [ပရော ဝရံ (သီ။ သျာ။), ပရော ပရံ (နိဒ္ဒေသ)]၊

ပဉှာနန္တကရော သတ္ထာ, ကင်္ခီနံ ပဋိဇာနတံ။

မြန်֍ ၁၁၅၆။

‘‘အသံဟီရံ အသင်္ကုပ္ပံ, ယဿ နတ္ထိ ဥပမာ ကွစိ၊

အဒ္ဓါ ဂမိဿာမိ န မေတ္ထ ကင်္ခါ, ဧဝံ မံ ဓာရေဟိ အဓိမုတ္တစိတ္တ’’န္တိ။

ပါရာယနဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော နိဋ္ဌိတော။

---

(သုတ္တနိ၊၄၅၂။)

သုတ္တုဒ္ဒါနံ

မြန်֍ ၁။

ဥရဂေါ [ဣမာ ဥဒ္ဒါနဂါထာယော သီ။ ပီ။ ပေါတ္ထကေသု န သန္တိ] ဓနိယောပိ စ, ခဂ္ဂဝိသာဏော ကသိ စ၊

စုန္ဒော ဘဝေါ ပုနဒေဝ, ဝသလော စ ကရဏီယဉ္စ၊

ဟေမဝတော အထ ယက္ခော, ဝိဇယသုတ္တံ မုနိသုတ္တဝရန္တိ။

၂။

ပဌမကဋ္ဌဝရော ဝရဝဂ္ဂေါ, ဒွါဒသသုတ္တဓရော သုဝိဘတ္တော၊

ဒေသိတော စက္ခုမတာ ဝိမလေန, သုယျတိ ဝဂ္ဂဝရော ဥရဂေါတိ။

၃။

ရတနာမဂန္ဓော ဟိရိမင်္ဂလနာမော, သုစိလောမကပိလော စ ဗြာဟ္မဏဓမ္မော၊

နာဝါ [နာထ (က။)] ကိံသီလဥဋ္ဌဟနော စ, ရာဟုလော စ ပုနပိ ဝင်္ဂီသော။

၄။

သမ္မာပရိဗ္ဗာဇနီယောပိ စေတ္ထ, ဓမ္မိကသုတ္တဝရော သုဝိဘတ္တော၊

စုဒ္ဒသသုတ္တဓရော ဒုတိယမှိ, စူဠကဝဂ္ဂဝရောတိ တမာဟု။

၅။

ပဗ္ဗဇ္ဇပဓာနသုဘာသိတနာမော, ပူရဠာသော ပုနဒေဝ မာဃော စ၊

သဘိယံ ကေဏိယမေဝ သလ္လနာမော, ဝါသေဋ္ဌဝရော ကာလိကောပိ စ။

၆။

နာလကသုတ္တဝရော သုဝိဘတ္တော, တံ အနုပဿီ တထာ ပုနဒေဝ၊

ဒွါဒသသုတ္တဓရော တတိယမှိ, သုယျတိ ဝဂ္ဂဝရော မဟာနာမော။

၇။

ကာမဂုဟဋ္ဌကဒုဋ္ဌကနာမာ, သုဒ္ဓဝရော ပရမဋ္ဌကနာမော၊

ဇရာ မေတ္တိယဝရော သုဝိဘတ္တော, ပသူရမာဂဏ္ဍိယာ ပုရာဘေဒေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၅၃။)

၈။

ကလဟဝိဝါဒေါ ဥဘော ဝိယုဟာ စ, တုဝဋကအတ္တဒဏ္ဍသာရိပုတ္တာ၊

သောဠသသုတ္တဓရော စတုတ္ထမှိ, အဋ္ဌကဝဂ္ဂဝရောတိ တမာဟု။

၉။

မဂဓေ ဇနပဒေ ရမဏီယေ, ဒေသဝရေ ကတပုညနိဝေသေ၊

ပါသာဏကစေတိယဝရေ သုဝိဘတ္တေ, ဝသိ ဘဂဝါ ဂဏသေဋ္ဌော။

၁၀။

ဥဘယဝါသမာဂတိယမှိ [ဥဘယံ ဝါ ပုဏ္ဏသမာဂတံ ယမှိ (သျာ။)], ဒွါဒသယောဇနိယာ ပရိသာယ၊

သောဠသဗြာဟ္မဏာနံ ကိရ ပုဋ္ဌော, ပုစ္ဆာယ သောဠသပဉှကမ္မိယာ၊

နိပ္ပကာသယိ ဓမ္မမဒါသိ။

၁၁။

အတ္ထပကာသကဗျဉ္ဇနပုဏ္ဏံ, ဓမ္မမဒေသေသိ ပရခေမဇနိယံ [ဝရံ ခမနီယံ (က။)]၊

လောကဟိတာယ ဇိနော ဒွိပဒဂ္ဂေါ, သုတ္တဝရံ ဗဟုဓမ္မဝိစိတြံ၊

သဗ္ဗကိလေသပမောစနဟေတုံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၁၂။

ဗျဉ္ဇနမတ္ထပဒံ သမယုတ္တံ [ဗျဉ္ဇနမတ္ထပဒသမယုတ္တံ (သျာ။)], အက္ခရသညိတဩပမဂါဠှံ၊

လောကဝိစာရဏဉာဏပဘဂ္ဂံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၁၃။

ရာဂမလေ အမလံ ဝိမလဂ္ဂံ, ဒေါသမလေ အမလံ ဝိမလဂ္ဂံ၊

မောဟမလေ အမလံ ဝိမလဂ္ဂံ, လောကဝိစာရဏဉာဏပဘဂ္ဂံ၊

ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၅၄။)

၁၄။

က္လေသမလေ အမလံ ဝိမလဂ္ဂံ, ဒုစ္စရိတမလေ အမလံ ဝိမလဂ္ဂံ၊

လောကဝိစာရဏဉာဏပဘဂ္ဂံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၁၅။

အာသဝဗန္ဓနယောဂါကိလေသံ, နီဝရဏာနိ စ တီဏိ မလာနိ၊

တဿ ကိလေသပမောစနဟေတုံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၁၆။

နိမ္မလသဗ္ဗကိလေသပနူဒံ, ရာဂဝိရာဂမနေဇမသောကံ၊

သန္တပဏီတသုဒုဒ္ဒသဓမ္မံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၁၇။

ရာဂဉ္စ ဒေါသကမဘဉ္ဇိတသန္တံ [ဒေါသဉ္စ ဘဉ္ဇိတသန္တံ (သျာ။)], ယောနိစတုဂ္ဂတိပဉ္စဝိညာဏံ၊

တဏှာရတစ္ဆဒနတာဏလတာပမောက္ခံ [တဏှာတလရတစ္ဆေဒနတာဏပမောက္ခံ (သျာ။)], ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၁၈။

ဂမ္ဘီရဒုဒ္ဒသသဏှနိပုဏံ, ပဏ္ဍိတဝေဒနိယံ နိပုဏတ္ထံ၊

လောကဝိစာရဏဉာဏပဘဂ္ဂံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၁၉။

နဝင်္ဂကုသုမမာလဂီဝေယျံ, ဣန္ဒြိယဈာနဝိမောက္ခဝိဘတ္တံ၊

အဋ္ဌင်္ဂမဂ္ဂဓရံ ဝရယာနံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

---

(သုတ္တနိ၊၄၅၅။)

၂၀။

သောမုပမံ ဝိမလံ ပရိသုဒ္ဓံ, အဏ္ဏဝမူပမရတနသုစိတ္တံ၊

ပုပ္ဖသမံ ရဝိမူပမတေဇံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါ။

၂၁။

ခေမသိဝံ သုခသီတလသန္တံ, မစ္စုတတာဏပရံ ပရမတ္ထံ၊

တဿ သုနိဗ္ဗုတဒဿနဟေတုံ, ဒေသယိ သုတ္တဝရံ ဒွိပဒဂ္ဂေါတိ။

သုတ္တနိပါတပါဠိ နိဋ္ဌိတာ။