ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁။)

။ နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။

ပရမတ္ထဒီပနီ

သင်္ဂဟ မဟာဋီကာ ပါဌ

ဂန္ထာရဗ္ဘကထာ

[က]

ဥဒယာ ယဿ ဧကဿ၊ သဒ္ဓမ္မရံသိ ဇာလိနော။

ပဗုဇ္ဈိံသု ဇနမ္ဗုဇာ၊ ဇာတိက္ခေတ္တေ မဟာသရေ။

[ခ]

ဝန္ဒာမိ တံ မဟာသူရံ၊ မဟာမောဟ တမောနုဒံ။

သဉ္ဇာတံ သော ဟဒယေ မယှံ၊ တမောခန္ဓံ ပနူဒတံ။

[ဂ]

ပေါရာဏကေဟိ ဝိညူဟိ၊ ဝဏ္ဏိတာ ဝဏ္ဏနာ ဗဟူ။

ဒိဿန္တိ ဣဓ လောကမှိ၊ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟေ။

[ဃ]

န တာဟိ တုဋ္ဌိံ ဝိန္ဒန္တိ၊ ယေ သာရတ္ထာ ဘိမာနိနော။

တေ မံ သင်္ဂမ္မ ယာစန္တိ၊ ပရမတ္ထဿ ဒီပနံ။

[င]

မဟဏ္ဏဝေ ရတနာနိ၊ ဥဒ္ဓရိတွာ ဒိပဝါသိနံ။

ယထိစ္ဆကံပိ ဒဇ္ဇေယျုံ၊ န ဝတ္တဗ္ဗာဝ ဦနတာ။

[စ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂။)

တထေဝေတ္ထ ဝိပုလတ္ထာ၊ အဏ္ဏဝေ ရတနူပမာ။

သတက္ခတ္တုံပိ ဝဏ္ဏေယျုံ၊ ပရိယာဒိန္နာ န ဟေဿရေ။

[ဆ]

တသ္မာ တာသု ဝဏ္ဏနာသု၊ သာရမာဒါယ ဝဏ္ဏနံ။

နာနာသာရတ္ထ သမ္ပုဏ္ဏံ၊ ဥတ္တာန ပဒဗျဉ္ဇနံ။

[ဇ]

နာတိသင်္ခေပ ဝိတ္ထာရံ၊ မန္ဒဗုဒ္ဓိပ္ပဗောဓနံ။

ကရိဿံ တံ ပရမတ္ထေသု၊ သုဏန္တု ပါဋဝတ္ထိနောတိ။

ပထမဂါထာ-ပရမတ္ထဒီပနီ

֍ * ၁။ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟံ ကတ္တုကာမော အနုရုဒ္ဓတ္ထေရော သင်္ဂဟာရဗ္ဘေ တာဝ သပ္ပယောဇနေ ပဉ္စပိဏ္ဍတ္ထေ ဒဿေန္တော အာဒိဂါထ မာဟ။ ပဉ္စပိဏ္ဍတ္ထာနာမ ရတနတ္တယဝန္ဒနာ, ဂန္ထာဘိဓေယျော, ဂန္ထပ္ပကာရော, ဂန္ထာဘိဓာနံ, ဂန္ထပ္ပယောဇနံ။ တတ္ထ တီသု ရတနေသု နိပ္ပစ္စကာရကရဏံ ရတနတ္တယဝန္ဒနာနာမ။ သာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓမတုလံ သသဒ္ဓမ္မဂဏုတ္တမံ အဘိဝါဒိယာတိ ဧတေဟိ ပဒေဟိ ဒဿိတာ။ သကလေန ဂန္ထေန အဘိဟိတာ ပဓာနတ္ထဘူတာ စတ္တာရော အဘိဓမ္မတ္ထာ ဂန္ထာဘိဓေယျော။ သော အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟန္တိပဒေ အဘိဓမ္မတ္ထ သဒ္ဒေန ဒဿိတော။

[၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

သင်္ဂဟိတဘာဝေါပိ အဘိဓေယျောယေဝါတိ ကတွာ အဘိဓေယျော အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေန ဒဿိတောတိဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ သော အပ္ပဓာနတ္ထဘူတော သင်္ဂဟိတဘာဝေါ ဣမသ္မိံ ပိဏ္ဍတ္ထဒဿနေ အဘိဓေယျော နာမ ဘဝိတုံ ယုတ္တောတိ။ ဣတော ပဋ္ဌာယစ ဋီကာယန္တိ ဝုတ္တေ ဣမဿ သင်္ဂဟဿ ဒွီသု သီဟဠဋီကာသု ပထမာဋီကာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဝိဘာဝနိယန္တိ ဝုတ္တေ ဧတရဟိ ပါကဋာ ဒုတီယာ။ ဋီကာသူတိ ဝုတ္တေ ဒွေပိ။ မဟာဋီကာယန္တိ ဝုတ္တေ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ မဟာဋီကာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယဉ္စ ဝစနံ ဝိဘာဝနိယံပိ အာဂတံ, အညတ္ထာပိ အာဂတံ, တံပိ ဣဓ ဝိဘာဝနိယံတွေဝ ဝုစ္စတိ အာသန္နတ္တာတိ။ သဘာဂဓမ္မသင်္ဂဟဝသေန ဂန္ထဝိဓာနာကာရော ဂန္ထပ္ပကာရော။ သော ပန သင်္ဂဟ သဒ္ဒေန ဒဿိတော။

[၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃။)

အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေနာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ အဘိဓမ္မတ္ထသဒ္ဒေါ ဂန္ထဝိဓာနာကာရံ ဒီပေတီတိ။ အတ္ထာ နုဂတာ ဂန္ထသမညာ ဝန္ထာဘိဓာနံ။ တံ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟပဒေန ဒဿိတံ။ သင်္ဂဟဂန္ထေ ကတေ သတိ တဒုဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဒိဝသေန အနာယာသတော လဒ္ဓဗ္ဗံ ဓမ္မာနံ သရူပါဝဗောဓာဒိကံ အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနန္တံ ဂန္ထဿ ဖလာနုဖလံ ဂန္ထပ္ပယောဇနံ တံပိ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေနေဝ သာမတ္ထိယတော ဒဿိတံ။

[၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

သင်္ဂဟသဒ္ဒေနာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ အဘိဓမ္မတ္ထသဒ္ဒေန ဝိနာ အနာယာသတော သံသိဒ္ဓိမတ္တဒီပကေန သင်္ဂဟသဒ္ဒမတ္တေန တာဒိသော အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနန္တော ပယော ဇနဝိသေသော သက္ကာ ဝိညာတုံ, အသဒ္ဓမ္မ သင်္ဂဟာနံပိ လောကေ သန္ဒိဿနတောတိ။

֍ * ၂။ တတ္ထ ရတနတ္တယဝန္ဒနာ တာဝ အသင်္ခေယျအပ္ပမေယျပ္ပယောဇနာ ဟောတိ။ ယထာဟ –

တေ တာဒိသေ ပူဇယတော၊ နိဗ္ဗုတေ အကုတော ဘယေ။

န သက္ကာ ပုညံ သင်္ခါတုံ၊ ယမေတ္ထ မပိ ကေနစီတိ။

ယ မေတ္ထမပီတိဧတ္ထ ယေနကေနစိ အပိ မနုဿေနဝါ ဒေဝေနဝါ ဗြဟ္မုနာဝါ သင်္ခါတုံ န သက္ကာတိ ယောဇနာ။ ဋီကာကာရာပိ တံ ပယောဇနံ တတ္ထ တတ္ထ ဗဟုဓာ ပပဉ္စေန္တိ။ သင်္ဂဟကာရာ ပန အန္တရာယနီဝါရဏမေဝ ဝိသေသတော ပစ္စာသီသန္တိ။ သင်္ဂဟကာရာ တိစ ဗုဒ္ဓဃောသတ္ထေရာဒယော အဋ္ဌကထာစရိယာ ဝုစ္စန္တိ။

နိပ္ပစ္စကာရဿေတဿ၊

ကတဿ ရတနတ္တယေ။

အာနုဘာဝေန သောသေတွာ၊

အန္တရာယေ အသေသတောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄။)

֍ * ၃။ ကထဉ္စ ရတနတ္တယဝန္ဒနာယ အန္တရာယနီဝါရဏံ ဟောတီတိ။ ဝုစ္စတေ-ရတနတ္တယဝန္ဒနာ ဟိ နာမ ဝန္ဒနာကိရိယာဘိနိပ္ဖာဒကော သတ္တက္ခတ္တုံ သတ္တက္ခတ္တုံ အနေကကောဋိသတသဟဿဝါရေ ပဝတ္တမာနော မဟန္တော ပုညာဘိသန္ဒော ပုညပ္ပဝါဟော။ သော စ အနုတ္တရေသု ဗုဒ္ဓါဒီသု ပုညက္ခေတ္တေသု သံဝဍ္ဎိတတ္တာ ထေရဿ စ ဥဠာရစ္ဆန္ဒသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဂုဏေဟိ ပရိဘာဝိတတ္တာ မဟာဇုတိကော မဟပ္ဖလော မဟာနိသံသော စ ပုညာတိသယော ဟောတိ။ သော သယံ ပယောဂသမ္ပတ္တိဘာဝေ ဌတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ဝိပတ္တိပစ္စယေ အပနေတွာ သမ္ပတ္တိပစ္စယေ ဥပနေတွာ အတိပဏီတဥတုစိတ္တာဟာရ သမုဋ္ဌိတာနံ သရီရဋ္ဌကဓာတူနံ ဥပဗြူဟနံ ကတွာ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ လဒ္ဓါ ကာသဿ ဇနကကမ္မဿ အနုဗလံ ဒေတိ။ အလဒ္ဓါကာသဿ စ ပုညန္တရဿ ဩကာသလာဘံ ကရောတိ။ အထ လဒ္ဓါနုဗလေန လဒ္ဓါ ကာသေန စ တဒုဘယေန ပုညေန နိဗ္ဗတ္တာ ရူပါရူပသန္တတိယော ထေရသန္တာနေ ယမကမဟာနဒိယော ဝိယ ဗလဝဗလဝန္တိ ယော ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ တဒါ တသ္မိံ ဣဋ္ဌဖလဃနပရိပူရိတေ ထေရသန္တာနေ အနိဋ္ဌဖလဘူတာနံ ရောဂါဒိ အန္တရာယာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဩကာသော နာမ နတ္ထီတိ ဣဋ္ဌဖလသန္တာနဝိဗာဓကာနိ အနိဋ္ဌဖလသန္တာနဇနကာနိ စ အပုညကမ္မာနိ ဒူရတော အပနီတာနေဝ ဟောန္တိ။ န ဟိ ကမ္မာနိနာမ ပုညာနိ အပုညာနိ စ အတ္တနော ဝိပါကုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသေ အသတိ ဝိပစ္စန္တီတိ။ တတော တသ္မိံ သန္တာနေ အာယုဝဏ္ဏာ ဒယော ဣဋ္ဌဖလဓမ္မာ ယာဝ ဂန္ထနိဋ္ဌာနာ ယာဝ အာယုကပ္ပပရိယော သာနာပိ ဝါ ဝဍ္ဎနပက္ခေ ဌတွာ ပဝတ္တန္တိ။ ယထာဟ –

အဘိ ဝါဒနသီလိဿ၊ နိစ္စံ ဝုဍ္ဎာပစာယိနော။

စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝဍ္ဎန္တိ၊ အာယုဝဏ္ဏော သုခံ ဗလန္တိ။

ဧဝံ တာယ ဝန္ဒနာယ အန္တရာယနီဝါရဏံ ဟောတီတိ။ တသ္မာ သင်္ဂဟာရဗ္ဘေ ရတနတ္တယဝန္ဒနာကရဏံ ထေရဿ အတ္တနာ အာရဗ္ဘ မာနသင်္ဂဟဿ အနန္တရာယေန ပရိသမာပနုတ္ထံ။ န ကေဝလဉ္စ ထေရဿေဝ, သောတူနဉ္စ သင်္ဂဟံ ဂဏှန္တာနံ အာဒိမှိယေဝ ရတနတ္တယ ဝန္ဒနာ သိဒ္ဓိတော အနန္တရာယေန ဂဟဏ ကိစ္စသမ္ပဇ္ဇနတ္ထန္တိ။

[၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅။)

သတ္တသု ဇဝနေသု ပထမဇဝန ဝသေနေဝ ဝန္ဒနာ ပယောဇနံ ဝိဘာဝိတံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယဘူတာ’’တိ ဟိ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ဥပတ္ထမ္ဘနကိစ္စဿေဝ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ တဿ စ သတ္တသုပိ ဇဝနေသု ဥပလဒ္ဓတ္တာတိ။ ယထာ ဟိ အာဟာရရူပဿ ဒွီသု ကိစ္စေသု ဩဇဋ္ဌမကရူပဇနနကိစ္စံ ပရိတ္တကံ အပ္ပမတ္တကံ ဟောတိ။ စတုဿန္တ တိရူပုပတ္ထမ္ဘနကိစ္စမေဝ မဟန္တံ အဓိမတ္တံ။ တထာဟိ ပဋ္ဌာနေပိ တဒုပတ္ထမ္ဘနကိစ္စမေဝ ဂဟေတွာ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝိဘင်္ဂဝါရော ဝိဘတ္တော။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပထမဇဝနဿ အဝုနာဝ ဝိပါကဇနနကိစ္စံ ပရိတ္တကံ အပ္ပမတ္တကံ ဟောတိ။ အဟေတုကဝိပါကမတ္တံ ဇနေတီတိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။ ကမ္မန္တရုပတ္ထမ္ဘနကိစ္စမေဝ မဟန္တံ အဓိမတ္တံ။ တဉ္စ သတ္တသုပိ ဇဝနေသု ဥပလဗ္ဘတိ ယေဝါတိ။ ယသ္မာ ပန ဂန္ထာဘိဓေယျေ ဂန္ထပ္ပကာရေ ဂန္ထပ္ပယောဇနေ စ အာဒိတော ဝိဝိတေသတိ သောတု ဇနာနံ ဂန္ထဿဝနေ ဥဿာဟော ဇာယတိ။ တသ္မာ တေသံ ဂန္ထာ ဘိဓေယျာဒီနံ ဒဿနံ ဂန္ထေ ဥဿာဟဇနနတ္ထံ။ ဂန္ထာဘိဓာနဒဿနံ ဝေါဟာရသုခတ္ထန္တိ။ ဣဒမေတ္ထ ပိဏ္ဍတ္ထဒဿနံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆။)

֍ * ၄။ အယံ ပန ပဒတ္ထော။ သမ္မာစ ဗုဇ္ဈိ သာမဉ္စ ဗုဇ္ဈီတိ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓါ။ ဧတ္ထ စ သမ္မာသဒ္ဒေါ အဝိပရီတတ္ထေ နိပါတော။ သော ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗေသု ဉေယျဓမ္မေသု ဗုဇ္ဈနကြိယာယ အသေသဗျာဝိဘာဝံ ဒီပေတိ။ တထာဟိ ပဒေသဉာဏေ ဌိတာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါဒယော အတ္တနော ဝိသယေ ဧဝ အဝိပရီတံ ဗုဇ္ဈန္တိ။ အဝိသယေ ပန အန္ဓကာရေ ပဝိဋ္ဌာဝိယ ဟောန္တီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ဝိသယော စ တေသံ အပ္ပမတ္တကောဝ သဗ္ဗညုဝိသယံ ဥပါဒါယ ယထာ ဟတ္ထ ပုဋေ အာကာသော အပ္ပမတ္တကောဝ အဇဋာကာသံ ဥပါဒါယာတိ။ တေ ဟိ ဖဿာဒီသု ဓမ္မေသု ဧကဓမ္မမ္ပိ သဗ္ဗာကာရတော ဗုဇ္ဈိတုံ နသက္ကောန္တီတိ။ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ပန အဝိသယော နာမ နတ္ထိ, ယတ္ထ တေ ဝိပရီတံ ဗုဇ္ဈေယျုံ။ တေ ဟိ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အနန္တာသု စ လောကဓာတူသု တိယဒ္ဓဂတေ အဒ္ဓမုတ္တကေ စ ဓမ္မေ ဟတ္ထမဏိကေ ဝိယ သမသမေ ကတွာ ဗုဇ္ဈန္တိ။ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ သဗ္ဗာကာရေန ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဉာဏမုခေ အာပါတ မာဂစ္ဆန္တီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဉာဏမုခေတိ သဗ္ဗညုံမဟာဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယာဟ။ တတ္ထ ဟိ တေ ဓမ္မာ ဗောဓိမဏ္ဍေ သဗ္ဗံ အဘိဓမ္မံ သမ္မသနတော ပဋ္ဌာယ နိစ္စကာလံ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ။ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ ပန ယတ္တကေ ဓမ္မေ ဝိစာရေတုံ ဣစ္ဆန္တိ။ တတ္တကေ ဓမ္မေ အာဝဇ္ဇနာယ ဝိသုံ ကတွာ အာဝဇ္ဇိတွာ ဝိစာရေန္တီတိ။ နနု ဓမ္မာ မဟန္တာ ဘဝင်္ဂံ ပရိတ္တကန္တိ န စောဒေတဗ္ဗမေတံ။ အရူပဓမ္မာနဉှိ ပရမုက္ကံသပတ္တာနံ ဧသ အာနုဘာဝေါတိ။ သံသဒ္ဒေါ ပန သာမန္တိ ဧတဿ အတ္ထေ ဥပသဂ္ဂေါ။ သော ဘဂဝတော ပဋိဝေဓဓမ္မေသု အနာစရိယကတံ ဒီပေတိ။ န မေ အာစရိယော အတ္ထီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ နနု ဘဂဝတော တတီယစတုတ္ထာရုပ္ပ သမာပတ္တိယော အာဠာရုဒကမူလိကာတိ။ သစ္စံ။ တာ ပန အနလင်္ကရိတွာ လဒ္ဓမတ္တာဝ ဟုတွာ ဆဍ္ဍိတတ္တာ ပစ္ဆာ ဗုဇ္ဈနကြိယာယ ပါဒကမတ္တာပိ နဟောန္တိ။ ကုတော ပဋိဝေဓဓမ္မာတိ။ တသ္မာ တာ ဘဂဝတော ဗုဒ္ဓဘာဝေ သာစရိယကတံ န သာဓေန္တီတိ။ အယမေတ္ထ ပါဠိ အနုဂတော အတ္ထော။ ယထာဟ –

တတ္ထ ကတမော စ ပုဂ္ဂလော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။ ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု သာမံ သစ္စာနိ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိ။ တတ္ထ စ သဗ္ဗညုတံ ပါပုဏာတိ။ ဗလေသု စ ဝသိဘာဝံ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ။

တတ္ထာတိ နိမိတ္တေ ဘုမ္မံ။ ဗလေသူတိ ဒသဗလ ဉာဏေသု။ ဝသိဘာဝန္တိ ဣဿရဘာဝံ။ ဧတ္ထစ ပုဗ္ဗေ။ လ။ သာမန္တိဧတေန သံသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိအာဒိနာ [သမ္မာသဒ္ဒဿအတ္ထန္တိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဒံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇။)

֍ * ၅။ ဣဒါနိ ထေရော အတ္တနော ဝန္ဒနံ သုဋ္ဌုဗလဝံ ကရောန္တော အတုလန္တိ အာဟ။ အနေကဂုဏပဒဝိသယာ ဟိ ဝန္ဒနာ သုဋ္ဌုတရံ ဗလဝတီ ဟောတီတိ။ နနု ဧကဂုဏပဒဝိသယာပိ ဝန္ဒနာ အန္တရာ ယနီဝါရဏေသမတ္ထာ သိယာတိ ကိံ ဒုတီယေနာတိ။ န န သမတ္ထာ။ ဝိညုဇာတိကာ ပန သတ္ထုဂုဏတ္ထောမနေ မတ္တကာရိနော နာမ န ဟောန္တိ။ ထေရော စ တေသံ အညတရော။ တွံ ပန အဝိညုဇာတိကော။ တသ္မာ မတ္တံ ကရောန္တော စောဒေသီတိ။ အပိစ။ န ကေဝလံ အန္တရာ ယနီဝါရဏမေဝ ဝန္ဒနာယ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ ဟောတိ။ အထခေါ ပညာပါဋဝါဒိအတ္ထောပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောယေဝ။ သောပိ ဟိ အနာယာသေန ဂန္ထ နိဋ္ဌာနဿ ဂန္ထပါရိသုဒ္ဓိယာ စ ပစ္စယော ဟောတီတိ။ အနုဿတိဋ္ဌာနေသု ဟိ စိတ္တဘာဝနာ စိတ္တသမာဓာနာဝဟာ ဟောတိ။ စိတ္တ သမာဓာနေ စ သတိ ပညာတိက္ခာသူရာ ဟုတွာ ပဟတိ။ သမာဟိတော ဘိက္ခဝေ ယထာဘူတံ ပဇာနာတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တဒတ္ထာယပိ အတ္တနော ဝန္ဒနာ သုဋ္ဌု ဗလဝတီ ကာတဗ္ဗာယေဝါတိ။

[၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ယထာဝုတ္တဝစနတ္ထ ယောဂေပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသဒ္ဒဿ ဘဂဝတိ သမညာဝသေန ပဝတ္တတ္တာ အတုလန္တိ ဣမိနာ ဝိသေ သေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

မဟန္တဉှိ သတ္ထုဂုဏပဒါနံ မဇ္ဈေ ဧတံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဒံ, စန္ဒော ဝိယ တာရကာနံ မဇ္ဈေ။ တသ္မာ တံ သဘာဝနိရုတ္တိံ ဇာနန္တာနံသန္တိကေ ဘာဝတ္ထသုညံ သတ္ထုသမညာမတ္တံ ဘဝိတုံ နာရဟတိ။ အညေသံ ပန ပဒသဟဿံ ဝုစ္စမာနံပိ သတ္ထု သမညာမတ္တမေဝ သမ္ပဇ္ဇတီတိ။ တုလယိတဗ္ဗော အညေန သဟ ပမိတဗ္ဗောတိ တုလော။ န တုလော အတုလော, နတ္ထိတုလော သဒိသော ဧတဿာတိ ဝါ အတုလော။ ဘဂဝါ။ န ဟိ အတ္ထိ ဘဂဝတော အတ္တနာ သဒိသော ကောစိ လောကသ္မိန္တိ။ ယထာဟ –

န မေ အာစရိယော အတ္ထိ၊ သဒိသော မေ န ဝိဇ္ဇတိ။

သဒေဝကသ္မိံ လောကသ္မိံ၊ နတ္ထိ မေ ပဋိပုဂ္ဂလောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈။)

အနစ္ဆရိယဉ္စေတံ, ယံ ဗုဒ္ဓဘူတဿ အတုလတ္တံ။ သမ္ပတိဇာတဿပိ ပနဿ အတုလတာ ပညာယတိ။ တဒါ ဟိ မဟာပုရိသော သမ္ပတိဇာတောဝ သမာနော ပုရတ္ထိမဒိသာဘိမုခေါ အဋ္ဌာသိ။ တသ္မိံ ဒိသာ ဘာဂေ အနန္တာနိ စက္ကဝါဠာနိ ဧကင်္ဂဏာနိ အဟေသုံ။ တေသု ဌိတာ ဒေဝဗြဟ္မာနော မဟာပုရိသ ဣဓ တုမှေဟိ သဒိသော နတ္ထိ။ ကုတော ဥတ္တရိတရောတိ ပရမာယ ပုဇာယ ပူဇေသုံ။ ဧဝံ သေသဒိသာသုပိ။ တဒါ မဟာပုရိသော အတ္တနော သဗ္ဗလောကဂ္ဂဘာဝံ ဉတွာ အဂ္ဂေါဟမသ္မိ လောကဿ, သေဋ္ဌောဟမသ္မိလောကဿ, ဇေဋ္ဌောဟမသ္မိလောကဿ အယမန္တိ မာဇာတိ, နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါတိ ဧဝံ အဆမ္ဘိဝါစံ နိစ္ဆာရေသီတိ။ ဣဒံပိ အနစ္ဆရိယံ, ယံ ပစ္ဆိမဘဝံ ပတ္တဿ အတုလတ္တံ။ ယဒါ ပန သော သုမေဓဘူတော ဒီပင်္ကရဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ နိယတဗျာကရဏံ ဂဏှိ။ တဒါပိ ထပေတွာ ဒီပင်္ကရသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပါရမိတာဂုဏေဟိ တေန သဒိသော ကောစိ နတ္ထေဝ။ နတ္ထိဘာဝေါစဿ တဒါ ပဝတ္တေ ဟိ ဒသသဟဿိလောကဓာတုကမ္ပနာဒီဟိ အသာဓာရဏပါဋိဟာရိယေဟိ ဒီပေတဗ္ဗော။ တာနိ ဟိ ပစ္စေကဗောဓိသတ္တာနံ သတသဟဿံပိ ပဝတ္တေတုံ န သက္ခိဿတိယေဝ။ ကုတော သာဝကဗောဓိ သတ္တာနန္တိ။ တေနေဝ ဟိ တဒါ ပဝတ္တိပါရမိပဝိစယညာဏံ အတ္တနော ဝိသယေ သဗ္ဗညုထညာဏဂတိကန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ သာဝကဗောဓိသတ္တာပိ ဟိ ယတော ပဋ္ဌာယ အတ္တနော ဗောဓိယာ အနုရူပေ သမ္ဘာရဓမ္မေ သယမေဝ ဇာနိတုံ သက္ကောန္တိ။ တတော ပဋ္ဌာယ အနိဝတ္တိဓမ္မာ ဟုတွာ ဝတ္တာနုသာရိမဟာပုထုဇ္ဇနဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ ဗောဓိသတ္တဘူမိံ ဩက္ကန္တာ ဟောန္တိ။ ဧကေန ပရိယာယေန နိယတာ သမ္ဗောဓိပရာယနာ စ နာမ ဟောန္တိ။ တဒါ ဧဝ ဗုဒ္ဓါနံ သမ္မုခိဘာဝေ သတိ နိယတဗျာကရဏံ လဘန္တိ။ သဗ္ဗညု ဗောဓိသတ္တ ပစ္စေကဗောဓိသတ္တေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။

[၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

သမိတတ္ထေ ယျကာရဿ အကာရဿ ဝါ ဝသေန ဧတံ သိဒ္ဓန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉။)

န ဟိ တုလသဒ္ဒေါ ဓာတုသိဒ္ဓါ ကမ္မသာဓနော စ ဘဝိတုံ န ယုတ္တော။ တုလယိတုံ အသက္ကုဏေယျောတိ အတုလော။ အပ္ပမေ ယျောတိ ဟိ ဋီကာယံ ဝုတ္တံ။ ဧတေန တုလသဒ္ဒေါ ကမ္မသာဓနောတိ ဒိပေတိ။ ဧဝဉ္စ သတိ ကမ္မသာဓနေနေဝ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတော ကိံ တတော သမိတတ္ထေ ယျကာရဿအကာရဿ ဝါ စိန္တာယာတိ။ ဝတ္တိစ္ဆာနုဂတော သဒ္ဒပ္ပယောဂေါတိ ကတွာ ဧတံ ဝုတ္တန္တိ စေ။ န။ ယထာ သုတံ ယုတ္တံ ဝဇ္ဇေတွာ အဿုတဿ ပရိကပ္ပနာယ ပယော ဇနာဘာဝတောတိ။ [အတုလ ပဒံ]

֍ * ၆။ ဣမေဟိ ပန ဒွီဟိ ပဒေဟိ သတ္ထု တိဿော သမ္ပဒါ ဝိဘာ ဝိတာ ဟောန္တိ။ ဟေတုသမ္ပဒါ ဖလသမ္ပဒါ သတ္တုပကာရသမ္ပဒါစာတိ။ တတ္ထ သတ္ထု မဟာကရုဏာ သမင်္ဂိတာ ဗောဓိသမ္ဘာရသမ္ဘရဏဉ္စ ဟေတုသမ္ပဒါနာမ။ ဗောဓိမဏ္ဍေ ပဝတ္တိတာ စတုဝီသတိ ကောဋိသဘသဟဿသင်္ခါ မဟာဝဇိရညာဏသင်္ခါတာ သဗ္ဗညုမဟာ ဝိပဿနာပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟိတာ။ သာ ဟိ မဟာဗောဓိယာ ပဒဋ္ဌာန ဘူတာတိ။ ပဟာန သမ္ပဒါယမေဝ ဝါ သာ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဖလသမ္ပဒါ စတုဗ္ဗိဓာ ပဟာနသမ္ပဒါ ဉာဏသမ္ပဒါ အာနုဘာဝသမ္ပဒါ ရူပကာယသမ္ပဒါ စာတိ။ တတ္ထ သဟ ဝါသနာယ ကိလေသပ္ပဟာနံ ပဟာနသမ္ပဒါ နာမ။ ပဟာနဿ သဗ္ဗပါရိပူရိတာတိ အတ္ထော။ အတ္ထတော ပန အရိယမဂ္ဂေါ, အဂ္ဂမဂ္ဂညာဏမေဝ ဝါ။ သဗ္ဗညုတ ညာဏ ဒသဗလညာဏာဒီနိ ဉာဏသမ္ပဒါ။

[၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဧတာသု ဒွီသု သမ္ပဒါသု ဉာဏသမ္ပဒါ ပထမံ ဝုတ္တာ, တတော ပဟာနသမ္ပဒါ။ ပဟာနသမ္ပဒါယေဝ ပန ပထမံ ဝတ္တဗ္ဗာ။ သာ ဟိ ဉာဏသမ္ပဒါယပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတာ ပစ္စယဘူတာ စ။ မဟာဋီကာယဉ္စ သာယေဝ ပထမံ ဝုတ္တာတိ။

[၈] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘သဗ္ဗညုတညာဏပဒဋ္ဌာနံ အဂ္ဂမဂ္ဂညာဏ’’န္တိ ဉာဏသမ္ပဒါယံ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။

အဂ္ဂမဂ္ဂညာဏဉှိ ပဟာနသမ္ပဒါ ဧဝ ဘဝိတုံ အရဟတိ။ န ဟိ မဂ္ဂညာဏတော အညာ ပဟာနသမ္ပဒါနာမ အတ္ထီတိ။ ယဉ္စ ကောစိ ဝဒေယျ မဂ္ဂညာဏံ ဉာဏဉ္စ ဟောတိ ပဟာနဉ္စ။ တသ္မာ ဥဘယတ္ထ ဝတ္တုံ ယုတ္တန္တိ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ သတိ သမ္ပဒါသင်္ကရော ဟောတီတိ။

[၉] တထာ ဝိဘာဝနိယံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀။)

ဉာဏသမ္ပဒါယံ သဗ္ဗညုတညာဏံ သဗ္ဗပထမံ ဝတ္တဗ္ဗံပိ န ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

နနု ‘‘တမ္မူလကာနိ စ ဒသဗလာဒိ ညာဏာနီ’’တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန သဗ္ဗညုတညာဏံပိ ဂဟိတန္တိ စေ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ အပ္ပဓာနံ သရူပတော နိဒ္ဒိသိတွာ ပဓာနံ ပါကဋံ အာဒိသဒ္ဒေန ဂဟိတန္တိ ဉာယာဂတံ ဟောတီတိ။ အစိန္တေယျာနုဘာဝေဟိ သီလာ ဒိဂုဏေဟိ ဣဒ္ဓိ ဓမ္မေဟိ စ သမ္ပဒါ အာနုဘာဝသမ္ပဒါ။ လက္ခဏာ နုဗျဉ္ဇနပ္ပဋိမဏ္ဍိတဿ ရူပကာယဿ သမ္ပတ္တိ ရူပကာယသမ္ပဒါ။ သတ္တုပကာရောဒုဝိဓော အာသယသမ္ပဒါ, ပယောဂသမ္ပဒါ စ။ အဇ္ဈာသယဿ ဥဠာရတာ ကာယဝစီပယောဂဿ စ ပရိသုဒ္ဓတာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဒေဝဒတ္တာဒီသု ဝိရောဓိသတ္တေသုပိ နိစ္စံ ဟိတဇ္ဈာသယတာ အာသယ သမ္ပဒါ။ လောကေ အဘိညာတာနံ ရာဇူနံ ရာဇမဟာမတ္တာနံ သေဋ္ဌိ ဂဟပတီနံ ဒေဝရာဇူနမ္ပိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တဿ လာဘသက္ကာရာဒိ နိရပေက္ခတာဝသေန ဒေသနာပယောဂသုဒ္ဓိ ပယောဂသမ္ပဒါ။ တတ္ထ ဒွေ ပဟာနဉာဏသမ္ပဒါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓပဒေန ဝိဘာဝိတာ။ ဒွီဟိ အာနု ဘာဝရူပကာယသမ္ပဒါဟိ သဟ ဒွေ သတ္တုပကာရသမ္ပဒါ အတုလပဒေန။ ဟေတုသမ္ပဒါ ပန ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ သာမတ္ထိယတော ဝိဘာဝိတာ။ န ဟိ တာဒိသိယာ ဟေတုသမ္ပဒါယ ဝိနာ ဣတရာသံ ပဝတ္တိ အတ္ထီတိ။ [သမ္ပဒါ]

֍ * ၇။ ပုနပိ ထေရော အတ္တနော ဝန္ဒနံ ဗလဝတရံ ကရောန္တော သသဒ္ဓမ္မဂဏုတ္တမန္တိ အာဟ။ ဧတေန ဓမ္မသံဃာနံပိ ဝန္ဒနာ ကတာ ဟောတိ။ ဒူရတောဟံ နမဿိဿံ, သသံဃံ လောကနာယကန္တိ ဟိ ဝုတ္တေ သံဃဿပိ နမနကြိယာပတ္တိ သဟသဒ္ဒေန ဝိညာယတိ။ ဧဝ မိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ နမဿိဿန္တိ နမဿိံ။

[၁၀] ယမ္ပန ဝိဘာဝနိယံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁။)

‘‘ဂုဏီဘူတာနံပိ ဟိ ဓမ္မသံဃာနံ အဘိဝါဒေတဗ္ဗ ဘာဝေါ သဟယောဂေန ဝိညာယတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဘိဝါဒေတဗ္ဗ ဘာဝေါတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ အဘိဝါဒိတဘာဝေါတိ ပန အဘိဝါဒနန္တိ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ သတိ ဣဓ အဓိပ္ပေတဿ ကြိယာ သမဝါယဿ သိဒ္ဓတ္တာ ဓမ္မသံဃာနံပိ ထေရဿ ဝန္ဒနာ ကြိယာပတ္တိ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ ဣတရထာ တဗ္ဗပစ္စယဿ အရဟတ္ထဒီပနတော အဘိဝါဒနာ ရဟတာ သင်္ခါတ ဂုဏသမဝါယော ဝုတ္တော သိယာ။ သောစ ဣဓ နာဓိပ္ပေတော။ အတ္တနော နိဒဿနေန စ သဟ န သမေတိ သပုတ္တဒါရော အာဂတောတိ။

အပိစ ထေရော ဣမံ ဂန္ထံ ရစယိဿာမီတိ ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ တီဏိ ရတနာနိ ဝန္ဒိ, အထ တံ အတ္တနော ဝန္ဒနံ ဂန္ထပ္ပဋိညာယ သဟ ဃဋေတွာ ဒဿေန္တော ဣမံ ဂါထံ ရစယီတိပိ န န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တထာဟိ အဘိဝါဒိယာတိ ဝုတ္တံ။ န အဘိဝါဒိယာမီတိ။ ဧသနယော အညတ္ထပိ။ တတ္ထ သဒ္ဓမ္မေန စ ဂဏုတ္တမေန စ အတ္တနာ နိမ္မိတေန သကလလောကဿ သရဏဘူတေန သဟ ဝတ္တတီတိ သသဒ္ဓမ္မ ဂဏုတ္တမော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ။ န ဟိ ပရနိမ္မိတေန သဒ္ဓမ္မေန ဂဏုတ္တမေန စ သဟိတာ သာဝကာ သသဒ္ဓမ္မာတိ စ သဂဏုတ္တမာတိ စ ဝုစ္စန္တိ။ န စ အတ္တနောဧဝ သရဏဘူတေန သဒ္ဓမ္မေန သဗြဟ္မစာရိဂဏုတ္တမေန စ သဟိတာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ တထာ ထောမနံ အရဟန္တီတိ, တသ္မာ ဣဒံပိ သတ္ထု အသာဓာရဏဂုဏပဒမေဝ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂။)

တတ္ထ ဓာရေတီတိ ဓမ္မော။ ကေ ဓာရေတိ, အတ္တာနံ ဓာရေန္တေ။ ဓမ္မော ဟဝေ ရက္ခတိ ဓမ္မစာရိန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ကထဉ္စ ဓာရေတိ, စတူသု အပါယေသု ဝဋ္ဋဒုက္ခေသုစ အပတမာနေ ကရောန္တော။ ကိဉ္စ ဓာရဏံနာမ, ယေသံ ဝသေန သတ္တာ အပါယေသုဝါ ဝဋ္ဋဒုက္ခေသုဝါ ပတန္တိ, တေသံ ကိလေသာနံ ဧကဒေသေနဝါ သဗ္ဗသောဝါ သမုစ္ဆိန္ဒနံ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ စတ္တာရော အရိယမဂ္ဂါ နိဗ္ဗာနဉ္စ နိပ္ပရိယာယတော ဓမ္မောနာမ။ အရိယမဂ္ဂါ ဟိ ကိလေသေ သမုစ္ဆိန္ဒန္တာ နိဗ္ဗာနေန သဟေဝ ဟုတွာ သမုစ္ဆိန္ဒန္တိ။ န ဝိနာတိ, တသ္မာ တေယေဝ ပဉ္စ ဧကန္တတော ဓမ္မောနာမာတိ။ ပရိယတ္တိဓမ္မော ပန ဓာရဏုပါယောယေဝ ဟောတိ။ စတ္တာရိ သာမညဖလာနိစ ဓာရဏဖလာနိယေဝ ဟောန္တိ, ကိလေသာနံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝသေန ပဝတ္တတ္တာ ဓာရဏာနုကူလပ္ပဝတ္တာနိ စ။ တသ္မာ ဧတေ ပဉ္စ ပရိယာယဓမ္မာယေဝါတိ။ အထဝါ, ဓာရီယတီတိ ဓမ္မော။ ဓာရဏာရဟောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယော ဟိ ဓာရေန္တံ ဧကန္တေန ဒုက္ခတော မောစေတိ။ အဂ္ဂသုခေစ ပတိဋ္ဌာပေတိ။ သောယေဝ ဓာရဏာရဟတ္တာ ဣဓ ဓမ္မောနာမာတိ။ ကောပန သောတိ, ယထာ ပုတ္တဓမ္မာယေဝ။ တေဟိ ကေစိ ဘာဝနာ ဝသေန ကေစိ သစ္ဆိကိရိယဝသေန ကေစိ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဝသေန ကေစိ ဥဂ္ဂဟ ဓာရဏဝသေန ဓာရီယန္တိ။ တေ စ ဧဝံ ဓာရီယမာနာ ဓာရေန္တံ ယထာရဟံ အပါယဒုက္ခတော ဝဋ္ဋဒုက္ခတောစ မောစေန္တိ, အဂ္ဂေစ ဖလသုခေဝါ နိဗ္ဗာနသုခေဝါ ပတိဋ္ဌာပေန္တီတိ။ ဓာရေန္တိဝါ သပ္ပုရိသာဇနာ အပါယေသု ဝဋ္ဋဒုက္ခေသုစ အတ္တာနံ အပတ မာနံ ဝဟန္တိ ဧတေနာတိ ဓမ္မော။ ဓရန္တိဝါ ဧတ္ထ ဓမ္မဒီပါ ဓမ္မပ္ပဋိသရဏာ ဇနာ လဒ္ဓပ္ပတိဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ ဓမ္မောတိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဓမ္မော ဒသဝိဓောဝ ဝုတ္တော။ နနု ပဋိပတ္တိဓမ္မေန သဟ ဧကာဒသဝိဓောဝ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ သစ္စံ။ သောပန ပဋိပတ္တိဓမ္မော မဂ္ဂဿ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပဒါဧဝ ဟောတီတိ ပုဗ္ဗစေတနာ ဝိယ ဒါနေ မဂ္ဂေ ဧဝ သော သင်္ဂဟိတော။ တသ္မာ ဓမ္မော ဒသဝိဓောဝ သဗ္ဗတ္ထ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃။)

အပိစ, ယဒဂ္ဂေန ပရိယတ္တိဓမ္မော ဣဓ ဓမ္မသ္မိံ သင်္ဂဟိတော။ တဒဂ္ဂေန ပရိယတ္တိဓာရကောပိ သံဃေ ဝန္ဒနေယျေ သင်္ဂဟိတောတိ ယုတ္တော။ ယဒဂ္ဂေနစ ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကော သံဃေ သေက္ခေသု သင်္ဂဟိတော။ တဒဂ္ဂေန တဿ ကလျာဏဟေတုဘူတော ပဋိပတ္တိ ဓမ္မောပိ ဓမ္မေ ဝန္ဒနေယျေ သင်္ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သော ဟိ ပုထုဇ္ဇနဘူတောပိ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ သေခေ သောတာပတ္တိ ဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နေ သင်္ဂဟိတော။ တေ ပန ဓမ္မာ သေက္ခေ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ အသင်္ဂဟိတာတိ နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ ယေ ဝဒန္တိ သံဃံ သရဏံ ဂစ္ဆာမီတိ, ဧတ္ထ ပုထုဇ္ဇန ကလျာဏကော သံဃေ အသင်္ဂဟိတော။ န ဟိ တံသရဏံ ဂစ္ဆန္တဿ သရဏဂမနံ သမ္ပဇ္ဇတီတိ။ တေသံ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ ပန ဝတ္တဗ္ဗော, ယော ဝေါ အာနန္ဒ မယာ ဓမ္မောစ ဝိနယောစ ဒေသိတော ပညတ္တော, သော ဝေါ မမစ္စယေန သတ္ထာတိ ဧဝံ သတ္ထုဌာနေ ထပေတွာ ဘဂဝတာ သံဝဏ္ဏိတော ပရိယတ္တိဓမ္မော ဓမ္မသရဏေ သင်္ဂဟိတောတိ ယုတ္တော, တံ ဓာရေန္တောပန ကလျာဏပ္ပဋိပတ္တိယံ ဌိတောပိ အတ္ထိ။ အဋ္ဌိတောပိ အတ္ထိ။ ယော အဋ္ဌိတော, သော အတ္တနောပိ သရဏံ နဟောတိ။ ကုတော ပရဿ။ သတ္ထာရာ စ အနေကေသု သုတ္တသဟဿေသု သော ဂရဟိတော။ တသ္မာ သော သံဃသရဏေ အသင်္ဂဟိတော။ ဣတရောဝ သင်္ဂဟိတောတိ ယုတ္တောတိ။

သန္တာနံ ဓမ္မောတိ သဒ္ဓမ္မော။ သမိတကိလေသာနံ တတောယေဝ ပသတ္ထာနံ ပူဇိတာနံ သပ္ပုရိသာနံ ပဏ္ဍိတာနဉ္စ ဓမ္မောတိ အတ္ထော။ ယောစ သန္တာနံ ဓမ္မော, သောပိ ဧကန္တေန သန္တောယေဝ ဟောတီတိ သန္တော ဓမ္မောတိပိ သဒ္ဓမ္မော။ ပသတ္ထော ပူဇိတော ဓမ္မောတိ အတ္ထော။ သစ္စော ဝါ။ အယဉှိ အညတိတ္ထိယဓမ္မော ဝိယ ဓာရေန္တံ နဝိသံဝါဒေတိ။ သော ဟိ အယံ မေ ဟိတောတိ ဓာရေန္တဿ အဟိတောယေဝ သမ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ ပန တထာဓာရေန္တဿ ဟိတောယေဝ သမ္ပဇ္ဇတီတိ။ [သဒ္ဓမ္မပဒံ]။ ဂဏုတ္တမပဒေ လောကေ သမာန ဒိဋ္ဌိသီလာနံ သဟဓမ္မိကာနံ သမူဟော ဂဏောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန ဥတ္တမေဟိ သီလာဒိဂုဏေဟိ ယုတ္တော ဘဂဝတော သာဝကသံဃော ဥတ္တမောစ သော ဂဏောစာတိ အတ္ထေန ဥတ္တမဂဏောနာမ။ သောယေဝ ဣဓ ဂဏုတ္တမောတိ ဝုစ္စတိ ယထာ မုနိသေဋ္ဌော မုနိဝရောတိ။

[၁၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဂဏာနံ ဂဏေသုဝါ ဒေဝမနုဿာဒိသမူဟေသု ဥတ္တမော ဂဏုတ္တမော’’တိ စ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄။)

ဧတသ္မိဉှိ အတ္ထေ သတိ ဥတ္တမသဒ္ဒေါ ပဓာနဘူတော ဟောတိ။ သောစ ဂုဏမှိယေဝ ပဝတ္တတီတိ တေန ဣဓ အရိယသံဃော ဝုတ္တောတိ နသိဇ္ဈတီတိ။ ဧတ္ထစ ဂဏောတိ သံဃောယေဝ ဝုစ္စတိ။ သောစ သံဃော ဒုဝိဓော သမ္မုတိသံဃော, ဒက္ခိဏေယျသံဃောတိ။ တတ္ထ သမဂ္ဂေန သံဃေန ကတံ ဥပသမ္ပဒါကမ္မံ သမ္မုတိနာမ။ တာယ သမ္မုတိယာ ဥပသမ္ပန္နဘူမိံ ပတွာ ဌိတော ဘိက္ခုသံဃော သမ္မုတိသံဃောနာမ။ သော ဝိနယကမ္မေသု ပသိဒ္ဓါ။ ဒက္ခိဏေယျသံဃော နာမ အဋ္ဌ အရိယပုဂ္ဂလသမူဟော။ သောပန ကိဉ္စာပိ သမ္မုတိသံဃေပိ အန္တောဂဓောယေဝ ဟောတိ။ တထာပိ သရဏဂမန ဝန္ဒနာ မာန ပူဇာသက္ကာရာနုဿတိဋ္ဌာနေသု အနုတ္တရ ပုညက္ခေတ္တ ဝိသေ သပရိဂ္ဂဟတ္ထံ ဘဂဝတာ တထာ တထာ သံဝဏ္ဏေတွာ သော ဝိသုံ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပုထုဇ္ဇနသံဃောဟိ ပုညက္ခေတ္တံ သမာနောပိ အနုတ္တရံ ပုညက္ခေတ္တံ နဟောတိ။ ကသ္မာ။ သာလိက္ခေတ္တေ တိဏာနံ ဝိယ ခေတ္တဒုဋ္ဌာနံ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယာနံ သဗ္ဘာဝါတိ။ ပုညက္ခေတ္တဘာဝေါ ပနဿ ပုရိမေ သဒ္ဓမ္မပဒေ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ [သသဒ္ဓမ္မဂဏုတ္တမပဒံ]

֍ * ၈။ အဘိဝါဒိယာတိ ဝိသေသတော ဝန္ဒိတွာ။ ဧတ္ထ စ အယံ လောကေ သီလာဒိဂုဏယုတ္တော သေဋ္ဌော ဝန္ဒနေယျောတိ ဧဝံ သေဋ္ဌ စိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ ဝန္ဒန္တော ဝိသေသတော ဝန္ဒတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဝန္ဒနာ ပန တိဝိဓာ ကာယဝန္ဒနာဒိဝသေန။ ယထာဟ –

တိဿော ဣမာ ဘိက္ခဝေ ဝန္ဒနာ, ကတမာ တိဿော။ ကာယေန ဝန္ဒတိ, ဝါစာယ ဝန္ဒတိ, မနသာ ဝန္ဒတီတိ။

တတ္ထ သေဋ္ဌစိတ္တံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတွာ ဇာဏုဒွယ ကပ္ပရဒွယ နလာဋ သင်္ခါတာနိ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ ဘူမိယံ ပတိဋ္ဌာပေတွာ ဝန္ဒနေယျာနံ အဘိမုခံ နိပ္ပဇ္ဇန္တော ကာယေန ဝန္ဒတိနာမ။ ယံ သန္ဓာယ ပဉ္စပ္ပတိဋ္ဌိတေန ဝန္ဒိတွာတိ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ ယာယစ အဝန္ဒိယဋ္ဌာနေသု ဝန္ဒန္တဿ အာပတ္တိ ဟောတီတိ။ ဂုဏပဒါနိ ဝါစာယ ပဝတ္တေန္တော ဝါစာယ ဝန္ဒတိနာမ။ နမော ဗုဒ္ဓဿ, နမတ္ထု ဗုဒ္ဓဿ, နမော ဝိမုတ္တိယာ, နမော ဝိမုတ္တာနံ, ဝိပဿိဿ နမတ္ထူတိ ဧဝမာဒီသုပိ ဝါစာ ဝန္ဒနာယေဝ။ ဂုဏပဒါနိ အနုဂန္တွာ ဂုဏေ အနုဿရန္တော မနသာ ဝန္ဒတိနာမာတိ။

֍ * ၉။ ဘာသိဿန္တိ ကထေဿာမိ။ ကာမဉ္စ ထေရော ဣမံ သင်္ဂဟံ ရစယန္တော ပေါတ္ထကာရုဠှံ ကတွာဝ ရစယိဿတိ။ ဂန္ထကမ္မံ နာမ ဝါစာကမ္မေသု ပသိဒ္ဓန္တိ ကတွာ ဘာသိဿန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅။)

֍ * ၁၀။ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟန္တိ ပဒေ အဘိဓမ္မေ ဝုတ္တာ အတ္ထာ အဘိဓမ္မတ္ထာ။ တေ သင်္ဂယှန္တိ ဧတ္ထ ဧတေနာတိဝါ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟော။ သင်္ဂယှန္တိတိစ ထေရေန သံခိပိတွာ ဂယှန္တိ ကထီယန္တီတိ အတ္ထော။ အဘိဓမ္မေတိ စေတ္ထ အဘိအတိရေကော အဘိဝိသေ သောစ ဓမ္မော အဘိဓမ္မော။ ဓမ္မောတိ စ ဝိနယပါဠိတော အညံပါဠိ ဒွယံ ဝုစ္စတိ။ ယော ဝေါ အာနန္ဒ မယာ ဓမ္မောစ ဝိနယောစ ဒေသိတော ပညတ္တောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တဉ္စ ပါဠိဒွယံ အာဏာဝိဓာနသင်္ခါတံ ဝိနယန ကိစ္စံ ဝဇ္ဇေတွာ ကုသလာဒိကေ ယထာပဝတ္တေ ပရမတ္ထဓမ္မေ ဧဝ ဒီပေတီတိ။ ဧဝံ ဒီပေန္တေသုစ တေသု ဒွီသု ဓမ္မေသု ယော ဣတရတော အတိရေကောစ ဟောတိ ဝိသေသောစ။ အယမေဝ အဘိဓမ္မော နာမ။ ဣတရောပန ဓမ္မောယေဝ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဓမ္မော အဘိဓမ္မော ဝိနယော အဘိဝိနယောတိ ဣဒံ စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဓမ္မောနာမ သုတ္တန္တပိဋကံ။ အဘိဓမ္မောနာမ ယတ္တပကရဏာနိ။ ဝိနယောနာမ ဥဘတော ဝိဘင်္ဂေါ, အဘိဝိနယောနာမ ခန္ဓကပရိဝါရာတိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။ အတိရေကဝိသေသတာ စေတ္ထ ကုသလာဒိ ဝသေန ခန္ဓာဒိဝသေန သင်္ဂဟာဒိဝသေန တထာ တထာ ဒေသေတဗ္ဗပ္ပကာရာနံ အနဝသေသဝိဘတ္တိဝသေနဝါ သုဒ္ဓဓမ္မာဓိဋ္ဌာန ဒေသနာပဝတ္တိဝသေနဝါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယတော သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ ဣမံ အဘိဓမ္မဒေသနံ ဒေဝေသုဧဝ ဒေသေန္တိ။ န ဟိ မနုဿာ ဧဝရူပံ တယော မာသေ နိရန္တရံ ပဝတ္တနယောဂျံ ကထာမဂ္ဂံ ဧကေန ဣရိယာပထေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပရိယောသာနံ ပါပေတွာ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ သက္ကောန္တိ, နစ ဧဝ ရူပေါ ဧကမာတိကာနုဗန္ဓော ကထာမဂ္ဂေါ နာနာခဏေသု နာနာဇနာနံ ဒေသေတုံ သက္ကုဏေယျော ဟောတီတိ။ ကေစိပန ဝိနယပါဠိတောပိ အဘိရေကဝိသေသတံ တဿ ဝဏ္ဏေန္တိ။ တံ အဋ္ဌသာလိနိယာ န သမေတိ။ တတ္ထ ဟိ ဓမ္မနာမိကာနံ ဒွိန္နံ ပါဠီနံ မဇ္ဈေဧဝ အယံ အတိရေကဝိသေသတာ ဝိစာရိတာ။ နစ ယုဇ္ဇတိ ဝိနယေန သဟ တထာ ဝိစာရေတုံ အသမာနကိစ္စဝိသယတ္တာ။ ဝိနယော ဟိ ကာယဝါစာနံ ဝိနယနကိစ္စော, အဇ္ဈာစာရဝိသယောစ။ ဓမ္မော ပန ဓမ္မဝိဘာဂကိစ္စော ဓမ္မပ္ပဝတ္တိ ဝိသယောစာတိ။ ကေစိပန ဝဒန္တိ ဧဝံ သန္တေပိ ဝိနယော ဧဝ သဗ္ဗဇေဋ္ဌကော သိယာ။ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေန္တဿ ဟိ ပါစိတ္တိယာပတ္တိ ဟောတိ။ ဓမ္မံ ဝိဝဏ္ဏေန္တဿ ဒုက္ကဋာပတ္တိမတ္တာတိ, တံ နယုဇ္ဇတိ။ ဝိနယော ဟိ အာဏာစက္ကံ။ ဓမ္မောစ ဓမ္မစက္ကံ။ တတ္ထ ဝိနယံ ဝိဝဏ္ဏေန္တော သတ္ထု အာဏာစက္ကေ ပဟာရံ ဒေတိ။ သတ္ထရိ အဂါရဝေါ မဟန္တော ဟောတိ။ ယဿစ သတ္ထရိ အဂါရဝေါ, တဿ ဓမ္မသံဃေသု တီသု သိက္ခာသုစ အဂါရဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ တသ္မာ ဝိနယ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆။)

ဝိဝဏ္ဏနေ အာပတ္တိ မဟန္တီ ဟောတိ။ န သဗ္ဗဇေဋ္ဌကတ္တာတိ။ အပိစ, ဝိနယောနာမ သာသနဿ မူလံ။ ဝိနယေ အဋ္ဌိတေ သာသနံ နတိဋ္ဌတိ။ တသ္မာ သာသနဿ စိရဋ္ဌိတတ္ထံပိ ဝိနယဝိဝဏ္ဏနေ မဟတီ အာပတ္တိ ပညတ္တာတိ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာ နာမ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ပထမဂါထာယ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဒုတီယဂါထာ-ပရမတ္ထဒီပနီ

֍ * ၁၁။ ဧဝံ အာဒိဂါထာယတံတံ ပယောဇန သဟိတေ ပဉ္စ အတ္ထေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တေ အဘိဓမ္မတ္ထေ ဥဒ္ဒေသတော ဒဿေန္တော ဒုတီယဂါထမာဟ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ဘာသိဿံ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟန္တိ ဝုတ္တေ တသ္မိံ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပဒေ မယာ ဝုတ္တာ အဘိဓမ္မတ္ထာ သဗ္ဗထာပရမတ္ထတော စတုဓာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ -

[၁၂] ဋီကာယံ တာဝ

တတ္ထ တသ္မိံ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပကရဏေတိဝါ အဘိဓမ္မတ္ထ ပဒေတိဝါ အဘိဓမ္မေတိဝါ တသဒ္ဒတ္ထော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဝိဘာဝနိယံ ပန တသ္မိံ အဘိဓမ္မေတိ။ သဗ္ဗံ နသုန္ဒရံ။

န ဟိ အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟပကရဏေ မယာ ဝုတ္တာ အဘိဓမ္မတ္ထာတိ ယုဇ္ဇတိ။ ပကရဏံပိ ဟိ ဥပရိ ဝုစ္စမာနမေဝ ဟောတိ။ နတု ဝုတ္တံ။ ကုတော အဘိဓမ္မတ္ထာတိ။ န စ သံဝဏ္ဏနာပကရဏေသု အာဒိမှိယေဝ တာဝ တသဒ္ဒေါ အပ္ပဓာနပဒါနိ ပစ္စာမသတီတိ အတ္ထိ။ တသ္မာ အဋ္ဌသာလိနိယံ အာဒိမှိ တတ္ထ ကေန ဋ္ဌေန အဘိဓမ္မောတိ ဝါကျေဝိယ ဣဓ တသဒ္ဒတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဧဝဉှိ သတိ –

[၁၃] ဋီကာသု

သဗ္ဗထာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာပိ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇။)

သာ ဟိ ဝက္ခမာနေဟိ သဗ္ဗယာပိ ဒွါဒသ, သဗ္ဗထာပိ အဋ္ဌာရသာတိအာဒီဟိ နသမေတီတိ။ တတ္တ သဗ္ဗထာတိ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ ဝုတ္တေန ကုသလာဒိနာ သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုဓာဝ ဟောန္တိ, ဝိဘင်္ဂေ ဝိဘတ္တေ န ခန္ဓာဒိနာ သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုဓာဝ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ဓာတု ကထာယံ ဝုတ္တေနာတိအာဒိနာပိ ဝတ္တဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈။)

֍ * ၁၂။ ပရမတ္ထတောတိ ပရမတ္ထ သစ္စတော။ ဒွေ ဟိ သစ္စာနိ သမ္မုတိသစ္စံ, ပရမတ္ထသစ္စန္တိ, တတ္ထ သတ္တ ပုဂ္ဂလ အတ္တ ဇီဝါဒိကာ ပညတ္တိအတ္ထာ သဘာဝတော အဝိဇ္ဇမာနာယေဝ ဟောန္တိ။ ဓမ္မဝဝတ္ထာနညာဏရဟိတာနံပန မဟာဇနာနံ စိတ္တေ မဟန္တမဟန္တာပိ ဟုတွာ ဝိဇ္ဇမာနာဝိယ ပညာယန္တိ, တေစ မဟာဇနာ သမဂ္ဂါ ဟုတွာ တေသံ ဧကန္တေန အတ္ထိဘာဝံ ဂဟေတွာ တထာ တထာ ဝေါဟရန္တိ စေဝ သမ္ပဋိစ္ဆန္တိစ။ တသ္မာ တေ မဟာဇနေဟိ သမဂ္ဂေဟိ သမ္မတတ္တာတတောယေဝစ ဝစီသစ္စဝိရတိသစ္စာနံ ဝတ္ထုဘူတတ္တာသမ္မုတိ သစ္စန္တိ ဝုစ္စန္တိ။ တသ္မိံ သမ္မုတိသစ္စေ ဌတွာ သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇန္တာ သဗ္ဗ လောကိယသမ္ပတ္တိယောစ သဗ္ဗဗောဓိသမ္ဘာရ ဓမ္မေစ အာရာဓေန္တိ။ မိစ္ဆာပဋိပဇ္ဇန္တာ အပါယပူရကာ ဟောန္တိ။ ဧဝံ မဟန္တဉှိ သမ္မုတိ သစ္စန္တိ။ ပရမတ္ထသစ္စံ ပန ပတွာ တံ သစ္စမေဝ နဟောတိ။ တဉှိ သယံ အဝိဇ္ဇမာနံယေဝ သမာနံ မဟာဇနေ ဝိဇ္ဇမာနန္တွေဝ ဂဏှာပေတိ။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိ တိဝိဓမိစ္ဆာဒိဋ္ဌီနံ ဝတ္ထု ဟုတွာ ဗာလဇနာနံ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိယျာတုံ နဒေတိ။ ဧဝံ ဝိပရီတဉှိ သမ္မုတိသစ္စံ။ ဧဝံ မဟာသာဝဇ္ဇဉ္စာတိ။ ပရမတ္ထသစ္စံပန ဒုဝိဓံ သဘာဝသစ္စံ အရိယသစ္စန္တိ။ တတ္ထ ဓမ္မသင်္ဂဏိအာဒီသု သတ္တသု ပကရဏေသု ဝိဘတ္တာ ကုသလာဒယော ဓမ္မာ သဘာဝသစ္စံနာမ။ တေ ဟိ သယံ သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ကုသလာနာမ ဓမ္မာ အတ္ထိ သုခါနာမ ဝေဒနာ အတ္ထီတိ ဂဏှန္တေန ဝိသံဝါဒေန္တီတိ။ တံ ပန အရိယသစ္စံ ပတွာ ကိဉ္စိ အသစ္စံပိ ဟောတိယေဝ။ တထာဟိ အနုဘဝနဘေဒမတ္တံ ဥပါဒါယေဝ ဝေဒနာ သုခါ ဒုက္ခာ အဒုက္ခမသုခါတိ ဝုတ္တာ။ န သဗ္ဗာကာရတော သုခဘူတတ္တာ။ သဗ္ဗေဟိ ပန အနိစ္စတာ သင်္ခတတာဒီဟိ အနေကသတေဟိ အာကာရေဟိ သဗ္ဗာပိ ဝေဒနာ ဒုက္ခာဧဝ။ တထာ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကဋ္ဌေန ကုသလဘာဝေါပိ အကုသလံ ဥပါဒါယေဝ ဝုတ္တော။ သဗ္ဗေပိ ဟိ တေဘူမကာ ကုသလသမ္မတာ ဓမ္မာ သာသဝတာ သံကိလေသိကတာ ဩဃနိယ ယောဂနိယ ဥပါဒါနိယတာ သင်္ခါတေဟိ ဝဇ္ဇေဟိ သာဝဇ္ဇာဧဝ ဟောန္တိ။ ဒုက္ခသစ္စဘူတာနဉ္စ ဝိပါကာနံ ဇနနဋ္ဌေန ဧကန္တေန ဒုက္ခဝိပါကာဧဝ ဟောန္တိ။ အဇ္ဈတ္တတ္တိကဉ္စ သဗ္ဗလောကိယသမ္မတံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ စတုဗ္ဘူ မကဓမ္မာ ဧကန္တေန အတ္တာပိနာမ နတ္ထိ။ ကုတော အဇ္ဈတ္တာနာမ။ ဗဟိဒ္ဓါဧဝ ဟောန္တိ။ သင်္ခါရေ ပရတော ပဿာတိ ဟိ ဝုတ္တန္တိ။ အယံ နယော သေသတ္တိက ဒုကဓမ္မေသုပိ ယထာရဟံ နေတဗ္ဗော။ အရိယ သစ္စံနာမ သဗ္ဗေသံ တေဘူမကဓမ္မာနံ ဧကန္တ ဒုက္ခဘာဝေါ တဏှာယ ဧကန္တ ဒုက္ခသမုဒယ ဘာဝေါ နိဗ္ဗာနဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓ ဘာဝေါ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓမဂ္ဂဘာဝေါစာတိ။ ဣဓမေဝ ဟိ ပရိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓီနံ အရိယာနံ ဉာဏေ အစလမာနံ သဗ္ဗာကာရပရိပုဏ္ဏံ နိပ္ပရိယာယသစ္စံ ဟောတီတိ။ တေသု ဣဓ သမ္မုတိသစ္စံ နိဝတ္တေန္တော ပရမတ္ထတောတိ ဣဒ မာဟ။ တေန ဝုတ္တံ ပရမတ္ထတောတိ ပရမတ္ထသစ္စတောတိ။ တတ္ထ အတ္ထော ဒုဝိဓော သဘာဝသိဒ္ဓါစ ပရိကပ္ပသိဒ္ဓါစ။ တတ္ထ ယော ဝိနာ အညာပဒေသေန ကေဝလံ ဝိသုံ ဝိသုံ အတ္တနော လက္ခဏေန ဝိဇ္ဇမာနော ဟုတွာ သိဒ္ဓါ။ သော စိတ္တာဒိကော အတ္ထော သဘာဝသိဒ္ဓါနာမ။ ယောပန အတ္တနော လက္ခဏေန ဝိဇ္ဇမာနောယေဝ နဟောတိ။ ဝိဇ္ဇမာနဿပန အတ္ထဿ နာနာ ပဝတ္တိအာကာရေ ဥပါဒါယ စိတ္တေန ပရိကပ္ပေတွာ သဝိဂ္ဂဟံ ကတွာ ဂဟိတော စိတ္တမယော စိတ္တနိမ္မိတော ဟုတွာ စိတ္တေဧဝ ဥပလဗ္ဘမာနော ဟောတိ။ သော သတ္တပုဂ္ဂလာဒိကော အတ္ထော ပရိကပ္ပသိဒ္ဓါ နာမ။ တေသု သဘာဝသိဒ္ဓါယေဝ ပရမတ္ထောနာမ။ သော ဟိ သန္တိ ဘဝန္တိ ဗုဒ္ဓိသဒ္ဒါ ဧတ္ထာတိ အတ္ထော။ ဧကန္တဝိဇ္ဇမာနဋ္ဌေန ဣတရတော ပရမော ဥက္ကံသဂတော အတ္ထောတိ ပရမတ္ထော။ အပိ စ, ယေ အယံ အတ္ထိ အယံ ဥပလဗ္ဘတီတိ ဂဟေတွာ တဿ အဘိညေယျဿ အဘိညတ္ထာယ, ပရိညေယျဿ ပရိညတ္ထာယ, ပဟာတဗ္ဗဿ ပဟာနတ္ထာယ, သစ္ဆိကာတဗ္ဗဿ သစ္ဆိကရဏတ္ထာယ, ဘာဝေတဗ္ဗဿ ဘာဝနတ္ထာယ ပဋိပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ တဒတ္ထသာဓနေ အဝိသံဝါဒကဋ္ဌေန ပရမော ဥတ္တမော အတ္ထောတိ ပရမတ္ထော။ ဣတရောပန အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ တဿ အဘိညာဒိအတ္ထာယ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉။)

တဒတ္ထသာဓနေ ဝိသံဝါဒကောယေဝ ဘဝိဿတိ။ နပန တဒတ္ထံ သာဓေဿ တီတိ ပရမတ္ထောတိ ဝတ္တုံ နာရဟတီတိ။

[၁၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ပရမဿဝါ ဥတ္တမဿ ဉာဏဿ အတ္ထော ဂေါစရောတိ ပရမတ္ထော’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ပရမသဒ္ဒေါဉာဏေ ဝတ္တမာနော ဒိဿတိ။ နစ အတ္ထသဒ္ဒေါ ဂေါစရေတိ။ ယဉ္စ အနုဋီကာယံ သစ္စမေဝ သစ္စိကံ။ သော ဧဝ အတ္ထော အဝိပရီတဿ ဉာဏဿ ဝိသယဘာဝဋ္ဌေနာတိ သစ္စိကဋ္ဌောတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ အဝိပရီတေန ဉာဏေန အရဏီယတော ဥပဂန္တဗ္ဗ တော အတ္ထောတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ နပရမသဒ္ဒဿ အတ္ထန္တိ။ [ပရမတ္ထပဒံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀။)

֍ * ၁၃။ စိတ္တန္တိ ဧတ္ထ စိန္တေတီတိ စိတ္တံ။ ဧတ္ထစ စိန္တနကြိယာ နာမ နိစ္စံ အာရမ္မဏာပေက္ခာ ဟောတိ။ န ဟိ သာ အာရမ္မဏေန ဝိနာ လဗ္ဘတီတိ။ တသ္မာ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏ အာရမ္မဏုပလဒ္ဓိယေဝ ဣဓ စိန္တနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ဘဝင်္ဂသမယ ဝိသညိသမယေသု စိတ္တံ အာရမ္မဏေန ဝိနာပိ ပဝတ္တတီတိ ဧဝံ ဝါဒီနံ ဝါဒေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ သန္တေသုပိစ နိဿယ သမနန္တရာဒီသု တဿ ပစ္စယေသု တေဟိ နာမံ အလဘိတွာ အာရမ္မဏပစ္စယဝသေနေဝဿ နာမံ သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စိန္တေန္တိ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ စိတ္တံ။ တဉှိ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏကိစ္စေ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတန္တိ တံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ အာရမ္မဏံ ဂဏှန္တာ တဿ ဝသေနေဝ ဂဏှန္တီတိ။ စိန္တနမတ္တံဝါ စိတ္တံ။ သဗ္ဗေပိ ဟိ ဓမ္မာ တံတံ ကြိယာမတ္တာဝ ဟောန္တိ။ န တေသု ဒဗ္ဗံဝါ သဏ္ဌာနံ ဝါ ဝိဂ္ဂဟောဝါ ဥပလဗ္ဘတိ။ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိနော စ ဟောန္တိ။ န တေ အတ္တနော ထာမေနဝါ ဗလေနဝါ ဝသေနဝါ သတ္တိယာဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံပိ သက္ကောန္တိ။ ပဂေဝ စိန္တေတုံဝါ ဖုသေတုံဝါတိ။ ခဏမတ္တဋ္ဌာယိနောစ ဟောန္တိ, န ကဒါစိ ကဿစိ ဝသေ ဝတ္တိတုံ သက္ကောန္တီတိ။ တသ္မာ တေသု ဣဒံ ဒဗ္ဗံ, အယံ သတ္တိ, အယ ကြိယာတိ ဧဝံ ဝိဘာဂေါ နလဗ္ဘတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ သဗ္ဗေသု ပရမတ္ထပဒေသု ဧကံ ဘာဝသာဓနမေဝ ပဓာနတော လဗ္ဘတိ။ တဒည သာဓနာနိပန ပရိယာယတောဝ လဗ္ဘန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ ဒဗ္ဗာဒိဝသေန အဘေဒဿ စိန္တနဿ အတ္ထဝိသေသဉာပနတ္ထံ ဝိဘာဂ ကပ္ပနာဝသေန ဘေဒကရဏံ ပရိယာယကထာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာ သိလာ ပုတ္တကဿသရီရန္တိ, တထာ ကရဏဉ္စ တံ တံ ကြိယာသင်္ခါတ ဓမ္မဝိမုတ္တဿ ပရပရိကပ္ပိတဿ ကာရကဘူတဿ အတ္တ ဇီဝ သတ္တ ပုဂ္ဂလဿ သဗ္ဗသော အဘာဝဒီပနတ္ထံ။ သတိ ဟိ အတ္တာဒိမှိ ကိံ အဘေဒဿ ဘေဒကပ္ပနာယာတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

သသဝိသာဏံ ဝိယ အဘူတဿ ဘူတ ကပ္ပနာ ဝုတ္တာ ဝိယ ဒိဿတိ။ အယမဿာဓိပ္ပာယော-ဓမ္မေသု ကတ္တာဝါ ကာရေ တာဝါ ကောစိ နတ္ထိ။ လောကေပန အတ္တပ္ပဓာနော ကြိယာ နိပ္ဖာဒကော ကတ္တာနာမ သိဒ္ဓါ။ တသ္မာ စိန္တနကိစ္စေ အတ္တပ္ပဓာနတာ ဒီပနတ္ထံ တံ ကတ္တုဘာဝံ စိတ္တေ အာရောပေတွာ စိန္တေတီတိ စိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။

စိတ္တဿစ ဗလေန တံသမ္ပယုတ္တာနံပိ တသ္မိံ ကိစ္စေ တဒနုကူလပ္ပဝတ္တိဒီပနတ္ထံ ပုနကရဏဘာဝံ စိတ္တေ ကတ္တုဘာဝဉ္စ တေသု အာရောပေတွာ စိန္တေန္တိ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ စိတ္တန္တိ ဝုတ္တန္တိ။ အပိ စေတ္ထ စိတ္တသဒ္ဒေါ ဝိစိတြတ္ထဝါစကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှေ တံ သံယုတ္တကေ –

ဒိဋ္ဌံ ဝေါ ဘိက္ခဝေ စရဏံနာမ စိတ္တန္တိ။ ဧဝံ ဘန္တေ။ တမ္ပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ စရဏံ စိတ္တံ စိတ္တေနေဝ စိန္တိတန္တိ။ တေနာပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ စရဏေန စိတ္တေန စိတ္တညေဝ စိတ္တတရန္တိ, နာ ဟံ ဘိက္ခဝေ အညံ ဧကနိကာယံပိ သမနုပဿာမိ ယံ ဧဝံ စိတ္တံ။ ယထယိဒံ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ။ တေပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာနဂတာ ပါဏာ စိတ္တေနေဝ စိတ္တိကတာ။ တေဟိပိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တိရစ္ဆာန ဂတေဟိ ပါဏေဟိ စိတ္တညေဝ စိတ္တတရန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁။)

တတ္ထ စရဏံနာမ စိတ္တန္တိ ယတ္ထဝိစိတြာနိ ဒိဗ္ဗဝိမာနာဒီနိ စိတ္တကမ္မာနိ ကတွာ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ပုညံ ကရောန္တာ ဣဓစိဓစ နိဗ္ဗတ္တာတိ ဒဿေန္တော ဝိစရန္တိ။ တဿ ပဋကောဋ္ဌကဿေတံ နာမံ။ စိတ္တေနာတိ နိဿက္ကေ ကရဏဝစနံ။ ယထယိဒန္တိ ယထာ ဣမေ။ စိတ္တိကတာတိ ဝိစိတြာ ကတာ။ ဧတ္ထစ စိတ္တဝိစိတ္တကာယ သညာဝိစိတ္တာ။ သညာဝိစိတ္တတာယ တဏှာဝိစိတ္တာ။ တဏှာဝိစိတ္တတာယ ကမ္မာနိ ဝိစိတ္တာနိ။ ကမ္မဝိစိတ္တ တာယ ယောနိယော ဝိစိတ္တာ။ ယောနိဝိစိတ္တတာယ တေသံ တိရစ္ဆာ နဂတာနံ ဝိစိတ္တတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ [ဝစနတ္ထော]

တံ တံ သဘာဝေါ လက္ခဏံ၊ ကိစ္စသမ္ပတ္တိယော ရသော။

ဂယှာကာရော ဖလံဝါပိ၊ ပစ္စုပဋ္ဌာန သညိတံ။

အာသန္နကာရဏံ ယံ တံ၊ ပဒဋ္ဌာနန္တိ တံ မတံ။

ဓမ္မာနံ ဝဝတ္ထာနာယ၊ အလံ ဧတေ ဝိဗုဒ္ဓိနော။

အာရမ္မဏဝိဇာနနလက္ခဏံ စိတ္တံ, ပုဗ္ဗင်္ဂမရသံ, သန္ဓာနပစ္စုပဋ္ဌာနံ, နာမရူပပဒဋ္ဌာနံ။ [စိတ္တံ]

֍ * ၁၄။ စေတသိကန္တိ ဧတ္ထ စေတသိ ဘဝံ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ စေတသိကံ။ ဖဿာဒိ ဓမ္မဇာတံ။ ဧတ္ထစ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာ နာမ ဧကုပ္ပာဒတာဒီဟိ လက္ခဏေဟိ စိတ္တေန သဟ ဧကီ ဘူတဿ ဝိယ ပဝတ္တိ။ ဧတေန ယာ စိတ္တဿ ဇာတိ။ သာဧဝ ဖဿာဒီနံ။ ယာ စိတ္တဿ ဇရာ, ယံ စိတ္တဿ မရဏံ, ယံ စိတ္တဿ အာရမ္မဏံ, ယံ စိတ္တဿ ဝတ္ထု, တဒေဝ ဖဿာဒီနန္တိ ဧဝံ ဧကပုပ္ဖ မဉ္ဇရိယံ ဧကဝဏ္ဋုပနိဗ္ဗန္ဓာနိ ပုပ္ဖာနိ ဝိယ စိတ္တေန သဟ ဧကဇာတိယာဒိ ဥပနိဗ္ဗန္ဓာ ဖဿာဒယော ဓမ္မာ ဣဓ စေတသိကံနာမာတိ သိဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ဧဝဉ္စ သတိ စိတ္တံပိ တေဟိ ဖဿာဒီဟိ သဟ တထေဝ အာယတ္တံ ပဝတ္တတီတိ တံပိ ဖဿိကံ ဝေဒနိကန္တိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စေ။ န။ စိတ္တဿေဝ ဇေဋ္ဌကတ္တာ။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ, မနောသေဋ္ဌာ မနောမယာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ မနောမယာတိ မနသာဧဝ ပကတာ နိမ္မိတာ စိတ္တကြိယာ ဘူတာတိ အတ္ထော။ ဧတေန တေ ဖဿာဒယော ဓမ္မာ စိတ္တေန ဝိနာ နုပလဗ္ဘန္တီတိ ဒဿေတိ။ စိတ္တံပန တေဟိ ကေဟိစိ ဝိနာပိ ပဝတ္တတိယေဝ။ ပဉ္စဝိညာဏ စိတ္တဉှိတေဟိ ကေဟိစိ ဝိတက္ကာဒီဟိ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ တသ္မာ တေသညေဝ တဒါယတ္တ ဝုတ္တိတာ ဝတ္တဗ္ဗာ န စိတ္တဿာတိ။

[၁၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂။)

ဧကာလမ္ဗဏတာ မတ္တေန တေသံ တဒါယတ္တဝုတ္တိတံ စေတသိ ကတ္တဉ္စ ဝိဘာဝေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ဧကာလမ္ဗဏတာမတ္တေန စေတသိကံနာမ ဇာတန္တိ။ ဧတ္ထ စ လောကေ နာနာဝဏ္ဏဓာတုယော ဥဒကေ ဃံသိတွာ ဝတ္ထုမှိ နာနာ စိတ္တကမ္မာနိ ကရောန္တိ, တတ္ထ ဝတ္ထုမှိ ဖရဏံ ဗန္ဓနဉ္စ ဥဒကဿေဝ ကိစ္စံ, န ဝဏ္ဏဓာတူနံ။ နာနာရူပ ဒဿနံ ဝဏ္ဏဓာတူနမေဝ ကိစ္စံ, န ဥဒကဿ။ တတ္ထ ဝတ္ထုဝိယ အာရမ္မဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥဒကံဝိယ စိတ္တံ။ နာနာ ဝဏ္ဏဓာတုယောဝိယ စေတသိကဓမ္မာတိ။ [စေတသိကံ]

֍ * ၁၅။ ရူပန္တိ ဧတ္ထ ရုပ္ပတီတိ ရူပံ။ သီတုဏှာဒီဟိ ဝိရောဓိ ပစ္စယေဟိ ဝိသမ ပဝတ္တိ ဝသေန ဝိကာရံ အာပဇ္ဇတိ, တေဟိ ဝါ ဝိကာရံ အာပါဒီယတီတိ အတ္ထော။ ယထာဟ –

ရုပ္ပတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကေန ရုပ္ပတိ။ သိတေနပိ ရုပ္ပတိ။ ဥဏှေနပိ ရုပ္ပတိ။ ဇိဃစ္ဆာယပိ ရုပ္ပတိ။ ဝိပါသာယပိ ရုပ္ပတိ။ ဍံသ မကသ ဝါတာတပ သရိံ သပ သပ္ဖဿေဟိပိ ရုပ္ပတီတိ။ ရုပ္ပတီတိစ ရုပ္ပတိ, ကုပ္ပတိ, ဃဋ္ဋီယတိ, ပိဠီ ယတိ, ဘိဇ္ဇတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃။)

မဟာနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တံ။ အယမေတ္ထ ပိဏ္ဍတ္ထော, ယေ ဓမ္မာ စိရဋ္ဌိတိကာစ ဟောန္တိ သပ္ပဋိဃသဘာဝါစ။ တေသညေဝ ဌိတိက္ခဏေသု ဝိရောဓိပစ္စယေဟိ သမာဂမောနာမ ဟောတိ။ နပနညေသံ ပရိတ္တက္ခဏာနံ အပ္ပဋိဃသဘာဝါနန္တိ။ တေသဉှိ အပ္ပဋိဃသဘာဝါနံ သုခုမ ရူပါနံပိ ဗဟိဒ္ဓါ သီတာဒီဟိ သမာဂမောနာမ နတ္ထိ။ ကုတော ပရိတ္တက္ခဏာနံ အပ္ပဋိဃသဘာဝါနဉ္စ အရူပဓမ္မာနန္တိ။ ယဒိဧဝံ သုခုမရူပါနံ အရူပတာပတ္တိ သိယာတိ။ နသိယာ။ ဩဠာရိကရူပေဟိ သမာနဂတိ ကတ္တာ။ တာနိဟိ ဩဠာရိကေသု ရုပ္ပမာနေသု ရုပ္ပန္တိယေဝါတိ။ သမာဂမောစ နာမ ဣဓ ထပေတွာ အာပါတဂမနံ အာရမ္မဏကရဏဉ္စ အညမညဝိရုဒ္ဓါနံ ဌိတိပတ္တာနံ ဩဠာရိကရူပါနံ မဟာဘူတာနမေဝဝါ အညမညာဘိဃဋ္ဋနံ ဝုစ္စတိ, ရုပ္ပတိ ဃဋ္ဋီယတိ ပီဠီယတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ရုပ္ပနဉ္စနာမ ပရသေနာယုဒ္ဓေန ရဋ္ဌခေါဘောဝိယ ကလာပန္တရဂတဓာတူနံ ကုပ္ပနံ ဘိဇ္ဇနံစ ဝုစ္စတိ။ ကုပ္ပတိ ဘိဇ္ဇတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ ကုပ္ပတီတိ ခေါဘတိ စဉ္စလတိ, ဘိဇ္ဇတီတိ ဝိကာရံ အာပဇ္ဇတိ။ ယသ္မိံ ခဏေ ဝိရောဓိပစ္စယသမာဂမံ လဘန္တိ။ တတော ပဋ္ဌာယ သယံပိ ဝိကာရပတ္တာ ဟောန္တိ။ ဩမတ္တာဓိမတ္တရူပသန္တတီနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝံ ပတ္တာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ အပိစေတ္ထ ရုပ္ပနံ ဒုဝိဓံ ဝဍ္ဎနံ, ဟာယနဉ္စ။ တဒုဘယံပိ ကပ္ပဝုဋ္ဌာနေ ကပ္ပသဏ္ဌာနေ နာနာအာယုကပ္ပ သံဝစ္ဆရ ဥတု မာသ ရတ္တိ ဒိဝါဒီနံ ပရိဝတ္တနေစ ပါကဋံ ဟောတီတိ။ ကသ္မာ ပန ရူပန္တိ နာမံ ဃဋ္ဋနဝသေန ရုပ္ပနဓမ္မာနမေဝ သိဒ္ဓန္တိ။ တေသမေဝ သဝိဂ္ဂဟတ္တာ။ ရူပဓမ္မာ ဟိ သမူဟသဏ္ဌာနာဒိ ဘာဝပတ္တိယာ သဝိဂ္ဂဟာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေသမေဝ ရုပ္ပနံ ပစ္စက္ခတောပိ လောကဿ ပါကဋန္တိ တေသွေဝ ရူပန္တိ နာမံ သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အရူပဓမ္မာ ပန အဝိဂ္ဂဟာတိ န တေသံ ဝိကာရော ပစ္စက္ခတော လောကဿ ပါကဋော ဟောတိ။ တံ တံ ရူပဝိကာရံ ဒိသွာဝါ သုတွာ ဝါ ပုစ္ဆိတွာယေဝ ဝါ သော လောကေန ဇာနိတဗ္ဗော အညတြ ပရစိတ္တဝိဒူဟိ။ တသ္မာ တေသံ ရူပတာပတ္တိ နတ္ထီတိ။

[၁၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

တေသံ ရူပတာပတ္တိပ္ပသင်္ဂေါ သီတာဒိဂ္ဂဟဏ သာမတ္ထိယေန နိဝတ္တိတော။ ယသ္မာ ပန ဝေါဟာရောနာမ လောကောပစာရေန ဝိနာ နသိဇ္ဈတိ။ လောကောပစာရောစ ပါကဋနိမိတ္တဝသေ နေဝ ပဝတ္တော။ တသ္မာ ဣဓ သီတာဒိဂ္ဂဟဏေန ဝိနာပိ တပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တိ လောကတောဝ သိဒ္ဓါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄။)

ယသ္မာ စ ဗြဟ္မလောကေ ဗြဟ္မာနံ ကာယဝိကာရ ဝစီဝိကာရာ စ ဣဒ္ဓိဝိကုပ္ပနာဝသပ္ပဝတ္တာ နာနာရူပဝိကာရာစ ဒိဿန္တိယေဝ။ တေစ ဧကေန ပရိယာယေန ရုပ္ပနာကာရာဧဝ နာမ ဟောန္တိ, တသ္မာ တေသံ ဝသေန တတ္ထ ရူပါနံ ရူပတာသိဒ္ဓိ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ရူပယတိ ဝါ အတ္တနော သဘာဝေန ပကာသတီတိ ရူပံ။ အရူပဓမ္မာ ဟိ န အတ္တနော သဘာဝေန ပါကဋာ ဟောန္တိ။ ရူပသန္နိဿယေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဣဒံ ပန အတ္တနော သဘာဝေနေဝ ပါကဋံ ပဉ္စဝိညာဏေဟိပိ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ သတိ ဗြဟ္မလောကေ ရူပါနံပိ ဥဇု ကတောဝ ရူပတာသိဒ္ဓိ ဟောတီတိ။

[၁၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

အနုဂ္ဂါဟကာနံ သီတာဒီနံ ဝသေန တံ သဘာဝါ နာတိဝတ္တန ဝသေနစ တတ္ထ ရူပတာသိဒ္ဓိ ဝိဘာဝိတာ။ ယသ္မာပန သီတေ နာပိ ဥဏှေနာပီတိအာဒိဝစနံ နိဒဿနမတ္တံ ဟောတိ။ ကမ္မ စိတ္တာဟာရာနံပိ ဝသေန ရုပ္ပနဿ သမ္ဘဝတော, တထာဟိ သညာ ဝိညာဏာနိပိ ရူပါရမ္မဏရသာရမ္မဏေဟိ ဧဝ ပါဠိယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ န ဟိ သညာ ရူပံဧဝ သဉ္ဇာနာတိ။ န စ ဝိညာဏံ ရသ မေဝ ဝိဇာနာတိ။ နိဒဿနမတ္တေန ဒေသနာ ဟောတီတိ ဝိညာယတီတိ။ တသ္မာ သီတာဒိဂ္ဂဟဏံ အမုဉ္စိတွာဝ တတ္ထ ရူပတာသိဒ္ဓိဝိဘာဝနေန ပယောဇန နတ္ထီတိ။ [ရူပံ]

֍ * ၁၆။ နိဗ္ဗာနန္တိ ဧတ္ထ နိဗ္ဗာယန္တိ သဗ္ဗေ ဝဋ္ဋဒုက္ခသန္တာပါ ဧတသ္မိန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ နိဗ္ဗာယန္တီတိ ယေ ကိလေသာဝါ ခန္ဓာဝါ အဘာဝိတမဂ္ဂဿ အာယတိံ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟပက္ခေ ဌိတာ ဟောန္တိ။ တေယေဝ ဘာဝိတမဂ္ဂဿ အနုပ္ပဇ္ဇနာရဟပက္ခံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။ န ဟိ ခဏတ္တယံ ပတွာ နိရုဒ္ဓါ အတီတဓမ္မာ နိဗ္ဗာယန္တိ နာမ။ ပစ္စုပ္ပန္နေသု အာယတိံ အဝဿံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသုစ ဓမ္မေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ ဝဋ္ဋဒုက္ခသန္တာပါတိ ကိလေသဝဋ္ဋ ကမ္မဝဋ္ဋ ဝိပါကဝဋ္ဋ ဒုက္ခသန္တာပါ။ န ဟိ တိဝိဓ ဝဋ္ဋဒုက္ခသန္တာပရဟိတာနံ ရုက္ခာဒီနံ အနုပ္ပာဒနိရောဓော နိဗ္ဗာနံနာမ ဟောတီတိ။ ဧတသ္မိန္တိ ဝိသယေ ဘုမ္မံ။ ယထာ အာကာသေ သကုဏာ ပက္ခန္တီတိ။ ယေဟိ တေ နိဗ္ဗာယန္တိ။ တေသံ တဗ္ဗိနိမုတ္တံ အညံ နိဗ္ဗုတိဋ္ဌာနံနာမ ကိဉ္စိ နတ္ထီတိ။ နိဗ္ဗာယန္တိ ဝါ အရိယဇနာ ဧတသ္မိန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ နိဗ္ဗန္တိ ဓီရာ ယထယံ ပဒီပေါတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗာယန္တီတိ တံ တံ ကိလေသာနံဝါ ခန္ဓာနံဝါ ပုန အပ္ပဋိသန္ဓိကဘာဝံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။ ဧကသ္မိန္တိ ဝိသယေဧဝ ဘုမ္မံ, ဧတသ္မိံ အဓိ ဂတေတိပိ ယောဇေန္တိ။ ဋီကာသုပန ဘဝါဘဝံ ဝိနနတော သံသိဗ္ဗန တော ဝါနံ ဝုစ္စတိ တဏှာ။ တတော နိက္ခန္တန္တိ နိဗ္ဗာနန္တိ ဝုတ္တံ။

[၁၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅။)

‘‘နိဗ္ဗာဘိဝါ ဧတေန ရာဂဂ္ဂိအာဒိကောတိ နိဗ္ဗာန’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ မဂ္ဂေဝိယ နိဗ္ဗာနေ ကတ္ထစိ ကရဏသာဓနံ ဒိဋ္ဌံ, နစ နိဗ္ဗာနံ နိဗ္ဗူတိ ကြိယာသာဓနေ ရာဂါဒိကဿ ကတ္တုနော သဟ ကာရိပစ္စယော ဟောတီတိ။ [နိဗ္ဗာနံ]

ဒုတီယဂါထာယ ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

စိတ္တသင်္ဂဟ-ပရမတ္ထဒီပနီ

֍ * ၁၇။ ဣဒါနိ ဥဒ္ဒေသက္ကမေန စိတ္တံ တာဝ နိဒ္ဒိသန္တော တတ္ထ စိတ္တန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာတိ တေသု စတူသု အဘိဓမ္မတ္ထေသု။ တာဝ ပထမံ။ စတ္တာရော ဝိဓာ ပကာရာ ယဿ တံ စတုဗ္ဗိဓံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆။)

֍ * ၁၈။ ကာမာဝစရန္တိ ဧတ္ထ ကာမီယတီတိ ကာမော။ ကာမေန္တိဝါ ဧတ္ထ သတ္တာ အဝိက္ခမ္ဘိတကာမရာဂတ္တာ ကာမရတိယာဧဝ ရမန္တိ။ န ဥပရိဘူမီသု ဝိယ ဈာနရတိယာတိ ကာမော။ ဧကာဒသဝိဓာ ကာမဘူမိ။ နနု စေတ္ထ ဈာနလာဘိနောပိ သန္တီတိ။ န န သန္တိ။ တေပန ကဒါစိ ဒေဝါတိ နတ္ထေတ္ထ ဒေါသော။ အဝီစိနိရယာဒယော ကထံ ကာမီယန္တိ။ ကထဉ္စ တတ္ထ သတ္တာ ကာမရတိယာ ရမန္တီတိ။ နိမိတ္တဿာဒဝသေနဝါ ဘဝနိကန္တိဝသေနဝါတိ။ မရဏကာလေ ဟိ ဥပဋ္ဌိတာ နိရယဂ္ဂိဇာလာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာဝိယ ခါယန္တိ။ ဧကော ကိရ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဗြာဟ္မဏော မရဏမဉ္စေ နိပ္ပန္နော ဟောတိ။ တဿ အာစရိယဗြာဟ္မဏာ သမီပေ ဌတွာ ဗြဟ္မလောကံ ဘော ဂစ္ဆာတိ ဝဒန္တိ။ တဿပန အဝီစိနိရယေ အဂ္ဂိဇာလာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တဒါ သော ဘော အာစရိယာ သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏာ ပညာယန္တီတိ အာဟ။ ဧသ ဘော ဗြဟ္မလောကော။ တတ္ထ ဂစ္ဆာတိ ဝဒန္တိ။ သော ကာလင်္ကတွာ အဝီစိမှိ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ ဧဝံ နိမိတ္တဿာဒဝသေန တေ ကာမီယန္တိ။ တတ္ထ ဥပ္ပန္နာနံပိ ဘဝနိကန္တိနာမ ဟောတီတိ။ အပိစ, တတ္ထ ဥပ္ပန္နာ အဝိက္ခမ္ဘိတကာမရာဂါဧဝ ဟောန္တိ, ဩကာသေ သတိ ကာမရတိယာ ရမိဿန္တိ ယေဝါတိ။ တသ္မိံ ကာမေ အဝစရတီတိ ကာမာဝစရံ။ ဧတ္ထစ အဝစရတီတိ ပဒဿ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော န ဂဟေတဗ္ဗော။ သော ဟိ အတ္ထော ပါဠိယာစ နသမေတိ။ နာနာဒေါသယုတ္တောစ ဟောတီတိ။ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ယဒိ စေတ္ထ သော အတ္ထော အဓိပ္ပေတော သိယာ။ ဧဝံ သဘိ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထုပ္ပန္နာတိ ဝုတ္တံ သိယာ။ နပန ဝုတ္တံ။ နစ ပရိယာပန္နသဒ္ဒေါ ဥပ္ပန္နသဒ္ဒေန သဟ သမာနတ္ထောတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ န ဟိ လောကုတ္တရစိတ္တာနိ တီသု ဘဝေသု ဥပ္ပန္နာ နိပိ တတြ ပရိယာပန္နာနိယေဝ ဟောန္တီတိ။ ဧဝံ တာဝ ပါဠိယာ နသမေတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇။)

ယဒိစ သော အတ္ထော ဂဟိတော သိယာ။ ဧဝဉ္စ သတိ တသ္မိံ ကာမေ ယေ မဟဂ္ဂတ လောကုတ္တရဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသံပိ ကာမာ ဝစရတာပတ္တိဒေါသော ရူပါဝစရတာဒိ မုတ္တိဒေါသောစ အာပဇ္ဇတိ။ ယေစ ကာမာဝစရဓမ္မာ ရူပါရူပဘူမီသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသဉ္စ ရူပါရူပါ ဝစရတာ ပတ္တိဒေါသော ကာမာဝစရတာ မုတ္တိဒေါသောစ အာပဇ္ဇတီတိ။ နနု ယေဘုယျဝုတ္တိဝသေနပိ ကေသဉ္စိ နာမလာဘော ဟောတိ။ ယထာ ဝနစရကော သင်္ဂါမာဝစရောတိ။ တသ္မာ ဣဓပိ တေသံ ဓမ္မာနံ အတ္တနော အတ္တနော ဘုမ္မီသု ဥပ္ပန္နဗဟုလတ္တာ ကာမာဝစရာဒိ နာမလာဘေ သတိ န ကောစိ ဒေါသောတိ။န။ ဧဝဉှိ သတိ လောကုတ္တရ ဓမ္မာနံ ကာမာဝစရတာဒိ မုစ္စနတ္ထံ ယေဘုယျေန ဥပ္ပန္နဘူမိ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာ။ န စ သာ နာမဘူမိ အတ္ထိ။ ယတ္ထ တေ ယေဘုယျေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ တေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာ တီသု ဘဝေသု ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ တေသံ ကာမ ရူပါရူပါဝစရတာပတ္တိဒေါသော ဒုန္နိဝါရော သိယာတိ။ ဧဝံ နာနာဒေါသယုတ္တော ဟောတီတိ။ တသ္မာဿ တထာ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာတိ ဘဂဝတာ သံဝဏ္ဏိတေန ပါဠိနယေနေဝဿ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော။ ကာမေ အဝစရတိ ပရိယာပန္နဘာဝေန တသ္မိံ အဇ္ဈောဂါဟေတွာ စရတိ ပဝတ္တတီတိ ကာမာဝစရန္တိ။ ပရိယာပန္နဘာဝေါစနာမ အတ္တနော အာဓာရဘူတေန တေန ကာမေန သဟ သမာနဇာတိဂေါတ္တနာမတာ သင်္ခါတေဟိ ပရိတောဘာဂေဟိ တသ္မိံ ကာမေ အာပန္နဘာဝေါ အနုပ္ပဝိဋ္ဌ ဘာဝေါ။ အန္တောဂဓဘာဝေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သောစ တထာ ပရိယာပန္နဘာဝေါ ပရိဂ္ဂါဟိနိယာ ကာမတဏှာယ ကတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧတ္တာဝတာ ယေဓမ္မာ ရူပါရူပသတ္တသန္တာနဘူတာပိ မယှံ ဧတေတိ ကာမ တဏှာယ ပရိဂ္ဂဟိတာ ကာမေ ပရိယာပန္နာဝ ဟောန္တိ။ တေ ကာမာဝစရာနာမာတိ သိဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ ရူပါရူပါ ဝစရေသုပိ အယံ နယော နေတဗ္ဗော။ တေသုပန ရူပတဏှာ အရူပတဏှာစ ပရိဂ္ဂါဟိနီ တဏှာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ယေပန ဓမ္မာ တိဏ္ဏံ တဏှာနံ ပရိဂ္ဂဟဝိမုတ္တာ ဟောန္တိ။ တေ တီသု ဘဝေသု ဥပ္ပန္နာပိ တတြ အပရိယာပန္နာဧဝ ဟောန္တီတိ လောကုတ္တရာ နာမ ဇာတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထစ ပဋ္ဌာနေ အာရုပ္ပေ ကာမစ္ဆန္ဒံ နီဝရဏံ ပဋိစ္စ ဥဒ္ဓစ္စနီဝရဏန္တိအာဒိနာ အရူပသတ္တသန္တာနေပိ ကာမစ္ဆန္ဒသင်္ခါတာယ ကာမတဏှာယ ဥပ္ပတ္တိ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ရူပါရူပ ဘူမီသု ဥပ္ပန္နာနံ ကာမဓမ္မာနံ ပရိဂ္ဂါဟိနီတဏှာ ရူပါရူပသတ္တသန္တာန ဂတာပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပါဠိယံ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏန္တိ ဣဒံ နီဝရဏဇာတိကတ္တာ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ဈာနဘူမီသု ဧကန္တနီဝရဏကိစ္စာနိ နီဝရဏာနိ သက္ကာ လဒ္ဓုန္တိ။ အတြ ကာမဘေဒေါ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဒွေကာမာ ကိလေ သကာမောစ, ဝတ္ထုကာမောစာတိ။ တတ္ထ ထပေတွာ ရူပါရူပရာဂေ အညော သဗ္ဗောပိ လောဘော ဣမသ္မိံ စတုဗ္ဘူမိပရိစ္ဆေဒေ ကိလေ သကာမောနာမ။ ထပေတွာစ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မေ အညေ သဗ္ဗေပိ တီသု ဘူမီသု ဥပ္ပန္နာ ကာမာဝစရဓမ္မာ ဝတ္ထုကာမောနာမာတိ။ ယံပန အဋ္ဌသာလိနိယံ သဗ္ဗေပိ တေဘူမကာ ဓမ္မာ ဝတ္ထုကာမောတိ ဝုတ္တံ။ တံ မဟာနိဒ္ဒေသေ နိဒ္ဒိဋ္ဌေန သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ရူပါရူပါဝစရဓမ္မာ အဘိဓမ္မေ ကာမနာမေန ဝုတ္တာ အတ္ထီတိ။ [ကာမာဝစရပဒံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈။)

֍ * ၁၉။ ရူပါဝစရံ အရူပါဝစရန္တိ ဧတ္ထ ရူပါရူပသဒ္ဒါ တာသု ဘူမီသု နိရုဠှာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အပိစ ဒွေ ဘူမိယော ရူပဘူမိ, အရူပဘူမီတိ။ တတ္ထ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ရူပံ ယတ္ထ နတ္ထိ, သာ စတုဗ္ဗိဓာ ဘုမ္မိ အရူပဘူမိနာမ။ သေသာ သတ္တဝီသတိဝိဓာ ဘုမ္မိ ရူပဘူမိနာမ။ တတ္ထစ ဟေဋ္ဌာ ဧကာဒသဝိဓာ ဘုမ္မိ ဩဠာရိကေန ကာမေန ဝိသေသေတွာ ကာမ ဘူမီတိ ဝုတ္တာ။ ဥပရိ သောဠသဝိဓာ ဘုမ္မိ ရူပဘူမိဣစ္စေဝ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယတ္ထပန တဏှာဝါ ဈာနာနိဝါ ရူပါရူပသဒ္ဒေဟိ ဝုတ္တာနိ။ တတ္ထ နိဿယဿနာမံ နိဿိတေ အာရောပနဝသေန နိဿယောပစာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယတ္ထစ ကာမာဝစရာဒိသဒ္ဒေဟိ ဘူမိဧဝ ဝုတ္တာ။ တတ္ထ နိဿိတဿ နာမံ နိဿယေ အာရောပနဝသေန နိဿိတော ပစာရောတိ။ ယမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ကာမာဝစရပဒေ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။ အယမေတ္ထ တေဘူမက ပရိစ္ဆေဒေ ပါဠိအနုဂတာ ပရမတ္ထဒီပနာ။ ယထာဟ –

ကတမေ ဓမ္မာ ကာမာဝစရာ။ ဟေဋ္ဌတော အဝီစိနိရယံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ ခန္ဓဓာတုအာယတနာ ရူပါ ဝေဒနာ သညာ သင်္ခါရာ ဝိညာဏံ။ ဣမေဓမ္မာ ကာမာဝစရာ။ ကတမေ ဓမ္မာ ရူပါဝစရာ။ ဟေဋ္ဌတော ဗြဟ္မလောကံ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော အကနိဋ္ဌေ ဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ ဧတ္ထာဝစရာ ဧတ္ထ ပရိယာပန္နာ သမာပန္နဿဝါ ဥပပန္နဿဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿဝါ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ, ဣမေ ဓမ္မာ ရူပါဝစရာ။ ကတမေ ဓမ္မာ အရူပါဝစရာ။ ဟေဋ္ဌတော အာကာသာနဉ္စာယတနုပဂေ ဒေဝေ ပရိယန္တံ ကရိတွာ ဥပရိတော နေဝသညာ နာသညာ ယတနုပဂေ ဒေဝေ အန္တော ကရိတွာ ယံ ဧတသ္မိံ အန္တရေ။ လ။ ဣမေ ဓမ္မာ အရူပါဝစရာတိ။

[၁၉] ဋီကာသု ပန

ယထာဝုတ္တံ သုဝိသဒံ ပါဠိနယံ အဂ္ဂဟေတွာ အညထာ ဝစနတ္ထာစ ဝိနိစ္ဆယာစ ဧတ္ထ ဝုတ္တာ။ သဗ္ဗေ တေ သာရတော န ပစ္စေတဗ္ဗာတိ။

နနု အဋ္ဌသာလိနိယမေဝ တေစ အညေစ အတ္ထာ ဝုတ္တာတိ။ သစ္စံ။ ဘူတံပန သုဝိသဒံ ပါဠိအနုဂတံ အတ္ထံ ဉတွာ ကိံဝိက္ခေပေနာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉။)

֍ * ၂၀။ လောကုတ္တရန္တိ ဧတ္ထ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန လောကော ဝုစ္စတိ ယထာဝုတ္တော တေဘူမကဓမ္မော။ ယထာဟ လုဇ္ဇတိ ပလုဇ္ဇတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ လောကောတိ ဝုစ္စတီတိ။ ဧဝံ သန္တေ လောကုတ္တရဓမ္မာနံပိ နိဗ္ဗာနဝဇ္ဇာနံ လောကတာပတ္တိ သိယာ။ ကသ္မာ, တေသံပိ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဓမ္မတ္တာတိ။ နသိယာ။ ယတ္ထ ဟိ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတောတိ မဟာဇနဿ မိစ္ဆာဂါဟော နိဝိသတိ။ တတ္ထေဝ တဿ နိဝါရဏတ္ထံ အယံ လောကသမညာ နိယမီယတိ။ တသ္မာ သဗ္ဗသော မိစ္ဆာဂါဟဝိမုတ္တာနံ တေသံ လောကတာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဝဒန္တိ။ ယေသံဝါ လုဇ္ဇနံပလုဇ္ဇနဉ္စ မဟာဇနဿ ပါကဋံ။ တေသညေဝ လောကတာသိဒ္ဓီတိ နတ္ထိ လောကုတ္တရာနံ လောကတ္တပ္ပသင်္ဂေါတိ။ လောကတော ဥတ္တရတီတိ လောကုတ္တရံ။ မဂ္ဂစိတ္တံ။ တတော ဥတ္တိဏ္ဏန္တိ လောကုတ္တရံ။ ဖလစိတ္တံ။ နိဗ္ဗာနံပန ဣဓ နလဗ္ဘတီတိ။ ဥတ္တရဏဉ္စေတ္ထ တဏှာတ္တယဂ္ဂါဟ ဝိမုတ္တိယာ တီသု လောကေသု အပရိယာပန္နဘာဝေါယေဝ။ သောစ အပရိယာပန္နဘာဝေါ ကေသံ ဓမ္မာနံ အဓိဋ္ဌာန ဘူတောဝိယ ဂယှတီတိ ဝိသုံ ဧကာ စတုတ္ထီ အဝတ္ထာဘူမိနာမာတိ။

စတုဗ္ဘူမိဝိဘာဂဿ ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

֍ * ၂၁။ ဧဝံ စိတ္တံ ဘူမိဘေဒေန ဟီနပဏီတာ နုက္ကမတော စတုဓာ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ တဒေဝ စတုဗ္ဗိဓံ စိတ္တံ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌက္ကမေန ဝိဘဇန္တော ပထမံ ကာမာဝစရစိတ္တံ။ တတ္ထစ ဟီနံ အသောဘဏစိတ္တံ။ တတ္ထစ သဗ္ဗဟီနံ အကုသလစိတ္တံ တာဝ ဒဿေတုံ သောမနဿသဟ ဂတန္တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထစ ကာမာဝစရစိတ္တဿပိ အကုသလာဟေတုက သဟေတုကာနုက္ကမော ဟီန ပဏီတာနုက္ကမဝသေန ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

[၂၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနံ ဗဟူနံ စိတ္တာနံ သောဘဏသညာကရဏသုခတ္ထံ အပ္ပကေ ပါပါဟေတုကေယေဝ ပထမံ ဒဿေန္တောတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

တဒတ္ထော ဟိ ယထာဝုတ္တဟီနာဒိက္ကမေနေဝ သိဒ္ဓါတိ။

[၂၁] ယဉ္စ တတ္ထ

တေသု တေသုစ ဘဝေသု ဂဟိတပ္ပဋိသန္ဓိကဿ သတ္တဿ အာဒိတော ဝီထိစိတ္တဝသေန လောဘသဟဂတ စိတ္တုပ္ပာဒါန မေဝ သမ္ဘဝတော တေယေဝ ပထမန္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ နယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀။)

အာဒိတော ဝီထိစိတ္တဝသေန မနောဒွါရာ ဝဇ္ဇနဿေဝ သဗ္ဗပထမံ ဥပ္ပဇ္ဇနတောတိ။ အကုသလေသု ပန လောဘမူလ စိတ္တံ ဗဟုကဉ္စ ဟောတိ။ ဒွီဟိ ဝဋ္ဋမူလေဟိ ယုတ္တတ္တာ ပဓာနံ ပါကဋဉ္စ ဟောတီတိ တဒေဝ ပထမံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

֍ * ၂၂။ တတ္ထ သုန္ဒရံ မနောတိ သုမနော။ သိနိဒ္ဓစိတ္တံ။ န ဟိ အနဝဇ္ဇဋ္ဌေန သုန္ဒရတာ ဣဓ ယုတ္တာတိ။ သုန္ဒရံ မနော ဧတဿာဘိဝါ သုမနော။ သိနိဒ္ဓစိတ္တသမင်္ဂီ ပုဂ္ဂလော။ သုမနဿ ဘာဝေါ သောမနဿ။ မာနသိကသုခဝေဒနာယေတံ နာမံ။ ဧတ္ထစ သုမနဿ ဘာဝေါတိ တသ္မိံ စိတ္တေ ပုဂ္ဂလေဝါ သုမနာဘိဓာနဿဝါ အယံ သော သုမနောတိ သုမနဗုဒ္ဓိယာဝါ ပဝတ္တိနိမိတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဘာဝေါတိ ဟိ အဘိဓာနဗုဒ္ဓီနံ ပဝတ္တိနိမိတ္တံ ဝုစ္စတိ။ ဘဝန္တိ ပဝတ္တန္တိ အဘိဓာနဗုဒ္ဓိယော ဧတသ္မိန္တိ ကတွာ။ ဧတသ္မိန္တိ စ နိမိတ္တေ ဘုမ္မံ။ ယထာ နာဂေါ ဒန္တေသု ဟညတေတိ။ ယထာ ဟိ တတ္ထ အတ္တနော ဒန္တနိမိတ္တံ ဒန္တယုတ္တေ နာဂေ ဟနနပ္ပဝတ္တိ ဟောတိ, ဧဝမိဓပိ တံ ဝေဒနာနိမိတ္တံ ဝေဒနာယုတ္တေ မနသ္မိံ ပုဂ္ဂလေဝါ အဘိဓာနဗုဒ္ဓိယော ပဝတ္တန္တီတိ။ ဘဝန္တိ ဗုဒ္ဓိသဒ္ဒါ ဧတေနာတိ ဘာဝေါတိစ ဝဒန္တိ။ ဧတသ္မာတိ စ အပရေ။ သောမနဿေန သဟ ဧကတော ဂတံ ပဝတ္တန္တိ သောမနဿသဟဂတံ။ သောမနဿဝေဒနာသမ္ပယုတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဒဿနံ ဒိဋ္ဌိ။ သာ ပန သမ္မာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေန ဒုဝိဓာ။ ဣဓ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယုတ္တာ။ အကုသလာဓိကာရတ္တာ။ ဒိဋ္ဌိယေဝ ဒိဋ္ဌိဂတံ။ ယထာ ဂူထဂတံ မုတ္တဂတန္တိ။ ဒိဋ္ဌိဂတေန သမံ ပကာရေဟိ ယုတ္တန္တိ ဒိဋ္ဌိဂတ သမ္ပယုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌိဂတေန ဧကုပ္ပာဒတာဒီဟိ ပကာရေဟိ သမံ ဧကီဘူတ မိဝ ယုတ္တံ သံသဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ အသင်္ခါရိကမေကံ သသင်္ခါရိကမေကန္တိ ဧတ္ထ သင်္ခါရောတိ ပုဗ္ဗာတိသင်္ခါရော။ သောစ ဒုဝိဓော ပယောဂေါ, ဥပါယောစာတိ။ တတ္ထ အာဏတ္တိယာဝါ အဇ္ဈေသနာယဝါ တဇ္ဇေတွာ ဝါ ဣဒံ ကရောဟီတိ ပရေဟိ ကတော ကာယဝစီပယောဂေါ ပယောဂေါနာမ။ အာဏတ္တာဒိနာပန ဝိနာဝ ကမ္မဿ ကရဏတ္ထံ တံ တံ ဥပါယံ ပရေ အာစိက္ခန္တိ။ အကရဏေ အာဒီနဝံ ကရဏေစ အာနိသံသံ ဒဿေန္တိ, ကတိကံဝါ ကရောန္တိ, ဒဏ္ဍံဝါ ထပေန္တိ, သယမေဝ ဝါ တံ တံ ကာရဏံ အနုဿရတိ, ပစ္စဝေက္ခတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁။)

ဧဝမာဒိနာ နယေန ဥပါယော အနေကဝိဓော။ သော ဒုဝိဓောပိ ဣဓ သင်္ခါရော နာမ။ သင်္ခရောတိ အတ္တနော ပကတိယာ ကာတုံ အနိစ္ဆမာနံ စိတ္တ သန္တာနံ အကာတုံ အဒတွာ ကရဏတ္ထာယ သံဝိဒဟတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ကမ္မေ ပယောဇေတီတိ ကတွာ။ ယောပန ပစ္စယဂဏော တေန သင်္ခါရေန ဝိရဟိတော ဟောတိ။ သော အသင်္ခါရော။ ယောပန တေနသဟိတော ဟောတိ။ သော သသင်္ခါရောတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာယံ –

သဟ သင်္ခါရေနာတိ သသင်္ခါရော။ တေန သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန သဥပါယေန ပစ္စယဂဏေနာတိ အတ္ထောတိ။

ဧတ္ထစ ပစ္စယဂဏောတိ အာရမ္မဏာဒိကော သာဓာရဏော ပစ္စယ ဂဏော အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။ အသာဓာရဏောပန ကုသလကမ္မေသု သပ္ပုရိသုပနိဿယာဒိကော အကုသလကမ္မေသု အသပ္ပုရိသုပနိဿယာဒိကော ပစ္စယဂဏော ဝိသေသေတွာ ယောဇေတုံ ယုတ္တော။ သောပန ယဒါ ဒုဝိဓေန သင်္ခါရေန ဝိနာ သယမေဝ စိတ္တံ အသံသီဒမာနံ ကတွာ ဥဋ္ဌာပေတိ သမုဋ္ဌာပေတိ, တဒါ သောအသင်္ခါရောနာမ။ ယဒါပန တေန ဝိနာ သယမေဝ စိတ္တံ ဥဋ္ဌာပေတုံ သမုဋ္ဌာပေတုံ နသက္ကောတိ, သင်္ခါရံ သဟာယံ လဘိတွာဝ သက္ကောတိ, တဒါ သော သသင်္ခါရောနာမ။ ဣတိ အသင်္ခါရော သသင်္ခါရောတိစ ဣဒံ ပစ္စယ ဂဏဿေဝ နာမံ။ န စိတ္တဿ။ စိတ္တံပန အသင်္ခါရေန သုဒ္ဓေန ပစ္စယဂဏေန ဥပ္ပန္နံ အသင်္ခါရိကံ။ သသင်္ခါရေန ပစ္စယဂဏေန ဥပ္ပန္နံ သသင်္ခါရိကံ, ဥပ္ပန္နတ္ထေ ဟိ အယံ ဣကပစ္စယောတိ။ ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ သောမနဿသဟဂတံ ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တံ သသင်္ခါရေနာတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တန္တိ။ ဧတ္ထစ သသင်္ခါရေန ပစ္စယဂဏေန ဥပ္ပန္နံ ဟောတီတိ ယောဇေတဗ္ဗန္တိ။ အယမေတ္ထ အသင်္ခါရိကသသင်္ခါရိကပဒေသု ပရမတ္ထဒီပနာ။

[၂၂] ဋီကာသု ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂။)

ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ စိတ္တမေဝ အသင်္ခါရံ သသင်္ခါရန္တိ စ ဂဟေတွာ ယံ ဝုတ္တံ, ‘‘နတ္ထိ သင်္ခါရော အဿာတိ အသင်္ခါရံ။ တဒေဝ အသင်္ခါရိကံ။ သဟ သင်္ခါရေန ဝတ္တတီတိ သသင်္ခါရံ။ သသင်္ခါရမေဝ သသင်္ခါရိကန္တိ စ။ သော ယဿ နတ္ထိ။ တံ အသင်္ခါရံ။ တဒေဝ အသင်္ခါရိကံ။ သင်္ခါရေန သဟိတံ သသင်္ခါရိ ကန္တိ စ’’။ သဗ္ဗမေတံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။

[၂၃] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

သင်္ခရောတိ စိတ္တံ တိက္ခဘာဝသင်္ခါတမဏ္ဍနဝိသေသေန သဇ္ဇေတိ။ သင်္ခရီယတိဝါ တံ ဧတေန ယထာဝုတ္တနယေန သဇ္ဇီယတီတိ သင်္ခါရောတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

ဧဝဉှိ သတိ သသင်္ခါရိကပိ စိတ္တံ တိက္ခံနာမ သိယာတိ။

[၂၄] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘သော ပန အတ္တနော ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဝတ္တေ စိတ္တသန္တာနေစေဝ ပရသန္တာနေစ ပဝတ္တတီတိ တံ နိဗ္ဗတ္တိတော စိတ္တဿ တိက္ခဘာဝ သင်္ခါတော ဝိသေသောဝ ဣဓ သင်္ခါရောတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံပိ အသင်္ခါရိက သသင်္ခါရိကပဒါနံ ဝစနတ္ထေသု ဝိရဇ္ဈိတွာ တဒနု ရူပဿ သင်္ခါရဿ ပရိကပ္ပနာဝသေန ဝုတ္တတ္တာ နယုတ္တမေဝ။

[၂၅] ဧတေန

ပုဗ္ဗပ္ပယောဂသမ္ဘူတော၊ ဝိသေသော စိတ္တသမ္ဘပီ။

သင်္ခါရော တံ ဝသေနေတ္ထ၊ ဟောတျာသင်္ခါရိကာဒိတာတိ။

သာဓကဂါထာပိ ပဋိက္ခိတ္တာ ဟောတီတိ။

[၂၆] ယဉ္စ တတ္ထ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃။)

‘‘အထဝါ, သသင်္ခါရိကံ အသင်္ခါရိကန္တိ စေ တံ ကေဝလံသင်္ခါရဿ ဘာဝါဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နတဿ သဟပဝတ္တိသဗ္ဘာ ဝါ ဘာဝတောတိ။ ဘိန္နသန္တာနပ္ပဝတ္တိနောပိ သင်္ခါရဿ ဣဓမတ္ထိတာယ တံ ဝသေန နိဗ္ဗတ္တံ စိတ္တံ သင်္ခါရော အဿ အတ္ထီတိ သသင်္ခါရိကံ။ သလောမကော သပက္ခကောတျာဒီသုဝိယ သဟ သဒ္ဒဿ ဝိဇ္ဇမာနတ္ထပရိဒီပနတော။ တဗ္ဗိပရီတမ္ပန တဒဘာဝတော ဝုတ္တနယေန အသင်္ခါရိက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ပါဠိအဋ္ဌကထာသိဒ္ဓံ ဥဇုံ ဝိသဒံ အတ္ထံ မုဉ္စိတွာ အတ္တနော ပရိကပ္ပနာ ဝသေန ဝုတ္တတ္တာ န ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။

ဧတ္ထစ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ဝိနာ ပရေသံ အာဏတ္တိယာဝါ အဇ္ဈေ သနာယဝါ ယာစနာယဝါ ပဝတ္တိတံ စိတ္တံ ပယောဂသမုဋ္ဌိတံ နာမ။ တထာ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ဝိနာ ပရေသံ ဘယေနဝါ လဇ္ဇာယဝါ ဂါရဝေနဝါ ကထိကာယဝါ ဒဏ္ဍဘယေနဝါ ပဝတ္တိတံ ဥပါယသမုဋ္ဌိတံ နာမ။ သယမေဝဝါ အတ္တနော လီနံ စိတ္တံ ဉတွာ တေန တေန ဥပါယေန အတ္တာနံ ဩဝဒိတွာဝါ တံ တံ ဥပါယံ အနုဿရိတွာဝါ ပဝတ္တိတံ စိတ္တံ ဥပါယသမုဋ္ဌိတံ နာမ။ ဣဒဉ္စ နယဒဿနမေဝါတိ။ ဒိဋ္ဌိဂတေန ဝိပ္ပယုတ္တံ ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တံ။ ဥဒါသိနဘာဝေန ပေက္ခတိ အနုဘဝနာကာရေန အာရမ္မဏံ ပဿတီတိ ဥပေက္ခာ။ ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော ဣက္ခတိ ပဿတီတိဝါ ဥပေက္ခာ။ ယထာဟိ သောမနဿ ဒေါမနဿာနိ အာရမ္မဏံ အဓိမတ္တတော ပဿန္တိ။ ယတော သောမနဿိတော ပုဂ္ဂလော တေန အာရမ္မဏေန ဝိယောဂေ ဝိကာရပတ္တော ဟောတိ။ ဒေါမနဿိတောစ တေန အာရမ္မဏေန သံယောဂေ ဝိကာရပတ္တော ဟောတိ။ န တထာ အယံ, အယံ ပန ယုတ္တိတောဝ ပဿတိ န အာရမ္မဏသံယောဂ ဝိယောဂဟေတု ပုဂ္ဂလံ ဝိကာရံ ပါပေတီတိ။ ကေစိပန ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော ဣက္ခတီတိ ဣဒံ ဣဓ နသမ္ဘဝတိ။ န ဟိ အကုသလံ ယုတ္တရူပံ နာမ ဟောတီတိ ဝဒန္တိ။ ဥပေက္ခာယ သဟဂတန္တိ သမာသော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄။)

֍ * ၂၃။ ဧတ္ထစ ကိဉ္စာပိ ဖဿာဒယော ဝိတက္ကာဒယော မောဟာဒယောစ ဓမ္မာ ဣမိနာ သကလေန အဋ္ဌဝိဓေန စိတ္တေန သဟ ဂတာ သမ္ပယုတ္တာစ ဟောန္တိ, န ပန တေ ဝေဒနာဝိယ သယံပိ ဘေဒဝန္တာ ဟောန္တိ။ နစ ဒိဋ္ဌိသင်္ခါရာနံ ဝိယတေသံ ဣမသ္မိံ စိတ္တေ ကတ္ထစိ ဟောန္တိ ကတ္ထစိနဟောန္တီတိ အယံ ဝိကပ္ပော အတ္ထိ။ တသ္မာတေ ဣမဿစိတ္တဿ ဘေဒကရာ နဟောန္တီတိ ဣဓ နဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ လောဘောပန အညေဟိ ဣမဿ အဋ္ဌဝိဓဿ ဘေဒကရော ဟောတိ။ ဝေဒနာဒိဋ္ဌိ သင်္ခါရာစ ဣမဿ အညမညဿ ဘေဒကရာ ဟောန္တီတိ တေဧဝ ဣဓ ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ နနု ပီတိ မာန ထိနမိဒ္ဓါနိပိ ဘေဒကရာနိ ဟောန္တီတိ တာနိပိ ဣဓ သပီတိကံ အပီတိကန္တိ မာနသမ္ပယုတ္တံ မာနဝိပ္ပယုတ္တန္တိ ထိနမိဒ္ဓသမ္ပယုတ္တံ ထိနမိဒ္ဓဝိပ္ပယုတ္တန္တိ စ ဂဟေတဗ္ဗာ နီတိ။ န။ တေသု ဟိ သောမနဿေ ဂဟိတေ ပီတိ ဂဟိတာဝ ဟောတိ။ ဣတရာနိစ တီဏိ အနိယတယောဂီနိစ ဟောန္တိ, ယေဝါပန ကာနိစာတိ နဂဟိတာနီတိ။

[၂၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဖဿာဒိဝိတက္ကာဒိမောဟာဒိဓမ္မာ ဣတော အညေဟိပိ စိတ္တေ ဟိ ယုတ္တာ ဟောန္တီတိ နတေ အညေဟိ ဣမဿ ဝိသေသံ ကရောန္တိ။ တသ္မာ တေ ဣဓ န ဂဟိတာတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ကသ္မာ ပနေတ္ထ အညေသုပိ ဖဿာဒီသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု သောမနဿသဟဂတာဒိဘာဝေါဝ ဝုတ္တောတိ။ သောမနဿာဒီနမေဝ အသာဓာရဏ ဘာဝတောတိ။ ဖဿာဒယောဟိ ကေစိ သဗ္ဗစိတ္တ သာဓာရဏာ ကေစိ ကုသလာဒိ သာဓာရဏာ။ မောဟာဒယောစ သဗ္ဗာ ကုသလသာဓာရဏာတိ န တေဟိ သက္ကာ စိတ္တံ ဝိသေသေတု’’န္တိ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

ဧဝဉှိ သတိ သောမနဿုပေက္ခာ သင်္ခါရာပိ အညေသု ဒိဿန္တီတိ တေပိ အညေဟိ ဣမဿ ဝိသေသံ နကရောန္တိ။ တသ္မာ တေပိ ဣဓ နဂဟေတဗ္ဗာ သိယုန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅။)

֍ * ၂၄။ ဧတ္ထစ သောမနဿပ္ပဋိသန္ဓိကတာ, အဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ, ဣဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါ, ဗျသနမုတ္တိစ သောမနဿဿ ကာရဏံ။ သောမနဿပ္ပဋိသန္ဓိကောဟိ သဒါ ဘဝင်္ဂသောမနဿေန ပရိဘာဝိတ သန္တာနော ဟောတီတိ တဿ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ယေဘုယျေန သောမနဿသဟဂတံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ အဂမ္ဘီရပ္ပကတိကောစ ဟီနဇ္ဈာသယော အပ္ပကံပိ မဟန္တံ မညတိ။ ဟီနံပိ ပဏီတံ မညတိ။ တသ္မာ တဿပိ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ယေဘုယျေန သောမနဿသဟဂတံ ဟောတီတိ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါတိ အတ္တနာ ဣစ္ဆိတေန ဟီနေနဝါ ပဏီတေနဝါ အာရမ္မဏေန သမာယောဂေါ။ ဗျသနမုတ္တီတိ ဉာတိဗျသနာဒိတော မုတ္တိ။ ဥပေက္ခာပဋိသန္ဓိကတာ, ဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ, မဇ္ဈတ္တာရမ္မဏသမာယောဂေါ, ဗျသနမုတ္တိစ ဥပေက္ခာယ ကာရဏံ။ ဧတ္ထစ ဂမ္ဘီရပ္ပကဘိတာနာမ မဟဇ္ဈာသယတာ။ တာဒိသော ဟိ ပုဂ္ဂလော မဟန္တံပိ အပ္ပကံ မညတိ, ပဏီတံပိ ဟီနံ မညတီတိ။ ဒိဋ္ဌဇ္ဈာသယတာ, ဒိဋ္ဌိဝိပန္နပုဂ္ဂလသေဝနာ, သဒ္ဓမ္မဝိမုခတာ, မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလတာ, အယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇနဉ္စ ဒိဋ္ဌိယာ ကာရဏံ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌဇ္ဈာသယတာတိ ကာဏာရိဋ္ဌဿဝိယ သုနက္ခတ္တဿဝိယစ ပုရိမဘဝေ ဒိဋ္ဌိ ဂတိကဘာဝေန အာဂတတ္တာ ဣမသ္မိံ ဘဝေပိ သဿတုစ္ဆေဒါသယ ဘာဝေါ။ သဒ္ဓမ္မဝိမုခတာတိ စိရံပိ ကာလံ သဒ္ဓမ္မေန ဝိနာ အာဂတတာ။ မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလတာတိ အတ္တနော အဝိသယေသု သဗ္ဗညုဝိသယေသု ဌာနေသု အတ္တနော ပမာဏံ အဇာနိတွာ စိန္တာပသုတဝသေန မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလဘာဝေါ။ အယောနိသော ဥမ္မုဇ္ဇနန္တိ အတ္တနာဒိဋ္ဌကာရဏမေဝ သာရတော သစ္စတော ဥမ္မုဇ္ဇနံ။ တဗ္ဗိပရီတေန ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အသင်္ခါရိကကမ္မဇနိတပ္ပဋိသန္ဓိ ကတာ, ကလ္လကာယ စိတ္တတာ, ခန္တိ ဗဟုလတာ, ပုရိသကာရေသု ဒိဋ္ဌာနိသံသတာ, ကမ္မပ္ပသုတတာ, ဥတုဘောဇနာဒိ သပ္ပာယ လာဘောတိ ဣဒံ အသင်္ခါရိကကာရဏံ။ တတ္ထ ခန္တိဗဟုလတာတိ သီတုဏှာဒီနံ ခမနဗဟုလတာ။ ပုရိသကာရေသူတိ ပုရိသေဟိ ကတ္တဗ္ဗေသု ကမ္မေသု။ ကမ္မပ္ပသုတဘာတိ ကမ္မေသု စိဏ္ဏဝသိတာ။ တဗ္ဗိပရီ တေန သသင်္ခါရိကကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣမေသံပန စိတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိ ဝိဓာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဂဟေတဗ္ဗံ။ အဋ္ဌပီတိ ပိသဒ္ဒေန နေသံ လဗ္ဘမာနကမ္မပထဘေဒတော ကာလ သန္တာနာ ရမ္မဏာဒိ ဘေဒတောစ အနေကဝိဓတ္တံ သမ္ပိဏ္ဍေတီတိ။

လောဘမူလစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒိပနာ နိဋ္ဌိတာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆။)

֍ * ၂၅။ ဒေါသမူလစိတ္တေ ဒုဋ္ဌုမနောဘိ ဒုမ္မနော။ ဝိရူပံ စိတ္တံ။ ဒုဋ္ဌုမနော ဧတဿာတိဝါ ဒုမ္မနော။ ဝိရူပစိတ္တသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော။ ဒုမ္မနဿ ဘာဝေါ ဒေါမနဿံ။ မာနသိကဒုက္ခဝေဒနာယေတံ အဓိဝစနံ။ သာ ဟိ အတ္တနာ သဟဂတေ စိတ္တေဝါ တံ သမင်္ဂီပုဂ္ဂလေဝါ ဒုမ္မနာ ဘိဓာနဿဝါ အယံ သော ဒုမ္မနောတိ ဒုမ္မနဗုဒ္ဓိယာဝါ ပဝတ္တိနိမိတ္တံ ဟောတီတိ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဒေါမနဿေန သဟ ဂတန္တိ သမာသော။ ပဋိဟညတီတိ ပဋိဃော။ ဒေါသော။ သောဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သမ္ပယုတ္တဓမ္မေပိ ပဋိဟနတိ။ လူခေ သန္တတ္တေ ကရောတိ။ အတ္တနော ဝတ္ထုမ္ပိ ပဋိဟနတိ။ ဟဒယပ္ပဒေသံ ဒဟတိ။ တံ ပုဂ္ဂလံ ဒုမ္မုခံ ကရောတိ, အတ္တနော အာရမ္မဏံပိ ပဋိဟနတိ။ တံ ဗာဓယ မာနော ဂဏှာတိ။ တသ္မာ ပဋိဃောတိ ဝုစ္စတီတိ။

֍ * ၂၆။ ဧတ္ထ သိယာ။ သင်္ခါရော တာဝ ဣမဿ စိတ္တဿ ဘေဒ ကရောတိ တဿ ဣဓ ဂဟဏံ ယုတ္တံ။ ဝေဒနာ ပဋိဃာပန ဘေဒကရာ န ဟောန္တီတိ တေ ဣဓ န ဂဟေတဗ္ဗာတိ။ ဝုစ္စတေ, ဒေါမနဿဂ္ဂဟဏံ တာဝ ဣမဿ စိတ္တဿ ကဒါစိ အညဝေဒနာယောဂတာ ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထန္တိ။ ယဒါဟိ ရာဇာနော ဟသမာနာယေဝ စောရဝဓံ ပေသေန္တိ။ ယဒါစ ဇနာ အတ္တနော ဝေရီနံ မရဏေ တုဋ္ဌိံ ပဝေဒေန္တိ။ မရဏံ အဘိနန္ဒန္တိ။ ယဒါစ ဗာလဇနာ ဟသမာနာဝ မိဂပက္ခိနော မာရေန္တိ။ တဒါ ဣဒံ နုခေါ သောမနဿေန ယုတ္တန္တိ အတ္ထေဝ ပသင်္ဂေါ။ ဥပေက္ခာယောဂေပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထံ ဒေါမနဿဂ္ဂဟဏန္တိ။ ပဋိဃဂ္ဂဟဏံပိ အညဓမ္မသမ္ပယုတ္တတာ ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထံ။ တထာဟိ ယေ နတ္ထိကာဟေတုကာ ကိရိယမိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိကာ ပါဏဝဓေ အပုညံနာမ နတ္ထီတိ ဂဏှန္တိ။ ယေစ မနုဿပါဏ ဝဓေဧဝ အပုညံ ဟောတိ, တိရစ္ဆာနဂတပါဏဝဓေ အပုညံ နတ္ထီတိ ဂဏှန္တိ။ ယေစ ပါဏဝဓံ ကတွာ ယညံ ယဇန္တာနံ မဟန္တံ ပုညံ ဟောတိ, ဒိဗ္ဗသံဝတ္တနိကန္တိ ဂဏှန္တိ။ တေ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ဝိဿဋ္ဌာ ပါဏဝဓံ သယံဝါ ကရောန္တိ။ အညေဝါ ပေသေန္တိ။ တဒါ ဣဒံ ဒိဋ္ဌိယာပိ သမ္ပယုတ္တံ သိယာတိ ပသင်္ဂေါ ဟောတိယေဝ။ ယေပန သမ္မာဒိဋ္ဌိကေသု ဗာလာ အဗျတ္တာ, တေ ကဒါစိ တေသံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာနံ လဒ္ဓိံ ဂဟေတွာ ပါဏံ ဝဓန္တာ အာဒိတော ဝေမတိကဇာတာဝ ဟောန္တိ။ တဒါတေသံ ဣဒံ ဝိစိကိစ္ဆာယပိ ယုတ္တံ သိယာတိ ပသင်္ဂေါ ဟောတိ။ တပ္ပသင်္ဂ နိဝတ္တနတ္ထံ ပဋိဃဂ္ဂဟဏန္တိ။ ဣတရထာ ပုရိမ စိတ္တဿ လောဘသဟဂတဘာဝေါဝိယ ဣမဿ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တဘာဝေါ စူဠနိဂမေနေဝ သိဒ္ဓါတိ တေသံ ဂဟဏံ နိရတ္ထကံ သိယာတိ။ ဧတ္ထစ ဣဿာမစ္ဆရိယကုက္ကုစ္စာနံ ထိနမိဒ္ဓဿစ အဂ္ဂဟဏံ ပုရိမစိတ္တေ မာနထိနမိဒ္ဓနယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယမေတ္ထ ပရမတ္ထဒီပနာ။

[၂၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန မဟာဋီကာယဉ္စ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇။)

‘‘အသာဓာရဏ ဓမ္မဝသေန စိတ္တဿ ဥပလက္ခဏတ္ထံ ဒေါမနဿဂ္ဂဟဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အသာဓာရဏဓမ္မဝသေနာတိ ဣဒံ တာဝ နယုဇ္ဇတိ။

[၂၉] သတိပိ ဣမဿ သောမနဿုပေက္ခာသဟဂတဘာဝေ အနညသာဓာရဏေနေဝ ဒေါမနဿေန ဣမဿ ဥပလက္ခဏတ္ထန္တိ အတ္ထဿ အာပဇ္ဇနတော။ ယထာတံ သတိပိ ပုရိမဿ ဣမဿစ စိတ္တဿ မောဟသဟဂတဘာဝေ အနညသာဓာရဏေနေဝ လောဘေန ပဋိဃေနစ ဥပလက္ခဏတ္ထံ လောဘသဟဂတပဋိဃ သမ္ပယုတ္တဂ္ဂဟဏန္တိ။ ဥပလက္ခဏတ္ထန္တိ စ န ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဧဝဉှိ သတိ ပါကဋေန ဒေါမနဿေန အပါကဋာနံ အညဝေဒနာ နံပိ ဣဓ လဒ္ဓဘာဝံ ဥပလက္ခေတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ယထာ လဒ္ဓါတပတ္တော ရာဇကုမာရောတိ။

[၃၀] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ပဋိဃသမ္ပယုတ္တဘာဝေါပန ဥဘိန္နံ ဧကန္တ သဟစာရိတာ ဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

ဣမဿ စူဠနိဂမေနေဝ တဒတ္ထသိဒ္ဓိတောတိ။

֍ * ၂၇။ ဧတ္ထစ ဒေါသဇ္ဈာသယတာ, အဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ, အပ္ပဿုကတာ, အာဃာတဝတ္ထုသမာယောဂေါဝါ, အနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာယော ဂေါဝါ ဒေါမနဿဿ ပဋိဃဿစ ကာရဏံ။ တတ္ထ ဒေါသ ဗဟုလ ဘာဝတော အာဂတဝသေန ဒေါသဇ္ဈာသယတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အဂမ္ဘီရပ္ပကတိတာ ဟီနဇ္ဈာသယတာ။ အပ္ပဿုတဿစ အနိဋ္ဌ လောက ဓမ္မေဟိဖုဋ္ဌဿ တံကုတေတ္ထလဗ္ဘာတိ ပစ္စဝေက္ခနာ နတ္ထီတိ။ ဣမေသမ္ပိ ဒွိန္နံ ဥပ္ပတ္တိဝိဓာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပိသဒ္ဒဿ အတ္ထောပိ ဝုတ္တနယောဧဝါတိ။

ဒေါသမူလစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒိပနာ နိဋ္ဌိတာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈။)

֍ * ၂၈။ မောဟမူလစိတ္တေ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စာနံ ပဒတ္ထော ဥပရိ အာဂမိဿတိ။ ယသ္မာပန ဣဒံ စိတ္တံ မူလန္တရဝိရဟေန လဒ္ဓါကာသေန သုဋ္ဌုဗလဝန္တေန မောဟေနစေဝ သံသပ္ပမာနဝိက္ခိပမာနေဟိ ဝိစိကိစ္ဆုဒ္ဓစ္စေဟိ စ ယုတ္တံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဣဓ ဝေဒနာပိ အာရမ္မဏံ အဓိမတ္တတော အနုဘဝိတုံ န သက္ကောတီတိ ဥပေက္ခာဝေဒနာဝ ယုတ္တာ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဣဒံ စိတ္တံ သောမနဿ ဒေါမနဿ သဟဂတာနံပိ အနန္တရေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ တဒုဘယဝေဒနာဟိပိ ဣဒံ ယုတ္တံ သိယာတိ ပသင်္ဂေါ ဟောတီတိ တပ္ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထံ ဣဓ ဥပေက္ခာဂဟဏံ ကတံ။ အနညစိတ္တသာဓာရဏေန ဓမ္မေန စိတ္တဿ နိယမနတ္ထံ ဝိစိကိစ္ဆာဂဟဏံ။ ဥဒ္ဓစ္စံ ပန သဗ္ဗာကုသလေသု ယုတ္တံပိ ဣဓ လဒ္ဓါကာသံ ဟုတွာ သုဋ္ဌု ဗလဝံ ဟောတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဣဓေဝ ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝဟိ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ ဓမ္မုဒ္ဒေသဝါရေ ဥဒ္ဓစ္စံ အညေသု ပါပစိတ္တေသု သရူပတော အနုဒ္ဓရိတွာ ယေဝါပနကဘာဝေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဣမသ္မိံ အန္တိမစိတ္တေဧဝ သရူပတော ဥဒ္ဓဋန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယသ္မာစ ဣဒံစိတ္တဒွယံ သတ္တာနံ ပကတိသဘာဝဘူတန္တိ ပယောဂေန ဝါ ဥပါယေန ဝါ ကေနစိ ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗံ နာမ နတ္ထိ။ သဗ္ဗကာလမ္ပိ ဘဝင်္ဂစိတ္တံဝိယ အနောသက္ကမာနံ အသံသီဒမာနံ အကိစ္ဆေန အကသိရေန ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ ဧကန္တေန အသင်္ခါရိကမေဝ ဟောတီတိ ကတွာ ဣဓ သင်္ခါရဘေဒေါ န ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝစ ပါဠိယံပိ ပုရိမစိတ္တေသုဝိယ ဣဓ သသင်္ခါရေနာတိ ဒုတီယစိတ္တဝါရော နဝုတ္တောတိ။ အယမေတ္ထ ပရမတ္ထဒီပနာ။

[၃၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဣမာနိ ဒွေ စိတ္တာနိ အတိသမ္မုဠှတာယ အတိစဉ္စလတာယ စ သဗ္ဗတ္ထပိ ရဇ္ဇနဒုဿနရဟိတာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဥပေက္ခာ သဟဂတာနေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ရဇ္ဇန သဟိတာနံပိ လောဘမူလ စိတ္တာနံ ဥပေက္ခာ ယောဂဿ ဒိဋ္ဌတ္တာတိ။

[၃၂] ယဉ္စ တတ္ထ မဟာဋီကာယဉ္စ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉။)

‘‘တတောယေဝစ သဘာဝတိက္ခတာယ ဥဿာဟေတဗ္ဗတာယစ အဘာဝတော သင်္ခါရဘေဒေါပိ နေသံ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဘာဝတိက္ခတာယ အဘာဝတောတိ ဣမိနာ ဣမဿ အသင်္ခါရိကဘာဝံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဥဿာဟေတဗ္ဗတာယ အဘာဝတောတိ ဣမိနာ သသင်္ခါရိကဘာဝံ ပဋိက္ခိပတိ။ တဒုဘယေ ပန ဣဒံ စိတ္တဒွယံ သဗ္ဗသော သင်္ခါရဝိမုတ္တံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ တံ အဋ္ဌကထာယပိ တာဝ န သမေတိ။

ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂအဋ္ဌကထာယဉှိ သင်္ခါရဘေဒေန အဝိဇ္ဇာယ ဒုဝိဓဘာဝေါဝ ဝုတ္တော။ ယဒိစ ဣဒံဒွယံ သင်္ခါရမုတ္တံ သိယာ။ ဧဝံ သတိ ဣဓ မောဟောပိ သင်္ခါရမုတ္တော သိယာ။ သောစ အဝိဇ္ဇာယေဝါတိ တိဝိဓဘာဝေါဝ အဝိဇ္ဇာယ တတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗော။ နစ ဝုတ္တောတိ။ ဧဝံ တာဝ အဋ္ဌကထာယ နသမေတိ။

[၃၃] ယသ္မာစ ဣဓ တိက္ခဘာဝေါနာမ ဝိနာ သင်္ခါရေန ကေဝလံ ပကတိ ပစ္စယ ဂဏ ဝသေနေဝ ပဝတ္တနသမတ္ထတာ ဝုစ္စတိ။ ဣဒဉ္စ စိတ္တံ တထေဝ ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ ဣဒံ သဘာဝတိက္ခံ န ဟောတီတိ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။

လဒ္ဓါကာသေန မောဟေန သုဋ္ဌု မုယှန္တီတိ မောဟမူဟာနီတိ ဝတ္တဗ္ဗေ နိရုတ္တနယေန မောမူဟာနီတိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၂၉။ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိ မဟာနိဂမနံ။ တတ္ထ ဣစ္စေဝန္တိ ဣတိ ဧဝံ။ နိပါတသမုဒါယော ဟေသ။ ပစ္ဆိမောဝါ ဧဝံ သဒ္ဒေါ ပုရိမဿ ဣတိသဒ္ဒဿ အတ္ထဝစနော။ ဣစ္စေဝန္တိဝါ ဝိသုံ ဧကော နိပါတော။ သဗ္ဗထာပိ ဣမိနာ သောမနဿသဟဂတန္တိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေ နာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣဒဉ္စ ဒွါဒသာတိ ဧတ္ထ ဝိသေသနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗထာပီတိ ဓမ္မသင်္ဂဏီယံ ဝုတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ဝိဘတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ဓာတုကထာဒီသု ဝုတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ တေသု တေသု သုတ္တန္တေသု ဝုတ္တေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ကာလဒေသ သန္တာနာဒိ ဘေဒဘိန္နေန ပကာရေနာပိ ဒွါဒသေဝ။ ကထံ ဒွါဒသေဝါတိ။ ဣစ္စေဝံ ဒွါဒသေဝါတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

[၃၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော သမ္ပယောဂါဒိ အာကာရောဝ ဝိဘာဝိတော။ သောပန ဣစ္စေဝန္တိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀။)

အကုသလစိတ္တာနီတိ ကုသလပဋိဝိရုဒ္ဓသဘာဝတ္တာ ဧဝံ လဒ္ဓနာ မာနိ စိတ္တာနိ။ ဧတ္ထစ ဧကန္တေန သဒ္ဓါဒယောဧဝ ကုသလာနာမ။ မောဟာဒယောဧဝ အကုသလာ နာမ။ စိတ္တံပန ဖဿာဒယော ဝိယ အညသမာနမေဝ ဟောတိ, န ဟိ အာရမ္မဏ ဝိဇာနနံဝါ ဧကန္တေန မုယှနာဒိဝိယ သာဝဇ္ဇံဝါ ဟောတိ။ သဒ္ဒဟနာဒိဝိယ အနဝဇ္ဇံဝါတိ။ တံပန အကုသလေဟိ ယုတ္တံ အကုသလန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကုသလေဟိ ယုတ္တံ ကုသလန္တိ။ သဒ္ဓါဒီနံပန မောဟာဒီနဉ္စ ပဋိဝိရုဒ္ဓဘာဝေါ ယထာက္ကမံ ပဟာယကပဟာတဗ္ဗဘာဝေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အကုသလဓမ္မာဟိ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ။ သုဝဏ္ဏပ္ပဋိရူပကာဝိယ ဖေဂ္ဂုဘူတာ အဘာဝနာရဟာ ပုနပ္ပုနံ အာသေဝီယမာနာပိ စဉ္စလန္တိယေဝ ဝိက္ကိရန္တိယေဝ။ နိယာမံ ဩက္ကမန္တာပိ ဧကသ္မိံဘဝေ ဧဝ အပါယဘာဂိတာယ ဩက္ကမန္တိ။ နပန ကုသလမူလာနိ သဗ္ဗသော ပစ္ဆိန္ဒိတွာ သတ္တေ ဝဋ္ဋသောတနိယတေ ကာတုံ သက္ကောန္တိ။ ကုသလဓမ္မာပန ဗလဝန္တာ ဟောန္တိ။ ဇာတိသုဝဏ္ဏာဝိယ သာရဘူတာ ဘာဝနာရဟာ ပုနပ္ပုနံ အာသေဝီယမာနာ ထိရတရပတ္တာ လောကိယေသု ယာဝ ဣဒ္ဓိဝိဓာနာ လောကုတ္တရေသုစ ယာဝ အရဟတ္တမဂ္ဂါ ဝုဒ္ဓိဝိရုဠှီဓမ္မာ ဟောန္တိ။ နိယာမံ ဩက္ကမန္တာ အပါယသောတံဝါ ဝဋ္ဋသော တံဝါ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္ဒိတွာ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဘာဂိတာယ ဩက္ကမန္တိ။ တသ္မာ ကုသလ ဓမ္မာဧဝ ပဟာယကာနာမ။ ဣတရေပန ပဟာတဗ္ဗာဧဝ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အပိစ ကုသလဓမ္မာနာမ အန္တမသော အာလောပဘိက္ခာ ဒါနမတ္တာပိ လောကေဘေသဇ္ဇဝိဓာနာနိဝိယအကုသလပ္ပဟာနာယ ဧဝ ပဏ္ဍိတေဟိပညပီယန္တိ ကရီယန္တိ စ, တသ္မာ တေဧဝ ပဟာယကာ။ အကုသလဓမ္မာပန လောကေ နာနာရောဂဇာတိယောဝိယ သကလလောကဿ ပကတိသဘာဝဘူတာဧဝ ဟောန္တီတိ တေ ပဟာတဗ္ဗာဧဝါတိ။ သမန္တတော အနဝသေသတော အာဒိယိံသု ဂဏှိယိံသူတိ သမတ္တာနိ။ အပိစ သမတ္တာနီတိ နိဋ္ဌိတာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိဝါ။ အဋ္ဌဓာတိအာဒိသင်္ဂဟဂါထာ။ လောဘောမူလံ ဧတေသန္တိ သမာသော။ ဒွါဒသာ ကုသလာ သိယုန္တိ ဧတ္ထ သိယုန္တိ နိပါတပဒံ ဣဓ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အကုသလ စိတ္တာနိ ဒွါဒသ ဘဝန္တီတိ အတ္ထော။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ အကုသလစိတ္တဿ

ပရမတ္ထဒိပနာ နိဋ္ဌိတာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁။)

֍ * ၃၁။ ဧဝံ သဗ္ဗနိဟီနံ အကုသလံ သင်္ဂဟေတွာ ဣဒါနိ အဟေတုကံ သင်္ဂဏှန္တော တတ္ထစ သဗ္ဗနိဟီနံ အကုသလဝိပါကံ တာဝ ဒဿေတုံ ဥပေက္ခာသဟဂတန္တိအာဒိမာဟ။

[၃၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

တံ အကုသလ ဝိပါကတ္တာယေဝ အကုသလာနန္တရံ ပထမံ ဒဿိတန္တိ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘တေသံ အကုသလဝိပါကာ ဒိဝသေန တိဝိဓဘာဝေပိ အကုသလာနန္တရံ အကုသလဝိပါကေယေဝ ဝိဘဇိတု’’န္တိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ဧဝဉှိ သတိ ကုသလဝိပါကာနိပိ ကုသလာ နန္တရေဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုန္တိ။

֍ * ၃၁။ စက္ခုသောတာဒီနံ ပဒတ္ထော ဥပရိ အာဂမိဿတိ။ ဝိဇာနာတီတိ ဝိညာဏံ။ ယထာဟ-ဝိဇာနာတိ ဝိဇာနာတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာဝိညာဏန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ စက္ခုံ နိဿိတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုနာဝါ ပစ္စယဘူတေန ဇနိတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ ကမ္မေနဝါ စက္ခုဿ ဥပနီတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုတောဝါ ဇာတံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုဿဝါ ဣန္ဒြိယဘာဝေန သာမိ ဘူတဿ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုသ္မိံဝါ ဥပ္ပန္နံဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏံ။ ဧသနယော သောတဝိညာဏာဒီသုပိ။ ပါဠိယံပန မဟာ တဏှာသင်္ခယသုတ္တေ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂။)

သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ကဋ္ဌဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ ကဋ္ဌဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သကလိကဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ သကလိ ကဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ တိဏဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ တိဏဂ္ဂီ တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဂေါမယဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ ဂေါမယဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ထုသဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ ထုသဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သင်္ကာရဉ္စ ပဋိစ္စ အဂ္ဂိ ဇလတိ။ သင်္ကာရဂ္ဂီတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဧဝမေဝခေါ ဘိက္ခဝေ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ စက္ခုဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ သောတဉ္စ ပဋိစ္စ သဒ္ဒေ စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ သောတဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဃာနဉ္စ ပဋိစ္စ ဂန္ဓေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ ဃာနဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ဇိဝှဉ္စ ပဋိစ္စ ရသေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ ဇိဝှာဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ ကာယဉ္စ ပဋိစ္စ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ ကာယဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝိညာဏံ။ မနော ဝိညာဏန္တေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ။

တထာတိ ဣမိနာ ဥပေက္ခာသဟဂတန္တိ ပဒံ အာကဍ္ဎတိ။ ဒုက္ခယတီတိ ဒုက္ခံ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တံ သမင်္ဂိပုဂ္ဂလံဝါ ဗာဓတိ ဟိံသတီတိ အတ္ထော။ ဒုဋ္ဌုဝါ ခနတိ ကာယိကသုခန္တိ ဒုက္ခံ။ ဒုက္ကရေနဝါ ခမိတဗ္ဗန္တိ ဒုက္ခံ။ ဒုက္ကရံ ဩကာသဒါနံ ဧတဿာတိဝါ ဒုက္ခံ။ ကာယိကဒုက္ခဝေဒနာယေဝ နာမံ။ သုဋ္ဌု ပဋိမုခဉ္စ ဣစ္ဆတီတိ သမ္ပဋိစ္ဆနံ။ သုဋ္ဌူတိ အမုဉ္စမာနံ။ ပဋိမုခန္တိ အနညာပေက္ခံ။ ဣစ္ဆတီတိ ကာမေတိ အဘိနန္ဒတိ ပဋိဂ္ဂဏှတိ။ တေနေဝဟိ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ ဧတ္ထ သမ္ပဋိစ္ဆိံ သူတိ ဝဏ္ဏယိံသု။ သုဋ္ဌု တီရေတိ တုလေတိ ဝိစာရေတီတိ သန္တီရဏံ။ ဋီကာယံ တီရေတိ နိဋ္ဌာပေတီတိ ဝုတ္တံ။ ဝိဘာဝနိယံ တီရေတိ ဝီမံသတီတိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၃၂။ ဧတ္ထစ စက္ခုဿ အသမ္ဘိန္နတာ, အာလောက သန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော, ရူပါနံ အာပါတာဂမနံ, မနသိကာရောတိ စတ္တာရော ပစ္စယာ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပတ္တိကာရဏာနိ။ သောတဿ အသမ္ဘိန္နတာ အာကာသသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော, သဒ္ဒါနံ အာပါတာဂမနံ မနသိကာရောတိ သောတဝိညာဏဿ။ ဃာနဿ အသမ္ဘိန္နတာ, ဝါသုသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော, ဂန္ဓာနံ အာပါတာဂမနံ မနသိကာရောတိ ဃာနဝိညာဏဿ။ ဇိဝှာယ အသမ္ဘိန္နတာ အာပေါသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော။ ရသာနံ အာပါတာဂမနံ, မနသိကာရောတိ ဇိဝှာဝိညာဏဿ။ ကာယဿ အသမ္ဘိန္နတာ, ပထဝိသန္နိဿယပ္ပဋိလာဘော, တိဏ္ဏံ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာနံ အညတရဿ အာပါတာဂမနံ, မနသိကာရောတိ ကာယဝိညာဏဿာတိ။ ဧတ္ထစ အာလောက အာကာသာဒီနံ သန္နိဿယာနံ ဂဟဏံ တေဟိ ဝိနာ ရူပါဒီနံ ပသာဒေသု အာပါတာဂမနဿေဝ အဘာဝတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, န ဟိ အာလောကေ သတိ ရူပါနိ သန္နိဟိတာနိပိ စက္ခုမှိ အာပါတမာဂစ္ဆန္တိ။ ဧသနယော သေသေသုပီတိ။ ယံပန အဋ္ဌကထာယံ -

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃။)

စက္ခုသ္မိံပန အသမ္ဘိန္နေပိ ဗဟိဒ္ဓါရူပါရမ္မဏေ အာပါတံ အနာ ဂစ္ဆန္တေ စက္ခုဝိညာဏံ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မိံ ပန အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တေပိ အာလောကသန္နိဿယေ အသတိ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။

တံ ဝိနာ အာလောကေန ဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ အဘာဝဒဿနပရံ။ နပန အာပါကာဂမနံနာမ အာလောကေ အသတိပိ သမ္ဘဝတီတိ ဒဿနပရန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတရထာ ရတ္တန္ဓကာရေပိ ရူပါနိ စက္ခုမှိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီတိ အာပဇ္ဇတီတိ။ အကုသလဿ ဝိပါကာနိ အကုသလ ဝိပါကာနိ။

֍ * ၃၃။ ဧတ္ထာ ကေနဋ္ဌေန ဝိပါကံနာမာတိ။ ဝိပစ္စနဋ္ဌေန။ ကိဉ္စ ဝိပစ္စနန္တိ။ ယထာ လောကေ အမ္ဗဖလာဒီနံ တရုဏဘာဝံ အတိက္ကမ္မ ပရိဏတဘာဝပ္ပတ္တိဝိပစ္စနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ဝိပစ္စနံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ အယဉ္စ အတ္ထော စတူဟိ သမင်္ဂီတာဟိ ဒီပေတဗ္ဗော။ စတဿောဟိ သမင်္ဂီတာနာမ စေတနာသမင်္ဂိတာ, ကမ္မသမင်္ဂိတာ, ဥပဋ္ဌာနသမင်္ဂိတာ, ဝိပါကသမင်္ဂိတာတိ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ တံ တံ ကမ္မာယူဟနကာလေယာ ကုသလာကုသလစေတနာယ ခဏတ္တယသမင်္ဂိတာ။ အယံ စေတနာသမင်္ဂီတာနာမ။ သာပန စေတနာ နိရုဇ္ဈမာနာ သဗ္ဗသော အဘာဝံ ပတွာ နနိရုဇ္ဈတိ။ အာယတိံပန ဝိပါကပါတုဘာဝါယ အတ္တနော သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ ကြိယာဝိသေသံ တသ္မိံ စိတ္တသန္တာနေ နိဒဟိတွာဝ နိရုဇ္ဈတိ။ သောစ ကြိယာဝိသေသော ယာဝ ဩကာသံ နလဘတိ။ တာဝ ကပ္ပသံတသဟဿံပိ တံသန္တာနံ အနုဂတောယေဝ ဟောတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဓမ္မပဒေ –

န ဟိ ပါပံ ကတံ ကမ္မံ၊ သဇ္ဇုခီရံဝ မုစ္စတိ။

ဒဟန္တံ ဗာလမနွေတိ၊ ဘသ္မာ ဆန္နောဝ ပါဝကောတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄။)

သောပန ဝိသုံ ဧကော ပရမတ္ထဓမ္မောတိပိ သင်္ချံ နဂစ္ဆတိ, အနုသယဓာတုယောဝိယာတိ။ အယံ ကမ္မသမင်္ဂိတာနာမ။ သောပန ယဒါ အတ္တနော အနုရူပေ ပစ္စယေ လဘတိ။ တဒါ ဝိပစ္စနတ္ထာယ ဩကာသံ ကရောတိ။ ကထံ ကရောတီတိ။ သော အာသန္နမရဏဿ သတ္တဿ အတ္တာနံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ။ အတ္တနော နိမိတ္တံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ။ ဂတိနိမိတ္တံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ။ သောစ သတ္တော တံ အမုဉ္စမာနော ယဒိ ဂဏှာတိ။ တဒါ ဩကာသံ လဘတိ။ အယံ ဥပဋ္ဌာနသမင်္ဂိတာနာမ။ တံ အမုဉ္စိတွာ စုတဿပန စုတိအနန္တရမေဝ သော ကမ္မသင်္ခါတော ကြိယာ ဝိသေသော ဝိသုံ ဧကော သသမ္ပယုတ္တော ပရမတ္ထဓမ္မရာသိ ဟုတွာ ဧကံ ဘဝံ ပူရယမာနော ဝိပစ္စတိ, ဧကံ ဘဝံ ပူရယမာနောတိစ ယာဝ တာယုကံ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ ဆသု ဒွါရေသု တံ တံ ဒွါရိကဝိပါကကိစ္စာနိ ပရိယောသာနေ စုတိကိစ္စဉ္စ သာဓယမာနောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပုရိမာ တိဿော သမင်္ဂီတာ တရုဏာ ဝတ္ထာနာမ ဟောန္တိ။ ပစ္ဆိမာ ဝိပါကသမင်္ဂီတာ ပရိဏတာဝတ္ထာနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣတိ ဝိပစ္စန္တီတိ ဝိပါကာနိ မုဒုတရုဏာဝတ္ထံ အတိက္ကမိတွာ ပရိဏကာဝတ္ထသင်္ခါတံ ဝိပက္ကဘာဝံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပါဠိယံ ကုသလာကုသလကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံပိ ကဋတ္တာရူပါနံ ဝိပါကပဒေ အဂ္ဂဟဏံ ဟောတီတိ။ တာနိဟိ ကမ္မသန္တာနတော ဝိသုံ သိဒ္ဓတ္တာ ဝိသုံ ကမ္မတော ဇာတာနိယေဝ နာမ ဟောန္တိ, နဝိပက္ကာနိ နာမာတိ။ အညံဟိ အရူပဓမ္မာနံ သန္တာနံ။ အညံ ရူပဓမ္မာနန္တိ။ အယမေတ္ထ ဝိပါကပဒေ ပရမတ္ထဒီပနာ။

ယေပန အရူပဘာဝေန သာရမ္မဏဘာဝေနစ ကမ္မေန သဒိသ တာမတ္တံ ဂဟေတွာ အရူပဓမ္မာနမေဝ ဝိပါကတ္တံ သာဓေန္တိ။ တေသံ ဝိပါကသဒ္ဒေါ အရူပဓမ္မေသု ရုဠှီဝသေန ပဝတ္တောတိ အာပဇ္ဇတီတိ။ ယဉ္စ တတ္ထ သာလိဗီဇနိဗ္ဗတ္တေသု နာဠပတ္တပုပ္ဖဖလေသု ဗီဇသဒိသာနံ ဖလာနမေဝ သာလိဖလသာလိပက္ကနာမံ သိဒ္ဓံ ဝိယာတိ ဥပမံ ဒဿေန္တိ, သာပိ နသမေတိ။ န ဟိ ဖလာနိပိ တရုဏကာလေ ပါကနာမံ လဘန္တိ။ နစ နာဠပတ္တပုပ္ဖာနိပိ ပရိဏတကာလေ ပါကနာမံ နလဘန္တီတိ။ တာနိ ပိဟိ တဒါ နာဠံ ပက္ကံ, ပတ္တံ ပက္ကံ, ပုပ္ဖံ ပက္ကန္တိ န နဝုစ္စန္တီတိ။ သုခယတီတိ သုခံ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလံဝါ လဒ္ဓသာတံ ကရောတီတိ အတ္ထော။

֍ * ၃၄။ သုဋ္ဌုဝါ ခနတိ ကာယိကဒုက္ခံ။ သုခေနစ ခမိတဗ္ဗံ။ သုကရံ ဩကာသဒါနံ ဧတဿာတိဝါ သုခံ။ ကုသလဿ ဝိပါကာနိ သမ္ပယုတ္တ ဟေတုဝိရဟတော အဟေတုကာနိစာတိ ကုသလဝိပါကာ ဟေတုက စိတ္တာနိ။

[၃၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅။)

ပုဗ္ဗကမ္မသဟဇာတေန နိဗ္ဗတ္တကဟေတုနာပိ ဣဓ ဝိပါကဿ သဟေတုကတာပသင်္ဂေါကတော။ သော န သုန္ဒရော။

န ဟိ အဘိဓမ္မေ ကတ္ထစိ ပုဗ္ဗကမ္မသဟဇာတေန နိဗ္ဗတ္တကဟေတုနာ ဝိပါကဿ သဟေတုကာဟေတုကတာ သမ္ဘဝေါနာမ အတ္ထိ။ အသတိစ သမ္ဘဝေ ဗျဘိစာရဿပိ အဘာဝတော သော ပသင်္ဂေါ နိရတ္ထကောဝါတိ။ တတ္ထ ဗျဘိစာရဿာတိ ပသင်္ဂဿ ဣစ္စေဝတ္ထော။ ဧတ္ထစ အကုသလဝိပါကာနံ သယံ အဗျာကတဓမ္မတ္တာ လောဘာဒီဟိ အကုသလဟေတူဟိစ သယံ အကုသလဝိပါကတ္တာ အလောဘာဒီဟိ အနဝဇ္ဇဟေတူဟိစ သဟေတုကတာ သမ္ဘဝေါ နတ္ထိ။ အသတိ စ တံ သမ္ဘဝေ တေသံ အဟေတုကဘာဝေါ အဗျဘိစာရောယေဝ ဟောတီတိ တတ္ထ အဟေတုကဂ္ဂဟဏံ န ကတံ။ ကုသလဝိပါကာနံ ပန သယံ ကုသလဝိပါကတ္တာယေဝ အလောဘာဒီဟိ ကုသလာ ဗျာကတယောဂီဟိ အနဝဇ္ဇဟေတူဟိ သဟေတုကတာ သမ္ဘဝေါ အတ္ထိယေဝ။ သတိစ တသ္မိံ သမ္ဘဝေ တေသံ အဟေတုကဘာဝေါ ဗျဘိစာရသဟိတော ဟောတီတိ တတ္ထေဝ အဟေတုကဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

֍ * ၃၅။ စက္ခာဒိကေ ပဉ္စဒွါရေ ဥပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇနံ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ, တဉှိ ပဉ္စဒွါရေ ဃဋ္ဋိတံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ အာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဘဝင်္ဂသင်္ခါတေ မနောဒွါရေ ဥပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇနံ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ။ တဉှိ တသ္မိံ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ အာဝဇ္ဇန္တံ ပဝတ္တတီတိ။ ဧတ္ထစ မနောဒွါရန္တိ သကလံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၃၇] ယံပန ဋီကာယံ

တာဝ ‘‘မနောဒွါရန္တိ ဧတ္ထ အာဝဇ္ဇနဿ အနန္တရ ပစ္စယဘူတံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ မနောတိ ဝုစ္စတိ။ တဒေဝ ဒွါရံ အာဝဇ္ဇနဇဝနာဒိ ထိစိတ္တ ပဝတ္တိယာ မုခတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။

ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အာဝဇ္ဇနဿ အနန္တရ ပစ္စယဘူတံ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ မနောဒွါရံ, ပီထိစိတ္တာနံ ပဝတ္တိမုခဘာဝတော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၆။)

ယဒိဟိ ယဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရံ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တဒေဝ ဧကန္တေန တေသံ ပဝတ္တိမုခတ္တာ မနောဒွါရံနာမ ဟောတိ။ န တတော ပုရိမာနီတိ အယမတ္ထော သိယာ။ ဧဝဉ္စသတိ ယေသု စက္ခာဒီသု ရူပါ ဒီနံ ဃဋ္ဋိတတ္တာ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တာနေဝ ဧကန္တေန တေသံ ပဝတ္တိမုခတ္တာ ဒွါရာနိနာမ ဟောန္တိ။ န တတော အညာနီတိ အယမတ္ထော အာပဇ္ဇတိ။ နစ တာနိ စက္ခာဒီနိ နာမ အတ္ထိ။ ယာနိ စက္ခာဒီနိ ဒွါရရူပါနိနာမ န ဟောန္တီတိ။ သဗ္ဗမေတံ ဥပရိ ဒွါရ သင်္ဂဟေ အာဝိဘဝိဿတီတိ။ ဟသနံ ဟသိတံ။ မုခဿ ပဟဋ္ဌာကာရပ္ပဝတ္တိ။ တံ ဥပ္ပာဒေတိ ဇနေတီတိ ဟသိတုပ္ပာဒေါ။ တံဝါ ဥပ္ပာဒေန္တိ ခီဏာသဝါ ဧတေနာတိ ဟသိဘုပ္ပာဒေါ။ တံဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ ဟသိတုပ္ပာဒေါ။ သောဧဝ စိတ္တန္တိ သမာသော။ ခီဏာသဝါနံ အနောဠာရိကေသု အာရမ္မဏေသု ယေန စိတ္တေန သိတံ ပါတုကရောန္တိ, တဿေတံ နာမံ။ န ဟိ ခီဏာသဝါ လောကိယ မဟာ ဇနာဝိယ ရဇ္ဇနီယာဒိ ဘာဝေန ဩဠာရိကေသု ဟသနိယ ဝတ္ထူသု ဟသန္တီတိ။ ဋီကာသု ပန စိတ္တံ အပေက္ခိတွာ ဟသိတုပ္ပာဒန္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ သိယာတိ။ ဝုတ္တနယေန အဟေတုကာနိစ တာနိ ဝိပစ္စန ဝိပါကုပ္ပာဒန ကိစ္စရဟိတတ္တာ တံ တံ ကြိယာမတ္တဘူတာနိ စိတ္တာနိစာတိ အဟေတုကကြိယစိတ္တာနိ။ ဧတ္ထစ ဝီထိမုတ္တစိတ္တာနိ ကိစ္စဒုဗ္ဗလတ္တာ ပဉ္စဝိညာဏာနိ ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတ္တာ သမ္ပဋိစ္ဆနာဒီနိစ ကိစ္စဋ္ဌာနဒုဗ္ဗလတ္တာ အတ္တနော ဥဿာဟေန ဝိနာ ကေဝလံ ဝိပစ္စနမတ္တေန ပဝတ္တန္တီတိ တာနိ သဗ္ဗာနိ ဝိပါကာနိဧဝ ဟောန္တိ။ ယာနိပန ဗလဝကိစ္စတ္တာ အတ္တနော ဥဿာဟေန ပဝတ္တန္တိ။ အာယတိံစ ဝိပါကုပ္ပာဒနတ္ထံ ဥဿာဟသဟိတာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ ကုသလာကုသလာနိနာမ ဟောန္တိ။ ယာနိ ပန စိတ္တာနိ ဝိပစ္စနမတ္တံ အတိက္ကမ္မ အတ္တနော ဥဿာဟေနေဝ ပဝတ္တန္တိ။ တေသု အာဝဇ္ဇနဒွယံ ဝိပါကသန္တာနတော လဒ္ဓပစ္စယတ္တာ ထောကံ ဒုဗ္ဗလဘာဝတော ဣတရာနိစ နိရာနုသယသန္တာနေ ပဝတ္တတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိပါကုပ္ပာဒနတ္ထံ ဥဿာဟရဟိတာနိဧဝ ဟောန္တီတိ တာနိ သဗ္ဗာနိ ကြိယာနိနာမ ဇာတာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၇။)

֍ * ၃၆။ ဣဒါနိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဝေဒနာဝိစာရဏာ ဝုစ္စတိ။ တထာဟိ စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ တာဝ ဝတ္ထူနိစ အာရမ္မဏာနိစ ဥပါဒါရူပါနေဝ ဟောန္တိ, ဥပါဒါရူပါနဉ္စ ဝိစုပိဏ္ဍကာနံဝိယ အညမညသံဃဋ္ဋနံ ဒုဗ္ဗလမေဝါတိ တာနိ ဣဋ္ဌေ အနိဋ္ဌေစ အာရမ္မဏေ ဥပေက္ခာ သဟဂတာနေဝ ဟောန္တီတိ။ ကာယဝိညာဏဿပန အာရမ္မဏာနိ မဟာဘူတာနိ ဟောန္တီတိ ယထာ အဓိကရဏိမတ္ထကေ ထပိတံ ပိစုပိဏ္ဍကံ အယောကူဋေန ပဟရန္တာနံ အယောကူဋဿ ပိစုပိဏ္ဍကံ အတိက္ကမ္မ အခိကရဏိဃဋ္ဋနံ ဗလဝတရံ ဟောတိ။ တထာ တေသံ အာရမ္မဘူတာနံ ကာယဝတ္ထုံ အတိက္ကမ္မ ကာယနိဿယ ဘူတေသု သံဃဋ္ဋနံ ဗလဝတရံ။ တသ္မာ ကာယဝိညာဏံ ဣဋ္ဌေ သုခသဟဂတံ အနိဋ္ဌေ ဒုခသဟဂတံ ဟောတီတိ။ သမ္ပဋိစ္ဆနစိတ္တံပန သဗ္ဗဒုဗ္ဗလာနံ ပဉ္စဝိညာဏာနံ အနန္တရံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နိစ္စံ ဒုဗ္ဗလံ ဟုတွာ သဗ္ဗတ္ထ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝါတိ။ ဝိဘာဝနိယံ ပန အသမာနနိဿယေ ဟိ တေဟိ လဒ္ဓပစ္စယတာဝသေန အယမတ္ထော ဝိဘာဝိတော, သန္တီရဏံပန သယံပိ ဗလဝဝတ္ထုံ နိဿာယ ပဝတ္တတိ။ တာဒိသေနစ ဗလဝဝတ္ထုနိဿယေန ပုရိမစိတ္တေန လဒ္ဓပစ္စယံ ဟောတီတိ ထောကံ ဗလဝံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ ကုသလဝိပါကံ ဣဋ္ဌေ ဥပေက္ခာသဟဂတံ အဘိဣဋ္ဌေ သောမနဿသဟဂတံ ဟောတိ။ အကုသလဝိပါကံပန အနိဋ္ဌေပိ အဘိအနိဋ္ဌေပိ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝ ဟောတိ။ ကသ္မာ ဣတိစေ။ ယဒိဟိ တံ အတိအနိဋ္ဌာရမ္မဏဝသေန ဝေဒနာ ဘေဒယုတ္တံ သိယာ။ ဒုက္ခေနဝါ ဒေါမနဿေနဝါ ယုတ္တံ သိယာ။ တတ္ထ ဒုက္ခေန တာဝ န ယုဇ္ဇတိ, ကသ္မာ, ဧကန္တကာယိကတ္တာ ဒုက္ခဿာတိ။ ဒေါမနဿေနပိ န ယုဇ္ဇတိ။ ကသ္မာ, ပဋိဃေန ပဋိဟညတ္တာဧဝ ဒေါမနဿဘာဝံ ပတ္တာ ဒေါမနဿဝေဒနာ ပဋိဃေန ဝိနာ နပ္ပဝတ္တတီတိ။ ဧကန္တာကုသလဘူတေန ပဋိဃေန နိစ္စယောဂိနော ဒေါမနဿဿ အဗျာကတေသု အသမ္ဘဝတောတိ။ အာဝဇ္ဇနဒွယံပန သန္တီရဏတောပိ ထောကံ ဗလဝံ ဟောတိ။ ဝိပါကာနဉှိ ပဝတ္တိတုံပိ အတ္တနော ဥဿာဟဗလံနာမ နတ္ထိ။ ဗလဝန္တေဟိပန ကမ္မာဒိပစ္စယေဟိ ဇာတာနိ ဗလဝန္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ ဒုဗ္ဗလေဟိ ဇာတာနိ ဒုဗ္ဗလာနိ နာမာတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ တံ အာဝဇ္ဇနဒွယံ ကမ္မာနုဘာဝတောစ မုစ္စိတွာ ဝိပါကသန္တာနတောစ ပစ္စယံ ဂဟေတွာ ဥဋ္ဌိတတ္တာ ဒုဗ္ဗလမေဝ ဟောတီတိ သဒါပိ ဥပေက္ခာသဟဂတမေဝါတိ။

[၃၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၈။)

ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ ပုဗ္ဗေ ကေနစိ အဂ္ဂဟိတေ အာရမ္မဏေ ဧကဝါ ရမေဝ ပဝတ္တတ္တာ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စ ဝိသဒိသစိတ္တသန္တာနပရာဝတ္တနဝသေန ဗျာပါရန္တရသာပေက္ခတ္တာ အာရမ္မဏရသံ အဓိမတ္တတော အနုဘဝိတုံ နသက္ကောတီတိ သဗ္ဗတ္ထပိ မဇ္ဈတ္တ ဝေဒနာယုတ္တမေဝါတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗျာပါရန္တရသာပေက္ခတ္တာတိ ဣဒံ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ စိတ္တာနံ ဗလဝဒုဗ္ဗလတာဝိသေသောအတ္တနောပစ္ဆာ ပဝတ္တဿ စိတ္တဿ ဝသေန သက္ကာ ဝတ္တုံ။ အတ္တနောပန ပစ္စယေဟိဧဝ သော သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဣတရထာ သန္တီရဏဿပိ ဗျာပါရန္တရသာပေက္ခတာ သိယာ။ တံပိ ဟိ ဝိသဒိသစိတ္တသန္တာနံ အတ္တနာပရံ ဝတ္တေတိ ယေဝါတိ။

֍ * ၃၇။ ဣမာနိ စိတ္တာနိ အတ္တနော ပကတိ ပစ္စယဂဏသမာယောဂေ သတိ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ နတ္ထိ။ တသ္မာ အသင်္ခါရိကာနေဝါတိ ဝဒန္တိ။ မူလဋီကာယံ ပန ဝိပါကုဒ္ဓါရေ –

အဟေတုကဝိပါကာနံ အပရိဗျတ္တကိစ္စတ္တာ သသင်္ခါရိက ကမ္မ ဝိရုဒ္ဓါ အသင်္ခါရိကဘာဝေါပိ နတ္ထိ။ အသင်္ခါရိကကမ္မဝိရုဒ္ဓါ သသင်္ခါရိကကာဝေါပိ နတ္ထိ။ တသ္မာ တေသံ ဥဘယကမ္မေနပိ ဥပ္ပတ္တိ ထေရေန အနုညာတာတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၉။)

ဧတေန တိဏ္ဏံ ကြိယစိတ္တာနံပိ တဒုဘယဘာဝါဘာဝေါ ဝုတ္တော ဟောတိ။ တာနိပိဟိ အပရိဗျတ္တကိစ္စာနိယေဝါတိ။ အထဝါ။ ရူပဒဿ န သဒ္ဒဿဝနာဒီနိ သတ္တာ ကဒါစိ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ကရောန္တိ။ ကဒါစိ ပရေဟိ ဥဿာဟိတာ ကရောန္တီတိ ပစ္စက္ခတောဝ သိဒ္ဓမေတံ။ တတ္ထ ယဒါ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ကရောန္တိ။ တဒါ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနာဒီနိ သဗ္ဗာနိ ဝီထိစိတ္တာနိ အသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ ယဒါ ပရေဟိ ဥဿာဟိတာ ကရောန္တိ။ တဒါ သသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ ဒွါရ ဝိမုတ္တေသုပန ဒွီသု ဥပေက္ခာသန္တီရဏေသု အဋ္ဌမဟာဝိပါကေသုဝိယ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဣတိ သဗ္ဗာနိ အဟေတုကစိတ္တာနိ တေန ပရိယာယေန သင်္ခါရဘေဒေန ပစ္စေကံ ဘိန္နာနိဧဝ ဟောန္တိ။ ဧဝံ သန္တေပိ အပရိ ဗျတ္တကိစ္စတ္တာယေဝ တေသံ သင်္ခါရဘေဒေါ ပါဠိယံ နဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

֍ * ၃၈။ ယသ္မာပန ဟေတုယောနာမ မဟန္တဓမ္မာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေ ဒုဗ္ဗလကမ္မနိဗ္ဗတ္တေသု ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုကိစ္စဋ္ဌာနေသုစ ဣမေသု စိတ္တေသု နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ သဗ္ဗံ ပါပကမ္မံ ဝိက္ခေပယုတ္တံ သယံပိ စဉ္စလတိ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ ကပ္ပဋ္ဌိတိကံပိ သမာနံ ကာလန္တရေ ဟေတုယုတ္တံ ဝိပါကံ ဇနေတုံ နသက္ကောတိ။ တိဟေတုကကမ္မံပိ သမာနံ ဒုဗ္ဗလေသု စက္ခာဒိဝတ္ထူသုစ ဒဿနာဒီသု ကိစ္စဋ္ဌာနေသုစ ဟေတုယုတ္တံ ဝိပါကံ ဇနေတုံ နသက္ကောတိ။ အာဝဇ္ဇနဟသနကိစ္စာ နိစ ဒုဗ္ဗလကိစ္စာနိဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဣမာနိ သဗ္ဗာနိ သမ္ပယုတ္တဟေတုရဟိတာနိ ဇာတာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

֍ * ၃၉။ သဗ္ဗထာပီတိ ပဒဿ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

[၃၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန

သဗ္ဗထာပီတိ အကုသလဝိပါက ကုသလဝိပါက ကြိယဘေဒေ နာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

သောဟိ ဘေဒေါ ဣစ္စေဝန္တိ ဣမိနာဝ ဂဟိတောတိ။ သင်္ဂဟဂါထာယံ အကုသလဝိပါကာနိ ဝတ္ထုကိစ္စဘေဒေန သတ္တ, ပုညပါကာနိ ဝတ္ထုကိစ္စဝေဒနာဘေဒေန အဋ္ဌဓာ, ကြိယစိတ္တာနိ ကိစ္စဒွါရဘေဒေန တီဏီတိ အဟေတုကစိတ္တာနိ အဋ္ဌာရသ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ပုညပါကေသု ဝေဒနာဘေဒေါပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဣတရထာ သန္တီရဏဿ အဘေဒေါ သိယာ။ တထာ ကြိယာသု ဒွါရဘေဒေါပိ ဝတ္တဗ္ဗော။ အညထာ အာဝဇ္ဇနဿ အဘေဒေါ သိယာတိ။ ဋီကာသုပန သော န ဝုတ္တောတိ။

အဟေတုကစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒီပနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၀။)

֍ * ၄၀။ ဣဒါနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနံ စိတ္တာနံ အသောဘဏနာမံ ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနဉ္စ သောဘဏနာမံ ထပေန္တော ဂါထမာဟ။ ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနဉှိ သောဘဏတ္တေ ဝုတ္တေ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနံ အသောဘဏတာ အဝုတ္တာပိ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ တတ္ထ ပါပါဟေတုကမုတ္တာနီတိ ပါပေဟိ အဟေတုကေဟိစ မုတ္တာနိ ဧကူနသဋ္ဌိစိတ္တာနိ။ အထဝါ။ ဧကနဝုတိစိတ္တာနိပိ သောဘဏာနီတိ ဝုစ္စရေ ဝုစ္စန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ပါပေဟီတိ အကုသလေဟိ။ အကုသလာနိဟိ အတ္တသမင်္ဂိနော သတ္တေ အနိစ္ဆန္တေယေဝ အပါယံ ပါပေန္တိ။ တသ္မာ ပါပါနီတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧတေန ပုညာနံပိ သုဂတိပါပနဋ္ဌေန ပါပတာ ပသင်္ဂေါ နိဝတ္တိတော ဟောတိ။ န ဟိ ဣစ္ဆန္တာနံ ပါပနေ ပါပနဗျာပါရော ပါကဋော ဟောတီတိ။ လာမကဋ္ဌေနဝါ တာနိယေဝ ပါပါနီတိ ဝုစ္စန္တီတိ။ သောဘဏေဟိ သဒ္ဓါဒိဂုဏဓမ္မေဟိ ယုတ္တိယာ တတောယေဝ စ သယံပိ သောဘဂ္ဂပတ္တိယာ သောဘဏာနီတိ။

֍ * ၄၁။ ဣဒါနိ တာနိ သောဘဏာနိ ဟီန ပဏီတာ နုက္ကမေန ဒဿေန္တော သောမနဿသဟဂတန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဇာနာတီတိ ဉာဏံ, ယာထာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ အတ္ထော။ ဉာဏေန သမ္ပယုတ္တံ ဝိပ္ပယုတ္တန္တိ သမာသော။ နတ္ထိ သင်္ခါရော အဿာတိ အသင်္ခါရော။ သံဝိဇ္ဇတိ သင်္ခါရော အဿာတိ သသင်္ခါရော။ သပ္ပုရိသုပနိဿ ယာဒိကော ကုသလုပ္ပတ္တိယာ ပကတိပစ္စယဂဏော။ သောဟိ ယဒါ ဒုဝိဓေန သင်္ခါရေန ဝိနာ ကေဝလံ အတ္တနော ဗလေန ကုသလစိတ္တံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ တဒါ အသင်္ခါရောနာမ။ သောယေဝ ယဒါ အတ္တနော ဗလေန ကုသလစိတ္တံ သမုဋ္ဌာပေတုံ န သက္ကောတိ။ သင်္ခါရသဟာယံ လဘိတွာဝ တံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ တဒါ သသင်္ခါရောနာမ။ အသင်္ခါရေန ဥပ္ပန္နံ အသင်္ခါရိကံ။ သသင်္ခါရေန ဥပ္ပန္နံ သသင်္ခါရိကန္တိ သဗ္ဗံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဧတ္ထစ သောမနဿာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အပိစ သဒ္ဓါသမ္ပတ္တိ ဒဿနသမ္ပတ္တိ ဒေယျဓမ္မ ပဋိဂ္ဂါဟက သမ္ပတ္တီတိ ဧဝမာဒိ သောမနဿကာရဏံ, တဗ္ဗိပရီတံ ဥပေက္ခာကာရဏံ။ ယာနိစ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿစ ကာရဏာနိအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာနိ။ တာနိပိ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ။ ပညာ သံဝတ္တနိက ကမ္မုပနိဿယတာ, အဗျာပဇ္ဇလောကုပပတ္တိတာ ဣန္ဒြိယပရိပါကတာ, ကိလေသဒူရတာစ ဉာဏုပ္ပတ္တိယာ ကာရဏံ။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိကတာ, အမောဟဇ္ဈာသယတာ, ပညဝန္တပုဂ္ဂလသေဝနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၁။)

သုတစိန္တာပသုတာတိပိဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။ ယာနိစဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ကာရဏာနိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာနိ။ တာနိပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ တဗ္ဗိပရီတံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တကာရဏံ။ သင်္ခါရကာရဏံပိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝ။ ယာနိစ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿစ ကာရဏာနိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာနိ။ တာနိပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ။ ဣမေသံပိ ဥပ္ပတ္တိ ဝိဓာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ။

֍ * ၄၂။ အဋ္ဌပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန ဣမေသံ ဣဓ ဝုတ္တပ္ပကာရတော အညေဟိ ပကာရေဟိ အနေကဝိဓတံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တတြာယံ နယော။ ဣမာနိ အဋ္ဌစိတ္တာနိ ဒသဟိ ပုညကြိယာဝတ္ထူဟိ ဂုဏိတာနိ အသီတိ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ ဆဟိ အာရမ္မဏေဟိ ဂုဏိတာနိ စတ္တာရိသတာနိစေဝ အသီတိ စ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ တီဟိ ကမ္မေဟိ ဂုဏိတာနိ သဟဿံ စတ္တာရိ သတာနိ စတ္တာလီသံစ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ တီဟိ ဟီနမဇ္ဈိမပဏီတေဟိ ဂုဏိတာနိ စတ္တာရိ သဟဿာနိ တီဏိ သတာနိ ဝီသတိစ ဟောန္တိ။ တာနိ ဣမာနိ သုဒ္ဓိကာနီတိ ကတွာ ဒွီသု ဌာနေသု ထပေတဗ္ဗာနိ။ တတော ဧကံ ဌာနံ ဂဟေတွာ ဒွိဓာ ကရောန္တဿ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ ဒွေသဟဿာနိ သတံ သဋ္ဌိစ ဟောန္တိ။ တထာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနီတိ။ ပုန တတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ စတူဟိ အဓိပတီဟိ ဂုဏိတာနိ အဋ္ဌသဟဿာနိ ဆသတာနိ စတ္တာလီသံစ ဟောန္တိ။ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိပန ဝီမံသာဝဇ္ဇိတေဟိ တီဟိ အဓိပတီဟိ ဂုဏိတာနိ ဆသဟဿာနိ စတ္တာရိသတာနိ အသီတိစ ဟောန္တိ။ ပုန တဒုဘယာနိ သမ္ပိဏ္ဍိတာနိ ဒသသဟဿံ ပဉ္စသဟဿာနိ သတံ ဝီသတိစ ဟောန္တိ။ ပုန တာနိ ပုဗ္ဗေ ဝိသုံ ထပိတေဟိ သုဒ္ဓိကေဟိ သမ္ပိဏ္ဍိတာနိ ဒသသဟဿံ နဝသဟဿာနိ စတ္တာရိ သတာနိ စတ္တာလီသဉ္စ ဟောန္တီတိ။ ယံပန ဋီကာယံ ဣဓ ဝုတ္တနယေန သုဒ္ဓိကာနိစ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ စ ဝိသုံ အကတွာ သဗ္ဗာနိ ပုညကြိယာဒီဟိ သမံ ဂုဏိတာနိ သတ္တရသ သဟဿာနိ ဒွေ သတာနိ အသီတိစ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။

[၄၀] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၂။)

သုဒ္ဓိကာနိ ဝိသုံ အကတွာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိဧဝ ဝိသုံ ကတွာ တထာ ဂုဏိတာနိ ဝီသ သတာဓိက ပန္နရသ သဟဿာနိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ န ယုတ္တံ။

ဧဝဉှိ သတိ ဣမာနိ ကာမာဝစရကုသလာနိ နိစ္စံ သာဓိပတိကာနိ ဟုတွာ နိယတာဓိပတိကာနိနာမ ဘဝေယျုံ။ နစ ဣမာနိ ဥပရိ မဟဂ္ဂတ ကုသလာနိ ဝိယ လောကုတ္တရာနိ ဝိယ စ နိယတာ ဓိပတိကာနိ ဟောန္တီတိ။ ဋီကာနယေနပန ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိပိ ဝီမံသာသဟဂတာနီတိ အာပဇ္ဇတီတိ။ ယထာဝါ ကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန ကုသလာတိဧတ္ထ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိပိ ကောသလ္လေန နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပဝတ္တေန ဥပနိဿယဉာဏေန သမ္ဘူတတ္တာ ကုသလာနိ ဧဝ နာမ ဟောန္တိ။ ဧဝမိဓပိ တာနိ တေနေဝ ဝီမံသာဓိပတိဘူတေန သမ္ဘူတတ္တာ ဝီမံသာဓိပတေယျာနိပိ နာမ ဟောန္တီတိ န နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန တာနိ ဝိသုံ အကတာနိ သိယုန္တိ။ ဧဝံသန္တေပိ ကာမကုသလာနိနာမ အဓိပတိဝိမုတ္တာနိ ဧဝ ဗဟုတရာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ နသက္ကာ သဗ္ဗာနိ ကာမကုသလာနိ ဝီမံသာဓိပတိမူလိကာနိ ဘဝိတုန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၃။)

֍ * ၄၃။ ကာမာဝစရာနိစ တာနိ ကုသလာနိ စိတ္တာနိစာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တတ္ထ ကေနဋ္ဌေန ကုသလာနီတိ။ အာရောဂျဋ္ဌေန, သုန္ဒရဋ္ဌေန, ဆေကဋ္ဌေန, အနဝဇ္ဇဋ္ဋေန, သုခဝိပါကဋ္ဌေနစာတိ။ ရာဂါဒယောဟိ ဓမ္မာ စိတ္တသန္တာနဿ ရုဇ္ဇနဋ္ဌေန ရောဂါနာမ။ အဟိတဋ္ဌေန အသုန္ဒရာ နာမ။ အနိပုဏဋ္ဌေန အဆေကာနာမ။ ဂါရယှဋ္ဌေန ဝဇ္ဇာနာမ။ အနိဋ္ဌ ဝိပါကဋ္ဌေန ဒုက္ခဝိပါကာနာမ ဟောန္တိ။ ဣမာနိပန တေဟိ ဝုဋ္ဌိတတ္တာ ကုသလာနိနာမ အရောဂါနိ နာမာတိ အတ္ထော။ တပ္ပဋိပက္ခတ္တာစ သုန္ဒရာနိ ဆေကာနိ အနဝဇ္ဇာနိ သုခဝိပါကာနိ စ နာမ ဟောန္တီတိ။ ကုစ္ဆိတေ ပါပဓမ္မေ သလယန္တိ စာလေန္တိ ကမ္ပေန္တိ ဝိဒ္ဓံသေန္တီတိ ကုသလာနိ။ ကုစ္ဆိတေနဝါ အာကာရေန သတ္တသန္တာနေ သေန္တိ အနုသေန္တီတိ ကုသာ။ ရာဂါဒယော။ တေ လုနန္တိ ဆိန္ဒန္တီတိ ကုသလာနိ။ ကုသံဝါ ဝုစ္စတိ ဉာဏံ ကုစ္ဆိတာနံ သာနဋ္ဌေန တနုကရဏဋ္ဌေန အန္တကရဏဋ္ဌေနဝါ။ ကုသေန လာတဗ္ဗာနီတိ ကုသလာနိ။ ကုသာဝိယ ဟတ္ထပ္ပဒေသံ သံကိလေသပက္ခံ လုနန္တီတိဝါ ကုသလာနိ။ အပိစ, ကုစ္ဆိတေ ပါပဓမ္မေ သရန္တိ ဟိံသန္တီတိ ကုသလာနိ။ ရကာရဿ လကာရော။ ကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေနဝါ ကုသလာနီတိ။

֍ * ၄၄။ မဟာဝိပါကေသု ပဒတ္ထတော ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဝေဒနာဘေဒေါ အာရမ္မဏဝသေန ဝတ္တဗ္ဗော။ တာနိဟိ အတိဣဋ္ဌေ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ စ အာရမ္မဏေ ယထာက္ကမံ သောမနဿေန ဥပေက္ခာယ စ ယုတ္တာနီတိ။ သမ္ပယောဂဘေဒေါ ကမ္မဝသေန ဇဝနဝသေနစ ဝတ္တဗ္ဗော။ တာနိဟိ ဗလဝကမ္မေန ဇနိတာနိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ ဟောန္တိ။ ဒုဗ္ဗလကမ္မေန ဇနိတာနိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ။ ကဒါစိပန တဒါရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တိကာလေ ယေဘုယျေန တိဟေတုကဇဝနာနုဗန္ဓာနိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တာနိ ဟောန္တိ။ ဣတရဇဝနာနုဗန္ဓာနိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနီတိ။ သင်္ခါရဘေဒေါပိ ကေဟိစိ အာစရိယေဟိ ကမ္မဝသေနေဝ ကထိတော။ အသင်္ခါရိကကမ္မဇနိတာနိ အသင်္ခါရိကာနိ။ သသင်္ခါရိကကမ္မဇနိတာနိ သသင်္ခါရိကာနီတိ။ သင်္ဂဟကာရေနပန သန္နိဟိတပစ္စယဝသေန ဝုတ္တော။ တာနိဟိ ပဋိသန္ဓိယံ ပုရိမဘဝေ မရဏာသန္နကာလေ ဉာတကာဒီဟိ တေန တေန ပယောဂေန ဥပဋ္ဌာပိတာနိ ကမ္မာဒီနိ အာရမ္မဏာနိ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာနိ သသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ တာဒိသေန ပယောဂေန ဝိနာ သယမေဝ ကမ္မဗလေန ဥပဋ္ဌိတာနိ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာနိ အသင်္ခါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ တဒါရမ္မဏ ကာလေပန အသင်္ခါရိကဇဝနာနုဗန္ဓာနိ အသင်္ခါရိကာနိနာမ။ သသင်္ခါရိက ဇဝနာနုဗန္ဓာနိ သသင်္ခါရိကာနိ နာမာတိ။ ဧတ္ထပိ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော ဝိသဒ္ဒေါ။ တေန အာရမ္မဏဆက္က ဟီနတ္တိကဝသေနေဝ ကာလဒေသ သန္တာနာဒိဝသေနစ တေသံ အနေကဘေဒတ္တံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ယသ္မာ ပနေတာနိ ဒါနာဒိဝသေန ကာယကမ္မာဒိဝသေန ဆန္ဒာဒီနိ ဓုရံ ကတွာ စ န ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ တာနိ ပုညကြိယာဝတ္ထူနံ ကမ္မာဓိပတီနဉ္စ ဝသေန ဝဍ္ဎနံ နလဘန္တီတိ။

[၄၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဣမာနိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပနာဘာဝတော ကမ္မဒွါရ ဝသေန န ပဝတ္တန္တိ။ အဝိပါကသဘာဝတောစ ကမ္မဝသေန နပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၄။)

ဟေဋ္ဌာဟိ ကုသလေသု ကမ္မတ္တိကဝသေနေဝ ဝဍ္ဎနံ ဝုတ္တံ။ နပန ဝိသုံ ကမ္မဒွါရဝသေန။ ကမ္မတ္တိကဉ္စနာမ တိဝိဓ ကမ္မဒွါရ ဝသေနေဝ သိဒ္ဓန္တိ။ နနု အဋ္ဌကထာယံ ယောဟိ ကာမာဝစရကုသလေသု ကမ္မဒွါရ ကမ္မပထ ပုညကြိယာဝတ္ထုဘေဒေါ ဝုတ္တော။ သော ဣဓ နတ္ထိ။ ကသ္မာ။ အဝိညတ္တိဇနကတော အဝိပါက ဓမ္မတော တထာ အပ္ပဝတ္တိယာစာတိ ဝုတ္တန္တိ။ သစ္စံ။ တတ္ထ ပန အဝိညတ္တိဇနကတော ကမ္မဒွါရ ဘေဒေါ ဣဓ နတ္ထီတိ ဧတေန ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ မနောကမ္မန္တိ ဧဝံ ဘေဒဿ အဘာဝံ ဝဒတိ။ အဝိပါကဓမ္မတော ကမ္မပထဘေဒေါ ဣဓ နတ္ထီတိ ဧတေန ဒသဝိဓဿ ကမ္မပထဘေဒဿ အဘာဝံ ဝဒတိ။ ဣဓပန ကုသလေသုပိ ကမ္မပထဘေဒံ အဂ္ဂဟေတွာ တိဝိဓကမ္မဒွါရ ဘေဒဘိန္နံ ကမ္မတ္တိကမေဝ ဂဟိတံ။ တဉ္စ ဝိညတ္တိ သမုဋ္ဌာပနာ ဘာဝတော တိဝိဓကမ္မဒွါရဝသေန နပဝတ္တန္တီတိ ဣမိနာဝ သိဒ္ဓံ။ ယဒိစ ဟေဋ္ဌာ ကုသလေသုပိ ဒသဝိဓကမ္မပထဘေဒဝသေန ဝိသုံ ဝဍ္ဎနံ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဧဝံသတိ ဣဓပိ အဝိပါကသဘာဝတော ကမ္မပထဝသေန နပဝတ္တန္တီတိ ဣဒံ ဝတ္တဗ္ဗမေဝါတိ။

֍ * ၄၅။ မဟာကြိယစိတ္တေသုပိ မဟာဝိပါကေသုဝိယ အာရမ္မဏ ဝသေနေဝ ဝေဒေနာဘေဒေါ ဥပရိ သယမေဝ ဝက္ခတိ။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တ, ဝိပ္ပယုတ္တ, အသင်္ခါရိက, သသင်္ခါရိကဘေဒေါပန ယထာရဟံ ကုသလေသု ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

[၄၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

တထာ အဝိစာရေတွာ ကြိယစိတ္တာနံပိ ကုသလေ ဝုတ္တနယေန ယထာရဟံ သောမနဿ သဟဂတာဒိတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

ဣစ္စေဝံ သဗ္ဗထာပီတိ ပဒါနံ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ သဟေတုက ကာမာဝစရ ကုသလ ဝိပါက ကြိယ စိတ္တာနီတိ ဧတ္ထ သဟေတု ကဂ္ဂဟဏံ ကုသလ သဒ္ဒ သမ္ဗန္ဓေ ဘူတကထန ဝိသေသနံ။ တေနေဝဟိ တံ ကုသလစိတ္တာနံ စူဠနိဂမေန ဂဟိတံ။ ဝိပါက ကြိယ သဒ္ဒသမ္ဗန္ဓေပန ဗျဝစ္ဆေဒကဝိသေသနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၄၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၅။)

သက္ခရကထလိကံပိ မစ္ဆဂုမ္ဗံပိ တိဋ္ဌန္တံပိ စရန္တံပိ ပဿတီတိ သုတ္တပဒေ ဝိယ ဣဓ ယထာလာဘ ယောဇနာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သမေတိ။ တတ္ထဟိ သက္ခရကထလိကံနာမ နစရတီတိ ယုတ္တံ။ ဣဓပန ကုသလံ သဟေတုကံ နဟောတီတိ နယုတ္တမေတန္တိ။

֍ * ၄၆။ သင်္ဂဟဂါထာယံ ဝေဒနာ ဉာဏ သင်္ခါရ ဘေဒေနာတိ ဝေဒနာဘေဒေန, ဉာဏဘေဒေန, သင်္ခါရဘေဒေနစ။ တတ္ထ ဝေဒနာ ဘေဒေနာတိ ဝေဒနာဘေဒသိဒ္ဓေန စိတ္တဘေဒေန, ဉာဏဘေဒေနာတိ ဉာဏယောဂါ ယောဂသိဒ္ဓေနစိတ္တဘေဒေန။ သင်္ခါရဘေဒေနာတိ သင်္ခါရေန ဝိနာ သဟစ ပဝတ္တပစ္စယဂဏဘေဒသိဒ္ဓေန စိတ္တဘေဒေနာတိ အတ္ထော။ ဣဒဉှိ သမာသပဒါနံ သာမတ္ထိယံ, ယဒိဒံ သုဝိညာတာနံ နာနာပ္ပကာရာနံ ပဒတ္ထာနံ အပ္ပကေန ဗျဉ္ဇနေန ဒီပနသမတ္ထတာတိ။

[၄၄] ဧတေန ဝိဘာဝနိယံ

သယံ အဘိန္နာနံ ဉာဏသင်္ခါရာနံ ဘေဒဝစနေ စိတ္တဿ ဘေဒကရ ဘာဝေ စ စောဒနာယ အနောကာသတာ သာဓိတာ ဟောတီတိ။

တတြာယံ ယောဇနာ။ သဟေတု ကာမာဝစရ ပုညပါကကြိယာ ဝေဒနာဉာဏသင်္ခါရဘေဒေန ယထာက္ကမံ ဆစ ဒွါဒသစ စတုဝီသတိ စ မတာတိ။ ဧတ္ထစ –

ဝေဒနာဉာဏသင်္ခါရ၊ ဘေဒေနေတာနိ အဋ္ဌဓာ။

ပုညပါကကြိယာဘေဒါ၊ စတုဝီသတိဝိဓာ မကာ တိပိ။

ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဧဝဉှိ သတိ အတ္ထဂတိစ ဝိသဒါ ဟောတိ။ ဥပရိ ဝက္ခ, မာနာဟိစ သင်္ဂဟဂါထာဟိ သဒ္ဓိံ သမေတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၆။)

֍ * ၄၇။ ကာမေတိအာဒိ သဗ္ဗေသံ ကာမစိတ္တာနံ သင်္ဂဟဂါထာ။ တတ္ထ ကာမေ ကာမဘူမိယံ ပါကာနိ သဟေတုကာဟေတုကဝသေန သဗ္ဗာနိ ဝိပါကစိတ္တာနိ တေဝီသ။ ပုညာပုညာနိ ကုသလာကုသလစိတ္တာနိစ ဝီသတိ။ ကြိယာစ သဟေတုကာဟေတုကဝသေန သဗ္ဗာနိ ကြိယစိတ္တာနိ ပန ဧကာဒသ ဟောန္တိ။ ဣစ္စေဝံ သဗ္ဗထာပိ စတုပ္ပညာသ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗထာတိ စေတ္ထ ဝိသဒ္ဒေါ လုတ္တ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ ဝုတ္တေန သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုပ္ပညာသဧဝ။ ဝိဘင်္ဂေ ဝိဘတ္တေန သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ စတုပ္ပညာသ ဧဝါတိအာဒိနာ တဿ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝါတိ။

[၄၅] ဧတေန ဝိဘာဝနိယံ

ဣဓ ဝုတ္တာနံ ကုသလာဒီနံ အန္တောဂဓဘေဒဝသေန တဿ အတ္ထဝိဘာဝနာ ပဋိသိဒ္ဓါ ဟောတိ။

[၄၆] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

ကာမေ ဘဝေတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

ဘဝသဒ္ဒေါ ဟိ ကုသလာကုသလကမ္မေသု ကမ္မနိဗ္ဗတ္တေသုစ ဝိပါက ကဋတ္တာရူပေသု ဝတ္တမာနော အဘိဓမ္မေ ဒိဋ္ဌော။ န တဒညေသု နာမရူပဓမ္မေသူထိ။ ဘူမိပရိယာယောစ ဣဓ ကာမသဒ္ဒေါ။ ဘူမီတိစ သဟောကာသော ဣန္ဒြိယာ နိန္ဒြိယဗဒ္ဓဓမ္မသမူဟော ဝုစ္စတီတိ ကာမေ ကာမဘူမိယန္တိ အယမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘဝေါတိဝါ ဘူမိဧဝ ဝုစ္စတိ သုတ္တန္တပရိယာယေန ဘဝန္တိ ဧတ္ထ သတ္တာ သင်္ခါရာစာတိ ကတွာ။ ဧသနယော ပရတ္ထပီတိ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ကာမစိတ္တဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၇။)

֍ * ၄၈။ ဧဝံ ကာမစိတ္တသင်္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယထာနုပ္ပတ္တံ ရူပစိတ္တသင်္ဂဟံ ဒဿေန္တော ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာသဟိတန္တိအာဒိမာဟ။ ဝိတက္ကောစ ဝိစာရောစ ပီတိစ သုခဉ္စ ဧကဂ္ဂတာစာတိ ဒွန္ဒော။ တာဟိ သဟိတန္တိ သမာသော။ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခေ ကဂ္ဂတာ သင်္ခါတေနသမုဒိတေနပထမဇ္ဈာနေန သမ္ပယုတ္တံကုသလစိတ္တံ ပထမဇ္ဈာနကုသလစိတ္တံ။ တတ္ထ ကေနဋ္ဌေနပထမံ, ကေနဋ္ဌေနစ ဈာနန္တိ။ အာဒိတော ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ပထမံ။ ကသိဏာဒိကဿ အာရမ္မဏဿ အနိစ္စာဒိလက္ခဏဿစ ဥပနိဇ္ဈာယနတော ပစ္စနီကဓမ္မာနဉ္စ ဈာပနတော ဒယှနတော ဈာနံ။ ဣမေသု ဒွီသု အတ္ထေသု ဧကဂ္ဂတာဧဝ သာတိ သယယုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သာဟိ ဧကတ္တာရမ္မဏသင်္ခါတော ဧကော အဂ္ဂေါကောဋိကောဋ္ဌာသောဝါ အဿာတိ အတ္ထေန ဧကဂ္ဂသင်္ခါတဿ စိတ္တဿ တထာပဝတ္တနေ အာဓိပစ္စဂုဏယောဂေန ဧကဂ္ဂတာတိ စ ဝုစ္စတိ။ သာယေဝ စိတ္တံ နာနာရမ္မဏေသု ဝိက္ခိပိတုံ အဒတွာ ဧကသ္မိံ ယေဝါရမ္မဏေ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ ဒူရီဘာဝေန သမ္မာစ အာဓိယတိ ထပေတိ။ ဣန္ဒြိယာနဉ္စ သမဘာဝံ ကတွာ တတ္ထေဝ လီနုဒ္ဓစ္စာဘာဝါပါဒနေန သမဉ္စ အာဓိယတိ ထပေတီတိ အတ္ထေန သမာဓီတိစ ဝုစ္စတိ။ သာယေဝစ ပါဠိယံ အဝိက္ခေပေါ အဝိသာဟာရော သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတီတိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ။ ဝိတက္ကာဒယောပိ ပန တဿာ သာတိသယံ ဥပကာရကတ္တာ ဈာနန္တေဝ ဝုတ္တာ။ တထာ ဟိ ဝိတက္ကော တာဝ စိတ္တံ ထိနမိဒ္ဓဝသေန ဩသက္ကိတုံ အဒတွာ ဒဠှံ အာရမ္မဏာဘိမုခမေဝ ကရောတိ။ အာရမ္မဏာဘိနိရောပန လက္ခဏောဟိ ဝိတက္ကော။ ထိန မိဒ္ဓနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခောတိ။ ဝိစာရောစ နံ ဝိစိကိစ္ဆာဝသေန သံသပ္ပိတုံ အဒတွာ ဒဠှံ အာရမ္မဏာနုဗန္ဓမေဝ ကရောတိ။ အာရမ္မဏာနုမဇ္ဇနလက္ခဏော ဟိ ဝိစာရော ပညာပကတိကော။ ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခောတိ။ ပီတိစ စိတ္တံ ဗျာပါဒဝသေန ဥက္ကဏ္ဌိတုံ အဒတွာ အာရမ္မဏေ ပရိတုဋ္ဌမေဝ ကရောတိ။ အာရမ္မဏသံပိ ယာယနလက္ခဏာ ဟိ ပီတိ။ ဗျာပါဒနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခာတိ။ တထာ သုခဉ္စ နံ ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စဝသေန အဝူပသမိတုံ အဒတွာ အာရမ္မဏေ လဒ္ဓသာတံ ဥပဗြူဟိတံ ကရောတိ။ သာကလက္ခဏဉှိ သုခံ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏဿစ ဥဇုပ္ပဋိပက္ခန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၈။)

ဥပေက္ခာစ သန္တသဘာဝတ္တာ သုခေဧဝ သင်္ဂဟိတာတိ။ ဧဝံ ကရောန္တာစ တေ ဓမ္မာ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ တဿ စိတ္တဿ သုဋ္ဌု ဧကဂ္ဂဘာဝတ္ထာယစ ဟောန္တိ။ ဧကဂ္ဂဘာဝေါတိစ ဧကဂ္ဂတာယေဝ။ သာစ ဧကဂ္ဂတာ တေဟိ ဓမ္မေဟိ တထာ အနုဂ္ဂဟိတာ သုဋ္ဌု ဗလဝတီ ဟုတွာ သယံ ကာမစ္ဆန္ဒဝသေန နာနာရမ္မဏေသု စိတ္တဝိဓာဝနံ နီဝါရေတွာ ကသိဏနိမိတ္တာဒိကေ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ နိစ္စလံ ဌတွာ တံအာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ နိဇ္ဈာယတိ ဩလောကေတိ။ တသ္မာ တေ သဗ္ဗေပိ ဓမ္မာ ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌေနပိ ဈာနန္တိ ဝုတ္တာတိ။ တေသုစ တထာ ပဝတ္တမာနေသု တပ္ပစ္စနီကာ နီဝရဏဓမ္မာ ဩကာသံ အလဘိတွာ မနသ္မိံပိ ပရိယုဋ္ဌိတုံ နသက္ကောန္တိ။ ဈာပိတာနာမ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေ ပစ္စနီကဇ္ဈာပနဋ္ဌေနပိ ဈာနန္တိ ဝုတ္တာတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယသ္မာ ဈာန မဂ္ဂ သမ္ဗောဓိသင်္ခါတေသု တီသု ဌာနေသု ဓမ္မသာမဂ္ဂီ ပဓာနံ ဟောတိ။ အင်္ဂါနံ သမဂ္ဂဘာဝေဧဝ အပ္ပနာပတ္တိဝသေန ဥပနိဇ္ဈာယ နာဒိ ကိစ္စသံသိဒ္ဓိတော။ ယသ္မာစ ဧတေ ဓမ္မာ ဝုတ္တနယေန ဝိသုံဝိသုံ အတ္တနော ကိစ္စံ ကရောန္တာပိ စိတ္တဿ အာရမ္မဏေ နိစ္စလပ္ပဝတ္တိ သင်္ခါတံ ဧကမေဝ ဥပနိဇ္ဈာနကိစ္စံ သာဓေန္တိ။ တသ္မာ ရထင်္ဂါနံ သမုဒါယေဧဝ ရထဝေါဟာရောဝိယ တေသံ သမုဒါယေဧဝ ဈာန ဝေါဟာရော သိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပရေပန ပဉ္စန္နံပိ တေသံ အာရမ္မဏာဘိနိရောပနာဒီနိ ယထာသကံ ကိစ္စာနိယေဝ ဝိသုံ ဝိသုံ ဥပနိဇ္ဈာနကိစ္စာနိနာမ ဟောန္တီတိ ပဋ္ဌာနေ ဈာနပစ္စယံ ပတွာ သဗ္ဗေပေတေ ဝိသုံ ဝိသုံ ဈာနပစ္စယံ သာဓေန္တိယေဝ။ တသ္မာ တေ ဝိသုံ ဝိသုံပိ ဈာနာနိယေဝ ဟောန္တီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ယထာစ ပဉ္စင်္ဂိကံ သီလံ ဒသင်္ဂိကံ သီလန္တိ ဧတ္ထ ပဉ္စသမုဒိတာဒီနိ တေသံ သီလာနံ ပဉ္စင်္ဂိကာ ဒိနာမလာဘဿေဝ ကာရဏာနိ ဟောန္တိ။ န သီလဘာဝဿ။ န ဟိ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏာဒိကံ ဧကံပိ သမာနံ သီလံနာမ န ဟောတီတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပဉ္စသမုဒိတာဒီနိ ပဉ္စင်္ဂိကာဒိ ဘာဝဿေဝ ပထမဇ္ဈာနာဒိ ဘာဝဿေဝစ ကာရဏာနိ။ နပန ဈာနဘာဝဿာတိ နသက္ကာ ဝိညာတုံ။ ဣတရထာ ဈာနပစ္စယေ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စနိယာနိယေဝ သိယုန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ သတိပိ ဣမဿ စိတ္တဿ ဖဿာဒီဟိပိ သဟိတဘာဝေ တေသံ တထာဝိဓကိစ္စဝိသေသာဘာဝါ ဣဓ အဂ္ဂဟဏန္တိပိ သိဒ္ဓံ နဟောတီတိ။ ဝိစာရပီတိသုခေကဂ္ဂတာ သင်္ခါတေန ဒုတီယဇ္ဈာနေန သမ္ပယုတ္တံ ကုသလစိတ္တံ ဒုတီယဇ္ဈာန ကုသလစိတ္တံ, ဧဝံ သေသေသုပိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၅၉။)

֍ * ၄၉။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကေနပန ဣမေသံ ဈာနာနံ အင်္ဂဘေဒေါ ကတောတိ။ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေန ကတောတိ။ ယောဟိ ဝိတက္ကသဟာယော ဟုတွာ ပဉ္စင်္ဂိကံ ပထမဇ္ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတွာ တတ္ထ ဝသီဘာဝံ ကတွာ ပုနဝိတက္ကေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ တဿ ဝိတက္ကံ သမတိက္ကမိတွာ အဝိတက္ကံ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ အဓိဂန္တုံ အဇ္ဈာသယော သဏ္ဌာတိ။ တဒါ သော တမေဝ ပထမဇ္ဈာနံ ပါဒကဘာဝတ္ထာယ ဒဠှံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ တေန အဇ္ဈာသယေန သဟေဝ ပုနဘာဝနံ အနုယုဉ္ဇန္တော အဝိတက္ကံ စတုရင်္ဂိကံ ဈာနံ အဓိဂစ္ဆတိ။ တတ္ထ သာ ဘာဝနာသယံ ဝိတက္ကယုတ္တာပိ တေန အဇ္ဈာသယေန ပရိဘာဝိတတ္တာ ဝိတက္ကဝိရာဂ ဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ တဿာ ဘာဝနာယ။ ဗလေန တံ ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇ မာနံ အဝိတက္ကံ စတုရင်္ဂိကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သေသဇ္ဈာနာဓိဂမေသုပိ ဧသေဝနယောတိ။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေန တေသံ ဈာနာနံ အင်္ဂဘေဒေါ ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထစ ဥတ္တရုတ္တရဇ္ဈာနာ ဓိဂမနေ ပါဒကဘာဝတ္ထာယ ပုရိမပုရိမဇ္ဈာနဿ သမာပဇ္ဇနံ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌိမံ ဟေဋ္ဌိမံ ပဂုဏဇ္ဈာနံ ဥပရိမဿ ဥပရိမဿ ပဒဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အဇ္ဈာသယဗလေနပန ဥတ္တရဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပါဒကဇ္ဈာနသဒိသံ နဟောတိ။ ပါဒကဇ္ဈာနတောဟိ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယောဝ ဗလဝတရော။ တေနာဟ ဘဂဝါ ဣဇ္ဈတိ ဘိက္ခဝေ သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိ လောကုတ္တရစိတ္တံ ပတွာ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ။

֍ * ၅၀။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကသ္မာ ဣဓ သင်္ခါရဘေဒေါ နဝုတ္တောတိ။ ပါဠိယမေဝ အဝုတ္တတ္တာ။ ကသ္မာစ သော ပါဠိယံ အဝုတ္တောတိ။ ပဋိပဒါ ဘေဒဝစနေနေဝ သိဒ္ဓတ္တာတိ။ တထာဟိ သဗ္ဗေသံပိ လောကိယ လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနံ သုခပ္ပဋိပဒဘာဝေ သိဒ္ဓေ အသင်္ခါရိကဘာဝေါ သိဒ္ဓါယေဝ ဟောတိ။ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဘာဝေစ သိဒ္ဓေ တေသံ သသင်္ခါရိကဘာဝေါ သိဒ္ဓါယေဝ ဟောတီတိ။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ။ အဋ္ဌကထာဒဿနတော။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌသာလိနိယံ -

ယော အာဒိတော ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော ဒုက္ခေန သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေန ကိလမန္တော ဝိက္ခမ္ဘေတိ။ တဿ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဟောတိ။ ယော ကိလေသေ ဝိက္ခမ္ဘေန္တော သုခေန အကိလမန္တော ဝိက္ခမ္ဘေတိ။ တဿ သုခါပဋိပဒါ ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၀။)

တထာ သမ္မောဟဝိနောဒနီ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေသုပီတိ။ ဧတ္ထစ ပုဗ္ဗဝါကျေ ဒုက္ခေန သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေနာတိ ဒိဋ္ဌတ္တာ ပရဝါကျေပိ သုခေ န အသင်္ခါရေန အပ္ပယောဂေနာတိ ဒိဋ္ဌမေဝ ဟောတိ။ တတ္ထ သသင်္ခါရေန သပ္ပယောဂေနာတိ သင်္ခါရပ္ပယောဂသဟိတေန ကာမာဒီနဝဒဿနာဒိနာ ပစ္စယဂဏေနာတိ အတ္ထော။ ဧတေန သဗ္ဗေသံ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနာနံ သသင်္ခါရိကဘာဝေါ ဝုတ္တော ဟောတိ။ အသင်္ခါရေန အပ္ပယောဂေနာတိ သင်္ခါရပ္ပယောဂရဟိတေန တေနေဝ ပစ္စယဂဏေန။ ဧတေန သဗ္ဗေသံ သုခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနာနံ အသင်္ခါရိကဘာဝေါ ဝုတ္တော ဟောတီတိ။ ခိပ္ပာဘိညဇ္ဈာနာနံပိဟိ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဘာဝေ သတိ သသင်္ခါရိကတာဝ ဝိညာယတိ။ ဒန္ဓဘိညဇ္ဈာနာနံပိ သုခပ္ပဋိပဒဘာဝေ သတိ အသင်္ခါရိကတာဝ ဝိညာယတီတိ။ ယဒိဧဝံ ပဋိပဒါရဟိတာနံ မဂ္ဂ သိဒ္ဓဥပပတ္တိသိဒ္ဓဇ္ဈာနာနံ ကထံ သင်္ခါရဘေဒေါ သိဒ္ဓါတိ။ တေသံပိ ဝဠဉ္ဇနကာလေ သမာပတ္တိပ္ပဋိဗန္ဓကာနံ ပစ္စယာနံ သန္နိဟိတာ သန္နိဟိတဝသေန ဒုက္ခသုခပ္ပဋိပဒဘာဝသမ္ဘဝေါ ဟောတိယေဝါတိ။ တတ္ထ မဂ္ဂသိဒ္ဓဇ္ဈာနံနာမ သုဒ္ဓဝိပဿနာယာနိကာနံ မဂ္ဂပ္ပဋိလာဘေန သဟေဝ သိဒ္ဓဇ္ဈာနံ။ တံ ဒုဝိဓံ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂသိဒ္ဓံ, အရဟတ္တမဂ္ဂသိဒ္ဓန္တိ။ တတ္ထ မဟာသမယသုတ္တေ အာဂတာနံ ပဉ္စသတာနံ ဘိက္ခူနံ ဈာနံ ဟေဋ္ဌိမ မဂ္ဂသိဒ္ဓံ။ အာနန္ဒတ္ထေရဿ ဈာနံ အရဟတ္တမဂ္ဂသိဒ္ဓံ။ ယံပိ အနာဂါမီနံ အဇာနန္တာနညေဝ သတ္ထေန ဟနိတွာ သဟသာ မရန္တာနံ ဥပ္ပန္နံ။ တံပိ မဂ္ဂသိဒ္ဓဂတိကံ။ ယောပန အဋ္ဌသမာပတ္တိယော ဘာဝေတွာ အညတရသ္မိံ ရူပိ ဗြဟ္မလောကေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တဿ တာ သမာပတ္တိ ယော တတ္ထ ပါကတိကာဧဝ ဟောန္တိ။ ဣဒံ ဥပပတ္တိသိဒ္ဓန္တိ။ ဧကသ္မိံ ဘဝေပိ ဟိ လဒ္ဓဇ္ဈာနာနိ ဝဠဉ္ဇနကာလေ သန္နိဟိတပစ္စယဝသေန နာနာပဋိပဒါယုတ္တာနိ ဟောန္တီတိ။ ဈာနုပ္ပတ္တိပ္ပဋိပဒါ ရဟိတတ္တာဝါ အသင်္ခါရိကဇ္ဈာနေသု တေသံ သင်္ဂဟော ယုတ္တော သိယာတိ။ အပိစ, နေတ္တိပါဠိယံ သဗ္ဗေသံ လောကိယ လောကုတ္တရသမာဓီနံ သင်္ခါရဘေဒေါ သရူပတောဝ နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ယထာဟ-ဒွေ သမာဓယော သသင်္ခါရော သမာဓိ အသင်္ခါရော သမာဓီတိ။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ သုခပ္ပဋိပဒါ ပုဗ္ဗကာနံ ဒွိန္နံ ဒန္ဓာဘိညခိပ္ပာဘိညသမာဓီနံ အသင်္ခါရဘာဝေါ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒါ ပုဗ္ဗကာနံ ဒွိန္နံ သသင်္ခါရဘာဝေါစ ဝုတ္တောတိ။ ဧတ္တာဝတာ သဗ္ဗေသံ မဟဂ္ဂတလောကုတ္တရဇ္ဈာနစိတ္တာနံ အသင်္ခါရိက သသင်္ခါရိကဝသေန ဝိသုံ ဝိသုံ ဒုဝိဓဘာဝေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ယသ္မာပန အယံ သင်္ခါရဝေါဟာရော အကုသလာနံပိ သာဓာရဏော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၁။)

ပဋိပဒါဝေါဟာရောပန ဝိသေသေန ပဋိပတ္တိဓမ္မေသွေဝ ပါကဋော။ မဟဂ္ဂတ လောကုတ္တရဓမ္မာစ ဧကန္တံ ပဋိပတ္တိဓမ္မာဧဝ။ တသ္မာ တေသံ ဘေဒံ သင်္ခါရဝသေန အဝတွာ ပဋိပဒါဝသေနေဝ ဓမ္မသင်္ဂဏိ ပါဠိယံပိ ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ ပရမတ္ထဒီပနာ။

֍ * ၅၁။ [၄၇] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘သဗ္ဗဿပိ ဈာနဿ ပရိကမ္မသင်္ခါတပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ ကေဝလံ အဓိကာရဝသေန အနုပ္ပဇ္ဇနတော အသင်္ခါရိကန္တိပိ။ အဓိကာရေနစ ဝိနာ ကေဝလံ ပရိကမ္မာဘိသင်္ကာရဝသေနေဝ အနုပ္ပဇ္ဇနတော သသင်္ခါရိကန္တိပိ နသက္ကာ ဝတ္တု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပရိကမ္မသင်္ခါတ။လ။ အသင်္ခါရိကန္တိပိ နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဣဒံ တာဝ နယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ ပရိကမ္မသင်္ခါတ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရော ဣမသ္မိံ သင်္ခါရဘေဒေ သင်္ခါရော ဧဝနာမ ဟောတိ။ ကသ္မာ, ဈာနုပ္ပတ္တိယာ ပကတိပစ္စယ ဘူတတ္တာ, တထာဟိ လောကေ သာသနေစ သဗ္ဗံပိ ကုသလာကုသလ ကမ္မံ အတ္တနော အနုရူပေန ပရိကမ္မသင်္ခါတ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ ဥပ္ပန္နံနာမ နတ္ထိ။ အန္တမသော အာလောပဘိက္ခာဒါနမတ္တံပီတိ။ ယဉ္စ စိတ္တံ ယေန အတ္တနော အနုရူပေန ပရိကမ္မသင်္ခါတပုဗ္ဗာ ဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော တဿ စိတ္တဿ ပကတိပစ္စယဂဏေဧဝအန္တော ဂဓော ဟောတိ။ ဈာနာနိစ လောကိယ လောကုတ္တရ ဘူတာနိ သဗ္ဗာနိ အတ္တနော အနုရူပေန ပရိကမ္မသင်္ခါတ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာ ဘိသင်္ခါရေန ဝိနာ ဥပ္ပန္နာနိနာမ နတ္ထီတိ သော တေသံ ပကတိပစ္စယဂဏေသုဧဝ အန္တောဂဓော ဟောတီတိ။ ဣတရထာ သဗ္ဗံပိ ကုသလာကုသလ ကမ္မံ အသင်္ခါရိကံ နာမနတ္ထီတိ အာပဇ္ဇတီတိ။

[၄၈] ယဉ္စ တတ္ထ

အဓိကာရေနစ ဝိနာ ကေဝလံ။လ။ သသင်္ခါရိကန္တိပိ နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၂။)

န ဟိ လောကိယဇ္ဈာနာနိနာမ အဓိကာရေန ဝိနာ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထိ။ ကေဝလံပန ပုဗ္ဗေ သမထကမ္မေသု ကတာဓိကာရဿ သုခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အကတာဓိကာရဿပန ဒုက္ခပ္ပဋိပဒဇ္ဈာနန္တိ ဧဝမေဝ အဋ္ဌကထာသု အာဂတံ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ယောစ သမထေ အကတာဓိကာရော။ တဿ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဟောတိ။ ကတာဓိကာရဿသုခါတိ။ အပိစ, ပုရိမဘဝေ သိဒ္ဓံ အဓိကာရံ ဂဟေတွာ ဣဓ သင်္ခါရဘေဒဝိစာရဏာပိ နယုတ္တာဧဝ။ ကုသလကြိယဇ္ဈာနေသု ဟိ သန္နိ ဟိတပစ္စယဝသေနေဝ တဗ္ဗိစာရဏာ ယုတ္တာတိ။

[၄၉] ဧတ္တာဝတာ

အထဝါတိအာဒိကော ပစ္ဆိမ ဝိကပ္ပောပိ ပဋိက္ခိတ္တော ဧဝ ဟောတီတိ။

֍ * ၅၂။ ဧတ္ထ ဈာနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ နိမိတ္တုပ္ပာဒတော ပုဗ္ဗံ ပဋိပဒါယ ခေတ္တံ, ပစ္ဆာ အဘိညာယ ခေတ္တံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝိရုဒ္ဓပစ္စယာနံ သန္နိဟိတေန ကိလမန္တဿ သတော ပဋိပဇ္ဇန္တဿ ဘာဝနာ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာနာမ ဟောတိ။ အကိလမန္တဿ သုခါ။ ပစ္ဆာစ ဒန္ဓံ အပ္ပနံ ပတ္တဿ ဘာဝနာဘိညာ ဒန္ဓာဘိညာနာမ ဟောတိ။ ခိပ္ပံ ပတ္တဿ ခိပ္ပာဘိညာနာမ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ပစ္ဆာ ဒန္ဓံဝါ ခိပ္ပံဝါ ဥပ္ပန္နံ ဈာနံ ဒုက္ခပ္ပဋိပဒံနာမ ကရောတိ။ သုခါပန သုခပ္ပဋိပဒံနာမ ကရောတီတိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီသုပန ပုရိမဇ္ဈာနေ နိကန္တိ ဝိက္ခမ္ဘနဿ ဒုက္ခသုခတာဝသေန ပဋိပဒါဘေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယောပန ဧတရဟိ ဂဟဋ္ဌောဝါ ပဗ္ဗဇိတောဝါ ပုဗ္ဗဘဝေ အကတာဓိကာရောပိ အန္တရာယိကဓမ္မမုတ္တော ကလျာဏပဋိပတ္တိယံ ဌိတော ဆိန္နပလိဗောဓော ပဟိတတ္တော ဈာနံ ဘာဝေတိ။ တဿ ဈာနဘာဝနာ နသမ္ပဇ္ဇတီတိ နတ္ထီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။ [ကုသလဇ္ဈာနံ]

֍ * ၅၃။ ဝိပါကဇ္ဈာနေ ကာမကုသလံ အပ္ပနံ အပတ္တံ မုဒုဘူတံ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ ပရိတ္တေသု နာနာကိစ္စဋ္ဌာနေသုစ ဟီနေသုပိ အတ္တဘာဝေသုစ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ တံ အတ္တနာ အသဒိသံပိ ဝိပါကံ ဇနေတိ။ မဟဂ္ဂတကုသလံပန အပ္ပနာပတ္တံ တိက္ခံ ဗလဝံ ဟောတိ။ ဥဠာရေ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေ ဘဝင်္ဂဋ္ဌာနေသုယေဝ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ တံ သဒါပိ အတ္တနာ သဒိသမေဝ ဝိပါကံ ဇနေတိ။ တေနေဝ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိ သုခေကဂ္ဂတာ သဟိတန္တိအာဒိနာ ဝိပါကံပိ သဗ္ဗသော ကုသလ သဒိသမေဝ ဒဿေတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၃။)

[၅၀] အနန္တရဘဝေယေဝ ဖလဒါနတ္တာ တံ အတ္တနာ သဒိသမေဝ ဝိပါကံ ဇနေတီတိစ ဝဒန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ။

ဧဝဉှိ သတိ ကာမကုသလံပိ သတ္တမဇဝနံ အတ္တနာ သဒိသဝိပါက မေဝ ဇနေယျာတိ။ ယသ္မာစ ကုသလမေဝ နိရနုသယသန္တာနေ ပဝတ္တံ ကြိယဇ္ဈာနံ နာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ကြိယစိတ္တံပိ ကုသလ သဒိသမေဝ ဒဿေတိ။

֍ * ၅၄။ ပဉ္စဓာတိအာဒိသင်္ဂဟဂါထာ။ တတ္ထ ဈာနဘေဒေနာတိ ပထမဇ္ဈာနာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ဈာနေဟိ သမ္ပယောဂဘေဒေန။ ရူပါဝစရမာနသံ ဈာနဘေဒေန ပဉ္စဓာ ဟောတိ။ ပထမဇ္ဈာနိကံ, ဒုတီယဇ္ဈာနိကံ, တတီယဇ္ဈာနိကံ, စတုတ္ထဇ္ဈာနိကံ, ပဉ္စမဇ္ဈာနိကန္တိ ဧဝံ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ တမေဝ ပုညပါကကြိယာဘေဒေန ပဉ္စဒသဓာ ဘဝေတိ ယောဇနာ။

[၅၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဈာနဘေဒေနာတိ ဈာနင်္ဂေဟိ သမ္ပယောဂဘေဒေနာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

အညော ဟိ ဈာနဘေဒေါ။ အညော ဈာနင်္ဂဘေဒေါ။ တတ္ထ ပထမံ ဈာနံ ဒုတီယံ ဈာနန္တိအာဒိဈာနဘေဒေါ။ ပထမဇ္ဈာနေ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနေ စတ္တာရီတိအာဒိ ဈာနင်္ဂဘေဒေါ။ တေသု ဣဓ ဈာနဘေဒေါဝ အဓိပ္ပေတော။ န ဈာနင်္ဂဘေဒေါ။ စိတ္တဉှိ ဈာနဘေဒေ နေဝ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတိ။ နဈာနင်္ဂဘေဒေန။ ဈာနမေဝ ပန ဈာနင်္ဂဘေဒေန ပဉ္စဝိဓန္တိ။

[၅၂] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ပဉ္စဓာတိ ပဉ္စင်္ဂိကံ စတုရင်္ဂိကံ တိဝင်္ဂိကံ ဒုဝင်္ဂိကံ ပုန ဒုဝင်္ဂိကန္တိ ပဉ္စဝိဓံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

ဈာနမေဝ ဟိ ပဉ္စင်္ဂိကာဒိ ဟောတိ။ န စိတ္တန္တိ။

ရူပါဝစရ စိတ္တဿ ပရမတ္ထဓီပနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၄။)

֍ * ၅၅။ ဣဒါနိ ယထာနုပ္ပတ္တံ အရူပစိတ္တံ နိဒ္ဒိသန္တော အာကာသာနဉ္စာ ယတနကုသလစိတ္တန္တိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထ ဘုသော ကာသတိ ဒိဗ္ဗတီတိ အာကာသော။ သော ဟိ သယံ သရူပတော အနုပလဗ္ဘမာနောပိ စန္ဒသူရိယောဘာသာဒီနံ ဝသေန အတိဝိဇ္ဇောတမာနောဝိယ ခါယတီတိ။ နကဿတိ ဆေဒန ဘေဒန ဝသေန န ဝိလေခီယတီတိ အကာသော။ အကာသောဧဝ အာကာသော တိပိ ဝဒန္တိ။ သော ပန အဇဋာကာသော ပရိစ္ဆိန္နာကာသော ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသော ရူပကလာပပရိစ္ဆေဒါကာသောတိ စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ဣဓ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသော အဓိပ္ပေတော။ သော ဟိ အနန္တေန အဇဋာကာသေန သဟ ဧကီဘူတောဝိယ ဟောတိ။ ယောဂိနာစ အနန္တဘာဝေန ဖရီယတိ။ တသ္မာ အနန္တော အာကာသောတိ အာကာသာနန္တော။ နာဿ ဥပ္ပာဒန္တောဝါ ဝယန္တောဝါ ပညာယတီတိ အနန္တောတိပိ ဝုတ္တံ။ သောယေဝ အာကာသာနဉ္စံ။ သကတ္ထေ ယကာရေန သဟ သိဒ္ဓတ္တာ။ ယထာ ပန ဒေဝါနံ အဓိဋ္ဌာနဝတ္ထု ဒေဝါယတနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တထာ ဣဓပိ တသ္မိံ အပ္ပနာပတ္တဿ သသမ္ပယုတ္တဿ ဈာနဿ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန တဒေဝ အာယတနန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဣတိ အာကာသာနဉ္စံ အာယတနမဿာတိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ။ စိတ္တစေတသိကရာသိ။

အာကာသာနဉ္စာ ယတနန္တိ အာကာသာနဉ္စာ ယတနံ သမာပန္နဿဝါ ဥပပန္နဿဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿဝါ စိတ္တ စေတ သိကာဓမ္မာတိ ဟိ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၅။)

အာကာသာနဉ္စာယတနေ ပဝတ္တံ ကုသလစိတ္တန္တိ အာကာသာနဉ္စာယတနကုသလစိတ္တံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနန္တိ ဧတ္ထ ဝိညာဏံနာမ အာကာသာနဉ္စာယတနစိတ္တမေဝ။ တံပန သယံ ဥပ္ပာဒါဒိ အန္တဝန္တံပိ အနန္တသညိတေ အာကာသေ ပဝတ္တနတော အနန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကောဋ္ဌာသတ္ထောဝါ အန္တသဒ္ဒေါ။ အတ္တနော ဥပ္ပာဒါဒီသု ကောဋ္ဌာသေသု ဧကဒေသေ အဋ္ဌတွာ သကလဿ ဖရဏဝသေန တဒါရမ္မဏာယ ဘာဝနာယ ပဝတ္တနတော အနန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ အနန္တသညိတေဝါ အာကာသေ ပဝတ္တနတော အနန္တန္တိ ဧဝံ တဒါရမ္မဏာယ ဘာဝနာယ ပဝတ္တတ္တာ အနန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ အနန္တသညိတေဝါ အာကာသေ အတ္တနော ဖရဏာကာရ ဝသေနပိ အနန္တန္တိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏာနန္တံ။ တမေဝ ဝိညာဏဉ္စံ နိရုတ္တိနယေန, ဝိညာဏဉ္စံ အာယတနံ အဿာတိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတန သင်္ခါတေ စိတ္တစေတသိကရာသိမှိ ပဝတ္တံ ကုသလစိတ္တန္တိသမာသော။

ဝိညာဏဉ္စာယတနန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿဝါ ဥပပန္နဿဝါဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရိဿဝါစိတ္တစေတသိကာဓမ္မာတိဟိ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ။

[၅၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန မဟာဋီကာယဉ္စ

‘‘ဒုတီယာ ရုပ္ပ ဝိညာဏေန အဉ္စိတဗ္ဗံ ပါပုဏိတဗ္ဗန္တိ ဝိညာဏဉ္စ’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ ပါဠိယာ န သမေတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၆။)

အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ တဒေဝ ဝိညာဏံ ဉာဏေန ဖုဋ္ဌံ မနသိကရောတိ, အနန္တံ ဖရတိ။ တေန ဝုစ္စတိ အနန္တံ ဝိညာဏန္တီတိဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန စ တံဝိညာဏံ ဧကန္တေန အနန္တဝိသေသနယုတ္တံ ဟောတီတိ ဝိညာယတီတိ။ တမေဝ အာကာသန္တိပိ ပါဌော။ အာကိဉ္စညာယတနန္တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ ကိဉ္စနန္တိ အတ္ထတော ဧကံ အပ္ပမတ္တကဿ နာမံ။ နတ္ထိ ကိဉ္စနံ အပ္ပမတ္တကံ အန္တမသော ဘင်္ဂမတ္တံပိ အဝသိဋ္ဌံ အဿ ပထမာ ရုပ္ပဝိညာဏဿာတိ အကိဉ္စနံ။ အကိဉ္စနဿ ဘာဝေါ အာကိဉ္စညံ။ ပထမာရုပ္ပဝိညာဏာဘာဝေါ။ သော ဟိ နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ မနသိကာရ ဝသေန တံနာမံ လဘတီတိ။ အာကိဉ္စညံ အာယတနမဿာတိအာဒိ ဝုတ္တနယမေဝ။ နေဝသညာ နာသညာယတနန္တိ ဧတ္ထ ဩဠာရိက သညံ သန္ဓာယ နေဝတ္ထိ သညာ အဿာတိ နေဝသညံ။ သုခုမသညံ သန္ဓာယ နစ နတ္ထိ သညာ အဿာတိ နာသညံ, နေဝသညဉ္စ တံ နာသညဉ္စာတိ နေဝသညာ နာသညံ မဇ္ဈေ ဒီဃံ ကတွာ, စိတ္တ စေတသိကရာသိဧဝ။ တမေဝ ယောဂိနော သုခဝိသေသာနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာယတနန္တိ နေဝသညာ နာသညာယတနံ။ တသ္မိံ ပဝတ္တံ ကုသလ စိတ္တန္တိ သမာသော။ အထဝါ။ သညာယေဝ ပဋုသညာကိစ္စဿ အဘာဝတော နေဝသညာစ ဟောတိ။ သင်္ခါရာဝသေသ သုခုမဘာဝေန ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ အသညာစ နဟောတီတိ ကတွာ နေဝသညာနာ သညာနာမ, သာယေဝ အာယတနံ, တေနစ သမ္ပယုတ္တံ ကုသလ စိတ္တန္တိ သမာသော။ ဧတ္ထစ ယသ္မာ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဩဠာရိကေ နီဝရဏဓမ္မေ ဝိတက္ကာဒိကေစ ပဇဟိတွာ သေသဓမ္မေစ ဘာဝနာ ဗလေန ဥပရုပရိ သုခုမဘာဝံ ပါပေတွာ အနုက္ကမေန ပဋိပဇ္ဇန္တာ သုခုမဋ္ဌေန လောကိယဓမ္မေသု မုဒ္ဓဘူတံ ဣမံ သမာပတ္တိံ ပါပုဏန္တိ။ တသ္မာ ဣဓ စိတ္တံပိ နေဝစိတ္တနာစိတ္တမေဝ ဟောတိ။ ဖဿောပိ နေဝ ဖဿနာဖဿောဧဝ ဟောတိ, တထာ ဝေဒနာဒယောပီတိ။ တသ္မာ ဣဓသညာဂ္ဂဟဏံ ဒေသနာသီသမတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိပါကေသု ဝိညာဏဉ္စာယတနန္တိ ဧတ္ထ ဝိညာဏန္တိ ပထမာရုပ္ပကုသလ ဝိညာဏမေဝ။ တဉ္စ အတီတာနန္တရဘဝေ ပဝတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အကိဉ္စန ဘာဝေါစ တဿေဝ နတ္ထိ ဘာဝေါတိ။ ကြိယစိတ္တေသု ပန ဝိညာဏံ နာမ ကုသလဘူတံ ကြိယဘူတဉ္စ ဒုဝိဓံ ပထမာရုပ္ပဝိညာဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အကိဉ္စနဘာဝေါစ တဿေဝ ဒုဝိဓဿ ဝိညာဏဿ အဘာဝေါ ယေဝါတိ။

֍ * ၅၆။ သင်္ဂဟဂါထာယံ အာရမ္မဏပ္ပဘေဒေနာတိ အာလမ္ဗိ တဗ္ဗာနံ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသာဒီနံ စတုန္နံ အာရမ္မဏာနံ ပဘေဒေန။ ဒုဝိဓံဟိ ဣဓ အာရမ္မဏစတုက္ကံ, အတိမိက္ကတဗ္ဗ စတုက္ကံ, အာလမ္ဗိ တဗ္ဗ စတုက္ကဉ္စ။ တတ္ထ ပထမာရုပ္ပေ ရူပပဉ္စမဇ္ဈာနဿ အာရမ္မဏ ဘူတံ။ ကသိဏနိမိတ္တံ အတိက္ကမိ တဗ္ဗံနာမ။ တံ ဥဂ္ဃာဋေတွာ လဒ္ဓံ အာကာသံ အာလမ္ဗိတဗ္ဗံ နာမ။ ဒုတီယာရုပ္ပေ ပထမာရုပ္ပဿ အာရမ္မဏဘူတံ အာကာသံ အတိက္ကမိတဗ္ဗံနာမ။ ပထမာရုပ္ပဝိညာဏံ အာလမ္ဗိ တဗ္ဗံနာမ။ တတီယာရုပ္ပေ တံပထမာရုပ္ပဝိညာဏံ အတိက္ကမိတဗ္ဗံနာမ။ တဿ နတ္ထိဘာဝေါ အာလမ္ဗိတဗ္ဗံနာမ။ စတုတ္ထာရုပ္ပေ သော နတ္ထိ ဘာဝေါ အတိက္ကမိတဗ္ဗံ နာမ။ တတီယာရုပ္ပဝိညာဏံ အာလမ္ဗိ တဗ္ဗံ နာမာတိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဣမံ အာရုပ္ပမာနသံ စတုန္နံ အတိက္ကမိ တဗ္ဗာနံပိ ဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ, တထာပိ အာကာသာနဉ္စာယ တနန္တိအာဒိနာ ဣဓ အာလမ္ဗိတဗ္ဗာနညေဝ သရူပတော ဂဟိတတ္တာ တေသံ ဘေဒေန ဣမဿ ဘေဒေါ ပါကဋောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာရုပ္ပမာနသံ အာလမ္ဗဏပ္ပဘေဒေန စတုဓာ ဌိတံ။ တဒေဝ ပုညပါက ကြိယဘေဒေန ဒွါဒသဓာ ဌိတန္တိ ယောဇနာ။

အရူပစိတ္တဿ ပရမတ္ထဒီပနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၇။)

֍ * ၅၇။ ဣဒါနိ ယထာနုပ္ပတ္တံ လောကုတ္တရ စိတ္တံ ဒဿေန္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သဝတိ သန္ဒတိ အနိဝတ္တဂမနဝသေန ပဝတ္တတီတိ သောတော, ဂင်္ဂါဒီသု ဇလပ္ပဝါဟော။ သောဟိ ပဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယာဝမဟာသမုဒ္ဒါ အန္တရာ အနိဝတ္တ မာနော သဝတိ သန္ဒတိ ပဝတ္တတီတိ။ သောတောဝိယာတိ သောတော။ အဋ္ဌင်္ဂိကော အရိယမဂ္ဂေါ, ယထာဟ-ယောခေါ အာဝုသော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ။ သေယျထိဒံ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ လ။ သမ္မာသမာဓိ။ အယံ ဝုစ္စတာဝုသော သောတောတိ။ အယံပိဟိ ယဒါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတော ပဋ္ဌာယ အာနုဘာဝဖရဏဝသေန ယာဝအနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတုယာ အန္တရာ အနိဝတ္တမာနောယေဝ ဟုတွာ သဝတိ သန္ဒတိ ပဝတ္တတီတိ။ ယထာဟ -

သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ယာကာစိ မဟာနဒိယော။ သေယျထိဒံ။ ဂင်္ဂါ, ယမုနာ, အစိရဝတီ, သရဘူ, မဟီ။ သဗ္ဗာ တာ သမုဒ္ဒနိန္နာ ဟောန္တိ သမုဒ္ဒပေါဏာ သမုဒ္ဒပဗ္ဘာရာ။ ဧဝမေဝ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော ဗဟုလိကရောန္တော နိဗ္ဗာနနိန္နော ဟောတိ နိဗ္ဗာနပေါဏော နိဗ္ဗာန ပဗ္ဘာရောတိ။

ဧတ္ထစ တေန တေန မဂ္ဂေန ပဟီနာနံ ကိလေသာနံ ပုန အနုပဂမန ဝသေန သဒ္ဓါဒီနံ ဣန္ဒြိယာနံ အနုက္ကမေန ပရိပါကဂမနဝသေနစ အနိဝတ္တဂမနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာဟ -

သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ဃဋော နိက္ကုဇ္ဇော ဝမတေဝ ဥဒကံ။ နောပစ္စာဝမတိ။ ဧဝမေဝခေါ ဘိက္ခဝေ အရိယံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ မဂ္ဂံ ဘာဝေန္တော ဗဟုလိကရောန္တော ဝမတေဝ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေ။ နောပစ္စာဝမတီတိ။ ယထာစာဟ-သောတာပတ္တိ မဂ္ဂညာဏေန ယေ ကိလေသာ ပဟီနာ, တေ ကိလေသေ နပုနေတိ နပစ္စေတိ နပစ္စာဂစ္ဆတီတိအာဒိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၈။)

ယထာစ ပုထုဇ္ဇနာ ပဟီနေပိ ကိလေသေ ပုန ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တိဟေ တုကဘူတာပိ ပုန ဒွိဟေတုကာဟေတုကဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယတော တေ ဥပရိဘဝဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တာပိ ပုန အပါယေသု သန္ဒိဿန္တိ။ သီလဝန္တာပိ ပုန ဒုဿီလာ ဟောန္တိ။ သမာဟိတာပိ ပုန ဥမ္မတ္တကာဝါ ခိတ္တစိတ္တာဝါ ဟောန္တိ။ ပညဝါပိ ပုန ဒုပ္ပညာ ဧဠမူဂါ ဟောန္တိ။ နတထာ အရိယာ။ တေပန တေန တေန မဂ္ဂေန ပဟီနေ ကိလေသေ ပုန နဥပဂစ္ဆန္တိ။ ပုထုဇ္ဇနဘာဝံဝါ ဟေဋ္ဌိမာရိယ ဘာဝံဝါ န ဂစ္ဆန္တိ။ အနုက္ကမေန သဒ္ဓါဒီနံ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပက္ကဘာဝမေဝ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ အရိယမဂ္ဂဿေဝ အာနုဘာဝေန သိဒ္ဓန္တိ သောတောတိနာမံ မူလပ္ပဘဝဘူတေ တသ္မိံ မဂ္ဂေဧဝ နိရုဠှန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဿ သောတဿ အာဒိတော ပဇ္ဇနံ ပါပုဏနံ သောတာပတ္တိ။ သောတာပတ္တိယာ အဓိဂမမာနော မဂ္ဂေါ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ။ အထဝါ, ဓမ္မသောတ သမာပန္နော အရိယောတိ ပဝုစ္စတီတိ ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗေ အရိယသန္တာနဂတာ လောကိယ လောကုတ္တရဘူတာ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ ဥပရိ သမ္ဗောဓိပရာ ယနတာဝသေန အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန ပရာယနတာဝသေနစ အနိဝတ္တ ဂတိယာ ပဝတ္တမာနာ ယထာဝုတ္တေန အတ္ထေန သောတောတိ ဝုစ္စန္တိ။ တံ သောတံ အာဒိတော ပဇ္ဇန္တိ ပါပုဏန္တိ ဧတာယ ပဋိပဒါယာတိ သောတာပတ္တိ။ သောတာပတ္တိစ သာ မဂ္ဂေါစာတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ, ပထမမဂ္ဂသင်္ခါတာယ သောတာပတ္တိယာ အင်္ဂန္တိ သောတာပတ္တိ ယင်္ဂန္တိဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ, မဂ္ဂေါတိစ ပထော ဥပါယော။ နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂေတိ, နိဗ္ဗာနတ္ထိကေဟိ မဂ္ဂီယတိ, ကိလေသေ မာရေန္တော ဂစ္ဆတီတိ မဂ္ဂေါတိစ ဝဒန္တိ။

[၅၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

အရိယမဂ္ဂသောတဿ အာဒိတော ပဇ္ဇနံ ဧတဿာတိ သောတာပတ္တိ။ ပုဂ္ဂလောတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ပုဂ္ဂလေ ပဝတ္တော သောတာပတ္တိသဒ္ဒေါ ကတ္ထစိ ဒိဋ္ဌောတိ။

[၅၅] ဧတေန တဿ မဂ္ဂေါ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါတိ ဣဒံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။

သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တံ။

[၅၆] ဋီကာသု ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၆၉။)

သောတာပတ္တိယာ လဒ္ဓံ မဂ္ဂစိတ္တံ သောတာပတ္တိ မဂ္ဂစိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ စိတ္တသဒ္ဒသမ္ဗန္ဓော သောတာပတ္တိသဒ္ဒေါ ကတ္ထစိ ပါဠိယံ ဒိဋ္ဌောတိ။

֍ * ၅၈။ ပဋိသန္ဓိဝသေန သကိံ ဣမံလောကံ အာဂစ္ဆတိ သီလေနာတိ သကဒါဂါမီ။ ဒုတီယဖလဋ္ဌော။ သော ဟိ အသမုစ္ဆိန္နကာမ ရာဂါနုသယတ္တာ ကာမလောကာဂမန ကိလေသသဗ္ဘာဝေန တံ သဘာဝါနာတိ ဝတ္တနတော ဥပရိ ဘဝဂ္ဂေ ဌိတောပိ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပုန ဣမံ ကာမဓာတုံ အာဂမနပ္ပကတိကောဧဝ ဟောတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ စတုက္ကနိပါတေ -

ဣဓ သာရိပုတ္တ ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ အပ္ပဟီနာနိ ဟောန္တိ, သော ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော အပရိဟီနော ကာလံ ကုရုမာနော နေသညာနာသညာ ယတနုပဂါနံ ဒေဝါနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ။ သော တတော စုတော အာဂါမီ ဟောတိ အာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တံ။ ဣဓ ပန သာရိပုတ္တ ဧကစ္စဿ ပုဂ္ဂလဿ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ပဟီနာနိ ဟောန္တိ, သော ဒိဋ္ဌေဝ။လ။ သော တတော စုတော အနာဂါမီ ဟောတိ အနာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တန္တိ။

အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမံ ကာမာဝစရ ပဉ္စက္ခန္ဓ ဘာဝန္တိ ဝုတ္တံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ကိလေသဂတိဝသေန ဝုတ္တော။ န ပုဂ္ဂလ ဂတိဝသေန။ န ဟိ ဗြဟ္မဘူတာ သောတာပန္န သကဒါ ဂါမိနော ပဋိပဋိသန္ဓိဝသေန ဟေဋ္ဌိမံပိ ဗြဟ္မလောကံ အာဂစ္ဆန္တိ။ ကုတော ကာမ လောကံ။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ။ အနုသယယမကေ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၀။)

ကာမဓာတုယာ စုတဿ ရူပဓာတုံ အရူပဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ ကဿစိ သတ္တအနုသယာ အနုသေန္တိ, ကဿစိ ပဉ္စအနုသယာ အနုသေန္တိ, ကဿစိ တယော အနုသယာ အနုသေန္တီတိ ဝတွာ ရူပ ဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿ သတ္တေဝ အနုသယာ အနုသေန္တီတိ။

ဝုတ္တတ္တာ ဝိညာယတိ။ တတ္ထ ပုရိမဝါကျေ ပုထုဇ္ဇနဿ ဝသေန သတ္တ။ ဒွိန္နံ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ ဝသေန ပဉ္စ။ အနာဂါမိဿ ဝသေန ကယောတိ ဝုတ္တံ, ပစ္ဆိမဝါကျေပန ဗြဟ္မဘူတာနံ သောတာ ပန္နသကဒါဂါမိအနာဂါမီနံ ပဋိသန္ဓိဝသေန ကာမလောကံ ဂမနဿ နတ္ထိတာယ ကေဝလံ ပုထုဇ္ဇနဿေဝ ဝသေန သတ္တေဝါတိ ဝုတ္တံ။ ဓမ္မဟဒယ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယဉ္စ –

‘‘ရူပါဝစရေ နိဗ္ဗတ္တာ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော နပုန ဣဓာ ဂစ္ဆန္တိ, တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိ။ ဧတေဟိ ဈာနအနာဂါမိနော နာမာ’’တိ စ။ ‘‘နဝသု ဗြဟ္မလောကေသု နိဗ္ဗတ္တအရိယ သာဝကာနံ တတြုပ ပတ္တိပိ ဟောတိ ဥပရူပပတ္တိပိ။ နဟေဋ္ဌု ပပတ္တိ။ ပုထုဇ္ဇနာနံပန တတြုပပတ္တိပိ ဟောတိ ဥပရူပပတ္တိ ဟေဋ္ဌုပပတ္တိပီ’’တိ စ။

ဝုတ္တံ။ တဉ္စခေါ အနာဂမနံ မဂ္ဂသဟာယေန ဈာနာနုဘာဝေနေဝ သိဒ္ဓံ။ နမဂ္ဂါနုဘာဝေနာတိ။ ဧတ္ထစ ဣမံ လောကန္တိ ပဒဿ ဣမံ မနုဿလောကန္တိ ဝါ ဣမံ ကာမာဝစရလောကန္တိဝါ ဒွိဓာပိ အတ္ထော အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တော။ တတ္ထ ပုရိမသ္မိံ အတ္ထေ သတိ အာဂစ္ဆတီတိ ဧတဿ ဒေဝလောကတော အာဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ပစ္ဆိမသ္မိံ ပန ဗြဟ္မလောကတောပိ စ အာဂစ္ဆတီတိ။ ပါဠိယံပန ပစ္ဆိမတ္ထောဝ ဝုတ္တောဝိယ ဒိဿတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပုဂ္ဂလပညတ္တိယံ အနာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တံ အနာဂါမီ တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တံ သောတာပန္နသကဒါ ဂါမိနော တေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ ဧတ္ထစ အနာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမိနာ ဣမံ ကာမာဝစရလောကံ န အာဂစ္ဆတီတိ အနာဂါမီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အာဂန္တွာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမိနာပန ဒွေပိ သောတာပန္နသကဒါဂါမိနော သကိံ ပုန ဣမံ ကာမာဝစရလောကံ အာဂစ္ဆန္တီတိ သကဒါဂါမိနောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကသ္မာ, နိရန္တရဝါကျေသု ဌိတာနံ ဒွိန္နံဣတ္ထတ္တ သဒ္ဒါနံ နာနာတ္ထာ သမ္ဘဝတော။ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသေစ ကဏ္ဏကတ္ထ သုတ္တေ -

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၁။)

ယော သော မဟာရာဇ ဗြဟ္မာ သဗျာပဇ္ဈော, သော ဗြဟ္မာ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တံ။ ယောသော ဗြဟ္မာ အဗျာပဇ္ဈော, သော ဗြဟ္မာ အနာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ။

ဘဂဝတာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဗျာပဇ္ဈောတိ ဧတေန ပုထုဇ္ဇနေန သဟ သောတာပန္နသကဒါဂါမိဘူတာ ဗြဟ္မာနော ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ တေဟိ ပဋိဃာနုသယဿ အပ္ပဟီနတ္တာ စေတသိကဒုက္ခသင်္ခါတံ ဗျာပဇ္ဈံပိ အပဟီနမေဝါတိ သဗျာပဇ္ဈာနာမ။ အာဂန္တာ ဣတ္ထတ္တန္တိ ဣမံ ကာမလောကံ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပုန အာဂမနသီလော အာဂမနပ္ပကတိကောတိ အတ္ထော။ တဗ္ဗိပရီတေန ပစ္ဆိမဿ ဝါကျဿ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသုပန ဒွီသု သကဒါဂါမီသု ပုရိမဿ အနညသာ ဓာရဏေနေဝ သဗ္ဗပထမံ အရိယ မဂ္ဂ သောတာဓိ ဂမန ဂုဏေန သောတာပန္နော တွေဝ နာမံ သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပုဂ္ဂလဂတိဝသေန ပနေတ္ထ ဗြဟ္မလောကေ ဌိတာနံ သတ္တက္ခတ္တုပရမတာဒိဘာဝေါဝိယ သကဒါဂါမိဘာဝေါပိ နတ္ထိ။ ပထမဒုတီယဖလဋ္ဌာပိဟိ တတ္ထ အနာဂါမိသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆန္တိ။ တသ္မာ သကဒါဂါမီတိ ဣဒံ ကာမဇာတိကာ နံဧဝ ဒုတီယဖလဋ္ဌာနံ သိဒ္ဓံ နာမန္တိ ကတွာ တေသံ ကာမလောကေ ဧဝ ဟေဋ္ဌုပရုပပတ္တိ ဝသေန သကိံ အာဂမနံ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပါဠိယံပိ ပဉ္စန္နံ ဣဓ နိဋ္ဌာ သတ္တက္ခတ္တုပရမဿ ကောလံကောလဿ ဧကဗီဇိဿ သကဒါဂါမိဿ ယောစ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အရဟာတိ ဝုတ္တန္တိ။ သောပန ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ ဣဓပတွာ ဣဓပရိနိဗ္ဗာယီ, တတ္ထ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ, ဣဓပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ, တတ္ထ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ, ဣဓပတွာ တတ္ထနိဗ္ဗတ္တိတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီ။ တတ္ထပတွာ ဣဓနိဗ္ဗတ္တိတွာ တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယီတိ။ တတ္ထ ဣဓ ပတွာ ဣဓ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ ဣဓ မနုဿဘဝေ သကဒါဂါမိမဂ္ဂံ ပတွာ ဣဓမနုဿ ဘဝေယေဝ အရဟတ္တမဂ္ဂံ လဘိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနဓမ္မော။ တတ္ထ ပတွာ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ တသ္မိံဒေဝလောကေ သကဒါဂါမိမဂ္ဂံ ပတွာ တသ္မိံ ဒေဝလောကေယေဝ အရဟတ္တမဂ္ဂံ လဘိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယနဓမ္မော။ နိဗ္ဗတ္တိတွာတိ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ။ ယေသံ ပန ဣမံ လောကန္တိ ပဒဿ ဣမံ မနုဿလောကန္တိ အတ္ထော။ တေသံ သော ပဉ္စဝိဓောယေဝ ဝုတ္တော, န ဆဋ္ဌော ပုဂ္ဂလော။

ဝိဘာဝနိယဉ္စ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၂။)

‘‘ပဉ္စသု သကဒါဂါမီသု ပဉ္စမကောဝ ဣဓာဓိပ္ပေတော, သော ဟိ ဣတော ဂန္တွာ ပုန သကိံ ဣဓ အာဂစ္ဆတီ’’တိ ဝုတ္တံ။

မဟာပရိနိဗ္ဗာန သုတ္တဋ္ဌကထာယံ ပန မဟာဝဂ္ဂ သံယုတ္တဋ္ဌကထာ ယဉ္စ သောပိ ဆဋ္ဌော ပုဂ္ဂလော သကိံ အာဂမနဋ္ဌေန အာဂတောယေဝ။ ယသ္မာစ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါပိ ယာဝ ဥပရိမဂ္ဂေါ နာဂစ္ဆတိ။ တာဝ ပထမဖလဋ္ဌဘူတာ သတ္တက္ခတ္တု ပရမတာယံဝိယ ဒုတီယဖလဋ္ဌဘူတာ သကိံ အာဂမနပ္ပကတိယံ သဏ္ဌိတာယေဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဣဓ ကောစိ ဒုတီယဖလဋ္ဌော သကိံ အာဂမနဋ္ဌေန နိပ္ပရိယာယေန သကဒါ ဂါမီနာမ န နဟောတီတိ သဗ္ဗောပိ သော ဆဗ္ဗိဓော ပုဂ္ဂလော ဣဓ နိပ္ပရိယာယေန သကဒါဂါမိယေဝနာမ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သကဒါ ဂါမိဿ မဂ္ဂေါ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ။ သော ဟိ သယံ ဇနကဘူတော သကဒါဂါမီနံ ဇနေတဗ္ဗံ ဇနေတီတိ ဣဓ ဇနေတဗ္ဗ ဇနကသမ္ဗန္ဓေန ဝိသေသန ဝိသေသိတဗ္ဗတာ ဉာယာဂတာ ဧဝ ဟောတိ။ ယထာ တိဿမာတာ ဖုဿမာတာတိ။

[၅၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

သာဉာယာဂတာဧဝ နဟောတိ။ ပယောဇနံ ပန ကိဉ္စိ အတ္ထိ။ ပယောဇနဝသေန အဝိရုဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေနယံ ဝုတ္တံ ‘‘ကိဉ္စာပိ မဂ္ဂသမင်္ဂိနော တထာဂမနာသမ္ဘဝတော ဖလဋ္ဌောယေဝ သကဒါဂါမီနာမ။ တဿပန ကာရဏဘူတော ပုရိမုပ္ပန္နော မဂ္ဂေါ မဂ္ဂန္တရာဝစ္ဆေဒနတ္ထံ ဖလဋ္ဌေန ဝိသေသေတွာ ဝုစ္စတိ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါတိ။ ဧဝံ အနာဂါမိမဂ္ဂေါ’’တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

သကဒါဂါမိမဂ္ဂေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တန္တိ သမာသော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၃။)

֍ * ၅၉။ ဩရဗ္ဘာဂိယသံယောဇနာနံ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္နတ္တာ ပဋိသန္ဓိဝသေန ပုန ဣမံ ကာမလောကံ န အာဂစ္ဆတီတိ အနာဂါမီ။ ဧကန္တေန ဗြဟ္မလောကပရာယနောဧဝ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဣဒဉ္စ ကေဝလံ ဣမဿ မဂ္ဂဿ အာနုဘာဝဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဥပရိမဂ္ဂ ဝိပဿနာယ ပန အာဂတာယ သော တသ္မိံ ဌာနေယေဝ အရဟတ္တ မဂ္ဂပရာယနောပိ ဟောတိယေဝ။ အနာဂါမိဿ တတီယဖလဋ္ဌဿမဂ္ဂေါ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တန္တိ ဝိဂ္ဂဟော။

֍ * ၆၀။ မဟပ္ဖလကာရိတာဂုဏယောဂေန ပူဇာဝိသေသံ အရဟတီတိ အရဟာ။ ခီဏာသဝေါ စတုတ္ထဖလဋ္ဌော။ အရဟတော ဘာဝေါ အရဟတ္တံ, စတုတ္ထဖလံ။ တဿ မဂ္ဂေါ။ တေန သမ္ပယုတ္တစိတ္တန္တိ နိဗ္ဗစနံ။ ပိသဒ္ဒေန ပါဠိယံ ဝိဘတ္တေ မဂ္ဂစိတ္တပ္ပဘေဒေ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တတ္ထ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ တာဝ ပထမမဂ္ဂေ ဈာနနာမေန ဝုတ္တေသု ပဉ္စသု ဝါရေသု ပထမေ သုဒ္ဓိကပဋိပဒါဝါရေဒွိန္နံ စတုက္ကပဉ္စကနယာနံ ဝသေန နဝစိတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တထာ သုဒ္ဓိကသုညတာယ သုညတပ္ပဋိပဒါယ သုဒ္ဓိကပ္ပဏိဟိတေ အပ္ပဏိဟိတပ္ပဋိပဒါယစာတိ ပဉ္စသု ဝါရေသု ဒသန္နံ နယာနံ ဝသေန ပဉ္စစတ္တာလီသစိတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တထာ မဂ္ဂသတိပဋ္ဌာနာဒီဟိ ဧကူနဝီသတိယာ နာမေဟိ ဝုတ္တေသု ပစ္စေကံ ပဉ္စသု ဝါရေသူတိ ဝီသတိယာ နာမေဟိ ဝုတ္တေ ဝါရသတေ ဒွိန္နံ နယသတာနံ ဝသေန နဝစိတ္တသတာနိ ဟောန္တိ။ ပုန စတူဟိ အဓိပတီဟိ ယောဇေတွာ ဝုတ္တေသု စတူသု ဝါရသတေသု အဋ္ဌန္နံ နယသတာနံ ဝသေန တီဏိ သဟဿာနိ ဆသတာနိစ ဟောန္တီတိ။ ဧဝံ ပထမမဂ္ဂေ နယ သဟဿဝသေန စတ္တာရိစိတ္တသဟဿာနိ ပဉ္စစိတ္တ သတာနိစ ဟောန္တိ။ တထာ သေသမဂ္ဂေသုပီတိ ဧဝံ စတူသု မဂ္ဂေသု စတုန္နံ နယ သဟဿာနံ ဝသေန အဋ္ဌာရသ မဂ္ဂ စိတ္တ သဟဿာနိ ဟောန္တိ။ သစ္စသတိပဋ္ဌာန ဝိဘင်္ဂေသု ပန ဝီသတိနယ သဟဿာနံ ဝသေန နဝုတိမဂ္ဂစိတ္တသဟဿာနိ။ မဂ္ဂဝိဘင်္ဂေ အဋ္ဌဝီသတိယာ နယ သဟဿာနံ ဝသေန သတသဟဿံ ဆဗ္ဗီသတိသဟဿာနိ စ မဂ္ဂစိတ္တာနိ ဟောန္တီတိ။ အဋ္ဌကထာသုပန နယဘေဒါဧဝ ဝုတ္တာ။ နစိတ္တ ဘေဒါတိ။

[၅၈] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

ပိသဒ္ဒေန သစ္စဝိဘင်္ဂေ အာဂတံ သဋ္ဌိသဟဿဘေဒံ နယံ သင်္ဂဏှာတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣမသ္မိံ ကုသလနိဂမေ န ဝတ္တဗ္ဗံ။

သောဟိ သဋ္ဌိသဟဿဘေဒေါ နယော ဝိပါကဋ္ဌာနေဧဝ အဋ္ဌကထာယံ အာဂတောတိ။

[၅၉] ယဉ္စ တတ္ထ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၄။)

ပဋိပဒါဘေဒံ အနာမသိတွာ ကေဝလံ သုညတော အပ္ပဏိဟိ တောတိ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တောတိ ဝုတ္တံ။ တံ နယုဇ္ဇတိ။

ပါဠိယဉှိ ပဋိပဒါဘေဒေါ အာဒိမှိယေဝ အာဂတောတိ။ နစ အာဒိမှိ သုညတော အပ္ပဏိဟိတောတိ ဒွိဓာ ဝိဘတ္တော နိရန္တရဝါရော အတ္ထီတိ။

[၆၀] ယဉ္စ တတ္ထ

သုညတော ဧကော နယော, အပ္ပဏိဟိတော ဧကော, ပဋိပဒါ ဝိသိဋ္ဌာ သုညတာ စတ္တာရော, အပ္ပဏိဟိတာ စတ္တာရောတိ ကတွာ ဒသနယာ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပာယေန ဧဝံ ဈာန နာမေန ဒသဓာ ဝိဘတ္တောတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။

န ဟိ သုညတာဒယော ဣဓ နယာနာမ ဟောန္တိ။ တေသု ပန ဧကေ ကသ္မိံ ဒွေ ဒွေ စတုက္ကပဉ္စကနယာဧဝ ဣဓ နယာနာမာတိ။ ဧတေန တထာ မဂ္ဂသတိပဋ္ဌာနိစ္စာဒိကံပိ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတီတိ။ [မဂ္ဂစိတ္တံ]

֍ * ၆၁။ ဖလစိတ္တေ ဖလန္တိ ဝိပါကဘူတော အဋ္ဌင်္ဂိက မဂ္ဂေါ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မသမူဟောဝါ။ သောတာပတ္တိယာ အဓိဂတံ ဖလံ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ, တတ္ထဝါ ပရိယာပန္နံ စိတ္တန္တိ သောတာပတ္တိ ဖလ စိတ္တံ။ ဧသနယော ဒုတီယတတီယေသုပိ။ အရဟတ္တဉ္စ တံ ဖလဉ္စာတိ အရဟတ္တဖလံ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ, တသ္မိံဝါ ပရိယာပန္နံ စိတ္တန္တိ နိရုတ္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၅။)

֍ * ၆၂။ သင်္ဂဟဂါထာယံ စတုမဂ္ဂပ္ပဘေဒေနာတိ စတုက္ခတ္တုံ ပတ္တဗ္ဗတ္တာ စတုဗ္ဗိဓာနံ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂါနံ ပဘေဒေန။ ကသ္မာပန တေ စတုက္ခတ္တုံ ပတ္တဗ္ဗာတိ။ ဝုစ္စတေ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ တာဝ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ မုဒူနိ ဟောန္တိ, တသ္မာ သော ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဧဝ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတိ။ အညေပန ကာမရာဂဗျာပါဒေပိ တနုဘူတေပိ ကာတုံ နသက္ကောတိ။ ဒုတီယမဂ္ဂေ တာနိ ထောကံ ပဋူနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သော ကာမရာဂဗျာပါဒေ တနုဘူတေ ကာတုံ သက္ကောတိ။ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ ပန နသက္ကောဟိယေဝ။ တတီယမဂ္ဂေ တာနိ ပဋုတရာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သော ကာမရာဂဗျာပါဒေ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတိ။ ရူပါရူပ ရာဂမာနုဒ္ဓစ္စာဝိဇ္ဇာယောပန သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ နသက္ကောတိယေဝ။ စတုတ္ထ မဂ္ဂေပန တာနိ ဣန္ဒြိယာနိ ပဋုတမာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သော တာစ အညေစ သဗ္ဗေပိ ပါပဓမ္မေ သမုစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတိ။ ဧဝံ စတုက္ခတ္တုံ ပဝတ္တမာနာဧဝ ပရိနိဋ္ဌိတကိစ္စတ္တာ တေ မဂ္ဂါ စတုက္ခတ္တုံ ပတ္တဗ္ဗာ ဟောန္တီတိ။ ကုသလံ စိတ္တံ စတုမဂ္ဂပ္ပဘေဒေန စတုဓာ မတံ။ ပါကံပိ တဿ စတုဗ္ဗိဓဿ ကုသလဿ ဖလတ္တာ တထာ စတုဓာမတံ။ ဣတိ အနုတ္တရံ စိတ္တံ အဋ္ဌဓာ မတန္တိ ယောဇနာ။ နတ္ထိ အတ္တနော ဥတ္တရံ အဓိကံ ဧတဿာတိ အနုတ္တရံ။

֍ * ၆၃။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ကြိယစိတ္တံနာမန ဂဟိတန္တိ, ကြိယာနုတ္တရဿ အဘာဝါတိ, ကသ္မာ ပနဿ အဘာဝေါတိ။ မဂ္ဂစိတ္တဿ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာတိ။ ယဒိ ဟိ တံ လောကိယကုသလံဝိယ နာနာက္ခဏေသု ပဝတ္တေယျ။ တဒါ နိရနုသယသန္တာနေပိ ပဝတ္တိတွာ ကြိယာ နုတ္တရံနာမ သိယာတိ။ ကသ္မာပန တံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကမေဝ ဟောတီတိ။ မဂ္ဂဿ မဟာနုဘာဝတ္တာတိ။ ကထဉ္စ မဟာနုဘာဝေါတိ။ ဝုစ္စတေ။ အရိယမဂ္ဂေါဟိ နာမ သကိံ ပဝတ္တမာနောယေဝ အတ္တနာ ပဟာတဗ္ဗေ ကိလေသေ ပုန အနုပ္ပာဒဓမ္မတံ အာပါဒေတွာ ပဇဟတိ။ အယမဿ ဧကော အာနုဘာဝေါ။ ဝိပါကဉ္စ ကုသလကြိယဇဝနံဝိယ ဇဝနကိစ္စ ယုတ္တံ ယဒါ ကဒါစိ သမာပဇ္ဇနက္ခမဉ္စ ကတွာ အတ္တနော အနန္တရတော ပဋ္ဌာယ ဇနေတိ။ အယမဿ ဒုတီယော အာနုဘာဝေါ။ တသ္မာ တဿ ကိလေသပ္ပဟာနတ္ထာယပိ ပုန ဥပ္ပာဒေတဗ္ဗကိစ္စံနာမ နတ္ထိ။ တထာ သမာပတ္တိ အတ္ထာယပီတိ။ သစေပိ ဟိ ကောစိ အဟံ ဖလံ သမာပဇ္ဇိတုံ န ဣစ္ဆာမိ။ ပုဗ္ဗေ လဒ္ဓံ မဂ္ဂမေဝ သမာပဇ္ဇိဿာမီတိ ပရိကမ္မံ ကရေယျ။ တဒါ ပုဗ္ဗေ သကိံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓမဂ္ဂစေတနာနုဘာဝေန ဖလစိတ္တမေဝ ပဝတ္တေယျ။ န မဂ္ဂစိတ္တံ။ ကသ္မာ, အပ္ပဋိဗာဟိ ယာနုဘာဝတ္တာ မဂ္ဂဿ။ အယဉှိ မဂ္ဂါနုဘာဝေါနာမ ကေနစိ ဆန္ဒေန ဝါ ဝသေနဝါ အဇ္ဈာသယေနဝါ ပရိကမ္မေနဝါ ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကုဏေယျောယေဝ ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၆။)

֍ * ၆၄။ ဒွါဒသာကုသလာနေဝန္တိအာဒိ သဗ္ဗေသံ စတုဗ္ဘူမက စိတ္တာနံ ဇာတိဝသေန သင်္ဂဟော။ ဧဝံ ဣမိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေန အကုသ လာနိ ဒွါဒသေဝဟောန္တိ။ ကုသလာနိ ဧကဝီသတိဧဝ။ ဝိပါကာနိဆတ္တိံ သေဝ။ ကြိယစိတ္တာနိ ဝီသတိဧဝါတိ ဋီကာယံ ယောဇီယတိ။ ကေစိပန ကုသလာနံ ဝိပါကာနဉ္စ ဥပရိဝဍ္ဎမာနတ္တာဧဝသဒ္ဒံ အာဒိအန္တပဒေသွေဝ ယောဇေသုံ။ စတုပညာသဓာတိအာဒိ ဘူမိဝသေန သင်္ဂဟော။ ကာမေပရိယာ ပန္နာနိ စိတ္တာနိ စတုပညာသဓာ ဤရယေ ကထေယျ။ ရူပေ ပန္နရသ။ အရူပေ ဒွါဒသ။ တထာ အနုတ္တရေ ပရိယာပန္နာနိ စိတ္တာနိ အဋ္ဌဓာ ဤရယေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ အနုတ္တရေတိ လောကုတ္တရ ဘူမိယံ။ သာ ပန ဒုဝိဓာ သင်္ခတဘူမိ, အသင်္ခတဘူမီတိ။ သင်္ခတာပိ စတုဗ္ဗိဓာ။ ယထာဟ –

ယသ္မိံ သမယေ လောကုတ္တရံ ဈာနံ ဘာဝေတိ ပထမာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာ။လ။ ဒုတီယာယ။လ။ တတီယာယ။လ။ စတုတ္ထာယ ဘူမိယာ ပတ္တိယာတိ။

တတ္ထ ဘူမီတိ သာမညဖလံ အဓိပ္ပေတန္တိ ဝုတ္တံ။ ပထမမဂ္ဂဖလယု ဂဠံဝါ ပထမဘူမိ။လ။ စတုတ္ထ မဂ္ဂဖလ ယုဂဠံ စတုတ္ထဘူမီတိ ဧဝံပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အတ္ထတောပန ရာဂတ္တယပရိဂ္ဂဟဝိမုတ္တိယာ တေဘူမကဓမ္မေသု အပရိယာပန္နတာ သင်္ခါတေန အဝတ္ထာ ဝိသေသေန ယုတ္တော ဓမ္မဝိသေသော။ သောစ ကိလေသပ္ပဟာန ဝိသေသေန စတုဗ္ဗိဓော ဇာတောတိ။

[၆၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဣတရဘူမိယောဝိယ လောကုတ္တရဘူမိနာမ ဝိသုံ နတ္ထိ။ နဝ ဝိဓဓမ္မသမူဟောဧဝ တေသံ ဘူမိပရိယာယောတိ ကတွာ ယံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကတ္ထစိ အပရိယာပန္နာနိ နဝဝိဓလောကုတ္တရ ဓမ္မသမူဟေကဒေသဘူတာနိ ရုက္ခေ သာခါ တျာဒီသု ဝိယ အနုတ္တရေ စိတ္တာနီတိ ဝုတ္တာနီ’’တိ။ တံ နယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၇။)

ဒုဝိဓာဟိ ဘူမိ အဝတ္ထာဘူမိ, ဩကာသဘူမီတိ။ တတ္ထ အဝတ္ထာ ဘူမိဧဝ နိပ္ပရိယာယဘူမိ။ န ဣတရာ။ သာ ဟိ ဩကာသဘူမိနာမ ဓမ္မာနံ တံ တံ အဝတ္ထာဝိသေသဝသေနေဝ သိဒ္ဓါတိ။ တံ တံ အဝတ္ထာ ဝိသေသောတိစ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ကာမာဝစရတာဒိ အဝတ္ထာ ဝိသေသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အပိစ ဧကတ္တိံသဘူမိယောပိ ကုသလာကုသလဓမ္မာနံ ဟီနပဏီတဩဠာရိကသုခုမတာ သင်္ခါတေဟိ အဝတ္ထာဝိသေသေဟိဧဝ သိဇ္ဈန္တီတိ။

֍ * ၆၅။ ဧဝံ စတုဗ္ဘူမက စိတ္တာနိ သင်္ခေပတော နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ ပုန ဝိတ္ထာရတော နိဒ္ဒိသန္တော ဣတ္ထန္တိအာဒိဂါထမာဟ။ တတြာယံ ယောဇနာ။ အထဝါပန ဣတ္ထံ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေန ဧကုနနဝုတိပ္ပဘေဒံ မာနသံ စိတ္တံ ဧကဝီသသတံ ကတွာ ဝိစက္ခဏာ ပဏ္ဍိတာ ဝိဘဇန္တီတိ။

[၆၂] ဋီကာသု ပန

ဂါထာယ ပုဗ္ဗဒ္ဓံ ပုရိမဂါထာနံ နိဂမနံ ကတွာ အပရဒ္ဓမေဝ အာရဗ္ဘန္တရံ ကတွာ ယောဇေန္တိ။ တံ ကထမေကူန နဝုတိဝိဓံ စိတ္တံ ဧကဝီသသတံ ဟောတီတိ ဣမိနာ နသမေတီတိ။

ဣဒါနိ တံ ဧကဝီသသတဝိဘာဂံ ဒဿေန္တော ကထံ။လ။ ဟောတီတိ ပုစ္ဆိတွာ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိ သုခေကဂ္ဂတာ သဟိတန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပထမဇ္ဈာန သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တန္တိ ဧတ္ထ ပဉ္စင်္ဂိကေန ပထမဇ္ဈာနေန ယုတ္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ပထမဇ္ဈာနသောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ။ တေန သမ္ပယုတ္တံ စိတ္တန္တိ သမာသော။

[၆၃] ဋီကာသု ပန

‘‘ပထမဇ္ဈာနဉ္စ တံ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တဉ္စာ’’တိ ယောဇေန္တိ။ တံ န ယုတ္တံ။

န ဟိ ဈာနံ စိတ္တံ ဟောတိ။ နစ စိတ္တံ ဈာနံ။ အညဉှိ ဈာနံ, အညံ စိတ္တန္တိ။

[၆၄] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဈာနင်္ဂဝသေန ပထမဇ္ဈာန သဒိသတ္တာ ပထမဇ္ဈာနဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ န ယုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၈။)

န ဟိ ပဉ္စင်္ဂိကံ လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ ပထမဇ္ဈာနသဒိသဋ္ဌေန ပထမဇ္ဈာနသညံ လဘတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တဉှိ သယမေဝ အတ္တနော ပဉ္စင်္ဂိကဘာဝေန နိပ္ပရိယာယတော ပထမဇ္ဈာနံနာမ ဟောတီတိ။ ဣဒဉှိ ဈာနံနာမ လောကိယံဝါ ဟောတု လောကုတ္တရံဝါ။ ယံ ပဉ္စင်္ဂိကံ ဟောတိ။ တံ သယမေဝ ပထမဇ္ဈာနန္တိ သိဒ္ဓံ။ ယံ စတုရင်္ဂိကံ။ တိယင်္ဂိကံ။ ဒုဝင်္ဂိကံ။ ပုန ဒုဝင်္ဂိကံ။ တံ သယမေဝ ပဉ္စမဇ္ဈာနန္တိ သိဒ္ဓန္တိ။ လောကုတ္တရေဝါ ဒုတီယာဒိဘာဝဿ ဥပ္ပတ္တိက္ကမဝသေန အသိဒ္ဓတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၆၅] ယဉ္စ တတ္ထ

သဒိသဘာဝေနေဝ လောကုတ္တရေ တေသံ ပဉ္စင်္ဂိကာဒီနံ ဈာန ဝေါဟာရသိဒ္ဓတာဒီပနတ္ထံ။ ‘‘ပါဒကဇ္ဈာန သမ္မသိတဇ္ဈာန ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယေသု ဟိ အညတရဝသေန တံ တံ ဈာနသဒိသတ္တာ ဝိတက္ကာဒိအင်္ဂပါတုဘာဝေန စတ္တာရောပိ မဂ္ဂါ ပထမဇ္ဈာနာဒိ ဝေါဟာရံ လဘန္တာ ပစ္စေကံ ပဉ္စဓာ ဝိဘဇန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ နယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၇၉။)

န ဟိ မဂ္ဂါ ပထမဇ္ဈာနာဒိ ဝေါဟာရံ လဘန္တိ။ အညော ဟိ မဂ္ဂေါ, အညံ ဈာနန္တိ။ အပိစ, ယဒိ ဥပနိဇ္ဈာယနဋ္ဌေန ပစ္စနီကဇ္ဈာပနဋ္ဌေနစ ဈာနံနာမ သိယာ။ တဒါ လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနိဧဝ သာတိသယတော ဈာနာနိနာမ သိယုံ။ န ဣတရာနိ။ တာနိ ဟိ ကသိဏာဒိနိမိတ္တမတ္တံ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယန္တိ။ ပစ္စနီကဓမ္မေစ ဝိက္ခမ္ဘနမတ္တေန ဈာပေန္တိ။ လောကုတ္တရာနိယေဝပန အတိဂမ္ဘီရံ အဘိဒုဒ္ဒသံ နိဗ္ဗာနံ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယန္တိ။ ပစ္စနီကဓမ္မေစ သမူလေ သာနုသယေ သဗ္ဗသော သမုစ္ဆိန္ဒနဝသေန ဈာပေန္တီတိ။ ဧတ္ထစ အပ္ပနာဈာနာနံ ပဉ္စင်္ဂိကဘာဝေါနာမ ပကတိယာ ဧဝ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ န ပထမဇ္ဈာနိကေသု မဂ္ဂဖလေသု ပါဒကဇ္ဈာ နာဒိနာ ပစ္စယဝိသေသေန ကိစ္စံ အတ္ထိ။ စတုရင်္ဂိကာဒိ ဘာဝေါ ပန တေန ပစ္စယဝိသေသေန ဝိနာ န သိဇ္ဈတိ။ အသတိဟိ တသ္မိံ သဗ္ဗံပိ ဈာနံ ပဉ္စင်္ဂိကမေဝ ဘဝိဿတီတိ။ တတ္ထ ယထာ လောကိယဇ္ဈာနေသု အာဒိကမ္မိကကာလေ တဿ တဿ ဒုတီယာဒိကဿ ဈာနဿ ဥပစာရဘူတာ ဘာဝနာ သယံ ဝိတက္ကာဒိယုတ္တာ သမာနာပိ ဝိတက္ကာဒီသု အာဒီနဝဒဿနညာဏေနစေဝ ဣဒါနိ အဝိတက္ကံ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေဿာမိ, ဣဒါနိ အဝိစာရံ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေဿာမီတိ ဧဝမာဒိနာ ပဝတ္တေန အဇ္ဈာသယ ဝိသေသေနစ ယုတ္တတ္တာ ကာစိ ဝိတက္ကဝိရာဂဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ ကာစိ ဝိစာရ ဝိရာဂဘာဝနာ နာမ။ ကာစိ ပီတိဝိရာဂဘာဝနာ နာမ။ ကာစိ သုခဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ကာစီ ရူပဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ အသညိဂါမီနံ ပန သညာဝိရာဂဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ သာ အတ္တနော အတ္တနော ဈာနံ အဝိတက္ကံဝါ အဝိစာရံဝါ အပ္ပီတိကံဝါ ဥပေက္ခာသဟ ဂတံဝါ ကာတုံ သက္ကောတိ။ ဈာနေသု ဝသီဘူတကာလေပန အာဒီနဝဒဿနညာဏေန ဝိနာ ကေဝလံ အဇ္ဈာသယမတ္တေန ယံယံ ဈာနံ ဣစ္ဆတိ။ တံ တံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတိယေဝ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ တဿ တဿ မဂ္ဂဿ ဥပစာရဘူတာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာသင်္ခါတာ ဘာဝနာ သယံ ဝိတက္ကာဒိယုတ္တာ သမာနာပိ နာနာသတ္တိယုတ္တာ ဟောတိ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိစာရဝိရာဂဘာဝနာ နာမ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိ ဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ကာစိ ဝိတက္ကဝိ စာရပီတိသုခဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ တတ္ထ ယာ ဝိတက္ကံ ဝိရာဇေတုံ အတိက္ကာမေတုံ သက္ကောတိ။ သာ ဝိတက္ကဝိရာဂဘာဝနာနာမ။ ဧသ နယော သေသာသုပီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၀။)

֍ * ၆၆။ ကဿပန ဗလေန သာ ဝိပဿနာ နာနာသတ္တိ ယုတ္တာ ဟောတီတိ။ ဝုစ္စတေ, ပါဒကဇ္ဈာနဗလေနာတိ ဧကော ထေရဝါဒေါ။ သမ္မသိတဇ္ဈာန ဗလေနာတိ ဧကော။ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယ ဗလေနာတိ ဧကော။ တတ္ထ ယံ ယံ ဈာနံ တဿာ ဝိပဿနာယ ပါဒကတ္ထာယ အာသန္နေ သမာပဇ္ဇီယတိ။ တံတံ ပါဒကဇ္ဈာနံနာမ။ တံစေ ပထမဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ပါကတိကာဧဝ။ သစေ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဝိတက္ကဝိရာဂသတ္တိယုတ္တာ ဟောတိ။ မဂ္ဂေ အဝိတက္ကံ ဈာနံ နိယာမေတုံ သက္ကောတိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ ပါဒကဇ္ဈာနေသူတိ အယံ ပါဒကဝါဒေါ။ ပါဒကဇ္ဈာနေ သတိ တံသဒိသမေဝ မဂ္ဂေ ဈာနံ ဟောတိ။ အသတိပန မဂ္ဂေ ပထမဇ္ဈာနမေဝ ဟောတိ။ သမ္မသိ တဇ္ဈာနံဝါ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယောဝါ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယမေတုံ နသက္ကောတီတိ အဓိပ္ပာယောတိ။ ပါဒကဇ္ဈာနေ သတိ တံဝါ အညံဝါ ယံယံ ဈာနံ သမ္မသီယတိ။ တံစေ ပထမဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ပါကတိ ကာဧဝ။ သစေ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဝိတက္ကဝိရာဂသတ္တိ ယုတ္တာ ဟောတိ။ မဂ္ဂေ အဝိတက္ကံ ဈာနံ နိယာမေတုံ သက္ကောတိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ သမ္မသိတဇ္ဈာနေသူတိ အယံ သမ္မသိတဝါဒေါ။ ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘာဝေန သဟ စရိတတ္တာ သမ္မသိတဇ္ဈာနမေဝ ပါဒကဇ္ဈာနတော အဇ္ဈာသယတောစ ဗလဝတရန္တိ အဓိပ္ပာယောတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဝိပဿနာပါဒကံ ကိဉ္စိဈာနံ နတ္ထီတိ ဣမသ္မိံ ဝါဒေ ဝုတ္တံ။ တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။

ပါဒကဇ္ဈာနေ သတိ တံဝါ အညံဝါ မဂ္ဂေ ယံယံဈာနံ ဣစ္ဆတိ။ တံတံ ဈာနံ ဣဇ္ဈတိ။ ဝိပဿနာပိ ဣစ္ဆာနုရူပံ ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိဘာဝံ ပတ္တာ ဟောတီတိ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝါဒေါ။ ယထာ လောကိယဇ္ဈာနေသု အာသန္နေ ဝုဋ္ဌိတဇ္ဈာနံ ဥပရိဇ္ဈာနုပစာရ ဘာဝနာယ ဥပတ္ထမ္ဘကမတ္တံ ဟောတိ။ န ပန ဥပရိဇ္ဈာနေ ဈာနံ အတ္တသဒိသံ ကာတုံ သက္ကောတိ။ အဇ္ဈာသယောဧဝ ဥပရိဇ္ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပါဒကဇ္ဈာနံ ဝိပဿနာယ တိက္ခ ဝိသဒဘာဝတ္ထာယ ဗလဝုပနိဿ ယော ဟောတိ။ အဇ္ဈာသယောဧဝ ဝိပဿနံ ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိဘာဝံ ပါပေတွာ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတီတိ အဓိပ္ပာယောတိ။ ယော ပနေတ္ထ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာဧဝ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတီတိ မဟာဋ္ဌကထာ ဝါဒေါ။ တတ္ထပိ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝိသေသဗလေန ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိသတ္တိ ဝိသေသယုတ္တာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာဧဝါတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာမဉ္စေတ္ထ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ထေရဝါဒါနံ အညမညံ အဝိရောဓော ဝုတ္တောဝိယ ဒိဿတိ။ ဣမေပန ဝါဒါ အညမညံ သံသန္ဒိတွာ ပဝတ္တာ နဟောန္တိ။ ပစ္စေကံ သဗ္ဗံ လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ပဝတ္တာ။ တသ္မာ နသက္ကာ တေသံ အညမညံ ဝိရောဓော ပရိဟရိတုန္တိ။ ဧတ္ထစ ဈာနလာဘီနံ ဝိပဿနာကမ္မေ ပါဒကဇ္ဈာနသမာ ပဇ္ဇနံနာမ ဘဂဝတာဧဝ သုဋ္ဌုဝိဟိတံ။ ဝုတ္တဉှေတံ စူဠသုညတသုတ္တေ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၁။)

ဣဓာနန္ဒ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဒုတီယံ ဈာနံ။ တတီယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော အဇ္ဈတ္တံ သုညတံ မနသိကရောတိ။ တဿစေအဇ္ဈတ္တံသုညတာယ စိတ္တံ နပက္ခန္ဒတိ။ နပသီဒတိ။ တေန ဘိက္ခုနာ တသ္မိံယေဝ ပုရိမသ္မိံ သမာဓိနိမိတ္တေ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သန္ထပေ တဗ္ဗံ, သန္နိသာဒေတဗ္ဗံ, ဧကောဒိ ကာတဗ္ဗံ, သမာဒဟာတဗ္ဗန္တိအာဒိ။

တတ္ထ သုညတံ မနသိကရောတီတိ ဝိပဿနာကမ္မံ ဝုတ္တံ။ တသ္မိံယေဝ ပုရိမသ္မိံ သမာဓိနိမိတ္တေတိ ပါဒကဇ္ဈာနသမာဓိ နိမိတ္တေ။ နဝနိပါတေစ –

ပထမံ ပါဟံ ဘိက္ခဝေဈာနံ နိဿာယ အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမိ။လ။ နေဝသညာနာသညာယတနံ ပါဟံ ဘိက္ခဝေ ဈာနံ နိဿာယ အာသဝါနံ ခယံ ဝဒါမီတိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၆၇။ ဣမေသုပန တီသုဝါဒေသု ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝါဒေါ ဗလဝတရောဝိယ ခါယတိ။ လောကိယဇ္ဈာနေသုပိ ဟိ ပါဒကဇ္ဈာနံနာမ ဣစ္ဆိတဗ္ဗမေဝ။ တဉ္စ ဥပရိဇ္ဈာနဿ ဥပစာရဘာဝနာယ တိက္ခဝိသဒ ဘာဝတ္ထာယဧဝ ဟောတိ။ အဇ္ဈာသယောဧဝပန ဥပစာရ ဘာဝနာယ ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိဘာဝံ သာဓေတိ။ ဥပစာရဘာဝနာဧဝ ဥပရိဇ္ဈာနေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပါဒကဇ္ဈာနဗလေန တိက္ခဝိသဒ ဘာဝပတ္တာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာဧဝ အဇ္ဈာသယဝိသေသဗလေန ဝိတက္ကဝိရာဂါဒိသတ္တိဝိသေသယုတ္တာ ဟုတွာ မဂ္ဂေ နာနာဈာနာနိ သာဓေတိ။ အသတိ ပန အဇ္ဈာသယဝိသေသေ တံတံ ပါဒကဇ္ဈာနာနုရူပံ အဇ္ဈာသယသာမညံသဏ္ဌာတိ။ တသ္မာ အဇ္ဈာသယဝိသေသေ အသတိ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ ပမာဏံ ဟောတိ။ သတိပန တသ္မိံ သောဧဝ ပမာဏန္တိ ယုတ္တံ။ ဣစ္ဆိ တိစ္ဆိတ လောကိယဇ္ဈာန သမာပဇ္ဇန သဒိသဉှိ သဗ္ဗဇ္ဈာနေသု စိဏ္ဏဝသီဘူတာနံ မဂ္ဂေသု ဣစ္ဆိတဇ္ဈာန နိဗ္ဗတ္တနန္တိ။ ယော ပနေတ္ထ ပါဒကဇ္ဈာနာဒိဝသေန ပဝတ္တော ဝိသေသော။ သော သဗ္ဗောပိ ဝိပဿနာ ဝိသေသတ္ထာယ ဧဝ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဝိသေသောဧဝ မဂ္ဂေ ဈာနင်္ဂံ နိယာမေတီတိ ကတွာ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေစ ဝိပဿနာဝ ပမာဏံ ကတွာဝုတ္တာ။ သော သဗ္ဗောပိ ဝိသေသော ပါဒကဇ္ဈာနေန ဝိနာ နသိဇ္ဈတီတိ ကတွာ မဂ္ဂဝိဘင်္ဂမဂ္ဂသံယုတ္တဋ္ဌ ကထာသု ပါဒကဇ္ဈာနံ ဧဝ ပမာဏံ ကတွာ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပန ပါဠိယံ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၂။)

ဣဓ ဂဟပတိ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ။ လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ။ ဣဒံပိ ခေါ ပထမဇ္ဈာနံ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေဟယိတံ ယံခေါပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ အဘိသဉ္စေတယိတံ။ တဒနိစ္စံ။ တံ နိရောဓဓမ္မန္တိ ပဇာနာတိ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ လ။ ဒုတီယံ ဈာနံ, တတီယံ ဈာနံ, စတုတ္ထံ ဈာနံ, မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တိံ။ ကရုဏာ, မုဒိတာ, ဥပေက္ခာစေတော ဝိမုတ္တိံ, အာကာသာနဉ္စာ ယတနံ။လ။ အာကိဉ္စညာ ယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ။ အယံပိခေါ အာကိဉ္စညာ ယတနသမာပတ္တိ အဘိသင်္ခတာ အဘိသဉ္စေတယိတာ။ ယံ ခေါပန ကိဉ္စိ အဘိသင်္ခတံ။လ။ ခယံ ပါပုဏာတီတိ။

ဧဝံဧကာဒသနိပါတေ –

ဣဓာနန္ဒ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ရူပဂတံ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင်္ခါရဂတံ ဝိညာဏဂတံ, တေ ဓမ္မေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော သမနုပဿတိ။ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ နော စေ အာသဝါနံ ခယံ ပါပုဏာတိ။ တေနေဝ ဓမ္မရာဂေန တာယ ဓမ္မနန္ဒိယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဥပပါတိကော ဟောတိ။ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၃။)

အာဒိနာ မာလုကျပုတ္တသုတ္တ အနုပဒသုတ္တာဒီသုစ အနေကေသု သုတ္တန္တေသု အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု ဧကေကာယ သမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာယ ဝုဋ္ဌိတသမာပတ္တိဓမ္မသမ္မသနမေဝ အာဂတံ။ နပန အညဇ္ဈာန သမ္မသနံ။ တသ္မာ သတိပိ ယောဂီနံ ဣစ္ဆာဝသေန ပါဒကဇ္ဈာနတော အညဇ္ဈာနသမ္မသနေ ပါဒကဇ္ဈာနမေဝ ပမာဏန္တိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ သမ္မသိတဝါဒေါ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလောတိ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ ယေပန အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနောပိ ဈာနံ ပါဒကံ အကတွာဝ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ပထမဇ္ဈာနမေဝဝါ ပါဒကံ ကတွာ အဇ္ဈာသယဝိသေသံ အကတွာ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ပထမဇ္ဈာနမတ္တလာဘိနောဝါ ဟုတွာ တမေဝ ပါဒကံ ကတွာ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ယေစ သုက္ခဝိပဿကာ ဟုတွာ မဂ္ဂံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ တေသံ ပထမဇ္ဈာနိကောဝ မဂ္ဂေါ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိစ ယေ ပကတိယာဝ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု စိဏ္ဏဝသီဘူတာ ဟောန္တိ။ တေ ဝိနာပိ အာသန္နပါဒကေန ယံယံဈာနံ ဣစ္ဆန္တိ။ တံတံ ဈာနံ တေသံ မဂ္ဂေသု နသမိဇ္ဈတီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။

֍ * ၆၆။ [၆၆] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘သစေပန ပုဂ္ဂလဿ တထာဝိဓော အဇ္ဈာသယော နတ္ထိ။ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ဥပရုပရိဇ္ဈာနဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂေါ ပါဒကဇ္ဈာနံ အနပေက္ခိတွာ သမ္မသိတဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

န ဟိ အာရမ္မဏမတ္တဘူတံ သမ္မသိတဇ္ဈာနံ ဥပရိမံပိ သမာနံ အာသန္နေ ဝုဋ္ဌိတဇ္ဈာနတော ဗလဝတရံ ဘဝိတုံ အရဟတိ။ အာသန္နေ ဝုဋ္ဌိတဿေဝ စိတ္တသန္တာနံ ဝိသေသေတုံ သမတ္ထဘာဝတော။ တတော ယေဝဟိ သော သမ္မသိတဝါဒေါ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ကေစိဝါဒပက္ခေ ဧဝ ထပိတောတိ။ နနု ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယဝါဒေါပိ တထာထပိတောဧဝါတိ။ သစ္စံ, သောပန လောကိယဇ္ဈာနာနံ ဥပ္ပတ္တိဝိဓာနေန သဟ သံသန္ဒိကတ္တာ ယုတ္တတရောဧဝ ဟောတီတိ။

[၆၇] ဧတေန ယံ တတ္ထ ဝုတ္တံ။

‘‘ဥပရုပရိဇ္ဈာနတော ပန ဝုဋ္ဌာယ ဟေဋ္ဌိမ ဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာန ဓမ္မေ သမ္မသိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂေါ သမ္မသိတဇ္ဈာနံ အနပေက္ခိတွာ ပါဒ ကဇ္ဈာနသဒိသော ဟောတိ။ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနတောဟိ ဥပရု ပရိဇ္ဈာနံ ဗလဝတရ’’န္တိ။ တံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။

န ဟိ ပါဒကဇ္ဈာနံ ဥပရိမ ဘူတတ္တာယေဝ ဗလဝတရံ ဟောတိ။ ပါဒကဘူတတ္တာယေဝ ပန ဗလဝတရံ ဟောတီတိ။

[၆၈] ယဉ္စ တတ္ထ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၄။)

မဂ္ဂေ ဝေဒနာနိယမောပန ပါဒကဇ္ဈာနာဒီနံ ဝသေန နသိဒ္ဓါ။ အညထာ ဝိပဿနာ ယာယကာယစိဝေဒနာယ ယုတ္တာ ဟုတွာ တေဟိ နိယမိတာယ ဧကေကာယ မဂ္ဂဝေဒနာယ သဒ္ဓိံ ဃဋိ ယေယျာတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ဝေဒနာနိယမောပန သဗ္ဗတ္ထပိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာနိယမေန ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ န ယုဇ္ဇတိ။

ပါဒကဇ္ဈာနာဒီနံ ဝသေနေဝ ဝိပဿနာယ သဟ ဝေဒနာနိယမဿ သိဒ္ဓတ္တာ။ တထာဟိ တံတံ ပါဒကဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ဝိပဿန္တဿ ဝိပဿနာ အာဒိတော ကဒါစိ သောမနဿသဟဂတာဝါ ဟောတိ။ ကဒါစိ ဥပေက္ခာသဟဂတာဝါ။ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနကာလေပန ယဒိပါဒကဇ္ဈာနံ သောမနဿဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ ဝိပဿနာ ဧကန္တေန သောမဿသဟ ဂတာဝ ဟုတွာ မဂ္ဂေန သဒ္ဓိံ ဃဋိယတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ သဠာယတန ဝိဘင်္ဂသုတ္တေ –

တတြ ဘိက္ခဝေ ယာ ဆ နေက္ခမ္မဿိတာ ဥပေက္ခာ။ တာ နိဿာယ တာ အာဂမ္မ ယာနိ ဆ နေက္ခမ္မဿိတာနိ သောမနဿာနိ။ တာနိ ပဇဟထ။ တာနိ သမတိက္ကမထ။ ဧဝမေတေသံ ပဟာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေတေသံ သမတိက္ကမော ဟောတီတိ။

အဋ္ဌကထာယဉ္စ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု ပထမာဒိနိစ တီဏိဈာနာနိ သုဒ္ဓသင်္ခါရေစ ပါဒကေ ကတွာ ဝိပဿနံ အာရဒ္ဓါနံ စတုန္နံ ဘိက္ခူနံ ပုဗ္ဗဘာဂ ဝိပဿနာ သောမနဿသဟဂတာ ဝါ ဟောတိ။ ဥပေက္ခာသဟ ဂတာဝါဝုဋ္ဌာနဂါမိနီပန သောမနဿသဟဂတာဝ ဟောတိ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနာဒီနိ ပါဒကာနိကတွာ ဝိပဿနံ အာရဒ္ဓါနံ ပဉ္စန္နံ ဘိက္ခူနံ ပုဗ္ဗဘာဂဝိပဿနာ ပုရိမ သဒိသာဝ။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီပန ဥပေက္ခာသဟဂတာဝ ဟောတိ။ ဣဒံ သန္ဓာယယာ ဆနေက္ခမ္မဿိတာ။လ။ ပဇဟထာတိ ဝုတ္တံ။ အဇ္ဈာသယဝိသေသေန သဟ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနေပိ ဧသေဝနယော။ ဗလဝဝိပဿနာကာလေ ဟိ ဝိပဿနာရတိနာမ သုဋ္ဌု ပဏီတတရာ ဟောတိ။ သကလသရီရံ ဖရမာနာ အဇ္ဈောတ္ထရမာနာ ပဝတ္တတိ။ ယထာဟ –

သုညာဂါရေ ပဝိဋ္ဌဿ၊ သန္တစိတ္တဿ ဘိက္ခုနော။

အမာနုသီ ရတိ ဟောတိ၊ သမ္မဓမ္မံ ဝိပဿတောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၅။)

တသ္မာ တဒါ ပါဒကဇ္ဈာနဝိသေသေနဝါ အဇ္ဈာသယဝိသေသေန ဝါ ဝိနာ ဝိပဿနာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ န ဟောတိ။ ဧကန္တေန သောမနဿသဟဂတာဝ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထပန သဗ္ဗဇ္ဈာနေသု ဝသီဘူတဿ ယံကိဉ္စိ ဧကံ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ တံ ပါ အညံဝါ မဂ္ဂေယံယံ ဈာနံ ဣစ္ဆတိ။ မဂ္ဂဝုဋ္ဌာနကာလေ အဇ္ဈာသယဗလေန တံတံဈာနာနုရူပံ ဝိပဿနာယစ မဂ္ဂေစ ဝေဒနာ ပရိဏာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ နပန ဝေဒနာနိယာမောနာမ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။

֍ * ၆၇။ သင်္ဂဟဂါထာယံ အနုတ္တရံ အဋ္ဌဝိဓံ စိတ္တံ ဈာနင်္ဂယောဂဘေဒေန ဧကေကံ ပဉ္စဓာ ကတွာ စတ္တာလီသဝိဓန္တိ စ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ဣဒါနိ သဗ္ဗာနိ မဟဂ္ဂတာ နုတ္တရစိတ္တာနိ ပဉ္စဝိဓေ ဈာန ကောဋ္ဌာသေ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတုံ ယထာစ ရူပါဝစရန္တိအာဒိမာဟ။ ယထာ ရူပါဝစရံ စိတ္တံ ပထမာဒိဇ္ဈာနဘေဒေ ဂယှတိ။ ဈာန ဘေဒသိဒ္ဓေ ပထမဇ္ဈာနိကစိတ္တာဒိကေ ပဉ္စဝိဓေ စိတ္တဘေဒေ သင်္ဂယှတိ, တထာ အနုတ္တရဉ္စ စိတ္တံ ပထမာဒိဇ္ဈာနဘေဒေ သင်္ဂယှတိ။ အာရုပ္ပဉ္စစိတ္တံ ဥပက္ခေကဂ္ဂတာ သင်္ခါတေန ပဉ္စမဇ္ဈာနေန ယုတ္တတ္တာ ပဉ္စမေ ဈာနေ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကစိတ္တဘေဒေ သင်္ဂယှတိ။ တသ္မာ ဧကေကံ ပတမာဒိကံ ပထမဇ္ဈာနိကစိတ္တာဒိကံ ဈာနံ ဈာနစိတ္တံ ဧကာဒသ ဝိဓံ ဟောတိ။ အန္တေတု အန္တိမဘူတေ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကစိတ္တဘေဒေပန ဈာနံ စိတ္တံ တေဝီသတိဝိဓံ ဘဝေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ဈာနသဒ္ဒေန တံသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တမေဝ ဝုစ္စတိ။ န ဟိ ဈာနံ ဧကာဒသဝိဓံဝါ တေဝီသတိဝိဓံဝါ ဟောတီတိ။

[၆၉] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ရူပါဝစရစိတ္တံ ပထမဇ္ဈာနန္တိအာဒိနာ ဝုစ္စတီတိစ အာရုပ္ပဉ္စာပိ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝေါဟာရံ လဘတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ စိတ္တံ ပထမဇ္ဈာနံ ဟောတိ။ နစ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝေါဟာရံ လဘတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၆။)

[၇၀] ယာစ ဣမိဿာဂါထာယံ အပရာပိ ယောဇနာ ဝုတ္တာ။ သာပိ န ယုတ္တာဧဝ။

တထာ သဒ္ဒဿ ပထမာဒိဇ္ဈာနဘေဒေတိ ပဒဿ ပုရတော ပဌိတတ္တာတိ။ ဧဝံ ယထာ ဝိဘဇိတဗ္ဗေ ဧကဒေသေ ဝိဘတ္တေ သဗ္ဗံ ဧကူနနဝုတိဝိဓံ စိတ္တံ ဧကဝီသသတံ ကတွာ ဝိဘတ္တံနာမ ဟောတိ။ တထာ ဝိဘဇိတွာ ဣဒါနိ တံသင်္ဂဟံ ဒဿေန္တော အန္တိမဂါထမာဟ။ ပုညံ သတ္တတိံသဝိဓံ ဟောတိ။ တထာ ပါကံ ဒွိပညာသဝိဓံ ဟောတိ။ ဣတိ ဧကူနနဝုတိဝိဓာနိ စိတ္တာနိ ဧကဝီသသတံ ကတွာ ဗုဓာ ပဏ္ဍိတာ အာဟု ကထေသုံ။ ကထေန္တိဝါ ဝိဘဇန္တိ ဝိစက္ခဏာတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ စိတ္တသင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

စေတသိကသင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၇။)

֍ * ၆၈။ ဧဝံ စိတ္တင်္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အနုပတ္တံ စေတသိက သင်္ဂဟံ ဒဿေန္တော စတူဟိ သမ္ပယောဂလက္ခဏေဟိ သဟ ဝစနတ္ထဉ္စ သရူပတ္ထဉ္စ တာဝ ဒဿေတုံ အာဒိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာစဧကာလမ္ဗဏဝတ္ထုကာတိ စတုဿမ္ပယောဂလက္ခဏဒဿနံ။ စေတော ယုတ္တာတိ ဝစနတ္ထဒဿနံ။ စေတသိယုတ္တာ စေတသာဝါ ယုတ္တာ စေတသိကာတိ ဒဿနတော။ ဒွိပညာသဓမ္မာတိ သရူပဒဿနံ။ စေတသိကာတိ ပန သိဒ္ဓပဒ ဒဿနံ။ တတ္ထ ဓမ္မာနံ အနာဂတဘာဝသင်္ခါတာ ပုဗ္ဗန္တတော ဥဒ္ဓံ ပဇ္ဇနံ ဂမနံ သရူပတော ပါတုဘဝနံ ဥပ္ပာဒေါ။ ဇာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သဗ္ဗေပိဟိ သင်္ခတ ဓမ္မာ အနာဂတဘာဝပုဗ္ဗာ ဧဝ ဟောန္တိ။ တတော ပစ္စယသာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတော နိရုဇ္ဈိတွာ အတီတဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီတိ။ နိရုဇ္ဈနံ နိရောဓော။ သရူပဝိနာသော ဘင်္ဂေါ အနိစ္စတာ မရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယာ စိတ္တဿ ဇာတိ, သာယေဝ ဖဿာဒီနံ။ ယာ စိတ္တဿ ဇရာ, ယံ စိတ္တဿ မရဏံ, ယံ စိတ္တဿ အာရမ္မဏံ ဝတ္ထု။ တဒေဝ ဖဿာဒီနန္တိအာဒိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဧကော ဥပ္ပာဒေါ ဧတေသန္တိ ဧကုပ္ပာဒါ။ ဧကော နိရောဓော ဧတေသန္တိ ဧကနိရောဓာ။ ဧကုပ္ပာဒါစ တေ ဧကနိရောဓာစာတိ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာ။ ဥတ္တရပဒေ ဧကသဒ္ဒဿ လောပေါ။ ဧဝံ ပရတ္ထပိ။ ဧကံ အာလမ္ဗဏံ ဧတေသန္တိ ဧကာလမ္ဗဏာ။ ဧကံ ဝတ္ထု ဧတေသန္တိ ဧကဝတ္ထုကာ။ ဧကာလမ္ဗဏာစ တေ ဧကဝတ္ထုကာစာတိ ဧကာလမ္ဗဏဝတ္ထုကာ။ အာလမ္ဗဏံ ပနေတ္ထ ဧကစိတ္တဿပိ ဗဟုဒေဝ ဟောတိ။ ဧကတ္တံပန ဥပနေတွာ ဧကံ အာလမ္ဗဏန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၇၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဧကတော ဥပ္ပာဒေါစ နိရောဓောစ ယေသံ, တေ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ဧကက္ခဏေ ဧကတော ဥပ္ပာဒမတ္တေန ဧကုပ္ပာဒတာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ အထခေါ ဝုတ္တနယေနေဝ အဓိပ္ပေတာ။ ဝုတ္တဉှေတံ မူလဋီကာယံ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၈။)

ဧကကလာပပရိယာပန္နာနံ ရူပါနံသဟေဝဥပ္ပာဒါဒိပ္ပဝတ္တိတော

ဧကဿကလာပဿဥပ္ပာဒါဒယော ဧကေကာဝ ဟောန္တီတိ။

တတြာယံ ယောဇနာ။ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာစ ဧကာလမ္ဗဏဝတ္ထုကာ စ ဟုတွာ ယေဓမ္မာ စေတောယုတ္တာ။ တေ ဒွိပညာသဓမ္မာ စေတသိကာ မတာတိ။ ဘာဝပဓာနံပိဝါ ဧတ္ထ ယုတ္တံ။ ဝိသေသနေစ နိဿက္ကဝစနံ။ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓဘာဝေန ဧကာလမ္ဗဏ ဝတ္ထုက ဘာဝေနစ ယေဓမ္မာ စေတောယုတ္တာ။ တေ ဒွိပညာသဓမ္မာ စေတသိကာနာမ မတာ ဉာတာတိ။ ဧတ္ထစ ယေ စေတောယုတ္တာ။ တေ စေတသိကာတိ ဝုတ္တေ စိတ္တဿ သဟဇာတပစ္စယုပ္ပန္နရူပါနိပိ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယ ဧကန္တေန စိတ္တသမ္ဗန္ဓီနိ ဟုတွာ စေတောယုတ္တာနိ စေတသိကာနိ နာမ သိယုံ။ တသ္မာ တေသံ နိဝတ္တနတ္ထံ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာစ, ဧကာ လမ္ဗဏဝတ္ထုကာတိ ဝုတ္တံ။ တာနိဟိ စိတ္တေန ခဏတော သဟုပ္ပန္နာနိပိ ဘိန္နသန္တာနတ္တာ ယာ စိတ္တဿ ဇာတိ, သာဧဝ တေသန္တိ ဣမံ လက္ခဏံပိ နာနုဘောန္တိ။ အညံဟိ ရူပသန္တာနံ။ အညံ အရူပသန္တာနန္တိ။ ဖဿာဒီနံပန ဥပ္ပာဒမတ္တမေဝ စိတ္တေန သဟ ဧကံ နဟောတိ။ အထခေါ နိရောဓောပိ အာလမ္ဗဏံပိ ဝတ္ထုပိ သဗ္ဗံ ဧကမေဝါတိ ဉာပနတ္ထံ ဧက နိရောဓာဒိဂ္ဂဟဏံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ဧဝံ အဝုတ္တေ သက္ကာ တထာ ဇာနိတုန္တိ။ ယသ္မာပန ယထာ ဗဟုဇနသန္တကော ဧကော ဂေါဏော တိဿဿ ဂေါဏော ဒတ္တဿ ဂေါဏောတိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံပိ ဝတ္တဗ္ဗောယေဝ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ဥပ္ပာဒေါ နိရောဓောစ ဧကသ္မိံ ရူပါရူပကလာပေ ဧကောဝသမာနောပိ ဖဿဿ ဥပ္ပာဒေါ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပထဝိဓာတုယာ ဥပ္ပာဒေါ အာပေါဓာတုယာ ဥပ္ပာဒေါတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဝိသုံ ဝိသုံပိ ဝတ္တဗ္ဗောယေဝ။ တသ္မာ သုတ္တန္တေသု –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၈၉။)

ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိကာယ အညတ္ထံ ပညာယတိ။ သညာယ။ သင်္ခါရာနံ။ ဝိညာဏဿ။ လ။ ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ။ တထာ ယော ဘိက္ခဝေ ပထဝိဓာတုယာ ဥပ္ပာဒေါ ဌိတိအဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ။ ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပာဒေါ ရောဂါနံ ဌိတိ ဇရာ မရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော ဘိက္ခဝေ အာပေါဓာတုယာ။ ယော ဘိက္ခဝေ တေဇော ဓာတုယာ။ ယော ဘိက္ခဝေ ဝါယောဓာတုယာ။ ယော ဘိက္ခဝေ စက္ခုဿ။လ။ မနဿ ဥပ္ပာဒေါ။လ။ ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါတိ။

ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတရထာ ဇီဝိတိန္ဒြိယာဒီနပိ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဗဟုဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ။ ယော အရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယု ဌိတိ အဝဋ္ဌိတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဝိကာရရူပါနံ။ သဗ္ဗေသံပိဝါ စက္ခာဒီနံ ဥပါဒါရူပါနံ။ စတုန္နံ စဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပန္တိစ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါတိစ ဝုတ္တန္တိ။ ကာယလဟုတာ စိတ္တလဟုတာဒယောပန အတ္ထဝိသေသဒီပနတ္ထံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တာ။ သောစ အတ္ထဝိသေသောဥပရိ အာဝိ ဘဝိဿတီတိ။ အယမေတ္ထပရမတ္ထဒီပနာ။

[၇၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယဒိ ဧကုပ္ပာဒမတ္တေနေဝ စေတောယုတ္တာတိ အဓိပ္ပေတာ။ တဒါ စိတ္တေန သဟ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ရူပဓမ္မာနမ္ပိ စေတောယုတ္တတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဧက နိရောဓဂ္ဂဟဏံ။ ဧဝမ္ပိ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိနော ဝိညတ္တိဒွယဿ ပသင်္ဂေါ နသက္ကာ နီဝါရေတုံ။ တထာ ဧကတော ဥပ္ပာဒေါ ဝါ နိရောဓောဝါ ဧတေသန္တိ ဧကုပ္ပာဒနိရောဓာတိ ပရိကပ္ပေန္တဿ ပုရေတရမုပ္ပဇ္ဇိတွာ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ နိရုဇ္ဈမာနာနမ္ပိ ရူပဓမ္မာနန္တိ ဧကာလမ္ဗဏဂ္ဂဟဏံ။ ယေ ဧဝံ တိဝိဓလက္ခဏာ။ တေ နိယာမတော ဧကဝတ္ထုကာ ယေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ။ ဧကဝတ္ထုကဂ္ဂဟဏန္တိ။ အလမတိပပဉ္စေနာ’’တိ။ သဗ္ဗံ တံ နိရတ္ထကမေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၀။)

֍ * ၆၉။ ကထဉ္စ ဒွိပညာသ ဟောန္တီတိ ပုစ္ဆိတွာ ပထမံ ဒွိပညာသ သရူပံ တီဟိ ရာသီဟိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော ကထန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဖုသတီတိ ဖဿော။ ဖုသန္တိ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ ဖဿော။ ဖုသနမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ ဖဿော။ ဖုသနဉ္စေတ္ထ အာရမ္မဏဿ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌရသံ အာဟစ္စ ဥပဟစ္စ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယတော တဒနုဘဝန္တိ ဝေဒနာ ပါတုဘဝတိ။ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ သွာယံ ဖုသနလက္ခဏော။ နနုစာယံ အရူပဓမ္မော။ နစ အရူပဓမ္မာ အပ္ပဋိဃသဘာဝါ ကိဉ္စိ ဖုသန္တီတိ။ သစ္စံ, အယံပန ဖုသနာ ကာရေနစ ပဝတ္တတိ။ ယဉ္စ ဖုသန္တေဟိ သာဓေတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ကိစ္စံ သာဓေတိ။ တသ္မာ အယံ ဖဿောတိစ ဖုသနလက္ခဏောတိစ ဝုတ္တော။ ကိံပန သာဓေတီတိ။ အာရမ္မဏရသာနုရူပံ စိတ္တဿ ဝိကာရပတ္တိ။ ဝေဒနာဝိသေသုပ္ပတ္တိံဝါ။ အယဉ္စ အတ္ထော အမ္ဗိလခါဒါဒိကေ ဒိသွာ အပရဿ ခေဠုပ္ပာဒါဒီသု ပါကဋောတိ။

[၇၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ခေဠုပ္ပာဒါဒိဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉ္စသတိ ဣဒံ ဥပမာ မတ္တံ သိယာ။ အတိပါကဋာယပန ဖဿပ္ပဝတ္တိယာ ဒဿန မိဒန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

֍ * ၇၀။ ဝေဒယတီတိ ဝေဒနာ။ အာရမ္မဏရသံ အနုဘဝတိ။ အဝိဒိတံဝါ အာရမ္မဏရသံ သမ္ပယုတ္တာနံ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလာနံ ဝါ ဝိဒိတံပါကဋံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ဝိန္ဒန္တိဝ ဧတာယ သတ္တာ သာတံဝါ အသာတံဝါ လဘန္တီတိ ဝေဒနာ။ ဝေဒယိတမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ ဝေဒနာ။ ပါဠိယံပန –

ဝေဒယတိ ဝေဒယတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ ဝေဒနာတိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ ဝေဒယတိ, သုခံပိ ဝေဒယတိ။ ဒုက္ခံပိ ဝေဒယတိ။ အဒုက္ခမသုခံပိ ဝေဒယတီတိ ဝုတ္တံ။

နနု သဗ္ဗေပိ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနပ္ပ ကတိကာဧဝါတိ တေပိ ဝေဒနာနာမ သိယုန္တိ။ နသိယုံ။ တေဟိ ကိစ္စန္တရဗျာဝဋာ ဟောန္တိ။ အာရမ္မဏရသံ ဥဇုံ အနုဘဝိတုံ နသက္ကောန္တိ။ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စံ ကရောန္တာဝ ဧကဒေသမတ္တေန အနုဘဝန္တိ။ ဝေဒနာယေဝပန အနညကိစ္စတာယ အနုဘဝနကိစ္စေ အာဓိပစ္စယောဂတာယစ ဣဿရဘာဝေန အနုဘဝတီတိ သာဧဝ ဝေဒနာနာမ ဘဝိတုံ အရဟတီတိ။ ဧဝဉ္စကတွာ ရာဇဂ္ဂဘောဇန ရသာနုဘဝနေ တေသံ သူဒသဒိသတာ ဝေဒနာယဧဝစ ရာဇသဒိသတာ ဝုတ္တာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၁။)

֍ * ၇၁။ သဉ္ဇာနာတီတိ သညာ။ ပုန ဇာနနတ္ထံ သညာဏံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ အယဉှိ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတသညာနေန သဉ္ဇာနနကာလေပိ ပုန ဇာနနတ္ထံ သညာဏံ ကရောတိယေဝါတိ။ သာဟိ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ သညာဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ထိရသညာဘာဝံ ပတွာ ယာဝတာယုကံပိ ဘဝန္တရံ ပတွာပိ သတ္တာနံ အပ္ပမုဋ္ဌဘာဝံ သာဓေတိ။ မိစ္ဆာ ဘိနိဝေသသညာဘာဝံ ပတွာစ ဣမေ သတ္တေ သဗ္ဗညု ဗုဒ္ဓေဟိပိ ဗောဓေတုံ အသက္ကုဏေယျေ ကရောတီတိ။ တထာဟိ သာ ပုန သဉ္ဇာနနတ္ထံ နိမိတ္တကရဏေ ဒါရုတစ္ဆကသဒိသာတိစ။ ယထာဂဟိတ နိမိတ္တဝသေန အဘိနိဝေသကရဏေ ဟတ္ထိဒဿက အန္ဓသဒိသာတိစ။ ဥပဋ္ဌိတဝိသယဂ္ဂဟဏေ တိဏပုရိသကေသု မိဂပေါတကသဒိသာတိစ ဝုတ္တာတိ။ ပါဠိယံပန –

သဉ္ဇာနာတိ သဉ္ဇာနာတီတိခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ သညာတိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စ သဉ္ဇာနာတိ။ နီလံပိ သဉ္ဇာနာတိ။ ပီတကံပိ သဉ္ဇာနာတီတိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ။

֍ * ၇၂။ စေတယတီတိ စေတနာ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တသ္မိံ တသ္မိံ အာရမ္မဏေဝါ ကိစ္စေဝါ အဘိသန္ဒဟတိ ပုနပ္ပုနံ ဃဋေတိ, တတ္ထ ပဗန္ဓဝသေန နိရန္တရံ ပဝတ္တမာနေ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ပကပ္ပေတိ ဝါ တေ။ သံဝိဒဟတိ အာရမ္မဏပဋိလာဘာယဝါ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ အဘိသင်္ခရောတိ။ အာယူဟတိဝါ တေ။ အာရမ္မဏေ သမ္ပိဏ္ဍေတိ ဧကတော သမော သရန္တေ ကရောတီတိ အတ္ထော။ တထာဟိ သာ အာယူဟနရသာဟိစ သံဝိဓာနပစ္စုပဋ္ဌာနာတိစ ဝုတ္တာ။ တာယဟိ တသ္မိံ နိရန္တရံ ဥဿုက္ကန ဗျာပါရဝသေန ပဝတ္တမာနာယ တံ သမ္ပယုတ္တာပိ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စံ ကုရုမာနာ တသ္မိံ တထေဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ တေနေဝ သာ သကိစ္စ ပရကိစ္စ သာဓက ဇေဋ္ဌသိဿ မဟာဝဍ္ဎကိ အာဒိသဒိသာတိ ဝုတ္တာတိ။

[၇၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၂။)

စေတေတိ သင်္ခတာဘိသင်္ခရဏေ ဗျာပါရမာပဇ္ဇတီတိ ဝတွာ တဒတ္ထသာဓနတ္ထံ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနိယေ သင်္ခါ ရက္ခန္ဓံ ဝိဘဇန္တေန သင်္ခတမတိသင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာတိ ဝတွာ’’တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ ဝိဘင်္ဂေ သုတ္တန္တဘာဇနိယေ သင်္ခတမ ဘိသင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာတိ ဝုတ္တံ အတ္ထိ။ ခန္ဓသံယုတ္တကေ ပနေတံ ဝုတ္တန္တိ။

֍ * ၇၃။ ဧကတ္တာရမ္မဏသင်္ခါတော အဂ္ဂေါ ကောဋ္ဌာသော ကောဋိ ဝါ ဧတဿာတိ ဧကဂ္ဂံ။ စိတ္တံ, တဿ ဘာဝေါ ဧကဂ္ဂတာ။ အာရမ္မဏဉှိ နာမ ဧကံပိ နာနာသဘာဝံ ဟောတိ။ တသ္မာ တဿ ဧကဿပိ နာနာသဘာဝေသု ဝိက္ခေပံ အပတွာ ဧကသ္မိံ သဘာဝေ ခဏမတ္တံပိ ပဝတ္တဿ စိတ္တဿ ယောနိစ္စလာကာရော အတ္ထိ အယံ တသ္မိံ ဧကဂ္ဂါဘိဓာနဿ ဧကဂ္ဂဗုဒ္ဓိယာစ ပဝတ္တိဟေတုဘာဝေန ဂယှတီတိ။ တေ နေဝ ဟိ သာ နိဝါတေ ဒီပစ္စီနံ ဌိတိဝိယ စေတသော ဌိတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဝုတ္တာ။

[၇၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဧကံ အာရမ္မဏံ အဂ္ဂံ ဣမဿာတိ ဧကဂ္ဂ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထပိ အဂ္ဂသဒ္ဒေါ ကောဋ္ဌာသေဝါ ကောဋိယံဝါ ပဝတ္တောတိ ယုတ္တော။ ကေစိပန အာရမ္မဏေ ပဝတ္တောတိ ဝဒန္တိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ အဂ္ဂသဒ္ဒေါ အာရမ္မဏပရိယာယော ကတ္ထစိ ဒိဋ္ဌောတိ။

֍ * ၇၄။ ဇီဝန္တိ သမ္ပယုတ္တာဓမ္မာ ဧတေနာတိ ဇီဝိတံ။ ဣန္ဒောတိ ဣဿရော။ ဣဓ ပန ဣဿရဘာဝေါ ဝုစ္စတိ။ ဣန္ဒံ ဣဿရဘာဝံ ကာရေတီတိ ဣန္ဒြိယံ။ ဇီဝိတဉ္စ တံ ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ တဉှိ မယာ ဝိနာ တုမှာကံ ဇီဝိတံ နတ္ထိ။ တသ္မာ တုမှာကံ ဇီဝနကိစ္စေ မံ ဣဿရံ ကရောထာတိ ဝဒန္တမိဝ သဟဇာတဓမ္မေ အဘိဘဝိတွာ ပဝတ္တတီတိ။ တထာ ဟိ တံ ပဝတ္တသန္တတာဓိပတေယျန္တိ စ ပဒုမုပ္ပ လာနုပါလကမုဒကံ ဝိယာတိစ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယာဝ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ အနုပ္ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တမာနာ စိတ္တသန္တတိ ပဝတ္တသန္တတိနာမ။ အဓိပတိဘာဝေါ အာဓိပတေယျံ။ ပဝတ္တသန္တတိယံ အာဓိပတေယျံ အဿာတိ သမာသော။ ပုနပ္ပုနံ နိရုဒ္ဓံပိ ဟိ စိတ္တသန္တာနံ တဿ ဗလေန ပုနပ္ပုနံ ဇီဝန္တံ ဟုတွာ ယာဝ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၃။)

န ဟိ ဇီဝိတရဟိတေသု အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓဓမ္မေသု တာဒိသော ပဝတ္တသန္တတိ ဝိသေသောနာမ အတ္ထီတိ။

֍ * ၇၅။ မနသ္မိံ အာရမ္မဏံ အသုညံ မနံဝါ အာရမ္မဏေ နိစ္စနိန္နံ ကရောတီတိ မနသိကာရော။ သော ပန တိဝိဓော ဝီထိပဋိပါဒကော ဇဝနပဋိပါဒကောအာရမ္မဏပဋိပါဒကောတိ။ တတ္ထ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဝီထိ ပဋိပါဒကော နာမ။ တဉှိ ပဉ္စဒွါရိက စိတ္တသန္တတိံ အာရမ္မဏေ ပဋိပါဒေတိ ယောဇေတီတိ။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဇဝနပဋိပါဒကော နာမ။ တံပိ ဇဝန သန္တတိံ အာရမ္မဏေ ပဋိပါဒေတိ ယောဇေတီတိ။ ဣဒမေဝ ဒွယံ တတ္ထ တတ္ထ ယောနိသော မနသိကာရောတိစ အယောနိသော မနသိကာရော တိစ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ပကတိယာ သမုဒါစိဏ္ဏနိန္နနိယာမိတာဒီဟိ ပစ္စယေ ဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိတံ ဟုတွာ စိတ္တသန္တာနံ ယောနိသော အယောနိသောဝါ အာရမ္မဏေ နိန္နံ ကရောတီတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တတော ပန ပဋ္ဌာယ ပဝတ္တမာနာ စိတ္တသန္တတိ အာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာ နိရုဇ္ဈိတွာပိ ပုန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ယဿ ဓမ္မဿ ဝသေန တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အသတိ ကာရဏဝိသေသေ။ သော အာရမ္မဏပဋိပါဒကောနာမ။ အယမိဓာ ဓိပ္ပေတော။ အယဉှိ အာရမ္မဏံ စိတ္တေ စိတ္တံဝါ အာရမ္မဏေ ပဋိပါဒေတိ ယောဇေတီတိ။ တထာ ဟိ အယံ သာရဏ လက္ခဏောတိ စ သမ္ပယုတ္တာနံ အာရမ္မဏေန သံပယောဇနရသောတိစ အာရမ္မဏပဋိပါဒကဋ္ဌေန သမ္ပယုတ္တာနံ သာရထီဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိစ ဝုတ္တော။ တတ္ထ သာရဏလက္ခဏောတိ သာရထီဝိယ အဿာနံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဥဇုံ အာရမ္မဏာဘိမုခံ ပဝတ္တယနလက္ခဏောတိ အတ္ထော။ သမံ ဓာရေန္တိတိ သာဓာရဏာ။ သဗ္ဗေသံ စိတ္တာနံ သာဓာရဏာ သဗ္ဗစိတ္တသာဓာရဏာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၄။)

֍ * ၇၆။ ဝိတက္ကေတီတိ ဝိတက္ကော။ တထာ တထာ သင်္ကပ္ပေတွာ အာရမ္မဏံ အာရောဟတီတိ အတ္ထော။ တသ္မိံ ပန တံ ကထာ အာရောဟန္တေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ တံ အာရောဟန္တိ။ တဒါ သောယေဝ တေ အာရမ္မဏံ အဘိနိရောပေန္တောနာမ ဟောတီတိ ကတွာ အာရမ္မဏာ ဘိနိရောပနလက္ခဏော ဝိတက္ကောတိ ဝုတ္တော။ ရာဇဝလ္လဘံ နိဿာယ ဇနပဒဂါသိနော ရာဇဂေဟာရောဟနဉ္စေတ္ထ နိဒဿနံ။ အဝိတက္ကံပိ ဟိ စိတ္တံ သဝိတက္ကဓမ္မသန္တာနေ ဝိတက္ကေန သဟ ပဝတ္တပရိစယ ဗလေန အာရောဟနတော ဝိတက္ကေန အတိနိရောဝိတမေဝနာမ ဟောတီတိ။ အပိစ, အဝိတက္ကံပိ ပဉ္စဝိညာဏံ ဝတ္ထာရမ္မဏ သံဃဋ္ဋနဝသေန အာရောဟတိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီနိစ ဥပစာရဘာဝနာဝသေန အာရောဟန္တိ။ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ ပန ကိံဝါ ဧတာယ ယုတ္တိယာတိ ဝတွာ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ စိတ္တံပိ ဟိ အာရမ္မဏံ အာရုဟတိယေဝ။ တဿ ပန နိစ္စံ သဟာယော မနသိကာရော။ တသ္မိဉှိ အသတိ တံ နိယာမကရဟိ တာ နာဝါဝိယ ယံဝါတံဝါ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တေယျာတိ။ ဣတိ ပဉ္စဝိညာဏံ မနသိကာရသဟာယံ ဟုတွာ အတ္တနော အာရမ္မဏဝိဇာနနသတ္တိဝသေနေဝ အာရမ္မဏံ အာရောဟတိ။ အကုသလံ ပတွာ ပန စိတ္တံပိ လောဘာဒယောပိ အာရမ္မဏာရုဟနေ ထာမဝတာ ဧဝ ဟောန္တိ။ ပါပသ္မိံ ရမတေ မနောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဒုတီယဇ္ဈာန စိတ္တာဒီနိစ မနသိကာရ ဝီရိယဿတီနံပိ ဝသေန အာရောဟန္တိ။ ဝိတက္ကော ပန တထာ တထာ သင်္ကပ္ပေတွာ အတ္တသဟိတေ ဓမ္မေ အာရမ္မဏာရုဟနေ သုဋ္ဌုတရံ ဗလဝန္တေ ကရောတိ။ ဣတိ တသ္မိံ ကိစ္စေ အညေသံ သာဘိသယဗျာပါရတာယဧဝ အယံ ဝိတက္ကောတိ ဝုတ္တောတိ။ ဧဝံ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ နနု အညေပိ အရူပဓမ္မာ သာရမ္မဏသဘာဝါ အာရမ္မဏံ အာရောဟန္တိ။ အထ စ ပန ကသ္မာ အယမေဝ ဝိတက္ကောတိ ဝုတ္တောတိ။ အညေသံ ပန အာရုဟနံ ကိစ္စန္တရယောဂဝသေနေဝ သိဒ္ဓံ။ ဣမဿ ပန ဣတော အညံ ကိစ္စံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ အယမေဝ တထာ ဝုတ္တောတိ။

֍ * ၇၇။ ဝိစရတီတိ ဝိစာရော။ ဝိစာရေတိဝါ သမ္ပယုတ္တကေဓမ္မေ, တေ ဝါ ဓမ္မာ ဝိစရန္တိ ဧတေနာတိ ဝိစာရော။ ဝိစရဏဉ္စေတ္ထ ဝိတက္ကာ ရုဠှေ တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ သဘာဝါကာရပါတုဘာဝတ္ထံ ပုနပ္ပုနံ အနုမဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဝိတက္ကော ဩဠာရိကော ပုဗ္ဗင်္ဂမော အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ ပထမာဘိနိပါတဘူတောစ ဟောတီတိ ဃဏ္ဍာဘိဃာတော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝိစာရော သုခုမော အနုစရော တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အနုဗန္ဓနဘူတော စ ဟောတီတိ ဃဏ္ဍာနုရဝေါဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၅။)

֍ * ၇၈။ အဓိမုစ္စနံ အဓိမောက္ခော။ အာရမ္မဏေ ဧဝံ နုခေါ နော နုခေါတိ ဧဝံ ပဝတ္တံ သံသပ္ပနံ အဓိဘဝိတွာ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ ပက္ခကော မုစ္စနဝသေန စိတ္တဿ ပဝတ္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ သော အာရမ္မဏေ သန္နိဋ္ဌာနလက္ခဏောတိ စ အာရမ္မဏေ နိစ္စလဘာဝေန ဣန္ဒခီလသဒိသောတိစ ဝုတ္တော။

֍ * ၇၉။ ဝီရဿ ကမ္မသူရဿ ဘာဝေါ ကမ္မဝါ ဝီရိယံ။ တံသမင်္ဂီ ပုဂ္ဂလော ဟိ ကမ္မသူရော ဟောတိ။ မဟန္တံပိ ကမ္မံ အပ္ပကတော ဂဏှာတိ။ ဒုက္ကရံပိ သုကရတော, ဘာရိယံပိ အဘာရိယတော ဂဏှာတိ။ အတ္တကိလမထံ နဂဏေတိ။ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ နိစ္စံ ပဂ္ဂဟိတ ကာယ စိတ္တောဝ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ တဿ ပုဂ္ဂလဿ တထာပဝတ္တိယာ ဟေတုဘာဝေါစေဝ တထာပဝတ္တဿ စ တဿ ပုဂ္ဂလဿ ကာယ စိတ္တကြိယာဘူတံ ဟောတီတိ။ ဝိဓိနာဝါ နယေန ဥပါယေန ဝီရိယဝတော ကိံ နာမကမ္မံ န သိဇ္ဈတီတိအာဒိကေန ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေန ဤရယိတဗ္ဗံ ပဝတ္တယိတဗ္ဗန္တိ ဝီရိယံ။ ဝိသေသေနဝါ သကပရဟိတဟေတု ဤရန္တိ ကမ္ပန္တိ တံ သမင်္ဂိနော ဧတေနာတိ ဝီရိယံ။ ဧတ္ထစ ဝီရိယု ပတ္ထမ္ဘိတာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ သဒါ အနိက္ခိတ္တဓုရာ ပဂ္ဂဟိတသီသာဝိယ ဟုတွာ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စသမ္ပတ္တိယာ နိစ္စံ ဥဿာဟဇာတာဝ ဟောန္တိ, တေသုစ တထာဟောန္တေသု တံသမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလာပိ အတ္တနောဝါ ပရေသံဝါ ဟိတဟေတု နိစ္စံ ဗျာဝဋကာယစိတ္တာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဤရန္တိ ကမ္ပန္တီတိ ဝုစ္စန္တီတိ။ တထာ ဟိ တံ ဥပတ္ထမ္ဘနလက္ခဏန္တိ စ ပဂ္ဂဟလက္ခဏန္တိ စ ဥဿာဟလက္ခဏန္တိ စ ဂေဟဿ ထူဏူပတ္ထမ္ဘန သဒိသန္တိ စ သမ္မာ အာရဒ္ဓံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တီနံ မူလန္တိ စ ဝုတ္တန္တိ။

֍ * ၈၀။ ဝိနယတိ ကာယစိတ္တံ တပ္ပေတိ, တုဋ္ဌံ သုဟိတံ ဇနေတိ, သုပုပ္ဖိတပဒုမံဝိယဝါ ဝဍ္ဎေတီတိ ပီတိ, ဝိနန္တိဝါ ဧတာယ တံ သမင်္ဂိနော ပုဏ္ဏစန္ဒောဝိယ ဝိရောစမာန ကာယစိတ္တာ ဟောန္တီတိ ပီတိ။ သာ ပဉ္စဝိဓာ ခုဒ္ဒိကာ ပီတိ, ခဏိကာပီတိ, ဩက္ကန္တိကာ ပီတိ, ဥဗ္ဗေဂါ ပီတိ, ဖရဏာပီတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၆။)

֍ * ၈၁။ ဆန္ဒနံ ဆန္ဒော။ ဣစ္ဆာ ပတ္ထနာ အဘိသန္ဓီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သောပန ဒုဝိဓော တဏှာဆန္ဒော, ကတ္တုကမျတာ ဆန္ဒောတိ။ ဣဓ ကတ္တုကမျတာ ဆန္ဒော အဓိပ္ပေတော။ ဧတ္ထစ ကတ္တုံ ကာမေတိ ဣစ္ဆတီတိ ကတ္တုကာမော။ ဆန္ဒသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော။ တဿ ဘာဝေါ ကတ္တုကမျံ။ တဒေဝ ကတ္တုကမျတာ, ယထာ ဒေဝေါယေဝ ဒေဝတာတိ။ ဧတ္ထစ ကတ္တုသဒ္ဒေါ သဗ္ဗေသံ ဓာတုသဒ္ဒါနံ အတ္ထေ သင်္ဂဟေတွာ ပဝတ္တော။ တသ္မာ ကတ္တုကမျတာတိ ဧတေန ကထေတုကမျတာ စိန္တေတုကမျတာ ဒဋ္ဌုကမျတာ သောတုကမျတာတိ ဧဝမာဒီနိ သဗ္ဗ ကြိယာပဒါနိ သင်္ဂဟိတာနိ ဟောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သော ပန အာရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တောပိ တဏှာ ဝိယ အဿာဒန ရဇ္ဇန လဂ္ဂန ဝသေန နဣစ္ဆတိ။ ယေန ယေန ပန အတ္ထိကော ဟောတိ။ တံ တံ အတ္ထံ အာရာဓေတု ကာမတာဝသေနေဝ ဣစ္ဆတိ။ ယထာ ရညော ဣဿာသာ ဓနေနဝါ ယသေနဝါ အတ္ထိကာ ရာဇဝေရီနံ ဝိဇ္ဈနဝသေန ဆဍ္ဍိတဗ္ဗယုတ္တကေပိ သရေ ဗဟူ ဣစ္ဆန္တိယေဝ။ ဧဝမေဝံ အယံပိ ပရဿ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗယုတ္တ ကာနိပိ ဒါနဝတ္ထူနိ အလဒ္ဓါနိပိ လဒ္ဓုံ ဣစ္ဆတိ။ လဒ္ဓါနိပိ ရက္ခိတုံ ဣစ္ဆတီတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဝိဘာဝနိယံပိ ဝုတ္တောယေဝ။

ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ

ဒါနဝတ္ထုဝိဿဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တကာလေပိ စေသ ဝိဿဇ္ဇိ တဗ္ဗေန တေန အတ္ထိကောယေဝ။ ခိပိတဗ္ဗဥသူနံ ဂဟဏေ အတ္ထိကော ဣဿာသောဝိယာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၇။)

တတ္ထ ယဒဂ္ဂေန ဒါနံ ဒဿာမီတိ ဒါနဝတ္ထုပရိယေသနာဒိဝသေန ပဝတ္တာ ပုဗ္ဗဘာဂစေတနာ ဒါနဝတ္ထုဝိဿဇ္ဇန သင်္ကာတေ ဒါနေ သင်္ဂဟိတာ ဟောတိ။ တဒဂ္ဂေန တဿာ ပုဗ္ဗဘာဂစေတနာယ ပဝတ္တိကာလော ဣဓ ဒါနဝတ္ထု ဝိဿဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တ ကာလောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗေနာတိ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗ ယုတ္တကေန။ တေန အတ္ထိကောယေဝ ပရဿ ဝိဿဇ္ဇနတ္ထာယာတိ အဓိပ္ပာယော။ ခိပိတဗ္ဗဥသူနံ ဂဟဏေတိ တေသံ အကတာနံ ကရဏဝသေန အလဒ္ဓါနံ ပရိယေသနဝသေန ဂဟဏေ။ ဧတ္ထ ပန ကေစိ ဣဿာသော ဥသူနိခိပိတွာပိ လဘမာနော တေဟိ ဥသူဟိ အတ္ထိကောယေဝါတိ ဧဝ မတ္ထံ ဝဒန္တိ။ သော နယုဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ခိပိတဥသူနန္တိ ဝုတ္တံ သိယာ။ ယထာ ကထိတံ လပိတံ တထာဂတေနာတိ။ တထာ ဝိဿဇ္ဇိတဗ္ဗေ နာတိ ဧတ္ထပီတိ။ ကေစိ ဣဿာသော ဥသူဟိ အနတ္ထိကော ခိပန္တော နဟောတိ။ အတ္ထိကောယေဝ သမာနော အညံ အာနိသံသံ ဣစ္ဆန္တော ခိပတီတိ ဧဝံ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ သောပိ နယုဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ဥသူဟိ အတ္ထိကောယေဝ တာနိ ခိပန္တော ဣဿာသောဝိယာတိဝုတ္တံ သိယာတိ။ အတ္ထတော ပန တဒုဘယံပိ အဝဟသိတဗ္ဗမေဝ ဟောတီတိ။ ယသ္မာစ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ ဂဏှန္တံ ဆန္ဒဝသေန အတိ ဣစ္ဆမာနံ ဝိယ ဝိလုပ္ပမာနံ ဝိယ ဂဏှာတိ။ တသ္မာ အယံ အာရမ္မဏဂ္ဂဟဏေ စေတသော ဟတ္ထပ္ပသာရဏံဝိယာတိ ဝုတ္တော။ ဧတ္ထစ ဟတ္ထပ္ပသာရဏံဝိယာတိ ဣဒံ အဘူတပရိကပ္ပဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ စိတ္တဿ ဟတ္ထောနာမ အတ္ထိ။ အတ္ထဝိသေသပါကဋတ္ထံ ပန အဘူတံပိ ဘူတံ ဝိယ ကပ္ပေတွာ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပိစ, အယံ ဆန္ဒောနာမ ထာမပတ္တော တဏှာယ ဗလဝတရော ဟောတိ။ တထာ ဟေသ အဓိပတိဘူတော ဣဒ္ဓိပါဒဘူတောစ ဟောတီတိ။ ယဒိ ဟိ သော တဏှာယ သမာနဗလော သိယာ။ ဣမေ သတ္တာ တဏှာယ ဟတ္ထေ ဌိတာ တဏှာ ပရိဂ္ဂဟိတာနိ ဓနဘောဂရဇ္ဇသုခါနိဝါ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မသမ္ပတ္တိယောဝါ ဆဍ္ဍေတွာ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိယျာတုံ နသက္ခိဿန္တိ ယေဝါတိ။

֍ * ၈၂။ သောဘဏာ သောဘဏေသု စိတ္တေသု ပကိရန္တီတိ ပကိဏ္ဏာ။ ကေဧဝ ပကိဏ္ဏကာ။ အညေဟိ အညေသံဝါ သမာနာ အညသမာနာ။ ယဒါ သောဘဏစိတ္တေသု ယုတ္တာ, တဒါ တေဟိ အသောဘဏတော အညေဟိ သမာနာ။ ယဒါ အသောဘဏစိတ္တေသု ယုတ္တာ, တဒါ တေဟိ သောဘဏတော အညေဟိ သမာနာ သဒိသာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

အညသမာနရာသိမှိ ပရမတ္ထဒီပနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၈။)

֍ * ၈၃။ ဣဒါနိ အကုသလရာသိံ ဒဿေန္တော မောဟောတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ မုယှတီတိ မောဟော။ မုယှန္တိ သတ္တာ ဧတေနာတိဝါ မောဟော။ မုယှနမတ္တံဝါ မောဟော, စတုရင်္ဂတမဿ ဝိယ စက္ခုဿ သဗ္ဗသော ကလျာဏပက္ခံ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ စိတ္တဿ အန္ဓဘာဝကရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပါပပက္ခံ ပန ပတွာ သော ဉာဏဂတိကော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တထာ ဟေသ ပါဠိယံ မိစ္ဆာဉာဏန္တိ ဝုတ္တော။ အဋ္ဌကထာသုစ မိစ္ဆာဉာဏန္တိ ပါပကြိယာသု ဥပါယစိန္တာဝသေနပဝတ္တော မောဟောတိ ဝုတ္တံ။ အဝိဇ္ဇာယစ အပ္ပဋိပတ္တိ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိဝသေန ဒုဝိဓဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ဧတ္ထစ အပ္ပဋိပတ္တီတိ ကလျာဏပက္ခေ အညာဏမေဝ ဝုစ္စတိ။ မိစ္ဆာပဋိပတ္တီတိ ပါပပက္ခေ မိစ္ဆာဉာဏမေဝ ဝုစ္စတီတိ, တထာ ဟိ ပါပပက္ခံ ပတွာ ပဉ္စဓမ္မာ ဉာဏဂတိကာ ဟောန္တိ မောဟော, လောဘော, ဒိဋ္ဌိ, ဝိတက္ကော, ဝိစာရောတိ။ စိတ္တေန ပန သဒ္ဓိံ ဆဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။ တေဟိ ပကတိယာ ဝိညုဇာတိကေသု သုတပရိယတ္တိသမ္ပန္နေသုစ ဥပ္ပန္နာ ပါပကြိယာသု တံ တံ ဥပါယဒဿနဝသေန တေသံ တတ္ထ ဆေကဘာဝံ ပဋိဗလဘာဝဉ္စ သာဓေန္တီတိ။

֍ * ၈၄။ နဟိရိယတိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ နလဇ္ဇတိ နဇိဂုစ္ဆတီတိ အဟိရီ။ ဟိရိပ္ပဋိပက္ခာဝါ အဟိရီ, သာဧဝ အဟိရိကံ။ တဉှိ ပါပ ကြိယာသု ပစ္စုပဋ္ဌိတာသု ဟိရိယာ ဩကာသံ အဒတွာ တာသု ရုစိံ ဥပ္ပာဒေတွာ ပဝတ္တတီတိ။ တထာ ဟိ တံ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ အဇိဂုစ္ဆနလက္ခဏန္တိစ အလဇ္ဇာလက္ခဏန္တိစ ဝုတ္တံ။

֍ * ၈၅။ နဩတ္တပ္ပတီတိ အနောတ္တပ္ပံ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ နဘာယတိ နဥတြသတီတိ အတ္ထော။ ဩတ္တပ္ပပ္ပဋိပက္ခံဝါ အနောတ္တပ္ပံ။ တံပိ ဟိ တာသု ပစ္စုပဋ္ဌိတာသု ဩတ္တပ္ပဿ ဩကာသံ အဒတွာ စိတ္တံ တာသု အသာရဇ္ဇမာနံ ကတွာ ပဝတ္တတီတိ။ တထာ ဟေတံ ကာယဒုစ္စရိ တာဒီဟိ အသာရဇ္ဇလက္ခဏန္တိ စ အနုတ္တာသလက္ခဏန္တိ စ ဝုတ္တံ။ ဝုစ္စတိ စ –

အဇေဂုစ္ဆီ အဟိရိကော၊ ပါပါဂူထာဝ သူကရော။

အဘီရုစ အနောတ္တပ္ပီ၊ သလဘော ဝိယ ပါဝကာတိ။

֍ * ၈၆။ ဥဒ္ဓရတီတိ ဥဒ္ဓဋံ။ ပါသာဏပိဋ္ဌေ ဝဋ္ဋေတွာ ဝိဿဋ္ဌ ဂေဏ္ဍုကော ဝိယ နာနာရမ္မဏေသု ဝိက္ခိတ္တံ စိတ္တံ, ဥဒ္ဓဋဿ ပန စိတ္တဿ ဥဒ္ဓရဏာကာရပ္ပဝတ္တိယာ ပစ္စယဘူတော ဓမ္မော ဥဒ္ဓစ္စံ။ တံ ပန ဝါတေရိတံ ဇလံ ဝိယ ဓဇပဋာကာ ဝိယစ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၉၉။)

֍ * ၈၇။ လုဗ္ဘတီတိ လောဘော, လုဗ္ဘန္တိ သမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ ဧတေ နာတိ လောဘော, လုဗ္ဘနမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ လောဘော။ ဧတ္ထစ လုဗ္ဘနံနာမ အာရမ္မဏာဘိသဇ္ဇနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သောပန အာရမ္မဏေ လဂ္ဂ နဋ္ဌေန မက္ကဋာလေပေါဝိယ အဘိကင်္ခဋ္ဌေန တတ္တကပါလေ ခိတ္တမံသ ပေသိ ဝိယ အပရိစာဂဋ္ဌေန တေလဉ္ဇန ရာဂေါဝိယ တဏှာနဒိဘာဝေန ဝဍ္ဎိတွာ သတ္တာနံ အပါယာဝဟဋ္ဌေန သဗ္ဗာနိ သုက္ခကဋ္ဌ သာခါပလာသ တိဏကသဋာနိ မဟာသမုဒ္ဒံ ဝဟန္တီ သီဃတောတာ နဒီ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

֍ * ၈၈။ ဒဿနံ ဒိဋ္ဌိ။ ဓမ္မာနံ ယာထာဝသဘာဝေသု ဉာဏဒဿနံ ဝိယ တေသမေဝ အယာထာဝသဘာဝေသု မိစ္ဆာဒဿနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သာဟိ ဧကစ္စာနံ ပဏ္ဍိတမာနီနံ မိစ္ဆာဝိတက္ကဗဟုလာနံ ဥပ္ပန္နာ ထာမဂတာ အယာထာဝပက္ခေ ပဋိဝေဓညာဏဂတိကာ ဟောတီတိ။ သာပန မိစ္ဆာဘိနိဝေသလက္ခဏာ ပရမံဝဇ္ဇန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

֍ * ၈၉။ မညတီတိ မာနော။ အဟံ လောကေ ဧကော ပုဂ္ဂလော အသ္မိ။ န ကဋ္ဌကလိင်္ဂရောဝိယ အဝမညနာရဟောတိ ဧဝံ အတ္တာနံ ဒဠှံ ပဂ္ဂဟေတွာ သမနုပဿတီတိ အတ္ထော။ သောပန ဇာတိ ကုလဓန ဘောဂ ယသ ဣဿရိယာဒီဟိ စေဝ သီလ သုတ လာဘသက္ကာရာ ဒီဟိစ ဂုဏေဟိ ဥပတ္ထမ္ဘိတော အတိရေကတရံ ဝဒ္ဓိတွာ အတ္တာနံ ဇနမဇ္ဈေ ကေတုံဝိယ အစ္စုဂ္ဂတံ မညတိ။ တသ္မာ သော ဥန္နတိလက္ခဏောတိစ ဥမ္မာဒေါဝိယာတိစ ဝုတ္တော။

֍ * ၉၀။ ဒုဿတီတိ ဒေါသော။ သောပန စဏ္ဍိက္ကဋ္ဌေန ပဟတာ သိဝိသောဝိယ ဝိသပ္ပနဋ္ဌေန အသနိပါတောဝိယ အတ္တနော နိဿယ ဒဟနဋ္ဌေန ဒါဝဂ္ဂိဝိယ ဒုဿနဋ္ဌေန လဒ္ဓါကာသော သပတ္တောဝိယ သဗ္ဗသော အဟိတရာသိ ဘာဝဋ္ဌေန ဝိသ သံသဋ္ဌ ပူတိမုတ္တံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

֍ * ၉၁။ ဣဿတီတိ ဣဿာ။ ပရသမ္ပတ္တိံ ဥဿူယတီတိ အတ္ထော။ သာဟိ ပရေသံ ပကတိယာ လဒ္ဓသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ ဝါ သုတွာဝါ နသဟတိ။ တဿာ သမ္ပတ္တိယာ ဝိပတ္တိံ ဣစ္ဆတိ အာကင်္ခတိ။ အသုကော ဣဒံနာမ လဘိဿတီတိ သုတွာပိ နသဟတိ။ တဿ အလာဘံ ဣစ္ဆတိ အာကင်္ခတိ။ တသ္မာ သာ ပရသမ္ပတ္တီနံ ဥဿူယနလက္ခဏာတိ ဝုတ္တာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၀။)

֍ * ၉၂။ မမ ဧဝ ဣဒံ ဂုဏဇာတံဝါ ဝတ္ထုဝါ ဟောတု။ မာ အညဿာတိ ဧဝံ အတ္တနော သမ္ပတ္တိဟေတု အဝိပ္ဖာရိကတာဝသေန စရတိ ပဝတ္တတီတိ မစ္ဆရံ, တထာ ပဝတ္တံ စိတ္တံ။ မစ္ဆရဿ ဘာဝေါ မစ္ဆရိယံ။ ဣဒံစ ဣဿာ ဝိယ ဒုဝိဓံ အတ္တနာ လဒ္ဓသမ္ပတ္တိ လဘိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိ ဝသေန။ တတ္ထ ပကတိယာ လဒ္ဓသမ္ပတ္တိယံ တာဝ တံ ပရေဟိ သာ ဓာရဏံဝါ ယေန ကေနစိဝါ ကာရဏေန အတ္တသန္တကဘာဝတော မုစ္စိတွာ ပရေသံ သန္တကဘာဝံ ဂမိဿမာနံ ဒိသွာ ဝါ သုတွာဝါ စိန္တေတွာ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ဟောတိ, လဘိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိယံပိ အသုကသ္မိံ ဒေသေ ဝါကာလေဝါ ဣဒံနာမ ဘဝိဿတီတိ သုတွာဝါ စိန္တေတွာဝါ တံ အတ္တနာဝ လဒ္ဓုံ ဣစ္ဆတိ။ အညေသံ လာဘံ နဣစ္ဆတိ။ အညေ လဘိဿန္တီတိ သုတွာဝါ စိန္တေတွာဝါ ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ဟောတီတိ။ တထာ ဟေတံ လဒ္ဓါနံဝါ လဘိတဗ္ဗာနံဝါ အတ္တနော သမ္ပတ္တီနံ နိဂ္ဂုဟနလက္ခဏန္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ လဘိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိယံ ယဿ လာဘံ နဣစ္ဆတိ။ သောလဘတီတိဝါ လဘိဿတီတိဝါ သုတွာဝါ စိန္တေတွာဝါ စိတ္တဝိဃာတော ဣဿာနာမ။ ယံ ယံ အတ္တနာ လဒ္ဓုံ ဣစ္ဆတိ။ တံ တံ အတ္တနာ အလဗ္ဘမာနကံ စိန္တေတွာ စိတ္တဝိဃာတော မစ္ဆရိယံနာမ။ န ဟိ ဧတေ ဒွေ ဧကတော ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၁။)

֍ * ၉၃။ ကုက္ကုစ္စန္တိ ဧတ္ထ ကိရိယာ ကတံ။ ကုစ္ဆိတံ ကတန္တိ ကုကတံ။ ကုစ္ဆိတကိရိယာတိ အတ္ထော။ ပဏ္ဍိတေဟိ ဧကန္တေန နိန္ဒိတဗ္ဗော စိတ္တပ္ပဝတ္တိဝိသေသောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္ထတော ပန အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏံ ကတံ ပါပန္တိ ဧဝံ အနုသောစနဝသေန ပဝတ္တော ကုက္ကုစ္စ သမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒေါယေဝ, သော ဟိ တထာ ပဝတ္တမာနောပိ ပုဗ္ဗေ အကတံဝါ ကလျာဏံ ပုန ကတံ ကာတုံ န သက္ကောတိ။ ပုဗ္ဗေ ကတံ ဝါ ပါပံ ပုန အကတံ ကာတုံ နသက္ကောတိ။ အထခေါ ကုသလဓမ္မေသု စိတ္တပရိယာဒါနာယဧဝ သံဝတ္တတိ။ တသ္မာ ကုစ္ဆိတကိရိယာ မတ္တတ္တာ ကုကတန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌ ကထာယံ ကတာကတဿ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇဿ အဘိမုခဂမနံ ပဋိသာရောနာမ။ ယသ္မာ ပနေသော ကတံဝါ ပါပံ အကတံ နကရောတိ။ အကတံဝါ ကလျာဏံ ကတံ နကရောတိ။ တသ္မာ ဝိရူပေါ ကုစ္ဆိတော ဝါ ပဋိသာရောတိ ဝိပ္ပဋိသာရောတိ။ ဧတ္ထစ ဝိပ္ပဋိသာရောတိ ကုက္ကုစ္စ မေဝ။ ကုက္ကုစ္စေစ ကုစ္ဆိတေ သတိ တံ သမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒေါပိ ကုစ္ဆိတောယေဝ။ ယေနစ ကာရဏေန ကုက္ကုစ္စံ ကုစ္ဆိတံနာမ ဟောတိ။ တေနေဝ ကာရဏေန သော စိတ္တုပ္ပာဒေါပိ ကုစ္ဆိတောနာမ ဟောတီတိ ကတွာ သော စိတ္တုပ္ပာဒေါဝ ကုကတပဒေ ဂဟေတုံ ယုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သုဒိန္နကဏ္ဍဋ္ဌကထာယံ ပန အယမတ္ထော ဥဇုကတောဝ ဝုတ္တော။ ယထာဟ-ဝိညူဟိ အကတ္တဗ္ဗတာယ ကုစ္ဆိတကိရိယာဘာဝတော ကုက္ကုစ္စန္တိ။

[၇၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ကုစ္ဆိတံ ကတန္တိ ကုကတံ။ ကတာကတ ဒုစ္စရိတသုစရိတ’’န္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ဧတေန ယဉ္စ တတ္ထ ဝုတ္တံ ‘‘အကတံပိ ဟိ ကုကတန္တိ ဝေါဟရန္တိ။ ယံ မယာ အကထံ။ တံ ကုကတန္တိစ။ ဣဓ ပန ကတာ ကတံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နော ဝိပ္ပဋိသာရစိတ္တုပ္ပာဒေါ ကုကတ’’န္တိစ။ တံပိ သဗ္ဗံ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၂။)

ကုကတဿ ယထာဝုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒဿ တထာပဝတ္တိ ဟေတုဘာဝေါ ကုက္ကုစ္စံ။ အပိစ, ဓာတုပါဌေသု ကုစသဒ္ဒံ သင်္ကောစန မနော ဝိလေခနတ္ထေသု ပဌန္တိယေဝ။ တသ္မာ ကုစ္ဆိတေန အာကာရေန ကောစတိ သင်္ကောစတိ န ပါပဇိဂုစ္ဆနာကာရေနာတိ ကုက္ကုစော။ ကုစ္ဆိတေနဝါ အာကာရေန ကောစတိ ဝိလိခတိ နကိလေသသလ္လီခနာ ကာရေနာတိ ကုက္ကုစော။ တထာ ပဝတ္တဓမ္မသမူဟော။ သောဟိ ကုစ္ဆိတေန အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏံ ကတံ ပါပန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တေန အနုတ္ထုနနာကာရေန သင်္ကောစတိ။ ကုသလဓမ္မသမာဒါနေ စိတ္တံ နမိတုံပိ နဒေတိ။ မနံဝါ ဝိလေခတိ။ သဒ္ဓါဒီနံ သာရဓမ္မာနံ တနုကရဏေန စိတ္တံ ကုသလဓမ္မသမာဒါနေ ပရိယာဒိန္နထာမဗလံ ကရောတိ။ တသ္မာ ကုက္ကုစောတိ ဝုစ္စတိ။ ယေန ပန ဓမ္မေန ယုတ္တတ္တာ သော တထာ ပဝတ္တော ဟောတိ။ သော ကုက္ကုစ္စံနာမ ကုက္ကုစဿ ဘာဝေါတိ ကတွာ။ တံ ပန ယသ္မာ ပုဗ္ဗေ အကတဉ္စ ကလျာဏံ ကတဉ္စ ပါပံ အာရဗ္ဘ ပစ္ဆာ အနုတာပနဝသေန အနုသောစနဝသေနစ ပဝတ္တတိ။ တသ္မာတံ ပစ္ဆာနုတာပလက္ခဏံ ကတာကတာနုယောစန ရသန္တိ စ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ ပစ္ဆာနုတာပလက္ခဏန္တိ ပုဗ္ဗေ ကလျာဏဉ္စ အကတွာ ပါပဉ္စ ကတွာ အာဂတတ္တာ ပစ္ဆိမေ ကာလေ အနုတာပလက္ခဏန္တိ အတ္ထော။ တေန ကုက္ကုစ္စဿ ဧကန္တေန အတီတာရမ္မဏတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နာနာဂတာရမ္မဏတာစ ပဋိသိဒ္ဓါတိ။ ကတာကတာ နုသောစနရသန္တိ ဧတ္ထ ကတဉ္စ ပါပံ အကတဉ္စ ကလျာဏန္တိ ယော ဇေတဗ္ဗံ။ ဝုတ္တဉှေတံ မဟာနိဒ္ဒေသေ –

ဒွီဟာကာရေဟိ ကုက္ကုစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကတတ္တာ စ အကတတ္တာ စ။ ကထဉ္စ ဒွီဟာ။လ။ အကတတ္တာစ။ အကတံ မေ ကာယသု စရိတံ။ ကတံ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စံ။ အကတံ မေ ဝစီသုစရိတံ။လ။ ကတံ မနောဒုစ္စရိတန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စံ။ အကတာမေ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ။ ကတော ပါဏာတိ ပါတောတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စံ။လ။ အကတာ မေ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ ကတာ မိစ္ဆာမိဋ္ဌီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကုက္ကုစ္စန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၃။)

ဧတေန ပန အကတသုစရိတာ ရမ္မဏတာယ ကတဒုစ္စရိတာ ရမ္မဏတာယစ ဝသေန ကုက္ကုစ္စဿ ဒွိဓာဘာဝေါယေဝ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဒွီဟာကာရေဟီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ သောစ ခေါ ပုဗ္ဗေ ပါပံ ကတွာ ပစ္ဆာ အပါယဘယတဇ္ဇိတာနဉ္စေဝ အပါယေသု ပတိတွာ ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ ကတကမ္မံ အနုဿရန္တာနဉ္စ ဟောတိ။ နအညေသံ, အကတံ မေ ကာယသုစရိတံ။ ကတံ ကာယဒုစ္စရိတန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ပန မာနော ဒုဝိဓော ဟောတိ ယာထာဝမာနော အယာထာဝမာနောတိ။ တထာ ကုက္ကုစ္စံပိ, ယာထာဝကုက္ကုစ္စံ, အယာထာဝ ကုက္ကုစ္စန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ အယာထာဝ ကုက္ကုစ္စံပိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဒွီဟာကာရေဟော ဥပ္ပဇ္ဇတိ အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏံ ကတံ ပါပန္တိ။ ကတမံ ပန တန္တိ။ ယဉ္စ ပုဗ္ဗေ ကလျာဏကမ္မေပိ ပါပသညီ ပါပဒိဋ္ဌိ အကတွာ ပါပကမ္မေပိ ကလျာဏသညီ ကလျာဏဒိဋ္ဌိ ကတွာ ပစ္ဆာ အနုသောစနဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ယဉ္စ ပုဗ္ဗေ ကလျာဏေ ကလျာဏသညီ ကတွာ ပစ္ဆာ ပါပသညိနော ပါပေစ ပါသညီ အကတွာ ပစ္ဆာ ကလျာဏသညိနော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣဒံ အယာထာဝကုက္ကုစ္စံနာမ။ အနဝဇ္ဇေ သာဝဇ္ဇသညီ, ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညီ, အနာပတ္တိယံ အာပတ္တိသညီတိအာဒိနာပိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣဒဉ္စ သဗ္ဗံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဒွီဟာ ကာရေဟေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ဒွီသုဧဝ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယံ ပန မဟာနိဒ္ဒေသေယေဝ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စကံပိ ကုက္ကုစ္စံ။ ပါဒကုက္ကုစ္စကံပိ ကုက္ကုစ္စံ။ ဟတ္ထပါဒကုက္ကုစ္စကံပိ ကုက္ကုစ္စန္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တံ အသံယတ ကုက္ကုစ္စံနာမ။ ယံ ပန တံ ဘိက္ခု ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နပဋိဂ္ဂဏှိံသူတိ ဝိနယေ အာဂတံ။ ယဉ္စ ကထံ ကုက္ကုစ္စပ္ပကတတာယ အာပဇ္ဇတိ ကပ္ပိယေ အကပ္ပိယသညိတာ အကပ္ပိယေ ကပ္ပိယသညိတာတိ အာဂတံ။ တံ ဝိနယကုက္ကုစ္စံနာမ။ တံပန ဝိနယသံသယောဧဝ။ သောစ ခေါ အတ္တနော အဝိသယေ ကပ္ပတိ နုခေါ နောနုခေါတိ သံသပ္ပနာကာရေန ပဝတ္တော ကုသလ ကြိယ စိတ္တုပ္ပာဒေါ။ သောပန ယေသံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေသု ယေ သိက္ခာကာမာ, တေ တံကမ္မံ နကရောန္တိ။ တေ သန္ဓာယ ကုက္ကုစ္စာယန္တာ နပဋိဂ္ဂဏှိံသူတိ ဝုတ္တံ။ ယေ ပန ကရောန္တိယေဝ။ တေ ကပ္ပိယဝတ္ထုသ္မိံပိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇန္တိ။ တေ သန္ဓာယ ကုက္ကုစ္စပ္ပကတတာယ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၉၄။ ထိယတိစိတ္တံ မန္ဒမန္ဒံ ကတွာ အဇ္ဈောတ္ထရတီတိ ထိနံ။ ထိယိယနာ ထိယိတတ္တန္တိ ဟိ ပါဠိယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။

֍ * ၉၅။ မေဓတိ စေတသိကေ ဓမ္မေ အကမ္မညဘူတေ ကတွာ ဝိဟိံ သတီတိ မိဒ္ဓံ။ တထာ ဟိ အာရမ္မဏေ ဝိပ္ဖာရဝသေန တံ တံ ဣရိယာ ပထံ သန္ဓာရေတွာ ပဝတ္တမာနေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု မုဂ္ဂရေန ပေါထေတွာ ဝိယ တေ အာရမ္မဏတော ဩလိယာပေတွာ ဣရိယာပထံပိ သန္ဓာရေတုံ အသမတ္ထေ ကတွာ ထိနံ စိတ္တံ အဘိဘဝတိ။ မိဒ္ဓံ စေတသိကေတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၄။)

֍ * ၉၆။ ဝိစိကိစ္ဆာတိ ဧတ္ထ။ စိကိစ္ဆနံ စိကိစ္ဆာ။ ဉာဏပ္ပဋိကာ ရောတိ အတ္ထော။ တိကိစ္ဆိတုံ ဒုက္ကရတာယ ဝိဂတာ စိကိစ္ဆာ ဧတာယာတိ ဝိစိကိစ္ဆာ။ သဘာဝံ ဝိစိနန္တာ ကိစ္ဆန္တိ ကိလမန္တိ ဧတာယာတိဝါ ဝိစိကိစ္ဆာ။ ဝိစိကိစ္ဆတိဝါ ဒွေဠှကဘာဝေန ပဝတ္တတီတိ ဝိစိကိစ္ဆာ။ သာ နီဝရဏဘူတာ, ပဋိရူပကာတိ ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ဗုဒ္ဓါဒီသု အဋ္ဌသု ဝတ္ထူသု ဝိမတိဝသေန ပဝတ္တမာနာ နီဝရဏဘူတာ။ တတော အညာပန အသဗ္ဗညူနံ တေသု တေသု အာရမ္မဏေသု ကထံ နုခေါ ဧဝံ နုခေါ ဣဒံနုခေါတိ ဝေမတိကဘာဝေန ပဝတ္တာ သဗ္ဗာ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဋိရူပကာနာမ။ သာ ပန ကုသလာပိ ဟောတိ, အကုသလာပိ ခီဏာ သဝါနံ ဥပ္ပန္န ကြိယာဗျာကတာပီတိ။ ဣဓ ပန ဧကန္တာကုသလဘူတာ နီဝရဏဝိစိကိစ္ဆာဝ အဓိပ္ပေကာတိ။

အကုသလရာသိမှိ ပရမတ္ထဒီပနာ။

֍ * ၉၇။ သဒ္ဒဟတီတိ သဒ္ဓါ။ ယထာ အစ္ဆံ ပသန္နံ နိသိန္နံ ဥဒကံ စန္ဒ သူရိယာဒီနိ ရူပနိမိတ္တာနိ သုဋ္ဌု အတ္တနိ ဒဟတိ။ ဧဝံ အယံ ဗုဒ္ဓဂုဏာ ဒီနိ သုဋ္ဌု အတ္တနိ ဒဟတိ ဓာရေတိ ထပေတိဝါတိ အတ္ထော။ သဒ္ဒဟန္တိဝါ ဧတာယာတိ သဒ္ဓါ။ သဒ္ဒဟနမတ္တမေဝဝါ ဧတန္တိ သဒ္ဓါ။ သာပိ ဗုဒ္ဓါ ဒီသု သဒ္ဓေယျဝတ္ထူသု အကာလုဿိယဘာဝေန ပဝတ္တမာနာဧဝ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ တတော အညာပန တိတ္ထိယေသုဝါ တိတ္ထိယဓမ္မေသု ဝါ ဧဝရူပေသု အသဒ္ဓေယျဝတ္ထူသု သဒ္ဒဟနဝသေန ပဝတ္တာ ဩကပ္ပနာ သဒ္ဓါ ပဋိရူပကာနာမ ဟောတိ။ သာ ပန အတ္ထတော မိစ္ဆာဓိမောက္ခော ယေဝါတိ။ ယထာ ပန မနုဿာ ဟတ္ထေ အသတိ ရတနာနိ ဒိသွာ ပိ-ဂဟေတုံ န သက္ကောန္တိ။ ဝိတ္တေ အသတိ တေသံ သဗ္ဗဘောဂါ န သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဗီဇေ အသတိ သဿာဒီနိ နသမ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧဝံ သဒ္ဓါယ အသတိ ပုညကြိယာဝတ္ထူနိ နသမ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ ဧသာ ဟတ္ထဝိတ္တဗီဇ သဒိသာတိ ဝုတ္တာ။

֍ * ၉၈။ သရတီတိ သတိ။ အတ္တနာ ကတာနိ ကတ္တဗ္ဗာနိ စ ကလျာဏကမ္မာဝါ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒီနိဝါ အပ္ပမဇ္ဇနဝသေန ဥပဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ သာပိ သမ္မာသတိ မိစ္ဆာသတိ ဒုဝိဓာ ဟောတိ။ တတ္ထ သမ္မာသတိ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ ဣတရာ ပန သတိယေဝ န ဟောတိ။ ကတဿ ကတ္တဗ္ဗဿစ ပါပကမ္မဿ အပ္ပမဇ္ဇနဝသေန ပဝတ္တော သတိပဋိရူပကော အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒေါယေဝ။ ယသ္မာ ပနေသာ စိတ္တံ သဗ္ဗေဟိ အကုသလဓမ္မေဟိစ ရက္ခိတုံ ကုသလဓမ္မေဟိစ ယောဇေတုံ သက္ကောတိ။ တသ္မာ သာ ရညော သဗ္ဗကမ္မိက မဟာအမစ္စော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ သတိံခွာဟံ ဘိက္ခဝေ သဗ္ဗတ္ထိကံ ဝဒါမီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၅။)

֍ * ၉၉။ ဟိရိယတီတိ ဟိရိ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ လဇ္ဇတိ ဇိဂုစ္ဆတိ ဥက္ကဏ္ဌတီတိ အတ္ထော။

֍ * ၁၀၀။ တေဟိယေဝ ဩတ္တပ္ပတီတိ ဩတ္တပ္ပံ။ ဥဗ္ဗိဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထပိ ဟိရိဩတ္တပ္ပပ္ပဋိရူပကာနာမ အတ္ထိ, ဝုတ္တဉှိ –

လဇ္ဇိတဗ္ဗေ နလဇ္ဇန္တိ၊ အလဇ္ဇိယေသု လဇ္ဇရေတိ စ။

ဘာယိတဗ္ဗေ နဘာယန္တိ၊ အဘယေ ဘယဒဿိနောတိ စ။

ယသ္မာ ပန သပ္ပုရိသာ ဟိရိယာ အတ္တနိ ဩတ္တပ္ပေနစ ပရေသု အာရက္ခဒေဝတာဒီသု ဂါရဝံ ဥပ္ပာဒေတွာ ပါပတော ဝဇ္ဇေတွာ သုဒ္ဓံ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တိ။ တသ္မာ ဣမေ ဒွေ လောကပါလဓမ္မာတိ ဝုတ္တာ။

֍ * ၁၀၁။ လောဘပ္ပဋိပက္ခော အလောဘော။ သော ဟိ ယေသု အတ္တနော ဟိတသညိတေသု အာရမ္မဏေသု လောဘော လဂ္ဂနဝသေန ပဝတ္တတိ, တေသွေဝ တံ လောဘံ ဝိဓမိတွာ လောဘဝတ္ထုဘူတာ ဘဝဘောဂသမ္ပတ္တိယော ဂူထရာသိံဝိယ ဟီဠေတွာ ဇိဂုစ္ဆိတွာ ဧကာနေက္ခမ္မ ဓာတုနာမ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ။

֍ * ၁၀၂။ ဒေါသပ္ပဋိပက္ခော အဒေါသော။ သောပိ ဟိ ယေသု အတ္တနော အဟိတသညိတေသု အာရမ္မဏေသု ဒေါသော ဒုဿနဝသေန ပဝတ္တတိ။ တေသွေဝ တံဒေါသံ ဝိဓမိတွာ ဒိဋ္ဌဒိဋ္ဌေသု သတ္တေသု ပုဏ္ဏစန္ဒသဒိသံ သောမ္မဟဒယံ ဥပ္ပာဒေတွာ ဧကာ အဗျာပါဒဓာတု နာမ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ။ အယမေဝစ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု မေတ္တာတိ ဝုတ္တာ။ အမောဟောပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗော။ မောဟပ္ပဋိပက္ခော အမောဟော။ သောပိ ဟိ ယေသု ဓမ္မေသုဝါ အတ္ထေသုဝါ စတူသု အရိယသစ္စေသုဝါ မောဟော အန္ဓကာရံ ကတွာ ပဝတ္တတိ။ တေသွေဝ တံ မောဟံ ဝိဓမိတွာ စန္ဒသူရိယသဟဿံ ဥဋ္ဌာပေန္တောဝိယ ဝိဇ္ဇာနာမ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၆။)

֍ * ၁၀၃။ တတြမဇ္ဈတ္တတာတိ ဧတ္ထ အတ္တာ ဝုစ္စတိ သဘာဝေါ။ လီနုဒ္ဓစ္စာဒီနံ ဥဘိန္နံ ဝိသမပက္ခာနံ မဇ္ဈေ ပဝတ္တော အတ္တာ ဧတဿာတိ မဇ္ဈတ္တာ။ သမပ္ပဝတ္တော သမ္ပယုတ္တဓမ္မသမူဟော။ တဿ ဘာဝေါ မဇ္ဈက္ကတာ။ တေသု တေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ဒိဿမာနာ မဇ္ဈတ္တတာ တတြမဇ္ဈတ္တတာ တေသု တေသုဝါ ဟိတကမ္မေသု စိတ္တစေတသိကာနံ မဇ္ဈတ္တတာ တတြမဇ္ဈတ္တတာ။ တထာ ဟိ သာ သမပ္ပဝတ္တာနံ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနံ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေန သမပ္ပဝတ္တာနံ အာဇာနေယျာနံ အဇ္ဈုပေက္ခနသာရထီဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဝုတ္တာ။ အယမေဝစ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု ဥပေက္ခာတိ ဝုတ္တာ။

֍ * ၁၀၄။ ကာယပ္ပဿဒ္ဓါဒီသု ကာယောတိ ဝေဒနာဒိက္ခန္ဓတ္တယ သင်္ခါတော စေတသိကသမူဟော ဝုစ္စတိ။ စိတ္တန္တိ သောဘဏစိတ္တံ။ ကာယဿ ပဿဒ္ဓိ ကာယပ္ပဿဒ္ဓိ။ စိတ္တဿ ပဿဒ္ဓိ စိတ္တပ္ပဿဒ္ဓီတိအာဒိနာ သမာသော။ ပဿမ္ဘနံ ပဿဒ္ဓိ။ သန္တသီတလဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ယေသံ ဣဒံ ဒွယံ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ တေ ပုညကမ္မေသု စိတ္တသုခံ နပိန္ဒန္တိ။ ဗဟိဒ္ဓါဧဝ နေသံ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ။ သန္တတ္တေ ပါသာဏပိဋ္ဌေ ထပိတမစ္ဆောဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ ဟောတိ။ တေယေဝ တတ္ထ တံ ဝိန္ဒန္တိ။ တေသံ စိတ္တံ သီတလေ ဥဒကေ ပက္ခိတ္တ မစ္ဆော ဝိယ ဟောတိ။

֍ * ၁၀၅။ လဟုဘာဝေါ လဟုတာ။ အဂရုတာ အဒန္ဓတာတိ အတ္ထော။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု နပသာရေတိ သင်္ကောစတိ။ တတ္တပါသာဏေ ပက္ခိတ္တပဒုမပုပ္ဖံ ဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ။ တေသံ စိတ္တံ တတ္ထ ပသာရေတိ။ သီတလေ ဥဒကေ ပက္ခိတ္တ ပဒုမပုပ္ဖံ ဝိယ ဟောတိ။

֍ * ၁၀၆။ မုဒုဘာဝေါ မုဒုတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ထဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဝေရီနံ မဇ္ဈေ ဂတမဟာယောဓောဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ။ တေသံ စိတ္တံ တတ္ထ မုဒု ဟောတိ။ ဝိယညာတီနံ မဇ္ဈေ ဂတမဟာယောဓော ဝိယ ဟောတိ။

֍ * ၁၀၇။ ကမ္မနိ သာဓု ကမ္မညံ။ တဒေဝ ကမ္မညတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ယထိစ္ဆိတံ ထပေတုံ နလဗ္ဘတိ, ဝိက္ကိရတိ။ ပဋိဝါတေ ခိတ္တထုသမုဋ္ဌိဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ။ တေသံယေဝ တံ တတ္ထ ယထိစ္ဆိတံ ထပေတုံ လဗ္ဘတိ နဝိက္ကိရတိ။ ပဋိဝါတေ ခိတ္တသုဝဏ္ဏက္ခန္ဓောဝိယ ဟောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၇။)

֍ * ၁၀၈။ ပဂုဏဿ ဘာဝေါ ပါဂုညံ။ တဒေဝ ပါဂုညတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ဝိကမ္ပတိ ဝိဟညတိ။ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကေ ခိတ္တဝါနရောဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ, တေ သံ တံ တတ္ထ နဝိကမ္ပတိ နဝိဟညတိ။ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကေ ခိတ္တ ကုမ္ဘိလော ဝိယ ဟောတိ။

֍ * ၁၀၉။ ဥဇုဧဝ ဥဇုကံ, ဥဇုကဿ ဘာဝေါ ဥဇုကတာ။ ယေသံ ဣဒံ ဒုဗ္ဗလံ။ တေသံ စိတ္တံ ပုညကမ္မေသု ဝိသမဂဟိကံ ဟောတိ။ ကဒါစိ လီနံ။ ကဒါစိ ဥဒ္ဓဋံ။ ကဒါစိ ဩနတံ။ ကဒါစိ ဥန္နတံ။ သုရာမဒမတ္တဿ မဂ္ဂဂမနံ ဝိယ ဟောတိ။ ယေသံ ပန ဗလဝံ, တေသံ တံ ဝုတ္တဝိပရိယ ယေန ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

֍ * ၁၁၀။ ဧတ္ထစ သိဒ္ဓေသုပိ စိတ္တပ္ပဿဒ္ဓါဒိကေသု ဝုတ္တေသု ဝိသုံ ကာယပ္ပဿဒ္ဓါဒီနံ ဝစနံ တေသံ ဝသေန ရူပကာယဿပိ ပဿဒ္ဓါဒိ ဒီပနတ္ထန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ တံ တံ သုတ္တန္တံ သုတွာ ဂေလညဝုဋ္ဌာ နာဒီသု ရူပကာယဿ ပဿဒ္ဓဘာဝေါ ပါကဋော ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ဣဒ္ဓိယာ အာကာသဂမနာဒီသု လဟု ဘာဝေါ။ ကာယံ ခုဒ္ဒကံ ဝါ မဟန္တံ ဝါ ကတွာ နိမ္မိနနေသု မုဒုဘာဝေါ။ အန္တောပထဝိယံဝါ အန္တောပဗ္ဗတေ သုဝါ အသဇ္ဇမာနံ ကတွာ ဂမနာဒီသု ကမ္မညဘာဝေါ။ နာဂဝဏ္ဏံဝါ ဂရုဠဝဏ္ဏံဝါ ကတွာ နိမ္မိနနာဒီသု ပဂုဏဘာဝေါ တေသွေဝ သဗ္ဗေသု ယထာနိမ္မိတဝသေန စိရပ္ပဝတ္တိဘာဝေသု ဥဇုကဘာဝေါ ပါကဋော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမံ ဓာရေန္တီတိ သာဓာရဏာ, သဗ္ဗေဟိ သောဘဏစိတ္တေဟိ, တေသံဝါ သာဓာရဏာ သောဘဏ သာဓာရဏာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၈။)

֍ * ၁၁၁။ သမ္မာဝါစာတိ ဧတ္ထ တိဝိဓာ သမ္မာဝါစာ ကထာ, စေတနာ, ဝိရတိဝသေန, တတ္ထ အတ္ထဓမ္မပ္ပဋိသံယုတ္တာ သုဘာသိတာ ဝါစာ ကထာ သမ္မာဝါစာနာမ။ တံသမုဋ္ဌာပိကာ ကုသလကြိယစေတနာ စေတနာသမ္မာဝါစာနာမ။ ယာ ပန မုသာဝါဒါ ဝေရမဏာဒီနိ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယန္တဿဝါ အဓိဋ္ဌဟန္တဿဝါ သမ္ပတ္တံ ဝတ္ထုံ အဝီတိက္ကမန္တဿဝါ ပါပဝိရမဏာကာရေန စိတ္တဿ ပဝတ္တိ။ အယံ ဝိရတိ သမ္မာဝါစာနာမ။ သာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ။ သမ္မာ ဝဒန္တိ ဧတာ ယာတိ သမ္မာဝါစာ။ ဧတာယာတိ စေတ္ထ ကရဏတ္ထေ ဟေတုအတ္ထေ ဝါ ကရဏဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဝါစာယ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိယန္တဿ သမာဒါနဝစနာနိ သန္ဓာယ ကရဏတ္ထော ဟေတုအတ္ထော စ ယုဇ္ဇတိ။ တတော ယထာသမာဒိန္နာနိဝါ ယထာဓိဋ္ဌိတာနိဝါ သိက္ခာပဒါနိ သုဋ္ဌုရက္ခာမာတိ ယာနိ အနဝဇ္ဇာနိဧဝ ဝစနာနိ ဝဒန္တာ ဝိစရန္တိ။ တာနိ သန္ဓာယ ကရဏတ္ထာနုကူလော ဟေတု အတ္ထောယေဝ ယုဇ္ဇတီတိ။ အထဝါ, တထာ ဝဒန္တုဝါ မာဝါ။ အယံပန ဝဒမာနေသု သတိ တေသံ သမ္မာ ဝတ္တုံဧဝ ဒေတိ။ နမိစ္ဆာ ဝတ္တုန္တိ ကတွာ သမ္မာ ဝါစာတွေဝ ဝုစ္စတိ။ အပိစ, အယံ ဝစီဒုစ္စရိတာနံ ပဇဟနဝသေန ပဝတ္တမာနာ ဝစီဒွါရသုဒ္ဓိယာ ဧဝ ဟောတီတိ သမ္မာဝါစာတိ ဝုစ္စတီတိ။

֍ * ၁၁၂။ သမ္မာကမ္မန္တောပိ တိဝိဓော ကြိယာ, စေတနာ, ဝိရတိ ဝသေန။ တတ္ထ ယံကိဉ္စိ အနဝဇ္ဇံ ကမ္မံ ကရောန္တဿ ကာယိကကြိယာ ကြိယာကမ္မန္တောနာမ။ တံသမုဋ္ဌာပိကာ စေတနာ စေတနာကမ္မန္တော နာမ။ ယာ ပန ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏာဒီနိ သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိ ယန္တဿဝါ အဓိဋ္ဌဟန္တဿဝါ သမ္ပတ္တံ ဝတ္ထုံ အဝီတိက္ကမန္တဿဝါ ပါပဝိရမဏာကာရေန စိတ္တဿ ပဝတ္တိ။ အယံ ဝိရတိ သမ္မာကမ္မန္တော နာမ။ သမ္မာ ကရောန္တိ ဧတေနာတိ သမ္မာကမ္မံ, တဒေဝ သမ္မာ ကမ္မန္တော သုတ္တန္တော ဝနန္တောဝိယ။ သေသမေတ္ထ ဝုတ္တနယမေဝ။

֍ * ၁၁၃။ သမ္မာအာဇီဝေါပိ ဝီရိယ, ဝိရတိဝသေန ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ပကတိယာ အနဝဇ္ဇာနိ ကသိကမ္မာဒီနိဝါ ဘိက္ခာစရိယာဒီနိဝါ ကတွာ ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တာနံ ဥဋ္ဌာနဗလသင်္ခါတော ဝါယာမော ဝီရိယသမ္မာအာဇီဝေါနာမ။ ယာ ပန အာဇီဝသုဒ္ဓိံ အပေက္ခိတွာ အတ္တနော အာဇီဝသီလဝိပတ္တိကာရဏာနိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတာနိ ပဇဟန္တာနံ ပါပဝိရမဏာကာရေန စိတ္တဿ ပဝတ္တိ။ အယံ ဝိရတိ အာဇီဝေါနာမ။ အယမိဓာဓိပ္ပေတော။ သမ္မာ အာဇီဝန္တိ ဇီဝိတံ ပဝတ္တေန္တိ ဧတေနာတိ သမ္မာအာဇီဝေါ။ သေသမေတ္ထ ဝုတ္တနယမေဝါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၀၉။)

֍ * ၁၁၄။ ဧကေကာပိ စေတ္ထ သမ္ပတ္တ ဝိရတိ, သမာဒါန ဝိရတိ, သမုစ္ဆေဒဝိရတိဝသေန တိဝိဓာ။ တတ္ထ ယာ သိက္ခာပဒါနိ အသမာ ဒိယိတွာဝါ သမာဒိန္နာနိပိဝါ တာနိ အနပေက္ခိတွာ ကေဝလံ ဟိရိ ဩတ္တပ္ပဗလေနေဝ သမ္ပတ္တံ ဝတ္ထုံ အဝီတိက္ကမန္တာနံ ဥပ္ပန္နာ ဝိရတိ။ အယံ သမ္ပတ္တဝိရတိနာမ။ သာ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယေဝ။ ပဉ္စသိက္ခာ ပဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ယာ ပန သိက္ခာပဒါနိ သမာဒိ ယန္တဿဝါ အဓိဋ္ဌဟန္တဿဝါ ယထာသမာဒိန္နာနိဝါ ယထာဓိဋ္ဌိတာနိ ဝါ သုဋ္ဌုရက္ခာမီတိ သမ္ပတ္တ ဝတ္ထုံ အပီတိက္ကမန္တဿဝါ ဥပ္ပန္နာ။ အယံ သမာဒါနဝိရတိနာမ။ သာ ပန ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာဝါ ဟောတိ အနာဂတာရမ္မဏာဝါ။ တထာ ဟိ ပဉ္စသိက္ခာပဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာတိ ဣဒံ သမ္ပတ္တဝိရတိဝသေန ဝုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ မဂ္ဂက္ခဏေ ပန သဗ္ဗဒုစ္စရိတာနံ ပစ္စယသမုစ္ဆေဒဝသေန ဥပ္ပန္နာ သမုစ္ဆေဒဝိရတိနာမ။ သာ ပန နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာဧဝ။ ဖလဝိရတိပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟိတာတိ။ တတ္ထ လောကိယဝိရတိယော ဇီဝိတိန္ဒြိယာဒီနိ ဝီတိက္ကမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိ ပဇဟန္တိ။ လောကုတ္တရဝိရတိယော ပန နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ တာနိယေဝ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိ ပဇဟန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

֍ * ၁၁၅။ ပရဒုက္ခေ သတိ ကာရုဏိကာနံ ဟဒယခေဒံ ကရောတီတိ ကရုဏာ။ ကိရတိဝါ ပရဒုက္ခံ ဝိက္ခိပတိ, ကိဏာတိဝါ ပရဒုက္ခံ ဟိံသတီတိ ကရုဏာ။ ကိရီယတိ ဒုက္ခိတေသု ပသာရီယတီတိဝါ ကရုဏာ။ အပိစ ကလိ ဥဏာတိ ဆေဒေါ။ ကလီတိ ဒုက္ခံ ဝုစ္စတိ, ယထာ-ကလိ သမ္ဘဝေ ဘဝေတိ။ ကလီတိဝါ ပါပပိ ပရာဇယောပိ ဝုစ္စတိ။ ပါပေ ကလိ ပရာဇယေတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ ကာရုဏိကာ နံ ကာရုညဟေတုဘူတမေဝ ဟောတိ။ ဣတိ ကလိံ ဒုက္ခံဝါ ပါပံဝါ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိတော ပရာဇယံဝါ သတ္တေဟိ အဝန္တိ ရက္ခန္တိ, သတ္တေဝါ တတော ဝိဓကလိတော အဝန္တိ ရက္ခန္တိ ကာရုဏိကာ ဇနာ ဧတာယာတိ ကရုဏာ။

֍ * ၁၁၆။ ပရသမ္ပတ္တိံ ဒိသွာ မောဒန္တိ ဧတာယာတိ မုဒိတာ။ နတ္ထိ ပမာဏံ ဧတေသန္တိ အပ္ပမာဏာ, သတ္တာ။ အပ္ပမာဏေသု ဘဝါတိ အပ္ပမညာ။ ဧတာဟိ ဧတ္တကေသုယေဝ သတ္တေသု ပဝတ္တေတဗ္ဗာ။ န ဣတော အညေသူတိ ဧဝံ ပရိစ္ဆေဒပ္ပမာဏဿ အဘာဝါ ဧကသ္မိံ သတ္တေ ပဝတ္တာပိ အပ္ပမညာဧဝနာမ ဟောန္တီတိ။

[၇၇] ဋီကာသု ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၀။)

အပ္ပမာဏသတ္တာ ရမ္မဏတ္တာ အပ္ပမာဏာ။ တာဧဝ အပ္ပမညာတိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

֍ * ၁၁၇။ ပညိန္ဒြိယန္တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော အမောဟောဧဝ။ သော ဟိ ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာ, အဓိပတိယဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ ကတွာ ပညိန္ဒြိယန္တိ ဝုစ္စတီတိ။

သောဘဏရာသိမှိ ပရမတ္ထဒီပနာ။

֍ * ၁၁၈။ ဧတ္တာဝတာတိအာဒိ တိဏ္ဏံ ရာသီနံ သင်္ဂဟော။ ဧဝံ ဒွိပညာသ သရူပံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ စေတောယုတ္တပ္ပကာရံ ဒဿေန္တော တေသန္တိအာဒိမာဟ။ ဣတော စေတသိကာနံ သရူပဒဿနတော ပရံ တေသံ စိတ္တာဝိယုတ္တာနံ စိတ္တေန အဝိယုတ္တာနံ စေတသိကာနံ စိတ္တုပ္ပာဒေသု ပစ္စေကံ သမ္ပယောဂေါ တထာယောဂံ ဝုစ္စတေတိ ယောဇနာ။ စိတ္တုပ္ပာဒေသူတိ စိတ္တေသု ဣစ္စေဝ အတ္ထော။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စေတသိကာ ဧတေသူတိ ဥပ္ပာဒါ။ စိတ္တာနိဧဝ ဥပ္ပာဒါ စိတ္တုပ္ပာဒါတိ ကတွာ။ ဒွိပဉ္စဝိညာဏာနံ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလတ္တာ တေသု ဆ ပကိဏ္ဏကာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဘာဝနာဗလေန ပဟီနတ္တာ ဝိတက္ကော ဒုတီယဇ္ဈာနိကာဒီသု, ဝိစာရော တတီယဇ္ဈာနိကာဒီသု, ပီတိ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကာဒီသု နုပ္ပဇ္ဇတိ။ သန္နိဋ္ဌာနသဘာဝတ္တာ အဓိမောက္ခော အသန္နိဋ္ဌာနသဘာဝေ ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တေ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ဝီရိယံ ဗလနာယကတ္တာ ဒုဗ္ဗလေသု ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနာ ဒီသု သောဠသစိတ္တေသု နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ပီတိ သမ္ပိယာယနသဘာဝတ္တာ ဒေါမနဿုပေက္ခာ သဟဂတေသု နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ဆန္ဒော ဣစ္ဆာသဘာဝတ္တာ ဣစ္ဆာရဟိတေသု အဟေတုကေသု မောမူဟစိတ္တေသုစ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ အာဟ ပကိဏ္ဏကေသုပန ဝိတက္ကော။လ။ မောမူဟဝဇ္ဇိတစိတ္တေသူတိ။ တေ ပန စိတ္တုပ္ပာဒါ ပကိဏ္ဏကဝိဝဇ္ဇိတာ သပကိဏ္ဏကာတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၁၁၉။ အကုသလေသူတိ အကုသလစေတသိကေသု။ သဗ္ဗာကုသလ သာဓာရဏာနာမ။ တသ္မာ သဗ္ဗေသုပိ ဒွါဒသာကုသလစိတ္တေသု လဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။

[၇၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၁။)

ပစ္ဆိမံ ပုရိမဿ သမတ္ထနဝစနန္တိ အဓိပ္ပေတံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ဣဒဉှိ ဌာနံ စိတ္တေသု လဗ္ဘမာနတာဒဿနပဓာနန္တိ။ ယသ္မာ ပန သဗ္ဗာနိ အကုသလစိတ္တာနိ ဣမေဟိ စတူဟိ ဝိနာ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ န ဟိ တာနိ ပါပေသု အာဒီနဝံ ပဿိတွာ ဌိတာနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ နစ တေဟိ လဇ္ဇာယဝါ ဘယေနဝါ ဥက္ကဏ္ဌိတာနံ။ နာပိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သမာဟိတာနန္တိ။ တသ္မာ တေ သဗ္ဗေသု တေသု လဗ္ဘန္တီတိ။ ယသ္မာစ ဒိဋ္ဌိမာနာ ခန္ဓေသု အဿာဒံ အမုဉ္စိတွာဝ တေသု တထာ တထာ အာမသိတွာ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ တေ လောဘမူလစိတ္တေသွေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေသု ပန တေသု ဒိဋ္ဌိ ခန္ဓေသု အတ္တဂ္ဂါဟံ ဒဠှံ ဂဟေတွာ တံ အတ္တံ နိစ္စတာဒီဟိ မိစ္ဆာသဘာဝေဟိဧဝ ပရာမသန္တီ ပဝတ္တတိ။ မာနော ပန ခန္ဓေ အဟန္တိ ဒဠှံ ဂဟေတွာ တံ ဂဟိတာကာရံ သေယျ တာဒီဟိဧဝ အာမသန္တော ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ တေ အာမသနာကာရတော အသဒိသဝုတ္တိနောဧဝ ဟောန္တီတိ အာဟ။ ဒိဋ္ဌိစတူသု။လ။ ဝိပ္ပယုတ္တေသူတိ။ ယေ ပန ဒိဋ္ဌိဂတိကာ ဒိဋ္ဌိယာ ယထာဂဟိတံ အတ္တာနမေဝ အဟန္တိ ဂဏှန္တိ။ တေသံပိ ဒိဋ္ဌိမာနာ အာမသနာကာရံ ပတွာ အသဒိသဝုတ္တိကာဧဝ ဟောန္တိ။ န ဟိ မာနဿ ဝိယ ဒိဋ္ဌိယာ အတ္တ သံပဂ္ဂဟဏေ ဗျာပါရော အတ္ထိ။ န စ ဒိဋ္ဌိယာ ဝိယ မာနဿ ဓမ္မာနံ အယာထာဝပက္ခပရိကပ္ပနေတိ။ တေနေဝ ဟိ အဟံဂါဟော မာနော အနာဂါမီနံပိ ပဝတ္တတိ။ အတ္တဂ္ဂါဟဘူတာ ပန ဒိဋ္ဌိ ပုထုဇ္ဇနာန မေဝါတိ။

[၇၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘မာနောပိ အဟံမာနဝသေန ပဝတ္တနတော ဒိဋ္ဌိသဒိသောဝ ပဝတ္တတီတိ ဒိဋ္ဌိယာ သဟ ဧကစိတ္တုပ္ပာဒေ နပဝတ္တတီ’’တိ ဝတွာ ကေသရ သီဟော ပမာယ တံ အတ္ထံ သာဓေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၂။)

သဒိသပ္ပဝတ္တိ ဟိ နာမ သဟပဝတ္တိယာ ဧဝ ကာရဏန္တိ။ မစ္ဆရိယံ ပန အတ္တသမ္ပတ္တီသု လဂ္ဂနလောဘသမုဋ္ဌိတံပိ တာသံ ပရေဟိ သာဓာရဏဘာဝံ အသဟနာကာရေန ပဝတ္တတ္တာ ဧကန္တေန ပဋိဃသမ္ပ ယုတ္တမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဒေါသော။လ။ စိတ္တေသူတိ။ အကမ္မည လက္ခဏံ ထိနမိဒ္ဓံ ကမ္မညသဘာဝေသု အသင်္ခါရိကေသု နသမ္ဘဝတီတိ ဝုတ္တံ ထိနမိဒ္ဓံ ပဉ္စသု သသင်္ခါရိက စိတ္တေသူတိ။ စတ္တာရော သဗ္ဗာ ကုသလသာဓာရဏာ။ တယော လောဘ ဒိဋ္ဌိမာနာ။ စတ္တာရော ဒေါသာဒယော။ ဒွယံ ထိနမိဒ္ဓံ။ ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တေစာတိ စသဒ္ဒေါ အဝဓာရဏေ။ ဝိစိကိစ္ဆာစိတ္တေဧဝါတိ အတ္ထော။ စတုဒ္ဒသ အကုသလ စေတသိကာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၃။)

֍ * ၁၂၀။ သောဘဏေသူတိ သောဘဏစေတသိကေသု။ လောကုတ္တရေ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂေ တီသု ခန္ဓေသု ပညာက္ခန္ဓေ သမ္မာသင်္ကပ္ပော နာမ သမ္မာဒိဋ္ဌိပစ္ဆိမကောဝ ဟောတိ။ တသ္မာ ပါဒကဇ္ဈာနာဒိဝသေန တသ္မိံ အသတိပိ ပညာက္ခန္ဓော နပရိဟာယတိ။ သီလသမာဓိက္ခန္ဓဓမ္မေသု ပန ဧကော ဧကဿ ကိစ္စံ နသာဓေတိ။ တသ္မာ လောကုတ္တရ မဂ္ဂေါ သတ္တင်္ဂိကတော ဟေဋ္ဌာ နပဝတ္တတီတိ အာဟ ဝိရတိယော ပန တိဿောပိ။လ။ လဗ္ဘန္တီတိ။ နိယတာဝ ဧကတောဝ သဗ္ဗထာပိ လဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ နိယတာဝါတိ န လောကိယေသုဝိယ ကဒါစိဧဝ လဗ္ဘန္တိ။ အထခေါ သဗ္ဗဒါပိ နိယတာ ဟုတွာဝ လဗ္ဘန္တိ။ ကသ္မာ, လောကုတ္တရဓမ္မာနံ နိစ္စံ သီလေသု ပရိပူရကာရိတာဝသေန ပဝတ္တတ္တာ။ န ဟိ တေ လောကိယာ ဝိယ ကဒါစိ ဒါနဝသေန ကဒါစိ သုတပရိယတ္တိဝသေန ကဒါစိ ကသိဏဘာဝနာဒိဝသေန ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧကတော ဝါတိ နလောကိယေသု ဝိယ ဝိသုံ ဝိသုံ လဗ္ဘန္တိ။ အထခေါ တိဿောပိ ဧကတော ဟုတွာဝ လဗ္ဘန္တိ။ ကသ္မာ, အဘိန္နာရမ္မဏတ္တာ။ န ဟိ တေ လောကိယာ ဝိယ ဝီတိက္ကမိတဗ္ဗဝတ္ထုသင်္ခါတာနိ ဇီဝိတိန္ဒြိယာဒီနိ နာနာရမ္မဏာနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တိ။ ဧကံပန နိဗ္ဗာနမေဝ အာရဗ္ဘပဝတ္တန္တီတိ။ သဗ္ဗထာပီတိ န လောကိယေသု ဝိယ ဧကဒေ သပ္ပဟာနဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ အထခေါ တိဿောပိ အနဝသေသ ဒုစ္စရိတ ဒုရာဇီဝပ္ပဟာနာကာရေန လဗ္ဘန္တိ။ လောကိယေသုဟိ သကိံ ဥပ္ပန္နာ သမ္မာဝါစာ စတုဗ္ဗိဓာနိ ဝစီဒုစ္စရိတာနိ သဗ္ဗာနိ ဧကတော ပဇဟိတုံ နသက္ကောတိ။ မုသာဝါဒဝိရတိ မုသာဝါဒမေဝ ပဇဟိတုံ သက္ကောတိ။ န ဣတရာနိ။ မုသာဝါဒံပိ သမူလံ သာနုသယံ ပဇဟိတုံ နသက္ကောတိ။ တထာ ပိသုဏဝါစာ ဝိရတိ ပိသုဏဝါစမေဝ ပဇဟိတုံ သက္ကောတိ။ န ဣတရာနိ။ ပိသုဏဝါစံပိ သမူလံ သာနုသယံ ပဇဟိတုံ န သက္ကောတိ။ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ လောကုတ္တရေသု ပန သကိံ ဥပ္ပန္နာ သမ္မာဝါစာ သဗ္ဗာနိ ဝစီဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနိ ပဇဟတိ။ သကိံ ဥပ္ပန္နော သမ္မာကမ္မန္တော သဗ္ဗာနိ ကာယဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနိ ပဇဟတိ။ သကိံ ဥပ္ပန္နော သမ္မာအာဇီဝေါ သဗ္ဗာနိ အာဇီဝဟေတုကာနိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနိ ပဇဟတိ။ ဣတိ တိဿော လောကုတ္တရေသုဧဝ သဗ္ဗထာပိ လဗ္ဘန္တီတိ။ ဝိသဒ္ဒေါ အဝယဝသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ သကိံ ဥပ္ပန္နာ ဧကာ သမ္မာဝါစာ မုသာဝါဒပ္ပဟာနဝသေနာပိ လဗ္ဘတိ။ နကေဝလဉ္စ တပ္ပဟာနဝသေနေဝ။ အထခေါ ပိသုဏဝါစာပဟာနဝသေနပိ လဗ္ဘတီတိ သဗ္ဗံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဒုစ္စရိတာနိ သမူလာနိ သာနုသယာနီတိ ဧတ္ထ ကာယဝစီစောပန ဘာဂိယာနိ ကာမရာဂါနုသယာဒီနိ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈာနိ ကိလေသဇာတာနိ အရူပသေက္ခာနံပိ သန္တိယေဝ။ ကာမရူပသေက္ခာနံ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ တသ္မာ တေသံ ပဇဟနဝသေန ဥပရိမဂ္ဂ ဖလဝိရတီနံ ဒုစ္စရိတပ္ပဟာနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမာဝစရကုသလေသွေဝ, နပန ကာမာဝစရဝိပါကကြိယစိတ္တေသု, နာပိမဟဂ္ဂတစိတ္တေသူတိ အဓိပ္ပာယော။ ကာမာဝစရကုသလေသုပိ ကာမဘူမိယံ ဥပ္ပန္နေသုဧဝ, နရူပါရူပဘူမိယံ ဥပ္ပန္နေသု။ န ဟိ ဗြဟ္မာနံ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထု သင်္ခါတာနိ ကာယဝစီဒုစ္စရိတာနိနာမ အတ္ထိ။ နစ လောကိယဝိရတိယော ဝိရမိတဗ္ဗ ဝတ္ထုရဟိတေသု ပုဂ္ဂလေသု ပဝတ္တန္တီတိ။ ဥပရိ ဆကာမာဝစရဒေဝေ သုပိ နပဝတ္တန္တီတိ ဝဒန္တိ။ တံ ကထာဝတ္ထုမှိ ဝိစာရိတမေဝ။ ယဒိ ဧဝံ မနုဿလောကေပိ တီသု ဟေဋ္ဌိမဖလဋ္ဌေသု တာသံ အပ္ပဝတ္တိ အာပဇ္ဇတိ။ န ဟိ တေသံပိ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိနာမ အတ္ထီတိ။ သစ္စံ, ဣဓ ပန သတ္တဝိဓအာပတ္တိက္ခန္ဓာပိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထုဋ္ဌာနေ ဌိတာ။ တထာ တိဝိဓကုဟနဝတ္ထူနိစ။ တာနိစ ကာနိစိ တေသံ ဖလဋ္ဌာနံပိ သာဓာရဏာနိဧဝ။ မနုဿာနဉ္စ ယာနိ ကာနိစိ တဿ တဿ သမာဒိန္နဿ သိက္ခာပဒဿ ဝတ္ထူနိပိ ဝိရမိတဗ္ဗဝတ္ထူနိဧဝ။ ယာနိပိ ကာမသေက္ခာနံ ကာယဝါစာ ဝိပ္ဖန္ဒနကရာနိ ကိလေသဇာတာနိ သမုစ္ဆေဒဝိရတီနံ ဝတ္ထုဘူတာနိ သန္တိ။ တာနိ တေသံ တဒင်္ဂ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၄။)

ဝိရတီနံပိ ဝတ္ထူနိဧဝါတိ။ ကဒါစိ သန္ဒိဿန္တီတိ သမာဒါနသမ္ပတ္တဝိရတီနံ အညတရဝသေန ပဝတ္တကာလေဧဝ သန္ဒိဿန္တိ။ ဧဝံ သန္ဒိဿ မာနာပိ ဘိန္နာရမ္မဏတ္တာ နဧကတော ဟုတွာ သန္ဒိဿန္တီတိ ဝုတ္တံ ဝိသုံ ဝိသုန္တိ။ ဝိသုံဝိသုံ သန္ဒိဿမာနာပိ ဧကေကဒုစ္စရိတပ္ပဟာနဝသေနေဝ သန္ဒိဿန္တိ။ န လောကုတ္တရေသု ဝိယ သဗ္ဗထာပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၅။)

֍ * ၁၂၁။ အပ္ပနာပတ္တာနံ အပ္ပမညာနံ သောမနဿသဟဂတဘာဝေါဝ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တောတိ ဝုတ္တံ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝဇ္ဇိတမဟဂ္ဂတစိတ္တေသူတိ။ ဧတာဟိ ပရသတ္တာနံ ဟေတု အဓိမတ္တဗျာပါရာ ဟောန္တိ, တသ္မာ အတိသန္တာယ နိဗျာပါရာယ ပဉ္စမဇ္ဈာနုပေက္ခာယ သဟ နပဝတ္တန္တီတိ။ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဂဘူတာနံ ပန တာသံ ဥပေက္ခာဝေဒနာယပိ သမ္ပယောဂေါ အဋ္ဌကထာယံ အနုညာတောယေဝါတိ ဝုတ္တံ ကာမာဝစရ။လ။ စိတ္တေသုစာတိ။ ကဒါစီတိ ကာရုညပ္ပကတိကဿ အနိဿုကိနောစ ပရေသံ ဝိပတ္တိသမ္ပတ္တိဒဿနကာလေ။ နာနာဟုတွာ ဇာယန္တီတိ တေသံ ဝိပတ္တိဒဿနကာလေ အနုကမ္ပနဝသေန ကရုဏာ ဧဝ ဇာယတိ, နမုဒိတာ။ သမ္ပတ္တိဒဿနကာလေ ပန မောဒနဝသေန မုဒိတာဝ ဇာယတိ, နကရုဏာတိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဟုတွာ ဇာယန္တီတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပနေတာ ဒေါသသမုဋ္ဌိတာနံ ဝိဟိံသာ အရတီနံ နိဿရဏဘူတာတိ သုတ္တန္တေသု ဝုတ္တာ။ ဒေါမနဿပဋိပက္ခဉ္စသော မနဿမေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ တာသံ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဂဘူတာနံပိ နိစ္စံ သောမနဿယောဂမေဝ ကေစိ ဣစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ ဥပေက္ခာသဟဂတေသု။လ။ ကေစိ ဝဒန္တီတိ။ သော ပန တေသံ ဝါဒေါ အဋ္ဌကထာယပိ သဟ ဝိရုဒ္ဓါ။ တသ္မာ တံ ဗဟူ ဝိညုနော န သမ္ပဋိစ္ဆန္တီတိ ကတွာ သောဝါဒေါ ထေရေန ကေစိဝါဒေါနာမ ကတော။ ယသ္မာစ သဗ္ဗေသံပိ လောကိယ လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂ ဘာဝနာ နာမ အပ္ပနာသန္နကာလေဧဝ သောမနဿဇ္ဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂါ သောမနဿသဟဂတာ ဟောန္တိ။ ဥပေက္ခာဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂါ ဥပေက္ခာသဟဂတာ ဟောန္တိ။ အနာသန္နကာလေ ပန သဗ္ဗေသံပိ တေသံ ပုဗ္ဗဘာဂါ ကဒါစိ သောမနဿသဟဂတာ, ကဒါစိ ဥပေက္ခာသဟဂတာဟောန္တိ။ တသ္မာ သော ဝါဒေါ ကေစိဝါဒေါဝ ကာတုံ ယုတ္တောတိ။ ဧတ္ထစ သဗ္ဗာနိပိ သမထဝိပဿနာဘာဝနာစိတ္တာနိနာမ အာဒိမှိ ယေဘုယျေန ဥပေက္ခာသဟဂတာနိဧဝ ဘဝေယျုံ, ယဒိယိ တာနိ အာဒိတောယေဝ ပဋ္ဌာယ သောမနဿသဟဇာတာနိ သိယုံ။ တဒါ ဣမေ သတ္တာ သော မနဿဇာတေသု ကမ္မေသု အနဘိရတာနာမ နတ္ထီတိ အညံ ကမ္မံ ဆဍ္ဍေတွာ ဘာဝနာကမ္မမေဝ အနုယုဉ္ဇေယျုန္တိ။ ပစ္ဆာ ပန အတ္တနော ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗာပရိယဝိသေသဒဿနကာလေဧဝ သောမနဿ သဟဇာတာနိ ဘဝန္တိ။ ပဋိကူလာ ရမ္မဏေသု ပန အသုဘဘာဝနာစိတ္တေသု ဒုက္ခိတသတ္တာရမ္မဏေသုစ ကရုဏာဘာဝနာစိတ္တေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ အပိစ ဣမာ ကရုဏာမုဒိတာနာမ ပကတိကာလေပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ။ တာသု ပန မုဒိတာ တာဝ ဣဋ္ဌသမ္ပတ္တိဝိသယာတိ သာယေဘုယျေန သောမနဿ သဟဇာတာတိ ယုတ္တမေတံ။ ကရုဏာ ပန အနိဋ္ဌဝိပတ္တိဝိသယာတိ သာ ယေဘုယျေန ဥပေက္ခာသဟဇာတာ ဧဝ သိယာ။ နစ ဧတာ ပရသတ္တဟေတု အဓိမတ္တ ဗျာပါရာတိ ကတွာ ဥပေက္ခာဝေဒနာယ သဟ ဝိရုဒ္ဓါဧဝါတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သာ ဟိ အပ္ပနံ အပတ္တာ ဝေဒနုပေက္ခာနာမ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနေဧဝ နိဗျာပါရာဟောတိ။ န အညကိစ္စေသု။ တထာ ဟိ သတ္တာ ဥပေက္ခာသဟဂတ စိတ္တေဟိ အဒိန္နံပိ အာဒိယန္တိ, ဒါနံပိ ဒေန္တိ, အညာနိပိ မဟန္တာနိ ပုညာပုညကမ္မာနိ ကရောန္တိယေဝါတိ။ တသ္မာ အပ္ပနာ ပတ္တာနညေဝ တာသံ ဝေဒနုပေက္ခာယ သဟ ဝိရုဒ္ဓဘာဝေါ ဝတ္တုံ ယုတ္တောတိ။

[၈၀] ဧတ္တာဝတာ ယံ ဝုတ္တံ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကရုဏာမုဒိတာ ဘာဝနာကာလေ အပ္ပနာဝီထိတော ပုဗ္ဗေ ပရိစယဝသေန ဥပေက္ခာသဟဂတစိတ္တေဟိပိ ပရိကမ္မံ ဟောတိ။ ယထာတံ ပဂုဏဂန္ထံ သဇ္ဈာယန္တဿ ကဒါစိ အညဝိဟိ တဿာပိ သဇ္ဈာယနံ, ယထာစ ပဂုဏဝိပဿနာယ သင်္ခါရေ သမ္မသန္တဿကဒါစိ ပရိစယဗလေန ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေဟိပိ သမ္မသနန္တိ ဥပေက္ခာ သဟဂတကာမာဝစရေသု ကရုဏာ မုဒိတာနံ အသမ္ဘဝဝါဒေါ ကေစိဝါဒေါ ကတော’’တိ။ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၆။)

ကိဉ္စာပိ ကသိဏနိမိတ္တာဒီနိ အာရမ္မဏာနိ အဂမ္ဘီရာနိဧဝ ဟောန္တိ။ တထာပိ ယောဂကမ္မဗလေန စိတ္တသမာဓာနဗလေန ကိလေသ ဒူရီဘာဝေနစ တဒါရမ္မဏေသု ဈာနစိတ္တေသု ဉာဏံ ဧကန္တေန ပဝတ္တ တိယေဝါတိ အာဟ သဗ္ဗေသုပိ ပဉ္စ။လ။ စိတ္တေသုစာတိ။

֍ * ၁၂၂။ တယော ဝိရတိဓမ္မာ။ ဒွယံ အပ္ပမညာယုဂဠံ။ ဧဝံ သော ဘဏစေတသိကာ သောဘဏေသွေဝ စိတ္တေသု စတုဓာ စတူဟိ ပကာရေဟိ သမ္ပယုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ဣဒါနိ သဗ္ဗေသံပိ စေတော ယုတ္တာနံ နိယတာ နိယတယောဂိဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ ဣဿာတိအာဒိမာဟ။ ကရုဏာ အာဒိ ယဿာတိ ကရုဏာဒိ။ အပ္ပမညာ ဒွယံ။ ဣဿာမစ္ဆေရကုက္ကုစ္စာနိစ ဝိရတိယောစ ကရုဏာဒိစ ဣဿာမစ္ဆေ ရကုက္ကုစ္စဝိရတိကရုဏာဒယော။ တေ နာနာစ ဇာယန္တိ, ကဒါစိစ ဇာယန္တိ။ မာနောစ ကဒါစိဧဝ ဇာယတိ။ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ တထာ ကဒါစိ ဧဝ ဇာယတိ။ ဇာယမာနံ ပန အညမညံ သဟေဝ ဇာယတိ။ နနာနာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ အပ္ပမညာဝိရတီနံ နာနာ ကဒါစိ ယောဂေါ ဟေဋ္ဌာစ ဝုတ္တော။ ဥပရိစ ဝက္ခတိ။ ဣဿာဒီနံစ ဥပရိ ဝက္ခတိ။ မာနထိနမိဒ္ဓါနံ ပန ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ တတ္ထ မာနော စတူသု ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တေသု လဗ္ဘမာနောပိ ကဒါစိ တေသံ သေယျော ဟမသ္မီတိအာဒိနာ ပဝတ္တကာလေဧဝ လဗ္ဘတိ, နအညဒါ။ ထိနမိဒ္ဓံ ပဉ္စသု သသင်္ခါရိကေသု လဗ္ဘမာနံပိ ကဒါစိ တေသံ နိဒ္ဒါတိဘူတဝသေန အကမ္မညတာယ ပဝတ္တိကာလေဧဝ လဗ္ဘတိ။ န အညဒါ။ တဒါ လဗ္ဘမာနံပန ဒွယံ သဟေဝ လဗ္ဘတိ။ န နာနာတိ။

[၈၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ထိနမိဒ္ဓံ ကဒါစိ ဣဿာမစ္ဆေရကုက္ကုစ္စေဟိစေဝ မာနေနစ သဟ ဇာယတိ။ ကဒါစိ တေဟိ တေနစ နာနာ ဇာယတီ’’တိ ယောဇနာ ဝုတ္တာ။ သာ သာရတော န ပစ္စေတဗ္ဗာ။

န ဟိ တေဟိ တေနစ တဿ သဟဘာဝေါ နာနာဘာဝေါစ ကိစ္စာရမ္မဏဝိရောဓာဝိရောဓဘာဝေန သိဒ္ဓါတိ။

ယာစ ဋီကာယံ

မာနောစ ထိနမိဒ္ဓဉ္စ ကဒါစိ နာနာ ဇာယတိ။ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ယောဇနာ ဝုတ္တာ။ သာပိ န သုန္ဒရာ။ ကဒါစိ သဟဇာယတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၇။)

ယထာဝုတ္တာနုသာရေနာတိ သတ္တသဗ္ဗတ္ထယုဇ္ဇန္တီတိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ အနုသာရေန သေသာတိ ဧကာဒသဟိ အနိယတ ယောဂီဟိ အဝသေသာ ဧကစတ္တာလီသဓမ္မာ။ တေ ယထာဝုတ္တာနုသာရေန အတ္တနာ လဗ္ဘမာန စိတ္တုပ္ပာဒေသု အနိယတယောဂိနော ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၂၃။ ဧဝံ စေတသိကာနံ ယောဂဋ္ဌာနပရိစ္ဆိန္ဒနဝသေန သမ္ပယောဂနယံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယုတ္တဓမ္မရာသိပရိစ္ဆိန္ဒနဝသေန သင်္ဂဟ နယံ ဒဿေန္တော သင်္ဂဟဉ္စာတိအာဒိမာဟ။ ဣဒါနိ တေသံ သင်္ဂဟဉ္စ ယထာရဟံ ပဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။ ဆတ္တိံသာတိအာဒိ သင်္ဂဟနယဿ ဥဒ္ဒေသဂါထာ။ သတ္တပညတ္တာရမ္မဏာ အပ္ပမညာ နိဗ္ဗာနာ ရမ္မဏေသု နလဗ္ဘန္တိတိ ဝုတ္တံ အပ္ပမညာဝဇ္ဇိတာတိ တထာ အဋ္ဌသု ဒုတီယဇ္ဈာနိကစိတ္တေသု ဝိတက္ကဝဇ္ဇာ အညသမာနာ ဒွါဒသစေတ သိကာ အပ္ပမညာဝဇ္ဇိတာ တေဝီသတိ သောဘဏစေတသိကာစေတိ ပဉ္စတ္တိံသ ဓမ္မာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိအာဒိနယံ တထာသဒ္ဒေန နိဒ္ဒိသတိ။ တေဧဝါတိ ဝိတက္က ဝိစာရ ပီတိသုခဝဇ္ဇာ ဥပေက္ခာသဟဂတာ တေ ဧဝ တေတ္တိံသဓမ္မာ။ အဋ္ဌသူတိ ဧတ္ထ အဋ္ဌစ အဋ္ဌစ အဋ္ဌာတိ ဧကသေသနိဒ္ဒေသော, ဝိစ္ဆာလောပနိဒ္ဒေသောဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဉ္စကဇ္ဈာန ဝသေနာတိ ပါဠိယံ ပဉ္စကနယေန ဝုတ္တဿ ဈာနဘေဒဿ ဝသေန, စတုက္ကနယေန ဝုတ္တဿ ဈာနဘေဒဿ ဝသေန ပန စတုဓာဝ သင်္ဂဟော ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယော။ ဒွီသု ရူပပထမဇ္ဈာနလာဘီသု ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဥပ္ပာဒေန္တေသု မန္ဒော ဝိတက္ကမော အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ။ တဿ စတုရင်္ဂိကံ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တိက္ခပညော ပန ဝိတက္က ဝိစာရေ ဧကတော အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ။ တဿ တိယင်္ဂိကံ ဒုတီယဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အယံ တေသံ နယာနံ ဝိသေသော။

֍ * ၁၂၄။ ကိစ္စာရမ္မဏဝိရုဒ္ဓတ္တာ ဝိရတိယော မဟဂ္ဂတေသု နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အာဟ ဝိရတိတ္တယဝဇ္ဇိတာတိ။ ဝိရတိယော ဟိ ကာယဝစီ ဝိသောဓနကိစ္စာ ဟောန္တိ။ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနာနိ ပန သုဝိသုဒ္ဓကာယဝစီ ပယောဂဿေဝ စိတ္တဝိသောဓနကိစ္စာနိ။ ဝိရတိယောစ ဝီတိက္ကမိတဗ္ဗ ဝတ္ထုံဝါ နိဗ္ဗာနံဝါ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တန္တိ။ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနာနိ ပန ပညတ္တိ ယောဝါ မဟဂ္ဂတဓမ္မေဝါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၈။)

֍ * ၁၂၅။ ကိစ္စာရမ္မဏဝိ ရုဒ္ဓတ္တာယေဝ ဝိရတိအပ္ပမညာယော ဧကသ္မိံ စိတ္တေ ဒွေ နလဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ။ အပ္ပမညာ ဝိရတိယော ပနေတ္ထ။လ။ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။ ဝိရတိယော ဧကန္တေန ဒုဿိလျပ္ပဟာန ကိစ္စတ္တာ တပ္ပဟာန ကိစ္စရဟိတေသု လောကိယာဗျာကတေသု နလဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ ဝိရတိဝဇ္ဇိတာတိ။ ပဉ္စသိက္ခာပဒါ ကုသလာယေဝါတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ဣဒဉ္စ လောကိယသိက္ခာပဒါနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပ္ပမညာနံ သတ္တပညတ္တာရမ္မဏတ္တာ မဟာဝိပါကာနဉ္စ ဧကန္တ ပရိတ္တာရမ္မဏတ္တာ တာသံ တေသု သမ္ဘဝေါ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ အပ္ပမညာ ဝိရတိဝဇ္ဇိတာတိ။ နနု ကာမကုသလံ သတ္တပညတ္တာဒိ အာရမ္မဏံပိ ဟောတီတိ တဗ္ဗိပါကေနပိ တေန သဒိသာ ရမ္မဏေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ။ န။ ဝိကပ္ပရဟိတတ္တာ။ ပညတ္တိယော ဟိ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဓမ္မာစ သဏှသုခုမဓမ္မတ္တာ တထာ တထာ ဝိကပ္ပေတွာဝါ ပဋိဝိဇ္ဈိတွာဝါ ဂဏှန္တာနံ ကုသလာဒီနံ ဧဝ အာရမ္မဏဘူတာ ဟောန္တိ။ ကာမဝိပါကာနိ ပန သယံ အတိဒုဗ္ဗလတာယ အာရမ္မဏံ ဝိကပ္ပေတွာ ဝိဂဟေတုံ နသက္ကောန္တိ, ကုတော ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ ဂဟေတုံ။ တသ္မာ တာနိ ပညတ္တိယောဝါ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဓမ္မေဝါ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဟဂ္ဂတဝိပါကာနိ ပန ဝိကပ္ပရဟိတာနိပိ အပ္ပနာပတ္တကမ္မဝိသေ သနိဗ္ဗတ္တတ္တာ ဘာဝနာဗလနိမ္မိတာနိ ပညတ္တိဝိသေသာနိ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တီတိ။

[၈၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ကာမတဏှာဓိနကမ္မဇနိတတ္တာ ကာမဝိပါကာနိ ကာမတဏှာယ အာရမ္မဏဘူတေ ကာမဓမ္မေဧဝ အာလမ္ဗိတုံ လဘန္တီတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ကာမတဏှာဓိနဿ ဖလဘူတတ္တာ’’တိ ဝတွာ ဒါသိပုတ္တောပမာယ တဒတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၁၉။)

ဧဝဉှိ သတိ မဟဂ္ဂတဝိပါကာနိပိ ရူပါရူပတဏှာဓိန ကမ္မဇနိတာနိ ဧဝ ဟောန္တီတိ တာနိပိ ရူပါရူပတဏှာနံ အာရမ္မဏဘူတေ မဟဂ္ဂတ ဓမ္မေဧဝ အာလမ္ဗေယျုန္တိ။ အပိစ, ကာမတဏှာပိ ကာမဓမ္မေဧဝ အာရမ္မဏံ ကရောတိ။ န ပညတ္တိဓမ္မေတိ နတ္ထိ။ နစ ဣတ္ထိပုရိသာဒိ ဟတ္ထ ပါဒါဒိ ပညတ္တီသု အဿာဒဝသေန ပဝတ္တာ တဏှာ ကာမတဏှာ နာမ နဟောတီတိ အတ္ထိ။ သုဘေတိ ကုသလေ။ မနေတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ သုဘေ ကြိယေ ပါကေတိ နိဒ္ဓါရဏီယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဟေတု။ လ။ မနေ ဒွါဒသဓာဝ သင်္ဂဟောတိဝါ ယောဇေတဗ္ဗံ။ နဝိဇ္ဇန္တေတ္ထာတိ ဝဇ္ဇိတာနံ သင်္ဂဟော။ ဧတ္ထာတိ သောဘဏစိတ္တေသု။ ဒွယန္တိ ဝိရတိအပ္ပမညာဒုကံ။ အနုတ္တရေတိ ဝိသေသကာနံ သင်္ဂဟော။ ဈာန ဓမ္မာတိ ဝိတက္ကာဒယော။ မဇ္ဈိမေ မဟဂ္ဂတေ အပ္ပမညာစ ဈာနဓမ္မာ စ။ ပရိတ္တေသု ကာမသောဘဏေသု အပ္ပမညာစ ဝိရတိ ဉာဏပီတိ ယောစ ဝိသေသကာ, သင်္ဂဟနယ ဘေဒကာရကာတိ အတ္ထော။

֍ * ၁၂၆။ သတ္တရသဓမ္မာ လောဘဒိဋ္ဌီဟိ သဒ္ဓိံ ဧကူနဝီသတိ ဟုတွာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ယောဇနာ။ ပီတိဝဇ္ဇိတာ အညသမာနာ ဒွါဒသ စေတသိကာ အကုသလသာဓာရဏာ စတ္တာရောစာတိ သောဠသဓမ္မာ လောဘဒိဋ္ဌီဟိ သဟ အဋ္ဌာရသ ဟုတွာ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆန္တီတိ ယောဇနာ။ ဣဿာမစ္ဆရိယ ကုက္ကုစ္စာနိ ကိစ္စတော အာရမ္မဏတော စ ဘိန္နာနိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဣဿာ။လ။ ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ။ သဗ္ဗေသုပိ အကုသလစိတ္တုပ္ပာဒေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ဓမ္မတော အသဒိသာဧဝ ဟောန္တိ။ ဂဏနတော ပန ဧကစ္စေ ဧကစ္စေဟိ သဒိသာ ဧဝ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဒွါဒသ။လ။ သင်္ဂဟိတာဘဝန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ပဉ္စသု အသင်္ခါရိကေသု ပထမဒုတီယေသု ဧကူနဝီသတိ။ တတီယစတုတ္ထေသု အဋ္ဌာရသ။ ပဉ္စမေ ဝီသတိ။ ပဉ္စသု သသင်္ခါရိကေသု ပထမဒုတီယေသု ဧကဝီသတိ။ တတီယစတုတ္ထေသု ဝီသတိ။ ပဉ္စမေ ဒွါဝီသတိ။ မောမူဟဒွယေ ပန္နရသာတိ ဧဝံ အကုသလေသု သတ္တ သင်္ဂဟာ ဘဝန္တိ။ တေနာဟ ဧကူနဝီသာတိအာဒိံ။ သာဓာရဏာတိ သဗ္ဗာ ကုသလသာဓာရဏာ။ သမာနာတိ အညသမာနာ။ အပရေတိ ဆန္ဒပီတိအဓိမောက္ခေ ထပေတွာ ဧကစ္စေ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၀။)

֍ * ၁၂၇။ ဟသနစိတ္တေတိ ဟသိတုပ္ပာဒစိတ္တေ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေတိ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနေ။ သုခသန္တီရဏေတိ သောမနဿ သန္တီရဏေ။ မနော ဓာတုတ္တိကာ ဟေတုက ပဋိသန္ဓိ ယုဂဠေတိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန သမ္ပဋိစ္ဆနဒွယသင်္ခါတေ မနောဓာတုတ္တိကေစေဝ ဥပေက္ခာ သန္တီရဏ ဒွယသင်္ခါတေ အဟေတုက ပဋိသန္ဓိယုဂဠေစ။ သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗေသု အဟေတုကေသု သတ္တ, တတော သေသာ ပကိဏ္ဏကာ ပန ယထာရဟံ ယုဇ္ဇန္တိ, ဣတိ တေတ္တိံသ ဝိဓသင်္ဂဟော မယာ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၂၈။ ဣဒါနိ အယံ စေတသိကနိဒ္ဒေသောတိ ကတွာ စိတ္တဿ ဝိယ ဧကဿပိ စေတသိကဿ ဘူမိဇာတိ သမ္ပယောဂါဒိ ဘေဒေန ဝိဘာဂေါ ကထေတဗ္ဗောတိ တံ ဒဿေတုံ အန္တိမဂါထမာဟ။ ဣတ္ထံ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေန စိတ္တာဝိယုတ္တာနံ စေတသိကာနံ သောဠသဝိဓံ သမ္ပယောဂဉ္စ တေတ္တိံသဝိဓံ သင်္ဂဟဉ္စ ဉတွာ တေသံ ယထာ ယောဂံ စိတ္တေန သမံ ဘေဒံ ဥဒ္ဒိသေတိ ယောဇနာ။ ဖဿော တာဝ ဧကူနနဝုတိယာ ဧကဝီသသတေသုဝါ စိတ္တေသု ယုတ္တတ္တာ ဧကူနနဝုတိ ဧကဝီသသတဝိဓေဝါတိ ဧဝံ ဒွိပညာသစေတသိကေ ဝိသုံ ဝိသုံ ဥဒ္ဓရိတွာ ယထာယောဂံ ဘူမိဇာတိသမ္ပယောဂါဒိဘေဒေဟိ တေသံ ဝိဘာဂံ ကထေယျာတိ အတ္ထော။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ စေတသိက သင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပကိဏ္ဏက သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၁။)

֍ * ၁၂၉။ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ စိတ္တစေတသိကာနံ နိဒ္ဒေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပုန ဥဘိန္နံ နိဒ္ဒေသံ ဒဿေန္တော သမ္ပယုတ္တာယထာယောဂန္တိအာဒိမာဟ။ ယထာယောဂံ သမ္ပယုတ္တာ သဘာဝတော တေပညာသ စိတ္တစေတသိကာ ယေ ဓမ္မာ မယာ ဝိသုံ ဝိသုံ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ ဣဒါနိ ယထာ ရဟံ တေသံ ဥဘိန္နံ သင်္ဂဟောနာမ နိယျတေတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ အတ္တနော အတ္တနော ဘာဝေါ သဘာဝေါ။ ဓမ္မာနံ အာဝေနိကလက္ခဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ စိတ္တံ တာဝ ဘူမိဇာတိသမ္ပယောဂါဒိဘေဒေန ဧကူန နဝုတိဝိဓံပိ အတ္တနော အာရမ္မဏ ဝိဇာနနသင်္ခါတေန အာဝေနိကလက္ခဏေန ဧကမေဝ ဟောတိ။ ဖဿောပိ ဘူမိဇာတိသမ္ပယော ဂါဒိဘေဒေန ဧကူနနဝုတိဝိဓောပိ ဖုသနလက္ခဏေန ဧကောဝ ဟောတိ တထာ ဝေဒနာသညာဒယောတိ ဧဝံ သဘာဝတော တေပညာသ ဧဝ ဟောန္တီတိ။ ဝေဒနာဟေတုတော ကိစ္စဒွါရာလမ္ဗဏဝတ္ထုတော ပဝတ္တော သင်္ဂဟောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ဝေဒနာဟေတုတောတိ ဝေဒနာဘေဒ ဟေတုဘေဒတော။ ဧဝံ ကိစ္စဒွါရာလမ္ဗဏ ဝတ္ထုတောတိ ဧတ္ထပိ။ စိတ္တုပ္ပာဒဝသေနေဝါတိ စိတ္တဝသေနေဝ နိယျတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝသဒ္ဒေန စေတသိကေ နိဝတ္တေတိ။ ဧတ္တာဝတာ ဆန္နံ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟာနံ ဝစနတ္ထော ဣဓေဝ တာဝ ထေရေန ဒဿိတော ဟောတိ ဝေဒနာဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဝေဒနာသင်္ဂဟော, ဟေတုဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဟေတုသင်္ဂဟောတိအာဒိနာ။

[၈၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

စိတ္တုပ္ပာဒသဒ္ဒေန စေတသိကဓမ္မေပိ ဂဟေတွာ အညံ နိဝတ္တေ တဗ္ဗံ အပဿန္တော ‘‘န ကတ္ထစိ တံဝိရဟေနာ’’တိ ဝဒတိ။ တံ နယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၂။)

န ဟိ ဣဓ ဧတ္တကာ စေတသိကာ သုခသဟဂတာ, ဧတ္တကာ ဒုက္ခ သဟဂတာတိအာဒိနာ ဧကောပိ သင်္ဂဟော စေတသိကေဟိ နီတော နာမ အတ္ထိ။ သုခသဟဂတံ ကုသလဝိပါကံ ကာယဝိညာဏမေကမေဝါတိအာဒိနာ ပန စိတ္တေနဧဝ နီဟောတိ။ စိတ္တေ ပန သိဒ္ဓေ စေတ သိကာပိ သိဒ္ဓါဧဝါတိ ကတွာ စိတ္တုပ္ပာဒဝသေနေဝါတိ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

֍ * ၁၃၀။ တတ္ထာတိ တေသု ဆသု သင်္ဂဟေသု။ ဝေဒနာဘေဒေန တံသမ္ပယုတ္တာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဝေဒနာသင်္ဂဟော။

[၈၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘သုခါဒိဝေဒနာနံ တံသဟဂတစိတ္တုပ္ပာဒါနဉ္စ ဝိဘာဂဝသေန သင်္ဂဟော ဝေဒနာသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စသဒ္ဒေန ဝေဒနာသင်္ဂဟောစ ဝေဒနာသဟဂတ စိတ္တုပ္ပာဒ သင်္ဂဟောစာတိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ ဝေဒနာသင်္ဂဟောတိ ဧကသေသနိဒ္ဒေသော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ဣဓ ဟိ ဝေဒနာဘေဒေါ ဣမဿ သင်္ဂဟဿ နိဿယဓမ္မပရိဂ္ဂဟတ္ထံဧဝ ဝုတ္တော။ န ဝေဒနာနံစ ဝိသုံ သင်္ဂဟဒဿနတ္ထန္တိ။ တတ္ထတိဝိဓာ ဝေဒနာတိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ နနု သံယုတ္တကေ ဒွေပိ တိဿောပိ ပဉ္စပိ ဆပိ အဋ္ဌာရသပိ ဆတ္တိံသပိ အဋ္ဌသတံပိ ဝေဒနာ ဝုတ္တာတိ။ သစ္စံ။ အနုဘဝနလက္ခဏေန ပန ဝေဒနာ တိဝိဓာဧဝ ဟောတိ။ ယေ ဟိ ကေစိ ယံကိဉ္စိ အာရမ္မဏံ အနုဘဝန္တိ။ တေ တံ သာတတောဝါ အနုဘဝန္တိ အသာတတောဝါ မဇ္ဈတ္တတောဝါ။ တတော အညော ပကာရော နတ္ထီတိ။ အညေ ပန ပဘေဒါ တေန တေန ပရိယာယေန ဝုတ္တာ။ တတ္ထ ဟိ ဒွေ ကာယိကစေတသိကဝသေန ဝုတ္တာ။ ယထာဟ-ကတမာစ ဘိက္ခဝေ ဒွေ ဝေဒနာ ကာယိကာစ စေတသိကာစာတိ။ သုခဒုက္ခ ဝသေနဝါ ဥပေက္ခံ သုခေ သင်္ဂဟေတွာ။ ယထာဟ-ဒွေ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ သုခါဝေဒနာ ဒုက္ခာဝေဒနာ။ ယာယံ ဘန္တေ အဒုက္ခ မသုခါ ဝေဒနာ။ သန္တသ္မိံ ဧသာပဏီတေ သုခေ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

အနဝဇ္ဇပက္ခိကံ ဥပေက္ခံ သုခေ သာဝဇ္ဇပက္ခိကဉ္စ ဒုက္ခေ သင်္ဂဟေတွာ ဒွေ ဝုတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ တံ ပါဠိယံ အနာဂတံပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၃။)

ဣန္ဒြိယဘေဒဝသေန ပဉ္စ။ ဖဿဘေဒဝသေန ဆ။ ဥပဝိစာရဘေဒ ဝသေန အဋ္ဌာရသ။ ဆ ဂေဟဿိတာနိ ဆ နေက္ခမ္မဿိတာနီတိ ဧဝံ ပစ္စေကံ ဒွါဒသန္နံ သောမနဿ ဒေါမနဿဥပေက္ခာနံ ဝသေန ဆတ္တိံသ။ တာယေဝ ကာလတ္တယဝသေန အဋ္ဌသတံ ဝေဒနာ ဝုတ္တာတိ။ ယဉ္စ ကတ္ထစိ သုတ္တေ ယံကိဉ္စိ ဝေဒယိတံ သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခသ္မိန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ သင်္ခါရဒုက္ခတာဝသေန ဝုတ္တန္တိ။ ဟေဋ္ဌာ ပန စိတ္တနိဒ္ဒေသေ စိတ္တာနိ ဣန္ဒြိယဘေဒဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနီတိ ကတွာ ဣဓပိ ဣန္ဒြိယဘေဒဝသေနေဝ စိတ္တာနိ သင်္ဂဟေတုံ ပုန သုခံ။လ။ ပဉ္စဓာ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ ယေသု ဓမ္မေသု အာဓိ ပစ္စဝသေန သုခဒုက္ခာနိ ဣန္ဒြိယာနိ နာမ ဟောန္တိ။ တေသံ ကာယိက မာနသိကဝသေန ဒုဝိဓတ္တာ တာနိပိ သုခိန္ဒြိယံ သောမနဿိန္ဒြိယံ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ ဒေါမနဿိန္ဒြိယန္တိ ဒွိဓာ ဝုတ္တာနိ။ ဥပေက္ခာယ ပန အာဓိပစ္စဋ္ဌာနဘူတာ ဓမ္မာ မာနသိကာဧဝ ဟောန္တီတိသာ ဥပေက္ခိန္ဒြိယန္တိ ဧကဓာဝ ဝုတ္တာတိ။ အပိစ, တေပိ ပရိယာယေန ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ။ စက္ခာဒိပသာဒကာယ နိဿိတာနံပိ သဗ္ဘာဝတော။ ဝေဒနာပန ဧကရသတ္တာ ဧကဓာဝ ဝုတ္တာတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ကာယိက မာနသိက သာတဘေဒတော သုခဒုက္ခာနိ ဒွိဓာ ဝုတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ သဘာဝတော ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဖောဋ္ဌဗ္ဗာ နုဘဝနလက္ခဏာနိ သုခ ဒုက္ခာနိ။ သဘာဝတောဝါ ပရိကပ္ပနတောဝါ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာနုဘဝန လက္ခဏာနိ ဣတရာနီတိ။ သေသာနီတိ ယထာဝုတ္တ သုခဒုက္ခတော မနဿ ဒေါမနဿယုတ္တေဟိ သေသာနိ ဗာတ္တိံသ ကာမာဝစရစိတ္တာနိ တေဝီသတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကစိတ္တာနိစာတိ သဗ္ဗာနိ ပဉ္စပညာသစိတ္တာနိ။ ဧကတ္ထာတိ ဧကသ္မိံ စိတ္တေ။ ဣတရာ ဟိ ဥပေက္ခာဝေဒနာ။

֍ * ၁၃၁။ ဟေတူနံ ဘေဒေန တံသမ္ပယုတ္တာနံ စိတ္တစေတသိကာန သင်္ဂဟော ဟေတုသင်္ဂဟော။

[၈၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘လောဘာဒိဟေတူနံ ဝိဘာဂဝသေန တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မဝသေနစ သင်္ဂဟော ဟေတုသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၄။)

ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ဟေတူနာမ ဆဗ္ဗိဓာ ဘဝန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ဟေတုကိစ္စံနာမ အာရမ္မဏေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝ သာဓနံ။ ယထာ ဟိ ရုက္ခဿ မူလာနိ သယံ အန္တော ပထဝိယံ ဝဒ္ဓိတွာ ပထဝိရသေစ အာပေါရသေစ ဂဟေတွာ ရုက္ခံ ယာဝ အဂ္ဂါ အဘိဟရန္တိ။ ဝါတေဝါ မဟောဃေဝါ အာဂတေ ရုက္ခံ သုဋ္ဌု အာကဍ္ဎိတွာ တိဋ္ဌန္တိ, ဧဝံ ရုက္ခော ဝုဒ္ဓါ ဝိရုဠှော ဝိပုလော စိရဋ္ဌိတိကောစ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ဣမေပိ ဓမ္မာ သယံ အာရမ္မဏေသု ထိရပတ္တာ ဟုတွာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ တတ္ထ ဝုဒ္ဓေ ဝိရုဠှေ ဝိပုလေ စိရဋ္ဌိတိကေစ သာဓေန္တီတိ။ အဟေတုကစိတ္တာနိပန ဇလတလေ အမူလကသေဝါ လာနိ ဝိယ အာရမ္မဏေ သုဋ္ဌု ပတိဋ္ဌိတာနိ န ဟောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပရေ ပန ဓမ္မာနံ ကုသလာဒိဘာဝသာဓနံ ဟေတုကိစ္စန္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံသန္တေ ယေသံ သဟဇာတဟေတု နတ္ထိ။ တေသံ အကုသလဘာဝေါ အဗျာကတဘာဝေါစ နသမ္ပဇ္ဇေယျ။ ယာနိစ လဒ္ဓဟေတုပစ္စယာနိ ရူပါနိ။ တေသဉ္စ ကုသလာဒိဘာဝေါ အာပဇ္ဇေယျာတိ ဝတွာ တံဝါဒံ ပဋိပက္ခိပန္တိ။ ယထာ ပန လောကေ အန္ဓကာရောနာမ ကေနစိ ပစ္စယ ဝိသေသေန သာဓေတဗ္ဗော န ဟောတိ။ ယတ္ထ အာလောကော နတ္ထိ။ တတ္ထ သော အတ္တနော ဓမ္မတာယ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ဓမ္မေသု မုယှနကြိယာဘူတော မောဟန္ဓကာရောပိ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဧဝ အကုသလော ဘဝိတုံ အရဟတိ။ တထာ ဟိ ဣစ္ဆာနာမ အတ္ထိ။ သာမုယှနကြိယာယ ယုတ္တာ လဂ္ဂနဘာဝံ ပတွာ လောဘော အကုသလော နာမ ဟောတိ။ သဒ္ဓါယ ယုတ္တာ ပန ဓမ္မစ္ဆန္ဒဘာဝံ ပတွာ ကုသလစ္ဆန္ဒောနာမ ဟောတိ။ တထာ အက္ခန္တိနာမ အတ္ထိ။ သာပိ မုယှန ကြိယာယ ယုတ္တာ ပဋိဃဘာဝံ ပတွာ ဒေါသော အကုသလောနာမ ဟောတိ။ သဒ္ဓါယ ယုတ္တာ ပန ဥပ္ပန္နံ ကာမဝိတက္ကံ နာဓိဝါသေတီတိအာဒိနာ နယေန ပါပဓမ္မ ပါပါရမ္မဏ ဝိရောဓဘာဝံ ပတွာ အလောဘော ကုသလောနာမ ဟောတိ။ မုယှနကြိယာ ပန အသုကေန ယုတ္တာ အကုသလောနာမ။ အသုကေန ယုတ္တာ ကုသလောနာမာတိ နတ္ထိ။ အမ္ဗိလတ္ထာယ အညေန သံယောဂကိစ္စရဟိတော ဇာတိအမ္ဗိလရသော ဝိယ ဧကန္တအကုသလဇာတိကာဧဝ ဟောတီတိ။ ယောစ ဓမ္မော ကုသလော အကုသလောစ န ဟောတိ။ သော အဗျာကတောတိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၅။)

ဧတ္တကမေဝ ဓမ္မာနံ အဗျာကတဘာဝသိဒ္ဓိယာ ကာရဏံ။ တသ္မာ အဟေတုကစိတ္တာနံ ရူပနိဗ္ဗာနာနဉ္စ အဗျာကတဘာဝေါပိ အတ္တနော ဓမ္မ တာယဧဝ သိဒ္ဓါ။ တတ္ထ မောဟော သေသမူလာနံပိ မူလံ ဟောတိ။ ရဇ္ဇနဒုဿနာနိပိ ဟိ မုယှနနိသန္ဒာနိဧဝ ဟောန္တိ။ အလောဘာဒီနဉ္စ ကုသလဘာဝေါ အဝိဇ္ဇာနုသယေန သဟေဝ သိဒ္ဓါတိ။ တာနိ ပန လောဘာဒီနိ လောဘသဟဂတာဒီနံ ဝိသေသမူလာနိ ဟောန္တိ။ ရဇ္ဇနာဒိ နိသန္ဒာနိ ဟိ ဒိဋ္ဌိမာနာဒီနိ။ အရဇ္ဇနာဒိနိသန္ဒာနိ စ သဒ္ဓါဒီနီတိ။ ယသ္မာ ပန ဟေတုယောနာမ သမ္ပယုတ္တေသု ပဓာနဓမ္မာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ သဟေတုကဝိပါကကြိယာနံ အဗျာကတဘာဝေါ ပန ဟေတု မုခေနပိ ဝတ္တုံ ယုတ္တော။

[၈၆] ဧတ္တာဝတာ ယံ ဝုတ္တံ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အပရေ ပန ကုသလာဒီနံ ကုသလာဒိဘာဝသာဓနံ ဟေတု ဘာဝေါ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သတိ ဟေတူနံ အတ္တနော ကုသလာ ဒိဘာဝသာဓနော အညော ဟေတု မဂ္ဂိတဗ္ဗော သိယာ။ အထ သေသသမ္ပယုတ္တဟေတုပဋိဗဒ္ဓါ တေသံ ကုသလာဒိဘာဝေါ, ဧဝမ္ပိ မောမူဟ စိတ္တသမ္ပယုတ္တဿ ဟေတုနော အကုသလ ဘာဝေါ အပ္ပဋိဗဒ္ဓါ သိယာ။ အထ တဿ သဘာဝတော အကုသလဘာဝေါပိ သိယာ။ ဧဝံသတိ သေသဟေတူနမ္ပိ သဘာဝတော ကုသလာဒိဘာဝေါတိ တေသံ ဝိယ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနမ္ပိ သော ဟေတုပဋိဗဒ္ဓါ နသိယာ, ယဒိစ ဟေတုပဋိဗဒ္ဓါ ကုသလာဒိဘာဝေါ။ တဒါ အဟေတုကာနံ အဗျာကတဘာဝေါ နသိယာတိ အလမတိနိပ္ပီဠနေနာတိ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၆။)

ယထာ စ လဒ္ဓဇ္ဈာနပစ္စယေသု ရူပါရူပဓမ္မေသု ဈာနင်္ဂါနိ အရူပဓမ္မေသုဧဝ ဥပနိဇ္ဈာနဋ္ဌံ ဖရန္တိ, န ရူပဓမ္မေသု။ တေ ပန ဈာနဓမ္မ သမုဋ္ဌိ တတ္တာဧဝ ဈာနပစ္စယုပ္ပန္နေသု ဝုတ္တာ။ ဧဝမေဝ ဟေတုယောပိ အရူပ ဓမ္မေသုဧဝ ကုသလာဒိဘာဝံ ဖရန္တိ။ န ရူပဓမ္မေသု။ တေ ပန ဟေတု သမုဋ္ဌိတတ္တာဧဝ ဟေတုပစ္စယုပ္ပန္နေသု ဝုတ္တာတိ န တေသံ ရူပဓမ္မာနံ ကုသလာဒိဘာဝါပတ္တိ စောဒေတဗ္ဗာတိ။

[၈၇] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကုသလာဒိဘာဝေါ ပန ကုသလာကုသလာနံ ယောနိသော အယောနိသော မနသိကာရပဋိဗဒ္ဓါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝိစာရေ တဗ္ဗံ။

တထာ ဟိ သူရိယာလောကေ အာဂတေ ဒိဝါ ဗလာနံ ဟံသာဒီနံ ဩကာသော ဟောတိ။ ရတ္တန္ဓကာလေ အာဂတေ ရတ္တိဗလာနံ ဥလူကာဒီနံ ဩကာသော ဟောတိ။ နစ တေ အာလောကန္ဓကာရာ တေသံ ဝဏ္ဏာဒိဝိသေသံ သာမေန္တိ။ တံ ပန တေသံ ယောနိယောဧဝ သာဓေန္တိ။ တတ္ထ အာလောကော ဝိယ ယောနိသောမနသိကာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အန္ဓကာရော ဝိယ ဣတရော။ တေ သတ္တာ ဝိယ ကုသလာကုသလာ။ ဝဏ္ဏာဒိဝိသေသော ဝိယ ကုသလာဒိဘာဝေါ။ ယောနိယော ဝိယ ဟေတုယော ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ အဗျာကတာနံ ပနာတိ သဗ္ဗံ ယော ဓမ္မော ကုသလော အကုသလောစ န ဟောတိ။ သော အဗျာကတောတိ ဝုတ္တပက္ခေ ပတတိယေဝါတိ။ တတ္ထာတိ ဟေတုသင်္ဂဟေ။ သဟေတုကာနံ ပရိဂ္ဂဟသုခတ္ထံ ဣဓ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာနိပိ အဟေတုကာနိ ပထမံ ဥဒ္ဓဋာနိ။ တေနာဟ သေသာနိ ပန။ လ။ သဟေတုကာ နေဝါတိ။ တေသံဝါ အဟေတုကနာမံပိ ဟေတူနံ ဝသေနေဝ ဝိသုံ သိဒ္ဓန္တိ တေသံပိ ဣဓ သင်္ဂဟဏံ အဝိရုဒ္ဓံ ဟောတိ။ တေနာဟ အဟေတု ကာဋ္ဌာရသေကာတိအာဒိ။ သဘာဝ ဘေဒေန ဆဗ္ဗိဓာပိ ဟေတုယော ကုသလာ ကုသလာ ဗျာကတဇာတိဘေဒေန နဝဓာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ လောဘော ဒေါသောစာတိအာဒိ။

֍ * ၁၃၂။ စုဒ္ဒသန္နံ ကိစ္စာနံ ဘေဒေန တံကိစ္စဝန္တာနံ စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ကိစ္စသင်္ဂဟော။

[၈၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ပဋိသန္ဓာဒီနံ ကိစ္စာနံ ဝိဘာဂဝသေန တံကိစ္စဝန္တာနဉ္စ ပရိစ္ဆေဒဝသေန သင်္ဂဟော ကိစ္စသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၇။)

ယေန ဧကကမ္မေန ဧကော ဥပပတ္တိဘဝေါနိဗ္ဗတ္တတိ။ တသ္မိံ သရသေနဝါ လဒ္ဓဝိဗာဓနေနဝါ ပရိက္ခီဏေ သော ဘဝေါ နိရုဇ္ဈတိ။ ဧကဿ ကမ္မဿ ဩကာသော ဟောတိ။ တသ္မာ တတော နိဗ္ဗတ္တ ဘဝတော စုတဿ အန္တရာ ခဏမတ္တံပိ အဋ္ဌတွာ လဒ္ဓါကာသေန ဧကေန ကမ္မေန ပုန ဘဝန္တရာဒိ ပဋိသန္ဓာန ဝသေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပဋိသန္ဓိကိစ္စံ။ တထာ နိဗ္ဗတ္တဿ ဥပပတ္တိဘဝသန္တာနဿ ယာဝ တံ ကမ္မံ နခိယျတိ။ တာဝ အဝိစ္ဆေဒ ပဝတ္တိပစ္စယင်္ဂဘာဝေန ပဝတ္တိ ဘဝင်္ဂကိစ္စံ။ တဿ ဟိ တထာ ပဝတ္တိယာ သတိ အာယုပဗန္ဓာစ ဥသ္မာ ပဗန္ဓာစ ပဝတ္တန္တိယေဝါတိ ဧတေ တယော ဓမ္မာ ဣမံ ကာယံ အဘိဇ္ဇမာနံ ရက္ခန္တီတိ။ ယထာဟ –

အာယု ဥသ္မာစ ဝိညာဏံ၊ ယဒါ ကာယံ ဇဟန္တိ မံ။

အပဝိဒ္ဓါ တဒါ သေတိ၊ နိရတ္ထံဝ ကလိင်္ဂရန္တိ။

အာဝဇ္ဇနံ စိတ္တသန္တာနဿ အာဝဋ္ဋနံ, တံဝါ အာဝဇ္ဇေတိ အာဝဋ္ဋေတိ, အာဝဋ္ဋတိဝါ တံ ဧတ္ထ ဧတေနာတိဝါ အာဝဇ္ဇနံ။ ဘဝင်္ဂ ဝီထိတော ဩက္ကမိတွာ အာရမ္မဏန္တရာဘိမုခံ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ အာဝဇ္ဇေတိဝါ အာရမ္မဏန္တရေ အာဘောဂံ ကရောတီတိ အာဝဇ္ဇနံ။ ဒဿနာဒီနိ ပါကဋာနိ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနန္တိ ဝိသုံ အဝစ္ဆိန္ဒိတွာ ထပနံ ဣဒံ နီလန္တိဝါ ပီတကန္တိဝါ သုဘန္တိဝါအသုဘန္တိဝါ အသင်္ကရတောထပနံ နိယမနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဇဝနန္တိဝါ ဇဝေါတိဝါ ဝေဂေါတိဝါ အတ္ထတော ဧကံ။ အသနိနိပါတော ဝိယ ဝေဂသဟိတဿ ဧကေကဿ ပိတ္တဿ ပဝတ္တိ ဇဝနကိစ္စံ။

[၈၉] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အာရမ္မဏေ တံတံကိစ္စသာဓနဝသေန အနေကက္ခတ္တုံ ဧကက္ခတ္တုံဝါ ဇဝမာနဿ ဝိယ ပဝတ္တိ ဇဝနကိစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ဇဝမာနဿ စိတ္တဿ ဧကဝါရမတ္တေန နိဝတ္တိနာမ အတ္ထိ။ မဂ္ဂါတိညာဇဝနာနိပိ ဟိ ဧကာဝဇ္ဇနပရိကမ္မစိတ္တတော ပဋ္ဌာယ ဧကဝေဂေန ပဝတ္တဇဝမာနစိတ္တသန္တာနပတိတာနိ ဧဝ ဟောန္တိ။ န ပန တာနိ ဝိသုံ သိဒ္ဓေန ဇဝေန ဇဝန္တီတိ။

[၉၀] တတ္ထ စ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၈။)

ဇဝမာနဿ ဝိယ ပဝတ္တီတိ ဧတေန ဝိသုံ ဝိသုံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါ နံ ခဏိကဓမ္မာနံ သီဃဂမနသင်္ခါတော ဇဝေါနာမ ဝိသုံ နတ္ထိ။ ဗဟုက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိဝသေန ပန သီဃဂစ္ဆန္တပုရိသ သဒိသတ္တာ ဧဝ ဇဝနန္တိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

အသနိနိပါတော ဝိယ ဝေဂသဟိတဿ ဧကေကဿ စိတ္တဿ ပဝတ္တိဇဝနကိစ္စန္တိ ဟိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ။ ဘဝင်္ဂစိတ္တဉှိ ဒီဃံ အဒ္ဓါနံ ပူရေတွာ ပဝတ္တံပိ နဒိသောတေ ဝုယှမာနံ သုက္ခပဏ္ဏံ ဝိယ ဝေဂရဟိတံ ဟောတိ။ ဇဝနစိတ္တံ ပန ဧကမေကံပိ သမာနံ ဣန္ဒေန ဝိဿဋ္ဌ ဝဇိရံ ဝိယ ဝေဂသဟိတမေဝ ပဝတ္တတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တံ အာရမ္မဏံ ဧတဿာတိ တဒါရမ္မဏံ။ ယံ ဇဝနေန ဂဟိတံ, တဒေဝဿ အာရမ္မဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယံ ဇဝနေန ဂဟိတာရမ္မဏံ, တဿေဝ ဂဟိတတ္တာ တဒါရမ္မဏံ နာမာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တဿဝါ ဇဝနဿ အာရမ္မဏံ အဿ အာရမ္မဏန္တိ တဒါရမ္မဏံ။ ဣဓ ပန တဒါရမ္မဏဘာဝေါ အဓိပ္ပေတော။ နိဗ္ဗတ္တမာနဘဝတော ဝစနံ မုစ္စနံ ပရိဂဠနံ စုတိ။ ဣဒါနိ တာနိ ကိစ္စာနိ အနိယမတော န ပဝတ္တန္တိ။ ဌာနနိယမေနေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဒဿေတုံ ဌာနဘေဒေါ ဝုတ္တော။ တိဋ္ဌတိ ပဝတ္တတိ တံတံ ကိစ္စဝန္တံ စိတ္တံ ဧတ္ထာတိ ဌာနံ။ ဩကာသော။ တံတံ အန္တရာကာလောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကာလောပိ ဟိ ကာလဝန္တာနံ ပဝတ္တိဝိသယတ္တာ ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ပဋိသန္ဓိယာ ဌာနံ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနံ။ ပဋိသန္ဓကာလော ပဋိသန္ဓိက္ခဏောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။

[၉၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ပဋိသန္ဓိယာ ဌာနံ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနန္တိ ဝတွာ ကာမံ ပဋိသန္ဓိဝိနိ မုတ္တံ ဌာနံနာမ နတ္ထိ။ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ ပန သိလာ ပုတ္တကဿ သရီရန္တိအာဒီသု ဝိယ အဘေဒေပိ ဘေဒပရိကပ္ပနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၂၉။)

ကာလော ဟိ နာမ သဘာဝတော အဝိဇ္ဇမာနောပိ စိတ္တဿ ဝိသုံ အာရမ္မဏဘူတော ဧကော ပညတ္တိဓမ္မော။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဣမေသံ အဋ္ဌန္နံ မဟာဝိပါကစိတ္တာနံ ဝိပစ္စနဋ္ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတာနိ ဟိ စတူသု ဌာနေသု ဝိပစ္စန္တိ။ ပဋိသန္ဓိယံ ဘဝင်္ဂေ စုတိယံ တဒါရမ္မဏေတိ ဝတွာ တံ ဝိတ္ထာရေန္တေန ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏကာလေ ပဋိသန္ဓိဟုတွာ ဝိပစ္စန္တိ။ အသင်္ချေယျံပိ အာယု ကာလံ ဘဝင်္ဂံ ဟုတွာ မရဏ ကာလေ စုတိ ဟုတွာတိ ကာလောဝ ဝုတ္တောတိ။ ဣတရထာ ကိစ္စာနိ ဝိယ ဌာနာနိပိ စုဒ္ဒသဝိဓာနိဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာနိ သိယုန္တိ။ ဌာနာနံ ဝိတ္ထာရဘေဒေါ ပန ဥပရိ ဒွီသု ပဝတ္တိသင်္ဂဟေသု စိတ္တပဝတ္တိဝိဓာနာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ယသ္မာ ဩမကံ ဒွိဟေတုကကုသလံ သယံ သော မနဿယုတ္တံပိ သမာနံ အတိဒုဗ္ဗလတ္တာ သောမနဿ ပဋိသန္ဓိံ ဒါတုံ နသက္ကောတိ။ တသ္မာ သောမနဿသန္တီရဏံ ပဋိသန္ဓိဋ္ဌာနံ နဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ ဒွေဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီရဏာနိစေဝါတိ။ တထာ ဟိ ပဋ္ဌာနေ ပီတိသဟဂတတ္တိကေ ပဋိစ္စဝါရေ ဟေတုပစ္စနိကေ တံ ပဋိ သန္ဓိဋ္ဌာနေန ဥဒ္ဓဋန္တိ။ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ပရိတ္တာရမ္မဏေဝါ အဝိဘူတာ ရမ္မဏေဝါ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပဝတ္တမာနံပိ ဝိပါက သန္တာနတော လဒ္ဓပစ္စယဘာဝေန ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဇဝနဝေဂရဟိတမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ အာဝဇ္ဇန ဒွယ ဝဇ္ဇိတာနီတိ။

[၉၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘အာရမ္မဏရသာနုဘဝနာ ဘာဝတော’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အ ကာရဏံ။

န ဟိ အာရမ္မဏ ရသာနုဘဝနံ ဇဝနကိစ္စ သိဒ္ဓိယာ ဇဝနနာမ လာဘဿစ ကာရဏံ ဟောတိ။ တံ ပန ဇဝနကိစ္စသိဒ္ဓိယာ ဖလမေ ဝဟောတီတိ။ ယသ္မာ ပန ဖလစိတ္တံ အာသေဝနဘာဝရဟိတံပိ မဂ္ဂ စေတနာယ မဟာနုဘာဝတ္တာ ပရိကမ္မဘာဝနာဗလေန စ ပဝတ္တတ္တာ အာရမ္မဏေ ဝေဂသဟိတမေဝ ပတတီတိ တဿဇဝနေသု ဂဟဏံကတံ။

[၉၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

မဂ္ဂါဘိညာဇဝနာနံ ဧကဝါရမေဝ ပဝတ္တတ္တာ ဇဝနကိစ္စံ န သမ္ပဇ္ဇတီတိ အဓိပ္ပာယေန ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကံပိ လောကုတ္တရ မဂ္ဂါဒိတံ တံသဘာဝဝန္တတာယ ဇဝနကိစ္စံ နာမာ’’တိ ဝတွာ သဗ္ဗညုတညာဏောပမာယ တမတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၀။)

ဣဒါနိ သမာနကိစ္စဂဏနာနိ စိတ္တာနိ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတုံ တေသု ပနာတိအာဒိမာဟ။ ပဋိသန္ဓာဒယော နာမ စိတ္တုပ္ပာဒါတိ သမ္ဗန္ဓော။

[၉၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

နာမကိစ္စဘေဒေနာတိပိ ယောဇေတိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

နာမဘေဒဿ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗာဘာဝတောတိ။ ဧကကိစ္စဋ္ဌာန ဒွိကိစ္စဋ္ဌာန တိကိစ္စဋ္ဌာန စတုကိစ္စဋ္ဌာန ပဉ္စကိစ္စဋ္ဌာနာနိ စိတ္တာနိ ယထာက္ကမံ အဋ္ဌသဋ္ဌိစ တထာ ဒွေစ နဝစ အဋ္ဌစ ဒွေစ နိဒ္ဒိသေတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၃၃။ စက္ခာဒီနံ ဒွါရာနံ ဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော ဒွါရသင်္ဂဟော။

[၉၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဒွါရာနဉ္စ ဒွါရပဝတ္တစိတ္တာနဉ္စ ပရိစ္ဆေဒဝသေန သင်္ဂဟော ဒွါရသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၁။)

ဒွေ ဇနာ အရန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဧတေနာတိ ဒွါရံ။ နဂရဿ အန္တော ဇနာ ဗဟိဇနာစ ယေန ဆိဒ္ဒမဂ္ဂေန နိက္ခမန္တိ ပဝိသန္တိစ, တဿေတံ နာမံ။ ဒွေ ဇနာ အရန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဧတ္ထာတိ ဒွါရန္တိပီ ဝဒန္တိ။ အပိစ, ဒုဝိဓံ ဒွါရံ အာကာသဒွါရံ မဏ္ဍဒွါရန္တိ။ တတ္ထ အာကာသဒွါရံနာမ ယထာဝုတ္တော ဆိဒ္ဒမဂ္ဂေါ။ မဏ္ဍဒွါရံနာမ အာဒါသ ပဋ္ဋမယော အာလောကမဂ္ဂေါ။ တံ ပန ပုညဝန္တာနံ ဂေဟေသု ယောဇီယတိ။ ယထာ စ တေသု, တထာ သတ္တာနံ သရီရေသုပိ ဒွေဧဝ ဟောန္တိ။ နဝဒွါရော မဟာဝဏောတိ ဟိ ဆိဒ္ဒဒွါရံ ဝုတ္တံ။ နဝနဝုတိလောမကူပသဟဿာ နိပိ ဆိဒ္ဒဒွါရာနိဧဝ။ ဣဓ ပန အာဒါသပဋ္ဋသဒိသံ မဏ္ဍဒွါရံ အဓိပ္ပေတံ။ တံပိ ဟိ အာရမ္မဏိကဓမ္မာနံ အာရမ္မဏဓမ္မာနဉ္စ နိဂ္ဂမန ပဝိသန မုခပထဘာဝတော ဒွါရသဒိသတ္တာ ဒွါရန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ တံ ပန ရူပမဏ္ဍ ဒွါရံ အရူပမဏ္ဍဒွါရန္တိ ဒုဝိဓံ။ ရူပမဏ္ဍဒွါရံပိ ကမ္မဝိသေသမဟာဘူတ ဝိသေသသိဒ္ဓေန မဏ္ဍဘာဝဝိသေသေန ပဉ္စဝိဓန္တိ ဒဿေတုံ စက္ခုဒွါရန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ စက္ခုမေဝစက္ခုဒွါရန္တိ ယသ္မိံ စက္ခုမှိ စန္ဒ မဏ္ဍလာဒီနိ ရူပ နိမိတ္တာနိ ပညာယန္တိ။ အာဝဇ္ဇနာဒီနိစ ယမှိ ပညာတာနိ တာနိ နိမိတ္တာနိ ဂဏှန္တိ။ တသ္မာ တဒေဝ စက္ခု တေသံ ဒွိန္နံ ဝိသယဝိသ ယိဘာဝုပဂမနဿ မုခပထဘူတတ္တာ စက္ခုဒွါရံနာမာတိ အတ္ထော။ အထဝါ, ယေန စက္ခုမဏ္ဍေန ဗဟိဒ္ဓါ စန္ဒမဏ္ဍလာဒီနိ ရူပါနိ အန္တော အာဝဇ္ဇနာဒီနံ ဝိသယဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ ယေနစ အန္တော အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ဗဟိဒ္ဓါ တေသံ ရူပါနံ ဝိသယိဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တမေဝ ယထာဝုတ္တ ကာရဏေန စက္ခုဒွါရံ နာမာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။

[၉၆] ဋီကာသု ပန

‘‘အာဝဇ္ဇနာဒီနံ အရူပဓမ္မာနံ ပဝတ္တိမုခဘာဝတော ဒွါရသဒိသတ္တာ ဒွါရာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ရူပါဒီနံ အာရမ္မဏာနံပိ ပဝတ္တိမုခဘူတတ္တာ။ ဝက္ခတိ ဟိ ဆဗ္ဗိဓာ ဝိသယပဝတ္တိယောတိ။ ဧတ္ထစ ဝိသယာနံ ရူပါဒီနံ အာရမ္မဏာနံ ဒွါရေသု အာပါတာ ဂမန သင်္ခါတာ ပဝတ္တိယော ဝိသယပဝတ္တိယောတိ ဝုစ္စန္တီတိ။ တတ္ထ စက္ခုမေဝ စက္ခုဒွါရန္တိ ဧတေန စက္ခုဿ ဒွါရံ စက္ခုဒွါရန္တိ အတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ တထာ သောတာဒယော သောတ ဒွါရာဒီနီတိ ဧတေန သောတ မေဝ သောတဒွါရံ။လ။ မနောဧဝ မနောဒွါရံ။ န မနာနံ ဒွါရံ မနောဒွါရန္တိ ဣမမတ္ထံ အတိဒိဿတိ။ တဿ ပန မနဿ ဗဟုဝိဓတ္တာ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ မနံ ဒဿေန္တော မနောဒွါရံ ပန ဘဝင်္ဂန္တိ ပဝုစ္စတီတိ ဝုတ္တံ။

[၉၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘အာဝဇ္ဇနာဒီနံ မနာနံ ဒွါရန္တိ မနောဒွါရ’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ တတ္ထ သဗ္ဗံ ဧကူနနဝုတိဝိဓံပိ စိတ္တံ မနောဒွါရ မေဝနာမ ဟောတိ။ ဣဓ ပန ဥပပတ္တိဒွါရမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ ကတွာ ဘဝင်္ဂန္တိ ပဝုစ္စတီတိ ဝုတ္တံ။ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝတာယုကံ နဒိသောတမိဝ ပဝတ္တမာနံ ဧကူနဝီသတိဝိဓံ ဘဝင်္ဂစိတ္တမေဝ ဣဓ မနောဒွါရန္တိ ဝုစ္စတိ, ကထီယတီတိ အတ္ထော။

[၉၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ယထာ ဂါမဿ ဒွါရံနာမ ဂါမာနန္တရမေဝ ဟောတိ။ ဧဝံ အာဝဇ္ဇနာဒီနံ မနာနံ ပဝတ္တိမုခဋ္ဌေန ဒွါရံနာမ အာဝဇ္ဇနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂမေဝ သိယာ။ န တတော ပုရိမာနိ ဘဝင်္ဂါနီတိ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဝင်္ဂန္တိ အာဝဇ္ဇာနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂ’’န္တိ။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၂။)

ဧဝဉှိ သတိ ယေသု စက္ခုပသာဒါဒီသု ရူပါဒီနိ အာပါတံ နာဂစ္ဆန္တိ။ တာနိပိ အာဝဇ္ဇနာဒီနံ ဝီထိစိတ္တာနံ ပဝတ္တိမုခါနိ ဧဝ န ဟောန္တီတိ ကတွာ ဒွါရာနိနာမ နသိယုံ။ န စ တထာ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ပါဠိယမေဝ တေသံ ဒွါရရူပဘာဝဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ဣဓစ ဝက္ခတိ ပသာဒဝိညတ္တိသင်္ခါတံ သတ္တဝိဓံပိ ဒွါရရူပံနာမာတိ။

[၉၉] ယဉ္စ တတ္ထ

သာဝဇ္ဇနံ ဘဝင်္ဂန္တု၊ မနောဒွါရန္တိ ဝုစ္စတီတိ –

သာဓကဝစနံ အာဟဋံ။ တံပိ ဣဓ နယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၃။)

တဉှိ အာဝဇ္ဇနံပိ မနောဒွါရပက္ခိကံ ကတွာ ဒီပေတီတိ။ ယတ္ထ ပန စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ။ သောတဉ္စ။ လ။ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏန္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထေဝ တံ ယုတ္တံ။ တတ္ထ ဟိ စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ စတူသု ပစ္စယေသု စက္ခုရူပါနိ ဧဝ သရူပတော ဝုတ္တာနီတိ ဣတရေ အာဝဇ္ဇနဉ္စ သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာ စာတိ ဒွေ ပစ္စယာ စသဒ္ဒေန ဂဟိတာ, ဧဝံ သောတဝိညာဏာဒီသုပိ။ မနောဝိညာဏေ ပန မနဉ္စာတိ ဧတ္ထ ဘဝင်္ဂစိတ္တေန သဟ အာဝဇ္ဇနံ ဂဟေတွာ စသဒ္ဒေန သမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓာ ဂဟိတာ။ ဧဝဉှိ သတိ စတ္တာ ရောပစ္စယာ ဟောန္တီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဓာတုဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ ပဋိစ္စာတိ နာမ အာဂတဋ္ဌာနေ အာဝဇ္ဇနံ ဝိသုံ နကာတဗ္ဗံ။ ဘဝင်္ဂနိဿိတကမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ။ တသ္မာ ဣဓ မနောတိ သဟာဝဇ္ဇနကံ ဘဝင်္ဂံ။ မနော ဝိညာဏန္တိ ဇဝနမနောဝိညာဏန္တိ။ ဧတ္ထစ ပဋိစ္စာတိနာမ အာဂတဋ္ဌာနေတိ ဧတေန အညတ္ထ ပန အာဝဇ္ဇနံ ဒွါရပက္ခိကံ နကာတဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ပဋိစ္စာတိ အာဂတတ္တာယေဝစ ဘဝင်္ဂံပိ အာဝဇ္ဇနာ နန္တရံ ဘဝင်္ဂဒွယမေဝ ဣမိဿံ ပါဠိယံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သန္နိဟိတပစ္စယာနံ ဧဝ တတ္ထ အဓိပ္ပေတတ္တာတိ။ ဣဓ ပန ဒွါရဘာဝါ ရဟဿ သဗ္ဗဿ ဥပပတ္တိဓမ္မဿ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ သဗ္ဗံ ဘဝင်္ဂံ အဓိပ္ပေတံ။ န ဟိ ကိဉ္စိ ဘဝင်္ဂံ နာမ အတ္ထိ။ ယံ မနောဒွါရဘာဝါရဟံ န သိယာတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထာတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ, တေသု ဆသု ဒွါရေသု စက္ခု ဒွါရေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာရဟန္တိ အာရမ္မဏဘူမိပုဂ္ဂလမနသိကာရာ ဒီနံ အနုရူပဝသေန။ သဗ္ဗထာပီတိ ဝိသုံ ဝိသုံ ဆစတ္တာလီသ ဘေဒသင်္ခါတေန သဗ္ဗပကာရေနပိ အဂဟိတ ဂဟဏ ဝသေန, စတုပညာ သာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗထာပီတိဝါ အာဝဇ္ဇနာဒိ တဒါရမ္မဏ ပရိယော သာနဝသေန အနေကကိစ္စဘေဒယုတ္တေန သဗ္ဗပကာရေနပိ, ကာမာဝစရာနေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာနိ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ ကိစ္စာနိ ဒွါရဝိကာရံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တန္တိ, တံ ကိစ္စဝန္တာနိဧဝ ဒွါရေ နိယုတ္တာနီတိ အတ္ထေန ဒွါရိကာနိနာမ ဟောန္တိ။ ပဋိသန္ဓိ ဘဝင်္ဂ စုတိ ကိစ္စာနိပန ဒွါရဝိကာရေန ဝိနာ ကေဝလံ ကမ္မဝသေနေဝ သိဇ္ဈန္တိ။ တသ္မာ တံကိစ္စဝန္တာနိ ဒွါရိကာနိနာမ နဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဧကူန။လ။ ဒွါရဝိမုတ္တာနီတိ ဧတ္ထ စ ဒွါရဝိကာရောနာမ အတ္တနိ အာရမ္မဏာနံ အာပါတာဂမနဝသေန ဘဝင်္ဂဿ စလနံ, စက္ခာဒီနဉ္စ အတ္တနိ ဝိညာဏုပ္ပာဒန သတ္တိဝိသေသ ယောဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

[၁၀၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘စက္ခာဒိဒွါရေသု အပဝတ္တနတော မနောဒွါရသင်္ခါတ ဘဝင်္ဂတော အာရမ္မဏန္တရဂဟဏဝသေန အပဝတ္တိတောစ ဒွါရဝိမုတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ အဋ္ဌကထာယပိ သဟ နသမေတိ။

ပဋိသန္ဓိ ဘဝင်္ဂ စုတိ ဝသေနာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ဟိ ကိစ္စသီသေနေဝ စိတ္တာနံ ဒွါရိက ဒွါရဝိမုတ္တဘာဂေါ ထေရေန ဒဿိတော။ တေနေဝ ဟိ ဟေဋ္ဌာပိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန။လ။ တဒါရမ္မဏဝသေနာတိအာဒိနာ ကိစ္စသီသေနေဝ စိတ္တာနံ စက္ခုဒွါရိကာဒိဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ။ နနု စက္ခာဒိဒွါရေသု အပဝတ္တနတောတိ ဣမိနာ ဧတဒတ္ထောဝ ဝုတ္တောတိ စေ။ န။ အဓိပ္ပေတတ္ထဝိရဟဿ အပသင်္ဂ နိဝတ္တကဿစ သံဝဏ္ဏနာ ဝါကျဿ ပယောဇနာဘာဝတောတိ။ ဆဒွါရိကာနိစေဝ သန္တီရဏ တဒါရမ္မဏကိစ္စာနံ ဝသေန ဒွါရဝိမုတ္တာနိစ ပဋိသန္ဓာဒိကိစ္စာနံ ဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ပဉ္စဒွါရိကာနိစ ဆဒွါရိကာနိစ ပဉ္စဆဒွါရိကာနိ။ ကဒါစိ ဆဒွါရိကာနိစေဝ တာနိ ကဒါစိ ဒွါရဝိမုတ္တာနိစာတိ ဆဒွါရိကဝိမုတ္တာနိ။ ဒွါရသဒ္ဒေါ စေတ္ထအဓိကာရဝသေန ယောဇီယတိ။

[၁၀၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဆဒွါရိကာနိစ ဆဒွါရိကဝိမုတ္တာနိစာ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ဟေဋ္ဌာ စုဏ္ဏိယဝါကျေ တထာ အသုတတ္တာတိ။ ဧကဒွါရိကစိတ္တာနိ။ လ။ သဗ္ဗထာ ဒွါရဝိမုတ္တာနိစ ယထာက္ကမံ ဆတ္တိံသတိ။လ။ နဝဓာ စေတိ ပဉ္စဓာ ပရိဒီပယေတိ ယောဇနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၄။)

֍ * ၁၃၄။ ရူပါဒီနံ အာရမ္မဏာနံ ဘေဒေန စိတ္တစေတသိကာနံ သင်္ဂဟော အာရမ္မဏသင်္ဂဟော။

[၁၀၂] ဋီကာသု ပန

‘‘အာရမ္မဏာနံ သရူပတော ဝိဘာဂတော တံဝိသယစိတ္တတော စ သင်္ဂဟော အာရမ္မဏသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

အယဉှိ စိတ္တစေတသိကာနံ ဧဝ သင်္ဂဟော။ န အာရမ္မဏာနန္တိ။ ရူပါဒီနံ ဝစနတ္ထော ဥပရိ အာဂမိဿတိ။ ဒုဗ္ဗလပုရိသေန ဒဏ္ဍာဒိဝိယ စိတ္တစေတသိကေဟိ အာလမ္ဗီယတိ အမုဉ္စမာနေဟိ ဂဏှီယတီတိ အာလမ္ဗဏံ။ အာရမ္မဏသဒ္ဒေ ပန သတိ စိတ္တစေတသိကာနိ အာဂန္တွာ ဧတ္ထ ရမန္တီတိ အာရမ္မဏံ။

[၁၀၃] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဒုဗ္ဗလပုရိသေန ဒဏ္ဍာဒိဝိယ စိတ္တစေတသိကေဟိ အာလမ္ဗီယတိ။ တာနိဝါ အာဂန္တွာ ဧတ္ထ ရမန္တီတိ အာလမ္ဗဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၅။)

ဝိသုံ သိဒ္ဓါနိ ဟိ ဧတာနိ ပဒါနီတိ။ ရူပမေဝါတိ ဝဏ္ဏာယတနမေဝ။ ပဉ္စာရမ္မဏဝိမုတ္တံ ယံကိဉ္စိ ဓမ္မဇာတံ ဝိဇ္ဇမာနံပိအဝိဇ္ဇမာနံပိ ဘူတံပိ အဘူတံပိ ဓမ္မာရမ္မဏမေဝ။ တံ ပန သဘာဂ ကောဋ္ဌာသတော သင်္ဂယှမာနံ ဆဗ္ဗိဓံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဓမ္မာရမ္မဏံ ပန။လ။ ဆဓာ သင်္ဂယှတီတိ။ တတ္ထာတိ တေသု ရူပါဒီသု ဆသု။ စက္ခုဒွါရေ ဃဋ္ဋယမာန ရူပါနုသာရေနေဝ ဥပ္ပန္နာနိ စက္ခုဒွါရိကစိတ္တာနိ အညာနိ အာရမ္မဏာနိ အာလမ္ဗိတုံ နလဘန္တိ။ ရူပါနိပိ ဃဋ္ဋနရဟိတာနိ အတီတာနာဂတာနိ အာလမ္ဗိတုံ နလဘန္တီတိ ဝုတ္တံ စက္ခုဒွါရိကစိတ္တာနံ သဗ္ဗေသံပိ ရူပမေဝ အာရမ္မဏံ။ တဉှ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ။ သောတဒွါရိကာ ဒီသုပိ ဧသေဝနယော။ တတ္ထ တံ တံ ကာရဏံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ ပစ္စုပ္ပန္နံ။ ဝတ္တမာနန္တိ အတ္ထော။ ဆဗ္ဗိဓံပီတိ ရူပါဒိဝသေန ဆဗ္ဗိဓံပိ။ အတိက္ကန္တဘာဝံ ဣတံ ဂတံ ပဝတ္တန္တိ အတီတံ။ အာဂစ္ဆတိ အာဂစ္ဆိတ္ထာတိ အာဂတံ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ, အတီတဉ္စ။ န အာဂတန္တိ အနာဂတံ။ ဥပ္ပာဒဇာတိကာ သင်္ခတဓမ္မာဧဝ တီသု ကာလေသု အနုပတန္တိ။ တသ္မာ ဥပ္ပာဒရဟိတာ အသင်္ခတဘူတာ နိဗ္ဗာနပညတ္တိယော ကာလဝိမုတ္တံနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

[၁၀၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဝိနာသာဘာဝတော အတီတာဒိကာလဝသေန နဝတ္တဗ္ဗတ္တာ နိဗ္ဗာနံ ပညတ္တိစ ကာလဝိမုတ္တံနာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

သဗ္ဗေပိ ဟိ သင်္ခတဓမ္မာ အနာဂတဘာဝ ပုဗ္ဗကာဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေ ယဒါ ပစ္စယသာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တီတိ ဝတ္တဗ္ဗပက္ခေ တိဋ္ဌန္တိ, တဒါ အနာဂတာနာမ။ ယဒါ ပစ္စယသာမဂ္ဂိံ လဘိတွာ ဥပ္ပန္နာ, ယဒါ ပစ္စုပ္ပန္နာနာမ။ ယဒါ နိရုဒ္ဓါ, တဒါ အတီတာနာမ။ ဧဝံ ဥပ္ပာဒဇာတိကာနညေဝ ဥပ္ပာဒမူလိကာ တေကာလိကတာ သိဒ္ဓါ။ ဥပ္ပာဒရဟိတာနံ ပန အနာဂတာဝတ္ထာပိ နတ္ထိ။ ကုတော ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာ ဝတ္ထာတိ။ တသ္မာ နိဗ္ဗာနပညတ္တီနံ ကာလတ္တယ ဝိမုတ္တတာ ဟောတီတိ။ ဝိနာသာဘာဝတောတိ ဣဒံ ပန အတီတကာလဝိမုတ္တိယာဧဝ ကာရဏန္တိ န တေန တာသံ ဣတရကာလဝိမုတ္တိံ သာဓေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာရဟဝိဘာဂေါ ပန ဣဓေဝ တေသူတိအာဒိနာ ပစ္ဆာ အာဂမိဿတိ။ ဒွါရဝိမုတ္တာနဉ္စ ဆဗ္ဗိဓံပိ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာ ပန အာဝဇ္ဇနာဒီနံ ဆဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ဘဝန္တရေပိ ဣမသ္မိံ ဘဝေပိ ပုရိမဘာဂေ ကေနစိ ဒွါရေန ဂဟိတံပိ အဂဟိတံပိ ဟောတိ။ န တထာ ဣမေသန္တိ ဒဿေတုံ ဘဝန္တရေ ဆဒွါရဂဟိတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဘဝဝိသေသဉှိ ပတ္ထေတွာ ကမ္မံ ကတွာ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ဘဝန္တရေပိ ကေနစိ ဒွါရေန ဂဟိတံပိ ဟောတိ ယေဝါတိ။

[၁၀၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘တံ ပန နေသံ အာရမ္မဏံ န အာဝဇ္ဇနဿ ဝိယ ကေနစိ အဂဟိတမေဝ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿေတုံ ဆဒွါရ ဂဟိတန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၆။)

ပဉ္စဒွါရာ ဝဇ္ဇနဿပိ ဟိ အာရမ္မဏံ ပုဗ္ဗေ ကေနစိ ဒွါရန္တရေန ဂဟိတံပိ အဂဟိတံပိ ဟောတိယေဝ။ တထာ ဟိ ဣဒံ နာမ လဘိဿာမိ ဘုဉ္ဇိဿာမိ ပဿိဿာမီတိ ပုဗ္ဗေ ဂဟိတံ ပစ္ဆာ အာဝဇ္ဇနဿ အာရမ္မဏံ န န ဟောတီတိ။ နစ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပုဗ္ဗေ ကေနစိ စိတ္တေန အဂဟိတဘာဝေါ ဣဓ ပမာဏန္တိ။ ယထာ စ ပဉ္စဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ ဧကန္တပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟောတိ။ ယထာ စ မနောဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ တေကာလိကံဝါ ကာလဝိမုတ္တသာ မညံဝါ ဟောတိ။ န တထာ ဣမေသန္တိ ဒဿေတုံ ပစ္စုပ္ပန္နမတီတံ ပညတ္တိဘူတံဝါတိ ဝုတ္တံ။ ယထာ စ ဆဒွါရိကစိတ္တာနံ အာရမ္မဏံ အာဂမသိဒ္ဓဝေါဟာရယုတ္တံပိ တဗ္ဗောဟာရဝိနိမုတ္တံပိ ဟောတိ။ န တထာ ဣမေသန္တိ ဒဿေတုံ ကမ္မ ကမ္မ နိမိတ္တ ဂတိနိမိတ္တ သမ္မတန္တိ ဝုတ္တံ။

[၁၀၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘နာပိ နေသံ အာရမ္မဏံ မရဏာသန္နတော ပုရိမဘာဂဇဝနာနံ ဝိယ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာဒိဝသေန အာဂမသိဒ္ဓဝေါဟာရဝိနိမုတ္တန္တိ ဒဿေတုံ ကမ္မ။လ။ သမ္မတန္တိ အာဟာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၇။)

မရဏာ သန္နတော ပုရိမဘာဂေပိ ဟိ သတ္တာ အတ္တနာ ကတကမ္မံဝါ စေတိယာဒီနိ ကမ္မ, ပကရဏာနိဝါ အာရမ္မဏံ ကရောန္တိယေဝ။ တဒါပိ ဟိ ကမ္မံ ကမ္မမေဝ, ကမ္မုပကရဏာနိစ ကမ္မနိမိတ္တာနိယေဝ။ ကမ္မ သိဒ္ဓိယာနိမိတ္တံ ကာရဏံ ကမ္မနိမိတ္တန္တိ ကတွာ။ ကမ္မဿ နိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ ကမ္မနိမိတ္တန္တိပိ ဝဒန္တိ။ အဇာတသတ္တုရာဇာ ဝိယစ သုပိနဒဿနာဒိဝသေန ဂတိနိမိတ္တာနိပိ အာရမ္မဏံ ကရောန္တိယေဝ။ ရာဇာ ဟိ ဒွီသု ဘဝေသု ပိတရံ မာရေတိ။ မာရိတကာလတောစ ပဋ္ဌာယ တဿ နိဒ္ဒါယန္တဿ ဂတိနိမိတ္တာနိ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ။ တတ္ထ ယထာသမ္ဘဝန္တိ တံ တံ ပဋိသန္ဓာဒီနံ ဆဒွါရဂဟိတာဒိဝသေန သမ္ဘဝန္တဿ အာရမ္မဏဿ အနုရူပတော။ ယထာသမ္ဘဝဝိဘာဂေါ ပန ဥပရိ မရဏုပ္ပတ္တိယံ အာဂမိဿတိ။ ယေဘုယျေနာတိ ဗာဟုလ္လေန။ ဘဝန္တရေတိ အတီတာနန္တရဘဝေ တတ္ထစ မရဏာသန္နကာလေ။ ဆဒွါရ ဂဟိတန္တိ ဆဟိ ဒွါရေဟိ မရဏာသန္နဇဝနေဟိ ဂဟိတံ။ ဧတ္ထ စ ယေဘုယျေနာတိ ဧတေန ဘဝန္တရေ ဆဒွါရဂဟိတန္တိ ဣမဿ ဝိဓာနဿ အနေကံသဘာဝံ ဝိသေသေတိ။ ကသ္မာ။ အဂဟိတဿပိ သမ္ဘဝတော။ ယဉှိ အသညိဘဝတော စုတာနံ ကမ္မ ကမ္မနိမိတ္တ ဂတိနိမိတ္တ သမ္မတံ အရူပဘဝတော စုတာနဉ္စ ဂတိနိမိတ္တသမ္မတံ ကာမပဋိသန္ဓိ ဘဝင်္ဂစုတီနံ အာရမ္မဏံ။ တံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂဟိတ မေဝ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထစ ယသ္မာ ပဋ္ဌာနေ အရူပဘဝေ ဒုဝိဓောပိ ပုရေဇာတပစ္စယော ပဋိသိဒ္ဓါ။ အဋ္ဌကထာသုစ တတော စုတာနံ ကာမပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စုပ္ပန္နဂတိနိမိတ္တာရမ္မဏတာပိ ဝုတ္တာ။ ဂတိနိမိတ္တဉ္စ နာမ ရူပါရမ္မဏမေဝ ဒီပေန္တိ။ တသ္မာ တေသံ ကာမပဋိသန္ဓိယာပိ ဂတိနိမိတ္တသမ္မတံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂဟိတမေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပိစ, မရဏာသန္နကာလေ ကမ္မဗလေန ကမ္မာဒီနံ ဥပဋ္ဌာနံနာမ ယေဘုယျေန သံမုဠှမရဏေန မရန္တာနမေဝ ဟောတိ။ ဣတရေသံ ပန ပရေသံ ပယောဂဗလေနပိ အတ္တနာ ပကတိယာ သုဋ္ဌု အာသေဝိတာနံ အနုဿရဏဗလေနပိ ဓမ္မိကဥပါသကာဒီနံ ဝိယ ဒေဝလောကတော အာဂန္တွာ ဂဏှန္တာနံ ဒေဝါနံ အာနုဘာဝေနပိ ဟောတိယေဝ။ နိရယပါလာပိ နိရယတော အာဂန္တွာ ဂဏှန္တိယေဝ။ ရေဝတိဝိမာနဉ္စေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တဉှိ ဒွေ နိရယပါလာ ဂဟေတွာ ပထမံ တာဝတိံသာဘဝနံ နေတွာ ပစ္ဆာ နိရယံ နယိံသု။ တေ ဟိ ယက္ခ ဇာတိကတ္တာ ဝေဿဝဏပရိသာဝိယ တာဝတိံသာ ဘဝနံပိ ဂန္တုံ သက္ကောန္တိယေဝ။ ယမဿ ဒူတာ ဒွေ ယက္ခာတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ဝေဿဝဏဒူတာ ဣဓ ယမဿ ဒူတာတိ ဝုတ္တာတိပိ ဝဒန္တိ။ တသ္မာ ယေ ကသိဏာသုဘာဒီနိ သမထနိမိတ္တာနိ သုဋ္ဌု အာသေဝိတွာ ဥပစာရဇ္ဈာနေ ဌတွာ တာနေဝ နိမိတ္တာနိ ဂဟေတွာ မရန္တိ။ တေသံပိ ကာမပဋိသန္ဓိယာ အာရမ္မဏံ ဘဝန္တရေ ကေနစိ ဒွါရေန အဂဟိတမေဝ သိယာ။ ဥပစာရဇ္ဈာနဗလေနေဝ ဗြဟ္မလောကတော ဣဓဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံပိ ဧသေဝနယောတိ။

ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကေဝလံ ကမ္မဗလေနေဝ တေသံ အသညိဘဝတော စုတာနံ ပဋိသန္ဓိယာ ကမ္မနိမိတ္တာဒိကံ အာရမ္မဏံ ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၈။)

တတ္ထ ကမ္မနိမိတ္တာဒိကန္တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ကမ္မံပိ ဂဟေတဗ္ဗ မေဝ။ န ဟိ တဿ အဂဟဏေ ကာရဏံ အတ္ထီတိ။ တာနိ ပန သဗ္ဗာနိပိ ကေဝလံ ပဋိသန္ဓိဇနကဿ ကမ္မဿ အာနုဘာဝေနေဝ ပဋိသန္ဓိယံ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနာဂတံ ပန နိမိတ္တံ ဥပဋ္ဌဟမာနံ ဂတိနိမိတ္တမေဝ သိယာ။ နစ တဿ ဝိသုံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗကိစ္စံ အတ္ထိ။ ပစ္စုပ္ပန္န ဂတိနိမိတ္တေ သိဒ္ဓေ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ပစ္စုပ္ပန္နမတီတံ ပညတ္တိ ဘူတံဝါတိ။

[၁၀၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘အနာဂတံနာမ အတီတံ ဝိယ အနုဘူတဉ္စ န ဟောတိ။ နစ ပစ္စုပ္ပန္နဂတိနိမိတ္တံ ဝိယ အာပါတမာဂတ’’န္တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။

ပသင်္ဂဿ အနိဝတ္တိတတ္တာ။ ဂတိနိမိတ္တဉှိ နာမ ပစ္စုပ္ပန္နံပိ အနုဘူတံ န ဟောတိ။ တံပိ ကမ္မဗလေနေဝ အာပါတမာဂတံ။ ဧဝံသန္တေ အနာဂတံပိ ကမ္မဗလေန အာပါတမာဂတမေဝ သိယာတိ အယံ ပသင်္ဂေါ ပါကတိကောဧဝ ဟောတီတိ။ တေသူတိ ယထာဝုတ္တေသု အာရမ္မဏိကစိတ္တေသု။ ရူပါဒီသု ပဉ္စသု ဧကေကံ အာရမ္မဏံ ဧတေသန္တိ သမာသော။ ရူပါဒီနိ ပဉ္စ အာရမ္မဏာနိ ဧတဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ သေသာနီတိ ပဉ္စဝိညာဏသမ္ပဋိစ္ဆန ဒွယတော သေသာနိ သန္တီရဏ မဟာဝိပါကာနိ။ သဗ္ဗထာပိ ကာမာဝစရာ လမ္ဗဏာနေဝါတိ ပဋိသန္ဓာဒီဟိ နာနာကိစ္စေဟိ ရူပါဒီသု နာနာရမ္မဏေသု ပဝတ္တေန သဗ္ဗ ပကာရေနပိ ကာမာဝစရာလမ္ဗဏိကာနိယေဝ။ တာနိ ဟိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နာနိပိ ဝိကပ္ပသတ္တိရဟိတတ္တာ အဝိဇ္ဇမာနေ ပညတ္တိဓမ္မေစ သုခုမေ မဟဂ္ဂတဓမ္မေစ ဂမ္ဘီရေ လောကုတ္တရဓမ္မေစ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောန္တီတိ။ တတ္ထ သန္တီရဏတ္တယံ တာဝ သန္တီရဏကိစ္စဝသေန ရူပါဒိပဉ္စာလမ္ဗဏေ ပဝတ္တတိ။ တဒါရမ္မဏာဒိဝသေန ပန သဗ္ဗာနိပိ ဧကာဒသဝိပါကာနိ ဆသု ပရိတ္တာရမ္မဏေသု ပဝတ္တန္တီတိ။

[၁၀၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဝိပါကာနိ တာဝ သန္တီရဏာဒိဝသေန ရူပါဒိပဉ္စာလမ္ဗဏေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သန္တီရဏာဒိဝသေနာတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ သန္တီရဏဝသေန ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၃၉။)

ယော ပနေတ္ထ စိတ္တာနံ အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တိဝိဘာဂေါ ဝတ္တဗ္ဗော။ သော အဋ္ဌကထာကဏ္ဍေ ဂဟေတဗ္ဗော။ လောကုတ္တရဓမ္မာ အတိဂမ္ဘီရတ္တာ ဉာဏဿေဝ ဝိသယဘူတာတိ ဝုတ္တံ။ အကုသလ။လ။ လောကုတ္တရ ဝဇ္ဇိတ သဗ္ဗာ ရမ္မဏာနီတိ။ တတ္ထ တာနိ လဒ္ဓသမာပတ္တီနံ ဥပ္ပန္နကာလေဧဝ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာနိ။ တေသုစ ဒွေ ဒေါသမူလစိတ္တာနိ ပရိဟီနဇ္ဈာနာနိ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နကာလေတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဉာဏံပိ အနဓိဂတာနိ လောကုတ္တရာနိ အာလမ္ဗိတုံ န သက္ကောတီတိ ဝုတ္တံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တ။လ။ ဝဇ္ဇိတသဗ္ဗာ ရမ္မဏာနီတိ။ တတ္ထ ဉာဏသမ္ပယုတ္တကာမကုသလာနိ ပုထုဇ္ဇနာနံ အဇ္ဈာနလာဘီနံ ဥပ္ပန္နကာလေ ပညတ္တိယာ သဟ ကာမာဝစရာရမ္မဏာနိ။ တာနေဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂတော ပုရေ ဂေါတြဘုက္ခဏေ ပုထုဇ္ဇနာနံ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနိ။ ဈာနလာဘီနံ တာနေဝ အဘိညာကုသလဉ္စ မဟဂ္ဂတာရမ္မဏာနိပိ။ ဟေဋ္ဌိမဖလဋ္ဌာနံ အတ္တနာ အဓိဂတ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာ ရမ္မဏာနိပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ယထာ စေတ္ထ အရိယာ အတ္တနာ အဓိဂတ မဂ္ဂဖလာနိယေဝ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တိ။ တထာ ဈာနလာဘိနောပိ အတ္တနာ အဓိဂတဇ္ဈာနာနိဧဝ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ သိယာ-ယေ စ ဈာနာနိ ပတ္ထေန္တိ။ ဈာနပရိကမ္မံပိ ကရောန္တိ။ ယေစ ဈာနသုတ္တာနိ သံဝဏ္ဏေန္တိ။ တေ အလာဘိနော မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနာနိ အာလမ္ဗိတုံ သက္ကောန္တိ, နသက္ကောန္တီတိ။ န သက္ကောန္တိ။ တေ ဟိ ဈာနာနိနာမ ဧဝံ မဟာနုဘာဝါနိ ဧဝံ မဟာနိသံသာနီတိ သုတွာဝါ သုတပရိယတ္တိဗလေန သိဒ္ဓေ အာကာရ သလ္လက္ခဏညာဏေ ဌတွာ ဝါ အနုမာနဝသေနေဝ တာနိ ပတ္ထေန္တိ။ ပရိကမ္မံပိ ကရောန္တိ။ သုတ္တာနိပိ သံဝဏ္ဏေန္တီတိ။ ဣတရထာ ပုထုဇ္ဇနာပိ လောကုတ္တရဓမ္မေ ပတ္ထေန္တိ, မဂ္ဂပရိကမ္မံပိ ကရောန္တိ။ မဂ္ဂဖလ နိဗ္ဗာနဝစနာနိဝိကထေန္တိ သံဝဏ္ဏေန္တီတိ တေသံပိ တေ အာရမ္မဏဘူတာ ဧဝ သိယုန္တိ။ တေသံ ပန စိတ္တာနိ ဈာနာဒီနံ ပညတ္တိဂုဏေ ဧဝ အနုဘောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ပဏီတဓမ္မာနဉှိ ပညတ္တိယောပိ ပဏိတရူပါဧဝ ဟောန္တီတိ။ မဟိဒ္ဓိကော ဟိ ပရစိတ္တဝိဒူ။ မာရော ဒေဝ ပုတ္တောပိ ရူပဇ္ဈာနစိတ္တံ ဝဋ္ဋနိဿိတမေဝ ပဿတိ။ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတံ န ပဿတိ။ အရူပဇ္ဈာနစိတ္တံ ပန ဝဋ္ဋနိဿိတံပိ နပဿတီတိ အင်္ဂုတ္တရေ နဝနိပါတေ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ယေ ပန အဂ္ဂမဂ္ဂဖလာနိ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ။ တေသံ ဥပ္ပန္နာနိညဏသမ္ပယုတ္တကာမကြိယဇဝနာနိ ကြိယာဘိညာဇဝနဉ္စ ပုဂ္ဂလာနုရူပံ ပညတ္တိယာ သဟ စတုဗ္ဘူမကဓမ္မေသု ကိဉ္စိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၀။)

အာရမ္မဏံ ကာတုံ နသက္ကောန္တီတိ နတ္ထိ။ တထာ တေသံ ပုရေစာရိ ကမနောဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စာတိ ဝုတ္တံ ဌာဏသမ္ပယုတ္တ။လ။ သဗ္ဗထာပိသဗ္ဗာ ရမ္မဏာနီတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗထာပီတိ သဗ္ဗကာမာဝစရ သဗ္ဗမဟဂ္ဂတ သဗ္ဗလောကုတ္တရ သဗ္ဗပညတ္တိ သဗ္ဗပစ္စုပ္ပန္နာဒိ ပကာရေနပီတိအတ္ထော။ ဣဒဉ္စ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣတရာနိ ပန ပစ္စေက ဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပန္နာနိပိ ပဒေသသဗ္ဗာရမ္မဏာနိဧဝ ဟောန္တိ။ တာနိ ဟိ ဧကံ ပထဝိဓာတုံပိ သဗ္ဗေဟိ အနဝသေသပကာရေဟိ ဇာနိတုံ နသက္ကောန္တီတိ။ အာရုပ္ပေသု ဒုတီယစတုတ္ထာနိ ပထမတတီယာရုပ္ပ ဝိညာဏာ ရမ္မဏတ္တာ မဟဂ္ဂတာ ရမ္မဏာနိ။ သေသာနီတိ အဘိညာ ဒွယ ဒုတီယစတုတ္ထာရုပ္ပေဟိ အဝသေသာနိ သဗ္ဗာနိပိ ဧကဝီသတိဝိဓာနိ မဟဂ္ဂတစိတ္တာနိ ကသိဏာဒိ ပညတ္တာရမ္မဏာနီတိ အတ္ထော။ ပဉ္စဝီသာတိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန တေဝီသတိ ကာမဝိပါက ဟသနစိတ္တာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပရိတ္တမှီတိ ကာမာဝစရာ လမ္ဗဏေ ဧဝါတိ အတ္ထော။ တဉှိ အပ္ပာနုဘာဝတော ပဋိဗန္ဓကဓမ္မေဟိ ပရိသမန္တတော ဒီယတိ အဝခဏ္ဍီယတိ နိတ္တေဇဘာဝံ ပါပီယတီတိ ပရိတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။

֍ * ၁၃၅။ စက္ခာဒီနံ ဝတ္ထူနံ ဘေဒေန တဗ္ဗတ္ထုကာနံ စိတ္တစေတသိ ကာနံ သင်္ဂဟော ဝတ္ထုသင်္ဂဟော။

[၁၀၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဝတ္ထုဝိဘာဂတော တဗ္ဗတ္ထုကစိတ္တပရိစ္ဆေဒဝသေနစ သင်္ဂဟော ဝတ္ထုသင်္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၁။)

ဝသန္တိပတိဋ္ဌဟန္တိ စိတ္တစေတသိကာဧတေသူတိဝတ္ထူနိ, စက္ခုဝတ္ထုစ။ လ။ ကာယဝတ္ထုစဟဒယဝတ္ထုစာတိယောဇနာ။ စက္ခုမေဝ စက္ခုဝတ္ထု တထာ သောတာဒီနိယေဝ သောတဝတ္ထာဒီနိ။ ဝါကျသင်္ခေပေါ ဟေသ ပါဌော။ ပေယျာလနယောတိပိ အန္တဒီပကနယောတိပိ ဝတ္တုံ ယုဇ္ဇတိ။ ကေစိ ပန ဒွန္ဒသမာသံ မညန္တိ။ တေသံ စသဒ္ဒေါ နယုဇ္ဇတိ။ ပရတော ဝတ္ထုသဒ္ဒေါ စသဒ္ဒေါစ ပုဗ္ဗပဒေသု အာနေတဗ္ဗောတိပိ ဝဒန္တိ။ တေသံ ဟဒယဝတ္ထူတိ သမာသပဒံ နယုဇ္ဇတိ။ အဝိဘတ္တိကနိဒ္ဒေသောတိပိ အပရေ။ တာနိ ကာမလောကေ သဗ္ဗာနိပိ လဗ္ဘန္တီတိ ကာမတဏှာ ဓိန ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ အတ္တဘာဝါနံဧဝ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယတာ သမ္ဘဝတော သဗ္ဗာနိပိ တာနိ ဆ ဝတ္ထူနိ ကာမလောကေဧဝ လဗ္ဘန္တိ။ တထာ ဟိ စက္ခာဒီသု ဝတ္ထူသု သန္တေသု ဧဝရူပါဒီနံ ပရိဘောဂေါ သမ္ပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ရူပါဒီသု ကာမဝတ္ထူသု အဘိရတာ ကာမတဏှာ သဒါ စက္ခာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ဝတ္ထူနံပိ သမ္ပတ္တိံ ပတ္ထေတိယေဝ။ ယထာစ သဗ္ဗကမ္မိကော အမစ္စော သဒါ ရညော ဣစ္ဆမေဝ ပူရယမာနော သဗ္ဗာနိ ရာဇကမ္မာနိ သမ္ပာဒေတိ။ ဧဝမေဝ ကာမာဝစရကမ္မံပိ သဒါ ကာမတဏှာယ ဣစ္ဆမေဝ ပူရယမာနံ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယံ အတ္တဘာဝံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ တသ္မာ ကာမတဏှာဓိနကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ ကာမသတ္တာဧဝ ပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယာ ဟောန္တီတိ။ ယထာ စ ဒဿနသဝနာနုတ္တရိယ ဓမ္မဘူတာနိ စက္ခုသောတာနိ ဗုဒ္ဓဒဿန ဓမ္မဿဝနာ ဒိဝသေန သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာပိ ဟောန္တိ, န တထာ ဃာနာဒိတ္တယံ။ တံ ပန ကေဝလံ ကာမပရိဘောဂတ္ထာယဧဝ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ ကာမဝိရာဂဘာဝနာ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တေသု ဗြဟ္မတ္တဘာဝေသု နဥပလဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ ရူပလောကေ ပန ဃာနာဒိတ္တယံ နတ္ထီတိ။ ဣဒဉ္စ ပသာဒရူပတ္တယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သသမ္ဘာရဃာန ဇိဝှာ ကာယ သဏ္ဌာနာနိပန သုဋ္ဌုပရိပုဏ္ဏာနိဧဝ ဟောန္တီတိ။ အရူပလောကေပန သဗ္ဗာနိပိ နသံဝိဇ္ဇန္တီတိ ရူပဝိရာဂ ဘာဝနာ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တေ တသ္မိံ လောကေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါသန္တာနေသုပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ရူပပဝတ္တိယာဧဝ အဘာဝတော။ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာ ဟိ သတ္တာ သုဒ္ဓေ အာကာသတလေဧဝ စိတ္တပဗန္ဓမတ္တာ ဟုတွာ တိဋ္ဌန္တီတိ။ ဣမသ္မိံ သင်္ဂဟေ ပန စိတ္တာနိ သတ္တဝိညာဏ ဓာတုဝသေန ဂဟေတုံ တတ္ထ ပဉ္စဝိညာဏဓာတုယောတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာတိ တေသု ဆသု ဝတ္ထူသု။ ပဉ္စဝိညာဏာနိ ဧဝ နိသတ္တနိဇီဝဋ္ဌေန ဓာတုယောတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ ဝိဇာနနကိစ္စာဘာဝတော မနနမတ္တာ ဓာတူတိ မနောဓာတု။ ပဉ္စဒွါရေ အာဝဇ္ဇနမတ္တ သမ္ပဋိစ္ဆနမတ္တ ကိစ္စာနိ ဟိ ဝိသေသဇာနန ကိစ္စာနိ နဟောန္တီတိ။ ပဉ္စဝိညာဏာနိ ပန ပစ္စက္ခတော ဒဿနာဒိဝသေန ထောကံ ဝိသေသဇာနနကိစ္စာနိ ဟောန္တိ။ အဝသေသာ ပန သန္တီရဏာဒယော အာရမ္မဏသဘာဝ ဝိစာရဏာ ဒိဝသေန အတိရေက ဝိသိဋ္ဌဇာနနကိစ္စယုတ္တတ္တာ န မနောဓာတုယော ဝိယ မနနမတ္တာ ဟောန္တိ။ နာပိ ပဉ္စဝိညာဏဓာတုယောဝိယ ဝိဇာနန မတ္တာ။ အထခေါ မနနဋ္ဌေန မနောစ တံ ဝိဇာနနဋ္ဌေန ဝိညာဏဉ္စာတိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၂။)

ကတွာ မနောဝိညာဏဓာတုယောနာမ။ အတိသယ ဝိသေသဇာနန ဓာတုယောတိ အတ္ထော။ ပရိယာယပဒါနဉှိ ဝိသေသန သမာသေ အတိသယတ္ထော ဝိညာယတိ။ ယထာ ပဒဋ္ဌာနန္တိ။

[၁၁၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘မနောယေဝ ဝိညာဏံ မနောဝိညာဏန္တိ ဝါ။ မနသော ဝိညာဏံ မနောဝိညာဏ’’န္တိ ဝါ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မနောယေဝ ဝိညာဏန္တိ ဣဒံ တာဝ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ အညမညံ ဝိသေသေတွာ အဘိရေကဋ္ဌဒီပကေ ပဒဋ္ဌာနန္တိအာဒိကေ ဝိသေသနသမာသေ အဝဓာရဏ ဝိဂ္ဂဟော ကတ္ထစိ ဒိဿတိ ယုဇ္ဇတိစာတိ။

[၁၁၁] မနသော ဝိညာဏန္တိ ဣဒံပိ နယုဇ္ဇတိယေဝ။

မနသောတိ ဟိ မနောဓာတုတ္တိကသင်္ခါတဿ မနဿ။ တတ္ထ သမ္ပဋိစ္ဆနဒွယံ သန္တီရဏာဒိကဿ မနောဝိညာဏပဗန္ဓဿ ပစ္စယဘူတံ ဟောတိ။ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနံ ပန ပရတော ဒွါရန္တရေ ပဝတ္တမာနံ တဿေဝ မနောဝိညာဏပဗန္ဓဿ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတံ ဟောတီတိကတွာ အာဒိမှိ ပစ္စယဘူတဿ စေဝ အန္တေ ဒွါရန္တရေ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတဿ စ မနဿ သမ္ဗန္ဓိဝိညာဏန္တိ အတ္ထော။ အထဝါ, ပဉ္စဝိညာဏဝဇ္ဇိတာနိ သဗ္ဗာနိ ဝိညာဏာနိ မနနကိစ္စတ္တာ မနောနာမ။ အာရမ္မဏေ ပန အဘိနိပါတ မတ္တာနိ ပဉ္စဝိညာဏာနိ မနနကိစ္စာနိ နဟောန္တီတိ ဒဿနာဒီနိ ဧဝ နာမ။ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇနဉ္စ မနတော ဇာတံပိ မနဿ ပစ္စယော နဟောတိ။ ဒဿနာဒီနံ ဧဝ ပစ္စယော။ သမ္ပဋိစ္ဆနဒွယဉ္စ မနဿ ပစ္စယော ဟောန္တံပိ မနတော ဇာတံ နဟောတိ။ ဒဿနာဒိတော ဧဝ ဇာတံ။ သန္တီရဏာဒီနိ ပန အတ္တနော ပုရေ ပစ္ဆာပဝတ္တာနံ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ မနာနံ ဧဝ မဇ္ဈေ ဇာတာနီတိ အတ္တနော ပစ္စယ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတဿ မနဿ သမ္ဗန္ဓိဝိညာဏန္တိ အတ္ထော။ ဧဝဉ္စ သတိ ပဉ္စဝိညာဏံပိ ဒွိန္နံ မနောဓာတူနံ အန္တရေ ပဝတ္တတ္တာ မနသော ပစ္စယ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတဿ သမ္ဗန္ဓိဝိညာဏံ မနောဝိညာဏန္တိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ သိယာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၃။)

[၁၁၂] ဋီကာယံ ပန

မနတော ဇာတံ ဝိညာဏန္တိပိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝုတ္တနယေန နယုဇ္ဇတိယေဝ။

အဝသေသာ ပန မနောဝိညာဏဓာတုသင်္ခါတာစ သန္တီရဏ။လ။ ပန္နရသရူပါဝစရဝသေန တိံသဓမ္မာ ဟဒယံ နိဿာယေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ယောဇနာ။ စသဒ္ဒေါ ပနေတ္ထ အဝသေသာနံ ဆသတ္တတိ ဓမ္မာနံ မနောဝိညာဏဓာတုဘာဝံ သမ္ဘာဝေတိ။

[၁၁၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထံ ဂဟေတွာ ‘‘န ကေဝလံ မနောဓာတုယေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

ဧဝဉှိ သတိ အဝသေသာစ မနောဝိညာဏဓာတုသင်္ခါတာတိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။

[၁၁၄] ယာစ ဋီကာသု

သန္တီရဏ။လ။ ရူပါဝစရဝသေန ပဝတ္တာ, အဝသေသာ မနောဝိညာဏ ဓာတုသင်္ခါတာစ တိံသ ဓမ္မာတိ ယောဇနာ။ သာပိ န သုန္ဒရာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၄။)

အတ္ထဂတိယာ အဝိသဒတ္တာတိ။ တတ္ထ ကသ္မာ တေ နိဿာယေဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ အာရုပ္ပေသု အနုပ္ပဇ္ဇနတော, ကသ္မာစ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝုစ္စတေ။ သန္တီရဏမဟာဝိပါကာနိ တာဝ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ပဉ္စန္နံ ဒွါရာနံ အတ္တနော ကိစ္စာနဉ္စ တတ္ထ အဘာဝတော။ ပဋိဃစိတ္တဒွယံပိ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ အနီဝရဏာဝတ္ထဿ ပဋိဃဿ အဘာဝတော။ ဧကန္တ နီဝရဏာနဉ္စ ဈာနဘူမီသု အသမ္ဘဝတော။ ဧတ္ထ ပန ယဒိ အနီဝရဏာဝတ္ထော ပဋိဃော နတ္ထိ။ ပါဠိယံ ဒုတီယဇ္ဈာနေဧဝ ဒေါမဿိန္ဒြိယဿ အပရိသေသနိရောဓဝစနံ အဋ္ဌကထာသုစ ဒုတီယဇ္ဈာနူပစာရေ တဿ ဥပ္ပတ္တိသမ္ဘဝဝစနံ ဝိရုဒ္ဓံ သိယာ။ တသ္မာ အတ္တနော သဟာယပစ္စယ ဘူတဿ ဩဠာရိကဿ ကာမရာဂဿ ဈာနဘူမီသု အဘာဝတော ပဋိဃစိတ္တဒွယံ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ ယုတ္တန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ဋီကာကာရာပန ဒုတီယဇ္ဈာနူပစာရေ တဿ ဥပ္ပတ္တိသမ္ဘဝ ဝစနံ ပရိကပ္ပဝစနမတ္တန္တိ ကတွာ ပုရိမကာရဏမေဝ ဣစ္ဆန္တိ။ ယဒိ ပနေတံ ပရိကပ္ပဝစနမတ္တံ သိယာ ပါဠိဝစနံပိ ပရိကပ္ပဝစနမတ္တမေဝ သိယာ။ တသ္မာ ပစ္ဆိမကာ ရဏမေဝ ယုတ္တရူပန္တိ အမှာကံ ခန္တိ။ ဟသနစိတ္တံပိ နုပ္ပဇ္ဇတိ အရူပီနံ ဟသနကိစ္စဿ အဘာဝတော။ ကာယာဘာဝတောတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂစိတ္တံပိ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ ပရတောဃောသာဘာဝေန တတ္ထုပ္ပန္နဿ ပုထုဇ္ဇနဿ ဓမ္မာဘိသမယာဘာဝတော ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓါနဉ္စ တတ္ထ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ တေနေဝ ဟိ တတ္ထုပ္ပန္နော ပုထုဇ္ဇနော အဋ္ဌသု အက္ခဏယုတ္တေသု ဝုတ္တောတိ။ ရူပါဝစရစိတ္တာနိပိ တတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ ရူပဝိရာဂဘာဝနာယ ရူပနိမိတ္တာရမ္မဏာနံ တေသံ သမတိက္ကန္တတ္တာတိ။

အဝသေသာ မနောဝိညာဏဓာတုသင်္ခါတာ ကုသလာကုသလကြိယာနုတ္တရဝသေန ဒွေ စတ္တာလီသဓမ္မာ ဟဒယံ နိဿာယဝါ အနိဿာယဝါ ပဝတ္တန္တီတိ ယောဇနာ။ နိဿာယဝါ ပဉ္စဝေါကာရေ အနိဿာယဝါ စတုဝေါကာရေတိ အဓိပ္ပာယော။ ကုသလာနိစ အကုသလာနိစ ကြိယာနိစ အနုတ္တရာနိစာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တတ္ထ ကုသလာနီတိ ပဉ္စရူပ ကုသလတော အဝသေသာနိ ဒွါဒသလောကိယကုသလာနိ။ အကုသလာနီတိ ပဋိဃဒွယတော အဝသေသာနိ ဒသအကုသလာနိ။ ကြိယာနီတိ ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန ဟသန ပဉ္စရူပကြိတော အဝသေသာနိ တေရသကြိယစိတ္တာနိ။ အနုတ္တရာနီတိ ပထမမဂ္ဂတော အဝသေသာနိ သတ္တအနုတ္တရစိတ္တာနိ။ ကာမေ ဆဝတ္ထုံ နိဿိတာ သတ္တဓာတုယော မတာ။ ရူပေ တိဝတ္ထုံ နိဿိတာ စတုဗ္ဗိဓာ ဓာတုယော မတာ။ အာရုပ္ပေ ကိဉ္စိဝတ္ထုံ အနိဿိတာ ဧကာ ဓာတု မတာတိ ယောဇနာ။ တေစတ္တာလီသာတိ ပဉ္စဝိညာဏ မနောဓာတုတ္တိကေဟိ သဒ္ဓိံ သန္တီရဏာဒိကေ တိံသဓမ္မေ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝီထိ သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၅။)

֍ * ၁၃၆။ ဧဝံ စိတ္တပ္ပဘေဒ သင်္ဂဟော, စေတသိကပ္ပဘေဒ သင်္ဂဟော, ဥဘယပ္ပဘေဒ သင်္ဂဟောတိ စိတ္တစေတသိကာနံ ကယောပဘေဒ သင်္ဂဟေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝီထိစိတ္တပ္ပဝတ္တိသင်္ဂဟော ဝီထိမုတ္တ စိတ္တပ္ပဝတ္တိသင်္ဂဟောတိ တေ သညေဝ ဒွေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟေ ဒဿေတုံ စိတ္တုပ္ပာဒါနမိစ္စေဝန္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဥပ္ပာဒါ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အညဿ အသု တတ္တာစိတ္တေ ဣစ္စေဝ လဗ္ဘတိ။ ဣတိ စိတ္တဉ္စ စိတ္တေဥပ္ပာဒါစာတိ စိတ္တုပ္ပာဒါ။ စိတ္တစေတသိကာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေသံ စိတ္တုပ္ပာဒါနံ။ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ သင်္ဂဟမုတ္တရန္တိ ဇာတိနိဒ္ဒေသော ယံ။ ဥတ္တရေ ဥတ္တမေ တယော ပဘေဒသင်္ဂဟေ ကတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘူမိပုဂ္ဂလဘေဒေနာတိ သဟတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ ကာမာဝစရာဒိဘူမိဘေဒေန ဒုဟေတုကာဒိ ပုဂ္ဂလဘေဒေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗာပရနိယာမိတန္တိ အာဝဇ္ဇနာဒိ စက္ခုဝိညာဏာဒိ ပုဗ္ဗ စိတ္တာပရစိတ္တာနုက္ကမေန နိယာမိတံ ဝဝတ္ထိတံ။ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံနာမာတိပိ ဇာတိနိဒ္ဒေသောယေဝ။ ဧဝံ နာမကေ ဒွေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟေတိ အတ္ထော။ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တိယန္တိ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု။ ဝစနဝိပလ္လာသော ဟေသ။ ပဋိသန္ဓိကာလေပဝတ္တိကာလေစာတိ အတ္ထော။ ပဋိသန္ဓိကာလေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟဉ္စ ပဝတ္တိကာလေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟဉ္စာတိ ဒွေ သင်္ဂဟေပဝတ္တိ ပဝက္ခာမီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိသင်္ဂဟေ အာရဗ္ဘ ဂါထာယ ပါကဋော။ ကေစိ ပန နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မန္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံသတိ ဥပရိ သင်္ဂဟော ပဋိသန္ဓိသင်္ဂဟောနာမ သိယာ။ န ပဝတ္တိ သင်္ဂဟော နာမ။ ဧဝဉ္စ သတိ ဥပရိ ဝီထိမုတ္တသင်္ဂဟေ အာရဗ္ဘ ဂါထာယံ သန္ဓိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟောနာမ ဣဒါနိ ဝုစ္စတီတိ ဣမိနာ န သမေတိ။

[၁၁၅] ဋီကာသု ပန

‘‘ဥတ္တရံ ဝေဒနာသင်္ဂဟာဒိဝိဘာဂတော ဥတ္တမ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၆။)

ဧဝဉှိ သတိ ပကိဏ္ဏကသင်္ဂဟောဝ ဣဓ သင်္ဂဟသဒ္ဒေန ဂဟိတော သိယာတိ။ ယသ္မာပန တိဏ္ဏံ ဒွိန္နဉ္စ ပဘေဒသင်္ဂဟာနံ မဇ္ဈေ ဌတွာ အယံ အနုသန္ဓိဂါထာ ပဝတ္တာ။ တသ္မာ ပုဗ္ဗေ တယောပိ ပဘေဒသင်္ဂဟာ ဣဓ သင်္ဂဟသဒ္ဒေန ဂဟေတုံ ယုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အယံ ပန ပဝတ္တိသင်္ဂဟော ဝတ္ထုဒွါရာလမ္ဗဏေဟိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတွာ ဝုတ္တော သုဝုတ္တောတိ တာနိ တီဏိ ဆက္ကာနိပိ ပုန ဣဓ နိက္ခိတ္တာနိ။

[၁၁၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဝတ္ထုဒွါရာလမ္ဗဏ သင်္ဂဟာ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာပိ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံ ဒဿေတုံ ပုန နိက္ခိတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ သကလာ ဝတ္ထုဒွါရာလမ္ဗဏသင်္ဂဟာ ဣဓ နိက္ခိတ္တာတိ။ ဝိသယာနံ ဒွါရေသု ပဝတ္တိ ဝိသယပဝတ္တိ။ ဧတ္ထစ ပဝတ္တီတိ အာပါတာဂမနမေဝ ဝုစ္စတိ။ ဝက္ခတိ ဟိ ဧကစိတ္တက္ခဏာ တီတာနိဝါတိအာဒိံ။ သာ ပန ကာစိ သီဃတမာ, ကာစိ သီဃတရာ, သီဃာ, ဒန္ဓာ, ဒန္ဓတရာ, ဒန္ဓတမာတိ ဆဓာ ဟောတီတိ။ ကမ္မာဒီနံ ဝိသယာနံ ဒွါရေသု ပဝတ္တိ ပစ္စုပဋ္ဌာနံ အာပါတာဂမနံ ဝိသယပ္ပဝတ္တိ။ ဝက္ခတိ ဟိ ကမ္မံဝါ ကမ္မနိမိတ္တံဝါ ဂတိနိမိတ္တံဝါ ကမ္မဗလေန ဆန္နံ ဒွါရာနံ အညတရသ္မိံ ပစ္စုပဋ္ဌာတီတိ။

[၁၁၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဝိသယေသုစ စိတ္တာနံ ပဝတ္တိ ဝိသယပ္ပဝတ္တီ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၇။)

ဧဝဉှိ သတိ အတိပရိတ္တာရမ္မဏေ ဝိသယပ္ပဝတ္တိနာမ အနုပပန္နာ အာပဇ္ဇတီတိ။ တတ္ထာတိ တေသု ဆက္ကေသု။ ဓာတုဘေဒံ ပတွာဓာတုနာနတ္တံ ပမာဏန္တိ မနနံ ဝိဇာနနတော ဝိသုံ ကတွာ မနောဓာတု ဝိသုံ ဝုတ္တာ။ ဝိညာဏဘေဒံ ပတွာ ပန ယံကိဉ္စိ မနနံ ဝိဇာနနေ အန္တော ဂဓမေဝါတိ ဝုတ္တံ စက္ခုဝိညာဏံ။လ။ ဆဝိညာဏာနီတိ ဆဝီထိယော ပန ဒွါရပ္ပဝတ္တာ စိတ္တပဝတ္တိယော ယောဇေတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ စက္ခုဒွါရေ ပဝတ္တာ ဝီထိ စက္ခုဒွါရဝီထိ။ စက္ခုဒွါရဝိကာရံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တော စိတ္တပ္ပဗန္ဓောတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သေသေသု။ အသာဓာရဏေန စက္ခုဝိညာဏေန ဥပလက္ခိတာ ဝီထိ စက္ခုဝိညာဏဝီထိ။ သုဒ္ဓါ ပန မနောဝိညာဏပဗန္ဓော မနောဝိညာဏဝီထိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘စက္ခုဝိညာဏသမ္ဗန္ဓိနီ ဝီထိ တေန သဟ ဧကာရမ္မဏ ဧက ဒွါရိကတာယ သဟ စရဏဘာဝတော စက္ခုဝိညာဏ ဝီထီ’’တိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၈။)

ဒွါရပ္ပဝတ္တာတိ ဒွါရေ ဥပ္ပန္နာ။ တံ တံ ဒွါရဝိကာရံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နာတိ အတ္ထော။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယောတိ စိတ္တပဗန္ဓာ။ အတိမဟန္တန္တိ သာမိ အတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ။ အတိမဟန္တဿ ပဉ္စာလမ္ဗဏဿ ပဝတ္တိ။လ။ အတိပရိတ္တဿ ပဉ္စာလမ္ဗဏဿ ပဝတ္တိစာတိ ပဉ္စဒွါရေ စတုဓာ။ မနောဒွါရေ ပန ဝိဘူတဿ ဆဠာရမ္မဏဿ ပဝတ္တိ အဝိဘူတဿ ဆဠာရမ္မဏဿ ပဝတ္တိစာတိ ဒွိဓာတိ ဆဓာဝိသယပ္ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ အတိမဟန္တာဒိဘာဝေါ စေတ္ထ အာလောကာဒိ ပစ္စယ ဝသေနဝါ ဝတ္ထု အတိမဟန္တာဒိဝသေနဝါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ သဏှသုခုမံပိ ဒူရံပိ ရူပါဒီနံ အဓိဋ္ဌာနဝတ္ထုနာမ အာလောကာဒိ ပစ္စယ သမ္ပတ္တိယာ သတိ အတိမဟန္တမေဝ။ တထာ ဟိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ပထမာတိ နီဟာရကာလာဒီသု လောက ဝိဝရဏ ပါဋိဟာရိယပဝတ္တိ ကာလေ အဝီစိနိရယေပိ အကနိဋ္ဌေပိ ပရစက္ကဝါဠေသုပိ သဏှသုခုမာနိစ ဒူရာနိစ ရူပါနိ ဣဓ ဌိတာဝ ပဿန္တိ။ တဒါ ဟိ ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုရဟောသိ။ တဿ ဝသေန သဗ္ဗေပိ ပထဝိသိနေရု စက္ကဝါဠ သိလုစ္စယာဒယော ဇာတိဖလိကက္ခန္ဓာ ဝိယ သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ မဟန္တော ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုရဟောသိ အတိကမ္မဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဥပပတ္တိဒေဝဗြဟ္မာဒီနံ ပန ပသာဒနိဿယဘူတာနံ ဩဘာသဇာတတာယပိ ပထဝိပဗ္ဗတာဒယော စက္ခုရူပါဒီနံ အန္တရံ ကာတုံ နသက္ကောန္တီတိ။ တထာ ဒူရေပိ ပဗ္ဗတာဒိရူပါနိ ဝတ္ထု အတိမဟန္တတာယ စန္ဒသူရိယ တာရကာဒိ ရူပါနိ ဝိသယ ဝတ္ထု မဟန္တတာယ ဩဘာသ ဇာတတာယ စ အတိ မဟန္တာနိ နာမ ဟောန္တီတိ။ အာလောကာဒိပစ္စယာနံ ပန အဓိဋ္ဌာနဝတ္ထူနဉ္စ ဒုဗ္ဗလ ဒုဗ္ဗလတရ ဒုဗ္ဗလတမာနုက္ကမေန မဟန္တာဒိဘာဝေါ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ ယာနိ ပန ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ဧကစိတ္တက္ခဏံ အတိက္ကမ္မ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ, တာနိ အတိမဟန္တာရမ္မဏာနိနာမ။ ယာနိ ဒွတ္တိစိတ္တက္ခဏာနိ အတိက္ကမ္မ, တာနိ မဟန္တာရမ္မဏာနိ။ ယာနိ စတု ပဉ္စ ဆ သတ္တ အဋ္ဌ နဝ စိတ္တက္ခဏာနိ အတိက္ကမ္မ, တာနိ ပရိတ္တာရမ္မဏာနိ။ ယာနိပန ဒသေကာဒသဒွါဒသ တေရသ စုဒ္ဒသ ပန္နရသ စိတ္တက္ခဏာနိ အတိက္ကမ္မ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တာနိ အတိပရိတ္တာ ရမ္မဏာနီတိ။ ပက္ခတိစ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိဝါတိအာဒိ။ ဝိဘူတဿာတိ ပါကဋဿ, အဝိဘူတဿာတိ အပါကဋဿ။ ဧဝံ ဆဆက္ကာနိ သရူပတော နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ တာနိ သဗ္ဗာနိ ဧကတော ယောဇေတွာ ဝီထိစိတ္တပ္ပဝတ္တိံ ဝိတ္ထာရေန္တော ကထန္တိ ပုစ္ဆိတွာ ရူပါရူပါနံ တာဝ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတုံ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတီတိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထ ကထန္တိ ကေန ပကာရေန ဝီထိစိတ္တပ္ပဝတ္တိ ဟောတီတိ အတ္ထော။

[၁၁၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ကထန္တိ ကေန ပကာရေန အတိမဟန္တာဒိဝသေန ဝိသယ ဝဝတ္ထာနံ ဟောတီတိ ပုစ္ဆိတွာ စိတ္တက္ခဏဝသေန တံ ပကာသေတုံ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတီတိအာဒိ အာရဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ယုတ္တံ ဝိယ န ဒိဿတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၄၉။)

ဧဝဉှိ သတိအာဒိတော ပဉ္စန္နံ ဆက္ကာနံ ဩကာသောနာမ နသိယာ။ နစ ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတိ။လ။ ရူပဓမ္မာနမာယူတိ ဣဒံ ဝိသယ ဝဝတ္ထာနတ္ထမေဝ ဝုတ္တန္တိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ ဥပ္ပဇ္ဇနံ ဥပ္ပာဒေါ။ သဘာဝ ပဋိလာဘောတိ အတ္ထော။ ဌာနံ ဌိတိ။ ယထာလဒ္ဓသဘာဝဿ အနိဝတ္တီတိ အတ္ထော။ ဘဉ္ဇနံ ဘင်္ဂေါ။ တဿ ပရိဟာယိတွာ အန္တရဓာနန္တိ အတ္ထော။ ဧကစိတ္တက္ခဏံနာမာတိ ဧကဿ စိတ္တဿ ခဏောနာမ။ သော ပန ခဏော အစ္ဆရာသံဃာဋက္ခဏဿ အက္ခိနိမ္မိလနက္ခဏဿစ အနေကကောဋိ သတသဟဿဘာဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အစ္ဆရာသံဃာဋက္ခဏေ အနေကကောဋိသတသဟဿသင်္ခါ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရမတေန ပနေတ္ထ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂ ဝသေနခဏဒွယံ ဧကစိတ္တက္ခဏံနာမာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ လောကေ ဝိဇ္ဇုနာမ ဝဒ္ဓနာနန္တရမေဝ ဘိဇ္ဇတိ။ န ပနဿာ ဝဒ္ဓနဿ ဘိဇ္ဇနဿစ အန္တရာ ဌိတိနာမ ဝိသုံ ပညာယတိ။ ယထာ စ ဥဒ္ဓံ ဥဇုံ ခိတ္တံ လေဍ္ဍု ဥပ္ပတိတွာ ပတတိ။ န ပန ဥပ္ပတနဿ ပတနဿ စ အန္တရာ ဌိတိနာမ ဝိသုံ ဒိဿတိ။ တထာ စိတ္တံပိ။ တံပိ ဟိ ဥဒယ ဘာဂါနန္တရမေဝ ဝယဘာဂေ ပတတိ။ န ပနဿ ရူပဓမ္မာနံ ဝိယ တေသံ ဒွိန္နံ ဘာဂါနံ မဇ္ဈေ ဝိသုံ ဧကော ဂဏနူပဂေါ ဌိတိဘာဂေါနာမ ဥပလဗ္ဘတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယမကေသု စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါဝ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တာ။ ဝိသေသတော ပန စိတ္တယမကေ ဥပ္ပန္နံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနန္တိ။ ဘင်္ဂက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ။ နော စ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ။ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပန္နဉ္စေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဉ္စာတိအာဒိနာ ဘင်္ဂုပ္ပာဒါဝ စိတ္တဿ ဝုတ္တာ။ ကထာဝတ္ထုမှိစ ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဝယက္ခဏောတိ။ န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ ဧကံ စိတ္တံ ဒွေ ဒိဝသေ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဧကော ဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဧကော ဒိဝသော ဝယက္ခဏောတိ နဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။ ဧကံ စိတ္တံ စတ္တာရော ဒိဝသေ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဒွေ ဒိဝသာ ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဒွေ ဒိဝသာ ဝယက္ခဏောတိ န ဟေဝံ ဝတ္တဗ္ဗေ။လ။ မာသံ။ ဒွေ မာသေ။ စတ္တာရောမာသေ။လ။ သံဝစ္ဆရံ, ဒွေ သံဝစ္ဆရာနိ။ စတ္တာရိ သံဝစ္ဆရာနိ။လ။ ကပ္ပံ။ ဒွေ ကပ္ပေ။ စတ္တာရော ကပ္ပေတိအာဒိနာ ဒွေ ဥပ္ပာဒဝယဘာဂါဝ စိတ္တဿ ဝုတ္တာ။ န ဌိတိဘာဂေါ။ ယဒိ သော ဝိသုံ ဥပလဗ္ဘေယျ။ ဧကံ စိတ္တံ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ အာမန္တာ။ ဒိဝသဿ ပထမော ဘာဂေါ ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဒုတီယော ဌိတိက္ခဏော။ တတီယော ဝယက္ခဏောတိ ဧဝံ မဟာထေရေန ဝိစာရိတော သိယာ။ တယော ဒိဝသေ တယော မာသေ တီဏိ သံဝစ္ဆရာနိ တယော ကပ္ပေတိ ဣမာနိပိ အဝဇ္ဇေ တဗ္ဗာနိဧဝ သိယုန္တိ။ ဧတ္ထ သိယာ, နနု သုတ္တန္တေသု တီဏိ မာနိ ဘိက္ခဝေ သင်္ခတဿ သင်္ခတ လက္ခဏာနိ။ ကတမာနိတီဏိ, ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိတာယ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ သညာယ။ သင်္ခါရာနံ။ ဝိညာဏဿ ဥပ္ပာဒေါ။လ။ ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ စိတ္တဿ တတီယော ဌိတိဘာဂေါ ဝိသုံ ဥပလဗ္ဘတိ ယေဝါတိ။န။ ပဗန္ဓဌိတိယာ ဧဝ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၀။)

တတ္ထ ဝုတ္တတ္တာတိ။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ, ဥပ္ပာဒဝယေ ပထမံ ဝတွာ ပစ္ဆာ ပုန ဝိသုံ ဌိတဿ အညထတ္ထံ ပညာယတီတိ ဣမဿ ဝုတ္တတ္တာတိ။ ဣတရထာ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။ နနု ပဗန္ဓဌိတိ နာမ ပညတ္တိ ဟောတိ။ သာစ အသင်္ခတာ, သုတ္တန္တာနိစ သင်္ခတ လက္ခဏ ဝိသယာနိ။ တသ္မာ သာ ပဗန္ဓဋ္ဌိတိ တတ္ထ ဝုတ္တာတိ နသက္ကာ ဝိညာတုန္တိ စေ။ န န သက္ကာ။ အဘိဓမ္မေပိ သင်္ခတဓမ္မနိဒ္ဒေသေသု သမူဟ သဏ္ဌာန သန္တတိ ပညတ္တီဟိပိ နိဒ္ဒေသဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ တထာ ဟိ ရူပါယတနနိဒ္ဒေသာဒီသု ဒီဃံ ရဿံ သဏှံ ထုလံ ဝဋ္ဋံ ပရိမဏ္ဍလံ စတုရဿံ ဆဠံသံ အဋ္ဌံသံ သောဠသံသံ နိန္နံ ထလန္တိအာဒိနာ, ဝိဘင်္ဂေ စ ကေသာ လောမာ နခါ ဒန္တာတိအာဒိနာ ပညတ္တိသိသေန သင်္ခတဓမ္မာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ။ သုတ္တန္တေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ဤဒိသေသု ဟိ ဌာနေသု ပညတ္တိဝသေန ပဝတ္တာပိ ဒေသနာ သင်္ခတဓမ္မမေဝ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတိ။ တသ္မာ ယထာ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါနံ ပစ္စေကံ ဧကေကော ခဏော စိတ္တဿ လဗ္ဘတိ။ န တထာ ဌိတိယာတိ။ အယံ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေ ရဿ အဓိပ္ပာယော။ အယဉ္စ ဝါဒေါ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဧဝ အာဂတော။ သောစ သင်္ဂဟကာရေန ပဋိက္ခိတ္တော။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ, အပရေ ပန ဝဒန္တိ။ အရူပဓမ္မာနံ ဇရာခဏောနာမ နသက္ကာ ပညပေတုံ။ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓါစ ဝေဒနာယ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာယတိ။ ဌိတာယ အညထတ္ထံ ပညာယတီတိ ဝဒန္တော အရူပဓမ္မာနံပိ တီဏိ လက္ခဏာနိ ပညပေတိ။ ဘာနိအတ္ထိက္ခဏံ ဥပါဒါယ လဗ္ဘန္တီတိ ဝတွာ –

အတ္ထိတာ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ ဌိတိနာမ ပဝုစ္စတိ။

တဿေဝ ဘေဒေါ မရဏံ။ သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗပါဏိနန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၁။)

ဣမာယ အာစရိယဂါထာယ တမတ္ထံ သာဓေန္တိ။ အထဝါ, သန္တတိဝသေန ဌာနံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိစ ဝဒန္တိ။ ဣမသ္မိံ ပန သုတ္တေ အယံ ဝိသေသော နတ္ထိ။ တသ္မာ အာစရိယဂါထာယ သုတ္တံ အပ္ပဋိဗာဟေတွာ သုတ္တမေဝ ပမာဏံ ကာတဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထ ဇရာခဏောနာမ ဥပ္ပာဒက္ခဏဘင်္ဂက္ခဏာနံ မဇ္ဈေ ဝိသုံ ဇရာယ ခေတ္တဘူတော ဌီတိက္ခဏော ဝုစ္စတိ။ အညထတ္တန္တိ ဇရာဧဝ။ အတ္ထိက္ခဏန္တိ ခဏဒွယမေဝ။ ပဋိက္ခိတ္တောပိ ပန အယံ ဝါဒေါ ကထာဝတ္ထု ပါဠိယာ သဒ္ဓိံ သုဋ္ဌု သမေတိယေဝ။ အပိစ, ဥဒ္ဓံ ဥပ္ပတိတဿ လေဋ္ဋုဿ ဥပ္ပတနနိဝတ္တိ ဝိယ ယာ စိတ္တဿ ဥဒယသင်္ခါတဿ ဝဍ္ဎနဿ နိဝတ္တိနာမ အတ္ထိ။ န ဟိ ဥဒယေ အနိဝတ္တန္တေ ဝယောနာမ သမ္ဘဝတိတီ။ သာ ဧဝ ဥဒယ ပရိယန္တမတ္တဘူတာ ဣဓ ဌိတိပရိယာယောတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သော ပန ဝိသုံ ဂဏနူပဂေါ ဧကော ခဏောနာမ နဟောတီတိ ကတွာ အဘိဓမ္မေ ဒွေဧဝ ခဏာ စိတ္တဿ ဝုတ္တာ။ ဥဒယဘာဂဿ ပန အာဒိ ကောဋိံ ဝယဘာဂဿအန္တကောဋိဉ္စ ထပေတွာ မဇ္ဈေဘာဂဒွယနိဿိတာ ပရိပစ္စန လက္ခဏာ ဇရာနာမ အရူပဓမ္မာနံပိ လဗ္ဘတိယေဝ။ တံ သန္ဓာယ ဓာတုကထာယံ ဇရာဒွီဟိခန္ဓေဟိသင်္ဂဟိတာတိဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၁၁၉] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါဝတ္ထာဟိ ဘိန္နာ ဘင်္ဂါဘိမုခါဝတ္ထာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ သာ ဌိတိနာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ကထာဝတ္ထုပါဠိယာ သဟ န သမေတိ။

ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဥပဒ္ဓဒိဝသော ဝယက္ခဏော။ ပထမော ဒိဝသော ဥပ္ပာဒက္ခဏော။ ဒုတီယော ဝယက္ခဏောတိ ဟိ ဝိစာရေန္တေန ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါဝတ္ထာ ဟိ ဘိန္နာ တတီယာ အဝတ္ထာ တဿံ ပါဠိယံ ပဋိက္ခိတ္တာယေဝ ဟောတီတိ။

[၁၂၀] ဧတေန ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ပါဠိယံ ပန ဝေနေယျဇ္ဈာသယာ နုရောမတော နယဒဿနဝသေန သာ န ဝုတ္တာ။ အတိဓမ္မဒေသနာပိ ဟိ ကဒါစိ ဝေနေယျဇ္ဈာသယာနုရောဓေန ပဝတ္တတိ။ ယထာ, ရူပဿ ဥပ္ပာဒေါ ဥပစယော သန္တတီတိ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဒေသိတော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။ ဝိဘာဂါရဟဿ ဟိ ဓမ္မဿ ဝိဘာဂကရဏံနာမ ဝေနေယျဝသေနာတိပိ ဓမ္မဝသေနာတိပိ ယုဇ္ဇတိ။ ဝိဇ္ဇမာနေ သတိ ဝိသုံ ကတွာ ဝတ္တဗ္ဗဿ အဘိဓမ္မေ အဝစနံ ပန ဝေနေယျဝသေနာတိ န ယုတ္တမေတန္တိ။

[၁၂၁] ယမ္ပိ တတ္ထ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၂။)

‘‘သုတ္တေစ တီဏိ မာနိ ဘိက္ခဝေ သင်္ခတဿ သင်္ခတလက္ခဏာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ။ ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ။ ဝယော ပညာ ယတိ။ ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီတိ ဧဝံ သင်္ခတဓမ္မဿေဝ လက္ခဏဒဿနတ္ထံ ဥပ္ပာဒါဒီနံ ဝုတ္တတ္တာ နသက္ကာ ပဗန္ဓဿ ပညတ္တိသဘာဝဿ အသင်္ခတဿ ဌိတိ တတ္ထ ဝုတ္တာတိ ဝိညာတု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

အဘိဓမ္မေပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ပညတ္တိသီသေန သင်္ခတဓမ္မာနံ နိဒ္ဒေသဿ ဒိဋ္ဌတ္တာတိ။

[၁၂၂] ယမ္ပိ တတ္ထ

‘‘ဥပသဂ္ဂဿစ ဓာတွတ္ထေယေဝ ပဝတ္တနတော ပညာယတီတိ ဧတဿ ဝိညာယတီတိ အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုတ္တံ။

ယထာနုလောမသာသနဉှိ သုတ္တံ။ တသ္မာ တတ္ထ ဝိနေယျာနံ သုဋ္ဌု ပညာယနမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ။ အရူပံ အရူပိသဘာဝတ္တာ လဟုပရိဏာမံ။ ရူပံ ပန ရူပိဓမ္မတ္တာယေဝ ဒန္ဓပရိဏာမန္တိ ဝုတ္တံ တာနိပန။လ။ ရူပဓမ္မာန မာယူတိ။

[၁၂၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဂါဟကဂဟေတဗ္ဗ ဘာဝဿ တံတံ ခဏဝသေန နိပ္ပဇ္ဇနတော’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၃။)

န ဟိ ဂါဟကံ အရူပံ ဂဟေတဗ္ဗဉ္စ ရူပံ ဂဟဏသမ္ပဇ္ဇနတ္ထံ လဟုံ ပရိဏမတိ ဂရုံ ပရိဏပတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တာနိ တာဒိသာနိ သတ္တရသန္နံ စိတ္တာနံ ခဏာနိ သတ္တရသဝါ တာနိ စိတ္တက္ခဏာနိ ရူပ ဓမ္မာနမာယူတိ ယောဇနာ။ သတ္တရသ စိတ္တက္ခဏသမပမာဏာနိ ခဏာနိ ဝိညတ္တိ ရူပလက္ခဏ ရူပဝဇ္ဇာနံ ရူပဓမ္မာနံ အာယုနာမာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ခဏမတ္တတော ပန အဋ္ဌကထာနယေန ဧကပညာသခဏာနိ ဟောန္တိ, မူလဋီကာနယေန ဒွတ္တိံသခဏာနိ။ တတ္ထစ အာဒိမှိ ဒွေ ခဏာနိ ရူပဓမ္မာနံ ဧကံ ဥပ္ပာဒက္ခဏမေဝ။ အန္တေ ဒွေ ဧကံ ဘင်္ဂက္ခဏမေဝ။ မဇ္ဈေ အဋ္ဌဝီသ ခဏာနိ တေသံ ဧကံ ဌိတိက္ခဏမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ဒန္ဓပရိဏတာနံ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒဘင်္ဂါပိ စိတ္တဿ ဝိယ လဟုကာ ဘဝိတုံ အရဟန္တီတိ။ တတ္ထ ဝိညတ္တိဒွယံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ။ ဥပစယသန္တတိယော ဥပ္ပာဒမတ္တာ အနိစ္စတာ ဘင်္ဂမတ္တာ။ ဇရတာ ရူပ ဓမ္မာနံ ဌိတိက္ခဏမတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ မူလဋီကာနယေန ပနေတ္ထ တာနိ ပန သောဠသစိတ္တက္ခဏာနိ ရူပဓမ္မာနမာယူတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဋီကာစရိယော ဟိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဝိဘင်္ဂေ အာဂတံ မဟာဋ္ဌကထာဝစနံ ပတိဋ္ဌပေန္တော သောဠသစိတ္တက္ခဏာယုကဘာဝံ သမ္ဘာဝေတိ, ဧဝံ သန္တေပိ ခန္ဓ ဝိဘင်္ဂေယေဝ တာဝ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒနိရောဓဝိဓာနဿ မဟာအဋ္ဌကထာ ဝါဒဿ ယမကပါဠိဝိရောဓံ ဒဿေတွာ သင်္ဂဟကာရေန ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ န သက္ကာ တံ ပတိဋ္ဌပေတုန္တိ။ တသ္မိံ ဝါဒေ ဟိ ပဋိသိဒ္ဓေ တတ္ထ အာဂတာ သောဠသာယုကတာဝါ အတိရေကသောဠသာယုကတာဝါ ပဋိသိဒ္ဓါယေဝ ဟောတီတိ။

[၁၂၄] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

တံ ဋီကာနယံ တယိဒမသာရန္တိ ပဋိက္ခိပိတွာ တဒတ္ထံ သာ ဓေန္တေန ‘‘ပဋိသန္ဓိစိတ္တေန သဟုပ္ပန္နံ ရူပံ တတော ပဋ္ဌာယ သတ္တရသမေန သဒ္ဓိံ နိရုဇ္ဈတိ။ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေ ဥပ္ပန္နံ ရူပံ အဋ္ဌာရသမဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ နိရုဇ္ဈတီတိအာဒိနာ အဋ္ဌကထာယမေဝ သတ္တရသစိတ္တက္ခဏဿ အာဂတတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ယဉှိ သင်္ဂဟကာရဿ သတ္တရသာယုကဝစနံ ဋီကာကာရေန ဝိစာရိတံ။ တဒေဝ ဒဿေတွာ ဋီကာနယော ပဋိက္ခိတ္တောတိ န ယုတ္တမေ တန္တိ။ ဧကစိတ္တဿ ခဏံ ဝိယ ခဏံ ဧကစိတ္တက္ခဏံ။ အတ္ထတော အဘိန္နံပိ ဟိ ခဏံ ဣဒံ စိတ္တဿ ဣဒံ ရူပါနန္တိ ကပ္ပနာဝသေန ဘိန္နံ ဝိယ ကတွာ ဥပစရီယတီတိ။ ဧကစိတ္တက္ခဏံ အတီတံ ဧတေသန္တိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိ။ အတိမဟန္တဘူတာနိ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ။

[၁၂၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဧတာနိဝါ တံ အတီတာနီတိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီ ကာနီ’’တိပိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၄။)

န ဟိ နိရုဒ္ဓဓမ္မဝိသယော အတီတသဒ္ဒေါ ကိဉ္စိ အတိက္ကမိတွာ ဥဒ္ဓံ အာဂတာနိ ပစ္စုပ္ပန္နရူပါနိ ဒီပေတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဗဟူနိ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဧတေသန္တိ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတာနိ။ မဟန္တာဒိ ဘူတာနိ ပဉ္စာရမ္မဏာနိ။ ရူပဓမ္မာနံ ပန ရူပဓမ္မေသွေဝ အာပါတာဂမနေ ထောကံ ဗလဝန္တတာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တေစ ဌိတိက္ခဏေယေဝ ပရိပုဏ္ဏပစ္စယုပလဒ္ဓါ ဟုတွာ ဗလဝန္တာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ဌိတိပတ္တာနေဝါတိ။ ဧဝသဒ္ဒေန ဋီကာကာရဿ ဝါဒံ နီဝါရေတိ။ သော ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ရူပံ ပသာဒေ ဃဋ္ဋေတီတိ ဣစ္ဆတီတိ။ ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ပဉ္စဒွါရေ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ ဧတ္ထ ရူပသဒ္ဒါရမ္မဏာနိ အသမ္ပတ္တ ဝသေန ဣတရာနိစ သမ္ပတ္တဝသေန ဂေါစရဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ အယဉ္စ ဝိသေသောဃဋ္ဋနဝိသေသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပုရိမာနိဟိ ဒွေ နိမိတ္တဝသေနေဝ ဃဋ္ဋေန္တိ။ န ဝတ္ထုဝသေန။ ပစ္ဆိမာနိ ပန တီဏိဝတ္ထုဝသေန ဃဋ္ဋေန္တိ။ န နိမိတ္တမတ္တဝသေန နိမိတ္တဃဋ္ဋနဉ္စနာမ အသမ္ပတ္တာနညေဝ န သမ္ပတ္တာနံ။ ဝတ္ထုဃဋ္ဋနံ ပန သမ္ပတ္တာနညေဝ။ နော အသမ္ပတ္တာ ဟောတိ။ နန္တိ။ ယထာ ဟိ တီရေ ဂစ္ဆန္တာနံသရီရနိမိတ္တာနိ ပေါက္ခရဏိ ယာဥဒကေ ဒိဿန္တိ။ တသ္မိံ ဥဒကေ ဩရောဟန္တာနံ ပန တာနိ တတ္ထ န ဒိဿန္တိ။ ဧဝမေဝ သမ္ပတ္တာနိ ရူပသဒ္ဒါရမ္မဏာနိ နဃဋ္ဋေန္တိ။ ကသ္မာ, ဝိသယဝိသယီနံ မဇ္ဈေ အာလောကဿ အာကာသဿစ အဘာဝေန နိမိတ္တောကာသဿ အဘာဝတော။ အသမ္ပတ္တာနိယေဝ ပန အတ္တနော နိမိတ္တုပဋ္ဌာပနဝသေန ဃဋ္ဋေန္တိ။ ကသ္မာ, နိမိတ္တောကာသဿ လဒ္ဓတ္တာ။ ဣတရာနိ ပန တီဏိ ယထာဇာတဝတ္ထုဝသေနေဝ ဃဋ္ဋေန္တိ။ တသ္မာ တာနိ သမ္ပတ္တာနိယေဝ ဃဋ္ဋေန္တိ။ နော အသမ္ပတ္တာနီတိ။ တတ္ထ ယာနိ အသမ္ပတ္တာနိယေဝ ဟုတွာ ဃဋ္ဋေန္တိ။ တာနိ သယံ ဒူရေ ဌတွာ နိမိတ္တ အပ္ပနာဝသေန ဃဋ္ဋိတတ္တာ ဧကေကသ္မိံ ပသာဒေ စန္ဒမဏ္ဍလ သူရိယ မဏ္ဍလာဒိဝသေန အသနိသဒ္ဒမဏ္ဍလ မေဏ္ဍသဒ္ဒမဏ္ဍလာဒိဝသေန စ မဟန္တာနိပိ ဗဟူနိပိ အာပါတမာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ ဣတရာနိ ပန တီဏိ သမ္ပတ္တာနိယေဝ ဃဋ္ဋေန္တီတိ ဧကေကသ္မိံ ပသာဒေ ဧကေကမေဝ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဒဉ္စ ပဉ္စဒွါရဝသေန ဝုတ္တံ။ မနော ဒွါရေ ပန သဗ္ဗာနိပိ အာရမ္မဏာနိ အသမ္ပတ္တာနိယေဝ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ပဉ္စဒွါရေတိ ဣဒံ အသာဓာရဏ ဒွါရဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ တာနိ ပန ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ယဒါသကသကဒွါရေ ဃဋ္ဋေန္တိ။ တဒါ မနောဒွါရေပိ အပါတ မာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ ဧကေကံ အာရမ္မဏံ ဒွီသု ဒွီသု ဒွါရေသု အပါတ မာဂစ္ဆတီတိ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယဒါ စန္ဒံဝါ သူရိယံဝါ ပဗ္ဗတံဝါ ရုက္ခံဝါ ယံကိဉ္စိဝါ ပဿန္တိ။ တဒါ ဧကေကသ္မိံ စက္ခုပသာဒေ ဧကေကာနိ မနောဒွါရေ ဧကန္တိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၅။)

အနေကာနိ စန္ဒမဏ္ဍလာဒီနိ ဧကက္ခဏေ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ဧဝံ သေသာရမ္မဏေ သူတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပါတာဂမနဉ္စေတ္ထ လဉ္ဆကာနံ တာလပဏ္ဏေ လဉ္ဆနခန္ဓံ ထပေတွာ မုဂ္ဂရေန ပဟရဏကာလေ လဉ္ဆနခန္ဓဿ တာလပဏ္ဏေ အာပါတေတွာ အက္ခရုပဋ္ဌာပနံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယတော ဒွါရာနံ ဝိကာရပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ။

[၁၂၆] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အာဘောဂါနုရူပံ အနေကကလာပဂတာနိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အာဘောဂါနုရူပန္တိ ဣဒံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၆။)

ယတ္တကာနိ ဟိ ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ စက္ခာဒိပထေ အာလောကာဒိ သဟိတာနိ ဟုတွာ ဌိတာနိ ဟောန္တိ။ တတ္တကာနိ သဗ္ဗာနိ နိဒ္ဒါယန္တဿပိ ဝိသညိ ဘူတဿပိ အညဝိဟိတဿပိ ယံကိဉ္စိ ဈာနံဝါ ဖလံဝါ နိရောဓံဝါ သမာပဇ္ဇန္တဿပိ အာဘောဂေန ဝိနာ အတ္တနော ဒွါရေသု အာပါတမာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ နကေဝလံ အတ္တနောဒွါရေသု ဧဝ။ အထခေါ မနောဒွါရေပိ။ နကေဝလံ ဘဝင်္ဂမနောဒွါရေဧဝ။ အာဝဇ္ဇနာဒီသု ပန စတုဗ္ဘူမက ဝီထိစိတ္တေသုပိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ အယံနာမ မနော မနောဒွါရံ နဟောတီတိ နဝတ္တဗ္ဗောတိ ဟိ ဒွါရကထာယံ ဝုတ္တံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ပထမဇ္ဈာနဿ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဋကောတိ ဣမိနာ ပါဌေန ဒီပေတဗ္ဗော။ ပထမဇ္ဈာနံ သမာပန္နဿ ဟိ သဒ္ဒေါ သောတမှိ ဃဋ္ဋေတွာ ဈာနစိတ္တသင်္ခါတေ မနောဒွါရေ အာပါတမာဂစ္ဆတိ။ တဒါ ဈာနစိတ္တ သန္တတိ စလိတွာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတိ။ ဈာနာ ဝုဋ္ဌာတိ။ ဘဝင်္ဂပါတော ဟောတိ။ တံ သဒ္ဒါရမ္မဏံ ဝီထိစိတ္တံ ပဝတ္တတီတိ။ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီနိ သမာပဇ္ဇန္တော ပန အပ္ပကေန သဒ္ဒေန နဝုဋ္ဌာတိ။ အဓိမတ္တသဒ္ဒေန ပန ဝုဋ္ဌာတိယေဝ။ န ဟိ တာနိ အာနေဉ္ဇပတ္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ အရူပဇ္ဈာနာနိဧဝ ပန အာနေဉ္ဇပတ္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာနိ သမာပဇ္ဇန္တော အဓိမတ္တသဒ္ဒေနပိ နဝုဋ္ဌာတိယေဝါတိ။ တေသု ပန တထာ အာပါတမာဂတေသု တဒါရမ္မဏာနိ ဝီထိစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိယေဝါတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ ဘဝင်္ဂ သန္တတိယာဝါ ဇဝနသန္တတိယာဝါ ဝေါစ္ဆိန္နာယ ပဝတ္တန္တိ။ အဝေါစ္ဆိန္နာယ နပဝတ္တန္တိ။ ပဝတ္တမာနာနိပိ အာရမ္မဏာ ဓိမတ္တာဒိဝသေန လဒ္ဓပစ္စယဝိသေသေ ဧကေကသ္မိံ အာရမ္မဏေဧဝ ပဝတ္တန္တိ။ န ဧကက္ခဏေ ပဉ္စသူတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ အတ္ထဝသာ ဝိဘတ္တိ ပရိဏာမောတိ ကတွာ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိ ဌိတိပတ္တာနေဝ ပဉ္စာ လမ္ဗဏာနိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတေ ဌိတိပ္ပတ္တေ ဧဝ ပဉ္စဒွါရေ ဗဟု စိတ္တက္ခဏာတီတာနိ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတေတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

[၁၂၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘တေ ပန ပသာဒါ ဘဝင်္ဂစလနဿ အနန္တရပစ္စယဘူတေန ဘဝင်္ဂေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ။

ဧဝံ ပန သတိ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတာနိပိ ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတေဧဝ ပဉ္စဒွါရေ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ဧတ ရဟိ ပန ဧကက္ခဏေ သဟုပ္ပန္နာနညေဝ ဝတ္ထာရမ္မဏာနံ ဃဋ္ဋနံ ဣစ္ဆန္တိ။ သဟုပ္ပန္နာနိဝါ ပန ဟောန္တု နာနုပ္ပန္နာနိဝါ, ဗလဝဘာဝေါယေဝ ပမဏန္တိ အမှာကံ ခန္တိ။ သဗ္ဗံ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။

[၁၂၈] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အာဝဇ္ဇနေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပန္နာတိ အပရေ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

ဧဝဉှိ သတိ အညဒေဝ ပဉ္စာရမ္မဏာနံ အာပါတာဂမနဝတ္ထု။ အညဒေဝ ပဉ္စဝိညာဏာနံ နိဿယဝတ္ထူတိ ဧဝံ ဝိရုဒ္ဓဿ အတ္ထဿ အာပဇ္ဇနတောတိ။ ဧဝံ ပဉ္စဒွါရေ ဝိသယပဝတ္တိယာ အာဒိလက္ခဏံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သဗ္ဗပါရိပူရံ ဝိသယပဝတ္တိဝိဘာဂံ ဝီထိစိတ္တပဝတ္တိဉ္စ ဒဿေန္တော တသ္မာတိအာဒိမာဟ။ တတောတိ တသ္မာ စက္ခုဿ အာပါတာဂမနပစ္စယာ။ စက္ခုဿ အာပါတာဂမနေန သဟေဝ ဘဝင်္ဂဿပိ အာပါတံ အာဂစ္ဆတိယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဒွိက္ခတ္တုံဘဝင်္ဂေစလိတေတိ။ စလနဉ္စေတ္ထ ယထာ ဂဟိတံ ကမ္မာဒိ အာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာ ဣဒါနိ အတ္တနိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တံ အဘိနဝါရမ္မဏံ ဂဟေတုံ ဥဿာဟဇာတဿ ဝိယ ဘဝင်္ဂသန္တာနဿ ဝိကာရပ္ပတ္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ စက္ခုဿ အာပါတာဂမနံ စက္ခုဝိညာဏုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ ကာရဏံ။ န အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိယာ။ ဘဝင်္ဂဿ အာပါတာဂမနမေဝ ပန အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိယာပိ ကာရဏံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၁၂၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၇။)

မနောဒွါရေပိ အာပါတာဂမနံ ဝိသုံ အပတွာ ရူပါဒီနံ စက္ခာဒိသု ဃဋ္ဋနံနာမ ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌာနံ ဧဝ။ တမေဝစ ဘဝင်္ဂု ပစ္ဆေဒဿပိ ကာရဏံ ဟောတီတိ ကတွာ ‘‘ပဉ္စသု ဟိ ပသာဒေသု ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌာန ဝသေန အာရမ္မဏေ ဃဋ္ဋိတေ ပသာဒဃဋ္ဋနာနုဘာဝေန ဘဝင်္ဂသန္တတိ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇမာနာတိအာဒိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ တထာ န ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

န ဟိ ယောဂျဒေသာဝဋ္ဌာနမေဝ ဃဋ္ဋနန္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ယောဂျဒေသေပန ဌတွာ နိမိတ္တဃဋ္ဋနဝသေန ဝတ္ထုဃဋ္ဋနဝသေနစ အသနိ နိပါတောဝိယ ပသာဒေသု ယုဇ္ဈနံ မန္ထနံ ခေါဘကရဏံ ဃဋ္ဋနန္တိ စ အာပါတာဂမနန္တိ စ ဝုစ္စတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ ဧတ္ထစ အယံပိ ဧကော ဓမ္မနိယာမောယေဝါတိ ကတွာ နာနာ ဌာနိယေသု ဒွီသု ဒွီသု ဒွါရေသု သဟေဝ အာပါတာဂမနံ ပစ္စေတဗ္ဗံ။ ရူပါဒိနာ ပသာဒေ ဃဋ္ဋိတေ တံ နိဿိတဿေဝ ပဉ္စဝိညာဏဿ စလနံ သိယာ။ ကထံ ပန ဟဒယဝတ္ထုနိဿိတဿ ဘဝင်္ဂဿာတိ န စောဒေတဗ္ဗန္တိ။

[၁၃၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန

တမေဝ စောဒနံ သမုဋ္ဌာပေတွာ တံ ပရိဟရန္တော ‘‘သန္တတိ ဝသေန ဧကာဗဒ္ဓတ္တာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သန္တတိဝသေနာတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ သဏ္ဌာနဝသေနာတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ သာရတော န ပစ္စေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၈။)

ကသ္မာ, တာဒိသဿ အနုက္ကမစလနဿ အဋ္ဌကထာယမေဝ ဒဠှံ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ဧကေကံ အာရမ္မဏံ ဒွီသု ဒွီသု ဒွါရေသု အာပါတမာဂစ္ဆတီတိ။ ရူပါရမ္မဏဉှိ စက္ခုပသာဒံ ဃဋ္ဋေတွာ တင်္ခဏေယေဝ မနောဒွါရေ အာပါတံ အာဂစ္ဆတိ။ ဘဝင်္ဂစလနဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ အတ္ထော။ သဒ္ဒ ဂန္ဓ ရသ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယထာ ဟိ သကုဏော အာကာသေနာဂန္တွာ ရုက္ခဂ္ဂေ နိလီယမာနောဝ ရုက္ခသာခဉ္စ ဃဋ္ဋေတိ။ ဆာယာစဿ ပထဝိယံ ပဋိဟညတိ။ သာခါဃဋ္ဋန ဆာယာဖရဏာနိ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဧကက္ခဏေယေဝ ဘဝန္တိ။ ဧဝံ ပစ္စုပ္ပန္နရူပါဒီနံ စက္ခုပသာဒါဒိဃဋ္ဋနဉ္စ ဘဝင်္ဂစာလန သမတ္ထတာယမနောဒွါရေအာပါတာဂမနဉ္စအပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဧကက္ခဏေယေဝ ဟောတီတိ။ ဧဝံ သကုဏောပမာယ သဟတင်္ခဏေယေဝါတိ စ အပုဗ္ဗံအစရိမံ ဧကက္ခဏေ ယေဝါတိစ ဝတွာ ဒဠှံ ပဋိဘိဒ္ဓတ္တာ တံ အနုက္ကမစလနံ အစိန္တေတွာ ဓမ္မနိယာမဝသေန ဧကပ္ပဟာရစလနမေဝ ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ။ ဘဝင်္ဂသောတံဝေါစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ဘဝင်္ဂပဝါဟံ သဗ္ဗသော အဝစ္ဆိန္နံ ကတွာ။ အာဝဇ္ဇန္တန္တိ အဒိသွာဝ ကိံနာမေတန္တိ အာဝဇ္ဇ မာနံ။ ပဿန္တန္တိ အတ္တ ပစ္စက္ခံ ကုရုမာနံ။ သမ္ပဋိစ္ဆန္တန္တိ မုဉ္စိတုံ အဒတွာ ယထာဒိဋ္ဌံ ရူပံ ပဋိ ဂဏှန္တံ။ သန္တီရယမာနန္တိ သုဋ္ဌု တီရေန္တံဝိစာရေန္တံ။ ဝဝတ္ထပေန္တန္တိ သုဋ္ဌု အသင်္ကရတော ထပေန္တံ သလ္လက္ခေန္တန္တိ အတ္ထော။ ယောနိသောမနသိကာရာဒိဝသေန လဒ္ဓါပစ္စယော ယေနာတိ လဒ္ဓပစ္စယံ။ ယံကိဉ္စိ ဇဝနံ ဇဝတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ ပန ဇဝနံ အာရမ္မဏဿ ဒုဗ္ဗလကာလေဝါ မုစ္ဆာ မရဏာသန္နကာလေသုဝါ ဆက္ခတ္တုံ ဝါ ပဉ္စက္ခတ္တုမေဝဝါ ဇဝတီတိ ဝုတ္တံ ယေဘုယျေနာတိ။ ဇဝတီတိ အသနိနိပါတသဒိသေန ဇဝေန ပဝတ္တတိ။ တတ္ထ ပထမဇဝနံ အလဒ္ဓါ သေဝနတ္တာ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ တတော ဒုတီယံ ဗလဝံ။ တတော တတီယံ။ တတော စတုတ္ထံ။ ဣဒံ ပန သဗ္ဗဗလဝံ မုဒ္ဓပတ္တံ ဟောတိ။ ဣတော ပဋ္ဌာယ အနုက္ကမေန ပရိဟာယမာနံ ပဝတ္တတိ။ သတ္တမဝါရေ ဂတေ ပရိက္ခီဏဇဝံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဇဝနာ နုဗန္ဓာနိတိ ယထာ ပဋိသောတံ ဂစ္ဆန္တိံ နာဝံ ဥဒကံ ထောကံ အနုဗန္ဓတိ အနုဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ ဇဝနံ အနုဗန္ဓာနိ။ ဒွေ တဒါရမ္မဏပါကာနီတိ ဒွိက္ခတ္တုံ တဒါရမ္မဏကိစ္စာနိ ဝိပါကစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ယထာရဟန္တိ အာရမ္မဏဇဝန သတ္တာနုရူပံ။ ဘဝင်္ဂပါတောတိ ဣမသ္မိံ အတိဟန္တာရမ္မဏေ အာဝဇ္ဇနတော ပထမဘဝင်္ဂစလနတောယေဝဝါ ပဋ္ဌာယ ဥဋ္ဌိတံ သမုဋ္ဌိတံ စိတ္တသန္တာနံ ယာဝစတုတ္ထဇဝနာ သမုဋ္ဌဟိတွာ ပဉ္စမဇဝနတော ပဋ္ဌာယ ပတိတမေဝ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ သမုဋ္ဌိတဝေဂဿ သဗ္ဗသော အပရိက္ခီဏတာယ ပတိတန္တိ နဝုစ္စတိ။ ဒုတီယတဒါရမ္မဏတော ပရံ ပန သမုဋ္ဌိတဝေဂဿ သဗ္ဗသော ပရိက္ခီဏတ္တာ တဒါ ဧဝ တံစိတ္တသန္တာနံ ပတိတံနာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ပတနံ ပါတော။ ဘဝင်္ဂဘာဝေနစိတ္တသန္တာနဿ ပါတော ဘဝင်္ဂပါတော, ဘဝင်္ဂံ ဟုတွာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၅၉။)

ပါတောတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘဝင်္ဂကိစ္စေ ဘဝင်္ဂဋ္ဌာနေ ဘဝင်္ဂါရမ္မဏေစ ပါတော ဘဝင်္ဂပါတောတိဝါ။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ ဒေါဝါရိကောပမာ, ဂါမိလ္လောပမာ, အမ္ဗောပမာစ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တာသဗ္ဗာပိ အဋ္ဌကထာယံ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဧတ္တာဝတာ သတ္တရဿ စိတ္တက္ခဏာနိ ပရိပူရေပါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထစ ဆဆက္ကယောဇနာ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ယတ္ထ ဟိ ရူန္တီ ရမ္မဏံ ဃဋ္ဋေတိ။ တံ စက္ခုဝတ္ထုံ နိဿာယ တတ္ထ ဃဋ္ဋိတံ ရူပါရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ စက္ခုဝိညာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဣတရာနိ ပန အာဝဇ္ဇနာဒီနိ မနော ဝိညာဏာနိ အတ္တနော အတ္တနော အတီတာနန္တရစိတ္တေန သဟုပ္ပန္နံ ဟဒယဝတ္ထုံ နိဿာယ တမေဝါရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ စက္ခုဒွါရ မနောဒွါရာနိ သဗ္ဗေသံပိ ဝီထိစိတ္တာနံ ဒွါရကိစ္စံ သာဓေန္တိ။ အယဉ္စ ဝီထိ စက္ခုဒွါရေ ဥပ္ပန္နတ္တာ စက္ခုဒွါရဝီထီတိ။ စက္ခုဝိညာဏေန ဥပလက္ခိတတ္တာ စက္ခုဝိညာဏဝီထီတိစ ဝုစ္စတိ။ ဧကစိတ္တက္ခဏံ အတိက္ကမ္မ ဃဋ္ဋနသမတ္ထေ အတိဗလဝါ ရမ္မဏေ ဥပ္ပန္နတ္တာ အတိမဟန္တာရမ္မဏ ဝီထီတိစ ဝုစ္စတီတိ။ ဧတ္ထစ ယတ္တကာနိ ရူပါရမ္မဏာနိ စက္ခုပထေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဌိတိပ္ပတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ တတ္တကာနိ ဌိတိပ္ပတ္တေသု ပုဗ္ဗာပရဘူတေသု ဧကူန ပညာသပရိမာဏေသု စက္ခုပသာဒေသု ကိသ္မိံစိ နဃဋ္ဋေန္တီတိ နဝတ္တဗ္ဗာနိ။ တေသု ပန ယဒေဝ ဧကံ စက္ခု ဣမိဿာ ဝီထိယာ ယထာရဟံ ဝတ္ထုဘာဝံ ဒွါရဘာဝဉ္စ သာဓေတိ။ ယတ္ထစ ဃဋ္ဋိတံ ရူပံ အာရဗ္ဘ အယံ ဝီထိ ပဝတ္တတိ။ ဧတဒေဝ ကိစ္စ သာဓနံ နာမ ဟောတိ။ ယံ မဇ္ဈိမာယုကန္တိ ဝဒန္တိ, ဣတရာနိ ပန မောဃ ဝတ္ထူနိနာမ ဟောန္တိ, ယာနိမန္ဒာယုကာနီတိအမန္ဒာယုကာနီတိစ ဝဒန္တိ။ တာနိပန ယထာဝုတ္တ ကိစ္စ သာဓနတော ပုရိမာနိ ပစ္ဆိမာနီတိ ဒုဝိဓာနိ ဟောန္တိ, တဒုဘယာနိပိ စက္ခုဝိညာဏဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဌိတိဘာဝေန လဗ္ဘမာနာနိ အဋ္ဌစတ္တာလီသမတ္တာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။ အဝသေသာနိ ပန တတော ပုရိမတရာနိ ပစ္ဆိမကရာနိစ လဒ္ဓဃဋ္ဋနာနိပိ ဝတ္ထုဒွါရကိစ္စသိဒ္ဓိဘာဝေ အနာသင်္ကိတဗ္ဗတ္တာ ဣဓ နဂဟိတာနီတိ။ ဧတ္ထ သိယာ ဣမာယ ဝီထိယာ ဥပ္ပတ္တိသမယေ သော ပုဂ္ဂလော အဟံ ဣဒံ နာမ ပဿာမီတိ ဇာနာတိ, န ဇာနာတီတိ။ နဇာနာတိ။ ကဒါ ပန ဇာနာတီတိ။ သလ္လက္ခဏဝီထိယာ ပဝတ္တမာနာယ။ တထာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၀။)

ဟိ သဗ္ဗပထမံ စက္ခုဒွါရဝီထိ ပဝတ္တတိ။ တတော တဒနုဝတ္တိကာ မနောဒွါရဝီထိ။ တတော သမုဒါယဂါဟိကာ။ တတော ဝဏ္ဏသလ္လက္ခဏာ။ တတော ဝတ္ထုဂါဟိတာ။ တတော ဝတ္ထုသလ္လက္ခဏာ တတော နာမဂါဟိကာ။ တတော နာမသလ္လက္ခဏာတိ။ တတ္ထ ဝဏ္ဏသလ္လက္ခဏာယ ပဝတ္တမာနာယ အဟံ နီလဝဏ္ဏံ ပဿာမီတိအာဒိနာ ဝဏ္ဏံ သလ္လက္ခေတိ။ ဝတ္ထုသလ္လက္ခဏာယ သဏ္ဌာနံ သလ္လက္ခေတိ။ နာမ သလ္လက္ခဏာယ နာမံ သလ္လက္ခေတီတိ။ ဣတိ တံတံ သလ္လက္ခဏဝီထိ ယာ ပဝတ္တမာနာယဧဝ တံတံပဿာမီတိ ဇာနာတီတိ။ ဧတ္ထစ အလာတစက္ကဿ ဂါဟိကာဝိယ ပုရိမာဟိ ဒွီဟိ ဝီထီဟိ ပုနပ္ပုနံ ဂဟိတာနံ ရူပါနံ သမုဒါယတော ဂါဟိကာ တတီယာ မနောဒွါရဝီထိ သမုဒါယ ဂါဟိကာနာမ, န ဟိ သမုဒါယဂဟဏေန ဝိနာ ပရိဗျတ္တဝဏ္ဏဂဟဏံ သမ္ဘဝတီတိ။ ယာဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒါ ပန အပ္ပဟောန္တာတီတကန္တိ ဒွိက္ခတ္တုံ ယာဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒါ ပဝတ္တိတုံ အပ္ပဟောန္တံ ဟုတွာ အတီတဒွတ္တိစိတ္တက္ခဏိကံ။ ယဿ ဟိ ဒွေဝါ တီဏိဝါ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တံ ယာဝ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒါ ပဝတ္တိတုံ နပ္ပဟောတိ န သက္ကောတိ။ ဧဝံ အပ္ပဟောန္တံ ဟုတွာ အတီတကန္တိ အတ္ထော။ အပါတမာဂတန္တိ စက္ခုဒွါရေ မနောဒွါရေစ အာပါတံ အာဂတံ။ နတ္ထိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါတိ ဧတ္ထ ယဿ တီဏိ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တဿ စုဒ္ဒသ စိတ္တက္ခဏာယုကာဝသေ သဿ အာရမ္မဏဿ သတ္တမဇဝနေန သဟေဝ နိရုဒ္ဓတ္တာ တသ္မိံ နတ္ထိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါတိ ယုတ္တမေတံ။ န ဟိ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ စိတ္တာနိ ဓမ္မဝသေန ဝိယ ကာလဝသေနာပိ နာနာရမ္မဏာနိ ဣစ္ဆန္တိ အဋ္ဌကထာစရိယာတိ။ ယဿ ပန ဒွေ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ။ တသ္မိံ သတ္တမဇဝနတော ပရံ ဧကစိတ္တက္ခဏာယုကာဝသေသေ အာရမ္မဏေ ဧကေန တဒါရမ္မဏေန ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ စေ။န။ န ဟိ တာဒိသံ နိရောဓာ သန္နံ အာရမ္မဏံ ဧကဝါရံပိ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သက္ကောတီတိ။ တထာ ဟိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝိပါကုဒ္ဓါရေ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယံ တဒါရမ္မဏာနိ ဒွေတိ ဒွေဧဝ တဒါရမ္မဏ ဝါရာ အာဂတာတိ။

ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၁။)

‘‘ဒွိက္ခတ္တုမေဝ ဟိ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ပါဠိယံ နိယမိတာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပါဠိယန္တိ အဋ္ဌကထာတန္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ သာ နာမ ပါဠိ အတ္ထိ, ယတ္ထ ဒွိက္ခတ္တုံ တဒါ ရမ္မဏုပ္ပတ္တိ နိယမိတာတိ။

မဇ္ဈိမဘာဏကာပန တဒါရမ္မဏံ ဧကံပိ ဣစ္ဆန္တိ။ သင်္ဂဟကာရေန ပန တံ ပဋိသိဒ္ဓန္တိ ဣဓပိ တံ ထေရေန ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ပရမတ္ထဝိနိစ္ဆယေ သကိံဒွေဝါ တဒါလမ္ဗန္တိ ထေရေန ဝုတ္တန္တိ။ မဇ္ဈိမဘာဏကာနံ မတေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရော ပန ဧကံပိ ဣစ္ဆတိယေဝ။ ယထာ ဟိ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ ဧကံ ပဝတ္တတိ။ တထာ တဒါရမ္မဏံပိ ဧကံ နပဝတ္တတီတိ နသက္ကာ ဝတ္တုံ။ ယဉ္စ စိတ္တပ္ပဝတ္တိဂဏနာယံ တဒါရမ္မဏာနိ ဒွေတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တန္တိ, န နသက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ယာဝ ဇဝနုပ္ပာဒါပိ ပဝတ္တိတုံ အပ္ပဟောန္တာတီတကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿ ဟိ အာရမ္မဏဿ စတ္တာရိ ပဉ္စ ဆ သတ္တ အဋ္ဌနဝ ဝါ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တံ ယာဝ ဇဝနုပ္ပာဒါ ပဝတ္တိတုံ နပ္ပဟောတိ။ ဧဝံ အပ္ပဟောန္တံ ဟုတွာ အတီတကန္တိ အတ္ထော။ ဇဝနံပိ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာတိ ဇဝနဿပိ အနုပ္ပဇ္ဇနတော။ အယဉှိ တွာပစ္စယော ဘာဝတ္ထေဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ န ကတ္တုအတ္ထေ။ ကသ္မာ။ အတ္တနော ပဓာနကြိယာယ သမာနကတ္တုကတာယ အဘာဝတောတိ။

[၁၃၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဟေတုမှိစာယံ တွာပစ္စယော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၂။)

န ဟိ ဗာဟိရတ္ထဘူတော ဟေတုအတ္ထော ကိတကပစ္စယာနံ ဝိသယော ဟောတီတိ။ တသ္မာ ဣဓ ဘာဝတ္ထေဧဝ တွာပစ္စယော။ တတောစ ဟေတုအတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတေန ယာ လက္ခဏေ ဟေတုမှိစမာနန္တပစ္စယာနံပိ ပဝတ္တိ ကတ္ထစိ ဝုတ္တာ။ သာပိပဋိက္ခိတ္တာ ဟောတိ။ နဟိ ဗာဟိရတ္ထဘူတာ လက္ခဏဟေတုယော တေသံ ဝိသယာ ဟောန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ယဿ အာရမ္မဏဿ နဝစိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ ဟောန္တိ။ တဿ အဝသေသ အဋ္ဌစိတ္တက္ခဏာ ယုကဿ ဒုတီယ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေန သဟေဝ နိရုဒ္ဓတ္တာ တသ္မိံ ဇဝနံပိ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာတိ ယုတ္တမေတံ။ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ ယဿ ပန စတ္တာရိ။လ။ အဋ္ဌဝါ စိတ္တက္ခဏာနိ အတီတာနိ။ တသ္မိံ ဇဝနေန ဥပ္ပန္နေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စေ။န။ အဝသေသဆစိတ္တက္ခဏာယုကံပိ ဟိ အာရမ္မဏံ ဇဝနုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ။ ဇဝနဉှိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ သတ္တက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိတုံ ပဟောနကေ အာရမ္မဏေ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပကတိနိယာမေန ဇဝနဿ သတ္တက္ခတ္တု ပရမတာယ သမ္ဘဝတောတိ။ ဧတ္ထ ပန ယထာ ဝိသညိကာလ မုစ္ဆာကာလ မရဏကာလေသု ဝတ္ထုဿ အဝိသဒတာယ ဒုဗ္ဗလတာ ယစ ဇဝနံ ဆပဉ္စဝါရေပိ ပဝတ္တတိ။ တထာ ပကတိကာလေပိ အာရမ္မဏဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝေ သတိ ဆပဉ္စဝါရေပိ ပဝတ္တတိယေဝါတိ။ ဒွတ္တိက္ခတ္တုန္တိ ဒွိက္ခတ္တုံဝါ တိက္ခတ္တုံဝါ။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနေ ဌတွာ ဧကံဝါ ဒွေဝါ စိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တတော အာသေဝနံ လဘိတွာ ဇဝနဋ္ဌာနေ ဌတွာ ပုန ဘဝင်္ဂံ ဩတရတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ တတော အာသေဝနံ လဘိတွာ ဇဝနဋ္ဌာနေ ဌတွာတိ ဧတေန တတီယဿ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ ပဝတ္တိံ ဒဿေတိ။ ဣတရထာ ဧကံဝါ ဒွေဝါ စိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တတော ဘဝင်္ဂံ ဩတရတီတိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။ ဧကံဝါတိ ပန ဝါစာ သိလိဋ္ဌမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာ ဒိရတ္တ တိရတ္တံတိ။ အထဝါ, တတောတိ ဧကစိတ္တတောဝါ ဒွိစိတ္တတောဝါတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပထမေန ဒွိက္ခတ္တုံ ဒုတီယေန တိက္ခတ္တုံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ ဥပ္ပတ္တိ ဝုတ္တာ ဟောတီတိ။ အာသေဝနံ လဘိတွာတိ ဣဒံ ပန ဥပစာရဝစနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဿ အာသေဝနတာ ပဋ္ဌာနေ ဝုတ္တာတိ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရေန ပနေတ္ထ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနတော ပရံ စတုပဉ္စ စိတ္တက္ခဏာဝသေသေ အာရမ္မဏေ စတုပဉ္စဇဝနုပ္ပတ္တိယာ ဧဝ ပရိတ္တာရမ္မဏဝါရော ဣစ္ဆိတော။ န ဝေါဋ္ဌဗ္ဗန ပရိယောသာနဝသေန။ ပဋ္ဌာနေဟိ ဘဝင်္ဂံ အာဝဇ္ဇနာယ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော တွေဝဝုတ္တော။ န ပန ဝုတ္တော အာဝဇ္ဇနာ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ ယထာ စ မုစ္ဆာမရဏကာလေသု ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလတာယ ဆ ပဉ္စဇဝနဝါရာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။ တထာ ဣဓပိ အာရမ္မဏဒုဗ္ဗလတာယာတိ န န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဧတ္ထ စ သန္တီရဏတော ပရံ ဧကစိတ္တက္ခဏာ ဝသေသေ အာရမ္မဏေ ဧကံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနံ ဒွိစိတ္တက္ခဏာဝသေသေ ဒွေ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၃။)

တဒုတ္တရိ တီဏီတိ ယုတ္တံ သိယာ။ ဧတရဟိ ပန ဒွိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာ ဆပရိတ္တာရမ္မဏဝီထိယောတိ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာ ပဉ္စာတိ ယောဇေသုံ။ ဧဝံ သန္တေ ကီဒိသေ ပရိတ္တာရမ္မဏေ ဒွိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာ, ကီဒိသေ တိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာတိ ဝိစာရေတဗ္ဗာ သိယုန္တိ။ ယံ ပန အာရမ္မဏံ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံဝေါဋ္ဌဗ္ဗနုပ္ပတ္တိယာ အပ္ပဟောနကံ ဟောတိ။ တံ အာဝဇ္ဇနပ္ပတ္တိယာပိ ပစ္စယော န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ တတ္ထ ဘဝင်္ဂစလနမေဝ ဟောတိ။ နတ္ထိ ဝီထိစိတ္တုပ္ပာဒေါတိ။ တတ္ထ ဘဝင်္ဂစလနမေဝါတိ ဒွိက္ခတ္တုံ ဘဝင်္ဂဿ စလနမတ္တမေဝ ဟောတိ။ ဣစ္စေဝံ စက္ခုဒွါရေတိ ဣတိ ဧဝံ ယဒိ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတကံ ရူပါရမ္မဏံ စက္ခုဿ အပါတမာဂစ္ဆတီတိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေန စက္ခုဒွါရေ စတုန္နံ ဝါရာနံ ဝသေန စတုဓာ ဝိသယပ္ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, တထာ သောတဒွါရာဒီသု စာတိယောဇနာ။ သဗ္ဗထာပိ စတုဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတိပရိတ္တာရမ္မဏံပိ အာပါတာဂတမတ္တေန မောဃဝါရဿ အာရမ္မဏံနာမ ဟောတိ။ န အာရမ္မဏကရဏဝသေန။ ဣတရာနိ ပန ဥဘယထာပိ ဣတရေသံ ဝါရာနံ အာရမ္မဏာနိနာမ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ စတုန္နံ ဝါရာနံ ယထာက္ကမံ အာရမ္မဏဘူတာတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

အာရမ္မဏဘူတာတိ ဣမဿ အတိပရိတ္တာရမ္မဏံ သန္ဓာယ ပစ္စယဘူတာတိ အတ္ထော ဝုတ္တော။ တဉှိ မောဃဝါရ ပညာ ပနာယ ပစ္စယော ဟောတီတိ။

ပဉ္စဒွါရေဝီထိစိတ္တာနိ ယထာရဟံ ကိစ္စဝသေန သတ္တေဝ။ စိတ္တုပ္ပာဒါ စိတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိခဏဝသေန စတုဒ္ဒသ။ ဝိတ္ထာရာ စိတ္တသရူပဝိတ္ထာရတော စတုပညာသာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ပရိတ္တဇဝနဝါရေ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၄။)

֍ * ၁၃၇။ မနောဒွါရေ ပန အာရမ္မဏဓမ္မာ ပရိတ္တခဏာပိ အတီတာနာဂတာပိ ကာလဝိမုတ္တာပိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိယေဝ။ တသ္မာ တတ္ထ ဧကစိတ္တက္ခဏာတီတာနိဝါ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတာနိဝါ ဌိတိပ္ပတ္တာနေဝ အာပါတမာဂစ္ဆန္တီတိ ဣဒံ ဝိဓာနံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ မနောဒွါရေပန ယဒိဝိဘူတမာလမ္ဗဏံ အာပါတမာဂစ္ဆတီတိ။ တတ္ထ မနောဒွါရေတိ သုဒ္ဓမနောဒွါရေ။ စက္ခာဒီသု ဟိ ဃဋ္ဋနေန သဟေဝ ယတ္ထ အပါတမာဂစ္ဆတိ။ တံ မိဿကဒွါရန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓ ပန သုဒ္ဓမေဝါ ဓိပ္ပေတန္တိ။ တံပိ ပဉ္စဒွါရာနုဗန္ဓကံ ဝိသုံ သိဒ္ဓန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ယထာ ဃဏ္ဍေ ဒဏ္ဍကေန ဧကဝါရံ ပဟဋေ ဃဏ္ဍသရီရဘူတာ ရူပ ကလာပါ စိရံပိ ကာလံ အညမညံ ဃဋ္ဋေတွာ အနုရဝသဒ္ဒသန္တာနံ ပဝတ္တေန္တိ။ တထာ ပဉ္စဒွါရေ အာရမ္မဏေန ဧကဝါရံ ဃဋ္ဋိတေ ပဉ္စ ဒွါရိကဝီထိယာ နိရုဒ္ဓါယပိ အတီတံ ပဉ္စာလမ္ဗဏံ မနောဒွါရေ ယထာ ပါတာဂတမေဝ ဟုတွာ အနေကသဟဿာနိပိ မနောဒွါရိကဝီထိစိတ္တ သန္တာနာနိ ပဝတ္တေတိယေဝ။ တေသံ ပန ဒွါရဘူတံ ဘဝင်္ဂသန္တာနံ အနုဗန္ဓကံနာမ ဟောတိ။ တာနိစ စိတ္တာနိ အနုဗန္ဓကဝီထိစိတ္တာနိနာမ ဟောန္တိ။ ယတ္ထ ပန ပဉ္စဒွါရဃဋ္ဋနာ နုဗန္ဓဘာဝေန ဝိနာ ကေဝလံ တထာ တထာ ဆဠာရမ္မဏဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တံ ဝိသုံ သိဒ္ဓံ နာမ ဟောတိ။ ကထံ ပန တသ္မိံ ဝိသုံ သိဒ္ဓေ မနောဒွါရေ အာရမ္မဏ ဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီတိ။ ဝုစ္စတေ။ ဒိဋ္ဌတော ဒိဋ္ဌသမ္ဗန္ဓတော သုတတော သုတသမ္ဗန္ဓတော သဒ္ဓါယ ရုစိယာ အာကာရပရိဝိတက္ကေန ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနခန္တိယာ နာနာကမ္မဗလေန နာနာဣဒ္ဓိဗလေန ဓာတုက္ခောတ ဝသေန ဒေဝတောပသံဟာရဝသေန အနုဗောဓဝသေန ပဋိဝေဓဝသေနာတိ ဧဝမာဒီဟိ ကာရဏေဟိ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တီတိ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌံနာမ ပုဗ္ဗေ ပဉ္စဟိဒွါရေဟိ ဂဟိတံ ပဉ္စာလမ္ဗဏံ။ တံပိ ကာလန္တရေ ကာရဏလာဘေ သတိ သုဒ္ဓေ မနောဒွါရေ အာပါတံ အာဂစ္ဆတိယေဝ။ ဒိဋ္ဌသမ္ဗန္ဓံနာမ ဒိဋ္ဌသဒိသံ ဝုစ္စတိ။ ပုဗ္ဗေ ဟိ ကိဉ္စိ ဒိသွာ အညံ ယံကိဉ္စိ အနုမာနေန္တဿ အဒိဋ္ဌံပိ တံသဒိသံ အတီတံပိ အနာဂတံပိ ပစ္စုပ္ပန္နံပိ ဗဟုအာပါတံ အာဂစ္ဆတိယေဝ။ သုတံနာမ ပရတော သုတွာ ဂဟိတံ ဆဠာရမ္မဏံ။ တံ ပန မဟာဝိသယံ ဟောတိ။ သဗ္ဗညုဒေသနံ သုတွာ ဂဟိတံ န ကိဉ္စိ အနာရမ္မဏံနာမ အတ္ထီတိ။ သုတသမ္ဗန္ဓံနာမ သုတသဒိသံ။ သဒ္ဓါနာမ ပရဿ သဒ္ဒဟနာ။ ရုစိနာမ အတ္တနော မတိ။ အာကာရ ပရိဝိတက္ကော နာမ အတ္ထစ္ဆာယံ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယံ ကာရဏစ္ဆာယဉ္စ နိဿာယ တထာ တထာ ပရိဝိတက္ကနံ။ ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဇာနခန္တိနာမ ပညာယဝါ အတ္တနော လဒ္ဓိယာဝါ ပုနပ္ပုနံ ဥပပရိက္ခိတွာ ဧဝမေဝါတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ပါပေတွာ ဂဟဏံ။ သေသံ ပါကဋမေဝ။ ဧတ္ထစ အနန္တရူပနိဿယ ပစ္စယဘာဝေါနာမ စိတ္တသန္တာနဿ မဟာဝိပ္ဖာရော ဟောတိ။ သကိံပိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၅။)

အာရမ္မဏံ သုဋ္ဌု အာသေဝိတွာ နိရုဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ ဝဿသတေပိ ဝဿသဟဿေပိ ဘဝန္တရေပိ တံအာရမ္မဏံ ပဋိစ္စ ဘဝင်္ဂ စလနဿ ပစ္စယော ဟောတိ။ စိတ္တဉ္စနာမ ဒိဋ္ဌာဒီဟိ ယထာဝုတ္တကာရဏေဟိ သံဝဒ္ဓိတံ မဟာဝိပ္ဖာရံ ဟောတိ။ ကိဉ္စိ နိမိတ္တံ လဘိတွာ ဧကသ္မိံ ခဏေ အနေကသဟဿေသုပိ ဒိဋ္ဌာဒီသု အာရမ္မဏေသု ဖရမာနံ ပဝတ္တတိ။ တေဟိစ ကာရဏေဟိ နိစ္စံ စောဒီယမာနံ စိတ္တသန္တာနံ ကာယဂေလညာဒိကေ စိတ္တဒုဗ္ဗလပစ္စယေ အသတိ နိစ္စကာလံပိ ဘဝင်္ဂတော ဝုဋ္ဌာတုံ အဇ္ဈာသယယုတ္တံ ဟောတိ။ န ဟိ စိတ္တံနာမ အဝိဘူတေ အာရမ္မဏေ ရမတိ။ ဝိဘူတေဧဝ ရမတိ။ တသ္မာ ဘဝင်္ဂသမ္ပယုတ္တော မနသိကာရော ပုနပ္ပုနံ ဘဝင်္ဂံ စာလေတွာ လဒ္ဓပစ္စယေသု အာရမ္မဏေသု ပုနပ္ပုနံ အာဝဇ္ဇနံ နိယောဇေတိယေဝ။ တဒါ တာနိ အာရမ္မဏာနိ တဒဘိနိန္နာကာရ ပဝတ္တမနသိကာရ သမ္ပယုတ္တဿ ဘဝင်္ဂ စိတ္တဿ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ န ဟိ အညံ အာရမ္မဏံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တမာနဿ စိတ္တဿ အာရမ္မဏန္တရေ အဘိနိန္နာကာရောနာမ နတ္ထီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တဒါရမ္မဏပါကာနိ ပဝတ္တန္တီတိ ဣဒံ ကာမသတ္တဝသေန ဝုတ္တံ။ ရူပါရူပသတ္တာနံ ပန ဝိဘူတာရမ္မဏေပိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါ နတ္ထိယေဝ။ ယထာ စေတ္ထ။ ဧဝံ ပဉ္စဒွါရေပိ ရူပသတ္တာနံ အတိမဟန္တာရမ္မဏေသု တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါ နတ္ထီတိ။ အဝိဘူတေ ပနာ လမ္ဗဏေ ဇဝနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတီတိ ဣဒဉ္စ ဥက္ကဋ္ဌ ပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဉာဏဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ ပန ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနပ္ပဝတ္တိဝသေန အဝိဘုတေ အာလမ္ဗဏေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝါရောပိ အာဂတော။ ယောစ ပဉ္စဒွါရေဘဝင်္ဂစလနမတ္တဝသေန မောဃဝါရော နာမ စတုတ္ထော ဝါရော ဝုတ္တော။ သောပိ ဣဓ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ သုဒ္ဓမနောဒွါရေပိ ဟိ အာရမ္မဏေ အာပါတမာဂတေ ဝီထိစိတ္တံ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာ ဒွိက္ခတ္တုံ ဘဝင်္ဂေ စလိတေ နိဝတ္တနကဝါရာနံ ပမာဏံ နဘဝိဿတိယေဝ, ဝိသယေစ အာပါတာဂတေ ဘဝင်္ဂေစ စလိတေ သတိ ဝိသယပ္ပဝတ္တိနာမ န န ဟောတီတိ။ ဣတိ ဣမသ္မိံ မနောဒွါရေပိ တဒါရမ္မဏ ဇဝန ဝေါဋ္ဌဗ္ဗန မောဃဝါရ သင်္ခါတာနံ စတုန္နံ ဝါရာနံ ယထာက္ကမံ အာရဏဘူတာ ဝိသယပ္ပဝတ္တိ စတုဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ တတ္ထ တဒါရမ္မဏဝါရဿ အာရမ္မဏဘူတာ အဘိဝိဘူတာနာမ ဇဝန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၆။)

ဝါရဿ ဝိဘူတာနာမ။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနဝါရဿ အဝိဘူတာနာမ။ မောဃဝါရဿ အာရမ္မဏဘူတာ အတိအဝိဘူတာနာမာတိ ယောဇေတဗ္ဗာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၇။)

ဧတ္ထစ အာရမ္မဏဿဝါ စိတ္တဿဝါ အတိဗလဝတာယ အဘိဝိဘူတတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုဗ္ဗလေပိ ဟိ စိတ္တေ ပထဝိပဗ္ဗတာဒိဝသေန အတိဗလဝန္တံ အာရမ္မဏံ အတိဝိဘူတံနာမ ဟောတိ။ အတိဗလဝန္တေ စ စိတ္တေ အတိသုခုမံပိ နိဗ္ဗာနံ အတိဝိဘူတံနာမ ဟောတီတိ။ ဧဝံ သေသေသုပီတိ။ ဝါရဘေဒေါ ပနေတ္ထ အနုဗန္ဓကော, ဝိသုံ သိဒ္ဓါတိ ဒုဝိဓော။ တတ္ထ အနုဗန္ဓကော စက္ခုဒွါရာနုဗန္ဓကာဒိဝသေန ပဉ္စဝိဓော။ ဧကေကသ္မိဉ္စေတ္ထ အတီတဂဟဏံ, သမုဒါယ ဂဟဏံ, ဝတ္ထုဂဟဏံ, နာမဂဟဏန္တိ စတ္တာရော စတ္တာရော ဝါရာ။ တေသုစ တဒါရမ္မဏဝါရာဒယော ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဝိသုံ သိဒ္ဓါ ပန ဒိဋ္ဌ ဝါရော, ဒိဋ္ဌသမ္ဗန္ဓဝါရော, သုတဝါရော, သုတသမ္ဗန္ဓဝါရော, ဝိညာတဝါရော, ဝိညာတသမ္ဗန္ဓဝါရောတိ ဆဗ္ဗိဓော ဟောတိ။ ဧတ္ထစ သဒ္ဓါ ရုစိ အာကာရ ပရိဝိတက္ကာဒိ ဝသေန ပဝတ္တဝါရာ ဝိညာတဝါရော, ဝိညာတ သမ္ဗန္ဓဝါရောတိ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန သဒ္ဓါရုစိယာဒိဝ သေနဂဟိတံ အာရမ္မဏံ တထာပိ ဟောတိ။ အညထာပိ ဟောတိ။ တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ န ဂဟိတန္တိ ဝုတ္တံ။ တထာဝါ ဟောတု အညထာဝါ။ ဝီထိစိတ္တပဝတ္တိယာ သတိ ဂဟေတဗ္ဗမေဝ။ တတ္ထ ဧကေကသ္မိံဝါရေ တဒါရမ္မဏဝါရာဒိဝသေန စတ္တာရော စတ္တာရော ဝါရာ။ တေသုစ ကာမ မဟဂ္ဂတာ နုတ္တရ ပညတ္တိ ဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နာတီတာနာဂတကာလ ဝိမုတ္တဝသေနစ အာရမ္မဏဓမ္မာ ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။ ဧတရဟိ ပန အတီတဘဝင်္ဂဝသေန တဒါရမ္မဏဝသေန စ ဝါရဘေဒံ ကပ္ပေန္တိ။ တတ္ထ အတီတဘဝင်္ဂဝသေန ဝါရဘေဒကပ္ပနံ နိရတ္ထကံ။ န ဟိ မနောဒွါရေ ပဉ္စဒွါရေ ဝိယ အာရမ္မဏာနံ ခဏဝသေန ဗလဝ ဒုဗ္ဗလတာ သမ္ဘဝေါ အတ္ထိ။ တဒါ အဝိဇ္ဇမာနာနံပိ အတီတာနာဂတာနံ ကာလဝိမုတ္တာနဉ္စ တတ္ထ အာပါတာဂမနတောတိ။ ဧတ္ထ သိယာ, ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယာ အာရမ္မဏံနာမ ဓမ္မတောစ ကာလတောစ အဘိန္န မေဝ ဣစ္ဆန္တိ အဋ္ဌကထာစရိယာ။ ဣမေစ သတ္တာ တံ တံ အာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ အညမညဿ စိတ္တံ ဇာနန္တိယေဝ။ ပရစိတ္တဝိဒုနိယော ပန ဒေဝတာ အာကာရသလ္လက္ခဏေန ဝိနာပိ ဇာနန္တိ။ တတ္ထ ပစ္စုပ္ပန္နံ ပရဿ စိတ္တံ ဇာနနကာလေ အာဝဇ္ဇနံ ဘာဝယံ ပရဿ စိတ္တံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံ။ တံ ဝါ အာဝဇ္ဇတိ။ ဥဒါဟု ပရတော တံ တံ ဇဝနေန သဟုပ္ပန္နံဝါ။ ဇဝနာနိစ ယံ အာဝဇ္ဇနေန သဟုပ္ပန္နံ တံ ဝါ ဇာနန္တိ, ပစ္စေကံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံဝါတိ။ ကိဉ္စေတ္ထ, ယဒိ တာဝ အာဝဇ္ဇနေန သဟုပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိစ။ ဧဝံ သတိ ဓမ္မတော အဘိန္နံ ဟောတိ။ ကာလတော ဘိန္နံ။ တဉှိ စိတ္တံ အာဝဇ္ဇနဿ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဟောတိ။ ဇဝနာနံ ပန အတီတန္တိ။ အထ ပစ္စေကံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိစ။ ဧဝဉ္စ သတိ ကာလတော အဘိန္နံ ဟောတိ။ ဓမ္မတော ဘိန္နမေဝ။ အထပိ ယံ ပစ္စေကံ သဟုပ္ပန္နံ ဇာနန္တိ။ တဒေဝ အာဝဇ္ဇတိ။ ဧဝံပိ ဘိန္နမေဝ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထ အဋ္ဌကထာယံ တာဝ ယံ အာဝဇ္ဇနေန သဟုပ္ပန္နံ။ တဒေဝ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိစာတိ ဓမ္မတော အဘိန္နံ ဝတွာ တံ စိတ္တံ နိရုဒ္ဓံပိ အဒ္ဓါဝသေန သန္တတိဝသေနစ ဂဟိတံ ဇဝနာနံပိ ပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟောတီတိ ဝိနိစ္ဆိတံ။ အာစရိယာနန္ဒမတေန ပန ပရဿ တံ တံ အာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ တံ တံ အဓိပ္ပာယဇာနနကာလေ အာဝဇ္ဇနဇဝနာနိ ပစ္စေကံ အတ္တနာ သဟုပ္ပန္နံ စိတ္တံ အာဝဇ္ဇတိ ဇာနန္တိ စ။ န စေတ္ထ ဓမ္မတော ကာလတောစ ဘိန္နံနာမ ဟောတိ။ သဗ္ဗေသံပိ ဟိ အာရမ္မဏံ စိတ္တမေဝ ဟောတိ ပစ္စုပ္ပန္နဉ္စာတိ။ နစ ဇဝနာနိ နိရာဝဇ္ဇနာနိနာမ ဟောန္တိ။ အာဝဇ္ဇနေနပိ ဟိ စိတ္တန္တေဝ အာဝဇ္ဇိတံ ဟောတိ။ ဇဝနာနိစ စိတ္တန္တေဝ ဇာနန္တီတိ။ ယဒိ ပန အာဝဇ္ဇနေ န စိတ္တန္တိ အာဝဇ္ဇိတေ ဇဝနာနိ ရူပန္တိ ဇာနန္တိ။ ရူပန္တိဝါ အာဝဇ္ဇိတေ စိတ္တန္တိ ဇာနန္တိ, နီလန္တိဝါ အာဝဇ္ဇိတေ ပီတန္တိ ဇာနန္တိ။ ဧဝံ သတိ ဇဝနာနိ ဓမ္မတော နိရာဝဇ္ဇနာနိ နာမ ဟောန္တိ။ တထာ အတီတန္တိ အာဝဇ္ဇိတေ ပစ္စုပ္ပန္နန္တိ။ ဧဝဉ္စ သတိ တာနိ ကာလတော နိရာဝဇ္ဇနာနိနာမ ဟောန္တီတိ။ ယသ္မာ စ အတီတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ပဋ္ဌာနေ ဝုတ္တော။ တသ္မာ ဣဓ ခဏဝသေနေဝ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝတ္တုံ ယုတ္တံ။ န အဒ္ဓါသန္တတိ ဝသေနာတိ။ ဣတရထာ သဗ္ဗ ဝီထိစိတ္တဝါရေသုပိ အာရမ္မဏာနံ အတီတာဒိဘာဝေါ အဒ္ဓါသန္တတိဝသေနေဝ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာတိ။ ဂါထာယံ တီဏေဝါတိ ကိစ္စဝသေန တီဏိ ဧဝ။ စိတ္တုပ္ပာဒါ ဒသေရိတာတိ စိတ္တုပ္ပတ္တိက္ခဏဝသေန ဒသ ဤရိတာနိ ကထိတာနိ။ ဝိတ္ထာ (ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၈။)

class="bld">ရေနာတိ စိတ္တသရူပဝိတ္ထာရေန။ ဧတ္ထာတိ မနောဒွါရေ။ ဧကစတ္တာလီသာတိ ပဉ္စဝိညာဏမနောဓာတူဟိ ဝဇ္ဇိတာနံ ကာမာဝစရစိတ္တာနံ ဝသေန ဧကစတ္တာလီသံ။ ဧတ္ထာတိ ပရိတ္တဇဝနဝါရေ။ [ပရိတ္တဝါရော]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၆၉။)

֍ * ၁၃၈။ ဝိဘူတာဝိဘူတဘေဒေါ နတ္ထိ ဧကံ ဝိဘူတမေဝ လဗ္ဘတီတိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ အဝိဘူတေ အာရမ္မဏေ အပ္ပနာနာမ သမ္ဘဝတီတိ။ တထာ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါစ နတ္ထိ။ န ဟိ အတိသန္တတရံ အပ္ပနာဇဝနံ တဒါရမ္မဏံ အနုဗန္ဓတီတိ။ တတ္ထ ဟိ ဆဗ္ဗီသတိ မဟဂ္ဂတ လောကုတ္တရ ဇဝနေသု ယံကိဉ္စိ ဇဝနံ အပ္ပနာဝီထိမောတရတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဉာဏရဟိတံ ဒွိဟေတုကဇဝနံ အထိရသဘာဝတ္တာ အပ္ပနာယ အနန္တရူပနိဿယော နဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တ ကာမာဝစရဇဝနာနမဋ္ဌန္နန္တိ။ ပရိကမ္မောပစာရာနုလောမဂေါတြတုနာမေနာတိ ဧတ္ထ ဣန္ဒြိယသမတာဒီဟိ ပရိတောဘာဂေဟိ အပ္ပနာ ကရီယတိ သဇ္ဇီယတိ ဧတေနာတိ ပရိကမ္မံ။ အပ္ပနံ ဥပေစ္စ စရတီတိ ဥပစာရော။ သမီပစာရောတိ အတ္ထော။ သမီပစရဏဉ္စေတ္ထ အာသန္နေကာလေ အပ္ပနာဝဟသမတ္ထဘာဝေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဿ ပဝတ္တိယာ အစိရံ ကာလံ အပ္ပနာ သမ္ဘဝေါ ဟောတီတိ။ အနုလောမန္တိ အပ္ပနာပဝတ္တိယာ ပစ္စနီကဓမ္မဝိဓမနေန အပ္ပနာယ အနုကူလံ အပ္ပနာဟိတံ အပ္ပနာ ဝဟန္တိစ္စေဝ အတ္ထော, ယဿ ပဝတ္တိယာ အပ္ပနာ ဝိဗန္ဓကော ပစ္စနီ ကောနာမ နတ္ထီတိ။ ဂမီယတိ ဗုဇ္ဈီယတိ အတ္ထော ဧတေနာတိဝေါ။ အဘိဓာနံ ဗုဒ္ဓိစ။ တံ ဒုဝိဓံပိ ဂဝံ တာယတိ ရက္ခတီတိ ဂေါတ္တံ။ ပရိတ္တ ဇာတိသင်္ခါတော အနွယော။ ဂေါတ္တံ အဘိဘုယျတိ ဆိဇ္ဇတိ ဧတ္ထာတိ ဂေါတြဘု။ ဧတ္ထ စ စတ္တာရိပိ ဇဝနာနိ ပရိကမ္မဇဝနာနီတိ ဝါ ဥပစာရဇဝနာနိတိဝါ အနုလောမဇဝနာနီတိဝါ ဝုစ္စန္တိယေဝ။ ဂေါတြဘူတိ ပန ပစ္ဆိမဿေဝ နာမံ။ ဣဓ ပန စတုန္နံပိ နာမာနံ သင်္ဂဟဏတ္ထံ ပရိကမ္မော ပစာရာနုလောမ ဂေါတြဘုနာမေနာတိ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ကသ္မာ ပထမမေဝ ပရိကမ္မံနာမ။ နနု ဣတရာနိပိ အပ္ပနံ ပရိသင်္ခရောန္တိယေဝါတိ ဧဝမာဒိကာ စောဒနာ အနောကာသာ ဟောတီတိ။ စတုက္ခတ္တုံ တိက္ခတ္တုမေဝဝါတိ စတုက္ခတ္တုမေဝဝါ တိက္ခတ္တုမေဝဝါ။ တတ္ထ ပထမေန ဧဝ သဒ္ဒေန ပဉ္စမံ ဂေါတြဘုသမ္ဘဝေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ တဒါ ဟိ ဇဝနံ ပတိတံနာမ ဟောတိ။ ပဝေဓတိ ကမ္ပတိ။ ကာမဂေါတ္တံ အဘိက္ကမိတွာ ဥပရိဘူမန္တရပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတီတိ။ ဒုတီယေန ဒုတီယံ ဂေါတြဘု သမ္ဘဝေါ ပဋိက္ခိတ္တော ဟောတိ။ တဒါ ဟိ အလဒ္ဓါသေဝနံ အနုလောမံ အတ္တနော အနန္တရေ စိတ္တံ ဂေါတြဘုဘာဝံ ပါပေတုံ န သက္ကောတီတိ။ ဧတေနေဝ ပဉ္စမတော ပရံ စတုတ္ထတောစ ဩရံ အပ္ပနာယ အသမ္ဘဝေါ သာဓိတော ဟောတီတိ။ ဝါသဒ္ဒေန ပန မန္ဒပညဿ စတုက္ခတ္တုမေဝ။ န တိက္ခတ္တုံ။ တိက္ခပညဿ တိက္ခတ္တုမေဝ။ န စတုက္ခတ္တုန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန မန္ဒမဇ္ဈိမ မဟာပညဝသေန တိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ပဉ္စက္ခတ္တုံပိ ပရိကမ္မဇဝနာနံ ဥပ္ပတ္တိ အနုညာတာ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဣတရဋ္ဌကထာသု ပန သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ သာ န ဂဟေတဗ္ဗာဝါတိ။

ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဆဋ္ဌံ သတ္တမံ ဘဝင်္ဂဿ အာသန္နဘာဝေန ပပါတာသန္နပုရိသော ဝိယ အပ္ပနာဝသေန ပတိဋ္ဌာတုံ န သက္ကောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၀။)

တတ္ထ ဘဝင်္ဂဿ အာသန္နဘာဝေနာတိ ဘဝင်္ဂဘာဝဿ အာသန္န ဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ ပဉ္စမဇဝနတော ဟိ ပဋ္ဌာယ ဇဝနသန္တာနံ အနုပုဗ္ဗေန ပရိက္ခီဏဇဝံ ဟောတိ။ ဘဝင်္ဂဘာဝတ္ထာယ ပရိဏမတီတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပပါတာသန္နပုရိသောပမာပိ ဥပပန္နာ ဟောတီတိ။ နိရုဒ္ဓါနန္တရမေဝါတိ နိရုဒ္ဓေ အနန္တရမေဝါတိ ပဒစ္ဆေဒေါ။ ကဿ အနန္တရန္တိ, အညဿ အသုတတ္တာ နိရုဒ္ဓဿာတိ အတ္ထတော လဒ္ဓမေဝါတိ။ ယသ္မာ ပန အပ္ပနာနာမ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ စတုတ္ထတောဝါ ပဉ္စမတောဝါ ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ န ဆဋ္ဌတောဝါ သတ္တမတောဝါ။ သာဟိ ဝသီဘူတာပိ စတုတ္ထ ပဉ္စမေသု ဥပ္ပတ္တိံ အလဘမာနာ သဗ္ဗသော နုပ္ပဇ္ဇတိယေဝ။ လဘမာနာ ပန ဒိဝသံပိ နိရန္တရံ ပဝတ္တတိယေဝ။ တသ္မာ စတုတ္ထံဝါ ပဉ္စမံဝါတိ ဣဒံ အာဒိမတ္တနိယမနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ အပ္ပနာဝီထိမောတရတီတိ စ တတောပရံ အပ္ပနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတီတိ စ ဝက္ခတီတိ။ ယဒိ ပန ပဉ္စမတော ပဋ္ဌာယ ဇဝနံ ပတိတံ နာမ ဟောတိ။ ဧဝံ သတိ ကသ္မာ တတော ပဋ္ဌာယ ပတနခေတ္တေ အပ္ပနာဇဝနံ ပဝတ္တတီတိ။ ဝုစ္စတေ, ဟတ္ထေ ထပိတလေဍ္ဍုဿ ပတနခေတ္တံနာမ ဟတ္ထတော မုတ္တမတ္တေ ဟောတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဟတ္ထဗလေန ခိပိတံ လေဍ္ဍု ဒူရံပိ ဂစ္ဆတိယေဝ။ ဧတ္ထ စ လေဍ္ဍုဿ ဇဝေါနာမ ဟတ္ထဇဝမူလကော ဟောတိ။ ဟတ္ထဇဝေါစ သရီရဗလမူလကော။ တတ္ထ လေဍ္ဍု ဝိယ အပ္ပနာဇဝနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ လေဍ္ဍုဿ ပတနခေတ္တံ ဝိယ စတုတ္ထတော ပစ္ဆာကာလော။ ဟတ္ထဇဝေါဝိယ ဂေါတြဘုဇဝေါ။ သရီရဗလံ ဝိယ ပုရိမာနံ ပရိကမ္မဇဝနာနံ ဗလံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥတ္တာနသေယျဿ ဗာလဒါရကဿ ဗလံ ဝိယ အာဒိကမ္မိကဝီထိယံ ကာမဇဝနာနံ ဗလံ။ ဝုဒ္ဓိပတ္တဿ ပုရိသဿဗလံ ဝိယ သမာပတ္တိဝီထိယံ ကာမဇဝနာနံ ဗလံ။ ယထာ စ ဗာလဒါရကေန ခိတ္တံ လေဍ္ဍု ဟတ္ထတော မုတ္တမတ္တေပိ ပတတိ။ ဧဝံ အာဒိကမ္မိကဝီထိယံ အပ္ပနာဇဝနံ ဧကဝါရံ ဇဝိတွာ ပတတိ။ ယထာဝုဒ္ဓိပတ္တေန ခိတ္တံ လေဍ္ဍု ပတနခေတ္တေပိ အပတိတွာ ဒူရံပိ ဒူရတရံပိ ဂစ္ဆတိ။ တထာ သမာပတ္တိဝီထိယံ အပ္ပနာဇဝနံ စိရံပိ စိရတရံပိ ပဝတ္တတီတိ။ မူလဋီကာယံ ပန အပ္ပနာဇဝနံ ပတနခေတ္တေ ပဝတ္တံပိ ဘူမန္တရပတ္တိယာဝါ အာရမ္မဏန္တရလဒ္ဓိယာဝါ ပတိတံနာမ နဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ သိယာ, ကသ္မာ ပဉ္စမတော ပဋ္ဌာယ ဇဝနံ ပတိတန္တိ ဝုတ္တံ။ နနု အပတိ တတ္တာ ဧဝ သုဋ္ဌု ဗလဝဘာဝတော သတ္တမဇဝနစေတနာ သီဃံ အနန္တရေ ဘဝေ ဝိပါကဒါယိနီစ အာနန္တရိယကမ္မဉ္စ ဟောတိ။ မဇ္ဈေ ပဉ္စစေတနာ တထာ ဗလဝဘာဝါဘာဝတော စိရေန တတီယဘဝါဒီသု ဝိပါကဒါယိနီစ ဟောန္တိ, အနန္တရိယဘာဝဉ္စ န ဂစ္ဆန္တီတိ။ နခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိ ဟိ သီဃံ ဝိပါကဒါနတာယ ဗလဝတီနာမ သိယာ။ ဧဝံသတိ ပဌမစေတနာ သဗ္ဗဗလဝတီနာမ သိယာ။ သာ ဟိ ဣမသ္မိံယေဝ ဘဝေ ဝိပါကံ ဒေတီတိ။ ဣဒံ ပနေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ။ ဧက ဝဿဇီဝီနံ တိဏရုက္ခာနံ ပရိဏာမောဝိယ ပထမစေတနာယ ပရိဏာမော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဒွိဝဿဇီဝီနံ ဝိယ သတ္တမစေတနာယ။ မဟာသာလာနံ ဝိယ မဇ္ဈိမစေတနာနန္တိ။ တတ္ထ ဧကဝဿဇီဝိနော တိဏရုက္ခာနာမ အသာရာ ဟောန္တိ။ အသာရတ္တာစ ဒုဗ္ဗလာ အနဒ္ဓနိယာ အစိရဋ္ဌိကာ။ တသ္မာ တေသံ သီဃတရပရိဏာမော ဟောတိ။ တေ ဟိ သီဃတရံ ရုဟန္တိ။ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ အာပဇ္ဇန္တိ။ သီဃတရံ ပုပ္ဖန္တိ ဖလန္တိ ပတန္တိ အန္တရဓာယန္တိ။ ဧကံ နိဒါဃသမယံ အတိက္ကမိတုံ နသက္ကောန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၁။)

ဒုတီယံ ဝဿံ န ပါပုဏန္တိ။ ဧတ္ထစ နိဒါဃသမယော ဝိယ မရဏကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒွိဝဿဇီဝိနော ပန ထောကံ သာရဘူတာ ဟောန္တိ။ သာရဘူတတ္တာစ ထောကံ ဗလဝန္တာ အဒ္ဓနိယာ။ တတော ယေဝစတေသံ စိရပရိဏာမော ဟောတိ။ တေ ဟိ ပထမံ ဝဿံ ရုဟန္တိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ အာပဇ္ဇန္တိ။ ပုပ္ဖိတုံဝါ ဖလိတုံဝါ နသက္ကောန္တိ။ ဒုတီယဝဿေဧဝ ပုပ္ဖန္တိ ဖလန္တိ ပတန္တိ အန္တရဓာယန္တိ။ ဒုတီယံ ပန နိဒါဃ သမယံ အတိက္ကမိတုံ န သက္ကောန္တိ။ တတီယံ ဝဿံ န ပါပုဏန္တိ။ မဟာသာလာ ပန သဗ္ဗသာရဘူတာ ဟောန္တိ။ ဗလဝန္တာ စိရတရဋ္ဌာယိနော။ တသ္မာ တေ သဏိကမေဝ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေ ဟိ ဧက ဒွေ ဝဿာနိ ဝိဒတ္ထိရတနမတ္တာဝ ဟောန္တိ။ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ နာပဇ္ဇန္တိ။ ပုပ္ဖိတုံဝါ ဖလိတုံဝါ န သက္ကောန္တိ။ အတိစိရဋ္ဌာယိနော ပန ဟောန္တိ။ ဆ ပဉ္စ ဝဿသတာနိ ဌတွာဝ ပတန္တိ။ ဧဝမေဝ ပထမဇဝနစေတနာ သဗ္ဗသော အလဒ္ဓါသေဝနတာယ အသာရာ အဗလာ ဟောတိ။ ဝိသုံ ဧကံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ ဧကဉ္စ မရဏကာလံ အတိက္ကမိတုံ န သက္ကောတိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေဧဝ ဝိပစ္စိတွာဝါ အဝိပစ္စိတွာဝါ ခိယျတိ။ သတ္တမ ဇဝနစေတနာ ပန လဒ္ဓါသေဝနတာယ ထောကံ သာရဘူတာ ဟောတိ။ ဝိသုံ ဧကံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ သက္ကောတိ။ သာရဘူတတ္တာ ယေဝစ သဏိကမေဝ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆတိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ဝိပစ္စိတုံ န သက္ကောတိ။ ဘဝန္တရံ ပတွာဝ ဝိပစ္စတိ။ ပတိတဇဝနေသု ပန အန္တိမ ဇဝနတာယ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဒုတီယံ မရဏကာလံ အတိက္ကမိတုံ န သက္ကောတိ။ ဒုတီယဘဝေဧဝ ဝိပစ္စိတွာဝါ အဝိပစ္စိတွာဝါ ခိယျတိ။ အဝသေသာနံ ပန ပဉ္စန္နံ မဇ္ဈိမစေတနာနံ သုဋ္ဌု လဒ္ဓါသေဝနာနံ သဏိက တရ ပရိဏတဘာဝေါ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ နံ ကေဝလဉ္စေတ္ထ တိဏ ရုက္ခော ပမာယ ပါဏောပမာယာပိ အယမတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗော။ ယေဟိကေစိ ဂဗ္ဘသေယျကာ ပါဏာ အပ္ပာယုကဇာတိကာ ဟောန္တိ။ တေ သီဃတရံ ဂဗ္ဘဝါသံ ဝသန္တိ, သီဃတရံ ဝိဇာယန္တိ။ အင်္ဂမင်္ဂါနိစ နေသံ သီဃတရံ ထာမဂတာနိ ဟောန္တိ။ ဣန္ဒြိယာနိစ သီဃတရံ ပရိပါကဂတာနိ ဟောန္တိ။ တဒဟေဝ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂစ္ဆန္တိ။ ဂေါစရံ ဂဏှန္တိ။ အတ္တနော အတ္တနော ဝိသယေ သီဃတရံ ဝိညုတ္တံ အာပဇ္ဇန္တိ။ သီဃတရံ ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၂။)

မရန္တိ။ ဒီဃာယုကဇာတိကာနံ ပန ဂဗ္ဘဝါသာဒီနိ သဗ္ဗာနိ သဏိက မေဝ သိဇ္ဈန္တီတိ။ ဧတ္ထစ မဟဂ္ဂတ ကုသလာနိ သတ္တမ ဇဝနဋ္ဌာနေ ဌိတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ပရိကမ္မဇဝနာနိ ဟိ စိရဋ္ဌိတိကဋ္ဌေန သုပက္က သာလိဓညသဒိသာနိ။ အပ္ပနာဇဝနာနိ အစိရဋ္ဌိတိကဋ္ဌေန သုပက္က သာလိဘတ္တသဒိသာနီတိ တာနိပိ အစိရတရဋ္ဌိတိကာနိဧဝ ဟောန္တိ။ ဒုတီယေ ဘဝေ ဝိပစ္စိတွာဝါ အဝိပစ္စိတွာဝါ ခိယျန္တိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေပိ အပ္ပကေန ကာမစ္ဆန္ဒာဒိနာ ပစ္စနီကဓမ္မေန ပဋိဗာဟိတာနိ သဗ္ဗသော အဝိပါကဘာဝံ အာပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာတာနိ တေန ပရိယာယေန ဒုဗ္ဗလာနိ နာမ ဟောန္တီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၃။)

ယသ္မာ စ အာနန္တရိယကမ္မာနံ ဖလဒါနနိယတတာနာမ ကာလနိယမေန ဝိနာ န သမ္ဘဝတိ။ ကာလနိယမောစနာမ ဧကန္တေန သတ္တမဇဝနဿေဝ ဟောတိ။ န မဇ္ဈိမဇဝနာနံ။ တေသဉှိ အသုကသ္မိံ ဘဝေဧဝ ဝိပစ္စန္တီတိ ဧဝံ နိယမော နတ္ထီတိ။ တသ္မာ ဒုဝိဓဿ နိယမဿ သိဒ္ဓတ္တာ ဧဝ သတ္တမဇဝနစေတနာယ အနန္တရိယကမ္မတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ န ဗလဝတရတာယာတိ နိဋ္ဌမေတ္ထဂန္တဗ္ဗန္တိ။ မူလဋီကာယံ ပန နနုစ သတ္တမဇဝနစေတနာယ ဗလဝတာယ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယဘာဝေါ ဟောတိ အာနန္တရိယတာပီတိ စောဒနံ သမုဋ္ဌာပေတွာ တတ္ထာယံ အဓိပ္ပာယော သိယာ။ ပဋိသန္ဓိယာ အနန္တရပစ္စယဘာဝိနော ဝိပါကသန္တာနဿ အနန္တရပစ္စယဘာဝေန အန္တိမဇဝနစေတနာယ သုသင်္ခတတ္တာသာ သတ္တမဇဂနစေတနာ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာ အာနန္တရိယကာစ ဟောတိ။ န အပတိတဇဝနစေတနာ ဝိယ ဗလဝတာယာတိ ဥတ္တရံ ဝဒတိ။ တံ ယုတ္တံ ဝိယ န ဒိဿတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ပထမဇဝနစေတနာ ကဿ အနန္တရပစ္စယဘာဝေန သုသင်္ခတတ္တာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယာနာမ ဇာတာတိ ဝတ္တဗ္ဗာ ဟောတီတိ။ မဟာဋီကာယံ ပန ဒုဗ္ဗလာပိ အန္တိမဇဝန စေတနာ သန္နိဋ္ဌာနကိစ္စဝိသေသယုတ္တတာယ ဖလဝိပစ္စနေ သတ္တိဝိသေ သယုတ္တာ ဟောတီတိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာ အာနန္တရိယကာစ သာ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ ယထာရဟန္တိ တံ တံ ပုဂ္ဂလာနုရူပံ။ ယထာဘိနီဟာရ ဝသေနာတိ တဿ တဿ ပရိကမ္မဘာဝနာ စိတ္တဿ ကသိဏနိမိတ္တာ ဒီသုဝါ အနိစ္စလက္ခဏာဒီသုဝါ အဘိနီဟရဏာနုရူပံ။ အပ္ပနာဝီထိန္တိ အပ္ပနာပဗန္ဓံ။ ဣဒဉ္စ အနေကဝါရေ ပဝတ္တာနံ အပ္ပနာဇဝနာနံ သင်္ဂဟဏတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ တတောပရံ အပ္ပနာဝသာနေ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတီတိ။ တတ္ထ တတောတိ စတုတ္ထတောဝါ ပဉ္စမတော ဝါ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ သတိ ပဉ္စမေဝါ ဆဋ္ဌေဝါ ဧကန္တေန ဘဝင်္ဂပါတော ဟောတီတိ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ပုန အပ္ပနာဝသာနေတိ ဝုတ္တံ။ ဘဝင်္ဂပါတောဝဟောတိ။ နတ္ထိ တဒါရမ္မဏုပ္ပာဒေါတိ အဓိပ္ပာယော။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ကတ္ထစိ အပ္ပနာဝါရေ သတ္တဇဝန ပရိပူရဏတ္ထံ အပ္ပနာဝသာနေပိ ကာမာဝစရဇဝနပ္ပဝတ္တိံ ဝဒန္တာနံ နိကာယန္တရိကာနံ ဝါဒေါ ဣဓ ဧဝသဒ္ဒေန နိဝတ္တိတော’’တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထာတိ တသ္မိံ အပ္ပနာဇဝနဝါရေ။ နိရန္တရပဝတ္တာနံ ဇဝနာနံ ဘိန္နဝေဒနတာနာမ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ သောမနဿသဟဂတ ဇဝနာ နန္တရန္တိအာဒိ။

[၁၃၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဘိန္နဝေဒနာနံ အညမညံ အာသေဝနပစ္စယဘာဝဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာ’’တိကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ဣဓ အာသေဝနပစ္စယဘာဝေါ ပမာဏံ။ ကသ္မာ, အာသေဝန ပစ္စနိကာနံ ဖလဇဝနာနံပိ ပရိကမ္မဇဝနေဟိ အညမညဉ္စ အဘိန္နဝေဒနတာယ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာတိ။ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာတိ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ။

[၁၃၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ပသံသိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၄။)

န ဟိ တာဒိသော သံဝဏ္ဏနာပဒေသော ဒိဿတီတိ။ အရဟတ္တ ဖလေ မဂ္ဂဝီထိယံ မဂ္ဂကုသလာနန္တရံ ပဝတ္တမာနေပိ အယံ ပုဗ္ဗာပရ နိယမော ပရိကမ္မဇဝနေဟိ ဧဝ သဟ အပ္ပနာဇဝနာနံ ဟောတီတိ ကတွာ ကြိယဇဝနာနန္တရံ အရဟတ္တဖလဉ္စာတိ ဝုတ္တံ။ သုခပုညမှာ ပရံ ဒွတ္တိံသ အပ္ပနာဇဝနာနိ သမ္ဘဝန္တိ။ ဥပေက္ခကာ ပုညမှာ ပရံ ဒွါဒသ, သုခိတကြိယတော ပရံ အဋ္ဌ။ ဥပေက္ခကာ ကြိယတော ပရံ ဆ အပ္ပနာဇဝနာနိ သမ္ဘဝန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ဒွတ္တိံသာတိ အရဟတ္တဖလသဗ္ဗပဉ္စမဇ္ဈာနဝဇ္ဇိတာနံ စတုန္နံ ရူပကုသလာနံ သောဠသန္နံ မဂ္ဂကုသလာနံ ဒွါဒသန္နံ ဟေဋ္ဌိမဖလာနဉ္စ ဝသေန ဒွတ္တိံသ။ ဒွါဒသာတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနံ ရူပါရူပမဂ္ဂကုသလာနံ ဟေဋ္ဌိမဖလာနဉ္စ ဝသေန ဒွါဒသ။ အဋ္ဌာတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနဝဇ္ဇိတာနံ စတုန္နံ ရူပကြိယာနံ စတုန္နံ အရဟတ္တဖလာနဉ္စ ဝသေန အဋ္ဌ။ ဆာတိ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကာနံ ပဉ္စန္နံ ရူပါရူပကြိယာနံ အရဟတ္တဖလဿစ ဝသေန ဆ။ ပုထုဇ္ဇနာနံ သေက္ခာနဉ္စ ကာမပုညတိဟေတုတော ပရံ စတုစတ္တာလီသ အပ္ပနာ သမ္ဘဝန္တိ။ ဝီတရာဂါနံ အရဟန္တာနံ တိဟေတုကာမကြိယတော ပရံ စုဒ္ဒသ အပ္ပနာ သမ္ဘဝန္တီတိ ယောဇနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၅။)

֍ * ၁၃၉။ သဗ္ဗထာပီတိ အတိမဟန္တာဒိနာ သဗ္ဗပကာရေနပိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ယထာဝုတ္တေသု ပဉ္စဒွါရ မနောဒွါရေသု။ သဗ္ဗတ္ထာပိ ပန အနိဋ္ဌေ တိဝါ ပါဌော။ တေနေဝ ဋီကာသု သဗ္ဗတ္ထာပီတိ ပဉ္စဒွါရ မနောဒွါရေပီတိ ဝုတ္တံ။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဣဋ္ဌံ။ ကေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ။ လောကိယမဟာဇနေန။ တတ္ထ စ အတိဥက္ကဋ္ဌေ အတိဒုဂ္ဂတေစ ဇနေ အဂဟေတွာ မဇ္ဈိမကေန မဟာဇနေန။ ဧဝဉှိ သတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနံ သုဋ္ဌုဝဝတ္ထာနံ ဟောတီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မိံ အာရမ္မဏေကုသလ ဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဒေဝ ဣဋ္ဌံနာမ။ ယသ္မိံ ပန အကုသလဝိပါကံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဒေဝ အနိဋ္ဌံနာမ။ န ဟိ သက္ကာ ဣဋ္ဌံဝါ အနိဋ္ဌံဝါ အာရမ္မဏံ ဝိပါကစိတ္တံ ဝဉ္စေတုန္တိစ။ အပိစ ဒွါရဝသေနာပိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ စ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဣန္ဒြိယာနိန္ဒြိယဗဒ္ဓသန္တာနဂတေ ဧကေ ကသ္မိံ ရူပကလာပေ ဝဏ္ဏာဒီသု ရူပေသု ကိဉ္စိ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ။ ကိဉ္စိ အနိဋ္ဌံ။ ကဒါစိ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ။ ကဒါစိ အနိဋ္ဌံ, တတ္ထ ကိဉ္စိ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ ကိဉ္စိ အနိဋ္ဌန္တိ ယထာ ကိံသ္မိံစိ ဧကသ္မိံ ပုပ္ဖေ ဝဏ္ဏော ဣဋ္ဌော။ ဂန္ဓော အနိဋ္ဌော, ရသော အနိဋ္ဌော, ဖောဋ္ဌဗ္ဗော အနိဋ္ဌော, ခရသမ္ဖဿော။ ကိံသ္မိံစိ ဝဏ္ဏောပိ ဣဋ္ဌော, ဂန္ဓောပိ ဣဋ္ဌော, ရသာဒယော အနိဋ္ဌာယေဝ။ တထာ ဗုဒ္ဓဿ သရီရဂတေပိ ဧကသ္မိံ ကလာပေ ဝဏ္ဏော ဣဋ္ဌော ဟောတိ။ ဂန္ဓော အနိဋ္ဌော။ မတကဏှသုနခဿ ဥဒ္ဓုမာတသရီရေပိ ဝဏ္ဏော ဣဋ္ဌော ဟောတိ။ ဂန္ဓော အနိဋ္ဌော။ သော ဟိ ဝဏ္ဏော ယဒိ နိဝတ္ထပါရုတဿ ဝတ္ထဿ ဘဝေယျ။ တံ ဝတ္ထံ မဟဂ္ဃံ ဟောတီတိ။ ကဒါစိ ဣဋ္ဌံ ကဒါစိ အနိဋ္ဌန္တိ အဂ္ဂိနာမ ဟေမန္တေ ဣဋ္ဌော သုခဝိပါကဿ ပစ္စယော။ ဂိမှေ အနိဋ္ဌော ဒုက္ခဝိပါကဿ ပစ္စယော။ သီတုဒကံ ဂိမှေ ဣဋ္ဌံ။ ဟေမန္တေ အနိဋ္ဌံ။ တထာ သုခ သမ္ဖဿံ ဝတ္ထံ ပကတိကာယေ ဣဋ္ဌံ ဟောတိ။ ဝဏံ ပတွာ အနိဋ္ဌံ။ တေနဝါ သဏိကံ ဖုသန္တဿ ဣဋ္ဌံ, ဂါဠှံ ဖုသန္တဿ အနိဋ္ဌန္တိ။ နဣဋ္ဌန္တိ အနိဋ္ဌံ။ တသ္မိံ အနိဋ္ဌေ။ ဣဋ္ဌေတိ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေ, ကုသလဝိပါကာနိ ပဉ္စဝိညာဏ သမ္ပဋိစ္ဆန သန္တီရဏ တဒါရမ္မဏာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သန္တီရဏ တဒါရမ္မဏာနိ စေတ္ထ ဥပေက္ခာသဟဂတာနိဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တေနေဝါဟ အတိဣဋ္ဌေပနာတိအာဒိ။ တတ္ထ အဘိဣဋ္ဌေတိ သုဝဏ္ဏ ရဇတ မဏိဝဏ္ဏာဒိကေ ဟရိတာလဝဏ္ဏာဒိကေ ကောသေယျ ဝတ္ထဝဏ္ဏာဒိ ကေ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒိကေစ အတိဝိယ လောကိယမဟာဇနေန ဣစ္ဆိတဗ္ဗေ ဆဠာရမ္မဏေ။ ယသ္မာ စေတ္ထ အနိဋ္ဌာရမ္မဏ သမာယောဂေါ အကုသလကမ္မဿေဝ ဝိပစ္စနောကာသော ဟောတိ။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါစ ကုသလကမ္မဿေဝ, တသ္မာ အနိဋ္ဌေ အကုသလဝိပါကာနေဝ။ ဣဋ္ဌေ ကုသလဝိပါကာနေဝါတိ အယံ နိယမော သိဒ္ဓါ။ ဝေဒနာနိယမော ပန အာဒါသေ မုခနိမိတ္တဿ ဝိယ အတ္တနော ဥဿာဟ ဗလေန ဝိနာ ကေဝလံ ကမ္မဗလေန နိဗ္ဗတ္တာနံ ဝိပါကာနံ ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ တထာ တထာ ကပ္ပေတွာ ပကပ္ပေတွာ ဂဟဏာ ဘာဝတော ယထာရမ္မဏမေဝ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ကေဝလဉ္စ ဝိပါကာနံ ဧဝ။ အထခေါ ဝိပလ္လာသရဟိတေ ခိဏာသဝသန္တာနေ ပဝတ္တာနံ ကာမကြိယဇဝနာနံ ဝိယထာရမ္မဏမေဝ ဝေဒနာယောဂေါ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယေန ဝုတ္တံ တတ္ထာပိ သောမနဿသဟဂတ ကြိယဇဝနာဝသာနေ တိအာဒိ။ တတ္ထာပီတိ တေသု ဝိပါကေသုပိ။ သောမနဿသဟဂတ ကြိယ ဇဝနာ ဝသာနေတိ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒိကေ အတိဣဋ္ဌာရမ္မဏေ ပဝတ္တာနံ သောမနဿ သဟဂတ ကြိယဇဝနာနံ အဝသာနေ။ ဥပေက္ခာသဟဂတ ကြိယ ဇဝနာ ဝသာနေတိ အနိဋ္ဌေ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တေစ ပဝတ္တာနံ ဥပေက္ခာသဟဂတကြိယဇဝနာနံ အဝသာနေ။ အယဉ္စ ကြိယဇဝနာဝသာနေ တဒါရမ္မဏနိယမော အဋ္ဌကထာယံပိ ဝုတ္တောယေဝ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ကာမာဝစရ တိဟေတုက သောမနဿ သဟဂတကြိယဒွယံ တဒါရမ္မဏဝသေန ပဉ္စန္နံ သောမနဿသဟဂတ ဝိပါကာနံ အနန္တရပစ္စယောတိအာဒိ။ ဣဒဉ္စ ပကတိနီဟာရေန ပဝတ္တာနံ ကြိယဇဝနာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ တထာ ရူပေန ပန စိတ္တာတိသင်္ခါရေန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၆။)

ပဝတ္တာနံ ကြိယဇဝနာနံ ဣဋ္ဌေပိ ဥပေက္ခာဝေဒနာယောဂေါ အနိဋ္ဌေပိ သောမနဿ ဝေဒနာယောဂေါ ဟောတိယေဝ။ ယထာဟ –

ကထဉ္စာနန္ဒ အရိယော ဟောတိ ဘာဝိတိန္ဒြိယော။ ဣဓာနန္ဒ ဘိက္ခုနော စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပံ။ သော သစေ အာကင်္ခတိ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျန္တိ။ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင်္ခတိ အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလ သညီ ဝိဟရေယျန္တိ။ ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၇။)

သဗ္ဗံ ဥပရိပဏ္ဏာသကေ ဣန္ဒြိယဘာဝနာသုတ္တံ အာဟရိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အမနာပံ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနာပါမနာပန္တိ ဧတေန ခီဏာသဝါနံ ကာမကြိယဇဝနာနံ ပကတိနီဟာရေန ဣဋ္ဌေ သော မနဿယောဂေါ အနိဋ္ဌေ ဥပေက္ခာ ယောဂေါ ဒဿိတော ဟောတိ။ သောသစေ အာကင်္ခတိ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယျန္တိ။ အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတီတိအာဒိနာ ပန တေသံ တထာရူပေ စိတ္တာဘိသင်္ခါရေ သတိ ဣဋ္ဌေပိ ဥပေက္ခာယောဂေါ အနိဋ္ဌေပိသောမနဿ ယောဂေါ ဝုတ္တော ဟောတီတိ။ ယံ ပန ခီဏာသဝါနံ သတတဝိဟာရသုတ္တေ ဣဓ ဘိက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ။ န ဒုမ္မနော။ ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနောတိအာဒိနာ ဆသုဒွါရေသု သောမနဿ ပဋိက္ခိပနံ ဝုတ္တံ။ တံပိ တေသံ တထာ ရူပစိတ္တာဘိသင်္ခါရဗာဟုလ္လဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ဝါ ခီဏာလဝါပိ ဗုဒ္ဓရူပဒဿနာဒီသု ပဓာနသာရုပ္ပဋ္ဌာနဒဿနာဒီသု စ သောမနဿိတာ ဟောန္တိယေဝ။ တသ္မာ ကေဝလံ ရာဂါဒိဝတ္ထု ဘူတာနိ ရူပါရမ္မဏာဒီနိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာနိ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိပိ ယုတ္တံ။ ဧတ္ထ စ။ ကထံ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။ အနိဋ္ဌသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ မေတ္တာယဝါ ဖရတိ။ ဓာတုတောဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝံ ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ။ ကထံ အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတိ ဣဋ္ဌသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ အသုဘာယဝါ ဖရတိ။ အနိစ္စတော ဝါ ဥပသံဟရတိ။ ဧဝံ အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရတီတိအာဒိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂနယေန ဣဓ တထာရူပေါ စိတ္တာဘိသင်္ခါရော နာမ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပရေ ပန ဝဒန္တိ-ခီဏာသဝါ ယဒါ ဒေဝစ္ဆရာ ဝဏ္ဏာဒိကံ အတိဣဋ္ဌာရမ္မဏံ အာပါတမာ ဂစ္ဆတိ။ တဒါ တတ္ထ အသုဘာယဝါဖရန္တိ။ အနိစ္စတောဝါ ဥပသံဟရန္တိ တတ္ထ အနိဋ္ဌဘူတံ အသုဘ လက္ခဏံဝါ အနိစ္စလက္ခဏံဝါ ဥပေက္ခာ ကြိယ ဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ န အတိဣဋ္ဌာရမ္မဏဘူတံ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒိကံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၈။)

တထာ ယဒါ ကုဓိဘကုဋ္ဌသရီရာဒိကံ အတိအနိဋ္ဌာရမ္မဏံ အာပါတမာဂစ္ဆတိ။ တဒါ တတ္ထ မေတ္တာယဝါ ဖရန္တိ။ ဓာတုတောဝါ ဥပသံဟရန္တိ။ တတ္ထ ဣဋ္ဌဘူတံ အဝေရတာဝါဒိလက္ခဏမေဝ သောမနဿကြိယဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ န အတိအနိဋ္ဌဘူတံ ကုဓိတ ကုဋ္ဌသရီရာဒိကံ။ တသ္မာ တာနိ ဇဝနာနိ ကာမဝိပါကာနိဝိယ သဗ္ဗဒါပိ အာရမ္မဏာနုရူပမေဝ ဝေဒနာယုတ္တာနိ ဟောန္တီတိ။ တံ နယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ တာနိ လက္ခဏာနိ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒီဟိ ဝိနာ ဝိသုံ လဗ္ဘန္တိ။ တေဟိ ပန သဟေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ ယထာ အာနိသံသဒဿနေန ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗာပရိယဝိသေသဒဿနေနစ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု အတိ အနိဋ္ဌေသုပိ သောမနဿုပ္ပတ္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ ယထာစ မဟာ မောဂ္ဂလာနတ္ထေရဿ ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတာဒဿနေန အတ္တသမ္ပတ္တိဒဿနေနစ အနိဋ္ဌဘူတေပိ အဋ္ဌိကင်္ကလိကပေတရူပေ သောမနဿုပ္ပတ္တိ ပါဠိယံ ဝုတ္တာ။ ယထာ စ မဟာကဿပတ္ထေရဿ တထာရူပေန စိတ္တာဘိ သင်္ခါရေန ကုဋ္ဌိနော ဟတ္ထတော လဒ္ဓေ အနိဋ္ဌဘူတေ ပူတိကုမ္မာသေပိ သောမနဿုပ္ပတ္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ အသုဘဖရဏာဒိကော စိတ္တာဘိသင်္ခါရော အတိဣဋ္ဌေ ဥပေက္ခာဇဝနာနံ အတိအနိဋ္ဌေစ သောမနဿဇဝနာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အယဉှိ အာရမ္မဏာနံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝေါနာမ လောကိယမဟာဇနာနံ ဣစ္ဆာဝသေန သိဒ္ဓါ ဟောတိ အဂမ္ဘီရော ဝိပလ္လာသဓမ္မာနံ ကိလေသာနဉ္စ ဝတ္ထုဘူတော။ ယထာဟ-တတ္ထ ကတမံ ရူပံ ဟီနံ။ ယံ ရူပံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ ဥညာတံ အဝညာတန္တိအာဒိ။ ဧတ္ထ ဟိ တေသံ တေသံ သတ္တာနန္တိ ဧတေန အာရမ္မဏဓမ္မာနံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝေါ နာမ လောကိယမဟာဇန သမ္မုတိယာ သိဒ္ဓါတိ ဒဿေတိ။ တသ္မာ ယဉ္စ အပ္ပဟီနဝိပလ္လာသာနံ လောကိယမဟာဇနာနံ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာ ဒီသု အတိ ဣဋ္ဌေသု အတိဣဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ ယဉ္စ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာ ဒီသု အတိဣဋ္ဌေသု အနိဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ တဒုဘယံပိ တေသံ ဝိပလ္လာသဝသေနေဝ ဟောတိ။ ယံပန ပညဝန္တာနံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနံ ဒေဝစ္ဆရာဝဏ္ဏာဒီသု အနိဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ ယဉ္စ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒီသု အတိဣဋ္ဌာကာရတော ဂဟဏံ။ တဒုဘယံပိ ပညာဗလေနေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

[၁၃၄] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကုသလာကုသလာနံ ပန အပ္ပဟီနဝိပလ္လာသေသု သန္တာနေသု ပဝတ္တိယာ အတိဣဋ္ဌေပိ ဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တအနိဋ္ဌာကာရတော အနိဋ္ဌေပိ ဣဋ္ဌဣဋ္ဌမဇ္ဈတ္တာကာရတော ဂဟဏံ ဟောတီတိ’’ ဝုတ္တံ။

ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ခီဏာသဝါနံ စိတ္တဝိပလ္လာသာဘာဝေန ကြိယဇဝနာနိပိ ယထာရမ္မဏမေဝ ပဝတ္တန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗမေဝ။

ယေ ဟိ တေ ဓမ္မ စက္ခုရဟိတာ ဟောန္တိ။ တေယေဝ ဝိပလ္လာသ ဝသေန စိတ္တဝသာနုဂါ အာရမ္မဏဝသာနုဂါစ ဟောန္တီတိ ကုသလာ ကုသလာနိယေဝ ယေဘုယျေန ယထာရမ္မဏံ ပဝတ္တန္တိ။ န ပန ကြိယ ဇဝနာနိ။ န ဟိ ခီဏာသဝါ လောကိယမဟာဇနသမ္မတေသု ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု စိတ္တဝသာနုဂါ အာရမ္မဏဝသာနုဂါစ ဟောန္တီတိ။ ယထာဟ –

ရူပါ သဒ္ဒါ ဂန္ဓာ ရသာ၊ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာစ မနောရမာ။

ဣဋ္ဌဓမ္မာ အနိဋ္ဌာစ၊ န ပဝေဓန္တိ ပဏ္ဍိတာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၇၉။)

တသ္မာ သောမနဿ ကြိယ ဇဝနာနန္တရံပိ တဒါရမ္မဏာနိ သောမနဿုပေက္ခာ ဝေဒနာယုတ္တာနိ ဧဝ သိယုံ။ တထာ ဥပေက္ခာကြိယဇဝနာနန္တရံပီတိ။ မူလဋီကာယံ ပနေတ္ထ ပဋ္ဌာနေ-ကုသလာကုသလေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကုသလကုသလာနန္တရံ ဧဝ တဒါရမ္မဏံ ဝုတ္တံ။ န အဗျာကတာနန္တရံ နစ ကတ္ထစိ ကြိယာနန္တရံ တဒါရမ္မဏဿ ဝုတ္တဋ္ဌာနံ ဒိဿတိ။ ဝိဇ္ဇမာနေစ တသ္မိံ အဝစနေ ကာရဏံနတ္ထိ။ ဘဝင်္ဂဉ္စနာမေတံ နဒိသောတောဝိယ ပဋိသောတဂါမိနာဝံ သဝိပ္ဖာရိကံ ဧဝဇဝနံ အနုဗန္ဓတီတိ ယုတ္တံ။ န ပန ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝတော ခီဏာသဝဿ သန္တဝုတ္တိကြိယဇဝနံ။ တသ္မာ ကြိယဇဝနာနန္တရံ တဒါရမ္မဏဝိဓာနံ ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ။ ပဋ္ဌာနေ ပန ကုသလတ္တိကေ ပဉှာ ဝါရေ အာရမ္မဏပစ္စယဝိဘင်္ဂေ တီသု အဗျာကတပဒါဝသာနဝါရေသု သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ တဒါရမ္မဏမေဝ ပဓာနံ ဟောတိ။ န ကုသလာ ကုသလဇဝနံ။ တသ္မာ ဒွီသုပိ ဝါရေသု သေက္ခာဝါ ပုထုဇ္ဇနာဝါ ကုသလံ အနိစ္စတော ဝိပဿန္တိ ကုသလံ အဿာဒေန္တီတိအာဒိကံ ဝတွာ ပုနစ ကုသလေ နိရုဒ္ဓေ အကုသလေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ အရဟတော ပန ဇဝနံပိ တဒါရမ္မဏံပိ ပဓာန မေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ အရဟာ ကုသလံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿတိ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ နပန ဝုတ္တံ ကြိယာဗျာကတေ နိရုဒ္ဓေ ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ယဒိ စေတံ ဝုစ္စေယျ တဒါရမ္မဏမေဝ ပဓာနံ ကတံနာမ သိယာ။ အဝုတ္တေပိစ တသ္မိံ ဝိပဿတီတိ ဣမိနာ တဒါရမ္မဏံပိ ဂဟိတမေဝ ဟောတီတိ။ တသ္မာ ယံ ဝုတ္တံ ပဋ္ဌာနေ ကုသလာ။လ။ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ကုသလာကုသလာနန္တရမေဝ တဒါရမ္မဏံ ဝုတ္တံ။ န အဗျာကတာနန္တရန္တိစ။ ဝိဇ္ဇမာနေစ တသ္မိံ အဝစနေ ကာရဏံ နတ္ထီတိ စ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။ အနန္တရပစ္စယဝိဘင်္ဂေသု ပန ကုသလံ ဝုဋ္ဌာနဿ အကုသလံ ဝုဋ္ဌာနဿ ကြိယံ ဝုဋ္ဌာနဿာတိစ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ခန္ဓာ ဝုဋ္ဌာနဿ နေဝဝိပါက နာဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ ခန္ဓာ ဝုဋ္ဌာနဿာတိစ ဧဝမာဒိနာ ကြိယဇဝနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂေန သဟ တဒါရမ္မဏဿပိ ဝုဋ္ဌာနနာမေန ဝုတ္တဋ္ဌာနံ ဒိဿတိယေဝ။ တသ္မာ ယဉ္စ ဝုတ္တံ န ကတ္ထစိ ကြိယာနန္တရံ တဒါရမ္မဏဿ ဝုတ္တဋ္ဌာနံ ဒိဿတီတိ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။ နစ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝ တော ခီဏာသဝဿ သန္တဝုတ္တိပိ ကြိယဇဝနံ သဝိပ္ဖာရိကံ န ဟောတိ။ ကုသလဇဝနဿ ဝိယ တဿပိ ဩဠာရိကကာယဝစီ ပယောဂသမုဋ္ဌာ ပနတောတိ။

[၁၃၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဋီကာဝါဒဿ ဥတ္တရံ ဝဒန္တေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယဒိ အဗျာကတာ နန္တရံပိ တဒါရမ္မဏံ ဝုစ္စေယျ။ ပရိတ္တာရမ္မဏေ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာ နန္တရံပိ တဿ ပဝတ္တိံ မညေယျုန္တိ ကြိယဇဝနာနန္တရံ တဒါ ရမ္မဏံ န ဝုတ္တ’’န္တိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၀။)

န ဟိ ပဋ္ဌာနေ ဣမသ္မိံ ဝုတ္တေ ဣဒံနာမ မညေယျုန္တိ အဝုတ္တံနာမ အတ္ထိ။ န စ အရဟာ ကုသလံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿတီတိအာဒိနာ ဝိပဿနာစာရဝသေန ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ပဉ္စဒွါရိက ပရိတ္တာရမ္မဏ ဝါရပသင်္ဂေါ အတ္ထီတိ။ ဒေါမနဿ။လ။ ဥပေက္ခာ သဟဂတာနေဝ ဘဝန္တိ။ န သောမနဿသဟဂတာနိ။ ကသ္မာ, သောမနဿ ဒေါမနဿာနံ အညမညဝိရုဒ္ဓတ္တာ။ တေနေဝ ဟိ ပဋ္ဌာနေ တေသံ ဣတရီတရာနန္တရပစ္စယတာ နဝုတ္တာတိ။ ဧတ္ထစ ကြိယဇဝန ဒေါမနဿဇဝနာန မေဝ အနန္တရံ တဒါရမ္မဏ နိယမံ ဒဿေန္တေန ထေရေန ဣတရေသံ ကုသလာကုသလဇဝနာနံ အနန္တရံ ပန တာဒိသော နိယမော နတ္ထီတိ ဒဿိတော ဟောတိ။ တသ္မာ အဋ္ဌန္နံ ကာမကုသလာနံ အဋ္ဌန္နံ လောဘမူလာနံ ဒွိန္နံ မောဟမူလာနန္တိ အဋ္ဌာရသန္နံ ဇဝနာနံ အနန္တရံ အာရမ္မဏာနုရူပံ သဗ္ဗာနိ တဒါရမ္မဏာနိ ဘဝင်္ဂါနိ စ ပဝတ္တန္တိ။ ယေဘုယျေန ပန အကုသလဇဝနာနန္တရံ တဒါရမ္မဏံ အဟေတုကမေဝ။ ဒွိဟေတုကဇဝနာနန္တရံ ဒွိဟေတုကမေဝ။ တိဟေတုကဇဝနာနန္တရံ တိဟေတုကမေဝါတိ အယံ ယေဘုယျနိယမော။ ယဿ ပန ဒွိဟေတုကာနိဝါ တိဟေတုကာနိဝါ ကုသလဇဝနာနိ ဗဟုလံ သမုဒါစရန္တိ။ တဿ ကဒါစိ အကုသလဇဝနေသု ဇဝိတေသု အကုသလာနန္တရံပိ ဒွိဟေတုကာနိဝါ တိဟေတုကာနိဝါတဒါရမ္မဏာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ယဿ အကုသလဇဝနာနိ ဗဟုလံ သမုဒါစရန္တိ။ တဿ ကဒါစိ ဒွိဟေတုကေသုဝါ တိဟေတုကေသုဝါ ကုသလဇဝနေသု ဇဝိတေသု ကုသလာနန္တရံပိ အဟေတုကတဒါရမ္မဏာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဋ္ဌာနေ-အဟေတုကေ ခန္ဓေ အနိစ္စတော။လ။ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကုသလာကုသလေ နိရုဒ္ဓေ သဟေတုကော ဝိပါကော တဒါ ရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဟေတုကော ဝိပါကော တဒါရမ္မဏတာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဧကာနိဟိ တဒါရမ္မဏာနိနာမ ပဋိသန္ဓိဇနကေန ဧကေန ကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တာနိပိ နာနာဝီထီသု နာနာပ္ပကာရာနိ ဟောန္တိ။ ပဝတ္တိ ဝိပါကဇနကေဟိ ပန နာနာကမ္မေဟိ နိဗ္ဗတ္ထေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဒေါမနဿာနန္တရံ သောမနဿုပ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ, တသ္မာ။ သောမနဿပဋိသန္ဓိကဿာတိ စတူသု သောမနဿမဟာ ဝိပါကေသု ဧကမေကေန ဂဟိတ ပဋိသန္ဓိကဿ သတ္တဿ။ တဒါ (ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၁။)

class="bld">ရမ္မဏသမ္ဘဝေါတိ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ကာရဏံ။ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ယေဝဝါ။ ယံကိဉ္စီတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘူတေသု ရူပါရမ္မဏာဒီသု ယံကိဉ္စိ။ ပရိစိတပုဗ္ဗန္တိ ဣမသ္မိံ ဘဝေယေဝ တင်္ခဏတော ပုရိမခဏေသု ဂဟဏ ဗဟုလတာ ဝသေန ပရိစိတံ။ အဘိဏှသေဝိတန္တိ အတ္ထော။ ပရိတ္တာရမ္မဏန္တိ ပရိတ္တဓမ္မဘူတံ အာရမ္မဏံ။ အာရဗ္ဘာတိ အာလမ္ဗိတွာ။ ဥပေက္ခာသဟဂတ သန္တီရဏန္တိ ဒွီသု ဥပေက္ခာသဟဂတသန္တီ ရဏေသု ဣဋ္ဌေ ကုသလဝိပါကံ အနိဋ္ဌေ အကုသလဝိပါကံ ဥပေက္ခာ သဟဂတ သန္တီရဏံ။ ယေသံ ပန ပကတိယာ ဣတရာနိ စတ္တာရိ ဥပေက္ခာသဟဂတ ဝိပါကာနိ ဗဟုလံ ပဝတ္တန္တိ။ တေသံ တာနိပိ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ နဟောန္တီတိ န ဝတ္တဗ္ဗာနိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေ ယေဘုယျနိယမသောတေ ပတိတတ္တာ အကုသလဇဝနာနုရူပံ အဟေတုကံ ဥပေက္ခာ သန္တီရဏ ဒွယ မေဝ ဝုတ္တံ။ တေနေဝ ဟိ ပရတော ထေရဝါဒါနံ ဝိစာရိတဋ္ဌာနေ အကုသလဇဝနာနန္တရံ အဟေတုက တဒါရမ္မဏ မေဝ ဒီပေန္တဿ တဿ ထေရဝါဒဿ အပရိပုဏ္ဏဝါဒဘာဝံ ဒဿေတွာ ယဒါ ကုသလဇဝနာနံ အန္တရန္တရာ အကုသလံ ဇဝတိ, တဒါ ကုသလာဝသာနေ အာစိဏ္ဏ သဒိသမေဝ အကုသလာဝသာနေ သဟေတုကံ တဒါရမ္မဏံ ယုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တဒါရမ္မဏေစယုတ္တေ ဧတံပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ တသ္မာ ဆပိ ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကာနိ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ ဟောန္တိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဥပေက္ခာပဋိသန္ဓိကဿ တာဝ အတိမဟန္တာတိ ဝိဘူတေသုပိ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒီသု အဘိဣဋ္ဌာရမ္မဏေသု ဒေါမနဿံ ဥပ္ပာဒေန္တဿ တဒါရမ္မဏသမ္ဘဝေါ နတ္ထီတိ ဒေါမနဿ ဇဝနာနန္တရံ ဘဝင်္ဂပါတောဝ ဟောတိ။ သောမနဿပဋိသန္ဓိကဿ ပန သဗ္ဗေသုပိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘူတေသု မဟန္တေသု အဝိဘူတေသုစ ဆဠာရမ္မဏေသု ဒေါမနဿ ဥပ္ပာဒေန္တဿ နေဝ တဒါရမ္မဏသမ္ဘဝေါ အတ္ထိ။ နစမူလဘဝင်္ဂ သမ္ဘဝေါတိ ကတွာ ဒေါမနဿာနန္တရံ ဆသု ဥပေက္ခာသဟဂတဝိပါကေသု ယထာရဟံ ဧကံ အာဂန္တုက ဘဝင်္ဂဘာဝေန ပဝတ္တတိ။ တထာ တဿေဝ ဗုဒ္ဓဝဏ္ဏာဒီသု အတိဣဋ္ဌဘူတေသု အတိမဟန္တေသု အတိဝိဘူတေသုစ ဆဠာရမ္မဏေသုဝါ မဟဂ္ဂတပညတ္တီသုဝါ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပာဒေန္တဿာတိ။ ဧတ္ထ စ ယသ္မာ အဘိဓမ္မေ ဓာတုဝိဘင်္ဂေ သဗ္ဗဓမ္မေသုဝါ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၂။)

ပန ပထမ သမန္နာဟာရောတိ ဝုတ္တံ။ မဟာဟတ္ထိပဒေါပမ သုတ္တေစ အဇ္ဈတ္တိ ကဉ္စေဝ အာဝုသော စက္ခု အပရိဘိန္နံ ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ရူပါအာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ နောစ တဇ္ဇော သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ နေဝ တာဝ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ ယတောစ ခေါ အာဝုသော အဇ္ဈတ္တိကဉ္စေဝ စက္ခု အပရိဘိန္နံ ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ရူပါ အာပါတ မာဂစ္ဆန္တိ။ တဇ္ဇောစ သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ ဧဝံ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ အဇ္ဈတ္တိကဉ္စေဝ အာဝုသော သောတံ။လ။ ဃာနံ။လ။ ဇိဝှာ။လ။ ကာယော။လ။ မနော အပရိဘိန္နော ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ နောစ တဇ္ဇော သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ နေဝ တာဝ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတိ။ ယတောစ ခေါ အာဝုသော အဇ္ဈတ္တိကောစေဝ မနော အပရိဘိန္နော ဟောတိ။ ဗာဟိရာစ ဓမ္မာ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တိ။ တဇ္ဇောစ သမန္နာဟာရော ဟောတိ။ ဧဝံ တဇ္ဇဿ ဝိညာဏဘာဂဿ ပါတုဘာဝေါ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဝီထိစိတ္တာနိနာမ အာဝဇ္ဇနေနဝိနာနဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ သစေ အာဝဇ္ဇနေန ဓမ္မတောဝါ ကာလဘောဝါ ယံယံ နိယမေတွာ အာဝဇ္ဇိတံ ဟောတိ။ တံ တဒေဝ တာနိပိ ဂဏှန္တိ။ ယဒိ အနိယမေတွာ ယံကိဉ္စိ အာဝဇ္ဇိတံ ဟောတိ။ တာနိပိ အာဝဇ္ဇိ တပ္ပကာရမေဝ ဂဏှန္တိ။ န ပန ဧကာဝဇ္ဇန ဝီထိယံ သဗ္ဗာနိ ဝီထိစိတ္တာနိ အာဝဇ္ဇနေနဝါ အညမညံဝါ ဓမ္မတောဝါ ကာလတောဝါ ဘိန္နာ လမ္ဗဏာနိ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၃။)

ဧတ္ထ သိယာ။ ယဒိ စေ တံ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ ဧကဝီထိယံ အာဒိမှိ အာဝဇ္ဇနေန အာဝဇ္ဇိတံ အာရမ္မဏံ အဂဟေတွာ အညံ ယံ ကိဉ္စိ ပရိစိတပုဗ္ဗံ ပရိတ္တာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ သတိ နိရာဝဇ္ဇနံနာမ ဧတံ သိယာ။ အာဝဇ္ဇနာဒီဟိစ သဒ္ဓိံ ဓမ္မတော ကာလတော စ ဘိန္နာရမ္မဏံနာမ သိယာတိ။ သစ္စံ, ယထာ ပန မဂ္ဂဝီထိယံ ဂေါတြဘုဝေါဒါနာနိ ဖလသမာပတ္တိဝီထိယံ ဖလာနိ နိရောဓတော ဝုဋ္ဌဟန္တဿစ ဖလစိတ္တံ နိရာဝဇ္ဇနမေဝ ဟောန္တိ ဘိန္နာရမ္မဏဉ္စ။ ဧဝမေတဿပိ နတ္ထိ နိရာဝဇ္ဇနတာယ ဘိန္နာရမ္မဏတာယစ ဒေါသောတိ။ ယဉ္စ ဧကသ္မိံဘဝေ ဘဝင်္ဂဿ ပဋိသန္ဓိယာ သဟ ဓမ္မတောစ အာရမ္မဏ တောစ အဘိန္နတ္တံ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ တံပိ မူလဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣဒဉ္စ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂန္တိ နတ္ထိ ဒေါသောတိ။ တမနန္တရိတွာတိ တံ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ အတ္တနော အနန္တရပစ္စယံ ကတွာ။ ဝဒန္တိ အာစရိယာ။ ပါဠိယံ ပန မဟာအဋ္ဌကထာယံစ ဧတံ ဝိဓာနံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ ကာမာဝစရဇဝနာဝသာနေယေဝ တဒါရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တိ။ န မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဇဝနာဝသာနေ။ ကသ္မာ ဣတိ စေ။ ကာမာဝစရ ဇဝနာနံ ဧဝ သဝိပ္ဖန္ဒနတ္တာ။ ဣတရေသဉ္စ အဝိပ္ဖန္ဒနတ္တာ။

[၁၃၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ကာမတဏှာ နိဒါန ကမ္မနိဗ္ဗတ္တတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။

အပိစ အဘိညာဝဇ္ဇိတာနိ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဇဝနာနိ အပရိတ္တာရမ္မဏာနိ ဟောန္တိ။ တဒါရမ္မဏာနိ ပန ပရိတ္တာရမ္မဏာနေဝါတိ နတေသံ အဝသာနေ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ ပသင်္ဂေါ အတ္ထိ။ အဘိညာဇဝနာနိစ ကာနိစိ ပရိတ္တာရမ္မဏာနိပိ သန္တတရာနိ ဟောန္တီတိ တေသံပိ အဝသာနေ တဒုပ္ပတ္တိ နတ္ထိယေဝါတိ။

[၁၃၇] ဧတေန

အဇနကတ္တာ ဇနက သမာနတ္တာဘာဝတောတိအာဒိပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။

ကာမာဝစရသတ္တာနံဧဝ တဒါရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တိ။ န ရူပါရူပသတ္တာနံ။ န ဟိ တေသု ဥပ္ပန္နာနံ ပရိတ္တာရမ္မဏာနံပိ ကာမာဝစရဇဝနာနံ အဝသာနေ တဒါရမ္မဏုပ္ပတ္တိ အတ္ထိ။ တဒါရမ္မဏူပ နိဿယဿ ကာမ ဘဝင်္ဂဿ အဘာဝတော မဟဂ္ဂတ ဘဝင်္ဂဿ စ သန္တ တရဿ တဒါရမ္မဏ ကိစ္စာ ဘာဝတောတိ။ စက္ခုဝိညာဏ သောတ ဝိညာဏာနိ ပန ရူပသတ္တာနံ စက္ခုသောတဣန္ဒြိယ ပဝတ္တိအာနုဘာဝတော သမ္ပဋိစ္ဆနသန္တီရဏာနိစ ဒွါရဝီထိဘေဒေ စိတ္တနိယမသိဒ္ဓိတော ရူပသတ္တေသု ပဝတ္တန္တိ ယေဝါတိ။ ကာမာဝစရဓမ္မေသွေဝ အာရမ္မဏဘူတေသု တဒါရမ္မဏံ ဣစ္ဆန္တိ, န မဟဂ္ဂတာနုတ္တရပညတ္တိဓမ္မေသု။ ဧကန္တပရိတ္တာရမ္မဏတ္တာ တဒါရမ္မဏာနံ။ တေသံ ပန ဧကန္တပရိတ္တာ ရမ္မဏဘာဝေ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝါတိ။

[၁၃၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၄။)

‘‘အပရိစိတတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။

စိတ္တဉှိ နာမ ဝိကပ္ပဗလေဝါ အပ္ပနာပတ္တဘာဝနာကမ္မဝိသေသေ ဝါ သတိ နိဗ္ဗာနေ ဝိယ အပရိစိတေပိ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တတိယေဝါတိ။

[၁၃၉] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကာမတဏှာယတ္တကမ္မဇနိတတ္တာပီ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဟေဋ္ဌာ ပဋိက္ခိတ္တမေဝ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ကိံဝါ ဧတာယ ယုတ္တိစိန္တာယာတိ ဝတွာ သဗ္ဗာနိ ဝိဘာဝနိယံ ဝုတ္တ ကာရဏာနိ ပဋိက္ခိတ္တာနီတိ။

ကာမေ ဇဝန သတ္တာလမ္ဗဏာနံ နိယမေသတီတိ ကာမဘူမိပရိယာပန္နာနံ ဇဝနာနံ သတ္တာနံ အာရမ္မဏာနဉ္စ ဝသေန တိဝိဓေ နိယမေ သတိ။ ဝိဘူတေ တိမဟန္တေစ တဒါရမ္မဏမီရိတန္တိ ဧတေန တဒါရမ္မဏံနာမ ပဝတ္တမာနံ ဝိဘူတာရမ္မဏေဝါ အတိမဟန္တာရမ္မဏေ ဝါ ပဝတ္တတီတိ အယမေဝ နိယမော ဒဿိတော။ န ပန ယတ္ထ တဒါ ရမ္မဏံ ပဝတ္တတိ။ ဧတဒေဝ ဝိဘူတဉ္စ အတိမဟန္တဉ္စ နာမာတိ နိယမော။ တသ္မာ ဥဠာရကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနံ သုဝိသဒဝတ္ထုကာနံ ရူပဗြဟ္မာနံ ဥပ္ပန္နာဝီထိယော ယေဘုယျေန ဝိဘူတာရမ္မဏာဧဝ အတိမဟန္တာ ရမ္မဏာဧဝစ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကေစိ ပန ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ရူပါရူပဘူမီသု ဝိဘူတာရမ္မဏဝီထိယော အတိမဟန္တာရမ္မဏဝီထိယောစ နလဗ္ဘန္တီတိ ဝဒန္တိ။ [တဒါရမ္မဏနိယမော]။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၅။)

֍ * ၁၄၀။ ဇဝနေသုစာတိ စသဒ္ဒေါ ပန သဒ္ဒတ္ထော။ ဆက္ခတ္တု မေဝဝါ ဇဝန္တိ။ ပကတိကာလေပိ အာရမ္မဏဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝေ သတီတိ အဓိပ္ပာယော။ အဋ္ဌကထာယံပိ ဟိ ပကတိကာလေ အာရမ္မဏဒုဗ္ဗ လဋ္ဌာနေဧဝ ကာမာဝစရဇဝနာနံ ဆက္ခတ္တုံ ပဝတ္တိ ဝုတ္တာတိ။ ကေစိ ပန ဆက္ခတ္တုန္တိ ဣဒံ မုစ္ဆာကာလဝသေန ဝုတ္တန္တိ မညန္တိ။ မန္ဒဝတ္တိယန္တိ မရဏာသန္နကာလေ ဗဟုစိတ္တက္ခဏာတီတကဿ ဝတ္ထုဿ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဣတရကာလေသုစ မုဒုတရဘာဝေန ကေနစိ ဥပဒ္ဒုတ ဘာဝေန အဇ္ဈောတ္ထဋဘာဝေနစ ဝတ္ထုဿ ဒုဗ္ဗလတ္တာ တန္နိဿိတာနံ ဇဝနာနံ မန္ဒီဘူတဝေဂတာ ဝသေန ပဝတ္တိကာလေ။ မရဏကာလာဒီသူတိ မရဏာသန္နကာလေ မုစ္ဆာကာလေ ဝိသညိဘူတ ကာလေ အတိတရုဏကာလေစ, တတ္ထ မုစ္ဆာကာလောနာမ အသယှ ရူပေဟိ ဒုက္ခဓမ္မေဟိ အတိဘူတာနံ အဓိမတ္တတော ကရဇကာယဿ ဝိဟညပ္ပတ္တိကာလော။ ဝိသညိ ဘူတကာလောနာမ ပီတိဝေဂေနဝါ နိဒ္ဒါဘိဘူတတာယဝါ ယက္ခဂဟဏေနဝါ သုရာမဒါဒိ ဝသေနဝါ ပကတိသညာယ ဝိဂတကာလော။ အတိတရုဏကာလောနာမ ဂဗ္ဘဂတဿဝါ သမ္ပတိဇာတဿဝါ ဒါရကဿ အဇ္ဈတ္တ ဝတ္ထူနံ အတိမုဒုကာလော။ တာဒိသေသု ဟိ ကာလေသု အန္တရန္တရာ ဆဒွါရိကဝီထိယော ပဝတ္တမာနာပိ ယေဘုယျေန ပရိပုဏ္ဏဇဝနဝါရာ န ပဝတ္တန္တိ။ ဒွတ္တိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကာဝါ စတုပဉ္စဇဝနိကာဧဝဝါ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ဒွတ္တိဝေါဋ္ဌဗ္ဗနိကဝါရာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ စတုပဉ္စ ဇဝနိကဝါရာ မူလဋီကာယံ ဝုတ္တာ။ ပဉ္စဝါရမေဝါတိ ဣဒံ ပန မရဏာ သန္နကာလဝသေန ဝုတ္တံ။ နမုစ္ဆာကာလာဒိဝသေန။ တဉ္စ ခေါပါကတိကသတ္တာနံ ဝသေနေဝ။ ယေ ပန ဈာနသမနန္တရံဝါ ပစ္စဝေက္ခဏ သမနန္တရံဝါ အဘိညာသမနန္တရံဝါ စဝန္တိဝါ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိဝါ။ တေသံ ဈာနာဒီနိယေဝ ပဉ္စဝါရတော အဓိကာနိဝါ ဦနာနိဝါ မရဏာ သန္နဇဝနာနိနာမ ဟောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိ မရဏုပ္ပတ္တိယံ အာဝိဘဝိဿတီတိ။ ဘဂဝတော ပန ယမကပါဋိဟာရိယ ကာလာဒီသူတိ ဧတ္ထ အညေသံပိ မဟာမောဂ္ဂလာနတ္ထေရာဒီနံ ဧဝရူပေါ လဟုပ္ပဝတ္တိကာလော အာဒိသဒ္ဒေန သင်္ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ အယံ ပန မတ္ထကပတ္တာ ဝသီ ဘဂဝတော ယမကပါဋိဟာရိယေ လဗ္ဘတိ။ အညေသံဝါ ဧဝရူပေ ကာလေတိ။ သကလေန ပန ဝါကျေန ထပေတွာ ယမကပါဋိဟာရိယသဒိသံ လဟုက ပဝတ္တိကာလံ အညသ္မိံ ကာလေ ဘဂဝတောပိ ဆဝါ သတ္တဝါ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ အညေသံ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ စတ္တာရိ ပဉ္စဝါ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ဘဝန္တီတိ ဧတ္ထပိ ဘဂဝတောပိ လဟုကပ္ပဝတ္တိယံ ပဉ္စ ပစ္စဝေက္ခဏစိတ္တာနိ ဘဝန္တိ။ လဟုကတရပဝတ္တိယံ စတ္တာရီတိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၆။)

ဘဂဝတော စတ္တာရိ အညေသံ ပဉ္စပီတိ ယုတ္တံ ဝိယ ဒိဿတီတိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ယမကပါဋိဟာရိယံ ကရောန္တော ဘဂဝါ အဂ္ဂိက္ခန္ဓဥဒက ဓာရာဒီနံ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ပါဋိဟာရိယာနံ ပဝတ္တနတ္ထံ ပထမံ တေဇောကသိဏေ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ တတော ဒွေ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စဝေက္ခိ။ တတော ဥပရိမကာယတော အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ပဝတ္တတူတိ အဓိဋ္ဌာသိ။ တတော တသ္မိံယေဝ ကသိဏေ အဘိညံ သမာပဇ္ဇိ။ အဘိညာဝသေန ဥပရိမကာယတော အဂ္ဂိက္ခန္ဓော ပဝတ္တတိ။ တတော အာပေါကသိဏေ ပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ။ တတော ဒွေ ဈာနင်္ဂါနိ ပစ္စဝေက္ခိ။ တတော ဟေဋ္ဌိမကာယတော ဥဒကဓာရာ ပဝတ္တန္တူတိ အဓိဋ္ဌာသိ။ တတော တသ္မိံယေဝ ကသိဏေ အဘိညံ သမာပဇ္ဇိ။ အဘိညာဝသေန ဟေဋ္ဌိမ ကာယတော ဥဒကဓာရာ ပဝတ္တန္တိ။ သေသယမကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတ္ထစ လဟုကပ္ပဝတ္တိယာ ဣစ္ဆိတတ္တာ ဒွေ ဒွေ ပစ္စဝေက္ခဏဝါရာ စတုပဉ္စဇဝနိကာဧဝ ဘဝန္တိ။ ဒွိန္နဉ္စ ဇဝနဝါရာနံ အန္တရာ ဒွေ ဧဝ ဘဝင်္ဂါနိ ဘဝန္တိ။ တာနိစ ဒွေ ပါဋိဟာရိယာနိ ပဿန္တာနံ ဧကပ္ပဟာရေနေဝ ပဝတ္တာနိ ဝိယ ပညာယန္တီတိ။ ဧတရဟိ ပန ကေစိ အာဒိကမ္မိကဇ္ဈာနပစ္စဝေက္ခဏေသုပိ စတ္တာရိ ပဉ္စဝါဇဝနာနိ ဝဒန္တိ။ အာဒိကမ္မိကဿာတိ ယောဂကမ္မသိဒ္ဓိယာ အာဒိမှိ နိယုတ္တဿ။ ပထမံ ဥပ္ပန္နာ အပ္ပနာ ပထမကပ္ပနာ။ တဿံ ပထမကပ္ပနာယံ။ အာဒိကမ္မိကအပ္ပနာဝီထိယန္တိ အတ္ထော။ တဒါ ဟိ သဗ္ဗာနိပိ မဟဂ္ဂတဇဝနာနိ ပုန အာသေဝနာဘာဝတော ပရိဒုဗ္ဗလာနိ ဟောန္တီတိ ဧကဝါရမေဝ ဇဝန္တီတိ။ အဘိညာဇဝနာနိ ပန ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနာဒိ။ ကိစ္စသိဒ္ဓိယာဧဝ ပယုတ္တာနီတိ ကိစ္စသိဒ္ဓိတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗာဘာဝတော အာဒိကမ္မိကကာလေပိ ဝသီဘူတကာလေပိ ဧကဝါရမေဝ ဇဝန္တီတိ ဝုတ္တံ အဘိညာဇဝနာနိစ သဗ္ဗဒါပီတိ။ ယထာစ အဘိညာဇဝနာဒိ ဧဝံ မဂ္ဂဇဝနာနိပိ တံ တံ ကိလေသပ္ပဟာနကိစ္စသိဒ္ဓိတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗာ ဘာဝတော ဧကဝါရမေဝ ဇဝန္တီတိ ဝုတ္တံ စတ္တာရော ပန။လ။ ဧက စိတ္တက္ခဏိကာဝါတိ။ အထဝါ, မဂ္ဂစေတနာယ အနန္တရိကဖလတ္တာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၇။)

သကိံ ဥပ္ပန္နေယေဝ မဂ္ဂေ ဖလဿဝါရော အာဝတောတိ နတ္ထိ မဂ္ဂစိတ္တဿ ပုနုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသောတိ ဝုတ္တံ စတ္တာရော ပန။လ။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာဝါတိ။ ဇဝနုပ္ပတ္တိယာ ပကတိယာ သတ္တက္ခုပရမတ္တာ မန္ဒဿ ပဉ္စမံ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂတော ပရံ ဒွေ ဖလစိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တိက္ခဿ စတုတ္ထံ ဥပ္ပန္နမဂ္ဂတော ပရံ တီဏီတိ ဝုတ္တံ တတော ပရံ။လ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ နိရောဓသမာပတ္တိကာလေ ပန ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ တာဒိ သဿ ပယောဂါဘိသင်္ခါရဿ ကတတ္တာ ဒွိန္နံ ဝါရာနံ ဥပရိ စိတ္တပ္ပဝတ္တိ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ နိရောဓ။လ။ ဇဝတီတိ။ ဧတ္ထစ ဒွိက္ခတ္တုန္တိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌ နိဒ္ဒေသဝသေန ဝုတ္တံ။ ဧကံဝါ ဒွေဝါ စိတ္တဝါရေ အတိက္ကမိတွာ အစိတ္တကော ဟောတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထာရုပ္ပဇဝနန္တိ အနာဂါမိနော ကုသလဘူတံ အရဟတော ကြိယဘူတံ နေဝသညာနာသညာ ယတန ဇဝနံ။ ဝုဋ္ဌာနကာလေစ နိရောဓဿ နိသန္ဒမတ္တတ္တာ ဧကဝါရမေဝ ဝဇနံ ပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ ဝုဋ္ဌာနကာလေစာတိအာဒိ။ တတ္ထ အနာဂါမိ ဖလံဝါ အရဟတ္တဖလံဝါတိ အနာဂါမိဖလေဝါ အရဟတ္တဖလေဝါ။ ဘာဝေန ဘာဝလက္ခဏေ ဟေတံ ပစ္စတ္တဝစနံ။ တေနာဟ နိရုဒ္ဓေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာပိ သမာပတ္တိဝီထိယန္တိ ဈာနသမာပတ္တိ ဖလသမာပတ္တိဝသေန သကလာယပိ သမာပတ္တိဝီထိယံ။ ဘဝင်္ဂသောတောဝိယ ဝီထိနိယ မော နတ္ထီတိ ဣဒံ စိဏ္ဏဝသီဘူတကာလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အကတာ ဓိကာရဿ ပန ဈာနသမာပတ္တိယံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဒွေ တီဏိ စတ္တာရီတိအာဒိနာ ဈာနဇဝနာနိ အနုက္ကမေန ဝဒ္ဓမာနာနိ ပဝတ္တန္တိ။ ကတာ ဓိကာရာနံ ပန မဟာပုရိသဇာတိကာနံ ပဋိလဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ စိဏ္ဏဝသီဘာဝါနေဝ ဟောန္တိ။ တထာ ဖလဇဝနာနိစ သဗ္ဗေသံပိ ဖလဋ္ဌာနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဗဟူနိပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန အာဒိကမ္မိကကာလာဒီသု ဧကဝါရာဒိဝသေနပိ အဝသေသာနံ ပဝတ္တိံ သမ္ပိဏ္ဍေတီတိ။ [ဇာနနိယမော]။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၈။)

֍ * ၁၄၁။ ဧဝံ ပုဗ္ဗာပရနိယာမဝသေန ဝီထိစိတ္တာနံ ပဝတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပုဂ္ဂလဘေဒဝသေန ဘူမိဘေဒဝသေနစ တေသံ ပဝတ္တိံ ဒဿေန္တော ဒုဟေတုကာနန္တိအာဒိမာဟ။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏသဟဂတာ ဒွေ ဟေတုယော ဧတေသန္တိ ဒုဟေတုကာ။ စတူဟိ ဉာဏဝိပ္ပ ယုတ္တမဟာဝိပါကေဟိ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကာ။ ဒွီဟိ ပန အဟေတုက ဝိပါကေဟိ ဂဟိတ ပဋိသန္ဓိကာ အဟေတုကာ နတ္ထိ ပဋိသန္ဓိဟေတု ဧတေသန္တိ ကတွာ။ တေသံ ဒွိန္နံပိ ဝိပါကာဝရဏသဗ္ဘာဝတော မဟဂ္ဂ တဇ္ဈာနာနိပိ တာဝ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကုတော လောကုတ္တရာနိ။ ကြိယဇဝနာနိ ပန ခီဏာသဝါနမေဝ အာဝေနိက ဘူတာနီတိ ဝုတ္တံ ကြိယဇဝနာနိ စေဝအပ္ပနာဇဝနာနိစ န လဗ္ဘန္တီတိ။ တတ္ထ ဝိပါကာ ဝရဏံ နာမ အဟေတုက ပဋိသန္ဓိကတာ ဒွိဟေတုက ပဋိသန္ဓိကတာစ။ တထာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပါကာနိစ သုဂတိယန္တိ သုဂတိ ဘဝေ ပရိယာပန္နာနံ တေသံ ဒွိန္နံ တထာ ဉာဏမ္ပယုတ္တမဟာဝိပါကာနိစ န လဗ္ဘန္တီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထစ သုဂတိယန္တိ ဧတေန ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နေ အဟေတုက ပုဂ္ဂလေ နိဝတ္တေတိ။ န ဟိ တေသံ ဣမသ္မိံ ဝါကျေ ဣတရေသံ အနုညာတာနိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တဝိပါကာနိပိ လဗ္ဘန္တီတိ။ တေနာဟ ဒုဂ္ဂတိ ယံ ပနာတိအာဒိ။ တတ္ထ ဒုဂ္ဂတိယံ ပရိယာပန္နာနံ အဟေတုကာနံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပါကာနိစ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တာနိ မဟာဝိပါကာနိစ န လဗ္ဘန္တီတိ ပရိပုဏ္ဏ ယောဇနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ သုဂတိပရိယာပန္နာနံ အဟေတုကာနံ စတ္တာရိ ဉာဏသမ္ပယုတ္တဝိပါကာနိ ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နာနဉ္စ အဋ္ဌပိ သဟေတုက မဟာဝိပါကာနိ န လဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ။ နနု ပဋ္ဌာနေ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂံ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဧကဿ သတ္တဿ ကဒါစိ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂံ ကဒါစိ အဟေတုကံ ဘဝင်္ဂန္တိ ဧဝံ မူလဘဝင်္ဂေ ပဝတ္တိဘေဒေါ နတ္ထီတိ ကတွာ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂန္တိ ဣဒံ တဒါရမ္မဏသင်္ခါတံ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဝိညာယတိ။ သဟေတုကန္တိစ သာမညဝစနတ္တာ ဒွိဟေတုကံ တိဟေတုကဉ္စ တဒါရမ္မဏံ ဝိညာတဗ္ဗံ ဟောတိ။ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿာတိ ဣဓ ပန တဿ တဒါရမ္မဏဿ အနန္တရံ ဥပ္ပန္နံ မူလဘဝင်္ဂမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ ဣဓပိ သာမညဝစနတ္တာ ဒွီသု အ- အဟေတုကဘဝင်္ဂေသု ယံကိဉ္စိ ဂဟေတဗ္ဗမေဝါတိ။ တသ္မာ ဒွိန္နံ အဟေတုကာနံပိ အဋ္ဌသဟေတုက တဒါရမ္မဏာနိပိ လဗ္ဘမာနာနိဧဝ သိယုံ။ ဒုဟေတုကာနံ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ ဝုစ္စတေ,

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၈၉။)

အဟေတုကေသု တာဝ ဒုဂ္ဂတိပရိယာပန္နာနံ သဟေတုကတဒါရမ္မဏသမ္ဘဝေါ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တော။ တသ္မာ အဟေတုကဿ ဘဝင်္ဂဿာတိ ဣဒံ ကုသလဝိပါကဘူတံ အဟေတုကဘဝင်္ဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ယုတ္တံ။ အယဉှိ ပဋ္ဌာနေ ဓမ္မတာ။ ယဒိဒံ ယထာလာဘဂဟဏန္တိ။ ဣတရထာ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာဝိရောဓော သိယာတိ။ ယထာစ ကုသလာနံ ယောဂသာဓနီယတ္တာ ပဝတ္တိယံပိ ယောဂကမ္မဝသေန ဉာဏယောဂေါ ဟောတိ။ န တထာ ဝိပါကာနံ။ တေသံ ပန အယောဂသာဓနီ ယတ္တာ ပဝတ္တိယံ ဘဝင်္ဂဉာဏသင်္ခါတေန ဥပနိဿယညာဏေန ဝိနာ ဉာဏယောဂေါ န သမ္ဘဝတိ။ တသ္မာ သဟေတုကံ ဘဝင်္ဂန္တိ ဣဓပိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တဘူတံ သဟေတုကတဒါရမ္မဏမေဝ ဂဟေတုံ ယုတ္တန္တိ ကတွာ ဒွိဟေတုကာနံ အဟေတုကာနဉ္စ ဉာဏသမ္ပယုတ္တတဒါရမ္မဏ ပဋိက္ခေပေါ ထေရေန ကတောတိ။ အာစရိယဗုဒ္ဓဒတ္တတ္ထေရေန ပန ယေန ဝိပါကစိတ္တေန ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှန္တိ။ တေန သဒိသံ ဝါ တတော ဟီနံ ဝါ တဒါရမ္မဏံ တေသံ သမ္ဘဝတိ။ န ပဏီတန္တိ ကတွာ ဒွိန္နံပိ အဟေတုကာနံ အဋ္ဌမဟာဝိပါကာနိ ပဋိက္ခိပိတွာ သတ္တတိံသစိတ္တပဋိ လာဘော ဝုတ္တော။ သော ပန ယထာ ဝုတ္တပဋ္ဌာနပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ အပရေ ပန ယထာ အဟေတုကာနံ သုဂတိပရိယာပန္နာနံ ဒွိဟေတုက တဒါရမ္မဏံ ဟောတိ။ ဧဝံ ဒွိဟေတုကာနံပိ တိဟေတုကတဒါရမ္မဏံ သမ္ဘဝတီတိ ဝဒန္တိ။ တံ ယုတ္တံဝိယ ဒိဿတိ။ အဋ္ဌကထာယဉှိ ကတ္ထစိ တေသံ ဒွိန္နံပိ အဝိသေသေန အဋ္ဌမဟာဝိပါကပဝတ္တိ ဝုတ္တာတိ။ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏ သဟဂတာ တယော ဟေတူ ဧတေသန္တိ တိဟေတုကာ။ တေ ပန ကာမရူပါရူပဝသေန တိဝိဓာ ဟောန္တိ။ ပုထုဇ္ဇနော အဋ္ဌအရိယာစာတိ နဝဝိဓာ။ တေသု ခီဏာသဝါနံ ကုသလာကုသလ ဇဝနာနိစ နလဗ္ဘန္တိ။ သဗ္ဗသော အနုသယပဟာနေန သဗ္ဗေသံ ကုသလာကုသလာနံ သဟ နိရုဒ္ဓတ္တာ အနုသယ ပဋိဗဒ္ဓါ ဟိ တေသံ တဗ္ဘာဝေါတိ။ တထာသဒ္ဒေါ ပက္ခန္တရတ္ထော။ အပရိနိဋ္ဌိတသိက္ခာကိစ္စတာယ သိက္ခနသီလယုတ္တာ သတ္တအရိယာ သေက္ခာနာမ။ ဣဓ ပန တယော ဟေဋ္ဌိမဖလဋ္ဌာ အဓိပ္ပေတာ။ တေသဉှိ အာဒိတော သောတာပတ္တိမဂ္ဂေနေဝ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာနံ ပဟီနတ္တာ တံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၀။)

သဟဂတာနိ ပဉ္စဇဝနာနိ နလဗ္ဘန္တီတိ။ အနာဂါမိပုဂ္ဂလာနံ ပန ပဋိဃဇဝနာနိစ န လဗ္ဘန္တိ။ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ပဟီနတ္တာ။ မဂ္ဂဿ ပန ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ။ စတုန္နံ မဂ္ဂဋ္ဌာနံ ပစ္စေကံ ယထာသကံ မဂ္ဂဇဝနာနိဧဝ လဗ္ဘန္တိ။ ဥပရိမာနဉ္စ ဖလာနံ ဟေဋ္ဌိမေဟိ ပုဂ္ဂလေဟိ အနမိဂတတ္တာ ဟေဋ္ဌိမာနဉ္စ ဥပရိမေသု ပုဂ္ဂလန္တရေသု အနုပ္ပဇ္ဇနတော စတုန္နံ ဖလဋ္ဌာနံပိ ပစ္စေကံ ယထာသကံ ဖလဇဝနာနိဧဝ လဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ လောကုတ္တရ။လ။ သမုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ဥပရိမဂ္ဂေ အာဂတေ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂါနုဘာဝဿ သဗ္ဗသော ပဋိပဿဒ္ဓိဝသေန ဥပရိမာနံ ပုဂ္ဂလန္တရတာသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ ဣဒါနိ တေသံ တေသံ ပုဂ္ဂလာနံ ပါရိသေသတော လဗ္ဘမာနဝီထိစိတ္တာနိ ဒဿေတုံ ဂါထမာဟ။ ပရိနိဋ္ဌိ တသိက္ခာကိစ္စတ္တာ နတ္ထိ သိက္ခိတဗ္ဗကိစ္စံ ဧတေသန္တိ အသေက္ခာ။ ခီဏာသဝါ။ တေသံ တေဝီသတိကာမဝိပါက ဝီသတိကြိယ အရဟတ္တဖလ ဝသေန စတုစတ္တာလီသ ဝီထိစိတ္တာနိ သမ္ဘဝါ ယထာသမ္ဘဝံ ဥဒ္ဒိသေ။ သတ္တန္နံ သေက္ခာနံ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဇဝနဝဇ္ဇိတာနံ သတ္တန္နံ အကုသလာနံ ဧကဝီသတိယာ ကုသလာနံ တေဝီသတိယာ ကာမဝိပါကာနံ တိဏ္ဏံ ဟေဋ္ဌိမဖလာနံ အာဝဇ္ဇနဒွယဿစ ဝသေန ဆပညာသ ဝီထိစိတ္တာနိ သမ္ဘဝါ ဥဒ္ဒိသေ။ အဝသေသာနံ စတုန္နံ ပုထုဇ္ဇနာနံ ကာမဝိပါက လောကိယကုသလာကုလာဝဇ္ဇန ဒွယဝသေန စတုပညာသ ဝီထိစိတ္တာနိ သမ္ဘဝါ ဥဒ္ဒိသေတိ ယောဇနာ။ ပုဂ္ဂလ ဘေဒေန ဝီထိစိတ္တာနံ ဘေဒေါ ပုဂ္ဂလဘေဒေါ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၁။)

֍ * ၁၄၂။ သဗ္ဗာနိပိ ဝီထိစိတ္တာနိ ဥပလဗ္ဘန္တိ ပုဂ္ဂလာနံ ဒွါရာနဉ္စ ဧတ္ထေဝ ပရိပုဏ္ဏသမ္ဘဝတော။ ယထာရဟန္တိ တံ တံ ဘူမိပုဂ္ဂလာနံ ဥပ္ပတ္တိအရဟာနုရူပံ။ ရူပါဝစရဘူမိယံ ဝဇ္ဇိတဗ္ဗေသု သောဠသဝီထိ စိတ္တေသု ဆန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိဝါကျေ ဝုစ္စမာနတ္တာ ပဋိဃဇဝန တဒါရမ္မဏ ဝဇ္ဇိတာနီတိ ဝုတ္တံ။ အရူပါဝစရဘူမိယံ ပထမမဂ္ဂ ရူပါဝစရဟသန ဟေဋ္ဌိမာရုပ္ပဝဇ္ဇိတာနိ ပဋိဃဇဝန တဒါရမ္မဏဝဇ္ဇိတာနိစ ဝီထိ စိတ္တာနိ လဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာပိ ဝဇ္ဇိတဗ္ဗေသု အဋ္ဌတိံသ ဝီထိစိတ္တေသု သောဠသန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိဝုစ္စမာနတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သဗ္ဗာသုပိ ရူပါရူပဘူမီသု။ တံတံ ပသာဒရဟိတာနံ တံတံဒွါရိက ဝီထိစိတ္တာနိ န လဗ္ဘန္တေဝါတိ ရူပါဝစရဘူမိယံ တာဝ ဃာနာဒိတ္တယံ နတ္ထီတိ ဃာနဇိဝှာကာယပသာဒ ရဟိတာနံ ရူပီဗြဟ္မာနံ ဃာန ဇိဝှာကာယဒွါရိကာနိ ဆ ဝီထိစိတ္တာနိ နလဗ္ဘန္တေဝ။ ယာနိ သန္ဓာယ ဆန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိဝါကျေ ဝုစ္စမာနတ္တာတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ။ အရူပဘူမိယံ ပန ပဉ္စပိ ပသာဒါ နတ္ထီတိ ပဉ္စဒွါရိကာနိ ဒွိပဉ္စဝိညာဏ မနောဓာ တုတ္တိက သန္တီရဏတ္တယဝသေန သောဠသဝီထိစိတ္တာနိ နလဗ္ဘန္တေဝ။ ယာနိ သန္ဓာယ သောဠသန္နံ စိတ္တာနံ ဥပရိ ဝုစ္စမာနတာတိ ဝုတ္တံ။ ကာမဘူမိယံ ပန တံတံ ပသာဒရဟိတတာ ဇစ္စန္ဓာဒီနံ ဝသေန ယော ဇေတဗ္ဗာ။ ကာမေ အသီတိ ဝီထိစိတ္တာနိ ယထာရဟံ လဗ္ဘရေ လဗ္ဘန္တိ။ ရူပေ စတုသဋ္ဌိ တထာ ယထာရဟံ လဗ္ဘရေ။ အရူပေ ဒွေ စတ္တာလီသ ယထာရဟံ လဗ္ဘရေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ဗြဟ္မလောကေဝါ ဥပရိ ဆကာမာဝစရ ဒေဝလောကေသုဝါ အနိဋ္ဌာရမ္မဏာနိ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ရူပါဝစရဘူမိယံ စတုန္နံ အကုသလဝိပါကာနံ လဗ္ဘမာနတာဝစနံ တတ္ထ ဌတွာဝါ ဣဓ အာဂန္တွာဝါ ဣဓ အနဋ္ဌေဟိ ရူပသဒ္ဒေဟိ သမာဂစ္ဆန္တာနံ ဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ဣဓ အာဂတာနံယေဝ ဗြဟ္မာနံ အနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာယောဂေါ ဟောတီတိ ထာနိ စတ္တာရိ ရူပဘူမိယံ လဒ္ဓါနိနာမ န ဟောန္တိ။ တသ္မာ တတ္ထ သဋ္ဌိယေဝ ဝီထိစိတ္တာနီတိ ဝဒန္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ ဣဓ အာဂတာနံယေဝ ဥပ္ပန္နာနိပိ ဗြဟ္မတ္တဘာဝေ ဥပ္ပန္နတ္တာ ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပန္နာနိ ဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗတ္တာ။ နစ တတ္ထ ဌိတာပိ ဣဓ အနိဋ္ဌာနိ နဂဏှန္တိ။ ဒူရေပိ အာရမ္မဏံ ဂဟေတုံ သမတ္ထတ္တာ ဗြဟ္မာနန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၂။)

[၁၄၀] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

တဿ ဝါဒဿ ပဋိက္ခိပနတ္ထံ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဓ ပန တတ္ထ ဌတွာပိ ဣမံ လောကံ ပဿန္တာနံ အနိဋ္ဌာရမ္မဏဿ အသမ္ဘဝေါ န သက္ကာ ဝတ္တု’’န္တိ။ တေန တတ္ထ ဌတွာ ဣမံ လောကံ ပဿန္တာနံ ဥပ္ပန္နာနိ တာနိ စတ္တာရိ စိတ္တာနိ တတ္ထ လဒ္ဓါနိနာမ ဟောန္တိ။ ဣဓ အာဂတာနံ ဥပ္ပန္နာနိ ဣဓ လဒ္ဓါနိနာမ ဟောန္တီတိ အနုညာတံ ဟောတိ။ တဉ္စ န ယုတ္တံ။

တံ တံ ဘူမိပရိယာပန္နေ သတ္တသန္တာနေ ဥပ္ပန္နာနိဧဝ တံတံဘူမိယံ ဥပ္ပန္နာနီတိ သိဒ္ဓတ္တာ။ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိ မဟာနိဂမနံ။ ယထာသမ္ဘဝန္တိ တံ တံ ဘူမိပုဂ္ဂလဒွါရာရမ္မဏေသု သမ္ဘဝါနုရူပံ။ ဘဝင်္ဂေန အန္တရိတာ ဘဝင်္ဂန္တရိတာ။ ယာဝတာယုကန္တိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ ဘဝနိကန္တိ ဝီထိတော ပဋ္ဌာယ ယတ္တကံ ကာလံ ဇီဝိတသန္တာနံ ပဝတ္တတိ။ တတ္တကံ ကာလန္တိ အတ္ထော။ အဗ္ဘောစ္ဆိန္နာ ပဝတ္တတိ အသတိ နိရောဓ သမာပတ္တိယန္တိ အဓိပ္ပာယော။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ဝီထိ သင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ဝီထိမုတ္တ သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၃။)

֍ * ၁၄၃။ ဧဝံ ပဝတ္တိကာလေ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပဋိသန္ဓိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟံ ဒဿေတုံ အာဒိဂါထ မာဟ။ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန ပဝတ္တိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟောနာမ ဝီထိစိတ္တဝသေန ဥဒီရိတောကထိတော။ ဣဒါနိ သန္ဓိယံ ပဝတ္တိသင်္ဂဟော နာမ ဝီထိမုတ္တ စိတ္တာနံ ဝသေန ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ပဋိသန္ဓိယံ စိတ္တစေတသိကာနံ ပဝတ္တိယာ ကထိတာယ တတော ပရံ ဘဝင်္ဂကာလေစ စုတိကာလေစ တေသံ ပဝတ္တိ ကထိတာယေဝ ဟောတီတိ ကတွာ သန္ဓိယမိစ္စေဝ ဝုတ္တံ။

[၁၄၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ပရတော မရဏုပ္ပတ္တိယံ ပထမံ စုတိံ ဒဿေတွာ ပစ္ဆာ အနန္တရေ ပဋိသန္ဓိယာ ဝက္ခမာနတ္တာ ဣဓ သန္ဓိဂ္ဂဟဏေန အတီတာ နန္တရ စုတိပိ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘တဒါသန္နတာယ တံဂဟဏေနေဝ ဂဟိတစုတိကာလေစာ’’တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၄။)

ဝီထိမုတ္တာနဉှိ ဝိသယပ္ပဝတ္တိနာမ အတီတာနန္တရဘဝေ မရဏုပ္ပတ္တိယံဧဝ သိဒ္ဓါတိ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဝိသယပ္ပပတ္တိယာ သဟ တေသံ ပဋိသန္ဓိပမုခါနံ ဝီထိမုတ္တစိတ္တာနံ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံဧဝ တာယ အတီတာနန္တရစုတိယာ သဒ္ဓိံ မရဏုပ္ပတ္တိဝိဓာနံ ထေရေန ဒဿိတန္တိ။ ဘဝန္တိ သတ္တာ သင်္ခါရာစ ဧတာသူတိ ဘူမိယော။ အယောတိ ဝဍ္ဎိ။ အတ္ထတော ပန သုခံစ သုခဟေတု သုခပစ္စယာစ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယေဘုယျေန တတော အယတော အပဂတာ ဧတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာ သတ္တာတိ အပါယော။ သောဧဝ ဘူမီတိ အပါယဘူမိ။ ဩဠာရိကေန ကာမရာဂေန ကာမီယတီတိ ကာမော။ ဂန္တဗ္ဗာ ဥပဂန္တဗ္ဗာတိ ဂတိ။ ဂစ္ဆန္တိ သတ္တာ ဧတ္ထာတိဝါ ဂတိ။ အနေကဝိဓသမ္ပတ္တီနံ အဓိဋ္ဌာနတာယ သောဘဏာဂတိ သုဂတိ။ ကာမောစ သော သုဂတိစာတိ သမာသော။ နတ္ထိ ယထာဝုတ္တော အယော ဧတ္ထာတိ နိရယော။ နိစ္စံ ဝါ ရယန္တိ ကမ္ပန္တိ ဖန္ဒန္တိ သတ္တာ ဒုက္ခပ္ပတ္တာ ဧတ္ထာတိ နိရယော။ မနုဿာ ဝိယ ဥဒ္ဓံ ဥစ္စာ အဟုတွာ တိရော အဉ္စိတာ အာယတာတိ တိရစ္ဆာနာ။ ယုဝန္တိ နာနာ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာပိ သတ္တာ သမာနဇာတိတာယ ဧကီဘူတာဝိယ ဟောန္တိ ဧတာယာတိ ယောနိ။ ဇာတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

ခန္ဓာနံ ပဝတ္တိဝိသေသောတိ ဝုတ္တံ။

တိရစ္ဆာနာနံ ယောနိ တိရစ္ဆာနယောနိ။ ပေစ္စ ဣတာ ဂတာတိ ပေတာ။ ဣတော အပက္ကမ္မ စဝိတွာ ဘဝန္တရေ ဂတာတိ အတ္ထော။ ယေကေစိ ကာလင်္ကတာ။ ဒိဝင်္ဂတာပိ ဟိ လောကေ ကာလင်္ကတာ ပေတာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဣဓ ပန သုခသမုဿယတော ပေစ္စ ပကဋ္ဌံ ပဝါသံ ဒူရံ ဂတာတိ အတ္ထေန ယာဝ တတော န မုစ္စန္တိ။ တာဝ နိစ္စံ ဒုက္ခပ္ပတ္တာ လက္ခဏသံယုတ္တာဒီသု အာဂတာ တတီယာ အပါယိကသတ္တာ အဓိပ္ပေတာ။ ပေတာနံ သမူဟော ပေတ္တိ။ ပေတ္တိယာ ဝိသယောတိ ပေတ္တိ ဝိသယော။ ဝိသယောတိစ ပဝတ္တိဒေသော ဝုစ္စတိ။ အသုရကာယောတိ ဧတ္ထ သုရာ ဝုစ္စန္တိ ဥပရိ ဒေဝါ သုရန္တိ ဣဒ္ဓိဝိသေသေဟိ ဒိဗ္ဗန္တိ, သုဋ္ဌုဝါ ရမန္တိ ကာမသုခရတိံ ပစ္စနုဘဝန္တီတိ ကတွာ။ န သုရာတိ အသုရာ။ ဝေပစိတ္တိ ပဟာရာဒါဒယော သန္ဓာယ သုရပဋိပက္ခာ သုရ သဒိသာဝါတိ အတ္ထော။ ဝိယင်္ကရမာတာ ဥတ္တရမာတာဒယော ဝိနိ ပါတိကေ သန္ဓာယ ခုဒ္ဒကသုရာ စူဠကသုရာတိ အတ္ထော။ ယမရာဇာ ဒယော ဝေမာနိကပေတေ သန္ဓာယ ဧကဒေသေန သုရသဒိသာတိ အတ္ထော။ ဝေမာနိကပေတာပိ ဟိ ကတ္ထစိ အသုရကာယာတိ အာဂတာ။ လောကန္တရိက နေရယိကေ သန္ဓာယ သဗ္ဗသော သုရဂုဏ ရဟိတာတိ အတ္ထော။ တေပိ ဟိ ဗုဒ္ဓဝံသနိဒါနဋ္ဌကထာယံ ဇာတိဒုက္ခ နိဒ္ဒေသေသုစ အသုရကာယာတိ ဝုတ္တာ။ တထာ ကာလကဉ္စိကပေတေ သန္ဓာယ သဗ္ဗသော သုရဘာဝရဟိတာတိ အတ္ထော။ ဣတိ ပဉ္စန္နံ အသုရာနံ ဝသေန အတ္ထဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒိဗ္ဗာ ဝတ ဘောကာယာ ပရိဟာယိဿန္တိ, ပရိပူရိဿန္တိ အသုရကာယာတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တပဒေ စတ္တာရောပိ အပါယာ အသုရကာယာတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝဏ္ဏိတာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၅။)

တတ္ထ ဝေပစိတ္တိ ပဟာရာဒါဒယော အသုရာ တာဝ တိံသေသု ဒေဝေသု သင်္ဂဟိတာ။ ဝိနိပါတိကာသုရာ စာတုမဟာရာဇိကဒေဝေသု။ တထာ ဝေမာနိကပေတာသုရာ။ တေပိ ဟိ ဝိနိပါတိကာသုရာ ဝိယ တိဟေတုကာပိ ဒုဟေတုကာပိ အဟေတုကာပိ ဟောန္တီတိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာ။ ယမရာဇာနော ပန ဝေဿဘူ နောတ္တိစ ပေတ္တိ ရာဇာ သောမော ယမော ဝေဿဝဏောစ ရာဇာတိ ဧဝံ ကထာ ဝတ္ထုပါဠိယံ အာဂတာ ဝေဿဘူအာဒယော သယံ မဟိဒ္ဓိကာ မဟာနုဘာဝါ ဝေမာနိကပေတရာဇာနော ဟုတွာပိ နေရယိကေသု သတ္တေသု ကာရုညတံ ပဋိစ္စ ဟေဋ္ဌာ နိရယလောကေသုပိ ရဇ္ဇံ ကာရေန္တိယေဝ။ တေနေဝ ဟိ သဗ္ဗေ ပေတလောကာပိ နိရယလောကာပိ ယမလော ကာတိစ ယမဝိသယာတိစ ဝုစ္စန္တီတိ။ ယေစ စာတုမဟာရာဇိကပရိ ယာပန္နာ ပါပဇ္ဈာသယာ ကုရုရကမ္မကာရိနော ရေဝတိဝိမာနေ ယက္ခာတိ အာဂတာ သံကိစ္စဇာတကေ ရက္ခသာတိ အာဂတာ ယက္ခရက္ခသာနာမ ဣတော ဂန္တွာ ဥဿဒနိရယေသု နေရယိကာနံ နာနာကမ္မ ကာရဏာယော ကရောန္တော ဝိစရန္တိ။ တေသံပိ ကာလော ဥပကာလောတိ ဧဝမာဒီဟိ နာမေဟိ နာရဒဇာတကေ အာဂတာနံ နိရယ ပါလာနံ ဥပရိယမရာဇာနံ အာဏာပဝတ္တတိယေဝါတိ။ လောကန္တရိကာ သုရာ နိရယေ သင်္ဂဟိတာ။ ဣဓ ပန ကာလကဉ္စိကာဒယော ပေတာသုရာဝ အဓိပ္ပေတာ။ တေသံ အသုရာနံ ကာယော သမူဟောတိ အသုရကာယော။ ဧတ္ထစ နိရယဘူမိနာမ ပစ္စေကံ သောဠသုဿဒပရိ ဝါရာနံ အဋ္ဌန္နံ မဟာနိရယာနံ ဝသေန အန္တော ပထဝိယံ ဌိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အရည ပဗ္ဗတ သမုဒ္ဒ ဒီပကာဒီသုပိ နာနာနိရယ ဘူမိယော ဟောန္တိယေဝ။ တသ္မာ တာဒိသဿ ဝိသုံ ဝဝတ္ထိတဿ ဩကာသဿ အတ္ထိတာယ နိရယောတွေဝ ဝုတ္တာ။ သေသာနံ ပန တိဿန္နံ အပါယဘုမ္မီနံ တာဒိသဿ ဩကာသဿ နတ္ထိတာယ ယောနိ ဝိသယ ကာယ သဒ္ဒေဟိ ယောဇေတွာ ခန္ဓာဝါ ခန္ဓပ္ပဝတ္တိပဒေသာဝါ ဂဟိတာတိ။ [အပါယဘူမိ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၆။)

ဥဿိတော ဥဂ္ဂတော ဥဿန္နောဝါ မနော ဧတေသန္တိ မနုဿာ။ တေဟိ အနန္တေသု စက္ကဝါဠေသုပိ ဣတရဘူမိကာနံ သတ္တာနံ တိက္ခတရသူရ ဝိစိတြစိတ္တာ ဟောန္တိ။ ပရိပုဏ္ဏာနံ ကုသလာကုသလကမ္မ ပထာနံ အာနန္တရိယကမ္မာနဉ္စ ဧတ္ထေဝ သမ္ဘဝတောတိ။ တေသုပိ ပန ဇမ္ဗုဒီပဝါသိနောဧဝ အတိသယေန ဥဿိတမနာ ဟောန္တိ။ ဣတရေ ပန တေဟိ သမာနဝဏ္ဏာဒိတာယ မနုဿာ ဣစ္စေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ဣမသ္မိံ စက္ကဝါဠေ ပန ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ, ယထာဟ-တီဟိ ဘိက္ခဝေ ဌာနေ ဟိ ဇမ္ဗုဒီပကာ မနုဿာ ဥတ္တရကုရုကေ မနုဿေ အဓိဂ္ဂဏှန္တိ။ ဒေဝေစ တာဝတိံသေ။ ကတမေဟိ တီဟိ ဌာနေဟိ။ သူရာစ သတိ မန္တောစ ဣဓ ဗြဟ္မစရိယဝါသောစာတိ။ အက္ခရစိန္တကာ ပန ဝဒန္တိ မနူတိ မဟာသမ္မတရာဇာ ဝုစ္စတိ။ ဣမေစ ဇနာ တေန ထပိတေသု မရိယာဒဓမ္မေသု ဌိတာ တဿ ပုတ္တဋ္ဌာနိယာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ မနုနော အပစ္စာ ပုတ္တာတိ မနုဿာတိ။ ဣဓ ပန ဘူမိပရိယာယောတိ ကတွာ မနုဿာတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဧကဝစနဉ္စ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ သေသေ သုပိ။ ယေသု ပန စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ရဇ္ဇံ ကာရေန္တိ။ တေ ဒေဝါ စာတုမဟာရာဇိကာ။ တတ္ထ ဓတရဋ္ဌော ဂန္ဓပ္ပာနံ ရာဇာ ဟောတိ။ ဝိရုဠှကော ကုမ္ဘဏ္ဍာနံ။ ဝိရူပက္ခော နာဂါနံ။ ကုဝေရော ယက္ခာနံ။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဂန္ဓရုက္ခေသု အပ္ပေန္တိ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ ဂန္ဓပ္ပာ။ ဂန္ဓရုက္ခာဓိဝတ္ထာ ဒေဝါ။ တေ မူလဂန္ဓာဒိဝသေန ဒသဓာ ပါဠိယံ အာဂတာ။ ကုမ္ဘဏ္ဍာတိ ဒါနဝရက္ခသာ။ နာဂါ ယက္ခာစ ပါကဋာ။ သဗ္ဗေ တေ ယေဘုယျေန ပါပဇ္ဈာသယာ ကုရုရကမ္မကာရိနော စ ဟောန္တိ။ တသ္မာ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော အညမညံဝါ မနုဿာနံ ဝါ အဝိဟေဌနတ္ထာယ တေသု နာနာရာဇာနံဝါ နာနာသေနာပတိံဝါ ထပေသုံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၇။)

အာဋာနာဋိယသုတ္တံစေတ္ထဝတ္တဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဟိ ယက္ခောယက္ခိနီဂန္ဓပ္ပော ဂန္ဓပ္ပီ ကုမ္ဘဏ္ဍော ကုမ္ဘဏ္ဍီ နာဂေါ နာဂီတိစတဿော အဝရုဒ္ဓကဇာတိယော အာဂတာ။ တတ္ထ သရီရောဘာသသိရိသမ္ပတ္တိယုတ္တော အမနုဿော ယက္ခောတိစ ဒေဝေါတိစ ဒေဝတာတိစ ဝုစ္စတိ။ သရီရော ဘာသ သိရိသမ္ပတ္တိရဟိတော ဝိဂစ္ဆရူပေါ အမနုဿော ယက္ခောတွေဝ ဝုစ္စတိ။ ရုက္ခဋ္ဌကဝိမာနေ ဇာတော ရုက္ခဒေဝတာနာမ။ ရုက္ခဿ အဗ္ဘန္တရေ ဇာတော ဂန္ဓပ္ပောနာမ။ ယော လောကေ ကဋ္ဌယက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။ ပုဗ္ဗေ နိဟီနကမ္မကတာ ကာစိ ဂန္ဓပ္ပိယော မနုဿိတ္ထီနံ သရီရဗ္ဘန္တရေသုပိ ဇာယန္တိ။ ယာ ဝေဒဂန္ထေသု ယောဂိနီတိစ လောကေ ဇောဂိနီတိစ ဝုစ္စန္တိ။ အဘိလက္ခိတရတ္တီသု ဂေါစရပသုတ ကာလေ ဇုတိအတ္ထေန ဇုဏှာတိစ ဝုစ္စန္တိ, ကုဗ္ဘဏ္ဍာနာမ မဟောဒရာ ဝိသာလက္ခာ ရက္ခသာဧဝ။ ယေ လောကေ ဓန ရက္ခကာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တေ ဟိ ဝေပုလ္လပဗ္ဗတေ မဏိရတနံ ရက္ခန္တိ။ အန္တော ဟိမဝန္တေ အဗ္ဘန္တရ အမ္ဗရုက္ခေ ရက္ခန္တိ။ ဧဝံ ရတနဋ္ဌာနာနိဝါ ဝနပ္ပတိ ရုက္ခေဝါ ဒိဗ္ဗောသဓရုက္ခေဝါ ဒိဗ္ဗဂန္ဓရုက္ခေဝါ ဥဒကသရေဝါ ရက္ခိတွာ အသန္တိ ဘက္ခန္တိ။ တသ္မာ ရက္ခသာတိ ဝုစ္စန္တိ။ နာဂေါ နာဂီတိ ဧတ္ထ အန္တော ပဗ္ဗတေဝါ အန္တော ပထဝိယံဝါ နိဗ္ဗတ္တာ ဝသုန္ဓရဒေဝယက္ခဇာတိယောပိ ဣဓ နာဂါတွေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ယာ မဟာပရိနိဗ္ဗာန သုတ္တေ ဘူမိစာလသုတ္တပဒေ ပထဝီ ဒေဝတာတိ ဝုတ္တာ။ ယာသံ ကီဠာပသုတ ဝသေန ကဒါစိ ဘူမိစာလော ဟောတိ။ ယာသဉ္စ မန္တပဒါနိ ဝတ္ထု ဝိဇ္ဇာတိစ ဘူမိဝိဇ္ဇာတိစ ဗြဟ္မဇာလသုတ္တေ ဝုတ္တာနိ။ တေသုစ နာနာ ဣဒ္ဓိမန္တာ အဝရုဒ္ဓကာ ပါပါတိရတာ ကိဗ္ဗိသကမ္မကာရိနော ကီဠာ သောဏ္ဍဝသေနဝါ ဃာသသောဏ္ဍဝသေနဝါ ပေတေသုစနိရယေသုစ ပကတိ ဝဏ္ဏေနဝါ သောဏဂိဇ္ဈကာကာဒိဝဏ္ဏေနဝါ သတ္တေ ဝိဟေဌယန္တာ ဝိစရန္တိ။ သဗ္ဗဉ္စေ တံ သုတ္တန္တေသုဝါ ဇာတကေသုဝါ ဝေဒဂန္ထေသုဝါ ကုသလေဟိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၈။)

သဟ ပုညကာရိနော တေတ္တိံသ ဇနာ မာဃေနနာမ ဇေဋ္ဌပုရိသေန သဟ ဧတ္ထ နိဗ္ဗတ္တာတိ တေတ္တိံသာ။ သာဧဝ တာဝတိံသာ နိရုတ္တိ နယေန။ ကာမဉ္စေတ္ထ သဗ္ဗစက္ကဝါဠေသုပိ အယံ ဒုတီယဒေဝ လောကော ဇနဝသတသုတ္တေ အာဂတ နယေန သက္ကဋ္ဌာနိယာနံ ပဇာပတိ ဝရုဏ ဤသာနာဒီနံ တေတ္တိံသ ဒေဝရာဇူနံ နိဗန္ဓနော ကာသော ဟောတိ။ သဟဿံ စာတုမဟာရာဇိကာနံ။ သဟဿံ တာဝတိံသာနန္တိ ဟိ အင်္ဂုတ္တရေ ဝုတ္တံ။ မာဃပုရိသာ ပန တေသု သမုဒါဂတေသု ဒေဝရာဇဋ္ဌာနေသု ပစ္စာဇာတာ ဟောန္တိ။ ဧတရဟိ ဓရမာနာစ တသ္မာ တေသံ ဝသေန အယံ ဝစနတ္ထော ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပရေ ပန ယထာ ဣန္ဒဂေါပကဝဏ္ဏာဘာ။ တာဝ ဒိဿန္တိ တိံသတီတိ ဣမသ္မိံ ဝိဓုရဇာတကေ တာဝ သဒ္ဒေါ တိံသသဒ္ဒပရိဝါရမတ္တော ဟောတိ။ တထာ ဣဓာပီတိ ကတွာ တိံသမတ္တာနံ သက္ကဋ္ဌာနိယာနံ ဒေဝရာဇကုလာနံ နိဝါသဋ္ဌာ နတ္တာ တာဝတိံသာနာမာတိ ယုတ္တံ သိယာ။ အဋ္ဌကထာသု ပန ယထာဝုတ္တံ နိရုတ္တိနယံ ကပ္ပေတွာ မာဃဝတ္ထူသုစ တေသု တေသုစ ဌာနေသု သက္ကာနံ တေတ္တိံသ သင်္ခါဧဝ ဝုတ္တာတိပိ ဝဒန္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ ပါဠိယံဧဝ ဗြဟ္မာသနင်္ကုမာရော တေတ္တိံသေ အတ္တဘာဝေ အဘိနိမ္မိနိတွာ ဒေဝါနံ တာဝတိံသာနံ ပလ္လင်္ကေသု နိသီဒိတွာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ယာမောတိ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ ဣဿရဒေဝကုလဿ နာမံ။ တထာ သုယာမောတိစ။ တံ သဟစရိတတ္တာ ပန သော ဒေဝ လောကောပိ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တဒေဝါပိ ယာမာတွေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ဝိပုလာယ သိရိသမ္ပတ္တိယာ သမန္နာဂတတ္တာ နိစ္စံ တုသန္တိ အတိဝိယ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌမုခါ ဟောန္တိ ဧတ္ထာတိ တုသိတာ။ ယထာရုစိတေ ဘောဂေ သယမေဝ နိမ္မိနိတွာ နိမ္မိနိတွာ ရမန္တိ ဧတ္ထာတိ နိမ္မာနရတီ။ အတ္တနော ရုစိံ ဉတွာ ပရေဟိ နိမ္မိတေသု ဘောဂေသု ဝသံ ဝတ္တေန္တိ ဧတ္ထာတိ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီ။ ဗြူဟန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ အတိပဏီတေဟိ ဈာနာဒိ ဂုဏေဟိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဗြဟ္မာနော။ မဟန္တာ ဗြဟ္မာနော မဟာဗြဟ္မာနောတိ ဝတ္တဗ္ဗေ မဟာသဒ္ဒဿ လောပေါ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၁၉၉။)

ပရိသတိ ဘဝါတိ ပါရိသဇ္ဇာ။ ပရိသာသု ဇာတာတိဝါ ပါရိသဇ္ဇာ။ ပရိစာရိကာတိ အတ္ထော။ မဟာဗြဟ္မာနံ ပါရိသဇ္ဇာတိ ဗြဟ္မ ပါရိသဇ္ဇာ။ ပုရေ ဥစ္စေ ဌာနေ ဩဒဟန္တိ တိဋ္ဌန္တီတိ ပုရောဟိတာ။ မဟာဗြဟ္မာနံ ပုရောဟိတာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ။ မဟန္တာ ဗြဟ္မာနော မဟာဗြဟ္မာနော။ သဟဿောဗြဟ္မာ ဒွိသဟဿောဗြဟ္မာ။ တိသဟဿောဗြဟ္မာတိအာဒိနာ သင်္ခါရုပပတ္တိသုတ္တေ အာဂတာ အဓိပတိဗြဟ္မာနောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သဟဿောဗြဟ္မာတိ စက္ကဝါဠသဟဿမှိ ဣဿရော ဗြဟ္မာ။ ဒွိသဟဿောတိ ဒွီသု စက္ကဝါဠ သဟဿေသု ဣဿရောတိ အတ္ထော။ တယောပေတေ ဧကတလ ဝါသိနော ဟောန္တိ။ တတ္ထ လောကေ မဟာဇနာ ဝိသုံ ဝိသုံ ကုလဒေဝတာယောနာမ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ကေစိ မဟာဒေဝံနာမ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ကေစိ ဝါသုဒေဝံနာမ။ ကေစိ မဟေသရံနာမ။ ကေစိ ပရမေသွာရံ နာမာတိ။ ဃရဒေဝတာ ဂါမဒေဝတာ ရုက္ခဒေဝတာဒယောပိ တေသံ မဟာဒေဝရာဇာနံ ဥပဋ္ဌကာဧဝ သမ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ မဟာဒေဝရာ ဇာနောဝိယ မဟာဗြဟ္မာနော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဃရဒေဝတာဒယောဝိယ ဗြဟ္မ ပုရောဟိတာဒဋ္ဌဗ္ဗာ, မနုဿာဝိယ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တတ္ထစ ဃရ ဒေဝတာဒယော မဟာဒေဝရာ ဇာနော အဒိသွာဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ မနုဿာ စ တေဥဘောပိ အဒိသွာဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ ဧဝမေဝံ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ မဟာဗြဟ္မာနောပိ နပဿန္တိ။ မဟာဗြဟ္မာနံ နိဝါသဋ္ဌာနံပိ နဇာနန္တိ။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဥဘောပိ နပဿန္တိ။ ဥဘိန္နံနိဝါသဋ္ဌာနံပိ နဇာနန္တိ။ ယဒါ ပန ဩဠာရိကံ ရူပံ မာပေတွာ အတ္တာနံ ဒဿေန္တိ။ တဒါ ဧဝ ပဿန္တိ။ ဧသနယော ဥပရိဘူမီသုပိ။ ယံ ပန ဗြဟ္မနိမန္တန သုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ ဗြဟ္မာနံ ပကတိရူပံ ကဿစိ အာပါတံ န ဂစ္ဆတီတိ။ တံ ဗြဟ္မပုရော ဟိတာ ဒီနံ ဥပရိမာနံ ဗြဟ္မာနံ ပကတိရူပံ ကဿစိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒိနောဝါ ဒေဝဿဝါ မနုဿဿဝါအာပါတံ နဂစ္ဆတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌိမာနံ ပန ပကတိရူပံ ဥပရိမဿ အာပါတံ အာဂစ္ဆိဿတိယေဝ။ တေနေဝ ဟိ ဇနဝသဘသုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမာဟိ ဒေဝါ ဥပရိမဒေဝါနံ ဩဠာရိကံ ကတွာ မာပိတမေဝ အတ္တဘာဝံ ပဿိတုံ သက္ကောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထဒုတီယတလေ ပရိတ္တာဘာတိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဧဝ။ အပ္ပမာဏာဘာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတာ ဧဝ။ အာဘဿရာတိ မဟာဗြဟ္မာနောဧဝ။ တသ္မိံ တလေ အဓိပတိ ဗြဟ္မာနောဧဝါတိ အတ္ထော။ ဟေဋ္ဌိမတလတော ပန ဝိသေသ ကရဏတ္ထံ အာဘာဝသေန နာမဂဟဏံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၀။)

တတ္ထ ပရိတ္တာ အာဘာ ဧတေသန္တိ ပရိတ္တာဘာ။ အပ္ပမာဏာ အာဘာ ဧတေသန္တိ အပ္ပမာဏာဘာ။ အာဘာသရန္တိ နိစ္ဆရန္တိ ဧတေသူတိ အာဘဿရာတိ။ တတီယတလေ ပရိတ္တသုဘာတိ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဧဝ။ အပ္ပမာဏသုတာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတာဧဝ။ သုတကိဏ္ဏာတိ မဟာဗြဟ္မနောဧဝ။ တသ္မိံ တလေ အဓိပတိဗြဟ္မာနော ဧဝါတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သုဘာတိ ဧကဂ္ဃနာ အစလသဏ္ဌိတာ အာဘာဧဝ ဝုစ္စန္တိ။ ပရိတ္တာ သုဘာ ဧတေသန္တိ ပရိတ္တသုဘာ။ အပ္ပမာဏာ သုဘာ ဧတေသန္တိ အပ္ပမာဏသုဘာ။ သုတေဟိ အာကိဏ္ဏာတိ သုဘာကိဏ္ဏာ။ သုဘကိဏှာတိပိ ပဌန္တိ။ တေသံ အာကာရဿ ရဿော အန္တိမဏကာရဿ စ ဟကာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣမေသု ပန ဒွီသု တလေသု ပကတိကာယပ္ပဘာ အဓိမတ္တာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာသံ ဝသေန ပရိတ္တာဘာတိအာဒိကံ နာမံ သိဒ္ဓံ။ န ဗြဟ္မပါရိ သဇ္ဇာတိအာဒိကံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဝေရဉ္ဇသုတ္တေ ပထမတလဝါသိနော ဗြဟ္မကာယိကာ ဒေဝါတိ အာဂတာ။ ဒုတီယတလဝါသိနော အာဘာဒေဝါတိ။ တတီယတလဝါသိနော သုဘာဒေဝါတိ စတုတ္ထတလေ ဝိပုလံ ဖလံ ဧတေသန္တိ ဝေဟပ္ဖလာ။ အထဝါ ဣဉ္ဇနဇာတိကေဟိ သောမနဿဇ္ဈာနေဟိ နိဗ္ဗတ္တာနံ တိဏ္ဏံ ဟေဋ္ဌိမတလာနံ တေဇောသံ ဝဋ္ဋာဒိကေန အန္တရာယေန ဘူမိတလေန သဟ အာယုကပ္ပနိဝတ္တိဝသေန ဣဉ္ဇိတံ ပုညဖလံ အတ္ထိ။ တေသု ဟိ ယံ သုဘာကိဏ္ဏာနံ ဒေဝါနံ စတုသဋ္ဌိကပ္ပာနီတိ ဝုတ္တံ။ တံ တသ္မိံ တလေ အာဒိကပ္ပိကာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ပစ္ဆိမိကာနံ ပန တေသဋ္ဌိကပ္ပ ဒွါသဋ္ဌိကပ္ပ ဧကသဋ္ဌိ ကပ္ပာဒိ ဝသေန ဣဉ္ဇိတံ ပဋိလီနံ ပုညဖလံ ဟောတီတိ။ အာနေဉ္ဇဇာတိကေန ဥပေက္ခာဈာနေန နိဗ္ဗတ္တာနံ ပန ကေနစိ အန္တရာယေန တာဒိသံ ဣဉ္ဇိတံ ပုညဖလံ နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဈာန သာမတ္ထိယာနုရူပံ ဝိသေသေန ဤဟိတံ အဘိဝဍ္ဎိတံ ပုညဖလံ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ဝေဟပ္ဖလာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၁။)

နတ္ထိ သညာမုခေန ဂဟိတာ စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓာ ဧတေသန္တိ အသညာ။ အသညာစ တေ သတ္တာစာတိ အသညသတ္တာ။ စိတ္တစေ တသိကာနံ ပန နတ္ထိတာယ တေသံ အသတ္တပသင်္ဂတာ သမ္ဘဝတီတိ သတ္တဂဟဏံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတေ ဒွေပိ ဧကတလဝါသိနော ဧဝ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထပိ နိဗ္ဗတ္တကဇ္ဈာနဿ ဟီနမဇ္ဈိမပဏီတတာ ဝိသေသဿ အတ္ထိတာယ တဒနုရူပံ ဗြဟ္မာနံပိ ပါရိသဇ္ဇ ပုရောဟိတ မဟာဗြဟ္မတ္တ ဝိသေသော သမ္ဘဝတိယေဝ။ အာယုဝေမတ္တတာယ ပန အညမည အဒဿနာဒီနဉ္စ နတ္ထိတာယ ပါရိသဇ္ဇာဒိဝသေန ဘူမိဝိဘာဂေါ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ အဝိဟာဒီသုပိ။ ဩဠာရိကာနံ ကာမရာဂပဋိဃာနုသယာနံ နတ္ထိတာယ သုဒ္ဓါနံ အနာဂါမိအရဟန္တာနမေဝ အာဝါသာတိ သုဒ္ဓါဝါသာ။ တတ္ထ ပထမဘူမိဝါသိနော အပ္ပကေန ကာလေန အတ္တနော ဌာနံ နဝိဇဟန္တီတိ အဝိဟာ။ အထဝါ, ဩဠာရိကာနံ ပဉ္စန္နံ သံယောဇနာနံ ပဟီနတ္တာ နတ္ထိ စိတ္တဿ ဝိဟညနံ သမထဝိပဿ နာဓမ္မေသု အဝိပ္ဖာရိကတာပတ္တိ ဧတေသန္တိ အဝိဟာ။ ဒုတီယဘူမိ ဝါသိနော န ကေနစိ စိတ္တပရိဠာဟေန တပ္ပန္တီတိ အတပ္ပာ။ တတီယ တလဝါသိနော ပရိသုဒ္ဓေဟိ ပသာဒစက္ခု ဒိဗ္ဗစက္ခု ဓမ္မစက္ခု ပညာ စက္ခူဟိ သမ္ပန္နတ္တာ သုဋ္ဌု ပဿန္တီတိ သုဒဿာ။ စတုတ္ထဘူမိဝါသိနော ပန တတော အတိသယေန သုဋ္ဌု ဒဿနဘာဝေန သမန္နာဂတာတိ သုဒဿိနော။ အတိသယတ္ထေ ဟိ အယံ ဤကာရောတိ။ ပဉ္စမဘူမိ ဝါသိနော ဥပရိ အညဿ ဘူမန္တရဂတဿ ရူပိဗြဟ္မုနော နတ္ထိတာယ နတ္ထိ ရူပီနံ သတ္တာနံ မဇ္ဈေ ကေနစိ ဂုဏေန ကနိဋ္ဌဘာဝေါ ဧတေသန္တိ အကနိဋ္ဌာ။

အာကာသာနဉ္စာယတနဘူမီတိ ဧတ္ထ ယတ္တကံ အာကာသပဒေသံ ဖရိတွာ အာကာသာနဉ္စာယတန သညိတာ စတုက္ခန္ဓာ ပဝတ္တန္တိ။ သော ခန္ဓသဟိတော အာကာသပဒေသော အာကာသာနဉ္စာယယနဘူမိ။ ဧဝံ သေသာသု။ ပုထုဇ္ဇနာ သောတာပန္နာ သကဒါဂါမိနောစာပိ ပုဂ္ဂလာ သုဒ္ဓါဝါသေသု သဗ္ဗထာ သဗ္ဗပကာရေနပိ နလဗ္ဘန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ သကဒါဂါမီနံ ပဋိက္ခေပေန အနာဂါမိ မဂ္ဂဋ္ဌဿပိ တတ္ထ ပဋိက္ခေပေါ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဥပရိမာနံ တိဏ္ဏံ အရိယာနမေဝ တတ္ထ ပဋိလာဘော ဣမာယ ဂါထာယ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သေသဋ္ဌာနေသူတိ ပဉ္စသုဒ္ဓါဝါသတော အသညာပါယတောစ အဝသေသေသု ဧကဝီသတိယာ ဌာနေသု, အနရိယာတိ ပုထုဇ္ဇနာ။ [ဘူမိစတုက္ကံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၂။)

֍ * ၁၄၄။ ဩက္ကန္တိက္ခဏေတိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ။ ပဋိသန္ဓိဟိ ဘဝန္တရေ ဩက္ကမနံ အနုပဝိသနန္ထိ အတ္ထေန ဩက္ကန္တီတိ ဝုစ္စတိ။ တတော ပရံ ဘဝင်္ဂံ ဟုတွာတိ ယောဇနာ။ ကေစိ ပန ဘဝင်္ဂပရိယောသာနေတိ ပဌန္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ ဇာတိယာ အန္ဓော ဇစ္စန္ဓော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဇာတိ ဗဓိရ ဇစ္စဃာနက ဇာတိမူဂ ဇစ္စေဠ ဇစ္စုမ္မတ္တက ပဏ္ဍက ဥဘတော ဗျဉ္ဇနက နပုံသက မမ္မာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထ ယဿ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတုံ အသမတ္ထေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိ လဒ္ဓါ။ သော ဇစ္စန္ဓော နာမ။ ဧသနယော သေသေသုပိ။ တတ္ထ ပသာဒသောတ ရဟိတော ဇာတိဗဓိရော နာမ။ ပသာဒ ဃာနရဟိတော ဇစ္စ ဃာနကော နာမ။ ပသာဒဇိဝှာရဟိတော နာမ နတ္ထိ။ ဝစနရဟိတော ဇာတိမူဂေါနာမ။ ဒိသာဝိဒိသာမတ္တံပိ သညာပေတုံ အသက္ကုဏေယျော ဇာတိဧဠော နာမ။ သဗ္ဗကာလံပိ ဝိပလ္လဋ္ဌစိတ္တော ဇစ္စုမ္မတ္တကောနာမ။ ကာမဟေတု အာသိတ္တကာဒိဘာဝေန ဝိပ္ပကာရပတ္တော ပဏ္ဍကောနာမ။ ဒွီဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ သမန္နာဂတော ဥဘတော ဗျဉ္ဇနကောနာမ။ ဘာဝဒွယ ရဟိတော နပုံသကောနာမ။ ပကတိဝစနေပိ ဧကမေကံ အက္ခရံ မဟုဿာဟေန ဥပ္ပာဒေန္တော ဝိဗစ္ဆဝစနော မမ္မောနာမ။ ဧတ္ထစ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတုံ သမတ္ထေန ကမ္မေန လဒ္ဓပဋိသန္ဓိကဿ ပဝတ္တိကာလေ တံဝါ အညံဝါ ကမ္မံ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတိ။ အသမတ္ထေနကမ္မေန လဒ္ဓပဋိသန္ဓိ ကဿ ပန ဝတ္ထုဝိပန္နဿ ပဝတ္တိကာလေ အညံပိ ကမ္မံ စက္ခုံ ဥပ္ပာဒေတီတိ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဂဗ္ဘသေယျကာနံပိ ဇစ္စန္ဓဘာဝေါ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေယေဝ သိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧသနယော သေသေသု ဇာတိ ဗဓိရာဒီသု။ အာယတနာနံ ပဋိလာဘော ဇာတီတိ ဝုတ္တတ္တာ စက္ခုဿ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟကာလော စက္ခုဿ ဇာတိကာလောနာမ။ တဒါ အနုပ္ပန္န စက္ခုကော ဇစ္စန္ဓောနာမာတိ ဧဝံ အတ္တနော အတ္တနော ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟ ကာလဝသေန တဿ တဿ အာယတနဿ ဇာတိကာလော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝဉှိသတိ ဇာတိမူဂါဒယောပိ ဥပပန္နော ဟောန္တီတိစ ဝဒန္တိ။ ဝိဘာဝနိ ယံပိ အယမတ္ထော ဝိဘာဝိတောတိ။

[၁၄၂] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အပရေ ပန ဇစ္စန္ဓောတိ ပသုတိယံယေဝ အန္ဓော။ မာတု ကုစ္ဆိယံ အန္ဓော ဟုတွာ နိက္ခန္တောတိ အတ္ထော။ တေန ဒုဟေတုကတိဟေတုကာနံ မာတုကုစ္ဆိယံ စက္ခုဿ အဝိပဇ္ဇနံ သိဒ္ဓန္တိ ဝဒန္တီတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၃။)

လောကေ မာတုကုစ္ဆိယံယေဝ အန္ဓော ဟုတွာ နိက္ခန္တဿပိ ဧကစ္စဿ တံ တံ သိပ္ပဝိဇ္ဇာဌာနေသု ပညာဝေယျတ္တိယဘာဝဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ။ ထပေတွာ ဟိ မဟာဗောဓိသတ္တေ အညေစ ပစ္ဆိမဘဝိကေ သတ္တေ အဝသေသာနံ ဒွိဟေတုက တိဟေတုကာနံပိ မာတုကုစ္ဆိမှိ ပရူပက္ကမေနဝါ မာတုယာ ဝိသမပယောဂေနဝါ နာနာဗာဓေနဝါ ဥပ္ပန္နာနံပိ စက္ခုသောတာနံ ဝိပတ္တိနာမ နတ္ထီတိ န သက္ကာ နိယမေတုန္တိ။ ဘုမ္မဿိတာနဉ္စ ဝိနိပါတိကာသုရာနန္တိ ဧတ္ထ ဘူမိယံ ဇာတာတိ ဘုမ္မာ။ ဘူမိသမ္ဗန္ဓေသု ရုက္ခဋ္ဌက ပဗ္ဗတဋ္ဌက ဝိမာနေသု နိဗ္ဗတ္တာ အာဠဝက သာတာဂိရ ဟေမဝတာဒယော မဟိဒ္ဓိကာ ဘုမ္မာဒေဝါ။ ယေ လောကေ ဗလိဟရဏ ဝသေန ပူဇနီယဋ္ဌေန ယက္ခာတိပိ ဝုစ္စန္တိ။ ယေ ပန ဘုမ္မဒေဝဇာတိကာပိ သမာနာ အတ္တနော ပုညနိဗ္ဗတ္တဿ ကဿစိ ဘောဂသုခဿ အဘာဝါ ကိစ္ဆဇီဝိ ကပ္ပတ္တာ ဝိစရန္တိ။ တေ တေသံ မဟိဒ္ဓိကာနံ ဘုမ္မဒေဝါနံ ပရံပရ ပါရိသဇ္ဇေသု ပရိယာပန္နတ္တာ ဘုမ္မေ ဒေဝေ သိတာ နိဿိတာတိ အတ္ထေန ဘုမ္မဿိတာနာမ ဟောန္တိ။ ဘုမ္မိဿိတာတိပိ ပါဌော။ ပုညနိဗ္ဗတ္တဿ နိဝါသဋ္ဌာနဿ အဘာဝါ ရုက္ခဂုမ္ဗလေဏဂုဟာသုသာနာ ဒီသု ဝိဝိတ္တေသု ဘူမိပဒေသေသု နိဿာယ ဝသန္တီတိ အတ္ထော။ တေယေဝ ဝိရူပါ ဟုတွာ ဘဝန္တရေ နိပတန္တီတိ ဝိနိပါတိကာ။ ဝိနိပါတိကာစ တေ ဟေဋ္ဌာဝုတ္တဋ္ဌေန အသုရာစာတိ ဝိနိပါတိကာ သုရာ။ တေ ပန ဂါမသမီပေဝါ အန္တောဂါမေဝါ ဝိဝိတ္တဋ္ဌာနေသု ဝသိတွာ ဂါမဝါသီဟိ ဆဍ္ဍိတာနိ ဘတ္တသိတ္ထပူဝခဇ္ဇမစ္ဆမံသာဒီနိ ပရိယေသိတွာဝါ တာနိ အလဘိတွာ ဒါရကေဝါ ဂိလာနေဝါ ပီဠေတွာဝါ သက္ကောန္တာ ပန အညေပိ မနုဿေ တာသေတွာ ပီဠေတွာဝါ ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တီတိ။ တေသံ ဝိနိပါတိကာသုရာနံ။ ဧကစ္စာနန္တိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ သဗ္ဗေ ဝိနိပါတိကာ သုရာနာမ အဟေတု ကာဧဝါတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဒွိဟေတုကတိဟေတုကာနံပိ သဗ္ဘာဝတော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ တေသံ ဧကစ္စာနံ ပိယင်္ကရမာတာ ဥတ္တရမာတာ ဓမ္မဂုတ္တာ ဖုဿမိတ္တာဒီနံ ဓမ္မာဘိသမယောပိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တောတိ။ ဧကစ္စေ ယက္ခဇာတိကာပိ ရက္ခသဇာတိကာပိ ဝေမာနိကပေတာပိ ပရဒတ္တုပဇီဝိ ပေတာပိ ဧတ္ထ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၄။)

တေသူတိ ယထာဝုတ္တပဋိသန္ဓိ ယုတ္တေသု ပုဂ္ဂလေသု။ ယသ္မာ အာယုပရိစ္ဆေဒေါနာမ ဧကဘူမိပရိယာပန္နာနံ သဗ္ဗသတ္တာနံ အသေသသာ ဓာရဏနိယမပရိမာဏဝသေန ပဝတ္တော။ အပါယာနံ မနုဿာနံ ဘုမ္မ ဒေဝါနဉ္စ တာဒိသော နိယမပရိမာဏောနာမ နတ္ထိ။ န ဟိ သကလစက္က ဝါဠပရိယာပန္နာ ဧကဘူမကာ သဗ္ဗနိရယာ ဧကအာယုပရိစ္ဆေဒါ ဟောန္တိ။ တိရစ္ဆာနာဒီသုပိ ဧသေဝနယော။ တသ္မာ ဝုတ္တံ စတုန္နံ အပါယာနန္တိအာဒိ။ စတုန္နံ အပါယာနံ အာပါယိကပုဂ္ဂလာနံ အာယုပ္ပမာဏ ဂဏနာယ နိယမော နတ္ထိ, တတ္ထ ယေဘုယျေန ကမ္မပမာဏတ္တာ။ တတ္ထ နိရယေသု အဗ္ဗုဒါဒီနံ ဒသန္နံ နိရယာနံ ဘဂဝတာ ဝုတ္တော အာယုပရိစ္ဆေဒေါပိ တတ္ထ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တကေန ကမ္မေနေဝသိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ မနုဿာနန္တိ ဣဒံ ဇမ္ဗုဒီပဂါသီနံ ဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။ တေ သညေဝ ဟိ အာယုကပ္ပဿ အာရောဟဏံ ဩရောဟဏဉ္စ အတ္ထိ။ န ဣတရဒီပဝါသီနံ။ တေသု ဟိ ဥတ္တရကုရုဝါသီနံ နိယမတော ဝဿ သဟဿံ ဟောတိ။ ဣတရေသံ ဒွိန္နံ ပဉ္စဝဿ သတာနီတိစ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ တေသု ဒီပေသု အာဒိကပ္ပိကာနံပိ သောဧဝ ပရိစ္ဆေဒေါတိ အာပဇ္ဇတိ။ ဇမ္ဗုဒီပဝါသီနံ ပန သမဝိသမာစာရနိသန္ဒဘူတာ စန္ဒသူရိယနက္ခတ္တာဒီနံ ဝိသမသမဂတိမူလိကာဥတုအာဟာရာနံ သမ္ပတ္တိ ဝိပတ္တိယော တေသံပိ သာဓာရဏာဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေသုပိ အာယုပရိစ္ဆေဒါနံ အာရောဟဏံ ဩရောဟဏဉ္စ နတ္ထီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ နိသန္ဒမတ္တတ္တာ ဇမ္ဗုဒီပဂတိယာ ဧကဂတိကာ နဟောန္တီတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ပါဠိယံ ဥတ္တရကုရုကာ မနုဿာ အမမာ အပရိဂ္ဂဟာ။ နိယတာယုကာ အဝသေသာယုနာတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဝသေသာယုနာတိ အသင်္ချေယျတော ဩရောဟိတွာ နိစ္စလံ ဌိတေန ဝဿသဟဿေနာတိ အတ္ထောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၅။)

ဝိနိပါတိကာသုရာနန္တိ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗေသံပိ မဟေသက္ခာနံ အပ္ပေသက္ခာနဉ္စ ဘုမ္မဒေဝါနံ ဝေမာနိကပေတာဒီနဉ္စ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ တေသဉှိ သဗ္ဗေသံပိ ကမ္မမေဝ ပမာဏန္တိ။ စာတုမဟာရာဇိကာနံပနဒေဝါနန္တိ ဣဒံ ဥပရိမေ စာတုမဟာရာဇိကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒိဗ္ဗာနီတိ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ သိဒ္ဓါနိ။ ပဉ္စ ဝဿသတာနီတိ ဣဒဉ္စ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပန ကဿပဗုဒ္ဓဿ သာဝကဘူတာ သောတာပန္နဒေဝ ပုတ္တာ အာကာသဋ္ဌက ဝိမာနေသု နိဗ္ဗတ္တာ ယာဝ နိမိရာဇကာလာပိ တိဋ္ဌန္တီတိ ဇာတကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ကေသဉ္စိ အာကာသဋ္ဌကဒေဝါနံပိ ကမ္မပမာဏတာ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န စေတ္ထ ပုနပ္ပုနံ နိဗ္ဗတ္တိ စိန္တေတဗ္ဗာ။ န ဟိ သောတာ ပန္နာနံ သတ္တက္ခတ္တုတော ပရံ ကာမဘဝေ ပဋိသန္ဓိနာမ အတ္ထိ။ န စ တသ္မိံ ဒေဝလောကေ သဟဿက္ခတ္တုံ နိဗ္ဗတ္တမာနာပိ တတ္တကံ ကာလံ သံပါပုဏိတုံ သက္ကောန္တီတိ။ မနုဿဂဏနာယာတိ မနုဿာနံ ဝဿဂဏနာယ။ မနုဿလောကေ ဟိ ပညာသဝဿာနိ စာတုမဟာရာဇိကေ ဧကော ဒိဗ္ဗရတ္တိဒိဝေါ ဟောတိ။ တိံသရတ္တိဒိဝါ ဧကော ဒိဗ္ဗမာသော။ ဒွါဒသမာသာ ဧကံ ဒိဗ္ဗဝဿံ။ တေန ဒိဗ္ဗဝဿေန တေသံ ပဉ္စဝဿသတာနိ မနုဿဂဏနာယ နဝုတိဝဿသတသဟဿံ ဟောတီတိ။ တတောတိ စာတုမဟာရာဇိကာနံ ဒေဝါနံ အာယုပ္ပမာဏတော။ စတုဂုဏန္တိ အာယုပမာဏဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိယာစေဝ ဒိဗ္ဗဿ ရတ္တိဒိဝဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိယာစ ဝသေန စတူဟိ ဘာဂေဟိ ဂုဏိတံ ဝဍ္ဎိတန္တိ အတ္ထော။ ဧသနယော သေသေသုပိ။ တတ္ထ အာယုပမာဏဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိနာမ ဟေဋ္ဌိမာနံ ဒေဝါနံ အာယုပမာဏတော ဥပရိမာနံ ဒေဝါနံ အာယုပမာဏဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိ။ ဧတေန တာဝတိံသာနံ ဒိဗ္ဗံ ဧကံ ဝဿသဟဿံ။ ယာမာနံ ဒွေဝဿသဟဿာနိ။ တုသိတာနံ စတ္တာရိ, နိမ္မာနရတီနံ အဋ္ဌ။ ဝသဝတ္တီနံ ဒိဗ္ဗာနိ သောဠသဝဿ သဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ ဟောတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။

ဒိဗ္ဗဿ ရတ္တိဒိဝဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိနာမ ဟေဋ္ဌိမာနံ ဒေဝါနံ ရတ္တိဒိဝတော ဥပရိမာနံ ရတ္တိဒိဝဿ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိ။ ဧတေန မနုဿလောကေ ဧကံ ဝဿသတံ တာဝတိံသေ ဧကော ဒိဗ္ဗရတ္တိဒိဝေါ။ ဒွေဝဿသတာနိ ယာမေ။ စတ္တာရိ တုသိတေ။ အဋ္ဌ နိမ္မာနရတိယံ။ သဟဿံ ဆ စဝဿသတာနိ ဝသဝတ္တိယံ ဧကော ဒိဗ္ဗရတ္တိဒိဝေါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ရတ္တိဒိဝါနဉ္စ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိယာ သိဒ္ဓါယ မာသသံဝစ္ဆရာနံပိ ဒိဂုဏဝုဒ္ဓိ သိဒ္ဓါဝ ဟောတီတိ။ ဧဝဉ္စသတိ ယထာဝုတ္တာနိ တာဝတိံသာဒီနံ ဒိဗ္ဗဝဿသဟဿာဒိနိပိ အတ္တနော အတ္တနော ရတ္တိဒိဝမာသသံဝစ္ဆရေတိဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တထာစ သတိ ဥပရိမာနံ အာယုပရိမာဏာနိ ဟေဋ္ဌိမာနံ အာယုပရိမာဏတော စတုဂုဏာနီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ။ တတော စတုဂုဏံ တာဝတိံသာနံ။ တတော စတုဂုဏံ ယာမာနန္တိအာဒိ။ ဒိဗ္ဗဂဏနာယ စ တထာ သိဒ္ဓါယ သတိ မနုဿဂဏနာယပိ စတုဂုဏဘာဝေါ သိဒ္ဓါယေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ မနုဿဂဏနာယပိ ဟေဋ္ဌိမာနံ နဝုတိဝဿသတသဟဿာဒီနိ စတူဟိ ဥပရူပရိဂုဏိတာနိ ဥပရိမာနံ တိကောဋိသဋ္ဌိဝဿသတ သဟဿာဒိနိ ဘဝန္တီတိ ကတွာ တာနိ သဗ္ဗာနိပိ အာဒိအန္တဒဿန ဝသေန နိဒ္ဒိသန္တော နဝသတန္တိ ဂါထမာဟ။ ဝဿာနံ နဝသတံ ကောဋိယော စ ဧကဝီသ ကောဋိယော စ တထာသဋ္ဌိဝဿ သတသဟဿာနိ စ ဝသဝတ္တီသု ဒေဝေသု အာယုပ္ပမာဏံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၆။)

ယသ္မာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တံ ဈာနံ ဩဠာရိကဿ ဝိတက္ကဿ သမတိက္ကမာ ပထမဇ္ဈာနတော သုဋ္ဌုဗလဝံ ဟောတိ။ တတောယေဝ တတီယဇ္ဈာနတောပိ နာတိဒုဗ္ဗလဉ္စ ဟောတိ။ တသ္မာ တံ တတီယဇ္ဈာနေန ဧကတော ဟုတွာ သမတလေ ဘူမန္တရေ ဝိပါကံ ဒေတီတိ ဝုတ္တံ ဒုတီယဇ္ဈာနဝိပါကံ တတိယဇ္ဈာနဝိပါကဉ္စ ဒုတီယဇ္ဈာနဘူမိယန္တိ။ တေနေဝစ ဘူမီနံ ဌိတိက္ကမောပိ စတုတ္ထဇ္ဈာန ဝသေနေဝ သိဒ္ဓါ။ ထေရေန ပန ဟေဋ္ဌာ ပဉ္စကနယဝသေနေဝ ဈာနာနိ ဝုတ္တာနိ။ တသ္မာ ဣဓပိ တေနေဝ နယေန ဝိပါကာနိ ဂဟေတွာ စတုတ္ထဇ္ဈာနဝိပါကံ တတီယဇ္ဈာနဘူမိယန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေသူတိ တာဟိ ဆဟိ ပဋိသန္ဓီတိ ဂဟိတပဋိသန္ဓိကေသု။ ကပ္ပဿာတိ ဣဒံ အသင်္ချေယျကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ စတုဗ္ဗိဓာ ဟိ ကပ္ပာမဟာကပ္ပော အသင်္ချေယျကပ္ပော အန္တရကပ္ပော အာယုကပ္ပောတိ, တတ္ထ အာယုကပ္ပောနာမ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တံတံ အာယုပရိစ္ဆေဒေါ ဝုစ္စတိ။ အန္တရကပ္ပောနာမ ဧကဿဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိအသင်္ချေယျဿ အဗ္ဘန္တရေ မနုဿာနံ အာယုကပ္ပဿ ဟာယနဝဍ္ဎနဝသေန ဒိဿမာနန္တရာ စတုသဋ္ဌိပဘေဒါ စူဠကပ္ပာ ဝုစ္စန္တိ။ ပီသတိဘေဒါတိ ကေစိ။ အသီတိဘေဒါတိ အပရေ။ စုဒ္ဒသပ္ပ ဘေဒါတိ ဝေဒဝိဒု။ ယေ လောကေ မနွန္တရကပ္ပာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧကမေကေန မနုနာမကေန မဟာသမ္မတရာဇေန ဥပလက္ခိတာ အန္တရကပ္ပာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကေစိ ပန ဧကသ္မိံ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိမှိ မဟာသမ္မတရာ ဇာနံ ဧကမေဝ ဣစ္ဆန္တိ။ စတုသဋ္ဌိအန္တရကပ္ပာ ပန ဧကော အသင်္ချေ ကပ္ပောနာမ။ သော စတုဗ္ဗိဓော သံဝဋ္ဋော သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ ဝိဝဋ္ဋော ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီတိ။ တတ္ထ ဝိနဿမာနော ကပ္ပော သံဝဋ္ဋော။ ယထာ ဝိနဋ္ဌံ တိဋ္ဌမာနော ကပ္ပော သံဝဋ္ဋဋ္ဌာယီ။ ဝဍ္ဎမာနော ကပ္ပော ဝိဝဋ္ဋော။ ယထာ ဝိဝဋ္ဋံ တိဋ္ဌမာနော ကပ္ပော ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေ ပန စတ္တာရော အသင်္ချေယျကပ္ပာ ဧကော မဟာကပ္ပောနာမ။ ဧတ္ထစ ယော ဇနာယာမဝိတ္ထာရေ သေတသာသပရာသိမှိ ဝဿသတ ဝဿသတစ္စယေန ဧကေကဗီဇဟရဏေန ပရိက္ခီဏေပိ ဧကော မဟာကပ္ပော ပရိက္ခယံ နဂစ္ဆတိ။ ဧဝံ ဒိဃော မဟာကပ္ပောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၇။)

တတ္ထ ယဒါ ကပ္ပော တေဇေန သံဝဋ္ဋတိ။ အာဘဿရတော ဟေဋ္ဌာ အဂ္ဂိနာ ဒယှတိ။ ယဒါ အာပေန သံဝဋ္ဋတိ။ သုဘာကိဏ္ဏတော ဟေဋ္ဌာ ဥဒကေန ဝိလီယတိ။ ယဒါ ဝါယုနာ သံဝဋ္ဋတိ။ ဝေဟပ္ဖလတော ဟေဋ္ဌာ ဝါတေန ဝိဒ္ဓံသတီတိ ဧဝံ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တတ္တာ အယံ လောကော နိရန္တရံ သတ္တသု ဝါရေသု အဂ္ဂိနာ ဝိနဿတိ။ အဋ္ဌမေ ဝါရေ ဥဒကေန ဝိနဿတိ။ ပုန သတ္တသု အဂ္ဂိနာ။ အဋ္ဌမေ ဥဒကေနာတိ ဧဝံ အဋ္ဌန္နံ အဋ္ဌကာနံ ဝသေန စတုသဋ္ဌိဝါရေသု အန္တိမေ ဥဒကဝါရေ ဥဒကံ ပဟာယ ဝါတဝါရော ဟောတီတိ အယမတ္ထော သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ ကထံ။ ယံ ဝုတ္တံ အာဘဿရာနံ အဋ္ဌကပ္ပာနီတိ။ ဧတေန အဋ္ဌမေ ဝါရေ အာပေါသံဝဋ္ဋော ဟောတိ။ အန္တရာ သတ္တသု သတ္တသု ဝါရေသု တေဇောသံဝဋ္ဋာ ဟောန္တီတိ သိဒ္ဓံ။ ယဉ္စ ဝုတ္တံ သုဘာကိဏ္ဏာနံ စတုသဋ္ဌိကပ္ပာနီတိ။ ဧတေန စတုသဋ္ဌိမေ စတုသဋ္ဌိမေ ဝါရေ ဝါတသံဝဋ္ဋောဟောတိ။ အန္တရာ တေသဋ္ဌိယာ ဝါရေသု တေဇောသံဝဋ္ဋာ အာပေါသံဝဋ္ဋာစ ဟောန္တီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ တေနာဟု ပေါရာဏာ –

အဂ္ဂိနာ ဘဿရာ ဟေဋ္ဌာ၊ အာပေန သုဘာကိဏ္ဏတော။

ဝေဟပ္ဖလတော ဝါတေန၊ ဧဝံ လောကော ဝိနဿတိ။

သတ္တသတ္တဂ္ဂိနာ ဝါရာ၊ အဋ္ဌမေ အဋ္ဌမေ ဒကာ။

စတုသဋ္ဌိ ယဒါ ပုဏ္ဏာ၊ ဧကော ဝါယုဝါရော သိယာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၈။)

ဧဝဉ္စ ဝိနဋ္ဌေ လောကေ ဧကသ္မိံ ကပ္ပေပိ ပထမဇ္ဈာနဘူမိ အဝိနဋ္ဌာနာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနံဒေဝါနံ ကပ္ပဿတတီယော ဘာဂေါ အာယုပ္ပမာဏံ, ဗြဟ္မပုရောဟိတာနံဥပဍ္ဎကပ္ပော, မဟာ ဗြဟ္မာနံဧကောကပ္ပောတိ ဧတ္ထ အသင်္ချေယျ ကပ္ပောဝ သမ္ဘဝတိ။ နမဟာကပ္ပော။ တေန ဝုတ္တံ ကပ္ပဿာတိ ဣဒံ အသင်္ချေယျကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ အာယုကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ တေဇောသံဝဋ္ဋကပ္ပေသု ဟိ ပထမဇ္ဈာနတလံ ဝိဝဋ္ဋမာနံ သဗ္ဗပထမံ ဝိဝဋ္ဋတိ။ သံဝဋ္ဋမာနံ သဗ္ဗပစ္ဆာ သံဝဋ္ဋတိ။ တသ္မာ ဝိဝဋ္ဋဿ ပစ္ဆိမဍ္ဎေန သံဝဋ္ဋဿစ ပုဗ္ဗဍ္ဎေန သဟ ဧကံ ဝိဝဋ္ဋဋ္ဌာယိကပ္ပံ ဂဟေတွာ ဒွေ အသင်္ချေယျာနိ တသ္မိံ တလေ ဧကော အာယုကပ္ပောတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဒုတီယ တလတော ပဋ္ဌာယ ပန မဟာကပ္ပောဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ အပ္ပကံ ဦနကံဝါ အဓိကံဝါ ဂဏနူပဂံ န ဟောတီတိ ကတွာ ဥပဍ္ဎေဟိ သဟ သတ္တကပ္ပာနိ သန္ဓာယ အာဘဿရာနံ အဋ္ဌကပ္ပာနီတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ စတုသဋ္ဌိကပ္ပာနီတိ ဧတ္ထပီတိ။ အာကာသာနဉ္စာယတနဘဝံ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ အာကာသာနဉ္စာယတနုပဂါ, တေသံ။ ဧကောဝ ဝိသယော အာရမ္မဏံ ယဿ တံ ဧကဝိသယံ။ ဧကဇာတိယန္တိ ဧကသ္မိံ ဘဝေ။ [ပဋိသန္ဓိစတုက္ကံ။]

֍ * ၁၄၅။ ဇနေတီတိ ဇနကံ ဥပတ္ထမ္ဘေတီတိ ဥပတ္ထမ္ဘကံ။ ဥပပီဠေတီတိ ဥပပီဠကံ။ ဥပဃာတေတီတိ ဥပဃာတကံ။ တတ္ထ ဇနကံ နာမ ပဋိသန္ဓိပဝတ္တီသု ဝိပါကက္ခန္ဓ ကဋတ္တာရူပါနံ နိဗ္ဗတ္တိကာ ကုသလာကုသလစေတနာ။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိနိဗ္ဗတ္တိကာ ကမ္မပထပတ္တာဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပဝတ္တိနိဗ္ဗတ္တိကာ ပန ကမ္မပထံ ပတ္တာပိ အပတ္တာပိ အန္တမသော ပဉ္စဒွါရိကဇဝနစေတနာပိ သုပိနန္တေ ကုသလာကုသလစေတနာပီတိ။ ဥပတ္ထမ္ဘကံနာမ ဝိပစ္စိတုံ အလဒ္ဓါကာသာဝါ ဝိပက္ကဝိပါကာ ဝါ သဗ္ဗာပိ ကုသလာကုသလစေတနာ။ သာ ဟိ ဇနကဘူတာပိ သမာနာ အတ္တနောဝိပါကဝါရတော ပုရေဝါ ပစ္ဆာဝါ သဘာင်္ဂံ ကမ္မန္တ ရံဝါကမ္မနိဗ္ဗတ္တက္ခန္ဓသန္တာနံဝါဥပတ္ထမ္ဘမာနာ ပဝတ္တတိ။ ယထာ ဂန္ထာရဗ္ဘေ ရတနတ္တယပဏာမစေတနာတိ။ ယံ ပန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဥပတ္ထမ္ဘကံ ပန ဝိပါကံ ဇနေတုံ နသက္ကောတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ အလဒ္ဓဝိပါကဝါရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယံ သတိ ကိဉ္စိကမ္မံ ပဝတ္တိဝိပါကမတ္တဿပိ အဇနကံနာမ အတ္ထီတိ။ တတ္ထ ကမ္မန္တရဿ ဥပတ္ထမ္ဘနံနာမ အလဒ္ဓါကာသဿ အညဿ ဇနကကမ္မဿ ဩကာသကရဏံ။ တံ ပန မရဏာသန္နကာလေ ပါကဋံ။ တဒါ ဟိ ကုသလေ ဇဝိတေ အညံ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ကုသလကမ္မံ ဩကာသံ လဘတိ။ အကုသလေ ဇဝိတေ အညံ အကုသလကမ္မန္တိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဣတိ ဝုတ္တကေ –

ဣမသ္မိံ စာယံ သမယေ၊ ကာလင်္ကရိယာထ ပုဂ္ဂလော။

သဂ္ဂမှိ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ စိတ္တဉှိဿ ပသာဒိတံ။

ဣမသ္မိံ စာယံ သမယေ၊ ကာလင်္ကရိယာထ ပုဂ္ဂလော။

နိရယေ ဥပပဇ္ဇေယျ၊ စိတ္တဉှိဿ ပဒူသိတန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၀၉။)

ပဝတ္တိကာလေပိ ဧတံ ဗဟုလံ လဗ္ဘတိယေဝ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿ ဥပတ္ထမ္ဘနံနာမ အညေန လဒ္ဓါကာသေန ကုသလကမ္မေနဝါ အကုသလကမ္မေနဝါ နိဗ္ဗတ္တဿ ခန္ဓသန္တာနဿ ဇီဝိတန္တရာယေ အပနေတွာ ဇီဝိတပရိက္ခာရေ သမုဒါနေတွာ စိရတရ ပဝတ္တိကရဏံ။ ယထာဟ –

အဘိဝါဒနသီလိဿ၊ နိစ္စံ ဝုဒ္ဓါပစာယိနော။

စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝဍ္ဎန္တိ၊ အာယု ဝဏ္ဏော သုခံ ဗလန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၀။)

ဧတ္ထ ပန ကုသလံပိ အကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တဿ ခန္ဓသန္တာနဿ အကုသလံပိ ကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တဿ ဥပတ္ထမ္ဘကံနာမ နတ္ထီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ အကုသလ ကမ္မ နိဗ္ဗတ္တဿပိ ဟိ မဟိဒ္ဓိကာနံ နာဂသုပဏ္ဏာဒီနံ ခန္ဓသန္တာနဿ ပဝတ္တိကာလေ ပုဗ္ဗကတံ ကုသလံ ဝုတ္တနယေန ဥပဗြူဟနံ ကရောတိယေဝ။ တထာကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တဿပိ ကေသဉ္စိ ဝိနိပါတိကာသုရာဒီနံ ခန္ဓသန္တာနဿ ပဝတ္တိကာလေ ပုဗ္ဗကတံ အကုသလံ စိရတရပ္ပဝတ္တိံ ကရောတိယေဝါတိ။ ဥပပီဠကဥပဃာတကာနိပိ ဝုတ္တပ္ပကာရာ ကုသလာကုသလ စေတနာယောဧဝ။ တာပိ ဟိ ဇနကဘူတာပိ သမာနာ အတ္တနော ဝိပါကဝါရတော ပုရေဝါ ပစ္ဆာ ဝါ ဝိပါကဝါရ ဂဟဏ ကာလေပိ ဝါ ကမ္မန္တရံဝါ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တ ခန္ဓသန္တာနံဝါ ဒုဗ္ဗလတရံ ကတွာဝါ ဝိဗာဓယမာနာ သဗ္ဗသောဝါ ဥပစ္ဆိန္ဒမာနာ ပဝတ္တန္တီတိ။ တတ္ထ ဥပပီဠကေ တာဝ ကမ္မန္တရဿ ဝိဗာဓနံနာမ အညဿ ဇနကကမ္မဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝကရဏံ။ ကမ္မဉှိ နာမ အာယူဟနကာလေ ဗလဝန္တံပိ ပစ္ဆာ ကတေန ဥဇုပဋိပက္ခေန ကမ္မန္တရေန ဝိဗာဓိယမာနံ ပုန ဝိဟတသာမတ္ထိယံ ဟောတိ။ ဥပရိဘူမိ နိဗ္ဗတ္တကံပိ သမာနံ ဟေဋ္ဌာဘူမိယံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ မဟေသက္ခေသု မဟိဒ္ဓိကေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ သမာနံ အပ္ပေသက္ခေသု နိဗ္ဗတ္တေတိ။ တထာ ဥစ္စကုလေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ နီစကုလေသု။ ဒီဃာယုကေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ အပ္ပာယုကေသု။ မဟာဘောဂေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ အပ္ပဘောဂေသု။ ပုရိသတ္တ ဘာဝနိဗ္ဗတ္တကံပိ သမာနံ ဣတ္ထတ္တဘာဝံဝါ နပုံသကဘာဝံ ဝါ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိနိဗ္ဗတ္တကံပိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏဘာဝံ။ ဣန္ဒြိယသမ္ပတ္တိနိဗ္ဗတ္တကံပိ အန္ဓံဝါ ဗဓိရံဝါ ယံကိဉ္စိ ဣန္ဒြိယဝေကလ္လံ။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂ သမ္ပတ္တိဇနကံပိ ဟတ္ထပါဒါဒိ အင်္ဂဝေကလ္လံ ဇနေတိ။ တထာ အာယူဟနကာလေ မဟာနိရယေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ အကုသလံ ပစ္ဆာကတေန ဗလဝကုသလေန ဝိဗာဓိယမာနံ ဥဿဒေသုဝါ ပေတေသုဝါ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ အဇာတသတ္တု ရာဇာ စေတ္ထ နိဒဿနံ။ ဥဿဒေသု နိဗ္ဗတ္တကံပိ ပေတေသုဝါ တိရစ္ဆာ နေသုဝါတိ အာဒိသဗ္ဗံ ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဥပတ္ထမ္ဘကံပိ တဗ္ဗိပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗမေဝ။ တထာ ဟိ ကမ္မံ နာမ ကတကာလေဒုဗ္ဗလံပိသမာနံ ပစ္ဆာသဘာဂေနဗလဝတာကုသလေနဝါ အကုသလေနဝါ ဥပတ္ထမ္ဘီယမာနံ သုဋ္ဌု ဗလဝံ ဟောတီတိ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တ ခန္ဓသန္တာနဿ ဝိဗာဓနံနာမ အညေန ကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တဿ သတ္တဿ ဂဟိတပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယဒါကဒါစိ သရီရေ နာနာအန္တရာယေ ဥပ္ပာဒေတွာဝါ ဌာနန္တရခေတ္တဝတ္ထု ဂေါမဟိံသ ဓန ဓညဘောဂ သမ္ပတ္တီနံ ပုတ္တဒါရဉာတိ မိတ္တာနဉ္စ ဝိပတ္တိံ ကတွာဝါ ဒုက္ခုပ္ပတ္တိ ကရဏံ။ ဒုဝိဓဉှိ ကမ္မဖလံနာမ ဝိပါကဖလံ နိသန္ဒဖလန္တိ။ တတ္ထ ဝိပါကဖလံနာမ ကမ္မကာရကဿေဝ ဟောတိ။ န အညဿ။ နိသန္ဒ ဖလံ ပန အညေသံပိ သာဓာရဏမေဝ။ ဓမ္မပဒေ အာနန္ဒသေဋ္ဌိဝတ္ထု ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ စက္ခာဒီသု ပန ကမ္မဇသန္တထိသီသေသု ယေန ကမ္မေန ယံကိဉ္စိ ဧကံဝါ ဒွေဝါ တီဏိဝါ သဗ္ဗသော ဘိဇ္ဇန္တိ။ စက္ခုပါလတ္ထေ ရာဒီနံ ဝိယ။ တံ ကမ္မံ ဥပဃာတကေ သင်္ဂဟိတန္တိ ယုတ္တံ။ ဥပဃာ တကန္တိ ပန ဥပစ္ဆေဒကန္တိစ အတ္ထတော ဧကံ။ တထာ ဟိ မဇ္ဈိမဋ္ဌ ကထာယံ ပထမံ ဥပစ္ဆေဒကနာမေန ဝတွာ ဥပဃာတကန္တိပိ ဧတဿေဝ နာမန္တိ ဝုတ္တံ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ ပထမံ ဥပဃာတကနာမေန ဝတွာ ဥပစ္ဆေဒကန္တိပိ တဿေဝေတံ နာမန္တိ ဝုတ္တံ။ ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေပိ မရဏဿတိနိဒ္ဒေသေ တဒေဝ ကမ္မုပစ္ဆေဒကကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဓစ ပရတော ဥပစ္ဆေဒကကမ္မုနာတိ ဝက္ခတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၁။)

ဣမဿပိ ကမ္မန္တရုပစ္ဆေဒနံ မရဏာသန္နကာလေ ပါကဋံ။ တဒါဟိ ပထမံ ပါပကမ္မဗလေန ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ ပုန ကလျာဏ ကမ္မံ တံ ပဋိဗာဟိတွာ သုဂတိနိမိတ္တံ ဒဿေတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ကလျာဏကမ္မဗလေန သုဂတိနိမိတ္တေ ဥပဋ္ဌဟန္တေ ပုန ပါပကမ္မံ တံ ပဋိဗာဟိတွာ ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တံ ဒဿေတွာ အပါယေ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ဒုဋ္ဌ ဂါမဏိရညော သောဏတ္ထေရပိတုစ ဝတ္ထူနိ ကထေတဗ္ဗာနိ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ ပန ကုသလာကုသလကမ္မက္ခယ ကရဿ မဂ္ဂကမ္မဿပိ ကမ္မန္တရုပစ္ဆေဒကဟာ ဝုတ္တာ။ အင်္ဂုလိမာလတ္ထေရာဒီနံ ဝိယာတိ။ ဣမသ္မိံ ဘဝေ လဒ္ဓါနိ မဟဂ္ဂတကမ္မာနိ ယေန အကုသလေန ပရိဟာယန္တိ။ တဿပိ ကမ္မန္တရုပစ္ဆေဒကေ သင်္ဂဟော ယုတ္တော။ ဒေဝဒတ္တဿ ဝိယာတိ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနုပစ္ဆေဒနံ ပန တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ အာယု ကမ္မေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု လဒ္ဓါကာသဿ ကဿစိ အပရာဓကမ္မဿ ဗလေန ကလလကာလတော ပဋ္ဌာယ အန္တရာဝ ကေနစိရောဂေနဝါ ဘယေနဝါ ဥပက္ကမေနဝါ မရန္တာနံ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဧတ္ထစ ကမ္မန္တရဿဝါ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿဝါ ဥပတ္ထမ္ဘနာ ဒီနိ သန္ဓာယ ဣမေသံ စတုန္နံပိ ကမ္မာနံ ကုသလာကုသလဘာဝေါ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တော။ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ ပန သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗသုတ္တာနုရူပံ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿေဝ ဥပတ္ထမ္ဘနာဒီနိ သန္ဓာယ ဥပတ္ထမ္ဘကဿ ကုသလဘာဝေါ ဥပပီဠကဥပဃာတကာနံ အကုသလဘာဝေါ ဝုတ္တော။ သော ပန မဇ္ဈိမဋီကာယံ အင်္ဂုတ္တရဋီကာယဉ္စ အရုစ္စမာနော ဝိယ ဝုတ္တော။ မဟာဋီကာယံ ပန သော ကေစိ ဝါဒေါပိ ကတော။ တတ္ထပန သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗသုတ္တာနုရူပံ ဝုတ္တတ္တာ ဝိသုံ ပါဠိနယောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ န စ ကေစိဝါဒေါ ကတ္တဗ္ဗော။ သုတ္တသ္မိံဟိ အပ္ပာယုကသံဝတ္တနိကာဧသာ မာဏဝပဋိပဒါ, ယဒိဒံ ပါဏာတိပါတီ ဟောတီတိအာဒိနာ ဥပဃာတကံ ပါဏာတိပါတဝသေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဥပပီဠကဉ္စ ဗတွာဗာဓသံဝတ္တနိကာ ဧသာ မာဏဝ ပဋိပဒါ, ယဒိဒံ သတ္တာနံ ဝိဟေဌကဇာတိကော ဟောတီတိအာဒိနာ ဝိဟိံသာဒီနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ဥပတ္ထမ္ဘကဉ္စ ဒီဃာယုကသံဝတ္တနိကာ ဧသာ မာဏဝ ပဋိပဒါ။ ယဒိဒံ ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော ဟောတီတိအာဒိနာ ပါဏာတိပါတဝိရတိအာဒီနံ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ မနုဿတ္တံ အာဂတဿေဝ သတ္တဿ ဝသေနာတိ ဧဝံ ဝိသုံ ပါဠိနယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ မဟာဋီကာယံ ပန အင်္ဂုတ္တရဋီကာယဉ္စ ကမ္မန္တရုပတ္ထမ္ဘနာဒီနိ အနိစ္ဆန္တေဟိ ဇနကာဒိဘာဝေါနာမ ဝိပါကံ ပဋိဣစ္ဆိတဗ္ဗော။ နကမ္မန္တိ ဝိပါကဿေဝ ဥပဃာတကတာ ယုတ္တာ ဝိယ ဒိဿတီတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၂။)

ကိစ္စဝသေနာတိ ဇနနံ ဥပတ္ထမ္ဘနံ ဥပပီဠနံ ဥပစ္ဆိန္ဒနန္တိ စတုန္နံ ကိစ္စာနံ ဝသေန။ တတ္ထ ဧကာ ပါဏာတိပါတစေတနာ စတ္တာရိ ကိစ္စာနိ သာဓေတိ။ သာ ဟိ ယာဝ ဝိပစ္စိတုံ ဩကာသံ နလဘတိ။ တာဝ ဥပတ္ထမ္ဘနာဒီသု တီသု ကိစ္စေသု ယံကိဉ္စိ လဒ္ဓပစ္စယံ ကိစ္စံ ကရောတိ။ ယဒါ ဝိပစ္စိတုံ ဩကာသံ လဘတိ။ တဒါ ဧကာယ စေတနာယ ဧကာဧဝ ပဋိသန္ဓိ ဟောတီတိ ဧဝံ သာကေတပဉှေ ဝုတ္တနယေန ဧကံ အပါယဘဝံ ဇနေတိ။ တတော ပရံ ပန ပဋိသန္ဓိဇနနကိစ္စံ နတ္ထိ။ ပဝတ္တိ ဝိပါကဇနနေန သဟ ဣတရာနိ တီဏိ ကိစ္စာနိ ဘဝသတသဟဿေပိ ကပ္ပသတသဟဿေပိ သာဓေတိယေဝ။ ဓမ္မဒိန္နာယနာမ ဥဂ္ဂသေန ရညော ဒေဝိယာ ဝတ္ထု ဧတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သာ ပန ယဒါ အတ္တနော ဝိပါကဝါရတော ပုရေ အရိယဘူတဿဝါ ပုထုဇ္ဇနဘူတဿပိ ကလျာဏ စိတ္တသမင်္ဂိနောဝါ ဥပစ္ဆေဒနံ ကရောတိ။ တဒါ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ ကမ္မန္တ ရဿေဝ ဩကာသံ ကရောတိ။ သယံ ဝိပါကံ နဇနေတိ။ ယဒါ ပန ပါပစိတ္တသမင်္ဂိနော ခန္ဓသန္တာနံ ဥပစ္ဆိန္ဒတိ။ တဒါဧဝ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ အတ္တနော ဝိပါကံ ဇနေတိ။ သကိံ လဒ္ဓပဋိသန္ဓိဝါရတော ပန ပဋ္ဌာယ အနေကေသု အတ္တဘာဝ သတသဟဿေသုပိ ဥပစ္ဆေဒနာဒီနိယေဝ ကရောတိ။ ဧတ္ထ မဟာမောဂ္ဂလာန တ္ထေရ ဝတ္ထု သာမာဝတိ ဝတ္ထု ဝဂ္ဂုမုဒါတီရိယဘိက္ခု ဝတ္ထု ဒုဿိမာရ ကလာဗုရာဇဝတ္ထူနိ ကထေတဗ္ဗာနိ။ ယသ္မာ ပန ဣဒံ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မံ နာမ တိရစ္ဆာနဂတာနံ ဗဟုလံ လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ သုဋ္ဌု ဗလဝံ အကုသလကမ္မံ ဒုဗ္ဗလဿ အကုသလကမ္မဿဝါ အကုသလကမ္မနိဗ္ဗတ္တခန္ဓသန္တာနဿဝါ ဥပစ္ဆေဒကံနာမ န ဟောတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ ဗဟုကသ္မိဉှိ အကုသလကမ္မေ အာယူဟိတေ ဗလဝကမ္မံ ဒုဗ္ဗလ ကမ္မဿ ဝိပါကံ ပဋိဗာဟိတွာ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဩကာသံ ကရောတီတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၃။)

အပိစ ပဝတ္တိယံပိ ကမ္မန္တရဇနိတံ ဘဝင်္ဂသန္တာနံ အနုပစ္ဆိန္ဒိတွာ ပဉ္စသု စက္ခု သောတ ဃာန ဇိဝှာ ဘာဝ ဒသက သင်္ခါတေသု သန္တတိ သီသေသု အညတရဿ သန္တတိသီသဿ သဗ္ဗသော ဥပစ္ဆိန္ဒနံပိ ဣမဿေဝ ကိစ္စန္တိ ယုတ္တံ။ ယံ ပန မဟာဋီကာယံ အင်္ဂုတ္တရဋီကာယဉ္စ ဥပပီဠိကံ အညဿ ဝိပါကံ ဆိန္ဒတိ။ န သယံ အတ္တနော ဝိပါကံ ဇနေတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ အဋ္ဌကထာယံ သုခဒုက္ခံ ပီဠေတိ, အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တိတုံ န ဒေတီတိ ဣဒံ ဒိသွာ ဝုတ္တံ သိယာ။ အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တိတုံ နဒေတီတိ ဧတ္ထ ပန သုခသန္တာနံဝါ ဒုက္ခသန္တာနံဝါ စိရကာလံ ပဝတ္တိတုံ နဒေတိ ဣစ္စေဝတ္ထော။ န ပန ဥပဃာတကံ ဝိယ ဘဝင်္ဂသန္တာနေန သဟ အညဿ ကမ္မဿ ဝိပါကံ ဆိန္ဒတီတိ။

[၁၄၃] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဇနကံ ကမ္မန္တရဿ ဝိပါကံ အနုပစ္ဆိန္ဒိတွာဝ ဝိပါကံ ဇနေတိ။ ဥပဃာတကံ ဥပစ္ဆေဒနပုဗ္ဗကန္တိ ဣဒံ တာဝ အဋ္ဌကထာသု သန္နိဋ္ဌာနန္တိ ဝုတ္တံ’’။ တံ န သုန္ဒရံ။

ဣဓ ပုဗ္ဗကတေန ဥပစ္ဆေဒနကကမ္မေန မရိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဝတ္ထူနံ အဋ္ဌကထာသုယေဝ အာဂတတ္တာတိ။

[၁၄၄] ယဉ္စ တတ္ထ

အပရေ ပန အာစရိယာ ဝဒန္တီတိအာဒိနာ ဥပဃာတကဿ သယံ ဝိပါကနိဗ္ဗတ္တကတ္တာ ဘာဝဝစနံ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

တေနေဝ ကမ္မေန အပါယေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဒုဿိမာရ ကလာဗုရာဇာ ဒီနံ တဿ ကမ္မဿ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မဘာဝေန အဋ္ဌကထာသု အာဂတတ္တာတိ။ [ဇနကစတုက္ကံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၄။)

֍ * ၁၄၆။ ဂရုကန္တိ အညေန ကမ္မေန ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကုဏေယျံ ကုသလပက္ခေ မဟဂ္ဂတကမ္မံ အကုသလပက္ခေ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သဟ ပဉ္စာနန္တရိယကမ္မံ။ ဧတ္ထ သိယာ။ မဟဂ္ဂတကမ္မန္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ပမာဒဝသေနဝါ နီဝရဏဓမ္မပဝတ္တိယာဝါ ပရိဟာယိယမာနံ နိကန္တိဗလေနဝါ ပဋိဗာဟိယမာနံ ဝိပါကံ န ဒေတီတိ။ တထာ ဧကဿ ဗဟူသု အာနန္တရိယကမ္မေသု ကတေသု ဧကသ္မိံ ဝိပစ္စန္တေ သေသာနိ န ဝိပစ္စန္တီတိ။ ဝုစ္စတေ, မဟဂ္ဂတကမ္မံ တာဝထပေတွာ ပမာဒဓမ္မနီဝရဏဓမ္မနိကန္တိဓမ္မေ အတ္တနော ဗလဝတရဉ္စ မဟဂ္ဂတကမ္မန္တရံ အညေန ပုညကမ္မေန အပ္ပဋိဗာဟနိယဋ္ဌေန ဂရုကံ နာမ ဟောတိ။ အာနန္တရိယကမ္မာနိ ပန ထပေတွာ အတ္တနော ဗလဝတရံ အာနန္တရိယကမ္မံ အညေန ကေနစိ ဓမ္မေန အပ္ပဋိဗာဟနိယဋ္ဌေနာတိ ဧဝံ ယထာရဟံ တေသံ ဂရုကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ အာသန္နန္တိ မရဏကာလေ အနုဿရိတံ တဒါ ကတဉ္စ။ တတ္ထ တဒါကတန္တိ အန္တိမ ဇဝနဝီထိတော ပုဗ္ဗဘာဂေ အာသန္နေ ကတံ ယံကိဉ္စိ ကုသလာကုသလကမ္မံ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မံ ပန ဝိပဿနာဒိဝသေန ပဝတ္တံ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မဉ္စ အန္တိမဇဝနဝီသိယံပိ ကတန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယထာဟ-မရဏကာလေ ဝါဿ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာတိ။ ဧတေန တတော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မတော အညံ အန္တိမဇဝနဝီထိယံ ပဝတ္တံ ကမ္မံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတုံ န သက္ကောတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ အာစိဏ္ဏန္တိ ဒီဃရတ္တံ အဘိဏှသော ကတံ။ သကိံ ကရိတွာပိဝါ ပစ္ဆာ ပုနပ္ပုနံ သောမနဿဇနကံ သန္တာပဇနကဉ္စ။ ကဋတ္တာကမ္မန္တိ ကာရိယိတ္ထာတိ ကမ္မန္တိ ဧဝံ ကတကာရဏာဧဝ ကမ္မန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ။ ဂရုကာဒိဘာဝေန ဝတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပုရိမာနိ တီဏိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ကတာနိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မာနိဧဝ။ ကဋတ္တာကမ္မံ ပန အတီတဘဝေသု ကတေဟိ အပရပရိယာယဝေဒနီယေဟိ သဟ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ကတံ ဂရုကာ သန္နာစိဏ္ဏဘာဝရဟိတံ ကမ္မပထပတ္တံ ယံကိဉ္စိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယကမ္မံ။ မဟာဋီကာယံ ပန ကဋတ္တာကမ္မံ ပုရိမ ဇာတီသု ကတံဧဝ ဂဟိတံ။ တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။ ဧတေဟိ ပန တီဟိ မုတ္တံ ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓါသေဝနံ ကဋတ္တာဝါ ပန ကမ္မံနာမ ဟောတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ န စ အတီတဘဝေသု ကတာနိ မာတုဃာတကာဒီနိပိ အပရပရိယာယ ကမ္မာနိ ဧတေဟိ တီဟိ မုတ္တာနီတိဝါ အမုတ္တာနီတိဝါ ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓါသေဝနာနီတိဝါ အလဒ္ဓါသေဝနာနီတိဝါ သက္ကာ ဝိသေသေတုံ။ တဒါ ဟိ တာနိ ဂရုက ကမ္မသန္တာနေ ပဝတ္တာနိပိ ဟောန္တိ။ အာသန္နဝစိဏ္ဏကမ္မသန္တာနေ ပဝတ္တာနိပီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၅။)

အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဧတေဟိ ပန တီဟိ မုတ္တံ အညာဏဝသေနကတံ ကဋတ္တာဝါ ပန ကမ္မံနာမာတိ ဝုတ္တံ။ န တာနိ အညာဏဝသေန ကဘာနီတိ သက္ကာ ဝိသေသေတုံ။ တာနိ ဟိ ပုရိမဘဝေသု အညာဏ ဝသေန ကတာနိပိ ဟောန္တိ။ ဉာဏဝသေန ကတာနိပီတိ။ တာနိ ပန ဝိသေသနာနိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ကတာနံ ဂရုကာဒီဟိ တီဟိ မုတ္တာနံ သတ္တမဇဝန ကမ္မာနံ ဝသေန ဝုတ္တာနီတိ တေဟိ သဟ ပုရိမဇာတီသု ကတာနိ အပရပရိယာယ ကမ္မာနိ ကဋတ္တာ ကမ္မံနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယတ္ထ တံပုဗ္ဗကတံ ကမ္မန္တိ အာဂတံ။ တတ္ထပိ ဣမသ္မိံ ဘဝေဝါ အတီတဘဝေသုဝါ ပုဗ္ဗကာလေ ကတန္တိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဣမေသု ပန စတူသု ကမ္မေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု ဂရုကမေဝ အနန္တရေ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ ဂရုကေ အသတိ အာသန္နံ။ အာသန္နေ အသတိ အာစိဏ္ဏံ။ အာစိဏ္ဏေ အသတိ ကဋတ္တာကမ္မံ။ တေနာဟ ပါကဒါနပရိယာယေနာတိ။ ပါကဒါနဝါရေနာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ သိယာ။ ကသ္မာ ဣဓ အာသန္နံ အာစိဏ္ဏတော ပထမံ ဝုတ္တံ။ နနု ပါဠိယံ အာသန္နတော အာစိဏ္ဏမေဝ ပထမံ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ-ယံ ဂရုကံ ယံ ဗဟုလံ။ ယဒါသန္နံ။ ကဋတ္တာဝါ ပန ကမ္မန္တိ။ အဋ္ဌကထာသုစ တေနေဝ ကမေန ပါကဒါနဝါရော ဝိဟိတောတိ။ ဝုစ္စတေ, သဘာဝတော ဗလဝဒုဗ္ဗလက္ကမေန ပါဠိယံ အာစိဏ္ဏံ ပထမံ ဝုတ္တံ။ သော ပန ကမော ကဒါစိ ပါကဒါနပရိယာယောပိ သမ္ဘဝတီတိ ကတွာ အဋ္ဌကထာသု တေနေဝ ကမေန ပါကဒါနဝါရော ဝိဟိတော။ အာသန္နံပိ ဟိသမာနံ စိတ္တံ တောသေတုံဝါ သန္တာပေတုံဝါ အသက္ကောန္တံ ဟုတွာ ဒုဗ္ဗလံ ဗလဝတော အာစိဏ္ဏဿ နိဝတ္တကံ န ဟောတီတိ။ ယသ္မာ ပန မဟာကမ္မဝိဘင်္ဂသုတ္တေ ပုဗ္ဗေဝါဿတံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ။ ပစ္ဆာဝါဿတံ ကတံ ဟောတိ ကလျာဏကမ္မံ သုခဝေဒနီယံ။ မရဏကာလေဝါဿ ဟောတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာတိ ဧဝံ အာစိဏ္ဏဒုစ္စရိတဿပိ ဧကစ္စဿ အာသန္နေန ကလျာဏ ကမ္မေန သဂ္ဂဂမနံ ဝုတ္တံ။ တထာ ပုဗ္ဗေဝါဿတံ ကတံ ဟောတိ ပါပကမ္မံ ဒုက္ခဝေဒနိယံ။လ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ သမတ္တာ သမာဒိန္နာတိ ဧဝံ အာစိဏ္ဏ သုစရိတဿပိ ဧကစ္စဿ အာသန္နေန ပါပကမ္မေန အပါယဂမနံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာစ ဥဘိန္နံပိ ဗလဝဘာဝေ သတိ အာသန္နမေဝ ပရိယတ္တံ ဘဝိတုံ အရဟတိ။ တသ္မာ ဣဓ ထေရေန အာသန္နမေဝ ပထမံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ပုဗ္ဗေဝါဿကတံ ဟောတီတိ ဣဒံ အာသန္နာနုဿရိတကမ္မဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တမ္ဗဒါဌိကနာမဿ စောရဃာတကဿ မဟာဝါတကာလနာမဿစ ဥပါသကဿ ဝတ္ထု ဧတ္ထ ကထေတဗ္ဗန္တိ။

[၁၄၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

အဋ္ဌကထာယံ အာဂတံ ဇရဂ္ဂဝေါပမံ ဒဿေတွာ အာသန္နမေဝ ပထမံ ဝိပါကံ ဒေတီတိ ဧကံသေန ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၆။)

န ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဧဝံ ဧကံသေန ဝုတ္တံ။ နစ ဥဋ္ဌာတုံပိ အသက္ကောန္တော သော ဇရဂ္ဂဝေါ ပဇဒွါရဿ အာသန္နေ ဌိတောပိ ပထမတရံ နိက္ခမိဿတီတိ။ [ဂရုကစတုက္ကံ]

֍ * ၁၄၇။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ဝုစ္စတိ ပစ္စက္ခဘူတော ပစ္စုပ္ပန္နော အတ္တဘာဝေါ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ အနု ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဝေဒနီယံ။ ဖလံ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ဝေဒနီယံ ဖလံ ဧတဿာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ။

[၁၄၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဝိပါကာနုဘဝန ဝသေနာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဟိ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဧတေန ဣဓ ဝေဒနီယသဒ္ဒေါ ကမ္မသာဓနော ဝိပါကာတိဓေယျောစ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဧဝဉ္စ သတိ ဣဓ အညပဒတ္ထသမာသော ဧဝ လဗ္ဘတိ။ န ဥတ္တရပဒတ္ထသမာသောတိ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မံ ဥပေစ္စ တဿ အနန္တရေ ပဇ္ဇိတွာ ပါပုဏိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဖလံ ဧတဿာတိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဥပပဇ္ဇ သဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဝဒန္တေန ဥပပဇ္ဇိတွာတိ ဝုတ္တံ။ သုတ္တပဒေသု ပန ဥပပဇ္ဇေဝါတိ ပါဌော ဒိဋ္ဌော။ တသ္မာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဿ သမီပေ အနန္တရေ ပဇ္ဇိတဗ္ဗော ဂန္တဗ္ဗောတိ ဥပပဇ္ဇော။ ဒုတီယော အတ္တဘာဝေါ ဥပပဇ္ဇေဝေဒိတဗ္ဗံ ဖလံ ဧတဿာတိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယန္တိ ဧဝမတ္ထော ပါဌဿ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဥပပဇ္ဇာတိဝါ အနန္တရေ ဘဝေ ပဝတ္တော ဧကော နိပါတော။ ယထာ ပစ္စာတိ။

[၁၄၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဒိဋ္ဌဓမ္မတော အနန္တရံ ဥပပဇ္ဇိတွာ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ဥပဝဇ္ဇဝေဒနီယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၇။)

ဥပပဇ္ဇဝါ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ ပရိယာယတိ ပုနပ္ပုနံ အာဂစ္ဆတီတိ ပရိယာယော။ အပရောစ သော ပရိယာ ယောစာတိ အပရပရိယာယော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ နာဂတာ နန္တရ ဘဝေဟိ အညော အတ္တ ဘာဝ ပရိဝတ္တော။ တေ နေဝ ဟိ မဟာဋီကာယံ အင်္ဂုတ္တ ရဋီကာယဉ္စ အပရပရိယာယေတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မာနန္တရာနာဂတတော အညသ္မိံ အတ္တဘာဝပရိယာယေ အတ္တဘာဝပရိဝတ္တေတိ ဝုတ္တံ။ သုတ္တပဒေသု ပန အပရေဝါ ပရိယာယေတိစ အပရာပရေဝါ ပရိယာယေတိစ ဒွိဓာ ပါဌော ဒိဋ္ဌော။ တတ္ထ ပစ္ဆိမသ္မိံ ပါဌေသတိ ဣဓ မဇ္ဈေ ဧကဿ အပရသဒ္ဒဿ လောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သင်္ဂဟပေါဋ္ဌကေသု ပန မဇ္ဈေ ဒီဃော ယာကာရနဋ္ဌောစ အပရာပရိယသဒ္ဒေါ ဒိဿတိ။ သော ဗဟူသု အဋ္ဌကထာသု နတ္ထိ။ ပါဠိယာစ န သမေတိ။

[၁၄၈] ယဉ္စ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အပရေ အပရေ ဒိဋ္ဌဓမ္မတော အညသ္မိံ ယတ္ထကတ္ထစိ အတ္တဘာဝေ ဝေဒိတဗ္ဗံ ကမ္မံ အပရာပရိယ ဝေဒနီယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မတောတိ ဣဒံ တာဝ နယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ မဇ္ဈေ ဥပပဇ္ဇဘဝံ ဝဇ္ဇေတွာ ပထမော ဒိဋ္ဌဓမ္မောဝ ဣဓ တတီယေ ပဒေ အဓိကတောတိ ယုတ္တော။

[၁၄၉] အတ္ထတော ပန ဗျဉ္ဇနတောစ သဗ္ဗံ ပါဠိယာ န သမေတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၈။)

အပရေဝါ ပရိယာယေ ဝိပါကံ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဟိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ အပရာပရေဝါ ပရိယာယေတိဝါ။ အဟောသိနာမကံ ကမ္မံ အဟောသိကမ္မံ။ အဟောသိကမ္မံ။ ဘဝိဿတိကမ္မံ။ အတ္ထိကမ္မံ။ နတဿ ဝိပါကောတိ ဧဝံ ဝုတ္တပါဌဝသေန အာစရိယေဟိ တထာဂဟိတနာမ ဓေယျံ သဗ္ဗသော အလဒ္ဓဝိပါကဝါရံ ကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ သတ္တသု ကုသလာကုသလဇဝနေသု ပထမဇဝနစေတနာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေ ဒနီယံနာမ။ သာ ဟိ အလဒ္ဓါသေဝနတာယ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလတ္တာ အစိရဋ္ဌိ တိကာစ ဟောတိ အပ္ပတရဝိပါကာစာတိ။ ပစ္စယံ လဒ္ဓါ ဒိဋ္ဌဓမ္မေဧဝ အဟေတုကမတ္တံ ဖလံ ဒတွာ ဝိဂစ္ဆတိ။ န ဧကံပိ မရဏကာလံ အတိက္ကမ္မ သန္တာနံ အနုဗန္ဓိတုံ သက္ကောတိ။ ပစ္စယံ ပန အလဘမာနာ အဟောသိကံနာမ ဟောတိ။ ပစ္စယောတိစ အတ္တနော ဖလုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသဒါယကော နာနာ ဣရိယာပထေသု ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာရမ္မဏသမာ ဂမာဒိကော ယောကောစိ ပစ္စယောပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ဋီကာသု ပန ပဋိပက္ခေဟိ အနဘိဘူတတာယာတိအာဒိနာ မဟန္တံ ကတွာ ပစ္စယော ဝုတ္တော။ သော ကာကဝလိယာဒီနံ ဝိယ ပါကဋတရဖလဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ န ဟိ ကမ္မပထဇဝနသန္တာနေ ပဝတ္တမာနာ ဣတရာပိဝါ ပထမဇဝနစေတနာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌသမာယောဂဝသေနပိ လဒ္ဓ ပစ္စယာ ကာစိ အတ္တနော ဗလာနုရူပံ ဖလံ န ဒေတီတိ အတ္ထိ။ နစတာယ ဒိယျမာနံ သဗ္ဗံပိ ဖလံ မဟာဇနဿဝါ ကမ္မကာရကဿေဝ ဝါပါကဋမေဝ သိယာတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ယံ ပန ဉာဏဝိဘင်္ဂဋ္ဌ ကထာယံ ဧကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဝိပါကံ ဒေတိ။ သေသာနိ အဝိပါကာနီတိ ဝုတ္တံ။ တံ အလဒ္ဓပစ္စယာနိ သေသာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ဧကော ဒိဋ္ဌဓမ္မော ဧကဿေဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီ ယဿ ဩကာသောတိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ အတ္ထသာဓိကာ ပန သန္နိဋ္ဌာပကဘူတာ သတ္ထမဇဝနစေတနာ ဥပပဇ္ဇ ဝေဒနီယံနာမ။ သာ ဟိ လဒ္ဓါသေဝနတာယ ထောကံ သာရဘူတာ ဟောတီတိ ပထမစေတနာ ဝိယ သီဃတရံ ဝိပစ္စိတုံ နသက္ကောတိ။ ဗလဝတီစ ဟောတီတိ ဧကံ ဘဝံ ဇနေတုံ သက္ကောတိ။ ပတိတ ဇဝ နေသု ပန အန္တိမဇဝနတာယ မဇ္ဈိမစေတနာယော ဝိယ စိရဋ္ဌိတိကာ န ဟောတီတိ ပစ္စယံ လဒ္ဓါ အနန္တရေ ဧဝ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိံဝါ ပဝတ္တိ ဖလမေဝဝါ ဒတွာ ဝိဂစ္ဆတိ။ အလဒ္ဓါ ပန အဟောသိကမ္မမေဝ ဟောတိ။ န ဒုတီယံ မရဏကာလံ အတိက္ကမိတုံ သက္ကောတိ။ ယံပန ဉာဏဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ ဧကံ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ ပဋိသန္ဓိံ အာကဍ္ဎတိ။ သေသာနိ အဝိပါကာနီတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ပဋိသန္ဓိဝိပါကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ သေသာနိပိ ဟိ ယာဝ ဒုတီယစုတိ နာဂစ္ဆတိ။ တာဝ လဒ္ဓပစ္စယာနိ ပဝတ္တိ ဝိပါကံ ဒေန္တိယေဝ။ ဣဓ မိဿက ကမ္မာနိ ကတွာ အနန္တရဘဝေ မိဿကကမ္မဖလံ အနုဘောန္တာနိ ဝေမာနိက ပေတဝတ္ထူနိ အညာနိစ တံတံကမ္မံ ကတွာ အနန္တရဘဝေ ဧဝ သုဂတိ ယံ ကဗ္ဗိပါကဘူတံ ဝိပတ္တိံ အနုဘဝန္တာနိ ဒုဂ္ဂတိယံဝါ တဗ္ဗိပါကဘူတံ သမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တာနိ အနေကာနိ ဝတ္ထုသတာနိ ဧတ္ထ ကထေ တဗ္ဗာနီတိ။

[၁၅၀] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၁၉။)

‘‘သာစ ပဋိသန္ဓိံ ဒတွာဝ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေတိ။ ပဋိသန္ဓိယာ ပန အဒိန္နာယ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေတီတိ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

ယထာဝုတ္တဝတ္ထူဟိ သဒ္ဓိံ ဝိရုဇ္ဈနတော။

[၁၅၁] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘စုတိ အနန္တရဉှိ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယဿ ဩကာသော’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံပိ အကာရဏံ။

ပုတိအနန္တရတော ပဋ္ဌာယ ယာဝဇီဝံပိ ဩကာသသမ္ဘဝတော။

[၁၅၂] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ပဋိသန္ဓိယာ ပန ဒိန္နာယ ဇာတိသတေပိ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေတီတိ ဝုတ္တံ’’။ တံပိ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

ကမ္မသင်္ကရာပတ္တိတော။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယဉ္စ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယံ အပရပရိယာယ ဝေဒနီယန္တိ တေသံ သင်္ကမနံ နတ္ထိ။ ယထာဌာနေယေဝ ပတိဋ္ဌန္တီတိ ဝုတ္တံ။ န စေတ္ထ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တဒတ္ထသာဓကဿ အဋ္ဌကထာပဒေသဿဝါ ဝတ္ထုဿဝါ ယုတ္တိယာဝါ အဘာဝတောတိ။ မဇ္ဈေ ပန ပဉ္စဇဝန စေတနာ အပရပရိယာယ ဝေဒနီယံနာမ။ ဧတာ ဟိ သုဋ္ဌု ဗလဝန္တီ သာရဘူတာစ ဟောန္တီတိ န သီဃံ ဝိပစ္စိတုံ သက္ကောန္တိ။ စိရဋ္ဌိတိကာ ပန ဟောန္တိ။ တသ္မာ တတီယဘဝတော ပဋ္ဌာယ ယဒါ ဩကာသံ လဘန္တိ။ တဒါ ပဉ္စဝါရေ ပဋိသန္ဓိံ ဒတွာ သံသာရပဝတ္တိယာ သတိ ကပ္ပသတသဟဿေပိ ပဝတ္တိဝိပါကံ ဒေန္တီတိ။ ဣမာနိယေဝ ပန တီဏိ ကမ္မာနိ အတ္တနော အတ္တနော ခေတ္တေ သဗ္ဗသော ဝိပါကဝါရံ အလဘမာနာနိ အဟောသိကမ္မံနာမ။ ခေတ္တဉ္စ နေသံ ပထမဿ ဒိဋ္ဌ ဓမ္မစုတိယာ ပရိစ္ဆိန္နံ။ ဒုတီယဿ အနာဂတာနန္တရဘဝစုတိယာ။ တတီယဿ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ [ဒိဋ္ဌဓမ္မစတုက္ကံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၀။)

֍ * ၁၄၈။ ပါကဋ္ဌာနဝသေနာတိ အပါယာဒိကဿ ဝိပစ္စနဋ္ဌာနဿ ဝသေန တထာ စတ္တာရိ ကမ္မာနိနာမ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တေသု အကုသလာဒီသု စတူသု ကမ္မေသု။ ကမ္မဒွါရဝသေနာတိ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ အင်္ဂဘူတာနံ ကာယာဒိ ကမ္မဒွါရာနံ ဝသေန။ ပါဏံ အတိပါတေန္တိ ဧတေနာတိ ပါဏာတိပါတော။ အတိပါတနဉ္စေတ္ထ သရသတော ပတိတုံ အဒတွာ အန္တရာဧဝ ပယောဂဗလေန ပါတနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဒိန္နံ အာဒိယန္တိ ဧတေနာတိ အဒိန္နာဒါနံ။ အဂမနီ ယဝတ္ထုသင်္ခါတေသု ဝတ္ထုကာမေသု မိစ္ဆာ စရန္တိ ဧတေနာတိ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော။ တတ္ထ ပရပါဏေ ပါဏသညိနော တဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယသန္တာနုပစ္ဆေဒကဿ ကာယဝစီပယောဂဿ သမုဋ္ဌာပိကာ ဝဓကစေတနာ ပါဏာတိပါတောနာမ။ သယမေဝ အတ္တနော ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ပါတေန္တဿ ပါဏာတိပါတောနာမ နတ္ထိ။ ပရပရိဂ္ဂဟိတေ ပရပရိဂ္ဂဟိတသညိနော တတော ဝိယောဂကာရဏဿ ကာယ ဝစီပယောဂဿ သမုဋ္ဌာပိကာ အစ္ဆိန္ဒကစေတနာ အဒိန္နာဒါနံနာမ။ အဂမနီယဝတ္ထူသု မဂ္ဂေနမဂ္ဂပဋိပါဒကဿ ကာယပယောဂဿ သမုဋ္ဌာပိကာ အဿာဒစေတနာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရောနာမ။ ကေစိ ပနဧတ္ထပိ အဂမနီယ ဝတ္ထုသညိနောတိ ပဒံ ဣစ္ဆန္တိ။ တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။ အဂမယနီဝတ္ထု တသ္မိံ သေဝနစိတ္တန္တိ ဟိ တတ္ထ ဝုတ္တံ။ ဧတေန အဂမနီယဝတ္ထုမှိ သတိ ဂမနီယ သညာယဝါ အဂမနီယ သညာယဝါ သေဝန္တဿ ကမ္မပထော ဟောတိ ယေဝါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ဣတရထာ အဂမနီယဝတ္ထု တထာ သညိတာ တသ္မိံ သေဝနစိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ သိယာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၁။)

အပရေ ပန သယံ ပယောဂံ ကတွာ အတ္တနိ ပရေန ကရီယမာနံ မဂ္ဂေန မဂ္ဂပဋိပါဒနံ အဿာဒေန္တဿ သေဝနစိတ္တေ သတိပိ နတ္ထိ ကမ္မပ္ပထဘေဒေါ။ ပယောဂဿ အဘာဝါတိ ဝဒန္တိ။ သေဝနစိတ္တေ ပန သတိ ပယောဂေါ အပ္ပမာဏန္တိ ဧကေ။ ဧဝဉ္စ သတိ တိယင်္ဂိကောဝ မိစ္ဆာစာရော, န စတုရင်္ဂိကောတိ အာပဇ္ဇတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန သေဝန ပယောဂေန သဟ စတုရင်္ဂိကောဝ ဝုတ္တောတိ အညေ။ သေဝနပယောဂေါ ပန ယေဘုယျေန လဗ္ဘမာနတ္တာယေဝ ဝုတ္တော။ န ပန ဧကန္တအင်္ဂဘာဝတော။ ဣတရထာ ဣတ္ထီနံ ယေဘုယျေန ပယောဂကိစ္စံ နတ္ထီတိ တာသံ မိစ္ဆာစာရော ဒုလ္လဘော သိယာတိ စ ဝဒန္တိ။ ဘိက္ခုနိဒူသနံပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတိ။ သာ ဟိ ရက္ခိတာသု သင်္ဂဟိတာတိ။ ဋီကာသု ပန သာ ဓမ္မရက္ခိတာပိ န ဟောတိ။ ကုတော မာတာဒိရက္ခိတာ။ ဓမ္မောတိ ဟိ ဣဓ ပါသဏ္ဍိယဓမ္မောဝ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တောတိ ဝဒန္တိ။ သာသနဓမ္မောပိ နန ယုတ္တော။ သဗြဟ္မစာရိ နိယောပိ ဥပဇ္ဈာယိနီ အာဒိကာ တဿာ မာတာဒိဋ္ဌာနိယာဧဝ ဟောန္တိ။ တထာ ဟိ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ မိစ္ဆာစာရောပိ ဒုဿီလာယ။လ။ သာမဏေရိယာ, ပုထုဇ္ဇနဘိက္ခုနိယာ, သောတာပန္နာယ, သကဒါဂါမိနိယာ, တတော အနာဂါမိနိယာ ဝီတိက္ကမော မဟာသာဝဇ္ဇော။ ခီဏာသဝါယ ပန ဧကန္တမဟာသာဝဇ္ဇောဝါတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၂။)

ကသ္မာပနေတ္ထ သုရာပါနံ နဂဟိ တံ။ တံပိဟိ အပါယသံဝတ္တနိ ကဘာဝေန ဝုတ္တံ။ ယထာဟ-သုရာမေရယပါနံ ဘိက္ခဝေ အာသေဝိတံ ဘာဝိတံ ဗဟုလီကတံ နိရယသံဝတ္တနိကံ တိရစ္ဆာနယောနိသံဝတ္တနိကံ ပေတ္တိဝိသယသံဝတ္တနိကံ။ ယောစ သဗ္ဗလဟုကော သုရာမေရယ ပါနဿ ဝိပါကော။ သော မနုဿဘူတဿ ဥမ္မတ္တကသံဝတ္တနိကော ဟောတီတိ။ အဋ္ဌကထာသုပိ ကောဋ္ဌာသတော ပဉ္စပိ ပါဏာတိပါတာ ဒယော ကမ္မပထာဧဝါတိ ဝုတ္တန္တိ။ ဝုစ္စတေ, မူလဋီကာယံ တာဝ တဿ သဘာဂတ္တေန မိစ္ဆာစာရေ ဥပကာရကတ္တေန ဒသသုပိ ကမ္မပထေသု အနုပဝေသောတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဘာဂတ္တံ ဂဟေတွာ ဝိဘာဝနိယံ သုရာပါနံပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတီတိ ဝဒန္တိ ရသသင်္ခါတေသု ကာမေသု မိစ္ဆာစာရဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ။ ဥပကာရကတ္တံ ဂဟေတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋီကာယံ ကုသလာကုသလာပိစ ပဋိသန္ဓိဇနကာယေဝ ကမ္မပထာတိ ဝုတ္တာ။ ဝုတ္တာဝသေသာ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိ ကတ္တာ ကမ္မ ပထာတိ န ဝုတ္တာတိ ဣမဿ ဝါကျဿ သံဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တာဝသေ သာတိ သုရာပါနာဒယော တဗ္ဗိရမဏာဒယောစ။ သုရာပါနဉှိ မဒဿ ပစ္စယော။ မဒေါ အပုညပထဿ။ တဗ္ဗိရတိပိ နိမ္မဒတာယ။ သာစ ပုညပထဿာတိ ကမ္မပထူပနိဿယာနိ တာနိ တဒါသန္နကမ္မဝသေန သန္ဓိဇနကာနိပိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တဒါသန္နကမ္မဝသေနာတိ တဿ သုရာပါနဿဝါ သုရာပါနဝိရတိယာဝါ အာသန္နေ ပဝတ္တာနံ တမ္မူလကာနံ အပုညကမ္မာနံဝါ ပုညကမ္မာနံဝါ ဝသေနာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ-ယော သုရံ ပိဝိတွာ သုရာမဒဟေတု ပါဏာ ပါတာဒီသု ယံကိဉ္စိ ကမ္မံ ကရောတိ, တဿ သုရာပါနံ တဿတိ ကမ္မဿ ဗလဝူပနိဿယော ဟောတိ ပုဗ္ဗစေတနာဌာနိယဉ္စ။ တဒေဝ ဝိသုံ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတိ, န ဣတရန္တိ။ ယထာ ဟိ ပုဗ္ဗာပရစေတနာ ယောပိ ကမ္မပထပတ္တဿ ကမ္မဿ ပရိဝါရဘူတာဧဝ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေန္တိ, န ဣတရာ။ ဧဝမိဒံပီတိ။ န ဟိ ကမ္မပထသုတ္တေသု သရူပတော အာဂတာနိဧဝ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေန္တိ။ န ဣတရာနီတိ သက္ကာ နိယမေတုံ။ ယာနိ ပန ဧကန္တေန ပဋိသန္ဓိဇနနသာမတ္ထိယ ယုတ္တာနိ, တာနေဝ တတ္ထ သရူပတော ဝုတ္တာနိ။ ယာနိပန ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိကာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ တတ္ထသရူပတော န ဝုတ္တာနီတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ တထာ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂဋ္ဌကထာယံ ကုသလာကုသလာပိစ ပဋိသန္ဓိဇနကာယေဝ ကမ္မပထာတိ ဝုတ္တာ။ ဝုတ္တာဝသေသာ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိ ကတ္တာ ကမ္မပထာတိ န ဝုတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဣဒံပိ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိကတ္တာ တတ္ထ သရူပတော န ဝုတ္တန္တိစ။ ယံ တဒါ သန္နကမ္မဝသေန ပဋိသန္ဓိဇနကန္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ။ တံ တတ္ထ သရူပတော ဝုတ္တေသု တဒါ သန္နကမ္မေသု အနုပဝိဋ္ဌန္တိစ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တဿ ပန ဒုဝိဓံ ကိစ္စံ ပဋိသန္ဓိဇနနံ ကမ္မဇနနဉ္စာတိ။ တတ္ထ ပဋိဇနနတော ကမ္မဇနနမေဝဿ မဟန္တံ မဟာဝိပ္ဖာရဉ္စ ဟောတီတိ ကတွာ သက္ကေန ဒေဝါနမိန္ဒေန ကုမ္ဘဇာတကေ –

ယံ ဝေ ဝိဝိတွာ ဒုစ္စရိတံ စရန္တိ၊

ကာယေန ဝါစာယ စေတသာစ။

နိရယံ ဝဇန္တိ ဒုစ္စရိတံ စရိတွာ၊

တဿာ ပုဏ္ဏံ ကုမ္ဘမိမံ ကိဏာထာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၃။)

ဧဝံ တဒါသန္နကမ္မဝသေနေဝ တဿ အပါယဂါမိတာ ဝုတ္တာ။ တဒုဘယံ ပနဿ ကိစ္စံ ဂဟေတွာ သုရာမေရယပါနံ ဘိက္ခဝေ အာသေဝိတံ။လ။ သံဝတ္တနိကန္တိ အင်္ဂုတ္တရေ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အယဉှိသုတ္တပဒေသု ဓမ္မတာ။ ယဒိဒံ သံဝတ္တနိကန္တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ယထာလာဘယောဇနာတိ။ တထာဟိ မူလဋီကာယံပုနဗ္ဘဝံဒေတိပုနဗ္ဘဝါယ သံဝတ္တေတီတိ ပါဌေ ကမ္မသဟဇာတာ ပုနဗ္ဘဝံဒေတိ။ ကမ္မသဟာယဘူတာ အကမ္မသဟဇာ တာပုနဗ္ဘဝံ သံဝတ္တေတီတိ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ဣမမတ္ထံ အနုပဓာရေတွာ ဣမာယ ပါဠိယာ တဿ ဝိသုံ ဧကန္တကမ္မပထဘာဝံ မညန္တိ။ ယံ ပန ကောဋ္ဌာသတော ပဉ္စပိ ကမ္မပထာဧဝါတိ အဋ္ဌကထာဝါကျံ။ တတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန တေသံ စေတနာဓမ္မတ္တာ ဈာနာဒိကောဋ္ဌာသိကတ္တံ နိဝတ္တေတိ။ စေတနာ ဟိ ကမ္မပထံ ပတ္တာပိ အပတ္တာပိ ကောဋ္ဌာသတော ကမ္မ ပထကောဋ္ဌာသိကာဧဝ ဟောတီတိ။ တေနေဝ မူလဋီကာယံ ကမ္မပထာ ဧဝါတိ ကမ္မပထကောဋ္ဌာသိကာဧဝါတိ ဝုတ္တံ။ အနုဋီကာယဉ္စ ကမ္မ ပထကောဋ္ဌာသိကာဧဝ။ န ဈာနာဒိကောဋ္ဌာသိကာတိ ဝုတ္တံ။ ကေစိပန ဣမမတ္ထံ အသလ္လက္ခေတွာ ဣမိနာ ဝါကျေန တဿ ဝိသုံ ကမ္မပထဘာဝံ ဝဒန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၄။)

ခုဒ္ဒကပါဌဋ္ဌကထာယံ ပန သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ တဿ ကမ္မပထဘာဝေါ ပဋိက္ခိတ္တောယေဝ, တတ္ထ ဟိ ပုရိမာနံ စတုန္နံ ကာယကမ္မာဒိဘာဝဉ္စ ကမ္မပထဘာဝဉ္စ ဝိသုံ ဝတွာ သုရာပါနံပတွာ ကာယကမ္မမေဝါတိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ဝစီကမ္မဘာဝဉ္စ ကမ္မပထဘာဝဉ္စ ပဋိက္ခိပတီတိ။ ဓာတုသံယုတ္တဋ္ဌကထာ ယဉ္စ ပဋိက္ခိတ္တော။ ယထာဟ-တတီယံပဉ္စကမ္မဝသေန ဗုဇ္ဈနကာနံ အဇ္ဈာသယဝသေန ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထံ သတ္တကမ္မပထဝသေန ပဉ္စမံ ဒသ ကမ္မပထဝသေနာတိ။ တတ္ထ ဟိ တတီယေ သုရာပါနမိဿကတ္တာ ပဉ္စကမ္မဝသေန ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။ န ပဉ္စကမ္မပထဝသေနာတိ။ ဧတာသုပိစ ပဋိသန္ဓိဇနနေ အနေကန္တိ ကတ္တာဧဝ ပဋိက္ခိတ္တောတိ န နသက္ကာ ဝတ္တုံ ဧဝဉှိ သတိ သဗ္ဗာ ပါဠိဋ္ဌကထာဋီကာယော သံသန္ဒိတာ ဟောန္တီတိ။ ကာယကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ကာယော တိဝိဓော သသမ္ဘာရကာယော ပသာဒကာယော စောပနကာယောတိ။ ဣဓ ကာယဝိညတ္တိသင်္ခါတော စောပနကာယော အဓိပ္ပေတောတိ ဝုတ္တံ ကာယဝိညတ္တိသင်္ခါတေတိ။ စောပနကာယော ဟိ ကဒါစိ ကာယင်္ဂေန အတ္တနောအဓိပ္ပာယံ ပရဿ ဝိညာ ပနတ္ထာယပိ ကရီယတီတိ ကာယဝိညတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ။ သော ယေဝစ ကမ္မာနံ ပဝတ္တိမုခတ္တာ ဒွါရန္တိ ကာယဒွါရံ။ တသ္မိဉှိ တေန တေန ဥပက္ကမ ကိစ္စေန ပဝတ္တမာနေဧဝ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒါဒိကိစ္စသိဒ္ဓိတော တံဇန ကဿ စေတနာဓမ္မဿ အာယူဟန ကိစ္စနိဗ္ဗတ္တိစ ကာယကမ္မနာမ လာဘောစ ဟောတီတိ။ တသ္မိံ ကာယဒွါရေ။ ဧတ္ထစ ယသ္မာသဗ္ဗာနိပိ ကမ္မာနိ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတေန သမ္ပယုတ္တမနေန ဝိနာ နသိဇ္ဈန္တိ။ မနောပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဓမ္မာ။ မနောသေဋ္ဌာ မနောမယာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဓမ္မာတိ စေတ္ထ သုစရိတဒုစ္စရိတဓမ္မာ ဝုစ္စန္တိ။ တသ္မာ မနောဒွါရံ သဗ္ဗကမ္မသာဓာရဏတ္တာ ကမ္မာနိ ဝိသေသေတုံ နသက္ကောတိ။ အသာဓာရဏဘူတာ ပန ကာယဝစီယော ဧဝ သကောန္တိ။ ယသ္မာစ ပုရိမာနိ သတ္တဝိဓာနိ ကမ္မာနိ ကေဝလံ မနောမတ္တေန နသိဇ္ဈန္တိ။ တံသမုဋ္ဌိတေဟိ ပန ကာယ ဝစီပယောဂေဟိ ဧဝ သိဇ္ဈန္တိ။ တသ္မာ တေဧဝ တေသံ ကမ္မာနံ ပဝတ္တိမုခသင်္ချံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ ကာယဒွါရေတိ။ ပရတော ဝစီဒွါရေတိ စ။

ယသ္မာ ပန ကာယဒွါရေ ဝုတ္တိတော ကာယကမ္မံ နာမ။ ဝစီဒွါရေ ဝုတ္တိတော ဝစီကမ္မံနာမာတိ ဧတ္တကမတ္တေ ဝုတ္တေ ပါဏာတိပါတာဒီနိ တီဏိ ကာယကမ္မံနာမ။ မုသာဝါဒါဒီနိ စတ္တာရိ ဝစီကမ္မံနာမာတိ ဧဝံ ဒွါရေန ကမ္မာနံ နာမဝဝတ္ထာနံ အသိဒ္ဓံ သိယာ။ ကထံ။ ယဒါ ဟိ ပုရိမာနိ ဒွေ အာဏတ္တိဝသေန အပ္ပကေန ဝစီဒွါရေ ဘိဇ္ဈန္တိ။ တဒါ တာနိ ကာယကမ္မန္တိ နာမံ ဇဟေယျုံ။ ဝစီကမ္မန္တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆေယျုံ ကသ္မာ ဝစီဒွါရေ ဝုတ္တိတော ဝစီကမ္မံနာမာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဒွေဝါ နေသံ နာမာနိ ဘဝေယျုံ။ ဥဘယဒွါရေသုပိ သန္ဒိဿနတော။ ယဒါပန မဇ္ဈိမာနိ စတ္တာရိ ဟတ္ထမုဋ္ဌာဒိဝသေန အပ္ပကေန ကာယဒွါရေ သိဇ္ဈန္တိ။ တဒါ တာနိပိ ဝစီကမ္မန္တိ နာမံ ဇဟေယျုံ။ ကာယကမ္မန္တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆေယျုံ။ ကသ္မာ ကာယဒွါရေ ဝုတ္တိတော ကာယကမ္မံနာမာတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဒွေဝါ နေသံ နာမာနိ ဘဝေယျုံ။ ဥဘယဒွါရေသုပိ သန္ဒိဿနတော။ ဧဝဉ္စသတိ ပါဏာတိပါတော။လ။ မိစ္ဆာစာရောစေတိ ကာယကမ္မံနာမာတိ ဣဒံ ဝဝတ္ထာနမေဝ နိရတ္ထကံ သိယာ။ တထာ ပရတော မုသာဝါဒေါ။လ။ ပ္ပလာပေါစေတိ ဝစီကမ္မံနာမာတိ။ ဗာဟုလ္လဝုတ္တိတောတိ ဝုတ္တေပန ဧကမေကေန ဗာဟုလ္လသဒ္ဒေန ဆဗ္ဗိဓာနိ တာနိ ဝဇ္ဇာနိ ဝဇ္ဇေတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဒွါရေန ကမ္မဝဝတ္ထာနံ သိဒ္ဓံ ဘဝတိ။ ယထာ ဝနစရကော သင်္ဂါမာဝစရောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၅။)

မနောကမ္မာနိ ပန ဒွါရန္တရေသု စရန္တာနိပိ စရဏမတ္တာနိ ဧဝ ဟောန္တိ။ န ဒွါရန္တရာနိ တေသံ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ အင်္ဂံ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာနိ ဝိသုံ ကတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ပန ကာယဒွါရဿ ကာယောတိ နာမံ အနေကေသု သုတ္တသဟဿေသု သယမေဝ သိဒ္ဓံ ပါကဋဉ္စ။ တထာ ဝစီဒွါရဿ ဝါစာတိ နာမံ။ ကုသလာကုသလ ဇဝနစိတ္တသင်္ခါကဿ မနောဒွါရဿစ မနောတိ နာမံ။ တသ္မာ သဗ္ဗတ္ထ ကာယဒွါရံ ဝစီဒွါရံ မနောဒွါရန္တိ ဝုတ္တေ ကမ္မေန ဒွါရဿ ဝဝတ္ထာန ကိစ္စံနာမ နတ္ထိ။ ယတ္ထ ပန ကာယကမ္မဒွါရံ ဝစီကမ္မဒွါရံ မနောကမ္မဒွါရန္တိ အာဂတံ။ တတ္ထေဝ ဒွါရကထာဒီသု ကမ္မေန ဒွါရဝဝတ္ထာနံပိ ဝိသုံ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၁၅၃] ဧတေန ယံ ဝုတ္တံ ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကာယကမ္မဿစ ပဝတ္တိမုခဘူတံ ကာယဒွါရန္တိ ဝုစ္စတီတိ’’။ တံ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။

[၁၅၄] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘တထာ မုသာဝါဒါဒိံ ကာယဝိကာရေန ကရောန္တဿ ဝစီကမ္မံ ကာယဒွါရေပိ ပဝတ္တတီတိ ကမ္မေန ဒွါရဝဝတ္ထာနံပိ နသိယာတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ ကာယဝိကာရေန ကရီယမာနံ ဝစီကမ္မံ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တမာနံပိ တဿ ဒွါရဿ နာမံ ဘိန္ဒိတုံဝါ အတ္တနော နာမံ ဒါတုံဝါ သက္ကောတိ။ သဘာဝ သိဒ္ဓတ္တာ တဿ နာမဿာတိ။

[၁၅၅] ဧတေနေဝ ယဉ္စ တတ္ထ

ဝုတ္တံ ‘‘တထာ ကာယကမ္မမေဝ ယေဘုယျေန ကာယဒွါရေ ပဝတ္တတိ။ န ဣတရာနိ။ တသ္မာ ကာယကမ္မဿ ယေဘုယျေန ဧတ္ထေဝ ပဝတ္တနတော ကာယကမ္မဒွါရဘာဝေါ သိဒ္ဓါ။ ဗြာဟ္မဏဂါမာဒီနံ ဗြာဟ္မဏဂါမာဒိ ဘာဝေါဝိယာတိ’’။ တံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။

န ဟိ ကာယကမ္မဒွါရန္တိ နာမံ ဣဓ ဝုတ္တံ အတ္ထီတိ။ [ကာယကမ္မံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၆။)

֍ * ၁၄၉။ မုသာတိ အဘူတတ္ထေ နိပါတော။ မုသာ ဝဒန္တိ ဧတေနာတိ မုသာဝါဒေါ။ ဝိသတိ ပရေသံ အညမညသမ္မောဒဘာဝသင်္ခါတံ သာမဂ္ဂိရသံ သံစုဏ္ဏေတိ ပရိဘိန္ဒတိ မိထု ဘေဒံ ကရောတိ ဧတာယာတိ ပိသုဏာ။ အတ္တနော ပိယဘာဝံ ပရေသဉ္စ မိတ္တသုညဘာဝံ ကရောတိ ဧတာယာတိဝါ ပိသုဏာ။ နိရုတ္တိနယေန။ ဝဒန္တိ ဧတာယာတိ ဝါစာ။ ပိသုဏာစ သာ ဝါစာစာတိ ပိသုဏဝါစာ။ ယေန သုယျတိ, တဿ ဟဒယံ ဖရမာနာ ဥသတိ ဒဟတီတိ ဖရုသာ။ ဖရုသာစ သာ ဝါစာစာတိ ဖရုသဝါစာ။ သာဓုဇနေဟိ အဓိဂန္တဗ္ဗံ သံသုခံ ဟိတဉ္စ ဖလတိ ဝိသရတိ ဝိနာသေတိ ဟိတသုခမဂ္ဂံ ဘိန္ဒတီတိ သမ္ဖံ။ တံဝါ ဖလတိ ဘိဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ သမ္ဖံ။ အတ္ထဓမ္မာပဂတဿ ပဋိဘာဏစိတ္တဿ ဘာရတယုဒ္ဓသီတာဟရဏာ ဒိကဿ ဝါစာ ဝတ္ထုမတ္တဿေတံ နာမံ။ ယတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မဟိတဗုဒ္ဓိယာဝါ သမ္ပရာယိက ဟိတဗုဒ္ဓိယာဝါ ဥပါယဒီပကံ ကိဉ္စိ အတ္ထဓမ္မဝိနယပဒံ နတ္ထိ။ သမ္ဖံ ပလပန္တိပကာရေန ကထယန္တိ ဧတေနာတိ သပ္ဖပ္ပလာပေါ။ တတ္ထ ပရဿဝိသံ ဝါဒနပုရေက္ခာရေန ဝိသံ ဝါဒက ကာယဝစီပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ အကုသလစေတနာ မုသာဝါဒေါ။ သော ပရဿ အတ္ထဘဉ္ဇနကောဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ ဣတရော ကမ္မမေဝ။ ဧတ္ထ စ ကမ္မ ပထောတိ ပဋိသန္ဓိဇနကာနံ ကမ္မာနံ ဥဋ္ဌာနမုခမဂ္ဂေါ ဝုစ္စတိ။ ယထာ ဟိ ရဇာနံ ဥဋ္ဌာနပဒေသော ရဇပထောတိ ဝုစ္စတိ။ တထာ လောကေ သန္ဒိဿမာနေသု သတ္တာနံ ကာယဝစီစိတ္တာဘိသင်္ခရဏကိစ္စေသုယေဟိ ကိစ္စေဟိ ပဋိသန္ဓိဇနကာနိ ကမ္မာနိ ဥဋ္ဌဟန္တိ။ ယေသုဝါ ကိစ္စေသု တာနိ ဥဋ္ဌဟန္တိ ပဝတ္တန္တိ။ တာနိ ကာယဝစီစိတ္တာ ဘိသင်္ခရဏကိစ္စာနိ ပဋိသန္ဓိဇနကာနံ ကမ္မာနံ ဥဋ္ဌာနမုခမဂ္ဂတ္တာ ကမ္မပထောတိ ဝုစ္စန္တိ။ ကတမာနိ ပန တာနီတိ။ အင်္ဂသမ္ပန္နာနိ အကုသလေသု ပါဏဃာတ ကိစ္စာဒီနိ ကုသလေသု တဗ္ဗိရမဏကိစ္စာဒီနိ ဒသဝိဓာနိ ကိစ္စာနီတိ။ ကမ္မာနိယေဝ သုဂတိဒုဂ္ဂတီနံ တဒုပ္ပဇ္ဇနကသုခဒုက္ခာနဉ္စ ပထဘူတတ္တာ ကမ္မပထောနာမာတိပိ ဝဒန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၇။)

ပရဿ ဘေဒပုရေက္ခာရေန ဘေဒကကာယဂစီပယောဂသမုဋ္ဌာ ပိကာ သံကိလိဋ္ဌစေတနာ ပိသုဏာဝါစာ။ သာပိ ပရေ ဘိန္နေယေဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ အဘိန္နေ ကမ္မမေဝ။ ပရဿ မမ္မစ္ဆေဒကကာယ ဝစီပယောဂသမုဋ္ဌာပိကာ ဒုဋ္ဌစေတနာ ဖရုသဝါစာ။ ဧတ္ထစ မရန္တိ သတ္တာ, မရဏမတ္တံဝါ ဒုက္ခံ နိဂစ္ဆန္တိ ဧတသ္မိံ ဃဋ္ဋိယမာနေတိ မမ္မံ။ ဒုဋ္ဌဝဏော။ မမ္မံ ဆိန္ဒတိ ဘိန္ဒတိ ဃဋ္ဋေတီတိ မမ္မစ္ဆေဒကော။ ဝဏဃဋ္ဋနပယောဂေါ။ ဣဓ ပန မမ္မံဝိယာတိ မမ္မံ။ ဇာတိအာဒီသု ဒသသု အက္ကောသဝတ္ထူသု ယံကိဉ္စိ။ မမ္မစ္ဆေဒကောတိ ဇာတိအာဒီသု ဃဋ္ဋန ဝသေန ပဝတ္တော ဖရုသ ကာယဝစီ ပယောဂေါ။ အယ မတ္ထော သီလက္ခန္ဓ ဋီကာ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အထဝါ။ မမာယတီတိ မမော။ မိတ္တော။ မမဿ ဘာဝေါ မမ္မံ။ မေတ္တာစိတ္တံ။ မမ္မံ ဆိန္ဒတီတိ မမ္မစ္ဆေဒကော။ အယံပိ အက္ကောသိတဗ္ဗဿ သမ္မုခါဧဝ ကမ္မပထဘေဒေါတိ ကေစိ။ ပရမ္မုခါပီတိ အပရေ။ ယထာ ပန ပရံ အက္ကောသိတွာ ခမာပေန္တဿ ခမာပနကမ္မံ ပရဿ ဒူရေ ဌိတဿပိ မတဿပိ သမ္ပဇ္ဇတိ။ ဧဝံ အက္ကောသနကမ္မံပီတိ ဒီဃမဇ္ဈိမဋီကာကာရာ ဣစ္ဆန္တိ။ အက္ကောသာဓိပ္ပာယေန စဏ္ဍာ မဟိံသီ တံ အနုဗန္ဓတူတိဝါ စောရာ တံ ခဏ္ဍာ ခဏ္ဍိကံ ကရောန္တူတိဝါ မုဒ္ဓါ တေ ဖလတု သတ္တဓာတိဝါ ဧဝမာဒိနာ နယေန ပရံ အဘိသပန္တဿပိ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိယေဝါတိစ ဝဒန္တိ။

အနတ္ထဝိညာပန ကာယဝစီပယောဂ သမုဋ္ဌာပိကာ ပါပစေတနာ သမ္ဖပ္ပလာပေါ။ သောပိ ဘာရတယုဒ္ဓ သီတာဟရဏာဒိကေသု ပဋိဘာဏစိတ္တေသု ဝါစာဝတ္ထုမတ္တေသုဧဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ သောစခေါ ပရေ တံ အနတ္ထံ သစ္စတော ဂဏှန္တေယေဝ။ အဂဏှန္တေ ပန ကမ္မမေဝ။ တထာ ရာဇကထာဒီသု ဒွတ္တိံသ တိရစ္ဆာန ကထာပဘေဒေသုပိ ကမ္မမေဝ။ တဉ္စ ခေါ တဒဿာဒဝသေန ကထေန္တဿေဝ။ အတ္ထဓမ္မဝိနယနိဿိတံ ကတွာ ကထေန္တဿ ပန သဗ္ဗံပိ သတ္ထကမေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝစီကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ဝစီတိ ဝါစာယေဝ။ သာ စတုဗ္ဗိဓာ သဒ္ဒဝါစာ ဝိရတိဝါစာ စေတနာဝါစာ စောပနဝါစာတိ။ ဣဓ ပန သဒ္ဒသဟိတာ ဝစီဝိညတ္တိသင်္ခါတာ စောပန ဝါစာ အဓိပ္ပေတာတိ ဝုတ္တံ ဝစီဝိညတ္တိသင်္ခါတေတိ။ စောပနဝါစာ ဟိ ကဒါစိ ဝါစင်္ဂေန အတ္တနော အဓိပ္ပာယံ ပရဿ ဝိညာပနတ္ထာယပိ ကရီယတီတိ ဝစီဝိညတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ။ သာယေဝစ ကမ္မာနံ ပဝတ္တိ မုခတ္တာ ဒွါရန္တိ ဝစီဒွါရံ။ တာယ ဟိ တံတံဝစီပယောဂကိစ္စေန ပဝတ္တမာနာယ ဧဝ ဝိသံဝါဒနာဒိကိစ္စသိဒ္ဓိတော တံသမုဋ္ဌာပကဿ စေတနာဓမ္မဿ အာယူဟနကြိယာနိဗ္ဗတ္တိစ ဝစီကမ္မနာမလာဘောစ ဟောတီတိ။ တသ္မိံ ဝစီဒွါရေ။ ယမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ကာယကမ္မေ ဝုတ္တမေဝါတိ။ [ဝစီကမ္မံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၈။)

֍ * ၁၅၀။ အဘိဇ္ဈာယန္တိ အဿာဒမတ္တေ အဋ္ဌတွာ ပရဘဏ္ဍဿ အတ္တနော ပရိဏာမနဝသေန အတိရေကတရံ ဈာယန္တိ နိဇ္ဈာယန္တိ ဧတာယာတိ အဘိဇ္ဈာ။ ဗျာပါဒေန္တိ ပရသတ္တေ ဝိနာသံ အာပန္နေ ကတွာ စိန္တေန္တိ ဧတေနာတိ ဗျာပါဒေါ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီတိ ဧတ္ထ မိစ္ဆာတိ ဝိပရီတတ္ထေ နိပါတော။ အတ္ထိဒိန္နန္တိအာဒိနယပဝတ္တံ သဗ္ဗံ သပ္ပုရိသ မဂ္ဂံ သပ္ပုရိသပညတ္တံ ဘိန္ဒိတွာ နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒိနယေန တဗ္ဗိပရီ တတော ပဿန္တိ ဧတာယာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ တတ္ထ ပရသန္တကံ ဒိသွာ ကေဝလံ အဿာဒနာဘိနန္ဒနရဇ္ဇနမတ္တေသု အဋ္ဌတွာ အဟောဝတ ဣဒံ မမဿာတိ ဧဝံ အတ္တနော ကတွာ စိတ္တေန ပရိဏာမေန္တဿေဝ အဘိဇ္ဈာကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ။ ပရသန္တကဘာဝေယေဝ ထပေတွာ လာဘာဝတိမေ။ ယေ ဤဒိသံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ အဟောဝတာဟံပိ တာဝကာလိကံ ပရိဘုဉ္ဇေယျံ။ ယာစိတွာဝါ ကိဏိတွာဝါ အတ္တနော ကရေယျံ။ အညံဝါ ဤဒိသံ လဘေယျန္တိ ဧဝံ အဿာဒေန္တဿ ကမ္မမေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာသု ပရဘဏ္ဍဝတ္ထုကေ ဟိ လောဘေ ဥပ္ပန္နေပိ န တာဝ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ။ ယာဝ န အဟောဝတ ဣဒံ မမဿာတိ အတ္တနော ပရိဏာမေတီတိ။ အန္တမသော ဍံသမကသာဒိကေပိ အာရဗ္ဘ ဣမေ နဿန္တု ဝိနဿန္တု။ အဟောဝတိမေ နဿေယျုံ ဝိနဿေယျုံ။ အဝဍ္ဎိတာဝါ ဘဝေယျုံ စိရံဝါ နတိဋ္ဌေယျုံ။ ကဒါဝါ နဿန္တိ ဝိနဿန္တီတိ ဧဝံ ပရ သတ္တဿ ခန္ဓဇီဝဝိနာသံ စိန္တေန္တဿေဝ ဗျာပါဒေါ။ ဣတရော ကမ္မမေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပရသတ္တဝတ္ထုကေ ဟိ ကောဓေ ဥပ္ပန္နေပိ န တာဝ ကမ္မပထဘေဒေါ ဟောတိ။ ယာဝ န အဟောဝတာယံ ဥစ္ဆိဇ္ဇေယျ ဝိနာသေယျာတိ တဿ ဝိနာသံ စိန္တေတီတိ။ ကမ္မဿဝါ ကမ္မဝိပါကဿဝါ သဗ္ဗသော ပဋိဗာဟိကာ နတ္ထိကာဟေ တုကာကြိယဝသေန တိဝိဓာ နိယတ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဧဝ ကမ္မပထဘေဒေါ။ ဒသဝတ္ထုကမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ပန နတ္ထိကဒိဋ္ဌိပဘေဒါဧဝ။ သဗ္ဗညုဒေသနံ ပဋိဗာဟိတွာ ပဝတ္တာ အရိဋ္ဌကဏ္ဋကာဒီနံ ဒိဋ္ဌိယောပိ ကမ္မပထာဧဝါတိ ဝဒန္တိ။ ဝီသတိဝတ္ထုကာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိဝါ ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိဂတာနိဝါကမ္မမေဝါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၂၉။)

နိယတာတိ စေတ္ထ ယထာ တီဏိ လက္ခဏာနိ ယတ္တကံ ပဿိတွာ သဒ္ဓါဓိမောက္ခေန သန္နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တဿ စိတ္တုပ္ပာဒေါ အတ္တနော အနန္တရံ ဖလဒါနနိယမေန နိယတော ဟောတိ။ တတ္တကံ ပဿန္တော ကုသလေသု ဓမ္မေသု နိယာမံ ဩက္ကမတီတိ ဝုတ္တော။ တထာဒိဋ္ဌိဋ္ဌာ နာနိ ကာရဏ ပဋိရူပကာနိ ယတ္တကံ ပဿိတွာ မိစ္ဆာဓိမောက္ခေန သန္နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တဿ စိတ္တုပ္ပာဒေါစုတိအနန္တရေဖလဒါနနိယမေန နိယတော ဟောတိ။ တတ္တကံ ပဿိတွာ သန္နိဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တော အကုသလေသု ဓမ္မေသု နိယာမံ ဩက္ကမတိ, အတေကိစ္ဆောနာမ ဟောတိ။ တထာ ပန အပဿိတွာ ကေဝလံ မိစ္ဆာဓိမောက္ခမတ္တေန ဧဝမေဝ ဘဝိဿတီတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ဂန္တွာ သကံ အာစရိယကံ သမယံ ပဂ္ဂဏှိတွာ ဌိတော အတေကိစ္ဆောနာမ နဟောတိ။ ကသ္မာ, ဖလဒါန နိယမာဘာဝါတိ။ အယဉ္စ အတ္ထော မိစ္ဆတ္တတ္တိကေန ဒီပေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟိ ဖလဒါန နိယမဝသေနေဝ ဥဘိန္နံပိ သမ္မတ္တမိစ္ဆတ္တဓမ္မာနံ နိယတသညာပဋိလာဘော အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တောတိ။ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာသု ပန ဂဟဏနိယမဝသေနာပိ တဿာ နိယတဘာဝေါ ဝုတ္တောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၀။)

အညတြာပိဝိညတ္တိယာတိ ဝိညတ္တိဒွယေန ဝိနာပိ။ ဝိညတ္တိဒွယံ အသမုဋ္ဌာပေတွာပီတိ အတ္ထော။ အပိသဒ္ဒေန ပန ဝိညတ္တိဒွယေန သဟာပီတိ ဒဿေတိ။ ဣမာနိ ဟိ တီဏိ ကမ္မာနိ ယဒါ ကာယင်္ဂဝါ စင်္ဂါနိ အစောပေတွာ မနသ္မိံဧဝ သိဇ္ဈန္တိ။ တဒါဝိညတ္တိယာ ဝိနာဝ ပဝတ္တန္တိ။ ယဒါ ပန တာနိ စောပေတွာ ကာယဝစီဒွါရေသု သိဇ္ဈန္တိ, တဒါ ဝိညတ္တိယာ သဟေဝ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဧတေန ဣမေသံ တီသုပိ ဒွါရေသု ပဝတ္တိံ ဒီပေတိ။ ဧဝံသန္တေပိ ဣမာနိ မနောဒွါရေဧဝ ဗဟုလံ ပဝတ္တန္တိ။ ကာယဝစီဒွါရေသု ပန အပ္ပကမေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဝုတ္တံ မနသ္မိံယေဝဗာဟုလ္လဝုတ္တိတောတိ။ တတ္ထ မနသ္မိံ ယေဝါတိ ကုသလာ ကုသလဇဝနစိတ္တသင်္ခါတေ မနောဒွါရေဧဝ။ ဧတေန ပုရိမေသုပိ ကာယဒွါရေ ဝစီဒွါရေတိ ပဒေသု ဧဝသဒ္ဒသမ္ဘဝေါ ဒီပိတော ဟောတိ။ ဧဝဉှိ သတိ တတ္ထပိ ဒွါရေန ကမ္မဝဝတ္ထာနံ သုဋ္ဌုတရံ ဥပပန္နံ ဟောတီတိ။ ဣတရထာ ဥပလက္ခဏာဒိဝသေန အတ္ထန္တရပသင်္ဂေါပိ သိယာတိ။ အပိစ, ဣဓ ဧဝသဒ္ဒေန အယံပိ ဝိသေသတ္ထော ဒီပိတော ဟောတိ။ ပါဏဝဓာဒီသု ဟိ ဝဓာမိ နံ အဝဟရာမိ န န္တိအာဒိနာ သံဝိဓာနာကာရေန ပဝတ္တာ စေတယိတကြိယာဧဝ ပဓာနံ ဟောတိ။ သာစ ကာယဝစီပယောဂေဟိ ဝိနာ နသိဇ္ဈတိ။ တသ္မာ တေသု ကာယ ဝစီ ပယောဂါ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ ဧကံ အင်္ဂံ ဟောန္တိ။ တံ သဟဇာတာစ အဘိဇ္ဈာဒယော စေတနာပက္ခိကာဧဝ ဟုတွာ အဗ္ဗောဟာရိကတ္တံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပရဘဏ္ဍာ ဘိဇ္ဈာယနာဒီသု ပန အဘိဇ္ဈာဒီနံ အတ္တပဓာနာနံ ကာယဝစီဒွါရေသု ပဝတ္တာနံပိ ကာယ ဝစီပယောဂါကမ္မသိဒ္ဓိယာ အင်္ဂမေဝ နဟောန္တိ။ တထာ စိန္တာပဝတ္တိ မတ္တေနေဝ တတ္ထ ကမ္မသိဒ္ဓိတော။ ဣတိ ဣမေသု ကမ္မေသု ကာယ ဝစီဒွါရာနံ သဗ္ဗေနသဗ္ဗံ အင်္ဂဘာဝပဋိက္ခိပနတ္ထံ မနသ္မိံ ယေဝါတိ ဧဝ ဂဟဏံ ဣဓေဝ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေသု ပန ဒွါရေသု ပဝတ္တိမတ္တ သဗ္ဘာဝံ သန္ဓာယ ဗာဟုလ္လသဒ္ဒေါပိ ဣဓ ဂဟိတောတိ။

[၁၅၆] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပက စိတ္တသမ္ပယုတ္တာစေတ္ထ အဘိဇ္ဈာဒယော စေတနာပက္ခိကာဝ ဟောန္တီတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကစိတ္တသမ္ပယုတ္တာပိ ကေဝလံ မနောကမ္မ ကိစ္စဝိသေသေန ပဝတ္တမာနာ အဘိဇ္ဈာဒယော စေတနာပက္ခိကာ ဟောန္တိ။ စေတနာဧဝ ပန အဘိဇ္ဈာဒိပက္ခိကာ ဟောတီတိ။ [မနောကမ္မံ]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၁။)

֍ * ၁၅၁။ ဧတ္ထ စ ဒသန္နံပိ ဣမေသံ ကမ္မပထာနံ ပုဗ္ဗာပရစေတနာယော ပဋိသန္ဓိအာကဍ္ဎနေ အနေကန္တိကပက္ခံ ဂတာတိ ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂဋီကာယံ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ တာပိ ဣမံ သတ္တံ မာရေဿာမိ ဣမံ ဘဏ္ဍံ အဒိန္နံ အာဒိယိဿာမီတိအာဒိနာ နယေန အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပဝတ္တာ ဗလဝပစ္စယေ လဒ္ဓါ ပဋိသန္ဓိံ အာကဍ္ဎန္တိ။ အလဒ္ဓါ နာကဍ္ဎန္တီတိ ယုတ္တာ။ ယာနိ ပန ကုသလာကုသလာနိ ကမ္မပထဘေဒံ အပ္ပတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တာနိ ကာယဒွါရေ ဒိဿမာနာနိ ကာယကမ္မာနိနာမ ဟောန္တိ။ ဝစီဒွါရေ ဒိဿမာနာနိ ဝစီကမ္မာနိနာမ။ သုဒ္ဓေ မနောဒွါရေ ဒိဿမာနာနိ မနောကမ္မာနိနာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။ ဒေါသမူလေနာတိ ဒေါသသင်္ခါတမူလေန ဒေါသမူလကစိတ္တေနာတိ ဒွိဓာ အတ္ထော။ တတ္ထ ပုရိမော ဗျာပါဒဝဇ္ဇေဟိ ဒွီဟိ ယုဇ္ဇတိ, ပစ္ဆိမော တီဟိပိ။ လောဘမူလေနာတိ ဧတ္ထ ဧသနယော။ တတ္ထာပိတိ ပုရိမော အဘိဇ္ဈာဝဇ္ဇေဟိ ဒွီဟိ ယုဇ္ဇတိ။ ပစ္ဆိမော တီဟီတိ။ ဒွီဟိ မူလေဟီတိ ကဒါစိ ဒေါသမူလေန ကဒါစိ လောဘမူလေနာတိ ဧဝံ ဒွီဟိ မူလေဟိ သမ္ဘဝန္တိ။ မောဟော ပန သဗ္ဗသာဓာရဏတ္တာ ဝိသေသကရော န ဟောတီတိ ဣဓ န ဂဟိတော။

[၁၅၇] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘နိဓိပါဌကပမာဏတော ဒုဋ္ဌနိဂ္ဂဟတ္ထံ ပရသန္တကံ ဟရန္တာနံ ရာဇူနံ ဗြာဟ္မဏာနဉ္စ သဗ္ဗမိဒံ ဗြာဟ္မဏာနံ ရာဇူဟိ ဒိန္နံ။ တေသံ ပန သဗ္ဗဒုဗ္ဗလဘာဝေန အညေ ဘုဉ္ဇန္တိ။ အတ္တသန္တကမေဝ ဗြာဟ္မဏာ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ ဧဝမာဒီနိ ဝတွာ သကသညာယ ဧဝ ယံကိဉ္စိ ဟရန္တာနံ ကမ္မဖလသမ္ဗန္ဓာပဝါဒီနဉ္စ မောဟမူလေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၂။)

သဟဇာတမူလဉှိ ဣဓ အဓိပ္ပေတံ အသာဓာရဏဘူတဉ္စ။ တေသဉ္စ တထာဟရန္တာနံ ဟရဏံ ဟရဏကာလေ ကဒါစိဒေါသမူလေန ကဒါစိ လောဘမူလေနာတိ ဧဝံ ဒွီဟိ မူလေဟိ ဧဝ သမ္ဘဝတီတိ။ ယော ပန မောဟော မဟာသမ္မတာဒီနံဓမ္မိကရာဇူနံ ကာလေ ပဝတ္တံ ပေါရာဏက နိဓိသတ္ထံ ထပေတွာ ပစ္ဆာ အဓမ္မိကာနံရာဇူနံ ကာလေ ပဝတ္တေသု ယေဘုယျေန အဓမ္မိကေသု ဓမ္မသတ္ထ ရာဇသတ္ထ သင်္ခါတေသု နိဓိပါဌေသု ဓမ္မိကသညီနံ ရာဇူနံ ဥပ္ပန္နော။ ယောစ ရာဇူနံ အဘိသေကကာလေ ဒိန္နညေဝသမဏဗြာဟ္မဏာနံတိဏကဋ္ဌောဒကန္တိ ဝစနံ ဥပါဒါယ သဗ္ဗမိဒံ ဗြာဟ္မဏာနံ ရာဇူဟိ ဒိန္နန္တိ ဧဝံ သညီနံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဥပ္ပန္နော။ ယောစ နတ္ထိ သုကတ ဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကောတိ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိကာနံ ကမ္မဖလသမ္ဗန္ဓာ ပဝါဒီနံ ဥပ္ပန္နော။ သောသဗ္ဗောပိ ဥပနိဿယမောဟော နာမ ဟောတိ။ သော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော။ ဣတရထာ လောဘော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ ဒေါသော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယ။ မောဟော နိဒါနံ ကမ္မာနံ သမုဒယာယာတိ ဝစနတော သဗ္ဗေပိ အကုသလကမ္မ ပထာတိ မူလကာဧဝ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယုန္တိ။ ဧဝံပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, ကမ္မေသုစ ကမ္မဖလေသုစ သဉ္ဇာတကင်္ခါနံ ဇနာနံ ကင်္ခါ ပရိယုဋ္ဌာန စိတ္တေနသဟေဝတဒနုရူပါနိအဒိန္နာဒါနာဒီနိ စတ္တာရိကမ္မာနိ ကရောန္တာနံ တာနိ ကမ္မာနိ သုဒ္ဓေန မောဟမူလေန ဇာယန္တီတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ပရတော ဝိစိကိစ္ဆာ စေတနာယ ပဋိသန္ဓိဇနကေသု ဂဟဏံပိ ဥပပန္နံ ဟောတီတိ။ [အကုသလကမ္မံ]။

֍ * ၁၅၂။ ကာမာဝစရကုသလံပိ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တံ ကာယ ကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ဒွေ ပရိယာယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကထံ, ဝက္ခမာနေသု ဟိ ပုညကြိယဝတ္ထူသု ယံကိဉ္စိ ပုညကြိယဝတ္ထုံ ကာယင်္ဂံ စောပေတွာ ပဝတ္တိတံ ကာယကမ္မံ နာမ။ ဝါစင်္ဂံ စောပေတွာ ပဝတ္တိတံ ဝစီကမ္မံ နာမ။ ကာယင်္ဂ ဝါစင်္ဂါနိ အစောပေတွာ မနောဒွါရေဧဝ ပဝတ္တိတံ မနောကမ္မံ နာမာတိ အယမေကော ပရိယာယော။ အယံ ပန မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိစေဝ ရဟော စ။ မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိစေဝ ရဟောစ။ မေတ္တံ မနောကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိစေဝ ရဟောစာတိစ။ သဗ္ဗံ ကာယကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ။ သဗ္ဗံ ဝစီကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တံ။ သဗ္ဗံ မနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တန္တိ စ။

ပဒက္ခိဏံ ကာယကမ္မံ၊ ဝါစာကမ္မံ ပဒက္ခိဏံ။

ပဒက္ခိဏံ မနောကမ္မံ၊ ပဏီဟိတေ ပဒက္ခိဏေ တိစ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၃။)

ဧဝမာဒီသု သုတ္တပဒေသု အာဂတော။ အပိစ, အဋ္ဌသာလိနိယံ သကလာယ နဝကမ္မဒွါရကထာယ အယမတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဟိ ဒါနမယံပိ ကာယဝစီ မနောကမ္မဝသေန တိဓာ ဝိဘတ္တံ။ တထာ သီလမယံ ဘာဝနာမယဉ္စာတိ။ ယသ္မိံ ပန ဒုဿိလျေ ပဝတ္တမာနေ ကာယော အပရိသုဒ္ဓါ ဟောတိ။ ကာယသံဝရော ဘိဇ္ဇတိ။ ယံ ပန ကုသလံ ပဝတ္တမာနံ တဒင်္ဂပဟာနာဒိဝသေန တံ ဒုဿိလျံ ပဇဟိတွာ ကာယဒွါရံ သောဓယမာနံ ကာယသံဝရံ ပူရယမာနံ ပဝတ္တတိ။ တံ ကာယစောပန ရဟိတံပိ ကာယင်္ဂ သံဝရဏ ကိစ္စတ္တာ ကိစ္စသီသေန ကာယဒွါရေ ပဝတ္တံ ကာယကမ္မံနာမ။ ကာယသုစရိတန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဧတ္ထစ တံ ဒုဿိလျံ ပဇဟိတွာတိ ယသ္မိံ စိတ္တေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေ ပါဏဃာတာဒိကံ ကာယဒုဿိလျံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ။ တဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ အပ္ပဒါနဝသေန တံ ကာယဒုဿိလျံ ပဇဟိတွာ။ ကာယဒွါရံ သောဓ ယမာနန္တိ ယသ္မိံ ဒုဿိလျေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေ ကာယင်္ဂံ အသုဒ္ဓံ ဟောတိ။ တဿ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ အပ္ပဒါနဝသေန ကာယဒွါရံ သောဓယမာနံ။ ကာယသံဝရံ ပူရယမာနန္တိ သယံ ကာယင်္ဂသံဝရဏကိစ္စသမ္ပာဒနေန ကာယသံဝရံ ပူရေန္တန္တိ အတ္ထော။ ဝစီကမ္မေပိ ဧသေဝ နယော။ အဝယေသံ ပန သဗ္ဗံပိ ကလျာဏကမ္မံ တီသု ဒွါရေသု ပဝတ္တံပိ မနောဒွါရံဧဝ သောဓယမာနံ မနောသံဝရံဧဝ ပူရယမာနံ ပဝတ္တတီတိ မနောဒွါရေ ပဝတ္တံ မနောကမ္မံနာမ။ မနောသုစရိတန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ အယမေကော ပရိယာယော။ အယံ ပန အနေကသတေသု ကမ္မပထသုတ္တေသု အာဂတော။ အပိစ, အဋ္ဌသာလိနိယံ သကလာယ ဒွါရကထာက အယမတ္ထော ဒီပေတဗ္ဗောတိ။ ဣမေသု ပန ဒွီသု ပရိယာယေသု သတ္တုသာသနေ ကလျာဏဓမ္မပူရဏံနာမ ယာဝဒေဝ ပါပဓမ္မပဟာနတ္ထာယ ဧဝ ဟောတီတိ ပစ္ဆိမောယေဝ ပဓာနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဒိယျတိ ဧတေနာတိ ဒါနံ။ ဝတ္ထုပရိစ္စာဂစေတနာ။ သီလယတီတိ သီလံ။ ကာယ ဝစီကမ္မာနိ သာဝဇ္ဇာနိ နီဝါရေတွာ အနဝဇ္ဇာနိ သုသမာဟိတာနိ ကတွာ သမ္မာဒဟတိ ထပေတိ, ဥပရိမေ ကုသလဓမ္မေစ ဥပဓာရေတိ။ တေသံ ပတိဋ္ဌာ ဟုတွာ ဓာရေတီတိ အတ္ထော။ ဘာဝေန္တိ ဧတာယာတိ ဘာဝနာ။ အဓိကုသလဓမ္မေ အနုပ္ပန္နေဝါ ဥပ္ပာဒေန္တိ ဥပ္ပန္နေဝါ ဝဍ္ဎေန္တီတိ အတ္ထော။ အပစာယန္တိ ဧတေနာတိ အပစာယနံ။ ပူဇေန္တိ ကာယဝါစာဟိ အတ္တာနံ နီစဝုတ္တိံ ဒဿေန္တီတိ အတ္ထော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၄။)

ဝိသေသေန အာဝရန္တိ ဥဿုက္ကံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဗျာဝဋာနံ ဘာဝေါ ကမ္မံဝါ ဝေယျာဝစ္စံ။ ပဇ္ဇိတ္ထာတိ ပတ္တိ။ အတ္တနိ လဒ္ဓပုညကောဋ္ဌာသဿ နာမံ။ ပါပီယတီတိဝါ ပတ္တိ။ ပရေဟိ အနုမောဒန္တေဟိ လဒ္ဓဗ္ဗဿ ပုညာနိသန္ဒဿေတံ နာမံ။ ပတ္တိံ ဒဒန္တိ ဧတေနာတိ ပတ္တိဒါနံ။ တဒေဝ ပရေဟိ ဒိန္နံ အနုမောဒန္တိ။ သာဓုကာရံ ဒဒန္တိ ဧတေနာတိ ပတ္တာနုမောဒနံ။ ဓမ္မံ သုဏန္တိ ဧတေနာတိ ဓမ္မသဝနံ။ ဓမ္မံ ဒေသေန္တိ ဧတာယာတိ ဓမ္မဒေသနာ။ အတ္ထိ ဒိန္နံ, အတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, အတ္ထိ ဟုတံ, အတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကောတိအာဒိနာ ဒသဝတ္ထုကံ သမ္မာဒိဋ္ဌိံ ဥဇုံ ကရောန္တိ ဧတေနာတိ ဒိဋ္ဌိဇုကမ္မံ။ သဗ္ဗာနိ ပန တာနိ ပုနေန္တိ စိတ္တသန္တာနံ သောဓေန္တိ ဧတေဟီတိ ပုညာနိ။ ပူဇနီယဘာဝံ နိဗ္ဗတ္တေန္တီတိ ပုညာနီတိပိ ဝဒန္တိ။ တာနိဧဝ အဝဿံ ကတ္တဗ္ဗဋ္ဌေန ကြိယာနိစာတိ ပုညကြိယာနိ။ တာနိယေဝ သုခဝိသေသာနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ဝတ္ထူနိစာတိ ပုညကြိယဝတ္ထူနီတိ။ ဧတ္ထ ဧကမေကံ တိဝိဓံ ဟောတိ ပုရိမံ မဇ္ဈိမံ ပစ္ဆိမန္တိ။ တတ္ထ ဒါနေ တာဝ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ ပရိစ္စာဂကရဏံ မဇ္ဈိမံနာမ။ တတော ပုဗ္ဗေ ဣမိနာ ပစ္စယေန ဒါနမယံ ပုညံ ပဝတ္တယိဿာမီတိ ဧဝံ ပစ္စယုပ္ပာဒနတော ပဋ္ဌာယ ဒါနံ အာရဗ္ဘ ဒါနံ ဥဒ္ဒိဿ တီသု ဒွါရေသု ပဝတ္တာ ကုသလစေတနာ ပုရိမံနာမ။ ပစ္ဆာ ဘာဂေ ပန အတ္တနာ ဒိန္နဒါနံ အာရဗ္ဘ ပုနပ္ပုနံ အတ္တမနစိတ္တံ ဥပ္ပာဒေန္တဿ ပဝတ္တာ ကုသလစေတနာ ပစ္ဆိမံနာမံ။ သဗ္ဗံပိ စေတံ အကုသလေ ဝုတ္တနယေန ဗလဝပစ္စယေ လဒ္ဓါ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ အလဒ္ဓါ န ဒေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၅။)

ပုန ဟီန မဇ္ဈိမပဏီတဝသေန တိဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဟီနေန ဆန္ဒေန စိတ္တေန ဝီရိယေန ဝီမံသာယဝါ ပဝတ္တိတံ ဟီနံ, မဇ္ဈိမေန ဆန္ဒာဒိနာ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ, ပဏီတေန ပဏီတံ။ ယသကာမတာယဝါ ပဝတ္တိတံ ဟီနံ။ ပုညဖလကာမတာယဝါ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ။ ကတ္တဗ္ဗမေ ဝိဒန္တိ အရိယဘာဝံ နိဿာယ ပဝတ္တိတံ ပဏီတံ။ အတ္တုက္ကံသန ပရဝမ္ဘနာဒီဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌံဝါ ဟီနံ။ အနုပက္ကိလိဋ္ဌံ လောကိယသုခဘာဂိတာယ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ။ မဂ္ဂဖလသုခဘာဂိတာယ ပဝတ္တိတံ ပဏီတံ။ တဏှာဝသေနဝါ ဘဝဘောဂတ္ထာယ ပဝတ္တိတံ ဟီနံ။ အတ္တနော ဝိမောက္ခတ္ထာယ ပဝတ္တိတံ မဇ္ဈိမံ။ သဗ္ဗသတ္တဝိမောက္ခတ္ထာယ ပဝတ္တိတံ ပါရမိတာဒါနံ ပဏီတန္တိ အယမတ္ထော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ သီလနိဒ္ဒေသံ နိဿာယ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ယထာ စေတ္ထ, ဧဝံ သေသေသုပိယထာ သမ္ဘဝံ တိကဒွယံ ဝိဘဇိတွာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထ သီလံ နာမဘိက္ခုသီလံ, ဘိက္ခုနိသီလံ, သာမဏေရသီလံ, ဂဟဋ္ဌသီလန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ သမာဒါနကိစ္စံ ကမ္မဝါစာယ သိဒ္ဓံဟောတိ။ အန္တိမဝတ္ထုအဇ္ဈာပန္နေနဝါ သိက္ခာပစ္စက္ခာနေနဝါ ကမ္မဝါစာယ ဘိန္နာယ သဗ္ဗံ သမာဒါနံ ဘိန္နံ ဟောတိ။ သဗ္ဗာနိ ဥပသမ္ပန္န သီလာနိ ဘိန္နာနိ ဟောန္တိ။ တဒါ ဘိက္ခုပဋိညံ အဝိဇဟိတွာ ဌိတော ဒုဿီလောနာမ ဟောတိ။ ထပေတွာပန အန္တိမဝတ္ထုံ အညသိက္ခာ ပဒါနိ ဝီတိက္ကမန္တဿ ယံ ဝီတိက္ကမတိ။ တသ္မိံယေဝ သံဝရဘေဒေါ ဟောတိ။ န သမာဒါန ဘေဒေါ။ န ဟိ တံ ပုန ကမ္မဝါစာယ သမာဒါတဗ္ဗန္တိ အတ္ထီတိ။ ပဋိကမ္မံ ကရောန္တဿ ပန သံဝရော ပါကတိကော ဟောတိ။ သဉ္စိစ္စ ဝီတိက္ကမန္တောဝါ ပဋိကမ္မံ အကရောန္တောဝါ အလဇ္ဇီနာမ ဟောတိ။ န ဒုဿီလောတိ။ ဧသနယော သာမဏေရသီလေပိ။ တတ္ထ ပန သရဏဂမနေနေဝ သမာဒါနံသိဒ္ဓံ ဟောတိ။ လိင်္ဂနာသနင်္ဂံ ကတွာ သရဏဂမနေ ဘိန္နေ သဗ္ဗံ သမာဒါနံ ဘိဇ္ဇတိ။ ဣတရေသု ပန ယံ ဝီတိက္ကမတိ, တသ္မိံယေဝ သံဝရဘေဒေါ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ဂဟဋ္ဌသီလေ ပန ပကတိ ဂဟဋ္ဌာနံ ဂဟဏဝသေနေဝ သမာဒါနံ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဧကတောဂဏှန္တေ သဗ္ဗာနိ သမာဒိန္နာနိ ဟောန္တိ။ ဧကသ္မိံစ ဘိန္နေ သဗ္ဗာနိ ဘိန္နာနိ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗာနိ ပုန သမာဒါတဗ္ဗာနိ။ ဝိသုံ ဝိသုံ ဂဏှန္တေ ပန ယံ ဝီတိက္ကမတိ, ဧတဒေဝဘိဇ္ဇတိ။ တဒေဝ ပုန သမာဒါတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ ပရိစ္ဆိန္နကာလာ တိက္ကမနေ ပန သဗ္ဗံ သမာဒါနံ ဝူပသမ္မတိယေဝ။ ဒုဿီလဘာဝေါ ပနေတ္ထ ပဉ္စန္နံ နိစ္စသီလာနံ ဘေဒေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ နိစ္စာနိစ္စေသု ပန ယံ နိစ္စမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ အနိစ္စံ နဝဋ္ဋတိ သာဝဇ္ဇံ ဟောတိ။ တံ နိစ္စသီလံ နာမ။ ယံ ပန နိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ။ မဟန္တံ ပုညာဘိသန္ဒံ ဟောတိ။ အနိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ သာဝဇ္ဇံ န ဟောတိ။ တံ အနိစ္စသီလံနာမ။ တတ္ထ ဘိက္ခု ဘာဝေ ဌိတဿ ဘိက္ခုသီလံ သာမဏေရဘာဝေ ဌိတဿ သာမဏေရသီလံ ပကတိဂဟဋ္ဌာနံပဉ္စသီလံ ပဗ္ဗဇိတသင်္ခေပဂတာနံ ဥပါသကာနံ တာပသပရိဗ္ဗာဇကာနဉ္စ ဒသသီလံ နိစ္စသီလံနာမ။ တေသဉှိ တံ တံ ယထာသကံ သီလံ နိစ္စံ သုဒ္ဓံ ကတွာ ရက္ခိတုမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ အရက္ခန္တာနံ ဘိက္ခုဘာဝါဒိကော သာဝဇ္ဇော ဟောတိ အသုဒ္ဓါ။ ကသ္မာ, အတ္တနော အနုရူပဿ အာစာရဿ ဝိပတ္တိတော။ ပကတိဂဟဋ္ဌာနံ ပန အဋ္ဌင်္ဂုပေါသထသီလံ အနိစ္စသီလံနာမ။ တဉှိ တေသံ ဝုတ္တနယေန နိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ။ အနိစ္စံပိ ဝဋ္ဋတိ။ တထာ ဒသသီလဉ္စ။ တဉှိ ပကတိ ဂဟဋ္ဌာနံ အနိစ္စသီလမေဝ ဟောတိ။ ဂိဟိနိဝတ္ထံ ပဟာယ ကာသာယဝတ္ထဓာရဏေန ပဗ္ဗဇိတသင်္ခေပဂတာနံ ဧဝ နိစ္စသီလံ။ ယထာ ဟိ ပကတိမနုဿာနံ ပဉ္စသီလံ သမာဒိန္နံပိ အသမာဒိန္နံပိ နိစ္စံ ရက္ခိတုမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ ဝီတိက္ကမိတုံ နဝဋ္ဋတိ။ တထာ ပဗ္ဗဇိတဝေသဓာရီနံ ဒသသီလံ သမာဒိန္နံပိ အသမာဒိန္နံပိ နိစ္စံ ရက္ခိတုမေဝ ဝဋ္ဋတိ။ ဝီတိက္ကမိတုံ နဝဋ္ဋတိ။ ဝေသဓာရဏေန သဟ သိဒ္ဓတ္တာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၆။)

ဥပရိ ဝုစ္စမာနာ သမထဝိပဿနာဝသေန ဒုဝိဓာ ဘာဝနာ ဘာဝနာနာမ။ သာ ဣဓ အပ္ပနံ အပတ္တာဝ အဓိပ္ပေတာ။ ဓမ္မဝိနယပရိ ယတ္တိယာ သဟ အနဝဇ္ဇကမ္မသိပ္ပဝိဇ္ဇာဌာနေသု ပရိစယကရဏ စေတနာပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတိ။ ရတနတ္တယေ ပန မာတာပိတူသု ကုလေဇေဋ္ဌေသု အာစရိယေသု ဓမ္မိကသမဏဗြာဟ္မဏေသု အညေသုစ ဂုဏဝယဝုဒ္ဓေသု ယထာရဟံ ပစ္စုဋ္ဌာနံ ဝန္ဒနံ အဉ္ဇလိကရဏံ သာမိစိကရဏံ ဝတ္တပဋိဝတ္တကရဏန္တိ ဧဝမာဒိသဗ္ဗံ အပစာယနံနာမ။ တေသညေဝ အညေသဉ္စ အာဂန္တုကဂမိကအဒ္ဓိကာနံ ဂိလာနာနံ ဇိဏ္ဏာနံ ကိစ္စ ကရဏီယေသု သဗြဟ္မစာရီနံ စီဝရကမ္မာဒီသု ပရေသံ တံတံပုည ကမ္မေသုစ ပရိသုဒ္ဓေန ဟိတဖရဏစိတ္တေန အတ္တနောကိစ္စေသု ဝိယ ကာယဝါစာဟိ ဝါယာမကရဏံ ဝေယျာဝစ္စံနာမ။ အတ္တနာ ကတဿ ယဿကဿစိ ပုညဿ ပရေဟိ သာဓာရဏကရဏံ ပတ္တိဒါနံနာမ။ ပရေဟိ ဒိန္နာယ ပတ္တိယာ အနုမောဒနံ အတ္တမနတာပဝေဒနံ ပတ္တာ နုမောဒနံနာမ။ အဒိန္နဿ ပုညဿ အနုမောဒနံ ပန အနုမောဒနမေဝ ဟောတိ။ န ပတ္တာနုမောဒနံ။ ပတ္တိယာဧဝ အဘာဝတော။ ပတ္တိစ ဒုဝိဓာ ဥဒ္ဒိသိကာ အနုဒ္ဒိသိကာတိ။ တတ္ထ အတ္တာနံ ဥဒ္ဒိသိကံ အနုမောဒန္တဿေဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယံ ဇာတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပန ဒွယံ ဒါနပုညေသုဧဝ ဝိသေသတော ပါကဋံ။ တဉှိ ဥဒ္ဒိသကံ ကတွာ ဒေဝတာနံဝါ ပရဒတ္တုပဇီဝိပေတာနံဝါ ဝေမာနိကပေတာနံဝါ ဝိနိပါတိကာသုရာနံဝါ ဒိန္နံ အနုမောဒိတဉ္စ တေသံ တင်္ခဏေဧဝ ဒိဋ္ဌဓမ္မ ဝေဒနီယံ ဇာတန္တိ။ အတ္ထဟိတ ပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မကထာယ ယောနိသော မနသိကာရေ ဌတွာ သဝနဉ္စ ကထနဉ္စ ဓမ္မသဝနံ ဓမ္မ ဒေသနာစနာမ။ နိရဝဇ္ဇကမ္မသိပ္ပဝိဇ္ဇာဌာနာနံ သဝနကထနစေတနာစ ဧတ္ထေဝသင်္ဂယှန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၇။)

နတ္ထိ ဒိန္နံ နတ္ထိယိဋ္ဌန္တိအာဒိနယပဝတ္တာယ ဒသဝတ္ထုကာယ မိစ္ဆာ ဒိဋ္ဌိယာဝါ ဣဿရနိမ္မာနာဒိဒိဋ္ဌိယာဝါ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလာဒိဒိဋ္ဌိယာဝါ ဝိသုဒ္ဓံ ကတွာ တေဟိ တေဟိ ဝတ္ထူဟိဝါ ယုတ္တီဟိဝါ ကာရဏေဟိဝါ ကမ္မသကတာ ဉာဏသင်္ခါတာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဝေါဒါနကရဏံ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မံနာမာတိ။ ယတ္ထ ပန တိဝိဓမေဝ ပုညကြိယဝတ္ထု အာဂတံ။ တတ္ထ ပတ္တိဒါနာနုမောဒနာနိ ဒါနေ သင်္ဂယှန္တိ။ ဣဿာမစ္ဆေရာနံ ပဋိပက္ခဘာဝေန တံ သဘာဝတ္တာ။ အပစာယနဝေယျာဝစ္စာနိ သီလေ သင်္ဂယှန္တိ။ တေသံ စာရိတ္တ သီလတ္တာ။ သေသာနိ တီဏိ ဘာဝနာမယေ သင်္ဂယှန္တိ။ တံ သဘာဝတ္တာ။ ကမ္မဋ္ဌာနဝိနိမုတ္တော ဓမ္မောနာမ နတ္ထီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မဉ္စ ဉာဏ ဝဍ္ဎနမေဝါတိ။ တီသွေဝဝါ ဧတံ သင်္ဂယှတိ။ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မံ သဗ္ဗေသံ နိယမ လက္ခဏန္တိတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ သတိယေဝ ဟိ ကမ္မသကတာဉာဏေ ဒါနာဒီနိ တီဏိ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ မနောကမ္မမေဝါတိ မနသ္မိံဧဝ ကမ္မပထ ကိစ္စသိဒ္ဓိတော မနောကမ္မံဧဝ။

[၁၅၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကတ္တာ ဘာဝေန ကာယ ဒွါရာဒီသု အပ္ပဝတ္တနတောတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ဝိညတ္တိသမုဋ္ဌာပကံ အဘိညာကုသလံ ကာယဒွါရာဒီသု ပဝတ္တမာနံပိ ကာယဝစီကမ္မသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, ကာယဝါစာနံ ကမ္မပထ အင်္ဂဘာဝါသမ္ဘဝတောတိ။ တဉ္စ ဘာဝနာမယန္တိ ဒါနသီလဝသေန အပ္ပဝတ္တနတော။ ကေဝလံ ဘာဝနာကမ္မဝိသေသတ္တာ တဉ္စ မဟဂ္ဂတ ကုသလံ ဘာဝနာကမ္မ မေဝ ဟောတိ။ ယံ ပန ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂေ ပထမဇ္ဈာနေန နီဝရဏာနံ။ ဒုတီယေန ဝိတက္ကဝိစာရာနံ။ တတီယေန ပီတိယာ။ စတုတ္ထေန သုခဒုက္ခာနံ ပဟာနံ သီလံ။ ဝေရမဏိ သီလံ။ စေတနာ သီလံ။ သံဝရော သီလံ။ အဝီတိက္ကမော သီလန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ပရိယာယေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပ္ပနာပတ္တန္တိ ဘာဝနာ ဗလေန အာရမ္မဏေ အနုပဝိသိတွာ အစလဋ္ဌိတိဘာဝေန ပဝတ္တနတော အပ္ပနာပတ္တံ ကမ္မံ ဟောတိ။

[၁၅၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ပုဗ္ဗဘာဂပဝတ္တာနံ ကာမာဝစရဘာဝတောတိ’’ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ တေသံ ကာမာဝစရတာမတ္တံ အပ္ပနာပတ္တိယာ ကာရဏံ ဟောတီတိ။ ဈာနင်္ဂဘေဒေနာတိ ဝုတ္တံ။ ဈာနဘေဒေနာတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဈာနင်္ဂဘေဒေနာတိဝါ ဈာနင်္ဂသမုဒါယဘေဒေနာတိ အတ္ထော, ဈာနဘေဒေန ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကုသလကမ္မံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၈။)

֍ * ၁၅၃။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ပါကဋ္ဌာနစတုက္ကေ။ ဥဒ္ဓစ္စရဟိတန္တိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတစေတနာဝဇ္ဇိတံ။ ကသ္မာ ပန ဥဒ္ဓစ္စစေတနာ ဣဓ ပဇ္ဇိတာတိ။ ပဋိသန္ဓိအနာကဍ္ဎနတော။ ကထံ ဝိညာယတီတိ စေ။ ဓမ္မသင်္ဂဟေ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗေသု တံ အဝတွာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗေသု ဧဝ ဝုတ္တတ္တာ။ ယထာဟ-စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိဂတသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတော စိတ္တုပ္ပာဒေါ, ဣမေ ဓမ္မာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာတိစ, ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတော စိတ္တုပ္ပာဒေါ, ဣမေဓမ္မာ ဘာဝနာယပဟာ တဗ္ဗာတိစ, သေသာ ပန စတ္တာရော ဒိဋ္ဌိဂတဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါ ဒွေ ပဋိဃသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပာဒါစ သိယာ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ သိယာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာတိ တတ္ထ ဝုတ္တာ။ ကထဉ္စ ဝိညာယတိ။ ယော ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗေသု န ဝုတ္တော, သော အကုသလဓမ္မော ပဋိသန္ဓိံ နာကဍ္ဎတီတိ။ ပဋ္ဌာနေ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗဓမ္မေသုဧဝ နာနာက္ခဏိက ကမ္မပစ္စယဿ ဥဒ္ဓဋတ္တာ ဣတရတ္ထ တဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာတိ။ ယထာဟ-သဟဇာတာ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာ စေတနာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေနပစ္စယော။ နာနာက္ခဏိကာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာ စေတနာ ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာစ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိစ သဟဇာတာ ဘာဝနာယ ပဟာတဗ္ဗာ စေတနာသမ္ပယုတ္တကာနံဓမ္မာနံ စိတ္တာသမုဋ္ဌာနာနဉ္စရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိစ။ နစ နာနာက္ခဏိက ကမ္မပစ္စယသတ္တိယာ ဝိနာ ဝိပါကုပ္ပာဒနံနာမ အတ္ထီတိ။ ယဒိဧဝံ သာ ပဝတ္တိဝိပါကံပိ နဇနေတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိစေ။န။ ပဋိသမ္ဘိဒါဝိဘင်္ဂေ တဿာ ဝိပါကဿ ဥဒ္ဓဋတ္တာ။ ယထာဟ-ကတမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ယသ္မိံ သမယေ အကုသလံ စိတ္တံ ဥပ္ပန္နံ ဟောတိ ဥပေက္ခာသဟဂတံ ဥဒ္ဓစ္စသမ္ပယုတ္တံ ရူပါရမ္မဏံဝါ။လ။ ဣမေ ဓမ္မာ အကုသလာ။ ဣမေသု ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ။ တေသံ ဝိပါကေ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါတိ။ တေနာဟ ပဝတ္တိယံ ပန သဗ္ဗံပိ ဒွါဒသဝိဓန္တိအာဒိ။

[၁၆၀] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အဓိမောက္ခဝိရဟေန သဗ္ဗဒုဗ္ဗလံပိ ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတံ ပဋိသန္ဓိံ အာကဍ္ဎတိ။ အဓိမောက္ခသမ္ပယောဂေန တတော ဗလဝန္တံပိ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ နာကဍ္ဎတီတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၃၉။)

န ဟိ အဓိမောက္ခဝိရဟမတ္တေန ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတံ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလန္တိစ အဓိမောက္ခသမ္ပယောဂမတ္တေန ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတံ တတော ဗလဝန္တန္တိစ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဓမ္မေ ကင်္ခတီတိ ဧဝမာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ အတ္တနော ဝိသယေ မဟာဟတ္ထိနာဂဿ ဝိယ ဗလဝတရတ္တာ အတိဝိယ ကာဠကဓမ္မတ္တာစာတိ။ တထာ ဟိသာ ဧကန္တေန ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗေသု ပဓာနဘာဝေန ဝုတ္တာ။ တတောယေဝစ ပဋိသန္ဓိအာကဍ္ဎနံပိ တဿာ ဝိညာတဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ သဘာဝဝိရုဒ္ဓတ္တာယေဝ ပန ဝိစိကိစ္ဆာသဟဂတံ အဓိမောက္ခရဟိတံ ဟောတီတိ ယုတ္တံ။ တသ္မာ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတမေဝ သဗ္ဗဒုဗ္ဗလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သုဂတိဒုဂ္ဂတိဝသေန သဗ္ဗသ္မိံပိ။ ယထာရဟန္တိ တေသု လောကေသု လဒ္ဓဝတ္ထုဒွါရာနုရူပံ။ ဝိပစ္စတီတိ ဝိပါစေတိ ဝိပက္ကဘာဝံ အာပါဒေတိ။ သဗ္ဗံပိဝါဒွါဒသဝိဓံ အကုသလကမ္မံ သတ္တာ ကုသလပါကာနိ ဟုတွာ ဝိပစ္စတိ, ဝိပက္ကဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၀။)

ယသ္မာ ကုသလကမ္မာနိ အပါယဘူမိယံပိ ပဝတ္တိယံ မဟာသမ္ပတ္တိယော သမုဋ္ဌာပေတွာ မဟိဒ္ဓိကာနံ နာဂသုပဏ္ဏာဒီနံ သန္တာနေ သယမေဝ အတ္တနောဝိပါကဿ ဩကာသံ ကတွာ သုခဝိပါကံ ဇနယန္တိ။ အညေသံပိ အာပါယိကာနံ တေန တေန ကာရဏေန ဣဋ္ဌာရမ္မဏ သမာယောဂေ သတိ အတ္တနော ဝိပါကဿ ဩကာသံ လဘိတွာ သုခဝိပါကံ ဇနယန္တိ။ တသ္မာ တထာပဝတ္တိယဉ္စာတိအာဒိ မာဟ။ န ဟိ တာနိ သုခဝိပါကာနိ အကုသကမ္မဿ ဝိပါကာနိ ဘဝိတုံ အရဟန္တိ။ ဝုတ္တေဉှေတံ ဝိဘင်္ဂေ အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော, ယံ ကာယဒုစ္စရိတဿ ဣဋ္ဌော ကန္တော မနာပေါ ဝိပါကော နိဗ္ဗတ္တေယျာတိအာဒိ။ တတ္ထ မဟာဝိပါကာနိ သုဂတိ ကာမလောကေ အဟေတုကာနိ အဋ္ဌပိ သဗ္ဗသ္မိံ ကာမလောကေ တေသုစ ပဉ္စစက္ခုဝိညာဏ သောတဝိညာဏ သမ္ပဋိစ္ဆန သန္တီရဏ ယုဂဠာနိ ရူပလောကေ ဝိပစ္စတီတိ ဝုတ္တံ ယထာရဟံ ဝိပစ္စတီတိ။ ရူပါဝစရ ကုသလဉှိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနိ ဇနယန္တံပိ သယံ ဝိပစ္စမာနံ အာရမ္မဏန္တရေ အညဘူမိက ဝိပါကဘာဝေန နဝိပစ္စတိ။ ကာမဝိရာဂဘာဝနာဘာဝေန ပန အပ္ပနာပတ္တ ကမ္မ ဝိသေသတ္တာ ကာမတဏှာယ အဝိသယဘူတေ နိမိတ္တာ ရမ္မဏေ အတ္တနာ သဗ္ဗသော သဒိသေန မဟဂ္ဂတဘာဝပတ္တေန ရူပ ဝိပါကဘာဝေနေဝ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ ရူပလောကေပိ တာနိ ပဉ္စဝိပါကာနိ ကာမာဝစရကုသလဿေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။ ဒွီသု ကမ္မဿ ဝိပစ္စနဋ္ဌာနေသု ပဋိသန္ဓိနာမ မဟန္တံဌာနံ ဟောတိ။ တသ္မာ တဒါ ဝိပစ္စန္တံ ကမ္မံ အတ္တနော သာမတ္ထိယာနုရူပံ နာတိဟီနံ ဝိပါကံ ဇနေတုံ သက္ကောတိ။ ပဝတ္တိယံ ပန နာနာဌာနေသု နာနာကိစ္စေဟိ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ တဒါ ဝိပစ္စန္တံ ကမ္မံ အတ္တနော သာမတ္ထိယာနုရူပံ ဝိပစ္စေတုံ နသက္ကောတိ။ ပဉ္စဝိညာဏဋ္ဌာနာဒီသု ပရိတ္တကေသု ဝိပစ္စမာနံ ဌာနာ နုရူပံ ဝိပစ္စတိ။ တဒါရမ္မဏဋ္ဌာနေ ဝိပစ္စမာနံ ယေဘုယျေန ဇဝနာ နုရူပံ ဝိပစ္စတိ။ တသ္မာ သောဠသကမဂ္ဂေါ ဒွါဒသကမဂ္ဂေါ အဟေတု ကဋ္ဌကန္တိ ဧဝံဧကေကဿ ကမ္မဿ ဝိပါကပ္ပဘေဒေါ ပဝတ္တောတိတံ ပဘေဒံဒဿေတုံ တတ္ထာပီတိအာဒိမာဟ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၁။)

ကုသလံ ဒုဝိဓံ သမ္ပဇာနကတံ အသမ္ပဇာနကတန္တိ။ တတ္ထ ကမ္မာ ယူဟနကာလေ အန္တမသော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မဉာဏံပိ သုဋ္ဌု ယောဇေတွာ ကတံ သမ္ပဇာနကတံနာမ။ ယထာဟ-ကမ္မဉ္စ ကမ္မဖလဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ ကတံ သမ္ပဇာနကတံ နာမာတိ။ ဒိဋ္ဌုဇုကမ္မဉာဏ မတ္တံပိ အယောဇေတွာ တံ အသမ္ပဇာနကတံ နာမ။ ယထာဟ-ကမ္မံပိ ကမ္မဖလမ္ပိ အဇာနိတွာ ကတံ အသမ္ပဇာနကတံ နာမာတိ။ တတ္ထ သမ္ပဇာနကတံ တိဟေတုကံ ဟောတိ။ အသမ္ပဇာနကတံ ဒုဟေတုကံ။ ယထာဟ-သမ္ပဇာနကရဏံ ပန စတုဉာဏသမ္ပယုတ္တေဟိ ဟောတိ။ အသမ္ပဇာန ကရဏံ စတူဟိ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေဟီတိ။ တတ္ထ ဧကမေကံ ဥက္ကဋ္ဌံ ဩမကန္တိ ဒုဝိဓံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကုသလသမယေ ပရိယုဋ္ဌိတေ နီဝရဏဓမ္မေဝါ အတ္တုက္ကံသန ပရဝမ္ဘနာဒိကေ ပါပဓမ္မေဝါ သုဋ္ဌု သောဓေတွာ ကတံ ဥက္ကဋ္ဌံ နာမ။ အသောဓေတွာ ကတံ တေဟိဝေါကိဏ္ဏံ ဩမကံနာမ။ အပိစ, ယံ ကတွာ ပစ္ဆာ လာဘာ ဝတ မေ။ နစ ဝတ မေ အလာဘာ။ သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ။ နစ ဝတ မေ ဒုလ္လဒ္ဓံ။ ယဿ မေ ဤဒိသံ ပုညံ ပသုတန္တိ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ အနုမောဒိတံ။ တံ ဥက္ကဋ္ဌံ။ ယံ ကတွာ ပစ္ဆာ ယေနကေနစိ ကာရဏေန ဒုဋ္ဌုကတံ မယာတိ ဝိပ္ပဋိသာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တံဩမကံ။ ဧဝံ စတုဗ္ဗိဓဿ ကမ္မဿ ဝသေန စတုဗ္ဗိဓံ ဝိပါက ကောဋ္ဌာသံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ တထာပီတိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထာပီတိ တသ္မိံ ကာမာဝစရကုသလေပိ။ တိဟေတုကမုက္ကဋ္ဌန္တိ ဥက္ကဋ္ဌဘူတံ ပဏီတဘူတံ စတုဗ္ဗိဓံ တိဟေတုကံ။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ တိဟေတုက ပဋိသန္ဓိဝိပါကံ။ ဧတ္ထစ ဧကစေတနာ ဧကမေဝ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတိ။ ပဝတ္တိဝိပါကံ ပန အသင်္ချေယျေသုပိ ဘဝေသု ဒေတိယေဝ။ ဧတ္ထ သိယာ –

ဧကပုပ္ဖံ ယဇိတွာန၊ သဟဿကပ္ပကောဋိယော။

ဒေဝေသုစ မနုဿေသု၊ သေသေန ပရိနိဗ္ဗုတောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။

တသ္မာ ဧကာ စေတနာ ဧကမေဝ ပဋိသန္ဓိံ ဒေတီတိ ဣဒံ န ယုဇ္ဇတီတိ။ န န ယုဇ္ဇတိ။ ပုဗ္ဗာပရစေတနာဟိ သဒ္ဓိံ သဟဿကပ္ပ ကောဋိ ပရိမာဏဿ ဝတ္တဗ္ဗတ္တာ။ စိတ္တဉှိနာမ ဧကစ္ဆရက္ခဏေပိ အနေကသတ သဟဿ ကောဋိသင်္ခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တတောစိရတရေကာလေဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ သဟဿ ကပ္ပကောဋိယောတိ စ သဟဿအာယုကပ္ပကောဋိယော သဟဿ အတ္တဘာဝကောဋိယောတိ နေတ္တိအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗာပရစေတနာနဉ္စ ပဋိသန္ဓိဒါနဘာဝေါ ကောသလသံယုတ္တကေန ဒီပေတဗ္ဗော။ ဧကပိဏ္ဍပါတဒါနသ္မိံဟိ ဧကာစေတနာဒွေ ပဋိသန္ဓိယော န ဒေတိ။ ပုဗ္ဗပစ္ဆိမစေတနာဝသေန သတ္တက္ခတ္တုံ သဂ္ဂေ သတ္တက္ခတ္တုံ သေဋ္ဌိကုလေ နိဗ္ဗတ္တောတိ ဟိ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တိဟေတု ကံပိ ကမ္မံ ပဋိပက္ခေဟိ အဘိဘုယျမာနံ ဝိဟတသာမတ္ထိယံ ဟုတွာ တိဟေတုကဝိပါကံ ဇနေတုံ န သက္ကောတိ။ နစ တံ အတိဒုဗ္ဗလံပိ သမာနံ ကောသလ္လသင်္ခါတေန ဉာဏေန ယုတ္တတ္တာ အတိဗျာမုဠှပစ္စယ ဘူဟံ ဇစ္စန္ဓာဒိဝိပတ္တိသဟိတံ အဟေတုကဝိပါကံ ဇနေတီတိ ဝုတ္တံ တိဟေတုကမောမကန္တိအာဒိ။ ဒွါဒသဝိပါကာနိဝိပစ္စတိ။ အယံ ဒွါဒ သကမဂ္ဂေါနာမ အဟေတုကဝိပါကာနေဝ ဝိပစ္စတိ။ ဣဒံ အဟေတု ကဋ္ဌကံနာမ။ ဧဝံ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရဝါဒဝသေန ဝိပါကပ္ပဝတ္တိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ မောရဝါပိဝါသိ မဟာဒတ္တတ္ထေရဝါဒံ ဒဿေတုံ ဂါထမာဟ။ သော ဟိ ထေရောဝိပါကာနံ အသင်္ခါရိကတာ သသင်္ခါရိကတာစ ကမ္မဝသေနေဝ သိဒ္ဓါပိ ကတွာ အသင်္ခါရံ ကမ္မံ သသင်္ခါရဝိပါကာနိ န ပစ္စတိ။ သသင်္ခါရံကမ္မံ အသင်္ခါရဝိပါကာနိ နဝစ္စတီတိ ဝဒတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၂။)

ယထာ မုခနိမိတ္တံ နာမ မုခေ သန္နိသိန္နေ သန္နိသီဒတိ။ စလန္တေ စလတိ။ ဧဝံ ပယောဂေန အသာဓနီယာနံ ဝိပါကာနံ တိက္ခမန္ဒတာ ဝိသေသဘူတော သင်္ခါရဘေဒေါ ကမ္မဝသေနေဝ ဝတ္တဗ္ဗော။ န ပယောဂဝသေန။ ဣတရထာ ကမ္မဝိသေသေန တိက္ခမန္ဒဇာတာနံ တေသံ သန္နိဟိတပစ္စယမတ္တေန မန္ဒတိက္ခတာပတ္တိနာမ သိယာတိ။ အဟေတု ကဝိပါကာနံ ပန ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ အပရိဗျတ္တောဝ တိက္ခမန္ဒတာ ဝိသေသောတိ ဥဘယကမ္မနိဗ္ဗတ္တန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ယသ္မာ ပန တေသံ သသင်္ခါရာသင်္ခါရဘာဝေါ ပဋိသန္ဓိဝသေနဝါ တဒါရမ္မဏဝသေနဝါ ဥပ္ပတ္တိကာလေ ပုဗ္ဗပယောဂသင်္ခါတဿ ပစ္စယဝိသေသဿ ဘာဝါဘာဝေန ဝတ္တုံ ယုတ္တော။ န ကမ္မာဂမနဝသေန, န ဟိ ကမ္မဘဝေ သင်္ခါရော ဘဝန္တရေ ဝိပါကာနိ ဝိသေသေတုံ ယုတ္တော။ တသ္မာ ဣမံ ဝါဒံ ကေစိဝါဒံနာမ ကရောန္တော ကေစနာတိ အာဟ။

ဣမသ္မိံ ကေစိဝါဒေ အသင်္ခါရိကကမ္မေ သသင်္ခါရိက ဝိပါကာနိ သသင်္ခါရိကကမ္မေစ အသင်္ခါရိကဝိပါကာနိ ဝဇ္ဇေတွာ စတူသု တိဟေ တုကုက္ကဋ္ဌေသု ကမ္မေသု အသင်္ခါရိကဒွယေ ဝိပါကာနိ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ, ပဝတ္တိယံ ဒွါဒသ။ သသင်္ခါရိကဒွယေ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ, ပဝတ္တိယံ ဒွါဒသ။ စတူသု ဒွိဟေတုကောမကကမ္မေသု အသင်္ခါရိကဒွယေ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ, ပဝတ္တိယံ ဒသ။ သသင်္ခါရိကဒွယေ ပဋိသန္ဓိယံ ဒွေ, ပဝတ္တိယံ ဒသ။ တထာ စတူသု ဒွိဟေတုကုက္ကဋ္ဌေသု။ စတူသု ဒွိဟေတုကောမကေသု ပန ပဋိသန္ဓိယံ ဧကံ အဟေတုကံ ပဝတ္တိယံ အဋ္ဌအဟေတုကာနီတိ ဧဝံ ဝိပါကာနံ ဒွေ ဒွါဒသကမဂ္ဂါ စတ္တာရော ဒသကမဂ္ဂါ ဧကံ အဟေတုကဋ္ဌကဉ္စ ဟောန္တိ, တံသဗ္ဗံ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေတုံ တေသန္တိ ဂါထမာဟ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၃။)

တေသန္တိ တေသံ ကေသဉ္စိ ထေရာနံ ဝါဒေ။ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပန တိဟေတုကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိတိဟေတုကာဝ ဟောတိ။ န ဒုဟေတုကာ နစအဟေတုကာ။ ဒုဟေတုကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိ ဒုဟေတုကာပိ ဟောတိ အဟေတုကာပိ။ တိဟေတုကာ ပန နဟောတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တော မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေါပိ အာဂတော။ တတ္ထ ယထာ ဒုဟေတုကေန ဟီနေန ကမ္မေန အဟေတုကာ ပဋိသန္ဓိ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ ဟောတိ။ တထာ တိဟေတုကေနပိ ဟီနေန ကမ္မေန ဒုဟေတုကာပိ ပဋိသန္ဓိ အဝဿံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာယေဝါတိ ကတွာ ဣဓ အယံဝါဒေါ ထေရေန န ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ပန-ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တေ အဋ္ဌန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာ ဥပပတ္တိ ဟောတိ။ ကုသလဿ ကမ္မဿ ဇဝနက္ခဏေ တယော ဟေတူ ကုသလာ။ နိကန္တိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ ကုသလာ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ တယော ဟေတူ အဗျာကတာတိစ ဂတိ သမ္ပတ္တိယာ ဉာဏ ဝိပ္ပယုတ္တေ ဆန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာ ဥပပတ္တိ ဟောဟိ။ ကုသလဿ ကမ္မဿ ဇဝနက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ ကုသလာ။ နိကန္တိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ အကုသလာ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ အဗျာကတာတိစ ဧဝံ တိဟေတုကေန ကမ္မေန ပဋိသန္ဓိ တိဟေတုကာဝ ဝုတ္တာ။ ဒွိဟေတုကေန ကမ္မေန ဒွိဟေတုကာဝ။ န ပန ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တေ သတ္တန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာတိအာဒိနာ တိဟေတုကေန ကမ္မေန ဒွိဟေတုကာ ပဋိသန္ဓိ ဝုတ္တာ။ နစ စတုန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာတိအာဒိနာ ဒွိဟေတုကေန ကမ္မေန အဟေတုကာ ပဋိသန္ဓီတိ။

တတ္ထ ပန တီသု ခဏေသု သဟဇာတ ဟေတူနံ ဝသေန ဟေတု မူလကောဝ အယံ ဒေသနာဝါရောတိ ကတွာ အနောကာသတာယ အဟေတုကပဋိသန္ဓိ တတ္ထ နဝုတ္တာ။ န ပန အလဗ္ဘမာနတာယ။ ဒွိဟေတုက ပဋိသန္ဓိ ပန အနောကာသာယေဝ နဟောတိ။ အလဗ္ဘ မာနတ္တာယေဝ သာ နဝုတ္တာတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ တသ္မာ ယုတ္တိတော ပါဠိယေဝ ဗလဝတရာတိ ကတွာ မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေါဝ ပါဠိယာ သမေတီတိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။ ဋီကာကာရာ ပန ကမ္မသရိက္ခက ဝိပါကဒဿနတ္ထံ သာဝသေသ ပါဌောဝ မဟာထေရေန ဝုတ္တောတိ ဣစ္ဆန္တိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အဋ္ဌသာလိနိယံပိ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရဝါဒေါဝ ပမာဏံ ကတွာ ဝုတ္တောတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ဣဒါနိ ဧကာယ စေတနာယ ဒွါဒသဝိပါကာနိ ဧတ္ထေဝ ဒသကမဂ္ဂေါပိ အဟေတုကဋ္ဌကမ္ပိတိ အာဂတဿ မောရဝါပိဝါသိ မဟာဓမ္မရက္ခိတတ္ထေရဿာတိ ပါဌော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၄။)

မောရဝါပိဝါသိမဟာဒတ္တတ္ထေရဿာတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗော။ မဟာဓမ္မ ရက္ခိတတ္ထေရဝါဒေါပိ ပန ဧတ္ထ ဧကဒေသေန သင်္ဂဟိတောယေဝ။ တသ္မိံပိ ဟိ အသင်္ခါရိကံ ကမ္မံ အသင်္ခါရိကဝိပါကမေဝ ဒေတိ။ နော သသင်္ခါရိကံ။ သသင်္ခါရိကံ ကမ္မံ သသင်္ခါရိကဝိပါကမေဝ ဒေတိ။ နော အသင်္ခါရိကန္တိ အာဂတမေဝါတိ။ [ကာမာဝစရကမ္မံ]

֍ * ၁၅၄။ ရူပါဝစရကမ္မေ ပရိတ္တန္တိ ဒုဝိဓံ ပရိတ္တံ အပဂုဏတာ ယဝါ ဟီနတာယဝါ။ တတ္ထ ယံ ပဏီတေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တံပိ အဘာဝိတံ ဟောတိ ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ, တံ အပဂုဏတာယ ပရိတ္တံနာမ။ ယံ သန္ဓာယ ယံ အပဂုဏံ ဟောတိ, ဥပရိ ဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ, ဣဒံ ပရိတ္တံနာမာတိ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ ယံ ပန သုဘာဝိတံပိ သမာနံ ဟီနေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တံ ဟောတိ။ တံ ဟီနတာယ ပရိတ္တံနာမ။ ယံ သန္ဓာယ ယဿ အာယူဟနက္ခဏေ ဆန္ဒောဝါ ဟီနော ဟောတိ။ ဝီရိယံဝါ, စိတ္တံဝါ, ဝီမံသာဝါ, တံ ဟီနံနာမာတိ တတ္ထေဝ ဝုတ္တံ။ မဇ္ဈိမံပိ ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ နာတိပဂုဏ တာယ မဇ္ဈိမံ သန္ဓာယ နာတိသုဘာဝိတော မဇ္ဈိမောတိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တံ။ မဇ္ဈိမေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တတာယ မဇ္ဈိမံ သန္ဓာယ ယဿ အာယူဟနက္ခဏေ တေ ဓမ္မာ မဇ္ဈိမာ ဟောန္တိ။ တံ မဇ္ဈိမန္တိ အဋ္ဌ သာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ ပဏီတံပိ ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ အတိပဂုဏတာယ ပဏီတံ သန္ဓာယ သုဘာဝိတော ဝသိပ္ပတ္တော ပဏီတောတိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တံ။ ပဏီတေဟိ ပန ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တတာယ ပဏီတံ သန္ဓာယ ယဿ အာယူဟနက္ခဏေ တေ ဓမ္မာ ပဏီတာ ဟောန္တိ။ တံ ပဏီတန္တိ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယာနိ အပဂုဏတာဒိ ဝသေန ပရိတ္တာဒီနိ ဝုတ္တာနိ, တာနိ ဣဓ နာဓိပ္ပေတာနိ။ ယာနိ ပန ဟီနာဒီဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ ယုတ္တတာယ ပရိတ္တာဒီနိ ဝုတ္တာနိ, တာနေဝ ဣဓာဓိပ္ပေတာနိ။ ဣမာနေဝ ဟိ တိဝိဓာသု ဘူမီသု တိဝိဓံ ဗြဟ္မုပပတ္တိဘေဒံ သာဓေန္တီတိ။ ဣတ္ထီနံ ဈာနေသု ဝသီပတ္တာနံပိ ဆန္ဒာဒီနံ အပဏီတတာယ မဟာဗြဟ္မေသု အနုပ္ပဇ္ဇနဉ္စေတ္ထ သာဓကံ။ တေနေဝစ အဋ္ဌကထာယံ ဆန္ဒာဒိဝသေန သိဒ္ဓါနိ ဟီန မဇ္ဈိမ ပဏီတာနိ အဋ္ဌာရသပဘေဒေန ဝိဘဇိတွာ ဣမာနိ အဋ္ဌာရသ ကမ္မဒွါရာနိ နာမ ဣမေဟိ ပဘာဝိတတ္တာ ဣမေသံ ဝသေန အဋ္ဌာရသခတ္တိယာ အဋ္ဌာရသ ဗြာဟ္မဏာ အဋ္ဌာရသ ဝေဿာ အဋ္ဌာရသ သုဒ္ဒါ အဋ္ဌစတ္တာ လီသ ဂေါတ္တ စရဏာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ဟိ ဒေဝါနံပိ ဗြဟ္မူနံပိ လဗ္ဘမာနံ ဥပပတ္တိဘေဒံ ဥပလက္ခေတီတိ။

[၁၆၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၅။)

‘‘ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ အနာသေဝိတံ ပရိတ္တန္တိ အဝိသေသတောဝ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တထာ နာတိ သုဘာဝိတံ အမရိပုဏ္ဏဝသီဘာဝံ မဇ္ဈိမံ။ အတိဝိယသုဘာဝိတံ ပန သဗ္ဗသော ပရိပုဏ္ဏ ဝသီဘာဝံ ပဏီတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ဣဓ နယုဇ္ဇတိယေဝ။

တဉှိ ဥပရိ ဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သမတ္ထာသမတ္ထံဝါ ဟာန ဘာဂိယတာဒိ ဝိသေသံ ဝါ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ပန ဥပပတ္တိ ဘေဒဇနက ဝိသေသန္တိ။

[၁၆၂] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘အာစရိယေန ပနေတ္ထ ပရိတ္တံပိ ဤသကံ လဒ္ဓါသေဝနမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ ဒိဿတိ။ တထာ ဟာနေန နာမရူပပရိစ္ဆေဒေ-

သမာနာသေဝနေ လဒ္ဓေ၊ ဝိဇ္ဇမာနေ မဟဗ္ဗလေ။

အလဒ္ဓါ တာဒိသံ ဟေတု၊ မဘိညာ န ဝိပစ္စတီတိ။

သမာနဘူမိကတောဝ အာသေဝန လာဘေန ဗလဝ ဘာဝတော မဟဂ္ဂတဓမ္မာနံ ဝိပါကဒါနံ ဝတွာ တဒဘာဝတော အဘိညာယ အဝိပစ္စနံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ဝိစာရေတဗ္ဗမေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၆။)

ယထာ ဟိ အရိယမဂ္ဂစေတနာ အတ္တနာ သမာနဘူမကဇဝနတော အလဒ္ဓါသေဝနာပိ သမာနာ ဝိပါကံ န ဒေတီတိ နတ္ထိ။ တထာ အာဒိ ကမ္မိကဝီထိယံ ဧကဝါရမတ္တဘူတာ သဗ္ဗသမာပတ္တိ ဝီထီသုစ သဗ္ဗပထ မဘူတာ မဟဂ္ဂတစေတနာပိ သမာနဘူမကဓမ္မတော အလဒ္ဓါသေဝန တာယ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဝိပါကံ နဒေတီတိ နတ္ထီတိ န န သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။ ဧတ္ထ သိယာ- တဿေဝ ရူပါဝစရဿ ကုသလဿ ကမ္မဿ ကတတ္တာ ဥပစိတတ္တာ ဝိပါကံ။လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ ဝုတ္တံ။ န စ သာ စေတနာ ဥပစိတာနာမ ဟောတိ။ သမာနဘူမက ဓမ္မတော အလဒ္ဓါသေဝနတ္တာတိ။န။ မဂ္ဂစေတနာယပိ အဝိပါကတာပတ္တိတော။ သာပိဟိ တဿေဝ လောကုတ္တရဿ ကုသလဿ ဈာနဿ ကတတ္တာ ဘာဝိတတ္တာ ဝိပါကံ။ လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ ဝုတ္တာ။ နစ သာပိ သမာနဘူမကဓမ္မတော လဒ္ဓါသေဝနာ ဟောတီတိ။ ဥဘယတ္ထ ပန ပထမသမန္နာဟာရတော ပဋ္ဌာယ ဥပစိနိတွာ ဘာဝေတွာ အာဂတတ္တာ အသမာနဘူမိက ဇဝနေဟိပိ လဒ္ဓါသေဝန ဘာဝံ ပဋိစ္စ ဥပစိတတာ ဘာဝိတတာစ ဝုတ္တာတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တသ္မာ အာဒိ ကမ္မိကဘူတာပိ မဟဂ္ဂတစေတနာ မရဏာ သန္နေ လဒ္ဓါ အဗ္ဘုဏှာ အာသန္နကမ္မဘူတာ ဝိပါကံ နဒေတီတိ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ အဘိညာစေတနာ စ သမာနဘူမကေဟိပိ နာနာဝဇ္ဇနဝီထိဇဝနေဟိ သုဋ္ဌုတရံ လဒ္ဓါသေဝနတ္တာ တိက္ခတရဘူတာ ကထံ ဒုဗ္ဗလာနာမ သိယာ။ တေနေဝ အယံ ဝါဒေါ အနုဋီကာယံ ပဋိက္ခိတ္တော။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ကေစိ ပန သမာန ဘူမကတော အာသေဝနလာဘေန ဗလဝန္တာနိ ဈာနာနီတိ တာနိ ဝိပါကံ ဒေန္တိ။ အဘိညာ ပန သတိပိ ဈာနဘာဝေ တဒဘာဝတော တသ္မိံ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ အာဂန္တုကတ္တာဝါ ဒုဗ္ဗလာ။ တသ္မာ ဝိပါကံ န ဒေန္တီတိ ဝဒန္တိ။ တံ အကာရဏံ။ ပုနပ္ပုနံ ပရိကမ္မဝသေန အဘိညာ ယပိ ဝသီဘာဝသမ္ဘဝတောတိ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာဓိဿ ပန အာနိသံသဘူတာ အဘိညာစေတနာ တဿ ဖလသဒိသာ ဖလဋ္ဌာနေ ဌိတာ, တသ္မာ သာ ဝိပါကံ နဒေတီတိ ဣစ္ဆန္တိ ဋီကာကာရာ။ တဿ ပန ဣဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗနာဒိကိစ္စံ ဝိပစ္စနကိစ္စတောပိ မဟန္တတရံ ဟောတိ။ သဗ္ဗထာ မေနစ ဝိကုဗ္ဗနာဒိကိစ္စံ သာဓေန္တိယာ ဝိပစ္စနထာမေပိ တေန ထာမေန သဟ ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ သာ ပုန ဝိပါကံ နဒေတီတိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ပဉ္စမဇ္ဈာနန္တိ အဘိညာဘာဝံ အပတ္တံ ပရိတ္တာဒိဘေဒေန တိဝိဓံ ပဉ္စမဇ္ဈာနံ။ တဒေဝါတိ ပဉ္စမဈာနမေဝ။ သညာဝိရာဂံ ဘာဝေတွာတိ စိတ္တေ သတိ ရဇ္ဇန ဒုဿန မုယှနာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ အသတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနပ္ပတ္တောနာမ ဟောတီတိ ဧဝံ စိတ္တေ ဧဝ အာဒီနဝံ ဒိသွာ အစိတ္တကဘဝပတ္ထနာ သဟိတံ ဝါယောကသိဏေဝါ ကေသဉ္စိ မတေန ပရိစ္ဆိန္နာကာသ ကသိဏေဝါ သညာဝိရာဂံ ဘာဝေတွာ။ အသညသတ္တေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ယေန ယေန ဣရိယာပထေန ဣဓ မရန္တိ, တေနေဝ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကမ္မကိရိယဝါဒိတိတ္ထိယာ ဧဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ အကမ္မကိရိယဝါဒီနံ ဈာနဘာဝနာ နာမ အတ္ထီတိ။ အနာဂါမိနော ပန သုဒ္ဓါဝါသေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ သုဒ္ဓါဝါသေသု ပန အနာဂါမိနော ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ န အညေ သကဒါဂါမိအာဒယောတိ အတ္ထော။ ဧတေန အနာဂါမီနံ အညသ္မိံပိ ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပတ္တိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၇။)

အပ္ပဋိသိဒ္ဓါ ဟောတိ။ အနာဂါမီသုစ သဒ္ဓါဓိကော အဝိဟေသု ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝီရိယာဓိကော အတပ္ပေသု။ သတာဓိကော သုဒဿေသု။ သမာဓာဓိကော သုဒဿီသု။ ပညာဓိကော အကနိဋ္ဌေသူတိ။ ယထာက္ကမံ ဘာဝေတွာ ယထာက္ကမံ အရူပေသု ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ပထမဇ္ဈာနံ ပရိတ္တံ ဘာဝေတွာတိအာဒိ သဗ္ဗံ ပထမဇ္ဈာနာဒီနံ ယထာ သကံ ဝိပစ္စနဘူမိ ဝဝတ္ထာနဝသေန ဝုတ္တံ။ သမာပတ္တိလာဘိနော ပန ပုထုဇ္ဇန သောတာပန္န သကဒါဂါမိနော အတ္တနာ လဒ္ဓသမာပတ္တီနံ ဝိပစ္စနဘူမီသု ဣစ္ဆိတဘူမိယံ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တေသု ပုထုဇ္ဇနော နိကန္တိယာ သတိ ကာမလောကေပိ နိဗ္ဗတ္တတိယေဝ။ ဣတရေ ပန ဈာနေ အပရိ ဟီနေ သတိ ကာမလောကေပိ နိဗ္ဗတ္တတိယေဝ။ ဣတရေ ပန ဈာနေ အပရိဟီနေ သတိ ကာမဘဝေ နိကန္တိနာမ တေသံ န သမ္ဘဝတီတိ ပရိဟီနဇ္ဈာနာဧဝ တတ္ထ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။

[၁၆၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

တေသံပိ သောတာပန္နသကဒါဂါမီနံ နိကန္တိဝသေန ကာမဘဝေနိဗ္ဗတ္တိံ ဣစ္ဆန္တေန ‘‘တထာ ကာမဘဝေပိ ကာမာဝစရ ကမ္မဗလေန။ ဣဇ္ဈတိ ဘိက္ခဝေ သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာတိ ဟိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၈။)

တေဟိ ဈာနေ အပရိဟီနေ ဧကန္တေန ဗြဟ္မလောကဂါမိနောဧဝ ဟောန္တိ။ ယတော တေ ဈာနအနာဂါမိနောနာမာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဈာနပရိ ဟာနိစ တေသံ တံတံ ပလိဗောဓ ဝသေနေဝ ဟောတိ။ န ပန ကာမ ရာဂါဒိဝသေန။ ကသ္မာ, မဂ္ဂသဟာယေန ဈာနေန သုဋ္ဌု ဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ အင်္ဂုတ္တရေ-သဟဒဿနုပ္ပာဒါ ဘိက္ခဝေ အရိယသာဝကဿ တီဏိ သံယောဇနာနိ မဟီယန္တိ။လ။ သော ဝိဝိစ္စေဝ။လ။ ပထမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ တသ္မိံ စေ သမယေ ဘိက္ခဝေ အရိယသာဝကော ကာလင်္ကရေယျ။ နတ္ထိ တဿ သံယောဇနံ။ ယေန သံယောဇနေန သံယုတ္တော အရိယသာဝကော ပုန ယိမံ လောကံ အာဂစ္ဆေယျာတိ။ ဧတ္ထစ တသ္မိံ စေ သမယေတိအာဒိနာ သော လဒ္ဓဇ္ဈာနံ အပရိဟာပေတွာ စေ ကာလင်္ကရောတိ။ ဧကန္တေန ဗြဟ္မလောကမေဝ ဂမိဿတိ။ ပရိဟာပေန္တဿ ပန တံ သံယောဇနံ ပါကတိမေဝါတိ ဒဿေတိ။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာယဉ္စ ဈာနလာဘီနံ ပန အနာဂါမိဿစ ဗြဟ္မလောကေယေဝ ပဋိသန္ဓိဒါနတော ပစ္စယော နဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဈာနလာဘီနန္တိ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနလာဘီနံ သောတာပန္န သကဒါဂါမီနံ။ ပစ္စယော နဟောတီတိ တေသံ ဝိပဿနာနိကန္တိ တဏှာ ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓိယာ န ဟောတီတိ အတ္ထော။

တသ္မာ တေသံ ဒွိန္နံ သေခါနံ ကုပ္ပဓမ္မာနံပိ သတံ ဈာနေ ဝိဇ္ဇမာနေ ကာမဘဝေ နိကန္တိ နာမ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနာဂါမိဿ ပန နိဒ္ဒါယန္တဿေဝ သတ္ထေန ဂီဝံ ဆိန္ဒိတွာ မာရီယမာနဿပိ ဈာနံ အလဘိတွာ စဝနံနာမ နတ္ထိ။ သော ဟိ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီတိ ဝုတ္တော။ ဣတ္ထိယော ပန အဋ္ဌသမာပတ္တိယော လဘိတွာ အနန္တရေ ဘဝေ အကနိဋ္ဌေ နိဗ္ဗတ္တမာနာပိ အဓိပတိဘူတေသု မဟာဗြဟ္မေသု န နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ ဟီနဇ္ဈာသယတ္တာ ပုရောဟိတ ပါရိသဇ္ဇေသုဧဝ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ တထာဟိ အဋ္ဌကထာသု ယံ ဣတ္ထီ ဗြဟ္မတ္တံ ကရေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ သုတ္တပဒဿ အတ္ထဝစနေ ဗြဟ္မတ္တန္တိ မဟာဗြဟ္မတ္တံ အဓိပ္ပေတံ။ ဣတ္ထီ စ ဣဓ ဈာနံ ဘာဝေတွာ ကာလံ ကတွာ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနံ သဟဗျတံ ဥပပဇ္ဇတိ, န မဟာဗြဟ္မာနန္တိ ဝုတ္တံ။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနန္တိ စေတ္ထ ဗြဟ္မပုရောဟိတာနံပိ သင်္ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေ ဟိ ဗြဟ္မာနံ ပရိသဘူတာ ဟောန္တီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ သံယုတ္တကေ –

အထခေါ ဘိက္ခဝေ သိခီဘဂဝါ အဘိတုံ ဘိက္ခုံ အာမန္တေသိ။ ပဋိဘာတု တံ ဗြာဟ္မဏ ဗြဟ္မုနောစ ဗြဟ္မပရိသာယစ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနဉ္စ ဓမ္မိကထာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၄၉။)

ပရိသဘာဝေစ သတိ ပရိသာသု ဇာတာပိနာမ ဟောန္တီတိ။ တတ္ထ ဗြဟ္မုနောတိ မဟာဗြဟ္မုနော။ ဗြဟ္မပရိသာယာတိ ဗြဟ္မပုရောဟိတ ဂဏဿာတိ အတ္ထော။ နနု ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာနန္တိ ဝုတ္တတ္တာ န မဟာဗြဟ္မာနန္တိ ဧတ္ထေဝ တေသံ သင်္ဂဟဏံ ယုတ္တန္တိ စေ။ န။ ယံ ဣတ္ထီ သက္ကတ္တံ ကရေယျ, မာရတ္တံ ကရေယျ, ဗြဟ္မတ္တံ ကရေယျ, နေတံဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ ဧဝံ အဓိပတိ ဘူတေဟိ သက္ကာဒီဟိ သဟ ဝုတ္တတ္တာ ဣဓ အဓိပတိပဋိက္ခိပနဿေဝ သမ္ဘဝတော။ တေနေဝ ဟိ နေတ္တိယံ-ဣတ္ထီ မဟာဗြဟ္မာ သိယာတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္တာဝတာ ဝေဟပ္ဖလာဒီသု ဥပရိဗြဟ္မလောကေသုပိ ပုရောဟိတပါရိသဇ္ဇဗြဟ္မာနံ အတ္ထိတာ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ တေနေဝ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယံ ထေရာနဉှိ ဘဏ္ဍဂါဟကဒဟရာ ဝိယ ဗြဟ္မာနံပိ ပါရိသဇ္ဇဗြဟ္မာနော နာမ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဣတ္ထိယောပိ ပန အရိယာဝါ အနရိယာဝါ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာ ဘိနိယော ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇေသုယေဝ နိဗ္ဗတ္တန္တီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇေသုယေဝါတိ အကနိဋ္ဌေ နိဗ္ဗတ္တမာနာပိ ဗြဟ္မာနံ ပရိစာရိက ဗြဟ္မေသုဧဝ နိဗ္ဗတ္တန္တိ။ န မဟာဗြဟ္မေသူတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

မဏိမဉ္ဇူသာယံ ပန

ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇေသုယေဝ နိဗ္ဗတ္တန္တိ, န ဗြဟ္မပုရောဟိတာဒီသူတိ ဝုတ္တံ။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

ယဉ္စ တတ္ထ

သာမာဝတိယာဒီနံ ပထမံ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇေသု နိဗ္ဗတ္တနံ ဝုတ္တံ။ တံပိ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။

ယသ္မာ ပန တာ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ အရိယဖလာနိ သစ္ဆာကံသု။ တသ္မာ တတ္ထ အနာဂါမိနိယော သုဒ္ဓါဝါသေသု ဥပ္ပန္နာ။ ဣတရာ ကာစိ တာဝတိံသေသု ကာစိ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တီသု ဥပ္ပန္နာ ဣစ္စေဝ ဥဒါနဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ။ အပိစေတ္ထ ဝေဟပ္ဖလေ အကနိဋ္ဌေ စတုတ္ထာရုပ္ပေတိ တီသု ဘဝဂ္ဂေသု နိဗ္ဗတ္တာ အရိယာ အညတ္ထ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ သေသဗြဟ္မလောကေသု နိဗ္ဗတ္တာ ဟေဋ္ဌာဘူမီသု နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ [ကမ္မစတုက္ကံ]။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၀။)

֍ * ၁၅၅။ အာယုက္ခယေန မရဏံ ကမ္မက္ခယေန မရဏန္တိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ အပရိက္ခီဏေယေဝ ကမ္မာနုဘာဝေ တသ္မိံ တသ္မိံ သတ္တနိကာယေ ယထာနိယမိတဿ အာယုပရိမာဏဿ ပရိက္ခယေန ပရိပုဏ္ဏေန မရဏံ အာယုက္ခယ မရဏံနာမ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ ဒုဗ္ဗလေန ကမ္မေန နိဗ္ဗတ္တဿ သတ္တဿ အပရိက္ခီဏေယေဝ အာယုပရိမာဏေ ကေဝလံ ကမ္မသတ္တိပရိက္ခယေန အန္တရာဝ မရဏံ ကမ္မက္ခယ မရဏံနာမ။ တဒုဘယဿ သမံ ပရိက္ခယေန မရဏံ ဥဘယက္ခယ မရဏံနာမ။ ဓရမာနေပိ တဒုဘယေ ပုရိမဘဝေသုဝါ ဣမသ္မိံဝါဘဝေ ကတေန ဥပဃာတကကမ္မေန အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဘူတေ နာနာရောဂါဗာဓ ပထဝီပဝေသ အသနိပါတာဒိကေ ဇီဝိတန္တရာယေ သမုဋ္ဌာပေတွာ ဒုဿိမာရကလာဗုရာဇာဒီနံဝိယ အန္တရာဝ ဥပရောဓိတ ခန္ဓသန္တာနဿ သတ္တဿ မရဏံ ဥပစ္ဆေဒက မရဏံနာမ။ နနု စေတ္ထ မရန္တာနံ နာမ သဗ္ဗေသံပိ တံတံဘဝံ ဇနေန္တံ ကမ္မံ ခိယျတိယေဝ။ အထကသ္မာ ဣတရေပိ ဝုတ္တာတိ။ ဝုစ္စတေ, သရသဝသေနေဝ ဟိ ကမ္မသာမတ္ထိယဿ ခယော ဣဓ ကမ္မက္ခယောတိ အဓိပ္ပေတော။ ယေ ပန ဒသဝဿ ဝီသတိဝဿ ယာဝ အသင်္ချေယျ ဝဿာဒိ ဝသေန နာနာအာယုကပ္ပဝိဓာယကာ တသ္မိံ တသ္မိံ သတ္တနိကာယေ သဗ္ဗဇန သာဓာရဏာ သတ္တာနံ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓသမ္ဘူတာ ဥတုအာဟာရာနာမ ဟောန္တိ။ တေ တဿ တဿ အာယုကပ္ပဿ ဌိတိကရာ ဝုဒ္ဓိကရာ ဟာနိကရာစာတိ တိဝိဓာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ အကုသလမူလေသု ဝဍ္ဎမာနေသု ဟာနိကရာ ဝဍ္ဎန္တိ။ ကုသလမူလေသု ဝဍ္ဎမာနေသု ဗုဒ္ဓိကရာ ဝဍ္ဎန္တိ။ ဥဘယမူလေသု သမံ ဌိတေသု ဌိတိကရာ သမံ ပဝတ္တန္တိ။ တေသံ ဝသေန သတ္တာနံ အာယုကပ္ပော ကတ္ထစိ သဒါ ဌိတိဘာဂေါ ဟောတိ။ ကတ္ထစိ ကဒါစိ ဟာနိဘာဂေါ ကဒါစိ ဝုဒ္ဓိဘာဂေါ ဟောတိ။ တယောပိ စေတေ ဌိတိကရာဒယော တံတံသတ္တနိကာယံ အဇ္ဈောတ္ထရမာနာ အာယုံ ပရိစ္ဆိန္ဒန္တာ ပဝတ္တန္တီတိ အသင်္ချေယျာယုက သံဝတ္တနိကံ စက္ကဝတ္တိသမ္ပတ္တိ သံဝတ္တနိကဉ္စ ကမ္မံ ဒသဝဿိကေ ကာလေ ဝိပစ္စမာနံ တဒနုရူပံဧဝ ဘောဂဉ္စ ဣဿရိယဉ္စ ဒတွာ ဒသဝသေန ခိယျတိ။ တံ တံ သတ္တနိကာယ ပရိယာပန္နာ သတ္တာ သန္တာနဘူတာ ရူပဓမ္မာ သဗ္ဗညု ဗုဒ္ဓါနံ ခန္ဓသန္တာန ဘူတာပိ တဂ္ဂတိကာ တဒနူဝတ္တိကာ ဧဝ ဟုတွာ ပရိဏမန္တိ အညတြ ဣဒ္ဓိမယ ဝိဇ္ဇာမယ ရသာယနဝိဓိ ဇီဝိတ သင်္ခါရ ဝိဒူဟီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ မဟာပဒါနသုတ္တဋ္ဌကထာယံ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၁။)

သဗ္ဗေပိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါ အသင်္ချေယျာယုကာ။ ကသ္မာ တေ အသင်္ချေယျံ န အဋ္ဌံသူတိ။ ဥတုဘောဇနဝိပတ္တိယာ။ ဥတုဘောဇနဝသေန ဟိ အာယု ဟာယတိပိ ဝဍ္ဎတိပီတိ။

တသ္မာ ပဓာနနိဿယဘူတေသု ဒွိသမုဋ္ဌာနိက ရူပဓမ္မေသု တံ တံ အာယုကပ္ပဝသေန ပရိဏမန္တေသု ဇိယျမာနေသု ယာဝမဟန္တံပိ ကမ္မံ အတ္တနော ဝိပါကာဓိဋ္ဌာနဿ အဘာဝါ ခိယျတိယေဝ။ သောစဿ ခယော န သရသေန ဟောတိ။ အထခေါ အာယုသင်္ခါရဝိပတ္တိယာ ဧဝ ဟောတီတိ ဣဓ အာယုက္ခယော ဝိသုံ ဂဟိတောတိ။ ဧသနယော ဥပစ္ဆေဒကမရဏေပိ နေတဗ္ဗော။ တတ္ထ ဥပစ္ဆေဒကမရဏန္တိ အကာလမရဏံ ဝုစ္စတိ။ တဉှိပဝတ္တမာနံ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မုနာဝါ ပဝတ္တတိ။ အညေဟိဝါ အနေက သဟဿေဟိ ကာရဏေဟိ။ တာနိ ပန ပါဠိယံ မူလဘေဒတော သံခိပိတွာ အဋ္ဌဓာ ဝုတ္တာနိ။ ကတမာနိ ပန တာနီတိ။ အတ္ထိ ဝါတသမုဋ္ဌာနာ အာဗာဓာ။ အတ္ထိ ဝိတ္တသမုဋ္ဌာနာ။ အတ္ထိ သေမှ သမုဋ္ဌာနာ။ အတ္ထိ သန္နိပါတိကာ။ အတ္ထိ ဥတုသမုဋ္ဌာနာ။ အတ္ထိ ဝိသမပရိဟာရဇာ။ အတ္ထိ ဩပက္ကမိကာ။ အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကဇာ အာဗာဓာတိ။ တတ္ထ ကမ္မဝိပါကဇာ ကေစိ ဥပပီဠကကမ္မဇာကေစိ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မဇာ။ ယသ္မာ ပန ဝါတော ကုပ္ပမာနော သီတုဏှာဒီဟိ ဒသဟိ ကာရဏေဟိ ကုပ္ပတိ။ တေသုစ ဧကမေဝ ကမ္မ ဝိပါကဇံ ဟောတိ။ သေသာနိ ပန အကမ္မဝိပါကဇာနီတိ မိလိန္ဒ ပဉှေ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာစ ကမ္မဝိပါကဇာပိ အာဗာဓာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဝါတ ကုပ္ပနာဒီဟိ ဝိနာ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ ကေစိ ဝါတသမုဋ္ဌာနာဒယောပိ ကမ္မဝိပါကဇာ ဟောန္တိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၂။)

တတ္ထ သန္နိပါတိကာတိ ဝါတာဒီနံ ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံဝါ သန္နိပတိတာနံ ဝသေန ပဝတ္တာ။ ယေ ပန လောကေ သတ္တာနံ ပယောဂမုတ္တာ သယံ ဇာတာ နာနာဘယုပဒ္ဒဝါ။ တေ ဥတုသမုဋ္ဌာနေသု သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဝိသမပရိဟာရဇာတိ အနိသမ္မကာရီနံ အနေကဝိဓေ ဝိသမေ ဝိပတ္တိမုခေ အတ္တာနံ ပယောဇန္တာနံ တတော တတောဝါ တတ္ထ တတ္ထ ဝါ ပတန ပက္ခလနာဒိဝသေန ပဝတ္တာ။ ဩပက္ကမိကာတိ အတ္တနာဝါ ပရေဟိ ရာဇစောရဝေရီဟိဝါ အမနုဿဝါဠယက္ခဒေဝတာဟိဝါ ဝါဠမိဂါဒီဟိဝါ ကတာနံ ပယောဂါနံ ဝသေန ပဝတ္တာ။ ကုပ္ပိတာ ဟိ ဒေဝတာ သကလံ ရဇ္ဇံဝါ ရဋ္ဌံဝါ ဒီပကံဝါ ဧကပ္ပဟာရေန အသေသံ ကတွာ ဝိနာသေန္တိ ဒဏ္ဍကရဋ္ဌ မဇ္ဈရဋ္ဌ ကလိင်္ဂရဋ္ဌ မာတင်္ဂရဋ္ဌေသု ဝိယ။ အနေကသဟဿေဝါ ဝါဠယက္ခေ ဝိဿဇ္ဇန္တိ ဝေသာလိယံ ဝိယ။ ရက္ခသေဝါ ဝိဿဇ္ဇန္တိ သုဝဏ္ဏဘူမိယံဝိယ။ ဝုတ္တဉှေတံ အင်္ဂုတ္တရေ ယက္ခာ ဝါဠေ အမနုဿေ ဩဿဇ္ဇန္တိ။ တေန ဗဟုမနုဿာ ကာလံ ကရောန္တီတိ။ အဋ္ဌကထာယံပိ ယက္ခာတိ ယက္ခာဓိပတိနော။ ဝါဠေ အမနုဿေ ဩဿဇ္ဇန္တီတိ စဏ္ဍေ ယက္ခေ မနုဿပထေ ဝိဿဇ္ဇန္တိ။ တေ လဒ္ဓါကာသာ မဟာဇနံ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပေန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝိဿဇ္ဇန္တီတိ ဝိသမာစာရ ဗဟုလေ မနုဿေ ဒိသွာ ဘိန္နသဒ္ဓါ ယက္ခသေနာပတိနော မနုဿာနံ အတ္ထာယ ပုဗ္ဗေဝိယ အာရက္ခံန ဂဏှန္တီတိ အတ္ထော။ ဇနပဒနဂရနိဂမဂါမေသုစေဝ တသ္မိံ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေစ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ အင်္ဂုတ္တရေ ဝုတ္တာ သတ္ထဒုဗ္ဘိက္ခရောဂ ကပ္ပာပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာတိ။ ကမ္မဝိပါကဇာတိ ဥပပီဠကောပဃာတကာနံ ကမ္မာနံ ဝိပစ္စနဝသေန ပဝတ္တာ အာဗာဓာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ အကာလမရဏံ ဥပစ္ဆေဒကမ္မုနာဝါ အညေဟိဝါ အနေကသဟဿေဟိ ကာရဏေဟိ ဟောတီတိ။ ယေဟိ ကေစိ လောကေ ဒိဿန္တိ။ ပါဏဟရာ ဇီဝိတဝိနာသကာ နာနာရောဂါဝါ နာနာဗာဓာဝါ နာနာဘယာ နိဝါ နာနာ ဒဏ္ဍာဝါ နာနာ ဥပဒ္ဒဝု ပသဂ္ဂါဝါ။ သဗ္ဗေ တေ သကကမ္မ သမုဋ္ဌိတာဧဝ အတ္တနော သာဓာရဏာတိ နတ္ထိ။ ပရကမ္မသမုဋ္ဌိတာပိ အတ္တနော သာဓာရဏာဧဝ။ သကကမ္မသမုဋ္ဌိတာပိ ပရေသံ သာဓာရဏာဧဝ။ ကမ္မေန ဝိနာ ယတော ကုတောစိ သမုဋ္ဌိတာပိ အတ္တနော ဝါ ပရေသံဝါ သာဓာရဏာဧဝ။ သဗ္ဗသာဓာရဏကမ္မသမုဋ္ဌိတေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ယထာဟ-ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ။

ယထာ စတုမဟာပထေ ထပိတေ လက္ခမှိ သဗ္ဗဒိသာဟိ အာဂတာ သရသတ္တိတောမရပါသာဏာဒယော နိပတန္တိ။ ဧဝံ ကာယေပိ သဗ္ဗုပဒ္ဒဝါ နိပတန္တီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၃။)

ယေသုစ ရဇ္ဇရဋ္ဌာဒီသု တေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တတ္ထ ယေဇနာ ဥပါယ ကုသလာဝါ န ဟောန္တိ။ နစ ပဋိကာရကုသလာ။ နာပိ ပရိဟာရ ကုသလာ။ ကမ္မဉ္စ ယေသံ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတိ။ ဥပ္ပန္နော အနတ္ထော ဗလ ဝါ။ တေဇနာ ဝိနာပိ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မုနာ တတော န မုစ္စန္တိ။ မရဏံ ဝါ မရဏမတ္တံဝါ ဒုက္ခံ ပါပုဏန္တိယေဝ။ ကလျာဏဘူတံပိ ဟိ ကမ္မံ အတ္တနော ဗလဝတရံ ယတောကုတောစိ သမုဋ္ဌိတံ ရောဂံဝါ အာဗာဓံ ဝါ ဘယံဝါ ဒဏ္ဍံဝါ ဥပဒ္ဒဝုပသဂ္ဂံဝါ ပဋိဗာဟိတုံ နသက္ကောတိ။ ရောဂါဒယောဧဝ တံခေပေန္တာ ပဝတ္တန္တိ။ ယထာ ဟိ ဥဒကံ အတ္တနော ဗလဝတရံ အဂ္ဂိံ ပဋိဗာဟိတုံ န သက္ကောတိ။ အဂ္ဂိဧဝ တံ ခေပေန္တော ပဝတ္တတီတိ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣမေသဉ္စ သတ္တာနံ ပကတိယာပိ ကမ္မဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝေါ မဟာနိဒ္ဒေသေ ဇရာ သုတ္တနိဒ္ဒေသေန ဝိသုဒ္ဓိ မဂ္ဂေစ မရဏဿတိ နိဒ္ဒေသေ အာယု ဒုဗ္ဗလတောတိ ပဒဿ နိဒ္ဒေသေ န ဒီပေတဗ္ဗော။ ယထာဟ –

အာယုနာမေတံ အဗလံ ဒုဗ္ဗလံ။ တထာ ဟိ သတ္တာနံ ဇီဝိတံ အဿာသပဿာသုပနိဗန္ဓဉ္စေဝ ဣရိယာပထုပနိဗန္ဓဉ္စ သီတုဏှု ပနိဗန္ဓဉ္စ မဟာဘူတုပနိဗန္ဓဉ္စ အာဟာရုပနိဗန္ဓဉ္စာတိအာဒိ။

တထာ ကာယဗဟုသာဓာရဏတော အနိမိတ္တတောတိ ဣမေသံ ပဒါနံ နိဒ္ဒေသေနပိ ပါကဋောယေဝ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တဿ ဟိ အာယုနော တိဏဂ္ဂေ ဥဿာဝဗိန္ဒုဿေဝ ပရိဒုဗ္ဗလဘာဝေ ပါဠိယံ အဋ္ဌကထာ ယဉ္စ ဝုတ္တေ ကမ္မသာပိ တထေဝ ပရိဒုဗ္ဗလတာ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ ဧဝဉ္စေတံ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ဣတရထာ သဗ္ဗံ ပုဗ္ဗေကတဟေတုဒိဋ္ဌိနာမ သိယာ။ ယထာဟ –

ဣဓေကစ္စော သမဏောဝါ ဗြာဟ္မဏောဝါ ဧဝံဝါဒီ ဟောတိ ဧဝံ ဒိဋ္ဌီ။ ယံ ကိဉ္စာယံပုရိသပုဂ္ဂလော ပဋိသံဝေဒေတိ သုခံဝါ ဒုက္ခံဝါ အဒုက္ခမသုခံဝါ။ သဗ္ဗံ တံ ပုဗ္ဗေကတဟေတူတိ။

အယဉ္စ အတ္ထော မိလိန္ဒပဉှေ တီသု ဌာနေသု ဝိတ္ထာရတော အာဂတော။ ယထာဝုတ္တေဟိ ပန အနေကသဟဿေဟိ ကာရဏေဟိ ပဝတ္တမရဏံပိ အကာလမရဏတာသာမညေန ဣဓ ဥပစ္ဆေဒကမရဏေ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဣဒံ ပန နေရယိကာနံ ဥတ္တရကုရုဝါသိနံ ကေသဉ္စိ ဒေဝါနဉ္စ နဟောတီတိ’’ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၄။)

ယထာ ပန မဟာဋီကာယံ ကေသဉ္စိ ပေတာနံ ဣတော ဉာတကေ ဟိ ဒိန္နံ ပုညပတ္တိ အနုမောဒိတွာ တင်္ခဏေယေဝ စဝိတွာ သုဂတိယံ နိဗ္ဗတ္တာနံ ကုသလဘူတံ ဥပစ္ဆေဒကံ ဝုတ္တံ။ တထာ ကေသဉ္စိ နေရယိ ကာနံပိ ယမရညော သမနုယုဉ္ဇနကာလာဒီသု အတ္တနာ ကတပုညံ အနုဿရိတွာ တင်္ခဏေယေဝ စဝိတွာ သုဂတိယံ နိဗ္ဗတ္တာနံ ဥပစ္ဆေ ဒကမရဏံနာမ န န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ကေသဉ္စိ တာဝတိံသာဒီနံ ဒေဝါနဉ္စ တံ ဥပစ္ဆေဒကမရဏံ ဟောတိယေဝ။ တထာ ဟိ သုဗြဟ္မဒေဝ ပုတ္တ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယံ အထ ရုက္ခံ အဘိရုဠှာ ဥပစ္ဆေဒကကမ္မာဒိ ဝသေနဧကပ္ပဟာရေနေဝ ကာလင်္ကတွာ အဝီစိမှိ နိဗ္ဗတ္တာတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရုက္ခန္တိ တာဝတိံသေ ပါရိစ္ဆတ္တကရုက္ခံ။ အဘိရုဠှာတိ အာရုဠှာ ပဉ္စ သတဒေဝစ္ဆရာယော။ မနောပဒေါသိက ခိဋ္ဋာပဒေါသိက ဒေဝါနံ မရဏံ မဟာဗောဓိသတ္တာနံ ဒိဃာယုကေ ဒေဝလောကေဝါ ဗြဟ္မလောကေဝါ နိဗ္ဗတ္တာနံ အဓိမုတ္တိ ကာလင်္ကိရိယာ ဆန္နတ္ထေရဂေါဓိကတ္ထေရာဒီနံဝိယ သယမေဝ သတ္ထံ အာဟရိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တာနံ မရဏဉ္စ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တထာစာတိ တေဟိ ပကာရေဟိစ။ မရန္တာနံ ဆန္နံ ဒွါရာနံ အညတရသ္မိံ ပစ္စုပဋ္ဌာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မရဏကာလေတိ မရဏာသန္နကာလေ။ ယထာရဟန္တိ သုဂတိဒုဂ္ဂတိဂါမီနံ အရဟာနုရူပံ။ ယေပန ခီဏာသဝါ ကတ္ထစိ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသု သုက္ခဝိပဿကာနံ ပကတိယာ ယထော ပဋ္ဌိတံ နာမရူပ မေဝ အန္တိမ ဇဝနာနံ အာရမ္မဏံဟောတိ။ သမာပတ္တိလာဘီနံ ပန ဈာနသမနန္တရေ ပရိနိဗ္ဗာယန္တာနံ ကသိဏနိမိတ္တာဒိကံ။ ပစ္စဝေက္ခနသမနန္တရေ ပရိနိဗ္ဗာယန္တာနံ ဈာနင်္ဂါနိ အဘိညာသမနန္တရေ ပရိနိဗ္ဗာယန္တာနံ အတ္တနော ကရဇရူပံ။ ဇီဝိတ သမသီသီနံ ပန အဂ္ဂမဂ္ဂဿ ပစ္စဝေက္ခနသမနန္တရေ ပရိနိဗ္ဗာယန္တာနံ မဂ္ဂင်္ဂါဒိနိ အန္တိမဇဝနာနံ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ။ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိစိတ္တဿ ပန သဗ္ဗေသံပိ အာဒိတော အတ္တနော အတ္တနော ပဋိသန္ဓိယာယထာဂဟိတံ ကမ္မာဒီသု အညတရမေဝ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယေပန အနေဇောသန္တိ မာရဗ္ဘယံ ကာလမကရီမုနီတိ ဣမံ သုတ္တပဒံ ဒိသွာ နိဗ္ဗာနမေဝ ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနစုတိယာ အာရမ္မဏန္တိ ဝဒန္တိ။ တေ တေန သယမေဝ အဘိဓမ္မေ အာရမ္မဏတ္တိကေသု အတ္တနော အကောဝိဒတံ ဒဿေန္တိ။ ယထာဟ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၅။)

ကတမေ ဓမ္မာ ပရိတ္တာရမ္မဏာ, သဗ္ဗော ကာမာဝစရဝိပါကော ကြိယမနောဓာတု ကြိယာဟေတုက မနောဝိညာဏ ဓာတု သောမနဿသဟဂတာ။ ဣမေ ဓမ္မာ ပရိတ္တာရမ္မဏာတိ။

ယသ္မာ ပန ပရိနိဗ္ဗာနံနာမ သန္တိ အတ္ထာယေဝ ဟောတိ။ အဇ္ဈာသယော စဿ ဧကန္တေန သန္တိနိန္နောယေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ အနေဇောသန္တိ မာရဗ္ဘာတိ သုတ္တပဒံ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ သန္တိမာရဗ္ဘာတိ အနုပါဒိသေသံ နိဗ္ဗာနံ အာရဗ္ဘ ပဋိစ္စ သန္ဓာယာတိ ဝုတ္တံ။ န ပန ဝုတ္တံ အာရဗ္ဘ အာလမ္ဗိတွာ အာရမ္မဏံ ကတွာတိ။ ထေရဂါထဋ္ဌကထာယံ ပန သန္တိမာရဗ္ဘာတိ သန္တိံ အနုပါဒိသေသံ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာတိ ဝုတ္တံ။ တံ မဟာပရိနိဗ္ဗာနပါဠိယာ တဒဋ္ဌကထာယစ နသမေတိ။ တာသု ဟိ ဘဂဝတော ပရိနိဗ္ဗာနံ ဈာနင်္ဂ ပစ္စဝေက္ခနသမနန္တရန္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ ပုရိမာနိ ဒွေ သမနန္တရာနိ ပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တာနိ။ အဘိညာသမနန္တရံ ဥဒါနဋ္ဌကထာဒိသု အာဂတံ။ ယထာဟ-ဝုဋ္ဌဟိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ ဣဒ္ဓိစိတ္တတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဘဝင်္ဂစိတ္တေန ပရိနိဗ္ဗာယီတိ။ အဂ္ဂမဂ္ဂဿ ပစ္စဝေက္ခနသမနန္တရံ ပုဂ္ဂလပညတ္တိဋ္ဌကထာဒီသု အာဂတံ။ ယထာဟ-ဧကူနဝီသတိ မေ ပစ္စဝေက္ခနညာဏေ ပတိဋ္ဌာယ ဘဝင်္ဂံ ဩတရိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယတီတိ။ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယံ ပန အရဟတ္တမဂ္ဂါနန္တရံ ဖလံ။ ဖလာနန္တရံ ဘဝင်္ဂတော ဝုဋ္ဌာယ ပစ္စဝေက္ခနံ။ တံ ပန ပရိပုဏ္ဏံဝါ ဟောတိ အပရိပုဏ္ဏံဝါ။ တိခိဏေန အသိနာ သီသေ ဆိဇ္ဇမာနေပိ ဧကံဝါ ဒွေဝါ ပစ္စဝေက္ခနာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝါတိ ဝုတ္တံ။

[၁၆၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဧဝံ ဝဝတ္ထာနံ အကတွာ ယံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကတ္ထစိ ပန အနုပ္ပဇ္ဇမာနဿ ခီဏာသဝဿ ယထောပဋ္ဌိတံ နာမရူပဓမ္မာဒိကမေဝ စုတိပရိယောသာနာနံ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ န ကမ္မ ကမ္မနိ မိတ္တာဒယောတိ။’’ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၆။)

န ဟိ တဿ စုတိစိတ္တံ ကမ္မကမ္မနိမိတ္တာဒယော အာရမ္မဏံ နကရောတိ။ နစ စုတိယာ ဂဟိတာနိ ကမ္မာဒီနိနာမ သဗ္ဗသတ္တာနံပိ ဘဝန္တရဿ အတ္ထာယ ဘဝန္တီတိ။ အဘိမုခီဘူတန္တိ ကမ္မန္တရဿ ဩကာသံ အဒတွာ အတ္တနော ဩကာသံ ကတွာ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ။ ကမ္မံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပလဒ္ဓပုဗ္ဗန္တိ တဿ ကမ္မဿ အာရမ္မဏ ဘူတာနိ ဒေယျဓမ္မ ဝတ္ထာဒီနိ ပရပါဏာဒီနိစ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဥပကရဏဘူတန္တိ ကမ္မသိဒ္ဓိယာ ဥပကရဏဘူတာနိ ပရိဝါရဘူတာနိစ ပဋိဂ္ဂါဟကာဒီနိ အာဝုဓဘဏ္ဍာဒိနိစ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာစ လက္ခဏ သံယုတ္တေ ဂဝါဒီနိ ဝဓိတွာ ရာသိကတာနိ အဋ္ဌိပုဉ္ဇာဒီနိ ကမ္မနိမိတ္တာနိ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ကမ္မသမ္ဗန္ဓာနိ ယာနိ ကာနိစိ ဝတ္ထူနိ ဝါ အာရမ္မဏာနိဝါ ဣဓ ဥပကရဏေ သင်္ဂဟိ တာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ ဥပလဘိတဗ္ဗန္တိ ဒုဂ္ဂတိနိမိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဥပဘောဂဘူတန္တိ သုဂတိနိမိတ္တံ။ ဥဘယံပိ ဝါ ယံ ကာယပဋိဗဒ္ဓံ ဟုတွာ လဘိတဗ္ဗံ ဟောတိ။ တံ ဥပလဘိတဗ္ဗံနာမ။ အပဋိဗဒ္ဓံ ဟုတွာ ကေဝလံ သုခဒုက္ခာနုဘဝနတ္ထာယ လဘိတဗ္ဗံ ဥပဘောဂ ဘူတံနာမ။ ဧတ္ထစ အဂ္ဂိဇာလ လောဟကုမ္ဘိ နိရယပါလ နိရယသုနခါဒီနိ နိရယနိမိတ္တံ။ တံ ပန ကေသဉ္စိ ဇနာနံ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနေဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ။ ကေသဉ္စိ တတော တတော အာဂန္တွာ အတ္တာနံ သံပရိဝါရေန္တံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ။ ယထာဟ-တဿ ဂိလာနသေယျာယ နိပ္ပန္နဿ နိရယော ဥပဋ္ဌာတိ။ သောဏဂိရိပါဒတော မဟန္တာ မဟန္တာ သုနခါ အာဂန္တွာ ခါဒိတုကာမာဝိယ သံပရိဝါရေသုန္တိ။ တထာ ဒေဝ နိမိတ္တေပိ။ ယထာဟ-နန္ဒဝန စိတ္တလတာဝန မိဿကဝန ဖာရုသကဝန ဝိမာနာနိစေဝ ဒေဝနာဋကာနိစ ပရိဝါရေတွာ ဌိတာနိဝိယ အဟေသုန္တိ။ ကေသဉ္စိ ပန သယံ တတ္ထ တတ္ထ ပတွာ ဒိဋ္ဌံဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ။ ကမ္ဗလယာနသဒိသော မာတုကုစ္ဆိဝဏ္ဏော မနုဿနိမိတ္တံ။ ပဗ္ဗတပါဒ ဝနသဏ္ဍ နရကပပါတာဒီနိ တိရစ္ဆာနဂတာနံ နိမိတ္တာနီတိ။ ကမ္မဗလေနာတိ ဣဒါနိ ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတုံ ပစ္စုပဋ္ဌိတဿ ကမ္မဿ အာနုဘာဝေန။ ဣဒဉ္စ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ။ ပကတိယာ ပန အာစိဏ္ဏ ဘူတံဝါ တင်္ခဏကတံဝါ ပရေန သရာပိတံဝါ သယမေဝ အနုဿရိတံဝါ ပကတိယာဝ ကုက္ကုစ္စံဝါ သောမနဿံဝါ ဇနေတွာ ဌိတံဝါ ကမ္မံဝါ တဿနိမိတ္တံဝါ အညေနပိ ကာရဏဗလေန ပစ္စုပဋ္ဌာတိယေ ဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တမေဝ တတောပဋ္ဌိတံ အာရမ္မဏံ အာရဗ္ဘာတိ ဣဒဉ္စ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ။ တတော ဟိ ကေသဉ္စိ ပထမံ ကမ္မဗလေနဝါ ကာရဏန္တရေနဝါ ပါပပက္ခိယေသု ဥပဋ္ဌဟန္တေသု ပုန ဒုဋ္ဌ ဂါမဏိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၇။)

ရညော ဝိယ ပုဗ္ဗကတံ ဗလဝန္တံ ပုညံ အနုဿရန္တာနံဝါ သောဏတ္ထေရ ဝိတု ဝိယ တင်္ခဏေယေဝ ပသာဒဇနကံ ပုညံ ကရောန္တာနံဝါ ပစ္ဆာ ကလျာဏပက္ခိယာနိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တထာ ကေသဉ္စိ ပထမံ ကလျာဏ ပက္ခိယေသု ဥပဋ္ဌဟန္တေသု ဓမ္မာသောကရညော ဝိယ ပစ္ဆာ ကေနစိ ကာရဏေန ဒေါမနဿံ ဥပ္ပာဒေတွာ ပါပကမ္မဿ ဩကာသံ ကရောန္တာနံ ပါပပက္ခိယာနိ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ။ ဝိပစ္စမာနက ကမ္မာနုရူပန္တိ ယဿ ဝိပစ္စမာနကံ ကမ္မံ ကုသလံ ဟောတိ။ တဿ ပရိသုဒ္ဓံ ကုသလစိတ္တသန္တာနံ အဘိဏှံ ပဝတ္တတိ။ ယဿ တံ အကုသလံ ဟောတိ။ တဿ ဥပကိလိဋ္ဌံ အကုသလ စိတ္တသန္တာနံ အဘိဏှံ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံပိ သုဂတိဂါမီနံ ကုသလုပ္ပတ္တိ ဟေတုဘူတံ ပဏီတံ အာရမ္မဏံ အာပါတမာဂစ္ဆတီတိစ ဒုဂ္ဂတိဂါမီနံ အကုသလုပ္ပတ္တိ ဟေတုဘူတံ ဟီနာရမ္မဏံ အာပါတ မာဂစ္ဆတီ တိစ ဝုတ္တံ။ မူလဋီကာယံ မဟာဋီကာယဉ္စ အာသန္နေ အကုသလံ ဒုဂ္ဂတိယံ ကုသလဉ္စ သုဂတိယံ ပဋိသန္ဓိယာ ဥပနိဿယော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ သိယာ, ယဒါ ဒေဝစ္ဆရာဒီနိ သဂ္ဂနိမိတ္တာနိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တဒါ တာနိ တဏှာယ အဿာဒေန္တဿေဝ သတော စဝန္တဿ ကထန္တိ။ ဝုစ္စတေ။ ဥပကိလိဋ္ဌံယေဝ တဿ စိတ္တံ။ တသ္မာ ဒုဂ္ဂတိဧဝ တဿ ပါဋိကင်္ခိတဗ္ဗာတိ ဝဒန္တိ။ ယသ္မာ ပန ပဋိသမ္ဘိဒါ မဂ္ဂေ တာဒိသိယာ တဏှာယ ကုသလကမ္မဿ သဟကာရိ ကာရဏ ဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ယထာဟ-နိကန္တိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ အကုသလာတိ။ တသ္မာ သုဂတိဘဝနိဗ္ဗတ္တနေပိ အယံ တဏှာ ဧကန္တေန ကုသလ ကမ္မဿ နိယာမကသဟကာရိပစ္စယဘူတာတိ ကတွာ တဿ တာနိဝါ ဒေဝစ္ဆရာဒီနိ ကုသလကမ္မ ကမ္မနိမိတ္တာနိဝါ အဿာဒေန္တဿေဝ သတော စဝန္တဿ သာတဏှာ တဒုပတ္ထမ္ဘိကာဧဝ ဘဝိတုံ အရဟတိ။ န တံ ပဋိဗာဟိကာတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ ယဉ္စ နိမိတ္တဿာဒဂဓိတံဝါ ဘိက္ခဝေ ဝိညာဏံ တိဋ္ဌမာနံ တိဋ္ဌတိ, အနုဗျဉ္ဇနဿာဒဂဓိတံ ဝါ။ တသ္မိံ စေ ဘိက္ခဝေ သမယေ ကာလင်္ကရေယျ, ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ ယံ ဒွိန္နံဂတီနံ အညတရဂတိံ ဂစ္ဆေယျ, နိရယံဝါ တိရစ္ဆာန ယောနိံဝါတိအာဒိတ္တပရိယာယေ ဝုတ္တံ။ တံပိ အတ္တနော ပရေသံ ဝါ ဟတ္ထပါဒါဒီသု ဂဓိတံ တဏှံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နကမ္မာဒီသူတိ သက္ကာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၈။)

ဝတ္တုန္တိ။ ဥပလဘိတဗ္ဗ ဘဝါနုရူပန္တိ ဥပလဘိတဗ္ဗော ဘဝေါ ယဒိ သုဂတိဘဝေါ ဟောတိ, တံ အဿာဒနာကာရေန။ ယဒိ ဒုဂ္ဂတိဘဝေါ ဟောတိ, တံ အနဿာဒနာကာရေနာတိ ဧဝံ ဥပလဘိ တဗ္ဗဿ ဘဝဿ အနုရူပံ။ တတ္ထောဏတံဝါတိ တသ္မိံ ယထော ပဋ္ဌိတေ အာရမ္မဏေ ဩဏမန္တံဧဝ။ တထာ ဟိ ဗာလပဏ္ဍိတသုတ္တေ တာနိဿ တသ္မိံ သမယေ ဩလမ္ဗန္တိ အဇ္ဈောလမ္ဗန္တိ အဘိပ္ပလမ္ဗန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တာနိဿာတိ အဿ ပုဂ္ဂလဿ တာနိ ပုညာပုည ကမ္မာနိ။ ကမ္မသီသေန ဝုတ္တာနိ ကမ္မနိမိတ္တ ဂတိနိမိတ္တာနိစ။ ဩလမ္ဗန္တီတိ တဿ စိတ္တသန္တာနံ အတ္တနိဧဝ ဩဏမန္တံ အဇ္ဈောဏမန္တံ အဘိမုခီဘူတံ ကတွာ လမ္ဗန္တိ ပလမ္ဗန္တိ။ ဗန္ဓိတွာ အာကဍ္ဎန္တာနိ ဝိယ ဥပဋ္ဌဟန္တီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ပန တေသု တထာ ဩလမ္ဗန္တေသု တံစိတ္တသန္တာနံ တေသု နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ တတ္ထောဏတံဝါတိ။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ကိလေသဗလဝိနာမိတံ သုတွာ တဒေဝံ ပဝတ္တမာနံ တဏှာအဝိဇ္ဇာနံ အပ္ပဟီနတ္တာ အဝိဇ္ဇာယ ပဋိစ္ဆာ ဒိတာဒီနဝေ တသ္မိံ ဝိသယေ တဏှာ နာမေတိ သဟဇာတ သင်္ခါရာ ခိပန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တန္တိ ဝိညာဏံ။ စိတ္တသန္တာနံ ဣစ္စေဝ အတ္ထော။ တသ္မိံဝိသယေတိ ကမ္မာဒိအာရမ္မဏေ။ တဏှာနာမေတီတိ ဝဋ္ဋမူလက တဏှာ တံ တသ္မိံ ဩဏမန္တံ ကတွာ နိယောဇေတီတိ အတ္ထော။

[၁၆၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘တတ္ထောဏတံဝါတိ တသ္မိံ ဥပပဇ္ဇိတဗ္ဗဘဝေ ဩဏတံ ဝိယ ဩဏတံဧဝ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။

အဘိဏှန္တိ နိရန္တရံ။ တထာပဝတ္တိ ပန သဏိကံ မရန္တာနံ ဧဝ လဗ္ဘတိ။ လဟုက မရဏေန မရန္တာနံ ပန န လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ။ ဗာဟုလ္လေနာတိ

[၁၆၆] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဗာဟုလ္လေနာတိဧတ္ထ အဓိပ္ပာယော ယေဘုယျေန ဘဝန္တရေတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနယေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၅၉။)

န ဟိ တသ္မိံ ဝုတ္တာနံ အသညိသတ္တာနံ စိတ္တသန္တာနဿ အဘိဏှပ္ပဂတ္တိပသင်္ဂေါနာမ အတ္ထိ။ စိတ္တသန္တာနဿေဝ တေသံ အဘာဝတောတိ။ ဣဒါနိ အပရေန ပကာရေန ကမ္မု ပဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ တမေဝဝါ ပန။လ။ ဒွါရပတ္တံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဘိနဝကရဏဝသေန ဒွါရပ္ပတ္တံ ဟောတီတိ ပုဗ္ဗေ ကတသညံ အဇနေတွာ တင်္ခဏေ ဧဝ ကရဏာကာရံ ဇနေတွာ အတ္တာနံ အဘိနဝံ ဝိယ ကတွာ မနောဒွါရေ တံသဒိသဇဝနပ္ပဝတ္တိဝသေန ပတ္တံ ပါတုဘူတံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ယထာ ဟိ ဣမသ္မိံဘဝေပဝတ္တံ ကိဉ္စိ ပါကဋံ ကမ္မံ အသုကသ္မိံ ကာလေ ဣဒံနာမမယာကတန္တိ ဧဝံ ပုဗ္ဗေကတသညံ ဇနေတွာပိ ဥပဋ္ဌာတိ။ န တထာ ဘဝန္တရေ ပဝတ္တံ ဘဝပဋိစ္ဆန္နံဉ္စ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ပဝတ္တံ အပါကဋဉ္စာတိ။ အပိစ, ဣဓေကစ္စေ ဗုဒ္ဓါဒီသု တီသု ဝတ္ထုသု ဒါနပူဇာဒိဝသေန အာစိဏ္ဏဗဟုလာ ဟောန္တိ။ တေ မရဏန္တိ ကာဗာဓဗလေန ဝိသီဒပ္ပတ္တာ ကိဉ္စိ ဒုက္ခံအဇာနိတွာ ဝိသီဒန္တရေ ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဘိက္ခုသံဃဿ ဒါနံ ဒေန္တာစေတိယံ ဝန္ဒန္တာ ပူဇံ ကရောန္တာ ဝိပ္ပသန္နစိတ္တာ ပမောဒစိတ္တာ ဧဝ ဟောန္တိ။ တဗ္ဗိပရီတေန ပါပကမ္မဗဟုလာပိ ဝတ္တဗ္ဗာတိ။ ဣဒံပိ ဒွါရပတ္တမေဝါတိ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ လက္ခဏ သံယုတ္တဋ္ဌကထာယ ဒီပေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ အသိလောမပေတာဒိ ပတ္ထူသု တဿ ဥက္ခိတ္တာသိကဘာဝေါဝ နိမိတ္တံ အဟောသီတိ စ။ တဿ သတ္တိယာ ဝိဇ္ဈနက ဘာဝေါဝ နိမိတ္တံ အဟောသီတိစ။ တဿ ဥသုနာ ဝိဇ္ဈနကဘာဝေါဝ နိမိတ္တံ အဟောသီတိစ။ တဿ ပတောဒသူစိယာ ဝိဇ္ဈနကဘာဝေါဝ နိမိတ္တံ အဟောသီတိစ။ တဿ သူစီဟိ ပတောဒနဒုက္ခံ ပစ္စနုဘဝိတုံ ကမ္မမေဝ နိမိတ္တံ ကတွာ သူစိလောမပေတော ဇာတောတိစ ဧဝံ ဗဟုံဒွါရ ပတ္တဝသေန ကမ္မုပဋ္ဌာနံ ဝုတ္တန္တိ။ တတ္ထ ဟိ တဿ ဥက္ခိတ္တာသိက ဘာဝေါဝ နိမိတ္တံ အဟောသီတိ တဿ နိရယေ ပစိတွာ ပုန အာသန္န မရဏဿ တံကမ္မံ တဒါ တဿ ဥက္ခိတ္တာသိကသညံ ဇနေတွာ ဒွါရ ပတ္တဝသေန နိမိတ္တံ အဟောသီတိ အတ္ထော။ ဧသနယော သေသေသုပီတိ။ သောစ ဒွါရပ္ပတ္တာကာရော ကမ္မကောဋ္ဌာသိကော ဧဝ ဟောတိ။ တဿ သတ္တဿစ အပါကဋောနာမ နတ္ထီတိ တဿ ပဋိသန္ဓိယာ ဂဟဏယောဂျတာ ဇာတာတိ။ ပစ္စာသန္န မရဏဿာတိ အန္တိမ ဇဝနပဝတ္တိဝသေန ပုန အာသန္နမရဏဿ။ ဝီထိစိတ္တာ ဝသာနေဝါတိ ကာမဘဝတော စဝိတွာ ကာမဘဝေယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ ဇဝန ပရိယောသာနာနံဝါ တဒါရမ္မဏ ပရိယောသာနာနံဝါ ဝီထိစိတ္တာနံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၀။)

အဝသာနေ။ ဣတရေသံ ပန ဇဝနပရိယောသာနာနံဧဝ ဝီထိစိတ္တာနံ အဝသာနေတိ အတ္ထော။ အယမတ္ထော အဋ္ဌကထာယံပိ ဝုတ္တောယေဝ။ ယထာဟ-တံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပန္နာယ တဒါရမ္မဏပရိယောသာနာယ သုဒ္ဓါယဝါ ဇဝနဝီထိယာ အနန္တရံ စုတိစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။

[၁၆၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘တတ္ထ ကာမဘဝတော စဝိတွာ တတ္ထေဝ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ တဒါရမ္မဏပရိယောသာနာနိ သေသာနံ ဇဝနပရိယောသာနာနီတိ ဓမ္မာနုသာရဏိယံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၁။)

အဋ္ဌကထာယဉှိ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဝုတ္တေ ကိံအပရိပုဏ္ဏာယ ဓမ္မာ နုသာရဏိယာတိ။ ဘဝင်္ဂက္ခယေဝါတိ ဘဝင်္ဂါဝသာနေဝါ ဣစ္စေဝတ္ထော။ ယဒိ ဒုဝိဓပီထိစိတ္တတော ပရံ ပဉ္စဝေါကာရေ ဝတ္ထုရူပံ စတုဝေါကာရေ စိတ္တသန္တာနံ ဒွိစိတ္တက္ခဏာယုသေသံ ဟောတိ။ တဒါ ဧကဿ ဘဝင်္ဂဿ အဝသာနေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတ္ထစ သောမနဿ ပဋိသန္ဓိကဿ ဒေါမနဿစိတ္တေန စဝန္တဿ အာဂန္တုကဘဝင်္ဂ သမ္ဘဝေါ။ တံ သမ္ဘဝေစ သတိ အညဘဝင်္ဂသမ္ဘဝေါပိ အဝါရိ တောတိ သုဝုတ္တမေတံ ဘဝင်္ဂက္ခယေဝါတိ။ တသ္မိံနိရုဒ္ဓါဝသာနေတိ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ တဿ နိရုဒ္ဓဿ အဝသာနေ။ ယေ ပန လောကေ စုတိ ပဋိသန္ဓီနံ အန္တရေ ဧကော အန္တရာဘဝေါနာမ အတ္ထိ။ ယတ္ထ ဥပ္ပန္နော သတ္တော ဒိဗ္ဗစက္ခုကော ဝိယ ဣဒ္ဓိမာ ဝိယ စ ခဏေန ဣစ္ဆိတံ ဌာနံ ဂန္တုံ သမတ္ထော။ ဣတော စုတာ ကေစိ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ မာတာပိတု သမာဂမာဒီနိ အာဂမေန္တာ သတ္တာဟံဝါ အတိရေက သတ္တာဟံဝါ တိဋ္ဌန္တီတိ လဒ္ဓိံ ဂဏှန္တိ။ တေသံ တံနိသေဓေတုံ တဿာနန္တရမေဝါတိ ဝုတ္တံ။ သဝတ္ထုကံ ပဉ္စဝေါကာရေ အဝတ္ထုကမေဝဝါ စတုဝေါကာရေ။ ယထာရဟန္တိ ကုသလဘူတဿဝါ အကုသလဘူတဿ ဝါ သင်္ခါရဿ အရဟာနုရူပံ။ အဝိဇ္ဇာတဏှာနုသယာ ကုသလဘူတဿ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန အကုသလဘူတဿ ပန သဟဇာတဘာဝေနာပိ ပရိဝါရဘူတာ မူလဘူတာစ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ပရိယုဋ္ဌာနာဝတ္ထံ အပတွာ ကုသလာဗျာကတစိတ္တသန္တာနေနပိ အဝိရုဒ္ဓဘာဝေန အနုရူပံ။ အနုဗန္ဓမာနောဝါ သေတိ, အနုအနုဝါနိရန္တရံ သေတီတိ အနုသယော။ အနုသယဘူတာယ အဝိဇ္ဇာယ ပရိက္ခိတ္တောတိ အဝိဇ္ဇာနုသယပရိက္ခိတ္တော။ တဏှာနုသယော မူလံ ဧတဿာတိ တဏှာနုသယ မူလကော။ အဝိဇ္ဇာနုသယ မူလကေန တဏှာနုသယ ပရိက္ခိတ္တေနာတိ ပန ဝုတ္တေ သုဋ္ဌုတရံ ယုဇ္ဇတိ။ အဝိဇ္ဇာ ဟိ တဏှာယပိ မူလဘူတာ ဟောတိ။ တာယ ပဋိစ္ဆာဒိတာဒီနဝေ ဧဝ အာရမ္မဏေ တဏှာပဝတ္တိသမ္ဘဝတော။ တဏှာ စ ပန သဟကာရိ ကာရဏ ဘာဝေန တံ တံ သင်္ခါရံ နိယောဇေန္တီ ပဝတ္တတီတိ သင်္ခါရဿ ပရိဝါရဘူတာ ဗလဝအာသန္န သဟာယဘူတာ ဟောတီတိ။

ဧတ္ထစ အကုသလကမ္မ သဟဇာတာနံဝါ ကမ္မနိကန္တိ နိမိတ္တနိကန္တိ သဟဇာတာနံဝါ ဝိပ္ပဋိသာရ သဟ ဇာတာနံဝါ မရဏာသန္န ဇဝန သဟဇာတာနံဝါ အဝိဇ္ဇာတဏှာနံပိ ဓမ္မတော အနုသယသဒိသတာယ အနုသယ ဝေါဟာရသမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပိစ, အနုသယာနာမ ပဋိသန္ဓိဇနနေ ကုသလသင်္ခါရဿပိ ဗလဝသဟာယဘူတာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဣဓ ဧကန္တာနုသယဘူတာဧဝ ပရိယတ္တာတိ ကိံသဟဇာတာနံ ဂဟဏေနာတိ။ တေနေဝ အဋ္ဌကထာယံပိ တဏှာ အဝိဇ္ဇာနံ အပ္ပဟီနတ္တာတိ ဧဝံ အပ္ပဟီနသဒ္ဒေန ဧကန္တာနုသယာဧဝ ဂဟိတာတိ။ သင်္ခါရေနာတိ ပဋိသန္ဓိဇနကကမ္မသင်္ခါတေန စေတနာသင်္ခါရေန။ တံ သဟဇာတဖဿာဒိဓမ္မသမူဟေနပိဝါ။ သောပိ ဟိ ဥပနိဿယဘာဝေ န ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတိယေဝါတိ။ အထဝါ, သင်္ခါရေနာတိ မရဏသန္န ဇဝနဝိညာဏ သဟဇာတေန စေတနာသင်္ခါရေန။ တံ သဟဇာတ ဖဿာဒိဓမ္မသမူဟေနပိဝါ။ တဒုဘယံပိ ဟိ ကမ္မာဒိဝိသယေ ခိပနက သင်္ခါရဘာဝေန ပဋိသန္ဓိံ ဇနေတီတိ။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ တဏှာ အဝိဇ္ဇာနံ အပ္ပဟီနတ္တာ အဝိဇ္ဇာယ ပဋိစ္ဆာဒိတာဒီနဝေ တသ္မိံ ဝိသယေ တဏှာ နာမေတိ။ သဟဇာတသင်္ခါရာ ခိပန္တီတိ ဝုတ္တံ။ မူလဋီကာယဉ္စ သဟဇာတသင်္ခါရာတိ စုတိအာသန္နဇဝနဝိညာဏသဟဇာတာ စေတနာ။ သဗ္ဗေပိဝါ ဖဿာဒယောတိ ဝုတ္တံ။ သကလေန ပန ဝစနေန အဂ္ဂမဂ္ဂေန အပ္ပဟီနာ အဝိဇ္ဇာကမ္မာဒိဝိသယေဝါ ဘဝန္တရေဝါ အာဒီနဝံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ, တထာ ရူပါယေဝ တဏှာ တဒုဘယသ္မိံ စိတ္တသန္တာနံ နာမေတိ။ ယထာဝုတ္တသင်္ခါရာ တံ တတ္ထ ခိပန္တိ။ တသ္မိံ အဘိနဝ ဝိညာဏပါတုဘာဝံ သာဓေန္တီတိ ဒဿေတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၂။)

သမ္ပယုတ္တေဟိ ပရိဂ္ဂယှမာနန္တိ ဖဿာဒီဟိ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ ပရိဝါရေတွာ ဂယှမာနံ။ သဟဇာတာနန္တိ နာမရူပဓမ္မာနံ။ အဓိဋ္ဌာန ဘာဝေနာတိ နိဿယဘာဝေန။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဘူတန္တိ ပဓာနဘူတံ။ ပဒ ဒွယေန ဝိဇာနနဓာတုယာ အတိဝိယ မဟာနုဘာဝဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယထာ ဟိ လောကေ ဧကသ္မိံ မဟာနုဘာဝေ ပုရိသဝိသေသေ ဇာယမာနေ ပရိဝါရဘူတာ သဟဇာတဇနာစ တဿ ဥပဘောဂ ပရိဘောဂဘူတာ ပါသာဒကပ္ပရုက္ခာဒယောဝ တေန သဟ ဇာယန္တိ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓာနဝသေနာတိ ဧကသ္မိံဘဝေ နိရုဒ္ဓေ တေန သဟ နိရန္တရံ ကတွာ ဘဝန္တရဿ ပဋိသန္ဒဟန ဝသေန။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနမေဝ ပတိဋ္ဌာတိ န ပုရိမဘဝေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ အနိရုဇ္ဈိတွာ ဌိတိဘာဝေန ဂန္တွာ ဘဝန္တရေ ပတိဋ္ဌာတီတိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နာ ဓမ္မာ ပကတိကာလေပိ ဒေသန္တရံဝါ ခဏန္တရံဝါသင်္ကန္တာ နာမ အတ္ထိ။ ကုတော မရဏကာလေ ဘဝန္တရံ။ ယဉ္စ အနမတဂ္ဂေါ ယံ ဘိက္ခဝေ သံသာရော။ ပုဗ္ဗကောဋိ နပညာယတိ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတန္တိ ဝုတ္တံ, တံပိ ပရိယာယေန ဝုတ္တံ။ ယေသဉှိ အဝိဇ္ဇာ တဏှာသင်္ခါရာနံ ဝသေန ဘဝန္တရေ ပဋိသန္ဓိ ပါတုဘဝတိ။ တေစ ပုဗ္ဗေ ယဿ သန္တာနေ ပဝတ္တန္တိ, သော တေသံ ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓေန ဘဝန္တရံ သန္ဓာဝတိ သံသရတီတိ ဝုစ္စတီတိ။ တတောယေဝစ တဿာ ပဋိသန္ဓိယာ ပုရိမဘဝပရိ ယာပန္နေဟိ ဟေတူဟိ ဝိနာ အနုပ္ပဇ္ဇနံပိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။ ပဋိဃောသ ပဒီပမုဒ္ဓါဒီနိ စေတ္ထ နိဒဿနာနီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၃။)

ဧတ္ထာတိ မရဏုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေ။ မန္ဒပ္ပဝတ္တာနီတိ ကမ္မဒုဗ္ဗလဘာဝေန ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလဘာဝေနစ မန္ဒံ ဟုတွာ ပဝတ္တာနိ။ တသ္မာ ပစ္စုပ္ပန္နာ လမ္ဗဏကာ လဗ္ဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဓရန္တေသွေဝါတိ တိဋ္ဌန္တေသု ဧဝ။ ပဋိသန္ဓိ ဘဝင်္ဂါနံပီတိ ပဋိသန္ဓိယာပိ ကတိပယဘဝင်္ဂါနံပိ။ ဣတိ ကတွာတိ ဣမိနာ ကာရဏေန။ ကာမဉ္စေတ္ထ အဋ္ဌကထာယံ ဂတိနိမိတ္တံနာမ နိဗ္ဗတ္တနကဩကာသေ ဧကော ဝဏ္ဏော ဥပဋ္ဌာတီတိ ဝတွာ သဗ္ဗေသု ဂတိနိမိတ္တဝါရေသု ဂဘိနိမိတ္တံ ဝဏ္ဏာယတနမေဝ မနောဒွါရ ဂဟိတမေဝ ပစ္စုပ္ပန္နမေဝစ ဒဿိတံ။ တထာပိ ဆဒေဝလောကတော အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတေ ဒိဗ္ဗရထေယေဝ ဂတိနိမိတ္တံ ကတွာ စဝန္တာနံ ဓမ္မိကဥပါသက ဒုဋ္ဌဂါမဏိ အဘယရာဇာဒီနံ ဝသေန တံပိ ကမ္မနိမိတ္တံဝိယ ဆဗ္ဗိဓံပိ ဆဒွါရဂဟိတံပိ ပစ္စုပ္ပန္နမတီတံပိ သမ္ဘဝတီတိ အဓိပ္ပာယေန တံကမ္မနိမိတ္တေန နိဗ္ဗိသေသံ ကတွာ ကာမာဝစရပဋိသန္ဓိယာ။လ။ ဥပလဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ။ တထာ စဝန္တာ ဟိ ဒိဗ္ဗဝဏ္ဏောပိ ဒေဝတာနံ အာနုဘာဝေန စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌောယေဝ ဟောတိ။ ဒိဗ္ဗော ရထသဒ္ဒေါဝါ တူရိယသဒ္ဒေါဝါ ဝစနသဒ္ဒေါဝါ သောတေန သုတောယေဝ။ ဒိဗ္ဗဂန္ဓောပိ ဃာနေန ဃာယိတောယေဝ။ နိရယတော ဥဂ္ဂတေန အဂ္ဂိဇာလေန ဒယှမာနကာယေန စဝန္တာနံ ဒေဝဒတ္တ နန္ဒယက္ခ နန္ဒမာဏ ဝကာဒီနံ ခုရစက္ကေ အာသဇ္ဇမာနာနံ မိတ္တဝိန္ဒကာဒီနဉ္စ ဝသေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံပိ သမ္ဘဝတိယေဝ။ ရသဓမ္မာပိ ယထာ သမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗာတိ။ ဝုတ္တဉ္စ သစ္စသင်္ခေပေ –

ပဉ္စဒွါရေ သိယာ သန္ဓိ, ဝိနာ ကမ္မံ ဒွိဂေါစရေတိ။

မဟာဋီကာယံပိ အယမတ္ထော ဝုတ္တောယေဝ။ ယဒါ ပန အန္တိမ ဇဝနဝီထိတော ပုဗ္ဗဘာဂေ ယထောပဋ္ဌိတံ ဂတိနိမိတ္တံ အန္တိမဇဝနဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ တဒါ တံ အတီတံပိ ဟောတိယေဝါတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန သန္တတိဝသေန တဿ ပစ္စုပ္ပန္နတာဝ ဝုတ္တာ။ တထာ ဝဏ္ဏာရမ္မဏဘာဝေါ မနောဒွါရေန ဂဟိတဘာဝေါစ ယေဘုယျေန ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣတရထာ ကမ္မနိမိတ္တံပိ ပစ္စုပ္ပန္နဘူတံ ပဉ္စဒွါရေဧဝ အဋ္ဌကထာယံ ဒဿိတန္တိ တံပိ မနောဒွါရဂဟိတံ ပစ္စုပ္ပန္နဘူတံ ပဉ္စာရမ္မဏံဝါ ဓမ္မာရမ္မဏံဝါ နသမ္ဘဝတီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ နစ သက္ကာ တထာ ဝတ္တုံ။ ကသ္မာ, စက္ခုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿန္တီတိအာဒိနာ ပဋ္ဌာနေ ဝုတ္တဿ ဆဠာရမ္မဏ ဘူတဿ ပုရေဇာတပစ္စယဿ မနောဒွါရိက မရဏာသန္န ဇဝနာနမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ တတောယေဝစ တဒနုဗန္ဓာယ ပဋိသန္ဓိယာပိ သမ္ဘဝ တောတိ။

[၁၆၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

တထာ အဝိစာရေတွာ ယံဝုတ္တံ ‘‘ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏေသု အာပါတမာဂတေသု မနောဒွါရေ ဂတိနိမိတ္တဝသေန ပဉ္စဒွါရေ ကမ္မနိမိတ္တဝသေနာ’’တိ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၄။)

[၁၆၉] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ဆဒွါရဂဟိတန္တိ ကမ္မနိမိတ္တံ ဆဒွါရဂဟိတံ ဂတိနိမိတ္တံ ဆဋ္ဌဒွါရဂဟိတန္တိ ယထာသမ္ဘဝံ ယောဇေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။

ဧဝဉှိ သတိ ကမ္မံ ဝိယ ဂတိနိမိတ္တံပိ ထေရေန ဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တံ သိယာ။ နစ တံ ဝုတ္တနယေန ပဉ္စဒွါရဂဟိတံ န သမ္ဘဝတီတိ။

[၁၇၀] ယဉ္စ တတ္ထ

အဋ္ဌကထာယံ မူလ ဋီကာဒီသုစ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ သာဝသေသပါဌံ အဝိစာရေတွာ ‘‘အဋ္ဌကထာယံ ပန ဂတိနိမိတ္တံ မနောဒွါရေ အာပါတမာဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တတ္တာ တဒါရမ္မဏာယစ ပဉ္စဒွါရိကပဋိသန္ဓိယာ အဒဿိတတ္တာ မူလဋီကာဒီသုစ ကမ္မ ဗလေန ဥပဋ္ဌာပိတံ ဝဏ္ဏာယတနံ သုပိနံ ပဿန္တဿဝိယ ဒိဗ္ဗ စက္ခုဿ ဝိယစ မနောဒွါရေယေဝ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ နိယမေတွာ ဝုတ္တတ္တာ တေသံ ဝစနံ နသမ္ပဋိစ္ဆန္တိ အာစရိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထပိ အသမ္ပဋိစ္ဆန္တာနံ အညံ ကာရဏံ နတ္ထိ အညတြ အဝိစာရဏာယာတိ။

ပစ္စုပ္ပန္နမတီတန္တိ ဧတ္ထ ယဿ ဇဝနာဝသာနာယ ပဉ္စဒွါရိကဝီထိယာ စဝနံ ဟောတိ။ တဿ ပဋိသန္ဓိယာ ဒွိန္နဉ္စ ဘဝင်္ဂါနံ ပစ္စုပ္ပန္နာ ရမ္မဏတာ ဥပလဗ္ဘတိ။ ယဿ တဒါရမ္မဏာဝသာနာယ, တဿ ပဋိသန္ဓိယာ ဧဝ။ ယဿ ပန ဇဝနာဝသာနာယ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏာယ မနောဒွါရိကဝီထိယာ စဝနံ ဟောတိ, တဿ ပဋိသန္ဓိယာ ဆန္နဉ္စ ဘဝင်္ဂါနံ။ ယဿ ပန တဒါရဏာဝသာနာယ, တဿ ပဋိသန္ဓိယာ စတုန္နဉ္စ ဘဝင်္ဂါနန္တိ။ ဧတ္ထစ အာရမ္မဏေ ဗဟုတရာယုကေ ဗလဝန္တေပိ ဝတ္ထုဒုဗ္ဗလဘာဝေ သတိ ကာမသတ္တာနံပိ ဇဝနာဝသာနာ ဝီထိ ဟောတိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန တဒါရမ္မဏာဝသာနာယ ဧဝ ယောဇိတတ္တာ မနောဒွါရေ ပဋိသန္ဓိတော ပရံ စတုန္နံ ဘဝင်္ဂါနံ ပဉ္စဒွါရေ ပဋိသန္ဓိယာဧဝ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတာ ဝုတ္တာ။ တဒါရမ္မဏ ပရိယောသာနာယဝါ သုဒ္ဓါယဝါ ဇဝနဝီထိယာတိ ဝုတ္တတ္တာ ပန ဣဓ ဇဝနာဝသာနာပိ ယောဇိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

[၁၇၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၅။)

ဧဝံ အဝိစာရေတွာ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘မနောဒွါရေ တာဝ ပဋိသန္ဓိယာ စတုန္နံ ဘဝင်္ဂါနဉ္စ ပဉ္စဒွါရေ ပဋိသန္ဓိယာဧဝ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတာ လဗ္ဘတီ’’တိအာဒိ။ တံ အနုပပန္နံ။

ဧတ္ထစ ယသ္မာ ပဋိသန္ဓိဇနကဿေဝ ကမ္မဿ အာရမ္မဏံဝါ ဥပကရဏံဝါ ကမ္မနိမိတ္တန္တိ အဓိပ္ပေတံ။ ပဉ္စဒွါရိကကမ္မဉ္စ ပဋိသန္ဓိဇနကမေဝ န ဟောတိ။ တသ္မာ တဒါ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ကမ္မံ ပုရိမဘာဂေဧဝ မနောဒွါရဝသေန သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တဿစ အာရမ္မဏဘူတမေဝ ဥပကရဏဘူတမေဝဝါ ဧကန္တေန ကမ္မနိမိတ္တံနာမ ဟောတိ။ ယံ ပန ပဉ္စဒွါရိကဿ အန္တိမဇဝနဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ တံ ပုရိမေန နိရုဒ္ဓေန အာရမ္မဏေန ဝတ္ထုတော အဘိန္နတ္တာဝါ တဿဒိသတ္တာဝါ ကမ္မနိမိတ္တန္တေဝ ဝုစ္စတီတိ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ မူလဋီကာယံ ပဉ္စဒွါရေ အာပါတံ အာဂစ္ဆန္တံ ပစ္စုပ္ပန္နံ ကမ္မနိမိတ္တံ အာသန္နကတကမ္မာရမ္မဏ သန္တတိယံ ဥပ္ပန္နံ တံသဒိသဉ္စ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ တတ္ထ ယေသု ဒေယျဓမ္မဝတ္ထူသု စေတိယာဒီသုဝါ ယေဟိ သတ္ထာဒီဟိဝါ ပုဗ္ဗေ ကမ္မံ သိဒ္ဓံ။ တေသံ ပစ္စက္ခေ ဓရမာနတံ သန္ဓာယ သန္တတိယံ ဥပ္ပန္နန္တိ ဝုတ္တံ။ တေဟိ သဒိ သဝတ္ထူနံ ဓရမာနတံ သန္ဓာယ တံသဒိသဉ္စာတိ ဝုတ္တံ။ သဒိသဝတ္ထူနိပိ ဟိ ကမ္မဿ လဒ္ဓါကာသကာရဏာနိ ဟောန္တိယေဝ။ ယထာ တံ ဣတော ပရိတ္တကေန ပါပကမ္မေန နိရယေ ဥဿဒသာမန္တေ နိဗ္ဗတ္တာနံ ပုဗ္ဗေ ပုညကရဏကာလေ လဒ္ဓနိမိတ္တသဒိသံ နိရယဂ္ဂိဇာလာနံ သဒ္ဒံ သုတွာဝါ ဝဏ္ဏံ ဒိသွာဝါ ပုညံ သရိတွာ စဝိတွာ သဂ္ဂေ နိဗ္ဗတ္တာနံ အဂ္ဂိဇာလာနိ ဝိယာတိ။

[၁၇၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

မူလဋီကာပါဌံ အဝိစာရေတွာ တံသဒိသဉ္စာတိဧတ္ထ နဋ္ဌစကာရံ ပါဌံ ဒိသွာ ‘‘မနောဒွါရိက ဇဝနာနံ အာရမ္မဏဘူတေန သဟ သမာနတ္တာ တဒေကသန္တတိပတိတံ စုတိအာသန္နဇဝနဂဟိ တံပိ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝဏ္ဏာဒိကံ ကမ္မနိမိတ္တ ဘာဝေန ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ အနုပပန္နမေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၆။)

အပိစ, အဋ္ဌကထာယံ အပရဿ မရဏသမယေ ဉာတကာ အယံ တာတ တဝတ္ထာယ ဗုဒ္ဓပူဇာ ကရီယတိ။ စိတ္တံ ပသာဒေဟီတိ ဝတွာ ပုပ္ဖဒါမဓဇပဋာကာဒိဝသေန ရူပါရမ္မဏံဝါ ဓမ္မသဝနတူရိယပူဇာဒိ ဝသေန သဒ္ဒါရမ္မဏံဝါ ဓူမဝါသဂန္ဓာဒိဝသေန ဂန္ဓာရမ္မဏံဝါ ဣဒံ တာဝ သာယဿု, တဝတ္ထာယ ဒါတဗ္ဗံ ဒေယျဓမ္မန္တိ ဝတွာ မဓုဖာဏိ တာဒိဝသေန ရသာရမ္မဏံဝါ ဣဒံ တာဝ ဖုသဿု, တဝတ္ထာယ ဒါတဗ္ဗံ ဒေယျဓမ္မန္တိ ဝတွာ စီနပဋ သောမာရပဋာဒိဝသေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ရမ္မဏံဝါ ပဉ္စဒွါရေ ဥပသံဟရန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရူပသဒ္ဒဂန္ဓာရမ္မဏာနိ သန္ဓာယ ဋီကာယံ သန္တတိယံ ဥပ္ပန္နန္တိ ဝုတ္တံ။ ရသဖောဋ္ဌဗ္ဗာ ရမ္မဏာနိ သန္ဓာယ တံသဒိသဉ္စာတိ ဝုတ္တံ။ တာနိ ဟိ ပထမံ သာယိတ ဖုသိတာနိ အညာနိ ဟောန္တိ။ ပစ္ဆာ ဒိန္နာနိ အညာနီတိ ဧတ္ထစ ဧဝံ ဥပသံဟဋာနိ ရူပါရမ္မဏာဒီနိ ပထမံ ပဉ္စဒွါရေန ဂဟေတွာ အစဝိတွာ ပစ္ဆာ ပုန အတ္ထိ ဒါနိ ဧဝရူပါနီတိ သုဒ္ဓေန မနောဒွါရေန ဂဟေတွာ စဝန္တာနံ တာနိ မနောဒွါရဂဟိတာနိ ပစ္စုပ္ပန္နဘူတာနိ ကမ္မနိမိတ္တာနိ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ။ ပထမတတီယာရုပ္ပ ပဋိသန္ဓီနံ ပညတ္တိ ဘူတံ ဒုတီယစတုတ္ထာရုပ္ပပဋိသန္ဓီနံ မဟဂ္ဂတဘူတန္တိ ဝုတ္တံ ယထာရဟန္တိ။ အာရုပ္ပေသု ဥပရိဘူမိနိဗ္ဗတ္တာနံ အရူပီနံ ဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနာနိ ပဋိပဿမ္ဘန္တိ။ န စ တေ တာနိ ပုန အာယူဟန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟေဋ္ဌိမာရုပ္ပ ဝဇ္ဇိတာတိ။ ပမာဒပက္ခေ ပတိတွာ ဝိဿဋ္ဌဇ္ဈာနာနံ တတောယေဝစ အပ္ပဟီနေဟိ ဩရမ္ဘာဝိယ သံယောဇနေဟိ ဟေဋ္ဌဘာဂံ အာကဍ္ဎိတ မာနသာနံ ကာမဘဝေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာနံ တေသံ ထပေတွာ တိဟေတု ကုက္ကဋ္ဌဘူတံ ဥပစာရဇ္ဈာနစေတနံ အညံ ဒုဗ္ဗလကမ္မံ ဩကာသံ နလဘတီတိ ဝုတ္တံ တထာ ကာမတိဟေတုကာတိ။ တထာ ဟိ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌ ကထာယံ-န ဟိ တဿ ဥပစာရဇ္ဈာနတော ဗလဝတရံနာမ ကမ္မံ အတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ ဋီကာယဉ္စ န ဟိ တဿ။လ။ အတ္ထီတိ ဣမိနာ တတော စဝန္တာနံ ဥပစာရဇ္ဈာနမေဝ ပဋိသန္ဓိဇနကံ ကမ္မန္တိ ဒီပေတီတိ ဝုတ္တန္တိ။ ရူပါဝစရပဋိသန္ဓိ ပန တေသံ နတ္ထိယေဝ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယမကေအရူပဓာတုယာ စုတဿ အရူပဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿာတိဝါ အရူပ ဓာတုယာ စုတဿ ကာမဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿာတိဝါ ဝုတ္တံ။ န ပန ဝုတ္တံ အရူပဓာတုယာ စုတဿ ရူပဓာတုံ ဥပပဇ္ဇန္တဿာတိ။ ရူပ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၇။)

လောကတော စဝန္တာနံ ပန အညံ ဒုဗ္ဗလကမ္မံ ဩကာသံ နလဘတီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ ဧဝံသန္တေပိ သုဋ္ဌု ဝိက္ခမ္ဘိတနီဝရဏာနံ တေသံ အပ္ပနာ ပတ္တဇ္ဈာနဝိသေသေန သုပရိဘာဝိတစိတ္တသန္တာနတ္တာ ဇစ္စန္ဓာဒိဝိပတ္တိ ဇနကံ ဒွိဟေတုကောမကကမ္မံပိ ဩကာသံ န လဘတိ။ ကုတော အပါယဂါမိကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ အဟေတုက ရဟိတာ သိယုန္တိ။

[၁၇၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဥပစာရဇ္ဈာနာ နုဘာဝေနေဝ ဒုဟေတုက တိဟေတုက ပဋိသန္ဓိယော သိယု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၈။)

ယဒိ ဟိ တံ ပဋိသန္ဓိဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သိယာ။ ဒုဟေတုကပဋိ သန္ဓိ န ယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ သုဋ္ဌု ဝိက္ခမ္ဘိတနီဝရဏာနံ အပ္ပနာဝီထိယံ ပဝတ္တံ ဥပစာရဇ္ဈာနံ တိဟေတုကောမကံနာမ သမ္ဘဝတီတိ။ အထ ကမ္မန္တရဿ ဥပတ္ထမ္ဘနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သိယာ။ သယံ ဗလဝတရဿပိ သတော ပဋိသန္ဓိံ အဒတွာ ဒုဗ္ဗလဿ ကမ္မန္တရဿ ဥပတ္ထမ္ဘနေ ကာရဏံ နတ္ထီတိ။ ယသ္မာ ပန ရူပဗြဟ္မာနံ ဥပစာရဇ္ဈာနတော အညာနိပိ ကာယဝစီမနောကမ္မကုသလာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိယေဝ တာနိယေဝစ ကာနိစိ တိဟေတုကောမကာနိပိ ကာနိစိ ဒွိဟေတုကုက္ကဋ္ဌာနိပိ ဘဝန္တိ။ ဩဠာရိကာနံ ပန နီဝရဏာနံ သုဋ္ဌု ဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ သဝိပတ္တိကပဋိ သန္ဓိဇနကာနိ ဒွိဟေတုကောမကာနိ တေသံ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အပရပရိယာယ ဘူတာနိစ တာဒိသာနိ တေသံ ဩကာသံ နလဗ္ဘန္တိ။ နာနာရမ္မဏေသုစ နေသံ ဆန္ဒောဝါ နိကန္တိဝါ ပဝတ္တတိယေဝ။ ယေန နာနာကမ္မာနိပိ ဝိပစ္စိတုံ ဩကာသံ လဘန္တိ။ ယေနစ တေ စက္ခု သောတဒွါရေဟိပိ တတော စဝန္တိ။ တသ္မာ ဧတ္ထ ဥပစာရဇ္ဈာနေန ကာရဏံ အဝတွာ ဝုတ္တနယေနေဝ တံကာရဏံ ဝတ္တုံ ယုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာမတိဟေတုမှာ စုတိယာ ပရံ သဗ္ဗာ ဝီသတိ ပဋိသန္ဓိယော သိယုံ။ ဣတရာ ဒုဟေတုကာဟေတုကစုတိတော ပရံ ကာမေသွေဝ ဘဝေသု ဒသပဋိသန္ဓိယော သိယုန္တိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိသယပ္ပဝတ္တိယာ သဟ ဝီထိမုတ္တစိတ္တာနံ ပဝတ္တာကာရံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပဝတ္တိကာလေ ပရံပရဘဝေသုစ ဒဿေတုံ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိမာဟ။ ပဋိသန္ဓိနိရောဓာနန္တရတောတိ ပဋိသန္ဓိယာ နိရောဓဿ ဘင်္ဂဿ အနန္တရကာလတော။ တမေဝစိတ္တန္တိ တဿဒိသေ တဗ္ဗောဟာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယထာ တာနိယေဝ ဩသဓာနီတိ။ ယာဝ စုတိစိတ္တုပ္ပာဒါတိ ဧတ္ထ စုတိဂ္ဂဟဏေန တဒါသန္န ဝီထိစိတ္တာနမ္ပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အသတိ ဝီထိစိတ္တုပ္ပာဒေတိ အန္တရန္တရာ ဝီထိစိတ္တာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ အသတိ။ ဘဝဿအင်္ဂဘာဝေနာတိ ဥပပတ္တိဘဝဿ အဝိစ္ဆေဒ ကာရဏဘာဝေန။ တသ္မိံတိ အဝတ္တမာနေ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယရဟိတာနံ ရူပဓမ္မာနံ ဝဿောဒက ရဟိတာနံ တရုဏသဿာနံ ဝိယ မိလာတ ဘာဝပတ္တိယာ ဥပပတ္တိဘဝေါ ဩစ္ဆိဇ္ဇတီတိ။ စုတိစိတ္တံ ဟုတွာ နိရုဇ္ဈတိ တမေဝ စိတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာက္ကမံ ဧဝ ပရိဝတ္တန္တာ ပဝတ္တန္တီတိ ယာဝ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိယာ ယထာက္ကမံ ပရိဝတ္တန္တာ ပဝတ္တန္တိဧဝ။ န ပန ပရသမယေ ဝိယ ကဒါစိ ကတ္ထစိ နိဝတ္တိံ ပါပုဏန္တီတိ အတ္ထော။

[၁၇၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ယာဝ ဝဋ္ဋ မူလ သမုစ္ဆေဒါ’’တိ ဝုတ္တံ, ဝဋ္ဋမူလသမုစ္ဆေဒေါ ဝုစ္စတိ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ။ တတော ပရံပိ ယာဝခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ ပဝတ္တန္တိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၆၉။)

ဣဟာတိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ။ ဣစ္စယန္တိ ဣတိ အယံ။ ဣတိသဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော။ ယထာ ဣဟ ပဋိသန္ဓိစ ဘဝင်္ဂဉ္စ အာဝဇ္ဇနာဒိ ဝီထိယောစ စုတိစာတိ အယံ စိတ္တသန္တတိ ပဝတ္တတိ။ တထာ ပုန ဘဝန္တရေပိ သန္ဓိဘဝင်္ဂါဒိကာ အယံစိတ္တသန္တတိ ပရိဝတ္တတိ ပရိဝတ္တမာနာ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ ယဿ ဝိပဿနာ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနဿ အတ္ထာယ စိတ္တစေတသိကာနံ ပဘေဒပဝတ္တိသင်္ဂဟာ ပဋ္ဌပိယန္တိ။ တဒတ္ထံ ဒဿေန္တော ဂါထမာဟ။ တတ္ထ ပဋိသင်္ခါယာတိ ပဋိသင်္ခါန သင်္ခါတေန ဝိပဿနာ ဉာဏေန ပုနပ္ပုနံ ဉတွာ။ ဧတန္တိ ယထာဝုတ္တံ စိတ္တစေတသိကာနံ ပဘေဒပဝတ္တိဝိဓာနံ။ အဓုဝန္တိ အနိစ္စံ။ အဓိဂန္တွာတိ အဓိဂမသင်္ခါတေန စတုမဂ္ဂညာဏေန ပတိလဘိတွာ သစ္ဆိကတွာ။ ပဒန္တိ သဥပါဒိသေသံ နိဗ္ဗာနံ။ ဗုဓာတိ ပဏ္ဍိတာ။ သုဋ္ဌု အနုသယ မတ္တံပိ အသေသေတွာ သေသကိလေသေဟိ သဒ္ဓိံ ဥစ္ဆိန္နံ ယထာ ဝုတ္တေသု စိတ္တစေတသိကေသု အဓိသယိတံ တဏှာသိနေဟ သင်္ခါတံ ဗန္ဓနံ ဧတေဟီတိ သုသမုစ္ဆိန္န သိနေဟ ဗန္ဓနာ။ သမန္တိ ဝူပသမန္တိ ဝဋ္ဋဒုက္ခသန္တာပါ ဧတသ္မိန္တိ သမော။ အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနံ။ ဧဿန္တီတိ ဂမိဿန္တိ။ စိရာယာတိ စိရကာလံ။ သုန္ဒရံ အဓိဂမာဝဟံ သီလ ဓုတင်္ဂသင်္ခါတံ ဝတံ ဧတေသန္တိ သုဗ္ဗတာ။ သုပရိသုဒ္ဓသီလသလ္လေခ ဝုတ္တိနောတိ အတ္ထော။ စိရာယ သုဗ္ဗတာ ဗုဓာ ဧတံ အဓုဝံ ပဋိသင်္ခါယ အစ္စုတံ ပဒံ အဓိဂန္တွာ သုသမုစ္ဆိန္နသိနေဟဗန္ဓနာ သမံ ဧဿန္တီတိ ယောဇနာ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ဝီထိမုတ္တ သင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ရူပ သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၀။)

֍ * ၁၅၆။ ဧဝံ စိတ္တစေတသိကေ ဒွီဟိ ပဘေဒပ္ပဝတ္တီဟိ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ယထာနုပ္ပတ္တံ ရူပံ ဒဿေန္တော အာဒိဂါထ မာဟ။ တတ္ထ ဧတံ ပရိမာဏံ အဿာတိ ဧတ္တာဝံ။ တေန ဧတ္တဝတာ။ နိပါတပဒံဝါ ဧတံ။ ဟိ သဒ္ဒေါ ပဒပူရဏေ။ ပဘေဒေါစ ပဝတ္တိစ ပဘေဒပ္ပဝတ္တိယော။ တာဟိ သဟ ယေ ဝတ္တန္တိ တေ သပ္ပဘေဒပ္ပဝတ္တိကာ။ ဧတ္တာဝတာ သပ္ပဘေဒပ္ပဝတ္တိကာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ မယာ ဝိဘတ္တာ။ ဣဒါနိ ရူပံ ပဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ သင်္ခေပတော ဥဒ္ဒိသနံ ကထနံ သမုဒ္ဒေသော။ သမုဒ္ဒိဋ္ဌဿ ရူပဿ ပုန ဝိဘဇနံ ဝိဘာဂေါ။ သမုဋ္ဌာတိ ရူပံ ဧတေနာတိ သမုဋ္ဌာနံ။ ကမ္မာဒိ။ ကလာ ဝုစ္စန္တိ အဝယဝါ။ တာ အပ္ပေန္တိ ပဝိသန္တိ ဧတ္ထာတိ ကလာပေါ။ ပိဏ္ဍီတိ အတ္ထော။ ပဝတ္တိက္ကမတောတိ ဥပ္ပတ္တိက္ကမတော။ သလက္ခဏတော သသမ္ဘာရတောစ မဟန္တာနိ ဟုတွာ ဘဝန္တိ ပါတုဘဝန္တီတိ မဟာဘူတာနိ။ တာနိ ဟိ အတ္တနော သဘာဝတောပိ မဟန္တာနိဧဝ ဟုတွာ ပါတုဘဝန္တိ ဥပါဒါရူပါနိ ဥပါဒါယာတိ။

[၁၇၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန မဟာဋီကာယဉ္စ

‘‘သသမ္ဘာရဓာတုဝသေနာတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ အနုပပန္နံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၁။)

န ဟိ သသမ္ဘာရဝတ္ထုဝသေနေဝ တေသံ အယံ ဝေါဟာရော ပဝတ္တောတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ နစ သလက္ခဏတော မဟတ္တေန ဝိနာ တေသံ သသမ္ဘာရတော မဟတ္တံနာမ သမ္ဘဝတီတိ။ တသ္မာ ယံ တေသံ ဣန္ဒြိယာနိန္ဒြိယဗဒ္ဓသန္တာနေသု ပထဝိပဗ္ဗတာဒိဝသေန သမုဒ္ဒေ မစ္ဆကစ္ဆပါဒိဝသေန သသမ္ဘာရတော မဟတ္တံ။ တံပိ သလက္ခဏမဟတ္တမူလကမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဟာဘူတာတိဝါ လောကေ ဝိသံဝါဒ ကဋ္ဌေန မာယာကာရာဝါ အာဝိသနဂဟဏေသု အစိန္တေယျဋ္ဌာနဋ္ဌေန ယက္ခာဒယောဝါ ဝဉ္စကဋ္ဌေန ယက္ခိနိယောဝါ ဝုစ္စန္တိ။ တေနေဝဋ္ဌေန တေဟိ သဒိသတ္တာ ဣမာနိပိ မဟာဘူတာဝိယာတိ မဟာဘူတာနိ။ ဥဘယတ္ထပိစ မဟန္တာနိ အဘူတာနိ အဗ္ဘုတာနိဝါ ဧတေသူတိ နိဗ္ဗစနံ ယုဇ္ဇတိယေဝ။

[၁၇၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ယက္ခိနိံ ဝိသုံ ဥပမာမတ္တံ ကတွာ ‘‘မနာပဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာ ဒီဟိဝါ သတ္တာနံ ဝဉ္စိကာ ယက္ခိနီအာဒယော ဝိယ မနာပ ဣတ္ထိပုရိသရူပဒဿနာဒိနာ သတ္တာနံ ဝဉ္စကတ္တာ မဟန္တာနိ အဘူတာနိ ဧတေသူတိ မဟာဘူတာတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ အဋ္ဌကထာ ယ န သမေတိ။

အဋ္ဌကထာယဉှိ မဟာဘူတသာမညတောတိ ပဒဿ ဝိတ္ထာရေ ဧဝ မာယာကာရော ယက္ခော ယက္ခိနီတိ တယော မဟာဘူတာ ဝုတ္တာတိ။ စတုန္နဉ္စမဟာဘူတာနန္တိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ဥပါဒါယာတိ ဒဠှံ နိဿာယ။ ပဝတ္တန္တိ ပါဌသေသော။ ဥပါဒါယ ရူပန္တိဝါ သမာသပဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၁၇၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဥပါဒါယ ပဝတ္တံ ရူပံ ဥပါဒါရူပန္တိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၂။)

န ဟိ ဣမသ္မိံ ပါဌေ ကတ္ထစိ ယကာရဝိရဟော ဒိဋ္ဌော။ တထာ ဟိ မူလဋီကာယံ ဥပါဒါယတိ နိဿယတီတိ ဥပါဒါယံ။ တမေဝ ရူပန္တိပိ ဝုတ္တံ။ ပထယတီတိ ပထဝီ။ သဟဇာတရူပါနံ ပတိဋ္ဌာန ဘာဝေန ပက္ခာယတိ ဥပဋ္ဌာတီတိ အတ္ထော။ ပုထု မဟန္တီ ဟုတွာ ဇာယတီတိပိ ပထဝီ။ ပကာရေန ထဝီယတိ သဗ္ဗေသံ ရူပသမ္ဘာရာနံ အဓိဋ္ဌာနတ္တာ။ အယံ တေသံ အဓိဋ္ဌာနာ ပတိဋ္ဌာနာ ဝတ္ထုဘူတာ ဘူမိ ဘူတာတိအာဒိနာ နာနာပ္ပကာရေန ဂုဏပဒေန အဘိတ္ထဝီယတီတိ ပထဝီ။ သာဧဝ နိသတ္တနိဇီဝဋ္ဌေန ဓာတူတိ ပထဝီဓာတု။ အာပေတိ သဟဇာတရူပါနိ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတိ, အပ္ပာယတိ ဝါ တာနိ သုဋ္ဌု ဗြူဟေတိ ဝဍ္ဎေတီတိ အာပေါ။ တာနိဝါ အဝိပ္ပကိဏ္ဏာနိ ကတွာ ဘုသော ပါတိ ရက္ခတိ, ပိဝတိဝါ ဝိဝန္တော ဝိယ တာနိ သင်္ဂဏှတိ သမ္ပိဏ္ဍေတီတိ အာပေါ။ သောယေဝ ဓာတူတိ အာပေါဓာတု။ တေ ဇတိ တိက္ခဘာဝေန သမုဇ္ဇလန္တော ဝိယ သဟဇာတဓမ္မာနံ မဇ္ဈေ ပကာသတိ, တေဇေတိဝါ နိသေတိ သဟဇာတဓမ္မေ တိက္ခထာမ ဗလေ ကရောတိ, ပရိပါစေတိဝါ ဥသ္မာပေတီတိ တေဇော, သော ဧဝ ဓာတူတိ တေဇောဓာတု။ ဝါယတိ သမီရေတိ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိ ဟေတုဘာဝေန ဘူတသံဃာဋံ ဒေသန္တရံ ဂမေတီတိ ဝါယော။ ဝါယတိ ဝါ သဟဇာတဓမ္မေ အပတမာနေ ကတွာ ဝဟတီတိ ဝါယော။ သောဧဝ ဓာတူတိ ဝါယောဓာတု။ တတ္ထ ကက္ခဠလက္ခဏာ ပထဝီ။ အာဗန္ဓနလက္ခဏော အာပေါ။ ဥဏှတ္တလက္ခဏော တေဇော။ ဝိတ္ထမ္ဘနလက္ခဏော ဝါယော။ ဧတ္ထ သိယာ, ကသ္မာ ပထဝီ ကက္ခဠလက္ခဏာတိ ဝုတ္တာ။ နနု သာ မုဒုဘူတာပိ ဟောတီတိ။ သစ္စံ, မုဒုဘူတာပိ ပန သာ သေသဘူတတ္တယံ ဥပါဒါယ ကက္ခဠာ တွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ။ အညမညံ ဥပါဒါယေဝ ပန အယံမုဒု အယံ ကက္ခဠာတိ ဘဝတိ။ တေနေဝ မုဒုကက္ခဠာနံ ဒီဃရဿာနံ ဝိယ အနဝဋ္ဌာနတာ ဟောတိ။ မုဒုဘူတာပိ ဟိ တတော မုဒုတရံ ပတွာ ကက္ခဠာနာမ ဇာတာ။ ကက္ခဠာပိ ကက္ခဠတရံ ပတွာ မုဒုဘူတာနာမ ဇာတာတိ။ အာဗန္ဓနလက္ခဏော အာပေါတိ ဝုတ္တော။ သောစ ပကတိဥဒကေ အဓိမတ္တောတိ ပကတိဥဒကံ ဗဒ္ဓံ ဃနီဘူတမေဝ သိယာတိ စေ။ န။ အာဗန္ဓိတဗ္ဗာယ ပထဝိယာ တတ္ထ ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာတိ, ယတ္ထ ပန ပထဝီ ဗလဝတီ ဟောတိ တတ္ထေဝ သော ဗဒ္ဓတရံ အာဗန္ဓတီတိ။ ဥဏှတ္တ လက္ခဏော တေဇောတိ ဝုတ္တော။ ဧဝဉ္စသတိ သီတဘာဝေါ တေဇောယေဝ န သိယာတိ စေ။ န။ ဥသတိ ဒဟတိ ပရိပါစေတိ ပရိဏ တဘာဝံ ဂမေတီတိ ဥဏှောနာမ။ သီတဘာဝေါစ ဒဟတိ ပရိပါစေတိ တဗ္ဘာဝံ ဂမေတိယေဝါတိ။ ဝုတ္တဉ္စ မူလဋီကာယံ တေဇောဧဝ ဟိ သီတံ။ ဟိမပါတသမယာဒီသု သီတဿ ပရိပါစကတာဒဿန တောတိ။ ဝိတ္ထမ္ဘန လက္ခဏော ဝါယောတိ ဝုတ္တော။ သော ပန ဃန ထဒ္ဓေသု သိလာထမ္ဘာဒီသု နလဗ္ဘတီတိ စေ။ န။ တတ္ထ ဟိ ပထဝီ အတ္တနာ သဟဇာတဝါယုဝိတ္ထမ္ဘနံ လဘိတွာ ထာမပ္ပတ္တာ ထိရတရပ္ပတ္တာစ ဟုတွာ ဝဟတီတိ။ စက္ခတီတိ စက္ခု။ သမဝိသမံ အာစိက္ခတိ သမဝိသမဇာနနဿ တမ္မူလကတ္တာ။ ရူပံဝါ အဿာဒေတိ အာပါတံ အာဂတာဂတဿ ရူပဿ အနိရာကရဏတော။ တံဝါ ဝိဘာဝေတီတိ အတ္ထော။ သုဏာတီတိ သောတံ။ သုဏန္တိ သုယျန္တိဝါ ဧတေ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၃။)

နာတိ သောတံ။ ဃာယတီတိ ဃာနံ။ ဃာယန္တိ ဃာယိယန္တိဝါ ဧတေနာတိ ဃာနံ။ ဇီဝိတနိမိတ္တံ ရသော ဇီဝိတန္တိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မိံ နိန္နတာယ တံ အဝှာယတီတိ ဇိဝှာ။ အထဝါ။ ဇီဝိတံ ဝဟတိ ဧတာယဝါ တံ ဝဟန္တိ ပဝတ္တေန္တိ ဇီဝိတဝုတ္တိသမ္ပာဒနတ္တာတိ ဇိဝှာ။ ဇီတိဝါ ဇယော ပရာဇယောဝါ ဝုစ္စတိ။ တဒုဘယံ ဝဟတိ ဝဟန္တိဝါ ဧတာယာတိ ဇိဝှာ။ သသမ္ဘာရဇိဝှာ။ ယထာဟ –

ပုရိသဿ ဟိ ဇာတဿ၊ ကုဒါရီ ဇာယတေ မုခေ။

ယာယ ဆိန္ဒတိ အတ္တာနံ၊ နရော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၄။)

ဣဓ ပန တံ သဟစရိတတ္တာ ဇိဝှာတိ ပသာဒရူပမော ဝုစ္စတိ။ ကုစ္ဆိတာနံ ကေသာဒီနံ ပါပဓမ္မာနဉ္စ အာယော ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနန္တိ ကာယော။ သသမ္ဘာရကာယော။ ဣဓ ပန တံ သဟစရိတော ပသာဒ ကာယောဧဝ အဓိပ္ပေတော။ ပသီဒန္တီတိ ပသာဒါ။ ပသီဒန္တိ ဝါ ဧတ္ထ စန္ဒမဏ္ဍလာဒီနိ အာရမ္မဏနိမိတ္တာနိ တတ္ထ သံသီဒမာနာနိ ဝိယ သရူပတော သန္ဒိဿန္တီတိ ပသာဒါ, သုပရိသုဒ္ဓအာဒါသမဏ္ဍသဒိသာ ကမ္မဇမဏ္ဍာ။ ဣမေ ပန ပဉ္စ ဒဋ္ဌုကာမတာဒိ နိဒါန ကမ္မသမုဋ္ဌာန ဘူတပသာဒ လက္ခဏာ ရူပါဒိ အဘိဃာတာရဟ ဘူတပသာဒလက္ခဏာ ဝါ စက္ခုပသာဒါဒယော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တတ္ထ စက္ခု တာဝ သေတမဏ္ဍလ ပရိက္ခိတ္တဿ ကဏှမဏ္ဍလဿ မဇ္ဈေ ဦကာသိရပမာဏေ အတိမုခေ ဌိတာနံ သရီရသဏ္ဌာနုပ္ပတ္တိ ပဒေသဘူတေ ဒိဋ္ဌမဏ္ဍလေ တေလမိဝ သတ္တပိစုပဋလာနိ သတ္တအက္ခိပဋလာနိ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတိ။ သောတံ သောတဗိလဗ္ဘန္တရေ အင်္ဂုလိဝေဌနာကာရံ ဥပစိတတနုတမ္ဗလောမံ ပဒေသံ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတိ။ ဃာနံ နာသိကဗ္ဘန္တရေ အဇပဒသဏ္ဌာနံ ပဒေသံ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတိ။ ဇိဝှာ သသမ္ဘာရ ဇိဝှာမဇ္ဈေ ဥပ္ပလ ဒလဂ္ဂ သဏ္ဌာနံ ပဒေသံ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတိ။ ကာယော ပန မဟန္တိ ယာ ကပ္ပာသ ပဋလဝဋ္ဋိယံ အာသိတ္တတေလံဝိယ ထပေတွာ ပါစက တေဇဿ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ ကေသဂ္ဂ လောမဂ္ဂ နခဂ္ဂ သုက္ခစမ္မာနိစ အဝသေသံ သကလသရီရံ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတီတိ။ တေ ပန ပဉ္စ ယထာရဟံ ပဉ္စဒွါရိကစိတ္တာနံ ဝတ္ထုဒွါရဘာဝံ သာဓေန္တိ။ တေသုစ ဧကေကဿ စတဿော စတဿော ဓာတုယော သန္ဓာရဏအာဗန္ဓန ပရိပါစန သမုဒီရဏ ကိစ္စေဟိ ဥပကာရံ ကရောန္တိ။ ယထာခတ္တိ ယကုမာရဿ စတဿော ဓာတိယော ဓာရဏ နဟာပန မဏ္ဍန ဗီဇန ကိစ္စေဟီတိ။ ဥတုစိတ္တာဟာရာစ နံ ဥပတ္ထမ္ဘေန္တိ။ ယထာ တံ ခတ္တိယကုမာရံ ပိတု ဇေဋ္ဌဘာတု ဇေဋ္ဌဘဂိနိယောဝိယ။ အာယုစ နံ သုဋ္ဌု အနုပါလေတိ။ ယထာ တံ ခတ္တိယကုမာရံ ဒိသာပါမောက္ခော ရာဇသမ္မတော မဟာဘိသက္ကောဝိယ။ ဝဏ္ဏာဒယောစ နံ ပရိဝါရေန္တိ။ ယထာ တံ ခတ္တိယကုမာရံ သဟဇာတာ အမစ္စပုတ္တာ ဝိယာတိ။ ယသ္မာ ပန သတ္တာနံ စိတ္တံ နာမ ဝိစိတ္တံ ဟောတိ။ စိတ္တဝိစိတ္တတာယ သညာဝိစိတ္တာ။ သညာဝိစိတ္တတာယ တဏှာဝိစိတ္တာ။ တဏှာဝိစိတ္တ တာယ ကမ္မာနိ ဝိစိတ္တာနိ။ ကမ္မဝိစိတ္တတာယ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနိ ဘူတာနိ ဝိစိတ္တာနိ။ ဘူတဝိစိတ္တတာယ ဣမေ ပသာဒါ ဝိစိတ္တာ။ အညမညံ အသဒိသာ ဟောန္တိ။ တေဟိ ပသာဒမဏ္ဍဘူတာပိ သမာနာ ကေစိ ရူပဿေဝ အဘိဃာတာရဟာ ဟောန္တိ, န သဒ္ဒါဒီနံ။ ကေစိ သဒ္ဒါဒီနံ ဧဝ, န ရူပဿာတိ။ တသ္မာ တေသံ အညမညဉ္စ အညရူပေဟိစ လက္ခဏတော အသံမိဿတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၅။)

ရူပယတီတိ ရူပံ။ ဝဏ္ဏဝိသေသံ အာပဇ္ဇိတွာ ဟဒယင်္ဂတဘာဝံ ပကာသေတိ။ ပကတိယာပိ ဝါ ယံကိဉ္စိဒဗ္ဗံ သမဝိသမံဝါ ပကာသေ တီတိ အတ္ထော။ သပ္ပတိ သောတဝိညေယျဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ သဒ္ဒေါ။ သဒ္ဒယတီတိ သဒ္ဒေါ။ တံ တံ အတ္ထံဝါ အတ္တနော ဝတ္ထုံဝါ အာစိက္ခတီတိ အတ္ထော။ သဒတိဝါ တံ တံ ဒိသံဝါ ဒေသံဝါ ခဏေန ဝိဿရတိ ဝိပ္ဖရတီတိ သဒ္ဒေါ။ ဂန္ဓယတီတိ ဂန္ဓော။ အတ္တနော ဝတ္ထုံသူစေတီတိ အတ္ထော။ ဂစ္ဆတီတိ ဂေါ။ ဝါတော။ တေန ဓာရီယတီတိ ဂန္ဓော။ ရသီယတိ အဿာဒီယတီတိ ရသော။ ရသန္တိဝါ တံ အဿာဒေန္တီတိ ရသော။ ဖုသီယတီတိ ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဖုသနဉ္စေတ္ထ ပသာဒေန သဟ ဃဋ္ဋနံ ကလာပန္တရဘူတေဟိ သဒ္ဓိံ ပဋိဟနနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တဒုဘယံပိ အာပေါ ဓာတုယာ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ အာပေါဓာတုဝိဝဇ္ဇိတန္တိ။ ကသ္မာ ပန တံ တဿာ နတ္ထိ။ နနု သီတတာဝါ ဒြဝတာဝါ ဖုသိတွာ ဂယှတီတိ။ ဝုစ္စတေ, သီတတာ ဟိ တေဇောယေဝ, န အာပေါ။ ယဒိ ဟိ သာ အာပေါယေဝ သိယာ။ ပက္ကုမိတေ သန္တတ္တေ လောဟရသေပိဿ သီတတာ လဗ္ဘမာနာ သိယာ။ သော ဟိ ရသော အာပါဓိကော ဟောတီတိ။ ဧဝံ ပန နလဗ္ဘတိ။ တသ္မာ သာ တေဇောယေဝ, န အာပေါတိ။ အပိစ, သီတုဏှာနံ ဧကသ္မိံ ကလာပေ သဟ အပ္ပဝတ္တနတော ဩရပါရာနံ ဝိယ တေသံ အနဝဋ္ဌာနတောစ ဝိညာယတိ။ န ဟိ သီတကလာပေ ဥဏှံ, ဥဏှကလာပေဝါ သီတံ သဟ ပဝတ္တတိ။ ယသ္မိံစ ဝတ္ထုမှိ ပုဗ္ဗေ သီတသညာ သဏ္ဌာတိ။ ပစ္ဆာ တတော သီတတရေ အာဂတေ တသ္မိံယေဝ ပုန ဥဏှသညာ သဏ္ဌာတိ။ ပုဗ္ဗေ ဥဏှသညာယံပိ ဧသေဝ နယော။ တထာ ဥဏှေ မန္ဒေ သီတသညာ သဏ္ဌာတိ။ သီတေ မန္ဒေ ဥဏှသညာတိ။

အထ ပန ဒြဝဘာဝဘူတော အာပေါ ဖုသိတွာ ဂယှတိ။ အယော ပိဏ္ဍာဒီသု အာဗန္ဓနဘူတောပိ ဖုသိတွာဝ ဂယှေယျ။ ဧဝဉ္စ သတိ ယထာ တေသု ဣတရာနိ တီဏိ ဘူတာနိ ဝိနာ ဣတရီတရေန ဝိသုံ ဝိသုံ ကာယိက သုခဒုက္ခာနံ အာရမ္မဏဘူတာနိ ဟောန္တိ။ တထာ သောပိ ဝိနာ ဣတရေဟိ ဝိသုံ ကာယိကသုခဒုက္ခာနံ အာရမ္မဏဘူတောဧဝ သိယာ။ န ပန ဟောတိ။ ယဉှိ တာနိ အယောပိဏ္ဍာဒီနိ ဖုသန္တာနံ ကာယိကံ သုခံဝါ ဒုက္ခံဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ သဏှထဒ္ဓတာ ဝသေနဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သီတုဏှတာဝသေနဝါ အဗ္ဘန္တရထမ္ဘနဿ မန္ဒဂါဠှတာဝသေနဝါ။ နော အညထာတိ။ တသ္မာ ပုရိမဘာဂေ တီဏိ ဘူတာနိ ဖုသိတွာဝါ ဝဏ္ဏံ ဒိသွာဝါ ပစ္ဆာ ဘာဂေ သုဒ္ဓေန မနော ဝိညာဏသန္တာနေန ဒီဃရဿာဒိသဏ္ဌာနံဝါ ရတ္တိယံ အလာတစက္ကံ ဝါ တံတံဆိဒ္ဒဝိဝရံဝါ ဇာနန္တာ ဝိယ ပထမံ ဒြဝတာသဟိတာနိ ဝိလီနာနိ မုဒူနိ တီဏိ ဘူတာနိ ပထဝိံ ဧဝ ဝါ ဖုသိတွာ ပစ္ဆာ သုဒ္ဓေန မနော ဝိညာဏသန္တာနေန ဝိသုံ ဒြဝဘာဝံ အဒ္ဒတိန္တဘာဝံ ဇာနန္တိ။ ဧဝံ သန္တေပိ တံ ဖုသိတွာ ဇာနန္တာ ဣစ္စေဝ မညန္တိ အဝိသေသဝိဒုနောတိ။ ဂုန္နံ အဘိဏှံ စရဏဋ္ဌာနံ ဂေါစရော။ ဂေါစရသဒိသတ္တာ ဣဓ ဂေါစရော။ ဂေါတိဝါ ဣဓ စက္ခာဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ ဝုစ္စန္တိ။ တာနိ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတာနိ ဟုတွာ ဧတေသု စရန္တိ။ ဧတာနိဝါတေသု စရန္တိ ပဝတ္တန္တိ ဃဋ္ဋေန္တီတိ ဂေါစရာ။ တေယေဝ ဣဓ ဧကတ္တံ ဥပနေတွာ ဂေါစရရူပန္တိ ဝုတ္တံ။ ဣမာနိပန ပဉ္စ ယထာက္ကမံ စက္ခာဒီသု ပဋိဟနန လက္ခဏာနိ ရူပါဒီနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၆။)

ဣတ္ထီ ဝုစ္စတိ အဝိသဒါကာရသဏ္ဌိတံ ခန္ဓပဉ္စကံ။ ယဿ ပန ဓမ္မဿ အာနုဘာဝေန တံ တထာ သဏ္ဌာတိ ပဝတ္တတိ။ သော ဣတ္ထိ ယာ ဘာဝေါတိ ဣတ္ထတ္တံ။ ပုရိသော ဝုစ္စတိ ဝိသဒါကာရသဏ္ဌိတံ ခန္ဓပဉ္စကံ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။ တတ္ထ ဣတ္ထိလိင်္ဂ ဣတ္ထိနိမိတ္တ ဣတ္ထိ ကုတ္တ ဣတ္ထာကပ္ပာနံ ဟေတုဘာဝ လက္ခဏံ ဣတ္ထတ္တံ။ ပုရိသလိင်္ဂ ပုရိသနိမိတ္တ ပုရိသကုတ္တ ပုရိသာကပ္ပာနံ ဟေတုဘာဝ လက္ခဏံ ပုရိသတ္တံ။ တတ္ထ လိင်္ဂန္တိ ပဓာနင်္ဂဘူတံ မဟာသဏ္ဌာနံ။ နိမိတ္တန္တိ ပစ္စင်္ဂဘူတံ ခုဒ္ဒကသဏ္ဌာနံ။ ကုတ္တန္တိ ကီဠာလိလာဒိ ကြိယာဝိသေသော။ အာကပ္ပောတိ ဂမနာဒိကော အာကာရဝိကာရော။ သဗ္ဗေပေတေ ခန္ဓပဉ္စကဿ ပဝတ္တိဝိသေသာဧဝ။ ယေ သဒ္ဒသတ္ထေသု လိင်္ဂန္တိ ဝုစ္စန္တိ။ ယေသဉ္စ ဝသေန အယံ ဣတ္ထီဧဝ, န ပုရိသော။ အယံ ပုရိသောဧဝ, န ဣတ္ထီတိ သဉ္ဇာနန္တိ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ သဏ္ဌာနာဒီနံ အဝိသဒါဒိဘာဝေါဧဝ အတ္ထတော ဣတ္ထိပုရိသတာ ဟောတိ။ တဒုဘယမုတ္တဘာဝေါစ နပုံသကတာ။ သောစ အက္ခရပဒ သင်္ခါတေသု ဝစနေသု စ ဝစနတ္ထေသုစ ယထာရဟံ သန္ဒိဿတိယေဝ။ တသ္မာ ဣန္ဒြိယရဟိတေသုပိ ပဒေသုစ ရုက္ခာဒီသု ပဒတ္ထေသုစ ပရိယာယေန ဣတ္ထိပုမနပုံသကတာသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။

[၁၇၈] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဣတ္ထီနံ အင်္ဂဇာတံ ဣတ္ထိလိင်္ဂ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ ကတ္ထစိ ပါဠိယံ အဋ္ဌကထာသုစ နိမိတ္တသဒ္ဒေါဝိယ လိင်္ဂသဒ္ဒေါ အင်္ဂဇာတေ ပါကဋော ဒိဋ္ဌောတိ။

[၁၇၉] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ဣတ္ထိသဏ္ဌာနံ ဣတ္ထာကပ္ပော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၇။)

န ဟိ လိင်္ဂသဒ္ဒေါ ဝိယ အာကပ္ပသဒ္ဒေါ သဏ္ဌာနေ ပါကဋော ဒိဋ္ဌောတိ။ သေသံပန တတ္ထ ဝုတ္တံ ယံကိဉ္စိ အဋ္ဌကထာယ အသမေန္တံပိ တေန ပရိယာယေန ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ဘဝန္တိ ပဝတ္တန္တိ တံသဟိတေ ခန္ဓသန္တာနေ ဧသာ ဣတ္ထီ, ဧသော ပုရိသောတိ ဧဝံ ပဝတ္တာ သဒ္ဒ ဗုဒ္ဓိယော ဧတေနာတိ ဘာဝေါ ဘဝန္တိဝါ ပါတုဘဝန္တိ တံသဟိတေ ခန္ဓသန္တာနေ လိင်္ဂါဒီနိ ဧတသ္မိံ သတီတိ ဘာဝေါ။ သော ဧဝ ရူပန္တိ ဘာဝရူပံ။ ဟဒန္တိ သတ္တာ တံတံအတ္ထံဝါ အနတ္ထံဝါ ပူရေန္တိ ဧတေနာတိ ဟဒယံ။ ဟဒန္တိဝါ သတ္တာ ဣတော နာနာဝိကက္ကေ ဩသဇန္တိ မုဉ္စန္တီတိ ဟဒယံ။ ဟရန္တိဝါ ပရိဟရန္တိ တံ သတ္တာ ဇီဝိတံဝိယ ဒယန္တိ ရက္ခန္တိစာတိ ဟဒယံ။ ဝသန္တိ နိဝသန္တိ စိတ္တစေတ သိကာဓမ္မာ ဧတ္ထာတိ ဝတ္ထု။ ဟဒယဉ္စ တံ ဝတ္ထုစာတိ ဟဒယဝတ္ထု။ ဓာတုဒွယနိဿယလက္ခဏံ ဝတ္ထုရူပံ။ တံ ပန ဟဒယကောသဗ္ဘန္တရေ အဍ္ဎပသတမတ္တံ လောဟိတံ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ ပန ဒေသနာဘေဒရက္ခနတ္ထံ အဝတွာ ပဋ္ဌာနေဧဝ တံ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ-ဝတ္ထု ကုသလာနံ ခန္ဓာနံ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယော။ ဝတ္ထု အကုသလာနံ ခန္ဓာနံ နိဿယပစ္စယေန ပစ္စယောတိအာဒိ။ ဧတ္ထစ ဆဟိ ဝတ္ထူဟိ အညံ ဝတ္ထုနာမ နတ္ထိ။ တေသုစ ပုရိမာနိ ပဉ္စ ကုသလာဒီနံ နိဿယာဧဝ န ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေသံ နိဿယဘာဝေန တတ္ထ ဝုတ္တံ ဝတ္ထုနာမ ဝိသုံ ဧကံ ဝတ္ထုရူပမေဝါတိ သိဒ္ဓန္တိ။

[၁၈၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ယံ ရူပံ နိဿာယာတိ ပါဌဿ ဥဒ္ဓဋတ္တာ ရူပသာမညပသင်္ဂေါ ဟောတီတိ တံ ဝိသောဓေတုံ ယုတ္တိနာမ ဝုတ္တာ။ ပဋ္ဌာနေ ပန ဗဟူသု အနညသာဓာရဏေသု ဌာနေသု ဝတ္ထုနာမေန ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တတ္တာ သောပသင်္ဂေါ နတ္ထိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၈။)

ဇီဝန္တိ သဟဇာတဓမ္မာ ယေနာတိ ဇီဝိတံ။ တေသံ ဇီဝနေ အာဓိပစ္စယောဂေန တေသု ဣန္ဒံ ဣဿရံ အတ္တာနံ ကရောတီတိ ဣန္ဒြိယံ။ ဇီဝိတဉ္စ တံ ဣန္ဒြိယဉ္စာတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ သဟဇာတာ နုပါလန လက္ခဏံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ ယထာ ဟိ ဗီဇနိဗ္ဗတ္တာနိ ဥပ္ပလာဒီနိ ဗီဇေဝိနဋ္ဌေပိ ဥဒကာနုပါလိတာနိ စိရံပိ ကာလံ ဇီဝန္တိ။ ဧဝမေဝံ နိရုဒ္ဓ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာနိ ကမ္မဇရူပါနိ ကမ္မေ အသန္တေပိ ဇီဝိတာနုပါလိတာနိ သန္တတိဝသေန ဝဿသတံပိ ဝဿသဟဿံပိ ကပ္ပံပိ သောဠသကပ္ပသဟဿာနိပိ ဇီဝန္တိယေဝ, တထာ ဟိ ဇီဝိတရဟိတာနိ ဣတရရူပါနိ ဇီဝန္တာနိနာမ နဟောန္တိ။ တာနိ ဟိ ယေန ဧကေန စိတ္တေနဝါ ဥတုနာဝါ အာဟာရေနဝါ ဇာယန္တိ။ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ နိရုဇ္ဈန္တိ, ပရံ မုဟုတ္တမတ္တံပိ သန္တာနံ ဃဋေတုံ နသက္ကောန္တိ။ တေသု ဟိ စိတ္တဇရူပါနံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ဧကဝီထိ ဧကဇဝနဝါရ ဧကသမာပတ္တိဝါရေန ပရိစ္ဆိန္နံ ဟောတိ။ ဥတုဇာဟာရဇာနဉ္စ သဘာဂေက ဥတုအာဟာရ ဝသေန ပရိစ္ဆိန္နံ ဟောတိ။ ကမ္မဇရူပါနံ ပန ဝိသုံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံနာမ နတ္ထိ။ တေသံ ဧကဘဝပရိစ္ဆိန္နံ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နမေဝ ဟောတီတိ။ ယဒိ ဧဝံ အရူပဓမ္မာနံ ကထန္တိ။ တေဟိ ဇီဝိတယောဂေန ဇီဝန္တာဧဝ ဟောန္တိ။ ဧဝံသန္တေပိ တေသံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံ ဒိဿတီတိ။ ဝုစ္စတေ, အရူပဓမ္မေသု ဝိပါကာနိ တာဝ ကမ္မဇရူပသဒိသာနိ။ တာနိပိ ဟိ အသတိ ဝီထိစိတ္တုပ္ပာဒေ ယာဝဇီဝံပိ ဧကသန္တတိဝသေန ပဝတ္တိဿန္တိယေဝ။ ဣတရာနိ ပန ယဿ အာရမ္မဏဿ အာပါတာဂတတ္တာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မိံ နိရုဒ္ဓေ တဒဘာဝေပိ တဒါရမ္မဏာ ဗဟူ စိတ္တသန္တတိယော ဇီဝိတဿအဒ္ဓါနဖရဏာနုဘာဝေန ပဝတ္တန္တိယေဝ။ အပိစ, ယာဝခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနာ အနန္တရပစ္စယုပနိဗန္ဓေန အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ပဝတ္တမာနာယ စိတ္တသန္တတိယာဝသေနပိ အယမတ္ထော ဝတ္တဗ္ဗော။ တေနေဝ ဟိ ကိလေသသီသံ အဝိဇ္ဇာ။ ပဝတ္တသီသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယန္တိ ဝုတ္တံ။

[၁၈၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

အာဟာရဇာဒီနံ အာဟာရာဒိယေဝ ဥပ္ပတ္တိယာပိ ဌိတိယာပိ ကာရဏံ ဟောတိ။ ကသ္မာ, တင်္ခဏေ ဓရမာနတ္တာ။ ကမ္မ ဇာနံ ပန ကမ္မံ ဥပ္ပတ္တိယာဧဝ ကာရဏံ, န ဌိတိယာ။ ကသ္မာ, တင်္ခဏာဘာဝတော။ ဇီဝိတေန ပန အနုပါလိတတ္တာ ဧဝ တေသံ ခဏဋ္ဌိတိ သိဒ္ဓါတိ ဣမိနာ ဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ယထာသကံ ခဏမတ္တဋ္ဌာယီနံပိ ဟိ သဟဇာတာနံ ပဝတ္တိဟေတုဘာဝေန အနုပါလကံ။ န ဟိ တေသံ ကမ္မံယေဝ ဌိတိကာရဏံ ဟောတိ။ အာဟာရဇာဒီနံ အာဟာရာဒိ ဝိယ ကမ္မဿ တင်္ခဏာဘာဝ တောတိ’’။ တံ န ယုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၇၉။)

ဓမ္မာနဉှိ ခဏဋ္ဌိတိနာမ ဧကကလာပဂတသဟဇာတပစ္စယာ ယတ္တာဧဝ ဟောတိ။ န နာနာကလာပဂတဇနကပစ္စယာယတ္တာ။ ဣတရထာ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ လဗ္ဘမာနာနံ ဥပစယသန္တတီနံ ဝိယ ဌိတိက္ခဏေ လဗ္ဘမာနာယ ဇရတာယပိ ကုတောစိသမုဋ္ဌာနတာ ပါဠိယံ ဝုတ္တာ သိယာတိ။ အပိစ, ခဏဋ္ဌိတိနာမ သဘာဝသိဒ္ဓါဧဝ။ န ဟိ ဥပ္ပန္နာ ဓမ္မာ ပစ္စယဝေကလ္လေန အတ္တနော ခဏေသု ပရိပုဏ္ဏံ အဋ္ဌတွာ အန္တရာဝ ဘိဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထိ။ နစ ပစ္စယာဓိမတ္တေန အတိရေ ကတရံ တိဋ္ဌန္တီတိ အတ္ထိ။ တသ္မာ ခဏဋ္ဌိတိယံ ဥပတ္ထမ္ဘယမာနာပိ အာဟာရာဒယော အနုပါလယမာနဉ္စ ဇီဝိတံ ပစ္ဆာ ဗလဝရူပသန္တတိ ပဝတ္တိအတ္ထာယဧဝ ဥပတ္ထမ္ဘေန္တိ ပါလေတိစ။ န ခဏဋ္ဌိတိပဝတ္တိယာတိ။ ဧတ္တာဝတာ သဗ္ဗေသံပိ ခဏဋ္ဌိတိနာမ ဓရမာနဇနကာယတ္တာ ဝါ ဇီဝိတာယတ္တာဝါ နဟောတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ ယဒိ ပန တံ သန္တတိပဝတ္တိမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သိယာ, ဧဝံသတိ ယုဇ္ဇေယျာတိ။ အဋ္ဌ ကထာယံပိ သန္တေပိစ အနုပါလန လက္ခဏာဒိမှိ ဝိဓာနေ အတ္ထိက္ခဏေယေဝ တံ တေဓမ္မေ ပါလေတီတိအာဒိဝစနေ ယထာသန္တတိဋ္ဌိတိ လဗ္ဘတိ။ တထာ ဝိစာရေတွာ ဂဟေတဗ္ဗာတိ။ ဣဒံ ပန ပါစကဂ္ဂိနာ သဟ သကလံ ဥပါဒိန္နကသရီရံ ဗျာပေတွာ တိဋ္ဌတီတိ။ ကဗဠံ ကရီယတီတိ ကဗဠီကာရော။ အာဟရီယတိ အဇ္ဈောဟရီယတီတိ အာဟာရော။ ကဗဠီကာရောစ သော အာဟာရောစာတိ ကဗဠီကာရာဟာရော။ ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိပိ ပါဌော။ ဣဒဉ္စ သဝတ္ထုက ဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အထဝါ, ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခာနံ သတ္တာနံ အတ္တဘာဝံ ဘုသော ဟရတိ အဒ္ဓါနံ ပဝတ္တေတီတိ အာဟာရော။ ခဇ္ဇ ဘောဇ္ဇာဒိကေ ကဗဠီကာရေ အာဟာရော တန္နိဿိတတ္တာ တပ္ပရိယာ ပန္နတ္တာစာတိ ကဗဠီကာရာဟာရော။ ဣမသ္မိံအတ္ထေ သတိ နိဗ္ဗတ္တိတ ဩဇာ ဧဝ လဗ္ဘတိ။ အတ္ထတော ပန အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ရသဿ သာရဘူတော ဥပတ္ထမ္ဘဗလကာရော ဘူတနိဿိတော ပရမသိနိဒ္ဓသိ နေဟော ဣဓ အာဟာရရူပံနာမ။ တတ္ထ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ရသဿာတိ အဇ္ဈောဟရိတွာ အာမာသယေ ပတိဋ္ဌိတာနိ အာဟာရဝတ္ထူနိ ပါစကတေဇေန ဝိဝေစိတာနိ ရသာဒိဘာဝေန ပဉ္စဓာ ဝိဘာဂံ ဂစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ပဏီတ သိနိဒ္ဓ လဟုက သိနေဟ ကောဋ္ဌာသော ရသောနာမ။ ယေ လောကေ ရသဓာတူတိ ဝုစ္စတိ။ သော ပါစက တေဇဗလေန တတော ဥတ္တရိတွာ ရသဟရဏိဓမနိဇာလာနုသာရေန ဟေဋ္ဌာစ ဥဒ္ဓဉ္စ သကလသရီရေ အင်္ဂမင်္ဂါနိ အနုသရန္တော အနုဖရန္တော အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရီတိ ဝုစ္စတိ။ တဿ သာရဘူတော ဥပတ္ထမ္ဘံ ဗလံ ကရောတီတိ ဥပတ္ထမ္ဘဗလကာရော။ သော ဟိ အာမာသယေ ပတိဋ္ဌိတ မတ္တောဝ သကလသရီရေ ဘူတေသု ဥပတ္ထမ္ဘကဗလံ ဇနေတီတိ။

[၁၈၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘အင်္ဂမင်္ဂါ နသာရိ ရသဟရ သင်္ခါတာတိ’’ ပါဌော။ သော ဒုပ္ပာဌော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၀။)

တံ ပန သေန္ဒြိယကာယောပတ္ထမ္ဘနလက္ခဏံ အာဟာရရူပံ။ ဩဇာလက္ခဏံ ဝါ။ တတ္ထ ဥဒယတိ ပသဝတီတိ ဩဇာ။ အဝသဒ္ဒေါဝါ ရက္ခဏေ။ ရက္ခဏဉ္စေတ္ထ ဥပတ္ထမ္ဘနမေဝ။ အဝတိ ဇနေတိစာတိ ဩဇာ။ ကိံ အဝတိ။ အတ္တနော နိဿယဝတ္ထုံ။ ကိံစ ဇနေတိ။ အာဟာရသမုဋ္ဌာနရူပံ။ ဥဒယာနန္တရံ ရူပံ ဇနေတီတိ ဩဇာတိပိ ဝဒန္တိ။ အညာပဒေသရဟိတေန ကက္ခဠတ္တာဒိနာ အတ္တနော ဘာဝေန သိဒ္ဓံ ရူပံ သဘာဝရူပံ။ ဥပ္ပာဒါဒိနာ အနိစ္စတာဒိနာစ သင်္ခဟလက္ခဏေန သဟိတံ ရူပံ သလက္ခဏရူပံ။ ဥဇုကတောဝ ကမ္မာဒီဟိ ပစ္စယေဟိ နိပ္ဖာဒိတံ ရူပံ နိပ္ဖန္နရူပံ။ ရုပ္ပနလက္ခဏသမ္ပန္နံ နိပ္ပရိယာယရူပံ ရူပရူပံ။ ယထာ ဒုက္ခဒုက္ခံ အဇ္ဈတ္တအဇ္ဈတ္တန္တိ။ သင်္ခတလက္ခဏယုတ္တ တာယ အနိစ္စတာဒိကံ လက္ခဏတ္တယံ အာရောပေတွာ သမ္မသနာရဟံ ရူပံ သမ္မသနရူပံ။ တေ တေ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရာဝါ ရူပကလာပါဝါ ဝိသုံဝိသုံ ဘုသော ကာသန္တိ ပကာသန္တိ ဧတေနာတိ အာကာသော။ နိသတ္တ နိဇီဝဋ္ဌေန ဓာတု။ အာကာသသင်္ခါတာ ဓာတူတိ အာကာသဓာတု။ ပရိတော သမန္တတော ဆိန္ဒတိ ကလာပန္တရဘူတာနိ ကလာပန္တရ ဘူတေဟိ သဒ္ဓိံ အသံမိဿံ ဧကတ္တံ အနုပဂမနံ ကရောတီတိ ပရိစ္ဆေဒေါ။ တေဟိဝါ ပရိစ္ဆိန္ဒီယတိ အတ္တနောဝါ ပရေသံဝါ အကတွာမဇ္ဈေ ဝိသုံ ထပီယတိ။ တေသံဝါ ဆိဒ္ဒဝိဝရမတ္တဘူတော။ န ဝိသုံ ဧကော ဥပ္ပာဒသဟိတော သဘာဝဓမ္မော။ နာပိ ကဿစိ ရူပကလာပဿ ပက္ခဘူတောတိ ပရိစ္ဆေဒေါ။ ဝိကာရလက္ခဏရူပါနိ ဟိ အသဘာဝဓမ္မဘူတာနိပိ တံတံ ရူပကလာပေသု သန္ဒိဿမာနတာ တံတံရူပကလာပပက္ခိကာနိဧဝ ဟောန္တိ။ အယံ ပန တေဟိ ရူပ ကလာပေဟိ သဗ္ဗသော ဝိမုတ္တဘာဝေန ဗဟိဘူတတ္တာ ကဿစိ ရူပ ကလာပဿ ပက္ခဘူတော န ဟောတီတိ။ အသဘာဝဓမ္မတ္တာစ ပန ကေနစိ ရူပေန ဖုသန ပရိယာယောပိ တဿ သဗ္ဗသော နတ္ထီတိ ကတွာ သော အသံဖုဋ္ဌံ စတူဟိ မဟာဘူတေဟီတိ ပါဠိယံ ဝုတ္တော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ဃနပိဏ္ဍဝတ္ထူသု ပဋိဃဖောဋ္ဌဗ္ဗသဘာဝါနံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၁။)

နာနာကလာပဂတဘူတာနံ အညမညသံဖုဋ္ဌတာ အတ္ထီတိ ကတွာ အသံဖုဋ္ဌံ စတူဟိ မဟာဘူတေဟီတိ ဧတေဟိ အသံဖုဋ္ဌံ အဇဋာကာသံ ကံထိတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဋီကာယံ ပန အယံ နိဒ္ဒေသော အဇဋာကာသနိဒ္ဒေသော နဟောတိ, ပရိစ္ဆေဒရူပနိဒ္ဒေသောယေဝ။ သောစ ဃနပိဏ္ဍ ဝတ္ထူသုဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေသုစ ဘူတာနံ အသံဖုဋ္ဌတာနာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဘူတာနံ အညမညအဗျာပိတာ ဧကတ္တံ အနုပဂတတာဧဝ။ တတ္ထ အသံဖုဋ္ဌတာနာမ ယုတ္တာ သိယာတိ အဓိပ္ပာယေန အဗျာပိကတာ ဟိ အသံဖုဋ္ဌတာတိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထတော ပန နာနာကလာပဂတာနံ ဘူတာနံ ပရိယန္တတာ သင်္ခါတော အန္တရာဠဓမ္မော။ ရူပပရိစ္ဆေဒလက္ခဏံ ပရိစ္ဆေဒရူပံ။ ယာ ပန စလမာနေန ကာယင်္ဂေန အတ္တာနဉ္စ အတ္တသမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလဿ အဓိပ္ပာယဉ္စ ပစ္စက္ခေ ဌိတေ ဇနေ ဝိညာပေတိ ပါကဋံ ကတွာ ဒဿေတိ။ သယဉ္စ တေန ကာယင်္ဂေန တေဟိ ဇနေဟိ ဝိညာယတိ။ သာ ကာယဝိညတ္တိနာမ။ ယာ ဥစ္စာရီယမာနေန ဝါစင်္ဂေန သဒ္ဒေန အတ္တာနဉ္စ အတ္တသမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလဿ အဓိပ္ပာယဉ္စ သောတပထေ ဌိတေ ဇနေ ဝိညာပေတိ။ သယဉ္စ တေနဝါစင်္ဂေန တေဟိ ဇနေဟိ ဝိညာယတိ။ သာ ဝစီဝိညတ္တိနာမ။ အထဝါ, ဝိညာပေန္တိ ဇနာ ဝိညာယန္တိဝါ ဇနေဟိ အညမညဿ စိတ္တာနိ ဧတာယာတိ ဝိညတ္တိ။ သသမ္ဘာရေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂဘူတေ ကာယေ ပဝတ္တာ ဝိညတ္တိ ကာယဝိညတ္တိ။ စောပန ကာယသင်္ခါတော ကာယော ဧဝဝါ ဝိညတ္တိ ကာယဝိညတ္တိ။ စိတ္တဇသဒ္ဒသင်္ခါတာယ ဝါစာယ ပဝတ္တာ ဝိညတ္တိ ဝစီဝိညတ္တိ။ စောပနဝါစာ သင်္ခါတာ ဝါစာ ဧဝဝါ ဝိညတ္တိ ဝစီဝိညတ္တိ။ တတ္ထ စိတ္တဝသေန ယံကိဉ္စိ ကာယင်္ဂဝိကာရံ ကရောန္တဿ တံတံအင်္ဂံ သန္တမ္ဘန္တာ သန္ဓာရေန္တာ စာလေန္တာ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိသင်္ခါတာ စိတ္တဇဝါတကလာပါ တံတံအင်္ဂံ ပူရေတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာစ ယထာဝါ တထာဝါ အနုပ္ပဇ္ဇိတွာ ယဿ တေဟိ စိတ္တဇဝါတကလာပေတိ သဟဇာတဿ စောပနကာယဿ အာနုဘာဝေန သဗ္ဗေ တေ ကလာပါ ယထာဓိပ္ပေတဒိသာဘိမုခါဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အယံ စောပနကာယသင်္ခါတော အာကာရဝိကာရော ကာယဝိညတ္တိ နာမ။ နိယာမကသဒိသီ ဟိ အယံ ကာယဝိညတ္တိ။ တေစ နာဝါသဒိ သာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၂။)

ယထာ ဟိ နိယာမကော နာဝါယ မူလဘာဂေ ဌတွာ ဧကံ မဟာဖိယံ ဒဠှံ ဂဟေတွာ နဒိသောတေ စာရေတွာ သကလံ မဟာနာဝံ ဣစ္ဆိတဒိသာဘိမုခံ နိယောဇေတိ။ န ယံဝါ တံဝါ ဒိသံ ဂန္တုံ ဒေတိ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကာ ဟိ ဝိညတ္တိ တေသံ မူလဘာဂေဧဝ လဗ္ဘမာနာ တေ ယထာဓိပ္ပေတဒိသာဘိမုခေ ဧဝံ ကတွာ နိယောဇေတီတိ သာ နိယာမကသဒိသီ ဟောတီတိ။ ဧတ္ထစ ယဒေတံ အဋ္ဌကထာယံ။ ဧကဇဝနဝီထိယံ သတ္တသု ဇဝနေသု ပထမ ဇဝနသမုဋ္ဌိတာ ဝါယောဓာတု အတ္တနာ သဟဇာတရူပကာယံ သံထမ္ဘေတုံ သန္ဓာရေတုံ သက္ကောတိ။ အပရာပရံ ပန စာလေတုံ နသက္ကောတိ။ ဒုတီယာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သတ္တမစိတ္တေန ပန သမုဋ္ဌိတာ ဝါယောဓာတု ဟေဋ္ဌာ ဆဟိစိတ္တေဟိ သမုဋ္ဌိတံ ဝါယောဓာတုံ ဥပတ္ထမ္ဘနပစ္စယံ လဘိတွာအတ္တနာသဟဇာတံ ရူပကာယံ သံထမ္ဘေတုံ သန္ဓာရေတုံ စာလေတုံ အဘိက္ကမာပေတုံ သက္ကောတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ အဘိက္ကမာမီတိ ကာယံ ပဂ္ဂဏှန္တာနံ အနေကသဟဿေသု ဇဝန ဝါရေသု ပဝတ္တမာနေသု ယသ္မိံဝါရေ စလနသင်္ခါတံ ဒေသန္တရပါပနံ ဇာယတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ကတိပယဇဝနဝါရေဟိ စလနံ ဇာယတိ။ ယဒိ ဇာယေယျ, ဣဒ္ဓိမန္တာနံ ဣဒ္ဓိယာဂမနံ ဝိယ သဗ္ဗေသံပိ သီဃတရံ ဂမနံ ပညာယေယျ။ ကသ္မာ, ဧကစ္ဆရက္ခဏေပိ အနေကကောဋိသတသဟဿစိက္ကပဝတ္တိယာ သမ္ဘဝတော။ အယဉ္စ အတ္ထော ဥပရိ အက္ခရုပ္ပတ္တိဝိစာရဏာယံ ပါကဋော ဘဝိဿတီတိ။ တသ္မာ တတော ပုရိမဝါရေသု သံထမ္ဘနသန္ဓာရဏာနိဧဝ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယာ စေတ္ထ သတ္တယုဂသကဋောပမာ ဝုတ္တာ, သာပိ နာနာဇဝနဝီထီသု သမုဋ္ဌိတာနံ ဝါယောဓာတူနံ အပရာပရံ ဥပတ္ထမ္ဘနေစ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ တထာ ဟိ စလနစိတ္တဇရူပသန္တတိယံ ပဝတ္တာနိ ဥတုဇရူပသံဃာဋာနိပိ ဝိညတ္တိသဟိတာနိ ဝိယ တဒါကာရဝန္တာနိ သဝေဂါနိ သဝိပ္ဖာရာနိဧဝ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ ပုဗ္ဗာပရပဝတ္တာနံ နာနာ ဇဝနဝီထီနံ အန္တရန္တရာ ဘဝင်္ဂသမယေသုပိ အဘိက္ကမနာဒိကံ စလနံ သမ္ပဇ္ဇတိယေဝ။ ဧကာဗဒ္ဓပဝတ္တာနိစ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပါနိနာမ ဧကဿ ဝိသယေ ဣတရာနိ ဧကသမုဋ္ဌာနာနိ ဝိယ သဗ္ဗသော တဒနု ပရိဝတ္တီနိ ဟောန္တီတိ စိတ္တဇေ စလန္တေ ဣတရာနိပိ စလန္တိ ယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စလနဉ္စေတ္ထ ပစ္ဆိမပစ္ဆိမာနံ ရူပကလာပသံဃာဋာနံ ပုရိမ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၃။)

ပုရိမာနံ ဥပ္ပန္နဒေသတော ဒေသန္တရေ ယထာပဝတ္တသန္နိဝေသာကာရေန အပရာပရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ဥပ္ပန္န ဒေသေ အနိရုဇ္ဈိတွာ ကေသဂ္ဂမတ္တံပိ ဒေသန္တရ သင်္ကမနံနာမ အတ္ထိ။ ဣတရထာ ခဏိကဓမ္မတာ အဗျာပါရဓမ္မတာ အဝသဝတ္တိတာစ တေသံ နသိယာတိ။ ယံကိဉ္စိ ဝစီဘေဒံ ကရောန္တဿ ကဏ္ဌဋ္ဌာနာဒိ ဂတဥပါဒိန္နက ပထဝီဓာတူသု စလမာနကဏ္ဌပဒေသာဒိဂတစိတ္တဇ ပထဝီဓာတူနံ သံဃဋ္ဋနသင်္ခါတေန ဌာနကရဏသန္နိပါတေန သဟေဝယော ဝစီဃောသသင်္ခါတော စိတ္တဇသဒ္ဒေါ ဇာယတိ။ သော ယေန အတ္တနာ သဟ ဇာတေန အာကာရဝိကာရေန ယထာဓိပ္ပာယံ တံတံ ဝဏ္ဏဝိသေသတ္တံ ဥပဂစ္ဆတိ။ ယေနစ သုဏန္တာနံ တံတံအတ္ထဇောတကော အက္ခရသန္နိပါတဘူတော ပဒဗျဉ္ဇနဝိသေသော ဥပလဗ္ဘတိ။ သော စောပနဝါစာသင်္ခါတော အာကာရဝိကာရော ဝစီဝိညတ္တိနာမ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန တဿာ ပန စိတ္တသမုဋ္ဌာနာယ ပထဝီဓာတုယာ ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနဿ ပစ္စယဘူတော ဧကော အာကာရဝိကာရော ဝစီ ဝိညတ္တိနာမာတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဥပါဒိန္နဃဋ္ဋနဿ ပစ္စယဘူတောတိ ကမ္မဇဘူတာယ စတုဇဘူတာယဧဝဝါ ဥပါဒိန္နပထဝီဓာတုယာ သဟဃဋ္ဋနံ ပဋိစ္စ သဒ္ဒဝိသေသပဝတ္တိယာ ပစ္စယဘူတောတိ အတ္ထော။ ဃဋ္ဋနဿ ပစ္စယော ပန စလမာနကဏ္ဌပဒေသာဒိဝိကာရဘူတော ကာယင်္ဂဝိသေသောဧဝ သိယာ။ ဝိကာရဒွယဉ္စ အသံမိဿံ ကတွာ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ ဧတ္ထစ ဥပါဒိန္နကပထဝီဟိ သဟ ဃဋ္ဋနံ စိတ္တဇပထဝီနံ ကိစ္စံ။ ယံ ပန တာသံ ယထာဝါ တထာဝါ အဃဋ္ဋေတွာ ယထာ ဣစ္ဆိတက္ခရံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ တထာ ဃဋ္ဋနပကာရဝိဓာနံ။ ဣဒံ ကာယဝိညတ္တိယာ ကိစ္စံ။ ဃဋ္ဋနေန သဟေဝ ဥပ္ပန္နသဒ္ဒါနံ တံတံဝဏ္ဏတ္တ ပတ္တိယာ ဝိဒဟနမေဝ ဝစီဝိညတ္တိယာ ကိစ္စံ။ ကုမ္ဘထုနတလံ ဝိယစ ဥပါဒိန္နကပထဝီ။ ပဟရဏဟတ္ထော ဝိယ စိတ္တဇပထဝီ။ ဟတ္ထပရိ ဝတ္တန ဝိကာရော ဝိယ ကာယဝိညတ္တိ။ သဒ္ဒဝိကာရော ဝိယ ဝစီဝိညတ္တိ။ ကုမ္ဘထုနဿ နာနာသဒ္ဒပဘေဒေါဝိယ နာနာဝဏ္ဏဘေဒေါတိ။ ဧတ္ထစ ယဒေတံ အဋ္ဌကထာယံ ဣဒံ ဝက္ခာမိ ဧတံ ဝက္ခာမီတိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ စိတ္တံ အဋ္ဌရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတိ။ တေသံ အဗ္ဘန္တရေ စိတ္တ သမုဋ္ဌာနာ ပထဝီဓာတု ဥပါဒိန္နကံ ဃဋ္ဋယမာနာဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၄။)

ဓာတုဃဋ္ဋနေန သဟေဝ သဒ္ဒေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိစ ပုရိမစိတ္တသမုဋ္ဌာ နာယ ဥပတ္ထမ္ဘနကိစ္စံပိ နတ္ထီတိစ ဝုတ္တံ။ တံပိ အနေကသတေသု ဇဝနဝါရေသု ပဝတ္တမာနေသု ယသ္မိံဝါရေ ပရိဗျတ္တံ အက္ခရံ ပဝတ္တတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ မူလ ဋီကာယံ ဥပတ္ထမ္ဘနကိစ္စံ နတ္ထိ လဒ္ဓါသေဝနေန စိတ္တေနေဝ ဃဋ္ဋနဿ ဗလဝဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ လဒ္ဓါသေဝနေနာတိ ဧတေန ပုဗ္ဗဘာဂေ နာနာဇဝနဝီထီဟိ လဒ္ဓါသေဝနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ပထမ ဇဝနစိတ္တဿပိ လဒ္ဓါသေဝနတာယ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ နစ ဧကဇဝန ဝါရမတ္တေန ပရိဗျတ္တံ ဧကက္ခရံ သမ္ပဇ္ဇတီတိ သက္ကာ ဝိညာတုံ။ ကသ္မာ, တဿ ဧကဒွိအစ္ဆရက္ခဏမတ္တေန ကာလေန ဝတ္တဗ္ဗတ္တာ ဧကစ္ဆရက္ခဏေစ အနေကသတသဟဿာနံ ဇဝနဝီထီနံ ပဝတ္တိသမ္ဘဝတော။ ဝုတ္တဉ္စ –

ဧကမတ္တာ တယော ရဿာ၊ ဒွိမတ္တာ ဒီဃမုစ္စရေ။

တိမတ္တော တု ဂီတော ဉေယျော၊ ဗျဉ္ဇနာ အဍ္ဎမတ္တိကာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၅။)

မိလိန္ဒပဉှေစ သာဓိကေ ဝီဟိဝါဟသတေ ဝီဟိဗီဇာနိ ဧကစ္ဆရက္ခဏေ ဥပ္ပန္နဿ စိတ္တဿ ကလံပိ နဥပေန္တိ။ ကလဘာဂံပိ နဥပေန္တီတိ ဒီပိတံ။ ဧကက္ခရံ ဥစ္စာရေန္တဿစ တတ္တကံပိ ကာလံ ဥစ္စာရဏစိတ္တဗျာပါရော သန္ဒိဿတိယေဝ။ နစ ပရမတ္ထတော ဧကမေဝ သဒ္ဒံ ဥစ္စာရေမီတိဝါ သုဏောမီတိဝါ သက္ကာ နိယမေတွာ ဥစ္စာရေတုံ သောတုဉ္စ။ တထာ နိယမေန္တဿပိ သဒ္ဒါနံ ပုဗ္ဗာပရတော အနေကသတသဟဿဿေဝ ဥစ္စာရဏ သဝန သမ္ဘဝတော။ ဧကမေဝါတိ အဘိမာနော ပန သမူဟဃန သန္တတိဃနေဟိ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာဧဝ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သေသမေတ္ထ ကာယဝိညတ္တိယံ ဝုတ္တန ယေန ယထာသမ္ဘဝံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ ဧတ္ထစ ဝိညတ္တိသဒ္ဒေါ ကာယေန ဝိညာပေတိ ဝါစာယ ဝိညာပေတီတိအာဒိသု ဗောဓနတ္ထော။ သုဒိန္န ကဏ္ဍေ တိက္ခတ္တုံ ဝိညာပေတီတိအာဒီသု ပဝတ္တနတ္ထော။ ဣဓ ပန ဒုဝိဓောပိ ယုဇ္ဇတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ပရံ ဗောဓေတုကာမတာရဟိ တေသု သဗ္ဗေသု ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂစောပနေသုပိ ပဝတ္တကဝိညတ္တိယာ လဗ္ဘမာနတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ ဟောတီတိ။ မူလဋီကာယံ ပန ပရံ ဗောဓေတုကာမတာယ ဝိနာပိ အဘိက္ကမနာဒိပဝတ္တနေန သော စိတ္တ သဟဘူဝိကာရော အဓိပ္ပာယံ ဝိညာပေတိ။ သယဉ္စ ဝိညာယတီတိ ဒွိဓာပိ ဝိညတ္တိယေဝါတိ ဝုတ္တံ, တတ္ထ ဒွီသု ဗောဓနဝိညတ္တီသု ပုရိမာ ကာယဝိညတ္တိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂဿ စလမာနဝဏ္ဏံ စက္ခုဝိညာဏဝီထိယာ စလမာနင်္ဂပစ္စင်္ဂံ ကာယဝိညာဏဝီထိယာ ဂဟေတွာ ပစ္ဆာ သုဒ္ဓေန မနောဒွါရိကဇဝနေနဧဝ ဝိညာယတိ ပစ္ဆိမာစ ဝစီဝိညတ္တိ ဥစ္စာရိယမာနံ သဒ္ဒံ သောတဝိညာဏဝီထိယာ ဂဟေတွာ ပစ္ဆာ သုဒ္ဓေန မနောဒွါရိကဇဝနေနဧဝ ဝိညာယတိ, န ပဉ္စဒွါရိကဇဝနေန။ သာ ဟိ အတ္တာနံ ဇာနန္တေဧဝ ပရသတ္တေ အတ္တနာ သမင်္ဂိနော ပုဂ္ဂလဿ စိတ္တံ ဝိညာပေတိ, န အဇာနန္တေ။ ဉာပက ဟေတု ဟိ နာမ အတ္တာနံ ဇာနန္တေဧဝ ဉာပေတဗ္ဗံ ဉာပေတိ, နော အဇာနန္တေ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ကာယင်္ဂ စောပနံ ဒိသွာဝါ ပရာမသိတွာဝါ သဒ္ဒံ သုတွာဝါ ပရဿ တံတံအဓိပ္ပာယံ ဇာနန္တာနံ တိရစ္ဆာန ဂတာနံပိ ပထဓံ ဝိညတ္တိဇာနနံ သိဒ္ဓံ ဘဝတိ။ တံဇာနနေန ဝိနာ အဓိပ္ပာယဇာနနဿ အသမ္ဘဝတော။ ဝိညတ္တိံ ဇာနန္တာနံစ ပုရိမသိဒ္ဓသင်္ကေတ သမ္ဗန္ဓ ဇာနနေန ဝိနာ အဓိပ္ပာယဇာနနံ န သမ္ဘဝတီတိ မဇ္ဈေ ဝိသုံ ပုဗ္ဗသင်္ကေတ သမ္ဗန္ဓဂဟနံပိ ဣစ္ဆန္တိ, ဒွီသု ပန ပဝတ္တကဝိညတ္တီသု ပရံ အဘိက္ကမန္တံ စက္ခုဝိညာဏဝီထိယာ ဒိသွာ အဘိက္ကမနဝိညတ္တိဉ္စ အဘိက္ကမနစိတ္တဉ္စ မနောဝိညာဏဝီထိယာ ဇာနန္တိ။ ဧသနယော ပဋိက္ကမနာဒီသု။ တထာ ပရဿ ကထံ သောတဝိညာဏဝီထိယာ သုတွာ ကထနဝိညတ္တိဉ္စ ကထနစိတ္တဉ္စ မနောဝိညာဏဝီထိယာ ဇာနန္တိ။ ပရံ ရတ္တစိတ္တေန ကာယင်္ဂံ စာလေန္တံ ဒိသွာ စလနဝိညတ္တိဉ္စ ရာဂစိတ္တဉ္စ ဇာနန္တိ။ ရတ္တဿ ကထံ သုတွာ ကထန ဝိညတ္တိဉ္စ ရာဂစိတ္တဉ္စ ဇာနန္တိ။ ဧသနယော သဗ္ဗာသု ကာယိကဝါစသိကကြိယာသူတိ။ လဟုနော ဘာဝေါ လဟုတာ။ မုဒုနော ဘာဝေါ မုဒုတာ။ ကမ္မနိ သာဓု ကမ္မညံ။ ကမ္မယောဂျန္တိ အတ္ထော။ ကမ္မညဿ ဘာဝေါ ကမ္မညတာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၆။)

အဒန္ဓတာလက္ခဏာ ရူပဿ လဟုတာ။ အထဒ္ဓတာ လက္ခဏာ ရူပဿ မုဒုတာ။ သရီရကြိယာနုကူလကမ္မညဘာဝလက္ခဏာ ရူပဿ ကမ္မညတာ။ အညမညံ အဝိဇဟန္တိယောပိ ဧတာ ဝိရုဒ္ဓပစ္စယသပ္ပာယ ပစ္စယာနံ ဝသေန အသံမိဿတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဟိ အတ္တနော ကာယဝိရုဒ္ဓံ ဥတုံဝါ အာဟာရံဝါ စိတ္တကြိယံဝါ သေဝန္တာနံ သရီရဂတာ ဓာတုယော ကဒါစိ သကလသရီရံဝါ သရီရေကဒေသံဝါ ခေါဘေတွာ ဝိသေသတော ပူတိမုခ သပ္ပသင်္ခါတအာပေါ ပရိယုဋ္ဌာနံ ကတွာ ကာယံ အသယှဘာရံ ဝိယ ဂရုံ ဘာရိယံ ကရောန္တိ။ ဣရိယာ ပထပရိဝတ္တနေ ကာယဘာရိယနိမိတ္တံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ တဒါရူပဿ လဟုတာ နပဝတ္တတိ။ ပုန အတ္တနော သရီရသပ္ပာယံ ဥတုံဝါ အာဟာရံဝါ စိတ္တကိရိယံဝါ သေဝန္တာနံ သော ဓာတုက္ခောဘော ဝူပသမ္မတိ။ ကာယော သလ္လဟုကော ဟောတိ။ ဣရိယာပထပရိဝတ္တနေ ကာယ ဘာရိယနိမိတ္တံ ဒုက္ခံနာမ နတ္ထိ။ တဒါ သာ ပဝတ္တတိ။ ဧသနယော သေသာသုပိ။ ဝိသေသနတော ပနေတ္ထ မုဒုဘာယံ ကဋ္ဌမုခသပ္ပသင်္ခါတ ပထဝီပရိယုဋ္ဌာနံ ကတွာ သုက္ခကဋ္ဌံဝိယ ကာယံ ထဒ္ဓံ ကက္ခဠံကရောန္တိ။ ဣရိယာပထပရိဝတ္တနေ အင်္ဂမင်္ဂါနံဆိဇ္ဇနဘိဇ္ဇနာကာရပတ္တံ ထဒ္ဓံ ကက္ခဠနိမိတ္တံ ဒုက္ခံ ဥပ္ပာဒေန္တီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ကမ္မညတာယံ သတ္ထမုခသပ္ပသင်္ခါတ ဝါယော ပရိယုဋ္ဌာနံ ဝါယောဝိသမံ ကတွာ ဒါမရိကစောရပရိယုဋ္ဌိတံ ပစ္စန္တရဋ္ဌံ ဝိယ ကာယံ ဝိဝဋ္ဋမာနံ ကရောန္တိ, သဗ္ဗဣရိယာပထေသု သုခံနာမ နတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေဇောဓာတု ပန တာသံ သဗ္ဗာသံပိ မူလဘူတာ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၇။)

ဣမာ ပန အရောဂိနော ကလ္လဘာဝေါဝိယ သုပရိမဒ္ဒိတစမ္မဿ မုဒုဘာဝေါဝိယ သုဒန္ဓသုဝဏ္ဏဿ ကမ္မက္ခမဘာဝေါဝိယ ရူပကာယဿ ဣရိယာပထပရိဝတ္တနေ သလ္လဟုကတာဒိဝသေန သန္ဒိဿမာနာ ဝိသေသာကာရာ ဟောန္တီတိ ကတွာ ဝိကာရရူပံ နာမ။ စယနံ စယော။ ပိဏ္ဍဝသေန အဘိနိဗ္ဗတ္တီတိ အတ္ထော။ အာဒိတော ဥပရိတောစ စယော ဥပစယော။ ပထမာဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဥပရုပရိဝဍ္ဎိစာတိ အတ္ထော။ အယဉှိ ဥပသဒ္ဒေါ ဥပညတ္တန္တိအာဒီသု ဝိယ ပထမတ္ထော ဥပသိတ္တန္တိအာဒီသု ဝိယစ ဥပရိ အတ္ထောတိ။ ဝုတ္တဉ္စ မူလဋီကာယံ ဥပသဒ္ဒေါ ပထမတ္ထော ဥပရိအတ္ထောစ ဟောတီတိ။ တေနေဝဟိ ပါဠိယံ ယော အာယတနာနံ အာစယော, သော ရူပဿ ဥပစယော။ ယောရူပဿ ဥပစယော, သာ ရူပဿ သန္တတီတိ ဝုတ္တံ။ တနနံ ဝိတ္ထာရဏံ တတိ။ သမ္ဗန္ဓာ တတိ ပုနပ္ပုနံဝါ တတိ သန္တတိ။ ယထာ ပဝတ္တာနံ အာယတနာနံ အဒ္ဓါနပူရဏဝသေန ပဝတ္တီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒေါ ပထမာနိဗ္ဗတ္တိအတ္ထေန ဥပစယောနာမ။ တတော ပရံ ယာဝ သဗ္ဗပထမံ ဥပ္ပန္နာနံ စက္ခု သောတ ဃာနဇိဝှာနံ ဥပ္ပာဒေါ, ဧတ္ထန္တရေ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒေါ ဥပရိ ဝဍ္ဎိအတ္ထေန ဥပစယောနာမ။ တတော ပရံ ယာဝဇီဝံ စတုသန္တတိရူပါနံ ဥပ္ပာဒေါ သန္တတိနာမ။ ဝုတ္တဉှေတံ အဋ္ဌကထာယံ နဒီတီရေ နိခါတကူပသ္မိံ ဥဒကုဂ္ဂမနကာလောဝိယ အာစယော နိဗ္ဗတ္တိ။ ပရိပုဏ္ဏကာလောဝိယ ဥပစယော ဝဍ္ဎိ။ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဂမနကာလော ဝိယ သန္တတိ ပဝတ္တီတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝစက္ခာဒိ ဒသကာနံ ဥပ္ပတ္တိ။ ဧတ္ထန္တရေ ရူပုပ္ပာဒေါ ဥပစယောနာမ။ တတော ပရံ သန္တတိ နာမာတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ တေန ပရိယာယေန ယုဇ္ဇတိယေဝ။

သံသေဒဇောပဝါတိကာနံ ပန ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒေါ ပထမာ ဘိနိဗ္ဗတ္တိ အတ္ထေန ပရိပုဏ္ဏ ဝဍ္ဎိ အတ္ထေနစ ဥပစယော နာမ, တတော ပရံ ရူပါနံ ဥပ္ပာဒေါ သန္တတိနာမ။ အပိစ, တိသမုဋ္ဌာနိက ရူပါနံပိ ဝိသုံ ဝိသုံ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နံနာမ အတ္ထိ။ တဿစ ဧကေကဿ နိဗ္ဗတ္တိ ဝဍ္ဎိ ပဝတ္တိ ဝသေန တိဿော တိဿောအဝတ္ထာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဧကေကသန္တတိယံ အာဒိမှိ သန္တတိသီသရူပါနံ သဗ္ဗပထမံ ဥပ္ပာဒေါ နိဗ္ဗတ္တိနာမ။ တတော ဝဍ္ဎနရူပါနံ ဥပ္ပာဒေါ ဝဍ္ဎီနာမ။ ဝဍ္ဎနေ သမတ္တေ အဝဍ္ဎိတွာ ပဗန္ဓဋ္ဌိတိဝသေန ဝတ္တနဝသေနဥပ္ပာဒေါပဝတ္တိနာမ။ တတ္ထ စ နိဗ္ဗတ္တိဝဍ္ဎိယော ဥပစယောနာမ။ ပဝတ္တိသန္တတိ နာမ။ သင်္ခေပတော ပန လောကေ သဗ္ဗာသု ဣန္ဒြိယာနိန္ဒြိယဗဒ္ဓရူပပဝတ္တီသု သန္ဒိဿမာနေ ဇာယန ဝဍ္ဎန ပဝတ္တနသင်္ခါတေ အဝတ္ထာဘေဒေ ဒိသွာ ဥပစယသန္တ တိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတြာယံ နယော-ရုက္ခတိဏာဒီနိဝါ သာခါ ပတ္တပုပ္ဖဖလာဒီနိဝါ အာဒိမှိ ဇာယန္တိ။ ဇာယိတွာ ဝဍ္ဎန္တိ။ ဝဍ္ဎနေ သမတ္တေ အဝဍ္ဎိတွာ ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တိတွာ ဘိဇ္ဇန္တီတိ။ ဇီရဏံ ဇရာ, ဇီရန္တိ ဇိဏ္ဏဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ ဧတာယာတိ ဇရာ။ သာယေဝ ဇရတာ။ ဥပ္ပာဒဇရာဘင်္ဂေဟိ နိစ္စလတိ နကမ္ပတီတိ နိစ္စော အသင်္ခတ ဓမ္မော။ န နိစ္စော အနိစ္စော, သင်္ခတဓမ္မော။ အနိစ္စဿ ဘာဝေါ အနိစ္စတာ, ဘင်္ဂေါ။

[၁၈၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၈။)

‘‘နိစ္စဓုဝဘာဝေန န ဣစ္စံ အနုဂန္တဗ္ဗန္တိ အနိစ္စ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

နိစ္စသဒ္ဒေါ ဟိ သာသနေ လောကေစ ပါကဋော။ သော ဧဝ ဣဓ နကာရယုတ္တော အနိစ္စောတိ ဝုတ္တောတိ။ လက္ခီယန္တိ သလ္လက္ခီယန္တိ ဝိနိစ္ဆီယန္တိ ဓမ္မာ ဣမေ သင်္ခတာတိ ဧတေနာတိ လက္ခဏံ။ သင်္ခတ ဘာဝဇာနနနိမိတန္တိ အတ္ထော။ ယထာဟ- အင်္ဂုတ္တရေ တီဏိ မာနိ ဘိက္ခဝေ သင်္ခတဿ သင်္ခတလက္ခဏာနိ။ ကတမာနိ တီဏိ, ဥပ္ပာဒေါ ပညာယတိ, ဝယော ပညာယတိ, ဌိတဿ အညထတ္တံ ပညာယတီတိ။ နနု ပါဠိယံ ဇာတိနာမ အာဂတာ။ တသ္မာ သာပိ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ ဇာတိရူပမေဝါတိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ရူပသမုဒ္ဒေသေ။ ဇနနံ ပါတုဘဝနံ ဇာတိ။ ဇာယန္တိဝါ ဧတာယာတိ ဇာတိ, ဥပစယ သန္တတိ နာမေနပဝုစ္စတိ တဿာဇာတိယာတထာ အဝတ္ထာဘေဒယောဂတောတိ အဓိပ္ပာယော။ သာ ဟိ အာဒိတော ပဋိသန္ဓိရူပါနိ ပါတုဘဝန္တာနိ ကရောတိ။ ပုန အပရိပုဏ္ဏာနိစ အာယတနာနိ ပူရေတိ။ ပူရိတာနိ စ ဒီဃံပိ အဒ္ဓါနံ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ကတွာ ပဝတ္တေတိ ပဗန္ဓယတီတိ။ ဧကာ ဒသဝိဓံပီတိ မဟာဘူတာဒိဘာဝေန ဧကတ္တံ ဥပနယနဝသေန ဧကာ ဒသပဘေဒံပိ။ ကထံ သရူပဝသေန အဋ္ဌဝီသတိဝိဓံ ဟောတီတိ ပုစ္ဆိတွာ ဘူတပ္ပသာဒ ဝိသယာတိအာဒိနာ ဧကာဒသဝိဓဿေဝ သရူပတော ဒဿနံ အန္တောဂဓဘေဒါနံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဘာဝေန သုပါကဋတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနာဟ-အဋ္ဌာရသဝိဓန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၈၉။)

စတ္တာရိ ဘူတာနိ ပဉ္စပသာဒါ အဂဟိတဂဟဏေန စတ္တာရော ဝိသယာ ဂေါစရာ။ ဒုဝိဓော ဘာဝေါ။ ဧကံ ဟဒယံ။ ဣတိ ဣဒံ သောဠသဝိဓံ ရူပံ ဇီဝိတာဟာရရူပေဟိ သဟ အဋ္ဌာရသဝိဓံ ဟောတိ တထာ ဧကော ပရိစ္ဆေဒေါ။ ဒုဝိဓာ ဝိညတ္တိ။ အဂဟိတဂဟဏေန တိဝိဓော ဝိကာရော။ စတုဗ္ဗိဓံ လက္ခဏန္တိ ဒသ အနိပ္ဖန္နာစာတိ ရူပံ သရူပတော အဋ္ဌဝီသတိဝိဓံ ဘဝေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ပစ္ဆိမာနိ ဒသရူပါနိ သဘာဝတော အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာ ပစ္စယေဟိ နိပ္ဖာဒိတာနိ ရူပါနိ န ဟောန္တီတိ အနိပ္ဖန္နာနိ နာမ။ အပိ စေတ္ထ အဘိဓမ္မေ ဝိသုံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိစ ဧတာနိ သဘာဝတော အနုပလဗ္ဘမာနာနီတိ ဝါ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနာနီတိဝါ နသက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဝေါဟာရသိဒ္ဓ မတ္တဘာဝံ အတိက္ကမ္မ တာဒိသေန သုဒ္ဓဓမ္မဂတိယာ သိဒ္ဓေန ပရမတ္ထ လက္ခဏေန ဥပလဒ္ဓတ္တာ။ ဣတရထာ နိဗ္ဗတ္တိလက္ခဏရဟိတံ အသင်္ခတ နိဗ္ဗာနံပိ သဘာဝတော အနုပလဗ္ဘမာနံ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနဉ္စ နာမ သိယာတိ။ တသ္မာ နိဗ္ဗတ္တိ လက္ခဏရဟိတတ္တာဧဝ ဧတာနိ အနိပ္ဖန္နာနိနာမ။ န သဘာဝတော အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာတိ ယုတ္တံ သိယာတိ။ [ရူပသမုဒ္ဒေသော]

֍ * ၁၅၇။ ရူပဝိဘာဂေသဗ္ဗဉ္စ ပန ဧတံ ယထာသမုဒ္ဒိဋ္ဌံ အဋ္ဌဝီသတိ ဝိဓံ ရူပံ အဟေတုကဋ္ဌေန ဧကဝိဓမေဝ။ န သဟေတုကာ ဟေတုက ဝသေန ဒုဝိဓံ။ တထာသပ္ပစ္စယဋ္ဌေန ဧကဝိဓမေဝ။ န သပ္ပစ္စယာပစ္စယ ဝသေန ဒုဝိဓန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တံ ဧကဝိဓနယံ တာဝ ဒဿေတုံ သဗ္ဗဉ္စာတိအာဒိမာရဒ္ဓံ။

[၁၈၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဧကဝိဓနယောပိ ရူပဝိဘာဂေါဧဝါတိ ကတွာ ‘‘ယထာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌ ရူပါနံ ဧကဝိဓာဒိနယံ ဒဿနတ္ထံ သဗ္ဗဉ္စ ပနေတန္တိအာဒိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သမေတိ။

ဝက္ခတိ ဟိ –

အဇ္ဈတ္တိကာဒိဘေဒေန, ဝိဘဇန္တိ ယထာရဟန္တိ။

ဧတေန အဇ္ဈတ္တိကာဒိဘေဒေါ ဧဝ ရူပဝိဘာဂေါနာမာတိ ဝိညာယတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၀။)

တတ္ထ သဗ္ဗံပိ ရူပံ ဟေတုသမ္ပယောဂါ ဘာဝတော အဟေတုက မေဝ, န ကိဉ္စိ သဟေတုကံ။ ကိဉ္စိ အဟေတုကန္တိ ဧဝံ ဝိဘာဂေါ အတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ သပ္ပစ္စယံ သာသဝံ သင်္ခတံ လောကိယန္တိ ပါဌော။ သပ္ပစ္စယံ သင်္ခတံ လောကိယံ သာသဝန္တိ ပန ယုတ္တော။ ပါဠိယံပိ တထာ ဒိဋ္ဌတ္တာ သဘာဂယုဂဠသမ္ဘဝတောစာတိ။ ဣတရာနိ ပန ပါဠိကမေန အသမေန္တာနိပိ သဘာဂ ယုဂဠတ္တာ ဘာဂတော ယုတ္တာနိဧဝ။ တတ္ထ အတ္တနော ဇနကေန ပစ္စယေန သဟေဝ ဝတ္တတီတိ သပစ္စယံ။ ပစ္စယေဟိ သင်္ဂမ္မ ကရီယတီတိ သင်္ခတံ။ ပဉ္စုပါဒါ နက္ခန္ဓသင်္ခါတေ လောကေဧဝ ပရိယာပန္နန္တိ လောကိယံ။ အတ္တာနံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တေဟိ အာသဝေဟိ သဟေဝ ဝတ္တတီတိ သာသဝံ။ အကနိဋ္ဌ ဗြဟ္မသန္တာန ဘူတံပိ ရူပံ ကာမတဏှာ ဝိသယဘာဝေန ကာမေဧဝ ပရိယာပန္နတ္တာ ကာမာဝစရံ။ နတ္ထိ အတ္တနာ ဂဟိတံ ကိဉ္စိ အာရမ္မဏံနာမ အဿာတိ အနာရမ္မဏံ။ ယော ဓမ္မော အညေန ပယောဂေန ပဟီနောပိ သမုဒယပဟာနေ အသတိ အပဟီနောဝ ဟောတိ။ ပုန အဝဿံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနတ္တာ။ အပ္ပဟီနောပိ တသ္မိံ သတိ ပဟီနောဝ ဟောတိ။ ပုန အနုပ္ပဇ္ဇမာနတ္တာ။ တာဒိသော ဓမ္မော ပဟာနဝါယာမဿ အဋ္ဌာနတ္တာ အပ္ပဟာတဗ္ဗောနာမ။ ရူပံပိ ဧဒိသမေဝ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ အပ္ပဟာတဗ္ဗ မေဝါတိ။ အဋ္ဌာနတ္တာ ပဟာန ဝါယာမံ န အရဟတီတိ အတ္ထော။ အထဝါ, ဝိနာ သမုဒယပဟာနေန ပဟာတုံ အသက္ကုဏေယျောတိ အတ္ထော။ ယဒိ ဧဝံ ရူပံ ဘိက္ခဝေ န တုမှာကံ။ တံ ပဇဟထ။ တံ ဝေါ ပဟီနံ ဒီဃရတ္တံ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဘဝိဿတီတိ ဣဒံ ကထန္တိ။ တံပိ တဗ္ဗိသယဿ ရာဂဿ ပဟာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယထာဟ –

ရူပေ ခေါ ရာဓ ယော ဆန္ဒော, ယော ရာဂေါ, ယာနန္ဒီ, ယာ တဏှာ, တံ ပဇဟထ။ ဧဝံ တံရူပံ ပဟီနံ ဘဝိဿတိ ဥစ္ဆိန္နမူလံ တာလာဝတ္ထုကတံ အနဘာဝံကတံ အာယတိံ အနုပ္ပာဒဓမ္မန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၁။)

အယံ နယော အညေသုပိ ကုသလာဒီသု အပ္ပဟာတဗ္ဗေသု ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ဧဝသဒ္ဒေါ စေတ္ထ ပုရိမပဒေသုပိ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဣတိသဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော, ပကာရတ္ထောဝါ။ တေန ပါဠိယံ အာဂတံ န ဟေတု ဟေတုဝိပ္ပယုတ္တန္တိအာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တဿ တဿ ပုဂ္ဂလဿ အတ္တဘာဝပရိယာပန္နော ဓမ္မသမူဟော အဇ္ဈတ္တံနာမ။ တသ္မိံပိစ ယတ္ထ တဏှာယ အတိရေကတရံ ဒဠှပရိဂ္ဂဟော ဟောတိ။ သော စက္ခာဒိကော စိတ္တေန သဟ ဆဗ္ဗိဓော ဓမ္မော အဇ္ဈတ္တိကော နာမ။ အဇ္ဈတ္တေ ဝိဒိတော ပါကဋောတိ ကတွာ။ တထာ ဟိ သော အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တန္တိပိ ဝုတ္တော။ ဣတရာနိ ပန ရူပါဒိနိ ဖဿာဒီနိစ တဒုပါဒါယ တဏှာပရိဂ္ဂဟဿ မန္ဒတ္တာ ဗာဟိရာနိ နာမ။ ယထာ ဟိ လောကေ မဏိဝါ သုဝဏ္ဏံဝါ ရဇတံဝါ ဗဟိဂေဟေ နိဒဟိတွာ ထပိတံ ဟောတိ။ ပစ္ဆိဝါ သုပ္ပံဝါ ဃဋောဝါ သရာဝေါဝါ အန္တော ဂေဟေ ထပိတော။ တတ္ထ ပစ္ဆိမာနိ ဆဍ္ဍေတွာပိ ပုရိမာနိ ရက္ခန္တိ။ တသ္မာ တာနေဝ တဏှာပရိဂ္ဂဟဒဠှတာယ အန္တောပရိဘောဂါတွေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ပစ္ဆိမာနိ ပန ဗာဟိရ ပရိဘောဂါတွေဝ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣဓပိ ဟိ ယဒိ သက္ကုဏေယျ။ ရူပါဒီနိ ဖဿာဒိနိစ သဗ္ဗာနိ ဆဍ္ဍေတွာပိ စက္ခာဒိကံ ဆဗ္ဗိဓမေဝ အဝဿံ ရက္ခိဿန္တီတိ။ ဣတိ တဏှာ ပရိဂ္ဂဟဿ ဒဠှမန္ဒတာ ဝသေနေဝ တေသံ ဒွိန္နံ အဇ္ဈတ္တိက ဗာဟိရတာ ဝုတ္တာ။ န ပဝတ္တိဒေသဝသေနာတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။

[၁၈၅] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အဇ္ဈတ္တိကရူပံ အတ္ထဘာဝသင်္ခါတံ အတ္တာနံ အဓိကိစ္စ ဥဒ္ဒိဿ ပဝတ္တတ္တာ။ ကာမံ အညေပိ အဇ္ဈတ္တသမ္ဘူတာ အတ္ထိ။ ရုဠှီဝသေန ပန စက္ခာဒိကမေဝ အဇ္ဈတ္တိကန္တိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

[၁၈၆] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘အတ္တသင်္ခါတံပါ စိတ္တံ အဓိကိစ္စ တဿ ဒွါရဘာဝေန ပဝတ္တတီထိ အဇ္ဈတ္တံ။ တဒေဝ အဇ္ဈတ္တိကန္တိ’’ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

တသ္မိံ အတ္ထေ ဟိ သတိ စိတ္တဿ အဇ္ဈတ္တတာ န သမ္ပဇ္ဇတိ။ အဇ္ဈတ္တဓမ္မ အဇ္ဈတ္တိကမ္မောနဉ္စ အဝိသေသော အာပဇ္ဇတီတိ။

ယံ ပန တတ္ထ

အထဝါ ယဒိ မယံ န ဟောမ, တွံ ကဋ္ဌကလိင်္ဂရူပမော ဘဝိဿတီတိ ဝဒန္တာ ဝိယ အတ္တဘာဝဿ သာတိသယံ ဥပကာရကတ္တာ စက္ခာဒိနေဝ ဝိသေသတော အဇ္ဈတ္တိကာနီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ယုတ္တတရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၂။)

တထာ ဥပကာရာတိသယတ္တာဧဝ ဟိ တေသု သတ္တာနံ ပရိဂ္ဂဟ ဒဠှတာ ဟောတီတိ။ သတ္တဝိဓံပိ ဒွါရရူပံနာမ။ ယထာက္ကမံ ဝီထိ စိတ္တာနံ ပါဏာတိပါတာဒိကမ္မာနဉ္စ ပဝတ္တိမုခတ္တာ။ တတ္ထ ပန ပဉ္စ ဝိဓံ ပသာဒရူပံ ဥပပတ္တိဒွါရံနာမ။ ဝိညတ္တိဒွယံ ကမ္မဒွါရံနာမာတိ ဩဠာရိကရူပံ ပကတိယာ ထူလသဘာဝတ္တာ ဃဋ္ဋနသင်္ခါတဿစ အတ္တနော ကိစ္စဿ ဩဠာရိကတ္တာ။ သန္တိကေရူပံ ဒူရေ ပဝတ္တဿပိ သီဃတရံ ဉာဏေန ဂဟဏယောဂျတ္တာ။ သပ္ပဋိဃရူပဉ္စာတိ ဧတ္ထ ပဋိဟနနံ ပဋိဃော။ သော ဒုဝိဓော ဝိသယဝိသယီနံ ပဋိဃဋ္ဋနံ မဟာ ဘူတာနံ အညမညပဋိဃဋ္ဋနန္တိ။ တတ္ထ ယေန ပဋိဃဋ္ဋနေန ပသာဒ ဒွါရာနံ ဘဝင်္ဂဿစ ဝိကာရပ္ပတ္တိ ဟောတိ။ ဣဒံ ဝိသယဝိသယီနံ ပဋိဃဋ္ဋနံနာမ။ ယေန ရုပ္ပနလက္ခဏာနံ ရူပဓမ္မာနံ ရုပ္ပန ကုပ္ပန ဃဋ္ဋန ပီဠန ဘိဇ္ဇနာဒယော ပဝတ္တန္တိ။ ဣဒံ မဟာဘူတာနံ အညမညပဋိဃဋ္ဋနံ နာမ။ ပဋိဃေန သဟ ဝတ္တတီတိ သပ္ပဋိဃံ။

[၁၈၇] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ယော သယံ နိဿယဝသေနစ သမ္ပတ္တာနံ အသမ္ပတ္တာနဉ္စ ပဋိမုခဘာဝေါ အညမညပတနံ။ သော ပဋိဃော ဝိယာတိ ပဋိဃော။ ယထာဟိ ပဋိဃာတေ သတိ ဒုဗ္ဗလဿ စလနံ ဟောတိ။ ဧဝံ အညမညပဋိမုခဘာဝေ သတိ အရူပသဘာဝတ္တာ ဒုဗ္ဗလဿ ဘဝင်္ဂဿ စလနံ ဟောတီတိ’’ ဧဝံ မဟာဘူတဃဋ္ဋနံ ဥပမာမတ္တံ ကတွာ ဝိသယဝိသယိဃဋ္ဋနမေဝ ဂဟိတံ။ တံ အနုပပန္နံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၃။)

ဧဝဉှိ သတိ ယာနိ လောကေ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါသန္တာနေသု ဃဋ္ဋနာနိ ဒိဿန္တိ။ ယေသံ ဝသေန ရူပဓမ္မေသု အညမညံ လဂ္ဂန ဗန္ဓန ထမ္ဘန ဓာရဏ စလနာဒီနိဝါ ဝဍ္ဎန ဟာယန ဆေဒန ဘေဒန ဝိလီန ဝိကိရဏာဒီနိဝါ ပဝတ္တန္တိ။ တာနိ ဣဓ အသင်္ဂဟိတာနိ သိယုံ။ နစ တာနိ အနုဂ္ဂဟ ဥပဃာတ ဝသေန ပဝတ္တိဘူတ သန္နိပါတ သင်္ခါတံ ဃဋ္ဋနံဝိနာ အညပကာရာနိဧဝ သက္ကာ ဘဝိတုန္တိ။ ဣတရံ သောဠသဝိဓံ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန သုခုမရူပံ ဒူရေရူပံ အပဋိဃရူပဉ္စ။ ဥပါဒိန္နရူပံ နာမ ကတ္ထစိ ယံကိဉ္စိ သရီရဋ္ဌကရူပံ ဝုစ္စတိ။ ကတ္ထစိ ကမ္မသမုဋ္ဌာန မေဝ တဒုဘယံပိ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ တုသံ အာဒိန္နပရာမဋ္ဌတ္တာ ဥပါဒိန္နံ နာမ နိပ္ပရိယာယတော ပန ကမ္မသမုဋ္ဌာနမေဝ ဥပါဒိန္နံနာမ။ ကသ္မာ တဿေဝ သတ္တသန္တာနေ နိစ္စကာလံ ပဝတ္တိဝသေန သာတိသယံ ဘုသံ အာဒိန္နဂဟိတပရာမဋ္ဌတာသမ္ဘဝတောတိ ဝုတ္တံ ကမ္မဇံဥပါဒိန္နရူပန္တိ။ ဧတံ မမာတိအာဒိနာ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ ဘုသံ အာဒိယတီတိ ဥပါဒိန္နံ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ ဥပေတေန ကမ္မုနာ အတ္တနော ဖလဘာဝေန အာဒိန္နံ ဂဟိတန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဟ နိဒဿနေန သနိဒဿနံ။ နိဒဿနန္တိ စက္ခုဝိညာဏေန ဒဋ္ဌဗ္ဗဘာဝေါ ဝုစ္စတိ။ သော ပန ဓမ္မတော အနညတ္တေပိ အညေ ဝိယ ကတွာ ဥပစရီယတိ။ ဧဝဉှိ သတိ အတ္ထဝိသေသဗောဓော ဟောတီတိ။ နိဒဿနန္တိဝါ စက္ခုဝိညာဏကိစ္စံ ဝုစ္စတိ။ တေန သဟ ဝတ္တတီတိ သနိဒဿနန္တိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ စက္ခာဒိဒွယံ အသမ္ပတ္တဝသေန ဂေါစရဂ္ဂါဟိကံ။ ဃာနာဒိတ္တယံ သမ္ပတ္တဝသေန ဂေါစရဂ္ဂါဟိကန္တိ ပဉ္စဝိဓံပိ ဂေါစရဂ္ဂါဟိကရူပန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ပသာဒေ အလ္လီယိတွာ လဂ္ဂိတွာ ဥပ္ပန္နံ အာရမ္မဏံ သမ္ပတ္တံနာမ။ ကေသဂ္ဂမတ္တံပိ မုဉ္စိတွာ ဥပ္ပန္နံ အသမ္ပတ္တံနာမ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ စက္ခာဒိဒွယံ အသမ္ပတ္တမေဝ ဂဏှာတိ။ ဃာနာဒိတ္တယံ သမ္ပတ္တမေဝါတိ, ပစ္စယဝိသေသတော။ အာလောကော ဟိ ရူပဂဟဏေ စက္ခုဿ ပစ္စယော။ အာကာသောစ သဒ္ဒဂဟဏေ သောတဿာတိ စက္ခုရူပေသုစ အညမညံ လဂ္ဂိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသု အာလောကပရိဝါရဿ ဩကာသော နတ္ထိ။ တထာ သောတသဒ္ဒေသုစ အာကာသပရိဝါရဿာတိ။ ဝါယုအာပပထဝိယော ပန ဃာနာဒိတ္တယဿ ဂန္ဓာဒိဂဟဏေ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဝါယုနာမ ဂန္ဓာကဍ္ဎနကော နာသဝါတောယေဝ, သောစ သမ္ပတ္တဿေဝ ပစ္စယော။ အာပေါနာမ ဇိဝှာတေမနကော အာပေါ, သောပိ သမ္ပတ္တဿေဝ ပစ္စယော။ န ဟိ ရသော သုက္ခဇိဝှာယ ဖရတီတိ။ ပထဝီစ ဃဋ္ဋနတ္ထာယ ပစ္စယော။ န ဟိ ဒုဗ္ဗလပထဝီသန္နိဿယော အာလောကောဝါ ရဇောဝါကာယေ ပတမာနောပိ ပသာဒေ ဃဋ္ဋေတီတိ။ ဣတိ ပစ္စယဝိသေသတော တေသံ သမ္ပတ္တာသမ္ပတ္တဝသေန ဂဟဏ ဝိသေသော ဟောတီတိ။ တတ္ထ စက္ခုဿ တာဝ အသမ္ပတ္တဂဟဏံ ပါကဋံ။ တဉှိ သမီပေ အက္ခိဝဏ္ဏံဝါ ဘမုကမူလံဝါ နပဿတိ။ ဒူရေ ပန မဟန္တံ စန္ဒမဏ္ဍလာဒိကံဝါ ဖလိကာဒိတိရောဟိတံဝါ ဝဏ္ဏံ ပဿတိ။ ဒိသာဒေသဝဝတ္ထာနဉ္စဿ ပညာယတီတိ။ သောတဿ ပန ကထန္တိ, တတ္ထ ဟိ ဒူရေ သဒ္ဒေါ စိရေန သုယျမာနော ဒိဿတိ ပစ္ဆိမဒိသာဘာဂေ ဥပ္ပန္နောပိ သဒ္ဒေါ အန္တရာ မဟန္တေ စေတိယာဒိကေ အန္တရိတေ သတိ ဒက္ခိဏပဿတောဝါ သုယျတိ။ ဥတ္တရပဿတောဝါ။ အသုယျမာနောဝါ ဟောတီတိ။ ဝုစ္စတေ, ဥပ္ပန္နော သဒ္ဒသံဃာဋော အာသန္နေ ဌိတာနံ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အဝသာနာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၄။)

ကမေန ပါကဋီဘူတော ဟောတိ။ ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသောစ ဗလဝါ ဟောတိ။ အဟံ သုဏောမီတိ ပဝတ္တာ သလ္လက္ခဏဝီထိယော သီဃတရံ နိရန္တရံ ဝိယ ပဝတ္တန္တိ။ ဒူရေ ဌိတာနံ ပန ပဋိဃဋ္ဋနာနိဃံသော မန္ဒတရော ဟောတိ။ အာဒိတော အပါကဋော။ မဇ္ဈေဝါ အဝသာနေဝါ ပိဏ္ဍဝသေန ပါကဋီဘူတော။ သလ္လက္ခဏဝီထိယော စိရေန ပရေန ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ တေသံ လဟုံ သုတော။ စိရေန သုတောတိ အတိမာနော ဟောတီတိ။ အပိစ, သဒ္ဒေါနာမ နိဿယဓာတုပရံပရာယ ပဝတ္တိတွာ ဒူရံပိ ဒေသံ ဂစ္ဆတိယေဝ။ ဧဝံ ဂစ္ဆန္တောစ ဂတဂတဋ္ဌာနေဧဝ ဌတွာ သဝနူပစာရေ ဌိတာနံ သောတသဟဿံပိ ဃဋ္ဋေတိ။ မဟန္တေ ပန စေတိယာဒိကေ အန္တရိတေ သတိ ယတော အာကာသော ဥဇုံ ဝိဝဋော ဟောတိ။ တတော ဒက္ခိဏပဿတောဝါ ဥတ္တရပဿတောဝါ ဂတဂတဌာနတောဝသောတံ ဃဋ္ဋေတိ။ မန္ဒတရော ပန သဒ္ဒေါအသုယျ မာနောပိ ဟောတိ။ ဧဝံ ဂစ္ဆန္တောစ ယာဝ သောတပသာဒေ အလ္လီယိတွာ နုပ္ပဇ္ဇတိ။ တာဝ အသမ္ပတ္တောယေဝ ဟောတိ။ ယော ပန အလ္လီ ယိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သော သမ္ပတ္တောနာမ ဟောတိ။ န သော သုယျတီတိ။ ယဒိ ပန သောတံ သမ္ပတ္တဝိသယံ သိယာ။ ယထာ အန္တော ကုစ္ဆိဂတော ဂန္ဓော ဗဟိ နဃာယိယတိ။ တထာ အန္တော ကုစ္ဆိဂတော သဒ္ဒေါပိ ဗဟိ နသုယေယျ။ ဂန္ဓဿ ဝိယ ဒိသာဒေသဝဝတ္ထာနံ ဝိဿန သိယာတိ။

[၁၈၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဂန္တွာ ဝိသယဒေသံ တံ, ဖရိတွာ ဂဏှတီတိ စေ။ အဓိဋ္ဌာန ဝိဓာ နေပိ, တဿ သော ဂေါစရော သိယာ။’’ တိပိ ဝိစာရိတံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ စက္ခာဒိဒွယဿ ဗဟိဒ္ဓါ ဝိသယဒေသဂမနသင်္ဂေါ အတ္ထီတိ။ ဂေါစရံ ဂဏှာတီတိ ဂေါစရဂ္ဂါဟိကံ။ ပသာဒ မဏ္ဍဘူတတ္တာ အာပါတမာဂတံ အာရမ္မဏနိမိတ္တံ သမ္ပဋိစ္ဆတီတိ အတ္ထော။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ ဟုတွာ တံတံ ဂေါစရဂဟဏ သဘာဝတ္တာတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၅။)

ဝဏ္ဏောတိ ရူပါရမ္မဏဿေတံ နာမံ။ ဩဇာတိ အာဟာရ ရူပ မာဟ။ ဝိနိဘုဇ္ဇတီတိ ဝိနိဗ္ဘောဂေါ။ ဌာနတော ဒေသတော ဥပ္ပတ္တိကာရဏတော ဝိသုံဝိသုံ ဝဝတ္ထပီယတီတိ အတ္ထော။ နဝိနိဗ္ဘော ဂေါတိ အဝိနိဗ္ဘောဂေါ။ သော ဧဝ ရူပန္တိ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပံ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရေနပနေတ္ထ ဂန္ဓရသဩဇာ ကတ္ထစိ ဝိနီဘုတ္တာ ဒိဿန္တီတိ ပဉ္စဝိဓမေဝ အဝိနိဗ္ဘောဂရူပံ ဣစ္ဆိတံ။ တံ ပရတော အာဂမိဿတီတိ။ [ရူပဝိဘာဂေါ]။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၆။)

֍ * ၁၅၈။ ကမ္မန္တိ ဧကာ စေတနာဧဝ။ သာယေဝ ဟိ ပဋ္ဌာနေ နာနာက္ခဏိက ကမ္မပစ္စယဘာဝေန ဝုတ္တာ။ ယထာဟ-နာနာက္ခဏိကာ ကုသလာကုသလာ စေတနာ ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာစ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယောတိ။ စိတ္တန္တိ ပန သသမ္ပယုတ္တဓမ္မံ အဓိပ္ပေတံ။ ပဋ္ဌာနေ စေတသိကဓမ္မာနံပိ ရူပသမုဋ္ဌာပနဘာဝေန ဝုတ္တတ္တာ။ ယထာဟ-ဟေတူ ဟေတုသမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံ သမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဟေတု ပစ္စယေန ပစ္စယောတိအာဒိ။ ဥတူတိ တေဇောယေဝ။ သော ဟိ ကပ္ပသဏ္ဌာပနဝသေန သကလံ ဩကာသ လောကံပိ နာနာသရီရသဏ္ဌာပနဝသေန သက လံ ရူပမယံ ကာယံ သတ္တလောကံပိ နာနာရုက္ခတိဏာဒီနံ အဗ္ဘပဋလမေဃဝုဋ္ဌိဇလအဂ္ဂိ ဝါတာဒီနဉ္စ သဏ္ဌာပနဝသေန သကလံ သင်္ခါရလောကံပိ ဥဒယတိ ပသဝတိ ဇနေတိ ဝဍ္ဎေတိ။ တသ္မာ ဥတူတိ ဝုစ္စတီတိ။ အရတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ ဥတူတိပိ ဝဒန္တိ။ အာဟာရောတိ ဩဇာဧဝ။ ရူပဝိရာဂဘာဝနာဘူတံ အရူပကုသလံ ကမ္မဇရူပံ နဇနေတီတိ ဝုတ္တံ ပဉ္စဝီသတိဝိဓံပီတိ။ အတိသင်္ခတန္တိ အတီတကာလေ ယထာကာ လန္တရေ ရူပံ ဇနေတိ, တထာ ဝိသေသေတွာ သုဋ္ဌုကတံ။ အဇ္ဈတ္တိ ကသန္တာနေတိ ဝုတ္တံ, အဇ္ဈတ္တသန္တာနေတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ အဇ္ဈတ္တ မေဝ အဇ္ဈတ္တိကန္တိဝါ ဣကသဒ္ဒဿ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဋိသန္ဓိမုပါဒါယာတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ ဥပါဒါယ။ ခဏေခဏေတိ ဧကေကဿ စိတ္တဿ တီသု တီသု ခဏေသု။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရော ပန သဗ္ဗေသံပိ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပါနံ ဧကေကဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေဧဝ ဥပ္ပာဒံ ဘင်္ဂက္ခဏေဧဝ နိရောဓဉ္စ အာဟ။ အဟံ ပနဿာ ဓိပ္ပာယော-သဗ္ဗာနိပိ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပါနိ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, န ဘင်္ဂက္ခဏေ။ ယထာဟ –

ယဿဝါ ပန သမုဒယသစ္စံ နိရုဇ္ဈတိ, တဿ ဒုက္ခသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ နောတိ။

တထာ တာနိ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေဧဝ နိရုဇ္ဈန္တိ။ န ဥပ္ပာဒက္ခဏေ။ ယထာဟ –

ယဿ ကုသလာ ဓမ္မာ အကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တဿ အဗျာကတာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈန္တီတိ။ နောတိ။

အရူပဘဝံ သန္ဓာယ ဧတံ ယမကဒွယံ ဝုတ္တံ။ ရူပါနိ ပန စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေပိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဥပ္ပာဒက္ခဏေပိ နိရုဇ္ဈန္တီတိ စေ။ န။ ဧဝဉှိ သတိ –

ယဿဝါ ပန သမုဒယသစ္စံ နိရုဇ္ဈတိ, တဿ ဒုက္ခသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ အရူပေ တဏှာယ ဘင်္ဂက္ခဏေ တေသံ သမုဒယသစ္စံ နိရုဇ္ဈတိ။ နောစ တေသံ ဒုက္ခသစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပဉ္စဝေါကာရေ တဏှာယ ဘင်္ဂက္ခဏေ တေသံ သမုဒယသစ္စဉ္စ နိရုဇ္ဈတိ, ဒုက္ခသစ္စဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိစ။

ဣတရတ္ထစ

အရူပေ ကုသလာနံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ တေသံ ကုသလာ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ နောစ တေသံ အဗျာကတာ ဓမ္မာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ပဉ္စဝေါကာရေ ကုသလာနံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ တေသံ ကုသလာ ဓမ္မာစ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အဗျာကတာ ဓမ္မာစ နိရုဇ္ဈန္တီတိစ။

ဧဝံ ပရိပုဏ္ဏပဉှာဧဝ ဥဒ္ဓဋာ သိယုံ။ နောတိ ပန ပဋိသေဓောဝ ဥဒ္ဓဋော။ တသ္မာ နယိဒံ အရူပဘဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ စိတ္တဇရူပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ စေ။ တမ္ပိ န။ ကမ္မဇရူပဿ ဝိဂဟဏေ ဝိရောဓဿ ယမကပါဌန္တရဿ အဘာဝတော။ အနုလောမဿေဝစ ဘာဝတော။ ယထာဟ –

ယဿဝါပန ယတ္ထ မနိန္ဒြိယံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဿ တတ္ထ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ နဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ အသညသတ္တာနံ တေသံ တတ္ထ မနိန္ဒြိယံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ နောစ တေသံ တတ္ထ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၇။)

သဗ္ဗေသံ စဝန္တာနံ ပဝတ္တေ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ တေသံ တတ္ထ မနိန္ဒြိယဉ္စ နဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဉ္စ နဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။

ဧတ္ထ ဟိ အသညသတ္တာနန္တိ ဧတေန ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယ မေဝ ဝုတ္တံ။ ယဒိစ တံ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေပိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ပုရိမကောဋ္ဌာသေ ပဝတ္တေ စိတ္တဿ ဘင်္ဂက္ခဏေ အသညသတ္တာနံ တေသံ။လ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ နဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ သိယာ, ပစ္ဆိမကောဋ္ဌာသေစ သဗ္ဗေသံ စဝန္တာနံ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ သိယာတိ။ ပစ္ဆိမကောဋ္ဌာသေ ပန အရူပ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ စေ။ န။ တထာ ဂဟဏတ္ထံ ယမက ပါဌန္တရာဘာဝတော သဗ္ဗညုဝိသယေစ ဌာနေ ပါဠိယော သံသန္ဒိတွာ ဗလဝတိယာ ပါဠိယုတ္တိယာဧဝ ဌာတဗ္ဗတောတိ။ ယသ္မာစ ရူပဓမ္မာ နာမ ဒန္ဓပဝတ္တိနော ဟောန္တိ။ အရူပဓမ္မာ လဟုပဝတ္တိနော ဌိတိက္ခဏောစ တေသံ ဝိသုံ ဂဏနူပဂေါ နတ္ထိ။ တသ္မာ အညောယေဝ ရူပ ဓမ္မာနံ ခဏပဗန္ဓော။ အညော အရူပဓမ္မာနံ။ တတ္ထ သဗ္ဗေပိ ရူပဓမ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏပရိမာဏေန အတ္တနော ဥပ္ပာဒက္ခဏေန ယုတ္တာ ခဏေ ခဏေ နိရန္တရမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ သဟုပ္ပန္နတ္တာစ ပန ဒွိန္နံ တေသံ ဥပ္ပာဒါဒိဝါ နိရောဓန္တောဝါ ယာဝဇီဝံပိသဟေဝ ဟောတီတိပိ တဿ အဓိပ္ပာယောတိ။ ယမက ပါဠိယော ပန နာနာတ္ထာ, နာနာဗျဉ္ဇနာ, ဂမ္ဘီရောစ သတ္ထု အဓိပ္ပာယော။ တသ္မာ သုဋ္ဌု ဝိစာရေတွာ သလ္လက္ခေတဗ္ဗော။ န ပန ဓမ္မတာ ဧသာ ယမကဿ။ ယဒိဒံ ယထာလာဘယောဇနာတိ ကတွာ အတ္တနော အဓိပ္ပာယေ ဌတွာ ဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ ယမကပါဌံ ယထာလာဘယော ဇနာယဧဝ သက္ကာ ယောဇေတုန္တိ။ ရူပဝိရာဂဘာဝနာဝိသေသဘူတံ အရူပကုသလံ တသ္မိံ လောကေ ရူပသဟိတံ ပဋိသန္ဓိံ နဇနေတိ။ သုဒ္ဓအရူပမေဝ ဇနေတိ။ တသ္မာ ရူပသန္တတိသီသဿ သဗ္ဗသော အဘာဝါ တတြုပ္ပန္နာနိ သဗ္ဗာနိ ဆစတ္တာလီသစိတ္တာနိ ရူပံ ဇနေတုံ န န သက္ကောန္တိ။ အရူပဝိပါကာ ပန တတ္ထေဝ နိယမုပ္ပန္နာတိ အရူပပါကဿေဝ ဂဟဏံ ကတံ, တေနေဝ အဋ္ဌကထာယံ, အညာနိပိ ဗဟူနိ အာရုပ္ပေ ဥပ္ပန္နာနိ အနောကာသတ္ထာ ရူပံ နသမုဋ္ဌာပေန္တီတိ ဝုတ္တံ တတ္ထ အနောကာသတာနာမ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နဿ ရူပသန္တတိသီသဿ အဘာဝေါ ဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ။

[၁၈၉] ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၈။)

‘‘ရူပဝိရာဂဘာဝနာနိဗ္ဗတ္တတ္တာ ဟေတုနော တဗ္ဗိဓုရတာယာ’’တိပိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ အကာရဏံ။

ရူပါရူပဝိရာဂဘာဝနာဘူတမဂ္ဂနိဗ္ဗတ္တဿ လောကုတ္တရဝိပါကဿ ရူပေါကာသေ သတိ ရူပဇနကတာဒဿနတောတိ။ ဈာနင်္ဂဝိရဟေန အင်္ဂဒုဗ္ဗလာနိပိ ရူပံ န ဇနေန္တီတိ ဒွိပဉ္စဝိညာဏဂဟဏံ ကတံ။ ဣတရာ နိပိ ပန ပန္နရသကာမရူပ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနိ ခီဏာသဝါနံ ပရိနိဗ္ဗာနစုတိ စိတ္တန္တိ ဣမာနိ စိတ္တာနိ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေန္တိယေဝ။ ဧဝံသန္တေပိ တာနိ သဗ္ဗာနိပိ ဘဝင်္ဂကာလေ အခီဏာသဝါနဉ္စ စုတိကာလေ သမုဋ္ဌာပေန္တီတိ တေသံ ဣဓ အဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၁၉၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ပန စုတိစိတ္တဉ္စ ဧကူနဝီသတိ ဘဝင်္ဂဿေဝ အန္တောဂဓတ္တာ စိတ္တန္တရံ န ဟောတီတိ န တဿ ဝဇ္ဇနံ ကတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧကူနဝီသတိ ဘဝင်္ဂဿေဝါတိ န ဝတ္တဗ္ဗံ။

အရူပဝိပါကဿ သရူပတော ဝဇ္ဇိတတ္တာတိ။ ကသ္မာ ပန ယထာ ဝုတ္တာနိ ပန္နရသ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေန္တီတိ, ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ။ စိတ္တဉှိနာမ ဥပ္ပာဒက္ခဏေဧဝ ပရိပုဏ္ဏံ ပစ္စယံ လဘိတွာ ဗလဝံ ဟောတိ။ ရူပဉ္စ ဌိတိက္ခဏေဝ။

တသ္မာ အတ္တနော ဗလဝန္တက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဘာဝေန ဒုဗ္ဗလံ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ဥပ္ပန္နတ္တာ သယံပိ ပရိဒုဗ္ဗလံ ဟောတီတိ သဗ္ဗာနိပိ တာနိ တဒါ ရူပံ နသမုဋ္ဌာ ပေန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ကေစိ အနန္တရာသေဝနာဒိပစ္စယာ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေဧဝ ဖရန္တိ။ ရူပဿ ပန ဥပတ္ထမ္ဘကဘူတာ ဥတုအာဟာရာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဓမ္မာစ ဌိတိက္ခဏေဧဝဖရန္တီတိ တေသံ ယထာက္ကမံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဌိတိက္ခဏေစ ပရိပုဏ္ဏပစ္စယလာဘော ဝေဒိတဗ္ဗော။

[၁၉၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယရဟိတံ ပန အာဟာရာဒီဟိစ အနုပတ္ထဒ္ဓံ ဒုဗ္ဗလဝတ္ထုံ နိဿာယ ပဝတ္တတ္တာ အတ္တနောစ အာဂန္တုကတာယ ကမ္မဇရူပေဟိစ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနံ ဌာနံ ဂဟေတွာ ဌိတတ္တာ’’တိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယ ရဟိတန္တိ ဣဒံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၂၉၉။)

ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယ ရဟိတဿ ပိဥတုဿ ရူပဇနကဘာဝဿ ဝက္ခမာနတ္တာ။ န ဟိ အတ္တနာ အဝိဇ္ဇမာနံ ပစ္ဆိမစိတ္တံ ပုရိမစိတ္တက္ခဏေ ဌိတဿ ကဿစိ ရူပဿ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယော ဟောတိ။ အတ္ထိ ပစ္စယေကဒေသတ္တာ တဿ ပစ္စယဿာတိ။ ခီဏာသဝါနံ စုတိစိတ္တံ ပန ပကတိယာဝ ဝူပသန္တဝဋ္ဋမူလေ သန္တာနေ ပဝတ္တတ္တာ သန္တတရံ ဟောတိ။ ပုန အာယုသင်္ခါရာနံ ပရိက္ခယေန ဒုဗ္ဗလတရေ ပရိယန္တဂတေ စ ဝတ္ထုမှိ နိဿိတတ္တာ ဒုဗ္ဗလတရဉ္စ ဟောတီတိ တံ ရူပံ နသမုဋ္ဌာပေတီတိ, အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရော ပန သဗ္ဗသတ္တာနံပိ စုတိစိတ္တံ ရူပံ နသမုဋ္ဌာပေတီတိ ဣစ္ဆတိ။ ယထာဟ-ခီဏာသဝါနံ စုတိစိတ္တန္တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ။

ကာမာဝစရာနံ ပစ္ဆိမစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ယဿ စိတ္တဿ အနန္တရာ ကာမာဝစရာနံ ပစ္ဆိမစိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ။ ရူပါဝစရေ အရူပါဝစရေ ပစ္ဆိမဘဝိကာနံ ယေစ ရူပါဝစရံ အရူပါဝစရံ ဥပပဇ္ဇိတွာ ပရိနိဗ္ဗာယိဿန္တိ, တေသံ, စဝန္တာနံ တေသံ ဝစီ သင်္ခါရော နိရုဇ္ဈိဿတိ, နောစ တေသံ ကာယသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတီတိ –

ပန ဝစနတော အညေသံပိ စုတိစိတ္တံ ရူပံ နသမုဋ္ဌာပေတီတိ ဝိညာယတိ။ န ဟိ ရူပသမုဋ္ဌာပက စိတ္တဿ ဂဗ္ဘဂမနာဒိ ဝိနိဗဒ္ဓါဘာဝေ ကာယသင်္ခါရာသမုဋ္ဌာပနံ အတ္ထိ, န စ ယုတ္တံ စုတောစ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စဿ ပဝတ္တတီတိ။ နာပိ စုတိစိတ္တံ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ ပါဠိ အတ္ထီတိ။

အနုဋီကာယံ ပန

တသ္မိံ ပါဌေ တေသံ စဝန္တာနံ နောစ ကာယသင်္ခါရော နိရုဇ္ဈတီတိ ဝစနံ န ကေဝလံ စုတိစိတ္တဿေဝ ရူပသမုဋ္ဌာပနာဘာဝံ သာဓေတိ, အထခေါ တတော ပုရိမာနံ သဗ္ဗေသံ မရဏာသန္န စိတ္တာနံ ရူပသမုဋ္ဌာပနာဘာဝံပိ သာဓေတိယေဝါတိ ဒီပေတိ။ စုတိ စိတ္တသ္မိံဟိ ကာယသင်္ခါရဿ နိရောဓေ ပဋိသိဒ္ဓေ တတော ပုဗ္ဗေ ယာဝ သတ္တရသမစိတ္တာ ဧတ္ထန္တရေ တဿ ဥပ္ပာဒေါပိ ပဋိသိဒ္ဓါဧဝ ဟောတီတိ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ ဝိစာရေတဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၀။)

ကာယသင်္ခါရောတိ ဟိ အဿာသပဿာသော ဝုစ္စတိ။ သောစ သုဋ္ဌု ဩဠာရိကော ရူပဓမ္မောတိ နစုတိစိတ္တေ တန္နိရောဓာဘာဝ ဝစနေန ဣတရာနိ သုခုမာနိပိ ရူပါနိ စုတိစိတ္တံ နဇနေတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။

[၁၉၂] ယဉ္စ တတ္ထ

န ဟိ ရူပသမုဋ္ဌာပကစိတ္တဿ ဂဗ္ဘဂမနာဒိ ဝိနိဗဒ္ဓါဘာဝေ ကာယသင်္ခါရာသမုဋ္ဌာပနံ အတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။

တာနိဧဝ ဟိ ဂဗ္ဘဂမနာဒီနိ ဣမဿတ္ထဿ သာဓကာနိ ဘဝိတုံ အရဟန္တိ ဩဠာရိကဿ ကာယသင်္ခါရဿ အသမုဋ္ဌာပကံပိ စိတ္တံ ဣတရံ သုခုမရူပံ ပန သမုဋ္ဌာပေတိယေဝါတိ။

[၁၉၃] ယံပိ တတ္ထ

န စ ယုတ္တံ စုတောစ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဉ္စဿ ပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ အကာရဏံ။

န ဟိ စုတိတော ပရံ ကတိပယခဏမတ္တံ စိတ္တဇရူပပဝတ္တိယာ ကောစိ ဝိရောဓော အတ္ထီတိ။

ယဉ္စ တတ္ထ

နာပိ စုတိစိတ္တံ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ ပါဠိ အတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထပိ စုတိစိတ္တံ ရူပံ နသမုဋ္ဌာပေတီတိပိ နတ္ထိ, အညတြ ကာယသင်္ခါရာတိ န န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။

ဧဝံ ပန ယုတ္တံ သိယာ, ယထာ ရူပဓမ္မာ အာဒိတော ပဋိသန္ဓိကာလေ ဧကစိတ္တက္ခဏမတ္တေ ပစ္စယပရိတ္တတာယဝါ အတ္တနော ဒန္ဓဝုတ္တိ တာယဝါ ဒုဗ္ဗလာ ဟောန္တိ, တထာ ပရိယောသာနေပိ မရဏကာလေ ပရိက္ခီယမာနပစ္စယတာယဝါ နိရောဓာသန္နတာယဝါ ပရိဒုဗ္ဗလာဧဝ ဟောန္တီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တသ္မာ ဝတ္ထုဿ အာဒိအန္တနိဿိတာနိ ပဋိသန္ဓိစုတိစိတ္တာနိ သမဒုဗ္ဗလာနိဧဝ ဟောန္တီတိ သက္ကာ ဝိညာတုန္တိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

အဘိဓမ္မတ္ထဝိကာသနိယဉ္စ ပါဠိဝိရောဓံ မညမာနော ကိဉ္စိမတ္တမ္ပိ အဝိစာရေတွာ ဋီကာသု ဝုတ္တနယမေဝ သုဋ္ဌု ဝိကာသယိတွာ ဂတောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၁။)

ပထမဘဝင်္ဂမုပါဒါယာတိ ပထမ ဘဝင်္ဂစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ။ ဇာယန္တမေဝါတိ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဥပ္ပဇ္ဇ မာနမေဝ, န တိဋ္ဌန္တံ။ နစ ဘိဇ္ဇမာနန္တိ အတ္ထော။ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပဉ္စသတ္တတိဝိဓေ စိတ္တေ။ အပ္ပနာဇဝနန္တိ အဘိညာဒွယဝဇ္ဇိတံ ဆဗ္ဗီသတိဝိဓံ အပ္ပနာဇဝနစိတ္တံ။ ဣရိယာပထန္တိ ဂမနဝဇ္ဇိတံ တိဝိဓံပိ ဣရိယာပထံ။

[၁၉၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဂမနာဒီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ စလနဖန္ဒနမတ္တံပိ ဝိညတ္တိယာ ဝိနာ သိဇ္ဈတိ။ ကုတော ဂမနံ။ နစ ယထာဝုတ္တံ အပ္ပနာဇဝနံ ဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေတုံ သက္ကောတီတိ။ ပိ သဒ္ဒေန တံ နကေဝလံ ရူပသမုဋ္ဌာပကမတ္တံတိ ဒဿေတိ။ သန္နာမေတီတိ သန္ဓာရေတိ အယမေဝဝါ ပါဌော သိယာ, ဝက္ခမာနေဟိ စိတ္တေဟိ အဘိသင်္ခတံ ယထာပဝတ္တံ ဣရိယာပထံ အပတမာနံ အစလမာနံ ဓာရေတိ ဥပတ္ထမ္ဘေတီတိ အတ္ထော။ ဥပတ္ထမ္ဘနဉ္စေတ္ထ ယထာပဝတ္တဿ ဣရိယာပထဿ ရက္ခနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နဥက္ခိပိတွာ ဝိယ အဘိနီဟရဏံ။ ဣတရထာ ထမ္ဘနဝိညတ္တိယာ ပသင်္ဂေါ သိယာတိ။ ဧတ္ထစ ယထာနိသိန္နဿဝါ ဌိတဿဝါ ဘဝင်္ဂ စိတ္တေ အဗ္ဗောကိဏ္ဏေ ပဝတ္တမာနေ အင်္ဂါနိ ဩသီဒန္တိ ပတန္တိ။ န တထာ ဣမသ္မိံ ဆဗ္ဗီသတိဝိဓေ ဇာဂရဏစိတ္တေ ဝက္ခမာနေသုစဒွတ္တိံသ ဝိဓေသု ဇာဂရဏစိတ္တေသုပဝတ္တမာနေသု။ တေသု ပန ပဝတ္တမာနေသု အင်္ဂါနိ ဥပတ္ထဒ္ဓါနိ ဟောန္တိ။ န ဩသီဒန္တိ န ပတန္တိ။ ပုဗ္ဗေ ယထာ ထပိတာနေဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

[၁၉၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘န ဧဝ မေတေသု ဒွတ္တိံသဝိဓေသု ဝက္ခမာနေသု စ ဆဗ္ဗီသတိ ယာ ဇာဂရဏစိတ္တေသု ပဝတ္တမာနေသူ’’တိ ပါဌော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၂။)

န ဧဝမေတေသု ဆဗ္ဗီသတိယာ ဇာဂရဏစိတ္တေသု ဝက္ခမာနေ သုစ ဒွတ္တိံသ ဝိဓေသု ပဝတ္တမာနေသူတိ ပန ပါဌော ယုတ္တော။ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနန္တိ မနောဒွါရေ အာဝဇ္ဇနမာဟ။ န ဟိ ပဉ္စဒွါရိကာနိ ဇဝန စိတ္တာနိပိ ဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေန္တိ။ ဣရိယာပထုပတ္ထမ္ဘန မတ္တံ ဝါ ပိသဒ္ဒေန ဂဟိထံ သန္ဓာယ ဝေါဋ္ဌဗ္ဗနာဒီနိ ပဉ္စဒွါရိကာနိပိ ဂဟိတာနိတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဣရိယာပထောနာမ ဂမနာဒိနာ တေန တေန အဝတ္ထာဝိသေသေန ပဝတ္တာ ရူပဓမ္မာဧဝ။ ဧဝံ သန္တေပိ ကိဉ္စိစိတ္တံ ရူပ သာမညမေဝ ဇနေတိ န တတောပရံ။ ကိဉ္စိ အညစိတ္တဿ ဝသေန ယထာပဝတ္တံ ဣရိယာပထံ ရက္ခိတုံဧဝ သက္ကောတိ, န အပ္ပဝတ္တံ ဣရိယာပထံ ပဝတ္တေတုံ။ ကိဉ္စိ ဝိညတ္တိံ သမုဋ္ဌာပေတွာ အပ္ပဝတ္တဉ္စ ဣရိယာပထံ ပဝတ္တေတုံ သက္ကောတိ။ အညာနိစ ကာယိက ဝါစသိက ဝိကာရာနိ ဇနေတုံ သက္ကောတိ။ ယာနိစ စိတ္တာနိ ဥတ္တရကိစ္စံ ဇနေတုံ သက္ကောန္တိ။ တာနိ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမံ ကိစ္စံ ဇနေတုံ သက္ကောန္တိယေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ အယံ ဝိဘာဂေါ ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

[၁၉၆] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ယံပန စိတ္တံ ဝိညတ္တိဇနကံ, တံ ဧကံသတော ဣရိယာပထု ပတ္ထမ္ဘကံ။ ဣရိယာ ပထဿ ဝိညတ္တိယာ သဟ အဝိနာဘာဝတော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၃။)

ဣဓ ဟိ ဣရိယာပထုပတ္ထမ္ဘနံနာမ ဝိညတ္တိရဟိတမေဝါ ဓိပ္ပေတံ, န ဝိညတ္တိသဟိတံ။ ဣတရထာ အပ္ပနာဇဝနာနံပိ ဝိညတ္တိဇနကတာ အာပဇ္ဇေယျာတိ။ သောမနဿဇဝနာနိ တေရသာတိ ဟသိတုပ္ပာဒေန သဒ္ဓိံ လောဘမူလတော မဟာ ကုသလတော မဟာ ကြိယတော စ စတ္တာရိစတ္တာရီတိ တေရသ သောမနဿဇဝနာနိ။ တေသုပန ကုသလာ ကုသလတော အဋ္ဌပုထုဇ္ဇနာနံ။ ဒိဋ္ဌိဝိပ္ပယုတ္တာ ကုသလကုသလတော ဆသေက္ခာနံ။ ကြိယတော ပဉ္စခီဏာသဝါနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗံ ကာယဝစီမနောကမ္မံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဉာဏာနုပရိဝတ္တန္တိ ဝစနတော ဝိစာရဏကိစ္စရဟိတော ဟသိတုပ္ပာဒေါ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ နသမ္ဘဝတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တော ဝါဒေါ အဋ္ဌကထာယံ ပဋိက္ခိတ္တောယေဝ။ တသ္မိံဝါဒေ ဟိ သတိ ဣတရေသံပိ အဟေတုကစိတ္တာနံ ဉာဏဝိပ္ပယုတ္တမဟာ ကြိယဇဝနာနဉ္စ ဗုဒ္ဓါနံ အသမ္ဘဝေါ အာပဇ္ဇတိ။ တသ္မာ တေသံ ဟသိတုပ္ပာဒစိတ္တေန ပဝတ္တဿ သိတကမ္မဿ ပုဗ္ဗာပရပဝတ္တာနံ ဉာဏာနံ ဝသေန ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမတာ ဉာဏာနုပရိဝတ္တတာ စ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ။ သီတုဏှောတု သမညာတာတိ ဣဒံ သီတံ ဣဒံ ဥဏှန္တိ ဧဝံ သဗ္ဗ လောကိယမဟာဇနေဟိ သုဋ္ဌု ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဉာတာ။ ဌိတိပ္ပတ္တာဝါတိ အတ္တနော ဌိတိဘာဝံ ဌိတိက္ခဏံဝါ ပတ္တာဧဝ။ န ပန စိတ္တမိဝ ဇာယန္တ မတ္တာတိ အတ္ထော။ ကာရဏံ ဝုတ္တမေဝ။

[၁၉၇] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ပစ္ဆာဇာတာဒိပစ္စယုပတ္ထမ္ဘလာဘေန ဌိတိက္ခဏေဧဝ ဥတုဩဇာနံ ဗလဝဘာဝေါတိ ဝုတ္တံ တေဇောဓာတု ဌိတိပ္ပတ္တာတိအာဒိ’’။ တတ္ထ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဝစနံ ဟေဋ္ဌာ ဝိစာရိတမေဝ။

အပိစ, ယဒိ ဥတုနော ဗလဝဘာဝေါ ရူပုပ္ပာဒနဉ္စ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယာယတ္တံ သိယာ။ ဧဝံ သတိ သော ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌိတိက္ခဏေ ရူပံ န သမုဋ္ဌာပေယျ, တဒါ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဿေဝ အဘာဝတော။ ဝက္ခတိစ ဌိတိကာလမုပါဒါယ ဥတုသမုဋ္ဌာနာတိ။ ဧတ္ထစ ဌိတိကာလန္တိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဌီတိကာလော ဝုတ္တောတိ။ တသ္မာ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဝစနံ ဝိစာရေတွာ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ။ ဩဇာသင်္ခါတော အာဟာရောတိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓော အဇ္ဈတ္တသန္တာန ဂတောအသိတပီတခါယိတသာယိတဝသေန စတုဗ္ဗိဓော, ဗဟိဒ္ဓသန္တာ နဂတောစ ဩဇာသင်္ခါတော ဒုဝိဓာဟာရော။ တဒုဘယာပိစ သံသဂ္ဂ ဝသေန လဒ္ဓုပတ္ထမ္ဘာ ဧဝရူပံ သမုဋ္ဌာပေန္တီတိ ဝုတ္တံ အဇ္ဈောဟရဏ ကာလေတိ။ ဧတ္ထစ ဗဟိဒ္ဓါသမ္ဘူတေန ဥတုနာ သဟ အဇ္ဈတ္တ သမ္ဘူတာနံ စတုသမုဋ္ဌာနာနံ ဥတုဩဇာနံ ဝိယ ဗဟိဒ္ဓါသမ္ဘူတာယ ဩဇာယပိ အဇ္ဈတ္တံ ရူပသမုဋ္ဌာနံ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။

ယထာဟ-မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ

ကဗဠီကာရာဟာရော တာဝ မုခေ ထပိတမတ္တော ဧဝ အဋ္ဌရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ဒန္တဝိစုဏ္ဏိတံ ပန အဇ္ဈောဟရီယမာနံ ဧကေကံ သိတ္ထံ အဋ္ဌ အဋ္ဌ ရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၄။)

အာစရိယဓမ္မပါလတ္ထေရေန ပန ယဒိ ဗဟိဒ္ဓသမ္ဘူတာ ဩဇာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေယျ, ဧဝံ သတိ ယထာ ဗဟိဒ္ဓသမ္ဘူတော ဥတု အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါစ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ တထာ သာ ဗဟိဒ္ဓါပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေယျ။ န ပန သမုဋ္ဌာပေတိ။ တသ္မာ သာ အဇ္ဈတ္တံ ပတွာပိ ရူပံ န သမုဋ္ဌာ ပေတိယေဝ။ ဧကန္တေန ပန အဇ္ဈတ္တဩဇာဧဝ သမုဋ္ဌာပေတိ။ သာ ပန တဿာ ဥပတ္ထမ္ဘနပစ္စယောဧဝ ဟောတီတိ အဓိပ္ပာယေန မုခေ ထပိတမတ္တောဧဝ။ န သင်္ခါဒိတော။ တတ္တကေနပိ အဗ္ဘန္တရဿ ပစ္စယော ဟောတိယေဝ, ကေနာဟ အဋ္ဌ အဋ္ဌ ရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတီတိ မဇ္ဈိမဋီကာယံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပန ဥပါဒိန္နကာ ဥတု ဩဇာနာမ သုဋ္ဌု ပဏီတရူပါ ဟောန္တိ, တသ္မာ ဗဟိဒ္ဓါ ဩဇာပိ အဇ္ဈတ္တံ ပတွာ တေန ဥတုနာ သုဋ္ဌု သေဒိယမာနာ တာယစ ဩဇာယ သုဋ္ဌု ဥပတ္ထမ္ဘီယ မာနာ သရီရေ မေဒသိနေဟုပစယဝသေန ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိယေဝါတိ ယုတ္တံ။ အဇ္ဈောဟရဏကာလေတိ ဣဒဉ္စ သုဋ္ဌု ဗလဝဘာဝပ္ပတ္တ ကာလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပန မာတရာ ပရိဘုတ္တာဟာရောပိ ဒါရကဿ သရရံ ဖရိတွာ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ သရီရေ မက္ခိတာဟာ ရောပိ ရူပံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ ဝုတ္တံ။ မုခေ ထပိတမတ္တောဧဝ အဋ္ဌရူပါနိ သမုဋ္ဌာပေတီတိစ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တန္တိ။ ဌာန ပတ္တောဝါတိ အတ္တနော ဌိတိက္ခဏံ ပတ္တောဧဝ။ ဧတ္ထစ စတူသု သမုဋ္ဌာနေသု ဥတုဧဝ မဟန္တော မဟာထာမော မဟာဝိပ္ဖာရောစ ဟောတိ။ သော ဟိ သကလဿပိ ဩကာသလောကဿ ဗဟိဒ္ဓါ သင်္ခါရလောကဿစ သမုဋ္ဌာ ပကော ဝိနာသကော စ ဟောတိ။ သတ္တလောကဿစ သောဧဝ မဟန္တော အဇ္ဈတ္တသမ္ဘာရဘူတော ဟောတိ။ ဣတရာနိ ပန တီဏိ တဿ ပရိဝါရမတ္တာနိဧဝ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၅။)

ဟဒယ ဣန္ဒြိယ ရူပါနိ ကမ္မဇာနေဝ, န စိတ္တဇာဒိနိ။ ယဒိဧဝံ ဝိပ္ပသန္နာနိ ခေါ တေ အာဝုသော သာရိပုတ္တ ဣန္ဒြိယာနိ။ ကတရေန တွံ ဧတရဟိ ဝိဟာရေန ဝိဟရသီတိ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ။ ဣန္ဒြိယသမ္ဘာရာနံ ဝဏ္ဏာနံ သမာပတ္တိ စိတ္တသမုဋ္ဌိတာနံ ဝိသဒဝိပ္ပသန္နတာဝသေန ဥပစရိ တတ္တာတိ။ တထာ ဟိ ဧကာဗဒ္ဓပဝတ္တာနိ စတုဇရူပါနိ ဧကသ္မိံ ဝိပ္ပသန္နေ သဗ္ဗာနိ ဝိပ္ပသန္နာနေဝ ဟောန္တိ။ မိလာတေစ မိလာတာနေဝါတိ။ ဥတုစိတ္တာဟာရာ ပန တေသံ နဝန္နံ ဥပတ္ထမ္ဘနပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ ဥပ္ပလပဒုမာနိ ဝိယ ကမ္မဇရူပါနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ တေသံ ဗီဇံ ဝိယ ကမ္မံ။ ကဒ္ဒမောဒကာနိ ဝိယ ဥတုအာဟာရာဒီနိ။ ဝိညတ္တိ ဒွယံ စိတ္တဇမေဝ။ တထာ ဟိ တံ စိတ္တသဟဘူ စိတ္တာနုပရိဝတ္တိဓမ္မေသု ဘဂဝတာ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ။ သဒ္ဒေါစိတ္တောတုဇောတိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ နနုနိဓိကဏ္ဍသုတ္တေ သုဝဏ္ဏတာ သုသရတာ သုသဏ္ဌာနံ သုရူပတာတိအာဒိနာ တာဒိသေန ကမ္မဝိသေသေန သဒ္ဒသမ္ပတ္တိနာမ ဝုတ္တာတိ။ သစ္စံ, ကမ္မဝိသေသေန ပန ယထာ သုဝိသဒေါ သုမဓုရော သဒ္ဒေါ ပဝတ္တတိ, တထာ ဌာနကရဏဂတာနံ ဥပါဒိန္နကသရီရာနံ သုသဏ္ဌိတတာ ဝါတ သေမှာဒီဟိ အပလိဗုဒ္ဓတာစ ဟောတိ။ တသ္မာ တမ္မူလိကာသဒ္ဒသမ္ပတ္တိ ကမ္မဖလေသု ပက္ခိပိတွာ သုသရတာတိ ဝုတ္တာ။ န ဧကန္တေန သဒ္ဒဿ ကမ္မဇနိတတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

လဟုတာဒိတ္တယံ ဥတုစိတ္တာဟာရေဟိ သမ္ဘောတီတိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ နနု အပ္ပာဗာဓသံဝတ္တနိကာ ဧသာ မာဏဝ ပဋိပဒါ, ယဒိဒံ အဝိဟိံသာတိ ဝုတ္တံ။ အပ္ပာဗာဓ ပစ္စယသမုဋ္ဌိတဉ္စ ဧတံ ရူပတ္တယံ။ တထာ ဟိ ဒန္ဓတ္တာဒိ ကရ ဓာတုက္ခောတ ပဋိပက္ခပစ္စယ သမုဋ္ဌာနတာ ဧတဿ ဝုတ္တာတိ။ ဝုစ္စတေ, ကမ္မဇရူပါနိနာမ ဥဒကေ ပက္ခိတ္တာနိ သတပါကတေလာနိ ဝိယ ပကတိယာဝ ကမ္မာနုရူပံ လဟု မုဒု ကမ္မည ဘူတာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေသံ ဝိသုံ လဟုတာဒိ ဝိကာရောနာမ နတ္ထိ။ ယတော တေသံ ဧကသ္မိံဘဝေ ဧကာအဒ္ဓါ ပစ္စုပ္ပန္နတာဝ လဗ္ဘတီတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယမကေသုပိ တေသံ ကာလဘေဒေါ ပဋိသန္ဓိဝုတိပရိစ္ဆိန္နေန အဒ္ဓါ ပစ္စုပ္ပန္နေနေဝ ဂဟိတောတိ။ ယသ္မာ ပန စိတ္တံနာမ နာနာနီဝရဏဘေဒဝသေနဝါ သုခ ဒုက္ခ ပီတိ ပဿဒ္ဓိ သဒ္ဓါ ပညာဒိ ဝသေနဝါ နာနာ ခဏေသု နာနာ အဝတ္ထာ ယုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ ဥတုအာဟာရာစ သပ္ပာယာ သပ္ပာယဘေဒဝသေန။ တသ္မာ တေဟိ တီဟိ သမုဋ္ဌိတ ရူပါနိဧဝ နာနာခဏေသု ဂရုကလဟုကာဒိ ဝသေန နာနာဝိကာရယုတ္တာနိ ဟောန္တိ။ ယတော တေသံ သန္တတိ သမယ ဝသေန ကာလဘေဒေါ လဗ္ဘတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ယမကေသုပိ အကမ္မဇာနံ ပဝတ္တိကာလေ ခဏသန္တတိဝသေနပိ ကာလဘေဒေါ ဂဟိတောတိ။ နနု ကမ္မဝိပါကဇာ အာဗာဓာတိ ဝုတ္တံ။ သတိစ ကမ္မ သမုဋ္ဌာနေ အာဗာဓရူပေ တတောဝုဋ္ဌာနဘူတော ကမ္မဇော လဟုတာဒိ ဂုဏောပိ ဝိသုံ လဗ္ဘမာနော သိယာတိ။ န။ ယေသဉှိ ဝသေန ဣမသ္မိံ သရီရေ ကမ္မဝိပါကဇာနာမ အာဗာဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တာနိ ဥပပီဠကုပ ဃာတကကမ္မာနိပိ ဂတိကာလပယောဂ ဝိပတ္တိယော လဘမာနာနိ ဧဝ သရီရဋ္ဌကာ ပထဝါဒယော ဝါတပိတ္တာဒယောစ ဥတုသမုဋ္ဌာနာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၆။)

ဓာတုယော ခေါဘေတွာ နာနာဗာဓေ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာသု ပန ခုဗ္ဘိတာသု ဣတရာနိ တဒနုဂတိကာနိ ဧဝ ဟောန္တိ။ တေနေဝ ဟိ သီတေနပိ ရုပ္ပတိ, ဥဏှေနပိ ရုပ္ပတိ, ဇိဂစ္ဆာယပိ ရုပ္ပတိ, ဝိပါသာယပိ ရုပ္ပတီတိအာဒိနာ ဥတုပဓာနောဝ ရူပဓမ္မာနံ ရုပ္ပနပစ္စယော ဝုတ္တောတိ။ တသ္မာ ကေဝလံ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော အာဗာဓောနာမ နတ္ထိ။ ယတော ယထာဝုတ္တော ကမ္မဇော လဟုတာဒိဂုဏောနာမ ဝိသုံ လဗ္ဘမာနော သိယာတိ။

ယသ္မာ ပန အဝိဟိံသာ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ သတ္တာ တေသံ ဥပပီဠကာဒီနံ ကမ္မာနံ သုဝိဒူရတာယစေဝ သရီရကောဋ္ဌာသာနံ ဃနသိနိဒ္ဓသဏ္ဌိတိယာ ဒုက္ခောဘနိယတာယစ နိဗ္ဗတ္တဘဝေ နိရာဗာဓာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တဒတ္ထံ သန္ဓာယ အပ္ပာဗာဓသံဝတ္တနိကာ ဧသာ မာဏဝပဋိပဒါ။ ယဒိဒံ အဝိဟိံသာတိ ဝုတ္တံ, န ပန အပ္ပာဗာဓနိမိတ္တဿ လဟုတာဒိတ္တယဿ ကမ္မသမုဋ္ဌာနတာယ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ရူပကဏ္ဍေန ကမ္မဿကဋတ္တာရူပေသု ဧဝ ဧတံ ရူပတ္တယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ရူပကလာပါနာမ ဧကသ္မိံ ပရမာဏုသ္မိံပိ ဗဟုဝိဓာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ စတုဇရူပ ကလာပေသု ဃနဘာဝေန ပဝတ္တမာနေသု ကလာပန္တရဘူတာ အာကာသဓာတုပိ ဒိဿမာနာဧဝ ဟောတီတိ ကတွာ စတုဇေသု တဿာ ဂဟဏံ ကတံ။ ကာမံ သဗ္ဗာနိပိ အနိပ္ဖန္နရူပါနိ ကေနစိ ပစ္စယေန အနိပ္ဖာဒိတာနိ ဟောန္တိ။ တေသု ပန န တထာ လက္ခဏရူပါနိ။ ယထာ ဣတရာနိ စိတ္တာဒိ ပစ္စယ ဝိသေသေန ဒိဿမာန ဝိသေသာနိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ လက္ခဏရူပါနိ န ကုတောစိ ဇာယန္တီတိ။ ဇာယမာနာဒိ ရူပါနန္တိ ဇာယမာန ဇိယျမာန မိယျမာနာနံ ရူပကလာပါနံ။ သဘာဝတ္တာတိ ဇာတိဇရာမရဏသင်္ခါတလက္ခဏသဘာဝမတ္တတ္တာ။ ဧတ္ထစ ရူပကဏ္ဍေ ဥတုသမုဋ္ဌာနန္တိ စ အာဟာရသမုဋ္ဌာနန္တိ စ ဝုတ္တံ နတ္ထိ။ ပဋ္ဌာနေ ဧဝ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၇။)

ဧတ္ထ သိယာ, ဇရတာ အနိစ္စတာ ပါဠိယမေဝ န ကုတောစိ သမုဋ္ဌာနာတိ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ဣဓပိ တာသံ နကုတောစိ သမုဋ္ဌာနေသု ဂဟဏံ ယုတ္တံ။ ဥပစယသန္တတိယော ပန ပါဠိယံပိ ကုတောစိ သမုဋ္ဌာနေသု ဝုတ္တာ။ အဋ္ဌကထာယံပိ တာဟိ သဒ္ဓိံ ဝိသတိ ကမ္မဇရူပါနိ သတ္တရသ စိတ္တဇရူပါနိ စုဒ္ဒသ ဥတုဇရူပါနိ တေရသ အာဟာရဇ ရူပါနိ ဝုတ္တာနိ။ တသ္မာ ဣဓ တာသံ နကုတောစိသမုဋ္ဌာနတာ နဝတ္တဗ္ဗာတိ။ ဝုစ္စတေ, ရူပဇနကာနံ ဇနနဗျာပါရောနာမ အတ္တနာ ဇနိတရူပါနံ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဧဝ ဖရတိ။ န-တတော ပရံ, တသ္မာ တသ္မိံ ခဏေ လဗ္ဘမာနာ ဥပစယသန္တတိယောယေဝ ကုတောစိ ဇာတပရိယာယံ အရဟန္တိ, န ဇရတာ အနိစ္စတာယောတိ ကတွာ ပါဠိယံ အဋ္ဌကထာ ယံစ တာသံဧဝ ကုတောစိ သမုဋ္ဌာနေသု ဂဟဏံ ကတံ။ အပိစ, ပုဗ္ဗေ အဇာတာ ဓမ္မာ ပစ္စယေ သတိ ဇာယန္တိ။ အသတိ န ဇာယန္တီတိ အတ္ထိ။ ဇာတာ ပန ဓမ္မာ ပစ္စယေ သတိ ဇိယျန္တိ, မိယျန္တိ။ အသတိ နဇိယျန္တိ နမိယျန္တီတိ နတ္ထိ, တသ္မာ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ ပဝတ္တိ ဧကန္တေန ပစ္စယာယတ္တာ ဟောတိ။ ပစ္ဆိမာနံ ဒွိန္နံ ပဝတ္တိ ပန ဧကန္တေန ပစ္စယ နိရပေက္ခာ ဟောတီတိ ဣမိနာ ပရိယာယေန တာသံ တေသု ဂဟဏံ အဂဟဏဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယံ ပန သုတ္တပဒေသု ဇရာမရဏံ ဘိက္ခဝေ သင်္ခတံ ပဋိစ္စ သမုပ္ပန္နန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဇာတိယာ သတိဧဝ တဒုဘယံ ပညာယတိ။ အသတိ န ပညာယတီတိ ဣမိနာ ပရိယာယေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣဓ ပန ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ဣတရ အနိပ္ဖန္နရူပါနိ ဝိယ စတ္တာရိပိ ဧတာနိ စိတ္တာဒိပစ္စယဝိသေသေန ဒိဿမာနဝိသေသာနိ န ဟောန္တီတိ စတုန္နံပိ န ကုတောစိ ဇာတတာ ဝုတ္တာ။ ဧဝံသန္တေပိ သာရတရံ ပါဠိနယံ အတိဓာဝန္တော ဝိယ ဟောတီတိ ဥပစယသန္တ တီနံ ကုတောစိ သမုဋ္ဌာနေသု သင်္ဂဟောဧဝ သေယျောတိ။ [ရူပသမုဋ္ဌာနနယော]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၈။)

֍ * ၁၅၉။ ဧကော ဧဝ ဇာတိ သင်္ခါတော ဥပ္ပာဒေါ ဧတေသန္တိ ဧကုပ္ပာဒါ။ ဧကောဧဝ အနိစ္စတာသင်္ခါတော နိရောဓော ဧတေသန္တိ ဧကနိရောဓာ။ ဧကသဒ္ဒေါ စေတ္ထ သင်္ခါနေ ပဝတ္တော။ တသ္မာ တေန ယာနိ ရူပါနိ ဧကာယဧဝ ဇာတိယာ ဇာယန္တိ။ ဧကာယ ဧဝ အနိစ္စတာယ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တေသံ ပိဏ္ဍိ ဣဓ ရူပကလာပေါနာမာတိ ဒဿေတိ။ ယေ ပန ကလာပဂတ ရူပဂဏနာယ ဧကသ္မိံ ကလာပေပိ အနေကာနိ ဇာတိအာဒီနိ ကပ္ပေန္တိ, တေသံ မူလဋီကာယ နသမေတိ။ ယုတ္တိစ နတ္ထိ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ဧကေကကလာပ ပရိယာပန္နာနံ ရူပါနံ သဟေဝ ဥပ္ပာဒါဒိပဝတ္တိတော ဧကေကကလာပဿ ဥပ္ပာဒါဒယော ဧကေကာဝ ဟောန္တီတိ ယထာ ဧကေကဿ ကလာပဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ကလာပါ နုပါလကံ ဥပါဒါယ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ကလာပုပ္ပာဒါဒိ သဘာဝါ ဇာတိအာဒယော ဥပါဒါယရူပါနိစ္စေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ဧဝံ ဝိကာရပရိစ္ဆေဒ ရူပါနိစ ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ။ ယဒိစ ယော အာယတနာနံ အာစယော။ သော ရူပဿ ဥပစယောတိစ ယော ရူပဿ ဥပစယော။ သာရူပဿ သန္တတီတိစ ဝုတ္တတ္တာ တာနိ ဇာတိအာဒီနိ လက္ခဏရူပါနိ ဝိသုံဝိသုံ ရူပါနံဧဝ, နကလာပဿာတိ ဝုစ္စေယျုံ။ စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယ ပသာဒေါ ရူပီနံ ဓမ္မာနံ အာယူတိအာဒိနာ ဝုတ္တတ္တာ စက္ခာဒိ ဇီဝိတာဒီနိပိ ဧကသ္မိံ ကလာပေ အနေကာနိဧဝ အာပဇ္ဇေယျုံ။ တသ္မာ တထာ ကပ္ပနံ အကတွာ ဧကသ္မိံ ကလာပေ အညာနိ ဥပါဒါရူပါနိ ဝိယ လက္ခဏရူပါနိပိ ဧကေကာနိဧဝါတိ နိဋ္ဌံ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။

ဧကော သမာနော မဟာဘူတသင်္ခါတော နိဿယော ဧတေသန္တိ ဧကနိဿယာ။ ဧတ္ထ ပန သမာနတ္ထေ ဧကသဒ္ဒေါ ယုတ္တော။ စတုန္နံ ဘူတာနံ နိဿယတာသမ္ဘဝတော။ ယာနိစဧကုပ္ပာဒတာဒီဟိတီဟိလက္ခဏေဟိ ယုတ္တာနိ။ တာနိ ဧကန္တေန သဟဝုတ္တီနိ နာမ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ သဟဝုတ္တိနောတိ။ ဒသပရိမာဏာနိအဿာတိဒသကံ။ ဒသန္နံ သမူဟော ဝါ ဒသကံ။ စက္ခုနာ ဥပလက္ခိတံ ဒသကန္တိ စက္ခုဒသကံ။ စက္ခုပဓာနံဝါ ဒသကံ စက္ခုဒသကံ။ ဧသနယော သေသေသုပိ။ ယသ္မာ ပန စိတ္တဇော သဒ္ဒေါ ဝိညတ္တိဝိကာရေန ဝိနာ နပဝတ္တတိ။ ဝိညတ္တိဝိကာရောစ တေန သဒ္ဒေန ဝိနာ နပဝတ္တတိ။ တသ္မာ စိတ္တဇံ သဒ္ဒနဝကံဝါ ဝစီဝိညတ္တိနဝကံဝါ နသမ္ဘဝတီတိ အဓိပ္ပာယေန ဝစီဝိညတ္တိ သဒ္ဒေ ဟိ စ သဟဝစီဝိညတ္တိ ဒသကန္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ပန ဝိညတ္တိ ဝိကာရော သဒ္ဒေန ဝိနာ နပဝတ္တတီတိ ဣဒံ တာဝ ယုဇ္ဇတိ။ ယာ တာယ ဝါစာယ ဝိညတ္တိ ဝိညာပနာ ဝိညာပိတတ္တံ။ ဣဒံ တံရူပံ ဝစီဝိညတ္တီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဝိညတ္တိဝိကာရရဟိတံ ပန စိတ္တဇံ သဒ္ဒနဝကံ။ အဋ္ဌကထာသု အာဂတမေဝ။ ယထာဟ-ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ နိဒ္ဒေသေသု ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော ဥဒ္ဓံ ပဝတ္တဥတုတောစေဝ စိတ္တတောစ သဒ္ဒနဝကန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၀၉။)

မဟာအဋ္ဌကထာ နယေန ဝိညတ္တိ ရဟိတော ဝိတက္က ဝိပ္ဖာရ သဒ္ဒေါနာမ အသောတ ဝိညေယျော စိတ္တဇော သဒ္ဒေါ လဗ္ဘတိ။ သော ပန သင်္ဂဟကာရေန ပဋိသိဒ္ဓါ။ ယထာဟ-ပဋ္ဌာနေပိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနံ သဒ္ဒါယတနံ သောတဝိညာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အာဝတံ။ တသ္မာ ဝိနာ ဝိညတ္တိဃဋ္ဋနာယ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော အသောတ ဝိညေယျော ဝိတက္ကဝိပ္ဖာရသဒ္ဒေါနာမ နတ္ထီတိ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ အဿာသ ပဿာသေ စိတ္တဇံ သဒ္ဒနဝကံ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ-စိတ္တဇေ အဿာသ ပဿာသ ကောဋ္ဌာသေပိ ဩဇဋ္ဌမကဉ္စေဝ သဒ္ဒေါစာတိ နဝါတိ, သဒ္ဒနဝကေစ အာဂတေ သဒ္ဒလဟုတာဒိ ဒွါဒသကံပိ အာဂတမေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ သုဒ္ဓဋ္ဌကံ, သဒ္ဒနဝကံ, ကာယဝိညတ္တိ နာကံ, ဝစီဝိညတ္တိ ဒသကံ, လဟုတာဒေကာ ဒသကံ, သဒ္ဒလဟုတာဒိဒွါဒသကံ, ကာယဝိညတ္တိ လဟုတာဒိ ဒွါဒသကံ, ဝစီဝိညတ္တိသဒ္ဒလဟုတာဒိ တေ ရသကန္တိ အဋ္ဌစိတ္တဇကလာပါ ပစ္စေတဗ္ဗာတိ။ သစ္စသင်္ခေပေ ပန သဒ္ဒ လဟုတာဒိ ဒွါဒသကံ ဝိသုံ အဂဟေတွာ စိတ္တဇ ကလာပါ သတ္တေဝ ဝုတ္တာ။

ဋီကာသု ပနဿ ပေါရာဏဋီကာယံ

မဟာဋ္ဌကထာနယေန ဝိညတ္တိရဟိတေ အသောတ ဝိညေယျေ ဝိတက္က ဝိပ္ဖာရသဒ္ဒေ သဒ္ဒနဝကံ ဒဿေတွာ ပုန ဝါဒန္တရံ ဒဿေန္တေန။ အပိစ, မဟာဇနသန္နိပါတဿ ဒူရတော အပညာယမာနက္ခရပဒဗျဉ္ဇနတ္ထော စိတ္တသမုဋ္ဌာနနိဃောသသဒ္ဒေါ အဝိညတ္တိကော ဧဝါတိ ဝဒန္တိ။ တထာ မိဂပက္ခီနံစ အညမညံ ဘာသံ အဇာနန္တာနံ အန္ဓဒမိဠာဒိနံ အဝိညတ္တိကော စိတ္တသမုဋ္ဌာနသဒ္ဒေါ အတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ဝိညတ္တိရဟိတော အသောတဝိညေယျော ဝိတက္ကဝိပ္ဖာရ သဒ္ဒေါ အဋ္ဌသာလိနိယံ ပဋိက္ခိတ္တော။ မဟာဇနသန္နိပါတဿ စိတ္တ သမုဋ္ဌာန နိဃောသသဒ္ဒေါပိ အာသန္နေ ဌိတာနံ ပညာယမာနက္ခရပဒ ဗျဉ္ဇနတ္ထော သဝိညတ္တိကောဧဝ ဟောတိ။ ဣတရထာ သဗ္ဗေပိ စိတ္တ ဇသဒ္ဒါ ဒူရတရေ ဌိတာနံ အပညာယမာန ပဒဗျဉ္ဇနာဧဝ ဟောန္တီတိ သဗ္ဗေပိ ဝိညတ္တိရဟိတာ သိယုန္တိ။ နစ မိဂပက္ခိအာဒီနံ စိတ္တဇော သဒ္ဒေါ ဝိညတ္တိရဟိတော ဟောတိ။ သမာနဇာတိယာနံ ပရေသံ အဓိပ္ပာယတ္ထ ဝိညာပနတောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၀။)

ပစ္ဆိမ ဋီကာယံ ပနဿ

သဒ္ဒနဝကံ ပနေတ္ထ အစ္ဆရာ သံဃာတ ပါဏိပ္ပဟာရာဒိ သဒ္ဒ သဟိတံ အဋ္ဌကမေဝါတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုတ္တံ။

တာဒိသော ဟိ သဒ္ဒေါ စိတ္တပစ္စယော ဥတုသမုဋ္ဌာနောဧဝ။ တသ္မာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဝုတ္တနယေန အဿာသပဿာသေဝါ အဝစီဃောသေသု ကဒါစိ စိတ္တသဟိတေသု ဥက္ကာသိတ ခိပိတ ဝမိတ ဆဍ္ဍိတသဒ္ဒါဒီသု ပိဝါ ဧတံ သဒ္ဒနဝကံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ ဥတုဇကလာပေသု ပစ္ဆိမာ ဒွေပိ ကသ္မာ ဗဟိဒ္ဓါ နလဗ္ဘန္တိ။ နနု ဗဟိဒ္ဓါပိ ရူပါနံ လဟု ဂရု မုဒု ထဒ္ဓ ကမ္မညတာ ဒိဿန္တီတိ။ သစ္စံ, တာ ပန ဘူတာနံ ဩမတ္တာဓိမတ္တ ဝသေန ဟောန္တိ, န ပန လဟုတာဒိတ္တယဝသေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကသ္မာ ပန အာကာသဓာတုစ လက္ခဏရူပါနိစ ရူပကလာပေသု နဂဟိတာနီတိ ဝုတ္တံ ကလာပါနန္တိအာဒိ။ အာကာသဓာတုကလာပါနံ ပရိစ္ဆေဒ မတ္တတ္တာ ကဿစိ ရူပကလာပဿ အင်္ဂဘူတာ အဝယဝဘူတာ န ဟောတိ, လက္ခဏရူပါနိစ သဗ္ဗေသံပိ ကလာပါနံ ဥပ္ပာဒါဒိ လက္ခဏ မတ္တတ္တာ ဝိကာရရူပါနိ ဝိယ ကလာပါနံ ဘေဒကရာနိ အင်္ဂဘူတာနိ ကလာပဝိသေသပညာပနဿ ကာရဏဘူတာနိ န ဟောန္တိ။ တသ္မာ တာနိ တေသု နဂဟိတာနီတိ ဒဿေတိ။ ဧတေန ဧကုပ္ပာဒါတိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနိယမော နိပ္ဖန္နရူပါနညေဝ, န အနိပ္ဖန္နရူပါနံ။ တေသံ ပန ကလာပ ဘေဒ ကရဏ မေဝ ကလာပင်္ဂန္တိ စ ဒီပေတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဧကနိရောဓင်္ဂရဟိတဿပိ ဝိညတ္တိဒွယဿ ကလာပဘေဒ ကရတ္တာဧဝ တေသု ဂဟဏံ သုဋ္ဌု ဥပပန္နံ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ။ [ကလာပယောဇနာ]

֍ * ၁၆၀။ ယထာရဟန္တိ သဘာဝကာ ဘာဝကာနံ ပရိပုဏ္ဏာပရိ ပုဏ္ဏိန္ဒြိယာနဉ္စ အရဟာနုရူပတော။ အနူနာနီတိ ပရိပုဏ္ဏာနိ။ နဉှိ ဣဒံ နာမရူပံ ကာမလောကေ ပဝတ္တိယံ န လဗ္ဘတီတိ အတ္ထီတိ။

[၁၉၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ယထာရဟန္တိ သဘာဝကပရိပုဏ္ဏာယတနာနံ အနုရူပတော’’တိ ဝုတ္တံ, တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ အနူနာနီတိ ဣဒံ ပုဂ္ဂလဝသေန ဝိသေသနံ ဟောတီတိ။ သံသေဒဇာနဉ္စေဝဩပပါတိကာနဉ္စာတိ ဧတ္ထ မဟာသီဟနာဒသုတ္တေ-

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၁။)

စတဿော ခေါ ဣမာ သာရိပုတ္တ ယောနိယော။ ကတမာ စတဿော, အဏ္ဍဇာ ယောနိ ဇလာဗုဇာ ယောနိ သံသေဒဇာယောနိ ဩပပါတိကာ ယောနီတိ။ ယေ ခေါ တေ သာရိပုတ္တ သတ္တာ အဏ္ဍကောသံ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တိ, အယံ ဝုစ္စတိ သာရိပုတ္တ အဏ္ဍဇာ ယောနိ။ ယေ ခေါ တေ သာရိပုတ္တ သတ္တာ ဝတ္ထိကောသံ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တိ။ အယံ ဝုစ္စတိ သာရိပုတ္တ ဇလာဗုဇာ ယောနိ။ ယေ ခေါ တေသာရိ ပုတ္တသတ္တာပူတိမစ္ဆေဝါ ဇာယန္တိ။ ပူတိကုဏပေဝါ ပူတိကုမ္မာသေဝါ စန္ဒနိကာယဝါ ဩဠိဂလ္လေဝါ ဇာယန္တိ, အယံ ဝုစ္စတိ သာရိပုတ္တ သံသေဒဇာ ယောနိ။ ဒေဝါ နေရကာ ဧကစ္စေ စ မနုဿာ ဧကစ္စေစ ဝိနိပါတိကာ အယံ ဝုစ္စတိ သာရိပုတ္တ ဩပပါတိကာ ယောနီတိ ဝုတ္တံ။

အဋ္ဌကထာယဉ္စ အဏ္ဍေ ဇာတာ အဏ္ဍဇာ။ ဇလာဗုမှိ ဇာတာ ဇလာဗုဇာ။ သံသေဒေ ဇာတာ သံသေဒဇာ။ ဝိနာ ဧတေဟိ ကာရဏေဟိ ဥပ္ပတ္တိတွာ ဝိယ နိဗ္ဗတ္တာ အဘိနိဗ္ဗတ္တာတိ ဩပပါတိကာ။ အဘိနိဗ္ဘိဇ္ဇ ဇာယန္တီတိ ဘိန္ဒိတွာ နိက္ခမနဝသေန ဇာယန္တိ။ ပူတိ ကုဏပေတိအာဒီဟိ အနိဋ္ဌဋ္ဌာနာနေဝ ဒဿိတာနိ။ ဣဋ္ဌေသု သပ္ပိ တေလမဓုဖာဏိတာဒီသု သတ္တာ ဇာယန္တိဧဝါတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ ပုရိမေသု ဒွီသု ပါဠိနယေန အဏ္ဍံ ဝုစ္စတိ အဏ္ဍကောသော။ ဇလာဗုဝုစ္စတိ ဝတ္ထိကောသော, တတော ဇာတာ ဝိဇာတာ နိက္ခန္တာတိ အဏ္ဍဇာ ဇလာဗုဇာတိစ ဝုစ္စန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ ဇရံ ဇီရဏံ ဘေဒံ ယာတိ ဥပေတီတိ ဇလာဗူတိ သဒ္ဒနီတိယံ ဝုတ္တံ။ ဇလံ ဝုစ္စတိ ကလလံ။ တံ အာဝုနာတိ ပဋိစ္ဆာဒေတိ အဝတိဝါ ရက္ခတီတိ ဇလာဗု, ဂဗ္ဘပလိဝေဌနာသယော။ သံသီဒန္တိ ဧတ္ထာတိ သံသေဒေါ။ ပူတိမစ္ဆာ ဒိကော သပ္ပိတေလာဒိကော ပဒုမဂဗ္ဘဝေဠုဂဗ္ဘရုက္ခသုသိရပုပ္ဖဖလာဒိ ကောစ အလ္လကိလိန္နပဒေသော။ ဥပပတ္တိက္ခဏေဧဝ ပရိပုဏ္ဏအင်္ဂပစ္စင်္ဂတ္တာ တတော တတော ဥပ္ပတိတွာ ဝိယ ဇာယန္တီတိ ဩပပါတိကာ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၂။)

အဏ္ဍဇာဒယောပိ အဏ္ဍကောသာဒိမှိ ဩက္ကမန္တာ ဥပ္ပတန္တာ ဧဝ နာမ ဟောန္တီတိ တေသံပိ ဩပပါတိကတ္တပသင်္ဂံ မညမာနော ဥပပါတော နေသံ အတ္ထီတိ ဩပပါတိကာတိ ဝတွာ ဥက္ကံသဂတိ ပရိစ္ဆေဒဝသေန စေတ္ထ ဝိသိဋ္ဌဩပပါတော ဂဟိတော။ ယထာ အဘိရူပဿ ကညာ ဒါတဗ္ဗာတိ ဝဒတိ။

ဥက္ကဋ္ဌဝသေနာတိ ပရိပုဏ္ဏာယတနဘာဝသင်္ခါတေန ဥက္ကံသတာဝေန, တတ္ထ ဩပပါတိကာ အင်္ဂပစ္စင်္ဂေဟိ သဟ သဗ္ဗသော ပရိပုဏ္ဏေန အတ္တဘာဝေန ဇာယန္တိ။ ပုန တေသံ ဝဍ္ဎနကိစ္စံ နတ္ထိ။ သံသေဒဇာနံ ပန အာယတနာနိ ဧဝ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဟောန္တိ။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ပန ပုန ဝဍ္ဎိတွာဧဝ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဇာတာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဩမကဝသေနာတိ အဝကံသဝသေန။ စက္ခုသောတဃာနဘာဝသေကာနိကဒါစိပိ န လဗ္ဘန္တိ ဇာတိဗဓိရ ဇစ္စဃာနကာနံ အဘာဝကာနဉ္စ သမ္ဘဝတောတိ အပ္ပောယော။ တတ္ထ တာနိ သဗ္ဗာနိပိ သုဂတိ ဒုဂ္ဂတိ ဇာတိယာနံ အဟေတုကသံသေဒဇာနံ ကဒါစိ နလဗ္ဘန္တိ။ သုဂတိယံ ပန ဩပပါတိကဘာဝေါနာမ သေဋ္ဌော အတ္တဘာဝ ပဋိလာဘောတိ နယေန ကေနစိ ဩမကေန ကမ္မေန လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ သုဂတိဇာတိ ယာနံ ဩပပါတိကာနံ အပရိပုဏ္ဏိန္ဒြိယတာနာမ နတ္ထိ အညတြ အဘာဝကေဟိ အာဒိကပ္ပိကေဟိတိ။ ဒုဂ္ဂတိဇာတိယာနံပိ ပန တေသံ ကဒါစိ စက္ခု သောတ ဘာဝ ဝေကလ္လတာဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာ။ န ဃာနဝေကလ္လတာ။ ကာမဓာတုယံ ပန အဃာနကော ဩပပါတိကော နတ္ထီတိ ဟိ အဋ္ဌ ကထာယံ ဝုတ္တံ။ ဇိဝှာဝေကလ္လတာနာမ သဗ္ဗေသံပိ နတ္ထိ ယေဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေ –

ကာမဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ကဿစိ ဧကာဒသာ ယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ။ ကဿစိ ဒသ။ ကဿစိအပရာနိ ဒသ။ ကဿစိ နဝ။ ကဿစိ သတ္တာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တီတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၃။)

တတ္ထ ကာမဓာတုယန္တိ ကာမလောကေ။ ဥပပတ္တိက္ခဏေတိ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ။ ကဿစိ ဧကာဒသာ ယတနာနီတိအာဒိသု စတူသု ဝါကျေသု သံသေဒဇောပပါတိကာ ဝုတ္တာ။ ကဿစိ သတ္တာယတနာနီတိ ဧတ္ထ ပန ဂဗ္ဘသေယျကောဝ ဝုတ္တော။ တတ္ထ ယသ္မာ သတ္တာယတနံ နာမ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ န လဗ္ဘတိ။ ပဝတ္တိ ကာလေယေဝ လဗ္ဘတိ။ တသ္မာ ဧကာဒသယတနာနီတိ ဝုတ္တံ။ ကဿစိ ဒသာတိ စက္ခုဝေကလ္လဝသေန။ ကဿစိ အပရာနိ ဒသာတိ သောတ ဝေကလ္လဝသေန။ ကဿစိ နဝါတိ စက္ခုသောတ ဒွယ ဝေကလ္လ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ယဒိစ အဃာနကော ဩပပါတိကောနာမ သိယာ။ တဒါ သုဒ္ဓဇစ္စဃာနကေန သဒ္ဓိံ တယော ဒသကဝါရာ ဝုတ္တာ သိယုံ။ တထာ ဇစ္စန္ဓဃာနက ဇစ္စဗဓိရဃာနကေဟိ သဒ္ဓိံ တယော နဝကဝါရာ ဧကောစ အဋ္ဌကဝါရော ဝုတ္တော သိယာ တိဏ္ဏံ ဝိပန္နာနံ ဝသေန။ တထာ အဝုတ္တတ္တာ ပန နတ္ထိ အဃာနကော ဩပပါတိ ကောတိ ဝိညာယတီတိ။ တသ္မိံ ပန ဝိဘင်္ဂေ ဣန္ဒြိယဝါရေ နပုံသကာနံ ဩပပါတိကာနန္တိ အဝုတ္တတ္တာ ထပေတွာ အာဒိကပ္ပိကေ အဘာဝကောပိ ဩပပါတိကော နတ္ထိယေဝါတိ။ ပါဠိယံ အဝုတ္တံပိ ပန သံသေဒဇာနံ ဝုတ္တပကာရံ စက္ခာဒိဝေကလ္လံ အဋ္ဌကထာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာဟ-သတ္တတိ ဥက္ကံသတောဝ ရူပါနိ သံသေဒဇောပပါတ ယောနီသု။ အထဝါ, အဝကံသတော တိံသာတိ။ တတ္ထ တိံသာတိ ဇိဝှာကာယ ဝတ္ထု ဒသကာနံ ဝသေန တိံသရူပါနီတိ စ ဝုတ္တံ။ ဣဒဉှိ ဝစနံ သံသေဒဇာနံ ဝသေန ဝုတ္တန္တိ မဟာဋီကာယံ ဝုတ္တံ။ အာစရိယာ နန္ဒတ္ထေရေန ပန ယမကေ ဃာနဇိဝှာနံ အညမညံ အဝိနာဘာဝ ဝုတ္တိတာ ဝုတ္တာတိ ဇိဝှာ ဝေကလ္လတာ ဝိယ ဃာနဝေကလ္လတာပိ နတ္ထီတိ ဣစ္ဆိတံ။ ဣန္ဒြိယ ယမကေ ပန –

ယဿဝါ ပန ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဃာနိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ အဃာနကာနံ ဣတ္ထီနံ ဥပပဇ္ဇန္တီနံ တာသံ ဣတ္ထိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နောစ တာသံဃာနိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိစ။ ယဿဝါ ပန ပုရိသိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ဃာနိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ အဃာနကာနံ ပုရိသာနံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ တေသံ ပုရိသိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နောစ တေသံ ဃာနိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိစ ဝုတ္တံ။

တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယေန ဃာနဝေကလ္လတာပိ အတ္ထီတိ ယုတ္တံ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၄။)

အပရေ ပန ယမကေ ဃာနဇိဝှာနံ သဟစာရိတာ ဝုတ္တာတိ အဇိဝှဿ အသမ္ဘဝတော အဃာနကဿပိ အဘာဝမေဝ ဝဏ္ဏေန္တိ။ တတ္ထာပိ ယထာ စက္ခုသောတာနိ ရူပဘဝေ ဃာန ဇိဝှာဟိ ဝိနာ ပဝတ္တန္တိ။ န ဧဝံ ဃာနဇိဝှာ အညမညံ ဝိနာ ပဝတ္တန္တိ။ ဒွိန္နံပိ ရူပဘဝေ အနုပ္ပဇ္ဇနတောတိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိသုံ ကာမဘဝေ အပဝတ္တိ ဝသေန တေသံ သဟစာရိတာ ဝုတ္တာတိ န န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ယုတ္တံ။

ဩကာသဝါရေ ဟိ ဧကန္တသဟစာရိတာ ဝုတ္တမတ္တေန ပုဂ္ဂလေသု ဧကန္တသဟစာရိတာ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ဂဗ္ဘေ မာတုကုစ္ဆိမှိ သေန္တီတိ ဂဗ္ဘသေယျကာ။ ရူပါဒီသု ခန္ဓေသု သဉ္ဇန္တိ လဂ္ဂန္တီတိ သတ္တာ။ ယထာဟ-ရူပေ ခေါ ရာဓ ယော ဆန္ဒော, ယော ရာဂေါ, ယာ နန္ဒိ, ယာ တဏှာ, တတြ သတ္တော, တတြ ဝိသတ္တော, တေန သတ္တောတိ ဝုစ္စတီတိအာဒိ။ ဂဗ္ဘသေယျာစ တေ သတ္တာစာတိ သမာသော။ အဏ္ဍဇာစေဝ ဇလာဗုဇာစ။ တီဏိဒသကာနိ ပါတု ဘဝန္တိ။ ယာနိ ကလလန္တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဘာဝဒသကံ ကဒါစိ နလဗ္ဘတိ နပုံသကဿာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧဝဉ္စကတွာ ဓမ္မဟဒယဝိဘင်္ဂေ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ အဟေတုကာနံ နပုံသကာနံ ဥပပတ္တိက္ခဏေ စတ္တာရိန္ဒြိယာနိ ပါတုဘဝန္တိ ကာယိန္ဒြိယံ မနိန္ဒြိယံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဥပေက္ခိန္ဒြိယန္တိ ဝုတ္တံ။ တတောပရန္တိ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော ပရံ။ ပဝတ္တိကာလေတိ ဧကဒသမေ သတ္တာဟေ။ တထာ ဟိ ကထာဝတ္ထုအဋ္ဌကထာယံ သေသာနိ စတ္တာရိ သတ္တသတ္တတိ ရတ္တိမှိ ဇာယန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သေသာနီတိ ကာယာယတန မနာယတနတော အဝသေသာနိ စတ္တာရိ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှာ ယတနာနိ။ သတ္တသတ္တတိရတ္တိမှီတိ ဧကာဒသမသတ္တာဟဿ ပရိယောသာနရတ္တိမှိ။ အယဉ္စ အတ္ထော ယမကဋီကာယ ဒီပေတဗ္ဗော။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ –

ဂဗ္ဘသေယျကဿ ပစ္ဆိမဘဝိကဿ ဥပပဇ္ဇန္တဿ ဧကဒသ မသတ္တာဟာ ဩရတော ဌိတဿ ရူပါယတနံ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ, နောစ စက္ခာယတနံ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ။

ယံ ပန ယဿဝါ ပန ယတ္ထ ရူပါယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ, တဿ တတ္ထ ဃာနာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ကာမာဝစရာ စဝန္တာနံ အဃာနကာနံ ကာမာဝစရံ ဥပပဇ္ဇန္တာနံ ရူပါဝစရာနံ တေသံ တတ္ထ ရူပါယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထ။ နောစ တေသံ တတ္ထ ဃာနာယတနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ အဃာနကာနံ ကာမာဝစရံ ဥပပဇ္ဇန္တာနန္တိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၅။)

တံ ယေ ဧကာဒသမသတ္တာဟာ ဩရတော ကာလင်္ကရိဿန္တိ။ တေသံ ဃာနာယတနာနိဗ္ဗတ္တကကမ္မေန ဂဟိတပဋိသန္ဓိကာနံ ဝသေန ဝုတ္တန္တိစ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ စက္ခုဃာနေသု ဝုတ္တေသု သောတဇိဝှာ အဝုတ္တာပိ အတ္ထတော သိဒ္ဓါဧဝ ဟောန္တီတိ။

[၁၉၉] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ပဝတ္တိကာလေတိ သတ္တမေ သတ္တာဟေတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ။

အဋ္ဌကထာ ဝိရောဓတော ဤဒိသေသု စ ဌာနေသု အဋ္ဌကထာ ပမာဏတောတိ။

[၂၀၀] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ဋီကာကာရမတေန ဧကာဒသမေ သတ္တာဟေ ဝါတိ’’ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ န သုန္ဒရံ။

နဟိ အဋ္ဌကထာယံ နိဒ္ဒိဋ္ဌတော ဝုတ္တော ဝိနိစ္ဆယော ဋီကာကာရ မတောနာမ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။

[၂၀၁] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ကမေနာတိ စက္ခုဒသကပါတုဘာဝတော သတ္တာဟာတိက္ကမေန သောတဒသကံ။ တတော သတ္တာဟာတိက္ကမေန ဃာန ဒသကံ။ တတော သတ္တာဟာ တိက္ကမေန ဇိဝှာဒသကန္တိ ဧဝံ အနုက္ကမေနာတိ ဝုတ္တံ’’။ တံပိ န ဒဋ္ဌဗ္ဗ။

ယထာဝုတ္တ အဋ္ဌကထာဝိရောဓတ္တာ ဧဝ။

[၂၀၂] ယံပိ တတ္ထ

‘‘အဋ္ဌကထာယံပိ ဟိ အယမတ္ထော ဒဿိတော ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၆။)

န ဟိ သာနာမ အဋ္ဌကထာ အတ္ထိ။ ယတ္ထ ဤဒိသော ဥပ္ပတ္တိက္ကမော ဒဿိတော သိယာ။ နနု ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဋ္ဌကထာသု ဂဗ္ဘလေယျကဝသေနဝါ ပုရိမံဘဝစက္ကံ ဝုတ္တံ။ အနုပုဗ္ဗပဝတ္တိဒီပနတောတိ ဝုတ္တန္တိ စေ။န။ တဉှိ ဝိညာဏာဒီနံ ပဉ္စန္နံ အင်္ဂါနံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝပဝတ္တိက္ကမေန ပါဠိယံ အာဂတံ ပဉ္စပဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ။ အာယတနနိဒ္ဒေသဋ္ဌကထာသု ပန သော ပဋိက္ခိတ္တောယေဝ။ နစ အဋ္ဌကထာသု ပဋိက္ခိတ္တော ဥပ္ပတ္တိက္ကမော ထေရေန ဣဓ ကမေနာတိ ဣမိနာ ပါဌေန ဒဿိတောတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ တသ္မာ ကမေနာတိ ဣဓပိ ဒေသနက္ကမေနာတိ အတ္ထော။ ဒေသိတာနီတိ သမ္ဗန္ဓောစ ဝေဒိတဗ္ဗော။

သစ္စသင်္ခေပ ဋီကာယံ ပန

သာခါဝတ္ထံ အတိက္ကမ္မ ပစ္ဆာ သတ္တမေ သတ္တာဟေ စက္ခု သောတဃာနဇိဝှာဒသကာစ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဋီကာကာရောပန ဧကာဒသမေ သတ္တာဟေတိ အာဟာတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ နယုဇ္ဇတိ ယေဝါတိ။

ဧတ္ထ စ ကလလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိက္ကမော သံယုတ္တကေ ဝုတ္တော။ ယထာဟ –

ပထမံ ကလလံ ဟောတိ၊ ကလလာ ဟောတိ အဗ္ဗုဒံ။

အဗ္ဗုဒါ ဇာယတေ ပေသိ၊ ပေသိယာ နိဗ္ဗတ္တတေ ဃနော။

ဃနာ ပသာခါ ဇာယန္တိ၊ ကေသာ လောမာ နခါပိစာတိ။

အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပထမန္တိ ပထမေန ပဋိသန္ဓိဝိညာဏေန တိဿောတိ ဝါ ဖုဿောတိဝါ နာမံ နတ္ထိ။ အထခေါ တီဟိ ဇာတိဥဏ္ဏံသူဟိ ကတသုတ္တဂ္ဂေ သဏ္ဌိတတေလဗိန္ဒုပမာဏံ ကလလံ ဟောတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ –

တိလတေလဿ ယထာ ဗိန္ဒု၊ သပ္ပိမဏ္ဍော အနာဝိလော။

ဧဝံ ဝဏ္ဏပဋိဘာဂံ၊ ကလလံ သံပဝုစ္စတီတိ။

ကလလာ ဟောတိ အဗ္ဗုဒန္တိ တသ္မာ ကလလာ သတ္တာဟစ္စယေန မံသဓောဝနဥဒကဝဏ္ဏံ အဗ္ဗုဒံနာမ ဟောတိ, ကလလန္တိ နာမံ အန္တ ရဓာယတိ။ ဝုတ္တံပိ စေတံ –

သတ္တာဟံ ကလလံ ဟောတိ၊ ပရိပက္ကသမူဟကံ။

ဝိဝတ္တမာနံ တဗ္ဘာဝံ၊ အဗ္ဗုဒံနာမ ဇာယတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၇။)

အဗ္ဗုဒါ ဇာယတေ ပေသီတိ တသ္မာပိ အဗ္ဗုဒါ သတ္တာဟစ္စယေန ဝိလီန တိပုသဒိသာ ပေသိနာမ သဉ္ဇာယတိ။ သာ မရိစဖာဏိတေန ဒီပေတဗ္ဗာ။ ဂါမဒါရကာ ဟိ သုပက္ကာနိ မရိစာနိ ဂဟေတွာ သာဋကန္တရေ ဘဏ္ဍိကံ ကတွာ ပီဠေတွာ မဏ္ဍံ အာဒါယ ကပါလေ ပက္ခိပိတွာ အာတပေ ထပေန္တိ။ တံ သုက္ခမာနံ သုက္ခမာနံ သဗ္ဗဘာဂေဟိ မုစ္စတိ။ ဧဝရူပါ ပေသိ ဟောတိ။ အဗ္ဗုဒန္တိ နာမံ အန္တရဓာယတိ။ ဝုတ္တံပိ စေတံ –

သတ္တာဟံ အဗ္ဗုဒံ ဟောတိ၊ ပရိပက္ကသမူဟကံ။

ဝိဝတ္တမာနံ တဗ္ဘာဝံ၊ ပေသိနာမ ပဇာယတီတိ။

ပေသိယာ နိဗ္ဗတ္တတေ ဃနောတိ တတော ပေသိတော သတ္တာဟစ္စ ယေန ကုက္ကုဋဏ္ဍသဏ္ဌာနော ဃနောနာမ မံသပေသိ ပိဏ္ဍော နိဗ္ဗတ္တတိ။ ပေသီတိနာမံ အန္တရဓာယတိ။ ဝုတ္တံပိ စေတံ –

သတ္တာဟံ ပေသိ ဘဝတိ၊ ပရိပက္ကံ သမူဟကံ။

ဝိဝတ္တမာနံ တဗ္ဘာဝံ၊ ဃနောတိနာမ ဇာယတီတိ။

ယထာ ကုက္ကုဋိယာ အဏ္ဍံ၊ သမန္တံ ပရိမဏ္ဍလံ။

ဧဝံ ဃနဿ သဏ္ဌာနံ၊ နိဗ္ဗတ္တံ ကမ္မပစ္စယာတိစ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၈။)

ဃနာ ပသာခါ ဇာယန္တီတိ ပဉ္စမေ သတ္တာဟေ ဒွိန္နံ ဟတ္ထပါဒါနံ သီသဿစ အတ္ထာယ ပဉ္စပီဠကာ ဇာယန္တိ။ ယံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံပဉ္စမေ ခေါ ဘိက္ခဝေ သတ္တာဟေ ပဉ္စပီဠကာ ဇာယန္တိ။ သဏ္ဌန္တိ ကမ္မ တောတိ။ ကေသာ လောမာ နခါပိစာတိ ဒွါစတ္တာလီသမေ သတ္တာဟေ ဧတာနိ ဇာယန္တီတိ။ ဧတ္ထ စ ဆဋ္ဌသတ္တာဟာဒယော ဆသတ္တာဟာ ပသာဒနိဿယာနံ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎိတွာ ပရိဏတကာလာ ဟောန္တိ။ စက္ခာဒီနိ ပန ဧကာဒသမ သတ္တာဟဿ ပရိယော သာနဒိဝသေ ဧကတော ဇာယန္တီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။ ယံ ပနေတ္ထ တိလတေလဿ ယထာဗိန္ဒူတိအာဒိနာ ကလလဿ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနံ ဝုတ္တံ။ တံ ထောကံ ဝဍ္ဎိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ပဝတ္တမာနံ။ န ဟိ တဒါ တာဒိသံ ပကတိစက္ခုနာ ဒိဋ္ဌံ ဝဏ္ဏဇာတံဝါ သဏ္ဌာနံဝါ တဿ ပညာယေယျာတိ။ အနုမာနတော ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧကာယ ဦကာယ သတ္တမော ဘာဂေါ လိက္ခာနာမ။ လိက္ခာယ ဆတ္တိံသတိမော ဘာဂေါ ရထရေဏုနာမ။ ရထရေဏုဿ ဆတ္တိံသတိမော။ တဇ္ဇာရီ နာမ။ တဇ္ဇာရိယာ ဆတ္တိံသတိမော အဏုနာမ။ အဏုဿ ဆတ္တိံသတိမော ဘာဂေါ ပရမာဏုနာမ။ သော ပန အာကာသကောဋ္ဌာသိကော မံသစက္ခုဿ အာပါတံ နာဂစ္ဆတိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿေဝ အာဂစ္ဆတီတိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တေသံ ဆတ္တိံသ ပရိမာနော အဏု ပန တိတ္တိစ္ဆိဒ္ဒ တာလစ္ဆိဒ္ဒေဟိ ပဝိဋ္ဌသူရိယရသ္မီသု ဝဋ္ဋိဝဋ္ဋိ ဟုတွာ ပရိဗ္ဘမန္တော ပညာယတီတိ ဝုတ္တံ။ သကလံ ပန ကလာပတ္တယပရိမာဏမတ္တဘူတံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ပရမာဏုတောပိ ပရိတ္တကမေဝ သိယာ။ သော ဟိ သန္တာနာနုဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တတ္တာ ခဏေ ခဏေ ဥပစိတရူပကလာပသမူဟောဧဝ ဟောတီတိ ဟေဋ္ဌိမ ကောဋိယာ ဧကူနပညာသကလာပပရိမာဏောဧဝ သိယာ။ တတော ပရိတ္တကေ သတိ သန္တာန ဃဋနဿေဝ အသမ္ဘဝတောတိ။ ယံ ပန မဟာဋီကာယံ တေ ပန ကလာပါ ပရမာဏုပရိမာဏာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ဓာတူနံ စုဏ္ဏမနသိကာရာနုရူပမတ္တဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဒုတီယစိတ္တန္တိ ပထမ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ။ ဌိတိကာလန္တိ ပဋိသန္ဓိ စိတ္တဿ ဌိတိကာလံ။ ဩဇာဖရဏမုပါဒါယာတိ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ တာဝ အဗ္ဗုဒဘာဝ ပေသိဘာဝ ဃနဘာဝါဒိ ပတ္တကာလေ မာတုယာ အာမာသယဂတာယ အဇ္ဈောဟဋာဟာရ သိနေဟဘူတာယ ဩဇာယ ဇလာဗုမူလာ နုသာရေန ဝတ္ထုသ္မိံ ဖရဏကာလံ ဥပါဒါယ, ယထာဟ –

ယဉ္စဿ ဘုဉ္ဇတိ မာတာ၊ အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ။

တေန သော တတ္ထ ယာပေတိ၊ မာတုကုစ္ဆိဂတော တိရောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၁၉။)

အဋ္ဌကထာယဉ္စ တေန သော တတ္ထ ယာပေတီတိ တဿ ဟိ နာတိတော ဥဋ္ဌိတော နာဠော မာတုဥဒရ ပဋလေန ဧကာဗဒ္ဓါ ဟောတိ။ သော ဥပ္ပလဒဏ္ဍကော ဝိယ ဆိဒ္ဒေါ။ တေန အာဟာရရသော သံသရိတွာ အာဟာရသမုဋ္ဌာနရူပံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ဧဝံ သော ဒသမာသေ ယာပေတိ။ မာတုကုစ္ဆိဂတော တိရောတိ မာတုယာ တိရော ကုစ္ဆိဂတော။ မာတုကုစ္ဆိယာ အဗ္ဘန္တရဂတောတိ အတ္ထောတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပန နာဘိနာဠဿ ဥဋ္ဌိတကာလံ သန္ဓာယ နာတိတော ဥဋ္ဌိတော နာဠောတိ ဝုတ္တန္တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ န ဟိ အဗ္ဗုဒါဒိကာလေ တဿ နာတိနာဠောနာမ ဥဋ္ဌိတော သိယာတိ။ သံသေဒဇောပပါတိကာနံ ပန ယံကိဉ္စိ လဒ္ဓံဝါ အတ္တနော ခေဠံဝါ အဇ္ဈောဟရဏကာလေ ဩဇာဖရဏံ ဥပါဒါယ။ တေန ဝုတ္တံ ဩဇာဖရဏမုပါဒါယအာဟာရသမုဋ္ဌာနာတိ။ စုတိစိတ္တောပရိ သတ္တရသမစိတ္တဿာတိ စုတိစိတ္တတော ဥပရိ ပုဗ္ဗကာလေ သတ္တရသမဿ ဘဝင်္ဂစိတ္တဿ။ ကမ္မဇရူပါနိ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ တေသံ တတော ပဋ္ဌာယ အနုပ္ပန္နတ္တာယေဝ တတော သတ္တ ရသမံ စုတိစိတ္တံနာမ ဟောတိ။ နော အညထာတိ။ ပုရေတရန္တိ တဿ သတ္တရသမဿ စိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏံဧဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတောပရန္တိ စုတိစိတ္တတော ပရသ္မိံ သောဠသစိတ္တက္ခဏပရိမာဏေ ခဏေ။ စိတ္တဇာဟာရဇရူပဉ္စာတိ စိတ္တဇရူပသန္တာနံ အာဟာရဇ ရူပသန္တာနဉ္စ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတိ အနုပါဒိန္နကသန္တာနေ တေသံ ဥပ္ပတ္တိယာ အသမ္ဘဝတော။ ယမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ တံ ရူပသမုဋ္ဌာနေ ဝုတ္တမေဝ။ ဘာဝဒသကံနာမ ကာမရာဂနိဒါနကမ္မသမုဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ တဗ္ဗိရာဂ ဘာဝနာကမ္မနိဗ္ဗတ္တေ ရူပလောကေ တဿ အလာဘော ဝုတ္တော။ အာဟာရဇကလာပါနိစ န လဗ္ဘန္တိ အဇ္ဈောဟဋာ ဟာရာ ဘာဝတော, တတောယေဝစ သရီရဂတဿ အဇ္ဈတ္တာဟာရဿပိ ရူပသမုဋ္ဌာနာ ဘာဝတော။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရော ပန တတ္ထ လဗ္ဘမာန ရူပကလာပေသုပိ ဂန္ဓရသာနံ ဩဇာယစ အဘာဝံ ဝဏ္ဏေတိ။ ရူပဓာတုယာ ဥပပတ္တိက္ခဏေ ပဉ္စာယတနာနိ ပါတုဘဝန္တိ စက္ခာယတနံ ရူပါယတနံ, သောတာ ယတနံ, မနာ ယတနံ, ဓမ္မာယတနန္တိ စ, ပဉ္စဓာတုယော ပါတုဘဝန္တိ စက္ခုဓာတု, ရူပဓာတု, သောတဓာတု, မနောဝိညာဏ ဓာတု, ဓမ္မဓာတူတိစ, တယော အာဟာရာ ပါတုဘဝန္တိ ဖဿာဟာရော, မနောသဉ္စေတနာ ဟာရော, ဝိညာဏာ ဟာရောတိ စ ဝိဘင်္ဂေဝုတ္တတ္တာ။ ဧတ္ထစ ပါဠိယံ ရူပလောကေ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ပဋိက္ခိတ္တေပိ ကိစ္စန္တရသဗ္ဘာဝါ မဟာဘူတာနံ တတ္ထ ပဋိလာဘော အဝါရိတော ဧဝ ဟောတိ။ ဂန္ဓာဒီနံ ပန ကိစ္စန္တရမေဝ နတ္ထိ။ ယေန တေ ဓမ္မမတ္တဘာဝေပိ တိဋ္ဌေယျံ တသ္မာ တေသံ အဝစနံ တတ္ထ အဘာဝမေဝ ဒီပေတီတိ အာစရိယဿ အဓိပ္ပာယော။ တထာ ပန ဘူတစတုက္ကံ တတ္ထ အတ္ထိယေဝ, ယထာဟ-အသညသတ္တာနံ ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စ တယော မဟာဘူတာတိအာဒိ။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ ပန ဖောဋ္ဌဗ္ဗ ဓာတုစ တတ္ထ ပဋိက္ခိတ္တာ။ တသ္မာ သဗ္ဗေသံ သဘာဝဓမ္မာနံ ဓမ္မဘာဝေ သမာနေပိ ယေန ကိစ္စဝိသေသေန ဂန္ဓော ရသော ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ကဗဠီကာရာဟာရောတိစ ဝုစ္စတိ။ တဿ နတ္ထိတာယ တေသံ တေန နာမေ န

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၀။)

တတ္ထ အနုပလဗ္ဘမာနတံ သန္ဓာယ ဝိဘင်္ဂေ ကထာဝတ္ထုမှိ ယမကေ သူတိ သဗ္ဗတ္ထ တေသံ တတ္ထ ပဋိက္ခေပေါ။ မဟာဘူတာနံ ပန နိသန္ဒ ဓမ္မမတ္တဘာဝေန ဝိဇ္ဇမာနာနံ တေသံ ဓမ္မာယတနဓမ္မဓာတူသု အနုပဝေသောတိ ယုတ္တော သိယာတိ ဝဒန္တိ။ တီဏိဒသကာနိ ဇီဝိတနဝကဉ္စာတိ ဧတ္ထ အာစရိယာနန္ဒ မတိယာ စက္ခုသတ္တကံ သောတသတ္တကံ ဝတ္ထုသတ္တကန္တိ ဧဝံ တီဏိ သတ္တကာနိ ဇီဝိတဆက္ကဉ္စာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အဘိရိစ္ဆတီတိ အလဗ္ဘမာနေ ပထမံ ဝဇ္ဇိတေ တတ္ထ လဗ္ဘမာနတာဝသေန အဝသိဿတိ။ အတိရေကံဝါ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထစ ရူပလောကေ ဝိယ ကာမလောကေ ဇီဝိတနဝကံ ကသ္မာ ဝိသုံ န ဝုတ္တန္တိ။ ရူပလောကေ ပန အာဟာရုပတ္ထမ္ဘကဿ အညဿစ သကလသရီရဗျာပိနော အနုပါလက ဇီဝိတဿ အဘာဝါ ဧတဒေဝ တဒုဘယဋ္ဌာနေ ဌတွာ သကလသရီရံ အနုပါလေတီတိ ပါကဋံ တတ္ထ ဇီဝိတနဝကန္တိ ဝိသုံ ဝုတ္တံ။ ကာမလောကေ ပန အညာနိ ဥပတ္ထမ္ဘကာ နုပါလကာနိ ဗဟူနိ ပါကဋာနိစ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ဇီဝိတနဝကံ အပါကဋန္တိ ကတွာ ဝိသုံ န ဝုတ္တံ သိယာ။ ကာမလောကေပိ ပန ဧတံ အသိတာဒိပါစကဂ္ဂိဝသေန တဿေဝစ ဥဒယဘူတဿ သကလသရီ ရာနုပါလကဿ ဥသ္မာသင်္ခါတဿ ကာယဂ္ဂိနော ဝသေန ပါကဋမေဝ။ ယံ သန္ဓာယ –

အာယု ဥသ္မာစ ဝိညာဏံ၊ ယဒါ ကာယံ ဇဟန္တိမံ။

အပဝိဒ္ဓါ တဒါ သေတိ၊ နိရတ္ထံဝ ကလိင်္ဂရန္တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ အာယူတိ တေသု ဒွီသု အဂ္ဂီသု ပတိဋ္ဌိတံ ဇီဝိတမေဝ ဝုစ္စတိ။ ဥသ္မာတိ တေ ဒွေ အဂ္ဂယော ဝုစ္စန္တိ။ ယေသု တိက္ခမန္ဒဝသေန ဝိသမ ဘူတေသု ကာယေ နာနာဗာဓာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ယထာဟ-ဗဟွာဗာဓော ဟောတိ ဗဟွာတင်္ကော။ ဝိသမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာ ဂတော ဟောတိ အတိဥဏှာယအတိသီတလာယာတိ။ သမဘူတေသု ပန သတ္တာ နိရာဗာဓာ ဟောန္တိ။ ယထာဟ-အပ္ပာဗာဓော ဟောတိ။ အပ္ပာတင်္ကော။ သမဝေပါကိနိယာဂဟဏိယာ သမန္နာဂတောဟောတိ။ နာတိသီတာယ နစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယာတိ။ ကေစိ ပန အသိတာဒိပါစကဂ္ဂိသ္မိံ ဧဝ ဧတံမညန္တိ။ ထေရေနစနာမရူပပရိစ္ဆေဒေဇီဝိတနဝကံ နာမ, ရူပလောကေ ဝိသုံ သိယာတိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၁။)

ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပန သေသေသု စတုသမုဋ္ဌာနေသု အဋ္ဌသု ဇီဝိတနဝ ကဉ္စေဝ တီဏိ ဩဇဋ္ဌမကာနိ စာတိ တေတ္တိံသ တေတ္တိံသ ရူပါနိ ပါကဋာနိ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဋ္ဌသူတိ ပါစကဂ္ဂိအဿာသ ပဿာသဝဇ္ဇိတေသု တီသု တေဇောကောဋ္ဌာသေသု ပဉ္စသု ဝါယော ကောဋ္ဌာသေသူတိ အဋ္ဌသု။ ဣတိ ကာမလောကေပိ သကလသရီရဗျာပီသု တေဇောဝါယော ကောဋ္ဌာသေသု လဗ္ဘမာနတ္တာ ဧတံ သကလ သရီရေဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ဧတ္ထ သိယာ, ကသ္မာ ပနေတ္ထ ကာမလောကေ ဝိယ ရူပလောကေ ရူပကလာပါနံ နိရောဓက္ကမော န ဝုတ္တောတိ။ ဝိသေသာဘာဝတော, ရူပလောကေပိ ဟိ မရဏကာလေ ပန စုတိစိတ္တော ပရိ သတ္တရသမစိတ္တဿ ဌိတိကာလ မုပါဒါယ ကမ္မဇရူပါနိ နုပ္ပဇ္ဇန္တီတိအာဒိကော နိရောဓက္ကမော ကာမလောကသဒိသောယေဝ။ ကေဝလံ ပနေတ္ထ အာဟာရဇရူပ နိရောဓောနာမ နတ္ထိ, တထာ ကဠေဝရ နိက္ခေပေါစ။ တသ္မာ တတ္ထပိ စုတိစိတ္တတော ပရံ သောဠသစိတ္တက္ခဏ ပရိမာဏေ ဧကသ္မိံ ခဏေ စိတ္တဇရူပသန္တာနံ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတိ။ တတော ပရံ ဥတုသမုဋ္ဌာနရူပပရံပရာ ဧကဒွိတိ အစ္ဆရာကာလမတ္တံပိ ပဝတ္တိတွာ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတီတိ ယုတ္တံ။ နစ ဧတ္တကမတ္တေန ကာလေန ပဝတ္တမာနာယပိ ရူပသန္တတိယာ မတကဠေဝရံနာမ သက္ကာ လဒ္ဓုံ။ ပဿန္တာနံ ဧကက္ခဏေန ဝိယ သရီရဿ အန္တရဓာနဿ ပညာယနတောတိ။ ယထာစ ရူပလောကေ, တထာ ကာမလောကေပိ ဥပပတ္တိဒေဝါနံ အညေသဉ္စ ဩပပါတိကာနန္တိ။ တေသဉှိ သရီရာနိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေယေဝ သဗ္ဗသော ပရိပုဏ္ဏေန ကမ္မဇကာယေန နိဗ္ဗတ္တတ္တာ ကမ္မဇရူပေဟိ ဃနပူရိတာနိ သလ္လဟုကဘရာနိ စ ဟောန္တိ။ ဣတရရူပါနိ ကမ္မဇရူပေသု ပတိဋ္ဌာယ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ တေသံ စုတိကာလေ ကမ္မဇရူပေသု နိရုဒ္ဓေသု တာနိ တိန္န ပတိဋ္ဌာနိ ဟုတွာ စိရံ သန္တာနံ ဃဋ္ဋေတုံ နသက္ကောန္တိ။ ထောကံ ပဝတ္တိတွာ သဗ္ဗသော နိရုဇ္ဈန္တိ။ သရီရနိက္ခေပေါနာမ တေသံ နတ္ထီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

[၂၀၃] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘မရဏကာလေ ပန ဗြဟ္မာနံ သရီရနိက္ခေပါဘာဝတော သဗ္ဗေသံပိ တိသမုဋ္ဌာနာနိ ဒွိသမုဋ္ဌာနာနိစ သဟေဝ နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၂။)

ဧဝဉှိ သတိ သဗ္ဗေသံ ရူပဗြဟ္မာနံ မရဏာသန္နစိတ္တာနိ ရူပံ နသမုဋ္ဌာပေန္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ န ဟိ မရဏာသန္န စိတ္တ သမုဋ္ဌိတာနိ ရူပါနိ ကမ္မဇရူပေဟိ သဟေဝ နိရုဇ္ဈန္တီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ယထာစတာနိ ကမ္မဇရူပနိရောဓတော ထောကံ ပဝတ္တိတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တထာ ဥတုဇရူပါနိပိ စိတ္တဇရူပနိရောဓတော ထောကံ ပဝတ္တိတွာ နိရုဇ္ဈန္တီတိ န န သက္ကာ ဝိညာတုံ။ နစ တာဝတ္တကေန ကာလေန တေသု ပဝတ္တ မာနေသုပိ သရီရနိက္ခေပေါနာမ သက္ကာ ဘဝိတုန္တိ။ ဗြဟ္မာနံ ပန ထိန မိဒ္ဓါဒီနံ နီဝရဏဇာတိယာနံ အတ္ထိတာယ တဒနုရူပံ စိတ္တဇရူပါနံ တဒနုဂတိကာနဉ္စ ဥတုဇရူပါနံ လဟုကဂရုကတာဒိဝိကာရော န န သမ္ဘဝတီတိ လဟုတာဒိတ္တယံပိ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ တေဝီသရူပေသူတိ။ ဃာနာဒိတ္တယဘာဝဒွယဝဇ္ဇာနိ တေဝီသရူပါနိ ဟောန္တိ။ တာနိယေဝ စက္ခု သောတဝတ္ထု ဝိညတ္တိဒွယဝဇ္ဇာနိ အသညီနံ သတ္တရသေဝ ရူပါနိ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ အသညီနံ ပန ဂရုလဟုတာဒိပကာရော စိန္တေ တဗ္ဗော။ န ဝါ စိန္တေတဗ္ဗော ရူပဓမ္မာနံ ရုပ္ပနဝိကာရဿ ဗဟုကာရဏတ္တာတိ။ ဥပပတ္တိယန္တိ ကာမရူပါသညီနံ ပဋိသန္ဓိယာ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ။ ဥပ္ပာဒက္ခဏောဧဝ ဟိ ဧကန္တေန ဥပပတ္တိခဏောနာမ ဟောတီတိ။ ပဝတ္တေတူတိ ပဋိသန္ဓိယာ ဌိတိက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ သကလေ ပဝတ္တိကာလေ ပန နကိဉ္စိပိ နလဗ္ဘတိ။ လဗ္ဘတိယေဝါတိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ ဣဒံနာမ ရူပံ ပဝတ္တေ နလဗ္ဘတိ။ ပဋိသန္ဓိယံဧဝ လဗ္ဘတီတိ အတ္ထီတိ။ [ရူပပဝတ္တိက္ကမော]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၃။)

֍ * ၁၆၁။ ဧဝံ စိတ္တစေတသိက ရူပသင်္ဂဟံ ကတွာ ဣဒါနိ ယထာ နုပ္ပတ္တံ နိဗ္ဗာနသင်္ဂဟံ ကရောန္တော နိဗ္ဗာနံပနာတိအာဒိ မာဟ။ နိဗ္ဗာနံ ပန နိဗ္ဗာနန္တိ ပဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လောကုတ္တရသင်္ခါတန္တိ လောကုတ္တရန္တိ ဘဂဝတာ ကထိတံ, ယထာဟ-ကတမေ ဓမ္မာ လောကုတ္တရာ။ စတ္တာရောစ အရိယမဂ္ဂါ စတ္တာရိစ သာမညဖလာနိ အသင်္ခတာစ ဓာတု, ဣမေ ဓမ္မာ လောကုတ္တရာတိ။ ဧတေန နိဗ္ဗာနဿ ပညတ္တိမတ္တဘာဝံ နိဝတ္တေတိ။ န ဟိ လောကဝေါဟာရသိဒ္ဓါ ပညတ္တိ လောကုတ္တရာနာမ သက္ကာ ဘဝိတုန္တိ။ စတုမဂ္ဂဉာဏေန သစ္ဆိကာတဗ္ဗန္တိ စက္ခုမန္တေန စန္ဒမဏ္ဍလံဝိယ စက္ခုနာ ပဋိလဒ္ဓမဂ္ဂဉာဏေဟိ အရိယဇနေဟိ စတူဟိ အရိယမဂ္ဂဉာဏေဟိ ပစ္စက္ခတော ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထ စတုမဂ္ဂဉာဏေနာတိ ဧတေန တာဒိ သမှာ ပဋိပတ္တိမဂ္ဂတော ဝိမုခါနံ အန္ဓပုထုဇ္ဇနာနံ ဇစ္စန္ဓာနံ ဝိယ စန္ဒ မဏ္ဍလဿ တဿ အဝိသယဘာဝံ ဒဿေတိ။ န စ ဇစ္စန္ဓာနံ စက္ခုမှိ အနုပလဒ္ဓမတ္တေန စန္ဒမဏ္ဍလံ နတ္ထိနာမ ဟောတီတိ။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗန္တိ ဧတေန ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယဉှိ ကိဉ္စိ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနံ နဟောတိ။ တံ သရူပတော ကဿ ပစ္စက္ခံနာမ ဘဝိဿတီတိ။ တဒုဘယေန ပနဿ ပညဝန္တာနံ ကလျာဏကပုထုဇ္ဇနာနံ အနုမာနတော သိဒ္ဓတံ ဒီပေတိ, န ဟိ အနုမာနတောပိ အတ္တနော ဗုဒ္ဓိယံ အသိဒ္ဓဿ အပါကဋဿ သစ္ဆိကိရိယာယ ဝါယာမောပိနာမ အတ္ထိ။ ယေန သစ္ဆိကိရိယာ သိဒ္ဓိယာတိ။ ဧဝံ နိဗ္ဗာနဿ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကေဝလံ ဝိဇ္ဇမာနမတ္တမေဝ န ဟောတိ။ အထခေါ မဟာတေဇဝန္တံ မဟောဇဝန္တဉ္စ တံ ဟောတီတိ ဒဿေတုံ မဂ္ဂဖလာနမာလမ္ဗဏဘူတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန နိဗ္ဗာနေန ဝိနာမဂ္ဂ ဖလာနံ အကိစ္စသိဒ္ဓိံ ဒဿေတိ။ တတော တဿ မဟာတေဇဝန္တ တံ မဟောဇဝန္တတဉ္စ ဒီပေတိ။ ယထာ ဟိ မဟိဒ္ဓိကော ဧကော ရာဇာ ဟောတိ။ တဿ ရဋ္ဌေ ဧကသ္မိံ မဟာဂါမေ ဧကော ဂါမဘောဇကော ဧကောစ စောရဇေဋ္ဌကော မဟာပရိဝါရော ဝသတိ။ တေစ အညမညံ ဝဓာယ ပရိသက္ကန္တာ ဝိစရန္တိ။ တတ္ထ ဂါမဘောဇကော နဂရံ ဂန္တွာ ရာဇာနံ ဥပဋ္ဌဟိ။ သော န စိရဿေဝ ရာဇဝလ္လဘော ဟောတိ။ ရာဇတော မဟတိံ အာဏံ လဘတိ။ တံ သုတွာ စောရဇေဋ္ဌကော ဣဒါနိ ဣဓဝသန္တဿ မမဇီဝိတံ နတ္ထီတိ အတ္တနော ပရိဝါရေန သဒ္ဓိံ အဋ္ဋဝိံ ပဝိဋ္ဌော။ ဂါမဘောဇကောစ တံအဋ္ဋဝိံ ပဝိဋ္ဌံပိ မုဉ္စိတုံ အဒတွာ ဂဟေတွာ ဝဓိ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဟိဒ္ဓိကရာဇာ ဝိယ ဟိ နိဗ္ဗာနံ။ ဂါမ ဘောဇကော ဝိယ ဉာဏံ။ စောရဇေဋ္ဌကော ဝိယ မောဟော။ ပရိဝါရ စောရာ ဝိယ သေသကိလေသာ။ ပုဗ္ဗေ ရညော အနုပဋ္ဌာ နကာလေ ဂါမဘောဇကော ဝိယ ပုထုဇ္ဇနဉာဏံ။ ဥပဋ္ဌာနကာလေ ဂါမ ဘောဇကော ဝိယ မဂ္ဂဉာဏန္တိ။ တဏှာ ပဝတ္တမာနာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဒိ ဘေဒေသု ခန္ဓာဒိဓမ္မေသု ဝိနန္ဓမာနာဝ ပဝတ္တတိ။ ယထာဟ –

အန္တောဇဋာ ဗဟိဇဋာ, ဇဋာယ ဇဋိတာ ပဇာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၄။)

တသ္မာ သာ ဝေဠုဂုမ္ဗေ ဝေဠုသာခါ ဝိယ ဝိနနဋ္ဌေန သံသိဗ္ဗနဋ္ဌေန ဝါနသမညံ လဘတီတိ ဝုတ္တံ ဝါနသင်္ခါတာယတဏှာယာတိ။ နိက္ခန္တတ္တာတိ နိဿဋတ္တာ။ တဿာ ဝိသယဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတတ္တာတိ အတ္ထော။ ဧတေန ဝါနတော နိက္ခန္တန္တိ နိဗ္ဗာနန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဘာဝတောတိ သန္တိလက္ခဏေန။ အဇ္ဈတ္တသမ္ဘူတာနံ တိဝိဓဝဋ္ဋသန္တာပါနံ နိဗ္ဗုတိအတ္ထေန။ တေသံ သဗ္ဗသော အဘာဝဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော။ ဧကဝိဓံပီတိ ယထာ စိတ္တံ သဘာဝတော ဧကဝိဓံပိ ဇာတိဓမ္မတ္တာ ဇာတိဘူမိသမ္ပယောဂါဒိ ဘေဒေန ကာလ ဒိသာဒေသပုဂ္ဂလဘေဒေနစ ဝတ္ထုတော ဘိန္နမေဝ ဟောတိ။ န တထာ ဣဒံ နိဗ္ဗာနံ။ ဣဒံ ပန သဘာဝတောပိ ဝတ္ထုတောပိ အဘိန္နမေဝ ဟုတွာ ဧကဝိဓံ ဟောတိ။ ဣဒဉှိ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အတီတေ ဧတရဟိ အနာဂတေစ ပရိနိဗ္ဗုတာနံ ဗုဒ္ဓါနံဝါ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံဝါ ဗုဒ္ဓသာဝကာနံဝါ သဗ္ဗေသံပိ ဧကမေဝ ဟောတိ။ ကသ္မာ, အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဓမ္မတ္တာ။ ဝိညာဏံ အနိဒဿနံ အနန္တံ သဗ္ဗတောပဘန္တိ ဟိ ဘဂဝတာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝိညာဏန္တိ သင်္ခတဓမ္မာနံ ခယနိရောဓဘာဝေန သိဒ္ဓတ္တာ ဧတံ တဗ္ဘာဝေနဧဝ သုဋ္ဌု အဘိဗျတ္တံ ကတွာ ဉာတဗ္ဗံ။ အနိဒဿနန္တိ အနိမိတ္တဓမ္မတ္တာ ဗာလပုထုဇ္ဇနာနံ ဒဿနဝိသယဘူတေန ကေနစိနိမိတ္တေန နိဒဿိတုံဝါ ကာလဘေဒေန ဒိသာဒေသပုဂ္ဂလသန္တာန ဘေဒေန ဟီနပဏီတာဒိဘေဒေန စ ဘိန္နံ ကတွာ နိဒဿိတုံဝါ နာရဟတီတိ အတ္ထော။ အနန္တန္တိ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တဝိရဟိတံ။ သဗ္ဗတောပဘန္တိ ဝဋ္ဋဒုက္ခပဋိပက္ခသိဒ္ဓေဟိ အနန္တေဟိ ဂုဏောဘာသေဟိ သဗ္ဗတော ပဘာဝန္တန္တိ အတ္ထော။ တထာ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဓမ္မတ္တာစ ပန အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ သဗ္ဗာသုစ ဒိသာသု အသုကသ္မိံ နာမ ကာလေ အသုကာယနာမ ဒိသာယ နတ္ထီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ ကသ္မာ, အရိယမဂ္ဂံ ဘာဝေန္တေန ယဒါ ကဒါစိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ အဝဿံ အဓိဂန္တဗ္ဗတာဝသေန သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗတ္ထ စ လဗ္ဘမာနတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ဝိနယေ, အင်္ဂုတ္တရေ, ဥဒါနေစ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၅။)

သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေ ယာကာစိ လောကေ သဝန္တိယော မဟာသမုဒ္ဒံ အပ္ပေန္တိ။ ယာစ အန္တလိက္ခာ ဓာရာ ပပတန္တိ။ န တေန မဟာသမုဒ္ဒဿ ဦနတ္တံဝါ ပူရတ္တံဝါ ပညာယတိ။ ဧဝ မေဝ ခေါ ဘိက္ခဝေ ဗဟူစေပိ ဘိက္ခူ အနုပါဒိသေသာယ နိဗ္ဗာန ဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိ။ န တေန နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ဦနတ္တံ ဝါ ပူရတ္တံဝါ ပညာယတီတိ။

အဋ္ဌကထာသုစ န တေန နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ဦနတ္တံဝါ ပူရတ္တံဝါ ပညာယတီတိ အသင်္ချေယျေပိ မဟာကပ္ပေ ဗုဒ္ဓေသု အနုပ္ပဇ္ဇန္တေသု ဧကသတ္တောပိ ပရိနိဗ္ဗာတုံ နသက္ကောတိ။ တဒါပိ တုစ္ဆာ နိဗ္ဗာန ဓာတူတိ နသက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဗုဒ္ဓကာလေ ပန ဧကေကသ္မိံ သမာဂမေ အသင်္ချေယျာပိ သတ္တာ အမတံ အာရာဓေန္တိ။ တဒါပိ နသက္ကာ ဝတ္တုံ ပူရာ နိဗ္ဗာနဓာတူတိ ဝုတ္တံ။ ဗြဟ္မနိမန္တနသုတ္တေစ ဝိညာဏံ အနိဒဿနံ အနန္တံ သဗ္ဗတောပဘန္တိ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ သဗ္ဗတောပဘန္တိ သဗ္ဗတော ပဘာသမ္ပန္နံ။ နိဗ္ဗာနတော ဟိ အညော ကောစိ ဓမ္မော ပဘဿရတရောဝါ ဇောတိဝန္တတရောဝါ ပရိသုဒ္ဓတရောဝါ ပဏ္ဍရ တရောဝါ နတ္ထိ။ သဗ္ဗတောဝါ ပဘူတမေဝ ဟောတိ။ နကတ္ထစိ နတ္ထီတိ သဗ္ဗတောပတံ။ ပုရတ္ထိမဒိသာဒီသု ဟိ အသုကဒိသာယံနာမ နိဗ္ဗာနံ နတ္ထီတိ နဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၆။)

ဧဝံသန္တေပိ ဧတံ နိရုဒ္ဓတေကာလိကဓမ္မ သန္နိဿယေန ဝိညာယ မာနတ္တာ နိရုဒ္ဓဓမ္မဘေဒေန ဘိန္နံ ကတွာ ဥပစရိတုံ လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ သဥပါဒိသေသာတိအာဒိ။ တတ္ထ ဥပါဒီယတိ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ ဘုသံ ဂဏှီယတီတိ ဥပါဒိ။ ဥပါဒိန္နခန္ဓပဉ္စကံ။ သောယေဝ ဧကဒေသေနဝါ အနဝသေသေနဝါ ပဟီနေဟိ ကမ္မကိလေသေဟိ သေသောတိ ဥပါဒိသေသော။ သံဝိဇ္ဇတိ တသ္မိံ သန္တာနေ ဥပါဒိသေသော ယဿာ အဓိဂတကာလေတိ သဥပါဒိသေသာ။ နိဗ္ဗာနဓာတူတိ နိဗ္ဗူတိသ ဘာဝေါ။ သဥပါဒိသေသာစ သာ နိဗ္ဗာနဓာတုစာတိ သမာသော။ နတ္ထိ တသ္မိံ သန္တာနေ ဥပါဒိသေသော ယဿာ အဓိဂတကာလေတိ အနုပါဒိသေသာ, အနုပါဒိသေသာစ သာ နိဗ္ဗာနဓာတုစာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ ဝုတ္တဉှေတံ ဣတိ ဝုတ္တကေ-ဒွေ မာ ဘိက္ခဝေ နိဗ္ဗာနဓာတုယော။ ကတမာ ဒွေ, သဥပါဒိသေသာစ နိဗ္ဗာနဓာတု, အနုပါဒိသေသာစ နိဗ္ဗာနဓာတူတိအာဒိ။ တတ္ထ ပုရိမာ ကိလေသနိဗ္ဗာနံနာမ။ ပစ္ဆိမာ ခန္ဓနိဗ္ဗာနံနာမ။ ပုရိမာဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မိက နိဗ္ဗာနံနာမ။ ပစ္ဆိမာ သမ္ပရာယိက နိဗ္ဗာနံနာမ။ ယထာဟ-ဧကာ ဟိ ဓာတု ဣဓ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ သဥပါဒိသေသာ ဘဝနေတ္တိ သင်္ခယာ။ အနုပါဒိသေသာ ပန သမ္ပရာယိကာတိ။ အင်္ဂုတ္တရေ ပန သတ္တနိပါတေ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တ ပညာပိ မုတ္တာနံ ဒွိန္နံ ခီဏာသဝါနံ ခန္ဓုပါဒိသေသဝသေန ကာယသက္ခိဒိဋ္ဌိပတ္တ သဒ္ဓါဝိမုတ္တဓမ္မာနုသာရီသင်္ခါတာနံ စတုန္နံ သေက္ခာနံ အာရဒ္ဓဝိပဿ ကဿစ ယောဂီကလျာဏပုထုဇ္ဇနဿ ကိလေသု ပါဒိသေသဝသေန သဥပါဒိသေသတာ အနုပါဒိသေသတာစ ဝုတ္တာ။ တတ္ထေဝ နဝနိပါတေ အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယီ, ဥပဟစ္စပရိနိဗ္ဗာယီ, အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ, သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ, ဥဒ္ဓံ သောတအကနိဋ္ဌဂါမီတိ ပဉ္စန္နံ အနာဂါမီနံ သကဒါဂါမိဿ တိဏ္ဏံ သောတာပန္နာနန္တိ နဝန္နံ သေက္ခပုဂ္ဂလာနံ ကိလေသုပါဒိသေသဝသေန သဥပါဒိသေသတာ ဝုတ္တာ။

နေတ္တိယံ ပန အရဟတ္တဖလံပိ သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ နာဓိပ္ပေတံ။ ဧတ္ထစ မဂ္ဂက္ခဏေ ကိလေသာနံ ခယော သဥပါဒိ သေသံနာမ။ စုတိ အနန္တရေ ခန္ဓာနံ အနုပ္ပာဒေါ အနုပါဒိသေသံနာမ။ ယသ္မာ ပန ပဋိသန္ဓိဝန္ဓာနာမ ကိလေသေသု သတိဧဝ ဇာယန္တိ။ အသတိ နဇာယန္တိ, တသ္မာ တေပိ ကိလေသက္ခယေန သဟေဝ ခိယျန္တိ။ ယာဝစုတိယာ ပဝတ္တမာနံ ပစ္စုပ္ပန္နခန္ဓသန္တာနံ ပန ခီဏာသဝဿပိ ပုရိမဘဝေ ပဝတ္တကမ္မကိလေသာနံ ဖလနိသန္ဒဘူတံ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဓမ္မ တာသိဒ္ဓံ။ တသ္မာ တံ ခီဏေသုပိ ကိလေသေသု ယာဝစုတိယာ ပဝတ္တ တိယေဝ။ စုတိက္ခဏေ တဿ နိရောဓောပိ ဓမ္မတာနိရောဓော ဧဝ။ ယော ပန တဒနန္တရေ ပုနဘဝဿ အနုပ္ပာဒေါ။ သော ကိလေသက္ခယေန သဟေဝ သိဒ္ဓါ။ န ကေဝလံ တဒနန္တရေ ပုန ဘဝဿေဝ။ တတော ပရံပိ အနမတဂ္ဂ သံသာရေ ဘဝပရံပရာယ အနုပ္ပာဒေါပိ တေန သဟေဝ သိဒ္ဓါ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ ဧကမေဝ နိဗ္ဗာနံ။ ဧဝံသန္တေပိ ခန္ဓာဝသေသဿ ဘာဝါ ဘာဝလေသံ ဥပါဒါယ အယံ ဘေဒေါ ဝုတ္တောတိ ဝုတ္တံ ဒုဝိဓံ ဟောတိ ကာရဏပရိယာယေနာတိ ဒုဝိဓ ပညာပနဿ ကာရဏလေသေနာတိ အတ္ထော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၇။)

ယသ္မာ ပန သင်္ခတဓမ္မာနာမ သပလိဗောဓဓမ္မတ္တာ နာနာပလိဗောဓေဟိ နိစ္စကာလံ ဇနံ ပီဠေန္တိ။ သန္တသုခံနာမ လဒ္ဓုံ နဒေန္တိ။ သနိမိတ္တ ဓမ္မတ္တာစ ကိလေသာနံ ဇရာမရဏာဒီနဉ္စ သဗ္ဗေသံ အနတ္ထာနံ ဝတ္ထု ဘူတာ ဘူမိဘူတာ ဟောန္တိ။ သပဏိဟိတဓမ္မတ္တာစ သဗ္ဗဒုက္ခာနံ မူလဘူတံ အာသာဒုက္ခံနာမ နိစ္စကာလံပိ ဇနေန္တိ။ တသ္မာ တပ္ပဋိပက္ခသိဒ္ဓေန ဂုဏဘေဒေန တိဝိဓံဘေဒံ ဒဿေတုံ သုညတန္တိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထ သဗ္ဗပလိဗောဓ ဝိဝိတ္တတ္တာ သုညတံ။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ဟိ သတိ ဗာလာနံ ယတ္တကာ ပါပကမ္မပလိဗောဓာ အပါယ ဒုက္ခပလိဗောဓာစ သန္ဒိဿန္တိ။ ပဏ္ဍိတာနံစ တတော အတ္တာနံ ရက္ခနတ္ထံ ယတ္တကာ ကလျာဏကမ္မပလိဗောဓာ သန္ဒိဿန္တိ။ သက္ကာယဒိဋ္ဌိနိရောဓောယေဝ သဗ္ဗေ တေ သက္ကာယဒိဋ္ဌိမူလကေ ပလိဗောဓေ နိရောဓေတုံ သက္ကောတိ။ န ဝိနာ တေန အညော ကောစိ။ တသ္မာ သောနိရောဓော တေဟိ ပလိဗောဓေဟိ ဝိဝိတ္တော ဟောတိ, တထာ ရာဂက္ခယောယေဝ ရာဂမူလကေ ပလိဗောဓေ နိရောဓေတုံ သက္ကောတိ။ န ဝိနာ တေန အညော ကောစိ။ ဒေါသက္ခယောယေဝ ဒေါသမူလကေ။ မောဟက္ခယောယေဝ မောဟမူလကေတိအာဒိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဣတိ နိဗ္ဗာနံ သဗ္ဗပလိ ဗောဓေဟိ ဝိဝိတ္တတ္တာ သုညတံနာမ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၈။)

နိမိတ္တံ ဝုစ္စတိ ဥပ္ပာဒပဝတ္တမူလကော ဩဠာရိကာကာရော။ ယေန သမန္နာဂတာ သင်္ခတဓမ္မာ သဗ္ဗေသံ ကိလေသာနံ ဇရာမရဏာနဉ္စ ဝတ္ထုဘူတာ ဘူမိဘူတာ ဟောန္တိ။ တထာ သဗ္ဗေသံ မာရာနံ သဗ္ဗေသံ ဝေရာနံ သဗ္ဗေသံ ရောဂါဒိ အနတ္ထာနံ ဝတ္ထုဘူတာ ဘူမိဘူတာ ဟောန္တိ။ ယတော တေ မာရဓေယျာတိပိ မစ္စုဓေယျာတိပိ ဝုစ္စန္တိ။ ကာလ ဒိသာ ဒေသ သန္တာနာဒိ ဘေဒေန ဟီနပဏီတာဒိ ဘေဒေနစ ဘေဒံ ဂစ္ဆန္တိ။ နိဗ္ဗာနံ ပန သဗ္ဗေသံ နိမိတ္တဓမ္မာနံ ခယနိရောဓဘာဝေန သိဒ္ဓတ္တာ နတ္ထိ။ တသ္မိံ နိမိတ္တန္တိ အနိမိတ္တံ။ တဉှိ သဗ္ဗေသံ ကိလေ သာဒီနံ အနတ္ထာနံ ဝတ္ထုဘူတေ နိမိတ္တဓမ္မေ ဝိဒ္ဓံသေတွာ တေသံ အနတ္ထာနံ အဘာဝံ သာဓေန္တံ နိစ္စံ တိဋ္ဌတိ။ နစ တံ ကာလဘေဒေန ဘိန္နံ ဟောတိ။ ဣဒံ အတီတေ အသုကကပ္ပေ အသုကဗုဒ္ဓဿ နိဗ္ဗာနံ, ဣဒံ အနာဂတေ, ဣဒံ ဧတရဟီတိ။ နာပိ ဒိသာဘေဒေန ဘိန္နံ။ ဣဒံ ဒသသု ဒိသာသု အသုကာယနာမ ဒိသာယ နိဗ္ဗာနံ, ဣဒံ အသုကာယ နာမာတိ။ နစာပိ ဒေသဘေဒေနဝါ သန္တာနဘေဒေနဝါ ဘိန္နံ။ ဣဒံ မနုဿလောကေ ဣဒံ ဒေဝလောကေ ဣဒံ ဗြဟ္မလောကေတိ ဝါ ဣဒံ မနုဿာနံ ဣဒံ ဒေဝါနံ ဣဒံ ဗြဟ္မာနန္တိဝါတိ။ တထာ ပဏီတာဒိ ဘေဒေန ဘိန္နံ န ဟောတိ။ ဣဒံ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ။ ဣဒံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ။ ဣဒံ ဗုဒ္ဓသာဝကာနန္တိ။

ပဏိဟိတံ, ပဏိဓာနံ, ပဏိဓိ, ပတ္ထနာ, အာသာ, ဇီဃစ္ဆာ, ပိပါသာတိ အတ္ထတော ဧကံ။ သင်္ခတဓမ္မာစ လဗ္ဘမာနာပိ ဘိဇ္ဇနဓမ္မတ္တာ ပုနပ္ပုနံ လဒ္ဓုံ အာသာ ဒုက္ခံနာမ ဝဍ္ဎေန္တိ။ အာသာဒုက္ခဿ ပရိယန္တောနာမ နတ္ထိ။ သဗ္ဗဉ္စ ဒုက္ခံ အာသာမူလကံ ဟောတိ။ အာသာသဒိသံ ဒုက္ခနိဒါနံနာမ နတ္ထိ, နိဗ္ဗာနံ ပန သယံ ပိပါသဝိနယဓမ္မတ္တာ အာသာသင်္ခါတံ သဗ္ဗံ တဏှာပဏိဓိံဝါ ဆန္ဒပဏိဓိံဝါ ဝိနေန္တံ ဝိဓမေန္တံ ဝတ္တတီတိ နတ္ထိ။ တသ္မိံ ပဏိဟိတန္တိ အပ္ပဏီဟိတံ။ ဧတ္ထစ ဒုဝိဓံ သုခံ ဝေဒယိတသုခံ သန္တိသုခန္တိ။ တတ္ထ မနုဿ ဒိဗ္ဗ ဗြဟ္မ သမ္ပတ္တိယော လဘိတွာ အနုဘဝနဝသေန ပဝတ္တံ ပီတိသောမနဿ သုခံ ဝေဒယိတသုခံနာမ။ တံ ပန ခဏေခဏေ ဝိဇ္ဇုဝိယ ဘိဇ္ဇနဓမ္မံ။ သမ္ပတ္တိယောစ အနိစ္စဓမ္မာ။ သဗ္ဗေ တေ အပရိယန္တံ အာသာဒုက္ခံ ဘိယျော ဝဍ္ဎေန္တိယေဝ။ တသ္မာ သဗ္ဗံ ဝေဒယိတသုခံနာမ အာသာ ဒုက္ခဇနကတ္တာ ဧကန္တေန ဒုက္ခမေဝ ဟောတိ။ ယထာဟ-ယံကိဉ္စိ ဝေဒယိတံ, သဗ္ဗံ တံ ဒုက္ခသ္မိန္တိ။ ဓမ္မသေနာပတိနာစ ကတမံ တံ အာဝုသော သာရိပုတ္တ နိဗ္ဗာနေ သုခံ, ယဒေတ္ထ ဝေဒယိတံ နတ္ထီတိ ပုဋ္ဌေန ဧတဒေဝေတ္ထ အာဝုသော နိဗ္ဗာနေ သုခံ, ယဒေတ္ထ ဝေဒယိတံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ သန္တိသုခံနာမ အတ္တနိ ဥပ္ပန္နာနံဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ ပစ္စုပဋ္ဌိ တာနံဝါ ကိလေသာဒီနံ အပါယဒုက္ခာဒီနဉ္စ အတ္တနော သမ္မာပယောဂံ ပဋိစ္စ ဝိမုစ္စနသုခံ။ ဧတဒေဝေတ္ထ ဧကန္တသုခံ အစလသုခံ။ ဧတသ္မိဉှိ အသတိ ပုထုဇ္ဇနာနံ မနုဿ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မသမ္ပတ္တိယော အနုဘဝန္တာနံပိ အဝဿံ ပတ္တဗ္ဗဋ္ဌေန ပစ္စုပဋ္ဌိတာနေဝ ဟောန္တိ အဝိစိနိရယ ဘယာဒီနီတိ။ တသ္မာ သဗ္ဗဿ ဝေဒယိတသုခမူလကဿ အာသာဒုက္ခဿ သန္တိသုခဒီပကံ ဣဒံ အပ္ပဏိဟိတပဒံ နိဗ္ဗာနဿ ဧကံ မဟန္တံ ဂုဏပဒံ ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၂၉။)

အာကာရ ဘေဒေနာတိ တိဝိဓဿ သုညတာဒိကဿ ဂုဏကောဋ္ဌာသဿ ဘေဒေန။ ဧတ္ထစ ယဒေတံ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အဇ္ဈတ္တံ အနုသယိတွာ အာဂတာနံ ကိလေသာနံ မဂ္ဂက္ခဏေ အဇ္ဈတ္တမေဝ နိရုဇ္ဈနံ ခိယျနံ။ တံ ခယဓာတု နိရောဓဓာတု သင်္ခါတံ ဧကံ ဓမ္မာယတနံ ဟောတိ။ ဧကာ ဓမ္မဓာတု ဟောတိ။ ဧကော ပရမတ္ထဓမ္မော ဟောတိ။ ခယဋ္ဌေန နိရောဓဋ္ဌေန သဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ, န ဟိ တံ ပညတ္တိရူပံ ဟောတိ။ ကာယေ ဉာဏေစ သရူပတော ဥပလဒ္ဓတ္တာ, ဒုဝိဓဉှိ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကရဏံ ကာယသစ္ဆိကရဏံ ဉာဏသစ္ဆိကရဏဉ္စ။ ယထာဟ-ဆန္ဒဇာတော ဥဿဟတိ။ ဥဿဟိတွာ တုလေတိ။ တုလယိတွာ ပဒဟတိ။ ပဟိတတ္တော သမာနော ကာယေနစေဝ ပရမတ္ထသစ္စံ သစ္ဆိကရောတိ။ ပညာယစ တံ ပဋိဝိဇ္ဈ ပဿတီတိ။ တတ္ထ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အဇ္ဈတ္တံ နိစ္စံ သန္တာပေတွာ ပရိဒယှိတွာ အာဂတာနံ ကိလေသာနံ မဂ္ဂက္ခဏေ အဇ္ဈတ္တမေဝ နိရုဇ္ဈနံ နိဗ္ဗာယနံ ကာယသစ္ဆိကရဏံနာမ။ ဧဝံ ကာယေန သစ္ဆိကတွာ ပုန ပစ္စဝေက္ခန္တော အဇ္ဈတ္တံ တံ နိရုဇ္ဈနံ ဉာဏေန ပစ္စက္ခတော ပဿတိ။ နိရုဒ္ဓါ မေ ကိလေသာတိ ဇာနာတိ, ဣဒံ ဉာဏသစ္ဆိကရဏံနာမ။ တေသု ကာယ သစ္ဆိကရဏံ အနန္တံ အပရိမာဏံ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ ခေပေတိ။ ဉာဏသစ္ဆိကရဏံ အနပ္ပကံ ပီတိသောမနဿံ ဥပ္ပာဒေတိ။ ပညတ္တိဓမ္မေသု ဧဝ ရူပံ သစ္ဆိကရဏံနာမ နတ္ထီတိ။ တဿ ပန နိရုဇ္ဈနဿ သုညတဓမ္မတ္တာ မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ တသ္မိံ တုစ္ဆသညာ နိရတ္ထကသညာ သဏ္ဌာတိ။ အနိမိတ္တ ဓမ္မတ္တာ တသ္မိံ အဘာဝမတ္တသညာ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနသညာ သဏ္ဌာတိ။ အပ္ပဏိဟိတဓမ္မတ္တာ တဏှာဝသိကာ ဇနာ တသ္မိံ သုခံ နာမ ကိဉ္စိ နတ္ထီတိ မညန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၀။)

ယေ ပန ယထာဝုတ္တံ ခယနိရောဓမတ္တံ နိဗ္ဗာနံနာမ နဟောတိ။ တဉှိ အဘာဝမတ္တံ ပညတ္တိရူပံ ဟောတိ။ နိဗ္ဗာနဉ္စနာမ ဂမ္ဘီရာဒီနံ အနန္တဂုဏာနံ ဝတ္ထု ဟောတိ, နစ အဘာဝမတ္တံ တေသံ ဝတ္ထု ဘဝိတုံ အရဟတိ။ နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခန္တိ ဝုတ္တံ။ နစ အဘာဝမတ္တေ ကိဉ္စိ သုခံနာမ သက္ကာလဒ္ဓုံ။ တသ္မာ ယော တဿ ခယနိရောဓဿ ပစ္စယော အတ္ထိ။ ယဿစ အာနုဘာဝေန သော ခယနိရောဓော သိဇ္ဈတိ။ ဧတ ဒေဝ နိဗ္ဗာနံ နာမာတိ ဣစ္ဆန္တိ။ တေသံပိ ဝဋ္ဋဒုက္ခ သန္တိတော အတိရေကပယောဇနံနာမ နလဗ္ဘတိ။ နိဗ္ဗာနဿစ ဂုဏပဒါနိ နာမ အနန္တာနံ ဝဋ္ဋဓမ္မာနံ ပဋိပက္ခဝသေန သိဇ္ဈန္တိ, နော အညထာ။ တသ္မာ ယတ္တကာနိ အဂုဏပဒါနိ ဝဋ္ဋဓမ္မေသု လဗ္ဘန္တိ, တတ္တကာနိ တေသံ ခယ နိရောဓေ အနန္တာနိ ဂုဏပဒါနိ ဟုတွာ သိဇ္ဈန္တိ။ ယော ခယနိရောဓောပိ တာဝ ဝိသုံ ဓမ္မဘာဝေနဝိညာတုံ ဒုက္ကရောဂမ္ဘီရော ဟောတိ။ ယတော တံ အဘာဝမတ္တံ ပညတ္တိရူပံ မညန္တိ။ ဂုဏပဒါနံ ပနဿ ဂမ္ဘီရဘာဝေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝနတ္ထိ။ သန္တိသုခဉ္စ နာမ ဝဋ္ဋဒုက္ခာနံ ဝူပသန္တတာဧဝ။ တေသံ ဝူပသမော သုခေါတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဝူပသန္တတာတိစ တေသံ သဗ္ဗသော ခယနိရောဓောဧဝါတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခပရိယာပန္နာနံ သဗ္ဗ ဝေဒယီတသုခါနံ ဥက္ကံသဂတာ တဿ ခယနိရောဓဿ ပရမသုခတာ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ တဿ ပန ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနဘာဝေ တာဝ ဣဒံ သုတ္တံ။

အတ္ထိ ဘိက္ခဝေ အဇာတံ အဘူတံ အကတံ အသင်္ခတံ။ နော စေ တံ ဘိက္ခဝေ အဘဝိဿ အဇာတံ အဘူတံ အကတံ အသင်္ခတံ, န ယိမဿ ဇာတဿ ဘူတဿ ကတဿ သင်္ခတဿ နိဿရဏံ ပညာယေထ။ ယသ္မာစ ခေါ ဘိက္ခဝေ အတ္ထိ အဇာတံ အဘူတံ အကတံ အသင်္ခတံ, တသ္မာ ဇာတဿ ဘူတဿ ကတဿ သင်္ခတဿ နိဿရဏံ ပညာယတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၁။)

တတ္ထ အဇာနနံ အဇာတံ။ ဇာတိက္ခယောတိ အတ္ထော။ အဘဝနံ အဘူတံ။ အဘာဝေါတိ အတ္ထော။ အကရဏံ အကတံ။ အသင်္ခရဏံ အသင်္ခတံ။ ဥပ္ပာဒေတုံဝါ ပဝတ္တေတုံဝါ သင်္ခါရဒုက္ခဿ အဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ဇာတိက္ခယောတိဝါ ဝိသုံ ဧကာ ဓမ္မဓာတု ဟောတိ။ တသ္မာ ဝိသုံ ဓမ္မဘာဝံ သန္ဓာယ နတ္ထိ ဇာတံ ဧတ္ထာတိ အဇာတန္တီပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ, သင်္ခတဓမ္မာနာမ ပစ္စယေ သတိ ဇာယန္တိ။ အသတိ န ဇာယန္တီတိ ဇာတံ ဝိယ အဇာတံပိ တေသံ အတ္ထိ။ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ယဒိစ အဇာတံနာမ နတ္ထိ, ဇာတမေဝ အတ္ထိ။ ဧဝံသတိ အတ္တနိ ကိလေသာနံ အဇာတတ္ထာယ သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇန္တာနံပိ သဗ္ဗေ ကိလေသဓမ္မာ ဇာတာယေဝ သိယုံ။ နော အဇာတာ။ ကသ္မာ, အဇာတဿနာမ နတ္ထိတာယာတိ။ ဧသနယော သဗ္ဗေသု ဒုစ္စရိတဓမ္မေသု အပါယဒုက္ခဝဋ္ဋဒုက္ခေသု, ဒိဋ္ဌဓမ္မေစ သဗ္ဗေသု ရောဂါဗာဓဘယုပဒ္ဒဝေသု။ ဧဝဉ္စ သတိ လောကေ သဗ္ဗေ ပုရိသကာရာ ပုရိသထာမာ ပုရိသပရက္ကမာ နိရတ္ထကာ ဧဝ သိယုန္တိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ နော စေတံ ဘိက္ခဝေ။လ။ ပညာယေထာတိ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပန အဇာတံနာမ ဧကန္တေန အတ္ထိယေဝ။ တသ္မာ အတ္တနိ အဇာတတ္ထာယ သမ္မာပဋိပဇ္ဇန္တာနံ တေ ဧကန္တေန နဇာယန္တိ။ ဧဝံ သတိ သဗ္ဗေ ပုရိသကာရာ ပုရိသထာမာ ပုရိသပရက္ကမာ သတ္ထကာ ဧဝ ဟောန္တီတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ ယသ္မာစ ခေါ ဘိက္ခဝေတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္တာဝတာ အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ သင်္ခါရ နိရောဓော။ သင်္ခါရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော။လ။ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တဿ နိရောဓဿ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနဘာဝံ ဒဿေတိ။ အတ္ထိ သဒ္ဒဿ ဝိဇ္ဇမာနတ္ထဝစနတ္တာ။ တတ္ထ နိရောဓော ဒုဝိဓော ဇာတနိရောဓော အဇာတနိရောဓောတိ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရောဓော ဇာတနိရောဓောနာမ။ မစ္စူတိစ မရဏန္တိစ ဧတဿေဝနာမံ။ အဇ္ဈတ္တပရိယာ ပန္နာနံ ကိလေသာဒီနံ ဥပ္ပာဒဿပိ သဗ္ဗသော အဘာဝေါ အဇာတ နိရောနာမ။ ယော သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗုပဓိနိဿဂ္ဂေါ တဏှက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ အယမိဓာဓိပ္ပေတော, အယမေဝ ဟိ သဗ္ဗပလိဗောဓေဟိ သုညတ္တာ သုညတောနာမ။ ကိလေသာနံ ဇာရာမရဏာဒီနဉ္စ ဝတ္ထုဘူတဿ နိမိတ္တဿ အဘာဝါ အနိမိတ္တောနာမ။ သဗ္ဗဒုက္ခာနံ နိဒါနဘူတဿ အာသာဒုက္ခဿ အဘာဝါ အပ္ပဏိဟိတောနာမ။ တေန ဝုတ္တံ သုညတံအနိမိတ္တံ အပ္ပဏိဟိတဉ္စေတိ တိဝိဓံ ဟောတီတိ။ ပဒန္တိအာဒိ နိဗ္ဗာနဿ ဝေဝစနာနိ။ တဉှိ ဝိသုံ အသံမိဿော ကေဝလော ဥပလဗ္ဘမာနော ဧကော ပရမတ္ထ ဓမ္မောတိ ပဒံ နာမ။ ကောဋ္ဌာသတ္ထော ဟိ ပဒသဒ္ဒေါ။ ယထာ ပဒသော ဓမ္မံ ဝါစေယျာတိ။ စဝနာဘာဝေန အစ္စုတံ။ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တေ အတိက္ကမ္မ ပဝတ္တတ္တာ အစ္စန္တံ။ သင်္ခရဏကိစ္စရဟိတတ္တာ အသင်္ခတံ။ အတ္တနော ဥတ္တရိတရဿ ကဿစိ ဓမ္မဿ အဘာဝတော အနုတ္တရန္တိ။ ဝါနမုတ္တာ တဏှာ ဝိမုတ္တာ, မဟန္တေ သီလက္ခန္ဓာဒိကေ ဓမ္မေ ဧသိံသု အဓိဂစ္ဆိံသူတိ မဟေသယော, ဗုဒ္ဓါ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ရူပနိဗ္ဗာန သင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

သမုစ္စယ သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၂။)

֍ * ၁၆၂။ ဧဝံ ဆဟိ ပရိစ္ဆေဒေဟိ စတ္တာရော ပရမတ္ထေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တေသံ တံတံရာသိသင်္ခါတံ သမုစ္စယံ ဒဿေန္တော အာဒိဂါထ မာဟ။ ယေ သလက္ခဏာ ဒွါသတ္တတိဝိဓာ ဝတ္ထုဓမ္မာ မယာ ဝုတ္တာ။ ဣဒါနိ တေသံ သမုစ္စယံ ယထာယောဂံ ပဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ သလက္ခဏာဝတ္ထုဓမ္မာတိ ပဒေဟိ ဒသဝိဓာနိ အနိပ္ဖန္နရူပါနိ ပဋိက္ခိပတိ။ န ဟိ တာနိ အတ္တနော အာဝေနိကဘူတေန သဘာဝ လက္ခဏေန အနိစ္စတာဒိ သာမညလက္ခဏေနစ သလက္ခဏာနိ ဟောန္တိ။ ဧကန္တပရမတ္ထတာယ အဘာဝတော။ တတောယေဝစ ဝတ္ထုဓမ္မာစ နဟောန္တိ။ သရူပတော အနုပလဗ္ဘမာနတ္တာ။ ဒဗ္ဗဝါစကော ဟိ ဣဓ ဝတ္ထုသဒ္ဒေါ။ ဒဗ္ဗဉ္စနာမ ဣဓ သရူပတော လဗ္ဘမာနော သဘာဝေါ ဧဝ။ ဧတေန နိဗ္ဗာနဿပိ မဂ္ဂဖလ ပစ္စဝေက္ခနဉာဏေသု သရူပတော လဗ္ဘမာန သဘာဝတာ ဝုတ္တာ ဟောတိ။ အနိပ္ဖန္နရူပါနံ ဝိယ စ ဝတ္ထုဓမ္မ သန္နိဿယေန ဒိဿမာနဓမ္မမတ္တဘာဝံ ဝါ ပညတ္တိဓမ္မာနံ ဝိယ ပရိကပ္ပိတာကာရမတ္တဘာဝံဝါ သသဝိသာဏ ကစ္ဆပလောမာဒီနံ ဝိယ သဗ္ဗသော အဘူတ ပရိကပ္ပိတ မတ္တဘာဝံဝါ နိဝါရေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထစ ဒွါသတ္တတိဝိဓာသလက္ခဏာဝတ္ထုဓမ္မာတိ ဝစနေ ပယောဇနံ နဒိဿတိ။ တေသု ဟိ ဒွါသတ္တတိဝိဓေသု ဧကစ္စေ ဧဝ ဓမ္မာ ပုရိမေသု တီသု သင်္ဂဟေသု အာဂတာ။ ပစ္ဆိမေစ သဗ္ဗသင်္ဂဟေ အနိပ္ဖန္နရူပါနိပိ အဓိပ္ပေတာနိဧဝါတိ။ ဧတ္ထစ ဝတ္ထုဓမ္မာသလက္ခဏာတိ ပဒေဟိ အနိပ္ဖန္နရူပါနံ သလက္ခဏတာ ပဋိက္ခိပနေ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တံ ရူပသမုဒ္ဒေသ ဒီပနိယံ ဝုတ္တမေဝါတိ။ ဧကန္တာကုသလဇာတိယာနံ အာသဝ စတုက္ကာဒီနံ သင်္ဂဟော အကုသလသင်္ဂဟော, န အကုသလ သမ္ပယုတ္တတ္တာယေဝ အကုသလဘူတာနံ စိတ္တဖဿာဒီနန္တိ။ ကုသလာ ကုသလာဗျာကတမိဿကာနံ သင်္ဂဟော မိဿကသင်္ဂဟော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၃။)

ဗောဓိ ဝုစ္စတိ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံ, ဗုဇ္ဈန္တိ ဧတာယာတိ ကတွာ။ ဗောဓိယာ ပက္ခာ ဗောဓိပက္ခာ။ ဗောဓိသမ္ဘာရာတိ အတ္ထော။ ဗောဓိ ပက္ခေသု ဘဝါ အန္တောဂဓာတိ ဗောဓိပက္ခိယာ။ တေသံ သင်္ဂဟောတိ ဗောဓိပက္ခိယသင်္ဂဟော။ သဗ္ဗေသံ အနဝသေသာနံ ပရမတ္ထဓမ္မာနံ သင်္ဂဟော သဗ္ဗသင်္ဂဟော။ စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌေန မဒနိယဋ္ဌေနစ အာသဝ သဒိသတ္တာ အာသဝါ။ ယဒိစ တဒုဘယဋ္ဌေန အာသဝါနာမ သိယုံ။ ဣမေ လောဘာဒယော ဧဝ အာသဝါနာမ သိယုံ။ ပုပ္ဖာသဝါဒယော ဟိ လောကေ ဆ ပဉ္စ ရတ္တိမတ္တံ ဝါ သတ္တဋ္ဌရတ္တိမတ္တံ ဝါ သယံပိ ကုမ္ဘေသု ပရိဝါသံ ဂဏှန္တိ။ ကုမ္ဘေစ ပရိဝါသံ ဂါဟာပေန္တိ။ ဣမေ ပန အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ သယံပိ သတ္တသန္တာနေ ပရိဝါသံ ဂဏှန္တိ။ သတ္တသန္တာနဉ္စ ပရိဝါသံ ဂါဟာပေန္တိ။ သကလံ သတ္တသန္တာနံ သဒါ အာသဝပူရိတမေဝ ဟောတိ။ ယထာဟ-စက္ခုံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဧတ္ထ နိဝီသမာနာ နိဝီသတီတိအာဒိ။ တတ္ထ ဧသာ တဏှာ ပရိယုဋ္ဌာနဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဧတ္ထေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာစ ပုန အနုသယဘာဝေန ပရိဝါသံ ကတွာ နိဝီသမာနာ ဧတ္ထေဝ နိဝီသတီတိ အတ္ထော။ ယာဝစ အရိယမဂ္ဂဓောဝနံ နလဗ္ဘတိ။ တာဝ သန္တာနံ ဂူထပူရိတကူပံ ဝိယ ဒုဗ္ဗိသောဓံ ကတွာ ပဝတ္တတိ။ ပုပ္ဖာသဝါဒယောစ မဒံ ဇနေန္တာ မုဟုတ္တမေဝ ဇနေန္တိ။ ဣမေ ပန ယာဝ အရိယမဂ္ဂံ နလဘတိ။ တာဝ နိစ္စမဒံ ဇနေန္တိ။ တသ္မာ ဧကန္တေန ဣမေယေဝ စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌေန မဒနိ ယဋ္ဌေနစ အာသဝါနာမ ဘဝိတုံ အရဟန္တီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၄။)

ဝိသန္ဒနဋ္ဌေနဝါ အာသဝသဒိသတ္တာ အာသဝါ, ယထာ ဟိ ကုဓိတ ကုဋ္ဌိနော မဟာဝဏမုခေဟိ ယူသသင်္ခါတော အာသဝေါ ဝိသန္ဒိတွာ ပိလောတိကခဏ္ဍာနိ ဒူသေတိ, ဧဝံ ဣမေပိ ဆဟိဒွါရေဟိ ဝိသန္ဒိတွာ ဆဠာရမ္မဏာနိဒူသေန္တီတိ။ အာယတံဝါ သံသာရဒုက္ခံ သဝန္တိပသဝန္တိ ဝဍ္ဎေန္တီတိ အာသဝါ။ အထဝါ, ဘဝတော အာဘဝဂ္ဂါ ဓမ္မတော အာဂေါတြတုမှာ သဝန္တိ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပဝတ္တန္တီတိ အာသဝါ။ အာသဒ္ဒဿ အဝဓိအတ္ထဇောတကတ္တာ။ အဝဓိစ ဒုဝိဓော မရိယာဒဝိသယော အဘိဝိဓိဝိသယောစာတိ တတ္ထ ယဿ သမ္ဗန္ဓိနီကြိယာ အဝဓိဘူတံ အတ္တာနံ ဗဟိကတွာ ပဝတ္တတိ။ သော မရိယာဒဝိသယော နာမ။ ယထာ အာပါတလိပုတ္တာ ဒေဝေါ ဝုဋ္ဌောတိ။ ယဿ သမ္ဗန္ဓိနီကြိယာ အဝဓိဘူတံ အတ္တာနံ ဗျာပေတွာ အန္တော ကတွာ ပဝတ္တတိ, သော အဘိဝိဓိဝိသယောနာမ။ ယထာ အာဗြဟ္မလောကာ ဘဂဝတော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတောတိ။ ဣဓ ပန အဘိဝိဓိဝိသယော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တသ္မာ ဘဝဂ္ဂဉ္စ ဂေါတြဘုဉ္စ ဗျာပေတွာ အန္တော ကတွာ သဝန္တီတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

[၂၀၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

အဝဓိစ မရိယာဒအဘိဝိဓိဝသေန ဒုဝိဓောတိ ဝတွာ ပုန တံ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘တတ္ထ အာပါတလိပုတ္တာ ဒေဝေါ ဝုဋ္ဌောတိအာဒီသုဝိယ ကြိယံ ဗဟိကတွာ ပဝတ္တော မရိယာဒေါ။ အာဘဝဂ္ဂါသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတောတိအာဒီသုဝိယ ကြိယံ ဗျာပေတွာ ပဝတ္တော အဘိဝိဓီ’’တိ ဝဒတိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ အဝဝိဓိဝိသယဘူတော ဘဝဂ္ဂေါ လောကတ္တယဗျာပကံ သဒ္ဒဿ အဗ္ဘုဂ္ဂမနကြိယံ ဗျာပေတွာ ပဝတ္တတိ။ နစ အဝဓိဘူတော အတ္ထော ကြိယံ ဗဟိဝါ အန္တောဝါ ကတွာ ပဝတ္တတီတိ ယုတ္တော။ ကြိယာဧဝ ပန တံ ဗဟိဝါ အန္တောဝါ ကတွာ ပဝတ္တတီတိ ယုတ္တော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ မူလဋီကာယံ-ဒုဝိဓောဟိ အဝဓိ အဘိဝိဓိဝိသယော အနဘိဝိဓိဝိသယောစ။ အဘိဝိဓိဝိသယံ ကြိယာဗျာပေတွာ ပဝတ္တတိ, အာဘဝဂ္ဂါ ဘဂဝတော ယသော ဂတောတိ။ ဣတရံ ဗဟိကတွာ, အာပါတလိပုတ္တာ ဝုဋ္ဌော ဒေဝေါတိ။ ကာမေတိ ဣစ္ဆတီတိ ကာမော။ သောဧဝ အာသဝေါတိ ကာမာသဝေါ။ ကာမီယတိဝါ ဩဠာရိကေန ကာမေန ဣစ္ဆီယတီတိ ကာမော။ ပဉ္စကာမဂုဏမုခေန ဒေသိတော သဗ္ဗော ကာမာဝစရဓမ္မော။ ဣဓ ပန တံ နာမေန တဒါရမ္မဏာ တဏှာဧဝ အဓိပ္ပေတာ, ကာမောဧဝ အာသဝေါတိ ကာမာသဝေါ။ ကာမာဝစရဓမ္မေသု အဿာဒနာဘိနန္ဒန ဝသေန ပဝတ္တော ကာမရာဂေါ။ ထေရေန ပန အယမတ္ထောဝ ဣစ္ဆိတော။ ဝက္ခတိ ဟိ ကာမဘဝ နာမေန တဗ္ဗတ္ထုကာ တဏှာ အဓိပ္ပေတာတိ။

[၂၀၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ပုရိမတ္ထောဝ ဝုတ္တော။ သော အနုပပန္နော, ထေရမတာနုဂတဿ ဣဓာဓိပ္ပေတဿ အတ္ထဿ အဝုတ္တတ္တာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၅။)

ဘဝါသဝေါတိ ဧတ္ထ ဒုဝိဓော ဘဝေါ ကမ္မဘဝေါ ဥပပတ္တိဘဝေါ စ။ တတ္ထ မဟဂ္ဂတကုသလဓမ္မာ ကမ္မဘဝေါ။ တံနိဗ္ဗတ္တာ ဝိပါက ဓမ္မာ ဥပပတ္တိဘဝေါ။ ဣဓပိ ဘဝသဒ္ဒေန တဒါရမ္မဏာ တဏှာဧဝ အဓိပ္ပေတာ။ ဘဝေါဧဝ အာသဝေါတိ ဘဝါသဝေါ။ တသ္မိံ ဒုဝိဓေ ဘဝေ နိကန္တိဝသေန ပဝတ္တော ရူပါရူပရာဂေါ။

[၂၀၆] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘သဿတ ဒိဋ္ဌိသဟဂတောစ ရာဂေါ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုတ္တံ။

ဘဝါသဝေါ စတူသု ဒိဋ္ဌိဂတ ဝိပ္ပယုတ္တ လောဘသဟဂတေသု စိတ္တုပ္ပာဒေသု ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဟိ အဋ္ဌကထာကဏ္ဍေ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ ပန ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာတိ အာဂတံ။ တတ္ထေဝ သဿတဒိဋ္ဌိ သဟဂတော ရာဂေါ ယာကာစိ ကုသလာကုသလ ကမ္မဘဝနိကန္တိ ယာကာစိ ဥပပတ္တိဘဝပတ္ထနာ။ သဗ္ဗာ ဘဝတဏှာယံ သင်္ဂဟိတာတိ ယုတ္တာ။ ဣဓ ပန ယထာဝုတ္တံ ဘဝါသဝံ ထပေတွာ သဗ္ဗော လောဘော ကာမာသဝေ ဧဝ သင်္ဂဟိတောတိ ယုတ္တောတိ။

[၂၀၇] ဧတေနေဝ ယဉ္စ တတ္ထ ဝုတ္တံ။

‘‘တတိယော ဘာဒိဋ္ဌိသဟဂတော’’တိ။ တံပိ ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၆။)

ယာကာစိ ဒိဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌာသဝေါ။ ယောကောစိ မောဟော အဝိဇ္ဇာသဝေါ။ ဧတ္ထ သိယာ, ကသ္မာ ဣမေ ဧဝ အာသဝါတိ ဝုတ္တာ။ နနု အညေပိ မာနာဒယော စိရပါရိဝါသိယဋ္ဌာဒိယုတ္တာ ဧဝ ဟောန္တီတိ။ သစ္စံ။ ဣမေသု ပန ကာမာသဝေ ပရိဝုဋ္ဌေ သတိ သဗ္ဗေကာမဝိသယာ မာနာဒယော ပရိဝုဋ္ဌာဧဝ ဟောန္တိ။ တသ္မိံ ဝိမုတ္တေ ဝိမုတ္တာဧဝ, တထာ ဘဝါသဝေ ပရိဝုဋ္ဌေ သတိ ဘဝဝိသယာ။ ဒိဋ္ဌာသဝေစ ပရိဝုဋ္ဌေ သတိ ဒိဋ္ဌိဝိသယာတိ။ အဝိဇ္ဇာပန တေသံ တိဏ္ဏံပိ မူလဘူတာတိ။ ဣတိ ဣမေ ဧဝ ပါရိဝါသိယဋ္ဌာဒီသု ပဓာနဘူတာ ဟောန္တိ။ ဣတရေ ပန တဒနုဗန္ဓမတ္တာဧဝ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ န တေ အာသဝါတိ ဝိသုံ ဝတ္တုံ အရဟန္တီတိ။ အတ္တနိ ပတိတံ ဇနံ အနဿာသိကံ ကတွာ အဇ္ဈောတ္ထ ရန္တော ဟနတိ မာရေတီတိ ဩဃော။ ပကတိမဟောဃော။ တထာ အဝဟနနဋ္ဌေန ဒုတ္တရဋ္ဌေနစ ဩဃသဒိသာတိ ဩဃာ။ ယဒိစ အဝဟညနဋ္ဌေစ ဒုတ္တရဋ္ဌေနစ ဩဃာနာမ သိယုန္တိအာဒိကော ပသင်္ဂေါ မာနာဒီနဉ္စ ဩဃဘာဝ ပရိဟာရော ဝုတ္တ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဝဋ္ဋသ္မိံဝါ ဘဝယန္တကေဝါ သတ္တေ ယောဇေန္တီတိ ယောဂါ။ ဘဝန္တရစုတိယာ သဟ ဘဝန္တရပဋိသန္ဓိံ ဂန္တေန္တိ ဃဋေန္တီတိ ဂန္ထာ။ အဘိဇ္ဈာတိ သဗ္ဗဿ ရာဂဿေတံ နာမံ။ တသ္မာ ရူပါရူပ ရာဂါပိ ဧတ္ထ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဗျာပါဒေါတိပိ သဗ္ဗော ဒေါသော ဧဝ။ ဣဒံ သစ္စာတိ နိဝေသောတိ ဣဒမေဝ သစ္စံ, မောဃမညန္တိ ပဝတ္တော မိစ္ဆာဘိနိဝေသော။ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော ဝိမုတ္တိယာ အမဂ္ဂဘူတံယေဝ ဂေါသီလဂေါဝတာဒိကံ ပရတော အာမသနံ တထာ တထာ ကပ္ပေတွာ ဂဟဏံ သီလဗ္ဗတပရာမာသော။ ဧတ္ထစ ပရတောတိ ဘူတသဘာဝပစ္စနိကတောတိ အတ္ထော။ ကာယသဒ္ဒေါ ပန သဗ္ဗတ္ထ ရူပကာယေ နာမကာယေစ ပဝတ္တောတိ အတိတကာယေန ပစ္စုပ္ပန္န ကာယံ ပစ္စုပ္ပန္နကာယေနစ အနာဂတကာယံ ဂန္ထေတိ ဃဋေတီတိ ကာယဂန္ထော။ အထဝါ, ကာယေ ဂဏ္ဌောတိ ကာယဂဏ္ဌော။ အဇ္ဈတ္တ ဂဏ္ဌောတိ အတ္ထော။ နိဂဏ္ဌောနာဋပုတ္တောတိအာဒီသုဝိယ ဂဏ္ဌသဒ္ဒေါ ဂဏ္ဌိယံ ပဝတ္တော။ ဘုသံ အာဒိယန္တိ အမုဉ္စနဂါဟံ ဂဏှန္တီတိ ဥပါဒါနာနိ။ ကိလေသဘူတော ကာမောဧဝ ဥပါဒါနံ ကာမု ပါဒါနံ။ ဝတ္ထုဘူတံဝါ ကာမံ ဥပါဒိယတီတိ ကာမုပါဒါနံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၇။)

ဒွါသဋ္ဌိဒိဋ္ဌိယော တိဝိဓ မဟာဒိဋ္ဌိယော အညာပိဝါ သာသနေ လောကေစ သန္ဒိဿမာနာ ဝိပရီတဂါဟဘူတာ ဒိဋ္ဌိယော ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ ယထာဂဟိတံဝါ ပုရိမဒိဋ္ဌိံ ဣဒမေဝ သစ္စံ မောဃမညန္တိ ဥပါဒိယတီတိ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ။ ဂေါဏကုက္ကုရာဒီနံ တံတံပကတိစာရိတ္တံ သီလံ နာမ။ တမေဝ သုဋ္ဌုံ သမာဒိန္နံ ဝတံနာမ။ တဒုဘယံ သံသာရမုတ္တိယာ မဂ္ဂေါတိ ဒဠှဂဟဏံ သီလဗ္ဗတု ပါဒါနံ နာမ။ အတ္တဝါဒုပါဒါနန္တိ ဧတ္ထ အတ္တာ ဝုစ္စတိ ပရိကပ္ပဗုဒ္ဓိယာ ဂဟိတော ဧကေကသ္မိံ သတ္တ သန္တာနေ ပဓာနိဿရော။ ယံ လောကိယမဟာဇနာ သတ္တောတိဝါ ပုဂ္ဂလောတိဝါ ဇီဝေါတိဝါ တထာဂတောတိဝါ လောကောတိဝါ သဉ္ဇာနန္တိ။ ယဉ္စ နာနာတိတ္ထိယာ ဣဿရနိမ္မိတံဝါ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နံဝါ အစ္စန္တသဿတံဝါ ဧကစ္စသဿတံဝါ ဥစ္ဆေဒံဝါ ပညပေန္တီတိ။ တံ အတ္တာနံ အဘိဝဒန္တိစေဝ ဥပါဒိယန္တိစ သတ္တာ ဧတေနာတိ အတ္တဝါ ဒုပါဒါနံ။ ဝီသတိဝိဓာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ။ တတ္ထ အဘိဝဒန္တီတိ ဝိသိဋ္ဌံ ပဓာနံ ကတွာ ဝဒန္တိ။ ဥပါဒိယန္တီတိ ဒဠှံ အာဒိယန္တိ။ ယထာဟ –

တတ္ထ ကတမာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ။ ဣဓ အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။ ရူပဝန္တံဝါ အတ္တာနံ။ အတ္တနိ ဝါ ရူပံ။ ရူပသ္မိံဝါ အတ္တာနံ။ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။ ဝေဒနာဝန္တံဝါ အတ္တာနံ။ အတ္တနိဝါ ဝေဒနံ။ ဝေဒနာပဝါ အတ္တာနံ။ သညံ။ သင်္ခါရေ။ ဝိညာဏန္တိ။

တတ္ထ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတီတိ ရူပမေဝ အတ္တာတိ ဂဏှာတိ။ ရူပဝန္တံဝါ အတ္တာနန္တိ အတ္တာ မေ ရူပဝါတိ ဂဏှာတိ။ အတ္တနိ ဝါ ရူပန္တိ အတ္တာနံ ပဋိစ္စ ရူပံ တိဋ္ဌတီတိ ဂဏှာတိ။ ရူပသ္မိံဝါ အတ္တာနန္တိ ရူပံ ပဋိစ္စ အတ္တာ တိဋ္ဌတီတိ ဂဏှာတိ။ ကထံ ရူပကာယံ ဥဒ္ဒိဿ အဇ္ဇ အဟံ ထဒ္ဓါမှီတိ ဝါ အဇ္ဇ အဟံ မုဒုကောမှီတိဝါ ဝဒန္တော ပထဝိ သင်္ခါတံ ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိနာမ။ အဇ္ဇ မမ ကာယော ထဒ္ဓါတိဝါ မုဒူတိဝါ ဝဒန္တော သေသဓမ္မေဝါ ဓမ္မမုတ္တကံဝါ အတ္တာနံ ဂဟေတွာ တံ အတ္တာနံ ပထဝီဝန္တံ သမနုပဿတိနာမ။ အဇ္ဇ ထဒ္ဓဘာဝေါဝါ မုဒုဘာဝေါဝါ မယိ ဇာတောတိ ဝဒန္တော အတ္တနိ ပထဝိံသ မနုပဿတိနာမ။ အဇ္ဇာဟံ ထဒ္ဓဘာဝေ ဌိတောမှိ မုဒုဘာဝေ ဌိတော မှီတိ ဝဒန္တောပထဝိမှိ အတ္တာနံ သမနုဿတိနာမ။ အယံ ပထဝိမှိ စတုရာဝတ္ထိကာယ သံက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ ပဝတ္တာကာရော။ သေသေသု သတ္တဝီသတိရူပေသု ယထာသမ္ဘဝံ ဝတ္တဗ္ဗော။ အဟံ မရာမိ မရိဿာမီတိအာဒိနာ ဟိ အနိစ္စတာယံပိ သာဒိဋ္ဌိ ပဝတ္တတိယေဝ။ သေသရူပေသု ဝတ္တဗ္ဗံ နတ္ထိ။ ဣဒံ နာမ အဟံ ပုဗ္ဗေ သံဘုဉ္ဇိံ။ အဇ္ဇ သံဘုဉ္ဇာမိ။ ပရတော သံဘုဉ္ဇိဿာမီတိဝါ သုခိတောမှိ ဒုက္ခိတောမှီတိဝါ ဝေဒနံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။ အဇ္ဇ မမ ကာယော သုခိတော ဒုက္ခိတောတိဝါ မမစိတ္တံ သုခိတံ ဒုက္ခိတန္တိဝါ အတ္တာနံ ဝေဒနာဝန္တံ သမနုပဿတိ။ အဇ္ဇသုခံဝါ ဒုက္ခံဝါ မယိဇာတန္တိ အတ္တနိ ဝေဒနံ သမနုပဿတိ။ အဇ္ဇာဟံ သုခိတ ဘာဝေ ဌိတောမှိ ဒုက္ခိတဘာဝေ ဌိတောမှီတိ ဝေဒနာယ အတ္တာနံ သမနုပဿတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၈။)

သညာယ သဗ္ဗေသုစ ပညာသမတ္တေသု သင်္ခါရေသု ဝိသုံ ဝိသုံ ဝိတ္ထာရေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော။ အဟံ ပဿာမီတိ စက္ခုဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ။ ဒဿနံ မေတိ အတ္တာနံ ဝိညာဏဝန္တံ သမနုပဿတိ။ မယိဒဿနံနာမ အတ္ထီတိ အတ္တနိ ဝိညာဏံ သမနုပဿတိ, အဟံ ဒဿနေ သမတ္ထောမှီတိ ဝိညာဏသ္မိံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ။ ဧသေ ဝနယော သေသေသု ပဉ္စသု ဝိညာဏေသူတိ။ အဟ မသ္မိ အဟံ ဧကော သတ္တော ဧကောပုဂ္ဂလော ဧကော ဇီဝေါ ဧကော လောကော ဧကော နရော မနုဿော ဒေဝေါသက္ကော ဗြဟ္မာတိဝါ အဟံဂစ္ဆာမိ အဟံ တိဋ္ဌာမိ အဟံ နိသီဒါမိ အဟံ နိပ္ပဇ္ဇာမိ အဟံ သမိဉ္ဇေမိ ပသာရေမီတိအာဒိနာ ဝါ ခန္ဓပဉ္စကံဝါ ဧကမေကံဝါ ခန္ဓံ သမူဟတော ဂဟေတွာ ပဝတ္တိပိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ အပရိညာတဝတ္ထုကာနဉှိ ဧကမုဟုတ္တ မတ္တေပိ ယံကိဉ္စိ အတ္တနောဝါ ပရဿဝါ အတ္တပဋိသံယုတ္တဝစနံ ကထေန္တာနံ စိတ္တံဝါ ဝစနံဝါ ယထာဝုတ္တေ ရူပါရူပဓမ္မေ ကဒါစိ အတ္တတော ဥပါဒိယိတွာ ပဝတ္တတိ။ ကဒါစိ အတ္တပရိဝါရ ဘာဝေန။ ကဒါစိ အတ္တနိဿိတဘာဝေန။ ကဒါစိ အတ္တနိဿယဘာဝေန။ ကဒါစိ ဧကေကဓမ္မဝသေန။ ကဒါစိ သမူဟဓမ္မဝသေနာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၃၉။)

ယသ္မာ ပန အတ္တနိမိတ္တံနာမ ဝသဝတ္တနာကာရံ ပဋိစ္စ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဝသဝတ္တနာ ကာရောစ ရူပါရူပဓမ္မာနံ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိကတ္တံ ခဏိ ကတ္တဉ္စ သုဋ္ဌု ပဿန္တာနံ နတ္ထိ။ တသ္မာ ပရိညာတဝတ္တုကာနံ အတ္တ ပဋိသံယုတ္တဝစနံ ကထေန္တာနံပိ စိတ္တံ ပဒုမိနိပတ္တေ ဥဒကဗိန္ဒု ဝိယ တေသု ဓမ္မေသု အလဂ္ဂိတွာဧဝ ပဝတ္တတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သတ္တာနံ စိတ္တသန္တာနေ ကုသလေ ဓမ္မေ အနုပ္ပန္နေဝါ ဥပ္ပာဒေတုံ ဥပ္ပန္နေဝါ ဝါ သေတုံ အဒတွာ နီဝါရေန္တီတိ နီဝရဏာနိ။ ကာမနဋ္ဌေန ကာမော, ဆန္ဒနဋ္ဌေနဆန္ဒောတိ ကာမစ္ဆန္ဒော။ ဗလဝရာဂေါ။ သောဧဝနီဝရဏန္တိ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ။ ပဋ္ဌာနေအာရုပ္ပေကာမစ္ဆန္ဒံ နီဝရဏံ ပဋိစ္စဥဒ္ဓစ္စနီဝရဏန္တိ ဝုတ္တတ္တာ ပန ထပေတွာ ရူပါရူပရာဂေ အဝသေသော သဗ္ဗောလောဘော ကာမစ္ဆန္ဒေ အသင်္ဂဟိတောနာမ နတ္ထိ။ ဈာနပဋိပက္ခဘာဝေါပန ပဉ္စကာမဂုဏိကရာဂဿေဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဗျာပဇ္ဇနံ ဗျာပါဒေါ။ စိတ္တဿ ပူတိဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ယောကောစိဒေါသော။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ထိနမိဒ္ဓ နီဝရဏန္တိ စ ဥဒ္ဓစ္စ ကုက္ကုစ္စ နီဝရဏန္တိ စ ဒွေ ဒွေ ဓမ္မာ ဧကံ နီဝရဏံ ကတွာ ဝုတ္တာတိ။ ကိစ္စတော ပစ္စယတော ပဋိပက္ခတောစ သဒိသတ္တာ။ တထာ ဟိ ကိစ္စတော တာဝ ထိနမိဒ္ဓဒွယံ စိတ္တုပ္ပာဒါနံ လီနဘာဝါ ပါဒနကိစ္စံ။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဒွယံ အဝူပသန္တဘာဝါပါဒနကိစ္စံ။ ပစ္စယတော ပုရိမဒွယံ တန္ဒိဝိဇမ္ဘိ တတာပစ္စယံ။ ပစ္ဆိမဒွယံ ဉာတိဗျသနာဒိဝိတက္ကပစ္စယံ။ ပဋိပက္ခတော ပုရိမဒွယံ ဝီရိယပဋိပက္ခံ။ ပစ္ဆိမဒွယံ သမထပဋိပက္ခန္တိ။

အနုသေန္တီတိ အနုသယာ။ အနုရူပံ ကာရဏံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ အနုအနု သေန္တီတိဝါ အနုသယာ။ ယာဝ မဂ္ဂံ နပဋိလဘတိ။ တာဝ အန္တရာ အပရိက္ခိယျမာနာ ဟုတွာ ကာရဏလာဘေ သတိ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ဥပ္ပဇ္ဇနဉ္စေတ္ထ အပ္ပဟီနဋ္ဌေန ဥပ္ပဇ္ဇနာ ရဟဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ န ပန သရူပတော ဥပ္ပတ္တိ, ကထံ ဝိညာ ယတီတိ စေ။ ယဿ ကာမရာဂါနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿေဝ ပဋိဃာနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပါဠိယံ ပုထုဇ္ဇနဿ သတ္တပိ အနုသယာ အနုသယဝါရေ သဟ အနုသေန္တီတိ ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရေ သဟ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တာ။ ယထာဟ ပုထုဇ္ဇနဿ အဝိဇ္ဇာနုသယောစ အနုသေတိ။ ကာမရာဂ။ ပဋိဃ။ မာန။ ဒိဋ္ဌိ။ ဝိစိကိစ္ဆာ။ ဘဝရာဂနုသယောစ အနုသေတီတိ။ တထာ ဥပ္ပဇ္ဇနဝါရေပီတိ။

အပိစ, သရူပတော ပရိယုဋ္ဌာနံ အပတွာ သန္တာနေ ပဝတ္တမာနေဟိ ကုသလာကုသလာ ဗျာကတစိတ္တုပ္ပာဒေဟိ သဟ အနုရူပါ အဝိရုဒ္ဓါ ဟုတွာ သေန္တိ။ ဝိသုံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မဘာဝေန အဝုဋ္ဌိတာ ဟုတွာ သယိတာ ဟောန္တီတိ အနုသယာ။ အနု အနု သေန္တီတိဝါ အနုသယာ။ ပကတိယာ ယထာနုသယိတေသုဧဝ ကာမရာဂါဒီသု ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဒိဂုဏ တိဂုဏာဒိ ဝသေန ပုနပ္ပုနံ သေန္တိ။ သယနာကာရေန ဥပရုပရိ ပလိဝေဌေန္တီတိ အတ္ထော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၀။)

တီသု ရာဂါဒီနံ အဝတ္ထာသု ပထမာဝတ္ထာယ ဌိတာနံ ကာမရာဂါ ဒီနမေတံ အဓိဝစနံ။ တိဿော ဟိ အဝတ္ထာ အနုသယာဝတ္ထာ ပရိယုဋ္ဌာနာဝတ္ထာ ဝီတိက္ကမာဝတ္ထာတိ။ တတ္ထ ယေ ကာမရာဂါဒယော ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂံ စာလေန္တိ, တေသံ တထာပဝတ္တာ အဝတ္ထာ ဝီတိက္ကမာဝတ္ထာနာမ။ ယေ မနသ္မိံ ဧဝ ဇဝနစိတ္တသဟဇာတာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ, တေသံ တထာပဝတ္တာ အဝတ္ထာ ပရိယုဋ္ဌာနာဝတ္ထာနာမ။ ယေ ပန ဇဝနသဟဇာတဘာဝံပိ အပတွာ ဝါသနာဓာတုယော ဝိယ စိက္ကသန္တာနာ နုသယိတာ ဟုတွာ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပတ္တိယာ ဗီဇဘာဝေန တိဋ္ဌန္တိ, သုဘနိမိတ္တာဒိကေစ အာရမ္မဏေ အာပါတမာဂတေ ယေသံ ဝသေန အာဝဇ္ဇနံ ရာဂါဒိပါတုဘာဝတ္ထာယ အယောနိသော ဘဝင်္ဂံ အာဝဋ္ဋေတိ, အဘာဝိတဉ္စ စိတ္တံ ယေသံ ဝသေန ဒမထံ နဥပေတိ, တေသံ တထာ ပဝတ္တာ အဝတ္ထာ အနုသယာဝတ္ထာနာမ။ တဒဝတ္ထိကာ ကာမရာဂါဒယော အနုသယာနာမ။ တေ ပန အပရမတ္ထဘူတာပိ န ဟောန္တိ။ ဧကန္တပရမတ္ထဇာတိကတ္တာ။ နစ ကုသလာဗျာကတဘူတာ ဧကန္တာကုသလဇာတိကတ္တာ။ နာပိ ကုသလာဗျာကတဝိရုဒ္ဓါ, ဝိသုံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မဘာဝေန အနုပလဒ္ဓတ္တာ။ နာပိ ကာလတ္တယဝိနိမုတ္တာ, တေကာလိကဓမ္မသန္နိဿယေန ပဝတ္တနတော။ ယဒါ ပန တေ သမုဋ္ဌ ဟိတွာ ပရိယုဋ္ဌာနဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ, တဒါ ဝိသုံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မ ဘာဝဉ္စ ဂစ္ဆန္တိ။ သာရမ္မဏာဒိဘာဝေါစ တေသံ ပရိဗျတ္တော ဟောတိ။ ဧတဒတ္ထံ သန္ဓာယ ကထာဝတ္ထုမှိ တေသံ သာရမ္မဏဓမ္မဘာဝေါ သင်္ခါရက္ခန္ဓဘာဝေါစ ပတိဋ္ဌာပိတော ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၁။)

ယထာ ပန ဖလဓာရိမှိ ရုက္ခမှိ ဝိသကဏ္ဋကေ ဒိန္နေ ရုက္ခာနုသယိတော ဖလုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘူတော သိနေဟော ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆတိ။ သမယေ ဥပ္ပဇ္ဇိဿမာနာနိ ဖလာနိ နုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧဝံ သာနုသယေ စိတ္တ သန္တာနေ ယသ္မိံ ခဏေ မဂ္ဂေါ ပါတုဘဝတိ, တသ္မိံ သဟမဂ္ဂုပ္ပာဒါ သော သော အနုသယော ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆတိ။ ပရိက္ခီဏဿ ပန ပုန ပရိယုဋ္ဌာနံနာမ နတ္ထိ, ကုတော ဝီတိက္ကမောတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ မဂ္ဂေါ အနာဂတသာမညံ ကိလေသဇာတံ ပဇဟတီတိ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တော။ တတ္ထ အနာဂတသာမညန္တိ အနာဂတသမ္မတံ, န ဧကန္တ အနာဂတံ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ မဂ္ဂေါ ယေကိလေသေ ပဇဟတိ, တေ အတီတာကိဝါ အနာဂတာတိဝါ ပစ္စုပ္ပန္နာတိဝါ နဝတ္တဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ။ ဧတေနစ မဂ္ဂေါ ကိလေသမုခေန ယာနိ ကုသလာကုသလကမ္မာနိစ ဥပါဒိန္နကခန္ဓပဉ္စကေစ ပဇဟတိ, တေ အတီတာတိဝါအနာဂတာတိဝါ ပစ္စုပ္ပန္နာတိဝါ နဝတ္တဗ္ဗာတိ ဒီပေတိ။ ယဒိ ဧဝံ မဂ္ဂေန ပဟီနာ သဗ္ဗေ တေဘူမကဓမ္မာ ကာလဝိမုတ္တာနာမ အတင်္ခတာ နာမ အပစ္စယာနာမ သိယုန္တိ။န။ တေကာလိကဇာတိကတ္တာ သင်္ခတ သပစ္စယဇာတိကတ္တာ စ။ တေ ဟိ မဂ္ဂေ အနုပ္ပန္နေ ဣမေ နာမဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿန္တိ နိရုဇ္ဈိဿန္တီတိ ဧဝံ သင်္ခတလက္ခဏံ အာဟစ္စ ဉာဏေန ဂဟိတတ္တာ လက္ခဏဝသေန တေဘူမကာဒိဘာဝံ ဘဇန္တီတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဝိသုံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မဘာဝံ အပတ္တာနံ အနုသယာဝတ္ထာယ ဝါ ဝါသနာဝတ္ထာယဝါ ကမ္မသမင်္ဂီတာဝတ္ထာယဝါ အာသယဇ္ဈာသယာ ဓိမုတ္တိစရိတဝတ္ထာသုဝါ ဌိတာနံ သဘာဝါနံ ဇာတိဝသေန ပရမတ္ထ ဓမ္မတာ အကုသလာဒိတာစ ပစ္စေတဗ္ဗာ ဟောတီတိ။

[၂၀၈] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘အပ္ပဟီနာ ဟိ ကိလေသာ ကာရဏလာဘေ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇနာ ရဟာ သန္တာနေ အနုအနုသယိတာ ဝိယ ဟောန္တီတိ တဒဝတ္ထာ အနုသယာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တေ ပန နိပ္ပရိယာယတော အနာဂတ ကိလေသာ။ အတီတပစ္စုပ္ပန္နာပိ တံသဘာဝတ္တာ တထာ ဝုစ္စန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အနုသယာနာမ သန္တာနေ ကဒါစိပိ အနုပ္ပန္န ပုဗ္ဗာ အနာဂတ ကိလေသာ ဧဝါတိ ကတွာ သန္တာနေ အနု အနုသယိတာ ဝိယ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

န ဟိ တေ အနုအနုသယိတာ ဝိယ ဟောန္တိ။ ဧကန္တေန အနုသယိတာဧဝ ဟောန္တီတိ။

[၂၀၉] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘တေ ပန နိပ္ပရိယာယတော အနာဂတကိလေသာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၂။)

န ဟိ မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနာ အနုသယာ အနာဂတာနာမ ဟောန္တိ။ ပဟီနာပိစ နိပ္ပရိယာယတော အနာဂတာတိ နသက္ကာ ဝတ္တုံ။ အနာဂတ သာမညဿ အဓိပ္ပေတတ္တာတိ။ ဧတေန အတီတပစ္စုပ္ပန္နာပိ တံသဘာဝတ္တာတထာ ဝုစ္စန္တီတိ ဣဒံဝိပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတိ။ အပိစ, ဥပ္ပာဒဋ္ဌိတိဘင်္ဂ ပတ္တာနံဧဝ ဧကန္တေန တေကာလိကတာ ဟောတီတိ တဒပတ္တာနံ အနုသယာနံ ပစ္စုပ္ပန္နတာ ပရိယာယောဝ ဝတ္တုံ ယုတ္တော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပါဠိယံ ယဿ ကာမရာဂနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဿ ပဋိဃာနုသယော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိအာဒိနာ ပစ္စုပ္ပန္နကာလိကော ဥပ္ပာဒဝါရော ဧဝ ဝုတ္တော, န နိရောဓဝါရော, နစ အတီတာနာဂတ ဝါရာတိ။ ယံ ပန ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ဟဉ္စိ ပစ္စုပ္ပန္နေ ကိလေသေ ပဇဟတိ။ တေန ဟိ ရတ္တော ရာဂံ ပဇဟတိ, ဒုဋ္ဌော ဒေါသံ, မုဠှော မောဟန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ပရိယုဋ္ဌာနပတ္တာနံ ဧကန္တပစ္စုပ္ပန္နက္ခဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝတ္တမာနုပ္ပန္နံ ဘုတွာ ဝိဂတုပ္ပန္နံ ဩကာသကတုပ္ပန္နံ သမုဒါစာရုပ္ပန္နန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ ဥပ္ပန္နံ န မဂ္ဂဝဇ္ဈံ။ ဘူမိလဒ္ဓုပ္ပန္နံ အာရမ္မဏာ ဓိဂ္ဂဟိ တုပ္ပန္နံ အဝိက္ခမ္ဘိတုပ္ပန္နံ အသမုဂ္ဃာဋိတုပ္ပန္နန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ မဂ္ဂဝဇ္ဈန္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝတ္တမာနုပ္ပန္နံ သမုဒါ စာရုပ္ပန္နန္တိ ဣဒံ ဒွယံ ခဏပစ္စုပ္ပန္နမေဝ။ ဘုတွာဝိဂတုပ္ပန္နံ အတီတမေဝ။ ဩကာသ ကတုပ္ပန္နံ အနာဂတမေဝ။ တဒုဘယံ ပန ပစ္စုပ္ပန္နသမီပတ္တာ ဥပ္ပန္နန္တိ ဝုတ္တံ။ သမီပပစ္စုပ္ပန္နန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၃။)

ဘူမိလဒ္ဓုပ္ပန္နံနာမ အတ္တနော ခန္ဓေသု အနုသယိတာနံ မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနာနံ အနုသယာနံဧဝ နာမံ။ အာရမ္မဏာဓိဂ္ဂဟိတုပ္ပန္နံ နာမ သုဘနိမိတ္တာဒိကေ အာရမ္မဏေ သကိံ ဇဝိတွာ ယာဝ တမ္မူလကော ပရိယုဋ္ဌာနဝေဂေါ န ဝူပသမ္မတိ, တာဝ အဓိမတ္တထာမဂတ ဘာဝေန ဌိတာနံ တေသညေဝ နာမံ။ အနုသယာ ဟိ နာမ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ ပုနပ္ပုနံ ပရိယုဋ္ဌာနပတ္တာနံ ကိလေသာနံ ဝသေန ဥပရုပရိ ထိရ တရ ဒဠှတရ ပတ္တိယာ ပကတိယာပိ ထာမဂတာဧဝနာမ ဟောန္တိ။ န ယေနဝါ တေနဝါ ဝါယာမေန ပဇဟိတုံ သက္ကုဏေယျာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ယဒါ ယော ယော အနုသယော ပစ္စယလာဘေန ပရိယုဋ္ဌာန ဗဟုလော ဟောတိ, တဒါ သော သော ဝိသေသေန အဓိမတ္တထာမ ဂတဘာဝံ ပတွာ ဌိတော ဟောတိ။ ယဒါ ယော ယော ပဋိပက္ခဓမ္မ သမာဒါနေန နိဂ္ဂဟပတ္တော ဟောတိ, တဒါ သော သော မန္ဒထာမ ဂတဘာဝံ ပတွာ ဌိတော ဟောတီတိ။ အဝိက္ခမ္ဘိတုပ္ပန္နံနာမ သမထ ဝိပဿနာဟိ သုဋ္ဌုအနိဂ္ဂဟိတာနံ တေသညေဝ နာမံ။ အသမုဂ္ဃာဋိ တုပ္ပန္နံနာမ မဂ္ဂေန အပ္ပဟီနာနံ ဘူမိလဒ္ဓါနံ တေသံဧဝ နာမန္တိ။ ယသ္မာ ပန လောကုတ္တရဓမ္မာနာမ ကိလေသာနံ အစ္စန္တပဋိပက္ခာ ဟောန္တီတိ ဟေဋ္ဌိမာ မဂ္ဂဋ္ဌဖလဋ္ဌာ သေက္ခာ အတ္တနော မဂ္ဂဖလက္ခဏေသု ဥပရိ မဂ္ဂါဇ္ဈေဟိပိ အနုသယေဟိ သာနုသယာတိဝါ နိရာနုသယာတိဝါ ထာမဝတာတိဝါ အထာမဂတာတိဝါ နဝတ္တဗ္ဗာ။ တသ္မာ အနုသယာနံ တာဒိသေ ပစ္စုပ္ပန္န ဘာဝေ သတိပိ ဟဉ္စိ ပစ္စုပ္ပန္နေ ကိလေသေ ပဇဟတိ။ တေနဟိ ထာမဂတော အနုသယံ ပဇဟတီတိ ဝုတ္တ ဒေါသော နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ကာမရာဂေါဧဝ အနုသယော ကာမရာဂါနုသယော။

သံယောဇေန္တိ ဗန္ဓန္တီတိ သံယောဇနာနိ, တာနိ ပန သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဝိစိကိစ္ဆာ သီလဗ္ဗတပရာမာသော ကာမစ္ဆန္ဒော ဗျာပါဒေါတိ ပဉ္စ ဩရမ္ဘာဂိယာနိ။ ရူပရာဂေါ အရူပရာဂေါ မာနော ဥဒ္ဓစ္စံ အဝိဇ္ဇာတိ ပဉ္စ ဥဒ္ဓံဘာဂိယာနီတိ သုတ္တန္တေ အဘိဓမ္မေစ ဒသသံယောဇနာနိ အာဂတာနိ။ ဣတရာနိ ပန အဘိဓမ္မေဧဝ အာဂတာနီတိ တတော ဝိသေသကရဏတ္ထံ သုတ္တန္တေတိ ဝုတ္တံ။ ကမော ပန ဒွိန္နံပိ ပါဠိယာ နသမေတိ။ သဘာဂ ဓမ္မသင်္ဂဟဝသေန ပန ဣဓ အညထာ ကမော ဝုတ္တော သိယာတိ။ စိတ္တံ ကိလိဿန္တိ ဝိဗာဓေန္တိ ဥပတာပေန္တိစာတိ ကိလေသာ။ ကိလိဿန္တိဝါ မလီနဘာဝံ နိဟီနဘာဝဉ္စ ဂစ္ဆန္တိ သတ္တာ ဧတေဟီတိ ကိလေသာ။ ကာမဘဝနာမေနာတိ ဝတ္ထုကာမဒီပကေန ကာမနာမေန ရူပါရူပဘဝဒီပကေန စ ဘဝနာမေန။ တာဒိသံ ကာမ ဘဝသင်္ခါတံ အာရမ္မဏဘူတံ ဝတ္ထု ဧတိဿာတိ တဗ္ဗတ္ထုကာ။ တထာ ပဝတ္တန္တိ သီလဗ္ဗတာနိ ပရတော အာမသနာကာရေန ဣဒံ မေ သစ္စံ မောဃမညန္တိ အဘိနိဝိသနာကာရေန ခန္ဓေသု အတ္တာဘိနိဝေသာကာရေနစ ပဝတ္တံ။ ဝတ္ထုတောတိ သဘာဝဓမ္မတော။ အယံ ပါပသင်္ဂဟော အကုသလင်္ဂဟော နဝဓာ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ [အကုသလသင်္ဂဟော]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၄။)

֍ * ၁၆၃။ မိဿက သင်္ဂဟေ ပါဏာတိပါတာဒီနိ ပါပကမ္မာနိ ကရောန္တာနံပိ စိတ္တဿ အာရမ္မဏေ ဥဇုကရဏံနာမ ဈာနေန ဝိနာ န သိဇ္ဈတီတိ ဝုတ္တံ သတ္တဈာနင်္ဂါနီတိ။ ကလျာဏေဝါ ပါပကေဝါ အာရမ္မဏေ ဥဇုကံ စိတ္တပဋိပါဒနသင်္ခါတဿ ဥပနိဇ္ဈာယန ကိစ္စဿ အင်္ဂါနီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဒေါမနဿံ အကုသလဇ္ဈာနင်္ဂံ။ သေသာနိ ကုသလာကုသလာဗျာကတာနီတိ။ ကလျာဏကမ္မ ပါပကမ္မသင်္ခါတာသု သုဂတိ ဒုဂ္ဂတိ ဝိဝဋ္ဋသင်္ခါတာသုစ နာနာဒိသာသု တံတံဒိသာတိ မုခပ္ပဝတ္တိသင်္ခါတာ စိတ္တဿ ဂတိနာမ သမ္မာဝါ မိစ္ဆာဝါ ပဝတ္တေဟိ ဒဿနာဒီဟိ ဧဝ သိဇ္ဈတီတိ ဝုတ္တံ ဒွါဒသမဂ္ဂင်္ဂါနီတိ။ စိတ္တဿ ဥဇုဂတိယာဝါ ဝင်္ကဂတိယာဝါ ဂမနဿ ပထင်္ဂါနိ ဥပါယင်္ဂါနီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ မိစ္ဆာဝါယာမ မိစ္ဆာသမာဓယော ပါပကမ္မ ဒုဂ္ဂတိဘဝ သင်္ခါတာသု အဟိတဒိသာသု စိတ္တဿ ဝင်္ကဂတိယာ ဂမနဿ ဥပါယင်္ဂါနိ, ဣတရာနိ ကလျာဏကမ္မ သုဂတိဘဝ ဝိဝဋ္ဋဓမ္မသင်္ခါတာသု ဟိတဒိသာသု ဥဇုဂတိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပါဏာတိပါတကမ္မေ ဝိတက္က ဝိစာရ ဒေါမနဿေကဂ္ဂတာ သင်္ခါတံ စတုရင်္ဂိကဇ္ဈာနံ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ မိစ္ဆာဝါယာမ မိစ္ဆာသမာဓိ သင်္ခါတော တိယင်္ဂီကမဂ္ဂေါစ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ သေသေသု သုစရိတဒုစ္စရိတကမ္မေသု ဈာနမဂ္ဂါ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန သုတ္တန္တေသုစ မိစ္ဆာဝါစာ မိစ္ဆာကမ္မန္တော မိစ္ဆာအာဇီဝေါ မိစ္ဆာသတီတိ ဣမေပိ စတ္တာရော အာဂတာ။ ဣမေ ပန ဝိသုံ စေတသိကဓမ္မာ နဟောန္တိ။ တထာ တထာ ပဝတ္တာနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံ အဓိဝစနန္တိ ကတွာ ဣဓ နဂဟိတာ။

[၂၁၀] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘သုဂတိ ဒုဂ္ဂတီနံ နိဗ္ဗာနဿ စ အဘိမုခံ ပါပနတော မဂ္ဂါ။ တေသံ ပထဘူတာနိ အင်္ဂါနိ မင်္ဂါနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

န ဟိ အင်္ဂါနိ မဂ္ဂါနံ ပထဘူတာနိနာမ ဟောန္တိ။ မဂ္ဂသဒ္ဒေါယေဝ ပထပရိယာယော အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တော န အင်္ဂသဒ္ဒေါတိ။

[၂၁၁] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘မဂ္ဂဿဝါ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ အင်္ဂါနိ မဂ္ဂင်္ဂါနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ အနုပပန္နံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၅။)

ဣဓ ဟိ ကတ္ထစိ စိတ္တေ တိယင်္ဂိကော ကတ္ထစိ စတုရင်္ဂိကောတိအာဒိနာ နာနာမဂ္ဂေါဝ အဓိပ္ပေတောတိ။ အာဓိပစ္စဋ္ဌေန ဣန္ဒြိယာနိ။ ကိဉ္စ အာဓိပစ္စံ။ အတ္တာဓီနဝုတ္တိကေ ဓမ္မေ အတ္တနော ဂတိယံ သဗ္ဗသော ဝတ္တေတုံ သမတ္ထဘာဝေါ။ ဣတိ တေသု တေသု ကိစ္စေသု အတ္တနော အာဓိပစ္စသင်္ခါတံ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကရောန္တိ သာဓေန္တီတိ ဣန္ဒြိယာနိ။ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကာရေန္တီတိပိ ဣန္ဒြိယာနိ။ ဣဿရာ အဓိပတိနောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ ပဉ္စစက္ခာဒီနိ ဒဿနာဒိကိစ္စေသု စက္ခုဝိညာဏာဒီနံ ဣဿရာဟောန္တိ။ ဗလဝဒုဗ္ဗလမန္ဒ တိက္ခာဒီသု အတ္တာကာရာနုဝတ္တာပနတော။ ဘာဝဒွယံ ဣတ္ထာကာရာဒိဝသေန ပဝတ္တိယံ စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပါနံ သကလခန္ဓပဉ္စကဿေဝ ဝါ ဣဿရော ဟောတိ။ အညထာ အပ္ပဝတ္တိတော။ တထာ ဟိ ယသ္မိံ သန္တာနေ ပဋိသန္ဓိယံ ဣတ္ထိဘာဝေါ ပဝတ္တတိ။ တသ္မိံ သဗ္ဗေ ကမ္မာဒိပစ္စယာ စတုသမုဋ္ဌာနရူပသန္တတိံ သမုဋ္ဌာပေန္တာ ဣတ္ထာကာရသဟိတမေဝ သမုဋ္ဌာပေန္တိ, နော အညထာ။ ဆန္ဒစိတ္တာဓိပ္ပာယာပိ တသ္မိံ မန္ဒာကာရသဟိတာဝ ပဝတ္တန္တိ။ တဗ္ဗိပရီတေန ပုရိသသန္တာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဇီဝိတဒွယံ ရူပါ ရူပသန္တတီနံ ရတ္တိ ဒိဝ မာသ သံဝစ္ဆရာနုက္ကမေန အဒ္ဓါနဖရဏေ သဟဇာတဓမ္မာနံ ဣဿရော ဟောတိ။ တေသံ တဒါယတ္တဝုတ္တိ ကတ္တာ။ မနော ဝိဇာနနကိစ္စေ။ ဝေဒနာပဉ္စကံ တထာ တထာ အာရမ္မဏရသာနုဘဝနေ။ သဒ္ဓါ အာရမ္မဏာဝီမုစ္စနေ။ ဝီရိယံ ကမ္မနိ အလီန ဝုတ္တိဘာဝေ။ သတိ အာရမ္မဏုပဋ္ဌာနေ။ သမာဓိ အာရမ္မဏေ နိစ္စလဋ္ဌိ တိယံ။ ပညာ အသမ္မောဟကိစ္စေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ဣဿရော ဟောတိ။ အနညာဘိဘဝနီယဘာဝေန ပဝတ္တနတော။ ယထာ ဟိ သိလာယံ ပထဝီ သဟဇာတေဟိ အနဘိဘဝနီယာ ဟောတိ။ အတ္တနာဝတေ အဘိဘဝိတွာ ဝိသုံ အဝိဇ္ဇမာနေဝိယ ကတွာ ပဝတ္တတိ။ ယထာ စ ဥဒကေ အာပေါ အဂ္ဂိမှိ တေဇော ဝါတေ ဝါယော။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၆။)

အညာယိတ္ထ ပဋိဝိဇ္ဈိတ္ထာတိ အညာတံ။ န အညာတံ အနညာတံ။ စတုသစ္စဓမ္မော။ အမတံဝါ ပဒံ။ အနညာတံ ဉဿာမိ ဇာနိဿာမီတိ အနညာတညဿာမိ။ အာချာတိကံပိ ဟိ ပဒံ သညာသဒ္ဒဘာဝေ ဌိတံ နာမိကဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ။ ယထာ မက္ခလိဂေါသာလော ဧဟိပဿိ ကောတိ။ ဧဝဉှိ သတိ တဿ ပဒန္တရေန သဟ သမာသဘာဝေါ နဝိရုဇ္ဈတီတိ။ အနညာတညဿာမီတိ ဧဝံ ပဋိပန္နဿ ဣန္ဒြိယံ အနညာ တညဿာမီတိန္ဒြိယံ။ အာဒိမနသိကာရတော ပဋ္ဌာယ တာဒိသေန ဥဿာဟေန သဟ ဝိပဿနံ အာရဘန္တဿ တသ္မိံ ဥဿာဟေ အပဋိပဿဒ္ဓေယေဝ သောတာမတ္တိမဂ္ဂံ ပဋိလဘန္တဿ ဣန္ဒြိယန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာဇာနာတီတိ အညံ။ တမေဝ ဣန္ဒြိယန္တိ အညိန္ဒြိယံ, ပထမမဂ္ဂေန အနညာတံ ဉတွာပိ ကိလေသပ္ပဟာနကိစ္စဿ အပရိနိဋ္ဌိတတ္တာ တဿ ဇာနနကိစ္စဿ ဝိပ္ပကတဘာဝေန ယထာ ဒိဋ္ဌေ တသ္မိံ စတုသစ္စဓမ္မေ အမတပဒေဧဝ ဝါ ပုနပ္ပုနံ ဇာနနကိစ္စ ယုတ္တာနံ ဣန္ဒြိယန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အညာတာဝိန္ဒြိယန္တိ အညာ တာဝိနော ပရိနိဋ္ဌိတ အာဇာနန ကိစ္စဿ ခီဏာသဝဿ ဣန္ဒြိယန္တိ အညာတာဝိန္ဒြိယံ။ တိဝိဓံ ပေတံ တထာရူပေ ဇာနနေ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မာနံ ဣဿရော ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

တတ္ထ ဣမေသံ သတ္တာနံ ပါကဋေ ရူပကာယေ အတ္တဂါဟဒဠှတ္တံ တဗ္ဗိမုတ္တိစ ဣမေသံ အပရိညာယ ပရိညာယစ ဟောတီတိ ဒီပေတုံ အာဒိတော ပဉ္စ ပသာဒိန္ဒြိယာနိ ဝုတ္တာနိ။ တဿ အတ္တဿ ဣတ္ထိပုမ တာဘေဒေါ ဣမေသံ ဝသေန ဟောတိ။ တသ္မိံ ဝါ ဣတ္ထိပုရိသ ဂါဟော တဗ္ဗိမုတ္တိစ ဣမေသံ အပရိညာယ ပရိညာယစ ဟောတီတိ ဒီပေတုံ ကဒနန္တရံ ဘာဝိန္ဒြိယဒွယံ ဝုတ္တံ။ သောစ အတ္တာ ဣမဿ ဝသေန ဇီဝသညံ လဘတိ။ တသ္မိံဝါ ဇီဝဂါဟော တဗ္ဗိမုတ္တိစ ဣမဿ အပရိညာယ ပရိညာယစ ဟောတီတိ ဒီပေတုံ တဒနန္တရံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပန ဘာဝိန္ဒြိယတော ပုရေ ဝတ္တဗ္ဗံပိ ရူပါရူပ မိဿကတ္တာ ဣဓ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နာမကာယေ အတ္တဂါဟဒဠှတ္တံ တဗ္ဗိမုတ္တိစ ဣမဿ အပရိညာယ ပရိညာယစ ဟောတီတိ ဒီပေတုံ နာမိန္ဒြိယေသု မနိန္ဒြိယံ အာဒိတော ဝုတ္တံ။ သောစ အရူပီ အတ္တာ ဣမေသံ ဝသေန သံကိလိဋ္ဌော ဝိပ္ဖန္ဒိတောစ ဟောတိ။ တသ္မိံဝါ သုခိတဒုက္ခိတဂါဟော တဗ္ဗိမုတ္တိစ ဣမေသံ အပရိညာယ ပရိညာယစ ဟောတီတိ ဒီပေတုံ တဒနန္တရံ ပေဒနိန္ဒြိယပဉ္စကံ ဝုတ္တံ။ တဿ သံကိလိဋ္ဌဿ ဝေါဒါနပ္ပတ္တိယာ တံတံဂါဟဝိမုတ္တိယာဝါ ပဋိပတ္တိဒဿနတ္ထံ တဒနန္တရံ သဒ္ဓါဒိပဉ္စိန္ဒြိယံ ဝုတ္တံ။ တာယ ပဋိပတ္တိယာ ဝေါဒါနပ္ပတ္တိ ယာ အာဒိ မဇ္ဈ ပရိယောသာန ဒဿနတ္ထံ အန္တေ တီဏိ လောကုတ္တရိန္ဒြိယာနိ ဝုတ္တာနီတိ။

[၂၁၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဧတ္တာဝတာ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓီတိ အညေသံ အဂဟဏန္တိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၇။)

နဟိ သန္တေသုပိ အညေသု ဣန္ဒြိယဘာဝါရဟေသု ဓမ္မေသု ဧတ္တာဝတာ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓိယာ တေသံ အညေသံ ဘဂဝတော ထေရဿစ အဂဟဏန္တိ ယုတ္တံ ဝတ္တုံ။ ဣန္ဒြိယဘာဝါရဟဿ အညဿ အသမ္ဘဝတော။ ယဒိ ဟိ သမ္ဘဝေယျ, သတံပိ သဟဿံပိ ဂဏှိဿတိယေဝါတိ။ ဗလိယန္တိ ဥပ္ပန္နုပ္ပန္နေ ပဋိပက္ခဓမ္မေ သဟန္တိ မဒ္ဒန္တီတိ ဗလာနိ။ ယထာ အဗလာနံ ဗလိယန္တိ။ မဒ္ဒန္တေနံ ပရိဿယာတိ။ ဧတ္ထစ အဗလာတိ ဒုဗ္ဗလာ။ နန္တိ ဟီနဝီရိယံ ဇနံ။ ဗလိယန္တီတိ ဗလသာ ကရောန္တိ အဇ္ဈောတ္ထရန္တိ။ ပရိဿယာတိ အဗလာ ရာဂါဒိ ပရိဿယာတိ အတ္ထော။ အပိစ, ပဋိပက္ခဓမ္မေဟိ အကမ္ပိယဋ္ဌေန အက္ခော ဘဏိယဋ္ဌေန ဗလာနိနာမ။ တသ္မာ အဿဒ္ဓိယသင်္ခါတေန ပဋိပက္ခဓမ္မေန ကမ္ပေတုံ အသက္ကုဏေယျတာ သဒ္ဓါဗလံနာမ။ ကောသဇ္ဇသင်္ခါတေန ကမ္ပေတုံ အသက္ကုဏေယျတာ ဝီရိယဗလံနာမ။ မုဋ္ဌသစ္စေန ကမ္ပေတုံ အသက္ကုဏေယျတာသတိဗလံနာမ။ ဥဒ္ဓစ္စေန ကမ္ပေတုံ အသက္ကုဏေယျတာသမာဓိဗလံနာမ။ အဝိဇ္ဇာယကမ္ပေတုံ အသက္ကုဏေယျတာ ပညာဗလံ နာမ။ သေသဒုကဒွယံ ပန အညမညံ ပဋိပက္ခေနယောဇေတဗ္ဗံ။

[၂၁၃] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ပါပဗလဒုကံ ပဋိပက္ခေန ယောဇေတုံ နလဗ္ဘတီတိ ကတွာ ‘‘အဟိရိကာနောတ္တပ္ပဒွယံ ပန သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝေ နေဝါတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝေါတိစ ပဋိပက္ခေဟိ အကမ္ပိယတာ တိစ အတ္ထတော နာနတ္တာဘာဝတောတိ။ ဝီရိယသမာဓိဗလာနိ ကုသလာကုသလာဗျာကတာနိ။ အဟိရိကာနောတ္တပ္ပာနိ အကုသလဗလာနိ။ သေသာနိ ကုသလာဗျာကတာနီတိ။ အဓိပတီတိ ဧတ္ထ ပတီတိ သာမိ ဣဿရော။ သော ပန ပဒေသ ဣဿရော သကလိဿရောတိ ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ဣန္ဒြိယာနိ ပရေသံ ဝိသယေ သယံ ပရဝသေ ဝတ္တိတွာ အတ္တနော ဝိသယေဧဝ ပရေဟိ အတ္တနော ဝသေ ဝတ္တာပေန္တီတိ ပဒေသိဿရာ နာမ။ ပုဗ္ဗာတိ သင်္ခါရဝသေန ပုဗ္ဗာဂမနဝသေန ဝါ ဝိသေသေတွာ ပဝတ္တံ အဓိပတိဋ္ဌာနံ ပတွာ ပန အညော ဒုတိယော ဣဿရောနာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ အဓိကော ပတီတိ အဓိပတိ။ အတ္တာ ဓီနဝုတ္တီနံ ပတီတိ အဓိပတီတိစ ဝဒန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၈။)

ဆန္ဒောဧဝ အဓိပတီတိ ဆန္ဒာဓိပတိ။ ဆန္ဒဝတော ကိံနာမ ကမ္မံ နသိဇ္ဈတီတိ ဧဝံ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဝသေနဝါ ပုဗ္ဗေ အတီတဘဝေသု သုဋ္ဌု အာသေဝိတဆန္ဒာဂမနဝသေနဝါ တေသု တေသု ကလျာဏ ပါပကမ္မေသု သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ မဟောဃောဝိယ တိဏပဏ္ဏကသဋေ အတ္တပရာဓီနေ နိစ္စံ ပဂ္ဂဟိတဓုရေ ကတွာ ပဝတ္တော ကတ္တုကမျတာ ဆန္ဒော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ နနု စေတ္ထ ပစ္ဆိမာ တယော ဓမ္မာ အဓိပတိဘာဝံ ဂဏှန္တာ ဣန္ဒြိယဘာဝံ အဝိဇဟိတွာဝ ဂဏှန္တီတိ အဓိပတိဘူတာဝ သမာနာ ဣန္ဒြိယကိစ္စဝသေန ပရဝသေပိ ဝတ္တန္တီတိ။ သစ္စံ, အညံ ပန အဓိပတိကိစ္စံ, အညံ ဣန္ဒြိယကိစ္စန္တိ နတ္ထေတ္ထ ဒေါသောတိ။ ယထာ ဟိ ရာဇာ စက္ကဝတ္တီ ဧကဿ အတ္တနော ပုရောဟိတဿ သန္တိကေ ဧကံ ဒိဗ္ဗဝိဇ္ဇံ ဂဏှာတိ။ န ဧတ္တာဝတာ ရာဇာ စက္ကဝတ္တိနာမ နဟောတိ။ နစ ဝိဇ္ဇာဟေတု အညဿ ဝသေန ဝတ္တတိ။ အညဉှိ စက္ကဝတ္တိ ရဇ္ဇကိစ္စံ, အညံ ဝိဇ္ဇာဂဟဏ ကိစ္စန္တိ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ အဓိပတိကိစ္စံနာမ တံတံကိစ္စ ဝိသေသံ အနပေက္ခိတွာ အတုလျဗလေန အဘိဘဝိတွာ သဟဇာတ ဓမ္မေ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စေသု အနိဝတ္တမာနေ ကတွာ ဓုရ ဝါဟိတာ။ ဣန္ဒြိယကိစ္စံ ပန ဝိဇာနနာဒိကိစ္စံ အာရဗ္ဘ ပဝုစ္စတီတိ။

အာဟရန္တိ သဟဇာတာဒိပစ္စယသာမညတော အတိရေကေန အသာဓာရဏပစ္စယသတ္တိဝိသေသေန ဟရန္တိ ပဝတ္တေန္တီတိ အာဟာရာ။ အာဟရန္တိဝါ အဇ္ဈတ္တသမ္ဘူတာ တေ တေ ပစ္စယဓမ္မာ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာစ အတ္တာနဉ္စေဝ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္စယကိစ္စံ ပစ္စယုပ္ပန္နကိစ္စဉ္စ သုဋ္ဌု ဟရန္တိ ဝဟန္တိ ဧတေဟီတိ အာဟာရာ။ ယထာဟသဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ။ ဧတ္ထစ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ ဧတေန သဗ္ဗေ အဇ္ဈတ္တသမ္ဘူတာ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ။ ယထာရဟံ စတုဝီသတိပစ္စယေဟိ ဌိတိသဘာဝါတိ အတ္ထော။ နနုစေတ္ထ ပစ္စယာဟာရောဝ ဝုတ္တော။ န အာဟာရပစ္စယော။ ဣဓ ပန စတုဗ္ဗိဓော အာဟာရပစ္စယဓမ္မောဝ ဝုတ္တောတိ။ သစ္စံ, ပစ္စယဋ္ဌေန ပန အာဟာရနာမကာနံ သဗ္ဗေသံ စတုဝီသတိပစ္စယဓမ္မာနံ မဇ္ဈေ ယေဓမ္မာ စတ္တာရော အာဟာရာတိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တာ။ တေ တေသံ ပစ္စယာဟာရာနံပိ အာဟာရဘူတာတိ သိဒ္ဓါ ဟောန္တီတိ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ စတုန္နံ အာဟာရာနံ မဟန္တ ဘာဝေါ ပါကဋော ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၄၉။)

တတ္ထ ယထာ ယဝဗီဇာနံဝါ သာလိဗီဇာနံဝါ အာနုဘာဝေါ နာမ ကဠိရင်္ကုရာနံ ဥပ္ပာဒါန ပဓာနံ ဟောတိ။ တတောပရံ ပန သဿဘာဝံ ပတွာ ဆ ပဉ္စ မာသေ ဝဍ္ဎိယာဝါ ဌိတိယာဝါ ပထဝိ ရသအာပေါရသာနံ အာနုဘာဝေါ ပဓာနံ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ကဗဠီ ကာရာဟာရူပဇီဝီနံ ကာမသတ္တာနံ ကမ္မဿ အာနုဘာဝေါနာမ ပဋိသန္ဓိရူပုပ္ပာဒနေ ပဓာနံ ဟောတိ။ တတောပရံ ပန ယာဝတာယုကံ ဝဍ္ဎီယာဝါဌိတိယာဝါ ဥတုအာဟာရာနံ အာနုဘာဝေါ ပဓာနံ ဟောတိ။ ကမ္မဇရူပါနိ ဟိ ယာဝ အာသန္နမရဏာ ပဝတ္တမာနာနိပိ ဥတုအာဟာရေဟိ အနုဂ္ဂဟိတာနိဧဝ ပဝတ္တန္တိ။ ဥတုစ အာဟာရု ပတ္ထမ္ဘိတောယေဝ အတ္တနော ကိစ္စံ ကရောတိ။ တသ္မာ တေသံ သတ္တာနံ စတုသန္တတိရူပံ ကဗဠီကာရာဟာရေန အနုပတ္ထမ္ဘီယမာနံ စိရံ နပဝတ္တတိ။ ဥပတ္ထမ္ဘီယမာနံဧဝ ယာဝတာယုကံ ပဝတ္တတိ။ ယထာစ သကုဏာဝါ ဍံသမကသာ ဒယောဝါ တုဏ္ဍေန အာဟာရံ ဂဟေတွာ အတ္တဘာဝံ ပေါသေန္တိ။ တုဏ္ဍေ အသန္တေ အာဟာရံ အလဘန္တာ မရန္တိ။ ဧဝမေဝ ဣမေ သတ္တာ ဖဿေန အာရမ္မဏေသု ရသံ ဂဟေတွာ ဝေဒနာသင်္ခါတံ ဥပဘောဂပရိဘောဂံ သမ္ပာဒေတွာ တဏှာဝေပုလ္လံ ပတွာ တိဝိဓံ ဝဋ္ဋံ ပူရေတွာ ယာဝဇ္ဇတနာပိ ဝဋ္ဋေ အနုကဏ္ဌမာနာ ပဝတ္တန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၀။)

ယဒိ ဟိ ဖဿောနာမ န သိယာ, အာရမ္မဏရသံ အလဘိတွာ ဝေဒနာ ပရိဘောဂရဟိတေန တဏှုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသော နတ္ထီတိ တိဝိဓဝဋ္ဋမေဝ နသိယာတိ။ ယထာစ တေ သကုဏာဒယော ပက္ခေ ဝိယူဟိတွာ အန္တရာ အပတမာနာ ရုက္ခတော ရုက္ခံ ဝနတော ဝနံ ဝိစရိတွာ အတ္တာနံ ယာပေန္တိ။ ပက္ခေသု အသန္တေသု ဂမနံ အသမ္ပာဒေန္တာ ပတိတွာ မရန္တိ။ ဧဝမေဝံ ဣမေ သတ္တာ အာယူဟနလက္ခဏာယ စေတနာယ စေတယိတွာ ကမ္မသမင်္ဂိတံ သမ္ပာဒေတွာ ဘဝတော ဘဝံ ဝိစရိတွာ ယာဝဇ္ဇတနာ ဝဋ္ဋေ သံသရန္တိ။ ယဒိ ဟိ စေတနာနာမ န သိယာ, ကမ္မဝဋ္ဋဿ အဘာဝေါ။ တဒဘာဝေစ ဝိပါကဝဋ္ဋဿ အဘာဝေါ။ တဒဘာဝေစ တဒနုသယိတဿ ကိလေသဝဋ္ဋဿ အဘာဝေါတိ ဝဋ္ဋံနာမ န သိယာတိ။ ယထာစ တေ သကုဏာဒယော စက္ခုနာ ဂေါစရဋ္ဌာနံဝါ တံတံဒိသာဘာဂံဝါ ဝိဘာဝေတွာ ယာဝဇီဝံ အတ္တာနံ ယာပေန္တိ။ စက္ခုသ္မိံ အသန္တေ ကိဉ္စိဂဟေတဗ္ဗဝတ္ထုံဝါ ဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနံဝါ အလဘိတွာ တတ္ထေဝ မရန္တိ။ ဧဝမေဝံ သမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ အာရမ္မဏဝိဇာနလက္ခဏေန ဝိညာဏေန တံတံအာရမ္မဏံ လဘိတွာ တသ္မိံ တသ္မိံ ဖဿာဒယော ဥပ္ပာဒေတွာ တိဝိဓံ ဝဋ္ဋံ ဝဋ္ဋေန္တိ။ ယဒိ ဟိ ဝိညာဏံနာမ န သိယာ, ဖဿာဒီနံ အာရမ္မဏလာဘောယေဝ နတ္ထီတိ ဝဋ္ဋမေဝ န သိယာတိ။ တေနာဟ စတ္တာရော အာဟာရာ။လ။ ဝိညာဏံ စတုတ္ထန္တိ။ သံယုတ္တကေစ –

စတ္တာရောမေ ဘိက္ခဝေ အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝါ သတ္တာနံ ဌိတိယာ သမ္ဘဝေသီနံဝါ သတ္တာနံ အနုဂ္ဂဟာယ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဩဠာရိကောဝါ သုခုမောဝါ, ဖဿော ဒုတီယော, မနောသဉ္စေတနာ တတီယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထန္တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ဘူတာနန္တိ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တာနံ။ သမ္ဘဝေသီနန္တိ ကလလာဒိ ကာလေ ဌိတာနံ။ စတုန္နံပန အာဟာရာနံ ယထာသမ္ဘဝံ အနမတဂ္ဂေ သံသာရဝဋ္ဋေဝါ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေဝါ ဌိတိယာဝါ အနုဂ္ဂဟာယဝါ ပဝတ္တိ အာကာရော ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ကောပနေတ္ထ အာဟာရော။ ကိံ အာဟာရေတီတိ။ ကဗဠီကာရာ ဟာရော ဩဇဋ္ဌမကရူပါနိ အာဟာရေတိ။ ဖဿာဟာရော တိဿော ဝေဒနာ။ မနောသဉ္စေတနာဟာရော တယော ဘဝေ။ ဝိညာဏာ ဟာရော ပဋိသန္ဓိနာမရူပန္တိ ဝုတ္တံ။ တံ ပါကဋဖလဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဩဇဋ္ဌမကရူပုပ္ပာဒနံ ပန ကဗဠီကာရာဟာရဿ မဟန္တံ ကိစ္စံ နဟောတိ။ စတုသန္တတိရူပုပတ္ထမ္ဘနမေဝ မဟန္တံ။ တေနေဝ ဟိ ပါဠိယံ ဌိတိယာတိစ အနုဂ္ဂဟာယာတိစ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၁။)

အပိစ ယထာ ဥပနိဿယာသေဝနပစ္စယာ သုတ္တန္တိ ကပရိယာယာ အဘိဓမ္မပရိယာယာတိစ ဒုဝိဓာ ဟောန္တိ။ တထာ အာဟာရပစ္စယောပိ ဒုဝိဓော။ တတ္ထ ယံ ဝုတ္တံ မနောသဉ္စေတနာဟာရော တယောဘဝေတိ။ တံ သုတ္တန္တိကပရိယာယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နဟိ ပဋ္ဌာနေ အရူပါ ဟာရာ အသဟဇာတာနံ ဓမ္မာနံ အာဟာရဋ္ဌေန ပစ္စယာနာမ ဟောန္တီတိ။ ပဉ္စဝိညာဏေသု ဈာနင်္ဂါနိ နလဗ္ဘန္တိ။ တာနိ ဟိ ဒုဗ္ဗလကိစ္စဋ္ဌာနဝတ္ထုကတ္တာ ရူပါဒီသု အဘိနိပါတမတ္တာနိ ဟောန္တီတိ န တေသု ဝိဇ္ဇမာနာ ဝေဒနာ ဧကဂ္ဂတာ ဈာနကိစ္စံ သာဓေန္တီတိ။ ဝိတက္ကပစ္ဆိမကံ ဈာနန္တိစ ဝုတ္တံ။ ဈာနင်္ဂါနံ နာယကဘူတောစ ဝိတက္ကော တေသု နတ္ထီတိ တတ္ထ တာဝေဒနာ ဧကဂ္ဂတာယော တံ န သာဓေန္တီတိ။ ဝီရိယုပတ္ထမ္ဘရဟိတာ ဓမ္မာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု ထိရဘာဝပ္ပတ္တာ နဟောန္တီတိ အဝီရိယေသု သောဠသာဟေတုကစိတ္တေသု သမာဓိဗလကိစ္စံ န သာဓေတိ။ ဝီရိယပစ္ဆိမကံ ဗလန္တိ ဟိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ အဝီရိယေသု ဗလာနိ နလဗ္ဘန္တီတိ။ ဟေတုရဟိတာ စ ဓမ္မာ ဝဋ္ဋဿ ဝိဝဋ္ဋဿစ ပတ္တိယာ ပထဘာဝံ နဂစ္ဆန္တိ။ ဟေတုပစ္ဆိမကော မဂ္ဂေါတိ ဟိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ အဟေတုကေသု မဂ္ဂင်္ဂါနိ န လဗ္ဘန္တီတိ။ ဝိစိကိစ္ဆာသမ္ပယုတ္တေစိတ္တေ ဧကဂ္ဂတာ အဓိမောက္ခရဟိ တတ္တာ ဧကန္တေန သံသပ္ပနသဘာဝါယ ဝိစိကိစ္ဆာယ အဘိဘူတတ္တာ စ မဂ္ဂိန္ဒြိယဗလဘာဝါယ ဗလဝတီ နဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဝိစိကိစ္ဆာ စိတ္တေ ဧကဂ္ဂတာ မဂ္ဂိန္ဒြိယဗလဘာဝံ န ဂစ္ဆတီတိ။ ဒွိဟေတုက တိဟေတုက ဇဝနေသွေဝါတိ ဧတ္ထ ဒွိဟေတုက တိဟေတုကသဒ္ဒေန မောမူဟဒွယဟသနဇဝနာနိ နိဝတ္တေတိ။ ဇဝနသဒ္ဒေန တိဘူမကာနိ ဒွိဟေတုကတိဟေတုကဝိပါကာနိ နိဝတ္တေတိ။

[၂၁၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ဒွိဟေတုကတိဟေတုကဂဟဏေန ဧကဟေတုကေသု အဓိပတီနံ အဘာဝံ ဒဿေတီ’’တိ ဝုတ္တံ, ဇဝနဘာဝသာမညတ္တာ ပန ဟသနစိတ္တေပိ တေသံ အဘာဝေါ ဒဿေတဗ္ဗောယေဝ ဟောတီတိ။

ယထာသမ္ဘဝန္တိ လဒ္ဓပုဗ္ဗာတိ သင်္ခါရဿ လဒ္ဓပုဗ္ဗာဂမဿ စ ဧကေကဿ အဓိပတိနော သမ္ဘဝါနုရူပံ ဧကောဝ လဗ္ဘတိ။ န ဒုတိယော။ ဣတရထာ အဓိပတိဧဝ နသိယာတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပဋ္ဌာနေ ယထာ ဣန္ဒြိယပစ္စယဝိဘင်္ဂေ အရူပိနောဣန္ဒြိယာ သမ္ပယုတ္တကာနံဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ ဣန္ဒြိယပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ။ န တထာ အဓိပတိပစ္စယဝိဘင်္ဂေ။ တတ္ထ ပန ဆန္ဒာဓိပတိ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တကာနန္တိအာဒိနာ ဧကေကာဓိပတိ ဝိဘာဂဝသေနေဝ ဝုတ္တန္တိ။ ဧဝဉှိ သတိ အဓိပတိ ဣန္ဒြိယာနံ ဝိသေသော ပါကဋော ဟောတီတိ။ နဝေရိတာတိ နဝ ဤရိတာ ကထိတာ။ ကုသလာ ကုသလာ ဗျာကတေဟိ သမာကိဏ္ဏော ကုသလာဒိ သမာကိဏ္ဏော။ [မိဿကသင်္ဂဟော]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၂။)

֍ * ၁၆၄။ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ဗုဇ္ဈတီတိ ဗောဓိ။ ဗုဇ္ဈန္တိဝါ တာနိ တံ သမင်္ဂိနော ဧတာယာတိ ဗောဓိ။ စတုမဂ္ဂဉာဏံ။ ဝုတ္တဉှေတံ မဟာ နိဒ္ဒေသေ ဗောဓိ ဝုစ္စတိ စတူသု မဂ္ဂေသု-ဉာဏန္တိ။ ပက္ခောတိ ကောဋ္ဌာသော သမ္ဘာရော။ ဗောဓိယာ ပက္ခေ ဘဝါတိ ဗောဓိပက္ခိယာ။ အဓိသီလာ ဓိစိတ္တာ ဓိပညာ သင်္ခါတာသု တီသု သိက္ခာသု ပရိယာပန္နာနံ သတ္ထုသာသနဓမ္မာနံ ဧတံနာမံ။ တေ ပန ကောဋ္ဌာသတော သတ္တ ဝိဓာ ဟောန္တီတိ အာဟ စတ္တာရောသတိပဋ္ဌာနာတိအာဒိ။ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မေသု ပမုခါ ပဓာနာ ဟုတွာ ကာယာဒီသု အာရမ္မဏေသု တိဋ္ဌန္တိ နာနာရမ္မဏေသု စိတ္တဂမနံ နိဝတ္တေတွာ တေသွေဝ ကာယာဒီသု စိတ္တ နိဗန္ဓနဝသေန ပဝတ္တန္တီတိ ပဋ္ဌာနာနိ။ သတိဧဝ ပဋ္ဌာနာနီတိ သတိ ပဋ္ဌာနာနိ။ စတ္တာရိသတိပဋ္ဌာနာနီတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဓမ္မဘာဝံ အပေက္ခိတွာ စတ္တာရောသတိပဋ္ဌာနာ တိဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကာယေအနုပဿနာ ကာယာ နုပဿနာ။ ရူပကာယေ ရူပသမူဟေ အဿာသပဿာသာဒိကဿ အဝယဝကာယဿ တံတံကာယဘာဝေနဝါ အနိစ္စာဒိဘာဝေနဝါ ယာဝ တသ္မိံ တသ္မိံ ကာယေ သမ္မောဟော ပဟိယျတိ။ တာဝ ပုနပ္ပုနံ နိရန္တရံ သမနုပဿနာတိ အတ္ထော။ နဝပ္ပဘေဒါသု ဝေဒနာသု သုခဝေဒနာဒိ ကာယအဝယဝဝေဒနာယ တံတံ ဝေဒနာဘာဝေန ဥဒယဗ္ဗယဝသေန စ အနုပဿနာ ဝေဒနာနုပဿနာ။ သောဠသ ပဘေဒေသု သရာဂါ ဒီသု စိတ္တေသု သရာဂါဒိကဿ အဝယဝစိတ္တဿ တံတံ စိတ္တဘာဝေန ဥဒယဗ္ဗယဝသေနစ အနုပဿနာ စိတ္တာနုပဿနာ။ ပဉ္စပဘေဒေသု နီဝရဏာဒီသု ဓမ္မေသု ကာမစ္ဆန္ဒာဒိကဿ အဝယဝဓမ္မဿ တံ တံ ဓမ္မဘာဝေန ဥဒယဗ္ဗယဝသေနစ အနုပဿနာ ဓမ္မာနုပဿနာ။

[၂၁၅] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကုစ္ဆိတာနံ ကေသာဒီနံ အာယောတိ ကာယော။ အဿာသ ပဿာသာနံဝါ သမူဟော ကာယော’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရ မေဝ။

[၂၁၆] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ကာယဿ အနုပဿနာ ကာယာနုပဿနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၃။)

ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ဟိ ကာယေ အနုပဿနာ ကာယာနုပဿနာတိ အယမတ္ထောဝ ပဓာနတော ဒဿိတောတိ။

[၂၁၇] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ဝေဒနာနံ ဝသေန အနုပဿနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရံ။ ဝေဒနာသု ဝေဒနာနုပဿီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ စိတ္တာနုပဿနာ ပဒေပိ။

[၂၁၈] ယံပိ တတ္ထ

‘‘သညာသင်္ခါရာနံ ဓမ္မာနံ ဘိန္နလက္ခဏာနမေဝ အနုပဿနာ ဓမ္မာနုပဿနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ န သုန္ဒရမေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၄။)

န ဟိ ကတ္ထစိ ပါဠိယံ သညာသင်္ခါရာဝ ဝိသေသေတွာ ဓမ္မာတိ ဝုတ္တာ အတ္ထီတိ။ ပါဠိယဉှိ ဆနီဝရဏာ ပထမံ ဓမ္မာတိ ဝုတ္တာ။ တတော ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ။ တတော ဒွါဒသာယတနာနိ။ တတော သတ္တဗောဇ္ဈင်္ဂါ။ တတော စတ္တာရိ သစ္စာနီတိ။ ယဒိဧဝံ ဧကာယ ဓမ္မာနုပဿနာယ ဝုတ္တာယ ဣတရာပိ သိဒ္ဓါတိ သတိပဋ္ဌာနံ ဧကမေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, န စတ္တာရောတိ။န။ ယော ဟိ ဓမ္မာနုပဿနာယံ ရူပက္ခန္ဓော ဝုတ္တော။ သော ရုပ္ပနလက္ခဏာနုပဿနဝသေန ဝုတ္တော။ ရုပ္ပနလက္ခဏဉှိ နိဗ္ဗတ္တိတပရ မတ္ထဓမ္မော။ သောစ တထာ အနုပဿန္တဿ ဝိသေသတော သုခုမဿ အတ္တဝိပလ္လာသဿ ပဟာနာယ ဟောတီတိ။ ကာယောတိ ပန တံတံ သမူဟဘူတရူပဓမ္မဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ နရုပ္ပနလက္ခဏဝသေန။ နစ တံတံ ကာယဘာဝေန ဂဟိတော တံတံ ရူပဓမ္မသမူဟော နိဗ္ဗတ္တိတ ပရမတ္ထဓမ္မောနာမ ဟောတိ။ ပညတ္တိမိဿကတ္တာ။ သောစ တထာ အနုပဿန္တဿ ဝိသေသတော ဩဠာရိကဿ သုဘာဒိ ဝိပလ္လာသဿ ပဟာနာယ ဟောတီတိ။ တထာ ဝေဒနာစိတ္တေသုပိ ဩဠာရိကဝိပလ္လာသော သုခုမဝိပလ္လာသောတိ ဒွေ ဒွေ ဝိပလ္လာသာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ အတ္တုပနိဗန္ဓာ နိစ္စသုခ ဝိပလ္လာသာ ဩဠာရိကာ။ အတ္တဝိပလ္လာသော သုခုမော။ တတ္ထ ဝေဒနာ စိတ္တာ နုပဿနာ ဩဠာရိကဝိပလ္လာသာနံ ပဟာနာယ ဝိသုံ ဝုတ္တာ။ ဓမ္မေသု ဝေဒနာက္ခန္ဓဝိညာဏက္ခန္ဓာ သုခုမ ဝိပလ္လာသ ပဟာနာယာတိ။ တသ္မာ စတ္တာရောဝ သတိပဋ္ဌာနာ ဝတ္တဗ္ဗာတိ။ သမ္မာ ပဒဟန္တိ ဧတေဟီတိ သမ္မပ္ပဓာနာနိ။ ကာမံ တစောစ နှာရုစ, အဋ္ဌိစ အဝသိဿတု။ ဥပဿုဿတု မေ သရီရေ မံသလောဟိတံ။ ယန္တံ ပုရိသထာမေန ပုရိသပရက္ကမေန ပတ္တဗ္ဗံ။ န တံ အပတွာ ဝီရိယဿ သဏ္ဌာနံ ဘဝိဿတီတိ ဧဝံ အနိဝတ္တနဝုတ္တိ ဝသေန ပဝတ္တဿ သမ္မာဝါယာမဿ ဧတံ နာမံ။ သော ပန တထာ ပဝတ္တော ဧကောပိ သမာနော ကိစ္စသိဒ္ဓိဝသေန စတုဓာ ဟောတီတိ။ ဝုတ္တံ ဥပ္ပန္နာနန္တိအာဒိ။

တတ္ထ ဥပ္ပန္နာနံပါပကာနန္တိ အသုကသ္မိံ ကာလေ ဒေသေ ဌာနေ ဝါ အဟံ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ နာမ ပါပံ အကာသိံ, ဣဒဉ္စိဒဉ္စနာမ မယှံ ဥပ္ပန္နန္တိ ဧဝံ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပန္နဘာဝေန ဝိဒိတာနံ အကုသလာနံ။ ပဟာနာယာတိ တေသံ အတ္တနော သန္တာနေ အဇ္ဇတဂ္ဂေ ယာဝပရိနိဗ္ဗာနာပုန အနုပ္ပာဒဓမ္မတာပါဒနကရဏတ္ထံ။ ဝါယာမောတိ သီလ ပူရဏ သမထ ဝိပဿနာဘာဝနာကမ္မေသု ဒဠှံ ဝါယာမော။ အနုပ္ပန္နာနန္တိ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗန္တိ အဝိဒိတာနံ ပရသန္တာနေသုဝါ သုတ္တန္တေသုဝါ ဒိသွာဝါ သုတွာဝါ ဝိဒိတာနံ။ အနုပ္ပာဒါယာတိ ယေသံ အကုသလ မူလာနံ အတ္ထိတာယ ဣမေသံ သတ္တာနံ ဤဒိသာနိ ကိလေသဇာတာနိ ဝါ ပါပကမ္မာနိဝါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တာနိ မယိ ဝိဇ္ဇန္တိဧဝ။ အဟံပိ တေဟိ ကိလေသေဟိဝါ ကမ္မေဟိဝါ အပရိမုတ္တောယေဝ။ အဟံပိ သွေဝါ ပရသုဝေဝါ ဘဝန္တရေသုဝါ တာနိ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပာဒေဿာ မိယေဝါတိ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ တေသံ အကုသလမူလာနံ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယသမုစ္ဆိန္ဒနတ္ထံ။ အနုပ္ပန္နာနံကုသလာနန္တိ စတုဘူမကေသု ကုသလဓမ္မေသု သတ္တဝိသုဒ္ဓိပဘေဒေသု ဣမေနာမ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာ မယာ အပ္ပတ္တာ အနဓိဂတာဧဝ ဟောန္တီတိ ဧဝံ ဉတွာ သမယေ အနတိက္ကန္တေဧဝ အပ္ပတ္တာနံ အနဓိဂတာနံ ဥပရိ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာနံ အဓိဂမနတ္ထာယ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၅။)

ဥပ္ပန္နာနံ ကုသလာနံ ဘိယျော ဘာဝါယာတိ ယာနိ သီလာဒီနိ ကုသလာနိ မယိ ဥပ္ပန္နာနိ။ တာနိ ယာဝ နိယာမံ နဩက္ကမန္တိ, တာဝ မယှံ ဧတာနီတိ ဝတ္တုံ နာရဟန္တိ။ သွေဝါ ပရသုဝေဝါ ဘဝန္တရံ ပတွာဝါ ဘိဇ္ဇိဿန္တိ ယေဝါတိ ဧဝံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ အတ္တနော သန္တာနေ ဥပ္ပန္နာနံ တေသံ သဗ္ဗသော အကုပ္ပဓမ္မတာပါဒနဝသေန သုဋ္ဌုတရံ ဝဍ္ဎနတ္ထာယ။ ဧတေသု ပန စတူသု မုခေသု ယေန ကေနစိ ဧကေန မုခေန ဥပ္ပန္နော ဝါယာမော စတုကိစ္စသာဓကောဧဝ ဟောတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန မဂ္ဂက္ခဏေ ဧဝ ဧကဿ တဿ စတုကိစ္စသာဓကတာ ဝုတ္တာတိ။

ဣဇ္ဈနံ ဣဒ္ဓိ, တဿ တဿ ယောဂကမ္မဿ သိဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ နိဗ္ဗတ္တီတိ အတ္ထော။ သာ ပန သင်္ခေပတော အဘိညေယျာနံ ဓမ္မာနံ အဘိညာသိဒ္ဓိ, ပရိညေယျာနံ ပရိညာသိဒ္ဓိ, ပဟာတဗ္ဗာနံ ပဟာနသိဒ္ဓိ, သစ္ဆိကာ တဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကရဏသိဒ္ဓိ, ဘာဝေတဗ္ဗာနံ ဘာဝနာသိဒ္ဓီတိ ပဉ္စဝိဓာ ဟောတိ။ ဣဇ္ဈတီတိဝါ ဣဒ္ဓိ သတ္ထုသာသနေ ယောဂကမ္မေန ဣဇ္ဈန္တာနံ သဗ္ဗေသံ မဟဂ္ဂတ လောကုတ္တရဓမ္မာနံ နာမံ။ ပဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ ပါဒေါ။ ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါတိ ဣဒ္ဓိပါဒေါ။ ဣဒ္ဓိပတ္တိယာ ဗလဝုပါယော ပဓာနကာရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သော ပန စတုန္နံ အဓိပတိဓမ္မာနံ ဝသေန စတုဓာ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါတိအာဒိ။ အဓိပတိဘူတော ဆန္ဒောဝ ဣဒ္ဓိပါဒေါတိ ဆန္ဒိဒ္ဓိပါဒေါ။ ဧသနယော သေသေသုပီတိ။ ဧတ္ထစ သဗ္ဗေ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဘူတာ ဥတ္တရိမနုဿ ဓမ္မာနာမ နပါကတိကေန ဆန္ဒေနဝါ ဝီရိယေနဝါ စိတ္တေနဝါ ပညာယ ဝါ အဓိဂန္တဗ္ဗာ ဟောန္တိ။ ယေန ကေနစိ ပလိဗောဓေန ပဋိဗာဟိတုံ အသက္ကုဏေယျေန အဓိပတိဘာဝပတ္တေန ဆန္ဒာဒိနာဧဝ အဓိဂန္တဗ္ဗာ။ တသ္မာ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အဓိပတိဘူတာဝ ဣဓ အဓိပ္ပေတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။

[၂၁၉] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဣဇ္ဈတိ အဓိဋ္ဌာနာဒိကံ ဧတာယာတိ ဣဒ္ဓိ, ဣဒ္ဓိဝိဓညာဏံ။ ဣဒ္ဓိယာ ပါဒေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ သံယုတ္တကေ ကတမာစ ဘိက္ခဝေ ဣဒ္ဓိ။ ဣဓ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ။ ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ။လ။ ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ ဣဒ္ဓီတိ ဣမာယ ပါဠိယာ သမေတိ။ ဧဝံသန္တေပိ ဣဓ အဘိဓမ္မပရိယာယောဝ အဓိပ္ပေတောတိ တံ န ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၆။)

ဝိဘင်္ဂေ ပန ပထမဝါရေ လောကိယ လောကုတ္တရမိဿကာ စိတ္တ စေတသိကရာသီဧဝ ဣဒ္ဓိပါဒါတိ ဝုတ္တာ။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ-ပထမဇ္ဈာန ပရိကမ္မံဟိ ဣဒ္ဓိပါဒေါနာမ။ ပထမဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိနာမ။လ။ နေဝသညာ နာသညာယတနဇ္ဈာနပရိကမ္မံ ဣဒ္ဓိပါဒေါနာမ။ နေဝသညာနာသညာ ယတနဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိနာမ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ဝိပဿနာ ဣဒ္ဓိပါဒေါ နာမ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေါ ဣဒ္ဓိနာမ။လ။ အရဟတ္တမဂ္ဂဿ ဝိပဿနာ ဣဒ္ဓိပါဒေါနာမ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ဣဒ္ဓိနာမာတိစ။ ပထမဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိပါဒေါနာမ။ ဒုတိယဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိနာမ။ လ။ အာကိဉ္စညာယတနဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိ ပါဒေါနာမ။ နေဝသညာ နာသညာ ယတနဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိနာမ။ သောတာ ပတ္တိမဂ္ဂေါ ဣဒ္ဓိပါဒေါနာမ။ သကဒါဂါမိမဂ္ဂေါ ဣဒ္ဓိနာမ။လ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ဣဒ္ဓိနာမာတိ စ ဝုတ္တံ။ တံတံ ပါဒကဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိပါဒေါနာမ။ တတော တတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ ဥပ္ပာဒိတမဂ္ဂေါ ဣဒ္ဓိနာမာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဣဓ ပန ဥတ္တရစူဠဘာဇနိယေ အာဂတနယေန စတ္တာရော အဓိပတိဓမ္မာဧဝ ဣဒ္ဓိပါဒါတိ ဝုတ္တာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၇။)

တတ္ထ ပန လောကုတ္တရဘူတာဧဝ အဓိပ္ပေတာ။ ဣဓ လောကိယ လောကုတ္တရ မိဿကဘူတာတိ။ ဣန္ဒြိယဗလာနိ အတ္ထတော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာနေဝ။ ပါကဋဋ္ဌာနတော ပန စတူသု သောတာပတ္တိယင်္ဂေသု သဒ္ဓါယ ထာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာဟ-ကတ္ထ ဘိက္ခဝေ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စတူသု သောတာပတ္တိယင်္ဂေသု ဧတ္ထ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ စတူသု သမ္မပ္ပဓာနေသု ဝီရိယဿ။ ယထာဟ-ကတ္ထ ဘိက္ခဝေ ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စတူသု သမ္မပ္ပဓာနေသု ဧတ္ထ ဝီရိယိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သတိယာ။ ယထာဟ-ကတ္ထ ဘိက္ခဝေသတိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသုဧတ္ထ သတိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ စတူသု ဈာနေသု သမာဓိဿ။ ယထာဟ-ကတ္ထ ဘိက္ခဝေ သမာဓိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စတူသု ဈာနေသု ဧတ္ထ သမာဓိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ စတူသု အရိယသစ္စေသု ပညာယ ထာမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထာဟ-ကတ္ထ ဘိက္ခဝေ ပညိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ စတူသု အရိယသစ္စေသု ဧတ္ထ ပညိန္ဒြိယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ သမ္ဗောဓိ ဝုစ္စတိ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံ, သမန္တတော ဗုဇ္ဈတိ ပဋိဝိဇ္ဈတိ ဗုဇ္ဈန္တိ ဝါ ဧတာယာတိ ကတွာ။ သာ ဟိ စတုသစ္စဓမ္မံ ဗုဇ္ဈမာနာ ဧကက္ခဏေ သောဠသဟိ အတ္ထေဟိ သဒ္ဓိံ သမန္တတော ဗုဇ္ဈတိ, န ဧကဒေသ တောတိ တဿာ သမ္ဗောဓိယာ သမုဋ္ဌာပနဋ္ဌေန သမ္ဗောဓိယာ အင်္ဂေါ သဟကာရီဗလဝပစ္စယောတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ သတိဧဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ သာ ဟိ ကာယာဒီသု စတူသု အတ္တနော ဂေါစရေသု ဘာဝနာဝသေန သုဋ္ဌုသံဝဍ္ဎမာနာ အနုပုဗ္ဗေန သဗ္ဗပမာဒ ပက္ခံ ဝိဓမေတွာ သဗ္ဗံ အပ္ပမာဒပက္ခဉ္စ ပူရေတွာ စတုမဂ္ဂညာဏ သင်္ခါတံ သမ္ဗောဓိံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ။ ဝိပဿနာယ ဘူမိဘူတေ အဇ္ဈတ္တ ဗဟိဒ္ဓါဓမ္မေ ဝိစိနာတိ ကက္ခဠတ္တဖုသနာဒီဟိ အနိစ္စတာဒီဟိစ ဝိဝိဓာ ကာရေဟိ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ကုရုမာနောဝိယ တေသု ဒဋ္ဌဗ္ဗာကာရံ အသေသံ ဥပဓာရေတီတိ ဓမ္မဝိစယော။ သောဧဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ ဓမ္မဝိစယ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ သောပိ ဟိ အတ္တနော ဂေါစရဘူတေသု တေသု ဓမ္မေသု ဘာဝနာဝသေန သုဋ္ဌုသံဝဍ္ဎမာနော အနုပုဗ္ဗေန သဗ္ဗံသမ္မောဟ ပက္ခံ ဝိဓမေတွာ သဗ္ဗံ အသမ္မောဟပက္ခံ ပူရေတွာ သယံ စတုမဂ္ဂဉာဏ သမ္ဗောဓိ ဟုတွာ သမုဋ္ဌဟတီတိ။ သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယမေဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ တမ္ပိ ဟိ စတုဗ္ဗိဓေသု အတ္တနော ဂေါစရေသု ဘာဝနာဝသေန သုဋ္ဌု သံဝဍ္ဎမာနံ အနုပုဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု လီနသင်္ကောစ ကောသဇ္ဇပက္ခံ ကိလေသဇာတံ ဝိဓမေတွာ သဗ္ဗံ ဓုရသံပဂ္ဂဟပက္ခံ ပူရေတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ သမ္ဗောဓိံ သမုဋ္ဌာ ပေတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၈။)

ပီတိယေဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပီတိ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ သာပိ ဟိ ဝုတ္တပ္ပကာရေသု ဂေါစရေသု သုဋ္ဌု သံဝဍ္ဎမာနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု သဗ္ဗံ စိတ္တဿ အရတိဥက္ကဏ္ဌပက္ခံ ဝိဓမေတွာ သဗ္ဗံ ဓမ္မရတိ ဓမ္မနန္ဒိဓမ္မာရာမ ပက္ခံ ပူရေတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ သမ္ဗောဓိံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ ပဿဒ္ဓိဧဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပဿဒ္ဓိ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ သာပိ ဟိ ဝုတ္တပကာရေသု ဂေါစရေသု ဘာဝနာဝသေန သုဋ္ဌု သံဝဍ္ဎမာနာ သဗ္ဗံ စိတ္တဿ သာရမ္ဘ ဒရထပက္ခံ ဝိဓမေတွာ သဗ္ဗံ ဝူပသန္တသီတလပက္ခံ ပူရေတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ သမ္ဗောဓိံ သမုဋ္ဌာပေတိ။ သမာဓိဧဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ သမာဓိ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ တဿ သမ္ဗောဓိသမုဋ္ဌာပနတာ ပါကဋာ။ တတြမဇ္ဈတ္တတာ သင်္ခါတာ ဥပေက္ခာဧဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါတိ ဥပေက္ခာ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ သာပိဟိ ဝုတ္တပ္ပကာရေသု သတိအာဒီနံ ဂေါစရေသု ဘာဝနာဝသေန သုဋ္ဌု သံဝဍ္ဎမာနာ သဗ္ဗံ စိတ္တဿ လီနုဒ္ဓစ္စပက္ခံ ဝိဓမေတွာ သမဝါဟိတပက္ခံ ပူရေတွာ ဝုတ္တပ္ပကာရံ သမ္ဗောဓိံ သမုဋ္ဌာပေတီတိ။ သမ္မာ အဝိပရီတတော ဒဿနံ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သာ ပန ဒုက္ခေ ဉာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ ဉာဏံ, ဒုက္ခနိရော ဓဂါမိနိပဋိပဒါယ ဉာဏန္တိ စတုဗ္ဗိဓာ ဟောတိ။ သမ္မာ အဝိပရီတတော သံကပ္ပနံ သမ္မာသင်္ကပ္ပော။ ယထာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဒဋ္ဌဗ္ဗသဘာဝေသု ဖရမာနာ ပဝတ္တတိ တထာ တဿာ သံဝိဓာနန္တိ အတ္ထော။ တေနေဝ ဟိ သော ပညာက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတောတိ။ ယထာဟ-ယာစာဝုသော ဝိသာခ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, ယောစ သမ္မာသင်္ကပ္ပော, ဣမေ ဓမ္မာ ပညာက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာတိ။ သမ္မာဝါစာ ဒယော ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တတ္ထာယေဝ။ သမ္မာ ဝါယမန္တိ ဧကေနာတိ သမ္မာဝါယာမော။ စတုကိစ္စသာဓကံ သမ္မပ္ပဓာန ဝီရိယံ။ ပဿဒ္ဓိဒွယံ ပဿဒ္ဓိသာမညေန ဧကံ ကတွာ စုဒ္ဒသေတေ သဘာဝတောတိ ဝုတ္တံ။ သတ္တဓာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရာနံ သတိပဋ္ဌာနစတုက္က သမ္မပ္ပဓာနစတုက္ကာဒီနံ ဝသေန သတ္တဓာ။ ဣဒါနိ တေသံ စုဒ္ဒသန္နံ ကိစ္စာနံ ဌာနဘေဒံ ဒဿေတုံ သင်္ကပ္ပပဿဒ္ဓိစာတိအာဒိမာဟ။

[၂၂၀] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘သတ္တဓာ တတ္ထ သင်္ဂဟောတိ ဝတွာ ပုန တံ ဒဿေတုံ သင်္ကပ္ပပဿဒ္ဓိစာတိအာဒိမာဟာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၅၉။)

န ဟိ တတ္ထ သတ္တ သရူပံ လဗ္ဘတီတိ။ သင်္ကပ္ပော ဝိရတိတ္တယဉ္စ ဧကံ မဂ္ဂင်္ဂဋ္ဌာနံ ပါပုဏာတိ။ ပဿဒ္ဓိစ ပီတိစ ဥပေက္ခာစ ဧကံ ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနံ။ ဆန္ဒောစ စိတ္တဉ္စ ဧကံ ဣဒ္ဓိပါဒဋ္ဌာနန္တိ ဧဝံ နဝဓမ္မာ ဧကဋ္ဌာနိကာ ဟောန္တိ။ ဧကံ ဝီရိယံ စတုသမ္မပ္ပဓာန ဣဒ္ဓိ ပါဒိန္ဒြိယ ဗလဗောဇ္ဈင်္ဂ မဂ္ဂင်္ဂ ဝသေန နဝဋ္ဌာနိကံ။ ဧကာ သတိ စတုသတိပဋ္ဌာန ဣန္ဒြိယ ဗလ ဗောဇ္ဈင်္ဂ မဂ္ဂင်္ဂ ဝသေန အဋ္ဌဋ္ဌာနိကာ။ ဧကော သမာဓိ ဣန္ဒြိယ ဗလ ဗောဇ္ဈင်္ဂ မဂ္ဂင်္ဂ ဝသေန စတုဋ္ဌာနိကော။ ဧကာပညာ ဣဒ္ဓိပါဒိန္ဒြိယ ဗလ ဗောဇ္ဈင်္ဂ မဂ္ဂင်္ဂ ဝသေန ပဉ္စဋ္ဌာနိကာ။ ဧကာ သဒ္ဓါ ဣန္ဒြိယ ဗလ ဝသေန ဒုဋ္ဌာနိကာတိ။ တေ ပန သတ္တတိံသ ပဘေဒါ ဓမ္မာ ပုဗ္ဗဘာဂေ နာနာရမ္မဏာ နာနာခဏိကာစ ဟောန္တိ။ မဂ္ဂဖလေသု ပန နဝဋ္ဌာနိကံ ဝီရိယံ ဧကမေဝ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံကတွာ နဝသုဌာနေသု အတ္တ ပဋိပက္ခာနံ ပါပ ဓမ္မာနံ ပစ္စယ ယမုဂ္ဃာတဝသေန နဝ ကိစ္စာနိ သာဓယမာနံ ဧကမေဝ ပဝတ္တတိ။ ဧသ နယော အဋ္ဌဋ္ဌာနိကာဒီသု။ တသ္မာ တေ ဧကက္ခဏေ ဧကစိတ္တေ သဗ္ဗေ ဧကတော ဥပလဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ သဗ္ဗေ လောကုတ္တရေ ဟောန္တီတိ။ နဝါသင်္ကပ္ပ ပီတိယောတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ ကွစိ သဒ္ဒတ္ထော။ သင်္ကပ္ပော ကွစိ ဒုတီယဇ္ဈာနိကာ ဒိကေပီတိစ ကွစိ စတုတ္ထဇ္ဈာနိကာဒိကေ လောကုတ္တရေ နဟောန္တီတိ အတ္ထော။

လောကိယေပီတိ သီလဝိသောဓနာဒိဝသေန ပဝတ္တေ ကာမာ ဝစရကုသလာဒိကေ လောကိယကုသလ ကြိယစိတ္တုပ္ပာဒေပိ။ ယထာ ယောဂန္တိ သီလဝိသောဓနကမ္မ သမထကမ္မနာမရူပပရိဂ္ဂဟာဒိကမ္မေသု ယုဇ္ဇိတဗ္ဗာနံ ဝိရတိတ္တယာဒီနံ အနုရူပံ။ ဆဗ္ဗိသုဒ္ဓိပဝတ္တိယန္တိ သီလ ဝိသုဒ္ဓါဒီနံ ဆန္နံ ဝိသုဒ္ဓီနံ အနုက္ကမေန ပဝတ္တိကာလေ။ ဧတေန ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ မဂ္ဂဖလပတိဋ္ဌာဘာဝတ္ထာယ ပူရိတေ စတုပါရိသုဒ္ဓိ သီလေပိ သဒ္ဓါသတိအာဒယော ဗောဓိပက္ခိယေသု သင်္ဂဟိတာ ဧဝ ဟောန္တိ။ တထာ မဂ္ဂပါဒကတ္ထာယ ဥပ္ပာဒိတေသု မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနေသု မီတိ ဒဿေတိ။ တထာ ဟိ ဗောဇ္ဈင်္ဂသံယုတ္တကေ –

ဧဝံ ဘာဝိတော ခေါ ကုဏ္ဍလိယ ဣန္ဒြိယသံဝရော တီဏိ သုစရိတာနိ ပရိပူရေတိ။ ဧဝံ ဘာဝိတာနိ တီဏိ သုစရိတာနိ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ပရိပူရေန္တိ။ ဧဝံ ဘာဝိတာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ပရိပူရေန္တိ။ ဧဝံ ဘာဝိတာ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိယော ပရိပူရေန္တီတိ ဝုတ္တံ။

အဋ္ဌကထာယံပိ နကေဝလံ ဗလဝဝိပဿနာ မဂ္ဂဖလေသုဧဝ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ဥဒ္ဓရန္တိ။ ဝိပဿနာပါဒက ကသိဏဇ္ဈာန အာနာပါဏာ သုက ဗြဟ္မဝိဟာရဇ္ဈာနေသုပိ ဥဒ္ဓရန္တီတိ ဝုတ္တံ။ [ဗောဓိပက္ခိယသင်္ဂဟော]

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၀။)

֍ * ၁၆၅။ သဗ္ဗသင်္ဂဟေ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ ပဉ္စ ရာသယော။ အတီတာဒိ ဘေဒ ဘိန္နာနံ ရူပါနံ ခန္ဓော ရာသီတိ ရူပက္ခန္ဓော။ ဧကသ္မိံ ရုပ္ပန လက္ခဏေ ရာသိံ ကတွာ ဉာဏေန ပရိဂ္ဂဟိတာ ရူပဓမ္မာဧဝ။ တထာ ဧကသ္မိံ ဝေဒယိတလက္ခဏေ သဉ္ဇာနန လက္ခဏေ ရာသိံ ကတွာ ပရိဂ္ဂဟိတာ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နာ ဝေဒနာသညာယော ဝေဒနာက္ခန္ဓော သညာက္ခန္ဓော စနာမ။ သင်္ခရောန္တီတိ သင်္ခါရာ။ ဖဿ စေတနာ ဒယော။ တေဟိ ဆသုဝါ ဥပပတ္တိဒွါရေသု တီသုဝါ ကမ္မဒွါရေသု ဧကတော သင်္ဂမ္မ သမာဂမ္မ ဖုသနစေတယိတာဒီဟိ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စေဟိ ဒဿနသဝနာဒီနိ သာဓာရဏကိစ္စာနိဝါ ကာယိက ဝါစသိကမာနသိကာနိဝါ သယန နိသဇ္ဇဋ္ဌာန ဂမန ကထန စိန္တနာဒီနိ သဗ္ဗာနိ ကိစ္စာနိ ကရောန္တိ ဝိဒဟန္တီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ သံယုတ္တကေ –

ကိဉ္စ ဘိက္ခဝေ သင်္ခါရေ ဝဒေထ။ သင်္ခတံ အဘိသင်္ခရောန္တီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ သင်္ခါရာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ကိဉ္စ သင်္ခတံ အဘိ သင်္ခရောန္တိ, ရူပံ ရူပတ္ထာယ သင်္ခတံ အဘိသင်္ခရောန္တိ။ ဝေဒနံ ဝေဒနတ္ထာယ သင်္ခတံ အဘိသင်္ခရောန္တိ။ သညံ သညတ္ထာယ သင်္ခတ အဘိသင်္ခရောန္တိ။ သင်္ခါရေ သင်္ခါရတ္ထာယ သင်္ခတ မဘိသင်္ခရောန္တိ။ ဝိညာဏံ ဝိညာဏတ္ထာယ သင်္ခတ မဘိ သင်္ခရောန္တီတိ။ သင်္ခတ မဘိသင်္ခရောန္တီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ သင်္ခါရာတိ ဝုစ္စန္တီတိ။

တတ္ထ ရူပံ ရူပတ္ထာယ သင်္ခတမဘိသင်္ခရောန္တီတိ ယသ္မိံ ယသ္မိံ ကာလေ သယန နိသဇ္ဇာဒိဝသေန ပဝတ္တာ ယာ ယာ ရူပဝိကတိ ဣစ္ဆီယတိ, တသ္မိံတသ္မိံ ကာလေ တဿာ တဿာ ရူပဝိကတိယာ ဇာတတ္ထာယ ဣရိယာပထ ပရိဝတ္တနာဒိ ဝသေန တံ တံ ရူပဝိကတိံ သင်္ခတံ အဘိသင်္ခရောန္တီတိ အတ္ထော။ ခဇ္ဇဘောဇ္ဇာဒိကံ ဝတ္ထာလင်္ကာရာဒိကံ မဉ္စ ပီဌ ဂေဟ ရထာဒိကံ သဗ္ဗံ ဥပဘောဂ ပရိဘောဂဘူတံ ဗာဟိရ ရူပံပိ ဂဟေတွာ ယောဇေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ဝေဒနန္တိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ သမ္ပရာယိကဉ္စ သဗ္ဗံပိ ဝေဒနံ။ တတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ ဝေဒနံ သင်္ခတံ အဘိသင်္ခရောန္တာ စိတ္တကမ္မနစ္စဂီတာဒီနိ တံ တံ ဝေဒနုပကရဏာနိ သမ္ပာဒန ဝသေန သမ္ပရာယိကဉ္စ အဘိသင်္ခရောန္တာ မာနုသကံဝါ ဒိဗ္ဗံဝါ တံတံ ဝေဒနံ ပတ္ထေတွာ ဒါန သီလာဒိ သမ္ပာဒန ဝသေန အဘိသင်္ခရောန္တိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ။ သင်္ခါရေသု ပန ဖဿံ ဖဿတ္ထာယ စေတနံ စေတနတ္ထာယာတိအာဒိနာ ဒါနံ ဒါနတ္ထာယ သီလံ သီလတ္ထာယ ပါဏာတိပါတံ ပါဏာတိပါတတ္ထာယာတိအာဒိနာ ဝါ သဗ္ဗံ လောကပဝတ္တိံ ဉတွာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာတိ။ ဧတ္ထ သိယာ, ကသ္မာ သင်္ခါရေသု ပါကဋာ စေတနာဒယော ဝိတက္ကာဒယော လောဘာဒယော သဒ္ဓါသတိပညာဒယောစ ဓမ္မေ ဝိသုံ ဝိသုံ ခန္ဓဘာဝေန အဝတွာ ဝေဒနာသညာဝ ဝုတ္တာတိ။ ဝုစ္စတေ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၁။)

ယထာ ဟိ ဆေကော မဟာဘိသက္ကော ဘေသဇ္ဇမူလာနိ ဂဟေတွာ စုဏ္ဏံ ကရောန္တော တေသု မူလေသု ဣမာနိ ထူလာနိပိ မုဒူနိ ဟောန္တိ။ ဣမာနိ ခုဒ္ဒကာနိပိ ကက္ခဠာနိ ဟောန္တီတိ ဉတွာ တတော ပထမတရံ ကက္ခဠာနိ ဝိသုံ ဥဒ္ဓရိတွာ သုဋ္ဌု ကောဋ္ဋေတွာ စုဏ္ဏံ ကရောတိ။ သေသာနိ ပန သဗ္ဗာနိ မုဒူနိ ဧကတော ကတွာ ကောဋ္ဋေတွာ စုဏ္ဏံ ကရောတိ။ တတော ဥဘယာနိ မိဿေတွာ သိလာယံ ပိသေတွာ ဘေသဇ္ဇကမ္မေ ဥပနေတိ။ ဧဝံ ကရောန္တော နကိလမတိ။ ဧဝမေဝံ ဘဂဝါပိ နာမရူပဓမ္မေသု တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာ နိစ္စသုခအတ္တ ဝိပလ္လာသာနံ ပဟာနတ္ထာယ အနုယုဉ္ဇန္တာ ဒေဝမနုဿာ ဝိဘာဂေ အကတေ တီသု ဓမ္မေသု ကိလမိဿန္တီတိ ဉတွာ နာမဓမ္မေသု ဝေဒနာသညာစိတ္တသင်္ခါတေ တယော ဓမ္မေ ဝိသုံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဧကမေကံ ခန္ဓံ နာမ ကတွာ ဒေသေသိ။ တထာ ဟိ ယထာ မစ္ဆာနာမ ဥဒကေ သတိ ဥက္ကဏ္ဌိတာ နာမ နတ္ထိ။ အသတိ ပန ဧကန္တေန ဥက္ကဏ္ဌိတာယေဝ ဟောန္တိ။ ယထာဝါ မဓုကရာဝါ ဘမရာဝါ ယသ္မိံ ဝနေ ပုပ္ဖရသ ဖလရသေ လဘန္တိ, တတ္ထ ဥက္ကဏ္ဌိတာနာမ နတ္ထိ။ အလဘမာနာ ပန ဧကန္တေန ဥက္ကဏ္ဌိတာဧဝ ဟောန္တိ။ ဧဝမေဝ ဣမေသံ သတ္တာနံ သုခ သညိတေသု ပတိသရဏေသု ဝေဒနာသဒိသံ ပတိသရဏံနာမ နတ္ထိ။ မနုဿဒေဝဗြဟ္မသမ္ပတ္တိယော အဿာဒေန္တာပိ သုခဝေဒနတ္ထာယဧဝ အဿာဒေန္တိ။ ယဒိစ တာဟိ ဝိနာ ယထိစ္ဆိတံ သုခဝေဒနံ လဘေယျုံ။ ကောနာမ တာ သာဒိယိဿတိ။ တထာ ဖဿစေတနာဒီဟိ ဝိတက္ကဝိစာရဝီရိယာဒီဟိ လောဘဒေါသာဒီဟိ သဒ္ဓါသတိပညာဒီဟိ စ သင်္ခါရက္ခန္ဓဓမ္မေဟိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကံ သမ္ပရာယိကဉ္စ ယံကိဉ္စိ သင်္ခတံ အဘိသင်္ခရောန္တာပိ သုခဝေဒနတ္ထာယဧဝ အဘိသင်္ခရောန္တိ။ ယဒိစ တာဒိသေန အဘိသင်္ခရဏေန ဝိနာပိ ယထိစ္ဆိတံ သုခံ လဘေယျုံ, တေဟိ ဓမ္မေဟိ အတ္ထော နတ္ထီတိ ကောနာမ တေ ဓမ္မေ အဘိသင်္ခရိဿတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၂။)

ဣတိ သုခသညိတေသု ဓမ္မေသု ဝေဒနာနာမ ဣမေသံ သတ္တာနံ ပရမုက္ကံသဂတံ သုခသညိတဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဘဂဝါ တံ ဝိသုံ ဧကံ ခန္ဓံ ကတွာ ခန္ဓဒေသနံ ဒေသေတီတိ။ တထာ ဣမေသံ သတ္တာနံ အတ္တသညိတေသု ပတိသရဏေသု သညာသဒိသံ ပတိသရဏံ နာမ နတ္ထိ။ တထာ ဟိ တသ္မိံ တသ္မိံ သတ္တနိကာယေ ဥပ္ပန္နာ တေ တေ သတ္တာ အတ္တာနော အတ္တနော ဝိသယေသု သဗ္ဗံ ဇာနိတဗ္ဗံ သညာယ သဉ္ဇာနိတွာ ဝိညုတ္တံ အာပဇ္ဇန္တိ။ တထာ ဝိညုတ္တံ အာပဇ္ဇန္တာ ယတ္တကံ ပရေ ဇာနန္တိ။ တတ္တကံ မယံပိ ဇာနာမ။ ကော အမှာကံ ဥတ္တရိတရောတိ ဧဝံ လောကေ ဉာဏသမ္မဘံ သညံ ပရမံ အတ္တာနံ ကတွာ ဝိစရန္တိ။ ဣတိ အတ္တသညိတေသု ဓမ္မေသု သညာနာမ ဣမေသံ သတ္တာနံ ပရမုက္ကံ သဂတံ အတ္တသညိတဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဘဂဝါတံပိ ဝိသုံ ဧကံ ခန္ဓံ ကတွာ ခန္ဓဒေသနံ ဒေသေတီတိ။ တထာ ဣမေသံ သတ္တာနံ နိစ္စသညိတေသု ပတိသရဏေသု စိတ္တသဒိသံ ပတိသံရဏံ နာမ နတ္ထိ။ တထာ ဟိ သတ္တာ သုခံ ဒုက္ခံနာမ အနိစ္စံ သုခပတ္တာနံ ဒုက္ခံ နတ္ထိ။ ဒုက္ခ ပတ္တာနံ သုခံ နတ္ထီတိဝါ။ သညာနာမ အနိစ္စာ, ကဒါစိ ပမုဿတိ ကဒါစိ နပမုဿတီတိဝါ။ ဝီရိယံနာမ အနိစ္စံ။ ကဒါစိ အာရဘတိ, ကဒါစိ န အာရဘတီတိဝါ။ လောဘောနာမ အနိစ္စော။ ကဒါစိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ကဒါစိ နဥပ္ပဇ္ဇတီတိဝါ။ ဒေါသောနာမ အနိစ္စော။ ကဒါစိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ကဒါစိ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိဝါ။ သဒ္ဓါနာမ အနိစ္စာ။ ကဒါစိ ပသန္နစိတ္တော ဟောတိ, ကဒါစိ အပ္ပသန္နစိတ္တော ဟောတီတိဝါ။ ပညာနာမ အနိစ္စာ။ ဇာနိတဗ္ဗံပိ ကဒါစိ ဇာနာတိ, ကဒါစိ န ဇာနာတီတိဝါ ဧဝံ စေတသိကဓမ္မာနံ အနိစ္စ ဘာဝေါနာမ ကေသဉ္စိ လောကိယဇနာနံပိ ပါကဋော ဟောတိ။ န ပန စိတ္တဿ။ န ဟိ သတ္တာ စိတ္တံနာမ အနိစ္စံ။ ကဒါစိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ကဒါစိ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဂဏှန္တိ။ တံ ပန သယံ နိစ္စံ ပဝတ္တမာနံ ဟုတွာ ကဒါစိ သုခေန ယုတ္တံ ဟောတိ, ကဒါစိ ဒုက္ခေနာတိအာဒိနာ တသ္မိံ နိစ္စသညမေဝ ဥပ္ပာဒေန္တီတိ။ ဣတိ စိတ္တံနာမ နိစ္စသညိတေသု ဓမ္မေသု ပရမုက္ကံ သဂတံ နိစ္စသညိတဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ တသ္မာ ဘဂဝါ တံပိ ဝိသုံ ဧကံ ခန္ဓံ ကတွာ ခန္ဓဒေသနံ ဒေသေတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၃။)

[၂၂၁] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဘာဇန ဘောဇန ဗျဉ္ဇန ဘတ္တကာရက ဘုဉ္ဇက ဝိကပ္ပဝသေန ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာ’’တိ ဝတွာ တံ ဝိဘာဝန္တေန ‘‘ရူပဉှိ ဝေဒနာ နိဿယတ္တာ ဘာဇနဋ္ဌာနိယံ။ ဝေဒနာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ ဘောဇနဋ္ဌာနိယာ။ သညာ ဝေဒနဿာဒ လာဘ ဟေတုတ္တာ ဗျဉ္ဇနဋ္ဌာနိယာ။ သင်္ခါရာ အဘိသင်္ခရဏတော ဘတ္တကာရကဋ္ဌာနိယာ။ ဝိညာဏံ ဥပဘုဉ္ဇကတ္တာ ဘုဉ္ဇကဋ္ဌာနိယံ။ ဧတ္တာဝတာစ အဓိပ္ပေ တတ္ထသိဒ္ဓီတိ ပဉ္စေဝ ဝုတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ သာရတော နဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

န ဟိ တံ အဋ္ဌကထာယံ ဧတပ္ပရမဝိနိစ္ဆယေ အာဂတံ။ ဥပမာဒီပနေဧဝ အာဂတံ။ န စ ဘဂဝတာ ဘာဇနာဒိဝိကပ္ပသိဒ္ဓိမတ္တံ ဥဒ္ဒိဿ ပဉ္စေဝ ခန္ဓာ ဝုတ္တာတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တထာသိဒ္ဓဿ အတ္ထဿ ပယောဇနာဘာဝတောတိ။

[၂၂၂] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ဒေသနာက္ကမေပိ ဣဒမေဝ ကာရဏံ။ ယတ္ထ ဘုဉ္ဇတိ, ယဉ္စ ဘုဉ္ဇတိ, ယေနစ ဘုဉ္ဇတိ, ယောစ ဘောဇကော, ယောစ ဘုဉ္ဇိတာ။ တေသံ အနုက္ကမေန ဒဿေတုကာမတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံပိ အသာရံ။

စတုန္နံ ဥပါဒါနာနံ ဝိသယဘူတာ ခန္ဓာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ သဗ္ဗ သဘာဂဓမ္မ ပရိယာဒါနဝသေန သာသဝါ အနာသဝါစ ဓမ္မာ ပဉ္စက္ခန္ဓာတိ ဝုတ္တာ, ဝိပဿနာ ဘူမိပရိဂ္ဂဟဝသေန သာသဝါဧဝ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာတိ ဝုတ္တာ။ အာယတန္တိ အတ္တနော ဖလုပ္ပတ္တိယာ ဘုသံ ဥဿဟန္တာ ဝိယ ဟောန္တီတိ အာယတနာနိ။ အာယတနသဒ္ဒေါ ပန ဆသု အဇ္ဈတ္တိကေသု ဒွါရဓမ္မေသု ပဝတ္တမာနော သဉ္ဇာတိဒေသဋ္ဌေန နိဝါသဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာကရဋ္ဌေန, ဆသု ဗာဟိရေသု အာရမ္မဏဓမ္မေသု ပဝတ္တမာနော သမောသရဏဋ္ဌေန, ဥဘယတ္ထပိ ကာရဏဋ္ဌေန ပဝတ္တတိ။ တတ္ထ စိတ္တ စေတသိကာ ဓမ္မာ ဧကသ္မိံဝါ ဘဝေ အနမတဂ္ဂေဝါ သံသာရေ ပုနပ္ပုနံ သဟ ဇာယမာနာ စက္ခာဒီသု ဆသု ဒွါရပဒေသေသုဧဝ ဇာယန္တိ, န အညတ္ထ။ သန္တာနာနုဗန္ဓဝသေန နိဝသန္တာပိ တေသွေဝ နိဝသန္တိ, န အညတ္ထ။ အာကိရိတွာ ထပိတာ ဝိယ ပဝတ္တမာနာပိ တေသွေဝ ပဝတ္တန္တိ, န အညတ္ထ။ တသ္မာ စက္ခာဒီနိ ဆသဉ္ဇာတိဒေသဋ္ဌေန နိဝါသဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာကရဋ္ဌေနစ အာယတနာနိနာမ။ ဒေဝါယတနံ ဝိယ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေနာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၄။)

ယထာစ သမ္ပန္နပုပ္ဖဖလေသု ခေမေသု ရုက္ခေသု တတော တတော ပက္ခိနော နိလိနတ္ထာယ အာဟာရတ္ထာယစ နိစ္စံ သမောသရန္တိ။ ဧဝံ ရူပါဒီသု ဆသုဌာနေသု တတော တတော စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ အာရမ္မဏကရဏတ္ထာယ နိစ္စံ သမောသရန္တိ။ တသ္မာ ရူပါဒီနိ ဆ သမောသရဏဋ္ဌေန အာယတနာနိနာမ။ တဒုဘယာနိ ပန တေသံ စိတ္တ စေတသိကာနံ ကာရဏဋ္ဌေန အာယတနာနိနာမ။ စက္ခုစ တံ အာယတနဉ္စာတိ စက္ခာယတနံ။ ဧဝံ သေသာနိ။ တတ္ထ စက္ခုသောတာနိ သတ္တာနံ ဟိတကြိယာသု ဗဟုပကာရတ္တာ ကာမရူပ ဗျာပိတတ္တာ စ ပါကဋာနီတိအာဒိမှိ ဝုတ္တာနိ။ တေဟိ အာသန္နတ္တာ တဒနန္တရံ ဃာနံ။ တတော ဇိဝှာတိ ဣမာနိ စတ္တာရိ ပဒေသာယတနာနိနာမ။ တတော သကလကာယဗျာပကော ကာယော။ တတော တေသံ သဗ္ဗေသံ ဂေါစရဝိသယဂ္ဂါဟကံ မနောတိ။ သေသာနိ ပန တေသံ ဝိသယတ္တာ တဒနုက္ကမေနေဝ ဝုတ္တာနီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၅။)

ကဿစိ ပန ပုဂ္ဂလဿဝါ သတ္တဿဝါ မနုဿဿဝါ ဒေဝဿဝါ ဗြဟ္မုနောဝါ ဝသေ အဝတ္တိတွာ အတ္တနောဧဝ သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓာတုယော။ ဝိသုံ ဝိသုံ ဝဝတ္ထိတသဘာဝတ္တာဝါ ယထာသဘာဝံ ဓာရီယန္တိ သလ္လက္ခီယန္တိ ဝဝတ္ထပီယန္တီတိ ဓာတုယော။ အပိစ, နိဿတ္တ နိဇ္ဇီဝဋ္ဌေန ဓာတုယော။ တတ္ထ နိဿတ္တဋ္ဌေနာတိ သတ္တာကာရာ ဘာဝဋ္ဌေန သတ္တကိစ္စာဘာဝဋ္ဌေန။ ကော ပနေတ္ထ သတ္တာကာရော ကိံ သတ္တကိစ္စန္တိ။ ဇီဝယောဂေါ သတ္တာကာရော။ ဤဟာစ ဗျာပါရော စ သတ္တကိစ္စံ။ နိဇ္ဇီဝဋ္ဌေနာတိ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ယာဝ နမရတိ။ ဘဝပရံပရာယဝါ ယာဝ သံသာရော န နိဝတ္တတိ။ တာဝ အဘိဇ္ဇမာနော အစ္ဆိဇ္ဇမာနော ဧကောဝ ဝတ္တတီတိ ဧဝံ ဂဟိတဿ ဇီဝဿ အဘာဝဋ္ဌေန။ စက္ခာဒယောစ ဓမ္မာ သဗ္ဗသော သတ္တာကာရရဟိတာ သတ္တ ကိစ္စရဟိတာစ ဟောန္တိ။ နစ သယံ ဇီဝါနာမ ဟောန္တိ။ နာပိ ဇီဝယောဂါတိ။ ဣတိ နိဿတ္တဋ္ဌေန နိဇ္ဇီဝဋ္ဌေနစတေဓာတုယောနာမာတိ။ တေသံ ပန ဒဋ္ဌဗ္ဗာကာရော အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တော။ ယထာဟ-ဘေရိတလံ ဝိယ စက္ခုဓာတု ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဒဏ္ဍော ဝိယ ရူပဓာတု။ သဒ္ဒေါဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ တထာ အာဒါသတလံ ဝိယ စက္ခုဓာတု။ မုခံ ဝိယ ရူပဓာတု။ မုခနိမိတ္တံ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ အထဝါ, ဥစ္ဆုယန္တ ကိလယန္တံ ဝိယ စက္ခုဓာတု။ ယန္တစက္ကယဋ္ဌိ ဝိယ ရူပဓာတု။ ဥစ္ဆုရသ တေလာနိ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ တထာ အဓရာရဏိ ဝိယ စက္ခုဓာတု။ ဥတ္တရာရဏိ ဝိယ ရူပဓာတု။ အဂ္ဂိ ဝိယ စက္ခုဝိညာဏဓာတု။ ဧသနယော သောတဝိညာဏဓာတုအာဒီသု။ မနောဓာတု ပန ယထာသမ္ဘဝတော စက္ခုဝိညာဏဓာတုအာဒီနံ ပုရေစရာနုစရာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။

ဓမ္မဓာတုယာ ဝေဒနာက္ခန္ဓော သလ္လမိဝ သူလမိဝစ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သညာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာ ဝေဒနာသလ္လ သူလယောဂါ အာတုရာ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပုထုဇ္ဇနာနံဝါ သညာ အာသာ ဒုက္ခဇနနတော ရိတ္တမုဋ္ဌိ ဝိယ အယထာဘုစ္စနိမိတ္တဂါဟတော ဝနမိဂေါဝိယ။ သင်္ခါရာ ပဋိသန္ဓိယံ ပက္ခိပနတော အင်္ဂါရကာသုယံ ခိပနပုရိသာ ဝိယ။ ဇာတိဒုက္ခာနုဗန္ဓတော ရာဇပုရိသာနုဗန္ဓစောရော ဝိယ။ သဗ္ဗာနတ္ထာဝဟဿ ခန္ဓသန္တာနဿ ဟေတုတော ဝိသရုက္ခဗီဇာနိ ဝိယ။ ရူပံ နာနာဝိဓုပဒ္ဒဝနိမိတ္တတော ခုရ စက္ကံဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အသင်္ခတာပိဓာတု အမတတော သန္တတော ခေမတော စ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကသ္မာ, သဗ္ဗာနတ္ထပဋိပက္ခဘူတတ္တာ။ မနောဝိညာဏဓာတု ဂဟိတာရမ္မဏံ မုဉ္စိတွာပိ အညံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တနတော ဝနမက္ကဋော ဝိယ, ဒုဒ္ဒမနတော အဿခလုင်္ဂေါ ဝိယ, ယတ္ထ ကာမနိပါတိတော ဝေဟာသံ ခိတ္တဒဏ္ဍော ဝိယ, လောဘဒေါသာဒိ နာနာပ္ပကာရ ကိလေသယောဂတော ရင်္ဂနဋော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ။ အရိယသစ္စာနီတိ ဧတ္ထ သန္တဿ ဓမ္မဿ ဘာဝေါ သစ္စံ။ သန္တဿာတိ ဘူတဿ တထဿ အဝိပရီတဿ။ အပိစ, ကေနဋ္ဌေန သစ္စန္တိ။ တထဋ္ဌေန အဝိတထဋ္ဌေန အနညထဋ္ဌေန။ ယဉှိ စက္ခုဿ ဒုက္ခတ္တံ, တံ တထံ ဟောတိ အဝိတထံ အနညထံ။ ဒုက္ခဒုက္ခ သင်္ခါရဒုက္ခ ဝိပရိဏာမဒုက္ခ သင်္ခါတေဟိ တီဟိ ဒုက္ခေဟိ တံ သမင်္ဂိပုဂ္ဂလဿ အဘိဏှပီဠနတော။ တတ္ထ သင်္ခါရဒုက္ခံ နာမ ကမ္မဇာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပဂေဝ တံတံကမ္မာ ဘိသင်္ခရဏဒုက္ခံ။ တထာ ဥတုဇာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ပဂေဝ တံတံ ဥတုစိတ္တာဟာရာနံ အဘိသင်္ခရဏဒုက္ခံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၆။)

စက္ခု ဟိ နာမ ရူပိဗြဟ္မာနံပိ ပုရိမဘဝေ ဈာနဘာဝနာ သင်္ခါတံ မဟန္တံ ကမ္မာဘိသင်္ခရဏ ဒုက္ခံ အနုဘဝန္တာနံယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ နော အညထာ။ ကာမသတ္တာနံ ပန ပုရိမဘဝေ ကမ္မသင်္ခါရဒုက္ခံ အနုဘဝိတွာ ဥပ္ပန္နံပိ ယာဝဇီဝံ ပဝတ္တိယာ အာဟာရာဒိသင်္ခါရဒုက္ခဉ္စ ပဋိဇဂ္ဂန ဒုက္ခဉ္စ အနုဘဝန္တာနညေဝ ပဝတ္တတိ, နော အညထာ။ ပဝတ္တမာနဉ္စ ပစ္စယဝေကလ္လေဝါ ဇာတေ အန္တရာယေဝါ အာဂတေ ယဒါကဒါစိ ဘိဇ္ဇတိ။ မရဏကာလံ ပတွာ ပန ဧကန္တေန ဘိဇ္ဇတိယေဝ။ တသ္မာ တံ အဿာဒေတွာ တဒတ္ထာယ ကမ္မံဝါ အာဟာရာဒိပစ္စယံဝါ ပဋိဇဂ္ဂနံ ဝါ သင်္ခရောန္တာနံ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ သင်္ခါရဒုက္ခဿ ပရိယန္တောနာမ နတ္ထိ။ ဣတိ သဗ္ဗံ စက္ခု အပရိယန္တေန သင်္ခါရဒုက္ခေန ပုဂ္ဂလံ အဘိဏှံ ပီဠေတိယေဝ။ ဣဒမဿ သင်္ခါရဒုက္ခံ။ ဣဒံ စက္ခု နာမ ပစ္စယဝေကလ္လေဝါ ဇာတေ အန္တရာယေဝါ အာဂတေ ယဒါ ကဒါစိ ဘိဇ္ဇနဇာတိကံ။ တသ္မာ တဿ ဘိဇ္ဇနဘယေန ပဂေဝ ပစ္စယ သမ္ပာဒနဒုက္ခံ ရက္ခာဝရဏဂုတ္တိသံဝိဓာနဒုက္ခံ ဘိဇ္ဇနနိမိတ္တာနိ ဒိသွာ ဝါ ဘိဇ္ဇမာနေဝါ ဘိန္နေဝါ သောစနပရိဒေဝနာဒိဒုက္ခဉ္စ ဝိပရိဏာမ ဒုက္ခံနာမ။ ဣတိ သဗ္ဗံ စက္ခု အပရိယန္တေန ဝိပရိဏာမဒုက္ခေန ပုဂ္ဂလံ အဘိဏှံ ပီဠေတိယေဝ။ ဣဒမဿ ဝိပရိဏာမဒုက္ခံ။ ဒုက္ခဒုက္ခံ ပန တဒုဘယေန ဒုက္ခေန သဟေဝ သိဇ္ဈတိ။ ဧဝံ စက္ခု ဒုက္ခဒုက္ခ သင်္ခါရ ဒုက္ခ ဝိပရိဏာမ ဒုက္ခသင်္ခါတေဟိ တီဟိ ဒုက္ခေဟိ တံ သမင်္ဂိပုဂ္ဂလံ အဘိဏှံ ပီဠေတိယေဝ။ ယဉ္စ တဿ တထာပီဠနံ, တံ တထံ ဟောတိ, အဝိတထံ, အနညထံ။ တသ္မာ စက္ခု ဒုက္ခသစ္စံနာမ။ ဧသ နယော သောတာဒီသု တေဘူမကဓမ္မေသု။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၇။)

သေသသစ္စေသုပိ ယံ လောဘဿေဝ ဒုက္ခသမုဒယတ္တံ။ ယံ နိဗ္ဗာနဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓတ္တံ။ ယံ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓမဂ္ဂတ္တံ တံ ကထံ ဟောတီတိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယာဝစ လောဘော န ပဟိယျတိ။ တာဝ စက္ခာဒီနိ အဿာဒေတိယေဝ။ ယာဝစ တာနိ အဿာဒေတိ။ တာဝ တေသံ ပဝတ္တိယာ ကမ္မာဒီနိ သင်္ခရောန္တိယေဝ။ ယာဝစ ကမ္မာဒီနိ သင်္ခရောန္တိ။ တာဝ စက္ခာဒီနိ ပဝတ္တန္တိယေဝ။ ယာဝစတာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တာဝ တေသံ ဝုတ္တပ္ပကာရေဟိ သင်္ခါရ ဒုက္ခာဒီဟိ နမုစ္စတိယေဝ။ တသ္မာ လောဘဿ ဒုက္ခသမုဒယတ္တံ တထံ ဟောတိ။ စက္ခာဒီသုစ ပဝတ္တမာနေသု ဝုတ္တပ္ပကာရံ သဗ္ဗံ ဒုက္ခံ အာဂစ္ဆတိယေဝ။ အပဝတ္တမာနေသု နာဂစ္ဆတိ။ တသ္မာ တေသံ ပဝတ္တိနိရောဓဘူတဿ နိဗ္ဗာနဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓတ္တံ တထံ ဟောတိ။ တထာ လောဘပဟာနတော အညော ဒုက္ခမုတ္တိမဂ္ဂေါနာမ နတ္ထိ။ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂေါစ ဥပ္ပဇ္ဇ မာနော ဧကန္တေန တံ ပဇဟတိ။ တသ္မာ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂဿေဝ ဒုက္ခနိရောဓမဂ္ဂတ္တံ တထံ ဟောတိ, အဝိတထံ, အနညထန္တိ။

ဧဝံသန္တေပိ သစ္စသဒ္ဒေါ ပရိယာယ သစ္စေသုပိ ဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ စတ္တာရိအရိယသစ္စာနီတိ။ တတ္ထ ဒုက္ခသစ္စေ တာဝ သက္ကာယပရိယာ ပန္နာ အဇ္ဈတ္တဓမ္မာဧဝ အရိယသစ္စံနာမ။ တေယေဝ ဟိ အသ္မိမာနဿ အဓိဋ္ဌာနဘူတာ ဟုတွာ ယာဝတံ မာနံ န သမူဟနတိ။ တာဝ ဒုက္ခကိစ္စံ ကရောန္တိ။ ဒုက္ခပရိညာစနာမ ယာဝဒေဝ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃာတာယ ဟောတိ။ အသ္မိမာနောစ တေသွေဝ အဇ္ဈတ္တဓမ္မေသု နိဝိသတီတိ တေသု ပရိညာတေသု ပရိညာကိစ္စံ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတီတိ။ တဗ္ဗိပရီ တေန ပန အနိန္ဒြိယ ဗဒ္ဓဓမ္မာ မဂ္ဂဖလဓမ္မာစ အဋ္ဌင်္ဂိကဝဇ္ဇာ ဥဒယဗ္ဗယ ပီဠနတော သင်္ခါရဒုက္ခဝိပရိဏာမဒုက္ခေဟိစ အပရိမုတ္တတ္တာ ဒုက္ခသစ္စံ နာမ။ သမုဒယသစ္စေ ဧကော လောဘောယေဝ အရိယသစ္စံနာမ။ သောဟိ အတ္တသမင်္ဂိနော သတ္တေ အတ္တနိစ အာရမ္မဏဓမ္မေသုစ အဿာဒံ ဇနယိတွာ နိစ္စံ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော အနုက္ကဏ္ဌမာနေ ကရောတီတိ တေသံ လောဘသဒိသော အညော ဉာတိဝါ မိတ္တောဝါ သဟာယောဝါ အတ္တာဝါ အတ္တနိယံဝါ နတ္ထိဝိယ ခါယတိ။ တသ္မာ တံသဒိသော အညော ကောစိ ဝဋ္ဋဒုက္ခသံဝိဓာယကောနာမ နတ္ထိ။ တဉ္စ ပဇဟိတုံ သက္ကောန္တဿ အညော ဒုဇ္ဇဟောနာမ နတ္ထိ။ အဝသေသာပန သဗ္ဗေပိ သာသဝါ ကုသလာကုသလဓမ္မာ သမုဒယသစ္စံနာမ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၈။)

ဧတ္ထ သိယာ, နနု အဝိဇ္ဇာပိ သဗ္ဗဿ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ မူလဘာဝေန ဝုတ္တာတိ သာပိ သမုဒယေ အရိယသစ္စေဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာတိ။ ဝုစ္စတေ, ယထာဟိ ဧကော ဆေကော ဥယျာနပါလော သမ္ပတ္တိယုတ္တံ ဘူမိ ဘာဂံ လဘိတွာ အတ္တနော ဉာဏဗလေန ဘူမိဘာဂဉ္စ နာနာဗီဇာနိစ အဘိသင်္ခရိတွာ နန္ဒနသဒိသံ ဥယျာနံ မာပေသိ။ တတ္ထ ဘူမိ ဥယျာန ပါလဿ ဗီဇာနံ ရုက္ခာနဉ္စ ပတိဋ္ဌာနကိစ္စံ သာဓေတိ။ ဗီဇာနိစ အင်္ကုရုပ္ပာဒနကိစ္စံ သာဓေန္တိ, ဥယျာနပါလောယေဝ ပန သဗ္ဗကိစ္စာနိ သာဓေတိ။ သော ဟိ ဘူမိယံ ဗီဇေသု ရုက္ခေသုစ ယံယံ ကတ္တဗ္ဗံ ဟောတိ။ တံ သဗ္ဗံ ကရောတိ။ မမေတန္တိ ပရိဂ္ဂဏှာတိ ရက္ခတိ။ တတော ဥပ္ပန္နေ ဘောဂေ ဘုဉ္ဇတိ။ တသ္မာ ကော ဣဒံ မာပေသိ, ကဿေဒံ ဥယျာနန္တိ ဝုတ္တေ ဥယျာနပါလောယေဝ မာပေသိ။ တဿေဒံ ဥယျာနံ ဣစ္စေဝ ဝုစ္စတိ။ န ဘူမိံ မာပေသိ။ ဗီဇာနိ မာပေန္တိ။ တေသံ ဣဒံ ဥယျာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကာ ပန ဥယျာနသမ္ပတ္တိယာ ပစ္စယပရံပရာတိ ဝုတ္တေ ပန ဘူမိဧဝ အာဒိတော ဝတ္တဗ္ဗာ။ န ဥယျာနပါလော။ နစ ဗီဇာနီတိ။ ဧဝံ သမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ နယဉှိ ပတွာ ပစ္စယပရံ ပရဝသေန ဒုက္ခ ဓမ္မာနံ ပဝတ္တိ နိဝတ္တိဝိဓာနေ အဝိဇ္ဇာဧဝ အာဒိ ပဘဝပဓာနဘူတာ ဟောတိ, န တဏှာ။ သစ္စဒေသနာယံ ပန တေသံ နိဗ္ဗတ္တကဓမ္မဝိဓာနေ တဏှာဧဝ သာမိဇေဋ္ဌက ပဓာနဘူတာ ဟောတိ။ န အဝိဇ္ဇာတိ နတ္ထိ သမုဒယာရိယသစ္စဘာဝေ အဝိဇ္ဇာယ ဩကာသောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကိလေသာနံ တဒင်္ဂနိရောဓဝိက္ခမ္ဘန နိရောဓာ နိရောဓသစ္စံနာမ။ နိဗ္ဗာနံ နိရောဓာရိယသစ္စံနာမ။ ဆသု လောကိယဝိသုဒ္ဓီသု မဂ္ဂင်္ဂါနိ မဂ္ဂသစ္စံ နာမ။ အဋ္ဌင်္ဂိကော လောကုတ္တရမဂ္ဂေါဧဝ မဂ္ဂအရိယသစ္စံနာမာတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၆၉။)

အရိယသဒ္ဒေါ စေတ္ထ ကတ္ထစိ ကဒါစိ ကေသဉ္စိ ကုတောစိ ကထဉ္စိ အဝိတထဘာဝေန ဥတ္တမတ္ထဝါစကောတိ။ ဝိဘာဝနိယံ ပန အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယေန သစ္စသဒ္ဒဿ အတ္ထော ဝိဘာဝိတော ဒုက္ခံအရိယ သစ္စန္တိ ဧတ္ထ ပီဠနဋ္ဌော, သင်္ခတဋ္ဌော, သန္တာပဋ္ဌော, ဝိပရိဏာမဋ္ဌောတိ ဣမေဟိ စတူဟိ အတ္ထေဟိ စက္ခာဒိကဿ ဧကေကဿ တေဘူမကဓမ္မဿ ဒုက္ခသစ္စတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ သင်္ခတဋ္ဌ ဝိပရိဏာမဋ္ဌာ ပုဗ္ဗေ သင်္ခါရ ဒုက္ခဝိပရိဏာမဒုက္ခေသု ဝုတ္တနယာဧဝ။ ပဒတ္ထတောပန ပစ္စယေဟိ သင်္ခရီယတီတိ သင်္ခတော။ ပဂေဝ ကမ္မာဒိပစ္စယာဘိသင်္ခရဏဒုက္ခေန ဝိနာ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, နပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝိရူပေါ ဟုတွာ ပရိဏာမော ဝိပရိဏာမော။ ပရိဟာနိစေဝ ပရိဘေဒေါစ။ ပီဠနဋ္ဌောတိ ဧတ္ထ ပီဠိတဗ္ဗန္တိ ပီဠနံ။ ပီဠေတီတိ ပီဠနံ။ ပီဠီယတေ ပီဠနံ။ အတ္ထောတိ သဘာဝေါ။ ပီဠနံ အတ္ထော ယဿာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ တတ္ထ ယထာ ဧကိဿာ ဒုဂ္ဂတိတ္ထိယာ ကုစ္ဆိမှိ ပုတ္တော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ သောစ နာနာရောဂေဟိ သယံ နိစ္စံ ပီဠိတော ဟုတွာ ပဋိဇဂ္ဂနဒုက္ခေဟိ မာတရဉ္စ နိစ္စံ ပီဠေတိယေဝ။ ယဉ္စ တဿာ ကုစ္ဆိမှိ တာဒိသဿ ပုတ္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနံ, တဉ္စ တဿာ ဣတ္ထိယာ ပီဠနကိစ္စမေဝ ဟောတိ။ ဧဝမေဝံ ယေ စက္ခာဒယော ဓမ္မာ ဇရာမရဏေဟိ နိစ္စံ ပီဠီယန္တိ, တေ ပဋိဇဂ္ဂနဒုက္ခေဟိ တံ သမင်္ဂီနံ ပုဂ္ဂလံ နိစ္စံ ပီဠေန္တိယေဝ။ ယဉ္စ တဿ သန္တာနေ တေသံ ဥပ္ပဇ္ဇနံ, တဉ္စ တဿ ပီဠနကိစ္စမေဝါတိ။ ယထာဟယော ဘိက္ခဝေ စက္ခုဿ ဥပ္ပာဒေါ ဌိတိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါ။ ဒုက္ခဿေသော ဥပ္ပာဒေါ။ ရောဂါနံ ဌိတိ ဇရာမရဏဿ ပါတုဘာဝေါ။ ယော ဘိက္ခဝေ သောတဿ ဃာနဿ ဇိဝှာယ ကာယဿ မနဿ ဥပ္ပာဒေါတိအာဒိ။

သန္တာပဋ္ဌောတိ ရာဂဂ္ဂိအာဒီဟိ ဧကာဒသဟိ အဂ္ဂီဟိ ဘုသံ ပရိဒယှနဋ္ဌော။ ယထာဟ –

စက္ခုံ အာဒိတ္တံ။ ကေန အာဒိတ္တံ။ ရာဂဂ္ဂိနာ အာဒိတ္တံ။ ဒေါသဂ္ဂိနာ။ မောဟဂ္ဂိနာ။ ဇာတိယာ။ ဇရာယ။ မရဏေန။ သောကေန။ ပရိဒေဝေန။ ဒုက္ခေန။ ဒေါမနဿေန။ ဥပါယာသေန အာဒိတ္တန္တိ ဝဒါမိ။ သောတံ အာဒိတ္တံ။ ဃာနံ အာဒိတ္တံ။ ဇိဝှာ အာဒိတ္တာ။ ကာယော အာဒိတ္တော။ မနော အာဒိတ္တောတိ။

အာဒိပနံ သန္တာပနံ ပရိဒယှနန္တိ ဣဓ အတ္ထတော ဧကန္တိ။ ဧတ္ထ သိယာ, အရိယမဂ္ဂေါပိ စိရကာလံ ပါရမိတာဘိသင်္ခရဏဒုက္ခေန အန္တိမဘဝေစ သီလာဒိဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာဘိသင်္ခရဏဒုက္ခေန ပုဂ္ဂလံ သုသံ ပီဠေတိယေဝ။ တထာ ဝိပရိဏာမဓမ္မောစ။ တသ္မာ သောပိ ပိဠနာဒိအတ္ထေန ဒုက္ခသစ္စသင်္ဂဟော သိယာတိ။န။ သဗ္ဗဒုက္ခသန္တိ ဝံဟတ္တာ။ သော ဟိ ဝုတ္တပ္ပကာရံ အဘိသင်္ခရဏဒုက္ခံ ပရိပုဏ္ဏံ အနုဘူတဿ ပုဂ္ဂလဿ သကိံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော သဗ္ဗံ ကိလေသဇာတံ ခေပေန္တော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ နိရုဇ္ဈမာနောစ သဗ္ဗံ အာယတိံ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ ဝူပသမေန္တော နိရုဇ္ဈတိ။ ဝူပသန္တံစ အနာဂတ ဒုက္ခံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တပ္ပကာရံ အဘိသင်္ခရဏဒုက္ခံ ဂဏနုပဂံ နဟောတိ။ ဘိဇ္ဇန္တောစ အနုတ္တရံ ဝိမုတ္တိသုခံ ဒတွာဝ ဘိဇ္ဇတိ။ တသ္မာ တဿ ဝိပရိဏာမပစ္စယာပိ ပုဂ္ဂလဿ ကာစိ ဟာနိနာမ နတ္ထီတိ န သော ဒုက္ခသစ္စသင်္ဂဟောတိ။ လောကိယဓမ္မာ ပန ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ပဝတ္တ မာနာစ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပကာရေဟိ သင်္ခါရဒုက္ခေဟိ ဘုသံ ပီဠေတွာ ဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ပဝတ္တန္တိစ။ နိရုဇ္ဈမာနာ မဟန္တံ ပရိဠာဟဒုက္ခံ ဇနေတွာ အပရိယန္တေ ခုရစက္ကသဒိသေ ဝဋ္ဋဒုက္ခယန္တေ ပုဂ္ဂလံ ယောဇေန္တာဝ နိရုဇ္ဈန္တိ။ တသ္မာ တေဧဝ ပီဠနာဒိအတ္ထေဟိ ဧကန္တဒုက္ခာ ဟောန္တီတိ။ ဧတေန နိဗ္ဗာနဿပိ သမ္ပာပကပစ္စယာဘိသင်္ခရဏလေသံ ဂဟေတွာ ဒုက္ခသစ္စတ္တပသင်္ဂေါ နိဝတ္တိတော ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၀။)

ဒုက္ခသမုဒယော အရိယသစ္စန္တိ ဧတ္ထ ဘဝါဘဝသင်္ခါတံ ဒုက္ခက္ခန္ဓံ သမုဒေတိ။ ပုနပ္ပုနံ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ကတွာ ဥဒယတိ ဥဋ္ဌာပေတိ ဝဍ္ဎေတိဝါတိ ဒုက္ခသမုဒယော, အာယူဟနဋ္ဌော, နိဒါနဋ္ဌော, သံယောဂဋ္ဌော, ပလိဗောဓဋ္ဌောတိ စတူဟိ အတ္ထေဟိ လောဘဿ ဒုက္ခသမုဒယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ အာယူဟနဋ္ဌောတိ ဘဝါဘဝ သင်္ခါတဿ ဧကေကသ္မိံ ဘဝေပိ ဝတ္ထုကာမပဋိသံယုတ္တဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ ဘိယျော ပရိဗျူဟနဋ္ဌော ရာသိကရဏဋ္ဌော နိဒါနဋ္ဌောတိ တဒေဝ နိရန္တရံ ကတွာ အနုပ္ပဒါနဋ္ဌော နိယျာတနဋ္ဌောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သံယောဂဋ္ဌောတိ ဒုက္ခက္ခန္ဓသ္မိံဧဝ ဒဠှံ ဗန္ဓနဋ္ဌော။ ပလိဗောဓဋ္ဌောတိ တတော တဿ တဿ မုစ္စနုပါယဿ နီဝါရဏ ဝသေန ပလိဗုန္ဓနဋ္ဌော ဥပရုန္ဓနဋ္ဌောတိ အတ္ထော။ ဒုက္ခနိရောဓော အရိယသစ္စန္တိ ဧတ္ထ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ နိရုဇ္ဈနံ အနုပ္ပာဒ ဓမ္မတာပတ္တိ ဝသေန ခိယျာနံ ဒုက္ခနိရောဓော။ ဒုက္ခံ ဝါ နိရုဇ္ဈတိ နပဝတ္တတိ ဧတသ္မိန္တိ ဒုက္ခနိရောဓော။ နိဿရဏဋ္ဌော ဝိဝေကဋ္ဌော, အသင်္ခတဋ္ဌော, အမတဋ္ဌောတိ စတူဟိ အတ္ထေဟိ နိဗ္ဗာနဿ ဒုက္ခနိရောဓတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ နိဿရဏဋ္ဌောတိ နိဿရဏ ဝိမုတ္တိယာ ဝိမုစ္စနဋ္ဌော။ ဝိဝေကဋ္ဌောတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခပလိဗောဓတော ဝိဝိစ္စနဋ္ဌော။ အသင်္ခတဋ္ဌောတိ သင်္ခါရဒုက္ခဿ အဘာဝဋ္ဌော။ အမတဋ္ဌောတိ မရဏဒုက္ခဿ အဘာဝဋ္ဌောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၁။)

ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိပဋိပဒါတိ ဧတ္ထ ဒုက္ခနိရောဓံ ဂမေတိ သမ္ပာပေတီတိ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ။ အတ္တနော သန္တာနေ ပဋိလာဘကရဏ ဝသေန ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ ပဋိပဒါ။ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီစ သာ ပဋိပဒါ စာတိ ဝိဂ္ဂဟော။ နိယျာနဋ္ဌော, ဟေတွဋ္ဌော, ဒဿနဋ္ဌော, အဓိပတေယျဋ္ဌောတိ စတူဟိ အတ္ထေဟိ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂဿ ဒုက္ခနိရောဓမဂ္ဂတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထ နိယျာနဋ္ဌောတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာဒိကံ ဝဋ္ဋသောတံ ပဋိနိဝတ္တေတွာ အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓောတိအာဒိကံ ဝဋ္ဋပဋိသောတံ အဘိမုခံ နိဂ္ဂမနဋ္ဌော။ ဟေတွဋ္ဌောတိ သဗ္ဗေသံ အရိယဂုဏာနံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝ သာဓနဋ္ဌော။ ဒဿနဋ္ဌောတိ အညာဏအဒဿနသင်္ခါတဿ သမ္မောဟဿ ပဟာန ဝသေန စတုသစ္စဓမ္မဿ ပဋိဝိဇ္ဈနဋ္ဌော။ အဓိပတေယျဋ္ဌောတိ တဏှာ ဒါသဗျဝိမုတ္တိယာ ဘူဇိဿဘာဝပတ္တိဝသေန သယမေဝ အတ္တနော အဓိပတိ ဟုတွာ ဝိရောစနဋ္ဌော။ လောကိယမဂ္ဂါ ဟိ တဏှာယ အာရမ္မဏဘာဝေ ဌိတာ တဏှာဒါသဗျံ နာတိဝတ္တန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ဣမေ သတ္တာနာမ ဧကန္တေန ဒုက္ခပဋိကူလာ ဟောန္တိ ဒုက္ခဘီရုကာ။ ယေစ အတ္တနိ ဒုက္ခံ ဇနေန္တိ။ တေသု ဝေရိသညံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ အတ္တနော ပန ဧကန္တဒုက္ခံဝါ ဧကန္တဒုက္ခဇနကံဝါ တေ နဇာနန္တိ။ တသ္မာ တေ အတ္တနော ဒုက္ခမုတ္တိယာ ယံ ယံ ကမ္မံ အာယူဟန္တိ။ တံ တံ အတ္တနော ဒုက္ခဝဍ္ဎိယာဧဝ သမ္ပဇ္ဇတိ။ ကိံ ပန ဧကန္တဒုက္ခံ, ကိံစ ဧကန္တ ဒုက္ခဇနကန္တိ။ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဘူတာ အတ္တနော အတ္တနော အတ္တဟာဝပရိယာပန္နာ တေဘူမကဓမ္မာဧဝ အတ္တနော အတ္တနော ဧကန္တဒုက္ခာနာမ။ ကသ္မာ, တေဟိ မုတ္တေဧဝ သဗ္ဗဒုက္ခေဟိ မုစ္စနတော, အမုတ္တေစ အမုစ္စနတောတိ။ အတ္တနော တဏှာဧဝ အတ္တနော ဧကန္တဒုက္ခဇနကံနာမ။ ကသ္မာ, တာယ ပဟီနာယဧဝ ဧကန္တ ဒုက္ခေဟိ မုစ္စနတော, အပဟီနာယစ အမုစ္စနတောတိ။

တထာ ဣမေ သတ္တာ ဧကန္တေန သုခကာမာ ဟောန္တိ သုခါဘိနန္ဒိနော။ ယေစ အတ္တနိ သုခံ ဇနေန္တိ။ တေသု ပိယမိတ္တသညံ ဥပ္ပာဒေန္တိ။ အတ္တနောပန ဧကန္တသုခံဝါ ဧကန္တသုခမဂ္ဂံဝါတေ နဇာနန္တိ။ တသ္မာ တေ အတ္တနော သုခဝဍ္ဎိယာ ယံ ယံ ကမ္မံ အာယူဟန္တိ။ တံ တံ အတ္တနော ဒုက္ခဝဍ္ဎိယာဧဝ သမ္ပဇ္ဇတိ။ ကိံ ပန ဧကန္တသုခံ ကောစ ဧကန္တ သုခမဂ္ဂေါတိ။ ဧကန္တဒုက္ခဓမ္မဿ အဘာဝေါဧဝ အတ္တနော ဧကန္တ သုခံနာမ။ ဧကန္တဒုက္ခဇနကဿ ပဟာနမဂ္ဂေါဧဝ အတ္တနော ဧကန္တ သုခမဂ္ဂေါနာမာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ဣမာနိ စတုသစ္စပဒါနိ ကထေသီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

[၂၂၃] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဒုက္ခဿ အနုပ္ပာဒနိရောဓော ဧတ္ထ ဧတေနာတိဝါ ဒုက္ခနိရောဓော’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧတေနာတိ ဣဒံ နယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၂။)

န ဟိ နိဗ္ဗာနံ ဒုက္ခဿ အနုပ္ပာဒနိရောဓ ကြိယာသာဓနေ ဒုက္ခေန သဟကာရီ ကာရဏံ ဟောတီတိ။ သေသစေတသိကာတိ ဝေဒနာ သညာဟိ သေသာ ပညာသ စေတသိကာ။ အတီတာဒိဝသေန တိဝိဓ ဘိန္နာနံ အဇ္ဈတ္တာဒိ ဩဠာရိကာဒိ ဟီနာဒိ ဒူရာဒိဝသေန ဒုဝိဓဘိန္နာနဉ္စ ဓမ္မာနံ ရာသဋ္ဌေန ခန္ဓဝေါဟာရော ဟောတိ။ နိဗ္ဗာနဿ ပန တာဒိ သော ဘေဒေါ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဘေဒါဘာဝေနာတိအာဒိ။ တဉှိ အတီတာဒိကေ တိဝိဓဘေဒေ ဧကံပိ န ဟောတိ။ ကသ္မာ။ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗ ဓမ္မတ္တာ။ တဉှိ တေကာလိကဓမ္မာနံ ခယဝိရာဂနိရောဓဘူတော အနိမိတ္တ ဓမ္မောယေဝ ဟောတိ။ တသ္မာ ဣဒံ အတီတေ အသုကဗုဒ္ဓကာလေ နိဗ္ဗာနံ။ ဣဒံ အနာဂတေ။ ဣဒံ ဧတရဟီတိ ဧဝံ ကာလဘေဒေန နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗံ နဟောတိ။ တထာ ဒိသာ ဒေသဌာနဘေဒေန ပရိနိဗ္ဗုတပုဂ္ဂလဘေဒေန စ။ ကေဝလံ ပန အနမတဂ္ဂေ သံသာရဝဋ္ဋေ ယတ္တကာနိ အနတ္ထ ပဒါနိ ဒိဿန္တိ။ တပ္ပဋိပက္ခသိဒ္ဓေဟိ ဂုဏပဒေဟိဧဝ တံ ကထေ တဗ္ဗန္တိ။ ဒုကေသု ပန အဇ္ဈတ္တဒုကံ ပတွာ တံ ဗဟိဒ္ဓါဧဝ ဟောတိ။ န အဇ္ဈတ္တံ။ ဩဠာရိကဒုကံ ပတွာ သုခုမမေဝ ဟောတိ, န ဩဠာရိကံ။ ဟီနဒုကံ ပတွာ ပဏီတမေဝ ဟောတိ, န ဟီနံ။ ဒူရေ ဒုကံ ပတွာ ဒူရေဧဝ ဟောတိ, န သန္တိကေတိ။ ခန္ဓသင်္ဂဟနိဿဋန္တိ ခန္ဓသင်္ဂဟတော ဝိမုတ္တံ။

ဒွါရာလမ္ဗဏဘေဒေနာတိ ဒွါရဆက္က အာရမ္မဏဆက္ကာနံ ဘေဒေန။ အာယတနာနိ ဒွါဒသ ဘဝန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ ဒွါရဆက္ကံ ဓမ္မာရမ္မဏံဧဝါတိ သေသဓမ္မာလမ္ဗဏံ သန္ဓာယ အာရမ္မဏဆက္ကံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒွါရာ။လ။ ပရိယာယေနာတိ ဆန္နံ ဒွါရာနံ ဆန္နံ အာလမ္ဗဏာနံ တေသု ဒွါရာလမ္ဗဏေသု ဥပ္ပန္နာနံ ဝိညာဏာနဉ္စ ကမေန ဓာတုယော အဋ္ဌာရသ ဘဝန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထပိ ဒွါရဆက္ကေ မနောဒွါရံ ဝိညာဏေကဒေသမေဝ ဟောတိ။ ဒွါရဆက္ကံ ဝိညာဏသတ္တကဉ္စ ဓမ္မာ လမ္ဗဏေကဒေသမေဝါတိ။ မဂ္ဂေါ လောကုတ္တရော မဂ္ဂေါနာမ မတောတိ ယောဇနာ။ မဂ္ဂယုတ္တာ ဧကူနတိံသဓမ္မာ ဖလဘူတာစ သတ္တတိံသ ဓမ္မာ စတုသစ္စ ဝိနိဿဋာ စတူဟိ အရိယသစ္စေဟိ ဝိနိဿဋာ ဝိမုတ္တာ။ ယမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝါတိ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ သမုစ္စယ သင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ပစ္စယ သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၃။)

֍ * ၁၆၆။ ဧဝံ သတ္တဟိ ပရိစ္ဆေဒေဟိ ပထမဿ နာမရူပပရိစ္ဆေဒ ဉာဏဿ ဝိဓာနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဒုတီယဿ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏဿ ဝိဓာနံ ဒဿေန္တော ယေသံသင်္ခတဓမ္မာနန္တိအာဒိ မာဟ။ ဣဒါနိ ယေသံ သင်္ခတဓမ္မာနံ သင်္ခတာသင်္ခတဘူတာ ယေဓမ္မာ ယထာ ယေဟိ ဟေတာဒီဟိ ပစ္စယာကာရေဟိ ပစ္စယာ ဥပကာရကာ ဟောန္တိ။ တံ ဝိဘာဂံ တေသံ သင်္ခတဓမ္မာနံ ပစ္စယုပ္ပန္နဘူတာနံ ဝိဘာဂဉ္စ တေသံ ပစ္စယဓမ္မာနံ ဝိဘာဂဉ္စ တေသံပစ္စယာကာရာနံ ဣဟ ဝိဘာဂဉ္စ ဣမသ္မိံ ဝုစ္စမာနေ ပစ္စယသင်္ဂဟေ ယထာရဟံ ပဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။

[၂၂၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ပစ္စယေ ဒဿေတု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ တံ ဝိဘာဂန္တိ ဣမိနာ န သမေတိ။

[၂၂၅] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ဣဟ ဣမသ္မိံ သမုစ္စယ သင်္ဂဟာနန္တရေ ဌာနေ’’တိ ဣဟ သဒ္ဒဿ အတ္ထဝိဘာဝနံ ဝုတ္တံ။ တံပိ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၄။)

ဧတသ္မိဉှိ အတ္ထေ သတိ ဣဒါနိ သဒ္ဒေါ နိရတ္ထကော ဟောတီတိ, ပဋိစ္စ ဖလံ သမုပ္ပဇ္ဇတိ ဧတသ္မာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ။ တတ္ထ ပဋိစ္စာတိ အဝိနာ, အမုဉ္စိတွာတိ အတ္ထော။ အဝိဇ္ဇာဒိကော ပစ္စယဓမ္မောတိ ဝဏ္ဏေန္တိ။ အထဝါ, သမုပ္ပဇ္ဇနံ သမုပ္ပာဒေါ။ သဟဇာတဓမ္မေဟိ သဟေဝ ကလာပဝသေန အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ပါတုဘာဝေါတိ အတ္ထော။ ယထာသကံ ပစ္စယံ ပဋိစ္စ တေန အဝိနာဘာဝီဟုတွာ သမုပ္ပာဒေါ ပဋိစ္စ သမုပ္ပာဒေါ, အတ္ထတော ပန သဗ္ဗေသံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဘူတာနံ သင်္ခတ ဓမ္မာနံ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာသင်္ခါတံ သဗ္ဗသင်္ခတသာဓာရဏံ ဧကံ သာမညလက္ခဏံ။ ယံ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိစ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထစ ဣဒပ္ပစ္စယ တာတိ အယံ ဣမဿ ပစ္စယော အယံ ဣမဿ ပစ္စယောတိ ဧဝံ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗော အယံ ပစ္စယော ဧတေသန္တိ ဣဒပ္ပစ္စယာ။ သင်္ခတဓမ္မာ။ ဣဒပ္ပစ္စယာနံ ဘာဝေါ ဣဒပ္ပစ္စယတာ။ ယထာဝုတ္တ သာမညလက္ခဏံ ဧဝါတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော, န ပဋိစ္စ ဖလံ သမုပ္ပဇ္ဇတိ ဧတသ္မာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ။ အဝိဇ္ဇာဒိကော ပစ္စယဓမ္မောတိစ ဣမေသံ ပစ္စယာ ဣဒပ္ပစ္စယာ။ ဣဒပ္ပစ္စယာဧဝ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိစ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပန သမုပ္ပဇ္ဇနံ သမုပ္ပာဒေါတိ အယမတ္ထော ပဋိက္ခိတ္တော။ ပါဠိယံ ပန အယမေဝ အဓိပ္ပေတော ဝိယ ဒိဿတိ။ ယထာဟ –

ကတမောစ ဘိက္ခဝေ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါ။ ဇာတိပစ္စယာ ဘိက္ခဝေ ဇရာမရဏံ, ဥပ္ပာဒါဝါ တထာဂတာနံ အနုပ္ပာဒါဝါ တထာဂတာနံ ဌိတာဝ သာ ဓာတု, ဓမ္မဋ္ဌိတတာ ဓမ္မနိယာမတာ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ။လ။ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ ဥပ္ပာဒါဝါ။လ။ ဣဒပ္ပစ္စယတာ။ ဣတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တတြ တထတာ အဝိတထတာ အနညထတာ ဣဒပ္ပစ္စယတာ။ အယံ ဝုစ္စတိ ဘိက္ခဝေ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၅။)

ဧတ္ထ ဟိ ဌိတာဝ သာ ဓာတူတိအာဒိနာ တတြ တထတာ အဝိတထတာတိအာဒိနာစ ယထာဝုတ္တံ ဣဒပ္ပစ္စယတာ သင်္ခါတံ သာမည လက္ခဏမေဝ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါနာမာတိ ဒဿေတိ။ န စေတ္ထ ဘာဝသာဓနေ ကတေ သတိ ပဋိစ္စသဒ္ဒေန သဟ သမုပ္ပာဒသဒ္ဒဿ အသမာနကတ္တုတာသင်္ခါတော ဗျဉ္ဇနယုတ္တိဝိရောဓော အတ္ထိ။ ယော ပဋိစ္စ ကြိယာယ ကတ္တာ, တဿေဝ သမုပ္ပာဒကြိယာယပိ ကတ္တုတာ သမ္ဘဝတော။ န ဟိ ကြိယာနာမ ကတ္တုရဟိတာသမ္ဘဝတီတိ။ သင်္ခတဓမ္မေသုစ ဂမ္ဘီရေသု သတိ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏံ ဝိယ ဣဒံပိ သင်္ခတလက္ခဏံ ဂမ္ဘီရမေဝ ဟောတီတိ နယိဓ ဂမ္ဘီရဝစနဝိရောဓော သမ္ဘဝတိ။ အထခေါ သင်္ခတဓမ္မတော သင်္ခတလက္ခဏမေဝ ဂမ္ဘီရတရံ ဟောတီတိ။ တာဒိသေန ပန သာမညလက္ခဏေန သမ္ပန္နာ ယထာဝုတ္တာ အဝိဇ္ဇာဒယော သင်္ခတဓမ္မာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာနာမ။ ယထာဟ-ကတမေစ ဘိက္ခဝေ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာဓမ္မာ ဇရာမရဏံ ဘိက္ခဝေ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ။လ။ အဝိဇ္ဇာ ဘိက္ခဝေ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာတိ။ ဣတိ သဗ္ဗေသံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္န ဘူတာနံ သင်္ခတဓမ္မာနံ ပစ္စယာ သတ္တ ဝုတ္တိတာသင်္ခါတော ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒေါစ သော နီယတိ ဉာယတိ ပဋိဝိဇ္ဈီယတီတိ ကတွာ နယောစာတိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယော။ ပဌပေတိ သင်္ခတဓမ္မေ နာနာပကာရေဟိ ပစ္စယဘေဒေဟိ ပဝတ္တေတိ ဒေသေတိ ဧတ္ထာတိ ပဋ္ဌာနံ။ မဟာပကရဏံ။ ပဋ္ဌာနေ ဒေသိတော နယော ပဋ္ဌာနနယော။

တသ္မိံ တသ္မိံ ပစ္စယဓမ္မေ ဘာဝေ ဝိဇ္ဇမာနေ သတိ တေ တေ ဘဝန္တိ သီလေနာတိ တဗ္ဘာဝဘာဝိနော။ သင်္ခတဓမ္မာ။ တေသံ ဘာဝေါ တဗ္ဘာဝဘာဝိဘာဝေါ, ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ။ ဣမဿ ဥပ္ပာဒါ ဣဒံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တော သင်္ခတဓမ္မနိယာမော။ တဗ္ဘာဝဘာဝိဘာဝေါဧဝ အာကာရော တဗ္ဘာဝဘာဝိဘာဝါကာရော။ သော ဧဝ တဗ္ဘာဝဘာဝိဘာဝါကာရမတ္တံ။ မတ္တသဒ္ဒေန ဟေတာဒိပစ္စယ သတ္တိနိယမံ နိဝတ္တေတိ။ တေန ဥပလက္ခိတော နယော ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ နယော။ အာဟစ္စပစ္စယဋ္ဌိတိံ အာရဗ္ဘာတိ ဧတ္ထ ဟေတု အာရမ္မဏာ ဒိဝသေန တထာတထာ ဥပကာရကတာသင်္ခါတော ပစ္စယသတ္တိ ဝိသေသော အာဟစ္စပစ္စယဋ္ဌိတိနာမ။ သော ဟိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာဒီသု ဝိယ ပစ္စယဓမ္မုဒ္ဓါရမတ္တေ အဋ္ဌတွာ ဟေတုပစ္စယော အာရမ္မဏပစ္စဟောတိအာဒိနာ ပစ္စယသတ္တိ ဝိသေသုဒ္ဓါရဝသေန အာဟစ္စ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ဒေသိတတ္တာ အာဟစ္စပစ္စယဋ္ဌိတီတိ ဝုစ္စတိ။ ပစ္စယဓမ္မာ တိဋ္ဌန္တိ အတ္တနော ပစ္စယုပ္ပန္နာဘိသင်္ခရဏ ကိစ္စံ ပတွာ အနောသက္ကမာနာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ ဧတာယာတိ ကတွာ။ အာရဗ္ဘာတိ ပဋိစ္စ။ ဝုစ္စတီတိ ဘဂဝတာ ကထီယတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၆။)

ဥဘယံ ပန ဝေါမိဿိတွာ ပပဉ္စေန္တိ အာစရိယာတိ ဣဒံ ပဋိစ္စ သမုပ္ပာဒံ ပပဉ္စေန္တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေဟိ တံ ပပဉ္စယန္တာ ပဋ္ဌာန နယံပိ အာဟရိတွာ ပပဉ္စေန္တီတိ။ ယထာ သူရိယော ဥဒယန္တော အန္ဓကာရေ ဝိဓမေတွာ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရေ မဟာဇနဿ ပါကဋေ ကရောတိ။ ဧဝမေဝံ ဥပ္ပန္နံ စတုသစ္စဉာဏံ အဝိဇ္ဇန္ဓကာရံ ဝိဓမိတွာ စတုသစ္စ ဓမ္မံ ဝိဒတိ ပါကဋံ ကရောတီတိ ဝိဇ္ဇာ။ တပ္ပဋိပက္ခတ္တာ မောဟော အဝိဇ္ဇာနာမ။ သော ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော ဓမ္မေသု အညာဏအဒဿန သင်္ခါတံ အန္ဓကာရံ ဇနေတွာဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပဋိစ္စ ဖလံ ဧတိ အာဂစ္ဆတိ ဧတသ္မာ ဧတေနာတိ ဝါ ပစ္စယော။ အဝိဇ္ဇာစ သာ ပစ္စယော စာတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယော။ တသ္မာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ခတံ ကာယဝစီမနောကမ္မံ အဘိသင်္ခရောန္တိ သတ္တာ ဧတေဟီတိ သင်္ခါရာ။ ဝိဇာနာတီတိ ဝိညာဏံ။ ဝိဇာနန္တိ သတ္တာ ဧတေနာတိ ဝါ ဝိညာဏံ။ အာရမ္မဏေ နမတီတိ နာမံ။ ရုပ္ပတိ ဝိကာရံ အာပဇ္ဇတီတိ ရူပံ။ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာယတနံ။ ဒေဝါနံ ဒေဝါယတနမိဝ။ ဖုသတီတိ ဖဿော။ ဖုသန္တိ သမ္ပယုတ္တကာ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ ဝါ ဖဿော။ ဝေဒယတီတိ ဝေဒနာ။ ဝေဒယန္တိ ပစ္စနုဘဝန္တိ သတ္တာ ဧတာယာတိဝါ ဝေဒနာ။ တဿတိ ပရိတဿတီတိ တဏှာ။ နိစ္စပိပါသဝသေန အာရမ္မဏဟေတု နိစ္စံ စဉ္စလတိ ပတ္ထေတိ ဝါတိ အတ္ထော။ တဿန္တိ ပရိတဿန္တိ စဉ္စလန္တိ သတ္တာ ဧတာယာတိ ဝါ တဏှာ။ ဥပါဒိယတီတိ ဥပါဒါနံ။ အမုဉ္စဂါဟံ ဂဏှာတီတိ အတ္ထော။ ဥပါဒိယန္တိ သတ္တာ ဧတေနာတိ ဝါ ဥပါဒါနံ။

ဘဝတိ ဝဍ္ဎတီတိ ဘဝေါ။ ဘဝန္တိ ဇာယန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ သုခဒုက္ခာနိ ဧတေနာတိ ဝါ ဘဝေါ။ ဇနနံ ဇာတိ။ ဇာယန္တိ ပါတုဘဝန္တိ သင်္ခတ ဓမ္မာ ဧတာယာတိ ဝါ ဇာတိ။ ဇီရဏံ ဇရာ။ ဇီရန္တိ ဇိဏ္ဏဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ ဧတာယာတိ ဝါ ဇရာ။ သောစနံ သောကော။ သောစန္တိ စိတ္တပရိဠာဟံ ဂစ္ဆန္တိ ဧတေနာတိ ဝါ သောကော။ ပရိဒေဝနံ ပရိဒေဝေါ။ တံ တံ ပဝတ္တိံ ပရိကိတ္တေတွာ ဒေဝန္တိ ကန္ဒန္တိ ဧတေနာတိ ဝါ ပရိဒေဝေါ။ ခမိတုံ သဟိတုံ ဒုက္ကရန္တိ ဒုက္ခံ။ ဒုမ္မနဿ ဝိရူပစိတ္တဿ ဘာဝေါ ဒေါမနဿံ။ ဘုသော အာယာသနံ ဥပါယာသော။ အာယာသနန္တိ အနဿာသနံ။ ဝိသီဒနန္တိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တေန။ အဝိဇ္ဇာဒိ သင်္ခါရာဒိပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္န ပရံပရဝိဓိနာ သမုဒယော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတဿကေဝလဿဒုက္ခက္ခန္ဓဿာတိ အဝိဇ္ဇာဒိကဿ ဧတဿ သကလဿ ဒုက္ခရာသိဿ ကေနစိ သုခေန အသံမိဿဿ ဝါ ဒုက္ခရာသိဿ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထစ ဒုဝိဓော ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယော သုတ္တန္တိကနယော အဘိဓမ္မနယောတိ။ တတ္ထ သုတ္တန္တိကနယေန တာဝ အဝိဇ္ဇာ စတုဗ္ဗိဓာ ဒုက္ခပဋိစ္ဆာဒိကာ သမုဒယပဋိစ္ဆာဒိကာ နိရောဓပဋိစ္ဆာဒိကာ မဂ္ဂပဋိစ္ဆာဒိကာစာတိ။ အဘိဓမ္မနယေန ပန ပုဗ္ဗန္တပဋိစ္ဆာဒိကာ အပရန္တ ပဋိစ္ဆာဒိကာ ပုဗ္ဗန္တာပရန္တပဋိစ္ဆာဒိကာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒပဋိစ္ဆာဒိကာတိ စတူဟိ သဒ္ဓိံ အဋ္ဌ ဝိဓာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၇။)

သင်္ခါရာ သုတ္တန္တိကနယေန သာသဝါ ကုသလာကုသလစေတနာ အပုညာဘိသင်္ခါရော ပုညာဘိသင်္ခါရော အာနေဉ္ဇာ ဘိသင်္ခါရောတိ ပန တိဝိဓာ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ဒွါဒသ အကုသလစေတနာ အပုညာတိ သင်္ခါရောနာမ။ ကာမရူပ ကုသလစေတနာ ပုညာဘိသင်္ခါရောနာမ။ အရူပကုသလစေတနာ အာနေဉ္ဇာတိသင်္ခါရောနာမ။ အဘိဓမ္မနယေန ပန သဗ္ဗာပိ လောကိယလောကုတ္တရဘူတာ ကုသလာကုသလစေတနာ သင်္ခါရာနာမ။ ကိရိယစေတနာ ပန သဗ္ဗာပိ ဝိဘင်္ဂေ နဂဟိတာ။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ ကိရိယဓမ္မာနံ ပန ယသ္မာ နေဝ အဝိဇ္ဇာ န ကုသလာ ကုသလမူလာနိ ဥပနိဿယပစ္စယတ္တံ လဘန္တိ။ တသ္မာ ကိရိယဝသေန ပစ္စယာကာရော နဝုတ္တောတိ ဝုတ္တံ။ အဝိဇ္ဇာစ ကုသလာကုသလမူလာ နိစ ကိရိယဓမ္မာနံ ဥပနိဿယ ပစ္စယာ န ဟောန္တိ။ တသ္မာ ကိရိယဓမ္မာ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဒေသနာယံ နဂဟိတာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သံယုတ္တေပိ ယတော ခေါ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခုနော အဝိဇ္ဇာ ပဟီနာ ဟောတိ။ ဝိဇ္ဇာဥပ္ပန္နာ။ သော အဝိဇ္ဇာ ဝိရာဂါ ဝိဇ္ဇုပ္ပာဒါ နေဝ ပုညာဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ။ န အပုညာဘိသင်္ခါရံ။ န အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတီတိ ဝုတ္တံ။ အတ္တနော အနုရူပပစ္စယဝသေန ပန တေသံပိ ပဋိစ္စ သမုပ္ပာဒေါ အဝါရိတောယေဝ။ နဟိ ကောစိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒရဟိတော သင်္ခတဓမ္မောနာမ အတ္ထီတိ။ ဧသ နယော ဝိညာဏာဒီသုပီတိ။ ဝိညာဏန္တိ ဗာတ္တိံသဝိဓံ လောကိယဝိပါကဝိညာဏံ သုတ္တန္တိကနယေန။ အဘိဓမ္မနယေန ပန ကိရိယစိတ္တဝဇ္ဇိတံ ဧကူနသတ္တတိဝိဓံ လောကိယလောကုတ္တရဝိညာဏံ။ နာမရူပန္တိ လောကိယ ဝိညာဏ သဟဇာတံ ဝေဒနာဒိခန္ဓတ္တယံ ပဋိသန္ဓိယံ ကမ္မဇရူပံ ပဝတ္တိယံ စိတ္တဇ ရူပဉ္စ သုတ္တန္တိကနယေန။ အဘိဓမ္မနယေန ပန သဗ္ဗံ ကုသလာကုသလ ဝိပါကသမ္ပယုတ္တံ ခန္ဓတ္တယံ ဝုတ္တပ္ပကာရရူပဉ္စ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန လဒ္ဓပစ္ဆာဇာတပစ္စယံ သဗ္ဗံပိ စတုသမုဋ္ဌာနရူပံ ဂဟိတမေဝ။

[၂၂၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘တဒုဘယံပိ ဣဓ ပဋိသန္ဓိဝိညာဏသဟဂတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တံ အနုပပန္နံ။

သဠာယတနန္တိ ဆ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ ဧဝ သဗ္ဗတ္ထ ပါဠိယံ ဝိဘတ္တာနိ။ ဧကစ္စေ ပန အာစရိယာ ဗာဟိရာယတနာနိ ဖဿဿ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ကတွာ တာနိပိ ဣဓ ဂဏှန္တိ။ တံပိ နိဒါနဝဂ္ဂ ပါဠိယာ သမေတိယေဝ။ ယထာဟ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၈။)

ကတမောစ ဘိက္ခဝေ လောကဿ သမုဒယော။ စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စ ရူပေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စက္ခုဝိညာဏံ။ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော။ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ။ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ။လ။ ဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တီတိ အယံ လောကဿ သမုဒယော။ သောတဉ္စ။လ။ မနဉ္စ ပဋိစ္စ ဓမ္မေစ ဥပ္ပဇ္ဇတိ မနောဝိညာဏံ။ တိဏ္ဏံ သင်္ဂတိ ဖဿော။လ။ လောကဿ သမုဒယောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၇၉။)

ဖဿဝေဒနာဒယောပိ နယဒွယေ တံ တံ ဝိညာဏသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တဏှုပါဒါနာနိ ပါကဋာနိ။ ဘဝေါ ဒုဝိဓော ကမ္မဘဝေါ ဥပပတ္တိဘဝေါစ။ လောကိယကုသလာကုသလဘူတာ စေတနာစ။ စေတနာသမ္ပယုတ္တာ အဘိဇ္ဈာဒယော အနဘိဇ္ဈာဒယောစ ကမ္မဘဝေါ။ ယထာဟ-သဗ္ဗံပိ ဘဝဂါမိကမ္မံ ကမ္မဘဝေါတိ။ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ ပန သဗ္ဗေပိ လောကိယဝိပါကက္ခန္ဓာ သဗ္ဗာနိစ ကမ္မဇရူပါနိ ဥပပတ္တိဘဝေါ သုတ္တန္တိကနယေန။ အဘိဓမ္မနယေန ပန လောကုတ္တရ ခန္ဓာပိ ဝိဘင်္ဂေ အာဂတာဧဝ။ ဇာတိဇရာမရဏာနိ သဗ္ဗေသံ သင်္ခတ ဓမ္မာနံ လက္ခဏပတ္တာနိ။ သောကာဒီသု ဉာတိဗျသနာဒီဟိ ဖုဋ္ဌဿ သောစနာကာရေန ပဝတ္တာ ဒေါမနဿဝေဒနာ သောကောနာမ။ ရောဒနာကာရေန ပဝတ္တော အနိဋ္ဌော စိတ္တဇသဒ္ဒေါ ပရိဒေဝေါနာမ။ ကာယိကာ ဒုက္ခဝေဒနာ ဒုက္ခံနာမ။ စေတသိကာ ဒုက္ခဝေဒနာ ဒေါမနဿံနာမ။ ဉာတိဗျသနာဒိနိမိတ္တံ သံသီဒနဝိသီဒနာကာရပဝတ္တော ဒေါသော ဥပါယာသောနာမ။ အယမေတ္ထ ဝိဘာဂေါ။ ယေသံ ပန ခန္ဓဒုက္ခေ အဝိဇ္ဇာ အပ္ပဟီနာ ဟောတိ။ တေသံ ဣတရသစ္စေသုပိ သာ အပ္ပဟီနာဧဝ ဟောတီတိ တေ ခန္ဓပဝတ္တိယံဧဝ သုခသညံ လဘန္တိ။ ခန္ဓနိရောဓေ ဒုက္ခသညံ။ ခန္ဓပဝတ္တိမဂ္ဂေဧဝ သုခမဂ္ဂသညံ လဘန္တိ။ ခန္ဓနိရောဓမဂ္ဂေ ဒုက္ခမဂ္ဂသညံ။ တသ္မာ ခန္ဓပဝတ္တိပစ္စယဘူတာ ပုညာ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရဓမ္မာဧဝ တေသံ အဝိဇ္ဇာနိဝုဋာနံ သုခကာမာနံ ဒုက္ခပဋိကူလာနံ သတ္တာနံ ပဋိသရဏာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ အဝိဇ္ဇာပစ္စ ယာသင်္ခါရာတိ။ ဧတ္ထစ ဝိသေသတော ပစ္စုပ္ပန္နခန္ဓပဋိစ္ဆာဒိကာယ အဝိဇ္ဇာယ ဒုစ္စရိတဘူတာ အပုညာဘိသင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တိ။ အနာဂတ ခန္ဓပဋိစ္ဆာဒိကာယ အဝိဇ္ဇာယ သုစရိတဘူတာ ပုညာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သင်္ခါရေသု သတိ အပ္ပဟီနဘဝတဏှာနံ သတ္တာနံ စုတိအနန္တရံ ပုနဘဝါဘိနိဗ္ဗတ္တိယာ ကောစိ ဝိဗန္ဓော နာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ နာမရူပံ သဠာယတနံ ဖဿော ဝေဒနာတိ ဣမေ အတ္တဘာဝသညိတာ ပဉ္စဓမ္မာ ဘဝန္တရေ ပါတု ဘဝန္တိ။ တတ္ထ ပန ဝိညာဏမေဝ ပဓာနံ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ သင်္ခါရပစ္စယာဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏေစ သတိ တဿ ဥဒယဘူတာနံ နာမရူပါနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဝိဗန္ဓောနာမ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ ဝိညာဏပစ္စယာနာမ ရူပန္တိ။ ဧတ္တာဝတာ သာမညတော ပရိပုဏ္ဏောနာမ ကာယော ရူပ ကာယောစ ဝုတ္တော ဟောတိ။ ဧဝံသန္တေပိ တေသု ဒွီသု ကာယေသု ယေဓမ္မာ သတ္တပညတ္တိယာ ပဓာနင်္ဂဘူတာ ဟောန္တိ။ ယေဟိစ ဖဿာ ဒီနိ ဥပရိ အင်္ဂါနိ အာဂတာနိ ဟောန္တိ။ ယေသုစ သတ္တာ အတ္တဂါဟံ ဒဠှတရံ ဂဏှန္တိ။ တေ ဝိသုံ နီဟရိတွာ ဒဿေတုံ နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနန္တိ ဝုတ္တံ။ နာမရူပေ သတိ တေသံပိ ဥပ္ပတ္တိယာ ဝိဗန္ဓော နတ္ထိယေဝ။ သဠာယတနသမုဋ္ဌိတောစ ဖဿော သဠာယတနေ သတိ ဧကန္တေန သမ္ဘဝတီတိ ဝုတ္တံ သဠာယတနပစ္စယာဖဿောတိ။ ဖဿသမုဋ္ဌိတာစ ဝေဒနာ ဖဿေ သတိ ဧကန္တေန သမ္ဘဝတိယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဖဿပစ္စယာဝေဒနာတိ။ သုခဝေဒနာသဒိသော တဏှာယ အဝဿယောနာမ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဝေဒနာပစ္စယာတဏှာတိ။ ကာမုပါဒါနဉ္စနာမ ဧကသ္မိံ အာရမ္မဏေ ပုနပ္ပုနံ သမုဒါစရိတွာ ဒဠှတ္တပ္ပတ္တာ တဏှာဧဝ, ဒိဋ္ဌိယောစ အတ္တနိစ အတ္တနော အာရမ္မဏေသုစ အဿာဒန ခမန ရောစန ဘူတာယ တဏှာယ ဝသေန ဒဠှတ္တံ အာပဇ္ဇန္တီတိ ဝုတ္တံ တဏှာပစ္စယာဥပါဒါနန္တိ။ ဥပါဒိယန္တာစ တဿ တဿ ဥပါဒါနိယဿ အတ္ထဿ ဟိတဝုဍ္ဎိသညိတံ တံတံ ကမ္မဘဝံ အာယူဟန္တိယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဥပါဒါနပစ္စယာဘဝေါတိ။ ဘဝသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ဝဍ္ဎိပရိယာယော။ ယထာ –

သုဝိဇာနော ဘဝံ ဟောတိ, ဒုဝိဇာနော ပရာဘဝေါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၀။)

ကမ္မဘဝေ သတိ ဧကန္တေန ပုနဘဝေါပိ သမ္ဘဝတီတိ ဝုတ္တံ ဘဝပစ္စယာဇာတီတိ။ ဇာတိယာစ သတိ ဧကန္တေန ဇရာမရဏံ ဟောတိယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဇာတိပစ္စယာဇရာမရဏန္တိ။ အယမေတ္ထ တဗ္ဘာဝဘာဝိဘာဝဝိဓိ။ သောကာဒိဝစနဉ္စေတ္ထ ဤဒိသေန တဗ္ဘာဝ ဘာဝိဘာဝေန ပဝတ္တဿ သကလဿ ဝဋ္ဋဓမ္မဿ အာဒီနဝရာသိဒဿ နတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ ပစ္စယသင်္ဂဟေ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယေ။ အဒ္ဓါနဝန္တေ ဓမ္မေ ဘုသော ဓာရေတီတိ အဒ္ဓါ။ ကာလော။ သော ဟိ တေကာလိကေ ဓမ္မေ သန္တာနာနုပဗန္ဓဝသေန ကပ္ပပရံပရာ ဝဿ ဥတု မာသ ပက္ခ ရတ္တိ ဒိဝ ပရံပရာစ ဟုတွာ အပတမာနေ ဓာရေန္တော ဝိယ ဥပဋ္ဌာတီတိ။ အထဝါ, ဘုသော ဒဟန္တိ တိဋ္ဌန္တိ ပဝတ္တန္တိ တေကာလိကာ ဓမ္မာ ဧတ္ထာတိ အဒ္ဓါ။ ကာလောယေဝ။ သော ပန သယံ အဘိန္နောပိ ဘေဒဝန္တေ ဓမ္မေ ဥပါဒါယ ဘိန္နော ဝိယ ဥပစရိတုံ ယုတ္တောတိ ဝုတ္တံ တယောအဒ္ဓါတိ။

[၂၂၇] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘အတတိ သတတံ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ အဒ္ဓါတိ ဝုတ္တံ’’။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၁။)

ဧဝဉှိ သတိ အဒ္ဓါနန္တိ နသိဇ္ဈတိ။ ယထာ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နောတိ။ အင်္ဂါနီတိ အဝယဝပဓာနင်္ဂါနိ။ ပဓာနသမ္ဘာရာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာကာရာတိ အဝယဝကောဋ္ဌာသာ။ ကောဋ္ဌာသတ္ထော ဟေတ္ထ အာကာရသဒ္ဒေါ။ ယထာ ဒွတ္တိံသာကာရာတိ။ အာကိရန္တိ တတ္ထ တတ္ထ ပကိရိတွာ ထပိတာ ဝိယ ဟောန္တီတိ အာကာရာတိပိ ဝဒန္တိ။ သန္ဓီတိ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ သင်္ခေပါနံ သံဃဋနဋ္ဌာနံ။ သင်္ခေပါတိ ပဓာနဓမ္မသင်္ဂဟာ။ ဝဋ္ဋန္တိ ပုနပ္ပုနံ အာဝဋ္ဋန္တီတိ ဝဋ္ဋာနိ။ မူလယန္တိ သဗ္ဗေပိ ဝဋ္ဋဓမ္မာ ဧတ္ထ တိဋ္ဌန္တိ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ မူလာနိ။ ပတိဋ္ဌာ။ ပဘဝါတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ဧကော ပုရိသော ဧကာယ အင်္ဂုလိယာ သမုဒ္ဒေါ ဒကံ ဂဟေတွာ မဟာဇနဿ မုခေ ပက္ခိပိတွာ စတူသု မဟာသမုဒ္ဒေသု ဥဒကဿ လောဏဘာဝံ သညာပေန္တော ဝိယ ဘဂဝါပိ အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာဒိနာ ဧကမေဝ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝံ ပရိပုဏ္ဏံ ဒေသေတွာ အနမတဂ္ဂဿ သကလဿ သံသာရဝဋ္ဋဿ ပဝတ္တိံ ဉာပေသိ။ ပရိပုဏ္ဏံ ဒေသေန္တေနစ နာမ တဿ ဧကဿ ဘဝဿ ဟေတုစ ဒေသေတဗ္ဗော ဟောတိ။ ဖလဉ္စ ဒေသေတဗ္ဗံ ဟောတိ။ တတ္ထ ဟေတူ နာမ ပုရိမဘဝေ သိဒ္ဓါ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာ။ ဖလံနာမ အနာဂတဘဝေ ဇာတိ။ ဣတိ ဧကဘဝဝိသယာပိ အယံ ဒေသနာ ဧကဒေသေန အတီတာနာဂတ သာဓာရဏာစ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာအတီတောအဒ္ဓါတိအာဒိ။ ဧတ္ထစ အဒ္ဓုနော အဒ္ဓါဝန္တာနဉ္စ အဘေဒံ ဝိယ ကတွာ ဝစနံ ဓမ္မတော ဝိသုံ အဒ္ဓါသင်္ခါတဿ ကာလဿ အဘာဝံ ဒဿေတိ။ ကာလောယေဝ လောကံ ပဝတ္တေတိ နိဝတ္တေတီတိ ပဝတ္တံ မိစ္ဆာဝါဒဉ္စ နီဝါရေတိ။ န ဟိ သယံ အဘာဝဘူတော ကာလော ကဿစိ ပဝတ္တကော နိဝတ္တကောစ ဘဝိတုံ ယုတ္တောတိ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဧကမေကဿ ပစ္စုပ္ပန္နဿ အတ္တဘာဝဿ ပဝတ္တိံ ဒဿေန္တော ဘဂဝါ အတီတဘဝေ ဟေတုဉ္စ အနာဂတဘဝေ ဖလဉ္စ ဒဿေတီတိ။ အဟေတုဝိသမဟေတုဒိဋ္ဌီနံ နီဝါရဏတ္ထံ အတီတဟေတု ဒဿနံ။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ နီဝါရဏတ္ထံ အနာဂတဖလဒဿနံ။ သဿတ ဒိဋ္ဌိနီဝါရဏတ္ထံ ဥဘယဒဿနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ အဟေတု အပစ္စယာ သတ္တာ ပဝတ္တန္တိ နိဝတ္တန္တိ သံကိလိဿန္တိ ဝိသုဇ္ဈန္တီတိ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ အဟေတုဒိဋ္ဌိနာမ။ ဗြဟ္မာ ပဇာပတိ ဣဿရနိမ္မာနာဒိဝသေန အဘူတ ဟေတုဒဿနံ ဝိသမဟေတုဒိဋ္ဌိနာမ။ သတ္တာ မရဏေ ဥစ္ဆိဇ္ဇန္တိ, အနာဂတေ ဇာတိနာမ နတ္ထီတိ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိနာမ။ အတ္တာနိစ္စော ဓုဝေါ, သောဝ ဘဝတော ဘဝံ သန္ဓာဝတိ သံသရတီတိ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ သဿတဒိဋ္ဌိနာမ။ ဧဝံ နိစ္စော ဟုတွာ သန္ဓာဝန္တောပန အဝိဇ္ဇာဒီဟိ သာဓေတဗ္ဗော နဟောတိ။ တသ္မာ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရေဟိ ဘဝန္တရေ ပုန ဝိညာဏုပ္ပတ္တိံ ဝဒန္တေန သဿတဒိဋ္ဌိ နီဝါရိတာ ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၂။)

ကသ္မာ ပနေတ္ထ သောကာဒယော အင်္ဂေသု နဂဟိတာတိ။ ဇာတိယာ သတိ သောကာဒယော ဧကန္တေန သမ္ဘဝန္တီတိ ဧဝံ တဗ္ဘာဝ ဘာဝိဘာဝ လက္ခဏဿ အဘာဝတော။ သတိပိ ဟိ ဇာတိယာ ရူပ လောကေ အရူပလောကေစ တေ န သမ္ဘဝန္တိ။ ကာမလောကေပိ ကေသဉ္စိ န သမ္ဘဝန္တိယေဝါတိ။ ယဒိဧဝံ ကိမတ္ထံ တေသံ ဝစနန္တိ။ ဇာတိယာဝါ အဝိဇ္ဇာဒိကဿဝါ ဝုတ္တပ္ပကာရဿ သကလဿ ဝဋ္ဋပဝတ္တဿ မဟာအာဒီနဝရာသိဒဿနတ္ထန္တိ ဒဿေတုံ သောကာဒိဝစနံ ပနေတ္ထ နိဿန္ဒ ဖလနိဒဿနန္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နိဿန္ဒဖလနိဒဿနန္တိ ဇာတိယာ မဟာအာဒီနဝ ရာသိသင်္ခါတဿ ဥဒယဖလဿ နိဒဿနန္တိ အတ္ထော။ ကသ္မာ ပန ဣမဿ ပစ္စုပ္ပန္န ဘဝဿ အတီတပစ္စယာ ဒွေ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာ ဧဝ ပါဠိယံ ဝုတ္တာ။ ကိံ ပန တေ ဧဝ ဒွေ ဣမဿ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ။ အညေပိ ဟောန္တိယေဝ။ အထ ကသ္မာ တေ ပါဠိယံ န ဝုတ္တာတိ။ အဝုတ္တာနံပိ တေသံ အတ္ထတော လဒ္ဓတ္တာတိ။ ကထဉ္စ တေ အဝုတ္တာပိ လဒ္ဓါတိ။ တဗ္ဘာဝ ဘာဝိဘာဝလက္ခဏေန တဒဝိနာဘာဝိဘာဝလက္ခဏေနစ လဒ္ဓါတိ ဒဿေန္တော အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရဂ္ဂဟဏေနာတိအာဒိ မာဟ။ ဧသ နယော ပရတ္ထပိ။ တတ္ထ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရဂ္ဂဟဏေနာတိ ပါဠိယံ အာဒိတော ဝုတ္တေန အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရ ဝစနေန။ တဏှုပါဒါနဘဝါပိ ဂဟိတာ ဘဝန္တီတိ အဝိဇ္ဇာဘာဝေ ဘာဝတော, အဘာဝေစ အဘာဝတော အဝိဇ္ဇာဂဟဏေန တဏှုပါဒါနာနိပိ ဂဟိတာနိ ဘဝန္တိ။ သင်္ခါရဘာဝေစ ဘာဝတော, အဘာဝေစ အဘာဝတော သင်္ခါရဂ္ဂဟဏေန ကမ္မဘဝေါပိ ဂဟိတော ဘဝတီတိ အတ္ထော။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

ကိလေသဘာဝသာမညတော အဝိဇ္ဇာဂဟဏေန တဏှုပါဒါနာနိ။ ကမ္မဘာဝ သာမညတော သင်္ခါရဂ္ဂဟဏေန ကမ္မဘဝေါ ဂဟိတောတိ ဝုတ္တံ။ တံပိ ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၃။)

တထာ အဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရာ ဂဟိတာ ဘဝန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဒဝိနာ ဘာဝိဘာဝေန တဏှုပါဒါနဝစနေန အဝိဇ္ဇာစ ဘဝဝစနေန သင်္ခါရာစ ဂဟိတာတိ အတ္ထော။ လက္ခဏဓမ္မာနံ လက္ခိတဗ္ဗဓမ္မေဟိ အဝိနာဘာဝိဘာဝတော တဒဝိနာဘာဝိဘာဝေန ဇာတိဇရာ။လ။ ဂဟိတန္တိ ဝုတ္တံ။ ဣတိကတွာတိ ဣမိနာ ကာရဏေန။ ဝီသတာကာရာ ဘဝန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပထမံ ဟေတုပဉ္စကံ ဧကော သင်္ခေပေါ။ ဒုတီယံ ဖလပဉ္စကံ ဧကော။ တတီယံ ဟေတုပဉ္စကံ ဧကော။ စတုတ္ထံ ဖလပဉ္စကံ ဧကော သင်္ခေပေါတိ စတုသင်္ခေပါ ဟောန္တိ။ စတ္တာရော သင်္ဂဟာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ စတူသု ပန သင်္ခေပေသု သိဒ္ဓေသု ပထမေန ဒုတီယဿ ဒုတီယေန တတီယဿ တတီယေန စတုတ္ထဿာတိ ဧဝံ တိဿော သန္ဓိယောပိ သိဇ္ဈန္တိယေဝါတိ ဝုတ္တံ တိသန္ဓိ စတုသင်္ခေပါစ ဘဝန္တီတိ။ ဧတ္ထစ ဟေတုပဉ္စကံ ဖလပဉ္စကန္တိ ဧတံ လောကဿ ပါကဋဝေါဟာရဝသေန ဝုတ္တံ။ ဟေတုဖလ သဒ္ဒါ ပန ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နပရိယာယာ ဧဝ ဟောန္တီတိ ဒုတီယပဉ္စကဿ ပထမံ ဥပါဒါယ ဖလပဉ္စကတာ တတီယံ ဥပါဒါယ ဟေတုပဉ္စကတာစ န န သမ္ဘဝတိ။ တထာ တတီယဿပိ စတုတ္ထံ ဥပါဒါယ ဟေတုပဉ္စကတာ ဒုတီယံ ဥပါဒါယ ဖလပဉ္စကတာစာတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ဟေတုတော ဖလမေဝ သိယာ။ န ဖလတော ဟေတူတိ စောဒနာ အနောကာသာဧဝ ဟောတီတိ။ ဒွီသု ပန ဟေတုပဉ္စကေသု သင်္ခါရကမ္မဘဝါနံ ဝိသေသော အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တောယေဝ။ ယထာဟ-ဒါနံ ဒဿာမီတိ စိတ္တံ ဥပ္ပာဒေတွာ မာသံပိ သံဝစ္ဆရံပိ ဒါနုပကရဏာနိ သဇ္ဇန္တဿ ဥပ္ပန္နာ ပုရိမစေတနာယော အာယူဟနသင်္ခါရာနာမ။ ပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ပန ဟတ္ထေ ဒက္ခိဏံ ပတိဋ္ဌာပယတော ဥပ္ပန္နာ စေတနာ ဘဝေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဧကာဝဇ္ဇနေသုဝါ ဆသု ဇဝနေသု စေတနာ အာယူဟန သင်္ခါရာနာမ။ သတ္တမဇဝနစေတနာ ဘဝေါ။ ယာကာစိဝါ ပန စေတနာ ဘဝေါ။ တံသမ္ပယုတ္တာ အာယူဟန သင်္ခါရာနာမာတိ။ ကမ္မဘဝေါ ဥပပတ္တိဘဝေါတိ ဒွေ ဘဝါ ဒွါဒသသု အင်္ဂေသု ဧကဿေဝ ဘဝ အင်္ဂဿ အဝယဝါနာမ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ကမ္မဘဝသင်္ခါတောဘဝေ ကဒေသောတိအာဒိ။ ဧတ္ထစ သင်္ခါရကမ္မဘဝါနံ ဝိသေသော ဝုတ္တ နယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။

[၂၂၈] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ကမ္မဘဝသင်္ခါတော ဘဝေကဒေသောတိ ဧတ္ထ အာယတိံ ပဋိသန္ဓိယာ ပစ္စယစေတနာ သင်္ခါရာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ ဣဓ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၄။)

တေသံ ဒွိန္နံပိ ဒွီသု ဟေတုပဉ္စကေသု သင်္ဂဟိတတ္တာတိ။ ယထာ ရုတပါဠိနယေနဝါ ဧတံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဝသေသာစာတိ ဣဒံ ဇာတိဇရာမရဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဝိညာဏာဒိဖလပဉ္စကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ ယဒေတံ ပုဗ္ဗေ ဇာတိဇရာမရဏဂ္ဂဟဏေန ဝိညာဏာဒိ ဖလ ပဉ္စကံ ဂဟိတံ။ တံ အတ္ထတော ဥပပတ္တိဘဝေါဧဝ။ နဟိ ဖလပဉ္စကတော အညော ဥပပတ္တိဘဝေါနာမ အတ္ထီတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဓမ္မဝိဘာဂ ရက္ခဏတ္ထံ ဥပပတ္တိဘဝသဒ္ဒေန စတုတ္ထပဉ္စကံ ဂဟိတန္တိ ယုတ္တံ။ ဒွါဒသသု အင်္ဂေသု အဝိဇ္ဇာနာမ မောဟော။ သောစ အကုသလမူလံ။ တဏှာနာမ လောဘော။ သောစ အကုသလ မူလန္တိ ဝုတ္တံ အဝိဇ္ဇာ တဏှာဝသေန ဒွေ မူလာနီတိ။ အထဝါ, မူလန္တိ သီသံ။ ဒွေ ဝဋ္ဋသီသာနီတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ပုရိမံ ပဉ္စကဒွယံ ဧကံ ဘဝစက္ကံ ပစ္ဆိမံ ပဉ္စကဒွယံ ဧကံ ဘဝစက္ကန္တိ ကတွာ ပုရိမံ အဝိဇ္ဇာမူလံ။ တဉ္စ ဒိဋ္ဌိစရိတာနံဝါ အပါယဂါမီနံဝါ စက္ကံ။ ပစ္ဆိမံ တဏှာမူလံ။ တဉ္စ ရာဂစရိတာနံဝါ သုဂတိဂါမီနံဝါ စက္ကန္တိ ဒဿိတံ။ စက္ကန္တိ ပန ယတော ပဋ္ဌာယ ဝဋ္ဋသန္တာနဿ အာရဗ္ဘော ဟောတိ။ တသ္မိံ ပုန အာဂတေဧဝ စက္ကံနာမ သိယာ။ တသ္မာ ဣဓ ဒုတီယေန ဟေတုဖလ ယုဂဠေန သဒ္ဓိံ သဗ္ဗံ ဧကမေဝ စက္ကန္တိ ယုတ္တံ။

ကသ္မာ ပနေတ္ထ အာဂမနသမ္ဘာရေသု အဝိဇ္ဇာဧဝ သီသံ ကတွာ ဝုတ္တာ။ ဂမနသမ္ဘာရေသုစ တဏှာဧဝ။ နနု ဥဘယတ္ထ ဥဘယံပိ သီသံ ကတွာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ။ ဝုစ္စတေ, သုခဝေဒနာသဒိသော ဟိ တဏှာယ အာဟာရောနာမ နတ္ထိ။ တသ္မာ ဝေဒနင်္ဂတော ပရံ ဝဋ္ဋင်္ဂံ ဃဋေန္တေန ဝေဒနာ နုရူပါတဏှာဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာ။ န အဝိဇ္ဇာတိ ဂမနသမ္ဘာရေသု တာဝ အဝိဇ္ဇာယ ဩကာသော နတ္ထိ။ သဗ္ဗပထမံ အာရဗ္ဘဋ္ဌာနေစ သဗ္ဗပဓာနာ အဝိဇ္ဇာဧဝ ဝတ္တဗ္ဗာ ဟောတိ။ သာစ သင်္ခါရုပ္ပာဒနေ အဝိရဇ္ဈနကင်္ဂဘူတာတိ န တေသံ အန္တရေ ဧကဿ အင်္ဂဿ အတ္ထာယ ကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗံ အတ္ထီတိ အာဂမနသမ္ဘာရေသု တဏှာယ ဩကာသော နတ္ထီတိ။ အယဉှိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဒေသနာနာမ ပဓာနင်္ဂပရိဂ္ဂဟ ဝသေန ပဝတ္တာ။ န လဗ္ဘမာန သဗ္ဗဓမ္မ ပရိဂ္ဂဟ ဝသေနာတိ။

ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

ပုဗ္ဗန္တဿ အဝိဇ္ဇာမူလံ။ အပရန္တဿ တဏှာမူလန္တိ ဝုတ္တံ။

တတ္ထ ပုဗ္ဗန္တဿာတိ ပုဗ္ဗဿ ဟေတုဖလကောဋ္ဌာသဿ။ အပရန္တဿာတိ ပစ္ဆိမဿ ဟေတုဖလ ကောဋ္ဌာသဿာတိ အတ္ထောတိ။ ကသ္မာ ပနေတာနိ ဒွေမူလာနိနာမ ဟောန္တီတိ အာဟ –

တေသမေဝစ မူလာနံ, နိရောဓေန နိရုဇ္ဈတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၅။)

တေသံ သမုဒယေန သကလဝဋ္ဋံ သမုဒေတိ။ နိရောဓေနစ နိရုဇ္ဈတိ။ တသ္မာ တာနိ ဒွေမူလာနိနာမာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကေစိ ပန ပဋိလောမ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒ ဒဿနမေတန္တိ ဝဒန္တိ။ ပဋိလောမ ပဋိစ္စ သမုပ္ပာဒေါနာမ အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော သင်္ခါရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓောတိအာဒိကော နိရောဓဝါရော။ ဣဒါနိ သောကာဒိ ဝစနံ န ကေဝလံ နိဿန္ဒဖလ နိဒဿနတ္ထမေဝ ဟောတိ။ အထခေါ ဇရာမရဏေန သဒ္ဓိံ ဧကံ အင်္ဂံ ဟုတွာ ဥပရိ ဝဋ္ဋမူလဓမ္မပဋိပါဒကာနံ ဒုက္ခဓမ္မာနံ နိဒဿနတ္ထံပိ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော ဇရာမရဏ မုစ္ဆာယာတိအာဒိ မာဟ။ တတ္ထ မုစ္ဆာသဒ္ဒေန သောကာဒီနံ ဂဟဏံ။ တေပိ ဟိ သယံ အာသဝသမ္ဘူတာ ဟုတွာ ပုန အာသဝုပ္ပာဒါယ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဧတေန တေသံ ဇရာမရဏင်္ဂေ ဂဟဏံ သိဒ္ဓံ ဘဝတိ။ ဇရာမရဏမုစ္ဆာယ အဘိဏှသော ပီဠိတာနံ ဗာလာနံ အာသဝါ အဘိဏှသော သမုပ္ပဇ္ဇန္တိ။ အာသဝါနံသမုပ္ပာဒါအဝိဇ္ဇာစ ပဝဍ္ဎတိ။ အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယောတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉ္စ သတိ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိ ပုန အာဗန္ဓမေဝ ဝဋ္ဋန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထစ –

နာနာ ဗျသနဖုဋ္ဌဿ၊ သောကာဒီနံ ပဝတ္တိတော။

အဝိဇ္ဇာ တဏှာ ဝဍ္ဎန္တိ၊ ယတော ဝဋ္ဋံ ပဝတ္တတီ တိပိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၆။)

ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယထာဟ-ကတမောစ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခဿ ဝိပါကော။ သမ္မောဟဝေပက္ကံ ဝါဟံ ဘိက္ခဝေ ဒုက္ခံ ဝဒါမိ။ ပရိယေဋ္ဌိဝေပက္ကံဝါတိ တတ္ထ သမ္မောဟော အဝိဇ္ဇာ။ ပရိယေဋ္ဌိ တဏှာ။ တဒုဘယံ ဝိပါကံ ဧတဿာတိ ကတွာဇရာမရဏသောကာဒိကံ ဒုက္ခံ သမ္မောဟဝေပက္ကံ ပရိယေဋ္ဌိဝေပက္ကန္တိစ ဝုစ္စတီတိ။ တတ္ထ သမ္မောဟောနာမ ဉာတိဗျသနာ ဒိနာ ဖုဋ္ဌောသောစတိ ပရိဒေဝတိ ဥရတာဠိ ကန္ဒတိ, သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇတီတိ ဧဝံ အာဂတော သမ္မောဟော။ ပရိယိဋ္ဌိနာမ ယထာ ဇိဂစ္ဆာတိ ပီဠိတော။ ဘောဇနံ ပတ္ထေတိ ပရိယေသတိ ပိပါသာဘိပီဠိတော။ ပါဏိယံ ပတ္ထေတိ ပရိယေသတိ, ဧဝံ ကေနစိ ဒုက္ခေန ဖုဋ္ဌော သုခံ ပတ္ထေတိ ပရိယေသတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တာ ပရိယိဋ္ဌိတဏှာ။ ဧတ္ထ ပန ယသ္မာ ဇရာမရဏသဒိသံ မဟန္တံ ဝိသဋံ နိယတဉ္စ ဣမဿ လောကဿ ဒုက္ခဋ္ဌာနံနာမ နတ္ထိ။ ဒုက္ခနိဿရဏတ္ထဉ္စ သတ္ထုသာသနံ။ တသ္မာ အယံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒဒေသနာ ဇရာမရဏနိဒါနာ ဟောတိ။ ယထာဟ-ကိစ္ဆံ ဝတာယံ လောကော အာပန္နော ဇာယတိစ ဇိယျတိစ မိယျတိစ စဝတိစ ဥပပဇ္ဇတိစ။ အထစ ပနိမဿံ ဒုက္ခဿ နိဿရဏံ နပ္ပဇာနာတိ ဇရာမရဏဿာတိအာဒိ။ ယေသု ပန အင်္ဂေသု အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဉာတေသု ဇရာမရဏံ သမူလံ ခနိတွာ တတော အတ္တာနံ မောစေတုံ သက္ကောတိ။ တာနိ ဒဿေတုံ ဇာတိအာဒီနိ ပုရိမာနိ အင်္ဂါနိ ဒေသိတာနိ။ အပိစ။ ဧကသ္မိံ ဘဝေ ဌတွာ အာဂမနသမ္ဘာရေဟိစ ဂမနသမ္ဘာရေဟိစ အာဂတိယာစ ဂတိယာစ သဒ္ဓိံ အတ္တဘာဝနိဗ္ဗတ္တိယာ ဒဿိတာယ အတီတေ အနာဂတေစ သကလသံသာရေ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေ တဿ တဿ အတ္တဘာဝဿ နိဗ္ဗတ္တိ ဒဿိတာဧဝ ဟောတိ။ သဗ္ဗာနိစ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ နိဝတ္တိတာနိ။ ဘဝစက္ကဉ္စ အနာဒိမန္တံ ဟုတွာ အာဗန္ဓတိယေဝ။ တသ္မာ ဇရာမရဏဝစနေနဝါ သောကာဒိဝစနေနဝါ အဝိဇ္ဇံ အစိန္တေတွာ ဝဋ္ဋပဝတ္တဿ မဟာအာဒီနဝရာသိဒဿနမေဝ ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ။ ဣစ္စေဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ဣစ္စေဝံ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာတိအာဒိနာ နယေန ပဌပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣစ္စေဝံ အာဗန္ဓံ အနာဒိကံ တေဘူမကံ ဝဋ္ဋန္တိပိ ယောဇေန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၇။)

တတ္ထ ဣစ္စေဝံ အာဗန္ဓန္တိ ဇရာမရဏမုစ္ဆာယာတိအာဒိနာ ဝုတ္တ နယေန ပုနပ္ပုနံ အာဗန္ဓံ။ အနာဒိကန္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ။ နနု အဝိဇ္ဇာ အာဒိမှိ ဝုတ္တာတိ။ ဝုစ္စတေ, ဝဋ္ဋဿ အာဒိဘူတတ္တာ သာ အာဒိမှိ ဝုတ္တာ န ဟောတိ။ ဝဋ္ဋကထာယ သီသ ဘူတတ္တာဧဝ သာ အာဒိမှိ ဝုတ္တာ။ ဧဝံ ဝုတ္တာယ ပန တာယ ဝဋ္ဋဿ အနာဒိကဘာဝေါပိ ဒဿိတော။ အဝိဇ္ဇာ ဟိ နာမ ဗဟိဒ္ဓါ န လဗ္ဘတိ။ သတ္တသန္တာနေ ဧဝ လဗ္ဘတီတိ ပစ္စက္ခတောဝ သိဒ္ဓမေတံ။ တသ္မာ ဣဓ အတီတဘဝေ အဝိဇ္ဇာယ သိဒ္ဓါယ တဿာအဓိဋ္ဌာနဘူတော အတ္တဘာဝေါပိ တသ္မိံ ဘဝေ သိဇ္ဈတိယေဝ။ သိဇ္ဈန္တော စ ဣမဿံ ဒသနောယံ ဝုတ္တ နယေန အညာယ အဝိဇ္ဇာယ ဧဝ သိဇ္ဈတိ, န အညထာ။ ဧဝဉ္စ သဘိ ပုန တဿပိ အဓိဋ္ဌာနဘူတော အတ္တဘာဝေါ သိဇ္ဈတိယေဝါတိ အဝိဇ္ဇာ အတ္တဘာဝေါစာတိ ဥဘယံ ပေတံ အနဝဋ္ဌိတံ အနာဒိကမေဝ ဟောတီတိ။ ဝဋ္ဋဿ ပန တိဝိဓဿပိ ပဓာနပစ္စယဘူတတ္တာ သာ ဝဋ္ဋကထာယ သီသဘူတာ ဟောတိ။ ယဒိ သာ ဝဋ္ဋဿ အာဒိဘူတာ န ဟောတိ။ အထ တဿာပိ ပစ္စယော ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ သစ္စံ။ တဿာ ပန ပစ္စယေ ဝုတ္တေပိ တဿ ပစ္စယဿပိ ပစ္စယော ဝတ္တဗ္ဗောတိ အာဂစ္ဆတိယေဝ။ ဧဝဉ္စ သတိ တဿ တဿာတိ နိဋ္ဌာနမေဝ နပညာ ယေယျာတိ။ အညတ္ထ ပန ဝုတ္တောယေဝ။ ယထာဟ-အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယောတိ။ ယထာစာဟ-အဝိဇ္ဇံ ပါဟံ ဘိက္ခဝေ သာဟာရံ သနိဒါနံ ဝဒါမိ။ ကောစဿာ အာဟာရော။ ပဉ္စနီဝရဏာ တိဿ ဝစနီယန္တိ။ ယထာစာဟ-အဝိဇ္ဇာ ပစ္စယော, သင်္ခါရာ ပစ္စယုပ္ပန္နာ။ ဥဘယမေတံ ပဋိစ္စ သမုပ္ပန္နန္တိ။ ပဌပေသီတိ ပညာပေသိ ဒေသေသီတိ အတ္ထော။ [ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယော။]

֍ * ၁၆၇။ ဣဒါနိ ပဋ္ဌာနနယံ ဒဿေတုံ ဟေတုပစ္စယောတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထဟေတုစ သော ပစ္စယောစာတိ ဟေတုပစ္စယော, ဟေတု ဟုတွာ ပစ္စယော ဟေတုဘာဝေန ပစ္စယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ ကေနဋ္ဌေန ဟေတူတိ မူလဋ္ဌေန, ကောစ မူလဋ္ဌောတိ။ ရုက္ခာနံ ရုက္ခမူလဿ ဝိယ ဘူမိယံ သဟဇာတဓမ္မာနံ အာရမ္မဏေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိ တဘာဝသာဓနဋ္ဌော မူလဋ္ဌောနာမ။ သဟဇာတဓမ္မာနံ ကုသလာဒိ ဘာဝသာဓနဋ္ဌော မူလဋ္ဌောနာမာတိပိ ဝဒန္တိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ သဒ္ဒတ္ထတော ပန ဟိနောန္တိ ဝုဒ္ဓိဝိရုဠှိဝေပုလ္လပတ္တိဝသေန သုဋ္ဌု ပတိဋ္ဌဟန္တိ သဟဇာတဓမ္မာ ဧတ္ထ ဧတေနဝါ အာရမ္မဏေ ဒဠှနိပါတိနာ ထာမဗလသမ္ပန္နေနာတိ ဟေတု။ ပစ္စယ သဒ္ဒေါ ပန ဥပကာရကဋ္ဌော။ ဥပကာရကောတိစ သယံ ယာဒိသေန သဘာဝေန ဥပလဗ္ဘမာနေ အနုပ္ပန္နာဝါ ဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဥပ္ပန္နာဝါ တိဋ္ဌန္တိ ဌိတာဝါ ဥပရုပရိဝုဒ္ဓိဝိရုဠှိယာ ပစ္စယတ္တံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ တာဒိ သေနသဘာဝေန ဥပလဒ္ဓိယေဝ။ နဟိ သဘာဝဓမ္မေသု ဤဟာဝါ ဗျာပါရောဝါ ဥပလဗ္ဘတိ။ ယေန ကတ္တာဝါ ကာရေတာဝါ ဥပလဗ္ဘေယျာတိ။ တထာ ဥပလဒ္ဓိယံ ပန သတိ အနုရူပါနံ ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာနံ အနုပ္ပန္နာနံဝါ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ဥပ္ပန္နာနံဝါ ဌိတိဘာဝပတ္တိတော ဌိတာနံ ဝါ ဥပရုပရိဝုဒ္ဓိဝိရုဠှိယာ ပစ္စယတ္တုပဂမနတော သုဋ္ဌု ကရာန္တော ဝိယ သာဓေန္တော ဝိယ ဟောတီတိ ကတွာ ဥပကာရကော တွေဝ ဝုစ္စတီတိ။ ဣတိ အာရမ္မဏေ ထိရဘာဝဝုဒ္ဓိ ဝိရုဠှိဘာဝသာဓန သင်္ခါတေန မူလဘာဝေန ဥပကာရကာ ဆဟေတုဓမ္မာ ဟေတုပစ္စယော နာမ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၈။)

အာရမန္တိ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ သုဋ္ဌု ရတိံ အနုဘဝန္တာ ဝိယ အဇ္ဈောလမ္ဗမာနာ ပဝတ္တန္တိ ဧတ္ထာတိ အာရမ္မဏံ။ အာရမ္မဏဘာနေဝ ဥပကာရကာ ဆဠာရမ္မဏဓမ္မာ အာရမ္မဏပစ္စယော။ အဓိပတိ သဒ္ဒတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ အဓိပတိ ဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အဓိပတိပစ္စယော။ သော ဒုဝိဓော အာရမ္မဏာဓိပတိ သဟာဇာတာဓိပတိဝသေန။ အာရမ္မဏဓမ္မာပိ ဟိ ကေစိ ဂရုကတာ အတ္တနော အာရမ္မဏိကဓမ္မေ သာမိနော ဝိယ ဒါသေ အတ္တနော ဝသေဝတ္တယမာနာ အတ္တနိ နိစ္စံ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရေဧဝ ကရောန္တီတိ။ နတ္ထိ အန္တရံ ဧတဿာတိ အနန္တရော, အနန္တရဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အနန္တရပစ္စယော။ သုဋ္ဌု အနန္တရဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော သမနန္တရပစ္စယော။ ဣမေသံ ဒွိန္နံ ပစ္စယာနံ ဓမ္မတော ဝိသေသော နတ္ထိ။ အတ္ထတော ပန ပုရိမစိတ္တေ နိရုဒ္ဓေပိ ပစ္ဆာ သန္တာနံ ဥစ္ဆိဇ္ဇိတုံ အဒတွာ သန္တာနာနုဗန္ဓဝသေန သာရမ္မဏဓမ္မ ဘာဝေန အတ္တသဒိသဿ ဓမ္မန္တရဿ ဥပ္ပာဒနံ အနန္တရပစ္စယတာ။ ဓမ္မန္တရေ ဥပ္ပာဒိယမာနေပိ ယံကိဉ္စိ ဓမ္မံ အနုပ္ပာဒေတွာ ပဋိသန္ဓာဒီနံ ကိစ္စဋ္ဌာနာနံ ပဋိပါဋိယာ စိတ္တနိယာမံ နာမ သာဓေတွာ အနုရူပဿေဝ ဓမ္မန္တရဿ ဥပ္ပာဒနံ သမနန္တရပစ္စယတာတိ။ ဧဝဉှိ သတိ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ အသညသတ္တာ စဝန္တဿစ ပုရိမပစ္ဆိမဘာဂပဝတ္တာနံ စိတ္တုပ္ပာဒါနံပိ အနန္တရတာ သမနန္တရတာစ ဥပပန္နာ ဟောတီတိ။ နဟိ အဘာဝ ဘူတော အန္တရေ ကာလော တေသံ အန္တရံ ကရောတိနာမ။ နစ အညသန္တာနဘူတော အန္တရေ ရူပဓမ္မော။ အညဉှိ ရူပသန္တာနံ, အညံ အရူပသန္တာနံ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ကာလာနန္တရတာ သမနန္တရပစ္စယောတိ ဝါဒံ ပဋိက္ခိပိတွာ သဏ္ဌာနာဘာဝတော သုဋ္ဌု အနန္တရာတိ သမနန္တရာတိ ဝုတ္တံ။ ဧတေန ယထာသဏ္ဌာနဝန္တာနံ ရူပဓမ္မာနံ အနန္တရတာနာမ မဇ္ဈေ ပရိစ္ဆေဒသဟိတာယေဝ ဟောတိ။ န တထာ သဏ္ဌာနရဟိတာနံ အရူပဓမ္မာနံ။ တသ္မာ ပုရိမပစ္ဆိမာနံ တေသံ ဧကီဘူတာနံ ဝိယ ပဝတ္တိသမနန္တရတာနာမ။ တထာ ပဝတ္တန သမတ္ထတာ သမနန္တရပစ္စယတာတိ ဒဿေတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၈၉။)

ယေ ပန ဓမ္မာ အတ္တနိ ဇာတေ ဧဝ ဇာယန္တိ, နော အဇာတေ။ အတ္တနာ သဟေဝစ ဇာယန္တိ, နော ပုရေ ပစ္ဆာစ, တေသံ ဇာတတ္ထာယ ဝိယ သယံ တေဟိ သဟ ဇာတဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော သဟဇာတပစ္စယော။ ပကာသဿ ပဒီပေါ ဝိယ။ ပဒီပဇာလဉှိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ပကာသသင်္ခါတေန အာလောကေန သဟေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ အညမညံ ဥပတ္ထမ္ဘန္တံ တိဒဏ္ဍံ ဝိယ အညမညံ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ဥပကာရကော ဓမ္မော အညမညပစ္စယော။ ဧဝဉ္စ သတိ ဣမဿ ပစ္စယဿ ပုရိမေန သဟ ဝိသေသော ပါကဋော ဟောတိ။ နဟိ သဟ ဇာတသဒ္ဒေါ ဧဝရူပံ အညမညောပတ္ထမ္ဘနံ ဗောဓေတီတိ။ နိဿယန္တိ ဧတ္ထာတိ နိဿယော။ နိဿယဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော နိဿယပစ္စယော။ သော ပန သဟဇာတနိဿယော ဝတ္ထုပုရေဇာတ နိဿယောတိ ဒုဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ သဟဇာတောဝ သမာနော ပဋကောဋ္ဌကော ဝိယ စိတ္တကမ္မာနံ ပတိဋ္ဌာဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော သဟဇာတနိဿယော။ ပထဝီ ဝိယ တိဏရုက္ခာဒီနံ ပုရေ ဇာတော ဟုတွာ အဓိဋ္ဌာနဘာဝေန ဥပကာရကော ဝတ္ထုပုရေဇာတ နိဿယော။ ဗလဝတရော ပန နိဿယော ဥပနိဿယော။ ယထာ ဟိ သာလိဘတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိယာ သူဒေါဝါ ဥက္ခလိဝါကဋ္ဌံဝါ အဂ္ဂိဝါနိဿယော ဧဝ ဟောတိ, န ဥပနိဿယော။ သာလိခေတ္တဝုဋ္ဌိဓာရာ ဧဝ ပန ဥပနိဿယော, န ဟိ တာသုအသတိ ဘတ္တုပ္ပတ္တိယာ သူဒါဒီနံပိ ထာမောနာမ အတ္ထီတိ။ တထာ ယဟိံ ပစ္စယေ အသတိ နိဿယဓမ္မာပိ နတ္ထိ။ ကုတော နိဿိတဓမ္မာ။ သော ပစ္စယော နိဿယတောပိ ဗလဝတရဋ္ဌေန ဥပနိဿယောတိ ဝုစ္စတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၀။)

သော ပန အာရမ္မဏူပနိဿယော အနန္တရူပနိဿယော ပကတူပနိဿယောတိ တိဝိဓော ဟောတိ။ တတ္ထ ဂရုကတာ အာရမ္မဏ ဓမ္မာ ဂရုကတတ္တာဧဝ အဓိပတိဘူတာ ဗလဝ နိဿယဘူတာစ ဟောန္တိ။ အနန္တရပစ္စယဓမ္မာစ တေဟိ ဝိနာ စိတ္တသန္တာနပဝတ္တိယာ ဧဝ အဘာဝတော ဗလဝနိဿယာဧဝ ဟောန္တိ။ ပကတူပနိဿယောတိ ဧတ္ထ ပန ပကတော ဥပနိဿယောတိ ပကတူပနိဿယော။ ပကတောတိစ ယထာ ကတေ သတိ အနုရူပေ ကာလေ တသ္မိံသန္တာနေ ဧကန္တေန ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မာ ပါတုဘဝန္တိ, တထာ သုဋ္ဌု ကတောတိ အတ္ထော။ ကရဏဉ္စေတ္ထ သဒ္ဓါ သီလံ သုတံ စာဂေါ ပညာတိစ ရာဂေါ ဒေါသော မောဟော မာနော ဒိဋ္ဌိ ပတ္ထနာတိစ ဝုတ္တာနံ ဓမ္မာနံ အတ္တနော သန္တာနေ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝုတ္တပ္ပကာရေန သုဋ္ဌု ဥပ္ပာဒနံ။ ကာယိကံ သုခံ ကာယိကံ ဒုက္ခံ ပုဂ္ဂလော ဥတု ဘောဇနံ သေနာသနန္တိ ဧဝံ ဝုတ္တာနံ ဓမ္မာနံ သုဋ္ဌု ဥပသေဝနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပုရေတရံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဝတ္တမာနဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ပုရေဇာတပစ္စယော။ သော ဒုဝိဓော အာရမ္မဏပုရေဇာတ နိဿယ ပုရေဇာတ ဝသေန။ နိဿယာရမ္မဏဓမ္မာ ဧဝ ဟိ ကေစိ ပုရေဇာတ တာမတ္တဝိသိဋ္ဌာ ပုရေဇာတပစ္စယောတိ ဝုတ္တာတိ။ အာစရိယာနန္ဒတ္ထေရေန ပန နိဿယာရမ္မဏာကာရာဒီဟိ ဝိသိဋ္ဌာ ပုရေဇာတာကာရေန ဥပကာရကတာ ပုရေဇာတပစ္စယတာတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပုရေ ဇာတတာဝိသိဋ္ဌေဟိ နိဿယာရမ္မဏသတ္တိဝိသေသေဟိ အညော ဝိသုံ ပုရေဇာတသတ္တိဝိသေသောနာမ နဒိဿတိယေဝ။ ပုရေ ရောပေတွာ ဇာတာနံ ရုက္ခပေါတကာနံ ဝိယ ပစ္ဆာ အာသိဉ္စိယမာနံ ဥဒကံ ပုရေ ဇာတာနံ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပဓမ္မာနံ ဝုဒ္ဓဝိရုဠှဘာဝဉ္စ ပစ္ဆာပိ အတ္တနာ သဒိသဿ ရူပသန္တာနဿ ပဝတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝဉ္စ ပါပေတွာ ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေန ဥပကာရကော ပစ္ဆာဇာတော အရူပဓမ္မော ပစ္ဆာ ဇာတပစ္စယော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ဂိဇ္ဈပေါတကသရီရာနံ အာဟာရာသာ စေတနာဝိယာတိ ဝုတ္တံ။ မူလဋီကာယဉ္စ ဧတေန မနောသဉ္စေ တနာဟာရဝသေန ပဝတ္တမာနေဟိ အရူပဓမ္မေဟိ ရူပကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘိတ ဘာဝံ ဒဿေတိ, တေနေဝ အာဟာရာသာ ဝိယာတိ အဝတွာ စေတနာဂဟဏံ ကရောတီတိ ဝုတ္တံ။ သာ ပန ပစ္ဆာဇာတာ သသမ္ပယုတ္တာ အာဟာရာသာ စေတနာ ပုရေဇာတာနံ တေသံ ဂိဇ္ဈသရီရရူပါနံ စိရကာလံ ကဗဠီကာရာဟာရေန ဝိနာပိ အမိလာတ ဘာဝံ ဥပရူပရိစ ဝုဒ္ဓဝိရုဠှရူပသန္တာနုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယဘာဝံ ပါပေတွာ ဥပတ္ထမ္ဘတိယေဝ။ ယသ္မာ သုပါကဋေန ပစ္ဆာဇာတပစ္စယေက ဒေသေန သကလဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယဿ သာဓနတ္ထာယ အယံ ဥပမာ ဣဓ ဝုတ္တာ ဝိယ ဒိဿတိ။ စေတနာ ဂဟဏဉ္စ ပစ္ဆာဇာတ ပစ္စယံ ပတွာပိ စေတနာဧဝ ပဓာနာ ဇာတာတိ ဒဿနတ္ထံ ဂဟိတန္တိ န န သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဧဝဉှိ သတိ ပစ္ဆာဇာတဿ အတ္ထဿ ပစ္ဆာ ဇာတာယ ဧဝ ဥပမာယ သာဓနံ ဥပပန္နံ ဟောတီတိ။ ယထာဝုတ္တ ဋီကာပါဌေပိ အယမတ္ထော လဗ္ဘတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၁။)

အာသေဝန္တိ တံ သုဋ္ဌု ဘဇန္တိ အပရာပရံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဓမ္မာ သုဋ္ဌု သေဝမာနာ ဝိယ ဘဇမာနာ ဝိယ တဿ ပုရိမဿ သဗ္ဗပါရိပူရံ အာကာရံ ဂဟေတွာ ဧဝ ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တန္တီတိ အာသေဝနံ။ အာသေဝေတိဝါ တေ ဓမ္မေ အတ္တနော ပရိဝါသံ သုဋ္ဌု ဂါဟာပေတိ။ ဝဍ္ဎေတီတိဝါ အာသေဝနံ။ အပိစ ကုသလာဒိဘာဝေန အတ္တနာ သဒိသဿ ပယောဂေန ကရဏီယဿ အနန္တရဓမ္မဿ ပုနပ္ပုနံ ကရဏံ ပဝတ္တနံ အတ္တသဒိသဿဝါ အတ္တသဒိသဘာဝါပါဒနံ ဝါသနံ အာသေဝနဋ္ဌောတိ မူလဋီကာယံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပယောဂေန ကရဏီယဿာတိ ဧတေန အာဝဇ္ဇနဒွယဉ္စ သဗ္ဗဝိပါကဓမ္မေစ နိဝတ္တေတိ။ နဟိ အာဝဇ္ဇန ဒွယဿ ဒွတ္တိက္ခတ္တုံ ပဝတ္တမာနဿပိ ဝဍ္ဎေတုံဝါ ဟာပေတုံဝါ ပယောဂေန ကရဏီယတာနာမ အတ္ထိ ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ။ ဝိပါကေသုစ အရိယဖလာနိ ပရိကမ္မပယောဂေန ကရဏီယာနိပိ မဂ္ဂစေတနာနုဘာဝေန ဝိနာ ကေဝလေန တေန ပယောဂေနေဝ သာဓေတဗ္ဗာနိ န ဟောန္တိ။ ကေဝလံ ကမ္မဝေဂေန သန္တာနေ ပါတိတေသု လောကိယဝိပါကေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ ပုနပ္ပုနံ ကရဏံ ပဝတ္တနန္တိ ဥပရုပရိ ပဂုဏ ဗလဝဘာဝါပါဒနေန သဟ ပဝတ္တနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉှိ သတိ ပရိယတ္တိဓမ္မ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပုဂ္ဂဟဏေသု ပုရိမာဘိယောဂေါ ဝိယ အာသေဝနဋ္ဌေန အနန္တရေ ပဝတ္တာနံ သဇာတိယာနံ ဓမ္မာနံ ပဂုဏဗလဝဘာဝါယ ဥပကာရကော ဓမ္မော အာသေဝနပစ္စယော နာမာတိ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၂။)

ကာယင်္ဂဝါစင်္ဂစိတ္တင်္ဂါဘိသင်္ခရဏဘူတေန စိတ္တပ္ပယောဂသင်္ခါတေ န ကိရိယာဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ကမ္မပစ္စယော။ သော ဒုဝိဓော သဟဇာတနာနာက္ခဏိကဝသေန။ တတ္ထ ဇေဋ္ဌသိဿ မဟာ ဝဍ္ဎကိအာဒယော ဝိယ သကိစ္စပရကိစ္စသာဓနဝသေန ပဝတ္တာ သဗ္ဗာပိ သဟဇာတစေတနာ သဟဇာတပစ္စယော။ ယထာ ပန ဣတ္ထိပုရိသာနံ သကိံ သန္နိပါတပ္ပယောဂေါ ကာမသုခါနုဘဝနကိစ္စဉ္စ ကာလန္တရေ ပုတ္တပါတုဘာဝတ္ထာယဝတ္ထုမှိ ဗီဇနိဓာန ကိစ္စဉ္စ သမ္ပာဒေတိ။ ဧဝမေဝံ ယထာဝုတ္တာဘိသင်္ခရဏကိစ္စဉ္စ တဒဘိသင်္ခရဏဝေဂဇနိတံ ကာလန္တရေ ဝိပါကကဋတ္တာရူပါနံ ပါတုဘာဝတ္ထာယ သန္တာနေ ကိရိယာ ဝိသေသနိဓာန ကိစ္စဉ္စ သမ္ပာဒေတွာ နိရုဒ္ဓါ ကုသလာကုသလ စေတနာ နာနာက္ခဏိကကမ္မပစ္စယောနာမ။ ဝိပစ္စနမတ္တဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဝိပါကပစ္စယော။ ဝိပစ္စန ဘာဝေါစ နာမ လောကေ သဗ္ဗေသံ ပုပ္ဖဖလာဒီနံ သုဋ္ဌု ဝိပက္ကဘာဝံ ပတ္တကာလေ သဗ္ဗာကာရေန မန္ဒဘာဝေါ ဟောတိ။ ဧဝံ နိရုဿာဟသန္တ ဘာဝသင်္ခါကေန မန္ဒမန္ဒာကာရေန သန္တာနေ ပါတုဘာဝေါ။ တတောယေဝစ ဝိပါကာနံ ပဝတ္တိ အဝိဘူတာ ဟောတိ။ သဗ္ဗရတ္တိံ နိဒ္ဒါယန္တဿ ပုရိမဘဝသိဒ္ဓေ ကမ္မာဒိ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တာနိပိ တာနိ ဝုဋ္ဌိတကာလေ ကိဉ္စိဇာနနစိတ္တ ပဝတ္တိယာ ပစ္စယာ နဟောန္တီတိ။ ပဉ္စဝိညာဏာဒီနိ ပန ပစ္ဆာဇာနနစိတ္တ ပဝတ္တိယာ ပစ္စယာ ဟောန္တာနိပိ ဝတ္ထာရမ္မဏ ဃဋ္ဋနာနုဘာဝ ဗလေန သဟေဝ ဟောန္တိ။ န တေသံ ဥဿာဟဗျာပါရမတ္တ ဝသေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

အရူပိနော တယော အာဟာရာ သဟဇာတဓမ္မာနံ ဇနနဋ္ဌေန ဥပတ္ထမ္ဘနဋ္ဌေနစ, ကဗဠီကာရာဟာရော ပန ဣမဿ စတုသမုဋ္ဌာနိ ကဿ ကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘနဋ္ဌေနေဝ ဥပကာရကတာ အာဟာရပစ္စယော။ အပိစ, အာဟာရဋ္ဌောနာမ ဥပတ္ထမ္ဘနပ္ပဓာနော ဟောတိ။ တေနေဝ ဟိ ပါဠိယံ ကဗဠီကာရော အာဟာရော အာဟာရသမုဋ္ဌာနဿ ရူပဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ အဝတွာ ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတွေဝ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ အရူပါဟာရာနံပိ အာဟာရဋ္ဌော ဥပတ္ထမ္ဘနဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဇနယန္တာပိ ဟိ အာဟာရာ အတ္တနာ ဇနိတာနဉ္စ တဒညေသဉ္စသန္တာနဋ္ဌိတိယာ ပစ္စယဘာဝတ္ထာယ ဥပတ္ထမ္ဘနေန သဟေဝ ဇနေန္တီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၃။)

ဣဿရိယဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဣန္ဒြိယပစ္စယော။ သော တိဝိဓော သဟဇာတာဒိဝသေန။ တတ္ထ သဟဇာတဓမ္မာနံ အတ္တနော အတ္တနော ကိစ္စေသု ဣဿရဘူတာ အရူပိန္ဒြိယဓမ္မာ သဟဇာတိန္ဒြိယပစ္စယော။ ပစ္ဆာ ဇာတာနံ ပဉ္စဝိညာဏ ဓမ္မာနံ ဒဿနာဒိ ကိစ္စေသု ဣဿရဘူတာ ပုရေ ဇာတာ ပဉ္စပသာဒိန္ဒြိယဓမ္မာ ပုရေ ဇာတိန္ဒြိယပစ္စယော။ သဟဇာတာနံ ကဋတ္တာရူပါနံ စိရတရပဝတ္တိယံ ဣဿရဘူတံ ရူပဇီဝိတံ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယပစ္စယော။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဘာဝိန္ဒြိယဒွယံ ဣဓ န ဂဟိတန္တိ။ ဝုစ္စတေ, ယဿ ဇနကတ္တံဝါ ဥပတ္ထမ္ဘကတ္တံဝါ အနုပါလကတ္တံဝါ အတ္ထိ။ သော ပစ္စယဓမ္မောနာမ။ ဘာဝဒွယဿ ပန သဟဇာတ ဓမ္မာနံ အတ္ထာယ ဧတံ တယံပိ နတ္ထိ။ ကေဝလံ ပန တံသဟိတေ သန္တာနေ ကမ္မာဒီဟိ အတ္တနော အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ပဝတ္တမာနာနံ စတုသမုဋ္ဌာနိကဓမ္မာနံ ဣတ္ထာကာရာဒိဝသေနေဝ ယော ပဝတ္တိနိယမော အတ္ထိ, သော ဘာဝရူပါ နုဘာဝေန သိဒ္ဓါ။ တသ္မာ တေသံ ဓမ္မာနံ တာဒိသေ နိယာမကိစ္စေ ဣဿရတ္တာယေဝ ဒွယံ ဣန္ဒြိယံနာမ ဟောတိ။ န ဣန္ဒြိယပစ္စယတ္တေ နာတိ တံ ဣဓ နဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ တသ္မိံ ဘုသံ ဒဠှံ နိပတိတွာ ဝိယ ဈာယနဋ္ဌေန ဩလောကနဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဈာနပစ္စယော။ ဒုဂ္ဂတိ သုဂတိ နိဗ္ဗာန သမ္ပာပကဋ္ဌေန ဥပကာရကော ဓမ္မော မဂ္ဂပစ္စယော။ ဧတ္ထစ ယေနယေန သမ္မာဒဿနာဒိနာ လက္ခဏဝိသေသေန သမ္ပန္နတ္တာ ကုသလဘူတာ သမ္မာဒိဋ္ဌာဒယော သုဂတိ နိဗ္ဗာန သမ္ပာပကဋ္ဌေန မဂ္ဂပစ္စယာနာမ ဟောန္တိ။ အဗျာကတဘူတာနံပိ တေသံ သော သော လက္ခဏဝိသေသော အတ္ထိယေဝါတိ တေသမ္ပိ တေနေဝဋ္ဌေန မဂ္ဂပစ္စယတာ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သတိပိ မဂ္ဂင်္ဂါနံ တံတံ သမ္ပာပကဋ္ဌေနစ ဥပကာရကတ္တေ တံသမုဋ္ဌိတာနံ ရူပဓမ္မာနံ သော အတ္ထော န ပါပုဏာတိ။ တေသံ ပန မဂ္ဂပစ္စယဓမ္မေဟိ သမုဋ္ဌိတတ္တာယေဝ မဂ္ဂပစ္စယုပ္ပန္နတာ ပစ္စေတဗ္ဗာ။ ဧသနယော ဟေတုကမ္မိန္ဒြိယဈာန ပစ္စယေသုပီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၄။)

ဧကုပ္ပာဒတာဒီဟိ ပကာရေဟိ သမံ ဧကီဘူတော ဝိယ ဟုတွာ အညမညယုတ္တဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော သမ္ပယုတ္တပစ္စယော။ သမာနေပိ သဟဇာတဘာဝေန နိဿယ နိဿိတ ဘာဝေနစ ယုတ္တဘာဝေ ဧကုပ္ပာဒတာဒိကဿ သမ္ပယောဂလက္ခဏဿ ဝိရဟတော ဝိပ္ပယုတ္တဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော။ ယတ္ထ သမ္ပယုတ္တာ သင်္ကာ သမ္ဘဝတိ, တတ္ထေဝ တဒါသင်္ကာ ဝိဂမနတ္ထံ အယံ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယောနာမ ဝုတ္တောတိ တဒါသင်္ခါ ရဟိတေသု အာရမ္မဏာနန္တရာဒီသု ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယပသင်္ဂေါ နတ္ထီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဟေဋ္ဌာဝုတ္တပ္ပကာရေသု ဧဝ ပစ္စယဓမ္မေသု ယော ယော အတ္ထိတာ သင်္ခါတေန ခဏပစ္စုပ္ပန္န သမင်္ဂိဘာဝေန တာဒိသဿေဝ ခဏပစ္စုပ္ပန္န သမင်္ဂိနော ဓမ္မဿ သဟဇာတာဒိဝသေန ဥပကာရကော သော သော အတ္ထိပစ္စယော။ ယသ္မိံ ဝိဇ္ဇာမာနေ သတိ အညော ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ ဩကာသံ နလဘတိ။ သော တဿ အညဿ ဩကာသဒါန သင်္ခါတေန သယံ အန္တရဟိတဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော နတ္ထိပစ္စယော။ အယံပိ ဝိသုံ သတ္တိဝိသေသော န ဟောတိ။ တေနေဝ စိတ္တေန ဂစ္ဆတိ နိသီဒတိ တိဋ္ဌတီတိအာဒိနာ ပစ္ဆိမစိတ္တေ ဌိတာနံပိ ပုရိမစိတ္တံ ဝတ္တတိယေဝါတိ လောကဿ အဘိမာနော ဟောတိ။ တသ္မာ ယတ္ထ အတ္ထိတာသင်္ကာ သမ္ဘဝတိ။ တတ္ထ တဒါသင်္ကာ နိဝတ္တနတ္ထံ အယံ ပစ္စယော ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

ဝိနာသံ ဂတော ဝိဂတော။ ယသ္မိံ အဝိဂတေ အညော ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ ဩကာသံ နလဘတိ, သော တဿ ဩကာသဒါနသင်္ခါတေန သယံ ဝိဂတဘာဝေန ဥပကာရကော ဓမ္မော ဝိဂတပစ္စယော။ ဝတ္တမာနတာ သင်္ခါတေန အဝိဂတဘာဝေန တာဒိသဿေဝ ဓမ္မဿ ဥပကာရကော ဓမ္မော အဝိဂတပစ္စယော။ ပုရိမပစ္စယ ဒုကမေဝ စေတ္ထ နာနတ္ထ ပသင်္ဂနိဝတ္တနတ္ထံ ဉာဏဝိသဒတ္ထဉ္စ ပရိယာယန္တရေန ဝိဂတဒုကံနာမ ကတွာ ဒေသိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ အတ္ထီတိ ခေါ ကစ္စာန အယမေကော အန္တော။ နတ္ထီတိ အယံ ဒုတီယော အန္တောတိအာဒိနာ နာနာအတ္ထဒီပကာ အတ္ထိ နတ္ထိ သဒ္ဒါ သာသနေ လောကေစ ဒိဿန္တိ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဿေဝ စ အတ္ထဿ ပုန ပရိယာယန္တရေန ဝစနံ သောတူနံ ဉာဏဝိသဒတ္ထာယ ဟောတီတိ။ ဋီကာကာရာ ပန ဗဟုံ တေသံ ပစ္စယ ဒုကာနံ နာနတ္ထသမ္ဘဝံ ဝဏ္ဏေန္တိယေဝါတိ။ [ပစ္စယုဒ္ဒေသော]

֍ * ၁၆၈။ ဣဒါနိ ယထာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေ စတုဝီသတိပစ္စယေ ပထမံ ဆဟိ ရာသီဟိ သင်္ဂဟေတွာ ပုန ရာသီနံ အနုက္ကမေန တေသံ ပစ္စယာနံ နိဒ္ဒေသံ ဒဿေန္တော ဆဓာနာမန္တုနာမဿာတိ ဂါထာဒွယ မာဟ။ နာမံ နာမဿ ဆဓာ ဆဗ္ဗိဓေဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယော ဟောတိ။ နာမံ နာမရူပီနံ ပဉ္စဓာ။ ပုန နာမံ ရူပဿ ဧကဓာ, ရူပံ နာမဿ ဧကဓာဧဝ။ ပညတ္တိနာမရူပါနိ နာမဿ ဒုဝိဓာ, ဒွယံ နာမရူပံ ဒွယဿေဝ နာမရူပဿ နဝဓာတိ ဧဝံ ဆက္ကပဉ္စကာဒိဝသေန ပစ္စယာ ဆဗ္ဗိဓာ ဟောန္တိ။ ကထံ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။

[၂၂၉] ယံပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ပညတ္တိနာမရူပါနိ နာမဿ ဒွိဓာ ဒွိပကာရာ ပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ’’။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၅။)

ပစ္စယကထာ ဟိ နာမ ပစ္စယတော ပစ္စယုပ္ပန္နတော ပစ္စယသတ္တိတောတိ တီဟိ ပကာရေဟိ ဝုတ္တာယေဝ သုဝုတ္တာ ဟောတီတိ။ ယသ္မာ ပန အနန္တရာဒိပစ္စယာနာမ စိတ္တသန္တာနဿ အဝိစ္ဆေဒါယ ကိစ္စဋ္ဌာနာနုက္ကမပဋိပါဒနာယ ဧဝ စ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ကုသလာဒီသု အရူပဓမ္မေသု ယောကောစိ ဓမ္မော ယဿ ကဿစိ အဝိရုဒ္ဓဿ ဓမ္မဿ ပစ္စယော န န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ အနန္တရနိရုဒ္ဓါစိတ္တစေတသိကာဓမ္မာတိအာဒိ။ တတ္ထ အဝိရုဒ္ဓဿာတိဧတေန အညမညဝိရုဒ္ဓါနံ ကုသလာကုသလာနံ သောမနဿဒေါမနဿာနဉ္စ အညမညံ အနန္တရ ပစ္စယပဋိက္ခေပေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပဋုပ္ပန္နာနန္တိ ပုနုပ္ပန္နာနံ ပဋိပါဋိယာ ဥပ္ပန္နာနံဝါ။ ပုနပ္ပုနံ သန္တာနပရိဘာဝနာဝသေန ပဝတ္တော အာသေဝနပစ္စယောနာမ, ကေဝလံ ပယောဂသာဓနီယေသု ဇဝဝေဂ သဟိတေသု စိတ္တုပ္ပာဒေသု ဧဝ လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ ပုရိမာနိ ဇဝနာနီတိအာဒိ။ တတ္ထ ဇဝနာနီတိ မဂ္ဂဖလဇဝနဝဇ္ဇာနိ လောကိယ ကုသလာ ကုသလကြိယဇဝနာနိ ပစ္ဆိမာနံဇဝနာနန္တိ ဖလဇဝနဝဇ္ဇာနံ ကုသလာကုသလကြိယဇဝနာနံ။ ဘိန္နဇာတိကာ ဟိ ဓမ္မာ အညမညံ သဗ္ဗာကာရပါရိပူရံ ပရိဝါသံနာမ ဂဟေတုံဝါ ဂါဟာပေတုံပါ န သက္ကောန္တိ။ ယဒိ သက္ကုဏေယျုံ, ဇာတိမတ္တေနပိ ဓမ္မာ ပုဗ္ဗာပရံ အဘိန္နာဧဝ သိယုန္တိ။ တသ္မာ ဘိန္နဇာတိကံ ဖလဇဝနံ မဂ္ဂတော ပရိဝါသံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ။ မဂ္ဂေါပိ အတ္တနော ပရိဝါသံ ဖလဿ ဒါတုံ န သက္ကောတိ။ ဖလစိတ္တာနိစ ပရိကမ္မပယောဂဗလေန ဇဝန ကိစ္စာနိ ဟောန္တိ, န အညမညံ ပရိဝါသဒါန ဂဟဏ ဗလေနာတိ။ ယသ္မာ ကာမာဝစရဘာဝတော မဟဂ္ဂတာ နုတ္တရ ဘာဝပ္ပတ္တိနာမ အာသေဝနဗလေန ဟောတိ, တသ္မာ ဂေါတြဘု ဈာန မဂ္ဂါနံ ဘူမိ ဘေဒေါ ဣဓ အပ္ပမာဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၆။)

ဟေတု။လ။ နာမရူပါနန္တိ ဧတ္ထ ဟေတုမဂ္ဂင်္ဂါနိ အဟေတုကဝဇ္ဇိတာနံ, ဈာနင်္ဂါနိ ပဉ္စဝိညာဏဝဇ္ဇိတာနံ သဟဇာတာနံ နာမရူပါနံ။ သဟဇာတရူပလက္ခဏံ ပန သယမေဝ ဝက္ခတိ။ စေတနာနာမ ပဝတ္တမာနာ ဒွေ ကိစ္စာနိ သာဓေတိ သဟဇာတာနံ သံဝိဓာနဉ္စ အာယတိံ ဝိပါကပါတု ဘာဝတ္ထာယ တသ္မိံ သန္တာနေ အတ္တနော ပဝတ္တာ ကာရသင်္ခါတ ဗီဇနိဓာနဉ္စာတိ။ တတ္ထ သံဝိဓာနကိစ္စံ သဗ္ဗစေတနာ သာဓာရဏံ ဟောတိ။ ဗီဇနိဓာနကိစ္စံ ပန ကုသလာကုသလဘာဝပ္ပတ္တာယဧဝ စေတနာယ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ သဟဇာတာစေတနာတိအာဒိ။ တတ္ထ သဟဇာတာစေတနာတိ အန္တမသော ပဉ္စဝိညာဏ သဟဇာတာပိ စေတနာ။ သာပိ ဟိ သဟဇာတာနံ သံဝိဒဟနသင်္ခါတေန ကမ္မဘာဝေန ပဝတ္တတ္တာ ကမ္မံဧဝနာမ ဟောတီတိ။ ယသ္မာ အတ္တနော ပဝတ္တာကာရသင်္ခါတဿ ဝိပါကဗီဇဿ နိဒဟနံနာမ, န တာဝဒေဝ ဗီဇကိစ္စံ သမ္ပာဒေတိ။ အမ္ဗဗီဇာဒီနိ ဝိယ ပရိဏတဘာဝံ ပတွာ ခဏန္တရေဧဝ သမ္ပာဒေတီတိ ဝုတ္တံ နာနာက္ခဏိကာ စေတနာတိအာဒိ။ တတ္ထ နာနာက္ခဏိကာစေတနာတိ အတ္တနော ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မ ပဝတ္တိက္ခဏတော ဝိသုံ ဘူတေ အတီတကာလေ သိဒ္ဓါ ကုသလာ ကုသလစေတနာ။ ကုသလာကုသလစေတနာတိဝါ ပါဌော သိယာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၇။)

ဝိပါကက္ခန္ဓာအညမညံသဟဇာတာနံရူပါနန္တိ ဧတ္ထ အညမညဿစ သဟဇာတရူပါနဉ္စာတိ အတ္ထော။ ယထာနာမ ပုရေ ဇာတာ သာလရုက္ခပေါတကာ ပစ္ဆာ အနုဝဿံ ဝဿန္တာနံ ဝုဋ္ဌိဓာရာနံ ဝသေန ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ ပတွာ တသ္မိံ ဌာနေ ယာဝကပ္ပာဝသာနာပိ မဟန္တဿ သာလဝနသဏ္ဍဿ ပဝတ္တိယာ ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ဧဝံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ ပုရိမစိတ္တက္ခဏေသု ဥပ္ပန္နာ သကလသရီရေ ကမ္မဇကာယော စိတ္တဇကာယော ဥတုဇကာယော အာဟာရဇ ကာယောတိ သဗ္ဗေ သကလသရီရဋ္ဌကာ စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပဓမ္မာ ပစ္ဆာဇာတာနံ ပထမဘဝင်္ဂါဒီနံ စိတ္တစေတသိကာနံ ဝသေန ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ ပတွာ ဥပရုပရိ စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပပရံပရာပဝတ္တိယာ ပစ္စယတ္တံ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ ပစ္ဆာဇာတာ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာတိအာဒိ။ တတ္ထ ပုရေဇာတဿာတိ အာတီတာနန္တရစိတ္တေ ဇာတဿာတိ ဝဒန္တိ။ ယာဝ အဋ္ဌမစိတ္တာဝါ ပုရေဇာတဿ။ ဧတ္တကော ဟိ ကာလော ရူပဓမ္မာနံ ဝဍ္ဎနကာလောနာမ။ တတောပရံ ဟာယနကာလေ ပစ္ဆာဇာတေန ပယောဇနံ နတ္ထီတိ။ ယာဝ သောဠသမစိတ္တာ ဧဝ ဝါ ပုရေဇာတဿ။ ယဒဂ္ဂေန ဟိ မရဏာသန္နကာလေ ဝတ္ထုရူပံ စုတိစိတ္တဿ ပုရေဇာတပစ္စယတံ ဥပဂစ္ဆတိ။ တဒဂ္ဂေန စုတိစိတ္တံပိ တဿ ဝတ္ထုရူပဿ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယော န ဟောတီတိ နဝတ္တဗ္ဗော။ တထာ သေသရူပါနဉ္စ။ ယထာ ဟိ ဥပတ္ထမ္ဘန္တော အာဟာရော ဝဍ္ဎနပက္ခေ ဌိတမေဝ ဥပတ္ထမ္ဘတိ။ ဟာယနပက္ခေ ဌိတံ နုပတ္ထမ္ဘတီတိ နတ္ထိ။ တဒါပိ တဒနုရူပဿ ဥပတ္ထမ္ဘနဿ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ ဧဝမယံပီတိ။

အရူပဓမ္မာနံ အာနုဘာဝေါနာမ မဟာဝိပ္ဖာရော ဟောတိ။ တသ္မာ တေ ကာယေကဒေသေ ဝတ္ထုမှိ ဥပ္ပန္နာပိ သကလံ ဣမံ စတုဇကာယံ ဥပတ္ထမ္ဘေတုံ သက္ကောန္တိယေဝါတိ ဝုတ္တံ ဣမဿကာယဿာတိ။ စက္ခာဒီနိ ပသာဒဝတ္ထူနိ ရူပါဒီဟိ သဟလဒ္ဓဃဋ္ဋနာနိဧဝ ဝိညာဏဿ အာဓာရဘာဝံ ဂစ္ဆန္တိ။ ဃဋ္ဋနဉ္စ ဌိတိပတ္တကာလေဧဝါတိ တေသံ နိစ္စကာလံပိ အတ္တနော ဝိညာဏဿ ပုရေဇာတပစ္စယတာ သိဒ္ဓိ ဟောတိ။ ဝိညာဏဉ္စနာမ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ဝတ္ထုနိဿယေန ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ နသက္ကောတီတိ, ယဒါ ပုရေဇာတံဝါ ဝဍ္ဎနပက္ခေ ဌိတံဝါ ဝတ္ထုံ န လဘတိ, တဒါ ပဋိသန္ဓိကာလေဝါ မရဏာသန္နကာလေဝါ ယံ ယံ လဘတိ, တံ တံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇတိယေဝ။ ယဒါ ပန ပုရေ ဇာတံ သုဋ္ဌု ဗလဝန္တဉ္စ ဝတ္ထုံ လဘတိ, တဒါ တဒေဝ နိဿာယ ပဝတ္တတိ။ တဉ္စ နိယမတော ပဝတ္တိကာလေဧဝ လဗ္ဘတိ, နော ပဋိသန္ဓိကာလေ။ နဟိ တဒါ ဝိညာဏပစ္စယေန ဥပ္ပန္နံ ဝတ္ထုပုရေဇာတံ ဘဝိတုံ သက္ကောတီတိ ဝုတ္တံ ဆဝတ္ထူနိ ပဝတ္တိယန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၈။)

ပဉ္စာလမ္ဗဏာနိစ ပဉ္စဝိညာဏဝီထိယာတိ ဣဒံ နိယမသိဒ္ဓိဂဟဏ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗာနိ ပန ပစ္စုပ္ပန္နဘူတာနိ နိပ္ဖန္နရူပါနိ မနောဝိညာဏ ဝီထိယာ ပုရေဇာတပစ္စယာ ဟောန္တိယေဝ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပဋ္ဌာနေ ပစ္စုပ္ပန္နော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ ပုရေဇာတပစ္စယေန ပစ္စယော။ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ စက္ခုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿတိ။ သောတံ, ဃာနံ, ဇိဝှံ, ကာယံ, ရူပေ, သဒ္ဒေ, ဂန္ဓေ, ရသေ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ, ဝတ္ထုံ, ပစ္စုပ္ပန္နေ ခန္ဓေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿတိ, ပစ္စုပ္ပန္နံ စက္ခုံ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌကထာယဉ္စ ဥပ္ပာဒက္ခဏံ အတိက္ကမိတွာ ဌိတိပတ္တံ အဋ္ဌာရသဝိဓံ ရူပမေဝ ပုရေဇာတပစ္စယောတိ ဝုတ္တန္တိ။ ဧတ္ထစ ကိဉ္စာပိ ပဋ္ဌာနေ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏံ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏဿ ဘဝင်္ဂဿအနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဧဝံ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂါနံပိ ပစ္စုပ္ပန္နာရမ္မဏတာယ ဝုတ္တတ္တာ ပစ္စုပ္ပန္နဘူတာနိ ကမ္မနိမိတ္တ ဂတိနိမိတ္တာနိ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိ ကာလေ ပဋိသန္ဓိစိတ္တာနံပိ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ လဗ္ဘမာနံ ဝိယ ဒိဿတိ။ ဧဝံသန္တေပိ ပုရေဇာတပစ္စယဿ ပစ္စနိယေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိပါကာ ဗျာကတော ဧကော ခန္ဓောတိအာဒိနာ ပါဠိယံဧဝ တံ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ။ ဧတ္ထစ အာရုပ္ပေ ဝိယ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေပိ ဝတ္ထုပုရေ ဇာတဿ အဘာဝါ အပရိဗျတ္တတ္တာဝါ တဿ အာရမ္မဏဿ အာရမ္မဏမတ္တဘာဝေဧဝ ဌိတတ္တာ ပဋိက္ခိတ္တန္တိ ကာရဏံ ဝဒန္တိ။ အာရမ္မဏမေဝဂရုကတန္တိ ပစ္စဝေက္ခနဝသေန အဿာဒနာဒိဝသေနစ ဂရုကတံ ဣဋ္ဌာရမ္မဏ မာဟ။ တဉ္စ ခေါ တဿတဿ ပုဂ္ဂလဿ ဣစ္ဆာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂူထကုဏပါဒီနိပိ ဟိ တဒဘိနန္ဒန္တာနံ ကိမိမက္ခိက သုနခ ဂိဇ္ဈ ကာကာဒီနံ ဂရုကတာနိဧဝ အာရမ္မဏာနိ ဟောန္တီတိ။

[၂၃၀] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဂရုကတန္တိ ဂရုံ ကတွာ ပစ္စဝေက္ခိတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ အနုပပန္နံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၃၉၉။)

စက္ခုံ ဂရုံ ကတွာ အဿာဒေတိ အဘိနန္ဒတီတိအာဒိနာ အဿာ ဒနာဒိဝသေနပိ အဿ နိဒ္ဒေသဿ ပဝတ္တတ္တာတိ။ ရာဂါဒယော ပန ဓမ္မာတိ ဧတေန ရာဂေါ ဒေါသော မောဟော မာနော ဒိဋ္ဌိ ပတ္ထနာတိ ဧဝံ ဝုတ္တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဟ ဒသ အကုသလကမ္မပထာ ပဉ္စအနန္တရိယ ကမ္မာနိစ ဂဟိတာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ အနန္တရိယဝဇ္ဇာနိ တာနိ သမတိက္ကမမုခေန ယထာရဟံ အဇ္ဈတ္တံ သဗ္ဗေသံ စတုဘူမက ကုသလာနံ အနန္တရိယကမ္မာနိ ပန ကာမာဝစရကုသလာနမေဝ ဥပ္ပတ္တိယာ ဗလဝနိဿယာ ဟောန္တိ။ တာနိယေဝစ သဗ္ဗာနိ ယထာရဟံ အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါစ ရာဂါဒီနံ ပါဏာတိပါတာဒီနဉ္စ သဗ္ဗေသံ အကုသလာနံ ကာယိကသုခဒုက္ခာဒီနဉ္စ အဗျာကတဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဗလဝ နိဿယာ ဟောန္တိ။ သဒ္ဓါဒယောတိ ဧတေန သဒ္ဓါ သီလံ သုတံ စာဂေါ ပညာတိ ဧဝံ ဝုတ္တေဟိ ဓမ္မေဟိ သဟ သဗ္ဗေ ဒါနသီလာဒယော စတုဘူမကကု သလာနံ ရာဂါဒိ အကုသလာနံ သုခဒုက္ခာဒိစတုဘူမက အဗျာကတာ နဉ္စ ဥပ္ပတ္တိယာ ဗလဝနိဿယာ ဟောန္တီတိ။ သုခံ ဒုက္ခံ ပုဂ္ဂလော ဘောဇနံ ဥတုသေနာသနန္တိ ဧတေန နိဗ္ဗာနဝဇ္ဇာ သဗ္ဗေ စတုဘူမကာ ဗျာကတာ ဂဟိတာ, တေပိ ဟိ ယထာရဟံ အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါစ ကုသလာကုသလာ ဗျာကတဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဗလဝနိဿယာ ဟောန္တီတိ။ ကမ္မံဝိပါကာနန္တိ ဧတ္ထ သုဋ္ဌု ဗလဝံ ကမ္မံ အဓိပ္ပေတံ, န ဒုဗ္ဗလန္တိ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ရူပဓမ္မာ ပစ္စယုပ္ပန္နေသု န ဂဟိတာ။ နနု တေသံပိ ဗဟိဒ္ဓါ ရုက္ခတိဏာဒီနံ ဝုဒ္ဓိဝိရုဠှိ ဝေပုလ္လတ္ထာယ အဇ္ဈတ္တဉ္စ အာရောဂျာဒိအတ္ထာယ ပထဝိရသ အာပေါရသ ဝဿောဒက ဗိဇမူလဘေသဇ္ဇာဒယော ဗလဝနိဿယာ ဟောန္တီတိ။ အယံ ပနတ္ထော မူလဋီကာယံ ကထိတောယေဝ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ –

နဟိ ရူပါဗျာကတံ ပကတူပနိဿယံ လဘတိ။ အစေတနေန ရူပသန္တာနေန ပကတဿေဝ အဘာဝတော။ ယထာ ဟိ အရူပသန္တာနေန ကတ္တုဘူတေန သဒ္ဓါဒယော နိပ္ဖာဒိတာ ဥတုဘောဇနာဒယောစ ဥပသေဝိတာ။ န ဧဝံ ရူပသန္တာနေန။ ယသ္မိဉ္စ ဥတုဗီဇာဒိကေ ကမ္မာဒိကေစ သတိ ရူပံ ပဝတ္တတိ။ န တံ တေန ရူပေန ပကတံ ဟောတိ။ သစေတနဿေဝ ဟိ ဥပ္ပာဒနုပသေဝနပယောဂဝသေန စေတနံ ပကပ္ပနံ ပကရဏံ။ ရူပဉ္စ အစေတနန္တိ။

ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ, ဒုဝိဓံ သန္တာနံ ရူပသန္တာနံ အရူပသန္တာနန္တိ။ တတ္ထ ယေန သန္တာနေန ပုဗ္ဗေ ကိဉ္စိ သုဋ္ဌုဥပ္ပာဒိတံဝါ ဟောတိ ဥပသေဝိတံဝါ, တဿေဝ ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ ဥပ္ပာဒိတုပသေဝိတာ ဓမ္မာ ကာလန္တရေ အတ္တနော ဥပနိဿယပစ္စယာ ဟောန္တိ။ ပကရဏသင်္ခါတဉ္စ တထာ ဥပ္ပာဒနုပသေဝနံနာမ သစေတနေ အရူပသန္တာနေဧဝ လဗ္ဘတိ, န အစေတနေ ရူပသန္တာနေတိ။ တသ္မာ ရူပဓမ္မာ ဥပနိဿယံနာမ နလဗ္ဘန္တီတိ။ ဣမသ္မိံ သတိ ဣဒံ ဟောတိ, အသတိ န ဟောတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တေန သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ပန ဥပနိဿယော နာမ ရူပဓမ္မာနံ မဇ္ဈေပိ ဝတ္တဗ္ဗောယေဝါတိ။

[၂၃၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ယထာရဟံ အဇ္ဈတ္တဉ္စ ဗဟိဒ္ဓါစ ရာဂါဒယော။လ။ သေနာသနဉ္စာတိ’’ ဝိယောဇေတွာ ‘‘ရာဂါဒယော ဟိ အဇ္ဈတ္တံ နိပ္ဖာဒိကာ။ ပုဂ္ဂလာဒယော ဗဟိဒ္ဓါ သေဝိတာတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ နသုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၀။)

န ဟိ အတ္တနော ပရဿစ ဥပ္ပန္နာ ရာဂါဒယော ပရဿ အတ္တနော စ သန္တာနေ ရာဂါဒီနံ ဗလဝနိဿယာ န ဟောန္တိ။ သမာနစ္ဆန္ဒာနံ ဣတ္ထိ ပုရိသာဒီနံ မနောပဒေါသိက ဒေဝါဒီနဉ္စေတ္ထ ရာဂါဒယော နိဒဿနံ။

[၂၃၂] ယာစ တတ္ထ

‘‘ယထာဌိတဝသေန ယောဇနံ’’ ကတွာ ‘‘အတ္တနောဟိ ရာဂါဒယော’’တိအာဒိနာ အတ္ထဝိဘာဝနာ ကတာ။ သာပိ အနုပပန္နာယေဝ။

တာယ ဟိ အတ္တနော ရာဂါဒယော သဒ္ဓါဒယောစ အဇ္ဈတ္တံ ကုသလာဒီနံ အတ္တနော သဒ္ဓါယော ပန ဗဟိဒ္ဓါ ကုသလဿာတိ ဧဝံ အပရိပုဏ္ဏဿ အတ္ထဿ ဝိဘာဝိတတ္တာတိ။

[၂၃၃] ယဉ္စ

‘တတ္ထာ’တိအာဒိနာ အတ္တနောရာဂါဒယောနိဿာယအဇ္ဈတ္တံ ကုသလာကုသလာနမေဝ ဥပ္ပတ္တိဝိဓာနံ ဝုတ္တံ။ တံပိ အနုပပန္နမေဝ။

နယဒဿနမတ္တဘူတံပိ ဟိ သံဝဏ္ဏနာဝါကျံနာမ နယမုခံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟောတီတိ။ ဂရုကတံအာရမ္မဏန္တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗံ လောကိယကုသလံ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ စ ကာမာဝစရ ကုသလဿ အရဟတ္တမဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ စတုန္နံ ဉာဏသမ္ပယုတ္တ မဟာကြိယဇဝနာနံ။ နိဗ္ဗာနံ အဋ္ဌဝိဓလောကုတ္တရဿ ထပေတွာ ပဋိဃဒွယ မောမူဟ ဒွယ ဒုက္ခသဟဂတ ကာယဝိညာဏာနိ အဝသေသံ သဗ္ဗံ လောကိယ ကုသလာကုသလာဗျာကတဓမ္မဇာတံ လောဘသဟဂတစိတ္တဿာတိ ဧဝံ ပစ္စယ ပစ္စယုပ္ပန္န ဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။

[၂၃၄] ယံ ပန ဝိဘာဝနိယံ

‘‘ဂရုက တံအာလမ္ဗဏန္တိ ပစ္စဝေက္ခနအဿာဒါဒိနာ ဂရုကတံ အာရမ္မဏ’’န္တိ ဝတွာ တံ ဝိဘာဝေန္တေန ‘‘တဉှိ ဈာနမဂ္ဂ ဖလဝိပဿနာ နိဗ္ဗာနာဒိဘေဒံ ပစ္စဝေက္ခန အဿာဒါဒိမဂ္ဂဖလာဒိဓမ္မေ အတ္တာဓီနေ ကရောတီတိ အာရမ္မဏာဓိပတိနာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တံ န သုန္ဒရံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၁။)

ဒါန သီလ ဥပေါသထကမ္မ ပုဗ္ဗေ သုစိဏ္ဏဂေါတြဘု ဝေါဒါန မဂ္ဂဖလ နိဗ္ဗာနာနိစေဝ ရာဂဒိဋ္ဌိစက္ခုသောတာဒီနိစာတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဝိပဿနာတိစ ဣဒံ ဂေါတြဘုဝေါဒါနာနိယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သိယာ။ နစ တာနိ နိဗ္ဗာနာရမ္မဏာနိ ဝိပဿနာနာမ ဟောန္တီတိ။ သဟဇာတာနံနာမရူပါနန္တိ ဒွိဟေတုက တိဟေတုက ဇဝနသဟ ဇာတာနန္တိ အဓိပ္ပာယော။ အညမညံ သဟဇာတ ရူပါနဉ္စာတိ အညမညဿစ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ကမ္မသမုဋ္ဌာနရူပါနံ ပဝတ္တိယံ စိတ္တ သမုဋ္ဌာနရူပါနဉ္စ။ ဧသ နယော ပရတ္ထပိ။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝိညာဏံ ဝတ္ထုနာ ဝိနာ ပတိဋ္ဌံ နလဘတိ။ ဝတ္ထုစတေန ဝိနာ ပတိဋ္ဌံ နလဘတီတိ ဝုတ္တံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထုဝိပါကာ အညမညန္တိ။ အညမညပစ္စယေ ယော အတ္တနော ဥပတ္ထမ္ဘကံ ပစ္စုပတ္ထမ္ဘတိ။ သောဧဝ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝံ ဂစ္ဆတိ။ စိတ္တသမုဋ္ဌာန ရူပါနိစ စိတ္တံ ကိဉ္စိ ဥပတ္ထမ္ဘေတုံ နသက္ကောန္တိ။ တထာ ဥပါဒါရူပါနိစ မဟာဘူတေတိ ဝုတ္တံ စိတ္တစေတသိကာဓမ္မာအညမညန္တိအာဒိ။

[၂၃၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘ယသ္မာ ပန အညမညုဝတ္ထမ္ဘနဝသေနေဝ အညမညပစ္စယတာ။ န သဟဇာတမတ္တတောတိ ပဝတ္တိယံ ရူပံ နာမာနံ အညမညပစ္စယော န ဟောတိ။ တသ္မာ ဝုတ္တံ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ အညမညန္တိ’’ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ န သဟဇာတမတ္တတောတိ ဧတေန ယဒိ သဟဇာတမတ္တတော အညမညပစ္စယတာသိယာ။ ဧဝံသတိ ပဝတ္တိယံ ရူပံ နာမာနံ အညမညပစ္စယော သိယာတိ အနုညာတံ ဟောတိ။ သဟဇာတပစ္စယေပိ ပန ပဝတ္တိယံ ရူပံ နာမာနံ ပစ္စယော နဟောတိယေဝ။ တသ္မာ န သုန္ဒရမေတန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၂။)

ဆဝတ္ထူနိ သတ္တန္နံ ဝိညာဏဓာတူနန္တိ ဧတ္ထ ဝတ္ထုသဟဇာတ နိဿယော ဝတ္ထုပုရေဇာတနိဿယော ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတနိဿယောတိ တိဝိဓော ဝတ္ထုနိဿယော။ တတ္ထ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဝတ္ထု ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ဝတ္ထုသဟဇာတနိဿယော။ ယံ ပန ပဝတ္တိယံ ပုရေဇာတံ, ဝတ္ထုံ နိဿာယ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ တဿ စိတ္တဿ ဝတ္ထုပုရေဇာတနိဿယောနာမ။ ယံ ပန ပုရေဇာတံ ဝတ္ထု ယဿ စိတ္တဿ နိဿယောစေဝ ဟောတိ အာရမ္မဏဉ္စ, တံ တဿ ဝတ္ထာရမ္မဏ ပုရေဇာတနိဿယောနာမ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဋ္ဌာနေ အာရမ္မဏ နိဿယ ပုရေဇာတဝိပ္ပယုတ္တ အတ္ထိအဝိဂတန္တိ တီဏီတိ။ ကထဉ္စ တံ စိတ္တဿ နိဿယောစ အာရမ္မဏဉ္စ ဟောတီတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ ဝတ္ထုံ အာရဗ္ဘ သမ္မသနဝသေနဝါ အဿာဒနာဒိဝသေနဝါ ဣဒ္ဓိဝိဓကိစ္စာဓိဋ္ဌာနဝသေနဝါ စိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝံ တံ စိတ္တဿ နိဿယောစ အာရမ္မဏဉ္စ ဟောတီတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဋ္ဌာနေ-အဇ္ဈတ္တံ ဝတ္ထုံ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ဝိပဿတိ, အဿာဒေတိ။ အဘိနန္ဒတိ။ တံ အာရဗ္ဘ ရာဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝိစိကိစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဥဒ္ဓစ္စံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။

ဧတ္ထ ပန အာစရိယာ ဣမံ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတနိဿယံနာမ မရဏာသန္နကာလေဧဝ ဝါစနာမဂ္ဂံ အာရောပယိံသု။ အယံပနေတ္ထ တေသံ အဓိပ္ပာယော။ အဋ္ဌကထာယံ တာဝ အနိဋ္ဌေ ဌာနေ အာဝဇ္ဇနေန ဝိနာ ဝီထိစိတ္တာနံ ပဝတ္တိ ပဋိသိဒ္ဓါ ဟောတိ။ တထာ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိ ယဉ္စ စိတ္တာနံ အာရမ္မဏံနာမ ဓမ္မတောစ ကာလတောစ အဘိန္နမေဝ ဣစ္ဆန္တိ အဋ္ဌကထာစရိယာ။ ပကတိကာလေစ စိတ္တာနိနာမ ပစ္စေက ဝတ္ထုနိဿယာနိ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ယဒါ ပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံ ဝတ္ထုံ အာရဗ္ဘအနိစ္စာဒိဝသေန သမ္မသန္တိ, ဧတံ မမာတိဝါ အဿာဒေန္တိ, တဒါယံ ဝတ္ထု အာဝဇ္ဇိတံ ဟောတိ။ ဇဝနာနိပိ တဒေဝ ဂဏှန္တိ။ န အတ္တနော အတ္တနော နိဿယဝတ္ထူနိ။ ယဒိ ဟိ တာနိဝါ အညံဝါ အာရမ္မဏံ ဂဏှေယျုံ။ နိရာဝဇ္ဇနာနိနာမ ဇဝနာနိ ဟောန္တိ။ ကသ္မာ, အာဝဇ္ဇနေန အာဝဇ္ဇိတံ အဂဟေတွာ အညံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တနတောတိ။ ဘိန္နာ ရမ္မဏာနိစနာမ ဟောန္တိ။ ပစ္ဆာ ဥပ္ပန္နာနိ ပစ္စေကဝတ္ထူနိဝါ အညံဝါ ဂဟေတွာ ပဝတ္တနတောတိ။ နစ တထာ သက္ကာ ဘဝိတုံ အဋ္ဌကထာ ဝိရောဓတော။ တသ္မာ သော ဝတ္ထာရမ္မဏ ပုရေဇာတပစ္စယော ပကတိ ကာလေ န သက္ကာ လဒ္ဓုန္တိ။ မရဏာသန္နကာလေ ပန သဗ္ဗာနိ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ စိတ္တာနိ ဧကမေဝ ဝတ္ထုံ နိဿာယ ပဝတ္တန္တီတိ တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာနံ အာဝဇ္ဇနာဒီနံ တေသံ တဒေဝ ဝတ္ထုစ အာရမ္မဏဉ္စ ဟောတိ။ ဧဝဉှိ သတိ တေသံ နိရာဝဇ္ဇနတာဝါ ဘိန္နာရမ္မဏတာဝါ နတ္ထီတိ အယံ တေသံ အဓိပ္ပာယောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၃။)

တတ္ထ ပန ယဒိ အာဝဇ္ဇနေန အာဝဇ္ဇိတံ ဝတ္ထုံ အဂဟေတွာ အတ္တနော အတ္တနော နိဿယဝတ္ထူနိ ဂဏှေယျုံ။ နိရာဝဇ္ဇနာနိနာမ ဇဝနာနိ ဘဝေယျုန္တိ ဣဒံ တာဝ န ယုဇ္ဇတိ။ အာဝဇ္ဇနေန အာဝဇ္ဇိ တပ္ပကာရဿေဝ ဂဟဏတော။ ယထာ ဟိ အာဝဇ္ဇနံပိ ဝတ္ထုန္တွေဝ အာဝဇ္ဇတိ။ တထာ ဇဝနာနိစ ဝတ္ထုန္တွေဝ ဇဝန္တိ။ နော အညထာတိ နတ္ထိ ဇဝနာနံ နိရာဝဇ္ဇနတာတိ။ ယထာ စ နိရာဝဇ္ဇနတာ နတ္ထိ, တထာ ဘိန္နာရမ္မဏတာပိ တေသံ နတ္ထိယေဝ။ ကသ္မာ, ဝိဘာဂဿ အသမ္ဘဝတော။ နဟိ သန္တတိဃနဝသေန ဧကီဘူတမိဝ ပုဗ္ဗာပရံ ပဝတ္တ မာနေသု ဗဟူသု ဝတ္ထုသု ဧကမေကံ ဝတ္ထုံ ဣဒမေဝါတိ ဝိသုံ ကတွာ အာဝဇ္ဇနံဝါဇဝနာနိဝါ ဂဟေတုံ သက္ကောန္တိ။ နစ တထာ အသက္ကုဏေယျေသု ဌာနေသု ဧကန္တေန ဓမ္မတောဝါ ကာလတောဝါ ဘိန္နာ ရမ္မဏတာနာမ သက္ကာ လဒ္ဓုန္တိ ဣတိ ဘိန္နာရမ္မဏတာပိ တေသံ နတ္ထိ ယေဝါတိ။ ဧတ္တာဝတာ ဣမဿ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတနိဿယ ဝိဓာနဿ ပကတိကာလေပိ လဗ္ဘမာနတာ သာဓိတာ ဟောတီတိ။

အပိစ, သဗ္ဗံ ပစ္စုပ္ပန္နံ အတ္တနော ရူပကာယံ အာရဗ္ဘ ရူပံ မေ အနိစ္စန္တိဝါ ဧတံ မမာတိဝါ သမနုပဿန္တာနံ အဇ္ဈတ္တရူပေသု ဣဒံ နာမရူပံ တဿစိတ္တဿ အာရမ္မဏံ နဟောတီတိ နဝတ္တဗ္ဗံ။ အာရမ္မဏ ဘူတေသု ပန တေသု ကိဉ္စိ အာရမ္မဏမတ္တံ ကိဉ္စိ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ ကိဉ္စိ ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတံ ဟောတီတိ သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ။ ကဗဠီ ကာရော အာဟာရောတိ ကာမာဝစရသတ္တာနံ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ဥပ္ပန္နော စတုသမုဋ္ဌာနိက ရူပါဟာရောစေဝ ဗဟိဒ္ဓါဟာရောစ။ ဂဗ္ဘသေယျကာနဉှိ ယာဝ မာတုယာ အာဟာရဖရဏံ နလဗ္ဘတိ, တာဝ ကလလာဒိကာလေသု တိသမုဋ္ဌာနိကော အဇ္ဈတ္တာဟာရောယေဝ ဥပတ္ထမ္ဘနကိစ္စံ သာဓေတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဋ္ဌာနေ-ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယောတိ, ဩဇဋ္ဌမကရူပသမုဋ္ဌာပနံ ပနဿ ဗဟိဒ္ဓါဟာရုပတ္ထမ္ဘနံ လဒ္ဓကာလေယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိဧဝံ –

ယဉ္စဿ ဘုဉ္ဇတိ မာတာ, အန္နံ ပါနဉ္စ ဘောဇနံ။ တေန သော တတ္ထ ယာပေတိ, မာတုကုစ္ဆိဂတော တိရောတိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၄။)

ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ။ ပါကဋာဟာရေန တဿ ယက္ခဿ ဗောဓနတ္ထန္တိ။ ဣမဿကာယဿာတိ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ တာဝ ပဋိသန္ဓိစိတ္တဿ ဥပ္ပာဒက္ခဏေ ဧကသမုဋ္ဌာနိကဿ ဌိတိဘင်္ဂက္ခဏေသု ဒွိသမုဋ္ဌာနိ ကဿ တတောပရံ တိသမုဋ္ဌာနိကဿ ဩဇာဖရဏကာလေ စတုသမုဋ္ဌာနိကဿစ ကာယဿ။ ဣတရေသံပိ ယထာသမ္ဘဝံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ရူပလောကေ ပန ဝိနာပိ ဒုဝိဓေန ဩဇာဟာရကိစ္စေန အပ္ပနာပတ္တ ကမ္မဝိသေသေန သိဒ္ဓဿ သုစိရံပိ အဒ္ဓါနံ ဖရိတုံ သမတ္ထဿ ရူပ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ တထာရူပါနဉ္စ ဘဝင်္ဂပရိယာပန္နာနံ အရူပါဟာရာနံ ဝသေန အနေကကပ္ပာနိပိ အတ္တဘာဝဿ ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတေနုပါယေန ကမ္မဇကာယဗဟုတရေသု ဒေဝေသု ပေတနိရယေသုစ သုစိရံပိ ကာလံ ဗဟိဒ္ဓါဟာရေန ဝိနာ အတ္တဘာဝဿ ပဝတ္တိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တေသု ပန အဇ္ဈတ္တာဟာရောပိ လဗ္ဘတိယေဝါတိ ကိဉ္စာပိ ဩက္ကန္တိက္ခဏေ ဝိပါကက္ခန္ဓာပိ ဝတ္ထုဿ ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယာ ဟောန္တိ။ တေ ပန စိတ္တစေတသိကာဓမ္မာ သဟဇာတရူပါနန္တိ ဧတ္ထ သင်္ဂယှိဿန္တီတိ ကတွာ ဩက္ကန္တိက္ခဏေဝတ္ထုဝိပါကာနန္တိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၅။)

သဗ္ဗထာတိ သဗ္ဗပကာရံ သဟဇာတန္တိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ပကာရောစ တိဝိဓော ဟောတိ သဟဇာတပစ္စယောတိအာဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ရူပဇီဝိတမိစ္စယန္တိ ဧဝံ ပေါရာဏေဟိ ဝုတ္တော အယံ အတ္ထိပစ္စယော အဝိဂတပစ္စယောစာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ နနု ကဗဠီကာရာဟာရော ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယဉ္စ သဟဇာတေ သင်္ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဧဝဉှိ သတိ တိဝိဓောဝ အတ္ထိပစ္စယော သိယာတိ။န။ သဟဇနနသင်္ခါတဿ သဟုပ္ပာဒနလက္ခဏဿ အဘာဝါ။ သဟုပ္ပာဒနလက္ခဏော ဟိ သဟဇာတပစ္စယော။ ကဗဠီကာရာဟာရောစ ဩဇဋ္ဌမကရူပါနိ ဥပ္ပာဒေန္တောပိ အတ္တနော ဌိတိက္ခဏေဧဝ ဥပ္ပာဒေတိ, နော ဥပ္ပာဒက္ခဏေ။ ယထာစ မဟာဘူတာ သဟဇာတရူပါနိ ဥပတ္ထမ္ဘန္တာ အတ္တနာ သဟ ဥပ္ပာဒနပုဗ္ဗကာဧဝ ဥပတ္ထမ္ဘန္တိ, န တထာ သော အာဟာရော။ သော ပန ဝိနာဝ သဟုပ္ပာဒနကိစ္စေန သဟဇာတာနိပိ အသဟဇာတာနိပိ ဥပတ္ထမ္ဘတီတိ ရူပဇီဝိတံပိ သဟ ဥပ္ပာဒနကိစ္စေန ဝိနာဝ သဟ ဇာတရူပါနိ အနုပါလေတိ။ ဣတိ ဣမေ ဒွေပိ ဓမ္မာ သဟဇာတ လက္ခဏာဘာဝါဧဝ သဟဇာတပစ္စယေ အသင်္ဂဟိတာ။ ဣဒါနိ သဗ္ဗေပိ စတုဝီသတိပစ္စယာ သင်္ဂယှမာနာ စတ္တာရောပစ္စယာ ဟောန္တီတိ ဒဿေတုံ အာရမ္မဏူပနိဿယ။လ။ သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ။ တတြာယံ သမောဓာနဝိဓိ, စတုဝီသတိယာ ပစ္စယေသု အဓိပတိ ပစ္စယော တာဝ ဒုဝိဓော အာရမ္မဏသဟဇာတဝသေန။ တတ္ထ အာရမ္မဏာဓိပတိ တီသု ကမ္မဝဇ္ဇေသု သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ။ အာရမ္မဏ မတ္တံပိ ဟိ ကမ္မေန သဟ သမောဓာနံ နဂစ္ဆတိ။ ကုတော အဓိပတိ ဘူတန္တိ။

ဧတ္ထ သိယာ, ကသ္မာ အာရမ္မဏမတ္တံပိ။လ။ န ဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ။ နနု ကမ္မာရမ္မဏာပိ ပဋိသန္ဓိဘဝင်္ဂစုတိယော ဟောန္တီတိ။ သစ္စံ။ ဧတ္ထ ပန မူလဋီကာယံ ကမ္မံ ပန တသ္မိံ ကတေ ပဝတ္တမာနာနံ ကတူပစိတ ဘာဝေန ကမ္မပစ္စယော ဟောတိ။ န အာရမ္မဏာကာရေန။ ဝိသယ မတ္တတာဝသေနစ အာရမ္မဏပစ္စယော ဟောတိ။ န သန္တာနဝိသေသနံ ကတွာ ဖလုပ္ပာဒနသင်္ခါတေန ကမ္မပစ္စယာကာရေန။ တသ္မာ တေ ပစ္စယာကာရဝိသဘာဂတ္တာ သဟ ဃဋနံ နဂစ္ဆန္တီတိ ဝိသဇ္ဇိတန္တိ။ သဟဇာတာဓိပတိ ပန အတ္ထိပစ္စယေ။ နိဿယပစ္စယော တိဝိဓော သဟဇာတော ဝတ္ထုပုရေဇာတော ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတောတိ။ တတ္ထ ပုရိမာ ဒွေ အတ္ထိပစ္စယေ, ပစ္ဆိမော ပန ဒွီသု အာရမ္မဏတ္ထိ ပစ္စယေသု။ သော စေ ဂရုကတော ဟောတိ ဥပနိဿယေပီတိ။ ပုရေဇာတပစ္စယော တိဝိဓော အာရမ္မဏပုရေဇာတော ဝတ္ထုပုရေ ဇာတော ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတောတိ။ တတ္ထ ဝတ္ထုပုရေဇာတော အတ္ထိပစ္စယေ။ ဣတရေ ဒွေ ဒွီသု အာရမ္မဏတ္ထိပစ္စယေသု။ တေစေ ဂရုကတာ ဟောန္တိ။ ဥပနိဿယေပီတိ။ ကမ္မပစ္စယော ဒုဝိဓော သဟဇာတော နာနာက္ခဏိကောတိ။ တတ္ထ သဟဇာတော အတ္ထိပစ္စယေ။ နာနာက္ခဏိကော ပန ဒုဝိဓော ဗလဝါ ဒုဗ္ဗလောစ။ တတ္ထစ ဗလဝါ ဒုဝိဓော အကာလိကော ကာလိကောစ, တဒုဘယာပိ ဥပနိဿယေ။ ဒုဗ္ဗလော ပန ဝိသုံ ကမ္မပစ္စယောယေဝ။ သဗ္ဗော အာဟာရပစ္စယော သဗ္ဗောစ ဣန္ဒြိယပစ္စယော အတ္ထိပစ္စယေ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၆။)

ဝိပ္ပယုတ္တပစ္စယော စတုဗ္ဗိဓော သဟဇာတော ဝတ္ထုပုရေဇာတော ဝတ္ထာရမ္မဏပုရေဇာတော ပစ္ဆာဇာတောတိ။ တတ္ထ ပုရိမာ ဒွေ ပစ္ဆိမောစ အတ္ထိပစ္စယေ။ တတီယော ပန ဒွီသု အာရမ္မဏတ္ထိ ပစ္စယေသု။ သော စေ ဂရုကတော ဟောတိ, ဥပနိဿယေပီတိ။ သေသေသု ပန သတ္တရသပစ္စယေသု ဟေတု, သဟဇာတ, အညမည, ဝိပါက, ဈာန, မဂ္ဂ, သမ္ပယုတ္တ, အဝိဂတဝသေန အဋ္ဌပစ္စယာ ပစ္ဆာ ဇာတောစ အတ္ထိပစ္စယေ။ အနန္တရ သမနန္တရ အာသေဝန နတ္ထိ ဝိဂတ ဝသေန ပဉ္စပစ္စယာ ဥပနိဿယေတိ။ ဣတိ သဗ္ဗေပိ စတုဝီသတိပစ္စယာ သဘာဂသင်္ဂဟဝသေန သံခိပ္ပမာနာ အာရမ္မဏာဒီသု စတူသု ပစ္စယေသု သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တီတိ။

[၂၃၆] ဝိဘာဝနိယံ ပန

တေသု စတူသု ဧကေကသ္မိံပိ သဗ္ဗေ စတုဝီသတိပစ္စယာ သမောဓာနံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဣမိနာ အဓိပ္ပာယေန ယံ ဝုတ္တံ ‘‘နဟိ သော ကောစိပစ္စယောတိ’’အာဒိ။ တံ သဗ္ဗံပိ အာစရိယဿ မတိမတ္တမေဝ။

[၂၃၇] ယဉှိ တတ္ထ

‘‘နဟိ သော ကောစိပစ္စယော အတ္ထိ။ ယော စိတ္တစေတသိ ကာနံ အာရမ္မဏဘာဝံ နဂစ္ဆေယျာတိ’’ ဝုတ္တံ, တံ တာဝ န ယုဇ္ဇတိ။ နဟိ ဣဓ ဓမ္မသရူပမတ္တေန သမောဓာနံ အဓိပ္ပေတံ။ ပစ္စယဋ္ဌေန သဟေဝ အဓိပ္ပေတံ။ နစ ဟေတာဒိပစ္စယဋ္ဌော အာရမ္မဏာဒိပစ္စယဋ္ဌော ဟောတီတိ။ ဧသနယော ‘‘သက သကပစ္စယုပ္ပန္နဿစ ဥပနိဿယဘာဝံ နဂစ္ဆတီတိ’’ ဧတ္ထာပိ။

ဧတ္ထ ပန ယော သကသကပစ္စယုပ္ပန္နဿ ဥပနိဿယဘာဝံ နဂစ္ဆတိ။ နဟိ သော ကောစိ ပစ္စယော အတ္ထီတိ ယောဇနာ။

[၂၃၈] ယဉ္စ တတ္ထ

‘‘ကမ္မဟေတုကတ္တာစ လောကပ္ပဝတ္တိယာ ဖလဟေတူပစာရ ဝသေန သဗ္ဗေပိ ကမ္မသဘာဝံ နာတိဝတ္တန္တီတိ’’ ဝုတ္တံ။

[၂၃၉] ယဉ္စ

‘‘တေစ ပရမတ္ထတော လောကသမ္မုတိဝသေနစ ဝိဇ္ဇမာနာ ယေဝါတိ’’ ဝုတ္တံ။ တဒုဘယံ ပန သဗ္ဗသော သာသနယုတ္တိ ယာပိ ဝိရုဒ္ဓမေဝါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၇။)

ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ပဋ္ဌာနနယေ။ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သဗ္ဗေသု သဟ ဇာတသဘာဂေသု ပစ္စယေသု။ ယသ္မာ ပန ပဋိသန္ဓိဝိညာဏံနာမ နာမရူပါနံ အညမညပဋိဗဒ္ဓဩကာသေ စုတိပရိစ္ဆိန္နဿ သကလဿ တဿ တဿ ဘဝဿ သီသဘူတံ ဗီဇဘူတဉ္စ ဟောတိ။ ယတော သကလကာယဘူတဿ နာနာရူပါရူပသန္တာနဿ နိဗ္ဗတ္တိ ဟောတိ။ ဗီဇတော ဝိယ မဟာရုက္ခဿ။ ယထာဟ –

ဝိညာဏဉ္စ ဟိ အာနန္ဒ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ န ဩက္ကမိဿထ။ အပိနုခေါ နာမရူပံ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ သမုစ္စိဿထာတိ။ နော ဟေတံ ဘန္တေ။ ဝိညာဏဉ္စ ဟိ အာနန္ဒ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဩက္ကမိတွာ ဝေါက္ကမိဿထ။ အပိနုခေါ နာမရူပံ ဣတ္ထတ္တာယ အဘိနိဗ္ဗတ္တိဿထာတိ။ နောဟေတံ ဘန္တေ။ ဝိညာဏဉ္စ ဟိ အာနန္ဒ ဒဟရဿေဝ သတော ဝေါစ္ဆိဇ္ဇိဿထ ကုမာရဿဝါ ကုမာရိကာယဝါ။ အပိနုခေါ နာမရူပံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿထာတိ။ နောဟေတံ ဘန္တေ။ တသ္မာ ဟိ အာနန္ဒ ဧသေဝ ဟေတု ဧသ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော နာမရူပဿ။ ယဒိဒံ ဝိညာဏန္တိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၈။)

တတ္ထ သမုစ္စိဿထာတိ ဝဍ္ဎိဿထ။ နာမရူပဉှိ ဝိညာဏဿ ဝဍ္ဎိယေဝါတိ။ ဝေါက္ကမိဿထာတိ ဘိဇ္ဇိဿထ။ ဣတ္ထတ္ထာယာတိ ဤဒိသဿ အတ္တဘာဝဿ အတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လန္တိ ပထမဝယဝသေန ဝုဒ္ဓိံ။ မဇ္ဈိမဝယဝသေန ဝိရုဠှိံ။ ပစ္ဆိမဝယဝသေန ဝေပုလ္လန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ရူပုပ္ပတ္တိယာ ဧကန္တေန ဝိညာဏပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဥပ္ပန္နဉ္စ ပနေတံ ပဋိသန္ဓိရူပံ ပုန သယံ တသ္မိံ ဘဝေ ယာဝ စုတိယာ ပဝတ္တမာနာနံ သဗ္ဗာသံ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပသန္တတီနံ သိတ ဘူတံ ဗီဇဘူတဉ္စ ဟောတိ။ အတိဗလဝန္တံပိ ဟိ စိတ္တံ ပုရိမုပ္ပန္နာယ ရူပပဝေဏိယာ အသတိ ရူပံ ဇနေတုံ နသက္ကောတိ။ ဧဝံ ဥတု အာဟာရာပီတိ။ တတောယေဝ ဟိ အရူပဘဝေ ကာမာဝစရာဒီနိ ရူပဇနကစိတ္တာနိပိ တတ္ထ ရူပံ နဇနေန္တီတိ။ အသညသတ္တေပိ ဥတု သမုဋ္ဌာနရူပသန္တတိယော ပထမုပ္ပန္နာယ ကမ္မဇရူပသန္တတိယာ ဝိဇ္ဇ မာနတ္တာဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ။ ဝုတ္တဉှိ ဝိဘင်္ဂဋီကာယံ အရူပံ ပန ရူပဿ ဩကာသော န ဟောတီတိ ယသ္မိံ ရူပေ သတိ စိတ္တံ အညံ ရူပံ ဥပ္ပာဒေယျ။ တဒေဝ တတ္ထ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ ပုရိမရူပဿာပိ ဟိ ပစ္စယဘာဝေါ အတ္ထိ ပုတ္တဿ ပိတိသဒိသတာဒဿနတောတိ။ ဧတ္ထစ ပုတ္တဿ ပိတိသဒိသတာဒဿနတောတိ ဧတေန ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယထာ တိဏရုက္ခာနံ ဗီဇဘာဝသင်္ခါတံ နိယာမရူပံနာမ အတ္ထိ။ ယဿ အာနုဘာဝေန တန္နိဗ္ဗတ္တာတိဏရုက္ခာ ဝဍ္ဎန္တာ ယထာဝါ တထာဝါ အဝဍ္ဎိတွာအတ္တနာ သမာနဗီဇေဟိဧဝ တိဏရုက္ခေဟိ သဗ္ဗသော သဒိသာ ကာရံ ဂဟေတွာ ဝဍ္ဎန္တိ။ ဧဝမေဝံ ဂဗ္ဘသေယျကာနံ သတ္တာနံ ယောနိ ဘာဝသင်္ခါတံ နိယာမ ရူပံနာမ အတ္ထိ။ ယဿာနုဘာဝေန တေ သမာန ဇာတိကေဟိဧဝ ကုလေဟိ ဝိသေသတော မာတာပိတူဟိ ဧဝ သဗ္ဗသော သဒိသရူပသဏ္ဌာနာ ဟောန္တိ။ ဣတိ ဗီဇနိယာမော ဝိယ ယောနိနိယာမောပိ ဟောတိ။ သောစ ပဋိသန္ဓိရူပဿေဝ အာနုဘာဝေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၀၉။)

အပိစ, အယံ ယောနိနိယာမောနာမ ကလလကာလာဒီသု ပုတ္တာနံ သရီရေသု မာတာပိတူဟိ သမုဒါဂတံ ဥတုဇရူပသန္တာနံဧဝ။ ယဿ အာနုဘာဝေန တံသန္တာနံ သမာနဇာတိကသတ္တသဏ္ဌာနသဒိသံ အတ္တနော ဉာတိကုလသဒိသဉ္စ ဟောတိ။ ယထာဟိဣတ္ထိဘာဝါဒိရူပံ သတ္တာနံ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒီနိ ဗီဇရူပဉ္စ တိဏရုက္ခာနံ တံတံဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာ ဒီနိ နိယာမေတိ။ ဧဝံ ယောနိရူပံ နာနာဇာတိဝသေန သတ္တာနံ နိယာမကံ ဝဝတ္ထာပကံ ဟောတီတိ။ ဧတ္တာဝတာ ပဝတ္တိယံ ထပေတွာ စိတ္တဇရူပံ သဗ္ဗေသံ တိသမုဋ္ဌာနိကရူပါနံ ဥပ္ပတ္တိယာ စိတ္တနိရပေက္ခတာ ပုရိမုပ္ပန္န ရူပပဝေဏိ ပဋိဗဒ္ဓတာစ သာဓိတာ ဟောတိ။ တေနေဝစ တေသံ စိတ္တဿ ဌိတိဘင်္ဂက္ခဏေသုပိ စိတ္တရဟိတေ နိရောဓသမာပတ္တိ ကာလေပိ ဥပ္ပတ္တိ ဟောတီတိ။ တေန ဝုတ္တံ သဟဇာတရူပန္တိ ပနေတ္ထာတိအာဒိ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ တတ္ထ သမ္ဘဝံတိ ယထာ သမ္ဘဝံ။ သမ္ဘဝါတိဝါ သမ္ဘူတာ။ အဇ္ဈတ္တဉ္စာတိ အဇ္ဈတ္တဘူတာစ။ ဗဟိဒ္ဓါစာတိ ဗဟိဒ္ဓါဘူတာစ။ သင်္ခတာတိ သင်္ခတဘူတာ။ အသင်္ခတာတိ အသင်္ခတဘူတာ။ ဧဝံ တေကာလိကာစ ကာလမုတ္တာစ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ သမ္ဘူတာစ။ တထာ သင်္ခတာသင်္ခတဘူတာစ ပညတ္တိ နာမရူပါနံ ဝသေန တိဝိဓာ ဌိတာ ဓမ္မာ ပဋ္ဌာနေ သဗ္ဗထာ စတုဝီသတိ ပစ္စယာနာမ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထစ တိဝိဓာ ဌိတာနံ ဓမ္မာနံ တေကာလိကာဒိဘာဝေ သတိ စတုဝီသတိပစ္စယာနံပိ ယထာသမ္ဘဝံ တေကာလိကာဒိဘေဒေါ သိဒ္ဓါ ဟောတိ။ တတ္ထ အာရမ္မဏအဓိပတိ ဥပနိဿယပစ္စယာ တေကာလိကာ ကာလမုတ္တာစ ဟောန္တိ။

[၂၄၀] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘အာရမ္မဏအဓိပတိဥပနိဿယပစ္စယာနံ တိကာလိကာနန္တိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

ပညတ္တိနိဗ္ဗာနာနံပိ ကာလမုတ္တာနံ တေသု ပဝိဋ္ဌတ္တာတိ။ တတ္ထ ဣမသ္မိံ ဘဝေ အဘိနဝါနံ ဓနဓညဘောဂါနံဝါ ဝိဇ္ဇာသိပ္ပသုတပရိ ယတ္တီနံဝါ သီလသမာဓိပညာနံဝါ ဘဝန္တရေ ဘဝသမ္ပတ္တိဘောဂ သမ္ပတ္တိ မဂ္ဂဖလသမ္ပတ္တီနံဝါ ပဋိလာဘတ္ထာယ ပုဗ္ဗယောဂံ ကရောန္တဿ အနာဂတာနံ တာသံ ဥပနိဿယပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပဋ္ဌာနေ ပန အနာဂတံ စက္ခုသမ္ပဒံ ပတ္ထယမာနော သောတ, ဃာန, ဇိဝှာ, ကာယသမ္ပဒံ, ဝဏ္ဏသမ္ပဒံ, သဒ္ဒ, ဂန္ဓ, ရသ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗသမ္ပဒံ ပတ္ထယမာနော အနာဂတေ ခန္ဓေ ပတ္ထယမာနော ဒါနံ ဒေတိ သီလံ သမာဒိယတီတိအာဒိနာ ဘဝန္တရပရိယာပန္နာဧဝ သမ္ပတ္တိယော ဝုတ္တာ။ တာ ပန ဒါနာဒီနံ ကမ္မာနံ အနုရူပဝသေန ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကမ္မပစ္စယော ပန ပစ္စုပ္ပန္နာတီတဝသေန ဒွိကာလိကော။ အနန္တရ သမနန္တရ အာသေဝန နတ္ထိ ဝိဂတ ပစ္စယာ အတီတကာလိကာ။ သေသာ ပန္နရသ ပစ္စယာ ပစ္စုပ္ပန္နကာလိကာတိ။ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဒုကေ အာရမ္မဏာ ဓိပတိ သဟဇာတ အညမည နိဿယ ဥပနိဿယ ပုရေဇာတ အာဟာရ အတ္ထိ အဝိဂတာ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါ ဟောန္တိ။ သေသာ စုဒ္ဒသ ပစ္စယာ အဇ္ဈတ္တာဝ။ အာရမ္မဏ အဓိပတိ ဥပနိဿယာ သင်္ခတာ အသင်္ခတာစ ဟောန္တိ။ သေသာ သင်္ခတာဝါတိ။ ပဉ္စဝိဓံပိအရူပန္တိ ပဝုစ္စတိ။ ကသ္မာ, ကဒါစိပိ ရူပသင်္ခါတံ သဏ္ဌာနတ္ထံ အနုပဂမနတော နာမန္တိစ ပဝုစ္စတိ။ ကသ္မာ, အဓိဝစနသင်္ခါတနာမာဘိဓာနဝသေနေဝ သုဏန္တေဟိ ဂဟေတဗ္ဗဘာဝုပဂမနတောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၀။)

֍ * ၁၆၉။ ပညပီယတီတိ ပညတ္တိ။ အယံပိ ဧကော ဝစနတ္ထောတိ လောကိယမဟာဇနေဟိ ထပီယတိ။ ဝေါဟရီယတိ စေဝ သမ္ပဋိစ္ဆီ ယတိစာတိ အတ္ထော။ ယောကောစိ သမ္မုတိသစ္စဘူတော ဗျဉ္ဇနတ္ထော။ တထာ ပညာပေတဗ္ဗာ အတ္ထာ ပညပီယန္တိ ဧတာယာတိ ပညတ္တိ။ ဗျဉ္ဇနတ္ထဇောတကော ပညတ္တိသဒ္ဒေါတိ ဧဝံ ဒုဝိဓာ ပညတ္တီတိ ဝုတ္တံ တတောအဝသေသာ။လ။ ဒုဝိဓာဟောတီတိ။ တတ္ထ ပညာပီယတ္တာ ပညတ္တီတိ အတ္ထ ပညတ္တိမာဟ။ ပညာပနတောပညတ္တီတိ သဒ္ဒပညတ္တိံ။ တံတံဘူတဝိပရိဏာမာကာရန္တိ ပထဝိယာဒီနံ တေသံ တေသံ မဟာဘူတာနံ အဓိမတ္တဘာဝပ္ပကာရသင်္ခါတံ တထာ တထာ ပရိဏာ မာကာရံ။ ပဝတ္တိဝိသေသာကာရန္တိ အတ္ထော။ ဥပါဒါယာတိ ပဋိစ္စ။ နိဿာယ။ ပထမံ စိတ္တေန ဂဟေတွာတိ အတ္ထော။ တထာတထာ ပညတ္တာတိ အယံ ပထဝီနာမ အယံ ပဗ္ဗတောနာမာတိ ဧဝမာဒိ နယေန မဟာဇနေန ပညတ္တာ, ကထိတာ, ဝေါဟရိတာတိ အတ္ထော။ ပထဝိပဗ္ဗတာဒိကာတိအာဒိသဒ္ဒေန နဒိ သမုဒ္ဒါဒိကာယော သင်္ဂဏှတိ။ အယံ သမူဟပညတ္တိနာမ။

[၂၄၁] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘သဏ္ဌာနပညတ္တီတိ’’ ဝုတ္တာ။ သာ ယုတ္တာ ဝိယ နဒိဿတိ။

နဟိ ဣဓ သဏ္ဌာနံ ပဓာနံ ဟောတီတိ။ သမ္ဘာရသန္နိဝေသာကာရန္တိ ကဋ္ဌာဒီနံ သမ္ဘာရာနံ တထာ တထာ သန္နိဝေသာကာရံ။ ဧတ္ထာပိ အာဒိသဒ္ဒေန နာဝါဒယော သင်္ဂဏှတိ။ အယံ သဏ္ဌာန ပညတ္တိ။ ကဋ္ဌာဒယော ဧဝ ဟိ ဂေဟာကာရေန သဏ္ဌိတာ ဂေဟန္တိ ရထာကာရေန သဏ္ဌိတာ ရထောတိ ဝုစ္စန္တီတိ။

[၂၄၂] ဝိဘာဝနိယံ ပန

‘‘သမူဟပညတ္တီတိ’’ ဝုတ္တံ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၁။)

နဟိ ဣဓ သမူဟော ပဓာနန္တိ။ ပုရိသပုဂ္ဂလာဒိကာ သတ္တပညတ္တိ ဥပါဒါပညတ္တီတိပိ ဝုစ္စတိ။ စန္ဒာဝဋ္ဋနာဒိကန္တိ စန္ဒသူရိယာဒီနံ သိနေရုံ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ အာဝဋ္ဋနာဒိကံ။ ယတော စန္ဒိမသူရိယာ ဥဒေန္တိ, သာ ပုဗ္ဗဒိသာနာမ။ ပုဗ္ဗတရံ လဒ္ဓပ္ပကာသတ္တာ။ ယတ္ထ ပန အတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ, သာ ပစ္ဆိမဒိသာနာမ။ ပစ္ဆာလဒ္ဓပကာသတ္တာ။ တာသံ ဒက္ခိဏပဿာ ဒိသာ ဝုဍ္ဎိအတ္ထေန ဒက္ခိဏဒိသာနာမ။ ဣတရာ ပန ဥစ္စတရဋ္ဌေန ဥတ္တရာဒိသာတိ ဝုစ္စတိ။ ယဒါ သူရိယော ဥဒေတိ, တဒါ သကလဿ အဟဿ ပုဗ္ဗဘာဂတ္တာ ပုဗ္ဗနှောတိ ဝုစ္စတီတိ။ ဧဝမာဒိကာ ဒိသာ ပညတ္တိ ကာလပညတ္တိယောနာမ။ အာဒိသဒ္ဒေန ထလနိန္နာဒိကာ ဒေသပညတ္တိ သင်္ဂဟိတာတိ။ အသမ္ဖုဋ္ဌာကာရန္တိ မဟာဘူတာနံ အညမညံ အသမ္ဖုသနာကာရံ။ အယံ အာကာသပညတ္တိနာမ။ တံ တံ ဘူတနိမိတ္တန္တိ ပထဝီကသိဏာဒိကံ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိကဉ္စ ဘူတနိမိတ္တံ။ နီလကသိဏာဒိကံ ဝဏ္ဏနိမိတ္တဉ္စ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂယှတိ။ ဘာဝနာ ဝိသေသန္တိ ပရိကမ္မာဒိကံ ဘာဝနာဝိသေသံစ။ ဧတေန ပရိကမ္မနိမိတ္တ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာနံ သိဒ္ဓကာရဏံ ဝဒတိ။ အယံ နိမိတ္တပညတ္တိနာမ။

ဧဝမာဒိဘေဒါတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန အဋ္ဌကထာယံ အာဂတာ ဥပါဒါပညတ္တိ ဥပနိဓာပညတ္တိအာဒယော သင်္ဂဟိတာ။ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနာပီတိ ဧတေန သမ္မုတိတော လဒ္ဓဘာဝံ ဒဿေတိ။ တေနေဝ ဟိ တာသံ ဝိဇ္ဇမာနဘာဝံ ဂဟေတွာ တထာ တထာ ဝေါဟရန္တာနံ မုသာဝါဒေါနာမ နဟောတီတိ။ အတ္ထစ္ဆာယာကာရေနာတိ တံ တံ ဘူတာဒီနံ ပရမတ္ထာနံ သမူဟသဏ္ဌာနာဒိဆာယာကာရေန။ အတ္ထစ္ဆာ ယာကာရေနာတိဝါ သဒ္ဒါဘိဓေယျသင်္ခါတေန ဒဗ္ဗပဋိဗိမ္ဗာကာရေန သဝိဂ္ဂဟာကာရေနာတိ အတ္ထော, တံတံဥပါဒါယာတိ ပရမတ္ထဓမ္မာနံ တံတံပဝတ္တိဝိသေသံ ဥပါဒါယ။ ဥပနိဓာယာတိ ဩလုမ္ဗိယ။ ပရိကပ္ပိယမာနာတိ ပရိကပ္ပဗုဒ္ဓိယာ ပရိကပ္ပေတွာ ဂယှမာနာ။ ဧတ္ထ ပန ဧဝမာဒိပဘေဒါ အာလမ္ဗဏဘူတာ ပရိကပ္ပိယမာနာ သဗ္ဗာ ပညတ္တိ ပညာပီယတီတိ အတ္ထေန ပညတ္တီတိ ယောဇနာ။ သင်္ခါယတီတိ ဂဏီယတိ။ ဂဏနုပဂံ ကတွာ ထပီယတီတိ အတ္ထော။ သမညာယတီတိ သမ္မန္နီယတိ။ နာမံ, နာမကမ္မံ, နာမဓေယျံ, နိရုတ္တိ, ဗျဉ္ဇနံ, အဘိလာပေါတိ ဣမေ ဆ နာမ နာမကမ္မာ။ တတ္ထ အတ္ထေ နမတီတိ နာမံ။ အတ္ထဝိသယံ ဧဝ ဟုတွာ ပဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ အတ္တနိစ အတ္ထံ နာမေတီတိ နာမံ။ ပိဋကတ္တယသင်္ခါတေ ဟိ နာမေ သတိ တဒုဂ္ဂဏှန္တာနံ သဗ္ဗေ တဒတ္ထာ ပဒေပဒေ ဝါကျေဝါကျေ အာဂစ္ဆန္တိ ယေဝါတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၂။)

အပိစ သုဏန္တာနံ ဉာဏံ တံတံအတ္ထာဘိမုခံ နာမေတီတိ နာမံ နာမဂဟဏဝသေန ကတ္တဗ္ဗတ္တာ နာမမေဝ ကမ္မန္တိ နာမကမ္မံ။ ဓီယတိ ဓာရီယတီတိ ဓေယျံ။ နာမမေဝ ဓေယျန္တိ နာမဓေယျံ။ အဝိဒိတပက္ခေ ဌိတော အတ္ထော ဧတာယ တတော နီဟရိတွာ ဝုစ္စတိ ကထီယတီတိ နိရုတ္တိ။ အတ္ထဿ ဗျဉ္ဇနတော ပါကဋကရဏတော ဗျဉ္ဇနံ။ အဘိဗျတ္တံ ကတွာ လပီယတိ ကထီယတိ အတ္ထော ဧတေနာတိ အဘိလာပေါ။ ဧတ္ထစ ဝဏ္ဏပညတ္တိ, အက္ခရပညတ္တိ, သရပညတ္တိ, ဒီဃပညတ္တိ, ရဿ ပညတ္တိ။ ဗျဉ္ဇနဝဂ္ဂဃောသာဃောသပညတ္တိ, လိင်္ဂပညတ္တိ။ ပဒပညတ္တိ, ဝါကျပညတ္တိယောပိ ဧတဿေဝ ပဘေဒါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနေသု အတ္ထေသု ပဝတ္တာ ပညတ္တိ ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ အဝိဇ္ဇ မာနေသု ဘူမိပဗ္ဗတာဒီသု ပဝတ္တာ ပညတ္တိ အဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ဧတာ ဧဝ သမာသဋ္ဌာနံ ပတွာ ဒွိပဒသံယောဂဝသေန ဣတရာ စတဿောပိ ဟောန္တီတိ ဒဿေတုံ တတ္ထာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတာယ ပညာပေန္တီတိ ဧတေန ဝိဇ္ဇမာနံ အတ္ထံ ပညပေန္တိ ဧတာယာတိ ဝိဇ္ဇမာနပညတ္တီတိ ဣမမတ္ထံ ဝဒတိ။ ဧသနယော ပရတ္ထပိ။ ဆ အဘိညာ အဿာတိ ဆဠဘိညောတိ ကတွာ ဝိသေသနဘူတာနံ ဆန္နံ အဘိညာနံ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဝိသေသိတဗ္ဗဘူတဿ ပုဂ္ဂလဿ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ဆဠ ဘိညောတိ ဝိဇ္ဇမာနေနအဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ဣတ္ထီ အဝိဇ္ဇမာနာ သဒ္ဒေါ ဝိဇ္ဇမာနောတိ ဣတ္ထိယာသဒ္ဒေါ ဣတ္ထိသဒ္ဒေါတိ အဝိဇ္ဇမာနေန ဝိဇ္ဇမာန ပညတ္တိ နာမ။ စက္ခုစ စက္ခုဝိညာဏဉ္စ ဥဘယံပိ ဝိဇ္ဇာမာနန္တိ စက္ခုသ္မိံ ဝိညာဏံ စက္ခုဝိညာဏန္တိ ဝိဇ္ဇမာနေနဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိ နာမ။ ရာဇာစ ပုတ္တောစ ဒွေပိ အဝိဇ္ဇမာနာဧဝါတိ ရညော ပုတ္တော ရာဇပုတ္တောတိ အဝိဇ္ဇမာနေနအဝိဇ္ဇမာနပညတ္တိနာမာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ဥဘိန္နန္တိအာဒိမာဟ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၃။)

ဧတ္ထ ပန ဝစနတော စ ဝစနတ္ထတောစ ဝိနိမုတ္တာ သဒ္ဒသဘာဝါ နာမပညတ္တိနာမ ဝိသုံ နတ္ထီတိ ဝဒန္တိ။ တံ န ယုဇ္ဇတိ။ အတ္ထဇောတက ဘာဝေန ဝိသုံ သိဒ္ဓတ္တာ။ သဒ္ဒေါ ဟိ နာမ အက္ခရပဒဗျဉ္ဇနဘာဝံ ဥပဂတောယေဝ အတ္ထဇောတနေ သမတ္ထော ဟောတိ။ ပရမတ္ထ သဒ္ဒေါစ ခဏိကော စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဘူတော တဗ္ဘာဝံ ဥပဂတော နဟောတီတိ။ တသ္မာ သဒ္ဒသဘာဝါနာမ ပညတ္တိနာမ ဝိသုံ အတ္ထိယေဝ။ အတ္ထိဘာဝေါစဿာ ဝစနသဒ္ဒံ သုတွာ အနန္တရေ အက္ခရ ပဒ ဗျဉ္ဇနဂေါစရစိတ္တဿ တဒနန္တရေစ တဒတ္ထဝိဇာနနစိတ္တဿ ပဝတ္တိယာ ပါကဋောတိ ဒဿေန္တော ဂါထာဒွယံ အာဟ။ တတ္ထ ဝစီဃောသာ နုသာရေနာတိ ဥစ္စာရိယမာနသဒ္ဒသင်္ခါတဿ ဝစီဃောသဿ အာရမ္မဏကရဏသင်္ခါတေန အနုသာရေန ဥပ္ပန္နာယ သောတဝိညာဏ ဝီထိယာ ပဝတ္တိယာ အနန္တရေ ဥပ္ပန္နဿ မနောဒွါရဿ ဂေါစရ ဘူတာ သာယံ ပညတ္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကီဒိသီ ပန သာယံ ပညတ္တီတိ အာဟ အတ္ထာယဿာ။လ။ တတောပရန္တိ။ တတ္ထ တတောပရန္တိ တတော နာမပညတ္တာရမ္မဏဿ မနောဒွါရဿ ဥပ္ပတ္တိတော ပရံ အတ္ထာ ဝိညာယန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿာ နာမပညတ္တိယာ အနုသာရေန ပရမတ္ထပညတ္တိဘူတာ အတ္ထာ ဝိညာယန္တိ။ သာ အယံ ပညတ္တိ လောကသင်္ကေတနိမ္မိတာတိ ဝိညေယျာတိ ယောဇနာ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၄။)

ဧတ္ထစ သောတဝိညာဏဝီထိယာတိ ဧတ္ထ အတီတသဒ္ဒမတ္တာ ရမ္မဏာ တဒနုဝတ္တိကာနာမ မနောဝိညာဏဝီထိပိ သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဝုတ္တဉှိ သာရတ္ထဒီပနိယံ-တေန ဝုတ္တဝစနေ ယတ္တကာနိ အက္ခရာနိ ဟောန္တိ။ တေသု ဧကမေကံ ပစ္စုပ္ပန္နံ အတီတဉ္စ ဂဟေတွာ သောတ ဝိညာဏဝီထိယာ မနောဝိညာဏဝီထိယာစ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါယ အဝသာနေ တာနိ အက္ခရာနိ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ အက္ခရသမူဟံ ဂဟေတွာ ဧကာ မနောဝိညာဏဝီထိ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဇ္ဈတိ။ တဒနန္တရံ အယံ အက္ခရသမူဟော ဧတဿ နာမန္တိ နာမပညတ္တိဂဟဏဝသေန အပရာယ မနောဝိညာဏ ဝီထိယာ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ နိရုဒ္ဓါယ တဒနန္တရံ ဥပ္ပန္နာယ မနောဝိညာဏ ဝီထိယာ အယမေတဿ အတ္ထောတိ ပကတိယာ တဒတ္ထဝိဇာနနံ သမ္ဘဝတီတိ။ မဏိသာရမဉ္ဇူသာယံ ပန တဒနုဝတ္တိကဝီထိတော ပရံ ဧကံ ဝိနိစ္ဆယဝီထိံ ဝိညတ္တိဂဟဏဝီထိဉ္စ ဝဒတိ။ တတော ပရံ ဧကက္ခရေ သဒ္ဒေ ဧကတ္ထဇောတိကာယ နာမပညတ္တိယာ ဂဟဏံ ဟောတိ။ ယာ ဝဒန္တဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ မနသာ ဝဝတ္ထာပိတော ပညတ္တိသဒ္ဒေါနာမ ဝုစ္စတိ။ တတောပရံ တဒတ္ထဂဟဏန္တိ။ ဤဒိသေသု ပန ဌာနေသု တတ္ထ တတ္ထ ဇဝနဝီထိဝါရာနံ ပဋိပါဋိကထနံနာမ ပဓာနပါကဋဂဟဏဝသေနေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧကစ္ဆရက္ခဏေ အနေက ကောဋိသတသဟဿာနိ စိတ္တာနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ဟိ ဝုတ္တံ။ တထာ –

ဧကမတ္တော ဘဝေ ရဿော၊ ဒွိမတ္တော ဒီဃမုစ္စတေ။

တိမတ္တောတုပ္လုတော ဉေယျော၊ ဗျဉ္ဇနံ အဒ္ဓမတ္တိကန္တိစံ။

န စ ပရမတ္ထသဒ္ဒသံဃာဋာနံ သတသဟဿံပိ ဧကက္ခရံနာမ ဘဝိတုံ ပဟောတိ။ တသ္မာ ဣဓ ဗဟုံ ဝိစာရဏာ အမှေဟိ နကတာတိ။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ အဋ္ဌမဿ ပစ္စယသင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒီပနာ နိဋ္ဌိတာ။

ကမ္မဋ္ဌာန သင်္ဂဟ ပရမတ္ထဒီပနီ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၅။)

֍ * ၁၇၀။ ဧဝံ အဋ္ဌဟိ ပရိစ္ဆေဒေဟိ သပစ္စယပဘေဒံ နာမရူပ ဝိဘာဂံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိဒိတနာမရူပ ဝိဘာဂဿ ကမ္မဋ္ဌာနဝိဓာနံ ဒဿေန္တော သမထဝိပဿနာနန္တိအာဒိ မာဟ။ ဣတော ပစ္စယ သင်္ဂဟတော ပရံ သမထဝိပဿနာနံ ဘာဝနာနံ ဒုဝိဓံပိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ယထာက္ကမံ ပဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ကိလေသေ အညေပိဝါ ဝိတက္ကာဒယော ဩဠာရိကဓမ္မေ သမေတီတိ သမထော။ တထာ ပဝတ္တော ဧကဂ္ဂတာသင်္ခါတော သမာဓိ။ ဝိသေသေန ပဿန္တိ ဧတာယာတိ ဝိပဿနာ။ အနိစ္စာနုပဿနာဒိကာ ဘာဝနာပညာ။ တာယ ဟိ ယောဂိနော ခန္ဓေသု လောကိယမဟာဇနေန ပဿိတံ ဣတ္ထိပုရိသာဒိကံ နိစ္စသုခါဒိကဉ္စ အတိက္ကမိတွာ ဝိသေသေန အနိစ္စာဒိကမေဝ ပဿန္တီတိ။ ဘာဝေတဗ္ဗာတိ ဘာဝနာ။ ဘာဝေန္တိဝါ စိတ္တသန္တာနံ ဧတာဟီတိ ဘာဝနာ။ ကိရိယာ ကမ္မံ။ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထာတိ ဌာနံ။ ကမ္မဿ ဌာနန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနံ။ ဝီရိယာရဗ္ဘသင်္ခါတဿ ယောဂကမ္မဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။ ကသိဏမဏ္ဍလာဒိကံ ကသိဏဘာဝနာဒိကဉ္စ။ အာဒိမဇ္ဈ ပရိယောသာနာနဉှိ သမုဒါယဘူကံ ဧကမေတံ ပထဝီကသိဏ ဘာဝနာဒိကံ ဘာဝနာကမ္မံပိ အတ္တနော အဝယဝဘူတဿ ယောဂ ကမ္မဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ သမ္ဘဝတီတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဥတ္တရုတ္တရ ယောဂကမ္မဿ ပဒဋ္ဌာနတာယ ကမ္မဋ္ဌာနဘူတံ ဘာဝနာဝိဓိဉ္စာတိပိ ဝုတ္တံ။ တမ္ပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၆။)

ယောဂကမ္မမေဝဝါ သုခဝိသေသာနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေနဌာနန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဒုဝိဓေပိ ကမ္မဋ္ဌာနေ။ သမထသင်္ဂဟေတိ သမထ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ဂဟေ။ ဒသကသိဏာနီတိ ဒသကသိဏမဏ္ဍလာနိ ကသိဏဇ္ဈာနာနိစ။ တဒုဘယာနိပိ ဟိ ယောဂါနုယောဂသင်္ခါတဿ သမထ ကမ္မဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနတ္တာ သမထကမ္မဋ္ဌာနာနိနာမ ဟောန္တီတိ။ ဒသအသုဘာတိ ဒသအသုဘဝတ္ထူနိ အသုဘဇ္ဈာနာနိစ။ ဒသအနုဿတိ ယောတိ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒီနိ ဒသအနုဿတိဋ္ဌာနာနိ အနုဿရဏသတိ ယောစ။ သေသာနိပိ ယထာနုရူပံ ဝတ္တဗ္ဗာနီတိ။ စရဏံ စရိယာ။ သမုဒါစရဏန္တိ အတ္ထော။ ပဝတ္တိဗဟုလတာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ရာဂဿ စရိယာ ရာဂစရိယာ။ ရာဂစရိတာတိ ပါဌော, သော အဋ္ဌကထာယံ နတ္ထိ, ပုဂ္ဂလဋ္ဌာနေဧဝ သော ယုတ္တောတိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ။

[၂၄၃] ယော ပန ဝိဘာဝနိယံ

စရိယာနံ သံသဂ္ဂဘေဒေါ ဝုတ္တော။ သော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၇။)

နဟိ ကမ္မဋ္ဌာနာနံနာမ သံသဂ္ဂစရိတဿပိ ဧကဿ ဒွေ တီဏိ ဒါတဗ္ဗာနိ ဟောတီတိ။ တေနေဝ ဟိ သော ဘေဒေါ အဋ္ဌကထာယံ နဂရုကတောတိ။ သဗ္ဗာပိ အပ္ပနာယ ပုဗ္ဗဘာဂပဝတ္တာ ကာမာဝစရ ဘာဝနာ ပရိကမ္မဘာဝနာနာမ။ သာ ပန အပ္ပနာယ အာသန္နေ ဒူရေတိ ဒုဝိဓာ ဟောတိ။ တတ္ထ ယာ အာသန္နေ, သာ အပ္ပနံ ဥပေစ္စ သမီပေ ဌတွာ ပဝတ္တတ္တာ ဥပစာရဘာဝနာတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတရာ ပန ပရိကမ္မ ဘာဝနာဧဝနာမ။ ဣတိ ပရိကမ္မဘာဝနာပိ သမာနာ ပုဗ္ဗာပရဝိသေသ ပါကဋဘာဝတ္ထံ အဋ္ဌကထာသု ဒွီဟိ နာမေဟိ ဂဟိတာတိ ဝုတ္တံ ပရိကမ္မဘာဝနာ။လ။ တိဿောဘာဝနာတိ တာသံ ပန ဝိသေသော ပရတော အာဂမိဿတိ။ ပရိကမ္မနိမိတ္တန္တိ ပရိကမ္မဘာဝနာယ အာရမ္မဏဘူတံ ကသိဏမဏ္ဍလာဒိနိမိတ္တံ။ တဉ္စ တဿာ အာရမ္မဏ ဘာဝေန ဧကံပိ သမာနံ ပုဗ္ဗာပရဝိသေသပါကဋဘာဝတ္ထံ ပရိကမ္မနိမိတ္တံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တန္တိ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ဝုတ္တံ။ တေသံပိ ဝိသေသော အာဂမိဿတိ။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလသင်္ခါတေန ပရိတ္တပမာဏေနဝါ ခလ မဏ္ဍလာဒိသင်္ခါတေန မဟန္တပမာဏေနဝါ ကတံ အကတံဝါ ပထဝီ မဏ္ဍလတလမေဝ အသေသဖရိတဗ္ဗဋ္ဌေန ကသိဏန္တိ ပထဝီကသိဏံ။ သကလသဒ္ဒပရိယာယော ဟိ ကသိဏသဒ္ဒေါ။ ယထာ ကသိဏေန ဇမ္ဗုဒီပဿာတိ။ တသ္မာ ယတ္တကေ ပထဝီတလေ နိမိတ္တံ ဂဏှာတိ, တတ္တကံ စိတ္တေန အသေသံ ဖရိတွာ ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗံ ဟောတိ။ န ပန တဿ ဧကဒေသေ ဌတွာတိ, တေန ဝုတ္တံ ပထဝီမဏ္ဍလတလမေဝ အသေသဖရိတဗ္ဗဋ္ဌေန ကသိဏန္တိ ပထဝီကသိဏန္တိ။ ဧသနယော သေသကသိဏေသုပီတိ။ ဧတ္ထစ, အဝိဘူတဝဏ္ဏာယ ပထဝိယာ ဧက တလဘာဝေနသန္နိဝိဋ္ဌာသဏ္ဌာနပညတ္တိဣဓပထဝီကသိဏံနာမ။ တထာ အာပေါကသိဏံ တေဇောကသိဏဉ္စ။ ဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေ စိတ္တေန သဏ္ဌာနံ ကတွာ ဂဟိတာ ဝါယုဝဋ္ဋိ ဝါယောကသိဏံနာမ။ နီလဝဏ္ဏဝိသိဋ္ဌာဧကာ သဏ္ဌာနပညတ္တိ နီလကသိဏံနာမ။ တထာ ပီတလောဟိတော ဒါတကသိဏာနိပိ။ စန္ဒသူရိယအဂ္ဂေါဘာသဝိသိဋ္ဌာ ကတ္ထစိ ဒိဿမာနာ သဏ္ဌာနပညတ္တိ အာလောကကသိဏံနာမ။ တိတ္တိဆိဒ္ဒဝါတ ပါနဆိဒ္ဒါဒီသု ဒိဿမာနာ အာကာသဝိသိဋ္ဌာ သဏ္ဌာနပညတ္တိ အာကာသကသိဏံနာမာတိ။ အတိဝိယ ဓုမာတံ သုနဘာဝံ ဂတန္တိ ဥဒ္ဓုမာတံ။ တဒေဝ ကုစ္ဆိတတ္တာ ဥဒ္ဓုမာတကံ။ တထာဘူတဿ ဆဝသရီရဿေတံ နာမံ။ တဒေဝ ပူတိဘာဝံ ဂတကာလေ ပုရိမဝဏ္ဏံ ဝိဇဟိတွာ ပုန နီလဘာဝံ ပတ္တံ ဝိနီလကံ။ တဒေဝ ပုန ပစ္စိတွာ တတော တတော ဝိသန္ဒမာနပုဗ္ဗယုတ္တံ ဝိပုဗ္ဗကံ။ ယုဒ္ဓဘူမိယာဒီသု သတ္ထေန မဇ္ဈေ ဆိန္ဒိတွာ ထပိတံ ဝိရူပဆိန္နသရီရံ ဝိစ္ဆိန္နကံနာမ။ သောဏ သိင်္ဂါလာဒီဟိ ဝိဝိဓာကာရေန ခါယိတပဒေသယုတ္တံ သရီရံ ဝိက္ခာယိတကံနာမ။ သောဏသိင်္ဂါလာဒီဟိ ဧဝ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ကတွာ အပကဍ္ဎိတွာ တတော တတော ခိတ္တအင်္ဂပစ္စင်္ဂယုတ္တံ သရီရံ ဝိတ္တက္ခိကံ နာမ။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂေသု သတ္ထေန ဟနိတွာ ခဏ္ဍာခဏ္ဍိကံ ကတွာ တတော တတော ခိတ္တအင်္ဂပစ္စင်္ဂယုတ္တံ သရီရံ ဟတဝိက္ခိတ္တကံနာမ။ ပဂ္ဃရိတ လောဟိတသရီရံ လောဟိတကံ နာမ။ ပုဠုဝပရိပူရံ သရီရံ ပုဠုဝကံ။ သကလော အဋ္ဌိသံဃာဋောဝါ ဧကမေကံဝါ အဋ္ဌိ အဋ္ဌိကံ နာမ။ ပုနပ္ပုနံ နိရန္တရံ သရဏံ အနုဿတိ။ ဗုဒ္ဓဂုဏဿ အနုဿတိ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ။ ဧသ နယော သေသာသုပီတိ။ တတ္ထ အရဟတာဒိဂုဏော ဗုဒ္ဓဂုဏောနာမ။ သွက္ခာတတာဒိဂုဏော ဓမ္မဂုဏောနာမ။ သုပ္ပဋိပန္နတာဒိဂုဏော သံဃဂုဏော နာမ။ အတ္တနော သီလဿ အခဏ္ဍတာဒိ ဂုဏော သီလဂုဏောနာမ။ အတ္တနော ဒါနဿ ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာဒိ ဂုဏော စာဂဂုဏောနာမ။ အတ္တာနံ ဒေဝတ္တံဝါ သက္ကတ္တံဝါ ဗြဟ္မတ္တံဝါ ဝဟိတုံ သမတ္ထာ အတ္တနော သဒ္ဓါဒိဂုဏာ ဒေဝတာဂုဏာနာမ။ ဝတ္တ ပဋိပတ္တိဝသေနဝါ ဓုတင်္ဂသမာဒါနဝသေနဝါ ဈာနသမာပတ္တိဝသေနဝါ ဝိပဿနာဝသေနဝါ အတ္တနော သန္တာနေ စိရံဝိကာလံ ဝိက္ခမ္ဘိတာနံ ကာမရာဂါဒီနံ ဝူပသမော အတ္တနာအဓိဂတနိဗ္ဗာနဉ္စ ဥပသမောနာမ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၈။)

ဧကဘဝပရိယာပန္နဿ အတ္တနော ခန္ဓသန္တာနဿ ဘေဒေါ မရဏံ နာမ။ ကေသကာယာဒီနံ နာနာကာယာနံ သမူဟဘူတော အယံ ကာယော ကာယောနာမ။ အတ္တနိ နိရန္တရံ ပဝတ္တမာနာ အဿာသ ပဿာသာ အာနာပါဏံနာမ။ မိဇ္ဇတိ သိနိယှတီတိ မေတ္တာ။ ယံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဿ ဟိတသုခံ အဝိပ္ပကိဏ္ဏံ ကတွာ သင်္ဂဏှတီတိ အတ္ထော။ မိတ္တဿဝါ ဧသာ မိတ္တေသုဝါ ဘဝါတိ မေတ္တာ။ အတ္ထတော ပန ပရသတ္တာနံ ဟိတူပသံဟာရဝသေန ပဝတ္တော အဒေါသောဧဝ။ ပရသတ္တာနံ ဟိတူပသံဟာရ ဟိတမောဒန အဟိတာပနယနသင်္ခါတံ ဗျာပါရတ္တယံ ပဟာယ တေသံ ကမ္မသကတာနုဗြူဟနဝသေန ဥပပတ္တိတော ယုတ္တိတော ပေက္ခတီတိ ဥပေက္ခာ။ တထာ ပဝတ္တာ တတြမဇ္ဈတ္တတာဧဝ။ အပ္ပမာဏေသုသတ္တေသု ဘဝါတိ အပ္ပမညာ။ န ဟိ ဧတ္တကေသု ဧဝ သတ္တေသု ဧတာ ပဝတ္တေတဗ္ဗာ။ န တတော အညေသူတိ ဧဝံ ဧတာသံ ဝိသယပရိစ္ဆေဒေါနာမ အတ္ထီတိ။ ဧဝံသန္တေပိ အာဒိကမ္မိ ကေန အာဒိတော ဧကသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ အတ္တနော ဘာဝနာစိတ္တံ လဒ္ဓါသေဝနံ လဒ္ဓဝိသေသဉ္စ ကတွာ ပစ္ဆာ ဒွီသု တီသူတိအာဒိနာ ဝဍ္ဎိတွာ သီမသမ္ဘေဒေါစ ဩဓိသောဖရဏ အနောဓိသောဖရဏ ဒိသာဖရဏာနိဝ ကတ္တဗ္ဗာနီတိ။ ယံ ပန ဝိဘင်္ဂေ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတီတိအာဒိနာ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေစ သဗ္ဗေသတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တူတိအာဒိနာ မေတ္တာဝိဓာနံ နာမ ဝုတ္တံ။ တံ မေတ္တာဈာနေ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တာနံ ဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတာ ပန ဝိသေသေန ဒေါသပက္ခိကာနံ ကိလေသာနံ ဥဇုပဋိပက္ခဘူတာ ဟောန္တီတိ တံသမင်္ဂိနောစ နိစ္စံ သောမ္မဟဒယဘာဝေန ဗြဟ္မသဒိ သတ္တာ ဗြဟ္မာနောနာမ။ တေသံ ဝိဟာရောတိ ဗြဟ္မဝိဟာရော။ သေဋ္ဌာနံဝါ သေဋ္ဌဘူတောဝါ ဝိဟာရောတိ ဗြဟ္မဝိဟာရောတိ။ အာဟာရေတိ အသိတ ပီတ ခါယိတ သာယိတ ဝသေန စတုပ္ပဘေဒေ အဇ္ဈောဟဋာဟာရေ။ ပဋိကူလသညာတိ အာဟာရဟေတု အနုဘဝိတဗ္ဗာနံ ဒုက္ခဓမ္မာနံ ပစ္စဝေက္ခနဝသေန သရသပဋိကူလတာ ပစ္စဝေက္ခနဝသေန အာသယနိဓာန ပက္ကာပက္ကဖလနိဿန္ဒပစ္စဝေက္ခန ဝသေန စ တတ္ထ နိကန္တိ ပဟာနသညာ။ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနန္တိ သရီရဂတာနံ ပထဝိအာဒီနံ စတုန္နံ မဟာဓာတူနံ သလက္ခဏာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၁၉။)

ဒိဝသေန ဝိသုံ ဝိသုံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ သမနုပဿနံ။ တဉှိ စတဿော ဓာတုယော ဝဝတ္ထပိယန္တိ ဝိနိစ္ဆိယန္တိ သလ္လက္ခိယန္တိ ဧတေနာတိ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ အသုဘသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ရာဂဿပဟာနာယာတိ ဝစနတော ဒသအသုဘာ။လ။ ရာဂစရိတဿ သပ္ပာယာတိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရာဂေန စရတီတိ ရာဂစရိတော။ သော ဟိ ကာမံ ကဒါစိ ဒေါသေန စရတိ။ ကဒါစိ မောဟေန။ ကဒါစိ သဒ္ဓါဒီသုပိ အညတရေန။ ရာဂေါ ပနဿ ဥဿန္နော။ တသ္မာ ဥဿန္နေန ရာဂေန သော ရာဂစရိတောတိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ။ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဗျာပါဒဿ ပဟာနာယာတိ ဝစနတော မေတ္တာဒီနံ တိဏ္ဏံ ဗြဟ္မဝိဟာရာနံ ယထာက္ကမံ ဗျာပါဒဝိဟိံသာ အရတီနံ နိဿရဏတာဝစနတော သုပရိသုဒ္ဓါနဉ္စ ဝဏ္ဏကသိဏာနံ ဒေါသဝတ္ထုတ္တာဘာဝတော စတဿောအပ္ပမညာယော။လ။ ဒေါသစရိတဿာတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ အာဒိကမ္မိကဿေဝါယံ စရိယဝိဘာဂေါ။ ဥပေက္ခာစ အာဒိကမ္မိကဿ နသမ္ဘဝတိ။ ဝက္ခတိဟိ ဥပေက္ခာပဉ္စမဇ္ဈာနိကာတိ။ တသ္မာ ယဿ ပုရိမာ တိဿော သပ္ပာယာ။ တဿ တဒနုဂတိကာ ဥပေက္ခာပိ သပ္ပာယာနာမ ဟောတီတိ ကတွာ စတဿော အပ္ပမညာယောတိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတရထာ နိဿရဏဉှေတံ ရာဂဿ။ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာ စေတော ဝိမုတ္တီတိ ဝစနတော ဥပေက္ခာ ရာဂစရိတဿာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ။ နီလာဒီနိစ စတ္တာရိ ကသိဏာနီတိ ဣဒဉ္စ မနာပိယရူပါနိ နီလာဒီနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အမနာပိယာနိ ပန တာနိ ရာဂစရိတဿေဝ သပ္ပာယာနီတိ။ အာနာပါဏသတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယာတိ ဝစနတော အာနာပါဏံဝိတက္ကစရိတဿာတိ ဝုတ္တံ။ မောဟစရိတော ပန ပကတိယာ ပမာဒဗဟုလော ဟောတိ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တောစ။ အာနာပါဏဉ္စနာမ နိရန္တရံ ပဝတ္တမာနံ တဿ သတိံ ဥပ္ပာဒေန္တံ ဝိယ ပဝတ္တတီတိ တံ မောဟစရိတဿသပ္ပာယန္တိ ဝုတ္တံ သိယာ။

[၂၄၄] ဝိဘာဝနိယံ ပန

ဗုဒ္ဓိဝိသယဘာဝေန မောဟပဋိပက္ခတ္တာတိ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ တံ ယုတ္တံ ဝိယ န ဒိဿတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၀။)

ဧဝဉှိ သတိ သော ဗုဒ္ဓိစရိတေန သဟ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာတိ။ ကာမဉ္စ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒယောပိ ဧကန္တေန ဗုဒ္ဓိဝိသယာဧဝ ဟောန္တိ။ တေ ပန ဝိသေသတော သဒ္ဓံ ဥပဗြူဟယန္တီတိ ဝုတ္တံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ အာဒယော။လ။ သဒ္ဓါစရိတဿာတိ။ ပရမတ္ထတော သုခုမတရာနိ မရဏာဒီနိ ဝိပုလဗုဒ္ဓီနံ ဧဝ ဝိသယာနာမ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ မရဏ။ လ။ ဗုဒ္ဓိစရိတဿာတိ။ သေသာနိပနသဗ္ဗာနိပီတိ စတ္တာရိ ဘူတ ကသိဏာနိ ဒွေ အာလောကာကာသကသိဏာနိ စတ္တာရော အာရုပ္ပာစာတိ ဒသဝိဓာနိ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ။ တတ္ထာပီတိ တေသု ဒသသု သေသ ကမ္မဋ္ဌာနေသုပိ။ ပုထုလံ ခလမဏ္ဍလာဒိပမာဏံ မောဟစရိတဿ သပ္ပာယံ။ သမ္ဗာဓသ္မိဉှိ ဩကာသေ စိတ္တံ ဘိယျော သံမောဟံ အာပဇ္ဇတီတိ။ ခုဒ္ဒကံ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလပမာဏံ ဝိတက္ကစရိတဿေဝ သပ္ပာယံ။ မဟန္တဉှိ ဝိတက္ကသန္ဓာဝနဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ။ တတ္ထစ ဝိတက္ကစရိတဿေဝါတိ ဧတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေါ ခုဒ္ဒကန္တိပဒေ ယုဇ္ဇတိ။ ဝိတက္ကစရိတဿ ခုဒ္ဒကမေဝ သပ္ပာယံ။ န ပုထုလန္တိ။ သဗ္ဗဉ္စေတံ ဥဇုဝိပစ္စနိကဝသေနစေဝ အတိသပ္ပာယတာယစ ဝုတ္တံ။ ရာဂါဒီနံ ပန အဝိက္ခမ္ဘိကာ သဒ္ဓါဒီနဉ္စ အနုပကာရိကာ ကုသလဘာဝနာနာမ နတ္ထီတိပိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သဗ္ဗေသုပိ စတ္တာလီသ ကမ္မဋ္ဌာနေသု။ ပရိကမ္မဘာဝနာ လဗ္ဘတေဝ ပရိကမ္မေန ဝိနာ ဧကဿပိ ကမ္မဋ္ဌာနဿ အသမ္ပဇ္ဇနတော။ ဒသသုကမ္မဋ္ဌာနေသုဥပစာရဘာဝနာဝ သမ္ပဇ္ဇတိ နတ္ထိ အပ္ပနာ။ ကသ္မာ ဣတိ စေ။ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃ သီလ စာဂ ဒေဝတာ ဥပသမ ဂုဏာနံ တာဝ ဂမ္ဘီရတာယ နာနာပ္ပကာရဂုဏာ နုဿရဏာဓိမုတ္တတာယဂါတိ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဂမ္ဘီရ တာယာတိ ဧတေန ဧကေကဿပိ ဂုဏပဒဿ ဂမ္ဘီရတ္တာ တဗ္ဗိသယော သမာဓိ မဟာသမုဒ္ဒေ သသကော ဝိယ တတ္ထ အပ္ပနံ ပတွာ နိစ္စလဘာဝေန ပတိဋ္ဌာတုံ နသက္ကောတီတိ ဒဿေတိ။ နာနာပ္ပကာရ ဂုဏာနုဿရဏာဓိမုတ္တတာယဝါတိ ဧတေန တေသံ ဂုဏာနံ အတပ္ပ နိယသဘာဝတ္တာ ဧတ္တကေဧဝ ဂုဏပဒေ ဌတွာ အပ္ပနံ ပါပေဿာမီတိ အတ္တနော စိတ္တံ သန္ဓာရေတုံပိ နသက္ကောတီတိ ဒဿေတီတိ။ သေသေသု ပန မရဏသညာဝဝတ္ထာနေသု မရဏံ တာဝ သဘာဝ ဓမ္မတ္တာ သံဝေဇနီယဓမ္မတ္တာစ ဣတရာနိစ ဒွေ သဘာဝဓမ္မတာယ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၁။)

ဂမ္ဘီရတ္တာ အပ္ပနာယ ပတိဋ္ဌာ နဟောန္တီတိ။ ယဒိဧဝံ ကသ္မာ လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနိ အတိဂမ္ဘီရေ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတေ သဘာဝဓမ္မေ အပ္ပနံ ပါပုဏန္တိ။ ဒုတီယစတုတ္ထာရုပ္ပဇ္ဈာနာနိစ ပထမတတီယာရုပ္ပ သင်္ခါတေ သဘာဝဓမ္မေတိ။ ဝုစ္စတေ, လောကုတ္တရဇ္ဈာနာနိ တာဝ ဝိသုဒ္ဓိတော သမ္မသနဉာဏတောစ ပဋ္ဌာယ အနုက္ကမေန ဥပရုပရိပဝတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာနံ ဗလေန အတိဂမ္ဘီရေပိ နိဗ္ဗာနသင်္ခါတေ သဘာဝဓမ္မေ အပ္ပနာဘာဝေန ပတိဋ္ဌာတုံ သက္ကောန္တိ။ အာရုပ္ပဇ္ဈာနာနိစ အပ္ပနာပတ္တဿေဝ ပဉ္စမဇ္ဈာနသမာဓိဿ ဥဒယမတ္တာနိ ဟောန္တီတိ အာရမ္မဏသမတိက္ကမနမတ္တကရဏေန သဘာဝဓမ္မေပိ အာရမ္မဏေ အပ္ပနာဘာဝေန ပတိဋ္ဌာတုံ သက္ကောန္တီတိ။ တတ္ထာပီတိ တေသု သမတိံသအပ္ပနာကမ္မဋ္ဌာနေသုပိ။ ပဉ္စကဇ္ဈာနေ နိယုတ္တာနိ ပဉ္စကဇ္ဈာနိ ကာနိ။ ဈာနပဉ္စကဿ အာရမ္မဏဘာဝယောဂျာနီတိ ဝုတ္တံဟောတိ။ ပဋိကူလာရမ္မဏာနိနာမ အတိအနိဋ္ဌာနိ လူခါနိ စိတ္တရဘိဇနနေ ပရိဒုဗ္ဗလာနိ ဟောန္တီတိ န တာနိ အတ္တနိ စိတ္တံ ရောစေတွာ ထပေတုံ သက္ကောန္တိ။ တသ္မာ ဝိတက္ကေန ဝိနာ စိတ္တံ တတ္ထ ဧကဂ္ဂံ ဟုတွာ န တိဋ္ဌတိ။ ဝိတက္ကဗလေနေဝ တိဋ္ဌတီတိ ဝုတ္တံ ဒသအသုဘာ။လ။ ပထမဇ္ဈာနိကာတိ။ ယဒိဧဝံ ကထံ တေသု သောမနဿဇ္ဈာနံ ဟောတီတိ နီဝရဏသန္တာပံ ပဟာနဗလေနစေဝ တံ တံ အာနိသံသဒဿန ဉာဏဗလေနစ။ ဗျာဓိဒုက္ခပီဠိတဿ ရောဂိနော ဝမနဝိရေစနပဝတ္တိယံ ဝိယ ဗဟုံ ဒါနိ ဝေတ္တနံ လဘိဿာမီတိ အာနိသံသဒဿာဝိနော ပုပ္ဖစ္ဆဋ္ဋကဿ ဂူထရာသိဒဿနေ ဝိယ စာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မေတ္တာဒယော တယော ဗြဟ္မဝိဟာရာ ဒေါမနဿသမုဋ္ဌိတာနံ ဗျာပါဒဝိဟိံ သာအရတီနံ နိဿရဏဘူတာ ဟောန္တီတိ န တေ ကဒါစိ သောမနဿေန ဝိနာ အပ္ပနံ ပါပုဏန္တီတိ ဝုတ္တံ မေတ္တာဒယော တယော စတုက္ကဇ္ဈာနိကာတိ။ ဥပေက္ခာ ပန သတ္တေသု သဗ္ဗသော ဥဒါသိနပက္ခေ ဌတွာ ဘာဝိတဗ္ဗတ္တာ ကဒါစိပိ ဥပေက္ခာဝေဒနာယ ဝိနာ အပ္ပနံ နပါပုဏာတီတိ ဝုတ္တံ ဥပေက္ခာပဉ္စမဇ္ဈာနိကာတိ။ စတ္တာရောပနအာရုပ္ပာတိ ကသိဏုဂ္ဃာဋိမာကာသာဒီနိ စတ္တာရိ အာရုပ္ပာရမ္မဏာနိ။ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သဗ္ဗေသုပိ စတ္တာလီသကမ္မဋ္ဌာနေသု။ ယထာရဟန္တိ တံတံအာရမ္မဏာနုရူပံ။ အာရမ္မဏေန ဝိနာ ပရိကမ္မံနာမ န သိဇ္ဈတိ။ အာရမ္မဏဿ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၂။)

သုဋ္ဌု ဒဠှဝိဘူတဂဟဏသင်္ခါတေန ဥဂ္ဂဟေန ဝိနာ အာရမ္မဏသမ္ပတ္တိ နာမ နတ္ထိ။ အသတိစ အာရမ္မဏသမ္ပတ္တိယာ ဥပစာရဇ္ဈာနံပိ တာဝ န သမ္ပဇ္ဇတိ။ ပဂေဝ အပ္ပနာဈာနန္တိ ဝုတ္တံ ပရိကမ္မနိမိတ္တံ။လ။ လဗ္ဘန္တေဝါတိ။ တတ္ထ သဗ္ဗတ္ထာပီတိ သဗ္ဗေသုပိ စတ္တာလီသကမ္မဋ္ဌာနေသု။ ယထာရဟန္တိ တံတံကမ္မဋ္ဌာနာနုရူပံ။ ပရိယာယေနာတိ ဣဒံ ပန ကဿစိ အာရမ္မဏဿ စက္ခုနာ ပဿန္တဿေဝ အဝိဘူတတရတ္တာ ဝုတ္တံ။ ယတ္ထ ပန ပထမံ သဘာဝဓမ္မံ ဂဏှိတွာ ပစ္ဆာ တာဒိသေ တဒါကာရေ တံသဏ္ဌာနေ ပညတ္တာရမ္မဏေ ဥပစာရောဝါ အပ္ပနာဝါ ပဝတ္တတိ။ တတ္ထေဝ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံနာမ လဗ္ဘတီတိ ဝုတ္တံ ပဋိဘာဂ နိမိတ္တံပနာတိအာဒိ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဒဠှံ ကရောန္တော တတ္ထဟီတိအာဒိမာဟ။ ဧဝံ သမထကမ္မေ ပထမံ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဘာဝနာဝိဓာနံ ဒဿေန္တော ကထန္တိအာဒိ မာဟ။ နိမိတ္တံ ဥဂ္ဂဏှန္တဿာတိ အာရမ္မဏဿ ယထာ သဏ္ဌိတံ အာကာရံ စိတ္တေ ဥပရုပရိ ဝိဘူတံ ကတွာ ဂဏှန္တဿ သမနုပဿန္တဿ။ သာစဘာဝနာတိ ဥဂ္ဂဟဏာကာရေန ပဝတ္တ ဇဝနဝီထိပရံပရသင်္ခါတာ သာ စိတ္တဘာဝနာ ပရိကမ္မဘာဝနာ နာမ။ ပုနပ္ပုနံ ကရဏဝသေန ဝဍ္ဎနာကာရသဏ္ဌိတတ္တာ။ သမုဂ္ဂဟိတံ ဟောတီတိ ဝတွာ ယထာ သုဋ္ဌု ဥဂ္ဂဟိတံ သမုဂ္ဂဟိတံနာမ ဟောတိ တံ ဒဿေတုံ စက္ခုနာပဿန္တဿေဝမနောဒွါရဿ အာပါတမာဂတန္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မနောဒွါရဿအာပါတမာဂတန္တိ စက္ခူနိ နိမ္မိလိတွာဝါ အညသ္မိံ ဌာနေ ဌတွာဝါ အာဝဇ္ဇန္တဿ စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌသဒိသံ မနောဒွါရေ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံနာမ။ သုဋ္ဌု အဝိနဿမာနံ ကတွာ ဂဟိတတ္တာ။ သာစ ဘာဝနာ သမာဓိယတိ။ န တာဝ ဘာဝနန္တရဘာဝံ ပါပုဏာတီတိ အဓိပ္ပာယော။ တထာ သမာဟိတဿာတိ တေန မတ္ထကပတ္တေန ပရိကမ္မသမာဓိနာ သမာဟိတဿ ဧတဿ ယောဂိနော။ တတောပရန္တိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တုပ္ပတ္တိ တော ပရံ။ ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ စိတ္တေ သန္နိသိန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ အနုယုဉ္ဇန္ထဿာတိ နိရန္တရံ ပဒဟန္တဿ။ တပ္ပဋိဘာဂန္တိ သဘာဝ ဓမ္မဘူတေန တေန ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တေန သဒိသံ။ ဝတ္ထုဓမ္မဝိမုစ္စိတန္တိ မေဃဝလာဟကန္တရတောဝါ ရာဟုမုခတောဝါ နိက္ခန္တစန္ဒမဏ္ဍလံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၃။)

ဝိယ သဘာဝဓမ္မဘူတာ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တတော ဝိမုစ္စိတွာ ဝိသုံ ဥပဋ္ဌိတံ။ တတောယေဝ ပညတ္တိသင်္ခါတံ နိမိတ္တပညတ္တိဣတိ ကထိတံ။ ဘာဝနာ မယန္တိ ကေဝလံ ဘာဝနာစိတ္တဗလေန ပသိဒ္ဓံ။ အာလမ္ဗဏန္တိ တဒေဝ သမုဂ္ဂဟိတံ နိမိတ္တာလမ္ဗဏံ စိတ္တေသန္နိသန္နံသမပ္ပိတံဟောတီတိ မနောဒွါရိကစိတ္တသန္တာနေ သန္နိသိန္နံ နိစ္စလဘာဝေန သဏ္ဌိတံ ဟုတွာ သုဋ္ဌု အပ္ပိတံ ပဝေသိတံ ဟောတိ။ တန္တိ နိမိတ္တာလမ္ဗဏံ ပဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယသ္မာ စန္ဒမဏ္ဍလာဒိကဿ ဝိယ တဿ နိမိတ္တာလမ္ဗဏဿ ပရိသုဒ္ဓပရိယောဒါတဘာဝေန ဥပဋ္ဌိတတာနာမ ကိလေသမလဝိက္ခမ္ဘနေန ပရိသုဒ္ဓပရိယောဒါတဘာဝံ ပတွာ ဩဘာသဇာတဿ စိတ္တဿ ဝသေနေဝ ဟောတိ။ န တဿ အာလမ္ဗဏဿ ဝသေန။ နဟိ ပညတ္တိ ဓမ္မေ တာဒိသော ဂုဏောနာမ ဥပလဗ္ဘတီတိ။ တသ္မာ ပဋိဘာဂ နိမိတ္တေ သမုပ္ပန္နေ နီဝရဏသင်္ခါတာနံ ပဋိဗန္ဓကဓမ္မာနံ ဝိက္ခမ္ဘိတတာ သိဒ္ဓါ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ တတောပဋ္ဌာယာတိအာဒိ။ ပဋိဗန္ဓန္တိ နီဝါရေန္တိ နိဿရဏပက္ခိကံ စိတ္တံ ပါတေန္တီတိ ပဋိဗန္ဓာ။ နီဝရဏ ဓမ္မာ။ ဝိသေသေန ပဟီနာ ပဋိဗန္ဓာ ဧတာယာတိ ပဋိဗန္ဓဝိပ္ပဟီနာ။ သမာသေဝန္တဿာတိ သုဋ္ဌု အာသေဝန္တဿ။ သတ္တဝိဓံ နိမိတ္တ ရက္ခဏဝိဓာနံ သမ္ပာဒေတွာ စက္ကဝတ္တိဂဗ္ဘံ ဝိယ သုဋ္ဌု ရက္ခိတွာ ပုနပ္ပုနံ ဘာဝနာဝသေန သေဝန္တဿာတိ အတ္ထော။

အာဝါသော ဂေါစရော ဘဿံ၊ ပုဂ္ဂလော ဘောဇနံ ဥတု။

ဣရိယာပထောတိ သတ္တေ တေ၊ အသပ္ပာယေ ဝိဝဇ္ဇယေ။

သပ္ပာယေ သတ္တ သေဝေထ၊ ဧဝဉှိ ပဋိပဇ္ဇတော။

နစိရေနေဝ ကာလေန၊ ဟောတိ ကဿစိ အပ္ပနာတိ ဟိ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၄။)

ရူပါဝစရပထမဇ္ဈာနံအပ္ပေတီတိ ကာမတဏှာယ ဝိသယဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ သာတိသယံ သဏှသုခုမဘာဝပ္ပတ္တံ ဥပစာရဇ္ဈာနတော သတဂုဏေနဝါ သဟဿဂုဏေနဝါ ထိရတရဇ္ဈာနင်္ဂယုတ္တံ ရူပါဝစရ သင်္ခါတံ ပထမဇ္ဈာနံ တသ္မိံ နိမိတ္တေ အနုပဝိသိတွာ ဝိယ ဝတ္တတီတိ အတ္ထော။ တမေဝ ပထမဇ္ဈာနံ ဝသီဘူတံ ကတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဉ္စသု ဝသီတာသု ပန ပထမဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ပထမံ ဝိတက္ကံ အာဝဇ္ဇတိ။ တတော ဝိစာရံ။ တတော ပီတိံ။ တတော သုခံ။ တတော သမာဓိံ။ တတော ပုန ဝိတက္ကံ။ တတော ဝိစာရန္တိ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ဈာနင်္ဂါနိ အာဝဇ္ဇန္တဿ ယဒါ တံတံဈာနင်္ဂါလမ္ဗဏာ စိတ္တဝါရာ အန္တရန္တရာ ကတိပယဘဝင်္ဂေဟိ အန္တရိတာ ဟုတွာ နိရန္တရဘူတာ ဝိယ ပဝတ္တန္တိ။ တဒါ အာဝဇ္ဇန ပစ္စဝေက္ခန ဝသိတာယော ဝသီဘူတာနာမ ဟောန္တိ။ ဧတာ ပန သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ မတ္ထကပ္ပတ္တာ ဟောန္တိ။ တေသဉှိ ယမကပါဋိ ဟာရိယာဒိကာလေသု လဟုကပဝတ္တိံ ဣစ္ဆန္တာနံ တံတံဈာနင်္ဂါ ရမ္မဏာစိတ္တဝါရာပိ စတုပဉ္စဇဝနိကာဧဝ ပဝတ္တန္တိ။ အန္တရဘဝင်္ဂါနိပိ ပစ္ဆိမဝါရဿ ဥပစာရ ဘူတာနိ ဘဝင်္ဂ စလန သင်္ခါတာနိ ဒွေဧဝ ပဝတ္တန္တိ။ ယတ္ထ အပရံ ဈာနင်္ဂံ အာပါတ မာဂစ္ဆတိ။ နဟိ အာရမ္မဏေ အာပါတံ အနာဂတေ ဘဝင်္ဂံ စလတိ။ နစ ဝိနာ ဘဝင်္ဂစလနေန အာဝဇ္ဇနုပ္ပတ္တိနာမ အတ္ထီတိ။ ထပေတွာ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓေ အညေသံ ဝသိဘာဝပတ္တာနံပိ အန္တရန္တရာ ဘဝင်္ဂစာရေ ဂဏနာနာမ နတ္ထီတိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ပန အယံ ပန မတ္ထကပ္ပတ္တာဝသီ ဘဂဝတော ယမကပါဋိဟာရိယကာလေ လဗ္ဘတိ။ အညေသံဝါ ဧဝရူပေ ကာလေတိ ဝုတ္တံ။ ဈာနဿ သီဃတရံ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထတာ သမာပဇ္ဇနဝသီနာမ။ တေနေဝ ဟိ ပါဠိယံ သမာပဇ္ဇနေ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ။ ဧသနယော သေသာသုပီတိ။ တထာ သမာပဇ္ဇိတံ ဈာနံ အစ္ဆရာမတ္တာဒိဝသေန အတိပရိတ္တကံပိ ခဏံ ထပေတုံ သမတ္ထတာ အဓိဋ္ဌာနဝသီနာမ။ သမာပဇ္ဇိတဇ္ဈာနတော သီဃတရံ ဝုဋ္ဌာတုံ သမတ္ထတာ ဝုဋ္ဌာနဝသီနာမ။ ပစ္စဝေက္ခနဝသီ ပန အာဝဇ္ဇနဝသိယာ သိဒ္ဓါယ သိဒ္ဓါဧဝ ဟောတီတိ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

ယတ္တကံ ကာလံ ဣစ္ဆတိ။ တတ္တကံ စိရတရံ ဈာနံ ထပေတုံ သမတ္ထတာ အဓိဋ္ဌာနဝသိတာနာမာတိပိ ဝုတ္တံ။ တထာ ပရိစ္ဆိန္န ကာလတော အန္တော အဝုဋ္ဌဟိတွာ ယထာပရိစ္ဆိန္နကာလဝသေနေဝ ဝုဋ္ဌာနသမတ္ထတာ ဝုဋ္ဌာနဝသိတာနာမာတိ။ တံပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၅။)

ပါဠိယဉှိ ပထမဇ္ဈာနံ ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ အဓိဋ္ဌာတိ။ အဓိဋ္ဌာနာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိအာဒိနာ သီဃတရံဝါ ဟောတု။ စိရတရံဝါ။ ယတ္တကံ ကာလံ ဈာနံ ထပေတုံဝါ ယတ္တကေ ကာလေ တတော ဥဋ္ဌာတုံဝါ ဣစ္ဆတိ။ တတ္တကံ ကာလံ အနူနံဝါ အနဓိကံဝါ ကတွာ အဓိဋ္ဌာတုံဝါ ဝုဋ္ဌာတုံဝါ သမတ္ထတာပိ ဒဿိတာယေဝ ဟောတီတိ။ ဧဝဉ္စသတိ ဝုဋ္ဌာနဝသိတာပိ အဓိဋ္ဌာနဝသိတာယ သိဒ္ဓါယ သိဒ္ဓါဧဝါတိ တာသံ ဒွိန္နံ ဝိသေသကပ္ပနာပိ နိပ္ပယောဇနာ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဝသနံ ဝသီ။ သမတ္ထတာတိ အတ္ထော။ ဣဿရ ဘာဝေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝသီဧဝ ဝသိတာ။ ယထာ ဒေဝေါဧဝ ဒေဝတာတိ။ ကတွာ ပဒဟတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိတက္ကာဒိကံ ဩဠာရိကင်္ဂံ ပဟာနာယာတိ ဧတ္ထ ပထမဇ္ဈာနံ တာဝ ဝသီဘူတံ ကတွာ ဌိတဿ ဝိတက္ကော ဩဠာရိကတော ဥပဋ္ဌာတိ။ တဒါ အဟောဝတမေ အဝိတက္ကံ ဈာနံ အဿာတိ ဧဝမဿ အဇ္ဈာသယော သဏ္ဌာတိ။ တဒါ အဝိတက္ကံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိဿာမီတိ ပုန တသ္မိံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ သာ ဘာဝနာ ဝိတက္ကဝိရာဂဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ သာပိ ယာဝ ဝိတက္ကေ နိကန္တိ န ပရိယာဒိယတိ, တာဝ ပရိကမ္မဘာဝနာနာမ။ ပရိယာဒိန္နာယ ပန ဝိတက္ကနိကန္တိယာ ဥပစာရ ဘာဝနာနာမ ဟောတိ။ ဧသနယော သေသဇ္ဈာနုပစာရေသုပိ။ ဧဝံ တံတံဈာနင်္ဂဝိရာဂဘာဝနာဗလေန ဝိတက္ကာဒိကဿ ဩဠာရိကဿ တဿ တဿ ဈာနင်္ဂဿ ပဇဟနတ္ထာယ။ ဝိစာရာဒိသုခုမင်္ဂုပ္ပတ္တိယာတိ ဝိစာရာဒီနံ သုခုမာနံ စတုန္နံ တိဏ္ဏံ ဒွိန္နံ ပုန ဒွိန္နံဝါ ဈာနင်္ဂါနံ တေန တေန ဝိတက္ကာဒိနာ ဩဠာရိကေန အင်္ဂေန ဝိနာ ပုန ဥပ္ပတ္တိယာ။ ပါဟတောတိ ပဒဟန္တဿ။ ပဓာနနာမကံ အာတာပဝီရိယံ ကရောန္တဿာတိ အတ္ထော။ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒယောတိ ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီနိ သေသရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ။ ယထာရဟန္တိ ဣဒံ ဒွါဝီသကမ္မဋ္ဌာနေသု ဒုတီယဇ္ဈာနာဒီနံ အနုရူပါနိ ကသိဏအာနာပါဏာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အဝသေသေသု ပန အဋ္ဌာရသကမ္မဋ္ဌာနေသု ယသ္မာ အရူပဇ္ဈာနာနိ နာမ အာရမ္မဏာတိက္ကမနဝသေနေဝ ပဝတ္တန္တိ။ တဒတိက္ကမနတ္ထဉ္စ ကသိဏုဂ္ဃာဋနံနာမ ဟောတိ။ တသ္မာ ယေသု တဒုဂ္ဃာဋနံ သမ္ဘဝတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၆။)

ကသိဏာနိ ဒဿေတုံ အာကာသဝဇ္ဇိတကသိဏေသူတိ ဝုတ္တံ။ အာကာသကသိဏဉှိ ဥဂ္ဃာဋီယမာနံပိ အာကာသ မေဝ ဟောတီတိ နတ္ထိ တတ္ထ တဒတိက္ကမနသမ္ဘဝေါတိ။ ဥဂ္ဃာဋေတွာတိ ယထာဒိဋ္ဌေ ကသိဏနိမိတ္တေ ကသိဏနိမိတ္တသညံ အကတွာ တတ္ထ အာကာသံ အနန္တံ အာကာသံ အနန္တန္တိ အာကာသသညံ ပဝတ္တေန္တဿ စိတ္တေ တံကသိဏနိမိတ္တံ အန္တရဓာယတိ။ တပ္ပမာဏံ အာကာသမေဝ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဧဝံ ကသိဏသညာဝိဓမနေန အာကာသသညာပဝတ္တနေနစ ယံကိဉ္စိ ကသိဏံ ဥဂ္ဃာဋေတွာ ဝိယောဇေတွာတိ အတ္ထော။ လဒ္ဓံ အာကာသံ အာရဗ္ဘာတိ ပါဋ္ဌသေသေန သမ္ဗန္ဓော။ ဧသနယော ပထမာ ရုပ္ပဝိညာဏန္တိအာဒီသုပိ။ အနန္တဝသေနာတိ အနန္တံ အာကာသန္တိ ဧဝံ ပဝတ္တမနသိကာရဝသေန။ သန္တမေတံ ပဏီတမေတန္တိ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿာတိ ဧတ္ထ တထာ သမ္ဘာဝေတွာ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿပိ အာရမ္မဏဿ သမတိက္ကန္တတ္တာ ဥပရိ ဈာနံ ဟောတိယေဝါတိ ဝုတ္တံ စတုတ္ထာရုပ္ပမပ္ပေတီတိ။ ပရိကမ္မံကတွာတိ သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အရဟန္တိအာဒိနာ သမနုဿရဏပရိကမ္မံ ကတွာ။ တသ္မိန္တိ တသ္မိံ ဗုဒ္ဓဂုဏာဒိကေ အာလမ္ဗဏေ။ ဘူမတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ နိမိတ္တေတိ တဿ အာရမ္မဏဿ အာကာရသင်္ခါတေ နိမိတ္တေ။ ဘာဝလက္ခဏေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ သာဓုကမုဂ္ဂဟိတေတိ အာရမ္မဏဿ ဝိဘူတတရ ဝသေနဝါ စိတ္တဿ တသ္မိံ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရဝသေနဝါ သုဋ္ဌု ဥဂ္ဂဟိတေ။ ဥပစာရောစ သမ္ပဇ္ဇတိ အရိယသာဝကာနံ ဒိဋ္ဌသစ္စာနန္တိ အဓိပ္ပာယော။ ဣတရေသံပိ ဝါ မရဏသညာဝဝတ္ထာနေသူတိ။ ဧတ္ထစ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနေန ဈာနင်္ဂပါတုဘာဝေနစဥပစာရသမ္ပဒါ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ စတ္တာလီသကမ္မဋ္ဌာနေသုယထာရဟံသမထဇ္ဈာနာနံ ပဝတ္တိံ ဒဿေတွာဣဒါနိတေသုသမထဇ္ဈာနေသုကသိဏဇ္ဈာနာနံ နိသန္ဒဘူတံအဘိညာ ပဝတ္တိံ ဒဿေတုံ အဘိညာဝသေနပဝတ္တမာနန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယော ကတာဓိကာရော ဟောတိ။ အာသန္နဘဝေ သမထဇ္ဈာနေသု ကတာဘိယောဂေါဝါ ဟောတိ, ပူရိတဗောဓိသမ္ဘာရော မဟာပုရိသ ဇာတိကောဝါ။ တဿ အဋ္ဌဝိဓေသု နဝဝိဓေသုဝါ သမထဇ္ဈာနေသုသိဇ္ဈ မာနေသု အဘိညာပိ သိဇ္ဈတိယေဝ။ ရူပဇ္ဈာနမတ္တေသုပိ သိဇ္ဈန္တေသု သိဇ္ဈတိ ယေဝါတိပိ ဝဒန္တိ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌသာလိနိယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေစ အာရုပ္ပဇ္ဈာနာနံပစ္စယဘာဝံအနုပဂတဿပိအာကာသကသိဏဇ္ဈာနဿ အဘိညာပါဒကတာသမ္ဘဝေါ ဝုတ္တောတိ။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ပန နဟိ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု စုဒ္ဒသဟာကာရေဟိ စိဏ္ဏဝသီဘာဝံ ဝိနာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၇။)

ဥပရိ အဘိညာဓိဂမော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ။ တံ ပန ထပေတွာ ပုရိသ ဝိသေသေ အဝသေသာနံ ဗဟူနံ အာဒိကမ္မိကကုလပုတ္တာနံ သာဓာရဏဝသေန ဝုတ္တန္တိ ယုတ္တံ။ တေနေဝ ဟိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ဣမေဟိ ပန စုဒ္ဒသဟိ အာကာရေဟိ စိတ္တံ အပရိဒမေတွာ ပုဗ္ဗေ အဘာဝိတဘာဝနော အာဒိကမ္မိကော ယောဂါဝစရော ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနံ သမ္ပာဒေဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ တာဒိသာနံ အဋ္ဌသု သမာပတ္တီသု စိဏ္ဏဝသီဘာဝါနံ အဘိညာကမ္မေ အာဒိကမ္မိကကုလပုတ္တာနံ ကသိဏာ နုလောမတော ကသိဏပဋိလောမတောတိအာဒိနာ နယေန ဝုတ္တေဟိ စုဒ္ဒသဟိ အာကာရေဟိ အတ္တနော ရူပပဉ္စမဇ္ဈာနစိတ္တံ ပရိဒမေတွာ တိက္ခံ သူရံ အဘိနီဟာရက္ခမံ ကတွာ ဣဒါနိ ဣဒ္ဓိဝိကုဗ္ဗနံ ကရိဿာ မီတိ အာရဘန္တာနံ အဘိညာဝသေန ပဝတ္တမာနံ ပန ရူပါဝစရပဉ္စ မဇ္ဈာနံ ရူပါဒီသု ဆသု အာလမ္ဗဏေသု ယထာရဟံ အပ္ပေတီတိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အဘိညာပါဒကပဉ္စမဇ္ဈာနာ ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ အဘိညာယ ပါဒကတ္ထာယ ယံအဘိညာဇာတိကံ ရူပါဝစရပဉ္စမဇ္ဈာနံ သဗ္ဗပထမံ သမာပဇ္ဇိယတိ။ တတော ဘဝင်္ဂပဝတ္တိဝသေန ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ အဓိဋ္ဌေယျံ။ သဝတ္ထုကံ သတရူပသဟဿရူပါဒိကံ နိမ္မိတရူပံ။ တံ အဓိဋ္ဌေယျံ အာဒိ ယဿ အဝတ္ထုကဿ အာဝိဘာဝတိရောဘာဝါဒိကဿ ကမ္မဿာတိ အဓိဋ္ဌေယျာဒိကံ။ အာဝဇ္ဇိတွာ ပရိကမ္မံကရောန္တဿာတိ ဧတ္ထ ဣဒ္ဓိဝိဓေ တာဝ ယံယံသတာဒိကံ နိမ္မိတရူပံဝါ အာဝိဘာဝါဒိကံ နိမ္မိတကမ္မံဝါ နိပ္ဖာဒေတုံ ဣစ္ဆတိ။ တံ တံ အဝဇ္ဇိတွာ သလ္လက္ခေတွာ သတံ ဟောမိ သဟဿံ ဟောမီတိဝါ သတံ ဟောတု သဟဿံ ဟောတူတိဝါ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ဟောတု ဧဝဉ္စေဝဉ္စ ဟောတူတိဝါ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ။ ဒိဗ္ဗသောတာဒီသု ပန ယံ ယံ အာရမ္မဏံ သောတုံဝါ ပဿိတုံဝါ ဇာနိတုံဝါ အနုဿရိတုံဝါ ဣစ္ဆတိ။ တံ တံ သလ္လက္ခေတွာ အသုကဿ အသုကာနံဝါ သဒ္ဒံ သုဏောမီတိအာဒိနာ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ပရိကမ္မံ ကတွာ ပုန ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနံ အာဂတမေဝ။ ယထာဟ အဘိညာပါဒကဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ သစေ သတံ ဣစ္ဆတိ။ သတံ ဟောမီတိ ပရိကမ္မံ ကတွာ ပုန အဘိညာပါဒကံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ အဓိဋ္ဌာတိ။ အဓိဋ္ဌာနစိတ္တေန သဟေဝ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၈။)

သတံ ဟောတီတိ။ တတ္ထစ အာဒိတော ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနံ ပရိကမ္မ စိတ္တဿ သမာဒါနတ္ထာယ ဟောတိ။ ပစ္ဆိမံ ပန အဘိညာယ အနု ဗလပ္ပဒါနတ္ထာယာတိ။ တထာ ဟိ ပါဒကဇ္ဈာနဗလေန သုဋ္ဌု သမာဟိတံ ပရိကမ္မစိတ္တံနာမ အတ္တနော ဝိသယေ အဘိညာစိတ္တဂတိကံ ဟောတိ။ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿရဏကာလေ တေနေဝ စိတ္တေန တသ္မိံ ဘဝေ အတီတံ ဓမ္မဇာတံ ယာဝ ပဋိသန္ဓိယာ ဇာနာတိ။ တေနေဝ ဟိ အဋ္ဌကထာယံ တံသမ္ပယုတ္တံ ဉာဏံ ပရိကမ္မသမာဓိဉာဏန္တိ ဝုတ္တံ။ အတီတံသဉာဏန္တိပိ ဝုစ္စတီတိ။ သေသာဘိညာသုပိ တဿ ဉာဏဿ ဝိသယဝိသေသော ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗောတိ။ ထေရေန ပန ပစ္ဆိမံ ပါဒကဇ္ဈာနသမာပဇ္ဇနံနာမ န သဗ္ဗေသံ ဟောတိ။ န ဟိ အဘိညာသု ဝသီဘာဝပတ္တာနံ ပုန ပါဒကဇ္ဈာနေန ကိစ္စံ အတ္ထီတိ ကတွာ တံ ဣဓ နဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ရူပါဒီသုအာလမ္ဗဏေသုယထာရဟမပ္ပေတီတိ ဧတ္ထ ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏံ တာဝ တေကာလိကဘူတေသု ဆသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တတိ။ တဉှိ ရူပါဒီသု ဆသု အာရမ္မဏဓမ္မေသု ယံ ယံ နိပ္ဖာဒေတိ။ တံ တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တတိ။ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ ပန ကာယဂတိကံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဒိဿမာနေနကာယေန အာကာသေဂမနကာလေ အတီတံ ပါဒကဇ္ဈာနစိတ္တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ။ ကာယံ စိတ္တဂတိကံ အဓိဋ္ဌဟိတွာ အဒိဿမာနေန ကာယေန ဂမနကာလေ ပစ္စုပ္ပန္နံ ရူပကာယံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ။ တထာပဝတ္တမာနဿ ပန တဿ ဉာဏဿ ကိဉ္စိရူပံ အာရမ္မဏ မတ္တံ ဟောတိ။ ကိဉ္စိ အာရမ္မဏပုရေဇာတံ။ ကိဉ္စိ ဝတ္ထာရမ္မဏ ပုရေဇာတံ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အနာဂတေ ဣဒံနာမ ဟောတူတိ အဓိဋ္ဌာန ကာလေ အနာဂတံ တံတံရူပဓမ္မံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတီတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နော သဒ္ဒေါ ဒိဗ္ဗသောတဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ အတီတေ သတ္တဒိဝသာနိ အနာဂတေ သတ္တဒိဝသာနီတိ ဧတ္ထန္တရေ ကာလေ အတီတာ နာဂတပစ္စုပ္ပန္နဘူတံ ပရဿစိတ္တံ စတ္တာရောဝါ ခန္ဓာ စေတောပရိယ ဉာဏဿ။ စိတ္တဉှိ ဇာနန္တော တံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မံပိ ဣစ္ဆန္တော ဇာနိဿတိယေဝ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပဋ္ဌာနေ ကုသလာ ခန္ဓာ စေတော ပရိယဉာဏဿ ယထာကမ္မုပဂဉာဏဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဉာဏဒွယံ ဧကတော ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ အဋ္ဌကထာယံ တာဝ ပရစိတ္တဿ ပစ္စုပ္ပန္နာလမ္ဗဏတာနာမ သန္တတိဝသေနဝါ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၂၉။)

အဒ္ဓါ ဝသေနဝါ ယောဇိတာ။ ယဒိ ဟိ ခဏိကဝသေန ယောဇေယျ။ အာဝဇ္ဇနေ ပစ္စုပ္ပန္နံ ယံကိဉ္စိ ဧကံ စိတ္တံ အာဝဇ္ဇေတွာ နိရုဒ္ဓေ ဇဝနာနိပိ တဒေဝ အာဝဇ္ဇနေန သဒ္ဓိံ နိရုဒ္ဓံ အတီတံ ဂဏှန္တီတိ တာနိ ကာလတော အာဝဇ္ဇနေန သဟ ဘိန္နာလမ္ဗဏာနိ နာမ ဟောန္တိ။ နစ အနိဋ္ဌေ မဂ္ဂဖလဝီထိတော အညသ္မိံ ဌာနေ ကာလမတ္တေနာပိ တေသံ တေန သဟ ဘိန္နာလမ္ဗဏတာ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ အနု မတာတိ။ တသ္မာ ဤဒိသေသု ဌာနေသု ပစ္စုပ္ပန္နံနာမ သန္တတိဝသေန အဒ္ဓါဝသေနစ ဂဟေတုံ ယုတ္တန္တိ။ မူလဋီကာယံ ပန ခဏိကပစ္စုပ္ပန္န ဝသေနေဝ ယောဇိတံ။ နဟိ အဘိဓမ္မေ အတီတာရမ္မဏတ္တိကံ သန္တတိ အဒ္ဓါနဝသေနေဝ ဝုတ္တန္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ ဣတရထာ ပစ္စုပ္ပန္နော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယောတိ ဝတ္တဗ္ဗော သိယာ။ န တု ဝုတ္တော။ အတီတော ဓမ္မော ပစ္စုပ္ပန္နဿ ဓမ္မဿ အနန္တရပစ္စယေန ပစ္စယော အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယောတိစ္စေဝ ပန ဝုတ္တော, တသ္မာ အာဝဇ္ဇနာဒီနိ သဗ္ဗာနိ စိတ္တာနိ ပစ္စေကံ အတ္တနာ ခဏဝသေန သဟုပ္ပန္နာနိ ပရဿ စိတ္တာနိဂဏှန္တီတိ ယုတ္တံ, နစ တာနိ ဓမ္မတော ဘိန္နာ လမ္ဗဏာနိနာမ ဟောန္တိ။ ဂဟဏာ ကာရဿ အဘိန္နတ္တာ။ အာဝဇ္ဇနံပိ ဟိ စိတ္တန္တေဝ အာဝဇ္ဇတိ။ ဇဝနာနိစ စိတ္တံ စိတ္တန္တေဝ ဇဝန္တိ။ တာနိစ သဗ္ဗာနိ စိတ္တာနိဧဝ ဟောန္တီတိ။ အတီတာနန္တရ စုတိတော ပန ပဋ္ဌာယ အတီတာ ခန္ဓာ ခန္ဓုပနိ ဗန္ဓာ နာမ ဂေါတ္တကသိဏ နိမိတ္တာဒိကာ ပညတ္တိယော နိဗ္ဗာနဉ္စ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နံ ရူပါရမ္မဏံ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿာတိ ဧဝံ ရူပါဒီသု ဆသု အာလမ္ဗဏေသု ယထာရဟ မပ္ပေတီတိ။ ဣဒါနိ အဘိညာဝသေန ပဝက္ခဿ တဿ ပဉ္စမဇ္ဈာနဿ ကိစ္စဘေဒေန ပဘေဒံ ဒဿေတုံ ဣဒ္ဓိဝိဓန္တိအာဒိဂါထ မာဟ။ တတ္ထ ယံ ယံ အဓိဋ္ဌာတိ။ ယထာ ယထာစ အဓိဋ္ဌာတိ။ တဿ တဿ တထာ တထာဝါ ဣဇ္ဈန သင်္ခါတော ဝိဓော ကောဋ္ဌာသော ပကာရောဝါ ဧတဿာတိ ဣဒ္ဓိဝိဓံ။ တံ ပန တိဝိဓံ အဓိဋ္ဌာ နိဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိ မနောမယိဒ္ဓိ ဝသေန။ တတ္ထ အတ္တနော ပကတိဝဏ္ဏံ အဝိဇဟိတွာ တဿေဝ သတ သဟဿာဒိ ဗဟုဘာဝ ကရဏ ဝသေနဝါ အာကာသဂမနာဒိဝသေန ဝါ ဗဟိဒ္ဓါ နာနာဝဏ္ဏ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၀။)

ပါဋိဟာရိယ ဒဿန ဝသေနဝါ ပဝတ္တိတာ ဣဒ္ဓိ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိနာမ။ ပကတိဝဏ္ဏံ ပန ဝိဇဟိတွာ အတ္တာနမေဝ ကုမာရဝဏ္ဏနာဂဝဏ္ဏာဒိကံ ကတွာ ဒဿနဝသေန ပဝတ္တိတာ ဣဒ္ဓိ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓိနာမ။ အတ္တနော သရီရဗ္ဘန္တရေ အညံ သဗ္ဗသော အတ္တနာ သဒိသံ သရီရံ နိမ္မိနိတွာ နီဟရိတွာ ဒဿနဝသေန ပဝတ္တိတာ ဣဒ္ဓိ မနောမယိဒ္ဓိနာမ။ ဒိဝေ ဘဝံ ဒိဗ္ဗံ။ ဒေဝလောကေ ဇာတန္တိ အတ္ထော။ ဒိဗ္ဗဉ္စ တံ သောတဉ္စာတိ ဒိဗ္ဗသောတံ။ ဒေဝါနံ ဥဠာရကမ္မနိဗ္ဗတ္တာ ဒူရေပိ ပဋိစ္ဆန္နေပိ အာရမ္မဏသမ္ပဋိစ္ဆနသမတ္ထံ ပသာဒသောတံ။ ဒိဗ္ဗသောတသဒိသတ္တာ ပန ဣဒံ အဘိညာဉာဏံပိ ဒိဗ္ဗသောတန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကသိဏဇ္ဈာန သင်္ခါတေနဝါ ဒိဗ္ဗဝိဟာရေန ပဋိလဒ္ဓတ္တာ သယဉ္စ တသ္မိံ ဒိဗ္ဗဝိဟာရေ ပရိယာပန္နတ္တာ ဒိဗ္ဗဉ္စ တံ သောတဉ္စာတိ ဒိဗ္ဗသောတံ။ ပရဿ စိတ္တံ ဝိဇာနန္တိ ဧတေနာတိ ပရစိတ္တဝိဇာနနံ။ တဒေဝ စေတောပရိယာယန္တိ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဇာနန္တိ ဧတေနာတိ ကတွာ စေတောပရိယဉာဏန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ပုဗ္ဗေ နိဝါသော ဝုစ္စတိ အတီတဘဝေသု အတ္တနော ဆသု ဒွါရေသု အာပါတံ အာဂတာ သုဋ္ဌု ဝိဒိတာ ဓမ္မာ။ ပုဗ္ဗေ အတီတဇာတီသု ဂေါစရ နိဝါသဝသေန နိဝသိံသု အတ္တနော ဆဒွါရိကာနိ စိတ္တာနိ ဧတ္ထာတိ ကတွာ။ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ပန ပရေသံ ဆဒွါရဂဟိတာပိ ဓမ္မာ ပုဗ္ဗေ နိဝါသော ဟောတိယေဝ, ပုဗ္ဗေ နိဝါသဿ အနုဿရဏံ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ။ ဣဓ ပန တံ သမ္ပယုတ္တဉာဏံ အဓိပ္ပေတံ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ဒိဗ္ဗဉ္စ တံ စက္ခုစာတိ ဒိဗ္ဗစက္ခု။ တံ သဒိသတ္တာ ဣဒံ အဘိညာဉာဏံပိ ဒိဗ္ဗစက္ခူတိ ဝုစ္စတိ။ ဒိဗ္ဗဝိဟာရ ဝသေန ပဋိလဒ္ဓတ္တာ သယဉ္စ ဒိဗ္ဗဝိဟာရသန္နိဿိတတ္တာ ဒိဗ္ဗဉ္စ တံ စက္ခုစာတိ ဒိဗ္ဗစက္ခု။ ယထာကမ္မုပဂဉာဏံ အနာဂတံသဉာဏန္တိ ဣမာနိ ဒွေ ဉာဏာနိ ဣမဿေဝ ပရိဘဏ္ဍဉာဏာနိနာမ။ နဟိ တေသံ ပဋိလာဘတ္ထာယ ဝိသုံ စိတ္တပရိဒမနပရိကမ္မံနာမ အတ္ထိ။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဉာဏေ ပဋိလဒ္ဓေ တေသံပိ ပဋိလဒ္ဓတ္တာတိ။ တတ္ထ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ နိရယေသု ဒုက္ခံ ဒေဝေသုဝါ သုခံ အနုဘဝန္တေ သတ္တေ ဒိသွာ တေသံ အတီတံ ကမ္မံ ဇာနိဿာမီတိ ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ တံ ကမ္မာရမ္မဏံ ယထာကမ္မုပဂဉာဏံ ပဝတ္တတိ။ တတော စဝိတွာ ကတ္ထ ဘဝိဿန္တီတိ တေသံ အနာဂတေ ပဝတ္တိံ ပဿိဿာမီတိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၁။)

ပရိကမ္မံ ကရောန္တဿ တေသံ အနာဂတခန္ဓာရမ္မဏံ အနာဂတံသဉာဏံ ပဝတ္တတိ။ ပုဗ္ဗေ နိဝါသာနုဿတိ ဉာဏံ ဝိယစ သဗ္ဗံပိ အနာဂတဓမ္မဇာတံ ဧတဿ အာရမ္မဏံ ဟောတိယေဝ။ ဧတဉှိ အတ္တနော ဝိသယေ သဗ္ဗညုတဉာဏဂတိကန္တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ။

ဝိဘာဝနိယံ ပန

အနာဂတေ သတ္တဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ စိတ္တစေတသိကဓမ္မာ ဒုတီယဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ယံကိဉ္စိ အာရမ္မဏံ ဧတဿ ဝိသယောတိ အဓိပ္ပေတံ။ တမ္ပိ ယုတ္တံဝိယ ဒိဿတိ။

နဟိ ဘဝန္တရေပိ အနာဝတဓမ္မေ ဇာနိတုံ သမတ္ထံ ဧတံ ဣမသ္မိံ ဘဝေ အနာဂတဓမ္မေ နဇာနာတီတိ သက္ကာ ဘဝိတုံ။ ယထာ စေတံ, တထာ ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏံပိ ဣမသ္မိံ ဘဝေ ပရသန္တာနဂတေ အတီတဓမ္မေတိ။ ပါဠိယံ ပန အဋ္ဌကထာသုစ ဘဝန္တရဂတဓမ္မေဟိ ဧဝ ဉာဏဒွယံ ယောဇိတံ။ တံ ပန အသာဓာရဏကာလဝသေန အာနုဘာဝဝိသေသပါကဋတ္ထံ ယောဇိတန္တိ ယုတ္တံ သိယာတိ။ ဂေါစရဘေဒေါတိ ဒသကသိဏာဒီသု ဂေါစရေသု သမထဇ္ဈာနာနံ ပဝတ္တိဘေဒေါ။

သမထကမ္မဋ္ဌာနနယော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၂။)

֍ * ၁၇၁။ သဗ္ဗလောကိယမဟာဇနေဟိ ယထာဒိဋ္ဌံ ပုဂ္ဂလသတ္တဣတ္ထိ ပုရိသာဒိကံ နိစ္စ ဓုဝ သုခ အတ္တ နိမိတ္တဉ္စ အတိက္ကမိတွာ ဝိသေသေန ပဿန္တိ ဧတာယာတိ ဝိပဿနာ။ ကိရိယာ ကမ္မံ။ ဘာဝနာပယောဂေါ။ ဝိပဿနာယ ကမ္မံ ဝိပဿနာကမ္မံ။ ဝိပဿနာ ဧဝ ဝါ ကမ္မန္တိ ဝိပဿနာ ကမ္မံ။ ဝိပဿနာကမ္မဿ ဌာနံ အဓိဋ္ဌာနံ ဘုမီတိ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနံ။ ခန္ဓာဒိဓမ္မဇာတံ။ ဝိပဿနာ ကမ္မမေဝ ဝါ ဥတ္တရုတ္တရဿ ဘာဝနာ ဝိသေသဿ အာနိသံသဝိသေသဿဝါ ဌာနံ အာသန္နကာရဏန္တိ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနံ။ တသ္မိံ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနေ သတ္တဝိဓေန ဝိသုဒ္ဓိ သင်္ဂဟော တီဏိ လက္ခဏာနီတိအာဒိနာ သမ္ဗန္ဓော။ နိစ္စသီလမေဝ သယဉ္စ ဒုဿိလျမလတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ကာယံ ဝါစဉ္စ တတော ဝိသောဓနတော ဝိသုဒ္ဓီတိ သီလဝိသုဒ္ဓိ။ သုဘာဝိတ စိတ္တသန္တာနမေဝ သယဉ္စ နီဝရဏမလတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလဉ္စ တတော ဝိသောဓနတော ဝိသုဒ္ဓီတိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ။ စိတ္တသီသေန စေတ္ထ သမာဓိ အဓိပ္ပေတော။ ဓမ္မဝဝတ္ထာနဉာဏသင်္ခါတာ ဒိဋ္ဌိဧဝ တံ သမင်္ဂိပုဂ္ဂလံ သက္ကာယဒိဋ္ဌိမလတော ဝိသောဓနတော ဝိသုဒ္ဓီတိ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ။ သောဠသဝိဓံ အဋ္ဌဝိဓံ ကင်္ခံ ဝိတရန္တိ အတိက္ကမန္တိ ဧတာယာတိ ကင်္ခါဝိတရဏာ။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏံ။ သာ ဧဝ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလံ အဟေတု ဒိဋ္ဌိ ဝိသမဟေတုဒိဋ္ဌီဟိ သဒ္ဓိံ ယထာဝုတ္တာဟိ ဒုဝိဓာဟိ ကင်္ခါဟိ ဝိသောဓနတော ဝိသုဒ္ဓီတိ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ။ မဂ္ဂေါစ အမဂ္ဂေါစ မဂ္ဂါမဂ္ဂါ။ တတ္ထ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓါဓိဂမနဿ ဥပါယဘူတော မနသိကာရဝိဓိဝါ အရိယမဂ္ဂေါဝါ မဂ္ဂေါနာမ။ တဿ အနုပါယဘူတော မနသိကာရောဝါ အဓိမာနဝတ္ထူနိဝါ အမဂ္ဂေါနာမ။ မဂ္ဂဿ မဂ္ဂတော အမဂ္ဂဿစ အမဂ္ဂတော ဇာနနံ ဒဿနဉ္စ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနံ။ တမေဝ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလံ အမဂ္ဂေ မဂ္ဂသညာယ ဝိသောဓနတော ဝိသုဒ္ဓီတိ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ နာမ။ ဥပရိ ဝိသေသံ ပဋိပဇ္ဇန္တိ ဧတာယာတိ ပဋိပဒါ။ ဝိပဿနာပရံပရသင်္ခါတော ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂေါ။ ပဋိပဒါဘူတံ ဉာဏဒဿနန္တိ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနံ။ တမေဝ နိစ္စသညာဒိတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဝိသုဒ္ဓီတိ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနာမ, အရိယမဂ္ဂဉာဏသင်္ခါတ ဉာဏဒဿနမေဝ သမ္မောဟမလတော ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဝိသုဒ္ဓီတိ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနာမ။ ဧတ္ထစ သုတမယာဒိဝသေန သိဒ္ဓံ အနုမာန ဉာဏံပိ ဉာဏမေဝါတိ တံ ပဋိက္ခိပိတွာ အတ္ထပစ္စက္ခဉာဏမေဝ ဂဟေတုံ သဗ္ဗတ္ထ ဒဿနဂဟဏံ ကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လက္ခီယန္တိ သလ္လက္ခီယန္တိ ဣမေ အနိစ္စာဧဝါတိ ဧကန္တေန ဝိနိစ္ဆီယန္တိ ဓမ္မာ ဧတေနာတိ လက္ခဏံ အနိစ္စတာ ဧဝ လက္ခဏန္တိ အနိစ္စလက္ခဏံ။ ပုဗ္ဗပဒေ ဘာဝပစ္စယလောပေါ။ အညောဟိ အနိစ္စော, အညာ အနိစ္စတာတိ။ တတ္ထ ယထာဂမနကြိယာယောဂေန ပုရိသော ဂတောတိ ဝုစ္စတိ။ န ပန ဂမန ကြိယာ ပုရိသော။ နစ ပုရိသော ဂမနကြိယာ။ အညာ ဟိ ကြိယာ, အညော ပုရိသော။ တထာ အနိစ္စတာယောဂေန သဗ္ဗော သင်္ခတဓမ္မော အနိစ္စောတိ ဝုစ္စတိ။ န ပန အနိစ္စတာ သော ဓမ္မော, နစ သော ဓမ္မော အနိစ္စတာ။ အညာ ဟိ အနိစ္စတာ, အညော သော ဓမ္မောတိ။ ကတမာ ပန သာ အနိစ္စတာတိ။ ဝိပရိဏာမာ ကာရော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၃။)

ဇီရဏာကာရော ဘိဇ္ဇနာကာရောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တံ ပန အာကာရံ ဒိသွာ တဒါကာရဝန္တေ ဓမ္မေ ဉာဏံ ပဝတ္တတိ အယံ ဓမ္မော အနိစ္စောတိ။ တသ္မာ သာ အနိစ္စတာယေဝ ဣဓ လက္ခဏန္တိပိ ဝုစ္စတီတိ။ ဧသနယော သေသေသုပိ ဒွီသု။ တတ္ထ ပန အဘိဏှသံပဋိပီဠနာကာရော ဒုက္ခတာနာမ။ အဝသဝတ္တနာကာရော အနတ္တတာနာမာတိ။ ယထာဝုတ္တာယ ပန အနိစ္စတာယ သဟ အနိစ္စဿ ဓမ္မဿ အနိစ္စေန ဝါ ဓမ္မေန သဟ အနိစ္စတာယ အနုအနုပဿနာ အနိစ္စာနုပဿနာ။ ဧသ နယော သေသာသုပိ ဒွီသု။ ယာဝ သရီရေ ဓမ္မာနံ တိဝိဓလက္ခဏယုတ္တတာ အတ္တနော ဉာဏေန ပညာယတိ။ တာဝ တေသု တိဝိဓလက္ခဏဝိဘာဝနဝသေန ပုနပ္ပုနံ မသနံ အာမသနံ သမ္မသနံ။ သမ္မသနာကာရေန ပဝတ္တံ ဉာဏံ သမ္မသနဉာဏံ။ ဥဒယော ဝုစ္စတိ တံတံ ခဏာနုရူပံ တံတံ ပစ္စယာနုရူပဉ္စ နဝနဝါနံ ဓမ္မာနံ ပါတု ဘာဝေါ စေဝ ဥပရုပရိ ဝဍ္ဎနဉ္စ။ ဝယော ဝုစ္စတိ ယတ္ထ ယတ္ထ လဒ္ဓပစ္စယာ နဝနဝါ ဓမ္မာ ပါတုဘဝန္တိ စေဝ ဝဍ္ဎန္တိစ။ တတ္ထ တတ္ထ အလဒ္ဓပစ္စယာနံ ပုရာဏဓမ္မာနံ အန္တရဓာနံ။ သမူဟ သန္တတိဝသေန ပန ဥဒယပက္ခဿဝါ ဝယပက္ခဿဝါ သမနုပဿနဉာဏံ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ။ တေသု ပန ဒွီသု ပက္ခေသု ဥဒယကောဋ္ဌာသောနာမ ဥပရုပရိ ပါကဋော ဟုတွာ အာဂစ္ဆတိ။ ဝယကောဋ္ဌာသော ပန အပါကဋော။ သော ဧဝ စ အနိစ္စတာယ ပရမာ ကောဋီတိ တဿေဝ သုဋ္ဌုတရံ သမနုပဿနဉာဏံ ဘင်္ဂဉာဏံ။ ဘင်္ဂေ ဒိဋ္ဌေ ဧဝံ ဘိဇ္ဇနသဘာဝါနံ ဓမ္မာနံ အနေကသဟဿသောက ဒုက္ခဝတ္ထုဘာဝေန တထာ တထာ ဘာယိတဗ္ဗပကာရသမနုပဿနဉာဏံ ဘယဉာဏံ နာမ။ လောကေ ပန ကိဉ္စိ ဘယဝတ္ထုံ ပဿန္တာပိ အာသန္နေ အညသ္မိံ ပဋိသရဏေ သတိ န ဘာယန္တိ။ အသတိ ဧဝ ဘာယန္တိ။ ဧဝံ ဘာယိတဗ္ဗာနံ တေသံ သဗ္ဗသော အညပဋိသရဏာဘာဝဒဿနံ အာဒီနဝဉာဏံ နာမ။ ကုတောစိ ပဋိသရဏာဘာဝေန တေဟိ ဥက္ကဏ္ဌတာကာရ သဟိတံ ဝိပဿနာဉာဏံ နိဗ္ဗိဒါဉာဏံနာမ။ နိဗ္ဗိန္ဒီယမာနေဟိ တေဟိ အတ္တာနံ ဝိမုစ္စိတုံ အဇ္ဈာသယသဟိတံ ဝိပဿနာဉာဏံ မုစ္စိတုကမျတာဉာဏံ နာမ။ သုဋ္ဌု မုစ္စိတုံ ဣစ္ဆန္တဿ သီဃံ မုစ္စနတ္ထံ တေသံ ဓမ္မာနံ စတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၄။)

အနေကာဒီနဝရာသိ ဘာဝ ပဋိသင်္ခါနဝသေန သုဋ္ဌုဝိပ္ဖာရတရံ ပဝတ္တမာနံ ဝိပဿနာ ဉာဏံ ပဋိသင်္ခါဉာဏံ နာမ။ တေသံ ပန အနေကာဒီနဝရာသိဘာဝေ သုဋ္ဌု ဒိဋ္ဌေ သင်္ခါရေသု နိကန္တိယာ ပရိယာဒိန္နာယ ဣဒါနိ မုစ္စနုပါယော လဒ္ဓါတိ အဓိမတ္တဗျာပါရံ အကတွာ သမေန ဝါယာမေန သင်္ခါရေ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ သင်္ခါရပရိဂ္ဂဟေ မဇ္ဈတ္တာကာရသဟိတံ သင်္ခါရေသုဝါ ဘယဉ္စ နန္ဒိဉ္စ ပဟာယ ဥဒါသိနဘာဝသဟိတံ ဝိပဿနာဉာဏံ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံနာမ။ ဥပရိ မဂ္ဂပ္ပဝတ္တိံ ဝဟိတုံ သမတ္ထဘာဝေန မဂ္ဂုပ္ပတ္တိယာ အနုလောမေဟိ ထာမဗလေဟိ သမ္ပန္နံ ဝိပဿနာဉာဏံ အနုလောမဉာဏံ နာမ။ ဟေဋ္ဌိမာနံဝါ ဉာဏာနံတံ အနုလောမံ ဟောတိ လက္ခဏတ္တယဿ သုဋ္ဌုတရံ ဝိဘာဝနတော။ ဥပရိမဂ္ဂဿဝါ အနုလောမံ ဟောတိ တဿ ပရိကမ္မဘာဝတော, ပဒဋ္ဌာနတ္တာစာတိပိ အနုလောမဉာဏံ နာမာတိ။ အတ္တ ဇီဝသုညတာဒဿန ဗလေန ခန္ဓေသု ကိလေသဗန္ဓနတော ဝိမုစ္စမာနော မဂ္ဂေါ သုညတာဝိမောက္ခော နာမ။ သင်္ခါရာနံ ယာနိ နိမိတ္တာနိ ကိလေသာနံ အဝဿယော ဟောတိ။ တာနိ ဝိဓမိတွာ သဗ္ဗသော ဓမ္မာနံ အနာထ ဘာဝ ဒဿန ဗလေန ဝိမုစ္စမာနော မဂ္ဂေါ အနိမိတ္တောဝိမောက္ခော နာမ။ သင်္ခါရေသု သဗ္ဗသော အဿာသာဘာဝ ဒဿနဗလေန ဝိမုစ္စမာနော မဂ္ဂေါ အပ္ပဏိဟိတောဝိမောက္ခောနာမ။ သုညတာနုပဿနာတိ အနတ္တာနုပဿနာ။ သာ ဟိ ဓမ္မာနံ သမူဟဃန သန္တတိဃန ကိစ္စဃန အာရမ္မဏဃနေသု တံတံဃန ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇန ဝသေန ပဝတ္တတ္တာ အတ္တာ ဣတိ ဂဟေတဗ္ဗဿ ကဿစိ သာရဿ အဘာဝါနုပဿနတော သုညတာနုပဿနာတိ ဝုစ္စတိ။ အနိမိတ္တာ နုပဿနာတိ အနိစ္စာနုပဿနာ။ သာပိ ဟိ သန္တတိ ဝိစ္ဆေဒန ဝသေန ပဝတ္တတ္တာ အဟန္တိ ဂဟိတဿ နိမိတ္တဿ ဝိဓမနတော အနိမိတ္တာနုပဿနာတိ ဝုစ္စတိ။ အပဏိဟိတာနုပဿနာတိ ဒုက္ခာ နုပဿနာ။ သာပိ ဟိ မဟာအာဒီနဝရာသိ ဘာဝ ဝိဘာဝနဝသေန ပဝတ္တတ္တာ ဣဒံ မမ ဧတံ မမာတိ ဂဟေတဗ္ဗဿ ကဿစိ ပဏိဟိတ ဂုဏဿ အဘာဝါနုပဿနတော အပ္ပဏိဟိတာနုပဿနာတိ ဝုစ္စတီတိ။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလန္တိ ဝိနယပညတ္တိသီလံ။ တဉှိ သဗ္ဗလော ကိယသီလာနံ ဇေဋ္ဌကတ္တာ ပတိစ ဟောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၅။)

စတုဘူမကကုသလာနံ အာဒိပဘဝဘူတတ္တာ မုခဉ္စ။ ဣတိ ပတိမုခဋ္ဌေန ပါတိမောက္ခန္တိ ဝုစ္စတိ။ တမေဝစ ဒုဿိလျမဂ္ဂဿ သံဝရဏတော ပိဒဟနတော သံဝရောတိ ဝုစ္စတီတိ။ ယေသံ ဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ စက္ခာဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ ဝိဖန္ဒိတာနိ ဟောန္တိ။ လောလာနိ ဟောန္တိ။ တဒနုဗန္ဓာစ အကုသလဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေသံ ဥပ္ပတ္တိ မဂ္ဂဿ သံဝရဏဝသေန ပဝတ္တမာနာ သတိ ဣန္ဒြိယ သံဝရောနာမ။ သော ဧဝ သီလန္တိ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလံ။ အာဇီဝန္တိ ဇီဝိတံ ကပ္ပေန္တိ ဧတေနာတိ အာဇီဝေါ။ ပစ္စယပရိယေသနဝါယာမော။ သောယေဝ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေဟိ ပုပ္ဖဒါနာဒီဟိ မိစ္ဆာပယောဂေဟိ တိဝိဓကုဟနဝတ္ထုဟိစ ပရိသုဒ္ဓတ္တာ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိနာမ။ သာ ဧဝ သီလန္တိ သမာသော။ တထာရူပေန ပရိသုဒ္ဓေန ဘိက္ခာစာရာဒိနာ ပယောဂေန ပဋိလဒ္ဓါနံ ပစ္စယာနံ ပဋိဂ္ဂဟဏ ပရိဘုဉ္ဇနကာလေသု သမ္မောဟဿ ဂေဓဿ မဒဿ ပမာဒဿစ ပဟာနတ္ထံ တံတံပယောဇနမရိယာဒံဝါ ပဋိကူလလက္ခဏံဝါ ဓာတုမတ္တလက္ခဏံဝါ ပရိဂ္ဂဟဏ ပစ္စဝေက္ခနဝသေန ပဝတ္တံ ပစ္စယသေဝနေ ပဋိသင်္ခါဉာဏံ ပစ္စယ သန္နိဿိတသီလံနာမ။ ပရိသုဇ္ဈတီတိ ပရိသုဒ္ဓိ။ ပရိသုဒ္ဓိဧဝ ပါရိသုဒ္ဓိ။ သာ ဧဝ သီလန္တိ သမာသော။ စတ္တာရိ ပါရိသုဒ္ဓိသီလာနီတိ စတုပါရိ သုဒ္ဓိသီလံ။ စိတ္တဝိသုဒ္ဓီတိ ဧတ္ထ စိတ္တသဒ္ဒေန သမာဓိ နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဝုတ္တံ ဒုဝိဓောပိသမာဓိ စိတ္တဝိသုဒ္ဓိနာမာတိ။ လက္ခဏရသပစ္စုပဋ္ဌာနပဒဋ္ဌာန ဝသေနာတိ ဧတ္ထ ဓမ္မာနံ ပစ္စတ္တသဘာဝေါ လက္ခဏံနာမ။ အဂ္ဂိဿ ဥဏှတ္တံ ဝိယ။ တေန သဘာဝေန သာဓေတဗ္ဗံ ကိစ္စံဝါ သာဓနပစ္စယာ ပဋိလဒ္ဓဂုဏသင်္ခါတာ သမ္ပတ္တိဝါ ရသောနာမ။ အဂ္ဂိဿ ပရိဝါစန ဇောတနာနိ ဝိယ။ သာ ဧဝ သမ္ပတ္တိဝါ ကာရိယသင်္ခါတံ ဖလံဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာနံနာမ။ အဂ္ဂိဿ ဓူမော ဝိယ။ အတ္တနော ဥပ္ပတ္တိယာ အသာဓာရဏပစ္စယသင်္ခါတံ အာသန္နကာရဏံ ပဒဋ္ဌာနံနာမ။ တေသံ ဝသေန နာမဿစ ရူပဿစ ပရိဂ္ဂဟော ဉာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဟဏံ နာမရူပဝဝတ္ထာနံ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိနာမ။ ဧတ္ထစ ပရိဂ္ဂဟော ဒုဝိဓော သင်္ခေပ ပရိဂ္ဂဟော ဝိတ္ထာရပရိဂ္ဂဟောတိ။ တတ္ထ အဇ္ဈတ္တဓမ္မေ ဒွိဓာ ကတွာ ဣဒံ နာမမေဝ, န ရူပံ။ ဣဒံ ရူပမေဝ, န နာမံ။ အညံ နာမံ အညံ ရူပံ။ တဒုဘယတောစ အညော အတ္တာဝါ ဇီဝေါဝါ သတ္တောဝါ ပုဂ္ဂလောဝါ မနုဿောဝါ ဒေဝေါဝါ ဗြဟ္မာဝါ နတ္ထီတိ ဧဝံ ပစ္စက္ခတော

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၆။)

သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ ပရိဂ္ဂဏှနံ သင်္ခေပပရိဂ္ဂဟောနာမ။ ဉာဏုတ္တရိကောဟိ ပုဂ္ဂလော ဧတ္တကမတ္တေနပိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ ဝိက္ခမ္ဘေတုံ သက္ကောတိ သဒ္ဓိံ သညာ စိတ္တဝိပလ္လာသေဟီတိ။ တယော ဟိ ဝိပလ္လာသာ။ ယထာဟ-အနတ္တနိ အတ္တာတိ သညာဝိပလ္လာသော စိတ္တဝိပလ္လာသော ဒိဋ္ဌိဝိပလ္လာသောတိ။ တတ္ထ သတ္ထုသာသနဓမ္မေ သုဋ္ဌု ပတိဋ္ဌိတေန သဒ္ဓါမတ္တေနပိ ဒိဋ္ဌိ ဝိပလ္လာသော ဝိက္ခမ္ဘိတော ဟောတိ။ ဣတရေ ပန နာမရူပပရိဂ္ဂဟေ ကတေယေဝ ဝိက္ခမ္ဘိတာ ဟောန္တိ။ ယာဝစ ဧတေ ဒွေ အဝိက္ခမ္ဘိတာ ဟောန္တိ။ တာဝ နာမရူပပရိဂ္ဂဟောစ အပရိသုဒ္ဓါယေဝ ဟောတိ။ တံမူလိကာစ ကိလေသဓမ္မာ အဝိက္ခမ္ဘိတာ ဧဝ ဟောန္တီတိ အပိစ။ စတုန္နံ အာဟာရာနံ ဝသေန စတုဓာ, ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ ဝသေန ပဉ္စဓာ, ဆန္နံ ဓာတူနံ ဝသေန ဆဓာတိအာဒိနာ နယေန နာမရူပံ ပရိဂ္ဂဟေ တဗ္ဗမေဝ။ တတ္ထ ဆ ဓာတုယောနာမ ပထဝိဓာတု အာပေါဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတု အာကာသဓာတု ဝိညာဏဓာတုယော။ ပက္ကုသာတိ ကုလပုတ္တော ဟိ ဣမာ ဆ ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဏှိတွာ အနာဂါမိဖလံ ပတွာ စပိတွာ သုဒ္ဓါဝါသေသု နိဗ္ဗတ္တောတိ။ ယတ္တကေ ဝါ ပန ဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဏှန္တော အတ္တာ မေတိ ပဝတ္တမာနေ သညာစိတ္တဒိဋ္ဌိ ဝိပလ္လာသေ ဝိက္ခမ္ဘေတုံ သက္ကောတိ။ တတ္တကာပိ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ ယေဝါတိ။ ဣမသ္မိံ ပန သင်္ဂဟပကရဏေ ယော ယော စိတ္တစေတသိက ဝိဘာဂေါ ရူပဝိဘာဂေါစ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော။ တဿ သဗ္ဗဿ ဝသေန နာမရူပဿ ပရိဂ္ဂဏှနံ ဝိတ္ထာရပရိဂ္ဂဟောနာမ။ အယံပန အာဒိကမ္မိကာနံ အဝိသယော။ ပဋိဝိဒ္ဓစတုသစ္စာနံ ပန အာဘိဓမ္မိကတ္ထေရာနံ ဧဝ ဝိသယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ နာမရူပံ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿ ပန နာမရူပ မတ္တတော ဥဒ္ဓံ အညဿ ကဿစိ အဘာဝဒဿနတောစ သရီရဗ္ဘန္တရေ ဇီဝသညိတော အတ္တာ အတ္ထိ။ သော ကရောတိ, သော ပဋိသံဝေဒေတိ, သံသရတိ, သန္ဓာဝတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ပဟီယတိ။ သုဒ္ဓေ နာမေ ဧဝဝါရူပေ ဧဝဝါ ပုဂ္ဂလသတ္တကြိယသညိတာနံ ဤဟာဗျာပါရာနံ သဗ္ဗသော အဘာဝဒဿနတော တဒုဘယသံယောဂေဧဝ တေသံ လဗ္ဘမာနတာ ဒဿနတောစ တဒုဘယံဝါ ဧကမေကံဝါ ဥဒ္ဒိဿ အတ္တာတိ ပဝတ္တာ ဒိဋ္ဌိ ပဟီယတိ။ အတ္တာ ဇီဝေါ သတ္တော ပုဂ္ဂလော မနုဿော ဒေဝေါ ဗြဟ္မာတိ ဧဝမာဒီသု

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၇။)

ဝေါဟာရေသုစ ဝေါဟာရ မတ္တေ အဋ္ဌတွာ အတ္တာနာမ ဧကန္တတော အတ္ထိ ဇီဝေါနာမ ဧကန္တတော အတ္ထီတိအာဒိနာ တဒတ္ထာဘိနိဝေသဝသေန အတိဓာဝနဉ္စ ပဟီယတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဒတ္ထာဘိနိဝေသောတိစ အတ္တာနာမ အတ္ထိ ဇီဝေါနာမ အတ္ထီတိအာဒိနာ ဒဠှတရံ အဘိနိဝေသော။ အတိဓာဝနန္တိ နာမရူပံ အတ္တာတိအာဒိနာ ဂဟဏံ။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟောတိ ဧတ္ထပိ ဒုဝိဓော ပစ္စယပရိဂ္ဂဟော သင်္ခေပတော ဝိတ္ထာရတော စာတိ။ တတ္ထ ဝတ္ထာရမ္မဏဝသေန နာမဿ စိတ္တောတုကာဟာရဝသေန ရူပဿ အဝိဇ္ဇာတဏှုပါဒါနကမ္မဝသေန တဒုဘယဿစ ပစ္စယံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော သင်္ခေပတော ပရိဂ္ဂဏှာတိနာမ။ ဟေဋ္ဌာ ပစ္စယသင်္ဂဟေ ဝိဘတ္တေဟိ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒနယ ပဋ္ဌာနနယေဟိ ပရိဂ္ဂဏှန္တော ဝိတ္ထာရတော ပရိဂ္ဂဏှာတိနာမ။ ဧတ္ထပိ ပဋ္ဌာနနယေန ပရိဂ္ဂဟော အာဒိကမ္မိကာနံ အဝိသယောဧဝ။ ပစ္စယံ ပရိဂ္ဂဏှန္တဿပန ယထာဝဝတ္ထိတဿ သဗ္ဗဿ နာမရူပဿ သဗ္ဗသော ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိကတာဒဿနတော အဟေတုကဒိဋ္ဌိ ပဟီယတိ။ အတ္တနော အနုရူပပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ ဝိနာ အညထာ ပဝတ္တိယာ အဒဿနတော ဣဿရနိမ္မာန ကာလနိမ္မာနာဒိကာ ဝိသမဟေတုဒိဋ္ဌိစ ပဟီယတိ။ ဟေတုသမ္ဘာရပစ္စယေဟိ ကမ္မပ္ပဝတ္တိယာ ဝိပါကပ္ပဝတ္တိယာစ အညဿ ကမ္မကာရကဿဝါ ဝိပါက ဝေဒကဿဝါ ကတ္တုနော အဘာဝဒဿနတော ကာရက ဝေဒက ဒိဋ္ဌိ ပဟီယတိ။ အနမတဂ္ဂေစ သံသာရေ တီသု အဒ္ဓါသု ဟေတုဖလ ပရံပရာဝသေန ကေဝလဿ နာမရူပမတ္တဿေဝ ပဝတ္တိဒဿနတော အဟောသိံ နုခေါ အဟမတီတမဒ္ဓါနန္တိ ဧဝမာဒိကာယ ပုဂ္ဂလသတ္တ ဝိသယာယ သောဠသဝိဓာယ ကင်္ခါယစ အတိက္ကမော ဟောတိ။ သဘာဝဓမ္မပဝတ္တိယာစ သုဋ္ဌု ဒိဋ္ဌာယ ဒေသနာဓမ္မဿ သုဓမ္မတာ ဒဿနတော ဗုဒ္ဓသုဗုဒ္ဓတဉ္စ ဒိသွာ သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဓမ္မေ ကင်္ခတီတိအာဒိနယပဝတ္တာ အဋ္ဌဝိဓာပိ ကင်္ခါ ပဟီယတီတိ။ လောကုတ္တရဓမ္မာနံ သင်္ခတာနံပိ သတံ အသမ္မသနုပဂတ္တာ တေဘူမကသင်္ခါရေသူတိ ဝုတ္တံ။ အနုသယသမူဟနတ္ထဉ္စ သမ္မသနန္တိ ကတွာ ယတ္ထ ကာမရာဂါဒယော အနုသယာ အနုသေန္တိ။ တေယေဝ ဓမ္မာ သမ္မသနာရဟာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ တေဘူမကသင်္ခါရေသူတိ။ ဣမဿ စ ပဒဿ လက္ခဏတ္တယံ သမ္မသန္တဿာတိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နေသူတိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၈။)

အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဒီဟိ ဧကာဒသဟိ ဘေဒေဟိ ဘိန္နေသု။ ခန္ဓာဒိနယံအာရဗ္ဘာတိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ဝိဘတ္တံ ခန္ဓပဉ္စကံ ဒွါရဆက္ကံ အာရမ္မဏဆက္ကံ ဝိညာဏဆက္ကံ ဖဿဆက္ကံ ဝေဒနာဆက္ကံ သညာဆက္ကန္တိ ဧဝမာဒိကံ သမ္မသနဘူမိဝိဘာဂနယံ အာရဗ္ဘ အနုဂန္တွာ တံနယာနုသာရေနာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပန တေဝီသတိယာ ဓမ္မကောဋ္ဌာသေသု ယဿ ယော ကောဋ္ဌာသော ပါကဋော ဟောတိ။ တေန တံ ဂဟေတွာ သမ္မသနံ အာရဘိတဗ္ဗံ။ သက္ကောန္တေန ပန သဗ္ဗမ္ပိ ဂဟေတွာ အာရဘိတဗ္ဗမေဝ။ ကလာပဝသေနသံခိပိတွာတိ ခန္ဓပဉ္စကေန ယေ ရူပံ တာဝ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နာဒိဘေဒဘိန္နံပိ သမာနံ သဗ္ဗံ ဧကရူပပိဏ္ဍဘာဝေန သံခိပိတွာ ဧသ နယော ဝေဒနာ ဒီသုပီတိ။ တတြာယံ နယော။ ယံကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ အဇ္ဈတ္တံဝါ ဗဟိဒ္ဓါဝါ ဩဠာရိတံဝါ သုခုမံဝါ ဟီနံဝါ ပဏီတံဝါ ယံ ဒူရေ သန္တိကေဝါ။ သဗ္ဗံ ရူပံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေန ဒုက္ခံ ဘယဋ္ဌေန အနတ္တာ အသာရကဋ္ဌေန။ ယာကာစိ ဝေဒနာ။လ။ ယာကာစိ သညာ။လ။ ယေကေစိ သင်္ခါရာ။လ။ ယံကိဉ္စိ ဝိညာဏံ။လ။ သဗ္ဗံ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေန။ ဒုက္ခံ ဘယဋ္ဌေန အနတ္တာ အသာရကဋ္ဌေနာတိ။ ဧတ္ထစ သဗ္ဗံ ရူပံ။လ။ သဗ္ဗံ ဝိညာဏန္တိ ဂဟဏမေဝ ကလာပဝသေန သင်္ခိပနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အနိစ္စံခယဋ္ဌေနာတိ ဧတ္ထ ရူပံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေန။ ဝေဒနာ အနိစ္စာ။ သညာ အနိစ္စာ။ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ။ ဝိညာဏံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိအာဒိနာ နယေန သမ္မသိတဗ္ဗဓမ္မပရိဂ္ဂဟေန သဟေဝ သမ္မသနံ ကာတဗ္ဗံ။ ဣတရထာ သမ္မသနံ န ရုဟတိ။ တဒတ္ထဿ ပန ပါကဋတ္တာ ဣဓ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိအာဒိနာ သမ္မသနပဒမေဝ ထေရေန ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ ရူပံ အနိစ္စံ ခယဋ္ဌေနာတိ တံတံရူပံ ဉာဏေန ဒဠှံ ဂဟေတွာ အယံ ပထဝိဓာတု အနိစ္စာ ခယဋ္ဌေန။ အယံ အာပေါဓာတု အနိစ္စာ ခယဋ္ဌေနာတိအာဒိနာ သမ္မသနံ ကာတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဣမသ္မိံ ကာယေ သဗ္ဗံ ထဒ္ဓကြိယာမတ္တံ ပထဝီနာမ။ သာစ ကြိယာ သီတုဏှပရိဝတ္တိယာဝါ ပရိဝတ္တတိ။ နာနာဟာရပရိဝတ္တိယာ ဝါ နာနာစိတ္တပရိဝတ္တိယာဝါ နာနိရိယာပထပရိဝတ္တိယာဝါ နာနာ ကာယိကကြိယာ ပရိဝတ္တိယာဝါ ပရိဝတ္တတိ။ နာနာသန္တတိ သင်္ကန္တိ ဟောတီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ နဝနဝါသု ကြိယာသန္တတီသု

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၃၉။)

ပါတုဘောန္တီသု ပုဗ္ဗပုဗ္ဗကြိယာသန္တတိယော နဿန္တိ။ ယသ္မာစ သန္တတိ နာမ ဓမ္မတော ဝိသုံ နတ္ထိ, တသ္မာ နဝနဝသန္တတီနံ ပါတုဘာဝေါနာမ နဝနဝကြိယာနံ ဥပ္ပတ္တိဧဝ။ ပုဗ္ဗပုဗ္ဗသန္တတီနံ နဿနံနာမ ပုဗ္ဗပုဗ္ဗ ကြိယာနံ ဘိဇ္ဇနမေဝါတိ။ ဧဝံ အတ္တနော ကာယေ နာနာထဒ္ဓကြိယာနံ ပရိဝတ္တိံ ပဿန္တော ပထဝိဓာတုယာ ခယဝယံ ပဿတိ။ တဉ္စ ပဿန္တော တံသဟဇာတာနံ ရူပါနံ ခယဝယံ ပဿတိယေဝ။ အာပေါ နာမ အာဗန္ဓနကြိယာမတ္တံ။ တေဇောနာမ သီတကြိယာမတ္တံ ဥဏှ ကြိယာမတ္တဉ္စ။ ဝါယောနာမ ဝိတ္ထမ္ဘနကြိယာမတ္တံ။ ဣမာစ ကြိယာ ခဏေ ခဏေ ပရိဝတ္တန္တိယေဝ။ ဣမာသဉ္စ, ဝိသုံ ဝိသုံ သန္တတိပရိဝတ္တိံ ပဿန္တော အာပါဒီနံ တံသဟဇာတရူပါနဉ္စ ခယဝယံ ပဿတိ။ သန္တတိပရိဝတ္တိံ ပန ဗဟိဒ္ဓါ စက္ခုနာ ဒိသွာ ဇာနာတိ, သရီရဗ္ဘန္တရေ ပန ကာယသံဖဿေန ဇာနာတိ။ သန္တတိသရီရဘူတာနံ ပန ဓာတူနံ ခယဝယံ ဉာဏေနဧဝ ပဿတိ။ တသ္မာ အတ္တနော သရီရဗ္ဘန္တရေ တံတံသန္တတိ ပရိဝတ္တိံ ဉတွာဝါ တထာ တထာ ကပ္ပေတွာ ဝါ ရူပဓာတူနံ အနိစ္စတ္တံ ဉာဏေန သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ ပုနပ္ပုနံ သမ္မသိတဗ္ဗံ။ သေသခန္ဓေသုပိ တံတံသန္တတိနာနာတ္တံ ဉတွာ ဝေဒနာဒီနံ ခယဝယံ သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ သမ္မသနံ ကာတဗ္ဗန္တိ။ ဘယဋ္ဌေနာတိ ဘာယိတဗ္ဗဋ္ဌေန။ ယဉှိ အနိစ္စံ ဟောတိ။ ခဏမတ္တေပိ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ။ တံ ဧကန္တေန ဘာယိတဗ္ဗမေဝ။ ကသ္မာ, တဉှိ ယော အဘာယိတွာ ဝိဿာသံ ကရောတိ။ ဧတံ မေတိ အတ္တနော အင်္ဂံ ကတွာ ပရိဟရတိ။ တံ အပရိယန္တေဟိ အနေကသဟဿေဟိ အဘိသင်္ခရဏဒုက္ခေဟိဝါ ဝိပရိဏာမဒုက္ခေဟိဝါ အဘိဏှံ ပီဠေတိ။ ဗာဓတိ။ ဣတိ နာနာဒုက္ခဓမ္မေဟိ အဘိဏှံ သမ္ပဋိပီဠနသဘာဝတ္တာ ဧကန္တေန ဘာယိတဗ္ဗဋ္ဌေန ဒုက္ခံနာမာတိ။ အတ္တပဋိပက္ခတ္တာ အနတ္တာ။ ယော ဟိ ဣတော ဥဒ္ဓံ မယှံ အဗ္ဘန္တရိမတရောနာမ နတ္ထီတိ ဧဝံ ပရမဇ္ဈတ္တဘာဝေန ပရိဂ္ဂဟိတော ဟောတိ။ သော အတ္တာတိ ဝုစ္စတိ။ ကတမော ပန တထာပရိဂ္ဂဟိ တဗ္ဗောတိ။ ယော အတ္တနော ဝသေ သဗ္ဗသော ဝတ္တတိ။ ယထာ ဝုတ္တေဟိ အဘိသင်္ခရဏကိစ္စေဟိ ဝိနာ ကေဝလံ အတ္တနော ဆန္ဒေနဝါ ဝသေနဝါ အဇ္ဈာသယေနဝါ အာဏာဝိဓာနေနဝါ နိစ္စံ အဝိရဇ္ဈမာနော ပဝတ္တတိ။ သော တထာ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ။ တထာရူပေါ ဧဝ ဟိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၀။)

ဓမ္မော နိစ္စံ သုခကာမာနံ ဒုက္ခပဋိကူလာနံ သတ္တာနံ အတ္တကိစ္စံ ကရောတိ နာမာတိ။ ယော ပန နိစ္စံ သုခကာမာနံ တေသံ ယထာပဝတ္တံ သုခံ ဝိဒ္ဓံသေတိ ဝိကိရေတိ။ ဒုက္ခပဋိကူလာနံ တေသံ အဘိသင်္ခရဏာဒိ မူလကံ နာနာဒုက္ခံ ဇနေတိ ဝဍ္ဎေတိ။ သော အတ္တပဋိပက္ခောဧဝ ဟောတိ။ ဣဒဉ္စ ရူပံ ဧဒိသမေဝ ဟောတိ။ ဣတိ အတ္တကိစ္စဿ အကရဏတော အတ္တပဋိပက္ခကိစ္စဿ ကရဏတောစ ရူပံ အနတ္တာနာမာတိ။ ကသ္မာ ပနေတံ အတ္တနော ဝသေ နဝတ္တတိ အတ္တကိစ္စံ န ကရောတိ အတ္တပဋိပက္ခကိစ္စံ ကရောတီတိ အာဟ အသာရကဋ္ဌေနာတိ။ တတ္ထ သာရောနာမ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ ဝိနာ ကေဝလံ အဇ္ဈာသယမတ္တေန ဥပ္ပဇ္ဇိတုံဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာစ ပစ္စယုပတ္ထမ္ဘေန ဝိနာ ယဒိစ္ဆကံ ပတိဋ္ဌာတုံ ဝါ သမတ္ထဘာဝသင်္ခါတော ထာမဗလဝိသေသော ဝုစ္စတိ။ ရူပံ ပန သယံပိ ဧဝရူပေါ သာရောနာမ န ဟောတိ။ နစ ဧဝရူပေန သာရေန ယုတ္တန္တိ။ နဟိ တဿ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ ဝိနာ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံဝါ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာပိ ပစ္စယုပတ္ထမ္ဘေန ဝိနာ ခဏမတ္တံပိ ပတိဋ္ဌာတုံဝါ ထာမောဝါ ဗလံဝါ အတ္ထိ။ ယဉ္စ အတ္တနော ထာမေန ဗလေန ဝိနာ ကေဝလံ ပစ္စယသာမဂ္ဂိ ဗလေနေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပစ္စယုပတ္ထမ္ဘေနေဝ ပတိဋ္ဌာတိ။ တံ အနေက သဟဿာနိ ပစ္စယာဘိသင်္ခရဏဒုက္ခာနိ ဇနေတွာ ဧကန္တေန နိစ္စံ အတ္တပဋိပက္ခကိစ္စံ ကရောတိ, ပီဠေတိ, ဗာဓတိယေဝါတိ။ ဧသနယော ဝေဒနာ အနိစ္စာ ခယဋ္ဌေနာတိအာဒီသု။ ဣတိ လက္ခဏတ္တယံ သမ္မ သန္တဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဒ္ဓါနဝသေနာတိ ဧကေကဘဝပရိစ္ဆိန္နဿ ပဝတ္တကာလဿ ဝသေန။ နဟိ ဘဝန္တရေ ဥပ္ပန္နံ ခန္ဓပဉ္စကံ အညံ ဘဝန္တရံ ဂစ္ဆတိ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဘဝေဧဝ အသေသံ နိရုဇ္ဈတီတိ။ အပိစ, ဧကသ္မိံ ဘဝေပိ တိဏ္ဏံ ဝယာနံ မန္ဒာဒီနံ ဒသန္နံ ဒသကာနံ သံဝစ္ဆရဥတု မာသ ပက္ခတိထိ အဟောရတ္တိ ယာမ ပဟာရာဒီနဉ္စ ဝသေန အဒ္ဓါနဘေဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ သန္တတိဝသေနာတိ သဘာဂေကသန္တာနဝသေန ပဝတ္တမာနာယ ရူပသန္တတိယာဝါ အရူပ သန္တတိယာဝါ ဝသေန။ ခဏဝသေနာတိ ရူပါရူပဓမ္မာနံ အာယု ပရိမာဏသင်္ခါတဿ ခဏဿ ဝသေန။ ဧတ္ထစ ခဏဝသေန သမ္မသနံနာမ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ ဧဝ ဝိသယော သိယာ, န သာဝကာနံ။ နဟိ တေ ဧဝံ ပရိတ္တကေ ခဏေ ဥပ္ပာဒံဝါ နိရောဓံဝါ သမ္ပာပုဏိတုံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၁။)

သက္ကောန္တီတိ။ တသ္မာ အဒ္ဓါသန္တတိဝသေန သမ္မသနမေဝ ဣဓာ ဓိပ္ပေတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ လက္ခဏတ္တယံသမ္မသန္တဿာတိ တေသု တေဘူမက သင်္ခါရေသု ဓမ္မေသု တိလက္ခဏာနိ အာရောပေတွာ တေ ဓမ္မေ ပုနပ္ပုနံ အာမသန္တဿ ပရိမဇ္ဇန္တဿ။ တေသံ ဓမ္မာနံ အနိစ္စ ဇာတိကတံဝါ ဒုက္ခဇာတိကတံဝါ အနတ္တဇာတိကတံဝါ ဉာဏေ သုဋ္ဌု ပါကဋံ ကရောန္တဿာတိ အတ္ထော။ ဝိသေသတော ပန ဣမသ္မိံ ဉာဏေ အနိစ္စလက္ခဏဒဿနမေဝ ပဓာနံ။ တသ္မိံ ဒိဋ္ဌေယေဝ ဣတရာနိ ကမေန ဒိဋ္ဌာနိ ဟောန္တိ။ အဒိဋ္ဌေစ အဒိဋ္ဌာနီတိ။ တသ္မာ အာဒိတော အနိစ္စလက္ခဏဿေဝ သုဋ္ဌု ပါကဋဘာဝေါ အဓိပ္ပေတောတိ။ တေသွေဝါတိ တေဘူမကသင်္ခါရေသု ဧဝ။ ပစ္စယဝသေနာတိ ရူပက္ခန္ဓေ တာဝ အဝိဇ္ဇာတဏှုပါဒါနကမ္မာဟာရသင်္ခါတာနံ ပစ္စယာနံ ဝသေန။ ဝေဒနာသညာသင်္ခါရေသု ပန အာဟာရဋ္ဌာနေ ဖဿော ဝတ္တဗ္ဗော။ ဝိညာဏေစ နာမရူပံ။ တတြာယံ နယော။ အတီတာနန္တရဘဝေ အဝိဇ္ဇာတဏှုပါဒါန ကမ္မေသု အပ္ပဟီနဝသေန သမုဒိတေသု ဣမသ္မိံ ဘဝေ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ရူပသန္တတိယော ဝေဒနာသညာသင်္ခါရ ဝိညာဏသန္တတိယောစ သမုဒေန္တိ။ ယာဝ မရဏကာလာ ခဏေ ခဏေ နာနာကလာပဝသေန ဥဒေန္တိ ပသဝန္တိ။ တေသု ပန တသ္မိံ ဘဝေ ဧဝ ပဟီနဝသေန နိရုဒ္ဓေသု တာ ရူပါရူပသန္တတိယော နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဘဝန္တရေ ပုန အနုပ္ပာဒသင်္ခါတံ နိရောဓံ ပါပုဏန္တိ။ ဧတ္ထ ပန ယထာ ဥဒကေ သတိ မစ္ဆာနာမ ဟောန္တိ, အသတိ န ဟောန္တိ။ ဧဝံ ကမ္မဇေသု နာမရူပေသု သတိ ဣတရာနိ နာမရူပါနိ ဟောန္တိ။ အသတိ န ဟောန္တီတိ ဣတရာနိ သဗ္ဗာနိ ကမ္မဇေသု သင်္ဂဟေတွာ ကမ္မဝသေန ဥဒယဗ္ဗယဝိဓာနံ ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ အဝိဇ္ဇာတဏှုပါဒါနကမ္မပစ္စယာနံ ဝသေန ပဉ္စက္ခန္ဓဿ ဥဒယဗ္ဗယပဝတ္တိ ဟောတီတိ။ ကမ္မဝသေန ပန ဣမသ္မိံ ဘဝေ သမုဒေန္တာနိပိ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယ ခဏေ ခဏေ ကဗဠီကာရာဟာရူပတ္ထမ္ဘနံ လဒ္ဓါ ဧဝ ယထာ ပဝတ္တရူပသန္တတိယော အနုဗန္ဓ မာနာ နဝနဝါ ရူပသန္တတိယော သမုဒေန္တိ။ အလဒ္ဓါ ပန နိရုဇ္ဈန္တိ။ တံ သန္တတိယံ ပုန အနုပ္ပာဒသင်္ခါတံ ဧကဘဝနိရောဓံ ပါပုဏန္တိ, ယထာ ပဝတ္တသန္တတိယော ဝါ ဆိဇ္ဇန္တိ ဘိဇ္ဇန္တိ အန္တရဓာယန္တီတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၂။)

ဝေဒနာသညာသင်္ခါရာ ပန ဗဟိဒ္ဓါ အာရမ္မဏေသု အာပါတာဂတေသု အာရမ္မဏသမ္ဖဿံ လဒ္ဓါဧဝ ဆဒွါရိကာ ကုသလာကုသလဝိပါက ကြိယဘူတာ သမုဒေန္တိ။ နဝနဝါ သန္တတိယော ပါတုဘဝန္တိ။ အလဒ္ဓါ ပန နိရုဇ္ဈန္တိ။ သန္တတိံ န ဃဋေန္တိ။ ဝိညာဏံစ သဟဇာတ နာမေစ ဝတ္ထုရူပေစ ပဝတ္တမာနေဧဝ ပဝတ္တတိ။ နိဝတ္တမာနေ နိဝတ္တတီတိ။ ခဏဝသေနာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရေ ပစ္စယေ အနပေက္ခိတွာ ကေဝလံ နာမရူပါနံ ပဝတ္တိက္ခဏဝသေန။ ခဏသဒ္ဒေန စေတ္ထ သမ္မသနဉာဏေ ဝုတ္တရူပသန္တတိ နာမသန္တတိယောပိ ဂဟေတဗ္ဗာ။ နဟိ သာဝကာနံ ဉာဏံ ခဏဝသေန နာမရူပါနံ ဥဒယံဝါ ဝယံ ဝါ သမ္ပာပုဏိတုံ သက္ကောတီတိ။ ယထာ ပန ရတ္တန္ဓကာရေ အန္တော လေဏေ မဟန္တော တမောခန္ဓော ဇာယတိ။ ဒီပံ ဇာလေန္တဿ ပန ဒီပေါဘာသော ဧကက္ခဏေ ဧဝ သကလံ အန္တောလေဏံ ဖရမာနော ဥဒေတိ။ တမောခန္ဓော ဝေတိ။ အာလောကဿ ဥဒယော ဟောတိ။ တမောခန္ဓဿ ဝယော။ ပုန ဒီပေ နိဗ္ဗာပီယမာနေ တမောခန္ဓဿ ဥဒယော ဟောတိ။ အာလောကဿ ဝယော။ ဧဝ မေဝံ သရီရေ နာနာဥတုဝသေနဝါ နာနာဟာရဝသေနဝါ နာနာစိတ္တ ဝသေနဝါ နာနိရိယာပထဝသေနဝါ နာနာပယောဂဝသေနဝါ ဥဒယပက္ခာနံ ဝယပက္ခာနဉ္စ နာနာသန္တတီနံ ဥဒယဉ္စ ဥဒယတော ဝယဉ္စ ဝယတော သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ သမနုပဿန္တဿာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သမနုပဿန္တဿ ပန အာရဒ္ဓဝိပဿကဘာဝံ ပတ္တဿ ဥဒယဗ္ဗယ ဉာဏေ တိက္ခေ သူရေ ဝဟန္တေ ဒသဝိဓာ ဝိပဿနုပက္ကိလေသသင်္ခါတာ ပါရိပန္ထကဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေ ဒဿေတုံ ဩဘာသောတိအာဒိဂါထ မာဟ။ တတ္ထ ဩဘာသောတိ ဝိပဿနာ စိတ္တသမုဋ္ဌိတော သရီရောဘာသော။ ပီတီတိ ဝိပဿနာစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ပဉ္စဝိဓာ ပီတိ။ ပဿဒ္ဓီတိ ဒုဝိဓာပဿဒ္ဓိ။ အဓိမောက္ခောတိ သဒ္ဓါဓိမောက္ခော။ ပဂ္ဂဟောတိ ဝီရိယံ။ သုခန္တိ သောမနဿံ။ ဉာဏန္တိ ဝိပဿနာ ဉာဏံ။ ဥပဋ္ဌာနန္တိ သတိ။ ဥပေက္ခာတိ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ စေဝ အာဝဇ္ဇနုပေက္ခာ စ။ နိကန္တီတိ ဩဘာသာဒီဟိ သဟ ဝိပဿနာယ အာလယံ ကုရုမာနာ သုခုမာ တဏှာ။ အယမေဝ ပန ဧကန္တတော ဝိပဿနုပက္ကိလေသော ဟောတိ။ ဩဘာသာဒယော ပန တဿာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၃။)

ဝတ္ထုဘူတတ္တာ ဥပက္ကိလေသာတိ ဝုတ္တာ။ တေသု ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသု န ဝတ မေ ဣတော ပုဗ္ဗေ ဧဝရူပေါ ဩဘာသော ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗော။ ဧဝရူပါ ပီတိ။လ။ ဥပေက္ခာ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ အဒ္ဓါ မဂ္ဂံ ပတ္တောသ္မိ။ ဖလံ ပတ္တောသ္မီတိ ဧဝံ အဿာဒသဟိတာ အမဂ္ဂေ မဂ္ဂသညာ အဖလေ ဖလသညာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တဒါ ကောစိ အဗျတ္တော ယောဂါဝစရော ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ အဓိမာနဝသေန ဝိက္ခိပန္တော ဝိစရတီတိ။ ဗျတ္တော ပန တာဝဒေဝ သဘိံ ပဋိလဘိတွာ ဣဒါနိ မမ ဧတေသု ဩဘာသာဒီသု ဧတံ မမ ဧသော ဟ မသ္မိ ဧသော မေ အတ္တာတိ စိတ္တဿ နိကာမနာကာရော ပညာယတိ။ နစ လောကုတ္တရဓမ္မောနာမ ဤဒိသဿ နိကာမနဿ ဝတ္ထု။ အဒ္ဓါ မမ သံကိလေသဓမ္မော ဥပ္ပန္နော။ သော ဝဍ္ဎမာနော မံ နိယျာနမုခတော ပါတေတွာ ဝဋ္ဋမုခေ ယောဇေဿတိ။ ဟန္ဒ တေသွေဝ လက္ခဏတ္တယံ အာရောပေတွာ နိကန္တိံ သောဓေတွာ ယထာပဝတ္တံ ဝိပဿနာဝီထိံ ပဋိပါဒေဿာမီတိ တေ ဩဘာသာဒယော ဧဝ တာဝ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ အယံ မေ ဩဘာသော အနိစ္စော ခယဋ္ဌေန ဒုက္ခော ဘယဋ္ဌေန အနတ္တာ အသာရကဋ္ဌေနာတိအာဒိနာ သမ္မသတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ တေ ဩဘာသာဒိကေ ဝိပဿနာယ ဥပက္ကိလေသဘူတေ ပရိပန္ထ ဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဏှိတွာ တပ္ပရိဂ္ဂဟဝသေန တေသု နိကန္တိံ ပရိယာဒိ ယိတွာ ဌိတဿ ဥပ္ပန္နံ မဂ္ဂါမဂ္ဂလက္ခဏဝဝတ္ထာနဉာဏံ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏ ဒဿနဝိသုဒ္ဓိနာမ။ အမဂ္ဂေသု ဩဘာသာဒီသု မဂ္ဂသညာမလတော ယထာ ဝုတ္တနိကန္တိမလတောစ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ။ တဉှိ ဉာဏံ တေသု နိကန္တိယာပိ ဝိက္ခမ္ဘိတာယ ဧဝ ဩဘာသာဒိပဋိဗန္ဓတော သုဋ္ဌု ပရိသုဒ္ဓံနာမ ဟောတီတိ။

[၂၄၅] ဝိဘာဝနိယံ ပန

အနိစ္စာဒိဝသေန ဩဘာသာဒိ ပဋိဗန္ဓပရိဂ္ဂဟံ ဝိသုံ အဝတွာ မဂ္ဂါမဂ္ဂဇာနနမတ္တေနေဝ မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနာမ ဝုတ္တာ။ သာ အဋ္ဌကထာယ န သမေတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၄။)

တထာ ပရိပန္ထဝိမုတ္တဿာတိ တထာ ပရိဂ္ဂဟေတွာ တတော ဝိပဿနုပက္ကိလေသပရိပန္ထတော ဝိမုတ္တဿ ယာဝါနုလောမာတိ ယာဝအနုလောမဉာဏာ။ တိလက္ခဏံ အာရောပေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိပဿနာပရိပါကံအာဂမ္မာတိ သင်္ခါရုပေက္ခာဘာဝံ ပတွာ တိဝိဓ ဝိမောက္ခမုခဘာဝပ္ပတ္တိယာစေဝ သတ္တအရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂဿ ပစ္စယ ဘာဝပ္ပတ္တိယာစ ဝိပဿနာဉာဏဿ ပရိပါကံ အာဂမ္မ ပဋိစ္စ။ ဣဒါနိ အပ္ပနာ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ဝတ္တဗ္ဗက္ခဏေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပ္ပနာ တိစ သောတာပတ္တိမဂ္ဂအပ္ပနာ။ ဒွေတီဏိဝိပဿနာစိတ္တာနီတိ တိက္ခပညဿ ဒွေ ဝိပဿနာစိတ္တာနိ။ မန္ဒပညဿ တီဏိ ဝိပဿနာစိတ္တာနိ။ ယံကိဉ္စီတိ တီသု လက္ခဏေသု အညတရံ ယံကိဉ္စိ။ ယာသိခါပတ္တာသာနုလောမာသင်္ခါရုပေက္ခာတိ မတ္ထကပတ္တာ အနုလောမဉာဏသဟိတာ ယာ သင်္ခါရုပေက္ခာ အတ္ထိ။ သာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာတိစ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏံ အနုလောမဉာဏန္တိ ဣမာနိ ဒွေ ဉာဏာနိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိ ဝိပဿနာနာမာတိ ဝုစ္စန္တီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဒံ ပန ပရိပါကဂတဝိပဿနာ ဒဿနဝစနံ။ ဧတ္ထစ ဝုဋ္ဌာနန္တိ မဂ္ဂေါ ဝုစ္စတိ။ သော ဟိ ဝိပဿနာဉာဏဿ အာရမ္မဏဘူတ သင်္ခါရနိမိတ္တတောဝါ သယံ သံယောဇနဝတ္ထုဘာဝတောဝါ ဝုဋ္ဌာတိ။ တံ သမင်္ဂိပုဂ္ဂလံဝါ ပုထုဇ္ဇနဘာဝတော သမုဒယပဟာနဝသေန ဝဋ္ဋ ပဝတ္တတောစ ဝုဋ္ဌာပေတိ။ တသ္မာ ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ အဝဿံ ဝုဋ္ဌာနံ ဂစ္ဆန္တိ ဧတာယာတိ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနီတိ ဧဝံ ဒွိန္နံ ဉာဏာနံ ဝုဋ္ဌာန ဂါမိနိဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတောပရန္တိ ဒွိန္နံဝါ တိဏ္ဏံဝါ ဝိပဿနာ စိတ္တာနံ ပဝတ္တိယာ ပရံ နိဗ္ဗာနံ အာလမ္ဗိတွာတိ မဂ္ဂဿ အာဝဇ္ဇနဋ္ဌာနိယံ ဟုတွာ တဿ ပုရေစရဘာဝေန နိဗ္ဗာနမေဝ အာရမ္မဏံ ကတွာ။ တတော ယေဝစ တံ ဝိပဿနာနာမံ နလဘတီတိ။ ပုထုဇ္ဇန ဂေါတ္တမဘိဘဝန္တန္တိ ဧတေန ဂေါတ္တံ ဘဝတိ အဘိဘဝတီတိ ဂေါတြဘု။ ဂေါတ္တန္တိ စေတ္ထ ပရိပုဏ္ဏကိလေသ သမာယောဂေန အနရိယဘာဝသင်္ခါတာ ပုထုဇ္ဇနဇာတိ ဝုစ္စတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ အရိယဂေါတ္တမဘိသမ္ဘောန္တဉ္စာတိ ဧတေန ဂေါတ္တံ ဘဝတိ ပါပုဏာတီတိ ဂေါတြဘု။ ဂေါတ္တန္တိစ တံတံ ကိလေသ ဝိသုဒ္ဓဘာဝ သင်္ခါတာ အရိယဇာတိ ဝုစ္စတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ မဂ္ဂေါ အပ္ပနာ ဝီထိံ ဩတရတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုက္ခသစ္စံပရိဇာနန္တောတိ တေဘူမက ဓမ္မာနံ ဧကန္တဒုက္ခဘာဝံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဇာနန္တော။ ပရိဇာနနဉ္စေတ္ထ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၅။)

တေသံ ဒုက္ခဘာဝ ပဋိစ္ဆာဒကဿ သမ္မောဟဿ ပဟာနမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သမုဒယ သစ္စံပဇဟန္တောတိ အတ္တနော စိတ္တသန္တာနေ အနုသယဘာဝေန ပဝတ္တမာနံ တဏှာသင်္ခါတံ သမုဒယသစ္စံ ဧကဒေသေနဝါ အနဝသေသေနဝါ အပစ္ဆာဝတ္တိကံ ကတွာ ပဇဟန္တော။ နိရောဓသစ္စံသစ္ဆိကရောန္တောတိ စက္ခုမာ ဝိယ နဘမဇ္ဈေ ဝိရောစမာနံ စန္ဒမဏ္ဍလံ အတ္တနော သန္တာနေ ဧကဒေသဿဝါ သကလဿဝါ ကိလေသ ဝဋ္ဋဿဝါ အာယတိံ ဘာဝိနော ဝိပါကဝဋ္ဋဿံဝါ အတ္တနော သန္တာနေ ပုန အနုပ္ပာဒဓမ္မဘာပတ္တိဝသေန နိရောဓသင်္ခါတံ နိဗ္ဗာနံ ပစ္စက္ခံ ကရောန္တော။ မဂ္ဂသစ္စံဘာဝနာဝသေနာတိ ဣတော ပုဗ္ဗေ အနမတဂ္ဂေ သံသာရေ အနုပ္ပန္နပုဗ္ဗဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂသစ္စဿ ဥပ္ပာဒနသင်္ခါတာယ ဘာဝနာယ ဝသေန။ မဂ္ဂစေတနာယ ပန အာနန္တရိကဖလတ္တာ တင်္ခဏေ အပနီတဂ္ဂိကေ ပဒေသေ ပုန ဥဒကံ အာသိဉ္စိတွာ နိဗ္ဗာပေန္တော ဝိယ မဂ္ဂါနုကူလပဝတ္တိဝသေန ဒုက္ခပရိဇာနနာဒီနိ စတ္တာရိ ကိစ္စာနိ အနုကုဗ္ဗန္တာနိ တတောပရံ ဒွေဝါ တီဏိဝါ ဖလစိတ္တာနိ ပဝတ္တန္တိ။ တတောပရံ ဘဝင်္ဂပါတော ဟောတီတိ ဒဿေတုံ တတောပရန္တိအာဒိမာဟ။ ယထာ ပန ပသာဒစက္ခုနာဝါ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာဝါ ကိဉ္စိရူပံ ပဿန္တဿ တာနိ စက္ခူနိ တံ ရူပံ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ပစ္ဆာ တဿ ပုဂ္ဂလဿပိ ပစ္စက္ခတော ပါတုဘူတံ ကတွာ နိရုဇ္ဈန္တိ။ န တာဝ တေသံ ဥပ္ပတ္တိက္ခဏေ တံ ရူပံ တဿ အဟံ ဣဒံနာမ ပဿာမီတိ ပါကဋံ ဟောတိ။ ပစ္ဆာ ပန ပစ္စဝေက္ခန ဝါရေသု ပဝတ္တမာနေသုဧဝ တံရူပံ တဒနုဗန္ဓာစ နာနာကာရာ တဿ ပါတုဘူတာ ဟောန္တိ။ ဧဝမေဝံ ဣဓပိ ပစ္စဝေက္ခနဝါရေသု ပဝတ္တမာနေသုဧဝ နိဗ္ဗာနဉ္စ တဒနုဗန္ဓာနိ မဂ္ဂဖလာဒီနိစ ပါတုဘဝန္တီတိ ဝုတ္တံ ပုနဘဝင်္ဂံ။လ။ ပဝတ္တန္တီတိ။ ဣဒါနိ ပစ္စဝေက္ခနဉာဏဿ ဘူမိံ ဒဿေတုံ မဂ္ဂံဖလဉ္စနိဗ္ဗာနန္တိအာဒိဂါထ မာဟ။ တတ္ထ ပဏ္ဍိတောတိ အရိယာယ ပညာယ သမန္နာဂတော ဖလဋ္ဌော။ ဟီနေတိ ပဟီနေ။ သေသေတိ အပဟီနေ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈေ။ ဣမာနိ ပန ဒွေ ပဟီနာဝသိဋ္ဌကိလေသပစ္စဝေက္ခနာနိ ကေသဉ္စိ ဇီဝိတသမသီသိပုဂ္ဂလာနံ ကိလေသ ဝိဘာဂေသု အကောဝိဒါနဉ္စ နလဗ္ဘန္တီတိ ဝုတ္တံ ပစ္စဝေက္ခတိဝါနဝါတိ။ ဧတ္ထစ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ တာဝ သဗ္ဗပထမံ မဂ္ဂပစ္စဝေက္ခနံ ဝုတ္တံ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၆။)

တတော ဖလပစ္စဝေက္ခနံ။ တတော ပဟီနကိလေသပစ္စဝေက္ခနံ။ တတော အဝသိဋ္ဌကိလေသပစ္စဝေက္ခနံ။ အဝသာနေ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခနံ ဝုတ္တံ။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌကထာယံ ပန သဗ္ဗပထမံ ကိလေသပစ္စဝေက္ခနံ အဓိပ္ပေတံ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ ပစ္စဝေက္ခနေသု ပထမံ ကိလေသပစ္စဝေက္ခနံ ဟောတိ။ တတော မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခနာနီတိ။ တံ ပန ပါဠိယံ ပစ္စဝေက္ခန ဉာဏဿ နိဒ္ဒေသတော ပုဗ္ဗေ ပထမံ ဆိန္နမနုပဿနေ ပညာဝိမုတ္တိ ဉာဏန္တိ ဧဝံ ဝိသုံ ဝိမုတ္တိဉာဏဿ အာဂတတ္တာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဆိန္နန္တိ တေန တေန မဂ္ဂေန သမုစ္ဆိန္နံ ကိလေသဇာတန္တိ အတ္ထော။ ပါဠိ အနု သာရေန ဝုစ္စမာနေ ပန ပထမံ ပဟီနံ ကိလေသာနံ ပစ္စဝေက္ခနံ။ တတော ပစ္စေကံ မဂ္ဂင်္ဂဗောဇ္ဈင်္ဂါဒီနံ ပစ္စဝေက္ခနံ။ တတော တေသံ အာရမ္မဏဘူတဿ နိဗ္ဗာနဿ ပစ္စဝေက္ခနံ။ တတော ဖလဓမ္မာနံ ပစ္စဝေက္ခနံ။ တတော တေသံ အာရမ္မဏဘူတဿ နိဗ္ဗာနဿ ပစ္စဝေက္ခနန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဟောတိ။ ပါဠိယဉှိ ပစ္စဝေက္ခနဉာဏနိဒ္ဒေသေ နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂဝါရေပိ ဖလဝါရေပိ ဒွိက္ခတ္တုံ အာဂတန္တိ။ ဣတိ နိဗ္ဗာနပစ္စဝေက္ခနံ နာမ ဣတရေသံ ပစ္စဝေက္ခနာနံ အာဒိမှိဝါ မဇ္ဈေ အန္တရန္တရာဝါ အဝသာနေဝါ ယတ္ထကတ္ထစိ ပဝတ္တတီတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တထာ ကိလေသပစ္စဝေက္ခနံပိ မဂ္ဂဖလပစ္စဝေက္ခနာနံ အာဒိမှိဝါ ပစ္ဆာဝါတိ။ ဧဝဉှိ သတိ မဂ္ဂံ ဖလဉ္စ နိဗ္ဗာနန္တိ အယံ ဂါထာပိ အဝိရုဒ္ဓါ ဟောတီတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အဓိမာနနိဒ္ဒေသဋ္ဌကထာသု သော ဟိ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာန ပဟီန ကိလေသာ ဝသိဋ္ဌကိလေသ ပစ္စဝေက္ခနေန သဉ္ဇာတသောမနဿော အရိယဂုဏပဋိဝေဓေ နိက္ကင်္ခေါတိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထစ သောတာပန္နဿ ပဉ္စ ပစ္စဝေက္ခနာနိ ဟောန္တိ။ တထာ သကဒါဂါမိဿ ပဉ္စ။ အနာဂါမိဿ ပဉ္စ။ အရဟတော ပန အဝသိဋ္ဌကိလေသောနာမ နတ္ထီတိ စတ္တာရီတိ ဧကူနဝီသတိ ပစ္စဝေက္ခနာနိ ဟောန္တီတိ။ ဣဒဉ္စ ပရိပုဏ္ဏ ဝသေန လဗ္ဘမာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အပရိပုဏ္ဏံပိ ပန ဟောတိယေဝ။ တထာ ဟိ စူဠဒုက္ခက္ခန္ဓသုတ္တအဋ္ဌကထာယံ သာ ပန န သဗ္ဗေသံ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတိ။ ဧကော ဟိ ပဟီနကိလေသမေဝ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ဧကော အဝသိဋ္ဌကိလေသမေဝ။ ဧကော မဂ္ဂမေဝ။ ဧကော ဖလမေဝ။ ဧကောနိဗ္ဗာနမေဝ။ ဣမာသု ပန ပဉ္စသုပစ္စဝေက္ခနာသု ဧကံဝါဒွေဝါ နော လဒ္ဓုံ နဝဋ္ဋတီတိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိသုဒ္ဓိကမေန ဘာဝေတဗ္ဗော စတုဗ္ဗိဓော

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၇။)

မဂ္ဂေါ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနာမ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဂ္ဂသဒ္ဒေန စေတ္ထ စတုဗ္ဗိဓံ မဂ္ဂဉာဏံ တဒနုကူလပဝတ္တိဝသေန ဖလဉာဏဉ္စ ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာတိ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနေ။ တတ္ထာတိ တေသု အနုပဿနာ မဂ္ဂဖလေသု။ အဘိနိဝိသနံ အဘိနိဝေသော။ ဟေဋ္ဌာ သိလာပထဝိယံ နိခါတသိနေရုပါဒဿ ဝိယ အဇ္ဈတ္တခန္ဓေသု ဒဠှံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တီတိ အတ္ထော။ အတ္တာ ဣတိ အဘိနိဝေသော အတ္တာဘိနိဝေသော။ တံ အတ္တာဘိနိဝေသံ။ မုဉ္စန္တီတိ အဇ္ဈတ္တဓမ္မာနံ ကေဝလံ ပစ္စယာယတ္တ ဝုတ္တိတာယ ခဏဘင်္ဂဿစ အဒိဋ္ဌတ္တာ သော အဘိနိဝေသော ပဝတ္တတိ။ တသ္မာ တံ ဒွယံ သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ ရူပံ အနတ္တာ ဝေဒနာ အနတ္တာတိအာဒိနာ ပုနပ္ပုနံ သမနုပဿနာဝသေန တံ အဘိနိဝေသံ ဝိမောစယမာနာတိ အတ္ထော။ ဝိမောက္ခမုခံ ဟောတိ, သုညတဝိမောက္ခ သင်္ခါတဿ မဂ္ဂဿ ဖလဿစ ပဝေသနဒွါရဘူတတ္တာ, ဝိပလ္လာသ နိမိတ္တန္တိ ဝိပရီတဝသေန အာသနံ ဥပဂမနံ ပဝတ္တနံဝါ ဝိပလ္လာသော။ အနိစ္စေ နိစ္စန္တိ ဥပဂမနံ ပဝတ္တနံဝါတိ အတ္ထော။ သော ဧဝ ကိလေ သုပ္ပတ္တိယာ အာသန္နကာရဏတ္တာ နိမိတ္တန္တိ ဝိပလ္လာသနိမိတ္တံ။ မုဉ္စန္တီတိ အဇ္ဈတ္တဓမ္မာနံ ခဏဘင်္ဂဿ အဒိဋ္ဌတ္တာ တံနိမိတ္တံ ဟောတီတိ တေသံ ခဏဘင်္ဂံ သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ ရူပံ အနိစ္စံ ဝေဒနာ အနိစ္စာတိအာဒိနာ ပုနပ္ပုနံ သမနုပဿနာဝသေန တံနိမိတ္တံ ဝိမောစယမာနာတိ အတ္ထော။ တဏှာပဏိဓိန္တိ တဏှာဧဝ အဘိသင်္ဂဝသေန အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ ပဏိဒဟနတော ဒဠှံ ထပနတော ပဏိဓီတိ တဏှာပဏိဓိ။ တံတဏှာ ပဏိဓိံ။ မုဉ္စန္တီတိ အဇ္ဈတ္တဓမ္မာနံ မဟာအာဒီနဝရာသိဘာဝဿ အဒိဋ္ဌတ္တာ သောပဏိဓိ ဟောတီတိ တေသံ မဟာအာဒီနဝရာသိဘာဝံ သုဒိဋ္ဌံ ကတွာ ရူပံဒုက္ခံ ဝေဒနာဒုက္ခာတိအာဒိနာ ပုနပ္ပုနံ သမနုပဿနာဝသေန တံပဏိဓိံ ဝိမောစယမာနာတိ အတ္ထော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧတာ ဝိမောက္ခမုခဘူတာ တိဿော အနုပဿနာ ဧဝံ ဝိသေသ နာမိကာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ။ ယသ္မာ သင်္ခါရေသု သုညတဒဿနဝသေန အတ္ထသိဒ္ဓိနာမ ကေဝလံ အတ္တာကိနိဝေသဘူတဿ ဒိဋ္ဌိဂါဟဿ ပဋိပက္ခဘူတဿ ဉာဏဿေဝ အာနုဘာဝေါ ဟောတိ, တသ္မာ တထာ သမနုပဿိတွာ ဝိမုဉ္စန္တဿ ဝိပဿနာပိ မဂ္ဂေါပိ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၈။)

သဟဇာတဉာဏ ကိစ္စေန နာမံ လဘတီတိ ဝုတ္တံ ယဒိဝုဋ္ဌာန။လ။ သုညတောဝိမောက္ခော နာမဟောတိမဂ္ဂေါတိ။ အနိစ္စဒဿနဝသေန အတ္ထသိဒ္ဓိနာမ နိမိတ္တာတိ နိဝေသဘူတဿ မာနဂါဟဿ ပဋိပက္ခဘူတာယ သဒ္ဓါယပိ အာနုဘာဝေါ။ တသ္မာ တထာ သမနုပဿိတွာ ဝိမုစ္စန္တဿ ဝိပဿနာပိ မဂ္ဂေါပိ သဟဇာတသဒ္ဓါ ကိစ္စေန နာမံ လဘတီတိ ဝုတ္တံ ယဒိအနိစ္စတော။လ။ အနိမိတ္တော ဝိမောက္ခောနာမာတိ။ ဒုက္ခဒဿနဝသေန အတ္ထသိဒ္ဓိနာမ ပဏိဓိသင်္ခါတ တဏှာဂါဟပဋိပက္ခဘူတဿ သမာဓိဿပိ အာနုဘာဝေါ။ တသ္မာ တထာ သမနုပဿိတွာ ဝိမုစ္စန္တဿ ဝိပဿနာပိ မဂ္ဂေါပိ သဟဇာတသမာဓိကိစ္စေန နာမံ လဘတီတိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဒုက္ခတော။ လ။ အပ္ပဏိဟိတော ဝိမောက္ခောနာမာတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ အနိစ္စတော မနသိကရောတော သဒ္ဓိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ ဒုက္ခတော မနသိကရောတော သမာဓိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတိ။ အနတ္တတော မနသိကရောတော ပညိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတီတိ။ မဂ္ဂေ ပန တိဏ္ဏံ ဓမ္မာနံ ကိစ္စဝိသေသောနာမ ဝိပဿနာဂမနဝသေနေဝ သိဒ္ဓါတိ ဝုတ္တံ မဂ္ဂေါ။ လ။ နာမာနိ လဘတီတိ။ တတ္ထ သုညတဝိမောက္ခေန ဝိမုတ္တော အရိယသာဝကော သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ ဓမ္မာနုသာရီနာမ ဟောတိ။ မဇ္ဈေ ဆသု မဂ္ဂဖလက္ခဏေသု ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော နာမ။ အရဟတ္တဖလက္ခဏေ ပညာဝိမုတ္တောနာမ။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခေန ဝိမုတ္တော သောတာပတ္တိမဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓါနုသာရီနာမ။ ဥပရိ သတ္တသု ဌာနေသု သဒ္ဓါဝိမုတ္တောနာမ။ အပဏိဟိတဝိမောက္ခေန ဝိမုတ္တော ပန အဋ္ဌသုပိ ဌာနေသု ကာယသက္ခိနာမ။ သောယေဝ အရူပဇ္ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ ဝိမုတ္တော အရဟတ္တဖလေ ဌိတော ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော နာမာတိ ဧတ္တာဝတာ ယံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ ဝိပဿနာပရိပါကမာဂမ္မာတိ သင်္ခါရုပေက္ခာဘာဝံ ပတွာ တိဝိဓဝိမောက္ခမုခဘာဝပ္ပတ္တိယာစေဝ သတ္တအရိယပုဂ္ဂလဝိဘာဂဿ ပစ္စယဘာဝပ္ပတ္တိယာစ ဝိပဿနာဉာဏဿ ပရိပါကံ အာဂမ္မ ပဋိစ္စာတိ။ တံ သရူပတော နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ဟောတီတိ။ မဂ္ဂဝီထိယံ ဖလဉ္စ မဂ္ဂါဂမန ဝသေန တထာ တီဏိ နာမာနိ လဘတီတိ ယောဇနာ။ ယထာဝုတ္တနယေန ဝိပဿန္တာနန္တိ ယဒိ အနတ္တတော ဝိပဿတီတိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရနယေန ဝိပဿန္တာနံ စတုန္နံ ဖလဋ္ဌာနံ ပုဂ္ဂလာနံ။ ယထာသကံဖလန္တိ သောတာပန္နဿ သောတာပတ္တိဖလံ။ သကဒါဂါမိဿ သကဒါဂါမိဖလန္တိအာဒိနာ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၄၉။)

နယေန အတ္တနော အတ္တနော သန္တကဘူတံ ယံ ယံ ဖလံ ဝိပဿနာဂမန ဝသေနေဝ သုညတာဒိဝိမောက္ခောတိစ ဝုစ္စတိ။ နမဂ္ဂါဂမနဝသေနာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧတ္ထစ ဝိပဿနာဂမန ဝသေန မဂ္ဂဿ အနိမိတ္တ နာမလာဘောနာမ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဝုတ္တော။ အဘိဓမ္မေ ပန အနိမိတ္တော နာမမဂ္ဂေါ နအာဂတော။ နဟိ သော နိပ္ပရိယာယတော အနိမိတ္တောနာမ ဟောတိ။ ဟီနပဏီတာဒိဝသေန ဝိဘာဂါရဟဿ သင်္ခါရနိမိတ္တဿ သဗ္ဘာဝတော။ တေနေဝ ဟိဿ ဒုက္ခပဋိပဒါ ဒန္ဓာ ဘိညာဒိဝသေနဝါ ပါရမိဓမ္မာနံ ပရိတ္တမဟန္တာဒိဝသေနဝါ ဟီန ပဏီတ ပဏီတတရ ပဏီတတမ ဝိဘာဂေါ သန္ဒိဿတီတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန အနိစ္စာနုပဿနာ သင်္ခါရေသု နိစ္စနိမိတ္တံ ဝိဓမနဝသေန ပဝတ္တတ္တာ အနိမိတ္တာနုပဿနာနာမ သမာနာပိ သယံ သင်္ခါရနိမိတ္တေ ပရိယာပန္နတ္တာ ဧကန္တေန အတ္တနောနာမံ မဂ္ဂဿ ဒါတုံ နသက္ကောတိ။ တသ္မာ မဂ္ဂေါ အဘိဓမ္မ ပရိယာယေန အနိမိတ္တနာမံ နလဘတီတိ ဝုတ္တံ။ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ပန ယထာ ပထဝိကသိဏာရမ္မဏံ ဈာနံ ပထဝိကသိဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ သုညတာဒိနာမံ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တာနိ မဂ္ဂဖလာနိပိ အာရမ္မဏဝသေနပိ သုညတာဒိနာမံ လဘန္တိ။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပန သမ္ပယောဂဝသေနဝါ ပလိဗောဓကရာစ နိမိတ္တကရာစ ပဏိဓိကရာစ ရာဂါဒယော ကိလေသဓမ္မာ တေသု နတ္ထိ။ တသ္မာ တာနိ အညံ အာဂမနံဝါ အာရမ္မဏံဝါ အနပေက္ခိတွာ အတ္တနော သဘာဝေနပိ သုညတာဒိနာမံ လဘန္တီတိ ဒဿေတုံ အာရမ္မဏဝသေနာတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သရသဝသေနာတိ အတ္တနော သဘာဝေန။ နာမတ္တယန္တိ သုညတာဒိ နာမတ္တိကံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗာသု မဂ္ဂဝီထိ ဖလသမာပတ္တိဝီထီသု။ သဗ္ဗေသံပီတိ သဗ္ဗေသံပိ မဂ္ဂဖလာနံ။ သမမေဝါတိ သမာနမေဝ။ သဒိသမေဝ။ ဧတ္ထပနာတိ ဧတေသု ပန ယထာဝုတ္တေသု မဂ္ဂဖလေသု။ ယသ္မာ သဗ္ဗာဒိဋ္ဌိယောစ သောဠသဝိဓာ ဝိစိကိစ္ဆာစ အတ္တဒိဋ္ဌိမူလိကာ ဧဝ ဟောန္တိ။ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ နိရုဒ္ဓါယ နိရုဇ္ဈန္တိ သဗ္ဗာနိစ အပါယဂါမိ ကမ္မာနိနာမ အတ္တဒိဋ္ဌိယာ သတိယာဧဝ ဝိပစ္စန္တိ။ အသတိယာ န ဝိပစ္စန္တိ။ ဒိဋ္ဌသစ္စာနဉ္စ သာ ဒိဋ္ဌိ သဗ္ဗသော ပဟီနာ ဟောတိ။ တသ္မာ သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ။လ။ ပဟီနာပါယ ဂမနောတိ ဝုတ္တံ။ အပါယံ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅၀။)

ဂစ္ဆန္တိ ဧတေဟီတိ အပါယဂမနာနိ။ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဝိပ္ပယုတ္တာ အကုသလဓမ္မာစေဝ ပုဗ္ဗေကတဒုစ္စရိတကမ္မာနိစ။ ပဟီနာနိ အပါယဂမနာနိ ဧတဿာတိ ပဟီနာပါယဂမနော။ ပဋိဝိဒ္ဓစတုသစ္စာနံ ပဟီနအတ္တဒိဋ္ဌီနံ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ ဧကန္တေန ဥပရူပရိ ဝဍ္ဎနပက္ခေ ဌိတာ ဟောန္တိ။ ကိလေသဓမ္မာ ပန ဟာယနပက္ခေ။ တသ္မာ တေ အနုက္ကမေန ပရိဟာယိတွာ ဂစ္ဆန္တာ ဥပရိမ ကောဋိယာ သတ္တဟိ ဘဝေဟိ သဗ္ဗသော ပရိက္ခယံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဝုတ္တံ သတ္တက္ခတ္တုပရမောသောတာပန္နောနာမ ဟောတီတိ, တတ္ထ သတ္တက္ခတ္တုသဒ္ဒေန သတ္တပဋိသန္ဓိဂဟဏဝါရာ ဝုစ္စန္တိ။ ပရမောတိ ဥက္ကံသပရိစ္ဆေဒေါ။ ဣတိ သတ္တက္ခတ္တုံ ပရမော ဧတဿာတိ။ သတ္တက္ခတ္တုပရမော။ သော ပန ဒေဝေသု သတ္တက္ခတ္တု ပရမော, မနုဿေသု သတ္တက္ခတ္တု ပရမော, ဥဘယတ္ထ သတ္တက္ခတ္တု ပရမောတိ တိဝိဓော ဟောတိ။ ယထာဟ –

ကတမောစ ပုဂ္ဂလော သတ္တက္ခတ္တုပရမော ဣဓေကစ္စော ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ, အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော, သမ္ဗောဓိပရာယနော, သော သတ္တက္ခတ္တုံ ဒေဝေစ မနုဿေစ သန္ဓာဝိတွာ သံသရိတွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ အယံ ဝုစ္စတိ ပုဂ္ဂလော သတ္တက္ခတ္တု ပရမောတိ။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅၁။)

ဧတ္ထ ဟိ စ သဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထော။ ဧတေန ယောစ ဒေဝေဧဝ သတ္တက္ခတ္တုံ သံသရတိ။ ယောစ မနုဿေဧဝ သတ္တက္ခတ္တုံ သံသရတိ။ ယောစ ဒေဝေစ မနုဿေစ မိဿကဘဝ ဝသေန သတ္တက္ခတ္တုံ သံသရတိ။ တိဝိဓော ပေသော သတ္တက္ခတ္တု ပရမောနာမာတိ ဒဿေတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန မိဿကဘဝ ဝသေနဿ အတ္ထော ဝုတ္တော။ ဧတ္ထစ ယသ္မာ မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနဿစ ဥပရိမဂ္ဂ ဝိပဿနာ ယစ အာနုဘာဝံ အနပေက္ခိတွာ ကေဝလံ ဣမဿ မဂ္ဂဿ အာနုဘာဝဂတိယာ ဧဝ သတ္တက္ခတ္တုပရမောနာမ ဝုတ္တော။ သောစ ပါဠိယံ ကတမေသံ ပဉ္စန္နံ ဣဓ နိဋ္ဌာ။ သတ္တက္ခတ္တုပရမဿ ကောလံ ကောလဿ ဧကဗီဇိဿ သကဒါဂါမိဿ ယောစ ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ အရဟာတိ ဝုတ္တတ္တာ ကာမဘဝေဧဝ ဈာနရဟိတော သုက္ခဝိပဿကောဝါ ပရိဟီနဇ္ဈာနောဝါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေနေဝစ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂဋ္ဌ ကထာယံ တယောပိ ဣမေ သောတာပန္နာ ကာမဘဝဝသေန ဝုတ္တာ။ ရူပါရူပဘဝေ ပန ဗဟုကာပိ ပဋိသန္ဓိယော ဂဏှန္တီတိ ဝုတ္တံ။ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယဉ္စ အဋ္ဌမံ ဘဝန္တိ ကာမဘဝေ အဋ္ဌမံ ပဋိသန္ဓိန္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ယေ ကာမဘဝေယေဝ သတ္တဝါရတော ဩရံဝါ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ယေဝဝါ ဥပရိမဂ္ဂံ ဂဏှန္တိ။ တေသံ တထာရူပေါ ပဝတ္တိဝိသေသော ဥပရိ မဂ္ဂဝိပဿနာဗလေန သိဒ္ဓါတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တထာ ဟိ အဋ္ဌကထာသု ဥပရိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝိပဿနာ နိယာမေတီတိ ဝုတ္တံ။ ယေ ပန ဒိဋ္ဌဓမ္မေဝါ သက္ကအနာထပိဏ္ဍိကဝိသာခါဒယော ဝိယ သတ္တသု ဘဝေသု ယတ္ထကတ္ထစိ ဘဝေဝါ ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတွာ ဗြဟ္မလောကံ ဂစ္ဆန္တိ။ ယေစ ဗြဟ္မလောကေယေဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ လဘိတွာ တတ္ထေဝ ပရိနိဗ္ဗာယန္တိ။ တေသံ တထာရူပေါ ပဝတ္တိ ဝိသေသော မဟဂ္ဂတဇ္ဈာနဗလေန သိဒ္ဓါတိ။ ယသ္မာစ ပါဠိယံ သတ္တက္ခတ္တုံ ဒေဝေစာတိ ဧတေန ကာမဘဝေ သတ္တ ဩပပါတိက ပဋိသန္ဓိယော ဒဿေတိ။ သတ္တက္ခတ္တုံ မနုဿေစာတိ ဧတေန သတ္တ ဂဗ္ဘသေယျကပဋိသန္ဓိယော ဒဿေတီတိ ဥဘယေန စုဒ္ဒသ ပဋိသန္ဓိယော ဒဿိတာ ဟောန္တိ။ တသ္မာ တေန ပရိယာယေန လဗ္ဘမာနေ စုဒ္ဒသဘဝေ သန္ဓာယ သက္ကပဉှသုတ္တေ –

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅၂။)

ဣတော သတ္တ တတော သတ္တ, သံသရာနိ စတုဒ္ဒသာတိ ဝုတ္တံ။ တထာ အင်္ဂုတ္တရေစ တိကနိပါတေ သစေ ဥဒါယိ အာနန္ဒော အဝိတရာဂေါ ကာလံ ကရေယျ, တေန စိတ္တပသာဒေန သတ္တက္ခတ္တုံ ဒေဝေသု ဒေဝရဇ္ဇံ ကရေယျ။ သတ္တက္ခတ္တုံ ဣမသ္မိံယေဝ ဇမ္ဗုဒီပေ မဟာရဇ္ဇံ ကရေယျ။ အပိစ ဥဒါယိ အာနန္ဒော ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ ပရိနိဗ္ဗာ ယိဿတီတိ ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ဣမေဟိ သုတ္တပဒေဟိ သတ္တက္ခတ္တု ပရမဿ သောတာပန္နဿ ကာမဘဝေ စုဒ္ဒသ ပဋိသန္ဓိယော ဣစ္ဆန္တိ။ မဟာဝဂ္ဂသံယုတ္တဋီကာယဉ္စ ကေစိ ပန ကာမဘဝေ သတ္တက္ခတ္တုံဧဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န တတော ဥဒ္ဓန္တိ ဝဒန္တိ။ တံ ဝီမံသိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန တတ္ထ တတ္ထ အဋ္ဌာနသုတ္တေသုစ အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အဋ္ဌမံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေယျ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီတိစ, အင်္ဂုတ္တရေ ဆက္ကနိပါတေ အဘဗ္ဗော ဒိဋ္ဌသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အဋ္ဌမံ ဘဝံ နိဗ္ဗတ္တေတုန္တိ စ, မဟာနိဒ္ဒေသေ အဇိတပဉှေ သောဟာပတ္တိမဂ္ဂဉာဏေန အဘိသင်္ခါရဝိညာဏဿ, နိရောဓေန သတ္တဘဝေ ထပေတွာ အနမ တဂ္ဂေသံသာရေ ယေ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ နာမဉ္စ ရူပဉ္စ, ဧတ္ထေတေ နိရုဇ္ဈန္တိ။ ဝူပသမန္တိ။ အတ္ထံ ဂစ္ဆန္တိ။ ပဋိပဿမ္ဘန္တီတိစ, ဧဝံ ဒဠှံ ကတွာ ဝုတ္တတ္တာ ယထာဝုတ္တနယေနေဝ တေသံ သုတ္တပဒါနံ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ။ ရာဂဒေါသမောဟာနန္တိ ကာမရာဂဿ ဒေါသဿ တဒေကဋ္ဌမောဟဿစ။ တနုကရတ္တာတိ ယထာ သောတာပန္နသန္တာနေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တာ ဓမ္မိကေသု ကာမဝတ္ထူသု ဗလဝန္တာ ဟုတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ယတော တေသံ မေထုနဝတ္ထုသမာယောဂေါပိ ပဝတ္တတိ, တထာ ဥပ္ပဇ္ဇိတုံ အသမတ္ထေ ကတွာ သံလိခနဝသေန တနုကရဏတော။ အဓိစ္စုပ္ပတ္တိဝသေနစ ပရိယုဋ္ဌာနမန္ဒတာဝသေနစ တနုကဘာဝံ သာဓနတောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ အဓိစ္စုပ္ပတ္တိဝသေနာတိ ကဒါစိ စိရေန ဥပ္ပတ္တိဝသေန။ ပရိယုဋ္ဌာနမန္ဒတာယာတိ စိရေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တာနံပိ မန္ဒတရံ ပရိယုဋ္ဌာနဝသေန။ မဟာသိဝတ္ထေရေန ပန တေသံပိ မေထုနဝတ္ထု သမာယောဂေါ ဣစ္ဆိတော။ သော မဟာဋ္ဌကထာယံ ပဋိက္ခိတ္တော။ ယဉ္စ ဆက္ကနိပါတေ မိဂါသာလဝတ္ထုမှိ အဗြဟ္မစာရိနောပိ ဣသိဒတ္တဿ ဗြာဟ္မဏဿ သကဒါဂါမိတ္တံ ဘဂဝတာ ဗျာကတံ, တံပိ တဿ အာသန္နမရဏကာလေ အဓိဂမဝသေန ဗျာကတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သကိံဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ အာဂမနတော သကဒါဂါမီနာမ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ယမေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ပထမပရိစ္ဆေဒေ ဝုတ္တမေဝ။ အရဟတ္တံဘာဝေတွာတိ အရဟတ္တမဂ္ဂံ ဘာဝေတွာခီဏာ စတ္တာရော အာသဝါ ယဿာတိ ခီဏာသဝေါ။ ဒက္ခိဏာ ဝုစ္စတိ ကမ္မဉ္စ ကမ္မဖလဉ္စ သဒ္ဒဟိတွာ အာယတိံ ဖလပဋိလာဘတ္ထာယ ဒိန္နဒါနံ။ ဒက္ခန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ သတ္တာ ဧတာယာတိ ကတွာ။ တာယ ပန ဒက္ခိဏာယ ဝိပတ္တိကရာနံ ကိလေသာနံ သဗ္ဗသော အဘာဝတော သမ္ပတ္တိကရာနဉ္စ သီလက္ခန္ဓာဒိဂုဏာနံ သဗ္ဗသော ပရိပုဏ္ဏတ္တာ ဒက္ခိဏေယျေသု အဂ္ဂေါ ဇေဋ္ဌကော ဟုတွာ တံဒက္ခိဏံ ပဋိဂ္ဂဟိတုံ အရဟတီတိ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော။ ပုဂ္ဂလဘေဒေါတိ စတုန္နံ ဖလဋ္ဌပုဂ္ဂလာနံ သင်္ခေပဘေဒေါ။ ဝိတ္ထာရဘေဒေါ ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော, အဋ္ဌကထာသု တာဝ စတုဝီသတိ သောတာပန္နာ, ဒွါဒသ သကဒါဂါမိနော, အဋ္ဌစတ္တာလီသ အနာဂါမိနော,

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅၃။)

ဒွါဒသ အရဟန္တောတိ ဖလဋ္ဌာနံ ဆန္နဝုတိဘေဒေါ ဝုတ္တော။ တတ္ထ သဒ္ဓါဓိမုတ္တော ပညာဓိမုတ္တောတိ ဒွေ သောတာပန္နာ ဟောန္တိ။ တေ ဧကဗီဇီ ကောလံကောလော သတ္တက္ခတ္တုပရမောစာတိ တီဟိ ဂုဏိတာ ဆ။ ပုန စတူဟိ ပဋိပဒါဟိ ဂုဏိတာ စတုဝီသတိ ဟောန္တိ။ တိဝိဓ ဝိမောက္ခစတုပဋိပဒါနံ ပန ဘေဒေန ဒွါဒသ သကဒါဂါမိနော ဒွါဒသ အရဟန္တောစ ဟောန္တိ။ အနာဂါမိနော ပန အဝိဟေသု တာဝ တယော အန္တရာပရိနိဗ္ဗာယိနော, ဧကော ဥပဟစ္စ ပရိနိဗ္ဗာယီ, ဧကော ဥဒ္ဓံ သောတော အကနိဋ္ဌဂါမီတိ ပဉ္စ။ တေယေဝ သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီ အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယီစာတိ ဒွီဟိ ဂုဏိတာ ဒသ။ တထာ အတပ္ပသု ဒဿသုဒဿီသု တိစတ္တာလီသ ဟောန္တိ။ အကနိဋ္ဌေ ပန ဥဒ္ဓံသောတော အကနိဋ္ဌဂါမီနာမ နတ္ထီတိ စတ္တာရော သသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနော စတ္တာရော အသင်္ခါရပရိနိဗ္ဗာယိနောတိ အဋ္ဌာတိ။ သဗ္ဗေ အဋ္ဌစတ္တာလီသ ဟောန္တီတိ။ သုတ္တနိပါတဋ္ဌကထာယံ ပန ဒွါဒသ သောတာပန္နာ, ဒွါဒသ သကဒါဂါမိနော, စတုဝီသတိ အနာဂါမိနော, ဒွေ အရဟန္တော, စတ္တာရော မဂ္ဂဋ္ဌာတိ စတုပညာသ ဟောန္တိ။ တေယေဝ သဒ္ဓါဓုရ ပညာဓုရ ဝသေန ဒွီဟိ ဂုဏိတာ အဋ္ဌသတံ ပုဂ္ဂလာ ဟောန္တီတိ အာဂတော။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ပုဂ္ဂလဘေဒေ။ သဗ္ဗေသံပီတိ စတုန္နံ ဖလဋ္ဌာနံပိ သာဓာရဏာဝ။ န နိရောဓသမာပတ္တိ ဝိယ ဧကစ္စာနံဧဝ သာဓာရဏာတိ အဓိပ္ပာယော။ အတိဝိယ မမာယိတဿ အဘိနိန္ဒိ တဿ အဇ္ဈောသိတဿ အတ္တနော စိတ္တသန္တာနဿ အပဝတ္တိကရဏံ နာမ ဗဟလရာဂဝိမုတ္တာနံဧဝ သိဇ္ဈတီတိ ဝုတ္တံ, အနာဂါမီနဉ္စေဝ အရဟန္တာနဉ္စလဗ္ဘတီတိ။ တေသံပိ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘီနံ ကာမရူပဘဝဂတာနညေဝ ဣဓ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကသ္မာ, အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အနုပုဗ္ဗနိရောဓဗလေနေဝ ဂန္တဗ္ဗတ္တာ။ တေနာဟ တတ္ထာတိအာဒိ။ တတြာယံ ဝိဓိ, ပထမဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ တတ္ထ ဂတေ သင်္ခါရေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော အနတ္တတော ဝိပဿတိ။ တတော ဒုတီယဇ္ဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ တတ္ထဂတေ သင်္ခါရေ တထေဝ ဝိပဿတိ။ တတော တတီယံ ဈာနံ။ တတော စတုတ္ထံ ဈာနံ။ တတော ပဉ္စမံ ဈာနံ။ တတော အာကာသာနဉ္စာယတနံ။ တတော ဝိညာဏဉ္စာ ယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ တတ္ထဂတေ သင်္ခါရေ တထေဝ

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅၄။)

ဝိပဿတိ။ တတော အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝုဋ္ဌာယ နာနာဗဒ္ဓအဝိကောပနံ သံဃပတိမာနနံ သတ္ထုပက္ကောသနံ အဒ္ဓါန ပရိစ္ဆေဒေါတိ ဣမံ စတုဗ္ဗိဓံ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကရောတိ။ တတော နေဝသညာ နာသညာယတနံ သမာပဇ္ဇတိ။ ဧကံဝါ ဒွေဝါ စိတ္တဝါရေ အတိက္ကမိတွာ အစိတ္တကော ဟောတိ နိရောဓံ ဖုသတီတိ။ တတ္ထတတ္ထေဝါတိ တတော တတော ဈာနတော တသ္မိံ တသ္မိံ ဝုဋ္ဌိတကာလေဧဝ။ ဝိပဿန္တောတိ နိရောဓဿ သမထ ဝိပဿနာ ယုဂနန္ဓဗလေနေဝ ပတ္တဗ္ဗတ္တာ ဝိပဿနာဗလေနပိ စိတ္တသန္တာနဿ သဏှသုခုမဘာဝါ ပါဒနတ္ထံ ဣဒံ ပထမဇ္ဈာနံ အနိစ္စန္တိအာဒိနာ နယေန ဝိပဿန္တော။ ယာဝအာကိဉ္စညာယတနံဂန္တွာတိ ယာဝ အာကိဉ္စညာယတနဇ္ဈာနံ, တာဝ သမာပဇ္ဇနဝုဋ္ဌာနဝိပဿနာဝသေန ဂန္တွာ။ အာဝဇ္ဇနာဓိဋ္ဌာန ပစ္စဝေက္ခနာနိပေတ္ထ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာနိယေဝ။ တေနေဝ ဟိ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ ပဉ္စဝိဓာ ဝသိယော နိရောဓပရိကမ္မေသု ဝုတ္တာတိ။ တတောပရန္တိ အာကိဉ္စညာယတနဇ္ဈာနဂတေ သင်္ခါရေဝိပဿနာနန္တရံ, အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ အဓိဋ္ဌေယျံ။ အတ္တနော သရီရာဗန္ဓေ ပရိက္ခာရေ ထပေတွာ နာနာဗန္ဓာနိ စိဝရာဒီနိ ပရိက္ခာရာနိ အဂ္ဂိအာဒိနာ ပရိဿယေန မာဝိနဿန္တူတိဝါ, ဧကသီမာယံ သံဃကမ္မေ ကရီယမာနေ သံဃော မံ ပဘိမာနေဿတိ, တဒါ ဝုဋ္ဌဟာမီတိဝါ, သတ္ထာ မံ ကေနစိကာရဏေန ပက္ကောသာ ပေဿတိ, တဒါ ဝုဋ္ဌဟာမီတိဝါ အဓိဋ္ဌာနကိစ္စံ။ အာဒိသဒ္ဒေန နိရောဓဗ္ဘန္တရေဧဝ မရဏံ နုခေါ မေ ဘဝိဿတီတိ ဧဝံ ပဝတ္တော အဒ္ဓါန ပရိစ္ဆေဒေါ ဂဟိတော။ ဒွိန္နံ။လ။ ဝေါစ္ဆိဇ္ဇတိစိတ္တသန္တတိ တဒတ္ထာယ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ တထာရူပဿ ပယောဂဝိသေသဿ သုဋ္ဌု ကတတ္တာ။ တတောတိ တသ္မိံ ကာလေ။ အနာဂါမိနော အနာဂါမိ ဖလစိတ္တံ နိရာဝဇ္ဇနံပိ နိပ္ပရိကမ္မံပီတိ အဓိပ္ပာယော။ တထာဟိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တိတံ ဝိပဿနာပရိကမ္မမေဝ တဿ ပရိကမ္မဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ။ န ဝိသုံ အာသန္နပရိကမ္မံ နာမ အတ္ထီတိ။ ပစ္စဝေက္ခနန္တိ ဖလပစ္စဝေက္ခနံ။ ဧဝံ ဒုဝိဓံ ကမ္မဋ္ဌာနနယံ နိဒ္ဒိသိတွာ ဣဒါနိ ယဒတ္ထံ သော နိဒ္ဒိသီယတိ, တဒတ္ထေ သောတုဇနေ နိယောဇေန္တော ဘာဝေ တဗ္ဗန္တိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ ပဋိပတ္တိ။ ပဋိပဇ္ဇန္တိဝါ ဧတာယ ဥပရုပရိ ဝိသေသန္တိ ပဋိပတ္တိ။ သီလာဒိဓမ္မော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅၅။)

ရသီယတိ နိရာမိသသုခါနုဘဝနဝသေန အနုဘဝီယတီတိ ရသော။ ဈာနမဂ္ဂ ဖလဘူတော အဓိဂမဓမ္မော။ အရဟတ္တ ဖလမေဝဝါ။ တဒုဘယံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နပီတိသောမနဿမေဝဝါ။ ပဋိပတ္တိယာ ရသော ပဋိပတ္တိ ရသော။ သောဧဝ အဿာဒိတဗ္ဗဋ္ဌေန အဿာဒေါ စာတိ ပဋိပတ္တိ ရသဿာဒေါ။ သာသနေ ပဋိပတ္တိရသဿာဒံ ပတ္ထယန္တေန ဘိက္ခုနာ ဣစ္စေဝံ မယာ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ဥတ္တမံ ဘာဝနာဒွယံ ဘာဝေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဣတိ ပရမတ္ထဒီပနိယာနာမ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟဿ

စတုတ္ထဝဏ္ဏနာယ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ဂဟဿ

ပရမတ္ထဒိပနာ နိဋ္ဌိတာ။

နိဂမ ပရမတ္ထဒီပနီ

֍ * ၁၇၂။ စာရိတ္တေန ကုလာစာရေန သောဘိတေ ဉာတိ မိတ္တ ဓန ဘောဂသမ္ပတ္တိယာ ဝိသာလေ ကုလေ ဥဒယော ဝဍ္ဎိ ယဿ သောတိ စာရိတ္တသောဘိတဝိသာလကုလောဒယော။ တေန။ သဒ္ဓါယ အဘိဝုဍ္ဎာနံ ပရိသုဒ္ဓါနဉ္စ အတ္တနော သီလသုတစာဂါဒိဂုဏာနံ ဥဒယော ဝဍ္ဎိ ဧတသ္မိန္တိ သဒ္ဓါတိဝုဍ္ဎပရိသုဒ္ဓဂုဏောဒယော။ တေန။ နမ္ပဝှယေနာတိ နမ္ပနာမကေန ဥပါသကေန။ ပဏိဓာယာတိ ဘုသံ နိဓာယ ဟဒယေ ထပေတွာ ဥပါဒါယ ပဋိစ္စ။ ပရာနုကမ္ပန္တိ ပရေသံ အတ္တနော မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ ပစ္ဆိမဇနာနံ အနုကမ္ပံ အနုဒယံ ကာရုညံ ပဏိဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပတ္ထိတန္တိ အဘိယာစိတံ။ ပုညေန တေန ဝိပုလေနာတိ တေန ဝိပုလေန အဘိဓမ္မတ္ထ သင်္ဂဟပကရဏဿ ကရဏပုညေန။ တုမူလသောမန္တိ ဧဝံ နာမကံ ဝိဟာရံ။ ဝုတ္တဉှိ ခုဒ္ဒသိက္ခာဋီကာယံသီဟဠဒီပေ တုမူလသောမဝိဟာရေ သံဃဿ ပါကဝတ္တံပိ တာလ ပဏ္ဏံ ဝိက္ကိဏိတွာ ကရီယတိ။ န ဟိ တတ္ထ ပဏ္ဏေန အတ္ထော အတ္ထိ။ သဗ္ဗေပိ ဣဋ္ဌကစ္ဆန္နာ ပါသာဒါဒယောတိ။ ဧသော ကိရ ဝိဟာရော အာဒိတော အဘယဂိရိရညော အဂ္ဂမဟေသိဘူတာယ သောမဒေဝိယာ ကာရာပိတတ္တာ ယာဝဇ္ဇတနာပိ သောမဝိဟာရောတွေဝ ပညာယိတ္ထ။ တုမူလသဒ္ဒေါ ပန ဝိပုလသဒ္ဒပရိယာယော။

(ပရမတ္ထဒီပနီ၊၄၅၆။)

အထေတ္ထ ဝတ္တတိ သဒ္ဒေါ၊ တုမူလော ဘေရဝေါ မဟာ။

ဟတ္ထိနာဂေ ပဒိန္နမှိ၊ သိဝီနံ ရဋ္ဌဝဍ္ဎနေတိ။

အာဒီသု

ဝိယ။ သောစ ဝိဟာရော သဋ္ဌိမတ္တေဟိ မဟာပရိဝေဏေဟိ သဏ္ဌိတော ဟောတီတိ အတိဝိယ ဝိပုလော မဟန္တော ဝိတ္ထိဏ္ဏော ဟောတိ။ တသ္မာ သော ဝိပုလတ္တာ မဟန္တတ္တာ ဝိတ္ထိဏ္ဏတ္တာ တုမူလ သောမောတိ ဝုစ္စတိ။ တံ တုမူလသောမံ။ အတ္ထတော မဟာသောမ ဝိဟာရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတေန ထေရော အတ္တနော အာစရိယဝံသဿ ဝသန ဝိဟာရံ ကိတ္တေတိ။ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ပန နာမရူပပရိစ္ဆေဒေ ကိတ္တိတံ။ ဓညာဓိဝါသန္တိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ အာဒိကမ္မိကဘူတ မဟိန္ဒတ္ထေရာဒီနံ ပုညဝန္တတ္ထေရာနံ အဇ္ဈာဝုဋ္ဌဘူတံ။ ဒီပပသာဒက မဟာမဟိန္ဒတ္ထေရဿ ဟိ ဝံသေ ဇာတတ္တာ တသ္မိံ ဝိဟာရေ အာဒိကမ္မိကဘူတော မဟာထေရောပိ မဟိန္ဒတ္ထေရောနာမာတိ ဓာတုဝံသေ ဝုတ္တော။ ဥဒိတောဒိတန္တိ အတိဝိယ ဥဒိတံ။ နဘမဇ္ဈေ ပုဏ္ဏစန္ဒမဏ္ဍလံ ဝိယ သကလသီဟဠဒီပေ အတိဝိယ ဥဂ္ဂတန္တိ အတ္ထော။ အရိယမဂ္ဂပညာဝသေန ပရိယတ္တိဝေသာရဇ္ဇာဒိ ပညာဝသေနဝါ အဝဒါတေဟိ ပရိယောဒါတေဟိ ဂုဏေဟိ သောတိတာတိ ပညာဝဒါတဂုဏသောတိတာ။ တေ ဧဝ လဇ္ဇီပါပဂရဟိနော။ မညန္တူတိ အနုဿရန္တု။ ပုညဝိဘာဝေါဒယ မင်္ဂလာယာတိ ဝိပုလာနံ ပုညာနံ ဝဍ္ဎိသင်္ခါတ မင်္ဂလတ္ထာယ။ တတြာယံ ယောဇနာ, ပုညေန တေန ဝိပုလေန ဓညာဓိဝါသံ ဥဒိတောဒိတံ တုမူလသောမ ဝိဟာရဉ္စ တတ္ထ နိပါသိနော မဟိန္ဒတ္ထေရာဒိကေ ပညာဝဒါတ ဂုဏသောဘိတေ လဇ္ဇိဘူတေ ဘိက္ခူစ ပုညဝိဘဝေါဒယမင်္ဂလာယ အာယုကန္တံ မညန္တု ပစ္ဆိမာ ဇနာတိ။ အထဝါ, တံဝိဟာရံ အညေ ပညာဝဒါတ ဂုဏသောဘိတ လဇ္ဇီ ဘိက္ခူ မညန္တူတိ ယောဇနာ။ ဧတေန ထေရော ပစ္ဆိမဇနာနံ ဆသု အနုတ္တရိယဓမ္မေသု အနုဿတာနုတ္တရိယသင်္ခါတံ ပုညဝိသေသဉ္စ မယံပိ တာဒိသဂုဏဘာဂိနော ဘဝိဿာမာတိ ဥဿာဟနုပါယဉ္စ ပဋိပါဒေသီတိ။

ပရမတ္ထဒီပနီ နိဂမကထာ

ဧတ္တာဝတာစ –

နဂရေ ဒီပရင်္ဂမှိ၊ ဂါမေ တိ နာမကေ။

အဋ္ဌသုညဒွယေကမှိ၊ သာကေ ဇာတေန ယာ မယာ။

မုံရွာဂါမေ အရညမှိ၊ လင်္ဃတီတိ ဝိဿုတာလယေ။

ဝသတာ မဟတော ဘိက္ခု၊ ဂဏဿ ဟိတကာရိနာ။

ပရမတ္ထဒီပနီနာမ၊ သင်္ခတာ သာရဒဿိနာ။

သာရေသီနံ ဟိတတ္ထာယ၊ သာရာသာရဝိဝေကိနံ။

သုနိဋ္ဌိတာ အယံ ဋီကာ၊ နိဗ္ဘယာ နိရုပဒ္ဒဝါ။

နဝပဉ္စဒွယေကမှိ၊ သာကေ ကောမုဒသာရဒေ။

တထာ ကလျာဏသင်္ကပ္ပာ၊ သာဓူနံ အမတပ္ဖလာ။

နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆန္တု သဗ္ဗေပိ၊ နိဗ္ဘယာ နိရုပဒ္ဒဝါ။

ယထာ လောကမှိ ဇောတန္တိ၊ ဥဘော စန္ဒိမသူရိယာ။

တထေဝ ပရမတ္ထေသု၊ အယံ ပရမတ္ထဒီပနီ။

ပါဠိယတ္တေသု သာ သုဘာ၊ သဒ္ဒနိရုတ္တိဒီပနီ။

ဥဘော လောကမှိ ဇောတန္တု၊ သဒ္ဓမ္မော ယာဝ တိဋ္ဌတီတိ။

တတ္ထ နဂရေ ဒီပရင်္ဂမှီတိ ဒီပဝါသိမဟာဇနံ ရဉ္ဇေတီတိ ဒီပရင်္ဂန္တိ လဒ္ဓနာမေ နဂရေ။ ဂါမေ နာမကေတိ ရောဟိတမိဂါနံ နိဝါသဘူမိတလေ ပတိဋ္ဌိတတ္တာ ဧဝံနာမကေ မဟာဂါမေ။ သာကေတိ ကလိယုဂေ။ ယာ မယာတိ ပရမတ္ထဒီပနီနာမ ယာဋီကာ မယာ သင်္ခတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ လင်္ဃတီတိ ဝိဿုတာလယေတိ ဧဝံဝိဿုတေ အရညဝိဟာရေ။ သာရေသီနန္တိ သာရဂဝေသီနံ။ သာရာသာရဝိဝေကိနန္တိ အယံ သာရော အယံ အသာရောတိ ဧဝံ သာရဉ္စ အသာရဉ္စဝိဝေ စေတွာ ဇာနိတုံ သမတ္ထာနံ။ သာကေတိ ကလိယုဂေ။ ကောမုဒသာရ ဒေတိ ကုမုဒပုပ္ဖယုတ္တေ သရဒဥတု ပရိယာပန္နေပစ္ဆိ မကတ္တိကမာသေ။ အမတပ္ဖလာတိ နိဗ္ဗာနပယောဇနာ။ သုဘာတိ အတ္ထဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ သောဘဏာ။ သဒ္ဓမ္မောတိ တိဝိဓံ သတ္ထုသာသနံ ဝုစ္စတီတိ။

ဣတိ အဘိဓမ္မတ္ထသင်္ဂဟပကရဏဿ စတုတ္ထသံဝဏ္ဏနာ

ဘူတာ ပရမတ္ထဒီပနီနာမာ ယံဋီကာ

သဗ္ဗာကာရေန နိဋ္ဌိတာ။