ပါစိတျာဒိယောဇနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁။)

ဝိနယပိဋကေ

ပါစိတျာဒိယောဇနာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

ပါစိတ္တိယယောဇနာ

မဟာကာရုဏိကံ နာထံ, အဘိနတွာ သမာသတော၊

ပါစိတျာဒိဝဏ္ဏနာယ, ကရိဿာမတ္ထယောဇနံ။

၅။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ

၁။ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

ခုဒ္ဒကာနန္တိ သုခုမာပတ္တိပကာသကတ္တာ အပ္ပကာနံ, ဂဏနတော ဝါ ပစုရတ္တာ ဗဟုကာနံ။ ယေသံ သိက္ခာပဒါနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ယေသ’’န္တိ ပဒံ ‘‘သင်္ဂဟော’’တိ ပဒေ သာမျတ္ထဆဋ္ဌီ။ သင်္ဂဟီယတေ သင်္ဂဟော။ ‘‘နဝဟိ ဝဂ္ဂေဟီ’’တိပဒံ ‘‘သင်္ဂဟော, သုပ္ပတိဋ္ဌိတော’’တိ ပဒဒွယေ ကရဏံ။ ဒါနီတိ ကာလဝါစကော သတ္တမျန္တနိပါတော ဣဒါနိ-ပရိယာယော, ဣမသ္မိံ ကာလေတိ အတ္ထော။ တေသန္တိ ခုဒ္ဒကာနံ, အယံ ဝဏ္ဏနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဝတီတိ ဧတ္ထ တိ-သဒ္ဒေါ ဧကံသတ္ထေ အနာဂတကာလိကော ဟောတိ ‘‘နိရယံ နူန ဂစ္ဆာမိ, ဧတ္ထ မေ နတ္ထိ သံသယော’’တိအာဒီသု (ဇာ။ ၂။၂၂။၃၃၁) ဝိယ။ ကိဉ္စာပေတ္ထ ဟိ ယထာ ဧကံသဝါစကော နူနသဒ္ဒေါ အတ္ထိ, န ဧဝံ ‘‘ဘဝတီ’’တိ ပဒေ, အတ္ထတော ပန အယံ ဝဏ္ဏနာ နူန ဘဝိဿတီတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ အထ ဝါ အဝဿမ္ဘာဝိယတ္ထေ အနာဂတကာလဝါစကော ဟောတိ ‘‘ဓုဝံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဝါမဟ’’န္တိအာဒီသု (ဗု။ ဝံ။ ၂။၁၀၉-၁၁၄) ဝိယ။ ကာမဉှေတ္ထ ယထာ အဝဿမ္ဘာဝိယတ္ထဝါစကော ဓုဝသဒ္ဒေါ အတ္ထိ, န ဧဝံ ‘‘ဘဝတီ’’တိ ပဒေ, အတ္ထတော ပန ဓုဝံ ဘဝိဿတိ အယံ ဝဏ္ဏနာတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂။)

֍ * ၁။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ပဒံ ‘‘မုသာဝါဒဝဂ္ဂဿာ’’တိ ပဒေ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော, တေသု နဝသု ဝဂ္ဂေသူတိ အတ္ထော။ ပဌမသိက္ခာပဒေတိ ဝါ, တေသု ခုဒ္ဒကေသု သိက္ခာပဒေသူတိ အတ္ထော။ သကျာနံ ပုတ္တောတိ ဘဂိနီဟိ သံဝါသကရဏတော လောကမရိယာဒံ ဆိန္ဒိတုံ, ဇာတိသမ္ဘေဒတော ဝါ ရက္ခိတုံ သက္ကုဏန္တီတိ သကျာ။ သာကဝနသဏ္ဍေ နဂရံ မာပေန္တီတိ ဝါ သကျာ, ပုဗ္ဗရာဇာနော။ တေသံ ဝံသေ ဘူတတ္တာ ဧတရဟိပိ ရာဇာနော သကျာ နာမ, တေသံ ပုတ္တောတိ အတ္ထော။ ‘‘ဗုဒ္ဓကာလေ’’တိ ပဒံ ‘‘ပဗ္ဗဇိံသူ’’တိ ပဒေ အာဓာရော။ သကျကုလတော နိက္ခမိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝါဒက္ခိတ္တော’’တျာဒိနာ ဝါဒေန ခိတ္တော, ဝါဒမှိ ဝါတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယတြ ယတြာတိ ယဿံ ယဿံ ဒိဋ္ဌိယံ ပဝတ္တတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဝဇာနိတွာတိ ပဋိဿဝေန ဝိယောဂံ ကတွာ။ အဝသဒ္ဒေါ ဟိ ဝိယောဂတ္ထဝါစကော။ ‘‘အပဇာနိတွာ’’တိပိ ပါဌော, ပဋိညာတံ အပနီတံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဒေါသန္တိ အယုတ္တိဒေါသံ, သလ္လက္ခေန္တော ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကထေန္တော ကထေန္တောတိ အန္တသဒ္ဒေါ မာနသဒ္ဒကာရိယော။ ကထိယမာနော ကထိယမာနောတိ ဟိ အတ္ထော။ ပဋိဇာနိတွာတိ ပဋိညာတံ ကတွာ။ အာနိသံသန္တိ နိဒ္ဒေါသံ ဂုဏံ။ ပဋိပုဗ္ဗော စရသဒ္ဒေါ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဋိစရတိ ပဋိစ္ဆာဒေတီ’’တိ။ ‘‘ကိံ ပန ရူပံ နိစ္စံ ဝါ အနိစ္စံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အနိစ္စ’’န္တိ ဝဒတိ။ ကသ္မာတိ ဝုတ္တေ ‘‘ဇာနိတဗ္ဗတော’’တိ ဝဒတိ။ ယဒိ ဧဝံ နိဗ္ဗာနမ္ပိ ဇာနိတဗ္ဗတ္တာ အနိစ္စံ နာမ သိယာတိ ဝုတ္တေ အတ္တနော ဟေတုမှိ ဒေါသံ ဒိသွာ အဟံ ‘‘ဇာနိတဗ္ဗတော’’တိ ဟေတုံ န ဝဒါမိ, ‘‘ဇာတိဓမ္မတော’’တိ ပန ဝဒါမိ။ တယာ ပန ဒုဿုတတ္တာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဝတွာ အညေနညံ ပဋိစရတိ။ ‘‘ကုရုန္ဒိယ’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဝုတ္တ’’န္တိ ပဒေ အာဓာရော။ ဧတဿာတိ ‘‘ရူပံ အနိစ္စံ ဇာနိတဗ္ဗတော’’တိ ဝစနဿ။ တတြာတိ ကုရုန္ဒိယံ။ တဿာတိ ပဋိဇာနနာဝဇာနနဿ။ ‘‘ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထ’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဘာသတီ’’တိပဒေ သမ္ပဒါနံ။ ‘‘မဟာအဋ္ဌကထာယ’’န္တိပဒံ ‘‘ဝုတ္တ’’န္တိ ပဒေ အာဓာရော။ ‘‘ဒိဝါဋ္ဌာနာဒီသူ’’တိ ပဒံ ဥပနေတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ‘‘အသုကသ္မိံ နာမပဒေသေ’’တိ ပဒေ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော။

֍ * ၃။ သမ္မာ ဝဒတိ အနေနာတိ သံဝါဒနံ, ဥဇုဇာတိကစိတ္တံ, န သံဝါဒနံ ဝိသံဝါဒနံ, ဝဉ္စနာဓိပ္ပါယဝသပ္ပဝတ္တံ စိတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိသံဝါဒနစိတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဝါစာ’’တျာဒိနာ ဝစတိ ဧတာယာတိ ဝါစာတိ အတ္ထံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃။)

ဒဿေတိ။ ဟီတိ ဒဠှီကရဏဇောတကံ, တဒမိနာ သစ္စန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ဝါစာယေဝါ’’တိ ပဒံ ‘‘ဗျပ္ပထော’’တိ ပဒေ တုလျတ္ထံ, ‘‘ဝုစ္စတီ’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ ပထသဒ္ဒပရတ္တာ ဝါစာသဒ္ဒဿ ဗျာဒေသော ကတော။ သုဒ္ဓစေတနာ ကထိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံသမုဋ္ဌိတသဒ္ဒသဟိတာတိ တာယ စေတနာယ သမုဋ္ဌိတေန သဒ္ဒေန သဟ ပဝတ္တာ စေတနာ ကထိတာတိ ယောဇနာ။

‘‘ဧဝ’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဒဿေတွာ’’တိ ပဒေ နိဒဿနံ, ကရဏံ ဝါ။ ‘‘ဒဿေတွာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဒဿေန္တော အာဟာ’’တိ ပဒဒွယေ ပုဗ္ဗကာလကိရိယာ။ အန္တေတိ ‘‘ဝါစာ’’တိအာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ပဒါနံ အဝသာနေ။ ‘‘အာဟာ’’တိ ဧတ္ထ ဝတ္တမာန-တိဝစနဿ အကာရော ပစ္စုပ္ပန္နကာလဝါစကေန ‘‘ဣဒါနီ’’တိ ပဒေန ယောဇိတတ္တာ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ပဒံ ‘‘အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ အာဓာရော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိအာဒီသု။ ‘‘ပါဠိယ’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဒေသနာ ကတာ’’တိ ပဒေ အာဓာရော။ နိဿိတဝိညာဏဝသေန အဝတွာ နိဿယပသာဒဝသေန ‘‘စက္ခုနာ ဒိဋ္ဌ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဩဠာရိကေနေဝါ’’တိ။

֍ * ၄။ တဿာတိ ‘‘တီဟာကာရေဟီ’’တိအာဒိဝစနဿ။ ‘‘အတ္ထော’’တိ ပဒံ ‘‘ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ ဟီတိ ဝိသေသဇောတကံ, ဝိသေသံ ကထယိဿာမီတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ စတုတ္ထပါရာဇိကေ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။

֍ * ၉။ အာဒီနမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။

֍ * ၁၁။ မန္ဒသဒ္ဒေါ ဇဠတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘မန္ဒတ္တာ ဇဠတ္တာ’’တိ။ ယော ပန အညံ ဘဏတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သာမဏေရေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝုတ္တော’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ အပိသဒ္ဒေါ ပုစ္ဆာဝါစကော, ‘‘ပဿိတ္ထာ’’တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗော, အပိ ပဿိတ္ထာတိ အတ္ထော။ ‘‘အဒိဋ္ဌံ ဒိဋ္ဌံ မေ’’တိအာဒိဝစနတော အညာ ပူရဏကထာပိ တာဝ အတ္ထီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညာ ပူရဏကထာ နာမ ဟောတီ’’တိ။ အပ္ပတာယ ဦနဿ အတ္ထဿ ပူရဏဝသေန ပဝတ္တာ ကထာ ပူရဏကထာ။ ဧသာ ပူရဏက-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄။)

ထာ နာမ ကာတိ အာဟ ‘‘ဧကော’’တိအာဒိ။ ဧသာ ဟိ ဂါမေ အပ္ပကမ္ပိ တေလံ ဝါ ပူဝခဏ္ဍံ ဝါ ပဿိတွာ ဝါ လဘိတွာ ဝါ ဗဟုကံ ကတွာ ပူရဏဝသေန ကထိတတ္တာ ပူရဏကထာ နာမ။ ဗဟုကာနိ တေလာနိ ဝါ ပူဝေ ဝါ ပဿန္တောပိ လဘန္တောပိ အပ္ပကံ ကတွာ ဦနဝသေန ကထိတတ္တာ ဦနကထာပိ အတ္ထီတိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ အဋ္ဌကထာသု ပန အဝုတ္တတ္တာ ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဗဟုကာယ ပူရဏဿ အတ္ထဿ ဦနဝသေန ပဝတ္တာ ကထာ ဦနကထာတိ ဝိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗောတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဩမသဝါဒ သိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂။ ဒုတိယေ မသဓာတု ဝိဇ္ဈနတ္ထေ ပဝတ္တတိ ‘‘ဩမဋ္ဌံ ဥမ္မဋ္ဌ’’န္တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၂၁) ဝိယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဩမသန္တီတိ ဩဝိဇ္ဈန္တီ’’တိ။

֍ * ၁၃။ ‘‘ဣဒံ ဝတ္ထု’’န္တိ ပဒံ ‘‘အာဟရီ’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ နန္ဒိတဗ္ဗောတိ နန္ဒော ဝဏ္ဏဗလာဒိ, သော ဧတဿတ္ထီတိ နန္ဒီ။ ဝိသာလာနိ မဟန္တာနိ ဝိသာဏာနိ ဧတဿတ္ထီတိ ဝိသာလော, နန္ဒီ စ သော ဝိသာလော စေတိ နန္ဒိဝိသာလောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘နန္ဒိဝိသာလော နာမာ’’တိအာဒိနာ။ သောတိ နန္ဒိဝိသာလော, ‘‘အာဟာ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ တတ္ထေဝါတိ ယုဉ္ဇိတဋ္ဌာနေယေဝ။ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာလေပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ အနုဂ္ဂဟတ္ထဝါစကော, ပဂေဝ ဒွိဟေတုက တိဟေတုက ပဋိသန္ဓိကာလေတိ အတ္ထော။ ‘‘တေန စာ’’တိ စကာရဿ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထတ္တာ ‘‘အတ္တနော ကမ္မေန စာ’’တိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတီတိ အာဟ ‘‘အတ္တနော ကမ္မေန စာ’’တိ။ အတ္တနောတိ နန္ဒိဝိသာလဿ။

֍ * ၁၅။ ဧတ္ထာတိ ဧတိဿံ ပဒဘာဇနိယံ, ‘‘အာဟာ’’တိ ပဒေ အာဓာရော။ ‘‘ယသ္မာ’’တိ ပဒံ ဝိဘဇိတုကာမော’’တိ ပဒေ ဟေတု။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံယေဝ ‘‘ဟီနေနာပီ’’တိ ဝတွာ ပဒဘာဇနိယံ အဝုတ္တတ္တာ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝေဏုကာရဇာတီတိ ဝိလီဝကာရဇာတိ။ နေသာဒဇာတီတိ ဧတ္ထ ကေဝဋ္ဋဇာတိပိ သင်္ဂဟိတာ။

ပု ဝုစ္စတိ ကရီသံ, တံ ကုသတိ အပနေတီတိ ပုက္ကုသော။ ပုပ္ဖံ ဝုစ္စတိ ကရီသံ, ကုသုမံ ဝါ, တံ ဆဍ္ဍေတီတိ ပုပ္ဖဆဍ္ဍကော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅။)

ကုဋတိ ဆိန္ဒတီတိ ကောဋ္ဌော, သောယေဝ ကောဋ္ဌကော။ ယကာရဘကာရေ ဧကတော ယောဇေတွာ ‘‘ယဘာ’’တိ ယော အက္ကောသော အတ္ထိ, ဧသော ဟီနော နာမ အက္ကောသောတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၆။ သဗ္ဗပဒေသူတိ နာမာဒီသု သဗ္ဗပဒေသု။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ အလိကန္တိ အသစ္စံ, မိစ္ဆာဝါစန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယောပိ ဝဒတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၆။ ပရိဟရိတွာတိ ပရိမုခံ ကထနံ အပနေတွာ။ ဒဝံ ပရိဟာသံ ကာမေတီတိ ဒဝကာမော, တဿ ဘာဝေါ ဒဝကမျံ, တံယေဝ ဒဝကမျတာ။ အနုပသမ္ပန္နန္တိ ဧတ္ထ အကာရဿ သဒိသတ္ထမဂ္ဂဟေတွာ အညတ္ထောဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဌပေတွာ ဘိက္ခု’’န္တိအာဒိ။ ယဒိ ဟိ သဒိသတ္ထော ဘဝေယျ, သာမဏေရောဝ အနုပသမ္ပန္နော နာမ သိယာ သဏ္ဌာနေန စ ပုရိသဘာဝေန စ သဒိသတ္တာ, တသ္မာ အညတ္ထောဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗသတ္တာတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ အနဝသေသတ္ထော မနုဿေ ဥပါဒါယ ဝစနတ္ထဇာနနာဇာနနပကတိကာနံ သဗ္ဗသတ္တာနမ္ပိ ဂဟိတတ္တာ။

֍ * ၃၅။ အတ္ထပုရေက္ခာရော နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သိက္ခာပဒမပေက္ခိယ နပုံသကလိင်္ဂဝသေန ‘‘ကိရိယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အာပတ္တိမပေက္ခိယ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ‘‘ကိရိယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဝဇ္ဇကမ္မသဒ္ဒါ သိက္ခာပဒမပေက္ခန္တာပိ အာပတ္တိ, မပေက္ခန္တာပိ နိယတနပုံသကလိင်္ဂတ္တာ နပုံသကာယေဝ, တသ္မာ တေ ဒွေ အာပတ္တိဋ္ဌာနေ န ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ပေသုညသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၆။ တတိယေ ‘‘ဇာတဘဏ္ဍနာန’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ အဂျာဟိတောတိအာဒီသု ဝိယ ဝိသေသနပရနိပါတဝသေန ‘‘ဘဏ္ဍနဇာတာန’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သဉ္ဇာတဘဏ္ဍနာန’’န္တိ။ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂေါ’’တိ ဝတွာ တဿ သရူပံ ဒဿေတိ ‘‘ဣမိနာ စ ဣမိနာ စာ’’တိအာဒိနာ။ ဝိရုဒ္ဓံ ဝဒတိ ဧတေနာတိ ဝိဝါဒေါ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၆။)

ဝိဂ္ဂါဟိကကထာ, တံ အာပန္နာတိ ဝိဝါဒါပန္နာ, တေသံ။ ပိသတိ သဉ္စုဏ္ဏေတီတိ ပိသုဏော, ပုဂ္ဂလော, တဿ ဣဒန္တိ ပေသုညံ, ဝစနန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပေသုညန္တိ ပိသုဏဝါစ’’န္တိ။

֍ * ၃၇။ ဘိက္ခုပေသုညေတိ ဘိက္ခူနံ သန္တိကံ ဥပသံဟဋေ ပေသုညဝစနေတိ ဆဋ္ဌီသမာသော။

֍ * ၃၈။ ‘‘ဒိသွာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဘဏန္တဿာ’’တိ ပဒေ ပုဗ္ဗကာလကိရိယာ, ဒဿနံ ဟုတွာတိ အတ္ထော။ တတိယံ။

၄။ ပဒသောဓမ္မသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၄။ စတုတ္ထေ ပဋိမုခံ အာဒရေန သုဏန္တီတိ ပတိဿာ, န ပတိဿာ အပ္ပတိဿာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပ္ပတိဿဝါ’’တိ။

֍ * ၄၅။ ‘‘ပဒသော’’တိ ဧတ္ထ သော-ပစ္စယော ဝိစ္ဆတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ပဒံ ပဒ’’န္တိ။ တတ္ထာတိ တေသု စတုဗ္ဗိဓေသု။ ပဒံ နာမ ဣဓ အတ္ထဇောတကံ ဝါ ဝိဘတျန္တံ ဝါ န ဟောတိ, အထ ခေါ လောကိယေဟိ လက္ခိတော ဂါထာယ စတုတ္ထံသော ပါဒေါဝ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ပဒန္တိ ဧကော ဂါထာပါဒေါ’’တိ။ အနု ပစ္ဆာ ဝုတ္တပဒတ္တာ ဒုတိယပါဒေါ အနုပဒံ နာမ။ အနု သဒိသံ ဗျဉ္ဇနံ အနုဗျဉ္ဇနန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘အနုဗျဉ္ဇန’’န္တိအာဒိနာ။ ဗျဉ္ဇနသဒ္ဒေါ ပဒ-ပရိယာယော။ ယံကိဉ္စိ ပဒံ အနုဗျဉ္ဇနံ နာမ န ဟောတိ, ပုရိမပဒေန ပန သဒိသံ ပစ္ဆိမပဒမေဝ အနုဗျဉ္ဇနံ နာမ။

ဝါစေန္တော ဟုတွာ နိဋ္ဌာပေတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧကမေကံ ပဒ’’န္တိ ပဒံ ‘‘နိဋ္ဌာပေတီ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ‘‘ထေရေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝုတ္တေ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ, ‘‘ဧကတော’’တိ ပဒေ သဟတ္ထော။ သာမဏေရော အပါပုဏိတွာ ဘဏတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မတ္တမေဝါတိ ဧတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေါ မတ္တသဒ္ဒဿ အဝဓာရဏတ္ထံ ဒဿေတိ, တေန ပကာရံ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘အနိစ္စ’’န္တိ စ ‘‘အနိစ္စာ’’တိ စ ဒွိန္နံ ပဒါနံ သတိပိ လိင်္ဂဝိသေသတ္တေ အနုဗျဉ္ဇနတ္တာ အာပတ္တိမောက္ခော နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘အနုဗျဉ္ဇနဂဏနာယ ပါစိတ္တိယာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၇။)

ဗြဟ္မဇာလာဒီနီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန သာမညဖလသုတ္တာဒီနိ ဒီဃသုတ္တာနိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၅၀ အာဒယော) သင်္ဂဟိတာနိ။ စသဒ္ဒေန ဩဃတရဏသုတ္တာဒီနိ သံယုတ္တသုတ္တာနိ (သံ။ နိ။ ၁။၁) စ စိတ္တပရိယာဒါနသုတ္တာဒီနိ အင်္ဂုတ္တရသုတ္တာနိ (အ။ နိ။ ၁။၂ အာဒယော) စ သင်္ဂဟိတာနိ။ သောတိ ဒေဝတာဘာသိတော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

ကိဉ္စာပိ ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထဝါစကော, ပနသဒ္ဒေါ အနုဂ္ဂဟတ္ထဝါစကော။ မေဏ္ဍကမိလိန္ဒပဉှေသူတိ မေဏ္ဍကပဉှေ စ မိလိန္ဒပဉှေ စ။ ယန္တိ သုတ္တံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာရမ္မဏကထာ ဗုဒ္ဓိကကထာ ဒဏ္ဍကကထာ ဉာဏဝတ္ထုကထာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ ပေယျာလဝသေန ဝုတ္တတ္တာ။ ဣမာယော ပကရဏာနိ နာမာတိ ဝဒန္တိ။ မဟာပစ္စရိယာဒီသု ဝတွာ ပရိဂ္ဂဟိတောတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ သုတ္တံ။

֍ * ၄၈။ တတြာတိ ‘‘ဧကတော ဥဒ္ဒိသာပေန္တော’’တိ ဝစနေ။ ဥဒ္ဒိသာပေန္တီတိ အာစရိယံ ဒေသာပေန္တိ ဗဟုကတ္တာရမပေက္ခိယ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။ တေဟီတိ ဥပသမ္ပန္နာနုပသမ္ပန္နေဟိ။ ဒွေပီတိ ဥပသမ္ပန္နော စ အနုပသမ္ပန္နော စ။

ဥပစာရန္တိ ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရံ။ ယေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ ပလာယနကဂန္ထန္တိ ပရိဝဇ္ဇေတွာ ဂစ္ဆန္တံ ပကရဏံ။ သာမဏေရော ဂဏှာတီတိ ယောဇနာ။

ဩပါတေတီတိ အဝပါတေတိ, ဂဠိတာပေတီတိ အတ္ထော။ သုတ္တေပီတိ ဝေယျာကရဏသုတ္တေပိ။ တန္တိ ယေဘုယျေန ပဂုဏဂန္ထံ။ ပရိသင်္ကမာနန္တိ သာရဇ္ဇမာနံ။ ယံ ပန ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတ္တာတိ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတ္တာတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ သဟသေယျသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၉။ ပဉ္စမေ မုဋ္ဌာ သတိ ဧတေသန္တိ မုဋ္ဌဿတီ။ နတ္ထိ သမ္ပဇာနံ ဧတေသန္တိ အသမ္ပဇာနာ။ ဘဝင်္ဂေါတိဏ္ဏကာလေတိ နိဒ္ဒေါက္ကမနကာလေ။

֍ * ၅၀။ ‘‘ပကတိယာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဒေန္တီ’’တိ ပဒေ ဝိသေသနံ။ တေ ဘိက္ခူ ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဂါရဝေနာ’’တိ ပဒဉ္စ ‘‘သိက္ခာကာမတာယာ’’တိ ပဒဉ္စ ‘‘ဒေန္တီ’’တိ ပဒေ ဟေတု။ သီသဿ ဥပဓာနံ ဥဿီသံ, တဿ ကရီယတေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၈။)

ဥဿီသကရဏံ, တံယေဝ အတ္ထော ပယောဇနံ ဥဿီသကရဏတ္ထော, တဒတ္ထာယ။ တတြာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ, ‘‘သိက္ခာကာမတာယာ’’တိ ဝစနေတိ အတ္ထော။ နိဒဿနန္တိ သေသော။ အထ ဝါ သိက္ခာကာမတာယာတိ ပစ္စတ္တေ ဘုမ္မဝစနံ။ ‘‘ဣဒမ္ပိဿ ဟောတိ သီလသ္မိ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၅ အာဒယော) ဝိယ။ ဣဒမ္ပိ သိက္ခာကာမတာယ အယံ သိက္ခာကာမတာ သိက္ခာကာမဘာဝေါ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧသ နယော ‘‘တတြိဒံ သမန္တပါသာဒိကာယ သမန္တပါသာဒိကတ္တသ္မိ’’န္တိအာဒီသုပိ။ ဘိက္ခူ ခိပန္တီတိ ယောဇနာ။ တန္တိ အာယသ္မန္တံ ရာဟုလံ။ အထာတိ ခိပနတော ပစ္ဆာ။ ဣဒန္တိ ဝတ္ထု။ သမ္မုဉ္စနိကစဝရဆဍ္ဍနကာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေနာယသ္မတာ ရာဟုလေန ပါတိတံ နု ခေါတိ ယောဇနာ။ သော ပနာယသ္မာ ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပရိဘောဂါ အညေသန္တိ အညေဟိ န ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ။

֍ * ၅၁။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သယနံ သေယျာ, ကာယပသာရဏကိရိယာ, သယန္တိ ဧတ္ထာတိ သေယျာ, မဉ္စပီဌာဒိ။ တဒုဘယမ္ပိ ဧကသေသေန ဝါ သာမညနိဒ္ဒေသေန ဝါ ဧကတော ကတွာ ‘‘သဟသေယျ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သေယျာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ ဒွီသု သေယျာသု။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဒွေ သေယျာ ဒဿိတာ, တသ္မာ။ ‘‘သဗ္ဗစ္ဆန္နာ’’တိအာဒိနာ လက္ခဏံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ပါကဋဝေါဟာရန္တိ လောကေ ဝိဒိတံ ဝစနံ။ ဒုဿကုဋိယန္တိ ဒုဿေန ဆာဒိတကုဋိယံ။ အဋ္ဌကထာသု ယထာဝုတ္တေ ပဉ္စဝိဓစ္ဆဒနေယေဝ ဂယှမာနေ ကော ဒေါသောတိ အာဟ ‘‘ပဉ္စဝိဓစ္ဆဒနေယေဝါ’’တိအာဒိ။ ယံ ပန သေနာသနံ ပရိက္ခိတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါကာရေန ဝါတိ ဣဋ္ဌကသိလာဒါရုနာ ဝါ။ အညေန ဝါတိ ကိလဉ္ဇာဒိနာ ဝါ။ ဝတ္ထေနပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ ဣဋ္ဌကာဒိနာတိ ဒဿေတိ။ ယဿာတိ သေနာသနသင်္ခါတာယ သေယျာယ။ ဥပရီတိ ဝါ သမန္တတောတိ ဝါ ယောဇနာ။ ဧကေန ဒွါရေန ပဝိသိတွာ သဗ္ဗပါသာဒဿ ဝဠဉ္ဇိတဗ္ဗတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကူပစာရော’’တိ။ သတဂဗ္ဘံ ဝါ စတုဿာလံ ဧကူပစာရံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ သေနာသနသင်္ခါတံ သေယျံ။

တတ္ထာတိ သေနာသနသင်္ခါတာယံ သေယျာယံ။ သမ္ဗဟုလာ သာမဏေရာ သစေ ဟောန္တိ, ဧကော ဘိက္ခု သစေ ဟောတီတိ ယောဇနာ။‘‘သာမဏေ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၉။)

ရာ’’တိ ဣဒံ ပစ္စာသန္နဝသေန ဝုတ္တံ, ဥပလက္ခဏဝသေန ဝါ အညေဟိပိ သဟသေယျာနံ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော။ တေတိ သာမဏေရာ။ သဗ္ဗေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ တဿာတိ သာမဏေရဿ။ ဧသေဝ နယောတိ ဧသော ဧဝ နယော, န အညော နယောတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဧသေဝ နယောတိ ဧသော ဣဝ နယော, ဧသော ဧတာဒိသော နယော ဣဝ အယံ နယော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ အတ္ထော။

အပိ စာတိ ဧကံသေန။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ စတုက္ကန္တိ ဧကာဝါသဧကာနုပသမ္ပန္နံ, ဧကာဝါသနာနုပသမ္ပန္နံ, နာနာဝါသဧကာနုပသမ္ပန္နံ, နာနာဝါသနာနုပသမ္ပန္နန္တိ စတုသမူဟံ, စတုပရိမာဏံ ဝါ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ ဟိသဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရဇောတကော, တံ ဝစနံ ဝိတ္ထာရယိဿာမီတိ အတ္ထော, ဝိတ္ထာရော မယာ ဝုစ္စတေတိ ဝါ။ ဒေဝသိကန္တိ ဒိဝသေ ဒိဝသေ။ ဏိကပစ္စယော ဟိ ဝိစ္ဆတ္ထဝါစကော။ ယောပိ သဟသေယျံ ကပ္ပေတိ, တဿာပိ အာပတ္တီတိ ယောဇေတဗ္ဗော။ တတြာတိ ‘‘တိရစ္ဆာနဂတေနာပီ’’တိ ဝစနေ။

‘‘အပဒါနံ အဟိမစ္ဆာ, ဒွိပဒါနဉ္စ ကုက္ကုဋီ၊

စတုပ္ပဒါနံ မဇ္ဇာရီ, ဝတ္ထု ပါရာဇိကဿိမာ’’တိ။ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၅၅)၊

ဣမံ ဂါထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗော, တသ္မာ။ ဂေါဓာတိ ကုဏ္ဍော။ ဗိဠာလောတိ အာခုဘုဇော။ မင်္ဂုသောတိ နကုလော။

အသမ္ဗဒ္ဓဘိတ္တိကဿ ကတပါသာဒဿာတိ ယောဇနာ။ တုလာတိ ဧတ္ထ တုလာ နာမ ထမ္ဘာန, မုပရိ ဒက္ခိဏုတ္တရဝိတ္ထာရဝသေန ဌပိတော ဒါရုဝိသေသော ထလတိ ထမ္ဘေသု ပတိဋ္ဌာတီတိ ကတွာ။ တာ ပန ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒတော တိဿော, ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန ပန ပဉ္စသတ္တနဝါဒယော။ နာနူပစာရေ ပါသာဒေတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဝါဠသံဃာဋာဒီသူတိ ဝါဠရူပံ ဒဿေတွာ ကတေသု သံဃာဋာဒီသု။ အာဒိသဒ္ဒေန တုလံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတ္ထ စ သံဃာဋော နာမ တုလာန, မုပရိ ပုဗ္ဗပစ္ဆိမာယာမဝသေန ဌပိတော ကဋ္ဌဝိသေသော သမ္မာ ဃဋေန္တိ ဧတ္ထ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀။)

ဂေါပါနသျာဒယောတိ ကတွာ။ တေ ပန တယော ဟောန္တိ။ နိဗ္ဗကောသဗ္ဘန္တရေတိ ဆဒနကောဋိအဗ္ဘန္တရေ။ ပရိမဏ္ဍလံ ဝါ စတုရဿံ ဝါ သေနာသနံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတြာတိ တသ္မိံ သေနာသနေ။ အပရိစ္ဆိန္နော ဂဗ္ဘဿ ဥပစာရော ဧတေသန္တိ အပရိစ္ဆိန္နဂဗ္ဘူပစာရာ သဗ္ဗဂဗ္ဘာ, တေ ပဝိသန္တီတိ အတ္ထော။ နိပန္နာနံ ဘိက္ခူနန္တိ ယောဇနာ။ တတြာတိ တသ္မိံ ပမုခေ။ ပမုခဿ သဗ္ဗစ္ဆန္နတ္တာ, သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နတ္တာ စ အာပတ္တိံ ကရောတီတိ ယောဇနာ။ နနု ပမုခေ ဆန္နမေဝ အတ္ထိ, နော ပရိစ္ဆန္နန္တိ အာဟ ‘‘ဂဗ္ဘပရိက္ခေပေါ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။

ယံ ပန အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇဂတီတိ ပထဝိယာ စ မန္ဒိရာလိန္ဒဝတ္ထုဿ စ နာမမေတံ။ ဣဓ ပန မန္ဒိရာလိန္ဒဝတ္ထုသင်္ခါတာ ဘူဘေဒါ ဂဟိတာ။ တတ္ထာတိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ။ ကသ္မာ ပါဠိယာ န သမေတီတိ အာဟ ‘‘ဒသဟတ္ထုဗ္ဗေဓာပီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တတ္ထာတိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ။ ယေပိ မဟာပါသာဒါ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တေသုပီတိ မဟာပါသာဒေသုပိ။

သုဓာဆဒနမဏ္ဍပဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘သုဓာ’’တိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏဝသေန ဝုတ္တံ ယေန ကေနစိ ဆဒနမဏ္ဍပဿာပိ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ မဏ္ဍံ ဝုစ္စတိ သူရိယရသ္မိ, တံ ပါတိ ရက္ခတိ, တတော ဝါ ဇနန္တိ မဏ္ဍပံ။ နနု ဧကူပစာရံ ဟောတိ ပါကာရဿ ဆိဒ္ဒတ္တာတိ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဝဠဉ္ဇနတ္ထာယ ဧဝါတိ ဧဝကာရော ယောဇေတဗ္ဗော။ တေနာဟ ‘‘န ဝဠဉ္ဇနူပစ္ဆေဒနတ္ထာယာ’’တိ။ အထ ဝါ ‘‘သဒ္ဒန္တရတ္ထာပေါဟနေန သဒ္ဒေါ အတ္ထံ ဝဒတီ’’တိ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၁၊ ဒီ။ နိ။ ဋိ။ ၁။၁၊ မ။ နိ။ ဋီ။ ၁။မူလပရိယာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ၊ သံ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၁။ဩဃတရဏသုတ္တဝဏ္ဏနာ၊ အ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၁။ရုပါဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘န ဝဠဉ္ဇနူပစ္ဆေဒနတ္ထာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကဝါဋန္တိ ဧတ္ထ ဒွါရမေဝ အဓိပ္ပေတံ ပရိယာယေန ဝုတ္တတ္တာ, အသတိ စ ဒွါရေ ကဝါဋဿာဘာဝတော။ သံဝရဏဝိဝရဏကာလေ ကဝတိ သဒ္ဒံ ကရောတီတိ ကဝါဋံ။

တတြာတိ ‘‘ဧကူပစာရတ္တာ’’တိ ဝစနေ။ ယဿာတိ ပရဝါဒိနော။ အနုယောဂေါ သိယာတိ ယောဇနာ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သဟသေယျသိက္ခာပဒေ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ပိဟိတဒွါရေ ဂဗ္ဘေ။ သောတိ ပရဝါဒီ။ သဗ္ဗစ္ဆန္နတ္တာ အာပတ္တိ ဣတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁။)

နယော ‘‘သဗ္ဗပရိစ္ဆန္နတာ န ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ ပစ္စာဂမိဿတီတိ ပတိ အာဂမိဿတိ, ပုန အာဂမိဿတီတိ အတ္ထော။

ဗျဉ္ဇနမတ္တေနေဝါတိ ‘‘သဗ္ဗစ္ဆန္နာ’’တိအာဒိအက္ခရပဒမတ္တေနေဝ, န အတ္ထဝသေန။ ‘‘ဧဝဉ္စ သတီ’’တိ ဣမိနာ အဗျာပိတဒေါသံ ဒဿေတိ။ တတောတိ အနာပတ္တိတော, ပရိဟာယေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အနိယတေသု ဝုတ္တံ, တသ္မာ။ တတ္ထာတိ အနိယတေသု။ ဣဓာပီတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေပိ။ ယံ ယန္တိ သေနာသနံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု သေနာသနေသု, သဟသေယျာပတ္တိ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၅၃။ ဒွီသု အဋ္ဌကထာဝါဒေသု မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒေါဝ ယုတ္တောတိ သော ပစ္ဆာ ဝုတ္တော။

ဣမိနာပီတိ သေနမ္ဗမဏ္ဍပေနာပိ။ ဧတန္တိ ဇဂတိယာ အပရိက္ခိတ္တတံ။ ယထာတိ ယံသဒ္ဒတ္ထော တတိယန္တနိပါတော, ယေန သေနမ္ဗမဏ္ဍပေနာတိ အတ္ထောတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယသဟသေယျသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၅။ ဆဋ္ဌေ အာဂန္တုကာ ဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ အာဝသထော, အာဝသထော စ သော အဂါရဉ္စေတိ အာဝသထာဂါရန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဂန္တုကာနံ ဝသနာဂါရ’’န္တိ။ မနုဿာနံ သန္တိကာ ဝစနံ သုတွာတိ ဝစနသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ သာဋကန္တိ ဥတ္တရသာဋကံ, နိဝတ္ထဝတ္ထန္တိပိ ဝဒန္တိ။ အစ္စာဂမ္မာတိ တွာပစ္စယန္တပဒဿ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတုမာဟ ‘‘ပဝတ္တော’’တိ။ ယထာ ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒေ အက္ကောသေတုကာမတာယ ခတ္တိယံ ‘‘စဏ္ဍာလော’’တိ ဝဒတော အလိကံ ဘဏတောပိ မုသာဝါဒသိက္ခာပဒေန အနာပတ္တိ, ဩမသဝါဒသိက္ခာပဒေနေဝ အာပတ္တိ, ဧဝမိဓာပိ မာတုဂါမေန သဟ သယတော ပဌမသဟသေယျသိက္ခာပဒေန အနာပတ္တိ, ဣမိနာဝ အာပတ္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂။)

၇။ ဓမ္မဒေသနာသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၀။ သတ္တမေ မဟာဒွါရေတိ ဗဟိ ဌိတေ မဟာဒွါရေ။ အာဂမ္မ, ပဝိသိတွာ ဝါ ဝသနဋ္ဌာနတ္တာ ဩဝရကော အာဝသထော နာမာတိ အာဟ ‘‘ဩဝရကဒွါရေ’’တိ။ သုနိဂ္ဂတေနာတိ သုဋ္ဌု ဗဟိ နိက္ခမိတွာ ဂတေန သဒ္ဒေန။ ‘‘အညာတု’’န္တိ ပဒဿ ‘‘န ဉာတု’’န္တိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘အာဇာနိတု’’န္တိ။ ဣမိနာ နကာရဝိကာရော အဣတိ နိပါတော န ဟောတိ, အာဣတိ ဥပသဂ္ဂေါတိ ပန ဒဿေတိ။ ‘‘ဝိညုနာ ပုရိသေနာ’’တိ ဧတ္တကမေဝ အဝတွာ ‘‘ပုရိသဝိဂ္ဂဟေနာ’’တိ ဝဒန္တော မနုဿပုရိသဝိဂ္ဂဟံ ဂဟေတွာ ဌိတေန ယက္ခေန ပေတေန တိရစ္ဆာနဂတေန သဒ္ဓိံ ဌိတာယ မာတုဂါမဿ ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ န ယက္ခေနာတိ ယက္ခေန သဒ္ဓိံ ဌိတာယ မာတုဂါမဿ ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဧသ နယော ‘‘န ပေတေန, န တိရစ္ဆာနဂတေနာ’’တိ ဧတ္ထာပိ။

֍ * ၆၆။ ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟီတိ ဧတ္ထ ‘‘ပဉ္စာ’’တိ ဝါစာသိလိဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ ကဿစိ ပယောဇနဿာဘာဝါ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဆပ္ပဉ္စဝါစာဟီ’’တိ ပဒေ။ ဧကော ဂါထာပါဒေါ ဧကာ ဝါစာတိ ဝဒန္တော စုဏ္ဏိယေ ဝိဘတျန္တံ ဧကံ ပဒံ ဧကာ ဝါစာ နာမာတိ ဒဿေတိ, အတ္ထဇောတကပဒံ ဝါ ဝါကျပဒံ ဝါ န ဂဟေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဧကံ ပဒံ ပါဠိတော, ပဉ္စ အဋ္ဌကထာတော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဒွေ ပဒါနိ ပါဠိတော, စတ္တာရိ အဋ္ဌကထာတော’’တိအာဒိနယောပိ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဆပဒါနတိက္ကမောယေဝ ဟိ ပမာဏံ။ တသ္မိန္တိ ဧတ္ထ သတိ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသေ လိင်္ဂဿာပိ ဝိပလ္လာသော ဟောတိ ‘‘တသ္မိ’’န္တိ ပုလ္လိင်္ဂေန ဝုတ္တတ္တာ။ သတိ စ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသေ ‘‘တဿာ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဘာဝေန ပဝတ္တာ။ ‘‘မာတုဂါမဿာ’’တိ နိယတပုလ္လိင်္ဂါပေက္ခနဿ အသမ္ဘဝတော အတ္ထဝသေန ‘‘ဧကိဿာ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဘာဝေန ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ ဘေဒလိင်္ဂနိဿိတော ဝိသေသနဝိသေသျောပိ အတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ တုမှာကန္တိ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော။ ‘‘သုဏာထာ’’တိ အဝတွာ အာဘောဂေါပိ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ပဌမ’’န္တိအာဒိ။ ပဌမန္တိ စ ပဌမမေဝ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘န ပစ္ဆာ’’တိ။ ပုဋ္ဌော ဟုတွာ ဘိက္ခု ကထေတီတိ ယောဇနာတိ။ သတ္တမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃။)

၈။ ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၇။ အဋ္ဌမေ တတ္ထာတိ စတုတ္ထပါရာဇိကသိက္ခာပဒေ။ ဣဓာတိ ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ပယုတ္တဝါစာတိ ပစ္စယေဟိ ယုတ္တာ ဝါစာ။ တထာတိ တတော ဂုဏာရောစနကာရဏာ, အရိယာ သာဒိယိံသူတိ ယောဇနာ။

ယတသဒ္ဒါနံ နိစ္စသမ္ဗန္ဓတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ယေ’’တိအာဒိ။ သဗ္ဗေပီတိ ပုထုဇ္ဇနာရိယာပိ။ ဘူတန္တိ ဝိဇ္ဇမာနံ။ ကသ္မာ သဗ္ဗေပိ ပဋိဇာနိံသု, နနု အရိယေဟိ အတ္တနော ဂုဏာနံ အနာရောစိတတ္တာ န ပဋိဇာနိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘အရိယာနမ္ပီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ အရိယာနမ္ပိ အဗ္ဘန္တရေ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မော ယသ္မာ ဘူတော ဟောတိ, တသ္မာ သဗ္ဗေပိ ‘‘ဘူတံ ဘဂဝါ’’တိ ပဋိဇာနိံသူတိ ယောဇနာ။ ယသ္မာ ဘာသိတော ဝိယ ဟောတိ, တသ္မာတိ ယောဇနာ။ အရိယာ ပဋိဇာနိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနာဒီနဝဒဿိနောတိ ဒေါသဿ အဒဿနဓမ္မာ။ တေဟီတိ အရိယေဟိ, ဘာသိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ ပိဏ္ဍပါတံ ဥပ္ပါဒေသုန္တိ ယောဇနာ။ အညေတိ ပုထုဇ္ဇနာ။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကေနေဝါတိ သဗ္ဗေသံ ပုထုဇ္ဇနာရိယာနံ သင်္ဂဟဏေ ပဝတ္တေနေဝ။ သိက္ခာပဒဝိဘင်္ဂေပီတိ သိက္ခာပဒဿ ပဒဘာဇနိယေပိ။ တတ္ထာတိ စတုတ္ထပါရာဇိကေ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။

֍ * ၇၇။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န သုတာဒိဂုဏန္တိ အတ္ထော။ အန္တရာ ဝါတိ ပရိနိဗ္ဗာနကာလတော အညသ္မိံ ကာလေ ဝါ။ အတိကဍ္ဎိယမာနေနာတိ အတိနိပ္ပီဠိယမာနေန။ ဥမ္မတ္တကဿာတိ ဣဒံ ပနာတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒျတ္ထော။ တေန ‘‘ခိတ္တစိတ္တဿာ’’တိအာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နာနန္တိ မဂ္ဂပညာယ, ဖလပညာယ စ သမ္ပန္နာနံ။ အနာပတ္တီတိ ပါစိတ္တိယာပတ္တိယာ အနာပတ္တိ န ဝတ္တဗ္ဗာ, အာပတ္တိယေဝ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ဥမ္မတ္တကဿ အနာပတ္တီ’’တိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယောတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဒုဋ္ဌုလ္လာရောစနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၈။ နဝမေ တတြာတိ တဿံ ‘‘ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမာ’’တိအာဒိပါဠိယံ, တာသု ဝါ ပါဠိအဋ္ဌကထာသု။ ဝိစာရဏာတိ ဝီမံသနာ။ ဥပသမ္ပန္နသဒ္ဒေတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄။)

ဥပသမ္ပန္နသဒ္ဒတ္ထဘာဝေ။ ဧတ္ထ ဟိ သဒ္ဒေ ဝုစ္စမာနေ အဝိနာဘာဝတော သဒ္ဒေန အတ္ထောပိ ဝုတ္တော, ဝိနာပိ ဘာဝပစ္စယေန ဘာဝတ္ထဿ ဉာတဗ္ဗတ္တာ ဘာဝေါပိ ဂဟေတဗ္ဗော, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပသမ္ပန္နသဒ္ဒတ္ထဘာဝေ’’တိ။ ဧသေဝ နယော ‘‘ဒုဋ္ဌုလ္လသဒ္ဒေ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ ဧတံ ပရိမာဏံ ယဿာတိ ဧတံ, ‘‘တေရသ သံဃာဒိသေသာ’’တိ ဝစနံ။ ဧတံ ဧဝ ဝတ္တဗ္ဗံ, န ‘‘စတ္တာရိ စ ပါရာဇိကာနီ’’တိ ဣဒန္တိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ ပါဠိယံ။ ကဿစိ ဝိမတိ ဘဝေယျ, ကိံ ဘဝေယျာတိ ယောဇနာ။ အာပတ္တိံ အာရောစေန္တေန အက္ကောသန္တဿ သမာနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ သတီ’’တိအာဒိ။ ပါစိတ္တိယမေဝ စာတိ စသဒ္ဒေါ ဗျတိရေကတ္ထော, န ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတန္တိ ပါစိတ္တိယာပဇ္ဇနတံ, ‘‘အသုဒ္ဓေါ ဟောတိ…ပေ… ဩမသဝါဒဿာ’’တိ ဝစနံ ဝါ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ပါဠိယံ။ အဋ္ဌကထာစရိယာဝေတိ ဧတ္ထ ဧဝကာရော အဋ္ဌာနယောဂေါ, ပမာဏန္တိ ဧတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗော, ကာရဏမေဝါတိ အတ္ထော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘န အညာ ဝိစာရဏာ’’တိ။ အထ ဝါ အညာတိ သာမျတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနမေတံ, န အညေသံ ဝိစာရဏာ ပမာဏန္တိ အတ္ထော။ ဧဝဉှိ သတိ ဧဝကာရော ဌာနယောဂေါဝ။ ပုဗ္ဗေပိ စာတိ ဂန္ထာရမ္ဘကာလေပိ စ။

ဧတန္တိ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ ပမာဏတံ။ သံဝရတ္ထာယ ဧဝ, အနာပဇ္ဇနတ္ထာယ ဧဝ စ အနုညာတန္တိ ယောဇနာ။ တေနာဟ ‘‘န တဿ’’တျာဒိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဘိက္ခုဘာဝေါ နာမ န အတ္ထိ, တသ္မာ သုဝုတ္တမေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၈၀။ သာတိ ဘိက္ခုသမ္မုတိ, သံဃေန ကာတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ကတ္ထစီတိ ကိသ္မိဉ္စိ ဌာနေ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ‘‘ဝုတ္တတ္တာ’’တိ ပဒံ ‘‘ကာတဗ္ဗာ’’တိ ပဒေ ဟေတု။ ဧသာတိ ဧသော ဘိက္ခု။ ဟိတေသိတာယာတိ ဟိတဿ ဧသိတာယ, အတ္ထဿ ဣစ္ဆတာယာတိ အတ္ထော။

֍ * ၈၂။ သေသာနီတိ အာဒိမှိ ပဉ္စသိက္ခာပဒတော သေသာနိ ဥပရိ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနိ။ အဿာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ။ ဃဋေတွာတိ သမ္ဗန္ဓံ ကတွာတိ။ နဝမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅။)

၁၀။ ပထဝီခဏနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၆။ ဒသမေ ဘဂဝါ ဒဿေတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ပထဝိယံ။ တတ္ထာတိ တေသု ပါသာဏာဒီသု။ မုဋ္ဌိပ္ပမာဏတောတိ ခဋကပမာဏတော။ သာတိ အဒဍ္ဎပထဝီ။ ဟတ္ထိကုစ္ဆိယန္တိ ဧဝံနာမကေ ဌာနေ။ ဧကပစ္ဆိပူရံ ပထဝိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသံယေဝါတိ အပ္ပပံသုအပ္ပမတ္တိကာပဒါနံ ဧဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတန္တိ ယေဘုယျေနပါသာဏာဒိပဉ္စကံ။ တန္တိ ကုသီတံ။ အာဏာပေတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘အာဏ ပေသနေ’’တိ ဓာတုပါဌေသု ဝုတ္တတ္တာ အာဏဓာတုယေဝ ပေသနသင်္ခါတံ ဟေတွတ္ထံ ဝဒတိ, န ဏာပေပစ္စယော, သော ပန ဓာတွတ္ထေယေဝ ဝတ္တတိ။ န ဟိ တဿ ဝိသုံ ဝုတ္တော အဘိဓေယျော အတ္ထိ ဓာတွတ္ထတော အညဿ အဘိဓေယျဿာဘာဝါ။ တာဝါတိ ပဌမံ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယဿ, တတော ဝါ။

ပေါက္ခရံ ပဒုမံ နေတီတိ ပေါက္ခရဏီ။ ‘‘သောဓေန္တေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဥဿိဉ္စိတုံ အပနေတု’’န္တိ ပဒေသု ဘာဝကတ္တာ။ ယောတိ ‘‘တနုကဒ္ဒမော’’တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗော။ ယော တနုကဒ္ဒမောတိ ဟိ အတ္ထော။ ကုဋေဟီတိ ဃဋေဟိ။ ဥဿိဉ္စိတုန္တိ ဥက္ခိပိတွာ, ဥဒ္ဓရိတွာ ဝါ သိဉ္စိတုံ။ တတြာတိ သုက္ခကဒ္ဒမေ, ‘‘ယော’’တိ ပဒေ အဝယဝီအာဓာရော။ ယောတိ သုက္ခကဒ္ဒမော။

တဋန္တိ ကူလံ။ ဥဒကသာမန္တာတိ ဥဒကဿ သမီပေ။ ဩမကစတုမာသန္တိ စတုမာသတော ဦနကံ။ ဩဝဋ္ဌန္တိ ဒေဝေန ဩဝဿိတံ ဟောတိ သစေတိ ယောဇနာ။ ပတတီတိ တဋံ ပတတိ။ ဥဒကေယေဝါတိ ပကတိဥဒကေယေဝ။ ဥဒကဿာတိ ဝဿောဒကဿ။ တတ္ထာတိ ပါသာဏပိဋ္ဌိယံ။ ပဌမမေဝါတိ သောဏ္ဍိခဏနတော ပဌမံ ဧဝ။ ဥဒကေ ပရိယာဒိဏ္ဏေတိ ဥဒကေ သုက္ခေ။ ပစ္ဆာတိ ဥဒကပူရတော ပစ္ဆာ။ တတ္ထာတိ သောဏ္ဍိယံ။ ဥဒကေယေဝါတိ မူလဥဒကေယေဝ။ ဥဒကန္တိ အာဂန္တုကဥဒကံ။ အလ္လီယတီတိ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ လဂ္ဂတိ။ တမ္ပီတိ သုခုမရဇမ္ပိ။ အကတပဗ္ဘာရေတိ ဝဠဉ္ဇေန အကတေ ပဗ္ဘာရေ။ ဥပစိကာဟိ ဝမီယတိ, ဃရဂေါဠိကာဒယော ဝါ သတ္တေ ဝမတီတိ ဝမ္မိကော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆။)

ဂါဝီနံ ခုရော ကဏ္ဋကသဒိသတ္တာ ဂေါကဏ္ဋကော နာမ, တေန ဆိန္နော ကဒ္ဒမော ‘‘ဂေါကဏ္ဋကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ အစ္ဆဒနံ ဝါ ဝိနဋ္ဌစ္ဆဒနံ ဝါ ပုရာဏသေနာသနံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ပုရာဏသေနာသနတော, ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဝသေသန္တိ ဝိနဋ္ဌစ္ဆဒနတော။ အဝသေသံ ဣဋ္ဌကံ ဂဏှာမိ ဣတိ သညာယာတိ ယောဇေတဗ္ဗော။ တေနာတိ ဣဋ္ဌကာဒိနာ။ ယာ ယာတိ မတ္တိကာ။ အတိန္တာတိ အနလ္လာ, အကိလိန္နာတိ အတ္ထော။

တသ္မိန္တိ မတ္တိကာပုဉ္ဇေ။ သဗ္ဗောတိ သကလော မတ္တိကာပုဉ္ဇော။ အဿာတိ မတ္တိကာပုဉ္ဇဿ။ ‘‘ကပ္ပိယကာရကေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘အပနာမေတွာ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ကသ္မာ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဥဒကေနာ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

တတ္ထာတိ မတ္တိကာပါကာရေ။ အညမ္ပီတိ မဏ္ဍပထမ္ဘတော အညမ္ပိ။ တေန အပဒေသေနာတိ တေန ပါသာဏာဒိပဝဋ္ဋနလေသေန။

ပဿာဝဓာရာယာတိ မုတ္တသောတာယ။ ကတ္တရယဋ္ဌိယာတိ ကတ္တရဒဏ္ဍေန။ ဧတ္ထ ဟိ ကတ္တရယတိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ သိထိလဘာဝေန သိထိလော ဟုတွာ ဘဝတီတိ ကတွာ ကတ္တရော ဝုစ္စတိ ဇိဏ္ဏမနုဿော, တေန ဧကန္တတော ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ကတ္တရေန ဂဟိတာ ယဋ္ဌိ, ကတ္တရဿ ယဋ္ဌီတိ ဝါ ကတွာ ကတ္တရယဋ္ဌိ ဝုစ္စတိ ကတ္တရဒဏ္ဍော။ ဒန္တဇပဌမက္ခရေန သဇ္ဈာယိတဗ္ဗော။ ဝီရိယသမ္ပဂ္ဂဟဏတ္ထန္တိ ဝီရိယဿ သုဋ္ဌု ပဂ္ဂဏှနတ္ထံ, ဝီရိယဿ ဥက္ခိပနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ ကေစိ ဘိက္ခူတိ ယောဇနာ။

֍ * ၈၇။ တတြာပီတိ ဣဋ္ဌကကပါလာဒီသုပိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တေသံ အနုပါဒါနတ္တာတိ တေသံ ဣဋ္ဌကာဒီနံ အဂ္ဂိဿ အနိန္ဓနတ္တာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာဝါ။ တာနီတိ ဣဋ္ဌကာဒီနိ။ အဝိသယတ္တာတိ အာပတ္တိယာ အနောကာသတ္တာ။ တိဏုက္ကန္တိ တိဏမယံ ဥက္ကံ။ တတ္ထေဝါတိ မဟာပစ္စရိယံ ဧဝ။ အရီယတိ အဂ္ဂိနိပ္ဖါဒနတ္ထံ ဃံသီယတိ ဧတ္ထာတိ အရဏီ, ဟေဋ္ဌာ နိမန္ထနီယဒါရု။ သဟ ဓနုနာ ဧတိ ပဝတ္တတီတိ သဟိတော, ဥပရိ နိမန္ထနဒါရု။ အရဏီ စ သဟိတော စ အရဏီသဟိတော, တေန အဂ္ဂိံ နိဗ္ဗတ္တေတွာတိ ယောဇနာ။ ယထာ ကရိယမာနေ န ဍယှတိ, တထာ ကရောဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇။)

֍ * ၈၈။ အာဝါဋံ ဇာနာတိ အာဝါဋံ ကာတုံ, ခဏိတုံ ဝါ ဇာနာဟီတိ အတ္ထော။ ‘‘ဧဝံ မဟာမတ္တိကံ ဇာန, ထုသမတ္တိကံ ဇာနာ’’တိ ဧတ္ထာပိ ယထာလာဘံ သမ္ပဒါနဝါစကပဒံ အဇ္ဈာဟရိတွာ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ သာတိ ပထဝီ။ တေနာတိ ပဝဋ္ဋနာဒိနာတိ။ ဒသမံ။

မုသာဝါဒဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

၂။ ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ

၁။ ဘူတဂါမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၈၉။ ဒုတိယဝဂ္ဂဿ ပဌမေ တဿာတိ ဒေဝတာယ။ ဥက္ခိတ္တံ ဖရသုန္တိ ဥဒ္ဓံ ခိတ္တံ ကုဌာရိံ။ နိဂ္ဂဟေတုန္တိ သဏ္ဌာတုံ, နိဝတ္တေတုံ ဝါ။ စက္ခုဝိသယာတီတေတိ ပသာဒစက္ခုဿ ဂေါစရာတိက္ကန္တေ။ မဟာရာဇသန္တိကာတိ ဝေဿဝဏမဟာရာဇဿ သန္တိကာ။ ထနမူလေယေဝါတိ ထနသမီပေယေဝ။ ဟိမဝန္တေတိ ဟိမဥဂ္ဂိရဏေ ဝနေ, ဟိမယုတ္တေ ဝါ။ တတ္ထာတိ ဟိမဝန္တေ, ဒေဝတာသန္နိပါတေ ဝါ။ ရုက္ခဓမ္မောတိ ရုက္ခသဘာဝေါ။ ရုက္ခဓမ္မော စ နာမ ဆေဒနဘေဒနာဒီသု ရုက္ခာနံ အစေတနတ္တာ ကောပဿ အကရဏံ, တသ္မိံ ရုက္ခဓမ္မေ ဌိတာ ဒေဝတာ ရုက္ခဓမ္မေ ဌိတာ နာမ, ဆေဒနဘေဒနာဒီသု ရုက္ခဿ ဝိယ ရုက္ခဋ္ဌကဒေဝတာယ အကောပနံ ရုက္ခဓမ္မေ ဌိတာ နာမာတိ အဓိပ္ပါယော။ တတ္ထာတိ တာသု သန္နိပါတဒေဝတာသု။ ဣတီတိ ဣမဿ အလဘနဿ, ဣမသ္မိံ အလဘနေ ဝါ, အာဒီနဝန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဂဝတော စာတိ စ-သဒ္ဒေါ ‘‘ပုဗ္ဗစရိတ’’န္တိ ဧတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဣမဉ္စ အာဒီနဝံ အဒ္ဒသ, ဘဂဝတော ပုဗ္ဗစရိတဉ္စ အနုဿရီတိ ဝါကျသမ္ပိဏ္ဍနဝသေန ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ တေနာတိ ဒဿနာနုဿရဏကာရဏေန။ အဿာတိ ဒေဝတာယ။ သံဝိဇ္ဇတိ ပိတာ အဿာတိ သပိတိကော, ပုတ္တော။ (တာဝါတိ အတိဝိယ, ပဋိသဉ္စိက္ခန္တိယာတိ သမ္ဗန္ဓော) ‘‘မရိယာဒံ ဗန္ဓိဿတီ’’တိ ဝတွာ တဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သိက္ခာပဒံ ပညပေဿတီ’’တိ။ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခန္တိယာ အဿာ ဒေဝတာယ ဧတဒဟောသီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈။)

ယောတိ ယော ကောစိ ဇနော။ ဝေတိ ဧကန္တေန။ ဥပ္ပတိတန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန အတ္တနော ဥပရိ ပတိတံ။ ဘန္တန္တိ ဘမန္တံ ဓာဝန္တံ, ဝါရယေတိ နိဝါရေယျ နိဂ္ဂဏှေယျာတိ အတ္ထော။ တန္တိ ဇနံ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – သာရထိ ဘန္တံ ရထံ ဝါရယေ ဣဝ, တထာ ယော ဝေ ဥပ္ပတိတံ ကောဓံ ဝါရယေ, တံ အဟံ သာရထိံ ဣတိ ဗြူမိ။ ဣတရော ကောဓနိဝါရကတော အညော ရာဇဥပရာဇာဒီနံ သာရထိဘူတော ဇနော ရသ္မိဂ္ဂါဟော ရဇ္ဇုဂ္ဂါဟော နာမာတိ။

ဒုတိယဂါထာယ ဝေဇ္ဇော ဝိသဋံ ဝိတ္ထတံ သပ္ပဝိသံ သပ္ပဿ အာသီဝိသဿ ဝိသံ ဂရဠံ ဩသဓေဟိ ဘေသဇ္ဇေန, မန္တေန စ ဝိနေတိ ဣဝ, တထာ ယော ဘိက္ခဝေ ဥပ္ပတိတံ ကောဓံ မေတ္တာယ ဝိနေတိ, သော ဘိက္ခု ဥရဂေါ ဘုဇဂေါ ပုရာဏံ ပုရေ ဘဝံ ဇိဏ္ဏံ ပုရာဏတ္တာ ဇိဏ္ဏံ တစံ ဇဟာတိ ဣဝ, တထာ ဩရပါရံ အပါရသင်္ခါတံ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယသံယောဇနံ ဇဟာတီတိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။

တတြာတိ ဒွီသု ဂါထာသု။ ဝတ္ထု ပန ဝိနယေ အာရူဠှန္တိ ယောဇနာ။ အထာတိ ပစ္ဆာ။ ယဿ ဒေဝပုတ္တဿာတိ ယေန ဒေဝပုတ္တေန။ ပရိဂ္ဂဟောတိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဟိတော။ သောတိ ဒေဝပုတ္တော။ တတောတိ ဥပဂမနတော။ ယဒါ ဟောတိ, တဒါတိ ယောဇနာ။ မဟေသက္ခဒေဝတာသူတိ မဟာပရိဝါရာသု ဒေဝတာသု, မဟာတေဇာသု ဝါ။ ပဋိက္ကမန္တီတိ အပေန္တိ။ ဒေဝတာ ယမ္ပိ ပဉှံ ပုစ္ဆန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထေဝါတိ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနေယေဝ။ ဥပဋ္ဌာနန္တိ ဥပဋ္ဌာနတ္ထာယ, သမ္ပဒါနတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ အထ ဝါ ဥပဂန္တွာ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထာတိ ဥပဋ္ဌာနံ, ဘဂဝတော သမီပဋ္ဌာနံ, တံ အာဂန္တွာတိ အတ္ထော။ နန္တိ တံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။

֍ * ၉၀။ ‘‘ဘဝန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဝိရူဠှေ မူလေ နီလဘာဝံ အာပဇ္ဇိတွာ ဝဍ္ဎမာနကေ တရုဏရုက္ခဂစ္ဆာဒိကေ ဒဿေတိ။ ‘‘အဟုဝတ္ထု’’န္တိ ဣမိနာ ပန ဝဍ္ဎိတွာ ဌိတေ မဟန္တရုက္ခဂစ္ဆာဒိကေ ဒဿေတိ။ ‘‘အဟုဝတ္ထု’’န္တိ စ ဟိယျတ္တနိသင်္ခါတာယ တ္ထုံ-ဝိဘတ္တိယာ ဟူ-ဓာတုဿ ဦကာရဿ ဥဝါဒေသော ဟောတိ။ ပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘အဟုဝတီ’’တိ ပါဌော ဒိဿတိ, သော အပါဌောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ဇာယန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဘူ-ဓာတုဿ သတ္တတ္ထဘာဝံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉။)

ဒဿေတိ, ‘‘ဝဍ္ဎန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဝဍ္ဎနတ္ထဘာဝံ။ ဧတန္တိ ‘‘ဘူတဂါမော’’တိ နာမံ။ ပီယတေ ယထာကာမံ ပရိဘုဉ္ဇီယတေ, ပါတဗ္ဗံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဝါ ပါတဗျံ, ပါသဒ္ဒေါ ယထာကာမပရိဘုဉ္ဇနတ္ထော။ တေနာဟ – ‘‘ဆေဒနဘေဒနာဒီဟိ ယထာရုစိ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတာတိ အတ္ထော’’တိ။

֍ * ၉၁။ ‘‘ဣဒါနီ’’တိ ပဒံ ‘‘အာဟာ’’တိ ပဒေ ကာလသတ္တမီ။ ယသ္မိန္တိ ဗီဇေ။ တန္တိ ဗီဇံ။ ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနီတိ ဧတ္ထ ဇာတသဒ္ဒဿ တဗ္ဘာဝတ္ထတံ သန္ဓာယ အဋ္ဌကထာသု ဧဝံ ဝုတ္တံ။ တဗ္ဘာဝတ္ထဿ ‘‘မူလေ ဇာယန္တီ’’တိ ဣမာယ ပါဠိယာ အသံသန္ဒနတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ သင်္ဂဟကာရေန ‘‘န သမေန္တီ’’တိ။ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ မတေန သတိ ဇာတသဒ္ဒဿ တဗ္ဘာဝတ္ထဘာဝေ ‘‘မူလေ ဇာယန္တီ’’တိအာဒီသု မူလေ မူလာနိ ဇာယန္တီတိ ဒေါသော ဘဝေယျာတိ မနသိ ကတွာ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တာနီတိ ရုက္ခာဒီနိ။ တဿာတိ ‘‘ဘူတဂါမော နာမ ပဉ္စ ဗီဇဇာတာနီ’’တိ ပဒဿ။ ဧတန္တိ ‘‘ဗီဇဇာတာနီ’’တိ နာမံ။ ဗီဇေသု ဇာတာနိ ဗီဇဇာတာနီတိ ဝုတ္တေ ‘‘မူလေ ဇာယန္တီ’’တိအာဒိနာ သမေတိ။ ဧတေနာတိ ‘‘ဗီဇတော’’တိအာဒိနာ သင်္ဂဟောတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘ယေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဇာတတ္တာ’’တိ ပဒေ အပါဒါနံ, ဟေတု ဝါ ‘‘ဝုတ္တာနီ’’တိ ပဒေ ကရဏံ, ကတ္တာ ဝါ။ တေသန္တိ ဗီဇာနံ။ ရုက္ခာဒီနံ ဝိရုဟနံ ဇနေတီတိ ဗီဇံ။ ‘‘ဗီဇတော’’တိအာဒိနာ ကာရိယောပစာရေန ကာရဏဿ ဒဿိတတ္တာ ကာရဏူပစာရံ ပဒီပေတိ။ အညာနိပိ ယာနိ ဝါ ပန ဂစ္ဆဝလ္လိရုက္ခာဒီနိ အတ္ထိ သံဝိဇ္ဇန္တိ, တာနိ ဂစ္ဆဝလ္လိရုက္ခာဒီနိ ဇာယန္တိ သဉ္ဇာယန္တီတိ ယောဇနာ။ တာနီတိ ဂစ္ဆဝလ္လိရုက္ခာဒီနိ။ တဉ္စ မူလံ, ပါဠိယံ ဝုတ္တဟလိဒ္ဒါဒိ စ အတ္ထိ, သဗ္ဗမ္ပိ ဧတံ မူလဗီဇံ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ဗီဇေသု, ခန္ဓဗီဇေသု ဝါ။

֍ * ၉၂။ သညာဝသေနာတိ ‘‘ဗီဇ’’န္တိ သညာဝသေန။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ အာဓာရော။ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိနာ ကာရဏောပစာရေန ကာရိယဿ ဝုတ္တတ္တာ ဖလူပစာရံ ဒဿေတိ။ ယံ ဗီဇံ ဝုတ္တံ, တံ ဒုက္ကဋဝတ္ထူတိ ယောဇနာ။ ယဒေတံ အာဒိပဒန္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တေနာတိ အာဒိပဒေန။ ရဝီယတိ ဘဂဝတာ ကထီယတီတိ ရုတံ, ပါဠိ, တဿ အနုရူပံ ယထာရုတံ, ပါဠိအနတိက္ကန္တန္တိ အတ္ထော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀။)

ဧတ္ထာတိ ‘‘ဗီဇေ ဗီဇသညီ’’တိအာဒိပဒေ, ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ဝါ။ ဥဒကေ ဌာတိ ပဝတ္တတီတိ ဥဒကဋ္ဌော, ဧဝံ ထလဋ္ဌောပိ။ တတ္ထာတိ ဥဒကဋ္ဌထလဋ္ဌေသု။ သာသပဿ မတ္တံ ပမာဏံ အဿ သေဝါလဿာတိ သာသပမတ္တိကော။ တိလဿ ဗီဇပမာဏံ အဿ သေဝါလဿာတိ တိလဗီဇကော။ ပမာဏတ္ထေ ကော။ အာဒိသဒ္ဒေန သင်္ခပဏကာဒယော သေဝါလေ သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထ တိလဗီဇပမာဏော ဇလသဏ္ဌိတော နီလာဒိဝဏ္ဏယုတ္တော သေဝါလော တိလဗီဇံ နာမ, သပတ္တော အပ္ပကဏ္ဍော ဥက္ခလိပိဓာနာဒိပမာဏော သမူလော ဧကော သေဝါလဝိသေသော သင်္ခေါ နာမ, ဘမရသဏ္ဌာနော နီလဝဏ္ဏော ဧကော သေဝါလဝိသေသော ပဏကော နာမ။ ဥဒကံ သေဝတီတိ သေဝါလော။ တတ္ထာတိ သေဝါလေသု။ ယောတိ သေဝါလော။ ပတိဋ္ဌိတံ သေဝါလန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ မူလေ ဝါ နဠေ ဝါ ပတ္တေ ဝါ။ ဥဒ္ဓရိတွာတိ ဥပ္ပါဋေတွာ။ ‘‘ဟတ္ထေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝိယူဟိတွာ’’တိ ပဒေ ကရဏံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တဿာတိ သေဝါလဿ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဣတော စိတော စ ဝိယူဟနမတ္တေန။ ယော သေဝါလော နိက္ခမတိ, တံ သေဝါလန္တိ ယောဇနာ။ ပရိဿာဝနန္တရေနာတိ ပရိဿာဝနဆိဒ္ဒေန။ ဥပ္ပလာနိ အသ္မိံ ဂစ္ဆေတိ ဥပ္ပလိနီ။ ပဒုမာနိ အသ္မိံ ဂစ္ဆေတိ ပဒုမိနီ, ဣနော, ဣတ္ထိလိင်္ဂဇောတကော ဤ။ တတ္ထေဝါတိ ဥဒကေယေဝ။ တာနီတိ ဝလ္လီတိဏာနိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ အနန္တကောတိ သာသပမတ္တိကော သေဝါလော။ သော ဟိ နတ္ထိ အတ္တတော အန္တော လာမကော သေဝါလော ဧတဿာတိ ကတွာ ‘‘အနန္တကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ အတ္တနာယေဝ ဟိ သုခုမော, တတော သုခုမော သေဝါလော နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ တတ္ထာတိ ဒုက္ကဋဝတ္ထုဘာဝေ။ တမ္ပီတိ ‘‘သမ္ပုဏ္ဏဘူတဂါမံ န ဟောတီ’’တိ ဝစနမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေါ မဟာပစ္စရိအာဒိအဋ္ဌကထာစရိယာနံ ဝစနာပေက္ခော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ န အာဂတော, တသ္မာ န သမေတီတိ ယောဇနာ။ အထာတိ တသ္မိံ အနာဂတေ။ ဧတန္တိ အနန္တကသေဝါလာဒိံ။ ဂစ္ဆိဿတီတိ ဝဒေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တမ္ပီတိ ‘‘ဂစ္ဆိဿတီ’’တိ ဝစနမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေါ ပုရိမဋ္ဌကထာစရိယာနံ ဝစနာပေက္ခော။

အဘူတဂါမမူလတ္တာ တာဒိသဿ ဗီဇဂါမဿာတိ ဧတ္ထ ဗီဇဂါမော တိဝိဓော ဟောတိ – ယော သယံ ဘူတဂါမတော ဟုတွာ အညမ္ပိ ဘူတ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁။)

ဂါမံ ဇနေတိ, အမ္ဗဋ္ဌိအာဒိကော။ ယော ပန သယံ ဘူတဂါမတော ဟုတွာ အညံ ပန ဘူတဂါမံ န ဇနေတိ, တာလနာဠိကေရာဒိခါဏု။ ယော ပန သယမ္ပိ ဘူတဂါမတော အဟုတွာ အညမ္ပိ ဘူတဂါမံ န ဇနေတိ။ ပါနီယဃဋာဒီနံ ဗဟိ သေဝါလောတိ။ ဘူတဂါမော ပန စတုဗ္ဗိဓော ဟောတိ – ယော သယံ ဗီဇဂါမတော ဟုတွာ အညမ္ပိ ဗီဇဂါမံ ဇနေတိ, ဧတရဟိ အမ္ဗရုက္ခာဒိကော။ ယော ပန သယံ ဗီဇဂါမတော အဟုတွာဝ အညံ ဗီဇဂါမံ ဇနေတိ, အာဒိကပ္ပကာလေ အမ္ဗရုက္ခာဒိကော။ ယော ပန သယံ ဗီဇဂါမတော ဟုတွာ အညံ ပန ဗီဇဂါမံ န ဇနေတိ, နီလဝဏ္ဏော ဖလိတကဒလီရုက္ခာဒိကော။ ယော ပန သယမ္ပိ ဗီဇဂါမတော အဟုတွာ အညမ္ပိ ဗီဇဂါမံ န ဇနေတိ, ဣဓ ဝုတ္တော အနန္တကသေဝါလာဒိကောတိ။ တတ္ထ စတုတ္ထံ ဘူတဂါမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အဘူတဂါမမူလကတ္တာ တာဒိသဿ ဗီဇဿာ’’တိ။ အယံ ပန တတိယဗီဇဂါမဿ စ စတုတ္ထဘူတဂါမဿ စ ဝိသေသော – တတိယဗီဇဂါမေ မူလပဏ္ဏာနိ န ပညာယန္တိ, စတုတ္ထဘူတဂါမေ တာနိ ပညာယန္တီတိ။ မူလပဏ္ဏာနံ အပညာယနတ္တာ ဗီဇဂါမောတိ ဝုတ္တော, တေသံ ပညာယနတ္တာ ဘူတဂါမောတိ ဝုတ္တော။ ဣတရထာ ဟိ ဝိရောဓော ဘဝေယျာတိ။ အတ္တနော ဝါဒေ ပါစိတ္တိယဘာဝတော ဂရုကံ, မဟာပစ္စရိအာဒီနံ ဝါဒေ ဒုက္ကဋမတ္တဘာဝတော လဟုကံ။ ဧတန္တိ ဌာနံ။

ဧဝံ ဥဒကဋ္ဌံ ဒဿေတွာ ထလဋ္ဌံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ထလဋ္ဌေ’’တိအာဒိ။ ထလဋ္ဌေ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဟရိတခါဏူသု။ ဥဒ္ဓံ ဝဍ္ဎတီတိ နဝသာခါနိဂ္ဂမနေန ဆိန္နတော ဥပရိ ဝဍ္ဎတိ။ သောတိ ခါဏု။ ဖလိတာယ ကဒလိယာ ခါဏု ဗီဇဂါမေန သင်္ဂဟိတောတိ ယောဇနာ။ ဖလံ သဉ္ဇာတံ ဧတိဿာတိ ဖလိတာ။ တထာတိ ‘‘ဘူတဂါမေနေဝ သင်္ဂဟိတာ’’တိ ပဒါနိ အာကဍ္ဎတိ။ ယဒါတိ ယသ္မိံ ကာလေ။ ရတနပ္ပမာဏာပီတိ ဟတ္ထပ္ပမာဏာပိ။ အထာတိ အပါဒါနတ္ထော, တတော ရာသိကရဏတော အညန္တိ အတ္ထော။ ဘူမိယံ နိခဏန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘မူလေသု စေဝ ပဏ္ဏေသု စာ’’တိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထောဝ, န ဝိကပ္ပတ္ထောတိ အာဟ ‘‘မူလမတ္တေသု ပနာ’’တိအာဒိ။

ဗီဇာနီတိ မူလာဒိဗီဇာနိ။ ဌပိတာနိ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဥပရီ’’တိ ပဒေန ဟေဋ္ဌာ မူလာနိ စာတိ အတ္ထံ နယေန ဉာပေတိ။ န အင်္ကုရေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂။)

နိဂ္ဂတမတ္တေယေဝ, အထ ခေါ ဟရိတေ နီလပဏ္ဏဝဏ္ဏေ ဇာတေယေဝ ဘူတဂါမသင်္ဂဟော ကာတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဟရိတေ’’တိအာဒိ။ တာလဋ္ဌီနံ မူလန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒန္တသူစိ ဝိယာတိ ဟတ္ထိဒန္တသူစိ ဝိယ။ ယထာ အသမ္ပုဏ္ဏဘူတဂါမော တတိယော ကောဋ္ဌာသော န အာဂတော, န ဧဝံ အမူလကဘူတဂါမော။ သော ပန အာဂတောယေဝါတိ အာဟ ‘‘အမူလကဘူတဂါမေ’’တိ။ အမူလိကလတာ ဝိယ အမူလကဘူတဂါမေ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။

ဝန္ဒာကာတိ ရုက္ခာဒနီ။ သာ ဟိ သယံ ရုက္ခံ နိဿာယ ဇာယန္တီပိ အတ္တနော နိဿယာနံ ရုက္ခာနံ အဒနတ္တာ ဘက္ခနတ္တာ ဝဒီယတိ ထုတီယတီတိ ‘‘ဝန္ဒာကာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အညာ ဝါတိ ဝန္ဒာကာယ အညာ ဝါ။ တန္တိ ဝန္ဒာကာဒိံ။ တတောတိ ရုက္ခတော။ ဝနန္တိ ခုဒ္ဒကော ဂစ္ဆော။ ပဂုမ္ဗောတိ မဟာဂစ္ဆော။ ဒဏ္ဍကောတိ ရုက္ခော ဒဏ္ဍယောဂတော။ တဿာပီတိ အမူလိကလတာယပိ။ အယမေဝ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဝန္ဒာကာဒိကဿ ဝိနိစ္ဆယော ဝိယ အယံ ဝိနိစ္ဆယော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဒွေ တီဏိ ပတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဧကပတ္တော သဉ္ဇာယန္တောပိ အဂ္ဂဗီဇသင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ ‘‘အနုပသမ္ပန္နေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘လိတ္တဿာ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ နိဒါဃသမယေတိ ဂိမှကာလေ။ အဗ္ဗောဟာရိကောတိ အာပတ္တိယာ အင်္ဂန္တိ န ဝေါဟရိတဗ္ဗော။ ဝေါဟရိတုံ န အရဟတီတိ အတ္ထော။ ဧတန္တိ အဗ္ဗောဟာရိကတံ, ‘‘သစေ…ပေ… ပမဇ္ဇိတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနံ ဝါ။

အဟိံ သပ္ပံ ဆာဒေတီတိ အဟိစ္ဆတ္တံ, တံယေဝ အဟိစ္ဆတ္တကံ။ ယထာကထဉ္စိ ဟိ ဗျုပ္ပတ္တိ, ရုဠှိယာ အတ္ထဝိနိစ္ဆယော။ တသ္မာတိ တတော ဝိကောပနတော။ တတ္ထာတိ အဟိစ္ဆတ္တကေ။ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ဥဒကပပ္ပဋကော’’တိ ဝတွာ ဣဓ ‘‘ရုက္ခပပ္ပဋိကာယပီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပပ္ပဋကသဒ္ဒေါ ဒွိလိင်္ဂေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တန္တိ ပပ္ပဋိကံ။ ဌိတံ နိယျာသန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ ‘‘လဂ္ဂ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ။ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စေနာတိ ဟတ္ထလောလေန။ ‘‘ဆိန္ဒန္တဿာပီ’’တိ ပဒေ ဟေတု။

ဝါသတ္ထိကေနာတိ ဝါသံ ဣစ္ဆန္တေန။ ‘‘ဩစိနာပေတဗ္ဗာ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ ဥပ္ပါဋေန္တေဟီတိ ဥဒ္ဓရန္တေဟိ။ တေသန္တိ သာမဏေရာနံ။ သာခံ ဂဟိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဌပိတဿ သိင်္ဂီဝေရဿာတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃။)

ဆိဇ္ဇနကန္တိ ဆိဇ္ဇနယုတ္တံ, ဆိဇ္ဇနာရဟန္တိ အတ္ထော။ ‘‘စင်္ကမိတဋ္ဌာနံ ဒဿေဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ဝတ္တသီသေန စင်္ကမနံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဘိဇ္ဇတီ’’တိ ဣမိနာ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂဏ္ဌိပိ ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ဒါရုမက္ကဋကန္တိ မက္ကဋဿ ဟတ္ထော မက္ကဋော ဥပစာရေန, မက္ကဋော ဝိယာတိ မက္ကဋကော, သဒိသတ္ထေ ကော။ ဒါရုသင်္ခါတော မက္ကဋကော ဒါရုမက္ကဋကော။ တံ အာကောဋေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနိယာမိတတ္တာတိ ဣမန္တိ အနိယာမိတတ္တာ ဝစနဿ။ ဣဒံ မဟာသာမညံ, ဝိသေသသာမညမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘နာမံ ဂဟေတွာပီ’’တိအာဒိ။ သဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗံ ဝစနံ။

‘‘ဣမံ ဇာနာတိအာဒီသူ’’တိ ပဒံ ‘‘ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ ပဒေ အာဓာရော။ ဣမံ မူလဘေသဇ္ဇံ ဇာနာတိ ဣမံ မူလဘေသဇ္ဇံ ယောဇိတုံ ဇာနာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္တာဝတာတိ ‘‘ဣမံ ဇာနာ’’တိအာဒိဝစနမတ္တေန။ ကပ္ပိယန္တိ သမဏဝေါဟာရေန, ဝေါဟာရဿ ဝါ ယုတ္တံ အနုရူပံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ကပ္ပိယံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနေ။ နိဗ္ဗဋ္ဋဗီဇမေဝါတိ ဖလတော နိဗ္ဗဋ္ဋေတွာ ဝိသုံ ကတံ ဗီဇံ ဧဝ။ တတ္ထာတိ သုတ္တေ။ ကရောန္တေန ဘိက္ခုနာ ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ကပ္ပိယန္တိ ဝတွာဝါ’’တိ ဣမိနာ ပဌမံ ကတွာ အဂ္ဂိသတ္ထနခါနိ ဥဒ္ဓရိတွာ ပစ္ဆာ ဝတ္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ လောဟမယသတ္ထဿာတိ အယတမ္ဗာဒိလောဟမယဿ သတ္ထဿ။ တေဟီတိ မနုဿာဒီနံ နခေဟိ။ တေဟီတိ အဿာဒီနံ ခုရေဟိ။ တေဟီတိ ဟတ္ထိနခေဟိ။ ယေဟီတိ နခေဟိ။ တတ္ထဇာတကေဟိပီတိ တသ္မိံ သတ္ထေ ဇာတကေဟိပိ, နခေဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ ‘‘ကပ္ပိယံ ကရောန္တေနာ’’တိအာဒိဝစနမပေက္ခတိ။ ‘‘ဥစ္ဆုံ ကပ္ပိယံ ကရိဿာမီ’’တိ ဥစ္ဆုမေဝ ဝိဇ္ဈတိ, ပဂေဝ။ ‘‘ဒါရုံ ကပ္ပိယံ ကရိဿာမီ’’တိ ဥစ္ဆုံ ဝိဇ္ဈတိ, ‘‘ဒါရုံ ကပ္ပိယံ ကရိဿာမီ’’တိ ဒါရုမေဝ ဝါ ဝိဇ္ဈတိ, ဝဋ္ဋတိ ဧကာဗဒ္ဓတ္တာတိ ဝဒန္တိ။ တန္တိ ရဇ္ဇုံ ဝါ ဝလ္လိံ ဝါ။ သဗ္ဗံ ခဏ္ဍန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ မရိစပက္ကေသု။ ကဋာဟန္တိ ဧကာယ ဘာဇနဝိကတိယာ နာမမေတံ။ ဣဓ ပန ဗီဇာနံ ဘာဇနဘာဝေန တံသဒိသတ္တာ ဖလဖေဂ္ဂုပိ ‘‘ကဋာဟ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧကာဗဒ္ဓန္တိ ကဋာဟေန ဧကတော အာဗဒ္ဓံ။

တာနီတိ တိဏာနိ။ တေနာတိ ရုက္ခပဝဋ္ဋနာဒိနာ။ တတြာတိ တသ္မိံ ဌပနပါတနဋ္ဌာနေ။ ‘‘မနုဿဝိဂ္ဂဟပါရာဇိကဝဏ္ဏနာယ’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဝုတ္တ’’န္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄။)

ပဒေ သာမညာဓာရော။ ဘိက္ခု အဇ္ဈောတ္ထဋော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩပါတေတိ အာဝါဋေ။ သော ဟိ အဝပတနဋ္ဌာနတ္တာ ‘‘ဩပါတော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ရုက္ခန္တိ အဇ္ဈောတ္ထဋရုက္ခံ။ ဘူမိန္တိ ဩပါတထိရဘူမိံ။ ဇီဝိတဟေတူတိ နိမိတ္တတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ, ဇီဝိတကာရဏာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဘိက္ခုနာ’’တိ ပဒံ ‘‘နိက္ခာမေတု’’န္တိ ပဒေ ဘာဝကတ္တာ, ကာရိတကတ္တာ ဝါ။ ‘‘အဇ္ဈောတ္ထဋဘိက္ခု’’န္တိ ဝါ ‘‘ဩပါတဘိက္ခု’’န္တိ ဝါ ကာရိတကမ္မံ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ။ တတ္ထာတိ အနာပတ္တိဘာဝေ, အနာပတ္တိဘာဝဿ ဝါ။ ဧတဿာတိ သုတ္တဿ။ ပရော ပန ကာရုညေန ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတမ္ပီတိ ကာရုညမ္ပိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါတိ။ ပဌမံ။

၂။ အညဝါဒကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၄။ ဒုတိယေ အနာစာရန္တိ အစရိတဗ္ဗံ ကာယဝစီဒွါရဝီတိက္ကမံ။ သဗ္ဗနာမဿ အနိယမတ္ထတ္တာ ဣဓ ဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အညေန ဝစနေန အညံ ဝစန’’န္တိ။ သောတိ ဘိက္ခု, ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောတိ ကော ပုဂ္ဂလော။ ကိန္တိ ကိံ အာပတ္တိံ။ ကိသ္မိန္တိ ကိသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ။ ကိန္တိ ကိံ ကမ္မံ။ ကန္တိ ကံ ပုဂ္ဂလံ။ ကိန္တိ ကိံ ဝစနံ။

ဧတ္ထာတိ ‘‘ကော အာပန္နော’’တိအာဒိပါဠိယံ။ ‘‘ဘိက္ခူဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝုတ္တော’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ အသာရုပ္ပန္တိ ဘိက္ခူနံ အသာရုပ္ပံ။ ဧသောတိ ဧသော အတ္ထော, ဝိဘဝေါတိ အတ္ထော။ ဧတန္တိ ဝတ္ထု။ ဘဏန္တော ဝါ ဟုတွာ အညေနညံ ပဋိစရတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ပဋိစ္ဆန္နာသနေ။ သောတန္တိ သောတဒွါရံ။ စက္ခုန္တိ စက္ခုဒွါရံ။

֍ * ၉၈။ အညန္တိ ပုစ္ဆိတတ္ထတော အညံ အပုစ္ဆိတမတ္ထံ။ ဘာဝပ္ပဓာနောယံ ကတ္တုနိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘အညေနညံ ပဋိစရဏဿေတံ နာမ’’န္တိ။ တုဏှီဘာဝဿာတိ အဘာသနဿ။ အာတျူပသဂ္ဂေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ အာဟ ‘‘အာရောပေတူ’’တိ။ ဧဝံ ‘‘အရောပိတေ’’တိ ဧတ္ထပိ။ တေနာဟ ‘‘အနာရောပိတေ’’တိ။

֍ * ၁၀၁။ တန္တိ အညဝါဒကဝိဟေသကရောပနကမ္မံ။ အဿာတိ ဘဝေယျ, ဟောတိ ဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅။)

֍ * ၁၀၂။ ကိန္တိ ကိံ ဝစနံ။ ယေနာတိ ယေန ဗျာဓိနာ ကထေတုံ န သက္ကောတိ, တာဒိသော ဗျာဓိ မုခေ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တပ္ပစ္စယာတိ တတော ကထိတကာရဏာတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဥဇ္ဈာပနကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၃။ တတိယေ ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေန္တီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ ကာရိတကမ္မတ္တာ ကရဏတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘တေဟိ ဘိက္ခူဟီ’’တိ။ ဩကာရဝိပရီတော ဥကာရောတိ စ ဈေသဒ္ဒေါ ဉာဏတ္ထောတိ စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဝဇာနာပေန္တီ’’တိ။ ‘‘တံ အာယသ္မန္တ’’န္တိ ပဒံ ‘‘အဝဇာနာပေန္တီ’’တိ ပဒေ ဓာတုကမ္မံ။ အနေကတ္ထတ္တာ ဓာတူနံ ဈေသဒ္ဒေါ ဩလောကနတ္ထော စ စိန္တနတ္ထော စ ဟောတိ, တေနာဟ ‘‘ဩလောကာပေန္တီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဘိက္ခူ ဥဇ္ဈာပေန္တီ’’တိ ပဒေ။ ဆန္ဒာယာတိ ဆန္ဒတ္ထံ။ ယေသံ သေနာသနာနိ စ ပညပေတိ, ဘတ္တာနိ စ ဥဒ္ဒိသတိ, တေသံ အတ္တနိ ပေမတ္ထန္တိ အတ္ထော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ဆန္ဒာယာတိ ဆန္ဒေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာ လိင်္ဂဝိပလ္လာသနယော ဝုတ္တော။ ပရေသံ အတ္တနော ပေမေနာတိ အတ္ထော။ ပက္ခပါတေနာတိ အတ္တနော ပက္ခေ ပါတာပနေန။

֍ * ၁၀၅။ ဥဇ္ဈာပေန္တိ အနေနာတိ ဥဇ္ဈာပနကံ။ ခိယျန္တိ အနေနာတိ ခိယျနကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေန ဝစနေနာ’’တိအာဒိ။

֍ * ၁၀၆။ ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတံ မင်္ကုကတ္တုကာမောတိ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတ’’န္တိအာဒိ။ သမ္ဗဇ္ဈနံ သမ္ဗန္ဓော, ကာတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥပသမ္ပန္နဿ သံဃေန သမ္မတဿ အဝဏ္ဏံ ကတ္တုကာမော အယသံ ကတ္တုကာမောတိ ဝိဘတ္တိဝိပရိဏာမေန သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိဘတ္တိဝိပရိဏာမော ကာတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘ဝသေနာ’’တိ ပဒံ ဝိဘတ္တိဝိပရိဏာမော ကာတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ ဝိသေသနံ။ ယသ္မာ ဝိသေသော နတ္ထိ, တသ္မာ ကတန္တိ ယောဇနာ။ တန္တိ ‘‘ခိယျနက’’န္တိ ပဒံ။ သော စ ဘိက္ခူတိ ဥဇ္ဈာပနကော စ ခိယျနကော စ သော စ ဘိက္ခု။ အထာတိ တသ္မာ ဥဇ္ဈာပနကခိယျနကကရတ္တာ။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော။ အဿာတိ ဘဝေယျ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆။)

‘‘ဥပသမ္ပန္န’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဥဇ္ဈာပေတီ’’တိ ပဒေ ဓာတုကမ္မံ ‘‘အနုပသမ္ပန္န’’န္တိ ပဒံ ကာရိတကမ္မံ, ‘‘အနုပသမ္ပန္န’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဥဇ္ဈာပေတီ’’တိ ကာရိတကိရိယံ အပေက္ခိတွာ ကမ္မံ ဟောတိ။ ‘‘ခိယျတီ’’တိ သုဒ္ဓကိရိယာယ အပေက္ခာယ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တဿ ဝါ’’တိအာဒိ။ တဿာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ သန္တိကေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ သံဃေန သမ္မတံ ဥပသမ္ပန္နံ။ ‘‘သံဃေန အသမ္မတ’’န္တိ ဧတ္ထ န အပလောကနကမ္မေန အသမ္မတံ, ကမ္မဝါစာယ ပန အသမ္မတန္တိ အာဟ ‘‘ကမ္မဝါစာယာ’’တိအာဒိ။ ဒွေ တယော ဟုတွာ ကမ္မဝါစာယ သမ္မနိတုမသက္ကုဏေယျတ္တာ အသမ္မတန္တိ စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယတြာ’’တိအာဒိ။ ယတြာတိ ယသ္မိံ ဝိဟာရေ။ ‘‘အနုပသမ္ပန္နံ သံဃေန သမ္မတ’’န္တိ ဧတ္ထ အနုပသမ္ပန္နဿ သမ္မုတိယော ဒါတုမသက္ကုဏေယျတ္တာ ပုဗ္ဗဝေါဟာရဝသေန သမ္မတန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ တန္တိ အနုပသမ္ပန္နဘာဝေ ဌိတံ။ ဗျတ္တဿာတိ ဝိယတ္တဿ။ သံဃေန ဝါ ကတောတိ ယောဇနာတိ။ တတိယံ။

၄။ ပဌမသေနာသနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၈။ စတုတ္ထေ ဟိမမေဝ ဟိမန္တော, ဟိမန္တေ နိယုတ္တော ဟေမန္တိကော, ကာလောတိ အာဟ ‘‘ဟေမန္တကာလေ’’တိ။ ဩတာပေန္တာ ပက္ကမိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကာလသဒ္ဒဿ သမ္ဗန္ဓိသဒ္ဒတ္တာ သမ္ဗန္ဓာပေက္ခောတိ အာဟ ‘‘ယဿ ကဿစီ’’တိ။ ဟိမဝဿေနာတိ ဟိမေန စ ဝဿေန စ။

֍ * ၁၁၀။ ‘‘ဝဿိကော’’တိ န သင်္ကေတာတိ အဝဿိကသင်္ကေတာ။ ‘‘အဋ္ဌ မာသေ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ‘‘အဝဿိကသင်္ကေတေ’’တိ ဝိသေသိတတ္တာ ဟေမန္တိကဂိမှိကမာသာယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘စတ္တာရော ဟေမန္တိကေ’’တိအာဒိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ရုက္ခေ။ န ဦဟဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကာကာ ဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘အညေ ဝါ သကုန္တာ’’တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အနုဇာနာတိ, တသ္မာ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ရုက္ခေ, ဝိဿမိတွာ ဂစ္ဆန္တီတိ ယောဇနာ။ ယသ္မိန္တိ ရုက္ခေ, ကတွာ ဝသန္တီတိ ယောဇနာ။ အဋ္ဌ မာသေ ဧဝါတိ သမ္ဘဝတော အာဟ ‘‘ယေသု ဇနပဒေသူ’’တိအာဒိ။ တေသုပီတိ ဇနပဒေသုပိ။ အဝဿိကသင်္ကေတေ ဧဝါတိ သမ္ဘဝတော အာဟ ‘‘ယတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ယတ္ထာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇။)

ယေသု ဇနပဒေသု။ ‘‘ဝိဂတဝလာဟကံ ဝိသုဒ္ဓံ နဘံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ သစေ အဝိဂတဝလာဟကံ အဝိသုဒ္ဓံ နဘံ ဟောတိ, နိက္ခိပိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ ‘‘ဧဝရူပေ ကာလေ’’တိ ပဒံ ‘‘နိက္ခိပိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပဒေ အာဓာရော။

အဗ္ဘောကာသိကေနာပီတိ အဗ္ဘောကာသဓုတင်္ဂယုတ္တေနာပိ။ ပိသဒ္ဒေါ ရုက္ခမူလိကဿ အပေက္ခကော။ ဝတ္တံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တဿ ဟီ’’တိအာဒိ။ တဿာတိ အဗ္ဘောကာသိကဿ။ ဟိသဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရဇောတကော။ တတ္ထေဝါတိ ပုဂ္ဂလိကမဉ္စကေယေဝ။ သံဃိကံ မဉ္စန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝီတမဉ္စကောတိ ဝါယိတမဉ္စကော။ တသ္မိန္တိ ဝီတမဉ္စကေ။ ပုရာဏမဉ္စကော နဿန္တောပိ အနဂ္ဃေါတိ အာဟ ‘‘ပုရာဏမဉ္စကော ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။ စမ္မေန အဝနဟိတဗ္ဗောတိ ဩနဒ္ဓေါ, သော ဧဝ ဩနဒ္ဓကော။ ဂဟေတွာ စ ပန ပညပေတွာ နိပဇ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ အသမယေတိ ဝဿိကသင်္ခါတေ အကာလေ။ စတုဂ္ဂုဏေနာပီတိ စတုပဋလေနပိ။ ဝဋ္ဋန္တိ ဝလာဟကာ အာဝဋ္ဋန္တိ အသ္မိံ သမယေတိ ဝဋ္ဋုလော, သော ဧဝ ဝဋ္ဋလိကော, သတ္တာဟံ ဝဋ္ဋလိကော, သတ္တာဟော ဝါ ဝဋ္ဋလိကော သတ္တာဟဝဋ္ဋလိကော, သော အာဒိ ယေသံ တာနီတိ သတ္တာဟဝဋ္ဋလိကာဒီနိ။ အာဒိသဒ္ဒေန သတ္တာဟတော ဦနာဓိကာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ကာယာနုဂတိကတ္တာတိ ကာယံ အနုဂမကတ္တာ ကာယသဒိသတ္တာတိ အတ္ထော။

ပဏ္ဏကုဋီသူတိ ပဏ္ဏေန ဆာဒိတကုဋီသု။ သဘာဂဘိက္ခူနန္တိ အတ္တနာ သဘာဂဘိက္ခူနံ, သန္တိကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အနောဝဿကေ ဌာနေတိ ယောဇနာ။ လဂ္ဂေတွာတိ လမ္ဗေတွာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ‘‘သမ္မဇ္ဇနိ’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဂဟေတွာ’’တိ ပဒေ အဝုတ္တကမ္မံ, ‘‘ဌပေတဗ္ဗာ’’တိ ပဒေ ဝုတ္တကမ္မံ။ ဓောဝိတွာတိ သမ္မဇ္ဇနိံ သုဒ္ဓံ ကတွာ။ ဥပေါသထာဂါရာဒီသူတိအာဒိသဒ္ဒေန ပရိဝေဏာဒီနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။

ယော ပန ဘိက္ခု ဂန္တုကာမော ဟောတိ, တေနာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ သာလာယံ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယသ္မိံ ကိသ္မိဉ္စိ ဌာနေ။ ပါကတိကဋ္ဌာနေတိ ပကတိယာ ဂဟိတဋ္ဌာနေ။ တတြ တတြေဝါတိ တေသု တေသု

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈။)

စေတိယင်္ဂဏာဒီသုယေဝ။ အသနသာလန္တိ အသန္တိ ဘက္ခန္တိ အဿံ သာလာယန္တိ အသနာ, အသနာ စ သာ သာလာ စေတိ အသနသာလာ, ဘောဇနသာလာတိ အတ္ထော။ တတြာတိ တဿ သမ္မဇ္ဇန္တဿ, တသ္မိံ ‘‘ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗ’’န္တိ ပါဌေ ဝါ။ မဇ္ဈတောတိ ပဝိတ္တတော, သုဒ္ဓဋ္ဌာနတောတိ အတ္ထော။ ပါဒဋ္ဌာနာဘိမုခါတိ သမ္မဇ္ဇန္တဿ ပါဒဋ္ဌာနံ အဘိမုခါ။ ဝါလိကာ ဟရိတဗ္ဗာတိ ပံသု စ ဝါလိကာ စ အပနေတဗ္ဗာ။ သမ္မုဉ္စနီသလာကာယ ပရံ ပေလ္လေတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဗဟီတိ သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗတလတော ဗဟိ။

֍ * ၁၁၁။ မသာရကောတီတိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ နာမပရိယာယော, မသာရကော နာမာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါတီတိအာဒီသုပိ။ ပါဒေ မသိတွာ ဝိဇ္ဈိတွာ တတ္ထ အဋနိယော ပဝေသေတဗ္ဗာ ဧတ္ထာတိ မသာရကော။ ဗုန္ဒော ဧဝ ဗုန္ဒိကော, ပါဒေါ, တသ္မိံ အာဗဒ္ဓါ ဗန္ဓိတာ အဋနီ ယဿာတိ ဗုန္ဒိကာဗဒ္ဓေါ။ ကုဠီရဿ ပါဒေါ ဝိယ ပါဒေါ ယဿာတိ ကုဠီရပါဒကော, ယထာ ကုဠီရော ဝင်္ကပါဒေါ ဟောတိ, ဧဝံ ဝင်္ကပါဒေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အာဟစ္စ အင်္ဂေ ဝိဇ္ဈိတွာ တတ္ထ ပဝေသိတော ပါဒေါ ယဿာတိ အာဟစ္စပါဒကော။ အာဏိန္တိ အဂ္ဂခိလံ။ မဉ္စတိ ပုဂ္ဂလံ ဓာရေတီတိ မဉ္စော။ ပီဌတိ ဝိသမဒုက္ခံ ဟိံသတီတိ ပီဌံ။ ပဏဝေါတိ ဧကော တူရိယဝိသေသော, တဿ သဏ္ဌာနံ ကတွာတိ အတ္ထော။ တဉှိ ဧတရဟိ ဗုဒ္ဓပဋိမဿ ပလ္လင်္ကသဏ္ဌာနံ ဟောတိ။ တန္တိ ကောစ္ဆံ။ ကရောန္တိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ သေနာသနပရိဘောဂေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တန္တိ ကောစ္ဆံ မဟဂ္ဃံ ဟောတိ, မဟဂ္ဃတ္တာ ဘဒ္ဒပီဌန္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ယေနာတိ ယေန ဘိက္ခုနာ။ ‘‘ထာမမဇ္ဈိမဿာ’’တိ ပဒေန ပမာဏမဇ္ဈိမံ နိဝတ္တေတိ။

ဧတ္ထာတိ ‘‘အနာပုစ္ဆံ ဝါ ဂစ္ဆေယျာ’’တိ ပဒေ။ ထေရော အာဏာပေတီတိ ယောဇနာ။ အာဏာပေတီတိ စ အာဏ-ဓာတုယာ ဧဝ ပေသနသင်္ခါတဿ ဟေတွတ္ထဿ ဝါစကတ္တာ ဏာပေသဒ္ဒေါ သွတ္ထောဝ။ သောတိ ဒဟရော။ တထာတိ ယထာ ထေရေန ဝုတ္တော, တထာ ကတွာတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ ဒိဝါဋ္ဌာနေ, မဉ္စပီဌေ ဝါ။ တတောတိ ဌပနကာလတော။ ပရိဗုန္ဓေတိ ဟိံ သေတီတိ ပလိဗောဓော, ပရိသဒ္ဒေါ ဥပသဂ္ဂေါ, သော ဝိကာရဝသေန အညထာ ဇာတော။ သော ပလိဗောဓော အညတ္ထ အာဝါသာဒိကော, ဣဓ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉။)

ပန သန္ထရာပိတမဉ္စာဒိကော။ သာယန္တိ သာယနှေ, ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ ထေရော ဘဏတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ မဉ္စပီဌေ။ ‘‘ဗာလော ဟောတီ’’တိ ဝတွာ တဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနုဂ္ဂဟိတဝတ္တော’’တိ။ အနုဂ္ဂဟိတံ ဝတ္တံ ယေနာတိ အနုဂ္ဂဟိတဝတ္တော, ထေရော။ တဇ္ဇေတီတိ ဥဗ္ဗေဇေတိ။ တသ္မိန္တိ ဒဟရေ။ အဿာတိ ထေရဿ။

အာဏတ္တိက္ခဏေယေဝါတိ ထေရဿ ပေသနက္ခဏေယေဝ။ ဒဟရော ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ထေရော’’တိ ပဒံ ‘‘ဝတွာ ဂစ္ဆတီ’’တိ ပဒဒွယေ ကတ္တာ, ‘‘ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ နန္တိ မဉ္စပီဌံ, ‘‘ပညပေတွာ’’တိပဒမပေက္ခိယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ နန္တိ ဒဟရံ ဝါ။ ‘‘ဝတွာ’’တိ ပဒမပေက္ခိယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထေဝါတိ မဉ္စပီဌေယေဝ။ အဿာတိ ထေရဿ။ တတ္ထာတိ ဒိဝါဋ္ဌာနေ။ ဘောဇနသာလတော အညတ္ထ ဂစ္ဆန္တောတိ ဘောဇနသာလတော နိက္ခမိတွာ မဉ္စပီဌပညာပနဋ္ဌာနတော အညံ ဌာနံ ဂစ္ဆန္တော, ထေရောတိ ယောဇနာ။ တတ္ထေဝါတိ ဒိဝါဋ္ဌာနေယေဝ။ ယတြိစ္ဆတီတိ ယံ ဌာနံ ဂန္တုမိစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ အန္တရသန္နိပါတေတိ သကလံ အဟောရတ္တံ အသန္နိပါတေတွာ အန္တရေ သန္နိပါတေ သတီတိ ယောဇနာ။

တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဌာနေ။ အာဂန္တုကာ ဂဏှန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဂဏှနတော။ တေသန္တိ အာဂန္တုကာနံ။ ယေဟီတိ အာဝါသိကော ဝါ ဟောတု, အာဂန္တုကော ဝါ, ယေဟိ ဘိက္ခူဟိ။ တေတိ နိသိန္နကဘိက္ခူ။ ဥဒ္ဓံ ပါဠိပါဌံ သာရေတိ ပဝတ္တေတီတိ ဥဿာရကော။ ဓမ္မကထာယံ သာဓူတိ ဓမ္မကထိကော။ တသ္မိန္တိ ဥဿာရကေ ဝါ ဓမ္မကထိကေ ဝါ။ အဟောရတ္တန္တိ အဟော စ ရတ္တိ စ အဟောရတ္တံ, အစ္စန္တသံယောဂပဒံ။ ဣတရသ္မိန္တိ ပဌမံ နိသိန္နဘိက္ခုတော အညသ္မိံ ဘိက္ခုမှီတိ ယောဇနာ။ အန္တောဥပစာရဋ္ဌေယေဝါတိ လေဍ္ဍုပါတသင်္ခါတဿ ဥပစာရဿ အန္တော ဌိတေယေဝ, အနာဒရေ စေတံ ဘုမ္မံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ အာပတ္တိဝါရအနာပတ္တိဝါရေသု။

֍ * ၁၁၂။ စိမိလိကံ ဝါတိအာဒီသု ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တန္တိ စိမိလိကတ္ထရဏံ။ ဥတ္တရိ အတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ ဥတ္တရတ္ထရဏန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀။)

ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥတ္တရတ္ထရဏံ နာမာ’’တိအာဒိ။ ဘူမိယန္တိ သုဓာဒိပရိကမ္မေန အကတာယံ ပကတိဘူမိယံ။ စမ္မခဏ္ဍောတိ ဧတ္ထ စမ္မံယေဝ အန္တေ ခဏ္ဍတ္တာ ဆိန္နတ္တာ စမ္မခဏ္ဍောတိ ဝုစ္စတိ။ နနု သီဟစမ္မာဒီနိ န ကပ္ပန္တီတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌကထာသု ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ န ဒိဿတိ, တသ္မာ။ ပရိဟရဏေယေဝါတိ အတ္တနော သန္တကန္တိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ, ပုဂ္ဂလိကန္တိ ဝါ ပရိဂ္ဂဟေတွာ တံ တံ ဌာနံ ဟရဏေယေဝ။ ပါဒေါ ပုဉ္ဆီယတိ သောဓီယတိ ဧတာယာတိ ပါဒပုဉ္ဆနီတိ ကတွာ ရဇ္ဇုပိလောတိကာယော ပါဒပုဉ္ဆနီတိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ပါဒပုဉ္ဆနီ နာမာ’’တိအာဒိ။ မယသဒ္ဒလောပံ ကတွာ ဖလကပီဌန္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဖလကပီဌံ နာမ ဖလကမယံ ပီဌ’’န္တိ။ ဖလကဉ္စ ပီဌဉ္စ ဖလကပီဌန္တိ ဝါ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အထ ဝါ’’တိ။ ဧတေနာတိ ‘‘ဖလကပီဌ’’န္တိ ပဒေန။ ‘‘သင်္ဂဟိတ’’န္တိ ပဒေ ကရဏံ, ကတ္တာ ဝါ။ ဗီဇနိပတ္တကန္တိ စတုရဿဗီဇနီယေဝ သကုဏပတ္တသဒိသတ္တာ ဗီဇနိပတ္တကံ, သဒိသတ္ထေ ကော။ ‘‘အဇ္ဈောကာသေ’’တိ ပဒံ ‘‘ပစိတွာ’’တိ ပဒေ အာဓာရော။ အဂ္ဂိသာလာယန္တိ အဂ္ဂိနာ ပစနသာလာယံ။ ပဗ္ဘာရေတိ လေဏသဒိသေ ပဗ္ဘာရေ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။

ယသ္မိန္တိ ပုဂ္ဂလေ။ ‘‘အတ္တနော ပုဂ္ဂလိကမိဝ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ အနာပတ္တီတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၁၁၃။ ယော ဘိက္ခု ဝါ လဇ္ဇီ ဟောတိ, တထာရူပံ ဘိက္ခုံ ဝါ တိ ယောဇနာ။ ‘‘လဇ္ဇီ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ တဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော ပလိဗောဓံ ဝိယ မညတီ’’တိ။ ယောတိ အာပုစ္ဆကော ဘိက္ခု။ ‘‘ကေနစိ ဥပဒ္ဒုတံ ဟောတီ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သစေပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟိသဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရဇောတကော။ ဝုဍ္ဎတရော ဘိက္ခု ဂဏှာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ ပဒေသန္တိ သေနာသနဋ္ဌပိတဋ္ဌာနံ။ အာပဒါသူတိ ဝိပတ္တီသူတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဒုတိယသေနာသနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၆။ ပဉ္စမေ မဉ္စကဘိသီတိ မဉ္စေ အတ္ထရိတဗ္ဗော မဉ္စကော, သောယေဝ ဘိသီတိ မဉ္စကဘိသိ။ ဧဝံ ပီဌကဘိသိပိ။ ပါဝါရော ကောဇဝေါတိ ဒွေယေဝ ပစ္စတ္ထရဏန္တိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ပါဝါရော’’တိအာဒိ။ ဝုတ္တန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁။)

အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တံ။ ဒုတိယာတိက္ကမေတိ ဒုတိယပါဒါတိက္ကမေ။ သေနာသနတောတိ သစေ ဧကံ သေနာသနံ ဟောတိ, တတော။ အထ ဗဟူနိ သေနာသနာနိ ဟောန္တိ, သဗ္ဗပစ္ဆိမသေနာသနတော။ ဧကော လေဍ္ဍုပါတော သေနာသနဿ ဥပစာရော ဟောတိ, ဧကော ပရိက္ခေပါရဟောတိ အာဟ ‘‘ဒွေ လေဍ္ဍုပါတာ’’တိ။

သစေ ဘိက္ခု, သာမဏေရော, အာရာမိကော စာတိ တယော ဟောန္တိ, ဘိက္ခုံ အနာပုစ္ဆိတွာ သာမဏေရော ဝါ အာရာမိကော ဝါ န အာပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ အထ သာမဏေရော, အာရာမိကော စာတိ ဒွေ ဟောန္တိ, သာမဏေရံ အနာပုစ္ဆိတွာ အာရာမိကောဝ န အာပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘိက္ခုမှိ သတီ’’တိအာဒိ။ တီသုပိ အသန္တေသု အာပုစ္ဆိတဗ္ဗဝိဓိံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တသ္မိမ္ပိ အသတီ’’တိအာဒိ။ ယေနာတိ ဥပါသကေန, ‘‘ကာရိတော’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ တဿာတိ ဝိဟာရသာမိကဿ။ တသ္မိမ္ပိ အသတိ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ပါသာဏေသူတိ ပါသာဏဖလကေသု။ သစေ ဥဿဟတီတိ သစေ သက္ကောတိ။ ဥဿဟန္တေန ဘိက္ခုနာ ဌပေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ တေပီတိ ဥပါသကာပိ, န သမ္ပဋိစ္ဆန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဒါရုဘဏ္ဍာဒီသု။

ပရိစ္ဆေဒါကာရေန ဝေဏီယတိ ဒိဿတီတိ ပရိဝေဏံ။ ‘‘အထ ခေါ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ အရုစိလက္ခဏံ။ ‘‘အာသန္နေ’’တိ ဣမိနာ ဥပစာရသဒ္ဒဿ ဥပဋ္ဌာနတ္ထအညရောပနတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ ယသ္မာ ဝမ္မိကရာသိယေဝ ဟောတိ, တသ္မာတိ ယောဇနာ။ ဥပစိနန္တီတိ ဥပစိကာ, တာဟိ နိမိတ္တဘူတာဟိ ပလုဇ္ဇတိ နဿတီတိ အတ္ထော။ သေနာသနန္တိ ဝိဟာရံ။ ခါယိတုန္တိ ခါဒိတုံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တန္တိ မဉ္စပီဌံ။ မဉ္စပီဌံ ဝိဟာရေ အပညပေတွာ ဝိဟာရူပစာရေ ပညာပနဿ ဝိသေသဖလံ ဒဿေတုံ အာဟ ‘‘ဝိဟာရူပစာရေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဝိဟာရူပစာရေ ပညပိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၁၁၈။ ‘‘ဂစ္ဆန္တေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ကတ္တာ။ တထေဝါတိ ယထာ ပုရိမဘိက္ခု ကရောတိ, တထေဝ။ ဝသန္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိသာမေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ရတ္တိဋ္ဌာနန္တိ ရတ္တိံ ဝသနဋ္ဌာနံ။

ယာ ဒီဃသာလာ ဝါ ယာ ပဏ္ဏသာလာ ဝါ ဥပစိကာနံ ဥဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ ဟောတိ, တတောတိ ယောဇနာ။ တသ္မိန္တိ ဒီဃသာလာဒိကေ။ ဟီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂။)

သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ, သန္တိဋ္ဌန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သိလုစ္စယောတိ ပဗ္ဗတော, တသ္မိံ လေဏံ သိလုစ္စယလေဏံ, ပဗ္ဗတဂုဟာတိ အတ္ထော။ ဥပစိကာသင်္ကာတိ ဥပစိကာနံ ဥဋ္ဌာနဋ္ဌာနန္တိ အာသင်္ကာ။ တတောတိ ပါသာဏပိဋ္ဌိယံ ဝါ ပါသာဏထမ္ဘေသု ဝါ ကတသေနာသနာဒိတော။ အာဂန္တုကော ယော ဘိက္ခု အနုဝတ္တန္တော ဝသတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ အာဂန္တုကော ဘိက္ခု။ ပုန သောတိ အာဂန္တုကော ဘိက္ခုယေဝ။ တတောတိ ဂဟေတွာ ဣဿရိယေန ဝသနတော။ ဥဘောပီတိ အာဝါသိကောပိ အာဂန္တုကောပိ ဒွေ ဘိက္ခူ။ တေသူတိ ဒွီသု တီသု။ ပစ္ဆိမဿာတိ သဗ္ဗပစ္ဆိမဿ။ အာဘောဂေနာတိ အာဘောဂမတ္တေန မုတ္တိ နတ္ထိ, အာပုစ္ဆိတဗ္ဗမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ အညတောတိ အညာဝါသတော။ အညတြာတိ အညသ္မိံ အာဝါသေ။ တတ္ထေဝါတိ အာနီတာဝါသေယေဝ။ တေနာတိ ဝုဍ္ဎတရေန, ‘‘သမ္ပဋိစ္ဆိတေ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ သမ္ပဋိစ္ဆိတေတိ ဝုဍ္ဎတရေန သမ္ပဋိစ္ဆိတေပိ ဣတရဿ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ အာပုစ္ဆိတတ္တာတိ ဝဒန္တိ။ နဋ္ဌံ ဝါတိ နဋ္ဌေ ဝါ သေနာသနေ သတိ ဂီဝါ န ဟောတီတိ ယောဇနာ။ အညဿာတိ အဝိဿာသိကပုဂ္ဂလဿ။ နဋ္ဌာနီတိ နဋ္ဌေသု မဉ္စပီဌေသု သန္တေသု။

ဝုဍ္ဎတရော ဘိက္ခု စ ဣဿရိယော စ ယက္ခော စ သီဟော စ ဝါဠမိဂေါ စ ကဏှသပ္ပေါ စ ဝုဍ္ဎ…ပေ… ကဏှသပ္ပါ, တေ အာဒယော ယေသံ တေတိ ဝုဍ္ဎ…ပေ… ကဏှသပ္ပါဒယော, တေသု။ အာဒိသဒ္ဒေန ပေတာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော။ ‘‘ပလိဗုဒ္ဓေါ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပဒ္ဒုတော’’တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ အနုပခဇ္ဇသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၉။ ဆဋ္ဌေ ရူမ္ဘိတွာတိ နိဝါရေတွာ, အာဝရဏံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဝဿဂ္ဂေနာတိ ဝဿဂဏနာယ။ အနုပခဇ္ဇာတိ ဧတ္ထ ခဒ ဟိံသာယန္တိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၅ ဒကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ ခဒသဒ္ဒေါ ဟိံသတ္ထော ဟောတိ။ အနုသမီပံ ဥပဂန္တွာ ခဒနံ ဟိံ သနံ နာမ အနုသမီပံ ပဝိသနမေဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနုပဝိသိတွာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃။)

֍ * ၁၂၀။ ‘‘ဇာန’’န္တိ ဧတ္ထ ဇာနနာကာရံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အနုဋ္ဌာပနီယော အယ’’န္တိ။ တေနေဝါတိ ဇာနနဟေတုနာ ဧဝ။ အဿာတိ ‘‘ဇာန’’န္တိပဒဿ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရဇောတကော။ သံဃော ပန ဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿာတိ ဝုဍ္ဎာဒီသု အညတရဿ။ ဧတ္ထာတိ ဝုဍ္ဎဂိလာနာဒီသု။ ဂိလာနဿပိ ဒေတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဂိလာနော’’တိ ပဒံ ‘‘န ပီဠေတဗ္ဗော, အနုကမ္ပိတဗ္ဗော’’တိပဒဒွယေ ဝုတ္တကမ္မံ။ ‘‘ကာမဉ္စာ’’တိ ပဒဿ အနုဂ္ဂဟတ္ထဇောတကတ္တာ ပနသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထဇောတကော။

֍ * ၁၂၁။ မဉ္စပီဌာနံ ဥပစာရော နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတောတိ ယတော ကုတောစိ ဌာနတော။ ယာဝ မဉ္စပီဌံ အတ္ထိ, တာဝ ဥပစာရော နာမာတိ ယောဇနာ။ တသ္မိံ ဥပစာရေ ဌိတဿ ဘိက္ခုနော ဥပစာရေတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘အဘိနိသီဒတိ ဝါ အဘိနိပဇ္ဇတိ ဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒဿ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အဘိနိသီဒနမတ္တေနာ’’တိအာဒိ။

֍ * ၁၂၂။ ဣတောတိ ဝါရတော။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ပါစိတ္တိယဝါရေ။ ယထာ ဝုတ္တော, ဧဝန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထေဝါတိ သဗ္ဗေသု ဧဝ ဝိဟာရပရိဝေဏေသု။ အဿာတိ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလဿ။ ဣဓာပီတိ ဣမသ္မိမ္ပိ သိက္ခာပဒေ။ တတ္ထာတိ ဝိဿာသိကပုဂ္ဂလေ။

֍ * ၁၂၃။ ပါဠိယံ ‘‘အာပဒါသူ’’တိပဒံ ‘‘ပဝိသတီ’’တိ အဇ္ဈာဟာရပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘အာပဒါသူတိအာဒီ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ နိက္ကဍ္ဎနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၆။ သတ္တမေ ယေ ပါသာဒါ ဝါ ယာနိ ဝါ စတုဿာလာနီတိ ယောဇနာ။ စတဿော ဘူမိယော ဧတေသန္တိ စတုဘူမကာ။ ဧဝံ ပဉ္စဘူမကာ။ ကောဋ္ဌကာနီတိ ဒွါရကောဋ္ဌကာနိ။ ‘‘ပါသာဒါ’’တိပဒမပေက္ခိယ ဝုတ္တံ ‘‘ယေ’’တိပဒံ, ‘‘စတုဿာလာနီ’’တိပဒေ အပေက္ခိတေ ‘‘ယာနီ’’တိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ဟောတိ။ သေနာသနေသု ဧကေန ပယောဂေန ဗဟုကေ ဒွါရေ ဘိက္ခုံ အတိက္ကာမေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နာနာပယောဂေဟိ နာနာဒွါရေ ဘိက္ခုံ အတိက္ကာမေန္တဿာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဒွါရဂဏနာယာ’’တိဣမိနာ ပယောဂဂဏနာယာတိပိ အတ္ထံ ဉာပေတိ အတ္ထတော ပါကဋတ္တာ။ အနာမသိတွာတိ အဆုပိတွာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄။)

ဧတ္တကာနီတိ ဧတပမာဏာနိ။ တဿာတိ နိက္ကဍ္ဎိယမာနဿ ဘိက္ခုဿ။ ဂါဠှန္တိ ဒဠှံ။

֍ * ၁၂၇။ ဣဓာပီတိ ဣမသ္မိမ္ပိ သိက္ခာပဒေ။ ပိသဒ္ဒေါ ပုရိမသိက္ခာပဒါပေက္ခော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု သိက္ခာပဒေသု။ ယတြာတိ ယသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။

֍ * ၁၂၈။ သောတိ ဘဏ္ဍနကာရကကလဟကာရကော ဘိက္ခု။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ပက္ခန္တိ အတ္တနော ပက္ခံ။ နိက္ကဍ္ဎိယမာနပုဂ္ဂလပက္ခေ ဥမ္မတ္တကဿ နိက္ကဍ္ဎတိ ဝါ နိက္ကဍ္ဎာပေတိ ဝါတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ နိက္ကဍ္ဎကပုဂ္ဂလပက္ခေ ဥမ္မတ္တကဿ အနာပတ္တီတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဝေဟာသကုဋိသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၉။ အဋ္ဌမေ အစ္ဆန္နတလတ္တာ ဥပရိ ဝေဟာသော ဧတိဿာတိ ဥပရိဝေဟာသာ, သာ စ သာ ကုဋိ စေတိ ဥပရိဝေဟာသကုဋီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပရိအစ္ဆန္နတလာယာ’’တိ။ တဿာ ကုဋိယာ သရူပံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဒွိဘူမိကကုဋိယာ ဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘မဉ္စ’’န္တိ ပဒံ ‘‘အဘီ’’တိဥပသဂ္ဂေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘အဘိဘဝိတွာ’’တိ။ ‘‘နိသီဒတီ’’တိ ကိရိယာပဒေန ဝါ ယောဇေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဘုမ္မတ္ထေ ဝါ’’တိအာဒိ။ ဧတန္တိ ‘‘မဉ္စ’’န္တိပဒေ ဧတံ ဝစနံ ဥပယောဂဝစနံ။ အထ ဝါ ဧတန္တိ ‘‘မဉ္စ’’န္တိပဒံ ဥပယောဂဝစနဝန္တံ။ ဧတ္ထ စ ပစ္ဆိမသမ္ဗန္ဓေ အဘီတျူပသဂ္ဂေါ ပဒါလင်္ကာရမတ္တော ပဒဝိဘူသနမတ္တောတိ အာဟ ‘‘အဘီတိ ဣဒံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ပဒသောဘဏတ္ထန္တိ ပဒဿ အလင်္ကာရတ္ထံ ဝိဘူသနတ္ထံ ပဒဿ ဖုလ္လိတတ္ထန္တိ အဓိပ္ပါယော။ နိပတိတွာတိ ဧတ္ထ နီတျူပသဂ္ဂေါ ဓာတွတ္ထာနုဝတ္တကောတိ အာဟ ‘‘ပတိတွာ’’တိ။ အထ ဝါ နိက္ခန္တတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘နိက္ခမိတွာ ဝါ’’တိ။ ဣမိနာ နီတျူပသဂ္ဂဿ ဓာတွတ္ထဝိသေသကတံ ဒီပေတိ, နိက္ခန္တော ဟုတွာ ပတိတွာတိ အတ္ထော။ ဟီတိ ယသ္မာ။ အာဏီတိ အဂ္ဂခီလာ။

֍ * ၁၃၁။ ယာ ကုဋိ သီသံ န ဃဋ္ဋေတိ, သာ အသီသဃဋ္ဋာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပမာဏမဇ္ဈိမဿာ’’တိဣမိနာ ထာမမဇ္ဈိမံ နိဝတ္တေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅။)

သဗ္ဗဟေဋ္ဌိမာဟီတိ သဗ္ဗေသံ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရာနံ ဟေဋ္ဌာ ဌိတာဟိ။ တုလာဟီတိ ဂေဟထမ္ဘာနမုပရိ ဝိတ္ထာရဝသေန ဌိတေဟိ ကဋ္ဌဝိသေသေဟိ။ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန စ တုလာယ သရူပံ ပါကဋံ။ ကေစိ ပန တုလာယ သရူပံ အညထာ ဝဒန္တိ။ ဧတေနာတိ ‘‘မဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ အသီသဃဋ္ဋာ’’တိဝစနေန ဒဿိတာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယာ ကာစိ ကုဋိ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ဥပရီတိ ဒွိဘူမိကကုဋိယံ ဘူမိတော ဥပရိ ဘူမိယံ။ အစ္ဆန္နတလာတိ အနုလ္လောစတလာ, အဝိတာနတလာတိ အတ္ထော။ ဣဓ ပနာတိ ဣမသ္မိံ ပန သိက္ခာပဒေ။

֍ * ၁၃၃။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ယာယန္တိ ယာ အယံ ကုဋိ။ တတ္ထာတိ တဿံ သီသဃဋ္ဋကုဋိယံ။ အနောဏတေန ဘိက္ခုနာတိ ယောဇနာ။ ယဿာတိ ကုဋိယာ။ အပရိဘောဂန္တိ န ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, န ပရိဘုဉ္ဇနာရဟန္တိ အတ္ထော။ ပတာဏီတိ ပတနဿ နိဝါရဏာ အာဏိ အဂ္ဂခီလာ။ သာ ဟိ အာဗန္ဓံ နယတိ ပဝတ္တေတီတိ အာဏီတိ ဝုစ္စတိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ မဉ္စပီဌေ။ န နိပ္ပတန္တီတိ နိက္ခန္တော ဟုတွာ န ပတန္တိ။ အာဟစ္စပါဒကေတိ အင်္ဂေ အာဟနိတွာ ဝိဇ္ဈိတွာ တတ္ထ ပဝေသိတပါဒကေ။ နာဂဒန္တကာဒီသူတိ နာဂဿ ဒန္တော ဝိယာတိ နာဂဒန္တကော, သဒိသတ္ထေ ကော, သော အာဒိ ယေသံ တေတိ နာဂဒန္တကာဒယော, တေသု။ အာဒိသဒ္ဒေန ဘိတ္တိခီလာဒယော သင်္ဂဏှာတီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ မဟလ္လကဝိဟာရသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၃၅။ နဝမေ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿာတိ ဒွါရဗာဟာယ။ သာ ဟိ ပိဋ္ဌေ ဒွိန္နံ ကဝါဋာနံ သံ ဧကတော ဃာဋော ဃဋနံ သမာဂမော ဧတဿတ္ထီတိ ပိဋ္ဌသံဃာဋောတိ ဝုစ္စတိ။ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တန္တိ မဟာအဋ္ဌကထာယ ဝုတ္တဝစနံ။ ဧဝံ ‘‘တဒေဝါ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဘဂဝတာပီတိ န မဟာအဋ္ဌကထာစရိယေဟိ ဧဝ ဝုတ္တံ, အထ ခေါ ဘဂဝတာပိ ကတောတိ ယောဇနာ။ ဒွါရဗန္ဓေန အဂ္ဂဠဿ အဝိနာဘာဝတော ‘‘အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယာ’’တိ ဝုတ္တေပိ အဂ္ဂဠေန သဟ ဒွါရဗန္ဓဋ္ဌပနာယာတိ အတ္ထောဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘သကဝါဋကဒွါရဗန္ဓဋ္ဌပနာယာ’’တိ။ အဂ္ဂဠောတိ ကဝါဋဖလကော။ ဣမ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆။)

မေဝတ္ထန္တိ မယာ ဝုတ္တံ ဣမံ ဧဝ အတ္ထံ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယာ’’တိဝစနေ။ အဓိပ္ပါယောတိ ဘဂဝတော အဘိသန္ဓိ။ ဟိ-သဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရဇောတကော။ ကမ္ပတီတိ ဘုသံ ကမ္ပတိ။ စလတီတိ ဤသံ စလတိ။ တေနာတိ တေန သိထိလပတနဟေတုနာ။ မာတိကာယံ, ပဒဘာဇနီယဉ္စ ‘‘အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယာ’’တိပဒဿ သမ္ဗန္ဓာဘာဝတော တဿ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ‘‘အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယာ’’တိဝစနေ န ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္ထဿ ကာရဏဿ ဥပ္ပတ္တိ အတ္ထုပ္ပတ္တိ, သာယေဝ အဋ္ဌုပ္ပတ္တီတိ ဝုစ္စတိ တ္ထကာရဿ ဋ္ဌကာရံ ကတွာ။ အဓိကာရတော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

ယံ ပန ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿာတိ မဟာဝိဟာရဿ။ ဥပရီတိ ဒွါရတော ဥပရိ။ တီသု ဒိသာသူတိ ဥဘောသု ပဿေသု, ဥပရီတိ တီသု ဒိသာသု။ တတြာပီတိ ခုဒ္ဒကေ ဝိဟာရေပိ။ သာတိ ဘိတ္တိ။ အပရိပူရဥပစာရာပီတိ သမန္တာ ကဝါဋပမာဏေန အပရိပူရဥပစာရာပိ။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေနာတိ ဥက္ကံသပမာဏေန။ ဟတ္ထပါသတော အတိရေကံ န လိမ္ပိတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော။ တီသု ဒိသာသု ဧဝ လိမ္ပိတဗ္ဗော န ဟောတိ, လေပေါကာသေ သတိ အဓောဘာဂေပိ လိမ္ပိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘သစေ ပနဿာ’’တိအာဒိ။ အဿာတိ ဝိဟာရဿ။ အာလောကံ သန္ဓေန္တိ ပိဒဟန္တီတိ ‘‘အာလောကသန္ဓီ’’တိ ဝုတ္တေ ဝါတပါနကဝါဋကာယေဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝါတပါနကဝါဋကာ ဝုစ္စန္တီ’’တိ။ ဝါတံ ပိဝတီတိ ဝါတပါနံ, ဒွါရံ, တသ္မိံ ဌိတာ ကဝါဋကာ ဝါတပါနကဝါဋကာ။ တေတိ ဝါတပါနကဝါဋကာ ပဟရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ အာလောကသန္ဓိမှိ။ သဗ္ဗဒိသာသူတိ ဥဘောသု ပဿေသု, ဟေဋ္ဌာ, ဥပရီတိ စတူသု ဒိသာသု။ ‘‘တသ္မာ’’တိပဒံ ‘‘လိမ္ပိတဗ္ဗော ဝါ လေပါပေတဗ္ဗော ဝါ’’တိပဒဒွယေ ဟေတု။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အာလောကသန္ဓိပရိကမ္မာယာ’’တိပဒေ။

ဣမိနာတိ သေတဝဏ္ဏာဒိနာ။ သဗ္ဗမေတန္တိ ဧတံ သဗ္ဗံ သေတဝဏ္ဏာဒိကံ။

ယန္တိ ကိစ္စံ။ ကတ္တဗ္ဗံ ကိစ္စန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သဒ္ဒန္တရဗျဝဟိတောပိ ဒွတ္တိသဒ္ဒေါ ပရိယာယသဒ္ဒေန သမာသော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဆဒနဿ ဒွတ္တိပရိယာယ’’န္တိ။ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ပရိယာယာ သမာဟဋာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇။)

ဒွတ္တိပရိယာယံ, သမာဟာရေ ဒိဂု, တိသဒ္ဒေ ပရေ ဒွိဿ အကာရော ဟောတိ။ ပရိက္ခေပေါတိ အနုက္ကမေန ပရိက္ခေပေါ။ အပတျူပသဂ္ဂဿ ပဋိသေဓဝါစကတ္တာ ‘‘အဟရိတေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အပဟရိတေ’’တိ ပဒေ။ ‘‘ဟရိတ’’န္တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပေတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဒိကပ္ပကာလေ အပရဏ္ဏတော ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တံ အန္နံ ပုဗ္ဗဏ္ဏံ, အပရသ္မိံ ပုဗ္ဗဏ္ဏတော ပစ္ဆာ ပဝတ္တံ အန္နံ အပရဏ္ဏံ, နကာရဒွယဿ ဏကာရဒွယံ ကတွာ။ တေနေဝါတိ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဧဝ။

ဝုတ္တန္တိ ဝပိတံ, ယထာ ‘‘သုမေဓဘူတော ဘဂဝါ’’တိဧတ္ထ ဗောဓိံ အသမ္ပတ္တောပိ ဗောဓိသတ္တော သုမေဓဘူတော ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ အဝဿမ္ဘာဝိယတ္တာ, ဧဝံ ဟရိတံ အသမ္ပတ္တမ္ပိ ခေတ္တံ ‘‘ဟရိတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ အဝဿမ္ဘာဝိယတ္တာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘ယသ္မိမ္ပိ ခေတ္တေ’’တိအာဒိနာ။

အဟရိတေယေဝါတိ ဟရိတဝိရဟေ ဧဝ ခေတ္တေတိ ယောဇနာ။ တတြာပီတိ အဟရိတခေတ္တေပိ။ ‘‘ပိဋ္ဌိဝံသဿာ’’တိပဒံ ‘‘ပဿေ’’တိပဒေ သာမျတ္ထဆဋ္ဌီ, ဣမိနာ ပကတိဂေဟံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကူဋာဂါရကဏ္ဏိကာယာ’’တိပဒံ ‘‘ဥပရိ, ထူပိကာယာ’’တိပဒေ သာမျတ္ထဆဋ္ဌီ, ဣမိနာ ဧကကူဋယုတ္တေ မာဠာဒိကေ ဒဿေတိ။ ဌိတံ ဘိက္ခုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နိသိန္နကံ ယံကဉ္စိ ဇနန္တိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ဌိတဋ္ဌာနဿ။ အန္တောတိ အဗ္ဘန္တရေ, ဟိ ယသ္မာ အယံ ဩကာသော ပတနောကာသောတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၃၆။ ဆာဒိတံ နာမာတိ ဧတ္ထ ဆာဒိတသဒ္ဒေါ ဘာဝတ္ထော ဟောတိ, တေနာဟ ‘‘ဆာဒန’’န္တိ။ ဥဇုကမေဝါတိ ဆဒနုဋ္ဌာပနတော ဥဒ္ဓံ ဥဇုကံ ဧဝ။ တန္တိ ဆာဒနံ။ အပနေတွာပီတိ နာသေတွာပိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ လဗ္ဘတိ, တသ္မာ, ပက္ကမိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိက္ခေပေနာတိ ပရိဝါရေန ဆာဒေန္တဿာတိ ယောဇနာ။ ဣဓာပီတိ ပရိယာယဆာဒနေပိ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တုဏှီဘူတေနာတိ တုဏှီဘူတော ဟုတွာ။ ဆဒနုပရီတိ ဆဒနဿ ဥပရိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ‘‘တတော စေ ဥတ္တရိ’’န္တိ ဧတ္ထ တတော ဒွတ္တိပရိယာယတော ဥပရီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ ဝါ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈။)

֍ * ၁၃၇။ ကရေန ဟတ္ထေန လုနိတဗ္ဗော, ဆိန္ဒိတဗ္ဗော, လာတဗ္ဗော ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဝါ ကရဠောတိ ကတေ အတ္ထပကရဏာဒိတော တိဏမုဋ္ဌိ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘တိဏမုဋ္ဌိယ’’န္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၄၀။ ဒသမေ ‘‘ဇာန’’န္တိ ဂစ္ဆန္တာဒိဂဏောတိ အာဟ ‘‘ဇာနန္တော’’တိ။ သံ ဝိဇ္ဇတိ ပါဏော ဧတ္ထာတိ သပါဏကံ။ ဧတန္တိ ဥဒကံ။ သယံ ဇာနန္တောပိ ပရေန ဇာနာပေန္တောပိ ဇာနာတိယေဝ နာမာတိ အာဟ ‘‘ယထာ တထာ ဝါ’’တိ။ သပါဏကံ ဥဒကန္တိ ကရဏတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ, တေနာဟ ‘‘တေန ဥဒကေနာ’’တိ။ ပုဗ္ဗေတိ ပထဝိခဏနသိက္ခာပဒါဒိကေ။

တတ္ထာတိ ‘‘သိဉ္စေယျ ဝါ သိဉ္စာပေယျ ဝါ’’တိပဒေ။ ဓာရန္တိ သောတံ။ မာတိကံ ပမုခန္တိ မာတိကံ အဘိမုခံ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ။ အညတော ဌာနတော အညံ ဌာနံ နေတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘သပါဏကံ ဥဒက’’န္တိ သာမညဝစနဿပိ ဝိသေသေ အဝဋ္ဌာနတော, ဝိသေသတ္ထိနာ စ ဝိသေသဿ အနုပယောဇိတဗ္ဗတော ဣဓ ဝိသေသဥဒကန္တိ သန္ဓာယဘာသိတတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣဒံ ပန န ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ ဥဒကံ ‘‘ဂစ္ဆတီ’’တိပဒေ ကတ္တာ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဥဒကေတိ။ ဒသမံ။

ဘူတဂါမဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

၃။ ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ

၁။ ဩဝါဒသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၁၄၄။ ဘိက္ခုနိဝဂ္ဂဿ ပဌမေ တေသန္တိ ထေရာနံ။ မဟာကုလေဟိ နိက္ခမိတွာ ပဗ္ဗဇိတာတိ ယောဇနာ။ ကုလဓီတရော ဝိဇ္ဇမာနဂုဏံ ကထ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉။)

ယန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဉာတိမနုဿာန’’န္တိပဒံ ‘‘ကထယန္တီ’’တိပဒေ သမ္ပဒါနံ။ ကုတောတိ ကဿ ထေရဿ သန္တိကာတိ အတ္ထော။ တေသန္တိ ထေရာနံ ဂုဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကထေတု’’န္တိပဒမပေက္ခိတွာ ‘‘ဝိဇ္ဇမာနဂုဏေ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ အဝတွာ ‘‘ဝဋ္ဋန္တီ’’တိပဒမပေက္ခိယ ‘‘ဝိဇ္ဇမာနဂုဏာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တတောတိ ကထနကာရဏာ အဘိဟရိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ အဘိဟရဏဟေတုနာ။

တေသန္တိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ။ တာသူတိ ဘိက္ခုနီသု။ ‘‘ဘိက္ခုနိယော’’တိပဒံ ‘‘ဥပသင်္ကမိတွာ’’တိပဒေ ကမ္မံ။ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဘိက္ခုနီသု ဥပသင်္ကမနံ လာဘတဏှာယ ဟောတိ, ဘိက္ခုနီနံ ဆဗ္ဗဂ္ဂီသု ဥပသင်္ကမနံ စလစိတ္တတာယ ဟောတီတိ အညမညူပသင်္ကမန္တာနံ ဝိသေသော။ တိရစ္ဆာနဘူတာ ကထာ တိရစ္ဆာနကထာ နိရတ္ထကကထာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တိရစ္ဆာနကထန္တီ’’တိ။ သဂ္ဂမဂ္ဂဂမနေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ မောက္ခဂမနေ ပန ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ ရာဇာနော အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ ကထာ ရာဇကထာ။ အာဒိသဒ္ဒေန စောရကထာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။

֍ * ၁၄၇။ တေ ဘိက္ခူတိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ ဘိက္ခူ ဘဝေယျုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဒိဋ္ဌံ သစ္စံ ယေဟီတိ အဒိဋ္ဌသစ္စာ, တေသံ ဘာဝေါ အဒိဋ္ဌသစ္စတ္တံ, တသ္မာ အဒိဋ္ဌသစ္စတ္တာ ဗန္ဓိတွာတိ ယောဇနာ။ နေသန္တိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ။ အညေနေဝ ဥပါယေနာတိ အလဒ္ဓသမ္မုတိတော အညေနေဝ လဒ္ဓသမ္မုတိသင်္ခါတေန ကာရဏေန ကတ္တုကာမောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရတောတိ ပရသ္မိံ ပစ္ဆာ, ဥပရီတိ အတ္ထော။ ကရောန္တော ဝါတိ ပရိဗာဟိရေ ကရောန္တော ဧဝ ဟုတွာ အာဟာတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ယသ္မာ န ဘူတပုဗ္ဗာနိ, ဣတိ တသ္မာ ပရိဗာဟိရံ ကရောန္တော ဝါတိ အတ္ထော။

တတ္ထာတိ ‘‘အနုဇာနာမီ’’တိအာဒိဝစနေ။ သီလဝါတိ ဧတ္ထ ဝန္တုသဒ္ဒေါ ပသံသတ္ထေ စ အတိသယတ္ထေ စ နိစ္စယောဂတ္ထေ စ ဟောတိ။ တဿာတိ လဒ္ဓသမ္မုတိကဿ။ တန္တိ သီလံ။ ပါတိမောက္ခသံဝရသဒ္ဒါနံ ကမ္မဓာရယဘာဝံ, တေဟိ စ သံဝုတသဒ္ဒဿ တပ္ပုရိသဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပါတိမောက္ခောဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန ကမ္မဓာရယဘာဝံ, ဧနသဒ္ဒေန စ တပ္ပုရိသဘာဝံ ဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀။)

ဝတ္တတီတိ အတ္တဘာဝံ ပဝတ္တေတိ။ ကာရိတပစ္စယော ဟိ အဒဿနံ ဂတော။ ဣမိနာ ဣရိယာပထဝိဟာရ ဒိဗ္ဗဝိဟာရ ဗြဟ္မဝိဟာရ အရိယဝိဟာရေသု စတူသု ဝိဟာရေသု အတ္တဘာဝဝတ္တနံ ဣရိယာပထဝိဟာရံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတန္တိ ‘‘ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတီ’’တိဝစနံ။ ဝိဘင်္ဂေတိ ဈာနဝိဘင်္ဂေ။

‘‘သီလ’’န္တိအာဒီနိ အဋ္ဌ ပဒါနိ တုလျာဓိကရဏာနိ။ အယံ ပနေတ္ထ သမ္ဗန္ဓော – သီလံ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမာပတ္တိယာ ပတိဋ္ဌာ အာဒိ စရဏံ သံယမော သံဝရော မောက္ခံ ပမောက္ခန္တိ။ သမာပတ္တိယာတိ သမာပတ္တတ္ထာယ။ ‘‘ဥပေတော’’တိအာဒီနိ သတ္တ ပဒါနိ အညမညဝေဝစနာနိ။ တတ္ထ ဥပပန္နောတိ ယုတ္တော အနုယုတ္တော။ သမန္နာဂတောတိ သမန္တတော အနု ပုနပ္ပုနံ အာဂတောတိ သမန္နာဂတော, သမင်္ဂီဘူတောတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ဟိ သံသဒ္ဒေါ သမန္တတ္ထဝါစကော, အနုသဒ္ဒေါ နဥပစ္ဆိန္နတ္ထဝါစကော။ တေနာတိ တေန ကာရဏေန။ ပါလေတီတိ အတ္တဘာဝံ ဗာဓနတော ရက္ခတိ။ ယပေတီတိ အတ္တဘာဝေါ ပဝတ္တတိ။ ယာပေတီတိ အတ္တဘာဝံ ပဝတ္တာပေတိ။ ယပ ယာပနေ။ ယာပနံ ပဝတ္တနန္တိ ဟိ ဓာတုပါဌေသု ဝုတ္တံ (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၈ ပကာရန္တဓာတု)။ ဝိဟရတီတိ ဧတ္ထ ဧကော အာကာရတ္ထဝါစကော ဣတိသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော, ဣတိ ဝုစ္စတိ, ဣတိ ဝုတ္တန္တိ ဝါ ယောဇနာ။

အာစာရဂေါစရသဒ္ဒါနံ ဒွန္ဒဘာဝံ, တေဟိ စ သမ္ပန္နသဒ္ဒဿ တပ္ပုရိသဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ စသဒ္ဒေန ဒွန္ဒဘာဝံ, ဧနသဒ္ဒေန စ တပ္ပုရိသဘာဝံ ဒဿေတိ။ အဏုသဒ္ဒေါ အပ္ပတ္ထော, မတ္တသဒ္ဒေါ ပမာဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အပ္ပမတ္တကေသူ’’တိ။ ‘‘ဒဿနသီလော’’တိဣမိနာ ‘‘ဒဿာဝီ’’တိဧတ္ထ အာဝီသဒ္ဒဿ တဿီလတ္ထဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘သမာဒါယာ’’တိ ဧတ္ထ သံပုဗ္ဗအာပုဗ္ဗဿ ဒါသဒ္ဒဿ ကမ္မာပေက္ခတ္တာ တဿ ကမ္မံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တံ တံ သိက္ခာပဒ’’န္တိ။ ဣမိနာ ‘‘သိက္ခာပဒေသူ’’တိ ဥပယောဂတ္ထေ ဘုမ္မဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ အထ ဝါ သိက္ခာပဒေသူတိ နိဒ္ဓါရဏတ္ထေ ဘုမ္မဝစနမေတံ။ ‘‘တံ တံ သိက္ခာပဒ’’န္တိ ကမ္မံ ပန အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘သမာဒါယာ’’တိ ဧတ္ထ သံသဒ္ဒဿ စ အာပုဗ္ဗဿ ဒါသဒ္ဒဿ စ ယကာရဿ စ အတ္ထံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁။)

ဒဿေတုံ ‘‘သာဓုကံ ဂဟေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထာတိ ဣမိဿံ အဋ္ဌကထာယံ။ ဝိတ္ထာရော ပန ဂဟေတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယောတိ ကုလပုတ္တော။

အဿာတိ လဒ္ဓသမ္မုတိကဿ။ ယံ တံ ဗဟု သုတံ နာမ အတ္ထိ, တံ န သုတမတ္တမေဝါတိ ယောဇနာ။ မဉ္ဇူသာယန္တိ ပေဠာယံ။ သာ ဟိ သာမိကဿ သဓနတ္တံ မညတေ ဣမာယာတိ ‘‘မဉ္ဇူသာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ မဉ္ဇူသာယံ ရတနံ သန္နိစိတံ ဝိယ သုတံ သန္နိစိတံ အသ္မိံ ပုဂ္ဂလေတိ ယောဇနာ, ဧတေနာတိ ‘‘သန္နိစိတ’’န္တိပဒေန, ဒဿေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ လဒ္ဓသမ္မုတိကော ဘိက္ခု။ သန္နိစိတရတနဿေဝါတိ သန္နိစိတရတနဿ ဣဝ။ တန္တိ ‘‘ယေ တေ ဓမ္မာ’’တိအာဒိဝစနံ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ အဿာတိ လဒ္ဓသမ္မုတိကဿ ဘိက္ခုနော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဝစသာ ပရိစိတာ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပဂုဏာတိ ဥဇုကာ။ ဥဇုကော ဟိ အဇိမှတ္တာ ပကဋ္ဌော ဥတ္တမော ဂုဏောတိ အတ္ထေန ‘‘ပဂုဏော’’တိ ဝုစ္စတိ။ အနုပေက္ခိတာတိ ပုနပ္ပုနံ ဥပဂန္တွာ ဣက္ခိတာ, ပဿိတာ ဒဿိတာတိ အတ္ထော။ အတ္ထတောတိ အဘိဓေယျတ္ထတော, အဋ္ဌကထာတောတိ အတ္ထော။ ကာရဏတောတိ ဓမ္မတော, ပါဠိတောတိ အတ္ထော။ ဒိဋ္ဌိသဒ္ဒဿ ပညာသဒ္ဒဝေဝစနတ္တာ ‘‘ပညာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သုပစ္စက္ခကတာတိ သုဋ္ဌု အက္ခာနံ ဣန္ဒြိယာနံ ပဋိမုခံ ကတာ။

‘‘ဗဟုဿုတော’’တိ ဧတ္ထ ဗဟုဿုတဿ တိဝိဓဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အယံ ပနာ’’တိအာဒိ။ နိဿယတော မုစ္စတီတိ နိဿယမုစ္စနကော။ ပရိသံ ဥပဋ္ဌာပေတီတိ ပရိသုပဋ္ဌာကော။ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒတီတိ ဘိက္ခုနောဝါဒကော။ တတ္ထာတိ တိဝိဓေသု ဗဟုဿုတေသု။ နိဿယမုစ္စနကေန ဧတ္တကံ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပသမ္ပဒါယာတိ ဥပသမ္ပာဒေတွာ။ ပဉ္စ ဝဿာနိ ဧတဿာတိ ပဉ္စဝဿော။ တေန ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗန္တိမေနာတိ သဗ္ဗေသံ ပရိစ္ဆေဒါနံ အန္တေ လာမကေ ပဝတ္တေန။ ပဂုဏာတိ အဇိမှာ ဥဇုကာ။ ဝါစုဂ္ဂတာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ယဿ ဟိ ပါဠိပါဌာ သဇ္ဈာယနကာလေ ပဂုဏာ ဟောန္တိ, တဿ ဝါစုဂ္ဂတာ။ ယဿ ဝါ ပန ဝါစုဂ္ဂတာ ဟောန္တိ, တဿ ပဂုဏာ။ တသ္မာ တာနိ ပဒါနိ အညမညကာရဏဝေဝစနာနိ။ ပက္ခဒိဝသေသူတိ ဇုဏှပက္ခ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂။)

ကာဠပက္ခပရိယာပန္နေသု ဒိဝသေသု။ ဓမ္မသာဝနတ္ထာယာတိ သမ္ပတ္တာနံ ပရိသာနံ ဓမ္မဿ သာဝနတ္ထာယ သုဏာပနတ္ထာယာတိ အဓိပ္ပါယော။ သာဝနတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ ယုပစ္စယပရတ္တာ ကာရိတပစ္စယော လောပေါ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တသ္မာ သာဝီယတေ သုဏာပီယတေ သာဝနန္တိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ဘာဏဝါရာ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမ္ပတ္တာနန္တိ အတ္တနော သန္တိကံ သမ္ပတ္တာနံ။ ပရိကထနတ္ထာယာတိ ပရိဿင်္ဂေန အာလိင်္ဂနေန ကထနတ္ထံ, အပ္ပသဒ္ဒသင်္ခါတာယ ဝါစာယ ကထနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ကထာမဂ္ဂေါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝတ္ထုကထာယေဝ အဓိပ္ပေတာ, န သုတ္တသင်္ခါတော ပါဠိပါဌော။ အနု ပစ္ဆာ, ပုနပ္ပုနံ ဝါ ဒါယကာ မောဒန္တိ ဧတာယာတိ အနုမောဒနာ။ ဈာနံ ဝါ မဂ္ဂေါ ဝါ ဖလံ ဝါ သမဏဓမ္မော နာမ။ တဿ ကရဏတ္ထံ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ စတူသု ဒိသာသု အပဋိဟတောတိ စာတုဒ္ဒိသော, အပဋိဟတတ္ထေ ဏပစ္စယော။

ပရိသုပဋ္ဌာပကေန ကာတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ အဘိဝိနယေတိ အညမညပရိစ္ဆိန္နေ ဝိနယပိဋကေ။ ဒွေ ဝိဘင်္ဂါတိ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂေါ စ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေါ စ။ အသက္ကောန္တေန ပရိသုပဋ္ဌာပကေန ဘိက္ခုနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ အတ္တနော အတ္ထာယ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပရိသာယ အတ္ထာယ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိသာယ ပနာ’’တိအာဒိ။ အဘိဓမ္မေတိ အညမညပရိစ္ဆိန္နေ သုတ္တန္တပိဋကေ ဧဝ, န အဘိဓမ္မပိဋကေ။ တယော ဝဂ္ဂါတိ သဂါထာဝဂ္ဂေါ နိဒါနဝဂ္ဂေါ ခန္ဓဝဂ္ဂေါတိ တယော ဝဂ္ဂါ။ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ ဧကန္တိ ဧကံ နိပါတံ။ တတော တတောတိ နိကာယတော။ သမုစ္စယံ ကတွာတိ ရာသိံ ကတွာ။ န ဝုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာသု န ကထိတံ။ ယဿ ပန နတ္ထိ, သော န လဘတီတိ ယောဇနာ။ သုတ္တန္တေ စာတိ သုတ္တန္တပိဋကေ ပန။ ဥဂ္ဂဟိတောတိ သရူပကထနေန ဂဟိတော, ဥစ္စာရိတောတိ အတ္ထော။ ဒိသာပါမောက္ခောတိ ဒိသာသု ဌိတာနံ ဘိက္ခုအာဒီနံ ပါမောက္ခော။ ယေန ကာမံ ဂမောတိ ယထာကာမံ ဂမော။

စတူသု နိကာယေသူတိ ခုဒ္ဒကနိကာယတော အညေသု ဒီဃနိကာယာဒီသု။ ဧကဿာတိ အညတရဿ ဧကဿ။ ဧကနိကာယေနာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃။)

ဧကသ္မိံ နိကာယေ လဒ္ဓနယေန။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တတ္ထာတိ စတုပ္ပကရဏဿ အဋ္ဌကထာယံ။ နာနတ္ထန္တိ နာနာပယောဇနံ။ တန္တိ ဝိနယပိဋကံ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကပမာဏေန ပဂုဏေန။ ဟောတီတိ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။ ဣတိ ပရိသမာပနံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။

ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿာတိ အာဒိ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အညသ္မိန္တိ ဝိနယပိဋကတော ဣတရသ္မိံ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဥဘယာနိ ခေါ ပနဿာ’’တိအာဒိဝစနေ။ ယထာ ယေနာကာရေန အာဂတာနိ, တံ အာကာရံ ဒဿေတုန္တိ ယောဇနာ။ ပဒပစ္စာဘဋ္ဌသင်္ကရဒေါသဝိရဟိတာနီတိ ပဒါနံ ပစ္စာဘဋ္ဌသင်္ကရဘူတေဟိ ဒေါသေဟိ ဝိရဟိတာနိ။ ဧတ္ထ စ ပဒပစ္စာဘဋ္ဌန္တိ ပဒါနံ ပဋိနိဝတ္တိတွာ အာဘဿနံ ဂဠနံ, စုတန္တိ အတ္ထော။ ပဒသင်္ကရန္တိ ပဒါနံ ဝိပတ္တိ, ဝိနာသောတိ အတ္ထော။ ‘‘သုတ္တသော’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ခန္ဓကပရိဝါရသုတ္တံ ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ခန္ဓကပရိဝါရတော’’တိ။ အနုဗျဉ္ဇနသောတိ ဧတ္ထ ဗျဉ္ဇနသဒ္ဒေါ အက္ခရဿ စ ပဒဿ စ ဝါစကောတိ အာဟ ‘‘အက္ခရပဒပါရိပူရိယာ စာ’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

‘‘သိထိလဓနိတာဒီန’’န္တိပဒံ ‘‘ဝစနေနာ’’တိပဒေ ကမ္မံ, ‘‘ဝစနေနာ’’တိပဒံ ‘‘သမ္ပန္နာဂတော’’တိပဒေ ဟေတု, ‘‘ဝိဿဋ္ဌာယ အနေလဂဠာယ အတ္ထဿ ဝိညာပနိယာ’’တိပဒါနိ ‘‘ဝါစာယာ’’တိပဒေ ဝိသေသနာနိ။ သိထိလဓနိတာဒီနန္တိ အာဒိသဒ္ဒေန နိဂ္ဂဟိတဝိမုတ္တသမ္ဗန္ဓဝဝတ္ထိတဒီဃ ရဿ ဂရု လဟု သင်္ခါတာ အဋ္ဌ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယထာဝိဓာနဝစနေနာတိ အက္ခရစိန္တကာနံ ယထာ သံဝိဒဟနဝစနေန။ ဝါစာယေဝ ကရီယတိ ကထီယတိ ဥစ္စာရီယတိ ဝါက္ကရဏံ စကာရဿ ကကာရံ ကတွာ။ ဟီတိ တဒေဝ ယုတ္တံ။ မာတုဂါမော ယသ္မာ သရသမ္ပတ္တိရတော, တသ္မာ ဟီဠေတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘သရသမ္ပတ္တိရဟိတ’’န္တိပဒံ ‘‘ဝစန’’န္တိပဒေ ဝိသေသနဘာဝေန ဝိသေသံ ကတွာ ‘‘ဟီဠေတီ’’တိပဒေ ဟေတုဘာဝေန သမ္ပဇ္ဇနတော ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗာသန္တိ ဘိက္ခုနီနံ။ ‘‘သီလာစာရသမ္ပတ္တိယာ’’တိဣမိနာ ဇာတိ ဂေါတ္တ ရူပ ဘောဂါဒိနာတိအတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ ကာရဏဉ္စာတိ အဋ္ဌကထဉ္စ။ တဇ္ဇေတွာတိ ဥဗ္ဗေဇေတွာ။ တာသန္တိ ဘိက္ခုနီနံ။ ဂိဟိကာလေတိ ဘိက္ခုနောဝါဒကဿ ဂိဟိကာလေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄။)

အနဇ္ဈာပန္နပုဗ္ဗော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟိ တဒေဝ ယုတ္တံ။ ‘‘မာတုဂါမော’’တိပဒံ ‘‘န ကရောတီ’’တိပဒေ သုဒ္ဓကတ္တာ, ‘‘ဥပ္ပါဒေတီ’’တိပဒေ ဟေတုကတ္တာ။ ဌိတဿ ဘိက္ခုနော ဓမ္မဒေသနာယာပီတိ ယောဇနာ။ အပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော။ ဝိသဘာဂေဟီတိ ဝိရုဒ္ဓေဟိ ဝတ္ထာရမ္မဏေဟိ။ အယုတ္တဋ္ဌာနေတိ ပဗ္ဗဇိတာနံ အနနုရူပဋ္ဌာနေ။ ဆန္ဒရာဂန္တိ ဗလဝတဏှံ။ တေနာတိ တေန ဟေတုနာ။

‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိမှိ အယံ ပန သင်္ဂဟော –

‘‘သီလဝါ ဗဟုဿုတော စ, သွာဂတော စ သုဝါစကော၊

ပိယော ပဋိဗလော စာပိ, နဇ္ဈာပန္နော စ ဝီသတီ’’တိ။

֍ * ၁၄၈။ ဝတ္ထုသ္မိန္တိ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယံ။ ကကာရလောပံ ကတွာ ဂရုဓမ္မာတိ ဝုစ္စန္တီတိ အာဟ ‘‘ဂရုကေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ။ တေတိ ဂရုဓမ္မာ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ ‘‘ဧကတော’’တိ သာမညေန ဝုတ္တဝစနဿ ဝိသေသေန ဂဟေတဗ္ဗတံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုနီနံ သန္တိကေ’’တိ။ ယထာဝတ္ထုကမေဝါတိ ပါစိတ္တိယမေဝ။ တဉှိ ဝတ္ထုဿ အာပတ္တိကာရဏဿ အနုရူပံ ပဝတ္တတ္တာ ‘‘ယထာဝတ္ထုက’’န္တိ ဝုစ္စတိ။

֍ * ၁၄၉။ ပါတောတိ ပဂေဝ, ပဌမန္တိ အတ္ထော။ အသမ္မဋ္ဌံ သမ္မဇ္ဇီတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အသမ္မဇ္ဇနေ ဒေါသံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘အသမ္မဋ္ဌံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ တပ္ပါကဋီကရဏဇောတကော။ တန္တိ ပရိဝေဏံ။ ဒိသွာ ဘဝေယျုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ အသောတုကာမာနံ ဝိယ ဘဝနဟေတုနာ။ ပရိဝေဏသမ္မဇ္ဇနဿ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ပါနီယပရိဘောဇနီယဥပဋ္ဌာနဿ တမေဝ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တော ဂါမတော ပနာ’’တိ အာဒိ။ တသ္မိန္တိ ပါနီယပရိဘောဇနီယေ။

သာခါဘင်္ဂမ္ပီတိ ဘဉ္ဇိတဗ္ဗသာခမ္ပိ။ ဒုတိယောတိ ဝိညူ ပုရိသော ဒုတိယော။ နိသီဒိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိသီဒိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘ဝိဟာရမဇ္ဈေ’’တိ သာမညတော ဝတွာ ဝိသေသတော ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဒွါရေ’’တိ။ ဩသရန္တိ အဝသရန္တိ ဧတ္ထာတိ ဩသရဏံ, တဉ္စ တံ ဌာနဉ္စေတိ ဩသရဏဋ္ဌာနံ, တသ္မိံ။ သမဂ္ဂတ္ထာတိ ဧတ္ထ သံပုဗ္ဗော စ အာပုဗ္ဗော စ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅။)

ဂမုသဒ္ဒေါ ဟောတိ, တတော ဟိယျတ္တနီသင်္ခါတံ တ္ထဝစနံ ဝါ ဟောတိ, ပဉ္စမီသင်္ခါတဿ ထဝစနဿ တ္ထတ္တံ ဝါ ဟောတိ, သံယောဂပရတ္တာ အာ ဥပသဂ္ဂေါ ရဿော စ ဟောတိ, ဣတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမ္မာ အာဂတတ္ထာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘သမ္မာ’’တိပဒေန သံသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘အာ’’ဣတိပဒေန အာတျူပသဂ္ဂံ, ‘‘ဂတ’’ဣတိပဒေန ဂမုဓာတုံ, ‘‘တ္ထ’’ဣတိပဒေန ဟိယျတ္တနီသင်္ခါတံ တ္ထဝစနံ ဝါ, ပဉ္စမီသင်္ခါတဿ ထဝစနဿ တ္ထတ္တံ ဝါ ဒဿေတိ။ အယံ ပနေတ္ထတ္ထော – သမံ တုမှေ အာဂတတ္ထာတိ။ ပဉ္စမီသင်္ခါတဿ ထဝစနဿ တ္ထတ္တကာလေ သမံ တုမှေ အာဂါ အတ္ထ ဘဝထာတိ။ ‘‘အာဂစ္ဆန္တီ’’တိပဒေန ‘‘ဝတ္တန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ဝတုဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘ပဂုဏာ ဝါစုဂ္ဂတာ’’တိပဒေဟိ အဓိပ္ပါယံ ဒဿေတိ။ ပါဠီတိ ဂရုဓမ္မပါဠိ။

တတ္ထာတိ တဿံ ပါဠိယံ, တေသု ဝါ အဘိဝါဒနာဒီသု စတူသု။ မဂ္ဂသမ္ပဒါနန္တိ မဂ္ဂံ ပရိဟရိတွာ ဘိက္ခုဿ ဩကာသဒါနံ။ ဗီဇနန္တိ ဗီဇနိယာ ဝိဓူပနံ။ ပါနီယာပုစ္ဆနန္တိ ပါနီယဿ အာပုစ္ဆနံ။ အာဒိသဒ္ဒေန ပရိဘောဇနီယာပုစ္ဆနာဒိကံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတ္ထ စာတိ ဧတေသု စတူသု အဘိဝါဒနာဒီသု။ ‘‘အန္တော ဂါမေ ဝါ’’တိအာဒီနိ ဆ ပဒါနိ ‘‘ကာတဗ္ဗမေဝါ’’တိပဒေ အာဓာရော။ ရာဇုဿာရဏာယာတိ ရညော အာနုဘာဝေန ဇနာနံ ဥဿာရဏာယ။ မဟာဘိက္ခုသံဃော သန္နိပတတိ ဧတ္ထာတိ မဟာသန္နိပါတံ, တသ္မိံ မဟာသန္နိပါတေ ဌာနေ နိသိန္နေ သတီတိ ယောဇနာ။ ပစ္စုဋ္ဌာနန္တိ ပဋိကစ္စေဝ ဥဋ္ဌာနံ။ တံ တန္တိ သာမီစိကမ္မံ။

သက္ကတွာတိ စိတ္တိံ ကတွာ, သံ အာဒရံ ကတွာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ယထာ ကတော’’တိအာဒိ။ တိဏ္ဏံ ကိစ္စာနန္တိ ‘‘သက္ကတွာ ဂရုံကတွာ မာနေတွာ’’တိသင်္ခါတာနံ တိဏ္ဏံ ကိစ္စာနံ။ အနီယသဒ္ဒေါ ကမ္မတ္ထောတိ အာဟ ‘‘န အတိက္ကမိတဗ္ဗော’’တိ။

နတ္ထိ ဘိက္ခု ဧတ္ထာတိ အဘိက္ခုကော အာဝါသော, သော ကိတ္တကေ ဌာနေ အဘိက္ခုကော, ယော အာဝါသော အဘိက္ခုကော နာမ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သစေ’’တိ အာဒိ။ ‘‘ဥပဿယတော’’တိပဒံ ‘‘အဗ္ဘန္တရေ’’တိပဒေ အပါဒါနံ။ ဧတ္ထာတိ အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တတောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆။)

အဍ္ဎယောဇနဗ္ဘန္တရေ ဌိတအာဝါသတော။ ပရန္တိ အညသ္မိံ အာဝါသေ, ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ ပစ္ဆာဘတ္တန္တိ ဘတ္တတော ပစ္ဆာ။ တတ္ထာတိ အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ။ ‘‘ဘိက္ခုနိယော’’တိပဒံ ‘‘ဝဒန္တီ’’တိပဒေ ကမ္မံ။ ဝုတ္တပ္ပမာဏေတိ အဍ္ဎယောဇနဗ္ဘန္တရသင်္ခါတေ ဝုတ္တပ္ပမာဏေ။ သာခါမဏ္ဍပေပီတိ သာခါယ ဆာဒိတမဏ္ဍပေပိ။ ပိသဒ္ဒေန အာဝါသေ ပန ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ ဝုတ္တာတိ ဝသိတာ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧကရတ္တံ ဝသိတမတ္တေန။ ဧတ္ထာတိ သဘိက္ခုကေ အာဝါသေ။ ဥပဂစ္ဆန္တီဟိ ဘိက္ခုနီဟိ ယာစိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ပက္ခဿာတိ အာသဠှီမာသဿ ဇုဏှပက္ခဿ။ ‘‘တေရသိယ’’န္တိပဒေန အဝယဝိအဝယဝဘာဝေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ မယန္တိ အမှေ။ ယတောတိ ယေန ဥဇုနာ မဂ္ဂေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာဟ ‘‘တေန မဂ္ဂေနာ’’တိ။ အညေန မဂ္ဂေနာတိ ဥဇုမဂ္ဂတော အညေန ဇိမှမဂ္ဂေန။ အယန္တိ အယံ အာဝါသော။ တတောတိ ဘိက္ခူနံ အာဝါသတော, ဘိက္ခုနိဥပဿယတော ဝါ, ဣဒမေဝ ယုတ္တတရံ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘အမှာကံ ဥပဿယတော ဂါဝုတမတ္တေ’’တိ။ ခေမဋ္ဌာနေတိ အဘယဋ္ဌာနေ။ တဉှိ ခီယန္တိ ဘယာ ဧတ္ထာတိ ခေမံ, ခေမဉ္စ တံ ဌာနဉ္စေတိ ခေမဋ္ဌာနန္တိ ကတွာ ‘‘ခေမဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တာဟိ ဘိက္ခုနီဟီတိ အဍ္ဎယောဇနမတ္တေ ဌာနေ ဝသန္တီဟိ။ တာ ဘိက္ခုနိယောတိ ဂါဝုတမတ္တေ ဌာနေ ဝသန္တိယော။ အန္တရာတိ တုမှာကံ, အမှာကဉ္စ နိဝါသနဋ္ဌာနဿ, နိဝါသနဋ္ဌာနတော ဝါ အန္တရေ ဝေမဇ္ဈေ။ ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ နိဿက္ကဝစနံ။ ဌိတေ မဂ္ဂေတိ သမ္ဗန္ဓော ‘‘သန္တိကာ’’တိပဒံ ‘‘အာဂတ’’ဣတိပဒေ အပါဒါနံ။ တတ္ထာတိ အညာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပဿယေ။ ဣတိ ယာစိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ဘိက္ခူနံ ယာစိတဗ္ဗတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

စာတုဒ္ဒသေတိ အာသဠှီမာသဿ ဇုဏှပက္ခဿ စတုဒ္ဒသန္နံ ဒိဝသာနံ ပူရဏေ ဒိဝသေ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ။ ‘‘ဩဝါဒ’’န္တိပဒံ ‘‘အနု’’ဣတိပဒေ ကမ္မံ။ အနုဇီဝန္တိယောတိ အနုဂန္တွာ ဇီဝနံ ဝုတ္တိံ ကရောန္တိယော။ ဝုတ္တာ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုတိယဒိဝသေတိ အာသဠှီပုဏ္ဏမိယံ။ အထာတိ ပက္ကမနာနန္တရံ။ ဧတ္ထာတိ ဘိက္ခူနံ ပက္ကန္တတ္တာ အပဿနေ။ ‘‘အာဘောဂံ ကတွာ’’တိဣမိနာ အာဘောဂံ အကတွာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇။)

ဝသိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ သဘိက္ခုကာဝါသံ ဂန္တဗ္ဗမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ သာတိ ဝဿစ္ဆေဒါပတ္တိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ကေနစိ ကာရဏေနာတိ ဘိက္ခာစာရဿ အသမ္ပဒါဒိနာ ကေနစိ နိမိတ္တေန။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဘိက္ခူနံ ပက္ကန္တာဒိကာရဏာ အဘိက္ခုကာဝါသေ ဝသန္တိယာ ကိံ အဘိက္ခုကာဝါသေဝ ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ပဝါရေန္တိယာ ပနာ’’တိအာဒိ။

အနွဒ္ဓမာသန္တိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒေါ ဝိစ္ဆတ္ထဝါစကော ကမ္မပ္ပဝစနီယော, တေန ပယောဂတ္တာ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အဒ္ဓမာသေ အဒ္ဓမာသေ’’တိ။ ပစ္စာသီသိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ ပတိပုဗ္ဗော စ အာပုဗ္ဗော စ သိဓာတု ဣစ္ဆတ္ထေတိ အာဟ ‘‘ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ’’တိ။ သိဓာတုယာ ဒွေဘာဝေါ ဟောတိ။ အာပုဗ္ဗော သိသိ ဣစ္ဆာယန္တိပိ ဓာတုပါဌေသု ဝုတ္တံ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဥပေါသထပုစ္ဆက’’န္တိဝစနေ။ ပက္ခဿာတိ ယဿ ကဿစိ ပက္ခဿ။ မဟာပစ္စရိယံ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩဝါဒဿ ယာစနံ ဩဝါဒေါ ဥတ္တရပဒလောပေန, သောယေဝ အတ္ထော ပယောဇနံ ဩဝါဒတ္ထော, တဒတ္ထာယ။ ပါဋိပဒဒိဝသတောတိ ဒုတိယဒိဝသတော။ သော ဟိ စန္ဒော ဝုဒ္ဓိဉ္စ ဟာနိဉ္စ ပဋိမုခံ ပဇ္ဇတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ ပါဋိပဒေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တနယေန။ ဘဂဝါ ပညပေတီတိ ယောဇနာ။ အညဿာတိ ဓမ္မဿဝနကမ္မတော အညဿ။ နိရန္တရန္တိ အဘိက္ခဏံ, ‘‘ပညပေတီ’’တိပဒေ ဘာဝနပုံသကံ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဧဝဉ္စ သတီတိ ဧဝံ ဗဟူပကာရေ သတိ စ။ ယန္တိ ယံ ဓမ္မံ။ သာတ္ထိကန္တိ သပယောဇနံ။ ယထာနုသိဋ္ဌန္တိ အနုသိဋ္ဌိယာ အနုရူပံ။ သဗ္ဗာယေဝ ဘိက္ခုနိယောပီတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ။

ဩဝါဒံ ဂစ္ဆတီတိ ဩဝါဒံ ယာစိတုံ ဘိက္ခုသံဃဿ အာရာမံ ဂစ္ဆတိ။ န ဩဝါဒေါ ဂန္တဗ္ဗောတိ ဩဝါဒံ ယာစိတုံ ဘိက္ခုသံဃဿ အာရာမော န ဂန္တဗ္ဗော။ ဩဝါဒေါတိ စ ဥပယောဂတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣတရထာ ဟိ သဒ္ဒပယောဂေါ ဝိရုဇ္ဈေယျ။ ဩဝါဒံ ဂန္တုန္တိ ဩဝါဒံ ယာစနတ္ထာယ ဘိက္ခုသံဃဿ အာရာမံ ဂန္တုံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈။)

‘‘ဒွေ တိဿော ဘိက္ခုနိယော’’တိပဒံ ‘‘ယာစိတွာ’’တိပဒေ ဒုတိယာကမ္မံ။ ‘‘ပေသေတဗ္ဗာ’’တိပဒေ ပဌမာကမ္မံ။ ဩဝါဒူပသင်္ကမနန္တိ ဩဝါဒဿ ဂဟဏတ္ထာယ ဥပသင်္ကမနံ။ အာရာမန္တိ ဘိက္ခုသံဃဿ အာရာမံ။ တတောတိ ဂမနတော ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေန ဘိက္ခုနာတိ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂါဟကေန ဘိက္ခုနာ။ တန္တိ သမ္မတံ ဘိက္ခုံ။

ဥဿဟတီတိ သက္ကောတိ။ ပါသာဒိကေနာတိ ပသာဒံ အာဝဟေန ပသာဒဇနကေန ကာယဝစီမနောကမ္မေနာတိ အတ္ထော။ သမ္ပာဒေတူတိ တိဝိဓံ သိက္ခံ သမ္ပာဒေတု။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ‘‘ပါသာဒိကေန သမ္ပာဒေတူ’’တိ ဝစနမတ္တေန။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ ဧတန္တိ ‘‘တာဟီ’’တိဝစနံ။

ဧတ္ထ စ ဘိက္ခူနံ သံဃဂဏပုဂ္ဂလဝသေန ဝစနဝါရော တိဝိဓော ဟောတိ, တံ တိဝိဓံ ဝစနဝါရံ ဘိက္ခုနီနံ သံဃဂဏပုဂ္ဂလဝသေန တီဟိ ဝစနဝါရေဟိ ဂုဏိတံ ကတွာ နဝ ဝစနဝါရာ ဟောန္တိ, တံ အာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတြာယံ ဝစနက္ကမော’’တိ။ တတြာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ ဝစနာကာရော ပါကဋောဝ။

ဧကာ ဘိက္ခုနီ ဝါ ဗဟူဟိ ဘိက္ခုနီဥပဿယေဟိ ဩဝါဒတ္ထာယ ပေသိတေ ဝစနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနိသံဃော စ အယျာ’’တိအာဒိ။

တေနာပီတိ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂါဟကေနာပိ ‘‘ဩဝါဒ’’န္တိပဒံ ‘‘ပဋိဂ္ဂါဟကေနာ’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ ပုန ‘‘ဩဝါဒ’’န္တိပဒံ ‘‘အပဋိဂ္ဂဟေတု’’န္တိပဒေ ကမ္မံ။ ဗလတိ အဿာသပဿာသမတ္တေန ဇီဝတိ, န ပညာဇီဝိတေနာတိ ဗာလော။ ဂိလာယတိ ရုဇတီတိ ဂိလာနော။ ဂမိဿတိ ဂန္တုံ ဘဗ္ဗောတိ ဂမိကော။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ဂန္တုံ ဘဗ္ဗော ယော ဘိက္ခု ဂမိဿတိ ဂမနံ ကရိဿတိ, ဣတိ တသ္မာ သော ဘိက္ခု ဂမိကော နာမ။ အထ ဝါ ယော ဘိက္ခု ဂန္တုံ ဘဗ္ဗတ္တာ ဂမိဿတိ ဂမနံ ကရိဿတိ, ဣတိ တသ္မာ သော ဘိက္ခု ဂမိကော နာမာတိ။ ‘‘ဘဗ္ဗော’’တိ စ ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉။)

တတ္ထာတိ ဗာလာဒီသု တီသု ပုဂ္ဂလေသု။ ဒုတိယပက္ခဒိဝသေတိ ပါဋိပဒတော ဒုတိယပက္ခဒိဝသေ။ ဥပေါသထဂ္ဂေတိ ဥပေါသထဂေဟေ။ တဉှိ ဥပေါသထံ ဂဏှန္တိ, ဥပေါသထော ဝါ ဂယှတိ အသ္မိန္တိ ‘‘ဥပေါသထဂ္ဂ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မိံ ဥပေါသထဂ္ဂေ။ ‘‘အနာရောစေတု’’န္တိ ဝစနဿ ဉာပကံ ဒဿေတွာ ‘‘အပစ္စာဟရိတု’’န္တိ ဝစနဿ တမေဝ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပရမ္ပိ ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိ။

တတ္ထာတိ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂါဟကေသု ဘိက္ခူသု။ နော စဿာတိ နော စေ အဿ။ သဘံ ဝါတိ သမဇ္ဇံ ဝါ။ သာ ဟိ သဟ ဘာသန္တိ ဧတ္ထ, သန္တေဟိ ဝါ ဘာတိ ဒိဗ္ဗတီတိ ‘‘သဘာ’’တိ ဝုစ္စတိ, တံ သဘံ ဝါ ဥပသင်္ကမိဿာမီတိ ယောဇနာ။ တတြာတိ တသ္မိံ သဘာဒိကေ။ ဧဝံ ‘‘တတ္ထာ’’တိပဒေပိ။

စတုဒ္ဒသန္နံ ပူရဏော စာတုဒ္ဒသော, တသ္မိံ ပဝါရေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘိက္ခုသံဃေတိ ဘိက္ခုသံဃဿ သန္တိကေ, သမီပတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ အဇ္ဇတနာတိ ဧတ္ထ အသ္မိံ အဟနိ အဇ္ဇ, ဣမသဒ္ဒတော အဟနီတိ အတ္ထေ ဇ္ဇပစ္စယော, ဣမသဒ္ဒဿ စ အကာရော, အဇ္ဇ ဧဝ အဇ္ဇတနာ, သွတ္ထော ဟိ တနပစ္စယော။ အပရသ္မိံ အဟနိ အပရဇ္ဇ, အပရသဒ္ဒတော အဟနီတိ အတ္ထေ ဇ္ဇပစ္စယော သတ္တမျန္တောယေဝ။ ဧတ္ထာတိ ပဝါရဏေ, ‘‘အနုဇာနာမီ’’တိအာဒိဝစနေ ဝါ။ ဟီတိ သစ္စံ။

ကောလာဟလန္တိ ကောတူဟလံ။ ပဌမံ ဘိက္ခုနီ ယာစိတဗ္ဗာတိ သံဃေန ပဌမံ ဘိက္ခုနီ ယာစိတဗ္ဗာ။

တာယ ဘိက္ခုနိယာ ဝစနီယော အဿာတိ ယောဇနာ။ ပဿန္တော ပဋိကရိဿတီတိ ဝဇ္ဇာဝဇ္ဇံ ပဿန္တော ဟုတွာ ပဋိကရိဿတိ။

ဥဘိန္နန္တိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ။ ယထာဌာနေယေဝါတိ ယံ ယံ ဌာနံ ယထာဌာနံ, တသ္မိံ ယထာဌာနေယေဝ။ ကေနစိ ပရိယာယေနာတိ ကေနစိ ကာရဏေန။ အဝပုဗ္ဗော ဝရသဒ္ဒေါ ပိဟိတတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပိဟိတော’’တိ။ ဝစနံယေဝါတိ ဩဝါဒဝစနံယေဝ။ ပထောတိ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနေ ဌာနဿ ကာရဏတ္တာ ပထော။ ဒေါသံ ပနာတိ အဘိက္ကမနာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀။)

ဒီသု အာဒီနဝံ ပန။ အဉ္ဇေန္တီတိ မက္ခေန္တိ။ ဘိက္ခူဟိ ပန ဩဝဒိတုံ အနုသာသိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

အညန္တိ ဩဝါဒတော အညံ။ ဧသောတိ ဂရုဓမ္မော။

֍ * ၁၅၀။ ‘‘အဓမ္မကမ္မေ’’တိ ဧတ္ထ ကတမံ ကမ္မံ နာမာတိ အာဟ ‘‘အဓမ္မကမ္မေတိအာဒီသူ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ အဓမ္မကမ္မဓမ္မကမ္မေသု။

֍ * ၁၅၂။ ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တော ဘဏတိ, အနာပတ္တီတိ ယောဇနာ။ ဩသာရေတီတိ ကထေတိ။ စတုပရိသတီတိ စတုပရိသသ္မိံ။ တတြာပီတိ တေန ဘိက္ခုနီနံ သုဏနကာရဏေနာတိ။ ပဌမံ။

၂။ အတ္ထင်္ဂတသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၅၃။ ဒုတိယေ ပရိယာယသဒ္ဒေါ ဝါရတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝါရေနာ’’တိ။ ဝါရောတိ စ အနုက္ကမောယေဝါတိ အာဟ ‘‘ပဋိပါဋိယာတိ အတ္ထော’’တိ။ အဓိကံ စိတ္တံ ဣမဿာတိ အဓိစေတောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဓိစိတ္တဝတော’’တိအာဒိ။ အဓိစိတ္တံ နာမ ဣဓ အရဟတ္တဖလစိတ္တမေဝ, န ဝိပဿနာပါဒကဘူတံ အဋ္ဌသမာပတ္တိစိတ္တန္တိ အာဟ ‘‘အရဟတ္တဖလစိတ္တေနာ’’တိ။ ‘‘အဓိစိတ္တသိက္ခာ’’တိအာဒီသု (ပါရာ။ ၄၅၊ ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၅၊ မ။ နိ။ ၁။၄၉၇၊ အ။ နိ။ ၆။၁၀၅၊ မဟာနိ။ ၁၀) ဟိ ဝိပဿနာပါဒကဘူတံ အဋ္ဌသမာပတ္တိစိတ္တံ ‘‘အဓိစိတ္တ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ န ပမဇ္ဇတောတိ န ပမဇ္ဇန္တဿ။ သာတစ္စကိရိယာယာတိ သတတကရဏေန။ ဥဘော လောကေ မုနတိ ဇာနာတီတိ မုနီတိ စ, မောနံ ဝုစ္စတိ ဉာဏံ မုနနဋ္ဌေန ဇာနနတ္ထေန, တမဿတ္ထီတိ မုနီတိ စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မုနိနောတီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ယော မုနတိ…ပေ… မုနနေန ဝါ’’တိဣမိနာ ပဌမတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘မောနံ ဝုစ္စတိ…ပေ… ဝုစ္စတီ’’တိဣမိနာ ဒုတိယတ္ထံ ဒဿေတိ။ မုန ဂတိယန္တိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၅ ပကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ယော မုနတီ’’တိ ဧတ္ထ ဘူဝါဒိဂဏိကော မုနဓာတုယေဝ, န ကီယာဒိဂဏိကော မုဓာတူတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အထ ဝါ မုန ဉာဏေတိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၇ ကိယာဒိဂဏိက) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘မုနာတီ’’တိ ကီယာဒိဂဏိကောဝ။ ဓာတွန္တနကာရလောပေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘မောနံ ဝုစ္စတိ ဉာဏ’’န္တိ စေတ္ထ ဉာဏံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁။)

နာမ အရဟတ္တဉာဏမေဝ။ မောနဿ ပထော မောနပထောတိ ဝုတ္တေ သတ္တတိံသ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာဝ အဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘သတ္တတိံသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မေသူ’’တိ။ အထ ဝါ အဓိသီလသိက္ခာဒယော အဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘တီသု ဝါ သိက္ခာသူ’’တိ။ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒန္တိ အရဟတ္တဉာဏဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တံ သီလသမထဝိပဿနာသင်္ခါတံ ပဋိပဒံ။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ အရဟတ္တဉာဏဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အဓိစေတသော…ပေ… သိက္ခတော’’တိ ဝစနေ။ ‘‘တာဒိနော’’တိပဒံ ‘‘မုနိနော’’တိပဒေန ယောဇေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘တာဒိသဿ ခီဏာသဝမုနိနော’’တိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘သောကာ န ဘဝန္တိ တာဒိနော’’တိ ဝစနေ။ ရာဂါဒယော ဥပသမေတီတိ ဥပသန္တောတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ရာဂါဒီန’’န္တိ။ သတိ အဿတ္ထီတိ သတိမာတိ ကတွာ မန္တုသဒ္ဒေါ နိစ္စယောဂတ္ထောတိ အာဟ ‘‘သတိယာ အဝိရဟိတဿာ’’တိ။

န ကသီယတိ န ဝိလေခီယတီတိ အကာသော, သောယေဝ အာကာသော။ အန္တရေန ဆိဒ္ဒေန ဣက္ခိတဗ္ဗောတိ အန္တလိက္ခော။ အာကာသော ဟိ စတုဗ္ဗိဓော အဇဋာကာသော, ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသော, ပရိစ္ဆိန္နာကာသော, ရူပပရိစ္ဆေဒါကာသောတိ။ တတ္ထ အဇဋာကာသောဝ ဣဓာဓိပ္ပေတော ‘‘အန္တလိက္ခေ’’တိ ဝိသေသိတတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘န ကသိဏုဂ္ဃါဋိမေ, န ပန ရူပပရိစ္ဆေဒေ’’တိ။ ပရိစ္ဆိန္နာကာသောပိ ရူပပရိစ္ဆေဒါကာသေန သင်္ဂဟိတော။ ‘‘မ’’န္တိ ပဒံ ‘‘အဝမညန္တီ’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ ဧတ္တကမေဝါတိ ဧတပ္ပမာဏံ ‘‘အဓိစေတသော’’တိအာဒိသင်္ခါတံ ဝစနမေဝ, န အညံ ဗုဒ္ဓဝစနန္တိ အတ္ထော။ အယန္တိ စူဠပန္ထကော ထေရော။ ဟန္ဒာတိ ဝဿဂ္ဂတ္ထေ နိပါတော။ မမ အာနုဘာဝံ ဒဿေမိ, တုမှေ ပဿထ ဂဏှထာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝုဋ္ဌာယာတိ တတော စတုတ္ထဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ အန္တရာပိ ဓာယတီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ အဋ္ဌာနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တရဓာယတိပီ’’တိ။ ဧသေဝ နယော ‘‘သေယျမ္ပိ ကပ္ပေတီ’’တိ ဧတ္ထပိ။ ထေရောတိ စူဠပန္ထကော ထေရော။ ဣဒံ ပဒံ အန္တရန္တရာ ယုတ္တဋ္ဌာနေသု သမ္ဗန္ဓိတွာ ‘‘တဉ္စေဝ ဘဏတီ’’တိဣမိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဘာတုထေရဿာတိ ဇေဋ္ဌကဘာတုဘူတဿ မဟာပန္ထကထေရဿ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂။)

ပဒ္မန္တိ ဂါထာယံ တယော ပါဒါ ဣန္ဒဝဇိရာ, စတုတ္ထပါဒေါ ဥပေန္ဒဝဇိရော။ တသ္မာ ပဒ္မန္တိ ဧတ္ထ မကာရေ ပရေ ဒုကာရုကာရဿ လောပံ ကတွာ ပရက္ခရံ နေတွာ ‘‘ပဒ္မ’’န္တိ ဒွိဘာဝေန လိခိတဗ္ဗံ။ အဝီတဂန္ဓန္တိ ဧတ္ထ ဝီတိ ဒီဃုစ္စာရဏမေဝ ယုတ္တံ။ ပင်္ကေ ဒဝတိ ဂစ္ဆတီတိ ပဒုမံ။ ကောကံ ဒုဂ္ဂန္ဓဿ အာဒါနံ နုဒတိ အပနေတီတိ ကောကနုဒံ။ သုန္ဒရော ဂန္ဓော ဣမဿာတိ သုဂန္ဓံ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ယထာ ကောကနုဒသင်္ခါတံ သုဂန္ဓံ ပါတော ပဂေဝ ဗာလာတပေန ဖုလ္လံ ဝိကသိတံ အဝီတဂန္ဓံ ဟုတွာ ဝိရောစမာနံ ပဒုမံ သိယာ, တထာ အင်္ဂီရသံ အင်္ဂိတော သရီရတော နိစ္ဆရဏပဘဿရရသံ ဟုတွာ ဝိရောစမာနဘူတံ အန္တလိက္ခေ တပန္တံ အာဒိစ္စံ ဣဝ တေဓာတုကေ တပန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ပဿာတိ။

ပဂုဏန္တိ ဝါစုဂ္ဂတံ။ တတောတိ အသက္ကုဏေယျတော။ နန္တိ စူဠပန္ထကံ။ ထေရောတိ မဟာပန္ထကော ထေရော နိက္ကဍ္ဎာပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ စူဠပန္ထကော။ အထာတိ တသ္မိံ ကာလေ။ ဘဂဝါ အာဟာတိ ယောဇနာ။ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာတိ အာသယာနုသယဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏသင်္ခါတေန သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓါနံ စက္ခုနာ။ တန္တိ စူဠပန္ထကံ။ တဿာတိ စူဠပန္ထကဿ။ အထာတိ တသ္မိံ အာရောစနကာလေ။ အဿာတိ စူဠပန္ထကဿ, ဒတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ရဇံ မလံ ဟရတိ အပနေတီတိ ရဇောဟရဏံ, ပိလောတိကခဏ္ဍံ။ သောတိ စူဠပန္ထကော။ တဿာတိ ပိလောတိကခဏ္ဍဿ, ‘‘အန္တ’’န္တိပဒေ အဝယဝိသမ္ဗန္ဓော။ ပရိသုဒ္ဓမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အပရိသုဒ္ဓေ ပိလောတိကခဏ္ဍေ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ သံဝေဂန္တိ သန္တာသံ ဘယန္တိ အတ္ထော။ အထာတိ တသ္မိံ အာရမ္ဘကာလေ။ အဿာတိ စူဠပန္ထကဿ။ ‘‘တ’’န္တိပဒံ ‘‘မမာယနဘာဝ’’န္တိပဒေန သမ္ဗန္ဓံ ကတွာ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဘိက္ခုနုပဿယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၆၂။ တတိယေ ‘‘ဩဝဒတိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဝိသေသတော အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌဟိ ဂရုဓမ္မေဟိ ဩဝဒန္တဿေဝ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ။ ဣတောတိ ဣမသ္မာ သိက္ခာပဒမှာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃။)

ယတ္ထ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ယသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ သဗ္ဗတ္ထ တတ္ထ တတ္ထာတိ ယောဇနာတိ။ တတိယံ။

ပကိဏ္ဏကကထာ

ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တီဏိ ပါစိတ္တိယာနီတိ ဘိက္ခုနော အသမ္မတတ္တာ ဧကံ ပါစိတ္တိယံ, သူရိယဿ အတ္ထင်္ဂတတ္တာ ဧကံ, ဘိက္ခုနုပဿယံ ဥပသင်္ကမိတတ္တာ ဧကန္တိ တီဏိ ပါစိတ္တိယာနိ။ ကထန္တိ ကေန ကာရဏေန ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဘိက္ခုနုပဿယံ။ တဿေဝါတိ သမ္မတဿေဝ ဘိက္ခုနော။ အညေန ဓမ္မေနာတိ ဂရုဓမ္မေဟိ အညေန ဓမ္မေန။ ဒိဝါ ပနာတိ သူရိယုဂ္ဂမနတော တဿ အနတ္ထင်္ဂတေယေဝါတိ။

၄။ အာမိသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၆၄။ စတုတ္ထေ ဗဟုံ မာနံ ကတံ ယေဟီတိ ဗဟုကတာ။ ဗဟုကတာ ဟုတွာ န ဩဝဒန္တီတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ဗဟုကတာ’’တိအာဒိ။ ဓမ္မေတိ သီလာဒိဓမ္မေ။ အဓိပ္ပါယောတိ ‘‘န ဗဟုကတာ’’တိပဒဿ, ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ ဝါ အဓိပ္ပါယောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ကတ္တုကာမောတိ အာဒီန’’န္တိပဒံ ‘‘အတ္ထော’’တိပဒေ ဝါစကသမ္ဗန္ဓော။

အသမ္မတော နာမ ဌပိတော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သမ္မုတိန္တိ ဘိက္ခုနောဝါဒကသမ္မုတိံ။ ပစ္ဆာ သာမဏေရဘူမိယံ ဌိတောတိ ယောဇနာတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ စီဝရဒါနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၆၉။ ပဉ္စမေ ရထိကာယာတိ ရစ္ဆာယ။ သာ ဟိ ရထဿ ဟိတတ္တာ ရထိကာတိ ဝုစ္စတိ။ သန္ဒိဋ္ဌာတိ သမောဓာနဝသေန ဒဿီယိတ္ထာတိ သန္ဒိဋ္ဌာ။ ဒိဋ္ဌမတ္တကာ မိတ္တာတိ အာဟ ‘‘မိတ္တာ’’တိ။ သေသန္တိ ဝုတ္တဝစနတော သေသံ ဝစနံ။ တတြာတိ စီဝရပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒေ။ ဟီတိ ဝိသေသဇောတကံ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ စီဝရဒါနသိက္ခာပဒေတိ။ ပဉ္စမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄။)

၆။ စီဝရသိဗ္ဗနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၇၅။ ဆဋ္ဌေ ဥဒါယီတိ ဧတ္ထ မဟာဥဒါယီ, ကာဠုဒါယီ, လာဠုဒါယီတိ တယော ဥဒါယီ ဟောန္တိ။ တေသု တတိယောဝါဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘လာဠုဒါယီ’’တိ။ ပဘာဝေန ဌာတိ ပဝတ္တတီတိ ပဋ္ဌောတိ ကတေ ပဋိဗလောဝ လဗ္ဘတိ။ တေနာဟ ‘‘ပဋိဗလော’’တိ။ နိပုဏောတိ ကုသလော။ ‘‘ပဋိဘာနေန ကတစိတ္တ’’န္တိဣမိနာ ‘‘ပဋိဘာနစိတ္တ’’န္တိ ပဒဿ မဇ္ဈေ ပဒလောပံ ဒဿေတိ။ သောတိ လာဠုဒါယီ အကာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ စီဝရဿ။ ‘‘ယထာသံဟဋ’’န္တိ ဧတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေါ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ယထာသံဟဋမေဝါ’’တိ။

֍ * ၁၇၆။ ယံ စီဝရံ နိဝါသိတုံ ဝါ ပါရုပိတုံ ဝါ သက္ကာ ဟောတိ, တံ စီဝရံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ဟီတိ ဧဝမေဝ။ ‘‘ဒုက္ကဋ’’န္တိဣမိနာ ‘‘သယံ သိဗ္ဗတိ, အာပတ္တိ ပါစိတ္တိယဿာ’’တိ ဧတ္ထ အန္တရာပတ္တိံ ဒဿေတိ။ အာရာတိ သူစိ။ သာ ဟိ အရတိ နိဿင်္ဂဝသေန ဂစ္ဆတိ ပဝိသတီတိ ‘‘အာရာ’’တိ ဝုစ္စတိ, တဿာ ပထော ဂမနံ အာရာပထော, တသ္မိံ, အာရာပထဿ နီဟရဏာဝသာနတ္တာ ‘‘နီဟရဏေ’’တိ ဝုတ္တံ။ သတက္ခတ္တုမ္ပီတိ အနေကက္ခတ္တုမ္ပိ။ အာဏတ္တောတိ အာဏာပီယတီတိ အာဏတ္တော။ ‘‘အာဏာပိတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဏာပေသဒ္ဒဿ လောပံ, ဣကာရဿ စ အကာရံ ကတွာ, ‘‘အာဒတ္တေ’’တိ အာချာတပဒေ တေဝိဘတ္တိယာ ဝိယ တပစ္စယဿ စ ဒွိဘာဝံ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘သကိံ စီဝရံ သိဗ္ဗာတိ ဝုတ္တော’’တိ။ အထ ပနာတိ တတော အညထာ ပန။ အာဏတ္တဿာတိ အာဏာပိတဿ။ သမ္ဗဟုလာနိပိ ပါစိတ္တိယာနိ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ယေပိ နိဿိတကာ သိဗ္ဗန္တီတိ ယောဇနာ, အာစရိယုပဇ္ဈာယေသု သိဗ္ဗန္တေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ။ တေသမ္ပီတိ နိဿိတကာနမ္ပိ။ ဉာတိကာနံ ဘိက္ခုနီနံ စီဝရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အန္တေဝါသိကေဟီ’’တိပဒံ ‘‘သိဗ္ဗာပေန္တီ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ တတြာပီတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ သိဗ္ဗာပနေပိ။ ‘‘အန္တေဝါသိကေ’’တိပဒံ ‘‘ဝဉ္စေ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅။)

တွာ’’တိပဒေ သုဒ္ဓကမ္မံ, ‘‘သိဗ္ဗာပေန္တီ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ဣတရေသန္တိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနန္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သံဝိဓာနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၈၁။ သတ္တမေ ‘‘တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တီန’’န္တိ ပဒါနိ ‘‘ပတ္တစီဝရ’’န္တိ ပါဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တီနံ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ။ တာ ဘိက္ခုနိယော ပစ္ဆာ ဂစ္ဆန္တိယောတိ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသံ ကတွာ ‘‘ဒူသေသု’’န္တိပဒေန ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘တာ ဘိက္ခုနိယော စောရာ ဒူသယိံသူ’’တိ။ အထ ဝါ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသမကတွာ ‘‘အစ္ဆိန္ဒိံသူ’’တိ ပဒေ ‘‘ပတ္တစီဝရ’’န္တိပဒံ အဇ္ဈာဟရိတွာ ‘‘ဒူသေသု’’န္တိပဒေ ‘‘သီလ’’န္တိ ပါဌံ အဇ္ဈာဟရိတွာ ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၁၈၂-၃။ သံပုဗ္ဗော, ဝိပုဗ္ဗော စ ဓာဓာတု တွာပစ္စယော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သံဝိဒဟိတွာ’’တိ။ ကုက္ကုဋောတိ တမ္ဗစူဠော။ သော ဟိ ကုကတိ အာဟာရတ္ထံ ပါဏကာဒယော အာဒဒါတီတိ ကုက္ကုဋော။ အယန္တိ ဂါမော။ အဓိကရဏေ ဏောတိ အာဟ ‘‘သမ္ပဒန္တိ ဧတ္ထာ’’တိ။ ဧတ္ထာတိ စ ဧတသ္မိံ ဂါမေ။ ဥတ္တရပဒဿ အဓိကရဏတ္ထတ္တာ ပုဗ္ဗပဒေန ဆဋ္ဌီသမာသောတိ အာဟ ‘‘ကုက္ကုဋာန’’န္တိအာဒိ။ ဧဝံ ဏသဒ္ဒဿ အဓိကရဏတ္ထံ, ပုဗ္ဗပဒေန ဆဋ္ဌီသမာသဉ္စ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဏသဒ္ဒဿ ဘာဝတ္ထံ, ပုဗ္ဗပဒေန ဗာဟိရတ္ထသမာသဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အထ ဝါ’’တိ။ တတ္ထာတိ ပစ္ဆိမပါဌေ။ ဥပ္ပတိတွာတိ ဥဍ္ဍိတွာ ဥဒ္ဓံ အာကာသံ လင်္ဂိတွာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ပစ္ဆိမပါဌေ။ ဒွိဓာတိ ပဒဂမနပက္ခဂမနဝသေန ဒွိပကာရေန။ ‘‘ဥပစာရော န လဗ္ဘတီ’’တိဣမိနာ ဂါမန္တရော န ဟောတိ, ဧကဂါမောယေဝ ပန ဟောတိ, တသ္မာ အာပတ္တိပိ ဧကာယေဝ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ပစ္စူသေတိ ပဘာတေ။ သော ဟိ ပဋိဝိရုဒ္ဓံ တိမိရံ ဥသေတိ နာသေတီတိ ပစ္စူသောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝဿန္တဿာတိ ရဝန္တဿ။ ‘‘ဝစနတော’’တိပဒံ ‘‘အာပတ္တိယေဝါ’’တိပဒေ ဉာပကဟေတု။ ရတနမတ္တန္တရောတိ ကုက္ကုပမာဏေန ဗျဝဓာနော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆။)

တတြာတိ ‘‘ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ’’တိ ဝစနေ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဥဘောပီတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနိယောပိ သံဝိဒဟန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ န ဝဒန္တီတိ အဋ္ဌကထာစရိယာ န ကထယန္တိ။ စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ သမာဂမဋ္ဌာနံ စတုက္ကံ, ဒွိန္နံ, တိဏ္ဏံ, စတုက္ကတော အတိရေကာနံ ဝါ မဂ္ဂါနံ သမ္ဗဒ္ဓဋ္ဌာနံ သိင်္ဃာဋကံ။ တတြာပီတိ ဥပစာရောက္ကမနေပိ။ ဂါမတောတိ အတ္တနော ဂါမတော။ ယာဝ န ဩက္ကမန္တိ, တာဝါတိ ယောဇနာ။ သန္ဓာယာတိ အာရဗ္ဘ။ အထာတိ တသ္မိံ နိက္ခမနကာလေ။ ဒွေပီတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနိယောပိ ဂစ္ဆန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဝစနံ။

ဟီတိ ဝိသေသော။ ‘‘ဂါမန္တရေ ဂါမန္တရေ’’တိ ပုရိမသ္မိံ နယေ အတိက္ကမေ အနာပတ္တိ, ဩက္ကမနေ အာပတ္တီတိ အယံ ဝိသေသော။

֍ * ၁၈၄။ ဂတပုဗ္ဗတ္ထာတိ ဂတပုဗ္ဗာ အတ္ထ ဘဝထာတိ အတ္ထော။ ဧဟိ ဂစ္ဆာမာတိ ဝါ အာဂစ္ဆေယျာသီတိ ဝါ ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ စေတိယဝန္ဒနတ္ထန္တိ ထူပဿ ဝန္ဒိတုံ။

֍ * ၁၈၅။ ဝိသင်္ကေတေနာတိ ဧတ္ထ ကာလဝိသင်္ကေတော, ဒွါရဝိသင်္ကေတော, မဂ္ဂဝိသင်္ကေတောတိ တိဝိဓော။ တတ္ထ ကာလဝိသင်္ကေတေနေဝ အနာပတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘ဝိသင်္ကေတေန ဂစ္ဆန္တိ, အနာပတ္တီ’’တိ အာဟ။ ဒွါရဝိသင်္ကေတေန ဝါ မဂ္ဂဝိသင်္ကေတေန ဝါ အာပတ္တိမောက္ခော နတ္ထိ။ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုရေဘတ္တ’’န္တိအာဒိ။ စက္ကသမာရုဠှာတိ ဣရိယာပထစက္ကံ ဝါ သကဋစက္ကံ ဝါ သမ္မာ အာရုဠှာ။ ဇနပဒါတိ ဇနကောဋ္ဌာသာ။ ပရိယာယန္တီတိ ပရိ ပုနပ္ပုနံ ယန္တိ စ အာယန္တိ စာတိ။ သတ္တမံ။

၈။ နာဝါဘိရုဟနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၈၈။ အဋ္ဌမေ သဟ အညမညံ ထဝနံ အဘိတ္ထဝနံ သန္ထဝေါ, သင်္ဂမောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ မိတ္တဘာဝေန သန္ထဝေါ မိတ္တသန္ထဝေါ, လောကေဟိ အဿာဒေတဗ္ဗော စ သော မိတ္တသန္ထဝေါ စေတိ လောကဿာဒမိတ္တသန္ထဝေါ, တဿ ဝသော ပဘူ, တေန ဝါ အာယတ္တောတိ လောကဿာဒမိတ္တသန္ထဝဝသော, တေန။ ဥဒ္ဓံ ဂစ္ဆတီတိ ဥဒ္ဓံဂါမိနီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဒ္ဓ’’န္တိအာဒိ။ ဥဒ္ဓန္တိ စ ဣဓ ပဋိသောတော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇။)

တေနာဟ ‘‘နဒိယာ ပဋိသောတ’’န္တိ။ ‘‘ဥဒ္ဓံဂါမိနိ’’န္တိမာတိကာပဒံ ‘‘ဥဇ္ဇဝနိကာယာ’’တိပဒဘာဇနိယာ သံသန္ဒေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ ဥဒ္ဓံ ဇဝနတောတိ ပဋိသောတံ ဂမနတော။ တေနာတိ တေန ဟေတုနာ။ အဿာတိ ‘‘ဥဒ္ဓံဂါမိနိ’’န္တိပဒဿ။ အနုသောတံ ဣဓ အဓော နာမာတိ အာဟ ‘‘အနုသောတ’’န္တိ။ အဿပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပုရိမာပေက္ခော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဥဒ္ဓံဂါမိနိံ ဝါ အဓောဂါမိနိံ ဝါ’’တိဝစနေ။ ယန္တိ နာဝံ ဟရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမ္ပဋိပါဒနတ္ထန္တိ သမ္မာ ပဋိမုခံ ပါဒနတ္ထံ, ဥဇုပဇ္ဇာပနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ နာဝါယံ။ ‘‘ဌပေတွာ’’တိပဒဘာဇနိမပေက္ခိတွာ ‘‘ဥပယောဂတ္ထေ နိဿက္ကဝစန’’န္တိ အာဟ။ ‘‘အညတြာ’’တိ မာတိကာပဒေ အပေက္ခိတေ နိဿက္ကတ္ထေ နိဿက္ကဝစနမ္ပိ ယုဇ္ဇတေဝ။

֍ * ၁၈၉။ ဧကံ တီရံ အဂါမကံ အရညံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ အဒ္ဓယောဇနဂဏနာယ ပါစိတ္တိယာနိ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဇ္ဈေန ဂမနေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အဂါမကအရညတီရပဿေန ဂမနေ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ န ကေဝလံ နဒိယာတိ ကေဝလံ နဒိယာ ဧဝ အနာပတ္တိ နာတိ ယောဇနာ, အညေသုပိ သမုဒ္ဒါဒီသု အနာပတ္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ ယောပိ ဘိက္ခု ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

֍ * ၁၉၁။ ကာလဝိသင်္ကေတော, တိတ္ထဝိသင်္ကေတော, နာဝါဝိသင်္ကေတောတိ တိဝိဓော ဝိသင်္ကေတော။ တတ္ထ ကာလဝိသင်္ကေတေန အနာပတ္တိံ သန္ဓာယ ‘‘ဝိသင်္ကေတေန အဘိရုဟန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အညေန ဝိသင်္ကေတေန အာပတ္တိယေဝ, တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဓာပီ’’တိအာဒီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ပရိပါစိတသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၉၂။ နဝမေ မဟာနာဂေသူတိ မဟာအရဟန္တေသု တိဋ္ဌမာနေသု သန္တေသု, စေတကေ ပေဿဘူတေ နဝကေ ဘိက္ခူ နိမန္တေတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣတရထာတိ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသတော ဝါ ပါဌသေသတော ဝါ အညေန ပကာရေန။ အန္တရံ မဇ္ဈံ ပတ္တာ ကထာ အန္တရကထာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဝသာန’’န္တိအာဒိ။ ပကိရီယိတ္ထာတိ ပကတာ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈။)

န ပကတာ ဝိပ္ပကတာတိ ဝုတ္တေ ကရိယမာနကထာဝါတိ အာဟ ‘‘ကရိယမာနာ ဟောတီ’’တိ။ အဒ္ဓစ္ဆိကေနာတိ ဥပဍ္ဎစက္ခုနာ။ တေဟီတိ ထေရေဟိ။

֍ * ၁၉၄။ လဒ္ဓဗ္ဗန္တိ လဒ္ဓါရဟံ။ အဿာတိ ‘‘ဘိက္ခုနိပရိပါစိတ’’န္တိပဒဿ။ သမ္မာ အာရဘိတဗ္ဗောတိ သမာရမ္ဘောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမာရဒ္ဓံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ပဋိယာဒိတဿာတိ ပရိပါစိတဿ ဘတ္တဿ။ ဂိဟီနံ သမာရမ္ဘောတိ ဂိဟိသမာရမ္ဘော, ကတွတ္ထေ စေတံ သာမိဝစနံ။ တတောတိ တတော ဘတ္တတော။ အညတြာတိ ဝိနာ။ တမတ္ထံ ဝိဝရန္တော အာဟ ‘‘တံ ပိဏ္ဍပါတံ ဌပေတွာ’’တိ။ ပဒဘာဇနေ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဉာတကပဝါရိတေဟီ’’တိပဒံ ‘‘အသမာရဒ္ဓေါ’’တိပဒေ ကတ္တာ။ အတ္ထတောတိ ဘိက္ခုနိအပရိပါစိတအတ္ထတော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အတ္ထတော သမာရဒ္ဓေါဝ ဟောတိ, တသ္မာ။

֍ * ၁၉၅။ ပဋိယာဒိတန္တိ ပဋိယတ္တံ။ ပကတိယာ ပဋိယတ္တံ ပကတိပဋိယတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပကတိယာ’’တိအာဒိ။ မဟာပစ္စရိယံ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ တဿေဝ ဘိက္ခုနော။ အညဿာတိ တတော အညဿ ဘိက္ခုနော။

֍ * ၁၉၇။ ဘိက္ခုနိပရိပါစိတေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဘိက္ခုနိအပရိပါစိတေ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတီတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၉၈။ ဒသမေ ပါဠိအတ္ထော စာတိ ဧတ္ထ ပါဠိသဒ္ဒေါ ဝိနိစ္ဆိယသဒ္ဒေ စ ယောဇေတဗ္ဗော ‘‘ပါဠိဝိနိစ္ဆယော’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ‘‘ဣဒံ သိက္ခာပဒ’’န္တိပဒံ ‘‘ဧကပရိစ္ဆေဒ’’န္တိပဒေ တုလျတ္ထကတ္တာ, ‘‘ပညတ္တ’’န္တိပဒေ ကမ္မံ။ ဥပရီတိ အစေလကဝဂ္ဂေတိ။ ဒသမံ။

ဩဝါဒဝဂ္ဂေါ တတိယော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉။)

၄။ ဘောဇနဝဂ္ဂေါ

၁။ အာဝသထပိဏ္ဍသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၂၀၃။ ဘောဇနဝဂ္ဂဿ ပဌမေ အာဝသထေ ပညတ္တော ပိဏ္ဍော အာဝသထပိဏ္ဍောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမန္တာ’’တိအာဒိ။ ပရိက္ခိတ္တန္တိ ပရိဝုတံ အာဝသထန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဒ္ဓံ ပထံ ဂစ္ဆန္တီတိ အဒ္ဓိကာ။ ဂိလာယန္တိ ရုဇန္တီတိ ဂိလာနာ။ ဂဗ္ဘော ကုစ္ဆိဋ္ဌသတ္တော ဧတာသန္တိ ဂဗ္ဘိနိယော။ မလံ ပဗ္ဗာဇေန္တီတိ ပဗ္ဗဇိတာ, တေသံ ယထာနုရူပန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပညတ္တာနိ မဉ္စပီဌာနိ ဧတ္ထာတိ ပညတ္တမဉ္စပီဌော, တံ။ အနေကဂဗ္ဘပရိစ္ဆေဒံ အနေကပမုခပရိစ္ဆေဒံ အာဝသထံ ကတွာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ အာဝသထေ။ တေသံ တေသန္တိ အဒ္ဓိကာဒီနံ။ ဟိယျောသဒ္ဒဿ အတီတာနန္တရာဟဿ စ အနာဂတာနန္တရာဟဿ စ ဝါစကတ္တာ ဣဓ အနာဂတာနန္တရာဟဝါစကောတိ အာဟ ‘‘သွေပီ’’တိ။ ကုဟိံ ဂတာ ဣတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ‘‘ကုက္ကုစ္စာယန္တော’’တိပဒဿ နာမဓာတုံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကုက္ကုစ္စံ ကရောန္တော’’တိ။

֍ * ၂၀၆။ ‘‘အဒ္ဓယောဇနံ ဝါ ယောဇနံ ဝါ’’တိဣမိနာ ‘‘ပက္ကမိတု’’န္တိပဒဿ ကမ္မံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဂန္တု’’န္တိဣမိနာ ကမုသဒ္ဒဿ ပဒဝိက္ခေပတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အနောဒိဿာ’’တိပဒဿ တွာပစ္စယန္တဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘အနုဒ္ဒိသိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပါသံ ဍေတီတိ ပါသဏ္ဍော, သတ္တာနံ စိတ္တေသု ဒိဋ္ဌိပါသံ ခိပတီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ တဏှာပါသံ, ဒိဋ္ဌိပါသဉ္စ ဍေတိ ဥဍ္ဍေတီတိ ပါသဏ္ဍော, တံ ပါသဏ္ဍံ။ ယာဝတတ္ထော ပညတ္တော ဟောတီတိ ယာဝတာ အတ္ထော ဟောတိ, တာဝတာ ပညတ္တော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ယာဝဒတ္ထော’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ဒကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ သကိံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဧကဒိဝသံ သကိံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဧကဒိဝသံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ။

ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ဧကကုလေန ဝါ ပညတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘုဉ္ဇိတုံ န ဝဋ္ဋတိ ဧကတော ဟုတွာ ပညတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ နာနာကုလေဟိ ပညတ္တံ ပိဏ္ဍန္တိ ယောဇနာ။ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ နာနာကုလာနိ ဧကတော အဟုတွာ ဝိသုံ ဝိသုံ ပညတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယောပိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀။)

ပိဏ္ဍော ဆိဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာတိ အသဒ္ဓိယာဒိပါပစိတ္တတ္တာ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ။

֍ * ၂၀၈။ အနုဝသိတွာတိ ပုနပ္ပုနံ ဝသိတွာ။ အန္တရာမဂ္ဂေ ဂစ္ဆန္တတ္တာ ‘‘ဂစ္ဆန္တော ဘုဉ္ဇတီ’’တိ ဣဒံ တာဝ ယုတ္တံ ဟောတု, ဂတဋ္ဌာနေ ပန ဂမိတတ္တာ ကထံ? ပစ္စုပ္ပန္နသမီပေါပိ အတီတော တေန သင်္ဂဟိတတ္တာ ယုတ္တံ။ ‘‘ကုတော နု တွံ ဘိက္ခု အာဂစ္ဆသီ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၁၃၀) ဝိယ။ တံသမီပေါပိ ဟိ တာဒိသော။ နာနာဋ္ဌာနေသု နာနာကုလာနံ သန္တကေ ပကတိယာ အနာပတ္တိဘာဝတော နာနာဋ္ဌာနေသု ဧကကုလဿေဝ သန္တကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အနာပတ္တီ’’တိ။ အာရဒ္ဓဿ ဝိစ္ဆေဒတ္တာ ‘‘ပုန ဧကဒိဝသံ ဘုဉ္ဇိတုံ လဘတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဩဒိဿာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဘိက္ခူယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခူနံယေဝါ’’တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၀၉။ ဒုတိယေ ပဟီနလာဘသက္ကာရဿ ဟေတုံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သော ကိရာ’’တိအာဒိ။ သောတိ ဒေဝဒတ္တော။ ‘‘အဟောသီ’’တိ စ ‘‘ပါကဋော ဇာတော’’တိ စ ယောဇေတဗ္ဗော။ အဇာတသတ္တုနာတိ အဇာတဿေယေဝ ပိတုရာဇဿ သတ္တုဘာဝတော အဇာတသတ္တုနာ, ‘‘မာရာပေတွာ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ရာဇာနန္တိ ဗိမ္ဗိသာရရာဇံ, ‘‘မာရာပေတွာ’’တိပဒေ ဓာတုကမ္မံ။ အဘိမာရေတိ အဘိနိလီယိတွာ ဘဂဝတော မာရဏတ္ထာယ ပေသိတေ ဓနုဓရေ။ ဂူဠှပဋိစ္ဆန္နောတိ ဂုဟိတော ဟုတွာ ပဋိစ္ဆန္နော။ ပရိကထာယာတိ ပရိဂုဟနာယ ကထာယ။ ‘‘ရာဇာနမ္ပီ’’တိပဒံ ‘‘မာရာပေသီ’’တိပဒေ ဓာတုကမ္မံ။ ပဝိဇ္ဈီတိ ပဝဋ္ဋေသိ။ တတောတိ တတော ဝုတ္တတော ပရံ ဥဋ္ဌဟိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဂရေ နိဝသန္တီတိ နာဂရာ။ ရာဇာတိ အဇာတသတ္တုရာဇာ။ သာသနကဏ္ဋကန္တိသာသနဿ ကဏ္ဋကသဒိသတ္တာ သာသနကဏ္ဋကံ။ တတောတိ နီဟရတော။ ဥပဋ္ဌာနမ္ပီတိ ဥပဋ္ဌာနမ္ပိ, ဥပဋ္ဌာနတ္ထာယပိ ဝါ။ အညေပီတိ ရာဇတော အညေပိ။ အဿာတိ ဒေဝဒတ္တဿ။ ကိဉ္စိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ ‘‘ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကိဉ္စိ ဝါ အဘိဝါဒနာဒိ ‘‘ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁။)

ကုလေသု ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇနဿ ဟေတုံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မာ မေ’’တိအာဒိ။ ပေါသေန္တော ဟုတွာ ဘုဉ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၂၁၁။ ဘတ္တံ အနဓိဝါသေန္တာနံ ကသ္မာ စီဝရံ ပရိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အာဟ ‘‘ဘတ္တံ အဂဏှန္တာန’’န္တိအာဒိ။

֍ * ၂၁၂။ စီဝရကာရကေ ဘိက္ခူ ဘတ္တေန ကသ္မာ နိမန္တေန္တီတိ အာဟ ‘‘ဂါမေ’’တိအာဒိ။

֍ * ၂၁၅။ နာနာဝေရဇ္ဇကေတိ ဧတ္ထ ရညော ဣဒံ ရဇ္ဇံ, ဝိသဒိသံ ရဇ္ဇံ ဝိရဇ္ဇံ, နာနပ္ပကာရံ ဝိရဇ္ဇံ နာနာဝိရဇ္ဇံ။ နာနာဝိရဇ္ဇေဟိ အာဂတာ နာနာဝေရဇ္ဇကာ။ မဇ္ဈေ ဝုဒ္ဓိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘နာနာဝိဓေဟိ အညရဇ္ဇေဟိ အာဂတေ’’တိ။ အညရဇ္ဇေဟီတိ ရာဇဂဟတော အညေဟိ ရဇ္ဇေဟိ။ ရဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ရဉ္ဇန္တိ ဝုတ္တေ နိဂ္ဂဟိတဿ အနာသနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘နာနာဝေရဉ္ဇကေဣတိပိ ပါဌော’’တိ။

֍ * ၂၁၈။ ဂဏဘောဇနေတိ ဂဏဿ ဘောဇနံ ဂဏဘောဇနံ, ဂဏဘောဇနဿ ဘောဇနံ ဂဏဘောဇနံ, တသ္မိံ ဂဏဘောဇနေ ပါစိတ္တိယန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ရတ္တူပရတော’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၀၊ မ။ နိ။ ၁။၂၉၃) ဝိယ ဧကဿ ဘောဇနသဒ္ဒဿ လောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နနု ဥပေါသထေ ဝိယ ဒွေ တယော ဂဏော နာမာတိ အာဟ ‘‘ဣဓ ဂဏော နာမ စတ္တာရော’’တိအာဒိ။ တေန ဒွေ တယော ဂဏော နာမ န ဟောန္တိ, စတ္တာရော ပန အာဒိံ ကတွာ တဒုတ္တရိ ဂဏော နာမာတိ ဒဿေတိ။ တံ ပနေတန္တိ ဧတ္ထ ဧတသဒ္ဒေါ ဝစနာလင်္ကာရော ဒွီသု သဗ္ဗနာမေသု ပုဗ္ဗဿေဝ ယေဘုယျေန ပဓာနတ္တာ။ ပသဝတီတိ ဝဍ္ဎတိ, ဇာယတီတိ အတ္ထော။ ဝေဝစနေန ဝါတိ ‘‘ဘတ္တေန နိမန္တေမိ, ဘောဇနေန နိမန္တေမီ’’တိ ပရိယာယေန ဝါ။ ဘာသန္တရေန ဝါတိ မူလဘာသာတော အညာယ ဘာသာယ ဝါ။ ဧကတော နိမန္တိတာ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ပမာဏန္တိ ကာရဏံ။ ‘‘စတ္တာရော’’တိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသံ ကတွာ ‘‘ဝိဟာရေ’’တိပဒေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဌိတေသုယေဝါတိ ပဒံ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော။ ဧကော နိမန္တိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂။)

စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဝိညာပေယျုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါဋေက္ကန္တိ ပတိဧကဿ ဘာဝေါ ပါဋေက္ကံ, ဝိသုန္တိ အတ္ထော။ ဧကတော ဝါ နာနာတော ဝါ ဝိညာပေယျုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဆဝိသင်္ခါတတော ဗာဟိရစမ္မတော အဗ္ဘန္တရစမ္မဿ ထူလတ္တာ ‘‘မဟာစမ္မဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဖာလံ ဧတေသံ ပါဒါနံ သဉ္ဇာတန္တိ ဖာလိတာ, ဥပ္ပါဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဟဋမတ္တေ သတီတိ ယောဇနာ။ လေသေန ကပ္ပန္တိ ပဝတ္တံ စိတ္တံ လေသကပ္ပိယံ။

သုတ္တဉ္စာတိ သူစိပါသပဝေသနသုတ္တဉ္စ။ နနု ဝိသုံ စီဝရဒါနသမယော ဝိယ စီဝရကာရသမယောပိ အတ္ထိ, ကသ္မာ ‘‘ယဒါ တဒါ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝိသုံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဝိသုံ စီဝရဒါနသမယော ဝိယ စီဝရကာရသမယော နာမ ယသ္မာ နတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ယဒါ တဒါ’’တိ မယာ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တသ္မာ ယော ဘိက္ခု ကရောတိ, တေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ သူစိဝေဌနကောတိ သိဗ္ဗနတ္ထာယ ဒွေ ပိလောတိကခဏ္ဍေ သမ္ဗန္ဓိတွာ သူစိယာ ဝိဇ္ဈနကော။ ဝိစာရေတီတိ ပဉ္စခဏ္ဍသတ္တခဏ္ဍာဒိဝသေန သံဝိဒဟတိ။ ဆိန္ဒတီတိ သတ္ထကေန ဝါ ဟတ္ထေန ဝါ ဆိန္ဒတိ။ မောဃသုတ္တန္တိ မုယှနံ မောဃော, အတ္ထတော ဂဟေတဗ္ဗဆဋ္ဋေတဗ္ဗဋ္ဌာနေ မုယှနစိတ္တံ, တဿ ဆိန္ဒနံ သုတ္တန္တိ မောဃသုတ္တံ။ အာဂန္တုကပဋ္ဋန္တိ ဒုပဋ္ဋစီဝရေ မူလပဋ္ဋဿ ဥပရိ ဌပိတပဋ္ဋံ။ ပစ္စာဂတန္တိ ပဋ္ဋစီဝရာဒီသု လဗ္ဘတိ။ ဗန္ဓတီတိ မူလပဋ္ဋေန အာဂန္တုကပဋ္ဋံ။ ဗန္ဓတိ။ အနုဝါတန္တိ စီဝရံ အနုပရိယာယိတွာ ဝီယတိ ဗန္ဓီယတီတိ အနုဝါတံ, တံ ဆိန္ဒတိ။ ဃဋ္ဋေတီတိ ဒွေ အနုဝါတန္တေ အညမညံ သမ္ဗဇ္ဈတိ။ အာရောပေတီတိ စီဝရဿ ဥပရိ အာရောပေတိ။ တတ္ထာတိ စီဝရေ။ သုတ္တံ ကရောတီတိ သူစိပါသပဝေသနသုတ္တံ ဝဋ္ဋေတိ။ ဝလေတီတိ ဝဋ္ဋိတွာ သုတ္တဝေဌနဒဏ္ဍကေ အာဝဋ္ဋေတိ။ ပိပ္ဖလိကန္တိ သတ္ထကံ။ တဉှိ ပိယမ္ပိ ဖာလေတီတိ ပိပ္ဖလိ, သာယေဝ ပိပ္ဖလိကန္တိ ကတွာ ပိပ္ဖလိကန္တိ ဝုစ္စတိ, တံ နိသေတိ နိသာနံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ယော ပန ကထေတိ, ဧတံ ဌပေတွာတိ ယောဇနာ။

အဒ္ဓါနမဂ္ဂဿ ဒွိဂါဝုတတ္တာ ‘‘အဒ္ဓယောဇနဗ္ဘန္တရေ ဂါဝုတေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဘိရူဠှေန ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ကာလေ။ ‘‘သန္နိပတန္တီ’’တိ ဗဟုကတ္တုဝသေန ဝုတ္တံ။ အကုသလံ ပရိဝဇ္ဇေတီတိ ပရိဗ္ဗာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃။)

ဇကော, ပဗ္ဗဇ္ဇဝေသံ ဝါ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝဇတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ ပရိဗ္ဗာဇကော။ ဝိနာ ဘာဝပစ္စယေန ဘာဝတ္ထဿ ဉာတဗ္ဗတော ပရိဗ္ဗာဇကဘာဝေါ ပရိဗ္ဗာဇကော, တံ သမာပန္နောတိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။ အထ ဝါ ပရိဗ္ဗာဇကေသု သမာပန္နော ပရိယာပန္နောတိ ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နော။ ‘‘ဧတေသ’’န္တိပဒံ ‘‘ယေန ကေနစီ’’တိပဒေ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော။

֍ * ၂၂၀။ ယေပိ ဘိက္ခူ ဘုဉ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဒွေ တယော ဧကတော’’တိဝစနေ။ အနိမန္တိတော စတုတ္ထော ယဿ စတုက္ကဿာတိ အနိမန္တိတစတုတ္ထံ, အနိမန္တိတေန ဝါ စတုတ္ထံ အနိမန္တိတစတုတ္ထံ။ ဧသေဝ နယော အညေသုပိ စတုတ္ထေသု။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ နိမန္တေတီတိ အကပ္ပိယနိမန္တနေန နိမန္တေတိ။ တေသူတိ စတူသု ဘိက္ခူသု။ သောတိ ဥပါသကော။ အညန္တိ နာဂတဘိက္ခုတော အညံ, နိမန္တိတဘိက္ခုတော ဝါ။ တင်္ခဏပ္ပတ္တန္တိ တသ္မိံ ပုစ္ဆနကထနက္ခဏေ ပတ္တံ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဌာနေ, ဂေဟေ ဝါ။ တေဟီတိ ကရဏဘူတေဟိ ဘိက္ခူဟိ။

သောတိ ပိဏ္ဍပါတိကော။ အနာဂစ္ဆန္တမ္ပီတိ သယံ န အာဂစ္ဆန္တမ္ပိ။ လစ္ဆထာတိ လဘိဿထ။

သောပီတိ သာမဏေရောပိ, န ပိဏ္ဍပါတိကောယေဝါတိ အတ္ထော။

တတ္ထာတိ ဂိလာနစတုတ္ထေ, တေသု စတူသု ဝါ။ ဂိလာနော ဣတရေသံ ပန ဂဏပူရကော ဟောတီတိ ယောဇနာ။

ဂဏပူရကတ္တာတိ သမယလဒ္ဓဿ ဂဏပူရကတ္တာ။ စတုက္ကာနီတိ စီဝရဒါနစတုတ္ထံ စီဝရကာရစတုတ္ထံ အဒ္ဓါနဂမနစတုတ္ထံ နာဝါဘိရုဟနစတုတ္ထံ မဟာသမယစတုတ္ထံ, သမဏဘတ္တစတုတ္ထန္တိ ဆ စတုက္ကာနိ။ ပုရိမေဟိ မိဿေတွာ ဧကာဒသ စတုက္ကာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧကော ပဏ္ဍိတော ဘိက္ခု နိသိန္နော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသူတိ တီသု ဘိက္ခူသု, ဂတေသု ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ ဘုတွာ အာဂန္တွာ ဌိတေသုပိ အနာပတ္တိယေဝ။ ကသ္မာ သဗ္ဗေသံ အနာပတ္တိ, နနု စတ္တာရော ဘိက္ခူ ဧကတော ဂဏှန္တီတိ အာဟ ‘‘ပဉ္စန္နံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဘောဇနာနံယေဝါတိ န ယာဂုခဇ္ဇကဖလာဖလာဒီနံ။ တာနိ စာတိ ယေဟိ ဘောဇနေဟိ ဝိသင်္ကေတံ နတ္ထိ, တာနိ စ ဘောဇနာနိ။ တေဟီတိ စတူဟိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄။)

ဘိက္ခူဟိ။ တာနီတိ ယာဂုအာဒီနိ။ ဣတီတိ တသ္မာ အနာပတ္တိန္တိ ယောဇနာ။

ကောစိ ပေသိတော အပဏ္ဍိတမနုဿော ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ ကတ္တုကာမေန ပေသိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘတ္တံ ဂဏှထာတိ ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ ‘‘ဩဒနံ ဂဏှထ, ဘောဇနံ ဂဏှထ, အန္နံ ဂဏှထ, ကုရံ ဂဏှထာ’’တိ ဝစနာနိပိ သင်္ဂဏှာတိ။ နိမန္တနံ သာဒိယန္တီတိ နေမန္တနိကာ။ ပိဏ္ဍပါတေ ဓုတင်္ဂေ နိယုတ္တာတိ ပိဏ္ဍပါတိကာ။ ပုနဒိဝသေ ဘန္တေတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ဟရိတွာတိ အပနေတွာ။ တတောတိ တတော ဝဒနတော ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိက္ခေပန္တိ ဝိဝိဓံ ခေပံ။ တေတိ အသုကာ စ အသုကာ စ ဂါမိကာ။ ဘန္တေတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ သောပီတိ အပဏ္ဍိတမနုဿောပိ, န ဂါမိကာယေဝါတိ အတ္ထော။ ကသ္မာ န လဘာမိ ဘန္တေတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ‘‘ကထံ နိမန္တေသုံ ဘန္တေ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ တတောတိ တသ္မာ ကာရဏာ။ ဧသာတိ ဧသော ဂါမော။ တန္တိ ဘူမတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ, တသ္မိံ ဂါမေ စရထာတိ ဟိ အတ္ထော။ ကိံ ဧတေနာတိ ဧတေန ပုစ္ဆနေန ကိံ ပယောဇနံ။ ဧတ္ထာတိ ပုစ္ဆနေ။ မာ ပမဇ္ဇိတ္ထာတိ ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုတိယဒိဝသေတိ နိမန္တနဒိဝသတော ဒုတိယဒိဝသေ။ ဓုရဂါမေတိ ပဓာနဂါမေ, အန္တိကဂါမေ ဝါ။ ဘာဝေါ နာမ ကိရိယတ္တာ ဧကောယေဝ ဟောတိ, တသ္မာ ကတ္တာရံ ဝါ ကမ္မံ ဝါ သမ္ဗန္ဓံ ဝါ အပေက္ခိတွာ ဗဟုဝစနေန န ဘဝိတဗ္ဗံ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘န ဒုဗ္ဗစေဟိ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ။ တေသူတိ ဂါမိကေသု ဘောဇေန္တေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အသနသာလာယန္တိ ဘောဇနသာလာယံ။ သာ ဟိ အသတိ ဘုဉ္ဇတိ ဧတ္ထာတိ အသနာ, သလန္တိ ပဝိသန္တိ အဿန္တိ သာလာ, အသနာ စ သာ သာလာစေတိ အသနသာလာတိ အတ္ထေန ‘‘အသနသာလာ’’တိ ဝုစ္စတိ။

အထ ပနာတိ တတော အညထာ ပန။ အပါဒါနတ္ထော ဟိ အထသဒ္ဒေါ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ အန္တရဝီထိအာဒီသူတိ အတ္ထော။ ပဋိကစ္စေဝါတိ ပဌမံ ကတွာ ဧဝ။ ဘိက္ခူသု ဂါမတော အနိက္ခန္တေသု ပဂေဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ န ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဘတ္တံ ဂဏှထာ’’တိ ပဟိဏတ္တာ န ဝဋ္ဋတိ။ ယေ ပန မနုဿာ ဘောဇေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိဝတ္တထာတိ ဝုတ္တပဒေတိ ‘‘နိဝတ္တထာ’’တိ ဝုတ္တေ ကိရိယာပဒေ။ ယဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၅။)

ကဿစိ ဟောတီတိ ယဿ ကဿစိ အတ္ထာယ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ နိဝတ္တိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဘတ္တံ ဂဏှထာ’’တိ အဝုတ္တတ္တာ နိဝတ္တိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သမ္ဗန္ဓံ ကတွာတိ ‘‘နိဝတ္တထ ဘန္တေ’’တိ ဘန္တေသဒ္ဒေန အဗျဝဟိတံ ကတွာ။ နိသီဒထ ဘန္တေ, ဘတ္တံ ဂဏှထာတိ ဘန္တေသဒ္ဒေန ဗျဝဟိတံ ကတွာ ဝုတ္တေ ‘‘နိသီဒထာ’’တိပဒေ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အထ ဘန္တေသဒ္ဒေန ဗျဝဟိတံ အကတွာ ‘‘နိသီဒထ, ဘတ္တံ ဂဏှထာ’’တိ သမ္ဗန္ဓံ ကတွာ ဝုတ္တေ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣစ္စေတံ နယံ အတိဒိသတိ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိဣမိနာတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ပရမ္ပရဘောဇနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၂၁။ တတိယေ ‘‘န ခေါ…ပေ… ကရောန္တီ’’တိပါဌဿ အတ္ထသမ္ဗန္ဓံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေန နိယာမေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ယေန နိယာမေနာ’’တိဣမိနာ ‘‘ယထယိမေ မနုဿာ’’တိ ဧတ္ထ ယထာသဒ္ဒဿ ယံသဒ္ဒတ္ထဘာဝံ ဒဿေတိ။ တေနာတိ တေန နိယာမေန။ ဣမိနာ ယထာသဒ္ဒဿ နိယမနိဒ္ဒိဋ္ဌဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဉာယတီ’’တိဣမိနာ ကိရိယာပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ ‘‘သာသနံ ဝါ ဒါနံ ဝါ’’တိပဒေဟိ ဣဒံသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခေ သံဃေတိ သမ္ပဒါနတ္ထေ စေတာနိ ဘုမ္မဝစနာနိ, ဗုဒ္ဓပ္ပမုခဿ သံဃဿ ဒါနံ ဝါတိ အတ္ထော။ ‘‘ပရိတ္တ’’န္တိဣမိနာ ဩရကသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘လာမက’’န္တိဣမိနာ ပရိတ္တသဒ္ဒဿ ပရိဝါရတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ ကိရော ဧဝ ပတိဘာဝေ နိယုတ္တော ကိရပတိကောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကိရပတိကောတိ ဧတ္ထာ’’တိ အာဒိ။ သောတိ ကိရပတိကော။ ကမ္မံ ကာရေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပစာရဝသေနာတိ ဝေါဟာရဝသေန, ဥပလက္ခဏဝသေန, ပဓာနဝသေန ဝါတိ အတ္ထော။ န ကေဝလံ ဗဒရာယေဝ, အညေပိ ပန ဗဟူ ခါဒနီယဘောဇနီယာ ပဋိယတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဗဒရေန မိဿော ဗဒရမိဿော, ဗဒရသာဠဝေါတိ အာဟ ‘‘ဗဒရသာဠဝေနာ’’တိ။ ဗဒရစုဏ္ဏေန မိဿော မဓုသက္ခရာဒိ ‘‘ဗဒရသာဠဝေါ’’တိ ဝုစ္စတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၆။)

֍ * ၂၂၂။ ဥဒ္ဓံ သူရော ဥဂ္ဂတော အသ္မိံ ကာလေတိ ဥဿူရောတိ ဝုတ္တေ အတိဒိဝါကာလောတိ အာဟ ‘‘အတိဒိဝါ’’တိ။

֍ * ၂၂၆။ အယံ ဘတ္တဝိကပ္ပနာ နာမ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသူတိ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော, ဣတ္ထန္နာမဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဒိ ပန သမ္မုခါပိ ဝိကပ္ပိတုံ ဝဋ္ဋတိ, တဒါ အတ္တနာ သဟ ဌိတဿ ဘဂဝတော ကသ္မာ န ဝိကပ္ပေတီတိ အာဟ ‘‘သာ စာယ’’န္တိအာဒိ။ သာ အယံ ဝိကပ္ပနာ သင်္ဂဟိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ ဘဂဝတော ဝိကပ္ပေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သံဃေန ကတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၂၂၉။ ‘‘ဒွေ တယော နိမန္တနေ’’တိပဒါနိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသာနီတိ အာဟ ‘‘ဒွေ တီဏိ နိမန္တနာနီ’’တိ။ နိမန္တိတဗ္ဗော ဧတေဟီတိ နိမန္တနာနိ ဘောဇနာနိ ဘုဉ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွေ တီဏိ ကုလာနိ အာကိရန္တီတိ ယောဇနာ။ သူပဗျဉ္ဇနန္တိ သူပေါ စ ဗျဉ္ဇနဉ္စ သူပဗျဉ္ဇနံ။ အနာပတ္တိ ဧကတော မိဿိတတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ မူလနိမန္တနန္တိ ပဌမနိမန္တနံ ဘောဇနံ။ အန္တောတိ ဟေဋ္ဌာ။ ဧကမ္ပိ ကဗဠန္တိ ဧကမ္ပိ အာလောပံ။ ယထာ တထာ ဝါတိ ယေန ဝါ တေန ဝါ အာကာရေန။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဘောဇနေ။ ရသံ ဝါတိ ခီရတော အညံ ရသံ ဝါ။ ယေန ခီရရသေန အဇ္ဈောတ္ထတံ ဘတ္တံ ဧကရသံ ဟောတိ, တံ ခီရံ ဝါ တံ ရသံ ဝါ အာကိရန္တီတိ ယောဇနာ။ ယံသဒ္ဒေါ ဟိ ဥတ္တရဝါကျေ ဌိတော ပုဗ္ဗဝါကျေ တံသဒ္ဒံ အဝဂမယတိ။ ခီရေန သံသဋ္ဌံ ဘတ္တံ ခီရဘတ္တံ။ ဧဝံ ရသဘတ္တံ။ အညေပီတိ ခီရဘတ္တရသဘတ္တဒါယကတော အညေပိ။ အနာပတ္တိ ဘတ္တေန အမိဿိတတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဘုဉ္ဇန္တေနာ’’တိပဒံ ‘‘ဘုဉ္ဇိတု’’န္တိပဒေ ဘာဝကတ္တာ။ သပ္ပိပါယာသေပီတိ သပ္ပိနာ စ ပါယာသေန စ ကတေ ဘတ္တေပိ။

တဿာတိ မဟာဥပါသကဿ။ အာပတ္တီတိ စ ဝဋ္ဋတီတိ စ ဒွိန္နံ အဋ္ဌကထာဝါဒါနံ ယုတ္တဘာဝံ မဟာပစ္စရိဝါဒေန ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘မဟာပစ္စရိယ’’န္တိအာဒိ။ ဒွေ အဋ္ဌကထာဝါဒါ ဟိ သန္ဓာယဘာသိတမတ္တမေဝ ဝိသေသာ, အတ္ထတော ပန ဧကာ။ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကောဝါတိ ကုမ္ဘိယာ ဧကောဝ။ ပရမ္ပရဘောဇနန္တိ ပရဿ ပရဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၇။)

ဘောဇနံ။ နိမန္တိတမှာတိ အဟံ နိမန္တိတော အမှိ နနူတိ အတ္ထော။ အာပုစ္ဆိတွာပီတိ မဟာဥပါသကံ အာပုစ္ဆိတွာပိ။

သောတိ အနုမောဒကော ဘိက္ခု။ တန္တိ ဘိက္ခုံ။ အညောတိ အညတရော။ ကိန္တိ ကသ္မာ။ နိမန္တိတတ္တာတိ နိမန္တိတဘာဝတော။

သကလေန ဂါမေန နိမန္တိတောပိ ဧကတော ဟုတွာဝ နိမန္တိတဿ ကပ္ပတိ, န ဝိသုံ ဝိသုန္တိ အာဟ ‘‘ဧကတော ဟုတွာ’’တိ။ ပူဂေပီတိ သမာဒပေတွာ ပုညံ ကရောန္တာနံ သမူဟေပိ။ ‘‘နိမန္တိယမာနော’’တိပဒဿ နိမန္တနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘတ္တံ ဂဏှာ’’တိ။ ယဒဂ္ဂေနာတိ ယံ အဂ္ဂေန ယေန ကောဋ္ဌာသေနာတိ အတ္ထော။ ဒွီသု ထေရဝါဒေသု မဟာသုမတ္ထေရဝါဒေါဝ ယုတ္တောတိ သော ပစ္ဆာ ဝုတ္တောတိ။ တတိယံ။

၄။ ကာဏမာတာသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၃၀။ စတုတ္ထေ ‘‘နကုလမာတာတိ’’အာဒီသု (အ။ နိ။ ၁။၂၆၆၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၂၆၆) နကုလဿ ဘဂဝတော မာတာ နကုလမာတာတိ စ နကုလဉ္စ ဘဂဝတော တံ မာတာ စာတိ နကုလမာတာတိ စ အတ္ထော သမ္ဘဝတိ, ‘‘ဥတ္တရမာတာတိ’’အာဒီသု ဥတ္တရာယ မာတာ ဥတ္တရမာတာတိ အတ္ထောယေဝ သမ္ဘဝတိ။ တေသု ‘‘ဥတ္တရမာတာ’’တိပဒဿေဝ ‘‘ကာဏမာတာ’’တိပဒဿ ကာဏာယ မာတာ ကာဏမာတာတိ အတ္ထောယေဝ သမ္ဘဝတီတိ အာဟ ‘‘ကာဏာယ မာတာ’’တိ။ တဿာ ဓီတုယာ ‘‘ကာဏာ’’တိနာမေန ဝိဿုတဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သာ ကိရာ’’တိအာဒိ။ သာတိ ဒါရိကာ ဝိဿုတာ အဟောသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ မဟာဥပါသိကာယ။ ယေ ယေတိ ပုရိသာ။ ‘‘ရာဂေန ကာဏာ ဟောန္တီ’’တိဣမိနာ ကဏန္တိ နိမိလန္တိ ရာဂေန ပုရိသာ ဧတာယာတိ ကာဏာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တဿာတိ ကာဏာယ။ အာဂတန္တိ ဧတ္ထ ဘာဝတ္ထေ တောတိ အာဟ ‘‘အာဂမန’’န္တိ။ အဓိပ္ပါယောတိ ‘‘ကိသ္မိံ ဝိယာ’’တိပဒဿ, ကာဏမာတာယ ဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၈။)

အဓိပ္ပါယော။ ရိတ္တာတိ တုစ္ဆာ, သုညာတိ အတ္ထော။ ‘‘အသ္မိံ ဂမနေ’’တိဣမိနာ ဗာဟိရတ္ထသမာသံ ဒဿေတိ။ ‘‘အရိယသာဝိကာ’’တိအာဒိနာ အရိယာနံ ဘိက္ခူဟိ အပဋိဝိဘတ္တဘောဂံ ဒဿေတိ။ န ကေဝလံ ကိဉ္စိ ပရိက္ခယံ အဂမာသိ, အထ ခေါ သဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗံ ပရိက္ခယံ အဂမာသီ’’တိ။ ကာဏာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ မာတာယေဝ မဂ္ဂဖလဘာဂိနီ အဟောသိ, အထ ခေါ ကာဏာပိ သောတာပန္နာ အဟောသီတိ ဒဿေတိ။ သောပိ ပုရိသောတိ ကာဏာယ ပတိဘူတော သောပိ ပုရိသော။ ပကတိဋ္ဌာနေယေဝါတိ ဇေဋ္ဌကပဇာပတိဋ္ဌာနေယေဝ။

֍ * ၂၃၁။ ဣမသ္မိံ ပန ဝတ္ထုသ္မိန္တိ ဣမသ္မိံ ပူဝဝတ္ထုသ္မိံ။ ဧတန္တိ ပါထေယျဝတ္ထုံ။ အရိယသာဝကတ္တာတိ အရိယဘူတဿ သာဝကဿ ဘာဝတော, အရိယဿ ဝါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သာဝကဘာဝတော။

֍ * ၂၃၃။ ပဟေဏကပဏ္ဏာကာရသဒ္ဒါနံ အညမညဝေဝစနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပဟေဏကတ္ထာယာတိ ပဏ္ဏာကာရတ္ထာယာ’’တိ။ ဣဓာတိ ‘‘ပူဝေဟိ ဝါ’’တိပဒေ, သိက္ခာပဒေ ဝါ။ ဗဒ္ဓသတ္တူတိ မဓုသက္ခရာဒီဟိ မိဿေတွာ ဗဒ္ဓသတ္တု။ ထူပီကတန္တိ ထူပီကတံ ကတွာ။

‘‘ဒွတ္တိပတ္တပူရေ’’တိပဒဿ ဝိသေသနုတ္တရဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပူရေ ပတ္တေ’’တိ။ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ပတ္တာတိ ဒွတ္တိပတ္တာ, ဝါသဒ္ဒတ္ထေ သင်္ချောဘယဗာဟိရတ္ထသမာသော, တိသဒ္ဒပရတ္တာ ဒွိဿ စ အကာရော ဟောတိ, ဒွတ္တိပတ္တာ စ တေ ပူရာ စာတိ ဒွတ္တိပတ္တပူရာ, တေ ဒွတ္တိပတ္တပူရေ ဂဟေတွာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အာစိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တဝစနဿ အာစိက္ခနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတြ မယာ’’တိအာဒိ။ တေနာပီတိ ဒုတိယေနာပိ။ ပဌမဘိက္ခု ဧကံ ဂဟေတွာ ဒုတိယဘိက္ခုဿ အာရောစနဉ္စ ဒုတိယဘိက္ခု ဧကံ ဂဟေတွာ တတိယဘိက္ခုဿ အာရောစနဉ္စ အတိဒိသန္တော အာဟ ‘‘ယေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယေနာတိ ပဌမဘိက္ခုနာ။ ပဋိက္ကမန္တိ ဘုဉ္ဇီတွာ ဧတ္ထာတိ ပဋိက္ကမနန္တိ ဝုတ္တေ အသနသာလာဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘အသနသာလ’’န္တိ။ ယတ္ထာတိ ယဿံ အသနသာလာယံ။ မုခေါလောကနံ န ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘အတ္တနော’’တိအာဒိ။ အညတ္ထာတိ ပဋိက္ကမနတော အညတ္ထ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၉။)

‘‘သံဝိဘဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တဝစနဿ သံဝိဘဇနာကာရံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သစေ တယော’’တိအာဒိ။ ယထာမိတ္တန္တိ ယဿ ယဿ မိတ္တဿ။ အကာမာတိ န ကာမေန။ ကာရဏတ္ထေ စေတံ နိဿက္ကဝစနံ။

֍ * ၂၃၅။ အန္တရာမဂ္ဂေတိ မဂ္ဂဿ အန္တရော အန္တရာမဂ္ဂေါ, သုခုစ္စာရဏတ္ထံ မဇ္ဈေ ဒီဃော, တသ္မိံ။ ဗဟုမ္ပိ ဒေန္တာနံ ဧတေသံ ဉာတကပဝါရိတာနံ ဗဟုမ္ပိ ပဋိဂ္ဂဏှန္တဿာတိ ယောဇနာ။ အဋ္ဌကထာသု ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဋ္ဌကထာနံ ဝစနံ ပါဠိယာ န သမေတီတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဌမပဝါရဏသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၃၆။ ပဉ္စမေ ပဝါရိတာတိ ဧတ္ထ ဝဿံဝုတ္ထပဝါရဏာ, ပစ္စယပဝါရဏာ, ပဋိက္ခေပပဝါရဏာ, ယာဝဒတ္ထပဝါရဏာ စာတိ စတုဗ္ဗိဓာသု ပဝါရဏာသု ယာဝဒတ္ထပဝါရဏာ စ ပဋိက္ခေပပဝါရဏာ စာတိ ဒွေ ပဝါရဏာ အဓိပ္ပေတာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗြာဟ္မဏေနာ’’တိအာဒိ။ ဗြာဟ္မဏေန ပဝါရိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သယန္တိ တတိယန္တနိပါတော ‘‘ပဝါရိတာ’’တိပဒေန သမ္ဗန္ဓော။ စသဒ္ဒေါ အညတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗော ယာဝဒတ္ထပဝါရဏာယ စ ပဋိက္ခေပပဝါရဏာယ စာတိ။ ပဋိမုခံ အတ္တနော ဂေဟံ ဝိသန္တိ ပဝိသန္တီတိ ပဋိဝိဿကာတိ ဝုတ္တေ အာသန္နဂေဟဝါသိကာ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘သာမန္တဃရဝါသိကေ’’တိ။

֍ * ၂၃၇။ ဥဒ္ဓင်္ဂမော ရဝေါ ဩရဝေါ, သောယေဝ သဒ္ဒေါ ဩရဝသဒ္ဒေါ, ကာကာနံ ဩရဝသဒ္ဒေါ ကကောရဝသဒ္ဒေါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကာကာန’’န္တိအာဒိ။

֍ * ၂၃၉။ တဝန္တုပစ္စယဿ အတီတတ္ထဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တတ္ထ စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဘုတ္တဝါ’’တိပဒေ။ ယသ္မာ ယေန ဘိက္ခုနာ အဇ္ဈောဟရိတံ ဟောတိ, တသ္မာ သော ‘‘ဘုတ္တာဝီ’’တိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ သင်္ခါဒိတွာတိ ဒန္တေဟိ စုဏ္ဏံ ကတွာ။ တေနာတိ တေန ဟေတုနာ။ အဿာတိ ‘‘ဘုတ္တာဝီ’’တိပဒဿ။ ပဝါရေတိ ပဋိက္ခိပတီတိ ပဝါရိတော ဘိက္ခူတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကတပဝါရဏော’’တိ။ သောပိ စာတိ သော ပဋိက္ခေပေါ စ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ‘‘ပဝါရိတော’’တိပဒဿ။ တတ္ထာတိ ‘‘အသနံ ပညာယတီ’’တိအာဒိဝစနေ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၀။)

ယသ္မာ ဘုတ္တာဝီတိပိ သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ န ပဿာမာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အသနံ ပညာယတီ’’တိ ပဒဘာဇနိယာ ‘‘ဘုတ္တာဝီ’’တိ မာတိကာပဒဿ အသံသန္ဒနဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အသနံ ပညာယတီတိ ဣမိနာ’’တိအာဒိ။ ယဉ္စာတိ ယဉ္စ ဘောဇနံ။ ဒိရတ္တာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ပဉ္စာဒိဝစနံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတန္တိ ‘‘ဘုတ္တာဝီ’’တိပဒံ။

‘‘အသနံ ပညာယတီ’’တိအာဒီသု ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပညာယတီ’’တိ ဧတ္ထ ဉာဓာတုယာ ခါယနတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဒိဿတီ’’တိ။ ‘‘ဟတ္ထပါသေ’’တိပဒဿ ဒွါဒသဟတ္ထပ္ပမာဏော ဟတ္ထပါသော နာဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘အဍ္ဎတေယျဟတ္ထပ္ပမာဏေ’’တိ။ ဝါစာယ အဘိဟရဏံ နာဓိပ္ပေတံ။ တေနာဟ ‘‘ကာယေနာ’’တိ။ အဘိဟရတီတိ အဘိမုခံ ဟရတိ။ တန္တိ ဘောဇနံ။ ဧတန္တိ ပဉ္စင်္ဂဘာဝံ, ‘‘ပဉ္စဟိ…ပေ… ပညာယတီ’’တိ ဝစနံ ဝါ။

တတြာတိ ‘‘အသနံ ပညာယတီ’’တိအာဒိဝစနေ။ အသ္နာတီတိ ကီယာဒိဂဏတ္တာ, တဿ စ ဧကက္ခရဓာတုတ္တာ သကာရနကာရာနံ သံယောဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တန္တိ ဘောဇနံ။ ဥန္ဒတိ ပသဝတိ ဘုဉ္ဇန္တာနံ အာယုဗလံ ဇနေတီတိ ဩဒနော။ ယဝါဒယော ပူတိံ ကတွာ ကတတ္တာ ကုစ္ဆိတေန မသီယတိ အာမသီယတီတိ ကုမာသော။ သစတိ သမဝါယော ဟုတွာ ဘဝတီတိ သတ္တု။ ဗျဉ္ဇနတ္ထာယ မာရေတဗ္ဗောတိ မစ္ဆော။ မာနီယတိ ဘုဉ္ဇန္တေဟီတိ မံသံ။ တတ္ထာတိ ဩဒနာဒီသု ပဉ္စသု ဘောဇနေသု။ သာရော အဿတ္ထိ အညေသံ ဓညာနန္တိ သာလီ။ ဝဟတိ ဘုဉ္ဇန္တာနံ ဇီဝိတန္တိ ဝီဟိ။ ယဝတိ အမိဿိတောပိ မိဿိတော ဝိယ ဘဝတီတိ ယဝေါ။ ဂုဓတိ ပရိဝေဌတိ မိလက္ခဘောဇနတ္တာတိ ဂေါဓုမော။ သောဘနသီသတ္တာ ကမနီယဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ကင်္ဂု။ မဟန္တသီသတ္တာ, မဓုရရသနာဠတ္တာ စ ဝရီယတိ ပတ္ထီယတိ ဇနေဟီတိ ဝရကော။ ကောရံ ရုဓိရံ ဒူသတိ ဘုဉ္ဇန္တာနန္တိ ကုဒြူသကော။ နိဗ္ဗတ္တော ဩဒနော နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ သတ္တသု ဓညေသု။ သာလီတီတိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ နာမပရိယာယော။ သာလီ နာမာတိ အတ္ထော။ ဧသေဝ နယော ‘‘ဝီဟီတီ’’တိအာဒီသုပိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၁။)

ဧတ္ထာတိ တိဏဓညဇာတီသု။ နီဝါရော သာလိယာ အနုလောမော, ဝရကစောရကော ဝရကဿ အနုလောမော။ အမ္ဗိလပါယာသာဒီသူတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ခီရဘတ္တာဒယော သင်္ဂဏှန္တိ။ ဩဓီတိ အဝဓိ, မရိယာဒေါတိ အတ္ထော။ သော ဟိ အဝဟီယတိ စဇီယတိ အသ္မာတိ ဩဓီတိ ဝုစ္စတိ။

ယောပိ ပါယာသော ဝါ ယာပိ အမ္ဗိလယာဂု ဝါ ဩဓိံ န ဒဿေတိ, သော ပဝါရဏံ န ဇနေတီတိ ယောဇနာ။ ပယေန ခီရေန ကတတ္တာ ပါယာသော။ ပါတဗ္ဗဿ, အသိတဗ္ဗဿ စာတိ ဒွိန္နံ ဗျုပ္ပတ္တိနိမိတ္တာနံ သမ္ဘဝတော ဝါ ပါယာသောတိ ဝုစ္စတိ။ ဥဒ္ဓနတောတိ စုလ္လိတော။ သာ ဟိ ဥပရိ ဓီယန္တိ ဌပိယန္တိ ထာလျာဒယော ဧတ္ထာတိ ဥဒ္ဓနန္တိ ဝုစ္စတိ။ အာဝဇ္ဇိတွာတိ ပရိဏာမေတွာ။ ဃနဘာဝန္တိ ကထိနဘာဝံ။ ဧတ္ထာပိ ဝါကျေ ‘‘ယော သော’’တိ ပဒါနိ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ပုဗ္ဗေတိ အဗ္ဘုဏှကာလေ။ နိမန္တနေတိ နိမန္တနဋ္ဌာနေ။ ဘတ္တေ အာကိရိတွာ ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာပနံ ဂစ္ဆတိ ဣမာယာတိ ယာဂု။ ကိဉ္စာပိ တနုကာ ဟောတိ, တထာပီတိ ယောဇနာ။ ဥဒကာဒီသူတိအာဒိသဒ္ဒေန ကိဉ္ဇိကခီရာဒယော သင်္ဂယှန္တိ။ ယာဂုသင်္ဂဟမေဝ ဂစ္ဆတိ, ကသ္မာ? ဥဒကာဒီနံ ပက္ကုထိတတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ တသ္မိံ ဝါတိ သဘတ္တေ, ပက္ကုထိတဥဒကာဒိကေ ဝါ။ အညသ္မိံ ဝါတိ ပက္ကုထိတဥဒကာဒိတော အညသ္မိံ ဥဒကာဒိကေ ဝါ။ ယတ္ထ ယသ္မိံ ဥဒကာဒိကေ ပက္ခိပန္တိ, တံ ပဝါရဏံ ဇနေတီတိ ယောဇနာ။

သုဒ္ဓရသကောတိ မစ္ဆမံသခဏ္ဍနှာရူဟိ အမိဿော သုဒ္ဓေါ မစ္ဆာဒိရသကော။ ရသကယာဂူတိ ရသကဘူတာ ဒြဝဘူတာ ယာဂု။ ဃနယာဂူတိ ကထိနယာဂု။ ဧတ္ထာတိ ဃနယာဂုယံ။ ပုပ္ဖိအတ္ထာယာတိ ပုပ္ဖံ ဖုလ္လံ ဣမဿ ခဇ္ဇကဿာတိ ပုပ္ဖီ, ပုပ္ဖိနော အတ္ထော ပယောဇနံ ပုပ္ဖိအတ္ထော, တဒတ္ထာယ ကတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေ တဏ္ဍုလေတိ တေ သေဒိတတဏ္ဍုလေ။ အစုဏ္ဏတ္တာ နေဝ သတ္တုသင်္ချံ, အပက္ကတ္တာ န ဘတ္တသင်္ချံ ဂစ္ဆန္တိ။ တေဟီတိ သေဒိတတဏ္ဍုလေဟိ။ တေ တဏ္ဍုလေ ပစန္တိ, ကရောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘ယဝေဟီ’’တိ ဗဟုဝစနေန သတ္တ ဓညာနိပိ ဂဟိတာနိ။ ဧသ နယော သာလိဝီဟိယဝေဟီတိ ဧတ္ထာပိ။ ထုသေတိ ဓညတစေ။ ပလာပေတွာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၂။)

ပဋိက္ကမာပေတွာ။ တန္တိ စုဏ္ဏံ ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ခရပါကဘဇ္ဇိတာနန္တိ ခရော ပါကော ခရပါကော, ခရပါကေန ဘဇ္ဇိတာ ခရပါကဘဇ္ဇိတာ, တေသံ။ န ပဝါရေန္တိ အသတ္တုသင်္ဂဟတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ကုဏ္ဍကမ္ပီတိ ကဏမ္ပိ။ ပဝါရေတိ သတ္တုသင်္ဂဟတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေဟီတိ လာဇေဟိ။ သုဒ္ဓခဇ္ဇကန္တိ ပိဋ္ဌေဟိ အမိဿိတံ သုဒ္ဓံ ဖလာဖလာဒိခဇ္ဇကံ။ ယာဂုံ ပိဝန္တဿ ဒေန္တီတိ ယောဇနာ။ တာနီတိ ဒွေ မစ္ဆမံသခဏ္ဍာနိ။ န ပဝါရေတိ ဒွိန္နံ မစ္ဆမံသခဏ္ဍာနံ အခါဒိတတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ တတောတိ ဒွေမစ္ဆမံသခဏ္ဍတော နီဟရိတွာ ဧကန္တိ သမ္ဗန္ဓော, တေသု ဝါ။ သောတိ ခါဒကော ဘိက္ခု။ အညန္တိ ဒွီဟိ မစ္ဆမံသခဏ္ဍေဟိ အညံ ပဝါရဏပဟောနကံ ဘောဇနံ။

အဝတ္ထုတာယာတိ ပဝါရဏာယ အဝတ္ထုဘာဝတော။ တံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ယံ ဟီ’’တိ။ ဟိသဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရဇောတကော။ ယန္တိ မံသံ။ ဣဒံ ပနာတိ ဣဒံ မံသံ ပန။ ပဋိက္ခိတ္တမံသံ ကပ္ပိယဘာဝတော အပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဌိတတ္တာ ပဋိက္ခိတ္တမ္ပိ မံသဘာဝံ န ဇဟာတိ။ နနု ခါဒိတမံသံ ပန အကပ္ပိယဘာဝတော ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ ဌိတတ္တာ ခါဒိယမာနမ္ပိ မံသဘာဝံ ဇဟာတီတိ အာဟ ‘‘ယံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ကုလဒူသကကမ္မဉ္စ ဝေဇ္ဇကမ္မဉ္စ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာရောစနဉ္စ သာဒိတရူပိယဉ္စ ကုလ…ပေ… ရူပိယာနိ, တာနိ အာဒီနိ ယေသံ ကုဟနာဒီနန္တိ ကုလ…ပေ… ရူပိယာဒယော, တေဟိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဝါရေသု။

ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနနိဒဿနံ။ တန္တိ ဘောဇနံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ ယေန အဇ္ဈောဟဋံ ဟောတိ, သော ပဋိက္ခိပတိ ပဝါရေတီတိ ယောဇနာ။ ကတ္ထစီတိ ကိသ္မိဉ္စိ ပတ္တာဒိကေ။ တသ္မိံ စေ အန္တရေတိ တသ္မိံ ခဏေ စေ။ အညတြာတိ အညသ္မိံ ဌာနေ။ ပတ္တေ ဝိဇ္ဇမာနဘောဇနံ အနဇ္ဈောဟရိတုကာမော ဟောတိ ယထာ, ဧဝန္တိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဒေသု။ တတ္ထာတိ ကုရုန္ဒီယံ။ အာနိသဒဿာတိ အာဂမ္မ နိသီဒတိ ဧတေနာတိ အာနိသဒေါ, တဿ ပစ္ဆိမန္တတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဏှိအန္တတောတိ ပသတိ ဌိတကာလေ ဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၃။)

ဂမနကာလေ ဝါ ဘူမိံ ဖုသတီတိ ပဏှီ, တဿ အန္တတော။ ‘‘ဒါယကဿာ’’တိပဒံ ‘‘ပသာရိတဟတ္ထ’’န္တိ ပဒေန စ ‘‘အင်္ဂ’’န္တိ ပဒေန စ အဝယဝီသမ္ဗန္ဓော။ ဟတ္ထပါသောတိ ဟတ္ထဿ ပါသော သမီပေါ ဟတ္ထပါသော, ဟတ္ထော ပသတိ ဖုသတိ အသ္မိံ ဌာနေတိ ဝါ ဟတ္ထပါသော, အဍ္ဎတေယျဟတ္ထော ပဒေသော။ တသ္မိန္တိ ဟတ္ထပါသေ။

ဥပနာမေတီတိ သမီပံ နာမေတိ။ အနန္တရနိသိန္နောပီတိ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ အနန္တရေ ဌာနေ နိသိန္နောပိ ဘိက္ခု ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ ဘတ္တပစ္ဆိန္တိ ဘတ္တေန ပက္ခိတ္တံ ပစ္ဆိံ။ ဤသကန္တိ ဘာဝနပုံသကံ။ ဥဒ္ဓရိတွာ ဝါ အပနာမေတွာ ဝါတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဒူရေတိ နဝါသနေ။ ဣတောတိ ပတ္တတော။ ဂတော ဒူတောတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပရိဝေသနာယာတိ ပရိဝေသနတ္ထာယ, ဘတ္တဂ္ဂေ ဝါ။ တတြာတိ အသ္မိံ ပရိဝေသနေ။ တန္တိ ဘတ္တပစ္ဆိံ။ ဖုဋ္ဌမတ္တာဝါတိ ဖုသိယမတ္တာဝ။ ကဋစ္ဆုနာ ဥဒ္ဓဋဘတ္တေ ပန ပဝါရဏာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တဿာတိ ပရိဝေသကဿ။ အဘိဟဋေ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာတိ အဘိဟဋဿ ဘတ္တဿ ပဋိက္ခိတ္တဘာဝတော။

‘‘ကာယေန ဝါစာယ ဝါ ပဋိက္ခိပန္တဿ ပဝါရဏာ ဟောတီ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ တေသု ကာယဝါစာပဋိက္ခေပေသု။ မစ္ဆိကဗီဇနိန္တိ မက္ခိကာနံ ဥတ္တာသနိံ ဗီဇနိံ။ ခကာရဿ ဟိ ဆကာရံ ကတွာ ‘‘မစ္ဆိကာ’’တိ ဝုစ္စတိ ‘‘သစ္ဆိကတွာ’’တိအာဒီသု ဝိယ (အ။ နိ။ ၃။၁၀၃)။ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘သက္ခိကတွာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ခကာရဿ ဆကာရော ဟောတိ။

ဧကော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပနေတွာတိ ပတ္တတော အပနေတွာ။ ဧတ္ထာတိ ဝစနေ။ ကထန္တိ ကေနာကာရေန ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဝဒန္တဿ နာမာတိ ဧတ္ထ နာမသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော ‘‘အတ္ထီ’’တိပဒေန ယောဇေတဗ္ဗော။ အတ္ထိ နာမာတိ အတ္ထော။ ဣတောပီတိ ပတ္တတောပိ။ တတြာပီတိ တသ္မိံ ဝစနေပိ။

သမံသကန္တိ မံသေန သဟ ပဝတ္တံ။ ရသန္တိ ဒြဝံ။ တန္တိ ဝစနံ။ ပဋိက္ခိပတော ဟောတိ။ ကသ္မာ? မစ္ဆော စ ရသော စ မစ္ဆေန မိဿော

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၄။)

ရသော စာတိ အတ္ထဿ သမ္ဘဝတော။ ဣဒန္တိ ဝတ္ထုံ။ မံသံ ဝိသုံ ကတွာတိ ‘‘မံသဿ ရသံ မံသရသ’’န္တိ မံသပဒတ္ထဿ ပဓာနဘာဝံ အကတွာ, ရသပဒတ္ထဿေဝ ပဓာနဘာဝံ ကတွာတိ အတ္ထော။

အာပုစ္ဆန္တန္တိ ‘‘မံသရသံ ဂဏှထာ’’တိ အာပုစ္ဆန္တံ။ တန္တိ မံသံ။ ကရမ္ဗကောတိ မိဿကာဓိဝစနမေတံ။ ယဉှိ အညေန အညေန မိဿေတွာ ကရောန္တိ, သော ‘‘ကရမ္ဗကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ အယံ ပနေတ္ထ ဝစနတ္ထော – ကရောတိ သမူဟံ အဝယဝိန္တိ ကရော, ကရီယတိ ဝါ သမူဟေန အဝယဝိနာတိ ကရော, အဝယဝေါ, တံ ဝကတိ အာဒဒါတီတိ ကရမ္ဗကော, သမူဟော။ ‘‘ကဒမ္ဗကော’’တိပိ ပါဌော, သောပိ ယုတ္တောယေဝ အနုမတတ္တာ ပဏ္ဍိတေဟိ။ အဘိဓာနေပိ ဧဝမေဝ အတ္ထီ။ အတ္ထော ပန အညထာ စိန္တေတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ ဝါ အတ္ထေ ရကာရဿ ဒကာရော ကာတဗ္ဗော။ မံသေန မိဿော, လက္ခိတော ဝါ ကရမ္ဗကော မံသကရမ္ဗကော။ န ပဝါရေတီတိ ယေသံ ကေသဉ္စိ မိဿကတ္တာ န ပဝါရေတိ။ ပဝါရေတီတိ မံသေန မိဿိတတ္တာ ပဝါရေတိ။

ယော ပန ပဋိက္ခိပတိ, သော ပဝါရိတောဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ နိမန္တနေတိ နိမန္တနဋ္ဌာနေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တတ္ထာတိ ကုရုန္ဒိယံ။ ယေနာတိ ယေန ဘတ္တေန။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ယာဂုံ ဂဏှထာ’’တိအာဒိဝစနေ။ အဓိပ္ပါယောတိ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ အဓိပ္ပါယော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ယာဂုမိဿကံ ဂဏှထာ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဒုဒ္ဒသန္တိ ဒုက္ကရံ ဒဿနံ။ ဣဒဉ္စာတိ ‘‘မိဿကံ ဂဏှထာ’’တိဝစနဉ္စ။ န သမာနေတဗ္ဗန္တိ သမံ န အာနေတဗ္ဗံ, သမာနံ ဝါ န ကာတဗ္ဗံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဣဒံ ပနာတိ မိဿကံ ပန။ ဧတ္ထာတိ မိဿကေ။ ဝိသုံ ကတွာတိ ရသခီရသပ္ပီနိ အာဝေဏိံ ကတွာ။ တန္တိ ရသာဒိံ။

ကဒ္ဒီယတိ မဒ္ဒီယတီတိ ကဒ္ဒမော။ ဥန္ဒတိ ပသဝတိ ဝဍ္ဎတီတိ ဥဒကံ။ ဥန္ဒတိ ဝါ က္လေဒနံ ကရောတီတိ ဥဒကံ, နိလီနေ သတ္တေ ဂုပတိ ရက္ခတီတိ ဂုမ္ဗော, ဂုဟတိ သံဝရတီတိ ဝါ ဂုမ္ဗော။ အနုပရိယာယန္တေနာတိ အနုက္ကမေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၅။)

ပရိဝတ္တိတွာ အာယန္တေန။ တန္တိ နာဝံ ဝါ သေတုံ ဝါ။ မဇ္ဈနှိကန္တိ အဟဿ မဇ္ဈံ မဇ္ဈနှံ, အဟသဒ္ဒဿ နှာဒေသော, မဇ္ဈနှံ ဧဝ မဇ္ဈနှိကံ။ ပေါတ္ထကေသု ပန မဇ္ဈန္တိကန္တိ ပါဌော အတ္ထိ, သော အပါဌောယေဝ။ ယော ဌိတော ပဝါရေတိ, တေန ဌိတေနေဝ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ အာနိသဒန္တိ ပီဌေ ဖုဋ္ဌအာနိသဒမံသံ။ အစာလေတွာတိ အစာဝေတွာ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဥပရိ စ ပဿေသု စ အမောစေတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဒိန္နာဒါနေ ဝိယ ဌာနာစာဝနံ န ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သံသရိတုန္တိ သံသဗ္ဗိတုံ။ နန္တိ ဘိက္ခုံ။

အတိရေကံ ရိစတိ ဂစ္ဆတီတိ အတိရိတ္တံ, န အတိရိတ္တံ အနတိရိတ္တန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န အတိရိတ္တ’’န္တိ။ ‘‘အဓိက’’န္တိဣမိနာ အတိရိတ္တသဒ္ဒဿ အတိသုညတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ အဓိ ဟုတွာ ဧတိ ပဝတ္တတီတိ အဓိကံ။ တံ ပနာတိ အနတိရိတ္တံ ပန ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘အကပ္ပိယကတ’’န္တိအာဒိဝစနေ။ ဝိတ္ထာရော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ အတိရိတ္တံ ကာတဗ္ဗေသု ဝတ္ထူသု။ ယံ ဖလံ ဝါ ယံ ကန္ဒမူလာဒိ ဝါ အကတန္တိ ယောဇနာ။ အကပ္ပိယဘောဇနံ ဝါတိ ကုလဒူသကကမ္မာဒီဟိ နိဗ္ဗတ္တံ အကပ္ပိယဘောဇနံ ဝါ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယောတိ ဝိနယဓရော ဘိက္ခု။ တေန ကတန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ဘုတ္တာဝိနာ ပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတ’’န္တိဝစနတော ဘုတ္တာဝိနာ အပဝါရိတေန အာသနာ ဝုဋ္ဌိတေန ကတ္တဗ္ဗန္တိ သိဒ္ဓံ။ တသ္မာ ပါတော အဒ္ဓါနံ ဂစ္ဆန္တေသု ဒွီသု ဧကော ပဝါရိတော, တဿ ဣတရော ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ လဒ္ဓံ ဘိက္ခံ အတ္တနာ အဘုတွာပိ ‘‘အလမေတံ သဗ္ဗ’’န္တိ ကာတုံ လဘတိ ဧဝ။ ယန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ။ ‘‘တဒုဘယမ္ပီ’’တိဣမိနာ အတိရိတ္တဉ္စ အတိရိတ္တဉ္စ အတိရိတ္တံ, န အတိရိတ္တံ အနတိရိတ္တန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

တဿေဝါတိ အနတိရိတ္တဿေဝ။ ဧတ္ထာတိ အနတိရိတ္တေ, ‘‘ကပ္ပိယကတ’’န္တိ အာဒီသု သတ္တသု ဝိနယကမ္မာကာရေသု ဝါ။ အနန္တရေတိ ဝိနယဓရဿ အနန္တရေ အာသနေ။ ပတ္တတော နီဟရိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထေဝါတိ ဘုဉ္ဇနဋ္ဌာနေယေဝ။ တဿာတိ နိသိန္နဿ။ တေနာတိ ဘတ္တံ အာနေန္တေန ဘိက္ခုနာ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘နိသိန္နေန ဘိက္ခုနာ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၆။)

ကာရိတကမ္မံ အာနေတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ ‘‘ဟတ္ထံ ဓောဝိတွာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ပုစ္ဆန္တော အာဟ ‘‘ကသ္မာ’’တိ။ ဟီတိ ကာရဏံ။ ယသ္မာ အကပ္ပိယံ ဟောတိ, တသ္မာ ဟတ္ထံ ဓောဝိတွာတိ မယာ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တဿာတိ ဘတ္တံ အာနေန္တဿ။ ယေနာတိ ဝိနယဓရေန။ ပုန ယေနာတိ ဧဝမေဝ။ ယဉ္စာတိ ခါဒနီယဘောဇနီယဉ္စ။ ယေန ဝိနယဓရေန ပဌမံ အကတံ, တေနေဝ ကတ္တဗ္ဗံ။ ယဉ္စ ခါဒနီယဘောဇနီယံ ပဌမံ အကတံ, တညေဝ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထာတိ ပဌမဘာဇနေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ပဌမဘာဇနံ သုဒ္ဓံ ဓောဝိတွာ ကတမ္ပိ နိဒ္ဒေါသမေဝ။ တေန ဘိက္ခုနာတိ ပဝါရိတေန ဘိက္ခုနာ။

ကုဏ္ဍေပီတိ ဥက္ခလိယမ္ပိ။ သာ ဟိ ကုဍတိ ဩဒနာဒိံ ဒါဟံ ကရောတီတိ ကုဏ္ဍောတိ ဝုစ္စတိ။ တန္တိ အတိရိတ္တကတံ ခါဒနီယဘောဇနီယံ။ ယေန ပနာတိ ဝိနယဓရေန ပန။ ဘိက္ခုံ နိသီဒါပေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မင်္ဂလနိမန္တနေတိ မင်္ဂလတ္ထာယ နိမန္တနဋ္ဌာနေ။ တတ္ထာတိ မင်္ဂလနိမန္တနေ။ ကရောန္တေနာတိ ကရောန္တေန ဝိနယဓရေန။

ဂိလာနေန ဘုဉ္ဇိတာဝသေသမေဝ န ကေဝလံ ဂိလာနာတိရိတ္တံ နာမ, ဂိလာနံ ပန ဥဒ္ဒိဿ အာဘတံ ဂိလာနာတိရိတ္တမေဝ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိ။ ယံကိဉ္စိ ဂိလာနန္တိ ဥပသမ္ပန္နံ ဝါ အနုပသမ္ပန္နံ ဝါ ယံကိဉ္စိ ဂိလာနံ။ ယံ ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ, တံ အသံသဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ အနာဟာရတ္ထာယာတိ ပိပါသစ္ဆေဒနအာဗာဓဝူပသမတ္ထာယ။

֍ * ၂၄၁။ သတိ ပစ္စယေတိ ဧတ္ထ ပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတုံ ‘‘ပိပါသာယ သတီ’’တိ စ ‘‘အာဗာဓေ သတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ တေန တေနာတိ သတ္တာဟကာလိကေန စ ယာဝဇီဝိကေန စ။ တဿာတိ အာဗာဓဿ။ ဣဒံ ပဒံ ‘‘ဥပသမနတ္ထ’’န္တိ ဧတ္ထ သမုဓာတုယာ သမ္ဗန္ဓေ သမ္ဗန္ဓော, ယုပစ္စယေန သမ္ဗန္ဓေ ကမ္မန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဒုတိယပဝါရဏသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၄၂။ ဆဋ္ဌေ န အာစရိတဗ္ဗောတိ အနာစာရောတိ ဝုတ္တေ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမောတိ အာဟ ‘‘ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမ’’န္တိ။ ‘‘ကရောတီ’’တိဣမိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၇။)

‘‘အတ္တာနမာစရတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ စရသဒ္ဒေါ ကရသဒ္ဒတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဥပနန္ဓီတိ ဧတ္ထ ဥပသဒ္ဒေါ ဥပနာဟတ္ထော, နဟဓာတု ဗန္ဓနတ္ထောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပနာဟ’’န္တိအာဒိ။ ဇနိတော ဥပနာဟော ယေနာတိ ဇနိတဥပနာဟော။ ဣမိနာ ‘‘ဥပနန္ဓော’’တိ ပဒဿ ဥပနဟတီတိ ဥပနန္ဓောတိ ကတ္ထုတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၄၃။ အဘိဟဋ္ဌုန္တိ ဧတ္ထ တုံပစ္စယော တွာပစ္စယတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အဘိဟရိတွာ’’တိ။ ပဒဘာဇနေ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သာဓာရဏမေဝ အတ္ထန္တိ ယောဇနာ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ တီဟာကာရေဟီတိ သာမံ ဇာနနေန စ အညေသမာရောစနေန စ တဿာရောစနေန စာတိ တီဟိ ကာရဏေဟိ။ အာသာဒီယတေ မင်္ကုံ ကရီယတေ အာသာဒနံ, တံ အပေက္ခော အာသာဒနာပေက္ခောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာသာဒန’’န္တိအာဒိ။

ယဿ အတ္ထာယ အဘိဟဋန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတရဿာတိ အဘိဟာရကတော အညဿ ဘုတ္တဿာတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၄၇။ သတ္တမေ ဂိရိမှီတိ ပဗ္ဗတမှိ။ သော ဟိ ဟိမဝမနာဒိဝသေန ဇလံ, သာရဘူတာနိ စ ဘေသဇ္ဇာဒိဝတ္ထူနိ ဂိရတိ နိဂ္ဂိရတီတိ ဂိရီတိ ဝုစ္စတိ။ အဂ္ဂသမဇ္ဇောတိ ဥတ္တမသမဇ္ဇော။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ အဂ္ဂေါ သမဇ္ဇော အဂ္ဂသမဇ္ဇော, ဂိရိမှိ ပဝတ္တော အဂ္ဂသမဇ္ဇော ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သမဇ္ဇောတိ စ သဘာ။ သာ ဟိ သမာဂမံ အဇန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဇနာ ဧတ္ထာတိ သမဇ္ဇောတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဂိရိဿ ဝါ’’တိအာဒိနာ ဂိရိဿ အဂ္ဂေါ ကောဋိ ဂိရဂ္ဂေါ, တသ္မိံ ပဝတ္တော သမဇ္ဇော ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇောတိ အတ္ထော ဒဿိတော။ သောတိ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇော။ ဘဝိဿတိ ကိရာတိ ယောဇနာ။ ဘူမိဘာဂေတိ အဝယဝိအာဓာရော, သန္နိပတတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဋဉ္စ နာဋကဉ္စ နဋနာဋကာနိ။ ‘‘နစ္စံ ဂီတံ ဝါဒိတဉ္စာ’’တိ ဣဒံ တယံ ‘‘နာဋက’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တေသန္တိ နဋနာဋကာနံ။ ဒဿနတ္ထန္တိ ဒဿနာယ စ သဝနာယ စ။ သဝနမ္ပိ ဟိ ဒဿနေနေဝ သင်္ဂဟိတံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၈။)

အပညတ္တေ သိက္ခာပဒေတိ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒဿ တာဝ အပညတ္တတ္တာ။ တေတိ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာ။ တတ္ထာတိ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇံ။ အထာတိ တသ္မိံ ကာလေ။ နေသန္တိ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ အဒံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိလိမ္ပေတွာတိ ဝိလေပနေဟိ ဝိဝိဓာကာရေန လိမ္ပေတွာ။

֍ * ၂၄၉။ ‘‘ဝိကာလေ’’တိ သာမညေန ဝုတ္တေပိ ဝိသေသကာလောဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ကာလော’’တိအာဒိ။ သော စာတိ ဘောဇနကာလော စ။ မဇ္ဈနှိကော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တေနေဝါတိ ဘောဇနကာလဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဧဝ။ အဿာတိ ‘‘ဝိကာလေ’’တိပဒဿ။ ‘‘ဝိကာလော နာမ…ပေ… အရုဏုဂ္ဂမနာ’’တိ ပဒဘာဇနေန အရုဏုဂ္ဂမနတော ယာဝ မဇ္ဈနှိကာ ကာလော နာမာတိ အတ္ထော နယေန ဒဿိတော ဟောတိ။ တတောတိ ဌိတမဇ္ဈနှိကတော။ သူရိယဿ အတိသီဃတ္တာ ဝေဂေန ဌိတမဇ္ဈနှိကံ ဝီတိဝတ္တေယျာတိ အာဟ ‘‘ကုက္ကုစ္စကေန ပန န ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။ ကာလတ္ထမ္ဘောတိ ကာလဿ ဇာနနတ္ထာယ ထူဏော။ ကာလန္တရေတိ ကာလဿ အဗ္ဘန္တရေ။

အဝသေသံ ခါဒနီယံ နာမာတိ ဧတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ ခါဒနီယံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝနမူလာဒိပဘေဒံ ယမ္ပိ ခါဒနီယံ အတ္ထိ, တမ္ပိ အာမိသဂတိကံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ သေယျထိဒန္တိ ပုစ္ဆာဝါစကနိပါတသမုဒါယော။ ဣဒံ ခါဒနီယံ သေယျထာ ကတမန္တိ အတ္ထော။ ဣဒမ္ပီတိ ဣဒံ ဒွါဒသဝိဓမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန န ပူဝါဒိယေဝါတိ ဒဿေတိ။

တတ္ထာတိ ဒွါဒသသု ခါဒနီယေသု, အာဓာရေ ဘုမ္မံ။ မူလတိ ပတိဋ္ဌာတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ မူလံ။ ခါဒိတဗ္ဗန္တိ ခါဒနီယံ။ မူလမေဝ ခါဒနီယံ မူလခါဒနီယံ, တသ္မိံ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ မူလကမူလာဒီနိ လောကသင်္ကေတော ပဒေသတောယေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တံ တဉှိ နာမံ အဇာနန္တာနံ အတိသမ္မူဠှကာရဏတ္တာ သဟ ပရိယာယန္တရေန ဝစနတ္ထံ ဝက္ခာမ။ သူပဿ ဟိတံ သူပေယျံ, သူပေယျံ ပဏ္ဏံ ဧတေသန္တိ သူပေယျပဏ္ဏာ, တေသံ မူလာနိ သူပေယျပဏ္ဏမူလာနိ။ အာမီယတိ အန္တော ပဝေသီယတီတိ အာမိသော, အာကာရော အန္တောကရဏတ္ထော, အာမိသဿ ဂတိ ဝိယ ဂတိ ဧတေသန္တိ အာမိသဂတိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၇၉။)

ကာနိ ။ ဧတ္ထာတိ မူလေသု။ ဇရဍ္ဎန္တိ ဇရဘူတံ ဥပဍ္ဎံ။ အညမ္ပီတိ ဝဇကလိမူလတော အညမ္ပိ။

ယာနိ ပန မူလာနိ ဝုတ္တာနိ, တာနိ ယာဝဇီဝိကာနီတိ ယောဇနာ။ ပါဠိယံ ဝုတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ခါဒနီယတ္ထန္တိ ခါဒနီယဿ, ခါဒနီယေ ဝါ ဝိဇ္ဇမာနံ, ခါဒနီယေန ဝါ ကာတဗ္ဗံ ကိစ္စံ, ပယောဇနံ ဝါတိ ခါဒနီယတ္ထံ။ ‘‘ခါဒနီယေ’’တိဣမိနာ ‘‘တတ္ထ ဝုတ္တာဘိဓမ္မတ္ထာ’’တိအာဒီသု ဝိယ ခါဒနီယတ္ထပဒဿ ဥတ္တရပဒတ္ထပဓာနဘာဝံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ခါဒနီယဿ, ခါဒနီယေ ဝါ ဝိဇ္ဇမာနံ, ခါဒနီယေန ဝါ ကာတဗ္ဗံ ကိစ္စံ နာမ ဇိဃစ္ဆာဟရဏမေဝ။ ယဉှိ ပူဝါဒိခါဒနီယံ ခါဒိတွာ ဇိဃစ္ဆာဟရဏံ ဟောတိ, တဿ ကိစ္စံ ကိစ္စံ နာမာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တံ ကိစ္စံ, ပယောဇနံ ဝါ နေဝ ဖရန္တိ, နေဝ နိပ္ဖါဒေန္တိ။ ဧသေဝ နယော ‘‘န ဘောဇနီယေ ဘောဇနီယတ္ထံ ဖရန္တီ’’တိဧတ္ထာပိ။

တေသန္တိ မူလာနံ အန္တော, လက္ခဏန္တိ ဝါ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကသ္မိံ ဇနပဒေ ခါဒနီယတ္ထဘောဇနီယတ္ထေသု ဖရမာနေသု အညေသုပိ ဇနပဒေသု ဖရန္တိယေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘တေသု တေသု ဇနပဒေသူ’’တိ ဝိစ္ဆာပဒံ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ဟိ ဗဟူသု ဇနပဒေသု ပထဝီရသအာပေါရသသမ္ပတ္တိဝသေန ခါဒနီယတ္ထဘောဇနီယတ္ထံ ဖရမာနမ္ပိ ဧကသ္မိံ ဇနပဒေ ပထဝီရသအာပေါရသဝိပတ္တိဝသေန အဖရမာနံ ဘဝေယျ, ဝိကာရဝသေန ပန တတ္ထ ပဝတ္တတ္တာ တံ ဇနပဒံ ပမာဏံ န ကာတဗ္ဗံ, ဂဟေတဗ္ဗမေဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပကတိအာဟာရဝသေနာတိ အညေဟိ ယာဝကာလိက, သတ္တာဟကာလိကေဟိ အမိဿိတံ အတ္တနော ပကတိယာဝ အာဟာရကိစ္စကရဏဝသေန။ ‘‘မနုဿာန’’န္တိဣမိနာ အညေသံ တိရစ္ဆာနာဒီနံ ခါဒနီယတ္ထဘောဇနီယတ္ထံ ဖရမာနမ္ပိ န ပမာဏန္တိ ဒဿေတိ။ တန္တိ မူလံ။ ဟီတိ သစ္စံ။ နာမသညာသူတိ နာမသင်္ခါတာသု သညာသု။

ယထာ မူလေ လက္ခဏံ ဒဿိတံ, ဧဝံ ကန္ဒာဒီသုပိ ယံ လက္ခဏံ ဒဿိတန္တိ ယောဇနာ။ န ကေဝလံ ပါဠိယံ အာဂတာနံ ဟလိဒ္ဒါဒီနံ မူလံယေဝ ယာဝဇီဝိကံ ဟောတိ, အထ ခေါ တစာဒယောပီတိ အာဟ ‘‘ယဉ္စေတ’’န္တိအာဒိ။ ယံ ဧတံ အဋ္ဌဝိဓန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၀။)

ဧဝံ မူလခါဒနီယေ ဝိနိစ္ဆယံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကန္ဒခါဒနီယေ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကန္ဒခါဒနီယေ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကန္ဒခါဒနီယေတိ ကံ သုခံ ဒဒါတီတိ ကန္ဒော, ပဒုမာဒိကန္ဒော, သုခဿ အဒါယကာ ပန ကန္ဒာ ရုဠှီဝသေန ကန္ဒာတိ ဝုစ္စန္တိ, ကန္ဒော ဧဝ ခါဒနီယံ ကန္ဒခါဒနီယံ, တသ္မိံ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော ဥပရိပိ။ ယန္တိ ကန္ဒံ။ ဣမိနာ တံသဒ္ဒါနပေက္ခော ယံသဒ္ဒေါပိ အတ္ထီတိ ဉာပေတိ။ တတ္ထာတိ ကန္ဒခါဒနီယေ။ တရုဏော, သုခခါဒနီယောတိ ဝိသေသနပဒါနိ ယထာဝစနံ ဥပရိပိ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ဧဝမာဒယော ဖရဏကကန္ဒာ ယာဝကာလိကာတိ သမ္ဗန္ဓော။

အဓောတောတိ ဝိသရသော ဥဒကေန အဓူနိတော။ တေတိ ကန္ဒာ သင်္ဂဟိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။

မူလေ အလတိ ပဝတ္တတီတိ မုဠာလော, ဥဒကတော ဝါ ဥဒ္ဓဋမတ္တေ မိလတိ နိမိလတီတိ မုဠာလံ။ ဧဝမာဒိ ဖရဏကမုဠာလံ ယာဝကာလိကန္တိ ယောဇနာ။ တံ သဗ္ဗမ္ပီတိ သဗ္ဗမ္ပိ တံ မုဠာလံ သင်္ဂဟိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

မသတိ ဝိဇ္ဈတီတိ မတ္ထကော။ ဧဝမာဒိ မတ္ထကော ယာဝကာလိကောတိ ယောဇနာ။ ဇရဍ္ဎဗုန္ဒောတိ ဇရဘူတအဍ္ဎသင်္ခါတော ပါဒေါ။

ခနီယတိ အဝဒါရီယတီတိ ခန္ဓော, ခါယတီတိ ဝါ ခန္ဓော။ ‘‘အန္တောပထဝီဂတော’’တိပဒံ ‘‘သာလကလျာဏိခန္ဓော’’တိပဒေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ, န အညေဟိ။ ဧဝမာဒိ ခန္ဓော ယာဝကာလိကောတိ ယောဇနာ။ အဝသေသာတိ တီဟိ ဒဏ္ဍကာဒီဟိ အဝသေသာ။

တစတိ သံဝရတိ ပဋိစ္ဆာဒေတီတိ တစော။ သရသောတိ ဧတ္ထ ဧဝကာရော ယောဇေတဗ္ဗော, သရသော ဧဝါတိ အတ္ထော။ တေသံ သင်္ဂဟောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတန္တိ ကသာဝဘေသဇ္ဇံ, ‘‘အနုဇာနာမိ …ပေ… ဘောဇနီယတ္ထ’’န္တိ ဝစနံ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ ကသာဝဘေသဇ္ဇေ။ ဧတေသမ္ပီတိ မတ္ထကခန္ဓတ္တစာနမ္ပိ။

ပတတီတိ ပတ္တံ။ ဧတေသန္တိ မူလကာဒီနံ။ ဧဝရူပါနိ ပတ္တာနိ စ ဧကံသေန ယာဝကာလိကာနီတိ ယောဇနာ။ ယာ လောဏီ အာရောဟတိ, တဿာ လောဏိယာ ပတ္တံ ယာဝဇီဝိကန္တိ ယောဇနာ။ ဒီပဝါသိနောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၁။)

တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပဝါသိနော, ဇမ္ဗုဒီပဝါသိနော ဝါ။ ယာနိ ဝါ ဖရန္တီတိ ဝုတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ နိမ္ဗာဒီနံ။ ဣဒံ ပဒံ ပုဗ္ဗပရာပေက္ခကံ, တသ္မာ ဒွိန္နံ မဇ္ဈေ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဏ္ဏာနံ အန္တော နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပုပ္ဖတိ ဝိကသတီတိ ပုပ္ဖံ။ ဧဝမာဒိ ပုပ္ဖံ ယာဝကာလိကန္တိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ပုပ္ဖဿ။ အဿာတိ ဧဝမေဝ။

ဖလတီတိ ဖလံ။ ယာနီတိ ဖလာနိ။ ဖရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နေသန္တိ ဖလာနံ ပရိယန္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာနိ ဝုတ္တာနိ, တာနိ ယာဝဇီဝိကာနီတိ ယောဇနာ။ တေသမ္ပီတိ ဖလာနမ္ပိ ပရိယန္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

အသီယတိ ခိပီယတိ, ဆဍ္ဍီယတီတိ ဝါ အဋ္ဌိ။ ဧဝမာဒီနိ ဖရဏကာနိ အဋ္ဌီနိ ယာဝကာလိကာနီတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ အဋ္ဌီနံ။

ပိသီယတိ စုဏ္ဏံ ကရီယတီတိ ပိဋ္ဌံ။ ဧဝမာဒီနိ ဖရဏကာနိ ပိဋ္ဌာနိ ယာဝကာလိကာနီတိ ယောဇနာ။ အဓောတကန္တိ ဥဒကေန အဓူနိတံ။ တေသန္တိ ပိဋ္ဌာနံ။

နိရန္တရံ အသတိ သမ္ဗဇ္ဈတီတိ နိယျာသော။ သေသာတိ ဥစ္ဆုနိယျာသတော သေသာ။ ပါဠိယံ ဝုတ္တနိယျာသာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ နိယျာသခါဒနီယေ။ သင်္ဂဟိတာနံ နိယျာသာနံ ပရိယန္တန္တိ ယောဇနာ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

ဝုတ္တမေဝါတိ ဟေဋ္ဌာ ပဌမပဝါရဏသိက္ခာပဒေ ဝုတ္တမေဝါတိ။ သတ္တမံ။

၈။ သန္နိဓိကာရကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၅၂။ အဋ္ဌမေ အဗ္ဘန္တရေ ဇာတော အဗ္ဘန္တရော။ မဟာထေရောတိ မဟန္တေဟိ ထိရဂုဏေဟိ ယုတ္တော။ ဣမိနာ ‘‘ဗေလဋ္ဌော’’တိ သညာနာမဿ သညိနာမိံ ဒဿေတိ။ ပဓာနဃရေတိ သမထဝိပဿနာနံ ပဒဟနဋ္ဌာနဃရသင်္ခါတေ ဧကသ္မိံ အာဝါသေ။ သုက္ခကုရန္တိ ဧတ္ထ သောသနကုရတ္တာ န သုက္ခကုရံ ဟောတိ, ကေဝလံ ပန အသူပဗျဉ္ဇနတ္တာတိ အာဟ

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၂။)

‘‘အသူပဗျဉ္ဇနံ ဩဒန’’န္တိ။ သောသနကုရမ္ပိ ယုတ္တမေဝ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘တံ ပိဏ္ဍပါတံ ဥဒကေန တေမေတွာ’’တိ။ ‘‘ဩဒန’’န္တိဣမိနာ ကုရသဒ္ဒဿ ဩဒနပရိယာယတံ ဒဿေတိ။ ဩဒနဉှိ ကရောတိ အာယုဝဏ္ဏာဒယောတိ ‘‘ကုရ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ သောတိ ဗေလဋ္ဌသီသော။ တဉ္စ ခေါတိ တဉ္စ သုက္ခကုရံ အာဟရတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပစ္စယဂိဒ္ဓတာယာတိ ပိဏ္ဍပါတပစ္စယေ လုဒ္ဓတာယ။ ထေရော ဘုဉ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မနုဿာနံ ဧကာဟာရဿ သတ္တာဟမတ္တဋ္ဌိတတ္တာ ‘‘သတ္တာဟ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတောတိ ဘုဉ္ဇနတော ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ စတ္တာရိပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန အဓိကာနိပိ သတ္တာဟာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။

֍ * ၂၅၃။ ဣတီတိ ဣဒံ တယံ။ ‘‘သန္နိဓိ ကာရော အဿာ’’တိ သမာသော ဝိသေသနပရနိပါတဝသေန ဂဟေတဗ္ဗော။ ‘‘သန္နိဓိကိရိယန္တိ အတ္ထော’’တိ ဣမိနာ ကရီယတီတိ ကာရောတိ ကမ္မတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧကရတ္တန္တိ အန္တိမပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝုတ္တံ တဒဓိကာနမ္ပိ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ အဿာတိ ‘‘သန္နိဓိကာရက’’န္တိ ပဒဿ။

သန္နိဓိကာရကဿ သတ္တာဟကာလိကဿ နိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယာပတ္တိယာ ပစ္စယတ္တာ သန္နိဓိကာရကံ ယာမကာလိကံ ခါဒနီယဘောဇနီယံ အသမာနမ္ပိ သုဒ္ဓပါစိတ္တိယာပတ္တိယာ ပစ္စယော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ယာမကာလိကံ ဝါ’’တိ။ ပဋိဂ္ဂဟဏေတိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ စ ဂဟဏေ စ။ အဇ္ဈောဟရိတုကာမတာယ ဟိ ပဋိဂ္ဂဟဏေ စ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဂဟဏေ စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယံ ပတ္တံ အင်္ဂုလိယာ ဃံသန္တဿ လေခါ ပညာယတိ, သော ပတ္တော ဒုဒ္ဓေါတော ဟောတိ သစေတိ ယောဇနာ ဥတ္တရဝါကျေ ယံသဒ္ဒံ ဒိသွာ ပုဗ္ဗဝါကျေ တံသဒ္ဒဿ ဂမနီယတ္တာ။ ဂဏ္ဌိကပတ္တဿာတိ ဗန္ဓနပတ္တဿ။ သောတိ သ္နေဟော။ ပဂ္ဃရတိ သန္ဒိဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာဒိသေတိ ဒုဒ္ဓေါတေ, ဂဏ္ဌိကေ ဝါ။ တတ္ထာတိ ဓောဝိတပတ္တေ အာသိဉ္စိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ အဗ္ဗောဟာရိကာတိ န ဝေါဟရိတဗ္ဗာ, ဝေါဟရိတုံ န ယုတ္တာတိ အတ္ထော။ ယန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ ပရိစ္စဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တတောတိ အပရိစ္စတ္တခါဒနီယဘောဇနီယတော နီဟရိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၃။)

အကပ္ပိယမံသေသူတိ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော။ သတိ ပစ္စယေတိ ပိပါသသင်္ခါတေ ပစ္စယေ သတိ။ အနတိရိတ္တကတန္တိ အတိရိတ္တေန အကတံ သန္နိဓိကာရကံ ခါဒနီယဘောဇနီယန္တိ ယောဇနာ။ ဧကမေဝ ပါစိတ္တိယန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိကပ္ပဒွယေတိ သာမိသနိရာမိသသင်္ခါတေ ဝိကပ္ပဒွယေ။ သဗ္ဗဝိကပ္ပေသူတိ ဝိကာလသန္နိဓိအကပ္ပိယမံသယာမကာလိကပစ္စယသင်္ခါတေသု သဗ္ဗေသု ဝိကပ္ပေသု။

֍ * ၂၅၅။ အာမိသသံသဋ္ဌန္တိ အာမိသေန သံသဋ္ဌံ သတ္တာဟကာလိကံ ယာဝဇီဝိကံ။

֍ * ၂၅၆။ စတုဗ္ဗိဓကာလိကဿ သရူပဉ္စ ဝစနတ္ထဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိကာလဘောဇနသိက္ခာပဒေ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ ခါဒနီယဘောဇနီယ’’န္တိဣမိနာ ယာဝကာလိကဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယာဝ…ပေ… ကာလိက’’န္တိဣမိနာ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သဒ္ဓိံ…ပေ… ပါန’’န္တိဣမိနာ ယာမကာလိကဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယာဝ…ပေ… ကာလိက’’န္တိဣမိနာ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သဗ္ဗိအာဒိ ပဉ္စဝိဓံ ဘေသဇ္ဇ’’န္တိဣမိနာ သတ္တာဟကာလိကဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘သတ္တာဟံ…ပေ… ကာလိက’’န္တိဣမိနာ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဌပေတွာ…ပေ… သဗ္ဗမ္ပီ’’တိဣမိနာ ယာဝဇီဝိကဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယာဝ…ပေ… ဇီဝိက’’န္တိဣမိနာ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗဝစနတ္ထော လဟုကမတ္တမေဝ, ဂရုကော ပနေဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော – ယာဝ ယတ္တကော မဇ္ဈနှိကော ကာလော ယာဝကာလော, သော အဿတ္ထီ, တံ ဝါ ကာလံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယာဝကာလိကံ။ ယာမော ကာလော ယာမကာလော, သော အဿတ္ထိ, တံ ဝါ ကာလံ ပရိဘုဉ္ဇီတဗ္ဗန္တိ ယာမကာလိကံ။ သတ္တာဟော ကာလော သတ္တာဟကာလော, သော အဿတ္ထိ, တံ ဝါ ကာလံ နိဒဟိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သတ္တာဟကာလိကံ။ ယာဝ ယတ္တကော ဇီဝေါ ယာဝဇီဝေါ, သော အဿတ္ထိ, ယာဝဇီဝံ ဝါ ပရိဟရိတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယာဝဇီဝိကန္တိ။

တတ္ထာတိ စတုဗ္ဗိဓေသု ကာလိကေသု။ သတက္ခတ္တုန္တိ အနေကဝါရံ။ ယာဝ ကာလော နာတိက္ကမတိ, တာဝ ဘုဉ္ဇန္တဿာတိ ယောဇနာ။ အဟောရတ္တံ ဘုဉ္ဇန္တဿာတိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ အဋ္ဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၄။)

၉။ ပဏီတဘောဇနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၅၇။ နဝမေ ပကဋ္ဌဘာဝံ နီတန္တိ ပဏီတန္တိ ဝုတ္တေ ပဏီတသဒ္ဒေါ ဥတ္တမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဥတ္တမဘောဇနာနီ’’တိ။ သမ္ပန္နော နာမ န မဓုရဂုဏော, အထ ခေါ မဓုရဂုဏယုတ္တံ ဘောဇနမေဝါတိ အာဟ ‘‘သမ္ပတ္တိယုတ္တ’’န္တိ။ ကဿာတိ ကရဏတ္ထေ စေတံ သာမိဝစနံ, ကေနာတိ ဟိ အတ္ထော။ ‘‘သုရသ’’န္တိဣမိနာ သာဒီယတိ အဿာဒီယတီတိ သာဒူတိ ဝစနတ္ထဿ သရူပံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၅၉။ ‘‘ယော ပန…ပေ… ဘုဉ္ဇေယျာ’’တိ ဧတ္ထ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သုဒ္ဓါနီတိ ဩဒနေန အသံသဋ္ဌာနိ။ ဩဒနသံသဋ္ဌာနိ သဗ္ဗိအာဒီနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ‘‘ပဏီတသံသဋ္ဌာနီ’’တိဣမိနာ ပဏီတေဟိ သဗ္ဗိအာဒီဟိ သံသဋ္ဌာနိ ဘောဇနာနိ ပဏီတဘောဇနာနီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သတ္တဓညနိဗ္ဗတ္တာနီ’’တိ ဣမိနာ ဘောဇနာနံ သရူပံ ဒဿေတိ။

‘‘သဗ္ဗိနာ ဘတ္တ’’န္တိအာဒီနံ ပဉ္စန္နံ ဝိကပ္ပါနံ မဇ္ဈေ တီသုပိ ဝိကပ္ပေသု ‘‘ဘတ္တ’’န္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဝါကျံ ကတွာ ဝိညာပနေ အာပတ္တိံ ဒဿေတွာ သမာသံ ကတွာ ဝိညာပနေ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗိဘတ္တံ ဒေဟီ’’တိအာဒိ။

ဣတောတိ ဂါဝိတော လဒ္ဓေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသင်္ကေတန္တိ သင်္ကေတတော ဉာပိတတော ဝိဂတံ ဝိရဟိတန္တိ အတ္ထော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဣမိနာ ဝိသင်္ကေတဿ ဂုဏဒေါသံ ဒဿေတိ။

ကပ္ပိယသဗ္ဗိနာ ဒေဟီတိ ကပ္ပိယသဗ္ဗိနာ သံသဋ္ဌံ ဘတ္တံ ဒေဟီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ယေန ယေနာတိ ယေန ယေန သဗ္ဗိအာဒိနာ။ တသ္မိံ တဿာတိ ဧတ္ထာပိ ဝိစ္ဆာဝသေန အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပါဠိယံ အာဂတသဗ္ဗိ နာမ ဂေါသဗ္ဗိ, အဇိကာသဗ္ဗိ, မဟိံသသဗ္ဗိ, ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ, တေသံ သဗ္ဗိ စ။ နဝနီတံ နာမ ဧဝမေဝ။ တေလံ နာမ တိလတေလံ, သာသပတေလံ, မဓုကတေလံ, ဧရဏ္ဍတေလံ, ဝသာတေလဉ္စ။ မဓု နာမ မက္ခိကာမဓု။ ဖာဏိတံ နာမ ဥစ္ဆုမှာ နိဗ္ဗတ္တံ။ မစ္ဆော နာမ ဥဒကစရော။ ပါဠိအနာဂတော မစ္ဆော နာမ နတ္ထိ။ မံသံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၅။)

နာမ ယေသံ မံသံ ကပ္ပတိ, တေသံ မံသံ။ ခီရဒဓီနိ သဗ္ဗိသဒိသာနေဝ။ ဝုတ္တံ ယထာ ဧဝံ ‘‘နဝနီတဘတ္တံ ဒေဟီ’’တိအာဒီသုပိ သူပေါဒနဝိညတ္တိဒုက္ကဋမေဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ။ သော စာတိ သော စတ္ထော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ အတ္ထေ။ ကိံ ပယောဇနံ။ နတ္ထေဝ ပယောဇနန္တိ အဓိပ္ပါယော။

ပဋိလဒ္ဓံ ဘောဇနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကရသန္တိ ဧကကိစ္စံ။ တတောတိ နဝပဏီတဘောဇနတော နီဟရိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

သဗ္ဗာနီတိ နဝ ပါစိတ္တိယာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ * ၂၆၁။ ဥဘယေသမ္ပီတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနမ္ပိ။ သဗ္ဗီတိ စေတ္ထ ယော နံ ပရိဘုဉ္ဇတိ, တဿ ဗလာယုဝဍ္ဎနတ္ထံ သဗ္ဗတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ သဗ္ဗိ, ဃတံ။ တတိယက္ခရေနေဝ သဇ္ဈာယိတဗ္ဗံ လိခိတဗ္ဗဉ္စ။ ကသ္မာ? တတိယက္ခရဋ္ဌာနေယေဝ သဗ္ဗ ဂတိယန္တိ ဂတိအတ္ထဿ သဗ္ဗဓာတုဿ ဓာတုပါဌေသု အာဂတတ္တာတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒန္တပေါနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၆၃။ ဒသမေ ဒန္တကဋ္ဌန္တိ ဒန္တပေါနံ။ တဉှိ ဒန္တော ကသီယတိ ဝိလေခီယတိ အနေနာတိ ‘‘ဒန္တကဋ္ဌ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘သဗ္ဗ’’န္တိ အာဒိနာ သဗ္ဗမေဝ ပံသုကူလံ သဗ္ဗပံသုကူလံ, တမဿတ္ထီတိ ‘‘သဗ္ဗပံသုကူလိကော’’တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သောတိ ဘိက္ခု ပရိဘုဉ္ဇတိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သုသာနေတိ အာဠဟနေ။ တဉှိ ဆဝါနံ သယနဋ္ဌာနတ္တာ ‘‘သုသာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ နိရုတ္တိနယေန။ တတ္ထာတိ သုသာနေ။ ပုန တတ္ထာတိ ဧဝမေဝ။ အယျသရူပဉ္စ ဝေါသာဋိတကသရူပဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အယျဝေါသာဋိတကာနီတိ ဧတ္ထာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘အယျာ…ပေ… ပိတာမဟာ’’တိဣမိနာ အယျသရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝေါ…ပေ… ဘောဇနီယာနီ’’တိဣမိနာ ဝေါသာဋိတကသရူပံ။ အယျသင်္ခါတာနံ ပိတိပိတာမဟာနံ အတ္ထာယ, တေ ဝါ ဥဒ္ဒိဿ ဆဍ္ဍိတာနိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၆။)

ဝေါသာဋိတကသင်္ခတာနိ ခါဒနီယဘောဇနီယာနိ အယျဝေါသာဋိတကာနီတိ ဝိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗော။ မနုဿာ ဌပေန္တိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ။ တေသန္တိ ဉာတကာနံ။ ပိဏ္ဍံ ပိဏ္ဍံ ကတွာတိ သံဃာဋံ သံဃာဋံ ကတွာ။ အညန္တိ ဝုတ္တခါဒနီယဘောဇနီယတော အညံ။ ဥမ္မာရေပီတိ သုသာနဿ ဣန္ဒခီလေပိ။ သော ဟိ ဥဒ္ဓဋော ကိလေသမာရော ဧတ္ထာတိ ‘‘ဥမ္မာရော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဗောဓိသတ္တော ဟိ အဘိနိက္ခမနကာလေ ပုတ္တံ စုမ္ဗိဿာမီတိ ဩဝရကဿ ဣန္ဒခီလေ ဌတွာ ပဿန္တော မာတရံ ပုတ္တဿ နလာဋေ ဟတ္ထံ ဌပေတွာ သယန္တိံ ဒိသွာ ‘‘သစေ မေ ပုတ္တံ ဂဏှေယျံ, မာတာ တဿ ပဗုဇ္ဈေယျ, ပဗုဇ္ဈမာနာယ အန္တရာယော ဘဝေယျာ’’တိ အဘိနိက္ခမနန္တရာယဘယေန ပုတ္တဒါရေ ပရိစ္စဇိတွာ ဣန္ဒခီလတော နိဝတ္တိတွာ မဟာဘိနိက္ခမနံ နိက္ခမိ။ တသ္မာ ဗောဓိသတ္တဿ ဌတွာ ပုတ္တဒါရေသု အပေက္ခာသင်္ခါတဿ မာရဿ ဥဒ္ဓဋဋ္ဌာနတ္တာ သော ဣန္ဒခီလော နိပ္ပရိယာယေန ‘‘ဥမ္မာရော’’တိ ဝုစ္စတိ, အညေ ပန ရူဠှီဝသေန။ ထိရောတိ ထဒ္ဓေါ။ ဃနဗဒ္ဓေါတိ ဃနေန ဗဒ္ဓေါ။ ကထိနေန မံသေန အာဗဒ္ဓေါတိ အတ္ထော။ ဝဌတိ ထူလော ဘဝတီတိ ဝဌော, မုဒ္ဓဇဒုတိယောယံ, သော အဿတ္ထီတိ ဝဌရောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဌရောတိ ထူလော’’တိ။ ‘‘သလ္လက္ခေမာ’’တိဣမိနာ ‘‘မညေ’’တိ ဧတ္ထ မနဓာတု သလ္လက္ခဏတ္ထော, မကာရဿေကာရောတိ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တေသန္တိ မနုဿာနံ။

֍ * ၂၆၄။ သမ္မာတိ အဝိပရီတံ။ အသလ္လက္ခေတွာတိ အာဟာရသဒ္ဒဿ ခါဒနီယဘောဇနီယာဒီသု နိရူဠှဘာဝံ အမညိတွာ။ ဘဂဝါ ပန ဌပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာဥပ္ပန္နဿာတိ ယေနာကာရေန ဥပ္ပန္နဿ။ ပိတာ ပုတ္တသင်္ခါတေ ဒါရကေ သညာပေန္တော ဝိယ ဘဂဝါ တေ ဘိက္ခူ သညာပေန္တောတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၆၅။ ဧတဒေဝါတိ တိဏ္ဏမာကာရာနမညတရဝသေန အဒိန္နမေဝ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ မာတိကာယံ ‘‘ဒိန္န’’န္တိ ဝုတ္တဋ္ဌာနံ နတ္ထိ, အထ ကသ္မာ ပဒဘာဇနေယေဝ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဒိန္နန္တိ ဣဒ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘ဒိန္န’’န္တိ ဣဒံ ဥဒ္ဓဋန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ‘‘ဒိန္န’’န္တိ ပဒဿ။ နိဒ္ဒေသေ စ ‘‘ကာယေန…ပေ… ဒေန္တေ’’တိ ဥဒ္ဓဋန္တိ ယောဇနာ။ ဧဝန္တိ ဣမေဟိ တီဟာကာရေဟိ ဒဒမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝန္တိ ဣမေဟိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၇။)

ဒွီဟာကာရေဟိ။ အာဒီယမာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ရထရေဏုမ္ပီတိ ရထိကဝီထိယံ ဥဋ္ဌိတပံသုမ္ပိ။ ပုဗ္ဗေတိ ပဌမပဝါရဏသိက္ခာပဒေ။ ဧဝံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ ဧတံ အာဟာရံ ဒိန္နံ နာမ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧတမေဝါ’’တိ ဧဝဿ သမ္ဘဝတော တဿ ဖလံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘န ဣဒ’’န္တိအာဒိ။ နိဿဋ္ဌံ န ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။

တတ္ထာတိ ‘‘ကာယေနာ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ နတ္ထု ကရီယတိ ဣမာယာတိ နတ္ထုကရဏီ, တာယ။ နာသာပုဋေန ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အကလ္လကောတိ ဂိလာနော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ကာယေန ပဋိဗဒ္ဓေါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေါ ကဋစ္ဆုအာဒီတိ အာဟ ‘‘ကဋစ္ဆုအာဒီသူ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ပါတိယမာနန္တိ ပါတာပိယမာနံ။

ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ‘‘ပဉ္စဟင်္ဂေဟီ’’တိ ပဒဿ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ထာမမဇ္ဈိမဿာ’’တိအာဒိ။ တန္တိ ဒါတဗ္ဗဝတ္ထုံ။

တတ္ထာတိ ‘‘ဟတ္ထပါသော ပညာယတီ’’တိဝစနေ။ ဂစ္ဆန္တောပိ ဌိတေနေဝ သင်္ဂဟိတော။ ဘူမဋ္ဌဿာတိ ဘူမိယံ ဌိတဿ။ အာကာသဋ္ဌဿာတိ အာကာသေ ဌိတဿ။ ‘‘ဟတ္ထံ အင်္ဂ’’န္တိ ပဒေဟိ အဝယဝိသမ္ဗန္ဓော ကာတဗ္ဗော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘ဘူမဋ္ဌဿ စ သီသေနာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ပက္ခီတိ သကုဏော။ သော ဟိ ပက္ခယုတ္တတ္တာ ပက္ခီတိ ဝုစ္စတိ။ ဟတ္ထီတိ ကုဉ္ဇရော။ သော ဟိ သောဏ္ဍသင်္ခါတဟတ္ထယုတ္တတ္တာ ဟတ္ထီတိ ဝုစ္စတိ။ အဒ္ဓေန အဋ္ဌမံ ရတနမဿာတိ အဒ္ဓဋ္ဌမရတနော, ဟတ္ထီ, တဿ။ တေနာတိ ဟတ္ထိနာ။

ဧကော ဒါယကော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩဏမတီတိ ဟေဋ္ဌာ နမတိ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧကဒေသသမ္ပဋိစ္ဆနမတ္တေန။ တတောတိ သမ္ပဋိစ္ဆနတော။ ဥဂ္ဃါဋေတွာတိ ဝိဝရိတွာ။ ကာဇေနာတိ ဗျာဘင်္ဂိယာ။ သာ ဟိ ကစတိ ဗန္ဓတိ ဝိဝိဓံ ဘာရံ အသ္မိန္တိ ကာစောတိ ဝုစ္စတိ, စကာရဿ ဇကာရေ ကတေ ကာဇောပိ ယုတ္တောယေဝ။ တိံသ ဟတ္ထာ ရတနာနိ ဣမဿာတိ တိံသဟတ္ထော, ဝေဏု။ ဂုဠကုမ္ဘောတိ ဖာဏိတေန ပူရိတော ဃဋော။ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝါတိ ကုမ္ဘေသု ဟတ္ထပါသတော ဗဟိ ဌိတေသုပိ အဘိဟာရ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၈။)

ကဿ ဟတ္ထပါသေ ဌိတတ္တာ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဥစ္ဆုယန္တဒေါဏိတောတိ ဥစ္ဆုံ ပီဠနယန္တဿ အမ္ဗဏတော။

ဗဟူ ပတ္တာ ဌပိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ ဌိတဿ ဘိက္ခုနော ဟတ္ထပါသေတိ ယောဇနာ။ ဌတွာ ဖုသိတွာ ‘‘နိသိန္နဿ ဘိက္ခုနော’’တိ ပါဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဌိတေန ဝါ နိသိန္နေန ဝါ နိပန္နေန ဝါ ဒါယကေန ဒိယျတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပထဝိယံ ဌိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ ယန္တိ ယံ ယံ ပတ္တံ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယေသု ကေသုစီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ တံ ဝစနံ။

တတ္ထ တသ္မိံ ဌာနေ ဇာတော တတ္ထဇာတော, အလုတ္တသမာသောယံ, သောယေဝ တတ္ထဇာတကော, တသ္မိံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တတ္ထဇာတကေ န ရုဟတိ ယထာ, ဧဝံ န ရုဟတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေန သုဋ္ဌု ဟရိတဗ္ဗန္တိ သံဟာရိယံ, တံယေဝ သံဟာရိမံ ယကာရဿ မကာရံ ကတွာ, န သံဟာရိမံ အသံဟာရိမံ, တသ္မိံ။ တေပီတိ တေ အသံဟာရိမာပိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တတ္ထဇာတကသင်္ခေပူပဂါတိ တတ္ထဇာတကေ သမောဓာနေတွာ ခေပံ ပက္ခေပံ ဥပဂတာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဣဒဉှိ ဝါကျန္တရတ္တာ ပုနပ္ပုနံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တာနီတိ တိန္တိဏိကာဒိပဏ္ဏာနိ။ သန္ဓာရေတုန္တိ သမ္မာ ဓာရေတုံ။ ဌိတော ဒါယကောတိ သမ္ဗန္ဓော။

လဒ္ဓဿ လဒ္ဓဿ ဝတ္ထုဿ သန္နိဓိဋ္ဌာနတ္တာ, ပက္ခိတ္တဋ္ဌာနတ္တာ ဝါ ထဝီယတိ ပသံသီယတီတိ ထဝိကာ, တတော။ ပုဉ္ဆိတွာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာတိ ‘‘ပုဉ္ဆိတွာ ဝါ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဝါ’’တိ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော ဝါသဒ္ဒေါ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗော။ တေသု တေသု ဝတ္ထူသု ရဉ္ဇတိ လဂ္ဂတီတိ ရဇော, တံ။ ဝိနယေ ပညတ္တံ ဒုက္ကဋံ ဝိနယဒုက္ကဋံ။ တံ ပနာတိ ဘိက္ခံ ပန။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဒေထာတိ မံ ပဋိဂ္ဂဟာပေတွာ မမ ဒေထာတိ အဓိပ္ပါယော။

တတော တတောတိ တသ္မာ တသ္မာ ဌာနာ ဥဋ္ဌာပေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဘိက္ခံ။ တဿာတိ အနုပသမ္ပန္နဿ။

သော ဝတ္တဗ္ဗောတိ သော ဒိယျမာနော ဘိက္ခု ဒါယကေန ဘိက္ခုနာ ဝတ္တဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဣမန္တိ သရဇပတ္တံ။ တေနာတိ ဒိယျမာနဘိက္ခုနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၈၉။)

တထာ ကာတဗ္ဗန္တိ ယထာ ဒါယကေန ဘိက္ခုနာ ဝုတ္တံ, တထာ ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ဥပ္လဝတီတိ ဥပရိ ဂစ္ဆတိ, ပ္လု ဂတိယန္တိ ဟိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ ဠကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဥဣတိ ဥပသဂ္ဂဿ အတ္ထဒဿနတ္ထံ ‘‘ဥပရီ’’တိ ဝုတ္တံ, ပကာရလကာရသံယောဂေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘ဥပ္ပိလဝတီ’’တိ လိခန္တိ, သော အပါဌော။ ကဉ္ဇိကန္တိ ဗိလင်္ဂံ။ တဉှိ ကေန ဇလေန အဉ္ဇိယံ အဘိဗျတ္တံ အဿာတိ ‘‘ကဉ္ဇိယ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, တမေဝ ကဉ္ဇိကံ ယကာရဿ ကကာရံ ကတွာ။ တံ ပဝါဟေတွာ, အပနေတွာတိ အတ္ထော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ သုက္ခမေဝ ဘတ္တံ ဘဇိတဗ္ဗဋ္ဌေန သေဝိတဗ္ဗဋ္ဌေနာတိ သုက္ခဘတ္တံ, တသ္မိံ။ ပုရတောတိ ဘိက္ခုဿ ပုရတော, ပုဗ္ဗေ ဝါ။ ဖုသိတာနီတိ ဗိန္ဒူနိ။ တာနိ ဟိ သမ္ဗာဓဋ္ဌာနေသုပိ ဖုသန္တီတိ ဖုသိတာနီတိ ဝုစ္စန္တိ။

ဥဠုင်္ကောတိ ကောသိယသကုဏနာမော ဒီဃဒဏ္ဍကော ဧကော ဘာဇနဝိသေသော, တေန။ ထေဝါတိ ဖုသိတာနိ။ တာနိ ဟိ သမ္ဗာဓဋ္ဌာနေသုပိ ဖုသိတတ္တာ ထဝီယန္တိ ပသံသီယန္တီတိ ‘‘ထေဝါ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ စရုကေနာတိ စရီယတိ ဘက္ခီယတီတိ စရု, ဟဗျပါကော, တံ ကရောတိ အနေနာတိ စရုကံ, ထာလျာဒိကံ ခုဒ္ဒကဘာဇနံ, တေန အာကိရိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကာဠဝဏ္ဏကာမေဟိ မာနီယတီတိ မသိ။ ခါဒတီတိ ဆာရော ခကာရဿ ဆကာရံ, ဒကာရဿ စ ရကာရံ ကတွာ, ခါရရသော, သော ဣမိဿတ္ထီတိ ဆာရိကာ။ ဥပ္ပတိတွာတိ ဥဒ္ဓံ ဂန္တွာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

ဖာလေတွာတိ ဆိန္ဒိတွာ။ ဒေန္တာနံ အနုပသမ္ပန္နာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါယာသဿာတိ ပါယာသေန။ တထာပီတိ တေန မုခဝဋ္ဋိယာ ဂဟဏာကာရေနပိ။

အာဘောဂံ ကတွာတိ ‘‘ပဋိဂ္ဂဟေဿာမီ’’တိ မနသိကာရံ ကတွာ။ သောတိ နိဒ္ဒံ ဩက္ကန္တော ဘိက္ခု။ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ အာဘောဂဿ ကတတ္တာ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ အနာဒရန္တိ အနာဒရေန, ကရဏတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ, အနာဒရံ ဟုတွာတိ ဝါ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကေစီတိ အဘယဂိရိဝါသိနော။ ကာယေန ပဋိဗဒ္ဓေါ ကာယပဋိဗဒ္ဓေါ, တေန ပဋိဗဒ္ဓေါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၀။)

ကာယပဋိဗဒ္ဓပဋိဗဒ္ဓေါ, တေန။ ဝစနမတ္တမေဝါတိ ‘‘ပဋိဗဒ္ဓပဋိဗဒ္ဓ’’န္တိ ဧကံ အတိရေကံ ပဋိဗဒ္ဓဝစနမတ္တမေဝ နာနံ, အတ္ထတော ပန ကာယပဋိဗဒ္ဓမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ ယမ္ပီတိ ယမ္ပိ ဝတ္ထု။ တတြာတိ တသ္မိံ ဝဋ္ဋနေ။ တန္တိ အနုဇာနနံ။

နေယျော အဓိပ္ပါယံ နေတွာ ဉာတော အတ္ထော ဣမဿာတိ နေယျတ္ထံ။ ဧတ္ထာတိ သုတ္တေ, သုတ္တဿ ဝါ။ ယန္တိ ဝတ္ထု ပတတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိဂဠိတွာတိ ဘဿိတွာ။ သုဒ္ဓါယာတိ နိရဇာယ။ သာမန္တိ သယံ။ ပုဉ္ဆိတွာ ဝါတိအာဒီသု တယော ဝါသဒ္ဒါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထာ။ ပုဉ္ဆိတာဒီသု ဟိ ဧကသ္မိံ ကိစ္စေ ကတေ ဣတရကိစ္စံ ကာတဗ္ဗံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာတိ တေန ဘိက္ခုနာ, ‘‘အာဟရာပေတုမ္ပီ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ‘‘ကသ္မာ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပုစ္ဆာ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဝဒန္တေန ဘဂဝတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ သုတ္တဝစနေသု။ ‘‘ပရိစ္စတ္တံ တံ ဘိက္ခဝေ ဒါယကေဟီ’’တိ ဝစနေနာတိ ယောဇနာ။ အဓိပ္ပါယောတိ နီတတ္ထော အဓိပ္ပါယော, နိပ္ပရိယာယေန ဣတတ္ထော ဉာတတ္ထော အဓိပ္ပါယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဧဝံ နီတတ္ထမဓိပ္ပါယံ ဒဿေတွာ နေယျတ္ထ, မဓိပ္ပါယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ စာ’’တိ အာဒိ။ တန္တိ ပရိဘုဉ္ဇနံ အနုညာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုတိယဒိဝသေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော, အပရဒိဝသေပီတိ အတ္ထော။ အဓိပ္ပါယောတိ နေယျတ္ထော အဓိပ္ပါယော နေတွာ ဣယျတ္ထော ဉာတတ္ထော အဓိပ္ပါယောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဘုဉ္ဇန္တာနံ ဘိက္ခူနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဒန္တာတိ ဒသနာ။ တေ ဟိ ဒံသီယန္တိ ဘက္ခီယန္တိ ဧတေဟီတိ ‘‘ဒန္တာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သတ္ထံယေဝ သတ္ထကံ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန, တေန ပဋိဂ္ဂဟိတေန သတ္ထကေန။ ဧတန္တိ မလံ။ တန္တိ လောဟဂန္ဓမတ္တံ။ ပရိဟရန္တီတိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဟရန္တိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တံ သတ္ထကံ ပရိဘောဂတ္ထာယ ယသ္မာ န ပရိဟရန္တိ, တသ္မာ ဧသေဝ နယောတိ အတ္ထော။ ဥဂ္ဂဟိတပစ္စယာ, သန္နိဓိပစ္စယာ ဝါ ဒေါသော နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထာတိ တေသု တက္ကခီရေသု။ နီလိကာတိ နီလဝဏ္ဏာ သ္နေဟာ။ အာမကတက္ကာဒီသူတိ အပက္ကေသု တက္ကခီရေသု။

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၁။)

ကိလိဋ္ဌဥဒကန္တိ သမလံ ဥဒကံ။ တဿာတိ သာမဏေရဿ။ ပတ္တဂတံ ဩဒနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ သာမဏေရဿ။ ဥဂ္ဂဟိတကောတိ အဝဂဟိတကော။ ‘‘ဥညာတော’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၁။၁၁၂) ဝိယ ဥကာရော ဩကာရဝိပရီတော ဟောတိ, အပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဂဟိတတ္တာ ဒုဂ္ဂဟိတကောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဧတေနာတိ ဩဒနေန။ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတိ ဟတ္ထတော အမုတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။

ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ သာပေက္ခေ သတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧတ္တောတိ ဣတော ပတ္တတော။ သာမဏေရော ပက္ခိပတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ပတ္တတော။ ကေစီတိ အဘယဂိရိဝါသိနော။ တန္တိ ‘‘ပုန ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တာနံ ကေသဉ္စိ အာစရိယာနံ ဝစနံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ ပူဝဘတ္တာဒိ။

အတ္တနော ဝါတိ သာမဏေရဿ ဝါ။ သာမဏေရာတိ အာမန္တနံ။ တဿာတိ သာမဏေရဿ။ ဘာဇနေတိ ယာဂုပစနကဘာဇနေ။ ယာဂုကုဋန္တိ ယာဂုယာ ပူရိတံ ကုဋံ။ တန္တိ ယာဂုကုဋံ။ ‘‘ဘိက္ခုနာ ပဋိဂ္ဂဏှာပေတု’’န္တိ ကာရိတကမ္မံ ဥပနေတဗ္ဗံ။ ဂီဝံ ဌပေတွာ အာဝဇ္ဇေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဝဇ္ဇေတီတိ ပရိဏာမေတိ။

ပဋိဂ္ဂဟဏူပဂံ ဘာရန္တိ ထာမမဇ္ဈိမေန ပုရိသေန သံဟာရိမံ ဘာရံ။ ဗလဝတာ သာမဏေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေလဃဋံ ဝါတိ တေလေန ပက္ခိတ္တံ ဃဋံ ဝါ။ လဂ္ဂေန္တီတိ လမ္ဗေန္တိ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။

နာဂဿ ဒန္တော ဝိယာတိ နာဂဒန္တကော, သဒိသတ္ထေ ကော။ အင်္ကီယတေ လက္ခီယတေ အနေနာတိ အင်္ကုသော, ဂဇမတ္ထကမှိ ဝိဇ္ဈနကဏ္ဍကော။ အင်္ကုသော ဝိယာတိ အင်္ကုသကော, တသ္မိံ အင်္ကုသကေ ဝါ လဂ္ဂိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂဏှတောတိ ဂဏှန္တဿ။ မဉ္စဿ ဟေဋ္ဌာ ဟေဋ္ဌာမဉ္စော, တသ္မိံ။ တန္တိ တေလထာလကံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၂။)

အာရောဟန္တေဟိ စ ဩရောဟန္တေဟိ စ နိစ္စံ သေဝီယတီတိ နိဿေဏီ, တဿာ မဇ္ဈံ နိဿေဏိမဇ္ဈံ, တသ္မိံ။ ကဏ္ဏေ ဥဋ္ဌိတံ ကဏ္ဏိကံ, ကဏ္ဏမလံ, ကဏ္ဏိကံ ဝိယ ကဏ္ဏိကံ, ယထာ ဟိ ကဏ္ဏမလံ ကဏ္ဏတော ဥဋ္ဌဟိတွာ သယံ ပဝတ္တတိ, ဧဝံ တေလာဒိတော ဥဋ္ဌဟိတွာ သယံ ပဝတ္တတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဃနစုဏ္ဏန္တိ ကထိနစုဏ္ဏံ။ တံသမုဋ္ဌာနမေဝ နာမာတိ တတော တေလာဒိတော သမုဋ္ဌာနမေဝ နာမ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဧတန္တိ ကဏ္ဏိကာဒိ။ ဣဒံ ပဒံ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခံ။

ယောတ္တေနာတိ ရဇ္ဇုနာ။ အညော ဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပဝိသန္တေ စ နိက္ခမန္တေ စ ဝရတိ အာဝရတိ ဣမာယာတိ ဝတိ, တံ။ ဥစ္ဆူတိ ရသာလော။ သော ဟိ ဥသတိ ဝိသံ ဒါဟေတီတိ ဥစ္ဆူတိ ဝုစ္စတိ, တံ။ တိမ္ဗရုသကန္တိ တိန္ဒုကံ။ တဉှိ တေမေတိ ဘုဉ္ဇန္တံ ပုဂ္ဂလံ အဒ္ဒေတိ ရသေနာတိ တိမ္ဗော, ရုသတိ ခုဒ္ဒိတံ နာသေတီတိ ရုသကော, တိမ္ဗော စ သော ရုသကော စာတိ ‘‘တိမ္ဗရုသကော’’တိ ဝုစ္စတိ, တံ။ ဝတိဒဏ္ဍကေသူတိ ဝတိယာ အတ္ထာယ နိက္ခဏိတေသု ဒဏ္ဍကေသု။ မယံ ပနာတိ သင်္ဂဟကာရာစရိယဘူတာ ဗုဒ္ဓဃောသနာမကာ မယံ ပန, အတ္တာနံ သန္ဓာယ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။ န ပုထုလော ပါကာရောတိ အဍ္ဎတေယျဟတ္ထပါသာနတိက္ကမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဟတ္ထသတမ္ပီတိ ရတနသတမ္ပိ။

သောတိ သာမဏေရော။ ဘိက္ခုဿ ဒေတီတိ ယောဇနာ။ အပရောတိ သာမဏေရော။

ဖလံ ဣမိဿတ္ထီတိ ဖလိနီ, ဣနပစ္စယော ဣတ္ထိလိင်္ဂဇောတကော ဤ, တံ သာခန္တိ ယောဇနာ။ ဖလိနိသာခန္တိ သမာသတောပိ ပါဌော အတ္ထိ။ မစ္ဆိကဝါရဏတ္ထန္တိ မဓုဖာဏိတာဒီဟိ မက္ခနဋ္ဌာနေ နိလီယန္တီတိ မက္ခိကာ, တာယေဝ မစ္ဆိကာ ခကာရဿ ဆကာရံ ကတွာ, တာသံ နိဝါရဏာယ။ မူလပဋိဂ္ဂဟမေဝါတိ မူလေ ပဋိဂ္ဂဟဏမေဝ, ပဌမပဋိဂ္ဂဟမေဝါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဘိက္ခု ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အရိတ္တေနာတိ ကေနိပါတေန။ တဉှိ အရတိ နာဝါ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ အရိတ္တံ, တေန။ တန္တိ ပဋိဂ္ဂဟဏာရဟံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၃။)

ဘဏ္ဍံ။ အနုပသမ္ပန္နေနာတိ ကာရိတကမ္မံ။ တသ္မိမ္ပီတိ စာဋိကုဏ္ဍကေပိ။ တန္တိ အနုပသမ္ပန္နံ။

ပါထေယျတဏ္ဍုလေတိ ပထဿ ဟိတေ တဏ္ဍုလေ။ တေသန္တိ သာမဏေရာနံ။ ဣတရေဟီတိ ဘိက္ခူဟိ ဂဟိတတဏ္ဍုလေဟိ။ သဗ္ဗေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဘုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ဘိက္ခူဟိ ဂဟိတေဟိ သာမဏေရဿ တဏ္ဍုလေဟိ ယာဂုပစနေ န ဒိဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကာရဏန္တိ ပရိဝတ္တေတွာ ဘုတ္တဿ စ အပရိဝတ္တေတွာ ဘုတ္တဿ စ ကာရဏံ။

ဘတ္တံ ပစိတုကာမော သာမဏေရောတိ ယောဇနာ။ ဘိက္ခုနာ အာရောပေတဗ္ဗံ, အဂ္ဂိ န ကာတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုန ပဋိဂ္ဂဟဏကိစ္စံ နတ္ထိ မူလေ ပဋိဂ္ဂဟိတတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။

အဿာတိ သာမဏေရဿ။ တတောတိ အဂ္ဂိဇာလနတော။

တတ္တေ ဥဒကေတိ ဥဒကေ တာပေ။ တတောတိ တဏ္ဍုလပက္ခိပနတော။

ပိဓာနန္တိ ဥက္ခလိပိဓာနံ။ တဿေဝါတိ ဟတ္ထကုက္ကုစ္စကဿ ဘိက္ခုနော ဧဝ။ ဒဗ္ဗိံ ဝါတိ ကဋစ္ဆုံ ဝါ။ သော ဟိ ဒရီယတိ ဝိလောဠီယတိ ဣမာယာတိ ဒဗ္ဗီတိ ဝုစ္စတိ။

တတြာတိ တသ္မိံ ဌပနေ။ တဿေဝါတိ လောလဘိက္ခုဿေဝ။ တတောတိ ပတ္တတော။ ပုန တတောတိ သာခါဒိတော။ တတ္ထာတိ ဖလရုက္ခေ။

ဝိတက္ကံ သောဓေတုန္တိ ‘‘မယှမ္ပိ ဒဿတီ’’တိ ဝိတက္ကံ သောဓေတုံ။ တတောတိ အမ္ဗဖလာဒိတော။

ပုန တတောတိ မာတာပိတူနမတ္ထာယ ဂဟိတတေလာဒိတော။ တေတိ မာတာပိတရော။ တတောယေဝါတိ တေဟိယေဝ တဏ္ဍုလေဟိ သမ္ပာဒေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧတ္ထာတိ တာပိတဥဒကေ။ အမုဉ္စန္တေနေဝ ဟတ္ထေနာတိ ယောဇနာ။ အင်္ဂန္တိ ဝိနာသံ ဂစ္ဆန္တီတိ အင်္ဂါရာ။ ဒရီယန္တိ ဖလီယန္တီတိ ဒါရူနိ။

ဝုတ္တော သာမဏေရောတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၄။)

ဂဝတိ ပရိဘုဉ္ဇန္တာနံ ဝိဿဋ္ဌံ သဒ္ဒံ ကရောတီတိ ဂုဠော, ဂုဠတိ ဝိသတော ဇီဝိတံ ရက္ခတီတိ ဝါ ဂုဠော, တံ ဘာဇေန္တော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ လောလသာမဏေရဿ။

ဓူမဿတ္ထာယ ဝဋ္ဋီယတိ ဝဋ္ဋိတွာ ကရီယတီတိ ဓူမဝဋ္ဋိ, တံ။ မုခီယတိ ဝိပရီယတီတိ မုခံ။ ကံ ဝုစ္စတိ သီသံ, တံ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထာတိ ကဏ္ဌော။

ဘတ္တုဂ္ဂါရောတိ ဥဒ္ဓံ ဂိရတိ နိဂ္ဂိရတီတိ ဥဂ္ဂါရော, ဘတ္တမေဝ ဥဂ္ဂါရော ဘတ္တုဂ္ဂါရော, ဥဂ္ဂါရဘတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဒန္တန္တရေတိ ဒန္တဝိဝရေ။

ဥပကဋ္ဌေ ကာလေတိ အာသန္နေ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ။ ကက္ခာရေတွာတိ သဉ္စိတွာ။ တဿ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဒွေ တယော ခေဠပိဏ္ဍေ ပါတေတွာ’’တိ။ ဖဠုသင်္ခါတံ သိင်္ဂံ ဝိသာဏံ အသ္မိံ အတ္ထီတိ သိင်္ဂီ, သောယေဝ ကဋုကဘယေဟိ ဝိရမိတဗ္ဗတ္တာ သိင်္ဂီဝေရောတိ ဝုစ္စတိ။ အင်္ကီယတိ ရုက္ခော နဝံ ဥဂ္ဂတောတိ လက္ခီယတိ ဧတေဟီတိ အင်္ကုရာ, သမံ လောဏေန ဥဒကံ, သမံ ဝါ ဥဒကေန လောဏံ အသ္မိန္တိ သမုဒ္ဒေါ, တဿ ဥဒကံ အဝယဝီအဝယဝဘာဝေနာတိ သမုဒ္ဒေါဒကံ, တေန အပဋိဂ္ဂဟိတေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဖာဏတိ ဂုဠတော ထဒ္ဓဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ဖာဏိတံ။ ကရေန ဟတ္ထေန ဂဟိတဗ္ဗာတိ ကရကာ, ဝဿောပလံ, ကရေန ဂဏှိတုမရဟာတိ အတ္ထော။ ကတကဋ္ဌိနာတိ ကတကနာမကဿ ဧကဿ ရုက္ခဝိသေသဿ အဋ္ဌိနာ။ တန္တိ ဥဒကံ။ ကပိတ္ထောတိ ဧကဿ အမ္ဗိလဖလဿ ရုက္ခဝိသေသဿ နာမံ။

ဗဟလန္တိ အာဝိလံ။ သန္ဒိတွာတိ ဝိသန္ဒိတွာ။ ကကုဓသောဗ္ဘာဒယောတိ ကကုဓရုက္ခသမီပေ ဌိတာ သောဗ္ဘာဒယော။ ရုက္ခတောတိ ကကုဓရုက္ခတော။ ပရိတ္တန္တိ အပ္ပကံ။

ပါနီယဃဋေ ပက္ခိတ္တာနိ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဝါသမတ္တံ ဥဒကံ။ တတ္ထေဝါတိ ဌပိတပုပ္ဖဝါသိတပါနီယေယေဝ။ ဌပိတံ ဒန္တကဋ္ဌန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဇာနန္တဿ ဘိက္ခုဿာတိ ယောဇနာ။ အနာဒရေ စေတံ သာမိဝစနံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၅။)

ကိံ မဟာဘူတံ ဝဋ္ဋတိ, ကိံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ယံ ပနာတိ မဟာဘူတံ ပန။ အင်္ဂလဂ္ဂန္တိ အင်္ဂေသု လဂ္ဂံ, မဟာဘူတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ သေဒေ။ သုဈာပိတန္တိ အင်္ဂါရသဒိသံ ကတွာ သုဋ္ဌု ဈာပိတံ။

စတ္တာရီတိ ပထဝီ ဆာရိကာ ဂူထံ မုတ္တန္တိ စတ္တာရိ။ မဟာဝိကဋာနီတိ မဟန္တာနိ သပ္ပဒဋ္ဌက္ခဏသင်္ခါတေ ဝိကာရကာလေ ကတ္တဗ္ဗာနိ ဩသဓာနိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အသတိ ကပ္ပိယကာရကေ’’တိ ဝစနေ။ ကာလောဒိဿံ နာမာတိ ဗျာဓောဒိဿ, ပုဂ္ဂလောဒိဿ, ကာလောဒိဿ, သမယောဒိဿ, ဒေသောဒိဿ, ဝသောဒိဿ, ဘေသဇ္ဇောဒိဿသင်္ခါတေသု သတ္တသု ဩဒိဿေသု ကာလောဒိဿံ နာမာတိ အတ္ထော။ ဒသမံ။

ဘောဇနဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

၅။ အစေလကဝဂ္ဂေါ

၁။ အစေလကသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၂၆၉။ အစေလကဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ပရိဝိသတိ ဧတ္ထာတိ ပရိဝေသနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိဝေသနဋ္ဌာန’’န္တိ။ ပရိဗ္ဗာဇကပဗ္ဗဇသဒ္ဒါ သမာနာတိ အာဟ ‘‘ပရိဗ္ဗာဇကသမာပန္နောတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ သမာပန္နော’’တိ။ တိတ္ထေန သမံ ပူရတီတိ သမတိတ္ထီကံ, နဒီအာဒီသု ဥဒကံ, သမတိတ္ထိကံ ဝိယာတိ သမတိတ္ထိကံ, ပတ္တဘာဇနေသု ယာဂုဘတ္တံ။ တေသန္တိ မာတာပိတူနံ ဒေန္တဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒါပေတီ’’တိ ဧတ္ထ ဒါဓာတုယာ သမ္ပဒါနဿ သုဝိဇာနိတတ္တာ တံ အဒဿေတွာ ကာရိတကမ္မမေဝ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနုပသမ္ပန္နေနာ’’တိ။

֍ * ၂၇၃။ ‘‘သန္တိကေ’’တိဣမိနာ ‘‘ဥပနိက္ခိပိတွာ’’တိ ဧတ္ထ ဥပသဒ္ဒဿ သမီပတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေသန္တိ တိတ္ထိယာနံ။ တတ္ထာတိ ဘာဇနေ။ ဣတောတိ ပတ္တတော။ ဣဓာတိ မယှံ ဘာဇနေ။ နန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ။ တဿာတိ တိတ္ထိယဿာတိ။ ပဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၆။)

၂။ ဥယျောဇနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၇၄။ ဒုတိယေ ပဋိက္ကမနအသနသာလသဒ္ဒါနံ ပရိယာယတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အသနသာလာယပီ’’တိ။ ဘတ္တဿ ဝိဿဇ္ဇနံ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂေါတိ ကတေ ဘတ္တကိစ္စန္တိ အာဟ ‘‘ဘတ္တကိစ္စ’’န္တိ။ သမ္ဘူဓာတုဿ ပပုဗ္ဗအပဓာတွတ္ထတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘န ပါပုဏီ’’တိ။

֍ * ၂၇၆။ ဝုတ္တာဝသေသန္တိ ဝုတ္တေဟိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဟသိတုကာမတာဒီဟိ အဝသေသံ။ တသ္မိန္တိ ဥယျောဇိတဘိက္ခုမှိ။ အတ္ထတောတိ ဝိဇဟန္တဝိဇဟိတဘိက္ခူနံ အဝိနာဘာဝသင်္ခါတအတ္ထတော။ ဣတရေနာတိ ဥယျောဇကဘိက္ခုနာ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဒဿနူပစာရံ ဝါ သဝနူပစာရံ ဝါ’’တိဝစနေ။ ဧတ္ထာတိ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယော, ဒဿနူပစာရသဝနူပစာရေသူတိ အတ္ထော။ ‘‘တထာတိဣမိနာ ဒွါဒသဟတ္ထပမာဏံ အတိဒိသတိ။ တေဟီတိ ကုဋ္ဋာဒီဟိ။ တဿာတိ ဒဿနူပစာရာတိက္ကမဿ။ ‘‘ဝုတ္တပကာရမနာစာရ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘န အညော ကောစိ ပစ္စယော’’တိ ဧတ္ထ အညသဒ္ဒဿ အပါဒါနံ ဒဿေတိ, ‘‘ကာရဏ’’န္တိဣမိနာ ပစ္စယသဒ္ဒဿတ္ထံ။

֍ * ၂၇၇။ ကလိသဒ္ဒဿ ပါပပရာဇယသင်္ခါတေသု ဒွီသု အတ္ထေသု ပါပသင်္ခါတော ကောဓောတိ အာဟ ‘‘ကလီတိ ကောဓော’’တိ။ ‘‘အာဏ’’န္တိဣမိနာ သာသနသဒ္ဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘အာဏာ စ သာသနံ ဉေယျ’’န္တိ။ ကောဓဝသေန ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒဿေတွာ ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ ဣမဿ ဌာနံ နိသဇ္ဇံ အာလောကိတံ ဝိလောကိတံ ပဿထ ဘောတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာပီတိ အမနာပဝစနံ ဝစနေနာပီတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ သဘောဇနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၇၉။ တတိယေ ‘‘သယနိယဃရေ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ယကာရလောပံ ကတွာ ‘‘သယနိဃရေ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သယနိဃရေ’’တိ။ ယတောတိ ဧတ္ထ တောသဒ္ဒေါ ပဌမာဒီသု အတ္ထေသု ဒိဿတိ။ ‘‘ယတောနိဒါန’’န္တိအာဒီသု (သု။ နိ။ ၂၇၅) ပဌမတ္ထေ။ ‘‘အန္တရာယေ အသေသတော’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ ၇)

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၇။)

ဒုတိယတ္ထေ။ ‘‘အနိစ္စတော’’တိအာဒီသု (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၀၉) တတိယတ္ထေ။ ‘‘မာတိတော ပိတိတော’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၃၁၁) ပဉ္စမျတ္ထေ။ ‘‘ယံ ပရတော ဒါနပစ္စယာ’’တိအာဒီသု (ဇာ။ ၂။၂၂။၅၈၅) ဆṭṭhyတ္ထေ။ ‘‘ပုရတော ပစ္ဆတော’’တိအာဒီသု (ပါစိ။ ၅၇၆) သတ္တမျတ္ထေ။ ‘‘ပဒမတော’’တိအာဒီသု ကာရဏတ္ထေ ဒိဿတိ။ ဣဓာပိ ကာရဏတ္ထေယေဝါတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိ။ ယသ္မာ ကာရဏာ အယျဿ ဘိက္ခာ ဒိန္နာ, တသ္မာ ဂစ္ဆထ ဘန္တေ တုမှေတိ အတ္ထော။ ယန္တိ ဘိက္ခံ။ ဝေါတိ တုမှေဟိ။ အဓိပ္ပါယောတိ ပုရိသဿ အဇ္ဈာသယော။ ‘‘ပရိယုဋ္ဌိတော’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ အတ္ထပကရဏာဒိတော ရာဂပရိယုဋ္ဌိတောဝါဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ရာဂပရိယုဋ္ဌိတော’’တိ, ရာဂေန ပရိဘဝိတွာ ဥဋ္ဌိတောတိ အတ္ထော။

֍ * ၂၈၀။ သဘောဇနန္တိ ဧတ္ထ သကာရော သဟသဒ္ဒကာရိယော စ အကာရုကာရာနံ အသရူပတ္တာ အကာရတော ဥကာရဿ လောပေါ စ တီသု ပဒေသု ပစ္ဆိမာနံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ တုလျတ္ထနိဿိတသမာသော စ ပုဗ္ဗပဒေန သဟ ဘေဒနိဿိတဗာဟိရတ္ထသမာသော စ ဟောတိ, ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဟ ဥဘောဟိ ဇနေဟီ’’တိ။ အထ ဝါ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဘောဇနံ, သံ ဝိဇ္ဇတိ ဘောဇနံ အသ္မိံ ကုလေတိ သဘောဇနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တေနေဝါတိ တေနေဝ အညမညံ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ။ အဿာတိ ‘‘သဘောဇနေ’’တိပဒဿ။ ဃရေတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗော သယနိသဒ္ဒေါ လောပေါတိ အာဟ ‘‘သယနိဃရေ’’တိ။ ဣမိနာ ‘‘ဒတ္တော’’တိအာဒီသု ဝိယ ပုဗ္ဗပဒလောပသမာသံ ဒဿေတိ။ ပိဋ္ဌသံဃာဋဿာတိ ဧတ္ထ ပိဋ္ဌသံဃာဋော နာမ န အညဿ ယဿ ကဿစိ, အထ ခေါ သယနိဃရဂဗ္ဘဿေဝါတိ အာဟ ‘‘တဿ သယနိဃရဂဗ္ဘဿာ’’တိ။ ယထာ ဝါ တထာ ဝါတိ ယေန ဝါ တေ န ဝါ အာကာရေန။ ကတဿာတိ ပိဋ္ဌိဝံသံ အာရောပေတွာ ဝါ အနာရောပေတွာ ဝါ ကတဿာတိ။ တတိယံ။

֍ * ၂၈၄။ စတုတ္ထပဉ္စမေသု ယထာ စ သဘောဇနသိက္ခာပဒံ ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနံ, ဧဝမေဝ တာနိပီတိ ယောဇနာတိ။ စတုတ္ထပဉ္စမာနိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၈။)

၆။ စာရိတ္တသိက္ခာပဒံ

֍ * ၂၉၄။ ဆဋ္ဌေ ကသ္မာ တေဟိ ‘‘ဒေထာဝုသော ဘတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ, နနု ဘိက္ခူနံ ဧဝံ ဝတ္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထ တံ ကိရာ’’တိအာဒိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အဘိဟဋံ အဟောသိ, တသ္မာ။

֍ * ၂၉၅။ ဣဒံ ပန ဝစနံ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပသာဒညထတ္တန္တိ ပသာဒဿ အညေနာကာရေန ဘာဝေါ။ နန္တိ ခါဒနီယံ။ ‘‘ဂဟေတွာ အာဂမံသူ’’တိဣမိနာ ‘‘ဥဿာရိယိတ္ထာ’’တိ ဧတ္ထ ဥကာရဿ ဥဂ္ဂဟတ္ထတဉ္စ သရဓာတုဿ ဂတျတ္ထတဉ္စ အဇ္ဇတနိဉုံဝိဘတ္တိယာ တ္ထတ္တဉ္စ ဒဿေတိ, ဥဂ္ဂဟေတွာ သာရိံသု အဂမံသူတိ အတ္ထော။

֍ * ၂၉၈။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ ဌိတဿ ဘိက္ခုနော စိတ္တံ ဥပ္ပန္နန္တိ ယောဇနာ။ တတောတိ စိတ္တုပ္ပန္နတော။ ယန္တိ ဘိက္ခုံ။ ပကတိဝစနေနာတိ ဥစ္စာသဒ္ဒမကတွာ ပဝတ္တေန သဘာဝဝစနေန။ အန္တောဝိဟာရေတိ ဝစနဿ အတိသမ္ဗာဓတ္တာ အယုတ္တဘာဝံ မညမာနော အာဟ ‘‘အပိ စ အန္တောဥပစာရသီမာယာ’’တိ။

֍ * ၃၀၂။ ဂါမဿ အန္တရေ အာရာမော တိဋ္ဌတီတိ အန္တရာရာမော ဝိဟာရော, တံ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တောဂါမေ’’တိအာဒီတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ မဟာနာမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၀၃။ သတ္တမေ ‘‘ဘဂဝတော’’တိပဒံ ‘‘စူဠပိတုပုတ္တော’’တိပဒေ သမ္ဗန္ဓော, ‘‘မဟလ္လကတရော’’တိပဒေ အပါဒါနံ။ စူဠပိတုပုတ္တောတိ သုဒ္ဓေါဒနော, သက္ကောဒနော, သုက္ကောဒနော, ဓောတောဒနော, အမိတောဒနောတိ ပဉ္စ ဇနာ ဘာတရော, အမိတာ, ပါလိတာတိ ဒွေ ဘဂိနိယော။ တေသု ဘဂဝါ စ နန္ဒော စ ဇေဋ္ဌဘာတုဘူတဿ သုဒ္ဓေါဒနဿ ပုတ္တာ, အာနန္ဒော ကနိဋ္ဌဘာတုဘူတဿ အမိတောဒနဿ ပုတ္တော, မဟာနာမော စ အနုရုဒ္ဓေါ စ တတိယဿ သုက္ကောဒနဿ ပုတ္တာ။ သက္ကောဒနဓောတောဒနာနံ ပုတ္တာ အပါကဋာ။ တိဿတ္ထေရော အမိတာယ နာမ ဘဂိနိယာ ပုတ္တော, ပါလိတာယ ပုတ္တဓီတရာ အပါကဋာ။ တသ္မာ စူဠပိတုနော

(ပါစိတ်၊ယော၊၉၉။)

သုက္ကောဒနဿ ပုတ္တော စူဠပိတုပုတ္တောတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဒွီသု ဖလေသူတိ ဟေဋ္ဌိမေသု ဒွီသု ဖလေသု။ ဥဿန္နသဒ္ဒေါ ဗဟုပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဗဟူ’’တိ။ ဝဇတောတိ ဂေါဋ္ဌတော။ တဉှိ ဂါဝေါ ဂေါစရဋ္ဌာနတော ပဋိက္ကမိတွာ နိဝါသတ္ထာယ ဝဇန္တိ ဂစ္ဆန္တိ အသ္မိန္တိ ဝဇောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ * ၃၀၆။ တသ္မိံ သမယေတိ တသ္မိံ ပဝါရဏသမယေ။ ‘‘ဧတ္တကေဟီ’’တိပဒဿ နာမဝသေန ဝါ ပရိမာဏဝသေန ဝါ ဒုဝိဓဿ အတ္ထဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘နာမဝသေန ပရိမာဏဝသေနာ’’တိ။ တေသု နာမံ သန္ဓာယ ဧတံ နာမံ ဧတေသံ ဘေသဇ္ဇာနန္တိ ဧတ္တကာနီတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော, ပရိမာဏံ သန္ဓာယ ဧတံ ပရိမာဏံ ဧတေသန္တိ ဧတ္တကာနီတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘အညံ ဘေသဇ္ဇ’’န္တိ ဧတ္ထ အညသဒ္ဒဿ အပါဒါနံ နာမံ ဝါ ပရိမာဏံ ဝါ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗိနာ ပဝါရိတော’’တိအာဒိ။

֍ * ၃၁၀။ ယေတိ ဒါယကာ, ပဝါရိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဥယျုတ္တသေနာသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၁၁။ အဋ္ဌမေ ‘‘အဘိမုခ’’န္တိဣမိနာ အဘိသဒ္ဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥယျာတော’’တိပဒဿ ဥဋ္ဌဟိတွာ ယာတောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နဂရတော နိဂ္ဂတော’’တိ။ ‘‘ကတဥယျောဂ’’န္တိ ဣမိနာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ယုဉ္ဇတိ ဂစ္ဆတီတိ ဥယျုတ္တာတိ ဒဿေတိ။ ဓာတူန, မနေကတ္ထတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဂါမတော နိက္ခန္တ’’န္တိ။

֍ * ၃၁၄။ ဒွါဒသ ပုရိသာ ဣမဿ ဟတ္ထိနောတိ ဒွါဒသပုရိသော, အာဝုဓော ဟတ္ထေသု ဧတေသန္တိ အာဝုဓဟတ္ထာ။ နိန္နန္တိ နိန္နဋ္ဌာနံ, ပဿတော ဘိက္ခုနောတိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ သေနာဝါသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၁၉။ နဝမေ ‘‘တိဋ္ဌတု ဝါ’’တိအာဒိနာ ဝသနာကာရံ ဒဿေတိ။ ဝါသဒ္ဒေါ ‘‘စင်္ကမတု ဝါ’’တိအတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ကိဉ္စိ ဣရိယာပထန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၀။)

စတူသု ဣရိယာပထေသု ကိဉ္စိ ဣရိယာပထံ။ ယထာ ရုဒ္ဓမာနေ သဉ္စာရော ဆိဇ္ဇတိ, ဧဝံ ရုဒ္ဓါ သံဝုတာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ရုဒ္ဓေါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပလိဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဧတ္ထ ပရိပုဗ္ဗဿ ဗုဓိဓာတုဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတီတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဥယျောဓိကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၂၂။ ဒသမေ ယုဇ္ဈန္တီတိ သံပဟရန္တိ။ ‘‘ဗလဿ အဂ္ဂံ ဧတ္ထာ’’တိဣမိနာ ဘိန္နာဓိကရဏဗာဟိရတ္ထသမာသံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဇာနန္တီ’’တိပဒံ အတ္ထသမ္ပုဏ္ဏတ္ထာယ ပက္ခိတ္တံ။ အဂ္ဂန္တိ ကောဋ္ဌာသံ။ ဗလံ ဂဏီယတိ ဧတ္ထာတိ ဗလဂ္ဂန္တိ ဝစနတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတိ။ တေနာဟ ‘‘ဗလဂဏနဋ္ဌာန’’န္တိ။ ဣဒဉှိ ဝစနံ အမ္ဗသေစနဂရုသိနနယေန ဝုတ္တံ။ ကထံ? ‘‘ဗလဂဏနဋ္ဌာန’’န္တိ ဝဒန္တေန အဋ္ဌကထာစရိယေန ‘‘ဗလဿ အဂ္ဂံ ဇာနန္တိ ဧတ္ထာတိ ဗလဂ္ဂ’’န္တိ ဝစနတ္ထဿ ပိဏ္ဍတ္ထော စ ဉာပီယတိ, ‘‘ဗလံ ဂဏီယတိ ဧတ္ထာတိ ဗလဂ္ဂ’’န္တိ ဝစနတ္ထော စ ဒဿီယတိ။ ဝိယူဟီယတေ သမ္ပိဏ္ဍီယတေ ဗျူဟော, သေနာယ ဗျူဟော သေနာဗျူဟောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘သေနာယ ဝိယူဟ’’န္တိအာဒိနာ။ အဏတိ ဘေရဝသဒ္ဒံ ကရောတီတိ အဏီကံ, မုဒ္ဓဇဏကာရော, ဟတ္ထီယေဝ အဏီကံ ဟတ္ထာဏီကံ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ယော ဟတ္ထီ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တော, တေန ဟတ္ထိနာတိ ယောဇနာတိ။ ဒသမံ။

အစေလကဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

၆။ သုရာပါနဝဂ္ဂေါ

၁။ သုရာပါနသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၃၂၆။ သုရာပါနဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ဘဒ္ဒါ ဝတိ ဧတ္ထာတိ ဘဒ္ဒဝတိကာတိ စ, ဘဒ္ဒါ ဝတိ ဘဒ္ဒဝတိ, သာ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ဘဒ္ဒဝတိကာတိ စ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သော’’တိအာဒိ။ သောတိ ဂါမော လဘီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပထံ ဂစ္ဆန္တီတိ ပထာဝိနောတိ ကတေ အဒ္ဓိကာယေဝါတိ အာဟ ‘‘အဒ္ဓိကာ’’တိ။ အဒ္ဓံ ဂစ္ဆန္တီတိ အဒ္ဓိကာ။ ‘‘ပထိကာ’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ‘‘တေဇသာ တေဇ’’န္တိပဒါနိ သမ္ဗန္ဓာပေက္ခာနိ စ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၁။)

ဟောန္တိ, ပဒါနံ သမာနတ္တာ သမ္ဗန္ဓော စ သမာနောတိ မညိတုံ သက္ကုဏေယျာ စ ဟောန္တိ, တသ္မာ တေသံ သမ္ဗန္ဓဉ္စ တဿ အသမာနတဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော တေဇသာ နာဂဿ တေဇ’’န္တိ။ ‘‘အာနုဘာဝေနာ’’တိဣမိနာ ပန တေဇသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကပေါတဿ ပါဒေါ ကပေါတော ဥပစာရေန, တဿ ဧသော ကာပေါတော, ဝဏ္ဏော။ ကာပေါတော ဝိယ ဝဏ္ဏော အဿာတိ ကာပေါတိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကပေါတပါဒသမဝဏ္ဏရတ္တောဘာသာ’’တိ။ ပသန္နသဒ္ဒဿ ပသာဒသဒ္ဓါဒယော နိဝတ္တေတုံ ‘‘သုရာမဏ္ဍဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဉ္စာဘိညဿ သတောတိ ပဉ္စာဘိညဿ သမာနဿ သာဂတဿာတိ ယောဇနာ။

֍ * ၃၂၈။ ‘‘မဓုကပုပ္ဖါဒီနံ ရသေန ကတော’’တိဣမိနာ ပုပ္ဖါနံ ရသေန ကတော အာသဝေါ ပုပ္ဖါသဝေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧသ နယော ‘‘ဖလာသဝေါ’’တိအာဒီသုပိ။ သုရာမေရယာနံ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သုရာ နာမာ’’တိအာဒိ။ ပိဋ္ဌကိဏ္ဏပက္ခိတ္တာတိ ပိဋ္ဌေန စ ကိဏ္ဏေန စ ပက္ခိတ္တာ ကတာ ဝါရုဏီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိဏ္ဏာတိ စ သုရာယ ဗီဇံ။ တဉှိ ကိရန္တိ နာနာသမ္ဘာရာနိ မိဿီဘဝန္တိ ဧတ္ထာတိ ကိဏ္ဏာတိ ဝုစ္စတိ။ တဿာယေဝ မဏ္ဍေတိ ယောဇနာ။ သုရနာမကေန ဧကေန ဝနစရကေန ကတာတိ သုရာ။ မဒံ ဇနေတီတိ မေရယံ။

֍ * ၃၂၉။ လောဏသောဝီရကန္တိ ဧဝံနာမကံ ပါနံ။ သုတ္တန္တိပိ ဧဝမေဝ။ တသ္မိန္တိ သူပသံပါကေ။ တေလံ ပန ပစန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နတ္ထိ တိခိဏံ မဇ္ဇံ ဧတ္ထာတိ အတိခိဏမဇ္ဇံ, အတိခိဏမဇ္ဇေ တသ္မိံယေဝ တေလေတိ အတ္ထော။ ယံ ပနာတိ တေလံ ပန။ တိခိဏံ မဇ္ဇံ ဣမဿ တေလဿာတိ တိခိဏမဇ္ဇံ။ ယတ္ထာတိ တေလေ။ အရိဋ္ဌောတိ ဧဝံနာမကံ ဘေသဇ္ဇံ။ တန္တိ အရိဋ္ဌံ, ‘‘သန္ဓာယာ’’တိပဒေ အဝုတ္တကမ္မံ။ ဧတန္တိ ‘‘အမဇ္ဇံ အရိဋ္ဌ’’န္တိဝစနံ, ‘‘ဝုတ္တ’’န္တိပဒေ ဝုတ္တကမ္မန္တိ။ ပဌမံ။

၂။ အင်္ဂုလိပတောဒကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၃၀။ ဒုတိယေ အင်္ဂုလီဟိ ပတုဇ္ဇနံ အင်္ဂုလိပတောဒေါ, သောယေဝ အင်္ဂုလိပတောဒကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အင်္ဂုလီဟီ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၂။)

ဥတ္တန္တောတိ အဝတပန္တော။ အဝတပန္တောတိ စ အတ္ထတော ကိလမန္တောယေဝါတိ အာဟ ‘‘ကိလမန္တော’’တိ။ ကိလမန္တော ဟုတွာတိ ယောဇနာ။ အဿာသဂဟဏေန ပဿာသောပိ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အဿာသပဿာသသဉ္စာရော’’တိ။ တမ္ပီတိ ဘိက္ခုနိမ္ပီတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဟသဓမ္မသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၃၅။ တတိယေ ပကာရေန ကရီယတိ ဌပီယတီတိ ပကတံ ပညတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံ ဘဂဝတာ’’တိအာဒိ။ ယန္တိ သိက္ခာပဒံ။

֍ * ၃၃၆။ ဟသသင်္ခါတော ဓမ္မော သဘာဝေါ ဟသဓမ္မောတိ ဝုတ္တေ အတ္ထတော ကီဠိကာယေဝါတိ အာဟ ‘‘ကီဠိကာ ဝုစ္စတီ’’တိ။

֍ * ၃၃၇။ ဂေါပ္ဖကာနန္တိ စရဏဂဏ္ဌိကာနံ။ တေ ဟိ ပါဒေ ပါဒံ ဌပနကာလေ အညမညူပရိ ဌပနတော ဂေါပီယန္တီတိ ဂေါပ္ဖါ, တေ ဧဝ ဂေါပ္ဖကာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ပါဒဿ ဟိ ဥပရိ ပါဒံ ဌပနကာလေ ဧကဿ ဥပရိ ဧကော န ဌပေတဗ္ဗော။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ပါဒေ ပါဒံ အစ္စာဓာယာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၉၆၊ မ။ နိ။ ၁။၄၂၃၊ အ။ နိ။ ၃။၁၆)။ ဩဋ္ဌဇော ဒုတိယော။ ဩရောဟန္တဿ ဘိက္ခုနောတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၃၃၈။ ဖိယာရိတ္တာဒီဟီတိ အာဒိသဒ္ဒေန လင်္ကာရာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ကေစိ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပတနုပ္ပတနဝါရေသူတိ ပတနဝါရ ဥပ္ပတနဝါရေသု။ တတ္ထာတိ တဿံ ခိတ္တကထလာယံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဌပေတွာ ကီဠန္တဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ လိခိတုံ ဝဋ္ဋတိ ကီဠာဓိပ္ပါယဿ ဝိရဟိတတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ကီဠာဓိပ္ပါယေန အတ္ထဇောတကံ အက္ခရံ လိခန္တဿာပိ အာပတ္တိယေဝါတိ ဝဒန္တိ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေတိ။ တတိယံ။

၄။ အနာဒရိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၄၂။ စတုတ္ထေ ဓမ္မော နာမ တန္တိယေဝါတိ အာဟ ‘‘တန္တီ’’တိ။ ပဝေဏီတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ‘‘တံ ဝါ န သိက္ခိတုကာမော’’တိ ဧတ္ထ တံသဒ္ဒဿ အတ္ထမာဝိကာတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ယေန ပညတ္တေနာ’’တိ။ ဝိနယေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၃။)

အပညတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အပညတ္တေနာ’’တိ အာဟ ‘‘သုတ္တေ ဝါ အဘိဓမ္မေ ဝါ အာဂတေနာ’’တိ။

֍ * ၃၄၄။ ပဝေဏိယာတိ ဥပါလိအာဒိကာယ အာစရိယပရမ္ပရသင်္ခါတာယ တန္တိယာ။ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ သဗ္ဗန္တိ ကုရုန္ဒိဝါဒမဟာပစ္စရိဝါဒသင်္ခါတံ သဗ္ဗံ တံ ဝစနံ။ ပဝေဏိယာ အာဂတေတိ ပဝေဏိယာ အာဂတသင်္ခါတေ မဟာအဋ္ဌကထာဝါဒေတိ။ စတုတ္ထံ။

֍ * ၃၄၅။ ပဉ္စမေ မနုဿဝိဂ္ဂဟေတိ မနုဿဝိဂ္ဂဟပါရာဇိကေတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဇောတိသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၅၀။ ဆဋ္ဌေ ဇနပဒဿ နာမတ္တာ ဗဟုဝစနဝသေန ‘‘ဘဂ္ဂေသူ’’တိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ။ သုသုမာရသဏ္ဌာနော ပဗ္ဗတသင်္ခါတော ဂိရိ ဧတ္ထာတိ သုသုမာရဂိရိ, ဧတဿ ဝါ မာပိတကာလေ သုသုမာရော ဂိရတိ သဒ္ဒံ နိဂ္ဂိရတိ ဧတ္ထာတိ သုသုမာရဂိရီတိ အတ္ထမနပေက္ခိတွာ ဝုတ္တံ ‘‘နဂရဿ နာမ’’န္တိ။ တံ ပနာတိ ဝနံ ပန။ ‘‘မိဂါန’’န္တိအာဒိနာ မိဂါနံ အဘယော ဒီယတိ ဧတ္ထာတိ မိဂဒါယောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၃၅၂။ ‘‘ဇောတိကေ’’တိပဒဿ ဇောတိဿ အဂ္ဂိဿ ကရဏံ ဇောတိကန္တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဇောတိကရဏေ’’တိ။

֍ * ၃၅၄။ ‘‘သမာဒဟိတုကာမတာယာ’’တိပဒံ ‘‘အရဏိသဏ္ဌာပနတော’’တိပဒေ ဟေတု။ ဇာလာတိ သိခါ။ သာ ဟိ ဇလတိ ဒိဗ္ဗတီတိ ဇာလာတိ ဝုစ္စတိ။

ပတိလာတံ ဥက္ခိပတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ပတိတာလာတ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ တကာရလောပံ ကတွာ သန္ဓိဝသေန ပတိလာတန္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘အလာတံ ပတိတံ ဥက္ခိပတီ’’တိ။ အလာတန္တိ ဥမ္မုက္ကံ။ တဉှိ အာဒိတ္တံ ဟုတွာ အတိဥဏှတ္တာ န လာတဗ္ဗံ န ဂဏှိတဗ္ဗန္တိ အလာတန္တိ ဝုစ္စတိ။ အဝိဇ္ဈာတန္တိ ဈာယနတော ဍယှနတော အဝိဂတံ အလာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဈာယနံ ဍယှနံ ဈာတံ, ဝိဂတံ ဈာတံ ဣမဿာလာတဿာတိ ဝိဇ္ဈာတံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၄။)

֍ * ၃၅၆။ ပဒီပါဒီနီတိ ပဒီပဇောတိကာဒီနိ။ တတ္ထာတိ တာသု ဒုဋ္ဌဝါဠမိဂအမနုဿသင်္ခါတာသု အာပဒါသု နိမိတ္တဘူတာသု။ နိမိတ္တတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနန္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ နဟာနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၆၆။ သတ္တမေ ပါရံ ဂစ္ဆန္တော န ကေဝလံ သဥဒကာယ နဒိယာ ဧဝ နှာယိတုံ ဝဋ္ဋတိ, သုက္ခာယ နဒိယာပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုက္ခာယာ’’တိအာဒိ။ ဥက္ကိရိတွာတိ ဝိယူဟိတွာ။ အာဝါဋာယေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန အာဝါဋကာ, တေသူတိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၆၈။ အဋ္ဌမေ အလဘီတိ လဘောတိ ဝစနတ္ထေ အပစ္စယံ ကတွာ ဏပစ္စယဿ သွတ္ထဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘လဘောယေဝ လာဘော’’တိ။ အပစ္စယမကတွာ ပကတိယာ ဏပစ္စယောပိ ယုတ္တောယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဒ္ဒန္တရောပိ အတ္ထန္တရာဘာဝါ သမာသော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘နဝစီဝရလာဘေနာတိ ဝတ္တဗ္ဗေ’’တိ။ အနုနာသိကလောပန္တိ ‘‘နဝ’’န္တိ ဧတ္ထ နိဂ္ဂဟီတဿ ဝိနာသံ။ နိဂ္ဂဟီတဉှိ နာသံ အနုဂတတ္တာ ‘‘အနုနာသိက’’န္တိ ဝုစ္စတိ, တဿ အဒဿန, မကတွာတိ အတ္ထော။ မဇ္ဈေ ဌိတပဒဒွယေတိ ‘‘နဝ’’န္တိ စ ‘‘စီဝရလာဘေနာ’’တိ စ ဒွိန္နံ ပဒါနမန္တရေ ‘‘ဌိတေ ပနာ’’တိ စ ‘‘ဘိက္ခုနာ’’တိ စ ပဒဒွယေ။ နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ နိပါတောတိ နိပါတမတ္တံ။ အလဘီတိ လဘောတိ ဝစနတ္ထဿ အဘိဓေယျတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဘိက္ခုနာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနာ’’တိအာဒိ။ ပဒဘာဇနေ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ ယံ စီဝရံ။ ‘‘စီဝရ’’န္တိ ဧတ္ထ စီဝရသရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံ နိဝါသေတုံ ဝါ’’တိအာဒိ။ စမ္မကာရနီလန္တိ စမ္မကာရာနံ တိဖလေ ပက္ခိတ္တဿ အယဂူထဿ နီလံ။ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ကရီယတိ အနေနာတိ ဒုဗ္ဗဏ္ဏကရဏံ, ကပ္ပဗိန္ဒုန္တိ အာဟ ‘‘ကပ္ပဗိန္ဒုံ သန္ဓာယာ’’တိ။ အာဒိယန္တေန ဘိက္ခုနာ အာဒါတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောဏေသူတိ အန္တေသု။ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ အက္ခိမဏ္ဍလမတ္တံ ဝါတိ အက္ခိမဏ္ဍလဿ ပမာဏံ ဝါ ကပ္ပဗိန္ဒူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဋ္ဋေ ဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၅။)

အနုဝါတပဋ္ဋေ ဝါ။ ဂဏ္ဌိယံ ဝါတိ ဂဏ္ဌိကပဋ္ဋေ ဝါ။ ပါဠိကပ္ပေါတိ ဒွေ ဝါ တိဿော ဝါ တတော အဓိကာ ဝါ ဗိန္ဒုအာဝလီ ကတွာ ကတော ကပ္ပေါ။ ကဏ္ဏိကကပ္ပေါတိ ကဏ္ဏိကံ ဝိယ ဗိန္ဒုဂေါစ္ဆကံ ကတွာ ကတော ကပ္ပေါ။ အာဒိသဒ္ဒေန အဂ္ဃိယကပ္ပါဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗာသု အဋ္ဌကထာသု။ ဧကောပိ ဗိန္ဒု ဝဋ္ဋောယေဝ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဧကံ ဝဋ္ဋဗိန္ဒု’’န္တိ။

֍ * ၃၇၁။ အဂ္ဂဠာဒီနီတိ အာဒိသဒ္ဒေန အနုဝါတပရိဘဏ္ဍေ သင်္ဂဏှာတီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဝိကပ္ပနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၇၄။ နဝမေ တဿာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယော စီဝရသာမိကောယေဝါတိ အာဟ ‘‘စီဝရသာမိကဿာ’’တိ။ ဒုတိယဿ တသဒ္ဒဿ ဝိသယော ဝိနယဓရောယေဝါတိ အာဟ ‘‘ယေနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘အဝိဿာသန္တော’’တိပဒဿ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အဝိဿာသေနာ’’တိ။ တေနာတိ ဝိနယဓရေနာတိ။ နဝမံ။

၁၀။ စီဝရာပနိဓာနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၇၇။ ဒသမေ ‘‘အပနေတွာ’’တိဣမိနာ အပဣတျူပသဂ္ဂဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ နိဓေန္တီတိ နိဂူဟိတွာ ဌပေန္တိ။ ဟသာဓိပ္ပါယောတိ ဟသံ, ဟသနတ္ထာယ ဝါ အဓိပ္ပါယော။ ပရိက္ခာရဿ သရူပံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပတ္တတ္ထဝိကာဒိ’’န္တိ။ ပတ္တဿ ပါဠိယမာဂတတ္တာ ပတ္တဿ ထဝိကာတိ အတ္ထောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗော, န ပတ္တော စ ထဝိကာ စာတိ။ ‘‘သမဏေန နာမာ’’တိပဒံ ‘‘ဘဝိတု’’န္တိပဒေ ဘာဝကတ္တာတိ။ ဒသမံ။

သုရာပါနဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။

၇။ သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ

၁။ သဉ္စိစ္စပါဏသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၃၈၂။ သပ္ပါဏကဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ဥသုံ အသတိ ခိပတိ အနေနာတိ ဣဿာသောတိ ကတေ ဓနုယေဝ မုချတော ဣဿာသော နာမ, ဓနုဂ္ဂဟာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၆။)

စရိယော ပန ဥပစာရေန။ ဥသုံ အသတိ ခိပတီတိ ဣဿာသောတိ ကတေ ဓနုဂ္ဂဟာစရိယော ဣဿာသော နာမ, ဣဓ ပန ဥပစာရတ္ထော ဝါ ကတ္တုတ္ထော ဝါ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဓနုဂ္ဂဟာစရိယော ဟောတီ’’တိ။ ပဗ္ဗဇိတကာလေ ဣဿာသဿ အယုတ္တတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဂိဟိကာလေ’’တိ။ ဝေါရောပိတာတိ ဧတ္ထ ဝိ အဝ ပုဗ္ဗဿ ရုဟဓာတုဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိယောဇိတာ’’တိ။

ယသ္မာ ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ ‘‘ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ’’တိဝစနံ။ ကသ္မာ ဝေါဟာရမတ္တမေဝ ဟောတိ, နနု ယတော ကုတောစိ ယသ္မိံ ကိသ္မိံစိ ဝိယောဇိတေ ဒွေ ဝတ္ထူနိ ဝိယ ဝိသုံ တိဋ္ဌန္တိ ပါဏတော ဇီဝိတေ ဝိယောဇိတေ ပါဏဇီဝိတာပီတိ အာဟ ‘‘န ဟေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာ’’တိဝစနေ ဒဿေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိဉ္စိ ဇီဝိတံ နာမာတိ ယောဇနာ။ အယံ ပနေတ္ထ အတ္ထသမ္ဗန္ဓော – သီသာလင်္ကာရေ သီသတော ဝိယောဇိတေ သီသံ အလင်္ကာရတော ဝိသုံ တိဋ္ဌတိ ယထာ, ဧဝံ ဇီဝိတေ ပါဏတော ဝိယောဇိတေ ဇီဝိတံ ပါဏတော ဝိသုံ န တိဋ္ဌတိ နာမာတိ။ အညဒတ္ထူတိ ဧကံသေန။ ‘‘ပါဏ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တောပိ မနုဿပါဏဿ ပါရာဇိကဋ္ဌာနေ ဂဟိတတ္တာ ဣဓ ပါရိသေသဉာယေန တိရစ္ဆာနပါဏောဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘တိရစ္ဆာနဂတောယေဝ ပါဏော’’တိ။ တန္တိ ပါဏံ။ မဟန္တေ ပန ပါဏေတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၃၈၅။ သောဓေန္တော အပနေတီတိ ယောဇနာ။ မင်္ဂုလောတိ မနုဿရတ္တပေါ ဧကော ကိမိဝိသေသော။ သော ဟိ ရတ္တပိဝနတ္ထာယ မင်္ဂတိ ဣတော စိတော စ ဣမံ စိမဉ္စ ဌာနံ ဂစ္ဆတီတိ ‘‘မင်္ဂုလော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပဒက္ခရာနဉှိ အဝိပရိတတ္ထံ, သောတူနဉ္စ သဇ္ဈာယောပဒေသလဘနတ္ထံ ကတ္ထစိ ဌာနေ ဝစနတ္ထော ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဿ ဗီဇမေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန မင်္ဂုလဗီဇကံ, တသ္မိံ။ တန္တိ မင်္ဂုလဗီဇကံ။ ဘိန္ဒန္တော ဟုတွာတိ ယောဇနာတိ။ ပဌမံ။

၂။ သပ္ပါဏကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၈၇။ ဒုတိယေ သဟ ပါဏေဟီတိ သပ္ပါဏကံ ဥဒကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေ ပါဏကာ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ပတ္တပူရမ္ပိ ဥဒကန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၇။)

သမ္ဗန္ဓော။ တာဒိသေနာတိ သပ္ပါဏကေန။ ဓောဝတောပိ ပါစိတ္တိယန္တိ ယောဇနာ။ ဥဒကသောဏ္ဍိန္တိ သိလာမယံ ဥဒကသောဏ္ဍိံ။ ပေါက္ခရဏိန္တိ သိလာမယံ ပေါက္ခရဏိံ။ ဥဋ္ဌာပယတောပိ ပါစိတ္တိယန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ သောဏ္ဍိပေါက္ခရဏီဟိ။ ဥဒကဿာတိ ဥဒကေန, ပူရေ ဃဋေ အာသိဉ္စိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဥဒကေ။ ဥဒကေတိ ဥဒကသဏ္ဌာနကပဒေသေ အာသိဉ္စိတဥဒကေ။ ပတိဿတီတိ သောဏ္ဍိပေါက္ခရဏီဟိ ဂဟိတဥဒကံ ပတိဿတီတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ ဥက္ကောဋနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၉၂။ တတိယေ ‘‘ဥစ္စာလေန္တီ’’တိဣမိနာ ဥက္ကောဋေန္တီတိ ဧတ္ထ ဥပုဗ္ဗဿ ကုဋဓာတုဿ ဥစ္စာလနတ္ထံ ဒဿေတိ ဓာတူန, မနေကတ္ထတ္တာ။ ယံ ယံ ပတိဋ္ဌိတံ ယထာပတိဋ္ဌိတံ, တဿ ဘာဝေါ ယထာပတိဋ္ဌိတဘာဝေါ, တေန။

֍ * ၃၉၃။ ယော ဓမ္မောတိ ယော သမထဓမ္မော။ ဓမ္မေနာတိ ဧတ္ထ ဧနသဒ္ဒေန ‘‘ယထာဓမ္မ’’န္တိ ဧတ္ထ အံဣတိကာရိယဿ ကာရိံ ဒဿေတိ။ ဣမိနာ ‘‘ယထာဓမ္မ’’န္တိ ပဒဿ ‘‘နိဟတာဓိကရဏ’’န္တိ ဧတ္ထ နိဟတသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘သတ္ထာရာ’’တိပဒံ ‘‘ဝုတ္တံ’’ ဣတိပဒေ ကတ္တာ။ နတ္ထိ ဟတံ ဟနနံ ဣမဿာတိ နိဟတန္တိ ဝုတ္တေ အတ္ထတော ဝူပသမနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဝူပသမိတ’’န္တိ။

֍ * ၃၉၅။ ယံ ဝါ တံ ဝါ ကမ္မံ ဓမ္မကမ္မံ နာမ န ဟောတိ, အထ ခေါ အဓိကရဏဝူပသမကမ္မမေဝ ဓမ္မကမ္မံ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေန ကမ္မေနာ’’တိအာဒိ။ အယမ္ပီတိ အယမ္ပိ ဘိက္ခု။ သေသပဒါနိပီတိ ‘‘ဓမ္မကမ္မေ ဝေမတိကော’’တိအာဒီနိ သေသပဒါနိပိ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ဝိတ္ထာရော ပန ဝုတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထေဝါတိ ပရိဝါရေ ဧဝ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ, ဝိဘင်္ဂေ ဝါတိ။ တတိယံ။

၄။ ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒံ

֍ * ၃၉၉။ စတုတ္ထေ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဒဿိတာနိ ဒုဋ္ဌုလ္လသဒ္ဒတ္ထဘာဝေန သဒိသတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဓုရ’’န္တိ ဧတ္ထ လက္ခဏဝန္တတ္တာ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဓုရေ’’တိ။ ဓုရေ နိက္ခိတ္တမတ္တေ သတီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၈။)

ဧဝံ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာတိ ‘‘အညဿ နာရောစေဿာမီ’’တိ ဧဝံ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ။ အညဿာတိ ဝတ္ထု, ပုဂ္ဂလတော အညဿ ဒုတိယဿ။ သောပီတိ ဒုတိယောပိ။ အညဿာတိ တတိယဿ။ ယာဝ ကောဋိ န ဆိဇ္ဇတိ, တာဝ အာပဇ္ဇတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ တဿေဝါတိ အာပတ္တိံ အာပန္နပုဂ္ဂလဿ။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလောယေဝါတိ အာပတ္တိံ အာပန္နပုဂ္ဂလောယေဝ။ အယန္တိ ပဌမဘိက္ခု။ အညဿာတိ ဒုတိယဿ။ သောတိ ဒုတိယော အာရောစေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေနာတိ ပဌမဘိက္ခုနာ။ အဿာတိ ဒုတိယဿ။ တဿေဝါတိ ပဌမဘိက္ခုဿေဝ။ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလံ ဥပနိဓာယ ‘‘တတိယေန ပုဂ္ဂလေန ဒုတိယဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၄၀၀။ ပဉ္စာပတ္တိက္ခန္ဓေတိ ထုလ္လစ္စယာဒိကေ ပဉ္စ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ။ အဇ္ဈာစာရော နာမာတိ အဓိဘဝိတွာ ဝီတိက္ကမိတွာ အာစရိတဗ္ဗတ္တာ အဇ္ဈာစာရော နာမာတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ဦနဝီသတိဝဿသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၀၂။ ပဉ္စမေ အင်္ဂုလိယောတိ ကရသာခါယော။ တာ ဟိ အင်္ဂန္တိ ဟတ္ထတော ပဉ္စဓာ ဘိဇ္ဇိတွာ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တီတိ အင်္ဂုလိယောတိ ဝုစ္စန္တိ။ လိခန္တဿ ဥပါလိဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ ဗဟုစိန္တေတဗ္ဗကာရဏေန။ အဿာတိ ဥပါလိဿ။ ဥရောတိ ဟဒယံ။ တဉှိ ဥသတိ စိတ္တတာပေါ ဒဟတိ ဧတ္ထာတိ ဥရောတိ ဝုစ္စတိ။ ရူပသုတ္တန္တိ ဟေရညိကာနံ ရူပသုတ္တံ, ယထာ ဟတ္ထာစရိယာနံ ဟတ္ထိသုတ္တန္တိ။ အက္ခီနီတိ စက္ခူနိ။ တာနိ ဟိ အက္ခန္တိ ဝိသယေသု ဗျာပီဘဝန္တိ, ရူပံ ဝါ ပဿတိ ဣမေဟီတိ အက္ခီနီတိ ဝုစ္စန္တိ။ မကသေန သူစိမုခါနံ ဂဟိတတ္တာ ဍံသေန ပိင်္ဂလမက္ခိကာယောဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ဍံသာတိ ပိင်္ဂလမက္ခိကာယော’’တိ။ ပိင်္ဂလမက္ခိကာယော ဟိ ဍံသနဋ္ဌေန ခါဒနဋ္ဌေန ဍံသာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဒုက္ကရော ခမော ဧတာသန္တိ ဒုက္ခာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုက္ခမာန’’န္တိ။ ဝေဒနာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အသာတဿ ကာရဏံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အမဓုရာန’’န္တိ။ ဣမိနာ အမဓုရတ္တာ န သာဒိတဗ္ဗာတိ အသာတာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပါဏသဒ္ဒဇီဝိတသဒ္ဒါနံ ပရိယာယဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဇီဝိတဟရာန’’န္တိ။ ပါဏံ ဟရန္တိ အပနေန္တီတိ ပါဏဟရာ, တာသံ ဝေဒနာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၀၉။)

֍ * ၄၀၄။ ဝိဇာယနကာလတော ပဋ္ဌာယ ပရိပုဏ္ဏဝီသတိဝဿော န ဂဟေတဗ္ဗော, ဂဗ္ဘဂဟဏကာလတော ပန ပဋ္ဌာယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ။ ဂဗ္ဘေ သယိတကာလေန သဒ္ဓိံ ဝီသတိမံ ဝဿံ ပရိပုဏ္ဏမဿာတိ ဂဗ္ဘဝီသော ပုဂ္ဂလော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယထာဟာတိ ယေနာကာရေန သင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, တေနာကာရေန ဘဂဝါ အာဟာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ ယထာ ကိံ ဝစနံ ဘဂဝါ အာဟာတိ ယောဇနာ။

ဂဗ္ဘဝီသော ဟုတွာ ဥပသမ္ပန္နောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အမှီတိ အသ္မိ။ နုသဒ္ဒေါ ပရိဝိတက္ကတ္ထေ နိပါတော။ ယန္တိ ယာဒိသံ ပဌမံ စိတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ပဋိသန္ဓိစိတ္တံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဌမံ ဝိညာဏ’’န္တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ တန္တိ ပဌမံ စိတ္တံ ပဌမံ ဝိညာဏံ။ အဿာတိ သတ္တဿ။ သာဝ ဇာတီတိ သာ ဧဝ ပဋိသန္ဓိ, ဂဗ္ဘော နာမ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ ပါဠိယံ, ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယောတိ ပုဂ္ဂလော။ မဟာပဝါရဏာယာတိ အဿယုဇပုဏ္ဏမိယံ။ သာ ဟိ ပူဇိတပဝါရဏတ္တာ မဟာပဝါရဏာတိ ဝုစ္စတိ။ တတောတိ ပဝါရဏာယ ဇာတကာလတော။ တန္တိ မဟာပဝါရဏံ။ ပါဋိပဒေ စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော, ပဝါရဏဒိဝသပါဋိပဒဒိဝသေသု အညတရသ္မိံ ဒိဝသေ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ဟာယနဝဍ္ဎနန္တိ ကုစ္ဆိမှိ ဝသိတမာသေသု အဓိကေသု ဟာယနဉ္စ ဦနေသု ဝဍ္ဎုနဉ္စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။

ပေါရာဏကတ္ထေရာ ပန ဥပသမ္ပာဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကူနဝီသတိဝဿန္တိ အနန္တရေ ဝုတ္တံ ဧကူနဝီသတိဝဿံ။ နိက္ခမနီယောတိ သာဝဏမာသော။ သော ဟိ အန္တောဝီထိတော ဗာဟိရဝီထိံ နိက္ခမတိ သူရိယော အသ္မိန္တိ ‘‘နိက္ခမနီယော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပါဋိပဒဒိဝသေတိ ပစ္ဆိမိကာယ ဝဿူပဂမနဒိဝသေ။ တံ ဥပသမ္ပာဒနံ။ ကသ္မာတိ ပုစ္ဆာ။ ဧတ္ထ ဌတွာ ပရိဟာရော ဝုစ္စတေ မယာတိ ယောဇနာ။ ဝီသတိယာ ဝဿေသူတိ ဥပသမ္ပန္နပုဂ္ဂလဿ ဝီသတိယာ ဝဿေသု။ တိံသရတ္တိဒိဝဿ ဧကမာသတ္တာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၀။)

‘‘စတ္တာရော မာသာ ပရိဟာယန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥက္ကဍ္ဎန္တီတိ ဧကဿ အဓိကမာသဿ နာသနတ္ထာယ ဝဿံ ဥပရိ ကဍ္ဎန္တိ။ တတောတိ ဆမာသတော အပနေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဧကူနဝီသတိဝဿ’’န္တိအာဒိဝစနေ။ ပန-သဒ္ဒေါ ဟိသဒ္ဒတ္ထော, သစ္စန္တိ အတ္ထော။ ယောတိ ပုဂ္ဂလော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဂဗ္ဘမာသာနမ္ပိ ဂဏနူပဂတ္တာ ဂဟေတွာ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ, တသ္မာ ဆ မာသေ ဝသိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဋ္ဌ မာသေ ဝသိတွာ ဇာတောပိ န ဇီဝတီတိ သုတ္တန္တအဋ္ဌကထာသု (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၄-၂၅၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၂၀၅) ဝုတ္တံ။

֍ * ၄၀၆။ ဒသဝဿစ္စယေနာတိ ဥပသမ္ပဒတော ဒသဝဿာတိက္ကမေန။ ဥပသမ္ပာဒေတီတိ ဥပဇ္ဈာယော ဝါ ကမ္မဝါစာစရိယော ဝါ ဟုတွာ ဥပသမ္ပာဒေတိ။ တန္တိ ဥပဇ္ဈာစရိယဘူတံ အနုပသမ္ပန္နပုဂ္ဂလံ။ ကမ္မဝါစာစရိယော ဟုတွာ ဥပသမ္ပာဒေန္တော တံ မုဉ္စိတွာ သစေ အညောပိ ကမ္မဝါစာစရိယော အတ္ထိ, သူပသမ္ပန္နော။ သောဝ သစေ ကမ္မဝါစံ သာဝေတိ, နုပသမ္ပန္နော။ ဉတွာ ပန ပုန အနုပသမ္ပာဒေန္တေ သဂ္ဂန္တရာယောပိ မဂ္ဂန္တရာယောပိ ဟောတိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ထေယျသတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၀၇။ ဆဋ္ဌေ ‘‘ပဋိယာလောက’’န္တိ ဧတ္ထ အာလောကသဒ္ဒေန သူရိယော ဝုတ္တော ဥပစာရေန။ သူရိယော ဟိ ပုရတ္ထိမဒိသတော ဥဂ္ဂန္တွာ ပစ္ဆိမဒိသံ ဂတော, တသ္မာ သူရိယသင်္ခါတဿ အာလောကဿ ပဋိမုခံ ‘‘ပဋိယာလောက’’န္တိ ဝုတ္တေ ပစ္ဆိမဒိသာယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ပစ္ဆိမံ ဒိသန္တိ အတ္ထော’’တိ။ ကမ္မိကာတိ ကမ္မေ ယုတ္တာ ပယုတ္တာ။

֍ * ၄၀၉။ ရာဇာနန္တိ ဧတ္ထ ရညော သန္တကံ ‘‘ရာဇာ’’တိ ဝုစ္စတိ ဥပစာရေန, အထ ဝါ ရညော ဧသော ‘‘ရာဇာ’’တိ ကတွာ ရညော သန္တကံ ‘‘ရာဇာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ထေယျန္တိ ထေနေတွာ ‘‘သက္ကစ္စ’’န္တိအာဒီသု (ပါစိ။ ၆၀၆) ဝိယ နိဂ္ဂဟီတာဂမော ဟောတိ။ ရာဇာနံ, ရညော သန္တကံ ဝါ ထေယျံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၁။)

ထေနေတွာ ဂစ္ဆန္တီတိ အတ္ထော။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရာဇာနံ ဝါ ထေနေတွာ’’တိအာဒိ။

֍ * ၄၁၁။ စတူသု ဝိသင်္ကေတေသု ဒွီဟိ အနာပတ္တိ, ဒွီဟိ အာပတ္တိယေဝါတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သံဝိဓာနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၁၂။ သတ္တမေ ‘‘ပဓူပေန္တော’’တိ ဧတ္ထ ပပုဗ္ဗ ဓူပဓာတု ပရိဘာသနတ္ထေ ဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘ပရိဘာသန္တော’’တိ။ တွံ သမဏောပိ မာတုဂါမေန သဒ္ဓိံ ဂစ္ဆသိ, တုယှေဝေသော ဒေါသော, နေတဿ ပုရိသဿာတိ အတ္တာနံယေဝ ပရိဘာသန္တောတိ အတ္ထော။ ‘‘နိက္ခာမေသီ’’တိဣမိနာ ‘‘နိပ္ပါတေသီ’’တိဧတ္ထ နိပုဗ္ဗ ပတဓာတု ဂတျတ္ထောတိ ဒဿေတီတိ။ သတ္တမံ။

၈။ အရိဋ္ဌသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၁၇။ အဋ္ဌမေ ဂန္ဓေတိ ဂိဇ္ဈေ။ တေ ဟိ ဂိဓန္တိ ကုဏပံ အဘိကင်္ခန္တီတိ ‘‘ဂန္ဓာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဂဒ္ဓေတိပိ ပါဌော, သောပိ ယုဇ္ဇတိ ယထာ ‘‘ယုဂနန္ဓော, ယုဂနဒ္ဓေါ’’တိ စ ‘‘ပဋိဗန္ဓော ပဋိဗဒ္ဓေါ’’တိ စ။ ဗာဓယိံသူတိ ဟနိံသု။ အဿာတိ အရိဋ္ဌဿ။

တဒ္ဓိတေန ဝုတ္တဿ အတ္ထဿ ဒဿေတုမာဟ ‘‘တေ’’တိအာဒိ။ တေတိ အန္တရာယိကာ။ တတ္ထာတိ ပဉ္စဝိဓေသု အန္တရာယိကေသု။ ‘‘တထာ’’တိပဒေန ‘‘ကမ္မန္တရာယိကံ နာမာ’’တိ ပဒံ အတိဒိသတိ။ တံ ပနာတိ ဘိက္ခုနိဒူသကကမ္မံ ပန။ မောက္ခဿေဝါတိ မဂ္ဂနိဗ္ဗာနဿေဝ။ မဂ္ဂေါ ဟိ ကိလေသေဟိ မုစ္စတီတိ အတ္ထေန မောက္ခော နာမ။ ဈာနမ္ပေတ္ထ သင်္ဂဟိတံ နီဝရဏေဟိ ဝိမုစ္စနတ္တာ။ နိဗ္ဗာနံ ဝိမုစ္စီတိ အတ္ထေန မောက္ခော နာမ။ ဖလမ္ပေတ္ထ သင်္ဂဟိတံ ဝိမုစ္စိတတ္တာ။ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဓမ္မာတိ နိယတဘာဝံ ပတ္တာ, နိယတဝသေန ဝါ ပဝတ္တာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိသင်္ခါတာ ဓမ္မာ။ တေ ပန နတ္ထိကအဟေတုက အကိရိယဝသေန တိဝိဓာ။ ပဏ္ဍကာဒိဂဟဏဿ နိဒဿနမတ္တတ္တာ ‘ပဋိသန္ဓိဓမ္မာ’’တိပဒေန အဟေတုကဒွိဟေတုကပဋိသန္ဓိဓမ္မာ ဂဟေတဗ္ဗာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဝိပါကန္တရာယိကဘာဝတော။ တေပိ မောက္ခဿေဝ အန္တရာယံ ကရောန္တိ, န သဂ္ဂဿ။ တေ ပနာတိ အရိယူပဝါဒါ ပန။ တာဝဒေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၂။)

ဥပဝါဒန္တရာယိကာ နာမာတိ ယောဇနာ။ တာပီတိ သဉ္စိစ္စ အာပန္နာ အာပတ္တိယောပိ။ ပါရာဇိကာပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုဘာဝံ ဝါ ပဋိဇာနာတီ’’တိ။ သံဃာဒိသေသာပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘န ဝုဋ္ဌာတိ ဝါ’’တိ။ လဟုကာပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘န ဒေသေတိ ဝါ’’တိ။

တတြာတိ ပဉ္စဝိဓေသု အန္တရာယိကေသု။ အယံ ဘိက္ခူတိ အရိဋ္ဌော ဂန္ဓဗာဓိပုဗ္ဗော ဘိက္ခု။ သေသန္တရာယိကေတိ အာဏာဝီတိက္ကမန္တရာယိကတော သေသေ စတုဗ္ဗိဓေ အန္တရာယိကေ။ ဣမေ အာဂါရိကာတိ အဂါရေ ဝသနသီလာ ဣမေ မနုဿာ။ ဘိက္ခူပိ ပဿန္တိ ဖုသန္တိ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ န ဝဋ္ဋန္တိ, ဝဋ္ဋန္တိယေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ ရသေန ရသံ သံသန္ဒိတွာတိ ဥပါဒိဏ္ဏကရသေန အနုပါဒိဏ္ဏကရသံ, အနုပါဒိဏ္ဏကရသေန ဝါ ဥပါဒိဏ္ဏကရသံ သမာနေတွာ။ ယောနိသော ပစ္စဝေက္ခဏဿ အဘာဝတော သံဝိဇ္ဇတိ ဆန္ဒရာဂေါ ဧတ္ထာတိ သစ္ဆန္ဒရာဂေါ, သောယေဝ ပရိဘောဂေါ သစ္ဆန္ဒရာဂပရိဘောဂေါ, တံ။ ဧကံ ကတွာတိ သမာနံ ကတွာ။ ဃဋေန္တော ဝိယ ပါပကံ ဒိဋ္ဌိဂတံ ဥပ္ပါဒေတွာတိ ယောဇနာ။ ကိံသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော, ကသ္မာ ဘဂဝတာ ပဌမပါရာဇိကံ ပညတ္တံ, န ပညာပေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ မဟာသမုဒ္ဒံ ဗန္ဓန္တော ယထာ အကတ္တဗ္ဗံ ကရောတိ, တထာ ပဌမပါရာဇိကံ ပညပေန္တော ဘဂဝါ အပညတ္တံ ပညပေတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧတ္ထာတိ ပဌမပါရာဇိကေ။ အာသန္တိ ဘဗ္ဗာသံ။ အာဏာစက္ကေတိ အာဏာသင်္ခါတေ စက္ကေ။

အဋ္ဌိယေဝ အဋ္ဌိကံ ကုစ္ဆိတတ္ထေန, ကုစ္ဆိတတ္ထေ ဟိ ကော။ အဋ္ဌိကမေဝ ခလော နီစဋ္ဌေန လာမကဋ္ဌေနာတိ အဋ္ဌိကင်္ခလော နိဂ္ဂဟီတာဂမံ ကတွာ။ တေန ဥပမာ သဒိသာတိ အဋ္ဌိကင်္ခလူပမာ။ ‘‘အဋ္ဌီ’’တိ စ ‘‘ကင်္ခလ’’န္တိ စ ပဒံ ဂဟေတွာ ဝဏ္ဏေန္တိ အာစရိယာ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၃။၄၁၇၊ ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ ပါစိတ္တိယ ၂။၄၁၇၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၂၊ မ။ နိ။ ဋီ။ ၃။၄၂)။ အင်္ဂါရကာသူပမာတိ အင်္ဂါရရာသိသဒိသာ, အင်္ဂါရေဟိ ဝါ ပရိပုဏ္ဏာ အာဝါဋသဒိသာ။ အသိသူနူပမာတိ ဧတ္ထ အသီတိ ခဂ္ဂေါ။ သော ဟိ အသတေ ခိပတေ အနေနာတိ ‘‘အသီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သူနာတိ အဓိကောဋ္ဋနံ။ တဉှိ သုနတိ သဉ္စုဏ္ဏဘာဝံ ဂစ္ဆတိ ဧတ္ထာတိ ‘‘သူနာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အသိနာ သူနာတိ အသိသူနာ, တာယ ဥပမာ သဒိသာတိ အသိသူနူပမာ။ သတ္တိသူလူပမာတိ သတ္တိယာ စ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၃။)

သူလေန စ သဒိသာ။ ဧတ္ထာတိ ဣမိဿံ အဋ္ဌကထာယံ။ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာယံ အလဂဒ္ဒူပမသုတ္တေ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၂၃၄ အာဒယော) ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧဝံသဒ္ဒခေါသဒ္ဒါနမန္တရေ ဝိယသဒ္ဒဿ ဗျာဒေသဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ ဝိယ ခေါ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဥက္ခိတ္တသမ္ဘောဂသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၂၄။ နဝမေ အနုဓမ္မဿ သရူပံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အနုလောမဝတ္တံ ဒိသွာ ကတာ ဩသာရဏာ’’တိ။ ဣမိနာ အနုလောမဝတ္တံ ဒိသွာ ကတော ဩသာရဏသင်္ခါတော ဓမ္မော အနုဓမ္မောတိ ဒဿေတိ။ ဩသာရဏာတိ ပဝေသနာ။ တေနေဝါတိ ဥက္ခိတ္တကဿ အကဋာနုဓမ္မတ္တာ ဧဝ။ အဿာတိ ‘‘အကဋာနုဓမ္မေနာ’’တိ ပဒဿ။

ဒဒတော ဝါ ဂဏှတော ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထောတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ကဏ္ဋကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၂၈။ ဒသမေ အရိဋ္ဌဿ ဥပ္ပန္နံ ဝိယ ဧတဿာပိ ဥပ္ပန္နန္တိ ယောဇနာ။ ဥမ္မဇ္ဇန္တဿာတိ မနသိကရောန္တဿ။ သံဝါသဿ နာသနာ သံဝါသနာသနာ။ လိင်္ဂဿ နာသနာ လိင်္ဂနာသနာ။ ဒဏ္ဍကမ္မေန နာသနာ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာ။ တတ္ထာတိ တိဝိဓာသု နာသနာသု။ ဒူသကော…ပေ… နာသေထာတိ ဧတ္ထ အယံ နာသနာ လိင်္ဂနာသနာ နာမာတိ ယောဇနာ။ အယန္တိ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ, ‘‘နာသေတူ’’တိ ပဒေ ဝါ။ တတ္ထာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ, ‘‘ဧဝဉ္စ ပန ဘိက္ခဝေ’’တိ အာဒိဝစနေတိ အတ္ထော။ ပိရေတိ အာမန္တနပဒံ ပရသဒ္ဒေန သမာနတ္ထန္တိ အာဟ ‘‘ပရာ’’တိ။ ‘‘အမှာကံ အနဇ္ဈတ္တိကဘူတ’’ဣတိ ဝါ ‘‘အမှာကံ ပစ္စနီကဘူတ’’ ဣတိ ဝါ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘အမာမက’’ဣတိပဒေန ‘‘ပရ’’ဣတိပဒဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ အမှေ နမမာယက, အမှေဟိ ဝါ နမမာယိတဗ္ဗ ဣတိ အတ္ထော။ ‘‘အမှာမက’’ဣတိပိ ဟကာရယုတ္တော ပါဌော။ အမှေဟိ အာမကဣတိ အတ္ထော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ တေတိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၄။)

တန္တိ အတ္ထော။ တဝ ရူပသဒ္ဒေ ဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ န ပဿာမာတိ န ပဿာမ, န သုဏာမ။

֍ * ၄၂၉။ တေနာတိ သာမဏေရေန။ ‘‘ကာရာပေယျာ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မန္တိ။ ဒသမံ။

သပ္ပါဏကဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။

၈။ သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ

၁။ သဟဓမ္မိကသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၄၃၄။ သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ယန္တိ ယံ ပညတ္တံ။ ‘‘သိက္ခမာနေနာ’’တိ ဧတ္ထ မာနပစ္စယဿ အနာဂတတ္ထဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သိက္ခိတုကာမေနာ’’တိ။ ‘‘သိက္ခမာနေနာ’’တိပဒံ ‘‘ဘိက္ခုနာ’’တိပဒေ ဧဝ န ကေဝလံ ကာရကဝိသေသနံ ဟောတိ, အထ ခေါ ‘‘အညာတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိပဒေသုပိ ကိရိယာဝိသေသနံ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟုတွာ’’တိ။ ပဒတ္ထတောတိ ပဒတော စ အတ္ထတော စ, ပဒါနံ အတ္ထတော ဝါတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဝိလေခနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၃၈။ ဒုတိယေ ဝိနယေ ပဋိသံယုတ္တာ ကထာ ဝိနယကထာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယကထာ နာမာ’’တိအာဒိ။ တန္တိ ဝိနယကထံ။ ပဒဘာဇနေန ဝဏ္ဏနာ ဝိနယဿ ဝဏ္ဏော နာမာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ဝိနယဿ ဝဏ္ဏံ။ ပရိယာပုဏနံ ပရိယတ္တိ, ဝိနယဿ ပရိယတ္တိ ဝိနယပရိယတ္တိ, ဝိနယပရိယတ္တိသင်္ခါတံ မူလမဿ ဝဏ္ဏဿာတိ ဝိနယပရိယတ္တိမူလကော, တံ။ ဝိနယဓရော လဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ တေ သဗ္ဗေ ဘဂဝါ ဘာသတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။

အဿာတိ ဝိနယဓရဿ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ အလဇ္ဇိတာတိအာဒီသု ကရဏတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ။ အလဇ္ဇိတာယာတိ ဟိ အတ္ထော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကထံ အလဇ္ဇိတာယာ’’တိအာဒိ။ စာတိ သစ္စံ။ ‘‘သဉ္စိစ္စာ’’တိ ပဒံ တီသု

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၅။)

ဝါကျေသု ယောဇေတဗ္ဗံ။ သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ ပရိဂူဟတိ, သဉ္စိစ္စ အဂတိဂမနဉ္စ ဂစ္ဆတီတိ အတ္ထော။ မန္ဒောတိ ဗာလော။ မောမူဟောတိ အတိသမ္မူဠှော။ ဝိရာဓေတီတိ ဝိရဇ္ဈာပေတိ။ ကုက္ကုစ္စေ ဥပ္ပန္နေတိ ‘‘ကပ္ပတိ နု ခေါ, နော’’တိ ဝိနယကုက္ကုစ္စေ ဥပ္ပန္နေ။ အယံ ပနာတိ အယံ ပုဂ္ဂလော ပန ဝီတိက္ကမတိယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ အစ္ဆမံသေန သူကရမံသဿ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနေန သဒိသတ္တာ, ဒီပိမံသေန စ မိဂမံသဿ သဒိသတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အစ္ဆမံသံ သူကရမံသ’’န္တိအာဒိ။

အာပတ္တိံစ သတိသမ္မောသာယာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ အဝုတ္တဝါကျသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော, ကတ္တဗ္ဗဉ္စ န ဟိ ကရောတီတိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

ဧဝံ အဝိနယဓရဿ ဒေါသံ ဒဿေတွာ ဝိနယဓရဿ ဂုဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယဓရော ပနာ’’တိအာဒိ။ သောတိ ဝိနယဓရော။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ပရူပဝါဒန္တိ ပရေသံ ဥပဝါဒံ။ သုဒ္ဓန္တေတိ သုဒ္ဓဿ ကောဋ္ဌာသေ။ တတောတိ ပတိဋ္ဌာနတော ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ဝိနယဓရဿ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ အဿာတိ ဝိနယဓရဿ။ ကုက္ကုစ္စပကတာနန္တိ ကုက္ကုစ္စေန အဘိဘူတာနံ။ သောတိ ဝိနယဓရော။ တေဟီတိ ကုက္ကုစ္စပကတေဟိ။ သံဃမဇ္ဈေ ကထေန္တဿ အဝိနယဓရဿာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ဘယံ သာရဇ္ဇံ။

ပဋိပက္ခံ, ပဋိဝိရုဒ္ဓံ ဝါ အတ္ထယန္တိ ဣစ္ဆန္တီတိ ပစ္စတ္ထီကာ, ဏျသဒ္ဒေါ ဗဟုလံ ကတ္တာဘိဓာယကော, အတ္တနော ပစ္စတ္ထိကာ အတ္တပစ္စတ္ထိကာ။ တတ္ထာတိ ဒုဝိဓေသု ပစ္စတ္ထိကေသု။ ဣမေတိ မေတ္တိယဘုမ္မဇကဝဍ္ဎလိစ္ဆဝိနော။ အညေပိ ယေ ဝါ ပန ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အရိဋ္ဌဘိက္ခု စ ကဏ္ဋကသာမဏေရော စ ဝေသာလိကဝဇ္ဇိပုတ္တကာ စ အရိဋ္ဌ…ပေ… ဝဇ္ဇီပုတ္တကာ။ တေ စ သာသနပစ္စတ္ထိကာ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရူပဟာရော စ အညာဏော စ ကင်္ခါပရဝိတရဏော စ ပရူ…ပေ… ဝိတရဏာ။ တေ အာဒယော ယေသံ ဝါဒါနန္တိ ပရူ…ပေ… ဝိတရဏာဒယော။ တေ ဧဝ ဝါဒါ ဧတေသန္တိ ပရူ…ပေ… ဝိတရဏာဒိဝါဒါ။ တေ စ သာသနပစ္စတ္ထိကာ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဗုဒ္ဓသာသနံ ဗုဒ္ဓသာသနန္တိ ဝတွာ ကတပဂ္ဂဟာ မဟာသံဃိကာဒယော စ သာသနပစ္စတ္ထိကာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ကင်္ခါပရဝိတရဏာဒီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၆။)

ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ကထာဝတ္ထုပကရဏေ အာဂတာ ဝါဒါ သင်္ဂယှန္တိ။ မဟာသံဃိကာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဒီပဝံသေ အာဂတာ ဂဏာ သင်္ဂယှန္တိ။ အာဒိမှိ ‘‘ဝိပရီတဒဿနာ’’တိ ပဒံ သဗ္ဗပဒေဟိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘သဟဓမ္မေနာ’’တိ ပဒဿတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သဟ ကာရဏေနာ’’တိ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန နိဂ္ဂယှမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ တိဝိဓေသု သဒ္ဓမ္မေသု။ မဟာဝတ္တာနိ သန္တိ, အယံ သဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ စတ္တာရိ ဖလာနိ စာတိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စကာရေန အဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါ သင်္ဂဟိတာ တာသမ္ပိ အဓိဂမသာသနဘာဝတော။

တတ္ထာတိ တိဝိဓေသု သဒ္ဓမ္မေသု။ ကေစိ ထေရာတိ ဓမ္မကထိကာ ကေစိ ထေရာ။ ‘‘ယော ခေါ’’တိ ကဏ္ဌဇဒုတိယက္ခရေန ပဌိတဗ္ဗော။ ပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘ယော ဝေါ’’တိ ဝကာရေန ပါဌော အတ္ထိ, သော အယုတ္တော။ ကသ္မာ? ‘‘သော ဝေါ’’တိ ပရတော ဝုတ္တတ္တာ, ဧကသ္မိံ ဝါကျေ ဒွိန္နံ သမာနသုတိသဒ္ဒါနံ အယုတ္တတ္တာ စ။ ကေစိ ထေရာတိ ပံသုကူလိကာ ကေစိ ထေရာ အာဟံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတရေ ပန ထေရာတိ ဓမ္မကထိကထေရေဟိ စ ပံသုကူလိကထေရေဟိ စ အညေ ထေရာ။ တေတိ ပဉ္စ ဘိက္ခူ ကရိဿန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇမ္ဗုဒီပဿ ပစ္စန္တေ တိဋ္ဌတီတိ ပစ္စန္တိမော, တသ္မိံ။ ဇမ္ဗုဒီပဿ မဇ္ဈေ ဝေမဇ္ဈေ တိဋ္ဌတီတိ မဇ္ဈိမော။ အထ ဝါ မဇ္ဈာနံ သုဒ္ဓါနံ ဗုဒ္ဓါဒီနံ နိဝါသော မဇ္ဈိမော, တသ္မိံ။ ဝီသတိ ဝဂ္ဂါ ဣမဿာတိ ဝီသတိဝဂ္ဂေါ, သောယေဝ ဂဏော ဝီသတိဝဂ္ဂဂဏော, တံ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

တဿာဓေယျောတိ တဿာယတ္တော, တဿ သန္တကောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပဝါရဏာ အာဓေယျာ, သံဃကမ္မံ အာဓေယျံ, ပဗ္ဗဇ္ဇာ အာဓေယျာ, ဥပသမ္ပဒါ အာဓေယျာတိ ယောဇနာ။

ယေပိ ဣမေ နဝ ဥပေါသထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာပိ စ ဣမာ နဝ ပဝါရဏာယောတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ဝိနယဓရဿ။ တာသန္တိ နဝပဝါရဏာနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၇။)

ယာနိပိ ဣမာနိ စတ္တာရိ သံဃကမ္မာနီတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ တာနိ ဝိနယဓရာယတ္တာနေဝါတိ ပါဌသေသော အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗော။

ယာပိ စ အယံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဥပသမ္ပဒါ စ ကာတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ။ အညောတိ ဝိနယဓရတော ပရော။ သော ဧဝါတိ ဝိနယဓရော ဧဝ။ ‘‘ဥပဇ္ဈ’’န္တိ ဓာတုကမ္မံ, ‘‘သာမဏေရေနာ’’တိ ကာရိတကမ္မံ ဥပနေတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စာတိ ဥပေါသထာဒီသု စ။ နိဿယဒါနဉ္စ သာမဏေရူပဋ္ဌာနဉ္စ ဝိသုံ ကတွာ ဒွါဒသာနိသံသေ လဘတီတိပိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။

ဝိသုံ ဝိသုံ ကတွာတိ ‘‘ပဉ္စာတိ စ…ပေ… ဧကာဒသာ’’တိ စ ကောဋ္ဌာသံ ကောဋ္ဌာသံ ကတွာ, သတ္တ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာ ဘာသတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ထောမေတီတိ သမ္မုခါ ထောမေတိ။ ပသံသတီတိ ပရမ္မုခါ ပသံသတိ။ ‘‘ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိပဒဿတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပရိယာပုဏိတဗ္ဗ’’န္တိ။ အဒ္ဓနိ ဒီဃေ သာဓူတိ အဒ္ဓနိယံ အဒ္ဓက္ခမံ အဒ္ဓယောဂျန္တိ အတ္ထော သာဓုအတ္ထေ နိယပစ္စယော (မောဂ္ဂလ္လာနေ ၄။၃၃။၇၃)။

ထေရာ စ နဝါ စ မဇ္ဈိမာ စ ဗဟူ တေ ဘိက္ခူ ပရိယာပုဏန္တီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၄၃၉။ ‘‘ဥဒ္ဒိဿမာနေ’’တိ ပဒဿ ကမ္မရူပတ္တံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒ္ဒိသိယမာနေ’’တိ။ သော ပနာတိ ပါတိမောက္ခော ပန။ ယသ္မာ ဥဒ္ဒိဿမာနော နာမ ဟောတိ, တသ္မာတိ ယောဇနာ။ ဥဒ္ဒိသန္တေ ဝါတိ ဥဒ္ဒိသိယမာနေ ဝါ။ ဥဒ္ဒိသာပေန္တေ ဝါတိ ဥဒ္ဒိသာပိယမာနေ ဝါ။ အန္တသဒ္ဒေါ ဟိ မာနသဒ္ဒကာရိယော။ ယောတိ ဘိက္ခု။ နန္တိ တံ ပါတိမောက္ခံ။ စသဒ္ဒေါ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကပဒဿ ဒွန္နဝါကျံ ဒဿေတိ, ပုဗ္ဗပဒေ ကကာရလောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေသန္တိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒါကာနံ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတာနီတိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ။ ယေတိ ဘိက္ခူ။ ‘‘ယာဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိယေဝ, တာဝ သံဝတ္တန္တိ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ ယောဇနာ ဣမဿ နယဿ ပါဌသေသေဟိ ယောဇေတဗ္ဗတ္တာ။ ဂရုကဘာဝံ သလ္လက္ခေန္တော လဟုကဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ။ အတိဝိယာတိ အတိ ဣ ဧဝ။ ဣကာရော ဟိ သန္ဓိဝသေန အဒဿနံ ဂတော။ ဝိယသဒ္ဒေါ ဧဝကာရတ္ထဝါစကော ‘‘ဝရမှာကံ ဘုသာမိဝါ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၈။)

ဧတ္ထ (ဇာ။ ၁။၃။၁၀၈) ဣဝသဒ္ဒေါ ဝိယ, အတိ ဟုတွာ ဧဝါတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ဥပသမ္ပန္နဿာ’’တိ ဧတ္ထ သမီပေ သာမိဝစနန္တိ (ရုပသိဒ္ဓိယံ ၃၁၆ သုတ္တေ) အာဟ ‘‘ဥပသမ္ပန္နဿ သန္တိကေ’’တိ။ တဿာတိ ဥပသမ္ပန္နဿ။ တသ္မိန္တိ ဝိနယေ။ ဝိဝဏ္ဏေတီတိ န ကေဝလံ တဿေဝ ဝိဝဏ္ဏမတ္တမေဝ, အထ ခေါ နိန္ဒတိယေဝါတိ အာဟ ‘‘နိန္ဒတီ’’တိ။ ဂရဟတီတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ အထ ဝါ နိန္ဒတီတိ ဥပသမ္ပန္နဿ သမ္မုခါ နိန္ဒတိ။ ဂရဟတီတိ ပရမ္မုခါ ဂရဟတီတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ မောဟနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၄၄။ တတိယေ အနုသဒ္ဒေါ ပဋိပါဋိအတ္ထံ အန္တောကတွာ ဝိစ္ဆတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘အနုပဋိပါဋိယာ အဒ္ဓမာသေ အဒ္ဓမာသေ’’တိ။ သောတိ ပါတိမောက္ခော။ ဥပေါသထေ ဥပေါသထေ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ အနုပေါသထိကံ။ ဧတ္ထာပိ ဟိ အနုသဒ္ဒေါ ဝိစ္ဆတ္ထဝါစကော။ သောတိ ပါတိမောက္ခော။ ဥဒ္ဒိသိယမာနော နာမ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘တသ္မိံ အနာစာရေ’’တိ ပဒေန ‘‘တတ္ထာ’’တိ ပဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယံ အာပတ္တိ’’န္တိ ပဒေန ယံသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ယထာဓမ္မောတိ ဧတ္ထ ဓမ္မသဒ္ဒေန ဓမ္မော စ ဝိနယော စ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မော စ ဝိနယော စာ’’တိ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ သာဓုသဒ္ဒေါ သုန္ဒရတ္ထော, ကသဒ္ဒေါ ပဒပူရဏောတိ အာဟ ‘‘သုဋ္ဌူ’’တိ။ အဋ္ဌိန္တိ စ ‘‘ကတွာ’’တိ စ ဒွေ ပဒါနိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ ‘‘အဋ္ဌိကတွာ’’တိ ဝါ ဧကံ ပဒံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗနယေ အတ္ထော ယဿတ္ထီတိ အဋ္ဌိ တ္ထကာရဿ ဋ္ဌကာရံ ကတွာ, တံ အဋ္ဌိံ။ ကတွာတိ တွာပစ္စယန္တဥတ္တရပဒေန သမာသော န ဟောတိ။ အဋ္ဌိကဘာဝန္တိ ဧတ္ထ ဣကသဒ္ဒေန ‘‘အဋ္ဌီ’’တိ ဧတ္ထ ဤပစ္စယံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဘာဝ’’န္တိပဒေန ဘာဝပစ္စယေန ဝိနာ ဘာဝတ္ထဿ ဉာပေတဗ္ဗတံ ဒဿေတိ။ အတ္ထော ပနေဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗော – အဋ္ဌိဘာဝံ ကတွာတိ။ ပစ္ဆိမနယေ အတ္ထော ယဿတ္ထီတိ အဋ္ဌိကော ပုရိမနယေနေဝ တ္ထကာရဿ ဋ္ဌကာရံ ကတွာ။ အတ္ထယိတဗ္ဗော ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဝါ အဋ္ဌိကော, အဋ္ဌိကဣတိ နာမသဒ္ဒတော တွာပစ္စယော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘အဋ္ဌိကတွာ’’တိ ဣဒံ ပဒံ ကိရိယာဝိသေသနံ။ ကိရိယာဝိသေသနေ ဝတ္တမာနေ ကရဓာတု ဝါ ဘူဓာတု ဝါ ယောဇေတဗ္ဗာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၁၉။)

ဒဿေဘုံ ဝုတ္တံ ‘‘ကတွာ ဟုတွာ’’တိ။ တံ သဗ္ဗံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဋ္ဌိကတွာတိ အဋ္ဌိကဘာဝံ ကတွာ, အဋ္ဌိကော ဟုတွာ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ ပဟာရသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၄၉။ စတုတ္ထေ ကသ္မာ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ သတ္တရသဝဂ္ဂိယာနံ ပဟာရံ ဒေန္တိ, နနု အကာရဏေန ပဟာရံ ဒေန္တီတိ အာဟ ‘‘အာဝုသော’’တိအာဒိ။ ဣမိနာ ယထာ ဝဒန္တိ, တထာ အကတတ္တာ ပဟာရံ ဒေန္တီတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၅၁။ သစေပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန သစေ အမရတိ, ကာ နာမ ကထာ, ပါစိတ္တိယမေဝါတိ ဒဿေတိ။ ပဟာရေနာတိ ပဟာရဟေတုနာ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ အယန္တိ ဘိက္ခု။ န ဝိရောစတီတိ န သောဘတိ။

֍ * ၄၅၂။ ‘‘အနုပသမ္ပန္နဿာ’’တိ ဧတ္ထ အကာရဿ အညတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ’’တိအာဒိ။ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါတိ ပရိဗ္ဗာဇကဿ ဝါ သာမဏေရဿ ဝါ။

֍ * ၄၅၃။ ‘‘ကေနစီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘မနုဿေန ဝါ’’တိအာဒိ။ တတောတိ ဝိဟေဌနတော, ဣမိနာ မောက္ခဿ အပါဒါနံ ဒဿေတိ, ‘‘အတ္တနော’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပတ္ထယမာနော’’တိ ဣမိနာ ‘‘အဓိပ္ပါယော’’တိ ပဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ မုဂ္ဂရေန ဝါတိ စတုဟတ္ထဒဏ္ဍဿ အဒ္ဓေန ဒဏ္ဍေန ဝါ။ သောတိ စောရာဒိကောတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ တလသတ္တိကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၅၄။ ပဉ္စမေ တလန္တိ ဟတ္ထတလံ။ တဉှိ တလတိ ယံကိဉ္စိ ဂဟိတဝတ္ထု ပတိဋ္ဌာတိ ဧတ္ထာတိ ‘‘တလ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ သတ္တီတိ ကုန္တော။ သော ဟိ သကတိ ဝိဇ္ဈိတုံ သမတ္ထေတီတိ ‘‘သတ္တီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တလမေဝ သတ္တိသဒိသတ္တာ တလသတ္တိကံ, သဒိသတ္ထေ ကော, တံ တလသတ္တိကံ ဥပစာရေန ဂဟေတွာ ‘‘ကာယမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကာယတော အညံ ဝတ္ထုမ္ပိ တလသတ္တိကသင်္ခါတေန ကာယေန ဂဟေတွာ ဥဂ္ဂိရတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ကာယပဋိဗဒ္ဓမ္ပီ’’တိ။ ‘‘ပဟာရသမုစ္စိတာ’’တိ ဧတ္ထ သံပုဗ္ဗော စ ဥပုဗ္ဗော စ စိသဒ္ဒေါ ပဂုဏနသင်္ခါတေ ပရိစိတေ ဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘ပဟာရပရိစိတာ’’တိ။ ပဟာရေန သံ ပုနပ္ပုနံ ဥစ္စိတာ ပရိစိတာတိ အတ္ထော။ ဣမမေဝတ္ထံ သန္ဓာယ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၀။)

ဝုတ္တံ ‘‘ပုဗ္ဗေပိ…ပေ… အတ္ထော’’တိ။ အညမ္ပိ သဇ္ဈာယနနယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပဟာရဿ ဥဗ္ဗိဂါ’’တိ။ တဿာတိ တဿ ပါဌဿ။ ပဟာရဿာတိ ပဟာရတော။ နိဿက္ကတ္ထေ စေတံ သာမိဝစနံ။ ‘‘ဘီတာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဥဗ္ဗိဂါ’’တိ ဧတ္ထ ဥပုဗ္ဗ ဝိဇဓာတုဿတ္ထံ ဒဿေတိ။

၄၅၇-၈။ ဝိရဒ္ဓေါတိ ပဏ္ဏကော ဟုတွာ။ ပုဗ္ဗေတိ ပုရိမသိက္ခာပဒေ။ ဝုတ္တေသု ဝတ္ထူသူတိ ‘‘စောရံ ဝါ ပစ္စတ္ထီကံ ဝါ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေသု ဝတ္ထူသူတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ အမူလကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၅၉။ ဆဋ္ဌေ တေတိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ။ စောဒေန္တိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာကိဏ္ဏဒေါသတ္တာတိ တေသံ အာကုလအာဒီနဝတ္တာ။ ဧဝန္တိ စောဒိယမာနေ။ အတ္တပရိတ္တာဏန္တိ အတ္တနော ပရိသမန္တတော တာဏံ ရက္ခနံ ကရောန္တာ စောဒေန္တီတိ ယောဇနာတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သဉ္စိစ္စသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၆၄။ သတ္တမေ ဥပပုဗ္ဗဒဟဓာတုဿ သကမ္မိကတ္တာ ကာရိတန္တောဂဓဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပ္ပါဒေန္တီ’’တိ။ ‘‘အနုပသမ္ပန္နဿာ’’တိ ဧတ္ထ အကာရဿ သဒိသတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သာမဏေရဿာ’’တိ။ သာမဏေရောပိ ဟိ ဥပသမ္ပန္နေန သဒိသော ဟောတိ သဏ္ဌာနေန စ ပုရိသဘာဝေန စ။ သာမဏေရဿ ကုက္ကုစ္စံ ဥပဒဟတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိသိန္နံ မညေ, နိပန္နံ မညေ, ဘုတ္တံ မညေ, ပီတံ မညေ, ကတံ မညေတိ ယောဇနာ။ နိသိန္နန္တိ နိသီဒိတံ။ နိပန္နန္တိ နိပဇ္ဇိတန္တိ။ သတ္တမံ။

၈။ ဥပဿုတိသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၇၁။ အဋ္ဌမေ ‘‘အဓိကရဏဇာတာန’’န္တိ ဧတ္ထ အဓိကရဏဿ ပကရဏတော ဝိဝါဒါဓိကရဏဘာဝဉ္စ ဝိသေသနပရပဒဘာဝဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပ္ပန္နဝိဝါဒါဓိကရဏာန’’န္တိ။ တတ္ထ ဥပ္ပန္နသဒ္ဒေန ဇာတသဒ္ဒဿတ္ထံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၁။)

ဒဿေတိ။ ဝိဝါဒသဒ္ဒေန အဓိကရဏဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ သုယျတီတိ သုတိ ဝစနံ, သုတိယာ သမီပံ ဥပဿုတိ ဌာနန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သုတိသမီပ’’န္တိ။ ‘‘သမီပ’’န္တိ ဣမိနာ ဥပသဒ္ဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယတ္ထာ’’တိအာဒိနာ ‘‘ဥပဿုတီ’’တိ ဧတ္ထ ဥပသဒ္ဒဿ ပဓာနတ္တာ တဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ မန္တေန္တန္တိ ဧတ္ထ ဥပယောဂဝစနဿ ဘုမ္မတ္ထေ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘မန္တယမာနေ’’တိ။

֍ * ၄၇၃။ ‘‘ဝူပသမိဿာမီ’’တိ ဧတ္ထ ဣဓာတုယာ ဂတျတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဝူပသမံ ဂမိဿာမီ’’တိ။ အကာရကဘာဝန္တိ နိဒ္ဒေါသဘာဝံ။ သောတုကာမတာယ ဂမနဝသေန သိယာ ကိရိယန္တိ ယောဇနာ။ ပရတောပိ ဧသေဝ နယောတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ကမ္မပဋိဗာဟနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၇၄။ နဝမေ မယန္တိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယနာမကာ အမှေ။ ကတတ္တာတိ ကမ္မာနံ ကတတ္တာ။ ဓမ္မောတိ ဘူတော သဘာဝေါ။ ဧတေသူတိ စတူသု သံဃကမ္မေသူတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဆန္ဒံ အဒတွာဂမနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၈၁။ ဒသမေ စောဒေတိ ပရဿ ဒေါသံ အာရောပေတီတိ စောဒကော။ တေန စ စောဒကေန စောဒေတဗ္ဗော ဒေါသံ အာရောပေတဗ္ဗောတိ စုဒိတော, သောယေဝ စုဒိတကော, တေန စ။ ‘‘အနုဝိဇ္ဇကောတိ စ ဝိနယဓရော။ သော ဟိ စောဒကစုဒိတကာနံ မတံ အနုမိနေတွာ ဝိဒတိ ဇာနာတီတိ အနုဝိဇ္ဇကော။ ဧတ္တာဝတာပီတိ ဧတ္တကေနပိ ပမာဏေနာတိ။ ဒသမံ။

၁၁။ ဒုဗ္ဗလသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၈၄။ ဧကာဒသမေ ‘‘အလဇ္ဇီတာ’’တိအာဒီသု (ပရိ။ ၂၉၅) ဝိယ ယကာရလောပေန နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘ယထာမိတ္တတာယာ’’တိ။ ‘‘ယော ယော’’တိ ဣမိနာ ယထာသဒ္ဒဿ ဝိစ္ဆတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယထာဝုဍ္ဎန္တိအာဒီသု (စူဠဝ။ ၃၁၁ အာဒယော) ဝိယ ယော

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၂။)

ယော မိတ္တော ‘‘ယထာမိတ္တ’’န္တိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ သဗ္ဗပဒေသူတိ ‘‘ယထာသန္ဒိဋ္ဌတာ’’တိအာဒီသု သဗ္ဗေသု ပဒေသူတိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ ပရိဏာမနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၄၈၉။ ဒွါဒသမေ ယန္တိ ပဒတ္ထဝိနိစ္ဆယတ္ထသင်္ခါတံ ယံ ဝစနံ။ တတ္ထာတိ တိံသကကဏ္ဍေ။ ဣဓာတိ ဒွေနဝုတိကဏ္ဍေ, သိက္ခာပဒေ ဝါ။ ပုဂ္ဂလဿာတိ ပရပုဂ္ဂလဿာတိ။ ဒွါဒသမံ။

သဟဓမ္မိကဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။

၉။ ရတနဝဂ္ဂေါ

၁။ အန္တေပုရသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၄၉၄။ ရာဇဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ပရိတ္တကောတိ ဂုဏေန ခုဒ္ဒကော။ ပါသာဒဝရသဒ္ဒဿ ဥပရိသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပါသာဒဝရဿ ဥပရိ ဂတော’’တိ။ ဣမိနာ ပါသာဒဝရဿ ဥပရိ ဥပရိပါသာဒဝရံ, တံ ဂတော ဥပဂတောတိ ဥပရိပါသာဒဝရဂတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အယျာနန္တိ ဘိက္ခူနံ။ ‘‘ကာရဏာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝါဟသာ’’တိ ပဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေဟီတိ အယျေဟိ။

֍ * ၄၉၇။ အန္တရန္တိ ခဏံ, ဩကာသံ ဝါ ဝိဝရံ ဝါ။ ဃာတေတုန္တိ ဟနိတုံ။ ဣစ္ဆတီတိ ဣမိနာ ပတ္ထဓာတုယာ ယာစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ရာဇန္တေပုရံ ဟတ္ထိသမ္မဒ္ဒ’’န္တိအာဒီသု ဝစနတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဟတ္ထိသမ္မဒ္ဒန္တိ ဟတ္ထိသမ္ဗာဓဋ္ဌာနံ။ အဿေဟိ သမ္မဒ္ဒေါ ဧတ္ထာတိ အဿသမ္မဒ္ဒေါ။ ရထေဟိ သမ္မဒ္ဒေါ ဧတ္ထာတိ ရထသမ္မဒ္ဒေါတိ ဝစနတ္ထံ အတိဒိသန္တော အာဟ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ။ ‘‘သမ္မတ္တ’’န္တိ ပဌမက္ခရေန ပါဌဿ သမ္ဗာဓဿ အဝါစကတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘တံ န ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ။ တတ္ထာတိ ပါဌေ။ ‘‘ဟတ္ထီနံ သမ္မဒ္ဒ’’န္တိ ဣမိနာ ဥတ္တရပဒဿ သမ္မဒ္ဒနံ သမ္မဒ္ဒန္တိ ဘာဝတ္ထံ ဒဿေတိ, ပုရိမပဒေန ဆဋ္ဌီသမာသဉ္စ။ ပုရိမပါဌေ ပန ဥတ္တရပဒဿ အဓိကရဏတ္ထဉ္စ ပုဗ္ဗပဒေန တတိယာသမာသဉ္စ ဒဿေတိ။ ဗာဟိရတ္ထသမာသောတိပိ ဝုစ္စတိ။ ပစ္ဆိမပါဌေ ‘‘ဟတ္ထိသမ္မဒ္ဒ’’န္တိအာဒိပဒဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၃။)

လိင်္ဂဝိပလ္လာသဉ္စ ‘‘အတ္ထီ’’တိ ပါဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗတဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဟတ္ထိသမ္မဒ္ဒေါ အတ္ထီ’’တိ။ ရဇိတဗ္ဗာနီတိ ရဇနီယာနိ, ရဇိတုံ အရဟာနီတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓကာလေ ပုရိမပါဌေ ရညော အန္တေပုရေတိ ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသော ကာတဗ္ဗောတိ။ ပစ္ဆိမပါဌေ ပန မုချတောဝ ယုဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တသ္မိံ အန္တေပုရေ’’တိ။

֍ * ၄၉၈။ အဝသိတ္တဿာတိ ခတ္တိယာဘိသေကေန အဘိသိတ္တဿ။ ဣတောတိ သယနိဃရတော။ ဣမိနာ ပဉ္စမီဗာဟိရသမာသံ ဒဿေတိ။ ရညော ရတိဇနနဋ္ဌေန ရတနံ ဝုစ္စတိ မဟေသီ။ မဟေသီတိ စ သာဘိသေကာ ဒေဝီ။ နိပုဗ္ဗ ဂမုဓာတုဿ နိပုဗ္ဗကမုဓာတုယာ ပရိယာယဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘နိဂ္ဂတန္တိ နိက္ခန္တ’’န္တိ။ ပဌမံ။

၂။ ရတနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၀၂။ ဒုတိယေ ပမုဿိတွာတိ သတိဝိပ္ပဝါသေန ပမုဿိတွာ။ ပုဏ္ဏပတ္တန္တိ တုဋ္ဌိဒါယံ။ တဉှိ မနောရထပုဏ္ဏေန ပတ္တဗ္ဗဘာဂတ္တာ ‘‘ပုဏ္ဏပတ္တ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တဿ သရူပံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သတတော ပဉ္စ ကဟာပဏာ’’တိ။ ဣဓ ပန ကဟာပဏာနံ ပဉ္စသတတ္တာ ပဉ္စဝီသကဟာပဏာ အဓိပ္ပေတာ။ အာဘရဏသဒ္ဒဿ အလင်္ကာရသဒ္ဒေန ပရိယာယဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အလင်္ကာရ’’န္တိ။ ‘‘မဟာလတံ နာမာ’’တိ ဣမိနာ န ယော ဝါ သော ဝါ အလင်္ကာရော, အထ ခေါ ဝိသေသာလင်္ကာရောတိ ဒဿေတိ။ မဟန္တာနိ မာလာကမ္မလတာကမ္မာနိ ဧတ္ထာတိ မဟာလတာ။ လတာဂဟဏေန ဟိ မာလာပိ ဂဟိတာ။ နဝဟိ ကောဋီဟိ အဂ္ဃံ ဣမဿာတိ နဝကောဋိအဂ္ဃနကံ, နဝကောဋိသင်္ခါတံ အဂ္ဃံ အရဟတီတိ ဝါ နဝကောဋိအဂ္ဃနကံ။

֍ * ၅၀၄။ အန္တေ သမီပေ ဝသနသီလတ္တာ ပရိစာရိကော ‘‘အန္တေဝါသီ’’တိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ပရိစာရိကော’’တိ။

֍ * ၅၀၆။ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတာတိ ထာမမဇ္ဈိမဿ ပုရိသဿ ဒွေ လေဍ္ဍုပါတာ။ သံဃ…ပေ… နဝကမ္မာနံ အတ္ထာယ ဥဂ္ဂဏှန္တဿ ဝါ ဥဂ္ဂဏှာပေန္တဿ ဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၄။)

ဒုက္ကဋန္တိ ယောဇနာ။ အဝသေသန္တိ ဇာတရူပရဇတတော အဝသေသံ။ မာတုကဏ္ဏပိဠန္ဓနတာလပဏ္ဏမ္ပီတိ မာတုယာ ကဏ္ဏေ ပိဠန္ဓိတတာလပဏ္ဏမ္ပိ, ပဋိသာမေန္တဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ အကပ္ပိယဘဏ္ဍံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ဣဒန္တိ ဘဏ္ဍံ။ ပလိဗောဓော နာမာတိ အတ္တနော ပလိဗောဓော နာမ။ ဆန္ဒေနပီတိ ဝဍ္ဎကီအာဒီနံ ဆန္ဒဟေတုနာပိ။ ဘယေနပီတိ ရာဇဝလ္လဘာနံ ဘယဟေတုနာပိ။ ဗလက္ကာရေနာတိ ကရဏံ ကာရော, ဗလေန ကာရော ဗလက္ကာရော, တေန, ဗလက္ကာရော ဟုတွာ ပါတေတွာတိ အတ္ထော။

တတ္ထာတိ မဟာရာမေ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ, သင်္ကာ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟာဇနသဉ္စရဏဋ္ဌာနေသူတိ ဗဟူနံ ဇနာနံ သဉ္စရဏသင်္ခါတေသု ဌာနေသု။ နဂဟေတဗ္ဗဿ ဟေတုံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပလိဗောဓော န ဟောတီ’’တိ။ ယသ္မာ ပလိဗောဓော န ဟောတိ, တသ္မာ န ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဧကောတိ ဧကော ဘိက္ခု ပဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩက္ကမ္မာတိ ဩက္ကမိတွာ။

ရူပသဒ္ဒေါ ဘဏ္ဍပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဘဏ္ဍ’’န္တိ။ ဘဏ္ဍံ ရူပံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဘဏ္ဍိကန္တိ ဘဏ္ဍေန နိယုတ္တံ ပုဋကံ။ ဂဏေတွာတိ ဂဏနံ ကတွာ။ နိမိတ္တန္တီတိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ နာမပရိယာယော။ လဉ္ဆနာဒိ နိမိတ္တံ နာမာတိ ဟိ ယောဇနာ။ လဉ္ဆနာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန နီလပိလောတိကာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ လာခါယာတိ ဇတုနာ။

ပတိရူပါ နာမ ဣဓ လဇ္ဇိကုက္ကုစ္စကာတိ အာဟ ‘‘လဇ္ဇိနော ကုက္ကုစ္စကာ’’တိ။ ထာဝရန္တိ ဇင်္ဂမာ အညံ ထာဝရံ။ အဒ္ဓုနောတိ ကာလဿ။ သမာဒပေတွာတိ အညေ သမာဒပေတွာ။ ဥဒ္ဒိဿ အရိယာ တိဋ္ဌန္တိ, ဧသာ အရိယာန ယာစနာ’’တိ (ဇာ။ ၁။၇။၅၉) ဝုတ္တနယေန ယာစိတွာတိ အတ္ထော။

֍ * ၅၀၇။ ရတနသမ္မတန္တိ မနုဿာနံ ဥပဘောဂပရိဘောဂန္တိ။ ဒုတိယံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၅။)

၃။ ဝိကာလဂါမပ္ပဝိသနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၀၈။ တတိယေ ‘‘တိရစ္ဆာနဘူတံ ကထ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘တိရစ္ဆာနကထ’’န္တိ ပဒဿ တုလျနိဿိတသမာသံ ဒဿေတိ။ ရာဇပဋိသံယုတ္တန္တိ ရာဇူဟိ ပဋိသံယုတ္တံ။

֍ * ၅၁၂။ သမ္ဗဟုလာ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မိံ ဂါမေတိ တသ္မိံ ပဌမပဝိသနဂါမေ။ တံ ကမ္မန္တိ တံ ဣစ္ဆိတကမ္မံ။ အန္တရာတိ ဂါမဝိဟာရာနမန္တရေ။ ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ နိဿက္ကဝစနံ။

ကုလဃရေ ဝါတိ ဉာတိကုလဥပဋ္ဌာကကုလဃရေ ဝါ။ တေလဘိက္ခာယ ဝါတိ တေလယာစနတ္ထာယ ဝါ။ ပဿေတိ အတ္တနော ပဿေ သမီပေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေနာတိ ဂါမမဇ္ဈမဂ္ဂေန။ အနောက္ကမ္မာတိ အနောက္ကမိတွာ, အပက္ကမိတွာတိ အတ္ထောတိ။ တတိယံ။

၄။ သူစိဃရသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၁၇။ စတုတ္ထေ ကကာရဿ ပဒပူရဏဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘေဒနမေဝ ဘေဒနက’’န္တိ။ အဿတ္ထိအတ္ထေ အပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘တံ အဿ အတ္ထီ’’တိ။ အဿာတိ ပါစိတ္တိယဿ။ ပဌမံ သူစိဃရံ ဘိန္ဒိတွာ ပစ္ဆာ ပါစိတ္တိယံ ဒေသေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ အရဏိဓနုကေတိ အရဏိယာ ဓနုကေ။ ဝေဓကေတိ ကာယဗန္ဓနဝေဓကေတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ မဉ္စသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၂၂။ ပဉ္စမေ ဆေဒနမေဝ ဆေဒနကံ, တမဿတ္ထီတိ ဆေဒနကန္တိ အတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဝုတ္တနယမေဝါ’’တိ။

နိခဏိတွာတိ ပမာဏာတိရေကံ နိခဏိတွာ။ ဥတ္တာနံ ဝါ ကတွာတိ ဟေဋ္ဌုပရိ ပရိဝတ္တနံ ဝါ ကတွာ။ ဌပေတွာတိ လမ္ဗဏဝသေန ဌပေတွာတိ။ ပဉ္စမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၆။)

၆။ တူလောနဒ္ဓသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၂၆။ ဆဋ္ဌေ ဧတ္ထာတိ မဉ္စပီဌေ။ အဝနဟိတဗ္ဗန္တိ ဩနဒ္ဓံ, တူလေန ဩနဒ္ဓံ တူလောနဒ္ဓန္တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတိ။ တူလံ ပက္ခိပိတွာတိ မဉ္စပီဌေ စိမိလိကံ ပတ္ထရိတွာ တဿုပရိ တူလံ ပက္ခိပိတွာတိ အတ္ထောတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ နိသီဒနသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၃၁။ သတ္တမေ ကတ္ထာတိ ကိသ္မိံ ခန္ဓကေ, ကိသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တတ္ထာတိ စီဝရက္ခန္ဓကေ, ပဏီတဘောဇနဝတ္ထုသ္မိံ ဝါ။ ‘‘ယထာ နာမာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သေယျထာပီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘ပုရာဏော စမ္မကာရော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပုရာဏာသိကောဋ္ဌော’’တိ ပဒဿ။ စမ္မကာရော ဟိ အသိနာ စမ္မံ ကုဋတိ ဆိန္ဒတီတိ ‘‘အသိကောဋ္ဌော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝတ္ထုပ္ပန္နကာလမုပနိဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ပုရာဏော’’တိ။ တမေဝူပမံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိ။ ဟီတိ တပ္ပါကဋီကရဏံ, တံ ပါကဋံ ကရိဿာမီတိ ဟိ အတ္ထော။ စမ္မကာရော ကဍ္ဎတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိတ္ထတန္တိ ဝိသာလံ။ သောပီတိ ဥဒါယီပိ။ တံ နိသီဒနံ ကဍ္ဎတီတိ ယောဇနာ။ တေနာတိ ကဍ္ဎနဟေတုနာ။ တန္တိ ဥဒါယိံ။ သန္ထတသဒိသန္တိ သန္ထတေန သဒိသံ။ ဧကသ္မိံ အန္တေတိ ဧကသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ, ဖာလေတွာတိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ သတ္တမံ။

၈။ ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၃၇။ အဋ္ဌမေ ‘‘ကတ္ထာ’’တိအာဒီနိ ဝုတ္တနယာနေဝ။

֍ * ၅၃၉။ ‘‘ယဿာ’’တိ ပဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုနော’’တိ။ ‘‘နာဘိယာ ဟေဋ္ဌာ’’တိ ဣမိနာ နာဘိယာ အဓော အဓောနာဘီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘ဇာဏုမဏ္ဍလာနံ ဥပရီ’’တိ ဣမိနာ ဇာဏုမဏ္ဍလာနံ ဥဗ္ဘ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလန္တိ။ ဥဗ္ဘသဒ္ဒေါ ဟိ ဥပရိပရိယာယော သတ္တမျန္တနိပါတော။ ကဏ္ဍုခဇ္ဇုသဒ္ဒါနံ ဝေဝစနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ကဏ္ဍူတိ ခဇ္ဇူ’’တိ။ ကဏ္ဍတိ ဘေဒနံ ကရောတီတိ ကဏ္ဍု။ ခဇ္ဇတိ ဗျဓနံ ကရောတီတိ ခဇ္ဇု။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘ကစ္ဆူ’’တိ ပါဌော အတ္ထိ, သော အယုတ္တော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၇။)

လောဟိတံ တုဏ္ဍံ ဧတိဿာတိ လောဟိတတုဏ္ဍိကာ။ ပိဠယတိ ဝိဗာဓယတီတိ ပိဠကာ။ အာ ဘုသော အသုစိံ သဝတိ ပဂ္ဃရာပေတီတိ အဿာဝေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အသုစိပဂ္ဃရဏ’’န္တိ။ အရိသဉ္စ ဘဂန္ဒရာ စ မဓုမေဟော စ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဒုန္နာမကာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထ အရိ ဝိယ ဤသတိ အဘိဘဝတီတိ အရိသံ။ ဘဂံ ဝုစ္စတိ ဝစ္စမဂ္ဂံ, တံ ဒရတိ ဖာလေတီတိ ဘဂန္ဒရာ, ဂူထသမီပေ ဇာတော ဝဏဝိသေသော။ မဓု ဝိယ မုတ္တာဒိံ မိဟတိ သေစတီတိ မဓုမေဟော, သော အာဗာဓော မုတ္တမေဟော သုက္ကမေဟော ရတ္တမေဟောတိ အနေကဝိဓော။ ထုလ္လသဒ္ဒေါ မဟန္တပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘မဟာ’’တိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ ဝဿိကသာဋိကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၄၂။ နဝမေ ဝဿေ ဝဿကာလေ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗာတိ ဝဿိကာ, ဝဿိကာ စ သာ သာဋိကာ စေတိ ဝဿိကသာဋိကာတိ။ နဝမံ။

၁၀။ နန္ဒတ္ထေရသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၄၇။ ဒသမေ ‘‘စတူဟိ အင်္ဂုလေဟီ’’တိ ဣမိနာ စတုရော အင်္ဂုလာ စတုရင်္ဂုလာတိ အသမာဟာရဒိဂုံ ဒဿေတိ။ ဦနကပ္ပမာဏောတိ ဘဂဝတော လာမကပမာဏော။ ဣမိနာ ဩမကသဒ္ဒဿ လာမကတ္ထံ ဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ။ ဒသမံ။

ရတနဝဂ္ဂေါ နဝမော။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ခုဒ္ဒကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၆။ ပါဋိဒေသနီယကဏ္ဍံ

၁။ ပဌမပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

ခုဒ္ဒကာနံ အနန္တရာ ပါဋိဒေသနီယာ ယေ ဓမ္မာ သင်္ဂီတိကာရေဟိ ဌပိတာ, ဣဒါနိ တေသံ ဓမ္မာနံ အယံ ဝဏ္ဏနာ ဘဝတီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၈။)

֍ * ၅၅၂။ ပဌမပါဋိဒေသနီယေ တာဝ အတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပဋိအာဂမနကာလေတိ ပိဏ္ဍာယ စရဏဋ္ဌာနတော ပက္ကမိတွာ, ပဋိနိဝတ္တိတွာ ဝါ အာဂမနကာလေ။ သဗ္ဗေဝါတိ ဧတ္ထ နိဂ္ဂဟီတလောပဝသေန သန္ဓိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗမေဝါ’’တိ။ ‘‘ကမ္ပမာနာ’’တိ ဣမိနာ ပပုဗ္ဗဝိဓဓာတုယာ ကမ္ပနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အပေဟီတိ ဧတ္ထ အပပုဗ္ဗဣဓာတု ဂတျတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အပဂစ္ဆာ’’တိ။

֍ * ၅၅၃။ ပဋိဒေသေတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေတိ အနေနာတိ ပဋိဒေသေတဗ္ဗာကာရဒဿနံ။ ဒွိန္နံ သဒ္ဒါနံ ပရိယာယဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ရထိကာတိ ရစ္ဆာ’’တိ။ ရထဿ ဟိတာ ရထိကာ။ ဏျပစ္စယေ ကတေ ‘‘ရစ္ဆာ’’တိ (မောဂ္ဂလ္လာနေ ၄။၇၂ သုတ္တေ) ဝုစ္စတိ။ ရစ္ဆန္တရေန အနိဗ္ဗိဒ္ဓါ ရစ္ဆာ ဗျူဟော နာမာတိ အာဟ ‘‘အနိဗ္ဗိဇ္ဈိတွာ’’တိအာဒိ။ ဗျူဟေတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ ဇနေ အညတ္ထ ဂန္တုမပဒါနဝသေနာတိ ဗျူဟော။ သိင်္ဃာဋကံ နာမ မဂ္ဂသန္ဓီတိ အာဟ ‘‘မဂ္ဂသမောဓာနဋ္ဌာန’’န္တိ။ သိင်္ဃတိ မဂ္ဂသမောဓာနံ ကရောတိ ဧတ္ထာတိ သိင်္ဃာဋကံ။ ဧတေသူတိ ရထိကာဒီသု။ ဧသေဝ နယောတိ ဒုက္ကဋပါဋိဒေသနီယေ အတိဒိသတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ‘‘ဝစနတော’’တိ ပဒံ ‘‘ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ ဉာပကဟေတု။ ဒဒမာနာယ ဘိက္ခုနိယာ ဝသေနာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ သိက္ခာပဒေ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အပမာဏံ, တသ္မာ။

ဣဒန္တိ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သမ္ဘိန္နေ ဧကရသေ ကာလိကတ္တယေတိ ယောဇနာ။

֍ * ၅၅၆။ ‘‘ဒါပေတီ’’တိ ဟေတုတ္ထကိရိယာယ ကာရိတကတ္တုကာရိတကမ္မာနိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အညာတိကာယ အညေန ကေနစီ’’တိ။ အညေနာတိ အတ္တနာ အညေန။ ‘‘တာယ ဧဝ ဝါ ဘိက္ခုနိယာ အညေန ဝါ ကေနစီ’’တိ ပဒါနိ ‘‘ပဋိဂ္ဂဟာပေတွာ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မာနီတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၅၈။ ဒုတိယေ ပုရိမသိက္ခာပဒေန အာပတ္တိ အန္တရဃရတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန အာပတ္တိ ဘဝေယျ ဝေါသာသမာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၂၉။)

နတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဒေန္တိယာ ပန နေဝ ဣမိနာ, န ပုရိမေန အာပတ္တိ အညဿ ဘတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပါယောတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၆၂။ တတိယေ ‘‘ဥဘတော’’တိ ဧတ္ထ ကရဏတ္ထေ တောတိ အာဟ ‘‘ဒွီဟီ’’တိ။ ‘‘ဥဘတောပသန္န’’န္တိ ဗျာသောပိ သမာသောပိ ယုတ္တောယေဝ, သမာသေ တောပစ္စယဿ အလောပေါ ဟောတိ။ ‘‘ဥဘတော’’တိပဒဿ သရူပံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပါသကေနပိ ဥပါသိကာယပီ’’တိ။ ကသ္မာ ဥဘတော ပသန္နံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တသ္မိံ ကိရာ’’တိအာဒိ။ ယသ္မာ တသ္မိံ ကုလေ…ပေ… သောတာပန္နာယေဝ ဟောန္တိ ကိရ, တသ္မာ ‘‘ဥဘတောပသန္န’’န္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သစေပီ’’တိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန အသီတိကောဋိဓနတော အဓိကမ္ပိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ဟာယနဿ ကာရဏံ ဒဿေတိ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိနာ။

֍ * ၅၆၉။ ‘‘ဃရတော နီဟရိတွာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘နီဟရိတွာ’’တိ ပဒဿ ကမ္မံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အာသနသာလံ ဝါ ဝိဟာရံ ဝါ’’တိ။ ‘‘အာနေတွာ’’တိဣမိနာ နီပုဗ္ဗဟရဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဒွါရေတိ အတ္တနော ဂေဟဒွါရေတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၅၇၀။ စတုတ္ထေ အဝရုဒ္ဓသဒ္ဒေါ ပရိရုဒ္ဓသဒ္ဒဿ ပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ပရိရုဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ။ အာရညကဿ သေနာသနဿ ပရိသမန္တတော ရုဒ္ဓါ အာဝုတာ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။

֍ * ၅၇၃။ ‘‘ပဉ္စန္န’’န္တိ နိဒ္ဓါရဏေ သာမိဝစနဘာဝဉ္စ ‘‘ယံကိဉ္စီ’’တိ နိဒ္ဓါရဏီယေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသု ယံ ကိဉ္စီ’’တိ။ ‘‘ပေသေတွာ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ အာဟရိဿာမီ’’တိဣမိနာ ပဋိသံဝိဒိတာကာရဒဿနံ။ ‘‘အာရာမ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၀။)

အာရညကသေနာသနဿ အာရာမော ဧဝ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘အာရညကသေနာသနာရာမဉ္စာ’’တိ။ တဿာတိ အာရညကသေနာသနာရာမဿ။ ‘‘ကသ္မာ’’တိ ပုစ္ဆာယ ‘‘ပဋိမောစနတ္ထ’’န္တိ ဝိသဇ္ဇနာယ သမေတုံ သမ္ပဒါနတ္ထေ နိဿက္ကဝစနံ ကာတဗ္ဗံ။ ကိမတ္ထန္တိ ဟိ အတ္ထော။ ပဋိမောစနတ္ထန္တိ တဒတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ။ ပဋိမောစနသင်္ခါတာယ အတ္ထာယာတိ ဟိ အတ္ထော။ အတ္ထသဒ္ဒေါ စ ပယောဇနဝါစကော။ ပယောဇနာယာတိ ဟိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ‘‘ပဋိမောစနတ္ထ’’န္တိ ဝိသဇ္ဇနာယံ။ ‘‘ကသ္မာ’’တိ ပုစ္ဆာယ သမေတုံ နိဿက္ကတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ ကာတဗ္ဗံ။ ပဋိမောစနသင်္ခါတာ အတ္ထာတိ ဟိ အတ္ထော။ အတ္ထသဒ္ဒေါ စ ကာရဏဝါစကော။ ကာရဏာတိ ဟိ အတ္ထော။ ဧဝဉှိ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနာနံ ပုဗ္ဗာပရသမသင်္ခါတော ဝိစယော ဟာရော ပရိပုဏ္ဏော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အမှာကန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယပဋိဟရန္တာနံ အမှာကံ။ အမှေတိ စောရသင်္ခါတေ အမှေ။

‘‘တဿာ’’တိ ပဒဿတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧတိဿာ ယာဂုယာ’’တိ။ အညာနိပီတိ ပဋိသံဝိဒိတကုလတော အညာနိပိ ကုလာနိ။ တေနာတိ ပဋိသံဝိဒိတကုလေန။ ကုရုန္ဒိဝါဒေ ယာဂုယာ ပဋိသံဝိဒိတံ ကတွာ ယာဂုံ အဂ္ဂဟေတွာ ပူဝါဒီနိ အာဟရန္တိ, ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။

֍ * ၅၇၅။ ဧကဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ တဿာတိ ပဋိသံဝိဒိတဘိက္ခုဿ, စတုန္နံ ဝါ ပဉ္စန္နံ ဝါ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယာတိ ယောဇနာ။ အညေသမ္ပီတိ စတုပဉ္စဘိက္ခုတော အညေသမ္ပိ။ အဓိကမေဝါတိ ပရိဘုတ္တတော အတိရေကမေဝ။ ယံ ပနာတိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ ပန, ယမ္ပိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ ဝနတော အာဟရိတွာ ဒေန္တီတိ ယောဇနာ။ ‘‘တတ္ထဇာတက’’န္တိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အာရာမေ’’တိ။ အညေန ဒိန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ မူလခါဒနီယာဒိံ။ ပဋိသံဝိဒိတန္တိ ပဋိကစ္စေဝ သုဋ္ဌု ဇာနာပိတန္တိ အတ္ထောတိ။ စတုတ္ထံ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ပါဋိဒေသနီယဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၁။)

၇။ သေခိယကဏ္ဍံ

၁။ ပရိမဏ္ဍလဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ

သိက္ခိတသိက္ခေန တီသု သိက္ခာသု စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ သိက္ခိတသိက္ခေန တာဒိနာ အဋ္ဌဟိ လောကဓမ္မေဟိ အကမ္ပိယဋ္ဌေန တာဒိနာ, ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု ဝါ အဝိကာရဋ္ဌေန တာဒိနာ ဘဂဝတာ ယာနိ သိက္ခာပဒါနိ ‘‘သေခိယာနီ’’တိ ဘာသိတာနိ, ဒါနိ တေသမ္ပိ သိက္ခာပဒါနံ အယမ္ပိ ဝဏ္ဏနာက္ကမော ဘဝတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၅၇၆။ တတ္ထာတိ သေခိယသိက္ခာပဒေသု, အတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘သမန္တတော’’တိဣမိနာ ပရိတျူပသဂ္ဂဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘နာဘိမဏ္ဍလံ ဇာဏုမဏ္ဍလ’’န္တိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဓံသဒ္ဒေါ စ အဓောသဒ္ဒေါ စ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဥဒ္ဓ’’န္တိအာဒိ။ အဋ္ဌင်္ဂုလမတ္တန္တိ ဘာဝနပုံသကံ, နိဝါသေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ အဋ္ဌင်္ဂုလမတ္တတော။ ယထာ ပဋိစ္ဆန္နံ ဟောတိ, ဧဝံ နိဝါသေန္တဿာတိ ယောဇနာ။ တတြိဒံ ပမာဏန္တိ တဿ နိဝါသနဿ ဣဒံ ပမာဏံ။ တာဒိသဿာတိ ဒီဃတော မုဋ္ဌိပဉ္စကဿ တိရိယံ အဍ္ဎတေယျဟတ္ထဿ နိဝါသနဿ။ ဇာဏုမဏ္ဍလံ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ စီဝရေသု။ န တိဋ္ဌတီတိ ဝိရဠတ္တာ န တိဋ္ဌတိ။ တိဋ္ဌတီတိ ဃနတ္တာ တိဋ္ဌတိ။

နိဝါသေန္တဿ စာတိဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော, နိဝါသေန္တဿေဝါတိ အတ္ထော။ ကေဝလံ ဧဝံ နိဝါသေန္တဿေဝ ဒုက္ကဋံ န ဟောတိ, အထ ခေါ တထာ နိဝါသေန္တဿာပိ ဒုက္ကဋမေဝါတိ ယောဇနာ။ ယေ ပန နိဝါသနဒေါသာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညေတိ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ ဩလမ္ဗေတွာ နိဝသနတော အညေ။ တေ သဗ္ဗေတိ သဗ္ဗေ တေ နိဝါသနဒေါသာ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ ဝိဘင်္ဂေ။ တတ္ထေဝါတိ ခန္ဓကေယေဝ။

အသဉ္စိစ္စ နိဝါသေန္တဿ အနာပတ္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧသေဝ နယော ‘‘အသတိယာ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ အဇာနန္တဿာတိ ဧတ္ထ အဇာနနံ ဒုဝိဓံ နိဝါသနဝတ္တဿ အဇာနနံ, အာရူဠှောရူဠှဘာဝဿ အဇာနနန္တိ။ တတ္ထ အာရူဠှောရူဠှဘာဝဿ အဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အဇာနန္တဿာ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၂။)

ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဇာနန္တဿာတိ ဧတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တဿာတိ နိဝါသနဝတ္တဿ။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော။ တံ ပနာတိ အာပတ္တိတော အမောက္ခနံ ပန။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ယုဇ္ဇတိ, တသ္မာ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သုက္ခာ ဇင်္ဃာ ဣမဿာတိ သုက္ခဇင်္ဃော။ မဟန္တံ ပိဏ္ဍိကမံသံ ဣမဿာတိ မဟာပိဏ္ဍိကမံသော။ တဿာတိ ဘိက္ခုဿ။

ဝဏောတိ အရု။ တဉှိ ဝဏတိ ဂတ္တဝိစုဏ္ဏနံ ကရောတီတိ ဝဏောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝါဠမိဂါ ဝါ စောရာ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော, တေန အညာပိ ဥဒကစိက္ခလ္လာဒယော အာပဒါ သင်္ဂယှန္တိ။

֍ * ၅၇၇။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ဝိဘင်္ဂေ, သိက္ခာပဒေ ဝါ။ ဥဘော ကဏ္ဏေတိ ပုရတော စ ပစ္ဆတော စ နိဂ္ဂတေ ဒွေ ကဏ္ဏေ။ အဝိသေသေနာတိ ‘‘အန္တရဃရေ’’တိ စ ‘‘အာရာမေ’’တိ စ ဝိသေသံ အကတွာ သာမညေန။ ဝိဟာရေပီတိ သံဃသန္နိပါတဗုဒ္ဓုပဋ္ဌာနထေရုပဋ္ဌာနာဒိကာလံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ * ၅၇၈။ ကာယေကဒေသေ ကာယသဒ္ဒေါ ဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘ဇာဏုမ္ပိ ဥရမ္ပီ’’တိ။ ‘‘န သီသံ ပါရုတေနာ’’တိဣမိနာ ‘‘သုပ္ပဋိစ္ဆန္နေနာ’’တိပဒဿ အတိဗျာပိတဒေါသံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဂဏ္ဌိကန္တိ ပါသော။ သော ဟိ ဂန္ထေတိ ဗန္ဓတီတိ ဝါ, ဂန္ထေတိ ဗန္ဓတိ ဧတ္ထာတိ ဝါ ကတွာ ဂန္ထိကောတိ ဝုစ္စတိ။ န္ထကာရဿ ဝါဏ္ဌကာရေ ကတေ ဂဏ္ဌိကော, တံ ဂဏ္ဌိကံ ပဋိမုဉ္စိတွာ။ ဥဘော ကဏ္ဏေတိ စီဝရဿ ဒွေ ကောဏေ။ ဂလဝါဋကတောတိ ဧတ္ထ ဂလောတိ ကဏ္ဌော။ သော ဟိ ခဇ္ဇဘောဇ္ဇလေယျပေယျသင်္ခါတံ စတုဗ္ဗိဓံ အသနံ ဂလတိ ပန္နော ဟုတွာ ကုစ္ဆိယံ ပတတိ ဣတောတိ ဂလောတိ ဝုစ္စတိ။ အာဝါဋောယေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန အာဝါဋကော, ခုဒ္ဒကတ္ထေ ကော။ ဂလေ ဌိတော အာဝါဋကော ဂလဝါဋကော။ အကာရတော ဟိ အာကာရဿ လောပေါ ‘‘ပပ’’န္တိအာဒီသု (ဇာ။ ၁။၁။၂) ဝိယ။ ဧတ္ထ ဟိ ပအာပန္တိ ပဒစ္ဆေဒေါ, အကာရတော အာကာရဿ စ လောပေါ။ ပဝဒ္ဓံ အာပံ ပပံ, မဟန္တံ ဥဒကန္တိ အတ္ထော။ သီသံ ဝိဝရိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၃။)

֍ * ၅၇၉။ ဝါသံ ဥပဂတောတိ ဝါ ဝါသေန ဥပဂတောတိ ဝါ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဝါသတ္ထာယ ဥပဂတဿာ’’တိ။

֍ * ၅၈၀။ ဟတ္ထပါဒေ အကီဠန္တော သုသံဝုတော နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟတ္ထံ ဝါ ပါဒံ ဝါ အကီဠာပေန္တော’’တိ။

֍ * ၅၈၂။ ဩက္ခိတ္တစက္ခူတိ ဧတ္ထ ဩသဒ္ဒေါ ဟေဋ္ဌာပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဟေဋ္ဌာ ခိတ္တစက္ခူ’’တိ။ ‘‘ဟုတွာ’’တိဣမိနာ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယုဂယုတ္တကောတိ ယုဂေ ယုတ္တကော။ ဒမိယိတ္ထာတိ ဒန္တော။ အာဘုသော ဇာနာတိ ကာရဏာကာရဏန္တိ အာဇာနေယျော။ ဧတ္တကန္တိ စတုဟတ္ထပမာဏံ။ ယော ဂစ္ဆတိ, အဿ ဘိက္ခုနော ဒုက္ကဋာ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပရိဿယဘာဝ’’န္တိ စ ‘‘ပရိဿယာဘာဝ’’န္တိ စ ဒွေ ပါဌာ ယုဇ္ဇန္တိယေဝ။

֍ * ၅၈၄။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေတိ ဣမံ ပကာရံ ဣတ္ထံ စီဝရုက္ခိပနံ, ဘဝတိ ဂစ္ဆတီတိ ဘူတော, ဘိက္ခု။ လက္ခီယတိ အနေနာတိ လက္ခဏံ, စီဝရံ။ ဣတ္ထံ ဘူတော ဣတ္ထမ္ဘူတော, တဿ လက္ခဏံ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏံ, တသ္မိံ။ ကရဏဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏံ နာမ ကိရိယာဝိသေသနဿ သဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘ဧကတော ဝါ…ပေ… ဟုတွာတိ အတ္ထော’’တိ။ အန္တောဣန္ဒခီလတောတိ ဂါမဿ အန္တောဣန္ဒခီလတောတိ။ ပဌမော ဝဂ္ဂေါ။

၂။ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၅၈၆။ ဥစ္စာသဒ္ဒံ ကတွာ ဇဂ္ဃနံ ဟသနံ ဥဇ္ဇဂ္ဃေါ, သောယေဝ ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာ, တာယ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဟာဟသိတံ ဟသန္တော’’တိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဥဇ္ဇဂ္ဃိကာယာ’’တိပဒေ။

֍ * ၅၈၈။ ကိတ္တာဝတာတိ ကိတ္တကေန ပမာဏေန, ဧဝံ နိသိန္နေသု ထေရေသူတိ သမ္ဗန္ဓော, နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ ဝဝတ္ထပေတီတိ ဣဒဉ္စီဒဉ္စ ကထေတီတိ ဝဝတ္ထပေတိ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ပမာဏေန။

֍ * ၅၉၀။ နိစ္စလံ ကတွာ ကာယဿ ဥဇုဋ္ဌပနံ ကာယပဂ္ဂဟော နာမာတိ အာဟ ‘‘နိစ္စလံ ကတွာ’’တိအာဒိ။ ဧသေဝ နယော ဗာဟုပဂ္ဂဟသီသပဂ္ဂဟေသုပီတိ။ ဒုတိယော ဝဂ္ဂေါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၄။)

၃။ ခမ္ဘကတဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၅၉၆။ ခမ္ဘော ကတော ယေနာတိ ခမ္ဘကတော။ ခမ္ဘောတိ စ ပဋိဗဒ္ဓေါ။ ကတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓေါတိ အာဟ ‘‘ကဋိယံ ဟတ္ထံ ဌပေတွာ’’တိ။ သသီသံ အဝဂုဏ္ဌယတိ ပရိဝေဌတီတိ ဩဂုဏ္ဌိတောတိ အာဟ ‘‘သသီသံ ပါရုတော’’တိ။

֍ * ၆၀၀။ ဥဒ္ဓံ ဧကာ ကောဋိ ဣမိဿာ ဂမနာယာတိ ဥက္ကုဋိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥက္ကုဋိကာ ဝုစ္စတီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဥက္ကုဋိကာယာ’’တိပဒေ။

֍ * ၆၀၁။ ဟတ္ထပလ္လတ္ထီကဒုဿပလ္လတ္ထီကေသု ဒွီသု ဒုဿပလ္လတ္ထိကေ အာယောဂပလ္လတ္ထီကာပိ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီတိ အာဟ ‘‘အာယောဂပလ္လတ္ထိကာပိ ဒုဿပလ္လတ္ထိကာ ဧဝါ’’တိ။

֍ * ၆၀၂။ သတိယာ ဥပဋ္ဌာနံ သက္ကစ္စန္တိ အာဟ ‘‘သတိံဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ။

֍ * ၆၀၃။ ပိဏ္ဍပါတံ ဒေန္တေပီတိ ပိဏ္ဍပါတံ ပတ္တေ ပက္ခိပန္တေပိ။ ပတ္တေ သညာ ပတ္တသညာ, သာ အဿတ္ထီတိ ပတ္တသညီ။ ‘‘ကတွာ’’ တိဣမိနာ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။

֍ * ၆၀၄။ သမသူပကံ ပိဏ္ဍပါတန္တိ ဧတ္ထ သူပပိဏ္ဍပါတာနံ သမဥပဍ္ဎဘာဝံ အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘သမသူပကော နာမာ’’တိအာဒိ။ ယတ္ထာတိ ပိဏ္ဍပါတေ။ ဘတ္တဿ စတုတ္ထဘာဂပမာဏော သူပေါ ဟောတိ, သော ပိဏ္ဍပါတော သမသူပကော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဩလောဏီ စ သာကသူပေယျဉ္စ မစ္ဆရသော စ မံသရသော စာတိ ဒွန္ဒော။ တတ္ထ ဩလောဏီတိ ဧကာ ဗျဉ္ဇနဝိကတိ။ သာကသူပေယျန္တိ သူပဿ ဟိတံ သူပေယျံ, သာကမေဝ သူပေယျံ သာကသူပေယျံ။ ဣမိနာ သဗ္ဗာပိ သာကသူပေယျဗျဉ္ဇနဝိကတိ ဂဟိတာ။ မစ္ဆရသမံသရသာဒီနီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန အဝသေသာ သဗ္ဗာပိ ဗျဉ္ဇနဝိကတိ သင်္ဂဟိတာ။ တံ သဗ္ဗံ ရသာနံ ရသော ရသရသောတိ ကတွာ ‘‘ရသရသော’’တိ ဝုစ္စတိ။

֍ * ၆၀၅။ သမပုဏ္ဏံ သမဘရိတန္တိ ဝေဝစနမေဝ။ ထူပံ ကတော ထူပီကတောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ထူပီကတော နာမာ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၅။)

တတ္ထာတိ ‘‘ထူပီကတ’’န္တိအာဒိဝစနေ။ တေသန္တိ အဘယတ္ထေရတိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရာနံ။ ဣတိ ပုစ္ဆိံသု, တေသဉ္စ ထေရာနံ ဝါဒံ အာရောစေသုန္တိ ယောဇနာ။ ထေရောတိ စူဠသုမနတ္ထေရော။ ဧတဿာတိ တိပိဋကစူဠနာဂတ္ထေရဿ။ သတ္တက္ခတ္တုန္တိ သတ္တ ဝါရေ။ ကုတောတိ ကဿာစရိယဿ သန္တိကာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ယာဝကာလိကေန ပရိစ္ဆိန္နော, တသ္မာ။ အာမိသဇာတိကံ ယာဂုဘတ္တံ ဝါ ဖလာဖလံ ဝါတိ ယောဇနာ။ တဉ္စ ခေါတိ တဉ္စ သမတိတ္ထိကံ။ ဣတရေန ပနာတိ နာဓိဋ္ဌာနုပဂေန ပတ္တေန ပန။ ယံ ပူဝဥစ္ဆုခဏ္ဍဖလာဖလာဒိ ဟေဋ္ဌာ ဩရောဟတိ, တံ ပူဝဥစ္ဆုခဏ္ဍဖလာဖလာဒီတိ ယောဇနာ။ ပူဝဝဋံသကောတိ ဧတ္ထ ဝဋံသကောတိ ဥတ္တံသော။ သော ဟိ ဥဒ္ဓံ တသီယတေ အလင်္ကရီယတေတိ ဝဋံသောတိ ဝုစ္စတိ ဥကာရဿ ဝကာရံ, တကာရဿ စ ဋကာရံ ကတွာ, သောယေဝ ဝဋံသကော, မုဒ္ဓနိ ပိလန္ဓိတော ဧကော အလင်္ကာရဝိသေသော။ ပူဝမေဝ တံသဒိသတ္တာ ပူဝဝဋံသကော, တံ။ ပုပ္ဖဝဋံသကော စ တက္ကောလကဋုကဖလာဒိဝဋံသကော စာတိ ဒွန္ဒော, တေ။

ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ နနု သဗ္ဗထူပီကတေသု ပဋိဂ္ဂဟဏဿ အကပ္ပိယတ္တာ ပရိဘုဉ္ဇနမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗတ္ထ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ထူပီကတေသူတိ။ တတိယော ဝဂ္ဂေါ။

၄။ သက္ကစ္စဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၆၀၈။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ။ ဩဓိန္တိ အဝဓိံ မရိယာဒံ။

֍ * ၆၁၀။ ထူပကတောတိ ထူပမေဝ ထူပကံ, တတော ထူပကတောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မတ္ထကတော’’တိ။

֍ * ၆၁၁။ မာဃာတသမယာဒီသူတိ ‘‘ပါဏေ မာ ဃာတေထာ’’တိ ရာဇာနော ဘေရိံ စရာပေန္တိ ဧတ္ထာတိ မာဃာတော, သောယေဝ သမယော မာဃာတသမယော။ အာဒိသဒ္ဒေန အညံ ပဋိစ္ဆန္နကာရဏံ ဂဟေတဗ္ဗံ။

֍ * ၆၁၅။ တေသန္တိ မယူရဏ္ဍကုက္ကုဋဏ္ဍာနန္တိ။ စတုတ္ထော ဝဂ္ဂေါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၆။)

၅။ ကဗဠဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၆၁၇။ ‘‘မုခဒွါရ’’န္တိ ကမ္မဿ ‘‘အနာဟဋေ’’တိ စ ‘‘ဝိဝရိဿာမီ’’တိ စ ဒွီသု ကိရိယာသု သမ္ဗန္ဓဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အနာဟရိတေ မုခဒွါရ’’န္တိ။

֍ * ၆၁၈။ သကလံ ဟတ္ထန္တိ ပဉ္စင်္ဂုလိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

֍ * ၆၁၉။ သကဗဠေနာတိ ဧတ္ထ ကဗဠသဒ္ဒေန ဝစနဿ အပရိပုဏ္ဏကာရဏံ သဗ္ဗမ္ပိ ဂဟေတဗ္ဗံ။

֍ * ၆၂၀။ ပိဏ္ဍုက္ခေပကန္တိအာဒီသု ဝိစ္ဆတ္ထေ ကပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘ပိဏ္ဍံ ဥက္ခိပိတွာ ဥက္ခိပိတွာ’’တိ။ တွာသဒ္ဒေန ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။

֍ * ၆၂၄။ ‘‘အဝကိရိတွာ’’တိ ဣမိနာ သိတ္ထာဝကာရကန္တိ ဧတ္ထ အဝပုဗ္ဗော ကိရဓာတုယေဝ, န ကရဓာတူတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၆၂၆။ ‘‘စပုစပူ’’တိ ဧဝံ သဒ္ဒန္တိ ‘‘စပုစပူ’’တိ ဧဝံ အနုကရဏရဝန္တိ။ ပဉ္စမော ဝဂ္ဂေါ။

၆။ သုရုသုရုဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၆၂၇။ ‘‘သုရုသုရူ’’တိ ဧဝံ သဒ္ဒန္တိ ‘‘သုရုသုရူ’’တိ ဧဝံ အနုကရဏရဝံ။ ဒဝနံ ကီဠနန္တိ ဣမိနာ ဝစနတ္ထေန ပရိဟာသော ဒဝေါ နာမာတိ အာဟ ‘‘ဒဝေါတိ ပရိဟာသဝစန’’န္တိ။ တန္တိ သော ဒဝေါ။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ဟေသ။ န ကာတဗ္ဗံ န ကာတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သိလကဗုဒ္ဓေါတိ သိလာယ ကတော, သိလေန နိယုတ္တော ဝါ ဗုဒ္ဓေါ။ အပဋိဗုဒ္ဓေါတိ အပဋိဝိဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓေါ, ပရိဟာသဝစနမေတံ။ ဂေါဓမ္မောတိ ဂုန္နံ ဓမ္မော။ အဇဓမ္မောတိ အဇာနံ ဓမ္မော။ မိဂသံဃောတိ မိဂါနံ သံဃော။ ပသုသံဃောတိ ပသူနံ သံဃော။

֍ * ၆၂၈။ ‘‘ဘုဉ္ဇန္တေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘နိလ္လေဟိတု’’န္တိ ပဒေ ဘာဝကတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၇။)

֍ * ၆၃၁။ ဧဝံနာမကေတိ ‘‘ကောကနုဒ’’န္တိ ဧဝံ နာမံ အဿ ပါသာဒဿာတိ ဧဝံနာမကော, ပါသာဒေါ, တသ္မိံ။ ‘‘ပဒုမသဏ္ဌာနော’’တိ ဣမိနာ ပါသာဒဿ သဒိသူပစာရေန ‘‘ကောကနုဒေါ’’တိ နာမလဘနံ ဒဿေတိ။ တေနာတိ ပဒုမသဏ္ဌာနတ္တာ။ အဿာတိ ပါသာဒဿ။ ပုဂ္ဂလိကမ္ပီတိ ပရပုဂ္ဂလသန္တကံ ဂဟေတဗ္ဗံ ‘‘အတ္တနော သန္တကမ္ပီ’’တိ အတ္တပုဂ္ဂလသန္တကဿ ဝိသုံ ဂယှမာနတ္တာ။ သင်္ခမ္ပီတိ ပါနီယသင်္ခမ္ပိ။ သရာဝမ္ပီတိ ပါနီယသရာဝမ္ပိ။ ထာလကမ္ပီတိ ပါနီယထာလကမ္ပိ။

֍ * ၆၃၂။ ‘‘ဥဒ္ဓရိတွာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တဝစနဿ ကမ္မာပါဒါနာနိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သိတ္ထာနိ ဥဒကတော’’တိ။ ဘိန္ဒိတွာတိ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာနိ ကတွာ။ ဗဟီတိ အန္တရဃရတော ဗဟိ။

֍ * ၆၃၄။ သေတစ္ဆတ္တန္တိ ဧတ္ထ သေတသဒ္ဒေါ ပဏ္ဍရပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ပဏ္ဍရစ္ဆတ္တ’’န္တိ။ ဝတ္ထပလိဂုဏ္ဌိတန္တိ ဝတ္ထေဟိ သမန္တတော ဝေဌိတံ။ သေတံ ဆတ္တံ သေတစ္ဆတ္တံ။ ကိဠဉ္ဇေဟိ ကတံ ဆတ္တံ ကိဠဉ္ဇစ္ဆတ္တံ။ ပဏ္ဏေဟိ ကတံ ဆတ္တံ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ။ မဏ္ဍလေန ဗဒ္ဓံ မဏ္ဍလဗဒ္ဓံ။ သလာကာဟိ ဗဒ္ဓံ သလာကဗဒ္ဓံ။ တာနီတိ တီဏိ ဆတ္တာနိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယမ္ပိ ဧကပဏ္ဏစ္ဆတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဧတေသူတိ တီသု ဆတ္တေသု။ အဿာတိ ယဿ ကဿစိ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ။ သောတိ ယော ကောစိ ဂဟဋ္ဌော ဝါ ပဗ္ဗဇိတော ဝါ။ ဆတ္တပါဒုကာယ ဝါတိ ဆတ္တဒဏ္ဍနိက္ခေပနာယ ပါဒုကာယ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။

֍ * ၆၃၅။ မဇ္ဈိမဿာတိ ပမာဏမဇ္ဈိမဿ။ ‘‘စတုဟတ္ထပ္ပမာဏော’’တိဣမိနာ စတုဟတ္ထတော ဦနာတိရေကော ဒဏ္ဍော န ဒဏ္ဍော နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဒဏ္ဍော ပါဏိမှိ အဿာတိ ဝစနတ္ထံ အတိဒိသန္တော အာဟ ‘‘ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ။

֍ * ၆၃၆။ ‘‘သတ္ထပါဏိမှီ’’တိ ဧတ္ထ အသိ ဧဝ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘အသိ’’န္တိ။ အသိန္တိ ခဂ္ဂံ။

֍ * ၆၃၇။ ‘‘အာဝုဓံ နာမ စာပေါ ကောဒဏ္ဍော’’တိ ပါဠိယံ ဝုတ္တဝစနံ ဥပလက္ခဏမေဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဝုဓပါဏိဿာတိ ဧတ္ထာ’’တိအာဒိ။ သဗ္ဗာပိ ဓနုဝိကတိ အာဝုဓန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ယထာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၈။)

အသိံ သန္နဟိတွာ ဌိတော သတ္ထပါဏီတိ သင်္ချံ န ဂစ္ဆတိ, ဧဝံ ဓနုံ ကဏ္ဌေ ပဋိမုက္ကော အာဝုဓပါဏီတိ အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ, ဣမိနာ အာဝုဓော ပါဏိနာ ဂဟိတောယေဝ အာဝုဓပါဏိ နာမာတိ ဒဿေတီတိ။ ဆဋ္ဌော ဝဂ္ဂေါ။

၇။ ပါဒုကဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၆၃၈။ အင်္ဂုလန္တရန္တိ ပါဒင်္ဂုလဝိဝရံ။ ပါဒုကန္တိ ဥပါဟနဝိသေသော။ သော ဟိ ပဇ္ဇတေ ဣမာယာတိ ပါဒုကာတိ ဝုစ္စတိ, သာ ဗဟုပဋလာ စမ္မမယာ ဝါ ဟောတိ ကဋ္ဌမယာ ဝါ။ ပဋိမုဉ္စိတွာတိ ပါဒုကံ ပဋိမုဉ္စီတွာ။

֍ * ၆၄၀။ ဒွီဟိ ဇနေဟိ ဂဟိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝံသေနာတိ ဝေဏုနာ, ယာနေ နိသိန္နောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသင်္ခရိတွာတိ ဝိပတ္တိံ ကရိတွာ။ ဒွေပီတိ ဓမ္မကထိကဓမ္မပဋိဂ္ဂါဟကသင်္ခါတာ ဥဘောပိ ဇနာ။ ဝဋ္ဋတီတိ ဒေသေတုံ ဝဋ္ဋတိ။

֍ * ၆၄၁။ သယနဂတဿာတိ သယနံ ဂတဿ, သယနေ နိပန္နဿာတိ အတ္ထော။ နိပန္နဿ ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၆၄၂။ တီသု ပလ္လတ္ထိကာသု ယာယ ကာယစိ ပလ္လတ္ထိကာယ နိသိန္နဿ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပလ္လတ္ထိကာယာ’’တိအာဒိ။

֍ * ၆၄၃။ ယထာ ဝေဌိယမာနေ ကေသန္တော န ဒိဿတိ, ဧဝံ ဝေဌိတသီသဿာတိ ယောဇနာ။

֍ * ၆၄၇။ ဆပကသဒ္ဒဿ စ စဏ္ဍာလသဒ္ဒဿ စ ဝေဝစနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘စဏ္ဍာလဿာ’’တိ။ စဏ္ဍာလော ဟိ သံ သုနခံ ပစတီတိ ဆပကောတိ ဝုစ္စတိ သကာရဿ ဆကာရံ ကတွာ။ ဆပကဿ ဧသာ ဆပကီ, စဏ္ဍာလဘရိယာ။ ယတြာတိ ဧတ္ထ တြပစ္စယော ပစ္စတ္တေ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ယော ဟိ နာမာ’’တိ။ ယော ရာဇာ ဥစ္စေ အာသနေ နိသီဒိတွာ မန္တံ ပရိယာပုဏိဿတိ နာမ, အယံ ရာဇာ ယာဝ အတိဝိယ အဓမ္မိကောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘သဗ္ဗမိဒ’’န္တိ အယံ သဒ္ဒေါ လိင်္ဂဝိပလ္လာသောတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗော

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၃၉။)

အယ’’န္တိ။ ‘‘လောကော’’တိ ဣမိနာ ဣဓသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ စရိမသဒ္ဒေါ အန္တိမပရိယာယော။ အန္တိမောတိ စ လာမကော။ လာမကောတိ စ နာမ ဣဓ ဝိပတ္တီတိ အာဟ ‘‘သင်္ကရ’’န္တိ။ သင်္ကရန္တိ ဝိပတ္တိံ။ ‘‘နိမ္မရိယာဒေါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သင်္ကရံ ဂတော’’တိ ပဒါနံ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ စရိမံ ဂတံ စရိမဂတံ, သဗ္ဗော အယံ လောကော စရိမဂတောတိ အတ္ထော။ ဣဓ စ ဇာတကေ (ဇာ။ ၁။၄။၃၃) စ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘စမရိကတ’’န္တိ ပါဌော အတ္ထိ, သော အယုတ္တောယေဝ။ တတ္ထေဝါတိ အမ္ဗရုက္ခမူလေယေဝ။ တေသန္တိ ရာဇဗြာဟ္မဏာနံ။

တတ္ထာတိ တိဿံ ဂါထာယံ။ ပါဠိယာတိ အတ္တနော အာစာရပကာသကဂန္ထသင်္ခါတာယ ပါဠိယာ။ န ပဿရေတိ ဧတ္ထ ရေသဒ္ဒေါ အန္တိဿ ကာရိယောတိ အာဟ ‘‘န ပဿန္တီ’’တိ။ ယော စာယန္တိ ယော စ အယံ။ အယံသဒ္ဒေါ ပဒါလင်္ကာရမတ္တော, ဗြာဟ္မဏောတိ အတ္ထော။ အဓီယတီတိ အဇ္ဈာယတိ, သိက္ခတီတိ အတ္ထော။

တတောတိ ဗောဓိသတ္တေန ဝုတ္တဂါထာတော ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဂါထာယ။ ဘောတိ ဗောဓိသတ္တံ အာမန္တေတိ။ ‘‘ဘုတ္တော’’တိ ပဒဿ ကမ္မဝါစကဘာဝမာဝိကာတုံ ဝုတ္တံ ‘‘မယာ’’တိ။ အဿာတိ ဩဒနဿ။ ဣမိနာ သုစိ ပရိသုဒ္ဓံ မံသံ သုစိမံသံ, တေန ဥပသေစနမဿာတိ သုစိမံသူပသေစနောတိ ဗာဟိရတ္ထသမာသံ ဒဿေတိ။ ဓမ္မေတိ အာစာရဓမ္မေ။ ဗဒ္ဓေါ ဟုတွာတိ ထဒ္ဓေါ ဟုတွာ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဝဏ္ဏသဒ္ဒဿ သဏ္ဌာနာဒိကေ အညေ အတ္ထေ ပဋိက္ခိပိတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပသတ္ထော’’တိ။ ထောမိတောတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။

အထာတိ အနန္တရေ။ နန္တိ ဗြာဟ္မဏံ။ တဿာတိ ဂါထာဒွယဿ။ ဗြာဟ္မဏာတိ ပုရောဟိတံ အာလပတိ။ သမ္ပတီတိ သန္ဒီဋ္ဌိကေ။ ‘‘ယာ ဝုတ္တိ ဝိနိပါတေန, အဓမ္မစရဏေန ဝါ’’တိ ပဒါနံ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘နိပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။

မဟာဗြဟ္မေတိ ဧတ္ထ ဗြဟ္မသဒ္ဒေါ ဗြာဟ္မဏဝါစကောတိ အာဟ ‘‘မဟာဗြာဟ္မဏာ’’တိ။ အညေပီတိ ရာဇဗြာဟ္မဏေဟိ အပရေပိ။ ‘‘ပစန္တီ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၀။)

ဝုတ္တေ အဝိနာဘာဝတော ‘‘ဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ အတ္ထောပိ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ပစန္တိ စေဝ ဘုဉ္ဇန္တိ စာ’’တိ။ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိနာ အညေပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထံ ဒဿေတိ, တွံ အာစရိဿသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုန တွန္တိ တံ, ဥပယောဂတ္ထေ စေတံ ပစ္စတ္တဝစနံ, ‘‘မာ ဘိဒါ’’တိဣမိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ‘‘ပါသာဏော’’တိဣမိနာ အသ္မသဒ္ဒေါ ပါသာဏပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ တေနာတိ ဘိန္ဒနဟေတုနာ။

֍ * ၆၄၈။ အတ္တနော ကင်္ခါဌာနဿ ပုစ္ဆနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘န ကထေတဗ္ဗ’’န္တိ။

֍ * ၆၄၉။ သမဓုရေနာတိ သမံ ဓုရေန, သမံ မုခေနာတိ အတ္ထော။

֍ * ၆၅၂။ ယံ မူလံ ဝါ ယာ သာခါ ဝါ ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ ခန္ဓေတိ ရုက္ခဿ ခန္ဓေ။ နိက္ခမတီတိ ဥစ္စာရပဿာဝေါ နိက္ခမတိ။ တိဏဏ္ဍုပကန္တိ တိဏေန ကတံ, တိဏမယံ ဝါ အဏ္ဍုပကံ။ ဧတ္ထာတိ ဥစ္စာရပဿာဝခေဠေသု။

֍ * ၆၅၃။ အဓိပ္ပေတဥဒကံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပရိဘောဂဥဒကမေဝါ’’တိ။ သတ္တမော ဝဂ္ဂေါ။

ဧတ္ထာတိ သေခိယေသု။ သူပဗျဉ္ဇနပဋိစ္ဆာဒနေတိ သူပဗျဉ္ဇနေ ဩဒနေန ပဋိစ္ဆာဒေတိ။ သမတ္တာ သေခိယာ။

၈။ သတ္တာဓိကရဏသမထ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၆၅၅။ သင်္ချံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇတီတိ သင်္ချာပရိစ္ဆေဒေါ။ တေသန္တိ စတုဗ္ဗိဓာနမဓိကရဏာနံ။ တဿာတိ တေသံ ခန္ဓကပရိဝါရာနံ။ တတ္ထေဝါတိ တေသု ဧဝ ခန္ဓကပရိဝါရေသု။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု သိက္ခာပဒေသူတိ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဇာဒိလဉ္ဆိတနာမေန နေကာနံ ဝါစိတော မယာ။

သာဓုံ မဟာဝိဘင်္ဂဿ, သမတ္တော ယောဇနာနယောတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၁။)

ဘိက္ခုနီဝိဘင်္ဂေါ

၁။ ပါရာဇိကကဏ္ဍအတ္ထယောဇနာ

ဧဝံ ဘိက္ခုဝိဘင်္ဂဿ, ကတွာန ယောဇနာနယံ၊

ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂဿ, ကရိဿံ ယောဇနာနယံ။

ယောတိ ဝိဘင်္ဂေါ။ ဝိဘင်္ဂဿာတိ ဝိဘင်္ဂေါ အဿ။ အဿာတိ ဟောတိ။ တဿာတိ ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂဿ။ ယတောတိ ယသ္မာ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ဘိက္ခူနံ ဝိဘင်္ဂဿ အနန္တရံ ဘိက္ခုနီနံ ယော ဝိဘင်္ဂေါ သင်္ဂဟိတော အဿ, တဿ ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂဿ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော ပတ္တော ယတော, တတော တဿ ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂဿ အပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနံ ကာတုံ တာဝ ပါရာဇိကေ အယံ သံဝဏ္ဏနာ ဟောတီတိ။ အပုဗ္ဗာနံ ပဒါနံ ဝဏ္ဏနာ အပုဗ္ဗပဒဝဏ္ဏနာ, တံ။

၁။ ပဌမပါရာဇိကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၅၆။ ‘‘တေန…ပေ… သာဠှော’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ ပါဌသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ ဒဗ္ဗဂုဏကိရိယာဇာတိနာမသင်္ခါတေသု ပဉ္စသု သဒ္ဒေသု သာဠှသဒ္ဒဿ နာမသဒ္ဒဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သာဠှောတိ တဿ နာမ’’န္တိ။ မိဂါရမာတုယာတိ ဝိသာခါယ။ သာ ဟိ မိဂါရသေဋ္ဌိနာ မာတုဋ္ဌာနေ ဌပိတတ္တာ မိဂါရမာတာ နာမ။ နဝကမ္မံ အဓိဋ္ဌာတီတိ နဝကမ္မိကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နဝကမ္မာဓိဋ္ဌာယိက’’န္တိ။ ‘‘ပဏ္ဍိစ္စေန သမန္နာဂတာ’’တိဣမိနာ ပဏ္ဍာ ဝုစ္စတိ ပညာ, သာ သဉ္ဇာတာ ဣမိဿာတိ ပဏ္ဍိတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝေယျတ္တိကေနာတိ ဝိသေသေန အဉ္ဇတိ ပါကဋံ ဂစ္ဆတီတိ ဝိယတ္တော, ပုဂ္ဂလော, တဿ ဣဒံ ဝေယျတ္တိကံ, ဉာဏံ, တေန။ ‘‘ပဏ္ဍာ’’တိ ဝုတ္တပညာယ ‘‘မေဓာ’’တိ ဝုတ္တပညာယ ဝိသေသဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပါဠိဂဟဏေ’’တိအာဒိ။ ‘‘မေဓာ’’တိ ဟိ ဝုတ္တပညာ ‘‘ပဏ္ဍာ’’တိ ဝုတ္တပညာယ ဝိသေသော ဟောတိ သတိသဟာယတ္တာ။ တတြုပါယာယာတိ အလုတ္တသမာသော ‘‘တတြမဇ္ဈတ္တတာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ယေဝါပနကဝဏ္ဏနာ) ဝိယ။ ‘‘ကမ္မေသူ’’တိ ဣမိနာ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၂။)

ဒဿေတိ။ ကတ္တဗ္ဗကမ္မုပပရိက္ခာယာတိ ကတ္တဗ္ဗကမ္မေသု ဝိစာရဏာယ။ စသဒ္ဒေန ‘‘ကတာကတ’’န္တိ ပဒဿ ဒွန္ဒဝါကျံ ဒဿေတိ။ ပရိဝေသနဋ္ဌာနေတိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝိသန္တိ ပဝိသန္တိ ဧတ္ထာတိ ပရိဝေသနံ, တမေဝ ဌာနံ ပရိဝေသနဋ္ဌာနံ, တသ္မိံ။ နိကူဋေတိ ဧတ္ထ ကူဋသင်္ခါတသိခရဝိရဟိတေ ဩကာသေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကောဏသဒိသံ ကတွာ ဒဿိတေ ဂမ္ဘီရေ’’တိ။ ဝိတျူပသဂ္ဂေါ ဝိကာရဝါစကော, သရသဒ္ဒေါ သဒ္ဒဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ဝိပ္ပကာရသဒ္ဒေါ’’တိ။ စရတိ အနေနာတိ စရဏံ ပါဒေါ, တသ္မိံ ဥဋ္ဌိတော ဂိလာနော ဧတိဿာတိ စရဏဂိလာနာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါဒရောဂေန သမန္နာဂတာ’’တိ။

֍ * ၆၅၇။ ‘‘တိန္တာ’’တိ ဣမိနာ အဝဿုတသဒ္ဒေါ ဣဓ ကိလိန္နတ္ထေ ဧဝ ဝတ္တတိ, န အညတ္ထေတိ ဒဿေတိ။ အဿာတိ ‘‘အဝဿုတာ’’တိပဒဿ။ ပဒဘာဇနေ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ပဒဘာဇနေ။ ဝတ္ထံ ရင်္ဂဇာတေန ရတ္တံ ဝိယ, တထာ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန သုဋ္ဌု ရတ္တာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အပေက္ခာယ သမန္နာဂတာ’’တိ ဣမိနာ အပေက္ခာ ဧတိဿမတ္ထီတိ အပေက္ခဝတီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဋိဗဒ္ဓံ စိတ္တံ ဣမိဿန္တိ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိဗန္ဓိတွာ ဌပိတစိတ္တာ ဝိယာ’’တိ။ ဒုတိယပဒဝိဘင်္ဂေပီတိ ‘‘အဝဿုတော’’တိ ဒုတိယပဒဘာဇနေပိ။ ပုဂ္ဂလသဒ္ဒဿ သတ္တသာမညဝါစကတ္တာ ပုရိသသဒ္ဒေန ဝိသေသေတိ။ အဓောဥဗ္ဘဣတိ နိပါတာနံ ဆဋ္ဌိယာ သမသိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အက္ခကာနံ အဓော’’တိအာဒိ။ နနု ယထာ ဣဓ ‘‘အက္ခကာနံ အဓော’’တိ ဝုတ္တံ, ဧဝံ ပဒဘာဇနေပိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ကသ္မာ န ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ပဒဘာဇနေ’’တိအာဒိ။ ပဒပဋိပါဋိယာတိ ‘‘အဓော’’တိ စ ‘‘အက္ခက’’န္တိ စ ပဒါနံ အနုက္ကမေန။ ဧတ္ထာတိ အဓက္ခကဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလေသု။ သာဓာရဏပါရာဇိကေဟီတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ သာဓာရဏေဟိ ပါရာဇိကေဟိ။ နာမမတ္တန္တိ နာမမေဝ။

֍ * ၆၅၉။ ဧဝန္တိ ဣမာယ ပါဠိယာ ဝိဘဇိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဥဘတောအဝဿုတေ’’တိအာဒိဝစနေ။ ‘‘ဥဘတောအဝဿုတေ’’တိ ပါဌော မူလပါဌောယေဝ, နာညောတိ ဒဿေန္တေန ဝိသေသမကတွာ ‘‘ဥဘတောအဝဿုတေတိ ဥဘတော အဝဿုတေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥဘတောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၃။)

ဧတ္ထ ဥဘသရူပဉ္စ တောသဒ္ဒဿ ဆṭṭhyတ္ထေ ပဝတ္တိဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ စေဝ ပုရိသဿ စာ’’တိ။ တတ္ထ ဘိက္ခုနီပုရိသသဒ္ဒေဟိ ဥဘသရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယာ’’တိ စ ‘‘သ’’ဣတိ စ ဒွီဟိ သဒ္ဒေဟိ တောပစ္စယဿ ဆṭṭhyတ္ထံ, ဥဘိန္နံ အဝဿုတဘာဝေ သတီတိ အတ္ထော။ ဘာဝပစ္စယေန ဝိနာ ဘာဝတ္ထော ဉာတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အဝဿုတဘာဝေ’’တိ။ ယထာပရိစ္ဆိန္နေနာတိ ‘‘အဓက္ခကံ, ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလ’’န္တိ ယေန ယေန ပရိစ္ဆိန္နေန။ အတ္တနောတိ ဘိက္ခုနိယာ။ တဿ ဝါတိ ပုရိသဿ ဝါ။ ဣဓာပီတိ ကာယပဋိဗဒ္ဓေန ကာယာမသနေပိ။

တတြာတိ တေသု ဘိက္ခုဘိက္ခုနီသု။ န ကာရေတဗ္ဗော ‘‘ကာယသံသဂ္ဂံ သာဒိယေယျာ’’တိ အဝုတ္တတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ အစောပယမာနာပီတိ အစာလယမာနာပိ, ပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထော, တေန စောပယမာနာ ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ ဧဝံ ပန သတီတိ စိတ္တေနေဝ အဓိဝါသယမာနာယ သတိ ပန။ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာတိ ဣမဿ သိက္ခာပဒဿ ကိရိယသမုဋ္ဌာနဘာဝေါ။ တဗ္ဗဟုလနယေနာတိ ‘‘ဝနစရကော (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၀၁၊ ၃။၁၃၃), သင်္ဂါမာဝစရော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၂။၁၀၈) ဝိယ တဿံ ကိရိယာယံ ဗဟုလတော သမုဋ္ဌာနနယေန။ သာတိ ကိရိယသမုဋ္ဌာနတာ။

֍ * ၆၆၀။ ဧတ္ထာတိ ဥဗ္ဘက္ခကအဓောဇာဏုမဏ္ဍလေသု။

֍ * ၆၆၂။ ‘‘ဧကတော အဝဿုတေ’’တိ ဧတ္ထာပိ တောပစ္စယော ဆṭṭhyတ္ထေ ဟောတိ။ သာမညဝစနဿာပိ ဝိသေသေ အဝဋ္ဌာနတော, ဝိသေသတ္ထိနာ စ ဝိသေသဿ အနုပယောဇိတဗ္ဗတော အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ ဧဝါ’’တိ။ တတြာတိ ‘‘ဧကတော အဝဿုတေ’’တိအာဒိဝစနေ။ ‘‘တထေဝါ’’တိဣမိနာ ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန အဝဿုတောတိ အတ္ထံ အတိဒိသတိ။ စတူသူတိ မေထုနရာဂ ကာယသံသဂ္ဂရာဂဂေဟသိတပေမ သုဒ္ဓစိတ္တသင်္ခါတေသု စတူသု။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။

֍ * ၆၆၃။ အယံ ပုရိသော ဣတိ ဝါ ဣတ္ထီ ဣတိ ဝါ အဇာနန္တိယာ ဝါတိ ယောဇနာတိ။ ပဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၄။)

၂။ ဒုတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၆၄။ ဒုတိယေ ကစ္စိ နော သာတိ ဧတ္ထ နောသဒ္ဒေါ နုသဒ္ဒတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကစ္စိ နု သာ’’တိ။ ပရိဝါရဝိပတ္တီတိ ပရိဇနဿ ဝိနာသနံ။ ‘‘အကိတ္တီ’’တိ ဧတ္ထ သမ္မုခါ နိန္ဒံ ဂဟေတွာ ‘‘အယသော’’တိဣမိနာ ပရမ္မုခါ နိန္ဒာ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပရမ္မုခဂရဟာ ဝါ’’တိ။

֍ * ၆၆၆။ ‘‘ယာ ပါရာဇိကံ အာပန္နာ’’တိဣမိနာ ‘‘သာ ဝါ’’တိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ စတုန္နန္တိ နိဒ္ဓါရဏတ္ထေ စေတံ သာမိဝစနံ, စတူသူတိ အတ္ထော။ ပစ္ဆာတိ သဗ္ဗပါရာဇိကာနံ ပစ္ဆာ။ ဣမသ္မိံ ဩကာသေတိ ပဌမတတိယပါရာဇိကာနမန္တရေ ဌာနေ။ ဌပိတန္တိ သင်္ဂီတိကာရေဟိ နိက္ခိတ္တံ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ တတြာတိ ဒုဋ္ဌုလ္လသိက္ခာပဒေတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယပါရာဇိကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၆၉။ တတိယေ အဿာတိ ‘‘ဓမ္မေန ဝိနယေနာ’’တိ ပဒဿ။ ပဒဘာဇနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဉတ္တိသမ္ပဒါ စေဝ အနုသာဝနသမ္ပဒါ စ သတ္ထုသာသနံ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဉတ္တိ…ပေ… သမ္ပဒါယ စာ’’တိ။ သတ္ထုသာသနေနာတိ စ သတ္ထု အာဏာယ။ ကမ္မန္တိ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ။ တတ္ထာတိ သံဃေ။ ‘‘ဝစနံ နာဒိယတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ သံဃံ ဝါ နာဒိယတီတိ ဧတ္ထ နာဒိယနံ နာမ နာနုဝတ္တနမေဝါတိ အာဟ ‘‘နာနုဝတ္တတီ’’တိ။ တတ္ထာတိ သံဃာဒီသု။ အယံ တာဝ သံဝါသောတိ သဟ ဘိက္ခူ ဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ သံဝါသောတိ အတ္ထေန အယံ ဧကကမ္မာဒိ သံဝါသော နာမ။ ‘‘သဟ အယနဘာဝေနာ’’တိဣမိနာ သဟ အယန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ သဟာယာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေတိ ဘိက္ခူ။ ယေဟိ စာတိ ဘိက္ခူဟိ စ။ တဿာတိ ဥက္ခိတ္တကဿ။ တေနာတိ ဥက္ခိတ္တကေန။ အတ္တနောတိ ဥက္ခိတ္တကဿာတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထပါရာဇိကသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၇၅။ စတုတ္ထေ မေထုနရာဂေန အဝဿုတာ နာဓိပ္ပေတာ, ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန အဝဿုတာဝါဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘ကာယသံသဂ္ဂရာဂေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၅။)

အဝဿုတာ’’တိ။ ‘‘ပုရိသပုဂ္ဂလဿာ’’တိပဒံ န ဟတ္ထသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ, ဂဟဏသဒ္ဒေနေဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံ ပုရိသပုဂ္ဂလေနာ’’တိအာဒိ။ တန္တိ ဂဟဏံ, ‘‘ဟတ္ထဂ္ဂဟဏ’’န္တိ ဝုတ္တဝစနံ ဥပလက္ခဏမတ္တမေဝါတိ အာဟ ‘‘အညမ္ပီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အညမ္ပီ’’တိ ဟတ္ထဂဟဏတော ဣတရမ္ပိ။ အပါရာဇိကက္ခေတ္တေတိ ဥဗ္ဘက္ခကေ အဓောဇာဏုမဏ္ဍလေ။ အဿာတိ ‘‘ဟတ္ထဂ္ဂဟဏ’’န္တိပဒဿ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အသဒ္ဓမ္မဿ ပဋိသေဝနတ္ထာယာ’’တိပဒေ။ ကာယသံသဂ္ဂေါတိ ကာယသံသဂ္ဂေါ ဧဝ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘န မေထုနဓမ္မော’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ ကာယသံသဂ္ဂဂဟဏေ။ သာဓကန္တိ ဉာပကံ။

တိဿိတ္ထိယောတိ ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ တီသု ဣတ္ထီသူတိ ဟိ အတ္ထော, တိဿော ဣတ္ထိယော ဥပဂန္တွာတိ ဝါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဧသေဝ နယော ပရတောပိ။ ယံ မေထုနံ အတ္ထိ, တံ န သေဝေတိ ယောဇနာ။ န သေဝေတိ စ န သေဝတိ။ တိကာရဿ ဟိ ဧကာရော။ တယော ပုရိသေတိ တီသု ပုရိသေသု, တေ ဝါ ဥပဂန္တွာ။ တယော စ အနရိယပဏ္ဍကေတိ တီသု အနရိယသင်္ခါတေသု ဥဘတောဗျဉ္ဇနကေသု စ ပဏ္ဍကေသု စ, တေ ဝါ ဥပဂန္တွာတိ ယောဇနာ။ န စာစရေ မေထုနံ ဗျဉ္ဇနသ္မိန္တိ အတ္တနော နိမိတ္တသ္မိံ မေထုနံ န စ အာစရတိ။ ဣဒံ အနုလောမပါရာဇိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဆေဇ္ဇံ သိယာ မေထုနဓမ္မပစ္စယာတိ မေထုနဓမ္မကာရဏာ ဆေဇ္ဇံ သိယာ, ပါရာဇိကံ ဘဝေယျာတိ အတ္ထော။ ကုသလေဟီတိ ပဉှာဝိသဇ္ဇနေ ဆေကေဟိ, ဆေကကာမေဟိ ဝါ။ အယံ ပဉှော အဋ္ဌဝတ္ထုကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော။

ပဉှာဝိသဇ္ဇနတ္ထာယ စိန္တေန္တာနံ သေဒမောစနကာရဏတ္တာ ‘‘သေဒမောစနဂါထာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဝိရုဇ္ဈတီတိ ‘‘န မေထုနဓမ္မော’’တိ ဝစနေန ‘‘ဆေဇ္ဇံ သိယာ မေထုနဓမ္မပစ္စယာ’’တိ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတိ, န သမေတီတိ အတ္ထော။ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ကသ္မာ? မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗဘာဂတ္တာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗဘာဂဘူတော ကာယသံသဂ္ဂေါဝ ဥပစာရေန တတ္ထ မေထုနဓမ္မသဒ္ဒေန ဝုတ္တော, န ဒွယံဒွယသမာပတ္တီတိ ဒီပေတိ။ ဟိသဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရဇောတကော။ ပရိဝါရေယေဝ ဝုတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏောတိ သုက္ကဝိသဋ္ဌိ။ ဓနမနုပ္ပါဒါနန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၆။)

သဉ္စရိတ္တံ။ ‘‘ဣမိနာ ပရိယာယေနာ’’တိ ဣမိနာ လေသေန သမီပူပစာရေနာတိ အတ္ထော။ ဧတေနုပါယေနာတိ ‘‘ဟတ္ထဂ္ဂဟဏံ သာဒိယေယျာ’’တိပဒေ ဝုတ္တဥပါယေန။ သဗ္ဗပဒေသူတိ သဗ္ဗေသု ‘‘သံဃာဋိကဏ္ဏဂ္ဂဟဏံ သာဒိယေယျာ’’တိအာဒီသု ပဒေသု။ အပိ စာတိ ဧကံသေန, ဝိသေသံ ဝက္ခာမီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဧဝံနာမကံ ဌာန’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဣတ္ထံနာမံ ဣမဿ ဌာနဿာ’’တိ ဝစနတ္ထံ ဒီပေတိ။

֍ * ၆၇၆။ ဧကန္တရိကာယ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေန ဒွန္တရိကာဒီနိပိ သင်္ဂယှန္တိ။ ယေန တေနာတိ ယေန ဝါ တေန ဝါ။ ဒွိတိစတုပ္ပဉ္စဆဝတ္ထူနိ ပေယျာလဝသေန ဝါ ဝါသဒ္ဒေန ဝါ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ အပိ စာတိ ကိဉ္စ ဘိယျော, ဝတ္တဗ္ဗဝိသေသံ ဝက္ခာမီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အာပတ္တိယော ဒေသေတွာ’’တိ ဝစနေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဝုတ္တန္တိ ပရိဝါရေ ဝုတ္တံ။ တတြာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ ဒေသိတာ အာပတ္တိ ဂဏနူပိကာတိ ယောဇနာ။ ဧကံ ဝတ္ထုံ အာပန္နာ ယာ ဘိက္ခုနီတိ ယောဇနာ။ ဓုရနိက္ခေပံ ကတွာတိ ‘‘ဣမဉ္စ ဝတ္ထုံ, အညမ္ပိ စ ဝတ္ထုံ နာပဇ္ဇိဿာမီ’’တိ ဓုရနိက္ခေပံ ကတွာ။ ယာ ပန သဥဿာဟာဝ ဒေသေတီတိ ယောဇနာတိ။ စတုတ္ထံ။

သာဓာရဏာတိ ဘိက္ခုနီဟိ သာဓာရဏာ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ အယျာယော’’တိအာဒိဝစနေ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ ပါရာဇိကကဏ္ဍဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၂။ သံဃာဒိသေသကဏ္ဍံ

၁။ ပဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

ပါရာဇိကာနန္တရဿာတိ ပါရာဇိကာနံ အနန္တရေ ဌပိတဿ, သင်္ဂီတဿ ဝါ, သံဃာဒိသေသကဏ္ဍဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ဤဒိသာ အနုတ္တာနတ္ထဝဏ္ဏနာ အနုတ္တာနာနံ ပဒါနံ အတ္ထဿ ဝဏ္ဏနာ ဒါနိ ဣမသ္မိံကာလေ ဘဝိဿတီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၇။)

֍ * ၆၇၈။ ပဌမေ ဥဒကံ ဝသိတံ အစ္ဆာဒနံ အနေန ကတန္တိ ဥဒေါသိတောတိ ဝစနတ္ထေန ဘဏ္ဍသာလာ ဥဒေါသိတံ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဒေါသိတန္တိ ဘဏ္ဍသာလာ’’တိ။ ဧတ္ထ ဟိ ဥဒသဒ္ဒေါ ဥဒကပရိယာယော။ သံယောဂေါ န ယုတ္တောယေဝ။ ဘဏ္ဍသာလာတိ ယာနာဒီနံ ဘဏ္ဍာနံ ဌပနသာလာ။ အစ္စာဝဒထာတိ ဧတ္ထ အတီတျူပသဂ္ဂေါ အတိက္ကမနတ္ထော, အာတျူပသဂ္ဂေါ ဓာတွတ္ထာနုဝတ္တကောတိ အာဟ ‘‘အတိက္ကမိတွာ ဝဒထာ’’တိ။

֍ * ၆၇၉။ ဥဿယဝသေန ဝဒနံ ဥဿယဝါဒေါ, သောယေဝ ဥဿယဝါဒိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဿယဝါဒိကာ’’တိအာဒိ။ ‘‘မာနုဿယဝသေန ကောဓုဿယဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ဥဿယဘေဒံ ဒဿေတိ။ သာတိ ဥဿယဝါဒိကာ။ အတ္ထတောတိ သရူပတော။ ဧတ္ထာတိ ပဒဘာဇနေ။ အဍ္ဍနံ အဘိယုဉ္ဇနံ အဍ္ဍောတိ ကတွာ ဒွိန္နံ ဇနာနံ အဍ္ဍော ဝေါဟာရိကာနံ ဝိနိစ္ဆယကာရဏံ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အဍ္ဍောတိ ဝေါဟာရိကဝိနိစ္ဆယော ဝုစ္စတီ’’တိ, မုဒ္ဓဇတတိယက္ခရောယေဝ။ ယန္တိ အဍ္ဍံ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ကိသ္မိံစိ ဌာနေ။ ဒွိန္နံ အဍ္ဍကာရကာနံ ဝေါဟာရံ ဇာနန္တီတိ ဝေါဟာရိကာ, အက္ခဒဿာ, တေသံ။ ဒွီသု ဇနေသူတိ အဍ္ဍကာရကေသု ဇနေသု ဒွီသု။ ယော ကောစီတိ အဍ္ဍကာရကော ဝါ အညော ဝါ ယော ကောစိ။

ဧတ္ထာတိ ‘‘ဧကဿ အာရောစေတီ’’တိအာဒိဝစနေ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယံကိဉ္စိ ဌာနံ အာဂတေပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထာတိ ပစ္ဆာ။ သာတိ ဘိက္ခုနီ။ သောတိ ဥပါသကော။

‘‘ကပ္ပိယကာရကေနာ’’တိပဒံ ‘‘ကထာပေတီ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ တတ္ထာတိ ကပ္ပိယကာရကဣတရေသု။ ဝေါဟာရိကေဟိ ကတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂတိဂတန္တိ စိရကာလပတ္တံ။ သုတပုဗ္ဗန္တိ ပုဗ္ဗေ သုတံ။ အထာတိ သုတပုဗ္ဗတ္တာ ဧဝ။ တေတိ ဝေါဟာရိကာ, ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပဌမန္တိ သမနုဘာသနတော ပုဗ္ဗံ။ အာပတ္တီတိ အာပဇ္ဇနံ။ ဧတဿာတိ သံဃာဒိသေသဿ။ အယံ ဟီတိ အယံ ဧဝ, ဝက္ခမာနော ဧဝါတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ပဒဘာဇနေ။ သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာတိ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရေန သဟ, ဝါကျမေဝ, န သမာသော။ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရာတိ ကရဏတ္ထေ နိဿက္ကဝစနံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၈။)

ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဟ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရေနာ’’တိ။ ဘိက္ခုနိန္တိ အာပတ္တိမာပန္နံ ဘိက္ခုနိံ။ သံဃတောတိ ဘိက္ခုနိသံဃမှာ။ အနီယသဒ္ဒေါ ဟေတုကတ္တာဘိဓာယကောတိ အာဟ ‘‘နိဿာရေတီတိ နိဿာရဏီယော’’တိ။ ဘိက္ခုနိသံဃတော နိဿရတိ, နိဿာရိယတိ ဝါ အနေနာတိ နိဿာရဏီယောတိ ကရဏတ္ထောပိ ယုတ္တောယေဝ။ တတ္ထာတိ ပဒဘာဇနေ။ ယန္တိ သံဃာဒိသေသံ။ သောတိ သံဃာဒိသေသော။ ပဒဘာဇနဿ အတ္ထော ကာရဏောပစာရေန ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ကေနစီတိ ပုဂ္ဂလေန, န နိဿာရီယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေန ဓမ္မေန ကရဏဘူတေန, ဟေတုဘူတေန ဝါ။ သောတိ ဓမ္မော။

အဍ္ဍကာရကမနုဿေဟိ ဝုစ္စမာနာတိ ယောဇနာ။ သယန္တိ သာမံ။ တတောတိ ဂမနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘိက္ခုနိယာ ဝါ ကတံ အာရောစေတူတိ ယောဇနာ။

ဓမ္မိကန္တိ ဓမ္မေန သဘာဝေန ယုတ္တံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ တန္တိ အာကာရံ။ တတ္ထာတိ ‘‘အနောဒိဿ အာစိက္ခတီ’’တိ ဝစနေ။

ဓုတ္တာဒယောတိ အာဒိသဒ္ဒေန စောရာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ သာတိ အာစိက္ခနာ။ တန္တိ အာစိက္ခနံ။ တေသန္တိ ဂါမဒါရကာဒီနံ။ ဒဏ္ဍန္တိ ဓနဒဏ္ဍံ။ ဂီဝါ ဟောတီတိ ဣဏံ ဟောတိ။ အဓိပ္ပါယေ သတိပီတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ အနာစာရံ စရန္တဿ။

ကေဝလံ ဟီတိ ကေဝလမေဝ။ တန္တိ ရက္ခံ။ ကာရကေတိ အနာစာရဿ ကာရကေ။ တေသ+?န္တိ ကာရကာနံ။

တေသန္တိ ဟရန္တာနံ။ ‘‘အနတ္ထကာမတာယာ’’တိ ဣမိနာ ဘယာဒိနာ ဝုတ္တေ နတ္ထိ ဒေါသောတိ ဒဿေတိ။ ဟီတိ လဒ္ဓဒေါသဇောတကော။ အတ္တနော ဝစနကရံ…ပေ… ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္တနော ဝစနံ အာဒိယိဿတီတိ ဝုတ္တေ ဝစနံ အနာဒိယိတွာ ဒဏ္ဍေ ဂဟိတေပိ နတ္ထိ ဒေါသော ဒဏ္ဍဂဟဏဿ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဒါသဒါသီဝါပိအာဒီနန္တိ အာဒိသဒ္ဒေန ခေတ္တာဒယော သင်္ဂယှန္တိ။

ဝုတ္တနယေနေဝါတိ အတီတံ အာရဗ္ဘ အာစိက္ခနေ ဝုတ္တနယေန ဧဝ။ ‘‘အာယတိံ အကရဏတ္ထာယာ’’တိ ဣမိနာ အနာဂတံ အာရဗ္ဘ ဩဒိဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၄၉။)

အာစိက္ခနံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကေန ဧဝံ ကတ’’န္တိ ပုစ္ဆာယ အတီတေ ကတပုဗ္ဗံ ပုစ္ဆတိ။ သာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

ဝေါဟာရိကာ ဒဏ္ဍေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒဏ္ဍေန္တီတိ ဝဓဒဏ္ဍေန စ ဓနဒဏ္ဍေန စ အာဏံ ကရောန္တိ။

ယော စာယန္တိ ယော စ အယံ။ ဘိက္ခုနီနံ ယော အယံ နယော ဝုတ္တော, ဧသေဝ နယော ဘိက္ခူနမ္ပိ နယောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တဝစနမေဝ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနောပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ‘‘တထာ’’တိဣမိနာ ‘‘ဩဒိဿာ’’တိပဒံ အတိဒိသတိ။ တေ စာတိ တေ စ ဝေါဟာရိကာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၈၂။ ဒုတိယေ ဝရိတဗ္ဗံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဝရံ, တမေဝ ဘဏ္ဍန္တိ ဝရဘဏ္ဍန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဟဂ္ဃဘဏ္ဍ’’န္တိ။ ‘‘မုတ္တာ’’တိအာဒိနာ တဿ သရူပံ ဒဿေတိ။

֍ * ၆၈၃။ အာပုဗ္ဗော လောကသဒ္ဒေါ အဘိမုခံ လောကနတ္ထော ဟောတိ, ဥပုဗ္ဗော ဥဒ္ဓံ လောကနတ္ထော, ဩပုဗ္ဗော အဓော လောကနတ္ထော, ဝိပုဗ္ဗော ဣတော စိတော စ ဝီတိဟရဏလောကနတ္ထော, အပပုဗ္ဗော အာပုစ္ဆနတ္ထော။ ဣဓ ပန အပပုဗ္ဗတ္တာ အာပုစ္ဆနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အနာပုစ္ဆိတွာ’’တိ။ မလ္လဂဏ ဘဋိပုတ္တ ဂဏာဒိကန္တိအာဒီသု မလ္လဂဏော နာမ နာရာယနဘတ္တိကော ဂဏော။ ဘဋိပုတ္တဂဏော နာမ ကုမာရဘတ္တိကော ဂဏော။ အာဒိသဒ္ဒေန အညမ္ပိ ဂါမနိဂမေ အနုသာသိတုံ သမတ္ထံ ဂဏံ သင်္ဂဏှာတိ။ အထ ဝါ မလ္လဂဏောတိ မလ္လရာဇူနံ ဂဏော။ တေ ဟိ ဂဏံ ကတွာ ကုသိနာရာယံ ရဇ္ဇံ အနုသာသန္တိ, တေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘မလ္လဂဏော’’တိ။ ဘဋိပုတ္တဂဏောတိ လိစ္ဆဝိဂဏော ပရိယာယန္တရေန ဝုတ္တော။ လိစ္ဆဝိရာဇူနဉှိ ပုဗ္ဗရာဇာနော ဘဋိနာမကဿ ဇဋိလဿ ပုတ္တာ ဟောန္တိ, တေသံ ဝံသေ ပဝတ္တာ ဧတရဟိ လိစ္ဆဝိရာဇာနောပိ ဘဋိပုတ္တာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ဇဋိလော ပန ဗာရာဏသိရညော ပုတ္တေ နဒိသောတေန ဝုယှမာနေ နဒိတော ဥဒ္ဓရိတွာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၀။)

အတ္တနော အဿမေ ပုတ္တံ ကတွာ ဘရဏတ္တာ ပေါသနတ္တာ ဘဋီတိ ဝုစ္စတိ, တဿ ပုတ္တတ္တာ လိစ္ဆဝိဂဏော ဘဋိပုတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ တေပိ ဂဏံ ကတွာ ဝေသာလိယံ ရဇ္ဇံ အနုသာသန္တိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဋိပုတ္တဂဏော’’တိ။ ဓမ္မဂဏော နာမ သာသနဓမ္မဘတ္တိကော ဂဏော။ ဂန္ဓိကသေဏီတိ ဂန္ဓကာရာနံ သမဇာတိကာနံ သိပ္ပိကာနံ ဂဏော။ ဒုဿိကသေဏီတိ ဒုဿကာရာနံ သမဇာတိကာနံ ပေသကာရာနံ ဂဏော။ အာဒိသဒ္ဒေန တစ္ဆကသေဏိရဇကသေဏိအာဒယော သင်္ဂယှန္တိ။ ယတ္ထ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ယသ္မိံ ဌာနေ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တေ ဧဝါတိ ဂဏာဒယော ဧဝ။ ပုန တေတိ ဂဏာဒယော။ ဣဒန္တိ ‘‘ဂဏံ ဝါ’’တိအာဒိဝစနံ။ ဧတ္ထာတိ ရာဇာဒီသု။ သံဃာပုစ္ဆနမေဝ ပဓာနကာရဏန္တိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနိသံဃော အာပုစ္ဆိတဗ္ဗောဝါ’’တိ။ ကပ္ပဂတိကန္တိ ကပ္ပံ ဂစ္ဆတီတိ ကပ္ပဂတာ, သာ ဧဝ ကပ္ပဂတိကာ, တံ။

ကေနစိ ကရဏီယေန ခဏ္ဍသီမံ အဂန္တွာ ကေနစိ ကရဏီယေန ဘိက္ခုနီသု ပက္ကန္တာသူတိ ယောဇနာ။ နိဿိတကပရိသာယာတိ အန္တေဝါသိကပရိသာယ။ ဝုဋ္ဌာပေန္တိယာတိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိယာတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၉၂။ တတိယေ ဒုတိယေန ပါဒေန အတိက္ကန္တမတ္တေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ နာမ ဃရူပစာရတော ပဌမလေဍ္ဍုပါတော။ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိ စေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ဥပစာရေ ဝါတိ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနေ ဝါ။ တတောတိ ဂါမန္တရတော, ခဏ္ဍပါကာရေန ဝါ ဝတိဆိဒ္ဒေန ဝါ ပဝိသိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

သမ္ဗဒ္ဓါ ဝတိ ဧတေသန္တိ သမ္ဗဒ္ဓဝတိကာ, ဒွေ ဂါမာ။ ဝိဟာရန္တိ ဘိက္ခုနိဝိဟာရံ။ တတော ပန ဂါမတောတိ တတော ဣတရဂါမတော ပန, နိက္ခန္တာယ ဘိက္ခုနိယာ ဌာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဿာရဏာ ဝါတိ မနုဿာနံ ဥဿာရဏာ ဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၁။)

ဇနာတိ ဂါမဘောဇကာ ဇနာ။ ဧကံ ဂါမန္တိ ယံကိဉ္စိ ဣစ္ဆိတံ ဧကံ ဂါမံ။ တတောတိ ဂါမတော။ ‘‘ကသ္မာ’’တိ ဣမာယ ပုစ္ဆာယ ‘‘ဝိဟရတော ဧကံ ဂါမံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနဿ ကာရဏံ ပုစ္ဆတိ။ ‘‘ဝိဟာရဿ စတုဂါမသာဓာရဏတ္တာ’’တိဣမိနာ ဝိသဇ္ဇနေန တံ ပုစ္ဆံ ဝိသဇ္ဇေတိ။

ယတ္ထာတိ ယဿံ နဒိယံ။ ဥတ္တရန္တိယာ ဧကဒွင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ အန္တရဝါသကော တေမိယတိ, သာ နဒီ နာမာတိ ယောဇနာ။ ယထာ နိဝသိယမာနာယ တိမဏ္ဍလပဋိစ္ဆာဒနံ ဟောတိ, ဧဝံ နိဝတ္ထာယာတိ ယောဇနာ။ ဘိက္ခုနိယာ ဥတ္တရန္တိယာ အန္တရဝါသကောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယသ္မိံ ကိသ္မိံစိ ဌာနေ။ ‘‘သေတုနာ ဂစ္ဆတိ, အနာပတ္တီ’’တိဣမိနာ ပဒသာ ဥတ္တရန္တိယာ ဧဝ အာပတ္တီတိ ဒဿေတိ။ ဥတ္တရဏကာလေတိ နဒိတော ဥတ္တရဏကာလေ။ အာကာသဂမနန္တိ ဣဒ္ဓိယာ ဂမနံ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဟတ္ထိပိဋ္ဌိအာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အက္ကမန္တိယာတိ အတိက္ကမန္တိယာ။ ဧတ္ထာတိ ဒွီသု တီသု ဘိက္ခုနီသု။ ဩရိမတီရမေဝါတိ အပါရတီရမေဝ။ တမေဝ တီရန္တိ ဩရိမတီရမေဝ။ ပစ္စုတ္တရတီတိ ပဋိနိဝတ္တိတွာ ဥတ္တရတိ။

ကုရုမာနာ ဘိက္ခုနီ ကရောတီတိ ယောဇနာ။ အဿာတိ ဘိက္ခုနိယာ အဇာနန္တိယာ ဧဝ စာတိ သမ္ဗန္ဓော, အနာဒရေ စေတံ သာမိဝစနံ။ အထ ပနာတိ အထသဒ္ဒေါ ယဒိပရိယာယော, ကိရိယာပဒေန ယောဇေတဗ္ဗော။ အထ အစ္ဆတိ, အထ န ဩတရတီတိ အတ္ထော။ အစ္ဆတီတိ ဝသတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဣဓာတိ ‘‘ဧကာ ဝါ ရတ္တိံ ဝိပ္ပဝသေယျာ’’တိပဒေ။

ဧဝံ ဝုတ္တလက္ခဏမေဝါတိ ဧဝံ အဘိဓမ္မပရိယာယေန ဝုတ္တလက္ခဏမေဝ။ တံ ပနေတန္တိ တံ ပန အရညံ။ တေနေဝါတိ အာပန္နဟေတုနာ ဧဝ။ အဋ္ဌကထာယန္တိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ။ ဘိက္ခုနီသု ပဝိသန္တီသူတိ သမ္ဗန္ဓော, နိဒ္ဓါရဏတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ ဧတ္ထာတိ ဒဿနူပစာရသဝနူပစာရေသု။ ယတ္ထ ဩကာသေ ဌိတံ ဒုတိယိကာ ပဿတိ, သော ဩကာသော ဒဿနူပစာရော နာမာတိ ယောဇနာ။ သာဏိပါကာရန္တရိကာပီတိ သာဏိပါကာရေန ဗျဝဟိကာပိ။ ယတ္ထ ဩကာသေ ဌိတာ…ပေ… သဒ္ဒံ သုဏာတိ, သော ဩကာသော သဝနူပစာရော နာမာတိ ယောဇနာ။ မဂ္ဂမူဠှသဒ္ဒေနာတိ မဂ္ဂေ မူဠှာနံ သဒ္ဒေန။ ဓမ္မဿဝနာရောစနသဒ္ဒေနာတိ ဓမ္မဿဝနတ္ထာယ အာရောစနာနံ သဒ္ဒေန။ မဂ္ဂမူဠှသဒ္ဒေန သဒ္ဒါယန္တိယာ သဒ္ဒံ သုဏာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၂။)

ဝိယ စ ဓမ္မဿဝနာရောစနသဒ္ဒေန သဒ္ဒါယန္တိယာ သဒ္ဒံ သုဏာတိ ဝိယ စ ‘‘အယျေ’’တိ သဒ္ဒါယန္တိယာ သဒ္ဒံ သုဏာတီတိ ယောဇနာ။ သဒ္ဒါယန္တိယာတိ သဒ္ဒံ ကရောန္တိယာ။ နာမဓာတု ဟေသာ။ ဧဝရူပေတိ ‘‘မဂ္ဂမူဠှသဒ္ဒေန ဝိယာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေ ဧဝရူပေ။

တိတ္ထာယတနံ သင်္ကန္တာ ဝါတိ တိတ္ထီနံ ဝါသဋ္ဌာနံ သင်္ကန္တာ ဝါ။ ဣမိနာ ‘‘ပက္ခသင်္ကန္တာ’’တိ ဧတ္ထ ပက္ခသဒ္ဒဿ ပဋိပက္ခဝါစကတ္တာ တေန သာသနပဋိပက္ခာ တိတ္ထိယာ ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။ တိတ္ထိယာ ဟိ သာသနဿ ပဋိပက္ခာ ဟောန္တီတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၆၉၄။ စတုတ္ထေ ပါဒဿ ဌပနကံ ပီဌံ ပါဒပီဌံ။ ပါဒဿ ဌပနကာ ကထလိကာ ပါဒကထလိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါဒပီဌံ နာမာ’’တိအာဒိ။ အနညာယာတိ ဧတ္ထ ယကာရော တွာပစ္စယဿ ကာရိယောတိ အာဟ ‘‘အဇာနိတွာ’’တိ။ နေတ္ထာရဝတ္တေတိ ဥက္ခေပနီယကမ္မတော နိတ္ထရဏကာရဏေ ဝတ္တေ။ ‘‘ဝတ္တမာန’’န္တိဣမိနာ ‘‘ဝတ္တန္တိ’’န္တိ ဧတ္ထ အန္တပစ္စယံ နယေန ဒဿေတီတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၀၁။ ပဉ္စမေ ‘‘ဧကတော အဝဿုတေ’’တိ ဧတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ‘‘ဧကတော’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဘိက္ခုနိယာ ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗဘာဝဉ္စ တောပစ္စယဿ ဆဋ္ဌုတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝဉ္စ အဝဿုဘပဒေ ဘာဝတ္ထဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ အဝဿုတဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။ ဧတန္တိ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ အဝဿုတဘာဝေါ’’တိ ဝစနံ။ တန္တိ အဝစနံ။ ပါဠိယာတိ ဣမာယ သိက္ခာပဒပါဠိယာတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၀၅။ ဆဋ္ဌေ ယတော တွန္တိ ဧတ္ထ ကာရဏတ္ထေ တောပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိ။ ကဿာ ဟောန္တီတိ ဥယျောဇိကာဥယျောဇိတာသု ကဿာ ဘိက္ခုနိယာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၃။)

န ဒေတီတိ ဥယျောဇိကာ ဥယျောဇိတာယ န ဒေတိ။ န ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိ ဥယျောဇိတာ ဥယျောဇိကာယ ဟတ္ထတော န ပဋိဂ္ဂဏှာတိ။ ပဋိဂ္ဂဟော တေန န ဝိဇ္ဇတီတိ တေနေဝ ကာရဏေန ဥယျောဇိကာယ ဟတ္ထတော ဥယျောဇိတာယ ပဋိဂ္ဂဟော န ဝိဇ္ဇတိ။ အာပဇ္ဇတိ ဂရုကံ, န လဟုကန္တိ ဧဝံ သန္တေပိ ဥယျောဇိကာ ဂရုကမေဝ သံဃာဒိသေသာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, န လဟုကံ။ တဉ္စာတိ တံ အာပဇ္ဇနဉ္စ။ ပရိဘောဂပစ္စယာတိ ဥယျောဇိကာယ ပရိဘောဂသင်္ခါတာ ကာရဏာတိ အယံ ဂါထာယတ္ထော။

ဣတရိဿာ ပနာတိ ဥယျောဇိတာယ ပန ဘိက္ခုနိယာ။ ပဌမသိက္ခာပဒေတိ ပဉ္စမသိက္ခာပဒေ။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒဉှိ ဣမိနာ သိက္ခာပဒေန ယုဂဠဘာဝေန သဒိသတ္တာ ဣမံ ဥပါဒါယ ပဌမန္တိ ဝုတ္တန္တိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သတ္တမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၀၉။ သတ္တမေ ယာဝတတိယကပဒတ္ထောတိ ‘‘ယာဝတတိယက’’န္တိ ဥစ္စာရိတဿ ပဒဿ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ သတ္တမံ။

၈။ အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၁၅။ အဋ္ဌမေ ကိသ္မိံစိဒေဝ အဓိကရဏေတိ နိဒ္ဓါရဏီယဿ နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယေန အဝိနာဘာဝတော အာဟ ‘‘စတုန္န’’န္တိ။ ကသ္မာ ပန နိဒ္ဓါရဏသမုဒါယနိဒ္ဓါရဏီယဘာဝေန ဝုတ္တံ, နနု ပဒဘာဇနေ စတ္တာရိပိ အဓိကရဏာနိ ဝုတ္တာနီတိ အာဟ ‘‘ပဒဘာဇနေ ပနာ’’တိအာဒီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နဝမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၂၃။ နဝမေ သံသဋ္ဌသဒ္ဒေါ မိဿပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘မိဿီဘူတာ’’တိ။ ‘‘အနနုလောမေနာ’’တိဣမိနာ ‘‘အနနုလောမိကေနာ’’တိ ဧတ္ထ ဣကသဒ္ဒေါ သွတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ကောဋ္ဋနဉ္စ ပစနဉ္စ ဂန္ဓပိသနဉ္စ မာလာဂန္ထနဉ္စ။ အာဒိသဒ္ဒေန အညေပိ အနနုလောမိကေ ကာယိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ သာသနာဟရဏဉ္စ ပဋိသာသနဟရဏဉ္စ သဉ္စရိတ္တဉ္စ။ အာဒိသဒ္ဒေန အညေပိ အနနုလောမိကေ ဝါစသိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတာသန္တိ ဘိက္ခုနီနံ။ သိလောကောတိ ယသောတိ။ နဝမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၄။)

၁၀။ ဒဿမသံဃာဒိသေသသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၂၇။ ဒသမေ ဧဝါစာရာတိ ဧတ္ထ နိဂ္ဂဟိတလောပဝသေန သန္ဓီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံအာစာရာ’’တိ။ ‘‘ယာဒိသော’’တိအာဒိနာ ဧဝံသဒ္ဒဿ နိဒဿနာဒီသု (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၁၁၈၆ ဂါထာယံ) ဧကာဒသသု အတ္ထေသု ဥပမတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ‘‘ဧဝံသဒ္ဒါ ဧဝံသိလောကာ’’တိ သဗ္ဗေသု ပဒေသု။ ဥညာယာတိ ဧတ္ထ ဩကာရဝိပရီတော ဥကာရောတိ အာဟ ‘‘အဝညာယာ’’တိ။ ‘‘နီစံ ကတွာ ဇာနနာယာ’’တိ ဣမိနာ အဝသဒ္ဒေါ နီစတ္ထော, ဉာဓာတု အဝဗောဓနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပရိဘဝညာယာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဥတ္တရပဒလောပဝသေန ‘‘ပရိဘဝေနာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ပရိဘဝိတွာ ဇာနနေနာ’’တိ။ အက္ခန္တိယာတိ ဧတ္ထ သဟနခန္တိယေဝါဓိပ္ပေတာ, နေဝ အနုလောမခန္တိ, န ဒိဋ္ဌိနိဇ္ဈာနက္ခန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အသဟနတာယာ’’တိ။ ဝေဘဿိယာတိ ဧတ္ထ ဝိသေသေန ဘာသေတိ ဩဘာသေတီတိ ဝိဘာသော အာနုဘာဝေါ, ဝိဘာသော ဣမဿ သံဃဿ အတ္ထီတိ ဝိဘဿော သံဃော, ဗဟွတ္ထေ စ အတိသယတ္ထေ စ သပစ္စယော ဟောတိ။ ကသ္မာ? မန္တုပစ္စယတ္ထတ္တာ ‘‘လောမသော’’တိအာဒီသု (ဇာ။ ၁။၁၄။၅၇) ဝိယ, ဗဟုအာနုဘာဝေါ အတိသယအာနုဘာဝေါ သံဃောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, သံယောဂပရတ္တာ အာကာရဿ ရဿော။ ဝိဘဿဿ ဘာဝေါ ဝေဘဿိယံ, ဗဟုအာနုဘာဝေါ အတိသယအာနုဘာဝေါယေဝ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗလဝဘဿဘာဝေနာ’’တိ။ တတ္ထ ဗလဝဣတိ ပဒေန မန္တုအတ္ထေ ပဝတ္တဿ သပ္ပစ္စယဿ ဗဟွတ္ထဉ္စ အတိသယတ္ထဉ္စ ဒဿေတိ, ဘာဝဣတိ ပဒေန ဏိယပစ္စယဿ ဘာဝတ္ထံ, ဧနဣတိ ပဒေန နိဿက္ကဝစနဿ ကရဏတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေတိ။ တမေဝတ္ထမာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော ဗလဝပ္ပကာသနေနာ’’တိ။ တတ္ထ အတ္တနောတိ အတ္တသင်္ခါတဿ သံဃဿ။ ဗလဝပ္ပကာသနေနာတိ ဗဟုအာနုဘာဝပ္ပကာသနေန, အတိသယအာနုဘာဝပ္ပကာသနေန ဝါ။ ဗလဝပ္ပကာသနံ နာမ အတ္ထတော ပရေသံ သမုတြာသနမေဝါတိ အာဟ ‘‘သမုတြာသနေနာတိ အတ္ထော’’တိ။ ဒုဗ္ဗလဘာဝေနာတိ ဧတ္ထ ဘာဝဣတိပဒေန ဏျပစ္စယဿ ဘာဝတ္ထံ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၅။)

ဧနဣတိပဒေန နိဿက္ကဝစနဿ ကရဏတ္ထံ ဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ‘‘ဥညာယာ’’တိအာဒီသု သဗ္ဗေသု ပဒေသု။ စသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ သမုစ္စယတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။ ဝိဝိစ္စထာတိ ဧတ္ထ ဝီတျူပသဂ္ဂေါ ဝိနာသဒ္ဒတ္ထော, ဝိစဓာတု သတ္တတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝိနာ ဟောထာ’’တိ။ ဒသမံ။

အနန္တရာ ပက္ခိပိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟာဝိဘင်္ဂတော အာဟရိတာနိ ဣမာနိ တီဏိ သိက္ခာပဒါနီတိ ယောဇနာ။ နဝ ပဌမာပတ္တိကာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗေပိ ဓမ္မာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ’’တိအာဒိပါဌေ။ တံ ပနာတိ ပက္ခမာနတ္တံ ပနာတိ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ

သတ္တရသကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၃။ နိဿဂ္ဂိယကဏ္ဍံ

၁။ ပဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

တိံသ နိဿဂ္ဂိယာ ယေ ဓမ္မာ ဘိက္ခုနီနံ ဘဂဝတာ ပကာသိတာ, တေသံ ဓမ္မာနံ ဒါနိ ဣမသ္မိံ ကာလေ အယံ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော ဘဝတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၇၃၃။ ပဌမေ အာမတ္တိကာပဏန္တိ ဧတ္ထ အာမတ္တသဒ္ဒေါ ဘာဇနပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဘာဇနာနီ’’တိ။ ဘာဇနာနိ ဟိ အမန္တိ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီတိ ‘‘အမတ္တာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ အမတ္တာနိ ဝိက္ကိဏန္တီတိ ‘‘အာမတ္တိကာ’’တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တာနီ’’တိအာဒိ။ တေသန္တိ အာမတ္တိကာနံ။ တံ ဝါတိ အာမတ္တိကာပဏံ ဝါ။

֍ * ၇၃၄။ ‘‘သန္နိဓိ’’န္တိ ဣမိနာ သံနိပုဗ္ဗော စိသဒ္ဒေါ ဥစိနနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဟိသဒ္ဒေါ ဝိသေသဇောတကော။ တတ္ထာတိ မဟာဝိဘင်္ဂေ။ ဣဓာတိ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ။

ဣဒမ္ပီတိ ဣဒံ သိက္ခာပဒမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေါ မဟာဝိဘင်္ဂသိက္ခာပဒံ အပေက္ခတီတိ။ ပဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၆။)

၂။ ဒုတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၃၈။ ဒုတိယေ အဟတစောဠာနမ္ပိ သေဒမလာဒိကိလိန္နေ ဝိရူပတ္တာ ‘‘ဇိဏ္ဏစောဠာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အပိ အယျာဟီ’’တိဣမိနာ ‘‘အပ အယျာဟီ’’တိပဒဝိဘာဂံ နိဝတ္တေတိ။

֍ * ၇၄၀။ သဗ္ဗမ္ပိ ဧတံ စီဝရန္တိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓန္တိ ဧဝံ နိဿဇ္ဇိတွာ လဒ္ဓံ။ ယထာဒါနေယေဝါတိ ယထာ ဒါယကေဟိ ဒိန္နံ, တသ္မိံ ဒါနေယေဝ ဥပနေတဗ္ဗံ, အကာလစီဝရေယေဝ ပက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထောတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၄၃။ တတိယေ ဟန္ဒသဒ္ဒေါ ဝဝဿဂ္ဂတ္ထေ နိပါတောတိ အာဟ ‘‘ဟန္ဒာတိ ဂဏှာ’’တိ။ ဗဟူနိ နိဿဂ္ဂိယာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဟရိတွာတိ ဝိသုံ ဝိသုံ သံဃရိတွာတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၄၈။ စတုတ္ထေ ကိဏာတိ အနေနာတိ ကယန္တိ ဝစနတ္ထေန မူလံ ကယံ နာမာတိ အာဟ ‘‘မူလေနာ’’တိ။ သာတိ ထုလ္လနန္ဒာ, အာဟ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဉာဓာတုယာ အဝဗောဓနတ္ထတော အညမ္ပိ ဉာဓာတုယာ ယာစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယာစိတွာ ဝါ’’တိ။

֍ * ၇၅၂။ ယန္တိ သဗ္ဗိတေလာဒိ။ တညေဝါတိ သဗ္ဗိတေလာဒိမေဝ။ ယမကန္တိ သဗ္ဗိံ သဟ တေလေန ယုဂဠံ ကတွာ။ ဝေဇ္ဇေနာတိ ဘိသက္ကေန။ သော ဟိ အာယုဗ္ဗေဒသင်္ခါတံ ဝိဇ္ဇံ ဇာနာတီတိ ဝေဇ္ဇောတိ စ ရောဂဉ္စ တဿ နိဒါနဉ္စ ဘေသဇ္ဇဉ္စ ဝိဒတိ ဇာနာတီတိပိ ဝေဇ္ဇောတိ စ ဝုစ္စတိ။ တတောတိ ဝေဇ္ဇေန ဝုတ္တကာရဏာ။ ကဟာပဏဿာတိ ကဟာပဏေန, အာဘတန္တိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၅၃။ ပဉ္စမေ သာတိ သိက္ခမာနာ။ အယန္တိ သိက္ခမာနာ။ အဒ္ဓါတိ ဧကံသေန။ ‘‘စေတာပေတွာ’’တိ ဧတ္ထ စိတိသဒ္ဒေါ ဇာနနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဇာနာပေတွာ’’တိ။ ပဉ္စမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၇။)

၆။ ဆဋ္ဌနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၅၈။ ဆဋ္ဌေ ဆန္ဒံ ဥပ္ပါဒေတွာ ဂဟိတံ ဆန္ဒကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဆန္ဒက’’န္တိအာဒိ။ ဓမ္မကိစ္စန္တိ ပုညကရဏီယံ။ ဓမ္မသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ပုညဝါစကော။ ယန္တိ ဝတ္ထုံ။ ပရေသန္တိ အတ္တနာ အညေသံ။ ‘‘ဧတ’’န္တိ ‘‘ဆန္ဒက’’န္တိ ဧတံ နာမံ။ ‘‘အညဿတ္ထာယ ဒိန္နေနာ’’တိဣမိနာ အညဿ အတ္ထော အညဒတ္ထော, ဒကာရော ပဒသန္ဓိကရော, တဒတ္ထာယ ဒိန္နော အညဒတ္ထိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အညံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဒိန္နေနာ’’တိဣမိနာ အညံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဒိန္နံ အညုဒ္ဒိသိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သံဃဿ ပရိစ္စတ္တေနာ’’တိ ဣမိနာ သံဃဿ ပရိစ္စတ္တော သံဃိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၇၆၂။ ယဒတ္ထာယာတိ ယေသံ စီဝရာဒီနံ အတ္ထာယ။ ယသဒ္ဒေန သမာသဘာဝတော ပုဗ္ဗေ နိဂ္ဂဟိတာဂမော ဟောတိ။ တန္တိ စီဝရာဒိကံ။ တုမှေဟီတိ ဒါယကေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဥပဒ္ဒဝေသူတိ ဒုဗ္ဘိက္ခာဒိဥပသဂ္ဂေသု။ ယံ ဝါ တံ ဝါတိ စီဝရံ ဝါ အညေ ဝါ ပိဏ္ဍပါတာဒိကေတိ ယံ ဝါ တံ ဝါတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သတ္တမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၆၄။ သတ္တမေ သညာစိကေနာတိ ဧတ္ထ သံသဒ္ဒဿ သယမတ္ထေ ပဝတ္တိဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သယံ ယာစိတကေနာ’’တိ။ ဧတဒေဝါတိ ‘‘သညာစိကေနာ’’တိ ပဒမေဝ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေတိ။ သတ္တမံ။

၈။ အဋ္ဌမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၆၉။ အဋ္ဌမေ ဂဏဿာတိ ဘိက္ခုနိဂဏဿ။ ဣမိနာ ‘‘မဟာဇနိကေနာ’’တိ ဧတ္ထ ဘိက္ခုနိဂဏောဝ မဟာဇနောတိ အဓိပ္ပေတောတိ ဒီပေတီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နဝမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၇၄။ နဝမေ ဣတောတိ ဣမသ္မာ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒတော။ အဓိကတရန္တိ အတိရေကတရန္တိ။ နဝမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၈။)

၁၀။ ဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၇၈။ ဒသမေ ‘‘ဝိနဿတီ’’တိဣမိနာ ‘‘ဥန္ဒြိယတီ’’တိ ဧတ္ထ ဥဒိဓာတုယာ နဿနတ္ထံ ဒဿေတိ ဓာတူနမနေကတ္ထတ္တာ။ ပရိပတတီတိ ပရိဂလိတွာ ပတတိ။ ဣမိနာ နဿနာကာရံ ဒဿေတိ။ ဧတ္တကမေဝါတိ ဧတံ ပရိမာဏံ ဒွိပဒမေဝါတိ။ ဒသမံ။

၁၁။ ဧကာဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၈၄။ ဧကာဒသမေ ဂရုပါဝုရဏံ နာမ သီတကာလေ ပါဝုရဏဝတ္ထန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သီတကာလေ ပါဝုရဏ’’န္တိ။ သီတကာလေ ဟိ မနုဿာ ထူလပါဝုရဏံ ပါရုပန္တိ။ ‘‘စတုက္ကံသပရမ’’န္တိ ဧတ္ထ ကံသသဒ္ဒေါ ဘုဉ္ဇနပတ္တေ စ သုဝဏ္ဏာဒိလောဟဝိသေသေ စ စတုကဟာပဏေ စာတိ တီသု အတ္ထေသု ဒိဿတိ, ဣဓ ပန စတုကဟာပဏေ ဝတ္တတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကံသော နာမ စတုက္ကဟာပဏိကော ဟောတီ’’တိ။ စတုက္ကံသသင်္ခါတံ ပရမံ ဣမဿာတိ စတုက္ကံသပရမံ, သောဠသကဟာပဏဂ္ဃနကံ ပါဝုရဏန္တိ အတ္ထောတိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ ဒွါဒသမနိဿဂ္ဂိယပါစိတ္တိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၈၉။ ဒွါဒသမေ လဟုပါဝုရဏံ နာမ ဥဏှကာလေ ပါဝုရဏဝတ္ထန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဏှကာလေ ပါဝုရဏ’’န္တိ။ ဥဏှကာလေ ဟိ မနုဿာ သုခုမပါဝုရဏံ ပါရုပန္တီတိ။ ဒွါဒသမံ။

နိဿဂ္ဂိယာနံ တိံသဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဟာဝိဘင်္ဂေ’’တိအာဒိ။ စီဝရဝဂ္ဂတော အပနေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညဒတ္ထိကာနီတိ အညဒတ္ထိကပဒေန ဝုတ္တာနိ သိက္ခာပဒါနိ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ဧကတောပညတ္တာနီတိ ဧကဿေဝ ပညတ္တာနိ, ဥဘတောပညတ္တာနီတိ ဥဘယေသံ ပညတ္တာနိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ ခေါ’’တိအာဒိဝစနေတိ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ

တိံသကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၅၉။)

၄။ ပါစိတ္တိယကဏ္ဍံ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

၁။ လသုဏဝဂ္ဂေါ

တိံသကာနန္တရံ တိံသကာနံ အနန္တရေ ကာလေ ဆသဋ္ဌိသတသင်္ဂဟာ ဆဥတ္တရသဋ္ဌိအဓိကသတေဟိ သိက္ခာပဒေဟိ သင်္ဂဟိတာ ယေ ဓမ္မာ သင်္ဂီတိကာရေဟိ သင်္ဂီတာ, ဒါနိ ဣမသ္မိံ ကာလေ တေသမ္ပိ ဓမ္မာနံ အယံ ဝဏ္ဏနာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၇၉၃။ တတ္ထာတိ တေသု ဆသဋ္ဌိသတသင်္ဂဟေသု သိက္ခာပဒေသု, ပဌမသိက္ခာပဒေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒွေ တယော’’တိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ အာဟ ‘‘ဒွေ ဝါ တယော ဝါ’’တိ။ ဖောဋလကေတိ ကန္ဒေ, မိဉ္ဇေ ဝါ။ ဧတန္တိ ‘‘ဂဏ္ဍိကေ’’တိ ဧတံ နာမံ။ ‘‘ပမာဏ’’န္တိဣမိနာ မတ္တသဒ္ဒေါ ပမာဏတ္ထောဝ, န အပ္ပတ္ထော, နာပိ အဝဓာရဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ လသုဏန္တိ သေတဝဏ္ဏမူလံ မဟာကန္ဒံ။ မဟာကန္ဒော ဟိ ဗျဉ္ဇနသမ္ပာကာဒီသု အာမဂန္ဓာနံ အဘိဘဝနတ္တာ လသီယတိ ကန္တီယတီတိ လသုဏန္တိ ဝုစ္စတိ။

သုဝဏ္ဏဟံသယောနိန္တိ သုဝဏ္ဏမယေန ပတ္တေန ယုတ္တံ ဟံသယောနိံ။ ဇာတိဿရောတိ ဇာတိံ ဘဝံ သရတိ ဇာနာတီတိ ဇာတိဿရော။ အထာတိ ဇာတိဿရဿ နိပ္ဖန္နတ္တာ။ နိပ္ဖန္နတ္ထော ဟိ အထသဒ္ဒေါ။ ပုဗ္ဗသိနေဟေနာတိ ပုဗ္ဗေ မနုဿဘဝေ ဘာဝိတေန သိနေဟေန။ တာသန္တိ ပဇာပတိယာ စ တိဿန္နံ ဓီတရာနဉ္စ။ တံ ပနာတိ ပတ္တံ ပန။

֍ * ၇၉၅။ မဂဓေသူတိ မဂဓရဋ္ဌေ ဌိတေသု ဇနပဒေသု။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဣဓာတိ ‘‘လသုဏံ ခါဒေယျာ’’တိပဒေ။ တမ္ပီတိ မာဂဓကမ္ပိ။ ဂဏ္ဍိကလသုဏမေဝါတိ ဂဏ္ဍော ဖောဋော ဧတဿတ္ထီတိ ဂဏ္ဍိကံ။ ဂဏ္ဍသဒ္ဒေါ ဟိ ဖောဋပရိယာယော, ဗဟုတ္ထေ ဣကပစ္စယော။ ဗဟုဂဏ္ဍိကလသုဏန္တိ ဟိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဂဏ္ဍသဒ္ဒေါ ဟိ ဖောဋေ စ ကပေါလေ စာတိ ဒွီသု အတ္ထေသု ဝတ္တတိ, ဣဓ ပန ဖောဋေ ဝတ္တတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပေါတ္ထကေသု ပန ဩဋ္ဌဇေန စတုတ္ထက္ခရေန ပါဌော အတ္ထိ, သော ဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဗဟူသု ဟိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၀။)

ပုဗ္ဗပေါတ္ထကေသု ကဏ္ဌဇော တတိယက္ခရော စ ဩဋ္ဌဇော စတုတ္ထက္ခရော စာတိ ဒွေ အက္ခရာ အညမညံ ပရိဝတ္တိတွာ တိဋ္ဌန္တိ။ န ဧကဒွိတိမိဉ္ဇကန္တိ ဧကမိဉ္ဇော ပလဏ္ဍုကော န ဟောတိ, ဒွိမိဉ္ဇော ဘဉ္ဇနကော န ဟောတိ, တိမိဉ္ဇော ဟရိတကော န ဟောတီတိ အတ္ထော။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ခါဒိတွာတိ ဒန္တေဟိ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ကတွာ။

֍ * ၇၉၇။ ပလဏ္ဍုကောတိ သုကန္ဒကော ဧကော လသုဏဝိသေသော။ ဘဉ္ဇနကာဒီနိ လောကသင်္ကေတောပဒေသတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တဿာတိ စာပလသုဏဿ။ သဘာဝေနေဝါတိ သူပသမ္ပာကာဒိံ ဝိနာ အတ္တနော သဘာဝတော ဧဝ။ တန္တိ မာဂဓကံ, ပက္ခိပိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယေသု ကေသုစီတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၇၉၉။ ဒုတိယေ သံဒဿနံ ဗာဓတိ နိသေဓေတိ အသ္မိံ ဌာနေတိ သမ္ဗာဓန္တိ ဝစနတ္ထေန ပဋိစ္ဆန္နောကာသော သမ္ဗာဓော နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နောကာသေ’’တိ။ ဥဘော ဥပကစ္ဆကာတိ ဒွေ ဗာဟုမူလာ။ တေ ဟိ ဥပရိ ယံကိဉ္စိ ဝတ္ထုံ ကစတိ ဗန္ဓတိ ဧတ္ထာတိ ဥပကစ္ဆကာတိ ဝုစ္စန္တိ။ မုတ္တကရဏန္တိ ပဿာဝမဂ္ဂေါ။ သော ဟိ မုတ္တံ ကရောတိ အနေနာတိ မုတ္တကရဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ လောမော ကတ္တီယတိ ဆိန္ဒီယတိ ဣမာယာတိ ကတ္တရိ, တာယ ဝါ, သုဋ္ဌု ဒဠှံ လောမံ ဍံသတီတိ သဏ္ဍာသော, သောယေဝ သဏ္ဍာသကော, တေန ဝါ, ခုရတိ လောမံ ဆိန္ဒတီတိ ခုရော, တေန ဝါ သံဟရာပေန္တိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဟရာပေန္တိယာတိ အပနေန္တိယာတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၀၃။ တတိယေ မုတ္တကရဏတလဃာတနေတိ မုတ္တကရဏဿ တလံ ဟနနံ ပဟရဏံ မုတ္တကရဏတလဃာတနံ, တသ္မိံ မုတ္တကရဏတလဃာတနေ နိမိတ္တဘူတေ။ တာဝ မဟန္တန္တိ အတိဝိယ မဟန္တံ။ ကေသရေနာပီတိ ကိဉ္ဇက္ခေနာပိ။ သော ဟိ ကေ ဇလေ သရတိ ပဝတ္တတီတိ ကေသရောတိ ဝုစ္စတိ။

֍ * ၈၀၅။ ဂဏ္ဍံ ဝါတိ ပီဠကံ ဝါ။ ဝဏံ ဝါတိ အရုံ ဝါတိ။ တတိယံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၁။)

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၀၆။ စတုတ္ထေ ရညော ဩရောဓာ ရာဇောရောဓာ, ပုရာဏေ ရာဇောရောဓာ ပုရာဏရာဇောရောဓာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုရာဏေ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဂိဟိဘာဝေ’’တိ ဣမိနာ ပုရာဏေတိ ဧတ္ထ ဏပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ စိရာစိရန္တိ နိပါတပဋိရူပကံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘စိရေန စိရေနာ’’တိ။ ‘‘သက္ကောထာ’’တိ ဣမိနာ ကထံ တုမှေ ရာဂစိတ္တံ ပဋိဟနိတွာ အတ္တာနံ ဓာရေထ ဓာရေတုံ သက္ကောထာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အနာရောစိတေပီတိ ဘူတတော အနာရောစိတေပိ။

֍ * ၈၀၇။ ဇတုနာတိ လာခါယ။ ပဋ္ဌဒဏ္ဍကေတိ ပဋုဘာဝေန ဌာတိ ပဝတ္တတီတိ ပဋ္ဌော, သောယေဝ ဒဏ္ဍော ပဋ္ဌဒဏ္ဍော, တဿ ပဝေသနံ ပဋ္ဌဒဏ္ဍကံ, တသ္မိံ နိမိတ္တဘူတေ။ ဧတန္တိ ‘‘ဇတုမဋ္ဌကေ’’တိ ဧတံ ဝစနန္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၁၀။ ပဉ္စမေ ‘‘အတိဂမ္ဘီရ’’န္တိပဒံ ကိရိယာဝိသေသနန္တိ အာဟ ‘‘အတိအန္တော ပဝေသေတွာ’’တိ။ ‘‘ဥဒကေန ဓောဝနံ ကုရုမာနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဥဒကသုဒ္ဓိက’’န္တိပဒဿ ဥဒကေန သုဒ္ဓိယာ ကရဏန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၈၁၂။ ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗပရမန္တိ ဧတ္ထ ဒွေ အင်္ဂုလာနိ စ ဒွေ ပဗ္ဗာနိ စ ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗံ, ဥတ္တရပဒေ ပုဗ္ဗပဒလောပေါ။ ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗံ ပရမံ ပမာဏံ ဧတဿ ဥဒကသုဒ္ဓိကဿာတိ ဒွင်္ဂုလပဗ္ဗပရမံ။ ဝိတ္ထာရတော ဒွင်္ဂုလပရမံ, ဂမ္ဘီရတော ဒွိပဗ္ဗပရမန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိတ္ထာရတော’’တိအာဒိ။ အင်္ဂုလံ ပဝေသေန္တိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ‘‘စတုန္နံ ဝါ’’တိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ, တိဏ္ဏမ္ပိ ပဗ္ဗံ န ဝဋ္ဋတိ, စတုန္နံ ပန ပဂေဝါတိ အတ္ထောတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၁၅။ ဆဋ္ဌေ ဘတ္တဿ ဝိဿဇ္ဇနံ ဘတ္တဝိဿဂ္ဂေါတိ ဝုတ္တေ ဘတ္တကိစ္စန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘတ္တကိစ္စ’’န္တိ။ ပါနီယသဒ္ဒေန ပါနီယထာလကံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၂။)

ဂဟေတဗ္ဗံ, ဝိဓူပနသဒ္ဒေန ဗီဇနီ ဂဟေတဗ္ဗာ, ဥပသဒ္ဒေါ သမီပတ္ထောတိ သဗ္ဗံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကေန ဟတ္ထေနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘အစ္စာဝဒတီ’’တိပဒဿ အတိက္ကမိတွာ ဝဒနာကာရံ ဒဿေတိ ‘‘ပုဗ္ဗေပီ’’တိအာဒိနာ။

֍ * ၈၁၇။ ‘‘သုဒ္ဓဥဒကံ ဝါ ဟောတူ’’တိအာဒိနာ ‘‘ပါနီယေနာ’’တိ ဝစနံ ဥပလက္ခဏံ နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဒဓိမတ္ထူတိ ဒဓိမဏ္ဍံ ဒဓိနော သာရော, ဒဓိမှိ ပသန္နောဒကန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ရသောတိ မစ္ဆရသော မံသရသော။ ‘‘အန္တမသော စီဝရကဏ္ဏောပီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝိဓူပနေနာ’’တိ ဝစနံ နိဒဿနံ နာမာတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၈၁၉။ ဒေတီတိ သယံ ဒေတိ။ ဒါပေတီတိ အညေန ဒါပေတိ။ ဥဘယမ္ပီတိ ပါနီယဝိဓူပနဒွယမ္ပီတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၂၂။ သတ္တမေ ‘‘ပယောဂဒုက္ကဋံ နာမာ’’တိ ဣမိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေသု အဋ္ဌသု ဒုက္ကဋေသု ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋံ ဒဿေတိ။ န ကေဝလံ ပုဗ္ဗပယောဂဒုက္ကဋံ ဧတ္တကမေဝ, အထ ခေါ အညမ္ပိ ဗဟု ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ။ သံဃဋ္ဋနေသုပီတိ ဝိလောဠနေသုပိ။ ဒန္တေဟိ သင်္ခါဒတီတိ ဒန္တေဟိ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ကရောတိ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ, အညာယ ဘိက္ခုနိယာ ကာရာပေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အညာယာ’’တိပဒံ ‘‘ဝိညာပေတွာ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ မာတရမ္ပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ အညံ ဝိညာပေတွာ ဘုဉ္ဇန္တိယာ ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ တာယ ဝါတိ ဝိညာပိတဘိက္ခုနိယာ ဝါ။ တန္တိ အာမကဓညံ။ တန္တိ မဟာပစ္စရိယံ ဝုတ္တဝစနံ။ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓန္တိ ပုဗ္ဗာပရတော ဝိရုဒ္ဓံ။ ‘‘အညာယ…ပေ… ဒုက္ကဋမေဝါ’’တိ ပုဗ္ဗဝစနေ ဒုက္ကဋမေဝ ဝုတ္တံ, ပုန ‘‘အညာယ…ပေ… ဒုက္ကဋ’’န္တိ စ ပစ္ဆိမဝစနေ ပါစိတ္တိယဉ္စ ဒုက္ကဋဉ္စ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

֍ * ၈၂၃။ လဗ္ဘမာနံ အာမကဓညန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အညံ ဝါ ယံကိဉ္စီတိ မုဂ္ဂမာသာဒီဟိ ဝါ လာဗုကုမ္ဘဏ္ဍာဒီဟိ ဝါ အညံ ယံကိဉ္စိ တိလာဒိံ ဝါတိ။ သတ္တမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၃။)

၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၂၄။ အဋ္ဌမေ နိဗ္ဗိဋ္ဌရာဇဘဋောတိ ဧတ္ထ ဥတ္တရပဒဿ ဆဋ္ဌီသမာသဉ္စ ပုဗ္ဗပဒေန ဗာဟိရတ္ထသမာသဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိဗ္ဗိဋ္ဌော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ရညော ဘတီ’’တိ ဣမိနာ ရညော ဘဋော ရာဇဘဋောတိ ဆဋ္ဌီသမာသံ ဒဿေတိ, ‘‘ဧတေနာ’’တိ ဣမိနာ ဗာဟိရတ္ထသမာသံ။ နိဗ္ဗိဋ္ဌောတိ နိဝိဋ္ဌော ပတိဋ္ဌာပိတောတိ အတ္ထော။ ကေဏီတိ ရညော ဒါတဗ္ဗဿ အာယဿေတမဓိဝစနံ။ ဧတေနာတိ ဗြာဟ္မဏေန။ တတောတိ ဌာနန္တရတော။ ဘဋသင်္ခါတာယ ကေဏိယာ ပထတ္တာ ကာရဏတ္တာ ဌာနန္တရံ ဘဋပထန္တိ အာဟ ‘‘တံယေဝ ဌာနန္တရ’’န္တိ။

֍ * ၈၂၆။ စတ္တာရိပိ ဝတ္ထူနီတိ ဥစ္စာရာဒီနိ။ ပါဋေက္ကန္တိ ပဋိဝိသုံ ဧကေကမေဝ။ ဥစ္စာရံ ဝါတိအာဒီသု ဝါသဒ္ဒေန ဒန္တကဋ္ဌာဒယောပိ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ဒန္တကဋ္ဌ…ပေ… ပါစိတ္တိယမေဝါ’’တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဥစ္စာရာဒီသူတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၃၀။ နဝမေ ရောပိမဟရိတဋ္ဌာနေတိ ရောပိမဋ္ဌာနေ စ ဟရိတဋ္ဌာနေ စ။ ရောပိယတိ အသ္မိန္တိ ရောပိယံ, တံယေဝ ရောပိမံ ယကာရဿ မကာရံ ကတွာ။ ဧတာနီတိ ဥစ္စာရာဒီနိ။ သဗ္ဗေသန္တိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ။ ယတ္ထ ပနာတိ ယသ္မိံ ခေတ္တေတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၃၅။ ဒသမေ သောဏ္ဍာ ဝါတိ သုရာသောဏ္ဍာ ဝါ။ မောရောတိ မယူရော။ သုဝေါတိ သုကော။ မက္ကဋောတိ ဝါနရော။ အာဒိသဒ္ဒေန သပ္ပါဒယော သင်္ဂဏှာတိ, မက္ကဋာဒယောပိ နစ္စန္တူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အသံယတဘိက္ခူနန္တိ ဝါစသိကကမ္မေ အသံယတာနံ ဘိက္ခူနံ, ဓမ္မဘာဏကဂီတံ ဝါ ဟောတူတိ ယောဇနာ။ တန္တိယာ ဂုဏေန ဗဒ္ဓါ တန္တိဗဒ္ဓါ။ ‘‘ဘိ’’န္တိသင်္ခါတော ရာသဒ္ဒေါ ဧတိဿာတိ ဘေရိ။ ကုဋေန ကတာ ဘေရိ ကုဋဘေရိ, တာယ ဝါဒိတံ ကုဋဘေရိဝါဒိတံ, တံ ဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၄။)

ဥဒကဘေရီတိ ဥဒကေန ပက္ခိတ္တာ ဘေရိ, တာယ ဝါဒိတမ္ပိ ဟောတူတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၈၃၆။ တေသံယေဝါတိ ယေသံ နစ္စံ ပဿတိ, တေသံယေဝ။ ယဒိ ပန နစ္စဂီတဝါဒိတေ ဝိသုံ ဝိသုံ ပဿတိ သုဏာတိ, ပါဋေက္ကာ အာပတ္တိယောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ အညတောတိ အညတော ဒေသတော, ပဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဩလောကေတွာ’’တိ ပဒေ အပေက္ခိတေ ဥပယောဂတ္ထေ တောပစ္စယော ဟောတိ။ အညံ ဩလောကေတွာတိ ဟိ အတ္ထော။ အညတော ဝါဒေန္တေ ပဿတီတိ ယောဇနာ။ ဘိက္ခုနီ န လဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညေ ဝတ္တုမ္ပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပဟာရန္တိ ပူဇံ။ ဥပဋ္ဌာနန္တိ ပါရိစရိယံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု သယံ နစ္စာဒီသု။

֍ * ၈၃၇။ အန္တရာရာမေ ဝါတိ အာရာမဿ အန္တရေ ဝါ။ ဗဟိအာရာမေ ဝါတိ အာရာမဿ ဗဟိ ဝါ။ အညေန ဝါတိ သလာကဘတ္တာဒီဟိ အညေန ဝါ။ တာဒိသေနာတိ ယာဒိသော စောရာဒိဥပဒ္ဒဝေါ, တာဒိသေနာတိ။ ဒသမံ။

လသုဏဝဂ္ဂေါ ပဌမော။

၂။ အန္ဓကာရဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၈၃၉။ အန္ဓကာရဝဂ္ဂဿ ပဌမေ အပ္ပဒီပေတိ ဥပလက္ခဏဝသေန ဝုတ္တတ္တာ အညေပိ အာလောကာ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဒီပစန္ဒသူရိယအဂ္ဂီသူ’’တိအာဒိ။ အဿာတိ ‘‘အပ္ပဒီပေ’’တိပဒဿ။

֍ * ၈၄၁။ နရဟောအဿာဒါပေက္ခာ ဟုတွာ စ ရဿာဒတော အညဝိဟိတာဝ ဟုတွာ စာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ‘‘သန္တိဋ္ဌတိ ဝါ သလ္လပတိ ဝါ’’တိ ပဒေ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဒါနေန ဝါ နိမိတ္တဘူတေန, ပူဇာယ ဝါ နိမိတ္တဘူတာယ မန္တေတီတိ ယောဇနာတိ။ ပဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၅။)

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၄၂။ ဒုတိယေ ဣဒမေဝ ပဒံ နာနန္တိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၄၆။ တတိယေ ‘‘ဣဒမေဝါ’’တိ ပဒံ အနုဝတ္တေတဗ္ဗံ။ တာဒိသမေဝါတိ ပဌမသဒိသမေဝါတိ အတ္ထောတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၅၀။ စတုတ္ထေ ကဏ္ဏဿ သမီပံ နိကဏ္ဏံ, တမေဝ နိကဏ္ဏိကန္တိ ဝုတ္တေ ကဏ္ဏမူလန္တိ အာဟ ‘‘ကဏ္ဏမူလံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ‘‘ကဏ္ဏမူလေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘နိကဏ္ဏိက’’န္တိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ အာဟရဏတ္ထာယာတိ အာဟရာပနတ္ထာယာတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၅၄။ ပဉ္စမေ တေသန္တိ ဃရသာမိကာနံ။ ဃရမ္ပီတိ န ကေဝလံ အာသနမေဝ, ဃရမ္ပိ သောဓေမာတိ အတ္ထော။ တတောတိ ပရိဝိတက္ကနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၈၅၈။ စောရာ ဝါ ဥဋ္ဌိတာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၆၀။ ဆဋ္ဌေ အဘိနိသီဒေယျာတိ ဧတ္ထ အဘိသဒ္ဒေါ ဥပသဂ္ဂမတ္တောဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိသီဒေယျာ’’တိ။ ဧသေဝ နယော အဘိနိပဇ္ဇေယျာတိ ဧတ္ထာပိ။ ဒွေ အာပတ္တိယောတိ သမ္ဗန္ဓောတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၆၄။ သတ္တမေ သဗ္ဗန္တိ သကလံ ဝတ္တဗ္ဗဝစနန္တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၆၉။ အဋ္ဌမေ အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထီတိ။ အဋ္ဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၆။)

၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၇၅။ နဝမေ အဘိသပေယျာတိ ဧတ္ထ သပဓာတုဿ အက္ကောသနတ္ထံ အန္တောကတွာ ကရဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သပထံ ကရေယျာ’’တိ။ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တာမှီတိ အဟံ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တာ အမှီတိ ယောဇနာ။ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတူတိ ဧသာ ဘိက္ခုနီ နိရယေ နိဗ္ဗတ္တတူတိ ယောဇနာ။ ဤဒိသာ ဟောတူတိ မမ သဒိသာ ဟောတူတိ အတ္ထော။ ကာဏာတိ ဧကက္ခိကာဏာ, ဒွက္ခိကာဏာ ဝါ။ ကုဏီတိ ဟတ္ထပါဒါဒိဝင်္ကာ။

֍ * ၈၇၈။ ဧဒိသာတိ ဝိရူပါဒိဇာတိကာ။ ဝိရမဿူတိ ဝိရမာဟိ။ အဒ္ဓါတိ ဓုဝန္တိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၇၉။ ဒသမေ အနုတ္တာနဋ္ဌာနံ နတ္ထီတိ။ ဒသမံ။

အန္ဓကာရဝဂ္ဂေါ ဒုတိယော။

၃။ နဂ္ဂဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၈၈၃။ နဂ္ဂဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ဗြဟ္မစရိယေန စိဏ္ဏေနာတိ စိဏ္ဏေန ဗြဟ္မစရိယေန ကိံ နု ခေါ နာမာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဗြဟ္မစရိယဿ စရဏေနာ’’တိ ဣမိနာ စိဏ္ဏသဒ္ဒဿ စရဏံ စိဏ္ဏန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘န အညံ စီဝရ’’န္တိ ဣမိနာ ဧဝတ္ထံ ဒဿေတိ, အညတ္ထာပေါဟနံ ဝါတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၈၇။ ဒုတိယေ အနုတ္တာနဋ္ဌာနံ နတ္ထီတိ။ ဒုတိယံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၇။)

၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၉၃။ တတိယေ အနန္တရာယိကိနီတိ ဧတ္ထ နတ္ထိ အန္တရာယော ဧတိဿာတိ အနန္တရာယာ, သာ ဧဝ အနန္တရာယိကိနီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနန္တရာယာ’’တိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၈၉၈။ စတုတ္ထေ ပဉ္စာဟန္တိ သမာဟာရဒိဂု, ဏိကပစ္စယော သွတ္ထော။ သံဃာဋိစာရောတိဧတ္ထ ကေနဋ္ဌေန သံဃာဋိ နာမ, စာရသဒ္ဒေါ ကိမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပရိဘောဂဝသေန ဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သံဃဋိတဋ္ဌေနာတိ သံဟရိတဋ္ဌေန။ ဣမိနာ ‘‘ကေနဋ္ဌေန သံဃာဋိ နာမာ’’တိ ပုစ္ဆံ ဝိသဇ္ဇေတိ။ ‘‘ပရိဝတ္တန’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘စာရသဒ္ဒေါ ကိမတ္ထော’’တိ စောဒနံ ပရိဟရတိ။ ပဉ္စသူတိ တိစီဝရံ ဥဒကသာဋိကာ သံကစ္စိကာတိ ပဉ္စသူတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၀၃။ ပဉ္စမေ ‘‘စီဝရသင်္ကမနီယ’’န္တိဧတ္ထ သင်္ကမေတဗ္ဗံ ပဋိဒါတဗ္ဗန္တိ သင်္ကမနီယန္တိ ကမုဓာတုဿ ပဋိဒါနတ္ထဉ္စ အနီယသဒ္ဒဿ ကမ္မတ္ထဉ္စ, ‘စီဝရဉ္စ တံ သင်္ကမနီယဉ္စေ’တိ စီဝရသင်္ကမနီယန္တိ ဝိသေသနပရပဒဘာဝဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သင်္ကမေတဗ္ဗံ စီဝရ’’န္တိ။ တတ္ထ ‘‘သင်္ကမေတဗ္ဗံ စီဝရ’’န္တိ ဣမိနာ ကမ္မတ္ထဉ္စ ဝိသေသနပရပဒဘာဝဉ္စ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဋိဒါတဗ္ဗစီဝရ’’န္တိ ဣမိနာ ကမုဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ အဓိပ္ပါယဝသေနာတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၀၉။ ဆဋ္ဌေ ‘‘အညံ ပရိက္ခာရ’’န္တိဧတ္ထ ပရိက္ခာရဿ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံကိဉ္စီ’’တိအာဒိ။ ယံကိဉ္စိ အညတရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိတ္တကံအဂ္ဃနကန္တိ ကိံ ပမာဏေန အဂ္ဃေန အရဟံ စီဝရံ။ ဒါတုကာမတ္ထာတိ တုမှေ ဒါတုကာမာ ဘဝထာတိ အတ္ထော။ ကတိပါဟေနာတိ ကတိပယာနိ အဟာနိ ကတိပါဟံ, ယကာရလောပေါ။ ကတိပယသဒ္ဒေါဟိ ဒွိတိဝါစကော

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၈။)

ရူဠှီသဒ္ဒေါ, တေန ကတိပါဟေန။ သမဂ္ဃန္တိ အပ္ပဂ္ဃံ။ သံသဒ္ဒေါ ဟိ အပ္ပတ္ထဝါစကောတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၁၁။ သတ္တမေ ‘‘ဝိပက္ကမိံသူ’’တိ ဧတ္ထ ဝိဝိဓံ ဌာနံ ပက္ကမိံသူတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထ တတ္ထ အဂမံသူ’’တိ။ အမှာကမ္ပိ အာဂမနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၉၁၅။ ကတိပါဟေန ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ ကတိပါဟေန စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ။ တတောတိ တသ္မိံ စီဝရုပ္ပဇ္ဇနကာလေတိ။ သတ္တမံ။

၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၁၆။ အဋ္ဌမေ ယေ နာဋကံ နာဋေန္တိ, တေ နဋာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ နဋကံ နာဋေန္တီတိ နဋာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယေ နစ္စန္တိ, တေ နာဋကာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ သယံ နဋန္တီတိ နာဋကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒီပေတိ။ ဝံသဝရတ္တာဒီသူတိ ဧတ္ထ ဝံသော နာမ ဝေဏု။ ဝရတ္တာ နာမ နဒ္ဓိကာ။ အာဒိသဒ္ဒေန ရဇ္ဇုအာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယေ လင်္ဃနကမ္မံ ကရောန္တိ, တေ လင်္ဃကာ နာမာတိ ယောဇနာ။ မာယာကာရာတိ ဧတ္ထ မာယာ နာမ မယနာမကေန အသုရေန သုရေ စလယိတုံ ကတတ္တာ မယဿ ဧသာတိ မာယာ, တံ ကရောတီတိ မာယာကာရော, မယနာမကော အသုရောယေဝ။ အညေ ပန ရူဠှီဝသေန ‘‘မာယာကာရာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သောကေန ဈာယနံ ဍယှနံ သောကဇ္ဈာယံ, သုရာနံ သောကဇ္ဈာယံ ကရောတီတိ သောကဇ္ဈာယိကော, မယနာမကော အသုရောယေဝ။ အညေ ပန ရူဠှီဝသေန ‘‘သောကဇ္ဈာယိကာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သောကဇ္ဈာယိကာ နာမ မာယာကာရာ’’တိ။ ကုမ္ဘထုဏိကာ နာမာတိ ဧတ္ထ ဝိဿဋ္ဌတ္တာ ထဝီယတီတိ ထုဏော, သဒ္ဒေါ။ ကုမ္ဘဿ ထုဏော ကုမ္ဘထုဏော။ တေန ကီဠန္တီတိ ကုမ္ဘထုဏိကာ, ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘ဃဋကေန ကီဠနကာ’’တိ ဣမိနာ။ ဗိမ္ဗိသကန္တိ စတုရဿအမ္ဗဏတာဠနံ, တံ ဝါဒေန္တီတိ ဗိမ္ဗိသကဝါဒကာတိ။ အဋ္ဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၆၉။)

၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၂၁။ နဝမေ တေသန္တိ ယေ ‘‘န မယံ အယျေ သက္ကောမာ’’တိ ဝဒန္တိ, တေသံ။ ဒဿတီတိ အစ္ဆာဒေဿတီတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၂၇။ ဒသမေ ယဿာတိ ကထိနဿ။ ဥဗ္ဘာရမူလကောတိ ဥဒ္ဓါရမူလကော။ သဒ္ဓါပရိပါလနတ္ထန္တိ ကထိနုဒ္ဓါရံ ယာစန္တဿ သဒ္ဓါယ ပရိပါလနတ္ထန္တိ။ ဒသမံ။

နဂ္ဂဝဂ္ဂေါ တတိယော။

၄။ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၉၃၃။ တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ‘‘တုဝဋ္ဋ နိပဇ္ဇာယ’’န္တိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၈ ဋကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘တုဝဋ္ဋေယျုန္တိ နိပဇ္ဇေယျု’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၃၇။ ဒုတိယေ ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏန္တိဧတ္ထ ဥတ္တရပဒါနံ ဒွန္ဒဘာဝံ, ပုဗ္ဗပဒေန စ ဗာဟိရတ္ထသမာသဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧက’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ စေဝ, စသဒ္ဒေဟိ ဒွန္ဒဘာဝံ ဒီပေတိ, ‘‘ဧတာသ’’န္တိဣမိနာ ဗာဟိရတ္ထသမာသဘာဝံ။ ဧတန္တိ ‘‘ဧကတ္ထရဏပါဝုရဏာ’’တိ ဧတံ နာမန္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၄၁။ တတိယေ ဥဠာရကုလာတိ ဇာတိသေဋ္ဌကုလာ, ဣဿရိယဘောဂါဒီဟိ ဝါ ဝိပုလကုလာ။ ဂုဏေဟီတိ သီလာဒိဂုဏေဟိ။ ‘‘ဥဠာရာတိ သမ္ဘာဝိတာ’’တိ ဣမိနာ ဣတိလောပတုလျာဓိကရဏသမာသံ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၀။)

‘‘အဘိဘူတာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အပကတာ’’တိ ဧတ္ထ ကရဓာတု သဗ္ဗဓာတွတ္ထဝါစီပိ ဣဓ အပပုဗ္ဗတ္တာ ဝိသေသတော အဘိဘဝနတ္ထေ ဝတ္တတီတိ ဒဿေတိ။ ဧတာသန္တိ ဘိက္ခုနီနံ။ ‘‘သညာပယမာနာ’’တိ ဣမိနာ သညာပနံ သညတ္တီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဟေတူဒါဟရဏာဒီဟီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဥပမာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘ဝိဝိဓေဟိ နယေဟိ ဉာပနာ’’တိ ဣမိနာ ဝိဝိဓေဟိ ဉာပနံ ဝိညတ္တီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၉၄၃။ စင်္ကမနေ ပဒဝါရဂဏနာယ အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘နိဝတ္တနဂဏနာယာ’’တိ။ ပဒါဒိဂဏနာယာတိ ပဒအနုပဒါဒိဂဏနာယာတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၄၉။ စတုတ္ထေ အနုတ္တာနဋ္ဌာနံ နတ္ထီတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၅၂။ ပဉ္စမေ အာဏတ္တာ ဘိက္ခုနီတိ ယောဇနာ။ ဣဒဉ္စ ပစ္စာသန္နဝသေန ဝုတ္တံ ယံကိဉ္စိပိ အာဏာပေတုံ သက္ကုဏေယျတ္တာတိ။ ပဉ္စမံ။

၆-၉။ ဆဋ္ဌာဒိသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၅၅။ ဆဋ္ဌ-သတ္တမ-အဋ္ဌမ-နဝမေသု အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထီတိ။ ဆဋ္ဌ သတ္တမ အဋ္ဌမ နဝမာနိ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၇၃။ ဒသမေ အဟုန္ဒရိကာတိ တသ္မိံ ကာလေ, ဒေသေ ဝါ သမ္ဗာဓဿ နာမမေတန္တိ အာဟ ‘‘အဟုန္ဒရိကာတိ သမ္ဗာဓာ’’တိ။

֍ * ၉၇၅။ ယထာ ‘‘ဥတ္တရိဆပ္ပဉ္စဝါစာဟီ’’တိ (ပါစိ။ ၆၂-၆၅) ဧတ္ထ ပဉ္စသဒ္ဒေါ န ကောစိ အတ္ထော, ဝါစာသိလိဋ္ဌတ္ထံ လောကဝေါဟာရဝသေန ဝုတ္တော, န ဧဝမိဓ, ဣဓ ပန အတ္ထော အတ္ထိ, ပဉ္စ ယောဇနာနိ ဂစ္ဆန္တိယာပိ အနာပတ္တိယေဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၁။)

အာဟ ‘‘ပဝါရေတွာ…ပေ… အနာပတ္တီ’’တိ။ ပစ္စာဂစ္ဆတီတိ ပဋိနိဝတ္တေတွာ အာဂစ္ဆတီတိ။ ဒသမံ။

တုဝဋ္ဋဝဂ္ဂေါ စတုတ္ထော။

၅။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၉၇၈။ စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ရညော ကီဠနဋ္ဌာနံ အဂါရံ ရာဇာဂါရန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရညော ကီဠနဃရ’’န္တိ။ စိတ္တံ အဂါရံ စိတ္တာဂါရံ။ အာရာမန္တိ နဂရတော နာတိဒူရအာရာမောတိ အာဟ ‘‘ဥပဝန’’န္တိ။ ဥယျာနန္တိ သမ္ပန္နပုပ္ဖဖလတာယ ဥဒ္ဓံ ဥလ္လောကေတွာ မနုဿာ ယန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဧတ္ထာတိ ဥယျာနံ။ ပေါက္ခရဏိန္တိ ပေါက္ခရံ ပဒုမံ နေတီတိ ပေါက္ခရဏီ။ ပဉ္စပီတိ ရာဇာဂါရာဒီနိ ပဉ္စပိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ဒဿနတ္ထာယ ဂမနေ စ ဂန္တွာ ပဿနေ စာတိ သဗ္ဗေသု။

֍ * ၉၈၁။ ‘‘အဇ္ဈာရာမေ’’တိအာဒိနာ အာရာမေ ဌိတာယ အာရာမတော ဗဟိ ကတေ ရာဇာဂါရာဒိကေ ပဿန္တိယာပိ အနာပတ္တီတိ ဒဿေတိ။ တာနီတိ ရာဇာဂါရာဒီနီတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၈၂။ ဒုတိယေ အနုတ္တာနဋ္ဌာနံ နတ္ထီတိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၈၈။ တတိယေ ယတ္တကန္တိ ယတ္တကံ သုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဉ္ဆိတန္တိ ကဍ္ဎိတံ။ တသ္မိန္တိ တတ္တကေ သုတ္တေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တက္ကမှီတိ ဧတ္ထ တက္ကောတိ ဧကော အယောမယော သုတ္တကန္တနဿ ဥပကရဏဝိသေသော။ သော ဟိ တကီယတိ သုတ္တံ ဗန္ဓီယတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ တက္ကောတိ ဝုစ္စတိ, တသ္မိံ။ ကန္တနတောတိ ကန္တီယတေ ကပ္ပါသာဒိဘာဝဿ ဆိန္ဒီယတေ ကန္တနံ, တတော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၂။)

֍ * ၉၈၉။ ဒသိကသုတ္တာဒိန္တိ ဧတ္ထ ဒသာတိ ဝတ္ထဿာဝယဝေါ။ သော ဟိ ဒိယျတိ အဝခဏ္ဍီယတီတိ ဒသာတိ ဝုစ္စတိ, တဿံ ဒသာယံ ပဝတ္တံ ဒသိကံ, တမေဝ သုတ္တံ ဒသိကသုတ္တံ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဝက္ခမာနံ ဒုက္ကန္တိတသုတ္တာဒိံ သင်္ဂဏှာတီတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၉၂။ စတုတ္ထေ အာဒိံ ကတွာတိ ဓောဝနာဒီနိ အာဒိံ ကတွာ။ ခါဒနီယာဒီသူတိ ပူဝခါဒနီယာဒီသု။ ရူပဂဏနာယာတိ ပူဝါဒီနံ သဏ္ဌာနဂဏနာယ။

֍ * ၉၉၃။ ယာဂုပါနေတ္တ ယာဂုသင်္ခါတေ ပါနေ။ တေသန္တိ မနုဿာနံ။ ဝေယျာဝစ္စကရဋ္ဌာနေ ဌပေတွာတိ မာတာပိတရော အတ္တနော ဝေယျာဝစ္စကရဋ္ဌာနေ ဌပေတွာတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၉၆။ ပဉ္စမေ ဝိနိစ္ဆိနန္တီတိ အဓိကရဏံ ဝိနိစ္ဆိနန္တီ ဘိက္ခုနီတိ ယောဇနာတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ

֍ * ၉၉၉။ ဆဋ္ဌေ အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထီတိ။

၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၀၇။ သတ္တမေ ‘‘ပုန ပရိယာယေ’’တိ ဧတ္ထ ပရိယာယသဒ္ဒေါ ဝါရဝေဝစနောတိ အာဟ ‘‘ပုန ဝါရေ’’တိ။ မဟဂ္ဃစီဝရန္တိ မဟဂ္ဃံ အာဝသထစီဝရန္တိ။ သတ္တမံ။

၈။ အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၀၈။ အဋ္ဌမေ အနိဿဇ္ဇိတွာတိ ဧတ္ထ ဗြဟ္မဒေယျေန န အနိဿဇ္ဇနံ, အထ ခေါ တာဝကာလိကမေဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရက္ခနတ္ထာယာ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၃။)

֍ * ၁၀၁၂။ ပဋိဇဂ္ဂိကန္တိ ရက္ခဏကံ။ ဝစီဘေဒန္တိ ‘‘ပဋိဇဂ္ဂါဟီ’’တိ ဝစီဘေဒံ။ ရဋ္ဌေတိ ဝိဇိတေ။ တဉှိ ရဌန္တိ ဂါမနိဂမာဒယော တိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထာတိ ရဋ္ဌန္တိ ဝုစ္စတီတိ။ အဋ္ဌမံ။

၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၁၅။ နဝမေ သိပ္ပသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော ‘‘ဟတ္ထိသိပ္ပဉ္စ အဿသိပ္ပဉ္စ ရထသိပ္ပဉ္စ ဓနုသိပ္ပဉ္စ ထရုသိပ္ပဉ္စာ’’တိ။ တတ္ထ ထရုသိပ္ပန္တိ အသိကီဠနသိပ္ပံ။ မန္တသဒ္ဒေါပိ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော ‘‘အာထဗ္ဗဏမန္တော စ ခီလနမန္တော စ ဝသီကရဏမန္တော စ သောသာပနမန္တော စာ’’တိ။ တတ္ထ အာထဗ္ဗဏမန္တောတိ အာထဗ္ဗဏဝေဒေန ဝိဟိတော ပရူပဃာတကရော မန္တော။ ခီလနမန္တောတိ သာရဒါရုခီလံ မန္တေန ဇပ္ပိတွာ ပထဝိယံ နိခဏိတွာ ဓာရဏမန္တော။ ဝသီကရဏမန္တောတိ မန္တေန ဇပ္ပိတွာ ပရဿ ဥမ္မတ္တဘာဝမာပန္နကရဏော မန္တော။ သောသာပနမန္တောတိ ပရဿ မံသလောဟိတာဒိသောသာပနမန္တော။ အဂဒပယောဂေါတိ ဘုသဝိသဿ ပယောဇနံ။ အာဒိသဒ္ဒေန အညေပိ ပရူပဃာတကရဏေ သိပ္ပေ သင်္ဂဏှာတိ။ ယက္ခပရိတ္တန္တိ ယက္ခေဟိ သမန္တတော တာဏံ။ နာဂမဏ္ဍလန္တိ သပ္ပါနံ ပဝေသနနိဝါရဏတ္ထံ မဏ္ဍလဗန္ဓမန္တော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဝိသပဋိဟနနမန္တာဒယော သင်္ဂဏှာတီတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၁၈။ ဒသမေ အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထီတိ။ ဒသမံ။

စိတ္တာဂါရဝဂ္ဂေါ ပဉ္စမော။

၆။ အာရာမဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၁၀၂၅။ အာရာမဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ဥပစာရန္တိ အပရိက္ခိတ္တဿ အာရာမဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ ဥပစာရံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၄။)

֍ * ၁၀၂၇။ ‘‘သီသာနုလောကိကာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဘိက္ခုနီနမေဝ သီသန္တိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနီန’’န္တိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၂၈။ ဒုတိယေ အဗ္ဘန္တရောတိ အဗ္ဘန္တရေ ပရိယာပန္နော, ဇာတော ဝါ။ ‘‘သင်္ကာမေသီ’’တိ ဣမိနာ သံဟရီတိ ဧတ္ထ ဟရဓာတုယာ သင်္ကမနတ္ထံ ဒဿေတိ။ နှာပိတာတိ ကပ္ပကာ။ တေ ဟိ နဟာပေန္တိ သောစာပေန္တီတိ နှာပိတာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တန္တိ ကာသာဝနိဝါသနန္တိ။ ဒုတိယံ။

၃-၄။ တတိယ-စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၃၆။ တတိယစတုတ္ထေသု အနုတ္တာနဋ္ဌာနံ နတ္ထီတိ။ တတိယစတုတ္ထာနိ။

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၄၃။ ပဉ္စမေ ‘‘ကုလေ မစ္ဆရော’’တိ ဧတ္ထ မစ္ဆရနံ မစ္ဆရောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘တံ ကုလံ အဿဒ္ဓံ အပ္ပသန္န’’န္တိ ကုလဿ အဝဏ္ဏံ ဘာသတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဘိက္ခုနိယော ဒုဿီလာ ပါပဓမ္မာ’’တိ ဘိက္ခုနီနံ အဝဏ္ဏံ ဘာသတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၀၄၅။ ‘‘သန္တံယေဝ အာဒီနဝ’’န္တိ သမ္ဗန္ဓိယာ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ကုလဿ ဝါ ဘိက္ခုနီနံ ဝါ’’တိ ဣမိနာ ဒွီသု အညတရမေဝ န သမ္ဗန္ဓော ဟောတိ, အထ ခေါ ဒွယမ္ပီတိ ဒဿေတီတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၄၈။ ဆဋ္ဌေ ဩဝါဒါယာတိ ဧတ္ထ န ယော ဝါ သော ဝါ ဩဝါဒေါ ဟောတိ, အထ ခေါ ဂရုဓမ္မောယေဝါတိ အာဟ ‘‘ဂရုဓမ္မတ္ထာယာ’’တိ။ သဟ ဝသတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ သံဝါသောတိ ဝစနတ္ထေန ဥပေါသထပဝါရဏာ သံဝါသော နာမာတိ အာဟ ‘‘ဥပေါသထပဝါရဏာပုစ္ဆနတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘ပုစ္ဆနတ္ထာယာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သံဝါသာယာ’’တိ ဧတ္ထ ဥတ္တရပဒလောပဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ, သိက္ခာပဒေ ဝါ ပါဠိယံ ဝါတိ။ ဆဋ္ဌံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၅။)

၇-၉။ သတ္တမ-အဋ္ဌမ-နဝမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၅၃။ သတ္တမဋ္ဌမနဝမေသု အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထိ။ ကေဝလံ ပန ‘‘ဣမိဿာပီ’’တိ ပဒံ ဝိသေသော, ဣမိဿာပိ ပါဠိယာတိ အတ္ထောတိ။ သတ္တမဋ္ဌမနဝမာနိ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၆၂။ ဒသမေ ဒွေ ကာယာ ဥပရိမကာယော ဟေဋ္ဌိမကာယောတိ။ တတ္ထ ကဋိတော ဥဒ္ဓံ ဥပရိမကာယော, ဟေဋ္ဌာ ဟေဋ္ဌိမကာယော။ တတ္ထ ‘‘ပသာခေ’’တိ ဣဒံ ဟေဋ္ဌိမကာယဿ နာမန္တိ အာဟ ‘‘အဓောကာယေ’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တတောတိ အဓောကာယတော။ ဣမိနာ ပဉ္စမီဗာဟိရတ္ထသမာသံ ဒဿေတိ။ ရုက္ခဿ သာခါ ပဘိဇ္ဇိတွာ ဂတာ ဝိယ ဥဘော ဦရူ ပဘိဇ္ဇိတွာ ဂတာတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၀၆၅။ ဖာလေဟီတိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ အာဒျတ္ထော။ တေန ‘‘ဓောဝါ’’တိအာဒီနိ စတ္တာရိ ပဒါနိ သင်္ဂဏှာတိ။ အာဏတ္တိဒုက္ကဋာနီတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေသု အဋ္ဌသု ဒုက္ကဋေသု ဝိနယဒုက္ကဋမေဝ။ သေသေသူတိ ဘိန္ဒနတော သေသေသု ဖာလနာဒီသူတိ။ ဒသမံ။

အာရာမဝဂ္ဂေါ ဆဋ္ဌော။

၇။ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၁၀၆၉။ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ကုစ္ဆိံ ပဝိဋ္ဌော သတ္တော ဧတိဿာ အတ္ထီတိ ကုစ္ဆိပဝိဋ္ဌသတ္တာ။ ‘‘ကုစ္ဆိ’’န္တိပိ ပါဌော။ ဣမိနာ ဂဗ္ဘိနီတိ ဧတ္ထ ဂဗ္ဘသဒ္ဒေါ ကုစ္ဆိဋ္ဌသတ္တဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ ဂဗ္ဘသဒ္ဒေါ (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၉၄၄ ဂါထာယံ) ဟိ ကုစ္ဆိဋ္ဌသတ္တေ စ ကုစ္ဆိမှိ စ ဩဝရကေ စ ဝတ္တတီတိ။ ပဌမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၆။)

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၇၃။ ဒုတိယေ ထညံ ပိဝတီတိ ပါယန္တော, ဒါရကော, သော ဧတိဿာ အတ္ထီတိ ပါယန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ထညံ ပါယမာနိ’’န္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၇၇။ တတိယေ နိတ္ထရိဿတီတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိတ္ထရိဿတိ။

֍ * ၁၀၇၉။ ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိန္တိ ဧတ္ထ ပါဏာတိပါတာ ဝိရမတိ ဣမာယာတိ ဝေရမဏီတိ အတ္ထေန သိက္ခာပဒံ ဝေရမဏိ နာမာတိ အာဟ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိသိက္ခာပဒ’’န္တိ။ ယံ တံ သိက္ခာပဒန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ‘‘အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏိ’’န္တိအာဒီသု သဗ္ဗေသု ဝါကျေသု။ ပဗ္ဗဇိတာယ သာမဏေရိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတာသူတိ ဆသု သိက္ခာသူတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၈၄။ စတုတ္ထေ ‘‘ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဟောတီ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ, ‘‘ဒါတဗ္ဗာယေဝါ’’တိ ပဒေ ကမ္မန္တိ။ စတုတ္ထံ။

၅-၉။ ပဉ္စမာဒိသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၀၉၅။ ပဉ္စမာဒီသု နဝမပရိယောသာနေသု သိက္ခာပဒေသု အနုတ္တာနဋ္ဌာနံ နတ္ထီတိ။ ပဉ္စမဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမနဝမာနိ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၁၆။ ဒသမေ ဝူပကာသေယျာတိ ဧတ္ထ ကာသဓာတုယာ ဂတျတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂစ္ဆေယျာ’’တိ။ ဒသမံ။

ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေါ သတ္တမော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၇။)

၈။ ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂေါ

၁-၂-၃။ ပဌမ-ဒုတိယ-တတိယသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၁၁၁၉။ ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂဿ ပဌမဒုတိယတတိယေသု ယာ ပန တာ မဟာသိက္ခမာနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗပဌမာ ဒွေ မဟာသိက္ခမာနာတိ ဂဗ္ဘိနိဝဂ္ဂေ သဗ္ဗာသံ သိက္ခမာနာနံ ပဌမံ ဝုတ္တာ ဒွေ မဟာသိက္ခမာနာ။ တာ ပနာတိ မဟာသိက္ခမာနာ ပန။ သိက္ခမာနာဣစ္စေဝ ဝတ္တဗ္ဗာတိ သမ္မုတိကမ္မေသု သာမညတော ဝတ္တဗ္ဗာ။ ‘‘ဂိဟိဂတာ’’တိ ဝါ ‘‘ကုမာရိဘူတာ’’တိ ဝါ န ဝတ္တဗ္ဗာ, ဝဒန္တိ စေ, သမ္မုတိကမ္မံ ကုပ္ပတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဂိဟိဂတာယာတိ ဧတ္ထ ဂိဟိဂတာ နာမ ပုရိသန္တရဂတာ ဝုစ္စတိ။ သာ ဟိ ယသ္မာ ပုရိသသင်္ခါတေန ဂိဟိနာ ဂမိယိတ္ထ, အဇ္ဈာစာရဝသေန, ဂိဟိံ ဝါ ဂမိတ္ထ, တသ္မာ ဂိဟိဂတာတိ ဝုစ္စတိ။ အယံ သိက္ခမာနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုမာရိဘူတာ နာမ သာမဏေရာ ဝုစ္စတိ။ သာ ဟိ ယသ္မာ အဂိဟိဂတတ္တာ ကုမာရီ ဟုတွာ ဘူတာ, ကုမာရိဘာဝံ ဝါ ဘူတာ ဂတာ, တသ္မာ ကုမာရိဘူတာတိ ဝုစ္စတိ။ တိဿောပီတိ ဂိဟိဂတာ ကုမာရိဘူတာ မဟာသိက္ခမာနာတိ တိဿောပိ။ သိက္ခမာနာတိ သိက္ခံ မာနေတီတိ သိက္ခမာနာတိ။ ပဌမ ဒုတိယ တတိယာနိ။

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၃၆။ စတုတ္ထေ အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထီတိ။ စတုတ္ထံ။

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

ပဉ္စမေ ဧတ္ထ သိက္ခာပဒေ ‘‘သံဃေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ’’တိ ယံ ဝစနံ ဝုတ္တံ, တဿာတိ ယောဇနာတိ။ ပဉ္စမံ။

၆-၇-၈။ ဆဋ္ဌ-သတ္တမ-အဋ္ဌမသိက္ခာပဒံ

ဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမေသု အနုတ္တာနဋ္ဌာနံ နတ္ထီတိ။ ဆဋ္ဌသတ္တမဋ္ဌမာနိ။

၉။ နဝမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၅၈။ နဝမေ အန္တောတိ အဗ္ဘန္တရေ။ ဣမိနာ အာတျူပသဂ္ဂဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သောက’’န္တိအာဒိနာ အန္တော ဝါသေတိ ပဝေသေတီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၈။)

အာဝါသာ။ သောကံ အာဝါသာ သောကာဝါသာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဃရံ ဃရသာမိကာ အာဝိသန္တိ ဝိယ, ဧဝံ အယမ္ပိ သောကံ အာဝိသတီတိ ယောဇနာ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ယန္တိ သောကံ။ သွာဿာတိ သော အဿာ။ သောတိ သောကော။ အဿာတိ သိက္ခမာနာယ။ အာဝါသောတိ အာဝါသောကာသော။ ‘‘ဧဒိသာ အယ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘အဇာနန္တီ’’တိ ဧတ္ထ အဇာနနာကာရံ ဒဿေတီတိ။ နဝမံ။

၁၀။ ဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၆၂။ ဒသမေ အနာပုစ္ဆာတိ ဧတ္ထ တွာပစ္စယော လောပေါတိ အာဟ ‘‘အနာပုစ္ဆိတွာ’’တိ။ ဒွိက္ခတ္တုန္တိ ဒွေ ဝါရေ။ သကိန္တိ ဧကဝါရံ။

֍ * ၁၁၆၃။ အပုဗ္ဗံ သမုဋ္ဌာနသီသံ ဣမဿာတိ အပုဗ္ဗသမုဋ္ဌာနသီသံ။ ဒွီသုပိ ဌာနေသူတိ ဝါစာတော စ ကာယဝါစာတော စာတိ ဒွီသု ဌာနေသုပိ။ အနနုဇာနာပေတွာတိ မာတာပိတူဟိ စ သာမိကေန စ န အနုဇာနာပေတွာတိ။ ဒသမံ။

၁၁။ ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၆၇။ ဧကာဒသမေ တတ္ထာတိ ‘‘ပါရိဝါသိယဆန္ဒဒါနေနာ’’တိ ဝစနေ။ အညတြာတိ အညံ ဌာနံ။

ဧကံ အဇ္ဈေသန္တီတိ ဧကံ ဘိက္ခုံ ဓမ္မကထနတ္ထာယ နိယျောဇေန္တိ။ အညံ ပနာတိ ဥပေါသထိကတော အညံ ပန။

တတြာတိ တေသု ဘိက္ခူသု။ သုဘာသုဘံ နက္ခတ္တံ ပဌတီတိ နက္ခတ္တပါဌကော။ ဒါရုဏန္တိ ကက္ခဠံ။ တေတိ ဘိက္ခူ။ တဿာတိ နက္ခတ္တပါဌကဿ ဘိက္ခုဿ။ ‘‘နက္ခတ္တံ ပဋိမာနေန္တံ, အတ္ထော ဗာလံ ဥပစ္စဂါ’’တိဇာတကပါဠိ (ဇာ။ ၁။၁။၄၉)။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – နက္ခတ္တံ ပဋိမာနေန္တံ ဗာလံ အတ္ထော ဟိတံ ဥပစ္စဂါ ဥပသမီပေ အတိက္ကမိတွာ အဂါတိ။ ဧကာဒသမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၇၉။)

၁၂။ ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၇၀။ ဒွါဒသမေ နပ္ပဟောတီတိ ဘိက္ခုနိယော နိဝါသာပေတုံ န သက္ကောတီတိ။ ဒွါဒသမံ။

၁၃။ တေရသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၇၅။ တေရသမေ ဧကံ ဝဿန္တိ ဧတ္ထ ဝဿသဒ္ဒေါ သံဝစ္ဆရပရိယာယော, ဥပယောဂဝစနဉ္စ ဘုမ္မတ္ထေ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဧကသ္မိံ သံဝစ္ဆရေ’’တိ။ တေရသမံ။

ကုမာရိဘူတဝဂ္ဂေါ အဋ္ဌမော။

၉။ ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂေါ

၁။ ပဌမသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

֍ * ၁၁၈၁။ ဆတ္တဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ကဒ္ဒမာဒီနီတိ စိက္ခလ္လာဒီနိ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဥဒကာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ဂစ္ဆာဒီနီတိ ခုဒ္ဒပါဒပါဒီနိ။ အာဒိသဒ္ဒေန အညာနိပိ ဆတ္တံ ဓာရေတုံ အသက္ကုဏေယျာနိ သမ္ဗာဓဋ္ဌာနာနိ သင်္ဂဏှာတီတိ။ ပဌမံ။

၂။ ဒုတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၈၄။ ဒုတိယေ ယာနေနာတိ ယန္တိ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနံ သုခေန ဂစ္ဆန္တိ အနေနာတိ ယာနန္တိ။ ဒုတိယံ။

၃။ တတိယသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၉၁။ တတိယေ ‘‘ဝိပ္ပကိရိယိံသူ’’တိ ကိရိယာပဒဿ ကတ္တုနာ အဝိနာဘာဝတော ကတ္တာရံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘မဏယော’’တိ။ မဏယောတိ စ ရတနာနီတိ။ တတိယံ။

၄။ စတုတ္ထသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၉၄။ စတုတ္ထေ သီသူပဂါဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဂီဝူပဂါဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယံ ယန္တိ အလင်္ကာရန္တိ။ စတုတ္ထံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၀။)

၅။ ပဉ္စမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၁၉၉။ ပဉ္စမေ ဂန္ဓေန စာတိ ဂန္ဓေတိ အတ္တနော ဝတ္ထုံ သူစေတိ ပကာသေတီတိ ဂန္ဓော။ ဝဏ္ဏကေန စာတိ ဝိလေပနေန စ။ တဉှိ ဝဏ္ဏယတိ ဆဝိသောဘံ ပကာသေတီတိ ဝဏ္ဏကန္တိ ဝုစ္စတိ။ စသဒ္ဒေန သမာဟာရဒွန္ဒဝါကျံ ဒီပေတီတိ။ ပဉ္စမံ။

၆။ ဆဋ္ဌသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၀၂။ ဆဋ္ဌေ အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထီတိ။ ဆဋ္ဌံ။

၇။ သတ္တမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၀၈။ သတ္တမေ ဥမ္မဒ္ဒနေတိ ဥပ္ပီဠိတွာ မဒ္ဒနေ။ သံဗာဟနေပီတိ ပုနပ္ပုနံ ဗာဟနေပီတိ။ သတ္တမံ။

၈-၁၀။ အဋ္ဌမာဒိသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၁၀။ အဋ္ဌမာဒီသု တီသု အနုတ္တာနဝစနံ နတ္ထီတိ။ အဋ္ဌမနဝမဒသမာနိ။

၁၁။ ဧကာဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၁၄။ ဧကာဒသမေ အဘိမုခမေဝါတိ အဘိမုခေ ဧဝ။ မုခဿ ဟိ အဘိ အဘိမုခန္တိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော, သတ္တမိယာ အံကာရော။ ဣမိနာ ပုရတောတိ ဧတ္ထ တောပစ္စယော ဘုမ္မတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဥပစာရန္တိ ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရန္တိ။ ဧကာဒသမံ။

၁၂။ ဒွါဒသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၁၉။ ဒွါဒသမေ ‘‘အနောကာသကတ’’န္တိပဒဿ အယုတ္တသမာသဘာဝဉ္စ ဝိသေသနပရပဒဗာဟိရသမာသဘာဝဉ္စ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အကတဩကာသ’’န္တိ။ ဩကာသော န ကတော ယေနာတိ အနောကာသကတော, ဘိက္ခု, တံ။ ‘‘အနိယမေတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အနောဒိဿာ’’တိ ပဒဿ တွာပစ္စယန္တဘာဝံ ဒဿေတီတိ။ ဒွါဒသမံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၁။)

၁၃။ တေရသမသိက္ခာပဒံ

֍ * ၁၂၂၆။ တေရသမေ ဥပစာရေပီတိ အပရိက္ခိတ္တဿ ဂါမဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနသင်္ခါတေ ဥပစာရေပိ။

֍ * ၁၂၂၇။ ‘‘အစ္ဆိန္နစီဝရိကာယာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဝိသေသောယေဝါဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘သင်္ကစ္စိကစီဝရမေဝါ’’တိ။ သမန္တတော ပုရိသာနံ ဒဿနံ ကန္တီယတိ ဆိန္ဒီယတိ ဧတ္ထာတိ သင်္ကစ္စိ, အဓက္ခကဥဗ္ဘနာဘိဋ္ဌာနံ, သင်္ကစ္စေ နိဝသိတဗ္ဗန္တိ သံကစ္စိကံ, တမေဝ စီဝရန္တိ သင်္ကစ္စိကစီဝရန္တိ။ တေရသမံ။

ဆတ္တုပါဟနဝဂ္ဂေါ နဝမော။

သဗ္ဗာနေဝ သိက္ခာပဒါနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ တေဟိ အဋ္ဌာသီတိသတသိက္ခာပဒေဟိ, အပနေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတြာတိ တေသု ခုဒ္ဒကေသု။ ဧတ္ထာတိ ဒသသု သိက္ခာပဒေသူတိ။

ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ ခုဒ္ဒကဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

၅။ ပါဋိဒေသနီယသိက္ခာပဒ-အတ္ထယောဇနာ

ခုဒ္ဒကာနံ အနန္တရာ ပါဋိဒေသနီယာ နာမ အဋ္ဌ ယေ ဓမ္မာ သင်္ခေပေနေဝ သင်္ဂဟံ အာရူဠှာ သင်္ဂီတိကာရေဟိ, တေသံ အဋ္ဌန္နံ ပါဋိဒေသနီယနာမကာနံ ဓမ္မာနံ သင်္ခေပေနေဝ ဧသာ ဝဏ္ဏနာ ပဝတ္တတေတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၂၂၈။ ယာနိ သဗ္ဗိတေလာဒီနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဧတ္ထာတိ အဋ္ဌသု ပါဋိဒေသနီယေသု။ ပါဠိဝိနိမုတ္တကေသူတိ ပါဠိတော ဝိနိမုတ္တကေသု။ သဗ္ဗေသူတိ အခိလေသု သဗ္ဗိတေလာဒီသူတိ။

ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ ပါဋိဒေသနီယဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ပနာတိ ပက္ခန္တရဇောတကော။ ယေ ဓမ္မာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ ပါဋိဒေသနီယာနံ။ ပုန တေသန္တိ သေခိယအဓိကရဏသမထဓမ္မာနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၂။)

တန္တိ အတ္ထဝိနိစ္ဆယံ, ဝိဒူ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – တေသံ ပါဋိဒေသနီယာနံ အနန္တရာ ယေ စ သေခိယာ ပဉ္စသတ္တတိ ယေ စ ဓမ္မာ, စသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော, အဓိကရဏဝှယာ အဓိကရဏသမထနာမကာ သတ္တ ယေ စ ဓမ္မာ ဘဂဝတာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာ, တေသံ သေခိယအဓိကရဏသမထဓမ္မာနံ ယော အတ္ထဝိနိစ္ဆယော ဝိဘင်္ဂေ မယာ ဝုတ္တော, တာဒိသမေဝ တံ အတ္ထဝိနိစ္ဆယံ ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂေပိ ဝိဒူ ဝဒန္တိ ယသ္မာ, တသ္မာ တေသံ ဓမ္မာနံ သေခိယအဓိကရဏသမထဓမ္မာနံ ယာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ တတ္ထ မဟာဝိဘင်္ဂေ ဝိသုံ မယာ န ဝုတ္တာ။ ဣမာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဣဓာပိ ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂေပိ, ပိသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော, မယာ န ဝုတ္တာယေဝါတိ။ နကာရော ဒွီသု ကိရိယာသု ယောဇေတဗ္ဗော။

‘‘သဗ္ဗာသဝပဟံ မဂ္ဂံ, ပုညကမ္မေန စိမိနာ၊

ဥပ္ပါဒေတွာ သသန္တာနေ, သတ္တာ ပဿန္တု နိဗ္ဗုတိ’’န္တိ။

အယံ ဂါထာ ဧတရဟိ ပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ, ဋီကာသု ပန အတ္ထိ။ တသ္မာ ဧဝမေတ္ထ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ – ဣမိနာ ပုညကမ္မေန စ ဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာယ ကတေန ဣမိနာ ပုညကမ္မေန စ အညေန ပုညကမ္မေန စ။ စသဒ္ဒေါ ဟိ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ သတ္တာ သဗ္ဗေ သတ္တာ သဗ္ဗာသဝပဟံ သဗ္ဗေသံ အာသဝါနံ ဝိဃာတကံ မဂ္ဂံ အရဟတ္တမဂ္ဂံ သသန္တာနေ အတ္တနော နိယကဇ္ဈတ္တေ ဥပ္ပါဒေတွာ ဇနေတွာ နိဗ္ဗုတိံ ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနံ ဉာဏာလောစနေန ပဿန္တူတိ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဇာဒိလဉ္ဆိတနာမေန, နေကာနံ ဝါစိတော မယာ၊

ဘိက္ခုနီနံ ဝိဘင်္ဂဿ, သမတ္တော ယောဇနာနယောတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၃။)

မဟာဝဂ္ဂယောဇနာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

၁။ မဟာခန္ဓကံ

၁။ ဗောဓိကထာ

ဧဝူဘတောဝိဘင်္ဂဿ, ကတွာန ယောဇနာနယံ၊

မဟာဝဂ္ဂခန္ဓကဿ, ကရိဿံ ယောဇနာနယံ။

ဥဘိန္နန္တိ ဥဘယေသံ။ ပါတိမောက္ခာနန္တိ ပါတိမောက္ခဝိဘင်္ဂါနံ။ ပါတိမောက္ခဂဟဏေန ဟေတ္ထ တေသံ ဝိဘင်္ဂေါပိ ဂဟိတော အဘေဒေန ဝါ ဥတ္တရပဒလောပဝသေန ဝါ။ ခန္ဓကန္တိ ပညတ္တိသမူဟံ။ ခန္ဓသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ပညတ္တိဝါစကော။ ဝိနယပညတ္တိယော ဝုစ္စန္တိ ‘‘ခန္ဓော’’တိ။ တေသံ သမူဟော ခန္ဓကော။ အထဝါ ခန္ဓောတိ ရာသိ။ ခန္ဓသဒ္ဒေါ ဟိ ရာသတ္ထဝါစကော။ ဝိနယပညတ္တိရာသိ ဝုစ္စတိ ‘‘ခန္ဓော’’တိ။ ကကာရော ပကာသကဝါစကော။ ခန္ဓာနံ ဝိနယပညတ္တိရာသီနံ ကော ပကာသကောတိ ခန္ဓကော, တံ ခန္ဓကံ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ဥဘိန္နံ ပါတိမောက္ခာနံ သင်္ဂီတိသမနန္တရံ ခန္ဓကောဝိဒါ ခန္ဓကေသု ကုသလာ မဟာထေရာ ယံ ခန္ဓကံ သင်္ဂါယိံသု, တဿ ခန္ဓကဿ ဒါနိ သံဝဏ္ဏနာက္ကမော ယသ္မာ သမ္ပတ္တော, တသ္မာ တဿ ခန္ဓကဿ အယံ အနုတ္တာနတ္ထဝဏ္ဏနာ ဟောတီတိ။

ယေ အတ္ထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟိသဒ္ဒေါ ပဒါလင်္ကာရော။ ယေသန္တိ ပဒါနံ။ တေတိ တေ အတ္ထေ။ ဘဝေတိ ဘဝေယျ, ဘဝိတုံ သက္ကုဏေယျာတိ အတ္ထော။ တေသန္တိ အတ္ထာနံ။ ကိန္တိ ကိံ ပယောဇနံ။ တေတိ အတ္ထေ, ဉာတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အထဝါ တေတိ အတ္ထာ, အဝဏ္ဏိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသံယေဝါတိ အတ္ထာနမေဝ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ပဒဘာဇနီယေ ယေသံ ပဒါနံ ယေ အတ္ထာ ဘဂဝတာ ပကာသိတာ, တေသံ ပဒါနန္တိ ပါဌသေသော, တေ အတ္ထေ ပုန ဝဒေယျာမ စေ, ကဒါ ပရိယောသာနံ သံဝဏ္ဏနာယ ပရိနိဋ္ဌာနံ ဘဝေ, န ဘဝေယျာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယေ စေဝ အတ္ထာ ဥတ္တာနာ, တေသံ သံဝဏ္ဏနာယ ကိံ ပယောဇနံ, န ပယောဇနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ အဓိပ္ပါယာနုသန္ဓီဟိ စ အဓိပ္ပါယေန စ အနုသန္ဓိနာ စ ဗျဉ္ဇနေန စ ယေ ပန အတ္ထာ အနုတ္တာနာ, တေ အတ္ထေ, အတ္ထာ ဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၄။)

အဝဏ္ဏိတာ ယသ္မာ ဉာတုံ န သက္ကာ, တသ္မာ တေသံယေဝ အတ္ထာနံ အယံ သံဝဏ္ဏနာနယော ဟောတီတိ။ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။

֍ * ၁။ ‘‘တေန…ပေ… ဝေရဉ္ဇာယ’’န္တိအာဒီသု (ပါရာ။ ၁) ကရဏဝစနေ ဝိသေသကာရဏမတ္ထိ ဝိယ, ‘‘တေန…ပေ… ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ နတ္ထီတိ ယောဇနာ။ အသဒိသောပမာယံ။ ကိဉ္စာပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထဇောတကော, ပန-သဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထဇောတကော။ ‘‘ကရဏဝစနေနေဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဧဝကာရေန ဥပယောဂဝစနံ ဝါ ဘုမ္မဝစနံ ဝါ နိဝါရေတိ။ အဘိလာပေါတိ အဘိမုခံ အတ္ထံ လပတီတိ အဘိလာပေါ, သဒ္ဒေါ။ အာဒိတောတိ ဝေရဉ္ဇကဏ္ဍတော။ ဧတန္တိ ‘‘တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယ’’န္တိအာဒိဝစနံ။ ‘‘အညေသုပီ’’တိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဣတော ပရေသူ’’တိ။

ယဒိ ဝိသေသကာရဏံ နတ္ထိ, ကိံ ပနေတဿ ဝစနေ ပယောဇနန္တိ စောဒေန္တော အာဟ ‘‘ကိံ ပနေတဿာ’’တိအာဒိ။ ဧတဿာတိ ‘‘တေန သမယေန ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဥရုဝေလာယ’’န္တိအာဒိဝစနဿ။ နိဒါနဒဿနံ ပယောဇနံ နာမာတိ ယောဇနာ။ တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတုမာဟ ‘‘ယာ ဟီ’’တိအာဒိ။ ယာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စေဝ ယာ ဥပသမ္ပဒါ စ ဘဂဝတော အနုညာတာတိ ယောဇနာ။ ယာနိ စ အနုညာတာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာနီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒီနိ။ အဘိသမ္ဗောဓိန္တိ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏပဒဋ္ဌာနံ သဗ္ဗညုတညာဏဉ္စ သဗ္ဗညုတညာဏပဒဋ္ဌာနံ အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏဉ္စ။ ဗောဓိမဟာမဏ္ဍေတိ မဟန္တာနံ မဂ္ဂဉာဏသဗ္ဗညုတညာဏာနံ ပသန္နဋ္ဌာနေ ဗောဓိရုက္ခမူလေတိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

တတ္ထာတိ ယံ ‘‘တေန သမယေန ဥရုဝေလာယ’’န္တိအာဒိဝစနံ ဝုတ္တံ, တတ္ထ။ ဥရုဝေလာယန္တိ ဧတ္ထ ဥရုသဒ္ဒေါ မဟန္တပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘မဟာဝေလာယ’’န္တိ။ ‘‘ဝါလိကရာသိမှီ’’တိ ဣမိနာ ဝေလာသဒ္ဒဿ ရာသတ္ထံ ဒဿေတိ, ကာလသီမာဒယော နိဝတ္တေတိ။ ယဒိ ပန ‘‘ဥရူ’’တိ ဝါလိကာယ နာမံ, ‘‘ဝေလာ’’တိ မရိယာဒါယ, ဧဝဉှိ သတိ နနု ဥရုယာ ဝေလာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဝေလာတိက္ကမနဟေတု အာဟဋာ ဥရု ဥရုဝေလာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၅။)

ဣမိနာ ဝေလာယ အတိက္ကမော ဝေလာ ဥတ္တရပဒလောပဝသေန, ဝေလာယ အာဟဋာ ဥရု ဥရုဝေလာ ပဒဝိပရိယာယဝသေနာတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဥရုဝေလာယ’’န္တိပဒေ။ တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေန္တော အာဟ ‘‘အတီတေ ကိရာ’’တိအာဒိ။ အနုပ္ပန္နေ ဗုဒ္ဓေ ပဗ္ဗဇိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇန္တိ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ, န သမဏပဗ္ဗဇ္ဇံ။ ကတိကဝတ္တန္တိ ကရဏံ ကတံ, ကတေန ပဝတ္တံ ကတိကံ, တမေဝ ဝတ္တံ ကတိကဝတ္တံ။ အကံသု ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယောတိ ယော ကောစိ။ အညောတိ အတ္တနာ အပရော။ သော အာကိရတူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပတ္တပုဋေနာတိ ပဏ္ဏေန ကတေန ပုဋေန။ တတောတိ ကတိကဝတ္တကရဏတော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပဒေသေ။ တတောတိ မဟာဝါလိကရာသိဇနနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ တံ ပဒေသံ။ တန္တိ မဟာဝါလိကရာသိံ။

‘‘ဗောဓိရုက္ခမူလေ’’တိ ဧတ္ထ အဿတ္ထရုက္ခဿ ဥပစာရဝသေန ဗောဓီတိ နာမလဘနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗောဓိ ဝုစ္စတိ စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏ’’န္တိအာဒိ။ ဣမိနာ စတ္တာရိ သစ္စာနိ ဗုဇ္ဈတီတိ ဗောဓီတိ ဝစနတ္ထေန စတူသု မဂ္ဂေသု ဉာဏံ ဗောဓိ နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ ဗောဓိမှိ, ဗောဓိယံ ဝါ။ သမီပတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ ရုက္ခောပီတိ ပိသဒ္ဒေန န မဂ္ဂဉာဏမေဝါတိ ဒဿေတိ။ မူလေတိ အာသန္နေ။ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ အနုနာသိကလောပဝသေန သန္ဓီတိ အာဟ ‘‘ပဌမံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ ‘‘ဟုတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပဌမ’’န္တိပဒဿ ဘာဝနပုံသကံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗပဌမံယေဝါတိ သဗ္ဗေသံ ဇနာနံ ပဌမမေဝ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကော ဧဝ ပလ္လင်္ကော ဧကပလ္လင်္ကောတိ အဝဓာရဏသမာသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကေနေဝ ပလ္လင်္ကေနာ’’တိ။ ‘‘သကိံ…ပေ… အာဘုဇိတေနာ’’တိ ဣမိနာ အဝဓာရဏဖလံ ဒဿေတိ။ ပလ္လင်္ကောတိ စ ဦရုဗဒ္ဓါသနံ။ ဝိမုတ္တိသုခံ ပဋိသံဝေဒီတိ ဧတ္ထ တဒင်္ဂါဒီသု (ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၁၀၄) ပဉ္စသု ဝိမုတ္တီသု ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိသင်္ခါတာ ဖလသမာပတ္တိ ဧဝါဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘ဖလသမာပတ္တိသုခ’’န္တိ။ ဖလသမာပတ္တီတိ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိ။ သာ ဟိ ဝိရုဒ္ဓေဟိ ဥပက္ကိလေသေဟိ မုစ္စိတဋ္ဌေန ဝိမုတ္တီတိ ဝုစ္စတိ, တာယ သမ္ပယုတ္တံ သုခံ ဝိမုတ္တိသုခံ, စတုတ္ထဇ္ဈာနိကံ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိသုခံ။ အထဝါ တာယ ဇာတံ သုခံ ဝိမုတ္တိသုခံ, သကလကိလေသ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၆။)

ဒုက္ခူပသမသုခံ။ ‘‘ပဋိသံဝေဒယမာနော’’တိဣမိနာ ‘‘ပဋိသံဝေဒီ’’တိ ဧတ္ထ ဏီပစ္စယဿ ကတ္တုတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပုနပ္ပုနံ သုဋ္ဌု ဝဒတိ အနုဘဝတီတိ ပဋိသံဝေဒီ။ ပဋိသံဝေဒီ ဟုတွာ နိသီဒီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပစ္စယာကာရန္တိ အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယာနံ ဥပ္ပါဒါကာရံ။ ကသ္မာ ပစ္စယာကာရော ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ နာမာတိ အာဟ ‘‘ပစ္စယာကာရော ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ‘‘အညမည’’န္တိဣမိနာ ‘‘ပဋိစ္စာ’’တိပဒဿ ကမ္မံ ဒဿေတိ, ‘‘သဟိတေ’’တိဣမိနာ သံသဒ္ဒဿတ္ထံ။ ‘‘ဓမ္မေ’’တိဣမိနာ တဿ သရူပံ။ ဧတ္ထာတိ ဣမိဿံ ဝိနယဋ္ဌကထာယံ။ တတ္ထာတိ ‘‘အနုလောမပဋိလောမ’’န္တိပဒေ, အနုလောမပဋိလောမေသု ဝါ။ သွေဝ ပစ္စယာကာရော ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘အတ္တနာ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စကရဏတော’’တိဣမိနာ အနုလောမသဒ္ဒဿ သဘာဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ သွေဝါတိ ပစ္စယာကာရော ဧဝ။ တံ ကိစ္စန္တိ အတ္တနာ ကတ္တဗ္ဗံ တံ ကိစ္စံ။ တဿ အကရဏတောတိ အတ္တနာ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စဿ အကရဏတော။ ဣမိနာ ပဋိလောမသဒ္ဒဿ သဘာဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိနာ ပုရိမနယေနေဝ။ ဝါတိ အထဝါ။ ပဝတ္တိယာတိ သံသာရပဝတ္တိယာ။ အနုလောမောတိ အနုကူလော, အနုရူပေါ ဝါ။ ဣတရောတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာယတွေဝါ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တော ပစ္စယာကာရော။ တဿာတိ ပဝတ္တိယာ။ ပဋိလောမောတိ ပဋိဝိရုဒ္ဓေါ, ဧတ္ထာတိ ‘‘အနုလောမပဋိလောမ’’န္တိပဒေ။ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ အတ္ထော ဧဝါတိ သမ္ဘဝတော တဿ ဖလံ ဝါ ‘‘သဒ္ဒန္တရတ္ထာပေါဟနေန သဒ္ဒေါ အတ္ထံ ဝဒတီ’’တိ ဝစနတော (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၁၊ ဒီ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၁၊ မ။ နိ။ ဋီ။ ၁။မုလပရိယာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ၊ သံ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၁။ဩဃတရယသုတ္တဝဏ္ဏနာ၊ အ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၁။ရုပါဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ) သဒ္ဒန္တရတ္ထာပေါဟနံ ဝါ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဒိတော ပနာ’’တိအာဒိ။ ယာဝသဒ္ဒေါ အဝဓိဝစနော။ ယာဝ အန္တံ ပါပေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတောတိ ဣမေဟိ ဝုတ္တေဟိ ဒွီဟိ အတ္ထေဟိ။ ‘‘မနသာကာသီ’’တိ ဧတ္ထ ဣကာရလောပဝသေန သန္ဓီတိ အာဟ ‘‘မနသိ အကာသီ’’တိ။ တတ္ထာတိ ‘‘မနသာကာသီ’’တိပဒေ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ ဣဒန္တိ ဣမံ အာကာရံ။ တတ္ထာတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ’’တိအာဒိပါဌေ အဝယဝတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သမာသမဇ္ဈေ တသဒ္ဒေန ပုဗ္ဗပဒဿေဝ လိင်္ဂဝစနာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာ စ သာ ပစ္စယော

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၇။)

စာ’’တိ။ ဝါကျေ ပန တသဒ္ဒေန ပရပဒဿေဝ လိင်္ဂဝစနာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ’’တိပဒံ ‘‘သမ္ဘဝန္တီ’’တိပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘တသ္မာ အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ သမ္ဘဝန္တီ’’တိ။ သဗ္ဗပဒေသူတိ ‘‘သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏ’’န္တိအာဒီသု သဗ္ဗေသု ပဒေသု။

ယထာ ပနာတိ ယေနာကာရေန ပန။ ဣဒန္တိ ဣမံ အာကာရံ။ တတ္ထာတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာယ…ပေ… နိရောဓော’’တိအာဒိဝါကျေ။ အဝိဇ္ဇာယတွေဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘ဘဒ္ဒိယောတွေဝါ’’တိအာဒီသု ဝိယ ‘‘ဘဒ္ဒိယော ဣတိ ဧဝါ’’တိ ပဒစ္ဆေဒေါ ကတ္တဗ္ဗော, န ဧဝံ ‘‘အဝိဇ္ဇာယ ဣတိ ဧဝါ’’တိ, အထ ခေါ ‘‘အဝိဇ္ဇာယ တု ဧဝါ’’တိ ကာတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာယ တု ဧဝါ’’တိ။ ‘‘ပ အတိမောက္ခံ အတိပမောက္ခ’’န္တိအာဒီသု (ကင်္ခါ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနဝဏ္ဏနာ) ဝိယ ဥပသဂ္ဂဗျတ္တယေန ဝုတ္တံ, ဧဝမိဓ နိပါတဗျတ္တယေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန သတ္တဇီဝါဒယော နိဝတ္တေတိ။ တုသဒ္ဒေါ ပက္ခန္တရတ္ထဇောတကော။ အနုလောမပက္ခတော ပဋိလောမသင်္ခါတံ ပက္ခန္တရံ မနသာကာသီတိ အတ္ထော။ အသေသဝိရာဂနိရောဓသဒ္ဒေါ အယုတ္တသမာသော, ဥတ္တရပဒေန စ တတိယာသမာသောတိ အာဟ ‘‘ဝိရာဂသင်္ခါတေန မဂ္ဂေန အသေသနိရောဓာ’’တိ။ တတ္ထ အသေသသဒ္ဒံ ဝိရာဂသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓမကတွာ နိရောဓသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓံ ကတွာ အတ္ထဿ ဂဟဏံ အယုတ္တသမာသော နာမ။ ‘‘မဂ္ဂေနာ’’တိဣမိနာ ဝိရာဂသဒ္ဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ မဂ္ဂေါ ဟိ ဝိရဇ္ဇနဋ္ဌေန ဝိရာဂေါတိ ဝုစ္စတိ။ သင်္ခါရနိရောဓောတိ ဧတ္ထ မဂ္ဂေန နိရောဓတ္တာ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သင်္ခါရာနံ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ဟောတီ’’တိ။ အနုပ္ပါဒနိရောဓောတိ စ အနုပ္ပါဒေန နိရောဓော သမုစ္ဆေဒဝသေန နိရုဒ္ဓတ္တာ။ ဧဝန္တိ ယထာ အဝိဇ္ဇာယတွေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော, ဧဝံ တထာတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဧဝမေတဿာ’’တိအာဒိဝစနေ။ ကေဝလသဒ္ဒေါ သကလပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘သကလဿာ’’တိ, အနဝသေသဿာတိ အတ္ထော။ အထဝါ သတ္တဇီဝါဒီဟိ အမိဿိတတ္တာ အမိဿတ္ထောတိ အာဟ ‘‘သုဒ္ဓဿ ဝါ’’တိ။ ‘‘သတ္တဝိရဟိတဿာ’’တိ ဣမိနာ သုဒ္ဓဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿာတိ ဧတ္ထ ခန္ဓသဒ္ဒေါ ရာသတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ဒုက္ခရာသိဿာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၈။)

ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတွာတိ ဧတ္ထ ဧတသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ယွာယ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အဝိဇ္ဇာဒိဝသေန…ပေ… နိရောဓော ဟောတီ’’တိ ယွာယံ အတ္ထော ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ သမုဒယော စ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဒိတဝေလာယန္တိ ပါကဋဝေလာယံ ပသိဒ္ဓကာလေတိ အတ္ထော။ ဣမံ ဥဒါနန္တိ ဧတ္ထ ဣမသဒ္ဒေါ ဝုစ္စမာနာပေက္ခော။ တသ္မိံ အတ္ထေ ဝိဒိတေ သတီတိ ယောဇနာ။ ပဇာနနတာယာတိ ပကာရေန ဇာနနဘာဝဿ။ သောမနဿယုတ္တဉာဏသမုဋ္ဌာနန္တိ သောမနဿေန ဧကုပ္ပါဒါဒိဝသေန ယုတ္တေန ဉာဏေန သမုဋ္ဌာနံ, ယုတ္တံ ဝါ ဉာဏသင်္ခါတံ သမုဋ္ဌာနံ ဥဒါနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ဥဒါနန္တိ ကေနဋ္ဌေန ဥဒါနံ? ဥဒါနဋ္ဌေန, မောဒနဋ္ဌေန, ကီဠနဋ္ဌေန စာတိ အတ္ထော။ ကိမိဒံ ဥဒါနံ နာမ? ပီတိဝေဂသမုဋ္ဌာပိတော ဥဒါဟာရော။ ယထာ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ) ဟိ ယံ တေလာဒိမိနိတဗ္ဗဝတ္ထု မာနံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ ဝိသန္ဒိတွာ ဂစ္ဆတိ, တံ ‘‘အဝသေကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယဉ္စ ဇလံ တဠာကံ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ, အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ဂစ္ဆတိ, တံ ‘‘ဩဃော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝမေဝံ ယံ ပီတိဝေဂသမုဋ္ဌာပိတံ ဝိတက္ကဝိပ္ဖါရံ ဟဒယံ သန္ဓာရေတုံ န သက္ကောတိ, သော အဓိကော ဟုတွာ အန္တော အသဏ္ဌဟိတွာ ဝစီဒွါရေန နိက္ခမန္တော ပဋိဂ္ဂါဟကနိရပေက္ခော ဥဒါဟာရဝိသေသော ‘‘ဥဒါန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘အတ္တမနဝါစံ နိစ္ဆာရေသီ’’တိ ဣမိနာ ဥဒဓာတုဿ ဥဒါဟာရတ္ထံ ဒဿေတိ။

တဿာတိ ဥဒါနဿ အတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယဒါတိ ဧတ္ထ ဒါပစ္စယဿ အတ္ထဝါကျံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မိံ ကာလေ’’တိ။ ဟဝေတိ ‘‘ဗျတ္တ’’န္တိ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ နိပါတော။ ဗျတ္တံ ပါကဋန္တိ ဟိ အတ္ထော။ ပါတုဘဝန္တီတိ ဧတ္ထ ပါတုနိပါတဿ အတ္ထဿ ‘‘ဟဝေ’’တိ နိပါတေန ဝုတ္တတ္တာ ဘူဓာတုဿေဝ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ။ အနုလောမ ပဋိလောမ ပစ္စယာကာရ ပဋိဝေဓသာဓကာတိ အနုလောမတော စ ပဋိလောမတော စ ပစ္စယာကာရဿ ပဋိဝိဇ္ဈနဿ သာဓကာ။ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာတိ ဗောဓိယာ မဂ္ဂဉာဏဿ ပက္ခေ ဘဝါ သတ္တတိံသ ဓမ္မာ။ အထဝါ ပါတုနိပါတေန သဟ ‘‘ဘဝန္တီ’’တိပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပကာသန္တီ’’တိ။ ဣမသ္မိံ နယေ ဟဝေသဒ္ဒေါ ဧကံသတ္ထဝါစကော။ ဟဝေ ဧကံသေနာတိ ဟိ အတ္ထော။ အဘိသမယဝသေနာတိ မဂ္ဂဉာဏ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၈၉။)

ဝသေန။ မဂ္ဂဉာဏဉှိ ယသ္မာ အဘိမုခံ စတ္တာရိ သစ္စာနိ သမေစ္စ အယတိ ဇာနာတိ, တသ္မာ အဘိသမယောတိ ဝုစ္စတိ။

‘‘ကိလေသသန္တာပနဋ္ဌေနာ’’တိ ဣမိနာ အာဘုသော ကိလေသေ တာပေတီတိ အာတာပေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ န ဝီရိယသာမညံ ဟောတိ, အထ ခေါ သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယမေဝါတိ အာဟ ‘‘သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယဝတော’’တိ။ ဣမိနာ အာတာပီတိ ဧတ္ထ ဤပစ္စယဿ ဝန္တုအတ္ထံ ဒဿေတိ။ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနလက္ခဏေန စာတိ ကသိဏာဒိအာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ နိဇ္ဈာနသဘာဝေန အဋ္ဌသမာပတ္တိသင်္ခါတေန ဈာနေန စ။ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနလက္ခဏေန စာတိ အနိစ္စာဒိလက္ခဏံ ဥပဂန္တွာ နိဇ္ဈာနသဘာဝေန ဝိပဿနာမဂ္ဂဖလသင်္ခါတေန ဈာနေန စ။ ‘‘ဗာဟိတပါပဿာ’’တိ ဣမိနာ ဗာဟိတော အဏော ပါပေါ အနေနာတိ ဗြာဟ္မဏောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဏသဒ္ဒေါ ဟိ ပါပပရိယာယော။ ‘‘ခီဏာသဝဿာ’’တိ ဣမိနာ တဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ အထဿာတိ အထ အဿ, တသ္မိံ ကာလေ ဗြာဟ္မဏဿာတိ အတ္ထော။ ယာ ဧတာ ကင်္ခါ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကော နု ခေါ…ပေ… အဝေါစာ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂) နယေန စ တထာ ‘‘ကတမံ နု ခေါ…ပေ… အဝေါစာ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၃၅) နယေန စ ပစ္စယာကာရေ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ နော ကလ္လော ပဉှောတိ အယုတ္တော ပဉှော, ဒုပ္ပဉှော ဧသောတိ အတ္ထော။ တထာတိ ဧဝံ, တတော အညထာ ဝါ။ ယာ စ သောဠသ ကင်္ခါ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၀) အာဂတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ ကင်္ခါတိ ယောဇနာ။ သောဠသ ကင်္ခါတိ အတီတဝိသယာ ပဉ္စ, အနာဂတဝိသယာ ပဉ္စ, ပစ္စုပ္ပန္နဝိသယာ ဆာတိ သောဠသဝိဓာ ကင်္ခါ။ ဝပယန္တီတိ ဝိ အပယန္တိ, ဣကာရလောပေနာယံ သန္ဓိ။ ဝိတျူပသဂ္ဂေါ ဓာတွတ္ထာနုဝတ္တကော, အပယန္တိ – သဒ္ဒေါ အပဂမနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အပဂစ္ဆန္တီ’’တိ။ ‘‘နိရုဇ္ဈန္တီ’’တိဣမိနာ အပဂမနတ္ထမေဝ ပရိယာယန္တရေန ဒီပေတိ။ ‘‘ကသ္မာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ယတော ပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မ’’န္တိ ဝါကျဿ ပုဗ္ဗဝါကျကာရဏဘာဝံ ဒဿေတိ။ သဟေတုဓမ္မန္တိ ဧတ္ထ သဟ အဝိဇ္ဇာဒိဟေတုနာတိ သဟေတု, သင်္ခါရာဒိကော ပစ္စယုပ္ပန္နဓမ္မော။ သဟေတု စ သော ဓမ္မော စာတိ သဟေတုဓမ္မောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာဒိကေနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ပဋိဝိဇ္ဈတီ’’တိ ဣမိနာ ပဇာနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၀။)

တီတိ ဧတ္ထ ဉာဓာတုယာ အဝဗောဓနတ္ထံ ဒဿေတိ, မာရဏတောသနာဒိကေ အတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ ဣတီတိ တသ္မာ, ဝပယန္တီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂။ ပစ္စယက္ခယဿာတိ ပစ္စယာနံ ခယဋ္ဌာနဿ အသင်္ခတဿာတိ ယောဇနာ။ တတြာတိ ဒုတိယဥဒါနေ။ ခီယန္တိ ပစ္စယာ ဧတ္ထာတိ ခယံ, နိဗ္ဗာနန္တိ အာဟ ‘‘ပစ္စယာနံ ခယသင်္ခါတံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ ‘‘အညာသီ’’တိ ဣမိနာ အဝေဒီတိ ဧတ္ထ ဝိဒဓာတုယာ ဉာဏတ္ထံ ဒဿေတိ, အနုဘဝနလာဘာဒိကေ နိဝတ္တေတိ။ တသ္မာ ဝပယန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တပ္ပကာရာတိ ပဌမဥဒါနေ ဝုတ္တသဒိသာ။ ဓမ္မာတိ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာ, စတုအရိယသစ္စဓမ္မာ ဝါ။

֍ * ၃။ ဣမံ ဥဒါနံ ဥဒါနေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေန မဂ္ဂေန ဝိဒိတောတိ ယောဇနာ။ တတြာတိ တတိယဥဒါနေ။ သော ဗြာဟ္မဏော တိဋ္ဌတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေဟိ ဥပ္ပန္နေဟိ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မေဟိ ဝါ ယဿ အရိယမဂ္ဂဿ စတုသစ္စဓမ္မာ ပါတုဘူတာ, တေန အရိယမဂ္ဂေန ဝါ ဝိဓူပယန္တိ ယောဇနာ။ ဝုတ္တပ္ပကာရန္တိ သုတ္တနိပါတေ ဝုတ္တပ္ပကာရံ။ မာရသေနန္တိ ကာမာဒိကံ ဒသဝိဓံ မာရသေနံ။ ‘‘ဝိဓမေန္တော’’တိဣမိနာ ဝိဓူပယန္တိ ဧတ္ထ ဓူပဓာတုယာ ဝိဓမနတ္ထံ ဒဿေတိ, လိမ္ပနတ္ထာဒယော နိဝတ္တေတိ။ ‘‘ဝိဒ္ဓံ သေန္တော’’တိဣမိနာ ဝိဓမေန္တောတိ ဧတ္ထ ဓမုဓာတုယာ ဓံသနတ္ထံ ဒဿေတိ, သဒ္ဒတ္ထာဒယော နိဝတ္တေတိ။ ‘‘သူရိယောဝ ဩဘာသယ’’န္တိပဒဿ ‘‘သူရိယော ဣဝါ’’တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ သူရိယောတိ အာဒိစ္စော။ သော ဟိ ယသ္မာ ပဌမကပ္ပိကာနံ သူရံ ဇနေတိ, တသ္မာ သူရိယောတိ ဝုစ္စတိ။ အဗ္ဘုဂ္ဂတောတိ အဘိမုခံ ဥဒ္ဓံ အာကာသံ ဂတော, အဗ္ဘံ ဝါ အာကာသံ ဥဂ္ဂတော။ အဗ္ဘသဒ္ဒေါ ဟိ အာကာသပရိယာယော။ အာကာသော ဟိ ယသ္မာ အာဘုသော ဘာတိ ဒိပ္ပတိ, တသ္မာ ‘‘အဗ္ဘ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အယံ ပနေတ္ထ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ – ယထာ သူရိယော ဩဘာသယန္တော တိဋ္ဌတိ, ဧဝံ ဗြာဟ္မဏော သစ္စာနိ ပဋိဝိဇ္ဈန္တော။ ယထာ သူရိယော အန္ဓကာရံ ဝိဓမေန္တော တိဋ္ဌတိ, ဧဝံ ဗြာဟ္မဏော မာရသေနမ္ပိ ဝိဓူပယန္တောတိ။

ဧတ္ထာတိ ဧတေသု တီသု ဥဒါနေသု။ ပဌမံ ဥဒါနံ ဥပ္ပန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိဿာ ခန္ဓကပါဠိယာ ဥဒါနပါဠိံ သံသန္ဒန္တော အာဟ ‘‘ဥဒါနေ ပနာ’’တိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၁။)

အာဒိ။ ဥဒါနေ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဥဒါနေ ဝုတ္တဝစနံ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အစ္စယေနာတိ အတိက္ကမေန, တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေန္တော အာဟ ‘‘တဒါ ဟီ’’တိအာဒိ။ တဒါတိ ‘‘သွေ အာသနာ ဝုဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ ရတ္တိံ ဥပ္ပါဒိတမနသိကာရကာလေ။ ဘဂဝါ မနသာကာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိမာ ဒွေ ဥဒါနဂါထာ အာနုဘာဝဒီပိကာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ပစ္စယာကာရပဇာနနပစ္စယက္ခယာဓိဂမဿ။ ဧကေကမေဝါတိ အနုလောမပဋိလောမေသု ဧကေကမေဝ။ ပဌမယာမဉ္စာတိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ, နိရန္တရံ ပဌမယာမကာလန္တိ အတ္ထော။ ဣဓ ပနာတိ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ ပန။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဘဂဝါ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဘဂဝါ ဥဒါနေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသာခပုဏ္ဏမာယာတိ ဝိသာခါယ ယုတ္တာယ ပုဏ္ဏမာယ။ ‘‘အရုဏော ဥဂ္ဂမိဿတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗသမယေတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗညုတန္တိ သဗ္ဗညုဘာဝံ, အနာဝရဏဉာဏန္တိ အတ္ထော။ တတောတိ အရုဏုဂ္ဂမနတော။ တံ ဒိဝသန္တိ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ, တသ္မိံ ဒိဝသေတိ ဟိ အတ္ထော။ အစ္စန္တသံယောဂေ ဝါ, တံ ဒိဝသံ ကာလန္တိ ဟိ အတ္ထော။ ဧဝံ မနသိ ကတွာတိ ယထာ တံ ဒိဝသံ အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသိ, ဧဝံ မနသိ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ‘‘ဗောဓိရုက္ခမူလေ…ပေ… နိသီဒီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ တံ သတ္တာဟန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထေဝါတိ ဗောဓိရုက္ခမူလေယေဝ။

၂။ အဇပါလကထာ

֍ * ၄။ န ဘဂဝါတိ ဧတ္ထ နကာရော ‘‘ဥပသင်္ကမီ’’တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗော, န ဥပသင်္ခမီတိ ဟိ အတ္ထော။ တမှာ သမာဓိမှာတိ တတော အရဟတ္တဖလသမာပတ္တိသမာဓိတော။ အနန္တရမေဝ အနုပသင်္ကမနံ ဥပမာယ အာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣစ္စေဝံ ဝုတ္တံ န ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဣဒန္တိ ဣဒံ အတ္ထဇာတံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဘုတွာ သယတီ’’တိ ဝါကျေ။ ဧဝန္တိ ဥပမေယျဇောတကော။ ဣဓာပီတိ ဣမိဿံ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ’’တိအာဒိပါဠိယမ္ပိ။ ဣဒန္တိ အယမတ္ထော ဒီပိတော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ’’တိအာဒိပါဌေ။

အပရာနိပီတိ ပလ္လင်္ကသတ္တာဟတော အညာနိပိ။ တတြာတိ ‘‘အပရာနိပီ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဘဂဝတိ နိသိန္နေ သတီတိ ယောဇနာ။ ကိရသဒ္ဒေါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၂။)

ဝိတ္ထာရဇောတကော။ ကိံ နု ခေါတိ ပရိဝိတက္ကနတ္ထေ နိပါတော။ ဧကစ္စာနန္တိ အပ္ပေသက္ခာနံ ဧကစ္စာနံ။ တာသန္တိ ဒေဝတာနံ။ ဗလာဓိဂမဋ္ဌာနန္တိ ဗလေန တေဇသာ အဓိဂမဋ္ဌာနံ။ အနိမိသေဟီတိ ဥမ္မိသေဟိ။ သတ္တာဟန္တိ ကမ္မတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ, အစ္စန္တသံယောဂေ ဝါ။ ဧဝဉှိ သတိ ‘‘ကာလ’’န္တိ ကမ္မံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တံ ဌာနန္တိ အနိမိသေဟိ အက္ခီဟိ ဩလောကိယမာနဋ္ဌာနံ။ အထာတိ အနိမိသသတ္တာဟဿ အနန္တရေ။ ရတနစင်္ကမေတိ ရတနမယေ စင်္ကမေ။ တံ ဌာနန္တိ စင်္ကမဋ္ဌာနံ။ တတောတိ စင်္ကမသတ္တာဟတော။ ရတနဃရန္တိ ရတနမယံ ဂေဟံ။ တတ္ထာတိ ရတနဃရေ အဘိဓမ္မပိဋကံ ဝိစိနန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ရတနဃရေ, အဘိဓမ္မပိဋကေ ဝါ, နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ တံ ဌာနန္တိ အဘိဓမ္မပိဋကဝိစိနနဋ္ဌာနံ။

ဧဝန္တိအာဒိ ပုဗ္ဗဝစနဿ နိဂမဝသေန ပစ္ဆိမဝစနဿ အနုသန္ဓိနိဒဿနံ။ တေနာတိ အဇပါလာနံ နိသီဒနကာရဏေန။ အဿာတိ နိဂြောဓဿ။ ‘‘အဇပါလနိဂြောဓောတွေဝ နာမ’’န္တိ ဣမိနာ ဥပစာရဝသေန နာမလဘနံ ဒဿေတိ။ အဇပါ ဗြာဟ္မဏာ လန္တိ နိဝါသံ ဂဏှန္တိ ဧတ္ထာတိ အဇပါလော, ဥဏှကာလေ ဝါ အန္တောပဝိဋ္ဌေ အဇေ အတ္တနော ဆာယာယ ပါလေတီတိ အဇပါလော, အဇပါလော စ သော နိဂြောဓော စေတိ အဇပါလနိဂြောဓောတိ ဝစနတ္ထာနိပိ ပကရဏန္တရေသု (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ၄) ဒဿိတာနိ။ တတြာပီတိ အဇပါလနိဂြောဓေပိ။ ဗောဓိတောတိ ဗောဓိရုက္ခတော။ ဧတ္ထာတိ အဇပါလနိဂြောဓေ။ ဘဂဝတိ နိသိန္နေတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ‘‘အထ ခေါ အညတရော’’တိအာဒိဝစနေ။ သောတိ ဗြာဟ္မဏော။ ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကော နာမာတိ ဒိဋ္ဌသုတမုတသင်္ခါတေသု တီသု မင်္ဂလိကေသု ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကော နာမ ကိရာတိ အတ္ထော။ ‘‘မာနဝသေန…ပေ… ဝုစ္စတီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဟုံဟု’’န္တိ ကရောတီတိ ဟုံဟုင်္ကော, ဟုံဟုင်္ကော ဇာတိ သဘာဝေါ ဣမဿာတိ ဟုံဟုင်္ကဇာတိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

တေနာတိ ဗြာဟ္မဏေန။ သိခါပ္ပတ္တန္တိ အဂ္ဂပ္ပတ္တံ။ တဿာတိ ဥဒါနဿ။ ယောတိ ပုဂ္ဂလော, ပဋိဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘န ဒိဋ္ဌမင်္ဂလိကတာယာ’’တိ ဣမိနာ အဝဓာရဏဖလံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဗာဟိတပါပဓမ္မတ္တာ’’တိ ဣမိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၃။)

ဗာဟိတော ပါပေါ ဓမ္မော အနေနာတိ ဗာဟိတပါပဓမ္မောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဟုံဟုင်္ကာရပဟာနေနာ’’တိ ဣမိနာ နတ္ထိ ဟုံဟုင်္ကာရော ဣမဿာတိ နိဟုံဟုင်္ကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ရာဂါဒိကသာဝါဘာဝေနာတိ ဣမိနာ နတ္ထိ ရာဂါဒိကသာဝေါ ဣမဿာတိ နိက္ကသာဝေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဘာဝနာနုယောဂယုတ္တစိတ္တတာယာ’’တိ ဣမိနာ ယတံ အနုယုတ္တံ အတ္တံ စိတ္တံ ဣမဿာတိ ယတတ္တောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ ဟိ ယတသဒ္ဒေါ ဝီရိယဝါစကော, ယတဓာတုယာ နိပ္ဖန္နော, အတ္တသဒ္ဒေါ စိတ္တပရိယာယော။ ယတသဒ္ဒဿ ယမုဓာတုယာ စ နိပ္ဖန္နဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သီလသံဝရေန ဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘သညတစိတ္တတာယာ’’တိ ဣမိနာ ယမတိ သံယမတီတိ ယတံ, ယတံ အတ္တံ စိတ္တံ ဣမဿာတိ ယတတ္တောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သစ္စာနိ ဝိဒန္တိ ဇာနန္တီတိ ဝေဒါနီတိ ဝစနတ္ထေန မဂ္ဂဉာဏာနိ ဝေဒါနိ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စတုမဂ္ဂဉာဏသင်္ခါတေဟိ ဝေဒေဟီ’’တိ။ ‘‘စတုမဂ္ဂဉာဏသင်္ခါတာန’’န္တိ ဝိဘတ္တိပရိဏာမံ ကတွာ ‘‘ဝေဒါန’’န္တိပဒေန ယောဇေတဗ္ဗော။ အန္တန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ တဉှိ ယသ္မာ သင်္ခါရာနံ အဝသာနေ ဇာတံ, တသ္မာ အန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ပုန အန္တန္တိ အရဟတ္တဖလံ။ တဉှိ ယသ္မာ မဂ္ဂဿ ပရိယောသာနေ ပဝတ္တံ, တသ္မာ အန္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ ဝုသိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ဝုသိတံ မဂ္ဂသင်္ခါတံ ဗြဟ္မစရိယံ အနေနာတိ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဓမ္မေန ဗြဟ္မဝါဒံ ဝဒေယျာတိ ဝုတ္တဝစနဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗြာဟ္မဏော အဟန္တိ ဧတံ ဝါဒံ ဓမ္မေန ဝဒေယျာ’’တိ။ ဓမ္မေနာတိ ဘူတေန သဘာဝေန။ လောကေတိ ဧတ္ထ သတ္တလောကောဝါဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘သကလေ လောကသန္နိဝါသေ’’တိ။

၃။ မုစလိန္ဒကထာ

֍ * ၅။ အကာလမေဃောတိ ဧတ္ထ ဝပ္ပါဒိကာလဿ အဘာဝါ န အကာလော ဟောတိ, အထ ခေါ ဝဿကာလေ အသမ္ပတ္တတ္တာ အကာလောတိ အာဟ ‘‘အသမ္ပတ္တေ ဝဿကာလေ’’တိ။ ‘‘ဥပ္ပန္နမေဃော’’တိ ဣမိနာ အကာလေ ဥပ္ပန္နော မေဃော အကာလမေဃောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဂိမှာနံ ပစ္ဆိမေ မာသေတိ ဇေဋ္ဌမူလမာသေ။ တသ္မိန္တိ မေဃေ။ သီတဝါတဒုဒ္ဒိနီတိ ဧတ္ထ သီတေန ဝါတေန ဒူသိတံ ဒိနံ ဣမိဿာ ဝဋ္ဋလိကာယာတိ သီတဝါတဒုဒ္ဒိနီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၄။)

ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သာ စ ပနာ’’တိအာဒိ။ သာ စ ပန သတ္တာဟဝဋ္ဋလိကာ သီတဝါတဒုဒ္ဒိနီ နာမ အဟောသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သမီပေ ပေါက္ခရဏိယာ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ ဣမိနာ မုစလိန္ဒဿ သမီပေ နိဗ္ဗတ္တော မုစလိန္ဒောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ မုစလိန္ဒောတိ စ နိစုလော။ သော နီပေါတိ စ ပိယကောတိ စ ဝုစ္စတိ။ နာဂဿ ဘောဂေါ ဧကောပိ သတ္တာဘုဇတ္တာ ‘‘ဘောဂေဟီ’’တိ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။ တသ္မိန္တိ နာဂရာဇေ ဌိတေ သတီတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ နာဂရာဇဿ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဘဏ္ဍာဂါရဂဗ္ဘပမာဏံ အဟောသိ, တသ္မာ။ ဌာနဿ ကာရဏံ ပရိဒီပေတိ အနေနာတိ ဌာနကာရဏပရိဒီပနံ ‘‘မာ ဘဂဝန္တံ သီတ’’န္တိအာဒိဝစနံ။ သောတိ နာဂရာဇာ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ပါဠိယံ ‘‘ဗာဓယိတ္ထာ’’တိ ကိရိယာပဒံ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘မာ သီတံ ဘဂဝန္တံ ဗာဓယိတ္ထာ’’တိ။ တတ္ထာတိ ‘‘မာ ဘဂဝန္တံ သီတ’’န္တိအာဒိဝစနေ။ သတ္တာဟဝဋ္ဋလိကာယ သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တမ္ပီတိ ဥဏှမ္ပိ။ နန္တိ ဘဂဝန္တံ။ တဿာတိ နာဂရာဇဿ။ ဥဗ္ဗိဒ္ဓန္တိ ဥဒ္ဓံ ဆိဒ္ဒံ။ ဝိဒ္ဓဆိဒ္ဒသဒ္ဒါ ဟိ ပရိယာယာ။ အာကာသံ မေဃပဋလပဋိစ္ဆန္နံ အာသန္နံ ဝိယ ဟောတိ, မေဃပဋလဝိဂမေ ဒူရံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘မေဃဝိဂမေန ဒူရီဘူတ’’န္တိ။ ဝိဂတဝလာဟကန္တိ ဧတ္ထ ဝိဂတသဒ္ဒေါ အပဂတတ္ထဝါစကော, ဝလာဟကသဒ္ဒေါ မေဃပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘အပဂတမေဃ’’န္တိ။ ဣန္ဒနီလမဏိ ဝိယ ဒိဗ္ဗတီတိ ဒေဝေါတိ ဝစနတ္ထေန အာကာသော ဒေဝေါ နာမာတိ အာဟ ‘‘ဒေဝန္တိ အာကာသ’’န္တိ။ အတ္တနော ရူပန္တိ အတ္တနော နာဂသဏ္ဌာနံ။ ဣမိနာ သကဝဏ္ဏန္တိ ဧတ္ထ သကသဒ္ဒေါ အတ္တဝါစကော, ဝဏ္ဏသဒ္ဒေါ သဏ္ဌာနဝေဝစနောတိ ဒဿေတိ။

သုခေါ ဝိဝေကောတိ ဧတ္ထ တဒင်္ဂ ဝိက္ခမ္ဘန သမုစ္ဆေဒ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိနိဿရဏဝိဝေကသင်္ခါတေသု ပဉ္စသု ဝိဝေကေသု နိဗ္ဗာနသင်္ခါတော နိဿရဏဝိဝေကော စ ကာယစိတ္တဥပဓိဝိဝေကသင်္ခါတေသု တီသု ဝိဝေကေသု နိဗ္ဗာနသင်္ခါတော ဥပဓိဝိဝေကော စ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘နိဗ္ဗာနသင်္ခါတော ဥပဓိဝိဝေကော’’တိ။ ‘‘စတုမဂ္ဂဉာဏသန္တောသေနာ’’တိ ဣမိနာ တုဋ္ဌဿာတိ ဧတ္ထ ပိဏ္ဍပါတသန္တောသာဒိကေ နိဝတ္တေတိ။ သုတဓမ္မဿာတိ ဧတ္ထ သုတသဒ္ဒေါ ဝိဿုတပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ပကာသိတဓမ္မဿာ’’တိ, ပါကဋသစ္စဓမ္မဿာတိ အတ္ထော။ ပဿတောတိ ဧတ္ထ မံသစက္ခုဿ ကရဏ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၅။)

ဘာဝေန အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘ဉာဏစက္ခုနာ’’တိ။ ‘‘အကုပ္ပနဘာဝေါ’’တိ ဣမိနာ အဗျာပဇ္ဇန္တိ ဧတ္ထ ဗျာပါဒသဒ္ဒဿ ဒေါသဝါစကဘာဝေါ စ ဏျပစ္စယဿ ဘာဝတ္ထော စ ဒဿိတော။ ဧတေနာတိ ‘‘အဗျာပဇ္ဇ’’န္တိပဒေန။ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂေါတိ အဗျာပဇ္ဇဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ မေတ္တာယ ဥပ္ပန္နဘာဝေါ။ ပါဏဘူတေသု သံယမောတိ ဧတ္ထ ပါဏဘူတသဒ္ဒါ ဝေဝစနဘာဝေန သတ္တေသု ဧဝ ဝတ္တန္တီတိ အာဟ ‘‘သတ္တေသု စာ’’တိ။ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါတိ သံယမဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ ကရုဏာယ ဥပ္ပန္နဘာဝေါ။ ယာတိ ယာ ဝိရာဂတာ။ အနာဂါမိမဂ္ဂဿ ကာမရာဂဿ အနဝသေသပဟာနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧတေန အနာဂါမိမဂ္ဂေါ ကထိတော’’တိ။ ယာထာဝမာနဿ အရဟတ္တမဂ္ဂေန နိရုဒ္ဓတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အသ္မိ…ပေ… ကထိတ’’န္တိ။ ဣတောတိ အရဟတ္တတော။

၄။ ရာဇာယတနကထာ

֍ * ၆။ ပါစီနကောဏေတိ ပုရတ္ထိမအဿေ, ပုဗ္ဗဒက္ခိဏဒိသာဘာဂေတိ အတ္ထော။ ရာဇာယတနရုက္ခန္တိ ခီရိကာရုက္ခံ။ တေန ခေါ ပန သမယေနာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ပုစ္ဆိတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကတရေန သမယေနာ’’တိ။ နိသိန္နဿ ဘဂဝတောတိ ယောဇနာ။ ဒေဝရာဇသဒ္ဒဿ အညေ ပဇာပတိအာဒယော ဒေဝရာဇာနော နိဝတ္တေတုံ ‘‘သက္ကော’’တိ ဝုတ္တံ။ တန္တိ ဟရီတကံ။ ပရိဘုတ္တမတ္တဿေဝ ဘဂဝတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိသိန္နေ ဘဂဝတိ။

‘‘တေန ခေါ ပန သမယေနာ’’တိ ဣမိနာ ယေန သမယေန ဘဂဝါ ရာဇာယတနမူလေ နိသီဒိ, တေန ခေါ ပန သမယေနာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥက္ကလဇနပဒတောတိ ဥက္ကလနာမကာ ဇနပဒမှာ။ ယသ္မိံ ဒေသေ ဘဂဝါ ဝိဟရတိ, တံ ဒေသန္တိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘တံ ဒေသံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပ္ပဋိပန္နာ’’တိပဒေ။ တေသန္တိ ဝါဏိဇာနံ။ ဉာတိသာလောဟိတသဒ္ဒါနံ အညမညဝေဝစနတ္တာ ‘‘ဉာတီ’’တိ ဝုတ္တေ သာလောဟိတသဒ္ဒဿ အတ္ထော သိဒ္ဓေါတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဉာတိဘူတပုဗ္ဗာ ဒေဝတာ’’တိ။ သာတိ ဒေဝတာ။ နေသန္တိ ဝါဏိဇာနံ။ တတောတိ အပဝတ္တနကာရဏာ။ တေတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၆။)

ဝါဏိဇာ။ ဣဒန္တိ အပဝတ္တနံ။ ဗလိန္တိ ဥပဟာရံ။ တေသန္တိ ဝါဏိဇာနံ။ ‘‘သဗ္ဗိမဓုဖာဏိတာဒီဟိ ယောဇေတွာ’’တိ ပဒံ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခံ, တသ္မာ မဇ္ဈေ ဝုတ္တံ။ ပတိမာနေထာတိ ဧတ္ထ မာန ပူဇာယံ ပေမနေတိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၈ နကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ ပူဇနပေမနံ နာမ အတ္ထတော ဥပဋ္ဌဟနန္တိ အာဟ ‘‘ဥပဋ္ဌဟထာ’’တိ။ တံ ဝေါတိ ဧတ္ထ တံသဒ္ဒေါ ပတိမာနနဝိသယော, ဝေါသဒ္ဒေါ တီသု ဝေါသဒ္ဒေသု တုမှသဒ္ဒဿ ကာရိယော ဝေါသဒ္ဒေါ, သော စ စတုတ္ထျတ္ထောတိ အာဟ ‘‘တံ ပတိမာနံ တုမှာက’’န္တိ။ ဝေါကာရော ဟိ တိဝိဓော တုမှသဒ္ဒဿ ကာရိယော, ယောဝစနဿ ကာရိယော, ပဒပူရဏောတိ။ တတ္ထ တုမှသဒ္ဒဿ ကာရိယော ပဉ္စဝိဓော ပစ္စတ္တဥပယောဂကရဏသမ္ပဒါနသာမိဝစနဝသေနာတိ။ တတ္ထ တုမှသဒ္ဒကာရိယော သမ္ပဒါနဝစနော ဣဓာဓိပ္ပေတော။ တေနာဟ ‘‘တုမှာက’’န္တိ။ ‘‘ယ’’န္တိသဒ္ဒဿ ဝိသယော ပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ယံ ပဋိဂ္ဂဟဏ’’န္တိ။ အဿာတိ ဘဝေယျ။ ယော ပတ္တော အဟောသီတိ ယောဇနာ။ အဿာတိ ဘဂဝတော။ သောတိ ပတ္တော။ သုဇာတာယ အာဂစ္ဆန္တိယာ ဧဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနာဒရေ စေတံ သာမိဝစနံ။ တေနာတိ အန္တရဓာယဟေတုနာ။ အဿာတိ ဘဂဝတော။ ဟတ္ထေသူတိ ကရဏတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ ဟတ္ထေဟီတိ ဟိ အတ္ထော။ ကိမှီတိ ကေန။

ဣတောတိ အာသဠှီမာသဇုဏှပက္ခပဉ္စမိတော။ ဧတ္တကံ ကာလန္တိ ဧတံ ပမာဏံ ဧကူနပညာသဒိဝသကာလံ။ ဇိဃစ္ဆာတိ ဃသိတုမိစ္ဆာ။ ပိပါသာတိ ပါတုမိစ္ဆာ။ အဿာတိ ဘဂဝတော။ စေတသာ-စေတောသဒ္ဒါနံ သမ္ဗန္ဓာပေက္ခတ္တာ တေသံ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော’’တိ စ ‘‘ဘဂဝတော’’တိ စ။ ဣမေဟိ သမ္ဗန္ဓိသဒ္ဒါနမသဒိသတ္တာ သမ္ဗန္ဓောပိ အသဒိသောတိ ဒဿေတိ။ အတ္တနောတိ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ။ သမာသောယေဝ အဝယဝီပဓာနော ဟောတိ, ဝါကျံ ပန အဝယဝပဓာနောယေဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စတူဟိ ဒိသာဟီ’’တိ။ ပါဠိယံ ‘‘အာဂန္တွာ’’တိ ပါဌသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘သိလာမယေ’’တိ ဣမိနာ သိလာမယမေဝ သေလာမယန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣဒန္တိ ‘‘သေလာမယေ ပတ္တေ’’တိ ဝစနံ။ ယေတိ မုဂ္ဂဝဏ္ဏသိလာမယေ ပတ္တေ။ တတောတိ ဣန္ဒနီလမဏိမယပတ္တဥပနာမနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ စတုန္နံ မဟာရာဇာနံ။ စတ္တာရောပိ အဓိဋ္ဌဟီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၇။)

သမ္ဗန္ဓော။ ယထာတိ ယေနာကာရေန, အဓိဋ္ဌိယမာနေတိ ယောဇနာ။ ဧကသဒိသောတိ ဧကံသေန သဒိသော။ အဓိဋ္ဌိတေ ပတ္တေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပတ္တေတိ စ ကရဏတ္ထေ ဘုမ္မဝစနံ။ ပတ္တေန ပဋိဂ္ဂဟေသီတိ ဟိ အတ္ထော။ ပစ္စဂ္ဃေတိ ဧတ္ထ ဧကာရော သ္မိံဝစနဿ ကာရိယောတိ အာဟ ‘‘ပစ္စဂ္ဃသ္မိ’’န္တိ။ ပဋိ အဂ္ဃန္တိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ ပဋိသဒ္ဒေါ ပါဋေက္ကတ္ထော, ‘‘အဂ္ဃ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ မဟဂ္ဃတ္ထောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါဋေက္ကံ မဟဂ္ဃသ္မိ’’န္တိ။ ဣမိနာ စတ္တာရော ဧကတော ဟုတွာ န မဟဂ္ဃါ ဟောန္တိ, ပါဋေက္ကံ ပန မဟဂ္ဃါ ဟောန္တီတိ ဒဿေတိ။ အထ ဝါ သဥပသဂ္ဂေါ ပစ္စဂ္ဃသဒ္ဒေါ အဘိနဝပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘အဘိနဝေ’’တိ။ အဘိနဝေါတိ စ အစိရတနဝတ္ထုဿ နာမံ။ အစိရတနဝတ္ထု အစိရတနတ္တာ အဗ္ဘုဏှံ ဝိယ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အဗ္ဘုဏှေ’’တိ။ ‘‘တင်္ခဏေ နိဗ္ဗတ္တသ္မိ’’န္တိ ဣမိနာ တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတိ။ ဒွေဝါစိကာတိပဒဿ သမာသဝသေန စ တဒ္ဓိတဝသေန စ နိပ္ဖန္နဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒွေ ဝါစာ’’တိအာဒိ။ ပတ္တာတိ ဧတ္ထ ဧကော ဣတိသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဣတိ တသ္မာ ဒွေဝါစိကာဣတိ အတ္ထောတိ ယောဇနာ။ တေတိ ဝါဏိဇာ။ အထာတိ တသ္မိံ ကာလေ။ တေတိ ကေသေ။ တေသန္တိ ဝါဏိဇာနံ။ ပရိဟရထာတိ အတ္တနော အဘိဝါဒနပစ္စုဋ္ဌာနဋ္ဌာနန္တိ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ, ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝါ ဟရထာတိ အတ္ထော။ တေတိ ဝါဏိဇာ။ အမတေနေဝါတိ အမတေန ဣဝ, အဘိသိတ္တာ ဣဝါတိ ယောဇနာ။

၅။ ဗြဟ္မယာစနကထာ

֍ * ၇။ ဘဂဝါ ဥပသင်္ကမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မိန္တိ အဇပါလနိဂြောဓေ။ အာစိဏ္ဏသမာစိဏ္ဏောတိ အာစရိတော သမ္မာစရိတော, န ဧကဿ ဗုဒ္ဓဿ အာစိဏ္ဏော, အထ ခေါ သဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ အာစိဏ္ဏသမာစိဏ္ဏော, အတိအာစိဏ္ဏော နိစ္စာစိဏ္ဏောတိ အတ္ထော။ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဇာနန္တိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဓမ္မဒေသနန္တိ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနံ, ဓမ္မဒေသနတ္ထာယ ဝါ ဘဂဝန္တံ, ဘဂဝန္တံ ဝါ ဓမ္မဒေသနံ။ တတောတိ ယာစနကာရဏာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ လောကသန္နိဝါသော ဗြဟ္မဂရုကော ယသ္မာ, ဣတိ တသ္မာ ဥပ္ပါဒေဿန္တီတိ ယောဇနာ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၈။)

တတ္ထာတိ ပရိဝိတက္ကနာကာရပါဌေ။ ‘‘ပဉ္စကာမဂုဏေသု အလ္လီယ’’န္တီတိ ဣမိနာ အလ္လီယန္တိ အဘိရမိတဗ္ဗဋ္ဌေန လဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထာတိ အာလယာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အလ္လီယန္တီတိ လဂ္ဂန္တိ။ ‘‘ပဉ္စ ကာမဂုဏေ အလ္လီယန္တီ’’တိပိ ပါဌော, ဧဝံ သတိ အလ္လီယန္တိ အဘိရမိတဗ္ဗဋ္ဌေန သေဝိယန္တီတိ အာလယာ ပဉ္စ ကာမဂုဏာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ အလ္လီယန္တီတိ သေဝန္တိ။ တေတိ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ။ ‘‘ယဒိဒ’’န္တိပဒဿ ယံ ဣဒန္တိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ ‘‘ယ’’န္တိ စ ‘‘ဣဒ’’န္တိ စ သဗ္ဗနာမပဒန္တိ အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘ယဒိဒန္တိ နိပါတော’’တိ။ ဣမိနာ တီသု လိင်္ဂေသု ဒွီသု စ ဝစနေသု ဝိနာသံ, ဝိကာရံ ဝါ ဝိသဒိသံ ဝါ နအယနတ္တာ နဂမနတ္တာ အဗျယံ နာမာတိ ဒဿေတိ, အတ္ထော ပန သဗ္ဗနာမတ္ထောယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဿာတိ ‘‘ယဒိဒ’’န္တိနိပါတဿ, အတ္ထောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဌာနန္တိ ‘‘ဌာနံ’’ဣတိပဒံ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒန္တိ ‘‘ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ’’ဣတိပဒံ။ အတ္ထောပိ ယုတ္တောယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣမေသန္တိ သင်္ခါရာဒီနံ ပစ္စယုပ္ပန္နာနံ။ ပစ္စယာတိ အဝိဇ္ဇာဒိကာရဏာ။ ‘‘ဣဒပ္ပစ္စယာ ဧဝါ’’တိ ဣမိနာ ဣဒပ္ပစ္စယတာတိ ဧတ္ထ တာပစ္စယဿ သွတ္ထံ ဒီပေတိ ‘‘ဒေဝတာ’’တိအာဒီသု (ခု။ ပါ။ အဋ္ဌ။ ဧဝမိစ္စာဒိပါဌဝဏ္ဏနာ) ဝိယ။

သော မမဿ ကိလမထောတိ ဧတ္ထ တံသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယာ အဇာနန္တာနံ ဒေသနာ နာမာ’’တိ, ဣမိနာ ‘‘ဒေသေယျံ, န အာဇာနေယျု’’န္တိ ဒွိန္နမေဝ ကိရိယာပဒါနံ တသဒ္ဒဿ ဝိသယဘာဝံ ဒဿေတိ, န ဧကဿ ကိရိယာပဒဿ။ သောတိ ဒေသနာသင်္ခါတော ကာယဝစီပယောဂေါ, ဣမိနာ ဝါကျဝိသယေ တသဒ္ဒေါ ဥတ္တရပဒဿေဝ လိင်္ဂဝစနာနိ ဂဏှာတီတိ ဒဿေတိ, သမာသမဇ္ဈေ ပန တသဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗပဒဿေဝ လိင်္ဂဝစနာနိ ဂဏှာတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အဝိဇ္ဇာ စ သာ ပစ္စယော စာ’’တိ (ဥဒါ။ အဋ္ဌ။ ပဌမဗောဓိသုတ္တဝဏ္ဏနာ) စ ‘‘အဘိဓမ္မော စ သော ပိဋကဉ္စာ’’တိ စ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။ပဌမမဟာသင်္ဂီတိကထာ၊ ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ) အာဒိ။ ကိလမထောတိ ကာယကိလမနဟေတု။ ကိလမတိ အနေနာတိ ကိလမထော။ အဿာတိ ဘဝေယျ။ သာတိ ကာယဝစီပယောဂသင်္ခါတာ ဒေသနာ။ ဝိဟေသာတိ ကာယဝိဟိံသာဟေတု။ ဝိဟိံသတိ ဣမာယာတိ ဝိဟေသာ။ စိတ္တေန ပန ဗုဒ္ဓါနံ ကိလမထော ဝါ ဝိဟေသာ ဝါ နတ္ထိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၁၉၉။)

သမုစ္ဆိန္နတ္တာ။ ‘‘ပဋိဘံသူ’’တိ ဧတ္ထ ပဋီတိ ကမ္မပ္ပဝစနီယယောဂတ္တာ ‘‘ဘဂဝန္တ’’န္တိ ဧတ္ထ သာမျတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတော’’တိ။ ‘‘အနု အစ္ဆရိယာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘န အစ္ဆရိယာ’’တိ ပဒဝိဘာဂံ နိဝတ္တေတိ, ပုနပ္ပုနံ အစ္ဆရိယာတိ အတ္ထော။ ပဋိဘံသူတိ ဧတ္ထ ပဋိသဒ္ဒေါ ပဋိဘာနတ္ထော, ဘာဓာတု ခါယနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဋိဘာနသင်္ခါတဿ ဉာဏဿ ဂေါစရာ အဟေသု’’န္တိ။ ‘‘ဂေါစရာ အဟေသု’’န္တိ ဣမိနာ ခါယနံ နာမ အတ္ထတော ဂေါစရဘာဝေန ဘဝနန္တိ ဒဿေတိ။

မေတိ မမ, မယာ ဝါ, အဓိဂတံ ဓမ္မံ ပကာသိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အရိယမဂ္ဂသောတဿ ပဋိ ပဋိသောတန္တိ ဝုတ္တေ နိဗ္ဗာနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ပဋိသောတံ ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ နိဗ္ဗာနဂါမိန္တိ အရိယမဂ္ဂံ။ အရိယမဂ္ဂေါ ဟိ ယသ္မာ နိဗ္ဗာနံ ဂမယတိ, တသ္မာ နိဗ္ဗာနဂါမီတိ ဝုစ္စတိ။ တမောခန္ဓေနာတိ ဧတ္ထ တမသဒ္ဒေါ အဝိဇ္ဇာပရိယာယော, ခန္ဓသဒ္ဒေါ ရာသတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာရာသိနာ’’တိ။ ‘‘အဇ္ဈောတ္ထဋာ’’တိ ဣမိနာ အာဝုဋာတိ ဧတ္ထ ဝုဓာတု အာဝရဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ အပ္ပေါဿုက္ကတာယာတိ ဧတ္ထ အပတျူပသဂ္ဂေါ အဘာဝတ္ထော, တာပစ္စယော ဘာဝတ္ထောတိ အာဟ ‘‘နိရုဿုက္ကဘာဝေနာ’’တိ။

֍ * ၈။ လောကေတိ သတ္တလောကေ။ မဟာဗြဟ္မေတိ မဟာဗြဟ္မာနော။ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာတိ ဧတ္ထ အပ္ပံ ရဇံ အက္ခိမှိ ဧတေသန္တိ အပ္ပရဇက္ခာ, အပ္ပရဇက္ခာ ဇာတိ သဘာဝေါ ဧတေသန္တိ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပညာမယေ’’တိအာဒိ။ ‘‘ပညာမယေ’’တိ ဣမိနာ မံသမယေတိ အတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ ဧတေသန္တိ သတ္တာနံ။ ဓမ္မဿာတိ တုပစ္စယယောဂေ ဆဋ္ဌီကမ္မံ။ အာပုဗ္ဗော ဉာဓာတု ပဋိဝိဇ္ဈနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဋိဝိဇ္ဈိတာရော’’တိ။

သံဝိဇ္ဇတိ မလံ ဧတေသန္တိ သမလာ, ပူရဏကဿပါဒိကာ ဆ သတ္ထာရော, တေဟိ။ ‘‘ရာဂါဒီဟီ’’တိ ဣမိနာ မလသရူပံ ဒဿေတိ။ အဝါပုရေတန္တိ ဧတ္ထ အဝပုဗ္ဗော စ အာပုဗ္ဗော စ ပုရဓာတု ဝိဝရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝိဝရ ဧတ’’န္တိ။ ဝကာရဿ ပကာရံ ကတွာ ‘‘အပါပုရေတ’’န္တိပိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၀။)

ပါဌော။ အမတသဒ္ဒဿ သလိလာဒယော နိဝတ္တေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘နိဗ္ဗာနဿာ’’တိ။ ဣမေ သတ္တာ သုဏန္တူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိမလေနာတိ ဧတ္ထ ဝိသဒ္ဒေါ အဘာဝတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အဘာဝတော’’တိ။ ဣမိနာ နတ္ထိ မလံ ဧတဿာတိ ဝိမလောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေနာ’’တိ ဣမိနာ အညပဒတ္ထသရူပံ ဒဿေတိ။ အနုက္ကမေန မဂ္ဂေန ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗန္တိ အနုဗုဒ္ဓန္တိ ဝုတ္တေ စတုသစ္စဓမ္မော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘စတုသစ္စဓမ္မ’’န္တိ။

‘‘သေလမယေ’’တိ ဣမိနာ သိလာယ နိဗ္ဗတ္တော သေလောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သဗ္ဗညုတညာဏေနာ’’တိ ဣမိနာ သမန္တစက္ခုသရူပံ ဒဿေတိ။ ဘဂဝါ တွမ္ပီတိ ယောဇနာ။ ဓမ္မသဒ္ဒေါ ပညာပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မမယံ ပညာမယ’’န္တိ။ အပေတော သောကော ဣမဿာတိ အပေတသောကော, ဘဂဝါ။ သောကံ အဝတရတီတိ သောကာဝတိဏ္ဏာ, ဇနတာ။ သောကာဝတိဏ္ဏဉ္စ ဇာတိဇရာဘိဘူတဉ္စာတိ စသဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဣမိနာ စသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဒဿေတိ။

‘‘ဘဂဝါ’’တိပဒံ ‘‘ဝီရော’’တိအာဒီသု ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘ဝီရိယဝန္တတာယာ’’တိ ဣမိနာ ဝီရံ ယဿတ္ထီတိ ဝီရောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဒ္ဒသတ္ထေသု အာလပနပဒေသု ဝိဂ္ဂဟော န ကာတဗ္ဗောတိ ဣဒံ အာလပနာဝတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ဣဓ ပန တေသမတ္ထဒဿနတ္ထာယ ဝိဂ္ဂဟော ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဒေဝပုတ္တ…ပေ… ဝိဇိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ဝိဇိတော မာရေဟိ သံဂါမော အနေနာတိ ဝိဇိတသင်္ဂါမောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ စ ခန္ဓမာရော မစ္စုမာရေန သင်္ဂဟိတော ဒွိန္နံ မာရာနံ ဧကတော ဝိဇိတတ္တာ။ ‘‘သတ္တဝါဟော’’တိ ပဌမက္ခရေန စ ‘‘သတ္ထဝါဟော’’တိ ဒုတိယက္ခရေန စ ယုတ္တော။ တတ္ထ သတ္ထဝါဟော ဝိယာတိ ‘‘သတ္ထဝါဟော’’တိ ဥပစာရေန ဝုတ္တေ ဒုတိယက္ခရေန ယုတ္တော, သတ္တေ ဝဟဟီတိ သတ္တဝါဟောတိ မုချတော ဝုတ္တေ ပဌမက္ခရေန ယုတ္တော။ ဣဓ ပန ပဌမက္ခရေန ယုတ္တောတိ အာဟ ‘‘သတ္တေ ဝဟတီတိ သတ္တဝါဟော’’တိ။ နတ္ထိ ဣဏံ ဣမဿာတိ အဏဏော ဘဂဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၁။)

֍ * ၉။ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာတိ ဧတ္ထ စက္ခု ဒုဝိဓံ မံသစက္ခုဉာဏစက္ခုဝသေန။ တတ္ထာပိ မံသစက္ခု ဒုဝိဓံ ပသာဒစက္ခုသသမ္ဘာရစက္ခုဝသေန။ တတ္ထ ပသာဒရူပံ ပသာဒစက္ခု နာမ, ဘမုကဋ္ဌိပရိစ္ဆိန္နော မံသပိဏ္ဍော သသမ္ဘာရစက္ခု နာမ။ ဉာဏစက္ခု ပန ပဉ္စဝိဓံ (ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၃) ဒိဗ္ဗဓမ္မပညာဗုဒ္ဓသမန္တစက္ခုဝသေန။ တတ္ထ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉာဏံ ဒိဗ္ဗစက္ခု နာမ, ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂတ္တယံ ဓမ္မစက္ခု နာမ, အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏံ ပညာစက္ခု နာမ, ဣန္ဒြိယပရောပရိယတ္တဉာဏဉ္စ အာသယာနုသယဉာဏဉ္စ ဗုဒ္ဓစက္ခု နာမ, သဗ္ဗညုတညာဏံ သမန္တစက္ခု နာမ။ ဣဓ ပန ‘‘ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ယထာဝုတ္တဒွေဉာဏာနိယေဝါတိ အာဟ ‘‘ဣန္ဒြိယ…ပေ… ဉာဏေန စာ’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယေသန္တိ သတ္တာနံ။ သဒ္ဓါဒီနီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဝီရိယသတိသမာဓိပညိန္ဒြိယာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ တိက္ခာနီတိ တိခိဏာနိ။ မုဒူနီတိ သုခုမတရာနိ။ အာကာရာတိ ကာရဏာ။ ဣမာနိ တီဏိ ဒုကာနိ ဗာဟိရတ္ထသမာသဝသေန ဝုတ္တာနိ။ သုခေန ဝိညာပေတဗ္ဗာတိ သုဝိညာပယာ, တထာ ဒုဝိညာပယာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေ ကထိတကာရဏ’’န္တိအာဒိ။ ပရလောကော စ ဝဇ္ဇဉ္စ ပရလောကဝဇ္ဇာနိ, တာနိ ဘယတော ပဿန္တီတိ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေ’’တိအာဒိ။ ဣမာနိ ဒွေ ဒုကာနိ ကိတဝသေန ဝုတ္တာနိ, ဣဓ ပစ္ဆိမဒုကေ ‘‘န အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနော’’တိ ဒုတိယပဒံ န ဝုတ္တံ, ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိယံ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၁၁) ပန ယုဂဠဝသေန ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပလာနိ ဧတ္ထ သန္တီတိ ဥပ္ပလိနီတိ ဝစနတ္ထေန ဂစ္ဆော ဝါ လတာ ဝါ ပေါက္ခရဏီ ဝါ ဝနံ ဝါ ‘‘ဥပ္ပလိနီ’’တိ ဝုစ္စတိ, ဣဓ ပန ‘‘ဝန’’န္တိ အာဟ ‘‘ဥပ္ပလဝနေ’’တိ။ နိမုဂ္ဂါနေဝ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပေါသယန္တီတိ ဝဍ္ဎန္တိ, ဣမိနာ အန္တောနိမုဂ္ဂါနေဝ ဟုတွာ ပေါသယန္တီတိ အန္တောနိမုဂ္ဂပေါသီနီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥဒကေန သမ’’န္တိ ဣမိနာ ဥဒကေန သမံ သမောဒကံ, သမောဒကံ ဟုတွာ ဌိတာနီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အတိက္ကမိတွာ’’တိ ဣမိနာ အစ္စုဂ္ဂမ္မာတိပဒဿ အတိဥဂ္ဂန္တွာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

ပဋိစ္ဆန္နေန အာရောပိတာတိ ပါရုတာ, န ပါရုတာ အပါရုတာ။ အပါရုတာ နာမ အတ္ထတော ဝိဝရဏာတိ အာဟ ‘‘ဝိဝဋာ’’တိ သောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၂။)

အရိယမဂ္ဂေါ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ပစ္ဆိမပဒဒွယေတိ ဂါထာယ ဥတ္တမပဒဒွယေ။ အယမေဝတ္ထောတိ အယံ ဝက္ခမာနော ဧဝံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ န ဘာသိန္တိ ဧတ္ထ ဥတ္တမပုရိသတ္တာ ‘‘အဟ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒေဝမနုဇေသု’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဧကသေသဝသေန ‘‘မနုဇေသူ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဒေဝမနုဿေသူ’’တိ။

၆။ ပဉ္စဝဂ္ဂိယကထာ

֍ * ၁၀။ ဌာနုပ္ပတ္တိယာတိ ကာရဏေန ဥပ္ပတ္တိယာ။ နိက္ကိလေသော ဇာတိ သဘာဝေါ ဣမဿာတိ နိက္ကိလေသဇာတိကော။ ‘‘ဉာဏ’’န္တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တေပိ အတ္ထတော အနာဝရဏဉာဏမေဝါတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗညုတညာဏ’’န္တိ။ ဣတောတိ ‘‘ဓမ္မံ ဒေသေဿာမီ’’တိ ပရိဝိတက္ကဒိဝသတော, ဟေဋ္ဌာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒေဝတာ ပန အာဠာရဿ ကာလင်္ကရဏမေဝ ဇာနာတိ, န အာကိဉ္စညာယတနေ နိဗ္ဗတ္တဘာဝံ။ ဘဂဝါ ပန သဗ္ဗံ ဇာနာတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘အာကိဉ္စညာယတနေ နိဗ္ဗတ္တော’’တိ။ ‘‘ပရိဟီနတ္တာ’’တိ ဣမိနာ မဟာဇာနိယောတိ ဧတ္ထ ဟာဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဿာတိ အာဠာရဿ။ မဟတီ ဇာနိအဿာတိ ‘‘မဟာဇာနိကော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ကကာရဿ ယကာရံ ကတွာ ‘‘မဟာဇာနိယော’’တိ ဝုတ္တံ။ အက္ခဏေတိ ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ အနောကာသေ, အာကိဉ္စညာယတနေတိ အတ္ထော။ ဟိယျောတိ အနန္တရာတီတာဟေ။ သောပီတိ ဥဒကော ရာမပုတ္တောပိ။ ပိသဒ္ဒေါ အာဠာရာပေက္ခော။ တတ္ထ အာဠာရော ကာလာမော ယာဝအာကိဉ္စညာယတနဈာနလာဘီ ဟောတိ, တသ္မာ အာကိဉ္စညာယတနေ နိဗ္ဗတ္တော။ ဥဒကော ရာမပုတ္တော ယာဝနေဝသညာနာသညာယတနဈာနလာဘီ ဟောတိ, တသ္မာ နေဝသညာနာသညာယတနေ နိဗ္ဗတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဗဟုကာရာ’’တိ စ ‘‘ဗဟူပကာရာ’’တိ စ ပါဌဿ ဒွိဓာ ယုတ္တဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဗဟုကာရာတိ ဗဟူပကာရာ’’တိ။ ပေသိတတ္တဘာဝံ မန္တိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ပဟိတတ္တန္တိ ဧတ္ထ အတ္တသဒ္ဒေါ ကာယဝါစကောတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၁၁။ အန္တရာသဒ္ဒေန ယုတ္တတ္တာ ‘‘ဂယံ, ဗောဓိ’’န္တိ ဧတ္ထ သာမျတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဂယာယ စ ဗောဓိမဏ္ဍဿ စာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၃။)

ဂါထာယ စတူသု သဗ္ဗသဒ္ဒေသု ဒုတိယော သဗ္ဗသဒ္ဒေါ အနဝသေသတ္ထော, သေသာ သာဝသေသတ္ထာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗံ တေဘူမကဓမ္မ’’န္တိအာဒိ။ ဝစနတ္ထော သုဝိညေယျောဝ။ အရဟတ္တဖလဿာပိ တဏှာက္ခယတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘တဏှာက္ခယေ နိဗ္ဗာနေ’’တိ။ သယံသဒ္ဒေါ အတ္တပရိယာယော, အဘိညာယသဒ္ဒေါ တု တွာပစ္စယန္တောတိ အာဟ ‘‘အတ္တနာဝ ဇာနိတွာ’’တိ။ ‘‘သဗ္ဗံ စတုဘူမကဓမ္မ’’န္တိ ဣမိနာ ဉာဓာတုယာ ကမ္မံ ဒဿေတိ။ ‘‘အယံ မေ အာစရိယော’’တိ ဥဒ္ဒိသနာကာရဒဿနံ။

‘‘လောကုတ္တရဓမ္မေ’’တိ ဣမိနာ လောကိယဓမ္မေ ပန အာစရိယော (မိ။ ပ။ ၄။၅။၁၁) အတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ ပဋိပုဂ္ဂလောတိ ဧတ္ထ ပဋိသဒ္ဒေါ ပဋိဘာဂတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဋိဘာဂပုဂ္ဂလော’’တိ။ သဒိသပုဂ္ဂလော နာမ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ သီတိဘူတောတိ သီတိ ဟုတွာ ဘူတော, သီတိဘာဝံ ဝါ ပတ္တော။

ကာသီနန္တိ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ဇနပဒါနံ နာမံ။ ဇနပဒသမူဟဿ ရဋ္ဌနာမတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ကာသိရဋ္ဌေ’’တိ။ ‘‘နဂရ’’န္တိ ဣမိနာ ပုရသဒ္ဒေါ နဂရပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ပဋိလာဘာယာတိ ပဋိလာဘာပနတ္ထာယ။ ‘‘ဘေရိ’’န္တိ ဣမိနာ ဒုန္ဒုဘိသဒ္ဒေါ ဘေရိဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ ဘေရိ ဟိ ‘‘ဒုံဒု’’န္တိသဒ္ဒေန ဥဘိ ပူရဏမေတ္ထာတိ ဒုန္ဒုဘီတိ ဝုစ္စတိ။ ဒကာရရကာရာနံ သံယောဂံ ကတွာ ဒုန္ဒြုဘီတိပိ ပါဌော အတ္ထိ, သော အပါဌောယေဝ။ ‘‘ပဟရိဿာမီ’’တိ ဧတ္ထ ပဟာရသဒ္ဒေန အာဟညိန္တိ ဧတ္ထ အာပုဗ္ဗဟနဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ, ဿာမိသဒ္ဒေန အဇ္ဇတနီ ဣံဝိဘတ္တိယာ အနာဂတကာလေ ပဝတ္တဘာဝံ, ဣတိသဒ္ဒေန ဂမနာကာရဝါစကဿ ဣတိသဒ္ဒဿ လောပဘာဝံ ဒဿေတိ။

အနန္တဇိနောတိ အနန္တသင်္ခါတဿ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပဒဋ္ဌာနဘူတေန အရဟတ္တမဂ္ဂဉာဏေန သဗ္ဗကိလေသာရီနံ ဇိတဝါ, ဧတေန ဖလူပစာရေန အနန္တဇိနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဟုဝေယျ ပါဝုသောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဟုဝေယျ အပိ အာဝုသော’’တိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ ဟုဓာတု သတ္တတ္ထဝါစကော, အပိသဒ္ဒေါ ဧဝံနာမဝါစကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ အာဝုသော ‘‘ဧဝံ နာမ ဘဝေယျာ’’တိ။ ဝကာရဿ ပကာရံ ကတွာ ‘‘ဟုပေယျာ’’တိ ပါဌောပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၄။)

֍ * ၁၂။ ‘‘အတ္ထာယ ပဋိပန္နော’’တိ ဣမိနာ ဗာဟုလ္လဿ အတ္ထာယ ပဋိပန္နော ဗာဟုလ္လိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဓာနတောတိ ဒုက္ကရစရိယာယ ပဒဟနတော။ ‘‘ဘဋ္ဌော’’တိ ဣမိနာ ဝိဗ္ဘန္တောတိ ဧတ္ထ ဝိပုဗ္ဗဘမုဓာတုယာ အနဝဋ္ဌာနတ္ထော နာမ အတ္ထတော ဘဋ္ဌောတိ ဒဿေတိ။ သောတန္တိ ဧတ္ထ သောတသဒ္ဒဿ သောတဝိညာဏာဒိဝါစကတ္တာ ‘‘သောတိန္ဒြိယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣရိယာယာတိ ဧတ္ထ ဣရိယနံ စရဏံ ဣရိယာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုက္ကရစရိယာယာ’’တိ။ အဘိဇာနာထ နောတိ ဧတ္ထ နောသဒ္ဒေါ နုသဒ္ဒတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အဘိဇာနာထ နူ’’တိ။ ဝါကျန္တိ ဝါစကံ။ သညာပေတုန္တိပဒဿ သညာပနာကာရံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အဟံ ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။

֍ * ၁၃။ ဣတောတိ ‘‘စက္ခုကရဏီ’’တိအာဒိတော။ ပဒတ္ထတောတိ ပဒတော စ အတ္ထတော စ, ပဒါနံ အတ္ထတော ဝါ။ ဣတောတိ ယထာဝုတ္တတော။ ဟီတိ သစ္စံ။ သုတ္တန္တကထန္တိ သုတ္တန္တဝသေန ဝုတ္တဝစနံ။

֍ * ၁၈။ ဒေဝတာကောဋီဟီတိ ဗြဟ္မသင်္ခါတာဟိ ဒေဝတာကောဋီဟိ။ ပတိဋ္ဌိတဿ တဿ အာယသ္မတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာဝ ဧဟိဘိက္ခုဥပသမ္ပဒါတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၉။ ဒုတိယဒိဝသေ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒုတိယဒိဝသေ’’တိအာဒိ ပါဋိပဒဒိဝသံ ဥပနိဓာယ ဝုတ္တံ။ ပက္ခဿာတိ အာသဠှီမာသကာဠပက္ခဿ။ သဗ္ဗေဝ တေ ဘိက္ခူတိ ယောဇနာ။ အနတ္တသုတ္တေနာတိ အနတ္တလက္ခဏသုတ္တန္တေန (မဟာဝ။ ၂၀၊ သံ။ နိ။ ၃။၅၉)။

ပဉ္စမိယာ ပက္ခဿာတိ ပက္ခဿ ပဉ္စမိယာ။ လောကသ္မိန္တိ သတ္တလောကေ။ ‘‘မနုဿအရဟန္တောတိ ဣမိနာ ဒေဝအရဟန္တော ဗဟူတိ ဒဿေတိ။

၇။ ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ

֍ * ၃၁။ ပေါရာဏာနုပေါရာဏာနန္တိ ပုရာဏေ စ အနုပုရာဏေ စ ဘဝါနံ။ ဧကသဋ္ဌီတိ ဧကော စ သဋ္ဌိ စ, ဧကေန ဝါ အဓိကာ သဋ္ဌိ ဧကသဋ္ဌိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၅။)

တတြာတိ တေသု ဧကသဋ္ဌိမနုဿအရဟန္တေသု။ ပုဗ္ဗယောဂေါတိ ပုဗ္ဗေ ကတော ဥပါယော, ပုဗ္ဗူပနိဿယောတိ အတ္ထော။ ဝဂ္ဂဗန္ဓေနာတိ သမူဟံ ကတွာ ဗန္ဓေန။ တေတိ ပဉ္စပညာသ ဇနာ။ ဈာပေဿာမာတိ ဍယှိဿာမ။ နီဟရိံသူတိ ဂါမတော နီဟရိံသု။ တေသူတိ ပဉ္စပညာသဇနေသု။ ပဉ္စ ဇနေ ဌပေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သေသာတိ ပဉ္စဟိ ဇနေဟိ အဝသေသာ။ သောတိ ယသော ဒါရကော။ တေပီတိ စတ္တာရောပိ ဇနာ။ တတ္ထာတိ သရီရေ။ တေ သဗ္ဗေပီတိ ယသဿ မာတာပိတုဘရိယာဟိ သဒ္ဓိံ သဗ္ဗေပိ တေ သဟာယကာ။ တေနာတိ ပုဗ္ဗယောဂေန။

အာမန္တေသီတိ ကထေသိ။

֍ * ၃၂။ ဒိဗ္ဗေသု ဝိသယေသု ဘဝါ ဒိဗ္ဗာ လောဘပါသာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒိဗ္ဗာ နာမာ’’တိအာဒိ။ လောဘပါသာတိ လောဘသင်္ခါတာ ဗန္ဓနာ။ အသဝနတာတိ ဧတ္ထ ကရဏတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အသဝနတာယာ’’တိ။ ပရိဟာယန္တီတိ ဧတ္ထ ကေန ပရိဟာယန္တီတိ အာဟ ‘‘ဝိသေသာဓိဂမတော’’တိ။ ဝိသေသာဓိဂမတောတိ မဂ္ဂဖလသင်္ခါတဿ ဝိသေသဿ အဓိဂမတော။

֍ * ၃၃။ အန္တံ လာမကံ ကရောတီတိ အန္တကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘လာမကာ’’တိ။ ‘‘ဟီနသတ္တာ’’တိ ဣမိနာ အန္တကဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ အာမန္တနပဒမေတံ။ တန္တိ ရာဂပါသံ။ ဟီတိ သစ္စံ။ သောတိ မာရော ပါပိမာ။ အန္တလိက္ခေ စရန္တာနံ ပဉ္စာဘိညာနမ္ပိ ဗန္ဓနတ္တာ အန္တလိက္ခေ စရတိ ပဝတ္တတီတိ အန္တလိက္ခစရောတိ ဝစနတ္ထေန ရာဂပါသော ‘‘အန္တလိက္ခစရော’’တိ မာရေန ပါပိမတာ ဝုတ္တော။

֍ * ၃၄။ နာနာဇနပဒတောတိ ဧကိဿာပိ ဒိသာယ နာနာဇနပဒတော။ ‘‘အနုဇာနာမိ…ပေ… ပဗ္ဗာဇေထာ’’တိအာဒိမှိ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပဗ္ဗာဇေန္တေန ဘိက္ခုနာ ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေ ပဋိက္ခိတ္တာ ပုဂ္ဂလာတိ ယောဇနာ။ ပရတောတိ ပရသ္မိံ။ ‘‘န ဘိက္ခဝေ…ပေ… ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗော’’တိ ပါဠိံ (မဟာဝ။ ၈၉) အာဒိံ ကတွာတိ ယောဇနာ။ တေတိ ပဋိက္ခိတ္တပုဂ္ဂလေ။ သောပိ စာတိ သောပိ စ ပုဂ္ဂလော။ အနုညာတောယေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၆။)

ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿ စာတိ ပုဂ္ဂလဿ စ, အထ ဝါ တေသဉ္စ မာတာပိတူနံ။ ဝစနဝိပလ္လာသော ဟေသ။ အနုဇာနနလက္ခဏံ ဝဏ္ဏယိဿာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧဝန္တိ ဣမိနာ ဝုတ္တနယေန။ စသဒ္ဒေါ ဝါကျသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ သစေ အစ္ဆိန္နကေသော ဟောတိ စ, သစေ ဧကသီမာယ အညေပိ ဘိက္ခူ အတ္ထိ စာတိ အတ္ထော။ အညေပီတိ အတ္တနာ အပရေပိ။ ဘဏ္ဍူတိ မုဏ္ဍော, သောယေဝ ကမ္မံ ဘဏ္ဍုကမ္မံ။ တဿာတိ ဘဏ္ဍုကမ္မဿ။ ဩကာသောတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ ခဏော။ ‘‘ဩကာသံ န လဘတီ’’တိ ဝတွာ တဿ ကာရဏံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။

အဝုတ္တောပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ ဝုတ္တော ပန ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ ဥပဇ္ဈာယံ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗာဇေတီတိ ဧတ္ထ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စတုဗ္ဗိဓာ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇာ ပရိဗ္ဗာဇကပဗ္ဗဇ္ဇာ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇာ ဥပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာတိ။ တတ္ထ ကေသမဿုဟရဏံ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ ဝက္ကလာဒိဂဟဏတော ပဌမမေဝ ဝဇိတဗ္ဗတ္တာ။ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇာတိပိ တဿာယေဝ နာမံ။ ကေသမဿုဟရဏမေဝ ပရိဗ္ဗာဇကပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ ကာသာယာဒိဂဟဏတော ပဌမမေဝ ဝဇိတဗ္ဗတ္တာ။ ကေသမဿုဟရဏဉ္စ ကာသာယစ္ဆာဒနဉ္စ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ သရဏဂဟဏတော ပဌမမေဝ ဝဇိတဗ္ဗတ္တာ။ ဥပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာ တိဝိဓာ ဧဟိဘိက္ခုဥပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာ သရဏဂဟဏူပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာ ဉတ္တိစတုတ္ထဝါစိကူပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာတိ။ တတ္ထ ဧဟိဘိက္ခူပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာယံ ကေသမဿုဟရဏာဒိ သဗ္ဗံ ဧကတောဝ သမ္ပဇ္ဇတိ ‘‘ဧဟိ ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝတော ဝစနေန အဘိနိပ္ဖန္နတ္တာ။ သရဏဂဟဏူပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇသဒိသာယေဝ။ ကေသမဿုဟရဏဉ္စ ကာသာယစ္ဆာဒနဉ္စ သရဏဂဟဏဉ္စ ဉတ္တိစတုတ္ထဝါစိကူပသမ္ပဒပဗ္ဗဇ္ဇာ နာမ ကမ္မဝါစာဂဟဏတော ပဌမမေဝ ဝဇိတဗ္ဗတ္တာ။ တတ္ထ သာမဏေရပဗ္ဗဇ္ဇံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပဇ္ဈာယံ ဥဒ္ဒိဿ ပဗ္ဗာဇေတီ’’တိ။ ဥပဇ္ဈာယံ ဥဒ္ဒိဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ ဝေယျာဝစ္စကရဋ္ဌာနနိယမံ ကတွာ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာကမ္မေ အတ္တနော ဣဿရိယမကတွာတိ အတ္ထော။ ဒဟရေန ဘိက္ခုနာ ကေသစ္ဆေဒနံ ကာသာယစ္ဆာဒနံ သရဏဒါနန္တိ တီဏိ ကိစ္စာနိ ကာတဗ္ဗာနိယေဝ။ ကေစိ ‘‘သရဏာနိ ပန သယံ ဒါတဗ္ဗာနီ’’တိ ပါဌံ ဣဓာနေတွာ ဒဟရေန ဘိက္ခုနာ သရဏာနိ န

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၇။)

ဒါတဗ္ဗာနီတိ ဝဒန္တိ, တံ န ဂဟေတဗ္ဗံ ဒဟရဿ ဘိက္ခုတ္တာ, ဘိက္ခူနံ ပဗ္ဗာဇေတုံ လဘနတ္တာ စ။ ဥပဇ္ဈာယော စေ ကေသစ္ဆေဒနဉ္စ ကာသာယစ္ဆာဒနဉ္စ အကတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇတ္ထံ သရဏာနိယေဝ ဒေတိ, န ရုဟတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ပဗ္ဗဇ္ဇာယ အကတ္တဗ္ဗတ္တာ။ ကမ္မဝါစံ သာဝေတွာ ဥပသမ္ပာဒေတိ, ရုဟတိ ဥပသမ္ပဒါ အပတ္တစီဝရာနံ ဥပသမ္ပဒသိဒ္ဓိတော, ကမ္မဝိပတ္တိယာ အဘာဝတော စ။ ခဏ္ဍသီမန္တိ ဥပစာရသီမဋ္ဌံ ဗဒ္ဓသီမံ။ ပဗ္ဗာဇေတွာတိ ကေသစ္ဆေဒနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ကာသာယာနိ အစ္ဆာဒေတွာ’’တိ ကာသာယစ္ဆာဒနဿ ဝိသုံ ဝုတ္တတ္တာ။ သာမဏေရဿ သရဏဒါနဿ အရုဟတ္တာ ‘‘သရဏာနိ ပန သယံ ဒါတဗ္ဗာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပုရိသံ ပဗ္ဗာဇေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ အာဏတ္တိယာတိ ဘိက္ခူနံ အာဏတ္တိယာ။ ယေန ကေနစီတိ ဂဟဋ္ဌပဗ္ဗဇိတေသု ယေန ကေနစိ။

‘‘ဘဗ္ဗရူပေါ’’တိ ဝတွာ တဿ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သဟေတုကော’’တိ။ သဟေတုကောတိ မဂ္ဂဖလာနံ ဥပနိဿယေဟိ သဟ ပဝတ္တော။ ယသဿီတိ ပရိဝါရယသေန စ ကိတ္တိယသေန စ သမန္နာဂတော။ ဩကာသံ ကတွာပီတိ ဩကာသံ ကတွာ ဧဝ။ သယမေဝါတိ န အညော အာဏာပေတဗ္ဗော။ ဧတ္တောယေဝါတိ ဒဿနဋ္ဌာနတောယေဝ။ အဿာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခဿ။ ခဇ္ဇု ဝါတိ ကဏ္ဍုဝနံ ဝါ။ ‘‘ကစ္ဆု ဝါ’’တိပိ ပါဌော, ပါမံ ဝါတိ အတ္ထော။ ပိဠကာ ဝါတိ ဖောဋာ ဝါ။ ဧတ္တကေနာတိ ဧတပမာဏေန ဃံသိတွာ နှာပနမတ္တေန။ အနိဝတ္တိဓမ္မာတိ ဂိဟိဘာဝံ အနိဝတ္တနသဘာဝါ။ ကတညူတိ ကတဿူပကာရဿ ဇာနနသီလာ။ ကတဝေဒိနောတိ ကတညူပကာရဿ ဝေဒံ ပါကဋံ ကရောန္တော။

အနိယျာနိကကထာတိ ယာဝဒတ္ထံ သုပိတွာ ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇီတွာ စိတ္တကေဠိံ ကရောန္တော အနုက္ကဏ္ဌိတော ဝိဟရာဟီတိအာဒိကာ ကထာ။ နကထေတဗ္ဗံ ဒဿေတွာ ကထေတဗ္ဗံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထခွဿာ’’တိ။ အဿာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခဿ။ အာစိက္ခနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာစိက္ခန္တေန စာ’’တိအာဒိ။ ဝဏ္ဏ…ပေ… ဝသေနာတိ ဝဏ္ဏော စ သဏ္ဌာနဉ္စ ဂန္ဓော စ အာသယော စ ဩကာသော စ, တေသံ ဝသေန, အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဖလဇောတကော, အာစိက္ခနဿ ဖလံ ဝက္ခာမီတိ အတ္ထော။ သောတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခော။ ပုဗ္ဗေတိ ပုဗ္ဗဘဝေ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၈။)

ပဗ္ဗဇနတော ပုဗ္ဗေ ဝါ။ ကဏ္ဋကဝေဓာပေက္ခော ပရိပက္ကဂဏ္ဍော ဝိယ ဉာဏံ ပဝတ္တတီတိ ယောဇနာ။ အဿာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခဿ။ ဣန္ဒာသနီတိ သက္ကဿ ဝဇိရာဝုဓော။ သော ဟိ ဣန္ဒေန အသီယတိ ခိပီယတီတိ ဣန္ဒာသနီတိ ဝုစ္စတိ။ ဣန္ဒာသနိ ပဗ္ဗတေ စုဏ္ဏယမာနာ ဝိယ သဗ္ဗေ ကိလေသေ စုဏ္ဏယမာနံယေဝါတိ ယောဇနာ။ ခုရဂ္ဂေယေဝါတိ ခုရဿ ကောဋိယမေဝ။ ခုရကမ္မပရိယောသာနေယေဝါတိ အတ္ထော။ ဟီတိ သစ္စံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပတ္တာ, တသ္မာ။ အဿာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခဿ။

ဂိဟိဂန္ဓန္တိ ဂေဟေ ဌိတဿ ဇနဿ ဂန္ဓံ။ အထာပီတိ ယဒိပိ အစ္ဆာဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခဿ။ အာစရိယော ဝါတိ သရဏဒါနာစရိယော ဝါ ကမ္မဝါစာစရိယော ဝါ ဩဝါဒါစရိယော ဝါ။ တံယေဝ ဝါတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခမေဝ ဝါ။ တေန ဘိက္ခုနာဝါတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယဘိက္ခုနာ ဧဝ။

အနာဏတ္တိယာတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ အနာဏတ္တိယာ။ ဣမိနာ အာစရိယုပဇ္ဈာယေဟိ အနာဏတ္တေန ယေန ကေနစိ နိဝါသနာဒီနိ န ကာတဗ္ဗာနီတိ ဒဿေတိ။ ဘိက္ခုနာတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယဘိက္ခုနာ။ တဿေဝါတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခဿေဝ။ ဥပဇ္ဈာယမူလကေတိ ဥပဇ္ဈာယမူလကေ နိဝါသနပါရုပနေ။ အယန္တိ ဝိနိစ္ဆယော။

တတ္ထာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒဋ္ဌာနေ။ တေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ အထာတိ ဝန္ဒာပနတော ပစ္ဆာ, ဝန္ဒာပနဿ အနန္တရာ ဝါ။ ‘‘ဧဝံ ဝဒေဟီ’’တိ ပါဠိနယနိဒဿနမုခေန ‘‘ယမဟံ ဝဒါမိ, တံ ဝဒေဟီ’’တိ အဋ္ဌကထာနယံ နိဒဿေတိ။ အထာတိ တဒနန္တရံ။ အဿာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခဿ, ဒါတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကပဒမ္ပီတိ တီသု ဝါကျပဒေသု ဧကံ ဝါကျပဒမ္ပိ, နဝသု ဝါ ဝိဘတျန္တပဒေသု ဧကပဒမ္ပိ။ ဧကက္ခရမ္ပီတိ စတုဝီသတက္ခရေသု ဧကက္ခရမ္ပိ။

ဧကတော သုဒ္ဓိယာတိ ဧကဿေဝ ကမ္မဝါစာစရိယဿ ဌာနကရဏသမ္ပတ္တိယာ သုဇ္ဈနေန။ ဥဘတော သုဒ္ဓိယာဝါတိ ဥဘယေသံ သရဏဒါနာစရိယသာမဏေရာနံ သုဇ္ဈနေန ဧဝ။ ဌာနကရဏသမ္ပဒန္တိ ဥရအာဒိဋ္ဌာနာနဉ္စ သံဝုတာဒိကရဏာနဉ္စ သမ္ပဒံ။ ဝတ္တုန္တိ ဌာနကရဏသမ္ပဒံ ဝတ္တုံ။ န သက္ကောတီတိ ဝတ္တုံ န သက္ကောတီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၀၉။)

ဣမာနီတိ သရဏာနိ။ စသဒ္ဒေါ ဥပနျာသော, ပနသဒ္ဒေါ ပဒါလင်္ကာရော။ ဧကသမ္ဗန္ဓာနီတိ ဧကတော သမ္ဗန္ဓာနိ။ အနုနာသိကန္တံ ကတွာ ဒါနကာလေ ‘‘ဗုဒ္ဓံ’’ဣတိ ‘‘သရဏံ’’ဣတိ ပဒါနဉ္စ ‘‘သရဏံ’’ဣတိ ‘‘ဂစ္ဆာမိ’’ဣတိ ပဒါနဉ္စ အန္တရာ ဝိစ္ဆေဒမကတွာ ဧကသမ္ဗန္ဓမေဝ ကတွာ ဒါတဗ္ဗာနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကသ္မာ တိဏ္ဏံ ပဒါနမန္တရာ ဗျဝဓာနဿ ကဿစိ အက္ခရဿ အဘာဝတော။ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ဝိစ္ဆေဒံ ကတွာ။ မကာရန္တံ ကတွာ ဒါနကာလေ တိဏ္ဏံ ပဒါနမန္တရာ ဧကသမ္ဗန္ဓမကတွာ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဧဝ ကတွာ ဒါတဗ္ဗာနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကသ္မာ? တိဏ္ဏံ ပဒါနမန္တရာ ဗျဝဓာနဿ နိဿရဿ မကာရဿ အတ္ထိဘာဝတော။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဝစနံ, ‘‘နတ္ထီ’’တိပဒေ ကတ္တာ, ‘‘န ဝုတ္တ’’န္တိပဒေ ကမ္မံ။ တထာတိ ‘‘အဟံ ဘန္တေ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော’’တိအာဒိနာ အာကာရေန, အဝဒန္တဿ သရဏံ န ကုပ္ပတိ, ဗုကာရဒကာရာဒီနံ ဗျဉ္ဇနာနံ ဌာနကရဏသမ္ပဒံ ဟာပေန္တဿေဝ သရဏံ ကုပ္ပတီတိ အဓိပ္ပါယော။

‘‘တိက္ခတ္တု’’န္တိ ဣမိနာ သကိံ ဝါ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ တိက္ခတ္တုတော အဓိကံ ပန သဟဿက္ခတ္တုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ တတ္ထာတိ တာသု ပဗ္ဗဇ္ဇာဥပသမ္ပဒါသု။ ပရတောတိ ပရသ္မိံ။ သာတိ ဥပသမ္ပဒါ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ပန အနုညာတာ ဧဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရတောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗာပေက္ခော။ သာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ကေသစ္ဆေဒနကာသာယစ္ဆာဒနသရဏဒါနေန။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။

ဧသာတိ ဧသော သာမဏေရောတိ အတ္ထော။ ‘‘ဂတိမာ’’တိ ဝတွာ တဿတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဏ္ဍိတဇာတိကော’’တိ။ အထာတိ ဧဝံ သတိ။ အဿာတိ သာမဏေရဿ။ တသ္မိံယေဝ ဌာနေတိ သာမဏေရဘူမိယံ ဌိတဋ္ဌာနေယေဝ။ ယထာ ဘဂဝတာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ, တထာ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနီတိ ယောဇနာ။ ဧတန္တိ ‘‘အနုဇာနာမိ…ပေ… ဇာတရူပ ရဇတပဋိဂ္ဂဟဏာ ဝေရမဏီ’’တိ ဝစနံ။

တန္တိ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တဝစနံ။ ယထာပါဠိယာဝါတိ ဧဝသဒ္ဒေါ သန္နိဋ္ဌာနတ္ထော, တေန ယထာပါဠိယာဝ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနိ။ ယထာပါဠိံ ဝိသဇ္ဇေတွာ အညထာ ဧဝ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗာနီတိ ဝါဒံ နိဝါရေတိ။ ယထာပါဠိံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၀။)

ဝိသဇ္ဇေတွာ အညထာ ‘‘ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏိံ သိက္ခာပဒံ သမာဒိယာမီ’’တိ ဥဒ္ဒိသန္တောပိ နိဒ္ဒေါသောယေဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တာနီတိ သိက္ခာပဒါနိ။ ယာဝါတိ ယတ္တကံ ကာလံ န ဇာနာတိ, န ကုသလော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သန္တိကာဝစရောယေဝါတိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာနံ သမီပေ အဝစာရောဝ။ အဿာတိ သာမဏေရဿ။ ကပ္ပိယာကပ္ပိယန္တိ ဒသသိက္ခာပဒဝိနိမုတ္တံ ကပ္ပိယံ ပရာမာသာဒိဉ္စ အကပ္ပိယံ အပရာမာသာဒိဉ္စ။ တေနာပီတိ သာမဏေရေနာပိ။ နာသနင်္ဂါနီတိ လိင်္ဂနာသနအင်္ဂါနိ။ သာဓုကံ သိက္ခိတဗ္ဗန္တိ သာဓုကံ အသိက္ခန္တဿ လိင်္ဂနာသနဉ္စ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနဉ္စ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။

၁၀။ ဒုတိယမာရကထာ

֍ * ၃၅။ မယှန္တိပဒဿ ‘‘အနုပ္ပတ္တာ သစ္ဆိကတာ’’တိပဒေသု ဆဋ္ဌီကတ္တုဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မယာ ခေါတိ အတ္ထော’’တိ။ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိနာ ‘‘မယှ’’န္တိပဒဿ ‘‘ယောနိသော မနသိကာရာ, ယောနိသော သမ္မပ္ပဓာနာ’’တိပဒေသု သမ္ဗန္ဓဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယောနိသော မနသိကာရာ, ယောနိသော သမ္မပ္ပဓာနာ’’တိ ဧတ္ထ ကာရဏတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ အာဟ ‘‘တေန ဟေတုနာ’’တိ။ ‘‘ပုနာ’’တိအာဒိနာ ‘‘မယှ’’န္တိပဒံ ‘‘ယောနိသော မနသိကာရာ, ယောနိသော သမ္မပ္ပဓာနာ’’တိပဒေသု သာမျတ္ထေ သာမိဘာဝေန ယောဇေတွာ ပုန ‘‘အနုပ္ပတ္တာ, သစ္ဆိကတာ’’တိ ပဒေသု ကတ္တုတ္ထေ သာမိဘာဝေန ဝိဘတ္တိဝိပလ္လာသော ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။

၁၁။ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယကထာ

֍ * ၃၆။ ဘဒ္ဒံ ရူပဉ္စ စိတ္တဉ္စ ဧတေသမတ္ထီတိ ဘဒ္ဒကာ။ ဝဂ္ဂဗန္ဓနံ ဝဂ္ဂေါ ဥတ္တရပဒလောပေန, ဝဂ္ဂေန စရန္တီတိ ဝဂ္ဂိယာ။ ဘဒ္ဒကာ စ တေ ဝဂ္ဂိယာ စာတိ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ ကကာရလောပေနာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဝေါကာရော နိပါတမတ္တော’’တိ ဣမိနာ တုမှသဒ္ဒဿ စ ယောဝစနဿ စ ကာရိယဘာဝံ နိဝတ္တေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တေတိ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂိယာ။ ဣဒန္တိ ပဉ္စသီလရက္ခနံ။ ပုဗ္ဗကမ္မန္တိ ပုဗ္ဗေ ဥပစိတံ ကုသလကမ္မံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၁။)

၁၂။ ဥရုဝေလပါဋိဟာရိယကထာ

֍ * ၃၈။ ပရိယာဒိယေယျန္တိ ဧတ္ထ ဒါဓာတုဿ ပရီတိ စ အာတိ စ ဥပသဂ္ဂဝသေန အဘိဘဝနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အဘိဘဝေယျ’’န္တိ။

֍ * ၃၉။ ပစ္ဆာ ပက္ခိတ္တာတိ သင်္ဂီတိတော ပရံ ပေါတ္ထကာရူဠှေဟိ ဌပိတာတိ အတ္ထော။

֍ * ၄၄။ ‘‘ဧဝံ ဝဒန္တော ဝိယ ဩဏတော’’တိ ဣမိနာ ‘‘အာဟရဟတ္ထော’’တိပဒဿ တဒ္ဓိတဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဝိတ္ထိဏ္ဏမုခတ္တာ မန္ဒံ ဟီနံ အတိမုခမေတာသန္တိ ဝစနတ္ထေန အဂ္ဂိကပါလာ မန္ဒာမုခိယောတိ ဝုစ္စန္တီတိ အာဟ ‘‘အဂ္ဂိဘာဇနာနိ ဝုစ္စန္တီ’’တိ။

֍ * ၅၁။ ယသ္မာ ယော နာဂဒမနကာလော စိရံ ပတတိ ပဝတ္တတိ, တသ္မာ သော စိရပတိကောတိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ စိရပတိကာ ပဋ္ဌာယ အဘိပ္ပသန္နာတိ ယောဇနာ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စိရကာလတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ။

֍ * ၅၂။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘ဇဋာမိဿ’’န္တိအာဒိပဒေသု။ ခါရိကာဇန္တိ ဧတ္ထ ကမဏ္ဍလုအာဒိကာ တာပသပရိက္ခာရာ ခါရီတိ ဝုစ္စန္တိ, ခါရိသင်္ခါတေန ဘာရေန ပူရိတော ကာဇော ခါရိကာဇောတိ အတ္ထံ ဧကဒေသေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ခါရိဘာရော’’တိ။

၁၃။ ဗိမ္ဗိသာရသမာဂမကထာ

֍ * ၅၅။ လဋ္ဌိသဒ္ဒေါ တရုဏရုက္ခဝါစကော ‘‘အမ္ဗလဋ္ဌိကာယ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂), ဣဓာပိ တရုဏတာလရုက္ခော လဋ္ဌိ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တာလုယျာနေ’’တိ။ ဝဋရုက္ခေတိ နိဂြောဓရုက္ခေ။ ဧတ္ထ ‘‘ဝဋ’’ဣတိ ဣမိနာ ဝဋရုက္ခော ဗဟုမူလတ္တာ သုဋ္ဌုံ ပတိဋ္ဌာတီတိ အတ္ထေန သုပ္ပတိဋ္ဌော နာမာတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ရုက္ခေ’’ဣတိ ဣမိနာ စေတိယသဒ္ဒေါ စေတိယရုက္ခေ ဝတ္တတီတိ ဒဿေတိ, ဒေဝါလယဉ္စ ထူပဉ္စ နိဝတ္တေတိ။ တဿာတိ ဝဋရုက္ခဿ။ ဧတန္တိ ‘‘သုပ္ပတိဋ္ဌေ စေတိယေ’’တိ ဧတံ နာမံ။ လောကဝေါဟာရဝသေန ဒသသဟဿသင်္ခါတေ သင်္ချာဝိသေသေ နီဟရိတွာ ယုဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ နိယုတန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၂။)

ဝစနတ္ထေန ဒသသဟဿံ နိယုတံ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကနိယုတံ ဒသသဟဿာနီ’’တိ။ ‘‘နဟုတ’’န္တိပိ ပါဌော, သော အယုတ္တော နဟုတသင်္ခါတေန သင်္ချာဝိသေသေန မိဿီဘာဝေန ပသင်္ဂတ္တာ။ တေသန္တိ ဒွါဒသနိယုတာနံ ဗြာဟ္မဏဂဟပတိကာနံ။

‘‘ကိသသရီရတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ကိသော ကော အတ္တာ ဧတေသန္တိ ကိသကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကကာရော ဟေတ္ထ အတ္တဝါစကော။ ‘‘ဩဝါဒကော’’တိ ဣမိနာ ဩဝဒါနောတိ ဧတ္ထ ယုပစ္စယော ကတ္တုတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဂါထာဗန္ဓတ္တာ အကာရဿ ဒီဃော။ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိနာ ကိသကော ဟုတွာ အညေ ဩဝဒါနော ကိသကောဝဒါနောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣဒန္တိ ဣဒံ အတ္ထဇာတံ, အယမတ္ထော ဝါ။ တွံ ပဟာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ တုဝံ။ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

ကာမိတ္ထိယောတိ ဧကာရလောပဝသေန သန္ဓီတိ အာဟ ‘‘ကာမေ ဣတ္ထိယော စာ’’တိ။ ဥပစီသူတိ ဧတ္ထ ကာမခန္ဓကိလေသအဘိသင်္ခါရသင်္ခါတေသု စတူသု ဥပဓီသု ခန္ဓုပဓိ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ခန္ဓုပဓီသူ’’တိ။

ကောစရဟီတိ ဧတ္ထ ကောသဒ္ဒေါ ‘‘ကော တေ ဗလံ မဟာရာဇာ’’တိအာဒီသု (ဇာ။ ၂။၂၂။၁၈၈၀) ဝိယ ကွသဒ္ဒတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကွစရဟီ’’တိ။ နိပါတောယေဝေသ။

ပဒသဒ္ဒဿ စရဏပဒါဒယော နိဝတ္တေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘နိဗ္ဗာနပဒ’’န္တိ။ ‘‘သန္တသဘာဝတာယာ’’တိအာဒိနာ သန္တော သဘာဝေါ ဣမဿ ပဒဿာတိ သန္တံ။ နတ္ထိ ဥပဓယော ဧတ္ထာတိ အနုပဓိကံ။ နတ္ထိ ကိဉ္စနမေတ္ထာတိ အကိဉ္စနံ။ တီသု ဘဝေသု န သဉ္ဇတီတိ အသတ္တံ။ အညထာ န ဘဝတီတိ အနညထာဘာဝိ။ အညေန ကေနစိ န နေတဗ္ဗန္တိ အနညနေယျန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေနာတိ ‘‘သန္တ’’န္တိအာဒိပဒေန။ မေတိ မမ, မနောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ ဒေဝမနုဿလောကေ မေ မနော ရတော နာမာတိ ကိံ ဝက္ခာမိ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၅၆။ တဉ္စာတိ သာဝကဘာဝဉ္စ။

֍ * ၅၇။ အဿာသကာတိ ဧတ္ထ အာပုဗ္ဗော သာသဓာတု အာပုဗ္ဗ သိသဓာတုနာ သဒိသော, ‘‘မေ’’တိ ဆဋ္ဌီယောဂတ္တာ ဏွုပစ္စယော စ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၃။)

ဘာဝတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အာသိသနာ’’တိ။ ‘‘ပတ္ထနာ’’တိ ဣမိနာ အာပုဗ္ဗသိသဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဿာတိ ဗိမ္ဗိသာရရညော။ တတ္ထာတိ ရတနတ္တယေ။ နိစ္ဆယဂမနမေဝါတိ ‘‘သရဏ’’ဣတိနိစ္ဆယေန ဇာနနမေဝ ဂတော။ အတ္တသန္နိယျာတနန္တိ အတ္တနော အတ္တာနံ ရတနတ္တယေ သန္နိယျာတနံ။ ဣမိနာ အတ္တသန္နိယျာတန, ပဏိပါတ, တပ္ပရာယန, သိဿဘာဝူပဂမနသင်္ခါတေသု စတူသု သရဏဂမနေသု (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၂၅၀၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၅၆၊ ခု။ ပါ။ အဋ္ဌ။ ၁။သရဏဂမနဂမကဝိဘာဝနာ) အတ္တသန္နိယျာတနသရဏဂမနံ ဒီပေတိ။ အယန္တိ ဗိမ္ဗိသာရော ရာဇာ။ တန္တိ နိယတသရဏတံ။ ပဏိပါတဂမနဉ္စာတိ ဧတ္ထ ပဏီတိ ကရော။ ယထာ ဟိ ပါဒပဒသဒ္ဒါ ဒီဃရဿဝသေန ဟုတွာ စရဏံ ဝဒန္တိ, ဧဝံ ပါဏိပဏိသဒ္ဒါ ကရံ ဝဒန္တိ။ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ပဏီတိ ကရော’’တိ။ ပတနံ ပါတော, ပဏိနော ပါတော ပဏိပါတော။ အတ္ထတော အဉ္ဇလိပဏမနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တဿ ဂမနဉ္စ ဂစ္ဆန္တောတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ ပဏိပါတသရဏဂမနံ ဒီပေတိ။ စသဒ္ဒေါ ‘‘ပါကဋ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ ယောဇေတဗ္ဗော။ ပါကဋဉ္စ ကရောန္တောတိ ဟိ အတ္ထော။

֍ * ၅၈။ သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏောတိ ဧတ္ထ သိင်္ဂီသင်္ခါတော နိက္ခော သိင်္ဂီနိက္ခော, တေန သမာနော ဝဏ္ဏော ဧတဿာတိ သိင်္ဂီနိက္ခသဝဏ္ဏောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သိင်္ဂီသုဝဏ္ဏနိက္ခေန သမာနဝဏ္ဏော’’တိ။ တတ္ထ ‘‘သုဝဏ္ဏ’’ဣတိပဒေန နိက္ခသဒ္ဒဿ သုဝဏ္ဏတ္ထံ ဒဿေတိ, ပဉ္စသုဝဏ္ဏာဒယော အတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ ‘‘သမာန’’ဣတိပဒေန သဝဏ္ဏောတိ ဧတ္ထ သကာရော သမာနသဒ္ဒဿေဝ ကာရိယောတိ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗေသူတိ အခိလေသု စက္ခာဒိဣန္ဒြိယေသု။ ဒန္တောတိ ဒမိတော။ ဣန္ဒြိယသံဝရောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တမေဝတ္ထံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘ဘဂဝတော ဟီ’’တိအာဒိ။

֍ * ၅၉။ ဩဏီတော ပတ္တတော ပါဏိ ယေနာတိ ဩဏီတပတ္တပါဏီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပတ္တတော စာ’’တိအာဒိ။ ‘‘အပနီတပါဏိ’’န္တိ ဣမိနာ ဩဏီတသဒ္ဒေါ အပနီတတ္ထော, ပါဏိသဒ္ဒေန စ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘သလ္လက္ခေတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဘဂဝန္တ’’န္တိ ဣမံ ကမ္မံ ‘‘သလ္လက္ခေတွာ’’တိ ပါဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဧကမန္တန္တိ ဧတ္ထ အန္တသဒ္ဒေါ သမီပဒေသတ္ထော, ကောဋိဒေသတ္ထော ဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၄။)

ဟောတိ, ဥပယောဂဝစနဉ္စ ဘုမ္မတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကသ္မိံ ပဒေသေ’’တိ။ အတ္ထိကပယောဂေ ကရဏဿ သမ္ဘဝတော အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓါဘိဝါဒနဂမနေန ဝါ ဓမ္မဿဝနဂမနေန ဝါ’’တိ။ အပ္ပါကိဏ္ဏန္တိ ဧတ္ထ အပ္ပသဒ္ဒေါ ပဋိသေဓတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အနာကိဏ္ဏ’’န္တိ။ ‘‘အဗ္ဗောကိဏ္ဏ’’န္တိပိ ပါဌော။ အပ္ပနိဂ္ဃေါသန္တိ ဧတ္ထ ‘‘အပ္ပသဒ္ဒ’’န္တိပဒေန ဝစနသဒ္ဒဿ ဂဟိတတ္တာ ဣမိနာ ပါရိသေသနယေန နဂရနိဂ္ဃေါသသဒ္ဒေါယေဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘နဂရနိဂ္ဃေါသသဒ္ဒေန အပ္ပနိဂ္ဃေါသ’’န္တိ။ တီသု ပါဌေသု ပဌမေန ပါဌေန ဇနဿ ဝါတော ဇနဝါတော, တေန ဝိရဟိတံ ဝိဇနဝါတန္တိ ဝိကပ္ပံ ဒဿေတိ။ ဒုတိယေန ဇနဿ ဝါဒေါ ဇနဝါဒေါ, တေန ဝိရဟိတံ ဝိဇနဝါဒန္တိ ဝိကပ္ပံ ဒဿေတိ။ တတိယေန ဇနဿ ပါတော သဉ္စရဏံ ဇနပါတော, တေန ဝိရဟိတံ ဝိဇနပါတန္တိ ဝိကပ္ပံ ဒဿေတိ။ ရဟဿံ ကရီယတိ ဧတ္ထာတိ ရာဟဿေယျကံ။ မနုဿာနံ ရာဟဿေယျကံ မနုဿရာဟဿေယျကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘မနုဿာန’’န္တိအာဒိနာ။

၁၄။ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာန ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ

֍ * ၆၀။ ‘‘တေတိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ။ အဂမံသု ကိရာတိ ယောဇနာ။ တတြာတိ ဂိရဂ္ဂသမဇ္ဇေ။ အထာတိ ပရိဝိတက္ကနာနန္တရံ။ တဿာတိ သဉ္စယဿ။ ပါရန္တိ ပရတီရံ။ ဧတ္ထာတိ တုမှာကံ ဝါဒေ။ ဣဒန္တိ အယံ ဝါဒေါ ဧတ္တကောယေဝါတိ အတ္ထော။ ယောတိ ယော ကောစိ။ တွဉ္စ အဟဉ္စ အမှေ, တေသု။ နာမတုမှသင်္ခါတေသု ဟိ တီသု သဒ္ဒေသု ဧကသေသေန ကတ္တဗ္ဗေသု ပစ္ဆိမဿေဝ ဧကသေသော ကာတဗ္ဗော။ တေနာတိ ကတိကကရဏဟေတုနာ။

သံခေပေန ဝုတ္တံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒံ ဟီ’’တိအာဒိ။ အတ္ထီကေဟီတိ အမတေန အတ္ထိကေဟိ။ ဥပညာတံ မဂ္ဂန္တိ အမတဿ မဂ္ဂေါ ဥပဂန္တွာ ဉာတော။ ဉာတော စေဝ ဥပဂတော စာတိ သဟ ဥပသဂ္ဂေန ပဒံ ပရိဝတ္တိတွာ အတ္ထံ ကထေန္တော ဥပသဂ္ဂတ္ထော စ ဓာတုတ္ထော စ ဝိသုံယေဝ ဟောတီတိ ဉာပေတိ။ အတ္ထိကေဟိ အမှေဟိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၅။)

ဥပညာတံ နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂံ မဂ္ဂန္တော အနုဗန္ဓေယျန္တိ ဝါ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ။ မဂ္ဂဖလပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေဟိ ဥပဂန္တွာ ဉာတဗ္ဗန္တိ ဥပညာတံ နိဗ္ဗာနံ။ မဂ္ဂဓာထုယာ အနွေသနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိယေသန္တော’’တိ။

သာရိပုတ္တောပိ ပဉှံ ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကမဏ္ဍလုတောတိ ကုဏ္ဍိကတော။ အတ္တနော စ ပရေသဉ္စ အကထနေန အန္တရေ ဝိဝရံ ပဋိသန္ဒဟတီတိ ပဋိသန္ဓာရော, တံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘န တျာဟံ သက္ကောမီ’’တိပဒေ။ အဓိပ္ပါယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဧတ္တကန္တိ ဧတ္တကံ ပဉှံ။ ဣမဿာတိ ပရိဗ္ဗာဇကဿ။ အဝိသယဘာဝန္တိ အတ္တနော အဝိသယဘာဝံ။

ဟေတုံ ပဋိစ္စ ဘဝန္တီတိ ဟေတုပ္ပဘဝါတိ ဝစနတ္ထေန ပဉ္စက္ခန္ဓာ ဟေတုပ္ပဘဝါ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟေတုပ္ပဘဝါ နာမ ပဉ္စက္ခန္ဓာ’’တိ။ တေနာတိ ‘‘ယေ ဓမ္မာ ဟေတုပ္ပဘဝါ’’တိ ပဒေန။ အဿာတိ သာရိပုတ္တပရိဗ္ဗာဇကဿ။ ‘‘တေသံ ဟေတု နာမ သမုဒယသစ္စ’’န္တိ ဣမိနာ ဟိနောတိ ဧတသ္မာ ဖလန္တိ ဟေတူတိ ဝစနတ္ထေန သမုဒယသစ္စံ ဟေတု နာမာတိ ဒဿေတိ။ တဉ္စာတိ သမုဒယသစ္စဉ္စ။ တေသန္တိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဘိန္နမ္ပိ သစ္စာန’’န္တိ။ အပဝတ္တိဝသေန နိရုဇ္ဈတိ ဧတ္ထာတိ နိရောဓော။ တဉ္စာတိ နိရောဓဉ္စ။ တေနာတိ ‘‘တေသဉ္စ ယော နိရောဓော’’တိပဒေန။ အဿာတိ သာရိပုတ္တပရိဗ္ဗာဇကဿ။ ဧတ္ထာတိ ဣမိဿံ ဂါထာယံ, စတူသု သစ္စေသု ဝါ။ နယတောတိ နာနန္တရိကနယတော, အဝိနာဘာဝနယတော ဝါ, နေတ္တိဒေသနာဟာရနယတော ဝါ။ တမေဝတ္ထံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘နိရောဓေ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဧကဒေသသရူပေကသေသနယေန ဝါ မဂ္ဂသစ္စံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ။ နိရောဓော စ နိရောဓူပါယော စ နိရောဓောတိ ဧကဒေသသရူပေကသေသော ကာတဗ္ဗော။ တေသဉ္စာတိ ဧတ္ထ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထေန စသဒ္ဒေန မဂ္ဂသစ္စံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိပိ ဝဒန္တိ။ အယံ နယော အဋ္ဌကထာယံ န ဝုတ္တော။ တမေဝတ္ထန္တိ စတုသစ္စသင်္ခါတံ တမေဝတ္ထံ။ ပဋိပါဒေန္တောတိ နိဂမေန္တော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၆။)

‘‘သစေပီ’’တိ ဣမိနာ ယဒီတိ ပဒဿတ္ထံ ဝဏ္ဏေတိ။ ‘‘ဧတ္တကမေဝါ’’တိ ဣမိနာ တာဝဒေဝါတိ ပဒဿတ္ထံ ဝဏ္ဏေတိ။ ‘‘ဣတော ဥတ္တရိ နတ္ထီ’’တိ ဣမိနာ ဧဝကာရဿ ဖလံ ဒဿေတိ။ ဣတောတိ သောတာပတ္တိဖလတော။ ‘‘ဣဒံ…ပေ… ပတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဧတ္တကမေဝါ’’တိ ပဒဿ အတ္ထသရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဧသော ဧဝ ဓမ္မော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဧသေဝ ဓမ္မော’’တိပဒဿ အတ္ထံ ဝဏ္ဏေတိ။ ပစ္စဗျတ္ထာတိ ပတိအဝပုဗ္ဗော ဣဓာတု ပဋိဝိဒ္ဓတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဋိဝိဒ္ဓတ္ထာ’’တိ။ တုမှေဟီတိ အဿဇိတ္ထေရံ သန္ဓာယာဟ။ ဣမိနာ ‘‘ပစ္စဗျတ္ထာ’’တိ ဧတ္ထ ဟိယျတ္တနီပရဿပဒမဇ္ဈိမပုရိသဗဟုဝစနတ္ထဝိဘတ္တိံ ဒီပေတိ။ ကပ္ပနဟုတေဟီတိ ကပ္ပါနံ နဟုတေဟိ, ကောဋိပကောဋိသတသဟဿာနံ သတေဟိ နဟုတေဟီတိ အတ္ထော။ အဗ္ဘတီတန္တိ အဘိအတီတံ။ အမှေဟိ အဒိဋ္ဌမေဝ ဟုတွာ အတိက္ကမာပိတန္တိ အတ္ထော။

֍ * ၆၂။ အာရမ္မဏဘူတဿ နိဗ္ဗာနဿ ဂမ္ဘီရတ္တာ အာရမ္မဏိကဘူတံ ဉာဏမ္ပိ ဂမ္ဘီရမေဝါဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ဂမ္ဘီရဿ စ ဉာဏဿာ’’တိ။ ယထာ ဟိ သဏှဝတ္ထဿ သိဗ္ဗနတ္ထာယ သဏှသူစိ အဓိပ္ပေတာတိ။ ဥပဓီနံ သမ္မာ ခယဋ္ဌေန နိဗ္ဗာနံ ဥပဓိသင်္ခယံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ဥပဓိသင်္ခယေတိ နိဗ္ဗာနေ’’တိ။ တဒါရမ္မဏာယာတိ တံနိဗ္ဗာနာရမ္မဏာယ။ ဝိမုတ္တိယာတိ ဖလဝိမုတ္တိယာ။ သာဝကပါရမီဉာဏေတိ အဂ္ဂသာဝကပါရမီဉာဏေ။ တေသူတိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု။ အဍ္ဎမာသေန အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။

အတီတေတိ ကပ္ပသတသဟဿာဓိကေ အသင်္ချေယျမတ္ထကေ။ တဿာတိ ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ အဂ္ဂသာဝကဘာဝံ ပတ္ထေသီတိ ယောဇနာ။ အဿမေတိ မုနီနံ ဌာနေ။ တဉှိ အာ ကောဓံ, အာ ဘုသော ဝါ ရာဂါဒယော သမေန္တိ ဧတ္ထာတိ အဿမောတိ ဝုစ္စတိ, တသ္မိံ။ ပတ္ထယိတွာ စ ပေသေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ နီလုပ္ပလမဏ္ဍပေ။ တေသူတိ တာပသသေဋ္ဌီသု။

֍ * ၆၃။ ယေသန္တိ ကုလာနံ။ ‘‘ဝိဓဝဘာဝါယာ’’တိ ဣမိနာ ဝိဓဝါယ ဘာဝေါ ဝေဓဗျန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝိဓဝါတိ စ ပတိသုညာ။ သာ ဟိ ဓဝေန ဝိဂတာတိ ‘‘ဝိဓဝါ’’တိ စ, ဝိဂတော ဓဝေါ ဣမိဿာတိ ‘‘ဝိဓဝါ’’တိ စ ဝုစ္စတိ။ ဥဘယေနာပီတိ ပုတ္တပဗ္ဗဇ္ဇပတိပဗ္ဗဇ္ဇသင်္ခါတေန ဒုဝိဓေနပိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၇။)

သဉ္စယာနီတိ ဧတ္ထ နိဿယူပစာရေန နိဿယေ နိဿိတူပစာရော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သဉ္စယဿ အန္တေဝါသိကာနီ’’တိ။ အထ ဝါ ဏပစ္စယော တဿေဒမတ္ထေ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သဉ္စယဿ အန္တေဝါသိကာနီ’’တိ။ ‘‘မဂဓာန’’န္တိ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ဇနပဒဿ နာမန္တိ အာဟ ‘‘မဂဓာနံ ဇနပဒဿာ’’တိ။ ဂိရိဗ္ဗဇန္တိ ဧတ္ထ ဝဇော ဝိယာတိ ဝဇော, ဂိရိ။ ဝဇသဒိသော ဂိရိ ဧတ္ထာတိ ဂိရိဗ္ဗဇံ ပဒဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန, နဂရံ။ ‘‘မဟာဝီရိယဝန္တော’’တိ ဣမိနာ မဟန္တော ဝီရော ဧတေသံ တထာဂတာနန္တိ မဟာဝီရာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဓမ္မေန နယမာနာနံ ကာ ဥသူယာ ဝိဇာနတန္တိ ဧတ္ထ ကစ္စာယနနယေန (ကစ္စာယနေ ၂၇၇ သုတ္တေ) ဥသူယပယောဂေ သမ္ပဒါနံ ဟောတီတိ အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘ဘုမ္မတ္ထေ သာမိဝစနံ, ဥပယောဂတ္ထေ ဝါ’’တိ။ ဝိဇာနန္တာနန္တိ ဝိဇာနန္တေသု တထာဂတေသု, ဝိဇာနန္တေ ဝါ။

၁၅။ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာ

֍ * ၆၄။ အနုပဇ္ဈာယကာတိ ဧတ္ထ ဝဇ္ဇာဝဇ္ဇံ ဥပဂန္တွာ ဈာယတီတိ ဥပဇ္ဈာယော, သော နတ္ထိ ဧတေသန္တိ အနုပဇ္ဈာယကာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဇ္ဇာဝဇ္ဇ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘ပိဏ္ဍာယ စရဏကပတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ ပိဏ္ဍာယ ဥဒ္ဒိဿ, ဥဋ္ဌဟိတွာ ဝါ တိဋ္ဌတိ အနေနာတိ ဥတ္တိဋ္ဌော, သောယေဝ ပတ္တော ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥတ္တိဋ္ဌေ န ပမဇ္ဇေယျာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၁၆၈) ပန ပိဏ္ဍာယ စရဏံ ‘‘ဥတ္တိဋ္ဌ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ တတ္ထ ပိဏ္ဍာယ ဥဒ္ဒိဿ, ဥဋ္ဌဟိတွာ ဝါ တိဋ္ဌနံ ဥတ္တိဋ္ဌန္တိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘ပိဏ္ဍာယ စရဏပတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဝစနံ ‘‘တသ္မိဉှိ မနုဿာ ဥစ္ဆိဋ္ဌသညိနော’’တိပဒံ လင်္ဃိတွာ ‘‘တသ္မာ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တန္တိ ဝုတ္တ’’န္တိပဒေန ယောဇေတဗ္ဗံ, တသ္မာ ပိဏ္ဍာယ စရဏကပတ္တတ္တာ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တန္တိ ဝုတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တသ္မိံ မနုဿာ ကိံသညိနောတိ အာဟ ‘‘တသ္မိဉှိ မနုဿာ ဥစ္ဆိဋ္ဌသညိနော’’တိ။ တသ္မိဉှိ တသ္မိံ ဧဝ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တေ ပဗ္ဗဇိတာနံ ပရိဘောဂဘာဝေန မနုဿေဟိ အဝသဇ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ, အဝဆဍ္ဍေတဗ္ဗတ္တာ ဝါ မနုဿာ ဥစ္ဆိဋ္ဌသညိနော ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ပဗ္ဗဇိတာနံ ပိဏ္ဍာယ စရဏကပတ္တတ္တာ ဥတ္တိဋ္ဌပတ္တန္တိ ဝုတ္တံ, မနုဿာနံ ပန အဝသဇ္ဇိတပတ္တတ္တာ ဥစ္ဆိဋ္ဌပတ္တန္တိ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဥတ္တိဋ္ဌ ပတ္တန္တိပဒံ ဝါကျမေဝ, န သမာသောတိပိ ဒဿေန္တော အာဟ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၈။)

‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဥဋ္ဌဟိတွာ’’တိ ဣမိနာ ဥတ္တိဋ္ဌာတိ ဧတ္ထ တွာလောပေါတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဂဟေတု’’န္တိ ဣမိနာ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ ဂေဟသိတပေမဝသေနာတိ ဂေဟေ နိဿိတပေမဝသေန, မေတ္တာပုဗ္ဗင်္ဂမပေမဝသေနာတိ အတ္ထော။ သဂါရဝါ ဟုတွာ သပ္ပတိဿာ ဟုတွာ ဝိဟရန္တာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ။ ‘‘သဘာဂဇီဝိကာ’’တိ ဣမိနာ သဘာဂဝုတ္တိကာတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တိသဒ္ဒေါ ဇီဝိကတ္ထောယေဝ, န ဝိဝရဏာဒျတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဥပဇ္ဈာယဘာဝံ သမ္ပဋိစ္ဆတိ ဧတေဟီတိ ဥပဇ္ဈာယဘာဝသမ္ပဋိစ္ဆနာနိ, တာနိယေဝ ဝေဝစနာနိ ဥပဇ္ဈာယဘာဝသမ္ပဋိစ္ဆနဝေဝစနာနိ။ တိက္ခတ္တုန္တိ ဥက္ကဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ, သကိမ္ပိ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ပဒဿ ဝသေန ဝိညာပေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတ္ထာတိ ဥပဇ္ဈာယဂဟဏဋ္ဌာနေ။ ယဒိဒံ ဝါစာယ ဝါ သာဝနံ, ယဒိဒံ ကာယေန ဝါ အတ္ထဝိညာပနံ အတ္ထိ, ဣဒမေဝ သာဝနအတ္ထဝိညာပနမေဝ ဥပဇ္ဈာယဂဟဏန္တိ ယောဇနာ။ သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆနန္တိ ဥပဇ္ဈာယေန ပဉ္စသု ပဒေသု ယသ္မိံ ကိသ္မိံစိ ဝုတ္တေ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ‘‘သာဓူ’’တိ သမ္ပဋိစ္ဆနံ။ တန္တိ ကေသဉ္စိ ဝစနံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ ဥပဇ္ဈာယဂဟဏေ။ ‘‘န သမ္ပဋိစ္ဆနံ အင်္ဂ’’န္တိ ဣမိနာ အာယာစနဒါနာနိယေဝ အင်္ဂါနိ နာမာတိ ဒဿေတိ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေနာပိ ဉာတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ပဒေနာတိ ‘‘သာဓူ’’တိ ဣမိနာ ပဒေန။

တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ယံ ဝုတ္တံ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဣမိနာ ကိရိယာဝိသယဘာဝမေဝ ဒီပေတိ, န ဒဗ္ဗဝိသယဘာဝံ။ အယန္တိ ဝုစ္စမာနာ။ အဿာတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ။ ဓောတပါဒပရိဟရဏတ္ထာယာတိ ဓောတဿ ပါဒဿ ပံသုမက္ခနာဒီနံ ပရိဟရဏတ္ထာယ။ တာတိ ဥပါဟနာယော။ ကာလဿေဝါတိ ပစ္စူသကာလတောယေဝ, နိဿက္ကတ္ထေ စေတံ သာမိဝစနံ။ တတောတိ တေဟိ တီဟိ ဒန္တကဋ္ဌေဟိ, ဝိဘတ္တအပါဒါနမေတံ။ တေသု ဝါ တီသု ဒန္တကဋ္ဌေသု။ ယန္တိ ယံ ဒန္တကဋ္ဌံ။ အထာတိ တသ္မိံ ဂဟဏေ။

တတောတိ သီတုဏှောဒကေဟိ, သီတုဏှောဒကေသု ဝါ။ ဝဠဉ္ဇေတီတိ ပရိဘုဉ္ဇတိ။ ဥဒကန္တိ မုခဓောဝနောဒကံ။ ‘‘ဝစ္စကုဋိတော’’တိ ဣမိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၁၉။)

ပဿာဝကုဋီပိ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ဧဝန္တိ သမ္မဇ္ဇိယမာနေ။ အသုညန္တိ ဇနသဒ္ဒတော အတုစ္ဆံ။ အာသနန္တိ ထေရဿ အာသနံ။ တသ္မိန္တိ အာသနေ။ နိသိန္နဿ ထေရဿ ဝတ္တံ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥက္လာပေါ အသ္မိံ ဒေသေ အတ္ထီတိ ဥက္လာပေါတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကေနစိ ကစဝရေန သံကိဏ္ဏော’’တိ။ ဧတ္ထ စ သင်္ကာရော ဥစ္ဆိဋ္ဌော ကလာပေါ သမူဟော ဥက္လာပေါတိ ဝစနတ္ထေန ဥက္လာပေါတိ ဝုစ္စတိ။ ကစီယတိ ဗန္ဓီယတိ အသ္မိံ ဒေသေတိ ကစော, သော ဝရီယတိ ဣစ္ဆီယတိ အနေနာတိ ကစဝရောတိ ဝစနတ္ထေန ကစဝရောတိ ဝုစ္စတိ။ ဟတ္ထေနပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ ပိလောတိကေနပီတိအာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။

ဧကတော ကတွာတိ ဧကတော သမာနပဋလံ ကတွာ။ ကသ္မာ သံဃာဋီတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ‘‘သံဃဋိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ သံဟရိတဗ္ဗာတိ သံဃာဋီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ နိဝတ္တိတွာ ဩလောကေန္တံ ဥပဇ္ဈာယံ သံပါပုဏာတီတိ ယောဇနာ။ ဧကေန ဝါ ပဒဝီတိဟာရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပတ္တောယေဝ ဥဏှဘာရိကေသု ပရိယာပန္နောတိ ပတ္တပရိယာပန္နော, ပတ္တေ ပရိယာပန္နော ယာဂုအာဒိကော ပတ္တပရိယာပန္နောတိပိ ယုဇ္ဇတိယေဝ။ ဘိက္ခာစာရေတိ ဘိက္ခာစာရဋ္ဌာနေ။ ယာဂုယာ ဝါ လဒ္ဓါယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ။ သော ပတ္တောတိ ဥဏှာဒီသု ပရိယာပန္နော သော ပတ္တော။ အညတြ ဝါတိ အာရာမာဒီသု ဝါ။ တဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ။ ဝစနေ အနိဋ္ဌိတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတော ပဋ္ဌာယာတိ ‘‘န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တနကာရတော ပဋ္ဌာယ။ ဣမိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေသု ‘‘နာတိဒူရေ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိအာဒီသု နကာရပဋိသိဒ္ဓေသု အာပတ္တိ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ‘‘န စ ဥဏှေ စီဝရံ နိဒဟိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒီသု ယေသု ကေသုစိ။ အယန္တိ ဒုက္ကဋာပတ္တိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ အာပတ္တိသာမန္တာတိ ဧတ္ထ အာပတ္တိယာ သာမန္တာ အာပတ္တိသာမန္တာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာပတ္တိယာ အာသန္န’’န္တိ။ ‘‘အာသန္န’’န္တိ ဣမိနာ သာမန္တာသဒ္ဒဿ အာသန္နဝေဝစနတဉ္စ ဥပယောဂတ္ထေ နိဿက္ကဝစနတဉ္စ ဒဿေတိ။ ဤဒိသံ ဝစနံ ဘန္တေ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ နာမာတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၀။)

ဂါမတော ပဌမတရန္တိ ဂါမတော ဥပဇ္ဈာယဿ ပဌမတရံ။ တေနေဝါတိ ဥပဇ္ဈာယေနေဝ။ နိဝတ္တန္တေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တိန္တ’’န္တိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သေဒဂ္ဂဟိတ’’န္တိ။ ဣမိနာ သေဒေန သီဒတီတိ သိန္နန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အတိရေကံ ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ဥဿာရေတွာတိပဒဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ, ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ သာရေတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပစ္ဆိမဝါကျဿ ပုဗ္ဗဝါကျကာရဏဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ကိံ ကာရဏာ’’တိ။ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂဿ ဒေါသံ အာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘သမံ ကတွာ’’တိအာဒိ။ တတောတိ သမံ ကတွာ သံဟရဏတော, နိစ္စံ ဘိဇ္ဇမာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မဇ္ဈေ ဘင်္ဂတော ဝါ, ဒုဗ္ဗလန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ ‘‘စတုရင်္ဂုလံ ကဏ္ဏံ ဥဿာရေတွာ’’တိ ဧတံ ဝစနံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန သံဟရိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ စီဝရဘောဂဿ ဩရော အန္တော ဩဘောဂေါတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကာယဗန္ဓန’’န္တိအာဒိ။

ယောတိ ဥပဇ္ဈာယော။ ‘‘ဂါမေယေဝါ’’တိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အန္တရဃရေ ဝါ ပဋိက္ကမနေ ဝါ’’တိ။ ပဋိက္ကမနေ ဝါတိ ဘောဇနသာလာယံ ဝါ။ တဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ။ လဒ္ဓါ ဘိက္ခာ ယေနာတိ လဒ္ဓဘိက္ခော, တဿ ဝါ။ ပိဏ္ဍပါတော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ။ ပိဏ္ဍပါတော န ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္တနာ လဒ္ဓေါပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဥပဇ္ဈာယေန လဒ္ဓေါပီတိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ အာဟရိယတူတိ ဧတ္ထ တုဝိဘတ္တိ ပုစ္ဆာယံ ဟောတိ, အာဟရိယတု ကိန္တိ အတ္ထော။ ကာလောတိ ဘောဇနကာလော။ ဘုဉ္ဇိတ္ထာတိ ဘုတ္တော, တသ္မိံ သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပကဋ္ဌောတိ မဇ္ဈနှိကဿ အာသန္နော။

အနန္တရဟိတာယာတိ ဧတ္ထ အန္တရဓာယတီတိ အန္တရဟိတော, တဋ္ဋိကစမ္မခဏ္ဍာဒိ, နတ္ထိ အန္တရဟိတော ဧတသ္မိံ ပတ္တဘူမီနမန္တရေတိ အနန္တရဟိတောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနတ္ထတာယာ’’တိ။ ကာဠဝဏ္ဏကတာ ဝါ သုဓာဗဒ္ဓါ ဝါ နိရဇမတ္တိကာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ပတ္တံ။ ဓောတဝါလိကာယပီတိ သုဒ္ဓဝါလိကာယပိ။ တတ္ထာတိ ပံသုရဇသက္ခရာဒီသု။ ပုန တတ္ထာတိ ပဏ္ဏာဓာရကေသု။ ဣဒံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဘိမုခေနာတိ အတ္တနော အဘိမုခေန။ သဏိကန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၁။)

သိန္နံ။ အန္တေ ပနာတိ စီဝရဿ ကောဋိယံ ပန။ နိက္ခိပန္တဿ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ စီဝရဿ ဘောဂေါတိ ယောဇနာ။

စုဏ္ဏံ သန္နေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ စုဏ္ဏသမောဓာနေန နေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပိဏ္ဍိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ။ ‘‘ဧကသ္မိံ နိဒ္ဓူမေ ဌာနေ’’တိ ဣမိနာ ဧကမန္တန္တိ ဧတ္ထ ဧကသ္မိံ အန္တေ ဌာနေတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဇန္တာဃရေတိ အဂ္ဂိသာလာယံ။ သာ ဟိ ဇလတိ ဒိဗ္ဗတိ အဂ္ဂိ ဧတ္ထာတိ ဇန္တာ, ဇနေတိ သရီရသေဒမေတ္ထာတိ ဝါ ဇန္တာ, သာ ဧဝ ဃရံ ဇန္တာဃရန္တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မိံ။ ပရိပူဇာဝသေန ကရီယတီတိ ပရိကမ္မန္တိ အတ္ထေန အင်္ဂါရဒါနာဒိကံ ပရိကမ္မံ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိကမ္မံ နာမာ’’တိအာဒိ။

‘‘န ကေနစိ ဂေလညေနာ’’တိအာဒိနာ ဥဿဟနဿ ကာရဏံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ အဂိလာနေန သဋ္ဌိဝဿေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကေနာပိ ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ အနာဒရေနာတိ ဝတ္တကရဏဿ အနာဒရေန။ နကာရပဋိသံယုတ္တေသူတိ ပဋိသေဓဝါစကေန နကာရေန ပဋိသံယုတ္တေသု။ ပဒေသူတိ ‘‘န ဥပဇ္ဈာယဿ ဘဏမာနဿ အန္တရန္တရာ ကထာ ဩပါတေတဗ္ဗာ’’တိအာဒီသု ဝါကျေသု။ ဘူမိယန္တိ ဥပလက္ခဏဝသေန ဝုတ္တံ ဘိတ္တိယမ္ပိ အပဋိဃံသိတဗ္ဗတ္တာ။ ‘‘ပိဌသံဃာဋဉ္စာ’’တိ ဣမိနာ ကဝါဋပီဠန္တိ ဧတ္ထ ပီဌသဒ္ဒေန ပိဌသံဃာဋံ ဝုစ္စတိ ဥတ္တရပဒလောပဝသေန ဝါ ဧကဒေသဝေါဟာရဝသေန ဝါတိ ဒဿေတိ။ ‘‘အစ္ဆုပန္တေနာ’’တိ ဣမိနာ အပ္ပဋိဃံသန္တေနာတိ ဧတ္ထ ဃံသဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သမ္မာ တာယတိ အတ္တာနဉ္စ ပရဉ္စ အနေနာတိ သန္တာနံ, တမေဝ သန္တာနကန္တိ အတ္ထေန ကီဋကုလာဝကမက္ကဋကသုတ္တာဒိ သန္တာနကံ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သန္တာနက’’န္တိအာဒိ။ ဥလ္လောကတောတိ ဝိတာနတော။ တဉှိ ဥဒ္ဓံ လုစီယတေ ဗန္ဓီယတေတိ ဥလ္လောကန္တိ ဝုစ္စတိ, စကာရဿ ကကာရမကတွာ ‘‘ဥလ္လောစ’’န္တိပိ ဝုစ္စတိ။ တောသဒ္ဒေန အာကာရဿ သ္မာဝစနဿ ကာရိယဘာဝံ ဒဿေတိ။ အပဟရိတဗ္ဗန္တိ အပနေတဗ္ဗံ။ ‘‘အဝဟရိတဗ္ဗ’’န္တိပိ ပါဌော, ဟေဋ္ဌာ ဟရိတဗ္ဗံ ပါတေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၂။)

အာလောကသန္ဓိဘာဂါတိ ဧတ္ထ ဘာဂသဒ္ဒဿ ဒွန္ဒတော ပရတ္တာ ပုဗ္ဗပဒေသုပိ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အာလောကသန္ဓိဘာဂါ စ ကဏ္ဏဘာဂါ စာ’’တိ။ တဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တရဗာဟိရာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဝါတပါနကဝါဋကာနီ’’တိ ဣမိနာ အာလောကသန္ဓိသဒ္ဒဿ ဝါတပါနကဝါဋကပရိယာယဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကောဏာ’’တိ ဣမိနာ ကဏ္ဏသဒ္ဒဿ ကောဏဝေဝစနဘာဝံ ဒဿေတိ။

‘‘ယထာ ပဌမ’’န္တိအာဒိနာ ပဌမပညတ္တမေဝ ပညပေတဗ္ဗံ, န အညထာတိ ဒဿေတိ။ ဣဒံ ပတိရူပံ ပဌမပညတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပဌမပညတ္တေ အပတိရူပေ အညထာပိ ပညပေတဗ္ဗံ။ ဧတဒတ္ထမေဝါတိ ယထာပညတ္တံ ပညပေတဗ္ဗဿ အတ္ထာယ ဧဝ။ သစေ ပညတ္တံ အဟောသိ, ဧဝံ သတီတိ ယောဇနာ။ ဣဒန္တိ ဘိတ္တိံ မောစေတွာ ပညာပနံ။ ကဋေသု ကိဠဉ္ဇေသု သာရတ္တာ ဥတ္တမတ္တာ ကဋသာရကောတိ ဝုစ္စတိ။ နိဝတ္တေတွာတိ သံဟရိတွာ။ ပုရတ္ထိမာတိ ဧတ္ထ ယကာရလောပေန နိဒ္ဒေသောတိ အာဟ ‘‘ပုရတ္ထိမာယာ’’တိ။

ဝူပကာသေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ကသဓာတု ဂတျတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အညတ္ထ နေတဗ္ဗော’’တိ။ ဥပဇ္ဈာယံ ဂဟေတွာ အညတ္ထ ဂန္တဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ အညတ္ထာတိ အညံ ဌာနံ။ ဝိဝေစေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌိဂတတော ဥပဇ္ဈာယံ ဝိဝေစေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိဿဇ္ဇာပေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘အညော ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ ဝတွာ တဿ အာကာရံ ဒဿေတိ ‘‘ထေရ’’န္တိအာဒိနာ။ သော သော ဘိက္ခု ယာစိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညေန ဒါပေတဗ္ဗောတိ အတ္တနာ အညေန ဘိက္ခုနာ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိဝါသော ဒါပေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ကိန္တိ နု ခေါတိ ကေန ဧဝ ဥပါယေန ဒဒေယျ နုခေါတိ အတ္ထော။ ဣတိသဒ္ဒေါ ဟိ အဝဓာရဏတ္ထော။ အဋ္ဌကထာယပိ ဣမမေဝ နယံ ဒဿေတိ ‘‘ကေန နု ခေါ ဥပါယေနာ’’တိ ဣမိနာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ ပဋိကဿေယျာ’’တိအာဒိဝါကျေသု။ သတ္တသု ကမ္မေသု တိဝိဓဿ ဥက္ခေပနီယကမ္မဿ ဂရုကတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥက္ခေပနီယံ အကတွာ’’တိ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တေန ဟီ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၃။)

တေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန ယာစိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သစေ ကရောန္တိယေဝါတိ ဘိက္ခူ သစေ ကမ္မံ ကရောန္တိယေဝ။ ပုန သစေ ကရောန္တိယေဝါတိ ဘိက္ခူ သစေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကရောန္တိယေဝ။ အထာတိ တသ္မိံ ကမ္မေ ကတေ။ ဣတီတိ ဧဝံ ယာစနေန။ နန္တိ တံ ဥပဇ္ဈာယံ။

သမ္ပရိဝတ္တကန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ပိဏ္ဍုက္ခေပက’’န္တိအာဒီသု (ပါစိ။ ၆၂၀) ဝိယ သမ္ပရိဝတ္တကန္တိပဒံ ကိရိယာဝိသေသနံ, ကပစ္စယော စ ဝိစ္ဆတ္ထောတိ အာဟ ‘‘သမ္ပရိဝတ္တေတွာ သမ္ပရိဝတ္တေတွာ’’တိ။ ယဒီတိ ယာဝ။ ယဒိသဒ္ဒေါ ဟိ ယာဝပရိယာယော, တေန ဝုတ္တံ ‘‘န တာဝ ပက္ကမိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ယာဝ အပ္ပမတ္တကမ္ပိ ရဇနံ ဂလတိ, န တာဝ ပက္ကမိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလေနာတိ ဝိသဘာဂေန ပုဂ္ဂလေန ကရဏဘူတေန။ န ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာ ဂါမော ပဝိသိတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ န အညေနေဝ ကရဏီယေန ပဝိသိတဗ္ဗော။ ပိဏ္ဍာယ ပန ပဝိသိတဗ္ဗောတိ အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘ပိဏ္ဍာယ ဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘အနာပုစ္ဆိတွာ’’တိ ဣမိနာ အနာပုစ္ဆာတိ ဧတ္ထ အာကာရော တွာပစ္စယဿ ကာရိယောတိ ဒဿေတိ။ ဘိက္ခာစာရန္တိ ဘိက္ခာယ စရဏဋ္ဌာနံ, ဥပဇ္ဈာယေန ဂန္တဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ပရိဝေဏန္တိ ဥပဇ္ဈာယဿ ပရိဝေဏံ။ ပဿတီတိ ဥပဇ္ဈာယံ ပဿတိ။

ဒဿနတ္ထာယ ဝါတိ အသုဘဒဿနတ္ထာယ ဝါ။ ဣမိနာပိ ဝါသတ္ထာယ ဧဝ န ဂန္တဗ္ဗန္တိ အာသင်္ကံ နိဝတ္တေတိ။ ကမ္မန္တိ ပက္ကမနဿ ကာရဏံ ကမ္မံ။ အနနုဇာနနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ယာဝတတိယ’’န္တိ။ တန္တိ ဥပဇ္ဈာယံ။ အဿာတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ။ ‘‘န သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဣမိနာ သစေ သမ္ပဇ္ဇတိ, န ပက္ကမိတဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။ ကေဝလန္တိ ဝိနာ ဥဒ္ဒေသာဒိသမ္ပဇ္ဇနေဟိ။ ဧဝရူပေ ဥပဇ္ဈာယေ နိဝါရေန္တေပီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဂေလညတော’’တိ ဣမိနာ ဝုဋ္ဌာနသဒ္ဒဿ အဝဓိအပေက္ခတံ ဒဿေတိ။ အဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ။ အညောတိ အတ္တနာ အညော။ တဿာတိ အညဿ ဘိက္ခုဿ။

ဣတိ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တကထာ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၄။)

၁၆။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာ

֍ * ၆၇။ သမ္မာဝတ္တနာယံ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥဒ္ဒေသာဒီဟီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ပရိပုစ္ဆာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ သင်္ဂဟသဒ္ဒဿ သင်္ခေပဂဟဏေသုပိ ဝုတ္တိတော ‘‘အနုဂ္ဂဟော’’တိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ သမ္မုခါ သင်္ဂဟော စ ပရမ္မုခါ အနုဂ္ဂဟော စ ကာတဗ္ဗော။ အာမိသေန ဝါ သင်္ဂဟော, ဓမ္မေန ဝါ အနုဂ္ဂဟော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကတ္ထာယ ဝါ သင်္ဂဟော, သမ္ပရာယိကတ္ထာယ ဝါ အနုဂ္ဂဟော။ လောကိယတ္ထာယ ဝါ သင်္ဂဟော, လောကုတ္တရတ္ထာယ ဝါ အနုဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗော။ တတ္ထာတိ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒ္ဒေသေန ပရိပုစ္ဆာယ ဩဝါဒေန အနုသာသနီယာ’’တိ။ တတ္ထ ဥဒ္ဒိသနံ ဥဒ္ဒေသောတိ ဝစနတ္ထေန ပါဠိဝါစနာ ဥဒ္ဒေသော နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဒ္ဒေသောတိ ပါဠိဝါစနာ’’တိ။ ‘‘ပါဠိယာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ’’တိ ဣမိနာ ပုနပ္ပုနံ, သမန္တတော ဝါ ပါဠိယာ အတ္ထဿ ပုစ္ဆနံ ပရိပုစ္ဆာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝတ္ထုသ္မိန္တိ စာရိတ္တဝါရိတ္တဝတ္ထုသ္မိံ။ ဣဒန္တိ စာရိတ္တံ။ ပုန ဣဒန္တိ ဝါရိတ္တံ။ ‘‘ဝစန’’န္တိ ဣမိနာ ဩဝဒနံ ဩဝါဒေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဩတိဏ္ဏေ ဝတ္ထုသ္မိံ ‘‘ဣဒံ ကရောဟိ, ဣဒံ မာ ကရိတ္ထာ’’တိ ဝစနံ အနုသာသနီ နာမာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဝစန’’န္တိ ဣမိနာ အနုသာသနီတိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒဿ နဥပစ္ဆိန္နတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ ပတ္တော ဟောတီ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ န ပကတိပတ္တော ဟောတိ, အထ ခေါ အတိရိတ္တပတ္တော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အတိရေကပတ္တော’’တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘သစေ ဥပဇ္ဈာယဿ စီဝရံ ဟောတီ’’တိအာဒီသု ပဒေသု။ အညောပီတိ ပတ္တစီဝရေဟိ အညောပိ။ သမဏပရိက္ခာရောတိ ဆတ္တုပါဟနာဒိ သမဏပရိက္ခာရော။ ဣဓာတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တေ။ နယေနာတိ ဉာယေန။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဥပါယပရိယေသနန္တိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ, ဥပ္ပဇ္ဇမာနတ္ထာယ ဝါ ဥပါယဿ ပရိယေသနံ။ ဣတောတိ ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿ ပရိက္ခာရော ဥပ္ပဇ္ဇိယေထာ’’တိ ပါဠိတော။ စီဝရံ ရဇန္တေနာတိ ဧတ္ထ ရဇန္တေန ဥပဇ္ဈာယေနာတိ အတ္ထော န ဒဋ္ဌဗ္ဗော, သဒ္ဓိဝိဟာရိကေနာတိ အတ္ထော ဧဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပဇ္ဈာယတော ဥပါယံ သုတွာ ရဇန္တေနာ’’တိ။ ဥပဇ္ဈာယတော ဥပါယန္တိ ဥပဇ္ဈာယတော လဒ္ဓံ ဥပါယံ။

ဣတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကဝတ္တကထာ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၅။)

၁၇-နသမ္မာဝတ္တနာဒိကထာ

֍ * ၆၈။ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တန္တိ ဥပဇ္ဈာယမှိ ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဝတ္တံ။ သောတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကော။ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီတိ အဿ, သော ဝါ ဒုက္ကဋံ အာပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ ပဏာမေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ပပုဗ္ဗ နမုဓာတု အတ္ထပကရဏာဒိဝသေန ဣဓ အပသာဒနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အပသာဒေတဗ္ဗော’’တိ။ အဓိမတ္တန္တိ အဓိကပ္ပမာဏံ။ ဂေဟသိတပေမန္တိ မေတ္တာသိနေဟံ။ ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေနာတိ ကဏှပက္ခေ ဝုတ္တေန ပဋိပက္ခေန နယေန။ အလံ ပဏာမေတုန္တိ ဧတ္ထ အလံသဒ္ဒဿ အရဟတ္ထပဋိက္ခိတ္တေသု ဒွီသု အတ္ထေသု အရဟတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ယုတ္တော ပဏာမေတု’’န္တိ။

သာတိသာရော ဟောတီတိ ဧတ္ထ ပကတိဘာဝံ အတိက္ကမိတွာ သရဏံ ပဝတ္တနံ အတိသာရော, ဒေါသော။ သံဝိဇ္ဇတိ သော ဧတဿာတိ သာတိသာရောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဒေါသော ဟောတီ’’တိ။ တဿတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ အာပတ္တိန္တိ ဒုက္ကဋာပတ္တိံ။ တန္တိ ဝတ္တံ။

တေသန္တိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ။ ဝတ္တန္တိ ဗဟုကာနံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဝတ္တံ။ သာဒိယနံ ဝါ…ပေ… ဗာလော ဟောတီတိ ဧတ္ထ ဗာလဿ ကာရဏံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သာဒိယနံ ဝါ အသာဒိယနံ ဝါ န ဇာနာတီ’’တိ။ သာဒိယနဿ ဝါ အသာဒိယနဿ ဝါ အဇာနနတ္တာ ဗာလော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဇာနနဿ ကာရဏံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဗာလော ဟောတီ’’တိ။ ဗာလတ္တာ သာဒိယနံ ဝါ အသာဒိယနံ ဝါ န ဇာနာတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေသူတိ ဗဟုကေသု သဒ္ဓိဝိဟာရိကေသု။ တဿာတိ ဝတ္တသမ္ပန္နဘိက္ခုဿ။ တေသန္တိ ဣတရေသံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ။

၁၈-ရာဓဗြာဟ္မဏဝတ္ထုကထာ

֍ * ၆၉။ ကိဉ္စာပိ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဇာနာတီတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ‘‘ကိံ နု ခေါ အဇာနန္တော ပုစ္ဆီ’’တိ အာသင်္ကံ နိဝါရေတိ။ ဘဂဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၆။)

အနုညာတုကာမော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပနသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော, တထာ ဇာနန္တောပီတိ အတ္ထော။ လဟုကန္တိ ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနံ။ လဟုကတ္တာ ပဋိက္ခိပိတွာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဿာတိ ဘဂဝတော, အဇ္ဈာသယန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အဇ္ဈာသယံ ဝိဒိတွာ’’တိဝစနဿ ယုတ္တိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓါနံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ အယဉ္စာတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော စ။ အဂ္ဂေါတိ ကောဋိဥက္ကံသော။ သေဋ္ဌောတိ ပဝရော ဥတ္တမော။

‘‘ဗျတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေနာ’’တိ ဧတ္ထ ဗျတ္တပဋိဗလာနံ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဗျတ္တော နာမာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယဿ သာဋ္ဌကထံ ဝိနယပိဋကဝါစုဂ္ဂတံ ပဝတ္တတိ, အယံ ဗျတ္တော နာမာတိ ယောဇနာ။ တသ္မိန္တိ ဝိနယပိဋကံ ဝါစုဂ္ဂတဘိက္ခုမှိ။ ယဿာတိ ဘိက္ခုနော။ သုဂ္ဂဟိတန္တိ သာဋ္ဌကထာယ သုဋ္ဌု ဂဟိတံ။ အယမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပုရိမဘိက္ခုံ အပေက္ခတိ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေတိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုမှိ, ဣမသ္မိံ ဝိသယေတိ အတ္ထော။ ဗျတိရေကာနွယဝသေန ပဋိဗလံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော ပနာ’’တိအာဒိ။ ယော ပန န သက္ကောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာတိ အာဟ ‘‘ကာသသောသသေမှာဒိနာ ဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကာသော စ သောသော စ သေမှော စ, တေ အာဒယော ယဿ ဂေလညဿာတိ ကာသသောသသေမှာဒိ, အာဒိသဒ္ဒေန ဧဠမူဂါဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဩဋ္ဌော စ ဒန္တော စ ဇိဝှါ စ, တာ အာဒယော ယေသံ တာလုအာဒီနန္တိ ဩဋ္ဌဒန္တဇိဝှါဒယော, တေသံ။ ပဒဗျဉ္ဇနေဟီတိ ပဒအက္ခရေဟိ။ ဗျဉ္ဇနသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ အက္ခရဝါစကော။ ဟာပေတီတိ ဂလတ္တာ ဟာပေတိ။ အညထာ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အညေန သိထိလာဒိနာ အာကာရေန ဝါ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အညထာ ဝဒတီတိ အညေန ဓနိတာဒိအာကာရေန ဝဒတိ။ တဗ္ဗိပရီတောတိ တဿ အပဋိဗလဿ ဝိပရီတော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဇာနာပေတဗ္ဗတော။ ယန္တိ ယံ အာကာရံ ဓာတုကမ္မမေတံ, သံဃောတိ ကာရိတကမ္မမေတံ။ ဣဓ ကာရိတကမ္မံ ကိတော ဝဒတိ။

֍ * ၇၁။ ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရာတိ ဧတ္ထ ဥပသမ္ပန္နဿ သမနန္တရာတိ အတ္ထံ နိဝါရေန္တော အာဟ ‘‘ဥပသမ္ပန္နော ဟုတွာဝ သမနန္တရာ’’တိ။ ဧဝသဒ္ဒေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၇။)

စိရကာလံ နိဝတ္တေတိ။ ဥလ္လုမ္ပတူတိ ဧတ္ထ ဥပုဗ္ဗလုပဓာတုယာ ဥပသဂ္ဂဝသေန ဝါ အတ္ထာတိသယဝသေန ဝါ ဓာတူနမနေကတ္ထတ္တာ ဣဓ ဥပုဗ္ဗဓရဓာတုယာ အတ္ထေ ဝတ္တတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဒ္ဓရတူ’’တိ။ ဥဋ္ဌာပေတွာ, ဥက္ခိပိတွာ ဝါ ဓရတူတိ အတ္ထော။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အကုသလာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အကုသလာ ဝုဋ္ဌာပေတွာ’’တိ ဣမိနာ သဟာဝဓိနာ ဥတျူပသဂ္ဂဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကုသလေ ပတိဋ္ဌာပေတူ’’တိ ဣမိနာ သဟာဓာရေန ဓရဓာတုဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥတျူပသဂ္ဂဿ ဥက္ခိပနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သာမဏေရဘာဝါ ဝါ ဥဒ္ဓရိတွာ’’တိ။ ‘‘ပဋိစ္စာ’’တိ ဣမိနာ ဥပါဒါယာတိ ဧတ္ထ သမီပေ အာဒိယိတွာတိ သဒ္ဒတ္ထမဂဟေတွာ သင်္ကေတတ္ထဝသေန ပါကဋတ္တာ တဿ သင်္ကေတတ္ထံ ဒဿေတိ, အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတီတိ အတ္ထော။

֍ * ၇၃။ အဓိဋ္ဌိတာတိ ဧတ္ထ အဓိ နိစ္စဝသေန ဌာတိ ပဝတ္တတီတိ အဓိဋ္ဌိတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိစ္စပ္ပဝတ္တိနီ’’တိ။ ကသ္မာ စတ္တာရော ပစ္စယာ နိဿယာတိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိ။ ‘‘စတ္တာရော’’တိအာဒိနာ စတ္တာရော ပစ္စယေ နိဿာယ အတ္တဘာဝေါ သေတိ ပဝတ္တတီတိ နိဿာယာတိ အဝုတ္တကမ္မတ္ထံ ဒဿေတိ။

၁၈။ အာစရိယဝတ္တကထာ

֍ * ၇၅။ ကိန္တာယန္တိ ဧတ္ထ ဧကာရလောပဝသေန သန္ဓိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ကိံတေ အယ’’န္တိ။ ‘‘ဩဝဒိတဗ္ဗောတိ’’ဣမိနာ ဩဝဒိယောတိ ဧတ္ထ ဏျပစ္စယဿ ကမ္မတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘တဒတ္ထာယာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ယဒိဒံ ဂဏဗန္ဓိက’’န္တိ ဥတ္တရဝါကျေ ယံသဒ္ဒံ ဒိသွာ ပုဗ္ဗဝါကျေ တံသဒ္ဒံ ဉာပေတိ, တဿ ဗာဟုလ္လဿ အတ္ထာယာတိ အတ္ထော။

֍ * ၇၆။ သောတိ ပသူရော ပရိဗ္ဗာဇကော။ တေနာတိ ဥဒါယိတ္ထေရေန။ သဟဓမ္မိကန္တိ သဟ ဓမ္မေန ကာရဏေန။ ဗျတ္တော တာဝ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တလက္ခဏော ဟောတု, ပဋိဗလော ပန ကထံ ဉာတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ယော

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၈။)

ပနာ’’တိအာဒိ။ ယော ပန သက္ကောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စာတိ သစ္စံ။ ဧတန္တိ ပဋိဗလတ္တံ, ‘‘ပဉ္စဟိ…ပေ… ဝိနေတု’’န္တိဝစနံ ဝါ။

֍ * ၇၇။ တိတ္ထိယပက္ခသင်္ကန္တေသူတိ တိတ္ထိယသင်္ခါတံ သာသနဿ ပဋိပက္ခံ သင်္ကမန္တေသု။ အာစာရသမာစာရသိက္ခာပနကန္တိ အတိဝိယ စရိတဗ္ဗံ အာဘိသမာစာရိကသီလံ သိက္ခာပနကံ။ ဣမိနာ အာစာရံ သိက္ခာပေတီတိ အာစရိယောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ နာမမတ္တမေဝါတိ ‘‘အာစရိယော’’တိ ဝါ ‘‘အန္တေဝါသိကော’’တိ ဝါ နာမမတ္တမေဝ။ နာနန္တိ ဥပဇ္ဈာယတော ဝါ သဒ္ဓိဝိဟာရိကတော ဝါ နာနံ။

၂၀။ ပဏာမနာခမာပနာကထာ

֍ * ၈၀။ ယံ လက္ခဏံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နိဿယန္တေဝါသိကေန ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာဥပသမ္ပဒါဓမ္မန္တေဝါသိကေဟီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇန္တေဝါသိကေန စ ဥပသမ္ပဒန္တေဝါသိကေန စ ဓမ္မန္တေဝါသိကေန စ။ ဧတေသန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဥပသမ္ပဒါဓမ္မန္တေဝါသိကာနံ။ ဧတေသူတိ ဧတေသု တီသု အန္တေဝါသိကေသု။ အာစရိယဿာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇန္တေဝါသိကော ပဗ္ဗဇ္ဇာစရိယဿ, ဥပသမ္ပဒန္တေဝါသိကော ဥပသမ္ပဒါစရိယဿာတိ အတ္ထော။ သမီပေတိ နိဿယာစရိယဿ စ ဓမ္မာစရိယဿ စ အာသန္နေ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အန္တေဝါသိကေန အာစရိယမှိ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ, တသ္မာ။ အာစရိယေနာပီတိ နိဿယပဗ္ဗဇ္ဇာ ဥပသမ္ပဒါ ဓမ္မာစရိယေနာပိ။ ဩဝါဒါစရိယော တေသု သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ တေသူတိ စတူသု အန္တေဝါသိကေသု။

၂၂။ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိကထာ

အာဏတ္တိဝိနိစ္ဆယော

֍ * ၈၃။ ‘‘နိဿယပဋိပဿဒ္ဓီသူ’’တိ သမူဟာဓာရော။ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော ပက္ကန္တော ဝါတိအာဒီသူ’’တိ အဝယဝါဓာရော။ ‘‘ဝိပ္ပဝသိတုကာမော’’တိ ဣမိနာ နိရာလယဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဧဝံ ဂတေတိ ဧဝံ ဥပဇ္ဈာယေ ဂတေတိ ယောဇနာ။ အညဒါပီတိ အညသ္မိမ္ပိ ကာလေ။ ဥပဇ္ဈာယေန ပဝါသိတကာလေတိ အတ္ထော။ ဧကသမ္ဘောဂပရိဘောဂေါတိ အတ္တနာ ဝါ ဥပဇ္ဈာယေန ဝါ ဧကော ပစ္စယသမ္ဘောဂေါ စ ဓမ္မပရိဘောဂေါ စ။ ဧကဒိဝသမ္ပီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၂၉။)

ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော, ဒွိဟာဒိကံ ပန ပဂေဝါတိ အတ္ထော။ ပရိဟာရော နတ္ထီတိ အာပတ္တိပရိဟာရော နတ္ထိ, အာပတ္တိယာ ပရိဟရဏံ အပနယနံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ လဇ္ဇီ ပေသလောတိ လဇ္ဇီ ဟုတွာ ပိယသီလော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဒဟေဝါတိ တသ္မိံ ဥပဇ္ဈာယဿ ပက္ကန္တအဟနိ ဧဝ။ တထာတိ ယထာ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော လဟုံ အာဂမိဿတီ’’တိ ပုစ္ဆတိ, တထာ ‘‘အဟံ လဟုံ အာဂမိဿာမီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။ သစေ ဝဒတီတိ သစေ အာစရိယော ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ သဘာဂတန္တိ လဇ္ဇိပေသလဘာဝံ။

ယာဝ အာဂမနာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ ယာဝ အာဂမနာ။ နန္တိ ဥပဇ္ဈာယံ။ ‘‘ဝါသေန္တိယေဝါ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ တတ္ထာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ ဂတဋ္ဌာနေ။ တေနာတိ ဥပဇ္ဈာယေန။ ပဝတ္တီတိ ပဝတ္တနံ။ နဒီပူရေန ဝါ ဥပဒ္ဒုတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဒီပူရတ္တာ ဥဒကောသက္ကနံ အာဂမေတိ, စောရာဒီနံ ဥပဒ္ဒုတတ္တာ သဟာယေ ပရိယေသတိ။ သောတိ ဥပဇ္ဈာယော။

‘‘နိဿယပဏာမနာ’’တိ ဣမိနာ အာဏာပနံ အာဏတ္တီတိ ဝစနတ္ထေန နိဿယပဏာမနာ အာဏတ္တီတိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿေတိ။ နိဿယပဏာမနာတိ နိဿယဿ ဥပဇ္ဈာစရိယဿ ပဏာမနာ။ တသ္မာ ပဏာမိတော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အာပုစ္ဆီတိအာဒိနာ’’တိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘မာ မံ သုသာနဂမနံ အာပုစ္ဆီ’’တိအာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ တေနာတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကေန။ ခမာပေတဗ္ဗောတိ တိတိက္ခာပေတဗ္ဗော။

တာဝါတိ မဟာထေရေဟိ, မဟာထေရာနံ ဝါ ပဌမံ။ အညတ္ထာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ ဝိဟာရတော အညံ ဝိဟာရံ။ အပ္ပေဝါတိ အပိ ဧဝ နာမ ခမေယျာတိ ယောဇနာ။ တတြေဝါတိ အညတ္ထေဝ။ ဒုဗ္ဘိက္ခာဒိဒေါသေနာတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဉာတိဝိယောဂါဒိဒေါသော ဂဟေတဗ္ဗော။ တံယေဝါတိ အတ္တနာ ဝသိတံ တမေဝ ဌာနံ။ အညဿာတိ ဥပဇ္ဈာယတော အညဿ ဘိက္ခုဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ဥပဇ္ဈာယေန ပရိစ္စတ္တတ္တာ ဥပဇ္ဈာယသမောဓာနေ နိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ နတ္ထီတိ ဒီပေတိ။

ဣတိ အာဏတ္တိဝိနိစ္ဆယေ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၀။)

သမောဓာနဝိနိစ္ဆယော

အာပုစ္ဆိတွာတိ =၀၀ အန္တေဝါသိကံ အာပုစ္ဆိတွာ။ တတြာပီတိ အာစရိယန္တေဝါသိကေသုပိ။ ကဒါတိ ကသ္မိံ ကာလေ။ သာယနှေ ဝါ ရတ္တိံဝါတိ အဇ္ဇ သာယနှေ ဝါ ရတ္တိံ ဝါ။ တံခဏေယေဝါတိ တသ္မိံ သမ္ပဋိစ္ဆနက္ခဏေယေဝ။

သော စာတိ အန္တေဝါသိကော စ။ တတောတိ ဂါမတော။ သုဂတောတိ သုဋ္ဌု ဂတော, နိဿယော ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အထာပီတိ ပုန စ ပရံ။ အာပုစ္ဆိတွာ ပက္ကမနေ ဝိနိစ္ဆယံ ဒဿေတွာ အာပုစ္ဆိတွာ ပက္ကမနေ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာစရိယံ အနာပုစ္ဆာ’’တိအာဒိ။ ဥပစာရသီမာတိက္ကမေတိ ဥပစာရသီမာယ အတိက္ကမေ သတိ, အတိက္ကမနဟေတု ဝါတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ စ ဥပစာရသီမာ နာမ ပရိက္ခိတ္တဿ ဝိဟာရဿ ပရိက္ခေပေါယေဝ, အပရိက္ခိတ္တဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ။

သာယနှေ ဝါ ရတ္တိဘာဂေ ဝါတိ အဇ္ဇ သာယနှေ ဝါ ရတ္တိဘာဂေ ဝါ။ သွေတိ သုဝေ။

ဗဟိသီမန္တိ ဥပစာရသီမတော ဗဟိ။ တတောတိ ဗဟိသီမတော။ ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနန္တိ အန္တေဝါသိကတော ဒွိန္နံ လေဍ္ဍုပါတာနံ။ အတိက္ကမိတွာတိ ဥပစာရသီမတော ဗဟိ အန္တေဝါသိကသဒ္ဓိဝိဟာရိကာနံ ဝသနဋ္ဌာနတော အတိက္ကမိတွာ။

မုစ္စိတုကာမောတိ အန္တေဝါသိကမှာ မုစ္စိတုကာမော ဧဝ။ ပဏာမေတီတိ ကာယဝါစာဟိ ပဏာမေတိ။ သာလယောတိ အာစရိယေ သာပေက္ခော။ ‘‘နိရာလယော’’တိ ဝတွာ တဿ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘န ဒါနီ’’တိအာဒိ။ ဧဝမ္ပီတိ ဓုရေ နိက္ခိတ္တေပိ။ ဥဘိန္နံ ဓုရနိက္ခေပေ သတိ, ဓုရနိက္ခေပဟေတု ဝါ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ ယောဇနာ။ ပဏာမိတေန ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ အာစရိယန္တိ နိဿယာစရိယံ။ စေတိယံ ဝါ ဝန္ဒန္တံ ဥပဇ္ဈာယန္တိ သမ္ဗန္ဓော, မဂ္ဂပ္ပဋိပန္နံ ဝါ ဥပဇ္ဈာယန္တိ ယောဇနာ။ ဒူရတ္တာတိ ဒူရဘာဝတော။ ဥပရိပါသာဒေတိ ပါသာဒဿ ဥပရိ။ တန္တိ ဥပဇ္ဈာယံ။ နိသိန္နံ ဥပဇ္ဈာယန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၁။)

သဝနဝသေန သမောဓာနေ ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥပဇ္ဈာယဿ သဒ္ဒန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

၂၃။ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာ

֍ * ၈၄။ ဣဒါနိ ယံ လက္ခဏံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ခေပတောတိ အင်္ဂါနိ အနုဒ္ဓရိတွာ သမာသတော။ တတ္ထာတိ ယံ ‘‘ပဉ္စဟိ ဘိက္ခဝေ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ’’တိအာဒိမာဟ, တတ္ထ။ အဂုဏင်္ဂေဟီတိ ဂုဏဝိရဟိတေဟိ အင်္ဂေဟိ။ သောတိ ဘိက္ခု။ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ကမ္မဝါစာစရိယေန ဟုတွာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘ဥပဇ္ဈာယေန ဟုတွာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ပဉ္စကေသု။ အာဒီသူတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗော နိဒဿနတ္ထော ဣတိသဒ္ဒေါ လောပေါ ဟောတိ။ ဣတိအာဒီသူတိ ဟိ အတ္ထော။ အယုတ္တဝသေနာတိ အနနုရူပဝသေန။ ယောတိ ဘိက္ခု။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ပရေ စ သမာဒပေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ သီလက္ခန္ဓာဒိကေ။ ပရိဟရတီတိ ပရိသံ ပရိဿယတော ဟရတိ အပနေတိ။ တဿာတိ ဘိက္ခုနော။ ‘‘သီလာဒီဟီ’’တိပဒံ ‘‘ပရိဟာယတိယေဝါ’’တိပဒေ အပါဒါနံ, ‘‘န ဝဍ္ဎတီ’’တိပဒေ ကရဏံ။ တသ္မာတိအာဒိ လဒ္ဓဂုဏံ။ တေနာတိ ဘိက္ခုနာ။ ကသ္မာ အာပတ္တိအင်္ဂဝသေန န ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တဿေဝါတိ ခီဏာသဝဿေဝ။ န ဝဒေယျာတိ ခီဏာသဝါနံ အနဘိရတိယာ အနုပ္ပန္နတ္တာ န ဝဒေယျ။ ယဒိ န ခီဏာသဝဿေဝ ဥပဇ္ဈာယာစရိယဘာဝေါ အနုညာတော, အထ ကသ္မာ ခီဏာသဝပဉ္စကော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယသ္မာ န ပရိဟာယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

အန္တဂ္ဂါဟိကာယာတိ သဿတုစ္ဆေဒသင်္ခါတံ အန္တံ လာမကံ ဂဏှာတိ, ဂဏှာပေတီတိ ဝါ အန္တဂ္ဂါဟိကာ, တာယ။ ဒိဋ္ဌိယာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ။ ယတ္တကံ သုတန္တိ ဘိက္ခုနောဝါဒကသိက္ခာပဒေ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၅-၁၄၇) ဝုတ္တံ ယတ္တကံ သုတံ။ တေနာတိ သုတေန။ ယံ အာပတ္တာဒိ တေန ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၂။)

အာပတ္တိံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ အာပတ္တိံ အာပန္နောတိ န ဇာနာတီတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒံ နာမာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အာပန္နော’’တိ ဣမိနာ ‘‘အာပတ္တိ’’န္တိပဒံ ‘‘အာပန္နော’’တိပါဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။

အာဘိသမာစာရိကာယာတိ ဧတ္ထ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နသီလတော အဘိဝိသေသေန သမ္မာ စရိတဗ္ဗန္တိ အာဘိသမာစာရံ, ခန္ဓကပရိယာပန္နံ ဝတ္တပဋိပတ္တိသီလံ, တံ အာရဗ္ဘ ပညတ္တာ အာဘိသမာစာရိကာ, ခန္ဓကပရိယာပန္နာ သိက္ခာ, တာယ။ အာဒိဗြဟ္မစာရိယကာယာတိ ဧတ္ထ မဂ္ဂသင်္ခါတဿ ဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိ မရိယာဒေါ အာဒိဗြဟ္မစရိယော, တသ္မိံ ပဝတ္တာ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာ =၀၂, ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နာ သိက္ခာ, တာယ။ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိယန္တိ သိက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌေန သိက္ခာ, သာ ဧဝ ဘဂဝတာ ပညတ္တတ္တာ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိ။ အထ ဝါ သိက္ခနံ သိက္ခာ, တာယ သိက္ခနတ္ထာယ ဘဂဝတာ ပညပီယတီတိ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိ ဥဘတောဝိဘင်္ဂပရိယာပန္နသိက္ခာယေဝ, တဿံ။ အဘိဓမ္မေတိ ဧတ္ထ သုတ္တန္တပါဠိတော အဘိ အတိရေကော, အဘိဝိသိဋ္ဌော ဝါ ဓမ္မော အဘိဓမ္မောတိ ဝုတ္တေ နာမရူပပရိစ္ဆေဒကံ အဘိဓမ္မပိဋကန္တိ အာဟ ‘‘နာမရူပပရိစ္ဆေဒေ’’တိ။ အဘိဝိနယေတိ ဧတ္ထ အဘိဘဝိတွာ ကာယဝါစံ ဝိနေတီတိ အဘိဝိနယော, အဘိဘဝိတွာ ကာယဝါစံ ဝိနေတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ အဘိဝိနယောတိ ဝုတ္တေ ဝိနယပိဋကန္တိ အာဟ ‘‘သကလေ ဝိနယပိဋကေ’’တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဒေသု, သဗ္ဗေသံ ဝါ ပဒါနံ။ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ကာရဏေနာ’’တိ ဧတ္ထ ကာရဏသဒ္ဒေန ‘‘ဓမ္မတော’’တိ ဧတ္ထ ဓမ္မသဒ္ဒဿ သဘာဝတ္ထာဒယော နိဝါရေတွာ ကာရဏတ္ထတံ ဒီပေတိ, ဧနသဒ္ဒေန တောပစ္စယဿ ဝိသေသနတ္ထံ။ ဣတီတိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တနယေနာတိ အတ္ထော။ စတုတ္ထေတိ စတုတ္ထပဉ္စကေ။ စတုတ္ထပဉ္စကတော တီဏိ ပဒါနိ, ပဉ္စမပဉ္စကတော ဒွေ ပဒါနိ ဂဟေတွာ ပဉ္စကံ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘စတ္တာရော ပဉ္စကာ’’တိ။ အဋ္ဌသု ပဉ္စကေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဣတိ သောဠသပဉ္စကဝိနိစ္ဆယေ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၃။)

၂၄။ ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗဆက္ကကထာ

֍ * ၈၅။ တန္တိ ဦနဒသဝဿပဒံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဆက္ကေသု။ တတ္ထာတိ ဆက္ကေသု။ ‘‘ပါတိမောက္ခာနိ ဝိတ္ထာရေနာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝိဘင်္ဂဝသေန ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘ဥဘတောဝိဘင်္ဂဝသေန ဝုတ္တာနီ’’တိ။ မာတိကာဝိဘင်္ဂဝသေန သုဋ္ဌု ဝိဘဇိတဗ္ဗာနီတိ သုဝိဘတ္တာနိ, ဝါစုဂ္ဂတဝသေန သုန္ဒရာ ပဝတ္တိ ဧတေသန္တိ သုပ္ပဝတ္တီနိ, သုတ္တတော အနုဗျဉ္ဇနတော သုဋ္ဌု ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗာနီတိ သုဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မာတိကာဝိဘင်္ဂဝသေနာ’’တိအာဒိ။

၂၅။ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဝတ္ထုကထာ

֍ * ၈၆။ ယော ပနာတိ ယော ပန အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော။ အညောပီတိ ပသူရတော အပရောပိ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ တသ္မိန္တိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗေ။ တတ္ထာတိ ‘‘ယော သော ဘိက္ခဝေ အညောပီ’’တိအာဒိဝစနေ။ အယန္တိ ပရိဝါသော။ နဂ္ဂပရိဗ္ဗာဇကဿေဝါတိ ဝတွာ တဿ ဘေဒံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အာဇီဝကဿ ဝါ အစေလကဿ ဝါ’’တိ။ တတ္ထ အာဇီဝကော ဥပရိ ဧကမေဝ ဝတ္ထံ ဥပကစ္ဆကေ ပဝေသေတွာ ပရိဒဟတိ, ဟေဋ္ဌာ နဂ္ဂေါ။ အစေလကော ပန သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ နဂ္ဂေါယေဝ။ သောပီတိ =၀၃ နဂ္ဂပရိဗ္ဗာဇကောပိ။ ဝါလကမ္ဗလာဒီနန္တိ ဝါလေန ကတံ ကမ္ဗလံ, အာဒိသဒ္ဒေန ကေသကမ္ဗလာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အဿာတိ ပရိဗ္ဗာဇကဿ။ အညဿာတိ နဂ္ဂပရိဗ္ဗာဇကတော အပရဿ။ ပဏ္ဍရင်္ဂါဒိကဿာတိ ပဏ္ဍရံ သေတဝတ္ထံ အင်္ဂေ သရီရေ ဧတဿတ္ထီတိ ပဏ္ဍရင်္ဂေါ, အာဒိသဒ္ဒေန နီလင်္ဂါဒယော သင်္ဂဏှာတိ။

ဧဝန္တိ ဣမိနာ ကေသမဿုဩရောပနာဒိနာ။ ပဗ္ဗာဇေန္တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မိန္တိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗေ, နိသိန္နေယေဝါတိ ယောဇနာ။ အနာဒရေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ တဿာတိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ။ နယိမေတိ န ဣမေ, ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗံ။

֍ * ၈၇။ ‘‘ဧဝံ ခေါ…ပေ… အနာရာဓကော’’တိ အယံ ကထာ မာတိကာတိ ယောဇနာ။ အဿာတိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ။ တဿေဝါတိ တဿာယေဝ မာတိကာယ။ တတ္ထာတိ ဝိဘင်္ဂေ။ အတိကာလေနာတိ ဧတ္ထ ဘတ္တကိစ္စံ ကတွာ ဝတ္တကရဏဝေလာယေဝ အတိကာလော နာမာတိ ဒဿေန္တော

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၄။)

အာဟ ‘‘ဝတ္တကရဏဝေလာယမေဝါ’’တိ။ ဣမိနာ ဘုမ္မတ္ထေ ကရဏဝစနန္တိပိ ဒဿေတိ။ တတ္ထေဝါတိ ကုလဃရေသုယေဝ။ အညဒတ္ထူတိ ဧကံသေန, ‘‘ကရောန္တော’’တိ ဣမိနာ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ ဧဝမ္ပိ ကရောန္တော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘သမ္ပာဒကော’’တိ ဣမိနာ အနာရာဓကောတိ ဧတ္ထ အာရာဓသဒ္ဒဿ သာဓနတ္ထံ ဒဿေတိ, တောသနတ္ထာဒယော နိဝတ္တေတိ။

အဇ္ဈာစာရတ္ထိကာ ဝိသန္တိ ပဝိသန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝေသိယာ, သောဘဏရူပသင်္ခါတံ ဝေသံ ဓာရေတီတိ ဝါ ဝေသိယာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သုလဘဇ္ဈာစာရာ’’တိအာဒိ။ အာမိသောယေဝ ကိဉ္ဇက္ခော အပ္ပမတ္တကဋ္ဌေနာတိ အာမိသကိဉ္ဇက္ခော, ဝိသေသနပရပဒေါ။ အထ ဝါ အာမိသော စ တတော အညော ကိဉ္ဇက္ခော စ အာမိသကိဉ္ဇက္ခံ, တဿ သမ္ပဒါနံ အာမိသကိဉ္ဇက္ခသမ္ပဒါနံ။ ကိဉ္ဇက္ခသဒ္ဒေါ ကေသရဿေဝ မုချတော ဝါစကော, အပ္ပမတ္တကဿ ပန ရူဠှီဝသေန။ ဝိဓဝါတိ ဧတ္ထ ဓဝသဒ္ဒေါ ပတိနောယေဝ ဝါစကော, န ရုက္ခဝိသေသဿာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မတပတိကာ ဝါ’’တိအာဒိ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ မတဝသေန ဝါ ပဝုတ္ထဝသေန ဝါ ဝိဂတော ဓဝေါ ဧတာသံ, ဓဝေန ဝါ ဝိဂတာတိ ဝိဓဝါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တာတိ ဝိဓဝါ။ ယောဗ္ဗနပတ္တတ္တာ ဝါ ယောဗ္ဗနာတီတတ္တာ ဝါ ထုလ္လာ မဟန္တာ ကုမာရိကာတိ ထုလ္လကုမာရိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယောဗ္ဗနပတ္တာ’’တိအာဒိ။ ပဏ္ဍကာတိ ဧတ္ထ အာသိတ္တပဏ္ဍကာဒီသု ပဉ္စသု ပဏ္ဍကေသု နပုံသကပဏ္ဍကောဝါဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘နပုံသကာ’’တိ။ သမာနပဗ္ဗဇ္ဇာတိ ဘိက္ခူဟိ သမာနပဗ္ဗဇ္ဇာ။ တတောတိ ဝိဿာသတော။

တတ္ထာတိ ဝေသိယာဒီသု။ တာသန္တိ ဝေသိယာနံ။ သောတိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု =၀၄ ဝိဓဝါဒီသု။ ဂန္တဗ္ဗတံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တထာတိ ယထာ ဂန္တဗ္ဗတ္တံ ဝုတ္တံ, တထာ။

ဥစ္စာဝစာနီတိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဓံ စယတိ ဝဍ္ဎတီတိ ဥစ္စံ, စယတော အဝဂတော ဝိယောဂေါတိ အဝစံ။ ဥစ္စဉ္စ အဝစဉ္စ ဥစ္စာဝစာနီတိ ဝစနတ္ထေန မဟန္တခုဒ္ဒကတ္ထောတိ အာဟ ‘‘မဟန္တခုဒ္ဒကာနီ’’တိ။ ‘‘ကမ္မာနီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ကရဏီယာနီ’’တိပဒဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ တံဒဿနေန စ ကတ္တဗ္ဗာနီတိ ကရဏီယာနီတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ တတ္ထာတိ မဟန္တခုဒ္ဒကေသု

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၅။)

ကမ္မေသု။ တတ္ထ န ဒက္ခောတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တေသု တေသု နဝကမ္မေသူ’’တိ။ ‘‘ဥဋ္ဌာနဝီရိယသမ္ပန္နော’’တိ ဣမိနာ နတ္ထိ အလသော ကောသဇ္ဇံ ဧတဿာတိ အနလသောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တတြာတိ ဧတ္ထ တြပစ္စယော သတ္တမျတ္ထေ ဝိစ္ဆာဇောတကောတိ အာဟ ‘‘တေသု တေသူ’’တိ။ ‘‘ဌာနုပ္ပတ္တိကာယ ဝီမံသာယာ’’တိ ဝုတ္တဝစနဿတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒမေဝ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘တသ္မိံယေဝ ခဏေ ဥပ္ပန္နပညာယာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဌာနုပ္ပတ္တိကာယာ’’တိ ဧတ္ထ ဌာနသဒ္ဒေါ တင်္ခဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ အလံ ကာတုန္တိ ဧတ္ထ အလံသဒ္ဒေါ ဘူသနဝါရဏပရိယတ္တသင်္ခါတေသု တီသု အတ္ထေသု ပရိယတ္တတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကာတုံ သမတ္ထော’’တိ။

တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒောတိ တိခိဏဆန္ဒော။ ‘‘ဗလဝစ္ဆန္ဒော’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ လောကိယသမာဓိဘာဝနာယာတိ လောကိယာယ အဋ္ဌသမာပတ္တိသင်္ခါတာယ သမာဓိဘာဝနာယ။

ဣဓာဂတောတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ အာဂတော။ တိတ္ထာယတနသာမိကဿာတိ တရန္တိ ဥပ္လဝန္တိ သတ္တာ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောန္တိ ဧတ္ထာတိ တိတ္ထံ, ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိယော။ တမေဝ အာယတနံ ဒိဋ္ဌိဂတိကာနန္တိ တိတ္ထာယတနံ။ အထ ဝါ တိတ္ထမေတေသမတ္ထီတိ တိတ္ထိနော, တေသမာယတနံ တိတ္ထာယတနံ, တဿ သာမိကော တိတ္ထာယတနသာမိကော, တဿ။ တဿ ဒိဋ္ဌိယာတိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌိသဒ္ဒေါ လဒ္ဓိပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘တဿ သန္တကာယ လဒ္ဓိယာ’’တိ။ ကသ္မာ သာ လဒ္ဓိ ‘‘ခန္တီ’’တိ စ ‘‘ရုစီ’’တိ စ ‘‘အာဒါယော’’တိ စ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ဣဒါနီ’’တိအာဒိ။ သာယေဝ လဒ္ဓိ ခမတိ စေဝ ရုစ္စတိ စ ဂဟိတာ စာတိ ယောဇနာ။ တဿ တိတ္ထကရဿာတိ ကတွတ္ထေ သာမိဝစနံ။ တဿာတိ တိတ္ထာယတနသာမိကဿ။ ဘညမာနာယာတိ ဘဏိယမာနာယ။ အနဘိရဒ္ဓေါတိ ဧတ္ထ အနဘိရာဓိတော အပရိတောသိတစိတ္တောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပရိပုဏ္ဏသင်္ကပ္ပေါ, နော ပဂ္ဂဟိတစိတ္တော’’တိ။ ယဒိဒန္တိ ယံ ဣဒံ ‘‘အနတ္တမနတ္တ’’န္တိ ဝါ ‘‘အတ္တမနတ္တ’’န္တိ ဝါ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ‘‘ဣဒ’’န္တိပဒဿ အနိယမံ ဒဿေတိ။ ဣမေတိ ဘိက္ခူ။ ယဉ္စ အနတ္တမနတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တဿေဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၆။)

အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ ဧဝ အနတ္တမနတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒန္တိ ဒွေ အတ္တမနတ္တာနိ, ဒွေ အနတ္တမနတ္တာနီတိ စတုဗ္ဗိဓံ ဣဒံ ဓမ္မဇာတံ။ သံဃာဋနီယန္တိ သံဃဋိတဗ္ဗံ, သန္နိစယံ ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ‘‘အနာရာဓကေ’’တိအာဒိနာ အနာရာဓနီယသ္မိန္တိ =၀၅ ဧတ္ထ န အာရာဓေတိ ဝတ္တံ အနေန ကမ္မေနာတိ အနာရာဓနီယန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣဒန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ။ လိင်္ဂန္တိ ကာရဏံ။ လက္ခဏန္တိ စိဟနံ။ ဣတောတိ အဋ္ဌင်္ဂတော နီဟဋေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တဝိပလ္လာသေနာတိ ကဏှပက္ခေ ဝုတ္တဝိပရီတေန။

သုက္ကပက္ခေ အဋ္ဌင်္ဂါနိ သမောဓာနေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နာတိကာလေန ဂါမပဝေသနံ နာတိဒိဝါ ပဋိက္ကမန’’န္တိအာဒိ။ ကဏှပက္ခေပိ ဣမိနာ နယေန အဋ္ဌင်္ဂါနိ သမောဓာနေတဗ္ဗာနိ။ ‘‘ပရိတောသကော’’တိ ဣမိနာ အာရာဓကသဒ္ဒဿ တောသနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဟေဋ္ဌာ ပန ‘‘သမ္ပာဒကော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ သာဓနတ္ထံ ဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဥပသမ္ပဒမာဠကေပီတိ ဥပသမ္ပာဒဋ္ဌာနေ ဧကကူဋယုတ္တေ အနေကကောဏေ ပတိဿယဝိသေသေပိ။ သော ဟိ ဧကကူဋံ ကတွာ အနေကေဟိ ကောဏေဟိ မလီယတိ ဝိဘူသီယတီတိ မာဠောတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘စတ္တာရော မာသေ ပရိဝသိတဗ္ဗ’’န္တိဝစနံ အသဒိသူပမာယ ပါကဋံ ကရောန္တော ‘‘ယထာ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဟီတိ သစ္စံ။ အဿာတိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ။ ပရိဝသန္တော အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အန္တရာတိ စတုမာသဿ အဗ္ဘန္တရေ။ ကုပ္ပနသဘာဝေါတိ နဿနသဘာဝေါ။ ပရိဂ္ဂဏှာတီတိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဏှာတိ။ နာမရူပံ ဝဝတ္ထပေတီတိ ‘‘ဣဒံ နာမံ, ဣဒံ ရူပ’’န္တိ ဝဝတ္ထပေတိ။ လက္ခဏန္တိ နမနရုပ္ပနလက္ခဏံ, အနိစ္စာဒိလက္ခဏံ ဝါ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာပဟာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သမူဟတာနိ…ပေ… သလ္လ’’န္တိ။ အဗ္ဗုဠှန္တိ အာဝဟိယိတ္ထာတိ အဗ္ဗုဠှံ, ဥဒ္ဓံ ဝဟိယိတ္ထာတိ အတ္ထော။ အာတျူပသဂ္ဂေါ ဟိ ဥဒ္ဓင်္ဂမတ္ထော။ တံဒိဝသမေဝါတိ တသ္မိံ သောတာပတ္တိမဂ္ဂဿ ပဋိလဘနဒိဝသေယေဝ။ ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ တဒဟေဝါတိ တသ္မိံ သောတာပန္နဘဝနအဟနိ ဧဝ။

တဿာတိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ။ ပါဠိယံ ပတ္တဿ အနာဂတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပတ္တမ္ပိ တထေဝါ’’တိ။ ယထာ ဥပဇ္ဈာယမူလကံ စီဝရံ ပရိယေသိတဗ္ဗံ, ပတ္တံပိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၇။)

တထေဝါတိ အတ္ထော။ ဣဒန္တိ ပတ္တစီဝရံ။ ဣမဿာတိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ။ အညေတိ ဥပဇ္ဈာယတော အပရေ။ တေဟိပီတိ အညေဟိပိ။ ဝိလောမာတိ ပဋိလောမာ။ အာယတ္တန္တိ အဓီနံ။ အာယတ္တဇီဝိကတ္တာတိ အညတိတ္ထိယပုဗ္ဗဿ ဥပဇ္ဈာယေန အာယတ္တဇီဝိကတ္တာ။ တဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဿ။ ဝစနကရောတိ ဝစနံ ကရော။ ဝါကျေပိ သမာသေပိ ဝစနသဒ္ဒဿ ‘‘တဿာ’’တိ ပဒမေဝ အပေက္ခတ္တာ ‘‘ဝစနကရော’’တိ သမာသော ဟောတိ။ ဧသေဝ နယော ‘‘ဥပဇ္ဈာယေန အာယတ္တဇီဝကတ္တာ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ တေနာတိ ဝစနကရဟေတုနာ။

အဂ္ဂိပရိစရဏကာတိ =၀၆ အဂ္ဂိပူဇကာ။ ဣမိနာ အဂ္ဂိံ ပရိစရန္တီတိ အဂ္ဂိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တာပသာတိ ဇဋာဓရာ။ တေ ဟိ ယသ္မာ ဇဋာ စ တပေါ စ ဧတေသမတ္ထိ, တသ္မာ ‘‘ဇဋိလာ’’တိ စ ‘‘တာပသာ’’တိ စ ဝုစ္စန္တိ။ ဧတေတိ ဇဋိလကာ။ ‘‘ကိရိယံ န ပဋိဗာဟန္တီ’’တိ ဝုတ္တဝစနဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္ထိ ကမ္မံ, အတ္ထိ ကမ္မဝိပါကော’’တိ။ ဧတဒေဝ ပဗ္ဗဇ္ဇန္တိ ဧတံ ဧဝ တာပသပဗ္ဗဇ္ဇံ။ ဧတေသန္တိ ဇဋိလာနံ။ သာသနေတိ ဗုဒ္ဓဿ သာသနေ။ တေသန္တိ ဉာတီနံ, ဣမံ ပရိဟာရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေတိ ဉာတယော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဉာတိသေဋ္ဌဿာတိ ဉာတိယေဝ သေဋ္ဌော, ဉာတီနံ ဝါတိ ဉာတိသေဋ္ဌော, တဿ, ဗုဒ္ဓဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။

၂၆။ ပဉ္စာဗာဓဝတ္ထုကထာ

֍ * ၈၈။ မဂဓေသူတိ ဧတ္ထ ဗဟုဝစနပဒေန ဝုတ္တတ္တာ ဇနပဒဿ နာမန္တိ အာဟ ‘‘မဂဓနာမကေ ဇနပဒေ’’တိ။ အမနုဿာနဉ္စာတိ မနုဿေဟိ အညသတ္တာနဉ္စ။ ဥဿန္နသဒ္ဒေါ စ ဥဿဒသဒ္ဒေါ စ ဝုဍ္ဎိပ္ပတ္တပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဥဿန္နာ ဝုဍ္ဎိပ္ပတ္တာ’’တိ။ ‘‘ဖာတိပ္ပတ္တာ’’တိ ဣမိနာ တမေဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေဟီတိ ကုဋ္ဌာဒီဟိ ပဉ္စဟိ အာဗာဓေဟိ။

တတ္ထာတိ ကုဋ္ဌာဒီသု ပဉ္စသု အာဗာဓေသု။ အာဗာဓိကံ အာဘုသော ဗာဓတိ ပီဠေတီတိ အာဗာဓော, အင်္ဂပစ္စင်္ဂံ ကုဋတိ ဆိန္ဒတီတိ ကုဋ္ဌံ။ ‘‘ရတ္တကုဋ္ဌံ ဝါ’’တိအာဒီသု ဝါသဒ္ဒေန သေတကုဋ္ဌာဒီနိပိ သင်္ဂဏှာတိ။ ကီဋိဘ ဒဒ္ဒု ခဇ္ဇု အာဒိပ္ပဘေဒမ္ပီတိ ကီဋိဘော စ ဒဒ္ဒု စ ခဇ္ဇု စ ကီဋိဘဒဒ္ဒု-

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၈။)

ခဇ္ဇုယော, တာ အာဒယော ယေသံ ကုဋ္ဌာနန္တိ ကီဋိဘဒဒ္ဒုခဇ္ဇုအာဒယော, တေသံ ပဘေဒေါ ကီဋိဘဒဒ္ဒု ခဇ္ဇုအာဒိပ္ပဘေဒေါ, တမ္ပိ။ တတ္ထ ကီဋိဘောတိ ကီဋ ဣဘောတိ ပဒဝိဘာဂေါ ကာတဗ္ဗော။ တတ္ထ ကီဋောတိ ကိမိ။ ဣမိနာ ကီဋကုလာဝကံ ‘‘ကီဋော’’တိ ဂဟေတဗ္ဗံ, ကီဋော ဝိယာတိ ကီဋော, ကုဋ္ဌဝိသေသော။ ဣဘောတိ ဂဇော။ ဣမိနာ ဂဇဿ သဗလံ ‘‘ဣဘော’’တိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဣဘော ဝိယာတိ ဣဘော, ကုဋ္ဌဝိသေသော။ ကီဋောယေဝ ဣဘော ကီဋိဘော, ကုဋ္ဌာဗာဓဝိသေသော, ယံ လောကေ ‘‘ကုဋ္ဋာဗာဓ ဝိသေသော’’ဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ ဒဒ္ဒူတိ ကစ္ဆု။ သာ ဟိ သရီရံ ဒံသတိ ဝိဒံသတိ, ဟိံသတီတိ ဝါ ဒဒ္ဒုတိ ဝုစ္စတိ။ ဧကဿ ဒကာရဿ ရကာရံ ကတွာ ‘‘ဒဒ္ဒု’’တိပိ ပါဌော။ ယံ လောကေ ‘‘ေpv?’’ဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ ခဇ္ဇူတိ ကဏ္ဍုဝနံ။ တဉှိ သရီရံ ခဇ္ဇတိ ဗျထတိ ခဒတိ, ဟိံသတီတိ ဝါ ခဇ္ဇူတိ ဝုစ္စတိ။ ယံ လောကေ ‘‘ခဇ္ဇ’’ဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ ‘‘ကစ္ဆူ’’တိပိ ပါဌော, သော အပါဌော ဒဒ္ဒုသဒ္ဒေန တဿ ဂဟိတတ္တာ။ တန္တိ ကုဋ္ဌံ။ ပကတိပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေတိ ပကတိယာ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ, ယထာနိဝတ္ထပါရုတဋ္ဌာနေတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ ဝိသေသတော ပဋိစ္ဆန္နံ နိဝတ္တေတိ။ အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတံ သစေ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ပကတိဝဏ္ဏေတိ =၀၇ ပကတိဆဝိယံ။ ယထာ အဝဏာ ဆဝိ ဟောတိ, တထာတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ဝဏဝတ္ထုံ သန္ဓာယ န ဝုတ္တံ။

မေဒဂဏ္ဍောတိ မေဒေါ အသ္မိံ အတ္ထီတိ မေဒေါ, ဂဏ္ဍတိ ဖောဋော ဘဝတီတိ ဂဏ္ဍော, မေဒေါယေဝ ဂဏ္ဍော မေဒဂဏ္ဍော။ ယံ လောကေ ‘‘မေဒဂဏ္ဍောဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ ကောလဋ္ဌီတိ ကောလံ ဝုစ္စတိ ဗဒရဖလံ, တဿ အဋ္ဌိ ကောလဋ္ဌိ။ အဝဍ္ဎနကပက္ခေ ဌိတေ သတီတိ ယောဇနာ။ သဉ္ဆဝိန္တိ သံဝိဇ္ဇမာနဆဝိံ, သဉ္ဇာတဆဝိံ ဝါ။ ဥဏ္ဏိဂဏ္ဍာတိ ဥဒ္ဓံ နမန္တီတိ ဥဏ္ဏိယော, တာယေဝ ဂဏ္ဍာ ဥဏ္ဏိဂဏ္ဍာ။ ယေ လောကေ ‘‘ဥဏ္ဏိဂဏ္ဍာ’’ ဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ သရီရပဒေသေ။ ခီရပီဠကာတိ ခီရံ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ခီရာ, တာ ဧဝ ပီဠကာ ခီရပီဠကာ။ ယာ လောကေ ‘‘ခီရပီဠကာ’’ ဣတိ စ ဣတိ စ ဝေါဟရန္တိ။ တာသူတိ ပီဠကာသု။ ခီရပီဠကာ နာမ ဂဏ္ဍာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ခရပီဠကာတိ ခရသဘာဝါ ပီဠကာ။ ခရသဘာဝတ္တာ တေန သတ္တာ မရဏမ္ပိ ဂစ္ဆန္တိ, မရဏမတ္တမ္ပိ ဒုက္ခံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၃၉။)

ယာ လောကေ ဣတိ ‘‘ခီရပီဠကာ’’ ဝေါဟရန္တိ။ ပဒုမကဏ္ဏိကာ နာမ ဂဏ္ဍာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဒုမဿ ကဏ္ဏိကာ ဝိယ ပဒုမကဏ္ဏိကာ။ ယာ လောကေ ‘‘ပဒုမကဏ္ဏိကာ’’ဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ သာသပဗီဇကာ နာမ ဂဏ္ဍာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာသပဿ ဗီဇံ ပမာဏမေတာသန္တိ သာသပဗီဇကာ။ ယာ လောကေ ‘‘သာသပဗီဇကာ’’ ဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ တာ သဗ္ဗာတိ သဗ္ဗာ တာ ပီဠကာ, ဂဏ္ဍဇာတိယော ဝါ။ တာသူတိ ပီဠကာသု, ဂဏ္ဍဇာတီသု ဝါ။

ပဒုမပုဏ္ဍရီကပတ္တဝဏ္ဏန္တိ ပဒုမံ နာမ ရတ္တံ, ပုဏ္ဍရီကံ နာမ သေတံ, တေသံ ပုပ္ဖပတ္တဿ ဝဏ္ဏံ ဝိယ ဝဏ္ဏမေတဿာတိ ပဒုမပုဏ္ဍရီကပတ္တဝဏ္ဏံ, သင်္ခကုဋ္ဌံ။ ယံ လောကေ ‘‘ပဒုမပုဏ္ဍရီကပတ္တဝဏ္ဏံ, သင်္ခကုဋ္ဌံ’’ ဣတိ ဝေါဟရန္တိ။ ယေနာတိ ကုဋ္ဌေန။ ဂုန္နံ သရီရံ သဗလံ ဝိယ မနုဿာနံ သရီရံ သဗလံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တသ္မိန္တိ ကိလာသေ။ သောသဗျာဓီတိ ခယရောဂေါ။ သော ဟိ ယသ္မာ မံသလောဟိတာဒီနိ သောသာပေတိ, တသ္မာ သောသောတိ ဝုစ္စတိ။ ယံ လောကေ ‘‘သာသ’’ ဣတိ စ ‘‘သောသဗျာဓိ’’ ဣတိ စ ဝေါဟရန္တိ။ တသ္မိန္တိ သောသဗျာဓိမှိ။ အပမာရောတိ အပသ္မာရော။ သော ဟိ သာရတော အပဂတတ္တာ ‘‘အပမာရော’’တိ ဝုစ္စတိ သကာရဿ မကာရံ ကတွာ။ ယံ လောကေ ‘‘အပမာရ’’ ဣတိ စ ‘‘အရူ’’ဣတိ စ ဝေါဟရန္တိ။ တတ္ထာတိ ဒွီသု ဥမ္မာဒေသု။ အာဓာရေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ ဒုတ္တိကိစ္ဆော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

၂၇။ ရာဇဘဋဝတ္ထုကထာ

֍ * ၉၀။ ဥစ္စိနထာတိ ဧတ္ထ စိဓာတုယာ ဝဍ္ဎနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဍ္ဎေထာ’’တိ။ သောတာပန္နတ္တာတိ ဗိမ္ဗိသာရရညော =၀၈ သောတာပန္နဘာဝတော။ ဃာတေထာတိ ဇီဝိတာ ဝေါရောပေထ။ ဟနထာတိ ပဟရထ။ တတောတိ ဥပဇ္ဈာယတော။ အာစရိယော သေဋ္ဌောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ အာစရိယတော။ ဣဒန္တိ ဝစနံ, အာဂတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဟံသု ဝေါဟာရိကာ မဟာမတ္တာ မုသာဝါဒေနာတိ ယောဇနာ။ အမစ္စောတိ သဗ္ဗရာဇကိစ္စေသု အမာ သဟ ရညာ ဘဝတီတိ အမစ္စော။ အမာသဒ္ဒေါ သဟတ္ထေ နိပါတော။ ‘‘အမာ’’တိ နိပါတတော ဘဝတ္ထေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၀။)

အစ္စပစ္စယော (မောဂ္ဂလ္လာနေ ၄။၂၃ သုတ္တေ)။ မဟာမတ္တောတိ မဟန္တော မတ္တာ ဣဿရိယာ ဧတဿာတိ မဟာမတ္တော။ မတ္တာသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ဣဿရိယဝါစကော။ သေဝကောတိ ရာဇာနံ သေဝတိ ဘဇတီတိ သေဝကော။ ဘတ္တဝေတနဘဋောတိ ဘတ္တဝေတနာနမတ္ထာယ ဘဋော။ တဿာတိ ရာဇဘဋဿ။ ပုတ္တနတ္တဘာတုကာဒယောတိအာဒိသဒ္ဒေန ဘာဂိနေယျာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယော ပနာတိ ရာဇဘဋော ပန။ နိယျာတေတီတိ အပ္ပေတိ။ တံ ဌာနန္တိ တံ ရာဇဘဋဋ္ဌာနံ။ ယေန ဝါတိ ကမ္မကာရေန ဝါ။ ယံကမ္မကာရဏာတိ ယဿ ကမ္မဿ ကာရဏာ။ ယော ဝါတိ ရာဇဘဋော ဝါ။ ပဗ္ဗဇဿူတိ ပဗ္ဗာဇေဟိ။

၂၈။ စောရဝတ္ထုကထာ

֍ * ၉၁။ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗောတိ အင်္ဂုလိမာလော ပုဗ္ဗေ ဒိဋ္ဌော။ အယန္တိ စောရော။ သောတိ အင်္ဂုလိမာလော။ အညေသံ သန္တိကာ ဝစနံ သုဏန္တီတိ ယောဇနာ။ တေတိ မနုဿာ။ ဥဗ္ဗိဇ္ဇန္တိပီတိ ကာယေန ဥဗ္ဗိဇ္ဇန္တိပိ။ ဥတ္တသန္တိပီတိ စိတ္တေန ဥတ္တသန္တိပိ။ အင်္ဂုလိမာလော ဘိက္ခူဟိ န ပဗ္ဗာဇိတော, နနု ဘဂဝတာ ပန သယံ ပဗ္ဗာဇိတော, အထ ကသ္မာ ‘‘န ဘိက္ခဝေ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဘဂဝါ သယံ ဓမ္မဿာမီ’’တိ။ ဓမ္မဿာမီတိ စ ဓမ္မဿ ဣဿရော, ဓမ္မေန ဝါ ဒေဝမနုဿာနံ ဣဿရော, အဓိပတီတိ အတ္ထော။ ဘိက္ခူနံ အကရဏတ္ထာယ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ‘‘န ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိဝစနေ။ ‘‘ဓဇံ ဗန္ဓိတွာ’’တိအာဒိနာ ဓဇဿ ဗန္ဓနံ ဓဇဗန္ဓော, ဓဇဗန္ဓော ဝိယာတိ ဓဇဗန္ဓော, ဓဇဗန္ဓော ဟုတွာ စရတီတိ ဓဇဗန္ဓောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဓဇဗန္ဓော, တသ္မာ။ ယောတိ စောရော။ ပန္ထဒုဟနံ ဝါတိ ပန္ထေ ဒုဟနံ ဝါ။ ပညာယတိ စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ ဝါကျသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ န ကေဝလဉှိ ဝိစရတိယေဝ, အထ ခေါ ပညာယတိ စာတိ အတ္ထော။ ဣဒန္တိ စောရကမ္မံ။ ရဇ္ဇန္တိ ရာဇဘာဝံ။ သောတိ ရာဇပုတ္တော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တသ္မိန္တိ ရာဇပုတ္တေ။ ပုဗ္ဗေတိ ပုဗ္ဗကာလေ။ တန္တိ စောရံ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာကာရေန, ဇာနန္တိ စေတိ ယောဇနာ။ အဒိဿမာနာတိ အတ္တာနံ အပညာယမာနာ။ ဣဒံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၁။)

သန္ဓိစ္ဆေဒါဒိစောရေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န အမ္ဗလဗုဇာဒိစောရေ။ ပစ္ဆာပီတိ ထေယျကရဏတော ပစ္ဆာပိ။ တေပီတိ စောရေပိ။

֍ * ၉၂။ ဘယေနာတိ ဘယတော။ ဧတေ ပနာတိ ဘိက္ခူ ပန။ လဒ္ဓါဘယတ္တာတိ ရာဇတော လဒ္ဓေါ အဘယော ဣမေဟီတိ လဒ္ဓါဘယာ, တေသံ ဘာဝေါ လဒ္ဓါဘယတ္တံ, တသ္မာ။ ကာရဘေဒကောတိ ဧတ္ထ ကာရသဒ္ဒေါ ရုက္ခဝိသေသေ =၀၉ စ သက္ကာရေ စ ဗန္ဓနာလယေ စ ပဝတ္တတိ, ဣဓ ပန ဗန္ဓနာလယေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကာရံ ဝုစ္စတိ ဗန္ဓနာဂါရ’’န္တိ။ ဗန္ဓနာဂါရဉှိ ကရောန္တိ တံ ပဝေသိတေ ဇနေ ဟိံသန္တိ ဧတ္ထာတိ ‘‘ကာရာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဣဓာတိ ‘‘ကာရဘေဒကော’’တိပဒေ။ ဒီပဗန္ဓနံ ဝါ ဟောတူတိ ယောဇနာ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ န ကေဝလံ ဗန္ဓနာဂါရံယေဝ ကာရာ နာမ ဟောတိ, အထ ခေါ အန္ဒုဗန္ဓနာဒီနိပိ ကာရာယေဝ နာမာတိ ဒဿေတိ။ ယောတိ စောရော။ ဧတေသူတိ ဗန္ဓနေသု။ မုဉ္စိတွာ ဝါတိ ရဇ္ဇုဗန္ဓနံ နိဗ္ဗေဌေတွာ ဝါ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ န ကေဝလံ ကာရာယ ဘိန္ဒနတော ဧဝ ကာရဘေဒကော နာမ ဟောတိ, အထ ခေါ ဆိန္ဒနမုဉ္စနဝိဝရဏေဟိပိ ကာရဘေဒကောယေဝ နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဒီပန္တရန္တိ ဗန္ဓနဒီပတော အန္တရံ အညံ ဒီပန္တိ အတ္ထော။ စက္ကဝါဠဗန္ဓနံ ဘိန္ဒိတွာ စက္ကဝါဠန္တရံ ဂတော အဋ္ဌကထာယံ န ဝုတ္တော။ သောတိ နစောရကော။ ဂါမနိဂမပဋ္ဋနာဒီနီတိ ဧတ္ထ ပဋ္ဋနန္တိ နာဝါပဋ္ဋနံ, သကဋပဋ္ဋနဉ္စ။ ကေဏိယာတိ ရညော ဒါတဗ္ဗအာယေန။ တန္တိ ကေဏိံ။ နိဓာနန္တိ နိက္ခဏိတွာ ဌပိတံ ဓနံ။ ဥပသံဟရိတွာတိ ရာဇာဒီနံ သန္တိကံ ဟရိတွာ။ တန္တိ ကသိကမ္မာဒီဟိ သမ္ပာဒေတွာ ဇီဝန္တံ။ တတ္ထေဝါတိ ဗန္ဓာပိတဋ္ဌာနေယေဝ။

֍ * ၉၃။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ ယော ကောစိ ပလာတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ ယံ ကိဉ္စိ ဇနံ, လိခါပေတီတိ ယောဇနာ။ ပဏ္ဏေ ဝါတိ ကုသေ ဝါ။ အဿာတိ ဇနဿ။ ဒဏ္ဍန္တိ ဓနဒဏ္ဍံ။ လိခိတကောတိ လိခိတဗ္ဗောတိ လိခိတော, သောယေဝ လိခိတကော။

֍ * ၉၄။ ယော ပန ကသာဟိ ဟညတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ အညေဟိ ကသာဟိ ဟညတီတိ ကသာဟတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အယမေဝ တေ ဒဏ္ဍော ဟောတူ’’တိ ဣမိနာ ကတံ ဒဏ္ဍကမ္မံ ဣမဿာတိ ကတဒဏ္ဍကမ္မောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အလ္လဝဏောတိ တိန္တဝဏော။ ဃာတေတွာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၂။)

ဟနိတွာ ပဟရိတွာတိ အတ္ထော။ ဂဏ္ဍိဂဏ္ဍိယောတိ ဖောဋဖောဋာ။ သန္နိသိန္နာသူတိ ဂဏ္ဍီသု ပကတိသရီရေန သမံ နိသိန္နာသု။

֍ * ၉၅။ ကတဒဏ္ဍကမ္မဘာဝေါ တာဝ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော ဟောတု, ကထံ ပန လက္ခဏာဟတဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ယဿ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္တေနာတိ တာပေန။ လက္ခဏန္တိ သညာဏံ။ သောတိ ဇနော။ ဘုဇိဿောတိ ဘုဇော ဧတဿတ္ထီတိ ဘုဇိဿော (မ။ နိ။ ဋီ။ ၂။၄၂၆)။ ပရေဟိ အပါလိတော စ အနဇ္ဈောဟရာပိတော စ ဟုတွာ သယမေဝ အတ္တာနံ ပါလနေန စ ဘောဇနံ အဇ္ဈောဟရဏေန စ သမန္နာဂတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဿာတိ လက္ခဏာဟတဿ။ ဝဏာတိ အရူနိ။ တာနိ ဟိ ယသ္မာ ဝဏန္တိ ဂတ္တာနိ ဝိစုဏ္ဏာနိ ကရောန္တိ, တသ္မာ ဝဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ရူဠှာတိ တရုဏမံသေန ရုဟာ။ တိမဏ္ဍလဝတ္ထဿ လက္ခဏာဟတဿ ဇနဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။

၃၃။ ဣဏာယိကဝတ္ထုကထာ

֍ * ၉၆။ ဣဏာယိကော နာမာတိ ဧတ္ထ ဣဏန္တိ ဥဒ္ဓါရော။ သော ဟိ ယသ္မာ ဧတိ ဝုဒ္ဓိံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ ဣဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ တံ ဂဏှာတိ, ဓာရေတီတိ ဝါ ဣဏာယိကော။ ယံ ဝါတိ ဇနံ ဝါ အာဌပေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဌပေတွာတိ စ ပေသနတ္ထာယ ဓနသာမိကဿ သန္တိကေ ဌပေတွာတိ အတ္ထော။ အာကာရော ဟိ ပေသနတ္ထဝါစကော။ သောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပုရိမဇနေ အပေက္ခတိ။ ‘‘ဓာရေတီ’’တိ ဣမိနာ အာယိကပစ္စယော ဓာရဏတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ အညေတိ မာတာပိတူဟိ အညေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တေတိ အညေ ဉာတကာ, တံ အာဌပေတုံ ယသ္မာ န ဣဿရာ, တသ္မာ န ဣဏာယိကောတိ ယောဇနာ။ ဣတရန္တိ နဣဏာယိကတော အညံ။ အဿာတိ ဇနဿ။ နန္တိ တံ ဇနံ။ တေသူတိ ဉာတိသာလောဟိတာဒီသု။ တထာရူပဿာတိ အတ္တနော ဉာတိသာလောဟိတဿာတိ အတ္ထော။ အာရောစေတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဟေတုကော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သဟေတုကောတိ ဘဗ္ဗော။ သောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၃။)

ဥပဋ္ဌာကော။ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ပဋိဒဒါတိ။ ဧတန္တိ ကပ္ပိယဘဏ္ဍံ။ အဇာနိတွာတိ ဣဏာယိကဘာဝမဇာနိတွာ။ ပဿန္တေနာတိ ဣဏာယိကံ ပဿန္တေန။ ‘‘အပဿန္တဿ ဂီဝါ န ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ပဿိတွာ အဒဿေန္တဿ ဂီဝါ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။

ပုစ္ဆိယမာနောပီတိ ‘‘ကိံ တွံ ဣဏာယိကောသီ’’တိ ပုစ္ဆိယမာနောပိ။ တန္တိ ဣဏာယိကံ။ တတ္ထာတိ အညသ္မိံ ဒေသေ။ တန္တိ ဣဏသာမိကံ။ သောတိ ဣဏသာမိကော။ အယန္တိ ဣဏာယိကော။ အယန္တိ ဝစနာ။ တတ္ထာတိ ဣဏာယိကဿ ပဗ္ဗာဇနေ။ သာမီစီတိ အနုဓမ္မတာ။

နန္တိ ဣဏာယိကံ။ သောတိ ဣဏသာမိကော။ အဿာတိ ထေရဿ။ ဂီဝါ န ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အစ္ဆတူတိ အာသတု ဥပဝေသတူတိ အတ္ထော။ သောတိ ဣဏာယိကော။ ဤဒိသောတိ သဟေတုကော ဝတ္တသမ္ပန္နောတိ အတ္ထော။ အတိအာရာဓကောတိ ဝတ္တာစာရေန ထေရဿ အတိတောသကော။

၃၄။ ဒါသဝတ္ထုကထာ

֍ * ၉၇။ ဒါသာတိ စေဋကာ။ တေ ဟိ သာမိကေဟိ ဒုက္ခေ ဝါ ဒုဋ္ဌကမ္မေ ဝါ အသီယန္တိ ခိပီယန္တီတိ ဒါသာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တတ္ထာတိ စတူသု ဒါသေသု။ ‘‘ဃရဒါသိယာ ပုတ္တော’’တိ ဣမိနာ အန္တောဂေဟေ ဃရဒါသိယာ ကုစ္ဆိမှိ ဇာတော အန္တောဇာတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဓနံ ဒတွာ ကီတော ဓနက္ကီတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဓနက္ကီတော နာမာ’’တိအာဒိ။ ဓနေန ကီတော ဓနက္ကီတောတိ ဝစနတ္ထောပိ ယုတ္တောယေဝ။ ဒါသစာရိတ္တန္တိ ဒေသကာလဝသေန ဒါသာနံ စာရိတ္တံ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဒေသေ, ကာလေ ဝါ။

ကရမရာနီတော နာမာတိ ဧတ္ထ ကရမရောတိ ဝန္ဒိ။ သော ဟိ သတ္တူနံ ကရေန ဟတ္ထေန မရိတဗ္ဗတ္တာ ကရမရောတိ ဝုစ္စတိ။ ကရမရဘာဝေန အာနီတော ကရမရာနီတော။ တိရောရဋ္ဌာ အာဟရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၄။)

ဥပလာပေတွာ ဝါတိ ပလောဘေတွာ ဝါ။ တတောတိ ကသ္မာစိ ဂါမတော။ မနုဿာ ဧဝ မာနုဿကာနိ။ ဣတ္ထိပုရိသာနံ သာဓာရဏဘာဝေန သာမညဘာဝတော နပုံသကလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ။ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ ဓနာနိယေဝ အာဟရန္တိ, အထ ခေါ မာနုဿကာနိပီတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တတ္ထာတိ မာနုဿကေသု။ ဧဝရူပေါ ကရမရာနီတော ဒါသော န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗသာဓာရဏေနာတိ ဗန္ဓနာဂါရသောဓနကာလေ သဗ္ဗေသံ သာဓာရဏေန။

ဒါသဗျန္တိ ဒါသဿ ဘာဝေါ ဒါသဗျံ, တံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒါသဘာဝ’’န္တိ။ ‘‘သယမေဝါ’’တိ ဣမိနာ သာမံသဒ္ဒေါ သယမတ္ထေ နိပါတောတိ ဒဿေတိ။ ဘုဇိဿိတ္ထိယောတိ ရညော ဘုဇိဿိတ္ထိယော။ ဝဏ္ဏဒါသီဟီတိ နဂရသောဘိနီဟိ။ တာ ဟိ ဝဏ္ဏသမ္ပန္နဒါသိဘာဝတော ဝဏ္ဏဒါသီတိ ဝုစ္စန္တိ။ တာသန္တိ ဘုဇိဿိတ္ထီနံ။ ပဏ္ဏန္တိ ဒါသိပဏ္ဏံ။ ဘဋိပုတ္တကဂဏာဒီနန္တိ အာဒိသဒ္ဒေန မလ္လပုတ္တဂဏာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဣမိနာ ဗဟုသာမိကဒါသံ ဒဿေတိ။ တေဟီတိ ဘဋိပုတ္တကဂဏာဒီဟိ။ အဒိန္နာ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာတိ ဗဟူသု သာမိကေသု ဧကေနပိ အဒိန္နာ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗာ။ တေပီတိ အာရာမိကဒါသေပိ။ ဣမသ္မိံ အာရာမိကဒါသပဗ္ဗာဇနေ အဋ္ဌကထာဝါဒံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဟာပစ္စရိယ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘တက္က’’န္တိ ပဒံ ‘‘အာသိတ္တက’’ဣတိ ပဒေ ကမ္မံ။ ‘‘သီသေ’’တိ ပဒံ ‘‘အာသိတ္တက’’ဣတိ ပဒေ အာဓာရော။ ကေသုစိ ဇနပဒေသု ဒေသစာရိတ္တဝသေန သီသေ တက္ကဿ အာသိဉ္စနံ ဒါသာနံ ဘုဇိဿကရဏန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘အာရာမိကံ ဒေမာ’’တိ ဝစနံ ဒါသာနံ ဘုဇိဿဝစနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယေန ကေနစိ ဝေါဟာရေနာတိ ‘‘အာရာမိကံ ဒေမာ’’တိ ဝါ ‘‘အာရာမိကဒါသံ ဒေမာ’’တိ ဝါ ‘‘ကပ္ပိယကာရကံ ဒေမာ’’တိ ဝါ ယေန ကေနစိ ဝေါဟာရေန။ ဒွီသု အဋ္ဌကထာဝါဒေသု ကုရုန္ဒိဝါဒဿ ပစ္ဆာ ဝုတ္တတ္တာ သောယေဝ ပမာဏန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဒုဂ္ဂတမနုဿာတိ ဒုက္ခံ ဂတမနုဿာ။ ဧတေတိ ဒုဂ္ဂတမနုဿေ။ တံ ပဗ္ဗာဇေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ မာတာပိတူနံ ဒါသဘာဝံ ဥပဂတကာလေ ဇာတံ ပုတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အထ ပန မာတာပိတရော ဒါသဘာဝံ ဥပဂတာ, န ပုတ္တော, တံ ပဗ္ဗာဇေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဘိက္ခုဿာ’’တိပဒံ ‘‘ဉာတကာ ဝါ ဥပဋ္ဌာကာ ဝါ’’တိပဒေသု သာမိသမ္ဗန္ဓော, ‘‘ဒေန္တီ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၅။)

အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ဣမန္တိ ဒါသံ။ အဘိရမိဿတီတိ ဘိက္ခုဘာဝေ အဘိရမိဿတိ။ ဝိဗ္ဘမိဿတီတိ ဝိနိဝတ္တေတွာ ဂိဟိဘာဝံ ဘမိဿတိ။ ဣတိ ဝတွာ ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိဿာမိကဒါသောတိ ပရိဂ္ဂါဟကသာမိကဝိရဟိတော ဒါသော။ နိဿာမိကဿ ဒါသဿ ရာဇာ သာမီ, တသ္မာ ရညာ အပရိဂ္ဂဟိတေ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဘုဇိဿံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပရိဂ္ဂဟိတေ ရာဇာနံ ကာရာပေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အဇာနန္တောတိ အတ္တနော ဒါသဘာဝမဇာနန္တော။

အနုရာဓပုရာတိ အနုရာဓနဂရတော နိက္ခမိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ပုတ္တော။ ဣဓာတိ ရောဟဏေ။ မာတရံ ပုစ္ဆိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဂမ္မာတိ အာဂန္တွာ။ အတိစ္ဆထာတိ အတိက္ကမိတွာ ဣစ္ဆထ, ဣဓ ကိဉ္စိ ဒေယျဓမ္မံ နတ္ထိ, ဣဒံ အတိက္ကမိတွာ အညတ္ထ ဌာတုမိစ္ဆထာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေတိ ဃရသာမိကာ။ စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ပဋိဇဂ္ဂန္တာ ဝသာပေသုန္တိ ယောဇနာ။

၃၅။ ကမ္မာရဘဏ္ဍုဝတ္ထုအာဒိကထာ

֍ * ၉၈။ တုလာဓာရမုဏ္ဍကောတိ မာနဘဏ္ဍဓာရော မုဏ္ဍကော။ ဣမိနာ ကမ္မာရဘဏ္ဍူတိ ဧတ္ထ ကမ္မာရသဒ္ဒေါ တုလာဓာရပရိယာယော, ဘဏ္ဍုသဒ္ဒေါ မုဏ္ဍကပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ တုလာဓာရော ဟိ အလင်္ကာရဝိကတိကရဏတ္ထာယ ကမ္မံ အရတိ ဇာနာတီတိ ကမ္မာရောတိ ဝုစ္စတိ။ မုဏ္ဍကော ဘဏ္ဍီယတိ ‘‘မုဏ္ဍော’’တိ ပရိဘာသီယတီတိ ဘဏ္ဍူတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘သုဝဏ္ဏကာရပုတ္တော’’တိ ဣမိနာ တဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ အပလောကေတုန္တိ ဧတ္ထ အပပုဗ္ဗော လောကသဒ္ဒေါ အာပုစ္ဆနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အာပုစ္ဆိတု’’န္တိ။ ‘‘ဘဏ္ဍုကမ္မတ္ထာယာ’’တိ ဣမိနာ ဘဏ္ဍုကမ္မာယာတိ ဧတ္ထ တဒတ္ထေ စတုတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ တတြာတိ ‘‘သံဃံ အပလောကေတု’’န္တိအာဒိဝစနေ။ သီမာပရိယာပန္နေတိ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ ဥပစာရသီမာယ ဝါ ပရိယာပန္နေ။ တတ္ထာတိ ဘိက္ခူနံ သန္နိပါတဋ္ဌာနံ။ ဧတ္ထ စာတိ အာပုစ္ဆနေ စ။ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ပဉ္စသု ဝါကျေသု ယံကိဉ္စိ ဝါကျံ ကထေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ပိသဒ္ဒေန ‘‘ဣမဿ မုဏ္ဍကမ္မံ အာပုစ္ဆာမီ’’တိ ဝါကျမ္ပိ သင်္ဂဏှာတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၆။)

တေသန္တိ ဝီသတိအာဒီနံ ဘိက္ခူနံ။ ‘‘ဒဟရဘိက္ခူ ဝါ သာမဏေရေ ဝါ’’တိ ဣဒံ အာသန္နဝသေန ဝုတ္တံ။ ဂိဟိမ္ပိ ပေသေတွာ အာပုစ္ဆာပေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ? ‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခံ ဝိနာ ဝါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။

ပဗ္ဗာဇေန္တဿ အနာပတ္တိယေဝ, သုပဗ္ဗဇိတောတိ အာဟ ‘‘ပဗ္ဗာဇေန္တဿာပိ အနာပတ္တီ’’တိ။

အာပုစ္ဆိတံ ပဂေဝါတိ ယောဇနာ။ ခဏ္ဍသီမာယန္တိ ဝိဟာရသီမာယ ဝါ ဥပစာရသီမာယ ဝါ အဗ္ဘန္တရေ ဌိတာယံ ခဏ္ဍသီမာယံ။ ယော ပနာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခော ပန။ ဝိဗ္ဘန္တကော ဝါတိ နဝဝိဗ္ဘန္တကော ဝါ။ ပဗ္ဗဇိတာနံ ဒွင်္ဂုလကေသော ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဒွင်္ဂုလကေသော ဝါ’’တိ။ ဒွီဟိ အင်္ဂုလီဟိ အတိရိတ္တော ကေသော ဣမဿာတိ ဒွင်္ဂုလာတိရိတ္တကေသော။ ဧကသိခါမတ္တဓရောပိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၀၀။ မာရဗျာဓိနာတိ မာရဏာဗာဓော။ သော ဟိ သတ္တာနံ မာရဏဋ္ဌေန, ဝိဝိဓဿ စ ဒုက္ခဿ အာဒဟဋ္ဌေန မာရဗျာဓီတိ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ အဟိဝါတကရောဂေနာတိ ဧတ္ထ အဟိဝိသသဒိသေန ဝါတေန ပဝတ္တော ရောဂေါ အဟိဝါတကရောဂေါတိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿေတိ။ တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ယတြ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယတြာတိ ယသ္မိံ ကုလေ။ သော ရောဂေါ တသ္မိံ ကုလေ ဒွိပဒေ စတုပ္ပဒေ ပဌမံ ဂဏှာတိ, ပစ္ဆာ ဂေဟသာမိကေ ဂဏှာတီတိ ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာယံ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။သာမာဝတီဝတ္ထု) ဝုတ္တံ။ တထာတိ ယထာ အညော ဘိတ္တိံ ဝါ ဆဒနံ ဝါ ဘိန္ဒိတွာ ပလာယိတွာ တိရောဂါမာဒိဂတော ဝါ ဟုတွာ မုစ္စတိ, တထာ။ ဧတ္ထ စ ကုလေ ပိတာပုတ္တာ မုစ္စိံသူတိ အတ္ထော။

ကာကုဍ္ဍေပကန္တိ ဧတ္ထ ကာကေ ဥဍ္ဍာပေတီတိ ကာကုဍ္ဍေပကော, ကာကေ ဝါ ဥဍ္ဍာပေတွာ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတုံ သက္ကောတီတိ ကာကုဍ္ဍေပကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော ဝါမဟတ္ထေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဥဍ္ဍာပေတွာတိ ဥဒ္ဓံ အာကာသံ ဂမနာပေတွာ။ တန္တိ ကာကုဍ္ဍေပကံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၇။)

֍ * ၁၀၂။ ဣတ္တရသဒ္ဒေါ အပ္ပမတ္တကဝါစကော အနိပ္ဖန္နပါဋိပဒိကောတိ အာဟ ‘‘အပ္ပမတ္တကော’’တိ။ ‘‘ကတိပါဟမေဝါ’’တိ ဣမိနာ တဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

၄၀။ နိဿယမုစ္စနကကထာ

֍ * ၁၀၃။ ဩဂဏေနာတိ ဧတ္ထ ဩတျူပသဂ္ဂေါ လာမကတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ပရိဟီနဂဏေနာ’’တိ။ အတ္တနော ဝုဍ္ဎတရဿေဝ ဘိက္ခုဿ သန္တိကေ နိဿယော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘သစာယံ ဝုဍ္ဎတရ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ အယန္တိ အဗျတ္တော ဘိက္ခု။ ဥပသမ္ပဒါယာတိ ဥပသမ္ပာဒေတွာ။ အာယသ္မတောတိ အာယသ္မန္တံ, ဥပယောဂတ္ထေ စေတံ သာမိဝစနံ။ အာယသ္မတော ဝါ ဩဝါဒန္တိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု။ အာပုစ္ဆနေသူတိ ဒိသာပက္ကမနာဒိအတ္ထာယ အာပုစ္ဆနေသု။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ နိဿယဝသနဋ္ဌာနေ။ တန္တိ တတ္တကံ သုတံ။ တဿာတိ သုတဿ။

၄၁။ ရာဟုလဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၀၅။ ကပိလဝတ္ထူတိ ဧတ္ထ ကပိလောတိ ကဠာရဝဏ္ဏော ဣသိ ဝုစ္စတိ, သော ဝသတိ ဧတ္ထာတိ ကပိလဝတ္ထု, အဿမော။ တသ္မိံ ဌာနေ မာပိတတ္တာ နဂရမ္ပိ ကပိလဝတ္ထူတိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၂၆၇၊ သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၆၂) ဝုစ္စတိ။ အယန္တိ ဝက္ခမာနကထာ။ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာတိ ဧတ္ထ သုဒ္ဓေါဒနောတိ တဿ ရညော နာမံ။ အထ ဝါ သုဒ္ဓံ ဩဒနံ ဣမဿာတိ သုဒ္ဓေါဒနော, သောယေဝ မဟာရာဇာ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာ။ ဝိဟရတိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာ။ ရာဇဂဟန္တိ ရာဇဂဟနဂရံ။ သာဓူတိ အာယာစနတ္ထေ နိပါတော။ အာယာစာမီတိ ဟိ အတ္ထော။ မေတိ မမ, ပုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော, အနာဒရေ ဝါ သာမိဝစနံ။ သောတိ အမစ္စော။ သာဓူတိ သမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထေ နိပါတော။ ဧဝန္တိ ဟိ အတ္ထော။ အထာတိ တသ္မိံ နိသီဒနကာလေ။ အဿာတိ ပုရိသသဟဿပရိဝါရဿ အမစ္စဿ။ တတောတိ ယာစန-

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၈။)

ကာရဏာ။ နန္တိ ပုရိသသဟဿပရိဝါရံ အမစ္စံ။ တတ္ထေဝါတိ ရာဇဂဟေယေဝ။ တေပီတိ အဋ္ဌ ဒူတာပိ။ တေတိ နဝ ဒူတာ။

အထာတိ တတော ပစ္ဆာ။ ဧကဒိဝသဇာတကန္တိ ဧကသ္မိံ ဒိဝသေ ဇာတကံ။ သောတိ ကာဠုဒါယီအမစ္စော။ ပဗ္ဗဇိတွာပီတိ ပိသဒ္ဒေန ‘‘အပဗ္ဗဇိတွာပီ’’တိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တထေဝါတိ ယထာ နဝ ဒူတာ သပရိဝါရာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိံသု, တထေဝါတိ အတ္ထော။ သောတိ ကာဠုဒါယီ။ သမ္ဘတေသူတိ သမ္ဘရိတေသု ဂဟေတွာ နိဋ္ဌာပိတေသူတိ အတ္ထော။ ဝိဿဋ္ဌကမ္မေသူတိ ဝိဿဋ္ဌာ ကမ္မန္တာ ဧတေသန္တိ ဝိဿဋ္ဌကမ္မန္တာ, တေသု။ သုပုပ္ဖိတေသူတိ သုန္ဒရပုပ္ဖသဉ္ဇာတေသု။ ပဋိပဇ္ဇနက္ခမေတိ ပဋိပဇ္ဇနတ္ထာယ ခမေ ယောဂျေ။ ဂမနဝဏ္ဏံ သံဝဏ္ဏေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဋ္ဌိမတ္တာဟီတိ (ဗု။ ဝံ။ အဋ္ဌ။ နိဒါနကထာ ၂) သဋ္ဌိပမာဏာဟိ။ ဧတန္တိ ဧတံ သံဝဏ္ဏဿ ကာရဏံ ကိန္တိ ပုစ္ဆိ။ စာရိကံ ပက္ကမိတုံ ကာလောတိ ယောဇနာ။ တေန ဟီတိ ဥယျောဇနတ္ထေ နိပါတော။ ဘဂဝါ ပက္ကာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိဝုတောတိ ပရိသမန္တတော ဝုတော အာဝုတော နိဝုတော ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတုရိတစာရိကန္တိ အဇဝနစာရိကံ။

ဧဝန္တိ ဣမိနာ နယေန။ ဘဂဝတိ ပက္ကန္တေ စ သတီတိ ယောဇနာ။ နိက္ခန္တဒိဝသတောတိ ဖဂ္ဂုဏပုဏ္ဏမိယာ ပါဋိပဒဒိဝသတော။ ဥတ္တမဘောဇနရသဿာတိ ဥတ္တမဘောဇနရသေန။ ဒဿထာတိ ဒဒေယျာထ။ တေနေဝါတိ သဒ္ဓါယ ဥပ္ပါဒနကာရဏေနေဝ။ နန္တိ ကာဠုဒါယိံ။ ဘဂဝါ ဌပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတဒဂ္ဂန္တိ ဧသော အဂ္ဂေါ။ ယဒိဒန္တိ ယော အယံ။ ဧတဒဂ္ဂေတိ ဧတဒဂ္ဂဋ္ဌာနေ။

သာကိယာပိ ခေါ ပဟိဏိံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဉာတိသေဋ္ဌန္တိ ဉာတီနံ သေဋ္ဌံ, ဉာတိယေဝ ဝါ သေဋ္ဌံ, ဘဂဝန္တန္တိ ယောဇနာ။ နိဂြောဓသက္ကဿာတိ နိဂြောဓနာမကဿ သက္ကဿ။ တတ္ထာတိ နိဂြောဓသက္ကဿ အာရာမေ။ ပစ္စုဂ္ဂမနန္တိ ပဋိမုခံ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဂမနံ။ တတောတိ ပဟိဏတော, ပရန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၄၉။)

သမ္ဗန္ဓော။ ရာဇကုမာရေ စ ရာဇကုမာရိကာယော စ ပဟိဏိံသူတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ ရာဇကုမာရရာဇကုမာရိကာနံ။ တတြာတိ နိဂြောဓာရာမေ။ မာနော ဇာတိ သဘာဝေါ ဧတေသန္တိ မာနဇာတိကာ, မာနေန, မာနော ဝါ ထဒ္ဓေါ ဧတေသန္တိ မာနထဒ္ဓါ။ တေတိ သာကိယာ, အာဟံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။

တေသူတိ သာကိယေသု။ နေတိ ဉာတယော။ ဝုဋ္ဌာယာတိ စတုတ္ထဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ။ တေသန္တိ ဉာတီနံ။ ကဏ္ဍမ္ဗရုက္ခမူလေတိ ကဏ္ဍနာမကေန ဥယျာနပါလေန ရောပိမဿ အမ္ဗရုက္ခဿ အာသန္နေ။ ရာဇာတိ သုဒ္ဓေါဒနမဟာရာဇာ။ ဝေါတိ တုမှာကံ, ပါဒေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယန္တိ ဝန္ဒနာ။ ဇမ္ဗုစ္ဆာယာယာတိ ဇမ္ဗုရုက္ခဿ ဆာယာယ။ ဣတိ အာဟာတိ ယောဇနာ။

သိခါပ္ပတ္တောတိ အဂ္ဂပ္ပတ္တော, ကောဋိပ္ပတ္တောတိ အတ္ထော။ တတောတိ နိသီဒနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပေါက္ခရဝဿန္တိ ပဒုမဝနေ ဝုဋ္ဌဝဿသဒိသံ။ တမ္ဗဝဏ္ဏန္တိ လောဟိတဝဏ္ဏံ။ တန္တိ အပတနံ ဘဂဝါ ကထေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဒုတိယဒိဝသေတိ ကပိလဝတ္ထုံ ပတ္တဒိဝသတော ဒုတိယေ ဒိဝသေ။ ဣန္ဒခီလေတိ နဂရဿ ဥမ္မာရေ။ ကထန္တိ ကေနာကာရေန စရိံသု နု ခေါတိ ယောဇနာ။ အဂမံသု ကိံ စရိံသု ကိန္တိ ယောဇနာ။ သပဒါနစာရန္တိ ဃရပဋိပါဋိခဏ္ဍနဝိရဟိတေန သဟ ပဝတ္တံ စာရံ။ တတောတိ အာဝဇ္ဇနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အယမေဝ ဝံသောတိ ပုဗ္ဗဗုဒ္ဓါနံ အယမေဝ ဝံသော။ အယံ ပဝေဏီတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ အနုသိက္ခန္တာတိ အနု ပဋိဘာဂံ သိက္ခန္တာ။ နိဝိဋ္ဌဂေဟတောတိ နိဝါသနတ္ထာယ ဝိသိတဂေဟတော။ အယျောတိ အဓိပေါ သာမီတိ အတ္ထော။ သိဒ္ဓတ္ထကုမာရောတိ သဗ္ဗလောကဿ သိဒ္ဓေါ အတ္ထော အသ္မိံ အတ္ထီတိ သိဒ္ဓတ္ထော, သောယေဝ ကုမာရော သိဒ္ဓတ္ထကုမာရော။ သီဟပဉ္ဇရန္တိ ဝါတပါနံ။ တဉှိ သီဟရူပံ ဒဿေတွာ ကတပဉ္ဇရတ္တာ သီဟပဉ္ဇရန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဒဿနဗျာဝဋောတိ ဒဿနေ, ဒဿနတ္ထာယ ဝါ ဗျာဝဋော။ ရာဟုလမာတာပိ ဒေဝီ အာရောစေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကပါလဟတ္ထောတိ ကပါလော ဟတ္ထေသု အဿ ဘဂဝတောတိ ကပါလဟတ္ထော, ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နာနာဝိရာဂသမုဇ္ဇလာယာတိ နာနာဌာနေသု ဝိရာဂါယ သမုဇ္ဇလာယ။ ဝိရောစမာနံ ဘဂဝန္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၀။)

ဥဏှီသတောတိ သိရောဝေဌနတော။ တဉှိ ဥပရိသီသေ နဟတိ ဗန္ဓတိ, နဟီယတိ ဗန္ဓီယတီတိ ဝါ ဥဏှီသောတိ ဝုစ္စတိ။ နရသီဟဂါထာဟိ နာမာတိ နရသီဟဂါထာနာမကာဟိ။ တာ ဟိ ယသ္မာ နရောယေဝ သဗ္ဗသတ္တာနံ သီဟော သေဋ္ဌော, နရာနံ, နရေသု ဝါ သီဟော သေဋ္ဌောတိ နရသီဟော, တဿ ပကာသကာ ဂါထာ ဟောန္တိ, တသ္မာ နရသီဟဂါထာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ရညောတိ သဿုရရညော, မာတုလရညော ဝါ။ သံဝိဂ္ဂဟဒယောတိ စလနစိတ္တော။ သဏ္ဌာပယမာနောတိ သုဋ္ဌု ဌာပယမာနော။ တုရိတတုရိတန္တိ တုရိတတော တုရိတံ, အတိသီဃန္တိ အတ္ထော။ ကိံ ဘန္တေတိ ကိံ ကာရဏာ ဘန္တေ။ အဟုဝတ္ထာတိ ဟိယျတ္တနီမဇ္ဈိမပုရိသသင်္ခါတာယ တ္ထဝိဘတ္တိယာ ဟူဓာတုဿ ဦကာရဿ ဥဝါဒေသော ဟောတိ, တသ္မာ တုမှေ ဧဝံသညိနော အဟုဝတ္ထာတိ ယောဇနာ။ ဝံသစာရိတ္တမေတန္တိ ဧတံ ပိဏ္ဍာယ စရဏံ ဝံသတော ပဝေဏိတော စာရိတ္တံ။ တတ္ထ စာတိ မဟာသမ္မတခတ္တိယဝံသေ စ။ အယန္တိ မဟာသမ္မတခတ္တိယဝံသော။ အန္တရဝီထိယန္တိ ဝီထိယာ မဇ္ဈေ။ ဌိတောဝ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဥတ္တိဋ္ဌေတိ ဥဒ္ဒိဿ, ဥဋ္ဌဟိတွာ ဝါ ပိဏ္ဍာယ တိဋ္ဌနေ။ ဓမ္မံ သုစရိတန္တိ သုဋ္ဌု စရိတဗ္ဗံ ဘိက္ခာစရိယသင်္ခါတံ ဓမ္မံ။ စရေတိ စရေယျ။ ဓမ္မစာရီတိ ဘိက္ခာစရိယသင်္ခါတံ ဓမ္မံ စရဏသီလော သမဏော။ သုခံ သေတီတိ ဥပလက္ခဏဝသေန ဝုတ္တံ။ သေသဣရိယာပထာပိ လက္ခဏဟာရဝသေန ဂဟေတဗ္ဗာ သမာနကိစ္စတ္တာ။ အသ္မိဉ္စ လောကေ ပရမှိ စ လောကေတိ ယောဇနာ။

န တံ ဒုစ္စရိတံ စရေတိ ဝေသိယာဒိဂေါစရသင်္ခါတံ ဒုဋ္ဌု စရိတဗ္ဗံ တံ ဓမ္မံ န စရေယျ။

ဧတ္ထ စ ပဌမဂါထံ အန္တရဝီထိယံ ကထေတွာ ရာဇာနံ သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌာပေသိ, ဒုတိယဂါထံ ပိတုနိဝေသနေ ကထေတွာ မဟာပဇာပတိံ သောတာပတ္တိဖလေ, ရာဇာနံ သကဒါဂါမိဖလေ ပတိဋ္ဌာပေသီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဓမ္မပါလဇာတကံ သုတွာတိ ပုန အပရသ္မိံ ဒိဝသေ (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၄။၉၈ အာဒယော၊ ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။နန္ဒတ္ထေရဝတ္ထု)ဓမ္မပါလ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၁။)

ဇာတကံ (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၄။မဟာဓမ္မပါလဇာတကဝဏ္ဏနာ) သုတွာ။ မရဏသမယေတိ မရဏာသန္နကာလေ, မရဏသမယသမီပေ ဝါ, သမီပတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။

သောတာပတ္တိဖလံ သစ္ဆိကတွာ ပရိဝိသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗံ ဣတ္ထာဂါရန္တိ သဗ္ဗော ဩရောဓော။ သော ဟိ ဣတ္ထီနံ အဂါရန္တိ ဣတ္ထာဂါရန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ ဝစနတ္ထေန အဂါရမေဝ မုချတော လဗ္ဘတိ, ရာဇိတ္ထိယော ပန ဥပစာရေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သာ ပနာတိ ရာဟုလမာတာ ပန။ ပရိဇနေနာတိ ပရိဝါရေန။ နန္တိ အယျပုတ္တံ။ ‘‘ရာဇာန’’န္တိပဒံ ‘‘ဂါဟာပေတွာ’’တိပဒေ ကာရိတကမ္မံ, ‘‘ပတ္တ’’န္တိပဒံ တတ္ထေဝ ဓာတုကမ္မံ။ ရာဇဓီတာယာတိ သုပ္ပဗုဒ္ဓရညော ဓီတာယ။ သာတိ ရာဇဓီတာ။ ဂေါပ္ဖကေသူတိ စရဏဂဏ္ဌီသု ဘဂဝန္တံ ဂဟေတွာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ ဘဂဝတော ဂေါပ္ဖကေ ဂဟေတွာတိ ယောဇနာ။ ဧဝဉှိ သတိ ဥပယောဂတ္ထေ ဘုမ္မဝစနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ရာဇာ ကထေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနစ္ဆရိယန္တိ န အစ္ဆရိယံ, အစ္ဆရံ ပဟရိတုံ န ယောဂျန္တိ အတ္ထော။ ရာဇဓီတာ ယံ အတ္တာနံ ရက္ခိ, ဣဒံ အနစ္ဆရိယန္တိ ယောဇနာ။

တံဒိဝသမေဝါတိ တသ္မိံ ဒုတိယဒိဝသေယေဝ။ ကေသဝိသဇ္ဇနန္တိ ရာဇစူဠာမဏိဗန္ဓနတ္ထံ ကုမာရကာလေ ဗန္ဓိတသိခါဝေဏိသင်္ခါတဿ ကေသဿ ဝိသဇ္ဇနံ, မောစနန္တိ အတ္ထော။ ပဋ္ဋဗန္ဓောတိ အသုကော နာမ ရာဇာတိ နလာဋေ သုဝဏ္ဏမယဿ ပဋ္ဋဿ ဗန္ဓနံ။ ဃရမင်္ဂလန္တိ အဘိနဝဃရံ ပဝေသနမင်္ဂလံ။ အာဝါဟမင်္ဂလန္တိ အာဝါဟေ ပဝတ္တံ မင်္ဂလံ။ ဆတ္တမင်္ဂလန္တိ ရာဇဆတ္တုဿာပနကာလေ ပဝတ္တံ မင်္ဂလံ။ မင်္ဂလံ ဝတွာတိ မင်္ဂလသံယုတ္တံ ဓမ္မကထံ ကထေတွာ။ ဇနပဒကလျာဏီတိ ဇနပဒမှိ ကလျာဏသမန္နာဂတာ။ တုဝဋ္ဋံ ခေါတိ ခိပ္ပမေဝ။ သောပီတိ နန္ဒရာဇကုမာရောပိ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ ဒုတိယဒိဝသေတိ ကပိလဝတ္ထုပတ္တဒိဝသတော ဒုတိယေ ဒိဝသေ။ ဓမ္မပဒအဋ္ဌကထာယံ (ဓ။ ပ။ အဋ္ဌ။ ၁။နန္ဒတ္ထေရဝတ္ထု၊ ထေရဂါ။ အဋ္ဌ။ ၁။နန္ဒတ္ထေရဂါထာဝဏ္ဏနာ) ပန ‘‘တတိယဒိဝသေ နန္ဒံ ပဗ္ဗာဇေသီ’’တိ ဝုတ္တံ။

သတ္တမေ ဒိဝသေတိ ကပိလဝတ္ထုပတ္တဒိဝသတောယေဝ သတ္တမေ ဒိဝသေ။ ဧတံ သမဏံ ပဿာတိ ယောဇနာ။ ဗြဟ္မရူပဝဏ္ဏန္တိ ဗြဟ္မုနော

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၂။)

ရူပသင်္ခါတော ဝဏ္ဏော ဝိယ ဝဏ္ဏော ဣမဿာတိ ဗြဟ္မရူပဝဏ္ဏော, တံ။ အယန္တိ အယံ သမဏော။ တျဿာတိ တေ အဿ။ တေတိ နိဓယော။ အဿာတိ သမဏဿ။ နန္တိ သမဏံ။ ယာစာတိ ယာစာဟိ။ အယံ ဒွိကမ္မိကဓာတု။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ပုတ္တော ပိတုသန္တကဿ သာမိကော, ဣတိ တသ္မာ မေ ဒေဟီတိ ယောဇနာ။ အနုရူပံ ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဂဝန္တံ အနုဗန္ဓီတိ ဘဂဝတော ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓိ။

န ဝိသဟတီတိ န သမတ္ထေတိ။ အယံ ကုမာရော ပိတုသန္တကံ ယံ ဓနံ ဣစ္ဆတိ, တန္တိ ယောဇနာ။ ဝဋ္ဋာနုဂတန္တိ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ အနုဂတံ။ သဝိဃာတကန္တိ ဝိဃာတကေဟိ ပဉ္စဟိ ဝေရေဟိ သဟိတံ။ အဿာတိ ကုမာရဿ။ နန္တိ ကုမာရံ။ အယန္တိ ကုမာရော။ ဒါယဇ္ဇန္တိ ဒါယသင်္ခါတံ မာတာပိတူနံ ဓနံ အာဒဒါတီတိ ဒါယာဒေါ, ပုတ္တော, တဿ ဣဒန္တိ ဒါယဇ္ဇံ, မာတာပိတူနံ ဓနံ။

‘‘ကထာဟံ ဘန္တေ ရာဟုလကုမာရံ ပဗ္ဗာဇေမီ’’တိ ကသ္မာ အာဟ, နနု အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဗာရာဏသိယံ တီဟိ သရဏဂမနေဟိ အနုညာတံ ပဗ္ဗဇ္ဇံ န ဇာနာတီတိ အာဟ ‘‘ဣဒါနီ’’တိအာဒိ။ ယာ သာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဥပသမ္ပဒါ စ အနုညာတာတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဥပသမ္ပဒတော။ ဥပသမ္ပဒံ ပဋိက္ခိပိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိမတီတိ ဝိဝိဓာ ဣစ္ဆာ။ ဣမဉ္စ ပနတ္ထန္တိ ဣမမေဝ ဝိမတိသင်္ခါတမတ္ထံ။ ဓမ္မသေနာပတိ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဂဝတော တံ အဇ္ဈာသယန္တိ ယောဇနာ။

‘‘အထ ခေါ…ပေ… ပဗ္ဗာဇေသီ’’တိ ဧတ္ထ ကိံ ကုမာရဿ ကေသစ္ဆေဒနာဒီနိ သဗ္ဗကိစ္စာနိ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တောယေဝ ကရောတီတိ အာဟ ‘‘မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော’’တိအာဒိ။ ဩဝါဒါစရိယောတိ နိဝါသနပါရုပနာဒီသု သေခိယဝတ္တေသု, အာဘိသမာစာရိကေသု စ ဩဝါဒကော အာစရိယော။ အထ ကသ္မာ ‘‘အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ရာဟုလကုမာရံ ပဗ္ဗာဇေသီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ တဿံ ပဗ္ဗဇ္ဇာဥပသမ္ပဒါယံ။ န အာစရိယောတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာစရိယော စ ဩဝါဒါစရိယော စ န ဣဿရော။

ဥပ္ပန္နသံဝေဂေန ဟဒယေနာတိ ဧတ္ထ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ကရဏဝစနံ။ ဥပ္ပန္နသံဝေဂေါ ဟဒယော ဟုတွာတိ ဟိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗံ ဝစနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၃။)

တတ္ထာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ အဝိသေသေနာတိ ‘‘ဓန’’န္တိ ဝါ ‘‘အည’’န္တိ ဝါ ‘‘သာဝဇ္ဇ’’န္တိ ဝါ ‘‘အနဝဇ္ဇ’’န္တိ ဝါ ဝိသေသမကတွာ သာမညေန။ န စ ဗုဒ္ဓါနန္တိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေန န ကေဝလံ အပဋိရူပမေဝ, အထ ခေါ ဗုဒ္ဓါနဉ္စ န အာစိဏ္ဏန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယန္တိ ယံ ဝရံ။ တထာ နန္ဒေတိ ဧတ္ထ တထာသဒ္ဒဿ ဥပမေယျတ္ထဇောတကဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထေဝ ကိရာ’’တိအာဒိ။ ယထေဝ ဗောဓိသတ္တံ ဗျာကရိံသု, ဧဝံ နန္ဒမ္ပိ ရာဟုလမ္ပိ ဗျာကရိံသု ကိရာတိ ယောဇနာ။ ပါဠိယံ ပန ယထာ ဘဂဝတိ မေ ဘန္တေ ပဗ္ဗဇိတေ အနပ္ပကံ ဒုက္ခံ အဟောသိ, တထာ နန္ဒေ ပဗ္ဗဇိတေ အနပ္ပကံ ဒုက္ခံ အဟောသိ, တထာ ရာဟုလေ ပဗ္ဗဇိတေ အဓိမတ္တံ ဒုက္ခံ အဟောသီတိ ယောဇနာ။ နေမိတ္တကာတိ သုဘာသုဘနိမိတ္တံ ကထေန္တီတိ နေမိတ္တကာ။ ပုတ္တဿာတိ ဇေဋ္ဌပုတ္တဿ သိဒ္ဓတ္ထကုမာရဿ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဟေတု ပဗ္ဗဇ္ဇာကာရဏာ, ပဗ္ဗဇ္ဇာနိမိတ္တံ ဝါ။ တတောတိ ဘဂဝတော ပဗ္ဗဇ္ဇတော။ တမ္ပီတိ နန္ဒမ္ပိ။ ဣတီတိ ဤဒိသံ။ ဘဂဝတော ပဗ္ဗဇ္ဇာယ မဟန္တံ ဣစ္ဆာဝိဃာတသဒိသန္တိ အတ္ထော။ တမ္ပီတိ ရာဟုလမ္ပိ။ တေနာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာဟေတုနာ။ အဿာတိ ရညော။ ဥပ္ပဇ္ဇီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတောတိ သောကုပ္ပတ္တိတော ဝရယာစနတော ဝါ။

သောတိ ရာဇာ။ ယတြ ဟိ နာမာတိ ယော နာမ။ အဟမ္ပိ နာမ ယော ယာဒိသော ဗုဒ္ဓမာမကော ဓမ္မမာမကော သံဃမာမကော သမာနော, သော တာဒိသော အဟမ္ပိ န သက္ကောမီတိ ယောဇနာ။ အညေတိ မယာ အပရေ။ ဒုက္ခန္တိ ဉာတိဝိယောဂဒုက္ခံ။ နိယျာနိကကာရဏန္တိ မနုဿာနံ ဂရဟဥပဝါဒအက္ကောသတော နိယျာနိကံ ကာရဏံ။

တတ္ထာတိ ‘‘အနနုညာတော’’တိအာဒိဝစနေ။ ဇနေတီတိ ဇနနီ, မာတာ။ ဇနေတီတိ ဇနကော, ပိတာ။ ဣမိနာ ပေါသာဝနိကမာတာပိတရော နိဝတ္တေတိ။ မာတာ ဝါ မတာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ သော ဧဝ ဝါတိ ပုတ္တော ဧဝ ဝါ။ အနုညာတောမှီတိ ဝဒတီတိ သစ္စေန ဝါ အလိကေန ဝါ ‘‘အနုညာတောမှီ’’တိ ဝဒတိ။ မာတာ ဝါ သယံ ပဗ္ဗဇိတာတိ ယောဇနာ။ ပိတဿာတိ ပိတာ အဿ။ အဿာတိ ပုတ္တဿ။ ဝိပ္ပဝုတ္ထောတိ မာတုယာ ကေနစိ ကာရဏေန ပဝါသော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၄။)

စူဠမာတာဒီနန္တိအာဒိသဒ္ဒေန မဟာမာတာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ပေါသနကာတိ ဝဍ္ဎနကာ။ တေသုပီတိ ပေါသနကမာတာပိတရေသုပိ။

ယံ ပန ပုတ္တံ နာနုဇာနန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇီဝဿေဝါတိ တဿ ဇီဝဿ ဧဝ, ပဗ္ဗာဇေန္တဿ ဝါ ဘိက္ခုဿ, န ဒေသန္တရဂမနာဒီနမတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ တေသန္တိ မာတာပိတူနံ။

မဟာကန္တာရောတိ ကေန ဥဒကေန တရိတဗ္ဗောတိ ကန္တာရော, နိရုဒကကန္တာရောဝ မုချတော လဗ္ဘတိ, ဝါဠကန္တာရော စောရကန္တာရော အမနုဿကန္တာရော ဒုဗ္ဘိက္ခကန္တာရော မရုကန္တာရောတိ ဣမေ ပဉ္စ ကန္တာရာ ရူဠှီဝသေန။ မဟန္တော ကန္တာရော မဟာကန္တာရော။

ယာဝတကေတိ ဧတ္ထ ယာဝသဒ္ဒေါ ပမာဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ယတ္တကေ’’တိ။

၄၂။ သိက္ခာပဒဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၀၆။ နာသနဝတ္ထူတိ လိင်္ဂနာသနာယ အဓိဋ္ဌာနံ, ကာရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပစ္ဆိမာနံ ပဉ္စန္နန္တိ ယောဇနာ။ ဒဏ္ဍကမ္မဝတ္ထူတိ ဒဏ္ဍကမ္မဿ ကာရဏံ။

֍ * ၁၀၇။ အပ္ပတိဿာတိ ဧတ္ထ ဘိက္ခူနံ ဝစနဿ ပဋိမုခံ အာဒရေန အသဝနံ ဘိက္ခူ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနေ န ဌပေန္တိ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘိက္ခူ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနေ’’တိအာဒိ။ ‘‘သမာနဇီဝိကာ’’တိ ဣမိနာ အသဘာဂဝုတ္တိကာတိ ဧတ္ထ သဘာဂသဒ္ဒေါ သမာနသဒ္ဒပရိယာယော, ဝုတ္တိသဒ္ဒေါ ဇီဝိကပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ပရိသက္ကတီတိ ဧတ္ထ သက္က ဂတိယန္တိဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ ဠကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ ပရိပုဗ္ဗော သက္ကသဒ္ဒေါ ဂတျတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပရက္ကမတီ’’တိ။ ကိန္တီတိ ကိမေဝ။ ဣတိသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ဧဝသဒ္ဒတ္ထော, ကေန ဧဝ ဥပါယေနာတိ ဟိ အတ္ထော။ အက္ကောသတိ စေဝါတိ ဇာတိအာဒီဟိ အက္ကောသတိ စေဝ။ ဘေဒေတီတိ ဘေဒါပေတိ။ အာဝရဏံ ကာတုန္တိ ဧတ္ထ အာဝရဏသဒ္ဒေါ နိဝါရဏသဒ္ဒဝေဝစနောတိ အာဟ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၅။)

‘‘နိဝါရဏံ ကာတု’’န္တိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ပရိဝေဏေ, သေနာသနေ ဝါ။ ဝဿဂ္ဂေနာတိ ဝဿဂဏနာယ။ (တဿာတိ ပရိဝေဏသေနာသနဿ။ ဥပစာရေတိ အာသန္နေ)။ မုခဒွါရိကန္တိ မုခသင်္ခါတေန ဒွါရေန အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဝဒတောပီ’’တိ ဣမိနာ ဝစီပယောဂေန ဒုက္ကဋာပတ္တိံ ဒဿေတိ, ‘‘နိက္ခိပတောပီ’’တိ ဣမိနာ ကာယပယောဂေန။ အနာစာရဿာတိ ဒဏ္ဍကမ္မေ အနာစာရဿ။ ဧတ္တကေ နာမ ဒဏ္ဍကမ္မေတိ ဧတ္တကေ နာမ ဥဒကာဟရာပနာဒိသင်္ခါတေ ဒဏ္ဍကမ္မေ။ ဣဒန္တိ ယာဂုဘတ္တာဒိံ။ လစ္ဆသီတိ လဘိဿသိ။ ‘‘ဧတ္တကေ နာမ ဒဏ္ဍကမ္မေ’’တိ ဝုတ္တဝစနဿ ယုတ္တိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘဂဝတာ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဒဏ္ဍကမ္မန္တိ ဒဏ္ဍေန္တိ ဒမေန္တိ ဧတေနာတိ ဒဏ္ဍော, သောယေဝ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ကမ္မန္တိ ဒဏ္ဍကမ္မံ အာဝရဏာဒိ။ အပရာဓာနုရူပန္တိ ဝီတိက္ကမဿ အပရာဓဿ အနုရူပံ။ တမ္ပီတိ ဥဒကဒါရုဝါလိကာဒိအာဟရာပဏမ္ပိ။ တဉ္စ ခေါတိ တဉ္စ ကရဏံ။ ဩရမိဿတီတိ ကာယေန ဩရမိဿတိ။ ဝိရမိဿတီတိ ဝါစာယ ဝိရမိဿတိ။ ဥဏှပါသာဏေ ဝါတိအာဒီသု ဝါသဒ္ဒေန အညာနိပိ အတ္တတာပနပရိတာပနာဒီနိ ကမ္မာနိ သင်္ဂဏှာတိ။

၄၃။ အနာပုစ္ဆာဝရဏဝတ္ထုအာဒိကထာ

֍ * ၁၀၈။ ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆာတိ ဧတ္ထ ဥပဇ္ဈာယံ အနာပုစ္ဆိတွာ။ သဗ္ဗထာ ကိံ န ကာတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘တုမှာက’’န္တိအာဒိ။ ဒဏ္ဍကမ္မမဿာတိ ဒဏ္ဍကမ္မံ အဿ။ အဿာတိ သာမဏေရဿ။ သဒ္ဓိံ ဥပဇ္ဈာယေန ဝိဟရန္တီတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ။ နိဿယာစရိယာဒီနံ အန္တေ သမီပေ ဝသန္တီတိ အန္တေဝါသိကာ, ဥပသမ္ပန္နာယေဝ။

အပလာဠေန္တီတိ ဧတ္ထ လဠ ဥပသေဝါယန္တိ ဓာတုပါဌေသု ဝုတ္တတ္တာ (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၈ ဠကာရန္တဓာတု) ထေရေ လဠတော ဥပသေဝတော အပဂမေန္တီတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣဓ ပန အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တုမှာက’’န္တိအာဒိ။ အပလာဠေတဗ္ဗာတိ အညံ လဠတော ဥပသေဝတော အပဂမေတဗ္ဗာ။ ပရိသဘူတေ သာမဏေရူပသမ္ပန္နေတိ ယောဇနာ။ အာဒီနဝန္တိ ဒုဿီလံ နိဿာယ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၆။)

ဝသနဿ ဒေါသံ။ နှာယိတုံ အာဂတေန တယာ ဂူထမက္ခနံ ကတံ ဝိယ ဒုဿီလံ နိဿာယ ဝိဟရန္တေန ဒုဿီလံ ကတန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ဒုဿီလ’’န္တိ ပဒံ ပုရိမပစ္ဆိမပဒါပေက္ခံ, တသ္မာ ဒွိန္နံ ပဒါနံ မဇ္ဈေ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပုရိမပဒါပေက္ခကာလေ ဝုတ္တကမ္မံ, ပစ္ဆိမပဒါပေက္ခကာလေ အဝုတ္တကမ္မံ။ သောတိ သာမဏေရူပသမ္ပန္နော။ ဥပဇ္ဈာယံ ဝါတိ သာမဏေရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ နိဿယံ ဝါတိ ဥပသမ္ပန္နံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

တီသု နာသနာသူတိ သံဝါသလိင်္ဂဒဏ္ဍကမ္မနာသနသင်္ခါတာသု တီသု နာသနာသု။ ယောတိ သာမဏေရော။ နာနာအာပတ္တိယောတိ ပါရာဇိကထုလ္လစ္စယ ပါစိတ္တိယာပတ္တိယော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ကုန္ထကိပိလ္လိကမ္ပီတိ ဧတ္ထ ပါဏခါဒကေဟိ သတ္တေဟိ ကုထိယတိ ဟိံသိယတီတိ ကုန္ထော, ကုံ ပထဝိံ ဝါ ဓာရေတီတိ ကုန္ဓော။

ကိမိယေဝ ပိလ္လိကံ ပေါတကံ ကိပိလ္လိကံ မိကာရဿ လောပံ ကတွာ။ ပိလ္လိကသဒ္ဒေါ ဟိ ပေါတကပရိယာယော။ ကိမီနံ, ကိမီသု ဝါ ပိလ္လိကံ ကိပိလ္လိကံ။ နာသေတဗ္ဗတံယေဝါတိ လိင်္ဂေန နာသေတဗ္ဗဘာဝမေဝ။ တာဝဒေဝါတိ တသ္မိံ မာရဏဘိန္ဒနက္ခဏေယေဝ။ အဿာတိ သာမဏေရဿ။ သေနာသနဂ္ဂါဟော စ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ ဝဿစ္ဆေဒေါ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အာကိဏ္ဏဒေါသောဝါတိ လိင်္ဂနာသနဒေါသေန စ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနဒေါသေန စ အာကုလဒေါသောဝ။ ဝိရဇ္ဈိတွာတိ ဝိရာဓေတွာ။ ယထာနိဝတ္ထပါရုတဿေဝ သာမဏေရဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မာတိ သရဏဂမနဥပသမ္ပဒကမ္မဝါစာနံ သဒိသတ္တာ။ ဘိက္ခုနာ သမာဒိန္နံ ဝိယ ဣမိနာပိ သမာဒိန္နာနေဝ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧဝန္တိ ဧဝမိဇ္ဈနေ, သမာဒိန္နေ ဝါ။ ဒဠှီကရဏတ္ထန္တိ သိက္ခာပဒါနံ ဒဠှီကရဏတ္ထံ။ ပတိဋ္ဌာပနတ္ထန္တိ သာမဏေရဿ ပတိဋ္ဌာပနတ္ထံ။ လစ္ဆတီတိ လဘိဿတိ။ သံဃေန ဒါတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပလောကေတွာတိ သံဃံ အာပုစ္ဆိတွာ။ ဣမိနာ ဆိန္နဝဿကံ ဒဿေတိ။

အဒိန္နာဒါနေ တိဏသလာကမတ္တေနာပိ ဝတ္ထုနာ အသမဏော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဝိပ္ပဋိပတ္တိယာတိ ဝိကာရေန ပဋိပဇ္ဇနတော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၇။)

ဘဏိတေတိ ဘဏနေ။ ဇာနိတွာတိ ဇာနိတွာ ဧဝ။ ဧဝကာရော ဟေတ္ထ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗော, တေန ဝုတ္တံ ‘‘န အဇာနိတွာ’’တိ။ ယာနိ ပဉ္စ သိက္ခာပဒါနီတိ ယောဇနာ။ အဿာတိ သာမဏေရဿ။ ဌပနတ္ထာယာတိ သိက္ခာပဒါနံ ဌပနတ္ထာယ။ အယန္တိ ပါရာဇိကော။ ဝိသေသောတိ ဘိက္ခူနံ ပါစိတ္တိယတော ဝိသေသော။

ပဋိပက္ခဝသေနာတိ ‘‘အနရဟံ အသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိအာဒိနာ စ ‘‘ဒွါက္ခာတော’’တိအာဒိနာ စ ‘‘ဒုပ္ပဋိပ္ပန္နော’’တိအာဒိနာ စ ပဋိဝိရုဒ္ဓဝသေန ဂရဟန္တော သာမဏေရော နိဝါရေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကဏ္ဍကနာသနာယာတိ ကဏ္ဍကနာမကဿ သာမဏေရဿ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာယ။ တံ လဒ္ဓိန္တိ အဝဏ္ဏဘာသနဒိဋ္ဌိံ။ အစ္စယန္တိ အတိက္ကမံ, ဒေါသံ ဝါ။ ဒေသာပေတဗ္ဗောတိ ‘‘အစ္စယော မံ ဘန္တေ အစ္စဂမာ’’တိအာဒိနာ ဒေသာပေတဗ္ဗာ။ တံ ယုတ္တန္တိ ‘‘လိင်္ဂနာသနာယ နာသေတဗ္ဗော’’တိ တံ ဝစနံ ပတိရူပံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဣဓာတိ ခန္ဓကေ, ‘‘သာမဏေရံ နာသေတု’’န္တိဝစနေ ဝါ။

‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တဝစနံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘သဿတုစ္ဆေဒါနဉှီ’’တိအာဒိ။ အညတရဒိဋ္ဌိကော သာမဏေရောတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ဒသသု နာသနင်္ဂေသု။ ‘‘ကာမ’’န္တိပဒေန ပုနရုတ္တိနိရတ္ထကဒေါသာရောပနေန ဂရဟံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပနာ’’တိပဒေန တေသံ ဒေါသာနံ ပဟာနေန သမ္ဘာဝနံ ဒဿေတိ။ အဗြဟ္မစာရိံ သာမဏေရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပသမ္ပာဒေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဥပသမ္ပာဒနံ ဝဋ္ဋတိ။ ဘိက္ခုနိဒူသကော သာမဏေရောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဗ္ဗဇ္ဇမ္ပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ ဂရဟတ္ထဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပဂေဝ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ ဧတမတ္ထန္တိ ဧတာဒိသမတ္ထံ။

၄၇။ ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၀၉။ ဒဟရတရုဏသဒ္ဒါနံ ဝေဝစနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒဟရေ…ပေ… တရုဏေ’’တိ။ မောဠိဂလ္လသဒ္ဒေါ ထူလသရီရဝါစကော အနိပ္ဖန္နပါဋိပဒိကောတိ အာဟ ‘‘မောဠိဂလ္လေတိ ထူလသရီရေ’’တိ။ ဟတ္ထိဘဏ္ဍေတိ ဧတ္ထ ဟတ္ထိသင်္ခါတံ ဘဏ္ဍံ ဧတေသန္တိ ဟတ္ထိဘဏ္ဍာတိ ဝုတ္တေ ဟတ္ထိဂေါပကာတိ အာဟ ‘‘ဟတ္ထိဂေါပကေ’’တိ။ အဘိဓာနေ (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၃၆၇ ဂါထာယံ) ပန ‘‘ဟတ္ထိမေဏ္ဍော’’တိ ပါဌော အတ္ထိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၈။)

ပဏ္ဍကောတိ ပဍတိ ဝိကလဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ပဏ္ဍကော။ သံခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယဿာတိ ပဏ္ဍကဿ။ အသုစိနာတိ သမ္ဘဝေန။ အာသိတ္တဿာတိ အာသိဉ္စိတဗ္ဗဿ။ ဣမိနာ အသုစိနာ မုခေ အာသိဉ္စိတဗ္ဗောတိ အာသိတ္တောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အယန္တိ ပဏ္ဍကော။ အဇ္ဈာစာရန္တိ မေထုနဇ္ဈာစာရံ။ ‘‘ဥသူယာယ ဥပ္ပန္နာယာ’’တိဣမိနာ ဥသူယတီတိ ဥသူယောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥပက္ကမေနာတိ ဝါယာမေန။ ဗီဇာနီတိ အဏ္ဍာနိ။ ဣမိနာ ဥပက္ကမေန ဧတသ္မာ ဗီဇာနိ အပနီတာနီတိ ဩပက္ကမိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပက္ခေ ပဝတ္တော ပဏ္ဍကော ပက္ခပဏ္ဍကော, ပက္ခေ ပရိဠာဟဝူပသမော ပဏ္ဍကော ပက္ခပဏ္ဍကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကစ္စော ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗဝစနတ္ထေ ပက္ခေတိ ကာလပက္ခေတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပစ္ဆိမဝစနတ္ထေ ပက္ခေတိ ဇုဏှပက္ခေတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘အကုသလဝိပါကာနုဘာဝေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ပဏ္ဍကော ဟောတီ’’တိပဒေယေဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အဿာတိ ပဏ္ဍကဿ။ နပုံသကပဏ္ဍကောတိ ပုရိသော ဝိယ သာတိသယံ ပစ္စာမိတ္တေ န ပုံသကေတိ အဘိမဒ္ဒနံ ကာတုံ န သက္ကောတီတိ နပုံသကော။ န ပုမာ န ဣတ္ထီတိ နပုံသကောတိ ကတွာ နပုမနဣတ္ထိသဒ္ဒဿ နိရုတ္တိနယေန နပုံသကကရဏမ္ပိ ဝဒန္တိ။ နပုံသကောယေဝ ပဏ္ဍကော နပုံသကပဏ္ဍကော။ တေသူတိ ပဉ္စသု ပဏ္ဍကေသု။ တေသုပီတိ ဩပက္ကမိကာဒီသု တီသုပိ။ ‘‘ယသ္မိံ ပက္ခေ’’တိ ဣမိနာ ပက္ခေ ပက္ခေ ပဏ္ဍကဘာဝံ နိဝတ္တေတိ။ အဿာတိ ပဏ္ဍကဿ။ ဧတ္ထာတိ ပဉ္စသု ပဏ္ဍကေသု။ သောပီတိ ပဏ္ဍကောပိ။ ဣတောတိ ပဏ္ဍကဝါရတော။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ လိင်္ဂနာသနမေဝ အတိဒိသတိ။

၄၈။ ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၁၀။ ပါရိဇညပတ္တဿာတိ ပရိဟာယတီတိ ပရိဇာနိ, ဣဿရိယဘောဂါဒိ, တဿ ဘာဝေါ ပါရိဇညံ, ဣဿရိယဘောဂါဒိက္ခယော, တံ ပတ္တောတိ ပါရိဇညပတ္တော, တဿ။ ‘‘ပါရိဇုညပတ္တဿာ’’တိပိ ဥကာရေန သဟ ပါဌော အတ္ထိ။ ခီဏကောလညောတိ ဧတ္ထ ကုလေ ဇာတာ ကောလညာ, ဏျပစ္စယော, နကာရာဂမော။ ခီဏာ ကောလညာ အဿာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၅၉။)

ခီဏကောလညောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မာတိပက္ခပိတိပက္ခတော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ မာတိပက္ခပိတိပက္ခတောတိ မာတုယာ ပက္ခော မာတိပက္ခော, ပိတုနော ပက္ခော ပိတိပက္ခော, မာတိပက္ခော စ ပိတိပက္ခော စ မာတိပက္ခပိတိပက္ခာ။ ဖာတိံ ကာတုန္တိ ဧတ္ထ ဖာ-ဓာတု ဝဍ္ဎနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝဍ္ဎေတု’’န္တိ။ ‘‘ပုစ္ဆိယမာနော’’တိ ဣမိနာ အနုယုဉ္ဇိယမာနောတိ ဧတ္ထ အနုတျူပသဂ္ဂဝသေန ယုဇသဒ္ဒေါ ပုစ္ဆနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။

ထေယျသံဝါသကောတိ ထေနနံ ထေယျံ နကာရဿ ယကာရံ ကတွာ, ထေယျာယ သံဝါသကော ဣမဿာတိ ထေယျသံဝါသကော။ ဧတ္ထ စ န ကေဝလံ ဝဿဂဏနာဒိကောယေဝ သံဝါသော နာမ ဟောတိ, အထ ခေါ ထေယျာယ လိင်္ဂဂဟဏမ္ပိ သံဝါသောယေဝ နာမ။ တသ္မာ တဿ တိဝိဓဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တယော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ လိင်္ဂံ ထေနေတီတိ လိင်္ဂထေနကော, ဧသေဝ နယော ဣတရေသုပိ။ တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယောတိ ထေယျသံဝါသကော။ လိင်္ဂမတ္တဿေဝါတိ ဧတ္ထ မတ္တသဒ္ဒေန သံဝါသာဒယော နိဝတ္တေတိ။

ဝိဒေသန္တိ အတ္တနော ဒေသတော ဝိယောဂံ ဒေသံ။ ဝိသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ဝိယောဂတ္ထဝါစကော။ အထ ဝါ ဝိ ဒူရံ ဒေသံ။ ဝိသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ဒူရတ္ထဝါစကော။ မုသာတိ အဘူတတ္ထေ ဒုတိယန္တနိပါတော, အဘူတံ ဝစနန္တိ အတ္ထော။ ပဋိဗာဟတီတိ အညေ နိဝါရေတိ။ သံဝါသထေနကော နာမာတိ ဧတ္ထ ကော သံဝါသော နာမ, နနု ဧကကမ္မာဒိကောတိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုဝဿဂဏနာဒိကော’’တိအာဒိ။ ဘိက္ခုဝဿဂဏနာဒိကောတိ အာဒိသဒ္ဒေန ယထာဝုဍ္ဎံ ဝန္ဒနသာဒိယနံ အာသနပဋိဗာဟနံ ဥပေါသထပဝါရဏာဒီသု သန္ဒိဿနန္တိ ဣမာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘ကိရိယဘေဒေါ’’တိ ဣမိနာ သံ ဧကတော ဝသိယတိ အနေနာတိ သံဝါသောတိ ဝစနတ္ထေန ကိရိယဘေဒေါ သံဝါသော နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေတိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုမှိ, ဣမသ္မိံ ဌာနေတိ အတ္ထော။ ဣမိနာ ပါရာဇိကာဒိဋ္ဌာနေ ပန ဧကကမ္မာဒိကော သံဝါသော နာမာတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၀။)

‘‘လိင်္ဂဿ စေဝ သံဝါသဿ စာ’’တိ ဣမိနာ ဥဘယထေနကောတိ ဧတ္ထ ဥဘယသရူပံ ဒဿေတိ။

ဧတ္ထာတိ ထေယျသံဝါသကဋ္ဌာနေ။ ရာဇ…ပေ… ဘယေဟိ ဝါတိ ဧတ္ထ ဘယသဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ရာဇဘယေန စ ဒုဗ္ဘိက္ခဘယေန စ ကန္တာရဘယေန စ ရောဂဘယေန စ ဝေရိဘယေန စာတိ ဟိ အတ္ထော။ စီဝရဂဟဏတ္ထန္တိ စီဝရာဟရဏတ္ထံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဝါသဒ္ဒေါ ဟေတွတ္ထံ ဝါ သမ္ပဒါနတ္ထံ ဝါ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ အယံ ဂါထာ ဝိဘတ္တိယာ ဥပ္ပဋိပါဋိတ္တာ ဘဂ္ဂရီတိသင်္ခါတာ အလင်္ကာရဒေါသာ န မုတ္တာ။ လိင်္ဂန္တိ သမဏလိင်္ဂံ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။

နာဓိဝါသေတီတိ န သမ္ပဋိစ္ဆတိ။ ယာဝါတိ ယတ္တကံ ကာလံ, အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ဣဓ ယော ရာဇ…ပေ… ဘယေန ဝါ စီဝရဂဟဏတ္ထံ ဝါ လိင်္ဂံ အာဒိယတိ, သော သုဒ္ဓမာနသော ဟုတွာ ယာဝ သံဝါသံ နာဓိဝါသေတိ, တာဝ ဧသော ‘‘ထေယျသံဝါသကော နာမာ’’တိ န ဝုစ္စတီတိ။

တတြာတိ တာသု ဂါထာသု။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ ဧဝန္တိ လိင်္ဂေ ဂဟိယမာနေ။ တသ္မိန္တိ ဇနေ။ အနောသရိတွာဝါတိ အနောက္ကမိတွာဝ။ လိင်္ဂံ အပနေတွာတိ သယံ ဂဟိတံ သမဏလိင်္ဂံ ဝိနာသေတွာ။ ပဗ္ဗဇိတာလယန္တိ ပဗ္ဗဇိတဆာယံ။ ပုဗ္ဗေတိ သံဝါသထေနကေ။

သဗ္ဗပါသဏ္ဍိယဘတ္တာနီတိ သဗ္ဗာနိ ပါသဏ္ဍံ ဥဒ္ဒိဿ ဒိန္နာနိ ဘတ္တာနိ။

သတ္တေ ဝဟတီတိ သတ္တဝါဟော။ ဝိရမိတဗ္ဗန္တိ ဝေရံ, တံ ပဝတ္တေတီတိ ဝေရိကော။ ကာယေန ပရိဟရိတဗ္ဗာနီတိ ကာယပရိဟာရိယာနိ။ တန္တိ တုဝံ။ ဟီနာယာဝတ္တဘာဝန္တိ ဟီနာယ ဂိဟိဘာဝါယ အာဝတ္တဘာဝံ။

ဥပ္ပဗ္ဗဇိတွာတိ ပဗ္ဗဇဝိယောဂံ ကတွာ။ တမတ္ထန္တိ ဥပ္ပဗ္ဗဇိတသင်္ခါတမတ္ထံ။ အဿာတိ မဟာသာမဏေရဿ။

မဟန္တော ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော။ ပဂေဝ ဒဟရောတိ ဒဿေတိ။ အဗျတ္တော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ သောတိ သာမဏေရော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၁။)

ဝစ္ဆဂေါရက္ခာဒီနီတိ ဧတ္ထ ဝစ္ဆောတိ တရုဏဂေါဏော။ သော ဟိ မာတုသန္တိကေ ဝသတီတိ ဝစ္ဆော။ မာတုယာ ဝိယောဂကာလေ ဝါ ဝဿတီတိ ဝစ္ဆောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ ဒမ္မဂဝဇရဂ္ဂဝါပိ သာမညတော ဂဟိတာ။ ဂေါ ဝုစ္စတိ ခေတ္တဘူမိ။ ဝစ္ဆော စ ဂေါ စ ဝစ္ဆဂဝါ, တေသံ ရက္ခနံ ဝစ္ဆဂေါရက္ခော, သော အာဒိ ယေသံ ကသိကမ္မာဒီနန္တိ ဝစ္ဆဂေါရက္ခာဒီနိ။ ‘‘သူပသမ္ပန္နော’’တိ ဣမိနာ ဂဟဋ္ဌမ္ပိ သစေ ဥပသမ္ပာဒေတိ, သူပသမ္ပန္နောတိ ဒဿေတိ။ အနုပသမ္ပန္နကာလေယေဝါတိ သာမဏေရကာလေယေဝ။ ဝိနယဝိနိစ္ဆယေတိ ဝိနယေ ဝုတ္တဿ ထေယျသံဝါသကဿ ဝိနိစ္ဆယေ။ ထေယျသံဝါသကော ဟောတိ လိင်္ဂဿ အပနီတတ္တာ။

ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ သလိင်္ဂေ ဌိတတ္တာ။ အယမ္ပိ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ ကာသာယေ သဥဿာဟတ္တာ။ ထေယျသံဝါသကော ဟောတိ ကာသာယေ ဓုရဿ နိက္ခိတ္တတ္တာ။

ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ သလိင်္ဂေ ဌိတတ္တာ။ နေဝ ထေယျသံဝါသကော ဟောတိ ကာသာယေ သဥဿာဟတ္တာ။ မေထုနသေဝနာဒီဟီတိအာဒိသဒ္ဒေန ပါဏာတိပါတာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ထေယျသံဝါသကော ဟောတိ ကာသာယေ ဓုရဿ နိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဩဝဋ္ဋိကန္တိ အဓောဝဋ္ဋေန ကရဏံ။ ရက္ခတိ တာဝါတိ တာဝ ရက္ခတိ ဝီမံသနေန နိဝါသိတတ္တာ။ လိင်္ဂန္တိ သမဏလိင်္ဂံ။ ထေယျသံဝါသကော ဟောတိ ဂိဟိလိင်္ဂဿ သမ္ပဋိစ္ဆိတတ္တာ။

ဝီမံသတိ ဝါ သမ္ပဋိစ္ဆတိ ဝါ ရက္ခတိယေဝ ဩဒါတဝတ္ထဿ အန္တောကာသာယဘာဝတော။ ‘‘ဘိက္ခုနိယာပိ ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေန္တော အာဟ ‘‘သာပီ’’တိအာဒိ။

ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတော သာမဏေရောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါဠိယမ္ပီ ထေယျသံဝါသကော န ဟောတိ ဝဿာနံ အဂဏနတ္တာ။

ဣတိ ထေယျသံဝါသကဝတ္ထုကထာ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၂။)

၄၈။ တိတ္ထိယပက္ကန္တကကထာ

֍ * ၁၁၀။ ပက္ကမတီတိ ပက္ကန္တော, ‘‘ပဝိဋ္ဌော’’တိ ဣမိနာ ကမုဓာတုယာ ပဒဝိက္ခေပတ္ထံ ဒဿေတိ, ဣစ္ဆာကန္တိအတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ သောတိ တိတ္ထိယပက္ကန္တကော။ တတြာတိ တိတ္ထိယပက္ကန္တကေ။ ဥပသမ္ပန္နော ဘိက္ခု ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ တိတ္ထိယာနံ။ ‘‘တိတ္ထိယော ဘဝိဿာမီ’’တိ ပုဗ္ဗေဝ လဒ္ဓိဂဟိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘လိင်္ဂေ အာဒိန္နမတ္တေ’’တိ။ ကုသစီရာဒီနီတိ ဧတ္ထ ကုသော ဝုစ္စတိ သလာကာ။ စီရောတိ ပန္တိ, အာဝလီတိ အတ္ထော။ ကုသေ ရဇ္ဇုနာ အာဝုနိတွာ ကတော စီရော ကုသစီရော, သော အာဒိ ယေသံ တာနီတိ ကုသစီရာဒီနိ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဖလကစီရာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ကုသတိဏေဟိ ကတော စီရော ကုသစီရောတိပိ ဝဒန္တိ။ နဂ္ဂေါတိ အစေလကော။ အာဇီဝကောတိ အစေလကဝတမာဒါယ ဇီဝတီတိ အာဇီဝကော။ တေသန္တိ အာဇီဝကာနံ။ ဩဝဒိတော ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ကိန္တိ ကိံ ဝတံ။ လုဉ္စာပေတီတိ အပနယာပေတိ။ မောရပိဉ္ဆာဒီနီတိ ဧတ္ထ ပိဉ္ဆံ ဝုစ္စတိ ပက္ခော။ သော ဟိ ပိဉ္ဆတိ အာကာသေ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ ပိဉ္ဆန္တိ ဝုစ္စတိ။ ပိဆိ ဂတိယန္တိ ဓာတုပါဌော။ မောရဿ ပိဉ္ဆံ မောရပိဉ္ဆံ, တံ အာဒိ ယေသံ တာနီတိ မောရပိဉ္ဆာဒီနိ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဥလူကပိဉ္ဆာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယာဝ န သမ္ပဋိစ္ဆတီတိ ယာဝ လဒ္ဓိံ န သမ္ပဋိစ္ဆတိ။ နန္တိ ဝီမံသမာနံ ဘိက္ခုံ။ လဒ္ဓီတိ တိတ္ထိယလဒ္ဓိ။ ရက္ခတီတိ တိတ္ထိယပက္ကန္တကတော ရက္ခတိ။ လဒ္ဓိယာ အဘာဝေန တိတ္ထိယပက္ကန္တကော န ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အစ္ဆိဒ္ဒစီဝရောတိ ဧတ္ထ အာကာရော ကောဓတ္ထော, အဍ္ဍတ္ထော ဝါ ဟောတိ, ဆိဒ္ဒသဒ္ဒေါ ဒူသနတ္ထော ဟောတိ။ တသ္မာ အာကောဓေန အဍ္ဍေန ဝါ ဆိဒ္ဒေါ ဒူသိတောတိ အစ္ဆိဒ္ဒေါတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘အစ္ဆိန္နော’’တိပိ ပါဌော။ အစ္ဆိဒ္ဒံ စီဝရမေတဿာတိ အစ္ဆိဒ္ဒစီဝရော။ တိတ္ထာယတနန္တိ တိတ္ထီနံ နိဝါသဋ္ဌာနံ, တိတ္ထိယာနံ ဥပဿယန္တိ အတ္ထော။

၄၉။ တိရစ္ဆာနဂတဝတ္ထု

֍ * ၁၁၁။ ဒေဝသမ္ပတ္တိသဒိသံ ဣဿရိယသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝန္တောပိ သော နာဂေါ ကသ္မာ နာဂယောနိယာ အဋ္ဋီယတီတိ အာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၃။)

တတ္ထ ကိဉ္စာပိ အနုဘောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိဉ္စာပိသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ သမ္ဘာဝနာဇောတကော, ပနသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထဇောတကော။ ကုသလဝိပါကေနာတိ အဟေတုကကုသလဝိပါကေန။ တဿာတိ နာဂဿ။ သဇာတိယာတိ သမာနဇာတိယာ နာဂိယာ။ ဥဒကသဉ္စာရိမဏ္ဍူကဘက္ခန္တိ ဥဒကေ သဉ္စရဏသီလံ မဏ္ဍူကသင်္ခါတံ ဘက္ခံ ပါတုဘဝတီတိ ယောဇနာ။ သောတိ နာဂေါ။ အဋ္ဋီယတီတိ အရမဏံ ပီဠိယတိ။ ဟရာယတီတိ ဧတ္ထ ဟရေဓာတု လဇ္ဇနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘လဇ္ဇတီ’’တိ။ ဧကာရန္တော ဓာတု ဘူဝါဒိဂဏိကော (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ ရကာရန္တဓာတု)။ ဇိဂုစ္ဆတီတိ ဧတ္ထ ဂုပဓာတုယာ ကမ္မံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တဘာဝ’’န္တိ။ ‘‘တဿ ဘိက္ခုနော’’တိပဒဿ ‘‘နိက္ခန္တေ’’တိပဒေန ယောဇိတဗ္ဗတ္တာ ဘုမ္မတ္ထေ သာမိဝစနန္တိ အာဟ ‘‘တသ္မိံ ဘိက္ခုသ္မိ’’န္တိ။ အထ ဝါ တဿ ဘိက္ခုနောတိ သာမိယောဂတ္တာ ‘‘နိက္ခန္တေ’’တိ ဧတ္ထ ဘာဝတ္ထေ မာနပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘နိက္ခမနေ’’တိ။ ဣမိနာ နိက္ခန္တေတိ ဧတ္ထ န အန္တပစ္စယော, မာနပစ္စယဿေဝ အန္တဘာဝံ ကတွာ ဝုတ္တောတိ ဒဿေတိ။ ဝိဿဋ္ဌောတိ သတိဝိဿဇ္ဇိတော။ တသ္မိန္တိ ဘိက္ခုမှိ။ ကပိမိဒ္ဓဝသေနေဝါတိ ကပိနော မိဒ္ဓဝသေန ဧဝ။ အထ ဝါ ကပိမိဒ္ဓဝသေန နိဒ္ဒါယန္တော ဣဝ နိဒ္ဒါယန္တောတိ ယောဇနာ။ ပဋိနိပဇ္ဇီတိ ပုန နိပဇ္ဇိ။ ဝိဿရမကာသီတိ ဧတ္ထ ဝိသဒ္ဒေါ ဝိရူပတ္ထဇောတကော, သရသဒ္ဒေါ သဒ္ဒဝါစကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိရူပံ မဟာသဒ္ဒမကာသီ’’တိ။

‘‘အကာရဿ လောပံ ကတွာ’’တိ ဣမိနာ တုမှေ ခေါတ္ထာတိ ဧတ္ထ ‘‘တုမှေ ခေါ အတ္ထာ’’တိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ ဩကာရတော ပရဿ အကာရဿ လောပံ ဒဿေတိ။ ‘‘အကာရဿာလောပ’’န္တိပိ ပါဌော။ ဧဝဉှိ သတိ အကာရဿ အလောပံ ကတွာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣမိနာ ‘‘တုမှေ ခေါ အတ္ထာ’’တိ ပဒစ္ဆေဒံ ကတွာ အကာရေ ပရေ ဩကာရဿ ဝကာရံ ကတွာ တုမှေ ခွတ္ထာ’’တိ ပါဌော ဒဿိတော။ ကသ္မာ ဣမသ္မိံ ဓမ္မဝိနယေ အဝိရူဠှိဓမ္မာတိ အာဟ ‘‘ဈာန…ပေ… အဘဗ္ဗတ္တာ’’တိ။ ‘‘ဘဝထာ’’တိ ဣမိနာ အတ္ထာတိ ဧတ္ထ အသဓာတု သတ္တတ္ထဝါစကော ထဝိဘတ္တီတိ ဒဿေတိ။ သဇာတိယာတိ ဧတ္ထ သမာနာ ဇာတိ ဧတိဿာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၄။)

သဇာတီတိ ဝုတ္တေ နာဂီ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘နာဂိယာ ဧဝါ’’တိ။ မနုဿိတ္ထိအာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထီပေတိတ္ထီဒေဝိတ္ထိယော သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘ဒွေမေ ဘိက္ခဝေ ပစ္စယာ’’တိ ဒေသနာ သာဝသေသဒေသနာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိ။ ဧတ္ထာတိ တိရစ္ဆာနဂတဝတ္ထုမှိ။ အဘိဏှန္တိ အဘိက္ခဏံ ပုနပ္ပုနန္တိ အတ္ထော။

တိရစ္ဆာနဂတောတိ ဧတ္ထ ကိံ အပါယပရိယာပန္နော ဒုဂ္ဂတိအဟေတုကပဋိသန္ဓိကောဝါဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘နာဂေါ ဝါ ဟောတူ’’တိအာဒိ။

၅၀။ မာတုဃာတကာဒိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၁၂။ နိက္ခန္တိန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဣမဿ ပါပကမ္မဿာ’’တိ ဆဋ္ဌီယောဂတ္တာ ဘာဝတ္ထေ တိပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘နိက္ခမန’’န္တိ။ အပဝါဟနန္တိ အပါယပဋိသန္ဓိဝဟနတော အပဂမနံ။ ယေနာတိ မနုဿဘူတေန ယေန ဇီဝိတာ ဝေါရောပိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မနုဿိတ္ထိဘူတာတိ မနုဿိတ္ထီ ဟုတွာ ဘူတာ, မနုဿိတ္ထီဘာဝံ ဝါ ဘူတာ ပတ္တာ။ ဣမိနာ တိရစ္ဆာနဂတိတ္ထိအာဒယော နိဝတ္တေတိ။ ‘‘ဇနိကာ’’တိ ဣမိနာ ပေါသာဝနိကမာတာဒယော နိဝတ္တေတိ။ သယမ္ပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ မာတာယေဝ, အထ ခေါ ပုတ္တေနာပီတိ ဒဿေတိ။ သတာတိ သန္တေန။ မနုဿဇာတိကေနေဝ သတာ မနုဿဇာတိကော ဧဝ ဟုတွာ ဝေါရောပိတာတိ ယောဇနာ။ အနန္တရေ ဘဝေ ဖလံ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ အာနန္တရိယံ, မာတုဃာတကကမ္မံ, တေန ဇာတိသာမညမ္ပိ အဇနိကံ ဃာတေန္တော စ ဇနိကမ္ပိ ဇာတိဘေဒံ ဃာတေန္တော စ န အနန္တရိကော ဟောတိ, တဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဥပသမ္ပဒါ စ န ဝါရိတာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေန ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပေါသေတိ ဝဒ္ဓေတီတိ ပေါသာပနိယာ, သာ ဧဝ ပေါသာဝနိကာ ပကာရဿ ဝကာရံ, ယကာရဿ စ ကကာရံ ကတွာ, ပေါသာဝနိကာ စ သာ မာတာ စေတိ ပေါသာဝနိကမာတာ။ အဿာတိ ပုတ္တဿ။ ဣဒံ ပဒံ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗပဒေ ဘာဝသမ္ဗန္ဓော, ပစ္ဆိမပဒေ သာမိသမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗထာ ဧသေဝ နယော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သစေပီ’’တိအာဒိ။ ဝေသိယာတိ ဥပလက္ခဏဝသေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၅။)

ဝုတ္တံ။ ယာယ ကာယစိ ဣတ္ထိယာ ပုတ္တဿာပိ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ ‘‘အယံ မေ ပိတာ’’တိ အဇာနနမေဝ ဟိ ပမာဏံ။ အနေနာတိ ဣမိနာ ပုတ္တေန။ ‘‘ပိတုဃာတကောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီ’’တိ ဣမိနာ မာတုဃာတကေပိ ‘‘အယံ မေ မာတာ’’တိ အဇာနိတွာ ဃာတေန္တောပိ မာတုဃာတကောတွေဝ သင်္ချံ ဂစ္ဆတီတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၁၁၄။ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မနုဿဇာတိယံ ဟီ’’တိအာဒိ။ အပဗ္ဗဇိတန္တိ ဂိဟိဘူတံ။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စဿာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေန ဥပသမ္ပဒါပိ ဝါရိတာတိ ဒဿေတိ။ အဿာတိ အရဟန္တဃာတကဿ။ အဝသေသန္တိ အရဟန္တတော အဝသေသံ။ အဿာတိ အရိယဃာတကဿ။ အာနန္တရိယော န ဟောတိ တိရစ္ဆာနဂတတ္တာ ပနဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝါရိတာတိ အတ္ထော နေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထာတိ မာတုဃာတကာဒိကမ္မေသု။ ဝဓာယာတိ တဒတ္ထေ စတုတ္ထီတိ အာဟ ‘‘ဝဓတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘မာရေတု’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဝဓတ္ထာယာ’’တိ ဧတ္ထ ဟနဓာတု ဟိံသနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘နီယန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဩနီယန္တီတိ ဧတ္ထ ဩတျူပသဂ္ဂေါ ဓာတွတ္ထာနုဝတ္တကောတိ ဒဿေတိ။ ယံ ပန ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿ ဝစနဿ အတ္ထောတိ ယောဇနာ။ ‘‘သစာ စ ဣတိ အယံ နိပါတော ဝုတ္တော’’တိ ဣမိနာ ဘယပီဠိတတ္တာ စ နိရုတ္တီသု အကုသလတ္တာ စ ဒဝါဘဏနေန ရဝါဘဏနေန အယံ နိပါတော စောရေဟိ ဝုတ္တောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘သစေ စ ဣစ္စေဝ ဝါ ပါဌော’’တိ ဣမိနာ တေဟိ တထာ ဝုတ္တေပိ သင်္ဂီတိကာလေ ဝါ ပေါတ္ထကာရူဠှကာလေ ဝါ ယထာဘူတံ သင်္ဂီတတ္တာ, ပေါတ္ထကာရူဠှတ္တာ စ ယထာဘူတော ပါဌော အတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ တေသု ပဒေသု။ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ တဿာတိ ‘‘သစဇ္ဇ မယ’’န္တိ ပါဌဿ။ ‘‘သစေ အဇ္ဇ မယ’’န္တိ ဣမိနာ ဧကာရလောပသန္ဓိံ ဒဿေတိ။ ‘‘သစေဇ္ဇ မယ’’န္တိ အကာရလောပသန္ဓိနာပိ ပါဌော အတ္ထိ။

֍ * ၁၁၅။ ပကတတ္တန္တိ ပကတိယာ သီလသင်္ခါတော အတ္တာ သဘာဝေါ ဧတိဿာတိ ပကတတ္တာ, တံ။ ကာယသံသဂ္ဂေန ဘိက္ခုနီနံ ပါရာဇိကတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘သီလဝိနာသံ ပါပေတီ’’တိ။ အနိစ္ဆမာနံယေဝ ဘိက္ခုနိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၆။)

ဣစ္ဆမာနန္တိ ဩဒါတဝတ္ထဝသနံ ဣစ္ဆမာနံ။ ယသ္မာ အဘိက္ခုနီ ဟောတိ, တသ္မာ ဘိက္ခုနီဒူသကော န ဟောတီတိ ယောဇနာ။ သီလဝိပန္နံ ဘိက္ခုနိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ယော ဒေဝဒတ္တော သံဃံ ဘိန္ဒတိ ဝိယ, ဘိန္ဒတီတိ ယောဇနာ။ ဥဒ္ဓမ္မန္တိ ဓမ္မတော ဝိရဟိတံ။ ဥဗ္ဗိနယန္တိ ဝိနယတော ဝိရဟိတံ။ စတုန္နံ ကမ္မာနန္တိ အပလောကနာဒီနံ စတုန္နံ ကမ္မာနံ။

ယော ဒေဝဒတ္တော လောဟိတံ ဥပ္ပါဒေတိ ဝိယ, ဥပ္ပါဒေတီတိ ယောဇနာ။ ဒုဋ္ဌစိတ္တေနာတိ ဧတ္ထ န ယံကိဉ္စိ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ ဒုဋ္ဌစိတ္တံ နာမ, အထ ခေါ ဝဓကစိတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝဓကစိတ္တေနာ’’တိ။ သရီရေတိ သရီရဗ္ဘန္တရေ။ တထာဂတဿ ဟိ အဘေဇ္ဇကာယတ္တာ ပရူပက္ကမေန စမ္မစ္ဆေဒံ ကတွာ လောဟိတဿ ဥပ္ပါဒနံ နာမ နတ္ထိ။ ယော ပန ဇီဝကော ဖာသုံ ကရောတိ ဝိယ, ဖာသုံ ကရောတီတိ ယောဇနာ။ လောဟိတဉ္စာတိ ပူတိလောဟိတဉ္စ။

၅၄။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၁၆။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကောတိ ဧတ္ထ ဗာဟိရတ္ထသမာသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣတ္ထိနိမိတ္တုပ္ပါဒနကမ္မတော စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဣတ္ထိ…ပေ… ကမ္မတော စာ’’တိ ဣမိနာ ဥဘယသရူပံ ဒဿေတိ။ ဥဘတော ကမ္မတော ပဝတ္တန္တိ ပါဌသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ ဗျဉ္ဇနန္တိ နိမိတ္တံ။ အဿာတိ ဇနဿ။ ကရောတိပိ ကာရေတိပီတိ ဧတ္ထ ကရဓာတုယာ သုဒ္ဓကမ္မကာရိတကမ္မာနိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုရိသနိမိတ္တေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဝီတိက္ကမ’’န္တိ ဣမိနာ သုဒ္ဓကမ္မံ ဒဿေတိ, ‘‘ပရ’’န္တိ ဣမိနာ ကာရိတကမ္မံ ဒဿေတိ။ သမာဒပေတွာတိ ဥယျောဇေတွာ။ တဿ ဒုဝိဓဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုဝိဓော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဣတ္ထိဘာဝေန လက္ခိတော ဥဘတောဗျဉ္ဇနကော ဣတ္ထိဥဘတောဗျဉ္ဇနကော။ ဧသ နယော ဣတရတ္ထာပိ။

တတ္ထာတိ ဒုဝိဓေသု ဥဘတောဗျဉ္ဇနကေသု။ ဣတ္ထိနိမိတ္တန္တိ ဣတ္ထိယာ အင်္ဂဇာတံ။ ဧသေဝ နယော ‘‘ပုရိသနိမိတ္တ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ။ ပါကဋံ ပဋိစ္ဆန္နန္တိ သဘာဝတော ပါကဋံ ပဋိစ္ဆန္နံ။ ပုန ပဋိစ္ဆန္နံ ပါကဋန္တိ ရာဂဝသေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၇။)

ပဋိစ္ဆန္နံ ပါကဋံ။ ပရံ ဂဏှာပေတီတိ ပရမေဝ ဂဏှာပေတီတိ အတ္ထော။ ဣဒန္တိ ကာရဏံ။ ဧတေသန္တိ ဒွိန္နံ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာနံ။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ဝုတ္တံ, ကိံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကေ။ ဝိစာရဏက္ကမောတိ ဝီမံသနာနုက္ကမော။ ‘‘တတ္ထ ဝိစာရက္ကမော’’တိပိ ပါဌော။ ဝိစာရဏက္ကမော ဓမ္မသင်္ဂဟဋ္ဌကထာယ ဝေဒိတဗ္ဗော, ဣဓ ပန ကိံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ဣဒမိဓ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။ တတ္ထ ဣဒန္တိ နပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒကာရဏံ။ ဣဓာတိ ဣမိဿံ ဝိနယဋ္ဌကထာယံ။

၅၅။ အနုပဇ္ဈာယကာဒိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၁၇။ တေန ခေါ ပန သမယေနာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ အနိယမနိဒ္ဒေသဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေန သမယေနာ’’တိ။ သိက္ခာပဒံ အပညတ္တံ ဟောတီတိ ‘‘န ဘိက္ခဝေ အနုပဇ္ဈာယကော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ သိက္ခာပဒံ အပညတ္တံ ဟောတိ။ ‘‘ဥပဇ္ဈာယဝိရဟိတ’’န္တိ ဣမိနာ အနုပဇ္ဈာယကန္တိ ဧတ္ထ အကာရဿ ဝိရဟတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥပဇ္ဈာယဝိရဟိတံ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဧဝ’’န္တိအာဒိနာ ဒေါသံ ဒဿေတိ။ ဥပဇ္ဈံ အဂါဟာပေတွာတိ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ ဟောဟီ’’တိ (မဟာဝ။ ၆၅၊ မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၆၄) ဥပဇ္ဈံ အဂါဟာပေတွာ။ ဥပသမ္ပာဒေန္တဿ ကာရကသံဃဿာတိ ယောဇနာ။ ကမ္မံ ပနာတိ ဥပသမ္ပဒကမ္မံ ပန။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ဥပသမ္ပာဒေန္တဿ အာပတ္တိ, ကမ္မံ ပန န ကုပ္ပတီတိ ဝစနံ အတိဒိသတိ။

၅၆။ အပတ္တကာဒိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၁၈။ ယော ပိဏ္ဍော ဟတ္ထေသု လဗ္ဘတီတိ ယောဇနာ။ တဒတ္ထာယာတိ တဿ ပိဏ္ဍဿ အတ္ထာယ။ သေယျထာပိ တိတ္ထိယာတိ ဧတ္ထ သေယျထာပိသဒ္ဒေါ ဥပမတ္ထော, တိတ္ထိယသဒ္ဒေါ အာဇီဝကနာမကေ တိတ္ထိယေ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာပိ အာဇီဝကနာမကာ တိတ္ထိယာ’’တိ။ တသ္မာ အာဇီဝကသင်္ခါတေ တိတ္ထိယေ ဥပမံ ကတွာ ဥဇ္ဈာယန္တီတိ အာဟ ‘‘သူပဗျဉ္ဇနေဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တေတိ အာဇီဝကာ။ ကမ္မံ ပန န ကုပ္ပတီတိ ပတ္တစီဝရေသု အသန္တေသုပိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၈။)

ကမ္မဝါစာယ ‘‘ပရိပုဏ္ဏဿ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ ပရိကိတ္တိတတ္တာ ကမ္မံ န ကုပ္ပတီတိ အဓိပ္ပါယော။

ယာစိတကေနာတိ ဧတ္ထ ယာစိတော ဟုတွာ ဂဟိတော ယာစိတကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယာစိတွာ ဂဟိတေနာ’’တိ။ ‘‘ဤဒိသေန ဟီ’’တိအာဒိနာ ဒေါသံ ဒဿေတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အာပတ္တိ ဟောတိ, တသ္မာ။ တဿာတိ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ။ နိရပေက္ခေဟိ အာစရိယုပဇ္ဈာယာဒီဟီတိ ယောဇနာ။ နိဿဇ္ဇိတွာတိ ဗြဟ္မဒေယျေန နိဿဇ္ဇိတွာ။ အနဓိဋ္ဌာနုပဂါနံ ပတ္တစီဝရာနံ အပတ္တစီဝရတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အဓိဋ္ဌာနုပဂံ ပတ္တစီဝရ’’န္တိ။ ပဏ္ဍုပလာသန္တိ သမဏုဒ္ဒေသဘာဝါပေက္ခံ။ သော ဟိ ရူဠှိဝသေန ပဏ္ဍုပလာသောတိ ဝုစ္စတိ။ အထ ဝါ ယထာ ပဏ္ဍုပလာသော န ဟရိတော, နာပိ သုက္ခော ဟောတိ, ဧဝံ သောပိ ပဗ္ဗဇာပေက္ခော န ဂိဟီ ဟောတိ, နာပိ သာမဏေရော, တသ္မာ သမဏုဒ္ဒေသဘာဝါပေက္ခော ‘‘ပဏ္ဍုပလာသော’’တိ ဝုစ္စတိ။

ဝသန္တဿ ပဏ္ဍုပလာသဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနာမဋ္ဌပိဏ္ဍပါတန္တိ ဘိက္ခူဟိ အနာမသိတဗ္ဗဂ္ဂံ ပိဏ္ဍပါတံ။ သာမဏေရဘာဂသမကောတိ သာမဏေရေဟိ လဒ္ဓေန ဘာဂေန သမံ ပဝတ္တော။ အဿာတိ ပဏ္ဍုပလာသဿ။ သာမဏေရဿ သဗ္ဗံ ပဋိဇဂ္ဂနကမ္မံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ ဝိယ, အဿ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၅၇။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၁၉။ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒိဝတ္ထူသု ဟတ္ထာ ဆိန္နာ ယဿာတိ ဟတ္ထစ္ဆိန္နောတိအာဒိဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿာ’’တိအာဒိ။ မဏိဗန္ဓေတိ ပကောဋ္ဌန္တေ။ သော ဟိ ယသ္မာ ဧတ္ထ မဏိသင်္ခါတံ အလင်္ကာရဝိကတိံ ဗန္ဓတိ, တသ္မာ မဏိဗန္ဓောတိ ဝုစ္စတိ။ ကပ္ပရေတိ ကပေါဏိယံ။ သာ ဟိ ပရေသံ ပိဋ္ဌီသု ကပတိ ဟိံသတိ အနေနာတိ ‘‘ကပ္ပရော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယဿ ဟတ္ထာ ဆိန္နာ ဟောန္တိ, အယံ ဟတ္ထစ္ဆိန္နော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ဧကော ဝါ ပါဒေါတိ ယောဇနာ။ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ဧကော ဝါ ဒွေ ဝါ ဟတ္ထာ’’တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ စတူသု ဟတ္ထပါဒေသု ဒွေ ဝါတိ ဧကော ဟတ္ထော, ဧကော ပါဒေါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၆၉။)

ဒွေ ဝါ။ ကဏ္ဏာတိ သဒ္ဒဂ္ဂဟာ။ တေ ဟိ ကဏ္ဏတိ သဝတိ ဧတေဟီတိ ကဏ္ဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ကဏ္ဏာဗဒ္ဓေတိ ကဏ္ဏစ္ဆိဒ္ဒဿ အာဗဒ္ဓေ။ သံဃာဋေတုန္တိ သံဃဋနံ ကာတုံ, အာဗန္ဓနံ ကာတုန္တိ အတ္ထော။ အဇပဒကေတိ အဇပဒသဏ္ဌာနေ ဌာနေ။ နာသာတိ ဃာနာနိ။ တာနိ ဟိ နာသတိ အဗျတ္တသဒ္ဒံ ကရောတိ ဧတာဟီတိ နာသာတိ ဝုစ္စန္တိ။ နာသိကာတိ နာသာယေဝ။ သဏ္ဌာပေတုန္တိ သုဋ္ဌု ဌပေတုံ, ပကတိယာ ဌပေတုန္တိ အတ္ထော။ နခသေသန္တိ နခေါယေဝ သေသော ဆိန္နင်္ဂုလိတောတိ နခသေသော, တံ။ အဂ္ဂေ ပုရေ ဥဋ္ဌဟတီတိ အင်္ဂုဋ္ဌော။ ‘‘ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘နခသေသံ အဒဿေတွာ’’တိ ဝစနံ အတိဒိသတိ။ ကဏ္ဍရနာမကာတိ မဟာသိရနာမကာ။ တေ ဟိ ကံ သရီရံ ဓာရေန္တီတိ ကဏ္ဍရာတိ ဝုစ္စန္တိ ဓကာရဿ ဍကာရံ ကတွာ။ ယေသူတိ ကဏ္ဍရေသု, နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။

ယဿ ဝဂ္ဂုလိပက္ခကာ ဝိယ အင်္ဂုလိယော သမ္ဗန္ဓော ဟောန္တိ, အယံ ဖဏဟတ္ထကော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧတန္တိ ဖဏဟတ္ထကံ။ ဆဠင်္ဂုလာဒယောပိ ဖဏဟတ္ထကေယေဝ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ယဿပိ ဆ အင်္ဂုလိယော’’တိအာဒိ။ ယဿပိ ဆ အင်္ဂုလိယော ဟောန္တိ, အယမ္ပိ ဖဏဟတ္ထကော နာမ ဥပစာရေန။

ခုဇ္ဇောတိ ဧတ္ထ ခုဇ္ဇော သရီရော ယဿတ္ထီတိ ခုဇ္ဇောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ခုဇ္ဇသရီရော’’တိ။ ကသ္မာ ခုဇ္ဇောတိ အာဟ ‘‘ဥရဿ ဝါ’’တိအာဒိ။ ယဿ ပန ဝင်္ကံ, အယမ္ပိ ခုဇ္ဇော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဝင်္ကန္တိ စ ကုဋိလံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဗြဟ္မုဇုဂတ္တောတိ ဥဇုံ ဂတ္တံ ဥဇုဂတ္တံ, ဗြဟ္မုနော ဥဇုဂတ္တံ ဝိယ ဥဇုဂတ္တံ ဣမဿ မဟာပုရိသဿာတိ ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော, မဟာပုရိသော။

သံခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဇင်္ဃဝါမနဿ ဟီ’’တိအာဒိ။ ယေသန္တိ ဥဘိန္နံ ကာယာနံ။ ဘူတာနန္တိ အမနုဿာနံ ပိသာစကပေတာနံ။ အတ္တဘာဝေါ ဟောတိ ဝိယာတိ ယောဇနာ။ ပရိဝဋုမောတိ ပရိသမန္တတော ဝဋ္ဋုလသရီရော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၀။)

ဂလဂဏ္ဍီတိ ဧတ္ထ ဂလေ ဂဏ္ဍော ယဿတ္ထီတိ ဂလဂဏ္ဍီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿာ’’တိအာဒိ။ ဧတန္တိ ‘‘ဂလဂဏ္ဍီ’’တိ ဧတံ ဝစနံ။ တတ္ထာတိ ဂလဂဏ္ဍိပဗ္ဗာဇနေ။ ယန္တိ ဝစနံ။

သိပဒီတိ ဧတ္ထ သိထိလံ ပဒံ ဣမဿာတိ သိပဒီတိ ဝုတ္တေ ဘာရပါဒေါယေဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဘာရပါဒေါ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဘာရံ ပါဒံ ယဿာတိ ဘာရပါဒေါ။ ဧတေ ဒွေ ထူလပါဒရောဂီသု ဝတ္တန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဉ္ဇာတပိဠကောတိ သဉ္ဇာတဖောဋော။ ဥပနာဟန္တိ ဘုသံ ဗန္ဓနံ။ ဥဒကအာဝါဋေတိ ဥဒကေန ပုဏ္ဏာယံ ကာသုယံ။ ဥဒကဝါလိကာယာတိ ဥဒကတိန္တေန မရုနာ။ ယထာ သိရာ ပညာယန္တိ, ဧဝံ မိလာပေတုန္တိ ယောဇနာ။ ဤဒိသန္တိ သိရာပညာယနဇင်္ဃတေလနာဠိကသဘာဝံ။ တထာတိ ယထာ ပဗ္ဗဇ္ဇာကာလေ ကရောတိ, တထာ ကတွာတိ အတ္ထော။

ပါပရောဂီတိ ဧတ္ထ ပါပရောဂဿ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အရိသ’’ဣတိအာဒိ။ တတ္ထ အရိသော စ ဘဂန္ဒရော စ ပိတ္တဉ္စ သေမှော စ ကာသော စ သောသော စာတိ ဒွန္ဒော, တေ အာဒယော ယေသံ တေတိ အရိသ…ပေ… သောသာဒယော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေ အာဗာဓေ သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထ ပိတ္တသေမှသဒ္ဒေဟိ တံသမုဋ္ဌာနော ရောဂေါ ဂဟေတဗ္ဗော။ ‘‘နိစ္စာတုရော’’တိ ဣမိနာ ပါပရောဂီတိ ဧတ္ထ မန္တုတ္ထေ ပဝတ္တဿ ဤပစ္စယဿ နိစ္စယောဂတ္ထံ ဒဿေတိ။

ပရိသဒူသနောတိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ နာမပရိယာယော, ပရိသဒူသနော နာမာတိ ဟိ အတ္ထော။ ယော အတ္တနော ဝိရူပတာယ ပရိသံ ဒူသေတိ, အယံ ပရိသဒူသနော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဆသရီရဒေါသံ အာဒိံ ကတွာ ပရိသဒူသနဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘အတိဒီဃော ဝါ’’တိအာဒိ။ အတိဒီဃော ဝါတိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ ပရေသံ ဒွင်္ဂုလာဒိမတ္တဒီဃော, အထ ခေါ ဒိဂုဏာဒိဒီဃောဝါဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘အညေသ’’န္တိအာဒိ။ နာဘိပဒေသောတိ အတ္တနော နာဘိပဒေသော။ ယထာ ဟိ အတိဒီဃေ ပရဝစနေန အတိဒီဃဿ သရူပံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, တထာ အတိရဿာဒီသုပိ အတိရဿသရူပန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဟောဒရောတိ မဟာဥဒရော။ ကပ္ပသီသော ဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၁။)

ဟတ္ထိသီသော ဝိယ ယုဂသီသော ဝါ။ ကပ္ပသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ယုဂတ္ထဝါစကော။ ကဏ္ဏိကကေသော ဝါတိ ကဏ္ဏိကသဒိသေဟိ ကေသေဟိ သမန္နာဂတော။ ‘‘ဇာတိပလိတေဟီ’’တိ ဣမိနာ ဇရာဝါတေန ပဟတံ ပလိတံ နိဝတ္တေတိ။ ပကတိတမ္ဗကေသောတိ ဧတ္ထ ပကတိသဒ္ဒေန ကေနစိ ပယောဂေန တမ္ဗကေသံ နိဝတ္တေတိ။ အာဝဋ္ဋသီသောတိ ပုနပ္ပုနံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဝဋ္ဋော, ကေသာဝဋ္ဋော, သော ဧတဿ သီသေ အတ္ထီတိ အာဝဋ္ဋသီသော။ ဥဒ္ဓဂ္ဂေဟီတိ ဥဒ္ဓံ ကောဋီဟိ။ ဇာလဗဒ္ဓေန ဝိယာတိ ဇာလေန ဗဒ္ဓေန ဣဝ။

သမ္ဗဒ္ဓဘမုကော ဝါတိ အညမညသမ္ဗဒ္ဓဘမုကော ဝါ။ မက္ကဋဘမုကောတိ မက္ကဋဿ ဘမု ဝိယ ဘမု ဧတဿာတိ မက္ကဋဘမုကော။ ဝါသိကောဏေနာတိ တစ္ဆနီကောဋိယာ။ ဝိသမစက္ကလောတိ ဧတ္ထ စက္ကာကာရေန လာတိ ပဝတ္တတိ, စက္ကာကာရံ ဝါ လာတိ ဂဏှာတီတိ စက္ကလော။ ကေကရောတိ ဝလိရော။ သော ဟိ ကုစ္ဆိတံ ကရောတီတိ ကေကရောတိ ဝုစ္စတိ။ ကက္ကဋဿေဝါတိ ကက္ကဋဿ ဣဝ။ မူသိကကဏ္ဏောတိ အာခုကဏ္ဏော။ ဇဋုကကဏ္ဏောတိ ဝဂ္ဂုလိကဏ္ဏော။ အဝိဒ္ဓကဏ္ဏောတိ အစ္ဆိဒ္ဒကဏ္ဏော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သောတိ အဝိဒ္ဓကဏ္ဏော။ ကဏ္ဏေ ဘဂန္ဒရော ဧတဿာတိ ကဏ္ဏဘဂန္ဒရော, သောယေဝ ကဏ္ဏဘဂန္ဒရိကော။ ဂဏ္ဍော ကဏ္ဏေ ဧတဿာတိ ဂဏ္ဍကဏ္ဏော။ ပဂ္ဃရိတပုဗ္ဗေနာတိ ပဂ္ဃရိတပူယေန။ ဋင်္ကိတော ကဏ္ဏော ယဿာတိ ဋင်္ကိတကဏ္ဏော။ ဂေါဘတ္တနာဠိကာယာတိ ဂုန္နံ ဘတ္တပါနတ္ထံ ကတာယ နာဠိကာယ။ ဗိဠာရက္ခိ ဝိယ အတိပိင်္ဂလံ အက္ခိ ဧတဿာတိ အတိပိင်္ဂလက္ခိ။ မဓုဝဏ္ဏော ဝိယ ပိင်္ဂလံ အက္ခိ ဧတဿာတိ မဓုပိင်္ဂလက္ခိ။ နိပ္ပခုမက္ခီတိ ဧတ္ထ ပခုမံ ဝုစ္စတိ အက္ခမှိ ဇာတံ လောမံ။ တဉှိ အက္ခိနော ပက္ခဒွယေ ဇာတတ္တာ ပခုမန္တိ ဝုစ္စတိ။ နတ္ထိ ပခုမံ အက္ခိမှိ ဧတဿာတိ နိပ္ပခုမက္ခိ။ အဿုပဂ္ဃရဏံ အက္ခိမှာ ဧတဿာတိ အဿုပဂ္ဃရဏက္ခိ။ ပုပ္ဖံ သဉ္ဇာတံ ယဿ အက္ခိနောတိ ပုပ္ဖိတံ။ ပုပ္ဖိတံ အက္ခိ ယဿာတိ ပုပ္ဖိတက္ခိ။ အက္ခိပါကေနာတိ အက္ခိနော ဒလပရိယန္တေသု ပစ္စနကေန ရောဂေန။

စိပိဋနာသိကောတိ အနုန္နတနာသိကော။ သုကတုဏ္ဍသဒိသာယာတိ သုဝါနံ မုခေန သဒိသာယ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၂။)

ပဋင်္ဂမဏ္ဍူကဿေဝါတိ ပဋင်္ဂနာမကဿ မဏ္ဍူကဿ မုခနိမိတ္တံ ဣဝ မုခနိမိတ္တံယေဝါတိ ယောဇနာ။ ဥက္ခလိမုခဝဋ္ဋိသဒိသေဟီတိ ဥက္ခလိယာ မုခဝဋ္ဋိနာ သဒိသေဟိ။ ဘေရိစမ္မသဒိသေဟီတိ ဘေရိယာ မုခေ နဟိတစမ္မေန သဒိသေဟိ။ ဧဠမုခေါတိ ဧဠာယ နိစ္စပဂ္ဃရိတံ မုခမေတဿေတိ ဧဠမုခေါ။ ဥပ္ပက္ကမုခေါတိ ဥပ္ပက္ကံ ကုထိကံ မုခမေတဿာတိ ဥပ္ပက္ကမုခေါ။ သင်္ခတုဏ္ဍကောတိ သင်္ခဿ တုဏ္ဍေန သဒိသော ဩဋ္ဌော ဧတဿာတိ သင်္ခတုဏ္ဍကော။

အဋ္ဌကဒန္တသဒိသေဟီတိ အဋ္ဌကနာမကဿ နင်္ဂလဿ ဒန္တေဟိ သဒိသေဟိ။ ဒန္တေ ပိဒဟိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒန္တန္တရေတိ ဒန္တဝိဝရေ, ဒန္တမဇ္ဈေ ဝါ။ ကလန္ဒကဒန္တော ဝိယာတိ ကာဠကာနံ ဒန္တော ဝိယ။

မဟာဟနုကောတိ မဟန္တော ဟနု ဧတဿာတိ မဟာဟနုကော။ စိပိဋဟနုကောတိ အနုန္နတဟနုကော။ နိမ္မဿုဒါဌိကောတိ နတ္ထိ မဿု စ ဒါဌိ စ ဧတဿာတိ နိမ္မဿုဒါဌိကော။ ဘဋ္ဌအံသကူဋောတိ ဘဋ္ဌော ပတိတော အံသကူဋော ဣမဿာတိ ဘဋ္ဌအံသကူဋော။ ဂေါဓာဂတ္တောတိ ဂေါဓာယ ဂတ္တံ ဝိယ ဂတ္တံ ဣမဿာတိ ဂေါဓာဂတ္တော။ သဗ္ဗံပေတန္တိ သဗ္ဗမ္ပိ ဧတံ ‘‘ကစ္ဆုဂတ္တော’’တိအာဒိဝစနံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ကစ္ဆုဂတ္တော’’တိအာဒိဝစနေ။ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

ဘဋ္ဌကဋိကောတိ ဘဋ္ဌာ ပန္နာ ကဋိ ဧတဿာတိ ဘဋ္ဌကဋိကော။ အစ္စုဂ္ဂတေဟိ အာနိသဒမံသေဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝါတဏ္ဍိကောတိ ဝါတေန ပူရိတော အဏ္ဍကောသော ဧတဿာတိ ဝါတဏ္ဍိကော။ သံဃဋ္ဋနဇာဏုကောတိ အန္တော နတတ္တာ အညမညံ သံဃဋ္ဋနံ ဇာဏု ဧတဿာတိ သံဃဋ္ဋနဇာဏုကော။ ဝိကဋောတိ တိရိယဂမနပါဒေါ။ ဥပဍ္ဎပိဏ္ဍိကဿ အတ္ထံ သဟ ဘေဒေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သော ဒုဝိဓော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဒုဝိဓော သော ဥပဍ္ဎပိဏ္ဍိကော သမန္နာဂတောတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ သော ဥပဍ္ဎပိဏ္ဍိကော ဟေဋ္ဌာ ဩရူဠှာဟိ မဟန္တီဟိ ဇင်္ဃပိဏ္ဍိကာဟိ သမန္နာဂတော ဝါ ဥပရိ အာရူဠှာဟိ မဟန္တီဟိ ဇင်္ဃပိဏ္ဍိကာဟိ သမန္နာဂတော ဝါတိ ဒုဝိဓောတိ ယောဇနာ။ ပိဋ္ဌိကပါဒေါတိ ပိဋ္ဌိယံ ဥဋ္ဌိတော ပါဒေါ ဧတဿာတိ ပိဋ္ဌိကပါဒေါ။ ဂဏ္ဍိကင်္ဂုလိ ဝါတိ ဂဏ္ဍေန ဥဋ္ဌိတော

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၃။)

အင်္ဂုလိ ဧတဿာတိ ဂဏ္ဍိကင်္ဂုလိ။ သဗ္ဗောပေသာတိ ဧသ သဗ္ဗောပိ ဇနော။ ပရိသံ ဒူသေတီတိ ပရိသဒူသနော။

ပုဗ္ဗာဒီဟီတိအာဒိသဒ္ဒေန စက္ခုပသာဒဿ အန္တရာယကရာနိ အညာနိပိ ဝတ္ထူနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ဒွီဟိ ဝါ အက္ခီဟိ, ဧကေန ဝါ အက္ခိနာတိ ယောဇနာ။ ဥဘယမ္ပီတိ ဒွိန္နံ အဋ္ဌကထာစရိယာနံ ဥဘယမ္ပိ ဝစနံ။ ပါဠိယံ ‘‘အန္ဓံ ပဗ္ဗာဇေန္တီ’’တိ အဝတွာ ‘‘ကာဏံ ပဗ္ဗာဇေန္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ပရိယာယေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ မဟာအဋ္ဌကထာယဉှိ ‘‘ဇစ္စန္ဓော’’တိ ဣမိနာ ဒွေအက္ခိကာဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကုဏီတိ ကုဏနံ သံကောစနံ ကုဏံ, တမေတဿတ္ထီတိ ကုဏီ။ ခဉ္ဇောတိ ခဉ္ဇတိ ဂတိဝေကလ္လဘာဝေန ပဝတ္တတီတိ ခဉ္ဇော။ ကုဏ္ဍပါဒကောတိ ဧတ္ထ ကုဏ္ဍောတိ ခဉ္ဇဿေဝ နာမံ။ ခဉ္ဇော ဟိ ကုဍတိ ဂမနံ ပဋိဟနတီတိ ကုဏ္ဍောတိ ဝုစ္စတိ။ ကသ္မာ ကုဏ္ဍပါဒကော? ကသ္မာ ပိဋ္ဌိပါဒမဇ္ဈေန စင်္ကမန္တောတိ အာဟ ‘‘မဇ္ဈေ သံကုဋိတပါဒတ္တာ’’တိ။ ဣမိနာ ဟိ ကုဏ္ဍပါဒဿ စ ပိဋ္ဌိပါဒမဇ္ဈေန စင်္ကမနဿ စ ဟေတုံ ဒဿေတိ။ ဧသေဝ နယော အနန္တရဝါကျေပိ။ သဗ္ဗောပေသာတိ ဧသ သဗ္ဗောပိ ဇနော။

ပက္ခဟတောတိ ဧတ္ထ ဧကော ပက္ခော ဟတော ဝိနာသော ဧတဿာတိ ပက္ခဟတောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကော ဟတ္ထော ဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘ပက္ခပါတော’’တိပိ ပါဌော, သော အပါဌောယေဝ။ ပက္ခသဒ္ဒေါ ဟိ ကောဋ္ဌာသဝါစကော, န ပင်္ဂုလပရိယာယော, ပီဌသဗ္ဗီ ဝုစ္စတီတိ ပီဌေန သဗ္ဗတိ ဂစ္ဆတိ သီလေနာတိ ပီဌသဗ္ဗီ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဇိဏ္ဏဘာဝေန ဒုဗ္ဗလော’’တိ ဣမိနာ ဇီရဏံ ဇရာ, တာယ ဒုဗ္ဗလော ဇရာဒုဗ္ဗလောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဗလဝါ ဟောတီတိ အာဂန္တုကရောဂါနမဘာဝေန ဗလဝါ ဟောတိ, ‘‘ဝစီဘေဒေါ နပ္ပဝတ္တတီ’’တိ ဣမိနာ မုခမတ္တမေဝ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ, န ဝစီဘေဒေါ ဧတ္ထ ဇနေတိ မူဂေါတိ ဒဿေတိ။ ယဿ ဝစီဘေဒေါ န ပဝတ္တတိ, အယံ မူဂေါ နာမာတိ ယောဇနာ။ မမ္မနန္တိ ခလိတဝစနံ။ ယော ဧကမေဝ အက္ခရံ စတုပဉ္စက္ခတ္တုံ ဝဒတိ, တဿေတမဓိဝစနံ။

ဗဓီရောတိ သုတိဟီနော။ သော ဟိ ဟနနံ သောတပသာဒဿ နာသနံ ဝဓော, တံ ဤရတိ ဂစ္ဆတီတိ ဗဓီရောတိ ဝုစ္စတိ။ ယော သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ န သုဏာတိ, အယံ ဗဓီရော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ နဋ္ဌပသာဒတံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၄။)

ဒဿေတိ။ ဥဘယဒေါသဝသေနာတိ ဥပလက္ခဏဝသေန ဝုတ္တံ အန္ဓမူဂဗဓိရပဗ္ဗာဇနေ တိဒေါသဝသေနပိ ဝုတ္တတ္တာ။ တေတိ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယော ဒွတ္တိံသဇနေ။ ဩသာရဏံ အပတ္တော ပုဂ္ဂလော အတ္ထိ, တံ ပုဂ္ဂလံ သံဃော ဩသာရေတိ စေတိ ယောဇနာ။ ဩသာရေတီတိ သံဃေ ပဝေသေတိ။

၅၈။ အလဇ္ဇီနိဿယဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၂၀။ ‘‘အလဇ္ဇီနံ ဩဝါဒ’’န္တိ ပါဌသေသေန ယောဇိတေ သာမျတ္ထေ သာမိဝစနမ္ပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ တံ နယံ အဒဿေတွာ ‘‘ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဘိက္ခူဟိ သဘာဂတ’’န္တိ ဣမိနာ ဘိက္ခူဟိ သမာနော သီလာဒိဂုဏသင်္ခါတော ဘာဂေါ ဣမဿာတိ ဘိက္ခုသဘာဂေါ, တဿ ဘာဝေါ ဘိက္ခုသဘာဂတန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘လဇ္ဇိဘာဝ’’န္တိ ဣမိနာ ဘာဝပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ နဝဋ္ဌာနန္တိ အဘိနဝဋ္ဌာနံ။ ဂတေန ဘိက္ခုနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ထေရောတိ နိဿယဒါယကော ထေရော။ ဂဟေတုကာမောတိ နိဿယံ ဂဟေတုကာမော။ အာစာရန္တိ နိဿယပဋိပန္နဿ အာစာရံ။ တဒဟေဝါတိ တသ္မိံ ဂတအဟနိ ဧဝ။ အာဘောဂဿ ကတတ္တာ, အရုဏုဂ္ဂမနဿ စ အဇာနနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အနာပတ္တီ’’တိ။ အရုဏုဂ္ဂမနံ အဇာနန္တောပိ အာဘောဂဿ အကတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အရုဏုဂ္ဂမနေ ဒုက္ကဋ’’န္တိ။ ‘‘ဒွေ တီဏိ ဒိဝသာနီ’’တိ ပဒေန စတု ပဉ္စ ဆ ဒိဝသာနိပိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ လက္ခဏဟာရနယေန အနိဿိတေန ဝသိတဗ္ဗဘာဝေန သမာနဖလတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘သတ္တာဟံ ဝသိဿာမီ’’တိ။ လဒ္ဓပရိဟာရောတိ လဒ္ဓေါ ပရိဟာရော အာပတ္တိအပနယနံ ယေနာတိ လဒ္ဓပရိဟာရော။

၅၉။ ဂမိကာဒိနိဿယဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၂၁။ ‘‘ကရဏီယနိဿယော’’တိ ဣမိနာ နိဿယဂဟဏံ နိဿယော ဥတ္တရပဒလောပဝသေန, သော ကရဏီယော ဣမဿာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၅။)

နိဿယကရဏီယောတိ ဝိသေသနပရနိပါတဘာဝံ ဒဿေတိ။ နိဿယံ အလဘမာနေနာတိ ဧတ္ထ ကိံ နိဿယဿ အလဘနံ နာမာတိ အာဟ ‘‘အတ္တနာ’’တိအာဒိ။ ဝုတ္ထပုဗ္ဗန္တိ ဝသိတပုဗ္ဗံ။ ဧကရတ္တံ ဝသန္တေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဒွိရတ္တာဒိကေ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ ဝိဿမန္တော ဝါ သတ္ထံ ပရိယေသန္တော ဝါ ဟုတွာတိ ယောဇနာ။ နာဝါယ ဂစ္ဆန္တဿာတိ နာဝါယ အဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပန္နဿ။

ယာစိယမာနေနာတိ ဧတ္ထ ဗဟုကတ္တုပသင်္ဂတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘တေန ဂိလာနေနာ’’တိ။ ‘‘မာနေနာ’’တိ ဣမိနာ ယာစိတုမသက္ကုဏေယျတာဒီနိ နိဝတ္တေတိ။

ဖာသု ဟောတီတိ ဧတ္ထ အာဝါသသပ္ပါယာဒိဝသေန ဖာသု ဟောတီတိ အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘သမထဝိပဿနာနံ ပဋိလာဘဝသေနာ’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဣမံ ပရိဟာရန္တိ ဣမံ ဖာသုဝိဟာရပရိဟာရံ။ ထာမဂတာယ ဝိပဿနာယာတိ ယောဇနာ။ သမထော ဝါ တရုဏော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧတဿေဝါတိ တရုဏသမထဝိပဿနိကဿေဝ ဘိက္ခုနော။ တဿ နိဿာယာတိ ဧတ္ထ တဿ ဩဝါဒံ နိဿာယာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။ တံ နိဿယဒါယကံ နိဿာယာတိ ဟိ အတ္ထော။ ယတ္တကော ကာလော အာသဠှီပုဏ္ဏမာ အတ္ထိ, တတ္တကံ ကာလန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘အာသဠှီပုဏ္ဏမာ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ယာဝါ’’တိ နိပါတပယောဂတ္တာ အဘိဝိဓိအဝဈတ္ထေ နိဿက္ကဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။

֍ * ၁၂၂။ ပါဠိယံ ဂေါတ္တေနပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ နာမေနေဝ, အထ ခေါ ဂေါတ္တေနပိ သာဝေတုန္တိ ဒဿေတိ။ တသ္မာ ‘‘အာယသ္မတော ပိပ္ပလိဿာ’’တိ နာမံ သာဝေတွာတိပိ ‘‘အာယသ္မတော မဟာကဿပဿာ’’တိ ဂေါတ္တံ သာဝေတွာပိ အနုသာဝေတဗ္ဗံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မဟာကဿပဿာ’’တိအာဒိ။ ဣမိနာ ‘‘ကောနာမော တေ ဥပဇ္ဈာယော? ဥပဇ္ဈာယော မေ ဘန္တေ အာယသ္မာ မဟာကဿပေါ နာမာ’’တိအာဒီသု ဂေါတ္တမ္ပိ နာမေနေဝ သင်္ဂဟိတန္တိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၆။)

֍ * ၁၂၃။ ဧကာနုသာဝနေတိ ပဒဿ သမာနာဓိကရဏဗာဟိရတ္ထသမာသဘာဝံ နိဝတ္တေန္တော အာဟ ‘‘ဧကတော အနုသာဝနေ’’တိ။ တတ္ထ ဧကတောတိ ဧကက္ခဏေ, ဧကပဟာရေန ဝါ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘ဧကက္ခဏေ’’တိ စ ‘‘ဧကပဟာရေနေဝါ’’တိ စ။ ဣမိနာ ဧကတော အနုသာဝနမေတေသန္တိ ဧကာနုသာဝနာတိ အသမာနာဓိကရဏဗာဟိရတ္ထသမာသံ ဒဿေတိ။ ဧကေနာတိ ဧကေန အနုသာဝနာစရိယေန။ ဧကဿာတိ ဧကဿ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ။ ‘‘ဧကက္ခဏေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဧကတော’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥပသမ္ပာဒေတု’’န္တိ ဒွိန္နံ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာနံ ဥပသမ္ပာဒေတုံ။

ပုရိမနယေနေဝါတိ ‘‘ဧကေန ဧကဿ, အညေန ဣတရဿာ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ဧကတော အနုသာဝနေ ကာတုန္တိ ‘‘ဧကေန ဧကဿ, အညေန အညဿ, ဣတရေန ဣတရဿာ’’တိ ဧဝံ တီဟိ အာစရိယေဟိ တိဏ္ဏံ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခာနံ ဧကက္ခဏေ အနုသာဝနေ ကာတုံ။ တဉ္စ ခေါတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ‘‘အနုသာဝနေ ကာတု’’န္တိ ပဒဿေဝ အတ္ထဝိသယတံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အနုသာဝနကိရိယ’’န္တိ။ ဒွေ ဝါ တယော ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ သစေ ဧကေနာစရိယေန ဒွေ အနုသာဝေတိ, ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော စ အယံ ဓမ္မရက္ခိတော စာ’’တိ အနုသာဝေတဗ္ဗာ။ သစေ တယော အနုသာဝေတိ, ‘‘အယံ ဗုဒ္ဓရက္ခိတော စ အယံ ဓမ္မရက္ခိတော စ အယံ သံဃရက္ခိတော စာ’’တိ အနုသာဝေတဗ္ဗာ။ ယထာ ဧကေနာစရိယေန ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ဧကတော အနုသာဝေတဗ္ဗာ, ဧဝံ ဒွီဟိ ဝါ တီဟိ ဝါ အာစရိယေဟိ ဧကော အနုသာဝေတဗ္ဗောတိပိ ဝဒန္တိ။ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန ကရဏဘူတေန, ဧကော ဥပဇ္ဈာယော ဟုတွာတိ ဝါ အတ္ထော။ ‘‘ဧကပဟာရေနေဝါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဧကတော’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဒွေ တိဿော ကမ္မဝါစာတိ ဒွီဟိ အာစရိယေဟိ ဒွေ, တီဟိ အာစရိယေဟိ တိဿော ကမ္မဝါစာ။ ဧကေန ဥပဇ္ဈာယေန အနုသာဝနေ ဧကော ဝါ ဒွေ ဝါ တယော ဝါ အာစရိယာ ဝဋ္ဋန္တိ, နာနုပဇ္ဈာယေန အနုသာဝနေ ပန နာနာစရိယာ ဧဝ ဝဋ္ဋန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တိဿတ္ထေရောတိ ကမ္မဝါစာစရိယဘူတော

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၇။)

တိဿတ္ထေရော။ သုမနတ္ထေရဿာတိ ဥပဇ္ဈာယဘူတဿ သုမနတ္ထေရဿ။ ဣဒန္တိ နာနုပဇ္ဈာယေန ဧကဿာစရိယဿာနုသာဝနံ။ ဧသ ပဋိက္ခေပေါတိ ‘‘န တွေဝ နာနုပဇ္ဈာယေနာ’’တိ ဧသော ပဋိက္ခေပေါ။

၆၃။ ဥပသမ္ပဒါဝိဓိကထာ

֍ * ၁၂၆။ တံ ဥပဇ္ဈန္တိ တံ ဥပဇ္ဈာယံ။ ‘‘ဥပဇ္ဈာ’’တိ စ ‘‘ဥပဇ္ဈာယော’’တိ စ ဟိ အတ္ထတော ဧကံ, ဗျဉ္ဇနမေဝ နာနံ ယထာ ‘‘သဘာ သဘာယ’’န္တိ။ ဧတ္ထ ဥပဇ္ဈာသဒ္ဒေါ ရာဇာဒိဂဏော (ရုပသိဒ္ဓိ ၅၉၉ သုတ္တေ၊ သဒ္ဒနီတိ ၁၁၄၀ သုတ္တေ), ဥပဇ္ဈာယသဒ္ဒေါ ပုရိသာဒိဂဏော။ သဘာသဒ္ဒေါ ဣတ္ထိလိင်္ဂေါ, သဘာယသဒ္ဒေါ ပုလ္လိင်္ဂေါ ဝါ နပုံသကလိင်္ဂေါ ဝါ။ ‘‘ဝိတ္ထာယန္တီ’’တိ သဒ္ဒေါ နာမဓာတူတိ အာဟ ‘‘ဝိတ္ထဒ္ဓဂတ္တာ ဟောန္တီ’’တိ။ ဝိတ္ထသဒ္ဒေါ ဟိ ဒဗ္ဗဝါစကတ္တာ နာမသဒ္ဒေါ, ဝိကာရေန ထဒ္ဓေါ ဂတ္တော ဧတေသန္တိ ဝိတ္ထာ, ဒ္ဓကာရဿ လောပံ ကတွာ, တတော အာယပစ္စယော ဟောတိ။ ယန္တိ ယံ အန္တရာယဇာတံ။ တဝ သရီရေတိ တုယှံ ကာယေ။ ‘‘နိဗ္ဗတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဇာတ’’န္တိ ဧတ္ထ ဇနဓာတုယာ ဇနနတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘ဝိဇ္ဇမာန’’န္တိ ဣမိနာ ဇနီဓာတုယာ ပါတုဘာဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ သန္တန္တိ သံဝိဇ္ဇမာနံ။ ဣတိအာဒိ ကထေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။

၆၄။ စတ္တာရောနိဿယာဒိကထာ

֍ * ၁၂၈။ ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရမေဝါတိ ဥပသမ္ပန္နော ဟုတွာ သမနန္တရမေဝ, န ကာလန္တရေတိ အတ္ထော။ ဧကပေါရိသာတိ ဧတ္ထ ပေါရိသသဒ္ဒေါ ဥပရိ ဝိတ္ထတေ ဘုဇပမာဏေ စ ပေါသပမာဏေ စ ဝတ္တတိ။ ပုရိသဿ ပမာဏာ ပေါရိသာ, ပမာဏတ္ထေ ဏပစ္စယော။ ဆာယာတိ အာတပါဘာဝေါ။ မေတဗ္ဗာတိ ပမေတဗ္ဗာ။ ‘‘ဝဿာနော’’တိအာဒိ ‘‘ဥတုပမာဏံ အာစိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္ထ အာစိက္ခဏာကာရဒဿနံ။ ဥတုနော ပမာဏန္တိ အတ္ထံ နိဝါရေန္တော အာဟ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ။ အရတိ ပုနပ္ပုနံ ဂစ္ဆတီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၈။)

ဥတု, ပမိယတိ သံဝစ္ဆရော ပရိစ္ဆိဇ္ဇိယတိ အနေနာတိ ပမာဏံ။ ယတ္တကေဟိ ဒိဝသေဟိ အပရိပုဏ္ဏောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿာတိ ဒိဝသဘာဂဿ။ ယော ဥတု အပရိပုဏ္ဏော, တဿ ဥတုနောတိ ပါဌသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘ဥတုပမာဏံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ, ဒိဝသဘာဂေါ အာစိက္ခိတဗ္ဗော’’တိ ပဒါနံ အပရမ္ပိ အတ္ထဝိကပ္ပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အယံ နာမ ဥတူတိ အယံ ဥတု ဝဿာနော နာမာတိ ဝါ ဟေမန္တော နာမာတိ ဝါ ဂိမှော နာမာတိ ဝါ။ ပုဗ္ဗနှောတိ အဟဿ ပုဗ္ဗော ပုဗ္ဗနှော။ တတ္ထ ပစ္ဆိမနယောဝ ပါသံသတရော။ ကသ္မာ? ပုရိမနယေ ဥတုပရိပုဏ္ဏေ ဒိဝသဘာဂါစိက္ခဏဿ အဘာဝါ, ပစ္ဆိမနယေ ပန ပရိပုဏ္ဏံ ဝါ အပရိပုဏ္ဏံ ဝါ ဥတုပမာဏံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ။ ဥပသမ္ပန္နဒိဝသဘာဂေါဝ ‘‘ပုဗ္ဗနှော’’တိ ဝါ ‘‘သာယနှော’’တိ ဝါ အာစိက္ခိတဗ္ဗော။ သံဂီတီတိ ဧတ္ထ သံ ဧကတော ကတွာ ဂါယိတဗ္ဗာ ကထေတဗ္ဗာတိ သံဂီတီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒမေဝ သဗ္ဗံ ဧကတော ကတွာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကိန္တိ ကိံ ဥတုံ။ ဣဒံ နာမာတိ ဣဒံ နာမ ဥတုံ။ ဝဒေယျာသီတိ အာဂန္တုကာနံ ဝုဍ္ဎနဝကဘာဝါဒိဉာပနတ္ထံ ကထေယျာသိ။

֍ * ၁၂၉။ ဒုတိယန္တိ သဟာယံ ဘိက္ခုံ ဝါ သာမဏေရံ ဝါ ပုရိသံ ဝါ။ အကရဏီယာနီတိ ဥပသမ္ပန္နေဟိ အကတ္တဗ္ဗာနိ။ ပဏ္ဍုပလာသောတိ ဧတ္ထ ပဏ္ဍူတိ သေတပီတမိဿော ဝဏ္ဏော, ပလာသသဒ္ဒေါ ပဏ္ဏဝါစကော, န ဟရိတဝါစကော, နာပိ ကိံသုကဒုမဝါစကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဏ္ဍုဝဏ္ဏော ပဏ္ဏော’’တိ။ ပဏ္ဍုပလာသောတိ သမာသောပိ ဗျာသောပိ ယုတ္တောယေဝ။ သမာသကာလေ ပဏ္ဍု ယဿတ္ထီတိ ပဏ္ဍု, သောယေဝ ပလာသော ပဏ္ဍုပလာသောတိ ကာတဗ္ဗော။ ပုပ္ဖဖလာဒိံ ဗန္ဓတီတိ ဗန္ဓနန္တိ ဝစနတ္ထေန ဗန္ဓနသဒ္ဒေါ ဝဏ္ဋပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဝဏ္ဋတော’’တိ။ ပုထုသိလာတိ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၆၀) ဧတ္ထ ပုထုသဒ္ဒေါ မဟန္တပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘မဟာသိလာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၇၉။)

֍ * ၁၃၀။ တဿာတိ ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟဿ ဘိက္ခုနော။ သာမဂ္ဂီတိ သံဃသာမဂ္ဂီ။ တေနာတိ ဥက္ခေပနီယကမ္မာရဟေန ဘိက္ခုနာ။ သမ္ဘောဂေတိ အာမိသေန စ ဓမ္မေန စ သမ္ဘောဂဟေတု။ ဧတ္ထ သဟသေယျာပိ သင်္ဂဟိတာ အာပတ္တိဘာဝတော။ အနာပတ္တီတိ အနုက္ခိတ္တကဘာဝတော ပါစိတ္တိယာပတ္တိယာ အနာပတ္တိ, အလဇ္ဇိလက္ခဏာဘာဝတော ဒုက္ကဋေန အနာပတ္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ဒွါသတ္တတိအဓိကဝတ္ထုသတပဋိမဏ္ဍိတဿ မဟာခန္ဓကဿ

အတ္ထဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၂။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကံ

၆၈။ သန္နိပါတာနုဇာနနာဒိကထာ

֍ * ၁၃၂။ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ တရန္တိ ဩတရန္တိ ဧတ္ထာတိ တိတ္ထံ, ဥဒကတိတ္ထံ, တိတ္ထံ ဝိယာတိ တိတ္ထံ, လဒ္ဓီတိ အာဟ ‘‘တိတ္ထံ ဝုစ္စတိ လဒ္ဓီ’’တိ။ လဒ္ဓိ ဟိ ဗဟူနံ လဒ္ဓိကာနံ ဩတရဏဋ္ဌာနတ္တာ တိတ္ထံ နာမ။ အညန္တိ သာသနိကလဒ္ဓိတော အညံ။ ဧတေသန္တိ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ။ ဣတောတိ ဣမသ္မာ သာသနိကလဒ္ဓိတော။ ယန္တိ ယံ ဓမ္မဇာတံ။ တေသန္တိ အညတိတ္ထိယာနံ ပရိဗ္ဗာဇကာနံ။ တေ လဘန္တီတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒေါ မနုဿဝိသယောတိ အာဟ ‘‘တေ မနုဿာ’’တိ။ မူဂသူကရာတိ ဧတ္ထ ထူလသရီရဿ သူကရဿ သဒ္ဒမတ္တဿာပိ အဘာဝတော မူဂသူကရော နာမာတိ အာဟ ‘‘ထူလသရီရသူကရာ’’တိ။

֍ * ၁၃၅။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော။ သောတိ သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေါ။ ကိန္တိ ကိံ အာပတ္တိ။ ဒုက္ကဋန္တိ ပဒဿ ဒုက္ကဋံ ကမ္မန္တိ အာသင်္ကာ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘ဒုက္ကဋာပတ္တီ’’တိ။ သာ စ ခေါ ဒုက္ကဋာပတ္တိ မုသာဝါဒလက္ခဏေန န ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ကေန ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတော ပန ဝစနေနာ’’တိ။ ဝစနေနာတိ စ ‘‘သမ္ပဇာနမုသာဝါဒေ ကိံ ဟောတိ?

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၀။)

ဒုက္ကဋံ ဟောတီ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၃၅) ဝစနေန။ အကိရိယသမုဋ္ဌာနာတိ အာဝိ ကတ္တဗ္ဗာယ အာပတ္တိယာ အကရဏေန အကိရိယသမုဋ္ဌာနာ။

မနုဇေနာတိ မနုဿေန။ ဝါစာတိ ဝါစာယ။ ယကာရဿ ဟိ လောပေါ။ ဂိရန္တိ သဒ္ဒံ။ ပရေတိ အညေ ပုဂ္ဂလေ။ ဝါစသိကန္တိ ဝါစာတော သမုဋ္ဌိတံ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ဘိက္ခု ကေနစိ အာသန္နေ ဌိတေန မနုဇေန ဝါစာယ အနာလပန္တော ဟောတိ, ပရေ ဒူရေ ဌိတေ ပုဂ္ဂလေ သန္ဓာယ ဂိရံ မဟာသဒ္ဒံ နော စ ဘဏေယျ, ဧဝမ္ပိ ဝါစသိကမေဝ အာပဇ္ဇေယျာတိ။

အန္တရာယိကောတိ ဧတ္ထ ကရောတျတ္ထေ ဏိကပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘အန္တရာယကရော’’တိ။ ‘‘ကိမတ္ထာယာ’’တိ ဣမိနာ ကိဿာတိ ဧတ္ထ တဒတ္ထေ စတုတ္ထီတိ ဒဿေတိ, ဟေတွတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘ဒုတိယဿ ဈာနဿ အဓိဂမာယာ’’တိအာဒီသု။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ ဥဒ္ဒေသတော စာတိ ‘‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော’’တိအာဒိဥဒ္ဒေသတော စ။ နိဒ္ဒေသတော စာတိ ‘‘ပါတိမောက္ခန္တိ အာဒိမေတ’’န္တိအာဒိနိဒ္ဒေသတော စ။

֍ * ၁၃၆။ ဒေဝသိကန္တိ ဧတ္ထ ဏိကပစ္စယော ဝိစ္ဆတ္ထေ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဒိဝသေ ဒိဝသေ’’တိ။ တတိယေ စ သတ္တမေ စ ပက္ခေတိ ဧကဿ ဥတုနော အဋ္ဌသု ပက္ခေသု တတိယေ စ သတ္တမေ စ ပက္ခေ။ ‘‘ဝစနတော’’တိ ပဒံ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပဒေ ဉာပကဟေတု။ တထာရူပေ ပစ္စယေတိ တထာရူပေ ဝိကတိစာရိတ္တသင်္ခါတေ ပစ္စယေ။ အနုဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ အနုမတိံ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ ဝစနတောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗေ ဉာပကဟေတုံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ဧတန္တိ ‘‘ယသ္မိံ တသ္မိံ စာတုဒ္ဒသေ ဝါ ပန္နရသေ ဝါ ဥဒ္ဒိသိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနံ။

၇၁။ သီမာနုဇာနနကထာ

֍ * ၁၃၈။ နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာတိ နိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။ နိကာရဿ ဟိ အာကာရော။ နိမိတ္တံ ကတောတိ ဧသော ပဗ္ဗတော နိမိတ္တံ ကတောတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော ပရတောပိ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ကိံ နိမိတ္တံ? ပါသာဏော ဘန္တေ, ဧသော ပါသာဏော နိမိတ္တ’’န္တိ အတ္ထံ အတိဒိသတိ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၁။)

ကေဝလံ ပန ဝနဥဒကေသု ‘‘ဧတံ ဝနံ, ဧတံ ဥဒက’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ နဒိယံ ‘‘ဧသာ နဒီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ ပနာတိ ဧတိဿံ ဥတ္တရာယံ အနုဒိသာယံ ပန။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ တတ္ထာတိ ‘‘နိမိတ္တာ ကိတ္တေတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနေ။ သီမမဏ္ဍလန္တိ သီမဗိမ္ဗံ။ သမ္ဗန္ဓန္တေနာတိ ပုရိမနိမိတ္တေန ပစ္ဆိမနိမိတ္တံ သမ္ဗန္ဓန္တေန။ ဣမိနာ ဧကန္တရိကာဒိဝသေန နိမိတ္တကိတ္တနံ န ဝဋ္ဋတိ နိမိတ္တေနပိ နိမိတ္တာနံ သမ္ဗန္ဓာဘာဝတောတိ ဒဿေတိ။ ပုရိမနိမိတ္တေန ပစ္ဆိမနိမိတ္တဿ သမ္ဗန္ဓေ သတိ အဇ္ဇ ဧကံ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ သွေ ဧကံ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာတိ ဧဝံ ကာလန္တရေပိ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာ သမ္မနိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။

ပဗ္ဗတောတိ ဧတ္ထ ပဗ္ဗံ ဝုစ္စတိ ဖဠု, တံ ဧတသ္မိံ အတ္ထီတိ ပဗ္ဗတော။ ဝါလိကရာသိဿ သုဒ္ဓပံသုပဗ္ဗတပသင်္ဂတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝါလိကရာသိ ပန န ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဣတရောပီတိ ဝါလိကရာသိတော အညောပိ တိဝိဓော ပဗ္ဗတော။ ဟတ္ထိပ္ပမာဏတောတိ အဍ္ဎဋ္ဌမရတနဟတ္ထိပမာဏတော။ စတူသု ဒိသာသူတိ ဝိဟာရဿ စတူသု ဒိသာသု။ စတူဟိ ဝါ တီဟိ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေန တတော အဓိကာနိပိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ဧကေန ဝါ နိမိတ္တေနာတိ ယောဇနာ။ ဣတောတိ ပဗ္ဗတနိမိတ္တတော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧကေန နိမိတ္တေန န ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ။ တန္တိ ပဗ္ဗတံ။ တသ္မာတိ ဧကဿေဝ နိမိတ္တဿ ကိတ္တိတတ္တာ။ ယော ပဗ္ဗတော အတ္ထိ, တံ ပဗ္ဗတန္တိ ယောဇနာ။ အန္တောတိ ပဗ္ဗတဿ အန္တော။

တတိယဘာဂံ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေန ပဌမဘာဂေါပိ ဧကဒေသောပိ ဂဟေတဗ္ဗော။ တဿာတိ တတ္တကဿ ပဒေသဿ။ တတိယဘာဂါဒိတော အပရံ သဗ္ဗပဗ္ဗတံ အန္တောကတွာ သမ္မတံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။

ပါသာဏနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပသတိ ဃနဘာဝေန ဗန္ဓတီတိ ပါသာဏော။ အယဂုဠောပိ ပါသာဏသင်္ခမေဝ ဂစ္ဆတိ တေန တဿ သဒိသတ္တာ။ အယဂုဠောပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန တမ္ဗကံသဝဋ္ဋလောဟသုဝဏ္ဏရဇတာဒယောပိ သင်္ဂဏှာတိ။ ယော ကောစီတိ သိလာပဝါဠမဏိအာဒီသု ယော ကောစိ။ ဒွတ္တိံသပလဂုဠပိဏ္ဍပရိမာဏတာ သဏ္ဌာနတော ဂဟေတဗ္ဗာ, န တုလိတွာ ဂဏနဝသေန။ ခုဒ္ဒကတရော

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၂။)

ပါသာဏောတိ ယောဇနာ။ ယော ပိဋ္ဌိပါသာဏော ဝါ ယော ဥဋ္ဌိတပါသာဏော ဝါတိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ – ဥတ္တရဝါကျေ တသဒ္ဒဿ အနိယမနိဒ္ဒေသဝစနတ္တာ ‘‘ပါသာဏသင်္ခံယေဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဧဝကာရေန ‘‘န ပဗ္ဗတသင်္ခ’’န္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ မဟတော ပိဋ္ဌိပါသာဏဿာတိ အာယာမဝိတ္ထာရုဗ္ဗေဓတော မဟန္တဿ ပိဋ္ဌိပါသာဏဿ သက္ကဿ ပဏ္ဍုကမ္ဗလပိဋ္ဌိပါသာဏဿ ဝိယ။ တန္တိ ပိဋ္ဌိပါသာဏံ။ န ဝဋ္ဋတီတိ ကိတ္တေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဟီတိ လဒ္ဓဒေါသဇောတကော။ တန္တိ ပိဋ္ဌိပါသာဏံ။ သီမာယာတိ သီမတော။ ဝိဟာရောပီတိ န ကေဝလံ နိမိတ္တမေဝ, ဝိဟာရောပိ။ ပိဋ္ဌိပါသာဏော န ကိတ္တေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိတ္တေတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပိဋ္ဌိပါသာဏ’’န္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

ဝနနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဝနိယတိ မယူရကောကိလာဒီဟိ သတ္တေဟိ သမ္ဘဇိယတီတိ ဝနံ, ဝနန္တိ သမ္ဘဇန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝါ ဝနံ။ တစော ဧဝ သာရော ဧတေသန္တိ တစသာရော, တာလနာဠိကေရာဒယော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဝေဏုအာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အန္တော သာရော ဧတေသန္တိ အန္တောသာရာ, သာကသာလာဒယော။ အာဒိသဒ္ဒေန ခဒိရာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အန္တောသာရမိဿကာနန္တိ အန္တောသာရေဟိ ရုက္ခေဟိ မိဿကာနံ။ ရုက္ခာနံ ဝနန္တိ ဧတ္ထ အဝယဝအဝယဝိဘာဝေန သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမိနာ တိဏဝနံ ရုက္ခဝနန္တိ ဧတ္ထ ‘‘တိဏာနံ ဝန’’န္တိ ဝါ ‘‘ရုက္ခာနံ ဝန’’န္တိ ဝါ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တိဏမေဝ ဝနံ, ရုက္ခောယေဝ ဝနန္တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ စတ္တာရော ဝါ ပဉ္စ ဝါ ရုက္ခာတိ စတုပဉ္စရုက္ခာ, တေ မတ္တံ ပမာဏမေတ္ထာတိ စတုပဉ္စရုက္ခမတ္တံ ဝနံ, တတောတိ စတုပဉ္စရုက္ခမတ္တတော။ ဧကဒေသန္တိ ဝနဿ ဧကဒေသံ။ ဝနမဇ္ဈေတိ ဝနဿ ဝေမဇ္ဈေ, ဝနဿူပရီတိ အတ္ထော။ ရုက္ခန္တရေသု ဧဝ ဟိ ဝိဟာရံ ကရောန္တိ။ ဧကဒေသန္တိ ဝနဿ ဧကဒေသံ။ တတ္ထာတိ ဝနေ။ ‘‘ဌိတဝန’’န္တိ ပဒံ ‘‘ကိတ္တေတွာ’’တိ ပဒေ အဝုတ္တကမ္မံ, ‘‘န ကိတ္တေတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ဝုတ္တကမ္မံ။

ရုက္ခနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ရုက္ခိယတိ ဖလာဒိကာမေဟိ သံဝရိယတိ ရက္ခိယတီတိ ရုက္ခော, မဟိယံ ရုဟတီတိ ဝါ ရုက္ခော။ ဇီဝမာနကောတိ လောကဝေါဟာရဝသေန မူလင်္ကုရာဒိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၃။)

ဟရိတသင်္ခါတဇီဝမာနကော။ ပရိဏာဟတောတိ ဝိသာလဘာဝတော။ သူစိဒဏ္ဍကပမာဏောတိ သူစိယာ လေခနိယာ ဒဏ္ဍဘူတဝေဠုပမာဏော။ သော ဝေဠု ကနိဋ္ဌင်္ဂုလိပမာဏောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တတောတိ အဋ္ဌင်္ဂုလုဗ္ဗေဓသူစိဒဏ္ဍကပမာဏပရိဏာဟရုက္ခတော။ ဝံသနဠကသရာဝါဒီသူတိ ဝံသော စ နဠကော စ သရာဝေါ စ ဝံသနဠကသရာဝါ, တေ အာဒယော ယေသံ ကပါလာဒီနန္တိ ဝံသနဠကသရာဝါဒယော, တေသု။ တတောတိ ဝံသာဒိတော။ တံခဏမ္ပီတိ တသ္မိံ နိမိတ္တက္ခဏေပိ။ အကာရဏန္တိ အပမာဏံ။ ဧတန္တိ နဝမူလသာခါနိဂ္ဂမနံ။ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ သာမညနာမေနပိ ဝိသေသနာမေနပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဣမိနာ ပဗ္ဗတာဒီသုပိ ‘‘ပဗ္ဗတော’’တိ သာမညနာမေနပိ ‘‘ဝင်္ကပဗ္ဗတော ဝေပုလ္လပဗ္ဗတော’’တိ ဝိသေသနာမေနပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

မဂ္ဂနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ မဂ္ဂိယတိ ပထိကေဟိ, မဂ္ဂမူဠှေဟိ ဝါ အနွေသိယတီတိ မဂ္ဂေါ။ ယော ယာဒိသော ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ ဝါ သကဋမဂ္ဂေါ ဝါ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဒွေ တီဏိ ဂါမန္တရာနိ ဂစ္ဆတိ, သော တာဒိသော ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ ဝါ သကဋမဂ္ဂေါ ဝါ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဥက္ကမိတွာတိ ပက္ကမိတွာ။ ယော ဇင်္ဃမဂ္ဂေါ ဩတရတိ, သော န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ အဝဠဉ္ဇာတိ အပရိဘောဂါ။ ဂမနံ ဇနေတီတိ ဇင်္ဃော။ ဇဏ္ဏုဂေါပ္ဖကာနံ မဇ္ဈပဒေသော။ သဟ အတ္ထေန ပဏိယဓနေနာတိ သတ္ထော, ဇင်္ဃေန ဝိစရန္တော သတ္ထော ဇင်္ဃသတ္ထော။ သကတိ သမတ္ထေတိ ဘာရံ ဝဟိတုန္တိ သကဋော, တေန ဝိစရန္တော သတ္ထော သကဋသတ္ထော။ ဇင်္ဃသတ္ထော စ သကဋသတ္ထော စ ဇင်္ဃသကဋသတ္ထာ, တေဟိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတန္တိ နိမိတ္တံ။

ကောဏန္တိ ဝိဟာရကောဏံ။ ဂတံ ပန မဂ္ဂန္တိ ယောဇနာ။ ပရဘာဂေတိ ဝိဟာရံ ပရိက္ခိပိတွာ ဂစ္ဆန္တေဟိ စတူဟိ မဂ္ဂေဟိ ပရဘာဂေ။ ဒသသု နာမေသူတိ သတိပဋ္ဌာနဋ္ဌကထာဒီသု အာဂတေသု ‘‘မဂ္ဂေါ ပန္ထော ပထော ပဇ္ဇော’’တိအာဒီသု, အဘိဓာနာဒီသု (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၇၃၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၀၆) စ အာဂတေသု ‘‘မဂ္ဂေါ ပန္ထော ပထော အဒ္ဓါ’’တိအာဒီသု ဒသသု မဂ္ဂနာမေသု။ ယေန ကေနစိ နာမေနာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၄။)

ဣမိနာ ပဗ္ဗတာဒီသုပိ ‘‘ပဗ္ဗတော ဂိရိ သေလော အဒ္ဒိ နဂေါ အစလော သိလုစ္စယော သိခရီ ဘူဓရော’’တိအာဒီသု အနေကေသု နာမေသု ယေန ကေနစိ နာမေန ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

ဝမ္မိကနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥပစိကာဟိ ဝမိယတိ, သရဗူဃရဂေါလိကာဒယော သတ္တေ ဝမတီတိ ဝါ ဝမ္မိကော။ တံဒိဝသဇာတောတိ တသ္မိံ နိမိတ္တကိတ္တိတဒိဝသေ ဇာတော။ တတောတိ အဋ္ဌင်္ဂုလုဗ္ဗေဓဂေါဝိသာဏပမာဏဝမ္မီကတော။

နဒီနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ နဒတိ သန္ဒတီတိ နဒီ, နဒန္တော ဧတိ ဂစ္ဆတီတိ ဝါ နဒီ။ ယဿာတိ နဒိယာ, သောတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အနွဒ္ဓမာသ’’န္တိအာဒိနာ ဧကပက္ခေ တိက္ခတ္တုံ ဧကမာသေ ဆက္ခတ္တုံ ဝဿန္တဘာဝံ ဒီပေတိ။ ဝိဂတမတ္တေ သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဤဒိသေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အနွဒ္ဓမာသ’’န္တိအာဒိအတ္ထံ အတိဒိသတိ။ တိမဏ္ဍလန္တိ ဟေဋ္ဌာ ဇာဏုမဏ္ဍလံ, ဥပရိ နာဘိမဏ္ဍလန္တိ တိမဏ္ဍလံ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ တိတ္ထေ ဝါ အတိတ္ထေ ဝါ။ ဥဒကေန တေမိယတီတိ ယောဇနာ, တိန္တိယတီတိ အတ္ထော။ န ကေဝလံ နိမိတ္တေယေဝ အယံ နဒီ ဟောတိ, အထ ခေါ နဒီပါရဂမနာဒိကေပီတိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ’’တိအာဒိ။ ဣဒံ ‘‘နဒီပါရဂမနေပီ’’တိ ပဒေနေဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။

ယာ ပနာတိ နဒီ ပန, ဂတာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ နဒိံ။ ဝတိန္တိ ပါဠိံ။ ရုက္ခပါဒေတိ ရုက္ခဿ မူလေ။ ဥဒကဉ္စ အာဝရဏံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာ ပဝတ္တတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ အပဝတ္တမာနာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေတိ ဂိမှသဒိသေ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလေ။ ‘‘နိရုဒကဘာဝေနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အာဝရဏဘာဝေနာ’’တိ ဝိသေသနံ နိဝတ္တေတိ။ သာတိ ဥဒကမာတိကာ။ သမ္ပာဒေန္တီ ဟုတွာ နိစ္စံ ပဝတ္တတီတိ ယောဇနာ။ နိမိတ္တံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ မနုဿေဟိ နီဟဋတ္တာ, သယဉ္စ အဂမနတ္တာ န ဝဋ္ဋတိ။ ယာ ပနာတိ ဥဒကမာတိကာ ပန။ မူလေတိ ပဌမကာလေ။ ကာလန္တရေန နဒီ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဥဒကမာတိကံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၅။)

ဥဒကနိမိတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥဒတိ ပသဝတီတိ ဥဒကံ။ ဘူမိဂတမေဝ ဥဒကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဉ္စာတိ ဘူမိဂတဥဒကဉ္စ။ အာဝါဋ…ပေ… သမုဒ္ဒါဒီသု ဌိတံ အပဝတ္တနကဥဒကန္တိ ယောဇနာ။ ဥက္ခေပိမန္တိ ဥက္ခိပိတွာ ဂဟိတံ။ တန္တိ ဝစနံ။ သူကရခတာယပီတိ သူကရေဟိ ခတာယ ဝါပိယာပိ။ တံခဏညေဝါတိ တသ္မိံ နိမိတ္တေ ကိတ္တနက္ခဏေယေဝ။ အာဝါဋောယေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန အာဝါဋကံ။ တန္တိ နိမိတ္တသညာကရဏံ။ ကာတုဉ္စာတိ သယံ ကာတုဉ္စ။ ကာရာပေတုဉ္စာတိ ပရေဟိ ကာရာပေတုဉ္စ။ ကသ္မာ လာဘသီမာယံ န ဝဋ္ဋတိ? လာဘသီမာ ဟိ အညေသံ ပီဠနံ ကရောတီတိ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ နယတော ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမာနသံဝါသကသီမာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ သမာနသံဝါသကသီမာယံ။

အဋ္ဌဒိသံ သန္ဓာယ အဋ္ဌ နိမိတ္တာနိ ဝုတ္တာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သာတိ သီမာ။ ဧကေန ဝါ နိမိတ္တေနာတိ ယောဇနာ။ တိဏ္ဏံ နိမိတ္တာနံ ကိတ္တနေ နိမိတ္တာနံ ဌိတဒိသံ သလ္လက္ခေတွာ ‘‘ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယာ’’တိအာဒိနာ ကိတ္တေတဗ္ဗံ။ နိမိတ္တာနံ သတကိတ္တနေ သီမာယ အဋ္ဌဒိသံ သလ္လက္ခေတွာ ဧကိဿာယပိ ဒိသာယ ဗဟုနိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတဗ္ဗာနိ။ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာတိ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂါနံ သမာဂမဋ္ဌာနေ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာ, တိကောဏာ နာမ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ စတုရဿာတိ သမစတုရဿာ။ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာတိ စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ သမောဓာနဋ္ဌာနေ သိင်္ဃာဋကသဏ္ဌာနာ။ အဍ္ဎစန္ဒမုဒိင်္ဂါဒိသဏ္ဌာနာ ပန နိမိတ္တာနံ ဌိတသဏ္ဌာနေန ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တန္တိ သီမံ။ ဗန္ဓိတုကာမေဟိ နိဿဉ္စာရသမယေ ဗန္ဓိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာနန္တိ ဗဒ္ဓါ သီမာ ဧတေသူတိ ဗဒ္ဓသီမာ, တေ ဧဝ ဝိဟာရာတိ ဗဒ္ဓသီမဝိဟာရာ, တေသံ။ ဒိသာစာရိကဘိက္ခူနန္တိ ဒိသာသု စာရိကဘိက္ခူနံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဧကဂါမခေတ္တေ, ဘိက္ခူနံ ပေသေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကဇ္ဈန္တိ ဧကတော။ အညာနိပီတိ သီမဗန္ဓဂါမခေတ္တတော အညာနိပိ။ မဟာပဒုမတ္ထေရော ပန အာဟာတိ ယောဇနာ။ တတောတိ တေဟိ နာနာဂါမခေတ္တေဟိ။ အာဂန္တဗ္ဗန္တိ သာမီစိဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘အာဂမနမ္ပိ အနာဂမနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ဧကသီမဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘အန္တောနိမိတ္တဂတေဟိ အာဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ။

ဧဝံ သန္နိပတိတေသု သန္တေသု သီမာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိယန္တံ ကတွာတိ ဟေဋ္ဌိမပရိယန္တံ ကတွာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၆။)

ပဗ္ဗဇ္ဇူပသမ္ပဒါဒီနန္တိ ဧတ္ထ ဘဏ္ဍုကမ္မာပုစ္ဆနံ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၉၈၊ ဝိ။ သင်္ဂ။ အဋ္ဌ။ ၁၄၄) သန္ဓာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာဂဟဏံ ဝုတ္တံ။ ခဏ္ဍသီမာတိ ဝိဟာရပစ္စန္တံ ခဏ္ဍိတံ ဝိယ ဆိန္ဒိတံ ဝိယ ပဝတ္တာ သီမာ ခဏ္ဍသီမာ။ တန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။ ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဝတ္တံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ သီမန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန ဗန္ဓိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာ ပမာဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သာ’’တိအာဒိ။ သာတိ ခဏ္ဍသီမာ။ အဗ္ဘာနကမ္မေ သဒ္ဓိံ ကမ္မာရဟေန ဝီသတိ ဘိက္ခူ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ’’တိ။ တတောတိ ဧကဝီသတိဘိက္ခုတော။ ဂဏှန္တီပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ သဟဿတော ဩရံ ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ သဟဿတော အဓိကံ ဂဏှန္တီပိ ဝိဟာရပစ္စန္တေ ခဏ္ဍိတေ ခဏ္ဍသီမာယေဝ နာမ။ တန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။

တတြာတိ ခဏ္ဍသီမမဟာသီမာသု အာဓာရေ ဘုမ္မံ။ အထာတိ အနန္တရံ။ ဧဝန္တိ ဣမာယ အဝိပ္ပဝါသကမ္မဝါစာယ သမ္မနိယမာနေ။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ သီမန္တိ သမာနသံဝါသကသီမံ။ န သက္ခိဿန္တီတိ ပဌမံ အဝိပ္ပဝါသံ အသမူဟနိတွာ သီမံ သမူဟနိတုံ န သက္ခိဿန္တိ။ သီမန္တရိကပါသာဏာတိ ဒွိန္နံ သီမာနံ အန္တရေ ဝေမဇ္ဈေ ဌပိတာ ပါသာဏာ။ စတုရင်္ဂုလပမာဏာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဧကင်္ဂုလိပမာဏာပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

သမန္တာတိ ခဏ္ဍသီမာယ သမန္တာ။ အနုပရိယာယန္တေဟီတိ အနုက္ကမေန ခဏ္ဍသီမပရိယာယန္တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ တေဟိ သီမန္တရိကပါသာဏေဟိ, ဒွိန္နံ သီမာနံ နိမိတ္တာနိ ပဌမံ ကိတ္တေတွာ ပစ္ဆာ တာသု ယံ ဣစ္ဆန္တိ, တံ ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယထိစ္ဆိတံ ဗန္ဓိတုံ ဝဋ္ဋန္တောပိ ပေါရာဏာစိဏ္ဏံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ ဥဘိန္နမ္ပီတိ ဒွီသု သီမာသု ဌိတာနံ ဥဘိန္နမ္ပိ ကမ္မန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

စသဒ္ဒေါ ဝါကျာရမ္ဘဇောတကော။ ဧသာ သီမာ နာမာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ပိဋ္ဌိပါသာဏာဒီသု ပဉ္စသု ဌာနေသု။ နိမိတ္တပါသာဏာ ယထာဌာနေ န တိဋ္ဌန္တီတိ ပိဋ္ဌိပါသာဏဿုပရိ နိမိတ္တပါသာဏံ ဌပိတမတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပိဋ္ဌိပါသာဏံ ပန ဝိဇ္ဈိတွာ နိမိတ္တပါသာဏံ တတ္ထ နိခဏိတွာ ယထာ ဌာနာ န စာဝေန္တိ, တထာ ဌပေန္တိ။ ဧဝံ သန္တေ ယထာဌာနေ တိဋ္ဌန္တိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၇။)

ယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န သီမာတိ သီမာယ ပထဝိသန္ဓာရကံ ဥဒကံ ပရိယန္တံကတွာ ဂတတ္တာ သီမာ န ဈာယတိ။

ကုဋိဂေဟေပီတိ ဧတ္ထ ကုဋီတိ စ ဂေဟန္တိ စ အဂါရဿေဝ နာမံ။ အဂါရဉှိ သီတာဒိဒုက္ခဿ ကုဋနဋ္ဌေန ဆိန္ဒနဋ္ဌေန စ နာနာဒဗ္ဗသမ္ဘာရဿ ဂဟဏဋ္ဌေန စ ကုဋိဂေဟန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကုဋိ ဧဝ ဂေဟံ ကုဋိဂေဟံ, တသ္မိမ္ပိ။ ဘိတ္တိံ အကိတ္တေတွာတိ ဣဒံ ဣဋ္ဌကဒါရုမယံ ဘိတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ သိလာမယာ ဘိတ္တိ နိမိတ္တူပဂါ ဘဝေယျ, ဘိတ္တိပိ ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ အန္တော ကရိတွာတိ ကုဋိဂေဟဿ ဘိတ္တိယာ ဝါ အန္တော ကတွာ။ ပမုခေတိ ကုဋိဂေဟဿ အာလိန္ဒေ။ နိဗ္ဗောဒကပတနဋ္ဌာနေတိ နိဂ္ဂလိတွာ ဥဒကဿ ပတနဋ္ဌာနေ။ ဧဝံ သမ္မတာယ သီမာယာတိ ယောဇနာ။

‘‘ကုဋ္ဋံ အကိတ္တေတွာ’’တိ ဣဒံ ပုရိမနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အန္တောတိ လေဏဿ, ကုဋ္ဋဿ ဝါ အန္တော။ ဩကာသေတိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသေ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာကာရေန သမ္မနိယမာနေ။ အန္တောတိ ဘိတ္တိယာ အန္တော။

ဟေဋ္ဌာ န ဩတရတီတိ ဟေဋ္ဌာ အာကာသတလတ္တာ န ဩတရတိ။ နနု ထမ္ဘေ အနုသာရိတွာ ဩတရဏော ဘဝေယျ, ကသ္မာ န ဩတရတီတိ? ထမ္ဘာနမုပရိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသာဘာဝတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌာ ဩတရဏာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တုလာနန္တိ ထမ္ဘာနမုပရိ တိရိယဝသေန ဌိတာနံ ရုက္ခဝိသေသာနံ။ ဥဋ္ဌဟိတွာတိ ဘူမိတော ဥဋ္ဌဟိတွာ။ တုလာရုက္ခေဟီတိ တုလာသင်္ခါတေဟိ ရုက္ခေဟိ။ ‘‘ဧကသမ္ဗန္ဓော’’တိ ဣမိနာ န ကေဝလံ တုလာရုက္ခေဟေဝ ဧကသမ္ဗန္ဓော, စတူသု ဒိသာသု စတုန္နံ ဘိတ္တီနံ အညမညမ္ပိ သမ္ဗန္ဓောတိ ဒဿေတိ။ ဟေဋ္ဌာပိ ဩတရတီတိ ဘိတ္တီနမုပရိ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသပဟောနကတ္တာ ဝုတ္တံ။ သစေ ထမ္ဘမတ္ထကေ…ပေ… ဟောတီတိ ဣမိနာ ဗဟူဟိ ထမ္ဘေဟိ ကတပါသာဒဿ ဧကေကသ္မိံ ထမ္ဘမတ္ထကေ ဧကဝီသတိယာ ဘိက္ခူနံ ဩကာသေ သတိ ဟေဋ္ဌာ ဩတရတီတိ ဒဿေတိ။ နိယျူဟကာဒီသူတိ နာဂဒန္တကာဒီသု။ အာဒိသဒ္ဒေန ဘိတ္တိခိလာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဘိတ္တိ စာတိ ဣဋ္ဌကဒါရုမယာ ဘိတ္တိ စ။ သစေ သိလာမယာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၈။)

ဘိတ္တိ စ ထမ္ဘာ စ ဟောန္တိ, ကိတ္တေတဗ္ဗာ။ ဘိတ္တိလဂ္ဂေတိ ဘိတ္တီသု လဂ္ဂေ, ဘိတ္တီနံ ဝါ လဂ္ဂဋ္ဌာနေ။ ဟေဋ္ဌာပါသာဒဿာတိ ဟေဋ္ဌာပါသာဒေ ‘‘ဌိတ’’ဣတိ ပဒေ သမ္ဗန္ဓော။ ဟေဋ္ဌာပါသာဒဿ ဝါ ထမ္ဘာနန္တိ ယောဇနာ။ ဟေဋ္ဌာ သမ္မတာယ သီမာယ ဥပရိ အာရောဟနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ နိဗ္ဗောဒကပတနဋ္ဌာနေတိ ဆဒနကောဋိယံ။

တတ္ထာတိ တသ္မိံ တလေ။ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ သီမံ ဗန္ဓန္တိ ဝိယ ဗန္ဓန္တီတိ ယောဇနာ။ တေနေဝ ပရိစ္ဆေဒေနာတိ တေနေဝ တလပရိစ္ဆေဒေန။ တာလမူလပဗ္ဗတေပီတိ ဧတ္ထ တာလမူလံ နာမ ဟေဋ္ဌာ မဟန္တံ ဟုတွာ အနုပုဗ္ဗေန တနုကံ ဟောတိ, တေန သဒိသေ ပဗ္ဗတေပိ။ ဝိတာနသဏ္ဌာနောတိ ဥလ္လောစဿ သဏ္ဌာနော။ စတူသု ဒိသာသု နိဂ္ဂတသာခရုက္ခသဏ္ဌာနော ဝါ ခုဇ္ဇရုက္ခသဏ္ဌာနော ဝါ ဟောတိ။ ယထာ ပဗ္ဗတော ဝိတာနသဏ္ဌာနော ဟောတိ, ဧဝံ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနော ဝါ ဟောတိ ပဏဝသဏ္ဌာနော ဝါတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ မုဒိင်္ဂေါ မဇ္ဈေ ထူလော ဟောတိ, မူလေ စ အန္တေ စ တနုကော။ ပဏဝေါ မဇ္ဈေ တနုကော ဟောတိ, မူလေ စ အဂ္ဂေ စ ထူလော။ တေသံ သဏ္ဌာနော မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနော ဝါ ပဏဝသဏ္ဌာနော ဝါ။ ဟေဋ္ဌာ ဝါတိ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနဿ ပဗ္ဗတဿ ဟေဋ္ဌာ ဝါ။ မဇ္ဈေ ဝါတိ ပဏဝသဏ္ဌာနဿ မဇ္ဈေ ဝါ။ ဒွေ ကူဋာနီတိ ဒွေ သိခရာနိ။ ကူဋန္တရန္တိ ကူဋာနံ မဇ္ဈံ။ စိနိတွာ ဝါတိ ဣဋ္ဌကသိလာဟိ စိနိတွာ ဝါ။ ပူရေတွာ ဝါတိ ပံသုဝါလိကာဟိ ပူရေတွာ ဝါ။

သပ္ပဖဏသဒိသောတိ သပ္ပဿ ဖဏေန သဒိသော, ခုဇ္ဇော ပဗ္ဗတောတိ အတ္ထော။ အာကာသပဗ္ဘာရန္တိ ဘိတ္တိယာ အပရိက္ခိတ္တံ အာကာသသင်္ခါတံ ပဗ္ဘာရံ။ သီမပ္ပမာဏောတိ သဒ္ဓိံ အန္တောသုသိရေန သီမပ္ပမာဏော။ အဂ္ဂကောဋိန္တိ အဂ္ဂသင်္ခါတံ ကောဋိံ။ သစေ ပန ပဗ္ဗတဿ ဟေဋ္ဌာ အန္တောလေဏံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပရိမဿာတိ အန္တောလေဏဿ ဥပရိ ဌိတဿ။ ပါရတောတိ ဗာဟိရတော။ အဿာတိ ပဗ္ဗတဿ ဗဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩရတောတိ အန္တတော။ လေဏံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိတ္တကံ မဟန္တန္တိ အာဟ ‘‘သီမာပရိစ္ဆေဒမတိက္ကမိတွာ ဌိတ’’န္တိ။ ကိတ္တကံ ခုဒ္ဒကန္တိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗပစ္ဆိမသီမာပရိမာဏ’’န္တိ။ တန္တိ ခုဒ္ဒကံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၈၉။)

လေဏံ။ အတိခုဒ္ဒကန္တိ သဗ္ဗပစ္ဆိမသီမာပရိမာဏာဘာဝတော အတိခုဒ္ဒကံ။ တတောတိ ဥပရိသီမတော။ ဗဟီတိ သီမတော ဗဟိ။ ‘‘ယဒိ သီမပ္ပမာဏံ, သီမာ ဟောတိယေဝါ’’တိ ဣမိနာ ယဒိ န သီမပ္ပမာဏံ, န သီမာ ဟောတိယေဝါတိ ဒဿေတိ။

တန္တိ ခဏ္ဍသီမံ။ ပူရေတွာတိ ဣဋ္ဌကမတ္တိကာဒီဟိ ပူရေတွာ။ အဋ္ဋံ ဗန္ဓိတွာတိ အဋ္ဋာလကံ ဗန္ဓိတွာ။ ဥမင်္ဂနဒီတိ ဧတ္ထ ဥကာရော ဩကာရဝိပရီတော, တသ္မာ ပထဝိယံ ဩတရိတွာ ပဝိသိတွာ မင်္ဂတိ ဂစ္ဆတီတိ ဥမင်္ဂါတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဥမင်္ဂါစ သာ နဒီ စေတိ ဥမင်္ဂနဒီ။ တတ္ထာတိ ဥမင်္ဂနဒိယံ။ ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေ ဌိတောတိ သီမာယ ဟေဋ္ဌာပထဝိတလေ ဣဒ္ဓိယာ ဌိတော။

သီမာမာဠကေတိ ခဏ္ဍသီမာယ မာဠကေ။ ဝဋရုက္ခောတိ နိဂြောဓရုက္ခော။ တတောတိ ဝဋရုက္ခတော။ နိဂ္ဂတပါရောဟောတိ ပဝဒ္ဓံဝ ဟုတွာ ရုက္ခော အာရောဟတိ အနေနာတိ ပါရောဟော, ဧကော မူလဝိသေသော။ နိဂ္ဂတော ပါရောဟော နိဂ္ဂတပါရောဟော။ မဟာသီမံ သောဓေတွာတိ ဧတ္ထ သောဓနံ နာမ မဟာသီမဂတာနံ ဘိက္ခူနံ ဟတ္ထပါသာနယနံ, သီမတော ဝါ ဗဟိကရဏံ။ ဗဟိဒ္ဓါတိ ဒွီဟိ သီမာဟိ ဗဟိဒ္ဓါ။ ‘‘ဗဟိဋ္ဌာ’’တိပိ ပါဌော။ ဗဟိ ဌိတာ ကာတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ အနာဟစ္စာတိ မဟာသီမာယ ပထဝီတလံ ဝါ တတ္ထဇာတရုက္ခာဒီနိ ဝါ န အာဟနိတွာ။ ဧဝန္တိ ယထာ ခဏ္ဍသီမာယ, ဧဝံ တထာတိ အတ္ထော။ သီမာမာဠကေတိ ခဏ္ဍသီမာမာဠကေ။

သီမာမာဠကေတိ ဒွိန္နံ သီမာနံ အင်္ဂဏေ။ သီမာမာဠကဿာတိ ကမ္မဿ ကတဋ္ဌာနဿ သီမာမာဠကဿ။ ဝေဟာသဋ္ဌိတသာခါယာတိ ကမ္မဿ အကတဋ္ဌာနေ သီမာမာဠကေ ဥဋ္ဌိတာယ ဝေဟာသေ ဌိတာယ သာခါယ။ တဿာတိ ဘိက္ခုနော ပါဒါ ဝါ နိဝါသနပါရုပနံ ဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိမနယေပီတိ ‘‘သီမာမာဠကေ ဝဋရုက္ခော ဟောတီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေ ပုရိမနယေပိ။ တတြာတိ ပုရိမနယေ။ ဥက္ခိပါပေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒွီဟိ သီမာဟိ ဥဋ္ဌိတရုက္ခဿ သာခါ ဝါ တတော နိဂ္ဂတပါရောဟော ဝါ ဒွီသု သီမာသု ပထဝီတလံ ဝါ တတ္ထ ဇာတရုက္ခာဒီနိ ဝါ အာဟစ္စ ဌိတတ္တာ ဥက္ခိပါပေတွာ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ အာနေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ဒွိကမ္မိကာယ နီဓာတုယာ အပဓာနကမ္မဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ ပဓာနကမ္မံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၀။)

အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ။ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတီတိ အဗ္ဘံ အာကာသံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ။ တတြာတိ ပဗ္ဗတေ။ ကသ္မာ အာနေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဗဇ္ဈမာနာယေဝ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဗဇ္ဈမာနာယေဝါတိ ကမ္မဝါစာယ ဗဇ္ဈမာနာယေဝ။ ဣမိနာ အဗဒ္ဓသီမာ ပမာဏရဟိတံ ဒေသံ ဩတရတီတိ ဒဿေတိ။ ယံကိဉ္စီတိ ယံကိဉ္စိ ပဗ္ဗတာဒိ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယသ္မိံ ကသ္မိံစိ ဌာနေ။ ဧကသမ္ဗန္ဓေနာတိ ဗဒ္ဓသီမာယ ဧကသမ္ဗန္ဓေန။ ဣတီတိ တသ္မာ အာနေတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

֍ * ၁၄၀။ တီဏိ ယောဇနာနိ တိယောဇနံ။ ‘‘ပမာဏ’’န္တိ ဣမိနာ ပရမသဒ္ဒဿ အတိရေကဥတ္တမတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ ဧတိဿာတိ သီမာယ။ သမ္မနန္တေန ဘိက္ခုနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောဏတော မိနိတံ ကောဏန္တိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ အာပတ္တိဉ္စာတိ ဒုက္ကဋာပတ္တိဉ္စ။

ပါရယတီတိ အဇ္ဈောတ္ထရတိ။ ‘‘ကိတကာဘိဓေယျလိင်္ဂါ’’တိ (ကစ္စာယနသာရေ ၄၅ ဂါထာယံ) ဝစနတော အဘိဓေယျဘူတံ သီမံ သန္ဓာယ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ပါရာတိ ဝုတ္တံ။ နဒိယာတိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။ နဒိန္တိ ဟိ အတ္ထော။ နဒိံ အဇ္ဈောတ္ထရမာနံ သီမန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ နဒိပါရသီမာယံ။ ယတ္ထဿာတိ ဧတ္ထ ယတ္ထ အဿာတိ ပဒဝိဘာဂံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယတ္ထ နဒိယာ’’တိအာဒိ။ ‘‘နဒိယာ’’တိ ဣမိနာ ယံသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ဓုဝနာဝါတိ ဧတ္ထ ဓုဝသဒ္ဒေါ နိစ္စတ္ထောတိ အာဟ ‘‘နိစ္စသဉ္စရဏနာဝါ’’တိ။ ဣမိနာ ဓုဝေန နိစ္စေန သဉ္စရဏနာဝါ ဓုဝနာဝါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဿာတိ ဟောတိ, ဘဝေယျ ဝါ။ နာဝါယ ပမာဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယာတိ နာဝါ။ ပါဇနပုရိသေနာတိ ဧတ္ထ ပါဇနံ နာမ ဧကော နာဝါယ ဂမနူပကရဏဝိသေသော။ သော ဟိ ပဇတိ နာဝါ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ ပါဇနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဇကာရဿ စကာရံ ကတွာ ပါစနန္တိပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ တဿ ဂါဟကေန ပုရိသေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။ သာ နာဝါ နီတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါတိ နဒိယာ ပဋိသောတံ ဝါ ဟေဋ္ဌာသောတံ ဝါ။ ထေနေဟိ ဝါတိ စောရေဟိ ဝါ။ ကိဉ္စာပိ ဟဋာ, ပန တထာပိ အဝဿံ လဗ္ဘနေယျာ, ဓုဝနာဝါဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဝါတေန ဝါတိ မာလုတေန ဝါ ‘‘ဆိန္န’’ဣတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝီစီဟီတိ တရင်္ဂေဟိ။ တရင်္ဂေါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၁။)

ဟိ ဝိစိတ္တာကာရေန စိနောတိ ဝဍ္ဎတီတိ ဝီစီတိ ဝုစ္စတိ။ ကိဉ္စာပိ နဒီမဇ္ဈံ နီတာ, ပန တထာပိ အဝဿံ အာဟရိတဗ္ဗာ, ဓုဝနာဝါဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဩဂတေတိ ဩတရိတွာ ဂတေ။ ထလံ ဥဿာရိတာတိ ထလံ ဥက္ခိပိတွာ သာရိတာ ပါပိတာ နာဝါပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသင်္ခတပဒရာတိ သင်္ခတဝိရဟိတဖလကာ ဝါ။ ဓုဝနာဝါဝ ဟောတီတိ နိမိတ္တကိတ္တနကာလေ နိစ္စသဉ္စရဏနာဝတ္တာ ဓုဝနာဝါဝ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တတြာတိ ‘‘ဓုဝနာဝါ’’တိဝစနေ။ နိမိတ္တံ ဝါ သီမာ ဝါ ကမ္မဝါစာယ ဂစ္ဆတီတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ န နိမိတ္တံ ကမ္မဝါစာယ ဂစ္ဆတိ, သီမာယ ပန အဝိနာဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘ကမ္မဝါစာယ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာဝ နာဝါယ အာဂစ္ဆန္တာပိ ဘဂဝတာ အနုညာတာ, တသ္မာ။

ယတ္ထာတိ နဒိပါရသီမသမ္မနနဋ္ဌာနေ။ ရုက္ခသံဃာဋမယောတိ ရုက္ခသမူဟေန ကတော။ ပဒရဗဒ္ဓေါတိ ဖလကေဟိ ဗဒ္ဓေါ။ သဉ္စရဏယောဂ္ဂေါတိ သဉ္စရဏက္ခမော။ ပါဠိယံ ‘‘အဿာ’’တိ ဌာနေ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘အတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘အဿာ’’တိပဒဿ ဟောတီတိ အတ္ထောယေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တံခဏညေဝါတိ တသ္မိံ နိမိတ္တကိတ္တက္ခဏေယေဝ။ ရုက္ခံ ဆိန္ဒိတွာ ကတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကပဒိကသေတူတိ ဧကေန ပဒေန ဂမနယောဂ္ဂေါ ဧကပဒိကော, သောယေဝ သေတူတိ ဧကပဒိကသေတု။ အကပ္ပိယသေတုံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တေနာတိ သေတုနာ။ သဉ္စရိတုံ န သက္ကာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ နဒိပါရသီမသမ္မနနဋ္ဌာနေ။ အဘိမုခတိတ္ထေယေဝါတိ သီမာယ အဘိမုခတိတ္ထေ ဧဝ။ ဓုဝနာဝါ ဝါ ဓုဝသေတု ဝါ အဘိမုခတိတ္ထတော ဤသကံ ဥဒ္ဓံ အာရောဟန္တောပိ အဓော ဩရောဟန္တောပိ ကပ္ပတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။ ဤသကန္တိ ဧကဥသဘ ဒွိဥသဘာဒိဝသေန မနံ အပ္ပမတ္တံ။ ဥဒ္ဓံ ဝါတိ အဘိမုခတိတ္ထတော ဥပရိ ဝါ။ အဓော ဝါတိ တတော ဟေဋ္ဌာ ဝါ။ ဂါဝုတမတ္တဗ္ဘန္တရေတိ ဂါဝုတပမာဏဿ ဌာနဿ အဗ္ဘန္တရေ။

သဟနိမိတ္တကိတ္တနဝိဓိနာ သမ္မနိတဗ္ဗဝိဓိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣမဉ္စ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဒွီသု တီရေသု ဌာတုမသက္ကုဏေယျတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကသ္မိံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၂။)

တီရေ ဌတွာ’’တိ။ တတောတိ နိမိတ္တတော။ အတ္တာနန္တိ နိမိတ္တကိတ္တနံ ဝိနယဓရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပရိက္ခိပန္တေနာတိ ပရိယာယန္တေန။ တဿာတိ တတ္တကဿ ပရိစ္ဆေဒဿ။ သမ္မုခဋ္ဌာနေတိ အဓောသောတေ နဒိတီရေ ဌိတဿ နိမိတ္တဿ သမ္မုခဋ္ဌာနေ။ တတောတိ နိမိတ္တတော။ တဿာတိ တတ္တကဿ ပရိစ္ဆေဒဿ။ သမ္မုခါ နဒိတီရေ နိမိတ္တံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃဋေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အထာတိ နိမိတ္တကိတ္တနတော ပစ္ဆာ။ ‘‘သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ အန္တော ဌိတေ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာ’’တိ ဣဒံ သဗ္ဗံ ဧကံ ဂါမခေတ္တံ ဗျာပေတွာ သမ္မနိတဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ သကလံ ဂါမခေတ္တံ အဗျာပေတွာ ဧကဒေသေ သမ္မနိတံ ဟောတိ, နိမိတ္တတော ဗဟိ ဌိတေ ဘိက္ခူပိ ဟတ္ထပါသဂတေ ကတွာ သမ္မနိတဗ္ဗာ။ ကမ္မန္တိ သီမသမ္မုတိကမ္မံ။ ‘‘ဌပေတွာ နဒိ’’န္တိဝစနဿ ကာရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နဒီ ပန ဗဒ္ဓသီမသင်္ချံ န ဂစ္ဆတီ’’တိ။

ဒီပကော ဟောတီတိ ဧတ္ထ ဒီပေါတိ အန္တရဒီပေါ။ သော ဟိ ယသ္မာ ဇလမဇ္ဈေ ဒိပ္ပတိ, ယသ္မာ စ ဒွိဓာ အာပေါ ဧတ္ထ သန္ဒတိ, တသ္မာ ဒီပေါတိ ဝုစ္စတိ, သောယေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန ဒီပကော။ ကကာရော ဟိ ခုဒ္ဒကတ္ထဝါစကော။ တန္တိ ဒီပကံ။ အတ္တနာတိ ဝိနယဓရေန။ ဩရိမန္တေ စ ပါရိမန္တေ စာတိ အဓောသောတေ နဒိတီရေ ဌိတဿ နိမိတ္တဿ သမ္မုခေ ဩရိမန္တေ စ ပါရိမန္တေ စ။ ပရတီရေ နိမိတ္တံ ကိတ္တေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိဿ သမ္မုခဋ္ဌာနေ နိမိတ္တန္တိ အာဟ ‘‘နဒိယာ ဩရိမတီရေ နိမိတ္တဿ သမ္မုခဋ္ဌာနေ’’တိ။ တတောတိ နိမိတ္တတော။ သမ္မုခါ နိမိတ္တံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါရိမန္တေ စ ဩရိမန္တေ စာတိ ပရတီရေ ဥပရိသောတေ ဌိတဿ နိမိတ္တဿ သမ္မုခေ ပါရိမန္တေ စ ဩရိမန္တေ စ။ ပဌမကိတ္တိတနိမိတ္တေနာတိ ဩရိမတီရေ ဥပရိသောတေ ပဌမံ ကိတ္တိတေန နိမိတ္တေန။ ဧကာ သီမာ ဣမဿာတိ ဧကသီမော, ဒီပကော။ ‘‘တီရဒွယဉ္စာ’’တိ ပဒမပေက္ခိတွာ ‘‘ဧကသီမ’’န္တိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဝစ္စမနပေက္ခိတွာ ‘‘ဧကသီမာ’’တိပိ နိစ္စဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ပါဌော အတ္ထိ။

ဥဒ္ဓံ ဝါ အဓော ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ အထာတိ တသ္မိံ အဓိကတရေ သတီတိ ယောဇနာ။ ဝိဟာရသီမပရိစ္ဆေဒနိမိတ္တဿ ဥဇုကမေဝါတိ သစေ ဒီပကော အဓော အဓိကတရော ဟောတိ, ဩရိမတီရေ အဓောသောတေ ဌိတဿ ဝိဟာရသီမပရိစ္ဆေဒနိမိတ္တဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၃။)

ဥဇုကမေဝ။ သိခရန္တိ သိင်္ဂံ။ တဉှိ သိခံ မတ္ထကံ ရာတိ ဂဏှာတီတိ သိခရန္တိ ဝုစ္စတိ။ တတောတိ ဒီပကဿ ပါရိမန္တနိမိတ္တတော။ ပရတီရနိမိတ္တာနိ ကိတ္တေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ဒီပကဿ ဝိဟာရသီမပရိစ္ဆေဒတော အဓော အဓိကတရေ ဝိနိစ္ဆယော။ ဥဒ္ဓံ အဓိကတရေပိ ဣမိနာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သော န ဒဿိတော။ ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနာတိ ပဗ္ဗတေန သမံ ဌာနံ ဧတိဿာတိ ပဗ္ဗတသဏ္ဌာနာ။

ဥဒ္ဓမ္ပိ အဓောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော။ ဥဘောပိ သိခရာနီတိ ဥဒ္ဓံ သိခရံ, အဓော သိခရန္တိ ဥဘောပိ သိခရာနိ။ မုဒိင်္ဂသဏ္ဌာနာတိ မူလေ စ အဂ္ဂေ စ တနုကဿ မဇ္ဈေ ထူလဿ မုဒိင်္ဂဿ သဏ္ဌာနာ။

သဗ္ဗပဌမေန နယေနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓိကနယဿ, အဓော အဓိကနယဿ, ဥဒ္ဓံအဓောအဓိကနယဿ စာတိ သဗ္ဗေသံ နယာနံ ပဌမေန ဝိဟာရသီမဒီပကာနံ သမေန နယေန။ ပဏဝသဏ္ဌာနာတိ မူလေ စ အဂ္ဂေ စ ထူလဿ မဇ္ဈေတနုကဿ ပဏဝဿ သဏ္ဌာနာ။

၇၂။ ဥပေါသထာဂါရာဒိကထာ

֍ * ၁၄၁။ အနုပရိဝေဏိယန္တိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒဿ ဝိစ္ဆတ္ထံ, ပရိဝေဏသဒ္ဒဿ စ လိင်္ဂဝိပလ္လာသဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တသ္မိံ တသ္မိံ ပရိဝေဏေ’’တိ။ ပရိဝေဏသဒ္ဒေါ ဟိ နပုံသကလိင်္ဂေါ, ဣဓ ပန လိင်္ဂဝိပလ္လာသံ ကတွာ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘သင်္ကေတံ အကတွာ’’တိ ဣမိနာ အသင်္ကေတေနာတိ ပဒဿ ကိရိယာဝိသေသနတ္တံ ဒီပေတိ။ ‘‘ကမ္မဝါစာယာ’’တိ ဣမိနာ သမူဟနိတွာတိ ပဒဿ ကရဏံ ဒဿေတိ။

֍ * ၁၄၂။ ယတောတိ ဧတ္ထ တောပစ္စယဿ ကာရဏတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိ။ ‘‘ဟတ္ထပါသေ’’တိ ဣမိနာ ဟတ္ထပါသတော ဗဟိ နိသိန္နေ အကတောဝဿ ဥပေါသထော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော။ ဝတ္ထုဝသေနာတိ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေန။ ဥပေါသထဿ ပမုခဿ အဗ္ဘောကာသေ ဝါ မာဠကာဒီသု ဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိမိတ္တုပဂါ ဝါ အနိမိတ္တုပဂါ ဝါတိ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌသု နိမိတ္တေသု ဝုတ္တာ နိမိတ္တုပဂါ ဝါ အနိမိတ္တုပဂါ ဝါ ပဗ္ဗတာဒယော ဝါ အညေ ဝါ ကိတ္တေတဗ္ဗာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၄။)

ပဌမတရံ န အာဂစ္ဆတိ, ဒုက္ကဋန္တိ ဥပေါသထေ ဃောသိယမာနေ ပဌမတရံ န အာဂစ္ဆတိ, ဒုက္ကဋံ။ ဝိဟာရဿ မဇ္ဈေ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ပေါရာဏကေ အာဝါသေ။ တတ္ထာတိ ပေါရာဏကေ အာဝါသေ။ အသမ္ဗာဓောတိ သံဃဿ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနပဟောနကော။ တတ္ထာတိ ပစ္ဆာ ဥဋ္ဌိတေ အာဝါသေ။

သဗ္ဗေသံ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ထေရဿ ဝိဟာရေ။ သောတိ ထေရဿ ဝိဟာရော။ ဧတ္ထာတိ တုမှာကံ ဝိဟာရေ။ သဗ္ဗေသံ ဩကာသော နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ တံ အသုကံ နာမ အာဝါသံ။ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ထေရဿ။

၇၄။ အဝိပ္ပဝါသသီမာနုဇာနနကထာ

֍ * ၁၄၃။ အန္ဓကဝိန္ဒံ နာမာတိ တဿ ဂါမဿ နာမံ။ တန္တိ အန္ဓကဝိန္ဒံ။ ထေရောတိ မဟာကဿပတ္ထေရော။ တတောတိ အန္ဓကဝိန္ဒတော။ ဣမိနာ ‘‘အန္ဓကဝိန္ဒာ’’တိ ဧတ္ထ နိဿက္ကတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ဥပေါသထန္တိ တဒတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ။ ဥပေါသထတ္ထာယာတိ ဟိ အတ္ထော။ အန္ဓကဝိန္ဒာ ရာဇဂဟံ အာဂမနဿ ကာရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရာဇဂဟံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟီတိ ယသ္မာ။ အန္ဓကဝိန္ဒာ ဝိဟာရံ အန္တော ကတွာ ‘‘အဋ္ဌာရသ မဟာဝိဟာရာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နေသန္တိ အဋ္ဌာရသန္နံ မဟာဝိဟာရာနံ။ သံဃဿ သာမဂ္ဂိဒါနတ္ထန္တိ ဧတ္ထ သံဃဿ သာမဂ္ဂိဒါနံ အတ္တနော ဥပေါသထကိစ္စံ သိဒ္ဓံ။ တသ္မာ ပါဠိယံ ‘‘ဥပေါသထံ အာဂစ္ဆန္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘သိပ္ပိနိယံ နာမာ’’တိ ဣမိနာ နဒိံ တရန္တောတိ ဧတ္ထ နဒိယာ နာမံ ဒဿေတိ။ မနံ ဝူဠှောတိ ဧတ္ထ မနန္တိ နိပါတော ဤသကတ္ထောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဤသက’’န္တိ။ ‘‘အပ္ပမတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဤသက’’န္တိပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝူဠှဘာဝေါ’’တိ ဣမိနာ ဘာဝပစ္စယေန ဝိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၅။)

ဘာဝတ္ထော ဉာတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ စဏ္ဍေနာတိ ခရေန။ တတ္ထာတိ နဒိယံ။ အမနသိကရောန္တောတိ ‘‘စဏ္ဍသောတ’’န္တိ အာဘောဂံ အကရောန္တော။ န ပန ဝူဠှောတိ န ပန မဟာဝူဠှော။ ဥဒကဗ္ဘာဟတာနီတိ ဥဒကေန အဘိအာဟတာနိ။ အဿာတိ ထေရဿ။ အလ္လာနီတိ တိန္တာနိ။

֍ * ၁၄၄။ ပုရိမကမ္မဝါစာတိ ‘‘သမ္မတာ သာ သီမာ သံဃေန တိစီဝရေန အဝိပ္ပဝါသာ’’တိ ပုရေ ဝုတ္တာ ကမ္မဝါစာ။ အယမေဝါတိ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိပဒံ ပက္ခိပိတွာ အနုပညတ္တာ အယမေဝ ကမ္မဝါစာ။ အယန္တိ ပစ္ဆိမကမ္မဝါစာ။ ဟိ ယသ္မာ ဘိက္ခုနိသံဃော အန္တောဂါမေ ဝသတိ, တသ္မာ ပုရိမာယေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ယဒိ ဧဝန္တိ ယဒိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ အယံ ပစ္ဆိမကမ္မဝါစာ ဝဋ္ဋနံ သိယာ ဘဝေယျ, ဧဝံ သတီတိ ယောဇနာ။ သောတိ ဘိက္ခုနိသံဃော။ ဧတာယ ကမ္မဝါစာယာတိ ပစ္ဆိမကမ္မဝါစာယ။ န လဘေယျာတိ အန္တောဂါမေ ဝသနတ္တာ တိစီဝရပရိဟာရံ န လဘေယျ။ ကိံ န လဘတိယေဝါတိ အာဟ ‘‘အတ္ထိ စဿ ပရိဟာရော’’တိ။ အဿာတိ ဘိက္ခုနိသံဃဿ။ ဒွေပိ သီမာယောတိ သမာနသံဝါသကသီမာ စ အဝိပ္ပဝါသသီမာ စာတိ ဒွေပိ သီမာယော။ တတ္ထာတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီသု။ တဿာတိ ဘိက္ခူနံ သီမာယ။ ဧသေဝ နယောတိ ဘိက္ခုနီနံ သီမံ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာပိ အန္တောပဝိသိတွာပိ ဘိက္ခူနံ သီမာယ သမ္မနေ ဧသေဝ နယော။ ဧတေတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနိယော။ သာမညတ္တာ ဟိ ပုလ္လိင်္ဂေန ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ စာတိ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိပဒေ စ။ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကသ္မာ? ဂါမေန နိဂမနဂရာနံ ဧကလက္ခဏတ္တာ။

ပရိက္ခေပေါကာသောတိ ပရိက္ခေပါရဟောကာသော။ တေသူတိ ဂါမဂါမူပစာရေသု။ ပရိဟာရန္တိ စီဝရဝိပ္ပဝါသအာပတ္တိအပနယနံ။ ‘‘ဣတီ’’တိအာဒိ နိဂမနံ။ ဧတ္ထာတိ သမာနသံဝါသကအဝိပ္ပဝါသသီမာသု။ အတ္တနော ဓမ္မတာယာတိ အတ္တနော သဘာဝေန။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တဿာတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ။ ဝိသုန္တိ သမာနသံဝါသကသီမတော ပါဋေက္ကံ။ တတ္ထာတိ ဒွီသု သီမာသု။ အဝိပ္ပဝါသာယာတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ။ တန္တိ ဂါမံ။ သာတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာ။ သမ္မတာယ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၆။)

သီမာယာတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ သမ္မတာယ သတိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမ္မတတော ပစ္ဆာတိ ဝါ ယောဇနာ။ နိဝိသတီတိ နိဝါသတ္ထာယ ဝိသတိ ပဝိသတိ။ သောပီတိ ဂါမောပိ။ သီမသင်္ချံယေဝါတိ အဝိပ္ပါသသီမဝေါဟာရမေဝ။ အဓိဋ္ဌိတတေစီဝရိကာ ဘိက္ခူ ပရိဟာရံ လဘန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ ယထာ ပစ္ဆာ နိဝိဋ္ဌော ဂါမော သီမသင်္ချံယေဝ ဂစ္ဆတိ, ဧဝန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ပဝိသိဿာမာ’’တိ ဂေဟာနိ ကတာနိ, ‘‘ပဝိသိဿာမာ’’တိ အာလယောပိ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ အာလယောပီတိ အပေက္ခောပိ။ အပဝိဋ္ဌာတိ ဂေဟာနိ အပဝိဋ္ဌာ။ ဂေဟမေဝ ဆဍ္ဍေတွာတိ ဂေဟံ ဆဍ္ဍေတွာ ဧဝ။ ဣမိနာ ဂေဟေ ဆဍ္ဍိတေ သဗ္ဗံ ဆဍ္ဍိတမေဝါတိ ဒဿေတိ။ ပဝိဋ္ဌံ ဝါ အဂတံ ဝါ ဧကမ္ပိ ကုလံ အတ္ထိ သစေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဧကမ္ပိ ကုလံ ပဝိဋ္ဌံ ဝါ’’တိ ဣဒံ နဝဂါမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဧကမ္ပိ ကုလံ အဂတံ ဝါ’’တိ ဣဒံ ပေါရာဏကဂါမံ သန္ဓာယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

တတြာတိ ‘‘ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗ’’န္တိဝစနေ။ အဝိပ္ပဝါသသီမာယန္တိ မဟာသီမာယ။ သာ ဧဝ ဟိ ယသ္မာ အဝိပ္ပဝါသကမ္မဝါစာယ ဗဟုလပယောဇနာ ဟောတိ, တသ္မာ အဝိပ္ပဝါသသီမာတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတရာယာတိ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ။ တတ္ထာတိ တာသု ဒွီသု သီမာသု။ နိရာသင်္ကဋ္ဌာနေသု ဌတွာတိ စေတိယင်္ဂဏာဒီနံ ခဏ္ဍသီမာယ အနောကာသတ္တာ ဝုတ္တံ။ ခဏ္ဍသီမဉှိ သမ္မနန္တာ စေတိယင်္ဂဏာဒိဋ္ဌာနံ ပဟာယ အညသ္မိံ ဝိဝိတ္တောကာသေ ဝိဟာရပစ္စန္တံ ခဏ္ဍိတွာ သမ္မနန္တိ။ သမူဟနိတုန္တိ အဝိပ္ပဝါသသီမံ သမူဟနိတုံ။ ပဋိဗန္ဓိတုံ န သက္ခိဿန္တေဝါတိ အဝိပ္ပဝါသံယေဝ ဇာနိတွာ ခဏ္ဍသီမာယ အညာတတ္တာ ပဋိဗန္ဓိတုံ န သက္ခိဿန္တေဝ။ သီမသမ္ဘေဒန္တိ ခဏ္ဍသီမအဝိပ္ပဝါသသီမာနံ သမ္ဘေဒံ။ သာသနန္တရဓာနေန ဝါတိ သတ္ထု အာဏာယ အန္တရဓာနေန ဝါ။ သာဓုကံ ပနာတိ နိက္ကင်္ခံ ပန။

၇၆။ ဂါမသီမာဒိကထာ

֍ * ၁၄၇။ ဥပေါသထကမ္မဿ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ သေသကမ္မဝသေန သမာနသံဝါသကတာ ဂဟေတဗ္ဗာ ဂေါဗလိဗဒ္ဒနယေန ဝါ ပါရိသေသနယေန ဝါ။ တန္တိ သမာနသံဝါသဧကူပေါသထဘာဝံ။ ‘‘အပရိစ္ဆိန္နာယာ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၇။)

ဣမိနာ အဋ္ဌပိတာယာတိ ဧတ္ထ ဌပဓာတုယာ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါတိ ဧတ္ထ နဂရံ ကေန သင်္ဂဟိတန္တိ အာဟ ‘‘ဂါမဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ’’တိ ပါဌေ, ဂါမဂ္ဂဟဏေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ ဧတ္ထာတိ ဂါမနိဂမနဂရေသု, နဂရမ္ပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂါမာဒီနံ ပရိစ္ဆေဒံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ဂါမနိဂမနဂရေသု။ ဂါမဘောဇကာတိ ဂါမံ ဘုဉ္ဇန္တီတိ ဂါမဘောဇကာ။ ဗလိန္တိ ကရံ။ သော ဟိ တံ နိဿာယ ဂါမဘောဇကာ ဗလန္တိ ဇီဝန္တိ အနေနာတိ ဗလီတိ ဝုစ္စတိ။ ယမ္ပိ ဧကံ ပဒေသံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒေတီတိ ယောဇနာ။ ဂါမခေတ္တေတိ ရညော အာဏာ ခိပိယတိ ဧတ္ထာတိ ခေတ္တံ, ဂါမောယေဝ ခေတ္တံ ဂါမခေတ္တံ, တသ္မိံ။ အယမ္ပီတိ အယံ ပဒေသောပိ။ သောပီတိ ပဒေသောပိ။ ဝိသုံဂါမော နာမာတိ ယောဇနာ။ သောပိ ဝိသုံဂါမော ဂါမသီမာ ဟောတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ ဝိသုံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒိန္နော ဂါမော ဝိသုံဂါမော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဝိသုံ ဂါမော ဟောတိ, တသ္မာ။ သာ စာတိ ဝိသုံဂါမသီမာ စ။ ဣတရာတိ ဝိသုံဂါမသီမတော အညာ ပကတိဂါမနဂရနိဂမသီမာ စာတိ ယောဇနာ။

ဧဝန္တိ ‘‘အသမ္မတာယ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိနာ ပါဌေန။ တန္တိ သီမပရိစ္ဆေဒံ။ အပရိစ္ဆိန္နေတိ ရာဇူဟိ အပရိစ္ဆိန္နေ။ ‘‘အဋဝိပဒေသေ’’တိ ဣမိနာ နတ္ထိ ဂါမော ဧတ္ထာတိ အဂါမကောတိ ဝစနတ္ထဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဝိဇ္ဈာဋဝိသဒိသေတိ ဝိဂတံ အဂ္ဂိနော ဈာယနမေတ္ထာတိ ဝိဇ္ဈာ, စောရာဒယော မနုဿေ အာဘုသော ဋဝန္တိ ပီဠယန္တိ ဧတ္ထာတိ အာဋဝိ။ ဝိဇ္ဈာ စ သာ အာဋဝိ စေတိ ဝိဇ္ဈာဋဝိ, တာယ သဒိသေ ဝိဇ္ဈာဋဝိသဒိသေ။ ဧတ္ထ ပုရိမနယေ ဂါမာဒီဟိ အာသန္နော ဝါ ဟောတု, အနာသန္နော ဝါ တေဟိ အပရိစ္ဆိန္နော အဋဝိပဒေသော ဂဟေတဗ္ဗော။ ပစ္ဆိမနယေ ဒူရော မနုဿာနံ အနာဂမနပထော အာဋဝိပဒေသော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော။ သမန္တာတိ သမန္တတော။ အယံ သီမာတိ အယံ သတ္တဗ္ဘန္တရသီမာ။ တတ္ထာတိ သတ္တသု အဗ္ဘန္တရေသု။ သမန္တာ ဌိတဿ ဝါ နိသိန္နဿ ဝါ အဗ္ဘန္တရေ အန္တောကောဋ္ဌာသေ ဇာတံ အဗ္ဘန္တရံ အဋ္ဌဝီသဟတ္ထပမာဏံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၈။)

ယာ ကာစိ နဒီ အသီမာဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဒီသီမလက္ခဏပတ္တာတိ နဒီသီမလက္ခဏံ ပတ္တာ။ ဣမိနာ သီမလက္ခဏံ အပတ္တာ နဒီ ဗန္ဓိယမာနာ သီမာဝ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ သာဝဓာရဏေန ‘‘အတ္တနော သဘာဝေနေဝါ’’တိ ဣမိနာ ဘိက္ခူနံ ဗန္ဓနဘာဝေနာတိ အတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ ဧတ္ထာတိ နဒိယံ။ ဧတ္ထာတိ ဇာတဿရသမုဒ္ဒေသု။ ယေန ကေနစီတိ အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတေနပိ ယေန ကေနစိ။ ခဏိတွာ အကတော သယံဇာတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒံ ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနံ။ ခဏိတွာ အကတတ္တာတိ ဟိ အတ္ထော။ သယံဇာတောတိ သယမေဝ ဇာတောတိ ဧဝကာရော ယောဇေတဗ္ဗော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယေန ကေနစိ ခဏိတွာ အကတော’’တိ။ သောဗ္ဘောတိ သံ ဥဘောတိ ပဒဝိဘာဂေါ ကာတဗ္ဗော။ တတ္ထ သံသဒ္ဒေါ သမန္တတ္ထဝါစကော, ဥဘသဒ္ဒေါ ပူရဏတ္ထဝါစကော။ တသ္မာ သမန္တတော အာဂတေန ဥဒကေန ဥဘတိ ပူရတိ ဧတ္ထာတိ သောဗ္ဘောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမန္တတော အာဂတေန ဥဒကေန ပူရိတော တိဋ္ဌတီ’’တိ။

တတ္ထာတိ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေသု, အာဓာရေ ဘုမ္မံ။ ယံသဒ္ဒေါ ဌာနဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ယံ ဌာန’’န္တိ။ မဇ္ဈိမဿာတိ ထာမမဇ္ဈိမဿ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘ထာမမဇ္ဈိမေနာ’’တိ။ ‘‘သမန္တတော’’တိ ဣမိနာ သမန္တာတိ ဧတ္ထ နိဿက္ကတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥဒကုက္ခေပေနာ’’တိ ဣမိနာ ဥဒကုက္ခေပါတိ ဧတ္ထ ကရဏတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ဥဒကံ ဥက္ခိပိတွာ ခိပိယတိ ဧတ္ထာတိ ဥဒကုက္ခေပေါ။ ‘‘ပရိစ္ဆိန္န’’န္တိ ဣမိနာ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ အက္ခဓုတ္တာတိ ဧတ္ထ အက္ခောတိ ပါသကော။ သော ဟိ အကတိ ကုဋိလံ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ အက္ခောတိ ဝုစ္စတိ, ဓဝန္တိ မရိယာဒမတိက္ကမ္မ ကီဠာဒိပသုတံ ဂစ္ဆန္တီတိ ဓုတ္တာ, အက္ခေသု ဓုတ္တာ အက္ခဓုတ္တာ။ ဒါရုဂုဠန္တိ သာရဒါရုမယံ ဂုဠံ။ ‘‘ဝါလုကံ ဝါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဥဒကုက္ခေပါ’’တိ ဧတ္ထ ဥပလက္ခဏံ ဒဿေတိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ပဒေသေ။ အယန္တိ ပဒေသော။ တဿာတိ ဥဒကုက္ခေပဿ။

ဧတ္ထာတိ နဒီသမုဒ္ဒဇာတဿရေသု။ မုခဒွါရန္တိ သမုဒ္ဒါဒီနံ မုခသင်္ခါတံ ဒွါရံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗာယ နဒိယံ။ ထေရဝါဒံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ယောဇနံ…ပေ… ဝဋ္ဋတီ’’တိ ယံ ပန ဝစနံ မဟာသုမတ္ထေရေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၂၉၉။)

ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တတြာပီတိ ယောဇနနဒိယမ္ပိ။ ပဋိက္ခိတ္တာကာရံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဘဂဝတာ ဟီ’’တိအာဒိ။ နဒိယာ ပမာဏန္တိ နဒိယာ ဂမ္ဘီရပမာဏမေဝ, န အာယာမဝိတ္ထာရပမာဏန္တိ အတ္ထော။ ‘‘န ယောဇနံ ဝါ အဒ္ဓယောဇနံ ဝါ’’တိ ဝစနမ္ပိ ဣဒမေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပိ အာယာမဝိတ္ထာရပမာဏံ န ဝုတ္တံ, ပဘဝတော ပန ယာဝ မုခဒွါရာ အာယာမဝိတ္ထာရဝသေန ကမ္မံ ကာတုံ ပဟောနကနဒီယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယာ နဒီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမဿ သုတ္တဿာတိ ‘‘တိမဏ္ဍလ’’န္တိအာဒိကဿ ဣမဿ သုတ္တဿ။ ပဘဝတောတိ သမုဒါဂမတော။ ဧတ္ထာတိ နဒိယံ။ သဗ္ဗေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဌပေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဧကဥဒကုက္ခေပတော။

ကိတ္တကာ ပရိပုဏ္ဏာ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သမတိတ္ထိကာ’’တိ။ တိတ္ထေန သမံ ပရိပူရတီတိ သမတိတ္ထိကာ။ ဥဒကသာဋိကံ နိဝါသေတွာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ‘‘အနိဝါသေတွာပီ’’တိ ဒဿေတိ။ ဥဒကသာဋိကံ အနိဝါသေန္တောပိ ဝတ္ထေန အဝိနာဘာဝတော အညံ နိဝါသေတွာတိ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။ နာဝါယ ဌတွာ ကရိယမာနေ ကိံ ဂစ္ဆန္တိယာပိ နာဝါယ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဂစ္ဆန္တိယာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ကသ္မာ’’တိအာဒိနာ ကာရဏံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တန္တိ ဥဒကုက္ခေပမတ္တံ။ ဧဝံ သတိ…ပေ… အနုသာဝနာ ဟောတိ, တသ္မာ ဂစ္ဆန္တိယာ နာဝါယ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိနာ လဒ္ဓဂုဏံ ဒဿေတိ။ န ကေဝလံ နာဝါယမေဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တောနဒိယ’’န္တိအာဒိ။

ရုက္ခဿာတိ အန္တောနဒိယံ ဇာတဿ ရုက္ခဿ။ သာခါ ဝါ ပတိဋ္ဌိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သီမံ ဝါ သောဓေတွာတိ ဝိဟာရသီမဂါမသီမာသု ဌိတာနံ ဟတ္ထပါသာနယနဗဟိကရဏဝသေန သီမံ ဝါ သောဓေတွာ။ ဇာတရုက္ခဿ ပဝိဋ္ဌသာခါယ ဝါ ပါရောဟေ ဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ဗဟိနဒိတီရေ ဇာတရုက္ခဿ။ တတ္ထာတိ ခါဏုကေ။

တဿာတိ ပါသာဏဒီပကဿ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရေတိ ပုဗ္ဗေ နဒီနိမိတ္တဋ္ဌာနေ ‘‘အနွဒ္ဓမာသ’’န္တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၈) ဝုတ္တပ္ပကာရေ။ သောတိ ပါသာဏဒီပကော။ ပုန သောတိ ပါသာဏဒီပကောယေဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၀။)

အာဝရဏန္တိ ပါဠိံ။ တန္တိ အာဝရဏံ။ အာဝရဏေန ဝါ ကောဋ္ဌကဗန္ဓေန ဝါ ဟေတုဘူတေန, ပစ္ဆိဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောစိ အာဝရဏပ္ပဒေသော အဇ္ဈောတ္ထရိယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ အာဝရဏပ္ပဒေသေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ‘‘ဟေဋ္ဌာပါဠိ ဗဒ္ဓါ’’တိ ဣဒံ နဒိံ ဝိနာသေတွာ တဠာကကရဏာကာရဒဿနံ။ ဧတ္ထာတိ နဒိယံ, တဠာကေ ဝါ။ ဆဍ္ဍိတမောဒကန္တိ တဠာကရက္ခနတ္ထံ ဧကေန ဝါရိမဂ္ဂေန ဆဍ္ဍိတံ ဥဒကံ။ ဒေဝေ အဝဿန္တေတိ ဒုဗ္ဗုဋ္ဌိကာလတ္တာ ဝဿန္တကာလေပိ ဒေဝေ အဝဿန္တေ။ သာတိ နဒိတော နီဟဋမာတိကာ။ ကာလန္တရေနာတိ အညေန ကာလေန။ ဥပ္ပတိတွာတိ ဂါမနိဂမာနံ ဥပရိ ပတိတွာ။ ပဝတ္တတီတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပကာရေ ဝဿကာလေ စတ္တာရော မာသေ အဗ္ဘောစ္ဆိန္နာ သန္ဒတိ။ ဝိဟာရသီမန္တိ ဝိဟာရသမ္ဗန္ဓံ ဗဒ္ဓသီမံ။

သမုဒ္ဒေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ နဒိမပေက္ခတိ။ တတ္ထာတိ ပဒေသေ။ ဩတရိတွာတိ ဟေဋ္ဌာ တရိတွာ။ ‘‘ဩသရိတွာ’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ သဏ္ဌဟန္တီတိ ဥဒကေန သမံ တိဋ္ဌန္တိ။ သောတိ ပဒေသော။ ဥဒကန္တတောတိ ဥဒကကောဋိတော။ တတ္ထာတိ သမုဒ္ဒေ။ ဗာဓတီတိ ပီဠယတိ။ တေသူတိ နာဝါအဋ္ဋကေသု။ တန္တိ ပိဋ္ဌိပါသာဏံ။ ဦမိယောတိ ဝီစိယော။ တာ ဟိ ပရံပရာဝသေန ဥဂ္ဂန္တွာ သဝိညာဏကာဝိညာဏကေ မိယန္တိ ဟိံသန္တိ, အန္တော ပက္ခိပန္တီတိ ဝါ ဦမိယောတိ ဝုစ္စန္တိ။ တတ္ထာတိ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဥဒကေနေဝ ပိဋ္ဌိပါသာဏော ဩတ္ထရီယတီတိ ယောဇနာ။ သောတိ ဒီပကပဗ္ဗတော။ ‘‘ဒူရေ’’တိ ဝတွာ တဿ ပမာဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မစ္ဆဝဓာနံ အနာဂမနပထေ’’တိ။ မစ္ဆဝဓာနန္တိ ကေဝဋ္ဋာနံ။ တေ ဟိ ယသ္မာ မစ္ဆေ ဟနန္တိ, တသ္မာ မစ္ဆဝဓာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ‘‘မစ္ဆဗန္ဓာန’’န္တိပိ ပါဌော။ မစ္ဆေ ဗန္ဓန္တီတိ မစ္ဆဗန္ဓာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ အနာဂမနပထေတိ ယတ္ထ ဂန္တွာ တဒဟေဝ ပစ္စာဂန္တွာ န အာဂမနပထိကေ ဒေသေ။ နတ္ထိ အာဂမနပထော ဧတ္ထာတိ အနာဂမနပထော, ဒေသော။ တသ္မိံ ‘‘အဂမနပထေ’’တိပိ ပါဌော, သော အယုတ္တော။ ကသ္မာ? အဂမနပထဿ နာဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဂန္တွာ ဟိ ပုန အနာဂမနပထောယေဝါဓိပ္ပေတော။ တေသန္တိ မစ္ဆဝဓာနံ။ ဂမနပရိယန္တဿာတိ ဂမန-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၁။)

ကောဋိယာ။ ဩရတောတိ ဩရဘာဂေ ဌိတော ဒီပကော ဝါ ပဗ္ဗတော ဝါတိ ယောဇေတဗ္ဗော။ တတ္ထာတိ ဩရဘာဂေ ဌိတေသု ဒီပကပဗ္ဗတေသု။ ဩတ္ထရိတွာတိ ပကတိဥဒကေန ဩတ္ထရိတွာ။ တတ္ထာတိ ဩတ္ထရိတွာ ဌိတေ သမုဒ္ဒေ။

ကရောန္တေဟိပိ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ သရေ။ အယန္တိ အယံ သရော, န ဇာတဿရော ဟောတိ။ အယံ သရော ဂါမခေတ္တသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ သရေ။ ယတ္ထ ပနာတိ ယသ္မိံ သရေ ပန။ တဿာတိ ဇာတဿရဿ။ တတ္ထာတိ ပဒေသေ။ သစေ ဂမ္ဘီရံ ဥဒကံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ အဋ္ဋကေ။ ဧတ္ထာတိ ဇာတဿရေ, ဌိတေသု ပိဋ္ဌိပါသာဏဒီပကေသူတိ ယောဇနာ။ ပဟောနကဇာတဿရောတိ သံဃကမ္မံ ကာတုံ ပဟောနကော ဇာတဿရော။ ‘‘သုက္ခတီ’’တိ ဝတွာ တဒေဝ သမတ္ထေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘နိရုဒကော’’တိ။ တတ္ထာတိ ဇာတဿရေ။ သစေ နိရုဒကမတ္တေန ဂါမခေတ္တံ ဂစ္ဆတိ။ ကဒါ ဂစ္ဆတီတိ အာဟ ‘‘သစေ ပနေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧတ္ထာတိ ဇာတဿရေ။ ပေါက္ခရဏီအာဒီနီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဥဒကမာတိကာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယဒါ ခဏန္တိ, တဒါတိ ပါဌသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘တံ ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တေပိ န ခဏနဋ္ဌာနမေဝ ဂဟေတဗ္ဗံ, ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗောယေဝ ဇာတဿရော ဂဟေတဗ္ဗော။ န ကေဝလံ အဇာတဿရမတ္တံ ဟောတိ, အထ ခေါ ဂါမခေတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဂါမသီမာသင်္ချမေဝ ဂစ္ဆတီ’’တိ။

နန္တိ ဇာတဿရံ။ ပူရေတွာတိ မတ္တိကာဒီဟိ ပူရေတွာ။ ပါဠိန္တိ အာဝရဏံ။ သဗ္ဗမေဝ နန္တိ သကလမေဝ တံ ဇာတဿရံ။ လောဏီပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ သောဗ္ဘောယေဝ ဇာတဿရသင်္ချံ ဂစ္ဆတိ, အထ ခေါ လောဏီပီတိ ဒဿေတိ။ ဥဒကဋ္ဌာနောကာသေတိ ဥဒကဿ ဌာနေ ဩကာသေ။

֍ * ၁၄၈။ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တီတိ ဧတ္ထ ‘‘သီမာယ သီမ’’န္တိ ပဒါနံ သမ္ဗန္ဓာပေက္ခတ္တာ တေသံ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော ပရေသ’’န္တိ။ ‘‘ဗဒ္ဓသီမ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘သီမ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဝိသေသတော ဗဒ္ဓသီမာယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၂။)

‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ သံသဋ္ဌဝိဋပါတိ အညမညံ အာသန္နတ္တာ သံသဋ္ဌော ဝိဋပေါ ဧတေသန္တိ သံသဋ္ဌဝိဋပါ။ ‘‘သံသဋ္ဌဝိဋပါ’’တိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏမတ္တံ, မူလာနိပိ သံသဋ္ဌာနိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေသူတိ ဒွီသု ရုက္ခေသု။ ဝိဟာရသီမာ စာတိ ပေါရာဏကဝိဟာရသီမာ စ။ အန္တော ကတွာတိ သီမာယ အန္တော ကတွာ။ အထ ပစ္ဆာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပစ္ဆာ’’တိ ဣမိနာ အထသဒ္ဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧဝံ ကေ အကံသူတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာ အကံသူ’’တိ။ တေနာတိ ကရဏေန။

အဇ္ဈောတ္ထရဏာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရေသ’’န္တိအာဒိ။ တဿာတိ ဗဒ္ဓသီမာယ။ ပဒေသန္တိ ဘိက္ခူဟိ ကမ္မံ ကာတုံ ပဟောနကံ ဧကဒေသံ။ အန္တမသော ဧကဿပိ ဘိက္ခုနော ဌတွာ အဓိဋ္ဌာနုပေါသထံ ကာတုံ ပဟောနကံ ပဒေသံ။ ကမ္မံ ကာတုံ အပ္ပဟောနကပဒေသံ အန္တော ကရိတွာ ဗန္ဓန္တာ သီမာယ သီမံ သမ္ဘိန္ဒန္တိ နာမ။ သီမာယ ဥပစာရောတိ ပစ္ဆာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာယ သီမာယ ဥပစာရော။ ‘‘ဝဍ္ဎန္တော သီမာသင်္ကရံ ကရောတီ’’တိ ဣမိနာ သစေ အဝဍ္ဎနကော ပါသာဏော ဟောတိ, ဒွိန္နမ္ပိ သီမာနံ နိမိတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

၇၇။ ဥပေါသထဘေဒါဒိကထာ

֍ * ၁၄၉။ ပန္နရသိကဿ ပုဗ္ဗကိစ္စဿ ပါဠိယံ အာဂတတ္တာ စာတုဒ္ဒသိကဿေဝ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဇ္ဇုပေါသထော စာတုဒ္ဒသော’’တိ။

‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂ’’န္တိအာဒီသု ဝိနိစ္ဆယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ အဓမ္မံ နာမ ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေ စတုန္နံ ဘိက္ခူနံ သုတ္တုဒ္ဒေသဥပေါသထမကတွာ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထကရဏဉ္စ တိဏ္ဏံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထမကတွာ သုတ္တုဒ္ဒေသကရဏဉ္စ။ ဝဂ္ဂံ နာမ သဗ္ဗေဝ အသန္နိပတိတွာ ဧကဿ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိဟရဏံ။ ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိ နာမ သံဃမဇ္ဈံယေဝ အာဂစ္ဆတိ, န ဂဏမဇ္ဈံ, န ပုဂ္ဂလဿ သန္တိကံ။ အဓမ္မေန သမဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ အဓမ္မံ ဝုတ္တနယမေဝ။ သမဂ္ဂံ နာမ သဗ္ဗေသံ သန္နိပတနံ။ ဓမ္မေန ဝဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ ဓမ္မံ နာမ စတုန္နံ သုတ္တုဒ္ဒေသဥပေါသထကရဏဉ္စ တိဏ္ဏံ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေါသထကရဏဉ္စ။ ဝဂ္ဂံ ဝုတ္တနယမေဝ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၃။)

၇၈။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကထာ

֍ * ၁၅၀။ ဣမံ နိဒါနန္တိ ပါတိမောက္ခဿ ဣမံ နိဒါနံ။ သုတာ ခေါ ပနာတိ ဧတ္ထ သုယျိတ္ထာတိ သုတာ, သုယျဿန္တီတိ ဝါ သုတာ, ပါရာဇိကုဒ္ဒေသာဒယော။ သုတာ စ သုတာ စ သုတာတိ သရူပေကသေသော ကာတဗ္ဗော။ အဝသေသန္တိ နိဒါနုဒ္ဒေသာဒိတော အဝသေသံ ပါရာဇိကုဒ္ဒေသာဒိ။ သုတေနာတိ သုတသဒ္ဒေန။ ‘‘အတ္ထေ အသမ္ဘဝတော သဒ္ဒေ ဝုတ္တဝိဓာနံ ဟောတီ’’တိ ဟိ ပရိဘာသတော ‘‘သုတေနာ’’တိ ဧတ္ထ သဒ္ဒေါဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ တေန နယေနာတိ တေန နိဒါနုဒ္ဒေသနယေန။

အဋဝိမနုဿဘယန္တိ အဋဝိယံ နိဝသန္တဿ မနုဿဿ ဘယံ, ဝနစရကဘယန္တိ အတ္ထော။ ရာဇန္တရာယောတိအာဒီသု ဧဝံ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဒဝဒါဟောတိ ဒါယံ ဒဟတီတိ ဒဝဒါဟော အာကာရဿ ရဿံ, ယကာရဿ စ ဝကာရံ ကတွာ။ နန္တိ ဘိက္ခုံ။ ဧကံ ဝါ ဘိက္ခုန္တိ ယောဇနာ။ ပဌမော ဝါ ဥဒ္ဒေသောတိ နိဒါနုဒ္ဒေသော။ ဧတ္ထာတိ ပဉ္စသု ဥဒ္ဒေသေသု။ ယသ္မိန္တိ ဥဒ္ဒေသေ။ သောပီတိ ဥဒ္ဒေသောပိ။ သုတေနေဝ သာဝေတဗ္ဗောတိ သုတပဒေနေဝ သံဃဿ သာဝေတဗ္ဗောတိ ဧဝသဒ္ဒေါ ‘‘န ဝိတ္ထာရေနာ’’တိ ဒဿေတိ။

အနဇ္ဈိဋ္ဌာတိ ဧတ္ထ ဥပသဂ္ဂဝသေန ဣသုဓာတုဿ ဣစ္ဆာကန္တိတော အညမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနာဏတ္တာ, အယာစိတာ ဝါ’’တိ။ ဧတ္ထ ‘‘အနာဏတ္တာ’’တိ ဣဒံ ထေရေန အနာဏတ္တဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘အယာစိတာ’’တိ ဣဒံ သမ္မုတိလဒ္ဓေန နဝကေန အယာစိတဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အနဇ္ဈိဋ္ဌာ ဓမ္မံ ဘာသန္တီ’’တိ ဝစနေ။ ဓမ္မဇ္ဈေသကေတိ ဓမ္မကထနတ္ထာယ အဇ္ဈေသတီတိ ဓမ္မဇ္ဈေသကော, တသ္မိံ။ အာပုစ္ဆိတွာ ဝါ တေန သံဃတ္ထေရေန ယာစိတော ဟုတွာ ဝါတိ ယောဇနာ။ ဝါရပဋိပါဋိယာတိ ဝါရာနုက္ကမေန။ ဒေဟီတိ ဝါတိ ဧတ္ထ ဣတိ-ဝါ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဘဏ’’ ဣတိပဒေန စ ‘‘ကထေဟိ’’ ဣတိပဒေန စ ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘ဘဏ’’ ဣတိ ဝါ ‘‘ကထေဟိ’’ဣတိ ဝါ ‘‘ဒေဟိ’’ဣတိ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၄။)

ယောဇနာ။ တီဟိပိ ဝိဓီဟီတိ ဩသာရဏကထနသရဘညသင်္ခါတေဟိ တီဟိ သဇ္ဇနေဟိ။ ဧတ္ထ စ သုတ္တဿ ဩသာရိယတေ ဥစ္စာရိယတေ ဩသာရဏံ, အတ္ထဿ ကထိယတေ ကထနံ, သုတ္တဿ စ တဒတ္ထဿ စ သရေန ဘဏိယတေ သရဘညံ။ ဩသာရေဟီတိ သုတ္တံ ဥစ္စာရေဟိ။ ကထေဟီတိ အတ္ထံ ကထေဟိ။ သရဘညန္တိ သုတ္တဿ စ တဒတ္ထဿ စ သရေန ဘဏနံ။ နန္တိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကံ။ သဇ္ဈာယံ အဓိဋ္ဌဟိတွာတိ ‘‘သဇ္ဈာယံ ကရောမီ’’တိ အဓိဋ္ဌဟိတွာ။ ဧတ္ထာတိ အဇ္ဈေသနဋ္ဌာနေ။

နိဿိတကေတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒယော။ သောတိ သံဃတ္ထေရော, ‘‘ဝတ္တဗ္ဗော’’တိပဒေ ကမ္မံ, ‘‘ဝဒတီ’’တိအာဒီသု ပဒေသု ကတ္တာ။ အာရဒ္ဓန္တိ သံဃေန အာရဒ္ဓံ။ ဌပေတွာတိ ဓမ္မသဝနံ ဌပေတွာ။ ဩသာရေတွာတိ ပဌမံ သုတ္တံ ဩသာရေတွာ။ ပုန ကထေန္တေနာတိ ပစ္ဆာ အတ္ထံ ကထေန္တေန။ အဋ္ဌပေတွာယေဝ ဝါတိ သုတ္တဿ စ အတ္ထဿ စ အန္တရာ အဋ္ဌတွာ ဧဝ ဝါ။ ကထေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထဇာတံ ကထေတဗ္ဗံ။ ကထေန္တဿ…ပေ… နယောတိ ပဌမံ အတ္ထံ ကထေတွာ ပုန သုတ္တဉ္စ အတ္ထဉ္စ သရေန ဘဏန္တဿ ပုန အာဂတေပိ ဧသေဝ နယောတိ အတ္ထော။

ဥပနိသိန္နကထာယပီတိ သမီပေ နိသိန္နေန ကထာယပိ။ တေနာတိ သံဃတ္ထေရေန။ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝိသေသေတွာ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ တေနာတိ မနုဿေဟိ ဇာနနဘိက္ခုနာ။ သံဃတ္ထေရော ဘဏတိ, တုဏှီ ဝါ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပုစ္ဆန္တီ’’တိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ အနုမောဒနာဒီသုပီတိအာဒိသဒ္ဒေန ဓမ္မကထာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ သံဃတ္ထေရော အနုဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဝိဟာရအန္တရဃရေသု။

သဇ္ဈာယန္တိ သယံ ဣဿရေန အယနံ ဥစ္စာရဏံ, ကေနစိ အနဇ္ဈိဋ္ဌော သယံ အဓိဣဿရေန အယနံ ဥစ္စာရဏန္တိ အတ္ထော။ ထေရောတိ သဒ္ဓိဝိဟာရော ထေရော။ ဝိဿမိဿာမီတိ ခေဒဝိရဟိတံ ဂမိဿာမိ။ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ပဌမထေရမ္ပိ ပုန အာဂတတ္ထေရမ္ပိ အာပုစ္ဆိတဗ္ဗံ။ ဧကေန သံဃတ္ထေရေန အနုညာတေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညသ္မီန္တိ အနုညာတတ္ထေရတော အညသ္မိံ ထေရေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ပုန အာဂတံ ထေရံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၅။)

အတ္တာနံ သမ္မနိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ပစ္စတ္တေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အတ္တာ သမ္မနိတဗ္ဗော’’တိ။ ကိံ သမ္မတေန ပရိသံ အနောလောကေတွာ ပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ပုစ္ဆန္တေန ပနာ’’တိအာဒိ။

֍ * ၁၅၃။ မေတိ မယှံ။ ဣတောတိ ပုဂ္ဂလတော, ဥပ္ပန္နောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရမှာကန္တိ ပဒဿ ပုရေ အမှာကန္တိ ပဒစ္ဆေဒံ ကတွာ ပုရေသဒ္ဒေါ ပဌမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဌမံ အမှာက’’န္တိ။ ပဋိကစ္စေဝသဒ္ဒေါ ပဂေဝပရိယာယော, ‘‘ပဌမတရမေဝါ’’တိ ဣမိနာ တဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဘူတမေဝါတိ ဝိဇ္ဇမာနမေဝ, တထမေဝ ဝါ။

၈၂။ အဓမ္မကမ္မပဋိက္ကောသနာဒိကထာ

֍ * ၁၅၄။ အဓမ္မကမ္မန္တိ အဘူတကမ္မံ။ ပဋိက္ကောသိတုန္တိ ဧတ္ထ ကုသဓာတု အပနယနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝါရေတု’’န္တိ။ ဒိဋ္ဌိန္တိ လဒ္ဓိံ။ တေသန္တိ စတုန္နံ ပဉ္စန္နံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန ဘဏိယမာနေတိ ယောဇနာ။ န သုဏန္တီတိ အညေ ဘိက္ခူ န သုဏန္တိ။ ထေရာဓီနန္တိ ထေရေန အဓီနံ အာဗန္ဓန္တိ အတ္ထော။ ထေရာယတ္တန္တိ ထေရေန အာယတ္တံ, ထေရဿ သန္တကန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသေ။

၈၃။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကအဇ္ဈေသနာဒိကထာ

֍ * ၁၅၅။ နဝဝိဓဉ္စာတိ ဒိဝသဝသေန တိဝိဓံ, ကာရကဝသေန တိဝိဓံ, ကတ္တဗ္ဗာကာရဝသေန တိဝိဓဉ္စာတိ နဝကောဋ္ဌာသဉ္စ, နဝပကာရဉ္စ ဝါ။ စတုဗ္ဗိဓန္တိ ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂ’’န္တိအာဒိကံ စတုဗ္ဗိဓံ။ ဒုဝိဓန္တိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီဝသေန ဒုဝိဓံ။ နဝဝိဓန္တိ ဘိက္ခုပါတိမောက္ခေ ပဉ္စဝိဓံ, ဘိက္ခုနိပါတိမောက္ခေ စတုဗ္ဗိဓန္တိ နဝဝိဓံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ယော တတ္ထ ဘိက္ခု ဗျတ္တော ပဋိဗလော’’တိ ပါဌေ။ သုဝိသဒါတိ သုဋ္ဌု ဗျတ္တာ, သုဒ္ဓါ ဝါ။ ဧတ္တကမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟာယံ, အဓိကေ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။

သာမန္တာ အာဝါသာတိ ဧတ္ထ ဥပယောဂတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ အာဟ ‘‘သာမန္တံ အာဝါသ’’န္တိ။ ယော သက္ကောတီတိ ဗဟူသု နဝေသု ယော သက္ကောတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၆။)

၈၄။ ပက္ခဂဏနာဒိဥဂ္ဂဟဏာနုဇာနနကထာ

֍ * ၁၅၆။ ကတိနံ ပူရဏီတိ ကတိနံ တိထီနံ ပူရဏီ။ ကော ဒိဝသောတိ ကိတ္တကော ဒိဝသော။ အယျာယတ္တန္တိ အယျေဟိ ဘိက္ခူဟိ အာယတ္တံ အာဗဒ္ဓံ။ သံဟရိတွာတိ ပုန သလာကံ သံဟရိတွာ။ အယံ ပါဌော ကေသုစိ အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု နတ္ထိ။ ကာလဝတောတိ ဧတ္ထ ဝန္တုပစ္စယော သွတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကာလဿေဝါ’’တိ။ ဧဝသဒ္ဒေါ ပန သမ္ဘဝတော ယုဇ္ဇိယတိ။ ပဂေဝါတိ ပါတောဝ။

֍ * ၁၅၈။ သာယမ္ပီတိ သာယနှေပိ။ ပိသဒ္ဒေန အညမ္ပိ သရဏကာလံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။

֍ * ၁၅၉။ အာဏာပေတုန္တိ ဧတ္ထ အနာဏာပေတဗ္ဗဘိက္ခူ အပနေတွာ အာဏာပေတဗ္ဗဘိက္ခူ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ကိဉ္စိ ကမ္မ’’န္တိအာဒိ။ သဒါကာလမေဝ ကိဉ္စိ ကမ္မံ ကရောန္တောတိ ယောဇနာ။ ဓမ္မကထိကာဒီသူတိအာဒိသဒ္ဒေန ဂဏဝါစကာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဝါရေနာတိ ပရိယာယေန။ သမ္မုဉ္စနိန္တိ ယဋ္ဌိသမ္မုဉ္စနိံ ဝါ မုဋ္ဌိသမ္မုဉ္စနိံ ဝါ။ သမံ, သုဋ္ဌု ဝါ မုဉ္စတိ သောဓေတိ ဣမာယာတိ သမ္မုဉ္စနီ, တာလုဇော ပဌမော။ တမ္ပီတိ သာခါဘင်္ဂမ္ပိ။

֍ * ၁၆၀။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ သမ္မဇ္ဇနေ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ပုန အာဟရိတဗ္ဗာနီတိ သံဃိကာဝါသံ အာသနာနိ ပုန အာဟရိတဗ္ဗာနိ။ တဋ္ဋိကာယောပီတိ ဝေဏုအာဒိမယာ တဋ္ဋိကာယောပိ။

֍ * ၁၆၁။ ကပလ္လိကာ ဝါတိ ကပါလေသု ပရိယာပန္နာ ပဒီပကပါလာ ဝါ။ တန္တိ တေလာဒိံ။ ပရိယေသိတဗ္ဗာနီတိ အနဝဇ္ဇပရိယေသနေန ပရိယေသိတဗ္ဗာနိ။

၈၆။ ဒိသံဂမိကာဒိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၁၆၃။ သံဂဟေတဗ္ဗောတိအာဒီနံ စတုန္နံ ကိရိယာပဒါနံ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဂဟေတဗ္ဗော’’တိအာဒိ။ သံဂဟသဒ္ဒဿ သင်္ခေပဂဟဏေသုပိ ဝတ္တနတော ဣဓ ‘‘အနုဂ္ဂဟတ္ထေ’’တိ ဒဿေတုံ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ ‘‘အနုဂ္ဂဟေတဗ္ဗော’’တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တထာကရဏဝသေနာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၇။)

ဥပလာပေတဗ္ဗောတိ သံဃေန ဗဟုဿုတော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ဥပဂန္တွာ လာပေတဗ္ဗော ကထာပေတဗ္ဗော။ ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ သံဃေန ဗဟုဿုတော ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟိ ဥပ အစ္စနေန ပူဇနေန ဌာပေတဗ္ဗော။ ‘‘သဗ္ဗေသံ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝတွာ တဒေဝ သမတ္ထေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဓ နေဝ ထေရာ, န ဒဟရာ မုစ္စန္တီ’’တိ။ တေနာတိ ဗဟုဿုတေန ဘိက္ခုနာ။ ဧဝမ္ပိ သတီတိ ဧဝံ အသာဒိယနေပိ သတိ။ သာယံ ပါတန္တိ သာယဉ္စ ပါတော စ သာယံပါတံ။ ဥပဋ္ဌာနန္တိ ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ, ဥပဋ္ဌာနတ္ထာယ ဝါ။ တေနာတိ ဗဟုဿုတေန ဘိက္ခုနာ။ တေသန္တိ မဟာထေရာနံ။ အဿာတိ ဗဟုဿုတဿ ဘိက္ခုနော။ သဒ္ဓိံစရာတိ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ စရန္တီတိ သဒ္ဓိံစရာ။ အထာပီတိ ယဒိပိ။ ဧကော ဝါ ဝတ္တသမ္ပန္နော ဝဒတီတိ ယောဇနာ။ ဧသော စ အဟဉ္စာတိ မယံ။ နာမတုမှအမှသဒ္ဒေသု ဟိ ဧကသေသေန ကတ္တဗ္ဗေသု ပရောဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ ဝိဟရန္တူတိ ဝဒန္တီတိ ယောဇနာ။

သော အာဝါသော ဂန္တဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ကိမတ္ထာယ ဂန္တဗ္ဗော, ကိံ အနုဒိဝသံ ဂန္တဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဥပေါသထကရဏတ္ထာယ အနွဒ္ဓမာသံ ဂန္တဗ္ဗော’’တိ။ သော စ ခေါတိ အာဝါသော။ ဥတုဝဿေယေဝါတိ ဟေမန္တဂိမှေယေဝ။ ဥတုဝဿေယေဝ ဂန္တဗ္ဗောတိ အတ္ထဿ ဉာတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဿာနေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယန္တိ ကမ္မံ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဝဿံ ဝသန္တီ’’တိအာဒိဝစနေ။ သောတိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကော ဘိက္ခု။ အညသ္မိန္တိ အပရသ္မိံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေ။ မာသဒွယန္တိ သာဝဏမာသပုဏ္ဏမိတော ယာဝ အဿယုဇပုဏ္ဏမီ, တာဝ မာသဒွယံ ဝသိတဗ္ဗံ။ ဣဒံ ပုရိမဝဿံ ဥပဂန္တွာ ပစ္ဆိမိကာယ ပက္ကမနာဒိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ ပစ္ဆိမိကံ ဥပဂန္တွာ အနန္တရမေဝ ပက္ကမနာဒိံ ကရောတိ, မာသတ္တယမ္ပိ ဝသိတဗ္ဗံ။

၈၇။ ပါရိသုဒ္ဓိဒါနကထာ

֍ * ၁၆၄။ ယေန ကေနစိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂေန ဝိညာပေတီတိ ပဋိဝစနံ နိစ္ဆာရေတုမသက္ကောန္တော ယေန ကေနစိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂေန ဝိညာပေတိ။ ဥဘယထာတိ ဥဘယေဟိ ကာယဝါစာသင်္ခါတေဟိ အာကာရေဟိ။ ကာယဝါစာဟိ ဝိညာပေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗေတိ အခိလာ ဂိလာနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၈။)

ဟတ္ထပါသေတိ သံဃဿ ဟတ္ထပါသမှိ။ သစေ ဒူရေ ဟောန္တီတိ သစေ ဗဟူ ဂိလာနာ အညမညံ ဒူရေ ဟောန္တိ။ တံ ဒိဝသန္တိ တသ္မိံ သံဃအပ္ပဟောနကဒိဝသေ။

တတ္ထေဝ ပက္ကမတီတိ ဧတ္ထ နိဿက္ကတ္ထေ ထပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘တတောဝါ’’တိ, ပါရိသုဒ္ဓိဟာရဋ္ဌာနတော ဧဝါတိ အတ္ထော။ ‘‘ဂစ္ဆတီ’’တိ ဣမိနာ ကမုဓာတုယာ ပဒဝိက္ခေပတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘ကတ္ထစီ’’တိ ဣမိနာ တဿ ကမ္မံ။ သာမဏေရော ပဋိဇာနာတီတိအာဒီသု ပဋိဇာနနာကာရတ္ထဿ ဣတိသဒ္ဒဿ လောပဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သာမဏေရော အဟ’’န္တိ ဧဝံ ပဋိဇာနာတီ’’တိအာဒိ။ ဘူတံယေဝါတိ ဝိဇ္ဇမာနံယေဝ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘သိက္ခံ ပစ္စက္ခာတကော ပဋိဇာနာတီ’’တိအာဒီသု။

သဗ္ဗန္တိမေန ပရိစ္ဆေဒေန စတုန္နံ ဘိက္ခူနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘သံဃပ္ပတ္တော ဝိဗ္ဘမတီ’’တိအာဒီသု။ ဧတ္ထာတိ ပါရိသုဒ္ဓိဟရဏေ။ ဗဟူနမ္ပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန ဧကေန ဧကဿာပိ, ဗဟူဟိ ဧကဿာပိ, ဗဟူဟိ ဗဟူနမ္ပိ အာဟဋာ ပါရိသုဒ္ဓိ အာဟဋာဝ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ သောတိ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကော ဘိက္ခု။ ယေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ တဿေဝါတိ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကဿေဝ။ ဣတရာ ပနာတိ ဣတရေသံ ပါရိသုဒ္ဓိ ပန။ ဗိဠာလသင်္ခလိကာတိ ဧတ္ထ ဗိဠာလောတိ အာခုဘုဇော။ သော ဟိ ဗိဠာသယံ အာခုံ ဂဏှိတုံ အလတိ သမတ္ထေတီတိ ဗိဠာလောတိ ဝုစ္စတိ။ သင်္ခလိကာတိ ဧတံ သတ္တာနံ ဗန္ဓနူပကရဏဝိသေသဿ နာမံ။ ဗိဠာလဿ သင်္ခလိကာ တေန သမ္ဗန္ဓသမ္ဗန္ဓိဘာဝေန သမ္ဗန္ဓတ္တာတိ ဗိဠာလသင်္ခလိကာ။ ဣဒံ ဥပလက္ခဏမတ္တံ ယေသံ ကေသဉ္စိ သင်္ခလိကာယ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ တာယ သဒိသာ ဗိဠာလသင်္ခလိကာ ပါရိသုဒ္ဓီတိ အတ္ထော။ ဣဒံ ပနေတ္ထ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ – ယထာ သင်္ခလိကာယ ပဌမံ ဝလယံ ဒုတိယံယေဝ ဝလယံ ပါပုဏာတိ, န တတိယံ, ဧဝမေဝ ပဌမံ ဒိန္နာ ပါရိသုဒ္ဓိ ဒုတိယမေဝ ပါပုဏာတိ, န တတိယန္တိ။

အာဂန္တွာတိ သံဃဿ ဟတ္ထပါသံ အာဂန္တွာ။ ပါဠိယံ သုတ္တော န အာရောစေတီတိအာဒီသု ဟေတွတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစနံ။ သုတ္တေန နာရောစေတီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၀၉။)

ဟိ အတ္ထော။ ပါရိသုဒ္ဓိဟာရကဿ အနာပတ္တီတိ ဧတ္ထ အာပတ္တီတိ အနွယတ္ထံ အတ္ထာပတ္တိတော ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ…ပေ… အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ဥဘိန္နမ္ပီတိ ပါရိသုဒ္ဓိဒါယကဿ, တံဟာရကဿ စာတိ ဥဘိန္နမ္ပိ။

၈၈။ ဆန္ဒဒါနကထာ

֍ * ၁၆၅။ ဆန္ဒဒါနေပိ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥပေါသထော ကတော ဟောတီတိ ပါရိသုဒ္ဓိဒါယကဿ စ သံဃဿ စ ဥပေါသထော ကတော ဟောတိ။ အညန္တိ ဥပေါသထကမ္မတော အညံ။ ယံ ပန ကမ္မန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကမ္မမ္ပီတိ ဥပေါသထကမ္မတော အညံ ကမ္မမ္ပိ။ ဧတ္ထ စ တဒဟုပေါသထေ အတ္တနော စ သံဃဿ စ သစေ ဥပေါသထကမ္မံ ဟောတိ, ပါရိသုဒ္ဓိယေဝ ဒါတဗ္ဗာ။ အထ အညံ ကမ္မံ ဟောတိ, ဆန္ဒောယေဝ ဒါတဗ္ဗော။ ယဒိ ဥပေါသထကမ္မဉ္စ အညကမ္မဉ္စ ဟောတိ, ပါရိသုဒ္ဓိ စ ဆန္ဒော စ ဒါတဗ္ဗော။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘တဒဟုပေါသထေ ပါရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ဆန္ဒမ္ပိ ဒါတု’’န္တိ။ သီမာယ ဝါတိ ဗဒ္ဓသီမာယ ဝါ။ အစ္ဆိတုန္တိ ဥပဝေသိတုံ။ ‘‘အာသ ဥပဝေသနေ’’တိ ဟိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ သကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တံ။ သာမဂ္ဂီ ဝါတိ ကာယသာမဂ္ဂီ ဝါ။

֍ * ၁၆၇။ သရတိပိ ဥပေါသထံ, နပိ သရတီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကဒါ သရတိ, ဧကဒါ န သရတီ’’တိ။ ‘‘ဧကန္တ’’န္တိ ဣမိနာ နေဝ သရတီတိ ဧတ္ထ ဧဝသဒ္ဒဿ သန္နိဋ္ဌာနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကမ္မံ န ကောပေတီတိ သမ္မုတိလဒ္ဓေါပိ အလဒ္ဓေါပိ ဥမ္မတ္တကော ကမ္မံ န ကောပေတိ။

၉၁။ သံဃုပေါသထာဒိကထာ

֍ * ၁၆၈။ ‘‘သမ္မဇ္ဇိတွာ’’တိ ပဒမပေက္ခိတွာ သော ဒေသောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဥပယောဂတ္ထေ ပစ္စတ္တဝစန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဧတန္တိ ‘‘သော ဒေသော သမ္မဇ္ဇိတဗ္ဗော’’တိအာဒိဝစနံ။ တေနာတိ တေန ဟေတုနာ။ အဋ္ဌကထာစရိယာ ‘‘သမ္မဇ္ဇနီ…ပေ… ဝုစ္စတိ’’ ဣတိ အာဟူတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၀။)

သမ္မဇ္ဇနီတိ သမ္မဇ္ဇနကရဏံ။ ပဒီပေါတိ ပဒီပုဇ္ဇလနံ။ ဥဒကန္တိ ဥဒကဋ္ဌပနံ။ အာသနေနာတိ အာသနပညာပနေန။ ‘‘ဣတီ’’တိ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ။ ဥပေါသထဿာတိ နဝဝိဓဿ ဥပေါသထဿ ပုဗ္ဗကရဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတာနီတိ စတ္တာရိ ကမ္မာနိ။ ဝုစ္စတီတိ ကထိယတိ။ ဣဒံ ‘‘ဧတာနီ’’တိ ကမ္မဿ စ ‘‘ပုဗ္ဗကရဏ’’န္တိ အာကာရဿ စ အဘေဒတ္တာ အာသန္နံ အာကာရမပေက္ခိတွာ ဧကဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။ ‘‘အက္ခာတာနီ’’တိ ဣဒံ ပန ‘‘ဣမာနိ စတ္တာရီ’’တိ ကမ္မမပေက္ခိတွာ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိဥတုက္ခာနန္တိ ဆန္ဒက္ခာနဉ္စ ပါရိသုဒ္ဓိက္ခာနဉ္စ ဥတုက္ခာနဉ္စ။ ဘိက္ခုဂဏနာတိ ဘိက္ခူ ဂဏေတွာ အက္ခာနံ။ ဩဝါဒေါတိ ဘိက္ခုနီဟိ ယာစိတဿ ဩဝါဒဿ အက္ခာနံ။ ဧတာနီတိ ဧတာနိ ပဉ္စ။ ပုဗ္ဗကရဏတော ပစ္ဆာတိ ပုဗ္ဗကရဏဿ ကရဏတော ပစ္ဆာ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ပုဗ္ဗကရဏတော ပစ္ဆာ ကတ္တဗ္ဗာနီ’’တိ ဣဒံ ကတ္တဗ္ဗာကာရဿေဝ ဝိသေသနံ, န အတ္ထဿ။ အယံ ပန ဝိသေသော – သံဃသန္နိပါတတော ပုဗ္ဗဘာဂေ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ပုဗ္ဗကရဏံ နာမ, ဥပေါသထကရဏတော ပုဗ္ဗဘာဂေ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ပုဗ္ဗကိစ္စံ နာမာတိ။

ဥပေါသထောတိ ဥပေါသထဒိဝသော။ ယာဝတိကာ စ ဘိက္ခူတိ ယတ္တကာ ဘိက္ခူ။ ကမ္မပတ္တာတိ ဥပေါသထကမ္မဿ ပတ္တာ ယုတ္တာ အနုရူပါ။ တာဝတိကာ ဘိက္ခူ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ဧကသီမာယံ ဌိတာ စ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ သဘာဂါပတ္တိယောတိ ဝတ္ထုသဘာဂါ အာပတ္တိယော။ ဝဇ္ဇနီယာတိ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ။ ပုဂ္ဂလာတိ ဂဟဋ္ဌာဒိပုဂ္ဂလာ။ တသ္မိန္တိ တသ္မိံ ဥပေါသထသီမမာဠကေ။ ဧတာနိ စတ္တာရီတိ ပါဌသေသော။

အာဂတေဟိ တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ ယောဇနာ။ ပန္နရသောပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ ပါဠိယံ အာဂတနယေနေဝ အဓိဋ္ဌာတုံ ဝဋ္ဋတိ, အထ ခေါ ‘‘အဇ္ဇ မေ ဥပေါသထော ပန္နရသော’’တိပီတိ ဒဿေတိ။

၉၂။ အာပတ္တိပဋိကမ္မဝိဓိကထာ

֍ * ၁၆၉။ ဘဂဝတာ…ပေ… ကာတဗ္ဗောတိ ဣဒံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ယဿ သိယာ အာပတ္တီတိအာဒိဝစနေနေဝ စာ’’တိအာဒိဟေတုတ္တယေန ‘‘န သာပတ္တိကေန ဥပေါသထော ကာတဗ္ဗော’’တိ ယထာရုတံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၁။)

အပညတ္တမ္ပိ အတ္ထတော သိဒ္ဓမေဝါတိ ဒဿေတိ။ ဟေတုတ္တယံ ‘‘ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ ထုလ္လစ္စယာဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန ပါစိတ္တိယပါဋိဒေသနီယဒုက္ကဋဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တိယော သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘တံ ပဋိဒေသေမီ’’တိ ဣဒံ သုဝုတ္တမေဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ အာပတ္တိံ။ တုမှမူလေတိ တုမှံ သန္တိကေ။ နိဂ္ဂဟိတလောပဉှိ ဝါကျမေဝ, န သမာသော။ ‘‘တုမှ’’ ဣတိ စ ‘‘တုယှ’’ ဣတိ စ နဝကတ္ထေရာနံ ဝတ္တဗ္ဗာကာရဒဿနမတ္တမေဝ, န ဣစ္ဆိတတ္ထဝိပတ္တိဒဿနံ။ ဝုတ္တမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ ပါဠိနယေနေဝ သုဝုတ္တံ, ဣမိနာ နယေနပိ သုဝုတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဿသီ’’တိ ဣဒဉ္စ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝတ္တဗ္ဗာကာရံ ပန သုဝိညေယျံ။ ‘‘အာမ ပဿာမီ’’တိ ဣဒံ ပန သုဝုတ္တမေဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပါဠိနယံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ အာယတိံ သံဝရေယျာသီတိ ဧတ္ထ ပန ဝတ္တဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂရူသု ဗဟုဝစနဿ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘သံဝရေယျာထာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေန အာပတ္တိဒေသကေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတြာတိ ‘‘ယဒါ နိဗ္ဗေမတိကော’’တိ ပါဌေ။ သူရိယေ မေဃစ္ဆန္နေ သတီတိ ယောဇနာ။ တေန ဘိက္ခုနာ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော, ဝတ္ထုံ ကိတ္တေတွာတိ ဘောဇနသင်္ခါတံ ဝတ္ထုံ ကိတ္တေတွာ။ တာတိ အာပတ္တိယော။

သဘာဂါ အာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ဒွီသု ဝတ္ထုသဘာဂအာပတ္တိသဘာဂါသု ဝတ္ထုသဘာဂါဝ အဓိပ္ပေတာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံ ဒွေပိ ဇနာ’’တိအာဒိ။ ယံ အာပတ္တိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သမာနော ဘာဂေါ ဧတာသန္တိ သဘာဂါ။ ဒေသေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာပတ္တိသဘာဂါပိ ဝတ္ထုဝိသဘာဂတ္တာ ဒေသေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သုဒေသိတာဝါတိ အာပတ္တိတော ဘိက္ခု ဝုဋ္ဌာတိယေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ အညံ ဒုက္ကဋန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပနသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထဇောတကော သုဒေသိတာယ ဂရဟာကာရေန ပဝတ္တတ္တာ။ ကိဉ္စာပိ သုဒေသိတာဝ, ပန တထာပီတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ဒုက္ကဋံ။ နာနာဝတ္ထုကန္တိ ဒေသနာပဋိဂ္ဂဟဏဝသေန နာနာဝတ္ထုကံ။

֍ * ၁၇၀။ သဘာဂေါယေဝ ဝတ္တဗ္ဗော, န ဝိသဘာဂေါ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တဿာတိ ဝိသဘာဂဿ။ ဣတောတိ သံဃသန္နိပါတတော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၂။)

၉၅။ အနာပတ္တိပန္နရသကာဒိကထာ

֍ * ၁၇၂။ တေ န ဇာနိံသူတိ ဧတ္ထ ဇာနနာကာရဒဿနတ္ထံ ‘‘သီမံ ဩက္ကန္တာတိ ဝါ ဩက္ကမန္တီတိ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဩက္ကန္တာတိ ဝါတိ ပဝိသိတ္ထ ဣတိ ဝါ။ တေသန္တိ စတုန္နံ ဝါ အတိရေကာနံ ဝါ ဘိက္ခူနံ။ ဝဂ္ဂါ သမဂ္ဂသညိနောတိ ဧတ္ထ ကသ္မာ ဝဂ္ဂါ, ကသ္မာ သမဂ္ဂသညိနောတိ အာဟ ‘‘တေသ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ တေသန္တိ အညေသံ ဘိက္ခူနံ။ သီမံ ဩက္ကန္တတ္တာတိ သီမံ ပဝိသိတတ္တာ, ဝဂ္ဂါ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမဂ္ဂေါ ဣတိ သညာ သမဂ္ဂသညာ, သာ ဧတေသမတ္ထီတိ သမဂ္ဂသညိနော။

֍ * ၁၇၅။ ကုက္ကုစ္စပကတာတိ ပဒဿ ‘‘ဣစ္ဆာပကတော’’တိ ပဒေန သမာနဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ ဥပေါသထကမ္မတော ပုဗ္ဗဘာဂေ။ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာပီတိ ကပ္ပတေဝါတိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတွာပိ။ ‘‘အဘိဘူတာ’’တိ ဣမိနာ ပကတာတိ ဧတ္ထ ပပုဗ္ဗကရဓာတုယာ ဥပသဂ္ဂဝသေန အဘိဘဝနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၁၇၆။ ယထာ ဟေဋ္ဌာ ဝဂ္ဂါဝဂ္ဂသညီပန္နရသကာဒီသု ဒုက္ကဋံ ဝုတ္တံ, ဧဝမကတွာ ကသ္မာ ‘‘ထုလ္လစ္စယ’’န္တိ အာဟ ‘‘အကုသလဗလဝတာယာ’’တိ။

၁၀၀။ သီမောက္ကန္တိကပေယျာလကထာ

֍ * ၁၇၇။ အာဝါသိကေနအာဂန္တုကပေယျာလေ သဗ္ဗံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝေဒိတဗ္ဗာကာရံ သဟ ဥပမာယ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ အာဂန္တုကေနအာဝါသိကပေယျာလေ ပန အာနေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိမပေယျာလေတိ အာဝါသိကေနအာဂန္တုကပေယျာလေ။ အာဂန္တုကေနအာဂန္တုကပေယျာလေ ပန ယောဇေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ စ ပေယျာလန္တိ သဒိသနယဿ စ တံဇာနနဉာဏဿ စ ပါတဗ္ဗံ ရက္ခနံ ပေယျံ, ပေယျံ, ပေယျေ ဝါ, ပေယျာယ ဝါ အလတိ သမတ္ထေတီတိ ပေယျာလန္တိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။

֍ * ၁၇၈။ အာဝါသိကာနံ စာတုဒ္ဒသော ဟုတွာ ကသ္မာ အာဂန္တုကာနံ ပန္နရသောတိ အာဟ ‘‘ယေသ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ယေသန္တိ အာဂန္တုကာနံ။ တိရောရဋ္ဌတောတိ အာဝါသိကာနံ ရဋ္ဌဿ အညရဋ္ဌတော။ တိရောဇန-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၃။)

ပဒတောတိ ဧကရဋ္ဌေပိ အညဇနပဒတော။ စာတုဒ္ဒသိကံ အကံသူတိ သညာနာနတ္တဝသေန စာတုဒ္ဒသိကံ အကံသု။ အနုဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ အနုမတိံ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။ န ပဋိက္ကောသိတဗ္ဗန္တိ ‘‘န စာတုဒ္ဒသော’’တိ ဝတွာ န ဝါရိတဗ္ဗံ။ န အကာမာတိ ဧတ္ထ ကမုဓာတု ဣစ္ဆတ္ထော, ကရဏတ္ထေ စ နိဿက္ကဝစနန္တိ အာဟ ‘‘န အနိစ္ဆာယ ဒါတဗ္ဗာ’’တိ။

၁၀၁။ လိင်္ဂါဒိဒဿနကထာ

֍ * ၁၇၉။ ‘‘အာဝါသိကာနံ အာကာရ’’န္တိ ဣမိနာ အာဝါသိကာကာရန္တိ ပဒဿ ဆဋ္ဌီသမာသံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘အာဝါသိကလိင်္ဂ’’န္တိအာဒီသု။ ယေနာတိ သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိနာ, ဂဏှတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ အာဝါသိကာနံ။ အာစာရသဏ္ဌာနန္တိ အာစာရသဏ္ဌိတိံ။ သော သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိကော အာကာရော နာမာတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိံ, ဂမယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ။ လီနေ အာဝါသိကေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိ လိင်္ဂံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အဒိဿမာနေ’’တိ ဣမိနာ လီနေတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဇာနာပေတီ’’တိ ဣမိနာ ဂမယတီတိ ပဒဿ ဉာဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယန္တိ သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိံ။ တေတိ အာဝါသိကာ။ တံ သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိ နိမိတ္တံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ယေနာတိ သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိနာ။ တေတိ အာဝါသိကာ ဥဒ္ဒိသိယန္တိ, သော သုပညတ္တမဉ္စပီဌာဒိကော ဥဒ္ဒေသော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ အာကိရိယန္တိ ပကာသိယန္တိ ဧတေနာတိ အာကာရော, လီနေ ဂမယတိ ဗောဓေတီတိ လိင်္ဂံ။ နိမိယန္တိ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဉာယန္တိ ဧတေနာတိ နိမိတ္တံ, ဥဒ္ဒိသိယန္တိ အပဒိသိယန္တိ ဧတေနာတိ ဥဒ္ဒေသောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗမေတန္တိ ‘‘အာဝါသိကာကာရ’’န္တိအာဒိ ဧတံ သဗ္ဗံ။ ယထာယောဂန္တိ ပါဠိယံ ယောဂါနုရူပံ။ တတ္ထာတိ အာဂန္တုကာကာရာဒီသု။ ‘‘အမှာကံ ဣဒ’’န္တိ န ဉာတဗ္ဗန္တိ အညာတံ, တဒေဝ အညာတကံ, နိသီဒနာဒိ။ ‘‘အမှာကံ ဣဒ’’န္တိ အဇာနနံ နာမ အတ္တနော အသန္တကတ္တာ, အညေသမေဝ သန္တကတ္တာ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အညေသံ သန္တက’’န္တိ။ ဥဒကနိဿေကန္တိ သိဉ္စနဝိရဟိတံ ဥဒကံ။ ဗဟုဝစနဿာတိ ‘‘ဓောတာန’’န္တိ ဧတ္ထ ဆဋ္ဌီဗဟုဝစနဿ။ ဧကဝစနန္တိ ‘‘ဓောတဿာ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၄။)

ဧကဝစနံ။ ပစ္ဆိမပါဌေ မလံ ဓုနာတိ အနေနာတိ ဓောတံ, ဓောတဉ္စ တံ ဥဒကဉ္စေတိ ဓောတဥဒကံ, တမေဝ နိဿေကံ ဓောတဥဒကနိဿေကံ။

֍ * ၁၈၀။ သမာနသံဝါသကဒိဋ္ဌိန္တိ ပဒဿ ဣတိလောပသမာသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမာနသံဝါသကာ ဧတေတိ ဒိဋ္ဌိ’’န္တိ။ ဧတေတိ အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ။ ‘‘လဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာ န ပုစ္ဆန္တီတိ ပဒဿ ကမ္မံ ဒဿေတိ။ နာနာသံဝါသကဘာဝန္တိ တေသံ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကဘာဝံ။ ‘‘မဒ္ဒိတု’’န္တိ ဣမိနာ နာဘိဝိတရန္တီတိ ဧတ္ထ အဘိသဒ္ဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အဘိဘဝိတု’’န္တိ ဣမိနာ စ တဒေဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ နာနာသံဝါသကဘာဝဿ မဒ္ဒနံ နာမ လဒ္ဓိနိဿဇ္ဇာပနန္တိ အာဟ ‘‘တံ ဒိဋ္ဌိံ န နိဿဇ္ဇာပေန္တီ’’တိ။

၁၀၃။ နဂန္တဗ္ဗဂန္တဗ္ဗဝါရကထာ

֍ * ၁၈၁။ သဘိက္ခုကာတိ ပဒဿ သံဝိဇ္ဇန္တိ ဘိက္ခူ ဧတသ္မိမာဝါသေတိ သဘိက္ခုကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မိံ အာဝါသေ’’တိအာဒိ။ ယန္တိ အာဝါသံ။ တဒဟေဝါတိ တဒဟုပေါသထေ ဧဝ။ ဣမိနာ သစေ သက္ကောတိ, တဒဟေဝ ဂန္တုံ, သော ဂန္တဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘အကတွာ’’တိ ဣမိနာ ကတွာ ပန ဂန္တဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘အညတြာ’’တိ နိပါတော ‘‘ဝိနာ’’တိ နိပါတဿ ပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဝိနာ’’တိ။ အတ္တစတုတ္ထေန ဝါ အတ္တပဉ္စမေန ဝါ သံဃေန ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အတ္တစတုတ္ထေန ဝါ’’တိ ဣဒံ ဥပေါသထကမ္မံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘အတ္တပဉ္စမေန ဝါ’’တိ ဣဒံ ပဝါရဏာကမ္မံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိဟာရေတိ ဝိဟာရသီမာယ မဟာသီမာယန္တိ အတ္ထော။ ဣဒဉှိ ဝိဟာရသီမာနံ အဘေဒေန ဝုတ္တံ။ သီမာပီတိ ခဏ္ဍသီမာပိ။ န ဂန္တဗ္ဗာတိ သံဃဿ ဂရုကတ္တာ န ဂန္တဗ္ဗာ။ ဧတ္ထာတိ ခဏ္ဍသီမာဒီသု။ တဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဂဏုပေါသထဋ္ဌာနတော ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ, သံဃုပေါသထဋ္ဌာနတော ပန န ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝိဿဋ္ဌဥပေါသထာ အာဝါသာပိ အညံ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ အာရညကေနာပီတိ အရညေ ဧကကေန နိဝါသေနပိ။ တတ္ထာတိ အညဝိဟာရေ။ ဥပေါသထန္တိ သံဃုပေါသထဉ္စ ဂဏုပေါသထဉ္စ။

֍ * ၁၈၂။ ယန္တိ အာဝါသံ။ တတ္ထာတိ တံ အာဝါသံ။ ဂန္တုံ သက္ကောမိ ဣတိ ဇာနေယျာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ အာဝါသေ။ ဣမိနာ နေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၅။)

ကတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ နေဝ ကတော ဘဝိဿတိ ဣတိ ဇာနေယျာတိ ယောဇနာ။

၁၀၅။ ဝဇ္ဇနီယပုဂ္ဂလသန္ဒဿနကထာ

֍ * ၁၈၃။ ဟတ္ထပါသူပဂမနမေဝါတိ ဥပေါသထသံဃာဒီနံ ဟတ္ထပါသဿ ဥပဂမနမေဝ။ ဣဒံ ပါရိဝါသိယပါရိသုဒ္ဓိဒါနံ နာမ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ပါရိဝါသိယပါရိသုဒ္ဓိဒါနဿ။ အနုပေါသထေတိ ဧတ္ထ အကာရဿ အညတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညသ္မိံ ဒိဝသေ’’တိ။ တတ္ထ အညသ္မိန္တိ ဒွီဟိ ဥပေါသထေဟိ အညသ္မိံ။ ယာ သံဃသာမဂ္ဂီ ကရိယတိ, တထာရူပိန္တိ ယောဇနာ။ ကောသမ္ဗကဘိက္ခူနန္တိ ကောသမ္ဗိယံ နိဝါသီနံ ဘိက္ခူနံ။ သာမဂ္ဂီ ဝိယ ယာ သာမဂ္ဂီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဌပေတွာ’’တိ ဣမိနာ အညတြာတိ နိပါတဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယေ ပနာတိ ဘိက္ခူ ပန သမဂ္ဂါ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပေါသထေယေဝါတိ ဥပေါသထဒိဝသေယေဝ။

ဣတိ ဥပေါသထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၃။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကံ

၁၀၇။ ဝဿူပနာယိကာနုဇာနနကထာ

֍ * ၁၈၄။ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကေ ‘‘အနနုညာတော’’တိ ဣမိနာ အပညတ္တောတိ ဧတ္ထ ဉာဓာတုယာ အနုဇာနနတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘အသံဝိဟိတော’’တိ ဣမိနာ ဉာဓာတုယာ ဌပနတ္ထံ။ တေဓာတိ တေ ဣဓ။ ဣဓသဒ္ဒေါ သာသနဉ္စ လောကဉ္စ ဒေသဉ္စ ပဒပူရဏဉ္စ ဥပါဒါယ ဝတ္တတိ, ဣဓ ပန ပဒပူရဏေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဓသဒ္ဒေါ နိပါတမတ္တော’’တိ။ သံဟနနံ သံဃာတော, ဝိနာသောတိ အတ္ထော။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘ဝိနာသ’’န္တိ ဣမိနာ။ သကုန္တကသဒ္ဒေါ သကုဏပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘သကုဏာ’’တိ။ သကုဏာတိ စ ဝိဟင်္ဂမာ။ တေ ဟိ အာကာသေ ဂန္တုံ သက္ကောန္တီတိ သကုဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။ သံကသာယိဿန္တီတိ ဧတ္ထ ‘‘သံ ကသေ အစ္ဆနေ’’တိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ သကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ သံပုဗ္ဗော ကသေဓာတု အစ္ဆနတ္ထောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၆။)

အာဟ ‘‘ဝသိဿန္တီ’’တိ။ ဧကာရန္တောယံ ဓာတု။ နိဗဒ္ဓဝါသန္တိ နိစ္စဝါသံ။ ဝဿာနနာမကေတိ ဝဿာနဥတုနာမကေ။ ဝဿာနဿ စတုမာသတ္တာ ‘‘တေမာသေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝဿူပနာယိကာတိ ဧတ္ထ နီဓာတု ဂမနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝဿူပဂမနာနီ’’တိ။ အပရဇ္ဇူတိ ပုဏ္ဏမိတော အပရံ အဟန္တိ အပရဇ္ဇု, အဟတ္ထေ ဇ္ဇုပစ္စယော, အတ္ထတော ပါဋိပဒဒိဝသော။ အယံ အပရဇ္ဇုသဒ္ဒေါ ပဌမန္တနိပါတော။ အဿာတိ အာသဠှီပုဏ္ဏမိယာ။ အသမာနာဓိကရဏဝိသယော ဗာဟိရတ္ထသမာသောယံ, အတိက္ကန္တာယ သတိယာတိ ယောဇနာ။ အပရသ္မိံ ဒိဝသေတိ ပါဋိပဒဒိဝသေ။ အဿာတိ သာဝဏမာသပုဏ္ဏမိယာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ စ အပရဇ္ဇုဂတာ, ယသ္မာ စ မာသဂတာ, တသ္မာ။ ‘‘အနန္တရေ ပါဋိပဒဒိဝသေ’’တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ အပရဇ္ဇုဂတာယ အာသဠှိယာ အနန္တရေ ပါဋိပဒဒိဝသေ ပုရိမိကာ ဥပဂန္တဗ္ဗာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အာသဠှိယာတိ အာသဠှီပုဏ္ဏမိယာ။ ပစ္ဆိမနယေပိ မာသဂတာယ အာသဠှိယာ အနန္တရေ ပါဋိပဒဒိဝသေ ပစ္ဆိမိကာ ဥပဂန္တဗ္ဗာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အာသဠှိယာတိ အာသဠှီပုဏ္ဏမိယာ သမီပေ ပဝတ္တတ္တာ အာသဠှီသင်္ခါတာယ သာဝဏပုဏ္ဏမိယာတိ အတ္ထော။ ပါဋိပဒဒိဝသေယေဝ ဝဿံ ဥပဂန္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သကိံ ဝါတိအာဒီသု ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ နိစ္ဆာရေတွာတိ နိစ္စာရေတွာ, ဥစ္စာရေတွာတိ အတ္ထော။ အဖုဋ္ဌက္ခရသညောဂေဟိ ပရော ကွစိ ဖုဋ္ဌတ္တမာပဇ္ဇတိ ‘‘နိက္ခမတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ။ တသ္မာ ပရဿ စကာရဿ ဆကာရံ ကတွာ ‘‘နိစ္ဆာရေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။

၁၀၈။ ဝဿာနေစာရိကာပဋိက္ခေပါဒိကထာ

֍ * ၁၈၅။ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ အနပေက္ခဂမနေန ဥပစာရာတိက္ကမေ သာပေက္ခဂမနေန အညတ္ထ အရုဏုဋ္ဌာပနေ အာပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိဟာရဂဏနာယ အာပတ္တိယော ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ ဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ဝဿံ အနုပဂန္တုကာမတာစိတ္တေန ဝိဟာရံ အတိက္ကမေယျ, ဝိဟာရဂဏနာယ အာပတ္တိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ တံ ဒိဝသန္တိ တသ္မိံ ဝဿူပဂမနဒိဝသေ။ သတံ အာပတ္တိယောတိ ဧတ္ထ သတန္တိ သင်္ချာပဓာနတ္တာ ဧကဝစနန္တိ သဒ္ဒသတ္ထေသု

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၇။)

ဝုတ္တံ။ ဧကာ ဧဝ အာပတ္တီတိ အတ္တနော ဝိဟာရဿ အတိက္ကမနေယေဝ ဧကာ ဧဝ အာပတ္တိ။ ကေနစိ အန္တရာယေန အနုပဂတေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဝဿနာမော ဣမဿတ္ထီတိ ဝဿောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဿနာမက’’န္တိ။ ‘‘ပဌမံ မာသ’’န္တိ ဣမိနာ အညပဒဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ပဌမံ မာသန္တိ စတူသု ဝဿမာသေသု ပဌမံ မာသံ။ ဥက္ကဍ္ဎိတုကာမောတိ ဥပရိ ကဍ္ဎိတုကာမော။ အာသဠှီမာသမေဝ, န သာဝဏမာသန္တိ အတ္ထော။ ဇုဏှသဒ္ဒေါ စန္ဒပဘာယုတ္တော မာသောတိ အာဟ ‘‘မာသေ’’တိ။ စန္ဒပဘာယုတ္တော မာသောတိ အာဟ ‘‘မာသေ’’တိ။ စန္ဒပဘာယုတ္တော ဟိ မာသော ဇောတတိ ဒိပ္ပတီတိ ဇုဏှောတိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ ‘‘မာသေ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ပုဏ္ဏမိယုတ္တော မာသောဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ ကာစိ ပရိဟာနိ နာမာတိ ကိဉ္စိ သီလာဒီနံ ဟာယနံ နာမ။ အညသ္မိမ္ပီတိ ဝဿူပဂမနတော အညသ္မိမ္ပိ။ ဓမ္မိကေတိ ဓမ္မေန ယုတ္တေ။

၁၀၉။ သတ္တာဟကရဏီယာနုဇာနနကထာ

֍ * ၁၈၇။ သတ္တာဟကရဏီယေသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘သတ္တာဟကရဏီယေနာ’’တိ ပဒဿ သတ္တမီသမာသဉ္စ အနီယသဒ္ဒဿ ကမ္မတ္ထဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ ယံ ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။ တတ္ထ ‘‘သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ’’တိ ဣမိနာ သတ္တမီသမာသံ ဒဿေတိ, ‘‘ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ကမ္မတ္ထံ။ ‘‘သတ္တာဟဗ္ဘန္တရေ’’တိ ဣမိနာ သတ္တာဟဿ အဗ္ဘန္တရံ သတ္တာဟန္တိ ဥတ္တရပဒလောပံ ဒဿေတိ။ ပဟိတေ ဂန္တုန္တိ ဧတ္ထ ပဟိတေသဒ္ဒဿ ကတ္တုကမ္မာနိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုအာဒီဟိ ဒူတေ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ဘိက္ခုအာဒီဟီ’’တိ ဣမိနာ ကတ္တာရံ ဒဿေတိ, ‘‘ဒူတေ’’တိ ဣမိနာ ကမ္မံ။ သတ္တာဟန္တိ ဧတ္ထ ဥတ္တရပဒလောပဉ္စ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တောသတ္တာဟေယေဝါ’’တိ။ တတ္ထေဝါတိ တသ္မိံ ပဟိတဋ္ဌာနေယေဝ။ ‘‘န ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ ‘‘သတ္တာဟေယေဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဧဝသဒ္ဒဿ ဖလံ ဒဿေတိ။

֍ * ၁၈၉။ ရသော ဧတသ္မိံ အတ္ထီတိ ရသဝတီတိ ဝုတ္တေ ဘတ္တဂေဟံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ဘတ္တဂေဟံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဘတ္တဂေဟန္တိ ဘတ္တပစနဂေဟံ။ ပုရာယံ သုတ္တန္တောတိ ဧတ္ထ ပုရာ အယန္တိ ပဒစ္ဆေဒံ ကတွာ ပုရာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၈။)

သဒ္ဒေါ ယာဝပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ယာဝ အယံ သုတ္တန္တော’’တိ။ န ပလုဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ လုဇဓာတု ဝိနာသတ္ထောတိ အာဟ ‘‘န ဝိနဿတီ’’တိ။ ပရိသင်္ခတန္တိ ပရိသင်္ခရိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဟိတေသု။ ဣမိနာဝ ကပ္ပိယဝစနေနာတိ ဣမိနာ ဧဝ ကပ္ပိယေန တိဝါကျသင်္ခါတေန ဝစနေန။ ဧတေသန္တိ ဧတေသံ တိဏ္ဏံ ဝါကျာနံ။ ဝေဝစနေနာတိ ‘‘ယညဉ္စ ယဇိတုံ, သုတ္တဉ္စ ဥဂ္ဂဏှိတုံ, သမဏေ စ ဒဿိတု’’န္တိ ပရိယာယေန။ သတ္တသူတိ ဥပါသက ဥပါသိက ဘိက္ခုဘိက္ခုနီ သိက္ခမာန သာမဏေရ သာမဏေရီ သင်္ခါတာသု သတ္တသု။

၁၁၀။ ပဉ္စန္နံ အပ္ပဟိတေပိ အနုဇာနနကထာ

֍ * ၁၉၃။ ပဂေဝ ပဟိတေတိ ဣမိနာ ‘‘အပဟိတေပိ ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ သမ္ဘာဝနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ သန္တိကံ ဂန္တဗ္ဗဘာဝဿ ကာရဏံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘိက္ခု ဂိလာနော ဟောတီ’’တိအာဒိ။ ဒသဟီတိ ‘‘သံဃော ကမ္မံ ကတ္တုကာမော ဟောတိ, ကတံ ဝါ သံဃေန ကမ္မံ ဟောတီ’’တိ ဣဒံ အင်္ဂံ ဧကံ ကတွာ ဒသဟိ။ နဝဟီတိ ပရိဝါသာရဟံ အပနေတွာ နဝဟိ။ စတူဟီတိ ဂိလာနအနဘိရတိကုက္ကုစ္စဒိဋ္ဌိဂတဥပ္ပန္နသင်္ခါတေဟိ စတူဟိ။ ဣတိ ဣမေဟိ ဆဟီတိ ယောဇနာ။ သာမဏေရဿပိ ဆဟီတိ ဧတ္ထ ဆန္နံ သရူပံ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဒိတော’’တိအာဒိ။ တံ သုဝိညေယျမေဝ။ သာမဏေရိယာ သန္တိကံ ပဉ္စဟိ ဂန္တဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ပရတောတိ ပရသ္မာ, ပရသ္မိံ ဝါ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေ ဉာတကာ ဝါ ယေ အညာတကာ ဝါ အတ္ထိ, တေသမ္ပီတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ဝစနံ။

၁၁၂။ ပဟိတေယေဝအနုဇာနနကထာ

֍ * ၁၉၉။ ဘိက္ခုဂတိကောတိ ဘိက္ခု ဧဝ ဂတိ ပတိဋ္ဌာ ဧတဿာတိ ဘိက္ခုဂတိကောတိ ဝုတ္တေ ဘိက္ခုနိဿိတကော ပုရိသောတိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခူဟိ သဒ္ဓိံ ဝသနကပုရိသော’’တိ။ ပလုဇ္ဇတီတိ ဝိနဿတိ။ ဘဏ္ဍံ ဆေဒါပိတန္တိ ဧတ္ထ ဘဏ္ဍသဒ္ဒေါ ပရိက္ခာရတ္ထော ဧဝ, န မူလဓနတ္ထောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၁၉။)

အာဟ ‘‘ဒဗ္ဗသမ္ဘာရဘဏ္ဍ’’န္တိ။ ဆေဒါပိတန္တိ စုရာဒိဂဏိကဓာတုံ ‘‘ဆိန္ဒာပိတ’’န္တိ ရုဓာဒိဂဏိကဓာတုယာ ဝဏ္ဏေတိ။ ဒဇ္ဇာဟန္တိ ဧကာရလောပသန္ဓီတိ အာဟ ‘‘ဒဇ္ဇေ အဟ’’န္တိ။ ‘‘ဒဇ္ဇေဟ’’န္တိပိ ပါဌော။ ဧဝဉှိ သတိ အကာရလောပသန္ဓိ။ ဒဇ္ဇေတိ ဒဒေယျံ, ဒဒါမိ ဝါ။ သံဃကရဏီယေနာတိ သံဃဿ ကာတဗ္ဗေန ကိစ္စေန။ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံကိဉ္စီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယံကိဉ္စိ ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ စေတိယဆတ္တဝေဒိကာဒီသူတိ စေတိယဿ ဆတ္တေ စ ဝေဒိကာယ စ။ အာဒိသဒ္ဒေန သုဓာလိမ္ပာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ တဿာတိ သံဃကရဏီယဿ။ နိပ္ဖါဒနတ္ထံ ဂန္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧတ္ထာတိ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကေ။ ‘‘အနိမန္တိတေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဂန္တု’’န္တိ ပဒေ ဘာဝကတ္တာ။ ဂန္တုန္တိ ဂမိတုံ, ဂမနံ ဝါ ‘‘န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ ပဌမံယေဝါတိ ဓမ္မဿဝနတော ပဌမမေဝ။ သန္နိပတိတဗ္ဗံ ဣတိ ကတိကာ ကတာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဘဏ္ဍကန္တိ စီဝရာဒိဘဏ္ဍကံ။ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ သယမေဝ ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ တံ ဝိဟာရံ။ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣမိနာ ဝဿစ္ဆေဒေါ စ အာပတ္တိ စ န ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ အတ္ထာယပီတိ ပိသဒ္ဒေန ‘‘ဘဏ္ဍကံ ဓောဝိဿာမီ’’တိ အတ္ထံ အပေက္ခတိ။ နန္တိ အန္တေဝါသိကံ။ ဝဋ္ဋတီတိ အာစရိယဿ အာဏာယ သတ္တာဟေ အနတိက္ကန္တေ ဝဋ္ဋတိ, ဝဿစ္ဆေဒေါ စ အာပတ္တိ စ န ဟောတိ။ သတ္တာဟေ အတိက္ကန္တေ ဝဿစ္ဆေဒေါဝ ဟောတိ, န အာပတ္တီတိ အဓိပ္ပါယော။

၁၁၃။ အန္တရာယေ အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာ

֍ * ၂၀၁။ အဝိဒူရေတိ အာသန္နေ။ တတ္ထာတိ ဂါမေ။ သတ္တာဟဝါရေနာတိ သတ္တာဟေ ဧကဝါရေန။ အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ ဝိဟာရေ အရုဏော ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗော။ တတြေဝါတိ ဂါမေယေဝ။ မယန္တိ ဘိက္ခူ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ပုန မယန္တိ မနုဿေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသံယေဝါတိ ဝဿစ္ဆေဒဘိက္ခူနံ ဧဝ။ တန္တိ သလာကဘတ္တာဒိံ။ ဝဿဂ္ဂေနာတိ ဝဿဂဏနာယ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၀။)

ဝဿာဝါသိကန္တိ ဝဿာဝါသာနံ ဒါတဗ္ဗံ စီဝရံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ။ ယေသံ ပါပိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဟာရေတိ ဝုဋ္ဌိတဂါမဝိဟာရေ။ ဥပနိက္ခိတ္တကံ ဘဏ္ဍန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဓာတိ ဘိက္ခုနော နိဝါသဋ္ဌာနေ။ ယံ စီဝရာဒိဝေဘင်္ဂိယဘဏ္ဍံ အတ္ထိ, တန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထေဝါတိ ဝုဋ္ဌိတဂါမဝိဟာရေ ဧဝ။ ဣတောတိ ခေတ္တဝတ္ထုအာဒိတော။ ကပ္ပိယကာရကာနံ ဟတ္ထေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတြုပ္ပါဒေပီတိ တဿ ဝိဟာရဿ ဒိန္နခေတ္တဝတ္ထုအာဒိတော ဥပ္ပါဒေ ပစ္စယေပိ။ ‘‘တတ္ထေဝ ဂန္တွာ အပလောကေတွာ ဘာဇေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနဿ ယုတ္တိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဃိကဉှီ’’တိအာဒိ။ အန္တောဝိဟာရေ ဝါတိ အန္တောသီမာယ ဝါ။ ဥဘယတ္ထာတိ အန္တောသီမဗဟိသီမ သင်္ခါတေသု ဒွီသု ဌာနေသု ဌိတံ ဝေဘင်္ဂိယဘဏ္ဍန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

၁၁၄။ သံဃဘေဒေ အနာပတ္တိဝဿစ္ဆေဒကထာ

֍ * ၂၀၂။ ဘိန္နောတိ ဧတ္ထ တပစ္စယဿ အတီတတ္ထေ အယုတ္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘိန္နေ သံဃေ ကရဏီယံ နတ္ထီ’’တိ။ ယော ပနာတိ သံဃော ပန။ ဣဒံ ‘‘ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိပဒေ ကတ္တာ, ‘‘အာသင်္ကိတော’’တိပဒေ ကမ္မံ။ ‘‘ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဣမိနာ ဘိန္နောတိ ဧတ္ထ တပစ္စယဿ အနာဂတတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဘိက္ခုနီဟိ သံဃော ဘိန္နောတိ ဧတ္ထ ကိံ ဘိက္ခုနီဟိ သံဃော ဘိန္နောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘န ဘိက္ခုနီဟိ သံဃော ဘိန္နောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ။ ဧတန္တိ ဘိက္ခုနီဟိ အဘိန္နဘာဝံ။ ဧတာ ပနာတိ ဘိက္ခုနိယော ပန။ တန္တိ သံဃံ။ ဧတန္တိ ‘‘သမ္ဗဟုလာဟိ ဘိက္ခုနီဟိ သံဃော ဘိန္နော’’တိ ဝစနံ။

၁၁၅။ ဝဇာဒီသု ဝဿူပဂမနကထာ

֍ * ၂၀၃။ ‘‘ဂေါပါလကာနံ နိဝါသဋ္ဌာန’’န္တိ ဣမိနာ ဂေါပါလကာ ဂါဝေါ ဝိယ ဝဇေ နိဝသန္တီတိ ဒဿေတိ။

ဥပကဋ္ဌသဒ္ဒေါ အာသန္နပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘အာသန္နာယာ’’တိ။ တတ္ထာတိ ကုဋိကာယံ။ ဣဓာတိ ဣမိဿံ ကုဋိကာယံ။ အဝိဟာရတ္တာ ‘‘ဣဓာတိ’’သာမညဝသေန ဝုတ္တံ။ တိက္ခတ္တုန္တိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌဝသေန ဝုတ္တံ။ ဟေဋ္ဌာ ဟိ ‘‘သကိံ ဝါ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ တိက္ခတ္တုံ ဝါ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၈၄) ဝုတ္တတ္တာ သကိမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၁။)

တမ္ပီတိ သာလာသင်္ခေပေန ဌိတသကဋမ္ပိ။ ‘‘အာလယော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ ဝစီဘေဒေါ န ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ အာလယောတိ စ သတ္ထေ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဝသိဿာမီ’’တိ စိတ္တဿ အလ္လီယနံ။ မဂ္ဂပဋိပန္နေယေဝ သတ္ထေတိ အနာဒရေ ဘုမ္မဝစနံ။ တတ္ထေဝါတိ သတ္ထေယေဝ။ သတ္ထော အတိက္ကမတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ပတ္ထိတဋ္ဌာနေ။ ဝိပ္ပကိရတီတိ ဝိသုံ ဝိသုံ ဂစ္ဆတိ။ သစေ အဂါမကေ ဌာနေ ဝိပ္ပကိရတိ, ပုရိမံ ဂါမံ သန္နိဝတ္တိတဗ္ဗံ။ န အညဂါမံ ဂန္တဗ္ဗံ။ တတောတိ ဂါမတော။

ဥပဂန္တဗ္ဗန္တိ ‘‘ဣဓ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ တိက္ခတ္တုံ ဝတွာ ဥပဂန္တဗ္ဗံ။ တတ္ထေဝါတိ သမုဒ္ဒေယေဝ။ ကူလန္တိ တီရံ။ တဉှိ ကုလတိ ဥဒကံ အာဝရတီတိ ကူလန္တိ ဝုစ္စတိ။ အယဉ္စာတိ နာဝါယံ ဝဿူပဂမနဘိက္ခု။ အနုတီရမေဝါတိ အနုက္ကမေန, အနုသာရေန ဝါ တီရမေဝ။ အညတ္ထာတိ ပဌမလဒ္ဓဂါမတော အညသ္မိံ ဌာနေ။ တတ္ထေဝါတိ ပဌမလဒ္ဓဂါမေယေဝ။

ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ ပဝါရေတုဉ္စ လဘတီတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ ဝါကျသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ပုရိမေသု စ ပနာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ ဗျတိရေကတ္ထော, ပနသဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထဇောတကော။ အနာပတ္တိ ဟောတီတိ အနာပတ္တိမတ္တမေဝ ဟောတိ။

၁၁၆။ ဝဿံ အနုပဂန္တဗ္ဗဋ္ဌာနကထာ

֍ * ၂၀၄။ ရုက္ခသုသီရေယေဝါတိ ရုက္ခဿ ဝိဝရေ ဧဝ။ ဝိဝရဉှိ သု သံ ဣရတိ ဂစ္ဆတီတိ သုသီရောတိ ဝုစ္စတိ။ ပဒရစ္ဆဒနန္တိ ဖလကေဟိ ဆာဒိတံ။ ပဝိသနဒွါရန္တိ ပဝိသနနိက္ခမနဒွါရံ။ ပဝိသနဉ္စ နိက္ခမနဉ္စ ပဝိသနန္တိ ဝိရူပေကသေသေန ကာတဗ္ဗံ။ ခါဏုမတ္ထကေတိ ခါဏုနော ဥပရိ။ ဝိဋဘီတိ ဝိဋံ အညမညဝေဓနံ အပတိ ဂစ္ဆတီတိ ဝိဋပေါ, ပကာရဿ ဘကာရံ, ဣတ္ထိလိင်္ဂဇောတကဤပစ္စယဉ္စ ကတွာ ဝိဋဘီတိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထာတိ အဋ္ဋကေ။ ယဿာတိ ဘိက္ခုနော, နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဉ္စန္နံ ဆဒနာနန္တိ တိဏပဏ္ဏဣဋ္ဌကာသိလာသုဓာသင်္ခါတာနံ (စူဠဝ။ ၃၀၃) ပဉ္စန္နံ ဆဒနာနံ။ ဣဒဉ္စ ယေဘုယျဝသေန ဝုတ္တံ ပဒရစ္ဆဒနာဒီနမ္ပိ ဂဟိတတ္တာ။ ဒွါရဗန္ဓနန္တိ ဒွါရေန ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဆဝကုဋိကာတိ ဆဝါနံ သယနဋ္ဌာနေ သုသာနေ ကတာ ကုဋိကာ ဆဝကုဋိကာတိ ဝုစ္စတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၂။)

ဋင်္ကိတမဉ္စာဒီတိအာဒိသဒ္ဒေန ဋင်္ကိတပီဌံ သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထာတိ ဆဝကုဋိယံ။ အညံ ကုဋိကန္တိ ဆဝကုဋိတော အညံ ကုဋိကံ။ အာဝရဏန္တိ ဘိတ္တိံ။ ဒွါရန္တိ ပဝိသနနိက္ခမနဒွါရံ။ ဆတ္တကုဋိကာ နာမေသာတိ ဧသာ ဆတ္တေန ကတာ ကုဋိကာ နာမ။ မဟန္တေန ကပလ္လေန ကုဋိကံ ကတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

၁၁၇။ အဓမ္မိကကတိကာကထာ

֍ * ၂၀၅။ အညာပီတိ ‘‘အန္တရာဝဿံ န ပဗ္ဗာဇေတဗ္ဗ’’န္တိ ကတိကာယ အညာပိ။ ကတိကာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ အဓမ္မိကကတိကာယ။ ဝုတ္တန္တိ စတုတ္ထပါရာဇိကဝဏ္ဏနာယံ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၂၆) ဝုတ္တံ။

၁၁၈။ ပဋိဿဝဒုက္ကဋာပတ္တိကထာ

֍ * ၂၀၇။ ပဋိဿဝေ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋဿာတိ ဧတ္ထ ကိံ ဝဿာဝါသပဋိဿုတေယေဝ ဒုက္ကဋာပတ္တိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိ။ ဧတဿေဝါတိ ဝဿာဝါသဿေဝ။ ဧဝမာဒိနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ‘‘ပဋိဿဝေ’’တိ ဧတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘ပဋိဿဝေပီ’’တိ ဟိ အတ္ထော။ တဿ တဿာတိ ကမ္မဿ။ တဉ္စ ခေါတိ တဉ္စ ဒုက္ကဋံ ဝိသံဝါဒနပစ္စယာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ပဌမမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ‘‘ပစ္ဆာပီ’’တိ ပဒံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ပဌမမ္ပိ ဟိ ပါစိတ္တိယံ, ပစ္ဆာပိ ဒုက္ကဋန္တိ အတ္ထော။

သော တဒဟေဝ အကရဏီယောတိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပုရိမိကာ စ န ပညာယတီတိ ဧတ္ထ ပုရေ ဘဝါ ပုရိမာ, သာ ဧဝ ပုရိမိကာ, ပါဋိပဒတိထီ။ နာနာသီမာယ ဒွီသု အာဝါသေသု ဝဿံ ဥပဂစ္ဆန္တဿ ဒုတိယေ ‘‘ဝသိဿာမီ’’တိ ပဌမာဝါသဿ ဥပစာရတော နိက္ခန္တမတ္တေ ပဌမသေနာသနဂ္ဂါဟဿ ပဿမ္ဘနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ပုရိမိကာ စ န ပညာယတီ’’တိ။ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာတိ ဝဿံ ဥပဂမနဝိဟာရေ အရုဏံ အနုဋ္ဌာပေတွာ။ တဒဟေဝါတိ တသ္မိံ ဝဿူပဂမနအဟနိ ဧဝ, ပက္ကန္တဿာပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒဿ ဂရဟတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကော ပန ဝါဒေါ’’တိအာဒိ။ အာလယောတိ စိတ္တဿ အလ္လီယနံ။ အသတိယာတိ သတိပမုဋ္ဌေန။ ဝဿံ န ဥပေတီတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ ဣမံ တေမာသံ ဝဿံ ဥပေမီ’’တိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၈၄) ဝစီဘေဒံ ကတွာ ဝဿံ န ဥပေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၃။)

သတ္တာဟန္တိ သတ္တာဟေန, အနာဂတာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နဝမိတောတိ ပုဗ္ဗကတ္တိကမာသဿ ဇုဏှပက္ခနဝမိတော, ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသဿ ဇုဏှပက္ခနဝမိတော ဝါ။ မာ ဝါ အာဂစ္ဆတု, အနာပတ္တီတိ ဝဿံဝုတ္ထတ္တာ မာ ဝါ အာဂစ္ဆတု, အနာပတ္တီတိ အတ္ထော။

ဣတိ ဝဿူပနာယိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၄။ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကံ

၁၂၀။ အဖာသုကဝိဟာရကထာ

֍ * ၂၀၉။ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကေ အလ္လာပေါတိ ဧတ္ထ အာတျူပသဂ္ဂဿ အာဒိကမ္မတ္ထံ, လပဓာတုယာ စ ကထနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဌမဝစန’’န္တိ။ အာဒိတော, အာဒိမှိ ဝါ လပနံ ကထနံ, လပတိ အနေနာတိ ဝါ အလ္လာပေါ သံယောဂေ ပရေ ရဿော။ သံ ပုန လပနံ, လပတိ ဝါ အနေနာတိ သလ္လာပေါ။ ဟတ္ထဝိလင်္ဃကေနာတိ ဧတ္ထ ဝိပုဗ္ဗော လဃိဓာတု ဥက္ခိပနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဟတ္ထုက္ခေပကေနာ’’တိ။ ပသုသံဝါသန္တိ ဧတ္ထ ပသူတိ သဗ္ဗစတုပ္ပဒါ။ တေ ဟိ အညမညံ ပသန္တိ ဗာဓန္တိ, မနုဿာဒီဟိ ဝါ ပသီယန္တိ ဗာဓီယန္တီတိ ပသဝေါတိ ဝုစ္စန္တိ။ ပသူနံ ဝိယ သံဝါသန္တိ ပသူနံ သံဝါသော ဝိယ သံဝါသောတိ ပသုသံဝါသော, တံ ပသုသံဝါသံ။ တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ပသဝေါပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ တထာတိ ယထာ န ကရောန္တိ, တထာတိ အတ္ထော။ ဧတေပီတိ ဘိက္ခဝေါပိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အကံသု, တသ္မာ။ နေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဧဠကသံဝါသသပတ္တသံဝါသေသု။ မူဂဗ္ဗတန္တိ မူဂဿ ဝတံ ဝိယ ဝတန္တိ မူဂဗ္ဗတံ, သုညဝစနဝတန္တိ အတ္ထော။ တိတ္ထိယသမာဒါနန္တိ တိတ္ထိယေဟိ သမာဒါတဗ္ဗံ။ ဝတသမာဒါနန္တိ သမာဒါတဗ္ဗံ ဝတံ။ အညမညာနုလောမတာတိ ဧတ္ထ တာသဒ္ဒဿ ဘာဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနုလောမဘာဝေါ’’တိ။ ဣမိနာ ‘‘ဒေဝတာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၁၊ ခု။ ပါ။ အဋ္ဌ။ ၅။ဧဝမိစ္စာဒိပါဌဝဏ္ဏနာ၊ သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။အင်္ဂလသုတ္တဝဏ္ဏနာ) ဝိယ တာပစ္စယဿ သွတ္ထံ ‘‘ဇနတာ’’တိအာဒီသု (ပေ။ ဝ။ အဋ္ဌ။ ၄၆၀) ဝိယ သမူဟတ္ထဉ္စ နိဝတ္တေတိ။ ‘‘အညမညံ ဝတ္တု’’န္တိ ဝစနဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၄။)

ယုတ္တိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဒန္တု မ’’န္တိအာဒိ။ ဝဒန္တံ ဘိက္ခုံ ဝတ္တုန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘အာပတ္တီဟိ ဝုဋ္ဌာနဘာဝေါ’’တိ ဣမိနာ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနတာတိ ပဒဿ ပဉ္စမီသမာသဉ္စ တာပစ္စယဿ ဘာဝတ္ထဉ္စ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝိနယ’’န္တိအာဒိနာ ပုရတော ကတွာ ကရဏံ ပုရေက္ခာရော, တဿ ဘာဝေါ ပုရေက္ခာရတာ, ဝိနယံ ပုရေက္ခာရတာ ဝိနယပုရေက္ခာရတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ ပုရသဒ္ဒဿ ဧကာရတ္တံ သဒ္ဒသတ္ထေသု (မောဂ္ဂလ္လာနဗျာကရဏေ ၅။၁၃၄ သုတ္တေ) ဝဒန္တိ။ တဿ ယုတ္တိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဒန္တုမ’’န္တိအာဒိ (မောဂ္ဂလ္လာနဗျာကရဏေ ၅။၁၃၄ သုတ္တေ)။

֍ * ၂၁၀။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကာတိ ‘‘သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တတ္တာ သဗ္ဗေသံ တေဝါစိကာဒီနံ သင်္ဂါဟကာ။ ဉတ္တီတိ ဉာပေတိ သံဃံ ဧတာယ ဝစနာယာတိ ဉတ္တိ။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဧဝဉှိ ဝုတ္တေ’’တိအာဒိ။ တေဝါစိကန္တိ တိဿော ဝါစာ ဧတဿာတိ တေဝါစိကံ, တီဟိ ဝါစာဟိ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဝါ တေဝါစိကံ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ သမာနဝဿိကန္တိ သမာနံ ဝဿံ ဧတေသန္တိ သမာနဝဿာ, တေဟိ ကတ္တဗ္ဗန္တိ သမာနဝဿိကံ။ အညန္တိ ဒွေဝါစိကဧကဝါစိကံ။

֍ * ၂၁၁။ အစ္ဆန္တီတိ ဧတ္ထ အာသဓာတုယာ ဥပဝေသနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိသိန္နာဝ ဟောန္တီ’’တိ။ ‘‘န ဥဋ္ဌဟန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဧဝဖလံ ဒဿေတိ။ တဒမန္တရာတိ ဧတ္ထ ‘‘တဒန္တရာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝါစာသိလိဋ္ဌဝသေန မကာရာဂမံ ကတွာ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘တဒန္တရာ’’တိ။ တဿ အတ္တနော ပဝါရိတကာလဿ အန္တရာ။ ‘‘ယာဝ ပဝါရေန္တီ’’တိ ပဒဿ နိယမတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တာဝတကံ ကာလ’’န္တိ။ ယာဝါတိ နိပါတဿ ပယောဂတ္တာ ‘‘တဒမန္တရာ’’တိ ဧတ္ထ အဘိဝိဓိအဝဓျတ္ထေ ပဉ္စမီဝိဘတ္တိ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၁၂၁။ ပဝါရဏာဘေဒကထာ

֍ * ၂၁၂။ စာတုဒ္ဒသိကာယာတိ ဘဏ္ဍနကာရကေဟိ ဥပဒ္ဒုတတ္တာ ပစ္စုက္ကဍ္ဎိတာယ ပုဗ္ဗကတ္တိကမာသဿ ကာဠပက္ခစာတုဒ္ဒသိကာယ။ ‘‘အဇ္ဇ ပဝါရဏာ ပန္နရသီ’’တိ ပုဗ္ဗကိစ္စံ ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၅။)

ပဝါရဏာကမ္မေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ, ‘‘အဓမ္မေန ဝဂ္ဂံ ပဝါရဏာကမ္မ’’န္တိအာဒီသု သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ အဓမ္မံ နာမ သံဃော ဟုတွာပိ သံဃပဝါရဏမကတွာ ဂဏပဝါရဏာယ ကရဏံ, ဂဏော ဟုတွာပိ ဂဏပဝါရဏမကတွာ သံဃပဝါရဏာယ ကရဏဉ္စ။ ဝဂ္ဂံ နာမ ဧကသီမာယံ ဝသန္တာနမ္ပိ သဗ္ဗေသံ ဧကတော အသန္နိပတနံ။

အဓမ္မေန သမဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ အဓမ္မံ ဝုတ္တနယမေဝ။ သမဂ္ဂံ နာမ သဗ္ဗေသံ ဧကတော သန္နိပတနံ။

ဓမ္မေန ဝဂ္ဂန္တိ ဧတ္ထ ဓမ္မံ နာမ သံဃော ဟုတွာ သံဃပဝါရဏာယ ကရဏံ, ဂဏော ဟုတွာ ဂဏပဝါရဏာယ ကရဏဉ္စ။ ဝဂ္ဂံ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဓမ္မေန သမဂ္ဂံ သုဝိညေယျမေဝ။ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။

֍ * ၂၁၃။ ဧဝံ ဒိန္နာယာတိ ဧဝံ ပါဠိယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဒိန္နာယ။ ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ဝဿံဝုတ္ထပဝါရဏာယ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ တိဿောတိ တိဿနာမကော။ ဒိဋ္ဌေန ဝါ ဝဒတူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ တိဿနာမကံ ဘိက္ခုံ။ သံဃော အနုကမ္ပံ ဥပါဒါယ ဝဒတူတိ ယောဇနာ။ ဝုဍ္ဎတရောတိ ပဝါရဏာဒါယကော တံဟာရကတော ဝုဍ္ဎတရော။ ဟီတိ လဒ္ဓဂုဏော။ တေနာတိ ပဝါရဏာဟာရကေန။ တဿာတိ ပဝါရဏာဒါယကဿ။

ဣဓာပိ စာတိ ဣမသ္မိံ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကေပိ စ။ အပိသဒ္ဒေါ ဥပေါသထက္ခန္ဓကံ အပေက္ခတိ။ အဝသေသကမ္မတ္ထာယာတိ ပဝါရဏာကမ္မတော အဝသေသာနံ ကမ္မာနမတ္ထာယ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဝါရဏာယ အာဟဋာယ သတိယာတိ ယောဇနာ။ တဿ စာတိ ပဝါရဏာဒါယကဿ စ။ သဗ္ဗေသန္တိ ပဝါရဏာဒါယကဿ စ သံဃဿ စာတိ သဗ္ဗေသံ။ အညံ ပန ကမ္မန္တိ ပဝါရဏာကမ္မတော အညံ ကမ္မံ ပန။ တေန ပန ဘိက္ခုနာတိ ပဝါရဏာဒါယကေန ဘိက္ခုနာ ပန။ ဧတ္ထ စ တဒဟုပဝါရဏာယ အတ္တနော စ သံဃဿ စ သစေ ပဝါရဏာကမ္မမေဝ ဟောတိ, ပဝါရဏာယေဝ ဒါတဗ္ဗာ။ အထ အညမေဝ ကမ္မံ ဟောတိ, ဆန္ဒောယေဝ ဒါတဗ္ဗော။ ယဒိ ပဝါရဏာကမ္မဉ္စ အညကမ္မဉ္စ ဟောတိ, ပဝါရဏာ စ ဆန္ဒော စ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၆။)

ဒါတဗ္ဗော။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘တဒဟု ပဝါရဏာယ ပဝါရဏံ ဒေန္တေန ဆန္ဒမ္ပိ ဒါတု’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၁၃)။ တေနာတိ ဒါနဟေတုနာ။

֍ * ၂၁၈။ အဇ္ဇ မေ ပဝါရဏာတိ ဧတ္ထ ပါဠိနယတော အညံ အဋ္ဌကထာနယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။

֍ * ၂၁၉။ ဝုတ္တနယမေဝါတိ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၆၉) ဝုတ္တနယမေဝ။

֍ * ၂၂၂။ ပုန ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ ပဝါရဏာယေဝ ပုန ကာတဗ္ဗာ, ပုဗ္ဗကိစ္စာဒီနိပိ ပုန ကာတဗ္ဗာနီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုန ပုဗ္ဗကိစ္စ’’န္တိအာဒိ။

֍ * ၂၂၈။ ဧသေဝ နယောတိ ‘‘အဇ္ဇ ပဝါရဏာ ပန္နရသီ’’တိ ပုဗ္ဗကိစ္စံ အတိဒိသတိ။ အဿာတိ ဝစနဿ။ ဉတ္တိန္တိ ‘‘သုဏာတု မေ ဘန္တေ သံဃော အဇ္ဇ ပဝါရဏာ’’တိ ဉတ္တိံ။ ပစ္ဆိမေဟီတိ ပစ္ဆိမဝဿံ ဥပဂတေဟိ ဘိက္ခူဟိ။ ဥပေါသထဂ္ဂေတိ ဥပေါသထဿ ဂဏှနဋ္ဌာနေ ဂေဟေ။ ဒွေ ဉတ္တိယောတိ ပဝါရဏာဉတ္တိ စ ဥပေါသထဉတ္တိ စာတိ ဒွေ ဉတ္တိယော။ ဣဒဉ္စာတိ ဣဒံ ဝက္ခမာနံ ပန။ ဧတ္ထာတိ ပုရိမိကပစ္ဆိမိကဘိက္ခူနံ သံသဂ္ဂဋ္ဌာနေ။ ပုရိမိကာယ ဥပဂတေဟီတိ ဝိဘတ္တအပါဒါနံ အနုမေယျဝိသယအပါဒါနံ, ထောကတရာတိ သမ္ဗန္ဓော, သဟာဒိယောဂေါ ဝါ, သမသမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမသမာတိ သမေန, သမတော ဝါ သမာ သမသမာ, အတိရေကသမာတိ အတ္ထော။ ကိဉ္စိ ဦနံ ဝါ အဓိကံ ဝါ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣတီတိ ဣဒံ လက္ခဏံ။

သောတိ ပစ္ဆိမိကော ဘိက္ခု။ ဣတရေနာတိ ပစ္ဆိမိကေန။ တေသန္တိ ပုရိမိကာနံ။ ဧကေနာတိ ပုရိမိကေန။ ဧကဿာတိ ပစ္ဆိမိကဿ။ ပုန ဧကေနာတိ ပစ္ဆိမိကေန။ ‘‘ဧကဿာ’’တိ အနုဝတ္တေတဗ္ဗော, ပုရိမိကဿာတိ အတ္ထော။ ပုရိမဝဿူပဂတေဟိ အဓိကတရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ထောကတရေဟီတိ ပစ္ဆိမဝဿူပဂတေဟိ ထောကတရေဟိ ပုရိမဝဿူပဂတေဟီတိ ယောဇနာ။

ကတ္တိကာယာတိ ပစ္ဆိမကတ္တိကာယ။ စာတုမာသိနိယာ ပဝါရဏာယာတိ စတုန္နံ မာသာနံ ပူရဏိယာ ပဝါရဏာယ။ ပဝါရဏာဉတ္တိံ ဌပေတွာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၇။)

သမသမာ ဟုတွာပိ ပဝါရဏာဒိဝသတ္တာ ပဝါရဏာဉတ္တိံ ဌပေတွာ။ တေဟီတိ ပစ္ဆိမိကေဟိ။ ဣတရေဟီတိ ပုရိမိကေဟိ။ တေသန္တိ ပစ္ဆိမိကာနံ။ ထောကတရာ ဝါတိ ဧကာဒိနာ ထောကတရာ ဝါ။ တေသန္တိ ပုရိမိကာနံ။ တေဟီတိ ပစ္ဆိမိကေဟိ။

֍ * ၂၃၃။ သံဃသာမဂ္ဂိယာတိ ဧတ္ထ ကီဒိသီ သံဃသာမဂ္ဂီ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ကောသမ္ဗကသာမဂ္ဂီသဒိသာဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။ ဧတ္ထာတိ သာမဂ္ဂီပဝါရဏာယံ။ အပ္ပမတ္တကေတိ ပတ္တစီဝရာဒိံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နေ အပ္ပမတ္တကေ ဝိဝါဒေ။ ပဝါရဏာယမေဝါတိ ပဝါရဏာဒိဝသေယေဝ။ ကသ္မိံ ဒိဝသေ သာမဂ္ဂီပဝါရဏာ ကာတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘သာမဂ္ဂီပဝါရဏ’’န္တိအာဒိ။ ပဌမပဝါရဏန္တိ ပုဗ္ဗကတ္တိကပုဏ္ဏမိံ။ ယာဝ ကတ္တိကစာတုမာသိနီ ပုဏ္ဏမာတိ အယံ အဝဓိ အနဘိဝိဓိအဝဓိ နာမ။ ကသ္မာ? ကတ္တိကစာတုမာသိနိပုဏ္ဏမိံ ဌပေတွာ အန္တောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ ဧတ္ထန္တရေတိ ဧတသ္မိံ ဒွိန္နံ ပုဏ္ဏမိနမန္တရေ အဋ္ဌဝီသတိပမာဏေ ဒိဝသေ ကာတဗ္ဗာ။ တတောတိ ဧတ္ထန္တရသင်္ခါတာ အဋ္ဌဝီသဒိဝသတော။

၁၄၀။ ဒွေဝါစိကာဒိပဝါရဏာကထာ

֍ * ၂၃၄။ ဉတ္တိံ ဌပေန္တေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ ပဝါရေန္တေန ဧဝ ဒွေဝါစိကံ ပဝါရေတဗ္ဗံ, အထ ခေါ ဉတ္တိံ ဌပေန္တေနာပိ ဒွေဝါစိကဉတ္တိယေဝ ဌပေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ စာတိ ‘‘သမာနဝဿိကံ ပဝါရေတု’’န္တိ ပါဌေ စ။ သမာနဝဿိကာတိ ဂဏနဝသေန သမာနံ ဝဿံ ဧတေသန္တိ သမာနဝဿိကာ, သမာနေ ဝဿေ ဥပသမ္ပာဒေန္တီတိ ဝါ သမာနဝဿိကာ။ ဧကတောတိ ဧကသ္မိံ ခဏေ, ဧကပဟာရေန ဝါ။

၁၄၁။ ပဝါရဏာဋ္ဌပနကထာ

֍ * ၂၃၆။ သဗ္ဗံ သင်္ဂဏှာတီတိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကံ။ ပုဂ္ဂလဿ ဌပနံ ပုဂ္ဂလိကံ။ တတ္ထာတိ ဒွီသု ပဝါရဏာဋ္ဌပနေသု။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကေ ဌပိတာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာဝ ရေကာရော အတ္ထိ, တာဝါတိ ယောဇနာ။ ဘာသိယိတ္ထာတိ ဘာသိတာ။ လပိယိတ္ထာတိ လပိတာ။ န ပရိယောသိယိတ္ထာတိ အပရိယောသိတာ။ ဧတ္ထန္တရေတိ ဧတသ္မိံ သုကာရရေကာရာနံ အန္တရေ။ ဧကပဒေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဧကက္ခရေပီတိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ဌပိတာတိ ‘‘သုဏာတု မေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၈။)

ဘန္တေ သံဃော, ဣတ္ထန္နာမော ပုဂ္ဂလော သာပတ္တိကော, တဿ ပဝါရဏံ ဌပေမီ’’တိ ဉတ္တိယာ ဌပိတာ။ ယျကာရေတိ ‘‘ပဝါရေယျာ’’တိ ဧတ္ထ ယျကာရေ။ တတောတိ ယျကာရတော။ ပုဂ္ဂလိကဋ္ဌပနေ ပန အဋ္ဌပိတာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံကာရတောတိ ‘‘သံဃံ ဘန္တေ’’တိ ဧတ္ထ သံကာရတော။ သဗ္ဗပစ္ဆိမောတိ တီသု ဝါရေသု တတိယဝါရေ သဗ္ဗေသံ အက္ခရာနံ ပစ္ဆိမော ဋိကာရော အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထန္တရေတိ ဧတသ္မိံ သံကာရဋိကာရာနံ အန္တရေ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပရိယောသိတာ ဟောတိ, တသ္မာ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တဝစနံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဧတာသုပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧတာသုပီတိ ဒွေဝါစိကဧကဝါစိကသမာနဝဿိကာသုပိ။ ပိသဒ္ဒေါ တေဝါစိကမပေက္ခတိ။ ဌပနခေတ္တန္တိ ဌပနဿ ဘူမိ။ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။

֍ * ၂၃၇။ အနုယုဉ္ဇိယမာနောတိ ဧတ္ထ အနုယုဉ္ဇသဒ္ဒေါ ပုစ္ဆနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပုစ္ဆိယမာနော’’တိ။ ပရတောတိ ပရသ္မိံယေဝ ခန္ဓကေတိ (မဟာဝ။ ၂၃၇) အတ္ထော။ အလံ ဘိက္ခု မာ ဘဏ္ဍနန္တိအာဒီနီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘မာ ကလဟံ, မာ ဝိဝါဒ’’န္တိဝစနာနိ သင်္ဂဏှာတိ, ဝစနာနိ ဝတွာ ဩမဒ္ဒိတွာတိ ယောဇနာ။ ဝစနောမဒ္ဒနာတိ ဝစနေနေဝ ဩမဒ္ဒနာ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ပဝါရဏာဋ္ဌပနဋ္ဌာနေ။ အနုဒ္ဓံသိတံ ပဋိဇာနာတီတိ ဧတ္ထ ပဋိဇာနနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အမူလကေန ပါရာဇိကေန အနုဒ္ဓံသိတော အယံ မယာ’’တိ။ ‘‘လိင်္ဂနာသနာယာ’’တိ ဣမိနာ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနသံဝါသနာသနာနိ နိဝတ္တေတိ။

֍ * ၂၃၈။ ဧတန္တိ ‘‘အသုကာ အာပတ္တီ’’တိ ဝစနံ။ ကလဟဿ မုခန္တိ ကလဟဿ ဥပါယော။

၁၄၃။ ဝတ္ထုဋ္ဌပနာဒိကထာ

֍ * ၂၃၉။ စောရာ အဂမံသု ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပေါက္ခရဏိတော နီဟရိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ဘိက္ခု, ဧဝမာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္ထေနာတိ ဝသန္တေန, ယေန ကေနစိ ကတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ ပုဂ္ဂလန္တိ ဝတ္ထုကတံ တံ ပုဂ္ဂလံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဝတ္ထုံ ဌပေတွာ သံဃော ပဝါရေယျာ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၂၉။)

ပါဌေ။ ဣမိနာ ဝတ္ထုနာ အပဒိသာဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ ပုဂ္ဂလံ။ အနုဝိဇ္ဇိတွာတိ အနုယုဉ္ဇိတွာ, ပုစ္ဆိတွာတိ အတ္ထော။

ဧကော ဘိက္ခု ပူဇေသိ, ပိဝီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ တဒနုရူပေါတိ တေသံ ပူဇနပိဝနာနံ အနုရူပေါ။ သောတိ စောဒကော ဘိက္ခု။ တံ ဂန္ဓန္တိ တံ သရီရဂန္ဓံ။ ယံ ပုဂ္ဂလန္တိ ယောဇနာ။ ဌပေသီတိ ပဝါရဏာယ ဌပေသိ။ အယမဿာတိ အယံ ဒေါသော အဿ ပုဂ္ဂလဿ။

ဣဒါနေဝ နန္တိ ဧတ္ထ ‘‘န’’န္တိ ပဒံ ‘‘ပုဂ္ဂလ’’န္တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ နံ ပုဂ္ဂလန္တိ ဟိ အတ္ထော။ ဥဘယန္တိ ဝတ္ထုဉ္စ ပုဂ္ဂလဉ္စာတိ ဥဘယံ။ ကလ္လံ ဝစနာယာတိ ယုတ္တံ ကထေတုံ။ ကသ္မာ ကလ္လံ ဝစနာယာတိ ယောဇနာ။ ပဝါရဏတော ပုဗ္ဗေ, ပစ္ဆာ စာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတိ တသ္မာ ကလ္လံ ဝစနာယာတိ ယောဇနာ။ ဣဒဉှိ ဥဘယန္တိ ဝတ္ထုပုဂ္ဂလသင်္ခါတံ ဣဒမေဝ ဥဘယံ။ ပဝါရဏာယ ပုဗ္ဗေတိ ယောဇနာ။ ဥက္ကောဋေန္တဿာတိ စာလေန္တဿ။

၁၄၄။ ဘဏ္ဍနကာရကဝတ္ထုကထာ

֍ * ၂၄၀။ စတုတ္ထပဉ္စမာတိ ဆသု ပက္ခေသု ပေါဋ္ဌပါဒမာသဿ ဇုဏှပက္ခကာဠပက္ခသင်္ခါတာ စတုတ္ထပဉ္စမာ။ တတိယောတိ သာဝဏမာသဿ ကာဠပက္ခော တတိယော။ တတိယစတုတ္ထပဉ္စမာ ဝါတိ ဧတ္ထ တတိယောတိ သာဝဏမာသဿ ကာဠပက္ခော။ စတုတ္ထောတိ ပေါဋ္ဌပါဒမာသဿ ဇုဏှပက္ခော။ ပဉ္စမောတိ တဿေဝ ကာဠပက္ခော။ ‘‘တတိယ…ပေ… ပဉ္စမာ ဝါ’’တိ ပဒါနိ ‘‘ဒွေ ဝါ တယော ဝါ’’တိ ပဒေဟိ ယထာက္ကမံ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ စတုတ္ထေ ဝါ ကတေတိ စတုတ္ထပက္ခေ ဝါ ပန္နရသိဘာဝေန ကတေ။ ဒွေ စာတုဒ္ဒသိကာတိ တတိယပက္ခေ စ စာတုဒ္ဒသိယာ သဒ္ဓိံ ဒွေ စာတုဒ္ဒသိကာ။ ဣမေတိ ဘဏ္ဍနကာရကာ။ တေတိ ဘဏ္ဍနကာရကာ။

အသံဝိဟိတာတိ ဧတ္ထ အကာရဿ ဝိရဟတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဝိဒဟနဝိရဟိတာ’’တိ။ တတ္ထ သံဝိဒဟနဝိရဟိတာတိ သံဝိဒဟနရက္ခဝိရဟိတာ။ အာဂမနဇာနနတ္ထာယာတိ ဘဏ္ဍနကာရကာနံ အာဂမနဿ ဇာနနတ္ထာယ။ ကိလန္တတ္ထာတိ တုမှေ ကိလန္တာ ဘဝထ။ ‘‘သမ္မောဟံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၀။)

ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ဝိက္ခိတွာတိ ပဒဿ ဝိက္ခေပံ ကတွာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ နော စေ လဘေထာတိ ဧတ္ထ ကိမတ္ထာယ န လဘေထာတိ အာဟ ‘‘ဗဟိသီမံ ဂန္တု’’န္တိ။ ‘‘ဘဏ္ဍနကာရကာနံ…ပေ… ဟောန္တီ’’တိ ဣမိနာ အလဘနဿ ကာရဏံ ဒဿေတိ။ ယန္တိ အာဂမံ ဇုဏှံ။ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာတိ ပစ္ဆိမကတ္တိကပုဏ္ဏမာယံ။ သာ ဟိ ကုမုဒါနမတ္ထိတာယ ကောမုဒီ, စတုန္နံ ဝဿိကာနံ မာသာနံ ပူရဏတ္တာ စာတုမာသိနီတိ ဝုစ္စတိ။ တဒါ ဟိ ကုမုဒါနိ သုပုပ္ဖိတာနိ ဟောန္တိ, တသ္မာ ကုမုဒါနံ သမူဟာ, ကုမုဒါနိ ဧဝ ဝါ ကောမုဒါ, တေ ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ကောမုဒီတိ ဝုစ္စတိ, ကုမုဒဝတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အဝဿံ ပဝါရေတဗ္ဗန္တိ ဓုဝံ ပဝါရေတဗ္ဗံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တန္တိ ကောမုဒိံ စာတုမာသိနိံ။

၁၄၅။ ပဝါရဏာသင်္ဂဟကထာ

֍ * ၂၄၁။ အညတရော ဖာသုဝိဟာရောတိ ဧတ္ထ ဖာသုဝိဟာရော နာမ ကောတိ အာဟ ‘‘တရုဏသမထော ဝါ တရုဏဝိပဿနာ ဝါ’’တိ။ ဣမိနာ တရုဏသမထဝိပဿနာ ဖာသုံ ဝိဟရတိ အနေနာတိ ဖာသုဝိဟာရောတိ ဒဿေတိ။ ပရိဗာဟိရာ ဘဝိဿာမာတိ ဧတ္ထ ကသ္မာ ဣမမှာ ဖာသုဝိဟာရာ ပရိဗာဟိရာ ဘဝိဿန္တီတိ အာဟ ‘‘အနိဗဒ္ဓရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဋ္ဌာနာဒိဘာဝေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အနိဗဒ္ဓရတ္တိဋ္ဌာနဒိဝါဋ္ဌာနာဒိဘာဝေနာတိ အနိဗဒ္ဓဒိဝါဋ္ဌာနာဒိဘာဝေန ဟေတုဘူတေန, အသက္ကောန္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဒိသဒ္ဒေန အနိဗဒ္ဓစင်္ကမာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘ဆန္ဒဒါနံ ပဋိက္ခိပတီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သဗ္ဗေဟေဝ ဧကဇ္ဈံ သန္နိပတိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝါကျဿ အညတ္ထာပေါဟနံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဣမေသု တီသု ဆန္ဒဒါနံ န ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာ ပဋိက္ခိပတီတိ ယောဇနာ။ အယံ ပဝါရဏာသင်္ဂဟော နာမ န ဒါတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တရုဏသမထဝိပဿနာလာဘီ ဧကပုဂ္ဂလော ဝါ ဟောတူတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧကဿပိ ဒါတဗ္ဗောယေဝါ’’တိ ဣမိနာ အယံ ပဝါရဏာသင်္ဂဟော ဧကဿ ဒိန္နောပိ သဗ္ဗေသံ ဒိန္နော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ပဝါရဏာသင်္ဂဟေ ဒိန္နေ သတီတိ ယောဇနာ။ အာဂန္တုကာတိ သဋ္ဌိဝဿာပိ အာဂန္တုကာ။ တေသန္တိ ဒိန္နပဝါရဏာသင်္ဂဟာနံ။ အန္တရာပီတိ ကောမုဒိယာ စာတုမာသိနိယာ အန္တရာပိ။

ဣတိ ပဝါရဏာက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၁။)

၅။ စမ္မက္ခန္ဓကံ

၁၄၇။ သောဏကောဠိဝိသဝတ္ထုကထာ

֍ * ၂၄၂။ စမ္မက္ခန္ဓကေ ဣဿရိယာဓိပစ္စန္တိ ဧတ္ထ ဣဿရဿ ဘာဝေါ ဣဿရိယံ, အဓိပတိနော ဘာဝေါ အာဓိပစ္စံ, ဣဿရိယဉ္စ အာဓိပစ္စဉ္စ, တေဟိ သမန္နာဂတံ ဣဿရိယာဓိပစ္စန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဿရဘာဝေန စ အဓိပတိဘာဝေန စ သမန္နာဂတ’’န္တိ။ ‘‘ရာဇဘာဝ’’န္တိ ဣမိနာ ရဇ္ဇန္တိ ဧတ္ထ ရညော ဘာဝေါ ရဇ္ဇန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ရညာ ကတ္တဗ္ဗကိစ္စ’’န္တိ ဣမိနာ ရညော ဣဒံ ရဇ္ဇန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကောဠိဝီသောတိ ဂေါတ္တ’’န္တိ ဣဒံ အဋ္ဌကထာဝါဒဝသေန ဝုတ္တံ, အပဒါနေ ပန တဿ ဇာတက္ခဏေ ပိတရာ ကောဋိဝီသဓနဿ ဒိန္နတ္တာ ‘‘ကောဠိဝီသော နာမာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တဉှိ တတ္ထ

‘‘ဇာတပုတ္တဿ မေ သုတွာ, ပိတု ဆန္ဒော အယံ အဟု၊

ဒဒါမဟံ ကုမာရဿ, ဝီသကောဋီ အနူနကာ’’တိ။

ဣမိနာ ပါဠိနယေန ‘‘ကောဋိဝီသော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘စက္ကဝါဠ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ ဋကာရဿ ဠကာရံ ကတွာ ကောဠိဝီသောတိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဉ္ဇနဝဏ္ဏာနီတိ အဉ္ဇနဿ ဝဏ္ဏော ဝိယ ဝဏ္ဏော ဧတေသန္တိ အဉ္ဇနဝဏ္ဏာနိ။ လောမာနိ ဇာတာနိ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ သောဏော။ ဌပေသိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေဟီတိ အသီတိသဟဿပုရိသေဟိ။ ပဏ္ဏသာလန္တိ ပဏ္ဏေန ဆာဒိတံ, တေန စ ပရိက္ခိတ္တံ သာလံ။ ဥဏ္ဏပါဝါရဏန္တိ ဥဏ္ဏမယံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ။ ပါဒပုဉ္ဆနိကန္တိ ပါဒံ ပုဉ္ဆတိ သောဓေတိ အနေနာတိ ပါဒပုဉ္ဆနိယံ, တဒေဝ ပါဒပုဉ္ဆနိကံ။ သဗ္ဗေဝါတိ သောဏေန သဟ အသီတိသဟဿပုရိသာ ဧဝ။ တဿ စာတိ သောဏဿ စ။ ပုဗ္ဗယောဂေါတိ ပုဗ္ဗူပါယော။

အသီတိဂါမိကသဟဿာနီတိ ဧတ္ထ ဂါမေသု ဝသန္တီတိ ဂါမိကာ, တေသံ အသီတိသဟဿာနိ အသီတိဂါမိကသဟဿာနီတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေသူ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ကုလပုတ္တာန’’န္တိ ဣမိနာ ဝသန္တုတ္ထေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၂။)

ပဝတ္တဿ ဏိကပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘အသီတိသဟဿာနီ’’တိ ဣမိနာ သဒ္ဒန္တရောပိ အသီတိသဟဿသဒ္ဒါနံ သမာသဘာဝံ ဒဿေတိ။ ကေနစိဒေဝါတိ ဧတ္ထ ‘‘ကေနစိ ဣဝါ’’တိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ ဒကာရော ပဒသန္ဓိမတ္တော, ဣဝသဒ္ဒေါ ဥပမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကေနစိ ကရဏီယေန ဝိယာ’’တိ။ အထ ဝါ ‘‘န ပနာ’’တိအာဒိနာ ဧဝဖလဿ ဒဿိတတ္တာ ‘‘ကေနစိ ဧဝါ’’တိ ပဒစ္ဆေဒံ ကတွာ ဧဝတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဿာတိ ဗိမ္ဗိသာရရညော။ တဿာတိ သောဏဿ။ ဒဿနာယ အညတြ ကိဉ္စိ ကရဏီယံ န အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ရာဇာတိ ဗိမ္ဗိသာရော ရာဇာ, သန္နိပါတာပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကေ အတ္ထေတိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မသဒ္ဒေါ ဣဓလောကတ္ထော, ဣကသဒ္ဒေါ ဟိတတ္ထေ ပဝတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဣဓလောကဟိတေ’’တိ။ ‘‘အမှာက’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘သော နော ဘဂဝါ’’တိ ဧတ္ထ နောသဒ္ဒေါ အမှသဒ္ဒကာရိယောတိ ဒဿေတိ။ အမှာကံ သော ဘဂဝါတိ ယောဇနာ။ သမ္ပရာယိကေတိ ပရလောကဟိတေ။

‘‘ဇာနာပေမီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပဋိဝေဒေမီ’’တိ ဧတ္ထ ဝိဒဓာတုယာ ဉာဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဋိကာယ နိမုဇ္ဇိတွာတိ ဧတ္ထ ပဋိကာသဒ္ဒေါ အဍ္ဎေန္ဒုပါသာဏဝါစကောတိ အာဟ ‘‘အဍ္ဎစန္ဒပါသာဏေ’’တိ။ သော ဟိ ပဋတိ အဍ္ဎဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ပဋိကာတိ ဝုစ္စတိ။ ပဋိကာသဒ္ဒေါယံ အတ္ထရဏဝိသေသေပိ ဝတ္တတိ။ ယဿ ဒါနီတိ ဧတ္ထ ယသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေသံ ဟိတကရဏီယတ္ထဿာ’’တိ။ ဣမိနာ အယံ ယံသဒ္ဒေါ န တံသဒ္ဒါပေက္ခောတိ ဒဿေတိ။ အထ ဝါ ယဿာတိ ယော အဿ။ အဿ တေသံ ဟိတကရဏီယတ္ထဿ ယော ကာလော အတ္ထိ, တံ ကာလံ ဘဂဝါ ဇာနာတီတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ အသီတိဂါမိကသဟဿာနံ။ ပစ္ဆာယာယန္တိ ဧတ္ထ ပကာရော ပစ္စန္တတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ဝိဟာရပစ္စန္တေ ဆာယာယ’’န္တိ။ သမ္မနာဟရန္တီတိ သံ ပုနပ္ပုနံ မနသာဂတံ အဘိမုခံ ဟရန္တီတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ မနသိကရောန္တီ’’တိ။ ‘‘ပသာဒဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ကောဓဝသေနာ’’တိအာဒီနိ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘ပုန ဝိသိဋ္ဌတရ’’န္တိ ဣမိနာ ဘိယျောသော မတ္တာယာတိ နိပါတဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၃။)

သောဏဿ ပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ

֍ * ၂၄၃။ ‘‘မက္ခိတော’’တိ ဣမိနာ ဖုရတိ ဝိပ္ဖါရတိ ဗျာပေတီတိ ဖုဋောတိ ဝုတ္တေ ဖုရဓာတုယာ ဝိပ္ဖါရဏံ နာမ မက္ခိတတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ ဣမိနာ ဂါဝေါ အာဟနန္တိ ဧတ္ထာတိ ဂဝါဃာတနန္တိ အတ္ထံ ဒဿေဘိ။ တန္တိဿရေတိ တန္တိယာ ဂုဏဿ သရေ။ ဝါဒနကုသလောတိ ဝါဒနေ ကုသလော။ ခရမုစ္ဆိတာတိ ခရေန မုစ္ဆိတာ။ ‘‘သရသမ္ပန္နာ’’တိ ဣမိနာ သရော ဧတိဿမတ္ထီတိ သရဝတီ, ဝီဏာတိ ဒဿေတိ။ ကမ္မညာတိ ဧတ္ထ ကမ္မသဒ္ဒတော ခမတ္ထေ ညပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘ကမ္မက္ခမာ’’တိ။ မန္ဒမုစ္ဆနာတိ မန္ဒေန မုစ္ဆနာ။ သမေ ဂုဏေတိ ဧတ္ထ သမော နာမ မဇ္ဈိမော, ဂုဏော နာမ မုချတော ဝီဏာယ ဇိယာ, ဥပစာရတော သရောတိ အာဟ ‘‘မဇ္ဈိမေ သရေ’’တိ။ ဝီရိယသမထန္တိ ဧတ္ထ ဝီရိယဉ္စ သမထော စာတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဝီရိယသမ္ပယုတ္တံ သမထ’’န္တိ။ ဣမိနာ ဝီရိယေန သမ္ပယုတ္တံ သမထံ ဝီရိယသမထန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝီရိယံ သမထေန ယောဇေဟီ’’တိ ဣမိနာ ဝီရိယေန သမထံ ယောဇေဟီတိ အတ္ထောပိ ဒဿိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဣန္ဒြိယာနဉ္စ သမတန္တိ ဧတ္ထ သဒ္ဓါဒီနိ ပဉ္စိန္ဒြိယာနေဝ ဂဟေတဗ္ဗာနိ, န အညာနီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဒ္ဓါဒီနံ ဣန္ဒြိယာန’’န္တိ။ ‘‘သမဘာဝ’’န္တိ ဣမိနာ တာပစ္စယော ဘာဝတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဣန္ဒြိယာနံ သမတ’’န္တိပါဌေ, သဒ္ဓါဒီသု ဣန္ဒြိယေသု ဝါ။ တတ္ထ စ နိမိတ္တံ ဂဏှာဟီတိ ဧတ္ထ ဘာဝေနဘာဝလက္ခဏေ ထပစ္စယော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တသ္မိံ သမထေ သတီ’’တိ။ အာဒါသေ သတိ မုခဗိမ္ဗေန ကတ္တုဘူတေန ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ ဣဝ, တသ္မိံ သမထေ သတိ ယေန နိမိတ္တေန ကတ္တုဘူတေန ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ သမထဿ နိမိတ္တံ သမထနိမိတ္တံ, ဣန္ဒြိယာနံ သမဘာဝေါ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ သမထနိမိတ္တာဒီနိ စတ္တာရိ ဧကသေသေန ဝါ သာမညနိဒ္ဒေသေန ဝါ ‘‘နိမိတ္တ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။

֍ * ၂၄၄။ အညံ ဗျာကရေယျန္တိ ဧတ္ထ အညံ ဗျာကရောန္တော အတ္တာနံ ‘‘အရဟာ အဟ’’န္တိ ဇာနာပေတီတိ အာဟ ‘‘အရဟာ အဟ’’န္တိ ဇာနာပေယျ’’န္တိ။ ဆ ဌာနာနီတိ ဧတ္ထ ဌာနသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဆ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၄။)

ကာရဏာနီ’’တိ။ ‘‘ပဋိဝိဇ္ဈိတွာ’’တိအာဒိနာ အဓိမုတ္တောတိ ပဒဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဒ္ဒတ္ထော ပန အဓိမုစ္စတီတိ အဓိမုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အရဟတ္တံ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ အသမ္မောဟောတီတိ ဧတ္ထ အာကာရတ္ထဝါစကော ဣတိသဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗပဒေသုပိ ယောဇေတွာ ‘‘နေက္ခမံ ဣတိ ဝုစ္စတီ’’တိအာဒိနာ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။

‘‘ပဋိဝေဓရဟိတ’’န္တိ ဣမိနာ ကေဝလံ သဒ္ဓါမတ္တကန္တိ ဧတ္ထ မတ္တသဒ္ဒဿ နိဝတ္တေတဗ္ဗတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဋိဝေဓပညာယာတိ မဂ္ဂပညာယ။ ‘‘အသမ္မိဿ’’န္တိ ဣမိနာ ကေဝလသဒ္ဒဿ အသမ္မိဿတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဋိစယန္တိ ဧတ္ထ ပဋိသဒ္ဒေါ အနုပစ္ဆိန္နတ္ထော, စိဓာတု ဝဍ္ဎနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ကရဏေန ဝဍ္ဎိ’’န္တိ, မဂ္ဂပဋိဝေဓေန ဝီတရာဂတ္တာယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္နိန္နမာနသောယေဝါတိ တသ္မိံ ဖလသမာပတ္တိဝိဟာရေ နိန္နမာနသော ဧဝ။

လာဘသက္ကာရသိလောကန္တိ ဧတ္ထ လဘနံ လာဘော, သုဋ္ဌု ကရဏံ သက္ကာရော, သိလောကနံ ဝဏ္ဏဘဏနံ သိလောကော, လာဘော စ သက္ကာရော စ သိလောကော စ လာဘသက္ကာရသိလောကန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စတုပစ္စယလာဘဉ္စာ’’တိအာဒိ။ တေသံယေဝါတိ စတုန္နံ ပစ္စယာနမေဝ။ ‘‘သီလဉ္စ ဝတဉ္စာ’’တိ ဣမိနာ သီလဗ္ဗတန္တိပဒဿ ဒွန္ဒဝါကျံ ဒဿေတိ။

ဘုသသဒ္ဒဿ ကလိင်္ဂရတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဗလဝန္တော’’တိ ‘‘ခီဏာသဝဿာ’’တိ ဣမိနာ နေဝဿာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဂဟေတွာ’’တိ ဣမိနာ ပရိယာဒိယန္တီတိ ဧတ္ထ ပရိပုဗ္ဗအာပုဗ္ဗဒါဓာတုယာ ဂဟဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ကိလေသာ ကရောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ ကိလေသာနံ။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဣဉ္ဇနံ ကမ္ပနံ ဣဉ္ဇံ, န ဣဉ္ဇံ အနေဉ္ဇံ, တမေဝ အာနေဉ္ဇံ, တံ ပတ္တန္တိ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အစလနပ္ပတ္တ’’န္တိ။ ဝယဉ္စာတိ စသဒ္ဒေါ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝယမ္ပိ ဥပ္ပါဒမ္ပီ’’တိ။

ဥပါဒါနက္ခယဿာတိ ဧတ္ထ ဥပါဒါနက္ခယံ အဓိမုတ္တဿာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစန’’န္တိ။ ‘‘ဥပ္ပါဒဉ္စ ဝယဉ္စာ’’တိ ဣမိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၅။)

အာယတနုပ္ပါဒန္တိ ဧတ္ထ ဥပ္ပါဒသဒ္ဒေန ဝယောပိ အဝိနာဘာဝတော ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ သမ္မာတိ နိပါတော ဉာယတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဟေတုနာ နယေနာ’’တိ။ သန္တစိတ္တဿာတိ ဧတ္ထ သန္တသဒ္ဒဿ ခေဒါဒီသုပိ ပဝတ္တတ္တာ ဣဓ နိဗ္ဗုတတ္ထေ ဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘နိဗ္ဗုတစိတ္တဿာ’’တိ။ အနုနယပဋိဃေဟီတိ အနု ပုနပ္ပုနံ အာရမ္မဏေ စိတ္တံ နေတီတိ အနုနယော, ရာဂေါ, အာရမ္မဏေ ပဋိဟညတီတိ ပဋိဃော, ဒေါသော, အနုနယော စ ပဋိဃော စ အနုနယပဋိဃာ, တေဟိ။ ဣဋ္ဌေ အနုနယော, အနိဋ္ဌေ ပဋိဃော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

၁၄၈။ ဒိဂုဏာဒိဥပါဟနပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၂၄၅။ အညံ ဗျာကရောန္တီတိ ဧတ္ထ အညသဒ္ဒေါ သဗ္ဗနာမသုဒ္ဓနာမဝသေန ဒုဝိဓော။ တေသု ဣဓ သုဒ္ဓနာမံ, တံ ပန ဗာလေ စ ဒါရကေ စ အရဟတ္တေ စ ပဝတ္တတိ, ဣဓ ပန အရဟတ္တေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အရဟတ္တံ ဗျာကရောန္တီ’’တိ။ ယေနာတိ သဘာဝေန။ အရဟာတိ ဉာယတီတိ အရဟာဣတိ အတ္ထော ဉာယတိ။ သောတိ သဘာဝေါ။ သုတ္တဝဏ္ဏနာတောယေဝါတိ အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာတော ဧဝ။ န ဥပနီတောတိ န ဥပရိ နီတော။ ဧကစ္စေ မောဃပုရိသာတိ ဧကစ္စေသဒ္ဒေါ အညေပရိယာယော, မောဃသဒ္ဒေါ တုစ္ဆဝေဝစနောတိ အာဟ ‘‘အညေ ပန တုစ္ဆပုရိသာ’’တိ။ ‘‘ဟသမာနာ ဝိယာ’’တိ ဣမိနာ ဟသမာနကံ မညေတိ ဧတ္ထ မညေသဒ္ဒေါ ဝိယတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ အသန္တမေဝါတိ အဝိဇ္ဇမာနံယေဝ။ ဧကပလာသိကန္တိ ဧတ္ထ ပလာသသဒ္ဒေါ ပဏ္ဏဝါစကော။ ပဋလံ နာမ ပဏ္ဏံ ဝိယ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ဧကပဋလ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အသီတိသကဋဝါဟေတိ ဧတ္ထ အသီတိ ပဒံ သကဋပဒေန သမ္ဗန္ဓံ ကတွာ အသီတိသကဋေဟိ ဝဟိတဗ္ဗေတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ဒွေ သကဋဘာရာ ဧကော ဝါဟော’’တိ ဣမိနာ ဝါဟာနံ စတ္တာလီသဘာဝံ ဒဿေတိ။ သတ္တဟတ္ထိကဉ္စ အနီကန္တိ ဧတ္ထ အနီကဿ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဆ ဟတ္ထိနိယော စာ’’တိအာဒိ။ သတ္တန္နံ ဟတ္ထီနံ သမူဟော သတ္တဟတ္ထိကံ။ သတ္တအနီကတ္တာ ဧကူနပညာသဟတ္ထိနော ဟောန္တိ။ တေသု သတ္တ ဟတ္ထိနော,

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၆။)

ဒွါစတ္တာလီသ ဟတ္ထိနိယော ဟောန္တိ။ ဒွိဂုဏာတိ ဧတ္ထ ဂုဏသဒ္ဒေါ ပဋလတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဒွိပဋလာ’’တိ။ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာတိ ဧတ္ထ ဒွိဂုဏတိဂုဏာနံ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ပါရိသေသတော ဂုဏင်္ဂုဏဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စတုပဋလတော ပဋ္ဌာယ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနာတိ ပဋလပဋလာ ဥပါဟနာ, ဗဟုပဋလာ ဥပါဟနာတိ အတ္ထော။ ဥကာရေန သဟ ယောဇေတွာ ဂကာရော သဇ္ဈာယိတဗ္ဗော စ လိခိတဗ္ဗော စ။ ဣဒါနိ ပေါတ္ထကေသု ပန ဥကာရော န ဒိဿတိ။

၁၄၉။ သဗ္ဗနီလိကာဒိပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၂၄၆။ သဗ္ဗာဝ နီလိကာတိ သဗ္ဗာဝ ဥပါဟနာယော နီလိကာ, သဗ္ဗဋ္ဌာနေသု နီလမေတာသန္တိ သဗ္ဗနီလိကာတိပိ ကာတဗ္ဗော။ တတ္ထ စာတိ တေသု နီလိကာဒီသု စ။ ဥမ္မာရပုပ္ဖဿ ဝဏ္ဏော ဝိယ ဝဏ္ဏော ဧတိဿာတိ ဥမ္မာရပုပ္ဖဝဏ္ဏာ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကဝဏ္ဏာတိ ဧတ္ထ အဒ္ဒေါတိ အလ္လော။ အရိဋ္ဌောတိ ဖေဏိလရုက္ခော ဝါ ကာကော ဝါ, တသ္မာ အဒ္ဒေါ အလ္လော အရိဋ္ဌော ဖေဏိလရုက္ခော, ကာကော ဝါတိ အဒ္ဒါရိဋ္ဌော, တဒေဝ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကော, အဒ္ဒါရိဋ္ဌကဿ ဝဏ္ဏော ဝိယ ဝဏ္ဏော ဧတိဿာတိ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကဝဏ္ဏာ။ ဧတာသူတိ သဗ္ဗနီလိကာဒီသု။ ပုဉ္ဆိတွာတိ ပရိမဇ္ဇိတွာ။ အပ္ပမတ္တကေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနေ။ သဗ္ဗနီလာဒိကေ ဘိန္နေ ကာ နာမ ကထာတိ အတ္ထော။

‘‘ယာသံ ဝဒ္ဓါယေဝ နီလာ’’တိ ဣမိနာ နီလကာ ဝဒ္ဓိကာ ဧတာသန္တိ နီလကဝဒ္ဓိကာတိ ဆဋ္ဌီဗာဟိရတ္ထသမာသံ ဒဿေတိ။ ဝဒ္ဓိကာတိ စ နဒ္ဓိ။ သာ ဟိ ဥပါဟနတလတော ဝဒ္ဓယတီတိ ဝဒ္ဓိကာတိ စ ဥပါဟနတလံ ဗန္ဓတိ ဣမာယာတိ ဝဒ္ဓိကာတိ စ ဝုစ္စတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပီတကဝဒ္ဓိကာဒီသု။ ဧတာယောပီတိ နီလကဝဒ္ဓိကာဒိကာ ဥပါဟနာယောပိ။ တလေတိ ဥပါဟနာယ တလေ။ ‘‘ခလ္လကံ ဗန္ဓိတွာ’’တိ ဣမိနာ ခလ္လကေန ဗန္ဓိတဗ္ဗာတိ ခလ္လကဗဒ္ဓါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယောနကဥပါဟနာတိ ယောနကဇာတီနံ မနုဿာနံ ဥပါဟနာ။ ပလိဂုဏ္ဌေတွာတိ ပရိသမန္တတော ဝေဌေတွာ။ ‘‘ဥပရိ…ပေ… ဇင်္ဃ’’န္တိ ဣမိနာ ပုဋဗဒ္ဓတော ဝိသေသံ ဒဿေတိ။ တူလပိစုနာတိ တူလသင်္ခါတေန ပိစုနာ။ ‘‘တိတ္တိရပတ္တသဒိသာ’’တိ ဣမိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၇။)

တိတ္တိရဿ ပတ္တံ ဝိယ တိတ္တိရပတ္တိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တိတ္တိရောတိ စ ဧကော သကုဏဝိသေသော။ ကဏ္ဏိကဋ္ဌာနေတိ ဒွိန္နံ ဝဒ္ဓိကာနံ ဧကတော သမာဂမဋ္ဌာနေ။ ‘‘မေဏ္ဍ…ပေ… ကတာ’’တိ ဣမိနာ မေဏ္ဍဿ ဝိသာဏေန သဒိသာ ဝဒ္ဓိကာ ဧတာသန္တိ မေဏ္ဍဝိသာဏဝဒ္ဓိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တထေဝါတိ ယထာ မေဏ္ဍအဇသိင်္ဂသဏ္ဌာနေ ဝဒ္ဓေ ယောဇေတွာ ကတာ, တထေဝါတိ အတ္ထော။ ‘‘ဝိစ္ဆိကာ…ပေ… ကတာ’’တိ ဣမိနာ ဝိစ္ဆိကာယ အဠော ဝိစ္ဆိကာဠော, သော ဝိယ ဝဒ္ဓိကာ ဧတာသန္တိ ဝိစ္ဆိကာဠိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဠသဒ္ဒေါ ‘‘အဠစ္ဆိန္နော’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၁၁၉) အင်္ဂုဋ္ဌဝါစကော, ဣဓ ပန နင်္ဂုဋ္ဌဝါစကော, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘နင်္ဂုဋ္ဌသဏ္ဌာနေ’’တိ။ တလေသူတိ ဥပါဟနာယ တလေသု။ ‘‘မောရ…ပေ… သိဗ္ဗိကာ’’တိ ဣမိနာ မောရပိဉ္ဆေဟိ ပရိသမန္တတော, ပရိက္ခိပိတွာ ဝါ သိဗ္ဗိတာ မောရပိဉ္ဆပရိသိဗ္ဗိတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ စိတြာ ဥပါဟနာယောတိ ဧတ္ထ စိတြသဒ္ဒေါ ဝိစိတြတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝိစိတြာ’’တိ။ ဧတာသူတိ ခလ္လကဗဒ္ဓါဒီသု။ ဝဠဉ္ဇေတဗ္ဗာတိ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ။ ဝဠဇိ ပရိဘောဂေတိ ဓာတုပါဌော (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၅ ဇကာရန္တဓာတု)။ တာလုဇော တတိယော။ တေသု ပနာတိ ခလ္လကာဒီသု ပန။ သတိ သန္တေသူတိ ယောဇနာ။ သီဟစမ္မေန ပရိက္ခိပိတဗ္ဗာတိ သီဟစမ္မပရိက္ခတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိယန္တေသူ’’တိအာဒိ။ ပက္ခိဗိဠာလောတိ တုလိယော။ သော ဟိ ပက္ခယုတ္တတ္တာ စ ဗိဠာလမုခသဒိသမုခတ္တာ စ ပက္ခိဗိဠာလောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ လုဝကစမ္မပရိက္ခတာတိ ဧတ္ထ လုဝကသဒ္ဒေါ ပက္ခိဗိဠာလပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥလူကစမ္မပရိက္ခတာ’’တိပိ ပါဌော။ ဧတာသုပီတိ သီဟစမ္မပရိက္ခတာဒီသုပိ။ ယာ ကာစိ ဥပါဟနာယောတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၂၄၇။ ဩမုက္ကန္တိ ဧတ္ထ အဝတျူပသဂ္ဂဿ ဝိယောဂတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိမုဉ္စိတွာ အပနီတ’’န္တိ။ ပုရာဏံ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနန္တိ အတ္ထော။

၁၅၁။ အဇ္ဈာရာမေ ဥပါဟနပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၂၄၈။ ‘‘ယေန သိပ္ပေနာ’’တိအာဒိနာ အဘိ အဓိကံ ဇီဝန္တိ အနေနာတိ အဘိဇီဝနံ, ကိံတံ? သိပ္ပန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တဿာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၈။)

သိပ္ပဿ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ ယံသဒ္ဒေါ ဝစနဝိပလ္လာသောတိ အာဟ ‘‘ယေ တုမှေ’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယံနိပါတောတိ ယံဣတိ နိပါတော ယဒိသဒ္ဒဿ အတ္ထေ ပဝတ္တတီတိ ယောဇနာ။ အာစရိယာ ဧဝါတိ ဧဝသဒ္ဒေန အာစရိယမတ္တဘာဝံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ သောတိ အဝဿိကော။ တန္တိ ဆဗ္ဗဿံ။ နိဿာယ ဝစ္ဆတီတိ အဝဿိကဿ စတုဝဿကာလေ ဆဗ္ဗဿဿ ဒသဝဿိကတ္တာ တံ နိဿာယ ဝသတိ။ ဥပဇ္ဈာယမတ္တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပဇ္ဈာယဿာ’’တိအာဒိ။ မဟန္တတရာတိ အတ္တနော ဝုဍ္ဎတရာ။ ဥပဇ္ဈာယဿ မတ္တံ ပမာဏမေတေသန္တိ ဥပဇ္ဈာယမတ္တာ။

֍ * ၂၄၉။ ပါဒတော နိက္ခန္တေန ခီလသဒိသေန မံသေန ပဝတ္တော အာဗာဓော ပါဒခီလာဗာဓောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါဒတော’’တိအာဒိ။ ပါဒတော နိက္ခန္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၂၅၁။ တိဏပါဒုကာတိအာဒီသု တိဏေန ကတာ ပါဒုကာ တိဏပါဒုကာတိ ဝစနတ္ထာဒိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေန ကေနစိ တိဏေနာ’’တိအာဒိ။ တံ သုဝိညေယျမေဝ။ ‘‘ဘူမိယံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာတိ’’အာဒိနာ န သင်္ကမိတဗ္ဗာတိ အသင်္ကမနီယာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၅၂။ အင်္ဂဇာတေနေဝါတိ အတ္တနော အင်္ဂဇာတေန ဧဝ။ အင်္ဂဇာတန္တိ ဂါဝီနံ အင်္ဂဇာတံ။ ဩဂါဟေတွာတိ ဧတ္ထ ဩတျူပသဂ္ဂေါ ဒဠှတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဒဠှံ ဂဟေတွာ’’တိ။

၁၅၃။ ယာနာဒိပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၂၅၃။ ဣတ္ထိယုတ္တေနာတိ ဧတ္ထ ရူဠီဝသေန ဓေနုပိ ဣတ္ထီ နာမာတိ အာဟ ‘‘ဓေနုယုတ္တေနာ’’တိ။ ပုရိသန္တရေနာတိ ဧတ္ထ ပုရိသော ဧဝ အန္တရော အညော ဧတ္ထာတိ ပုရိသန္တရံ ယာနံ။ ပုရိသန္တရော နာမ အတ္ထတော သာရထီတိ အာဟ ‘‘ပုရိသသာရထိနာ’’တိ, ယာနေနာတိ ယောဇနာ။ ဂင်္ဂါမဟိယာယာတိ ဧတ္ထ ဂင်္ဂါ စ မဟီ စ ဂင်္ဂါမဟီ, တတ္ထ ကီဠိကာ ဂင်္ဂါမဟိယာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂင်္ဂါမဟီကီဠိကာယာ’’တိ။ တတ္ထ ဟိ ဣတ္ထိပုရိသာ ယာနေဟိ ဥဒကကီဠံ ကီဠန္တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၃၉။)

ပုရိသယုတ္တံ ဟတ္ထဝဋ္ဋကန္တိ ဧတ္ထ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ ပုရိသယုတ္တဉ္စ ဟတ္ထဝဋ္ဋကဉ္စာ’’တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပုရိသယုတ္တန္တိ ပုရိသေန ယုဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ပုရိသယုတ္တံ ယာနံ။ ဟတ္ထဝဋ္ဋကန္တိ ဟတ္ထေန ဝဋ္ဋေတဗ္ဗန္တိ ဟတ္ထဝဋ္ဋကံ ယာနံ။ ယာနုဂ္ဃါတေနာတိ ယာနဿ ဥလ္လင်္ဃိတွာ ဂမနေန။ ဟနဓာတု ဟိ ဂတျတ္ထော။ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယာနံ အဘိရုဟန္တဿာ’’တိအာဒိ။ ‘‘တပ္ပစ္စယာ’’တိ ဣမိနာ ယာနုဂ္ဃါတေနာတိ ဧတ္ထ ဟေတွတ္ထေ ကရဏဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ပီဌကသိဝိကန္တိ ပီဌေန သဟ ကတံ သိဝိကံ။ ပဋပေါဋလိကန္တိ ပဋမယံ ပေါဋလိကံ။

၁၅၄။ ဥစ္စာသယနမဟာသယနပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၂၅၄။ ဥစ္စံ အာသယနံ ဥစ္စာသယနံ။ မဟန္တံ အာသယနံ မဟာသယနံ။ အာသန္ဒိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပမာဏာတိက္ကန္တာသနန္တိ ဒီဃာသနံ။ တဉှိ အာဂမ္မ သဒတိ နိသီဒတီတိ ဧတ္ထ, အာယတံ ဝါ သုဋ္ဌုံ ဒဒါတီတိ အာသန္ဒီတိ ဝုစ္စတိ။ ဝါဠရူပါနီတိ သီဟဗျဂ္ဃါဒိဝါဠရူပါနိ။ ပါဒေသု ဝါဠရူပါနိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ အင်္ကီယတိ လက္ခီယတီတိ ပလ္လင်္ကော။ ဂေါနကောတိ ဂဝတိ ဒီဃလောမေဟိ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ ဧတ္ထာတိ ဂေါနကော။ ကောဇဝေါတိ ကုယံ ဘူမိယံ ဇဝတိ ဂစ္ဆတီတိ ကောဇဝေါ။ တဿာတိ ဂေါနကဿ။ လောမာနိ စတုရင်္ဂုလာဓိကာနိ ဟောန္တိ ကိရာတိ ယောဇနာ။ ဝါနစိတြဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏောတိ ဝါနေန သိဗ္ဗနေန သဉ္ဇာတံ စိတြရူပမေတ္ထာတိ ဝါနစိတြံ, ဥဏ္ဏာယ နိဗ္ဗတ္တော ဥဏ္ဏာမယော, သောယေဝ အတ္ထရဏော ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏော, ဝါနစိတြဉ္စ တံ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏော စေတိ ဝါနစိတြဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏော။ သေတတ္ထရဏောတိ သေတတ္ထိကေဟိ သေဝီယတီတိ သောတော, သောယေဝ အတ္ထရဏော သေတတ္ထရဏော။ ဣမိနာ အတ္ထေန ပဋတိ သေတဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ပဋိကာတိ ကာတဗ္ဗံ။ ပဋိကာသဒ္ဒေါယံ အဍ္ဎေန္ဒုပါသာဏေပိ ပဝတ္တတိ။ ဃနပုပ္ဖကောတိ ဃနံ ကထိနံ ပုပ္ဖမေတ္ထာတိ ဃနပုပ္ဖကော။ ဣမိနာ ဃနပုပ္ဖသင်္ခါတံ ပဋလမေတ္ထ အတ္ထီတိ ပဋလိကာတိ ဒဿေတိ။ သောတိ အတ္ထရဏော။ အာမလကပဋောတိ အာမလကပုပ္ဖံ ဒဿေတွာ ကတော ပဋော။ တူလိကာတိ တူလံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၀။)

ပူရေတွာ ကတာ တူလိကာ။ ဝိကတိကာတိ သီဟဗျဂ္ဃါဒိရူပေဟိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၅) ဝိစိတ္တာကာရေန ကရီယတီတိ ဝိကတိကာ။ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဥဒ္ဒလောမီတိ ဥဘတောဒသံ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏံ။ ဧကန္တလောမီတိ ဧကတောဒသံ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန ‘‘ဥဒ္ဒလောမီတိ ဧကတော ဥဂ္ဂတလောမံ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏံ, ဧကန္တလောမီတိ ဥဘတော ဥဂ္ဂတလောမံ ဥဏ္ဏာမယတ္ထရဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဒွေ အဋ္ဌကထာယော အညမညံ ဝိသဒိသာ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထ ဒီဃနိကာယဋ္ဌကထာနယေန ဝစနတ္ထံ ကရိဿာမိ။ ဥဋ္ဌိတံ ဒွီဟိ ပက္ခေဟိ, ဒွီသု ဝါ ဒသာသင်္ခါတံ လောမမေတ္ထာတိ ဥဒ္ဒလောမီ။ နိဂ္ဂဟိတာဂမံ ကတွာ ‘‘ဥန္ဒလောမီ’’တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ဧကသ္မိံ အန္တေ ဒသာသင်္ခါတံ လောမမေတ္ထာတိ ဧကန္တလောမီတိ။ ကောသေယျကဋ္ဋိဿမယန္တိ ဧတ္ထ ကောသေယျန္တိ ကောသိယသုတ္တံ။ ကဋ္ဋိဿန္တိ ကဋ္ဋိဿနာမကံ ဝါကံ။ ဣမိနာ ကောသေယျဉ္စ ကဋ္ဋိဿဉ္စ ကဋ္ဋိဿာနီတိ ဝိရူပေကသေသံ ကတွာ ကဋ္ဋိဿေဟိ ပကတံ အတ္ထရဏံ ကဋ္ဋိဿန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သုဒ္ဓကောသေယျန္တိ ရတနအပရိသိဗ္ဗိတံ သုဒ္ဓကောသေယျံ။ ဣမိနာ သုဒ္ဓကဋ္ဋိဿမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

သောဠသ နာဋကိတ္ထိယော ဌတွာ နစ္စံ ကရောန္တိ ဧတ္ထာတိ ကုတ္တကန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သောဠသန္န’’န္တိအာဒိ။ အဇိနစမ္မေဟီတိ အဇိနမိဂစမ္မေဟိ, ကတဣတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဝေဏီတိ ဒုပဋ္ဋတိပဋ္ဋာဒီဟိ ပရံပရဝသေန ကတတ္တာ ‘‘ပဝေဏီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အဇိနစမ္မာနိ ဟိ သုခုမတရာနိ, တသ္မာ ဒုပဋ္ဋတိပဋ္ဋာဒီနိ ကတွာ ပဝေဏိဝသေန ကတာနိ။ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အဇိနပဝေဏီ’’တိ။ ‘‘ကဒလိမိဂစမ္မံ နာမာ’’တိ ဣမိနာ တဿ စမ္မံ ကဒလိမိဂဣတိ ဂဟေတဗ္ဗံ ဥတ္တရပဒလောပဝသေန ဝါ ဥပစာရေန ဝါတိ ဒဿေတိ။ ပဝရသဒ္ဒေါ ဥတ္တမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဥတ္တမပစ္စတ္ထရဏ’’န္တိ။ တန္တိ ကဒလိမိဂပဝရပစ္စတ္ထရဏံ။ သဥတ္တရစ္ဆဒန္တိ ဧတ္ထ သကာရော သဟသဒ္ဒကာရိယောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဟ ဥတ္တရစ္ဆဒေနာ’’တိ။ ‘‘ဥပရီ’’တိ ဣမိနာ ဥတ္တရသဒ္ဒဿ သေဋ္ဌာဒယော နိဝတ္တေတိ။ ‘‘သဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာ သဟသဒ္ဒဿ တုလျတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ ‘‘သေတ…ပေ… န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣမိနာ ရတ္တဝိတာနံ ဟေဋ္ဌာ ကပ္ပိယပစ္စတ္ထရဏေ သတိပိ န ဝဋ္ဋတီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၁။)

ဒဿေတိ။ ကသ္မာ? ရတ္တဝိတာနဿ အကပ္ပိယတ္တာ။ ဥဘတောလောဟိတကူပဓာနန္တိ ဧတ္ထ ဥဘသရူပံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သီသူပဓာနဉ္စ ပါဒူပဓာနဉ္စာ’’တိ။ သီသော ဥပဂန္တွာ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထာတိ ဥပဓာနံ, ဥပ ဘုသံ ဝါ သုခံ ဓာရေတီတိ ဥပဓာနံ, ဗိဗ္ဗောဟနံ။ သစေ ပမာဏယုတ္တံ, တံ ဥပဓာနံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

၁၅၅။ သဗ္ဗစမ္မပဋိက္ခေပါဒိကထာ

֍ * ၂၅၅။ ဒီပိပေါတကောတိ ဒီပိပေါတော ဝိယာတိ ဒီပိပေါတကော ဝစ္ဆော။ ဘိတ္တိဒဏ္ဍကာဒီသူတိ ဘိတ္တိသမ္ဗန္ဓေသု ဒဏ္ဍကာဒီသု။ အာဒိသဒ္ဒေန ဘိတ္တိထမ္ဘာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။

֍ * ၂၅၆။ ယော န သက္ကောတိ အနုပါဟနော ဂါမံ ပဝိသိတုံ, သော ဂိလာနော နာမာတိ ယောဇနာ။

၁၅၇။ သောဏကုဋိကဏ္ဏဝတ္ထုကထာ

֍ * ၂၅၇။ ဧတေနာတိ ‘‘ကုရရဃရေ’’တိ ပါဌေန။ အဿာတိ မဟာကစ္စာနဿ။ ပပါတနာမကေတိ ယသ္မာ မဟာတဋော ဧတ္ထ အတ္ထိ, တသ္မာ ပပါတနာမကော ဟောတိ။ ဧတေနာတိ ‘‘ပပါတကေ ပဗ္ဗတေ’’တိ ပါဌေန။ အဿာတိ မဟာကစ္စာနဿ။ ကောဋိအဂ္ဃနကံ ပိဠန္ဓနံ ကဏ္ဏေ ဧတဿတ္ထီတိ ကုဋိကဏ္ဏောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကောဋိအဂ္ဃနကံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ပိဠန္ဓတိ အနေနာတိ ပိဠန္ဓနံ, အလင်္ကာရော။ ဒန္တဇော စတုတ္ထက္ခရော။ ‘‘ပသာဒဇနက’’န္တိ ဣမိနာ ပသာဒံ ဇနေတီတိ ပါသာဒိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပသာဒနီယန္တိ ပသာဒိတဗ္ဗံ, ပသာဒိတုံ အရဟန္တိ အတ္ထော။ အတ္ထဝစနန္တိ အတ္ထော ဝုစ္စတိ အနေနာတိ အတ္ထဝစနံ။ ပါဠိယံ ဣဒါနိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘ပသာဒနီယ’’န္တိ ပါဌော နတ္ထိ။ ‘‘ပါသာဒိက’’န္တိပဒဿ ပုဗ္ဗေ ‘‘ဒဿနီယ’’န္တိ ပါဌောယေဝ အတ္ထိ။ ဥတ္တမဒမထသမထန္တိဧတ္ထ ဒမထသဒ္ဒဿ ဉာဏတ္ထဉ္စ ဣန္ဒြိယသံဝရတ္ထဉ္စ သမထသဒ္ဒဿ သမာဓတ္ထဉ္စ စိတ္တူပသမတ္ထဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥတ္တမံ ဒမထဉ္စာ’’တိအာဒိ။ စသဒ္ဒေန ဒွန္ဒဝါကျံ ဒဿေတိ။ ဝိသူကာယိကဝိပ္ဖန္ဒိတာနန္တိ ဝိသူကာယ ပဋိပက္ခာယ ပဝတ္တာနံ ဒိဋ္ဌိစိတ္တသင်္ခါတာနံ ဝိဝိဓစလနာနံ။ ‘‘ဝီရိယိန္ဒြိယ’’န္တိ ဣမိနာ ယတိန္ဒြိယန္တိ ဧတ္ထ ယတသဒ္ဒေါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၂။)

ဝီရိယဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ နာဂန္တိ ဧတ္ထ နတ္ထိ အာဂု ပါပမေတဿာတိ နာဂေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဂုဝိရဟိတ’’န္တိ ကိံ ဒိဝသတော ပဋ္ဌာယာတိ အာဟ ‘‘မမ ပဗ္ဗဇ္ဇာဒိဝသတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ။ ကဏှာ မတ္တိကာ ဥတ္တရိ ဧတ္ထာတိ ကဏှုတ္တရာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကဏှမတ္တိကုတ္တရာ’’တိ။ ‘‘ဥပရီ’’တိ ဣမိနာ ဥတ္တရသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဂုန္နံ ခုရေဟီ’’တိ ဣမိနာ ဂုန္နံ ခုရကဏ္ဋကသဒိသတ္တာ ဂေါကဏ္ဋကာ နာမာတိ ဒဿေတိ။ တေ ဂေါကဏ္ဋကေ ရက္ခိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ ခရာ ဘူမိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧတေဟီတိ ဧရဂူအာဒီဟိ စတူဟိ တိဏေဟိ။ တန္တိ ဧရဂူတိဏံ။ တေနာတိ မောရဂူတိဏေန။ ဇန္တုဿ ဝဏ္ဏောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သေနာသနံ ပညပေသီတိ ဧတ္ထ ကိံ နာမ သေနာသနံ ပညပေသီတိ အာဟ ‘‘ဘိသိံ ဝါ ကဋသာရကံ ဝါ ပညပေသီ’’တိ။ ပညပေတွာ စ ပန သောဏဿ အာရောစေသိ။ ကိံ အာရောစေသီတိ အာဟ ‘‘အာဝုသော’’တိအာဒိ။ သတ္ထာ ဝသိတုကာမောတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၂၅၈။ ‘‘တဿ သောဏဿာ’’တိ ဣမိနာ ပဋိဘာတု တန္တိ ဧတ္ထ ‘‘တ’’န္တိပဒံ သာမျတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ တန္တိ တဝ။ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာနီတိ အဋ္ဌပမာဏော, အဋ္ဌသမူဟော ဝါ ဝဂ္ဂေါ ဧတေသန္တိ အဋ္ဌကဝဂ္ဂိကာနိ။ ကာမသုတ္တာဒီနိ (သု။ နိ။ ၇၇၂ အာဒယော) သောဠသ သုတ္တာနိ။ ယောတိ ပုဂ္ဂလော, သမန္နာဂတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အရိယောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ သုစိသမန္နာဂတောယေဝ ပါပေ န ရမတိ, အထ ခေါ အရိယောပီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဋိဘာတု တ’’န္တိ ပါဌတော ယာဝ ‘‘သုစီတိ ဝုတ္တ’’န္တိ ပါဌာ ကေသုစိယေဝ အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု အတ္ထိ။ အယံ ခွဿာတိ ဧတ္ထ အဿသဒ္ဒေါ အာချာတောတိ အာဟ ‘‘ဘဝေယျာ’’တိ။ ပရိဒဿေသီတိ ပဉ္စ ဝရာနိ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဒဿေသိ။ ယံ ဝစနံ မေ ဥပဇ္ဈာယော ဇာနာပေတိ, တဿ ဝစနဿ အယံ ကာလော ဘဝေယျာတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၅၉။ ဝိနယဓရပဉ္စမေနာတိ ဧတ္ထ ဥပဇ္ဈာယပဉ္စမေနာတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘အနုဿာဝနာစရိယပဉ္စမေနာ’’တိ။ ဥပါဟနကောသကောတိ ဥပါဟနာယ ပက္ခိပနောကာသော ကောသကော။ ဧဠကစမ္မအဇစမ္မေသု အကပ္ပိယံ နာမ နတ္ထိ။ မိဂစမ္မေ ပန ကိဉ္စိ ဝဋ္ဋတိ, န ကိဉ္စိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၃။)

ဝဋ္ဋတိ။ တံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မိဂစမ္မေ’’တိအာဒိ။ ဧတေသံယေဝါတိ ဧဏိမိဂါဒီနံ ဆန္နမေဝ။ အညေသံ ပနာတိ ဆဟိ မိဂေဟိ အဝသေသာနံ ပန။ တေသံ စမ္မံ န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဂါထာယံ မက္ကဋော စ ကာဠသီဟော စ သရဘော စ ကဒလိမိဂေါ စ ကေစိ ယေ ဝါဠမိဂါ အတ္ထိ, တေ စာတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ မက္ကဋာဒီနံ။

တတ္ထာတိ ဂါထာယ, မက္ကဋာဒီသု ဝါ။ ‘‘သီဟဗျဂ္ဃအစ္ဆတရစ္ဆာ’’တိ ဣမိနာ ဝါဠမိဂါနံ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဧတ္တကာယေဝ ဝါဠမိဂါတိ အာဟ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိ။ ဧတေသံယေဝါတိ သီဟဗျဂ္ဃအစ္ဆတရစ္ဆာနမေဝ။ န စမ္မံ န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေသန္တိ ဆန္နံ ဧဏိမိဂါဒီနံ။ တေတိ ဆ ဧဏိမိဂါဒိကေ။ ဟိ သစ္စံ သဗ္ဗေသံ ဧတေသံ ဝါဠမိဂါနံ စမ္မံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ အာဟရိတွာ ဝါ န ဒိန္နန္တိ အာဟရိတွာ ဝါ ဟတ္ထေ ဝါ ပါဒမူလေ ဝါ ဌပေတွာ န ဒိန္နံ။ ‘‘ဂဏနံ န ဥပေတီ’’တိ ဣမိနာ ဂဏနံ ဥပဂစ္ဆတီတိ ဂဏနူပဂန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဓိဋ္ဌိတဉ္စာတိ အဓိဋ္ဌိတံ ပန။ ယဒါတိ ယသ္မိံ ကာလေ။ တတောတိ ကာလတော။

ဣတိ စမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၆။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကံ

၁၆၀။ ပဉ္စဘေသဇ္ဇာဒိကထာ

֍ * ၂၆၀။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ သရဒကာလေ ဥပ္ပန္နော သာရဒိကောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သရဒကာလေ ဥပ္ပန္နေနာ’’တိ။ ‘‘ပိတ္တာဗာဓေနာ’’တိ ဣမိနာ အာဗာဓဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ပိတ္တာဗာဓဿ ကာရဏံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တသ္မိံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တေနာတိ ဟေတုနာ။ တေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ ကောဋ္ဌဗ္ဘန္တရဂတန္တိ ကောဋ္ဌဿ အဗ္ဘန္တရံ ဂတံ။ အန္တဿ အန္တော ပဝိသနံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အာဟာရတ္ထန္တိ အာဟာရဿ ကိစ္စံ, အာဟာရေန ဝါ ကတ္တဗ္ဗံ ကိစ္စံ။

֍ * ၂၆၁။ နစ္ဆာဒေန္တီတိ တာနိ ဘေသဇ္ဇာနိ ဘောဇနာနိ နစ္ဆာဒေန္တိ။ ကသ္မာ? ဘောဇနာနံ အဇီရဏတ္တာ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၄။)

‘‘န ဇီရန္တီ’’တိ။ နစ္ဆာဒတ္တာ န ဝါတရောဂံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတုံ သက္ကောန္တိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘န ဇီရန္တီ’’တိ ဣမိနာ နစ္ဆာဒနဿ ကာရဏံ ဒဿေတိ။ ‘‘န ဝါတ…ပေ… သက္ကောန္တီ’’တိ ဣမိနာ တဿေဝ ဖလံ ဒဿေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘သိနိဒ္ဓါနီ’’တိ ဣမိနာ သိနိဟန္တီတိ သေနေဟိကာနီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဘတ္တစ္ဆန္နကေနာတိ ဧတ္ထ ဘတ္တဿ အစ္ဆန္နကံ နာမ ဘတ္တဿ အရောစိကံ ဘတ္တဿ ရုစိယာ အနုပ္ပါဒကန္တိ အာဟ ‘‘ဘတ္တာရောစကေနာ’’တိ။

֍ * ၂၆၂။ အစ္ဆဝသန္တိအာဒီသု ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပါဠိယံ ‘‘ပဋိဂ္ဂဟိတံ နိပ္ပက္ကံ သံသဋ္ဌ’’န္တိ ပဒါနံ ကိရိယာဝိသေသနံ ကတွာ ‘‘ပရိဘုဉ္ဇိတု’’န္တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ကာလေ ပဋိဂ္ဂဟိတန္တိ အာဒီသူ’’တိအာဒိ။ တေလပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ ဧတ္ထ ကိတ္တကံ ကာလံ တေလပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သတ္တာဟကာလ’’န္တိ။

၁၆၁။ မူလာဒိဘေသဇ္ဇကထာ

֍ * ၂၆၃။ မူလဘေသဇ္ဇာဒိဝိနိစ္ဆယောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အစ္ဆဝသန္တိအာဒီသု ဝိနိစ္ဆယံ အပေက္ခတိ။ ဣဓာတိ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ။ ယံ ယန္တိ ဝိနိစ္ဆယံ။ ပိသနသိလာတိ ပိသတိ ဧတ္ထာတိ ပိသနာ, သာယေဝ သိလာတိ ပိသနသိလာ။ ဣမိနာ အစလံ ဟုတွာ နိသီဒတီတိ နိသဒေါတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပိသနပေါတကောတိ ပိသတိ အနေနာတိ ပိသနော, သောယေဝ ပေါတကောတိ ပိသနပေါတကော, ဣမိနာ နိသဒတော ပေါတကောတိ နိသဒပေါတကောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဟိင်္ဂုဇာတိယောတိ ဟိင်္ဂုကုလာနိ။

သာမုဒ္ဒန္တိ ဧတ္ထ သမုဒ္ဒေ သန္တိဋ္ဌတီတိ သာမုဒ္ဒန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမုဒ္ဒတီရေ’’တိအာဒိ။ ‘‘တီရေ’’တိ ဣမိနာ သမုဒ္ဒေတိ ဧတ္ထ သတ္တမီဝိဘတ္တိယာ သမီပတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေတိ။ ပကတိလောဏန္တိ သဘာဝလောဏံ, န ဒဗ္ဗသမ္ဘာရေဟိ သဒ္ဓိံ ပစိတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ပဗ္ဗတေ ဥဋ္ဌဟတီ’’တိ ဣမိနာ သိန္ဓုနာမကေ ပဗ္ဗတေ ဥဋ္ဌဟတီတိ သိန္ဓဝန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥဗ္ဗိတော ဘူမိတော ဤရတိ ဥဂ္ဂစ္ဆတီတိ ဥဗ္ဗိရန္တိ ဝစနတ္ထံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၅။)

ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘူမိတော အင်္ကုရံ ဥဋ္ဌဟတီ’’တိ။ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာနယေန ဩဋ္ဌဇော တတိယက္ခရောယေဝ ယုဇ္ဇတိ, ပေါတ္ထကေသု ပန စတုတ္ထက္ခရောယေဝ ဒိဿတိ။ ‘‘ဥဗ္ဘိဒ’’န္တိပိ ပါဌော။ ဗိလန္တိ ကောဋ္ဌာသော။ တသ္မာ ဒဗ္ဗသမ္ဘာရေဟိ ဗိလေဟိ သဒ္ဓိံ ပစိတံ ဗိလန္တိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒဗ္ဗသမ္ဘာရေဟိ သဒ္ဓိံ ပစိတ’’န္တိ။ အဘိဓာနေ ပန (အဘိဓာနေ ၄၆၁ ဂါထာယံ) ‘‘ဗိလာလ’’န္တိ ပါဌော အတ္ထိ။ တန္တိ ဗိလံ။

֍ * ၂၆၄။ အဿာဒီနံ ကာယဂန္ဓော ဝိယ ကဿစိ ကာယဂန္ဓော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တဿာပီတိ ဘိက္ခုနောပိ။ ပိသဒ္ဒေန ကဏ္ဍုဝါဗာဓဘိက္ခုအာဒယောပိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ဆကဏသဒ္ဒဿ အဿာဒီနံ မလေပိ ပဝတ္တနတော ဝုတ္တံ ‘‘ဂေါမယ’’န္တိ။ ပါကတိကစုဏ္ဏမ္ပီတိ အပက္ကရဇနစုဏ္ဏမ္ပိ။ ဧတမ္ပီတိ ပါကတိကစုဏ္ဏမ္ပိ။

တန္တိ အာမကမံသံ, န ခါဒီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ အာမကလောဟိတံ ဝါ, န ပိဝီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အမနုဿောတိ မနုဿသဒိသော ဘူတော။ တန္တိ အာမကမံသလောဟိတံ။

֍ * ၂၆၅။ ‘‘အဉ္ဇန’’န္တိ နာမံ သာမညန္တိ အာဟ ‘‘အဉ္ဇနန္တိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝစနမေတ’’န္တိ။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟကဝစနန္တိ သဗ္ဗေသံ အဉ္ဇနာနံ သင်္ဂါဟကဝစနံ။ ဧတန္တိ ‘‘အဉ္ဇန’’န္တိ ဧတံ ဝစနံ။ အဉ္ဇတိ စက္ခုံ မက္ခေတိ အနေနာတိ အဉ္ဇနံ, အဉ္ဇတိ စက္ခုံ ဗျတ္တံ ကရောတီတိ ဝါ အဉ္ဇနံ, တာလုဇော တတိယက္ခရော။ ကပလ္လန္တိ ကပလ္လေ ပဝတ္တံ။ ကပါလဉှိ ဒီပသိခါယ ဥပရိ နိကုဇ္ဇိတွာ တတ္ထ ပဝတ္တံ မသိ ‘‘ကပလ္လ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒီပသိခတော ဂဟိတမသီ’’တိ။ အဉ္ဇနူပပိသနေဟီတိ ဧတ္ထ အဉ္ဇနေဟိ သဒ္ဓိံ ဥပနေတုံ ပိသိတဗ္ဗန္တိ အဉ္ဇနူပပိသနန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဉ္ဇနေန သဒ္ဓိံ ဧကတော ပိသိတေဟီ’’တိ။ ‘‘ဧကတော’’တိ ဣမိနာ ‘‘သဒ္ဓိ’’န္တိ ပဒဿေဝ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယံကိဉ္စိ အဉ္ဇနူပပိသနံ စုဏ္ဏံ န န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ န ဟောတိ, ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ ဣမသ္မိံ နယေ ‘‘န ဝဋ္ဋတီ’’တိ အာချာတပဒံ ကိရိယာန္တရာပေက္ခတ္တာ ကတ္တာ ဟောတိ။ အာချာတေသုပိ ဟိ ကတ္တုတ္တဉ္စ ကမ္မတ္တဉ္စ လဗ္ဘတိ။ စန္ဒနန္တိအာဒီနိ သုဝိညေယျာနေဝ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၆။)

အဋ္ဌိမယန္တိ ပဒဿ အတိဗျာပိတဒေါသံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘မနုဿဋ္ဌိံ ဌပေတွာ’’တိ။ သလာကဋ္ဌာနိယန္တိ ဧတ္ထ သလာကာ တိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထာတိ သလာကဋ္ဌာနိယန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ သုသိရဒဏ္ဍကာဒိကေ။ သလာကန္တိ အဉ္ဇနိသလာကံ။ ဩဒဟန္တီတိ ဌပေန္တိ။ အံသဗဒ္ဓကောတိ အံသေ ဗဒ္ဓတိ အနေနာတိ အံသဗဒ္ဓကော။ ယမကနတ္ထုကရဏိန္တိ နတ္ထု ကရီယတိ ဣမာယာတိ နတ္ထုကရဏီ, ယမကာ နတ္ထုကရဏီ ယမကနတ္ထုကရဏီ။

֍ * ၂၆၇။ တံ သဗ္ဗံ တေလပါကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အတိ ဝိယ ခိတ္တမဇ္ဇာနီ’’တိ ဣမိနာ အတိ ဝိယ ခိပီယန္တိ ပက္ခိပီယန္တီတိ အတိခိတ္တာနိ, တာနိယေဝ မဇ္ဇာနိ အတိခိတ္တမဇ္ဇာနီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ပဏ္ဏသေဒန္တိ ပဏ္ဏေဟိ သေဒံ။ အင်္ဂါရာနန္တိ အင်္ဂါရေဟိ။ တတ္ထာတိ တေသု ပံသုဝါလိကာဒီသု။ ဝါတဟရဏပဏ္ဏာနီတိ ဝါတဿ အပနယနာနိ ဥဒ္ဒါလာဒီနိ ပဏ္ဏာနိ။ တတ္ထာတိ တေသု ပဏ္ဏေသု။ နာနာပဏ္ဏဘင်္ဂကုထိတန္တိ နာနာပဏ္ဏာနိယေဝ ဘဉ္ဇိတဗ္ဗဋ္ဌေန နာနာပဏ္ဏဘင်္ဂံ, တေန ကုထိတံ နာနာပဏ္ဏဘင်္ဂကုထိတံ။ ဥဏှောဒကဿာတိ ဥဏှောဒကေန။ တတ္ထာတိ ဥဒကကောဋ္ဌကေ။

ပဗ္ဗေ ပဗ္ဗေတိ ဖဠုမှိ ဖဠုမှိ။ ယေနာတိ ပဇ္ဇေန။ တံ ပဇ္ဇံ အဘိသင်္ခရိတုန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ပါဒါနံ သပ္ပါယဘေသဇ္ဇ’’န္တိ ဣမိနာ ပါဒဿ ဟိတံ ပဇ္ဇန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တိလကက္ကေနာတိ ဧတ္ထ ကက္ကသဒ္ဒဿ စုဏ္ဏဝါစကတ္တာ ‘‘ပိဋ္ဌေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကဗဠေန ပက္ခိပနံ ကဗဠိကံ။ သတ္တုပိဏ္ဍဿ ဘတ္တကဗဠသဒိသတ္တာ သတ္တုပိဏ္ဍန္တိ ဝုတ္တံ။ အာဏိ ဝိယာတိ ခီလာ ဝိယ။ ခါရေနာတိ လောဏသက္ခရိကမယေန ခါရေန။ ဝိကာသံ ရုန္ဓတီတိ ဝိကာသိကံ, တေလရုန္ဓနပိလောတိကံ။ ဝဏကမ္မန္တိ ဝဏဿ, ဝဏေ ဝါ ကမ္မံ။

֍ * ၂၆၈။ သပ္ပဒဋ္ဌကာလေယေဝ ကိံ သာမံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိ။ ဣဒန္တိ မဟာဝိကဋံ, ပရိဘုဉ္ဇီကဗ္ဗန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၇။)

သမ္ဗန္ဓော။ အညေသု ပနာတိ သပ္ပဒဋ္ဌတော အညေသု ပန။ သစေ ဘူမိပတ္တော ဂူထော ဟောတိ, ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၆၉။ ဝသီကရဏပါနကသမုဋ္ဌိတရောဂေါတိ ကန္တိဘာဝသင်္ခါတံ ဝသံ ကရောတိ အနေနာတိ ဝသီကရဏံ, ဘေသဇ္ဇံ, ပိဝတေ ပါနံ, တံယေဝ ပါနကံ, ဝသီကရဏဿ ပါနကံ ဝသီကရဏပါနကံ, တေန သမုဋ္ဌိတော ရောဂေါ ဝသီကရဏပါနကသမုဋ္ဌိတရောဂေါ။ ဣမိနာ ဃရဒိန္နကာဗာဓောတိ ဧတ္ထ ဃရဏိယာ ဒိန္နေန ဝသီကရဏပါနကေန သမုဋ္ဌိတော အာဗာဓော ဃရဒိန္နကာဗာဓောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သီတာယ အာလောဠေတဗ္ဗန္တိ သီတာလောဠံ, ဥဒကံ။ သီတာသဒ္ဒေါ နင်္ဂလလေခါသင်္ခါတံ ဖာလပဒ္ဓတိံ မုချတော ဝဒတိ, ဖာလပဒ္ဓတိကရေ ဖာလေ လဂ္ဂမတ္တိကံ ဥပစာရတော ဝဒတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သီတာယ အာလောဠေတဗ္ဗ’’န္တိ။ အဋ္ဌကထာယမ္ပိ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နင်္ဂလေနာ’’တိအာဒိ။

ဝိပက္ကဂဟဏိကောတိ ဝိသေသေန ပါစာပနဂဟဏိကော။ မုတ္တဟရီတကန္တိ ဧတ္ထ ‘‘မုတ္တ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ဂေါမုတ္တမေဝ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂေါမုတ္တပရိဘာဝိတံ ဟရီတက’’န္တိ။ ဣမိနာ မုတ္တေန ပရိဘာဝိတံ ဟရီတကံ မုတ္တဟရီတကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တဏ္ဍုလကသဋောတိ တဏ္ဍုလဓောဝနောဒကကသဋော ဓောတသိနိဒ္ဓေါ, သောဝ မုဂ္ဂပစိတပါနီယောတိ ယောဇနာ။ ‘‘မံသရသေနာ’’တိ ဣမိနာ မံသရသော မံသေန ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗန္တိ ပဋိစ္ဆာဒနီယန္တိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿေတိ။

၁၆၃။ ဂုဠာဒိအနုဇာနနကထာ

֍ * ၂၇၂။ ဟီတိ သစ္စံ။ ပက္ကတ္တာတိ မုဂ္ဂါနံ ပက္ကဘာဝတော။ တေတိ မုဂ္ဂါ။

֍ * ၂၇၄။ အကပ္ပိယကုဋိယန္တိ အကပ္ပိယကုဋိယာ အန္တော။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တမ္ပီတိ ဥဏှယာဂုမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပဂေဝ အာမိသံ ပစိတုန္တိ ဒဿေတိ။ ဥတ္တဏ္ဍုလဘတ္တန္တိ ပက္ကတဏ္ဍုလတော ဝိယောဂေါတိ ဥတ္တဏ္ဍုလော, ဥကာရော ဟိ ဝိယောဂတ္ထဝါစကော, အပက္ကတဏ္ဍုလောတိ အတ္ထော။ ဥတ္တဏ္ဍုလမယံ ဘတ္တန္တိ ဥတ္တဏ္ဍုလဘတ္တံ။ သကိံ ကုထိတေသု ခီရတက္ကာဒီသု အဂ္ဂိံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၈။)

ဗိဠာလာဒီနံ သတ္တာနံ သမူဟော ရူဠှီဝသေန ဥက္ကပိဏ္ဍကောတိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ဗိဠာလမူသိကဂေါဓာမင်္ဂုသာ’’တိ။ ဝိဃာသာဒဘာဝေန နိဟတမာနတ္တာ ကာယဝါစံ ဒမေတီတိ ဒမကော ဝိဃာသာဒေါတိ အာဟ ‘‘ဝိဃာသာဒါ’’တိ။

֍ * ၂၇၆။ တတော နီဟဋန္တိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ နီဟဋန္တိ နီဟရိတွာ ဟရိတံ။

֍ * ၂၇၈။ ဝနဋ္ဌံ ပေါက္ခရဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထ ဝနေ တိဋ္ဌတီတိ ဝနဋ္ဌော, ပေါက္ခရေ တိဋ္ဌတီတိ ပေါက္ခရဋ္ဌောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝနေ စေဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘ပဒုမိနိဂစ္ဆေ’’တိ ဣမိနာ ပေါက္ခရသဒ္ဒေါ ပဒုမဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ ယဿ ဗီဇံ အင်္ကုရံ န ဇနေတိ, တံ ဖလံ အဗီဇံ နာမာတိ ယောဇနာ။

၁၆၇။ သတ္ထကမ္မပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၂၇၉။ ဒုက္ခေန ရုပတီတိ ဒုရောပယောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုက္ခေန ရုဟတီ’’တိ။ သတ္ထကမ္မံ ဝါ ဝတ္ထိကမ္မံ ဝါတိ ဧတ္ထ သတ္ထေန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မံ သတ္ထကမ္မံ, ဝတ္ထိပီဠနံ ကာတဗ္ဗံ ကမ္မံ ဝတ္ထိကမ္မန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ပဋိစ္ဆန္နေ’’တိအာဒိ။ ‘‘သူစိယာ ဝါ’’တိအာဒိနာ သတ္ထကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ‘‘သတ္ထ’’န္တိ ပဒံ ဥပလက္ခဏမတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘သတ္ထေန ဝါ’’တိ ပဒံ ‘‘ဆိန္ဒနံ ဝါ ဖာလနံ ဝါ’’တိပဒေဟိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ‘‘သူစိယာ ဝါ ကဏ္ဋကေန ဝါ သတ္တိကာယ ဝါ’’တိပဒါနိ ‘‘ဝိဇ္ဈနံ ဝါ’’တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ‘‘ပါသာဏသက္ခလိကာယ ဝါ နခေန ဝါ’’တိ ပဒါနိ ‘‘လေခနံ ဝါ’’တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ ဧတန္တိ သတ္ထေန ဆိန္ဒနာဒိကမ္မံ။ ဧတ္ထ စာတိ သတ္ထကမ္မဝတ္ထိကမ္မေသု။ တတ္ထ ပနာတိ သမ္ဗာဓေ ပန။ တေနာတိ ခါရာဒိနာ။ ဝစ္စမဂ္ဂေ ယာယ ဘေသဇ္ဇမက္ခိတာဒါနဝဋ္ဋိယာ ခါရကမ္မံ ဝါ ကရောန္တိ, ယာယ ဝေဠုနာဠိကာယ တေလံ ဝါ ပဝေသေန္တိ, သာ ဘေသဇ္ဇမက္ခိတာဒါနဝဋ္ဋိ ဝါ သာ ဝေဠုနာဠိကာ ဝါ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၄၉။)

֍ * ၂၈၀။ တံ ဒိဝသန္တိ တသ္မိံ ဒိဝသေ။ ကိဉ္စိ သတ္ထန္တိ ယောဇနာ။ ဣမာယာတိ သုပ္ပိယာယ အညံ ကိဉ္စိ အဒေယျံ ကိမ္ပိ ဘဝိဿတီတိ ယောဇနာ။ ယတြ နာမာတိ ဧတ္ထ တြပစ္စယော ကာရဏတ္ထေ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ နာမာ’’တိ။ ‘‘ဝီမံသီ’’တိ ဣမိနာ ပဋိဝေက္ခီတိ ဧတ္ထ ပဋိအဝပုဗ္ဗော ဣက္ခဓာတု ဝီမံသနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ အသုကမံသန္တိ အသုကံ မံသံ, အသုကဿ ဝါ သတ္တဿ မံသံ။

၁၆၉။ ဟတ္ထိမံသာဒိပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၂၈၁။ အရညကောကာ နာမာတိ သသဗိဠာလာဒယော သတ္တေ ခါဒနတ္ထာယ ကုကတိ အာဒဒါတီတိ ကောကော အရညေ ဇာတော ကောကော အရညကောကော, သုနခသဒိသာတိ ဂါမသုနခေန သဒိသာ။ တေသန္တိ အရညကောကာနံ။ ယော ပနာတိ သုနခေါ ပန, ဥပ္ပန္နောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂါမသုနခိယာတိ သာမျတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ကောကေနာတိ သဟာဒိယောဂေ ကရဏဝစနံ။ တာနိ ပဒါနိ ‘‘သံယောဂေနာ’’တိ ပဒေန ယောဇေတဗ္ဗာနိ။ တဿာတိ သုနခဿ။

ဧတ္ထာတိ မနုဿမံသာဒီသု။ သဇာတိကတာယာတိ သမာနဇာတိကဘာဝတော။ အနုပဒ္ဒဝတ္ထာယာတိ အနုပဒ္ဒဝတ္ထံ, ပဋိက္ခိတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာပတ္တီတိ မနုဿမံသေ ထုလ္လစ္စယေန, သေသေ ဒုက္ကဋေန အာပတ္တိ။ ဥဒ္ဒိဿ ကတံ ပနာတိ ဘိက္ခုံ ဥဒ္ဒိဿ ကတမံသံ ပန။

၁၇၀။ ယာဂုမဓုဂေါဠကာဒိကထာ

֍ * ၂၈၂။ ဧကကောတိ ဧတ္ထ ဧကတော အသဟာယတ္ထေ ကပစ္စယောတိ အာဟ ‘‘နတ္ထိ မေ ဒုတိယော’’တိ။ သောတိ ဗြာဟ္မဏော။ ဝယံ ကတွာတိ ပရိဗ္ဗယံ ကတွာ, ပဋိယာဒါပေသိ ကိရာတိ ယောဇနာ။ အနုမောဒနဂါထာယာတိ အနုမောဒနပကာသကာယ ဂါထာယ။ ‘‘ပတ္ထယတံ ဣစ္ဆတ’’န္တိ ပဒါနံ အလမတ္ထပယောဂေ သမ္ပဒါနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အလမေဝ ဒါတုန္တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော’’တိ။ သောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ ‘‘ဒါတု’’န္တိဘာဝဿ ကတ္တုဘာဝေန သော ဧဝ ပါဌော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၀။)

֍ * ၂၈၃။ ယာ ယာဂု ပဝါရဏံ ဇနေတိ, သာ ယာဂု ဘောဇ္ဇယာဂု နာမာတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ ကာလံ။ ‘‘အာဒိံ ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ယဒဂ္ဂေနာတိ ဧတ္ထ အဂ္ဂသဒ္ဒေါ အာဒျတ္ထော ကိရိယာဝိသေသနတ္ထေ ကရဏဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘သဂ္ဂနိဗ္ဗတ္တကပုည’’န္တိ ဣမိနာ သဂ္ဂါတိ ဧတ္ထ ဖလူပစာရံ ဒဿေတိ။ သောတိ ဂုဠော။

֍ * ၂၈၄။ တထာရူပေနာတိ တထာသဘာဝေန။ ဂုဠဿ အနုရူပသဘာဝေနာတိ အတ္ထော။

၁၇၃။ ပါဋလိဂါမဝတ္ထုကထာ

֍ * ၂၈၅။ ယထာ သဗ္ဗံ သန္ထတံ ဟောတိ, ဧဝံ တထာ သဗ္ဗသန္ထရိသန္ထတန္တိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၈၆။ သုနိဓော စ ဝဿကာရော စာတိ ဧတ္ထ စကာရေဟိ ဒွန္ဒဝါကျံ ဒဿေတိ။ အာယမုခပစ္ဆိန္ဒနတ္ထန္တိ သုင်္ကမုခဿ ပစ္ဆေဒနတ္ထံ။ ‘‘ဃရဝတ္ထူနီ’’တိ ဣမိနာ ဝတ္ထုသဒ္ဒဿ ကာရဏဒဗ္ဗတ္ထေ ပဋိက္ခိပိတွာ ဘူဘေဒတ္ထံ ဒီပေတိ။ တာ ဒေဝတာ နာမေန္တိ ကိရာတိ ယောဇနာ။ ယထာနုရူပန္တိ ယံ ယံ ဘောဂဗလာနုရူပံ။ လောကေတိ သတ္တလောကေ။ သဒ္ဒေါတိ ကိတ္တိဃောသော။ တေနေဝါတိ တေန သဒ္ဒဿ အဗ္ဘုဂ္ဂတဟေတုနာ ဧဝ။ ‘‘ဩသရဏဋ္ဌာနံ နာမာ’’တိ ဣမိနာ အရိယံ အာယတနန္တိ ဧတ္ထ အာယတနသဒ္ဒေါ သမောသရဏဋ္ဌာနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ယတ္တကံ ကယဝိက္ကယဋ္ဌာနံ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝါဏိဇာနံ…ပေ… ကယဝိက္ကယဋ္ဌာနံ နာမာ’’တိ ဣမိနာ ဝဏိဇာ ပတန္တိ သန္နိပတန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝဏိပ္ပတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝဏိဇပတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဇကာရလောပေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပါဠိယံ ‘‘တေသ’’န္တိ ပါဌသေသဿ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘တေသံ အရိယာယတနဝါဏိဇပတာန’’န္တိ။ တေသန္တိ စ သာမျတ္ထေ သာမိဝစနံ, နိဒ္ဓါရဏတ္ထေ ဝါ ဝိဘတ္တအပါဒါနတ္ထေ ဝါ။ ဣဒန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၁။)

ပုရံ။ ပုဋဘေဒနန္တိ ဧတ္ထ ပုဋံ ဘိန္ဒန္တိ ဧတ္ထာတိ ပုဋဘေဒနန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘဏ္ဍိကဘေဒနဋ္ဌာန’’န္တိ။ ‘‘သမုစ္စယတ္ထော ဝါသဒ္ဒေါ’’တိ ဝုတ္တဝစနံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တတြ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတြာတိ ပါဋလိပုတ္တေ, တီသု ဝါ အဂ္ဂိဥဒကမိထုဘေဒေသု။ ‘‘အညမညဘေဒါ’’တိ ဣမိနာ မိထုဘေဒါတိ ဧတ္ထ မိထုသဒ္ဒဿ အညမညဝေဝစနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဥဠုမ္ပကုလ္လသဒ္ဒါနံ အတ္ထေ သမာနေပိ ကရဏဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဠုမ္ပ’’န္တိအာဒိ။ ဥဠု ဝုစ္စတိ ဥဒကံ, တတော ပါတိ ရက္ခတီတိ ဥဠုမ္ပော။ ကံ ဝုစ္စတိ ဥဒကံ, တသ္မိံ ဥလတိ ဂစ္ဆတီတိ ကုလ္လော။

အဏ္ဏဝန္တိ ဧတ္ထ အဏ္ဏဝေါ နာမ ကိံ သမုဒ္ဒဿ နာမန္တိ အာဟ ‘‘အဏ္ဏဝ’’န္တိအာဒိ။ ‘‘အဏ္ဏဝ’’န္တိ ဧတံ နာမံ ဥဒကဋ္ဌာနဿ အဓိဝစနန္တိ ယောဇနာ။ အဏ္ဏော ဝုစ္စတိ ဥဒကံ, တံ ဧတသ္မိံ အတ္ထီတိ အဏ္ဏဝေါ။ သရသဒ္ဒဿ အကာရာဒိမှိ စ ကဏ္ဍေ စ ပဝတ္တနတော ဝုတ္တံ ‘‘သရန္တိ ဣဓ နဒီ အဓိပ္ပေတာ’’တိ။ ဣဓာတိ ဣမိဿံ ဂါထာယံ။ ဣဒန္တိ အတ္ထဇာတံ။

ယေတိ အရိယာ။ တေတိ အရိယာ, တရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသဇ္ဇပလ္လလာနီတိ ဧတ္ထ ဝိသဇ္ဇသဒ္ဒေါ တွာပစ္စယန္တော, ပလ္လလသဒ္ဒေါ နိန္နဋ္ဌာနဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ဝိသဇ္ဇ…ပေ… နိန္နဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ အယံ ပန ဇနော ကုလ္လံ ဗန္ဓတီတိ ယောဇနာ။ တိဏ္ဏာ မေဓာဝိနော ဇနာ ဣတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၈၇။ အနနုဗောဓာတိ ဧတ္ထ ကာရဏတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အဗုဇ္ဈနေနာ’’တိ။ သန္ဓာဝိတံ သံသရိတန္တိ ဧတ္ထ တပစ္စယဿ ကမ္မတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘မယာ စ တုမှေဟိ စာ’’တိ။ ဣမိနာ ကတ္တုတ္ထေ သာမိဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိနာ တပစ္စယဿ ဘာဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ သံသိတန္တိ ဧတ္ထ သရဓာတုယာ ရကာရော လောပေါတိ အာဟ ‘‘သံသရိတ’’န္တိ။ ‘‘တဏှာရဇ္ဇူ’’တိ ဣမိနာ ဘဝတော ဘဝံ နေတီတိ ဘဝနေတ္တီတိ ဝစနတ္ထေန တဏှာရဇ္ဇု ဘဝနေတ္တိ နာမာတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၂။)

֍ * ၂၈၉။ ဝဏ္ဏဝတ္ထာလင်္ကာရာနိ သာမညဝသေန ‘‘နီလာ’’တိ ဝုတ္တာနီတိ အာဟ ‘‘နီလာတိ ဣဒံ သဗ္ဗသင်္ဂါဟက’’န္တိ။ တတ္ထာတိ ‘‘နီလာ’’တိအာဒိပါဌေ။ တေသန္တိ လိစ္ဆဝီနံ။ ပကတိဝဏ္ဏာ နီလာ န ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတန္တိ ‘‘နီလာ’’တိအာဒိဝစနံ။ ပဋိဝတ္တေသီတိ ဧတ္ထ ဝတုဓာတု ဥပသဂ္ဂဝသေန ဝါ အတ္ထာတိသယဝသေန ဝါ ပဟရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဟာရေသီ’’တိ။ ‘‘သဇနပဒ’’န္တိ ဣမိနာ သာဟာရန္တိ ဧတ္ထ အာဟာရသဒ္ဒေါ ဇနပဒတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဇနပဒေါ ဟိ ယသ္မာ နဂရဿ ပရိဝါရဘာဝေန အာဟရိတဗ္ဗော, ဣမသ္မာ စ ရာဇပုရိသာ ဗလိံ အာဟရန္တိ, တသ္မာ အာဟာရောတိ ဝုတ္တော။ သဇနပဒံ ဝေသာလိံ ဒဇ္ဇေယျာထာတိ ယောဇနာ။ အင်္ဂုလိံ ဖောဋေသုန္တိ ဧတ္ထ ဖုဋဓာတု သဉ္စလနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အင်္ဂုလိံ စာလေသု’’န္တိ။ ဣတ္ထိကာယာတိ ဣတ္ထီယေဝ ပုရိသတော ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန ဣတ္ထိကာ, တာယ။

၁၇၈။ သီဟသေနာပတိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၂၉၀။ ဓမ္မဿ စ အနုဓမ္မန္တိ ဧတ္ထ ဓမ္မသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကာရဏဿ အနုကာရဏ’’န္တိ။ ‘‘ပရေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝုတ္တ’’ဣတိ ပဒေ ကတ္တာ။ ‘‘ဝုတ္တကာရဏေနာ’’တိပဒံ ‘‘သကာရဏော’’တိပဒေ ကရဏံ။ ကောစိ အပ္ပမတ္တကောပိ တုမှာကံ ဝါဒေါတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝိညူဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဂရဟိတဗ္ဗ’’ဣတိ ပဒေ ကတ္တာ။ ‘‘ဂရဟိတဗ္ဗကာရဏ’’န္တိ ပဒံ ‘‘န အာဂစ္ဆတီ’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ အနဗ္ဘက္ခာတုကာမာတိ ဧတ္ထ အဘိတျူပသဂ္ဂေါ အဘိဘဝနတ္ထော အာပုဗ္ဗော ခါဓာတု ပကထနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အဘိဘဝိတွာ န အာစိက္ခိတုကာမာ’’တိ။

֍ * ၂၉၃။ အနုဝိစ္စကာရန္တိ ဧတ္ထ အနုဝိစ္စသဒ္ဒေါ ဝိစဓာတု တွာပစ္စယန္တောတိ အာဟ ‘‘အနုဝိစိတွာ’’တိ။ ‘‘စိန္တေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဝိစဓာတုယာ ဉာဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ကာတဗ္ဗန္တိ ကာရန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဋာကန္တိ ဓဇပဋာကံ။ ‘‘အာဟိဏ္ဍေယျု’’န္တိ ဣမိနာ ပရိယာယေယျုန္တိ ဧတ္ထ ပရိပုဗ္ဗအာပုဗ္ဗ ယာဓာတုယာ ဂတျတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပါဠိယံ ‘‘ပရိဟရေယျု’’န္တိပိ ပါဌော။ အာဟိဏ္ဍေယျုန္တိ အာဟိဏ္ဍန္တိ။ မုဒ္ဓဇော

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၃။)

တတိယက္ခရော။ ဩပါနဘူတန္တိ ဧတ္ထ ဩပါနော ဝိယ ဘူတော ဩပါနဘူတောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိယတ္တဥဒပါနော ဝိယ ဌိတ’’န္တိ။ ‘‘ဥဒပါနော’’တိ ဣမိနာ ဩပါနသဒ္ဒေါ ဥဒပါနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဥဒပါနော ဟိ သဗ္ဗေ ဇနာ ဩသရိတွာ ပိဝန္တိ ဧတ္ထာတိ ဩပါနောတိ ဝုစ္စတိ။ ဣမေသန္တိ နိဂဏ္ဌာနံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သမ္ပတ္တာနံ ဒါနံ ဒါတဗ္ဗမေဝ, တသ္မာ မာ ဥပစ္ဆိန္ဒိတ္ထာတိ ယောဇနာ။ ဥဒ္ဒိဿာတိ တွာပစ္စယန္တသဒ္ဒေါ ‘‘ကတ’’န္တိ ဥတ္တရပဒေန သမာသောတိ အာဟ ‘‘ဥဒ္ဒိသိတွာ ကတ’’န္တိ။ ဧသေဝ နယော ‘‘ပဋိစ္စကမ္မ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ။

֍ * ၂၉၄။ ပဋိစ္စကမ္မန္တိ ဧတံ နာမံ နိမိတ္တကမ္မဿ အဓိဝစနန္တိ ယောဇနာ။ ယောတိ ယော ကောစိ ဇနော။ ဝဓကဿ ပါဏဃာတကမ္မံ ဟောတိ ဝိယ, တဿာပိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ န ဇီရန္တီတိ ဧတ္ထ ဇရဓာတု ဂတျတ္ထောတိ အာဟ ‘‘န ဂစ္ဆန္တီ’’တိ။

၁၇၉။ ကပ္ပိယဘူမိအနုဇာနနကထာ

֍ * ၂၉၅။ ဗဟာရာမကောဋ္ဌကေတိ ဧတ္ထ သမီပတ္ထေ ဘုမ္မဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဗဟာရာမကောဋ္ဌကသမီပေတိ အာရာမကောဋ္ဌကဿ ဗဟိ သမီပေတိ အတ္ထော’’တိ။ အစ္ဆန္တီတိ ဝသန္တိ။ ဧတန္တိ ‘‘ပစ္စန္တိမ’’န္တိ ဧတံ ဝစနံ။ ဓုရဝိဟာရောပီတိ ပဓာနဝိဟာရောပိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ။ အနုပဂေယေဝါတိ ပါတောယေဝ။ ဩရဝသဒ္ဒန္တိ ဥစ္စရဝသင်္ခါတံ သဒ္ဒံ။ ကပိလသုတ္တပရိယောသာနေတိ သုတ္တနိပါတေ (သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။ကပိလသုတ္တဝဏ္ဏနာ) သင်္ဂဟိတဿ ကပိလသုတ္တဿ ပရိယောသာနေ။ ပဉ္စသတာနံ ကေဝဋ္ဋပုရိသာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဥဿာဝနန္တိကာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယော ဝိဟာရော ကရိယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘူမိယာ ဂတိ ဝိယ ဂတိ ဧတေသန္တိ ဘူမိဂတိကာ။ ပတိဋ္ဌာပေန္တေဟိ ဗဟူဟိ ဘိက္ခူဟိ ပတိဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိစ္ဆာရေန္တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ ယောဇနာ။ သယန္တိ ဘိက္ခု။ တံ ပနာတိ ‘‘သံဃဿ ကပ္ပိယကုဋိံ အဓိဋ္ဌာမီ’’တိ ဝစနံ ပန။ အဝတွာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ တထာ ‘‘ဝတွာပီ’’တိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၄။)

အဋ္ဌကထာသူတိ မဟာအဋ္ဌကထာဒီသု တီသု အဋ္ဌကထာသု။ ဧတ္ထာတိ ဥဿာဝနန္တိကကုဋိယံ။ ‘‘သမကာလံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနံ ဒဠှီကရောန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဝစနေတိ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ ဝစနေ။ တသ္မိန္တိ ထမ္ဘေ။ တေနေဝါတိ အကတဘာဝေနေဝ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတ္ထာတိ ဗဟူသု။

ယတောတိ ဣဋ္ဌကသိလာမတ္တိကာပိဏ္ဍတော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘ဗဟူဟိ သမ္ပရိဝါရေတွာ ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ဣဋ္ဌကာဒယောတိ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ အဓိဋ္ဌာတဗ္ဗဣဋ္ဌကာဒယော။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တထာတိ ယထာ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တံ, တထာ။ ထမ္ဘာဒီနိ ဥက္ခိပိတွာ ပတိဋ္ဌာပနဉ္စ ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ကရောမာ’’တိ သာဝနဉ္စ အန္တံ ပရိယောသာနမေတိဿာတိ ဥဿာဝနန္တိကာ။

တာသူတိ ဒွီသု ဂေါနိသာဒိကာသု။ ယတ္ထာတိ ကုဋိယံ။ နေဝ အာရာမော ပရိက္ခိတ္တော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုန ယတ္ထာတိ ကုဋိယံ။ အယန္တိ ကုဋိ။ ဥဘယတ္ထာပီတိ အာရာမဝိဟာရဂေါနိသာဒိကာသု ဒွီသုပိ။ ဗဟုတရံ ပရိက္ခိတ္တောပိ ပရိက္ခိတ္တောယေဝ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ဥပဍ္ဎပရိက္ခိတ္တဗဟုတရပရိက္ခိတ္တအာရာမေ။ ဂါဝေါ ပဝိသိတွာ ယထာသုခံ နိသီဒန္တိ ဧတ္ထာတိ ဂေါနိသာဒါ ဂေါသာလာ။ ဂေါနိသာဒါ ဝိယာတိ ဂေါနိသာဒိကာ ကုဋိ။

မနုဿာ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧသာတိ ကုဋိ။ ဝုတ္တေပီတိ ပိသဒ္ဒေ, ‘‘ကပ္ပိယကုဋိံ ဒေမာ’’တိ ဝါကျံ အပေက္ခတိ။ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယသ္မာ ဝဋ္ဋတိ, တသ္မာတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ သေသသဟဓမ္မိကဒေဝမနုဿာနံ။ တေဟီတိ သေသသဟဓမ္မိကဒေဝမနုဿေဟိ။ ပုနပိ ဝုတ္တံ, ကိံ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုဿ…ပေ… ဟောတီ’’တိ။ အပီတိ တဒညေသံ။ တန္တိ ဝစနံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သံဃဿ သန္တကမေဝ ဝါ ဘိက္ခုဿ သန္တကမေဝ ဝါတိ ယောဇနာ။ ဣတိ တသ္မာ သုဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂဟပတီနံ သန္တကံ ဂဟပတိ ကုဋိ။ ‘‘ကမ္မဝါစံ သာဝေတွာ’’တိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏမတ္တံ ကမ္မဝါစမဝတွာ အပလောကနေနပိ ကပ္ပိယတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၅။)

ကမ္မဝါစာယ ဝါ အပလောကနေန ဝါ သမ္မနိတဗ္ဗာတိ သမ္မုတိ ကုဋိ။ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။

ယံ အာမိသံ ဝုတ္ထံ, သဗ္ဗံ တံ အာမိသန္တိယောဇနာ။ အကပ္ပိယဘူမိယံ သဟသေယျပဟောနကေ ဂေဟေ ဝုတ္ထံ ဌပိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ ပန သံဃိကံ ဝါ ပုဂ္ဂလိကံ ဝါ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ တေသံယေဝါတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနမေဝ။ ဧကရတ္တမ္ပိ ဌပိတံ ယံ သန္တကံ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ တန္တိ သံဃိကာဒိ။ တတ္ထာတိ အကပ္ပိယဘူမိယံ သဟသေယျပဟောနကဂေဟေ။ ဧတန္တိ အန္တောဝုတ္ထအန္တောပက္ကသင်္ခါတံ ယာဝယာမကာလိကံ, ‘‘န ကပ္ပတီ’’တိ ဗျတိရေကဿ အနွယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သတ္တာဟကာလိကံ ပနာ’’တိအာဒိ။

တတြာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ တတြ ဝစနေတိ ဟိ အတ္ထော။ သာမဏေရော ဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံကိဉ္စိ တဏ္ဍုလာဒိကံ အာမိသန္တိ ယောဇနာ။ မုခသန္နိဓိ နာမာတိ အာပတ္တိယာ မုခေါ ဥပါယော သန္နိဓိ နာမာတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ မဟာပစ္စရိယံ, မုခသန္နိဓိအန္တောဝုတ္ထေသု ဝါ။ ဘိက္ခု ပစိတွာ ပရိဘုဉ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာမိသသံသဋ္ဌန္တိ အာမိသေန သံသဂ္ဂံ။

ဇဟိတဝတ္ထုကာတိ ဇဟိတံ ဝတ္ထု ဧတာသန္တိ ဇဟိတဝတ္ထုကာ။ ဥဿာဝနန္တိကာ ကတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာတိ ဥဿာဝနန္တိကာ။ ယော ယောတိ ထမ္ဘော ဝါ ဘိတ္တိပါဒေါ ဝါ။ ဣဋ္ဌကာဒီဟိ ကတာ ဥဿာဝနန္တိကာတိ ယောဇနာ။ စယဿာတိ အဓိဋ္ဌာနဿ။ ယေဟိ ပန ဣဋ္ဌကာဒီဟီတိအာဒိသဒ္ဒေန ထမ္ဘသိလာမတ္တိကာယော သင်္ဂဏှာတိ။ တဒညေသူတိ တေဟိ အဓိဋ္ဌိတဣဋ္ဌကာဒီဟိ အညေသု။

ပါကာရာဒိပရိက္ခေပေတိ ဥပစာရသီမာပရိစ္ဆိန္နဿ အာရာမဿ ပါကာရာဒိနာ ပရိက္ခေပေ ကတေ။ ပါကာရာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဝတိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ကပ္ပိယကုဋိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဂေါနိသာဒိကာယ အဘာဝေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၆။)

သေသာသု တီသု ကပ္ပိယကုဋီသု ယံကိဉ္စိ ကပ္ပိယကုဋိံ လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ။ ဣတရာ ပနာတိ ဥဿာဝနန္တိကဂေါနိသာဒိကာဟိ အညာ။ ဒွေတိ ဥဘော ဂဟပတိသမ္မုတိယော, ဇဟိတဝတ္ထုကာဝ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပက္ခပါသကမဏ္ဍလန္တိ ဒွေ ပက္ခေ အပတနတ္ထာယ ပသတိ ဗန္ဓတီတိ ပက္ခပါသကော, မဏ္ဍလန္တိ ဆဒနကောဋိဂေါပါနသီနံ ဥပရိ ဌပိတကဋ္ဌဝိသေသော, ပက္ခပါသကော စ မဏ္ဍလဉ္စ ပက္ခပါသကမဏ္ဍလံ။

ယတြာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ အနုပသမ္ပန္နဿ ဒတွာတိ အနပေက္ခဝိဿဇ္ဇနေန အနုပသမ္ပန္နဿ ဒတွာ။ စီဝရဝိကပ္ပနံ ဝိယ သာပေက္ခဝိဿဇ္ဇနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဝဒန္တိ။ တတြာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ သောတိ ကရဝီကတိဿတ္ထေရော, ပဿိတွာ ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ထေရောတိ မဟာသိဝတ္ထေရော။ လူခဒိဝသေတိ အသိနိဒ္ဓဒိဝသေ။ တတောတိ ဗြဝနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ မဟာသိဝတ္ထေရံ။ ပမုခေတိ ဂဗ္ဘဿ ပမုခေ။ တန္တိ သဗ္ဗိကုမ္ဘိံ။ ဗဟီတိ ဝိဟာရဿ ဗဟိ။ သောတိ မဟာသိဝတ္ထေရော။

၁၈၀။ မေဏ္ဍကဂဟပတိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၂၉၆။ ‘‘ဗဟိဒွါရေ’’တိ ဧတ္ထ ကဿ ဗဟိဒွါရေတိ အာဟ ‘‘ဓညာဂါရဿ ဗဟိဒွါရေ’’တိ။ အာဠကထာလိကန္တိ ဧတ္ထ အာဠကတဏ္ဍုလပစနကံ ဂဏှကထာလိ အာဠကထာလိ, တာယ ပစိတံ ဘတ္တံ အာဠကထာလိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဠကတဏ္ဍုလပစနကထာလိက’’န္တိ။ ဗျဉ္ဇနဘဏ္ဍိကန္တိ ဗျဉ္ဇနပရိက္ခာရိကံ, ဗျဉ္ဇနပရိဝါရကန္တိ အတ္ထော။ ဣမိနာ သူပဘိဉ္ဇနကန္တိ ဧတ္ထ သူပသဒ္ဒေါ ဗျဉ္ဇနဝါစကော, ဘိဉ္ဇနကသဒ္ဒေါ ဘဏ္ဍိကပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ဒါသကမ္မကရပေါရိသန္တိ ဧတ္ထ ဒါသပေါရိသာ စ ကမ္မကရပေါရိသာ စ ဒါသကမ္မကရပေါရိသံ, သမာဟာရဒွန္ဒော ပုဗ္ဗပဒေ ဥတ္တရလောပေါ, ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒါသပုရိသေ စ ကမ္မကရပုရိသေ စာ’’တိ။ ပေါရိသသဒ္ဒေါပိ ပုရိသသဒ္ဒေန သမာနော ‘‘ပုရိသော ဧဝ ပေါရိသော’’တိ အတ္ထေန။ ဓုဝဘတ္တေနာတိ ဧတ္ထ ဓုဝသဒ္ဒေါ နိစ္စပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘နိစ္စကာလ’’န္တိ။ ဒုယှေန ခီရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘မေဏ္ဍကဝတ္ထုသ္မိံ ပနာ’’တိ ပါဌတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ‘‘ခဏညေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၇။)

ဒုယှေနာ’’တိ ပါဌာ ကေသုစိယေဝ အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု အတ္ထိ။ ဧတ္ထာတိ မေဏ္ဍကဝတ္ထုမှိ။ ဂေါရသေတိ ဂဝယေဟိ နိဗ္ဗတ္တေ ခီရဒဓိတက္ကနဝနီတသဗ္ဗိသင်္ခါတေ ရသေ။ ပါထေယျန္တိ ပထဿ ဟိတံ ပါထေယျံ။ ဉတွာတိ ပါထေယျမိစ္ဆတီတိ ဉတွာ။ ဘိက္ခာစာရဝတ္တေန ဝါတိ အညာတကအပဝါရိတဋ္ဌာနတော ဘိက္ခာစာရဝတ္တေန ဝါ။ ယာစိတွာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ ဘိက္ခာစာရဝတ္တေနာတိ ဒဿေတိ။ ယတ္တကေန ပါထေယျေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

၁၈၂။ ကေဏိယဇဋိလဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၀၀။ ကာဇေဟီတိ ဧတ္ထ ကာဇဿ ဂဏနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဉ္စဟိ ကာဇသတေဟီ’’တိ။ ဧကေန ကာဇေန ဒွိန္နံ ကုဋာနံ ဂဟိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ကုဋသဟဿ’’န္တိ။ ဝေါတိ တုမှေ။ သုဋ္ဌု ပသန္နောတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ ‘‘အဋ္ဌ ပါနာနီ’’တိ ပါဌေ, အဋ္ဌသု ပါနေသု ဝါ။ ‘‘အမ္ဗေဟိ ကတပါန’’န္တိ ဣမိနာ မဇ္ဈေလောပသမာသံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ အာမပက္ကေသု။ ကရောန္တေန ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဒိစ္စပါကေနာတိ အာဒိစ္စဟေတုနာ ပစနေန။ ပုရေဘတ္တမေဝ ကပ္ပတီတိ ဘိက္ခုနာ သယံ ကတတ္တာ ပုရေဘတ္တမေဝ ကပ္ပတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အနုပသမ္ပန္နေဟီ’’တိအာဒိ။ ကတံ အမ္ဗပါနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗပါနေသူတိ ဇမ္ဗုပါနာဒီသု သဗ္ဗေသု ပါနေသု။

တေသူတိ ဇမ္ဗုပါနာဒီသု သတ္တသု ပါနေသု။ ပနသဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထဇောတကော။ ဇမ္ဗုဖလေဟီတိ အာမေဟိ ဝါ ပက္ကေဟိ ဝါ ဇမ္ဗုဖလေဟိ။ အဋ္ဌိကေဟီတိ အဋ္ဌိ အသ္မိမတ္ထီတိ အဋ္ဌိကံ ဖလံ။ ဇာတိရသေနာတိ ယထာဇာတေန ရသေန။ ဣမိနာ မဓုသက္ခရကပ္ပုရာဒီဟိ န ယောဇေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ တံ ပနာတိ မဓုကပါနံ ပန။ မုဒ္ဒိကာတိ မုဒ္ဒိကဖလာနိ။ သာလုကေတိ ကန္ဒေ။ သတ္တန္နံ ဓညာနံ ဖလရသန္တိ တဏ္ဍုလဓောဝနောဒကံ။ ‘‘ပက္ကဍာကရသ’’န္တိ ဣမိနာ အပက္ကဍာကရသံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ဝိတ္ထာရော ဝါ။ ရသောတိ ပက္ကရသော။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ဌပိတသဗ္ဗိအာဒီဟိ ပက္ကာနံ ယာဝဇီဝိကာနံ ပတ္တာနံ ရသောတိ ယောဇနာ။ ပက္ကံ ယာဝဇီဝိကပတ္တရသန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာဝကာလိကပတ္တာနမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၈။)

ပဂေဝ ယာဝဇီဝိကပတ္တာနန္တိ ဒဿေတိ။ ယံ ပါနန္တိ ယံ မဓုကပုပ္ဖရသပါနံ။ သောတိ မဓုကပုပ္ဖရသော။ တေနာတိ မဓုကပုပ္ဖေန။ ယတော ကာလတော ပဋ္ဌာယ မဇ္ဇံ န ကရောန္တိ, တတောတိ ယောဇနာ။ ဥစ္ဆုရသော နိကသဋော ပစ္ဆာဘတ္တံ ဝဋ္ဋတိ သတ္တာဟကာလိကတ္တာ။ ဣမေ စတ္တာရော ရသာတိ ဖလပတ္တပုပ္ဖဥစ္ဆုရသသင်္ခါတာ ဣမေ စတ္တာရော ရသာ။ အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါတိ ယညာ အဂ္ဂိဟုတမုခါ, အဂ္ဂိဟုတသေဋ္ဌာတိ အတ္ထော။

၁၈၃။ ရောဇမလ္လာဒိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၀၁။ သင်္ကရမကံသူတိ ဧတ္ထ သင်္ကရသဒ္ဒဿ ယုဒ္ဓတ္ထာဒီသု ပဝတ္တနတော ဣဓ ပဋိညာတတ္ထေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကတိကမကံသူ’’တိ။ ကတိကန္တိ ပဋိညာတသင်္ခါတံ ကတိကံ။ ဥဠာရံ ခေါတိ ဧတ္ထ ဥဠာရသဒ္ဒေါ သေဋ္ဌဝါစကော။ သေဋ္ဌန္တိ စ သုန္ဒရမေဝါတိ အာဟ ‘‘သုန္ဒရံ ခေါ တေ ဣဒ’’န္တိ။ တေတိ တုယှံ။ ‘‘ဗဟုကတော’’တိ ပဒဿ ကတဗဟုမာနောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပသာဒဗဟုမာနေနာ’’တိ။ ‘‘ပိဋ္ဌမယံခါဒနီယ’’န္တိ ဣမိနာ ပိဋ္ဌခါဒနီယန္တိ ဧတ္ထ မယသဒ္ဒလောပံ ဒဿေတိ။

֍ * ၃၀၃။ ပဋိဘာနေယျကာတိ ဧတ္ထ ပဋိဘာနေ နိယုတ္တာ ပဋိဘာနေယျကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိဘာနသမ္ပန္နာ’’တိ။ ‘‘နိဒ္ဒေါသသိပ္ပါ’’တိ ဣမိနာ ပရိယောဒါတသိပ္ပါတိ ဧတ္ထ ပရိသမန္တတော ဩဒါတံ သိပ္ပံ ဧတေသန္တိ ပရိယောဒါတသိပ္ပါတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သိပ္ပတ္ထိကေဟိ သိယတိ သေဝိယတီတိ သိပ္ပံ, သိပ္ပိကာနံ ဟိတာယ သေတိ ပဝတ္တတီတိ ဝါ သိပ္ပံ, ဩဋ္ဌဇော ပဌမက္ခရော။ နာဠိယာဝါပကေနာတိ ပဒဿ ဒွန္ဒဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နာဠိယာ စေဝ အာဝါပကေန စာ’’တိ။ ဣမိနာ ယကာရော ပဒသန္ဓိမတ္တောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘နာဠိယာ ဝါ ပသိဗ္ဗကေနာ’’တိပိ ပါဌော, သော အပါဌောယေဝ။ ကော အာဝါပကော နာမာတိ အာဟ ‘‘အာဝါပကော နာမ ယတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ထဝိကေ။ ဣမိနာ အာဟရိတွာ ယထာလဒ္ဓံ ဝပန္တိ ပက္ခိပန္တိ ဧတ္ထာတိ အာဝါပကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝပ ဗီဇနိက္ခေပေတိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၅ ပကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တံ။ ဣဓ ပန ပက္ခိပနေတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပက္ခိပန္တီ’’တိ။ ပရိဟရိတုမေဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၅၉။)

ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဟရိတုမေဝ။ ဝေတနန္တိ ဘတိံ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ တံ ဝါတိ ပရိဟရိတခုရဘဏ္ဍံ ဝါ။ အညံ ဝါတိ အညဿ သန္တကံ ဝါ။

֍ * ၃၀၄။ ဣဒန္တိ ဒသမဘာဂဒါနံ။ ဒသ ကောဋ္ဌာသေတိ ဒသ ပဋိဝီသေ။

၁၈၅။ စတုမဟာပဒေသကထာ

֍ * ၃၀၅။ ဣဒံ န ကပ္ပတီတိအာဒီတိ ‘‘ဣဒံ န ကပ္ပတီ’’တိအာဒယော ဣမေ စတ္တာရော မဟာပဒေသေတိ ယောဇနာ။ အပဿယံ ကတွာ ဒိသိယန္တိ ဧတ္ထာတိ အပဒေသာ ဩကာသာ, အပဿယံ ကတွာ ဒိသိယန္တိ ဧတေဟီတိ ဝါ အပဒေသာ ကာရဏာ, ‘‘မဟန္တာ အပဒေသာ မဟာပဒေသာ။ တဉ္စာတိ မဟာပဒေသသင်္ခါတံ တဉ္စ သုတ္တံ, ဂဟေတွာတိ ယောဇနာ။ ပရိမဒ္ဒန္တာတိ ပုနပ္ပုနံ မဒ္ဒန္တာ, ဥပပရိက္ခန္တာတိ အတ္ထော။ ဣဒန္တိ ကာရဏံ။ တန္တိ နဝမဟာဖလအပရဏ္ဏံ။ တာနီတိ ခုဒ္ဒကဖလပါနာနိ။ ဟီတိ သစ္စံ။

တေသန္တိ ဆန္နံ စီဝရာနံ။ တတ္ထာတိ ဆသု အနုလောမစီဝရေသု။ ‘‘ပါဏကေဟိ သဉ္ဇာတဝတ္ထ’’န္တိ ဣမိနာ ကောသေယျဝတ္ထဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဒွေ ပဋာတိ စီနပဋသောမာရပဋာ။ ဒုကူလံ သာဏဿ အနုလောမန္တိ ယောဇနာ။

တေသံယေဝါတိ ဒွိန္နံ ပတ္တာနမေဝ။ တေသံယေဝါတိ တိဏ္ဏံ တုမ္ဗာနမေဝ။ တေသံယေဝါတိ ဒွိန္နံ ကာယဗန္ဓနာနမေဝ။ သေတစ္ဆတ္တန္တိ သေတေဟိ ဝတ္ထေဟိ ကတံ ဆတ္တံ။ တေသံယေဝါတိ တိဏ္ဏံ ဆတ္တာနမေဝ။

သမ္ဘိန္နရသန္တိ သံသဂ္ဂရသံ။ ဧတ္ထ ဘိဇ္ဇိတ္ထာတိ ဘိန္နောတိ ဝစနတ္ထေန ဘိဒိဓာတု ဒွိဓာကရဏသင်္ခါတော ဘေဒတ္ထော ဟောတိ, ဓာတွတ္ထဗာဓကေန သံတျူပသဂ္ဂေန ဘိဒိဓာတုယာ ဘေဒတ္ထံ ဗာဓေတွာ သံသဂ္ဂတ္ထဝါစကော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဆလ္လိမ္ပီတိ တစမ္ပိ။ သကလေနေဝါတိ ဆလ္လိယာ ဧဝ။ ပါယာသေန အသံသဋ္ဌံ ယံ သဗ္ဗီတိ ယောဇနာ။ တာနီတိ တက္ကောလဇာတိဖလာဒီနိ။ ယဋ္ဌိမဓုကာဒီသုပီတိ မဓုလဋ္ဌိကာဒီသုပိ။ ‘‘လဋ္ဌိမဓုကာဒီသုပီ’’တိ ဝါ ပါဌော, သော အပါဌောယေဝ။ ယံ ယန္တိ ဝတ္ထု။ ယထာတိ ယေနာကာရေန, ဓောဝိယမာနေ တစ္ဆိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၀။)

သမ္ဘိန္နရသန္တိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သံသဋ္ဌ’’န္တိ။ သဘာဝန္တိ ယာဝကာလံ ကပ္ပိယသဘာဝံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဥပနေတိ, တသ္မာ။ တေနာတိ သတ္တာဟကာလိကေန။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတန္တိ တဒဟေဝ ပဋိဂ္ဂဟိတံ။ ဒွီဟပဋိဂ္ဂဟိတေန သတ္တာဟကာလိကေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧတ္ထာတိ ကာလိကသံသဂ္ဂေ။ အာပတ္တိယော ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယထာက္ကမံ အာပတ္တိယော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၇။ ကထိနက္ခန္ဓကံ

၁၈၇။ ကထိနာနုဇာနနကထာ

֍ * ၃၀၆။ ကထိနက္ခန္ဓကေ ပါဝေယျကာတိ ဧတ္ထ ပါဝါရဋ္ဌေ နိဝသန္တီတိ ပါဝေယျကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါဝါရဋ္ဌဝါသိနော’’တိ။ တတ္ထာတိ ပါဝါနာမကေ ရဋ္ဌေ။ ဧကော ပိတာ ဧတေသန္တိ ဧကပိတုကာ။ တေ စ တေ ဘာတရော စေတိ ဧကပိတုကဘာတရော, တေသံ။ ဧတန္တိ ‘‘ပါဝေယျကာ’’တိ ဧတံ နာမံ။ တေသူတိ ပါဝေယျကေသု။ ‘‘ဓုတင်္ဂသမာဒါနဝသေနာ’’တိ ဝိသေသနဿ ဗျဝစ္ဆေဒဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘န အရညဝါသမတ္တေနာ’’တိ။ ဝိသေသနဉှိ ဒုဝိဓံ ဗျဝစ္ဆေဒံ, တပ္ပါကဋိကရဏဉ္စာတိ။ တေသန္တိ ပါဝေယျကာနံ။ ပိဏ္ဍပါတိကာဒိဘာဝေပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေါ အာရညကံ အပေက္ခတိ။ ဧတန္တိ ‘‘သဗ္ဗေ အာရညကာ’’တိအာဒိ ဧတံ ဝစနံ။ ဣမေ ပနာတိ ပါဝေယျကာ ပန။ ဥဒကသံဂဟေတိ ဧတ္ထ ဥဒကေန သံဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဒကေန သံဂဟိတေ’’တိ။ ‘‘ထလေ စ နိန္နေ စာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဥဒကသံဂဟေ’’တိ ပဒဿ သရူပံ ဒဿေတိ။

ဥဒကစိက္ခလ္လောတိ ဥဒကေန လောဠိတော စိက္ခလ္လော ဥဒကစိက္ခလ္လော။ ဩကပုဏ္ဏေဟီတိ ဧတ္ထ ဩကသဒ္ဒေါ ဥဒကဝေဝစနောတိ အာဟ ‘‘ဥဒကပုဏ္ဏေဟီ’’တိ။ ဥဒကဉှိ ဥစယတိ သမဝါယဘာဝေန ပဝတ္တတီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၁။)

ဩကန္တိ ဝုစ္စတိ။ တေသန္တိ ပါဝေယျကာနံ။ ဃနာနီတိ နိရန္တရာနိ။ တေသူတိ စီဝရေသု။ တေနာတိ စီဝရာနံ ဃနတ္တာ, ဥဒကဿ စ န ပဂ္ဃရဏတ္တာ။ ဘဂဝတာ ‘‘အဝိဝဒမာနာ ဖာသုကံ ဝဿံ ဝသိတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆိယမာနာပိ တေ ဘိက္ခူ ယထာပုစ္ဆိတံ အဝတွာ ကသ္မာ ဖာသုကပဒံ အပနေတွာ ‘‘အဝိဝဒမာနာ ဝဿံ ဝသိမှာ’’တိ အဝေါစုန္တိ အာဟ ‘‘အဝိဝဒမာနာ ဝဿံ ဝသိမှာတိ ဧတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ဥက္ကဏ္ဌိတတာယ စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ ‘‘ဖာသုတာယ အဘာဝေနာ’’တိ ဧတ္ထာပိ ယောဇေတဗ္ဗော။ သေနာသနဖာသုတာယ အဘာဝေန စ ဘဂဝတော ဒဿနာလာဘေန ဥက္ကဏ္ဌိတတာယ စာတိ ဟိ အတ္ထော။ အနမတဂ္ဂိယကထန္တိ သံယုတ္တနိကာယေ အနမတဂ္ဂိယသုတ္တန္တကထံ (သံ။ နိ။ ၂။၁၃၅)။ သဗ္ဗေဝ တေ ပါဝေယျကာ ဘိက္ခူတိ ယောဇနာ။ တန္တိ အနမတဂ္ဂိယကထံ။ တတောတိ ဓမ္မကထနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဂဝါ အာမန္တေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကံ စီဝရန္တိ သံဃာဋိံ။ သန္တရုတ္တရေနာတိ သဟ အန္တရေနာတိ သန္တရံ, သန္တရဉ္စ တံ ဥတ္တရဉ္စေတိ သန္တရုတ္တရံ, တေန။ အဿုတိ ဘဝေယျုံ။ အဘဝိဿံသူတိ ဟိ အတ္ထော။ သတ္တမီဝိဘတ္တိကာလာတိပတ္တိဝိဘတ္တီနံ သမာနတ္ထဘာဝေါ သဒ္ဒသတ္ထေသု ဝုတ္တောယေဝ။ စသဒ္ဒေါ ဥပနျာသတ္ထော။ ဧသ ကထိနတ္ထာရော နာမာတိ ယောဇနာ။ အနုဇာနိတုကာမော ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ ‘‘အနုဇာနာမိ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိပါဌေ။ ဝေါကာရဿ နိပါတမတ္တေ သတိ ကထမတ္ထော ဘဝိဿတီတိ အာဟ ‘‘အတ္ထတကထိနာနန္တိ အတ္ထော’’တိ။ အတ္ထတကထိနာနံ ဘိက္ခူနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ လဒ္ဓဂုဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧဝဉှီ’’တိအာဒိ။ ဟိသဒ္ဒေါ လဒ္ဓဂုဏဇောတကော။ ပရတောတိ ပရမှိ။ ‘‘သော တုမှာက’’န္တိ ဝါ ‘‘သော ဝေါ’’တိ ဝါ အဝတွာ ‘‘သော နေသံ ဘဝိဿတီ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝေါ-ကာရော နိပါတမတ္တောတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဝေါတိ သာမိဝစနမေဝေတ’’န္တိ ဣမိနာ ဝေါ တုမှာကန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧဝံ သတိ ‘‘ပရတော သော နေသ’’န္တိ ဧတ္ထ ကထမတ္ထော ဘဝိဿတီတိ အာဟ ‘‘သော နေသန္တိ ဧတ္ထ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယေ တုမှေ အတ္ထတကထိနာ, တေသံ တုမှာကန္တိ ယောဇနာ။ ကထိနသဒ္ဒေါ ထိရတ္ထဝါစကော အနိပ္ဖန္န-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၂။)

ပါဋိပဒိကော။ အနာမန္တစာရာဒိကာနံ ပဉ္စာနိသံသာနံ အန္တောကရဏသမတ္ထဘာဝေ ထိရန္တိ အတ္ထော။

တတ္ထာတိ အနာမန္တစာရာဒီသု ပဉ္စာနိသံသေသု။ အနာမန္တစာရောတိ ဧတ္ထ စရဏံ စာရော, အနာမန္တေတွာ စာရော အနာမန္တစာရောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနာမန္တေတွာ စရဏ’’န္တိ။ ‘‘အသမာဒါယ စရဏ’’န္တိ ဣမိနာ အသမာဒါနစာရောတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗပဒေ တွာပစ္စယဿ အနာဒေသံ ကတွာ အသမာဒါနစာရောတိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ ယာဝတတ္ထစီဝရန္တိ ဧတ္ထ အာကာရလောပေန သန္ဓီတိ အာဟ ‘‘ယာဝတာ စီဝရေန အတ္ထော’’တိ။ ‘‘ယာဝဒတ္ထစီဝရ’’န္တိပိ ပါဌော, ဧဝံ သတိ ဒကာရော ပဒသန္ဓိမတ္တော။ ယာဝသဒ္ဒေါ ပရိစ္ဆေဒတ္ထဝါစကော, န အဘိဝိဈတ္ထဝါစကော။ အတ္ထသဒ္ဒေန သမာသော ဟောတိ။ ယော စ တတ္ထ စီဝရုပ္ပါဒေါတိ ဧတ္ထ တတ္ထသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကထိနတ္ထာရသီမာယ’’န္တိ။ တတြုပ္ပါဒေနာတိ တတြ ကထိနတ္ထာရသီမာယံ ဥပ္ပါဒေန မူလေန။ ‘‘စီဝရံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ ဣမိနာ စီဝရုပ္ပါဒေါတိ ဧတ္ထ စီဝရမေဝ ဥပ္ပါဒေါ စီဝရုပ္ပါဒေါတိ ဝိသေသနပရပဒတ္တံ ဒဿေတိ။

ကေတိ ကိတ္တကာ။ ဣဒံ ‘‘ဂဏဝသေနာ’’တိ ဝစနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ကေတိ ကိန္နာမ ဝုတ္ထဝဿာ။ ဣဒံ ‘‘ဝုတ္ထဝဿဝသေနာ’’တိ ဝစနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သတသဟဿမ္ပိ ဇနာ လဘန္တီတိ ယောဇနာ။ ပိသဒ္ဒေန တတော အဓိကမ္ပိ လဘန္တီတိ ဒဿေတိ။ ဆိန္နဝဿာ ဝါတိ ပုရိမိကာယ ဥပဂန္တွာ ဆိန္နဝဿာ ဝါ။ အညသ္မိံ ဝိဟာရေတိ ကထိနတ္ထာရဝိဟာရတော အပရသ္မိံ ဝိဟာရေ။ သဗ္ဗေ ဆိန္နဝဿာဒိကာ ဘိက္ခူ ပုရိမိကာယ ဝဿူပဂတာနံ ဘိက္ခူနံ ဂဏပူရကာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဣတရေသံယေဝါတိ ပုရိမိကာယ ဝဿံ ဥပဂန္တွာ ပဌမပဝါရဏာယ ပဝါရိတာနမေဝ။ ပရိပုဏ္ဏဝဿောတိ ပရိပုဏ္ဏော ဝီသတိဝဿော, အစ္ဆိန္နဝဿော ဝါ။ သောတိ သာမဏေရော။ ဣတိ ဧတ္ထာပီတိ ဧဝံ ဧတေသု တီသု ဝါရေသုပိ။

ကေန ဒိန္နံ ကထိနစီဝရံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ယေန ကေနစိ ဒိန္နံ စီဝရံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ဝတ္တံ။ အဇာနန္တောတိ အဇာနနဟေတု။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၃။)

ဟေတွတ္ထေ ဟိ အန္တပစ္စယော။ တဿာတိ ကထိနဒါယကဿ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ ဝက္ခမာနနယေန။ အညတရပဟောနကံ ဝတ္ထန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ကထိနစီဝရဿ။ ဧတ္တကာ နာမ သူစိယော ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတိ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။

ကထိနတ္ထာရကေနာပိ ဝတ္တံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေါ ကထိနဒါယကံ အပေက္ခတိ။ ဝတ္တံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တန္တဝါယဂေဟတော ဟီ’’တိအာဒိ။ အာဘတသန္တာနေနေဝါတိ အာဘတသန္တတိယာ ဧဝ။ ခလိမက္ခိတသာဋကောတိ အဟတသာဋကော။ သော ဟိ ခလေန တက္ကေန ကဉ္ဇိကေန မက္ခိတသာဋကတ္တာ ‘‘ခလိမက္ခိတသာဋကော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ကထိနတ္ထာရသာဋကန္တိ ကထိနတ္ထာရတ္ထာယ ဒိန္နံ သာဋကံ။ တဒဟေဝါတိ တသ္မိံ ဒိန္နအဟနိ ဧဝ။ တသ္မိန္တိ ပဌမံ ဒိန္နေ ကထိနတ္ထာရသာဋကေ။ အညာနိ စာတိ ကထိနသာဋကတော အညာနိ စ။ စသဒ္ဒေန န ကထိနသာဋကမေဝ အာဟရတိ, အညာနိ စာတိ ဒဿေတိ။ ယောတိ ကထိနဒါယကော။ ဣတရောတိ ပဌမံ ကထိနဒါယကော။ ယထာ တထာ ဩဝဒိတွာတိ တဝ သန္တကတော ဧတဿ သန္တကံ သံဃဿ ဗဟုပကာရံ, သံဃဿ ဗဟုပကာရတ္တံ တယာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, ဧဝမိစ္ဆန္တဿ ဗဟုပုညန္တိ ယေန တေနာကာရေန ဩဝဒိတွာ။

ကေန ဘိက္ခုနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿ သံဃော ကထိနစီဝရံ ဒေတိ, တေန ဘိက္ခုနာ အတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ကဿ ဘိက္ခုဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယော ဇိဏ္ဏစီဝရော ဟောတိ, တဿ ဒါတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ မဟတီ ပရိသာ ဧတဿာတိ မဟာပရိသော ထေရော။ ‘‘နဝကတရော သက္ကောတိ, တဿ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနဿ အနေကန္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိ စာ’’တိအာဒိ။ အပိ စာတိ ဧကန္တေန။ တဒတ္ထာယာတိ တဿ ဇိဏ္ဏစီဝရဿ အတ္ထာယ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ပေလဝေါတိ ဝိရဠော။ တေနာပီတိ ကထိနတ္ထာရကေနာပိ။ တန္တိ ဝိဓိံ။ ဒါနကမ္မဝါစာတိ ဒါနကာရဏကမ္မဝါစာ။

ဧဝံ ဒိန္နေ ပန ကထိနေ နိဋ္ဌာပေတဗ္ဗာနီတိ ယောဇနာ။ ဧကေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေန ပဂေဝ ဗဟူဟိ ပနာတိ ဒဿေတိ။ ဗုဒ္ဓပ္ပသတ္ထန္တိ ဗုဒ္ဓေဟိ ပသတ္ထံ။ အတီတေ ကပ္ပသတသဟဿမတ္ထကေတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ပဒုမုတ္တ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၄။)

ရဿ။ ကထိနံ ဂဏှိ ကိရာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ကထိနံ, သတ္ထာ အကာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ကတပရိယောသိတံ ကထိနံ ကိံ ကာတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ကတပရိယောသိတံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ကထိနံ ဂဟေတွာ အတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တေန ကထိနတ္ထာရကေန ဘိက္ခုနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝစနီယော’’တိ ပဒေ သုဒ္ဓကတ္တာ, ‘‘အနုမောဒါပေတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ကာရိတကတ္တာ။ ကိံ ဝစနီယောတိ အာဟ ‘‘အတ္ထတံ…ပေ… အနုမောဒထာ’’တိ။ ‘‘တေဟိ အနုမောဒကေဟိ ဘိက္ခုဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝစနီယော’’တိ ပဒေ အဝုတ္တကတ္တာ, ‘‘အနုမောဒါပေတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ အဝုတ္တကမ္မံ, ဝါ။ ‘‘ကထိန’’န္တိ ဓာတုကမ္မံ ဝါ ဝုတ္တကမ္မံ ဝါ ဥပနေတဗ္ဗံ။ ကိံ ဝစနီယောတိ အာဟ ‘‘အတ္ထတံ…ပေ… အနုမောဒါမာ’’တိ။ ဣတရေဟိ စာတိ အနုမောဒကေဟိ စ။ သဗ္ဗေသန္တိ အတ္ထာရကအနုမောဒကာနံ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတန္တိ သဗ္ဗေသံ အတ္ထတဘာဝံ, ‘‘ဒွိန္နံ…ပေ… အနုမောဒကဿ စာ’’တိ ဝစနံ ဝါ။

ဧဝံ ကထိနေ အတ္ထတေ သတိ ပနာတိ ယောဇနာ။ ယေနာတိ ဘိက္ခုနာ။ အဝိစာရေတွာဝါတိ ‘‘ကထိနတ္ထာရကဿ ဒေမာ’’တိ ဝါ ‘‘သံဃဿ ဒေမာ’’တိ ဝါ အဝိစာရေတွာ ဧဝ။ သေသစီဝရာနိပီတိ ကထိနတ္ထာရစီဝရတော သေသစီဝရာနိပိ။ သံဃေန ဒါတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အပလောကေတွာ’’တိ ဣမိနာ ကမ္မဝါစာယ ကိစ္စာဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဝဿာဝါသိကဋ္ဌိတိကာယာတိ ဝဿာဝါသကာလေ ပဝတ္တာယ ဌိတိကာယ။ ဂရုဘဏ္ဍန္တိ မဉ္စဗိဗ္ဗောဟနာဒိဂရုဘဏ္ဍံ။ ဧကသီမာယာတိ ဧကာယ ဥပစာရသီမာယ။

֍ * ၃၀၈။ ယထာ စာတိ ဧတ္ထ ယထာသဒ္ဒေါ ယံသဒ္ဒတ္ထော။ ယေန ဝိဓိနာတိ ဟိ အတ္ထော။ မဟာဘူမိကန္တိ မဟာဝိသယံ။ စတုဝီသတိအာကာရဝန္တတာယ မဟာဝိတ္ထာရိကန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတောတိ အနတ္ထတလက္ခဏတော။ ပရိဝါရေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ဣဓ ဧဝါတိ ဒဿေတိ။

တတ္ထာတိ စတုဝီသတိယာ အာကာရေသု။ ဥလ္လိခိတမတ္တေနာတိ ဧတ္ထ ပမာဏဿ ဥဂ္ဂဟဏတ္ထံ နခါဒီဟိ လိခနံ ဥလ္လိခိတံ, ဥလ္လိခိတံ မတ္တံ ပမာဏံ ဥလ္လိခိတမတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒီဃတော စ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၅။)

ပုထုလတော စ ပမာဏဂဟဏမတ္တေနာ’’တိ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ပမာဏံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဒဿေန္တော ဟုတွာ ဥလ္လိခတီတိ ယောဇနာ။ ပဉ္စကန္တိ ပဉ္စပမာဏံ, ပဉ္စသမူဟံ ဝါ ခဏ္ဍံ။ ဝါသဒ္ဒေန အညာနိပိ တေရသကာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။ မောဃသုတ္တကာရောပနမတ္တေနာတိ မောဃသုတ္တဿ စီဝရဿူပရိ အာရောပနမတ္တေန။ ဒီဃသိဗ္ဗိတမတ္တေနာတိ ဒီဃတော သိဗ္ဗိတမတ္တေန။ မုဒ္ဒိယပဋ္ဋဗန္ဓနမတ္တေနာတိ မုဒ္ဒိယပဋ္ဋဿ ဗန္ဓနမတ္တေန။ ဒွေ စိမိလိကာယောတိ ဒွေ ပိလောတိကာယော။ ပဌမစိမိလိကာတိ ကထိနစိမိလိကတော အညာ အတ္တနော ပကတိစိမိလိကာ ဃဋေတွာ ဌပိတာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘တံ ပဌမစိမိလိက’’န္တိ ပါဌသေသံ အဇ္ဈာဟရိတွာ ကထိနသာဋကဿ ကုစ္ဆိစိမိလိကံ ကတွာတိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ပကတိစီဝရဿာတိ အတ္တနော ပကတိစီဝရဿ။ ပကတိပဋ္ဋဗန္ဓစီဝရန္တိ ပကတိပဋ္ဋေန ဗန္ဓစီဝရံ။ ပိဋ္ဌိအနုဝါတာရောပနမတ္တေနာတိ ဒီဃတော အနုဝါတဿ စီဝရဿူပရိ အာရောပနမတ္တေန။ ဒီဃာနုဝါတဉှိ ပါရုပနကာလေ ပိဋ္ဌိယံ ဌိတတ္တာ ပိဋ္ဌိအနုဝါတန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကုစ္ဆိအနုဝါတာရောပနမတ္တေနာတိ ပုထုလတော အနုဝါတဿ စီဝရဿူပရိ အာရောပနမတ္တေန။ ပုထုလာနုဝါတဉှိ ပါရုပနကာလေ ကုစ္ဆိယံ ဌိတတ္တာ ကုစ္ဆိအနုဝါတန္တိ ဝုစ္စတိ။ အာဂန္တုကပဋ္ဋာရောပနမတ္တေနာတိ အာဂန္တုကပဋ္ဋဿ စီဝရဿူပရိ အာရောပနမတ္တေန။ ဝါတိ အထဝါ။

သာရုပ္ပန္တိ သမဏာနုစ္ဆဝိကံ။ ပရိကထာယာတိ ပရိယာယေန ဥပ္ပါဒိတာယ ကထာယ။ အတိဥက္ကဋ္ဌံ ဝဋ္ဋတီတိ အတိဥက္ကဋ္ဌံ ဧဝ ဝဋ္ဋတိ။ ဩတိဏ္ဏသဒိသမေဝါတိ ဩတိဏ္ဏေန ဝတ္ထေန သဒိသမေဝ ကထိနစီဝရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဒုဝိဓေသု သန္နိဓီသု။ တဒဟေဝါတိ တသ္မိံ ဒိန္နအဟနိ ဧဝ။

ရတ္တိနိဿဂ္ဂိယေနာတိ ရတ္တိအတိက္ကန္တံ ဟုတွာ နိဿဂ္ဂိယေန။ အညေနာတိ တိစီဝရတော အညေန။ သမဏ္ဍလိကတန္တိ သဟ မဟာမဏ္ဍလအဍ္ဎမဏ္ဍလေန ကတံ။

֍ * ၃၀၉။ ဧဝံ စတုဝီသတိအာကာရံ အနတ္ထတလက္ခဏံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သတ္တရသာကာရံ အတ္ထတလက္ခဏံ ဒဿေန္တော ''အာဟ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၆။)

တေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပရိဘောဂံ န ဟနိတ္ထ န ဂစ္ဆိတ္ထာတိ အဟတံ, ပရိဘောဂေန န ဟနိတဗ္ဗံ န ဟိံသိတဗ္ဗန္တိ ဝါ အဟတန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပရိဘုတ္တေနာ’’တိ။ ‘‘အဟတသဒိသေနာ’’တိ ဣမိနာ အဟတကပ္ပေနာတိ ဧတ္ထ ကပ္ပသဒ္ဒေါ သဒိသတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ပါပဏိကေနာတိ ဧတ္ထ ပသာရိတော အာပဏော ပါပဏော, တသ္မိံ ပတိတံ ပါပဏိကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာပဏဒွါရေ ပတိတ’’န္တိ။ ‘‘ပိလောတိက’’န္တိ ဣမိနာ ဏိကပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဝုတ္တဝိပလ္လာသေနေဝါတိ ဝုတ္တေဟိ ‘‘နိမိတ္တကတေနာ’’တိအာဒီဟိ ဝိပလ္လာသေန ဧဝ။ တတ္ထာတိ ပရိဝါရေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဣဓာတိ ကထိနက္ခန္ဓကေ။ အဝုစ္စမာနေန တေန ဝစနေန ပရိဟာယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၃၁၀။ တတ္ထာတိ ‘‘ကထဉ္စ ဘိက္ခဝေ ဥဗ္ဘတံ ဟောတိ ကထိန’’န္တိအာဒိပါဌေ။ ဇနေတ္တိယော မာတရောတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ဓမ္မေန ပုတ္တေ မာနေတီတိ မာတာ, ဓမ္မေန ပုတ္တေဟိ မာနိယတီတိ ဝါ မာတာ, သာ ဝိယ ဟောန္တီတိ မာတိကာတိ ဒဿေတိ။ ကထိနုဗ္ဘာရန္တိ စ ကထိနုဒ္ဓါရန္တိ စ အတ္ထတော သဒိသံ။ ဧတာတိ ဧတာ ပဒဇာတိယော။ တာသူတိ အဋ္ဌသု မာတိကာသု။ အဿာတိ ကထိနုဗ္ဘာရဿ။

၁၈၈။ အာဒါယသတ္တကကထာ

֍ * ၃၁၁။ န ပစ္စေဿန္တိ ဧတ္ထ ပတီတျူပသဂ္ဂဿ ပုနတ္ထံ, ဣဓာတုယာ စ ဂတျတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ပုန အာဂမိဿ’’န္တိ။ ဧဝံ ပက္ကမတော ဆိဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧတဉ္စာတိ ပက္ကမနန္တိကံ, ကထိနုဒ္ဓါရဉ္စ။ တာဟန္တိ တေ အဟံ။ တေတိ တုယှံ။

အညန္တိ အတ္တနော ဝိဟာရတော အညံ။ ဧဝံ ဟောတီတိ ဧသော ပရိဝိတက္ကော ဟောတိ။ သောတိ အာဝါသပလိဗောဓော။ အာဒိစ္စဗန္ဓုနာ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။

ဒွေ ပလိဗောဓာ ဧကတော ဆိဇ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပုဗ္ဗံ အစရိမန္တိ ဧကပဟာရေနေဝ။ သော ပလိဗောဓူပစ္ဆေဒေါ ကသ္မာ ဝိတ္ထာရတော န ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘သော ပနာ’’တိအာဒိ။ သော ပနာတိ ပလိဗောဓူ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၇။)

ပစ္ဆေဒေါ ပန။ န ဝုတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ ကထိနုဗ္ဘာရေ။ ကသ္မာ အယံ ကထိနုဒ္ဓါရော ‘‘နာသနန္တိကော’’တိ ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိ။ တဿာတိ ဘိက္ခုနော။

အာသာဝစ္ဆေဒိကေ ဆိဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ပနာတိ အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော ပန။ အနေကပဘေဒေါ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ဝုတ္တောတိ အယံ အာသာဝစ္ဆေဒိကော ကထိနုဒ္ဓါရော ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ ပနာတိ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ။ တတ္ထာတိ သီမာတိက္ကန္တိကေ။

၃၁၂-၃၂၅။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ သတ္တကေတိ အဋ္ဌသု မာတိကာသု အာသာဝစ္ဆေဒတော သေသေ သတ္တပမာဏေ, သတ္တသမူဟေ ဝါ။ တေယေဝါတိ သတ္တကေ ဧဝ။ တတောတိ ဝါရတော။ ယေ ယေတိ ကထိနုဒ္ဓါရာ။ ဣတရေဟီတိ အာသာဝစ္ဆေဒတော အညေဟိ။ ယေ ပလိဗောဓာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဝါသော စဇီယတိ အနေနာတိ စတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေန စိတ္တေနာ’’တိအာဒိ။ တန္တိ စိတ္တံ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ အာဝါသော ဝမီယတိ အနေနာတိ ဝန္တံ။ အာဝါသတော မုစ္စတိ အနေနာတိ မုတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ အတိဒိသတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ကထိနက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ကထိနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၈။ စီဝရက္ခန္ဓကံ

၂၀၂။ ဇီဝကဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၂၆။ စီဝရက္ခန္ဓကေ ပဒက္ခိဏသဒ္ဒဿ အပသဗျတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဆေကာ ကုသလာ’’တိ။ အဘိသဋာတိ ဧတ္ထ သရဓာတုယာ ဂတိစိန္တာသု ဣဓ ဂတျတ္ထေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဘိဂတာ’’တိ။ အဘိဂတာတိ အဘိမုခံ ဂန္တဗ္ဗာ။ နနု ပါဠိယံ ‘‘အတ္ထိကာနံ အတ္ထိကာနံ မနုဿာန’’န္တိ ဝုတ္တံ, ကသ္မာ ပန ‘‘အတ္ထိကေဟိ အတ္ထိကေဟိ မနုဿေဟီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ကရဏတ္ထေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣမိနာ ဆဋ္ဌီကတ္တာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၈။)

နာမ တတိယာကတ္တုနာ သမာနောယေဝါတိ ဒဿေတိ။ နိဂမေ ဝသတီတိ နေဂမောတိ ဝုတ္တေ ကုဋုမ္ဗိယဂဏော နေဂမော နာမာတိ အာဟ ‘‘ကုဋုမ္ဗိယဂဏော’’တိ။

֍ * ၃၂၇။ နဂရေ နိဝသန္တီတိ နာဂရာ။ ဒတွာ, ဝုဋ္ဌာပေသုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာရာမုယျာနဝါဟနာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန အညာနိ ဥပဘောဂပရိဘောဂါနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ဂဏိကဋ္ဌာနေတိ ဂဏိကာယ ဌာနေ။ ဂဏိကာတိ စ နဂရသောဘိနီ။ သာ ဟိ အတ္ထိကေန ဇနဂဏေန အဘိဂန္တဗ္ဗာတိ ဂဏိကာတိ ဝုစ္စတိ။ ပဋိသတေန စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော။ ရတ္တိံ ဂမနဿ ပဋိနိဓိသင်္ခါတေန သတေန ဧဝါတိ ဟိ အတ္ထော။ ဂိလာနန္တိ ဧတ္ထ ဘာဝပစ္စယေန ဝိနာပိ ဘာဝတ္ထော ဉာတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဂိလာနဘာဝ’’န္တိ။ ‘‘ဇာနာပေယျ’’န္တိ ဣမိနာ ပဋိဝေဒေယျန္တိ ဧတ္ထ ဝိဒဓာတုယာ ဉာဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကတ္တရသုပ္ပေတိ ဧတ္ထ ကတ္တရသဒ္ဒေါ ဇိဏ္ဏပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဇိဏ္ဏသုပ္ပေ’’တိ။ သုပန္တိ သုနခါဒယော ဧတ္ထာတိ သုပ္ပံ, ကတ္တရံ သုပ္ပံ ကတ္တရသုပ္ပံ။

֍ * ၃၂၈။ တန္တိ ဇီဝကံ။ အညေ ရာဇဒါရကာ ဝဒန္တိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နတ္ထိ မာတာ ဧတဿာတိ နိမ္မာတိကော။ ယထာ စာတိအာဒီသု ယထာ ပေသန္တိ, တထာတိ ယောဇနာ။ စသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ န ကေဝလံ ဝဒန္တိယေဝ, အထ ခေါ န ကောစိ ကိဉ္စိ ပေသေတီတိ ဟိ အတ္ထော။ အညေသန္တိ ဇီဝကတော အညေသံ။ တဿာတိ ဇီဝကဿ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ သောတိ ဇီဝကော။ တံ သဗ္ဗန္တိ ‘‘နိမ္မာတိကော နိပ္ပိတိကော’’တိ ဝဒနဉ္စ ပဏ္ဏာကာရဿ အပေသနဉ္စာတိ တံ သဗ္ဗံ။

ယံနူနာတိ သာဓု ဝတ။ အဟံ ဝဇ္ဇသိပ္ပံ သိက္ခေယျံ သာဓု ဝတာတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ဇီဝကဿ။ ဧတဒဟောသီတိ ဧတံ အဟောသိ, ပရိဝိတက္ကော အဟူတိ အတ္ထော။ ပရူပဃာတပဋိသံယုတ္တာနီတိ ပရံ ဥပဂန္တွာ, ဥပ ဘုသေန ဝါ ဟနနေန ပဋိသံယုတ္တာနိ။ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂန္တိ သိပ္ပဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တာ မေတ္တာ ဧတဿာတိ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂံ။ ဣတိ အဟောသီတိ ယောဇနာ။ ပုရိမစိန္တာယ အနေကန္တဘာဝတော ဧကန္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိ စာ’’တိအာဒိ။ အပိ စာတိ ဧကန္တေန။ အယန္တိ ဇီဝကော။ ဣတောတိ ဘဒ္ဒကပ္ပတော။ အယန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၆၉။)

ဥပါသကော။ စတုပရိသန္တရေတိ စတုပရိသမဇ္ဈေ။ ပတ္ထတဂုဏန္တိ ပတ္ထရိတဂုဏံ။ ဌာနန္တရန္တိ ဌာနဘေဒံ, အဟမ္ပီတိ န အယံ ဥပါသကောယေဝ, အဟမ္ပီတိ အတ္ထော။ ဘဂဝါတိ အာလပနပဒမေတံ။ ပတ္ထနန္တိ ဣစ္ဆိတဝရံ။ စောဒိယမာနောပီတိ ဥယျောဇိယမာနောပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပုရိမစိန္တနမပေက္ခတိ။ ဧသာတိ ဧသော ဇီဝကော။

֍ * ၃၂၉။ ဒိသာပါမောက္ခောတိ ပဒဿ ဒိသာသု ပါမောက္ခော ဒိသာပါမောက္ခောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗဒိသာသူ’’တိအာဒိ။ တသ္မိဉ္စ သမယေတိ ဇီဝကဿ တသ္မိံ စိန္တနသမယေ စ, အာဂမံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေတိ ဝါဏိဇေ, ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုတောတိ နဂရတော။ တက္ကသီလတောတိ တက္ကသီလနဂရတော။ တတ္ထာတိ တက္ကသီလေ။ အာမာတိ သမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထေ နိပါတော, အာမ အတ္ထီတိ ဟိ အတ္ထော။ တေတိ ဝါဏိဇာ။ တထာတိ ယထာ ဇီဝကော အာဟ, တထာ အကံသူတိ အတ္ထော။ သောတိ ဇီဝကော။ ပိတရန္တိ အဘယရာဇကုမာရံ။ တေဟီတိ ဝါဏိဇေဟိ။

တန္တိ ဇီဝကံ, ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ဇီဝကော။ ကသ္မာ တာတ တွံ ဣဓာဂတော အသိ ပနာတိ ပုစ္ဆီတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ပုစ္ဆတော။ သောတိ ဇီဝကော။ သိက္ခိတုံ အာဂတော အမှီတိ ယောဇနာ။ ဗဟုဉ္စ ဂဏှာတီတိအာဒီသု သော ကိဉ္စိ ကမ္မံ အကတွာ သိပ္ပဿေဝ သိက္ခိတတ္တာ ဗဟုဉ္စ ဂဏှာတီတိ အာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယထာ သိက္ခန္တိယေဝ, ဧဝံ တထာ သော န သိက္ခတီတိ ယောဇနာ။ သော ပနာတိ ဇီဝကော ပန, ကရောတိ သိက္ခတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကံ ကာလန္တိ ဧကသ္မိံ ကာလေ။ ဧဝံ သန္တေ ကသ္မာ သော ဗဟုဉ္စ ဂဏှာတီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ မေဓာဝိတာယာတိ ခိပ္ပံ ဂဟဏဓာရဏပညတာယ, ဗဟုဉ္စ သိပ္ပန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿ ဇီဝကဿ ဂဟိတဉ္စ သိပ္ပံ န သမ္မုဿတီတိ ယောဇနာ။

ယတ္တကံ သိပ္ပံ အာစရိယော ဇာနာတိ, တတ္တကံ အယံ ဇီဝကော ဇာနာတီတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ သိပ္ပံ။ အယန္တိ ဇီဝကော, ဘဝိဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ ဇီဝကံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ ကမ္မဝိပါကန္တိ ကမ္မဝိပါကဇံ ရောဂံ။ ‘‘န’’န္တိ ပဒံ ‘‘သိက္ခာပေသီ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၀။)

‘‘ဘေသဇ္ဇယောဇန’’န္တိ ပဒံ ဓာတုကမ္မံ။ ဘေသဇ္ဇယောဇနန္တိ ဘေသဇ္ဇေန ရောဂဿ ယောဇနံ။ သော ပနာတိ ဇီဝကော ပန။ ဣမိနာတိ ဇီဝကေန န ဥဂ္ဂဟိတံ, ဥဂ္ဂဟိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကေန ဒွါရေနာတိ စတူသု ဒွါရေသု ဧကေန ဒွါရေန။ အာဟိဏ္ဍန္တောတိ ဝိစရန္တော။ ပရိတ္တံ ပါထေယျန္တိ ဧတ္ထ ပရိတ္တသဒ္ဒဿ အာရက္ခနတ္ထေပိ ပဝတ္တနတော ဣဓ အပ္ပတ္ထေ ပဝတ္တတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပ္ပမတ္တက’’န္တိ။ ကသ္မာ အပ္ပမတ္တကံ ပါထေယျံ အဒါသီတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ဒိသာပါမောက္ခဿ။ အယန္တိ ဇီဝကော, လဘိဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ လဘနတော။ ခီဏေ ပါထေယျေတိ ပါထေယျေ ခီဏေ သတီတိ ယောဇနာ။

၂၀၃။ သေဋ္ဌိဘရိယာဒိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၃၀။ ယာ နာမာတိ ယာ နာမ ဃရဏီ။ ကိမ္ပိ မာယန္တိ ဧတ္ထ ဧကာရလောပသန္ဓီတိ အာဟ ‘‘ကိမ္ပိ မေ အယ’’န္တိ။ ဣမိနာ ယကာရာဒေသသန္ဓိံ နိဝတ္တေတိ, ‘‘မျာယ’’န္တိပိ ပါဌော, ဧဝံ သတိ အာဒေသသန္ဓိယေဝ, န လောပသန္ဓိ။ အယံ ဃရဏီ မေ ကိဉ္စိ ဒေယျဓမ္မံ ကိမ္ပိ ဒဿတီတိ ယောဇနာ။ တဿ စာတိ သဗ္ဗိဿ စ, ကတဿာတိပိ ပါဌော။ ရောဂူပသမဿ စာတိ မမ ရောဂဿ ဥပသမဿ စ, ဣမေဟိ ပဒေဟိ သံယမဿာတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥပကာရ’’န္တိ ဣမိနာ ဥပဇာနာမီတိ ဧတ္ထ ဥပသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဓိပ္ပါယောတိ ဃရဏိယာ အာသယော။

֍ * ၃၃၁။ ‘‘သဗ္ဗာလင်္ကာရံ တုယှံ ဟောတူ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ ရာဇာ သဘာဝတော အာဟ, ဥဒါဟု ကိဉ္စိ စိန္တေတွာတိ အာဟ ‘‘ရာဇာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဣမန္တိ အလင်္ကာရံ။ ပမာဏယုတ္တေတိ ကာရဏာနုရူပေ။ နန္တိ ဇီဝကံ။ နာဋကာနမ္ပီတိ ပဉ္စသတိကာနံ နာဋကာနမ္ပိ။ သောပီတိ ဇီဝကောပိ။ တေသန္တိ အဘယကုမာရနာဋကာနံ။ မေတိ မယှံ, န ပတိရူပန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အယျိကာနန္တိ မာတာမဟီနံ။ ကတဿ မေ ဥပကာရန္တိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ အဓိကာရော စ ဥပကာရော စ အတ္ထတော သဒိသန္တိ ဒဿေတိ။ ရာဇာ ပသန္နော ဒတွာ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၁။)

၂၀၅။ ရာဇဂဟသေဋ္ဌိဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၃၂။ ဣရိယာပထသမ္ပရိဝတ္တနေနာတိ ဣရိယာပထဿ ပုနပ္ပုနံ ပရိဝတ္တနေန။ တီဟိ သတ္တာဟေဟိ နိစ္စလဿ နိပန္နဿ အဿ သေဋ္ဌိဿ မတ္ထလုင်္ဂန္တိ ယောဇနာ။ အပ္ပေဝ နိပဇ္ဇေယျာတိ ယောဇနာ။ နန္တိ သေဋ္ဌိံ။ တေနေဝါတိ တေနေဝ ကာရဏေန။ သီသံ ဆာဒေတီတိ သီသစ္ဆဝီတိ ဝုတ္တေ သီသပဋိစ္ဆာဒနစမ္မန္တိ အာဟ ‘‘သီသစမ္မ’’န္တိ။ တဿာတိ သေဋ္ဌိဿ။ တီဟိ သတ္တာဟေနာတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗပဒေန ပစ္ဆိမပဒံ ဂုဏိတွာ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘တီဟိ ပဿေဟိ ဧကေနေကေန သတ္တာဟေနာ’’တိ။

֍ * ၃၃၃။ ဇနံ နီဟရာပေတွာတိ ဇနံ အပက္ကမာပေတွာ။

၂၀၇။ ပဇ္ဇောတရာဇဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၃၄။ ဝိစ္ဆိကဿ ဇာတောတိ ဝိစ္ဆိကဿ ကာရဏာ ဇာတော, ဝိစ္ဆိကံ ပဋိစ္စ ဇာတောတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗိ စ ဘေသဇ္ဇံ ဝိစ္ဆိကာနံ ပဋိကူလံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ပညာသယောဇနိကာတိ ဧတ္ထ ဏိကပစ္စယဿ ဂန္တုံ သမတ္ထတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂန္တုံ သမတ္ထော ဟောတီ’’တိ။ အဿ ရညောတိ စန္ဒပဇ္ဇောတနာမကဿ အဿ ရညော။ ဟတ္ထိနီယေဝါတိ ဘဒ္ဒဝတိကာ နာမ ဟတ္ထိနီယေဝ။ ဝီသယောဇနသတန္တိ ဝီသာဓိကံ ယောဇနသတံ။

ဘုဉ္ဇိတုံ နိသိန္နဿ ဧကဿ ကုလပုတ္တဿ ဒွါရေတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ ကုလပုတ္တဿ, အာရောစေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ကုလပုတ္တော, ‘‘အာဟရာ’’တိ အာဏာပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတရောတိ ပုရိသော။ တန္တိ ပတ္တံ။ ယတ္ထ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ယသ္မိံ ဘဝေ။ တတ္ထ တတ္ထ ဝါဟနသမ္ပန္နော ဟောမီတိ ယောဇနာ။ သောတိ ပုရိသော။ ပဇ္ဇောတော နာမ အယံ ရာဇာ ဇာတောတိ ယောဇနာ။

သဗ္ဗိံ ပါယေတွာတိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏမတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗိဉ္စ ပါယေတွာ’’တိအာဒိ။ သဗ္ဗိဉ္စ ပါယေတွာ, ပရိစာရကာနံ အာဟာရာစာရေ ဝိဓိဉ္စ အာစိက္ခိတွာတိ အတ္ထော။ ဩလုမ္ပေတွာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၂။)

လုပိဓာတု ဩဒဟနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဩဒဟိတွာ’’တိ။ ဝိရေစေသီတိ ဥဒ္ဓဉ္စ အဓော စ ဝိရေစေသိ။

၂၀၈။ သိဝေယျကဒုဿယုဂကထာ

֍ * ၃၃၅။ သိဝထိကန္တိ သိဝါ ဇမ္ဗုကာ ကုဏပခါဒနတ္ထာယ အာဂန္တွာ တိဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထာတိ သိဝဋ္ဌံ, တဒေဝ သိဝထိကံ, ဣမိနာ သိဝထိကာယံ ဥပ္ပန္နံ သိဝေယျကံ ထိကသဒ္ဒဿ လောပံ ကတွာတိ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ ဥတ္တရကုရူသု။ တန္တိ မတံ။ ဟတ္ထိသောဏ္ဍကသကုဏာတိ ဟတ္ထိလိင်္ဂဝိဟင်္ဂမာ။ တေ ဟိ ဟတ္ထိနော သောဏ္ဍော ဝိယ သောဏ္ဍော ဧတေသု အတ္ထီတိ ဟတ္ထီသောဏ္ဍကာ, တေ စ တေ သကုဏာ စေတိ ဟတ္ထိသောဏ္ဍကသကုဏာတိ ဝုစ္စန္တိ။ ရညော အာဟရန္တီတိ ရညော အတ္ထာယ, သန္တိကံ ဝါ အာဟရန္တိ။ ဣဒန္တိ သိဝေယျကံ ဒုဿယုဂံ။ သိဝိရဋ္ဌေ ဝါယိတံ သိဝေယျကန္တိ စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထဝါ’’တိအာဒိ။ တေနာတိ ကာရဏေန။ ‘‘သိဝေယျကန္တိ…ပေ… ဝဒန္တီ’’တိ ပေါရာဏာ အာဟူတိ ယောဇနာ။

၂၀၉။ သမတ္တိံသဝိရေစနကထာ

֍ * ၃၃၆။ ကိံပနာတိ ဧတ္ထ ကိံသဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထော။ လူခေါ ကိံ, န လူခေါ ကိန္တိ ဟိ အတ္ထော။ ‘‘သိနေဟပါနံ ပန တေမေတီ’’တိ စ ‘‘ကရောတီ’’တိ စ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သကလကာယေ။ သိရာတိ ကဏ္ဍရာ။ အယန္တိ ဇီဝကော။ ဩဠာရိကဒေါသဟရဏတ္ထန္တိ ဩဠာရိကဿ ဒေါသဿ အပနယနတ္ထံ။ ပကတတ္တေတိ ပကတိသင်္ခါတေ သဘာဝေ သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဂဝါ ဘန္တေတိ ယောဇနာ။ ကုတောတိ ကဿ သန္တိကာ။ ဝဋ္ဋတိ နု ခေါတိ စိန္တေသီတိ ယောဇနာ။ တတောတိ စိန္တနတော။ သောဏောတိ ကောဠိဝီသသောဏော, ဘုဉ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ သောဏဿ သန္တိကာ။ တဿာတိ သောဏဿ။ သောတိ သောဏော။ ထေရဿာတိ မောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရဿ။ ဣဒံ ‘‘ပတ္တ’’န္တိပဒေ သာမီ, ‘‘အဒါသီ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။ အညံ ပိဏ္ဍပါတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ရာဇာပိ ခေါ ဘုဉ္ဇိတုကာမော အဟောသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဉ္စ သုဇာတာ အဒါသိ, ယဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော,

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၃။)

ဘာဇနဂတေသု ဒွီသုယေဝ တေသု ပိဏ္ဍပါတေသု ဒေဝတာ ဩဇံ ပက္ခိပန္တီတိ ယောဇနာ။ အညေသူတိ ဒွီဟိ ပိဏ္ဍပါတေဟိ အညေသု။ ဣစ္ဆန္တိ ရုစိံ။ သောတိ ဗိမ္ဗိသာရော ရာဇာ။ တဝေဝါတိ တုယှမေဝ။ တန္တိ ဘဂဝတော ဝစနံ။ ရာဇာ အကာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေတိ အသီတိကုလပုတ္တသဟဿာ။ ဧတဒတ္ထမေဝါတိ သောဏဿ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာပနတ္ထမေဝ, န ရညော အနုဂ္ဂဟတ္ထန္တိ အဓိပ္ပါယော။

၂၁၀။ ဝရယာစနကထာ

֍ * ၃၃၇။ ကတံ ဘတ္တကိစ္စံ ယေနာတိ ကတဘတ္တကိစ္စော, တသ္မိံ သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ရာဟုလဝတ္ထုမှိ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၅) ဝုတ္တနယေနေဝ။ ဣဒံ ဝတ္ထန္တိ ဣဒံ သိဝေယျကံ ဝတ္ထံ, ဥပ္ပန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တာဝါ’’တိ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထန္တရေတိ ဧတသ္မိံ ဝတ္ထုပ္ပန္နကာလမဇ္ဈေ။ ကောစိ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ ပံသုကူလိကဟေတုနာ။ အယန္တိ ဇီဝကော။ ဂဟပတိစီဝရန္တိ ဧတ္ထ ဂဟပတီနံ စီဝရန္တိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဂဟပတီဟိ ဒိန္နံ စီဝရ’’န္တိ။ ဝတ္ထဒါနာနိသံသပဋိသံယုတ္တာယာတိ ‘‘ဝတ္ထဒေါ ဟောတိ ဝဏ္ဏဒေါ’’တိအာဒိကာယ (သံ။ နိ။ ၁။၄၂) ဝတ္ထဒါနဿ အာနိသံသေန ပဋိသံယုတ္တာယ။ ဝိစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တော ‘‘ဣတရီတရေနာ’’တိ သဗ္ဗနာမသဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အပ္ပဂ္ဃေနပိ မဟဂ္ဃေနပိ ယေန ကေနစီ’’တိ။ ပါဝါရောတိ ဥတ္တရာသင်္ဂေါ။ သော ဟိ ပါရုပနတ္ထာယ ဝရိယတိ ဣစ္ဆိယတီတိ ပါဝါရောတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ကပ္ပါသာဒိဘေဒေါ’’တိ ဣမိနာ တဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ပကတိကောဇဝမေဝါတိ ပကတိယာ ဘိက္ခူနံ သာရုပ္ပံ ကောဇဝမေဝ။ သောဠသနာဋကိတ္ထီနံ ဌတွာ နစ္စယောဂျတ္တာ မဟတီ ပိဋ္ဌိ ဧတဿာတိ မဟာပိဋ္ဌိယံ, တမေဝ ကောဇဝံ မဟာပိဋ္ဌိယကောဇဝံ။ တဿ ကိရ လောမာနိ စတုရင်္ဂုလာဓိကာနိ ဟောန္တိ။

၂၁၁။ ကမ္ဗလာနုဇာနနာဒိကထာ

֍ * ၃၃၈။ ကာသီနန္တိ ကာသီနံ ဇနပဒါနံ, ကာသိရဋ္ဌေ နိဝါသီနံ ဇနာနံ ဝါ။ ပသေနဒိဿာတိ ပစ္စုဋ္ဌံ, ပဋိပက္ခံ ဝါ သေနံ ဇိနာတီတိ ပသေနဒိ ဇကာရဿ ဒကာရံ ကတွာ။ ဧသာတိ ဧသော ကာသိရာဇာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၄။)

‘‘သဟဿ’’န္တိ ဣမိနာ ကာသိသဒ္ဒဿ သင်္ကေတသင်္ချံ ဒဿေတိ။ တံအဂ္ဃနကောတိ တေန ကာသိနာ အဂ္ဃနကော။ ကသ္မာ အဍ္ဎကာသီတိ (ထေရီဂါ။ အဋ္ဌ။ ၂၅) ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘အယံ ပနာ’’တိအာဒိ။ အယန္တိ ကမ္ဗလော။ ပနာတိ ကာရဏတ္ထဇောတကော။ ယသ္မာတိ ဟိ အတ္ထော။

֍ * ၃၃၉။ ဘဉ္ဇိတဗ္ဗံ ခေါမာဒီနိ ပဉ္စ သုတ္တာနိ မိဿိတွာ အဝမဒ္ဒိတဗ္ဗန္တိ ဘင်္ဂန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘင်္ဂံ နာမာ’’တိအာဒိ။ ဝါကမယမေဝါတိ ဘင်္ဂနာမကေန ဝါကေန နိဗ္ဗတ္တမေဝ။

֍ * ၃၄၀။ တေတိ ဘိက္ခူ, သလ္လက္ခိံသု ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတဿာတိ ပဒဿ, အတ္ထန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ န အစ္ဆိံသူတိ န အာသိံသု, န ဝသိံသူတိ အတ္ထော။ နာကာမာတိ ဧတ္ထ ကမုဓာတု ဣစ္ဆတ္ထော ယကာရလောပေါတိ အာဟ ‘‘န အနိစ္ဆာယာ’’တိ။ ဒါတဗ္ဗောတိ ဘာဂေါ ဒါတဗ္ဗော။ ဥပစာရေတိ သုသာနဿ သမီပေ။ ‘‘အကာမာ ဘာဂံ ဒါတု’’န္တိ ဝစနဿ အနေကန္တဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ယဒိ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣဓာတိ ဣမံ သုသာနံ။ ‘‘သမ္ပတ္တာ ဂဏှန္တူ’’တိ ဒေန္တီတိ ယောဇနာ။ ယေနာတိ ဘိက္ခုနာ။ သဒိသာ ဩက္ကမိံသူတိ ဧတ္ထ သဒိသသဒ္ဒေါ သမပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘သမံ ဩက္ကမိံသူ’’တိ။ သမန္တိ ဘာဝနပုံသကော။ သမာနဒိသာယာတိ ဝါ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကဒိသာယ ဝါ’’တိ။ ဧတ္ထ ပန ယကာရလောပေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဗဟိမေဝါတိ သုသာနတော ဗဟိ ဧဝ။ ကတိကန္တိ ကတေန ပဝတ္တံ သင်္ဂရံ။

၂၁၃။ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကသမ္မုတိကထာ

֍ * ၃၄၂။ ‘‘ယော န ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတီ’’တိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဉာတကာဒီနံ စီဝရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကစ္စသ္မိန္တိ ဇနေ။ ဝါသဒ္ဒေါ ဝိကပ္ပတ္ထော။ ဧတေသု တီသု အညတရေန ကာရဏေန ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆတိ နာမာတိ ဟိ အတ္ထော။ အာဂတဿာပိ စီဝရန္တိ သမ္ဗန္ဓော ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော။ ပဂေဝ ပစ္ဆာ အာဂတဿာတိ ဟိ အတ္ထော။ အဝမညန္တိ ဥညာတံ။ ဝေါတိ တုမှာကံ။ နတ္ထိ ကိန္တိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၅။)

မုဋ္ဌာ သတိ ဧတဿာတိ မုဋ္ဌဿတိ။ အာဂတာနမ္ပိ စီဝရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထော။ ပဂေဝ ပဌမံ အာဂတာနန္တိ ဟိ အတ္ထော။ ဧတံ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကဋ္ဌာနံ နာမာတိ ယောဇနာ။ သန္တသန္တော ဝါတိ ခေဒခေဒေါ ဝါ။ ဣဒဉ္စိဒဉ္စာတိ ဣဒဉ္စ ဣဒဉ္စ စီဝရံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ စ ဂစ္ဆတိ, ယသ္မာ စ ဇာနာတိ, တသ္မာ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ သက္ကောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝရူပေါ ဘိက္ခု သမ္မနိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

အပလောကနေနပီတိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမံ ဘိက္ခုံ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကံ ကာတုံ သံဃံ အပလောကေမီ’’တိ အပလောကနေနပိ, သမ္မနိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထ ပနာတိ ယသ္မိံ ပန ဓုရဝိဟာရေ။

‘‘ဂဟိတဋ္ဌာနေယေဝါ’’တိ ဣမိနာ တတ္ထေဝါတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဆဍ္ဍေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဥဇ္ဈိတွာတိ ဧတ္ထ ဥဓဓာတုယာ ဝိဿဇ္ဇနတ္ထံ ဒဿေတိ။ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကန္တိ ပဒဿ စီဝရံ ပဋိဂ္ဂဏှာတီတိ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယော ပဋိဂ္ဂဏှာတိ, သော စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကော နာမာတိ ယောဇနာ။ ‘‘စီဝရပဋိသာမက’’န္တိ ဣမိနာ စီဝရံ ဂဟိတဋ္ဌာနတော နီဟရိတွာ ဘဏ္ဍာဂါရေ ဒဟတိ ဌပေတီတိ စီဝရနိဒဟကောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယော န ဆန္ဒာတိံ ဂစ္ဆတီတိအာဒီသု ဧတ္ထ ဧတေသု စ ဣတော ပရဉ္စာတိ ယောဇနာ။

၂၁၄။ ဘဏ္ဍာဂါရသမ္မုတိအာဒိကထာ

֍ * ၃၄၃။ ယော ဝိဟာရော ဝါ ယော အဍ္ဎယောဂေါ ဝါ ဟောတိ, သော ဝိဟာရာဒိကော သမ္မနိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘အာရာမိကသာမဏေရာဒီဟီ’’တိ ပဒံ ဝိဝိတ္တတ္ထေ အပါဒါနံ, ကရဏမ္ပိ ယုဇ္ဇတိ။ ပစ္စန္တသေနာသနံ ပန န သမ္မနိတဗ္ဗံ စောရာဒိဥပဒ္ဒဝတ္တာ။ ဝိဟာရမဇ္ဈေယေဝါတိ ဘဏ္ဍာဂါရဝိဟာရမဇ္ဈေယေဝ။

ယဿာတိ ဘဏ္ဍာဂါရဿ။ ဣဒံ ပဒံ ‘‘ဆဒနာဒီသူ’’တိ ပဒေ သာမီ, ‘‘နတ္ထီ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။ ယဿ ပနာတိ ဘဏ္ဍာဂါရဿ ပန။ ယတ္ထ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၆။)

ကတ္ထစီတိ ယသ္မိံ ကသ္မိံစိ ဌာနေ။ ယေနာတိ ပတိတဟေတုနာ။ မူသိတွာ ခါဒတီတိ မူသိကော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဂေါဓာမင်္ဂုသာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဥပ ဘုသံ, ဥပဂုဟိတွာ ဝါ စိနန္တီတိ ဥပစိကာ။ တန္တိ ဩဝဿနာဒိံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကာဒီဟီတိ အာဒိသဒ္ဒေန စီဝရနိဒဟကဘဏ္ဍာဂါရိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ တတ္ထာတိ တေသု။ စီဝရပဋိဂ္ဂါဟကေန န ဂဏှိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တာဝါတိ စီဝရနိဒဟကဘဏ္ဍာဂါရိကာနံ, တေဟိ ဝါ ပဌမံ။ ယံ ယန္တိ စီဝရံ။ တထေဝါတိ ယထာ ဝိသုံ ဝိသုံ ကတွာ ဂဏှတိ, တထေဝ။ စီဝရနိဒဟကေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ ပဋိဂ္ဂါဟကေနေဝ, အထ ခေါ နိဒဟကေနပီတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တထေဝါတိ ယထာ နိဒဟကော အာစိက္ခတိ, တထေဝ။ တတောတိ တေဟိ စီဝရေဟိ, ဝိဘတ္တအပါဒါနံ, တေသု စီဝရေသု ဝါ နိဒ္ဓါရဏံ။ တဒေဝါတိ သံဃေန ဝုတ္တစီဝရမေဝ။

ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ ဘဂဝတာ အနုညာတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဏ္ဍာဂါရန္တိ ဘဏ္ဍဿ ဌပနောကာသံ အဂါရံ။ ဘဏ္ဍာဂါရိကောတိ ဘဏ္ဍာဂါရေ နိယုတ္တော။ ဗာဟုလ္လိကတာယာတိ ပစ္စယဗာဟုလ္လေန နိယုတ္တဘာဝတ္ထံ။ ဧဝံ သန္တေ ကိမတ္ထာယ အနုညာတောတိ အာဟ ‘‘အပိ စာ’’တိအာဒိ။ အနုဂ္ဂဟာယ အနုညာတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ နေဝ ဇာနေယျုန္တိ ယောဇနာ။ ဒွေ ဒွေ ဝါ စီဝရေတိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ဂဟံ ကာတုန္တိ သံဃေန သင်္ဂဟံ ကာတုံ။

န ဝုဋ္ဌာပေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန အညေပိ အဝုဋ္ဌာပနီယေ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညေပီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ တတ္ထာတိ စတူသု။ သံဃော ပန ဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပကာရတာယ စာတိ သံဃဿ ဥပကာရတာယ စ။ ဧတ္ထ စ ပုရိမေသု တီသု ဧကောယေဝ ဟေတု, ပစ္ဆိမေ ပန ဒွေ ဟေတဝေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သမ္မုခီဘူတေနာတိ အညမညဿ မုခေ သံဝိဇ္ဇမာနော, သန္နိပတိတော ဝါ သမ္မုခေါ, သမ္မုခေါ ဟုတွာ ဘူတော သမ္မုခီဘူတော။ ဘူသဒ္ဒယောဂတ္တာ အကာရဿီကာရော ဟောတိ, အန္တောဥပစာရသီမာယံ ဌိတော

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၇။)

သံဃော။ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တောဥပစာရသီမာယံ ဌိတေနာ’’တိ။ ကောလာဟလန္တိ ဗဟုဇနေဟိ သန္နိပတိတွာ ဧကတော ကတံ အဗျတ္တသဒ္ဒံ။ တဒါကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အမှာက’’န္တိအာဒိ။ ‘‘စီဝရဘာဇကေသူ’’တိအာဒိနာ အဂတိဂမနာကာရံ ဒဿေတိ, တံ သုဝိညေယျမေဝ။ တုလာဘူတောတိ တုလာယ သဒိသော ဟုတွာ ဘူတော, တုလာယ သဒိသဘာဝံ ပတ္တော ဝါ။ မဇ္ဈတ္တောတိ မဇ္ဈေ ဌိတော အတ္တာ သဘာဝေါ ဧတဿာတိ မဇ္ဈတ္တော။

ဣဒန္တိ စီဝရံ။ ဃနန္တိ နိရန္တရံ။ တနုကန္တိ ဝိရဠံ။ ဧတ္ထ ‘‘ဥစ္စိနိတွာ’’တိ ဣမိနာ ဝတ္ထဿ ပမာဏေန ဥစ္စိနနံ ဒဿေတိ။ ‘‘တုလယိတွာ’’တိ ဣမိနာ အဂ္ဃေန တုလနံ ဒဿေတိ။ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏံ ကတွာတိ ဝဏ္ဏဉ္စ အဝဏ္ဏဉ္စ ခုဒ္ဒကဉ္စ ပမာဏံ, မဟန္တဉ္စ ပမာဏံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဧကစ္စာနိ စီဝရာနိ အပ္ပဂ္ဃါနိ ဟောန္တိ, ဧကစ္စာနိ မဟဂ္ဃါနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဒသဒသအဂ္ဃနကန္တိ ဒသဟိ ဒသဟိ ကဟာပဏေဟိ အဂ္ဃနကံ။ ယန္တိ စီဝရံ, ဗန္ဓိတွာတိ နဝဂ္ဃနကံ ဧကဂ္ဃနကေန, အဋ္ဌဂ္ဃနကဉ္စ ဒွိအဂ္ဃနကေန ဗန္ဓိတွာတိ အတ္ထော။ သမေ ပဋိဝီသေတိ သမပမာဏေ ပဋိဝီသေ ဌပေတွာ, ဣမိနာ ‘‘ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝဏ္ဏသဒ္ဒေါ ပမာဏတ္ထောတိ ဒီပေတိ။ ဒသ ဒသ ဘိက္ခူတိ ဣဒံ ဥပလက္ခဏဝသေန ဝုတ္တံ အညေနာကာရေနာပိ ဂဏေတုံ သက္ကုဏေယျတ္တာ။ ဘဏ္ဍိကန္တိ စီဝရဘဏ္ဍေန နိယုတ္တံ ပုဋံ။ ကုသောတိ သလာကဒဏ္ဍော။

အတ္တိဿရာတိ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ ဣဿရာ။ အညေသံ ဝတ္တပဋိပတ္တိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပဍ္ဎဘာဂေါတိ ဘိက္ခူနံ လဒ္ဓဘာဂတော ဥပဍ္ဎော ဘာဂေါ။ ယေ ပနာတိ သာမဏေရာ ပန။ သမဘာဂေါတိ ဘိက္ခူနံ ဘာဂေန သမော ဘာဂေါ။ ဣဒဉ္စာတိ ‘‘ဥပဍ္ဎပဋိဝီသ’’န္တိ ဝစနဉ္စ, ကထိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သမကမေဝါတိ ဘိက္ခုသာမဏေရာနံ သမပမာဏမေဝ။ တတြုပ္ပါဒဝဿာဝါသိကန္တိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဥပ္ပါဒေန မူလေန ဥပ္ပါဒိတံ ဝဿာဝါသိကံ။ ဖာတိကမ္မန္တိ ဝဍ္ဎနကမ္မံ ‘‘ယတ္တကေန ဝိနယာဂတေန သမ္မုဉ္ဇနိဗန္ဓနာဒိနာ ဟတ္ထကမ္မေန ဝိဟာရဿ ဦနတာ န ဟောတိ, တတ္တကံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဧတန္တိ ဖာတိကမ္မံ ကတွာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၈။)

ဂဟဏံ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတ္ထာတိ တတြုပ္ပါဒဝဿာဝါသိကဂဟဏေ။ သဗ္ဗေသန္တိ အခိလာနံ ဘိက္ခုသာမဏေရာနံ။ ဘဏ္ဍာဂါရိကစီဝရေပီတိ ဘဏ္ဍာဂါရေ ဌပိတေ အကာလစီဝရေပိ။ ပိသဒ္ဒေန တတြုပ္ပါဒဝဿာဝါသိကမပေက္ခတိ။ သာမဏေရာ ဥက္ကုဋ္ဌိံ ကရောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပဟရိတကန္တိ ဟရိတဝိရဟိတံ။ ရင်္ဂဆလ္လိန္တိ ရဇနစ္ဆဝိံ။ ဧတန္တိ ဥက္ကုဋ္ဌိကရဏတော သမဘာဂဒါနံ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေ စာတိ သာမဏေရာ စ။ ဝိရဇ္ဈိတွာ ကရောန္တီတိ ကတ္တဗ္ဗကာလေသု အကတွာ ယထိစ္ဆိတက္ခဏေ ကရောန္တိ။ တေတိ သာမဏေရေ။ သမပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗောတိ ‘‘ကရိဿာမာ’’တိ ပဋိညာတမတ္တေန သမော ပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗော။

‘‘သကံ ဘာဂံ ဒါတု’’န္တိ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဘဏ္ဍာဂါရတော…ပေ… သန္ဓာယာ’’တိ။ ပဟတာယာတိ ပဟရိတဗ္ဗာယ, ပဟနိတဗ္ဗာယ ဝါ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တသ္မာ။ အနီဟဋေသူတိ ဘဏ္ဍာဂါရတော အနီဟရိတေသု။ ဣမဿ ဘိက္ခုနောတိ ဥတ္တရိတုကာမဿ ဣမဿ ဘိက္ခုနော။ တုလာယာတိ မာနေန။

တေသူတိ သာဋကေသု, ဧကော သာဋကောတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗေသု ပါတိတေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္တကေနာတိ ဒွါဒသဂ္ဃနကေန။ တံ သုတွာတိ ဘိက္ခူနံ တံ ဝစနံ သုတွာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ သံဃဂဏသန္တကေ။ အနုပ္ပဒါနေန ခိပိယတိ ပက္ခိပိယတီတိ အနုက္ခေပန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနုက္ခေပံ နာမာ’’တိအာဒိ။ ယတ္တကံ အဂ္ဃန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္တကေန အဂ္ဃေန အဂ္ဃနကေတိ ယောဇနာ။ ဝိကလ္လကာတိ ဝိကလဿ ဘာဝေါ ဝိကလ္လံ, စီဝရပုဂ္ဂလာနံ အပဟောနကဘာဝေါ, တဒေဝ ဝိကလ္လကာ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ ပါဌသေသော, တေသု ဒွီသု ဝိကလ္လကေသူတိ အတ္ထော။ အတ္ထီတိ သံဝိဇ္ဇန္တိ, နိပါတောယံ။ ဆိန္ဒန္တေဟိ စ ဒါတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒါတဗ္ဗာနီတိ စ ဆိန္ဒိတဗ္ဗာနိ။ ဒါသဒ္ဒေါ ဟိ အဝခဏ္ဍနတ္ထော။ ဒါတုန္တိ အဝခဏ္ဍိတုံ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ဝိကလ္လကေသု။ တန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၇၉။)

စီဝရံ။ အထာတိ တောသိတတော ပရံ။ တတ္ထာတိ ဧကဿ ဘိက္ခုနော ကောဋ္ဌာသေ။ သာမဏကန္တိ သမဏဿ အနုရူပံ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ တေနာတိ ပရိက္ခာရေန။ ဣဒမ္ပီတိ အညံ သာမဏကဿ ပရိက္ခာရဿ ဌပနမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပုရိမံ ဝတ္ထဆိန္ဒနမပေက္ခတိ။

ဝဂ္ဂန္တိ သမူဟံ။ အဋ္ဌ ဝါ နဝ ဝါ ဘိက္ခူ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ အဋ္ဌန္နံ ဝါ နဝန္နံ ဝါ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ အယံ အပဟောနကဘာဝေါတိ ယောဇနာ။ ပုန စီဝရဿေဝ ဝိကလ္လကဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထဝါ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ ပုရိမနယေ စီဝရဿ စ ပုဂ္ဂလဿ စ ဝိကလ္လကံ ဟောတိ, ပစ္ဆိမေ စီဝရဿေဝါတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။

၂၁၅။ စီဝရရဇနကထာ

֍ * ၃၄၄။ ဂိဟိပရိဘုတ္တံ ပနာတိ ဂိဟိနာ ပရိဘုတ္တံ ဝတ္ထံ ပန, ကိဉ္စိ ဖလန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

သီတုဒကာတိ သီတံ ဥဒကံ။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ဟိ အယံ။ ဥတ္တရာဠုမ္ပန္တိ ဧတ္ထ ဥတ္တရ ဥဠုမ္ပန္တိ ပဒစ္ဆေဒံ ကတွာ အကာရတော ဥကာရဿ လောပံ ကတွာ, ပုဗ္ဗသရဿ စ ဒီဃံ ကတွာ ‘‘ဥတ္တရာဠုမ္ပ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဥတ္တရာဠူတိ ဥတ္တရဥဒကံ။ ဥဠုသဒ္ဒေါ ဟိ ဥဒကဝါစကော, တံ ပါတိ ရက္ခတီတိ ဥတ္တရာဠုမ္ပံ။ တဿ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဋ္ဋာဓာရက’’န္တိ။ ရဇနန္တိ ရဇနဆလ္လိံ။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ ရဇနန္တိ ရဇနုဒကံ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ထေဝေါတိ ရဇနဗိန္ဒု။ န ဝိသရတီတိ န ပဂ္ဃရတိ။ ရဇနာဠုင်္ကန္တိ ဧတ္ထာပိ ပုရိမနယေနေဝ ပဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ရဇနဥဠုင်္ကန္တိ ရဇနသင်္ခါတဿ ဥဒကဿ ဂဟဏတ္ထာယ ကရိယတီတိ ရဇနဥဠုင်္ကံ။ ဒဏ္ဍကေန နိယုတ္တံ ထာလကံ ဒဏ္ဍကထာလကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တမေဝ သဒဏ္ဍက’’န္တိ။ ရဇနကုဏ္ဍန္တိ ရဇနပက္ခိပနံ မဟာဃဋံ။ အညတြာတိ အညံ ဌာနံ။ ပတ္ထိန္နသဒ္ဒေါ ထဒ္ဓပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ထဒ္ဓ’’န္တိ။ ဒန္တကာသာဝါနီတိ ဧတ္ထ ဒန္တသဒ္ဒေန တဿ ဝဏ္ဏော ဂဟေတဗ္ဗော, သော ဧတေသမတ္ထီတိ ဒန္တာနိ, ဒန္တာနိ စ တာနိ ကာသာဝါနိ စေတိ ဒန္တကာသာဝါနိ, တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒန္တဝဏ္ဏာနီ’’တိ။ ဒန္တဝဏ္ဏာနိ ကာသာဝါနိ ဓာရေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၀။)

၂၁၆။ ဆိန္နကစီဝရာနုဇာနနကထာ

֍ * ၃၄၅။ ဒီဃမရိယာဒဗဒ္ဓန္တိ ဒီဃေန မရိယာဒေန ဗဒ္ဓံ။ စတုက္ကသဏ္ဌာနန္တိ စတုန္နံ မဂ္ဂါနံ သမောဓာနသဏ္ဌာနံ။ ဥဿဟသိ တွန္တိ ဧတ္ထ ဥပုဗ္ဗော သဟဓာတု သမတ္ထတ္ထောတိ အာဟ ‘‘သက္ကောသိ တွ’’န္တိ။ ပပုဗ္ဗော ပန အဘိဘဝနတ္ထော ဟောတိ ‘‘ပသဟတီ’’တိအာဒီသု။ ယော နာမာတိ ယော အာနန္ဒော အာဇာနိဿတိ နာမ, သော အာနန္ဒော ပဏ္ဍိတောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ကုသီ’’တိ ဧတံ နာမံ အဓိဝစနန္တိ ယောဇနာ။ အနုဝါတာဒီနန္တိ အာဒိသဒ္ဒေန ပရိဘဏ္ဍာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘အဍ္ဎကုသီ’’တိ ဧတန္တိ ယောဇနာ။

ဂီဝေယျကန္တိ ဧတ္ထ ဂီဝါယံ သုတ္တသံသိဗ္ဗိတံ ဂီဝေယျကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂီဝါဝေဌနဋ္ဌာနေ’’တိအာဒိ။ ‘‘အာဂန္တုကပဋ္ဋ’’န္တိ ဣမိနာ ဧယျကပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဧသေဝ နယော ဇင်္ဃေယျကန္တိ ဧတ္ထာပိ။ ဧတံ နာမန္တိ ‘‘ဂီဝေယျကံ, ဇင်္ဃေယျက’’န္တိ ဧတံ နာမံ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ဧတန္တိ ‘‘အနုဝိဝဋ္ဋ’’န္တိအာဒိ ဧတံ။ ‘‘အနုဝိဝဋ္ဋ’’န္တိ ဧတံ နာမန္တိ ယောဇနာ။ ဝိဝဋ္ဋဿာတိ မဇ္ဈိမခဏ္ဍကဿ။ ဗာဟန္တန္တိ ဧတ္ထ ဗာဟာယ ဥပရိ ဌပိတာ အန္တာ ဗာဟန္တာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗာဟာယာ’’တိအာဒိ။ တေသန္တိ ဥဘိန္နမန္တာနံ။ ဧတန္တိ ‘‘ဗာဟန္တ’’န္တိ ဧတံ။

၂၁၇။ တိစီဝရာနုဇာနနကထာ

֍ * ၃၄၆။ ‘‘ဥက္ခိတ္တဘဏ္ဍိကဘာဝံ အာပါဒိတေ’’တိ ဣမိနာ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတေတိ ဧတ္ထ ဥက္ခိတ္တံ ဘဏ္ဍံ ဥဗ္ဘဏ္ဍံ, ဥဗ္ဘဏ္ဍဘာဝံ ဣတာ အာပါဒိတာတိ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေ ဥဗ္ဘဏ္ဍိတေ ဘိက္ခူ အဒ္ဒသာတိ ယောဇနာ။ ဘိသိသင်္ခေပေနာတိ ဘိသိယံ ပက္ခေပေန, ပဝေသေနာတိ အတ္ထော, ဘိသိအာကာရေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထာတိ ဒက္ခိဏာဂိရိံ။ ဂစ္ဆန္တာ တေ ဘိက္ခူတိ ယောဇနာ။ ‘‘အဋ္ဌပမာဏာသူ’’တိ ဣမိနာ အန္တရဋ္ဌကာသူတိ ဧတ္ထ ကပစ္စယော ပမာဏတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ, ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ပမာဏသဒ္ဒေါ န ဒိဿတိ, ဂဠိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ရတ္တီသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဂဝန္တန္တိ ဧတ္ထ သမ္ပဒါနတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတော’’တိ။ သီတာလုကာတိ ဧတ္ထ သီတံ ပကတိ ဧတေသန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၁။)

သီတာလုနော, တေယေဝ သီတာလုကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သီတပကတိကာ’’တိ။ ယေ ကုလပုတ္တာ ပကတိယာဝ သီတေန ကိလမန္တိ, တေ သီတာလုကာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧကစ္စိယန္တိ ဧတ္ထ ဧကစ္စသဒ္ဒေါ ဧကပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဧကံ ပဋ္ဋ’’န္တိ။ ဣမိနာ ဧကောယေဝ ဧကစ္စောတိ ကတွာ သကတ္ထေ အစ္စပစ္စယောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဋ္ဋ’’န္တိ ဣမိနာ ဧကစ္စေန နိယုတ္တံ ဧကစ္စိယန္တိ ဝစနတ္ထံ ကတွာ နိယုတ္တတ္ထေ ပဝတ္တဿ ဣယပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ဘဂဝါ အနုဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတရေတိ သံဃာဋိတော ဣတရေ ဥတ္တရာသင်္ဂအန္တရဝါသကေ။

၂၁၈။ အတိရေကစီဝရာဒိကထာ

֍ * ၃၄၈။ အစ္ဆုပေယျန္တိ ဧတ္ထ အစ္ဆိ ဝုစ္စတိ နေတ္တမဏ္ဍလံ, တံ ဝိယာတိ အစ္ဆိ ဆိဒ္ဒေါ, တသ္မိံ ဥပဂန္တဗ္ဗံ ဥပနေတဗ္ဗန္တိ အစ္ဆုပေယျံ။ ‘‘လဂ္ဂါပေယျ’’န္တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ ပံသုကူလေ။ သဗ္ဗမိဒန္တိ ‘‘ဒိဂုဏံ သံဃာဋိ’’န္တိအာဒိကံ သဗ္ဗံ ဣဒံ ဝစနံ။ ဥဒ္ဓရိတွာတိ အပနေတွာ။ သံသိဗ္ဗိတန္တိ အညမညံ သမ္ဗန္ဓိတွာ သိဗ္ဗိတံ။

֍ * ၃၅၁။ သောဝဂ္ဂိကန္တိ ဧတ္ထ သုန္ဒရာနိ အဂ္ဂါနိ ရူပါဒီနိ ဧတ္ထာတိ သဂ္ဂေါ, ပုဗ္ဗပဒေ ဥကာရဿ လောပေါ, ဥကာရဿ ဥဝါဒေသေ ‘‘သုဝဂ္ဂေါ’’တိ သိဇ္ဈတိ။ သုဝဂ္ဂပ္ပတ္တဟေတုကံ သောဝဂ္ဂိကံ, ဒါနံ, တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဂ္ဂပ္ပတ္တဟေတုက’’န္တိ။ ‘‘အပနေတီ’’တိ ဣမိနာ နုဒဓာတုယာ အပနယနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အနာမယာတိ ဧတ္ထ အာမယသဒ္ဒေါ ရောဂပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘အရောဂါ’’တိ။ နတ္ထိ အာမယော ဧတိဿာတိ အနာမယာ။

֍ * ၃၅၃။ ဈာနလာဘိနောတိ ဈာနလာဘီနံ ပုထုဇ္ဇနာနံ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏဿ ဝိက္ခမ္ဘနတ္တာ ဝုတ္တံ။

֍ * ၃၅၆။ သမောဓာနဝသေန ဒဿိယိတ္ထာတိ သန္ဒိဋ္ဌော။ သမောဓာနဝသေန ဘဇိယိတ္ထာတိ သမ္ဘတ္တော။ အဘိမုခံ လပိတ္ထာတိ အာလပိတော။ ဣမေဟီတိ ဣမေဟိ ဒွီဟိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၂။)

၂၂၁။ ပစ္ဆိမဝိကပ္ပနုပဂစီဝရာဒိကထာ

֍ * ၃၅၉။ ကတပံသုကူလောတိ ကတော ပံသုကူလော။ ဣမိနာ ‘‘ပံသုကူလတော’’တိ ပဒဿ ဝိသေသနပရပဒတ္တံ ဒဿေတိ။ အဂ္ဂဠာရောပနေနာတိ အဂ္ဂဠဿ အာရောပနေန။ ‘‘သုတ္တေနေဝါ’’တိ ဧတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန ပိလောတိကံ နိဝတ္တေတိ။ အဉ္ဆိတွာ အဉ္ဆိတွာတိ အာကဍ္ဎိတွာ အာကဍ္ဎိတွာ။ အဘိဓာတု ဟိ အာကဍ္ဎနတ္ထော။ ‘‘သံဃာဋိကောဏော ဒီဃော’’တိ ဣမိနာ ဝိကဏ္ဏောတိ ဧတ္ထ ဝိသမော ကဏ္ဏော ဝိကဏ္ဏောတိ ကတွာ ကဏ္ဏသဒ္ဒဿ ကောဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ တတောတိ ဂဠနတော။ လုဇ္ဇန္တီတိ ဝလိံ ဂဏှန္တိ။ အဋ္ဌပဒကန္တိ ပဒဿ အဋ္ဌပဒေန သိဗ္ဗိတံ အဋ္ဌပဒကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဋ္ဌပဒကစ္ဆိန္နေန ပတ္တမုခံ သိဗ္ဗိတု’’န္တိ။ တတ္ထ အဋ္ဌပဒကစ္ဆိန္နေန ပတ္တမုခံ သိဗ္ဗိတုန္တိ အဋ္ဌပဒလိခနေန တတ္ထ တတ္ထ ဂဗ္ဘံ ဒဿေတွာ ပတ္တမုခံ သိဗ္ဗိတုံ။ ‘‘အဋ္ဌပဒကစ္ဆန္နေနာ’’တိပိ ပါဌော, အဋ္ဌဖလကာကာရေနာတိ အတ္ထော။

֍ * ၃၆၀။ ‘‘အာဂန္တုကပတ္တမ္ပိ ဒါတု’’န္တိ ဣမိနာ အနွာဒိကန္တိ ပဒဿ အနုပစ္ဆာ အာဂန္တုကဘာဝေန ဒီယတီတိ အနွာဒိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ စတုတ္ထက္ခရေနပိ ပါဌော, အနုပစ္ဆာ အာဂန္တုကဘာဝေန ဓီယတိ ဌပီယတီတိ အနွာဓိကန္တိ ကာတဗ္ဗော။ ဣဒံ ပနာတိ အနွာဓိကံ ပန။

֍ * ၃၆၁။ သေသဉာတီနန္တိ မာတာပိတူဟိ သေသဉာတီနံ။ ဝိနိပါတေတိယေဝါတိ ဝိနဿန္တော နိပါတေတိယေဝ။

֍ * ၃၆၂။ ‘‘ဝဿိကော’’တိ သင်္ကေတီယတိ ဂဏှီယတီတိ ဝဿိကသင်္ကေတန္တိ ဝုတ္တေ စတ္တာရော မာသာတိ အာဟ ‘‘စတ္တာရော မာသေ’’တိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ အာရညကဿ ဘိက္ခုနောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ အာရညကေန ဘိက္ခုနာ။

၂၂၂။ သံဃိကစီဝရုပ္ပါဒကထာ

֍ * ၃၆၃။ အညတ္ထာတိ ဒိန္နဋ္ဌာနတော အညတ္ထ။ ဟဋာနိပိ စီဝရာနိ တုယှေဝ သန္တကာနီတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ စီဝရာနံ။ အညောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၃။)

ဧကကဝဿာဝါသိကတော အညော။ ပဉ္စမာသေ တံ သဗ္ဗံ တဿေဝ ဘိက္ခုနော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ စီဝရံ, တံ သဗ္ဗံ စီဝရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယမ္ပီတိ စီဝရမ္ပိ။ သောတိ ဘိက္ခု, ဂဏှာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝဿာဝါသတ္ထာယာတိ ဝဿံ အာဝါသဿ ဘိက္ခုနော အတ္ထာယ။ ဌပိတဥပနိက္ခေပတောတိ ဝေယျာဝစ္စကရေဟိ ဝဍ္ဎိံ ပယောဇေတွာ ဌပိတဥပနိက္ခေပတော။ တတြုပ္ပါဒတောတိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဥပ္ပါဒတော နာဠိကေရအာရာမာဒိတော။ ဣဒန္တိ ဝက္ခမာနံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘တဿေဝ တာနိ စီဝရာနိ ယာဝ ကထိနဿ ဥဗ္ဘာရာယာ’’တိ ဝစနေ။ ယန္တိ စီဝရံ။ ပန သဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထဇောတကော။ ဣဒန္တိ ပဒါလင်္ကာရမတ္တံ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ။ အဘိလာပမတ္တန္တိပိ ဝဒန္တိ။ အနတ္ထတကထိနဿာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ အတ္ထတကထိနဿာတိ ဒဿေတိ။ ပဉ္စမာသေတိ အစ္စန္တသံယောဂတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ။ တတောတိ ပဉ္စမာသတော။ အတီတဝဿေ ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿ ဣဒံ ဝဿာဝါသိကံ ဒေတိ ကိံ? ဥဒါဟု အနာဂတဝဿေတိ ယောဇနာ။ ပိဋ္ဌိသမယေတိ ဂိမှာနံ ပဌမဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ အဿယုဇပုဏ္ဏမီ, တာဝ ပိဋ္ဌိသမယေ။

ဝဿာနတောတိ ဝဿာနမာသတော။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု စီဝရေသု။ ကေစိ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တမတ္ထန္တိ တဿ သံဃိကစီဝရဿ ကာရဏံ။ တတ္ထေဝါတိ ဂတဋ္ဌာနေ ဧဝ။ ဧသာတိ သံဃိကစီဝရဟာရကော ဘိက္ခု။ တတြာတိ ဝိဟာရာဒီသု။ နန္တိ စီဝရဟာရကံ ဘိက္ခုံ။

ဝတ္တံ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေန ဟီ’’တိအာဒိ။ တေန ဘိက္ခုနာ ဘာဇေတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿေဝါတိ အဓိဋ္ဌဟန္တဿေဝ။

ဧကေကံ ဘာဂန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ ဌာနေ အဟမေဝ အသ္မီတိ ယောဇနာ။ ဒုဂ္ဂဟိတာနိ ဟောန္တီတိ သံဃိကာနေဝ ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ မယှမေဝိမာနိ စီဝရာနီတိ ဣဿရဝသေန ဂဟဏေ ဒုဂ္ဂဟိတာနိ။ မယှေတာနိ ပါပုဏန္တီတိ အနိဿရဝသေန ဂဟဏေ သုဂ္ဂဟိတာနီတိ ဝိသေသော။

ပါတိတေ ကုသေတိ ဧတ္ထ တပစ္စယဿ ပစ္စုပ္ပန္နကာလိကဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကကောဋ္ဌာသေ’’တိအာဒိ။ ဂဟိတမေဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၄။)

ဧကကောဋ္ဌာသေ ပါတိတဿ ကုသဒဏ္ဍဿ ဝသေန ‘‘ဣမဿိဒ’’န္တိ ဧကကောဋ္ဌာသေ ဝိဒိတေ သဗ္ဗေသံ ဝိဒိတတ္တာ ဂဟိတမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။

ဣတောဝါတိ သစီဝရဘတ္တတောဝ။ ဝိသုံ သဇ္ဇိယမာနေတိ စီဝရေ စ ဘတ္တေ စ ဝိသုံ သဇ္ဇိယမာနေ။

ယထာ ပုရိမေသု ဒွီသု ဝတ္ထူသု ‘‘အဒံသူ’’တိ ဝုတ္တံ, တထာ အဝတွာ ကသ္မာ ဣဓ ‘‘ဒေန္တီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သဏိကံ သဏိကံ ဒေန္တိယေဝါ’’တိ။ သဏိကံ သဏိကံ ဒေန္တေ ဒါနကိရိယာယ အနုပစ္ဆိန္နတ္တာ ‘‘ဒေန္တီ’’တိ ပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ပစ္ဆိန္နဒါနတ္တာတိ ပစ္ဆိန္နဒါနကိရိယဘာဝတော။ ဣဒံ ပန ဝတ္ထု ဥပ္ပန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမေ စ ထေရာတိ နိလဝါသိအာဒယော ဝိနယဓရပါမောက္ခာ ဣမေ စ ထေရာ။

၂၂၃။ ဥပနန္ဒသကျပုတ္တဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၆၄။ ဧတ္ထာတိ ဥပနန္ဒဝတ္ထုမှိ။ တဿာတိ ဥပနန္ဒဿ။ ဂါမကာဝါသိနောတိ ဂါမကေ အာဝါသိနော။ အယန္တိ ဥပနန္ဒော။ မုခရောတိ မုခံ ခရံ ဧတဿာတိ မုခရော ခကာရလောပေါ, အထ ဝါ မုခံ ဧတဿတ္ထီတိ မုခရော မန္တုတ္ထေ ပဝတ္တော ရပစ္စယော နိန္ဒတ္ထဝါစကော။ လဟုကာပတ္တီတိ ဒုက္ကဋာပတ္တိ။ တဿေဝါတိ ဂဟိတဘိက္ခုဿေဝ။ ဓုရနိက္ခေပေ သတီတိ ယောဇနာ။

ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿတ္ထာယ အဓိပ္ပိယတေ ဣစ္ဆိယတေတိ ဧကာဓိပ္ပါယော, ဧကပုဂ္ဂလပဋိဝီသော, တေနာဟ ‘‘ဧကပုဂ္ဂလပဋိဝီသမေဝါ’’တိ။ ယထာ ယထာတိ ယေန ယေနာကာရေန။ ယောတိ ပဋိဝီသော။ ‘‘တထာ တထာ’’တိ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဣဓ ပနာ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဧကေကသ္မိံ အာဝါသေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝါသဒ္ဒေါ အညေပိ ဒွီဟဒွီဟာဒိဝါရေ သင်္ဂဏှာတိ။ ယန္တိ ပဋိဝီသံ။ ဧကော ပုဂ္ဂလောတိ ဧကော နိစ္စာဝါသော ပုဂ္ဂလော။ ဧဝန္တိ ဥပဍ္ဎေ ဒိယျမာနေ။ ယတ္ထ ဝါ ပနာတိ ဧတ္ထ ယသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ ပုရိမသ္မိ’’န္တိ။ ပုရိမသ္မိံ အာဝါသေတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၅။)

သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗဟုတရံ ဝသိတဝိဟာရတော’’တိ။ ဣဒဉ္စာတိ ‘‘အမုတြ ဥပဍ္ဎော စီဝရပဋိဝီသော ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဝစနဉ္စ။ ဧကသီမဝိဟာရေဟီတိ ဧကိဿံ ဥပစာရသီမာယံ ဌိတေဟိ ဝိဟာရေဟိ။ နာနာသီမဝိဟာရေတိ နာနာဥပစာရသီမာယံ ဌိတေ ဝိဟာရေ။ သေနာသနဂ္ဂါဟောတိ ပုရိမဥပစာရသီမာယံ သေနာသနဂ္ဂါဟော။ တတ္ထာတိ ပဿမ္ဘနဝိဟာရေ။ သေသန္တိ စီဝရတော သေသံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဝိဟာရေသု။ အန္တောသီမဂတဿာတိ အန္တောဥပစာရသီမာယံ ဂတဿ, ဘိက္ခုနောတိ သမ္ဗန္ဓော။ စီဝရံ သေနာသနဂ္ဂါဟဿေဝ ပါပုဏာတိ, သေသံ ပန အာမိသဘေသဇ္ဇာဒိသဗ္ဗံ အညဝိဟာရတော အာဂန္တွာ အန္တောသီမဂတဿ ပါပုဏာတီတိ အဓိပ္ပါယော။

၂၂၄။ ဂိလာနဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၆၅။ မဉ္စကေ နိပါတေသုန္တိ ဧတ္ထ မဉ္စကေ နိပါတနံ နာမ မဉ္စကေ နိပဇ္ဇာပနန္တိ အာဟ ‘‘မဉ္စကေ နိပဇ္ဇာပေသု’’န္တိ။ မုတ္တကရီသကိလိဋ္ဌန္တိ မုတ္တကရီသေဟိ ကိလိဋ္ဌံ။ ယောတိ ယော ကောစိ။ မန္တိ မမ။ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဩဝါဒါနုသာသနီကရဏေနာ’’တိ။ မမ ဩဝါဒဿ စ အနုသာသနိယာ စ ကရဏေနာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ယော ဘိက္ခဝေ မံ ဥပဋ္ဌဟေယျာ’’တိအာဒိပါဌေ။ သုတ္တဿ နေယျတ္ထတ္တာ အဂဟေတဗ္ဗတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘဂဝတော စာ’’တိအာဒိ။ ယဿာတိ ဂိလာနဿ။ ဥပဇ္ဈာယာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန အာစရိယသဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကသမာနုပဇ္ဈာယကသမာနာစရိယကသင်္ခါတေ ပဉ္စ ဇနေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧကစာရိကော ဝါ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃတ္ထေရောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ အညေသန္တိ ဒဿေတိ။

֍ * ၃၆၆။ အဘိက္ကမန္တံ ဝါတိ ဧတ္ထ အဘိမုခံ ကမတီတိ အဘိက္ကမန္တောတိ ဝုတ္တေ ဝဍ္ဎနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝဍ္ဎန္တံ ဝါ’’တိ။ အာဗာဓံ နာဝိကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ အန္တပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဣဒံ နာမ ဘောဇနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဝိဓာတုန္တိ ဧတ္ထ သံဝိပုဗ္ဗော ဓာဓာတု ကရဓာတွတ္ထော, ကရဓာတု စ သဗ္ဗဓာတွတ္ထော, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘေသဇ္ဇံ ယော-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၆။)

ဇေတု’’န္တိ။ အဿာတိ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဿ။ အန္တရသဒ္ဒဿ မဇ္ဈတ္ထာဒယော ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ကာရဏံ ဝုစ္စတီ’’တိ။

၂၂၅။ မတသန္တကကထာ

֍ * ၃၆၇။ ကာလင်္ကတေတိ ဧတ္ထ ကရဏံ ကတန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကာလကိရိယာယာ’’တိ။ အပလောကေတွာတိ ‘‘ဣတ္ထန္နာမော ဘန္တေ ဘိက္ခု ကာလင်္ကတော, တဿ တိစီဝရဉ္စ ပတ္တဉ္စ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ ဒါတုံ သံဃံ အပလောကေမီ’’တိ အပလောကေတွာ။

֍ * ၃၆၉။ ဂိလာနုပဋ္ဌာကလာဘေတိ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာနံ လဘိတဗ္ဗေ။

သဗ္ဗေပိ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ကာလင်္ကတေ။ ကိံ ဝဒန္တိ? ‘‘သဗ္ဗေပိ…ပေ… သာမိနော’’တိ ဝဒန္တီတိ ယောဇနာ။ ဒွီသု ဝါဒေသု ပစ္ဆိမဝါဒေါ အဋ္ဌကထာစရိယေန ရုစ္စတီတိ ဝဒန္တိ။ ယန္တိ ယံ ဝတ္ထု။ ‘‘ယံ အတ္ထိ, တံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ အာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘အညသ္မိံ…ပေ… ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ တန္တိ ပရိက္ခာရံ။

သမကောတိ သမံ ပမာဏမေတဿ ဘာဂဿာတိ သမကော။ သံဝိဒဟနမတ္တမေဝါတိ ဣဒဉ္စိဒဉ္စ ကရောဟီတိ သဇ္ဇနမတ္တမေဝ။ ဇေဋ္ဌကဘာဂေါတိ ဒိဂုဏဘာဂေါ။

ယော ပနာတိ ဘိက္ခု ပန။ ဧတ္ထာတိ ဗဟူသု ဘိက္ခူသု။ ယေနာတိ ယေန ကေနစိ, ဒိန္နံ ပဋိယာဒိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကဒိဝသမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ ဒွီဟာဒိကေတိ ဒဿေတိ။ သောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ ဗဟုဒိဝသံ ဥပဋ္ဌာကောယေဝ, အထ ခေါ သောပီတိ ဒဿေတိ။ သမီပန္တိ ဂိလာနဿ သန္တိကံ။ အာဂစ္ဆတီတိ သမီပမာဂစ္ဆတိ။

ပစ္စာသီသာယာတိ ဘာဂဿ ပစ္စာသီသာယ။ ‘‘ပုန အာဂန္တွာ ဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပုန အာဂန္တွာ န ဇဂ္ဂိဿာမီ’’တိ ဂစ္ဆန္တဿ န ဒါတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာတိ ဥပဋ္ဌဟနေ ဓုရံ နိက္ခိပိတွာ။

မာတုဂါမောပိ ဟောတူတိ ယောဇနာ။ တဿ ဘိက္ခုနောတိ ကာလင်္ကတဿ တဿ ဘိက္ခုနော။ သစေပိ သဟဿံ အဂ္ဃတိ, ဂိလာနု-

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၇။)

ပဋ္ဌာကာနံယေဝ ဒါတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ အညန္တိ ပတ္တစီဝရတော အညံ။ တေတိ ဂိလာနုပဋ္ဌာကာ။ အဝသေသန္တိ ပတ္တစီဝရတော အဝသေသံ။ တတောတိ ဗဟုကမဟဂ္ဃတော။ တိစီဝရပရိက္ခာရောတိ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ ပရိဝါရော။ သဗ္ဗဉ္စေတန္တိ သဗ္ဗမေဝ ဧတံ ပရိက္ခာရံ။ လဘတီတိ ဂိလာနုပဋ္ဌာကော လဘတိ။

သောတိ ကာလင်္ကတော။ ကဿစီတိ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ။ တဿေဝါတိ ဒိန္နဂါဟကဿေဝ။ ရုစိယာ ဧဝါတိ ကာမာ ဧဝ။ တတ္ထ တတ္ထ သံဃဿေဝါတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဌိတဿ သံဃဿေဝ။ ဣဒံ ဝိဟာရေ ဌပိတပရိက္ခာရေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သစေ ဂါမေ ဝါ အရညေ ဝါ ဌပိတာ ဟောန္တိ, သကလောဝ သံဃော ဣဿရော။ ကသ္မာ? သံဃဿေဝ ဒါယဇ္ဇဘာဝတော။ ဗဟူနမ္ပီတိ တီဟိ ပဋ္ဌာယ ဗဟူနမ္ပိ။ ဤဒိသဝစနံ ဥပနိဓာယ သာသနေပိ ဧကော ဒွေ ဗဟူတိ တီဏိ ဝစနာနိ အတ္ထေ ဒိဿန္တိ, သဒ္ဒေ ပန ဒွိဝစနဗဟုဝစနာနံ ဝိသေသာဘာဝတော ဒွိဝစနံ နတ္ထီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဒိန္နမေဝါတိ အတ္တနောယေဝ အသန္တကတ္တာ, အညေသမ္ပိ သာဓာရဏတ္တာ စ အဒိန္နမေဝ။ သစေ သဗ္ဗေ မတာ အနုမတိယာ ဒေန္တိ, သုဒိန္နမေဝ။ တန္တိ သန္တကံ။ တေသူတိ တေသု သဗ္ဗေသု။

၂၂၇။ ကုသစီရာဒိပဋိက္ခေပကထာ

֍ * ၃၇၁။ ‘‘အက္ကနာဠမယ’’န္တိ ဣမိနာ အက္ကနာဠေန နိဗ္ဗတ္တံ အက္ကနာဠန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ မကစိမယောတိ ဧတ္ထ မကစိသဒ္ဒေန ပေါတ္ထကသဒ္ဒဿ ဂန္ထာဒယော အတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ မယသဒ္ဒေန ပုရိမနယေနေဝ နိဗ္ဗတ္တတဒ္ဓိတံ ဒဿေတိ။ သေသာနီတိ အက္ကနာဠပေါတ္ထကေဟိ သေသာနိ ကုသစီရာဒီနိ။ တေသူတိ ကုသစီရာဒီသု။

֍ * ၃၇၂။ တိပဋ္ဋစီဝရဿ ဝါတိ ဣဒံ ဒွိပဋ္ဋစီဝရဿ မဇ္ဈေ ဒါနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ သဗ္ဗနီလကာဒီနံ။ ကဉ္စုကန္တိ ဝါရဏံ။ တဉှိ ကစိယတိ ကာယေ ဗန္ဓိယတီတိ ကဉ္စုကောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝေဌနေပီတိ ဥဏှီသေပိ။ တဉှိ ယသ္မာ ယေန သီသေ ဝေဌိယတိ, တသ္မာ ဝေဌနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ရုက္ခဆလ္လိမယန္တိ ဧတ္ထ ရုက္ခဆလ္လိသဒ္ဒေန တိရီဋသဒ္ဒဿ ဝက္ကလတ္ထံ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၈။)

ဝက္ကလဉှိ နိဝသနာနံ အင်္ဂပစ္စင်္ဂံ တိရောဘာဝံ ပဋိစ္ဆန္နဘာဝံ ဧတိ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ ဝါ ရုက္ခံ တိရောပဋိစ္ဆန္နံ ဟုတွာ ဧတိ ပဝတ္တတီတိ ဝါ တိရီဋန္တိ ဝုစ္စတိ။ အဘိဓာနေ (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၄၄၂ ဂါထာယံ) ပန တရီဋန္တိ တကာရေ ဣကာရဝိရဟိတော ပါဌော အတ္ထိ။ ပါဒပုဉ္ဇနန္တိ ပါဒေါ ပုဇိယတိ သောဓိယတိ အနေနာတိ ပါဒပုဉ္ဇနံ, တာလုဇော တတိယက္ခရော။

֍ * ၃၇၄။ သန္တေ ပတိရူပကေ ဂါဟကေတိ ဧတ္ထ ပတိရူပကော နာမ ပက္ကမန္တဿ ဘိက္ခုနော သန္ဒိဋ္ဌသမ္ဘတ္တော။ ဣမိနာ ပတိရူပကေ ဂါဟကေ အသတိ အဒတွာ သံဃေန ဘာဇိတေ သုဘာဇိတမေဝါတိ ဒဿေတိ။ သတ္တ ဇနာတိ ပက္ကမန္တဥမ္မတ္တကခိတ္တစိတ္တဝေဒနဋ္ဋာ စတ္တာရော, ဥက္ခိတ္တကာ တယောတိ သတ္တ ဇနာ။

၂၃၀။ သံဃေ ဘိန္နေ စီဝရုပ္ပါဒကထာ

֍ * ၃၇၆။ သံဃော ဘိဇ္ဇတီတိ ဧတ္ထ ဒွိကောဋ္ဌာသဝသေန ဘိဇ္ဇနမေဝါဓိပ္ပေတံ, န အညန္တိ အာဟ ‘‘ဒွေ ကောဋ္ဌာသာ’’တိ။ ဧကသ္မိံ ပက္ခေ စီဝရာနိ ဒေန္တီတိ ယောဇနာ။ ဒွိပက္ခံ သန္ဓာယ ‘‘သကလဿ သံဃဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတန္တိ စီဝရံ။ တဿေဝ စီဝရန္တိ တဿ ကောဋ္ဌာသဿ စီဝရမေဝ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဒေသေ။ ဒက္ခိဏောဒကံ ပမာဏန္တိ ဒက္ခိဏောဒကမေဝ ပမာဏံ, န ဒေယျဓမ္မော။ တသ္မာ ဒက္ခိဏောဒကံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တာ, ဒေယျဓမ္မဿ သာမိနော ဟောန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဥဘောဟိပိ ပက္ခေဟီတိ ယောဇနာ။ ပရသမုဒ္ဒေတိ ဇမ္ဗုဒီပေ။ သော ဟိ သီဟဠဒီပတော သမုဒ္ဒဿ ပါရတ္တာ ပရသမုဒ္ဒေါတိ ဝုစ္စတိ။ ဣတရော ပက္ခောတိ ဒက္ခိဏောဒကဿ စ စီဝရဿ စ လဒ္ဓပက္ခတော ဣတရော အလဒ္ဓေါ ပက္ခော။

၂၃၂။ အဋ္ဌစီဝရမာတိကာကထာ

֍ * ၃၇၉။ ဣဒါနိ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနနယေနာတိ ‘‘သီမာယ ဒေတီ’’တိ ကတ္တုဝါစကေန ကိရိယာပဒေန ဒါယကပုဂ္ဂလသင်္ခါတကတ္တုနော အဓိဋ္ဌာနဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန နယေန။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၈၉။)

ဧတ္ထာတိ ဧတာသု အဋ္ဌသု မာတိကာသု။ အဋ္ဌမာ မာတိကာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ အဋ္ဌသု မာတိကာသု။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘ကတိကာယ ဒေတီ’’တိအာဒီသု။

သီမာယ…ပေ… ဘာဇေတဗ္ဗန္တိအာဒိမှိ မာတိကာနိဒ္ဒေသေ ပန ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သီမာယ ဒေတီတိ ဧတ္ထ ပန္နရသ သီမာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ ပန္နရသသု သီမာသု။ ဥပစာရသီမာ ပရိစ္ဆိန္နာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္တကံ ဌာနန္တိ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနဿ ဧကန္တေန အဝုတ္တတ္တာ ဧကန္တေန ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ။ ဓုဝသန္နိပါတတော ဝါ ခိပိတာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပရိယန္တေ’’တိ ပဒံ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခံ။ တသ္မာ တီသု နိဿက္ကပဒေသု ယောဇေတဗ္ဗံ။ သာ ပနာတိ ဥပစာရသီမာ ပန။ ဘိက္ခူသု ဝဍ္ဎန္တေသု အာဝါသောပိ ဝဍ္ဎတီတိ မနသိကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခူသု ဝဍ္ဎန္တေသူ’’တိ။ သဗ္ဗေသံ ဘိက္ခူနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တမေဝါတိ သီမကထာယံ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၃၈, ၁၄၄) ဝုတ္တမေဝ။

အပိစ ခေါတိ ဧတ္ထ အပိသဒ္ဒေါ ပုစ္ဆတ္ထဝါစကော။ ကေဟိ ဌပိတာတိ ဟိ အတ္ထော။ ရာဇရာဇမဟာမတ္တာ ဌပေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လာဘသီမာတိ လာဘဿ မရိယာဒေါ။ ယန္တိ ယော လာဘော။ ဧတ္ထန္တရေတိ ဧတသ္မိံ ဂါဝုတာဒိအန္တရေ။ လာဘသီမာ နာမာတိ လာဘေန ပရိစ္ဆိန္နာ သီမာ နာမ။ တတ္ထာတိ ဗဟူသု ဇနပဒေသု။ အန္တရဒီပါ စာတိ မဟာဒီပတော အညဒီပါ စ, ခုဒ္ဒကဒီပါတိ အဓိပ္ပါယော။

ဧတ္ထေဝ သီမာယာတိ ခဏ္ဍသီမာယ ဧဝ။ တေသံယေဝါတိ ခဏ္ဍသီမဂတာနံယေဝ။ ဧဝတ္ထဖလံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညေသ’’န္တိအာဒိ။ ရုက္ခေ ဝါ ပဗ္ဗတေ ဝါ ဌိတဿ ဝါ ဟေဋ္ဌာ ပထဝီမဇ္ဈဂတဿ ဝါ ဘိက္ခုဿာတိ ယောဇနာ။ ဣမိဿာ ဥပစာရသီမာယ ဌိတဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမာနသံဝါသသီမာယာတိ မဟာသီမာယ။ ခဏ္ဍသီမသီမန္တရိကာသူတိ ခဏ္ဍသီမာယဉ္စ ဒွိန္နံ သီမာနံ သီမန္တရိကာယဉ္စ။ တတ္ထ ဒွိန္နံ ဂါမဋ္ဌာနမ္ပိ ပါပုဏာတိ။ အဝိပ္ပဝါသသီမာယ ဒိန္နံ ဂါမဋ္ဌာနံ န ပါပုဏာတိ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စ ဂါမူပစာရဉ္စာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၀။)

ဇမ္ဗုယာ လက္ခိတော ဒီပေါ ဇမ္ဗုဒီပေါ။ တမ္ဗော လောဟိတော ပါဏိ ဟတ္ထော ဧတေသန္တိ တမ္ဗပါဏိနော။ ဝိဇယကုမာရာဒယော သတ္တသတာ ဇနာ။ တေသံ နိဝါသော တမ္ဗပဏ္ဏိ, သောယေဝ ဒီပေါတိ တမ္ဗပဏ္ဏိဒီပေါ, တသ္မိံ။ သဗ္ဗေသံ ဘာဂန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတြေဝါတိ ဇမ္ဗုဒီပေယေဝ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

ယော ပန ဘဏတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ကထနတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ မဟာသိဝတ္ထေရံ။ တိယောဇနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ တတော ဦနာပိ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗံပေတန္တိ သဗ္ဗံပိ ဧတံ လာဘဂဏှနာဒိံ။ ဣတိ အာဟံသူတိ ယောဇနာ။

ကတိကာနံ ယထိစ္ဆိတကတေန ပဝတ္တတ္တာ ဗဟု ဟောတိ, တသ္မာ ဣဓ ဣစ္ဆိတကတိကံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သမာနလာဘကတိကာယာ’’တိ။ တတြာတိ ‘‘ကတိကာယ ဒေတီ’’တိ ပါဌေ။ သန္နိပတိတေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဘာဇေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဝိဟာရဿ။ ဗုဒ္ဓါဓိဝုတ္ထောတိ ဗုဒ္ဓေန အဓိ ဣဿရဝသေန ဝသိယိတ္ထာတိ ဗုဒ္ဓါဓိဝုတ္ထော။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန သာဝနမတ္တေန။ နိသိန္နောဝါတိ နိသိန္နော ဧဝ ဟောတိ, နိသိန္နော ဣဝ ဝါ။ တသ္မိံ ဝိဟာရေပီတိ တသ္မိံ ပေါရာဏကာဒိဝိဟာရေပိ။ ဧဝမေဝါတိ ‘‘အယံ ပေါရာဏကော ဝိဟာရော တေန နဝဝိဟာရေန သဒ္ဓိံ သမာနလာဘံ ကာတုံ သံဃဿ ရုစ္စတီ’’တိအာဒိနာ ဧဝမေဝ။ ဣဓာတိ ပေါရာဏကဝိဟာရေ။ တသ္မိန္တိ နဝဝိဟာရေ။ ဧဝန္တိ ယထာ ဧကေန ဝိဟာရေန သဒ္ဓိံ ဧကော ဝိဟာရော ကာတဗ္ဗော, ဧဝံ တထာတိ အတ္ထော။

ဘိက္ခာပညတ္တိယာတိ ဧတ္ထ ဘိက္ခာ ပညပိယတိ နိစ္စဝသေန ဌပိယတိ ဧတ္ထာတိ ဘိက္ခာပညတ္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော ပရိစ္စာဂပညာပနဋ္ဌာနေ’’တိ။ တဿာတိ ‘‘ယတ္ထ သံဃဿ ဓုဝကာရာ ကရိယန္တီ’’တိပါဌဿ။ အတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယတ္ထ ဝါတိ ယသ္မိံ ဝါ ဌာနေ။ အနေနာတိ စီဝရဒါယကေန။ သလာကဘတ္တာဒီနိ ဝါ နိဗဒ္ဓါနိ ကာရိတာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေန ပနာတိ စီဝရဒါယကေန ပန။ သကလောပိ ဝိဟာရောတိ သကလောပိ သအာရာမော ဝိဟာရော။ တတ္ထာတိ စီဝရဒါယကေ။ ဣမေတိ ပါကဝတ္တဿ ဝတ္တနဋ္ဌာနာဒယော ဝိဟာရာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၁။)

ဓုဝေန ကရိယန္တီတိ ဓုဝကာရာ ဝိဟာရာ။ သောတိ စီဝရဒါယကော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဗဟူသု ဝိဟာရေသု။

တေဟီတိ ဗဟုတရေဟိ ဘိက္ခူဟိ။ ဓုဝကာရေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ဧကတ္ထာတိ ဧကသ္မိံ ဓုဝကာရေ။ ‘‘သစေ ဘိက္ခုဂဏနာယ ဂဏှထာတိ ဝဒတီ’’တိ ဣမိနာ သစေ န ဝဒတိ, ဘိက္ခုဂဏနာယ ဘာဇေတွာ ဂဏှိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ, ဝိဟာရဂဏနာယ ဂဏှိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တထာတိ ယထာ ‘‘ဘိက္ခုဂဏနာယ ဂဏှထာ’’တိ ဝဒတိ, တထာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ဘာဇေတဗ္ဗဝတ္ထူသု။ တန္တိ မဉ္စပီဌကံ, ပုစ္ဆိတွာ ဒါတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုစ္ဆိတွာတိ ဒါယကံ ပုစ္ဆိတွာ, ဝဒတီတိ ဒါယကော ဝဒတိ။ သံဃဿာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ဒါယကဿေဝါတိ ဒဿေတိ။

ဥပစာရသီမာယံ ဌိတေန သံဃေန ဘာဇေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သီမဋ္ဌဿာတိ ဥပစာရသီမာယံ ဌိတဿ။ အသမ္ပတ္တဿာပီတိ ဘာဇနဋ္ဌာနံ အသမ္ပတ္တဿာပိ။ အလသဇာတိကာတိ ကောသဇ္ဇဇာတိကာ။ ဌိတိကာတိ ပဗန္ဓဝသေန ဌိယတေ ဌိတိ, သာယေဝ ဌိတိကာ။ အထ ဝါ ‘‘ဌိတဋ္ဌာနတော ပဋ္ဌာယ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ အဋ္ဌကထာယံ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၇၉) ဝုတ္တတ္တာ တိဋ္ဌတိ ပဗန္ဓဝသေန ဧတ္ထာတိ ဌိတိ, သာယေဝ ဌိတိကာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ဌိတိကံ ဌပေတွာတိ ဝီသတိဝဿသင်္ခါတံ ဌိတိကံ ဌပေတွာ။ တေသန္တိ ထေရာနံ။

သမ္ပတ္တသမ္ပတ္တာနန္တိ ဘာဇနဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တသမ္ပတ္တာနံ။ အတ္တနော ဝိဟာရဒွါရေ ဝါ အတ္တနော အန္တောဝိဟာရေယေဝ ဝါတိ ယောဇနာ။ သီမာတိ ဥပစာရသီမာ။ ထေရာသနံ အာရူဠှေ သတီတိ ယောဇနာ။ ဝဿဂ္ဂေနာတိ ဝဿဂဏနာယ။

ပါဋေက္ကန္တိ ပစ္စေကံ။ သဗ္ဗာနေဝ စီဝရာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုဗ္ဘာသိတဒုဂ္ဂဟိတာနမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂတဂတဋ္ဌာနေ သံဃိကာနေဝ ဟောန္တီ’’တိ။ ဧကန္တိ ဒသသု ဝတ္ထေသု ဧကံ။

ဝတ္ထဿေဝ ပုပ္ဖံ ဝါ ဝလိ ဝါ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ တေနာတိ ပုပ္ဖဝလိနာ။ ဧကံ တန္တန္တိ ဧကံ သုတ္တံ။ တတ္ထာတိ တေသု ဌိတိကာယ ဌာနာဋ္ဌာနေသု။ ဒွီဟိပိ ဂဟေတဗ္ဗံ ဌိတိကာယ အဘာဝတော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၂။)

ဘိက္ခု အတ္တနော သန္တကံ ယံ စီဝရန္တိ ယောဇနာ။ ပံသုကူလိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘သံဃဿ ဒေမာ’’တိ ဝါ ‘‘တုယှံ ဒေမာ’’တိ ဝါ အဝတွာ ‘‘ဘိက္ခူနံ ဒေမ, ထေရာနံ ဒေမာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပံသုကူလိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ဘိက္ခုထေရာ နာမ ဟိ န အတ္တနာယေဝ ဟောန္တိ, အညေပိ ဗဟူ, တသ္မာ ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘သံဃဿာ’’တိ ဝုတ္တေ အတ္တနာ ဧကန္တေန သံဃောယေဝ, တသ္မာ ‘‘သံဃဿာ’’တိ ဝုတ္တေပိ န ဝဋ္ဋတိ, ပဂေဝ ‘‘တုယှ’’န္တိ ဝုတ္တေ။

တတောတိ ဗဟုဝတ္ထတော။ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ပံသုကူလိကာနံ ဂဟေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။

ယန္တိ ဝတ္ထံ။ တတ္ထာတိ ပရိက္ခာရေသု။ သုတ္တန္တိ တန္တံ။

ဧဝံ အန္တောသီမံ ပဝိသိတွာ ‘‘သံဃဿ ဒေမာ’’တိ ဒိန္နေ ဝိနိစ္ဆယံ ဒဿေတွာ ဗဟိသီမာယ ဒိန္နေ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဧကဗဒ္ဓါ စာတိ ဒွါဒသဟတ္ထမနတိက္ကမိတွာ ဧကတောဗဒ္ဓါ စ။ ယေ ပနာတိ ဘိက္ခူ ပန။

ဥဘတောသံဃဿ ဒေတီတိ ဧတ္ထ စတုန္နံ ဝါကျာနံ ဝသေန ဝုတ္တေပိ ဥဘတောသံဃဿ ဒေတိယေဝ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဘတောသံဃဿ ဒမ္မီတိ ဝုတ္တေပီ’’တိအာဒိ။ ဥဘတောသံဃဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာတိ ပုဂ္ဂလဿ ဥဘတောသံဃဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ဧကဝီသတိပဋိဝီသေ ကတွာ ဧကော စေတိယဿ ဒါတဗ္ဗောတိ နယံ အတိဒိသတိ။ ပါပုဏနကောဋ္ဌာသော နာမ နတ္ထိ စေတိယဿ ဥဘတောသံဃဂ္ဂဟဏေန အဂဟိတတ္တာ။

တတ္ထာတိ ဥဘတောသံဃပုဂ္ဂလစေတိယေသု။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ပုဗ္ဗေတိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော ဓရမာနကာလေ။ တဒါတိ ယဒါ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ ဓရတိ, တဒါ။ ပဋိမံ ဝါတိ ပဋိဗိမ္ဗံ ဝါ။ တဉှိ ဘဂဝတာ ပဋိ သဒိသံ မာနီယတီတိ ပဋိမာတိ ဝုစ္စတိ။ စေတိယံ ဝါတိ ထူပံ ဝါ။ သော ဟိ ဒေဝမနုဿေဟိ စိတိတဗ္ဗံ, ပူဇေတဗ္ဗံ, ဣဋ္ဌကာဒီဟိ ဝါ စိနိတဗ္ဗန္တိ စေတိယန္တိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထာတိ ဒေယျဓမ္မေသု။ ယန္တိ ကိရိယာပရာမသနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၃။)

ယံ ဒေန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဒါနေ။ အနိယမဝါစကဿ ‘‘ယော’’တိ သဗ္ဗနာမဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဗ္ဗဇိတော ဝါ ဂဟဋ္ဌော ဝါ’’တိ။ ဝတ္တံ ကတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ ပုဗ္ဗကာလအပရကာလကိရိယာနံ ဝိကာရဝသေန အနိယတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘုဉ္ဇိတွာ ပစ္ဆာပိ ဝတ္တံ ကာတု’’န္တိ။

‘‘ဒူရမ္ပိ ဟရိတွာ ပူဇေတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ဇင်္ဃပေသနိကကမ္မံ န ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဟရန္တဿ ဘိက္ခုနောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂစ္ဆတောတိ အနာဒရေ သာမိဝစနံ။ တန္တိ သံဃဿ အာဟဋဘတ္တံ။

ဝဿံဝုတ္ထသံဃဿာတိ ဝဿံ ဝသိတ္ထာတိ ဝဿံဝုတ္ထော။ အလုတ္တကိတန္တသမာသောယံ, သောယေဝ သံဃော ဝဿံဝုတ္ထသံဃော, တဿ။ ယာဝတိကသဒ္ဒေါ ယတ္တကပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ယတ္တကာ’’တိ။ ဒိသာပက္ကန္တဿာပီတိ အညံ ဒိသံ ပက္ကန္တဿပိ, ဒါတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝဒန္တီတိ အဋ္ဌကထာစရိယေဟိ အပရေ အာစရိယာ ဝဒန္တိ။ ဧတန္တိ ဝစနံ။

သမ္ပတ္တာနန္တိ ဒိန္နဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တာနံ။ သဗ္ဗေသန္တိ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝုတ္ထဝဿာနံ သဗ္ဗေသံ။ တတြာတိ ဝိဟာရေ။ တတြာတိ တသ္မိံ ဝဒနေ သတိ, တေသု ဘိက္ခူသု ဝါ။ ဝဿံ ဝသန္တီတိ ဝဿံဝသန္တာ, တေသံ။ စီဝရမာသေတိ စီဝရေန လက္ခိတေ ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသေ။

ဟေမန္တဿ ပစ္ဆိမော ဒိဝသောတိ ဖဂ္ဂုဏပုဏ္ဏမီသင်္ခါတော ဟေမန္တဿ ပစ္ဆိမော ဒိဝသော။ ဝဿာဝါသိကန္တိ ဝဿံ အာဝသန္တာနံ ဒါတဗ္ဗံ စီဝရံ။ အာရောပေတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတီတဝဿာဝါသဿာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အတီတဝဿာဝါသဿာတိ အတီတဝဿံ, အတီတဝဿေ ဝါ အာဝါသဿ သံဃဿ။ တန္တိ စီဝရံ။

ဌပေတွာတိ ဝိဟာရေ ဌပေတွာ။ သမ္ပတ္တာနန္တိ ဣမံ ဌာနံ သမ္ပတ္တာနံ။ ဣတောတိ စီဝရဒါနကာလတော။ တေတိ အန္တောဝဿေ ဝုတ္ထဘိက္ခူ။

အာဒိဿာတိ ပဒဿ တွာပစ္စယန္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဒိသိတွာ’’တိ။ အယမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တတြာတိ ‘‘ယာဂုယာ ဝါ’’တိအာဒိပါဌေ။ အဇ္ဇတနာယ ဝါတိ အဇ္ဇ ဘဝါနံ ပုညာနံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၄။)

အတ္ထာယ ဝါ။ တေသန္တိ နိမန္တကာနံ, ပဝိဋ္ဌာနံ ဘိက္ခူနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေဟိ နိမန္တိတေဟီတိ နိမန္တိတေဟိ ယေဟိ ဘိက္ခူဟိ။ ယေသံ ဝါ ပတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသံ န ပါပုဏာတီတိ သဗ္ဗေသံ တေသံ န ပါပုဏာတိ, ကသ္မာ? အနိမန္တိတတ္တာ။ တေသံ န ပါပုဏန္တိ, ကသ္မာ? နိမန္တိတဂေဟံ အပဝိဋ္ဌတ္တာ။ သောတိ ဒါယကော။

ပုဗ္ဗေပီတိ ဣတော ပုဗ္ဗေပိ။ အဿာတိ ဒါယကဿ။ ဝါသေတွာတိ ဝါသာပေတွာ။ သောတိ ဒါယကော။ ယောတိ ဘိက္ခု, ဝသတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာနီတိ ဘေသဇ္ဇာနိ။ ဣဒန္တိ စီဝရံ။

‘‘အန္တေဝါသိကာနဉ္စာ’’တိ ပဒေန သဒ္ဓိဝိဟာရိကာပိ ဂဟေတဗ္ဗာ ဥဒ္ဒေသာဒိဝသေန အန္တေ ဝသနသီလတ္တာ။ ဥဒ္ဒေသံ ဂဟေတုံ အာဂတော စ ဂဟေတွာ ဂစ္ဆန္တော စာတိ ဣမေ အန္တေ အဝသနသီလာပိ ရူဠှီဝသေန အန္တေဝါသိကာ နာမ။ ဣမိနာ နိဿယံ ဂဟေတုံ အာဂတော စ ထေရဿ သန္တိကေ နိဿယံ ဂဟိတပုဗ္ဗော စ အန္တေဝါသိကော နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဝတ္တံ ကတွာ ဥဒ္ဒေသပရိပုစ္ဆာဒီနိ ဂဟေတွာ ဝိစရန္တာနံ သဗ္ဗေသံ ဥဒ္ဒေသန္တေဝါသိကာနံ ပါပုဏာတီတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကနိဿယန္တေဝါသိကဥပသမ္ပဒန္တေဝါသိကပဗ္ဗဇ္ဇန္တေဝါသိကာပိ ဂဟေတဗ္ဗာ တေသမ္ပိ နိဗဒ္ဓစာရိကဘိက္ခုဘာဝတော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ စီဝရက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ စီဝရက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၉။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကံ

၂၃၄။ ကဿပဂေါတ္တဘိက္ခုဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၈၀။ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာတိ ဧတ္ထ ဂဂ္ဂရသဒ္ဒဿ နာမသဒ္ဒဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂဂ္ဂရနာမိကာယ ဣတ္ထိယာ’’တိ။ ဣမိနာ ဂဂ္ဂရသဒ္ဒေါ ဂဂ္ဂရဣတိ နာမံ ပဝတ္တိနိမိတ္တံ ကတွာ ဣတ္ထိဒဗ္ဗံ ဝဒတီတိ ဒဿေတိ။ တန္တိပဋိဗဒ္ဓေါတိ တန္တိယာ ပဋိဗဒ္ဓေါ။ ‘‘ဥဿုက္ကမ္ပိ အကာသိ ယာဂုယာ’’တိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၅။)

ယောဇနာ။ တဿ ဘိက္ခုနောတိ ကဿပဂေါတ္တနာမကဿ တဿ ဘိက္ခုနော။ တတ္ထေဝါတိ ဝါသဘဂါမေယေဝ။

֍ * ၃၈၂။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ ကရောန္တီတိအာဒီနံ နာနာကရဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

၂၃၆။ ဉတ္တိဝိပန္နကမ္မာဒိကထာ

֍ * ၃၈၅။ အညတြာပိ ဓမ္မာတိ ဧတ္ထ ဓမ္မာတိ ဥပယောဂတ္ထေ နိဿက္ကဝစနမေတန္တိ အာဟ ‘‘အညတြ ဓမ္မ’’န္တိ။ ‘‘အညတြာ’’တိ နိပါတပယောဂေ ဒုတိယာတတိယာပဉ္စမီသု အညတရဿ သမ္ဘဝတော ဥပယောဂဝစနမ္ပိ ဟောတိ။ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘အယမေဝ ဝါ ပါဌော’’တိ။ ‘‘ဘူတေန ဝတ္ထုနာ’’တိ ဣမိနာ ဓမ္မသဒ္ဒဿ သစ္စတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ သဒ္ဒသဘာဝမေဝ သန္ဓာယ အတိဒိသတိ, န အတ္ထံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧတ္ထ ပနာ’’တိအာဒိ။ သတ္ထုသာသနန္တိ သတ္ထု အာဏာ။ သတ္ထုအာဏာ နာမ ဉတ္တိအနုသာဝနာနံ သမ္ပဒါတိ အာဟ ‘‘ဉတ္တိသမ္ပဒါ အနုသာဝနသမ္ပဒါ စာ’’တိ။ ‘‘ပဋိကုဋ္ဌဉ္စေဝ ကတဉ္စာ’’တိ ဣမိနာ ပဋိကုဋ္ဌကတန္တိ ပဒဿ ဒွန္ဒဝါကျံ ဒဿေတိ။ ပဋိကုသိတဗ္ဗန္တိ ပဋိကုဋ္ဌံ, ကတ္တဗ္ဗန္တိ ကတံ, ကမ္မံ။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံ အညေသူ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယန္တိ ကမ္မံ။

֍ * ၃၈၇။ ပါဠိယာတိ ဝိနယပါဠိယာ။ ယန္တိ ကမ္မံ, န ကရိယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ အဋ္ဌကထာယံ။ သော စ ခေါတိ သော စ ဝိတ္ထာရော, အာဂတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မာနမေဝ ဝသေန အာဂတော, နနု ဉတ္တိအပလောကနကမ္မဝသေနပိ အာဂတေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထေသု ဟာပနံ ဝါ အညထာ ကရဏံ ဝါ အတ္ထိ ဝိယ ဉတ္တိကမ္မေ နတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ဉတ္တိကမ္မေ ဉတ္တိဋ္ဌပနတော အညကိစ္စဿ အသမ္ဘဝတော ဟာပနံ ဝါ အညထာ ကရဏံ ဝါ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ တာနီတိ ဉတ္တိကမ္မအပလောကနကမ္မာနိ။ သဗ္ဗေသမ္ပိ ကမ္မာနန္တိ သဗ္ဗေသမ္ပိ စတုန္နံ ကမ္မာနံ။ ပရတောတိ ပရသ္မိံ ပရိဝါရာဝသာနေ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၈၂)။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၆။)

၂၃၇။ စတုဝဂ္ဂကရဏာဒိကထာ

֍ * ၃၈၈။ ယဒိဒံ ကမ္မန္တိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ သံဃာနံ။ ကမ္မပ္ပတ္တောတိ ဧတ္ထ ကမ္မေန, ကမ္မဿ ဝါ ပတ္တောတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ကမ္မံ ပတ္တော’’တိ။ ‘‘သဗ္ဗကမ္မေသု ကမ္မပတ္တော’’တိ ပါဠိနယေန ‘‘ကမ္မေသု ပတ္တော’’တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတိ။ လောကဝေါဟာရဝသေန ‘‘ကမ္မေန ကမ္မဿ ဝါ ပတ္တော’’တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။

֍ * ၃၈၉။ ပရိသတောတိ ပရိသကာရဏာ။ တတ္ထာတိ ‘‘စတုဝဂ္ဂကရဏဉ္စေ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိပါဌေ, စတုဝီသတိပုဂ္ဂလေသု ဝါ။ ကမ္မနာနာသံဝါသကောတိ ဥက္ခေပနီယကမ္မကတော။ လဒ္ဓိနာနာသံဝါသကောတိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကော။ ‘‘ဟုတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဘိက္ခုနီစတုတ္ထော’’တိအာဒီသု စတုဝီသတိယာ ဌာနေသု ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဘိက္ခုနီ စတုတ္ထီ ဧတဿာတိ ဘိက္ခုနီစတုတ္ထော, စတုဝဂ္ဂေါ သံဃောတိအာဒိနာ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။

֍ * ၃၉၃။ ပရိဝါသာဒီတိအာဒိသဒ္ဒေန မူလာယကဿနမာနတ္တအဗ္ဘာနာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ တေသန္တိ ပရိဝါသာဒိကမ္မာနံ။ ပရတောတိ ပရသ္မိံ စူဠဝဂ္ဂေ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၇၅ အာဒယော)။

֍ * ၃၉၄။ ပဋိကုဋ္ဌကတကမ္မဿာတိ ပဋိကုဋ္ဌဿ ဟုတွာ ကတဿ ကမ္မဿ။ ပကတတ္တဿာတိ ဧတ္ထ ပကတိသီလသင်္ခါတော အတ္တာ သဘာဝေါ ဧတဿာတိ ပကတတ္တောတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဝိပန္နသီလဿာ’’တိ။ သံဃာဒိသေသံ အနာပဇ္ဇန္တဿာပိ အဝိပန္နသီလတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပါရာဇိကံ အနဇ္ဈာပန္နဿာ’’တိ။ ဣမိနာ သံဃာဒိသေသံ အာပဇ္ဇန္တောပိ ပကတတ္တောယေဝါတိ ဒဿေတိ။ သောပိ ဟိ ဣဓ အဝိပန္နသီလော နာမ, အညတ္ထ ပန သံဃာဒိသေသဿ သီလဝိပတ္တိဘာဝတော တံ အာပဇ္ဇန္တောပိ ဝိပန္နသီလောယေဝ နာမ။ အာနန္တရိကဿာတိ ဧတ္ထ အနန္တရသဒ္ဒဿ သမ္ဗန္ဓဉ္စ ဏိကပစ္စယဿ အတ္ထဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော အနန္တရံ နိသိန္နဿာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘အတ္တနော’’တိ ဣမိနာ အနန္တရသဒ္ဒဿ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတိ။ ‘‘နိသိန္နဿာ’’တိ ဣမိနာ ဏိကပစ္စယဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၇။)

၂၃၉။ ဒွေနိဿာရဏာဒိကထာ

֍ * ၃၉၅။ ဝတ္ထုတောတိ ဝတ္ထုကာရဏာ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဒွေမာ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိပါဌေ။ ‘‘သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘အပ္ပတ္တော’’တိအာဒိသုတ္တဿ နေယျတ္ထဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တန္တိ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ။ ပုန တန္တိ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မမေဝ။ ဧသ ဘိက္ခု အပ္ပတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ အပ္ပတ္တောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိ။ အာဝေဏိကလက္ခဏေနာတိ အဝိနာ ဟုတွာ ပဝတ္တေန လက္ခဏေန။ အတ္တနာ အဝိနာ ဟုတွာ အတ္တနော သန္တကေန ဝိသုံ ဘူတေန လက္ခဏေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဒိ အပ္ပတ္တော, ကသ္မာ သုနိဿာရိတောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနဿာ’’တိအာဒိ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ, ကရေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ စေ သံဃော တဇ္ဇနီယကမ္မာဒိဝသေန နိဿာရေတိ, သုနိဿာရိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ဘိက္ခု။ ယသ္မာ အနုညာတာ, တသ္မာ သုနိဿာရိတောတိ ယောဇနာ။ ကိတ္တကေန အင်္ဂေန အနုညာတာတိ အာဟ ‘‘ဧကေနပိ အင်္ဂေနာ’’တိ။

֍ * ၃၉၆။ ဩသာရဏာတိ ဧတ္ထ ဩတျူပသဂ္ဂဝသေန သရဓာတု ပဝေသနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဝေသနာ’’တိ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဩသာရဏာ’’တိအာဒိပါဌေ။ ဩသာရေတီတိ ဧတ္ထ အဗ္ဘာနာဒိဝသေန ပဝေသနံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဥပသမ္ပဒကမ္မဝသေနာ’’တိ။ သဟဿက္ခတ္တုမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော။ ဧကဝါရာဒိကေ ပန ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ သာတိသာရာတိ သဒေါသာ။ တထာတိ ယထာ အာစရိယုပဇ္ဈာယာ သာတိသာရာ, တထာ။ သေသော ကာရကသံဃော သာတိသာရောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယော ပန ဒွတ္တိံသ သုဩသာရိတာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ အန္ဓမူဂဗဓိရာနံ အပဗ္ဗဇိတာနမ္ပိ ဥပသမ္ပဒါ ရုဟတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေတိ ဟတ္ထစ္ဆိန္နာဒယော ဒွတ္တိံသ။

֍ * ၃၉၇။ အဘူတဝတ္ထုဝသေနာတိ အသစ္စဝတ္ထုဝသေန, အသံဝိဇ္ဇမာနဝတ္ထုဝသေန ဝါ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိပါဌေ။ ပဋိနိဿဇ္ဇိတာတိ ဧတ္ထ တပစ္စယဿ ကမ္မတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိနိဿဇ္ဇိတဗ္ဗာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၈။)

၂၄၁။ ဥပါလိပုစ္ဆာကထာ

֍ * ၄၀၀။ တတ္ထာတိ ဥပါလိပဉှေသု။ တဿပါပိယသိကာဒီဟိ သဒ္ဓိံ ဧကာ ပုစ္ဆာ ကတာတိ ယောဇနာ။ ဘိက္ခူနမ္ပိ ဝါရေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေန ‘‘န ကေဝလံ ဥပါလိပဉှေသုယေဝ ယောဇေတဗ္ဗာနိ, အထ ခေါ ဘိက္ခူနံ ဝါရေပီ’’တိ ဒဿေတိ။

၂၄၂။ တဇ္ဇနီယကမ္မကထာ

֍ * ၄၀၇။ ‘‘ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခု ဘဏ္ဍနကာရကော’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိပါဌေ။ အနပဒါနောတိ ဧတ္ထ အပပုဗ္ဗော ဒါသဒ္ဒေါ အဝခဏ္ဍနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အပဒါနံ ဝုစ္စတိ ပရိစ္ဆေဒေါ’’တိ။ နတ္ထိ အပဒါနံ အဝခဏ္ဍနံ အာပတ္တိပရိယန္တော ဧတဿာတိ အနပဒါနောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ သာယေဝ ပါဠိ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ တဿံ ပါဠိယံ။ ကိဉ္စိ အတ္ထဝိနိစ္ဆယံ ပါဠိအနုသာရေန ဝိဒိတုံ န သက္ကာ န ဟောတီတိ ယောဇနာ။

ဣတိ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၁၀။ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကံ

၂၇၁။ ကောသမ္ဗကဝိဝါဒကထာ

֍ * ၄၅၁။ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ အယမနုပုဗ္ဗိကထာ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဝိနယံ ပါဠိတော စ, တဒတ္ထတော စ ဓာရေတီတိ ဝိနယဓရော, တထာ သုတ္တန္တံ ဓာရေတီတိ သုတ္တန္တိကော။ တေသူတိ ဒွီသု ဘိက္ခူသု။ သုတ္တန္တိကော ဘိက္ခု နိက္ခမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာစမနဥဒကာဝသေသန္တိ အာစမေတိ ဓောဝတိ အနေနာတိ အာစမနံ, တမေဝ ဥဒကံ အာစမနဥဒကံ, တမေဝ အဝသေသံ အာစမနဥဒကာဝသေသံ, အဝသေသအာစမနဥဒကန္တိ အတ္ထော။ တံ ဘိက္ခုန္တိ သုတ္တန္တိကံ ဘိက္ခုံ။ ဧတ္ထာတိ အာစမနဥဒကာဝသေသဋ္ဌပနေ။ ‘‘သစေ ဟောတိ, ဒေသေဿာမီ’’တိ ဣမိနာ အတ္တနော သုဗ္ဗစဘာဝဉ္စ သိက္ခာကာမတဉ္စ ဒဿေတိ။ တေတိ တယာ, ကထန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ တေတိ တုယှံ, နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အသဉ္စိစ္စ အသတိယာ ကတတ္တာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၃၉၉။)

အနာပတ္တိပက္ခောပိ ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တီ’’တိ။ ဧတ္ထ ပန အာပတ္တိယေဝ။ သောတိ သုတ္တန္တိကော။

ဝိနယဓရောပီတိ ဝိနယဓရော ပန, အာရောစေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာပဇ္ဇမာနောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော။ တေတိ ဝိနယဓရဿ နိဿိတကာ, အာဟံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ သုတ္တန္တိကဿ။ တေတိ သုတ္တန္တိကဿ နိဿိတကာ, အာရောစေသုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ သုတ္တန္တိကော။ မုသာဝါဒီတိ အဘူတတော, အဘူတံ ဝါ ဝစနံ ဝဒနသီလော။ ဧသောတိ ဝိနယဓရော။ တေတိ သုတ္တန္တိကဿ နိဿိတကာ, အာဟံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ကလဟဝဍ္ဎနကာရဏာ။ ဝိနယဓရော အကာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၄၅၃။ ‘‘န တာဝ ဘိန္နော’’တိ ဣမိနာ ဘိန္နောတိ ဧတ္ထ တပစ္စယဿ အဝဿမ္ဘာဝိယတ္ထေ အနာဂတကာလိကတံ ဒဿေတိ။ တမေဝတ္ထံ သဟ ဥပမာယ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ။ တန္တိ သဿံ။ ‘‘ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိ ဣမိနာ ဘိဇ္ဇိဿတီတိ ဘိန္နောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သော စ ခေါတိ သံဃော။ ကလဟဝသေန ဘိဇ္ဇိဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမ္ဘမအတ္ထဝသေနာတိ သံဝေဂအတ္ထဝသေန။ သမ္ဘမသဒ္ဒေါ ဟိ တီသု အတ္ထေသု ဝတ္တတိ ဂါရဝေ, ဘီတိယံ, သံဝေဂေ စာတိ။ ဣဓ ပန သံဝေဂေ ဝတ္တတိ။ ဘိက္ခုသံဃဿ ဘိန္နေ သံဝေဂအတ္ထဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣဒံ ဟေဋ္ဌာ ကထိတာယ ‘‘ဘယေ ကောဓေ ပသံသာယ’’န္တိ ဂါထာယ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၅) စသဒ္ဒေန သမ္ပိဏ္ဍိတံ သမ္ဘမအတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဘိန္နော ဘိက္ခုသံဃော ဘိန္နော ဘိက္ခုသံဃော’’တိ ပါဌေ။ အာမေဍိတန္တိ အာ ပုနပ္ပုနံ ဘယာဒိပီဠိတတ္တာ မေဍေန ဥမ္မာဒေန ဣတံ ကထိတံ အာမေဍိတံ။

֍ * ၄၅၄။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ဘဂဝါ ဝဒေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥက္ခိပန္တိ အပနေန္တီတိ ဥက္ခေပကာ။ ဥက္ခိတ္တမနုဝတ္တန္တီတိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာ။ ဧတေသန္တိ ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တကာနံ။ ပုန ဧတေသန္တိ ဥက္ခေပကာနံ။ ပက္ခောတိ သခါ။ တန္တိမေဝါတိ ပါဠိမေဝ, ဗျာပါရမေဝ ဝါ။

֍ * ၄၅၅။ ယောတိ ဘိက္ခု။ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တုမှေတိ ဓမ္မဝါဒိနော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ကိံ ဘဏထာတိ ကိံ ဝစနံ ဘဏထ။ ဣတိ ပုစ္ဆိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၀။)

တွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသဉ္စာတိ ဓမ္မဝါဒီနဉ္စ။ ဣတရေသဉ္စာတိ အဓမ္မဝါဒီနဉ္စ။ ဣမေတိ အတ္တနော ပက္ခေ ဣမေ ဘိက္ခူ။ တေသန္တိ အဓမ္မဝါဒီနံ။ ‘‘ကမ္မံ ကောပေတီ’’တိ ‘‘နာနာသံဝါသကစတုတ္ထော စေ ဘိက္ခဝေ ကမ္မံ ကရေယျ, အကမ္မံ, န စ ကရဏီယ’’န္တိ ဝစနတော (မဟာဝ။ ၃၈၉) ကမ္မံ ကောပေတိ။ ဣတရေသမ္ပီတိ ဓမ္မဝါဒီနမ္ပိ။ ဓမ္မဝါဒီနံ ပက္ခေ နိသီဒိတွာ အဓမ္မဝါဒီနံ လဒ္ဓိံ ဂဏှန္တောပိ ဓမ္မဝါဒီနံ နာနာသံဝါသကော ဟောတိယေဝ, အယံ နယော ဝုတ္တနယဿ အတ္ထတော သိဒ္ဓေါတိ ကတွာ ဣဓ န ဝုတ္တော။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ယောတိ ဘိက္ခု, ပဝိသတိ ဂဏှာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နိသိန္နော ဟုတွာတိ ယောဇနာ။ ဣမေတိ အတ္တနော ပက္ခေ ဣမေ ဘိက္ခူ။ ဣတရေတိ ပရပက္ခေ ဣတရေ ဘိက္ခူ။ တေသန္တိ ဓမ္မဝါဒီနံ။ ယတ္ထ တတ္ထ ဝါ ပန ပက္ခေတိ ယသ္မိံ ကသ္မိံစိ ဝါ ဓမ္မဝါဒီနံ ပက္ခေ။ ဣမေ ဓမ္မဝါဒိနောတိ ဂဏှာတီတိ တံတံပက္ခဂတေ ဘိက္ခူ ယာထာဝတော ဝါ အယာထာဝတော ဝါ ‘‘ဣမေ ဓမ္မဝါဒိနော’’တိ ဂဏှာတိ။

֍ * ၄၅၆။ ကာယေန ကတံ ကမ္မံ ကာယကမ္မံ, ဝစိယာ ကတံ ကမ္မံ ဝစီကမ္မံ။ တတ္ထ ကာယကမ္မံ ဥပဒံသေန္တာ ဘိက္ခူ ပဟရန္တာ ဥပဒံသေန္တိ။ ဝစီကမ္မံ ဥပဒံသေန္တာ ဘိက္ခူ ဖရုသံ ဝဒန္တာ ဥပဒံသေန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကာယေန ပဟရန္တာ’’တိအာဒိ။ ဥပဒံသေန္တီတိ ပဝတ္တေန္တိ။ ‘‘ကောဓဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ပေမဝသေနာတိ အတ္ထံ နိဝတ္တေတိ။ အဓမ္မိယာနီတိ အဓမ္မေန ကတ္တဗ္ဗာနိ။ ‘‘ကိစ္စာနီ’’တိ ဣမိနာ ဣယပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ အသမ္မောဒိကာတိ ဧတ္ထ ယကာရလောပေါတိ အာဟ ‘‘အသမ္မောဒိကာယာ’’တိ။ ‘‘ကထာယာ’’တိ ဣမိနာ အသမ္မောဒံ ဇနေတီတိ အသမ္မောဒိကာတိ ကတွာ ဏိကပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဥပစာရံ မုဉ္စိတွာတိ ဧတ္ထ ဥပစာရော နာမ အညမညံ ပဟရန္တာနံ ဟတ္ထဿ ပါပုဏနဋ္ဌာနံ, တံ မုဉ္စိတွာတိ အတ္ထော။ အာသနန္တရိကာယာတိ ဧတ္ထ ဧကံ အာသနံ အန္တရံ ဗျဝဟိတံ ဣမိဿာ နိသိန္နကိရိယာယာတိ အာသနန္တရိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကေကံ အာသနံ အန္တရ’’န္တိ။ ‘‘ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။

၄၅၇-၈။ အယံ အဿ ဘိက္ခုနော အဓိပ္ပါယော ကိရာတိ ယောဇနာ။ ဧတေတိ ကောဓာဘိဘူတေ ဘိက္ခူ။ ဘဂဝါ ပန ကထေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၁။)

‘‘အနတ္ထော အတော’’တိ ဣမိနာ အနတ္ထတောတိ ပဒဿ ဩကာရလောပသန္ဓိံ ဒဿေတိ။ တေသံ ပဒါနမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧတသ္မာ’’တိအာဒိ။ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိနာ ‘‘အနတ္ထဒေါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘သုဂတော’’တိအာဒီသု ဝိယ ဒ-ကာရဿ တ-ကာရံ ကတွာ အနတ္ထတောတိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ အနတ္ထဒေါတိ အနတ္ထံ ဒဒါတီတိ အနတ္ထဒေါ။

֍ * ၄၆၄။ ပုထုသဒ္ဒေါတိ ဧတ္ထ ပုထုသဒ္ဒေါ မဟန္တပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘မဟာ’’တိ။ အဿာတိ ဘဏ္ဍနကာရကဿ ဇနဿ။ သမဇနောတိ ဧတ္ထ သမသဒ္ဒေါ သဒိသပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဧကသဒိသော’’တိ, တုလျာဓိကရဏသမာသောယံ။ ဘဏ္ဍနကာရကော အယံ ဇနောတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဘဏ္ဍနကာရကေသု ဇနေသု။ အညမ္ပိ ဧကံ ဣဒံ ကာရဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ န မညိတ္ထာတိ ကောစိ ဧကောပိ န မညိတ္ထာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ အမညရုန္တိ ဧတ္ထ အာဝိဘတ္တိယာ ‘‘ရု’’န္တိ အာဒေသော ဒဿိတော။

ပရိမုဋ္ဌာတိ ပရိမုဋ္ဌာ သတိ ဧတေသန္တိ ပရိမုဋ္ဌာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိမုဋ္ဌသတိနော’’တိ။ အဋ္ဌက္ခရဂါထာယံ ‘‘ပဉ္စမံ လဃု သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ပဉ္စမဿ ရာကာရဿ ရဿော ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ရာကာရဿ ရဿာဒေသော ကတော’’တိ။ ကထံ ဘာဏိနောတိ ဝါစံ ဘာဏိနော။ မုခါယာမန္တိ ဧတ္ထ အာယာမသဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရပရိယာယော, ဝိတ္ထာရော စ နာမ ပသာရဏန္တိ အာဟ ‘‘ပသာရေတု’’န္တိ။ သမ္ပဒါနတ္ထဇောတကေန တုံပစ္စယေန သမ္ပဒါနတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ နီတာတိ ကမ္မဝါစကဿ ကိတဿ အပ္ပဓာနကမ္မံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣမံ နိလ္လဇ္ဇဘာဝ’’န္တိ။ ဒွိကမ္မကဓာတုဘာဝတော ‘‘အတ္တနော’’တိ ပဓာနကမ္မမ္ပိ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ။ တန္တိ ကလဟံ။ ‘‘ဇာန’’န္တိ ပဒေန ‘‘ဝိဒူ’’တိ ပဒဿ အတ္ထဉ္စ ဝါကျဉ္စ ဒဿေတိ။ ဝိဒန္တိ ဇာနန္တီတိ ဝိဒူတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော။ သာဒီနဝေါတိအာဒီနဝေန ဒေါသေန သဟ ပဝတ္တော။ အယန္တိ ကလဟော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၂။)

ယေ စ တံ ဥပနယှန္တီတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အာဃာတ’’န္တိ။ ယေတိ ဇနာ။ ဥပနယှန္တိ ဥပနဟန္တိ ဗန္ဓန္တိ။ သနန္တနောတိ ဧတ္ထ သနန္တနသဒ္ဒေါ ပုရာဏပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ပေါရာဏော’’တိ။

‘‘အညေ’’တိ ဣမိနာ ပရေတိ ဧတ္ထ ပရသဒ္ဒဿ ပစ္ဆာဘာဂတ္ထာဒယော နိဝါရေတိ။ မယမေတ္ထ ယမာမသေတိ ဧတ္ထ ဧတသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဃမဇ္ဈေ’’တိ။ ယမုဓာတု ဥပယမနတ္ထော သေကာရော နိပါတမတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဥပယမာမာ’’တိ။ ‘‘သတတံ သမိတံ မစ္စုသန္တိကံ ဂစ္ဆာမာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘န ဇာနန္တီ’’တိ ပဒဿ အာကာရံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ မဟာဇနကာယေ ယေ ပဏ္ဍိတာတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ဟီတိ ဧဝမေဝ။ ဇာနန္တာ တေ ပဏ္ဍိတာ ပဋိပဇ္ဇန္တီတိ ယောဇနာ။ မေဓန္တာ ဟိံသန္တာ ဂစ္ဆန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ မေဓဂါ ကလဟာ။ ကေစိ မေဓဓာတုတော ဏွုပစ္စယံ ဝဒန္တိ, တေသံ မတေန မေဓကာတိ ပဌမက္ခရေန ပါဌော ဘဝေယျ။

တေသမ္ပီတိ ဗြဟ္မဒတ္တဒီဃာဝုကုမာရာနမ္ပိ။ သင်္ဂတီတိ သမာဂမော။ ဝေါတိ တုမှာကံ။ ယေသံ တုမှာကံ နေဝ မာတာပိတူနံ အဋ္ဌီနိ ဆိန္နာနိ, န ပါဏာ ဟတာ, န ဂဝဿဓနာနိ ဟဋာနိ။ တေသံ တုမှာကံ ကသ္မာ သင်္ဂတိ န ဟောတီတိ ယောဇနာ။

သဗ္ဗာနိ ပရိဿယာနီတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗာနီတိ ဝုတ္တကာရဏဉ္စ လိင်္ဂဝိပလ္လာသဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါကဋပရိဿယေ စ ပဋိစ္ဆန္နပရိဿယေ စာ’’တိ။ ‘‘အဘိဘဝိတွာ’’တိ ဣမိနာ အဘိဘုယျာတိ ပဒဿ တွာပစ္စယန္တဘာဝံ ဒဿေတိ။ တေနာတိ နိပကေန သဟာယေန။

ရာဇာဝါတိ ဧတ္ထ ရာဇာ ဣဝါတိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ ရာဇသဒ္ဒဿ ဥပလက္ခဏဝသေန မဟာဇနက, အရိန္ဒမရာဇာနော စ ဣဝသဒ္ဒဿ ဩပမ္မတ္ထဇောတကဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ ရဋ္ဌဝိဇိတသဒ္ဒါ အညမညပရိယာယာ။ ဝိသေသနဝိသေသျာနံ ကာမာစာရတော ဂမျမာနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဇိတံ ရဋ္ဌ’’န္တိ။ ‘‘မာတင်္ဂေါ အရညေ နာဂေါ ဣဝါ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၃။)

ဣမိနာ ပဒဝိဘာဂံ ဒဿေတိ။ တေသံ ပဒါနံ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မာတင်္ဂေါတိ ဟတ္ထီ ဝုစ္စတီ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဟတ္ထီ ဝုစ္စတီ’’တိ ဣမိနာ မဟန္တော အင်္ဂေါ သရီရမေတဿာတိ မာတင်္ဂေါတိ ဝစနတ္ထေန ဟတ္ထီ မာတင်္ဂေါ နာမာတိ ဒဿေတိ။ မဟန္တသဒ္ဒဿ မာတာဒေသော။ နာဂသဒ္ဒေါ ဥရဂေ စ ဟတ္ထိမှိ စ နာဂရုက္ခေ စ ဥတ္တမေ စ နာမပညတ္တိယဉ္စာတိ ပဉ္စသု အတ္ထေသု ဝတ္တတိ, ဣဓ ဥတ္တမတ္ထေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နာဂေါတိ မဟန္တာဓိဝစနမေတ’’န္တိ။ မာတင်္ဂရညေဝါတိ ဧတ္ထ ဣဝသဒ္ဒဿ ဩပမ္မတ္ထဇောတကဘာဝံ ဒဿေတွာ အတ္ထယောဇနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ။ ‘‘ယထာ စ ပါလိလေယျကော’’တိ ဣမိနာ မာတင်္ဂနာဂဿ သရူပံ ဥပလက္ခဏေန ဒဿေတိ။

၂၇၅။ ပါလိလေယျကဂမနကထာ

֍ * ၄၆၇။ ပါလိလေယျကန္တိ ပလိလဝနသဏ္ဍေ ဝသန္တဟတ္ထိနာဂံ။ ‘‘ဟတ္ထီ’’တိ စ ‘‘နာဂေါ’’တိ စ ဒွိန္နံ သဒ္ဒါနံ ပရိယာယဘာဝေန ဝုတ္တတ္တာ အဓိကတ္ထောတိ အာဟ ‘‘မဟာဟတ္ထီ’’တိ။ ပုရတော ပုရတော ဂစ္ဆန္တေဟိ တေဟိ ဟတ္ထိအာဒီဟိ ဆိန္နဂ္ဂါနီတိ ယောဇနာ။ ဩဘဂ္ဂေါဘဂ္ဂန္တိ ဘဉ္ဇိတွာ အဓောပါတိတံ ဩဘဂ္ဂန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘဉ္ဇိတွာ ဘဉ္ဇိတွာ ပါတိတ’’န္တိ။ ‘‘ဥစ္စဋ္ဌာနတော’’တိ ဣမိနာ အဝတျူပသဂ္ဂဿ အဓောတ္ထံ နယေန ဒဿေတိ။ ဧတဿာတိ ဟတ္ထိနာဂဿ။ တေတိ ဟတ္ထိအာဒယော။ တေဟီတိ ဟတ္ထိအာဒီဟိ။ ပိဝန္တေဟိ တေဟီတိ ယောဇနာ။ ကဒ္ဒမောဒကာနီတိ ကဒ္ဒမေန သံသဋ္ဌာနိ ဥဒကာနိ။

ဤသာဒန္တဿာတိ ဧတ္ထ ဤသာယ သဒိသော ဒန္တော ဣမဿာတိ ဤသာဒန္တောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရထဤသာသဒိသဒန္တဿာ’’တိ။ ‘‘ရထဤသာ’’တိ ဣမိနာ နင်္ဂလဤသံ နိဝတ္တေတိ။ ယဒေကောတိ ယံ ဧကော။ ယံသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိ။ အဿ နာဂဿာတိ ဟတ္ထိနာဂဿ။ နာဂေနာတိ ဗုဒ္ဓနာဂေန။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၄။)

ယထာဘိရန္တန္တိ ဧတ္ထ ကိတ္တကံ ကာလံ ရမတီတိ အာဟ ‘‘တေမာသ’’န္တိ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန တေမာသဝိဟရဏေန။ ပတ္ထဋာ အဟောသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ဇမ္ဗုဒီပတလေ။

‘‘ကောသမ္ဗိနိဝါသိနော’’တိ ဣမိနာ ကောသမ္ဗိယံ နိဝသန္တီတိ ကောသမ္ဗကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

၂၇၆။ အဋ္ဌာရသဝတ္ထုကထာ

֍ * ၄၇၁။ ‘‘လဒ္ဓိဂ္ဂဟဏ’’န္တိ ဣမိနာ အာဒီယတေ အာဒါယောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၇၅။ တံ ဒိဝသမေဝါတိ တသ္မိံ သံဃသာမဂ္ဂိကရဏဒိဝသေယေဝ။

֍ * ၄၇၆။ န မူလာ မူလံ ဂန္တွာတိ မူလတော မူလံ န ဂန္တွာဝ။ ‘‘အတ္ထတော အပဂတာ’’တိ ဣမိနာ အတ္ထတော အပေတာ အတ္ထာပေတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဗျဉ္ဇနမတ္တံ ဥပေတာ’’တိ ဣမိနာ ဗျဉ္ဇနမတ္တံ ဥပေတာ ဥပဂတာ ဗျဉ္ဇနူပေတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၇၇။ အတ္ထေသု ဇာတေသူတိ ဧတ္ထ ဇာတသဒ္ဒေါ ဥပ္ပန္နပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဝိနယအတ္ထေသု ဥပ္ပန္နေသူ’’တိ။ တဉ္စ ပဒံ ‘‘သံဃဿ ကိစ္စေသူ’’တိအာဒီသု သဗ္ဗပဒေသု ယောဇေတဗ္ဗံ။ မဟတ္ထိကောတိ မဟန္တော ဥပကာရသင်္ခါတော အတ္ထော ဣမဿာတိ မဟတ္ထိကောတိ ဒဿန္တော အာဟ ‘‘မဟာဥပကာရော’’တိ။

အနာနုဝဇ္ဇော ပဌမေနာတိ ဧတ္ထ ပဌမသဒ္ဒေါ တာဝပရိယာယောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တာဝါ’’တိ။ သီလတောတိ သီလေန။ ဥပေက္ခိတာစာရောတိ ဥပပတ္တိတော ဣက္ခိတာစာရော။ ‘‘အပေက္ခိတာစာရော’’တိပိ ပါဌော။ ဥပပရိက္ခိတာစာရောတိ ဥပပရိက္ခိတော အာစာရော ဧတဿာတိ ဥပပရိက္ခိတာစာရော။

ဝိသယှာတိ ဧတ္ထ ဝိပုဗ္ဗော သဟဓာတု အဘိဘဝနတ္ထော, တွာပစ္စယော စ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဘိဘဝိတွာ’’တိ။ အနပဂတန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၅။)

ကာရဏတော အနပေတံ။ ဘဏန္တော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ ဟီ’’တိအာဒိ။ သောတိ ဘိက္ခု, န ဟာပေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဥသူယာယာ’’တိ ဣမိနာ ဒေါသာဂတိဂမနဿ ဂဟိတတ္တာ ‘‘အဂတိဂမနဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ပါရိသေသနယေန အဝသေသအဂတိဂမနမေဝါဓိပ္ပေတံ။ သောတိ ဘိက္ခု။ ဆမ္ဘတိ စေဝါတိ ထမ္ဘတိ စေဝ, ထဒ္ဓံ ကရောတိ စေဝါတိ အတ္ထော။ ဝေဓတိ စာတိ ကမ္ပတိ စ။ ယော စာတိ ဘိက္ခု ပန။ ဤဒိသောတိ ဥသူယာယ ဝါ အဂတိဂမနေန ဝါ ဘဏနသင်္ခါတော ဧဒိသော န ဟောတိ။

ကိဉ္စ ဘိယျောတိ နိပါတသမုဒါယော, တတော ဝုတ္တတော အတိရေကံ ကထေတဗ္ဗံ ကိံ ပနာတိ အတ္ထော။ တဿာ ဂါထာယ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ ဟီတိ သစ္စံ။ ကာလာဂတန္တိ ဧတ္ထ ဂဟေတဗ္ဗကာလဉ္စ သတ္တမီတပ္ပုရိသသမာသဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကထေတဗ္ဗယုတ္တကာလေ အာဂတ’’န္တိ။ ဝစောတိ ပဒံ န ဝစနပဓာနံ, ဝစနဝန္တပုဂ္ဂလောယေဝ ပဓာနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဒန္တော’’တိ။

အာစေရကမှိ စ သကေတိ ဧတ္ထ အာစရိယဿ ဧသော အာစေရကော, သဿ အတ္တနော ဧသော သကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော အာစရိယဝါဒေ’’တိ။ ဂါထာဘာဝတော အာစရိယသဒ္ဒဿ အာစေရာဒေသော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘ဝါဒေ’’တိ ဣမိနာ ဣဒမတ္ထေ ပဝတ္တဿ ဏိကပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ အလံ ပမေတုန္တိ ဧတ္ထ အလံသဒ္ဒေါ သမတ္ထတ္ထော, ပမသဒ္ဒေါတုလနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘တုလယိတုံ သမတ္ထော’’တိ။ ကထေတဝေတိ ဧတ္ထ တဝေသဒ္ဒေါ အညတ္ထ ယေဘုယျေန ဘာဝဝါစကော, ဣဓ ပန ကမ္မဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ကထေတဗ္ဗေ’’တိ။ ဝိရဒ္ဓဋ္ဌာနကုသလောတိ ဝိရဒ္ဓဋ္ဌာနေ ကုသလော။

အယံ ဂါထာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ကထေတဗ္ဗံ။ အယံ ဟေတ္ထတ္ထောတိ အယံ ဧဝ ဧတ္ထ ဂါထာယံ အတ္ထောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဝဇန္တီတိ ဧတ္ထ ဝဇဓာတုယာ ဂတျတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အတ္တနော အာစရိယဝါဒ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘သကံ အာဒါယ’’န္တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၆။)

စရိယဝါဒေါ ဟိ အာဒါတဗ္ဗတော ဂဟေတဗ္ဗတော အာဒါယန္တိ ဝုတ္တော။ တဒနုရူပန္တိ တဿ ဝတ္ထုဿ အနုရူပံ။ ဗျာကရမာနော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဋ္ဌဟိ ဒူတင်္ဂေဟီတိ ‘‘သောတာ စ ဟောတိ, သာဝေတာ စ, ဥဂ္ဂဟေတာ စ, ဓာရေတာ စ, ဝိညာတာ စ, ဝိညာပေတာ, စ ကုသလော စ သဟိတာသဟိတဿ, နော စ ကလဟကာရကော’’တိ (စူဠဝ။ ၃၄၇၊ အ။ နိ။ ၈။၁၆) ဧဝံ ဝုတ္တေဟိ အဋ္ဌဟိ ဒူတဿ အင်္ဂေဟိ။ ကဿ ဒူတေယျကမ္မန္တိ အာဟ ‘‘သံဃဿာ’’တိ။ ဒူတဿ ဧတာနိ ဒူတေယျာနိ, တာနိယေဝ ကမ္မာနိ ဒူတေယျကမ္မာနိ, တေသု။ ဣဒန္တိ အတ္ထဇာကံ, ဝုတ္တံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ ဣဒန္တိ အယမတ္ထော။ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ ဝုတ္တော ဟောတိ။ ပစ္ဆိမနယေ လိင်္ဂဝိပလ္လာသောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အာနေတွာ ဟဝန္တိ ပူဇေန္တီတိ အာဟဝေါ ဒါယကာ, တေသံ အာဟူနံ။ အာနေတွာ ဟုနိတဗ္ဗံ ပူဇေတဗ္ဗန္တိ အာဟုတိ, တံ အာဟုတိံ။ သံဃဿ ကိစ္စေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တဿ တဿ ကိစ္စဿာ’’တိ။ ကရဝစောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဝစောကရော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဂါထာဘာဝတော ပဒဝိပရိယာယဝသေန ‘‘ကရဝစော’’တိ ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဝစနံ ကရောန္တော’’တိ။ ‘‘ဝစနကရဏေနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘န တေန မညတီ’’တိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။

အာပဇ္ဇမာနော ဘိက္ခု အာပတ္တိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တဿာ စာတိ ဧတ္ထ သ္မာဝစနဿ ဿာဒေသော ကာတဗ္ဗော။ ယထာတိ ယေနာကာရေန, ဝိနယကမ္မာကာရေနာတိ အတ္ထော။ ယေသူတိ ယတ္တကေသု ဝတ္ထူသု။ ဥဘယေ ဧတေ ဝိဘင်္ဂါတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနပဒဿာတိ ပဒသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထော, ဘုမ္မတ္ထေ သာမိဝစနော စ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကာရဏေ’’တိ။ ‘‘ကုသလော’’တိ ဣမိနာ ဆေကော ပဏ္ဍိတော, ကုစ္ဆိတံ ပါပံ ဝိဒတိ ဇာနာတီတိ ကောဝိဒေါတိ ဝစနတ္ထေန ကောဝိဒေါ နာမာတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၇။)

အာစရန္တော ဘိက္ခု ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ ဩသာရဏံ တန္တိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ‘‘ယာ’’တိ ဣမိနာ ဧတမ္ပီတိ ဧတ္ထ ဧတသဒ္ဒဿ အနိယမနိဒ္ဒေသဘာဝံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဇာဒိလဉ္ဆိတနာမေန, နေကာနံ ဝါစိတော မယာ၊

မဟာဝဂ္ဂခန္ဓကဿ, သမတ္တော ယောဇနာနယောတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၈။)

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၀၉။)

ပါစိတျာဒိယောဇနာ

စူဠဝဂ္ဂယောဇနာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

မဟာဝဂ္ဂခန္ဓကဿေဝံ, ကတွာန ယောဇနာနယံ၊

အဓုနာ စူဠဝဂ္ဂဿ, ကရိဿံ ယောဇနာနယံ။

၁။ ကမ္မက္ခန္ဓကံ

၁။ တဇ္ဇနီယကမ္မကထာ

֍ * ၁။ စူဠဝဂ္ဂဿ ပဌမေ ကမ္မက္ခန္ဓကေ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘စူဠဝဂ္ဂဿာ’’တိ ပဒံ ‘‘ကမ္မက္ခန္ဓကေ’’တိ ပဒေ အဝယဝိသမ္ဗန္ဓော။ တာဝါတိ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကာဒိတော, ပါရိဝါသိက္ခန္ဓကာဒီနံ ဝါ ပဌမံ။ စေဝသဒ္ဒေါ စ စသဒ္ဒေါ စ ‘‘ပဏ္ဍုကလောဟိတကာ’’တိ ပဒဿ အသမာဟာရဒွန္ဒဝါကျံ ဒီပေန္တိ။ နိဿယာနံ နာမံ နိဿိတေသု ဥပစာရဝသေန တေသံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကအန္တေဝါသိကာပိ ပဏ္ဍုကလောဟိတကနာမာယေဝ ဟောန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေသံ နိဿိတကာပီ’’တိအာဒိ။ ပိသဒ္ဒေန ဥပစာရတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ‘‘သုဋ္ဌု ဗလဝ’’န္တိ ဣမိနာ ဗလဝါဗလဝန္တိ ဒွိန္နံ သဒ္ဒါနံ ပရိယာယဘာဝေန ဝုတ္တတ္တာ အတိသယတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဗလဝဗလဝ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝါစာသိလိဋ္ဌဝသေန ဒီဃံ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ပဋိဝဒထာတိ ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနေ ကထေထ။ ဣမိနာ ပဋိမန္တေထာတိ ဧတ္ထ မန္တဓာတုယာ ဂုတ္တဘာသနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အတ္ထေသု ကရဏဘာသနကိစ္စေသု အလံ သမတ္ထာတိ အလမတ္ထာ, တေသံ ဝိသေသေနာတိ အလမတ္ထတရာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမတ္ထတရာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၀။)

အဓမ္မကမ္မဒွါဒသကကထာ

֍ * ၄။ အသမ္မုခါ ကတန္တိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သမ္မုခေဟိ ဝိရဟိတာ အသမ္မုခါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဃဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခါနံ ဝိနာ ကတ’’န္တိ။ ‘‘အပ္ပဋိပုစ္ဆိတွာ’’တိ ဣမိနာ အပ္ပဋိပုစ္ဆာတိ ဧတ္ထ တွာပစ္စယဿာကာရဘာဝံ ဒဿေတိ။ တဿေဝါတိ စုဒိတကဿေဝ။ အဒေသနာဂါမိနိယာတိ ဧတ္ထ အကာရဿ အညတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါရာဇိကာ…ပေ… ဝါ’’တိ။ ဧတ္ထာတိ တဇ္ဇနီယကမ္မေ။ နဝ ပဒါတိ နဝသု ပဒေသု, နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ပစ္စတ္တဝစနံ။ ပုရိမကေသု တီသု တိကေသု ဝုတ္တေသု နဝသု ပဒေသူတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧကေက’’န္တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဣမေဟီတိ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ပဒေဟိ။ ဒွါဒသ တိကာတိ ပုရိမေဟိ တီဟိ တိကေဟိ နဝ တိကေ မိဿေတွာ ဒွါဒသ။ သုက္ကပက္ခေသုပီတိ ပဋိသေဓဝိရဟဝသေန သုက္ကေသု ပက္ခေသုပိ။

֍ * ၆။ ‘‘ပဗ္ဗဇိတာန’’န္တိ ဣမိနာ ဂိဟီနံ အနနုလောမိကတံ နိဝတ္တေတိ။ သဟသောကိတာဒီဟီတိ အာဒိသဒ္ဒေန သဟနန္ဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု ‘‘န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ ဥပဇ္ဈာယေန ဟုတွာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗ’’န္တိ ပါဌတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ‘‘န သမ္ပယောဇေတဗ္ဗန္တိ အညမညံ ယောဇေတွာ ကလဟော န ကာရေတဗ္ဗော’’တိ ပါဌော အတ္ထိ, တာဝ အဋ္ဌာရသသမ္မာဝတ္တနဝတ္တာနံ သံဝဏ္ဏနာပါဌော လိခိတော, သော ပါဌော ဣမသ္မိံ ဌာနေ န လိခိတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ပါဠိက္ကမာနုပ္ပတ္တာဘာဝတော, အဋ္ဌကထာယမေဝ ‘‘အဋ္ဌာရသ သမ္မာဝတ္တနဝတ္တာနိ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ ဝဏ္ဏယိဿာမာ’’တိ ဝက္ခမာနတ္တာ, ယထာဝစနဉ္စ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၇၆) သံဝဏ္ဏိတတ္ထာ စ။ တသ္မာ သော ပါဌော န ပေါရာဏပါဌော ဟောတိ, ပစ္ဆာ ပက္ခိတ္တပါဌောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

တိဏ္ဏံ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခူနန္တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကေကေနာပီတိ တီသု အင်္ဂေသု ဧကေကေနာပိ။ ဣမိနာ အဝယဝဝါကျနိဗ္ဗတ္တိဝသေန ကမ္မာရဟဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ နိယဿဿ ဝိသေသေန အဘိဏှာပတ္တိကတ္တံ အင်္ဂံ ဣတိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ အာကာရဝါစ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၁။)

ကော ဣတိသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧသေဝ နယော အနန္တရေပိ။ တဇ္ဇီယတိ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ တဇ္ဇနီယံ, တမေဝ ကမ္မံ တဇ္ဇနီယကမ္မံ။ ‘‘နိဿာယ တေ ဝတ္ထဗ္ဗ’’န္တိ နိယဿီယတိ ဗာလော ဘဇာပီယတိ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ နိယဿံ, ဒိဝါဒိဂဏိကတ္တာ သကာရဿ ဒွေဘာဝေါ ဟောတိ ‘‘နဿံ ဝဿ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ, နိယဿမေဝ ကမ္မံ နိယဿကမ္မံ။ ဂါမာဒိတော ပဗ္ဗာဇိယတိ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ ပဗ္ဗာဇနီယံ, တမေဝ ကမ္မံ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မံ။ တီသူတိ ဘဏ္ဍနကာရကအဘိဏှာပတ္တိကကုလဒူသကဝသေန တိဝိဓေသု အင်္ဂေသု။ ယေန ကေနစိ အင်္ဂေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဒိ သဗ္ဗာနိ ကမ္မာနိ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ သတိ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ ၄၀၀ အာဒယော) ဝုတ္တံ ဣဒံ ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝစနတ္ထနာနတ္တတောတိ ဝစနဿ စ အတ္ထဿ စ နာနာဘာဝတော။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿာတိ ဣမဿ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘တိဏ္ဏံ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိဝစနဿ အင်္ဂသမ္ဘဝေါ အတ္ထောတိ ယောဇနာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ န ဝိရုဇ္ဈတိ, တသ္မာ။ သံဃေန ကတံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ လက္ခဏေန တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မာရဟဿ တဿ ဘိက္ခုဿာတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ကမ္မသန္နိဋ္ဌာနတ္ထံ ဒဿေတွာ အင်္ဂသမ္ဘဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယဿာတိ ဘိက္ခုဿ, အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဏ္ဍနကာရကာဒီသူတိအာဒိသဒ္ဒေန အဘိဏှာပတ္တိကကုလဒူသကာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ အာကင်္ခမာနော သံဃော ကရေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကမ္မာရဟန္တိ ကမ္မဿ, ကမ္မေ ဝါ အရဟံ။ ဧတ္ထာတိ ကမ္မက္ခန္ဓကေ။ ပုဗ္ဗေနာတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေန စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေန။ အပရန္တိ အပရေ ဝုတ္တံ ကမ္မက္ခန္ဓကံ။ သမေတီတိ သမံ ဂစ္ဆတိ။

တတ္ထာတိ ကမ္မေသု, တဇ္ဇနီယကမ္မေတိ သမ္ဗန္ဓော, အင်္ဂေသု ဝါ, ဘဏ္ဍနကာရကဝသေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ခေါတိ တထာ ဝုတ္တာပီတိ အတ္ထော။ ကရောန္တေန ကမ္မဝါစာဝါစကေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ ဘူတေန ဝတ္ထုနာတိ တစ္ဆေန ဝတ္ထုနာ။ အညဿ ကမ္မဿာတိ တဇ္ဇနီယကမ္မတော အညဿ ကမ္မဿ။ ကသ္မာ ဗာလဿ အဗျတ္တဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၂။)

အာပတ္တိဗဟုလဿ တဇ္ဇနီယကမ္မံ ကာတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဣဒမ္ပီတိ တဇ္ဇနီယကမ္မမ္ပိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ကမ္မေသု။

နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗအဋ္ဌာရသကာဒိကထာ

֍ * ၈။ ပန္နလောမာတိ ပတိတမာနလောမာ။ ဧတန္တိ ဝတ္တံ။ နေတ္ထာရန္တိ ဧတ္ထ အဖုဋ္ဌက္ခရသံယောဂေ ပရဿ တကာရဿ ထကာရော ဟောတိ, တသ္မာ ဒုတိယက္ခရေန ပါဌော ယုတ္တော။ ယေနာတိ ဝတ္တေန။ နိဿာရဏာတိ နိဿာရဏတော။ ဒသ ဝါ ဒိဝသာနိ, ပဉ္စ ဝါ ဒိဝသာနိ ပူရေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတ္တကေနာတိ ဧတပ္ပမာဏေန ဒသပဉ္စဒိဝသေန။

၂။ နိယဿကမ္မကထာ

֍ * ၁၁။ အပိဿု ဘိက္ခူ ပကတာတိ ဧတ္ထ နိပါတာနမနေကတ္ထတ္တာ ဣဓ အပိဿုသဒ္ဒေါ နိစ္စတ္ထော ဟောတိ။ ပကတသဒ္ဒေါ ‘‘ကုက္ကုစ္စပကတာ’’တိအာဒီသု (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။တတိယသင်္ဂီတိကထာ၊ ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၄၃၈) အဘိဘဝနတ္ထော, ဣဓ ပန ဗျာဝဋတ္ထောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိစ္စံ ဗျာဝဋာ ဟောန္တီ’’တိ။

၃။ ပဗ္ဗာဇနီယကမ္မကထာ

֍ * ၂၇။ ဧတ္ထာတိ အဿဇိပုနဗ္ဗသုကဝတ္ထုမှိ။ ကာယိကောတိ ဧတ္ထ ကာယေန ကီဠတီတိ ကာယိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကာယကီဠာ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ဝါစာယ ကီဠတီတိ ဝါစသိကော, ကာယိကော စ ဝါစသိကော စ ကာယိကဝါစသိကောတိ ဝစနတ္ထံ အတိဒိသတိ။ ဧတ္ထ စ ပစ္ဆိမဝစနတ္ထော သမာဟာရဒွန္ဒော, သမာဟာရဒွန္ဒေပိ ကတ္ထစိ ပုလ္လိင်္ဂမိစ္ဆန္တိ သဒ္ဒဝိဒူ ‘‘ဓမ္မဝိနယော’’တိအာဒီသု (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၅၀၉) ဝိယ။ ကာယဒွါရပညတ္တသိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမတီတိ ကာယိကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကာယဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဝီတိက္ကမော ဝုစ္စတီ’’တိ။ ကာယေန ပညတ္တသိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမေတီတိ ကာယိကောတိ ဝစနတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ ‘‘ဥပဟနနံ ဝုစ္စတီ’’တိ ဣမိနာ ဥပဟနနံ ဥပဃာတံ, တမေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၃။)

ဥပဃာတိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘နာသန’’န္တိ ဣမိနာ ဟနဓာတုယာ ဟိံသနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဋိက္ခိတ္တဝေဇ္ဇကမ္မာဒိဝသေန တေလပစနအရိဋ္ဌပစနာဒီနိ ကာယိကော မိစ္ဆာဇီဝေါ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ မိစ္ဆာဇီဝဿ သရူပံ ဒဿေတိ။

၄။ ပဋိသာရဏီယကမ္မကထာ

֍ * ၃၃။ သုဓမ္မဝတ္ထုသ္မိံ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အနပလောကေတွာတိ ဧတ္ထ အပပုဗ္ဗော လောကသဒ္ဒေါ အာပုစ္ဆနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘န အာပုစ္ဆိတွာ’’တိ။

֍ * ၃၄။ ကိန္တိ ကိံ နာမ ခါဒနီယဘောဇနီယံ။ ဝေါတိ တုမှေဟိ။ ဂဟပတီတိ အာလပနပဒံ။ ထေရာနံ အတ္ထာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဋိယတ္တန္တိ ပဋိယာဒိတံ။ ‘‘ဧတံ အဝေါစာ’’တိ ဣမိနာ ဧတဒဝေါစာတိ ဧတ္ထ နိဂ္ဂဟိတာဒေသသန္ဓိံ ဒဿေတိ။ ယဒိဒန္တိ သဒ္ဒေါ ‘‘တိလသံဂုဠိကာ’’တိ ပဒေန ယောဇိတတ္တာ ဣတ္ထိလိင်္ဂေါတိ အာဟ ‘‘ယာ အယ’’န္တိ။ တိလသက္ခလိကာတိ တိလေန သံသဋ္ဌာ သက္ခလိကာ။ ‘‘သာ နတ္ထီ’’တိ ဣမိနာ ဥတ္တရဝါကျေ ယံသဒ္ဒဿ ပုဗ္ဗဝါကျေ တံသဒ္ဒါပေက္ခတံ ဒဿေတိ။ ဧကော ပုရိသောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပူဝိယောတိ ပူဝံ, ပူဝေန ဝါ ကယဝိက္ကယော။ တေနာတိ ကာရဏေန။ နန္တိ ဂဟပတိံ။ ထေရောတိ သုဓမ္မတ္ထေရော။ ယဒေဝ ကိဉ္စီတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ ဧဝ ယံ ဝစနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကိဉ္စိဒေဝ တိလသံဂုဠိကာဝစန’’န္တိ။ ဣဒန္တိ ဣမံ အတ္ထံ။ သောတိ ကုက္ကုဋပေါတကော။ ကာကဝဿိတန္တိ ကာကဿ ဝဿိတံ, နေဝ အကာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တယာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ကုက္ကုဋပေါတကံ အပေက္ခတိ။ နေဝ ဘိက္ခုဝစနံ ဝုတ္တံ, န ဂိဟိဝစနံ ဝုတ္တံ, ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတီတိ ယောဇနာ။

အဓမ္မကမ္မာဒိဒွါဒသကကထာ

֍ * ၃၉။ ပုရိမေဟိ ကမ္မေဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ အင်္ဂေသု။ ယထာ ပရိသက္ကိယမာနေ ဂိဟိနော လာဘံ န လဘန္တီတိ ယောဇနာ။ ပရိပုဗ္ဗော သက္ကဓာတု ပရက္ကမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပရက္ကမန္တော’’တိ။ တတ္ထာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၄။)

အနတ္ထာဒီသု။ အတ္ထဘင်္ဂေါတိ ဂိဟီနံ အတ္ထဿ ဘင်္ဂေါ။ အဝသနန္တိ ဂိဟီနံ အဝသနံ။ ဂိဟီနန္တိ ဧတ္ထ သာမျတ္ထေ သာမိဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဂိဟီနံ သန္တိကေ’’တိ။ ယထာ ကရိယမာနေ သစ္စော ဟောတိ, ဧဝံ န ကရောတီတိ ယောဇနာ။ ဧကင်္ဂေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထော, တတော အဓိကေဟိ အင်္ဂေဟိ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ ပဋိသာရဏီယကမ္မေ။ ပဋိမုခံ အတ္တနော ဒေါသံ သရာပေတဗ္ဗံ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ ပဋိသာရဏီယံ, တမေဝ ကမ္မံ ပဋိသာရဏီယကမ္မံ။

၅။ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မကထာ

֍ * ၄၆။ သံသထာတိ ဧတ္ထ သံသဓာတုယာ ကထနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာရောစေထာ’’တိ။ တုမှေ သံသထ, ကထေထာတိ အတ္ထော။

֍ * ၅၀။ ဘဏ္ဍနကာရကော ဟောတီတိအာဒိ ကာရဏူပစာရဝသေန ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဘဏ္ဍနာဒိပစ္စယာ’’တိအာဒိ။ ဘဏ္ဍနကာရကာဒိ ကာရဏံ, တေန အာပန္နာ အာပတ္တိ ဖလံ, တဿာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ ကာတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တဿာတိ အာပတ္တိယာ။

֍ * ၅၁။ ဧတ္ထာတိ ဥက္ခေပနီယကမ္မေ။ တတ္ထာတိ တေစတ္တာလီသဝတ္တေသု။ အနုဒ္ဓံသေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ဓံသဓာတုယာ ဂတျတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘န စောဒေတဗ္ဗော’’တိ။ ‘‘ရဇောနုဒ္ဓံသတီ’’တိအာဒီသု (ဗု။ ဝံ။ ၂။၁၀၁) ဟိ ဓံသဓာတု ဂတျတ္ထေ ဝတ္တတိ။ ‘‘န ဘိက္ခု ဘိက္ခူဟီ’’တိ ဧတ္ထ သောယေဝ ဘိက္ခု တေဟေဝ ဘိက္ခူဟီတိ အတ္ထံ နိဝါရေန္တော အာဟ ‘‘အညော ဘိက္ခု အညေဟိ ဘိက္ခူဟီ’’တိ။ န ဂိဟိဒ္ဓဇောတိ ဧတ္ထ ဂိဟီနံ ဓဇော ဂိဟိဒ္ဓဇောတိ ဝုတ္တေ ဩဒါတဝတ္ထာဒီနီတိ အာဟ ‘‘ဩဒါတဝတ္ထာနီ’’တိအာဒိ။ န တိတ္ထိယာဒိပဒတ္တယန္တိ ‘‘န တိတ္ထိယာ သေဝိတဗ္ဗာ, ဘိက္ခူ သေဝိတဗ္ဗာ, ဘိက္ခုသိက္ခာယ သိက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒါနံ တယံ။ ‘‘န အပသာဒေတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ န အာသာဒေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ အာပုဗ္ဗသဒဓာတုယာ အပပုဗ္ဗသဒဓာတုယာ သမာနဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘အန္တော ဝါ ဗဟိ ဝါတိ’’ ဧတ္ထ ကဿ အန္တော ဝါ ဗဟိ ဝါတိ အာဟ ‘‘ဝိဟာရဿာ’’တိ။ သေသံ သဗ္ဗံ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၅။)

ဝတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဣမိနာတိ အာပတ္တိယာ အဒဿနေ ဥက္ခေပနီယကမ္မေန။

֍ * ၆၅။ တဿာတိ အာပတ္တိယာ။ ဣဓာတိ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ကတေ ဥက္ခေပနီယကမ္မေ။ အာပတ္တိအဒဿနာဒီသု ဥဒ္ဓရိတွာ ခိပီယတိ အပနီယတိ အနေန ဝိနယကမ္မေနာတိ ဥက္ခေပနီယံ, တမေဝ ကမ္မံ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ။

ဣတိ ကမ္မက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၂။ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကံ

၁။ ပါရိဝါသိကဝတ္တကထာ

֍ * ၇၅။ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ ပါရိဝါသိကာတိ ပဒဿ ပရိဝါသံ ပရိဝသန္တီတိ ပါရိဝါသိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိဝါသံ ပရိဝသန္တာ’’တိ။ တတ္ထာတိ ‘‘ပရိဝါသံ ပရိဝသန္တာ’’တိ တဒ္ဓိတဝါကျေ။ တေသူတိ စတုဗ္ဗိဓေသု ပရိဝါသေသု။ တိတ္ထိယပရိဝါသောတိ တိတ္ထိယာနံ ပရိဝါသော, တိတ္ထိယာနံ ဝါ ဒါတဗ္ဗော ပရိဝါသော, တိတ္ထိယေဟိ ဝါ ပရိဝသိတဗ္ဗော ပရိဝါသော တိတ္ထိယပရိဝါသော။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသောတိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နော ပရိဝါသော အပ္ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသော။ တတ္ထာတိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသေ။ ယန္တိ ဝစနံ။ အယံ ပနာတိ အယံ ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသော ပန။ ဣဓာတိ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ။ သေသာတိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသတော သေသာ။ တယောတိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသာဒယော တယော, ဒါတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကဿ ဒါတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ယေနာ’’တိအာဒိ။ အာပန္နာ စေဝါတိ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာ စေဝ။ တေသူတိ တိဝိဓေသု ပရိဝါသေသု။ ဧတေ ပနာတိ တယော ပန။ ဣဓာတိ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဣဓ အဓိပ္ပေတာ, တသ္မာ။ ဧတေသူတိ တိဝိဓေသု ပရိဝါသေသု။

ပကတတ္တာနံ ဘိက္ခူနန္တိ ဧတ္ထ အဓိပ္ပေတပကတတ္တေ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဌပေတွာ’’တိအာဒိ။ မူလာယပဋိကဿနာရဟာဒီနမ္ပီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန မာနတ္တာရဟမာနတ္တစာရိကအဗ္ဘာနာရဟာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ပိသဒ္ဒေန ပကတိပကတတ္တံ အပေက္ခတိ။ တေတိ ပကတတ္တာ။ ယံ အဘိဝါဒနာဒိံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၆။)

ကရောန္တီတိ ယောဇနာ။ သာဒိယန္တီတိ ဧတ္ထ သာဒိယနံ နာမ သမ္ပဋိစ္ဆနန္တိ အာဟ ‘‘သမ္ပဋိစ္ဆန္တီ’’တိ။ တတ္ထာတိ အဘိဝါဒနာဒီသု, နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ။ သာမီစိကမ္မန္တိ ဧတံ အာဘိသမာစာရိကဿ အဓိဝစနန္တိ ယောဇနာ။ အဘိဝါဒနာဒီနီတိ အဘိဝါဒနပစ္စုဋ္ဌာနအဉ္ဇလိကမ္မာနိ။ ဗီဇနဝါတဒါနာဒိနောတိ ဗီဇနိယာ ပဟရိတေန ပဝတ္တဿ ဝါတဿ ဒါနာဒိနော။ အာသနာဘိဟာရန္တိ ဧတ္ထ အဘိဟရဏံ အဘိဟာရော, အာသနဿ အဘိဟာရော အာသနာဘိဟာရောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာသနဿ အဘိဟရဏ’’န္တိ။ ပညာပနမ္ပိ အဘိဟရိတွာ ပညာပိတတ္တာ အဘိဟာရောယေဝ နာမာတိ အာဟ ‘‘ပညာပနမေဝ ဝါ’’တိ။ ‘‘ပါဒဓောဝနဥဒက’’န္တိ ဣမိနာ ပါဒဿ ဓောဝနံ ဥဒကံ ပါဒေါဒကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပါဒဋ္ဌပနက’’န္တိ ဣမိနာ ပါဒဿ ဌပနကံ ပီဌံ ပါဒပီဌန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပါဒဃံသနံ ဝါ’’တိ ဣမိနာ ပါဒဿ ဃံသနံ ကထလိကံ ပါဒကထလိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာနမ္ပိ အဘိဝါဒနာဒိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေန အညေသံ သာဒိယန္တဿ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ တေတိ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာ။ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတာတိ သဒ္ဓါယ ပဗ္ဗဇိတာ။ ကုလပုတ္တာတိ ဇာတိကုလပုတ္တာ, အာစာရကုလပုတ္တာ စ။ ကရောန္တိ, အာပုစ္ဆန္တိယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝါရိတမ္ပိ အသာဒိယနံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ဝါရိတကာလတော ပဋ္ဌာယ အနာပတ္တီ’’တိ။ မိထု ယထာဝုဍ္ဎန္တိ ဧတ္ထ မိထုသဒ္ဒေါ အညမညပရိယာယော, ယထာသဒ္ဒေါ ယံသဒ္ဒပရိယာယော, ဝိစ္ဆတ္ထော စာတိ အာဟ ‘‘အညမညံ ယော ယော ဝုဍ္ဎော’’တိ။ အညမညဉှိ မိထတိ သင်္ဂမံ ကရောတီတိ မိထူတိ ဝုစ္စတိ။ တေန တေနာတိ ဘိက္ခုနာ, ‘‘သာဒိတု’’န္တိ ပဒေ ဘာဝကတ္တာ။ သာဒိတုံ အနုဇာနာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘ဝုဍ္ဎပဋိပါဋိယာ’’တိ ဣမိနာ ဝုဍ္ဎာနံ ပဋိပါဋိ ယထာဝုဍ္ဎန္တိ စတုတ္ထီအဗျယီဘာဝံ ဒဿေတိ။ ပုရိမပဒေ ပန ပဌမာအဗျယီဘာဝေါ။ ပါဠိယာတိ ပန္တိယာ။ တတ္ထေဝါတိ သံဃနဝကဋ္ဌာနေ ဧဝ။ ပဝါရဏာယပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ ဥပေါသထေယေဝ, အထ ခေါ ပဝါရဏာယပီတိ ဒဿေတိ။ သံဃေန ဘာဇိယမာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဩဏောဇနန္တိ အဝနုဒတေ ဩဏောဇနံ။ အဝပုဗ္ဗော နုဒဓာတု နကာရဿ ဏကာရံ, ဒကာရဿ စ ဇကာရံ ကတွာ ဩဏောဇနန္တိ ဝုစ္စတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၇။)

နုဒဓာတု အပနယနတ္ထော, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဝိဿဇ္ဇနံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒီနီတိအာဒိသဒ္ဒေန သလာကဘတ္တာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။ အဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ။ တာနီတိ ဒွေ တီဏိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒီနိ။ ဟေဋ္ဌာတိ အတ္တနော ဟေဋ္ဌာ။ ဂါဟေထာတိ နဝကတရေ ဘိက္ခူ ဂါဟာပေထ။ ဘတ္တပစ္စာသာတိ ဘတ္တမေဝ ပစ္စာသာ ဘတ္တပစ္စာသာ, ပစ္စာသာဘတ္တန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗာနီ’’တိ ဣမိနာ အဝနုဒိတဗ္ဗန္တိ ဩဏောဇနန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧဝန္တိ ဂဟေတွာ ဝိဿဇ္ဇမာနေတိ ယောဇနာ။ တာနီတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒီနိ။ ယဒိ ပန န ဂဏှာတီတိ သစေ သံဃတော ဝဿဂ္ဂေန န ဂဏှာတိ။ န ဝိဿဇ္ဇေတီတိ သစေ အညဿ န ဝိဿဇ္ဇေတိ။ ဩဒိဿာတိ ဥဒ္ဒိသိတွာ။ တဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ သံဃနဝကဋ္ဌာနေ နိသိန္နဿ တဿာတိ ယောဇနာ။ ဘတ္တဂ္ဂေတိ ဘတ္တဿ ဂဟဏဋ္ဌာနေ။ သောတိ ပါရိဝါသိကော, မာ ကိလမိတ္ထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒန္တိ ဩဏောဇနံ။ အဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ, အနုညာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

အာဂတာဂတေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စတုဿာလဘတ္တန္တိ စတုမုခါ သာလာ စတုဿာလာ ဘောဇနသာလာ, တတ္ထ ပဋိပါဋိယာ ဒိန္နံ ဘတ္တံ စတုဿာလဘတ္တံ။ ဧတန္တိ စတုဿာလဘတ္တံ။ ပါဠိယာတိ ဘိက္ခူနံ ပါဠိယာ။ ဩသက္ကိတွာတိ ဟေဋ္ဌာ သက္ကိတွာ။ ဟတ္ထပါသေတိ ဘတ္တဒါယကဿ ဟတ္ထပါသေ။ သေနောတိ ကုလလော။ ‘‘အာရာမိကသမဏုဒ္ဒေသေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘အာဟရာပေတု’’န္တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ သယမေဝါတိ ပါရိဝါသိကေန အနာဏတ္တော ဟုတွာ သယမေဝ။ မဟာပေဠဘတ္တေပီတိ မဟတိယံ ပေဠာယံ ပက္ခိပိတွာ ဒိန္နေ ဘတ္တေပိ။ ယတ္ထ ပနာတိ ပရိဝိသဋ္ဌာနေ ပန။

֍ * ၇၆။ တတြာယံ သမ္မာဝတ္တနာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ အနိယမနိဒ္ဒေသဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒါနိ ယာ အယံ သမ္မာဝတ္တနာ ဝုတ္တာ’’တိ။ သမ္မာ ဝတ္တိတဗ္ဗံ ဧတာယာတိ သမ္မာဝတ္တနာ။ တတ္ထာတိ သမ္မာဝတ္တနာယံ။ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ အာစရိယေန ဟုတွာ ကမ္မဝါစာသာဝနမ္ပိ ဥပသမ္ပာဒနမေဝါတိ အာဟ ‘‘အာစရိယေန ဟုတွာပိ ကမ္မဝါစာ န သာဝေတဗ္ဗာ’’တိ။ အညသ္မိံ အသတီတိ အတ္တနာ အညသ္မိံ ကမ္မဝါစာဝါစကေ အသတိ။ န နိဿယော ဒါတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ အာဂန္တုကာနမေဝ နိဿယော န ဒါတဗ္ဗော, န ဒိန္နနိဿယာနမ္ပီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဂန္တုကာနံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၈။)

နိဿယော န ဒါတဗ္ဗော’’တိအာဒိ, ယေဟိပိ ဘိက္ခူဟိ ဂဟိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။

အညော သာမဏေရောတိ ပကတတ္တကာလေ ဥပဇ္ဈံ ဒတွာ ဂဟိတသာမဏေရေဟိ အညော သာမဏေရော။ အာဓိပစ္စဋ္ဌာနဘူတာတိ သဗ္ဗသမ္မုတီနံ အဓိပတိဘာဝဿ ဌာနဘူတာ။ ပဋိဗလဿာတိ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ ပဋိဗလဿ။ ဣမိနာ လဒ္ဓသမ္မုတိကေန အာဏတ္တော အလဒ္ဓသမ္မုတိကောပိ ဂရုဓမ္မေဟိ ဝါ အညေဟိ ဝါ ဘိက္ခုနိယော ဩဝဒိတုံ လဘတီတိ ဒဿေတိ။ အာဂတာ ဘိက္ခုနိယော ဝတ္တဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝေါတိ တုမှာကံ။ သောတိ ဘိက္ခု။ ဝေါတိ တုမှာကံ, ဒဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

သုက္ကဝိဿဋ္ဌိယာတိ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိအာပတ္တိကာရဏာ။ ကာယသံသဂ္ဂါဒိဂရုကာပတ္တိ နာပဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ အာပတ္တိက္ခန္ဓဝသေန အာပတ္တိဝတ္ထူနံ ပါပိဋ္ဌဘာဝဉ္စ ပါပိဋ္ဌတရဘာဝဉ္စ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သတ္တသု ဟီ’’တိအာဒိ။ ပါပိဋ္ဌတရာတိ ဒုဗ္ဘာသိတာပတ္တိတော ဒုက္ကဋာပတ္တိ ပါပိဋ္ဌတရာ။ တာသန္တိ သတ္တန္နံ အာပတ္တီနံ။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ပုရိမာနံ အာပတ္တီနံ နယေနေဝ။ ဘေဒေါတိ ဝတ္ထူနံ ဝိသေသော။ ဧဝံ အာပတ္တိက္ခန္ဓဝသေန အာပတ္တိဝတ္ထူနံ ပါပိဋ္ဌပါပိဋ္ဌတရဘာဝံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သိက္ခာပဒဝသေန တေသံ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇသိက္ခာပဒေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဥဘယမ္ပီတိ ဝတ္ထုအာပတ္တိသင်္ခါတံ ဥဘယမ္ပိ။

ကမ္မန္တိ ဧတ္ထ ကာရဏဘူတဿ ကမ္မဿ နာမံ ကာရိယဘူတာယံ ကမ္မဝါစာယံ ဥပစာရဝသေန ကာရိယဘူတာ ကမ္မဝါစာ ကမ္မန္တိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ပရိဝါသကမ္မဝါစာ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ကမ္မသ္မိံ သတိ, ကမ္မေန ဝါ ဝစိတဗ္ဗာတိ ကမ္မဝါစာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ကသိကမ္မန္တိ ကသိသင်္ခါတံ ကမ္မံ။ ဂေါရက္ခကမ္မန္တိ ဂေါရက္ခသင်္ခါတံ ကမ္မံ။ ‘‘ကမ္မံ ကတ’’န္တိ ဣမိနာ ကမ္မံ ကရောန္တီတိ ကမ္မိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေတိ ကမ္မိကာ ဘိက္ခူ, န ဂရဟိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဝစိတဗ္ဗံ အနေန ဒေါသေနာတိ ဝစနီယံ, သံဝိဇ္ဇတိ ဝစနီယံ အဿာတိ သဝစနီယံ, တံ န ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ပလိဗောဓတ္ထာယ ဟီ’’တိအာဒိ။ ယာဝ န

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၁၉။)

တံ အဓိကရဏံ ဝူပသန္တံ ဟောတိ, တာဝ ဣမမှာ အာဝါသာ ဧကပဒမ္ပိ မာ ပက္ကာမီတိ ယောဇနာ။ တေတိ တုယှံ။

အနုဝါဒေါတိ ဧတ္ထ အနုသာသနဝသေန အညေ ဝဒတီတိ အနုဝါဒေါတိ ဝုတ္တေ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနန္တိ အာဟ ‘‘ဝိဟာရေ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနံ န ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနံ သရူပေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသကေန ဝါ’’တိအာဒိ။ မေတိ မယှံ။ တန္တိ တဝံ။ န စောဒေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ကေန န စောဒေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဝတ္ထုနာ ဝါ အာပတ္တိယာ ဝါ’’တိ။ န သာရေတဗ္ဗောတိ န သရာပေတဗ္ဗော။ န ဘိက္ခူဟိ သမ္ပယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဘိက္ခူဟိ အတ္တနာ ကလဟဝသေန န သမ္ပယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညမညံ ယောဇေတွာ ကလဟော န ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။

သံဃတ္ထေရေန ဟုတွာတိ သံဃတ္ထေရေန ဟောန္တေနပီတိ အတ္ထော။ ပုရတော အဂန္တဗ္ဗေ သမာနေ ကိံ ပစ္ဆတော ဂန္တဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ဒွါဒသဟတ္ထ’’န္တိအာဒိ။ အာသနပရိယန္တောတိ အာသနမေဝ ပရိယန္တော လာမကောတိ အာသနပရိယန္တော, တဒတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဃနဝကာသနံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ သွာဿာတိ သော အဿ။ သောတိ အာသနပရိယန္တော။ အဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ။ တတ္ထာတိ အာသနပရိယန္တေ။ အယန္တိ ပါရိဝါသိကော, န လဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂဟိတာဝသေသာတိ ဂဟိတာဟိ သေယျာဟိ အဝသေသာ။ မင်္ဂုလဂူထဘရိတာတိ မင်္ဂုလာနံ ဂူထေဟိ ပူရိတာ။ အဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ။ ရဇေဟိ ဟတာ နာသိတာ ဘူမိ ဧတ္ထာတိ ရဇောဟတဘူမိ။ ဇတုကမူသိကဘရိတာတိ ဇတူဟိ စ မူသိကာဟိ စ ပူရိတာ။ ပဏ္ဏသာလာတိ ပဏ္ဏေဟိ ဆာဒိတာ သာလာ။ အဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ။ သဗ္ဗေပိ အာဝါသာတိ ယောဇနာ။ ဧတေဟီတိ ပကတတ္တေဟိ။ တေသူတိ အာဝါသေသု။ ယန္တိ အာဝါသံ။ ပစ္စယန္တိ ဝဿာဝါသိကလာဘံ။ ဧကပဿေတိ ဘိက္ခူနံ ပါဠိယံ အဋ္ဌတွာ ဧကသ္မိံ ပဿေ။

အဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ, ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သော ဧဝါတိ အာသနာဒိပရိယန္တော ဧဝ။ ဉာတိပဝါရိတဋ္ဌာနေ နိမန္တိတေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၀။)

တတ္ထာတိ တံ ကုလံ။ သံဝိဓာယာတိ သံဝိဒဟိတွာ။ အဿာတိ ကုလဿ, ဘဝေယျ ဝါ။

ဟရာယမာနေနာတိ လဇ္ဇမာနေန။ ယေနာပီတိ ပါရိဝါသိကေနပိ။ သမာဒိန္နန္တိ အာရညိကဓုတင်္ဂသမာဒိန္နံ။ တထာတိ ယထာ အာရညိကင်္ဂံ န သမာဒါတဗ္ဗံ, တထာ။ ပိဏ္ဍပါတိကဓုတင်္ဂမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အာရညိကင်္ဂံ အပေက္ခတိ။ ယော ပနာတိ ပါရိဝါသိကော ပန။

အနာရောစေန္တဿ မေတိ ယောဇနာ။ အနာရောစေန္တေ သတီတိ ဝါ ယောဇနာ။ ‘‘ဣမိနာ ကာရဏေနာ’’တိ ဣမိနာ တပ္ပစ္စယာတိ ဧတ္ထ ပစ္စယသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထော, နိဿက္ကဝစနဉ္စ ကာရဏတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ သော ရတ္တိစ္ဆေဒေါ ဧဝ ပစ္စယော တပ္ပစ္စယောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘သာမဏေရေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ပစာပေတွာ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ဧတ္ထာပိ ပကတိယာ နီဟရာပေတွာပိ ဝိဟာရေ ပစာပေတွာပိ ဘုဉ္ဇန္တဿ ပဋိသေဓော နတ္ထိ။ ကသ္မာ? ‘‘တပ္ပစ္စယာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ဂါမေတိ မဟာဂါမေ, သဗ္ဗကာလံ အနေကသတေဟိ ဘိက္ခူဟိ အဝိဝိတ္တေ ဂါမေတိ အတ္ထော။ ဂါမကာဝါသန္တိ ဂါမောယေဝ ခုဒ္ဒကဋ္ဌေန ဂါမကော, တသ္မိံ ကာရိတော အာဝါသော ဂါမကာဝါသော, တံ။

ဂတေန အာဂန္တုကပါရိဝါသိကေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ကိသ္မိဉ္စိ ဝိဟာရေ, သဗ္ဗေ ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌိတဋ္ဌာနေ။ န ဧကစ္စေ ပဿတိ, အပဿိတတ္တာ နာရောစေတိ, ရတ္တိစ္ဆေဒေါဝ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။

ဧကဿ ဝါ ဗဟူနံ ဝါ အာဂန္တုကာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အာဂန္တုကဿ အာရောစေတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘အာဂန္တုကေန အာရောစေတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ဝုတ္တနယေနေဝ။ တံ ဝုတ္တနယမာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။ တေသမ္ပီတိ အာဂန္တုကာနမ္ပိ။ တဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ။ အဇာနန္တဿေဝါတိ အနာဒရေ စေတံ သာမိဝစနံ။ အယဉ္စ ပနာတိ ပါရိဝါသိကော စ။ ဂတကာလေတိ အာဂန္တုကာနံ ဂတကာလေ။ ယေပီတိ အာဂန္တုကာပိ။ ဩက္ကမိတွာတိ ဩသရိတွာ, ပဝိသိတွာတိ အတ္ထော။ အယဉ္စာတိ ပါရိဝါသိကော စ, ဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နေသန္တိ အာဂန္တုကာနံ။ ယောပီတိ အာဂန္တုကောပိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၁။)

အဿာတိ ပါရိဝါသိကဿ။ အညာတတ္တာတိ အာဂတဘာဝဿ အဇာနိတတ္တာ။ ‘‘အဗ္ဘာန’’န္တိ ပဒံ ‘‘ကရောတီ’’တိ ပဒေ ကမ္မံ, ‘‘ဟောတီ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ။ အဓိကာ ရတ္တိယောတိ အာပတ္တိပဋိစ္ဆန္နရတ္တိတော အဓိကာ ရတ္တိယော။ အယန္တိ ပါရိဝါသိကဝတ္တပဋိပဒါ။ အပဏ္ဏကပဋိပဒါတိ အဝိရဒ္ဓပဋိပဒါ, ဧကံသပဋိပဒါတိ အတ္ထော။

ဂစ္ဆန္တမ္ပိ ဘိက္ခုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သာဝေတုန္တိ သုဏာပေတုံ။ ဝိသယာဝိသယေနာတိ အာရောစေတုံ ဒေသာဒေသေန။ ကရဝီကတိဿတ္ထေရော အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘ဥပေါသထဒိဝသေ’’တိ ဣမိနာ ဥပေါသထေတိ ဧတ္ထ ဥပေါသထသဒ္ဒဿ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာဒယော အတ္ထေ နိဝတ္တေတိ။ ပဝါရဏာယပီတိ ပဝါရဏဒိဝသေပိ။ ဂန္တုန္တိ ဘိက္ခုဿ ဌိတဋ္ဌာနံ ဂန္တုံ။ ဒူတေနာပီတိ ဧတ္ထ အနဓိပ္ပေတဒူတံ ပဋိက္ခိပိတွာ အဓိပ္ပေတဒူတံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘အနုပသမ္ပန္နံ…ပေ… အာရောစာပေတဗ္ဗ’’န္တိ။

သုညဝိဟာရောတိ ဘိက္ခူဟိ ဝိဝိတ္တဝိဟာရော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ အာဝါသေ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တတ္ထာတိ သုညဝိဟာရေ။ ဒသဝိဓန္တရာယေ သတိ ပန ဂန္တဗ္ဗမေဝါတိ ယောဇနာ။ နာနာသံဝါသကေဟီတိ ကမ္မနာနာသံဝါသကလဒ္ဓိနာနာသံဝါသကေဟိ။

֍ * ၈၁။ အာဝါသာဒီနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဝါသော နာမာ’’တိအာဒိ။ တတိယပဒေနာတိ ‘‘အာဝါသေ ဝါ အနာဝါသေ ဝါ’’တိ တတိယပဒေန။ ဧတေသူတိ အာဝါသာဒီသု။ ဆဒနတောတိ ဆဒနကောဋိတော။ အန္တောအာဝါသေတိ ဘိတ္တိပရိစ္ဆိန္နေ အန္တောအာဝါသေ။ အဝိသေသေနာတိ ‘‘ဥက္ခိတ္တကော’’တိ ဝါ ‘‘ပါရိဝါသိကော’’တိ ဝါ ဝိသေသံ အကတွာ သာမညေန။ ဥဒကပါတေနာတိ ဆဒနတော ဥဒကံ ပတတိ ဧတ္ထာတိ ဥဒကပါတော, တေန။ ပဉ္စဝဏ္ဏစ္ဆဒနဗဒ္ဓဋ္ဌာနေသူတိ ပဉ္စပမာဏေန ဆဒနေန ဗဒ္ဓဋ္ဌာနေသု ဧတေသု အာဝါသေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါရိဝါသိကဿ စ ဥက္ခိတ္တကဿ စ ပကတတ္တေန သဒ္ဓိံ ဝါရိတန္တိ ယောဇနာ။ နာနူပစာရေပီတိ ပိသဒ္ဒေန ဧကူပစာရေ ပန ကာ နာမ ကထာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၂။)

ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ ဧကစ္ဆန္နေ အာဝါသာဒိကေ, သစေ နိပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မိန္တိ သဋ္ဌိဝဿေပိ ပါရိဝါသိကေ။

ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ, နိမန္တေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ကိံ အတ္တနော ဝုဍ္ဎတရံ ပကတတ္တံ ဒိသွာ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ, နိမန္တေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘တဒဟုပသမ္ပန္နမ္ပီ’’တိအာဒိ။ ဩဗုဒ္ဓန္တိ ပလိဗုဒ္ဓံ။ ဧကာသနေတိ ဧတ္ထ ဧကသဒ္ဒေါ သမာနပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘သမာနဝဿိကာသနေ’’တိ, သမာနဝဿိကာနံ အာသနေတိ အတ္ထော။ ဆမာယံ နိသိန္နေတိ ဧတ္ထ ဆမာသဒ္ဒေါ ဘူမိပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဘူမိယံ နိသိန္နေ’’တိ။ ဣတရေနာတိ ပါရိဝါသိကေန။ သဟာယေန သဒ္ဓိံ စင်္ကမတိ ဝိယာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧကသ္မိံ စင်္ကမေ’’တိ ဣမိနာ ဧကစင်္ကမသဒ္ဒဿ တုလျာဓိကရဏသမာသဝါကျံ ဒဿေတိ။

ဆမာယံ စင်္ကမန္တန္တိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ’’တိ။ အယံ ပနာတိ ဝက္ခမာနော ပန။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဆမာယံ စင်္ကမန္တေ’’တိ ပါဌေ။ စင်္ကမန္တေတိ ပကတတ္တေ စင်္ကမန္တေ။ န စင်္ကမိတဗ္ဗန္တိ ပါရိဝါသိကေန န စင်္ကမိတဗ္ဗံ။ ကော ပန ဝါဒေါ ဣဋ္ဌကာစယသမ္ပန္နေ ဝေဒိကာပရိက္ခိတ္တေ ဣတိ အတ္ထောတိ ယောဇနာ။ ပဗ္ဗတန္တရဝနန္တရဂုမ္ဗန္တရေသူတိ ပဗ္ဗတမဇ္ဈဝနမဇ္ဈဂုမ္ဗမဇ္ဈေသု, ပဗ္ဗတဝိဝရဝနဝိဝရဂုမ္ဗဝိဝရေသု ဝါ။ ဥပစာရန္တိ ဒွါဒသဟတ္ထံ ဥပစာရံ။

֍ * ၈၂။ ဣတရောတိ နဝကော။ အဿာတိ နဝကဿ။ န ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋန္တိ အညာတတ္တာ န ဝတ္တဘေဒေ ဒုက္ကဋံ။ ဧသေဝ နယော သဗ္ဗတ္ထ။ အပစ္ဆာပုရိမန္တိ အပစ္ဆာ အပုရိမံ, ဧကပဟာရေနာတိ အတ္ထော။ သမဝဿာ ဒွေ ပါရိဝါသိကာတိ ယောဇနာ။ ဒွိန္နံ ပါရိဝါသိကာနံ ဧကတော ဝသနဒေါသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟိ ဒွေ’’တိအာဒိ။ နေသန္တိ ဒွိန္နံ ပါရိဝါသိကာနံ။ ဧတ္ထာတိ ပါရိဝါသိကာဒီသု ပဉ္စသု ဘိက္ခူသု။ မူလာယပဋိကဿနာရဟာဒယော စတ္တာရောတိ ယောဇနာ။

ပရိဝါသဒါနာဒီနီတိ အာဒိသဒ္ဒေန မူလာယပဋိကဿနမာနတ္တဒါနအဗ္ဘာနာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတေသွေဝါတိ ပရိဝါသဒါနာဒီသု ဧဝ။ အယန္တိ ပါရိဝါသိကော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၃။)

֍ * ၈၃။ ‘‘အထ ခေါ အာယသ္မာ ဥပါလီ’’တိအာဒိဝစနဿ အနုသန္ဓိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣမံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ရဟောဂတဿ ဥပါလိတ္ထေရဿာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ အနာဒရေ သာမိဝစနံ ကတွာ ဥပါလိတ္ထေရဿ ရဟောဂတဿာတိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထာတိ ပါရိဝါသိကဝတ္တေ။ သောတိ ဥပါလိတ္ထေရော။ အဿာတိ ဥပါလိတ္ထေရဿ။ တတ္ထာတိ တီသု ရတ္တိစ္ဆေဒေသု။ ယွာယန္တိ ယော အယံ, ဧကတော ဝါသောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သော ဝါသော သဟဝါသော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဝိပ္ပဝါသောတိ ဧတ္ထ ပကတတ္တေန ဝိပ္ပယုတ္တော ဟုတွာ ဝါသောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကကဿေဝ ဝါသော’’တိ။ အာဂန္တုကာဒီနန္တိ အာဒိသဒ္ဒေန အာဝါသိကာ ဂဟေတဗ္ဗာ။

֍ * ၈၄။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တံ တံ ဌာနံ။ ဒွီသု ပဒေသူတိ ဒွီသု ဝါကျသင်္ခါတေသု ပဒေသု။ ဧကေနေကေနပီတိ ဧကေန ဧကေန ဝါကျပဒေနပိ။ ပရိဝသိယိတ္ထာတိ ပရိဝုတ္ထော, ပရိဝုတ္ထော ပရိဝါသော ဧတဿာတိ ပရိဝုတ္ထပရိဝါသော, တဿ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧသာတိ ဧသော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ သုဒ္ဓန္တေတိ သုဒ္ဓကောဋ္ဌာသေ။ ဒုက္ခဿာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ။ အန္တန္တိ အဝသာနံ, ဝိနာသံ ဝါ။

၂။ မူလာယပဋိကဿနာရဟဝတ္တကထာ

֍ * ၈၆။ နဝကတရံ မူလာယပဋိကဿနာရဟံ ဌပေတွာတိ ယောဇနာ။ ဣမေသံ ပဉ္စန္နံ ပကတတ္တာ ဧဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ နေသန္တိ မူလာယပဋိကဿနာရဟမာနတ္တာရဟမာနတ္တစာရိကအဗ္ဘာနာရဟာနံ စတုန္နံ, မူလာယပဋိကဿနာရဟာဒိလက္ခဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ ဝတ္တေ။ ဣတောတိ မူလာယပဋိကဿနာရဟဿ ဝတ္တတော။

֍ * ၈၇။ ယထေဝ ပါရိဝါသိကော ဂဏပူရကော န ဟောတိ, ဧဝံ ဧတေပိ န ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၄။)

၄။ မာနတ္တာစာရိကဝတ္တကထာ

֍ * ၉၂။ ဦနေ ဂဏေတိ ဧတ္ထ ဂဏော နာမ ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒေ (ပါစိ။ ၂၁၇ အာဒယော) ဝိယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘စတ္တာရော ဝါ အတိရေကာ ဝါ’’တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၃။ သမုစ္စယက္ခန္ဓကံ

၁။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိကထာ

သမုစ္စယက္ခန္ဓကေ တတ္ထာတိ စတုဗ္ဗိဓေသု မာနတ္တေသု။ ယံ မာနတ္တံ ဒိယျတိ, ဣဒံ အပ္ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော အနန္တရဝါကျေသုပိ။ ပဋိစ္ဆန္နာယ အာပတ္တိယာတိ ဟေတွတ္ထေ ကရဏဝစနံ, ကာရဏတ္ထေ နိဿက္ကဝစနံ ဝါ။ အဒ္ဓမာသန္တိ ပန္နရသဒိဝသကာလံ။ ဩဓာယာတိ သမူဟံ ကတွာ။ ‘‘ဧကတော ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဩဓာယာ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေသူတိ စတုဗ္ဗိဓေသု မာနတ္တေသု။ ဣဒန္တိ မာနတ္တံ။ အပ္ပဋိစ္ဆန္နာယ…ပေ… ဝစနတောတိ ဉာပကဟေတု။ ဧတေန အပ္ပဋိစ္ဆန္နာယ အာပတ္တိယာ ဒါတဗ္ဗံ မာနတ္တံ အပ္ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တန္တိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တံ။ ဣဓာတိ ဣမိဿံ ပါဠိယံ။ တတုတ္တရီတိ တတော တီဟိပိ ဥတ္တရိ။ နာနာဝတ္ထူနိ ဧတာသန္တိ နာနာဝတ္ထုကာယော။ တာသန္တိ နာနာဝတ္ထုကာနံ။

မာဠကသီမာယမေဝါတိ သီမမာဠကေ ဧဝ, သီမင်္ဂဏေ ဧဝါတိ အတ္ထော။ တတ္ထေဝါတိ မာဠကသီမာယမေဝ။

ဝေဒယာမဟန္တိ ဝေဒယာမိ အဟံ။ မမ မာနတ္တစရဘာဝံ သံဃံ ဇာနာပေမီတိ အတ္ထော။ ဝေဒယတီတိ မန္တိ ဇာနာပေတိ, ဣတိ မံ သံဃော ဓာရေတူတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ပါရိဝါသိကက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တနယေနေဝ။ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ ‘‘မာနတ္တံ နိက္ခိပါမိ, ဝတ္တံ နိက္ခိပါမီ’’တိ နိက္ခိပိတဗ္ဗံ။ မာဠကတောတိ သီမင်္ဂဏတော။ သောပီတိ သဟ ဂစ္ဆန္တောပိ။ ‘‘မာဠကေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၅။)

နာရောစိတ’’န္တိ ဣမိနာ ယဿ မာဠကေ အာရောစိတံ, တဿ အနာရောစေတွာပိ နိက္ခိပိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ အာရောစေန္တေန ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဝိသဘာဂေဟိ သဟ ဝသန္တဿ ဝတ္တဿ ဒုပ္ပူရိတတ္တာ ဝုတ္တံ’’သဘာဂါ ဘိက္ခူ ဝသန္တီ’’တိ။ စတူဟိ, ပဉ္စဟိ ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေန တတော အတိရေကမ္ပိ သင်္ဂဏှာတိ။ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနတောတိ စီဝရက္ခန္ဓကေ (မဟာဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၇၉) ဝုတ္တပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနတော။ ‘‘ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာ’’တိ ဣဒံ ဝိဟာရေ ဘိက္ခူနံ သဇ္ဈာယာဒိသဒ္ဒသဝနူပစာရပဟာနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ သစေ သဝနူပစာရတော န မုစ္စတိ, တတော အတိရေကမ္ပိ အတိက္ကမိတဗ္ဗံ။ ဩက္ကမ္မာတိ မဂ္ဂပဋိပန္နာနံ ဘိက္ခူနံ ဝစနသဒ္ဒသဝနူပစာရပဟာနတ္ထံ ဩက္ကမိတွာ။ ‘‘ဂုမ္ဗေန ဝါ ဝတိယာ ဝါ’’တိ ဒဿနူပစာရပဟာနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဣဓ ဥပစာရော နာမ ယတ္ထ ဌတွာ ပဿတိ သုဏာတိ, သောယေဝ ဒေသော။ အညောတိ စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဝါ ဘိက္ခူဟိ အညော။ ဧသာတိ ဧသော မာနတ္တစာရိကော။

‘‘ဒွါဒသဟတ္ထံ ဥပစာရံ ဩက္ကမိတွာ’’တိ ဣမိနာ အနောက္ကမိတွာ အဇာနန္တဿေဝ ဂစ္ဆတိ, နတ္ထိ ရတ္တိစ္ဆေဒေါပီတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌရူပါနံ သုတသဒ္ဒါနံ ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရတော ဗဟိ ဌိတာနမ္ပိ အာရောစေတဗ္ဗံ။ အဒိဋ္ဌာသုတာနမ္ပိ အန္တော ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရဂတာနံ အာရောစေတဗ္ဗန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သတိ ကရဏီယေတိ ဣဒံ ဂန္တုဿ ကာရဏဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အသတိ ကရဏီယေပိ ဂန္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ သောပီတိ ဧကော ဘိက္ခုပိ။ ‘‘တဿ သန္တိကေ အာရောစေတွာ’’တိ ဣမိနာ အနာရောစနေ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဧကဿ သန္တိကေ အာရောစေတွာ နိက္ခိပိယမာနေ ကိံ ဦနေ ဂဏေ စရဏဒေါသော ဝါ ဝိပ္ပဝါသော ဝါ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အယဉ္စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အယဉ္စာတိ မာနတ္တစာရိကော ပန။ ယသ္မာ ကာရဏာ ဝသိ, တေန ကာရဏေနာတိ ယောဇနာ။ ဘိက္ခူနဉ္စ အတ္ထိဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာတိ ပကတတ္တာဂတကာလေ တဿ အနာရောစေတွာဝ ဂစ္ဆန္တိ, တသ္မာ ဘိက္ခူနဉ္စ ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရေ အတ္ထိဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဂဏဿ အာရောစေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဦနေ ဂဏေ စရဏဒေါသာဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဘိက္ခူနဉ္စ အတ္ထိဘာဝံ သလ္လက္ခေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဝိပ္ပဝါသဒေါသာဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယန္တိ ပုဗ္ဗေ အနာရောစိတံ ယံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၆။)

ဘိက္ခုံ။ အယန္တိ ပဌမံ ပဿိတဗ္ဗဿ အာရောစေတွာ နိက္ခိပနံ။ ‘‘နိက္ခိတ္တဝတ္တဿ ပရိဟာရော’’တိ ဣမိနာ အနိက္ခိတ္တဝတ္တေ အန္တောဥပစာရဂတာနံ သဗ္ဗေသံ အာရောစေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။

အယန္တိ မာနတ္တစာရိကော, ဌိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာပီတိ မာနတ္တစာရိကေနပိ, ယာစိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ သောတိ အနိက္ခိတ္တဝတ္တော ဘိက္ခု။ တတြာတိ ‘‘သော အဗ္ဘေတဗ္ဗော’’တိ ဝစနေ။ အယံ အဗ္ဘာနဝိဓိ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ အယဉ္စာတိ အဗ္ဘာနဝိဓိ စ။ တာသန္တိ အာပတ္တီနံ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တံ ပန ဒါတဗ္ဗံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နာယာ’’တိအာဒိနာ ပဋိစ္ဆန္နာယ အာပတ္တိယာ ဒါတဗ္ဗံ မာနတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ နန္တိ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တံ။

၂။ ပရိဝါသကထာ

֍ * ၁၀၂။ တဿာတိ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တဿ။ သမောဓာနေတွာတိ ဣဓေဝ ပရိဝါသကထာယံ သမောဓာနေတွာ။ ဣဓေဝ ပရိဝါသကထာယံ ဒဿယိဿာမာတိ ယောဇနာ။ ဣဓေဝသဒ္ဒေါ ဟိ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခော။

ဣဓ အဓိပ္ပေတံ ပရိဝါသံ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အယံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဣဓ အဓိပ္ပေတော ပရိဝါသော နာမ တိဝိဓော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တိဝိဓေသု ပရိဝါသေသု။ ‘‘ယထာပဋိစ္ဆန္နာယ အာပတ္တိယာ’’တိ ဝစနံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ကဿစိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ယထာ ဥဒါယိတ္ထေရဿ ဧကာဟပဋိစ္ဆန္နာ အယံ အာပတ္တိ ဟောတိ, တထာ ကဿစိ ဧကာဟပဋိစ္ဆန္နာ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ယထာ စ ပရတော အာဂတာ ဥဒါယိတ္ထေရဿေဝ အာပတ္တိ ဟောတိ, တထာ ကဿစိ ဒွိဟာဒိပဋိစ္ဆန္နာ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ပရတောပိ နယော နေတဗ္ဗော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧကာဟာဒိပဋိစ္ဆန္နာ ဧကာဒိအာပတ္တိ ဟောတိ, တသ္မာ ဇာနိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

ပဋိစ္ဆန္နဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘အယံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဒသဟာကာရေဟီ’’တိ ပါဌေ။ အာပတ္တိဣတိ သညာ ဧတဿာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၇။)

အာပတ္တိသညီ ။ ပဟု စာတိ သမတ္ထော စ။ ပပုဗ္ဗော ဟူဓာတု သမတ္ထတ္ထေ ဟောတိ။

တတ္ထာတိ တဿံ မာတိကာယံ။ ယန္တိ အာပတ္တိံ။ သောပိ စာတိ ဘိက္ခုပိ စ။ တတ္ထာတိ တဿံ အာပတ္တိယံ။ အယန္တိ ဘိက္ခု။ တတ္ထာတိ အာပတ္တိယံ။ အလဇ္ဇိပက္ခေ တိဋ္ဌတီတိ ‘‘သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ ပရိဂူဟတီ’’တိ (ပရိ။ ၃၅၉) ဝုတ္တပက္ခေ ဌိတတ္တာ အလဇ္ဇိပက္ခေ တိဋ္ဌတိ။

ပကတတ္တောတိ ဧတ္ထ ‘‘ပါရာဇိကံ အနဇ္ဈာပန္နော’’တိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘တိဝိဓံ ဥက္ခေပနီယကမ္မံ အကတော’’တိ။ ဧတန္တိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နဘာဝံ, ‘‘အာပဇ္ဇတိ…ပေ… ကုသလေဟိ စိန္တိတာ’’တိ ဝစနံ ဝါ။

ဂါထာယ ‘‘သာဝသေသ’’န္တိ ဣမိနာ ပါရာဇိကံ နိဝတ္တေတိ။ ဂရုကန္တိ ဧတ္ထ သံဃာဒိသေသမေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ ဒဿေတိ။ အနာဒရိယန္တိ သိက္ခာပဒေ အနာဒရိယံ။ ဝဇ္ဇန္တိ ဒုက္ကဋံ။ ဥက္ခိတ္တကေန ကရဏဘူတေန။

ယဿာတိ ဘိက္ခုဿ, နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘီရုကဇာတိကတာယာတိ ဘီရုကသဘာဝတာယ။ ပဗ္ဗတဝိဟာရေ ဝသန္တဿ ယဿ ဘိက္ခုနောတိ ယောဇနာ။ ပဗ္ဗတဝိဟာရေတိ ပဗ္ဗတဿ တလေ, အန္တရေ ဝါ ကာရိတေ ဝိဟာရေ။ ဧတသ္မိန္တိ ဧတာဒိသေ။ အန္တရာယေ သတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ တဿ အစ္ဆန္နာဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ အနန္တရာယိကသညာယ ဆာဒယတော အစ္ဆန္နာဝါတိ အနန္တရာယိကသညာယ ဆာဒေန္တဿာပိ ဧကန္တေန အန္တရာယိကတ္တာ အစ္ဆန္နာဝါတိ အဓိပ္ပါယော။

အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ဟနုကဝါတောတိ ဟနုကဿ ဂေလညကရော ဝါတော။ ဝိဇ္ဈတီတိ ဟနုကံ ဝိဇ္ဈတိ။ ဣမိနာတိ ဘိက္ခုနာ။ ပဟုသညိနော ဆာဒိတာပိ ဧကန္တေန အပဟုတ္တာ အစ္ဆာဒိတာဝ ဟောတိ။

ဆာဒေတုကာမော စာတိ ဧတ္ထ ဣဒံ စတုက္ကံ ဝေဒိတဗ္ဗံ ဆာဒေတုကာမော ဆာဒေတိ, ဆာဒေတုကာမော နစ္ဆာဒေတိ, အစ္ဆာဒေတုကာမော ဆာဒေတိ, နစ္ဆာဒေတုကာမော နစ္ဆာဒေတီတိ။ တတ္ထ ပဌမပဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဒံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝါ’’တိ။ ဧဝံ သေသာသုပိ မာတိကာသု စတုက္ကံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၈။)

ဝေဒိတဗ္ဗံ။ စတူသု စတုက္ကေသု ပဌမပဒေ ဧဝ ဆန္နာ ဟောတိ, န သေသပဒေသု။ အနုတ္တာနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ပုရေဘတ္တေ ဝါတိ ပုရေဘတ္တံ ဝါ, ဘတ္တတော, ဘတ္တဿ ဝါ ပုရေတိ ပုရေဘတ္တံ။ အဗျယီဘာဝသမာသေ သတ္တမီဝိဘတ္တိယာ အမိတိကာရိယဿ အနိစ္စဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘ပုရေဘတ္တေ’’တိ။ ဧသေဝ နယော ‘‘ပစ္ဆာဘတ္တေ’’တိ ဧတ္ထာပိ။ ဒုတိယပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတွာ တတိယပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿ ပနာ’’တိအာဒိ။ အဘိက္ခုကေ ဌာနေ ဝသန္တဿ ယဿ ဘိက္ခုဿာတိ ယောဇနာ။ အာဂမေန္တဿ ဂစ္ဆန္တဿာတိ အနာဒရေ စေတာနိ သာမိဝစနာနိ။

စတုတ္ထပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယော ပနာတိ ဘိက္ခု ပန, အာဝိ ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဘာဂန္တိ အဝေရိံ။ အယန္တိ ဘိက္ခု။ ဥပဇ္ဈာယော ဣတိ ဝါ အာစရိယော ဣတိ ဝါတိ ယောဇနာ။ လဇ္ဇာယာတိ လဇ္ဇနိမိတ္တံ, လဇ္ဇကာရဏာ, လဇ္ဇဟေတု ဝါ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ, ဣဓာတိ အာပတ္တိအာရောစနဋ္ဌာနေ။ အဝေရိသဘာဂဿာတိ အဝေရီ ဟုတွာ သဘာဂဿ။

ပကာသေတုကာမောတိ အညေသံ ပကာသေတုကာမော။ ဥပဇ္ဈာယဿာပီတိ ပိသဒ္ဒေန အညဿ သန္တိကေ ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ အာပတ္တိအာရောစနဋ္ဌာနေ။ သဘာဂသံဃာဒိသေသန္တိ ဝတ္ထုသဘာဂသံဃာဒိသေသံ။ သုဒ္ဓဿာတိ ဝတ္ထုသဘာဂသံဃာဒိသေသတော သုဒ္ဓဿ။ အာဝိကရဏာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဝိကရောန္တော စာ’’တိအာဒိ။ ဣတိ ဣမာနီတိအာဒိ နိဂမနံ။

တတောတိ ဇာနိတဗ္ဗတော, ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကာဟပဋိစ္ဆန္နာတိ ဧကာဟေန ပဋိစ္ဆန္နာ။ ယာဝ စုဒ္ဒသ ဒိဝသာနိ, တာဝ ဒိဝသဝသေန ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ပက္ခပဋိစ္ဆန္နန္တိ ပက္ခေန ပဋိစ္ဆန္နံ။ အတိရေကပက္ခပဋိစ္ဆန္နန္တိ ပက္ခတော အတိရေကေန ပဋိစ္ဆန္နံ။

သံဝစ္ဆရပဋိစ္ဆန္နန္တိ သံဝစ္ဆရေန ပဋိစ္ဆန္နံ။ တတော ဝါတိ အတိရေကသဋ္ဌိသံဝစ္ဆ ရတော ဝါ။ ဘိယျောပီတိ အတိရေကမ္ပိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၂၉။)

တတောတိ တီဟိ အာပတ္တီဟိ။ ပရန္တိ အတိရေကံ။ ဂဏနဝသေနာတိ အာပတ္တိဂဏနဝသေန။ ဝတ္ထုကိတ္တနဝသေန ဝါတိ အာပတ္တီနံ ဝတ္ထုကိတ္တနဝသေန ဝါ။ နာမမတ္တဝသေန ဝါတိ ‘‘သံဃာဒိသေသာပတ္တိယော’’တိ ဧဝံ နာမဿေဝ ဝသေန ဝါ။ ဧတ္ထ ဟိ မတ္တသဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော, တေန ဝတ္ထုံ နိဝတ္တေတိ။

တတ္ထာတိ ‘‘နာမမတ္တဝသေနာ’’တိ ပဒေ။ သဇာတိသာဓာရဏန္တိ သဿ အတ္တနော ဇာတိ သဇာတိ, တာယ သာဓာရဏံ သဇာတိသာဓာရဏံ။ သဗ္ဗေသံ, သဗ္ဗေဟိ ဝါ အာပတ္တီဟိ သာဓာရဏံ သဗ္ဗသာဓာရဏံ။ တတ္ထာတိ ဒုဝိဓေသု နာမေသု။ သဗ္ဗသာဓာရဏနာမဝသေနာပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေါ ‘‘အဟံ ဘန္တေ သမ္ဗဟုလာ သံဃာဒိသေသာ အာပဇ္ဇိံ ဧကာဟပဋိစ္ဆန္နာယော’’တိ ဧဝံ သဇာတိသာဓာရဏနာမဝသေနပိ ‘‘အဟံ ဘန္တေ သမ္ဗဟုလာ သံဃာဒိသေသာ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇိံ ဧကာဟပဋိစ္ဆန္နာယော’’တိ ဧဝံ ဥဘယသာဓာရဏဝသေနပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ သဗ္ဗမ္ပိ ပရိဝါသာဒိကံ ဣဒံ ဝိနယကမ္မန္တိ ယောဇနာ။ ဝသတိ အာပတ္တိ ဧတ္ထ တဒါယတ္တဝုတ္တိတာယာတိ ဝတ္ထု။ ဂေါ ဝုစ္စတိ ဝစနံ ဝါ ဉာဏံ ဝါ, တံ တာယတီတိ ဂေါတ္တံ။

တတ္ထာတိ ဝတ္ထာဒီသု စတုဗ္ဗိဓေသု။ တတ္ထာတိ တေသု ဝစနေသု။ သုက္ကဝိဿဋ္ဌိံ ကာယသံသဂ္ဂန္တိအာဒိနာ ဝစနေနာပီတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဒုဋ္ဌုလ္လာဒိဝစနာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ဣဓ ပနာတိ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ။ ယော ယောတိ တိဿော ဝါ ဖုဿော ဝါ အာပန္နော ဟောတိ။

ဧဝံ အာရောစေတဗ္ဗန္တိ ဧဝံ ဝက္ခမာနနယေန အာရောစေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ကိံ အာရောစေတဗ္ဗံ? ‘‘အဟံ ဘန္တေ…ပေ… သံဃော ဓာရေတု’’ ဣတိ အာရောစေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။

ဝေဒယာမဟန္တိ ဝေဒယာမိ အဟံ။ မမ ပါရိဝါသိကဘာဝံ သံဃံ, သံဃဿ ဝါ ဇာနာပေမီတိ အတ္ထော။ ဝေဒယတီတိ မန္တိ ဝေဒယတိ ဣတိ မံ။ ပါရိဝါသိကဘာဝံ သံဃံ, သံဃဿ ဝါ ဇာနာပေတီတိ မံ သံဃော ဓာရေတူတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ဗဟူသု အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု ‘‘တိဏ္ဏံ ဝါ အတိရေကာနံ ဝါ အာရောစေန္တေန အာယသ္မန္တော ဓာရေန္တူ’’တိ ပါဌော

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၀။)

အတ္ထိ။ ကေသုစိ အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု ‘‘တိဏ္ဏံ အာရောစေန္တေန အာယသ္မန္တော ဓာရေန္တူ’’တိ ဧတ္တကောယေဝ ပါဌော အတ္ထိ။ ဟေဋ္ဌာ မာနတ္တကထာယမ္ပိ ဧဝမေဝ အတ္ထိ။ တတ္ထ ‘‘အတိရေကာန’’န္တိ ဣမိနာ တီဟိ အတိရေကာနံ အာရောစေန္တေန သံဃံ အပေက္ခိတွာ သစေ ဧကဝစနဝသေန ဝတ္တုကာမော ဟောတိ, ‘‘မံ သံဃော ဓာရေတူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ အထ သမ္ဗဟုလေ ဘိက္ခူ အပေက္ခိတွာ သစေ ဗဟုဝစနဝသေန ဝတ္တုကာမော ဟောတိ, ယထာ တိဏ္ဏံ, ဧဝံ ‘‘မံ အာယသ္မန္တော ဓာရေန္တူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဣဒဉ္စ သဒ္ဒသတ္ထဝသေနေဝ ဝုတ္တံ, န ဝိနယကမ္မဝိပတ္တိဝသေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘ဝိဟာရေယေဝ ရတ္တိပရိဂ္ဂဟော’’တိ ဣမိနာ အန္တောဥပစာရသီမာယမ္ပိ ပရိဝသိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဥပစာရသီမန္တိ ပရိက္ခိတ္တဿ ဝိဟာရဿ ပရိက္ခေပံ, အပရိက္ခိတ္တဿ ပရိက္ခေပါရဟဋ္ဌာနံ။ ဧသာတိ ပါရိဝါသိကော ဘိက္ခု။ အဿာတိ အာဂတဿ ဘိက္ခုနော။

တတောတိ အာပတ္တိပဋိစ္ဆန္နဒိဝသတော။ ကုက္ကုစ္စဝိနောဒနတ္ထာယာတိ အာပတ္တိပဋိစ္ဆန္နဒိဝသေန သမံ ပရိဝသိတဗ္ဗံ နုခေါ, န နုခေါတိ ကုက္ကုစ္စဿ ဝိနောဒနတ္ထာယ။ ပရိဝုတ္ထတ္တာတိ ပရိဝသိတတ္တာ။ သောတိ ပရိဝုတ္ထော ဘိက္ခု။ ဣဒန္တိ ဒါတဗ္ဗမာနတ္တံ။ တန္တိ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တံ။ ဆာရတ္တန္တိ ဆရတ္တိယော သမာဟဋာတိ ဆာရတ္တံ, သမာဟာရေ ဒိဂု။ ‘‘ဆရတ္တ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ သုခုစ္စာရဏတ္ထံ ဆကာရဿ ဒီဃံ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ, အစ္စန္တသံယောဂေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။

အပ္ပဋိစ္ဆန္နာပတ္တိံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တံ ဣမသ္မိံ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တေ သမောဓာနေတွာပိ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ဧဝံ သန္တေပိ မူလမာနတ္တံ ပဋိစ္စ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကထံ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

အဿာတိ မာနတ္တံ ယာစန္တဿ။ တဒနုရူပန္တိ တဿ ယာစနဿ အနုရူပံ။ သစေ ပဋိစ္ဆန္နာ ဒွေတိ ဧတ္ထ ဒွေတိ နိဒဿနမတ္တံ တတော အတိရေကမ္ပိ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဧကဗဟူသု။ တဒနုရူပမေ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၁။)

ဝါတိ တဿ မာနတ္တဒါနဿ အနုရူပမေဝ။ ဣဓ ပနာတိ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တေ ပန။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ ယံ မာနတ္တံ ဒိယျတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ပဋိစ္ဆန္နမာနတ္တေ။

အဝသေသာတိ အပ္ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသေဟိ အဝသေသာ။ တတ္ထာတိ အဝသေသေသု ဒွီသု ပရိဝါသေသု။ အဓမ္မိကမာနတ္တစာရာဝသာနေ အနုညာတပရိဝါသောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ အနုညာတောတိ အာဟ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိ’’န္တိ။ ဧသာတိ သုဒ္ဓန္တော, ဒါတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ ဇာနနာဇာနနံ။

တတ္ထာတိ ဒွီသု သုဒ္ဓန္တေသု, စူဠသုဒ္ဓန္တောတိ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယောတိ ဘိက္ခု, ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာရောစိတဒိဝသတောတိ အာပတ္တိအာရောစိတဒိဝသတော။

တန္တိ စူဠသုဒ္ဓန္တံ, ပရိဝသန္တေန ပရိဝသိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဂ္ဂဟေသီတိ ပရိဝါသံ အဂ္ဂဟေသိ။ အညန္တိ ဂဟိတမာသတော အညံ။ ‘‘ပရိဝါသဒါနကိစ္စံ နတ္ထီ’’တိ ဣမိနာ ပရိဝါသဂဟဏကိစ္စမ္ပိ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ ဂဏှန္တဿေဝ ဒါတဗ္ဗတ္တာ, ဒေန္တဿေဝ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ဝါ။ ဥဒ္ဓမ္ပိ အာရောဟတီတိ ပရိဝါသဂဟဏကာလတော အညမ္ပိ ကာလံ ပရိဝသိတဗ္ဗတ္တာ ဥဒ္ဓမ္ပိ အာရောဟတိ။ ဟေဋ္ဌာပိ ဩရောဟတီတိ ပရိဝါသဂဟဏကာလတော ဦနမ္ပိ ကာလံ ပရိဝသိတဗ္ဗတ္တာ ဟေဋ္ဌာပိ ဩရောဟတိ။ ဣဒန္တိ အာရောဟနောရောဟနံ။ တဿာတိ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသဿ။ ဧကမေဝ ပဋိစ္စ ဒွေ, တိဿော, သမ္ဗဟုလာ ဝါ ဘဝန္တီတိ အာဟ ‘‘ဧကံ ဝိနာ သမ္ဗဟုလာနံ အဘာဝတော’’တိ။

ဧဝံ စူဠသုဒ္ဓန္တံ ဒဿေတွာ မဟာသုဒ္ဓန္တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော ပနာ’’တိအာဒိ။ တန္တိ မဟာသုဒ္ဓန္တံ။ ယာဝ ယတ္တကော ဥပသမ္ပဒဒိဝသော ဟောတိ, တာဝ တတ္တကံ ကာလန္တိ ယောဇနာ။ ဥဒ္ဓံ နာရောဟတီတိ ဥဒ္ဓံ အာရောဟနကာလဿ အဘာဝတော ဥဒ္ဓံ န အာရောဟတိ။ ဧတ္ထာတိ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသေ။ အယံ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသော နာမာတိ နိဂမနံ။

တတ္ထာတိ တိဝိဓေသု သမောဓာနပရိဝါသေသု။ ‘‘ဩဓုနိတွာ သမောဒဟိတွာ ဒါတဗ္ဗပရိဝါသော’’တိ ဣမိနာ ဩဓုနိတွာ သမောဓာနေတွာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၂။)

ဒါတဗ္ဗော ပရိဝါသော ဩဓာနသမောဓာနောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘ပရိဝါသော’’တိ ဣမိနာ တဒ္ဓိတဏပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ စ အဝဓုနိယတေ, အဝဓုနိတဗ္ဗန္တိ ဝါ ဩဓာနံ, သံ ဧကတော ဩဒဟီယတေ သမ္ပိဏ္ဍီယတေ, ဥဒဟိယတိ သမ္ပိဏ္ဍိယတီတိ ဝါ သမောဓာနန္တိ အဝယဝဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ‘‘မက္ခေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဓုဓာတုယာ ပပ္ပေါဋနဓံသနဓောဝနာနိ ဒဿေတိ။ သောတိ ဩဓာနသမောဓာနော, အာဂတောတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧတ္ထာတိ ဩဓာနသမောဓာနေ။ ယောတိ ဘိက္ခု, ပဋိစ္ဆာဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိဝသန္တော ဝါ မာနတ္တာရဟော ဝါ မာနတ္တံ စရန္တော ဝါ အဗ္ဘာနာရဟော ဝါ ယော ဘိက္ခူတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပုရိမာယ အာပတ္တိယာ’’တိ ပဒံ ‘‘သမာ ဝါ’’တိ ပဒေ သဟာဒိယောဂေါ။ ‘‘ဦနတရာ’’တိပဒေ ဝိဘတ္တိအပါဒါနံ, အနုမေယျဝိသယအပါဒါနံ ဝါ။ ‘‘အဒိဝသေ ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ဩဓုနိတွာတိ ဧတ္ထ ဓုဓာတုယာ ယထာဝုတ္တတ္ထေယေဝ ဒဿေတိ။ ဦနကပက္ခပဋိစ္ဆန္နာတိ ပက္ခတော ဦနကေန ပဋိစ္ဆန္နာ။ ဧတေနုပါယေနာတိ ပက္ခေ ဝုတ္တေန ဧတေန ဥပါယေန။

တတ္ထာတိ မူလာပတ္တိတော အတိရေကပဋိစ္ဆန္နေ။ အာဝိ ကာရာပေတွာတိ မူလာပတ္တိတော အန္တရာပတ္တိယာ ပဋိစ္ဆန္နဘာဝံ အာဝိ ကာရာပေတွာ။ ဧတ္ထာတိ အာပတ္တိပဋိစ္ဆန္နေ။ ပမာဏန္တိ ကာရဏံ။ ယာတိ အာပတ္တိ။ တတ္ထာတိ မူလဘာဝေန ကတ္တဗ္ဗာယံ မူလိအာပတ္တိယံ။ ဣတရန္တိ မူလိဘာဝေန ကတ္တဗ္ဗံ မူလာပတ္တိံ။ သမောဓာယာတိ သမောဒဟိတွာ။ ပက္ခိပိတွာတိ အတ္ထော။

ဧကာ ဝါ ယာ အာပတ္တိ သဗ္ဗစိရပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗစိရပဋိစ္ဆန္နာယောတိ သဗ္ဗာသံ အာပတ္တီနံ စိရေန ပဋိစ္ဆန္နာယော။ တာသန္တိ အာပတ္တီနံ။ အဂ္ဃေနာတိ ပရိစ္ဆေဒေန။ အဂ္ဃသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ ပရိစ္ဆေဒတ္ထဝါစကော။ အဘိဓာနေ (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၁၀၄၈ ဂါထာယံ) ဝုတ္တံ ‘‘အဂ္ဃေါ မုလျေ စ ပူဇနေ’’တိ။ ဧတ္ထ ‘‘မုလျေ စာ’’တိ ပဒဿ မူလပရိစ္ဆေဒေတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တာသံ ရတ္တိပရိစ္ဆေဒဝသေနာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၃။)

ဣမေဟိ ပဒေဟိ အဂ္ဃေန ရတ္တိပရိစ္ဆေဒေန သမောဓာနေတွာ ဒါတဗ္ဗော ပရိဝါသော အဂ္ဃသမောဓာနောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘သဗ္ဗစိရပဋိစ္ဆန္နာယော’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကိဉ္စာပိ ကောဋိအတ္ထဝါစကော တတိယက္ခရေန ပါဌော ယုတ္တော ဝိယ ဒိဿတိ။ တထာပိ သော ပါဌော န ဂဟေတဗ္ဗော။ ကသ္မာ? ဗဟူသု ပါဠိပေါတ္ထကေသု, အဋ္ဌကထာပေါတ္ထကေသု စ အလိခိတတ္တာ။ ဗဟူသု ဟိ ပေါရာဏပေါတ္ထကေသု စတုတ္ထက္ခရေန ပါဌောယေဝ လိခိတော, တသ္မာ သော ပါဌောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗော, န အညောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သောတိ အဂ္ဃသမောဓာနော။ အာဂတောယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။

ယဿ ပနာတိ ဘိက္ခုဿ, ပဋိစ္ဆန္နာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗန္တိ သကလံ။ အာပတ္တိသဟဿဂါထာယ –

ဒသသတံ အာပတ္တိယော ရတ္တိသတံ ဆာဒယိတွာနာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ နယေနပိ အဂ္ဃသမောဓာနောတိ ဧတ္ထ အဂ္ဃသဒ္ဒဿ စတုတ္ထက္ခရေန ပါဌဿ ယုတ္တဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အဂ္ဃေန ဒသရတ္တိပရိစ္ဆေဒေန သမောဓာယ ဒါတဗ္ဗော အဂ္ဃသမောဓာနော။

ယော ပရိဝါသော နာနာဝတ္ထုကာယော အာပတ္တိယော ဧကတော ကတွာ ဒိယျတိ, အယံ ပရိဝါသော မိဿကသမောဓာနော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ ဝတ္ထုဝသေန မိဿကာ အာပတ္တိယော သမောဓာနေတွာ ဒါတဗ္ဗော ပရိဝါသော မိဿကသမောဓာနောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ တတြာတိ မိဿကသမောဓာနေ။ တဒနုရူပါယာတိ တဿ ယာစနဿ အနုရူပါယ။

ဧတ္ထ စာတိ မိဿကသမောဓာနေ စ, ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘ပက္ခမာနတ္တဉ္စ …ပေ… ကထယိဿာမာ’’တိ ယံ ဝစနံ ဝုတ္တံ, တဿ ဝစနဿ ဩကာသောတိ ယောဇနာ။ တံ ပနာတိ ပက္ခမာနတ္တံ ပန။ ‘‘အဍ္ဎမာသမေဝ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ပက္ခမေဝ ဒါတဗ္ဗံ မာနတ္တံ ပက္ခမာနတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တံ ပနာတိ ပက္ခမာနတ္တံ ပန, ဒါတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္တနော သီမန္တိ အတ္တနော ဝိဟာရသီမံ, မဟာသီမန္တိ အတ္ထော။ သောဓေတွာတိ သဗ္ဗာသံ ဟတ္ထပါသနယနဝသေန, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒနယနဝသေန,

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၄။)

သီမတော ဗဟိကရဏဝသေန စ သောဓေတွာ။ စတုဝဂ္ဂဂဏန္တိ စတုဝဂ္ဂသံဃံ။ ဂဏောတိ စေတ္ထ သံဃောယေဝါဓိပ္ပေတော။

တတြာတိ ‘‘ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ’’တိ ဝစနေ။ မုခမတ္တဒဿနန္တိ ဥပါယမတ္တဒဿနံ, အာဒိမတ္တဒဿနံ ဝါ။ ‘‘အာပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဧဝမဿ ဝစနီယော’’တိ ပဒေ ကတ္တာ, ‘‘ယာစာပေတွာ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ‘‘ဗျတ္တာယ ဘိက္ခုနိယာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဉာပေတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ ကာရိတကတ္တာ, ‘‘သံဃော’’တိ ပဒံ တတ္ထေဝ ကာရိတကမ္မံ။ ‘‘ဧတံ ကာရဏ’’န္တိ ဓာတုကမ္မံ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ။ တဗ္ဗပစ္စယေန ကာရိတကမ္မမေဝ ဝုတ္တံ။ ဉာပေတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုဏာတု မေ’’တိအာဒိ။

နိက္ခိတ္တဝတ္တန္တိ ကရဏတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ နိက္ခိတ္တဝတ္တေနာတိ ဟိ အတ္ထော။ တတ္ထေဝါတိ မာဠကသီမာယမေဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ အဿာတိ မာနတ္တစာရိကာယ ဘိက္ခုနိယာ။ တတြာတိ တသ္မာ ကတ္တဗ္ဗဝိနယကမ္မဘာဝတောတိ အတ္ထော။ နောတိ အမှာကံ, သန္တိကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ စတူဟိ ပကတတ္တဘိက္ခုနီဟိ နိသီဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂါမူပစာရတော ဒွေ လေဍ္ဍုပါတေ အတိက္ကမိတွာတိ ဣဒံ ဘိက္ခုနီဝိဟာရူပစာရာတိက္ကမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝိဟာရူပစာရတောပီတိ ဘိက္ခုဝိဟာရူပစာရတောပိ။ တတ္ထာတိ ဘိက္ခုနီနံ နိသိန္နဋ္ဌာနံ။ ကုရုန္ဒိမဟာပစ္စရီသု ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဟာရဿ စာတိ ဘိက္ခုဝိဟာရဿ စ။ ဂါမဿ ဥပစာရံ မုဉ္စိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ န ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တသ္မာ ဂါမူပစာရေပိ နိသီဒိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။

တာယ ဘိက္ခုနိယာ အာရောစေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထေဝါတိ ဘိက္ခုနီနံ နိသီဒနဋ္ဌာနေယေဝ။ ဌာနန္တိ ဘိက္ခူနံ ဌာနံ။ ဧတီတိ အာဂစ္ဆတိ။ ပဂေဝါတိ ပါတောယေဝ။ တာယာတိ မာနတ္တစာရိနိယာ။

အနိက္ခိတ္တဝတ္တာယ ပန ဘိက္ခုနိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဇာနနပစ္စယာတိ အဇာနနကာရဏာ။ တန္တိ ဝစနံ။ ပါရိဝါသိကဝတ္တာဒီနန္တိ အာဒိသဒ္ဒေန အာဂန္တုကဝတ္တပူရဏနိဿယပဋိပ္ပဿဒ္ဓါဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယုတ္တတရံ ဒိဿတီတိ ယုတ္တတရံ ဟုတွာ ဒိဿတိ။ ဣမိနာ အနိက္ခိတ္တဝတ္တဘိက္ခုနာ ဝိယ ဘိက္ခုနိယာပိ အန္တောဥပစာရသီမဂတာနံယေဝ အာရောစေတဗ္ဗံ, န ဂါမေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၅။)

ဌိတာနမ္ပိ ဂန္တွာ အာရောစေတဗ္ဗန္တိ ဒီပေတိ။ ဥပေါသထေတိ ဥပေါသထဒိဝသေ။ ဧသေဝ နယော ပဝါရဏာယပိ။ ဒေဝသိကန္တိ ဒိဝသေ ဒိဝသေ။ တသ္မိံ ဂါမေတိ ဘိက္ခုနီနံ ဝသနဂါမေ။ အညတြာတိ ဘိက္ခုနီနံ ဝသနဂါမတော အညသ္မိံ ဂါမေ။ တတြာတိ ဘိက္ခုနီနံ ဝသနဂါမံ။ ဒဿေတွာတိ ဘိက္ခုနီနံ ဒဿေတွာ။ တာယာတိ မာနတ္တစာရိနိယာ။ ဝိဟာရန္တိ ဘိက္ခူနံ ဝိဟာရံ။ ဥပစာရသီမာယာတိ ဥပစာရသီမတော ဗဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယန္တိ မာနတ္တစာရိနီ။

ဝီသတိ ဂဏော ဣမဿာတိ ဝီသတိဂဏော, သံဃော, တသ္မိံ။ မာနတ္တံ စရမာနာ ဘိက္ခုနီတိ ယောဇနာ။ ဣဒံ ပက္ခမာနတ္တံ နာမာတိ ဣဒံ ပုဗ္ဗဝစနဿ နိဂမဝသေန ပရဝစနဿ ကထနတ္ထာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

တတ္ထာတိ တိဝိဓေသု မာနတ္တေသု။ ယဒေတံ မာနတ္တံ အနုညာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရတောတိ ပရသ္မိံ။ ပရိဝါသံ ပရိဝသန္တဿ မူလာယပဋိကဿိတဿ ဥဒါယိတ္ထေရဿ အနုညာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာပဇ္ဇိတွာတိ အာပဇ္ဇနတော။ ဣဒန္တိ မာနတ္တံ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဩဓာနသမောဓာနန္တိ ဧတ္ထ ဝစနတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။ တမ္ပီတိ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တဝစနမ္ပိ။

တန္တိ အဂ္ဃသမောဓာနမိဿကသမောဓာနံ, ဒါတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတပရိမာဏေန ဝစနက္ကမေန, ‘‘အယဉှိ ဣဓ အဓိပ္ပေတော ပရိဝါသော နာမာ’’တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၂) ဝစနတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ‘‘ယောဇေတွာ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနံ, တာဝ ဝစနက္ကမေနာတိ အတ္ထော။ ‘‘တေန ဟိ ဘိက္ခဝေ…ပေ… ဒဿေဿာမာ’’တိ ယံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘အတ္ထတော’’တိ ဣမိနာ သဒ္ဒေါပိ ဂဟေတဗ္ဗော အဝိနာဘာဝတော။

ပဋိစ္ဆန္နပရိဝါသကထာ

֍ * ၁၀၂။ ယာ ပါဠိ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၁၀၈။ တတောတိ ပါဠိတော။ တံ အာပတ္တိန္တိ တံ အန္တရာပတ္တိံ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ နိက္ခိတ္တဝတ္တော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော, ဟုတွာတိ ဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၆။)

သောတိ ဘိက္ခု, ဌိတော ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာ အာပတ္တိယာတိ တဿာ အန္တရာပတ္တိယာ။ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတီတိ အန္တရာပတ္တိပိ ပဋိစ္ဆန္နာ ဟောတိ။ တသ္မိမ္ပီတိ မူလာယ ပဋိကဿနေပိ။ မက္ခိတာတိ ပိသိတာ, ဓံသိတာ ဝါ။ မက္ခိယန္တိ ပိသိယန္တိ, ဓံသိယန္တီတိ ဝါ မက္ခိတာ, ပရိဝုတ္ထဒိဝသာ။ တတောတိ ပါဠိတော ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရတောပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ပဋိစ္ဆန္နဝါရေ ဒဿိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။

သမောဓာနပရိဝါသကထာ

֍ * ၁၂၅။ တတောတိ ပဋိစ္ဆန္နဝါရတော, ပရံ ဒဿိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ စာတိ ဧတသ္မိံ ဝါရေ စ။ ယသ္မာတိ ယသ္မာ ကာရဏာ, ယေန ကာရဏေန ဝါ။ တေနေဝါတိ တေနေဝ ကာရဏေန, တသ္မာ ကာရဏာ ဝါ, ‘‘မူလာယ…ပေ… ဒေတူ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တသ္မာ သဗ္ဗေ မက္ခိတာဝ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ဝါရတော ပရံ နိဋ္ဌာပိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

အဂ္ဃသမောဓာနပရိဝါသကထာ

֍ * ၁၃၄။ တတောတိ ဝါရတော ပရံ ဒဿိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဝါရတော ပရံ ပါဠိ ဌပိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ လဇ္ဇိဓမ္မေ ဝါ ဥပ္ပန္နေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ ကမ္မံ။ တတောတိ ဝါရတော ပရံ တထေဝ ပါဠိ ဌပိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၁၃၈။ တတောတိ ဝါရတော ပရံ ပုရိမနယေနေဝ ပါဠိ ဌပိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။

သုဒ္ဓန္တပရိဝါသာဒိကထာ

֍ * ၁၅၆။ တတောတိ ဝါရတော ပရံ သုဒ္ဓန္တပရိဝါသော ဒဿိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၁၆၀။ တတောတိ ပါဠိတော ပရံ ပါဠိ ဌပိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၁၆၅။ တတ္ထာတိ ပါဠိယံ။ အန္တရာ…ပေ… အပ္ပဋိစ္ဆန္နာယောတိအာဒီသု အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၇။)

֍ * ၁၆၆။ ပစ္ဆိမသ္မိံ အာပတ္တိက္ခန္ဓေတိ ဧတ္ထ အာပတ္တိက္ခန္ဓဿ ဘေဒဘာဝတော ကိံ ‘‘ပစ္ဆိမသ္မိံ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဧကောဝ သော အာပတ္တိက္ခန္ဓော’’တိ။ အထ ကသ္မာ ‘‘ပစ္ဆိမသ္မိံ အာပတ္တိက္ခန္ဓေ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ပစ္ဆာ ဆာဒိတတ္တာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ ပနသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထဝါစကော, တထာပီတိ ဟိ အတ္ထော။ ဧကောပိ အာပတ္တိက္ခန္ဓော ပစ္ဆာ ဆာဒိတတ္တာ ပစ္ဆိမသ္မိံ အာပတ္တိက္ခန္ဓေတိ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။

֍ * ၁၈၀။ ‘‘ဝဝတ္ထိတာ သမ္ဘိန္နာ’’တိ ဧတံ ဝစနန္တိ ယောဇနာ။

၈။ ဒွေဘိက္ခုဝါရဧကာဒသကာဒိကထာ

֍ * ၁၈၁။ တတောတိ ပါဠိတော ပရံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ပါဠိယံ။ မိဿကန္တိ ဧတ္ထ ကေဟိ မိဿကန္တိ အာဟ ‘‘ထုလ္လစ္စယာဒီဟိ မိဿက’’န္တိ။

֍ * ၁၈၄။ တတောတိ ပါဠိတော ပရံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိပါဌေ။ တဉ္စာတိ ‘‘ဣဓ ပန ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိဝစနဉ္စ ဣတော ပုဗ္ဗေ အဝုတ္တံ သဗ္ဗံ ဝစနဉ္စာတိ ယောဇနာ။

ဣတိ သမုစ္စယက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၄။ သမထက္ခန္ဓကံ

၁။ သမ္မုခါဝိနယကထာ

၁၈၆-၇။ သမထက္ခန္ဓကေ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဆ မာတိကာပဒါနီတိ ဝါကျမ္ပိ သမာသောပိ ယုတ္တောယေဝ။ တတ္ထ သမာသော ပန အသမာဟာရဒိဂုယေဝ။ ‘‘နိက္ခိပိတွာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝုတ္တော’’တိ ပဒေ ပုဗ္ဗကာလကိရိယာဝိသေသနံ, တုလျတ္ထော ဝါ။ ဝိတ္ထာရောတိ ဝိဘင်္ဂေါ။ တတ္ထာတိ ဝိဘင်္ဂေ။ သညာပေတီတိ ဧတ္ထ သညံ ကတွာ ဇာနာပေတီတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ပရိတောသေတွာ ဇာနာပေတီ’’တိ။ ဣမိနာ သံပုဗ္ဗော ဉာဓာတု ပရိတောသနတ္ထံ အန္တောကတွာ အဝဗောဓနတ္ထော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ကာရဏပတိရူပကာနီတိ ကာရဏဿ ပဋိဘာဂါနိ။ နိဇ္ဈာပေတီတိ ဧတ္ထ ဈေဓာတု ဩလောကနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဩလောကေတီ’’တိ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန,

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၈။)

ကရိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ဓမ္မဝါဒီ။ ပရတောပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ပုနပ္ပုန’’န္တိ ဣမိနာ အနုပေက္ခတီတိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒေါ န ဥပစ္ဆိန္နတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ပေက္ခတိ အနုပေက္ခတီတိ ဧတ္ထ ဣက္ခဓာတု ‘‘ဒဿေတိ အနုဒဿေတီ’’တိ ဧတ္ထ ဒိသဓာတုယာ သဒိသတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဒဿေတိ…ပေ… ပရိယာယဝစနာနီ’’တိ။ တေသညေဝါတိ ‘‘ပေက္ခတိ အနုပေက္ခတီ’’တိ ပဒါနညေဝ။ ပရိယာယဝစနာနီတိ ဝေဝစနသဒ္ဒါ အတ္ထေ ပရိဗျတ္တိံ အယန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ဣမေဟီတိ ပရိယာယာနိ, တာနိယေဝ ဝစနာနိ ပရိယာယဝစနာနိ။ သောတိ အဓမ္မဝါဒီ။ မောဟေတွာတိ ဓမ္မဝါဒီပုဂ္ဂလာဒိံ မောဟာပေတွာ။

֍ * ၁၈၈။ ဓမ္မဝါဒီ ပုဂ္ဂလော ဒဿေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အမောဟေတွာတိ အဓမ္မဝါဒီပုဂ္ဂလာဒိံ အမောဟာပေတွာ, အဝိပရီတံ ဇာနာပေတွာတိ အတ္ထော။

၂။ သတိဝိနယကထာ

֍ * ၁၉၅။ ပရမ္မုခံ ဝိနေတိ ဝိနာသေတီတိ ဝိနယော, ပရမ္မုခံ ဝိနေတိ ဝိနာသေတိ အနေနာတိ ဝါ ဝိနယော, ဝိနယကမ္မံ။ သံဃဓမ္မဝိနယပုဂ္ဂလသမ္မုခါနံ ဒါတဗ္ဗော ဝိနယော သမ္မုခါဝိနယော။ ပဉ္စိမာနီတိ ဧတ္ထ ပဉ္စန္နံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုဒ္ဓဿာ’’တိအာဒိ။ အနုဝဒိတဿ ဒါနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတာနီတိ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ။ ‘‘ဧကေကအင်္ဂဝသေန န လဗ္ဘန္တီ’’တိ ဣမိနာ သမုဒါယဝါကျနိဗ္ဗတ္တိဘာဝတော ပဉ္စင်္ဂဝသေနေဝ လဗ္ဘန္တီတိ ဒဿေတိ။ ဒေသနာမတ္တမေဝေတန္တိ ‘‘ပဉ္စိမာနီ’’တိ ဧတံ ဝစနံ ဒေသနာမတ္တမေဝ, န အဝယဝဝါကျနိဗ္ဗတ္တိဝစနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဓမ္မန္တိ ဘူတံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ပဉ္စိမာနိ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိဝစနေ။ တတ္ထ စာတိ ‘‘ပဉ္စိမာနိ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိဝစနေ စ။ အနုဝဒန္တီတိ ဧတ္ထ အနုဒ္ဓံသနေန ဝဒန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စောဒေန္တီ’’တိ။ အယံ ပန သတိဝိနယော ဒါတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနာဂါမိနောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနေ, သကဒါဂါမိအာဒိကေ ပန ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။ သော စ ခေါတိ သတိဝိနယော စ။ စောဒိယမာနေယေဝါတိ စောဒိယမာနဿေဝ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ တသ္မိန္တိ သတိဝိနယသ္မိံ ဒိန္နေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အစောဒိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၃၉။)

တတ္တာ ကထာ န ရူဟတီတိ အာဟ ‘‘စောဒေန္တောပီ’’တိအာဒိ။ အာပဇ္ဇတီတိ စောဒကော အာပဇ္ဇတိ။ စောဒနာဒိအသာရုပ္ပေ ဝိနေတိ ဝိနာသေတီတိ ဝိနယော, ဝိနေတိ ဝိနာသေတိ အနေနာတိ ဝါ ဝိနယော, ဝိနယကမ္မံ။ သတိဝေပုလ္လပတ္တဿ ဒါတဗ္ဗော ဝိနယော သတိဝိနယော။

၃။ အမူဠှဝိနယကထာ

֍ * ၁၉၆။ ဘာသိတပရိကန္တန္တိ ဧတ္ထ ဘာသိတပရိကန္တသဒ္ဒါနံ ကရဏာပေက္ခတ္တာ ဝိသုံ ကရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝါစာယ ဘာသိတံ, ကာယေန ပရိကန္တ’’န္တိ။ ‘‘ပရိက္ကမေတွာ ကတ’’န္တိ ဣမိနာ ပရိကမတီတိ ပရိကန္တံ, ပရိကန္တံ ဟုတွာ ကတံ ပရိကန္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပရိက္ကမေတွာတိ အတိက္ကမိတွာ။ သရတာယသ္မာတိ ဧတ္ထ ဥကာရလောပသန္ဓိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သရတု အာယသ္မာ’’တိ။ ‘‘ဧဝရူပိယာ အာပတ္တိယာ’’တိ ဣမိနာ အာပဇ္ဇိတာတိ ဧတ္ထ တုပစ္စယယောဂဘာဝတော ကမ္မတ္ထဆဋ္ဌိယာပိ သမ္ဘဝဘာဝံ ဒဿေတိ။ တုပစ္စယယောဂေ ကမ္မတ္ထဆဋ္ဌီ အနိစ္စံ ဟောတိ, တသ္မာ ပါဠိယံ ‘‘ဧဝရူပိယာ အာပတ္တိယာ’’တိ ကမ္မတ္ထဆဋ္ဌီဘာဝေန အဝတွာ ‘‘ဧဝရူပိံ အာပတ္တိ’’န္တိ ကမ္မတ္ထဒုတိယာဘာဝေန ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဿာတိ ‘‘အာပဇ္ဇိတွာ’’တိ ပါဌဿ။ ‘‘ပဌမံ ပစ္ဆာ’’တိ ပဒေဟိ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ စောဒကဿ ကထံ ဝိနေတိ ဝိနာသေတီတိ ဝိနယော, စောဒကဿ ကထံ ဝိနေတိ ဝိနာသေတိ အနေနာတိ ဝါ ဝိနယော။ ပဌမံ မူဠှဘာဝံ ဥပဂန္တွာ ပစ္ဆာ အမူဠှဿ ဒါတဗ္ဗော ဝိနယော အမူဠှဝိနယော။

၄။ ပဋိညာတကရဏကထာ

֍ * ၂၀၀။ ပဋိဇာနိယတေ, ပဋိဇာနနံ ဝါ ပဋိညာ, တာယ ကာရေတဗ္ဗံ။

၅။ ယေဘုယျသိကာကထာ

֍ * ၂၀၂။ ယေဘုယျသိကာတိ ဧတ္ထ ယေဘုယျေန ပဝတ္တာ ယေဘုယျသိကာ, ဓမ္မဝါဒီနံ ယေဘုယျတာသမ္ပာဒိကာ ကိရိယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿာ ကိရိယာယာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယဿာ ကိရိယာယာတိ ယဿာ ယေဘုယျတာသမ္ပာဒိကာယ ကိရိယာယ။ ဧသာတိ ယေဘုယျတာသမ္ပာဒိကာ ကိရိယာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၀။)

֍ * ၂၀၄။ ဩရမတ္တကန္တိ ဧတ္ထ ဩရသဒ္ဒေါ စ မတ္တသဒ္ဒေါ စ သမူဟံ ကတွာ ပရိတ္တဝါစကော အပ္ပမတ္တဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ပရိတ္တံ အပ္ပမတ္တက’’န္တိ။ ‘‘ဘဏ္ဍနမတ္တမေဝါ’’တိ ဣမိနာ န မဟန္တံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ န စ ဂတိဂတန္တိ ဧတ္ထ စိရကာလဘာဝံ န စ ဂတန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒွေ တယော…ပေ… အဝိနိစ္ဆိတ’’န္တိ။ တတ္ထ တတ္ထေဝါတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ဝိဝါဒါဓိကရဏဇာတအာဝါသေ ဧဝ, န စ သရိတသာရိတပဒါနံ သုဒ္ဓကာရိတကိရိယဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သယံ သရိတံ ဝါ အညေဟိ သာရိတံ ဝါ န ဟောတီ’’တိ။ တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ ဝိဝါဒကာရကေဟိ ဘိက္ခူဟိ။ ‘‘သလာကံ ဂါဟေန္တော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဇာနာတီ’’တိ ပဒဿ ကတ္တာရံ ဒဿေတိ။ ဣမိနာ နီဟာရေနာတိ ဣမိနာ ကာရဏေန။ အပိ နာမာတိ ဣမိနာ အပ္ပေဝနာမသဒ္ဒေါ အပိနာမပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ အဿူတိ ဘဝေယျုံ။ ဣမိနာ ‘‘ပါဠိယံ အဓမ္မဝါဒီ ဗဟုတရာ ဘဝေယျုံ, အပ္ပေဝ နာမ သာဓူ’’တိ ယောဇနာနယံ ဒဿေတိ။ ‘‘အယမဿ အဇ္ဈာသယော ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ အဿာတိ သလာကဂါဟဿ။ ဒွီသုပီတိ ‘‘ဇာနာတိ သံဃော ဘိဇ္ဇိဿတီ’’တိ စ ‘‘အပ္ပေဝ နာမ သံဃော ဘိဇ္ဇေယျာ’’တိ စ ဒွီသုပိ ပဒေသု။

‘‘အဓမ္မေန ဂဏှန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဂဏှန္တီ’’တိ ကိရိယာပဒဿ အဓမ္မဝါဒိနော ဧဝ ကတ္တာ နာမာတိ အာဟ ‘‘အဓမ္မဝါဒိနော’’တိ။ ‘‘ဒွေ ဓမ္မဝါဒိနော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝဂ္ဂါ ဂဏှန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ‘‘ဂဏှန္တီ’’တိ ကိရိယာပဒဿ ဓမ္မဝါဒိနော ဧဝ ကတ္တာ နာမာတိ ဒဿေတိ။ န စ ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဂဏှန္တီတိ ဧတ္ထ ဓမ္မဝါဒိနော ဟုတွာ ဓမ္မဝါဒိသလာကံ အဂ္ဂဟေတွာ အဓမ္မဝါဒိသလာကဿ ဂဟဏံ န စ ယထာဒိဋ္ဌိယာ ဂဏှန္တိ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဓမ္မဝါဒိနော ဟုတွာ’’တိအာဒိ။ ပဋိဝတ္တေတွာတိ ဣမမေဝတ္ထံ ပဋိသေဓေတွာ။ ‘‘ပရိဝတ္တေတွာ’’တိပိ ပါဌော, ဟေဋ္ဌုပရိယာယံ ကတွာတိ အတ္ထော။ တေတိ ဓမ္မဝါဒိနော။ ဧတ္ထာတိ သမထက္ခန္ဓကေ။

၆။ တဿပါပိယသိကာကထာ

֍ * ၂၀၇။ အသုစီတိ ဧတ္ထ နတ္ထိ သုစီနိ ကာယဝစီကမ္မာနိ ဧတဿာတိ အသုစီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အသုစီဟိ ကာယဝစီကမ္မေဟိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၁။)

သမန္နာဂတော’’တိ။ ဧသေဝ နယော အလဇ္ဇီတိ ဧတ္ထာပိ။ သာနုဝါဒေါတိ ဧတ္ထ အနုဝါဒဥပဝါဒသဒ္ဒါနံ ပရိယာယတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘သဥပဝါဒေါ’’တိ။ ဣတိ ပဉ္စာတိ ဣမာနိ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ။ ဧတ္ထာတိ တဿပါပိယသိကကမ္မေ။ ဣဒန္တိ ကမ္မံ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ယော ပုဂ္ဂလော ပါပိယောတိ ယောဇနာ။ ပါပုဿန္နတာယာတိ လာမကုဿန္နတာယ။ ဣမိနာ အယဉ္စ ပါပေါ အယဉ္စ ပါပေါ, အယမိမေသံ ဝိသေသေန ပါပေါတိ ပါပိယောတိ စ ပါပါနံ အတိသယေန ပါပေါတိ ပါပိယောတိ စ ဝစနတ္ထော ဒဿိတော။ တဿာတိ ပုဂ္ဂလဿ။ ဣမိနာ တဿ ပါပိယဿ ကတ္တဗ္ဗံ တဿပါပိယသိကံ, တမေဝ ကမ္မံ တဿပါပိယသိကကမ္မန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ယကာရေ ဒွေဘာဝေါ အတ္ထိ, သော အယုတ္တောယေဝ။ ‘‘ယေဘုယျသိကာ’’တိ ဧတ္ထ ယကာရေ ဒွေဘာဝဿ ဒဿနတော ဧတ္ထာပိ ဒွေဘာဝေါ ယုတ္တော ဘဝေယျာတိ လိခန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

၇။ တိဏဝတ္ထာရကာဒိကထာ

֍ * ၂၁၂။ ကက္ခဠတာယ ဝါဠတာယာတိ ဧတ္ထ ကက္ခဠဿ ဘာဝေါ ကက္ခဠတာ, ဝါဠဿ ဘာဝေါ ဝါဠတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကက္ခဠဘာဝါယ စေဝ ဝါဠဘာဝါယ စာ’’တိ။ ဣမိနာ တာပစ္စယဿ သမူဟတ္ထဉ္စ သွတ္ထဉ္စ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘ကက္ခဠတာယ ဝါဠတာယာ’’တိ ဗျဉ္ဇနတောယေဝ နာနံ, န အတ္ထတော။ ဘေဒါယာတိ ဧတ္ထ အညဿ ဘေဒံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘သံဃဘေဒါယာ’’တိ။ ဂိလာနေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အညေ ပန ကာ ကထာတိ ဒဿေတိ။ တတ္ထေဝါတိ အဓိကရဏဝူပသမဋ္ဌာနေယေဝ။ ‘‘ဧကတော’’တိ ဣမိနာ ဧကဇ္ဈန္တိ ပဒဿ ‘‘ဧကတော’’တိ ပဒေန သမာနတံ ဒဿေတိ, ဧကသဒ္ဒတော ဇ္ဈပစ္စယော စ တောပစ္စယော စ ဝိသေသော, ‘‘တိဏဝတ္ထာရကသဒိသတ္တာ’’တိ ဣမိနာ သဒိသူပစာရံ ဒဿေတိ။ တိဏေဟိ အဝတ္ထရိတဗ္ဗန္တိ တိဏဝတ္ထာရံ, ဂူထမုတ္တံ, တိဏဝတ္ထာရမိဝ တိဏဝတ္ထာရကံ။ ဧတ္ထ အဓိကရဏမေဝ မုချတော လဗ္ဘတိ, သမထော ပန ဖလူပစာရတော, သဒိသတ္ထေ ကပစ္စယော။ တမေဝတ္ထံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဃဋ္ဋိယမာနံ ဂူထံ ဝါ မုတ္တံ ဝါတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဃဋ္ဋိယမာန’’န္တိ ပဒံ ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနံ, ‘‘ဗာဓတီ’’တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၂။)

ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ သုပ္ပဋိစ္ဆာဒိတဿ ပန အဿ ဂူထမုတ္တဿာတိ ယောဇနာ။ ‘‘သုပ္ပဋိစ္ဆာဒိတဿာ’’တိ ပဒမ္ပိ ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနမေဝ, ‘‘န ဗာဓတီ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ယံ အဓိကရဏံ သံဝတ္တတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မူလာနုမူလန္တိ မူလဉ္စ အနုမူလဉ္စ မူလာနုမူလံ။ တန္တိ အဓိကရဏံ။ ဣမိနာ ကမ္မေနာတိ တိဏဝတ္ထာရကကမ္မေန။ ဂူထံ တိဏေဟိ ပဋိစ္ဆန္နံ သုဝူပသန္တံ ဟောတိ ဝိယ တိဏဝတ္ထာရကေန ပဋိစ္ဆန္နံ သုဝူပသန္တံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဣတီတိ တသ္မာ။

֍ * ၂၁၃။ ထုလ္လဝဇ္ဇန္တိ ဧတ္ထ ထုလ္လစ္စယဿာပိ ထုလ္လဝဇ္ဇတ္တာ ဣဓ ပါရာဇိကသံဃာဒိသေသမေဝါဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ပါရာဇိကဉ္စေဝ သံဃာဒိသေသဉ္စာ’’တိ။ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဂိဟီနံ ပဋိသံယုတ္တံ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂိဟီန’’န္တိအာဒိ။ ‘‘ဟီနေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ခုံသနဝမ္ဘန’’ ဣတိ ပဒေနေဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဓမ္မိကပဋိဿဝေသူတိ နိမိတ္တတ္ထေ ဘုမ္မဝစနံ။

֍ * ၂၁၄။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဝုဋ္ဌိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ အဓိကရဏဝူပသမဋ္ဌာနေ။ အညာဝိဟိတာပီတိ အဓိကရဏဝိနိစ္ဆယတော အညသ္မိံ ဌာနေ စိတ္တံ အာဝိဟိတာပိ ဌပိတာပိ။ ဥပသမ္ပဒမဏ္ဍလတောတိ ဥပသမ္ပဒသီမဗိမ္ဗတော, ယေ ပနာတိ ဘိက္ခူ ပန, ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကရောန္တီတိ ဝါ အနာဂတာတိ ဝါ နိသိန္နာတိ ဝါ သမ္ဗန္ဓော။ တေဟိ ဝါတိ အဓိကရဏံ ဝိနိစ္ဆိနန္တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ဝါ။ တတ္ထာတိ အဓိကရဏဝိနိစ္ဆိတဋ္ဌာနံ။ ဆန္ဒံ ဒတွာတိ ဆန္ဒံ သံဃဿ ဒတွာ။ ပရိဝေဏာဒီသူတိအာဒိသဒ္ဒေန အာဝါသာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ တေတိ ဘိက္ခူ။

၈။ အဓိကရဏကထာ

֍ * ၂၁၅။ ဝိပစ္စတာယာတိ ဧတ္ထ ဝိကာရဘာဝေန ပတတိ ပဝတ္တတီတိ ဝိပစ္စံ, စိတ္တဒုက္ခံ, တဒေဝ ဝိပစ္စတာ, တဒတ္ထာယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စိတ္တဒုက္ခတ္ထ’’န္တိ။ ‘‘ဖရုသဝစန’’န္တိ ဣမိနာ ဝေါဟာရ သဒ္ဒေါ ဝစနပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ယော တတ္ထာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေသု အနုဝဒန္တေသူ’’တိ။ ယော ဥပဝါဒေါတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၃။)

‘‘အနုဝဒနာ’’တိ ဧတံ ပဒန္တိ ယောဇနာ။ အာကာရဒဿနန္တိ အနုဝဒနဿ အာကာရဒဿနံ, ဒဿနဟေတု ဝါ။ ‘‘ပုနပ္ပုန’’န္တိ ဣမိနာ အနုသမ္ပဝင်္ကတာတိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒဿ န ဥပစ္ဆိန္နတ္ထံ ဒဿေတိ။ တတ္ထေဝါတိ အနုဝဒနေ ဧဝ။ သမ္ပဝင်္ကတာတိ သမ္မာ ပကာရေန နိန္နပေါနပဗ္ဘာရတာ။ အဗ္ဘုဿဟနတာတိ ဧတ္ထ အတိရေကံ ဥဿာဟနတာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကသ္မာ’’တိအာဒိ။ အနုဗလပ္ပဒါနန္တိ ဧတ္ထ ပုနပ္ပုနံ ဗလဿ ပဒါနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုရိမဝစနဿာ’’တိအာဒိ။

ကိစ္စယတာတိ ဧတ္ထ ‘‘မာ ပဏ္ဍိစ္စယ’’န္တိအာဒီသု (ဇာ။ ၂။၂၂။၁) ဝိယ ဗျဉ္ဇနဝဍ္ဎနဝသေန ယကာရာဂမောတိ အာဟ ‘‘ကိစ္စမေဝ ကိစ္စယ’’န္တိ။ ‘‘ဥဘယံပေတံ သံဃဿေဝ အဓိဝစန’’န္တိ ဣမိနာ ကိစ္စကရဏီယသဒ္ဒေါ ကတ္တုဝါစကောတိ ဒဿေတိ, သံဃော ဟိ ကရောတီတိ ဝစနတ္ထေန ကိစ္စောတိ စ ကရဏီယောတိ စ ဝုစ္စတိ။ တဿ ဘာဝေါ, ကိစ္စယတာ ကရဏီယတာတိ ဝုတ္တေ သံဃကမ္မံယေဝ လဗ္ဘတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥဘယံပေတံ သံဃကမ္မဿေဝ အဓိဝစန’’န္တိ။ ယဒိ ကမ္မဝါစကော ဘဝေယျ, ‘‘ကတ္တဗ္ဗန္တိ ကိစ္စံ, ကရဏီယ’’န္တိ ဝုတ္တေယေဝ သံဃကမ္မဿ လဘနတော တာပစ္စယော သွတ္ထော ဘဝေယျ။ ဧဝဉှိ သတိ ကိစ္စယဿ ဘာဝေါ ကိစ္စယတာ ကရဏီယဿ ဘာဝေါ ကရဏီယတာတိ ဝစနတ္ထော န ကတ္တဗ္ဗော ဘဝေယျ, ကတော စ, တသ္မာ န ကမ္မဝါစကောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တဿေဝါတိ သံဃကမ္မဿေဝ။ တတ္ထာတိ အပလောကနာဒီသု စတူသု ကမ္မေသု။ သီမဋ္ဌကသံဃန္တိ ‘‘ဥပစာရသီမာဒီသု ဌိတံ သံဃံ။ သောဓေတွာတိ ဧတ္ထ သောဓနံ နာမ သီမဋ္ဌကသံဃဿ ဟတ္ထပါသနယနံ, ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒဿ အာဟရဏံ, သီမတော ဗဟိကရဏံ။ တမေဝတ္ထံ ဧကဒေသတော ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒံ အာဟရိတွာ’’တိ။ အပလောကေတိ အာပုစ္ဆတိ အနေနာတိ အပလောကနံ, တံယေဝ ကမ္မံ အပလောကနကမ္မံ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘သီမဋ္ဌကသံဃံ သောဓေတွာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ‘‘သုဏာတု မေ’’တိအာဒိနာ သံဃဂဏပုဂ္ဂလေ ဉာပေတိ ဧတာယာတိ ဉတ္တိ, သာယေဝ ကမ္မံ ဉတ္တိကမ္မံ, ဉတ္တိယေဝ ဒုတိယံ ဉတ္တိဒုတိယံ, တမေဝ ကမ္မံ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ။ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဉတ္တိ ပဌမံ ဌပိတာ, ကမ္မဝါစာယေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၄။)

ဒုတိယာ ဟောတိ, ‘‘ဖဿပဉ္စမာ’’တိအာဒီသု (ဓာတု။ ၃၁၆) ဝိယ ပန ပဋိလောမဝသေန ဝေါဟာရံ ကတွာ ‘‘ဉတ္တိဒုတိယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဖဿပဉ္စမာတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဓမ္မသင်္ဂဏိယံ (ဓ။ သ။ ၁ အာဒယော) ‘‘ဖဿော ဟောတိ, ဝေဒနာ ဟောတိ, သညာ ဟောတိ, စေတနာ ဟောတိ, စိတ္တံ ဟောတီ’’တိ ဖဿံ ပဌမံ ဝုတ္တံ, ပဋိလောမဝသေန ပန ဝေါဟာရံ ကတွာ ‘‘ဖဿပဉ္စမာ’’တိ ဓာတုကထာယံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧသေဝ နယော ဉတ္တိ စတုတ္ထကမ္မေပိ။ ဧကာယ စ အနုသာဝနာယာတိ ဉတ္တိတော အနုပစ္ဆာ သာဝေတဗ္ဗာတိ အနုသာဝနာ, တာယ, တီဟိ စ အနုသာဝနာဟီတိ ဉတ္တိတောအနု ပစ္ဆာ, ပုနပ္ပုနံ ဝါ တိက္ခတ္တုံ သာဝေတဗ္ဗာတိ အနုသာဝနာ, တာဟိ။ တတ္ထာတိ စတူသု ကမ္မေသု။

အပလောကေတွာဝါတိ ဧတ္ထ ဧဝဖလံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဉတ္တိကမ္မာဒိဝသေန န ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဉတ္တိကမ္မမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ အပလောကနကမ္မမေဝ, အထ ခေါ ဉတ္တိကမ္မမ္ပီတိ ဒဿေတိ။ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ပနာတိ ဧတ္ထ ပနသဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထဇောတကော, ပက္ခန္တရဇောတကော ဝါ။ တတ္ထာတိ ဒွီသု ကမ္မေသု။ ဂရုကာနီတိ အလဟုကာနိ။ အဝသေသာနီတိ ဆဟိ ကမ္မေဟိ အဝသေသာနိ, ဧဝရူပါနိ လဟုကကမ္မာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အဝသေသာ’’တိပိ ပါဌော, သမ္မုတိယောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပလောကေတွာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစံ သာဝေတွာပီတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ အညတ္ထာပေါဟနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဉတ္တိကမ္မဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မဝသေန ပန န ကာတဗ္ဗမေဝါ’’တိ။ ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မံ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ သမထက္ခန္ဓကေ။

ဝိတ္ထာရတော ပန အာဂတောယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတေသန္တိ စတုန္နံ ကမ္မာနံ။ ယံ ပန အတ္ထဇာတံ အနုတ္တာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ စတူသု ကမ္မေသု။ တန္တိ အတ္ထဇာတံ။ ဧဝန္တိ ဧဝံ ကမ္မဝဂ္ဂေယေဝ ဝဏ္ဏယမာနေ။ ဟီတိ လဒ္ဓဂုဏဇောတကော။ သုဝိညေယျာတိ သုခေန ဝိညာတဗ္ဗာ။

֍ * ၂၁၆။ ပါဠိဝသေနေဝါတိ န အဋ္ဌကထာဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။

֍ * ၂၂၀။ ယေနာတိ စိတ္တုပ္ပါဒေန။ ဣမိနာ ဝိဝဒန္တိ အနေနာတိ ဝိဝါဒေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သမထေဟိ စာတိ စသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၅။)

တေန န ကေဝလံ ဝိဝါဒေါယေဝ, အထ ခေါ အဓိကရဏဉ္စာတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ, အထ ဝါ သမထေဟိ စာတိ သမထေဟိ ဧဝ။ ဣမိနာ သမထေဟိ အဓိကရီယတိ ဝူပသမီယတီတိ အဓိကရဏန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝိဝါဒေါယေဝ အဓိကရဏံ ဝိဝါဒါဓိကရဏံ။ ဧဝမာဒိနာ နယေနာတိ အာဒိသဒ္ဒေန အနုဒ္ဓံသနေန ဝဒန္တိ အနေန စိတ္တုပ္ပါဒေနာတိ အနုဝါဒေါတိအာဒယော ဝစနတ္ထေ သင်္ဂဏှာတိ။

֍ * ၂၂၂။ သန္ဓာယဘာသိတဝသေနာတိ လောကဝဇ္ဇံ သန္ဓာယ ဘာသိတဿ ဝစနဿ ဝသေန။ သန္ဓာယဘာသိတတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မိံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပထဝိခဏနာဒိကေ ယသ္မိံ အာပတ္တာဓိကရဏေတိ ယောဇနာ။ တသ္မိန္တိ ကုသလစိတ္တင်္ဂေ အာပတ္တာဓိကရဏေ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ န သက္ကာ ဝတ္တုံ, တသ္မာ။ ဣဒန္တိ ‘‘နတ္ထိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုသလ’’န္တိ ဝစနံ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သန္ဓာယ အဝုတ္တံ ဒဿေတွာ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒံ ပန သန္ဓာယ ဝုတ္တ’’န္တိ။ တတ္ထ ဣဒံ ပနာတိ ကာရဏံ ပန သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ အာပတ္တာဓိကရဏန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘လောကဝဇ္ဇ’’န္တိ ပဒေ တုလျာဓိကရဏံ။ လောကသ္မိံ, လောကေဟိ ဝါ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗန္တိ လောကဝဇ္ဇံ။ တန္တိ အာပတ္တာဓိကရဏံ။ တတ္ထာတိ အာပတ္တာဓိကရဏေ။ ဝိကပ္ပေါတိ ဝိဝိဓာ ကပ္ပနံ, ဝိဝိဓတက္ကော ဝါ။ ယံ ပနာတိ အာပတ္တာဓိကရဏံ ပန။ ‘‘ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇ’’န္တိ ပဒေ တုလျာဓိကရဏံ။ ဘဂဝတော ပညတ္တိယာ ဟေတုဘူတာယ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗန္တိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇံ။ တန္တိ အာပတ္တာဓိကရဏံ, အကုသလံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိဉ္စီတိ အပ္ပမတ္တကံ, အာပတ္တာနာပတ္တိံ အဇာနန္တဿ အာပဇ္ဇနတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အဗျာကတံ ဟောတိ, တသ္မာ။ တတ္ထာတိ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇဘူတေ အာပတ္တာဓိကရဏေ။ ‘‘အာပတ္တာဓိကရဏံ…ပေ… ကုသလ’’န္တိ ဣဒံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။

ယဒိ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတိ, အထ နနု အာပတ္တာဓိကရဏံ ကုလလန္တိ ဝတ္တဗ္ဗော ဘဝေယျာတိ အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယန္တိ အာပတ္တာဓိကရဏံ။ ‘‘ဣဒံ ဝုစ္စတိ…ပေ… ကုသလ’’န္တိ ဝဒေယျ သစေတိ ယောဇနာ။ ဧဠကလောမဉ္စ ပဒသောဓမ္မဉ္စ ဧဠကလောမပဒသောဓမ္မာနိ, တာနိ အာဒီနိ ယေသံ တာနီတိ ဧဠကလောမပဒသောဓမ္မာဒီနိ, တာနိ သမုဋ္ဌာနာနိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၆။)

ယာသန္တိ ဧဠကလောမပဒသောဓမ္မာဒိသမုဋ္ဌာနာ, တာသံ အာပတ္တီနမ္ပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဧဠကလောမပဒသောဓမ္မာဒိသမုဋ္ဌာနာသု အာပတ္တီသု။ အာပတ္တိယာ အင်္ဂန္တိ အာပတ္တိယာ ကာရဏံ။ ဧဝံ အာပတ္တိယာ အနင်္ဂံ ဒဿေတွာ တဿာယေဝ အင်္ဂံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကာယဝစီဝိညတ္တိဝသေန ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ စလိတပ္ပဝတ္တာနန္တိ စလိတေန ဟေတုဘူတေန ပဝတ္တာနံ။ အထ ဝါ စလိတော စ ကာယော, ပဝတ္တာ စ ဝါစာတိ စလိတပ္ပဝတ္တာ, တာသံ စလိတပ္ပဝတ္တာနံ ကာယဝါစာနံ။ တဉ္စာတိ ကာယဝါစာနံ အညတရဉ္စ။ အဗျာကတန္တိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။

အယမတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တေနာတိ စိတ္တေန။ ‘‘ဣဒံ…ပေ… သဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာ သဉ္ဇာနန္တောတိ ဧတ္ထ သံသဒ္ဒဿ သုန္ဒရတ္ထံ သဟ အာကာရေန ဒဿေတိ။ ‘‘ဝီတိက္ကမ…ပေ… ကပ္ပေတွာ’’တိ ဣမိနာ စေစ္စာတိ ပဒဿ အတ္ထံ သဟ ဝိသေသနေန ဒဿေတိ။ ‘‘ဥပက္ကမဝသေန…ပေ… ပေသေတွာ’’တိ ဣမိနာ အဘိဝိတရိတွာတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပါဠိယံ ယံသဒ္ဒေါဝီတိက္ကမဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ယံ အာပတ္တာဓိကရဏံ ဝီတိက္ကမ’’န္တိ။ ‘‘အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဣမိနာ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ ဧဝံ ဝီတိက္ကမတော တဿ ဘိက္ခုနောတိ ယောဇနာ။

အဗျာကတဝါရေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အကုသလဝါရံ အပေက္ခတိ။ တဿာတိ စိတ္တဿ။ အဇာနန္တောတိအာဒီနံ ပဒါနမတ္ထော အကုသလဝါရေ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယံ အာပတ္တာဓိကရဏန္တိအာဒီနံ ပဒါနမတ္ထော အကုသလဝါရေန သဒိသောယေဝ။

֍ * ၂၂၄။ အယံ ဝိဝါဒေါ နော အဓိကရဏန္တိအာဒီသု ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။

၉။ အဓိကရဏဝူပသမနသမထကထာ

֍ * ၂၂၈။ စတုဝဂ္ဂကရဏေ ကမ္မေတိ သီမသမ္မုတိအာဒိကမ္မေ။ ပဉ္စဝဂ္ဂကရဏေတိ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ဥပသမ္ပဒါဒိကမ္မေ။ ဒသဝဂ္ဂကရဏေတိ မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ဥပသမ္ပဒကမ္မေ။ ဝီသတိဝဂ္ဂကရဏေတိ အဗ္ဘာနကမ္မေ။ ကမ္မပ္ပတ္တာတိ ကမ္မဿ ပတ္တာ ယုတ္တာ အနုရူပါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၇။)

֍ * ၂၃၀။ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ပဋိဂ္ဂဏှိတဗ္ဗံ။ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ စ ပန အတိက္ကာမေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဏ္ဍကန္တိ စီဝရာဒိဘဏ္ဍကံ။ မာနနိဂ္ဂဟတ္ထာယာတိ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ မာနဿ နိဂ္ဂဟတ္ထာယ။ ကတိပါဟန္တိ ကတိပယာဟံ, ဒွီဟတီဟန္တိ အတ္ထော။

֍ * ၂၃၁။ အနန္တာနိ စေဝ ဘဿာနီတိ ဧတ္ထ အနန္တသဒ္ဒေါ အပရိမာဏသဒ္ဒေန အတ္ထတော ဧကောတိ အာဟ ‘‘အပရိမာဏာနီ’’တိ။ ‘‘ဝစနာနီ’’တိ ဣမိနာ ဘဿသဒ္ဒေါ ဝစနပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ဥဗ္ဗာဟိကာယ သမ္မနိတဗ္ဗောတိ ကေန သမ္မနိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အပလောကေတွာ ဝါ’’တိအာဒိ။ ဣမိနာ အပလောကနကမ္မေန ဝါ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မေန ဝါ သမ္မနိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ အနန္တာနိ ဘဿာနိ ဓမ္မကထိကံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဗာဟတိ ပဋိသေဓေတိ ဣမာယ သမ္မုတိယာတိ ဥဗ္ဗာဟိကာ, တာယ။ ဧဝံ သမ္မတေဟိ ပန ဘိက္ခူဟိ ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသုံ နိသီဒိတွာ တဿာယေဝ ပရိသာယ နိသီဒိတွာ ဝါတိ ယောဇနာ။ အညေဟီတိ သမ္မတဘိက္ခူဟိ အညေဟိ။

֍ * ၂၃၃။ တတြဿာတိ ဧတ္ထ တတြ အဿာတိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ တသဒ္ဒေါ ပရိသဝိသယော ပသိဒ္ဓဝိသယော, အဿသဒ္ဒေါ အာချာတိကောတိ အာဟ ‘‘တဿံ ပရိသတိ ဘဝေယျာ’’တိ။ ‘‘နေဝ သုတ္တံ အာဂတ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တေပိ ‘‘နော သုတ္တဝိဘင်္ဂေါ’’တိ ဝက္ခမာနတ္တာ မာတိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘န မာတိကာ အာဂတာ’’တိ။ ဝိနယောပီတိ ခန္ဓကဝိနယောပိ။ ပိသဒ္ဒေန သုတ္တဝိဘင်္ဂံ အပေက္ခတိ။ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာယာတိ ဧတ္ထ ဆာယာသဒ္ဒေါ ပဋိဗိမ္ဗေ စ ပဘာယ စ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝါ’’တိ, ဗျဉ္ဇနပဋိဗိမ္ဗိကဗျဉ္ဇနပဘာဝန္တဘူတံ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ ဗျဉ္ဇနပဋိဗိမ္ဗဗျဉ္ဇနပဘာမတ္တမေဝ ဂဟေတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ပဋိသေဓေတီ’’တိ ဣမိနာ ပဋိဗာဟသဒ္ဒေါ ပဋိသေဓတ္ထောယေဝ, န မဒ္ဒနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ပဋိဗာဟနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဇာတရူပရဇတခေတ္တဝတ္ထုပဋိဂ္ဂဟဏာဒီသူ’’တိအာဒိ။ ကိန္တိ ကေန ကာရဏေန, ကသ္မာ ကာရဏာ ဝါ။ ဣမေတိ ဇာတရူပါဒိပဋိဂ္ဂါဟကေ ဘိက္ခူ။ ကာရေထာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၈။)

တုမှေ ကာရေယျာထ။ ဧယျာထဿ ဟိ ဧထာဒေသော။ ပုစ္ဆာယံ သတ္တမီဝိဘတ္တိ ဟောတိ။ သုတ္တေတိ သုတ္တန္တပိဋကေ။ အပရော ဓမ္မကထိကော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမေသန္တိ ဩလမ္ဗေတွာ နိဝါသေန္တာနံ။ ဧတ္ထာတိ ဩလမ္ဗေတွာ နိဝါသနေ။

֍ * ၂၃၄။ ဗဟုတရာ ဘိက္ခူတိ ဧတ္ထ ဒွိဂုဏတိဂုဏာဒိနာ အဓိကာ ဧဝ ဗဟုတရာ နာမာတိ အာဟ ‘‘ဧကေနပိ အဓိကာ ဗဟုတရာဝါ’’တိ။ ‘‘ကော ပန ဝါဒေါ’’တိအာဒိနာ ‘‘ဧကေနပီ’’တိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ ဂရဟတ္ထံ ဒဿေတိ။

တိဝိဓသလာကဂ္ဂါဟကထာ

֍ * ၂၃၅။ သညတ္တိယာတိ ဧတ္ထ သညာပနံ သညတ္တိ, တဒတ္ထာယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သညာပနတ္ထာယာ’’တိ။ ဂူဟိတဗ္ဗောတိ ဂူဠှော, သောယေဝ ဂူဠှကော, သလာကဂ္ဂါဟော ကာတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဝရိတဗ္ဗောတိ ဝိဝဋော, သောယေဝ ဝိဝဋကော။ သဿ အတ္တနော ကဏ္ဏသမီပေ ဇပ္ပီယတိ ကထီယတီတိ သကဏ္ဏဇပ္ပေါ, သောယေဝ သကဏ္ဏဇပ္ပကော။ ‘‘နိမိတ္တသညံ အာရောပေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဝဏ္ဏာဝဏ္ဏာယော ကတွာတိ ဧတ္ထ ဝဏ္ဏသဒ္ဒေါ သဏ္ဌာနဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ သုသဏ္ဌာနဒုသဏ္ဌာနာ သလာကာယော ကတွာတိ အတ္ထော။ တတောတိ ဝိသဘာဂကရဏတော ပရံ ဂဟေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗာပိ တာ သလာကာယောတိ ယောဇနာ။ ကတွာတိ ပက္ခိပနံ ကတွာ။ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘အလဇ္ဇုဿန္နာယာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေန။ ‘‘ယာဝတတိယ’’န္တိ ဣမိနာ ပစ္စုက္ကဍ္ဎိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ပုနပ္ပုနံ ဥဒ္ဓံ ကဍ္ဎိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အတိရေကဇာတေတိ အဓမ္မဝါဒီဟိ အတိရေကတော ဇာတေ သတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာဝတတိယမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ တတော ဦနေ ဧကဒွေဝါရေ ပန ကာ နာမ ကထာတိ ဒဿေတိ။

သကဏ္ဏဇပ္ပကေ ပန ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သစေ သံဃတ္ထေရော ဂဏှာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ သံဃတ္ထေရော။ ဝယောအနုပ္ပတ္တာတိ ပစ္ဆိမဝယံ အနုပ္ပတ္တာ။ ဧတန္တိ အဓမ္မဝါဒိသလာကံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၄၉။)

အဿာတိ သံဃတ္ထေရဿ။ ဣတရာ သလာကာတိ အဓမ္မဝါဒိသလာကာဟိ အညာ ဓမ္မဝါဒိသလာကာ။ သောတိ သံဃတ္ထေရော။ တန္တိ ဓမ္မဝါဒိသလာကံ။ တတောတိ နေဝ အဝဗုဇ္ဈနကာရဏာ။ ဝုတ္တနယမေဝါတိ ဂူဠှကေ ဝုတ္တနယမေဝ။ ဝိဝဋော အတ္ထော ဣမဿာတိ ဝိဝဋတ္ထော။

တဿပါပိယသိကာဝိနယကထာ

֍ * ၂၃၈။ ပါရာဇိကသာမန္တံ နာမာတိ ပါရာဇိကဿ အာသန္နံ နာမ။ အဒိန္နာဒါနာဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန မနုဿဝိဂ္ဂဟ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပါရာဇိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ နိဗ္ဗေဌယမာနန္တိ ဝေဌနရဟိတံ, တမေနံ ဘိက္ခုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ နိဗ္ဗေဌေန္တန္တိ ဧတ္ထ အန္တသဒ္ဒေါ မာနသဒ္ဒပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ အတိဝေဌေတီတိ ဧတ္ထ ကေဟိ အတိဝေဌေတီတိ အာဟ ‘‘ဣင်္ဃာယသ္မာတိအာဒိဝစနေဟီ’’တိ။ တေနာတိ စောဒကေန။ မန္တိ မမံ။ အာဟာတိ စုဒိတကော အာဟ။ ဧတဿာတိ အဝဇာနနပဋိဇာနနာဒိကာရကဿ ပါပိယဿ ပုဂ္ဂလဿ။ သီလဝါ ဘဝိဿတီတိ ပါပိယော ပုဂ္ဂလော သစေ သီလဝါ ဘဝိဿတိ။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိန္တိ ပါပိယဘာဝတော ပဋိပ္ပဿမ္ဘနံ။ နော စေတိ သီလဝါ နော ဘဝိဿတိ စေ။ တထာ နာသိတောတိ တေန တဿ ပါပိယသိကကမ္မကရဏေန နာသံ ဂတော ဘဝိဿတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ သမထက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ သမထက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၅။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကံ

ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကထာ

֍ * ၂၄၃။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကေ မုဋ္ဌိကမလ္လာတိ မုဋ္ဌိကေန မထန္တိ အညမညံ ဟိံသန္တီတိ မုဋ္ဌိကမလ္လာ။ ဣမိနာ ပါဠိယံ ပဒဿ ဟေဋ္ဌုပရိယံ ဒဿေတိ။ ဂါမမုဒဝါတိ ဧတ္ထ ဆဝိရာဂမဏ္ဍနာနုယုတ္တေန မုဒေါ မောဒနံ ဧတေသမတ္ထီတိ မုဒဝါ, ဂါမေ ဝသန္တာ မုဒဝါ ဂါမမုဒဝါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဆဝိရာဂမဏ္ဍနာနုယုတ္တာ နာဂရိကမနုဿာ’’တိ။ ‘‘ဝဏ္ဏဝါ အဟေသု’’န္တိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၀။)

အာဒီသု (ပါရာ။ ၁၉၃၊ ပါစိ။ ၆၇) ဝိယ ဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ထမ္ဘေတိ ဧတ္ထ န ယတ္ထ ကတ္ထစိ ထမ္ဘော ဟောတိ, အထ ခေါ နှာနတိတ္ထေ နိခဏိတွာ ဌပိတထမ္ဘောယေဝါတိ အာဟ ‘‘နှာနတိတ္ထေ နိခဏိတွာ ဌပိတတ္ထမ္ဘေ’’တိ။

ဣဋ္ဌကာသိလာဒါရုကုဋ္ဋာနန္တိ ဣဋ္ဌကာကုဋ္ဋသိလာကုဋ္ဋဒါရုကုဋ္ဋာနံ။ အဋ္ဌပဒါကာရေနာတိ အဋ္ဌပဒဖလကာကာရေန။ ရာဇိယောတိ လေခါယော။ တတ္ထာတိ အဋ္ဋာနေ, အာကိရိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂန္ဓဗ္ဗဟတ္ထကောတိ ဂန္ဓဗ္ဗာနံ ဝီဏာဟတ္ထော ဝိယာတိ ဂန္ဓဗ္ဗဟတ္ထကော။ ဒါရူဟိ ကတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒါရုမယဟတ္ထေနာ’’တိ။ တေနာတိ ဂန္ဓဗ္ဗဟတ္ထေန, ဂဟေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုရုဝိန္ဒကပါသာဏစုဏ္ဏာနီတိ ဧဝံနာမကဿ ပါသာဏဿ စုဏ္ဏာနိ။ တန္တိ ကတဂုဠိကကလာပကံ, ဂဟေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဂ္ဂယှာတိ အညမညဿ သရီရေ ဒဠှံ ဂဟေတွာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညမညံ သရီရေန သရီရ’’န္တိ။ မကရဒန္တကေတိ မကရနာမကဿ မစ္ဆဿ ဒန္တသဒိသေ ဒန္တေ။ မလ္လကမူလသဏ္ဌာနေနာတိ ခေဠပဋိဂ္ဂဟပါဒသဏ္ဌာနေန။ ဂိလာနဿာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အဂိလာနဿ ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၄၄။ ဒန္တေတိ မကရဒန္တေ။ အကတံ မလ္လကံ အကတမလ္လကံ။ ကပါလခဏ္ဍံ ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော။ ကာသဖုလ္လဝိရဟိတတ္တာ ဝတ္ထဝဋ္ဋိ ဥက္ကာသိကာ နာမ။ နတ္ထိ ကာသံ ဖုလ္လမေတိဿာတိ ဥက္ကာသာ, သာ ဧဝ ဥက္ကာသိကာ။ ယဿ ကဿစီတိ ဂိလာနာဂိလာနဿ ဝါ ဇရာဒုဗ္ဗလတရုဏဗလဝဿ ဝါ။ ပိဋ္ဌိန္တိ ပိဋ္ဌိယံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ပါဏိတလဿ ပုထုဋ္ဌာနံ ပုထုပါဏိ, တေန ကတံ ပုထုပါဏိကံ, ဟတ္ထပရိကမ္မံ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဟတ္ထပရိကမ္မံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ သဗ္ဗေသန္တိ နှာယန္တာနံ ဝါ အနှာယန္တာနံ ဝါ သဗ္ဗေသံ။

֍ * ၂၄၅။ ကဏ္ဏတောတိ ကဏ္ဏစ္ဆိဒ္ဒတော။ မုတ္တောလမ္ဗကာဒိဝလ္လိသဒိသတ္တာ ဝလ္လိကာ နာမ။ ပလမ္ဗကသုတ္တန္တိ ပရိမုဉ္စိတွာ လမ္ဗိယတိ အနေနာတိ ပလမ္ဗကံ, တမေဝ သုတ္တံ ပလမ္ဗကသုတ္တံ။ ဝလယန္တိ နိယုရံ။

֍ * ၂၄၆။ ဒွီဟိ မာသေဟိ နိယုတ္တံ ဒုမာသိကံ။ ဒွေ အင်္ဂုလာနိ ဧတဿာတိ ဒုဝင်္ဂုလံ, ကေသော။ ဥဘယေနပီတိ ဒုမာသိကဒုဝင်္ဂုလသင်္ခါတေန ဥဘယေ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၁။)

နပိ။ အယမ္ပိ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေါဝ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ဒုမာသိကဒုဝင်္ဂုလတော။

ဩသဏ္ဌေန္တီတိ ဧတ္ထ ဩလိခိတွာ သမံ ပတိဋ္ဌာပေန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဩလိခိတွာ သန္နိသီဒါပေန္တီ’’တိ။ ဒန္တမယာဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန အဋ္ဌိမယာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဟတ္ထဖဏေနာတိ ဟတ္ထသင်္ခါတေန ဖဏေန။ စိက္ခလ္လေနာတိ စိက္ခလ္လသဒိသေန နိယျာသေန။ ဥဒကတေလေနာတိ ဧတ္ထ ဥဒကဉ္စ တေလဉ္စာတိ စ ဥဒကသင်္ခါတေန တေလေနာတိ စ အတ္ထံ နိဝတ္တေန္တော အာဟ ‘‘ဥဒကမိဿကေန တေလေနာ’’တိ။ ဣမိနာ ဥဒကေန မိဿကံ တေလံ ဥဒကတေလန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥဋ္ဌလောမေတိ ဥဋ္ဌိတလောမေ။ ဟတ္ထံ တေမေတွာတိ ဟတ္ထံ ဥဒကတေလေန တေမေတွာ။ ဥဏှာဘိတတ္တရဇောကိဏ္ဏသိရာနမ္ပီတိ ဥဏှေန အဘိတတ္တော စ ရဇေဟိ ဩကိဏ္ဏသိရော စ ဥဏှာဘိတတ္တရဇောကိဏ္ဏသိရာ, အထ ဝါ ဥဏှေန အဘိတတ္တော သိရော ဧတေသန္တိ ဥဏှာဘိတတ္တသိရာ, ရဇေဟိ ဩကိဏ္ဏော သိရော ဧတေသန္တိ ရဇောကိဏ္ဏသိရာ, ဥဏှာဘိတတ္တသိရာ စ ရဇောကိဏ္ဏသိရာ စ ဥဏှာဘိတတ္တရဇောကိဏ္ဏသိရာ, ပုဗ္ဗပဒေ ဥတ္တရပဒလောပေါ, တေသမ္ပိ။ အလ္လဟတ္ထေနာတိ အဒ္ဒဟတ္ထေန, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။

֍ * ၂၄၇။ ယေသု ကံသပတ္တာဒီသု မုခနိမိတ္တံ ပညာယတိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ ကံသပတ္တာဒီနိပီတိ ယောဇနာ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ယသ္မိံ ကသ္မိံစိ အာဒါသေ ဝါ ဥဒကပတ္တေ ဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဉ္ဆဝိ နု ခေါတိ သဉ္ဇာတာ ဆဝိ နု ခေါ, အဟံ ဇိဏ္ဏော အမှိ နု ခေါ, နောတိ ယောဇနာ။

မုခံ အာလိမ္ပန္တီတိ ဧတ္ထ ကေဟိ အာလိမ္ပန္တီတိ အာဟ ‘‘ဝိပ္ပသန္နဆဝိရာဂကရေဟိ မုခလေပနေဟီ’’တိ။ ‘‘မနောသိလာယာ’’တိ ဣမိနာ မနောသိလာ ဧဝ မနောသိလိကာတိ ဒဿေတိ။ တာနီတိ လဉ္ဆနာနိ။ ဟရိတာလာဒီဟိပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ မနောသိလိကာယ ဧဝ, အထ ခေါ ဟရိတာလာဒီဟိပီတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၂။)

֍ * ၂၄၈။ န ဘိက္ခဝေ နစ္စံ ဝါတိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ နိစ္စာပေန္တဿ ဝါတိ ပရေဟိ နစ္စာပေန္တဿ ဝါ။ သာဓုဂီတန္တိ သုန္ဒရံ အနိစ္စတာဒိပဋိသံယုတ္တံ ဂီတံ, သဇ္ဇနာနံ ဝါ။ ဒန္တဂီတမ္ပိ န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ ဂီတံ။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ ဂါယနတော ပုဗ္ဗဘာဂေ။ ဂါယာပေန္တဿာပီတိ ပရေဟိ ဝါ ဂါယာပေန္တဿာပိ။ ယံ ပနာတိ ကိရိယာပရာမသနံ။ ယံ ပဟရတိ, တတ္ထ ပဟရဏေ အနာပတ္တီတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗန္တိ အခိလံ နစ္စဂီတဝါဒိတံ။ ပဿတောတိ ပဿန္တဿ စ သုဏန္တဿ စ။ သဝနမ္ပိ ဟိ ဧကသေသေန ဝါ သာမညနိဒ္ဒေသေန ဝါ ပဿနေနေဝ သင်္ဂဟိတံ။ ဝိဟာရတောတိ အနစ္စအဂီတအဝါဒိတဋ္ဌာနဝိဟာရတော။ ဝိဟာရန္တိ နစ္စဂီတဝါဒိတဋ္ဌာနဝိဟာရံ။ အသနသာလာယာတိ ဂါမေ ဌိတာယ အသနသာလာယ။

֍ * ၂၄၉။ သရကိရိယန္တိ သရဿ ကိရိယံ။ ဣမိနာ သရကုတ္တိန္တိ ဧတ္ထ သရဿ ကရဏံ သရကုတ္တီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အလဒ္ဓံ သမာဓိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပစ္ဆိမာ ဇနတာတိ ဧတ္ထ သမူဟိံ အဝယဝံ ဝိနာ သမူဟဿ အဝယဝိနော အဘာဝါ တာပစ္စယော သွတ္ထောပိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပစ္ဆိမော ဇနော’’တိ။ တံ တံ ဝတ္တန္တိ သုတ္တန္တဝတ္တာဒိံ တံ တံ ဝတ္တံ။ အက္ခရာနိ ဝိနာသေတွာတိ အညထာ ဝတ္တဗ္ဗာနိ အက္ခရာနိ အညထာ ဝဒနေန စ ဒီဃာဒီနိ ရဿာဒိဝဒနေန စ ဝိနာသေတွာ။ ဓမ္မေ ပနာတိ ဧတ္ထ သဒ္ဒေါ ပန ဝိသေသဇောတကော။ ဂီတတော ဝိသေသောဝ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ဟိ အတ္ထော။ သုတ္တန္တဝတ္တန္တိ သုတ္တန္တဿ ဥစ္စာရဏံ ဝတ္တံ။ ဧသေဝ နယော ‘‘ဇာတကဝတ္တံ ဂါထာဝတ္တ’’န္တိ ဧတ္ထာပိ။ တန္တိ ဝတ္တံ။ ယဒိ ပန တံ ဝိနာသေတွာ အတိဒီဃံ ကာတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ဧဝံ သတိ ယထာ သုတ္တန္တဝတ္တာဒီနိ ဟောန္တိ, တထာ ကထံ ဒဿေတဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘စတုရဿေန ဝတ္တေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ စတုရဿေန ဝတ္တေနာတိ ပရိပုဏ္ဏေန ဥစ္စာရဏဝတ္တေန။ ပရိမဏ္ဍလာနီတိ သမန္တတော မဏ္ဍလာနိ ဗိမ္ဗာနိ ပုဏ္ဏာနီတိ အတ္ထော။ ‘‘သရေန ဘဏိတ’’န္တိ ဣမိနာ သရဘညန္တိ ဧတ္ထ သရေန ဘဏိတဗ္ဗန္တိ သရဘညန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သရဘညေ ကိရ အတ္ထီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၃။)

သမ္ဗန္ဓော။ တရင်္ဂဝတ္ထာဒီနံ ဥစ္စာရဏဝိဓာနာနိ (ဝဇိရ။ ဋီ။ စူဠဝဂ္ဂ ၂၄၉၊ သာရတ္ထ။ ဋီ။ စူဠဝဂ္ဂ ၃။၂၄၉၊ ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ စူဠဝဂ္ဂ ၂။၂၄၈-၉) ဧတရဟိ နတ္ထိ။ ဒွတ္တိံသဝတ္တာနီတိ စ သင်္ချာမတ္တမေဝ အတ္ထိ, န သင်္ချေယျံ။ တသ္မာ ဋီကာသု (သာရတ္ထ။ ဋီ။ စူဠဝဂ္ဂ ၃။၂၄၉၊ ဝဇိရ။ ဋီ။ စူဠဝဂ္ဂ။ ၂၄၉) ‘‘တရင်္ဂဝတ္တာဒီနံ ဥစ္စာရဏဝိဓာနာနိ နဋ္ဌပယောဂါနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတ္ထီတိ သံဝိဇ္ဇန္တိ။ အယဉှိ အတ္ထိသဒ္ဒေါ နိပါတော။ တေသူတိ ဒွတ္တိံသဝတ္တေသု။ ယန္တိ ဝတ္တံ။ ဥစ္စာရဏဝိဓာနာနိ နဋ္ဌပယောဂါနိပိ တေသံ သဗ္ဗေသံ သာမညလက္ခဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗေသ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ သဗ္ဗေသန္တိ ဒွတ္တိံသဝတ္တာနံ, လက္ခဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အဝိနာသေတွာ’’တိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘ဝိကာရံ အကတွာ’’တိ။ တတ္ထ ဝိကာရကရဏံ နာမ ယတ္တကာဟိ မတ္တာဟိ အက္ခရံ ပရိပုဏ္ဏံ ဟောတိ, တတော အဓိကမတ္တာယုတ္တံ ကတွာ ကထနံ, တထာ အကတွာ သမဏသာရုပ္ပေန စတုရဿေန နယေန ပဝတ္တနံယေဝ လက္ခဏန္တိ အတ္ထော။

ဗာဟိရလောမိံ ဥဏ္ဏိန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဗာဟိရလောမိ’’န္တိ ပဒံ ဘာဝနပုံသကန္တိ အာဟ ‘‘ဥဏ္ဏလောမာနိ ဗဟိ ကတွာ’’တိ။ ‘‘ဥဏ္ဏပါဝါရ’’န္တိ ဣမိနာ ဥဏ္ဏီတိ ဧတ္ထ ဥတ္တရပဒလောပံ ဒဿေတိ။ အထ ဝါ ပါဝါရပဒေန ဥဏ္ဏာ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဥဏ္ဏီတိ ကတွာ တဒ္ဓိတပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘တထာ ဓာရေန္တဿ ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဝစနဿ အတ္ထာပတ္တိနယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘လောမာနိ အန္တော ကတွာ ပါရုပိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။

֍ * ၂၅၁။ အင်္ဂဇာတံ ဆိန္ဒန္တဿေဝါတိ အင်္ဂဇာတမေဝ ဆိန္ဒန္တဿာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ အင်္ဂဇာတံ ဆိန္ဒန္တဿ ထုလ္လစ္စယမေဝါတိ ယောဇနာ။ အဟိကီဋဒဋ္ဌာဒီသု နိမိတ္တဘူတေသု ဆိန္ဒန္တဿာတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၅၂။ ဥပ္ပန္နာ ဟောတီတိ ပဋိလာဘဝသေန ဥပ္ပန္နာ ဟောတိ။ ဥပ္ပန္နဘာဝံ ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘သော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သောတိ ရာဇဂဟကော သေဋ္ဌိ, ကီဠတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ သေဋ္ဌိဿ။ ဣဒံ ပဒံ ‘‘ဇာလေ’’တိ ပဒေ သာမျတ္ထဆဋ္ဌီ, ‘‘ဥပ္ပန္နာ ဟောတီ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။ တန္တိ စန္ဒနဂဏ္ဌိံ။ အဿာတိ သေဋ္ဌိဿ။ ဣဒံ ပဒံ ‘‘ပုရိသာ’’တိ ပဒေ သာမျတ္ထဆဋ္ဌီ, ‘‘အဒံသူ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။ ဝိကုဗ္ဗနိဒ္ဓီတိ ဝိဝိဓံ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၄။)

ဝိကာရံ ဝါ ကုဗ္ဗနဝသေန ပဝတ္တာ ဣဒ္ဓိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၂-၁၆၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၆၉-၃၇၃)။ အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓီတိ အဓိဋ္ဌာနဝသေန ပဝတ္တာ ဣဒ္ဓိ (ပဋိ။ မ။ ၃။၁၂-၁၆၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၆၉-၃၇၃)။

ဂိဟီ ဥပနာမေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဗျဉ္ဇနံ ကတွာတိ ဗျဉ္ဇနံ ပက္ခိပနံ ကတွာ။ တန္တိ သုဝဏ္ဏတဋ္ဋိကာဒိံ။ အာမသိတုမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ ပဋိဂ္ဂဏှိတုန္တိ ဒဿေတိ။ သံဃိကပရိဘောဂေန ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ ပနသဒ္ဒတ္ထော။ သံဃိကပရိဘောဂေန ပနာတိ ဟိ အတ္ထော။ ဂိဟိဝိကဋာနိ ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ဂိဟိဝိကဋာနိ ဘာဇနာနိပိ ဝဋ္ဋန္တီတိ ဟိ အတ္ထော။ ကံသလောဟဝဋ္ဋလောဟာနံ သဘာဂတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ကံသ…ပေ… သင်္ဂဟိတော’’တိ။

֍ * ၂၅၃။ ‘‘လိခိတု’’န္တိ ဧတံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ပကတိမဏ္ဍလန္တိ ဧတ္ထ ကိံ မကရဒန္တမတ္တမ္ပိ အစ္ဆိန္နမဏ္ဍလန္တိ အာဟ ‘‘မကရဒန္တစ္ဆိန္နကမဏ္ဍလမေဝါ’’တိ။

֍ * ၂၅၄။ ပဟရိတွာတိ အာဝဋ္ဋနတော အညမညံ ပဟရိတွာ။ တယော ပတ္တေ ဥပရုပရိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘူမိအာဓာရကော နာမ ဘူမိယာ အာသန္နော ဒန္တာဒီဟိ ကတော ဝလယာဓာရကော။ ဒါရုအာဓာရကော နာမ ဧကဒါရုနာ ကတော အာဓာရကော။ ဒဏ္ဍာဓာရကော နာမ စတုဒဏ္ဍတော ပဋ္ဌာယ ဗဟူဟိ ဒဏ္ဍေဟိ ကတော အာဓာရကော။ တတ္ထာတိ ဘမကောဋိသဒိသဒါရု အာဓာရကတိဒဏ္ဍကာဓာရေသု။ ဂဟေတွာ ဧဝါတိ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဧဝ, ဧကမေဝ ဌပေတဗ္ဗံ ဣတိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။

တတ္ထေဝါတိ မိဍ္ဎန္တေယေဝ။ ဝိတ္ထိဏ္ဏာယာတိ ဝိတ္ထာရာယ။ ဗာဟိရပဿေတိ ကုဋ္ဋဿ ဗာဟိရပဿေ။ ကတာယာတိ ကုဋ္ဋဿ ထိရဘာဝတ္ထံ ကတာယ။ ဧတ္ထာတိ ပရိဘဏ္ဍန္တေ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၅။)

ယံ ဝတ္ထံ ပတ္ထရိတွာ ပတ္တော ဌပိယတီတိ ဝတ္ထံ စောဠကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ တသ္မိံ ပနာတိ စောဠကေ ပန။ ယတ္ထာတိ ယဿံ ဝါလိကာယံ။ န ဒုဿတီတိ ပတ္တော န ဒုဿတိ။ ပတ္တမာဠကန္တိ ပတ္တဿ ဌပနတ္ထာယ ကတံ အဋ္ဋံ။ ဘဏ္ဍကုက္ခဠိကာတိ ပတ္တာဒိဘဏ္ဍကာနံ ပက္ခိပနာ ဥက္ခဠိကာ။ ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ ဘိတ္တိခီလာဒိကေ ယသ္မိံ ကသ္မိံစိ။ လဂ္ဂေန္တဿာတိ ပတ္တံ ထဝိကာယ လဂ္ဂေန္တဿ။ နိသီဒနသယနတ္ထံ ဝါ ကတံ ဟောတူတိ ယောဇနာ။ အညေနာတိ ပတ္တတော အညေန။ အဋ္ဋကဆန္နေနာတိ အဋ္ဋပတိရူပေန, အဋ္ဋကသဒိသေနာတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ အဋ္ဋကဆန္နေန ဌပိတေ မဉ္စပီဌေ။ အံသေ ဗဒ္ဓိယတိ အနေနာတိ အံသဗဒ္ဓေါ, သောယေဝ အံသဗဒ္ဓကော, တေန လဂ္ဂေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဆတ္တေ ဌပေတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘတ္တေန ပူရော ဘတ္တပူရော, ပတ္တော။ ဗန္ဓိတွာ ဌပိတေ ဆတ္တေ ဝါ အဋ္ဋကံ ကတွာ ဌပိတေ ဆတ္တေ ဝါတိ ယောဇနာ။ ယော ကောစိ ဘတ္တပူရောပိ တုစ္ဆပတ္တောပီတိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၂၅၅။ ယဿာတိ ဘိက္ခုနော။ ဟတ္ထေ ပတ္တော အတ္ထိ, သော ဧဝ ဘိက္ခု ပတ္တဟတ္ထော န ဟောတိ, အပိစ ခေါ ပန ဟတ္ထေ ဝါ ပိဋ္ဌိပါဒေ ဝါ ယတ္ထ ကတ္ထစိ သရီရာဝယဝေ ပတ္တသ္မိံ သတီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော အနန္တရဝါကျေပိ။ ဣမေဟိ ဝါကျေဟိ ‘‘ပတ္တဟတ္ထော’’တိ စ ‘‘ကဝါဋံ ပဏာမေတု’’န္တိ စ ဥပလက္ခဏမတ္တမေဝါတိ ဒဿေတိ။ သူစိံ ဝါ အဝါပုရိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုဉ္စိကာယ ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ ‘‘သရီရာဝယဝေနာ’’တိ ပဒံ အပေက္ခတိ။

လာဗုကဋာဟန္တိ လမ္ဗတီတိ လာဗု, လာဗုယာ ကဋာဟံ လာဗုကဋာဟံ။ ‘‘တာဝကာလိက’’န္တိ ဣမိနာ ဧကဝါရမေဝ တေန အာမိသံ ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတွာ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဃဋိကပါလန္တိ ဘာဇနကပါလံ။ အဘုံ မေတိ အဝဍ္ဎိ မယှံ, ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ထာတိ အတ္ထော။ ‘‘အဘု မေ’’တိ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၄၉၊ မ။ နိ။ ဋီ။ ၂။၁၄၉) ဝတ္တဗ္ဗေ နိဂ္ဂဟိတာဂမဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဥတြာသဝစနန္တိ ဥတြာသေန ဝစနကာရဏံ ပဒံ။ ဒိန္နကမေဝါတိ ပရေဟိ ဒိန္နကမေဝ အာမိသန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၆။)

စမ္ဗေတွာတိ မုခေန စမ္ဗေတွာ။ အပဝိဒ္ဓါမိသာနီတိ ဆဍ္ဍိတာနိ အာမိသာနိ။ ဧတေသူတိ စလကာဒီသု။ အနုစ္ဆိဋ္ဌံ သုဒ္ဓပတ္တန္တိ နတ္ထိ ဥစ္ဆိဋ္ဌော ဧတ္ထာတိ အနုစ္ဆိဋ္ဌော, သုဒ္ဓပတ္တော, တံ။ ဥစ္ဆိဋ္ဌဟတ္ထေနာတိ ဥစ္ဆိဋ္ဌော ဧတ္ထ အတ္ထီတိ ဥစ္ဆိဋ္ဌော, သောယေဝ ဟတ္ထော ဥစ္ဆိဋ္ဌဟတ္ထော, တေန။ ဝါမဟတ္ထေန အာသိဉ္စိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ သုဒ္ဓပတ္တေ။ ဧတ္တာဝတာပီတိ ဧတ္တကေန ဧကဥဒကဂေဏ္ဍုသဂဟဏမတ္တေနာပိ။ သောတိ သုဒ္ဓပတ္တော။ ဟတ္ထံ ပနာတိ ဥစ္ဆိဋ္ဌဟတ္ထမ္ပိ။ ပနသဒ္ဒေါ ဟေတ္ထ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ယံ အဋ္ဌိံ ဝါ ယံ စလကံ ဝါတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ မစ္ဆမံသဖလာဒီသု။ တန္တိ အဋ္ဌိစလကံ။ ယံ ပနာတိ အဋ္ဌိစလကာဒိံ ပန, ပဋိခါဒိတုကာမောတိ သမ္ဗန္ဓော, ပုန ခါဒိတုကာမောတိ အတ္ထော။ တတ္ထေဝါတိ ပတ္တေ ဧဝ။ ကတွာတိ ဌပနံ ကတွာ။ ယံ ကိဉ္စိ အဋ္ဌိကဏ္ဋကာဒိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

֍ * ၂၅၆။ သတ္ထကဝေဌနကန္တိ သတ္ထကဿ ဝေဌနကရဏံ။ ပိပ္ဖလိကံ ဝါ ဒဏ္ဍသတ္ထကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ပိပ္ဖါလေတိ ဧတာယာတိ ပိပ္ဖလိ, သာယေဝ ပိပ္ဖလိကံ။ အညမ္ပီတိ ပိပ္ဖလိကတော အညမ္ပိ။ ယံကိဉ္စိ ဒဏ္ဍံ ယောဇေတွာ ကတသတ္ထကံ ဝါ ဒဏ္ဍသတ္ထကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ဒဏ္ဍေန ယောဇိတံ သတ္ထကံ ဒဏ္ဍသတ္ထကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

မလဂ္ဂဟိတာတိ အယမလဂ္ဂဟိတာ။ ကိဏ္ဏေနာတိ မဒိရာဒိဗီဇေန ကိဏ္ဏေန။ တေနာတိ ပါသာဏစုဏ္ဏသင်္ခါတေန သရိတကေန။ မက္ခေတုန္တိ သူစိံ မက္ခေတုံ။ မက္ခိတမဓုသိတ္ထကံ တံ သရိတကံ ပရိဘိဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ မဓုသိတ္ထကပိလောတိကန္တိ မဓုသိတ္ထကေန မက္ခိတံ ပိလောတိကံ။ တတ္ထာတိ နိဿေဏိယံ။ ယာယ ရဇ္ဇုယာ ကထိနေ ဗန္ဓန္တိ, သာ ရဇ္ဇု ကထိနရဇ္ဇု နာမာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဒီဃဿ ဘိက္ခုနော ပမာဏေန ကတေ ကထိနေ။ ဒဏ္ဍကေတိ ကထိနဒဏ္ဍကမှိ။ တဿာတိ ဒီဃဿ ဘိက္ခုနော ပမာဏေန ကတဿ ကထိနဿ။ ဣတရဿ ဘိက္ခုနောတိ ဒီဃဘိက္ခုတော ဣတရဿ ရဿဘိက္ခုနော။

ဒဏ္ဍကထိနပမာဏေန ကတဿ ကဋသာရကဿာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဒုဂုဏကရဏ’’န္တိ ဣမိနာ ပိဒလကန္တိ ဒုဂုဏကရဏသင်္ခါတဿ ကိရိယာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၇။)

ဝိသေသဿ နာမန္တိ ဒဿေတိ။ ဝိနန္ဓနရဇ္ဇုန္တိ ဝိသေသေန နဟိယတိ ဗန္ဓိယတိ ဧတာယာတိ ဝိနန္ဓနာ, သာယေဝ ရဇ္ဇု ဝိနန္ဓနရဇ္ဇု, တမေဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိနန္ဓိတုံ ရဇ္ဇု’’န္တိ။ ဝိနန္ဓနသုတ္တကန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ တေန သုတ္တကေနာတိ ဝိနန္ဓနသုတ္တကေန။ တတ္ထာတိ ခုဒ္ဒကနိဿေဏိယံ ကာစိ သုတ္တန္တရိကာယောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပမာဏသညာကရဏန္တိ သုတ္တန္တရိကပမာဏဿ သညာကရဏံ။ ကာဠသုတ္တေန သညာကရဏံ ဝိယ ဟလိဒ္ဒိသုတ္တေန သညာကရဏန္တိ ယောဇနာ။ အင်္ဂုလိယာ ပဋိဂ္ဂဏှန္တီတိ ဧတ္ထ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှန္တီ’’တိ ပဒဿ ‘‘အင်္ဂုလိယာ’’တိ ကရဏဿေဝ ဝုတ္တတ္တာ ကမ္မဿ အဝုတ္တတ္တာ တဿ ကမ္မံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သူစိမုခ’’န္တိ။ အင်္ဂုလိကောသကန္တိ အင်္ဂုလိကဉ္စုကံ။

֍ * ၂၅၇။ ပါတိစင်္ကောဋကာဒိန္တိ ဧတ္ထ ပါတိ နာမ ပဋိဂ္ဂဟသဏ္ဌာနေန ကတော သူစိအာဒိဘဏ္ဍဋ္ဌပနော ဘာဇနဝိသေသော။ အာကိရိတွာတိ ပက္ခိပိတွာ။ ဩဓုနိတွာတိ ပပ္ဖေါဋေတွာ။ ဃနဒဏ္ဍကန္တိ နိရန္တရဒဏ္ဍကံ။ အန္တောကတွာတိ ကထိနဿ အန္တောကတွာ။

֍ * ၂၅၈။ ဝိနန္ဓိတွာတိ စောဠကေန ဝိနန္ဓိတွာ။

֍ * ၂၅၉။ အပရိဿာဝနကဿေဝ ဘိက္ခုနောတိ ယောဇနာ။ ယော ပန ယာစတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဇ္ဈေဒဏ္ဍကေတိ ဒဏ္ဍကဿ မဇ္ဈေ။ ဥဒကန္တိ အကပ္ပိယဥဒကံ။ တန္တိ ဥဒကံ။ ယန္တိ ပရိဿာဝနံ။ ဥဒကံ ပရိသုဒ္ဓံ ဟုတွာ သဝတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ အနေနာတိ ပရိဿာဝနံ။ ယံ ဥဒကေ ဩတ္ထရိတွာ ဃဋေန ဥဒကံ ဂဏှန္တိ, တံ ဩတ္ထရကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တန္တိ ပရိဿာဝနံ, ဗန္ဓိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသူတိ စတူသု ခါဏုကေသု။ သဗ္ဗပရိယန္တေတိ သဗ္ဗပရိဿာဝနဿ ပရိယန္တေ မောစေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩတ္ထရိတွာတိ ဩဂါဟေတွာ။ စီဝရကုဋိကာတိ စီဝရေန ကတာ ကုဋိကာ, သာ မကသာနံ ပရိတ္တာဏတ္ထံ ကတတ္တာ မကသကုဋိကာတိ ဝုစ္စတိ။

֍ * ၂၆၀။ သေမှာဒိဒေါသုဿန္နကာယာတိ သေမှာဒိဒေါသေဟိ ဥဿန္နကာယာ။ အဂ္ဂဠတ္ထမ္ဘောတိ ကဝါဋတ္ထမ္ဘော။ ယတ္ထာတိ အဂ္ဂဠတ္ထမ္ဘေ။ တတ္ထာတိ ဒွါရဗာဟာယ။ တတ္ထာတိ အဂ္ဂဠပါသကေ။ ဓူမော နိက္ခမတိ ဧတေနာတိ ဓူမနေတ္တော, ဆိဒ္ဒေါ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဓူမနိက္ခမန-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၈။)

ဆိဒ္ဒ’’န္တိ။ ‘‘ဂန္ဓေဟီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝါသေတု’’န္တိ ပဒဿ ကရဏံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥဒကဋ္ဌပနဋ္ဌာန’’န္တိ ဣမိနာ ဥဒကဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္ထ ဥဒကဿ ဌပနံ ဌာနံ ဥဒကဋ္ဌာနန္တိ မဇ္ဈေပဒလောပသမာသံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ ဥဒကဋ္ဌာနေ။ ကောဋ္ဌကောတိ ဧတ္ထ န ယတ္ထ ကတ္ထစိ, ယဿ ကဿစိ ဝါ ကောဋ္ဌကော ဟောတိ, အပိ စ ခေါ ပန ဒွါရေ ဧဝ, ဒွါရဿေဝ ဝါ ကောဋ္ဌကောတိ အာဟ ‘‘ဒွါရကောဋ္ဌကော’’တိ။

֍ * ၂၆၁။ ပရိကမ္မန္တိ ပိဋ္ဌိအာဒိပရိကမ္မံ။ ပဋိစ္ဆာဒိယတိ ဣမာယာတိ ပဋိစ္ဆာဒိ, ဝတ္ထမေဝ ပဋိစ္ဆာဒိ ဝတ္ထပဋိစ္ဆာဒိ။ ဥဒကံ န ဟောတီတိ ဧတ္ထ ပါနောဒကံ နိဝတ္တေန္တော အာဟ ‘‘နှာနောဒကံ န ဟောတီ’’တိ။

֍ * ၂၆၂။ ပဏ္ဏိကာနံ တုလံ ဝိယ ဥဒကဥဗ္ဗာဟနကတုလန္တိ ယောဇနာ။ ဒီဃဝရတ္တာဒီဟီတိအာဒိသဒ္ဒေန ရဇ္ဇု အာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အရဟတ္ထဃဋိယန္တံ နာမ စက္ကသဏ္ဌာနံ အနေကာရံ အရေ အရေ ဃဋာနိ ဗန္ဓိတွာ ဧကေန ဝါ ဒွီဟိ ဝါ ပရိဗ္ဘမိယမာနံ ယန္တံ။ အရသင်္ခါတေသု ဟတ္ထေသု ဃဋာ ဗန္ဓိတဗ္ဗာ ဧတ္ထာတိ အရဟတ္ထဃဋိ, တမေဝ ယန္တံ အရဟတ္ထဃဋိယန္တံ။ စမ္မဘာဇနန္တိ စမ္မမယံ ဘာဇနံ။ အပရိက္ခိတ္တာ ဟောတီတိ စန္ဒနိကာ အပါကာရာ ဟောတိ။ ဥဒကပုဉ္ဇနံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မိန္တိ ဥဒကပုဉ္ဇနေ။ ‘‘ဥဒကပုဉ္ဇနီ’’တိပိ ပါဌော။ ဧဝံ သတိ တာယ ဥဒကပုဉ္ဇနိယာတိ အတ္ထော။ ပစ္စုဒ္ဓရိတုန္တိ အပနေတုံ။

֍ * ၂၆၃။ အာ သမန္တတော ဝိဒ္ဓံ ပက္ခပါသကမေတ္ထာတိ အာဝိဒ္ဓပက္ခပါသကံ။ မဏ္ဍလေတိ ကဏ္ဏိကမဏ္ဍလမှိ။ ကတံ ကူဋဉ္စ ဆဒနဉ္စ ဧတ္ထာတိ ကတကူဋစ္ဆဒနံ, ဇန္တာဃရံ, တဿ။ ဧတန္တိ ‘‘နိလ္လေခဇန္တာဃရ’’န္တိ ဧတံ နာမံ။ ‘‘စတ္တာရော မာသေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘စတုမာသ’’န္တိ ဒိဂုသမာသဿ ဝါကျံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၆၄။ နမတကန္တိ ဧတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနမတကတော (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၅၆) ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧဠကလောမေဟီ’’တိအာဒိ။ အဝါယိမန္တိ ဝါယိတွာ န ကတံ။ စမ္မခဏ္ဍပရိဟာရေနာတိ စမ္မခဏ္ဍံ ဝိယ အဓိဋ္ဌာနဝိကပ္ပနအပနယနေန, ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ပေဠာယာတိ အဋ္ဌံသာဒိအာကာရေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၅၉။)

ကတာယ မဉ္ဇူသာယ။ ဧတန္တိ ‘‘အာသိတ္တကူပဓာန’’န္တိ ဧတံ နာမံ။ ဒါရုမယာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န တမ္ဗလောဟရဇတမယာ ဧဝါတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထေဝါတိ မဠောရိကာယမေဝ။ အာဓာရကသင်္ခေပဂမနတောတိ အာဓာရကေ သင်္ခေပံ ဂမနတော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ပုဗ္ဗေ ပတ္တရက္ခနတ္ထံ အာဓာရကော အနုညာတော, ဣဒါနိ ဘုဉ္ဇနတ္ထန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧကော ဘိက္ခု ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သေသကန္တိ ဂဟေတဗ္ဗဖလပူဝေဟိ သေသကံ။ တသ္မိံ ခဏေတိ တသ္မိံ ဘုဉ္ဇနက္ခဏေ။

֍ * ၂၆၅။ ဧကေကေနပိ အင်္ဂေနာတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထော, တတော ပန အဓိကေဟိ အင်္ဂေဟိ ပဂေဝါတိ ဟိ အတ္ထော။ သမန္နာဂတဿ ဥပါသကဿ နိက္ကုဇ္ဇိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဥပါသကဿ။ န ဂဟေတဗ္ဗောတိ သံဃေန န ဂဟေတဗ္ဗော။ အသုကဿ ဥပါသကဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥက္ကုဇ္ဇနကာလေတိ ပတ္တဿ ဥက္ကုဇ္ဇနကာလေ။ ယာစာပေတွာတိ ပတ္တနိကုဇ္ဇိတေန ဥပါသကေန ယာစာပေတွာ။ ဟတ္ထပါသန္တိ သံဃဿ ဟတ္ထပါသံ။

֍ * ၂၆၈။ ပုရက္ခတွာတိ ဧတ္ထ ပုရသဒ္ဒဿ အဂ္ဂတ္ထဘာဝဉ္စ ကရသဒ္ဒဿ ခါဒေသဘာဝဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဂ္ဂတော ကတွာ’’တိ။ သောတိ ဗောဓိရာဇကုမာရော, သန္ထရီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လစ္ဆာမီတိ လဘိဿာမိ, ဧသ ဗောဓိရာဇကုမာရော ပုတ္တလာဘာယ အဘဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အက္ကမနေ ဒေါသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဒီ’’တိအာဒိ။ ပစ္ဆာတိ အက္ကမနတော ပစ္ဆာ။ အယန္တိ ဘဂဝါ။ ဣဒန္တိ ကာရဏံ။ တာဝါတိ သိက္ခာပဒပညတ္တိတော, သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ ဝါ ပဌမံ။ ပရိဘဝတောတိ ဂိဟီနံ ပရိဘဝတော။

မင်္ဂလတ္ထာယာတိ အရောဂါဒိကဿ မင်္ဂလဿ အတ္ထာယ။ ဓောတပါဒကန္တိ ဧတ္ထ ဓောတေဟိ ပါဒေဟိ အက္ကမနဋ္ဌာနေ အတ္ထရိတံ ဓောတပါဒကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဓောတပါဒကံ နာမာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ပစ္စတ္ထရဏံ အတ္ထတ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဓောတပါဒက’’န္တိ ဧတ္ထ ဏိကပစ္စယဿ အတ္ထရိတတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၆၉။ ပဒုမကဏ္ဏိကာကာရန္တိ ပဒုမကဏ္ဏိကသဏ္ဌာနံ။ ကတံ ပါဒဃံသနံ ကတကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ကတကံ, ပဋိက္ခိတ္တမေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပေါတ္ထကေသု တံသဒ္ဒေါ ဂလိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဗာဟုလ္လိကာနုယော-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၀။)

ဂတ္တာတိ ပစ္စယဗဟုလဘာဝါယ အနုယောဂတ္တာ။ ပါသာဏဖေဏကောပီတိ ပါသာဏအဗ္ဗုဒမ္ပိ။ ဗီဇနီတိ စတုရဿဗီဇနီ။ တန္တိ ဝိဓူပနံ, ကတံ ဟောတူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဓာပိ တံသဒ္ဒေါ ဂလိတော။ ဝေဠုဒန္တဝိလီဝေဟိ ဝါ မောရပိဉ္ဆေဟိ ဝါ စမ္မဝိကတီဟိ ဝါ ကတံ ဟောတူတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗံ ဝိဓူပနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါဠိယံ တာလဝဏ္ဋန္တိ သဟ ဝဏ္ဋေန ကတံ တာလံ တာလဝဏ္ဋံ, တာလသဒ္ဒေန တံမယာ မဏ္ဍလဗီဇနီ ဂဟေတဗ္ဗာ ဝိကာရီဝိကာရဘာဝေန သမ္ဗန္ဓတ္တာ။ မကသဗီဇနီတိ မကသာနံ ပလာယနကဗီဇနီ, ဒန္တမယဝိသာဏမယဒဏ္ဍကာပိ မကသဗီဇနီ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝါကမယဗီဇနိယာ’’တိ ပဒံ ‘‘သင်္ဂဟိတာ’’တိ ပဒေ အာဓာရော, ကရဏံ ဝါ။

֍ * ၂၇၀။ ယဿာတိ ဘိက္ခုဿ စက္ခုံ ဝါ ဒုဗ္ဗလံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ အညောတိ ကာယဍာဟာဒီဟိ အာဗာဓေဟိ အညော, ကောစိ အာဗာဓော ဝါ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝဿေ ပနာ’’တိ ပဒံ ‘‘စီဝရဂုတ္တတ္ထ’’န္တိ ပဒေ ဧဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ စီဝရဂုတ္တတ္ထန္တိ စီဝရဿ ဝဿတေမနတော ဂုတ္တတ္ထံ, ဝါဠမိဂစောရဘယေသု သန္တေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာလပဏ္ဏာဒိနာ ဧကေန ပဏ္ဏေန ကတံ ဆတ္တံ ဧကပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထေဝါတိ သဗ္ဗေသု ဧဝ ဂါမာရညေသု။

‘‘အသိ အဿာ’’တိ ဣမိနာ အသိဿာတိ ပဒဿ အနဝကာသဝိဓိံ ဒဿေတိ။ အသီတိ ခဂ္ဂေါ။ အဿာတိ စောရဿ, အသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဇ္ဇောတလတီတိ ဧတ္ထ အလပစ္စယော ရူပသိဒ္ဓိမတ္တောဝါတိ အာဟ ‘‘ဝိဇ္ဇောတတီ’’တိ။ ‘‘စတုဟတ္ထောယေဝါ’’တိ ဣမိနာ ပမာဏယုတ္တောတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တတောတိ စတုဟတ္ထတော။ သဗ္ဗေသန္တိ ဂိလာနာဂိလာနာနံ။ ‘‘သက္ကာ ပနာ’’တိ ပဒံ ‘‘န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပဒေ ကတ္တာ, ‘‘ဒါတဗ္ဗာ’’တိ ပဒေ ကမ္မံ။ သမ္မန္နိတွာဝ ဒါတဗ္ဗာ, န ဝိနာ သမ္မုတိယာတိ အဓိပ္ပါယော။

֍ * ၂၇၃။ အာဂတန္တိ ဥဒရိယတော နိက္ခမိတွာ အာဂတံ။ ဥဂ္ဂါရန္တိ ဂလတော ဥဂ္ဂါရံ ဘောဇနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သန္ဓာရေတွာတိ ပတိဋ္ဌာပေတွာ။ အသန္ဓာရိတမေဝ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၁။)

ယန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ, ပတိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ, ဂဟေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒန္တိ ဝစနံ။

֍ * ၂၇၄။ ကုဗ္ဗံ ကရိဿာမီတိ ဧတ္ထ ကရိယတိ ဥစ္စာရိယတီတိ ကုဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တေ သဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘သဒ္ဒံ ကရိဿာမီ’’တိ။ သဒ္ဒန္တိ ‘‘အယံ မံ ဘိက္ခု ဝိပ္ပကရောတီ’’တိ ဥစ္စာသဒ္ဒံ။ နခါဒီဟီတိအာဒိသဒ္ဒေန မုခကုဋ္ဋေ သင်္ဂဏှာတိ။ အနုရက္ခနတ္ထန္တိ အနုဒယေန ပါလနတ္ထံ။ နခစ္ဆေဒနန္တိ နခံ ဆိန္ဒတိ အနေနာတိ နခစ္ဆေဒနံ, သတ္ထကာဒိ။ ဝီသတိမဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထ ဝီသတိယာ နခါနံ မဋ္ဌံ ဝီသတိမဋ္ဌန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝီသတိပိ နခေ’’တိအာဒိ။ လိခိတမဋ္ဌေတိ လိခိတေ ဟုတွာ မဋ္ဌေ။ ကာရာပေန္တီတိ နဟာပိတေ ကာရာပေန္တိ။ နခတောတိ နခတော ဝါ နခန္တရတော ဝါ။ အပကဍ္ဎိတုန္တိ ကဍ္ဎိတွာ အပနေတုံ။

֍ * ၂၇၅။ ခုရကောသကန္တိ ခုရဿ ဌပနကံ။ ကတ္တရိယာတိ ကန္တိယတိ ဆိန္ဒိယတိ ဣမာယာတိ ကတ္တရိ, အယောမယော ဧကော ဥပကရဏဝိသေသော, တာယ။ ‘‘ဆေဒါပေန္တီ’’တိ ဣမိနာ ကပ္ပါပေန္တီတိ ဧတ္ထ ကပ္ပသဒ္ဒဿ ဝိဓျတ္ထံ အဓိပ္ပါယေန ဒဿေတိ။ မဿုံ ဝဍ္ဎာပေန္တီတိ ဧတ္ထ မဿုံ ဝဍ္ဎေတွာ ရုဟာပေန္တီတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘မဿုံ ဒီဃံ ကာရာပေန္တီ’’တိ။ ဧဠကမဿူတိ ဧဠကဿ ဝိယ မဿူတိ ဧဠကမဿု။ ‘‘ဂေါလောမိက’’န္တိ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘စတုကောဏ’’န္တိ ဣမိနာ စတုရဿန္တိ ဧတ္ထ အံသသဒ္ဒေါ ကောဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ စတုရဿန္တိ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘စတုရံသ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ နိဂ္ဂဟိတဿ လောပံ ကတွာ ပရဿ သကာရဿ ဒွေဘာဝံ ကတွာ ‘‘စတုရဿ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ လောမသံဟရဏန္တိ လောမာနံ အပနယနံ။ လောမရာဇိဋ္ဌပနန္တိ လောမလေခါဌပနံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု, မဿုကပ္ပနာဒီသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂဏ္ဍဝဏရုဓိအာဗာဓပစ္စယာတိ ဂဏ္ဍော စ ဝဏော စ ရုဓိ စ ဂဏ္ဍဝဏရုဓယော, တေယေဝ အာဗာဓာ ဂဏ္ဍဝဏရုဓိအာဗာဓာ, တေသံ ပစ္စယာ။ ဝဏောတိ မဟန္တော ဝဏော။ ရုဓီတိ ခုဒ္ဒကော ဝဏော။ သက္ခရာဒီဟီတိ သက္ခရမဓုသိတ္ထကေဟိ။ သဏ္ဍာသောတိ သုဋ္ဌု လောမံ ဍံသတီတိ သဏ္ဍာသော။ ယန္တိ လောမံ, ဌိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကတ္ထ ဌိတန္တိ အာဟ ‘‘ဘမုကာယ ဝါ’’တိအာဒိ။ ကိံ ဟုတွာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၂။)

ဌိတန္တိ အာဟ – ‘‘ဥဂ္ဂန္တွာ ဝိဘစ္ဆံ ဌိတ’’န္တိ, ဝိဘစ္ဆံ ဟုတွာ ဌိတန္တိ ယောဇနာ။ ဝိသေသေန သောဘဏံ ဘက္ခတီတိ ဝိဘစ္ဆော, အသောဘဏော။ ‘‘ဝိဂစ္ဆ’’န္တိပိ ပါဌော, ဝိရူပံ ဂစ္ဆတိ, ဂမယတီတိ ဝါ ဝိဂစ္ဆော။ တတ္ထ ပုရိမပါဌောယေဝ မူလပါဌောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ။ ပလိတံ ဝါ အပလိတံ ဝါ တာဒိသံ လောမန္တိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၇၇။ ကံသပတ္ထရိကာတိ ဧတ္ထ ကံသအာပဏေ ပတ္ထရန္တိ ပသာရေန္တီတိ ကံသပတ္ထရိကာတိ ဝုတ္တေ ကံသဘဏ္ဍဝါဏိဇာ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ကံသဘဏ္ဍဝါဏိဇာ’’တိ။ ဝါသိဒဏ္ဍာဒီနံ အပါတနတ္ထံ ဗန္ဓတိ အနေန လောဟေနာတိ ဗန္ဓနံ, တမေဝ မတ္တံ အပ္ပန္တိ ဗန္ဓနမတ္တံ။

֍ * ၂၇၈။ နိက္ခမန္တေနာတိ အာရာမတော နိက္ခမန္တေန။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ ‘‘သရိတွာ’’တိ ဣမိနာ အသရိတွာ ပိဏ္ဍာယ စရိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဗဟုရဇ္ဇုကန္တိ ဗဟူ ရဇ္ဇုယော ဧတဿာတိ ဗဟုရဇ္ဇုကံ။ ဣမိနာ ကလာပေန ဗဟုရဇ္ဇူနံ သမူဟေန ကတ္တဗ္ဗန္တိ ကလာပုကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ, ဣကာရဿုကာရော။ ဒေဍ္ဍုဘကန္တိ ဧတ္ထ ဒေဍ္ဍုဘသဒ္ဒေန တဿ သီသံ ဂဟေတဗ္ဗံ ဧကဒေသူပစာရေန, ဒေဍ္ဍုဘံ ဝိယာတိ ဒေဍ္ဍုဘကံ, သဒိသတ္ထေ ကပစ္စယော ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒကသပ္ပသီသသဒိသ’’န္တိ။ ‘‘မုရဇဝဋ္ဋိသဏ္ဌာန’’န္တိ ဣမိနာ မုရဇသဒ္ဒေန မုရဇဝဋ္ဋိ ဂဟေတဗ္ဗာ တဿ ဝိကာရတ္တာ, တေန သဒိသံ မုရဇန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝေဌေတွာတိ ဗဟုရဇ္ဇုကေ ဧကတော ဝေဌေတွာ။ မဒ္ဒဝီဏသဒ္ဒေါ ပါမင်္ဂပရိယာယော။ မဒ္ဒဝီဏံ ဝိယာတိ မဒ္ဒဝီဏံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပါမင်္ဂသဏ္ဌာန’’န္တိ။ ‘‘ပဂေဝ ဗဟူနီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဧကမ္ပီ’’တိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ သမ္ဘာဝနတ္ထံ ဒဿေတိ။ မစ္ဆကဏ္ဋကဝါယိမာတိ မစ္ဆကဏ္ဋကံ ဝိယ ဒဿေတွာ ဝါယိမာ။ ကုဉ္ဇရစ္ဆိကာဒိဘေဒါတိ ဝါရဏအစ္ဆိကာဒိဘေဒါ။ ဝါရဏော ဟိ ကုံ ဘူမိံ ဇရာပေတီတိ ကုဉ္ဇရောတိ (ဝိ။ ဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၁၊ အ။ နိ။ ဋီ။ ၁။၁။၂) စ ကုဉ္ဇေ နိကုဉ္ဇေ ရမတီတိ ကုဉ္ဇရောတိ စ ဝုစ္စတိ။ တဿ အစ္ဆိ ဝိယာတိ ကုဉ္ဇရစ္ဆိကံ, တံ အာဒိ ယေသံ တာနီတိ ကုဉ္ဇရစ္ဆိကာဒီနိ, တေသံ ဘေဒါတိ ကုဉ္ဇရစ္ဆိကာဒိဘေဒါ။ အာဒိသဒ္ဒေန ဂေါဏစ္ဆိကာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘ကုဉ္စိကာကောသကသဏ္ဌာန’’န္တိ ဣမိနာ သူကရဿ အန္တံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၃။)

ဝိယ သူကရန္တကန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သူကရဿ ဟိ အန္တံ ကုဉ္စိကာကောသကံ ဝိယ မဇ္ဈေ သုသိရော ဟောတိ။ သူကရန္တကံ အနုလောမေတီတိ သူကရန္တကေန အနုလောမေတိ။ ဒသာသုယေဝါတိ ကာယဗန္ဓနဿ အန္တေသုယေဝ။ ဧတ္ထာတိ ဒသာသု။ ‘‘စတုန္နံ ဥပရိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣမိနာ မုရဇဒသာ တတော ဥပရိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ဝေဌေတွာတိ ရဇ္ဇုံ ဝတ္ထေန ဝေဌေတွာ။ မုဒ္ဒိကသဏ္ဌာနေနာတိ ဝရကသီသသဏ္ဌာနေန။ ဧဝံ သိဗ္ဗိတာတိ ဧဝံ သိဗ္ဗိယမာနာ။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ ပါသန္တောတိ ပါသကောဋိ။

֍ * ၂၈၀။ ဩလမ္ဗကံ ကတွာ နိဝတ္ထံ ဟတ္ထိသောဏ္ဍကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ စောဠိကဣတ္ထီနန္တိ စောဠရဋ္ဌေ နိဝါသီနံ ဣတ္ထီနံ။ ဟတ္ထိယာ သောဏ္ဍော ဝိယ ဟတ္ထိသောဏ္ဍကံ နိဝတ္ထံ။ မစ္ဆဝါလံ ဝိယာတိ မစ္ဆဝါလကံ။ စတ္တာရော ကဏ္ဏာ ဧတဿ နိဝတ္ထဿာတိ စတုကဏ္ဏကံ။ တာလဝဏ္ဋံ ဝိယာတိ တာလဝဏ္ဋကံ။ သတံ ဝလိနော ဧတဿ နိဝတ္ထဿာတိ သတဝလိကံ။ ‘‘အနေကက္ခတ္တု’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘သတဝလိက’’န္တိ ဧတ္ထ သတသဒ္ဒဿ အနေကတ္ထဝါစကတံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝါမဒက္ခိဏပဿေသု ဝါ’’တိ ဣမိနာ ပုရိမနိဝတ္ထံ ကဋိတော ပဋ္ဌာယ ဟေဋ္ဌာ နိဝတ္ထံ နာမာတိ ဒဿေတိ။

သံဝလ္လိတွာ နိဝတ္ထံ သံဝလ္လိယံ။ မလ္လော စ ကမ္မကာရော စ မလ္လကမ္မကာရာ, တေ အာဒယော ယေသံ တေတိ မလ္လကမ္မကာရာဒယော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဓုတ္တာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယမ္ပိ နိဝတ္ထံ နိဝါသေန္တိ, သဗ္ဗံ တံ နိဝတ္ထံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဧကံ ဝါ ကောဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောဏေတိ အန္တရဝါသကဿ ကောဏေ။ ‘‘တထာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ ကောဏေ ဥက္ခိပိတွာ အန္တရဝါသကဿ ဥပရိ လဂ္ဂေန္တီ’’တိ အတ္ထံ အတိဒိသတိ။ အန္တောကာသာဝဿ ဒဿေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွေ နိဝါသေန္တေန အဂိလာနေနာတိ ယောဇနာ။ သဂုဏန္တိ အန္တောကာသာဝေန ဗဟိကာသာဝံ သမာနဂုဏံ ကတွာ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ ယဉ္စာတိ ယံ နိဝတ္ထဉ္စ။ ဣဓာတိ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကေ။ ယဉ္စ သေခိယဝဏ္ဏနာယံ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၅၇၆ အာဒယော) ပဋိက္ခိတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗံ တံ နိဝတ္ထန္တိ ယောဇနာ။ နိဗ္ဗိကာရံ ကတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၄။)

ဥဘော ကဏ္ဏေတိ ဟေဋ္ဌာ ဌိတေ ဥဘော ကဏ္ဏေ ဥပရိ စ ဌိတေ ဥဘော ကဏ္ဏေ။ တန္တိ ပရိမဏ္ဍလပါရုပနံ။

တတ္ထာတိ ‘‘ဂိဟိပါရုတ’’န္တိ ဝစနေ ယံကိဉ္စိ အညထာပါရုတံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဂိဟိပါရုတံ နာမ, တသ္မာ, ပရိမဏ္ဍလံ ပါရုပိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ယထာ ပါရုပန္တိ, ယထာ စ ဌပေန္တီ’’တိအာဒိနာ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ တဿေဝါတိ ဒီဃသာဋကဿေဝ။ တဿေဝါတိ သာဋကဿေဝ။ ပါဠိကာရကောတိ ပါဠိံ ဂဏှန္တံ ဝါ ဝါစေန္တံ ဝါ ကာရကော။ တထာတိ ယထာ ပါရုပန္တိ, တထာ။

֍ * ၂၈၁။ ကုဟိဉ္စိ ဌာနံ ဂစ္ဆတော ရညောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပရိက္ခာရဘဏ္ဍဝဟနမနုဿာ’’တိ ဣမိနာ တေ မနုဿာ မုဏ္ဍံ သီသံ စောဠကေန ဝေဌေန္တီတိ မုဏ္ဍဝေဌိနော နာမာတိ ဒဿေတိ။ အဓိပ္ပါယောတိ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ မနုဿာနမဓိပ္ပါယော။ အန္တရာကာဇန္တိ ဧတ္ထ အန္တရာသဒ္ဒေါ မဇ္ဈတ္ထဝါစကောတိ အာဟ ‘‘မဇ္ဈေ’’တိ။ ‘‘လဂ္ဂေတွာ’’တိအာဒိနာ ကာဇဿ အန္တရေ လဂ္ဂေတွာ ဝဟိတဗ္ဗံ အန္တရာကာဇန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၈၂။ ‘‘စက္ခူနံ ဟိတ’’န္တိ ဣမိနာ အစက္ခုဿန္တိ ဧတ္ထ ဿပစ္စယော စက္ခုသဒ္ဒတော ဟိတတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ပမာဏင်္ဂုလေနာတိ ဝဍ္ဎကီနံ ပမာဏယုတ္တေန အင်္ဂုလေန။

֍ * ၂၈၃။ ‘‘တိဏဝနာဒီသူ’’တိ ဣမိနာ ဒါယံ အာလိမ္ပေန္တီတိ ဧတ္ထ ဒါယသဒ္ဒေါ ဝနဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘အဂ္ဂိံ ဒေန္တီ’’တိ ဣမိနာ အာပုဗ္ဗော လိပိဓာတု ဥပသဂ္ဂဝသေန အဂ္ဂိဒါနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ပရိတ္တန္တိ ဧတ္ထ သမန္တတော တာယတိ အနေနာတိ ပရိတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပ္ပဟရိတကရဏေန ဝါ ပရိခါခဏေန ဝါ ပရိတ္တာဏ’’န္တိ။ ဧတ္ထာတိ ပရိတ္တကရဏေ။ ဒါတုံ လဗ္ဘတီတိ သယံ ဒါတုံ လဗ္ဘတိ။ ဟရိတုန္တိ အပနေတုံ။ ပတ္တံ ဝါ အပတ္တံ ဝါ အဂ္ဂိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တထာတိ အဂ္ဂိဒါနာဒိနာ အာကာရေန။ ဥဒကေန နိဗ္ဗာပေန္တေန ဘိက္ခုနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၅။)

֍ * ၂၈၄။ သတိ ကရဏီယေတိ ဧတ္ထ ကရဏီယသဒ္ဒေါ ကိစ္စပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘သုက္ခကဋ္ဌာဒိဂ္ဂဟဏကိစ္စေ’’တိ။ ‘‘သုက္ခကဋ္ဌာဒိဂ္ဂဟဏ’’ ဣတိ ပဒေန ကိစ္စသရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပုရိသပ္ပမာဏ’’န္တိ ဣမိနာ ပေါရိသိယန္တိ ဧတ္ထ ဏိယပစ္စယော ပမာဏတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ပုရိသပ္ပမာဏံ နာမ ဥပရိ ဗာဟုဒွယတတဿ ပုရိသဿ ပမာဏံ။ ဒိသွာ ဝါ ဟုတွာ ဝါ ဒိသွာတိ ယောဇနာ။ အတိဥစ္စမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထော။ နီစံ ပန ရုက္ခံ ပဂေဝါတိ ဟိ အတ္ထော။

֍ * ၂၈၅။ ကလျာဏဝါက္ကရဏာတိ ဧတ္ထ ကရိယတိ ဥစ္စာရိယတီတိ ကရဏော, သဒ္ဒေါ, ဝါစာယေဝ ကရဏော ဝါက္ကရဏော, ကလျာဏော ဝါက္ကရဏော ဧတေသန္တိ ကလျာဏဝါက္ကရဏာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဓုရသဒ္ဒါ’’တိ။ ဝေဒံ ဝိယာတိ သုတိံ ဝိယ။ ဝါစနာမဂ္ဂန္တိ ဝါစနာယ ဥပါယံ။ သကာတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသင်္ခါတဿ သဿ အတ္တနော ဧသာ သကာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေနာ’’တိ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဟိ မာဂဓနိရုတ္တိယာ ဧဝ ဓမ္မော ဘာသိတော, တသ္မာ သာ မာဂဓနိရုတ္တိ သကာ နာမာတိ ဝုစ္စတိ။ နိရုတ္တီတိ အတ္ထံ နီဟရိတွာ ဝုစ္စတေ ဣမာယ သဒ္ဒပညတ္တိယာတိ နိရုတ္တိ, ဝစဓာတုဿ ဝကာရဿ ဥကာရော, သဗ္ဗဝေါဟာရော လဗ္ဘတိ။ ဣဓ ပန ‘‘သကာယာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ မာဂဓဝေါဟာရော ဧဝ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မာဂဓဝေါဟာရော’’တိ။ ‘‘သဘာဝနိရုတ္တီ’’တိပိ ပါဌော။ ဧဝဉှိ သတိ သဗ္ဗသတ္တာနံ သဘာဝေန ပဝတ္တာ မူလဘာသာဘူတာ မာဂဓနိရုတ္တိယေဝ။

֍ * ၂၈၆။ လောကာယတံ နာမ တိတ္ထိယသတ္ထန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာဝ ကာရဏေနာတိ ‘‘သေတော ကာကော, ကသ္မာ? အဋ္ဌီနံ သေတတ္တာ။ ရတ္တော ဗကော, ကသ္မာ? လောဟိတဿ ရတ္တတ္တာ’’ ဣတိ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂၂၃၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၅။၁၀၈၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၆၉-၇၀) ဣမိနာ ဧဝ ကာရဏေန။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၆။)

֍ * ၂၈၈။ အန္တရာ အဟောသီတိ ဧတ္ထ အန္တရသဒ္ဒေါ ဗျဝဓာနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အန္တရိတာ အဟောသိ ပဋိစ္ဆန္နာ’’တိ။ တေန သဒ္ဒေန ဓမ္မကထာ ဗျဝဓာနာ အဟောသီတိ အတ္ထော။

֍ * ၂၈၉။ အာဗာဓပ္ပစ္စယာတိ ဧတ္ထ အာဗာဓဿ ဘေသဇ္ဇသင်္ခါတော ပစ္စယော အာဗာဓပစ္စယောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿာ’’တိအာဒိ။ ဣမိနာ အာဗာဓောယေဝ ပစ္စယော အာဗာဓပစ္စယောတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။

֍ * ၂၉၃။ ဒုက္ကဋဝတ္ထု နာမ အကပ္ပိယဝေါဟာရာဒိနာ မာလာဝစ္ဆရောပနာဒိ, ပါစိတ္တိယဝတ္ထု နာမ မာလာဝစ္ဆရောပနာဒိအတ္ထာယ ပထဝီခဏနာဒိ။ ပဟရဏီတိ ပဟရတိ ဣမာယာတိ ပဟရဏီ။ ဧတန္တိ ‘‘ပဟရဏီ’’တိ ဧတံ နာမံ။ ယဿ ကဿစိ အာဝုဓသင်္ခါတဿ လောဟဘဏ္ဍဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ အာဝုဓသင်္ခါတံ လောဟဘဏ္ဍံ။ ဝုတ္တမေဝါတိ ‘‘ကတကံ နာမ ပဒုမကဏ္ဏိကာကာရ’’န္တိအာဒိနာ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၆၉) ဝုတ္တမေဝ။ ဓနိယဿေဝါတိ ဓနိယဿ ဧဝ။ အညေသဉှိ ကတာယ သဗ္ဗမတ္တိကာမယကုဋိယာ အပါကဋတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဓနိယဿေဝါ’’တိ။ အထ ဝါ ဓနိယဿ သဗ္ဗမတ္တိကာမယကုဋိ ဣဝါတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၆။ သေနာသနက္ခန္ဓကံ

ဝိဟာရာနုဇာနနကထာ

֍ * ၂၉၄။ သေနာသနက္ခန္ဓကေ အပညတ္တံ ဟောတီတိ ဧတ္ထ န ဉပဓာတု ဟောတိ, အပိစ ဉာဓာတုယေဝ, သော စ ခေါ အနုဇာနနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အနနုညာတံ ဟောတီ’’တိ။ ဣမိနာ ဉာဓာတုဿ အဝဗောဓနာဒယော အတ္ထေ နိဝတ္တေတိ, အနုဇာနနတ္ထံယေဝ ဒဿေတိ။ အဍ္ဎယောဂါဒီနံ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ဝိဟာရသဒ္ဒေန ပါရိသေသတော အဝသေသာဝါသောဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အဍ္ဎယောဂါဒိမုတ္တကော အဝသေသာဝါသော’’တိ။ သုဝဏ္ဏဝင်္ကဂေဟန္တိ သုဝဏ္ဏဝင်္ကဆဒနေန ဆာဒိတံ ဂေဟံ။ ဣဋ္ဌကာဂုဟာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၇။)

ဣဋ္ဌကာယ ကတာ ဂုဟာ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ အာဂတဿ စ အနာဂတဿ စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေန ဒွန္ဒဝါကျံ ဒဿေတိ။ အာဂစ္ဆတီတိ အာဂတော, န အာဂတော အနာဂတော, သံဃော။ အာဂတော စ အနာဂတော စ အာဂတာနာဂတော, သမာဟာရဒွန္ဒော ပုံလိင်္ဂေါ, တဿ။ ‘‘အပ္ပဋိဟတစာရဿာ’’တိ ဣမိနာ စတူသု ဒိသာသု အပ္ပဋိဟတစာရော စာတုဒ္ဒိသောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၉၅။ အနုမောဒနဂါထာသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဥတုဝိသဘာဂဝသေနာတိ သီတဥဏှာနံ ဥတူနံ ဝိသဘာဂဝသေန။ သံဖုသိတကဝါတောတိ သဟ ဥဒကဗိန္ဒုနာ အာဂတော ဝါတော။ ဧတ္ထ ဟိ သံသဒ္ဒေါ သဟတ္ထော, ဖုသိတသဒ္ဒေါ ဥဒကဗိန္ဒုဝါစကော။ ဥဇုကမေဃဝုဋ္ဌိယော ဧဝါတိ ဝါတေန အပဟရိတတ္တာ ဥဇုကံ ပတိတာ မေဃဝုဋ္ဌိယော ဧဝ။ ပါဠိယံ တတောတိ ဧတ္ထ တောပစ္စယော ပစ္စတ္တတ္ထေ ဝတ္တတိ။ သော ဝိဟာရောတိ ဟိ အတ္ထော။ ဝါဠမိဂါနိ စာတိ ဝါဠမိဂေ စ။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ဟေသ။ ဧတာနိ သဗ္ဗာနီတိ ‘‘သီတ’’န္တိအာဒီနိ သဗ္ဗာနိ သတ္တ ပဒါနိ။ ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ သော ဝိဟာရော သီတံ ပဋိဟနတိ…ပေ… ဝုဋ္ဌိယော ပဋိဟနတီတိ ယောဇေတဗ္ဗာနီတိ အတ္ထော။

‘‘ဝိဟာရေနာ’’တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ တတောတိ ဧတ္ထ တောပစ္စယော ကတ္တုတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ, တေန ဝိဟာရေနာတိ အတ္ထော။ ပဋိဟညတီတိ ပဋိဟနီယတိ။ သုခတ္ထန္တိ ဧတ္ထ ဥတ္တရပဒလောပေါတိ အာဟ ‘‘သုခဝိဟာရတ္ထ’’န္တိ။ ‘‘လေဏတ္ထဉ္စ သုခတ္ထဉ္စာ’’တိ ပဒဒွယံ ‘‘ဟောတီ’’တိ ပါဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဝိဟာရဒါနံ လေဏတ္ထဉ္စ သုခတ္ထဉ္စ ဟောတီတိ ဟိ အတ္ထော။ ဣဒန္တိ အယံ အဓိပ္ပါယော။ ဝုတ္တန္တိ ဝုတ္တော။ ဝိဟာရဒါနံ သုခတ္ထဉ္စ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဈာယိတုံ ဝိပဿိတုဉ္စ ယံ သုခံ အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဒတ္ထန္တိ တဿ သုခဿ အတ္ထာယ။ ပရပဒေနပီတိ ‘‘ဈာယိတုဉ္စ ဝိပဿိတု’’န္တိ ပဒဒွယတော ပရံ ဌိတေန ‘‘ဝိဟာရဒါန’’န္တိ ပဒေနပိ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ။ ဝိဟာရဒါနန္တိ ဝိဟာရဿ ဒါနံ, ဒါတဗ္ဗဝိဟာရံ ဝါ, ဝဏ္ဏိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တန္တိ သံယုတ္တနိကာယေ ဝုတ္တံ။ သာဓကပါဠိယံ ယော ဥပဿယံ ဒဒါတိ, သော စ သဗ္ဗဒဒေါ သဗ္ဗေသံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၈။)

ဗလာဒီနံ ဒဒေါ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ သော စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော။ သော ဧဝါတိ ဟိ အတ္ထော။

‘‘ဝိဟာရေ’’တိ ဣမိနာ ဝါသယေတ္ထာတိ ဧတ္ထ ဧတသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ဝါသယေတိ ဝါသေယျ။ တေသံ အန္နဉ္စာတိ ဧတ္ထ ‘‘တေသ’’န္တိ ပဒံ ‘‘အနုစ္ဆဝိယ’’န္တိ ပါဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေသံ အနုစ္ဆဝိယ’’န္တိ။ တတ္ထ အနုစ္ဆဝိယံ အန္နဉ္စ အနုစ္ဆဝိယာနိ ဝတ္ထာနိ စာတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ တေသန္တိ ဘုမ္မတ္ထေ သမ္ပဒါနဝစနန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေသူ’’တိ, ဘိက္ခူသူတိ အတ္ထော။ ဥဇုဘူတေသူတိ ဧတ္ထ သမ္ပဒါနတ္ထေ ဘုမ္မဝစနံ ကတွာ ဥဇုဘူတာနံ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဒဒေယျာတိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ ‘‘အကုဋိလစိတ္တေသူ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဥဇုဘူတေသူ’’တိ ဧတ္ထ ဥဇုသဒ္ဒဿ အကုဋိလတ္ထဉ္စ ဘူတသဒ္ဒေန ဗာဟိရတ္ထသမာသဉ္စ ဒဿေတိ။ ဥဇုဘူတံ စိတ္တမေတေသန္တိ ဥဇုဘူတာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ နိဒဟေယျာတိ နိခဏိတွာ ဌပေယျ။ ‘‘န စိတ္တပသာဒံ ဝိရာဓေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဝိပ္ပသန္နေန စေတသာတိ ဧတ္ထ ဧဝတ္ထဖလံ ဝါ အညတ္ထာပေါဟနံ ဝါ ဒဿေတိ။ ဟီတိ ဖလဇောတကော။ ဧဝံ ဝိပ္ပသန္နစိတ္တဿ တဿ ဝိဟာရဒါယကဿ တေ ဘိက္ခူ ဓမ္မံ ဒေသေန္တီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂၉၆။ အာဝိဉ္ဆနဆိဒ္ဒန္တိ အင်္ဂုလိံ အဝ ပဝေသေတွာ အဉ္ဆတိ အာကဍ္ဎတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ အာဝိဉ္ဆနံ။ အဝပုဗ္ဗော အဆိဓာတု, ဥပသဂ္ဂအကာရဿ ဒီဃံ ကတွာ, ဓာတုအကာရဿ စ ဣကာရံ ကတွာ ‘‘အာဝိဉ္ဆန’’န္တိ ဝုတ္တံ, တမေဝ ဆိဒ္ဒံ အာဝိဉ္ဆနဆိဒ္ဒံ။ အာဝိဉ္ဆနရဇ္ဇုန္တိ ကဝါဋစ္ဆိဒ္ဒေ အဝ ပဝေသေတွာ အဉ္ဆတိ အာကဍ္ဎတိ ဣမာယာတိ အာဝိဉ္ဆနာ, သာယေဝ ရဇ္ဇူတိ အာဝိဉ္ဆနရဇ္ဇု။ ကာစိ ရဇ္ဇု န န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ န ဝဋ္ဋတိ န ဟောတိ, ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ တီဏိ တာလာနီတိ ဧတ္ထ တာလသဒ္ဒေါ ကုဉ္စိကာပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘တိဿော ကုဉ္စိကာယော’’တိ။ ဣမိနာ တာလသဒ္ဒဿ ရုက္ခတူရိယဝိသေသေ နိဝတ္တေတိ။ ယံ ယန္တိ ဥပကရဏံ။ တဿာတိ ယန္တကဿ။ ဝေဒိကာဝါတပါနန္တိ ဝါတံ ပိဝတိ အနေနာတိ ဝါတပါနံ, ဝေဒိကာယ ကတံ ဝါတပါနံ ဝေဒိကာဝါတပါနံ။ စက္ကလိကန္တိ ဧတ္ထ စက္ကာကာရေန အလတိ ပဝတ္တတီတိ စက္ကလံ, စောဠကပါဒပုဉ္ဇနံ။ တေန ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ စက္ကလိကန္တိ ဒဿေန္တော

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၆၉။)

အာဟ ‘‘စောဠကပါဒပုဉ္ဇနံ ဗန္ဓိတု’’န္တိ။ ‘‘ဝါတပါနပ္ပမာဏေန ဘိသိံ ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ဝါတပါနပမာဏေန ကတာ ဘိသိ ဝါတပါနဘိသီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၉၇။ ‘‘ဥစ္စကမ္ပိ အာသန္ဒိက’’န္တိ ဝစနတော ဝဋ္ဋတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကတောဘာဂေန ဒီဃပီဌံ အဋ္ဌင်္ဂုလပါဒကမေဝ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ တတော အဓိကံ န ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ပမာဏာတိက္ကန္တောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပမာဏယုတ္တော ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ သတ္တင်္ဂေါတိ တီသု ဒိသာသု အပဿယော, စတ္တာရော ပါဒါတိ သတ္တ အင်္ဂါနိ ဧတဿာတိ သတ္တင်္ဂေါ။ အယမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အာသန္ဒိကံ အပေက္ခတိ။ ဧဠကပါဒပီဌံ နာမ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဠကဿ ပါဒေါ ဝိယ ပါဒေါ ဧတ္ထာတိ ဧဠကပါဒံ, တမေဝ ပီဌံ ဧဠကပါဒပီဌံ။ အာမလကဝဏ္ဏိကပီဌန္တိ အာမလကာယ ဝဏ္ဏော သဏ္ဌာနော အာမလကဝဏ္ဏော, တေန ယောဇိတံ အာမလကဝဏ္ဏိကံ, တဒေဝ ပီဌံ အာမလကဝဏ္ဏိကပီဌံ။ ‘‘အာကာရေနာ’’တိ ဣမိနာ ဝဏ္ဏသဒ္ဒဿ သဏ္ဌာနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣမာနီတိ ပီဌာနိ။ ဧတ္ထာတိ ပီဌေ။ မုဉ္စပဗ္ဗဇမယန္တိ မုဉ္ဇေန စ ပဗ္ဗဇေန စ ကတံ။

မနုဿာနန္တိ ဝဍ္ဎကီမနုဿာနံ။ ဆဝိသံရက္ခနတ္ထာယာတိ ဆဝိယာ ဝိနာသနတော သုဋ္ဌု ရက္ခနတ္ထာယ။ သိမ္ဗလိရုက္ခာဒီနန္တိအာဒိသဒ္ဒေန တူလနိဗ္ဗတ္တကေ သဗ္ဗရုက္ခေ သင်္ဂဏှာတိ။ ခီရဝလ္လိအာဒီနန္တိအာဒိသဒ္ဒေန တူလနိဗ္ဗတ္တကာ သဗ္ဗာ လတာယော သင်္ဂဏှာတိ။ ပေါဋကီတိဏာဒီနန္တိအာဒိသဒ္ဒေန တူလနိဗ္ဗတ္တကာ သဗ္ဗာ တိဏဇာတိယော သင်္ဂဏှာတိ။ တီဟီတိ ရုက္ခလတာပေါဋကီဟိ။ နနု ဘူတဂါမာနံ အနေကတ္တာ ဧတေဟိ တီဟိ မုတ္တော ဘူတဂါမော အတ္ထိ, ကသ္မာ ပန သဗ္ဗဘူတဂါမာ သင်္ဂဟိတာ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ရုက္ခဝလ္လိတိဏဇာတိယော ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟိ ယသ္မာ နတ္ထိ, တသ္မာ သင်္ဂဟိတာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ နတ္ထိ, တသ္မာ။ သဗ္ဗမ္ပိ ဧတံ တူလန္တိ ယောဇနာ။ ဗိဗ္ဗောဟနေ လောမမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လောမမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေန တူလံ အပေက္ခတိ။ ယံကိဉ္စိ ပုပ္ဖန္တိ သဗ္ဗံ ပုပ္ဖံ။ ပတ္တံ ပါပုဏိတွာ သုဒ္ဓံ တမာလပတ္တမေဝ န ဝဋ္ဋတိ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၀။)

အဝသေသံ သဗ္ဗံ ပတ္တံ သုဒ္ဓမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ပဉ္စဝိဓန္တိ ဥဏ္ဏစောဠဝါကတိဏပဏ္ဏဝသေန ပဉ္စပကာရံ။

‘‘ဥပဍ္ဎကာယပမာဏာနီ’’တိ ဣမိနာ အဒ္ဓကာယိကာနီတိ ဧတ္ထ အဒ္ဓဿ ကာယဿ ပမာဏေန ကတာနိ အဒ္ဓကာယိကာနီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယေသု ဗိဗ္ဗောဟနေသု ကဋိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ သီသံ ဥပဒဟန္တိ, တာနိ ဗိဗ္ဗောဟနာနိ အဒ္ဓကာယိကာနိ နာမာတိ ယောဇနာ။ ယဿာတိ ဗိဗ္ဗောဟနဿ။ ဝိတ္ထာရတော မုဋ္ဌိရတနံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ယတ္ထ သဟ ဂီဝါယ သကလံ သီသံ ဌပေတုံ သက္ကာ, တဿ မုဋ္ဌိရတနံ ဝိတ္ထာရပမာဏန္တိ ဒဿေတိ။ ‘‘တီသု ကဏ္ဏေသု ဒွိန္နံ ကဏ္ဏာန’’န္တိ ဣဒံ ဗိဗ္ဗောဟနဿ ဥဘောသု အန္တေသု ဌပေတဗ္ဗစောဠပမာဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပန ဗိဗ္ဗောဟနဿ ဥဘောသု အန္တေသု ဌပိတစောဠဿ ကောဋိယာ ကောဋိံ အာဟစ္စ ဒွိဂုဏံ ကတံ တိကဏ္ဏံ ဟောတိ, တေသု တီသု ကဏ္ဏေသု ဒွိန္နံ ကဏ္ဏာနမန္တရံ ဝိဒတ္ထိ စတုရင်္ဂုလံ ဟောတိ, မဇ္ဈဋ္ဌာနံ ကောဋိတော ကောဋိမာဟစ္စ မုဋ္ဌိရတနံ ဟောတိ, ဣဒံ ပန ဗိဗ္ဗောဟနံ တိကဏ္ဏံ ဟောတိ။ ဝဋ္ဋံ ဝါ စတုရဿာဒိံ ဝါ ကတွာ သိဗ္ဗိတံ ယထာ ကောဋိတော ကောဋိ ဝိတ္ထာရတော ပုထုလဋ္ဌာနံ မုဋ္ဌိရတနံ ဟောတိ, ဧဝံ သိဗ္ဗိတဗ္ဗံ။ ဣတော အဓိကံ န ဝဋ္ဋတိ, ဦနံ ပန ဝဋ္ဋတိယေဝ။ သီသူပဓာနန္တိ သီသံ ဥပဒဟန္တိ ဌပေန္တိ ဧတ္ထာတိ သီသူပဓာနံ။ ဗိဗ္ဗောဟနာနီတိ ဝိသေသေန, ဝိသေသံ ဝါ သုခံ ဝဟန္တီတိ ဗိဗ္ဗောဟနာနိ။ ဥပရီတိ ဗိဗ္ဗောဟနာနံ ဥပရိ။ ယာနိ ပန ကပ္ပိယတူလာနိ သန္တီတိ ယောဇနာ။ မဟန္တမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ခုဒ္ဒကံ ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ ဝိနယဓရဥပတိဿတ္ထေရော ပန အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝိနယဓရ’’ ဣတိ ပဒေန ဖုဿဒေဝတ္ထေရတော ဝိသေသံ ဒဿေတိ။ အကပ္ပိယတူလံ ဝါတိ ဘိသိယံ အကပ္ပိယတူလံ ဝါ။ ဗိဗ္ဗောဟနေ ဟိ အကပ္ပိယတူလံ နာမ နတ္ထိ။

ပဉ္စဘိသိယောတိ ဧတ္ထ ဝါကျဘာဝဉ္စ အသမာဟာရဒိဂုဘာဝဉ္စ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ပဉ္စဟိ ဥဏ္ဏာဒီဟိ ပူရိတာ ဘိသိယော’’တိ။ ဣမိနာ ပဉ္စဟိ ဥဏ္ဏာဒီဟိ ပူရိတာ ဘိသိယော ပဉ္စဘိသိယောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အတ္ထတော ပန ဝါကျမ္ပိ အသမာဟာရဒိဂုပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ ကသ္မာ ပဉ္စဂဏနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၁။)

ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တူလဂဏနာယ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟိ ယသ္မာ တူလဂဏနာယ ဧတာသံ ဂဏနာ ဝုတ္တာ, တသ္မာ ပဉ္စဘိသိယော ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဥဏ္ဏာဒီသု ပဉ္စသု။ ဥဏ္ဏဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကမ္ဗလမေဝါတိ ဥဏ္ဏာမယံ ကမ္ဗလမေဝ။ ဥဏ္ဏာယ, ဥဏ္ဏံ ဝါ ပက္ခိပိတွာ ကတာ ဘိသိ ဥဏ္ဏာဘိသိ။ ဧသေဝ နယော စောဠဘိသိအာဒီသု။

ပမာဏနိယမောတိ ဧတ္တကာ ပမာဏာတိ ပမာဏဿ နိယမော။ မဉ္စေ အတ္ထရိတဗ္ဗာ ဘိသိ မဉ္စဘိသိ။ ဧတာသန္တိ မဉ္စဘိသိအာဒီနံ။ ယံ ဧတံ တူလန္တိ ယောဇနာ။ သူရကေပီတိ စမ္မမယဘိသိယမ္ပိ။ ဧတေနာတိ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တဝစနေန သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

မဉ္စဘိသိန္တိ မဉ္စေ အတ္ထရိတဗ္ဗံ ဘိသိံ။ ‘‘အတ္ထရဏတ္ထာယ သံဟရန္တီတိ ယုဇ္ဇတီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အတ္ထရန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ကာရိယူပစာရေန အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ အတ္ထရဏာယ ဟိ သံဟရဏံ ကာရဏံ နာမ, အတ္ထရဏံ ကာရိယံ နာမ။ ဥပရီတိ ဘိသိဆဝိယာ ဥပရိ။ ဖုသိတာနီတိ ဗိန္ဒူနိ။ ဘိတ္တိကမ္မန္တိ ဘိတ္တိယံ နာနာဝဏ္ဏေဟိ ရာဇိကရဏံ ဝိယ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မံ။

֍ * ၂၉၈။ ‘‘ဣက္ကာသ’’န္တိ နာမံ နိယျာသသိလေသာနံ နာမန္တိ အာဟ ‘‘ရုက္ခနိယျာသံ ဝါ သိလေသံ ဝါ’’တိ။ ‘‘ကုဏ္ဍကမိဿကမတ္တိက’’န္တိ ဣမိနာ ကုဏ္ဍကေန မိဿကာ မတ္တိကာ ကုဏ္ဍကမတ္တိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သာသပပိဋ္ဌန္တိ သာသပစုဏ္ဏံ။ ‘‘ဗိန္ဒု ဗိန္ဒု ဟုတွာ’’တိ ဣမိနာ အစ္စုဿန္နံ ဟောတီတိ ဧတ္ထ ကာရဏူပစာရံ ဒဿေတိ။ အစ္စုဿန္နဉှိ ကာရဏံ ဟောတိ, ‘‘ဗိန္ဒု ဗိန္ဒု ဟုတွာ’’တိ ဌာနံ ကာရိယံ ဟောတိ။ ‘‘ပုဉ္ဇိတု’’န္တိ သောဓေတုံ။ ဂဏ္ဍုပ္ပါဒဂူထမတ္တိကန္တိ မဟိလတာယ ဂူထမယံ မတ္တိကံ။ ဣမိနာ လဏ္ဍမတ္တိကန္တိ ဧတ္ထ လဏ္ဍသဒ္ဒေါ ဂူထပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၂၉၉။ န ဘိက္ခဝေ ပဋိဘာနစိတ္တန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဣတ္ထိရူပကံ ပုရိသရူပက’’န္တိ ပါဠိယံ ဝုတ္တတ္တာ ကိံ ဣတ္ထိပုရိသရူပမေဝ န ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိ။ တိရစ္ဆာနရူပမ္ပိ ကာတုံ ဝါ ‘‘ကရောဟီ’’တိ ဝတ္တုံ ဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၂။)

န ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွါရပါလန္တိ ဒွါရပါလရူပံ။ ပသာဒနီယာနီတိ ပသာဒေတဗ္ဗာနိ, ပသာဒေတုံ အရဟာနီတိ အတ္ထော။

֍ * ၃၀၀။ ဧကင်္ဂဏာတိ အဝိဟာရဋ္ဌာနေန သမာနဘူမိဘာဂါ။ မုဏ္ဍစ္ဆေဒနဂဗ္ဘောတိ မုဏ္ဍေန ဆာဒေတဗ္ဗော ဂဗ္ဘော။

တတ္ထာတိ ဝိဇ္ဈိတဗ္ဗရုက္ခေ။ ‘‘ကတ’’န္တိ ဣမိနာ ကုလင်္ကပါဒကန္တိ ဧတ္ထ ဏိကပစ္စယဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တံ အာဟရိမံ ဘိတ္တိပါဒံ ပတိဋ္ဌာပေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝဿပရိတ္တာဏတ္ထန္တိ ဝဿောဒကပရိတ္တာဏတ္ထံ။ ‘‘မဒ္ဒိတမတ္တိက’’န္တိ ဣမိနာ ဥဒ္ဒသုဓန္တိ ဧတ္ထ သုဓာသဒ္ဒဿ လေပနသုဓံ ဒဿေတိ, ဘောဇနသုဓံ နိဝတ္တေတိ။

ပမုခန္တိ ဝိဟာရဿ ပမုခံ။ ယန္တိ ပဒေသံ, ဟနန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿ ကတပဒေသဿာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပဃာန’’န္တိပိ ဝုစ္စတီတိ ဒီဃဝသေန ‘‘ပဃာန’’န္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ ပုရိမပါဌေ ရဿဘာဝံ ဒီပေတိ။ ‘‘ပကုဋ္ဋ’’န္တိပိ ပါဌောတိ သသံယောဂဝသေန ‘‘ပကုဋ္ဋ’’န္တိပိ ပါဌော။ ဣမိနာ ပုရိမပါဌေ နိသံယောဂဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဝံသန္တိ ဝေဠုံ။ တတောတိ ဝံသတော။ ‘‘ဩသာရေတွာ ကတ’’န္တိ ဣမိနာ ဩသာရေတွာ ကတံ ဩသာရကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဆဒနပမုခ’’န္တိ ဣမိနာ ဏိကပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ စက္ကလယုတ္တောတိ စက္ကလေန ယုတ္တော။

֍ * ၃၀၁။ ပါနီယဒါနဘာဇနန္တိ ပါနီယံ ဒေတိ အနေနာတိ ပါနီယဒါနံ, တမေဝ ဘာဇနံ ပါနီယဒါနဘာဇနံ။ ‘‘ဥဠုင်္ကော စ ထာလကဉ္စာ’’တိ ဣမိနာ ဒွေ ပါနီယသင်္ခဿ အနုလောမာနီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၃၀၃။ ဒွါရထကနကန္တိ ဒွါရံ ထကေတိ အနေနာတိ ဒွါရထကနကံ။ ဂါမဒွါရေသု ဒွါရထကနကံ ဝိယ စက္ကလယုတ္တံ ဒွါရထကနကန္တိ ယောဇနာ။

֍ * ၃၀၅။ အဿတရိရထာတိ အဿာနံ ဝိသေသေန, အတိသယေန ဝါတိ အဿတရော, အထ ဝါ ပကတိအဿေ တရတိ အတိက္ကမတီတိ အဿတရော, သော ဧတေသု ရထေသု ယုဇ္ဇိတဗ္ဗောတိ အဿတရီ, တေယေဝ ရထာတိ အဿတရိရထာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဿတရယုတ္တာ ရထာ အဿတရိရထာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘အဿတရယုတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အဿတရီ’’တိ ပဒဿ အဿတ္ထိတဒ္ဓိတံ ဒဿေတိ။ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာတိ ပဒဿ ‘‘သတံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၃။)

ကညာ သဟဿာနီ’’တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာနီ’’တိ။ ဣမိနာ နိကာရဿ အာကာရော ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ကဏ္ဏေသု အာမုတ္တံ မဏိကုဏ္ဍလံ ဧတာသန္တိ အာမုတ္တမဏိကုဏ္ဍလာ ကညာယော။

ခန္ဓပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗုတောတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ကိလေသပရိနိဗ္ဗာနေန ပရိနိဗ္ဗုတော’’တိ။ သီတိဘူတောတိ ဧတ္ထ ကိလေသာတပါနံ အဘာဝေနေဝ သီတိဘူတော, န အညေသန္တိ အာဟ ‘‘ကိလေသာတပါဘာဝေနာ’’တိ။ ‘‘ကိလေသူပဓိအဘာဝေနာ’’တိ ဣမိနာ နိရုပဓီတိ ဧတ္ထ ခန္ဓူပဓိအဘိသင်္ခါရူပဓိအဘာဝေနာတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။

အာသတ္တိယောတိ ဧတ္ထ ပုနပ္ပုနံ ဝိသယေသု, ဘဝေသု ဝါ သဉ္ဇန္တီတိ အာသတ္တိယောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရူပါဒီသူ’’တိအာဒိ။ ပတ္ထနာယောတိ တဏှာယော။ ဣမိနာ အာသတ္တီနံ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဆိန္ဒိတွာ’’တိ ဣမိနာ ဆေတွာတိ ဧတ္ထ ဆေဓာတုယာ ဆေဒနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝိနေယျဟဒယေ ဒရန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဝိနေယျာ’’တိ ပဒဿ တွာပစ္စယန္တဘာဝဉ္စ ဟဒယသဒ္ဒဿ စိတ္တဝါစကဘာဝဉ္စ ဒရထသရူပဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စိတ္တေ ကိလေသဒရထံ ဝိနေတွာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘စိတ္တေ’’တိ ဣမိနာ ဟဒယသဒ္ဒဿတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘ကိလေသ’’ ဣတိ ပဒေန ဒရထသရူပံ, ‘‘ဝိနေတွာ’’တိ ဣမိနာ တွာပစ္စယန္တဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဝယကရဏန္တိ ပရိဗ္ဗယမူလံ။ တဉှိ ဝယံ ကရိယတိ အနေနာတိ ဝယကရဏန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဣမိနာ ဝယဿ ကရဏံ ဝယာယိကံ, ကရဏတ္ထေ အာယိကပစ္စယော, ဝယာယိကမေဝ ဝေယျာယိကန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၃၀၇။ အာဒေယျဝါစောတိ ဧတ္ထ အာဒိယိတဗ္ဗာတိ အာဒေယျာ, သာ ဝါစာ ဧတဿာတိ အာဒေယျဝါစောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တဿ ဝစန’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ တဿာတိ အနာထပိဏ္ဍိကဿ။ သဓနာတိ သံဝိဇ္ဇမာန ဓနာ, အတ္တနော ဝါ ဓနဝန္တော။ မန္ဒဓနာတိ အပ္ပဓနာ။ အဒါသီတိ အနာထပိဏ္ဍိကော အဒါသိ။ ဣတီတိ ဧဝံ, ဒတွာ ကတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ အနာထပိဏ္ဍိကော, အဂမာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၄။)

ကဟာပဏေ သန္ထရီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောဋိယာ ကရဏဘူတာယ, အာဓာရဘူတာယ ဝါ။ ပဋိပါတေတွာတိ ပဋိဟနာပေတွာ။ တတ္ထ တသ္မိံ ဌာနေ ယေ ရုက္ခာ ဝါ ယာ ပေါက္ခရဏိယော ဝါ တိဋ္ဌန္တီတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ တာသံ ရုက္ခပေါက္ခရဏီနံ။ သာမညဉှိ အပေက္ခိတွာ ပုလ္လိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ။ ပရိက္ခေပပမာဏန္တိ ပရိဏာဟဿ ပမာဏံ။ အဿာတိ အနာထပိဏ္ဍိကဿ။

ဧဝံ ဗဟုဓနံ စဇန္တဿာပိ ဂဟပတိနောတိ ယောဇနာ။ ကောဋ္ဌကံ မာပေသီတိ ဧတ္ထ အညေ ကောဋ္ဌကေ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဒွါရကောဋ္ဌကပါသာဒ’’န္တိ။

ဝိဟာရာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ပါဠိယံ အာဂတေ ပရိဝေဏာဒယော စုဒ္ဒသ ဥပကရဏေ သင်္ဂဏှာတိ။ အမှာကံ ဘဂဝတော ဝိဟာရကာရာပနပသင်္ဂေန သတ္တန္နမ္ပိ ဗုဒ္ဓါနံ ဝိဟာရကာရာပနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိပဿိဿာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော ဝိဟာရံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၂) ကာရာပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တိဂါဝုတပ္ပမာဏံ ဘူမိံ သုဝဏ္ဏယဋ္ဌိသန္ထရေန ကိဏိတွာ ဝိဟာရံ ကာရာပေသီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော ပရတောပိ။ အဋ္ဌကရီသပ္ပမာဏာ ဘူမိ ဥသဘေန ဒသဥသဘပ္ပမာဏာ ယဋ္ဌိယာ ဒွိသတယဋ္ဌိပ္ပမာဏာ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဧဝံ အနုပုဗ္ဗေန ပရိဟာယန္တီ’’တိ ဝတွာ သဗ္ဗဇနံ သံဝေဇေန္တော အာဟ ‘‘သမ္ပတ္တိယော ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယသ္မာ သမ္ပတ္တိယော ပရိဟာယန္တိ, တသ္မာ အလမေဝ သဗ္ဗသမ္ပတ္တီသု ဝိရဇ္ဇိတုံ, အလံ ဧဝ သဗ္ဗသမ္ပတ္တီဟိ ဝိမုစ္စိတုန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘သဗ္ဗသမ္ပတ္တီသူ’’တိ ပဒဉှိ ‘‘ဝိမုစ္စိတု’’န္တိ ပဒေန ဝိဘတ္တိပရိဏာမံ ကတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။

֍ * ၃၀၈။ ခဏ္ဍဖုလ္လသဒ္ဒါနံ အဓိကရဏဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ခဏ္ဍန္တိ ဆိန္နောကာသော။ ဖုလ္လန္တိ ဖလိတောကာသော’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ဆိန္နောကာသော’’တိ ဣမိနာ ခဏ္ဍတိ ဆိဇ္ဇတိ ဧတ္ထာတိ ခဏ္ဍန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဖလိတောကာသော’’တိ ဣမိနာ ဖုလ္လတိ ဖလတိ ဧတ္ထာတိ ဖုလ္လန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဋိသင်္ခရိဿတီတိ ဧတ္ထ ပါဋိသဒ္ဒဿ ပါကတိကတ္ထဘာဝံ, သင်္ခရိဿတိသဒ္ဒဿ စ ကရဓာတုယာ နိပ္ဖန္နဘာဝံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ပါကတိကံ ကရိယတီ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၅။)

֍ * ၃၁၀။ ထေရောတိ သာရိပုတ္တတ္ထေရော, အာဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒန္တိ ဂိလာနပဋိဇဂ္ဂနာဒိ။ အဿာတိ ထေရဿ။ အဂ္ဂါသနန္တိအာဒီသု အဂ္ဂသဒ္ဒေါ ပဌမတ္ထောပိ ဥတ္တမတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ထေရာသန’’န္တိအာဒိ။ အန္တရာ သတ္ထီနန္တိ ဧတ္ထ အန္တရာတိ ဘုမ္မတ္ထေ နိဿက္ကဝစနံ။ သတ္ထိသဒ္ဒေါ စ ဦရုသင်္ခါတော ပါဒဝါစကောတိ အာဟ ‘‘စတုန္နံ ပါဒါနံ အန္တရေ’’တိ။

֍ * ၃၁၅။ ပတိဋ္ဌာပေသီတိ ဧတ္ထ ကံ ဝယံ ကတွာ ပတိဋ္ဌာပေသီတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌာရသကောဋိပရိစ္စာဂံ ကတွာ’’တိ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

အာသနပ္ပဋိဗာဟနာဒိကထာ

֍ * ၃၁၆။ ဝိပ္ပကတဘောဇနေနာတိ ဧတ္ထ ဝိပ္ပကတသဒ္ဒေါ အနိဋ္ဌိတပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘အနိဋ္ဌိတေ ဘောဇနေ’’တိ။ ပကိရိယိတ္ထ, ပကိရိယိဿတေ ဝါ ပကတံ, န ပကတံ ဝိပ္ပကတန္တိ ဝိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗော, အတ္ထတော ပန ‘‘ကရိယမာနော အနိဋ္ဌိတော’’တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧတ္ထာတိ ဌာနေ။ အတိသမီပန္တိ ဘုဉ္ဇမာနဿ ဘိက္ခုဿ အတိအာသန္နံ။ တဿာတိ ဘုဉ္ဇမာနဿ ဘိက္ခုဿ။ ပိဝိတွာ ဝါတိ ယာဂုံ ပိဝိတွာ ဝါ။ ခါဒိတွာ ဝါတိ ခဇ္ဇကံ ခါဒိတွာ ဝါ။ ရိတ္တဟတ္ထမ္ပီတိ တုစ္ဆဟတ္ထမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန အာမိသဟတ္ထံ ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သောတိ ရိတ္တဟတ္ထော ဘိက္ခု။

အာပတ္တိန္တိ ဒုက္ကဋာပတ္တိံ။ ယန္တိ ဝိပ္ပကတဘောဇနံ ဘိက္ခုံ။ သောတိ ပစ္ဆာ အာဂတော ဘိက္ခု။ အယဉ္စ ဘိက္ခူတိ ဝိပ္ပကတဘောဇနော အယဉ္စ ဘိက္ခု။ တေနာတိ ဝိပ္ပကတဘောဇနေန နဝကေန ဝါ ဝုဍ္ဎတရေန ဝါ ဘိက္ခုနာ။ ကိံ နဝကေန ဝုဍ္ဎတရံ အာဏာပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဝုဍ္ဎတရံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သောတိ ဝုဍ္ဎတရော ဘိက္ခု။ တတောတိ ဥဒကံ အာဟရာပေတုံ အာဏတ္တိတော။ ယန္တိ ကမ္မံ။

ယောတိ ဘိက္ခု။ ‘‘ဧဝရူပဿာ’’တိ ပဒေန တဿ နိယမနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကာသဿ ခေဠမလ္လကံ ဌပေတဗ္ဗံ။ ဘဂန္ဒရအတိသာရာနံ ဝစ္စကပါလံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၆။)

ဌပေတဗ္ဗံ။ အညေသံ အညာနိ ဌပေတဗ္ဗာနိ ဟောန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ခေဠ…ပေ… ဟောန္တီ’’တိ။ ယသ္မိံတိ ယသ္မိံ ဂိလာနေ။ ယောပိ ဘေသဇ္ဇံ ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လေသကပ္ပေနာတိ ဧတ္ထ လေသကပ္ပသဒ္ဒါနံ အတ္ထတော ဧကတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အပ္ပကေန သီသာဗာဓာဒိမတ္တေနာ’’တိ။ ဘိက္ခူ ဂဏေတွာတိ ဧတ္ထ ဂဏံ ဉတွာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိစ္ဆေဒံ ဉတွာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ပရိစ္ဆေဒ’’န္တိ ဣမိနာ ဂဏသဒ္ဒဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဉတွာ’’တိ ဣမိနာ ဣဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

သေနာသနဂ္ဂါဟကထာ

֍ * ၃၁၈။ သေယျာတိ ကာယပသာရဏသင်္ခါတံ သယနကိရိယံ ပဋိက္ခိပိတွာ သေနာသနသင်္ခါတံ သေယျံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဉ္စဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ ‘‘သေယျာပရိစ္ဆေဒေနာ’’တိ ဣမိနာ သေယျဂ္ဃေနာတိ ဧတ္ထ အဂ္ဃသဒ္ဒဿ ပူဇနတ္ထံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပရိစ္ဆေဒနတ္ထံ ဒီပေတိ။ ဧတ္ထ စ အဂ္ဃသဒ္ဒဿ စတုတ္ထက္ခရေန ယုတ္တဘာဝေါ ဟေဋ္ဌာ သမုစ္စယက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၁၀၂) ယောဇနာယ ဝုတ္တောယေဝ။ ကာလန္တိ သေယျာပဋိဂ္ဂဟဏဿ ကာလံ။ ဂါဟိယမာနာတိ ဂါဟာပိယမာနာ။ ‘‘အတိရေကာနိ အဟေသု’’န္တိ ဣမိနာ ဥဿာရယိံသူတိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဓံ သာရယိံသု ဂစ္ဆိံသု ပဝတ္တိံသူတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အတိရေကာနီတိ စ ဘိက္ခုပရိစ္ဆေဒတော သေယျာပရိစ္ဆေဒါနိ အတိရေကာနိ။ အနုဘာဂန္တိ ဧတ္ထ အနု ပစ္ဆာ ဒါတဗ္ဗော ဘာဂေါ အနုဘာဂေါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုန အပရမ္ပိ ဘာဂံ ဒါတု’’န္တိ။ အတိမန္ဒေသူတိအာဒိဝစနေန ကိဉ္စိမန္ဒေသု ဘိက္ခူသု ဧကေကဿ ဘိက္ခုနော ဒွေ တိဿော သေယျာ ဒါတဗ္ဗာ။ ယတော ကိဉ္စိမန္ဒေသု ဘိက္ခူသု ဒွေ တယော ဝိဟာရာ ဒါတဗ္ဗာတိ အတ္ထောပိ ဂဟေတဗ္ဗော။ တတ္ထာတိ ‘‘န အကာမာ ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဝစနေ။ အနုဘာဂေ ဂဟိတေတိ ယောဇနာ။ ယေန အနုဘာဂေါ စ ပဌမဘာဂေါ စ ဂဟိတော, သော ဘိက္ခူတိ ယောဇနာ။

‘‘ဥပစာရသီမတော ဗဟီ’’တိ ဣမိနာ နိဿီမေတိ ဧတ္ထ သီမတော ဗဟိ နိက္ခန္တံ, နိသိန္နံ ဝါ နိဿီမန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥပစာရသီမာယ အာဝါသဝဍ္ဎနဝသေန အတိဝိတ္ထာရတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒူရေ ဌိတဿာပီ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၇။)

ဥတုကာလေပီတိ ဟေမန္တဂိမှကာလေပိ။ တသ္မိဉှိ ကာလေ သီတဥဏှဥတု တိခိဏော ဟောတိ, တသ္မာ တဿေဝ ဝိသေသေန ဥတုကာလောတိ နာမံ ပါကဋံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဟေမန္တဂိမှကာလေပီ’’တိ။ ပိသဒ္ဒေန ဝဿကာလံ အပေက္ခတိ။ ပုရိမဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ဂါဟော ပုရိမကော, ပစ္ဆိမဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ဂါဟော ပစ္ဆိမကော။

အန္တရာ ဒွီဟိ ဝဿူပနာယိကဒိဝသေဟိ မုတ္တေ ကာလေ ဂါဟော အန္တရာမုတ္တကော။ ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေတိ ဧကိဿံ ဝိဟာရသီမာယံ။ သေနာသနသာမိကာတိ သေနာသနဒါယကာ, ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ သေနာသနံ။ အာဝါသိကာ န ဩလောကေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ သေနာသနေ။ ပလုဇ္ဇန္တမ္ပီတိ ဝိနဿန္တမ္ပိ။ ဘဂဝါ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ သေနာသနဿ။ အပရဇ္ဇူတိ အပရသ္မိံ အဟနိ အပရဇ္ဇု။ ဂတာယာတိ အတိက္ကမိတာယ။ ပဝါရဏာယ ဂတာယ ပဝါရဏဒိဝသေ အတိက္ကမိတေ သတိ အပရဇ္ဇု အန္တရာမုတ္တကော ဂါဟေတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

တန္တိ အန္တရာမုတ္တကံ။ ဂါဟေန္တေနာတိ ဂါဟာပေန္တေန။ တေနာတိ ဂဏှန္တေန။ အဋ္ဌမာသေတိ စတ္တာရော ဟေမန္တမာသေ, စတ္တာရော စ ဂိမှမာသေတိ အဋ္ဌမာသေ။ ကဒါစိ ပဉ္စ ဂိမှမာသေတိ နဝမာသေ ဝါ။ ခဏ္ဍံ ဝါတိ ဆိန္နဋ္ဌာနံ ဝါ။ ဖုလ္လံ ဝါတိ ဖလိတဋ္ဌာနံ ဝါ။ ပဋိသင်္ခရိတဗ္ဗန္တိ ပါကတိကံ ကာတဗ္ဗံ။ ဒိဝသံ ခေပေတွာတိ ပရိဝေဏေ ဒိဝသံ ခေပေတွာ။ တတ္ထာတိ ဂဟိတသေနာသနေ။ ရတ္တိန္ဒိဝန္တိ ရတ္တိ စ ဒိဝေါ စ ရတ္တိန္ဒိဝံ, သမာဟာရဒွန္ဒော, အစ္စန္တသံယောဂေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ န လဗ္ဘတီတိ သံဃတ္ထေရေန န လဗ္ဘတိ။ ဣဒန္တိ သေနာသနံ။

အန္တရာမုတ္တကဂါဟေန အဂဟေတဗ္ဗသေနာသနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မိံ ပနာ’’တိအာဒိ။ တေမာသစ္စယေန တေမာသစ္စယေနာတိ တိဏ္ဏံ မာသာနံ အတိက္ကမေန တိဏ္ဏံ မာသာနံ အတိက္ကမေန။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ယသ္မိံ ပနာတိ သေနာသနေ ပန။ သကိဒေဝါတိ ဧကဝါရမေဝ။ အယန္တိ ဧသာ ကထာ။

တတ္ထာတိ ဒုဝိဓေသု သေနာသနဂ္ဂါဟေသု။ ဥတုကာလန္တိ ဥတုကာလေ အာဂစ္ဆန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသံ တဒါဝ ဒါတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အကာလော-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၈။)

နာမာတိ ဥဋ္ဌာပနဿ အကာလော နာမ နတ္ထိ။ ဧကံ ဝါ မဉ္စဋ္ဌာနံ ဝါ ဌပေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဧကော ဝါ ထေရော အာဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ ဥဗ္ဘဏ္ဍိကာတိ ဥက္ခိတ္တဘဏ္ဍိကာ။

ဗဟူသူတိ တယော အာဒိံ ကတွာ ဗဟူသု ဘိက္ခူသု။ ပဟောတီတိ ဧကေကဿ ဘိက္ခုဿ ပဟောတိ။ တတ္ထာတိ ပရိဝေဏေ။ တဿေဝါတိ ပရိဝေဏသာမိကဿေဝ။ ဧဝံ အပဟောန္တေသူတိ ဧဝံ ပရိဝေဏဂ္ဃေန အပဟောန္တေသု။ ပါသာဒဂ္ဃေနာတိ ဝိဟာရသင်္ခါတဿ ပါသာဒဿ ပရိစ္ဆေဒေန။ ဩဝရကဂ္ဃေနာတိ ဂဗ္ဘဿ ပရိစ္ဆေဒေန။ သေယျဂ္ဃေနာတိ စတုပဉ္စဟတ္ထပ္ပမာဏာယ သေယျာယ ပရိစ္ဆေဒေန။ မဉ္စဋ္ဌာနေနာတိ ဒွိဟတ္ထဝိတ္ထာရဿ စတုဟတ္ထအာယာမဿ မဉ္စဿ ဌာနေန။ ဧကမဉ္စဋ္ဌာနဿ ဒွိန္နံ ပီဌကာနံ ဌာနတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကပီဌကဋ္ဌာနဝသေနာ’’တိ။ ဣဒံ နိသီဒိတုံ သက္ကုဏေယျဝသေန ဝုတ္တံ။ သစေ န သက္ကာ နိသီဒိတုံ, န ဒါတဗ္ဗံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဘိက္ခုနော ပန ဌိတောကာသမတ္တံ န ဂါဟေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဧတန္တိ ဌိတောကာသမတ္တံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧကမဉ္စဋ္ဌာနဿ တိဏ္ဏံ ဇနာနံ ဧကပီဌကဋ္ဌာနဘာဝေန အပဟောန္တတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကံ မဉ္စဋ္ဌာနံ ဝါ တိဏ္ဏံ ဇနာနံ ဒါတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ‘‘သီတသမယေ’’တိ ဣမိနာ ဥဏှသမယေပိ သဗ္ဗဒိဝသံ အဇ္ဈောကာသေ ဝသိတုံ န သက္ကာတိ ဒီပေတိ။ ပရိဠာဟသမယေ ပန သက္ကာ သဗ္ဗရတ္တိံ အဇ္ဈောကာသေ ဝသိတုံ။ ကိဉ္စာပိ သက္ကာ, သီတုဏှကာလေ ပန န ဒါတဗ္ဗတ္တာ ပရိဠာဟသမယေပိ န ဒါတဗ္ဗန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧကမဉ္စဋ္ဌာနေ ဝါ ဧကပီဌကဋ္ဌာနေ ဝါ တိဏ္ဏံ ဇနာနံ နိသီဒနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဟာထေရေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ မဟာထေရေန ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နိဒ္ဒါဂရုကောတိ နိဒ္ဒါယ ဂရုကာရကော။ သီတံ အနုဒဟတီတိ သီတံ မံ ပီဠေတိ။ တေနာတိ မဟာထေရေန။ ဒုတိယတ္ထေရေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ မဟာထေရံ အပေက္ခတိ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘ဥက္ကာသိတွာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ဇမ္ဗုဒီပေ ပန ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဂါဟေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိဉ္စိဒေဝ မဉ္စဋ္ဌာနံ ဝါ ပီဌဋ္ဌာနံ ဝါတိ ယောဇနာ။ အယန္တိအာဒိ ပုရိမဝစနဿ နိဂမနဝသေန ပစ္ဆိမဝစနဿ ကထနတ္ထာယ ဝုတ္တဝစနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၇၉။)

ဝဿာဝါသေ သေနာသနဂ္ဂါဟော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အာဂန္တုကဝတ္တန္တိ အာဂန္တုကဿ ဝတ္တံ။ အညတ္ထာတိ အညသ္မိံ ဌာနေ။ ဂန္တွာ ဝသိတုကာမေန အာဂန္တုကေနာတိ ယောဇနာ။ ဝဿူပနာယိကဒိဝသမေဝါတိ ဝဿံ ဥပဂမနဒိဝသေယေဝ။ တတ္ထာတိ အညံ ဌာနံ။ နဂန္တဗ္ဗကာရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝသနဋ္ဌာနံ ဝါ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တတြာတိ အညသ္မိံ ဌာနေ။ တေနာတိ သမ္ဗာဓအသမ္ပဇ္ဇနကာရဏာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ န ဖာသုံ ဝိဟရေယျ, တသ္မာ။ တံ ဝိဟာရန္တိ ယသ္မိံ ဝသိတုကာမော, တံ ဝိဟာရံ။ တတ္ထာတိ ဝိဟာရေ, ဝသန္တော သုခံ ဝသိဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဒ္ဒေသတ္ထိကောတိ ဥဒ္ဒေသံ အတ္ထိကော, ဥဒ္ဒေသေန ဝါ။ ကမ္မဋ္ဌာနသပ္ပါယတန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနေန, ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝါ သပ္ပါယဘာဝံ။

တတ္ထာတိ အညဝိဟာရံ။ ဂစ္ဆန္တေန ဃဋ္ဋေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဃဋ္ဋေတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ သကဋ္ဌာနေ။ ကိံ န ဝတ္တဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘တုမှေ’’တိအာဒိ။ သလာကဘတ္တာဒီနိ ဝါ ယာဂုခဇ္ဇကာဒီနိ ဝါ နတ္ထိ န ဝိဇ္ဇန္တီတိ ယောဇနာ။ ဥပေါသထာဂါရဿ ပရိက္ခာရောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တုမှာကံ ဝိဟာရဿ ဣဒံ တာဠဉ္စေဝ ဣမံ သူစိဉ္စ သမ္ပဋိစ္ဆထာတိ ယောဇနာ။ ဂမိယဝတ္တန္တိ ဂမိကာနံ ဘိက္ခူနံ ဝတ္တံ။ ‘‘ဒဟရေဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဥက္ခိပါပေတွာ’’တိ စ ‘‘ဂါဟာပေတွာ’’တိ စ ပဒဒွယေ ကာရိတကမ္မံ, ‘‘ပတ္တစီဝရဘဏ္ဍိကာယော’’တိ ပဒံ ‘‘ဥက္ခိပါပေတွာ’’တိ ပဒေ ဓာတုကမ္မံ, ‘‘တေလနာဠိကတ္တရဒဏ္ဍာဒီနီ’’တိ ပဒံ ‘‘ဂါဟာပေတွာ’’တိ ပဒေ ဓာတုကမ္မမေဝ။ အတ္တာနံ ဒဿေန္တေနာတိ အတ္တာနံ မနုဿာနံ ပကာသေန္တေန။ ဝိတက္ကန္တိ ပစ္စယဗာဟုလ္လိကဝိတက္ကံ။ ‘‘သပရိဝါရ’’န္တိ ပဒံ ‘‘ဂစ္ဆန္တဉ္စာ’’တိ ပဒေ ကိရိယာဝိသေသနံ။ ဧဝဉှိ သတိ သပရိဝါရံ ဂစ္ဆန္တဉ္စာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘န’’န္တိ ပဒေ ပန ကာရကဝိသေသနံ။ ဧဝဉှိ သတိ သပရိဝါရံ နံ ဘိက္ခုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒိသွာ’’တိ ပဒေ စ ကိရိယာဝိသေသနမေဝ။ ဧဝဉှိ သတိ ဂစ္ဆန္တဉ္စ နံ ဘိက္ခုံ သပရိဝါရံ ဒိသွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မနုဿာ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသူတိ မနုဿေသု။ ဧကော ပဏ္ဍိတမနုဿောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ကာလော ဝဿူပနာယိကကာလော နာမာတိ ယောဇနာ။ ယတ္ထာတိ ဌာနေ။ တဿာတိ ဧကဿ ပဏ္ဍိတမနုဿဿ, ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေ မနုဿာ ယာစန္တီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၀။)

သမ္ဗန္ဓော။ အညတ္ထာတိ အညံ ဌာနံ။ မေဇ္ဇန္တိ အညမညံ သိနေဟန္တီတိ မိတ္တာ။ သုခဒုက္ခေသု အမာ သဟ ဝတ္တန္တီတိ အမစ္စာ။ မိတ္တာယေဝ အမစ္စာတိ မိတ္တာမစ္စာ, တေ။ သမ္မန္တယိတွာတိ သမံ, သမ္မာ ဝါ မန္တယိတွာ။ ဣဓေဝါတိ ဂါမေ ဧဝ, ဝိဟာရေ ဧဝ ဝါ။ ကသ္မာ သာဒိတုံ ဝဋ္ဋတိ, နနု သဗ္ဗမေတံ အကပ္ပိယဉ္စ သာဝဇ္ဇဉ္စာတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗဉှေတံ ကပ္ပိယဉ္စေဝ အနဝဇ္ဇဉ္စာ’’တိ။ ဟိ ယသ္မာ ဧတံ သဗ္ဗံ ကပ္ပိယဉ္စ အနဝဇ္ဇဉ္စ, တသ္မာ သဗ္ဗံ သာဒိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဘယမ္ပီတိ မဟာအဋ္ဌကထာကုရုန္ဒီသု ဝုတ္တဝစနဝသေန ဥဘယမ္ပိ ဧတံ ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

အာဝါသိကဝတ္တံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ပဋိကစ္စေဝ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပဋိကစ္စေဝါတိ အာဂန္တုကာနံ အာဂတတော ပဌမမေဝ။ ပဓာနဃရဝိဟာရမဂ္ဂေါတိ ပဓာနဃရမဂ္ဂေါ စ ဝိဟာရမဂ္ဂေါ စ။ မုဒ္ဒဝေဒိကာယာတိ စေတိယဿ ဟမ္မိယဝေဒိကာယ။ ကသ္မာ ဣဒမ္ပိ သဗ္ဗံ ကာတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ဝဿံ ဝသိတုကာမာ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဝဿံ ဝသိတုကာမာ သုခံ ဝသိဿန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကတပရိကမ္မေဟိ အာဝါသိကေဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတော ကုလတော ပကတိယာ လဗ္ဘတိ, တသ္မိံ ကုလေ ဝဿာဝါသိကံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ န ဒိန္နပုဗ္ဗန္တိ ပုဗ္ဗေ န ဒိန္နံ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ ဥပဒ္ဒုတာတိ ဥပဂန္တွာ, ဘုသံ ဝါ ပီဠိတာ။ တတ္ထာတိ မနုဿေသု။ ယေတိ မနုဿာ။ ဝဿာဝါသိကေ ဂါဟိတေတိ ဝဿာဝါသိကေ သေနာသနေ ဂါဟာပိယမာနေ။ ဂါဟိတဘိက္ခူနန္တိ ဂါဟာပိတဘိက္ခူနံ။ ဝဿာဝါသိကန္တိ ဝဿံ အာဝသန္တာနံ ဒါတဗ္ဗံ စီဝရံ။ ဂါဟဏကာလောတိ ဂါဟာပနကာလော။ ဥပကဋ္ဌောတိ အာသန္နော။ ဆာတကာဒီဟီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ရောဂါဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယန္တိ စီဝရံ။ တတောတိ စီဝရတော။ တန္တိ ဝစနံ။ တဒနုရူပေနာတိ တေသံ မနုဿာနံ ဝစနဿာနုရူပေန။ တေသံ တေသန္တိ မနုဿာနံ, ဝဿာဝါသိကံ စီဝရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ယဿာတိ ဘိက္ခုနော။ သောတိ ဘိက္ခု။ ဣတိ ဝဒန္တီတိ ယောဇနာ။ တန္တိ စီဝရံ။ ပဋိက္ကမ္မာတိ ပဋိက္ကမိတွာ။ ဝိဟာရတော အပသက္ကိတွာတိ အတ္ထော။ တတြာတိ ဂါမေ။ ဥပနိက္ခေပံ ဌပေတွာတိ ကပ္ပိယဝတ္ထုံ ဝါ အကပ္ပိယဝတ္ထုံ ဝါ အာရာမိကာဒီနံ ဟတ္ထေ ဥပနိက္ခေပံ ဌပေတွာ။ ဝိဟာရေတိ ဝိဟာရဿ, ဝိဟာရေ ဝဿံ ဝသန္တဿ ဝါ။ အပုစ္ဆိတွာပီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၁။)

ပိသဒ္ဒေန ‘‘ပုစ္ဆိတွာပီ’’တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ တေသန္တိကုလာနံ။ ဝတ္တန္တိ ဇဂ္ဂနာဒိဝတ္တံ။ တေသန္တိ ကုလာနံ။ အာဂတဉ္စ တန္တိ တံ ပံသုကူလိကံ အာဂတဉ္စ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ ပံသုကူလိကေန။ ဒါတုံ န ဣစ္ဆန္တီတိ သံဃဿ အာစိက္ခန္တေပိ သံဃဿ ဒါတုံ န ဣစ္ဆန္တိ။ သဘာဂေါ ဘိက္ခူတိ အတ္တနာ သဘာဂေါ ဘိက္ခု။ ဧတန္တိ ဝဿာဝါသိကံ။ ပံသုကူလိကဿ န ဝဋ္ဋတိ, ကသ္မာ? ဂဟပတိစီဝရတ္တာ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ သဒ္ဓါဒေယျေတိ သဒ္ဓါယ ဒါတဗ္ဗေ ဝဿာဝါသိကလာဘဝိသယေ။

တတြုပ္ပါဒေတိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဥပ္ပဇ္ဇနကလာဘဝိသယေ။ ဘဏ္ဍပဋိစ္ဆာဒနန္တိ ပဋိစ္ဆာဒနစီဝရဘဏ္ဍံ။ စီဝရဘဏ္ဍမေဝ ဟိ ယသ္မာ အနေန သရီရံ ပဋိစ္ဆာဒိယတိ, တသ္မာ ဘဏ္ဍပဋိစ္ဆာဒနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဂါဟေထာတိ ဘိက္ခူဟိ ဂါဟာပေထ။ ဂါဟေတဗ္ဗန္တိ ဘိက္ခူဟိ ဂါဟာပေတဗ္ဗံ။ ဝတ္ထု ပနာတိ သာဋကတော အညံ ကပ္ပိယံ ဝါ အကပ္ပိယံ ဝါ ဝတ္ထု ပန။ ကသ္မာ ဝဋ္ဋတိယေဝ, နနု အကပ္ပိယဝတ္ထု န ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ကပ္ပိယကာရကာနဉှိ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟိ ယသ္မာ အနုညာတံ, တသ္မာ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ယောဇနာ။ ဒိန္နဝတ္ထုတော ဥပ္ပန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ယန္တိ ဝတ္ထု ဒိန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ကပ္ပိယကာရကာနံ ဟတ္ထေ ဒိန္နဝတ္ထူသု။ တန္တိ ဝတ္ထု ဥပနာမေန္တေဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂရုဘဏ္ဍံ ဟောတိ, ဂရုဘဏ္ဍတ္တာ အညေသု ပစ္စယေသု န ဥပနာမေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ပုဂ္ဂလဝသေနေဝါတိ ‘‘ဘိက္ခူ စီဝရေန ကိလမန္တိ, ဧတ္တကံ နာမ တဏ္ဍုလဘာဂံ ဘိက္ခူနံ စီဝရံ ကာတုံ ရုစ္စတိ သံဃဿာ’’တိအာဒိနာ ပုဂ္ဂလံ ပရာမသိတွာ ပုဂ္ဂလဝသေနေဝ။ သံဃဝသေနာတိ ‘‘သံဃော စီဝရေန ကိလမတီ’’တိအာဒိနာ သံဃဝသေန န ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ ပုဂ္ဂလဝသေန အပလောကနကမ္မဿ အကတ္တဗ္ဗတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝတ္ထုဝသေန တဿေဝ အကတ္တဗ္ဗတံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဇာတရူပရဇတဝသေနာပီ’’တိအာဒိ။ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဝသေနာတိ စီဝရတဏ္ဍုလေဟိ အဝသေသဿ ကပ္ပိယဘဏ္ဍဿ ဝသေန။ စီဝရတဏ္ဍုလာနဉှိ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ကပ္ပိယဘဏ္ဍဝသေနာ’’တိ ဧတ္ထ တေဟိ အဝသေသော ကပ္ပိယဘဏ္ဍောဝ ဂဟေတဗ္ဗော။ တံ ပနာတိ အပလောကနကမ္မံ ပန။ ကတ္တဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒါနီ’’တိအာဒိ။ သုဘိက္ခန္တိ သမိဒ္ဓဘိက္ခံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၂။)

သုလဘပိဏ္ဍန္တိ သုခေန လဘပိဏ္ဍံ။ ဒွီဟိ ပဒေဟိ အညမညဿ ကာရဏံ ဒဿေတိ, သုဘိက္ခတ္တာ သုလဘပိဏ္ဍံ, သုလဘပိဏ္ဍတ္တာ သုဘိက္ခန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဧဝံ စီဝရပစ္စယံ သလ္လက္ခေတွာ သေနာသနံ သလ္လက္ခေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကာလေတိ ဂါဟာပနဿ ကာလေ။ ဝုတ္တန္တိ မဟာအဋ္ဌကထာယ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ဒွေ သမ္မန္နိတဗ္ဗာ, နနု ဧကမ္ပိ သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဧဝဉှီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟိ ယသ္မာ ဂါဟေဿတိ, တသ္မာ ဒွေ သမ္မန္နိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဧကေန ဟိ သမ္မုတိလဒ္ဓေန သက္ကာ ပရံ ဂါဟာပေတုံ, အတ္တနာ ပန အတ္တနော ပါပေတုံ န သက္ကာ, တသ္မာ ဒွီသု သမ္မတေသု နဝကော ဝုဍ္ဎဿ, ဝုဍ္ဎော စ နဝကဿာတိ ဥဘော အညမညံ ဂါဟေဿန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ သမ္မန္နိတဗ္ဗာတိ ဧကတော သမ္မန္နိတဗ္ဗာ။ အဋ္ဌပိ သောဠသပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒေန တတော အဓိကမ္ပိ ဧကတော သမ္မန္နိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒီပေတိ။ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ ဥဗ္ဗာဟိကသမ္မုတိယံ (စူဠဝ။ ၄၅၆) အဋ္ဌပိ ဇနာ ဧကတောဝ သမ္မတာတိ ဝစနဉ္စေတ္ထ သာဓကံ။ နိဂ္ဂဟကမ္မမေဝ ဟိ သံဃော သံဃဿ န ကရောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေသန္တိ အဋ္ဌသောဠသဇနာနံ, သမ္မုတိ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိန္တိ သလ္လက္ခေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘စေတိယဃရ’’န္တိအာဒိ။

အာသနဃရန္တိ ပဋိမာဃရံ။ မဂ္ဂပေါက္ခရဏီနံ သမီပေ ကတာ သာလာယော ဥပစာရဝသေန ဝုစ္စန္တိ ‘‘မဂ္ဂေါ’’တိ စ ‘‘ပေါက္ခရဏီ’’တိ စ။ တာ ဟိ သာလာယော ဥပစာရသီမဗ္ဘန္တရဂတေ ဂါမာဘိမုခမဂ္ဂေ စ အန္တောဥပစာရသီမာယံ ခဏိတာ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ပေါက္ခရဏိယော စ ကရီယန္တိ, ဣတိ သလ္လက္ခေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ အသေနာသနံ ဒဿေတွာ သေနာသနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိဟာရော’’တိအာဒိ။ ရုက္ခမူလန္တိ ဆန္နကဝါဋဗဒ္ဓရုက္ခမူလံ။ ဧသေဝ နယော ဝေဠုဂုမ္ဗေပိ။ ဂါဟေန္တေန စ ဂါဟေတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃိကောတိ တတြုပ္ပါဒေါ။ တေသူတိ ဒွီသု စီဝရပစ္စယေသု။ ယန္တိ စီဝရပစ္စယံ။ တဿာတိ စီဝရပစ္စယဿ။ ဌိတိကတောတိ ပဗန္ဓဝသေန ဌိတဋ္ဌာနတော။ ဣတရောတိ ပဌမံ ဂဟိတစီဝရပစ္စယတော ဣတရော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၃။)

အပ္ပတာယာတိ အပ္ပဘာဝတော, ဂါဟိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိဝေဏဂ္ဃေနာတိ ပရိဝေဏပရိစ္ဆေဒေန။ လဘန္တီတိ ပရိဝေဏသာမိကာ ဘိက္ခူ လဘန္တိ။ တန္တိ ပရိဝေဏံ။ ဝိဇဋေတွာတိ ဝိဇဋံ ကတွာ, ဒွေ ဝါ တယော ဝါ ကောဋ္ဌာသေ ကတွာတိ အတ္ထော။ ပက္ခိပိတွာတိ ဘာဂကောဋ္ဌာသံ ပက္ခိပိတွာ။ န ဧဝံ ကာတဗ္ဗန္တိ ယထာ မဟာသုမတ္ထေရော အာဟ, တထာ န ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ အကာတဗ္ဗကာရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မနုဿာ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ ပရိဝေဏေ, ပဝိသိတဗ္ဗံ ဣတိ အာဟာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ဂါဟဏဋ္ဌာနေ။ ပဋိက္ကောသတီတိ ပဋိသေဓေတိ။ ပဋိက္ကောသနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မာ အာဝုသော’’တိအာဒိ။ ဣတိ ဝုတ္တံ, ဣတိ ပဋိက္ကောသတီတိ ယောဇနာ။ ဧကော ဟိ ဣတိသဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော။ တဿာတိ မဟာထေရဿ။ သင်္ဂဟန္တိ ဘိက္ခူနံ သင်္ဂဟံ။ တန္တိ မဟာထေရံ။

ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ဧဝံ ဝက္ခမာနနယေန ဝတ္တဗ္ဗံ။ ပစ္စယံ ဓာရေထ, ဣတိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ပါပုဏာတိ အာဝုသော ဣတိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဂဟိတံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဂဏှထ, ဂဏှာမီ’’တိ ပစ္စုပ္ပန္နကာလဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ဂဟိတံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ အတီတအနာဂတကာလဝသေန အဂဟိတဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ သတုပ္ပါဒမတ္တန္တိ ဂဟဏေ သတိယာ ဥပ္ပါဒနမတ္တံ။ ဧတ္ထာတိ သေနာသနပစ္စယဂဟဏဋ္ဌာနေ။

ယောပီတိ ယမ္ပိ။ ဥပယောဂတ္ထေ စေတံ ပစ္စတ္တဝစနံ, ယမ္ပိ ပစ္စယံ ဝိဿဇ္ဇေတီတိ ယောဇနာ။ ပစ္စယန္တိ စ စီဝရပစ္စယံ။ အယမ္ပီတိ အယမ္ပိ ပစ္စယော။ ပိသဒ္ဒေါ မဟာလာဘပရိဝေဏေ ပစ္စယံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တသ္မိံယေဝ ပရိဝေဏေတိ တသ္မိံ ပံသုကူလိကေန ဂဟိတပရိဝေဏေ ဧဝ။ အညဿာတိ ပံသုကူလိကတော အညဿ ဘိက္ခုဿ။ ပံသုကူလိကော ‘‘အဟံ ဝသာမီ’’တိ သေနာသနံ ဇဂ္ဂိဿတိ။ ဣတရော ‘‘အဟံ ပစ္စယံ ဂဏှာမီ’’တိ သေနာသနံ ဇဂ္ဂိဿတီတိ ယောဇနာ။ ဒွီဟိ ကာရဏေဟီတိ ဝသနဂဟဏဝသေန ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ။ ပံသုကူလိကေ ဂဏှန္တေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဓာတိ သေနာသနေ။ တေနာတိ ပံသုကူလိကေန။ ဟေဋ္ဌာတိ သေနာသနဿ ဟေဋ္ဌာ, ဌိတံ အညံ ဘိက္ခုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၄။)

ပံသုကူလိကေန, ကိဉ္စိ ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္ထဝဿဿ ပံသုကူလိကဿာတိ ယောဇနာ။ ဝဋ္ဋတီတိ ပံသုကူလိကဿ ဝဋ္ဋတိ။ တသ္မိံ သေနာသနေတိ ပံသုကူလိကေန ဂဟိတသေနာသနေ။ ယေသံ ပနာတိ မနုဿာနံ ပန။ တေသန္တိ မနုဿာနံ။

ထူပံ ကတွာတိ စေတိယံ ကတွာ။ တဿာတိ ထူပဿ။ တေန ဘိက္ခုနာတိ ဝဿာဝါသိကံ ဂါဟကဘိက္ခုနာ။ တန္တိ ဘောဇနသာလံ။ ဂါဟေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗမိဒန္တိ သဗ္ဗံ ဣဒံ ဝစနံ။

ပါဋိပဒအရုဏတောတိ ဝဿူပနာယိကဒိဝသသင်္ခါတဿ ပါဋိပဒဿ အရုဏုဂ္ဂမနတော။ ဝိတက္ကစာရိကောတိ ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ ဝသိဿာမီ’’တိအာဒိနာ ဝိတက္ကေန စရဏေ အနုယုတ္တော။ သေနာသနံ ယာစတီတိ သေနာသနဂ္ဂါဟာပကံ သေနာသနံ ယာစတိ။ ဂဟိတန္တိ သံဃေန ဂဟိတံ။ ယတ္ထာတိ ဌာနေ။ ဝဿူပဂတေဟိ ဝတ္တဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုနပ္ပုနံ, သမံ ဝါ စေတိယင်္ဂဏာဒိံ မုဉ္စန္တိ သောဓေန္တိ ဣမာဟီတိ သမ္မုဉ္စနိယော။ မုစိဓာတု သောဓနတ္ထေ ယုပစ္စယော ကရဏတ္ထေ ဟောတိ။ တာလုဇော ပဌမက္ခရော။ သုလဘာ စေ ဒဏ္ဍကာ, ဧကေကေန ဒွေ တိဿော ယဋ္ဌိသမ္မုဉ္စနိယော ဗန္ဓိတဗ္ဗာ။ သုလဘာ စေ သလာကာ, ဆပဉ္စမုဋ္ဌိသမ္မုဉ္စနိယော ဗန္ဓိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ပဉ္စ ပဉ္စ ဥက္ကာတိ အရညဝိဟာရေသု ပရိဿယဝိဇာနနတ္ထံ ပဉ္စ ပဉ္စ အဂ္ဂိဥက္ကာ ကောဋ္ဋေတဗ္ဗာ ဆိန္ဒိတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။

‘‘နိဗဒ္ဓဝတ္တံ ဌပေတွာ’’တိ ဧတ္ထ အကတ္တဗ္ဗဝတ္တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝတ္တံ ကရောန္တေဟိ စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဝတ္တံ ကရောန္တေဟိ စ ဧဝရူပံ အဓမ္မိကဝတ္တံ န ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟိ သစ္စံ, သဗ္ဗေဝ ဧတေ ဥဒ္ဒေသာဒယော ပပဉ္စာတိ ယောဇနာ။ ပပဉ္စေန္တိ သံသာရေ စိရံ ဌပေန္တီတိ ပပဉ္စာ။ မူဂဗ္ဗတန္တိ မူဂါနံ ဝတံ, မူဂေဟိ ကတ္တဗ္ဗံ ဝါ, မူဂေန ဝိယ ဝါ အမူဂေဟိ ကတ္တဗ္ဗံ ဝတံ။ ဧဝံ အကာတဗ္ဗဝတ္တံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကာတဗ္ဗဝတ္တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိယတ္တိဓမ္မော နာမာ’’တိအာဒိ။ တိဝိဓမ္ပီတိ ပရိယတ္တိပဋိပတ္တိပဋိဝေဓဝသေန တိပ္ပကာရမ္ပိ။ အဝယဝပရိယတ္တိဓမ္မောပိ အဝယဝိပရိယတ္တိဓမ္မံ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၅။)

အဝယဝိပရိယတ္တိဓမ္မော ဝါ အဝယဝပရိယတ္တိဓမ္မံ ပတိဋ္ဌာပေတိ, တသ္မာ ပရိယတ္တိဓမ္မော အတ္တနာပိ အတ္တာနံ ပတိဋ္ဌာပေသီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒိသထာတိ ပရိယတ္တိံ ဥဒ္ဒိသထ။ သောဓေတွာ…ပေ… ဥပသမ္ပာဒေထာတိ ဧတ္ထ သောဓနံ နာမ သဗ္ဗေသံ အာစာရကုလပုတ္တာနံ ဥပပရိက္ခနံ။ သောဓေတွာ နိဿယံ ဒေထာတိ ဧတ္ထ သောဓနံ နာမ ဘိက္ခုသဘာဂတံ ဥပပရိက္ခနံ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ကုလပုတ္တောတိ အာစာရကုလပုတ္တော။ ယတ္တကာနိ ဓုတင်္ဂါနိ သမာဒိယိတုံ သက္ကောထာတိ ယောဇနာ။ အန္တောဝဿံ နာမေတန္တိ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနမေတံ။ ဧတသ္မိံ အန္တောဝဿေတိ ဟိ အတ္ထော, ဘဝိတဗ္ဗန္တိအာဒီသု သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ သကလဒိဝသန္တိ သကလဒိဝသမှိ, အပ္ပမတ္တေဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကစာရိကဝတ္တန္တိ ဧကကေန စရိတဗ္ဗံ ဝတ္တံ။ ဘဿေတိ ဝစနေ။ ဒသဝတ္ထုကကထန္တိ အပ္ပိစ္ဆတာဒိဒသဝတ္ထုက ကထံ။

ဝိဂ္ဂါဟိကပိသုဏဖရုသဝစနာနီတိ ဝိဂ္ဂဟံ ကလဟံ ဇနေတီတိ ဝိဂ္ဂါဟိကံ, ဝိဂ္ဂါဟိကဝစနဉ္စ ပိသုဏဝစနဉ္စ ဖရုသဝစနဉ္စ ဝိဂ္ဂါဟိကပိသုဏဖရုသဝစနာနိ။ မနသိကာရဗဟုလာ ဝိဟရထ ဣတိ ဩဝဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဒန္တကဋ္ဌခါဒနဝတ္တန္တိ ဟေဋ္ဌာ အဒိန္နာဒါနဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တံ ဒန္တကဋ္ဌခါဒနေ, ဒန္တကဋ္ဌခါဒနဿ ဝါ ဝတ္တံ။ ‘‘ပတ္တံ ထဝိကာယ ပက္ခိပန္တေန န ကထေတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ကထေန္တေ ပမာဒေန ပတ္တော ဘိဇ္ဇေယျာတိ ပတ္တဿ ဂုတ္တတ္ထာယ ကထနံ နိဝါရေတိ။ အာစိက္ခိတဗ္ဗာတိ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။

ကောစိ ဒါယကောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဂန္တုကော ဘိက္ခူတိ စီဝရဂ္ဂါဟိတတော ပစ္ဆာ အာဂတော အာဂန္တုကော ဘိက္ခု။ သံဃတ္ထေရောတိ အာဝါသိကသံဃတ္ထေရော။ ပဌမဘာဂန္တိ ပုဗ္ဗေ ဂါဟိတံ ပဌမဘာဂံ, ပရိဝတ္တေတွာတိ ပုဗ္ဗေ ဂါဟိတဘာဂေန ပစ္ဆာ ဒါတဗ္ဗံ ဝဿာဝါသိကံ ပရိဝတ္တေတွာ။ အာဂန္တုကဿ ဝဿဂ္ဂေန ပတ္တဋ္ဌာနေ အာဂန္တုကဿ ဒါတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘အာဂန္တုကဿာ’’တိ ပဒံ ပုဗ္ဗာပရံ အပေက္ခတိ။ တသ္မာ ဒွိန္နံ ပဒါနံ မဇ္ဈေ ဝုတ္တံ။ ပဌမဝဿူပဂတာတိ ပဌမဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ဝဿူပဂတာ။ ‘‘ဒွေ တီဏိ စတ္တာရီ’’တိ ဝစနဿ ဝါ ဗဟူနံ ဘိက္ခူနံ ဝါ ဗျာပနတ္ထာယ ‘‘လဒ္ဓံ လဒ္ဓ’’န္တိ ဝိစ္ဆာဝသေန ဝုတ္တံ။ တေန ပနာတိ အာဂန္တု-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၆။)

ကေန ပန။ ပဌမဝဿူပဂတေဟိ အပ္ပကေ လဒ္ဓေ ပစ္ဆိမဝဿူပနာယိကဒိဝသေ ဒါတဗ္ဗာနံ ဝဿာဝါသိကာနံ ဗဟုကေပိ အယံ နယော ဉာတဗ္ဗောတိ ကတွာ န ဝုတ္တော။

ဒွီသုပီတိ ပဌမ ဒုတိယဝသေန ဒွီသုပိ။ ဝဿူပဂတာ ဘိက္ခူ ဘိက္ခာယ ကိလမန္တာ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဓာတိ ဌာနေ။ ဝသန္တာတိ ဧကတော ဝသန္တာ။ ဒွေ ဘာဂါ ဟောမ သာဓု ဝတာတိ ယောဇနာ။ သာဓု ဝတာတိ ဧကံသေန သုန္ဒရာ ဘဝေယျုန္တိ အတ္ထော။ ယေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ တတ္ထာတိ ဉာတိပဝါရိတဋ္ဌာနေသု။ ပဝါရဏာယာတိ ပဝါရဏာဒိဝသေ။ တေသူတိ ဘိက္ခူသု။ ယေတိ ဘိက္ခူ။ တတ္ထာတိ ဉာတိပဝါရိတဋ္ဌာနေသု။ ကသ္မာ အပလောကေတွာ ဒါတဗ္ဗံ, နနု တေ သာဒိယန္တီတိ အာဟ ‘‘သာဒိ ယန္တာပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟီတိ ယသ္မာ။ ‘‘နေဝ ဝဿာဝါသိကဿ သာမိနော’’တိ ဣမိနာ တေသံ ဝဿစ္ဆိန္နတံ ဒီပေတိ။ နေဝ အဒါတုံ လဘန္တီတိ ပဌမမေဝ ကတိကဝတ္တဿ ကတတ္တာ အဒါတုံ နေဝ လဘန္တိ, သဗ္ဗေသံ နော အမှာကန္တိ ယောဇနာ။ ဣဓာတိ ဌာနေ။ တန္တိ ကတိကဝတ္တံ။ ဧကော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ တတ္ထာတိ သဘာဂဋ္ဌာနေ။ ဝသိတွာ အာဂတာနံ တေသံ ဘိက္ခူနန္တိ ယောဇနာ။ န လဗ္ဘတိ ဣတိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဣမေသန္တိ ဝဿာဝါသိအပ္ပတ္တကာနံ ဧကစ္စာနံ။ ဂါဟိတသဒိသမေဝါတိ ဝဿာဝါသိကဿ ဂါဟိတေန သဒိသမေဝ။ တေသမေဝါတိ ဧကစ္စာနမေဝ။

ပက္ကန္တောပီတိ အညံ ဌာနံ ပက္ကမန္တောပိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တေန ဘိက္ခုနာ ကတံ ပါနီယဥပဋ္ဌပနာဒိကမ္မံ ဘတိနိဝိဋ္ဌံ ဘတိယာ ဌိတန္တိ ယောဇနာ။ အပလောကနကမ္မံ ကတွာ ဂါဟိတံ သံဃိကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃိကန္တိ တတြုပ္ပါဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝိဗ္ဘန္တောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ ဆိန္နဝဿောတိ ဒဿေတိ။ ပစ္စယဝသေနေဝါတိ သဒ္ဓါဒေယျပစ္စယဝသေန။ ဝဒန္တီတိ ကေစိ ဝဒန္တိ။

ဒိသံဂမိကော ဘိက္ခု ဝိဗ္ဘမတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မနုဿေတိ ဝဿာဝါသိကဒါယကမနုဿေ။ သမ္မုခါတိ အာဝါသိကဿ သမ္မုခါ။ သမ္ပဋိစ္ဆာပေတွာတိ ‘‘သုဋ္ဌု ဒဿာမာ’’တိ ပဋိစ္ဆာပေတွာ။ ယဿ ဂါဟိတန္တိ ယဿ ဘိက္ခုနော သေနာသနံ ဂါဟိတံ။ သေနာသနသာမိကဿာတိ သေနာသနဒါယကဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၇။)

ပုတ္တဓီတာဒယောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သေနာသနေ ဒေမာတိ သေနာသနဿ ဒေမ။ တတ္ထာတိ သေနာသနေ။ ဧကမေဝ ဝတ္ထံ ဒါတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ပုဂ္ဂလဿ အဒတွာ သေနာသနဿေဝ ဒါတဗ္ဗတ္တာ။ ဝဿာဝါသိကဋ္ဌိတိကာယာတိ ဝဿာဝါသိကဂါဟိတဿ ဌိတိကာယ။ ဧသေဝ နယောတိ သေနာသနဿေဝ ဒိန္နတ္တာ ဧသေဝ နယော။ တဿေဝ ဟောန္တီတိ ပုဂ္ဂလဿေဝ ဒိန္နတ္တာ တဿေဝ ဟောန္တိ။

ဒုတိယော ထေရာသနေ ဂါဟိတော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဌမဘာဂဿ သာမဏေရဿ ဂါဟိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝရဘာဂံ သာမဏေရဿ ဒတွာ’’တိ။ ဥဘောပီတိ ဒွေ ထေရသာမဏေရေပိ။ သယမေဝါတိ ဒါယကော သယမေဝ။ ယန္တိ ဝဿာဝါသိကံ။ ယဿာတိ ထေရဿ ဝါ သာမဏေရဿ ဝါ။

ဣတောတိ ဝုတ္တနယတော။ ဒဟရသာမဏေရဿာတိ တရုဏဿ သာမဏေရဿ။ သောတိ ဃရသာမိကော။ နန္တိ ပတ္တဇနံ။ ယဿာတိ ဘိက္ခုနော။ တေသန္တိ မနုဿာနံ။ ယထာဘူတံ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ဝိဗ္ဘမကာလင်္ကတကာရဏံ ယထာဘူတံ အာစိက္ခိတဗ္ဗံ။ သုဒ္ဓပံသုကူလိကာယေဝါတိ အညေဟိ အမိဿာ သုဒ္ဓါ ပံသုကူလိကာယေဝါတိ။ ဣဒံ နေဝါသိကဝတ္တန္တိ နိဂမနံ။

ဥပနန္ဒဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၁၉။ အယမတ္ထောတိ အယံ ဝက္ခမာနော အတ္ထော, ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဂါမကေ။ တန္တိ သေနာသနံ, ဂဏှန္တေနေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဓာတိ သာဝတ္ထိယံ။ မုတ္တန္တိ တေ သေနာသနံ မုဉ္စိတံ ဟောတိ။ တတြာပီတိ ဂါမကေပိ။ ဥဘယတ္ထာတိ သာဝတ္ထိယံ, ဂါမကေ စာတိ ဥဘယတ္ထ။

ဧတ္ထာတိ ဥပနန္ဒဝတ္ထုသ္မိံ။ ကထန္တိ ကေန ပကာရေန ပဋိပ္ပဿမ္ဘတိ။ ဣဓာတိ သာသနေ။ ဧကစ္စော ဂဏှာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတြာပီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၈။)

သာမန္တဝိဟာရေပိ။ တဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ဣဓာတိ သေနာသနေ။ အာလယမတ္တန္တိ စိတ္တုပ္ပါဒမတ္တံ။ ဣစ္စဿာတိ ဣတိ အဿ, ဧဝံ အဿ ဘိက္ခုဿာတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ‘‘ဂဟဏေန ဂဟဏ’’န္တိအာဒိကေ စတုက္ကေ။ ယော ပန ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပစာရသီမာတိက္ကမေတိ နိမိတ္တတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ, ဘာဝေန ဘာဝလက္ခဏေ ဝါ။ တတ္ထာတိ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ ပစ္စာဂစ္ဆတိ, ဝဋ္ဋတိ, သေနာသနဂ္ဂါဟော န ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ အဓိပ္ပါယော။

֍ * ၃၂၀။ ယောတိ ဘိက္ခု။ မဟန္တတရော ဝါ ဒဟရတရော ဝါတိ အတ္တနော မဟန္တတရော ဝါ ဒဟရတရော ဝါ ဟောတိ။ သော ဘိက္ခု တိဝဿန္တရော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧကဿ ဘိက္ခုနော တိဏ္ဏံ ဝဿာနမန္တရေ ဌိတော တိဝဿန္တရော အညော ဘိက္ခု။ တတ္ထာတိ ဘိက္ခူသု။ ဣမေ သဗ္ဗေတိ တိဝဿန္တရဒွိဝဿန္တရသမာနဝဿိကေ ဣမေ ဘိက္ခူ, လဘန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ တိဏ္ဏံ ပဟောတီတိ မဉ္စပီဌဝိနိမုတ္တံ ယံ အာသနံ တိဏ္ဏံ သုခံ နိသီဒိတုံ ပဟောတိ, တထာရူပေ အာသနေပိ ဒွေ ဒွေ ဟုတွာ နိသီဒိတုံ လဘန္တီတိ ယောဇနာ။ အပိသဒ္ဒေန မဉ္စပီဌာနိ အပေက္ခတိ။ ဣဒံ ပစ္ဆိမဒီဃာသနံ။ အနုပသမ္ပန္နေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ ဥပသမ္ပန္နေနာတိ ဒဿေတိ။

ဟတ္ထိကုမ္ဘေတိ ဟတ္ထိသိရောပိဏ္ဍေ။ ဣမိနာ ဟတ္ထိသဒ္ဒေန ဟတ္ထိကုမ္ဘော ဂဟိတော အဝယဝူပစာရေန ဝါ ဥတ္တရပဒလောပေန ဝါတိ ဒဿေတိ။ ဟတ္ထီ ဝိယာတိ ဟတ္ထီ, ဘူမိဘာဂေါ, ဟတ္ထိမှိ ပတိဋ္ဌိတော ပါဒသင်္ခါတော နခေါ ဣမဿာတိ ဟတ္ထိနခကော, ပါသာဒေါ။ ဧတံ ‘‘ဟတ္ထိနခကော’’တိ နာမံ ဧဝံကတဿ ပါသာဒဿ နာမန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဝိစိတြာနီ’’တိ ပဒံ ‘‘ကဝါဋာနိ မဉ္စပီဌာနိ တာလဝဏ္ဋာနီ’’တိ သဗ္ဗပဒေသု ယောဇေတဗ္ဗံ။ ယံကိဉ္စိ စိတ္တကမ္မကတံ အတ္ထိ, သဗ္ဗံ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ပါသာဒဿ ဒေမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါဋေက္ကန္တိ ပါသာဒတော ဝိသုံ။ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝါတိ သဗ္ဗံ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ ဟောတိ။ ဂေါနကာဒီနိ အဋ္ဌာရသ အတ္ထရဏာနိ ပရိဘုဉ္ဇိတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနာတိ ဂိဟီဟိ ဝိသေသေန ယထာကာမံ ကရိယတီတိ ဂိဟိဝိကဋံ, ဂိဟိသန္တကံ။ ‘‘ဂိဟိဝိကဋ’’န္တိ နီဟာရော အဘိနီဟာရော ဂိဟိဝိကဋနီဟာရော, တေန။ လဗ္ဘန္တီတိ နိသီဒိတုမေဝ လဗ္ဘန္တိ။ တတြာပီတိ ဓမ္မာသနေပိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၈၉။)

အဝိဿဇ္ဇိယဝတ္ထုကထာ

֍ * ၃၂၁။ ဧတာနီတိ ဂရုဘဏ္ဍာနိ။ တတ္ထာတိ ရာသိဝသေန ပဉ္စသု သရူပဝသေန ပဉ္စဝီသတိယာ ဂရုဘဏ္ဍေသု။ အာဂန္တွာ, အာဘုသော ဝါ ရမန္တိ ဧတ္ထာတိ အာရာမော။ တေသံယေဝါတိ ပုပ္ဖါရာမဖလာရာမာနမေဝ။ ‘‘ဌပိတောကာသော’’တိ ဣမိနာ ဝတ္ထုသဒ္ဒဿ ဘူမိဘေဒတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝသတိ အာရာမော ပတိဋ္ဌဟတိ ဧတ္ထာတိ အာရာမဝတ္ထု။ တေသု ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေန နဝဘူမိဘာဂတော အညဿ ပေါရာဏဘူမိဘာဂဿပိ အာရာမဝတ္ထုဘာဝံ ဝိကပ္ပေတိ။ ဝိသေသေန စတုဣရိယာပထေ ဟရတိ ပဝတ္တေတိ ဧတ္ထာတိ ဝိဟာရော။ တဿာတိ ဝိဟာရဿ။ စတုန္နံ မဉ္စာနန္တိ နိဒ္ဓါရဏတ္ထေ သာမိဝစနံ။ အညတရော မဉ္စော နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ‘‘လောဟေန ကတာ ကုမ္ဘီ’’တိ ဣမိနာ လောဟကုမ္ဘီတိ ဧတ္ထ မဇ္ဈေလောပသမာသံ ဒဿေတိ။ လောဟမယာ ကုမ္ဘီ လောဟကုမ္ဘီတိ ဝစနတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ လောဟေန ကတံ ဘာဏကံ, လောဟေန ကတော ဝါရကော, လောဟေန ကတံ ကဋာဟန္တိ အတ္ထံ အတိဒိသတိ။ ဧတ္ထာတိ ဘာဏကဝါရကကဋာဟေသု။ အရဉ္ဇရောတိ အတိမဟန္တတ္တာ အရံ ခိပ္ပံ ဇရတိ ဝိနာသေတီတိ အရဉ္ဇရော။ အထ ဝါ ဇလံ ဂဏှိတုံ အလန္တိ အရဉ္ဇရော လကာရာနံ ရကာရေ ကတွာ။

ဂါထာဝသေန နိဂမနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧဝ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧဝံ ပကာသယီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွေ ဂရုဘဏ္ဍာနိ ဒွိသင်္ဂဟာနိ ဟောန္တိ, တတိယံ ဂရုဘဏ္ဍံ စတုသင်္ဂဟံ ဟောတိ, စတုတ္ထံ ဂရုဘဏ္ဍံ နဝကောဋ္ဌာသံ ဟောတိ, ပဉ္စမံ ဂရုဘဏ္ဍံ အဋ္ဌဘေဒနံ ဟောတိ, ဣတိ ဣမိနာ ပကာရေန ပဉ္စနိမ္မလလောစနော နာထော ပဉ္စဟိ ရာသီဟိ ပဉ္စဝီသဝိဓံ ဂရုဘဏ္ဍံ ပကာသယီတိ ယောဇနာ။

တတြာတိ ဂရုဘဏ္ဍေ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ သဗ္ဗမ္ပိ ဣဒံ ဂရုဘဏ္ဍံ အဝိဿဇ္ဇိယန္တိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ။ ပရိဝါရေ ပန အာဂတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ပဉ္စ ရာသယော မဟေသိနာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ပရိဝါရေ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၀။)

တတြာတိ ‘‘ပရိဝတ္တနဝသေနာ’’တိ ဝစနေ။ ဣဒံ ဂရုဘဏ္ဍံ ဥပနေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နိစ္စံ တိဋ္ဌန္တီတိ ထာဝရာ, ဌာဓာတု ဝရပစ္စယော, ဌာကာရဿ ထာကာရော။ ဣမိနာ အာရာမအာရာမဝတ္ထုဝိဟာရဝိဟာရဝတ္ထူနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ အဝိဿဇ္ဇိယအဝေဘင်္ဂီယတ္တာ ဂရု အလဟုကံ ဘဏ္ဍံ ဂရုဘဏ္ဍံ။ ဣမိနာ မဉ္စာဒီနိ ဧကဝီသတိ ဂရုဘဏ္ဍာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ထာဝရေတိ အာဓာရေ ဘုမ္မံ, ပရိယာပန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ, ထာဝရေသူတိ ဟိ အတ္ထော, ခေတ္တန္တိအာဒီသု သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ခိပတိ ပုဗ္ဗဏ္ဏဗီဇမေတ္ထာတိ ခေတ္တံ။ ဝသတိ အပရဏ္ဏဗီဇံ ပတိဋ္ဌာတိ ဧတ္ထာတိ ဝတ္ထု, တလေ ဘူမိဘာဂေ ဧကတော ဝါ ဒွီဟိ ဝါ တီဟိ ဝါ ဌာနေဟိ အာဝရဏံ ကရီယတိ ဧတ္ထာတိ တဠာကော, သရော။ ကဿကာနံ မတေန ကတ္တဗ္ဗာတိ မာတိကာ။ အာရာမေန ပရိဝတ္တေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကာနိ ပရိဝတ္တေတုန္တိ အာဟ ‘‘ဣမာနိ စတ္တာရိပီ’’တိ။ ပိသဒ္ဒေါ အဝယဝသမ္ပိဏ္ဍနော။

တတြာတိ ‘‘ပရိဝတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝစနေ။ ဒူရေတိ သံဃာရာမတော ဒူရဋ္ဌာနေ။ ယမ္ပီတိ နာဠိကေရဖလမ္ပိ။ ဟရန္တီတိ သံဃဿ ဟရန္တိ။ အညေသန္တိ သံဃတော အညေသံ မနုဿာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေတိ မနုဿာ။ သံဃေန သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ရုစ္စတီတိ သံဃဿာရာမေန မနုဿာနမာရာမံ, မနုဿာနမာရာမေန ဝါ သံဃဿာရာမံ ပရိဝတ္တေတုံ ရုစီယတိ ဣစ္ဆီယတိ။ ဘိက္ခူနံ အာရာမောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယန္တိ မနုဿာနမာရာမော။ ခုဒ္ဒကောတိ သံဃာရာမတော ခုဒ္ဒကော။ အာယန္တိ အယတိ အာယသာမိကော ဓနေန ဝဍ္ဎိံ ဂစ္ဆတိ အနေနာတိ အာယော, တံ။ သမကမေဝါတိ သမပ္ပမာဏမေဝ, အာယံ သစေ ဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပမာဏတ္ထေ ကပစ္စယော။ မနုဿာနံ ရုက္ခာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတိရေကံ သံဃဿ ဒေမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇာနာပေတွာတိ ‘‘သံဃေ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၃။၃၇၆) သံဃဿ ဒိန္နဒါနဿ အာနိသံသံ မနုဿာနံ ဇာနာပေတွာ။ ဖလဓာရိနော ဟောန္တိ နနူတိ ယောဇနာ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ဧတေနေဝ နယေနာတိ ယေန နယေန အာရာမော အာရာမေန ပရိဝတ္တေတဗ္ဗော, ဧတေနေဝ နယေန။ မဟန္တေန ဝါ ခုဒ္ဒကေန ဝါ အာရာမဝတ္ထုနာ စာတိ ယောဇနာ။ အာရာမ အာရာမဝတ္ထုဝိဟာရဝိဟာရဝတ္ထူနိ ပရိဝတ္တေတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၁။)

ဥဘောပီတိ ဂေဟပါသာဒဝသေန ဥဘောပိ။ တတ္ထာတိ ဂေဟေ။ ဣဒံ ပနာတိ ပါသာဒသင်္ခါတံ ဂေဟံ, မနုဿာနံ ဂေဟန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟဂ္ဃေန ဝါ အပ္ပဂ္ဃေန ဝါ ဝိဟာရဝတ္ထုနာ စာတိ ယောဇနာ။ ဝိဟာရဝိဟာရဝတ္ထုအာရာမအာရာမဝတ္ထူနိ ပရိဝတ္တေတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။

ဂရုဘဏ္ဍေန ဂရုဘဏ္ဍပရိဝတ္တနေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ပံသွာဂါရကေသူတိ ပံသုကီဠနတ္ထာယ ကတေသု အဂါရကေသု။ ကပ္ပိယမဉ္စာတိ သံဃဂဏပုဂ္ဂလာနံ ကပ္ပိယာ သုဝဏ္ဏရဇတာဒီဟိ အကတာ မဉ္စာ။ ဝိဟာရဿ ပန သုဝဏ္ဏရဇတမယာဒိကာပိ ကပ္ပိယာ မဉ္စာ ဒါတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဗဟိသီမာယာတိ ဥပစာရသီမတော ဗဟိ။ တတ္ထာတိ သံဃတ္ထေရဿ ဝသနဋ္ဌာနေ။ တတ္ထာတိ တဿ ဘိက္ခုနော ဝသနဋ္ဌာနေ။ ‘‘မဟဂ္ဃေနာ’’တိ ဝုတ္တဝစနံ နိယမေန္တော အာဟ ‘‘သတဂ္ဃနကေန ဝါ သဟဿဂ္ဃနကေန ဝါ’’တိ။ မဉ္စသတန္တိ မဉ္စဗဟုံ။ ဧတေသုပီတိ ပီဌဘိသိဗိဗ္ဗောဟနေသုပိ။ တတ္ထာတိ ပီဌဘိသိဗိဗ္ဗောဟနေသု။ ကပ္ပိယံ ပီဌာဒီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အကပ္ပိယံ ဝါ မဟဂ္ဃံ ကပ္ပိယံ ဝါတိ ကပ္ပိယေန ဝါ မဟဂ္ဃကပ္ပိယေန ဝါ ပရိဝတ္တေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝုတ္တဝတ္ထူနီ’’တိ ပဒံ ‘‘ပရိဝတ္တေတွာ’’တိ ပဒေ အဝုတ္တကမ္မံ, ‘‘ဂဟေတဗ္ဗာနီ’’တိ ပဒေ ဝုတ္တကမ္မံ, ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခပဒံ။

ပသတမတ္တဥဒကဂဏှကာနိပီတိ ဧတ္ထ ပသတော နာမ ကုဉ္စိတပါဏိ။ သီဟဠဒီပေတိ သီဟံ လာတိ ဂဏှာတီတိ သီဟဠော လကာရဿ ဠကာရံ ကတွာ, သီဟဗာဟုနာမကော ရာဇာ, တဿ ပုတ္တတ္တာ ဝိဇယကုမာရောပိ သီဟဠော နာမ, တေန အာဒိမှိ နိဝါသဘာဝေန ဂဟိတတ္တာ ဒီပေါ သီဟဠဒီပေါ နာမ, တသ္မိံ။ ပါဒံ ဂဏှာတီတိ ပါဒဂဏှနော, သောယေဝ ပါဒဂဏှနကော။ ပါဒေါ နာမာတိ ‘‘ပါဒဂဏှနကော’’တိ ဧတ္ထ ပါဒေါ နာမ။ ယော လောဟဝါရကော မဂဓနာဠိယာ ပဉ္စနာဠိမတ္တံ ဂဏှာတိ, သော လောဟဝါရကော ပါဒေါ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ပမာဏဿ နာမံ ပမာဏဝန္တေ ဥပစာရတော ဝေါဟာရနယံ ဒဿေတိ။ တတောတိ ပဉ္စနာဠိမတ္တဂဏှနကဝါရကတော။ ဣမာနီတိ လောဟကုမ္ဘီအာဒီနိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၂။)

ဘိင်္ဂါရ …ပေ… ကဋစ္ဆုအာဒီနီတိ ဘိင်္ဂါရော စ ပဋိဂ္ဂဟော စ ဥဠုင်္ကော စ ဒဗ္ဗိ စ ကဋစ္ဆု စ ပါတိ စ တဋ္ဋကော စ သရကော စ သမုဂ္ဂေါ စ အင်္ဂါရကပလ္လော စ ဓူမကဋစ္ဆု စ ဘိင်္ဂါရ…ပေ… ဓူမကဋစ္ဆုယော, တာ အာဒိ ယေသံ တာနီတိ ဘိင်္ဂါရ…ပေ… ကဋစ္ဆုအာဒီနိ။ အာဒိသဒ္ဒေန အညာနိ ဥပကရဏာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ဘာဇနီယာနီတိ ဘာဇေတဗ္ဗာနိ။ ကံသလောဟာဒီတိအာဒိသဒ္ဒေန ဝဋ္ဋလောဟံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဝဋ္ဋလောဟံ နာမ ပီတလောဟံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ပါရိဟာရိယန္တိ သံဃိကပရိဘောဂံ ပရိဟရိတွာ အပနေတွာ ပုဂ္ဂလိကပရိဘောဂေန ပရိဘုဉ္ဇနံ, ‘‘အတ္တသန္တက’’န္တိ ဝါ ပရိဂ္ဂဟေန ဟရိတွာ ဘုဉ္ဇနံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဂိဟိဝိကဋနီဟာရေနေဝါတိ ‘‘ဂိဟိဝိကဋ’’န္တိ အဘိနီဟာရေနေဝ။

အညသ္မိမ္ပိ ကပ္ပိယလောဟဘဏ္ဍေ ပရိယာပန္နာ အဉ္ဇနီတိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ ကပ္ပိယလောဟဘဏ္ဍေတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ, ‘‘အဉ္ဇနီ’’တိအာဒိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ သူစီတိ စီဝရာဒိသိဗ္ဗနကာ သူစိ။ ပဏ္ဏသူစီတိ ပဏ္ဏေ လိခနာ သူစိ။ အညမ္ပီတိ အဉ္ဇနိအာဒိတော အညမ္ပိ။ ဓူမနေတ္တဉ္စ ဖာလဉ္စ ဒီပရုက္ခော စ ဒီပကပလ္လကော စ ဩလမ္ဗကဒီပေါ စ ဓူမနေတ္တ…ပေ… ဩလမ္ဗကဒီပါ။ ဣတ္ထိပုရိသတိရစ္ဆာနဂတသင်္ခါတာနိ ရူပါနိ ဧတေသု အတ္ထီတိ ဣတ္ထိပုရိသတိရစ္ဆာနဂတရူပကာနိ။ ဓူမနေတ္တ…ပေ… ဩလမ္ဗကဒီပါ စ တေ ဣတ္ထိပုရိသတိရစ္ဆာနဂတရူပကာနိ စေတိ ဓူမနေတ္တ…ပေ… ရူပကာနိ, ဝိသေသနပရနိပါတော။ တာနိ ဝါ အညာနိ ဝါ ဘိတ္တိစ္ဆဒနကဝါဋာဒီသု ဥပနေတဗ္ဗာနိ လောဟဘဏ္ဍာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လောဟခိလကန္တိ လောဟမယံ အာဏိံ။ ပရိဟရိတွာတိ ‘‘အတ္တနော သန္တက’’န္တိ ပရိဂ္ဂဟေန ဟရိတွာ, သံဃိကပရိဘောဂဂိဟိဝိကဋာနိ ဝါ အပနေတွာ။ ခီရပါသာဏမယာနီတိ ခီရဝဏ္ဏေန ပါသာဏေန ကတာနိ။

သုဝဏ္ဏဉ္စ ရဇတဉ္စ ဟာရကူဋဉ္စ ဇာတိဖလိကဉ္စ သုဝဏ္ဏ…ပေ… ဇာတိဖလိကာနိ, တေဟိ ကတာနိ ဘာဇနာနိ သုဝဏ္ဏ…ပေ… ဘာဇနာနိ။ သဗ္ဗန္တိ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိသဗ္ဗံ။ ဝဋ္ဋတီတိ သံဃဂဏပုဂ္ဂလာနံ ဝဋ္ဋတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၃။)

ဝါသိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ, နိဒ္ဓါရဏေ ဝါ ဘုမ္မံ။ ယာယ ဝါသိယာ န သက္ကာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဝါသိတော။ မဟတ္တရီသဒ္ဒေါ မဟန္တပရိယာယော အနိပ္ဖန္နပါဋိပဒိကော။ မဟတ္တရီ ဝါသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝေဇ္ဇာနန္တိ ဘိသက္ကာနံ။ သိရာဝေဓနဖရသုပီတိ ပိသဒ္ဒေန တတော မဟန္တံ ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ ယာ ပန ကုဌာရီ အာဝုဓသင်္ခေပေန ကတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ အာဝုဓသင်္ခေပေန ကတာ ယာ ပန ကုဌာရီ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ အနာမာသာတိ အနာမသိတဗ္ဗာ, အနာမာသာရဟာတိ အတ္ထော။ စတုရင်္ဂုလမတ္တောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ တတော အဓိကော ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ နိခဏိတွာ ခါဒတီတိ နိခါဒနံ။ စတုရဿံ မုခမေတဿာတိ စတုရဿမုခံ။ ဒေါဏိသဒိသံ မုခမေတဿာတိ ဒေါဏိမုခံ။ သမ္မုဉ္စနိဒဏ္ဍဝေဓနမ္ပိ နိခါဒနံ ဒဏ္ဍဗဒ္ဓံ ဟောတိ စေတိ ယောဇနာ။ ဒဏ္ဍေန ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ ဒဏ္ဍဗဒ္ဓံ, ဒဏ္ဍံ ဗဒ္ဓမေတဿာတိ ဝါ ဒဏ္ဍဗဒ္ဓံ။ ‘‘အဒဏ္ဍက’’န္တိ ဝတွာ တဿေဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဖလမတ္တမေဝါ’’တိ။ နတ္ထိ ဒဏ္ဍမေတဿာတိ အဒဏ္ဍကံ။ ယန္တိ နိခါဒနံ။ ပရိဟရိတုန္တိ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေန ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဟရိတုံ, သံဃိကဘာဝံ အပနေတုံ ဝါ။ သိခရမ္ပိ နိခါဒနေနေဝ သင်္ဂဟိတံ လက္ခဏဟာရနယေန သမာနကိစ္စဘာဝတော။ သိခရန္တိ ယေန ပရိဗ္ဘမိတွာ ဆိန္ဒန္တိ, ယေဟိ မနုဿေဟိ ဒိန္နာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေတိ မနုဿာ, ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နောတိ အမှာကံ။ ပါကတိကေတိ ပကတိယာ ဌိတေ, ယထာ ပဌမံ ဌိတာ ဟောန္တိ, တထာ ကရိဿာမာတိ အတ္ထော။ သစေ အာဟရန္တီတိ သစေ အာယာစနံ အကတွာ ဟရန္တိ။ အနာဟရန္တာပီတိ ပုန အနာဟရန္တာပိ။

ကမ္မာရော စ တဋ္ဋကာရော စ စုန္ဒကာရော စ နဠကာရော စ မဏိကာရော စ ပတ္တဗန္ဓကော စ ကမ္မာရ…ပေ… ပတ္တဗန္ဓကာ, တေသံ။ အဓိကရဏီ စ မုဋ္ဌိကော စ သဏ္ဍာသော စ တုလာ စ အဓိကရဏိ…ပေ… တုလာ။ သံဃေ ဒိန္နကာလတောတိ သံဃဿ ဒိန္နကာလတော။ တိပုံ ဆိန္ဒတိ အနေနာတိ တိပုစ္ဆေဒနံ, တမေဝ သတ္ထကံ တိပုစ္ဆေဒနသတ္ထကံ။ မဟာကတ္တရိဉ္စ မဟာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၄။)

သဏ္ဍာသဉ္စ မဟာပိပ္ဖိလိကဉ္စ ဌပေတွာတိ ယောဇနာ။ ကသ္မာ ဌပိတာနီတိ အာဟ ‘‘မဟာကတ္တရိအာဒီနိ ဂရုဘဏ္ဍာနီ’’တိ။ တတ္ထ ယသ္မာ မဟာကတ္တရိအာဒီနိ ဂရုဘဏ္ဍာနိ, တသ္မာ ‘‘ဌပေတွာ မဟာကတ္တရိ’’န္တိ အာဒိ မယာ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။

ဝလ္လိအာဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဝေတ္တဝလ္လိအာဒိကာတိ ဝေတ္တသင်္ခါတဝလ္လိအာဒိကာ။ အဍ္ဎဗဟုပ္ပမာဏာတိ ဧတ္ထ –

‘‘ဗျာမော သဟကရာ ဗာဟု, ဒွေပဿဒွယဝိတ္ထတာ’’တိ။ –

အဘိဓာနေ (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၂၆၉ ဂါထာယံ) ဝုတ္တတ္တာ ဗာဟု နာမ ဣဓ ဗျာမောဝ အဓိပ္ပေတော။ တသ္မာ ဒွီသု ပဿေသု ဝိတ္ထတာနံ ဗျာမသင်္ခါတာနံ သဟကရာနံ ဒွိန္နံ ဗာဟူနံ အဍ္ဎောတိ အဍ္ဎဗာဟု, တဿ ပမာဏမေတဿာတိ အဍ္ဎဗာဟုပ္ပမာဏာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော, ဒီဃတော ဒွိဟတ္ထာ ဝလ္လီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထဇာတကာတိ တိဿံ သံဃဿ ဘူမိယံ ဇာတကာ။ ရက္ခိတဂေါပိတာတိ သံဃေန သယံ ရက္ခိတာ, ပရေဟိ ဂေါပိတာ။ ဣမိနာ အရက္ခိတအဂေါပိတာ ဂရုဘဏ္ဍံ န ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ သာတိ ဝလ္လိ။ အတိရေကာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပနေတုန္တိ တံ ဝလ္လိံ ဥပနေတုံ။ သုတ္တဉ္စ မကစိဝါကဉ္စ နာဠိကေရဟီရဉ္စ စမ္မဉ္စ သုတ္တ…ပေ… စမ္မာနိ, တေဟိ ကတာ သုတ္တ…ပေ… စမ္မမယာ။ ရဇ္ဇုကာ ဝါ ယောတ္တာနိ ဝါ ဂရုဘဏ္ဍံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကဝဋ္ဋာ ဝါ ဒွိဝဋ္ဋာ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေန တိဝဋ္ဋာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ အဝဋ္ဋေတွာ ဒိန္နံ သုတ္တဉ္စ အဝဋ္ဋေတွာ ဒိန္နာ မကစိဝါကနာဠိကေရဟီရာ စာတိ ယောဇနာ။

ယော ကောစိ ဝေဠူတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောပီတိ ဝေဠုပိ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေန ဝလ္လိံ အပေက္ခတိ။ ဣဒမေတ္ထာတိ ဣဒံ သဗ္ဗံ ဧတ္ထ ဝေဠုမှိ, ဝေဠူသု ဝါ ဣဒန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သမကံ ဝါတိ ဂဟိတဝေဠုနာ သမပ္ပမာဏံ ဝါ။ အတိရေကံ ဝါတိ တတော အတိရေကံ ဝါ။ တံအဂ္ဃနကန္တိ တဿ ဝေဠုနော အဂ္ဃနာရဟံ။ ဖာတိကမ္မန္တိ ဝဍ္ဎိကမ္မံ။ တတ္ထေဝါတိ ဂဏှနဋ္ဌာနေဝ။ ဂမနကာလေတိ ဂဏှနဋ္ဌာနတော အညတ္ထ ဂမနကာလေ။ ‘‘ပဟိဏိတွာ ဒါတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ သယံ ဝါ အာဂန္တွာ ဒါတဗ္ဗောတိ အတ္ထောပိ လက္ခဏဟာရနယေန ဂဟေတဗ္ဗော သမာနကိစ္စတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၅။)

မုဉ္ဇပဗ္ဗဇသဒ္ဒေန မုဉ္ဇပဗ္ဗဇတိဏာနံ ပါဠိယံ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ တိဏသဒ္ဒေန တာနိ ဌပေတွာ ပါရိသေသဉာယေန အဝသေသတိဏမေဝ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မုဉ္ဇံ ပဗ္ဗဇဉ္စ ဌပေတွာ’’တိအာဒိ။ သမာနဖလတ္တာ လက္ခဏဟာရနယေန ပဏ္ဏမ္ပိ တိဏေနေဝ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ, ဣတီတိ ဧဝံ။ တိဏဉ္စ ဂရုဘဏ္ဍံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထဇာတကံ ဝါတိ တသ္မိံ သံဃာရာမေ ဇာတကံ ဝါ။ ဗဟာရာမေတိ သံဃာရာမတော ဗဟိ။ တမ္ပီတိ တိဏမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ဝလ္လိဝေဠူ အပေက္ခတိ။ အဋ္ဌင်္ဂုလပ္ပမာဏောပီတိ ဒီဃတော အဋ္ဌင်္ဂုလပမာဏောပိ။ ရိတ္တပေါတ္ထကောတိ အလိခိတတ္တာ တုစ္ဆော မကစိဝတ္ထာဒိကောပိ ပဏ္ဏမယောပိ ပေါတ္ထကော။ ဣဒဉ္စ ပဏ္ဏပသင်္ဂေန ဝုတ္တံ။

ပဉ္စဝဏ္ဏာ ဝါတိ နီလပီတလောဟိတောဒါတမဉ္ဇိဋ္ဌဝသေန ပဉ္စဝဏ္ဏနာ ဝါ။ တမ္ပီတိ မတ္တိကမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ဝလ္လိဝေဠုတိဏာနိ အပေက္ခတိ။

ဒါရုဘဏ္ဍေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ရက္ခိတဂေါပိတော ယော ကောစိ ဒါရုဘဏ္ဍကော အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ မဟာအဋ္ဌကထာယံ ပန ဝုတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတြာတိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ, ‘‘တေန ခေါ ပန သမယေနာ’’တိ ပါဠိယံ ဝါ။ ဣမေသူတိ အာသန္ဒိကာဒီသု။ ဧတ္ထာတိ ပီဌေသု, ပလာလပီဌေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဗျဂ္ဃစမ္မဩနဒ္ဓန္တိ ဗျဂ္ဃစမ္မေန အဝနဒ္ဓံ။ ဝါဠရူပပရိက္ခိတ္တန္တိ ဝါဠရူပေဟိ ပရိဝါရိတံ။ ရတနပရိသိဗ္ဗိတန္တိ ရတနသုတ္တေန သမန္တတော သိဗ္ဗိတံ။

ဧတေသုပီတိ ဝင်္ကဖလကာဒီသုပိ။ ‘‘သင်္ခထာလကံ ပန ဘာဇနီယ’’န္တိ ပါဌဿာနန္တရံ ‘‘တထာ’’တိ ပါဌော အတ္ထိ, သော ဧတ္ထ န ယုဇ္ဇတိ, ပရတော ပန ‘‘ယေန ကေနစိ ကတံ ဂရုဘဏ္ဍမေဝါ’’တိ ပါဌဿာနန္တရံ ယုဇ္ဇတိ။ တတ္ထ ဟိ ယထာ ယေန ကေနစိ ကတံ ဂရုဘဏ္ဍမေဝ ဟောတိ, တထာ ထမ္ဘတုလာသောပါနဖလကာဒီသု ဒါရုမယံ ဝါ ပါသာဏမယံ ဝါ ယံကိဉ္စိ ဂေဟသမ္ဘာရရူပံ ဂရုဘဏ္ဍမေဝါတိ အတ္ထော။

သဗ္ဗန္တိ သကလံ ဥဒကတုမ္ဗပါဒကထလိကမဏ္ဍလံ။ ဧတေသုပီတိ အာဓာရကာဒီသုပိ။ တထာ ထမ္ဘတလာတိ ဧတ္ထ တထာသဒ္ဒေန ‘ဂရု-

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၆။)

ဘဏ္ဍမေဝါ’’တိ ပဒံ အတိဒိသတိ။ သံဃေ ဒိန္နန္တိ သံဃဿ ဒိန္နံ။ ဘူမတ္ထရဏန္တိ ဘူမိယံ အတ္ထရိတဗ္ဗံ။ တမ္ပီတိ ဧဠကစမ္မမ္ပိ။

ဥဒုက္ခလံ ဂရုဘဏ္ဍမေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧသေဝ နယော မုသလန္တိအာဒီသုပိ။ ဧတေသူတိ မဉ္စပါဒါဒီသု။ အနုညာတဝါသိယာတိ ဘာဇနတ္ထာယ အနုညာတဝါသိယာ။ ဓမကရဏောတိ ဧတ္ထ ‘‘သင်္ခံ ဓမတိ, သင်္ခဓမကော’’တိအာဒီသု ဝိယ နိဿံယောဂပါဌောယေဝ ယုဇ္ဇတိ။ တသ္မာ ဓမတိ ဝါတေန ပဝတ္တတီတိ ဓမော, ဝါတဟေတုကော သဒ္ဒေါ, ဓမံ ကရောတီတိ ဓမကရဏောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ သဗ္ဗမေတန္တိ အနုညာတဝါသိဒဏ္ဍာဒိကံ ဧတံ သဗ္ဗံ။ တတောတိ အနုညာတဝါသိဒဏ္ဍာဒိကတော, မဟန္တတရံ ဝါသိဒဏ္ဍာဒိကံ ဂရုဘဏ္ဍန္တိ ယောဇနာ။

ယထာဇာတမေဝါတိ ယထာပဝတ္တမေဝ။ တေဟီတိ ဟတ္ထိဒန္တာဒီဟိ, ‘‘ကတ’’ဣတိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တစ္ဆိတနိဋ္ဌိတောပီတိ တစ္ဆိတကမ္မေန နိဋ္ဌိတောပိ။

မတ္တိကာဘဏ္ဍေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ, ဥပဘောဂေါ စ ပရိဘောဂေါ စ ဥပဘောဂပရိဘောဂံ, သမာဟာရဒွန္ဒော။ ဣဒံ ပဒံ ‘‘ဃဋပိဓာနာဒိကုလာလဘာဇန’’န္တိ ပဒေနေဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ထုပိကာတီတိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ ဣမသဒ္ဒတ္ထော။ ဣဒံ သဗ္ဗံ သံဃဿ ဒိန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ ဂရုဘဏ္ဍန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘အနတိရိတ္တပမာဏော’’တိ ဝိသေသနပဒံ ‘‘ဃဋကော’’တိ ဝိသေသျပဒေနေဝ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထာတိ မတ္တိကာဘဏ္ဍေ, အာဓာရေ ဝါ နိဒ္ဓါရဏေ ဝါ တ္ထ ပစ္စယော။ မတ္တိကာဘဏ္ဍေ ကုဏ္ဍိကာ ဘာဇနီယကောဋ္ဌာသံ ဘဇတိ, ဧဝံ လောဟဘဏ္ဍေပီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ဂရုဘဏ္ဍဝိနိစ္ဆယေ။

နဝကမ္မဒါနကထာ

֍ * ၃၂၃။ ဘဏ္ဍိကာဋ္ဌပနမတ္တေနာတိ ဧတ္ထ ဘဏ္ဍိကာဋ္ဌပနံ နာမ ဘဏ္ဍိကယောဇနန္တိ အာဟ ‘‘ကပေါတဘဏ္ဍိကယောဇနမတ္တေနာ’’တိ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ စိတကဓူမောတိ စိတကေ ဥဋ္ဌိတော ဓူမော။ ဧတဿေဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၇။)

ဘိက္ခုဿ ဧဝ ဝိဟာရောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဓူမကာလေတိ ဓူမဿ ဥဋ္ဌိတကာလေ။ ‘‘အပလောကေတွာ’’တိ ဣမိနာ ဓူမကာလေ အပလောကိတံ ဓူမကာလိကံ။ ဓူမကာလိကံ ဟုတွာတိ အတ္ထယောဇနံ ကတွာ ပါဠိယံ ‘‘ပရိယောသိတဝိဟာရ’’န္တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတိ။ ကတပရိယောသိတဝိဟာရန္တိ ကတပရိယောသိတော ဝိဟာရော ဣမဿ နဝကမ္မဿာတိ ကတပရိယောသိတဝိဟာရံ။ ဣဒံ နဝကမ္မံ ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာဝ ဂေါပါနသိယော န အာရောဟန္တိ, တာဝ ဝိပ္ပကတော နာမာတိ ယောဇနာ။ တတောတိ ဂေါပါနသိအာရောဟနတော။ ကဉ္စိဒေဝ သမာဒပေတွာ ကာရေဿတီတိ ဝိဟာရသာမိကောယေဝ ကဉ္စိ ဘိက္ခုံသမာဒပေတွာ ကာရေဿတိ။ ပဉ္စဟတ္ထေ ဝိဟာရေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဆဝဿိကံ နဝကမ္မန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ အဍ္ဎယောဂေ။ သောတိ အဍ္ဎယောဂေါ။ မဟလ္လကံ နိယာမေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒသဟတ္ထေ ဧကာဒသဟတ္ထေ’’တိ။ ဒသဝဿိကံ ဝါ ဧကာဒသဝဿိကံ ဝါ နဝကမ္မန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဒွါဒသဟတ္ထတော။ လောဟပါသာဒသဒိသေပိ ပါသာဒေတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဒွါဒသဝဿိကနဝကမ္မတော။

နဝကမ္မိကောတိ နဝကမ္မေ ယုတ္တပယုတ္တော။ ဥတုကာလေတိ ဟေမန္တဂိမှကာလေ။ ပဋိဗာဟိတုန္တိ အညေသံ သမ္ပတ္တဘိက္ခူနံ ပဋိသေဓေတုံ။ အာဝါသသာမိကဿာတိ အာဝါသဒါယကဿ။ တဿာတိ အာဝါသသာမိကဿ။ ဝံသေတိ အနွယေ။ တေတိ တဝ။ သောတိ အာဝါသသာမိအာဒိကော။ ဘိက္ခူဟိ ဇဂ္ဂိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေပီတိ ဉာတိဥပဋ္ဌာကာပိ။ တသ္မိမ္ပီတိ သံဃိကပစ္စယေပိ။ ဗဟူ အာဝါသေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကံ အာဝါသန္တိ ယောဇနာ။

ဧကံ ဝါ အာဝါသန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဝိသဇ္ဇိတာဝါသေဟိ, ဥပ္ပန္နာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုရုန္ဒိယံ ပန ဝုတ္တံ, ကိန္တိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဧကံ မဉ္စဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာတိ ဧကံ မဉ္စဋ္ဌာနံ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေန ဂဟေတွာ။ တိဘာဂန္တိ တတိယဘာဂံ။ အယမေဝ ဝါ ပါဌော။ ဧတ္ထာတိ နဋ္ဌဝိဟာရေ။ ပုဂ္ဂလိကမေဝါတိ ပုဂ္ဂလိကံ ဧဝ, ပုဂ္ဂလိကံ ဣဝ ဝါ။ ဇဂ္ဂါတိ ဇဂ္ဂါဟိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၈။)

ဟီတိ ဖလဇောတကော။ ဧဝံ ဇဂ္ဂိတော ပနာတိ ဧဝံ ဇဂ္ဂိတော ဝိဟာရော ပန။ တသ္မိန္တိ ဇဂ္ဂန္တေ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနံ ဒါတုကာမော ဟောတီတိ သံဃဿ ဘဏ္ဍဋ္ဌပနံ ဝါ နဝကာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ဝါ အဒတွာ အတ္တနောယေဝ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနံ ဒါတုကာမော ဟောတိ။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနံ ဒါတုံ လဗ္ဘတီတိ သဗ္ဗဝိဟာရံ ပုဂ္ဂလိကဘာဝေန အဂ္ဂဟေတွာ ဧကဒေသဿေဝ ဂဟိတတ္တာ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနံ ဒါတုံ လဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ ဇဂ္ဂါပေတဗ္ဗော ဣတိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ ‘‘ဝုတ္တ’’န္တိ ပါဌော အတ္ထိ, သော အပါဌောယေဝ ‘‘ကုရုန္ဒိယံ ပန ဝုတ္တ’’န္တိ ပဒဿ အာကာရတ္တာ။

အညံ ဣဒမ္ပိ စ ဝက္ခမာနဝစနံ တတ္ထေဝ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ကိန္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဒွေ ဘိက္ခူ’’တိအာဒိ။ ဒွေ ဘိက္ခူ ကရောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေနာတိ ဘိက္ခုနာ။ သောယေဝ သာမီတိ ယေန သာ ဘူမိ ပဌမံ ဂဟိတာ, သောယေဝ သာမီတိ အတ္ထော။ ပတိရူပေ ဌာနေတိ ပတိရူပေ သေနာသနဋ္ဌာနေ။ တန္တိ ပုဂ္ဂလိကကရဏံ။ ယံ ပန ဝယကမ္မန္တိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ စ ဝယကမ္မန္တိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ကတဿ ကမ္မဿ မူလံ။ ဝိဟာရဿ မူလံ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တဿာတိ သံဃိကံ ကရောန္တဿ။ တတ္ထေဝါတိ ကတဝိဟာရေ ဧဝ။ ကတာဝါသေတိ သမီပတ္ထေ ဘုမ္မဝစနံ, ကတာဝါသသမီပေတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဆာယူပဂဖလူပဂါတိ ဆာယံ ဥပဂစ္ဆန္တာ စ ဖလံ ဥပဂစ္ဆန္တာ စ, ဆာယာဖလာနိ ဥပဟရန္တာတိ အတ္ထော။ အပလောကေတွာတိ သံဃံ အပလောကေတွာ။ သာမိကာတိ ရုက္ခသာမိကာ။ ဟာရေတဗ္ဗာတိ အပနေတဗ္ဗာ။

‘‘သံဃိကဝလ္လိမတ္တမ္ပိ အဂ္ဂဟေတွာ’’တိ ဣမိနာ သံဃိကံ ဂဟေတွာ သံဃိကာယ ဘူမိယာ သစေ ဝိဟာရံ ကရောတိ, သံဃိကမေဝါတိ ဒဿေတိ။ ဒွိဘူမကတိဘူမကာဒီသု ပါသာဒေသု ဥပဍ္ဎဘာဂံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါသာဒေါ စေဝ ဟောတီ’’တိအာဒိ။ ဥပရိ ပါသာဒေါတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ဝိဟာရကာရကော ဘိက္ခု, တဿ ဟေဋ္ဌာပါသာဒေါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဟာရေတိ သံဃိကဝိဟာရေ, ဝိဟာရသမီပေတိ အတ္ထော။ အကတဋ္ဌာနေတိ စယပမုခါနံ အကတပုဗ္ဗဋ္ဌာနေ။ စယံ ဝါ ပမုခံ ဝါတိ သံဃိကဝိဟာရဿ စယံ ဝါ ပမုခံ ဝါ။ ဗဟိကုဋ္ဋေတိ ကုဋ္ဋဿ, ကုဋ္ဋတော ဝါ ဗဟိ။ တဿာတိ စယပမုခကာရကဿ ဘိက္ခုဿ ဟောတီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၄၉၉။)

သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသမံ ပဗ္ဗတကန္ဒရာဒိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အပဒေတိ သုကရဿ အကာရဏေ။ ကတံ ဟောတီတိ စယံ ဝါ ပမုခံ ဝါ ကတံ ဟောတိ။ တတ္ထာတိ စယပမုခေသု, သံဃော အနိဿရော ဣတိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။

ဝရသေယျံ ဂဟေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ပုန အာဂန္တွာတိ ပက္ကမိတွာ ပုန အာဂန္တွာ။ တဿာတိ နဝကမ္မဂါဟကဿ ဘိက္ခုဿ။ ဧတန္တိ သေနာသနံ။

အညတြပရိဘောဂပဋိက္ခေပါဒိကထာ

֍ * ၃၂၄။ နာတိဟရန္တီတိ ဧတ္ထ အတိသဒ္ဒေါ ဟရဏတ္ထော, ဟရသဒ္ဒေါ ပရိဘုဉ္ဇနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အညတြ ဟရိတွာ န ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ။ ယံ မဉ္စပီဌာဒီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဥန္ဒြိယမဟာဝိဟာရေ။ တန္တိ မဉ္စပီဌာဒိံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အနုဇာနာတိ, တသ္မာ။ တန္တိ မဉ္စပီဌာဒိံ။ အညတြာတိ အညံ ဝိဟာရံ။ အရောဂန္တိ အနဋ္ဌာဇိဏ္ဏတ္တာ အရောဂံ။ တသ္မိံ ဝိဟာရေတိ ဥန္ဒြိယဝိဟာရေ။ တသ္မိန္တိ ဥန္ဒြိယဝိဟာရေ။ တတောတိ ဥန္ဒြိယဝိဟာရတော။ သုယောဇိတာနီတိ သုဋ္ဌု ယောဇိတာနိ။ မူလဒါနံ ဝါ ပဋိပါကတိကံ ဝါ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဆဍ္ဍိတဝိဟာရတောတိ ဘိက္ခူဟိ အနပေက္ခေန ဆဍ္ဍိတသံဃိကဝိဟာရတော စ ပုဂ္ဂလေန သာပေက္ခေန ဆဍ္ဍိတပုဂ္ဂလိကဝိဟာရတော စ။ အာဝါသိကကာလေတိ အာဝါသိကာနံ ဌိတကာလေ။ တတောတိ ဆဍ္ဍိတဝိဟာရတော။

ဖာတိကမ္မတ္ထာယာတိ ဧတ္ထ ဖာတိသဒ္ဒေါ ဝဍ္ဎနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝဍ္ဎိကမ္မတ္ထာယာ’’တိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဖာတိကမ္မတ္ထာယာ’’တိ ပါဌေ။

စက္ကလိကန္တိ စက္ကာကာရေန လာတိ ပဝတ္တတိ, စက္ကာကာရံ ဝါ လာတိ ဂဏှာတီတိ စက္ကလံ, တဒေဝ စက္ကလိကံ, ပါဒပုဉ္ဇနံ, ‘‘ကမ္ဗလာဒီဟိ ဝေဌေတွာ ကတ’’န္တိ ဣမိနာ တဿ ကရဏာကာရံ ဒဿေတိ။ ယေဟီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၀။)

ပါဒေဟိ။ ဥဒကန္တိ သေနာသနဿ တိန္တကံ ဥဒကံ။ ဥဒကံ န ပညာယတီတိ ယောဇနာ။ သဥပါဟနေန အက္ကမိတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။

သုဓာဘူမိယန္တိ သုဓာယ လိတ္တာယံ ဘူမိယံ။ ပရိဘဏ္ဍဘူမိယန္တိ ဂေါမယကသာဝပရိဘဏ္ဍဘူမိယံ။ ပါဒါတိ မဉ္စပါဒါ။ တသ္မိန္တိ စောဠကေ။ ဌပေန္တဿာတိ မဉ္စပါဒေ ဌပေန္တဿ။ တတ္ထာတိ တေသု ဘိက္ခူသု။ နေဝါသိကာတိ နိဗဒ္ဓံ ဝသန္တီတိ နေဝါသိကာ။ ဌပေန္တီတိ မဉ္စပါဒေ ဌပေန္တိ။ တထေဝါတိ ယထာ နေဝါသိကာ ဝဠဉ္ဇန္တိ, တထေဝ အာဂန္တုကေဟိ ဝဠဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အတ္ထော။

သေတဘိတ္တိ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေန နီလဘိတ္တိအာဒယော သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ‘‘ဒွါရမ္ပိ ဝါတပါနမ္ပီ’’တိအာဒိနာ သာမညတော ဝုတ္တတ္တာ ဒွါရဝါတပါနာဒယော အပရိကမ္မကတာပိ န အပဿယိတဗ္ဗာ။ ကေနစိ ဝါ ဝတ္ထာဒိနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘ဟုတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဓောတပါဒကာ’’တိ ပဒဿ ‘‘နိပဇ္ဇိတု’’န္တိ ပဒေ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ, ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ ပဒေ ကာရကဝိသေသနဘာဝံ နိဝတ္တေတိ။ ကသ္မိံ ဌာနေ နိပဇ္ဇိတုံ ကုက္ကုစ္စာယန္တီတိ အာဟ ‘‘ဓောတေဟိ ပါဒေဟိ အက္ကမိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ’’တိ။ ‘‘အက္ကမိတဗ္ဗဋ္ဌာနဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဓောတပါဒကေ’’တိ ပါဌဿ ဓောတော ပါဒေါ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထ ဌာနေတိ ဓောတပါဒကံ, တသ္မိံ ဓောတပါဒကေတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတန္တိ ‘‘ဓောတပါဒကေ’’တိ နာမံ။ ‘‘ပစ္စတ္ထရိတွာ’’တိ ဧတ္ထ ကေန ပစ္စတ္ထရိတွာတိ အာဟ ‘‘ပစ္စတ္ထရဏေနာ’’တိ။ ‘‘အတ္တနော သန္တကေနာ’’တိ ဣမိနာ သံဃိကေန ပစ္စတ္ထရဏေန ပစ္စတ္ထရဏံ ပဋိက္ခိပတိ။ နိဒ္ဒါယတောပီတိ နိဒ္ဒါယကာရဏာပိ, သံကုဋိတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ နိဒ္ဒါယတောပီတိ နိဒ္ဒါယန္တဿပိ။ ‘‘သရီရာဝယဝေါ’’တိ ပဒေ သာမျတ္ထဆဋ္ဌီ, ‘‘အာပတ္တိယေဝါ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။ လောမေသု ဖုသန္တေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပရိဘောဂသီသေနာ’’တိ ဣမိနာ ပရိဘောဂံ အကတွာ ကေနစိ ကမ္မေန သရီရာဝယဝေန ဖုသန္တဿ အနာပတ္တီတိ ဒဿေတိ။ ဟတ္ထတလေန ဖုသိတုံ ပါဒတလေန ဖုသိတုံ ဝါ အက္ကမိတုံ ဝါတိ ယထာလာဘယောဇနာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ‘‘ပရိဘောဂသီသေနာ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဉ္စပီဌံ နီဟရန္တဿာ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၁။)

သံဃဘတ္တာဒိအနုဇာနနကထာ

֍ * ၃၂၅။ ‘‘သံဃဿ ဘတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ သံဃဘတ္တန္တိ ပဒဿ ဆဋ္ဌီသမာသံ ဒဿေတိ။ သံဃဿ အတ္ထာယ အာဘတံ ဘတ္တံ ကာတုံ န သက္ကောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တန္တိအာဒီသု ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဥဒ္ဒေသေန လဒ္ဓဘိက္ခူနံ ဘတ္တံ ကာတု’’န္တိ ဣမိနာ ဥဒ္ဒေသေန လဒ္ဓဘိက္ခူနံ ကာတဗ္ဗံ ဘတ္တံ ဥဒ္ဒေသဘတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တထေဝါတိ ယထာ သံဃတော ဥဒ္ဒိသိတွာ လဒ္ဓဘိက္ခူ, တထေဝ။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ‘‘ဧကံ ဝါ’’တိအာဒိနာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ။ တေသန္တိ လဒ္ဓဘိက္ခူနံ။ ဣမိနာ နိမန္တေတွာ လဒ္ဓဘိက္ခူနံ ကာတဗ္ဗံ ဘတ္တံ နိမန္တနဘတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သလာကာယော ဆိန္ဒိတွာ’’တိ ဣမိနာ သလာကာယော ဆိန္ဒိတွာ ကာတဗ္ဗံ ဘတ္တံ သလာကဘတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပက္ခိကန္တိ ဥပေါသထိကန္တိ ပါဋိပဒိကန္တိ ဧဝံ နိယာမေတွာတိ ယောဇနာ။ ပဉ္စမီအာဒီသု ပက္ခေသု ကာတဗ္ဗံ ပက္ခိကံ။ ဥပေါသထေ ကာတဗ္ဗံ ဥပေါသထိကံ။ ပါဋိပဒေ ကာတဗ္ဗံ ပါဋိပဒိကံ, တမေဝ ဘတ္တံ ပါဋိပဒိကဘတ္တံ။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ နိမန္တနန္တိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ အာဒျတ္ထော, ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ နိမန္တနန္တိအာဒိံ ဣမံ ဝေါဟာရံ ပတ္တာနီတိ ဟိ အတ္ထော။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒီနိယေဝ အနုဇာနနမကတွာ ကသ္မာ သံဃဘတ္တမ္ပိ အနုဇာနာတီတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယသ္မာ သက္ခိဿန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေတိ မနုဿာ။ တမ္ပီတိ သံဃဘတ္တမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒီနိ အပေက္ခတိ။

သံဃဘတ္တာဒီနံ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ‘‘သံဃဘတ္တံ ဥဒ္ဒေသဘတ္တ’’န္တိအာဒိပါဌေ, ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ, သံဃဘတ္တာဒီသု ဝါ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ, ဘုဉ္ဇန္တာနံ အမှာကံ အဇ္ဇ ဒသ ဒွါဒသ ဒိဝသာ အဟေသုန္တိ ယောဇနာ။ အညတောတိ အညသ္မာ ဌာနာ။ တတ္ထာတိ သံဃဘတ္တေ။ ဝတ္တဗ္ဗာတိ မနုဿာ ဝတ္တဗ္ဗာ။ တန္တိ သံဃဘတ္တံ, ဓာတုကမ္မံ, ‘‘အမှာက’’န္တိ ကာရိတကမ္မံ။ တန္တိ သံဃဘတ္တံ။

ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာ

အယံ နယော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ရညာ ဝါ ပဟိတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ သစေ အတ္ထီတိ သစေ ဌိတိကာ အတ္ထိ။ ဥဒ္ဒေသကေနာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၂။)

ဘတ္တုဒ္ဒေသကေန။ န အတိက္ကာမေတဗ္ဗန္တိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ န အတိက္ကာမေတဗ္ဗံ။ တေ ပနာတိ ပိဏ္ဍပါတိကာ ပန။ ဌိတိကံ ဌပေတွာတိ ဌိတိကံ ဌိတဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ မုဉ္စိတွာတိ အတ္ထော။ တေသန္တိ မဟာထေရာနံ။ ယောဇနန္တရိကဝိဟာရတောပီတိ ယောဇနေန ဗျဝဓာနေ ဌိတဝိဟာရတောပိ။ ဌိတဋ္ဌာနတောတိ ဌိတိကာယ ဌိတဋ္ဌာနတော။ အသမ္ပတ္တာနမ္ပီတိ ဘတ္တုဒ္ဒေသဋ္ဌာနံ အသမ္ပတ္တာနမ္ပိ။ ဝဍ္ဎိတာ နာမ သီမာတိ ဥပစာရသီမာ ဝဍ္ဎိတာ နာမ။ သံဃနဝကဿ ဒိန္နေပီတိ ယာဝ ဒုတိယဘာဂေါ န ဒါတဗ္ဗော, တာဝ သံဃနဝကဿ ဒိန္နေပိ။ ဝဿဂ္ဂေနာတိ ဂဏိယတီတိ ဂံ, ဝဿမေဝ ဂံ ဝဿဂ္ဂံ, တေန ဝဿဂ္ဂေန, ဝဿဂဏနာယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဒိ ‘‘ဝဿဂ္ဃေနာ’’တိ စတုတ္ထက္ခရေန ပါဌော ဘဝေယျ, ဧဝံ သတိ ဝဿပရိစ္ဆေဒေနာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, အယမေဝ ယုတ္တတရော။

ဧကသ္မိံ ဝိဟာရေတိ ဧကိဿံ ဝိဟာရသီမာယံ။ တသ္မိံယေဝ ဘတ္တုဒ္ဒေသဋ္ဌာနေတိ ဧတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန အညသ္မိံ ဌာနေ ဂါဟဏံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဧကောတိ ဧကော ဒါယကော။ တေနာတိ ပဟိတဘိက္ခုနာ။ သော အတ္ထောတိ သော ဟေတု။ တံဒိဝသန္တိ တသ္မိံ ပဟိတဒိဝသေ။ ပမုဿတီတိ သတိပဝါသေန မုဿတိ။ ဘောဇနသာလာယာတိ ဘတ္တုဒ္ဒေသဋ္ဌာနသင်္ခါတာယ ဘောဇနသာလာယ။ ယာ ပကတိဋ္ဌိတိကာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧကာဗဒ္ဓါ ဟောန္တီ’’တိ ဝုတ္တဝစနဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညမညံ ဒွါဒသဟတ္ထန္တရံ အဝိဇဟိတွာ’’တိ။ နဝံ ဌိတိကန္တိ ဘတ္တုဒ္ဒေသဋ္ဌာနေ ဌပိတပကတိဋ္ဌိတိကတော အညံ နဝံ ဌိတိကံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတန္တိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ။ ‘‘သွေ’’တိ နိယာမေတွာ ဝုတ္တတ္တာ ဒုတိယဒိဝသေ န လဗ္ဘတိ။

ကောစီတိ ဒါယကော။ သကဝိဟာရေ ဌီတိကာဝသေနေဝ ဂါဟေတဗ္ဗန္တိ ယံ ဝိဟာရံ ဂစ္ဆန္တိ, တတ္ထ အပဝိဋ္ဌတ္တာ သကဝိဟာရေ ဌိတိကာဝသေနေဝ ဂါဟေတဗ္ဗံ။ ဒိန္နံ ပန ဘတ္တံ ဂါဟေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သမ္ပတ္တာနန္တိ ဒိန္နဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တာနံ။ တတ္ထာတိ ဒိန္နဋ္ဌာနံ, သမ္ပတ္တာနံယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿ ဝိဟာရဿာတိ ပဝိဋ္ဌဝိဟာရဿ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေတိ ဂါမဒွါရဝီထိစတုက္ကသင်္ခါတေ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ။ အန္တောဥပစာရဂတာနန္တိ ဧတ္ထ အန္တောဥပစာရော နာမ ဒွါဒသဟတ္ထဗ္ဘန္တရံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၃။)

ဂါမဒွါရူပစာရ ဝီထိစတုက္ကူပစာရ ဃရူပစာရေသု တီသု ဃရူပစာရဿ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဃရူပစာရော စေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ တီသု ဥပစာရေသု။ ဃရူပစာရော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကော ဥပစာရော ဧတ္ထာတိ ဧကူပစာရံ ဃရံ။ ဣမေသန္တိ စတုန္နံ ဃရာနံ။ တတ္ထာတိ စတူသု ဃရေသု။ ဧကကုလဿ ယံ ဃရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကဝဠဉ္ဇန္တိ ဧကဒွါရေန သမာနပရိဘောဂံ။ တတ္ထာတိ ဧကူပစာရေ။

ယံ ပန ဧကံ ဃရံ ကတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သုခဝိဟာရတ္ထာယာတိ ကလဟံ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ သုခဝိဟာရတ္ထာယ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေတိ ဘိတ္တိယာ ပရိစ္ဆိန္နေ တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ။

ယသ္မိံ ပန ဃရေ နိသီဒါပေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယမ္ပိ နိဝေသနန္တိ ယောဇနာ။

ယော ပန ဥဒ္ဒေသလာဘော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သော ပါပုဏာတီတိ ယောဇနာ။ ကိဉ္စာပိ ဒိဿန္တိ, တထာပီတိ ယောဇနာ။

ယော ပနာတိ ဘိက္ခု ပန, လဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညသ္မိန္တိ အတ္တနာ အညသ္မိံ။ တေနာတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ လဘန္တေန ဘိက္ခုနာ။

ကာလံ ပဋိမာနေန္တေသူတိ ဘောဇနကာလံ ပဋိမာနေန္တေသု ဘိက္ခူသု, နိသိန္နေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကောစိ မနုဿော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃုဒ္ဒေသပတ္တံ ဒေထ ဣတိ ဝါတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ပတ္တဿ ဌာနေ ဘိက္ခုံ ပက္ခိပိတွာ ဝုတ္တေ အတိဒိသတိ။

ဧတ္ထာတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တေ, ဧဝံဝစနေ ဝါ။ ပေသလောတိ ပိယသီလော။ တေနာတိ ဥဒ္ဒေသကေန။ ကိန္တိ ဇာနာတီတိ အာဟ ‘‘ဒသဝဿေန လဒ္ဓ’’န္တိ။ တဿာတိ ဥဒ္ဒေသကဿ, ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အပ္ပသဒ္ဒါတိ သဏိကသဒ္ဒါ။ ‘‘အပသဒ္ဒါ’’တိပိ ပါဌော, နိဿဒ္ဒါတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗနဝကဿာတိ သဗ္ဗေသံ ဘိက္ခူနံ နဝကဿ။ ဆာယာယပိ ပုစ္ဆိယမာနာယာတိ အနာဒရေ ဘုမ္မဝစနံ, သာမိဝစနံ ဝါ။ န လဘတီတိ ပါပုဏာပိတတ္တာ န လဘတိ။ နိသိန္နဿာပိ နိဒ္ဒါယန္တဿာပီတိ အနာဒရေ သာမိဝစနံ, ဘိက္ခုဿ နိသိန္နဿာပိ နိဒ္ဒါယန္တဿာပီတိ အတ္ထော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၄။)

ဘာဇနီယဘဏ္ဍံ နာမာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ‘‘သမ္ပတ္တဿေဝ ပါပုဏာတီ’’တိ ဝစနေ။ ဥပစာရေနာတိ ဒွါဒသဟတ္ထူပစာရေန။ တသ္မိန္တိ အန္တောပရိက္ခေပေ။

ကောစိ ဥပါသကော ပဟိဏာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဏီတဘောဇနာနန္တိ ပဏီတဘောဇနေဟိ။ ဥဒကဿာတိ ဥဒကေန, ပူရေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဂတာ မနုဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေနာတိ ဘိက္ခုနာ။ ယန္တိ ဝတ္ထု။ တိစီဝရပရိဝါရန္တိ တိစီဝရေန ပရိဝါရိတံ, တိစီဝရပရိဝါရဝန္တံ ဝါ ဥဒ္ဒေသဘတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဟိ သစ္စံ အဿ ဘိက္ခုဿ ပုညဝိသေသော ဤဒိသောတိ ယောဇနာ။ နနု ဥဒကံပိဿ ပုညဝိသေသံ, ကသ္မာ အညံ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ လဘတီတိ အာဟ ‘‘ဥဒကံ ပနာ’’တိအာဒိ။

ဂဟေတွာ အာဂတာ တေ မနုဿာတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ မဟာထေရာဒီနံ။ ဒဟရသာမဏေရေဟီတိ ဒဟရေဟိ သာမဏေရေဟိ, လဒ္ဓေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တေ။ ပုရတောတိ မဟာထေရာနံ ပုရတော။ ပတ္တေတိ သံဃုဒ္ဒေသပတ္တေ, အဂါဟိတေယေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဟဋမ္ပိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧကော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ မနုဿော, ဘဏတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာ တေ ရုစ္စတိ, တထာ ဝတွာ အာဟရာတိ ယောဇနာ။ ဝိဿဋ္ဌဒူတော နာမာတိ အတ္တနော ရုစိံ ဝိဿဇ္ဇိတွာ တဿ ရုစိယာ ဝိဿဋ္ဌော ဒူတော နာမ။ ပဋိပါဋိပတ္တံ ဝါတိ သံဃတော ပဋိပါဋိယာ လဒ္ဓံ ပတ္တံ ဝါ, ဣဒံ နိမန္တနဘတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယံ ဣစ္ဆတီတိ ဝိဿဋ္ဌဒူတော ယံ ဣစ္ဆတိ။ သောတိ ဗာလော, န ဝတ္တဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုစ္ဆာသဘာဂေန ဝဒေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဝဒနကာရဏာ။

ကူဋဋ္ဌိတိကာ နာမာတိ အညေဟိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တေဟိ မိဿေတွာ ဥဇုကဋ္ဌိတိကာယ ပဝတ္တိတွာ ကူဋေန ပဝတ္တာ ဌိတိကာ နာမ ဟောတိ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ရညော ဝါ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဧကစာရိကဘတ္တာနီတိ ပတိ ဧကံ ကတွာ စရိတဗ္ဗာနိ ဘက္ခိတဗ္ဗာနီတိ ဧကစာရိကာနိ, အညေဟိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တေဟိ အမိဿေတွာ ပတိ ဧကံ ကတွာ ဘက္ခိတဗ္ဗာနီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၅။)

ဝုတ္တံ ဟောတိ, တာနိယေဝ ဘတ္တာနိ ဧကစာရိကဘတ္တာနိ။ ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ဂတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသူတိ ဧကစ္စေသု ဘိက္ခူသု။ တင်္ခဏံယေဝါတိ တသ္မိံ နိသိန္နက္ခဏေယေဝ။ ပုန တင်္ခဏံယေဝါတိ တသ္မိံ ဂါဟဏက္ခဏေယေဝ။ ‘‘ပဏီတဘတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကတိဝဿတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝဒန္တိ, ‘‘ဧတ္တကဝဿတော နာမာ’’တိ ဝုတ္တေတိ ယောဇနာ။ ဂါဟိတေတိ ဌိတိကံ အဇာနန္တေဟိ အာဂန္တုကေဟိ ပတ္တေ ဂါဟိတေ။ အာဂတေဟိပိ ဌိတိကံ ဇာနနကဘိက္ခူဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧသေဝ နယော ပရတောပိ။ ဘိက္ခူယေဝ အာဂစ္ဆန္တူတိ ပတ္တံ အဂ္ဂဟေတွာ ဘိက္ခူယေဝ အာဂစ္ဆန္တူတိ အဓိပ္ပါယော။

နေတိ ဌိတိကံ အဇာနန္တေ အာဂန္တုကေ။ ရာဇာ ဘောဇေတွာတိ ရာဇာ အတ္တနော ဂေဟေ ဘောဇေတွာ။ နေသန္တိ အာဂန္တုကာနံ, ပတ္တေပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ အာဟဋန္တိ ယံ ဘတ္တံ အဘုဉ္ဇိတွာ အာဟဋံ။ တံ န ဂါဟေတဗ္ဗန္တိ တံ ဘတ္တံ ဌိတိကာယ န ဂါဟေတဗ္ဗံ ထောကတ္တာ။ နေသန္တိ အာဂန္တုကာနံ။ ဂီဝါ ဟောတီတိ ဣဏံ ဟောတိ။ ဣဏံ နာမ ပဋိဒါတဗ္ဗသဘာဝေါ ဟောတိ, တသ္မာ ပဋိဒါတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဧတ္ထာတိ ဌိတိကံ အဇာနိတွာ ဘုတ္တဋ္ဌာနေ။ တာဝ နိသီဒိတဗ္ဗန္တိ တာဝ အာဂမေတွာ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ပတ္တဋ္ဌာနေန ဂါဟဏမ္ပိ ဂီဝါသဒိသောတိ ပုရိမထေရဿ မတိ ဘဝေယျ။ ဧဝဉှိ သတိ ဒွိန္နံ ထေရာနံ ဝါဒေါ သဒိသောယေဝ။

ဧကော ပိဏ္ဍပါတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တထာရူပေါတိ တိစီဝရပရိဝါရော သတဂ္ဃနကော။ အယန္တိ ပိဏ္ဍပါတော။ ဣတိ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာသု။

ဧကော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အန္တရာဘဋ္ဌကောတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တဿ အန္တရေ ဝေမဇ္ဈေ ဘဿတိ ဂလတီတိ အန္တရာဘဋ္ဌကော။ ပရိပုဏ္ဏဝဿော ယော ပန သာမဏေရောတိ ယောဇနာ။ တဿ ဥပသမ္ပဇ္ဇိတသာမဏေရဿ ဌိတိကာ အတိက္ကန္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တပတ္တော ဘိက္ခု။ သမီပေတိ အတ္တနော သမီပေ။ တဉ္စေ ထေယျာယ ဟရန္တီတိ တံ ပတ္တံ ပတ္တဟာရကာ ထေယျာယ ဟရန္တိ စေ။ ဂီဝါ ဟောတီတိ ပတ္တဒါပကဿ ဂီဝါ ဟောတိ။ သော ဘိက္ခူတိ သမီပေ နိသိန္နော သော ဘိက္ခု။ အဿာတိ ပတ္တဒါပကဿ။ ‘‘အယ’’န္တိ ပေါတ္ထကေသု ပါဌော အတ္ထိ, သော န သုန္ဒရော။ တတောတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တဃရတော။ ‘‘သုဟဋော’’တိ ဝစနဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘတ္တဿ ဒိန္နတ္တာ ဂီဝါ န ဟောတီ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၆။)

သာဒိယနကောတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တသာဒိယနကော, ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒသဟိပိ ပတ္တေဟိ ဘတ္တံ အာဟရာပေတွာတိ ယောဇနာ။ ဘိက္ခုဒတ္တိယံ နာမာတိ ဘိက္ခုနာ ဒတ္တိယံ နာမ။ သော ဘိက္ခူတိ သာဒိယနကော သော ဘိက္ခု။ တေ ဘိက္ခူတိ ပိဏ္ဍပါတိကေ တေ ဘိက္ခူ။ ဧထ ဘန္တေ မယှံ သဟာယာ ဟောထ ဣတိ ဝတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဥပါသကဿ။ တတ္ထာတိ ဥပါသကဿ ဃရေ။ တဿေဝါတိ သာဒိယနကဿေဝ။ ဣတရေတိ နဝပိဏ္ဍပါတိကာ။ နေသန္တိ ဒသန္နံ ဘိက္ခူနံ။ တဿ ဘိက္ခုနောတိ သာဒိယနကဿ ဘိက္ခုနော။ ဘုတ္တာဝီနန္တိ ဘုတ္တဝန္တာနံ။

တေတိ နဝပိဏ္ဍပါတိကာ, ဝုတ္တာ ဂစ္ဆန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဥပါသကဿ ဃရေ။ တတြာတိ ဒသသု ဘိက္ခူသု။ မဓုရေန သရေန အနုမောဒနံ ကရောန္တဿ ဧကဿ ဓမ္မကထံ သုတွာတိ ယောဇနာ။ အကတဘာဂေါ နာမာတိ ပုဗ္ဗေ န ကရိယိတ္ထာတိ အကတော, သောယေဝ ဘာဂေါ ကောဋ္ဌာသောတိ အကတဘာဂေါ, အာဂန္တုကဘာဂေါ နာမာတိ အတ္ထော။

ဧကော ဥပါသကော ဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယံ။ ပတ္တသာမိကဿ ဒါတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဌပေတွာတိ ပကတိယာ ဌပေတွာ။ ‘‘သဗ္ဗော သံဃော ဘုဉ္ဇတူ’’တိ ဝတွာ စ ကိဉ္စိ အဝတွာ စ ဂတေပိ ပဌမမေဝ ‘‘သဗ္ဗံ သံဃိကံ ပတ္တံ ဒေထာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ဘာဇေတွာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။

ပါတိယာ အာဟရိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကေကံ အာလောပန္တိ ဧကေကဿ ဘိက္ခုဿ ဧကေကံ အာလောပံ။ အစ္ဆတီတိ ဝသတိ။ ကဿ တေတိ ကဿ အတ္ထာယ တယာ, အာနီတန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧကေန ဘိက္ခုနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဂါဟေတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ, ‘‘ဘတ္တ’’န္တိ ဓာတုကမ္မံ တဗ္ဗပစ္စယော ဝဒတိ။

ကိံ အာဟရီယတီတိ အဝတွာတိ ကိံ ဝတ္ထု တယာ အာဟရီတီတိ ဥပါသကံ အပုစ္ဆိတွာ။ ‘‘ကိံ အာဟရိဿသီ’’တိပိ ပါဌော, ကိံ ဝတ္ထုံ တွံ အာဟရိဿသီတိ အတ္ထော။ သပရိဝါရာယ ယာဂုယာ စ မဟဂ္ဃါနံ ဖလာနဉ္စ ပဏီတာနံ ခဇ္ဇကာနဉ္စ တထာ အာဝေဏိကာ ဌိတိကာ ကာတဗ္ဗာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၇။)

ယောဇနာ။ ဧကာ ဧဝ ဌိတိကာတိ သမာနာ ဧဝ ဌိတိကာ။ တထာ ဖာဏိတဿာတိ ဧတ္ထ တထာသဒ္ဒေန ‘‘ဧကာ ဧဝ ဌိတိကာ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပဒံ အတိဒိသတိ။

ဣတိ ဥဒ္ဒေသဘတ္တကထာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

နိမန္တနဘတ္တကထာ

နိမန္တနံ ပုဂ္ဂလိကံ သံဃိကဉ္စာတိ ဒုဝိဓံ။ တတ္ထ ပုဂ္ဂလိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ပုဂ္ဂလိကံ စေ သယမေဝ ဣဿရော’’တိ။ ‘‘ဧတ္တကေ ဘိက္ခူ သံဃတော ဥဒ္ဒိသထာ’’တိအာဒီနိ အဝတွာ ‘‘ဧတ္တကာနံ ဘိက္ခူနံ ဘတ္တံ ဂဏှထာ’’တိ နိမန္တေတွာ ဒိန္နံ သံဃိကံ နိမန္တနံ နာမ။ ဧတ္ထာတိ နိမန္တနေ။ ပိဏ္ဍပါတိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဘိက္ခ’’န္တိ ကပ္ပိယဝေါဟာရေန ဝုတ္တတ္တာ ပိဏ္ဍပါတိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ပဋိပါဋိယာတိ သံဃတော လဒ္ဓပဋိပါဋိယာ။ အာဂတမနုဿော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ‘‘တုမှေ စ ဂစ္ဆထာ’’တိ ဝစနံ ဝိစ္ဆိန္ဒိတွာ။

နိမန္တနဘတ္တဃရတောတိ နိမန္တနဘတ္တဿ ဒိန္နဃရတော။ ဧကော အာဟရတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပူရေတွာတိ ဘတ္တဿ ပူရေတွာ။ တန္တိ ဘတ္တံ။ ဣဓာပီတိ နိမန္တနေပိ။

တတောတိ ဝဒနကာရဏာ။ ‘‘သော ဘိက္ခူ’’တိ ပဒံ ‘‘အဿာ’’တိ ပဒေ ပကတိကတ္တာ, ‘‘ဇိဂုစ္ဆနီယော’’တိ ပဒံ တတ္ထေဝ ဝိကတိကတ္တာ။ အဿာတိ ဘဝေယျ, ဟောတိ ဝါ။ ‘‘ပတ္တတ္ထာယ အာဂတောမှီ’’တိ ဝဒန္တဿ တဿ ပတ္တော ဒါတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဘတ္တာဟရဏကပတ္တန္တိ ဘတ္တံ အာဟရတိ အနေနာတိ ဘတ္တာဟရဏကော, သောယေဝ ပတ္တော ဘတ္တာဟရဏကပတ္တော, တံ။ ပဋိပါဋိဘတ္တန္တိ ပဋိပါဋိယာ လဒ္ဓံ ဘတ္တံ။

အာလောပဘတ္တဋ္ဌိတိကတောတိ ဧကေကအာလောပေန လဒ္ဓဿ ဘတ္တဿ ဌိတိကတော။ အာလောပသင်္ခေပေနာတိ ဧကေကသ္မိံ အာလောပေ တံသံခိပနေန။ အယံ နယော ဥဒ္ဒေသဘတ္တတော ဝိသေသော။ ကဿ တေ အာဘတန္တိ ကဿ အတ္ထာယ တယာ အာဘတန္တိ ယောဇနာ။ သံဃဿ မေ ဘတ္တန္တိ သံဃဿ အတ္ထာယ မယာ ဘတ္တံ အာဘတံ။ ထေရာနံ မေ ဘတ္တန္တိ ထေရာနံ မယာ ဘတ္တံ အာဘတံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၈။)

ဥပါသကော ပဟိဏာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမေ တယော ဇနာတိ သံဃတ္ထေရော စ ဂန္ထဓုတင်္ဂဝသေန အဘိညာတော စ ဘတ္တုဒ္ဒေသကော စာတိ ဣမေ တယော ဇနာ။ ပုစ္ဆိတုန္တိ ‘‘ကိံ သံဃတော ဂဏှာမိ, ဥဒါဟု ယေ ဇာနာမိ, တေဟိ သဒ္ဓိံ အာဂစ္ဆာမီ’’တိ ပုစ္ဆိတုံ။ အာရုဟိယိတ္ထာတိ အာရူဠှာ။ အတ္တနဝမေဟီတိ အတ္တာ နဝမော ဧတေသန္တိ အတ္တနဝမာ, တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ယသ္မာ။ ဧတေ ဘိက္ခူတိ သံဃတ္ထေရာဒယော တယော ဧတေ ဘိက္ခူ။ တေနာတိ ဂန္ထဓုတင်္ဂါဒီဟိ အနဘိညာတေန ဘိက္ခုနာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နိဿိတကေ ဝါ, ယေ ဘိက္ခူ ဇာနာထ, တေ ဘိက္ခူ ဝါ ဂဟေတွာတိ ယောဇနာ။ အတ္တနာ အညော ဂါမော ဂန္တဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောယေဝ ဂါမောတိ နိမန္တနဂါမောယေဝ။

တတြာတိ အသနသာလာယံ။ ဥဿဝါဒီသူတိ ဆဏာဒီသု။ အာဒိသဒ္ဒေန အညေန ကေနစိ ကာရဏေန မနုဿာနံ ဗဟုသန္နိပါတံ သင်္ဂဏှာတိ။ တဒါတိ တသ္မိံ နိမန္တနကာလေ။ သန္နိပါတဋ္ဌာနတောတိ ဘိက္ခူနံ သန္နိပါတဋ္ဌာနတော။ ယထာသတ္တီတိ သတ္တိယာ အနုရူပံ, သတ္တိံ အနတိက္ကမိတွာတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ သတ္တိသဒ္ဒဿ ကုန္တသင်္ခါတဿ သတ္ထဿပိ ဝါစကတ္တာ တံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ယထာဗလ’’န္တိ။

သံဃတ္ထေရော ဝါ အာဂစ္ဆန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဗဟုကတ္တာရမပေက္ခိတွာ ‘‘အာဂစ္ဆန္တီ’’တိ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဧကဝါရန္တိ ဧကသ္မိံ ဒိဝသေ, အာဂမနဒိဝသေတိ အတ္ထော။ ပဋိဗဒ္ဓကာလတောတိ တတ္ထေဝ သကဋ္ဌာနေ ဝါသဿ နိဗဒ္ဓကာလတော။ ဒုတိယဝါရေတိ ဒုတိယဒိဝသေ။ အဘိနဝအာဂန္တုကာဝါတိ အနာဂမနပုဗ္ဗာ အဘိနဝါ အာဂန္တုကာဝ။ တတြာတိ တသ္မိံ ပတ္တဋ္ဌာနေ။ တေသန္တိ အဘိနဝအာဂန္တုကာနံ။ ဧတ္ထာတိ အနာဂတပုဗ္ဗဋ္ဌာနေ။

သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု သကဋ္ဌာနအာဂန္တုကဋ္ဌာနေသု။ တေနာတိ အတိလာဘိနာ ဘိက္ခုနာ။ အဝိသေသေတွာတိ ဝိသေသမကတွာ။

ဣတိ နိမန္တနဘတ္တကထာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၀၉။)

သလာကဘတ္တကထာ

သလာကဘတ္တံ ပန ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝစနတော’’တိ ပဒံ ‘‘ဒါတဗ္ဗာ’’တိ ပဒေ ဉာပကဟေတု။ သလာကာယ ဝါတိ ကုသဒဏ္ဍေ ဝါ။ အသုကဿ နာမာတိ အသုကဿ နာမ ဥပါသကဿ။ ဥပနိဗန္ဓိတွာတိ လိခိတွာ, ဆိန္ဒိတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘ဩပုဉ္ဇိတွာ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန အာလောဠေတွာ’’တိ။ ဘတ္တုဒ္ဒေသကေန ဒါတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။

န ဗဟုကာတိ အပ္ပကာ။ ဂါမဝသေနပီတိ ယေဘုယျေန သမာနလာဘဂါမဝသေနပိ။ ပိသဒ္ဒေန ကုလံ အပေက္ခတိ။ ဂါဟေန္တေန ဂါဟိတာနေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဋ္ဌိသလာကဘတ္တာနိ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံ သလာကဘတ္တာနံ။

တန္တိ ဗဟုသလာကဘတ္တဂါမံ။ တံ ပနာတိ ဧကသလာကဘတ္တံ ပန။ ဧတေသူတိ ဘိက္ခူသု။ နိဂ္ဂဟေနာတိ ဒူရတ္တာ အနိစ္ဆန္တဿပိ ဧကဿ နိဂ္ဂဟေန။ တန္တိ သလာကဘတ္တံ။ ဩရိမဂါမေတိ ဩရဘာဂေ ဌိတေ ဂါမေ။ ဂါဟိတသညာယာတိ ဂါဟိတာ ဣတိ သညာယ။ ပုန ဝိဟာရံ အာဂန္တွာတိ ပုန ဝိဟာရံ အနာဂန္တွာ ဩရိမဂါမေ သလာကဘတ္တာနိ ပဌမံ ဂဟေတွာ ပစ္ဆာ ဝိဟာရံ အာဂန္တွာ အတ္တနော ပါပေတွာ ဘုဉ္ဇိတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ ပုန ဝိဟာရော အာဂန္တဗ္ဗော, နနု အဂါဟိတောပိ အတ္တနော ပတ္တတ္တာ ဂဟေတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟိ ယသ္မာ ဗဟိသီမာယ သံဃလာဘော ဂါဟေတုံ န လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ဝိဟာရော အာဂန္တဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဧကဗာဟဝသေန ဝါတိ ဧကာယ ဃရပါဠိသင်္ခါတာယ ဗာဟာယဝသေန ဝါ။ ဝီထိအာဒီသု စာတိ ဝီထိဗာဟကုလေသု စ, နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဌာနေ။ သလာကာသု အသတိ အသန္တာသူတိ ယောဇနာ။ ဥဒ္ဒိသိတွာပီတိ ‘‘အသုကဂါမဿ သလာကဘတ္တာနိ တုယှံ ပါပုဏန္တီ’’တိ ဂါမာဒီနိ ဥဒ္ဒိသိတွာပိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၀။)

တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တေန ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တေနာတိ သလာကဒါယကေန ဘိက္ခုနာ။ ဂါဟေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝါရဂါမေတိ အတိဒူရတ္တာ ဝါရေန ဂန္တဗ္ဗေ ဂါမေ။ တတြာတိ တံ ဂါမံ။

အတိရေကဂါဝုတေတိ ဂါဝုတတော အတိရေကေ ဌာနေ။ တံဒိဝသန္တိ တသ္မိံ သလာကဘတ္တဂဟဏဒိဝသေ။ ယော န ဂစ္ဆတိ, တဿ န ဒါတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တီဏိ ပန ဒိဝသာနီတိ အစ္စန္တသံယောဂေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ တန္တိ ဩရိမဝါရဂါမသလာကံ။ ဒဏ္ဍကမ္မံ ပန ကိန္တိ ဂါဠှံ ကာတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သဋ္ဌိတော ဝါ ပဏ္ဏာသတော ဝါ န ပရိဟာပေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဝိဟာရဝါရောတိ ဝိဟာရဿ ရက္ခနတ္ထာယ ဝါရော။ ဝိဟာရဝါရိကဿာတိ ဝိဟာရံ ဝါရေန, ဝါရံ ဂဟေတွာ ဝါ ရက္ခတီတိ ဝိဟာရဝါရိကော, တဿ ဒါတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဟာရဂေါပကာတိ ဝိဟာရံ ဂေါပေန္တီတိ ဝိဟာရဂေါပကာ။ အညထတ္တန္တိ ပသာဒညထတ္တံ။ အညေသု ကုလေသု ဒါတဗ္ဗာတိ အညေသံ ကုလာနံ ယာဂုအာဒယော ဒါတဗ္ဗာ။

ဝါရံ ဂါဟေတွာတိ အညေဟိ ဝါရံ ဂါဟာပေတွာ။ နေသန္တိ ဝိဟာရဝါရိကာနံ။ သလာကာတိ ပကတိကတ္တာရံ အပေက္ခိတွာ ‘‘ဘဝန္တီ’’တိ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဖာတိကမ္မမေဝါတိ ဝိဟာရရက္ခနတ္ထာယ သံဃေန ဒါတဗ္ဗဖာတိကမ္မမေဝ။ အညမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေန န ကေဝလံ ဖာတိကမ္မမေဝ, အညမ္ပီတိ ဒဿေတိ။ အတိရေကဥတ္တရိဘင်္ဂဿာတိ အတိရေကံ ဥတ္တရိဘင်္ဂမေတဿာတိ အတိရေကဥတ္တရိဘင်္ဂံ, တဿ။

သလာကာ လဒ္ဓါတိ သလာကာ ဧဝ လဒ္ဓါ။ တံဒိဝသန္တိ တသ္မိံ သလာကလဒ္ဓဒိဝသေ။ ဧကဿေဝါတိ ဧကေကဿေဝ။ ဝိဇဋေတွာတိ တာနိ ဒွေ တီဏိ ဧကစာရိကဘတ္တာနိ ဝိဇဋံ နိဂုမ္ဗံ ကတွာ။

ဧကသမ္ဘောဂါတိ ဧကတော သမ္ဘောဂါ။ ဂါဟေန္တေန ဒါတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သမ္မုခီဘူတဿာတိ ဥပစာရသီမာယံ ဌိတဿ ယဿ ကဿစိ, ပါပေတွာတိ ယောဇနာ။ ရသသလာကန္တိ ဥစ္ဆုသလာကံ။ ‘‘ရသာလသလာက’’န္တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ ခုဒ္ဒကဝိဟာရေ ဂါဟေတဗ္ဗဝိဓာနံ ဒဿေတွာ မဟာအာဝါသေ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဟာအာဝါသေ’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၁။)

‘‘တက္ကသလာကမ္ပိ …ပေ… ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣဒံ ခုဒ္ဒကဝိဟာရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘မဟာအာဝါသေ’’တိအာဒိ။ ဘေသဇ္ဇာဒိသလာကာယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဂန္ဓမာလာသလာကာယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတ္ထာတိ သလာကာသု။ အဂ္ဂဘိက္ခမတ္တန္တိ အဂ္ဂတော ဒါတဗ္ဗံ ဘိက္ခာမတ္တံ။ တာဒိသာနိ ဘတ္တာနီတိ အဂ္ဂဘိက္ခာမတ္တသဘာဝါနိ ဘတ္တာနိ။ နော စေတိ တာဒိသာနိ ဘတ္တာနိ ဗဟူနိ နော စေ ဟောန္တိ။ လဒ္ဓါ ဝါ အလဒ္ဓါ ဝါတိ လဘိတွာ ဝါ အလဘိတွာ ဝါ။

သလာကာသု ဂါဟိတာသူတိ အညာသု သလာကာသု ဂါဟိတာသု။ သမီပေ ဌိတဿာတိ ဟတ္ထံ အပသာရေတွာ သမီပေ ဌိတဿ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ အယံ သလာကာတိ ‘‘အယံ တဿ သလာကာ’’တိ ဌပေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အဓမ္မိကာတိ ကတိကာ အဓမ္မယုတ္တာ။ အနာဂတဿ ဒေထာတိ အနာဂတဿ ဘိက္ခုဿ သလာကံ ဒေထ။

သောတိ ဘတ္တုဒ္ဒေသကော, ဝဒေယျာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မယာ မယှံ ပါပိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဂါမေ။ ဘုဉ္ဇေယျာထ ဣတိ ဝဒေယျ, ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထေဝါတိ အသနသာလာယမေဝ။ တတြာတိ တသ္မိံ ဂါမေ။ ဝိဟာရံ အာနေတွာတိ ဝိဟာရံ သလာကဘတ္တံ အာနေတွာ။ သလာကဂ္ဂါဟဏကာလေတိ သလာကာယ ဘိက္ခူဟိ ဂါဟာပနကာလေ။

တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဒိသာဘာဂေ။ အညေနာတိ အတ္တနာ အညေန, လဒ္ဓါ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေန ပနာတိ ဂမိကတော ဣတရေန။ တသ္မိန္တိ ဂမိကေ။ ဥပစာရသီမံ အနတိက္ကန္တေယေဝါတိ ယောဇနာ။

တတ္ထာတိ ဆဍ္ဍိတဝိဟာရေ။ တေသူတိ အာဝါသိကေသု ဘိက္ခူသု, ဂတေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောဝါတိ အာဂန္တုကော ဧဝ။ ယော ပန ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ သလာကဘတ္တံ, န ပါပုဏာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပုညေနာတိ ပုညသ္မာ။ တာ စ ခေါ ပနာတိ သလာကာယော ပန။ ပစ္ဆိံ ပနာတိ သလာကပစ္ဆိံ ပန။ တတ္ထာတိ ပစ္ဆိယံ။ ဧတ္တောဝါတိ အာကိရဏဋ္ဌာနတောဝ။ ဧကန္တိ ဧကံ သလာကံ။ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သလာကဒါယကေန ဝတ္တဗ္ဗံ။

ဘိက္ခူ ဂတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ အညသ္မိံ ဝိဟာရေ။ မဟာထေရောပိ ဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂတဝိဟာရေ အဘုဉ္ဇိတွာဝ ဂေါစရဂါမံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၂။)

အနုပ္ပတ္တေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပတ္တာ န ဒါတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ဝိဟာရဋ္ဌကံ ဘတ္တန္တိ ဝိဟာရေ ဌိတံ ဘတ္တံ။

ပက္ခိကဘတ္တာဒိကထာ

ယန္တိ ဘတ္တံ ဒိယျတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စာတုဒ္ဒသီပဉ္စဒ္ဒသီပဉ္စမီအဋ္ဌမီတိ အဘိလက္ခိတေသူတိ ယောဇနာ။ ကမ္မပ္ပသုတေဟီတိ ကမ္မူပစယေဟိ။ ဣမေဟိ ပါဌေဟိ ပက္ခေသု ဒါတဗ္ဗံ ပက္ခိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တန္တိ ပက္ခိကဘတ္တံ။ ‘‘ဟောတီ’’တိ ပဒေ ဝုတ္တကတ္တာ, ‘‘ဂါဟေတွာ’’တိ ပဒေ ဓာတုကမ္မံ, ‘‘ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒေ ဝုတ္တကမ္မံ။ သဗ္ဗေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ ယေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ မန္ဒာတိ အပ္ပါ။ တန္တိ သလာကဘတ္တံ။ ပဏီတံ ဒေန္တီတိ ပဏီတံ ကတွာ ဒေန္တိ။ လူခဘတ္တန္တိ အသိနိဒ္ဓဘတ္တံ။

ယံ ဘတ္တံ အတ္တနာ ဘုဉ္ဇတိ, တဒေဝ ဒိယျတီတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ဥပေါသထေ ဒါတဗ္ဗံ ဥပေါသထိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥပေါသထေတိ ဥပေါသထဒိဝသေ။ ဧတ္ထ စ ပဉ္စဒ္ဒသိယံ သစေ ဒါယကာ ‘‘ပက္ခိက’’န္တိ ဝတွာ ဒေန္တိ, ပက္ခိကံ နာမ။ အထ ‘‘ဥပေါသထိက’’န္တိ ဝတွာ ဒေန္တိ, ဥပေါသထိကံ နာမာတိ ဝိသေသော။ ပါဋိပဒေတိ ပါဋိပဒဒိဝသေ။ ဥပေါသထကမ္မေနာတိ ဥပေါသထကမ္မေန ဟေတုဘူတေန။ ‘‘ပါဋိပဒေ ဒိယျနကဒါန’’န္တိ ဣမိနာ ပါဋိပဒေ ဒါတဗ္ဗံ ပါဋိပဒိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တမ္ပိ ဥဘယန္တိ ဥပေါသထိကပါဋိပဒိကဝသေန ဥဘယမ္ပိ တံ ဘတ္တံ။ ဣတိ ဣမာနီတိ ဧတ္ထ ဣမသဒ္ဒေန ဣတိသဒ္ဒဿ ဣမသဒ္ဒတ္ထဘာဝေါ ဒဿိတော ဟောတိ။ သတ္တပိ ဘတ္တာနီတိ ဣမသ္မိံ သေနာသနက္ခန္ဓကေ အာဂတာနိ သံဃဘတ္တာဒီနိ သတ္တပိ ဘတ္တာနိ။

အပရာနိပိ စတ္တာရိ ဘတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ စတူသု ဘတ္တေသု။ ‘‘အာဂန္တုကာနံ ဒိန္န’’န္တိအာဒိနာ အာဂန္တုကဘတ္တန္တိ ပဒဿ စတုတ္ထီမဇ္ဈေလောပသမာသံ ဒဿေတိ။ အညတ္ထ ပန ‘‘အာဂန္တုကဿ အတ္ထာယ အာဘတ’’န္တိအာဒိနာ ဆဋ္ဌီမဇ္ဈေလောပသမာသံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၃။)

စတူသု ဘတ္တေသု။ သဗ္ဗေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ ဧကော အာဂန္တုကော နိသီဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ ပဌမအာဂန္တုကေန။

ယောတိ အာဂန္တုကော။ အာဂန္တွာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော, ပစ္ဆာ ပန ပဂေဝါတိ အတ္ထော။ တေန ဂဏှိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘အာဂတဒိဝသေယေဝါ’’တိ ဣမိနာ န ဒုတိယဒိဝသာဒီသု ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။

ကတ္ထစီတိ ကိဉ္စိ ဌာနံ။ တန္တိ အာဂန္တုကဘတ္တံ။ နိဗန္ဓာပိတန္တိ နိစ္စံ ဌပိတံ။ အသနသာလာယန္တိ အန္တောဂါမေ အသနသာလာယံ။ အသတီတိ အသန္တေသု။

အာဝါသိကောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ဂမိကောယေဝါတိ ဒဿေတိ။ ယထာ အာဂန္တုကဘတ္တံ ဒွေ ဝါ တီဏိ ဝါ သတ္တ ဝါ ဒိဝသာနိ လဗ္ဘတိ, ဧဝံ ဣဒံ ဂမိယဘတ္တံ န လဗ္ဘတီတိ ယောဇနာ။ ပန္ထန္တိ မဂ္ဂံ။ ရုန္ဓန္တီတိ ပိဒဟန္တိ။ ဥဒကံ ဝါ ရုန္ဓတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတေ ဥပဒ္ဒဝေတိ စောရာဒယော ဧတေ ဥပဒ္ဒဝေ။ ဩဍ္ဍေတွာတိ ဌပေတွာ။

ဧတဿာတိ မဟာဂိလာနဿ။ ပုန ဧတဿာတိ အနာဂတဿ မဟာဂိလာနဿ။ သပ္ပါယဘောဇနန္တိ ဂိလာနာနံ သပ္ပါယဘောဇနံ။ မိဿကယာဂုန္တိ နာနာတဏ္ဍုလေ မိဿေတွာ ပစိတံ ယာဂုံ။ န ကုပ္ပတီတိ န ဝိကာရံ ကရောတိ။

ဣဒမ္ပီတိ ဂိလာနုပဋ္ဌာကဘတ္တမ္ပိ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ကုလေ။ အဿာတိ ဂိလာနဿ။ ဧဝံ ဒိန္နာနီတိ ဧဝံ ဝက္ခမာနနယေန ဒိန္နာနိ ဟောန္တိ။ ပိဏ္ဍပါတိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဘိက္ခ’’န္တိ ကပ္ပိယဝေါဟာရေန ဝုတ္တတ္တာ ပိဏ္ဍပါတိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ န ဝဋ္ဋတီတိ ‘‘ဘတ္တ’’န္တိ အကပ္ပိယဝေါဟာရေန ဝုတ္တတ္တာ န ဝဋ္ဋတိ။

အပရာနိပိ တီဏိ ဘတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ တီသု ဘတ္တေသု။ ဓုရဘတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဓုရသဒ္ဒဿ ဓုဝသဒ္ဒေန အတ္ထတော သဒိသတ္တာ နိစ္စတ္ထောတိ အာဟ ‘‘နိစ္စဘတ္တံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ တန္တိ ဓုရဘတ္တံ။ တတ္ထာတိ ဒုဝိဓေသု။ ‘‘သံဃိကေ’’တိ ပါဌသေသော ယောဇေတဗ္ဗော။ ပုဂ္ဂလိကေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ‘‘သံဃိကေ’’တိ ပဒံ အပေက္ခတိ။ ပစ္ဆာတိ ပဌမံ ‘‘ဘိက္ခံ ဂဏှထာ’’တိ ဝုတ္တဝစနတော, ဝုတ္တဝစနဿ ဝါ ပရံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၄။)

ကုဋိံ ကတွာ ဒါတဗ္ဗံ ဘတ္တံ ကုဋိဘတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကုဋိဘတ္တံ နာမာ’’တိအာဒိ။ ယန္တိ ဘတ္တံ, နိဗန္ဓာပိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော, သေနာသနဝါသိနော ဘိက္ခူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ ပနာတိ ဘတ္တံ ပန, ဒိန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿေဝါတိ ပုဂ္ဂလဿေဝ။ တသ္မိန္တိ ပုဂ္ဂလေ။

ဝါရေန, ဝါရံ ဂဟေတွာ ဝါ ဒိန္နံ ဘတ္တံ ဝါရဘတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝါရဘတ္တံ နာမာ’’တိအာဒိ။ တမ္ပီတိ ဝါရဘတ္တမ္ပိ။ နိဂမနဝသေန သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣတိ ဣမာနိ စာ’’တိအာဒိ။

အဋ္ဌကထာယန္တိ မဟာအဋ္ဌကထာယံ, ဝုတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ စတူသု ဘတ္တေသု။ ဝိဟာရေ ဥပ္ပန္နံ ဘတ္တံ ဝိဟာရဘတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိဟာရဘတ္တံ နာမာ’’တိအာဒိ။ တတြုပ္ပါဒဘတ္တန္တိ တသ္မိံ ဝိဟာရေ ဒိန္နခေတ္တဝတ္ထုအာဒီဟိ ဥပ္ပါဒဘတ္တံ။ တန္တိ ဝိဟာရဘတ္တံ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန, ပဋိဂ္ဂဟိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဋ္ဌန္နံ သမူဟော, အဋ္ဌ ပရိမာဏာနိ ယဿာတိ ဝါ အဋ္ဌကော, တဿ ဒိန္နံ ဘတ္တံ အဋ္ဌကဘတ္တံ။ ဧဝံ စတုက္ကဘတ္တန္တိ ဧတ္ထာပိ။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခူနံ ဒေမာ’’တိအာဒိ။ မဟာဘိသင်္ခါရိကေနာတိ သဗ္ဗိနောနီတာဒီဟိ မဟန္တော အဘိသင်္ခါရော မဟာဘိသင်္ခါရော, သော ဧတဿ အတ္ထီတိ မဟာဘိသင်္ခါရိကော, တေန အတိရသကပူဝေန ပတ္တေ ပက္ခိပိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ထကေတွာ ဒိန္န’’န္တိ ဣမိနာ ဂူဟိတွာ ဒါတဗ္ဗံ ဂုဠှကံ, တမေဝ ဘတ္တံ ဂုဠှကဘတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ လောကေ။ ဧကစ္စေ မနုဿာ ဒေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဘိက္ခုပရိစ္ဆေဒဇာနနတ္ထံ ဂုဠကေ ဒေန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဂုဠကေန ဘိက္ခူ ဂဏေတွာ ဒါတဗ္ဗံ ဘတ္တံ ဂုဠကဘတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ စ ပုရိမနယေ ဠကာရေ ဟကာရသံယောဂေါ အတ္ထိ, ပစ္ဆိမနယေ နတ္ထီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဂုဠပိဏ္ဍဂဏနာယ ဘိက္ခုဂဏနံ ဇာနာတိ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ စီဝရဘာဇနီယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

သဗ္ဗိအာဒီသု ဘေသဇ္ဇေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ, ‘‘သဗ္ဗိဿာ’’တိ ပဒံ ‘‘ကုမ္ဘသတမ္ပီ’’တိ ပဒေ နိဿိတသမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၅။)

ပစ္ဆာ အာဂတာနံ ဒါတဗ္ဗမေဝါတိ ဒုတိယဘာဂေ အဒါတဗ္ဗေယေဝ ပစ္ဆာ အာဂတာနံ ဒါတဗ္ဗမေဝ။ သဗ္ဗသန္နိပါတဋ္ဌာနေယေဝါတိ သဗ္ဗေသံ ဘိက္ခူနံ သန္နိပါတဋ္ဌာနေဝ။ ဘာဇနီယဘဏ္ဍံ နာမ ဘာဇနဋ္ဌာနံ သမ္ပတ္တဿေဝ ပါပုဏာတိ, န အသမ္ပတ္တဿ။ သဗ္ဗသန္နိပါတဋ္ဌာနေ စ ယေဘုယျေန သမ္ပတ္တော ဟောတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗသန္နိပါတဋ္ဌာနေယေဝါ’’တိ။

ယထာဌိတံယေဝါတိ ကိဉ္စိ အဘာဇေတွာ ယထာဌိတံယေဝ။ ‘‘ဒုဂ္ဂဟိတ’’န္တိ ဝတွာ တဒတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တံ ဂတဂတဋ္ဌာနေ သံဃိကမေဝ ဟောတီ’’တိ။ အာဝဇ္ဇေတွာတိ ပရိဏာမေတွာ။ တမ္ပီတိ ထာလကေ ပက္ခိတ္တံ သဗ္ဗိမ္ပိ။ ထိနန္တိ ဃနဘာဝေန တိဋ္ဌတီတိ ထိနံ, ဃနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒတောတိ ‘‘ဒသ ဘိက္ခူ, ဒသေဝ စ သဗ္ဗိကုမ္ဘာ’’တိ ဝုတ္တပရိစ္ဆေဒတော။

ဂါထာယံ ပါဠိန္တိ ဝိနယပါဠိံ။ အဋ္ဌကထဉ္စေဝါတိ တဿာ အဋ္ဌကထဉ္စေဝ။ ဝိစက္ခဏောတိ ဝိဝိဓံ အတ္ထံ စက္ခတိ ပဿတီတိ ဝိစက္ခဏော။ ဧဝန္တိ ယထာဝုတ္တနယေန။ တတြာယံ ယောဇနာ – ဧဝံ ဝိစက္ခဏော ဘိက္ခု ပါဠိံ, အဋ္ဌကထဉ္စေဝ ဩလောကေတွာ အပ္ပမတ္တောဝ ဟုတွာ သံဃိကေ ပစ္စယေ ဘာဇယေတိ။

ဣတိ ပစ္စယဘာဇနီယကထာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဥပဍ္ဎဘာဂေါတိ ဘိက္ခူနံ လဒ္ဓဘာဂတော ဥပဍ္ဎော ဘာဂေါ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ဣတိ သေနာသနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၇။ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကံ

ဆသကျပဗ္ဗဇ္ဇာကထာ

֍ * ၃၃၀။ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ အဘိညာတာ အဘိညာတာတိ ဧတ္ထ အဘိပုဗ္ဗော ဉာတသဒ္ဒေါ ပါကဋတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပါကဋာ ပါကဋာ’’တိ။ ကာဠုဒါယိပ္ပဘူတယောတိ ကာဠုဒါယိအာဒယော။ ပရိဝါရေဟိ သဒ္ဓိံ ဒသ ဒူတာ စ အညေ စ ဗဟူ ဇနာ သကျကုမာရာ နာမာတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၆။)

အမှေသူတိ သကျကုလသင်္ခါတေသု အမှေသု, နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ဣမိနာ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကုလတော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ကုလာ’’တိ ဧတ္ထ နိဿက္ကတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ဃရာဝါသတ္ထန္တိ ဧတ္ထ ဃရေ အာဝသန္တာနံ မနုဿာနံ ကိစ္စန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဃရာဝါသေ ယ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ယန္တိ ယံကိဉ္စိ။ ဥဒကံ နိန္နေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဥဒကံ နီဟရိတွာ နေတဗ္ဗံ အပနေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ဥဒကံ သဗ္ဗဋ္ဌာနေသု သုသံ ဟောတီ’’တိ။ သုသန္တိ သုက္ခံ။ တိဏာနီတိ သဿဒူသကာနိ တိဏာနိ။ ‘‘ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗာနီ’’တိ ဣမိနာ နိဒ္ဓါပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဓုဓာတုယာ ပပ္ဖေါဋနဓံသနတ္ထေ ဒဿေတိ။ ဘုသာတိ သဿနာဠဒဏ္ဍာ, တေဟိ မိဿာ ပလာလာ ဘုသိကာ။ ဩဖုဏာပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဖုဏဓာတုယာ အဝကိရဏတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပနေတဗ္ဗ’’န္တိ။ တွညေဝ ဃရာဝါသတ္ထေန ဥပဇာနာတိ ဧတ္ထ ဃရာဝါသတ္ထေနာတိ ဥပယောဂတ္ထေ ကရဏဝစနံ။ ဥပဇာနာတိ ဥပတျူပသဂ္ဂေါ ဓာတွတ္ထာနုဝတ္တကော, ဟိဝိဘတ္တိ စ လောပေါ ဟောတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘တွညေဝ ဃရာဝါသတ္ထံ ဇာနာဟီ’’တိ။ အဟန္တိ ဘဒ္ဒိယကုမာရနာမကော အဟံ။ တယာတိ အနုရုဒ္ဓကုမာရနာမကေန တယာ။ ‘‘သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ သေသန္တိ ‘‘သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ’’တိ ဝစနံ။

֍ * ၃၃၁။ နိပ္ပါတိတာတိ ဧတ္ထ နိက္ခမိတွာ ဂမာပိတာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိက္ခာမိတာ’’တိ။ မာနဿိနောတိ ဧတ္ထ မာနံ သယန္တိ နိဿယန္တီတိ မာနဿိနောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မာနဿယိနော’’တိ။

֍ * ၃၃၂။ ယဿန္တရတော န သန္တိ ကောပါတိ ဧတ္ထ အန္တရသဒ္ဒေါ စိတ္တဝါစကော, တောပစ္စယော စ သတ္တမျတ္ထဝါစကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿ စိတ္တေ’’တိ။ ကသ္မာ ကောပါ န သန္တီတိ အာဟ ‘‘တတိယမဂ္ဂေန သမူဟတတ္တာ’’တိ။ အနာဂါမိမဂ္ဂေန ဒေါသဿ သမူဟတတ္တာ ယဿ ခီဏာသဝဿ စိတ္တေ ကောပါ န သန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဣတိ ဘဝါဘဝတဉ္စ ဝီတိဝတ္တောတိ ဧတ္ထ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ပန ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၇။)

ယောဇနာ။ ဝိဘဝေါတိ ပါပံ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နနု ပါဠိယံ ‘‘ဝိဘဝေါ’’တိ နတ္ထိ, ‘‘အဘဝေါ’’တိ ဧဝ အတ္ထိ, အထ ကသ္မာ ‘‘ဝိဘဝေါတိ အဘဝေါ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝိဘဝေါတိ စ အဘဝေါတိ စ အတ္ထတော ဧကမေဝါ’’တိ။ ဣမိနာ သဒ္ဒတောယေဝ နာနန္တိ ဒဿေတိ။ ယာ ဧသာ ဘဝါဘဝတာ ဝုစ္စတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အနေကပ္ပကာရာ’’တိ ဣမိနာ ဣတိသဒ္ဒဿ ပကာရတ္ထံ ဒဿေတိ။ စတူဟိပိ မဂ္ဂေဟိ ဝီတိဝတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ခီဏာသဝဿ။

֍ * ၃၃၃။ အဟိမေခလိကာတိ မေခလာ ဝိယ မေခလိကာ, အဟိမေဝ မေခလိကာ အဟိမေခလိကာ။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဟိံ ကဋိယံ ဗန္ဓိတွာ’’တိ။

֍ * ၃၃၄။ သမ္မန္နတီတိ ဧတ္ထ ‘‘သမ္မာနေတီ’’တိ စုရာဒိဂဏိကဓာတုဝသေန ဝတ္တဗ္ဗေ ဒိဝါဒိဂဏိကဓာတုဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမ္မာနေတီ’’တိ။ အစိန္တေယျော ဟိ ပါဠိနယော။ သမ္မာနေတီတိ သမ္မာနံ ကရောတိ။ ယန္တိ ကမ္မံ။ သောတိ သတ္ထာ။ ဣမိနာ ယံ တုမောတိ ဧတ္ထ တုမောတိ ရုဠှီသဒ္ဒေါ ဣဓ ‘‘သော’’တိ သဗ္ဗနာမသဒ္ဒေန သဒိသတ္ထောတိ ဒဿေတိ။

ပကာသနီယကမ္မာဒိကထာ

֍ * ၃၃၆။ ‘‘ခေဠသဒိသာ’’တိ ဣမိနာ မိစ္ဆာဇီဝေန ဥပ္ပန္နပစ္စယာနံ သဒိသူပစာရေန ခေဠဘာဝံ ဒဿေတိ။ တသ္မာ ခေဠာ ဝိယာတိ ခေဠော, မိစ္ဆာဇီဝပစ္စယာ, ခေဠေ အသတိ ဘက္ခတိ အဇ္ဈောဟရတီတိ ခေဠာသကောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ဧတရဟိ ပါဠိယံ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ ‘‘ခေဠာပကဿာ’’တိ ဩဋ္ဌဇေန ပဌမက္ခရေန ပါဌော အတ္ထိ။

֍ * ၃၄၀။ ပတ္ထဒ္ဓေနာတိ ဧတ္ထ ဘူသော ထဒ္ဓေါ ပတ္ထဒ္ဓေါ, ဗာဠှထဒ္ဓေါတိ အတ္ထော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နိစ္စလေနာ’’တိ။ ပေါတ္ထကရူပသဒိသေနာတိ ဧတ္ထ ပေါတ္ထကရူပံ နာမ ဝတ္ထဒန္တာဒိမယံ, တေန သဒိသော ပေါတ္ထကရူပသဒိသော, တေန။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၈။)

֍ * ၃၄၂။ ရာဇဉာတကာ နာမာတိ ဧတ္ထ ရညာ ဇာနိယန္တိ ‘‘အမှာကံ ဂရူ’’တိ ရာဇဉာတာ, တေယေဝ ရာဇဉာတကာတိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တဒတ္ထံ အဓိပ္ပါယေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရာဇာ အမှေ ဇာနာတီ’’တိအာဒိ။ ပဟဋ္ဌကဏ္ဏဝါလောတိ ပဟဋ္ဌော ကဏ္ဏော စ ဝါလော စ ဧတဿာတိ ပဟဋ္ဌကဏ္ဏဝါလော။ ဗန္ဓနိစ္စလေတိ ရဇ္ဇုဝလ္လီဟိ ဗန္ဓော ဝိယ နိစ္စလေ, ပဟဋ္ဌကဏ္ဏဝါလေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အဘိဓာဝီ’’တိ ပဒေ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။

ဒုက္ခဉှိ ကုဉ္ဇရ နာဂမာသဒေါတိ ဧတ္ထ ကုဉ္ဇရသဒ္ဒဿ အာမန္တနပဒဘာဝံ အာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘ဘော ကုဉ္ဇရာ’’တိ။ နာဂသဒ္ဒဿ အဟိနာဂဟတ္ထိနာဂေသု ပဝတ္တနတော ဝုတ္တံ ‘‘ဗုဒ္ဓနာဂ’’န္တိ။ အာသဒေါတိ ပဒဿ အာကောဓေန သဒနံ ဥပဂမနံ အာသဒေါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဓကစိတ္တေန ဥပဂမနံ နာမာ’’တိ။ ဒုက္ခန္တိ ဧတရဟိ စ အာယတိဉ္စ ဒုက္ခကာရဏံ။ ဒုက္ခံ ဟီတိ ဟိသဒ္ဒေါ ပဒပူရဏမတ္တံ, အထ ဝါ ဒုက္ခမေဝါတိ အတ္ထော။ ‘‘ဗုဒ္ဓနာဂံ ဃာတကဿာ’’တိ ဣမိနာ နာဂံ ဟနတီတိ နာဂဟတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ပဋိကုဋိယောဝ ဩသက္ကီတိ ဧတ္ထ တထာဂတဿ ပဋိမုခံ ကုဋေန ဂမနမေတဿာတိ ပဋိကုဋိယော, ပဋိကုဋိယော ဧဝ ဟုတွာ ဩသက္ကီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တထာဂတာဘိမုခေါယေဝ ပိဋ္ဌိမေဟိ ပါဒေဟိ ဩသက္ကီ’’တိ။ ‘‘န ဇာနာတီ’’တိ ဣမိနာ လက္ခ ဒဿနင်္ကေသူတိ ဓာတုပါဌေသု (ပါဏိနီ ၁၅၃၉ သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၈ ဒကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တေသု အတ္ထေသု ဣဓ ဒဿနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ န လက္ခိတဗ္ဗောတိ အညေဟိ သပ္ပုရိသေဟိ န လက္ခိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ ဏျပစ္စယော ကတ္တုကမ္မေသု ဟောတိ, ယကာရဿ ကကာရံ ကတွာ အလက္ခိကောတိ ဝုတ္တံ။

֍ * ၃၄၃။ ‘‘ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဘောဇန’’န္တိ ဣမိနာ တိကဘောဇနန္တိ ဧတ္ထ ယုပစ္စယဿ ကမ္မတ္ထဘာဝံ ဒဿေတိ။ တန္တိ တိကဘောဇနံ။ ယထာဓမ္မောတိ ‘‘ဂဏဘောဇနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ (ပါစိ။ ၂၀၉) ဝုတ္တာယ မာတိကာဝိဘင်္ဂပါဠိယာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၁၉။)

အနုရူပံ။ ပဉ္စဝတ္ထုယာစနကထာတိ ပဉ္စ ဝတ္ထူနိ ယာစနဿ ကထာ။ အာယုကပ္ပန္တိ အဝီစိမဟာနိရယေ အာယုကပ္ပံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ အဝီစိမဟာနိရယေ အာယုကပ္ပေါ နာမ ဧကော အန္တရကပ္ပေါတိ ဇိနာလင်္ကာရဋီကာဒီသု (မိ။ ပ။ ၄။၁။၃၊ ကထာ။ အဋ္ဌ။ ၆၅၄-၆၅၇၊ ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၁၈၊ သာရတ္ထ။ ဋီ။ စူဠဝဂ္ဂ ၃။၃၄၃၊ အ။ နိ။ ဋီ။ ၃။၆၆၂) ဝုတ္တော။ ‘‘ဧကော အသင်္ချေယျကပ္ပေါ’’တိ သမ္မောဟဝိနောဒနာဒီသု (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၈၀၉၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၁၂၈၊ ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ ၁။၄၁၀၊ ဝဇိရ။ ဋီ။ ပါရာဇိကဏ္ဍ ၄၁၀) ဝုတ္တော။ သေဋ္ဌံ ပုညန္တိ မဟန္တံ ပုညံ။ ဣမိနာ ဗြဟံ ပုညန္တိ ဗြဟသဒ္ဒေါ မဟန္တတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဗြဟ ဝုဒ္ဓိယန္တိ ဓာတုပါဌေသု (ပါဏိနီ ၇၃၅၊ သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ ဟကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ ဗြဟသဒ္ဒေါ မဟန္တဝါစကော ဟောတိ။ ဗြဟဓာတုတော အပစ္စယံ ကတွာ ‘‘ဗြဟာ’’တိပိ, မပစ္စယံ ကတွာ ‘‘ဗြဟ္မာ’’တိပိ ပါဌော အတ္ထိ။ အာယုကပ္ပမေဝါတိ သဂ္ဂေသု အာယုကပ္ပမေဝ။

သံဃဘေဒကထာ

֍ * ၃၄၄။ သောတိ ဒေဝဒတ္တော, ဂတော ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထေဝါတိ ဝိဟာရသီမာယမေဝ။ အာဝေဏိကန္တိ ဘိက္ခုသံဃတော အာဝေဏိကံ။

֍ * ၃၄၅။ အာဂိလာယတီတိ ဧတ္ထ အာတျူပသဂ္ဂေါ အဘိဘဝနတ္ထော, ဂိလေဓာတု ဗာဓနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝေဒနာဘိဘူတာ ဗာဓတီ’’တိ။ တန္တိ ပိဋ္ဌိံ။ ပရဿ စိတ္တံ အာဒိသိတွာ ဒေသယတိ ဧတာယာတိ အာဒေသနာ, သာ ဧဝ ပါဋိဟာရိယံ အာဒေသနာပါဋိဟာရိယံ။ အနုသာသတိ ဧတာယာတိ အနုသာသနီ, ဣမမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧဝမ္ပိ တေ’’တိအာဒိ။

֍ * ၃၄၆။ မမာနုကြုဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ အနုတျူပသဂ္ဂေါ အနုကိရိယတ္ထော ကရဓာတု အန္တပစ္စယော ဂစ္ဆန္တာဒိဂဏောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မမာနုကိရိယံ ကုရုမာနော’’တိ။ ‘‘ဒုက္ခိတော’’တိ ဣမိနာ ကပဏောတိ ဧတ္ထ ကပဓာတု ဟိံသနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ မဟာဝရာဟဿာတိ ဝရာဟသဒ္ဒဿ သူကရတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘မဟာနာဂဿာ’’တိ။ ‘‘ပထဝိ’’န္တိ ဣမိနာ မဟိံ ဝိကုဗ္ဗတောတိ ဧတ္ထ မဟီသဒ္ဒဿ ဧဝံနာမကံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၀။)

မဟာနဒိံ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘ပဒါလေန္တဿာ’’တိ ဣမိနာ ကရဓာတုယာ ဝိတျူပသဂ္ဂဝသေန ပဒါလနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဘိသံ ဃသမာနဿာတိ ဧတ္ထ မာနသဒ္ဒေါ ကတွတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဘိသံ ဃသန္တဿာ’’တိ။ ဃသန္တဿာတိ ဘက္ခန္တဿ။ နဒီနာမကံ တံ ပေါက္ခရဏိန္တိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ နဒီသု ဇဂ္ဂတောတိ ဧတ္ထ နဒီ နာမ ပေါက္ခရဏီတိ ဒဿေတိ။ ဇဂ္ဂတောတိ ဟတ္ထိယူထံ ပါလေန္တဿ။

֍ * ၃၄၇။ ‘‘သုတာတိ သောတာ’’တိ ဣမိနာ ပါဠိယာ ဒွိဓာဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘နိဿန္ဒေဟော’’တိ ဣမိနာ အသန္ဒိဒ္ဓေါတိ ဧတ္ထ ဒိဟဓာတုံ ဒဿေတိ, ဒိသဓာတုံ နိဝတ္တေတိ။

֍ * ၃၅၀။ ဗုဒ္ဓသဟဿေနပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော, ပဂေဝ ဧကေန ဗုဒ္ဓေနာတိ ဒဿေတိ။

‘‘သတ္တော’’တိ ဣမိနာ ကောစိသဒ္ဒဿ ပဓာနပဒံ ဒဿေတိ။ အဋ္ဌာတိ အာချာတပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဌိတော’’တိ။ ဒေဝဒတ္တောတိ မေ သုတန္တိ ဧတ္ထ ‘‘မေ’’တိ ပဒံ ဘဂဝန္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတာ’’တိ။ တဒေဝါတိ သုတမေဝ။ ဣဒန္တိ ‘‘ဒေဝဒတ္တောတိ မေ သုတ’’န္တိ ဝစနံ။ အနုစိနာတီတိ အနုဝဍ္ဎေတိ။ ‘‘ပတွာ’’တိ ဣမိနာ အာသဇ္ဇနန္တိ ဧတ္ထ သဒဓာတုယာ ဂတျတ္ထံ, ကိရိယာဝိသေသနဉ္စ ဒဿေတိ။ အဝီစိနိရယံ ပတ္တောတိ ဧတ္ထ ဣဒါနိ န ဒေဝဒတ္တော အဝီစိနိရယံ ပတ္တော ဟောတိ, အာယတိံ ပန အဝီစိနိရယေ အဝဿမ္ဘာဝိယတ္တာ ‘‘အဝီစိနိရယံ ပတ္တော’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘အာသံသာယံ အတီတဝစန’’န္တိ။ အာသံသာယန္တိ အဝဿမ္ဘာဝိယတ္ထေ။ ဘေသ္မာ ဟိ ဥဒဓီ မဟာတိ ဧတ္ထ ဘေသ္မာသဒ္ဒေါ ဘယာနကပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဘယာနကော’’တိ။

ဥပါလိပဉှာကထာ

֍ * ၃၅၁။ ဧကတောတိ ဧတ္ထ တောပစ္စယဿ သတ္တမျတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဓမ္မဝါဒီပက္ခေ’’တိ။ ‘‘အနုနယန္တော’’တိ ဣမိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၁။)

အနုဿာဝေတီတိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အနုနယန္တောတိ ပုနပ္ပုနံ နယန္တော။ သာဝနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န တုမှာကံယေဝါ’’တိအာဒိ။ အယံ အဓမ္မော ဝါ အယံ အဝိနယော ဝါ ဣဒံ အသတ္ထုသာသနံ ဝါ ယဒိ ဘဝေယျာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဗောဓေတီ’’တိ ဣမိနာ သာဝေတီတိ ဧတ္ထ သုဓာတုယာ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အနုဿာဝေတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အနုဿာဝေတိ, သလာကံ ဂါဟေတီ’’တိ ဧတ္ထ အနုဿာဝနကိရိယာ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တာ, သလာကဂ္ဂါဟကိရိယာ ပစ္ဆာဘာဂေတိ ဒဿေတိ။

ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန အနုဿာဝနသလာကဂ္ဂါဟမတ္တေန။ န ပန သံဃော ဘိန္နော ဟောတိ, အနုဿာဝေတွာ သလာကံ ဂါဟေတွာ အာဝေဏိကံ သံဃကမ္မေ ကတေယေဝ သံဃော ဘိန္နော ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။

ဧတ္ထ ဌတွာ ကဿစိ စောဒကဿ အနုယောဂေါ သိယာတိ ယောဇနာ။ ကိန္တိ သိယာတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ဒေဝဒတ္တော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧဝန္တိ ပကတတ္တေ သံဃေ ဘိန္ဒေ သတီတိ အတ္ထော။ ကထန္တိ ကေနာကာရေန။ ပုန ကထန္တိ ကသ္မာ ကာရဏာ။ ရညောတိ အဇာတသတ္တုရညော, ကာရိတကမ္မံ။ ‘‘ဃာတာပိတတ္တာ’’တိ ဗိမ္ဗိသာရရာဇာနံ ဃာတာပိတတ္တာ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဘိက္ခု ခေါ ဥပါလီ’’တိအာဒိဝစနေ, ဌတွာ ပရိဟာရံ ဝဒါမာတိ ယောဇနာ။ ဝိရဒ္ဓတ္တာတိ ဝိရာဓိတတ္တာ။ တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တေန ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တေန ဟီတိ ဥယျောဇနတ္ထေ နိပါတော။ ဧဝဉှီတိ ဧဝမေဝ။ တဿာတိ ဒေဝဒတ္တဿ။ ကုမာရော ပနာတိ အဇာတသတ္တုကုမာရော ပန, ကတမတ္တေယေဝ န ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဒေဝဒတ္တဿ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သံဃဘေဒတော ပုဗ္ဗေ ရုဟိတုပ္ပါဒကမ္မံ ကရောန္တဿာပိ ပစ္ဆာ အဘဗ္ဗဘာဝေါ ရောပိတော, တသ္မာ။

ဘေဒကရဝတ္ထူသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဓမ္မာဓမ္မာဒီနံ သုတ္တန္တဝိနယပရိယာယေန ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုတ္တန္တပရိယာယေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သုတ္တန္တပရိယာယေနာတိ သုတ္တန္တဒေသနာယ, သုတ္တန္တဒေသနာနယတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာတိ တတော အညထာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၂။)

တတ္ထာတိ ဒွီသု ဓမ္မာဓမ္မေသု။ ဧဝံ အမှာကန္တိ ဧဝံ ကရိယမာနေ အမှာကံ။ ဧဝံ သုတ္တန္တပရိယာယေန ဓမ္မာဓမ္မာနံ ဝိသေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိနယပရိယာယေန တေသံ တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယပရိယာယေန ပနာ’’တိအာဒိ။ ဘူတေန ဝတ္ထုနာ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ ‘‘အဘူတေန ဝတ္ထုနာ’’တိ ဧတ္ထာပိ။

ဧဝံ ဒွိန္နံ ပရိယာယာနံ ဝသေန ဓမ္မာဓမ္မဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိနယာဝိနယဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုတ္တန္တပရိယာယေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သုတ္တန္တနယေန ရာဂါဒယော ဝိနေတီတိ ဝိနယော, ဝိနယနယေန ကာယံ ဝါစံ ဝိနေတီတိ ဝိနယောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။

ဧဝံ ဒွိန္နံ ပရိယာယာနံ ဝသေန ဝိနယာဝိနယဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဘာသိတာဘာသိတဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုတ္တန္တပရိယာယေန စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ တထာဂတေန ဘာသိတံ လပိတန္တိ ယောဇနာ။

ဧဝံ ဒွိန္နံ ပရိယာယာနံ ဝသေန ဘာသိတာဘာသိတဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ အာစိဏ္ဏာနာစိဏ္ဏဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုတ္တန္တပရိယာယေန ဒေဝသိက’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဒေဝသိက’’န္တိ ပဒံ ‘‘သမာပဇ္ဇနံ, ဝေါလောကန’’န္တိ တီသုယေဝ ပဒေသု ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသေနာတိ ကာရဏုပ္ပတ္တိဝသေန။ ကာရဏဉှိ အရတိ ဖလံ ဧတသ္မာတိ အတ္ထောတိ ဝုစ္စတိ, အတ္ထဿ ဥပ္ပတ္တိ အတ္ထုပ္ပတ္တိ, သာယေဝ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိ တ္ထကာရဿ ဋ္ဌကာရံ ကတွာ, အဋ္ဌုပ္ပတ္တိယာ ဝသော အဋ္ဌုပ္ပတ္တိဝသော, တေန။ ဣဒံ ပဒံ ‘‘သုတ္တန္တဒေသနာ ဇာတကကထာ’’တိ ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣဒန္တိ ဖလသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနာဒိ။ အာစိဏ္ဏန္တိ အာ ဗန္ဓိတံ, ပုနပ္ပုနံ ဝါ ဥပစိတံ ဝဍ္ဎိတံ, ပဂုဏံ ဝါ။ စာရိယပက္ကမနန္တိ စာရိယတ္ထံ ပက္ကမနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၃။)

ဧဝံ ဒွိန္နံ ပရိယာယာနံ ဝသေန အာစိဏ္ဏာနာစိဏ္ဏဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပညတ္တဒုကဿ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုတ္တန္တပရိယာယေန စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိ။ တံ ဘာသိတာဘာသိတဒုကသဒိသမေဝ။ ဧဝံ ဒွိန္နံ သုတ္တန္တဝိနယပရိယာယာနံ ဝသေန ပဉ္စန္နံ ဒုကာနံ ဝိသေသော ဒဿိတော။

အာပတ္တာနာပတ္တိဒုကေ ‘‘န မောစနာဓိပ္ပါယဿာ’’တိ ပါဌဿ အနန္တရေ ပစ္ဆိမဝါကျေ ဌိတော အာဒိသဒ္ဒေါ အာနေတဗ္ဗော။ ဣတိ အာဒိနာ နယေနာတိ ဟိ အတ္ထော။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။ ဣဒံ ပဒံ ပစ္ဆိမဝါကျေပိ အနုဝတ္တေတဗ္ဗံ။

လဟုကဂရုကဒုကေ ပဉ္စာပတ္တိက္ခန္ဓာတိ ထုလ္လစ္စယပါစိတ္တိယပါဋိဒေသနီယဒုက္ကဋဒုဗ္ဘာသိတဝသေန ပဉ္စ အာပတ္တိရာသယော။ ဒွေ အာပတ္တိက္ခန္ဓာတိ ပါရာဇိကသံဃာဒိသေသဝသေန ဒွေ အာပတ္တိရာသယော။

သာဝသေသာနာဝသေသဒုကေ ဆ အာပတ္တိက္ခန္ဓာတိ ပါရာဇိကာပတ္တိတော အဝသေသာ ဆ အာပတ္တိရာသယော။

ဒုဋ္ဌုလ္လာဒုဋ္ဌုလ္လဒုကေ လဟုကဂရုကဒုကသဒိသမေဝ။ အယံ ပန ဝိသေသော – ဂရုကာပတ္တိ ဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမ, လဟုကာပတ္တိ အဒုဋ္ဌုလ္လာ နာမာတိ ဧဝံ ဝိနယပရိယာယဝသေနေဝ စတုန္နံ ဒုကာနံ ဝိသေသော ဒဿိတော။

ဧတ္ထာတိ ‘‘အဓမ္မံ ဓမ္မောတိ ဒီပေန္တီ’’တိအာဒိဝစနေ။ စတုန္နံ သံဃကမ္မာနန္တိ အပလောကနာဒိဝသေန စတုန္နံ သံဃကမ္မာနံ။ ကရောန္တေဟိ ဟေတုဘူတေဟိ, ဟေတွတ္ထေ စေတံ ကရဏဝစနံ။

တတ္ထာတိ ‘‘တေ ဣမေဟီ’’တိအာဒိဝစနေ။ အပကဿန္တီတိ ဧတ္ထ ကသဓာတုဿ ဂတျတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိသံ အာကဍ္ဎန္တီ’’တိ။ ဝိဇဋေန္တီတိ ဝိဇဋံ ကရောန္တိ, ဝိသုံ ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ ဧကမန္တံ ဥဿာဒေန္တီတိ ဧကသ္မိံ အန္တေ ဥဿဒံ ကရောန္တိ။ အဝပကဿန္တီတိ ဧတ္ထ ဒွိန္နံ ဥပသဂ္ဂါနံ ဝသေန အတိဝိယတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အတိ ဝိယ အာကဍ္ဎန္တီ’’တိ။ အတိဝိယတ္ထံ အာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘ယထာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၄။)

ဝိသံသဋ္ဌာဝ ဟောန္တိ, ဧဝံ ကရောန္တီ’’တိ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန ကရိယမာနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝိသု’’န္တိ ဣမိနာ အာဝေဏိသဒ္ဒေါ ‘‘ဝိသု’’န္တိအတ္ထဝါစကော အနိပ္ဖန္နပါဋိပဒိကောတိ ဒဿေတိ။ ဝတ္ထူသူတိ ဘေဒကရဝတ္ထူသု။ ဣမံ ဂဏှထာတိ ဣမံ ဝါဒံ ဂဏှထ။ ဝိသုန္တိ အာဝေဏိံ။ ဣမသ္မိံ ခန္ဓကေ ဝုတ္တဝစနံ ပရိဝါရပါဠိယာ သံသန္ဒေန္တော အာဟ ‘‘ပရိဝါရေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပဉ္စဟိ အာကာရေဟီတိ ‘‘ကမ္မေန ဥဒ္ဒေသေန ဝေါဟရန္တော အနုဿာဝနေန သလာကဂ္ဂါဟေနာ’’တိ (ပရိ။ ၄၅၈) ဧဝံ ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟိ။ တဿာတိ ပရိဝါရေ ဝုတ္တဝစနဿ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ, ဝုတ္တေန ဣမိနာ သံဃဘေဒလက္ခဏေနာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အတ္ထတော နာနာကရဏံ နတ္ထီ’’တိ ဣမိနာ သဒ္ဒတော နာနာကရဏံ အတ္ထီတိ ဒီပေတိ။ အဿာတိ သံဃဘေဒလက္ခဏဿ။ တံ ပန နာနာကရဏာဘာဝန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထေဝါတိ ပရိဝါရေ ဧဝ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၈။ ဝတ္တက္ခန္ဓကံ

၁။ အာဂန္တုကဝတ္တကထာ

֍ * ၃၅၇။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ အာရာမန္တိ ဥပစာရသီမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဥပစာရသီမသမီပ’’န္တိ။ ‘‘ဂဟေတွာ’’တိ ပဒဿ ‘‘ဥပါဟနာ’’တိ ကမ္မံ ပါကဋံ, ကရဏံ ပန အပါကဋံ။ တသ္မာ ကရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပါဟနဒဏ္ဍကေန ဂဟေတွာ’’တိ။ ဣမိနာ ‘‘ဟတ္ထေနာ’’တိ ကရဏံ နိဝတ္တေတိ။ ပဋိက္ကမန္တီတိ ဧတ္ထ ပဝိသန္တီတိ စ အပက္ကမန္တီတိ စ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘သန္နိပတန္တီ’’တိ။ ဥပါဟနာ…ပေ… ပုစ္ဆိတဗ္ဗာတိ ဧတ္ထ ‘‘ပုစ္ဆိတဗ္ဗာ’’တိ ပဒဿ သဟ ကမ္မေန ပုစ္ဆိတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကတရသ္မိံ ဌာနေ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ကတရသ္မိံ…ပေ… စောဠက’’န္တိ ဣမိနာ ပုစ္ဆိတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေတိ။ ‘‘အာဝါသိကာ ဘိက္ခူ’’တိ ဣမိနာ ကမ္မံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပတ္ထရိတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ သဇဓာတုယာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၅။)

စဇနတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။ ဂေါစရော ပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ဂေါစရသဒ္ဒေါ ဘိက္ခာစာရသဒ္ဒေန အတ္ထတော ဧကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘိက္ခာစာရော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ။ ဘိက္ခာယ စရန္တိ ဧတ္ထာတိ ဘိက္ခာစာရော, ဂေါစရဂါမော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဂါမေ။ ‘‘ကိ’’န္တိအာဒိနာ ပါနီယံ ပုစ္ဆိတဗ္ဗန္တိအာဒီသု ပုစ္ဆိတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေတိ။ ကံ ကာလန္တိ ကသ္မိံ ကာလေ။

ဗဟိ နိက္ခမန္တဿာတိ ဝိဟာရတော ဗဟိ နိက္ခမန္တဿ။ နိလ္လောကေတဗ္ဗောတိ ဩလောကေတဗ္ဗော။ ‘‘ယဒိ သက္ကောတီ’’တိ ဣမိနာ သစေ ဥဿဟတီတိ ဧတ္ထ သစေသဒ္ဒေါ ယဒိပရိယာယော, ဥဿဟတိသဒ္ဒေါ သက္ကောတိ ပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ သက္ကောန္တဿ ဝိဟာရသောဓနဝတ္တေတိ သမ္ဗန္ဓော။

၂။ အာဝါသိကဝတ္တကထာ

֍ * ၃၅၉။ အာဝါသိကဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗံ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဝုဍ္ဎတရဿ အာဂန္တုကဿ။ ‘‘ပဏ္ဍိတော’’တိအာဒိနာ သစေ ဗာလော ‘‘သမ္မဇ္ဇာဟိ တာဝ စေတိယင်္ဂဏ’’န္တိ န ဝဒတိ, သမ္မဇ္ဇနိံ နိက္ခိပိတွာ တဿ ဝတ္တမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ ဘေသဇ္ဇမေဝ ကာတဗ္ဗန္တိ သဟာဝဓာရဏေန ဝုတ္တတ္တာ ဗာလော ‘‘ကရောဟိ တာဝ ဘေသဇ္ဇ’’န္တိ အဝဒန္တောပိ ဘေသဇ္ဇမေဝ ကာတဗ္ဗံ။ ‘‘ပဏ္ဍိတော ဟီ’’တိအာဒိနာ ပန အာဂန္တုကဿ ဝတ္တဗ္ဗဘာဝမတ္တမေဝ ဒဿေတိ။ ပါဠိမုတ္တကဝတ္တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ။ ဗီဇနေနာတိ ဗီဇနိယာ။ ‘‘ဗီဇန’’န္တိ ဟိ နပုံသကလိင်္ဂေါ, ‘‘ဗီဇနီ’’တိ ဣတ္ထိလိင်္ဂေါ။ ‘‘ဗီဇိတဗ္ဗော’’တိ စ ‘‘ဗီဇိတဗ္ဗ’’န္တိ စ ဣမိနာ အဋ္ဌကထာဝစနေန ဗီဇိယတိ အနေနာတိ ဗီဇနံ, ဗီဇိယတိ ဧတာယာတိ ဗီဇနီတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ အဿာတိ ဝုဍ္ဎတရအာဂန္တုကဿ။ မက္ခေတဗ္ဗာတိ အဉ္ဇေတဗ္ဗာ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတ္ထာတိ ဥပါဟနပုဉ္ဆနေ။ ကတ္ထာတိ ကသ္မိံ ဝိဟာရေ။ ပုစ္ဆိတေန အာဝါသိကေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘အတ္တနော သန္တိကံ…ပေ… န လဘတီ’’တိ ဣမိနာ အတ္တာနံ သန္ဓာယ အနာဂစ္ဆန္တောပိ အတ္တနော သန္တိကံ သမ္ပတ္တဿ အာဂန္တုကဿ ဝတ္တံ အကာတုံ န လဘတီတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၆။)

၃။ ဂမိကဝတ္တကထာ

֍ * ၃၆၀။ ဂမိကဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ သေနာသနက္ခန္ဓကေ။ တံ သဗ္ဗံ ပဋိသာမေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတ္ထ ယေသု ပါသာဏပိဋ္ဌိပါသာဏတ္ထမ္ဘေသု ဥပစိကာ နာရောဟန္တိ, တဿံ ပါသာဏပိဋ္ဌိယံ ဝါ တေသု ပါသာဏတ္ထမ္ဘေသု ဝါ ယံ ကတသေနာသနံ အတ္ထိ, တံ အနာပုစ္ဆန္တဿာပိ အနာပတ္တီတိ ယောဇနာ။ စတူသု ပါသာဏေသူတိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော, ဥပစိကာနံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေ ကတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယန္တိ အာနိသံသော။ ဩဝဿကဂေဟေ ပန ဌပိတာနံ မဉ္စပီဌာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

၄။ အနုမောဒနဝတ္တကထာ

֍ * ၃၆၂။ ဣဒ္ဓံ အဟောသီတိ ဧတ္ထ ဣဓဓာတုယာ ဝဍ္ဎနတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘သမ္ပန္နံ အဟောသီ’’တိ။ သံဃတ္ထေရေ နိသိန္နေတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနုထေရေ အနုမောဒနတ္ထာယ နိသိန္နေတိ ယောဇနာ။ သံဃတ္ထေရေန အဇ္ဈိဋ္ဌေပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနုမောဒကော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနု ပုနပ္ပုနံ, ပစ္ဆာ ဝါ ဒါယကေ ဓမ္မကထာယ မောဒေတီတိ အနုမောဒကော။ ‘‘ဂစ္ဆထာ’’တိ သစေ ဝဒတိ အနုမောဒကောတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ အနုမောဒကဿ။ မနုဿာ ကာရေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဧကေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘ကာရေန္တီ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ တဿာတိ ကာရိတဘိက္ခုဿ။ အနုမောဒနတောတိ အနုမောဒနကာရဏာ။ ဥပနိသိန္နကထာတိ ဥပသမီပေ နိသိန္နာနံ ကထိယတိ ဧတာယာတိ ဥပနိသိန္နကထာ။ အနုမောဒနာယာတိ အနုမောဒနတ္ထာယ။ အဇ္ဈိဋ္ဌောဝါတိ သယံ အဇ္ဈိဋ္ဌော ဧဝ။ ဧတ္ထာတိ အနုမောဒနဝတ္ထုသ္မိံ။ ‘‘သဉ္ဇာတဝစ္စော’’တိ ဣမိနာ ဝစ္စော သဉ္ဇာတော ဣမဿာတိ ဝစ္စိတောတိ ကတွာ သဉ္ဇာတတ္ထေ ဣတ ပစ္စယောတိ ဒဿေတိ။

၅။ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တကထာ

֍ * ၃၆၄။ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တေတိ ဘတ္တံ ဂဏှန္တိ ဧတ္ထာတိ ဘတ္တဂ္ဂံ, ပရိဝိသနဋ္ဌာနံ။ တသ္မိံ ကတ္တဗ္ဗံ ဝတ္တံ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တံ, တသ္မိံ ဘတ္တဂ္ဂဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၇။)

ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ မနုဿာနံ ပရိဝိသနဋ္ဌာနံ နာမ ယတ္ထ မနုဿာ သပုတ္တဒါရာ အာဝသိတွာ ဘိက္ခူဘောဇေန္တိ။ ‘‘အတိအလ္လီယိတွာ’’တိ ဣမိနာ အနုပခဇ္ဇာတိ ဧတ္ထ ခဒဓာတုဿ ဟိံသနံ နာမ အတိအလ္လီယနန္တိ ဒဿေတိ။ အာသနေသု သတီတိ အာသနေသု သန္တေသု။ နိသီဒန္တဿ နဝကဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာပဇ္ဇတီတိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ အာပုစ္ဆိတေ အနနုဇာနန္တော ထေရော အာပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ သံဃာဋိန္တိ ပါရုတသံဃာဋိံ။

ပတ္တဓောဝနဥဒကန္တိ ဘုဉ္ဇနတ္ထာယ ပတ္တာနံ ဓောဝနဥဒကံ။ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဟတ္ထေန ဂဟေတဗ္ဗံ။

ယထာ ဂဏှိယမာနေတိ ယောဇနာ။ မတ္တာယာတိ ပမာဏာယ။ သဗ္ဗိအာဒီသု ဧဝါတိ ဧဝသဒ္ဒေါ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗော။ သဗ္ဗိအာဒီသူတိ သဗ္ဗိတေလဥတ္တရိဘင်္ဂေသု, နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ယန္တိ သဗ္ဗိအာဒိကံ။ အပ္ပဟောတီတိ သဗ္ဗေသံ ဘိက္ခူနံ နပ္ပဟောတိ။ တန္တိ သဗ္ဗိအာဒိကံ, သမ္ပာဒေဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာဒိသံ သဗ္ဗိအာဒိကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ယံ ဘတ္တဂ္ဂန္တိ ယောဇနာ။ ဟတ္ထဓောဝနဥဒကန္တိ ဘုတ္တာဝီနံ ဟတ္ထဿ ဓောဝနဥဒကံ။ အန္တရာတိ ဘောဇနဿ မဇ္ဈေ။ ပိပါသိတေနာတိ ပိဝိတုံ ဣစ္ဆန္တေန။ ဂလေတိ ကဏ္ဌေ။

နိဝတ္တန္တေနာတိ ဧတ္ထ ကသ္မာ ဌာနာ နိဝတ္တန္တေနာတိ အာဟ ‘‘ဘတ္တဂ္ဂတော’’တိ။ ကထံ ကေနာကာရေန နိဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ကသ္မာ နဝကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပဌမတရံ နိဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သမ္ဗာဓေသု ဟီ’’တိအာဒိ။ နိက္ခမနောကာသောတိ ပဌမတရံ နိက္ခန္တောကာသော။ ပဋိပါဋိယာတိ ဝုဍ္ဎပဋိပါဋိယာ။ ဓုရေတိ ဂေဟဒွါရဿ သမီပေ။ ဓုရသဒ္ဒေါ ဟိ ဣဓ သမီပဝါစကော။ နဝကာ အန္တောဂေဟေ စေ နိသိန္နာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ အန္တရေနာတိ ဘိက္ခူနံ ဝိဝရေန, မဇ္ဈေန ဝါ။ ဝိရဠာယာတိ တနုကာယ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၈။)

၆။ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တကထာ

֍ * ၃၆၆။ ပိဏ္ဍစာရိကဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ကပ္ပါသံ ဝါ ဂဟေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဉ္စာတိ ယဉ္စ ကိဉ္စိ ဝတ္ထုံ, ဂဟေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကရောန္တီ ဌိတာ ဝါတိ ကရောန္တီ ဟုတွာ ဌိတာ ဝါ။ တန္တိ ကမ္မံ။ န စ ဘိက္ခာဒါယိကာယာတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ဣတ္ထိယာ ဧဝ မုခံ န ဥလ္လောကေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဣတ္ထီ ဝါ ဟောတူ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဘိက္ခာဒါနသမယေ’’တိ ဣမိနာ အညသ္မိံ သမယေ ဩလောကေန္တောပိ နတ္ထိ ဒေါသောတိ ဒဿေတိ။ ဧကသ္မိံ ကာလေ ဘိက္ခာယ ဒဒမာနာယ သဗ္ဗကာလမ္ပိ န ဩလောကေတဗ္ဗန္တိ အနိစ္ဆိတတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။

၇။ အာရညိကဝတ္တကထာ

֍ * ၃၆၈။ အာရညိကဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ သေနာသနာ ဩတရိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ အရညေ ရုက္ခမူလာဒီသု နိသိန္နဿ ဝိဟာရာဘာဝတော သေနာသနံ နာမ ဝသနဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝသနဋ္ဌာနတော နိက္ခမိတဗ္ဗ’’န္တိ။

ပတ္တံ ထဝိကာယ ပက္ခိပိတွာတိ ဧတ္ထ ကထံ ပတ္တော ထဝိကာယ ပက္ခိပိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘သစေ ဗဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပတ္တော ပက္ခိပိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဓောဝိတွာ ကတွာတိ ပဒေသု ‘‘ပတ္တံ ဝေါဒက’’န္တိ ဝိဘတ္တိပရိဏာမံ ကတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တမ္ပီတိ ဝေဠုနာဠိကမ္ပိ။ သမီပေတိ အာရညကဿ သေနာသနဿ သမီပေ။ ယထာ စ အာရညကဿ အရဏိသဟိတံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, ဧဝံ ကန္တာရံ ပဋိပန္နဿာပိ အရဏိသဟိတံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဂဏဝါသိနောတိ ဂဏေန သဟ ဝါသိနော, အာရညကဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ အရဏိသဟိတေန။ ‘‘နက္ခတ္တာနေဝ နက္ခတ္တပဒါနီ’’တိ ဣမိနာ အဿယုဇာဒိနက္ခတ္တာနေဝ (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၅၈-၆၀ ဂါထာသု) ဒိသာဘာဂဇာနနဿ, စ သမယဇာနနဿ စ ကာရဏတ္တာ နက္ခတ္တပဒါနိ နာမာတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၂၉။)

၈။ သေနာသနဝတ္တကထာ

֍ * ၃၆၉။ သေနာသနဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဒွါရံ နာမာတိ မဟာဒွါရံ။ မဟာဝဠဉ္ဇန္တိ မဟန္တေဟိ ဇနေဟိ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ တတ္ထာတိ ဒွါရေ။ အာပုစ္ဆိတွာဝါတိ ဝုဍ္ဎံ အာပုစ္ဆိတွာဝ, သဘာဂဿ ဝုဍ္ဎတရဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝဋ္ဋတိယေဝါတိ ယထာသုခံ ဝိဟရိတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ပရိဝတ္တိတဗ္ဗန္တိ ပရိမုခံ ဝတ္တိတဗ္ဗံ။

၉။ ဇန္တာဃရဝတ္တာဒိကထာ

֍ * ၃၇၁။ ဇန္တာဃရဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဗဟိဇဂတီတိ ဗဟိအာလိန္ဒော။

֍ * ၃၇၃။ အာစမနဝတ္ထုသ္မိံ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ နီဟရိတွာတိ ဥဒကံ နီဟရိတွာ။ အာစမိတဗ္ဗန္တိ ဓောဝိတဗ္ဗံ။ ‘‘အာပုဗ္ဗော စမု ဓောဝနေ’’တိ ဟိ ဓာတုပါဌေသု ဝုတ္တံ။ ဣဒံ အတိဝိဝဋန္တိ ဣဒံ ဌာနံ အတိဝိဝဋံ, န ကေနစိ ပဋိစ္ဆန္နန္တိ အတ္ထော။ ဥဒကံ အလဘန္တဿေဝါတိ ဥဒကံ အလဘန္တေယေဝ။

֍ * ၃၇၄။ ဝစ္စကုဋိဝတ္တေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အယန္တိ ဒန္တကဋ္ဌံ ခါဒတော ဝစ္စကရဏံ။ သဗ္ဗတ္ထေဝါတိ သဗ္ဗသ္မိံ ဧဝ ဌာနေ။ ‘‘န ဖရုသေန ကဋ္ဌေနာ’’တိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ ခရကဋ္ဌမေဝ, ဖာလိတကဋ္ဌာဒယောပိ ဆဝိအဝလေခနကဋ္ဌာ ဖရုသာယေဝ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဖာလိတကဋ္ဌေန ဝါ’’တိအာဒိ။ ပဝိဋ္ဌဿာတိ ဝစ္စကုဋိံ ပဝိဋ္ဌဿ။

သဗ္ဗသာဓာရဏဋ္ဌာနန္တိ သဗ္ဗေသံ ဘိက္ခူနံ, သဗ္ဗေဟိ ဝါ သာဓာရဏံ ဝစ္စကုဋိသင်္ခါတံ ဌာနံ။ တတြာတိ တသ္မိံ သဗ္ဗသာဓာရဏေ ဌာနေ။ နိဗဒ္ဓဂမနတ္ထာယာတိ အတ္တနော နိဗဒ္ဓဂမနတ္ထာယ ကတံ ယံ ဌာနံ ဝါ ယံ ပုဂ္ဂလိကဋ္ဌာနံ ဝါ ဟောတီတိ ယောဇနာ။

ဥဟတာတိ ဧတ္ထ ဥပုဗ္ဗော ဟဒဓာတူတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဟဒိတာ’’တိ။ ‘‘ဟဒ ကရီသောဿဂ္ဂေ’’တိ ဓာတုပါဌေသု (ပါဏိနီ ၉၇၇ ဓာတုပါဌေ၊ သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၅ ဒကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တတ္တာ ဝစ္စကူပတော

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၀။)

ဗဟိ ကရီသဿ ဩဿဇ္ဇနန္တိ အာဟ ‘‘ဗဟိ ဝစ္စမက္ခိတာ’’တိ။ ဓောဝိတဗ္ဗာတိ ဥဒကေန ဓောဝိတဗ္ဗာ။ ဧတမ္ပီတိ ဥဒကဿ အဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ဝတ္တက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၉။ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကံ

၁။ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသယာစနကထာ

֍ * ၃၈၃။ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကေ နန္ဒိမုခိယာ ရတ္တိယာတိ ဧတ္ထ နန္ဒိယတိ တုသိယတီတိ နန္ဒိ, ဣကာရန္တောယံ နပုံသကလိင်္ဂေါ။ ‘‘နန္ဒိသေနော (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၃။၄။၁) နန္ဒိဝိသာလော’’တိအာဒီသု ဣကာရန္တောယံ ပုလ္လိင်္ဂေါ ဟောတိ, ဣဓ ပန မုခံ အပေက္ခိတွာ ဣကာရန္တော နပုံသကလိင်္ဂေါ ဟောတိ။ အရုဏုဋ္ဌိတကာလေ ဩဒါတဒိသာမုခတာယ နန္ဒိ မုခံ ဧတိဿံ ရတ္တိယန္တိ နန္ဒိမုခီ, ရတ္တိ, တာယ နန္ဒိမုခိယာ ရတ္တိယာ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘အရုဏုဋ္ဌိတကာလေပိ ဟိ နန္ဒီမုခါ ဝိယ ရတ္တိ ခါယတီ’’တိ။ အန္တောပူတိန္တိ ဧတ္ထ ကာယဿ အန္တော ကုဏပပူတိန္တိ အတ္ထံ ပဋိပက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘အတ္တစိတ္တသန္တာနေ’’တိအာဒိ။ ‘‘ကိလေသဝဿနဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ဥဒကဝဿနဝသေနာတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။ အဝဿုတန္တိ တိန္တံ, ကိလိန္နန္တိ အတ္ထော။ ကသမ္ဗုဇာတန္တိ ဧတ္ထ ကသမ္ဗူတိ သင်္ကာရော။ သော ဟိ သမ္မုဉ္စနိယာ ကသိယမာနေ ဝိလေခိယမာနေ သမ္ဗတိ သဒ္ဒံ ကရောတီတိ ကသမ္ဗု, တံ ဝိယ ဇာတန္တိ ကသမ္ဗုဇာတန္တိ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန အဓိပ္ပါယဝသေန ‘‘အာကိလိဋ္ဌဇာတ’’န္တိ ဝုတ္တံ, အတိဝိယ ကိလိဋ္ဌဇာတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘အာကိဏ္ဏဒေါသတာယ ကိလိဋ္ဌဇာတ’’န္တိပိ ပါဌော။ ‘‘ယာဝ ဗာဟာဂဟဏာပိ နာမာ’’တိ ဣမိနာ ပါဌေန ဒဿေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ ပဒပူရဏမတ္တံ။ တေနာတိ မောဃပုရိသေန။ ‘‘ယာဝါ’’တိ နိပါတပယောဂတ္တာ ‘‘ဗာဟာဂဟဏာပီ’’တိ ဧတ္ထ ပဉ္စမီဝိဘတ္တိ အဝဓိအတ္ထေ ဟောတိ။ နာမ-သဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထဇောတကော, တဿ ပယောဂတ္တာ ‘‘အာဂမေဿတီ’’တိ ဧတ္ထ အတီတတ္ထေ အနာဂတဝစနံ (သဒ္ဒနီတိသုတ္တမာလာယ ၈၉၃ သုတ္တေ)။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၁။)

အာဂမေဿတိ နာမာတိ ယောဇနာ။ အာဂမေဿတီတိ ဤသံ အဓိဝါသေဿတိ။ ‘‘အာတော ဂမုဤသမဓိဝါသနေ’’တိ ဟိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၈ မကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တံ။

֍ * ၃၈၄။ န အာယတကေနေဝ ပပါတောတိ ဧတ္ထ ဒီဃေနေဝ ပပါတောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ပဌမမေဝ ဂမ္ဘီရော’’တိ။ အာယတသဒ္ဒေါ ဟိ ဒီဃပရိယာယော။ ‘‘န အာယတကေန ဂီတဿရေန ဓမ္မော ဂါယိတဗ္ဗော’’တိအာဒီသု (စူဠဝ။ ၂၄၉) ဝိယ ပပါတော ဒီဃေန တီရဿ အာဒိမှိ န ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ပဌမမေဝါတိ တီရဿ အာဒိမှိယေဝ။ ‘‘အနုပုဗ္ဗေန ဂမ္ဘီရော’’တိ ဣမိနာ ‘‘န ပဌမမေဝ ဂမ္ဘီရော’’တိ ဝစနဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဌိတဓမ္မောတိ တီရဿ အန္တောယေဝ ဌိတသဘာဝေါ။ ဝေလံ နာတိဝတ္တတီတိ ဧတ္ထ ဝေလာသဒ္ဒဿ တီရမရိယာဒတ္ထေသု ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဩသက္ကနကန္ဒရံ မရိယာဒဝေလ’’န္တိ။ တတ္ထ ‘‘ဩသက္ကနကန္ဒရ’’ဣတိ ပဒေန တီရတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘မရိယာဒ’’ ဣတိ ပဒေန မရိယာဒတ္ထံ။ ကေန ဥဒကေန ဒရိတဗ္ဗောတိ ကန္ဒရော, ဥဒကေန ဩသက္ကနော ကန္ဒရော ဧတ္ထာတိ ဩသက္ကနကန္ဒရံ, တီရံ။ ဩသက္ကနကန္ဒရဘူတဉ္စ မရိယာဒဘူတဉ္စ ဝေလံ တီရံ နာတိက္ကမတီတိ အတ္ထော။ တီရံ ဝါဟေတီတိ ဧတ္ထ ဝဟဓာတုယာ ပါပုဏနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တီရံ အပ္ပေတီ’’တိ။ တတ္ထ အပ္ပေတီတိ ပါပုဏာပေတိ။ ‘‘ဥဿာရေတီ’’တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ ‘‘ထလံ ဥဿာရေတီ’’တိ ပဒေန ‘‘တီရံ ဝါဟေတီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတီတိ အတ္ထော ဒဿိတော။ ဥဿာရေတီတိ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂမာပေတိ။ အညာပဋိဝေဓောတိ ဧတ္ထ အာဇာနာတိ, အာဇာနိတ္ထာတိ ဝါ အညံ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ဝါ အရဟတ္တဖလံ ဝါ, တဿ ပဋိဝိဇ္ဈနံ အညာပဋိဝေဓော, သုခုစ္စာရဏတ္ထံ မဇ္ဈေ ဒီဃော, အညာပဋိဝေဓော နာမ အရဟတ္တုပ္ပတ္တိယေဝ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အရဟတ္တုပ္ပတ္တီ’’တိ။

֍ * ၃၈၅။ ဆန္နမတိဝဿတီတိ ဥဒါနပါဠိယာ သန္ဓာယဘာသိတပါဠိဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာပတ္တိ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ဣဒန္တိ ‘‘ဆန္နမတိဝဿတီ’’တိ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ နဝါပတ္တိအာပဇ္ဇနံ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၂။)

၄။ ပါတိမောက္ခသဝနာရဟကထာ

֍ * ၃၈၆။ ပုရေ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါတိ ဉတ္တိတော ပုရေ ဝါ ပစ္ဆာ ဝါ။ ခေတ္တေတိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနဿ ခေတ္တေ။ ခေတ္တံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ။ ရေကာရံ ဘဏတီတိ ဆတ္တိံသတျက္ခရေသု ရေ-ကာရံ ဉတ္တိဋ္ဌပနကော ဘဏတိ။ ဣဒန္တိ ပဉ္စတိံသတျက္ခရာနံ ဥစ္စာရဏဋ္ဌာနံ။ ဝုတ္တေတိ ဉတ္တိဋ္ဌပနကေန ဝုတ္တေ။ ‘‘သုဏာတု မေ’’တိ ဝစနေ အနာရဒ္ဓေယေဝါတိ ယောဇနာ။

၅။ ဓမ္မိကာဓမ္မိကပါတိမောက္ခဋ္ဌပနကထာ

֍ * ၃၈၇။ တေန ပုဂ္ဂလေနာတိ တေန စုဒိတကေန ပုဂ္ဂလေန။ သာ ဝိပတ္တီတိ သီလဝိပတ္တိအာဒိသင်္ခါတာ သာ ဝိပတ္တိ။ သညာအမူလိကဝသေနာတိ ‘‘ကတာ’’ ဣတိ သညာယ အမူလိကဝသေန။ ကတဉ္စာတိ ဧကန္တေန ကတဉ္စ။ အကတဉ္စာတိ ဧကန္တေန အကတဉ္စ။

ကောပေတုကာမတာယ နေဝ အာဂစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ အနာဂမနာဒိကာရဏေန။ အာပဇ္ဇတီတိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနကော အာပဇ္ဇတိ။ ဣစ္စဿာပီတိ ဣတိ ဧဝံ အဿ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနကဿာပိ။ ပစ္စာဒိယတီတိ ပတိ အာဒိယတိ, ‘‘အကတံ ကမ္မံ, ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိအာဒိနာ ပုန အာဒီယတိ, ပုန အာရဘတီတိ အတ္ထော။

၆။ ဓမ္မိကပါတိမောက္ခဋ္ဌပနကထာ

֍ * ၃၈၈။ မဂ္ဂပဋိပါဒနာဒီသူတိ မဂ္ဂသ္မိံ ပဋိပါဒနာဒီသု။ အာဒိသဒ္ဒေန ထေယျစိတ္တေန အဝဟာရာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အာကာရာဒိသညာတိ အာကာရသညာ လိင်္ဂသညာ နိမိတ္တသညာ။ တန္တိ ပရိသင်္ကံ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။

၇။ အတ္တာဒါနအင်္ဂကထာ

֍ * ၃၉၈။ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုကာမေနာတိ ဧတ္ထ ကိံ အတ္တာဒါနန္တိ အာဟ ‘‘သာသနံ သောဓေတုကာမော’’တိအာဒိ။ ဣမိနာ ပရံ စောဒေတုံ အတ္တနာ အာဒါတဗ္ဗံ အဓိကရဏံ အတ္တာဒါနန္တိ ဝုစ္စတီတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၃။)

အကာလော ဣမံ အတ္တာဒါနံ အာဒါတုန္တိ ဧတ္ထ အကာလံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရာဇဘယ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ဝဿာရတ္တောတိ ဝဿကာလော။ သော ဟိ ဝဿော အတိဝိယ ရဉ္ဇတိ ဧတ္ထ ကာလေတိ ဝဿာရတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝဿာရတ္တောပိ အဓိကရဏဝူပသမတ္ထံ လဇ္ဇိပရိသာယ ဒူရတော အာနယနဿ ဒုက္ကရတ္တာ အကာလော နာမ။ ဣတီတိ အယံ ရာဇဘယာဒိကာလောတိ အတ္ထော။ ဝိပရီတောတိ ရာဇဘယာဒီနံ အဘာဝကာလော။

အဘူတံ ဣဒံ အတ္တာဒါနန္တိ ဧတ္ထ အဘူတသဒ္ဒေါ အဝိဇ္ဇမာနပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘အသန္တမိဒ’’န္တိ, ဣဒံ အတ္တာဒါနံ အဝိဇ္ဇမာနန္တိ အတ္ထော။ မယာ ဂဟိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သီလဝါ ပုဂ္ဂလောတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ အတ္တာဒါနံ သံဝတ္တတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒန္တိ အတ္တာဒါနံ။

န လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေ, လဘိဿာမိ သန္ဒိဋ္ဌေတိ ဧတ္ထ ‘‘န လဘိဿာမိ, လဘိဿာမီ’’တိ ဣဒံ ကိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘အပ္ပေကဒါ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အပ္ပေကဒါတိ အပိ ဧကဒါ။ ဟိသဒ္ဒေါ ဝိတ္ထာရဇောတကော။ ဧဝရူပါတိ သန္ဒိဋ္ဌသမ္ဘတ္တသဘာဝါ။ တန္တိ ဥပတ္ထမ္ဘကဘိက္ခုလဘနံ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘န လဘိဿာမီ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ကောသမ္ဗကာနံ ဘဏ္ဍနာဒိ ဘဝတိ ဝိယ ဘဏ္ဍနာဒိ ဘဝိဿတီတိ ယောဇနာ။ ပစ္ဆာပိ အဝိပ္ပဋိသာရကရံ ဘဝိဿတီတိ ဧတ္ထ ကေသံ အဝိပ္ပဋိသာရကရံ ဘဝတိ ဝိယ ပဉ္စင်္ဂသမ္ပန္နာဂတံ အတ္တာဒါနံ အာဒိယတော ပစ္ဆာပိ အဝိပ္ပဋိသာရကရံ ဘဝတီတိ အာဟ ‘‘သုဘဒ္ဒံ ဝုဍ္ဎပဗ္ဗဇိတ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ပဉ္စသတိကသင်္ဂီတိန္တိ ပဉ္စသတေဟိ မဟာကဿပါဒီဟိ ကတ္တဗ္ဗံ သင်္ဂီတိံ။ မဟာကဿပတ္ထေရဿ ပစ္ဆာ သမနုဿရဏကရံ ဟောတိ ဣဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ သမနုဿရဏကရန္တိ သမ္မောဒဝသေန ပုနပ္ပုနံ အနုဿရဏဿ ကရံ။ ဣမိနာ ‘‘အဝိပ္ပဋိသာရကရ’’န္တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပစ္ဆာပီတိ ဧတ္ထ ပိသဒ္ဒဿ အဝုတ္တသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သာသနဿ စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သာသနဿ စ သဿိရိကတာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဂတဥပက္ကိလေသစန္ဒိမသူရိယာနံ ဝိယ သာသနဿ စ သဿိရိကတာယ သံဝတ္တတီတိ အဓိပ္ပါယော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၄။)

၈။ စောဒကေန ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဓမ္မကထာ

֍ * ၃၉၉။ ‘‘အစ္ဆိဒ္ဒေန အပ္ပဋိမံသေနာ’’တိအာဒီသု ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဆိဒ္ဒသပ္ပဋိမံသံ ပဌမံ ဒဿေတွာ ဝိပရီတဝသေန အစ္ဆိဒ္ဒအပ္ပဋိမံသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယေန ကတာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဆိဇ္ဇတီတိ ဆိဒ္ဒေါ, ပဋိ ပုနပ္ပုနံ မသိယတိ အာမသိယတီတိ ပဋိမံသော, နိဂ္ဂဟိတာဂမော, ဘာဝပ္ပဓာနောယံ ကမ္မနိဒ္ဒေသော။ သဟ ပဋိမံသေနာတိ သပ္ပဋိမံသော, ကာယသမာစာရော။ ဝိပရီတောတိ ဝိပရိဝတ္တဝသေန ဣတော ပဝတ္တော, ကာယသမာစာရောတိ အတ္ထော။ အမူလကာနုဒ္ဓံသနာဒီဟီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။

မေတ္တံ နု ခေါ မေ စိတ္တန္တိ ဧတ္ထ အပ္ပနာဘာဝပ္ပတ္တံ မေတ္တစိတ္တမေဝါဓိပ္ပေတန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပလိဗောဓေ ဆိန္ဒိတွာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ပလိဗောဓေတိ အာဝါသပလိဗောဓာဒိကေ ပလိဗောဓေ။ ‘‘ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ဝိဟတာဃာတ’’န္တိ ဣမိနာ အပ္ပနာဘာဝပ္ပတ္တံ မေတ္တစိတ္တမေဝ ဒဿေတိ။ ဣဒံ ပနာဝုသော ကတ္ထ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ ဧတ္ထ ဣဒံသဒ္ဒကိံသဒ္ဒါနံ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ကတရသ္မိံ နဂရေ’’တိ။

၉။ စောဒကေန ဥပဋ္ဌာပေတဗ္ဗကထာ

֍ * ၄၀၀။ ‘‘ကာလေန ဝက္ခာမီ’’တိအာဒီသု စောဒနာယ ကာလအကာလာဒိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကော ဧက’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧကောတိ ဧကကော စောဒကော။ ဧကန္တိ ဧကကံ စုဒိတကံ။ သံဃမဇ္ဈ…ပေ… အသနသာလာဒီသု ဝါ ပရိဝါရိတက္ခဏေ ဝါတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ‘‘သံဃမဇ္ဈ…ပေ… အသနသာလာဒီသူ’’တိ ဣမိနာ ဌာနာဘာဝံ ဒဿေတိ, ‘‘ဥပဋ္ဌာကေဟိ ပရိဝါရိတက္ခဏေ’’တိ ဣမိနာ ကာလာဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဌာနမ္ပိ ကာလေန သင်္ဂဟေတွာ ‘‘ကာလေန ဝက္ခာမီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ တစ္ဆေနာတိ သစ္စေန။ ဟမ္ဘောတိ နိပါတော ပစ္ဆိမပဒေသု ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဟမ္ဘော မဟလ္လက, ဟမ္ဘော ပရိသာဝစရ, ဟမ္ဘော ပံသုကူလိက, ဟမ္ဘော ဓမ္မကထိကာတိ ဟိ အတ္ထော။ ဣဒန္တိ ကမ္မံ။ ကာရဏနိဿိတန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၅။)

မဟလ္လကဘာဝကာရဏာဒီသု နိဿိတံ။ ‘‘ဘန္တေ’’တိ နိပါတောပိ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဟမ္ဘော’’တိ နိပါတေန လောကဝေါဟာရဝသေန အနာဒရဿ ပကာသကတ္တာ ဖရုသေန ဝဒတိ နာမ, ‘‘ဘန္တေ’’တိ နိပါတေန သာဒရဿ ပကာသကတ္တာ သဏှေန ဝဒတိ နာမ။ ကာရဏနိဿိတံ ကတွာတိ ဣမသ္မိံ ဝီတိက္ကမေ အယံ နာမ ဒေါသောတိ ကာရဏနိဿိတံ ကတွာ။ ‘‘မေတ္တစိတ္တံ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ ဣမိနာ မေတ္တစိတ္တောတိ ပဒဿ ‘‘ဝက္ခာမီ’’တိ ပဒေ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။ နော ဒေါသန္တရောတိ ဧတ္ထ အန္တရသဒ္ဒဿ စိတ္တဝါစကဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ဒုဋ္ဌစိတ္တော’’တိ။ ‘‘ဟုတွာ’’တိ ဣမိနာ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ ဒဿေတိ။

၁၀။ စောဒကစုဒိတကပဋိသံယုတ္တကထာ

֍ * ၄၀၁။ အဇ္ဈတ္တန္တိ ဧတ္ထ အတ္တသဒ္ဒဿ စိတ္တဝါစကဘာဝဉ္စ သတ္တမီဝိဘတ္တိယာပိ အမာဒေသဘာဝဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော စိတ္တေ’’တိ။ ဥပ္ပါဒေတွာတိ ဣမိနာ ‘‘မနသိကရိတွာ’’တိ ပဒဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကာရုညတာတိ ဧတ္ထ ဒွီသု ဏျပစ္စယတာပစ္စယေသု ဧကဿေဝ ဘာဝဝါစကတ္တာ ဧကော သွတ္ထောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကရုဏဘာဝေါ’’တိ။ တတ္ထ ကရုဏဿ ပုဂ္ဂလဿ ဘာဝေါ ကာရုညံ, တဒေဝ ကာရုညတာ။ အထ ဝါ ကရုဏော ဧဝ ပုဂ္ဂလော ကာရုညံ, တဿ ဘာဝေါ ကာရုညတာတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ ဣမိနာတိ ‘‘ကာရုညတာ’’တိ ပဒေန။ ကရုဏဉ္စာတိ အပ္ပနာပတ္တံ ကရုဏဉ္စ။ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂဉ္စာတိ အပ္ပနာပတ္တာယ ကရုဏာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပရိကမ္မူပစာရဝသေန ပဝတ္တံ ကာမာဝစရကရုဏဉ္စ။ ဒွီဟိပီတိ ‘‘ဟိတေသိတာ, အနုကမ္ပိတာ’’တိ ဒွီဟိပိ ပဒေဟိ။ မေတ္တဉ္စာတိ အပ္ပနာပတ္တမေတ္တဉ္စ။ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂဉ္စာတိ အပ္ပနာပတ္တာယ မေတ္တာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပရိကမ္မူပစာရဝသေန ပဝတ္တံ ကာမာဝစရမေတ္တဉ္စ။ သုဒ္ဓန္တေတိ သုဒ္ဓေ ကောဋ္ဌာသေ။ ပဋိညံ အာရောပေတွာတိ စုဒိတကံ ပဋိညံ အာရောပေတွာ။ ယေ ဧတေတိ ‘‘ကာရုညတာ’’တိအာဒိနာ နယေန ယေ ဧတေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မေတိ ဧတ္ထ ဣမသဒ္ဒဿ အနိယမနိဒ္ဒေသဘာဝံ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၆။)

သစ္စေ စ အကုပ္ပေ စာတိ ဧတ္ထ သစ္စသဒ္ဒဿ ဝိရတိသစ္စပရမတ္ထသစ္စာနိ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဝစီသစ္စေ စာ’’တိ။ ‘‘အကုပ္ပနတာယာ’’တိ ဣမိနာ နကုပဿ ဘာဝေါ အကုပ္ပန္တိ ကတွာ ဏျပစ္စယဿ ဘာဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ဝိတ္ထာရော ဝါ။ န ပရော ဃဋ္ဋေတဗ္ဗောတိ န ပရော ကုဇ္ဈာပေတဗ္ဗော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၁၀။ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကံ

မဟာပဇာပတိဂေါတမီဝတ္ထုကထာ

֍ * ၄၀၂။ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကေ ကသ္မာ ပဋိက္ခိပတီတိ စောဒနံ ဒဿေတွာ တဿာ အာဘောဂံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နနူ’’တိအာဒိ။ ‘‘ကာမ’’န္တိအာဒိနာ အဘျူပဂမပရိဟာရဝသေန ဝိဿဇ္ဇေတိ။ တတ္ထ ကာမံသဒ္ဒေါ အနုဂ္ဂဟတ္ထော, ပန သဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော, ပန တထာပိ ပဋိက္ခိပတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ မဟာပဇာပတိံ ဂေါတမိံ။ ယာစိတေန ဟုတွာ အနုညာတန္တိ ယောဇနာ။ အယန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ ဘဒ္ဒကံ ကတွာတိ လဒ္ဓကံ ကတွာ, မနာပံ ကတွာတိ အတ္ထော။

֍ * ၄၀၃။ ကုမ္ဘထေနကေဟီတိ ဧတ္ထ ကုမ္ဘေ ဒီပံ ဇာလေတွာ တေနာလောကေန ထေနေန္တီတိ ကုမ္ဘထေနကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကုမ္ဘေ ဒီပံ ဇာလေတွာ’’တိအာဒိ။

နာဠိမဇ္ဈဂတန္တိ သဿနာဠဿ မဇ္ဈေ ဂတံ။ ဂဏ္ဌိန္တိ ဖဠုံ။ ‘‘ကဏ္ဍ’’န္တိပိ ပါဌော, ဒဏ္ဍန္တိ အတ္ထော။ ယေနာတိ ပါဏကေန။ အယဉှိ ယံသဒ္ဒေါ တံသဒ္ဒါနပေက္ခောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

အန္တောရတ္တဘာဝေါတိ အန္တောလောဟိတဘာဝေါ။ ဧတမတ္ထန္တိ ဧတံ ဝက္ခမာနံ အတ္ထံ။ အာဠိယာတိ အာဝရဏာယ။ အဗဒ္ဓါယပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အနုဂ္ဂဟတ္ထော, ဗဒ္ဓါယ ပန ပဂေဝါတိ အတ္ထော။ ကိဉ္စီတိ အပ္ပမတ္တကံ။ ယန္တိ ဥဒကံ။ တမ္ပီတိ ဥဒကမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေါ အဗဒ္ဓါယ ဌိတံ ကိဉ္စိ ဥဒကံ အပေက္ခတိ။ ယေ ဣမေ ဂရုဓမ္မာ ပညတ္တာတိ ယောဇနာ။ ပဋိကစ္စေဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၇။)

ပဂေဝ, ပဌမမေဝါတိ အတ္ထော။ တေသူတိ ဂရုဓမ္မေသု။ အပညတ္တေသု သန္တေသုပီတိ ယောဇနာ။ ပဌမံ ဝုတ္တန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ, ဝဿသဟဿမေဝ ဌဿတိ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝဿသဟဿ’’န္တိ စ ဧတံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဝဿသဟဿတော။ ပရိယတ္တိဓမ္မောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မံ အပေက္ခတိ။ ဒွီသု သဒ္ဓမ္မေသု ဌိတေသု ပဋိပတ္တိသဒ္ဓမ္မော ဌိတောယေဝါတိ ကတွာ န ဝုတ္တံ။ တာနိယေဝါတိ ပဉ္စဝဿသဟဿာနိယေဝ။ ပရိယတ္တိယာ သတိ ပဋိဝေဓော န ဟောတီတိ နာပိ ဝတ္တဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ လိင်္ဂန္တိ သမဏဝေသံ, သမဏာကာရန္တိ အတ္ထော။

ဘိက္ခုနီဥပသမ္ပဒါနုဇာနနကထာ

֍ * ၄၀၄။ ဣမာယ အနုပညတ္တိယာတိ မဟာပဇာပတိယာ အဋ္ဌဂရုဓမ္မပဋိဂ္ဂဟဏူပသမ္ပဒံ ဥပနိဓာယ အယံ ပညတ္တိ အနုပညတ္တိ နာမ, တာယ အနုပညတ္တိယာ ဥပသမ္ပာဒေတုန္တိ အတ္ထော။ မဟာပဇာပတိယာ သဒ္ဓိဝိဟာရိနိယော ကတွာတိ မဟာပဇာပတိံ ဥပဇ္ဈံ ကတွာ ပဉ္စသတာ သာကိယာနိယော တဿာ သဒ္ဓိဝိဟာရိနိယော ကတွာတိ အတ္ထော။ ဣတီတိ တသ္မာ အဟေသုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ဩဝါဒေနာတိ ဘဂဝတော ဣမိနာ ဩဝါဒေန။

֍ * ၄၁၀။ ဧတိဿာတိ ဧတိဿာ ဘိက္ခုနိယာ။ တန္တိ ကမ္မံ။ အညသ္မိန္တိ အညသ္မိံ ကမ္မေ။ အညန္တိ ရောပိတဗ္ဗကမ္မတော အညံ ကမ္မံ။

֍ * ၄၁၁။ ကဒ္ဒမောဒကေနာတိ ကဒ္ဒမေန အာလုဠိတေန ဥဒကေနေဝ။ ကဒ္ဒမာဒီသုပီတိ ပီသဒ္ဒေါ ‘‘ယေန ကေနစီ’’တိ ဧတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗော။ ယေန ကေနစိပီတိ ဟိ အတ္ထော။ သန္နိပတိတွာတိ ဘိက္ခုနိသံဃေန သန္နိပတိတွာ။ အပသာဒနီယန္တိ အပသာဒေတဗ္ဗံ ကမ္မံ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန သာဝနမတ္တေန။ အဝန္ဒိယောတိ န ဝန္ဒေတဗ္ဗော, ဝန္ဒိတုံ န အရဟောတိ အတ္ထော။ တတောတိ တိက္ခတ္တုံ သာဝေတဗ္ဗတော။ န ဝန္ဒန္တီတိ ဘိက္ခုနိယော န ဝန္ဒန္တိ။ ဒိသွာပီတိ တံ ဘိက္ခုံ ဒိသွာပိ။ တေန ဘိက္ခုနာတိ အပသာဒနီယံ ဒဿေန္တေန ဘိက္ခုနာ, ခမာပေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဟာရေယေဝါတိ ဘိက္ခူနံ ဝိဟာရေယေဝ။ တေန ဘိက္ခုနာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၈။)

ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗေန ဘိက္ခုနာ, ဝတ္တဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ဝတ္တဗ္ဗကာလတော။ သောတိ အပသာဒနီယံ ဒဿေန္တော ဘိက္ခု။ ဧတ္ထာတိ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကေ။ ကမ္မဝိဘင်္ဂေတိ ပရိဝါရာဝသာနေ ကမ္မာနံ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌာနေ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၉၅-၄၉၆)။

ဩဘာသန္တီတိ အဝ ဟီနေန ဘာသန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အသဒ္ဓမ္မေန ဩဘာသန္တီ’’တိ။ ‘‘ဘိက္ခုနီဟိ သဒ္ဓိံ သမ္ပယောဇေန္တီ’’တိ ဧတ္ထ ကမ္မကရဏေ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုရိသေ အသဒ္ဓမ္မေနာ’’တိ။ ဧတ္ထ ‘‘ပုရိသေ’’တိ ဣမိနာ ကမ္မံ ဒဿေတိ, ‘‘အသဒ္ဓမ္မေနာ’’တိ ဣမိနာ ကရဏံ။ ဝိဟာရပ္ပဝေသနေတိ ဘိက္ခူနံ ဝိဟာရပ္ပဝေသနေ။ ဩဝါဒံ ဌပေတုန္တိ ဧတ္ထ ဩဝါဒဋ္ဌပနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န ဘိက္ခုနုပဿယ’’န္တိအာဒိ။ ဩဝါဒတ္ထာယာတိ ဩဝါဒပဋိဂ္ဂဟဏတ္ထာယ။ မာ ကရိတ္ထာတိ မာ ကရေယျာထ။

֍ * ၄၁၆။ ဂိဟိဒါရိကာယောတိ ဂိဟိဘူတာ ဒါရိကာယော ဗန္ဓန္တိ ဝိယာတိ ယောဇနာ။ ဃနပဋ္ဋကေနာတိ ဃနဘူတေန ပဋ္ဋေန နိယုတ္တေန။ ဧကပရိယကန္တိ ဧတ္ထ ဧကဝါရံ ကဋိယံ ပရိက္ခိပိတွာ ကတံ ကာယဗန္ဓနံ ဧကပရိယကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကဝါရံ ပရိက္ခိပနက’’န္တိ။ တတ္ထ ပရိက္ခိပနကန္တိ ကဋိယံ ပရိက္ခိပနာရဟံ။

ဝိလီဝေနာတိ ဧတ္ထ ဗဟုတ္ထေ ဧကဝစနန္တိ အာဟ ‘‘သဏှေဟိ ဝိလီဝေဟီ’’တိ။ ‘‘ကတပဋ္ဋေနာ’’တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ ‘‘ကတေနာ’’တိ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ သေတဝတ္ထပဋ္ဋေနာတိ သေတဝတ္ထေန ကတေန ပဋ္ဋေန။ ကတဝေဏိယာတိ ကတာယ ဝေဏိယာ။ ဣမိနာ ဒုဿေန ကတာ ဝေဏိ ဒုဿဝေဏီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧသေဝ နယော ပုရိမပစ္ဆိမပဒေသုပိ။ စောဠကာသာဝန္တိ စောဠမေဝ ကသာဝေန ရတ္တတ္တာ စောဠကာသာဝံ။

အဋ္ဌိလ္လေနာတိ အဒ္ဒေန အဋ္ဌိနာ။ ‘‘ဂေါဇင်္ဃဋ္ဌိကေ’’တိ ဣမိနာ အဋ္ဌိနော သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတိ။ ဟတ္ထံ ကောဋ္ဋာပေန္တီတိ ဧတ္ထ ဟတ္ထံ နာမ အဂ္ဂဗာဟမေဝါဓိပ္ပေတံ, န ကပ္ပရတော ပဋ္ဌာယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဂ္ဂဗာဟ’’န္တိ။ ပိဋ္ဌိဟတ္ထန္တိ ဟတ္ထပိဋ္ဌိံ။ ပိဋ္ဌိပါဒန္တိ ပါဒပိဋ္ဌိံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၃၉။)

֍ * ၄၁၇။ ဝုတ္တနယာနေဝါတိ ဆဗ္ဗဂ္ဂိယာနံ မုခလိမ္ပနာဒီသု (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၂၄၇) ဝုတ္တနယာနေဝ။ အင်္ဂဒေသေတိ သရီရပ္ပဒေသေ။ ဂဏ္ဍပ္ပဒေသေတိ ကပေါလပ္ပဒေသေ။ သာလောကေ တိဋ္ဌန္တီတိ ဧတ္ထ သံဝိဇ္ဇတိ အာလောကော ဧတ္ထာတိ သာလောကန္တိ ကတွာ ဒွါရံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဒွါရံ ဝိဝရိတွာ’’တိ။ ဝုဋ္ဌာပေန္တီတိ ဥပသမ္ပာဒေန္တိ။ သူနံ ဌပေန္တီတိ ဧတ္ထ သူနာသဒ္ဒေါ မံသပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘မံသံ ဝိက္ကိဏန္တီ’’တိ။ တေနာတိ ဒါသေန။ ဣဒံ ပဒံ ‘‘ကာရေန္တီ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ‘‘ဟရိတကဉ္စေဝ ပက္ကဉ္စာ’’တိ ဣမိနာ ဟရိတကပက္ကိကန္တိ ပဒဿ ဒွန္ဒဝါကျံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ ဟရိတကန္တိ ဟရိတမေဝ ပဏ္ဏံ။ ပက္ကန္တိ သေဒိတံ ပဏ္ဏံ။

֍ * ၄၁၈။ ကထိတာယေဝါတိ စီဝရက္ခန္ဓကေ ကထိတာယေဝ။

֍ * ၄၁၉။ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယောတိ ပါဠိယံ ဝုတ္တဝိနိစ္ဆယတော မုတ္တော ဝိနိစ္ဆယော။ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ။ ယော ကောစိ ကာလံ ကရောန္တော ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မမစ္စယေနာတိ မမ အတိက္ကမေန။ အညဿာတိ ဝုတ္တေဟိ ဥပဇ္ဈာယာဒီဟိ အညဿ။ တေသန္တိ ဥပဇ္ဈာယာဒီနံ။ န ဟောတီတိ ပရိက္ခာရော န ဟောတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ အစ္စယဒါနန္တိ အစ္စယေန ဟောတူတိ ဒါနံ။ န ရုဟတီတိ ပဉ္စန္နံ သဟဓမ္မိကာနံ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ ယဿ ကဿစိ အစ္စယဒါနံ တေသံ န ရုဟတိ, သံဃဿေဝ ရုဟတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဂိဟီနံ ပန အစ္စယဒါနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ရုဟတီတိ ဂိဟီနံ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ ယဿ ကဿစိ အစ္စယဒါနံ တေသံ ရုဟတိ, တေသံယေဝ သန္တကော ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။

֍ * ၄၂၀။ ပုရာဏမလ္လီတိ ဧတ္ထ မလ္လဿ ဘရိယာ မလ္လီ, ပုရာဏေ မလ္လီ ပုရာဏမလ္လီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုရာဏေ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဂိဟိကာလေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပုရာဏေ’’တိ ဧတ္ထ ဏပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ မလ္လဿာတိ မုဋ္ဌိမလ္လဿ။ ပုရိသဗျဉ္ဇနန္တိ ဧတ္ထ ဗျဉ္ဇနသဒ္ဒေါ နိမိတ္တပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ပုရိသနိမိတ္တ’’န္တိ။ စိတ္တန္တိ ရာဂစိတ္တံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၀။)

֍ * ၄၂၁။ ယန္တိ ယံ ဝတ္ထု, အဂ္ဂန္တိ ပဌမဘာဂံ။ အသပ္ပါယန္တိ အတ္တနော အသပ္ပါယံ။

ဟိယျောတိ အတီတာနန္တရာဟနိ။ အညသ္မိန္တိ ဘိက္ခုနီဟိ အညသ္မိံ။ ‘‘ဘိက္ခုနီဟီ’’တိ ပဒံ ‘‘ပဋိဂ္ဂါဟာပေတွာ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

֍ * ၄၂၆။ ‘‘ဘောဇနကာလ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ကာလံ ဝီတိနာမေသု’’န္တိ ဧတ္ထ ကာလဝိသေသံ ဒဿေတိ။

ပုရေတိ အာဒိမှိ။ တာသန္တိ အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ။ အဗ္ဘန္တရိမာတိ အဗ္ဘန္တရေ ပရိယာပန္နာ။ အညာတိ အဋ္ဌဟိ ဘိက္ခုနီဟိ အညာ။ နဝကတရာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဌပေတွာ ဘတ္တဂ္ဂ’’န္တိ ဣမိနာ အညတ္ထ သဗ္ဗတ္ထ ယထာဝုဍ္ဎံ န ပဋိဗာဟိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ အညသဒ္ဒဿ အပါဒါနံ ဒဿေတိ။ အညသ္မိန္တိ ဧတ္ထ သ္မိံဝစနေန တ္ထပစ္စယဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘စတုပစ္စယဘာဇနီယဋ္ဌာနေ’’တိ ဣမိနာ သရူပံ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၃၀။ ဒူတေနပိ ဥပသမ္ပာဒေတုန္တိ ဧတ္ထ ကိံ သဗ္ဗထာ ဒူတေန ဥပသမ္ပဒါ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘ဒူတေန…ပေ… ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ ယေန ကေနစိ အန္တရာယေနာတိ သမ္ဗန္ဓော, အသတိ အန္တရာယေ န ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ကမ္မဝါစာပရိယောသာနေ ဥပသမ္ပန္နာဝ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာဝဒေဝါတိ ဥပသမ္ပန္နက္ခဏေယေဝ။

֍ * ၄၃၁။ နဝကမ္မမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဥဒေါသိတဥပဿယေ အပေက္ခတိ။

֍ * ၄၃၂။ တဿာတိ တဿာ ဣတ္ထိယာ။ ယာဝ သော ဒါရကော ဝိညုတံ ပါပုဏာတီတိ ဧတ္ထ ကထံ ဝိညုဘာဝေါ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ယာဝ ခါဒိတု’’န္တိအာဒိ။

ဌပေတွာ သာဂါရန္တိ ဧတ္ထ သကာရော သဟသဒ္ဒကာရိယော, အဂါရန္တိ စ သေယျာဂါရန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဟာဂါရသေယျမတ္တံ ဌပေတွာ’’တိ။ ယထာ အညသ္မိံ ပုရိသေ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ, ဧဝံ တထာတိ ယောဇနာ။ ‘‘အညသ္မိ’’န္တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ အညေ ပုရိသေတိ ဧတ္ထ သ္မိံဝစနဿ သဗ္ဗနာမတော

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၁။)

ဧကာရာဒေသော ဒဿိတော, တံဒဿနေန စ ကစ္စာယနေ (ကစ္စာယနေ ၁၁၀ သုတ္တေ) သဗ္ဗနာမတော သ္မိံဝစနဿ ဧကာရာဒေသနိသေဓနံ အနိစ္စန္တိ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၃၄။ ‘‘ယဒေဝ သာ ဝိဗ္ဘန္တာ’’တိ ဣမိနာ ဒဿေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ယသ္မာ’’တိ ဣမိနာ ယဒေဝါတိ ဧတ္ထ ယံသဒ္ဒဿ ကာရဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဩဒါတာနိ ဝတ္ထာနိ နိဝတ္ထာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တသ္မာယေဝါ’’တိ ဣမိနာ တဒေဝါတိ ပဒဿ ကာရဏတ္ထမေဝ ဒဿေတိ။ ‘‘န သိက္ခာပစ္စက္ခာနေနာ’’တိ ဣမိနာ ဧဝတ္ထဖလံ ဒဿေတိ။ သာ ပုန ဥပသမ္ပဒံ န လဘတီတိ သာ ဝိဗ္ဘန္တာ ဘိက္ခုနီ ပုန ဥပသမ္ပဒံ န လဘတိ။

ပဗ္ဗဇ္ဇမ္ပိ န လဘတီတိ တိတ္ထာယတနသင်္ကန္တာ ဘိက္ခုနီ ပဗ္ဗဇ္ဇမ္ပိ န လဘတိ, ပဂေဝ ဥပသမ္ပဒံ။

ပါဒေ သမ္ဗာဟန္တာတိ ဘိက္ခုနီနံ ပါဒေ သမ္ဗာဟန္တာ။ ကေသေတိ ဘိက္ခုနီနံ ကေသေ။ တတြာတိ ‘‘ကုက္ကုစ္စယန္တာ န သာဒိယန္တီ’’တိ ဝစနေ။ ဧကေ အာစရိယာ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာရတ္တာ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ပုရိသာနံ အဘိဝါဒနာဒီသု။ ဣဒန္တိ ပုရိသာနံ အဘိဝါဒနာဒိ, ‘‘အနုညာတ’’န္တိ ပဒေ ဝုတ္တကမ္မံ ‘‘ဝဋ္ဋတီ’’တိ ပဒေ ဝုတ္တကတ္တာ။ အထ ဝါ ဩဒိဿ အနုညာတံ ဣဒံ ပုရိသာနံ အဘိဝါဒနာဒိ ဝဋ္ဋတီတိ ယောဇနာ။ ဧဝဉှိ သတိ ‘‘ဩဒိဿ အနုညာတ’’န္တိ ပဒံ ဟေတုအန္တောဂဓဝိသေသနံ, ဩဒိဿ အနုညာတတ္တာ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တန္တိ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တဝစနံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

֍ * ၄၃၅။ ပလ္လင်္ကေန နိသီဒန္တီတိ ဧတ္ထ အာသနပလ္လင်္ကံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ နိသီဒန္တီ’’တိ။ တတ္ထ အာဘုဇိတွာတိ အာဗန္ဓိတွာ။ ကူပေါတိ ဝစ္စကူပေါ။ ဥပရီတိ ကူပတော ဥပရိ။ ‘‘သဗ္ဗဒိသာသု ပညာယတီ’’တိ ဣမိနာ ပဋိစ္ဆန္နမေဝ အတ္ထိ, န ဥပရိ ဆန္နန္တိ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၃၆။ ကုဏ္ဍကန္တိ ကဏံ။ ဧတ္ထာတိ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၂။)

၁၁။ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကံ

၁။ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကသိက္ခာပဒကထာ

֍ * ၄၄၁။ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကေ ‘‘စတ္တာရိ…ပေ… ခုဒ္ဒကာနီ’’တိ ဧဝမာဒိ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိယာယေနာတိ ကာရဏေန။ ဓူမကာလိကန္တိ ဧတ္ထ ဓူမဿ ကာလော ဓူမကာလော, ဓူမဿ ဥဋ္ဌိတကာလောတိ အတ္ထော။ သော ဧတဿတ္ထီတိ ဓူမကာလိကံ, သိက္ခာပဒပညတ္တံ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယာဝါ’’တိအာဒိ။

֍ * ၄၄၃။ ဣဒန္တိ ‘‘ကတမာနိ ပန ဘန္တေ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ သိက္ခာပဒါနီ’’တိ အပုစ္ဆနံ။ ‘‘တယာ’’တိ ဣမိနာ ဣဒံ တေတိ ဧတ္ထ တေသဒ္ဒဿ ‘‘တုယှံ, တဝါ’’တိ အတ္ထေ ပဋိက္ခိပတိ။ အာပတ္တိန္တိ ဒုက္ကဋာပတ္တိံ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ တေတိ ထေရာ။ ‘‘သံဃော…ပေ… န သမုစ္ဆိန္ဒတီ’’တိ ဧတံ ဝစနံ အနုဿာဝိတန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘ဒေသေဟိ တံ အာဝုသော ဒုက္ကဋ’’န္တိ ဣဒမ္ပိ စ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ထေရော ပနာတိ အာနန္ဒတ္ထေရော ပန အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ အပုစ္ဆနေ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ စတူသု ဌာနေသူတိ ‘‘ဘဂဝတော ဝဿိကသာဋိကံ အက္ကမိတွာ သိဗ္ဗေသီ’’တိအာဒီသု စတူသု ဌာနေသု။ ဧတ္ထာတိ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

၁၂။ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကံ

ဒသဝတ္ထုကထာ

֍ * ၄၄၇။ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ ဝဍ္ဎေန္တိ ကဋသိန္တိ ဧတ္ထ ကဋသီသဒ္ဒေါ သုသာနဘူမိဝါစကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ကဠေဝရံ နိက္ခိပမာနာ ဘူမိံ ဝဍ္ဎေန္တီ’’တိ။ တတ္ထ ကဠေဝရန္တိ ဒေဟံ။ တဉှိ ကဠေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ အဝယဝေ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ဝရိယတိ ဣစ္ဆိယတီတိ ကဠေဝရန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ ဃောရံ ကဋသိံ ဝဍ္ဎေန္တာဝ ပုနဗ္ဘဝံ အာဒိယန္တီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၃။)

֍ * ၄၅၄။ ပါပကံ နော အာဝုသော ကတန္တိ ဧတ္ထ နောသဒ္ဒေါ အမှသဒ္ဒကာရိယော, ဆဋ္ဌီကတ္တာ စ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာဝုသော အမှေဟိ ပါပကံ ကတ’’န္တိ။

֍ * ၄၅၅။ ‘‘ပိယဝစန’’န္တိ ဣမိနာ ကတမေန တွံ ဘူမိ-ဝိဟာရေနာတိ ဧတ္ထ ဘူမိသဒ္ဒေါ ပိယဝါစကော ရုဠှီသဒ္ဒေါတိ ဒဿေတိ။ ‘‘အာမန္တေတီ’’တိ ဣမိနာ အာလပနပဒန္တိ ဒဿေတိ။ အာဝုသော ဘူမီတိ အတ္ထော။ ကုလ္လဝိဟာရော နာမ မေတ္တာဝိဟာရော, သော စ ဟေဋ္ဌိမဈာနတ္တယေ ယုတ္တတ္တာ ဥတ္တာနဝိဟာရောတိ အာဟ ‘‘ဥတ္တာနဝိဟာရေနာ’’တိ။

֍ * ၄၅၇။ သာဝတ္ထိယာတိ သာဝတ္ထိနဂရေ။ သုတ္တဝိဘင်္ဂေတိ ပဒဘာဇနီယေ။ ပဋိက္ခိတ္တဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တတြ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတြာတိ သုတ္တဝိဘင်္ဂေ, ပဋိက္ခိတ္တံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတြာတိ ‘‘သန္နိဓိကာရကေ အသန္နိဓိကာရကသညီ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဧကေ အာစရိယာ ဧဝံ မညန္တီတိ ယောဇနာ။ ကိန္တိ မညန္တီတိ အာဟ ‘‘ယော ပန ဘိက္ခူ’’တိအာဒိ။ အလောဏကံ ယမ္ပိ အာမိသန္တိ ယောဇနာ။ တေနာတိ ပုရေပရိဂ္ဂဟိတလောဏေန။ တန္တိ အာမိသံ။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတမေဝါတိ တသ္မိံ အဟနိ ပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတမေဝ, တသ္မာ။ ဝဒတောတိ ဝဒန္တဿ, ဘဂဝတော ဝစနေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ အလောဏကာမိသပရိဘုဉ္ဇနေ, ဒုက္ကဋေန ဘဝိတဗ္ဗံ ဣတိ မညန္တီတိ ယောဇနာ။ တေတိ ဧကေ အာစရိယာ။ ဒုက္ကဋေနပီတိ ပိသဒ္ဒေန ပဂေဝ ပါစိတ္တိယေနာတိ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ ယာဝဇီဝိကယာဝကာလိကေသု။ ယာဝဇီဝိကံ န တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတံ, ယာဝကာလိကမေဝ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတန္တိ ယောဇနာ။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတဉ္စ ယာဝကာလိကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ ဒုက္ကဋံ တုမှေ ယဒိ မညထာတိ ယောဇနာ။ ယာဝဇီဝိကမိဿန္တိ လောဏသင်္ခါတေန ယာဝဇီဝိကေန သံသဋ္ဌံ။ ဗျဉ္ဇနမတ္တန္တိ ဝိကာလေ န ကပ္ပတီတိ ဗျဉ္ဇနမတ္တံ။

ဧတ္ထာတိ ‘‘ယာဝကာလိကေန ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိဝစနေ (မဟာဝ။ ၃၀၅) တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာဝဇီဝိကန္တိ ယောဇနာ။ ယာဝကာလိကဿ ဂတိ ဝိယ ဂတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၄။)

ဧတဿာတိ ယာဝကာလိကဂတိကံ။ တသ္မာ ဒုက္ကဋံ န ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ပုရေပဋိဂ္ဂဟိတလောဏေန အာမိသပရိဘုဉ္ဇနေ။ တဒဟုပဋိဂ္ဂဟိတံ ယာဝကာလိကေန သမ္ဘိန္နရသံ ယာဝဇီဝိကန္တိ ယောဇနာ။ တန္တိ ယထာဝုတ္တံ ယာဝဇီဝိကံ, ဝိကာလဘောဇနပါစိတ္တိယာ ဧဝ ကာရဏံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧဝန္တိ တထာ, အဇ္ဇ ပဋိဂ္ဂဟိတမ္ပိ ယာဝဇီဝိကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အပရဇ္ဇု ပဋိဂ္ဂဟိတေန ယာဝကာလိကေနာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ယာဝဇီဝိကေန သမ္မိဿံ ယာဝကာလိကံ, အဇာနန္တောပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒန္တိ ယထာဝုတ္တံ ယာဝကာလိကံ။ တတောတိ သန္နိဓိဘောဇနပါစိတ္တိယတော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ‘‘သာဝတ္ထိယာ သုတ္တဝိဘင်္ဂေ’’တိ ဣဒံ ဗျာကရဏံ ပရိသုဒ္ဓန္တိ ယောဇနာ။

‘‘ရာဇဂဟေ ဥပေါသထသံယုတ္တေ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပေါသထသံယုတ္တေတိ ဥပေါသထေန သမ္ဗန္ဓေ ဥပေါသထက္ခန္ဓကေ။ ကိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘န ဘိက္ခဝေ…ပေ… ဒုက္ကဋဿာတိ (မဟာဝ။ ၁၄၁) ဧတံ သန္ဓာယာ’’တိ။ အတိသာရေတိ အတိက္ကမိတွာ သရဏေ ဂမနေ ပဝတ္တနေတိ အတ္ထော။ နိမိတ္တတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မံ။ ‘‘စမ္ပေယျကေ ဝိနယဝတ္ထုသ္မိ’’န္တိ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ အာဂတ’’န္တိ ဣမိနာ စမ္ပေယျေ အာဂတံ စမ္ပေယျကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ဓမ္မိကန္တိ ဘူတေန ပဝတ္တံ။ သုတ္တဝိဘင်္ဂေ ဟိ ယသ္မာ အာဂတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒသာယေဝါတိ ဒသာယမေဝ, အာဓာရေ စေတံ ဘုမ္မံ။ ဝိဒတ္ထိမတ္တာတိ ဝိဒတ္ထိပမာဏာ။ ဒသာယ ဝိနာတိ ဒသံ ဝဇ္ဇေတွာ။ တံ ပမာဏန္တိ ဝိဒတ္ထိတ္တယသင်္ခါတံ တံ ပမာဏံ ကရောန္တဿ ဝုတ္တပါစိတ္တိယံ အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တံ အတိက္ကာမယတော ဆေဒနကံ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ (ပါစိ။ ၅၃၃) ဣဒံ ဝစနံ အာဂတမေဝ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ သတ္တသတိကက္ခန္ဓကေ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

သတ္တသတိကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၅။)

ဒွိဝဂ္ဂသင်္ဂဟာတိ မဟာဝဂ္ဂစူဠဝဂ္ဂဝသေန ဒွီဟိ ဝဂ္ဂေဟိ သင်္ဂဟိတာ။ ဒွါဝီသတိပဘေဒနာတိ မဟာဝဂ္ဂေ ဒသ, စူဠဝဂ္ဂေ ဒွါဒသာတိ ဧဝံ ဒွါဝီသတိပကာရာ။ ပဉ္စက္ခန္ဓဒုက္ခပ္ပဟာယိနောတိ ပဉ္စက္ခန္ဓသင်္ခါတံ ဒုက္ခံ ပဇဟနသီလဿ, ဘဂဝတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာသာပီတိ ဣစ္ဆာပိ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ-ပဉ္စက္ခန္ဓဒုက္ခပ္ပဟာယိနော ဘဂဝတော သာသနေ ဒွိဝဂ္ဂသင်္ဂဟာ ဒွါဝီသတိပဘေဒနာ ယေ ခန္ဓကာ ဘဂဝတာ ဝုတ္တာ, တေသံ ခန္ဓကာနံ ဧသာ ဝဏ္ဏနာ အန္တရာယံ ဝိနာ ယထာ သိဒ္ဓါ, ဧဝံ တထာ ပါဏီနံ ကလျာဏာ အာသာပိ သိဇ္ဈန္တူတိ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

စူဠဝဂ္ဂသံဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဇာဒိလဉ္ဆိတနာမေန, နေကာနံ ဝါစိတော မယာ၊

စူဠဝဂ္ဂခန္ဓကဿ, သမတ္တော ယောဇနာနယောတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၇။)

ပါစိတျာဒိယောဇနာ

ပရိဝါရဝဂ္ဂယောဇနာ

နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ

စူဠဝဂ္ဂခန္ဓကဿေဝံ, ကတွာန ယောဇနာနယံ၊

အဓုနာ ပရိဝါရဿ, ကရိဿံ ယောဇနာနယံ။

သောဠသမဟာဝါရော

ပညတ္တိဝါရယောဇနာ

ဧဝံ ဒွါဝီသတိခန္ဓကာနံ သံဝဏ္ဏနံ ကတွာ ဣဒါနိ ‘‘ပရိဝါရော’’တိ သင်္ဂဟမာရူဠှဿ ဝိနယဿ သံဝဏ္ဏနံ ကရောန္တော အယမာစရိယော ပဌမံ တာဝ အနုသန္ဓိဒဿနမုခေန ပဋိညံ ကာတုကာမော အာဟ ‘‘ဝိသုဒ္ဓပရိဝါရဿာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဝိသုဒ္ဓပရိဝါရဿာတိ ဝိသုဒ္ဓါယ စတုပရိသာယ ပရိဝါရိတဿ, အထဝါ ဝိသုဒ္ဓေန စတုပရိသသင်္ခါတေန ပရိဝါရေန သမန္နာဂတဿ ဘဂဝတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိဝါရေ ဟိ ဝိသုဒ္ဓေ တေန ပရိဝါရိတော, တံပရိဝါရိတော ဝါ ဘဂဝါပိ ဝိသုဒ္ဓေါယေဝ နာမ ဟောတိ။ ဣမိနာ သံဝဏ္ဏိယမာနဿ ‘‘ပရိဝါရော’’တိ သင်္ဂဟမာရူဠှဿ ဒေသေတဗ္ဗဓမ္မဿ အနုရူပေန ဒေသကဘူတဿ ဘဂဝတော ထောမနံ ကတံ ဟောတိ။ ဓမ္မက္ခန္ဓသရီရဿာတိ သီလာဒိဓမ္မက္ခန္ဓသင်္ခါတေန သရီရေန သမန္နာဂတဿ, ဣမိနာ သံဝဏ္ဏိတာနံ ခန္ဓကာနမနုရူပေန ဘဂဝတော ထောမနံ ကတံ ဟောတိ။ ပကတိ ဟေသာစရိယာနံ ယဒိဒံ ဒေသေတဗ္ဗဓမ္မာနုရူပေန ဒေသကဿ ထောမနာ (သာရတ္ထ။ ဋီ။ ၁။ဂန္ထာရမ္ဘကထာ၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ မဟာဋီ။ ၁။၁)။ အနန္တရာတိ အနန္တရေ ကာလေ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၈။)

ယောတိ ဝိနယော။ ပုဗ္ဗာဂတန္တိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေသု ဝိဘင်္ဂခန္ဓကေသု အာဂတံ။ နယန္တိ သဒ္ဒအတ္ထဝိနိစ္ဆယနယသင်္ခါတံ သဗ္ဗံ နယံ။ ဟိတွာတိ စဇိတွာ။ အနုတ္တာနတ္ထဝဏ္ဏနန္တိ အနုတ္တာနာနံ ပဒါနမတ္ထဝဏ္ဏနံ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ဝိသုဒ္ဓပရိဝါရဿ ဓမ္မက္ခန္ဓသရီရဿ ဘဂဝတော သာသနေ ခန္ဓကာနမနန္တရာ ‘‘ပရိဝါရော’’တိ ယော ဝိနယော သင်္ဂဟံ သမာရူဠှော, တဿ ဝိနယဿ ပုဗ္ဗာဂတံ နယံ ဟိတွာ ဣဒါနိ အနုတ္တာနတ္ထဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမီတိ။

֍ * ၁။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ‘‘တဿ အနုတ္တာနတ္ထဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမီ’’တိ ယော ပရိဝါရသင်္ခါတော ဝိနယော သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဘာဝေန ဝုတ္တော, တတ္ထ။ သင်္ခေပတ္ထောတိ သမာသတ္ထော။ ယံ တေနာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ အနိယမနိဒ္ဒေသဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော သော’’တိ။ တတ္ထ ယောတိ အနိယမ နိဒ္ဒေသော, တဿ ‘‘တေနာ’’တိ နိယမနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သောတိ ပဒါလင်္ကာရော။ ဒွီသု ဟိ သဗ္ဗနာမေသု ယေဘုယျေန ပုဗ္ဗမေဝ ပဓာနံ, ပစ္ဆိမံ ပန ဝစနာလင်္ကာရံ။ ယော သော ဘဂဝါ ပညပေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စိရဋ္ဌိတိကတ္ထန္တိ စိရံ ပဉ္စဝဿသဟဿကာလံ ဌိတိကတ္ထာယ, ‘‘ယာစိတော’’တိ စ ‘‘ပညပေသီ’’တိ စ သမ္ဗန္ဓော။ ဓမ္မသေနာပတိနာ ယာစိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာစိတော ဟုတွာ ပညပေသီတိ ယောဇနာ။ တေန ဘဂဝတာ ပညတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဇာနတာ ပဿတာ’’တိ ဒွိန္နံ ပဒါနံ ကမ္မမေဝ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တဿ တဿာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ပညတ္တိကာလ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဇာနတာ’’တိ ပဒဿ ကမ္မံ ဒဿေတိ, ‘‘ဒသ အတ္ထဝသေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပဿတာ’’တိ ပဒဿ ကမ္မံ။

ဧဝံ ကမ္မဒဿနေန ယောဇနာနယံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကရဏဒဿနေန အပရမ္ပိ ယောဇနာနယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ပုဗ္ဗေနိဝါသာဒီဟီ’’တိအာဒိသဒ္ဒေန ဒိဗ္ဗစက္ခုဿ ဝိသုံ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ဣဒ္ဓိဝိဓဒိဗ္ဗသောတပရစိတ္တဝိဇာနနာနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ‘‘ဇာနတာ, ပဿတာ’’တိ ဒွိန္နံ ပဒါနံ ပဉ္စန္နံ လောကိယအဘိညာနမေဝ ကရဏဘာဝံ ဒဿေတိ။ တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟီတိ ပုဗ္ဗေနိဝါသဒိဗ္ဗစက္ခုအာသဝက္ခယဉာဏသင်္ခါတာဟိ တီဟိ ဝိဇ္ဇာဟိ။ ဆဟိ ဝါ ပန အဘိညာဟီတိ သဟ အာသဝက္ခယဉာဏေန ပဉ္စလောကိယာဘိညာသင်္ခါတာဟိ ဆဟိ အဘိညာဟိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၄၉။)

သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု တီသု ကာလေသု, ပဉ္စသုပိ ဉေယျဓမ္မေသု။ သမန္တစက္ခုနာတိ အနာဝရဏသဗ္ဗညုတညာဏသင်္ခါတေန သမန္တစက္ခုနာ။ ပညာယာတိ သဗ္ဗညုတပညာယ။ တိရောကုဋ္ဋာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန တိရောပဗ္ဗတာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ မံသစက္ခုနာတိ ပသာဒစက္ခုနာ။ ပဋိဝေဓပညာယာတိ မဂ္ဂပညာယ။ ဒေသနာပညာယာတိ သဗ္ဗညုတပညာယ။ သဗ္ဗညုတပညာယေဝ ဟိ အတ္ထတော ဒေသနာပညာ နာမ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တဿာ ပညာယ တေဇသာ။ အဘိဓမ္မကထာမဂ္ဂံ, ဒေဝါနံ သမ္ပဝတ္တယီတိ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ဂန္ထာရမ္ဘကထာ ၅)။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ အဝတ္ထာဝသေန ဝိသုံ ဝိသုံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ ကရဏသမ္ဘဝံ ဒဿေတိ။ အရဟတာတိ အရီနံ အရာနဉ္စ ဟတတ္တာ, ပစ္စယာဒီနဉ္စ အရဟတ္တာ အရဟတာ။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေနာတိ သမ္မာ သာမဉ္စ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဗုဒ္ဓတ္တာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန, တေန ဘဂဝတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကေနာဘတန္တိ တံ ပဌမံ ပါရာဇိကံ ကေန အာဘတံ, ဣတိ သင်္ခေပတ္ထောတိ ယောဇနာ။

֍ * ၂။ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနေ ပန ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယံ တေန…ပေ… ပါရာဇိကန္တိ ဣဒံ ပဒံ ပစ္စုဒ္ဓရဏမတ္တမေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပတိဥဒ္ဓရဏမတ္တမေဝ, န အတ္ထဒဿနန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ပဒေသု။ ဧကာ ပညတ္တီတိ ဧကာ ပဌမပညတ္တိ။ အနုပညတ္တိယောတိ ပစ္ဆာ ဌပိတာ ပညတ္တိယော။

ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ‘‘ဧကာ ပညတ္တိ, ဒွေ အနုပညတ္တိယော’’တိ ဝစနမတ္တေန ဝိဿဇ္ဇိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတိယံ ပုစ္ဆန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ အနုပ္ပန္နပညတ္တိ တသ္မိံ နတ္ထီတိ အာဟ ‘‘အယံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟိ ယသ္မာ အညတြ နတ္ထိ, တသ္မာ နတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ‘‘အနုပ္ပန္နေ ဒေါသေ ပညတ္တာ’’တိ ဣမိနာ အနုပ္ပန္နေ ဒေါသေ ပညပေတဗ္ဗာတိ အနုပ္ပန္နပညတ္တီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သာတိ အနုပ္ပန္နပညတ္တိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အညတြ နတ္ထိ, တသ္မာ။ သဗ္ဗတ္ထပညတ္တီတိ ဧတ္ထ သဗ္ဗသ္မိံ ပဒေသေ ပညတ္တိ သဗ္ဗတ္ထပညတ္တီတိ အလုတ္တသမာသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဇ္ဈိမဒေသေ စေဝါ’’တိအာဒိ။ ‘‘မဇ္ဈိမဒေသေ စေဝ ပစ္စန္တိမဇနပဒေသု စာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သဗ္ဗတ္ထာ’’တိ ပဒဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ပဒေသပညတ္တိံ အပနေတွာ သဗ္ဗတ္ထပညတ္တိံ ပါရိသေသနယေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယဓရပဉ္စမေနာ’’တိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၀။)

အာဒိ။ တတ္ထ ဝိနယဓရပဉ္စမေနာတိ အနုဿာဝနာစရိယပဉ္စမေန။ ဧတ္ထေဝါတိ မဇ္ဈိမဒေသေယေဝ။ ဧတေဟီတိ စတူဟိ သိက္ခာပဒေဟိ။ သေသာနီတိ စတူဟိ သိက္ခာပဒေဟိ သေသာနိ။

သာဓာရဏပညတ္တီတိ ဧတ္ထ သာဓာရဏာ နာမ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခူနဉ္စေဝ ဘိက္ခုနီနဉ္စာ’’တိ။ ဣဒံ ပနာတိ ပဌမပါရာဇိကံ ပန, ပညတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိနီတကထာမတ္တမေဝါတိ ဝိနီတဝတ္ထုပကာသကံ ကထာမတ္တမေဝ။ တာသန္တိ ဘိက္ခုနီနံ။ ဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝါတိ ‘‘သာဓာရဏာ’’တိ စ ‘‘ဥဘတော’’တိ စ ဗျဉ္ဇနမတ္တမေဝ။ ဧတ္ထာတိ သာဓာရဏပညတ္တိဥဘတောပညတ္တိပဒေ။

‘‘နိဒါနေ အနုပဝိဋ္ဌ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘နိဒါနောဂဓ’’န္တိ ပဒဿ သတ္တမီသမာသဉ္စ ဩဂဓသဒ္ဒဿ အနုပဝိဋ္ဌတ္ထဉ္စ ဒဿေတိ။ ဩဂါဠှော ဟုတွာ ဓရတိ တိဋ္ဌတီတိ ဩဂဓံ။ နနု နိဒါနောဂဓေ သတိ ‘‘ပဌမေန ဥဒ္ဒေသေနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ကသ္မာ ‘‘ဒုတိယေန ဥဒ္ဒေသေနာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘နိဒါနောဂဓ’’န္တိ။ နိဒါနပရိယာပန္နမ္ပိ သမာနန္တိ နိဒါနပရိယာပန္နံ သမာနမ္ပီတိ ယောဇနာ။ ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော, ပဂေဝ ဒုတိယေ ဥဒ္ဒေသေ ပရိယာပန္နေတိ ဒဿေတိ။ ‘‘သီလဝိပတ္တိအာဒီန’’န္တိ ဝစနံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ပဌမာ ဟီ’’တိအာဒိ။

ဒွင်္ဂိကေနာတိ ကာယစိတ္တသင်္ခါတေန ဒွင်္ဂိကေန။ နနု ‘‘ဧကေန သမုဋ္ဌာနေနာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ကာယတောယေဝါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, အထ ကသ္မာ ‘‘ကာယတော စ စိတ္တတော စ သမုဋ္ဌာတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဧတ္ထ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဧကေန သမုဋ္ဌာနေနာ’’တိ ဝစနေ။ စိတ္တန္တိ သေဝနစိတ္တံ။ အာပန္နောသီတိ တွံ အာပန္နော အသီတိ ယောဇနာ။ အာမ အာပန္နောမှီတိ အာမ အဟံ အာပန္နော အမှီတိ ယောဇနာ။ တာဝဒေဝါတိ တသ္မိံ ပဋိဇာနက္ခဏေယေဝ။ တံ ပုဂ္ဂလန္တိ ပါရာဇိကမာပန္နံ တံ ပုဂ္ဂလံ။ တပ္ပစ္စယာတိ တဿ ပါရာဇိကမာပန္နဿ ကာရဏာ။ ‘‘န ကတမေန သမထေန သမ္မတီ’’တိ ယံ ပန ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တန္တိ ဝစနံ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ဝုတ္တမာတိကာ ပညတ္တီတိ ဝုတ္တမာတိကာသင်္ခါတာ ပညတ္တိ ဝိနယော နာမာတိ ယောဇနာ။ မာတိကာ ဟိ ယသ္မာ ပညပီယတိ သင်္ခေပေန ဌပီယတိ, ပကာရံ ဇာနာပေတိ ဝါ, တသ္မာ ပညတ္တီတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ပဒဘာဇနံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၁။)

ဝုစ္စတီ’’တိ ဣမိနာ ဝိတ္ထာရေန ဘာဇိယတိ ဧတာယာတိ ဝိဘတ္တီတိ ဒဿေတိ။ ဝီတိက္ကမောတိ ကာယဝါစာဝီတိက္ကမော။ သော ဟိ န သံဝရတိ ကာယဝါစံ န ပိဒဟတီတိ အသံဝရောတိ ဝုစ္စတိ။ ယေသံ ဝတ္တတီတိ ဧတ္ထ ဝတ္တတိကိရိယာယ ကတ္တာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယပိဋကဉ္စ အဋ္ဌကထာ စာ’’တိ။ ပဂုဏာတိ ဝါစုဂ္ဂတာ။ တေတိ တေ ပုဂ္ဂလာ, ဓာရေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတဿာတိ ပဌမပါရာဇိကဿ။ ကေနာဘတန္တိ ဧတ္ထ ဘရဓာတုယာ ဓာရဏပေါသနတ္ထေသု (ပါဏိနီ ၁၀၈ ဓာတုပါဌေ) ဓာရဏတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကေန အာနီတ’’န္တိ။ ‘‘ပရမ္ပရာယ အာနီတ’’န္တိ ဣမိနာ ပရမ္ပရာဘတန္တိ ပဒဿ တတိယာသမာသံ ဒဿေတိ။ အထဝါ ‘‘ကေနာဘတ’’န္တိ ပုစ္ဆာယ အနုရူပံ ယကာရလောပဝသေန ဝါကျန္တိ ဒဿေတိ။

֍ * ၃။ ဥပါလိ ဒါသကော စေဝါတိအာဒိကာ ဂါထာယော ကိမတ္ထံ ကေဟိ ဌပိတာတိ အာဟ ‘‘ဣဒါနီ’’တိအာဒိ။ တန္တိ ပရံ ပရံ။ တတ္ထာတိ တာသု ဂါထာသု။ ယန္တိ ဝစနံ။ ဣမိနာ နယေနာတိ ပဌမပါရာဇိကဿ ပုစ္ဆာဝိသဇ္ဇနေ ဝုတ္တေန ဣမိနာ နယေန။

ဣတိ မဟာဝိဘင်္ဂေ ပညတ္တိဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ကတာပတ္တိဝါရာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၁၅၇။ ဣတောတိ ပညတ္တိဝါရတော, ပရံ ဝုတ္တာ သတ္တ ဝါရာ ဥတ္တာနတ္ထာ ဧဝါတိ ယောဇနာ။ ကတာပတ္တိဝါရောတိ ‘‘ကတာပတ္တီ’’တိ ပဒေန လက္ခိတော ဝါရော။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ တဒနန္တရောတိ တေသံ သတ္တန္နံ ဝါရာနံ အနန္တရေ ဝုတ္တော။ သမုစ္စယဝါရောတိ သံ ဧကတော အာပတ္တိဝိပတ္တိအာဒယော ဥစိယန္တိ သမ္ပိဏ္ဍိယန္တိ ဧတ္ထာတိ သမုစ္စယော, သောယေဝ ဝါရော သမုစ္စယဝါရော။

֍ * ၁၈၈။ တတောတိ တေဟိ အဋ္ဌဟိ ဝါရေဟိ, ပရံ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပစ္စယဝသေန ဝုတ္တော ဧကော ပညတ္တိဝါရောတိ ယောဇနာ။ ပစ္စယဝသေနာတိ ပစ္စယသဒ္ဒဿ ဝသေန။ တဿာတိ ပစ္စယဿ။ တေပီတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၂။)

အဋ္ဌ ဝါရာပိ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။ တတောတိ မဟာဝိဘင်္ဂတော, ပရံ အာဂတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ ဣမေ ဒွတ္တိံသ ဝါရာတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ ဒွတ္တိံသဝါရေသု။

သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၅၇။ တဒနန္တရာယာတိ တေသံ ဒွတ္တိံသဝါရာနံ အနန္တရံ ဝုတ္တာယ သမုဋ္ဌာနကထာယ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆိတာတိ အနတ္တာတွေဝ ဝိနိစ္ဆိတာ။ ဣမိနာ အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆယာတိ ဧတ္ထ စိဓာတုယာ ဝိနိစ္ဆယတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အနိစ္စာကာရာဒီဟီ’’တိ ဣမိနာ သဘာဂဓမ္မာနန္တိ ဧတ္ထ အနိစ္စာကာရာဒီဟိ သမာနော ဘာဂေါ ဧတေသန္တိ သဘာဂါ, တေယေဝ ဓမ္မာ သဘာဂဓမ္မာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ နာမမတ္တမ္ပီတိ အနိစ္စာဒိနာမမတ္တမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပဂေဝ နာမိကော အနိစ္စာဒိသဘာဝေါတိ ဒဿေတိ။ န ပညာယတီတိ န ခါယတိ။ ဣမိနာ န နာယတီတိ ဧတ္ထ ဉာဓာတုယာ ခါယနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဒုက္ခဟာနိန္တိ ဧတ္ထ ဒုက္ခံ ဇဟာတီတိ ဒုက္ခဟာနီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုက္ခဃာတန’’န္တိ။ ဒုက္ခံ ဟနတီတိ ဒုက္ခဃာတနော, သဒ္ဓမ္မော, တံ။ ‘‘ခန္ဓကာ ယာ စ မာတိကာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ သုခုစ္စာရဏတ္ထာယ ရဿဝသေန ပါဌော အတ္ထီတိ အာဟ ‘‘ခန္ဓကာ ယ စ မာတိကာ’’တိ။ သမုဋ္ဌာနံ နိယတောကတန္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၁၆) ဧတ္ထ ‘‘သမုဋ္ဌာနံ နိယတကတ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ပရောသဟဿ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ ဩကာရာဂမဝသေန ‘‘သမုဋ္ဌာနနိယတောကတ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သမုဋ္ဌာနံ နိယတကတ’’န္တိ။ ဧတေနာတိ ‘‘သမုဋ္ဌာနံ နိယတောကတ’’န္တိ ပါဌေန။ ပစ္စေတဗ္ဗောတိ ပတိ ဧတဗ္ဗော, ပဋိမုခံ ဉာတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ အညေဟီတိ တီဟိ သိက္ခာပဒေဟိ အညေဟိ သိက္ခာပဒေဟိ။

တတ္ထာတိ သမ္ဘေဒနိဒါနဝစနေသု။ သမ္ဘေဒဝစနေန ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ တာနိ တီဏိ သိက္ခာပဒါနိ ဌပေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပညတ္တိဒေသသင်္ခါတန္တိ ပညတ္တိဋ္ဌာနဘူတဒေသသင်္ခါတံ။ ‘‘ဣမာနိ တီဏီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဒိဿန္တီ’’တိ ကိရိယာယ ကတ္တာရံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပညာယန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဒိသဓာတုယာ ခါယနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ သမုဋ္ဌာနနိယမ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၃။)

သမ္ဘေဒနိဒါနသင်္ခါတေသု တီသု, နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ ဣတရံ ပနာတိ သမုဋ္ဌာနနိယမသမ္ဘေဒေဟိ အညံ ပန။

အာဠဝီတိ အာဠဝိယံ။ သက္ကေသု ဘဂ္ဂေသု စာတိ ဧတ္ထ ဇနပဒနာမတ္တာ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။

ဒွီသု ဝိဘင်္ဂေသု ပညတ္တံ ယံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝိဘင်္ဂေသူ’’တိ ဣမိနာ ဝိဘင်္ဂေတိ ဧတ္ထ သုကာရလောပေါတိ ဒဿေတိ။ တဿာတိ သိက္ခာပဒဿ။ ယထာဉာယန္တိ ယုတ္တိယာ အနုရူပံ။ တန္တိ သမုဋ္ဌာနံ။ မေ သုဏာထာတိ မမ သန္တိကာ သုဏာထ။ ဣတီတိ အယမတ္ထော။

ကထိနန္တိ ပဌမကထိနသမုဋ္ဌာနံ။ အနနုညာတာယ သဒ္ဓိန္တိ အနနုညာတသမုဋ္ဌာနေန သဒ္ဓိံ။ သဒိသာ ဣဓ ဒိဿရေတိ ဧတ္ထ ဣဓသဒ္ဒေါ အတ္ထပကရဏဝသေန ဥဘတောဝိဘင်္ဂဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ဣဓ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေ’’တိ။ ‘‘သဒိသာနီ’’တိ ဣမိနာ သဒိသာတိ ဧတ္ထ နိကာရဿာကာရာဒေသော ဒဿိတော။ ‘‘ဒိဿန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဒိဿရေတိ ဧတ္ထ အန္တိသဒ္ဒဿ ရေကာရော (နိရုတ္တိဒီပနိယံ ၅၇၀ သုတေ) ဒဿိတော။

သမုဋ္ဌာနသီသော

ပဌမပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၅၈။ ကိမတ္ထံ ‘‘မေထုနံ သုက္ကသံသဂ္ဂေါ’’တိအာဒိဝစနံ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဣဒါနီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ‘‘မေထုနံ သုက္ကသံသဂ္ဂေါ’’တိအာဒိဝစနေ။ သမုဋ္ဌာနသီသန္တိ သမုဋ္ဌာနာနံ, သမုဋ္ဌာနေသု ဝါ သီသံ။ သေသာနီတိ ပဌမပါရာဇိကတော သေသာနိ ပဉ္စသတ္တတိ သိက္ခာပဒါနိ။ တေနာတိ ပဌမပါရာဇိကေန။ ‘‘သုက္ကသံသဂ္ဂေါ’’တိအာဒိဝစနံ သံဝဏ္ဏေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ‘‘သုက္ကသံသဂ္ဂေါ’’တိအာဒိဝစနေ။

ခုဒ္ဒကဝဏ္ဏနာဝသာနေတိ ခုဒ္ဒကဋ္ဌကထာယ အဝသာနေ။

လိင်္ဂဝိပရိယာယောတိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော။ ကာယမာနသိကာ ကတာတိ ဧတ္ထ ကာယမာနသေသု ပဝတ္တာ ကာယမာနသိကာတိ ဝုတ္တေ သမုဋ္ဌာနာတိ အာဟ ‘‘ကာယစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ကတာ’’တိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၄။)

ဒုတိယပါရာဇိကသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၅၉။ ဣဒံ သမုဋ္ဌာနံ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အဒိန္နာဒါန’’န္တိ ဣမိနာ အဒိန္နန္တိ ဧတ္ထ သမုဒါယနာမေ ဧကဒေသဝေါဟာရောတိ ဒဿေတိ။ သေသာနီတိ ဒုတိယပါရာဇိကတော သေသာနိ ဧကူနသတ္တတိ သိက္ခာပဒါနိ။ တေနာတိ ဒုတိယပါရာဇိကေန။ တတ္ထာတိ ‘‘ဝိဂ္ဂဟုတ္တရီ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဝိဂ္ဂဟုတ္တရီတိအာဒိပဒါနံ ဗျဉ္ဇနေ အာဒရမကတွာ အတ္ထမေဝ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘မနုဿဝိဂ္ဂဟဥတ္တရိမနုဿဓမ္မသိက္ခာပဒါနီ’’တိ။ အနိယတာ ဒုတိယိကာတိ အာပတ္တိံ အပေက္ခိတွာ ပါဠိယံ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ, အဋ္ဌကထာယံ ပန သိက္ခာပဒံ အပေက္ခိတွာ နပုံသကလိင်္ဂဝသေန ဒုတိယန္တိ ဝုတ္တံ။

သမုဋ္ဌာနာ တိကာ ကတာတိ ဧတ္ထ ‘‘တိကသမုဋ္ဌာနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ပဒဝိပရိယာယဝသေန ကကာရဿ ဒီဃဝသေန သမုဋ္ဌာနာ တိကာတိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တိကသမုဋ္ဌာနာ ကတာ’’တိ။

သဉ္စရိတ္တသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၀။ ‘‘သဉ္စရီ’’တိ ဣဒံ တာဝ သဉ္စရိတ္တံ နာမ ဧကသမုဋ္ဌာနသီသံ, သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။

ဝိဘင်္ဂေ အာဂတေန ‘‘ရိဉ္စန္တီ’’တိ (ပါရာ။ ၅၇၆) ပဒေန ဧဠကလောမဓောဝါပနသိက္ခာပဒံ ဥပလက္ခိတွာ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝိဘင်္ဂေ ရိဉ္စန္တိ ဥဒ္ဒေသန္တိ အာဂတ’’န္တိ။

‘‘ယာဝ ဒွါရကောသာ အဂ္ဂဠဋ္ဌပနာယ’’ ဣတိ (ပါစိ။ ၁၃၅-၁၃၆) စ ‘‘အညာတိကာယ ဘိက္ခုနိယာ စီဝရံ ဒဒေယျ’’ဣတိ (ပါစိ။ ၁၆၉) စ ‘‘စီဝရံ သိဗ္ဗေယျ’’ဣတိ (ပါစိ။ ၁၇၆-၁၇၇) စ ဝုတ္တသိက္ခာပဒတ္တယန္တိ ယောဇနာ။

‘‘သမဏစီဝရေန စာ’’တိ ဧဝံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သမဏစီဝရံ ဒဒေယျာ’’တိ ဣဒံ (ပါစိ။ ၉၁၇) ဝစနံ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၅။)

သမနုဘာသနာသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၁။ ဘေဒန္တိ ဣဒံ သမနုဘာသနံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ, သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။

ကထိနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၂။ ဥဗ္ဘတန္တိ ဣဒံ ကထိနသမုဋ္ဌာနံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ, သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။

အာဝသထေန သဒ္ဓိန္တိ အာဝသထသဒ္ဒေန သဒ္ဓိံ။

ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၃။ ‘‘ဧဠကလောမာ’’တိ ဣဒံ ဧဠကလောမသမုဋ္ဌာနံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ။ ဣတောတိ ယထာဝုတ္တတော။ ပါဠိန္တိ မာတိကာပါဠိံ။ ဝိရဇ္ဈိတွာတိ ပုဗ္ဗာပရတော ဝိရာဓေတွာ။ ယထာတိ ယေနာကာရေန။ ပနသဒ္ဒေါ အနုဂ္ဂဟတ္ထော။ ကိဉ္စာပိ လိခန္တိ, ပန တထာပီတိ ယောဇနာ။ ဧဝန္တိ တထာကာရေန။ အတ္ထာနုက္ကမောတိ အတ္ထဿ အနုက္ကမော။

‘‘အဘိက္ခုကာဝါ သေန စာ’’တိ ဧတံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အဘိက္ခုကေ အာဝါသေ ဝဿံ ဝသေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၀၄၇) ဣဒံ ဝစနံ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဘိက္ခုနီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘သိက္ခမာနာ စ သာမဏေရီ ဂိဟိနိယာ’’တိ ပါဌံ သင်္ဂဏှာတိ။

ပဒသောဓမ္မသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၄။ ပဒန္တိ ဣဒံ ပဒသောဓမ္မသမုဋ္ဌာနံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ, သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။ ‘‘တထာ အတ္ထင်္ဂတေန စာ’’တိ ဧတံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အတ္ထင်္ဂတေ သူရိယေ ဩဝဒေယျာ’’တိ (ပါစိ။ ၁၅၄-၁၅၅) ဣဒံ ဝစနံ သန္ဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနောကာသော စ…ပေ… သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ (ပါစိ။ ၁၂၁၉-၁၂၂၁) ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၆။)

အဒ္ဓါနသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၅။ အဒ္ဓါနန္တိ ဣဒံ အဒ္ဓါနသမုဋ္ဌာနံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ, သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။

ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၆။ ထေယျသတ္ထန္တိ ဣဒံ ထေယျသတ္ထသမုဋ္ဌာနံ နာမ ဧကံ သမုဋ္ဌာနသီသံ, သေသာနိ တေန သဒိသာနိ။ ‘‘ဗျူဟေန သတ္တမာ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တဒနန္တရမေဝါတိ တဿ သိက္ခာပဒဿ အနန္တရမေဝ, ‘‘အာဂတ’’ဣတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၆၇။ ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနေ သမုဋ္ဌာနသီသံ နတ္ထိ, သဗ္ဗာနိ ဧကဒသ သိက္ခာပဒါနိ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ ဓမ္မဒေသနာသမုဋ္ဌာနာနီတိ ဝုတ္တာနိ။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ တေသန္တိ တေသံ သိက္ခာပဒါနံ။ သမ္ဘိန္နသမုဋ္ဌာနန္တိ သံသဂ္ဂသမုဋ္ဌာနံ။ တိဝိဓန္တိ ဘူတာရောစနစောရိဝုဋ္ဌာပနအနနုညာတသမုဋ္ဌာနဝသေန တိပ္ပကာရံ။ တန္တိ နိယတသမုဋ္ဌာနံ, ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုန တန္တိ နိယတသမုဋ္ဌာနံ, ဒဿေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုန တန္တိ ဝစနံ။ နေတ္တိဓမ္မာနုလောမိကန္တိ ဧတ္ထ ကာယဝါစံ နေတိ ဝိနေတီတိ နေတ္တိ, ကာယဝါစံ နေတိ ဝိနေတိ ဧတ္ထ, ဧတာယာတိ ဝါ နေတ္တိ။ ဓမ္မောတိ ပါဠိ။ သာ ဟိ ယသ္မာ အတ္ထံ ဓာရေတိ, တသ္မာ ဓမ္မောတိ ဝုစ္စတိ။ နေတ္တိယေဝ ဓမ္မော နေတ္တိဓမ္မော, တဿ အနုလောမိကံ နေတ္တိဓမ္မာနုလောမိကံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဝိနယပါဠိဓမ္မဿ အနုလောမ’’န္တိ။

ဣတိ သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

အန္တရပေယျာလ ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၂၇၁။ ဣဒါနိ ဝုတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဣဒါနီ’’တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓတ္တာ ဝုတ္တောတိ ဧတ္ထ တပစ္စယော ပစ္စုပ္ပန္နကာလိကောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၇။)

တတ္ထာတိ မာတိကာယံ, ပုစ္ဆာသု ဝါ။ အာဂတာပတ္တိပုစ္ဆာတိ အာဂတာပတ္တိယာ ပုစ္ဆာ။ ဟီတိ ဝိသေသဇောတကော, ဟိ ဝိသေသံ ဝက္ခာမီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ကတိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ’’တိ ဒုတိယပဒေ။ ‘‘ရာသိဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ခန္ဓသဒ္ဒဿ ရာသတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝိနီတဝတ္ထူနီတိ ဧတ္ထ ဝိနီတသဒ္ဒေါ ဝိနယပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဝိနယပုစ္ဆာ’’တိ။ နနု ဝိနီတဝိနယသဒ္ဒါနံ သဒ္ဒတော နာနတ္တာ အတ္ထတောပိ နာနံ, ကသ္မာ ပန ‘‘ဝိနယပုစ္ဆာ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝိနီတံ…ပေ… ဧက’’န္တိ။ ဣဒန္တိ ပဒတ္တယံ။ အတ္ထတော ဧကန္တိ အတ္ထတောယေဝ ဧကံ, န သဒ္ဒတော။ ဝိနီတဝတ္ထူနီတိ အာပတ္တိဝိနယကာရဏတ္တာ ဝိနီတဝတ္ထူနိ။ ယေသူတိ အဂါရဝေသု။ သတီတိ သန္တေသု။ ဧတ္ထ စ ယေသု သတိ အာပတ္တိယော န ဟောန္တိ, အသတိ ဟောန္တီတိ ဝါကျမ္ပိ အဝုတ္တသိဒ္ဓိနယေန ဂဟေတဗ္ဗံ။ ယေသူတိ ဂါရဝေသု။ တေတိ အဂါရဝဂါရဝေ။ ယသ္မာ ပန နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိပတ္တိဘာဝပုစ္ဆာတိ ဝိပတ္တိဘာဝဿ ပုစ္ဆာ။ ပုစ္ဆိယတိ ဣမာယာတိ ပုစ္ဆာ။ ဝိဝါဒမူလာနိ အနုဝါဒမူလာနီတိ ဣမာ ပုစ္ဆာယော မူလပုစ္ဆာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပေါတ္ထကေသု ‘‘ဣမာနီ’’တိ နိကာရေန သဟ ပါဌော အတ္ထိ, သော အပါဌောယေဝ။ မူလပုစ္ဆာတိ ပုစ္ဆိယန္တိ ဣမာဟီတိ ပုစ္ဆာ, မူလာနံ ပုစ္ဆာ မူလပုစ္ဆာ။ ‘‘အဓိကရဏ’’န္တိအာဒီသု ‘‘ဝုတ္တံ’’ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသံယေဝါတိ အဓိကရဏာနံယေဝ။ အယမေတ္ထ မာတိကာ။

နိဒ္ဒေသေ မာတိကာယာတိ ပါတိမောက္ခေ။ ဝိဘင်္ဂေတိ ပဒဘာဇနိယံ, အာဂတဝသေန ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ အယမေတ္ထ နိဒ္ဒေသော။

ပဋိနိဒ္ဒေသေ အာရတီတိအာဒိပဒါနံ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာရကာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အာရကာ’’တိ ဣမိနာ အာရတီတိ ဧတ္ထ အာဥပသဂ္ဂဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတေဟီတိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေဟိ, အာရကာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ရမတီ’’တိ ဣမိနာ တိပစ္စယော ကတွတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ရတီတိ ရမနံ။ ဣမိနာ တိပစ္စယော ဘာဝတ္ထေပိ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ဝိနာတိ ဧတေဟိ အာပတ္တိက္ခန္ဓေဟိ ဝိနာ။ ဣမိနာ ဝိရတီတိ ဧတ္ထ ဝိတျူပသဂ္ဂဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပစ္စေကန္တိ ပတိ ဧကံ, ပဋိသဒ္ဒေါ ဝိစ္ဆတ္ထဇောတကော, ဝိသုံ ဝိသုန္တိ အတ္ထော။ ဣမိနာ ပဋိဝိရတီတိ ဧတ္ထ ပဋိတျူပသဂ္ဂဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝိရတိ ပဋိဝိရတီတိ ဧတ္ထာပိ တိပစ္စယော ဘာဝတ္ထေပိ ဝေဒိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၈။)

တဗ္ဗော။ ဝေရန္တိ အနတ္ထကရတ္တာ ဝိရမိတဗ္ဗန္တိ ဝိရံ, တဒေဝ ဝေရံ, ရာဂါဒိအကုသလဓမ္မာ။ တေ ဟိ ဝေရဟေတုတ္တာ ဝေရန္တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧတာယာတိ ဝိရတိယာ။ ဣမိနာ အကိရိယာတိ ဧတ္ထ ရိရိယပစ္စယော ကရဏတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ယံ အာပတ္တိက္ခန္ဓကရဏန္တိ ယောဇနာ။ တဿာတိ အာပတ္တိက္ခန္ဓကရဏဿ။ ပဋိပက္ခတောတိ ဝိရုဒ္ဓဘာဝတော။ ဣမိနာ အကရဏန္တိ ဧတ္ထ အကာရော ဝိရုဒ္ဓတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ အာပတ္တိက္ခန္ဓအဇ္ဈာပတ္တိယာတိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ အတိက္ကမိတွာ အာပဇ္ဇနဿ။ ‘‘ဝေလနတော’’တိ ဣမိနာ ဝေလတီတိ ဝေလာ, ဝေလနံ ဝါ ဝေလာတိ ဝစနတ္ထေ ဒဿေတိ။ နိယျာနန္တိ မဂ္ဂံ။ မဂ္ဂေါ ဟိ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ယာတိ ဂစ္ဆတီတိ နိယျာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဗန္ဓတီ’’တိ ဣမိနာ သိဓာတုယာ ဗန္ဓနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘နိဝါရေတီ’’တိ ဣမိနာ ဗန္ဓဓာတုယာ အဓိပ္ပါယတ္ထံ။ ဧတန္တိ ‘‘သေတူ’’တိ နာမံ။ တံ သေတုန္တိ အာပတ္တိက္ခန္ဓသင်္ခါတံ တံ သေတုံ။ ဧတ္ထ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘သော သေတူ’’တိ စ ‘‘ဧတာယ ပညတ္တိယာ’’တိ စ ပါဌော အတ္ထိ, သော အပါဌောယေဝ။

ဗုဒ္ဓေ အဂါရဝါဒီသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ယောတိ ယော ကောစိ, န ဂစ္ဆတီတိအာဒီသု သမ္ဗန္ဓော။ ဓရမာနေတိ တိဋ္ဌမာနေ, သံဝိဇ္ဇမာနေတိ အတ္ထော။ ဥပဋ္ဌာနန္တိ ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ, ဥပဋ္ဌာနတ္ထံ ဝါ။ ဧတဿာတိ ယဿ ကဿစိ ဂဟဋ္ဌဿ ဝါ ပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ။ ဓမ္မဿဝနန္တိ ဓမ္မဿဝနဋ္ဌာနံ, ဓမ္မဿဝနတ္ထံ ဝါ။ ဓမ္မဿဝနဂ္ဂန္တိ ဓမ္မဿဝနံ ဂဏှန္တိ ဧတ္ထာတိ ဓမ္မဿဝနဂ္ဂေါ, ဓမ္မသဝနမဏ္ဍပေါ။ အထ ဝါ ဓမ္မဿဝနံ ဂဏှာတီတိ ဓမ္မဿဝနဂ္ဂေါ, ဓမ္မဿဝနဋ္ဌာနေ သမာဂမဇနော, တံ ဓမ္မဿဝနဂ္ဂံ။ စိတ္တီကာရန္တိ အပစာယနာကာရံ။ ဝိက္ခိတ္တော ဝါ အနာဒရော ဝါ ဟုတွာ နိသီဒတီတိ ယောဇနာ။ ကာယပါဂဗ္ဗိယန္တိ ဘုသံ ဂရတိ အညေ ပီဠေတိ အနေနာတိ ပဂဗ္ဗော, အတိမာနော, ဩဋ္ဌဇော တတိယက္ခရော။ ပဂဗ္ဗဿ ဘာဝေါ ပါဂဗ္ဗိယံ, ကာယေန ပါဂဗ္ဗိယံ ကာယပါဂဗ္ဗိယံ (ဝဇိရ။ ဋီ။ ပရိဝါရ ၂၇၁၊ သာရတ္ထ။ ဋီ။ ပရိဝါရ ၃။၂၇၁၊ ဝိ။ ဝိ။ ဋီ။ ပရိဝါရ ၂။၂၇၁ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၁၄၆၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၆။၈၂-၈၄၊ သု။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၄၄), ကာယာနာစာရံ။ တိဿော သိက္ခာတိ အဓိသီလသိက္ခာဒိကာ တိဿော သိက္ခာ။ ပမဇ္ဇနံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၅၉။)

ပမာဒေါ, သတိဝိပ္ပဝါသောတိ အာဟ ‘‘ပမာဒေ စ သတိဝိပ္ပဝါသေ’’တိ။ အာမိသပဋိသန္ဓာရန္တိ အာမိသေန အတ္တနော, ပရေသဉ္စ အန္တရဿ ပဋိသန္ဒဟနံ အာမိသပဋိသန္ဓာရော, တထာ ဓမ္မပဋိသန္ဓာရော။

֍ * ၂၇၂။ သတ္ထရိပိ အဂါရဝေါတိအာဒီနံ အတ္ထောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အနီစဝုတ္တီ’’တိအာဒိနာ အပ္ပတိဿောတိ ပဒဿ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ, သဒ္ဒတ္ထော ပနေဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော, ပဋိမုခံ အာဒရေန သတ္ထုဝစနံ အသုဏန္တော အပ္ပတိဿော နာမာတိ။ အဇ္ဈတ္တံ ဝါတိ ဧတ္ထ နိယကဇ္ဈတ္တာဒီသု စတူသု နိယကဇ္ဈတ္တဘာဝဉ္စ သတ္တမီဝိဘတ္တိယာ အမာဒေသဘာဝဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော သန္တာနေ ဝါ’’တိ။ ‘‘အတ္တနော ပက္ခေ ဝါ’’တိ ဣမိနာ အတ္တနော စိတ္တသန္တာနေတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။ တတြ တုမှေတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တသ္မိံ အဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဘေဒေ’’တိ။ သပရသန္တာနေတိ အတ္တပရသန္တာနေ။ ပဟာနာယာတိ ဧတ္ထ ဟာဓာတုယာ ကရဏဉ္စ အာယသဒ္ဒဿ တဒတ္ထဘာဝဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မေတ္တာဘာဝနာဒီဟိ နယေဟိ ပဟာနတ္ထ’’န္တိ။ မေတ္တာဘာဝနာဒီဟီတိအာဒိသဒ္ဒေန ကရုဏာဘာဝနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တန္တိ ဝိဝါဒမူလံ။ ‘‘အပ္ပဝတ္တိဘာဝါယာ’’တိ ဣမိနာ အနဝဿဝါယာတိ ဧတ္ထ အဝပုဗ္ဗ သုဓာတုယာ ပဝတ္တနတ္ထံ ဒဿေတိ။

သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီတိ ဧတ္ထ သဿ အတ္တနော ဣဒံ သံ, သံ ဒိဋ္ဌိံ ပရတော အာမသတီတိ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သကမေဝ ဒိဋ္ဌိံ ပရာမသတီ’’တိ။ ‘‘ယ’’န္တိအာဒိနာ ပရာမသနာကာရံ ဒဿေတိ။ အာဓာနဂ္ဂါဟီတိ ဧတ္ထ အာဘုသော ဌိယတေ အာဓာနန္တိ ဝစနတ္ထေန အာဓာနသဒ္ဒေါ ဒဠှပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဒဠှဂ္ဂါဟီ’’တိ။ ဒဠှံ ဂဏှာတီတိ ဒဠှဂ္ဂါဟီ။

֍ * ၂၇၃။ အနုဝါဒမူလနိဒ္ဒေသော ကိဉ္စာပိ သမာနောတိ ယောဇနာ။ အထ ခေါတိ တထာ သမာနောပိ, အယမေတ္ထ ဝိသေသောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဝဒန္တာနံ ပုဂ္ဂလာနန္တိ ယောဇနာ။ တထာ ဝိဝဒန္တာတိ တေနာကာရေန ဝိဝဒန္တာ, အနုဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အသုကံ နာမ ဝိပတ္တိံ အာပန္နော’’တိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ အာပတ္တိယာ သလ္လက္ခေတွာ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါရာဇိကံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၀။)

အာပန္နောသီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ အနုဝါဒမူလေ။ ဝိသေသောတိ ဝိဝါဒမူလတော ဝိသေသော။ ဝိဝဒန္တာနံ ကောဓူပနာဟာဒီနိ ဝိဝါဒမူလာနိ, အနုဝဒန္တာနံ အနုဝါဒမူလာနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

֍ * ၂၇၄။ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ နာမာတိ ဧတ္ထ မေတ္တာ ဧတဿတ္ထီတိ မေတ္တံ, ကာယကမ္မံ, မေတ္တစိတ္တသဟဂတံ ကာယကမ္မန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မေတ္တစိတ္တေန ကတံ ကာယကမ္မ’’န္တိ။ သမ္မုခပရမ္မုခါနံ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တေသု သမ္မုခပရမ္မုခေသု။ ကာယကမ္မံ နာမာတိ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ နာမ။ ထေရာနံ ဒါနဣတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဘယေဟိပီတိ နဝကတ္ထေရေဟိပိ။ တေသူတိ နဝကတ္ထေရေသု။ အဝမညန္တိ အဝမာနံ။ အတ္တနော ဒုန္နိက္ခိတ္တာနံ ပဋိသာမနံ ဝိယ ပဋိသာမနန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘မေတ္တာကာယကမ္မသင်္ခါတော’’တိ ဣမိနာ အယမ္ပိ ဓမ္မောတိ ဧတ္ထ ဓမ္မသရူပံ ဒဿေတိ။ ပိသဒ္ဒေါ ဥပရိ ဝက္ခမာနေ ဓမ္မေ အပေက္ခတိ။ ‘‘သရိတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ အနီယသဒ္ဒေါ ကမ္မဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ သတိဇနကောတိ သဗြဟ္မစာရီနံ သတိဇနကော။ တဿ ပဒဿ အဓိပ္ပါယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော န’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ယောတိ ပုဂ္ဂလော။ နန္တိ မေတ္တံ ကာယကမ္မံ။ တံ ပုဂ္ဂလံ အနုဿရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေသန္တိ သဗြဟ္မစာရီနံ။ တေတိ သဗြဟ္မစာရိနော။ ပသန္နစိတ္တာ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပိယံ ကရောတီ’’တိ ဣမိနာ ပိယကရဏောတိ ပဒဿ ပိယံ ကရောတီတိ ပိယကရဏောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧသေဝ နယော ဂရုကရဏောတိ ဧတ္ထာပိ။ ‘‘သင်္ဂဟေတဗ္ဗဘာဝါယာ’’တိ ဣမိနာ သင်္ဂဟာယာတိ ပဒဿ ဘာဝပ္ပဓာနကမ္မနိဒ္ဒေသဘာဝံ ဒဿေတိ။ သင်္ဂဟေတဗ္ဗောတိ သင်္ဂဟော, တဒတ္ထာယ။ တေဟီတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ။ ‘‘သမဂ္ဂဘာဝါယာ’’တိ ဣမိနာ သမဂ္ဂဿ ဘာဝေါ သာမဂ္ဂီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ပဂ္ဂယှ ဝစနန္တိ ပဂ္ဂဟေတွာ ဝစနံ။ ဝိဟာရေတိ အာဓာရေ ဘုမ္မံ, ထေရေ အသန္တေတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ထေရံ ကဒါ အာဂမိဿတိ နုခေါတိ ယောဇနာ။ မမာယနဝစနန္တိ မမာယနာကာရေန ပဝတ္တံ ဝစနံ။ မေတ္တာသိနေဟသိနိဒ္ဓါနီတိ မေတ္တာသင်္ခါတေန သိနေဟေန သိနေဟိတာနိ။ နယနာနီတိ စက္ခူနိ။ ‘‘အပ္ပါဗာဓော’’တိ ဣမိနာ အရောဂေါတိ ပဒဿေဝ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၁။)

အတ္ထံ ဒဿေတိ။ နိစ္စာဗာဓေန ဝါ အရောဂေါ, အာဂန္တုကာဗာဓေန အပ္ပါဗာဓော, အဇ္ဈတ္တာဗာဓေန ဝါ အရောဂေါ, ဗဟိဒ္ဓါဗာဓေန အပ္ပါဗာဓော, ကာယာဗာဓေန ဝါ အရောဂေါ, စိတ္တာဗာဓေန အပ္ပါဗာဓော။ သမန္နာဟရဏန္တိ ပုနပ္ပုနံ မနသိကရဏံ။

န ပုဂ္ဂလံ ပဋိဝိဘဇိတွာ ဘုဉ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ တဒတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ယော ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယောတိ ပုဂ္ဂလော, ဘုဉ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဧတ္တကံ…ပေ… ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ အာမိသပဋိဝိဘတ္တဘောဂိဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဧတ္တကံ ဝါ အသုကဿ စ…ပေ… ဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ပုဂ္ဂလပဋိဝိဘတ္တဘောဂိဘာဝံ ဒဿေတိ။ အယန္တိ ပုဂ္ဂလော။ အာဘတန္တိ ဂါမာဒိတော အာနီတံ။ အဒါတုမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေန ဒါတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။ ဒါနဉှိ နာမ န ကဿစိ ဝါရိတံ။ သဗ္ဗေသန္တိ ဒုဿီလသီလဝန္တာနံ။ ဝုတ္တန္တိ အဋ္ဌကထာယံ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၄၁၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄၉၂၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၆။၁၁) ဝုတ္တံ။ ဝိစေယျာတိ ဝိစိနိတွာ။ ဒါတုမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေန အဝိစိနိတွာ သာမညတော ဒါတုမ္ပိ ဝဋ္ဋတီတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ နနု ဧဝံ သတိ ပုဂ္ဂလဝိဘာဂေါ ကတော နာမ ဟောတိ, ကသ္မာ ဝိစေယျ ဒါတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ ဧတေတိ ဂိလာနာဒယော။ ဣဒံ ပဒံ ဝိစိနိတွာတိ ပဒေ ကမ္မံ, ‘‘ဒေန္တေနာ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဣတိ အယန္တိ ဣတိ မနသိကတွာ အယံ သာရဏီယဓမ္မပူရကော။

အခဏ္ဍာနီတိအာဒီသု ပဌမံ တာဝ ခဏ္ဍဆိဒ္ဒသဗလကမ္မာသာနိ ဒဿေတွာ တေသံ ပဋိပက္ခဝသေန အခဏ္ဍာဒီနိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယဿာတိ ဘိက္ခုဿ, သိက္ခာပဒံ ဘိန္နန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သတ္တသု အာပတ္တိက္ခန္ဓေသူတိ အာဓာရေ ဘုမ္မံ, သိက္ခာပဒန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အာပတ္တိဉှိ ပဋိစ္စ သိက္ခာပဒဿ ပညတ္တတ္တာ အာပတ္တိ တဿ ဝိသယော ဟောတိ။ အာဒိမှိ ဝါ အန္တေ ဝါတိ သိက္ခာပဒါနံ အာဒိမှိ ဝါ အန္တေ ဝါ။ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ သိက္ခာပဒေ ဘိန္နေ အာပတ္တိသမ္ဘဝတော ဝုတ္တံ ‘‘သိက္ခာပဒံ ဘိန္န’’န္တိ။ ခဏ္ဍံ နာမာတိ ဆိန္နံ နာမ။ ဝေမဇ္ဈေတိ သိက္ခာပဒါနံ ဝေမဇ္ဈေ။ ဘိန္နန္တိ သိက္ခာပဒံ ဘိန္နံ။ ဆိဒ္ဒံ နာမာတိ ဝိဝရံ နာမ။ ဒွေ တီဏိ သိက္ခာပဒါနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗလံ နာမာတိ စိတြံ နာမ။ ဘိန္နာနီတိ သိက္ခာပဒါနိ ဘိန္နာနိ။ ကမ္မာသံ နာမာတိ ဝိစိတြံ နာမ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၂။)

ဧတ္ထ စ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ဧကေန ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန စိတြံ သဗလံ နာမ, နာနာဌာနေ နာနာဝဏ္ဏေန ဝိစိတြံ ကမ္မာသံ နာမာတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ခဏ္ဍာဒီနံ ဝိပရိဝတ္တနဝသေန အခဏ္ဍာဒီနိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယဿ ပနာ’’တိအာဒိ။ အဘိန္နာနိသီလာနီတိ အဘိန္နာနိ သိက္ခာပဒသီလာနိ။ တာနိ ပနာတိ သီလာနိ ပန။ ‘‘ဧတာနီ’’တိ ပဒံ ပဒါလင်္ကာရမတ္တံ။ ဘုဇိဿဘာဝကရဏတောတိ တဏှာဒါသဗျတော မောစေတွာ ဘုဇိဿကရဏဘာဝတော။ ဣမိနာ ‘‘ဘုဇိဿဘာဝကရဏာနီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဥတ္တရပဒလောပဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ ဘုဇိဿာနီတိ ဝုစ္စန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိညူဟီတိ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ သပ္ပုရိသေဟိ။ ဥပစာရသမာဓိံ အပ္ပနာသမာဓိံ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော။ ဥပစာရသမာဓိဉ္စ အပ္ပနာသမာဓိံ စာတိ ဟိ အတ္ထော။ ‘‘သံဝတ္တယန္တီ’’တိ ဣမိနာ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနီတိ ဧတ္ထ အနီယသဒ္ဒေါ ဗဟုလံ ကတ္တုဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ သီလသာမညဂတောတိ ဧတ္ထ သမာနဿ ဘာဝေါ သာမညံ, တံ ဂတောတိ သာမညဂတော, သီလေန သာမညဂတော သီလသာမညဂတော, ဟုတွာ ဝိဟရတီတိ ယောဇနာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမာနဘာဝူပဂတသီလော ဝိဟရတီ’’တိ။

ယာယံ ဒိဋ္ဌီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒိဋ္ဌီ’’တိ သာမညဂတဿာပိ သဒ္ဒဿ ‘‘အရိယာ’’တိ သဒ္ဒန္တရသန္နိဓာနေန ဝိသေသဝိသယတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌီတိ အာဟ ‘‘မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌီ’’တိ။ ‘‘မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ’’တိ ဣမိနာ လောကိယသမ္မာဒိဋ္ဌိံ ပဋိက္ခိပတိ။ နိဒ္ဒေါသာတိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ, ဥတ္တမတ္တာ ဝါ နိဒ္ဒေါသာ။ ဣမိနာ အရိယသဒ္ဒေါ နိဒ္ဒေါသတ္ထဝါစကော အနိပ္ဖန္နပါဋိပဒိကောတိ ဒဿေတိ။ နိယျာတီတိ နိဗ္ဗာနံ ယာတိ။ ဣမိနာ အနီယသဒ္ဒေါ ဗဟုလံ ကတ္တုဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ ယော တထာကာရီ ဟောတိ, တက္ကရဿာတိ ယောဇနာ။ တထာကာရီတိ တာယ မဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ကာရီ ဟောတိ။ ဣမိနာ တာယ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ကရောတီတိ တက္ကရောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဒုက္ခက္ခယာယာတိ ဧတ္ထ ခီယနံ ခယော, ဒုက္ခဿ ခယော ဒုက္ခက္ခယော, တဒတ္ထာယာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သဗ္ဗဒုက္ခဿ ခယတ္ထ’’န္တိ။ သေသန္တိ ဝုတ္တဝစနတော သေသံ ဝစနံ။

ဣတိ ကတိပုစ္ဆာဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၃။)

ခန္ဓကပုစ္ဆာဝါရော

ပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၀။ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကန္တိ မဟာခန္ဓကံ။ ‘‘နိဒါနေန စ နိဒ္ဒေသေန စ သဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာ သဟ နိဒါနေနာတိ သနိဒါနံ, သဟ နိဒ္ဒေသေနာတိ သနိဒ္ဒေသန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ နိဒါနေနာတိ သိက္ခာပဒပညတ္တိဒေသသင်္ခါတေန နိဒါနေန။ နိဒ္ဒေသေနာတိ ပုဂ္ဂလာဒိနိဒ္ဒေသေန။ တတ္ထာတိ ဥပသမ္ပဒက္ခန္ဓကေ။ သမုက္ကဋ္ဌပဒါနန္တိ ဧတ္ထ သမုက္ကဋ္ဌသဒ္ဒေါ ဥတ္တမပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဥတ္တမာနီ’’တိ။ ပဒါနီတိ ‘‘န ဘိက္ခဝေ ဦနဝီသတိဝဿော ပုဂ္ဂလော ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗော’’တိ (ပါစိ။ ၄၀၂-၄၀၃၊ မဟာဝ။ ၁၂၄) အာဒိနာ နယေန ဝုတ္တာနိ ပဒါနိ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ‘‘သမုက္ကဋ္ဌာနိ ပဒါနိ သမုက္ကဋ္ဌပဒါနီ’’တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣတီတိ အယမတ္ထော။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ‘‘သမုက္ကဋ္ဌပဒါနံ ကတိ အာပတ္တိယော’’တိ ပဒါနမေဝ သာမိဝသေန နိဒ္ဒေသော ကတော, နနု အာပတ္တိယော နာမ ပုဂ္ဂလာနညေဝ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ယေန ယေန ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ ယေန ယေန ပဒေန ပညတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာ သာတိ အာပတ္တိ။ ဒွေ အာပတ္တိယောတိ ဧတ္ထ ဒွိန္နံ အာပတ္တီနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါစိတ္တိယံ, ဒုက္ကဋ’’န္တိ။

နဿန္တေတေတိ နဿန္တု ဧတေ။ ဝိနဿန္တေတေတိ ဝိနဿန္တု ဧတေ ဘိက္ခူတိ အတ္ထော။ တေဟီတိ ဘိက္ခူဟိ။ ဝဒတောတိ ဝဒန္တာနံ။ သေသေသု ဥပေါသထကရဏေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဒုက္ကဋာပတ္တိယေဝါ’’တိ ဣမိနာ ဧကာ အာပတ္တီတိ ဧတ္ထ အတ္ထပကရဏာဒိဝသေန ဒုက္ကဋာပတ္တိယေဝါတိ ဒဿေတိ။

ပဝါရဏက္ခန္ဓကေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဥပေါသထက္ခန္ဓကံ အပေက္ခတိ။

စမ္မသံယုတ္တေပီတိ စမ္မေန သံယုတ္တံ ကတွာ ဒေသိတေ ခန္ဓကေပိ, စမ္မက္ခန္ဓကေပီတိ အတ္ထော။ ပိသဒ္ဒေါ ပဝါရဏက္ခန္ဓကံ အပေက္ခတိ။ ဘေသဇ္ဇက္ခန္ဓကေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ စမ္မက္ခန္ဓကံ အပေက္ခတိ။ သမန္တာတိ အင်္ဂဇာတဿ သမန္တတော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၄။)

တတ္ထာတိ ကထိနက္ခန္ဓကေ။ စီဝရသံယုတ္တေတိ စီဝရက္ခန္ဓကေ။

စမ္ပေယျကေတိ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ။ သမုစ္စယက္ခန္ဓကေသုပီတိ ပိသဒ္ဒေါ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကံ အပေက္ခတိ။

သမထက္ခန္ဓကေ ဣမာ ဒွေ အာပတ္တိယော ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုကေတိ ခုဒ္ဒကဝတ္ထုက္ခန္ဓကေ။ ဂရုဘဏ္ဍဝိဿဇ္ဇနေတိ ဂရုဘဏ္ဍဿ ဝိဿဇ္ဇနေ။

သံဃဘေဒေတိ သံဃဘေဒက္ခန္ဓကေ။ ‘‘သမာစာရံ ပုစ္ဆိဿန္တိ ဝုတ္တေ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ’’တိ ဣမိနာ သမာစာရသဒ္ဒေန ဝတ္တက္ခန္ဓကံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။ သာတိ ဒုက္ကဋာပတ္တိ။ ‘‘တထာ’’တိ ပဒေန ‘‘ဧကာ ဒုက္ကဋာပတ္တိယေဝါ’’တိ ပဒံ အတိဒိသတိ။ ‘‘ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနေ’’တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ ဌပနံ ပုစ္ဆိဿန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ပါတိမောက္ခ’’န္တိအာဒိပဒဿ လောပံ ဒဿေတိ။ ပဉ္စသတိကသတ္တသတိကေသူတိ ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကသတ္တသတိကက္ခန္ဓကေသု။ အာရောပိတောတိ ဧတ္ထ ရုပဓာတုယာ ဒွိကမ္မိကတ္တာ, နျာဒိဂဏတ္တာ စ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ပဓာနကမ္မမေဝ ဝုတ္တံ, န ‘‘သင်္ဂဟ’’န္တိ အပဓာနကမ္မံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဓမ္မော သင်္ဂဟ’’န္တိ။ တတ္ထာတိ ပဉ္စသတိကသတ္တသတိကေသု။

ဣတိ ခန္ဓကပုစ္ဆာဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဧကုတ္တရိကနယော

ဧကုတ္တရိကနယော ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၁။ ဧဝံ ခန္ဓကပုစ္ဆာယ ဝဏ္ဏနံ ကတွာ ဣဒါနိ ဧကုတ္တရိကနယဿ တံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘အာပတ္တိ…ပေ… နယေ’’တိ။ တတ္ထ ဧကုတ္တရိကနယေ ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနီ’’တိ ဣမိနာ သမုဋ္ဌာနာနိ အာပတ္တိံ ကရောန္တီတိ အတ္ထေန အာပတ္တိကရာ နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဧတေသန္တိ ဆန္နံ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနံ။ ဟီတိ ယသ္မာ,

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၅။)

အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သိက္ခာပဒေ စာတိ မာတိကာသိက္ခာပဒေ စ။ လဟုကာ အာပတ္တီတိ ဧတ္ထ အပ္ပသာဝဇ္ဇတ္တာ န လဟုကာ နာမ ဟောတိ, လဟုကေန ပန ဝိနယကမ္မေနာတိ အာဟ ‘‘လဟုကေန ဝိနယကမ္မေန ဝိသုဇ္ဈနတော’’တိ။ ပဉ္စဝိဓာတိ ထုလ္လစ္စယာဒိဝသေန ပဉ္စပကာရာ။ ကေနစီတိ လဟုကေန ဝါ ဂရုကေန ဝါ ကေနစိ အာကာရေန။ သံဝိဇ္ဇတိ ဂိဟိဘာဝတော အဝသေသော သမဏဘာဝေါ ဧတိဿာတိ သာဝသေသာ, ပဋိပက္ခဝသေန အနဝသေသာ။ ဒွေ အာပတ္တိက္ခန္ဓာတိ ပါရာဇိကသံဃာဒိသေသဝသေန ဒွေ အာပတ္တိက္ခန္ဓာ။

‘‘ကရောန္တီ’’တိ ဣမိနာ အန္တရာယိကာတိ ဧတ္ထ ဏိကပစ္စယဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အန္တရာယိကာ အာပတ္တိယော သဗ္ဗထာ အန္တရာယိကာ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘အန္တရာယိကံ အာပန္နဿာပီ’’တိအာဒိ။ ဒေသေတွာ သုဒ္ဓိပတ္တဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ လောကဝဇ္ဇာတိ လောကေဟိ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ။ ပဏ္ဏတ္တိဝဇ္ဇာတိ ဘဂဝတော ပဏ္ဏတ္တိယာ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာ။ ယန္တိ ယံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကရောန္တောတိ ကိရိယမာနတော။ ဧတ္ထ ဟိ မာနသဒ္ဒဿ အန္တာဒေသော။ ဣမိနာ ကရဏံ ကိရိယန္တိ ဘာဝတ္ထံ ဒဿေတိ။ အာပဇ္ဇတီတိ ပုဂ္ဂလော အာပဇ္ဇတိ။ သာ အာပတ္တိ ကိရိယတော သမုဋ္ဌိတာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ကာ အာပတ္တိ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ပါရာဇိကာပတ္တိ ဝိယာ’’တိ။ ဧသေဝ နယော အနန္တရဝါကျေသုပိ။

ပုဗ္ဗာပတ္တီတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗသဒ္ဒေါ ပဌမတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဌမံ အာပန္နာပတ္တီ’’တိ။ ‘‘အာပန္နာ’’တိ ပဒေန မဇ္ဈေလောပံ ဒဿေတိ။ ပစ္ဆာ အာပန္နာပတ္တီတိ ဝတ္တဘေဒဒုက္ကဋာပတ္တိ။ မူလဝိသုဒ္ဓိယာတိ မူလေ ကာယစိ အာပတ္တိယာ အမိဿတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိယာ အာပတ္တိယာ။ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒမ္ပီတိ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တဝစနမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပုရိမံ မဟာအဋ္ဌကထာဝစနံ အပေက္ခတိ။ ဧကေန ပရိယာယေနာတိ ဧကေန ကာရဏေန။

ယာတိ အာပတ္တိ, ဒေသိတာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ဒေသိတာ ဂဏနူပိကာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ယာ ဒေသိတာ ဟောတိ, အယံ အဂဏနူပိကာ နာမာတိ ယောဇနာ။ သဥဿာဟေနေဝါတိ ပုနပိ အာပဇ္ဇိဿာမီတိ သဟ ဥဿာဟေနေဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ‘‘ဂဏနံ န ဥပေ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၆။)

တီ’’တိ ဣမိနာ ဂဏနံ န ဥပဂစ္ဆတီတိ အဂဏနူပိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဋ္ဌမေ ဝတ္ထုသ္မိံ ပူရဏေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒံ ပါဠိယံ အဋ္ဌဝတ္ထုကပူရဏဝသေန ဘိက္ခုနီနံ အာဂတတ္တာ ဘိက္ခုနိယော သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဘိက္ခူနမ္ပိ ဒုတိယပါရာဇိကဋ္ဌာနေ လဗ္ဘတိယေဝ။

ထုလ္လဝဇ္ဇာတိ ဧတ္ထ ထုလ္လံ ဝဇ္ဇံ ဧတိဿာတိ ထုလ္လဝဇ္ဇာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ထုလ္လဒေါသေ ပညတ္တာ’’တိ။ ယာ စ ဓမ္မိကဿ ပဋိဿဝဿ အသစ္စာပနေ အာပတ္တိ အတ္ထိ, သာ စ ဂိဟိပဋိသံယုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ပဉ္စာနန္တရိယကမ္မာပတ္တီတိ ပဉ္စဟိ အာနန္တရိယကမ္မေဟိ အာပန္နာ ပါရာဇိကာပတ္တိ။ သုဒိန္နတ္ထေရာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဓနိယတ္ထေရာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အာဒိကမ္မိကောတိ အာဒိကမ္မံ ကရောန္တော, တသ္မိံ နိယုတ္တော ဝါ။ မက္ကဋိသမဏာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဝဇ္ဇိပုတ္တကာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယော ကဒါစိ ကရဟစိ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, သော အဓိစ္စာပတ္တိကော နာမာတိ ယောဇနာ။ ပရတောပိ ဧသေဝ နယော။

‘‘စောဒေတီ’’တိ ဣမိနာ စောဒေတီတိ စောဒကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘စောဒိတော’’တိ ဣမိနာ စောဒိတဗ္ဗောတိ စုဒိတော, သောယေဝ စုဒိတကောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပဉ္စဒသသူတိ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တေသု ပဉ္စဒသဓမ္မေသု။ တေနာတိ အဓမ္မစောဒကေန, စောဒိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါတိမောက္ခဋ္ဌပနက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၄၀၁) ဝုတ္တေ သစ္စေ စ အကုပ္ပေ စ အတိဋ္ဌန္တောပိ အဓမ္မစုဒိတကောယေဝ နာမ, သော ပန ဓမ္မစောဒကေန စောဒိတေယေဝ ကုပ္ပန္တော အဓမ္မစုဒိတကော နာမ, အဓမ္မစောဒကေန စောဒိတေ ပန ကုပ္ပန္တောပိ အဓမ္မစုဒိတကော နာမ န ဟောတိ, တသ္မာ ဣဓ န ဝုတ္တော။ ‘‘သမန္နာဂတော’’တိ ဣမိနာ နိယတာ ဧတဿ သန္တီတိ နိယတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

အာပဇ္ဇိတုံ ဘဗ္ဗာတိ ဘဗ္ဗာပတ္တိကာ။ ကေနစိ ကမ္မေန အကတောပိ အနုက္ခိတ္တကောယေဝ နာမ, သော ပန ဥက္ခိတ္တကောတိ သင်္ကာဘာဝတော ဣဓ န ဝုတ္တော။ အယန္တိ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မကတော ဘိက္ခု။ ဟီတိ ယသ္မာ, န ကောပေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လိင်္ဂဒဏ္ဍကမ္မသံဝါသနာသနာဟီတိ လိင်္ဂနာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၇။)

သနေန စ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနေန စ သံဝါသနာသနေန စ။ ယေနာတိ ဘိက္ခုနာ။ သောတိ နာနာသံဝါသကော။ ဒွိန္နံ နာနာသံဝါသကာနံ ဝိသေသော ဟေဋ္ဌာ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၄၂၈) ဝုတ္တောယေဝ။ ဌပနံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ကိံ ဌပနံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ပါတိမောက္ခဋ္ဌပန’’န္တိ။

ဣတိ ဧကကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဧကုတ္တရိကနယော ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၂။ ဒုကေသု အစိတ္တကာ အာပတ္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘူတာရောစနာပတ္တီတိ ပါစိတ္တိယာပတ္တိ။ အဘူတာရောစနာပတ္တီတိ ပါရာဇိကထုလ္လစ္စယာပတ္တိ။ ပဒသောဓမ္မာဒိကာတိအာဒိသဒ္ဒေန ဥတ္တရိဆပဉ္စဝါစာ သင်္ဂဟိတာ။ မဉ္စပီဌာဒီနန္တိအာဒိသဒ္ဒေန ဘိသိအာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ အနာပုစ္ဆာဂမနာဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန အနုဒ္ဓရိတွာ ဂမနံ သင်္ဂဏှာတိ။ သပုဂ္ဂလောတိ သော အတ္တသင်္ခါတော ပုဂ္ဂလော သပုဂ္ဂလော။ ပရပုဂ္ဂလောတိ ပရော ပုဂ္ဂလော ပရပုဂ္ဂလော။ ဂရုကန္တိ သံဃာဒိသေသံ။ လဟုကန္တိ ပါစိတ္တိယံ။ ပုန ဂရုကန္တိ ပါရာဇိကံ။ ပုန လဟုကန္တိ ပါစိတ္တိယမေဝ။

အင်္ဂုလိမတ္တမ္ပီတိ ပိသဒ္ဒေန ကေသဂ္ဂမတ္တမ္ပီတိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တန္တိ မဉ္စပီဌံ။ ဂမိယော အာပဇ္ဇတိ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘အာဒိယန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမာ’’တိအာဒိနာ အတ္ထာပတ္တိ အာဒိယန္တော အာပဇ္ဇတီတိ ပါဠိယံ အာဒိယန္တော ဟုတွာ အာပဇ္ဇတိ အာပတ္တိ အတ္ထီတိ ယောဇနာနယံ ဒဿေတိ။ ဧဝဉှိ သတိ ‘‘အာပဇ္ဇတီ’’တိ အာချာတပဒံ ‘‘အတ္ထီ’’တိ ကိရိယန္တရံ အပေက္ခိတွာ ကတ္တာ ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အထ ဝါ အာဒိယန္တော ပုဂ္ဂလော ယံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, သာ အာပတ္တိ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော အညေသုပိ။ မူဂဗ္ဗတာဒီနီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဂေါဝတကုက္ကုရဝတာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ပါရိဝါသိကာဒယော အာပဇ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဇ္ဇနီယာဒိကမ္မကတာ ဝါ ပုဂ္ဂလာတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၈။)

အသမာဒိယန္တာ အာပဇ္ဇန္တီတိ အသမာဒိယန္တာ ဟုတွာ အာပဇ္ဇန္တိ။ တေတိ ပုဂ္ဂလေ။ ကရောန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမာတိ ကရောန္တော ဟုတွာ အာပဇ္ဇတိ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ဒေန္တော အာပဇ္ဇတိ နာမာတိအာဒီသုပိ။

ဧကရတ္တဆာရတ္တသတ္တာဟဒသာဟမာသာတိက္ကမေသူတိ ‘‘ဧကရတ္တမ္ပိ တိစီဝရေန ဝိပ္ပဝသေယျာ’’တိ (ပါရာ။ ၄၇၅-၄၇၆) စ ‘‘ဆာရတ္တပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝသိတဗ္ဗ’’န္တိ (ပါရာ။ ၆၅၃) စ ‘‘သတ္တာဟပရမံ သန္နိဓိကာရကံ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ (ပါရာ။ ၆၂၂-၆၂၃) စ ‘‘ဒသာဟပရမံ အတိရေကစီဝရံ ဓာရေတဗ္ဗ’’န္တိ (ပါရာ။ ၄၆၂-၄၆၃) စ ‘‘မာသပရမံ နိက္ခိပိတဗ္ဗ’’န္တိ (ပါရာ။ ၄၉၉-၅၀၀) စ ဝုတ္တကာလာတိက္ကမေသု။

ဣမံ ပန အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ယသ္မိံ ပက္ခေ နိသိန္နောတိ ယသ္မိံ ပက္ခေ သယံ နိသိန္နော။ တေသန္တိ အတ္တနော ပက္ခေ နိသိန္နာနံ, နာနာသံဝါသကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေသန္တိ သကပက္ခေ နိသိန္နာနံ။ ကမ္မံ ကောပေတီတိ နာနာသံဝါသကတ္တာ ကမ္မံ ကောပေတိ။ ဣတရေသန္တိ ပရပက္ခေ နိသိန္နာနံ။ ဟတ္ထပါသံ အနာဂတတ္တာ ကမ္မံ ကောပေတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တဝစနံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ယေသံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ယေသန္တိ သကပက္ခေ ဝါ ပရပက္ခေ ဝါ နိသိန္နာနံ ယေသံ ဘိက္ခူနံ။ သောတိ ဘိက္ခု။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗတောတိ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗဘာဝတော။ ဣမိနာ ပုဂ္ဂလေန ဆဟိ သမုဋ္ဌာနေဟိ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာတိ အာပတ္တိယောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကမ္မေန ဝါ သလာကဂ္ဂါဟေန ဝါတိ ဧတ္ထ ဥဒ္ဒေသော ကမ္မေ လက္ခဏဟာရနယေန သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ, ဝေါဟာရာနုဿာဝနာ သလာကဂ္ဂါဟေတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥဒ္ဒေသော စေဝ…ပေ… ဧက’’န္တိ။ ပုဗ္ဗဘာဂါတိ သံဃဘေဒဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တာ။ ပမာဏန္တိ သံဃဘေဒဿ ကာရဏံ။

အဒ္ဓါနဟီနော နာမာတိ ဧတ္ထ အဒ္ဓါနသဒ္ဒေါ ကာလပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဦနဝီသတိဝဿော’’တိ။ ထေယျသံဝါသကာဒယောတိအာဒိသဒ္ဒေန တိတ္ထိယပက္ကန္တကဘိက္ခုနီဒူသကပဉ္စာနန္တရိယာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ။ အဋ္ဌ အဘဗ္ဗ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၆၉။)

ပုဂ္ဂလာ ကရဏဒုက္ကဋကာ နာမ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ကရဏံ, ကမ္မံ, ဒုဋ္ဌု ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဒုက္ကဋံ, ကမ္မမေဝ။ ကရဏံ ဒုက္ကဋမေတဿာတိ ကရဏဒုက္ကဋကော။ ဝိသေသနပရနိပါတော ‘‘အဂျာဟိတော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ တဒေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုက္ကဋကိရိယာ’’တိအာဒိ။ နော စ ယာစတီတိ ဧတ္ထ ယာစဓာတုယာ ပဓာနကမ္မံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ, ‘‘သံဃ’’န္တိ အပဓာနကမ္မမာနေတဗ္ဗံ။ တေပိဋကောတိ တိပိဋကံ ဝါစုဂ္ဂတဝသေန ဓာရကော။ အာဏာယပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ‘‘မတေနပီ’’တိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ယာစန္တဿေဝါတိ နိဿယံ အာစရိယံ ယာစန္တဿေဝ။ ယံ ဝတ္ထုံ အဇ္ဈာစရန္တော အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, တံ ဝတ္ထု သာတိသာရံ နာမာတိ ယောဇနာ။

ဥပဃာတိကာတိ ဧတ္ထ ဥပဟနန္တီတိ ဥပဃာတာ, တေယေဝ ဥပဃာတိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပဃာတာ’’တိ။ တတ္ထာတိ ဒွီသု ဥပဃာတိကေသု။ ဒွေ ဝေနယိကာတိ ဧတ္ထ ဝိနယေန သိဒ္ဓါ ဝေနယိကာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယသိဒ္ဓါ’’တိ။ ‘‘ဒွေ အတ္ထာ’’တိ ဣမိနာ ဏိကသဒ္ဒဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ပညတ္တာနုလောမံ နာမ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပစ္စယဃာတောတိ ပစ္စယဿ ဃာတော။ ဣမိနာ သေတုဃာတောတိ ဧတ္ထ သေတုသဒ္ဒေါ ပစ္စယဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ စိတ္တဿာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဂေဝ ကာယဝါစာနန္တိ ဒဿေတိ။ ဣတိပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဒုတိယတ္ထသမ္ပိဏ္ဍနော။ ‘‘ပမာဏေနာ’’တိ ဣမိနာ မတ္တကာရိတာတိ ဧတ္ထ မတ္တသဒ္ဒေါ ပမာဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ကရဏ’’န္တိ ဣမိနာ ကာရိတာတိ တဒ္ဓိတဘာဝံ ကိတဘာဝေန ဒဿေတိ သဘာဂတ္တာ။ ကာယဒွါရိကန္တိ ကာယဒွါရေ ပဝတ္တံ အာပတ္တိံ။ ဣမိနာ အာပဇ္ဇတီတိ ပဒဿ ကမ္မံ ဒဿေတိ။ ကာယေနေဝ ဝုဋ္ဌာတီတိ ကာယသာမဂ္ဂိယာ ဒါနတ္တာ ကာယေနေဝ ဝုဋ္ဌာတိ။ သီသမက္ခနာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ပါဒမက္ခနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။

တန္တိ ဘာရံ။ ‘‘နိတ္ထရိတုံ ဝီရိယံ အာရဘတီ’’တိ ဣမိနာ ဝဟနာကာရံ ဒဿေတိ။ ထေရော သမာနောတိ ယောဇနာ။ နဝဟနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနုဇာနာမီ’’တိအာဒိ။ ‘‘ကုက္ကုစ္စာယိတွာ ကရောတီ’’တိ ဣမိနာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၀။)

ကုက္ကုစ္စသဒ္ဒဿ နာမဓာတုံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဒိဝါ စ ရတ္တော စာ’’တိ ဣမိနာ အဘိဏှံ အာသဝဝဍ္ဎနံ ဒဿေတိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တေသု တေသု ဝိဘင်္ဂက္ခန္ဓကေသု။

ဣတိ ဒုကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဧကုတ္တရိကနယော တိကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၃။ တိကေသု ဘဂဝတိ တိဋ္ဌန္တေ ယံ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ, သာ အာပတ္တိ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဒေသု။ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တိကေသု, ဝိတ္ထာရော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ လောဟိတုပ္ပါဒါပတ္တီတိ အနုလောမပါရာဇိကာပတ္တိ။ ‘‘အာဝုသောဝါဒေနာ’’တိ ‘‘အာဝုသော’’တိ ဝေါဟာရေန။ ဝေါတိ တုမှေဟိ။

ကာလေတိ ပုရေဘတ္တကာလေ။ ဝိကာလေတိ ပစ္ဆာဘတ္တကာလေ။ အဝသေသံ အာပတ္တိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒသဝဿောမှီတိ အဟံ ဒသဝဿော အမှိ။ နဝေါတိ ပဉ္စဝဿအပရိပုဏ္ဏော။ မဇ္ဈိမောတိ ပဉ္စဝဿတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဒသဝဿအပရိပုဏ္ဏော။ ကုသလစိတ္တော အာပဇ္ဇတီတိ ကုသလစိတ္တော ဟုတွာ အာပဇ္ဇတိ။ အဗျာကတစိတ္တောတိ သုပန္တဿ ဘဝင်္ဂစိတ္တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယန္တိ အာပတ္တိံ။ သဗ္ဗန္တိ အာပတ္တိံ, အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒုက္ခဝေဒနာသမင်္ဂီ ဟုတွာ အာပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ ယန္တိ အာပတ္တိံ။

တယော ပဋိက္ခေပါတိ ဧတ္ထ ပဋိက္ခေပဿ သာမိကံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော’’တိ။ ကိလေသသလ္လေခနကပဋိပတ္တိယာတိ ကိလေသံ သလ္လိခတိ တနုံ ကရောတီတိ ကိလေသသလ္လေခနကာ, သာယေဝ ပဋိပတ္တိ ကိလေသသလ္လေခနကပဋိပတ္တိ, တာယ။

ပရိသံ ဥပဋ္ဌာပေန္တော ဗာလောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပရိသံ ဥပဋ္ဌာပေန္တော ပဏ္ဍိတော စာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဝသေသံ အာပတ္တိန္တိ ယောဇနာ။ ကာဠေတိ ကာဠပက္ခေ။ ဇုဏှေတိ ဇုဏှပက္ခေ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၁။)

ကတ္တိကပုဏ္ဏမာသိယာတိ ပစ္ဆိမကတ္တိကပုဏ္ဏမာသိယာ။ ကုရုန္ဒိယံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သုဝုတ္တကာရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စာတုမာသ’’န္တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ, ပရိယေသန္တော စ နိဝါသေန္တော စ ဘိက္ခူတိ ယောဇနာ။

ဝတ္ထုန္တိ မေထုနဓမ္မာဒိဝတ္ထုံ။

ပဋိစ္ဆာဒေတိ ဧတာယာတိ ပဋိစ္ဆာဒီတိ ကရဏတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတိ။ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒွါရံ ပိဒဟိတွာ’’တိအာဒိ။ ဧတဒေဝါတိ ပရိကမ္မမေဝ။ ဥဘယတ္ထာတိ ဥဘယေသု ဇန္တာဃရပဋိစ္ဆာဒိဥဒကပဋိစ္ဆာဒီသု။ သဗ္ဗန္တိ အခိလံ ပရိကမ္မာဒိံ။ နိယျန္တီတိ နိလီယိတွာ ယန္တိ။ ဣမိနာ ဝဟန္တီတိ ဧတ္ထ ဝဟဓာတု ဂတျတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ အဗ္ဘမဟိကာဓူမရဇရာဟုဝိမုတ္တန္တိ အဗ္ဘေန စ မဟိကာယ စ ဓူမေန စ ရဇေန စ ရာဟုနာ စ ဝိမုတ္တံ။ တေသူတိ အဗ္ဘာဒီသု။ တထာတိ ယထာ စန္ဒမဏ္ဍလံ ဝိရောစတိ, တထာ သူရိယမဏ္ဍလံ။

ကရဏီယေန ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ကပ္ပေန္တောတိ ကရောန္တော။ အာဂန္တုကော အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနဇ္ဈိဋ္ဌောတိ အနဇ္ဈေသိတော ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တိဏဝတ္ထာရကသမထေ ကာယေန ဝုဋ္ဌာတိ ကာယသာမဂ္ဂိယာ ဒါနတ္တာ။

အာဂါဠှာယ စေတေယျာတိ အာဂါဠှသဒ္ဒေါ ဒဠှပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဒဠှဘာဝါယာ’’တိ။ အာ ဘုသော ဂါဟိယတေ အာဂါဠှော, ဂါဠှော ဗာဠှော ဒဠှောတိ အတ္ထတော ဧကံ။ စေတေယျာတိ ပကပ္ပေယျ။ န ပူရယတောတိ န ပူရယန္တဿ။ အလဇ္ဇီ စ ဟောတိ ဗာလော စ အပကတတ္တော စာတိ ဧတ္ထ ဗာလမတ္တအပကတတ္တမတ္တေန ကမ္မံ န ကာတဗ္ဗံ, အာပတ္တိဝသေနေဝ ပန ကာတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဗာလော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဗာလော န ဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယန္တိ ဗာလော။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန အဇာနနမတ္တေန။ ဗာလဘာဝမူလကံ အာပတ္တိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွေ အာပတ္တိက္ခန္ဓေတိ ပါရာဇိကသံဃာဒိသေသဝသေန ဒွေ အာပတ္တိရာသယော။ တေသန္တိ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ, ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

ကာယိကော ဒဝေါ နာမာတိ ကာယိကော ပရိဟာသော နာမ။ မုခါလမ္ဗရကရဏာဒိဘေဒေါတိ မုခေန အာလမ္ဗရနာမကတူရိယကိစ္စဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၂။)

ကရဏာဒိဘေဒေါ။ ဒွီဟိပိ ဒွါရေဟီတိ ကာယဝစီဝသေန ဒွီဟိပိ ဒွါရေဟိ။ ကာယဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဝီတိက္ကမောတိ ကာယဒွါရေ ပညတ္တဿ ကာယသံသဂ္ဂါဒိသိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမော။ ဝစီဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒဝီတိက္ကမောတိ ဝစီဒွါရေ ပညတ္တဿ ဒုဋ္ဌုလ္လဝါစာဒိသိက္ခာပဒဿ ဝီတိက္ကမော။ ကာယိကေန ဥပဃာတိကေနာတိ ဧတ္ထ ဥပဃာတိကံ နာမ အသိက္ခနန္တိ အာဟ ‘‘အသိက္ခနေနာ’’တိ။ ကသ္မာ အသိက္ခနံ ဥပဃာတံ နာမာတိ အာဟ ‘‘ယော ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယောတိ ပုဂ္ဂလော။ တန္တိ ကာယဒွါရေ ပညတ္တသိက္ခာပဒံ။ နန္တိ ဧဝမေဝ။ ဟိ ယသ္မာ ဥပဃာတေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝေဇ္ဇကမ္မေန သမန္နာဂတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာသနဥဂ္ဂဟဏအာရောစနာဒိနာ ဝါစသိကေန မိစ္ဆာဇီဝေနာတိ ယောဇနာ။

‘‘မာ ဘဏ္ဍနံ ကရီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘မာ’’တိ ပဋိသေဓဿ ‘‘ကရီ’’တိ ပါဌသေသေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတိ။ န ဝေါဟရိတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဝိပုဗ္ဗအဝပုဗ္ဗ-ဟရဓာတု ကထနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘န ကိဉ္စိ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဗီဇနဂ္ဂါဟာဒိကေတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဓမ္မဇ္ဈေသနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဩကာသကမ္မံ ကာရေန္တဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဩကာသ’’န္တိ စ ‘‘ဩကာသကမ္မ’’န္တိ စ သဒိသန္တိ အာဟ ‘‘ဩကာသံ ကာရေန္တဿာ’’တိ။ န အာဒါတဗ္ဗန္တိ န ဂဏှိတဗ္ဗံ။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယတ္ထ ဂဟေတွာ’’တိအာဒိ။

ယန္တိ ဝိနယံ။ သောတိ ဘိက္ခု။ သောတိ ဝိနယော။ တဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ ဣဒန္တိ ကမ္မံ။ အညံ ပုစ္ဆာတိ မယာ အညံ ဘိက္ခုံ ပုစ္ဆာဟီတိ ယောဇနာ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ သောတိ တီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတော ဘိက္ခု။ အဿာတိ တီဟင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတဿ။ န သာကစ္ဆိတဗ္ဗောတိ န သဟ ကထေတဗ္ဗော။

‘‘လဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာ ဣဒမပ္ပဟာယာတိ ဧတ္ထ ဣဒံသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ‘‘အဝိဇဟိတွာ’’တိ ဣမိနာ ဟာဓာတု တွာပစ္စယောတိ ဒဿေတိ။ သုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစာရိန္တိ ဧတ္ထ သဗ္ဗထာ ကိလေသသုဒ္ဓေါ ခီဏာသဝေါဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ခီဏာသဝံ ဘိက္ခု’’န္တိ။ ‘‘ပါတဗျဘာဝ’’န္တိ ဣမိနာ ပါတဗျတန္တိ ဧတ္ထ တာပစ္စယော ဘာဝတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဋိသေဝန’’န္တိ ဣမိနာ ပါတဗျသဒ္ဒေါ ယထာကာမပရိဘုဉ္ဇနတ္ထောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၃။)

ဒဿေတိ။ ဂတိဝိသောဓနန္တိ ဒုဂ္ဂတိတော သုဂတိယာ ဝိသုဇ္ဈနံ။ ‘‘အကုသလာနိ စေဝ မူလာနိ စာ’’တိ ဣမိနာ အကုသလသဒ္ဒဿ စ မူလသဒ္ဒဿ စ တုလျာဓိကရဏဘာဝံ ဒဿေတိ။ တသ္မာ အကုသလသင်္ခါတာနိ မူလာနိ အကုသလမူလာနီတိ တုလျာဓိကရဏသမာသော ကာတဗ္ဗော။ ဒုစ္စရိတာနီတိ ဧတ္ထ ဒုသဒ္ဒဿ ဒုဋ္ဌုဝိရူပတ္ထဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုဋ္ဌု စရိတာနိ, ဝိရူပါနိ ဝါ စရိတာနီ’’တိ။ ဝိရူပါနီတိ ဝိကာရသဘာဝါနိ။ ‘‘ကရဏဘူတေနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ကတ္တုဘူတေနာ’’တိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ခန္ဓကေ။

ဣတိ တိကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဧကုတ္တရိကနယော စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၄။ စတုက္ကေသု ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တိဏဝတ္ထာရကသမထဋ္ဌာနန္တိ တိဏဝတ္ထာရကသမထေန အဓိကရဏဝူပသမိတဋ္ဌာနံ။ ပရဿ ကမ္မဝါစာယာတိ ပရဿ ကရဏဘူတာယ ကမ္မဝါစာယ။ တတောတိ စတုက္ကတော။ ပရေသူတိ အညေသု စတုက္ကေသု ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ တမေဝါတိ ကာယဒွါရိကမေဝ။ ပုန တမေဝါတိ ဝစီဒွါရိကမေဝ။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗာပတ္တိဉ္စ သဟာဂါရသေယျာပတ္တိဉ္စာတိ ယောဇနာ။ ဇဂ္ဂန္တောတိ ဇာဂရန္တော။

အစိတ္တကော အာပဇ္ဇတိ နာမာတိ ‘‘အစိတ္တကော ဘိက္ခု အာပဇ္ဇတိ နာမာ’’တိ ဝါ ‘‘အစိတ္တကော ဟုတွာ အာပဇ္ဇတိ နာမာ’’တိ ဝါ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ သဘာဂန္တိ ဝတ္ထုသဘာဂံ။ တဉ္စာတိ အညတရံ တဉ္စ အာပတ္တိံ။ ဣတီတိ ဧဝံ။

ကမ္မေနာတိ သမနုဘာသနကမ္မေန။ ကမ္မေန ဝုဋ္ဌာတီတိ ကမ္မေန ဧဝ ဝုဋ္ဌာတိ။

သောတိ ဂိဟိပရိက္ခာရော, အာဟဋော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဝါပုရဏန္တိ ကုဉ္စိကံ။ အန္တောတိ ဘဏ္ဍာဂါရဿ အန္တော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၄။)

သမ္မုခါ ဝုဋ္ဌာတီတိ သမ္မုခါ ဧဝ ဝုဋ္ဌာတိ။

သယိတာယ ဧဝ ဘိက္ခုနိယာတိ ယောဇနာ။ ဣဒန္တိ သဟာဂါရသေယျာပတ္တိံ, ပဋိစ္စာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ ‘‘လိင်္ဂပါတုဘာဝေနာ’’တိ ဝစနံ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဘိန္နမ္ပီတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနမ္ပိ။ လိင်္ဂပဋိလာဘေနာတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂပဋိလာဘေန။ ပဌမန္တိ အာဒိကပ္ပကာလေ။ ‘‘ပဌမံ ဥပ္ပန္နဝသေနာ’’တိ ဣမိနာ ပုရေ ဥပ္ပန္နံ ပုရိမန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘သေဋ္ဌဘာဝေနာ’’တိ ဣမိနာ ပုရဘာဝေန သေဋ္ဌဘာဝေန ဥပ္ပန္နံ ပုရိမန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပုရိသလိင်္ဂ’’န္တိ ဣမိနာ ဣမပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ပုရိသကုတ္တပုရိသာကာရာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ပုရိသနိမိတ္တာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ယာနိ ဆစတ္တာလီသ သိက္ခာပဒါနီတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဒုတိယစတုက္ကေပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေဟီတိ တိံသာဓိကေဟိ သတသိက္ခာပဒေဟိ။

မဟာပဒေသာတိ ဝိနယေ (မဟာဝ။ ၃၀၅) အာဂတာ မဟာပဒေသာ။ ကသ္မာ မဟာပဒေသာ ‘‘သာမုက္ကံသာ’’တိ ဝုစ္စန္တီတိ အာဟ ‘‘တေ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တေတိ စတ္တာရော မဟာပဒေသာ, ဝုစ္စန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သယ’’န္တိ ဣမိနာ သာမုက္ကံသာတိ ဧတ္ထ သံသဒ္ဒဿ သယမတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဥက္ခိပိတွာ’’တိ ဣမိနာ ဥက္ကံသသဒ္ဒေါ ဥက္ခိပနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဌပိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ သယံ ဥက္ကံသိတွာ ဌပိတာ သာမုက္ကံသာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အဇ္ဈောဟရဏီယပရိဘောဂါ’’တိ ဣမိနာ ဗာဟိရပရိဘောဂံ နိဝတ္တေတိ။ ဥဒကံ ပနာတိ ကေနစိ အသံသဂ္ဂံ ပသန္နောဒကံ ပန။ ကာလေတိ သပ္ပဒဋ္ဌကာလေ။ ‘‘ပဉ္စ ဝါ ဒသ ဝါ သီလာနီ’’တိ ဣမိနာ ပဉ္စ ဝါ ဒသ ဝါ သီလာနိ ဥပါသကသီလန္တိ ဒဿေတိ။

တတ္ထ စာတိ ဝိဟာရေ စ။ ဥဘောပီတိ အာဂန္တုကာဝါသိကဝသေန ဥဘောပိ။ အသာဓာရဏန္တိ ဒွီဟိ အသာဓာရဏံ။ အာပတ္တိန္တိ ဘိက္ခုနီဟိယေဝ သာဓာရဏံ အာပတ္တိံ။ ဂမိယစတုက္ကေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အာဂန္တုကစတုက္ကံ အပေက္ခတိ။ ဝတ္ထုနာနတ္တတာဝါတိ မေထုနာဒိဝတ္ထုနာနတ္တတာ ဧဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ သာတိ အာပတ္တိ။ တထာတိ ယထာ ကာယသံသဂ္ဂေ, တထာ လသုဏခါဒနေတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ဝတ္ထုနာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၅။)

နတ္တတာဒိစတုက္ကေ။ စတ္တာရိ ပါရာဇိကာနီတိ ဘိက္ခုပါတိမောက္ခေ အာဂတာနိ။ ဝိသုံ အာပဇ္ဇန္တေသုပိ ဧသေဝ နယောတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပုရိမစတုက္ကေတိ ဝတ္ထုနာနတ္တတာဒိစတုက္ကေ။ ယော ပဌမော ပဉှောတိ ယောဇနာ။ ဣဓာတိ ဝတ္ထုသဘာဂတာဒိစတုက္ကေ။ ယော စာတိ ယော စ ပဉှော။ တတ္ထာတိ ဝတ္ထုနာနတ္တတာဒိစတုက္ကေ။ တတိယစတုတ္ထေသု ပဉှေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘သဒ္ဓိဝိဟာရိကဿာ’’တိ ပဒံ ‘‘ကတ္တဗ္ဗ’’ဣတိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။

ဂရုကန္တိ ပါရာဇိကံ။ လဟုကန္တိ ထုလ္လစ္စယံ ဝါ ဒုက္ကဋံ ဝါ။

အဋ္ဌန္နံ ဘိက္ခုနီနံ ပဋိပါဋိယာ နိသီဒိတဗ္ဗတော ဝုတ္တံ ‘‘နဝမဘိက္ခုနိတော’’တိ။ ပစ္စုဋ္ဌာနာရဟာတိ ပဋိမုခံ ဥပဋ္ဌာတုံ အရဟာ။ အဝိသေသေန စာတိ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ ဝါ ‘‘ဘိက္ခုနီ’’တိ ဝါ ဝိသေသ, မကတွာ သာမညေန စ။ ‘‘အာသနာရဟစတုက္ကဿာ’’တိ ပဒံ ‘‘ပဌမပဒ’’န္တိ ပဒေ အဝယဝိသမ္ဗန္ဓော။

အသာဓာရဏန္တိ ဘိက္ခူဟိ အသာဓာရဏံ။ ဝိကာလေ ကပ္ပတီတိ တဒဟုဝိကာလေ ကပ္ပတိ။ ကာလာတီတန္တိ ကာလယာမသတ္တဟာတီတံ။ ယာဝကာလိကာဒိတ္တယဉ္စ အကပ္ပိယမံသဉ္စ ဥဂ္ဂဟိတကဉ္စ အပဋိဂ္ဂဟိတကဉ္စာတိ ယောဇနာ။

ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနဉ္စ ဓုဝနှာနဉ္စ စမ္မတ္ထရဏဉ္စ ဂုဏင်္ဂုဏူပါဟနဓုဝနှာနစမ္မတ္ထရဏာနိ။ ဣမာနိ စတ္တာရီတိ ပဉ္စဝဂ္ဂေန ဂဏေန ဥပသမ္ပဒဒါနာဒီနိ။ ဣဓာတိ ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု။ ဣဓာတိ မဇ္ဈိမေသု။ ဣဒန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ ဝတ္ထု။ ဒီပေတုမ္ပီတိ ဒီပနမ္ပိ။ တုံပစ္စယော ဟိ ကတွတ္ထဇောတကော။ ဧသေဝ နယော ဒီပေတုံ ပနာတိ ဧတ္ထာပိ။ သေသံ အနုညာတကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဘယတ္ထပီတိ ပစ္စန္တိမမဇ္ဈိမဝသေန ဥဘယတ္ထာပိ။

ဆန္ဒပါရိသုဒ္ဓိအက္ခာနံ ဧကံ ကတွာ ‘‘စတ္တာရော’’တိ ဝုတ္တံ။ စတ္တာရော ပုဗ္ဗကိစ္စာတိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော, ‘‘စတ္တာရိ ပုဗ္ဗကိစ္စာနီ’’တိ ဟိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဝုတ္တာနိ ဣမာနိ စတ္တာရီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ အာဂတာ သမ္မုတိယောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု စတုက္ကေသု။

ဣတိ စတုက္ကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၆။)

ဧကုတ္တရိကနယေ

ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၅။ ပဉ္စကေသု ‘‘ပဉ္စ ပုဂ္ဂလာ နိယတာ’’တိ ဧတံ အာနန္တရိယာနမေဝ ဂဟဏန္တိ ယောဇနာ။ ပဉ္စ ဆေဒန ကာ အာပတ္တိယော နာမ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာ ဝိကပ္ပနာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ဥဿင်္ကိတောတိ ဥဋ္ဌဟိတွာ သင်္ကိတော။ ပရိသင်္ကိတောတိ ပုနပ္ပုနံ သင်္ကိတော။ အကုပ္ပေါ အရဟတ္တဖလသင်္ခါတော ဓမ္မော ဣမဿာတိ အကုပ္ပဓမ္မော, ခီဏာသဝေါ။ ခီဏာသဝေါ သမာနောပိ ဥဿင်္ကိတော စေဝ ပရိသင်္ကိတော စာတိ ယောဇနာ။ ပရိဟရိတဗ္ဗာတိ အပနေတဗ္ဗာ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတေသူတိ အဂေါစရေသု။ ထူပစီဝရန္တိ ဧတ္ထ ထူပံ ပရိက္ခိပိတွာ ကတံ စီဝရံ ထူပစီဝရန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝမ္မိက’’န္တိအာဒိ။ ဝမ္မိကော ဟိ ထူပယတိ ဥဒ္ဓံ အာရောဟတီတိ ထူပေါတိ ဝုစ္စတိ။ နှာနဋ္ဌာနေတိ သဗ္ဗေသံ နှာနဋ္ဌာနေ။ တဉှိ ဥဒကေန ကာယံ အဘိသိဉ္စတိ ဧတ္ထာတိ အဘိသေကန္တိ ဝုစ္စတိ။ အဘိသေကေ ဆဍ္ဍိတံ အာဘိသေကိကံ, စီဝရံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဆဍ္ဍိတစီဝရ’’န္တိ။ ဘတပဋိယာဘတန္တိ ဧတ္ထ ဘရဓာတုယာ ပေါသနတ္ထံ ပဋိက္ခိပိတွာ ဓာရဏတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုသာနံ နေတွာ ပုန အာနီတက’’န္တိ။ တတ္ထ ‘‘သုသာန’’န္တိ ဣမိနာ ကမ္မံ ဒဿေတိ, ‘‘ပုနာ’’တိ ဣမိနာ ပဋိသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ သုသာနံ ဘတံ ဟုတွာ ဂေဟံ ပဋိအာဘရိတဗ္ဗန္တိ ဘတပဋိယာဘတန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ, ယကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ ပါဠိယံ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ ပေါတ္ထကေသု ‘‘ဂတပဋိယာဂတ’’န္တိ ကဏ္ဌဇတတိယက္ခရေန ပါဌော အတ္ထိ, သော အသုန္ဒရော။

ကာယော ပဌမံ, ဝါစာ ဒုတိယံ, ကာယဝါစာ တတိယံ, ဣဒံ သန္ဓာယ ‘‘တတိယေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထေဝါတိ အန္တရပေယျာလေ ဧဝ။

အဒိန္နန္တိ ဧတ္ထ အကာရဿ နကာရိယဘာဝဉ္စ တပစ္စယဿ ကမ္မဝါစကဘာဝဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညေန န ဒိန္န’’န္တိ။ တတ္ထ ‘‘အညေနာ’’တိ ဣမိနာ တပစ္စယဿ ကမ္မဝါစကဘာဝံ ဒဿေတိ, နကာရေန အကာရဿ ကာရိယံ ဒဿေတိ။ ကေန ကာရဏေန အဝိဒိတန္တိ အာဟ ‘‘ပဋိဂ္ဂဏှာမီတိ စေတနာယ အဘာဝေနာ’’တိ။ အဝိဒိတန္တိ အပါကဋံ။ နဋသမဇ္ဇာဒိဒါနန္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၇။)

နဋသမဇ္ဇာဒီနံ သဗ္ဗေသံ ဒါနံ။ ဥသဘဝိဿဇ္ဇနန္တိ ဥသဘဿ ဝိဿဇ္ဇနံ။ ဣဒံ ဥပလက္ခဏဝသေန ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗာသမ္ပိ ပန မနုဿာမနုဿာနံ ဣတ္ထီနံ မေထုနရတိဝသေန ပုရိသာနံ ဒါနမ္ပိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဣတ္ထိဒါနန္တိ ဧတ္ထာပိ ယာသံ ကာသဉ္စိ ဣတ္ထီနံ ယေသံ ကေသဉ္စိ ပုရိသာနံ ဒါနံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ပဋိဘာနစိတ္တကမ္မဒါနန္တိ မေထုနသေဝနပဋိဘာနစိတ္တကမ္မဒါနံ။ လောကဿာတိ လောကေန။ ကထေတုကမျတာတိ ကထေတုကာမတာ။ ‘‘န သုပ္ပဋိဝိနောဒယာ’’တိ ဣမိနာ ဒုက္ခေန ပဋိဝိနောဒေတဗ္ဗာတိ ဒုပ္ပဋိဝိနောဒယာ, ပဋိဝိနောဒေတုံ န သုကရာတိ ဒဿေတိ။ ဥပါယေနာတိ ယုတ္တိယာ။

ဖုဿဒေဝတ္ထေရော အဋ္ဌာသိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကံသန္တိ ဘုမ္မတ္ထေ စေတံ ဥပယောဂဝစနံ။ ဧကသ္မိံ အံသေတိ ဟိ အတ္ထော။ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏန္တိ ဗုဒ္ဓဂုဏာရမ္မဏံ။ မာရောတိ ဒေဝပုတ္တမာရော, ဂတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂေါမယန္တိ ဂေါမီဠှံ။ ဇရဂ္ဂဝေါတိ ဇရဂေါဏော။ တာဒိသမေဝါတိ ဂေါမယဝိပ္ပကိရဏသဘာဝမေဝ။ ဝိပ္ပကာရန္တိ ဝိသေသပကာရေန ကရဏံ။ ဝင်္ကပါဒန္တိ ကုဋိလပါဒံ။ ပရိကသန္တောတိ ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ ဝိလေခန္တော။ ဝိဂစ္ဆပုရိသောတိ ဝိကာရံ, ဝိရူပံ ဝါ ဂတပုရိသော။ ‘‘ဝိဘစ္ဆပုရိသော’’တိပိ ပါဌော, ဝိသေသေန သောဘဏံ ဘက္ခပုရိသောတိ အတ္ထော။ အယမေဝ ပါဌော အဘိဓာနာဒီသု (အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၁၀၂ ဂါထာယံ) ဒိဿတိ။ သမန္တာတိ ကဋအန္ဓကာရဝိဟာရဿ သမန္တတော။ မာရော သိယာ နု ခေါတိ ယောဇနာ။ န အသက္ခိံ ဣတိ အာဟာတိ ယောဇနာ။ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗောတိ ပုဗ္ဗေ ဒိဋ္ဌော။ မဟာနုဘာဝေါတိ ဒေဝိဒ္ဓိယာ မဟာနုဘာဝေါ။ ဣင်္ဃာတိ ဥယျောဇနတ္ထေ နိပါတော, ဥယျောဇေမီတိ အတ္ထော။ အတ္တဘာဝန္တိ တဝ အတ္တဘာဝံ။ တာဒိသံ ရူပန္တိ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အတ္တဘာဝသဒိသံ ရူပံ။ တံသရိက္ခကန္တိ တေန ရူပေန သဒိသံ။ ပတိရူပမေဝ သဒိသဋ္ဌေန ပတိရူပကံ, န ဧကံသသဒိသံ ရူပံ ကိဉ္စိ သဒိသရူပန္တိ အတ္ထော။ သကတ္တဘာဝန္တိ သဿ ဧသော သကော, သောယေဝ အတ္တဘာဝေါ သကတ္တဘာဝေါ, တံ။ အယန္တိ မာရော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၈။)

ကထန္တိ ကေန ကာရဏေန ဘဂဝါ န သောဘတိ နု ခေါ, သောဘတိယေဝါတိ အတ္ထော။ တဒေဝ သမတ္ထေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗသော ဝီတရာဂဒေါသမောဟော’’တိ။ ဝဉ္စိတောမှီတိ အဟံ ဝဉ္စိတော အမှိ။ ကိံ အတ္ထီတိ ကိံ နာမ အတ္ထိ, မမ ဝဉ္စနစိတ္တံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဒဟရဘိက္ခု ပဋိလဘတီတိအာဒိနာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။

ဒဟရဘိက္ခု အဋ္ဌာသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ကာရဆဍ္ဍနိံ ပစ္ဆိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ကာရံ ဆဍ္ဍေတိ ဣမာယာတိ သင်္ကာရဆဍ္ဍနီ။ တိဿဒတ္တတ္ထေရော နာမ ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နာဝါတောတိ ပေါတတော။ ပဉှာသဟဿန္တိ သမထဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနေသု ပုစ္ဆာသဟဿံ။ ပုစ္ဆီတိ ဒဟရံ ပုစ္ဆိ။ ပရိစ္ဆိန္ဒီတိ တသ္မိံ ဒိဝသေ ကာတဗ္ဗဝတ္တံ နိဋ္ဌပေသီတိ အတ္ထော။ ယောနကဝိသယတောတိ ယောနကလောကတော။ အဋ္ဌ ကပ္ပေ အနုဿရီတိ စေတိယင်္ဂဏံ ဒိသွာ စိတ္တဿ ပသီဒနတော ပုဗ္ဗေနိဝါသဉာဏေန အဋ္ဌ ကပ္ပေ အနုဿရိ။

ဧကော ဘိက္ခု ဂတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒေဝတာ ပုပ္ဖဟတ္ထာ အဋ္ဌံသူတိ မနုဿဝေသံ ဂဟေတွာ အဋ္ဌံသု။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကတရဂါမဝါသိကာတ္ထာ’’တိ။ တုမှေ ကတရသ္မိံ ဂါမေ ဝသနသီလာ အတ္ထ ဘဝထာတိ ယောဇနာ။ ဣဓေဝါတိ ဣမသ္မိံယေဝ ဌာနေ။ ဌိတာမှာတိ မယံ ဌိတာ အမှာတိ ယောဇနာ။

အယံ ကထာတိ အယံ ဝက္ခမာနကထာ။ ကိံ အမစ္စပုတ္တော ပါသာဒိကော နု ခေါတိ ယောဇနာ။ နေတိ အမစ္စပုတ္တအဘယတ္ထေရေ။ ဉာတကာ အဂမံသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ထေရမာတာပိ ပဟိဏီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေန ဉာတကေ အပေက္ခတိ။ ပဟိဏာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုတ္တော မေ’’တိအာဒိ။ အမစ္စပုတ္တော အာရူဠှောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဘယတ္ထေရော အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ အမစ္စပုတ္တေန။ ယုဂဂ္ဂါဟန္တိ ယုဂဿ ဂါဟံ။ ‘‘မဟလ္လကတ္ထေရဿ သမ္မဋ္ဌဋ္ဌာနေ ကစဝရံ ဆဍ္ဍေတွာ’’တိ ဝစနံ အာဝိ ကရောန္တော အာဟ ‘‘အတီတတ္တဘာဝေ ကိရာ’’တိအာဒိ။ အမစ္စပုတ္တော ဆဍ္ဍေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။

တန္တိ သမ္မဇ္ဇနဝတ္တံ။ တတြာတိ ‘‘သတ္ထုသာသနံ ကတံ ဟောတီ’’တိဝစနေ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော နိသီဒိ ကိရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘဂဝါ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၇၉။)

ပစ္စာဂဉ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါဒါနီတိ ပါဒဿ အက္ကမနဋ္ဌာနာနိ, ပါဒစေတိယာနီတိ အတ္ထော။ ထေရော နိသီဒီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဇဏ္ဏုကေဟိ ပတိဋ္ဌာယ ‘‘ပါဒစေတိယံ ဝန္ဒိတွာ’’တိ ပါဌသေသော အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗော။ မေ နိသိန္နဘာဝံ မေ သတ္ထာ အညာသိ ဝတာတိ ယောဇနာ။ မေသဒ္ဒေါ ဟိ ပုဗ္ဗပရာပေက္ခော။ စောဒနန္တိ ဒေါသာရောပနံ။ ကာရေဿာမီတိ ဒသဗလံ ကာရေဿာမိ။ ဘဂဝါ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂတောသီတိ တွံ ဂတော အသိ, ဝိစရန္တဿ တုယှံ န ပတိရူပန္တိ ယောဇနာ။ တတောတိ စောဒနကာလတော။

ဧတ္တကော ဝိနိစ္ဆယော ဥပလဗ္ဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘာသပရိယန္တန္တိ ဝစနပရိစ္ဆေဒံ။ အယန္တိ ကထာ။ ဧတ္တကံ ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂယှူပဂန္တိ ဂဟေတဗ္ဗဘာဝံ ဥပဂမနံ, ဂဏှိတုံ ခမနီယန္တိ အတ္ထော။ တာနီတိ ဒွေ မူလာနိ။ ပုန တာနီတိ သမုဒယဘူတာနိ ဆ အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနာနိ။ ဝတ္ထုန္တိ မေထုနာဒိဝတ္ထုံ။ ဣတိပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ပဌမနယံ အပေက္ခတိ။ ဧတ္ထ ပဌမနယေ မူလေန သမုဒယဿ ပါယတော အဘေဒေါ ဟောတိ, ပစ္ဆိမနယေ ပန သဗ္ဗထာ ဘေဒေါ ဟောတိ။ တသ္မာ ပစ္ဆိမနယောယေဝ ယုတ္တတရောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ဝူပသမ္မတီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ပဒဿ သမုစ္ဆေဒနိရောဓံ ဒဿေတိ။ ဝုဋ္ဌာနေနာတိ ပရိဝါသာဒိဝိနယကမ္မေန။

တေတ္တိံသမူလာနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ ဒွါဒသ မူလာနီ’’တိအာဒိ။ ဧကံ မူလန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တာနီတိ တေတ္တိံသ မူလာနိ။ ပရတောတိ ပရသ္မိံ။ ‘‘အဋ္ဌာရသ ဘေဒကရဝတ္ထူနီ’’တိအာဒိနာ အဓိကရဏာနံ သမုဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။ စတ္တာရိ သံဃကိစ္စာနိ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။ ဣဒန္တိ ဝတ္ထု။ သတ္တန္နံ နိဒါနန္တိ သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ ပညတ္တိဋ္ဌာနသင်္ခါတံ နိဒါနံ။ ဧတ္ထာတိ ဌာနေ။ ပညတ္တိံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ ‘‘အနုပညတ္တိံ န ဇာနာတီ’’တိ ဝက္ခမာနတ္တာ ပဌမပညတ္တိ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ပဌမပညတ္တိံ န ဇာနာတီ’’တိ။ အနုပညတ္တီတိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒေါ နဥပစ္ဆိန္နတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ပညတ္တိံ န ဇာနာတီ’’တိ။ ပစ္ဆာတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ ပဌမပညတ္တိတော ပစ္ဆာ ပညတ္တတ္တာ။ အနုသန္ဓိဝစနပထန္တိ ဧတ္ထ အနုသန္ဓီနံ ဝသေန ဝစနပထန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကထာနုသန္ဓိဝိနိစ္ဆယာနုသန္ဓိဝသေန ဝတ္ထု’’န္တိ။ ဉတ္တိကိစ္စန္တိ ဉတ္တိယာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၀။)

ကိစ္စံ။ ဣမိနာ ဉတ္တိယာတိ ဧတ္ထ သာမျတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ကရဓာတုသမ္ဗန္ဓေ ကရဏဝစနမ္ပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ ကရဏန္တိ ဧတ္ထ စ ယုပစ္စယဿ ကမ္မတ္ထဘာဝဉ္စ ဒဿေတိ။ န ကေဝလံ ဉတ္တိကမ္မေ ဧဝ ဉတ္တိကိစ္စံ န ဇာနာတိ, အထ ခေါ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသုပိ န ဇာနာတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသူ’’တိအာဒိ။ ပုဗ္ဗေ ဌပေတဗ္ဗာတိ ဉတ္တိ နာမ ကမ္မဝါစာယ ပုဗ္ဗေ ဌပေတဗ္ဗာတိ န ဇာနာတိ။ ဣမိနာ နပုဗ္ဗကုသလဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပစ္ဆာ’’တိ ဣမိနာ နအပရကုသလဘာဝံ ဒဿေတိ။ ပိသဒ္ဒေန ပဌမနယံ အပေက္ခတိ။ ‘‘ကာလံ န ဇာနာတီ’’တိ ဣမိနာ အကာလညူတိ ပဒဿ ဝိဂ္ဂဟဝါကျံ ဒဿေတိ။ ကာလံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနဇ္ဈိဋ္ဌော’’တိအာဒိ။

‘‘ဓုတင်္ဂေ အာနိသံသံ အဇာနိတွာ’’တိ ဣမိနာ မန္ဒမောမူဟာနံ ဖလံ ဒဿေတိ။ ပါပိစ္ဆောတိ ဧတ္ထ ပါပိစ္ဆော နာမ ပစ္စယလာဘဿ ပတ္ထနာတိ အာဟ ‘‘ပစ္စယလာဘံ ပတ္ထယမာနော’’တိ။ ကာယဝိဝေကော စ စိတ္တဝိဝေကော စ ဥပဓိဝိဝေကော စ ကာယစိတ္တဥပဓိဝိဝေကံ, သမာဟာရဒွန္ဒော, ပုဗ္ဗပဒေသု ဥတ္တရပဒလောပေါ။ ဧတဿာတိ အာရညိကဿ။ ဣမိနာ ဣမာယ အတ္ထော ဣဒမတ္ထော, သော ဧတဿတ္ထီတိ ဣဒမတ္ထီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အပ္ပိစ္ဆညေဝါတိအာဒီသု ဧဝသဒ္ဒါနံ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န အညံ ကိဉ္စိ လောကာမိသ’’န္တိ။

နဝဝိဓန္တိ ဒိဝသဝသေန တိဝိဓံ, တထာ ကတ္တဗ္ဗာကာရဝသေန, တထာ ကာရကဝသေနာတိ နဝဝိဓံ ဥပေါသထံ။

ကာယဒုစ္စရိတာဒိ ယသ္မာ န ပသာဒံ သံဝတ္တေတိ, န ပသာဒါယ ဝါ သံဝတ္တတိ, တသ္မာ အပါသာဒိကန္တိ ဝုစ္စတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အပါသာဒိကန္တိ ကာယဒုစ္စရိတာဒိ အကုသလ’’န္တိ။ ဝေလံ အတိက္ကမ္မာတိ ဘောဇနာဒိကာလံ အတိက္ကမိတွာ။ ဣမိနာ အတိဝေလန္တိ ဧတ္ထ အတိသဒ္ဒဿ အတိက္ကမနတ္ထဉ္စ ‘‘အတိဝေလ’’န္တိ ပဒဿ ‘‘ဝိဟရတော’’တိ ပဒေ ကိရိယဝိသေသနဘာဝဉ္စ ဒဿေတိ။ အပ္ပံ ကာလန္တိ ယောဇနာ။ အဝတရဏံ ဩတာရောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဩတရဏ’’န္တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဉ္စကေသု။

ဣတိ ပဉ္စကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၁။)

ဧကုတ္တရိကနယော ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၆။ ဆက္ကေသု ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ဣမာ ဆ သာမီစိယောတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဆသု အာကာရေသု။ သတိသမ္မောသေနာတိ သတိယာ ဝိပ္ပဝါသေန။

တတ္ထာတိ စုဒ္ဒသသု ပရမေသု။ တတောတိ ဆက္ကတော။ ဧကံ အပနေတွာတိ ယံကိဉ္စိ ဧကံ အပနေတွာ။ သေသေသူတိ ဆဟိ ပရမေဟိ သေသေသု အဋ္ဌသု ပရမေသု။ အညာနိပိ ဆက္ကာနီတိ ပဌမဆက္ကတော အညာနိပိ အဋ္ဌ ဆက္ကာနိ။

ဆ အာပတ္တိယောတိ တီဏိ ဆက္ကာနီတိ ‘‘ဆ အာပတ္တိယော’’တိ ဝုတ္တာနိ တီဏိ ဆက္ကာနီတိ ယောဇနာ။ ဝုတ္တဒွယံ ဧကံ ကတွာ။ နှာနေတိ နှာနသိက္ခာပဒေ။ ဆက္ကဒွယန္တိ အာဒါယသမာဒါယဝသေန ဆက္ကဒွယံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဆက္ကေသု။

ဣတိ ဆက္ကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဧကုတ္တရိကနယော သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၇။ သတ္တကေသု ဆသု သာမီစီသု ပက္ခိပိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထေဝါတိ သမထက္ခန္ဓကေ ဧဝ။

စမ္ပေယျကေတိ စမ္ပေယျက္ခန္ဓကေ။ ‘‘အသဒ္ဓမ္မာ’’တိ ပဒဿ ဘေဒနိဿိတတုလျနိဿိတသမာသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အသတံ ဓမ္မာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အသတံ ဓမ္မာ’’တိ ဣမိနာ ဘေဒနိဿိတသမာသံ ဒဿေတိ, ‘‘အသန္တော ဝါ ဓမ္မာ’’တိ ဣမိနာ တုလျနိဿိတသမာသံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု သတ္တကေသု။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ဣတိ သတ္တကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၂။)

ဧကုတ္တရိကနယော အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၈။ အဋ္ဌကေသု အဋ္ဌာနိသံသာဒီနံ ဒေသနာကာရဒေသနဋ္ဌာနာနိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘န မယ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘န မယံ…ပေ… ကရိဿာမာ’’တိ ဣမိနာ ဒေသနာကာရံ ဒဿေတိ, ‘‘ကောသမ္ဗကက္ခန္ဓကေ’’တိ ဣမိနာ ဒေသနဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။ တမ္ပီတိ ဒုတိယအဋ္ဌကမ္ပိ။

တေရသကေ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကုလာနိ ဒူသေတီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒူသေတီ’’တိ ကိရိယာပဒဿ ကရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုပ္ဖေန ဝါ’’တိအာဒိ။ ဣမေဟိ အဋ္ဌဟိ ဒူသေတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘လာဘေနာ’’တိအာဒိနာ ‘‘အဋ္ဌဟိ အသဒ္ဓမ္မေဟီ’’တိ ဧတ္ထ အသဒ္ဓမ္မသရူပံ ဒဿေတိ။ သာရာဂေါတိ သံရာဂေါ, ဘုသံ ရဇ္ဇနန္တိ အတ္ထော။ ပဋိဝိရောဓောတိ ဒေါသော။ သော ဟိ ယသ္မာ အလာဘာဒီသု ပဋိဝိရုဇ္ဈတိ, တသ္မာ ပဋိဝိရောဓောတိ ဝုစ္စတိ။ ပါဠိယန္တိ ဝိနယပါဠိယံ။

ပါဏန္တိအာဒိကာ ဒွေ ဂါထာယော ဒွါဒသက္ခရေန ဗန္ဓိတာ။ ပဌမဂါထာယ တတိယပါဒေ စရိယသဒ္ဒေန ယုတ္တတ္တာ ဧကက္ခရော အဓိကော။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ပါဏံ န ဟနေ န ဃာတေယျ, အာဒိန္နဉ္စ န အာဒိယေ န ဂဏှေယျ, မုသာ ဝိတထဝစနံ န ဘာသေ န ကထေယျ, မဇ္ဇပေါ မဇ္ဇပါနံ န စ သိယာ, အဗြဟ္မစရိယာ မေထုနာ ဝိရမေယျ, ရတ္တိံ ဝိကာလဘောဇနံ န ဘုဉ္ဇေယျ။

မာလံ န ဓာရေ န ဓာရေယျ, ဂန္ဓဉ္စ န အာစရေ, သန္ထတေ မဉ္စေ စ ဆမာယဉ္စ သယေထ။ ဧတဉှိ ဥပေါသထံ အဋ္ဌင်္ဂိကံ ဥပေါသထံ ဣတိ ဒုက္ခန္တဂုနာ ဗုဒ္ဓေန ပကာသိတန္တိ အာဟု ပဏ္ဍိတာတိ။

သံဃဘေဒကေတိ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကေ။ တာသံယေဝါတိ ဘိက္ခုနီနမေဝ။ ‘‘ဥပါသိကာ အဋ္ဌ ဝရာနိ ယာစတီ’’တိ ဧဝံ သာမညဝစနဿာပိ အတ္ထပကရဏာဒိနာ ဝိသေသဝိသယော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိသာခါ’’တိ။ သာ ဟိ ဝိဝိဓာ ပုတ္တနတ္တုသင်္ခါတာ သာခါ ဧတိဿာတ္ထီတိ ဝိသာခါတိ ဝုစ္စတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု အဋ္ဌကေသု။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။

ဣတိ အဋ္ဌကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၃။)

ဧကုတ္တရိကနယော နဝကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၂၉။ နဝကေသု အစရီတိအာဒီနီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘စရတိ, စရိဿတီ’’တိအာဒီနိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၀၊ အဋ္ဌ။ နိ။ ၉။၂၉-၃၀) သင်္ဂဏှာတိ။ တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာတိ ဧတ္ထ တန္တိ အနတ္ထစရဏံ, ကောပကရဏံ ဝါ။ ကုတောတိ ကေန ကာရဏေန။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ အနတ္ထစရကပုဂ္ဂလေ။ လဗ္ဘာတိ လဒ္ဓါ, သက္ကာ လဒ္ဓုံ န လဗ္ဘာ ဧဝါတိ အတ္ထော။ နဝန္နံ ဝါ ဘိက္ခူနံ ကာရဏာတိ ယောဇနာ။ တဏှန္တိ ဒွီသု ဧသနတဏှာဧသိတတဏှာသု ဧသနတဏှံ။ ပဋိစ္စာတိ အာရဗ္ဘ။ ပရိယေသနာတိ ပုနပ္ပုနံ ဧသနာ။ လာဘောတိ ရူပါဒိအာရမ္မဏလာဘော။ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဉာဏတဏှာဒိဋ္ဌိဝိတက္ကဝသေန စတုဗ္ဗိဓော ဝိနိစ္ဆယော။ စတုဗ္ဗိဓော ဟိ ဓမ္မော ‘‘ဧတ္တကံ မယှံ ဘဝိဿတီ’’တိအာဒိနာ ဝိနိစ္ဆိနတိ အနေနာတိ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဝုစ္စတိ။ ဆန္ဒရာဂေါတိ ဗလဝရာဂေါ။ အဇ္ဈောသာနန္တိ ‘‘အဟံ မမ’’န္တိ ဗလဝသန္နိဋ္ဌာနံ, ပရိဂ္ဂဟောတိ တဏှာဒိဋ္ဌိဝသေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဟဏံ။ မစ္ဆရိယန္တိ ပရေသံ သာဓာရဏဘာဝဿ အသဟနတာ။ အာရက္ခာတိ ဒွါရပိဒဟနမဉ္ဇူသဂေါပနာဒိဝသေန အာဘုသော ရက္ခနံ။ အာရက္ခာဓိကရဏန္တိ အာရက္ခကာရဏာ, ဟေတွတ္ထေ စေတံ ပစ္စတ္တဝစနံ။ ဒဏ္ဍာဒါနာဒီသု ပရနိသေဓနတ္ထံ ဒဏ္ဍဿ အာဒါနံ ဒဏ္ဍာဒါနံ။ တထာ ဧကတောဓာရာဒိနော သတ္ထဿ အာဒါနံ သတ္ထာဒါနံ။ ကလဟောတိ ကာယကလဟောပိ ဝါစာကလဟောပိ။ ဝိဂ္ဂဟောတိ ဝိရုဒ္ဓဝသေန ဂဟဏံ။ ဝိဝါဒေါတိ ဝိရုဒ္ဓဝသေန ဝဒနံ။ ‘‘တုဝံ တုဝ’’န္တိ အနာဒရဝသေန ဝဒနံ တုဝံတုဝံ ဝါဒေါ, ပေသုညဝသေန ဝဒနံ ပေသုညဝါဒေါ, မုသာဝသေန ဝဒနံ မုသာဝါဒေါ, ဒဏ္ဍာဒါနဉ္စ သတ္ထာဒါနဉ္စ ကလဟော စ ဝိဂ္ဂဟော စ ဝိဝါဒေါ စ တုဝံတုဝံဝါဒေါ စ ပေသုညဝါဒေါ စ မုသာဝါဒေါ စ ဒဏ္ဍာဒါန…ပေ… မုသာဝါဒါ။ မုသာဝါဒါတိ ဧတ္ထ ဝါဒသဒ္ဒေါ ‘‘တုဝံ တုဝ’’န္တိ စ ‘‘ပေသုည’’န္တိ စ ဧတ္ထာပိ ယောဇေတဗ္ဗော။ ‘‘အဟံ သေယျောဟမသ္မီ’’တိ ပဝတ္တမာနာဒယောတိ ယောဇနာ။ အဓိဋ္ဌိတကာလတော ပဋ္ဌာယ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗာနီတိ အဓိဋ္ဌာနဝိကပ္ပနံ ဧကတော န ကာတဗ္ဗံ, အဓိဋ္ဌိတေ န ဝိကပ္ပေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ပရိဏတံ လာဘံ ပရိဏာမေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၄။)

ဧတေသံယေဝ ဒါနာနန္တိ ဧတေသံယေဝ အဓမ္မိကာနံ ဒါနာနံ။ သံဃဿ နိန္နန္တိ သံဃဿ နတံ, နာမိတံ ဝါ လာဘန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃဿ နမတိ, နာမိယတီတိ ဝါ နိန္နံ။ တေသံယေဝါတိ တေသံယေဝ တိဏ္ဏံ ဓမ္မိကဒါနာနံ။ တယော တယော ဒါနပဋိဂ္ဂဟပရိဘောဂေ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ နဝကော ဂဟေတဗ္ဗော။ တတ္ထေဝါတိ သမထက္ခန္ဓကေ ဧဝ။ ဩဝါဒဝဂ္ဂဿာတိ ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂဿ။ တတ္ထေဝါတိ ဩဝါဒဝဂ္ဂဿ ပဌမသိက္ခာပဒေ ဧဝ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု နဝကေသု။

ဣတိ နဝကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဧကုတ္တရိကနယော ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၀။ ဒသကေသု အဋ္ဌာနေ ဝါ ပနာတိ အကာရဏေ ဝါ ပန။ တတ္ထာတိ နဝကေသု။ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္နန္တိအာဒိဝသေနာ’’တိ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ နတ္ထိ ဟုတ’’န္တိအာဒယော (ဓ။ သ။ ၁၂၂၁၊ မ။ နိ။ ၉၄။၂၂၅၊ ၃။၉၁, ၁၁၆၊ သံ။ နိ။ ၃။၂၁၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၁၇၆) နဝ နတ္ထိကာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ။ ‘‘သဿတော လောကောတိ အာဒိဝသေနာ’’တိအာဒိသဒ္ဒေန (ဒီ။ နိ။ ၁။၃၁၊ မ။ နိ။ ၁။၂၆၉) ‘‘အသဿတော လောကော’’တိအာဒယော (မ။ နိ။ ၁။၂၆၉) နဝ အန္တဂ္ဂါဟိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဝိပရီတာ သမ္မတ္တာတိ ဒသဟိ မိစ္ဆတ္တေဟိ ဝိပရီတာ ဒသ သမ္မတ္တာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော သမ္မာအာဇီဝေါ သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ သမ္မာဉာဏံ သမ္မာဝိမုတ္တီတိ။

ဒသ အာဒီနဝါ နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥန္ဒူရက္ခာယိတန္တိ မူသိကေန ခါဒိတံ။ ဧတ္ထ ဟိ ခေဓာတု ခါဒနတ္ထော ဟောတိ။ အဂ္ဂိဒဍ္ဎန္တိ အဂ္ဂိနာ ဒဍ္ဎံ။ ဧတေသူတိ ဧတေသု ဒသသု ပံသုကူလေသု။ ဥဒကသာဋိကံ ဝါ သံကစ္စိကံ ဝါတိ ဘိက္ခုနီနံ ဥဒကသာဋိကံ ဝါ သံကစ္စိကံ ဝါ။ ဧတ္ထ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။

ပဏ္ဏသန္ထာရော တိဏသန္ထာရေန သင်္ဂဟိတော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဒသကေသု။

ဣတိ ဒသကဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၅။)

ဧကုတ္တရိကနယော ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၁။ ဧကာဒသကေသု တိဏပါဒုကာတိ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇေဟိ အဝသေသာ တိဏမယပါဒုကာ။ ကဋ္ဌပါဒုကသင်္ဂဟမေဝါတိ ကဋ္ဌပါဒုကေ သင်္ဂဟံ ဧဝ။ တမ္ဗလောဟမယေန ဝါ ဒါရုမယေန ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ အနိယမဝိကပ္ပတ္ထော။ ‘‘နသိ အနိမိတ္တာ’’တိအာဒယော ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၄၂၃) နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ တေ သဗ္ဗေတိ သဗ္ဗေ တေ ဂဏ္ဌိကဝိဓာ။ နဂ္ဂေနာတိ အစေလကေန။ တေ သဗ္ဗေတိ သဗ္ဗေ တေ အဝန္ဒိယပုဂ္ဂလာ။ ပုဗ္ဗေတိ ဒသကေ။ ကမ္မဝဂ္ဂေတိ အဝသာနေ ကမ္မဝဂ္ဂေ။

သော ဘိက္ခု ယံ န နိဂစ္ဆေယျ, ဧတံ န နိဂတံ အဋ္ဌာနံ အနဝကာသောတိ ယောဇနာ။ ဧဝဉှိ သတိ ယံသဒ္ဒေါ ကိရိယာပရာမသနော ဟောတိ, အထ ဝါ ယံ ယေန ကာရဏေန န နိဂစ္ဆေယျ, ဧတံ ကာရဏံ အဋ္ဌာနန္တိ ယောဇနာ။ အနဓိဂတံ သမာဓိန္တိ ယောဇနာ။ သဒ္ဓမ္မာဿာတိ သဒ္ဓမ္မာ အဿ။ အဿ အက္ကောသကပရိဘာသကဿ ဘိက္ခုဿ သဒ္ဓမ္မာ န ဝေါဒါယန္တိ န ပရိယောဒပေန္တီတိ အတ္ထော။ ရောဂါတင်္ကန္တိ ရောဂသင်္ခါတံ အာတင်္ကံ။ နိရယံ ဥပပဇ္ဇတီတိ နိရယမှိ ဥပပဇ္ဇတိ။ ‘‘ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ ဧတ္ထ ဥပဣတိ ကမ္မပ္ပဝစနီယဥပသဂ္ဂေန ယုတ္တတ္တာ ‘‘နိရယ’’န္တိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ ဧတသ္မိံ အင်္ဂုတ္တရပါဠိယံ (အ။ နိ။ ၁၁။၆)။

အာသေဝိတာယာတိ ဧတ္ထ အာတျူပသဂ္ဂေါ အာဒိကမ္မတ္ထောတိ အာဟ ‘‘အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သေဝိတာယာ’’တိ။ ‘‘နိပ္ဖါဒိတာယာ’’တိဣမိနာ ဘာဝိတာယာတိ ဧတ္ထ ဘူသဒ္ဒေါ သတ္တတ္ထောတိ ဒဿေတိ, ‘‘ဝဍ္ဎိတာယာ’’တိ ဣမိနာ ဝဍ္ဎနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဗဟုလီကတာယာတိ ဧတ္ထ ဗဟုလံ နာမ အတ္ထတော ပုနပ္ပုနန္တိ အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ကတာယာ’’တိ။ သုယုတ္တယာနသဒိသာယာတိ သုဋ္ဌု ယုတ္တေန ယာနေန သဒိသာယ။ ဣမိနာ ယာနီကတာယာတိ ဧတ္ထ န ယံကိဉ္စိ ယာနံ ဝိယ ကတံ ဟောတိ, အထ ခေါ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ အာရောဟနီယတ္တာ သုယုတ္တယာနံ ဝိယ ကတံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ယထာ ကရိယမာနေ ပတိဋ္ဌာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဝတ္ထုကတာယာတိ ဧတ္ထ ဝတ္ထုသဒ္ဒေါ ပတိဋ္ဌတ္ထောတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၆။)

ဝသတိ ပတိဋ္ဌဟတိ ဧတ္ထာတိ ဝတ္ထူတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ အနုဋ္ဌိတာယာတိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒေါ နဥပစ္ဆိန္နတ္ထော, ဌာဓာတု ဥပ္ပဇ္ဇနတ္ထောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနု အနု ပဝတ္တိတာယာ’’တိ။ ‘‘သမန္တတော’’တိ ဣမိနာ ပရိစိတာယာတိ ဧတ္ထ ပရိသဒ္ဒေါ သမန္တတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘အဘိဝဍ္ဎိတာယာ’’တိ ဣမိနာ စိဓာတု ဝဍ္ဎနတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ သမာရဒ္ဓါယာတိ ပရိပုဏ္ဏံ အာရာဓိတာယ။ ရာဓဓာတု ဟိ သာဓနတ္ထော ဟောတိ။ ‘‘ဝသီဘာဝံ ဥပနီတာယာ’’တိ ဣမိနာ တဒတ္ထံ အဓိပ္ပါယေန ဒဿေတိ။ ‘‘န ပါပကံ သုပိနံ ပဿတီ’’တိ ဝစနဿ အတ္ထာပတ္တိနယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဘဒြကံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဝုဒ္ဓိကာရဏဘူတန္တိ ဝုဒ္ဓိယာ ကာရဏဘူတံ သုပိနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒေဝတာ ရက္ခန္တီတိ ဧတ္ထ သာမညတော ဝုတ္တေပိ အာရက္ခဒေဝတာယေဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘အာရက္ခဒေဝတာ’’တိ။ အာရက္ခဒေဝတာ နာမ ဘုမ္မဒေဝါဒယော။ ခိပ္ပန္တိ ဘာဝနပုံသကံ။ ဣမိနာ တုဝဋံ စိတ္တန္တိ ဧတ္ထ တုဝဋသဒ္ဒေါ ခိပ္ပပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ဥတ္တရိမပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တောတိ ဧတ္ထ ‘‘ဥတ္တရိ’’န္တိ ပဒဿ အဝဓိပေက္ခတ္တာ တဿ အဝဓိ စ ဥတ္တရိသဒ္ဒဿ ဣဓ အရဟတ္တဝါစကဘာဝဉ္စ ဝိဓဓာတုယာ သစ္ဆိကရဏတ္ထဉ္စ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မေတ္တာဈာနတော’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘မေတ္တာဈာနတော’’တိ ဣမိနာ အဝဓိံ ဒဿေတိ, ‘‘အရဟတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ဥတ္တရိ’’န္တိ ပဒဿ သရူပတ္ထံ ဒဿေတိ, ‘‘အသစ္ဆိကရောန္တော’’တိ ဣမိနာ ဝိဓဓာတုယာ သစ္ဆိကရဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဧကာဒသကေသု။

ဣတိ ဧကာဒသကဝါရဝဏ္ဏနာပရိယောသာနာယ

ဧကုတ္တရိကဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဥပေါသထာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာ

֍ * ၃၃၂။ ဝိဿဇ္ဇနေ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ကာယသာမဂ္ဂီ အာဒိ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဩသာရဏကိရိယာတိ ကထနကိရိယာ။ ဆန္ဒ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၇။)

ပဝါရဏံ အာဟရိတွာတိ ဆန္ဒဉ္စ ပဝါရဏဉ္စ အာဟရိတွာ။ ပဝါရဏာကထာတိ ‘‘သံဃံ ဘန္တေ ပဝါရေမီ’’တိအာဒိကာ (မဟာဝ။ ၂၁၀) ပဝါရဏာကထာ။ တဇ္ဇနီယကမ္မာဒီသု ဝတ္ထု နာမ ကိံ? ပုဂ္ဂလော နာမ ကောတိ အာဟ ‘‘ဝတ္ထု နာမာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယေန ဝတ္ထုနာတိ ဘဏ္ဍနကာရကာဒိနာ ယေန ဝတ္ထုနာ ကရဏဘူတေန, ဟေတုဘူတေန ဝါ။ ယေနာတိ ပုဂ္ဂလေန ကတ္တုဘူတေန, ကတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တဿာ တဿာ ကမ္မဝါစာယာ’’တိ ပဒံ ‘‘အဝသာနဝစန’’န္တိ ပဒေ အဝယဝိသမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဝိဿဇ္ဇနေသု။

ဣတိ ဥပေါသထာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ

သမတ္တာ။

အတ္ထဝသပကရဏဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၄။ အတ္ထဝသပကရဏေတိ အဝယဝိအာဓာရော။ ဒသ အတ္ထဝသေတိအာဒီသူတိ အဝယဝါဓာရော။ ယန္တိ ဝစနံ။ ဥပရိမံ ဥပရိမံ ပဒန္တိ ‘‘သံဃဖာသုတာယာ’’တိအာဒိကံ ဥတ္တရုတ္တရိ ဝုတ္တံ ပဒံ။ ဟေဋ္ဌိမဿ ဟေဋ္ဌိမဿ ပဒဿာတိ ‘‘သံဃသုဋ္ဌုတာယာ’’တိအာဒိကဿ အဓော အဓော ဝုတ္တဿ ပဒဿ။

ယဒေတံ ပဒသတံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပဒသတေ, နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ, အတ္ထသတန္တိ အဘိဓေယျသတံ။ ဓမ္မသတန္တိအဘိဓာနသတံ, ပါဠိသတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘အတ္ထသတံ ဓမ္မသတ’’န္တိ ပဒါနံ အတ္ထန္တရဝိကပ္ပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ယေ ဒသ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စ ပညတ္တံ, တေသံ ဒသအတ္ထဝသာနန္တိ ယောဇနာ, ယေ ဒသ အတ္ထဝသေ ပုဗ္ဗေ ဝဏ္ဏိတာ, တေသံ ဒသအတ္ထဝသာနန္တိ ယောဇနာ။ ပဌမပါရာဇိကဝဏ္ဏနာယံ (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။၃၉) ဝဏ္ဏိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘သံဃသုဋ္ဌုတာယာ’’တိအာဒိပါဌေ။ သုဋ္ဌု ဒေဝါတိ သုဋ္ဌု မဟာရာဇ။ ဟိ ယသ္မာ အာဏာဗလဘောဂဗလဣဿရိယဗလေဟိ ဒိဗ္ဗတိ, တသ္မာ ဒေဝေါတိ ဝုစ္စတိ။ ယော စာတိ ဂဟဋ္ဌော ဝါ ပဗ္ဗဇိတော ဝါ, သမ္ပဋိစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဟိတာယ သုခါယ ဟောတိ, တသ္မာ။ အာနိသံသံ ဒဿေတွာ ပည-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၈။)

ပေဿာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဘိဘဝိတွာ န ပညပေဿာမီတိ ယောဇနာ။ ဣဓာတိ အတ္ထဝသပကရဏေ။ တဒတ္ထဇောတကာနန္တိ သောယေဝ အတ္ထော တဒတ္ထော, တဿ ဇောတကာ တဒတ္ထဇောတကာ, တေသံ။ ဣဒါနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္ထံ ဇောတေန္တီတိ အတ္ထဇောတကာ, သဒ္ဒါ။ နီဟရိတွာ, နိယမေတွာ ဝါ အတ္ထော ဝုစ္စတေ ဣမာဟိ သဒ္ဒပညတ္တီဟီတိ နိရုတ္တိယော။

အတ္ထသတန္တိ ဂါထာယံ အတ္ထဝသေ ပကရဏေ အတ္ထသတံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိအာဒိနာ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဣတိ ဟီတိ ဣတိ ဧဝ။ ဟိသဒ္ဒေါ ဟိ ဧဝသဒ္ဒတ္ထော။ ဣဒန္တိ ‘‘အတ္ထသတ’’န္တိအာဒိဝစနံ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ ယထာဝုတ္တံ အတ္ထံ ပဋိစ္စာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

မဟာဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိကံ

သတ္တနဂရေသု ပညတ္တသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၅။ ဧကံသန္တိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဧကသ္မိံ အံသေ’’တိ။ ဒသနခသမောဓာနသမုဇ္ဇလန္တိ ဒသန္နံ နခါနံ သမူဟေန သုဋ္ဌု ဥဇ္ဇလံ။ ဧတ္ထ ‘‘သမုဇ္ဇလ’’န္တိ ဣမိနာ အဉ္ဇလိန္တိ ပဒဿ အာဒရေန, အဘိမုခံ ဝါ ဇလတိ ဒိဗ္ဗတီတိ အဉ္ဇလီတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အာသီသမာနရူပေါဝါတိ ဧတ္ထ အာသီသမာနရူပေါ ဧဝါတိ အတ္ထံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ပစ္စာသီသမာနရူပေါ ဝိယာ’’တိ။ ဧတ္ထ ‘‘ဝိယာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အာသီသမာနော ဣဝါ’’တိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ ဣဝသဒ္ဒေါ ဥပမတ္ထဇောတကောတိ ဒဿေတိ။ ကိဿာတိ ဧတ္ထ ကရဏတ္ထေ ဆဋ္ဌီဝိဘတ္တိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ကေန ကာရဏေနာ’’တိ။ ဣဓာတိ မမ နိသိန္နဋ္ဌာနံ။ ‘‘အာဂတော’’တိ ဣမိနာ ဣဓမာဂတောတိ ဧတ္ထ မကာရော ပဒသန္ဓိကရမတ္တောတိ ဒဿေတိ။ အဿာတိ ဥပါလိဿ ဝိဿဇ္ဇေသီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဉှေသု။ ဣတီတိ ဧဝံ။

တတ္ထာတိ ဝိဿဇ္ဇနေ။ ဘဒ္ဒကော တေ ဥမ္မင်္ဂေါတိ ဧတ္ထ ဥမ္မင်္ဂသဒ္ဒေါ ပဉှဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ဘဒ္ဒကာ တေ ပဉှာ’’တိ။ တတ္ထ တေတိ တဝ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၈၉။)

ကသ္မာ ပဉှာ ‘‘ဥမ္မင်္ဂေါ’’တိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ပဉ္စာ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟိ ယသ္မာ ဥမ္မင်္ဂေါတိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ပဉှာ ဥမ္မင်္ဂေါ နာမာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဥမ္မုဇ္ဇိတွာ ဌိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ဥမ္မုဇ္ဇတီတိ ဥမ္မင်္ဂေါတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ မုဇဓာတု ဥကာရဿ အကာရော, အဝိဇ္ဇန္ဓကာရသင်္ခါတာ ဥဒကတော ဥမ္မုဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ‘‘တဂ္ဃါ’’တိ နိပါတဿ တသ္မာ ကာရဏာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိ။ ‘‘သမ္ပဋိစ္ဆနတ္ထေ’’တိ ဣမိနာ တဂ္ဃသဒ္ဒေါ သာဓုအတ္ထောတိ ဒဿေတိ, တဂ္ဃ သာဓူတိ အတ္ထော။ တီဏိယေဝါတိ ‘‘သမာဒဟိတွာ ဝိသိဗ္ဗေန္တီ’’တိ ဧကံ, ‘‘သာမိသေနာ’’တိ ဧကံ, ‘‘သသိတ္ထက’’န္တိ ဧကန္တိ ဣမာနိ တီဏိယေဝ။

စတုဝိပတ္တိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၆။ ယံ တံ ပုစ္ဆိမှာတိ ဧတ္ထ နိဂ္ဂဟိတတော ပရံ အကာရလောပေါတိ အာဟ ‘‘ယံ တံ အပုစ္ဆိမှာ’’တိ။ တတ္ထ ယန္တိ ပဉှံ။ တန္တိ တုဝံ။ ‘‘တွ’’န္တိပိ ပါဌော, အယမေဝတ္ထော။ တံ တဒေဝါတိ တံ တံ ဧဝ ပဉှံ။ အညထာတိ အညံ အာကာရံ။

ယေ ဒုဋ္ဌုလ္လာ သာ သီလဝိပတ္တီတိ ဧတ္ထ နနု သီလဝိပတ္တိံ ပုစ္ဆန္တော ပဉှော နတ္ထိ, ကသ္မာ ပန ‘‘သာ သီလဝိပတ္တီ’’တိ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ ဧတန္တိ ‘‘ယေ ဒုဋ္ဌုလ္လာ သာ သီလဝိပတ္တီ’’တိ ဝစနံ။ တမေဝတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘စတူသု ဟီ’’တိအာဒိ။ ဝတွာတိ သံခေပေန ဝတွာ။

တိဿန္နံ ဝိပတ္တီနန္တိ သီလဝိပတ္တိတော အဝသေသာနံ တိဿန္နံ ဝိပတ္တီနံ။ တတ္ထာတိ ‘‘ထုလ္လစ္စယ’’န္တိအာဒိဝစနေ။

‘‘အဗ္ဘာစိက္ခန္တီ’’တိ ပဒဿ ကတ္တာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဒန္တာ’’တိ။ ‘‘တထာဟ’’န္တိအာဒိနာ ဝဒနာကာရံ ဒဿေတိ။

‘‘အယံ ဆဟီ’’တိ ဣမိနာ အယံ သာတိ ဧတ္ထ သာသဒ္ဒေါ ပဒါလင်္ကာရောတိ ဒဿေတိ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ‘‘ထုလ္လစ္စယ’’န္တိအာဒိဝစနမတ္တေန။ ဝိဿဇ္ဇိတံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၀။)

ဆေဒနကာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၇။ ကတိ ဆေဒနကာနီတိအာဒိပုစ္ဆာနံ အနုသန္ဓိပုစ္ဆာဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ပုစ္ဆာ ဟိ အနုသန္ဓိအနနုသန္ဓိဝသေန ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနေန အနုသန္ဓိဝသေန ပုစ္ဆာ အနုသန္ဓိပုစ္ဆာ နာမ, ဝိဿဇ္ဇနမနပေက္ခိတွာ ယထာကာမပုစ္ဆာ အနနုသန္ဓိပုစ္ဆာ နာမ။ တာသံ ဝိတ္ထာရော နေတ္တိအဋ္ဌကထာဒီသု ဂဟေတဗ္ဗော။ ဣဓာပိ ‘‘ဧကာဒသ ယာဝတတိယကာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇနေန အနုသန္ဓာနတ္တာ အနုသန္ဓိပုစ္ဆာ နာမ။ ယသ္မာ ပန ဝိဿဇ္ဇိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သင်္ခါဝသေနာတိ ဧကာဒသာ’’တိ သင်္ခါယ သတ္တိယာ, အာယတ္တေန ဝါ။ သင်္ခါနုသန္ဓိဝသေနေဝါတိ ‘‘ကတီ’’တိ သင်္ခါယ အနုသန္ဓိဝသေန ဧဝ။ တေသန္တိ ပဉှာနံ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဆ ဆေဒနကာနီ’’တိအာဒိပါဌေ။ ဣဒမေဝါတိ ဣဒံ ဧဝ ဝစနံ။ အပုဗ္ဗန္တိ ပုဗ္ဗေ န ဝုတ္တံ, အပေါရာဏံ နဝန္တိ အတ္ထော။ ယံ ပနေတန္တိ ယံ ပန ဧတံ ဝစနံ။ ‘‘သောဠသာ’’တိ ဣမိနာ သောဒသာတိ ဧတ္ထ ဒကာရဿ ဠကာရံ ကတွာ ‘‘သောဠသာ’’တိ ပါဌောပိ ယုဇ္ဇတီတိ ဒဿေတိ။ ဇာနန္တိ ပညတ္တာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဧဝံ ဝတွာ’’တိ ပါဌသေသံ အဇ္ဈာဟရိတွာ ယောဇေတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဇာန’’န္တိ ဧဝံ ဝတွာ ပညတ္တာ’’တိ။ တေတိ ‘‘ဇာန’’န္တိ ပညတ္တာ သိက္ခာပဒါတိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိ ဝက္ခမာနနယေန။ ပဝိသေယျာတီတိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာနတ္ထော။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

အသာဓာရဏာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၈။ ပုရိမ ပဉှန္တိ ‘‘ကတိ ဆေဒနကာနီ’’တိအာဒိပဉှာနံ ပုရေ ဝုတ္တံ ပဉှံ။ တတ္ထာတိ ‘‘ဝီသံ ဒွေ သတာနီ’’တိအာဒိပါဌေ။ ‘‘ဒွေအနိယတေဟီ’’တိ ပဒဿ အသမာဟာရဒိဂုဝါကျံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒွီဟိ အနိယတေဟီ’’တိ။ ‘‘သဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာ သဟာဒိယောဂေ ကရဏဝစနန္တိ ဒဿေတိ။

ဂါထာယံ ‘‘ဓောဝနဉ္စ သိက္ခာပဒ’’န္တိအာဒိနာ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဒွေ လောမာတိ ဒွေ ဧဠကလောမသိက္ခာပဒါနိ။

‘‘သကလော’’တိအာဒိကာယ အဍ္ဎတေယျဂါထာယ ယောဇနာ သုဝိညေယျာဝ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၁။)

သံဃမှာ ဒသ နိဿရေတိ ဧတ္ထ ‘‘သံဃမှာ နိဿာရီယတီ’’တိ (ပါစိ။ ၆၈၀, ၇၃၀) ဧဝံ ဝုတ္တာ ဒသာတိ ယောဇနာနယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဃမှာ နိဿာရီယတီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ ဘိက္ခုနိဝိဘင်္ဂေ။ တထာတိ ယထာ ခုဒ္ဒကာ, တထာတိ အတ္ထော။ ဣတီတိ ဧဝံ။

တေသန္တိ ပါရာဇိကာနံ။ ကဏှသပ္ပါဒယော ဒုရာသဒါ ဝိယ ဒုရာသဒါ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဒုရူပဂမနာတိ ဣမိနာ သဒဓာတုယာ ဂတျတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဒုရာသဇ္ဇနာတိ ဒုက္ခေန အာသဇ္ဇိတဗ္ဗာ, အာသဇ္ဇိတုံ န သုကရာတိ အတ္ထော။ သမူပမာတိ သမဥပမာ။ သမူပမာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။

သာဓာရဏန္တိ အဋ္ဌဟိ ပါရာဇိကေဟိ သာဓာရဏံ။ ဧကေကဿ ပါရာဇိကဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဝိရူဠှီ ဘဝန္တိ တေတိ ဧတ္ထ ဥပမာနောပမေယျာနံ ပါကဋဘာဝံ ကတွာ ယောဇနာနယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ဧတေ’’တိအာဒိ။ အဝိရူဠှိဓမ္မာတိ အဝိရူဠှီသဘာဝါ။ ပကတိသီလဘာဝေနာတိ ပကတိယာ သီလဝန္တဘာဝေန, ‘‘ပကတိသီလာဘာဝေနာ’’တိပိ ပါဌော, ပကတိသီလဿ အဘာဝေန, အဘာဝဟေတူတိ အတ္ထော။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ‘‘အဋ္ဌေဝ ပါရာဇိကာ’’တိအာဒိဝစနမတ္တေန, ဒဿိတံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိဘတ္တိယောတိ ပါရာဇိကာဒိဝသေန ဝိဘဇိတဗ္ဗာတိ ဝိဘတ္တိယောတိ။ တတ္ထာတိ ‘‘တေဝီသတိ သံဃာဒိသေသာ’’တိအာဒိပါဌေ။ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဝစနန္တိ သဗ္ဗေသံ တိဏ္ဏံ သမထာနံ, သဗ္ဗာသံ ဝါ အာပတ္တီနံ သမထာနံ သင်္ဂါဟိကဝစနံ။ ‘‘ဒွီဟိ သမထေဟီ’’တိ သမ္မုခါဝိနယေန စ ပဋိညာတကရဏေန စာတိ ဒွီဟိ သမထေဟိ။

ဧတန္တိ ‘‘ဒွေ ဥပေါသထာ ဒွေ ပဝါရဏာ’’တိ ဝစနံ။ ဝိဘဇနာနီတိ ဝိဘဇိတဗ္ဗာနံ ဝိဘဇနကိရိယာယ အဝိနာဘာဝတော ဘာဝဝသေန ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဝိဘဇိတဗ္ဗာတိ ဝိဘတ္တိယောတိ ဝစနတ္ထော ကာတဗ္ဗော။ အပရာပိ ဣမာ ဝိဘတ္တိယော ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဿ ‘‘ဝိဘတ္တိမတ္တဒဿနေနေဝ စေတံ ဝုတ္တံ, န သမထေဟိ ဝူပသမနဝသေနာ’’တိ ဝစနဿ အတ္ထနယတော အညံ အတ္ထနယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထဝါ’’တိအာဒိ, ‘‘ဣမာပိ ဝိဘတ္တိယော’’တိ ပဒံ ‘‘နိဿာယာ’’တိ ပဒေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၂။)

အဝုတ္တကမ္မံ။ နိဿာယ အာပဇ္ဇန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာတိ အာပတ္တိယော။ ဝုတ္တပ္ပကာရေဟေဝါတိ တီဟိ သမထေဟီတိ ဝုတ္တပကာရေဟေဝ။ တံမူလိကာနန္တိ တေ ဧဝ ဥပေါသထာဒယော မူလမေတာသန္တိ တံမူလိကာ, တာသံ။ ဣမိနာ ကာရိယူပစာရေန ဝုတ္တနယံ ဒဿေတိ။ တာ ဝိဘတ္တိယောတိ ဥပေါသထာဒိဝိဘတ္တိယော။

ပါရာဇိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၃၉။ ဧဝံ ဝိဿဇ္ဇေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဒိဒံ အာပတ္တိပါရာဇိကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ အာပတ္တိပါရာဇိကန္တိ အာပတ္တိသင်္ခါတံ ပါရာဇိကံ။ ‘‘ပရာဇယမာပန္နော’’တိ ဣမိနာ သာသနတော ပုဂ္ဂလံ ပရာဇေတီတိ ပါရာဇိကန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဏျပစ္စယော ဟေတုကတွတ္ထဝါစကော, ယကာရဿ ကကာရော။ စုတောတိ စဝကော။ ပရဒ္ဓေါတိ ဝိရဒ္ဓေါ။ ဘဋ္ဌောတိ ပတိတော။ နိရင်္ကတောတိ သံဃမှာ အပသာရိတော။ အနီဟတေ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေတိ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ သံဃမှာ နီဟရိတွာ န ဟရိတေ, အနပနီတေတိ အတ္ထော။ ‘‘ဥပေါသထပဝါရဏာဒိဘေဒေါ’’တိ ဣမိနာ သံဝါသသရူပံ ဒဿေတိ။ ဗျဉ္ဇနေ အာဒရမကတွာ ‘‘ဧတံ အာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အယံ ဟီတိ အယံ ဧဝံ ဝက္ခမာနော။ ဧတ္ထာတိ ဂါထာယံ။ တေန တသ္မာတိ ဧတ္ထ ‘‘တသ္မာ’’တိ ပဒေန ‘‘တေနာ’’တိ ပဒဿ ကာရဏတ္ထံ ဒဿေတိ။

ဧတ္ထာတိ ဒုတိယဂါထာယံ။ အာဒိမှိ စေဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ ဧတ္ထာတိ ပရိဝါသဒါနာဒီသု စတူသု ကမ္မေသု။ ‘‘သံဃော’’တိအာဒိဝစနတ္ထော တိပဒဘိန္နာဓိကရဏဗာဟိရတ္ထသမာသော ဟောတိ, စေဝသဒ္ဒစသဒ္ဒေဟိ အာဒိသေသပဒါနံ ဥဘယပဒတ္ထပဓာနဘာဝံ ဒဿေတိ, ‘‘ဣစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိ ပဒံ ကာရကာနံ ကိရိယာပေက္ခတ္တာ ကိရိယတ္ထာယ ပက္ခိတ္တံ။ အဿာတိ အာပတ္တိယာ, ဣမိနာ အညပဒံ ဒဿေတိ။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္ထေ အပစ္စယံ ကတွာ တဒ္ဓိတန္တိပိ ဝဒန္တိ။ လဟုကနယော ပနေသ။ အယံ ပနေတ္ထ ဂရုကနယော – အာဒိ စ သေသော စ အာဒိသေသာ, သံဃော အာဒိသေသေသု အဿာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ သံဃာဒိသေသောတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၃။)

အနေကံသိကတံ ပဒန္တိ ဧတ္ထ ပဒန္တိ သိက္ခာပဒံ။ အနေကံသေန ကတံ အနေကံသိကတန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မာ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ အနေကံသေန ကတ’’န္တိ။ ယသ္မာ ကတံ, တသ္မာ အနိယတောတိ ပဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ အနိယတေ။ ယတ္ထာတိ သိက္ခာပဒေ။ သောပီတိ သိက္ခာပဒဓမ္မောပိ။

အစ္စယေသူတိ ဒေါသေသု။ တေ ဟိ နိဒ္ဒေါသံ အတိက္ကမ္မ အယန္တိ ဂစ္ဆန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ အစ္စယာတိ ဝုစ္စန္တိ။ တေနာတိ အစ္စယေန။ ထူလောတိ ဩဠာရိကော။ ‘‘ထူလတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘တေနေတ’’န္တိ ဧတ္ထ တေနသဒ္ဒဿ ကာရဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ အစ္စယဿ ထူလတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ အာပတ္တိဓမ္မံ။ ဣမာယ ဂါထာယ အညေသံ လဟုကာပတ္တီနံ ထူလော အစ္စယော ထုလ္လစ္စယောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဒွေဘာဝေ သတိ သံယောဂပရတ္တာ ရဿော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

‘‘နိဿဇ္ဇိတွာ ဒေသေတဗ္ဗတော’’တိ ဣမိနာ နိဿဇ္ဇနံ နိဿဂ္ဂေါ, အာပတ္တိဒေသနတော ပုဗ္ဗဘာဂေ ကတ္တဗ္ဗဿ ဝိနယကမ္မဿေတမဓိဝစနံ, သော ဧတဿတ္ထီတိ နိဿဂ္ဂိယန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ကုသလဓမ္မသဒ္ဒေန ကုသလစိတ္တမေဝ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ကုသလဓမ္မသင်္ခါတံ ကုသလစိတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ကုသလစိတ္တံ ပါတေတီ’’တိ ဣမိနာ စိတ္တံ ပါတေတီတိ ပါစိတ္တိယန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ ‘‘စိတ္တပါတိယ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ပဒဝိပရိယာယံ ကတွာ, တကာရဿ စ လောပံ ကတွာ ‘‘ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အစိန္တေယျော ဟိ ပါဠိနယော။ ဏျပစ္စယော ဟေတုကတွတ္ထဝါစကော။ နနု ‘‘ပါတေတိ ကုသလံ ဓမ္မ’’န္တိ ဣမိနာဝ ‘‘ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ပဒဿ နိဗ္ဗစနံ သိဒ္ဓံ, ကသ္မာ ပန ‘‘အပရဇ္ဈတိ စိတ္တသမ္မောဟနဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ယံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယသ္မာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

ပါဋိဒေသနီယာသု နိဗ္ဗစနမေဝ အဒဿေတွာ ကသ္မာ ‘‘ဘိက္ခု အညာတကော သန္တော’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဝုတ္တဂါရယှဘာဝကာရဏဒဿနတ္ထမေဝါ’’တိ။ ‘‘ပဋိဒေသေတဗ္ဗတော’’တိ ဣမိနာ အညာပတ္တိဒေသနာနယတော ‘‘ဂါရယှ’’န္တိအာဒိနာ ပဋိ ဝိသုံ ဝတွာ ဒေသေတဗ္ဗာတိ ပါဋိဒေသနီယာတိ နိဗ္ဗစနံ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၄။)

ဒုက္ကဋန္တိ ဧတ္ထ ဒုသဒ္ဒေါ ဒုဋ္ဌုအတ္ထော စ ဝိရူပတ္ထော စ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုဋ္ဌု ကတံ, ဝိရူပံ ဝါ ကတ’’န္တိ။ တန္တိ ကမ္မံ။ တံ ပနေတန္တိ ဒုက္ကဋံ, ခလိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အဿာတိ ဒုက္ကဋဿ။ တဿတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ယံ ပါပန္တိ ယောဇနာ။ ယဒီတိ အထ။ ယဒိသဒ္ဒေါ ဟိ အထပရိယာယော။ ဣဒမ္ပီတိ ဣဒမ္ပိ ကမ္မံ, ပါပန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘လပိတ’’န္တိ ဣမိနာ ဒုရာဘဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထ ဘာသဓာတုယာ ကထနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ယန္တိ ဝစနံ။ ကိဉ္စ ဘိယျောတိ တတော အတိရေကံ ကထေတဗ္ဗဝစနံ ကိဉ္စာတိ အတ္ထော။ သံကိလိဋ္ဌဉ္စ ယံ ပဒန္တိ ဧတ္ထ စကာရော ပိသဒ္ဒတ္ထော ‘‘ပဒ’’န္တိ ဧတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗော, ယံသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘သံကိလိဋ္ဌံ ယသ္မာ တမ္ပိ ပဒ’’န္တိ။ တမ္ပိ ပဒန္တိ တမ္ပိ ဝစနံ။ ပဒသဒ္ဒေါ ဟိ ဝစနဝါစကော။ တမ္ပိ ဝစနံ ယသ္မာ သံကိလိဋ္ဌံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ကထံ သံကိလိဋ္ဌံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ယသ္မာ’’တိ ပဒေန ယံသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ နန္တိ ပဒံ။ ‘‘ဧတံ ဣတိ ဝုစ္စတီ’’တိ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗပဒံ။ ‘‘ဒုဗ္ဘာသိတန္တိ ဧတံ ဝုစ္စတီ’’တိ သံဝဏ္ဏနာပဒံ။ ဧတန္တိ ဧတံ ပဒံ, ဧတံ ဝစနန္တိ အတ္ထော။

ဧတ္ထာတိ သေခိယဂါထာယ။ ဣဒန္တိ အာပတ္တီနံ နိဗ္ဗစနဒီပကံ ဝစနံ, ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကဿ ဒီပနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သင်္ဂဟိတဿ အတ္ထဿ ဒီပနတ္ထ’’န္တိ။

တတ္ထာတိ ‘‘ဆန္နမတိဝဿတီ’’တိအာဒိဝစနေ။ ဂေဟန္တိ ပကတိဂေဟံ။ ဣဒံ ပန ဂေဟန္တိ ယောဇနာ။ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘မူလာပတ္တိဉှီ’’တိအာဒိ။ ‘‘အဝိဝဋ’’န္တိ ဝတွာ တဿတ္ထံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သုစ္ဆန္န’’န္တိ။ ဝိဝဋန္တိ အစ္ဆန္နံ။ နာတိဝဿနဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘မူလာပတ္တိဉှီ’’တိအာဒိ။ ဝိဝရန္တော ဘိက္ခု နာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သုဒ္ဓန္တေတိ သုဒ္ဓကောဋ္ဌာသေ။ ‘‘တသ္မာ’’တိ စ ‘‘တေနာ’’တိ စ ယေဘုယျေန အတ္ထတော ဧကံ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘တေန ကာရဏေနာ’’တိ။ ဧဝဉ္စေတံ ဝိဝဋန္တိ ဧဝံ ဧတံ ဆန္နံ စေ ဝိဝဋန္တိ ယောဇနာ။

ပရိပါတိယမာနာနန္တိ အဘိဘူယမာနာနံ။ ‘‘ရုက္ခာဒိဂဟနံ အရည’’န္တိ ဣမိနာ ပဝနန္တိ ပဒဿ အရညပရိယာယတံ ဒဿေတိ။ ဂတိသဒ္ဒဿ ဘဝဘေဒါဒိအတ္ထံ ပဋိက္ခိပိတွာ ပဋိဿရဏတ္ထေ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၅။)

အာဟ ‘‘ပဋိဿရဏံ ဟောတီ’’တိ။ တန္တိ ပဝနံ။ တေတိ မိဂါ။ ‘‘အဿသန္တီ’’တိ ပဒေန ‘‘ပဿသန္တီ’’တိ အတ္ထောပိ ဂဟေတဗ္ဗော အဝိနာဘာဝတော, အာနာပါနံ ကရောန္တီတိ အတ္ထော။ အာကာသောတိ အဇဋာကာသော။ ပက္ခီနန္တိ ဝိဟင်္ဂမာနံ။ ‘‘သဗ္ဗေသံ သင်္ခတဓမ္မာန’’န္တိ ဣမိနာ ဓမ္မာနန္တိ ဧတ္ထ သင်္ခတဓမ္မောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝိနာသောဝါ’’တိ ဣမိနာ ဝိဘဝသဒ္ဒေါ ဝိနာသဝါစကောတိ ဒဿေတိ။ တေသန္တိ သဗ္ဗေသမ္ပိ သင်္ခတဓမ္မာနံ။ ဂတီတိ ပတိဋ္ဌာ။ ကသ္မာ ဝိဘဝေါ ဓမ္မာနံ ဂတိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တေတိ သဗ္ဗေပိ သင်္ခတဓမ္မာ။ ဝိနာသန္တိ ဝိဘဝံ။ သုစိရမ္ပီတိ အသီတိဝဿာဒိကာလမ္ပိ။ နိဗ္ဗာနံ အရဟတော ဂတီတိ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗပဒံ။ ‘‘ခီဏာသဝဿာ’’တိ ဣမိနာ အရဟတောတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာနဓာတူ’’တိ ဣမိနာ ‘‘နိဗ္ဗာန’’န္တိ ပဒဿ ဣဓ အဓိပ္ပေတနိဗ္ဗာနံ ဒဿေတိ။ ဂါထာယ တေ တေ အတ္ထာ သံဂဟေတွာ ဂဏိယန္တိ ဧတ္ထာတိ ဂါထာသင်္ဂဏိကံ။

ဣတိ ပဌမဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

အဓိကရဏဘေဒံ

ဥက္ကောဋနဘေဒါဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၄၀။ အဓိကရဏဘေဒေ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဒဿေတုံ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဒွေ သမထေတိ ဧတ္ထ ဒွိန္နံ သမထာနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သမ္မုခါဝိနယဉ္စ ယေဘုယျသိကဉ္စာ’’တိ။ ‘‘ပဋိသေဓေတီ’’တိ ဣမိနာ ဥက္ကောဋေတီတိ ဧတ္ထ ကုဋဓာတုယာ ဆေဒနတ္ထံ အတ္ထတော ဒဿေတိ။ ဆေဒနံ နာမ အတ္ထတော သမထပဋိသေဓနန္တိ အတ္ထော။

֍ * ၃၄၁။ ဒွါဒသသု ဥက္ကောဋေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။ အကတံ ကမ္မန္တိအာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘ဒုက္ကဋံ ကမ္မံ, ပုန ကာတဗ္ဗံ ကမ္မ’’န္တိ ဒွေ ဥက္ကောဋာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ။ အနိဟတံ ကမ္မန္တိအာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘ဒုန္နိဟတံ, ပုန နိဟနိတဗ္ဗ’’န္တိ ဒွေ ဥက္ကောဋာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ။ အဝိနိစ္ဆိတန္တိအာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘ဒုဝိနိစ္ဆိတံ, ပုန ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗ’’န္တိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၆။)

ဒွေ ဥက္ကောဋာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ။ အဝူပသန္တန္တိအာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ‘‘ဒုဝူပသန္တံ, ပုန ဝူပသမေတဗ္ဗ’’န္တိ ဒွေ ဥက္ကောဋာ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာ။ အပိစာတိ သာမညတော ပန။

တတ္ထ ဇာတကန္တိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယသ္မိံဝိဟာရေ’’တိ။ ယသ္မိံဝိဟာရေ ဥပ္ပန္နံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညမညဿ အတ္တေသု, အတ္တာနံ ဝါ ပဋိပက္ခံ အတ္ထယန္တိ ဣစ္ဆန္တီတိ အတ္တပစ္စတ္ထိကာ။ ပါဠိမုတ္တကဝိနိစ္ဆယေနေဝါတိ ပါဠိယံ အာဂတေဟိ သမထေဟိ မုတ္တကေန ဓမ္မဒေသနာမတ္တဝိနိစ္ဆယေနေဝ။ ဣဒန္တိ အဓိကရဏံ။ ယေနာပိ ဝိနိစ္ဆယေနာတိ ပါဠိမုတ္တကေန ယေနာပိ ဝိနိစ္ဆယေန။

အညောတိ နေဝါသိကေဟိ အညော ဝိနယဓရော ပုစ္ဆတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေဟိ စာတိ နေဝါသိကေဟိ စ။

ဧတဿာတိ ဝိနယဓရဿ။ အယန္တိ ဝိနယဓရော။ တတ္ထာတိ တံ ဂါမံ။ အညမညံ ဝါ သညာပေန္တီတိ အတ္တပစ္စတ္ထိကာ အညမညံ ဝါ သညာပေန္တိ။ တေ ဘိက္ခူတိ တေ အတ္တပစ္စတ္ထိကာ ဘိက္ခူ။ နိဇ္ဈာပေန္တီတိ သညာပေန္တိ။ ဥက္ကောဋေတိ ယောတိ ယော ဥက္ကောဋေတိ။ ဧတေတိ အတ္တပစ္စတ္ထိကေ ဘိက္ခူ, ဒိသွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဂါမံ။ တတ္ထေဝါတိ အန္တရာမဂ္ဂေ ဧဝ။

တတ္ထေဝါတိ ဂါမမေဝ။ တတ္ထေဝါတိ တသ္မိံယေဝ ဌာနေ။ တတ္ထ ဂတန္တိ တံ ဂါမံ ဂတံ။

‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ပါစိတ္တိယမေဝ အတိဒိသတိ။

သံဃေန…ပေ… အဓိကရဏေ ဝဒန္တောပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယံ ပနေတံ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ နာမ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧတန္တိ အာပတ္တိဝုဋ္ဌာနံ။ ဝဒန္တောပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ တိဏဝတ္ထာရကံ ဥက္ကောဋေန္တောယေဝ ဥက္ကောဋေတိ နာမ, အထ ခေါ ဝဒန္တောပီတိ ဒဿေတိ။

ဆန္ဒာဂတိံ ဂစ္ဆန္တောတိအာဒီသု အဂတိဂမနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယဓရော ဟုတွာ’’တိအာဒိ။ အတ္ထာယ ဥက္ကောဋေန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ အနတ္ထံ စရန္တဿ။ မန္ဒော ပန ဥက္ကောဋေတိ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကော ဗလဝနိဿိတော စ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၇။)

ဂဟနမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိန္တိ ဂဟနသဒိသံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ ပဝနသဒိသံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိန္တိ အတ္ထော။ ဗလဝန္တေ စာတိ ဧတ္ထ စသဒ္ဒေါ သဗ္ဗကမ္မေသု ယောဇေတဗ္ဗော။ နိဿိတတ္တာတိ ဧကဿ နိဿိတတ္တာ။ ဗလဝနိဿိတော စာတိ ဧတ္ထာပိ စ သဒ္ဒေါ သဗ္ဗကတ္တူသု ယောဇေတဗ္ဗော။ တဿာတိ ဝိသမာဒိနိဿိတဿ။

သောတိ သာမဏေရော။ မင်္ကုဘူတာတ္ထာတိ မင်္ကူ ဟုတွာ ဘူတာ, မင်္ကုံ ဝါ ပတ္တာ အတ္ထ ဘဝထာတိ အတ္ထော။ တေတိ ပရာဇယဘိက္ခူ။ တဿာတိ သာမဏေရဿ။ သောတိ သာမဏေရော။ တေတိ ပရာဇယဘိက္ခူ။ တန္တိ သာမဏေရံ။ သောတိ ဒဟရော။ တတောတိ သန္နိပါတကာရဏာ။ ဟိယျောတိ အနန္တရာတီတာဟေ။ ဣတီတိ ဧဝံ ဝဒေတိ။ သောတိ ဒဟရော။ ဣဒံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဂစ္ဆာတိ ဂစ္ဆာဟိ။ ဣတီတိ ဧဝံ ဝတ္တဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။

သံဃေန သဒ္ဓိံ အဓိကရဏံ ဝိနိစ္ဆိနိတွာ ပရိဝေဏဂတံ ဧကံ ဘိက္ခုန္တိ ယောဇနာ။ ကိဿာတိ ကေန ကာရဏေန။ ဧဝံ ဣမိနာကာရေန ဝိနိစ္ဆိတဗ္ဗံ နနူတိ ယောဇနာ။ သောတိ ဝိနိစ္ဆယကာရကော ဘိက္ခု။ ဆန္ဒဒါယကော သုဝိညေယျောယေဝ။

အဓိကရဏနိဒါနာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၄၂။ ကိံနိဒါနန္တိအာဒီသု ဆသု ပဒေသု သမာသဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကိံနိဒါနမဿာ’’တိအာဒိ။ အဿာတိ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ။ ‘‘ကိံနိဒါန’’န္တိ ပဒါနံ သတိပိ သမာသဘာဝေ ဗျဉ္ဇနန္တပကတိကတ္တာ ‘‘ကိ’’န္တိ နိဂ္ဂဟိတန္တဘာဝေန ဥစ္စာရဏံ ကာတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗာနေတာနီတိ သဗ္ဗာနိ နိဒါနန္တိအာဒီနိ ဧတာနိ ပဒါနိ။ ဝေဝစနာနီတိ ဧကသ္မိံယေဝ ‘‘ကာရဏ’’န္တိ အတ္ထေ ဝိဝိဓာနိ ဝစနာနိ ဝိဝစနာနိ, တာနိယေဝ ဝေဝစနာနိ။ အထ ဝါ ဝိဝိဓံ ဝစနမေတဿတ္ထဿာတိ ဝိဝစနံ, ကာရဏသင်္ခါတော အတ္ထော, အဘိဓေယျအဘိဓာနဘာဝေန သမ္ဗန္ဓတ္တာ ဝိဝစနဿ ဧတာနိ ဝေဝစနာနိ, ပဒါနိ။

‘‘အဋ္ဌာရသဘေဒကရဝတ္ထုသင်္ခါတော’’တိ ဣမိနာ ဝိဝါဒသရူပံ ဒဿေတိ။ ဝိဝါဒန္တိ အဋ္ဌာရသဘေဒကရဝတ္ထုသင်္ခါတံ ဝိဝါဒံ။ ဧတန္တိ ‘‘ဝိဝါဒ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၈။)

နိဒါန’’န္တိ ဧတံ ဝစနံ။ အဿာတိ အနုဝါဒါဓိကရဏဿ။ ဣဒမ္ပီတိ ‘‘အနုဝါဒနိဒါန’’န္တိ ဝစနမ္ပိ။ အဿာတိ အာပတ္တာဓိကရဏဿ။ ဧတန္တိ ‘‘အာပတ္တိနိဒါန’’န္တိ ဝစနံ။ ကိစ္စမေဝ ဗျဉ္ဇနဝဍ္ဎနဝသေန ကိစ္စယန္တိ ဝုတ္တံ။ အဿာတိ ကိစ္စာဓိကရဏဿ။ သမနုဘာသနာဒီနံ ဥပ္ပဇ္ဇနကကိစ္စာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတန္တိ ‘‘ကိစ္စယနိဒါန’’န္တိ ဝစနံ။ ဧကပဒယောဇနာတိ ဧကေန ‘‘နိဒါန’’န္တိ ပဒေန ယောဇနာ။ သဗ္ဗပဒါနီတိ သဗ္ဗာနိ သမုဒယာဒီနိ ပဒါနိ။

နဝန္နန္တိ ဇာတိဝသေန ဆန္နံ ဟေတူနံ နဝသု အန္တောဂဓတ္တာ တိကဝသေနေတံ ဝုတ္တံ။ ဗျဉ္ဇနမတ္တန္တိ ဟေတုပစ္စယဝသေန ဗျဉ္ဇနမေဝ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ တတိယပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနေ။

֍ * ၃၄၃။ ဒွါဒသ မူလာနီတိ ဧတ္ထ ဒွါဒသန္နံ မူလာနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကောဓဥပနာဟယုဂဠကာဒီနီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ (ဝိဘ။ ၈၃၃, ၉၄၄) အာဒိသဒ္ဒေန မက္ခပဠာသယုဂဠ ဣဿာမစ္ဆရိယယုဂဠ မာယာသာဌေယျယုဂဠ ပါပိစ္ဆမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယုဂဠ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသိအာဓာနဂ္ဂါဟိဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂိယုဂဠဝသေန ပဉ္စ ယုဂဠာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ အဇ္ဈတ္တသန္တာနပ္ပဝတ္တာနီတိ နိယကဇ္ဈတ္တသန္တာနေ ပဝတ္တာနိ။

အဋ္ဌာရသဘေဒကရဝတ္ထူနံ သမုဋ္ဌာနဘာဝံ နိဗ္ဗစနေန ပကာသေန္တော အာဟ ‘‘တံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တန္တိ အနုဝါဒါဓိကရဏံ, သမုဋ္ဌာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဧတေသူ’’တိ ဣမိနာ အဓိကရဏဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဧတေဟီ’’တိ ဣမိနာ ကရဏဘာဝံ ဒဿေတိ။ တေနာတိ ကာရဏေန။ အဿာတိ ဝိဝါဒါဓိကရဏဿ။ ဧတာနီတိ အဋ္ဌာရသဘေဒကရဝတ္ထူနိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသံ အဓိကရဏာနံ သဗ္ဗေသု သမုဋ္ဌာနေသု။

֍ * ၃၄၄။ ဧကေန အဓိကရဏေန ကိစ္စာဓိကရဏေနာတိ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတာနီတိ အဓိကရဏာနိ။ ဧကံသတောတိ ဧကံသေန, ဧကကောဋ္ဌာသေနာတိ အတ္ထော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။

သာဝသေသာပတ္တိ သမ္မတိ ဝိယ အနဝသေသာပတ္တိ န သမ္မတီတိ ယောဇနာ။ ကသ္မာ န သမ္မတီတိ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ သာတိ အနဝသေသာ အာပတ္တိ။ တတောတိ အနဝသေသာပတ္တိတော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၅၉၉။)

ဧတ္ထ စ ‘‘န သက္ကာ ဒေသေတု’’န္တိ ဣမိနာ ဒေသနာဂါမိနိယာ အဘာဝံ ဒီပေတိ။ ‘‘န သက္ကာ…ပေ… ပတိဋ္ဌာတု’’န္တိ ဣမိနာ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိယာ အဘာဝံ ဒီပေတိ။

֍ * ၃၄၉။ တတောတိ နယတော။ ယတ္ထ သတိဝိနယောတိအာဒိကာ ဆ ယမကပုစ္ဆာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တာသန္တိ ပုစ္ဆာနံ။ ပကာသိတောတိ ပါကဋော။

֍ * ၃၅၁။ ဒွိန္နမ္ပိ သမထာနန္တိ သမ္မုခါဝိနယသတိဝိနယဝသေန ဒွိန္နမ္ပိ သမထာနံ။ ယသ္မာတိ ယေန ကာရဏေန န သက္ကာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပတ္တဝဋ္ဋီနံ နာနာကရဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ သမ္မုခါဝိနယသတိဝိနယာနံ နာနာကရဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ယသ္မာ ကဒလိက္ခန္ဓေ ပတ္တဝဋ္ဋီနံ နာနာကရဏံ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇိတွာ ဒဿေတုံ န သက္ကာ ဝိယ တေသံ နာနာကရဏံ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇိတွာ ဒဿေတုံ န သက္ကာတိ။ တေနာတိ ကာရဏေန။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဝိဿဇ္ဇနေသု။

သတ္တသမထနိဒါနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၅၂။ အဿာတိ သမ္မုခါဝိနယဿ။ တတ္ထာတိ ‘‘နိဒါနနိဒါနော’’တိ ပါဌေ။ ဣဒန္တိ သမ္မုခါစတုက္ကံ။ လဒ္ဓုပဝါဒေါတိ လဒ္ဓေါ ပရေသံ ဥပဝါဒေါ ယေနာတိ လဒ္ဓုပဝါဒေါ, ခီဏာသဝေါ။ ယဿ စာတိ ယဿ စ သန္တိကေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဘိန္နန္တိ ဒေသကပဋိဂ္ဂါဟကာနံ ဒွိန္နံ။

֍ * ၃၅၃။ နနု ပုစ္ဆာယံ ‘‘သတ္တန္နံ သမထာန’’န္တိ ဝုတ္တံ, ကသ္မာ ပန ဝိဿဇ္ဇနာယံ သမ္မုခါဝိနယဿ သမုဋ္ဌာနံ န ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထော, ပနသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော။ တထာ ဝုတ္တမ္ပီတိ ယောဇနာ။ ကမ္မသင်္ဂဟာဘာဝေနာတိ ကမ္မေ သင်္ဂဟဿ အဘာဝေန။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ‘‘ကမ္မဿ ကိရိယာ’’တိအာဒိပါဌေ။ ကမ္မံ ကရီယတိ ဣမာယာတိ ကိရိယာ, ဉတ္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကမ္မဿ ကိရိယာတိ ဉတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။ ကရိယတေ ဌပိယတေ ကရဏံ။ သယံ ဥပဂမိယတေ ဥပဂမနံ။ အဇ္ဈေသနေန ပရံ ဥပဂမာပိယတေ အဇ္ဈုပဂမနံ။ အဓိဝါသိယတေ အဓိဝါသနာ။ အပ္ပဋိက္ကောသိယတေ အပဋိက္ကောသနာ။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကရဏန္တိ တဿာယေဝါ’’တိအာဒိ။ ဧတန္တိ ကမ္မံ။ မေတိ မယှံ။ ခမုဓာတုပယောဂေ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၀။)

သမ္ပဒါနတ္ထေ သမ္ပဒါနဝစနံ။ အထ ဝါ မေတိ မယာ။ ကတွတ္ထေ ကရဏဝစနံ, သာမိဝစနံ ဝါ။ ခမတီတိ ကတ္တုရူပသဒိသံ ကမ္မရူပံ။ ရူပဉှိ ကတ္တုရူပသဒိသံ ကမ္မရူပံ ‘‘ခမတိ သံဃဿာ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၁၂၇) ဝိယ။ ကမ္မရူပသဒိသံ ကတ္တုရူပံ ‘‘ဥပါသကော သီလံ သမာဒိယတီ’’တိအာဒီသု (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၃) ဝိယ။ ဧတ္ထ ကမ္မတ္ထေ ပဝတ္တော ယပစ္စယော လောပေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သတ္တသမထနာနာတ္ထာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၅၄။ မာတာပုတ္တာဒီနံ အယံ ဝိဝါဒေါတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝိရုဒ္ဓဝါဒတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ဝဒနံ ဝါဒေါ, ဝိရုဒ္ဓေါ ဝါဒေါ ဝိဝါဒေါတိ နိဗ္ဗစနံ ဒဿေတိ။ အဓိကရဏီယတာယာတိ ဝူပသမိတတာယ။ ဣမိနာ အဓိကရိယတိ သမထေဟိ ဝူပသမိယတီတိ အဓိကရဏန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု အဓိကရဏဘေဒေသု။

ဣတိ အဓိကရဏဘေဒဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကံ

စောဒနာဒိပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၅၉။ ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိယံ စောဒနာ နာမ ကိံ ဒဿေတွာ စောဒနာတိ အာဟ ‘‘ဝတ္ထုဉ္စ အာပတ္တိဉ္စ ဒဿေတွာ စောဒနာ’’တိ။ ဒေါသံ သရာပေတီတိ ဒေါသသာရဏာ။ သံဃသန္နိပါတောတိ သံဃဿ သန္နိပတနံ။ ဣမိနာ သံဃောတိ ဧတ္ထ ဥတ္တရပဒလောပံ ဒဿေတိ။ မတိကမ္မန္တိ ဧတ္ထ မတိသဒ္ဒေါ ဣစ္ဆတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ဝုစ္စတိ မန္တဂ္ဂဟဏ’’န္တိ။ တန္တိ မတိကမ္မံ။

‘‘တေန စုဒိတကပုဂ္ဂလေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘သာရဏတ္ထာယာ’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ။ တဿ ပုဂ္ဂလဿာတိ တဿ စုဒိတကဿ ပုဂ္ဂလဿ, ဣမိနာ ‘‘နိဂ္ဂဟတ္ထာယာ’’တိ ပဒဿ ကမ္မံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ အဓိကရဏဝိနိစ္ဆယဋ္ဌာနေ။ ပရိဂ္ဂဟဏတ္ထာယာတိ ပရိ ဝီမံသိတွာ ဂဟဏတ္ထာယ။ ဓမ္မာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၁။)

ဓမ္မန္တိ ဘူတာဘူတံ။ ‘‘ဝိနိစ္ဆယသန္နိဋ္ဌာပနတ္ထ’’န္တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။

မာ ခေါ ပဋိဃန္တိ ဧတ္ထ ပဋိဃသဒ္ဒေါ ကောပပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ကောပံ မာ ဇနယီ’’တိ။ ‘‘စုဒိတကေ ဝါ စောဒကေ ဝါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သံဃေ’’တိ အာဓာရံ ပဋိက္ခိပတိ။ သစေ အနုဝိဇ္ဇကော တုဝန္တိ ဧတ္ထ အနုဝိဇ္ဇကသဒ္ဒေါ ဝိနယဓရပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဝိနယဓရော’’တိ။ ဝိနယဓရော ဟိ ယသ္မာ စောဒကစုဒိတကာနံ ဝစနံ အနုမိနိတွာ ဝတ္ထုအာပတ္တာဒိဝသေန ဝိဒတိ, တသ္မာ အနုဝိဇ္ဇကောတိ ဝုစ္စတိ။

ဝိရုဒ္ဓံ ဂါဟံ သံဝတ္တေတီတိ ဝိဂ္ဂါဟိကံ။ ‘‘န တွ’’န္တိအာဒိနာ ဏိကပစ္စယဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ယာယာတိ ကထာယ။ သုတ္တာဒီနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုတ္တံ နာမာ’’တိအာဒိ။

အနုယုဉ္ဇနဝတ္တန္တိ အနုယုဉ္ဇနဿ, အနုယုဉ္ဇနေ ဝါ ဝတ္တံ။ ကုသလေန ဗုဒ္ဓိမတာတိ ဧတ္ထ ကုသလသဒ္ဒေါ ဆေကပရိယာယော, ဗုဒ္ဓိမန္တုသဒ္ဒေါ ပဏ္ဍိတပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ဆေကေန ပဏ္ဍိတေနာ’’တိ။ ‘‘ဉာဏပါရမိပ္ပတ္တေနာ’’တိ ဣမိနာ ဗုဒ္ဓိမတာတိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ ဉာဏသာမညံ, အထ ခေါ သဗ္ဗညုတညာဏန္တိ ဒဿေတိ။ အယန္တိ ဧသော ယထာဝုတ္တော အတ္ထော။ အယံ ပနာတိ ဧသော ဝက္ခမာနော ပန။ ဧတ္ထာတိ ဣမာသု ဂါထာသု။ သစေ တွံ အနုဝိဇ္ဇကော ဟောသီတိ ယောဇနာ။ ယံ ပန အနုယောဂဝတ္တံ ကတံ သုပညတ္တံ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ အနုလောမန္တိ ယောဇနာ။ တန္တိ အနုယောဂဝတ္တံ။ ဣတီတိ အယံ သာဓိပ္ပါယသင်္ခေပဝဏ္ဏနာ။ အတ္တနောတိ အနုဝိဇ္ဇကဿ။ သမ္ပရာယေတိ ပရလောကေ။ ယောတိ အနုဝိဇ္ဇကော။ တန္တိ အနုယောဂဝတ္တံ။ ဂတိန္တိ သုဂတိံ။ ဟိတန္တိ စောဒကစုဒိတကာနံ ဟိတံ။ ဂဝေသန္တောတိ ဉာဏေန ဧသန္တော။ ဣမိနာ ဟိတံ ဧသန္တောတိ ဟိတေသီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ မေတ္တဉ္စာတိ အပ္ပနာပတ္တံ မေတ္တဉ္စ။ မေတ္တာပုဗ္ဗဘာဂဉ္စာတိ အပ္ပနာမေတ္တာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တံ ပရိကမ္မဥပစာရမေတ္တဉ္စ။ တဝ ဘာရေ သံဃေန ကတေ ဧဝါတိ ယောဇနာ။

ယောတိ အနုဝိဇ္ဇကော။ ဧတေသန္တိ စောဒကစုဒိတကာနံ။ ‘‘ဘာသိတ’’န္တိ ဣမိနာ ဝေါဟာရသဒ္ဒေါ ဘာသိတပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ တန္တိ သဟသာ ဝေါဟာရံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၂။)

အနုသန္ဓိတန္တိ ဧတ္ထ ဝိနိစ္ဆယာနုသန္ဓိံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ကထာနုသန္ဓိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ကထာယ အနုရူပံ သန္ဒဟနံ ကထာနုသန္ဓိ။ ပဋိညာနုသန္ဓိတေနာတိ ဧတ္ထ ပဋိညာသဒ္ဒအနုသန္ဓိသဒ္ဒါနံ တုလျာဓိကရဏတော အညံ ဘိန္နာဓိကရဏံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အထဝါ’’တိအာဒိ။ လဇ္ဇိံ ပုဂ္ဂလန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ဂါထာယံ။ ဝတ္တာနုသန္ဓိနာတိ အာစာရသင်္ခါတေန ဝတ္တေန အနုသန္ဓိနာ အဿ အလဇ္ဇီဿ ဝတ္တေန သဒ္ဓိံ ယာ ပဋိညာ သန္ဓိယတီတိ ယောဇနာ။

ဇာနန္တော အာပဇ္ဇတီတိ ဇာနန္တော ဟုတွာ အာပဇ္ဇတိ။ ဣမိနာ သဉ္စိစ္စာတိ ပဒဿ သဉ္စေတေတွာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝီတိက္ကမစေတနာယ သဒ္ဓိံ စေတေတွာတိ အတ္ထော။ ‘‘န ဒေသေတိ န ဝုဋ္ဌာတီ’’တိ ဣမိနာ ပရိဂူဟတီတိ ဧတ္ထ ပရိဂူဟနံ နာမ အတ္ထတော န ဒေသနံ န ဝုဋ္ဌာနန္တိ ဒဿေတိ။

ယန္တိ ‘‘သဉ္စိစ္စ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ ဝစနံ။ တုမှေဟီတိ ပရိဟာရကာရကေဟိ။ သစ္စန္တိ တထံ အဝိတထံ။ အဟမ္ပီတိ စောဒကောပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပရိဟာရကံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ နန္တိ ‘‘သဉ္စိစ္စာ’’တိအာဒိဝစနံ။ တန္တိ တုဝံ, တွံ ဝါ။

ပုဗ္ဗာပရန္တိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗေ ကထေတဗ္ဗံ ပုဗ္ဗံ, အပရမှိ ကထေတဗ္ဗံ အပရံ, ပုဗ္ဗဉ္စ အပရဉ္စ ပုဗ္ဗာပရန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပုရေ’’တိအာဒိ။ ‘‘တသ္မိံ ပုဗ္ဗာပရေ’’တိ ဣမိနာ ပါဠိယံ ပုဗ္ဗပရဿာတိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ သာမိဝစနန္တိ ဒဿေတိ။

ဒွီဟီတိ ပါရာဇိကသံဃာဒိသေသဝသေန ဒွီဟိ။ ပဉ္စဟီတိ ထုလ္လစ္စယာဒိဝသေန ပဉ္စဟိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာတိ ‘‘နတ္ထိ ဒိန္န’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၂၂၁) ဒသဝတ္ထုကာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ။ အန္တဂ္ဂါဟိကဒိဋ္ဌိယာတိ ‘‘သဿတော လောကော’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၃၁၊ မ။ နိ။ ၁။၂၆၉) ဒသဝတ္ထုကာယ အန္တဂ္ဂါဟိကဒိဋ္ဌိယာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကေသု။

ဣတိ ဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၃။)

စောဒနာကဏ္ဍံ

အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စဝဏ္ဏနာ

၃၆၀-၁။ ဣဒါနိ အာရဒ္ဓန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကော ဘိက္ခု ဧကေန မာတုဂါမေနာတိ ယောဇနာ။ သောတိ ပဿန္တော ဘိက္ခု။ တန္တိ နိက္ခမန္တံ ပဝိသန္တံ ဝါ ဘိက္ခုံ။ ဣတရောတိ စုဒိတကော။ တဿာတိ စောဒကဿ။ န ဥပေတီတိ န ဥပဂစ္ဆတိ။ န ပဋိဇာနာတီတိ န ပဋိဿဝံ ကရောတိ။ ဧတ္ထာတိ မာတုဂါမေန နိက္ခမန္တပဝိသန္တဋ္ဌာနေ။ ယန္တိ ကမ္မံ။ တေနာတိ စောဒကေန။ တဿာတိ စောဒကဿ ဝစနေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတရောတိ စုဒိတကော။ အသုဒ္ဓပရိသင်္ကိတောတိ အသုဒ္ဓါယ အဋ္ဌာနေ ဥပ္ပန္နာယ ပရိသင်္ကာယ ပရိသင်္ကိတော။ တဒတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘အမူလကပရိသင်္ကိတော’’တိ ဣမိနာ။ တဿ ပုဂ္ဂလဿာတိ စုဒိတကဿ ပဋိညာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စေသု။

ဣတိ အနုဝိဇ္ဇကကိစ္စဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

စောဒကပုစ္ဆာဝိဿဇ္ဇနာ

၃၆၂-၃။ သစ္စေ စ အကုပ္ပေ စာတိ ပဓာနံ သမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပတိဋ္ဌာတဗ္ဗ’’န္တိ။ ‘‘ယ’’န္တိအာဒိနာ သစ္စေ ပတိဋ္ဌာတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယန္တိ ကမ္မံ။ ‘‘န စာ’’တိအာဒိနာ အကုပ္ပေ ပတိဋ္ဌာတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတိ။ ဩတိဏ္ဏဉ္စာတိ ဝိနိစ္ဆယံ ဩတိဏ္ဏဉ္စ။ ‘‘ဝစန’’န္တိ ဣမိနာ ဩတိဏ္ဏာနောတိဏ္ဏသရူပံ ဒဿေတိ။ တတြာတိ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ ‘‘ဩတိဏ္ဏာနောတိဏ္ဏံ ဇာနိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝစနေတိ ဟိ အတ္ထော။ စောဒကဿ ပမာဏန္တိ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ဝါ ‘‘အဓမ္မော’’တိ ဝါ ‘‘ဗာလော’’တိ ဝါ ‘‘ပဏ္ဍိတော’’တိ ဝါ စောဒကဿ ပမာဏံ။ စုဒိတကဿ ပမာဏန္တိ ဓမ္မစုဒိတကော နု ခေါ, နောတိ စုဒိတကဿ ပမာဏံ။ အနုဝိဇ္ဇကဿ ပမာဏန္တိ သက္ကာ နု ခေါ ဝိနိစ္ဆိတုံ, နောတိ အနုဝိဇ္ဇကဿ ပမာဏံ။ အနုဝိဇ္ဇကော ဝတ္တဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေန ဓမ္မေနာတိအာဒီသု ဓမ္မာဒီနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဓမ္မောတိ ဘူတံ ဝတ္ထူ’’တိအာဒိ။ ဧတေန ဓမ္မေန စ ဧတေန ဝိနယေန စ ဧတေန သတ္ထုသာသနေန စာတိ ယောဇနာ။ တသ္မာ အနုဝိဇ္ဇကေန ဝူပသမေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ အနုဝိဇ္ဇကဿ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဋ္ဌာနေ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၄။)

အဝညန္တိ အဝဇာနနံ။ ဣမေတိ ထေရာ။ ‘‘ခတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ အတ္တနာဝ အတ္တာ ခညတီတိ ခတောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဥပဟနိယန္တီတိ ဥပဟတာနိ, ဥပဟတာနိ ဣန္ဒြိယာနိ အနေနာတိ ဥပဟတိန္ဒြိယော။ ‘‘ပညာယ အဘာဝတော’’တိ ဣမိနာ ဒုမ္မေဓောတိ ဧတ္ထ ဒုသဒ္ဒေါ အဘာဝတ္ထော, မေဓာသဒ္ဒေါ ပညာပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ နတ္ထိ မေဓာ ဧတဿာတိ ဒုမ္မေဓောတိ နိဗ္ဗစနံ ကာတဗ္ဗံ။ ခတော…ပေ… ဒုမ္မေဓော သော အနုဝိဇ္ဇကော ဥပဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဥပဂစ္ဆတိ, တသ္မာ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ပါဌဿ, ဂါထာယ ဝါ။ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စုဒိတကစောဒကေသု ဟီ’’တိအာဒိ။ ဥဘောပေတေတိ ဥဘောပိ ဧတေ အာမိသပုဂ္ဂလနိဿယေ။ ဓမ္မောတိ သာသနဓမ္မော။ ဣတီတိ အယမတ္ထော။

ဥပကဏ္ဏကံ ဇပ္ပတီတိ ဧတ္ထ ကဏ္ဏဿ သမီပံ ဥပကဏ္ဏံ, တဒေဝ ဥပကဏ္ဏကန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧဝံ ကထေဟီ’’တိအာဒိ။ ‘‘ကဏ္ဏမူလေ’’တိ ဣမိနာ ဥပကဏ္ဏကန္တိ ဧတ္ထ ဥပသဒ္ဒဿ သမီပတ္ထံ ဒဿေတိ။ မန္တေတီတိ ကထေတိ။ ဣမိနာ ဇပ္ပဓာတုယာ ကထနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဇိမှံ ပေက္ခတီတိ ဧတ္ထ ဇိမှသဒ္ဒေါ ကုဋိလဝါစကော, ကုဋိလံ နာမ အတ္ထတော ဣဓ ဒေါသောတိ အာဟ ‘‘ဒေါသမေဝါ’’တိ။

ကထာနုသန္ဓီတိ စုဒိတကအနုဝိဇ္ဇကာနံ ကထာယ အနုသန္ဓိ။ ဝိနိစ္ဆယာနုသန္ဓီတိ အနုဝိဇ္ဇကေန ကတဿ အာပတ္တာနာပတ္တိဝိနိစ္ဆယဿ အနုသန္ဓိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ စောဒနာကဏ္ဍေ။

ဣတိ စောဒနာကဏ္ဍဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

စူဠသင်္ဂါမံ

အနုဝိဇ္ဇကဿ ပဋိပတ္တိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၆၅။ စူဠသင်္ဂါမေ သမာဂမနံ သင်္ဂါမော, သမာဂမေန္တိ သန္နိပတန္တိ ဧတ္ထာတိ ဝါ သင်္ဂါမောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သင်္ဂါမော ဝုစ္စတိ…ပေ… သံဃသန္နိပါတော’’တိ။ သန္နိပတနံ သန္နိပါတော, သန္နိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၅။)

ပတန္တိ ဧတ္ထ ဒေသေတိ ဝါ သန္နိပါတော, သံဃဿ သန္နိပါတော သံဃသန္နိပါတော။ သင်္ဂါမ ယုဒ္ဓေတိ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၈ မကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယုဒ္ဓံ နာမ အတ္ထတော အဓိကရဏဝိနိစ္ဆယောတိ ဂဟေတဗ္ဗံ။ တဒတ္ထံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘တတြ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတြာတိ တသ္မိံ သင်္ဂါမေ, သမောသရန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္တပစ္စတ္ထိကာတိ အတ္တနော ပဋိပက္ခံ အတ္ထယန္တိ။ ဥဒ္ဓမ္မန္တိ ဓမ္မတော ဝိယောဂံ။ ဒီပေန္တာ ဟုတွာတိ ယောဇနာ။ ကေ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ဝဇ္ဇိပုတ္တကာ ဝိယာ’’တိ။ သော ဘိက္ခု ပဝတ္တေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ လဒ္ဓိန္တိ ဥဒ္ဓမ္မာဒိဝါဒံ။ တတ္ထာတိ သင်္ဂါမေ။ အဝစရတီတိ ဩဂါဟေတွာ စာရေတိ ပဝတ္တေတိ။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဇ္ဈောဂါဟေတွာ ဝိနိစ္ဆယံ ပဝတ္တေတီ’’တိ။ ဧတ္ထ ‘‘အဇ္ဈောဂါဟေတွာ’’တိ ဣမိနာ အဝတျူပသဂ္ဂဿ ဩဂါဟတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝိနိစ္ဆယံ ပဝတ္တေတီ’’တိ ဣမိနာ စရဓာတုဿ ကာရိတန္တောဂဓတ္တာ သဟကာရိတကမ္မေန ပဝတ္တနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣမိနာ သင်္ဂါမေ အဝစရတီတိ သင်္ဂါမာဝစရောတိ နိဗ္ဗစနံ ဒဿေတိ။ ကော ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ယသတ္ထေရော ဝိယာ’’တိ။ မာနဒ္ဓဇန္တိ ကေတုကမျတာပစ္စုပဋ္ဌာနမာနသင်္ခါတံ ဓဇံ။ ရဇောဟရဏသမေနာတိ ဧတ္ထ ရဇံ ဟရတိ အပနေတိ အနေနာတိ ရဇောဟရဏံ, ပါဒပုဉ္ဇနံ, တေန သမေနာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပါဒပုဉ္ဇနသမေနာ’’တိ။ ပါဒံ ပုဉ္ဇတိ သောဓေတိ အနေနာတိ ပါဒပုဉ္ဇနံ, တေန သမော ပါဒပုဉ္ဇနသမော, တေန။ သမာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ’’တိအာဒိ။ ရဇောဟရဏဿ နေဝ ရာဂေါ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာပတိရူပန္တိ ပတိရူပဿ အနုလောမံ, ပတိရူပါနတိက္ကန္တန္တိ အတ္ထော။ အကထေန္တေန နိသီဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သာမံ ဝါ ဓမ္မောတိ ဧတ္ထ ဓမ္မော နာမ ကောတိ အာဟ ‘‘ကပ္ပိယာကပ္ပိယနိဿိတာ ဝါ’’တိအာဒိ။ ရူပါရူပပရိစ္ဆေဒေါ စ သမထာစာရော စ ဝိပဿာနာစာရော စ ဌာနဝတ္တဉ္စ နိသဇ္ဇဝတ္တဉ္စ, အာဒိသဒ္ဒေန စင်္ကမဝတ္တာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။ စုဒ္ဒသမဟာဝတ္တာဒီနံ ‘‘ကပ္ပိယာကပ္ပိယနိဿိတာ’’တိ ပဒေန ဂဟိတတ္တာ ဝတ္တသဒ္ဒေန ဌာနဝတ္တာဒီနိ ဧဝ ဂဟေတဗ္ဗာနိ, အာဒိသဒ္ဒေန စင်္ကမဝတ္တာဒီနိ ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ ပရော ဝါ အဇ္ဈေသိတဗ္ဗောတိ ယောဝါ သော ဝါ ကောစိ အဇ္ဈေသိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ယော’’တိအာဒိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၆။)

ဣမိနာ န ယော ဝါ သော ဝါ ကောစိ အဇ္ဈေသိတဗ္ဗော, သမတ္ထောယေဝ ပန အဇ္ဈေသိတဗ္ဗောတိ ဝါ ဒဿေတိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗာကာရံ ဒဿေတိ။ အရိယော ဝါ တုဏှီဘာဝေါတိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ ကထေတုံ အသမတ္ထဝသေန တုဏှီဘာဝေါ, ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဝသေန ပနာတိ အာဟ ‘‘ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဝသေန တုဏှီဘာဝေါ’’တိ။ အရိယာနံ ဧသော အရိယော, တုဏှီဘာဝေါ။ ‘‘နာဝဇာနိတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ နာတိမညိတဗ္ဗောတိ ပဒဿ အတိက္ကမ္မ န မညိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။

ဥပဇ္ဈာယောတိ စောဒကစုဒိတကာနံ ဥပဇ္ဈာယော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘န အာစရိယော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော’’တိအာဒိပဒေသု။ ကုလမေဝ ဇာတိနာမဂေါတ္တဝသေန အယန္တိ အပဒိသိယတီတိ ကုလပဒေသော။ အတြဿာတိ ဧတ္ထ အတြ အဿာတိ ပဒစ္ဆေဒံ ကတွာ အတြသဒ္ဒေါ ပုဂ္ဂလဝိသယော, အဿသဒ္ဒေါ အာချာတိကောတိ အာဟ ‘‘အတြ ပုဂ္ဂလေ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဘဝေယျာ’’တိ ဣမိနာ အဿသဒ္ဒဿ သဗ္ဗနာမတ္တဉ္စ ‘‘ဘဝတီ’’တိ ဝတ္တမာနိကဘာဝဉ္စ ပဋိက္ခိပတိ။ ပရိသာနုဝိဓာယကေနာတိ ပရိသာယ အနုမတံ ကရောန္တေန။ ဣမိနာ နော ပရိသကပ္ပိကေနာတိ ဧတ္ထ ကပ္ပသဒ္ဒေါ ဝိဈတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ယန္တိ ဝစနံ။ န ဟတ္ထမုဒ္ဒါတိ မုဒန္တိ ဧတာယာတိ မုဒ္ဒါ, သက္ခရမင်္ဂုလိယံ ဟတ္ထဿ မုဒ္ဒါ အဝယဝိအဝယဝဝသေန သမ္ဗန္ဓတ္တာတိ ဟတ္ထမုဒ္ဒါ။ တဿာ ဝိကာရော ‘‘ဟတ္ထမုဒ္ဒါ’’တိ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဟတ္ထဝိကာရော’’တိ။

‘‘အတ္ထံ အနုဝိဓိယန္တေနာ’’တိ ဧတ္ထ အတ္ထန္တိ ဝိနိစ္ဆယတ္ထံ။ အနုဝိဓိယန္တေနာတိ သလ္လက္ခေန္တေန။ ဣတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနိစ္ဆယပဋိဝေဓမေဝ သလ္လက္ခေန္တေနာ’’တိ။ သန္နိပါတမဏ္ဍလေတိ သန္နိပါတာယ ပရိသာယ သမူဟေ, သန္နိပါတမဏ္ဍလဿ မဇ္ဈေတိ အတ္ထော။ န ဝီတိဟာတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဝီတိဟရဏံ နာမ အတ္ထတော ဟာပနန္တိ အာဟ ‘‘န ဝိနိစ္ဆယော ဟာပေတဗ္ဗော’’တိ။ ဒုရုတ္တဝါစန္တိ စောဒကစုဒိတကာနံ ဒုရုတ္တဝါစံ။ ဟိတပရိသကိနာတိ ဧတ္ထ ဟိတံ ပရိ ဧသတီတိ ဟိတပရိသကော, ကရုဏာ စ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါ စ, သော ဧတဿတ္ထီတိ ဟိတပရိသကီ, ပုဂ္ဂလော, တေန ဟိတပရိသကိနာ။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟိတေသိနာ ဟိတ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၇။)

ဂဝေသိနာ’’တိ။ ကရုဏာတိ အပ္ပနာပတ္တာ ကရုဏာ။ ကရုဏာပုဗ္ဗဘာဂေါတိ အပ္ပနာပတ္တာယ ကရုဏာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တာ ပရိကမ္မဥပစာရကရုဏာ။ ပဒဒွယေပီတိ ‘‘ဟိတာနုကမ္ပိနာ ကာရုဏိကေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဟိတပရိသကိနာ အသမ္ဖပ္ပလာပိနာ ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ပဒဒွယေပိ။ အယံ အဓိပ္ပါယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘အသုန္ဒရဝစန’’န္တိ ဣမိနာ အသုရုတ္တန္တိ ဧတ္ထ သုန္ဒရံ ဥတ္တံ သုရုတ္တံ, န သုရုတ္တံ အသုရုတ္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ပရိဝီမံသိတွာ ဂဟေတဗ္ဗော။

တဿာတိ အဓမ္မစောဒကဿ။ အနောသဋံ ဝတ္ထုန္တိ ဧတ္ထ ‘‘စောဒကစုဒိတကေဟိ ဝုတ္တ’’န္တိ ပဒံ အဓိကာရဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတ္ထ စ အနောသဋန္တိ ဝိနိစ္ဆယံ အနောသဋန္တိ အတ္ထော။ ကိံ ပဂ္ဂဏှိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘နနု တွ’’န္တိအာဒိ။ အနုယောဂဝတ္တန္တိ ‘‘ကာလေန ဝက္ခာမီ’’တိအာဒိနာ (စူဠဝ။ ၃၉၉၊ ပရိ။ ၃၆၂, ၄၃၇) ဝုတ္တံ, ‘‘သစ္စေ စ အကုပ္ပေ စာ’’တိ (စူဠဝ။ ၄၀၁) စ ဝုတ္တံ အနုယုဉ္ဇနဝတ္တံ။ တဉှိ ယသ္မာ အနေန ဝတ္တေန စောဒကော စုဒိတကံ, စုဒိတကော ဝါ စောဒကံ အနုယုဉ္ဇတိ, စောဒကေန စုဒိတကော, စုဒိတကေန ဝါ စောဒကော အနုယုဉ္ဇိယတိ, တသ္မာ အနုယောဂဝတ္တန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကထာပေတွာတိ စောဒကစုဒိတကေဟေဝ ကထာပေတွာ။ တဿာတိ စောဒကဿ ဝါ စုဒိတကဿ ဝါ, သာရဇ္ဇန္တိ ဘယံ။ တေတိ တဝ။ ဝတွာပီတိ မုခေန ဝတွာပိ။ ပိသဒ္ဒေန ကာယဝိကာရံ ဒဿေတွာပီတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ‘‘အနုယောဂဝတ္တ’’န္တိ ဓာတုကမ္မံ, ‘‘သော ဘိက္ခူ’’တိ ကာရိတကမ္မံ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ, တံ ကမ္မံ တဗ္ဗပစ္စယော ဝဒတိ။ အသုစိ ဝိဘာဝေတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ နတ္ထိ သုစိ သီလမေတဿာတိ အသုစီတိ ဝုတ္တေ အလဇ္ဇီတိ အာဟ ‘‘အလဇ္ဇိ’’န္တိ။ ဥဇု သီလဝါ ကာယဝင်္ကာဒိရဟိတော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထ စ ကာယဝင်္ကာဒိရဟိတော ဟောတီတိ ဣမိနာ ဥဇုနော ကာရဏံ ဒဿေတိ။ ကာယဝင်္ကာဒိရဟိတတ္တာ ဥဇု ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ သောတိ ဘိက္ခု။ မဒ္ဒဝေနေဝါတိ မုဒုဘာဝေနေဝ။ ဥပစရိတဗ္ဗောတိ ကထေတဗ္ဗော။ ဣမိနာ ဥဇုမဒ္ဒဝေနာတိ ပဒဿ သမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနံ ပါဌသေသံ ဒဿေတိ။ ယောတိ ဘိက္ခု။ အယမေဝါတိ ဧဝသဒ္ဒေန န ဓမ္မဂရုကော, ပုဂ္ဂလဂရုကော, ဓမ္မေသု စ ပုဂ္ဂလေသု စ န မဇ္ဈတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၈။)

֍ * ၃၆၆။ တေန စ ပန အနုဝိဇ္ဇကေနာတိ ယောဇနာ။ သုတ္တာဒီသူတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဝိနယအနုလောမ ပညတ္တအနုလောမိကာနိ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ သုတ္တံ သံသန္ဒနတ္ထာယ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ကေသံ သံသန္ဒနတ္ထာယာတိ အာဟ ‘‘အာပတ္တာနာပတ္တီနံ သံသန္ဒနတ္ထ’’န္တိ။ ဩပမ္မံ အတ္ထဒဿနတ္ထာယ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ပစ္စေကဋ္ဌာယိနော အဝိသံဝါဒကဋ္ဌာယိနောတိ ဧတ္ထ ပစ္စေကသ္မိံ တိဋ္ဌန္တိ သီလေနာတိ ပစ္စေကဋ္ဌာယိနော, အဝိသံဝါဒကေ တိဋ္ဌန္တိ သီလေနာတိ အဝိသံဝါဒကဋ္ဌာယိနောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဿ…ပေ… ဌိတာ’’တိ။ ‘‘ဣဿရိယာဓိပစ္စဇေဋ္ဌကဋ္ဌာနေ’’တိ ဣမိနာ ပစ္စေကသရူပံ ဒဿေတိ။ တေတိ သံဃေန အနုမတာ ပုဂ္ဂလာ။

ကိမတ္ထံ ‘‘ဝိနယော သံဝရတ္ထာယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဣဒါနီ’’တိအာဒိ။ ဣဒါနိ ဒဿေတုံ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေ မန္ဒာ မန္ဒဗုဒ္ဓိနော ဟုတွာ ဧဝံ ဝဒေယျုန္တိ ယောဇနာ။ အထ ဝါ မန္ဒာ မန္ဒဗုဒ္ဓိနော ယေ ပုဂ္ဂလာ ဧဝံ ဝဒေယျုန္တိ ယောဇနာ။ သကလာပိ ဝိနယပညတ္တိ ဥပနိဿယော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမိနာ ‘‘သံဝရတ္ထာယာ’’တိအာဒီသု ‘‘အနုပါဒါပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယာ’’တိပရိယောသာနေသု တေရသဝါကျေသု ‘‘ဥပနိဿယော ဟောတီ’’တိ ပါဌသေသော အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပစ္စယော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဥပနိဿယော’’တိ ပဒဿ ဥပနိဿယပစ္စယောတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ဒွါဒသဝါကျေသု။ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိစေတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အပိစ ဝိသေသံ ဝက္ခာမီတိ ယောဇနာ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာယာ’’တိအာဒီသု။ တန္တိ သုခံ။ တရုဏဝိပဿနာ နာမ ကဿ အဓိဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဥဒယဗ္ဗယဉာဏဿေတမဓိဝစန’’န္တိ။ နနု ‘‘ဝိရာဂေါ’’တိ ဧတ္ထ စတုဗ္ဗိဓဿ အရိယမဂ္ဂဿ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ဝိမုတ္တီ’’တိ ဧတ္ထာပိ စတုဗ္ဗိဓံ ဖလံ ဂဟေတဗ္ဗံ, ကသ္မာ ပန ‘‘ဝိမုတ္တီတိ အရဟတ္တဖလ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘စတုဗ္ဗိဓောပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ အပစ္စယပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယာတိ အသင်္ခတပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယ။ နတ္ထေတ္ထ ဟိ ပရိနိဗ္ဗာနေ ကောစိ ပစ္စယော, တသ္မာ အပစ္စယပရိနိဗ္ဗာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ တန္တိ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ။ တသ္မိံအနုပ္ပတ္တေတိ တသ္မိံ ဝိမုတ္တိဉာဏ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၀၉။)

ဒဿနေ အနုက္ကမေန ပတ္တေ။ အဝဿန္တိ ဓုဝံ ဧကန္တေနာတိ အတ္ထော။ ဧတဒတ္ထာတိ ဧသော အနုပါဒါ ပရိနိဗ္ဗာနသင်္ခါတော အတ္ထော ပယောဇနံ ဣမိဿာ ကထာယာတိ ဧတဒတ္ထာ။ ကထာတိ အတ္ထဿ ကထာ။ မန္တနာတိ ဓမ္မဿ မန္တနာ။ ဧတဒတ္ထာ ဥပနိသာတိ ဧတ္ထ ဥပနိသာသဒ္ဒေါ ပစ္စယဝါစကောတိ အာဟ ‘‘ပရံပရပစ္စယတာပီ’’တိ။ ပရံပရပစ္စယော ဟိ ယသ္မာ ဧတ္ထ ပရံပရဖလံ ဥပဂန္တွာ နိသီဒတိ, တသ္မာ ဥပနိသာတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဝိနယော သံဝရတ္ထာယာ’’တိအာဒိကာ အယံ ပရံပရပစ္စယတာပီတိ ယောဇနာ။ သောတာဝဓာနန္တိ ဩဂါဟေတွာ ဓိယတေ ဌပိယတေ အဝဓာနံ, သောတဿ အဝဓာနံ သောတာဝဓာနံ။ ဣမံ ကထန္တိ ‘‘ဝိနယော သံဝရတ္ထာယာ’’တိအာဒိံ ဣမံ ကထံ။ ယံ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တမ္ပိ ဧတဒတ္ထန္တိ ယောဇနာ။ ယဒိဒံ အနုပါဒါ စိတ္တဿာတိ ဧတ္ထ ‘‘ယဒိဒ’’န္တိ နိပါတော ‘‘ဝိမောက္ခော’’တိ ပဒမပေက္ခိတွာ ယော အယန္တိ အတ္ထံ ဝဒတိ။ အနုပါဒါတိ ဧတ္ထ ‘‘သယံ အဘိညာ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၁၁) ဝိယ ယကာရလောပေါ ဟောတိ, တဿ ပဒဿ ကရဏံ ပန ‘‘စတူဟိ ဥပါဒါနေဟီ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဣတိ ဣမ မတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယော အယံ စတူဟိ ဥပါဒါနေဟိ အနုပါဒိယိတွာ’’တိ။ ဧတ္ထ စတူဟိ ဥပါဒါနေဟိ အနုပါဒိယိတွာ စိတ္တဿ အရဟတ္တဖလသင်္ခါတော ယော အယံ ဝိမောက္ခော အတ္ထိ, သောပိ ဧတဒတ္ထာယ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘အရဟတ္တဖလသင်္ခါတော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝိမောက္ခော’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အရဟတ္တဖလဉှိ ယသ္မာ ဝိရုဒ္ဓေဟိ, ဝိသေသေန ဝါ သဗ္ဗကိလေသေဟိ မုစ္စိတ္ထ, တသ္မာ ဝိမောက္ခောတိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘အပစ္စယပရိနိဗ္ဗာနတ္ထာယ ဧဝါ’’တိ ဣမိနာ ဧတဒတ္ထာယာတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၃၆၇။ ဝတ္ထုံ…ပေ… န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထာတိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သမ္ဗန္ဓော, တသ္မာ။ ဧတ္ထာတိ ဣမာသု ဂါထာသု။ သမေန စာတိ ဧတ္ထ ‘‘သမေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘အညာဏေနာ’’တိ အတ္ထဿ ဝါစကံ ရူဠှီပဒန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တေနေဝ ပုဗ္ဗာပရံ အဇာနနဿ သမေန အညာဏေနာ’’တိ။ ပါဠိယံ ကေန ကာရဏေန ကတာကတံ န ဇာနာတီတိ အာဟ ‘‘သမေနာ’’တိ။ သမေန ပုဗ္ဗာပရဿ အညာဏေန ကတာကတံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၀။)

န ဇာနာတီတိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ယံ ပနေတံ ဝစနံ ဝုတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ‘‘တတ္ထာ’’တိ စ ‘‘အာကာရအကောဝိဒေါ’’တိ စ အာဓာရာဓေယျာနမဘေဒေါ ဟောတိ, တသ္မာ အဝယဝီ အာဓာရော, အဝယဝေါ အာဓေယျောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာကာရသဒ္ဒေါ ဣင်္ဂိတတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကာရဏာကာရဏေ’’တိ။ ကာရဏအကာရဏသင်္ခါတေ ဣင်္ဂိတေတိ အတ္ထော။ အာကာရဿာတိ ဘုမ္မတ္ထေ သာမိဝစနံ။ အာကာရသ္မိန္တိ ဟိ အတ္ထော။

တထေဝါတိ ယထာ ဝတ္ထုအာဒီနိ န ဇာနာတိ, တထေဝ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ယွာယန္တိ ယော အယံ ဘိက္ခု။ ‘‘ဘယေနာ’’တိ ဣမိနာ ဘယာတိ ဧတ္ထ ကာရဏတ္ထေ နိဿက္ကဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ဘယာ ဘယေန ဂစ္ဆတီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော သမ္မောဟေန မောဟာ ဂစ္ဆတီတိ ဧတ္ထာပိ။ ဆန္ဒာတိ ဆန္ဒေန။ ဒေါသာတိ ဒေါသေန။ အတ္တနာ ဉာတုံ အသမတ္ထတာယ န သညတ္တိယာ ကုသလောတိ အာဟ ‘‘ပရံ သညာပေတုံ အသမတ္ထတာယာ’’တိ။ ကသ္မာ နိဇ္ဈတ္တိယာ စ အကောဝိဒေါတိ အာဟ ‘‘ကာရဏာ…ပေ… တာယာ’’တိ။ ‘‘ပရိသာယ လဒ္ဓတ္တာ’’တိ ဣမိနာ လဒ္ဓေါ ပရိသသင်္ခါတော ပက္ခော ယေနာတိ လဒ္ဓပက္ခောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ သစေ တာဒိသကော ဘိက္ခု ဟောတိ, သော ဘိက္ခု ‘‘အပဋိက္ခော’’တိ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ဧသေဝ နယော ဟေဋ္ဌာပိ။ ‘‘န ပဋိက္ခိတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ ပဋိမုခံ န ဣက္ခိတဗ္ဗောတိ အပဋိက္ခောတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘န ဩလောကေတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ ဣက္ခဓာတုယာ ဒဿနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ဣတိ စူဠသင်္ဂါမဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

မဟာသင်္ဂါမံ

ဝေါဟရန္တေန ဇာနိတဗ္ဗာဒိဝဏ္ဏနာ

၃၆၈-၇၄။ မဟာသင်္ဂါမေ ဧတေနေဝ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝတ္ထုသင်္ကမနာကာရံ ဒဿေတွာ အဝဇာနနပဋိဇာနနာကာရံ ဒဿေန္တော

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၁။)

အာဟ ‘‘ယော ပနာ’’တိအာဒိ။ ယော ပန ဝဒတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧသေဝါတိ ဧသော ဧဝ, အဝဇာနနပဋိဇာနနဘိက္ခူတိ အတ္ထော။

֍ * ၃၇၅။ နီလာဒိဝဏ္ဏာဝဏ္ဏဝသေနာတိ နီလာဒိဝဏ္ဏဝသေန စ အာရောဂျတ္ထာဒိအဝဏ္ဏဝသေန စ။ သဉ္စရိတ္တံ ယသ္မာ အနေန သိက္ခာပဒေန ဓနံ အနုပဒီယတိ, တသ္မာ ဓနမနုပ္ပဒါနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ပုဗ္ဗပယောဂေါတိ ပုဗ္ဗေ ပယုဇ္ဇိတဗ္ဗော။

အဂတိအဂန္တဗ္ဗဝဏ္ဏနာ

֍ * ၃၇၉။ ဗဟုဇနအဟိတာယ ပဋိပန္နော ဟောတီတိ ပါဠိံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဝိနယဓရေန ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဝိနယဓရေနာတိ အနုဝိဇ္ဇကေန, ဝိနိစ္ဆိတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဩဝါဒူပဇီဝိနိယောတိ ဘိက္ခူနံ ဩဝါဒံ ဥပနိဿာယ ဇီဝိနိယော။ ဥပါသကာပီတိ ရတနတ္တယံ ပဋိဿရဏန္တိ ဥပါသကာပိ။ ဒါယကာပီတိ ဘိက္ခူနံ ပစ္စယဒါယကာပိ။ တေသန္တိ ဥပါသကာဒီနံ။ တထေဝါတိ ယထာ ဥပါသကာဒယော ဒွိဓာ ဘိဇ္ဇန္တိ, တထေဝ။ တတောတိ အာရက္ခဒေဝတာဟိ ပရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေနာတိ ဒွိဓာကာရဏေန။

֍ * ၃၈၂။ ဂဟနနိဿိတောတိ ဧတ္ထ ဂဟနသဒ္ဒေါ ဒိဋ္ဌိပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအန္တဂ္ဂါဟိကဒိဋ္ဌိသင်္ခါတံ ဂဟန’’န္တိ။

֍ * ၃၉၃။ တဿ အဝဇာနန္တောတိ ဧတ္ထ ‘‘တဿာ’’တိ ပဒံ ‘‘ဝစန’’န္တိ ပါဌသေသေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘တဿ ဝစန’’န္တိ။ တဿာတိ နဝကဿ။ တန္တိ နဝကံ။

֍ * ၃၉၄။ ‘‘ယံအတ္ထာယာ’’တိ ဧသော သဒ္ဒေါ သမာသောတိ အာဟ ‘‘ယဒတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘တံ အတ္ထ’’န္တိ ဧသော သဒ္ဒေါ လိင်္ဂဝိပလ္လာသောတိ အာဟ ‘‘သော အတ္ထော’’တိ။ အတ္ထသဒ္ဒေါ ဟိ ပုလ္လိင်္ဂေါ, ပါဠိယံ န ပရိဟာပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထာပိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ မဟာသင်္ဂါမေ။

ဣတိ မဟာသင်္ဂါမဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၂။)

ကထိနဘေဒံ

ကထိနအတ္ထတာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၀၃။ ကထိနေ ခန္ဓကေတိ ကထိနက္ခန္ဓကေ။ ပုဗ္ဗေတိ ကထိနက္ခန္ဓကေ။

֍ * ၄၀၄။ ပယောဂဿာတိ ဧတ္ထ ပယောဂေါ နာမ ကောတိ အာဟ ‘‘စီဝရဓောဝနာဒိနော’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ အာဒိသဒ္ဒေန ဝိစာရဏဆေဒနဗဒ္ဓနသိဗ္ဗနရဇနကပ္ပဗိန္ဒုအာဒိယနာနိ ဆ ပုဗ္ဗကရဏာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ဥဒကာဟရဏာဒိကော ယော ပယောဂေါ ကရီယတီတိ ယောဇနာ။ အနန္တရော နာမ အတီတာနန္တရအနာဂတာနန္တရဝသေန ဒုဝိဓော, ဣဓ အနာဂတာနန္တရောယေဝ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘အနာဂတဝသေနာ’’တိ။ ဥဒကာဟရဏာဒိပယောဂေ ဟိ ဥပ္ပန္နေ ပစ္ဆာ ဓောဝနာဒိပုဗ္ဗကရဏဿ ဥပ္ပတ္တိတော တပ္ပယောဂဿ အနာဂတဝသေနေဝ ပစ္စယော။ သမနန္တရပစ္စယေနာတိ ဧတ္ထ သံသဒ္ဒေါ သုဋ္ဌုအတ္ထောတိ အာဟ ‘‘သုဋ္ဌု အနန္တရပစ္စယေနာ’’တိ။ ‘‘အာသန္နတရ’’န္တိ ဣမိနာ သုဋ္ဌုဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပယောဂဿာ’’တိ ပဒံ ‘‘အာဓာရဘာဝ’’န္တိ ပဒေ သာမီ, ‘‘ပစ္စယာ ဟောန္တီ’’တိ ပဒေ သမ္ပဒါနံ။ ‘‘နိဿယ’’န္တိ ပဒံ ‘‘အာဓာရဘာဝ’’န္တိ ပဒေန သံဝဏ္ဏေတိ။ ‘‘ဥပေတေနာ’’တိ ဣမိနာ ဥပသဒ္ဒဿ ဥပဂမနတ္ထံ ဒဿေတိ, ဗလဝတ္ထံ ပဋိက္ခိပတိ။ ပဌမန္တိ ပယောဂတော, ပယောဂဿ ဝါ တာဝ။ ဣမိနာ ပုရေဇာတပစ္စယေနာတိ ဧတ္ထ ပုရေသဒ္ဒေါ ပဌမတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ပစ္ဆာတိ ပယောဂတော, ပယောဂဿ ဝါ ပရံ။ အပုဗ္ဗံ အစရိမန္တိ ဧကပဟာရေန။ ဣမိနာ သဟဇာတသဒ္ဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

ဧဝံ ပုစ္ဆိတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယန္တိ ဓမ္မဇာတံ။ ဣဒါနိ အာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယဿာတိ ပယောဂါဒိကဿ။ တဒေဝါတိ ဓမ္မဇာတမေဝ။ တဿာတိ ‘‘ပုဗ္ဗကရဏံ ပယောဂဿာ’’တိအာဒိဝစနဿ အတ္ထော ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပယောဂဿ ကတမေ ဓမ္မာ’’တိအာဒိ ယံ ဝစနံ ဝုတ္တံ, တတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနံ မယာ ဝုစ္စတေတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ပါဠိယံ အဇ္ဈာဟရိတွာ ယောဇေတဗ္ဗဘာဝံ ဒဿေတိ။ စတူဟိ ပစ္စယေဟိ ပစ္စယာကာရံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ပယောဂဿ ဟီ’’တိအာဒိ။ ပယောဂဿ ပုဗ္ဗကရဏံ ပစ္စယော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဓမ္မေသူတိ ‘‘အနန္တရ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၃။)

ပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိအာဒိနာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေသု ဓမ္မေသု ပုရေဇာတပစ္စယော ပနေသာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အထ ဝါ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဓမ္မေသူတိ ပုဗ္ဗကရဏဝသေန ဥဒ္ဒိဋ္ဌေသု ဓောဝနာဒိဓမ္မေသု ဧကဓမ္မမ္ပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ န လဘတီတိ ဥဒကာဟရဏာဒိပယောဂဿ ပုဗ္ဗေ န လဘတိ။ အယန္တိ ဥဒကာဟရဏာဒိပယောဂေါ။ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယံ ပန လဘတီတိ ဥဒကာဟရဏာဒိပယောဂေါ ပစ္ဆာဇာတပစ္စယံ လဘတိ။ ကသ္မာ လဘတီတိ အာဟ ‘‘ပစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇနကဿ ဟီ’’တိအာဒိ။ ပစ္ဆာတိ ပယောဂဿ, ပယောဂတော ဝါ ပရံ။ ဟိ ယသ္မာ ကယိရတိ, တသ္မာ လဘတီတိ ယောဇနာ။ သဟဇာတပစ္စယံ ပန န လဘတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မာတိကာပလိဗောဓာနိသံသသင်္ခါတေတိ အဋ္ဌမာတိကာဒွေပလိဗောဓပဉ္စာနိသံသသင်္ခါတေ။ အညောတိ ပန္နရသဟိ ဓမ္မေဟိ အညော။ ပယောဂါဒီသူတိအာဒိသဒ္ဒေန ပုဗ္ဗကရဏပစ္စုဒ္ဓါရအဓိဋ္ဌာနာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ဧတေနုပါယေနာတိ ဧတေန ယထာဝုတ္တဥပါယေန။

ပုဗ္ဗကရဏနိဒါနာဒိဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ

၄၀၆-၇။ ဒွိက္ခတ္တုံ ပုစ္ဆိတတ္တာ ‘‘ပုစ္ဆာဒွယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဟေတုပစ္စယာနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဆ စီဝရာနီ’’တိ။ ကသ္မာ ဝေဒိတဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘ပုဗ္ဗပယောဂါဒီနဉှီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တာနိယေဝါတိ ဆ စီဝရာနိ ဧဝ။ ဧဝသဒ္ဒေါ ပစ္ဆာပိ ယောဇေတဗ္ဗော, တာနိ ဧဝါတိ အတ္ထော။ ဟီတိ သစ္စံ, ပုဗ္ဗကရဏာဒီနိ န အတ္ထီတိ ယောဇနာ။

֍ * ၄၀၈။ ‘‘ဣမာယ သံဃာဋိယာ’’တိအာဒိနာ ဝစီဘေဒါကာရံ ဒဿေတိ။ ကထိနတ္ထာရကေန ယသ္မာ ပစ္စုဒ္ဓါရော စ အဓိဋ္ဌာနဉ္စ ကရီယတိ, တသ္မာ ကိရိယာတိ ဝုစ္စတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပစ္စုဒ္ဓါရော စေဝ အဓိဋ္ဌာနဉ္စာ’’တိ။

֍ * ၄၁၁။ ဝတ္ထုဝိပန္နာဒီနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အကပ္ပိယဒုဿံ ဟောတီ’’တိအာဒိ။ ဝိနာသံ, ဝိကာရံ ဝါ ပဇ္ဇတီတိ ဝိပန္နံ, ဝတ္ထုမေဝ ဝိပန္နံ ဝတ္ထုဝိပန္နံ။

ကထိနာဒိဇာနိတဗ္ဗဝိဘာဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၁၂။ တေသညေဝ ဓမ္မာနန္တိ ဧတ္ထ ဓမ္မာနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယေသု ရူပါဒိဓမ္မေသူ’’တိ။ တတ္ထ ရူပါဒိဓမ္မေသူတိ ဝဏ္ဏဂန္ဓာဒီသု သုဒ္ဓဋ္ဌ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၄။)

ကရူပကလာပဓမ္မေသု။ သတီတိ သန္တေသု။ တေသန္တိ ရူပါဒီနံ ဓမ္မာနံ။ ‘‘သမောဓာန’’န္တိ ဣမိနာ သင်္ဂဟောတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘မိဿီဘာဝေါ’’တိ ဣမိနာ သမဝါယောတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ အဝယဝဓမ္မာနံ သံ ဧကဘာဝဿ ဂဟဏံ သင်္ဂဟော။ အဝယဝဓမ္မာနံ သမံ အယနံ ပဝတ္တနံ သမဝါယော။ ဗဟူသု ဓမ္မေသူတိ ဗဟူသု ပရမတ္ထပညတ္တိဓမ္မေသု။ နာမမတ္တန္တိ နာမပညတ္တိမတ္တံ။ ပုဗ္ဗေတိ ကထိနက္ခန္ဓကေ။

‘‘ကာရဏေဟီ’’တိ ဣမိနာ အာကာရသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ယန္တိ ဝစနံ။

֍ * ၄၁၆။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ ကထိနုဒ္ဓါရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကိန္တိ ကိံ အတ္ထဇာတံ။ သဗ္ဗေပိ ကထိနုဒ္ဓါရာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ ဧတ္ထာတိ ကထိနုဒ္ဓါရေသု။ ပုရိမာ ဒွေတိ အန္တရုဗ္ဘာရသဟုဗ္ဘာရဝသေန ပုရိမာ ဒွေ။ ဧတေသဉ္စာတိ ပုရိမာနံ ဒွိန္နဉ္စ။ ဣတရေတိ အဝသေသာ ကထိနုဒ္ဓါရာ။ တေသုပီတိ ဣတရေသု ကထိနုဒ္ဓါရေသု။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ ကထိနဝိနိစ္ဆယေ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

ပညတ္တိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဥပါလိပဉ္စကံ

အနိဿိတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၁၇။ ဥပါလိပဉှေသု ‘‘ကတိ ဟိ နု ခေါ ဘန္တေ’’တိ ပုစ္ဆာယ သမ္ဗန္ဓော နတ္ထီတိ ကဿစိ မညနံ နိဝါရေန္တော အာဟ ‘‘အယ သမ္ဗန္ဓော’’တိ။ ထေရောတိ ဥပါလိတ္ထေရော, ပုစ္ဆီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣမေသန္တိ ပဉ္စကာနံ တန္တိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကေသံ အတ္ထာယ တန္တိံ ဌပေဿာမီတိ အာဟ ‘‘နိဿာယ ဝသနကာရီနံ အတ္ထာယာ’’တိ။ ဝသနကာရီနံ ဘိက္ခူနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ ပဉှာနံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၅။)

အာပန္နော ကမ္မကတောတိ ဧတ္ထ ‘‘အာပန္နော’’တိ ပဒံ ‘‘ကမ္မကတော’’တိ ပဒဿ ကာရဏဒဿနန္တိ အာဟ ‘‘အာပတ္တိံ အာပန္နော, တပ္ပစ္စယာဝ သံဃေန ကမ္မံ ကတံ ဟောတီ’’တိ။ တပ္ပစ္စယာဝါတိ တံအာပတ္တိအာပန္နသင်္ခါတာ ကာရဏာ ဧဝ။

နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၂၀။ အယန္တိ ကမ္မကတော ဘိက္ခု, န ဝတ္တတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနုလောမဝတ္တေတိ ကတကမ္မဿ အနုလောမေ ဝတ္တေ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။ သရဇ္ဇုကောတိ သဟ ကမ္မသင်္ခါတာယ ရဇ္ဇုယာတိ သရဇ္ဇုကော။

֍ * ၄၂၁။ သမဂ္ဂေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ အစ္စယံ ဒေသာပေတွာတိ အညမညံ ဒေါသံ ဒေသာပေတွာ။ တိဏဝတ္ထာရကသမထံ ဝါတိ ဝါသဒ္ဒေါ အတ္ထန္တရဝိကပ္ပေါ။ တတြ စေတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒေါ ကမ္မဝိသယော, စေသဒ္ဒေါ သစေပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘သစေ တာဒိသေ ကမ္မေ’’တိ။ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မမ္ပိ ကတွာတိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ ကတွာပီတိ ယောဇနာ။ ပိသဒ္ဒေန အကတွာပီတိ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ယတြ ပနာတိ ကမ္မေ ပန။ တတ္ထာတိ ကမ္မေ။ ပက္ကမိတဗ္ဗန္တိ သင်္ဂါမာဝစရေန ပက္ကမိတဗ္ဗံ။

֍ * ၄၂၂။ ဥဿိတမန္တီတိ ဧတ္ထ ဥဿိတံ မန္တီ ဥဿိတမန္တီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘လောဘ…ပေ… ဘာသိတာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘လောဘဒေါသ မောဟမာနုဿန္နံ ဝါစ’’န္တိ ဣမိနာ ဥဿိတပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဘာသိတာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘မန္တီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ နိဿိတဇပ္ပီတိ ဧတ္ထ အညနိဿိတံ ဇပ္ပမေတဿာတိ နိဿိတဇပ္ပီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ ဇပ္ပန္တိ ဝစနံ။ ဇပ္ပ ဝစနေတိ ဟိ ဓာတုပါဌေသု ဝုတ္တံ။ ဥဿဒယုတ္တန္တိ လောဘာဒိဥဿဒယုတ္တံ, ဝစနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝမညန္တိ ဧဝံ အတ္တနာ အညံ။ ကထာနုသန္ဓိဝစနေတိ စောဒကစုဒိတကာနံ ကထာယ အနုသန္ဓိဝစနေ။ ဧတ္ထ ‘‘ဝစနေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဘာသာနုသန္ဓီ’’တိ ဧတ္ထ ဘာသသဒ္ဒေါ ဝစနပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။

ဥဿာရေတီတိ ဥဒ္ဓံ ဂမာပေတိ။ ဣမိနာ ဥဿာဒေတိ ဥပရိ ဂမာပေတီတိ ဥဿာဒေတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထ ဟိ ဒကာရရကာရာ သဒိ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၆။)

သတ္ထာ။ တေ ဟိ ဒွေ အက္ခရာ ကဒါစိ ကတ္ထစိ သဒိသတ္ထာ ဟောန္တိ။ အဝသာရေတီတိ ဟီနဘာဝံ ဂမာပေတိ။ ဣမိနာ အဝသာဒေတိ အဓောဘာဝံ ဂမာပေတီတိ အဝသာဒေတာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘အပသာဒေတာ’’တိပိ ပါဌော, ဥပသဂ္ဂမတ္တမေဝ နာနံ။ သမ္ဖဉ္စ ဗဟုံ ဘာသတီတိ ဧတ္ထ သမ္ဖသဒ္ဒေါ နိရတ္ထကကထာဝစနောတိ အာဟ ‘‘နိရတ္ထကကထ’’န္တိ။ နိရတ္ထကကထာ ဟိ ယသ္မာ သံ ဟိတသုခံ ဖလတိ ဝိနာသေတိ, တသ္မာ သမ္ဖန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဖာ ဓာတူတိ စ ဖလဓာတူတိ စ ဓာတုပါဌေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ လကာရန္တဓာတု) ဝုတ္တံ။

ဘာရေ အနာရောပိတေတိ ‘‘တဝ ဘာရော’’တိ သံဃေန ဘာရေ အနာရောပိတေ။ အဇ္ဈောတ္ထရိတွာတိ အဘိဘဝိတွာ။ ဣမိနာ ပသယှ ပဝတ္တာတိ ဧတ္ထ ပသယှသဒ္ဒဿ အဘိဘဝနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အနဓိကာရေတိ အနဓိပစ္စဋ္ဌာနေ။ ‘‘ကထေတာ’’တိ ဣမိနာ ဝတုဓာတုယာ ကထနတ္ထံ ဒဿေတိ။ အနောကာသကမ္မံ ကာရေတွာတိ ဧတ္ထ နကာရဿ အယုတ္တယောဂဘာဝတော ယုတ္တဋ္ဌာနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဩကာသကမ္မံ အကာရေတွာ’’တိ။ ယဿာတိ ယာ အဿ။ အဿ ဘိက္ခုနော အတ္တနော ယာ ဒိဋ္ဌိ အတ္ထီတိ ယောဇနာ, အထဝါ အတ္တနော ယာ ဒိဋ္ဌိ ဘဝေယျာတိ ယောဇနာ။ တန္တိ ဒိဋ္ဌိံ။ ‘‘ကထေတာ’’တိ ဣမိနာ ဗျာကတာတိ ဧတ္ထ ဝိ အာ ပုဗ္ဗကရဓာတုယာ ကထနတ္ထံ ဒဿေတိ။

ဝေါဟာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၂၄။ ‘‘နေဝ ဒေသနာယ န ဝုဋ္ဌာနေနာ’’တိ ဣဒံ ပါရာဇိကာပတ္တိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒေါသာနုရူပန္တိ ဝတ္ထုသင်္ခါတဿ ဒေါသဿ အနုရူပံ။

ပယောဂံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ သစေ ပယောဂေါ မူလေန ဝိသဒိသော ဟုတွာ ဘိန္နော ဟောတိ, ဧဝံ သတိ မူလပယောဂန္တိ န ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘အဓိကရဏာနံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝါ။ မူလမေဝ ပယောဂါ နာမ ဟောန္တိ, န အညန္တိ အဓိပ္ပါယော။

ကာတဗ္ဗန္တိ န ဇာနာတီတိ ကာတဗ္ဗံ ဣတိ ကမ္မဿ ကရဏံ န ဇာနာတီတိ ယောဇနာ။ ဝတ္ထူတိ ဘဏ္ဍနကလဟာဒိဝတ္ထု, နိယဿာဒီနံ ဝတ္ထူတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၇။)

သမ္ဗန္ဓော။ စတုန္နန္တိ တဇ္ဇနီယနိယဿပဗ္ဗာဇနီယပဋိသာရဏီယဝသေန စတုန္နံ။ ယာစတီတိ သံဃံ ကမ္မဿ ဝူပသမံ ယာစတိ။

ဝတ္ထုန္တိ ဧတ္ထ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနမေဝ ဝတ္ထုန္တိ အာဟ ‘‘သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာန’’န္တိ။ ပဒေသပညတ္တိသဗ္ဗတ္ထပညတ္တိသာဓာရဏပညတ္တိအသာဓာရဏပညတ္တိဧကတောပည- တ္တိဥဘတောပညတ္တိဝသေန ဆန္နံ ပညတ္တီနံ ပညတ္တိယံ ပဝိဋ္ဌတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘တိဝိဓံ ပညတ္တိ’’န္တိ။ ‘‘ဟေဋ္ဌုပရိယံ ကတွာ ပဒံ ယောဇေတီ’’တိ ဣမိနာ ပဒပစ္စာဘဋ္ဌန္တိ ဧတ္ထ ပဒါနံ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန ပဋိနိဝတ္တိတွာ အာဘဿနံ ဂဠနံ စုတံ ပဒပစ္စာဘဋ္ဌန္တိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

ဝိနယေတိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ ပါဠိယံယေဝ, အထ ခေါ အဋ္ဌကထာယမ္ပီတိ အာဟ ‘‘ဝိနယပါဠိယဉ္စေဝ အဋ္ဌကထာယဉ္စာ’’တိ။

ဉတ္တိံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ ဉတ္တိဘေဒံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သင်္ခေပတော’’တိအာဒိ။ တတ္ထာတိ ဒုဝိဓာသု ဉတ္တီသု။ ကမ္မဉတ္တီတိ အနုဿာဝနကမ္မဿ ဌာနေ ဌိတာ ဉတ္တိ။ အနုဿာဝနကမ္မံ နတ္ထိ, သယမေဝ အနုဿာဝနကမ္မဋ္ဌာနေ ဌိတာတိ အတ္ထော။ ကမ္မပါဒဉတ္တီတိ အနုဿာဝနကမ္မဿ ပါဒဘူတာ မူလဘူတာ ဉတ္တိ။ နဝသု ဌာနေသူတိ ဩသာရဏာဒီသု နဝသု ဌာနေသူ။ ဒွီသု ဌာနေသူတိ ဉတ္တိဒုတိယဉတ္တိစတုတ္ထဝသေန ဒွီသု ဌာနေသု, ကမ္မပါဒဉတ္တိယာ ကရဏံ န ဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယွာယံ စတုဗ္ဗိဓော သမထောတိ ယောဇနာ။ တန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ သမထံ။ ဉတ္တိယာတိ သာမျတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ယံ အဓိကရဏံ ဝူပသမတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ အဓိကရဏဿ။ တံ ဝူပသမံ န ဇာနာတီတိ သမ္ဗန္ဓော။

သုတ္တံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ သုတ္တသဒ္ဒဿ ကဒါစိ ကတ္ထစိ မာတိကာယဉ္စ သုတ္တန္တပိဋကေ စ ပဝတ္တနတော ဣဓ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေတိ အာဟ ‘‘ဥဘတောဝိဘင်္ဂ’’န္တိ။ ဝိနယံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ ဝိနယသဒ္ဒဿ သကလေ ဝိနယပိဋကေ ဝတ္တမာနဿာပိ သုတ္တန္တိ ဧတ္ထ ဥဘတောဝိဘင်္ဂဿ ဂဟိတတ္တာ ဣဓ ခန္ဓကပရိဝါရာဝ ဂဟေတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘ခန္ဓကပရိဝါရံ န ဇာနာတီ’’တိ။

ဝိနယံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ ဝိနယပိဋကဿ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဌပေတွာ ဝိနယပိဋက’’န္တိ။ သုတ္တန္တိကေ စတ္တာရော မဟာပဒေသေတိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၈၇ အာဒယော၊ အ။ နိ။ ၄။၁၈၀)

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၈။)

ဗုဒ္ဓါပဒေသသံဃာပဒေသသမ္ဗဟုလတ္ထေရာပဒေသဧကတ္ထေရာ ပဒေသဝသေန စတ္တာရော မဟာပဒေသေ။ ဧတ္ထာတိ ပဉ္စကေ။ ယန္တိ ဝစနံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဉ္စကေသု။

ဣတိ

အနိဿိတဝဂ္ဂ-နပ္ပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝဂ္ဂ-ဝေါဟာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ

ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၂၅။ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂေ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာတိ ဧတ္ထ အာဝိ ကရီယတေ အာဝိကမ္မံ, ဒိဋ္ဌီနံ အာဝိကမ္မံ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒိဋ္ဌီနံ အာဝိကမ္မာနီ’’တိ။ ‘‘လဒ္ဓိပကာသနာန’’န္တိ ဣမိနာ ဒိဋ္ဌိသဒ္ဒေါ လဒ္ဓိပရိယာယော, အာဝိကမ္မသဒ္ဒေါ ပကာသနပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ဧတန္တိ ‘‘ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မာ’’တိ နာမံ။ အဒေသနာဂါမိနီ နာမ အတ္ထတော ဂရုကန္တိ အာဟ ‘‘ဂရုကာပတ္တိယာ’’တိ။ လဟုကာယပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဂရဟတ္ထော။ လဟုကာယပိ ဒေသိတာယ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မံ အဓမ္မိကံ ဟောတိ, ပဂေဝ ဂရုကာယာတိ အတ္ထော။

ယထာ …ပေ… ဟောတီတိ ယထာ အာဝိကတေ စတူဟိ ပဉ္စဟိ ဧကီဘူတေဟိ အာဝိကတာ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ စတူဟိ ပဉ္စဟီတိ အန္တိမပရိစ္ဆေဒဒဿနံ။ တတော အတိရေကေဟိပိ ဧကတော ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ဒေသိတာ စ အာပတ္တိ န ဝုဋ္ဌာတိ, ဒေသနာပစ္စယာ ဒုက္ကဋဉ္စ ဟောတိ။ ‘‘စတူဟိ ပဉ္စဟီ’’တိ အန္တိမပရိစ္ဆေဒဿ ဒဿိတတ္တာ ဒွီဟိ တီဟိ ပန ဧကတော ဒေသေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မနောမာနသေနာတိ ဧတ္ထ မနောသဒ္ဒေန မာနသသဒ္ဒဿ ရာဂအရဟတ္တေသုပိ ပဝတ္တနတော တဒတ္ထေ ပဋိက္ခိပိတွာ စိတ္တေ ဧဝ ဝတ္တတီတိ ဒဿေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မနသင်္ခါတေန မာနသေနာ’’တိ။ ဣမိနာ မနဘူတံ မာနသံ မနောမာနသန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

သမာနသံဝါသကဿာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ သမာနသံဝါသကဿပိ နာနာသီမာယ ဌိတဿ သန္တိကေ အာဝိကမ္မံ အဓမ္မိကံ ဟောတိ, ပဂေဝ နာနာသံဝါသကဿာတိ ဒဿေတိ။ မာဠကသီမာယာတိ ခဏ္ဍသီမာယ အင်္ဂဏေ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၁၉။)

အဝိပ္ပဝါသသီမာယာတိ မဟာသီမာယ, ဌိတဿာပိ သန္တိကေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပိသဒ္ဒေန ‘‘ခဏ္ဍသီမာယ ဌိတဿပီ’’တိ အတ္ထံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။

֍ * ၄၃၀။ န ပရိယတ္တန္တိ န သမတ္ထံ။ ဣမိနာ နာလန္တိ ဧတ္ထ အလံသဒ္ဒေါ ပရိယတ္တတ္ထောဝ, နာရဟဘူသနဝါရဏတ္ထောတိ ဒဿေတိ။ ဣဓာပီတိ ပဉ္စကေပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပုရိမပဉ္စကံ အပေက္ခတိ။ ‘‘သာသနတော’’တိ ဣမိနာ စုဓာတုယာ အပါဒါနံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကာမော’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယသဒ္ဒေါ ကာမပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၃၂။ မန္ဒတ္တာ မောမူဟတ္တာတိ ဧတ္ထ တ္တပစ္စယဿ ဘာဝတ္ထေ, ပဉ္စမီဝိဘတ္တိယာ စ ကာရဏတ္ထေ ပဝတ္တဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မန္ဒဘာဝေန မောမူဟဘာဝေနာ’’တိ။ ပရိဘဝါတိ ဧတ္ထ ပရိဘဝကာမာတိ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ပရိဘဝံ အာရောပေတုကာမော ဟုတွာ’’တိ။ အညဗျာကရဏေသုပီတိ အရဟတ္တဗျာကရဏေသုပိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂေ။ ယန္တိ ဝစနံ။

ဣတိ ဒိဋ္ဌာဝိကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

မုသာဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၄၄။ ဓမ္မပဓာနံ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ‘‘ပါရာဇိကံ ဂစ္ဆတီတိ ပါရာဇိကဂါမီ’’တိ သုဒ္ဓကတ္တုဝသေန ဝုတ္တံ, ပုဂ္ဂလပဓာနံ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ‘‘ပါရာဇိကံ ဂစ္ဆတိ အနေန, ဂမာပေတီတိ ဝါ ပါရာဇိကဂါမီ’’တိ ကရဏဟေတုကတ္တုဝသေနပိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဝိတ္ထာရံ ဒဿန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ‘‘မုသာဝါဒေါ ပါရာဇိကဂါမီ’’တိအာဒိပါဌေ, ဧဝံ ဝိတ္ထာရော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသု ‘‘မုသာဝါဒေါ ပါရာဇိကဂါမီ’’တိအာဒီသု ဝါ, နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။

အဒဿနေနာတိ ဧတ္ထ ကဿ အဒဿနေနာတိ အာဟ ‘‘ဝိနယဓရဿာ’’တိ။ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကပ္ပိယာကပ္ပိယေသု ဟီ’’တိအာဒိ။ တန္တိ ဝိနယဓရံ။ အဿဝနေနာတိ ဧတ္ထ ကေသံ ဝစနံ အဿဝနေနာတိ အာဟ ‘‘ဧကဝိဟာရေပီ’’တိအာဒိ။ ဧကဝိဟာရေပီတိ ဝိနယဓရေန ဧကဝိဟာရေပိ။ ပိသဒ္ဒေန နာနာဝိဟာရေ ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ ဥပဋ္ဌာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၀။)

နန္တိ ဥပဋ္ဌာနတ္ထံ, ဥပဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ ဝါ။ ဝုစ္စမာနံ အညေသံ ဝစနံ အသုဏန္တော ဟုတွာ ဝါတိ ယောဇနာ။ ပသုတ္တကတာတိ ဧတ္ထ ယကာရလောပေါတိ အာဟ ‘‘ပသုတ္တကတာယာ’’တိ။ ပသုတ္တကဘာဝေနပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အညမ္ပိ အဒဿနာဒိကာရဏံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ တထာသညီတိ ဧတ္ထ တထာသဒ္ဒေါ ကောဝိသယောတိ အာဟ ‘‘အကပ္ပိယေ…ပေ… အာပဇ္ဇန္တော’’တိ။ ဧကရတ္တာတိက္ကမာဒိဝသေနာတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဆာရတ္တာတိက္ကမာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ မုသာဝါဒဝဂ္ဂေ။

ဣတိ မုသာဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅၀။ ဘိက္ခုနိဝဂ္ဂေ အလာဘာယာတိ ဧတ္ထ လဘဓာတုယာ ကမ္မံ, သမ္ပဒါနဝစနဿ စ တဒတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စတုန္နံ ပစ္စယာနံ အလာဘတ္ထာယာ’’တိ။ ‘‘ဝါယမတီ’’တိ ဣမိနာ ပရိသက္ကတီတိ ဧတ္ထ သက္ကဓာတုယာ သမတ္ထတ္ထံ ပဋိက္ခိပိတွာ ဝါယမတ္ထံ ဒဿေတိ။ ကလိသာသနန္တိ ပါပပရာဇယအာဏံ။ နီဟရဏတ္ထာယာတိ နိဒ္ဓရိတွာ အပနယနတ္ထာယ။

֍ * ၄၅၁။ ‘‘ကမ္မ’’န္တိ သာမညတော ဝုတ္တတ္တာ ‘‘သတ္တန္နံ ကမ္မာနံ အညတရ’’န္တိ။

֍ * ၄၅၄။ န သာကစ္ဆာတဗ္ဗောတိ ဧတ္ထ ကော နာမ ကထာမဂ္ဂေါ န သာကစ္ဆာတဗ္ဗော, နနု ဝိနယောယေဝါတိ အာဟ ‘‘ကပ္ပိယာ…ပေ… ကထာမဂ္ဂေါ’’တိ။ ‘‘န ကထေတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ ကစ္ဆသဒ္ဒဿ ကထဓာတုယာ နိပ္ဖန္နဘာဝံ ဒီပေတိ။ ကသ္မာ ပန ပဌမပဉ္စကေ ‘‘န အသေက္ခေနာ’’တိ ပဋိက္ခိပိတွာ ဒုတိယပဉ္စကေ ‘‘အသေက္ခေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဣတရော ပုထုဇ္ဇနော န ကထေတီတိ ယောဇနာ။

န အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တောတိ ဧတ္ထ အတ္ထော နာမ အဋ္ဌကထာယေဝါဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌကထာယာ’’တိ။ ‘‘ပဘေဒဂတဉာဏပ္ပတ္တော’’တိ ဣမိနာ အတ္ထာဒီသု ပတိ ဝိသုံ သမ္ဘိဇ္ဇတီတိ ပဋိသမ္ဘိဒါ, ပညာ, တံ ပတ္တောတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၁။)

ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော။ အတ္ထေ ပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တော အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပါဠိဓမ္မေ’’တိ ဣမိနာ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တောတိ ဧတ္ထ ဓမ္မသရူပံ ဒဿေတိ။ ဝေါဟာရနိရုတ္တိယန္တိ ပညတ္တိနိရုတ္တိယံ။ ဣမိနာ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တောတိ ဧတ္ထ နိရုတ္တိသရူပံ ဒဿေတိ။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါပတ္တောတိ ဧတ္ထ ပဋိဘာနံ နာမ ဟေဋ္ဌိမဉာဏတ္တယမေဝါတိ အာဟ ‘‘အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါဒီနိ ဉာဏာနီ’’တိ, တေသူတိ ဉာဏေသု, ယံ ယံ ဝိမုတ္တံ ယထာဝိမုတ္တံ, စိတ္တံ။ ပစ္စဝေက္ခိတာတိ ပုနပ္ပုနံ ဩလောကိတာ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ဘိက္ခုနိဝဂ္ဂေ။

ဣတိ ဘိက္ခုနောဝါဒဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅၅။ ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂေ အတ္ထကုသလောတိအာဒိပဒါနံ ဘေဒနိဿိတသမာသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဋ္ဌကထာကုသလော’’တိအာဒိ။ အာစရိယမုခတောတိ အာစရိယဝဒနတော, အာစရိယသမ္မုခေ ဝါ, သိထိလဓနိတာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဒီဃရဿာဒီနိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၈၅၊ ဝိ။ သင်္ဂ။ အဋ္ဌ။ ၂၅၂) သင်္ဂဏှာတိ။ အက္ခရပရိစ္ဆေဒေတိ ဧတ္တကော သိထိလော, ဧတ္တကော ဓနိတောတိအာဒိနာ အက္ခရပရိစ္ဆေဒေ။ ဣမိနာ ဗျဉ္ဇနကုသလောတိ ဧတ္ထ ဗျဉ္ဇနသဒ္ဒေါ အက္ခရပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ န ပုဗ္ဗာပရကုသလောတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗာပရော နာမ ပုရိမာနံ စတုန္နဉ္စေဝ ကထာယ စ ပုဗ္ဗာပရောတိ အာဟ ‘‘အတ္ထပုဗ္ဗာပရေ’’တိအာဒိ။

ကောဓနောတိအာဒီနိ ဝုတ္တာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယသ္မာ န သက္ကောတီတိ ယောဇနာ။ ပသာရေတာတိ ဧတ္ထ သရဓာတု ဥပသဂ္ဂဝသေန ဝေစိတ္တဝါစကောတိ အာဟ ‘‘မောဟေတာ’’တိ။

ဣတိ ဥဗ္ဗာဟိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

အဓိကရဏဝူပသမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅၇။ အဓိကရဏဝူပသမဝဂ္ဂေ သံဃဂရု နာမ ကောတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မဉ္စ…ပေ… သံဃဂရု နာမ ဟောတီ’’တိ။ တာနီတိ စီဝရာဒီနိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၂။)

֍ * ၄၅၈။ ပဉ္စဟုပါလိ အာကာရေဟီတိ ဧတ္ထ အာကာရသဒ္ဒေါ ကာရဏတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပဉ္စဟိ ကာရဏေဟီ’’တိ။ ကမ္မေနာတိအာဒီသု ကမ္မာဒီနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပလောကနာဒီသူ’’တိအာဒိ။ ဥပပတ္တီဟီတိ ယုတ္တီဟိ။ မယှံ ဥစ္စာကုလာ ပဗ္ဗဇိတဘာဝဉ္စ ဗဟုဿုတဘာဝဉ္စ တုမှေ ဇာနာထာတိ ယောဇနာ။ မာဒိသော နာမ…ပေ… တုမှာကံ ယုတ္တံ နနူတိ ယောဇနာ။ ကဏ္ဏမူလေတိ ကဏ္ဏသမီပေ။ အနုဿာဝနေနာတိ အနုသမီပေ သာဝါပနေန။ တေသန္တိ ဘိက္ခူနံ။ အနိဝတ္တိဓမ္မေတိ အနိဝတ္တနသဘာဝေ။ သလာကဂ္ဂါဟေနာတိ အတ္တနော သလာကာယ ဂါဟာပနေန။

ဧတ္ထာတိ ကမ္မာဒီသု။ ပမာဏန္တိ သံဃဘေဒဿ ကာရဏံ။ ပုဗ္ဗဘာဂါတိ သံဃဘေဒတော ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဝတ္တာ။ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝံ အာဝိကရောန္တော အာဟ ‘‘အဋ္ဌာရသဝတ္ထုဒီပနဝသေန ဟီ’’တိအာဒိ။ ဝေါဟရန္တေပီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ ဝေါဟာရေ။ ကဒါ ပန သံဃော ဘိန္နောတိ အာဟ ‘‘ယဒါ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယဒါ ပန ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကမ္မန္တိ ဥပေါသထကမ္မတော အညံ ကမ္မံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဥဒ္ဒေသန္တိ ဥပေါသထကမ္မံ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ သံဃဘေဒကက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယံ ‘‘ဧဝံ…ပေ… ပကာသယိဿာမာ’’တိ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၅၁) ယံ ဝစနံ အဝေါစုမှာတိ ယောဇနာ။ တဿ ဝစနဿာတိ ပါဌံ အဇ္ဈာဟရိတွာ ‘‘သွာယံ အတ္ထော’’တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။

ပညတ္တေတန္တိ ဧတ္ထ နိဂ္ဂဟိတလောပသန္ဓီတိ အာဟ ‘‘ပညတ္တံ ဧတ’’န္တိ။ ကွာတိ ကိသ္မိံ ခန္ဓကေ။ တတြာတိ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ။ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန အာဂန္တုကဝတ္တာဒိအကရဏမတ္တေန။ အနုပုဗ္ဗေနာတိ အနုက္ကမေန။ ယထာရတ္တန္တိ ဧတ္ထ ယထာသဒ္ဒေါ အနုရူပတ္ထဝါစကော, ရတ္တိသဒ္ဒေန ရတ္တိပ္ပမာဏံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ရတ္တိပရိမာဏာနုရူပ’’န္တိ။ ဣမိနာ ရတ္တိယာ အနုရူပံ ယထာရတ္တန္တိ နိဗ္ဗစနံ ဒဿေတိ။ ‘‘ရတ္တိပရိမာဏာနုရူပ’’န္တိ ဝုတ္တေ ရတ္တိပရိမာဏဿ အတိက္ကန္တတ္တာ အတ္ထတော ထေရောတိ အာဟ ‘‘ယထာထေရန္တိ အတ္ထော’’တိ။ ဝဝတ္ထာနန္တိ ပရိစ္ဆေဒေါ။ သော ဟိ ဝိသုံ အဝဟိတော ဟုတွာ တိဋ္ဌတီတိ ဝဝတ္ထာနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ကမ္မာကမ္မာနီတိ ဧတ္ထ ကမ္မံ အကမ္မာနီတိ ပဒဝိဘာဂံ ကတွာ အကာရော ဝုဒ္ဓတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ခုဒ္ဒကာနိ စေဝ မဟန္တာနိ စ ကမ္မာနီ’’တိ။ သတိ စ အကမ္မဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၃။)

မဟန္တဘာဝေ ကမ္မံ နာမ ခုဒ္ဒကန္တိ အတ္ထတော သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ခုဒ္ဒကာနိ စေဝါ’’တိ။ အကာရဿ အပ္ပတ္ထံ ဂဟေတွာ ‘‘မဟန္တာနိ စေဝ ခုဒ္ဒကာနိ စ ကမ္မာနီ’’တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ သော ပန ဣဓ န ဂဟိတော, အညတ္ထ ပန ဒိဿတိ။ ‘‘ဥစ္စာဝစာနိ ကမ္မာနီ’’တိ ဟိ ဝါကျဝသေန ဝုတ္တဋ္ဌာနေ ဥစ္စသဒ္ဒေန မဟန္တတ္ထံ ဒဿေတိ, အဝစသဒ္ဒေန ခုဒ္ဒကတ္ထံ ဒဿေတိ။ တသ္မာ မဟန္တခုဒ္ဒကာနိ ကမ္မာနီတိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သတိ စ အကမ္မဿ ခုဒ္ဒကဘာဝေ ကမ္မံ နာမ မဟန္တန္တိ အတ္ထတောပိ သိဒ္ဓန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

သံဃဘေဒဝဂ္ဂဒွယဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၅၉။ သံဃဘေဒဝဂ္ဂဒွယေ ဧတေတိ သဘာဝါ။ တေတိ အဓမ္မာဒယော။ ဣတီတိ ဧဝံ။ ယံ ကမ္မန္တိ ယောဇနာ။ ဒိဋ္ဌိံ ဝိနိဓာယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကသ္မိံ ပဉ္စကေ အယံ အတ္ထယောဇနာ ကာတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာပီတိ ဣမသ္မိံ ပဉ္စကေပိ။ ပိသဒ္ဒေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ ပဉ္စကံ အပေက္ခတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဉ္စကေသု။ ဟီတိ သစ္စံ။ ပုဗ္ဗေ အဝုတ္တနယံ ယံ ဝစနမတ္ထိ, တံ ဝစနံ ဧတ္ထ ပဉ္စကေသု န အတ္ထီတိ ယောဇနာ။

အာဝါသိကဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၆၁။ အာဝါသိကဝဂ္ဂေ ‘‘ဟရိတွာ’’တိ ဣမိနာ ယထာဘတန္တိ ဧတ္ထ ဘရဓာတုယာ ဟရဏတ္ထဉ္စ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝဉ္စ ဒဿေတိ။ ‘‘ဌပိတော’’တိ ဣမိနာ နိက္ခိတ္တောတိ ဧတ္ထ ခိပဓာတုယာ ဌပနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၆၂။ ပရိဏာမေတီတိ ပရိဏတံပါပေတိ။ ‘‘နိယာမေတိ ကထေတီ’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယတ္ထံ ဒဿေတိ, ဧတ္ထာတိ အာဝါသိကဝဂ္ဂေ။

ကထိနတ္ထာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၆၇။ ကထိနတ္ထာရဝဂ္ဂေ ဩတမသိကောတိ ဧတ္ထ အဝတမံ ဂတော ဩတမသိကောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္ဓကာရဂတော’’တိ။ အန္ဓကာရသဒ္ဒေန တမသဒ္ဒေါ အန္ဓကာရပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ တန္တိ ဩတ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၄။)

မသိကံ။ အသမန္နာဟရန္တောတိ တံ အသမန္နာဟရန္တော, ကသ္မာ အသမန္နာဟရန္တောတိ အာဟ ‘‘ကိစ္စယပသုတတ္တာ ဝန္ဒန’’န္တိ။ ဧကတောတိ ကောပေန သဒ္ဓိံ။ ဝေရီ ဝိသဘာဂပုဂ္ဂလော ဧကတော အာကောဓေန ဝတ္တနဋ္ဌေန ဧကာဝတ္တောတိ ဝုစ္စတိ။ ပဟရေယျာတိ ဝန္ဒန္တံ ပဟရေယျ။ ‘‘အညံ စိန္တယမာနော’’တိ ဣမိနာ အညသ္မိံ အာရမ္မဏေ စိတ္တံ ဝိဒဟတိ ဌပေတီတိ အညဝိဟိတောတိ ဒဿေတိ။

သံဃတော ဥဒ္ဓရိတွာ ခိပိတဗ္ဗော အပနေတဗ္ဗောတိ ဥက္ခိတ္တော, သောယေဝ ဥက္ခိတ္တကော။ တေဟီတိ စတူဟိ။ အဝန္ဒိယေသု ပန္နရသပုဂ္ဂလေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ အန္တရာ ဝုတ္တကာရဏေန စာတိ အန္တရေ ဝုတ္တေန ‘‘တဉှိ ဝန္ဒန္တဿ မဉ္စပါဒါဒီသုပိ နလာဋံ ပဋိဟညေယျာ’’တိအာဒိနာ ကာရဏေန စ။ ဣတောတိ ပန္နရသပုဂ္ဂလမှာ။ ဣတီတိ ဧဝံ။ သစေ ဥဒ္ဒေသာစရိယော စ ဩဝါဒါစရိယော စ နဝကော ဟောတိ, န ဝန္ဒနီယော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ကထိနတ္ထာရဝဂ္ဂေ။

ဣတိ ကထိနတ္ထာရဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ဥပါလိပဉ္စကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ။

အာပတ္တိသမုဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၀။ ‘‘အစိတ္တကော အာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒီသု ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အစိတ္တကော အာပဇ္ဇတီတိ အစိတ္တကော ဟုတွာ အာပဇ္ဇတိ။ ဧသေဝ နယော အစိတ္တကော ဝုဋ္ဌာတီတိ ဧတ္ထာပိ။ ယံကိဉ္စိ အာပတ္တိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတရံ အာပတ္တိန္တိ ယောဇနာ။ ဓမ္မဒါနံ ကရောမီတိ ‘‘သဗ္ဗဒါနံ ဓမ္မဒါနံ ဇိနာတီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၃၅၄) စ ‘‘အမတံဒဒေါ စ သော ဟောတိ, ယော ဓမ္မမနုသာသတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၄၂) စ ဘဂဝတာ ဝုတ္တဝစနံ သုတွာ ဓမ္မဒါနံ ကရောမိ။ ဒေါမနဿိကောတိ ဒေါမနဿေန ယုတ္တော, ဒေါမနဿဝန္တော ဝါ။ ဧတ္ထာတိ အဗျာကတမူလေ။

֍ * ၄၇၃။ ယဿ ယဿာတိ သိက္ခာပဒဿ။ တံ သဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗံ တံတံသမုဋ္ဌာနသိက္ခာပဒံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၅။)

အပရဒုတိယဂါထာသင်္ဂဏိကံ

(၁) ကာယိကာဒိအာပတ္တိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၄။ ဆ အာပတ္တိယော ကာယိကာတိ ဧတ္ထ ဆ အာပတ္တိယော နာမ ကာတိ အာဟ ‘‘အန္တရပေယျာလေ’’တိအာဒိ။ အန္တရပေယျာလေ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ကာယဒွါရေ သမုဋ္ဌိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ ကာယေ သမုဋ္ဌန္တီတိ ကာယိကာတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တသ္မိံယေဝ အန္တရပေယျာလေ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကာယာ’’တိအာဒိနာ ဆာဒေန္တဿ တိဿောတိ ဧတ္ထ တိဏ္ဏံ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘ဘိက္ခုနိယာ’’တိအာဒိနာ ပဉ္စ သံသဂ္ဂပစ္စယာတိ ဧတ္ထ ပဉ္စန္နံ သရူပံ ဒဿေတိ။

‘‘ဧကရတ္တ’’ဣတိအာဒိနာ အရုဏုဂ္ဂေ တိဿောတိ ဧတ္ထ တိဏ္ဏံ သရူပံ ဒဿေတိ။ ဒွေ ယာဝတတိယကာတိ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗေန ‘‘ဧကာဒသ ယာဝတတိယကာ နာမာ’’တိ သံဝဏ္ဏနာယ ဝိရုဒ္ဓဘာဝံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ပညတ္တိဝသေန ပနာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဣမသ္မိံ သာသနေ’’တိ ဣမိနာ ဧတ္ထသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ဧကေန သဗ္ဗသင်္ဂဟောတိ ဧတ္ထ ဧကော နာမ ကော, သဗ္ဗာနိ နာမ ကာနီတိ အာဟ ‘‘ယဿ သိယာ’’တိအာဒိ။ ‘‘နိဒါနုဒ္ဒေသေနာ’’တိ ဣမိနာ ဧကဿ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘သိက္ခာပဒါနဉ္စ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာနဉ္စာ’’တိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ သဗ္ဗသရူပံ ဒဿေတိ။ သင်္ဂဟ သဒ္ဒေန ကမ္မဆဋ္ဌီသမာသော။

‘‘ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကာယာ’’တိအာဒိနာ ဒွေ ဒုဋ္ဌုလ္လစ္ဆာဒနာတိ ဧတ္ထ ဒွိန္နံ သရူပံ ဒဿေတိ။

‘‘ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ’’တိအာဒိနာ ဂါမန္တရေ စတဿောတိ ဧတ္ထ စတဿန္နံ သရူပံ ဒဿေတိ။ ပုန ‘‘ဘိက္ခု ဘိက္ခုနိယာ’’တိအာဒိနာ စေတဿာ နဒိပါရပစ္စယာတိ ဧတ္ထ စတဿန္နမေဝ သရူပံ ဒဿေတိ။ ‘‘စီဝရဒါနေ ပါစိတ္တိယ’’န္တိ ဣမိနာ ပါစိတ္တိယဘာဝေန သဒိသတ္တာ သင်္ချာဝိသေသော န ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၆။)

(၂) ဒေသနာဂါမိနိယာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၅။ ဧကေတ္ထာတိ ဧတ္ထသဒ္ဒေါ သာသနဝိသယော။

ဧကသိက္ခာပဒမ္ပိ နတ္ထီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဗဟုသိက္ခာပဒါနိ ပန ပဂေဝါတိ စ အာပတ္တိ ပန ပဂေဝါတိ စ အာပတ္တီပိ နတ္ထီတိ စ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

‘‘သကလေပိ ဝိနယေ’’တိ ဣမိနာ ဒွေတ္ထာတိ ပါဌေ ဧတ္ထသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ဥဘိန္နန္တိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ။ အညထာ ပန ကိတ္တကာ ပဌမာပတ္တိကာတိ အာဟ ‘‘ဣတရထာ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဣတရထာတိ ပညတ္တိတော အညေန ပကာရေန။ ကမ္မဉ္စာတိ ကမ္မဉတ္တိ စ။ ကမ္မပါဒိကာ စာတိ ကမ္မပါဒဉတ္တိ စ။ နဝသု ဌာနေသူတိ ဩသာရဏာဒီသု နဝသု ဌာနေသု။ ဒွီသူတိ ဉတ္တိဒုတိယ, ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေသု။

ဝဇ္ဇပဋိစ္ဆာဒိကာယ ပါရာဇိကံ, ဥက္ခိတ္တာနုဝတ္တိကာယ ပါရာဇိကံ, အဋ္ဌဝတ္ထုကာယ ပါရာဇိကန္တိ ဣတိ ဣမေ တယောတိ ယောဇနာ။ ကာရဏဘူတေနာတိ ဟေတုဘူတေန, ‘‘ကရဏဘူတေနာ’’တိပိ ပါဌော, သာဓကတမသတ္တိဘူတေနာတိ အတ္ထော။

တေသန္တိ အဒ္ဓါနဟီနာဒီနံ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘တယော ပုဂ္ဂလာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗာ’’တိ ပါဌေ, ဧတေသု အင်္ဂဟီနာဒီသု ဝါ။ ယောတိ ပုဂ္ဂလော။ အပရိပူရော န ယာစတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မာတုဃာတကာဒယော ကရဏဒုက္ကဋကာ စာတိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တေသု ဉတ္တိကပ္ပနာဒီသု။ ဉတ္တိကပ္ပနာတိ ဉတ္တိဝိဓိ။ ဝိပ္ပကတပစ္စတ္တန္တိ ဝိပ္ပကတံ ပစ္စတ္တံ။ အတီတကရဏန္တိ အတီတဿ ကရဏံ။ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ဝတ္ထုသမ္ပန္နံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တယော ကမ္မာန သင်္ဂဟာတိ ဧတ္ထ ဆန္ဒဘေဒရက္ခနတ္ထာယ နကာရေ နိဂ္ဂဟိတလောပေါ။ နာသိတကာတိ နာသေတဗ္ဗာ ပုဂ္ဂလာ, နာသိတဗ္ဗာတိ နာသိတာ, နာသိတာ ဧဝ နာသိတကာ။ တိဏ္ဏံ ဇနာနန္တိ တိဏ္ဏံ ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဇနာနံ ဧကူပဇ္ဈာယေန နာနာစရိယေန ဟုတွာတိ ယောဇနာ။ ဧကာနုဿာဝနာတိ ဧကတော အနုဿာဝနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၇။)

ပါဒေါ နာမ ကဟာပဏဿ စတုတ္ထဘာဂေါ။ မာသကော နာမ ပါဒဿ ပဉ္စမဘာဂေါ။ ပါရာဇိကန္တိ ဝနပ္ပတိံ ဆိန္ဒန္တဿ ဒုတိယပါရာဇိကံ (ပါရာ။ ၁၁၀)။ အနောဒိဿာတိ ‘‘မနုဿော မရတူ’’တိအာဒိနာ န ဥဒ္ဒိသိတွာ။ တေနာတိ ဝိသေန။

ဘိက္ခုနောဝါဒကဝဂ္ဂသ္မိန္တိ သာမညာဓာရော။ ဒသသု သိက္ခာပဒေသူတိ ဝိသေသာဓာရော။ ပဌမသိက္ခာပဒမှိယေဝါတိ ဒသသု သိက္ခာပဒေသု ပဌမသိက္ခာပဒမှိယေဝ။ ဥပသမ္ပန္နာယ ဘိက္ခုနိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အာပတ္တိ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘စီဝရေနာ’’တိ ပဒဿ သမ္ဗန္ဓဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။

‘‘စတဿော ဧဝါ’’တိ ဣမိနာ တတ္တိကာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ တာ စတဿော ပရိမာဏာ ယာသံ အာပတ္တီနန္တိ တတ္တိကာ။ နိပန္နဿာပိ တတ္တိကာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ သာတိ ဘိက္ခုနီ။

(၃) ပါစိတ္တိယဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၆။ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနီတိ သဗ္ဗိအာဒီနိ ပဉ္စ ဘေသဇ္ဇာနိ။ ဣမံ အာပတ္တိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပစ္ဆာ အာပန္နောတိ ယောဇနာ။

ဧကံ ကဗဠန္တိ ဧကံ အာလောပံ, တုမှမူလေတိ တုမှံ သန္တိကေ။

ယထာဝတ္ထုကန္တိ ဝတ္ထုအနုလောမံ, အာပတ္တိယော ဒေသိတာဝ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။

ကောကာလိကာဒီနန္တိအာဒိသဒ္ဒေန ကဋမောဒကတိဿကာဒယော (ပါရာ။ ၄၁၇) သင်္ဂဏှာတိ။ ပါပိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ အပ္ပဋိနိဿဂ္ဂေ ပါစိတ္တိယဉ္စ စဏ္ဍကာဠိကာယ ဘိက္ခုနိယာ ပါစိတ္တိယဉ္စာတိ ယောဇနာ။ ပယုတ္တဝါစာပစ္စယာတိ ဝိညတ္တိနိမိတ္တာဒီဟိ ပကာရေန ယုတ္တာယ ဝါစာယ ပစ္စယာ။ အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာတိ ပါရာဇိကဿ အာပဇ္ဇနံ။ အထဝါ ပါရာဇိကဿာတိ အဿ ဘိက္ခုဿ ပါရာဇိကာ အာပတ္တိ ဟောတီတိ ဝါ ပါရာဇိကာ အာပတ္တိ အဿ ဘဝတီတိ ဝါ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ဣတီတိ ဣမာ ဆ အာပတ္တိယော အာပဇ္ဇတီတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၈။)

ဘောဇနံ ဂဟေတွာ အဇ္ဈောဟရမာနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တထေဝါတိ ယထာ ခါဒနေ, တထေဝ မံသံ လသုဏံ အဇ္ဈောဟရမာနာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပဏီတဘောဇနာနီ’’တိ စ ‘‘အကပ္ပိယမံသ’’န္တိ စ ပဒါနိ ‘‘အဇ္ဈောဟရမာနာ’’တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗာနိ။

ပဉ္စ ဌာနာနီတိ ပဉ္စ အာပတ္တိသင်္ခါတာနိ ဌာနာနိ။ တတ္ထာတိ ပဉ္စသု သဟဓမ္မိကေသု။ ဒွိန္နန္တိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ။ တေသန္တိ သိက္ခမာနာဒီနံ။ ပဉ္စန္နမေဝါတိ သဟဓမ္မိကာနံယေဝ။ ဝိနိစ္ဆယဝေါဟာရောတိ ဝိနိစ္ဆယဝစနံ။ ဣမိနာ စတ္တာရိ အဓိကရဏာနိ ပဋိက္ခိပတိ။ အဍ္ဍကမ္မံ နာမာတိ အဘိယုဉ္ဇန္တာနံ ကမ္မံ နာမ။

‘‘သဟဓမ္မိကာန’’န္တိ ဣမိနာ ပဉ္ဇန္နံ ဝိနိစ္ဆယောတိ ဧတ္ထ ပဉ္စသရူပံ ဒဿေတိ။ သောဘဏဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန္တော အာဟ ‘‘ကတဝီတိက္ကမော ဟီ’’တိအာဒိ။ အဗ္ဘုဏှသီလောတိ အဘိနဝုပ္ပန္နသီလော။ အဗ္ဘုဏှသီလော နာမ အတ္ထတော ပါကတိကသီလောတိ အာဟ ‘‘ပါကတိကော’’တိ, ပကတိသီလေန နိယုတ္တောတိ အတ္ထော။

‘‘ကာယဒွါရသမ္ဘဝါ’’တိ ဣမိနာ ကာယိကာတိ ပဒဿ တဒ္ဓိတဘာဝံ ဒဿေတိ။ မုခံ ဩလောကေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။

စတုန္နံ ဒေသနာယ စာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဒေသနာယာ’’တိ ပဒံ အာဒိပဒလောပန္တိ အာဟ ‘‘အစ္စယဒေသနာယာ’’တိ။ သာတိ အစ္စယဒေသနာ။ အဘိနိလီယိတွာ ဓနုနာ မာရေန္တီတိ အဘိမာရာ။

ဆေဇ္ဇံ ဟောတီတိ ဧတ္ထ ဆေဇ္ဇံ နာမ ပါရာဇိကာပဇ္ဇနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဒေဝဒတ္တော ဝိယ ပါရာဇိကံ အာပဇ္ဇတီ’’တိ။ ဣမာ ပန အာပတ္တိယောတိ ပါရာဇိကထုလ္လစ္စယာပတ္တိယော။

(၄) အဝန္ဒနီယပုဂ္ဂလာဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၇။ တေသန္တိ ဒသန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ။ ‘‘သဒ္ဓိ’’န္တိ ဣမိနာ သာမီစေနာတိ ဧတ္ထ သဟတ္ထေ ကရဏဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ သာမီစေနာတိ စ သာမီစိနာ ကတ္တဗ္ဗံ သာမီစံ ကမ္မံ, တေန သာမီစေန။ ဒသ စီဝရဓာရဏာတိ ပဒဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၂၉။)

သမာသဘာဝံ ပဋိက္ခိပန္တော အာဟ ‘‘ဒသ ဒိဝသာနိ အတိရေကစီဝရဿ ဓာရဏာ’’တိ။

ကတိသတန္တိအာဒီသု ဒွီသု ဂါထာပါဒေသု စတူသု ဝိဘတျန္တပဒေသု ပုရိမံ ပုရိမေန, ပစ္ဆိမဉ္စ ပစ္ဆိမေန ယထာက္ကမံ ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကတိသတံ အာပတ္တိယော ရတ္တိသတံ ဆာဒယိတွာနာ’’တိ။ ပစ္ဆိမဂါထာယ ပုဗ္ဗဍ္ဎေပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ဟီတိ အယံ ဧဝ ဝက္ခမာနော။ ဧတ္ထာတိ ဂါထာယံ။ ယောတိ ဘိက္ခု, ပဋိစ္ဆာဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတီတိ အယံ သင်္ခေပတ္ထော။

ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေသု စတူသု စတုက္ကေသု ဓမ္မေန သမဂ္ဂံ အပနေတွာ ဒွါဒသ ကမ္မဒေါသာ ဝုတ္တာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဓမ္မေန ဝဂ္ဂကမ္မံ, အဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မန္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။

ဧတ္ထာတိ ဆသု ကမ္မေသု။ ဧတဒေဝါတိ ဓမ္မေန သမဂ္ဂကမ္မမေဝ။

ယံ ဒေသိတာတိ ဧတ္ထ ယံသဒ္ဒေါ ဝစနဝိပလ္လာသောတိ အာဟ ‘‘ယာနိ ဒေသိတာနီ’’တိ။ ‘‘ဒေသိတာနီ’’တိ ဣမိနာ ဒေသိတာတိ ဧတ္ထ နိကာရဿ အာကာရာဒေသဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ပရိယန္တပရိစ္ဆေဒဘာဝရဟိတတ္တာ’’တိ ဣမိနာ နတ္ထိ အန္တံ ပရိယန္တမေတဿာတိ အနန္တန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ တန္တိ နိဗ္ဗာနံ, ဇိတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကေန ကံ ကိန္တိ ကတွာ ဇိတန္တိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတာ ကိလေသဂဏံ အဘိမဒ္ဒိတွာ’’တိ။ ကေန ကံ ကိန္တိ ကတွာ ကိံ ဇိတံ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ရညာ သပတ္တဂဏံ အဘိမဒ္ဒိတွာ ရဇ္ဇံ ဝိယာ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ရညာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ကေနာ’’တိ ပုစ္ဆံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ‘‘သပတ္တဂဏ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘က’’န္တိ ပုစ္ဆံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ‘‘အဘိမဒ္ဒိတွာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ကိန္တိ ကတွာ’’တိ ပုစ္ဆံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ ‘‘ရဇ္ဇ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘ကိ’’န္တိ ပုစ္ဆံ ဝိဿဇ္ဇေသိ။ သပတ္တဂဏန္တိ ဝေရိဂဏံ။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – ရညာ သပတ္တဂဏံ အဘိမဒ္ဒိတွာ ရဇ္ဇံ ရာဇဘာဝံ ဇိတံ ဝိယ, ဘဂဝတာ ကိလေသဂဏံ အဘိမဒ္ဒိတွာ နိဗ္ဗာနံ ဇိတန္တိ။ သွေဝါတိ ဘဂဝါ ဧဝ။ ‘‘နိဗ္ဗိကာရတာယာ’’တိ ဣမိနာ တာဒိသဒ္ဒေါ နိဗ္ဗိကာရတ္ထဝါစကော အနိပ္ဖန္နပါဋိပဒိကောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ဝိဝေကပဉ္စက’’န္တိ ဣမိနာ ကာယစိတ္တဥပဓိဝသေန ဝိဝေကတ္တယမ္ပိ ဂဟေတဗ္ဗံ ဝိဝေကဘာဝေန သမာနတ္တာ။ တေန ဘဂဝတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ယာနိ သတ္တ အာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၀။)

ပတ္တိက္ခန္ဓာနီ’’တိ ဣမိနာ ဧကေတ္ထာတိ ဧတ္ထ ဧကသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ တတ္ထာတိ သတ္တသု အာပတ္တိက္ခန္ဓေသု။ ဧတ္ထ ပနာတိ သမထေသု ပန။ ဟီတိ သစ္စံ။ တဿာတိ သမ္မုခါဝိနယဿ။ အဋ္ဌကထာသူတိ သဗ္ဗအဋ္ဌကထာသု။ မယံ ပနာတိ သင်္ဂဟကာရကာ အမှေ ပန, ဗုဒ္ဓဃောသနာမကာ မယံ ပနာတိ အတ္ထော, ရောစယာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကဿ ကိမတ္ထံ ဂဟေတွာ ရောစေသီတိ အာဟ ‘‘ဝိနာတိ နိပါတဿ ပဋိသေဓနမတ္ထမတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ဝိနာတိ နိပါတဿာ’’တိ ပဒံ ‘‘အတ္ထမတ္တ’’န္တိ ပဒေ ဝါစကသမ္ဗန္ဓော။ အတ္တနော သာဓျဝစနံ ဗုဒ္ဓဝစနသင်္ခါတေန သာဓကဝစနေန သာဓေန္တော အာဟ ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိ။

အဋ္ဌာရသ အဋ္ဌကာနီတိ အဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒ, ဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒ, ဝေမတိကဘေဒေသု တီသု ဧကမေကံ မူလံ ကတွာ တယော တယော မူလိံ ကတွာ နဝ ဟောန္တိ, တေသု ဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒေသု ဓမ္မဒိဋ္ဌိဘေဒံ အပနေတွာ အဋ္ဌ ဟောန္တိ, တာနိ အဋ္ဌာရသ ဘေဒကရဝတ္ထူသု ယောဇေတွာ အဋ္ဌာရသ အဋ္ဌကာနိ ဟောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဆဦနဒိယဍ္ဎသတန္တိ စတုစတ္တာလီသာဓိကံ သတန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။

ဧကေကဝတ္ထုသ္မိန္တိ အဋ္ဌာရသသု ဘေဒကရဝတ္ထူသု ဧကေကသ္မိံ ဝတ္ထုသ္မိံ။

ဣတိ ဂါထာသင်္ဂဏိကဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

သေဒမောစိကဂါထာ

(၁) အဝိပ္ပဝါသပဉှာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၇၉။ သေဒမောစိကဂါထာသူတိ အဓိပ္ပါယတ္ထဿ ဂမ္ဘီရတ္တာ တံ စိန္တေန္တာနံ ဝိနယဓရာနံ ကာယေ သေဒံ မောစေတီတိ သေဒမောစိကာ, သာယေဝ ဂါထာ သေဒမောစိကဂါထာ, တာသု။ ‘‘အကပ္ပိယသမ္ဘောဂေါ န လဗ္ဘတီ’’တိ ဣမိနာ ကပ္ပိယသမ္ဘောဂေါ လဗ္ဘတီတိ ဒဿေတိ။ ကပ္ပိယ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၁။)

သမ္ဘောဂံ ဒဿေတုံ ‘‘နဟာပနဘောဇနာဒီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနာပတ္တီတိ မာတုဘိက္ခုနိယာ အနာပတ္တိ။ ဧသာ ပဉှာတိ ဧတ္ထ ပဉှသဒ္ဒေါ သဘာဝတိလိင်္ဂေါတိ သဒ္ဒသတ္ထေသု (သဒ္ဒနီတိဓာတုမာလာယံ ၁၆ ဟကာရန္တဓာတု၊ အဘိဓာနပ္ပဒီပိကာယံ ၁၁၅ ဂါထာယံ) ဝုတ္တော, ဣဓ ဣတ္ထိလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တော။ ‘‘ပဏ္ဍိတေဟီ’’တိ ဣမိနာ ကုသလဿ ကာရဏံ ဒဿေတိ, ပဏ္ဍိတတ္တာ ကုသလောတိ အဓိပ္ပါယော။ အဿာတိ ပဉှာယ။ ဧတန္တိ ဝိဿဇ္ဇနံ။ အဿာတိ ဂါထာယ။

ဧကာဒသ ဝိဝဇ္ဇိယာတိ အဝိဘတ္တိကနိဒ္ဒေသော, ဧကာဒသ ဝိဝဇ္ဇိယေတိ အတ္ထော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယေ’’တိအာဒိ။ တေပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဂါထာယံ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌဂမျမာနဘာဝံ ဒဿေတိ။

အယန္တိ နှာပိတပုဗ္ဗကော ဘိက္ခု။ နိမ္မိတဗုဒ္ဓန္တိ ဗုဒ္ဓေန နိမ္မိတံ ဗုဒ္ဓရူပံ။

ဝိဝဇ္ဇိယာတိ ဧတ္ထ ယကာရော တွာပစ္စယဿ ကာရိယောတိ အာဟ ‘‘ဝိဝဇ္ဇေတွာ’’တိ။ အသီသကံ ယံ တံ ကဗန္ဓံ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ အသီသကတ္တာ ကေန သရီရေန ဇီဝိတံ ဗန္ဓတီတိ ကဗန္ဓော။ ယဿာတိ ကဗန္ဓဿ။

ဟီတိ သစ္စံ။ တေတိ အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလာ။

ဝါစာတိ ဧတ္ထ ယကာရလောပေါတိ အာဟ ‘‘ဝါစာယာ’’တိ။ ဣတိ မေတိ ဧဝံ မမ။ ဧဝံ ဝဒမာနေ မမ ဝစနန္တိ ယောဇနာ။ အထဝါ ဣတိမေတိ ဧဝံ ဣမေ, ဧဝံ ဝဒမာနေ ဣမေ ဇနာတိ ယောဇနာ။ သဒ္ဒမ္ပီတိ ဣမိနာ ဂိရသဒ္ဒေါ သဒ္ဒပရိယာယောတိ ဒဿေတိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ တုဏှီဘူတဿ နိသိန္နဿ တဿ ဘိက္ခုနောတိ ယောဇနာ။ ယဒိ မနောဒွါရေ အာပတ္တိ နာမ နတ္ထိ, ဧဝံ သတိ ကသ္မာ အာပဇ္ဇေယျ ဝါစသိကန္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ တေနာတိ တသ္မာ။ အဿာတိ ဘိက္ခုဿ။

သာတိ ဘိက္ခုနီ, အာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တပ္ပကာရန္တိ ‘‘ဂါမန္တရပရိယာပန္န’’န္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရံ။

တာသူတိ ဒွီသု ဘိက္ခုနီသု။

စတုရော ဇနာတိ ဧတ္ထ စတုန္နံ ဇနာနံ သရူပံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာစရိယော စ တယော စ အန္တေဝါသိကာ’’တိ။ သာဟတ္ထိကာတိ သဟတ္ထာ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၂။)

အဝဟရိတာ။ အာဏတ္တိယာပီတိ အာဏတ္တေန အဝဟရိတာပိ။ ဣတရေသန္တိ အန္တေဝါသိကာနံ, ဧကေကော မာသကောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ ပရိဝါရေ သေဒမောစိကဂါထာယံ။

(၂) ပါရာဇိကာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၈၀။ သန္ထတပေယျာလဉ္စာတိ ပဌမပါရာဇိကဝိဘင်္ဂေ (ပါရာ။ ၆၅) ဝုတ္တံ သန္ထတပေယျာလဉ္စ။

လိင်္ဂပရိဝတ္တံ သန္ဓာယာတိ သတိ လိင်္ဂေ ပရိဝတ္တေ ပဋိဂ္ဂဟဏဿ ဝိဇဟနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။

ယောတိ ဘိက္ခု, ပရိဏာမေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အတ္တနော အတ္ထာယာတိ ယောဇနာ။

အဿာတိ ဂါထာယ။ ကာကဥဟဒန္တိ ကာကေဟိ ကရီသုဿဂ္ဂံ။ ကဒ္ဒမမက္ခိတန္တိ ကဒ္ဒမေန မက္ခိတံ။ ကာယဂတာနေဝ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ အနရိယံ တံ ဣတ္ထိံ ဝါ တံ ပုရိသံ ဝါ ဟနေယျာတိ ယောဇနာ။ လိင်္ဂပရိဝတ္တေန ဟေတုဘူတေန ဣတ္ထိဘူတံ, ပုရိသဘူတဉ္စာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣတ္ထိဘူတန္တိ စ ဣတ္ထီ ဟုတွာ ဘူတံ, ဣတ္ထိဘာဝံ ဝါ ပတ္တံ။

မိဂသိင်္ဂတာပသသီဟကုမာရာဒီနံ တိရစ္ဆာနဂတမာတာပိတရော ဝိယာတိ ယောဇနာ။ မိဂသိင်္ဂတာပသောတိ မိဂသိင်္ဂနာမကော (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၅။၁၇။၉၆ အာဒယော) တာပသော။ သီဟကုမာရောတိ သီဟဗာဟုကုမာရော။ အာဒိသဒ္ဒေန ဘူရိဒတ္တာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။

ကုရုန္ဒိယံ အာဂတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘သစ္စံ ဘဏန္တောတိ ဂါထာယာ’’တိ ပဒံ ‘‘သစ္စံ ဘာသတော လဟုကာပတ္တိ ဟောတီ’’တိ ဧတ္ထ ဣတိသဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ‘‘သစ္စံ ဘဏန္တော’’တိ ဂါထာယ ဣတိ အတ္ထောတိ ယောဇနာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၃။)

(၃) ပါစိတ္တိယာဒိပဉှာဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၈၁။ သလာကံ ဒေန္တဿ အဿ ဘိက္ခုဿ ဆေဇ္ဇံ ဟောတီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပါရာဇိကံ ဟောတီ’’တိ ဣမိနာ ဟောတိဆေဇ္ဇန္တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။

သုပ္ပတိဋ္ဌိတနိဂြောဓသဒိသံ ရုက္ခမူလံ, တမေဝ ဝါ ဂဟေတဗ္ဗံ။

တိဿိတ္ထိယောတိ ဧတ္ထ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ, ပစ္စတ္တဝစနံ ဝါတိ အာဟ ‘‘တာသုပီ’’တိ။ ‘‘ယံ တံ မေထုနံ နာမ တ’’န္တိ ဣမိနာ ‘‘မေထုနံ ယံ တ’’န္တိ ပဒါနံ သမာနာဓိကရဏဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘န သေဝတီ’’တိ ဣမိနာ န သေဝေတိ ဧတ္ထ တိကာရဿ ဧကာရာဒေသဘာဝံ (ဇာ။ အဋ္ဌ။ ၄။၁၁။၇၆ ပုတ္တော ဝါ ပိတရံ ယာစေ ဝိယ) ဒဿေတိ။ တယော ပုရိသေတိ ဧတ္ထ ‘‘ဥပဂန္တွာ’’တိ ပဒံ အဇ္ဈာဟရိတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ‘‘တယော ပုရိသေပိ ဥပဂန္တွာ’’တိ။ ဣမိနာ တယော ပုရိသေတိ ဧတ္ထ ဥပယောဂတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ပုရိမနယံ ဂဟေတွာ ဧတ္ထာပိ ‘‘တီသု ပုရိသေသူ’’တိ ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ ဣမံ နယံ ဂဟေတွာ ပုရိမပဒေပိ တိဿိတ္ထိယော ဥပဂန္တွာတိ ဥပယောဂတ္ထေ ဥပယောဂဝစနန္တိ အတ္ထောပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ တသ္မာ တေ ဒွေ နယာ အညမညောပဒေသဒါယကနယာ နာမာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဥဘတောဗျဉ္ဇနသင်္ခါတေ’’တိ ဣမိနာ အနရိယသဒ္ဒေန ဥဘတောဗျဉ္ဇနောဝ ဣဓ ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘နာစရတီ’’တိ ဣမိနာ န စာစရေတိ ဧတ္ထာပိ တိသဒ္ဒဿ ဧကာရာဒေသဘာဝမေဝ ဒဿေတိ။ မေထုနဓမ္မဿ ပုဗ္ဗဘာဂံ ကာယသံသဂ္ဂံ အာပဇ္ဇိတုံ ဝါယမန္တိယာ တဿာ ဘိက္ခုနိယာတိ ယောဇနာ။

အဿာတိ ဂါထာယ, တိတ္ထိယော အာရာဓကော ဟောတီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထေဝါတိ တိတ္ထိယဝတ္တေ ဧဝ။ အဿာတိ တိတ္ထိယဿ။ တမေဝါတိ တိတ္ထိယဝတ္တမေဝ။

သံဃာဒိသေသန္တိအာဒိဂါထာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တန္တိ အဇ္ဈောဟရဏံ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၄။)

အာကာသဂတံ သာမဏေရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃေနပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကမ္မာရဟေနေဝါတိ ဒဿေတိ။ ‘‘န ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ သံဃောပိ ကမ္မာရဟောပိ ဘူမိဂတောဝ ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

အဿာတိ ဂါထာယ ဝိနိစ္ဆယောတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘န ဒေတိ, န ပဋိဂ္ဂဏှာတီ’’တိ ကိရိယာပဒါနံ ကတ္တာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နာပိ ဥယျောဇိကာ’’တိအာဒိ။ တဿာတိ အဝဿုတပုရိသဿ။ ‘‘ကာရဏေနာ’’တိ ဣမိနာ တေနာတိ ပဒဿ ကာရဏတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဧဝသဒ္ဒေါ ပန သမ္ဘဝဝသေန ယောဇိတော, န အညေန ကာရဏေနာတိ အတ္ထော, အဝဿုတဿ ပုရိသဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဂဟဏေတိ ဥယျောဇိတာယ ဂဟဏေ။ တဉ္စ ပရိဘောဂပစ္စယာတိ ဧတ္ထ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ, ပရိဘောဂဿ စ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တဉ္စ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အာပတ္တိ’’န္တိ ဣမိနာ တသဒ္ဒဿ ဝိသယံ ဒဿေတိ။ ‘‘တဿာ ဥယျောဇိတာယာ’’တိ ဣမိနာ ပရိဘောဂဿ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေတိ။ တဿာတိ ဥယျောဇိတာယ။

သတ္တရသကေသု သံဃာဒိသေသေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝဇ္ဇံ န ဖုသတီတိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အညံ နဝံ အာပတ္တိ’’န္တိ။

ဣတိ သေဒမောစိကဂါထာဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

ပဉ္စဝဂ္ဂေါ

ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၈၂။ ကမ္မဝဂ္ဂေ ‘‘ဂဏနပရိစ္ဆေဒဝစန’’န္တိ ဣမိနာ န ပမာဏဝစနန္တိ ဒဿေတိ။ ဣမိနာ ကမ္မာနံ တတော ဦနာတိရေကဘာဝံ နိဝါရေတိ။ ဂဏိယတေ ဂဏနံ, ပရိစ္ဆိဇ္ဇတိ အနေနာတိ ပရိစ္ဆေဒေါ, ဂဏနဿ ပရိစ္ဆေဒေါ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ အထ ဝါ ဂဏိယတိ အနေနာတိ ဂဏနံ, တမေဝ ပရိစ္ဆေဒေါ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ, သောယေဝ ဝစနံ ဂဏနပရိစ္ဆေဒဝစနံ။ အပလောကနကမ္မံ နာမာတိ ကတ္တဗ္ဗံ ကမ္မန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၅။)

‘‘သီမဋ္ဌကသံဃံ သောဓေတွာ ဆန္ဒာရဟာနံ ဆန္ဒံ အာဟရိတွာ’’တိ ဝုတ္တေန ဧဝ နယေန။

တတ္ထာတိ စတူသု ကမ္မေသု, ဉတ္တိဒုတိယကမ္မံ ပန အတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။

တတ္ထာတိ ဒွီသု ကမ္မေသု။ အဝသေသာတိ ဆဟိ ကမ္မေဟိ အဝသေသာ။ ယဒိ ပရိဝတ္တေတွာ ကတံ ဒဠှီကမ္မံ န ဟောတိ, ဧဝံ သတိ ဒဠှီကမ္မတ္ထာယ ကိန္တိ ကာတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အက္ခရပရိဟီနံ ဝါ ပဒပရိဟီနံ ဝါ’’တိ ဣဒံ အက္ခရပဒါနံ ဂဠိတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဒုရုတ္တပဒံ ဝါ’’တိ ဣဒံ သိထိလဓနိတာဒိအပရိပုဏ္ဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ‘‘ဒုရုတ္တက္ခရံ ဝါ’’တိ အဇ္ဈာဟရိတဗ္ဗံ။ ဣဒန္တိ ပုနပ္ပုနံ ဝစနံ။ ကမ္မံ ဟုတွာတိ သုကမ္မံ ဟုတွာ။

֍ * ၄၈၃။ သမ္မုခါကရဏီယအသမ္မုခါကရဏီယေသု အသမ္မုခါကရဏီယာနိ အပ္ပကတ္တာ ပဌမံ ဒဿေတွာ သေသာနံ သမ္မုခါကရဏီယဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တေသု ဒွီသု, အသမ္မုခါကရဏီယံ နာမ အဋ္ဌဝိဓံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တေသု တေသု ခန္ဓကေသု။ ‘‘သုကတံ ဟောတီ’’တိ ဝစနသာမတ္ထိယတော သမ္မုခါကတမ္ပိ သုကတံ ဟောတီတိ အတ္ထောပိ ဂဟေတဗ္ဗော။

သေသာနီတိ အဋ္ဌကမ္မေဟိ သေသာနိ။ ဧတာနီတိ ကမ္မာနိ။ ဝတ္ထုဝိပန္နာနီတိ ဝတ္ထုနာ ဝိပန္နာနိ။

တေသမ္ပီတိ ပဋိပုစ္ဆာကရဏီယာနမ္ပိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ပဋိပုစ္ဆာကရဏီယ’’န္တိ ပဒေ။ ‘‘ပုစ္ဆိတွာ’’တိ ဣမိနာ ပဋိပုစ္ဆာတိ ပဒဿ တွာပစ္စယန္တဘာဝံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဣမိနာ ကရဏီယန္တိ ဧတ္ထ အနီယသဒ္ဒဿ ကမ္မတ္ထဘာဝံ ဒဿေတိ။ ယထာဒိန္နာယာဟိ စုဒိတကေန ယထာဒိန္နာယ။ ဝိပ္ပလပန္တဿာတိ ဝိကာရေန ယံ ဝါ တံ ဝါ ဝစနံ ပလပန္တဿ စုဒိတကဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ‘‘တဇ္ဇနီယကမ္မာရဟဿာ’’တိအာဒီသု။

အနုပေါသထဒိဝသေတိ ဥပေါသထဒိဝသတော အညသ္မိံ ဒိဝသေ။ တမေဝတ္ထံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပေါသထဒိဝသော နာမာ’’တိအာဒိ။ ကတ္တိကမာသန္တိ ပစ္ဆိမကတ္တိကမာသံ။ တဿ ပဝါရဏမာသတ္တာ ‘‘ဌပေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သာမဂ္ဂိဒိဝသော စ ယထာဝုတ္တာ စာတုဒ္ဒသပန္နရသာ စ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၆။)

ဥပေါသထဒိဝသော နာမာတိ ယောဇနာ။ ယတြဟီတိ ယသ္မိံ ပန ဝိဟာရေ, ဌပေန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အန္တရာတိ စာတုဒ္ဒသီပန္နရသီနံ မဇ္ဈေ။

ပစ္စုက္ကဍ္ဎိတွာ ဌပိတဒိဝသောတိ ပစ္ဆာ ဥပရိ ကဍ္ဎိတွာ ဌပိတံ ကတ္တိကကာဠပက္ခစာတုဒ္ဒသိံ ဝါ ပဉ္စဒသိံ ဝါ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဣဓာပီတိ အပဝါရဏာယ ပဝါရဏဋ္ဌာနေပိ။ ပါဠိယမာဂတနယတော အညမ္ပိ နယံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ။ အန္တိမဝတ္ထုန္တိ ပါရာဇိကဝတ္ထုံ။ ယဿာတိ ပုဂ္ဂလဿ။ ဣမိနာ ကမ္မာရဟော ပုဂ္ဂလော ဝတ္ထု နာမာတိ ဒဿေတိ။

֍ * ၄၈၄။ ဒဗ္ဗဿ အဂ္ဂဏှနံ ဝတ္ထုအပရာမသနံ နာမ န ဟောတိ, အထ ခေါ နာမဿ အဂ္ဂဏှနမေဝါတိ အာဟ ‘‘တဿ နာမံ န ဂဏှာတီ’’တိ။ အပရာမသနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သုဏာတု မေ’’တိအာဒိ။

ပုဂ္ဂလံ န ပရာမသတီတိ ဧတ္ထ ပုဂ္ဂလော နာမ ဥပဇ္ဈာယောတိ အာဟ ‘‘ယော ဥပသမ္ပဒါပေက္ခဿ ဥပဇ္ဈာယော’’တိ။ တန္တိ ဥပဇ္ဈာယံ။

သဗ္ဗေန သဗ္ဗန္တိ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ, နိပါတသမုဒါယောယံ, သဗ္ဗေန ဝါ အာကာရေန သဗ္ဗံ ဉတ္တိန္တိ ယောဇနာ။

ဉတ္တိကမ္မေ ပဌမံ ကမ္မံ ကတွာ ပစ္ဆာ ဉတ္တိဋ္ဌပနမ္ပိ ပစ္ဆာ ဉတ္တိံ ဌပေတိယေဝ နာမ။ ဣတိ ဣမေဟီတိအာဒိ နိဂမနံ။

֍ * ၄၈၅။ ‘‘ဝုတ္တနယေနေဝါ’’တိ အတိဒိသိတွာပိ ဉတ္တိကမ္မဝါစာနံ အသဒိသတ္တာ အပရာမသနာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧဝံ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ နေသန္တိ ဝတ္ထုသံဃပုဂ္ဂလာနံ, ပဌမာနုဿာဝနေ ဝါ ဒုတိယတတိယာနုဿာဝနာသု ဝါ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝဒန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။

သာဝနံ ဟာပေတီတိ ဧတ္ထ အနုသဒ္ဒေါ လောပေါတိ အာဟ ‘‘အနုဿာဝနံ န ကရောတီ’’တိ။ ‘‘သာဝနံ ဟာပေတီ’’တိ ဧတ္ထ န ကေဝလံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အနုဿာဝနံ အကရောန္တောယေဝ သာဝနံ ဟာပေတိ နာမ, အထ ခေါ အနုဿာဝနာယ ဒုရုတ္တဆဍ္ဍနမ္ပိ ဟာပေတိယေဝ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယောပီ’’တိအာဒိ။ ‘‘သကိမေဝ ဝါ ဒွိက္ခတ္တုံ ဝါ’’တိ ဣမိနာ တိက္ခတ္တုံ အပရိပူရေန္တောယေဝ သာဝနံ ဟာပေတိ နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဣမဿ ဝစနဿ သာမတ္ထိယတော ဉတ္တိဒုတိယကမ္မေ ဧကက္ခတ္တုတော,

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၇။)

ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မေ တိက္ခတ္တုတော အတိရေကံ ကမ္မဝါစံ ကရောန္တော န ဟာပေတီတိ ဉာယတိ။

‘‘ဆဍ္ဍေတီ’’တိ ဧတ္ထ ဆဍ္ဍနဿ ပဒက္ခရာနံ ဂဠိတဘာဝေန ပါကဋတ္တာ တံ အဒဿေတွာ ‘‘ဒုရုတ္တံ ကရောတီ’’တိ ဧတ္ထ ဒုရုတ္တမေဝ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဒုရုတ္တံ ကရောတီတိ ဧတ္ထ ပနာ’’တိအာဒိ။ ကရောန္တေန ဘိက္ခုနာ ဥပလက္ခေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။

‘‘သိထိလ…ပေ… ပဘေဒေါ’’တိ ယွာယံ ဗျဉ္ဇနပ္ပဘေဒေါ ဝုတ္တော, အယံ ဗျဉ္ဇနပ္ပဘေဒေါတိ ယောဇနာ။ ဂါထာယံ ဒသဓာတိ ဒသပ္ပကာရေန။ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာတိ ဝဒ္ဓေတီတိ ဗုဒ္ဓိ, ဗျဉ္ဇနမေဝ အက္ခရမေဝ သိထိလာဒိဝသေန ဒသဓာ ဗုဒ္ဓိ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိ, တာယ။ ဧတ္ထ ‘‘ဒသဓာ’’တိ ပဒေန ‘‘ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓီ’’တိ သမာသပဒဿ အန္တရေ ဒသဓာသဒ္ဒဿ လောပံ ဒဿေတိ ‘‘ကမ္မဇံ ဧဝါ’’တိအာဒီသု (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၄၅၀၊ ဝိသုဒ္ဓိ။ မဟာဋိ။ ၂။၄၅၀) ဝိယ။ ဧတ္ထ ဟိ ဧဝသဒ္ဒေန ကမ္မေန ဧဝ ဇာတံ ကမ္မဇန္တိ သမာသံ ကတွာ သမာသမဇ္ဈေ ဧဝသဒ္ဒလောပံ ဒဿေတိ။ ပဘေဒေါတိ ဝိသေသော။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – သိထိလဉ္စ ဓနိတဉ္စ ဒီဃဉ္စ ရဿဉ္စ ဂရုကဉ္စ လဟုကဉ္စ နိဂ္ဂဟိတဉ္စ သမ္ဗန္ဓဉ္စ ဝဝတ္ထိတဉ္စ ဝိမုတ္တဉ္စာတိ ဒသဓာ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိယာဝ ပဘေဒေါ ဝိသေသော ဉာတဗ္ဗောတိ။ ‘‘သိထိလ’’န္တိ အာဒီနိ ဒသ ပဒါနိ ‘‘အက္ခရံ ပဒံ ဗျဉ္ဇန’’န္တိ နပုံသကလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တပါဌံနိဿာယ ဝုတ္တာနီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။

ဂါထာယ ဝိတ္ထာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧတ္ထ ဟီ’’တိအာဒိ။ အဂါဠှေန ဝစီပယောဂေန ဝတ္တဗ္ဗံ အက္ခရံ သိထိလံ။ ဂါဠှေန ဝစီပယောဂေန ဝတ္တဗ္ဗံ အက္ခရံ ဓနိတံ။ တေသွေဝါတိ ပဉ္စသု ဧဝ ဝဂ္ဂေသု။ န ကေဝလံ ဒီဃမေဝ ဂရုကံ နာမ, အထ ခေါ သံယောဂပရမ္ပီတိ အာဟ ‘‘ယံ ဝါ’’တိအာဒိ။ ယံ အက္ခရံ သံယောဂပရံ ကတွာ ဝုစ္စတိ, တမ္ပိ ဂရုကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ သံယောဂေါ ပရော ယဿ အက္ခရဿာတိ သံယောဂပရံ။ ‘‘သံယောဂပဒ’’န္တိပိ ပါဌော။ ယံ အသံယောဂပရံ ကတွာ ဝုစ္စတိ, တမ္ပိ လဟုကံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ယံ သာနုနာသိကံ ကတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ နိဂ္ဂဟိတံ နာမာတိ ယောဇနာ။ နိဂ္ဂဟေတွာတိ နိဂ္ဂဟိတံ နာမ အတ္ထတော ဌာန-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၈။)

ကရဏာနံ အဝိဿဇ္ဇနံ အမုဉ္စနန္တိ အာဟ ‘‘အဝိဿဇ္ဇေတွာ’’တိ။ ယံ သမ္ဗန္ဓိတွာ ဝုစ္စတိ, တံ သမ္ဗန္ဓံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ယံ အသမ္ဗန္ဓံ ကတွာ ဝုစ္စတိ, တံ ဝဝတ္ထိတံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ယံ အနိဂ္ဂဟေတွာ ဝုစ္စတိ, တံ ဝိမုတ္တံ နာမာတိ ယောဇနာ။ အနိဂ္ဂဟေတွာတိ အနိဂ္ဂဟံ နာမ အတ္ထတော ဝိဿဇ္ဇနန္တိ အာဟ ‘‘ဝိဿဇ္ဇေတွာ’’တိ။

ဧဝံ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓိဝိသေသံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကမ္မဝါစာယ ဥစ္စာရဏဝိသေသံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘တတ္ထာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တာသု ဒသသု ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓီသု။ တထာသဒ္ဒေန တကာရဿ ထကာရကရဏဉ္စ သိထိလဿ ဓနိတကရဏဉ္စ အတိဒိသတိ, တထာ ‘‘ပတ္တကလ္လံ ဧသာ ဉတ္တီ’’တိအာဒိဝစနဉ္စ သိထိလဿ ဓနိတကရဏံ နာမာတိ ယောဇနာ။

ဣတီတိ ဧဝံ။ သိထိလေ ကတ္တဗ္ဗေ ဓနိတံ ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စတ္တာရိ ဗျဉ္ဇနာနီတိ စတ္တာရိ အက္ခရာနိ။ ဗျဉ္ဇနသဒ္ဒေါ ဟိ ဣဓ အက္ခရဝါစကော။ စတဿန္နံ ဗျဉ္ဇနဗုဒ္ဓီနံ ကမ္မဒူသနံ ဒဿေတွာ ဣတရာသံ အဒူသနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣတရေသု ပနာ’’တိအာဒိ။ အနုက္ကမာဂတန္တိ အရိယေဟိ ဩတရိတွာ အနုက္ကမေန အာဂတံ။ ပဝေဏိန္တိ သန္တတိံ။ ဝိနာသေတွာ ဝုတ္တေ ကိံ ကမ္မဝါစာကောပေါ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။ န ကုပ္ပတီတိ န နဿတိ။ ကသ္မာ ပန ကမ္မဝါစာ န ကုပ္ပတိ, နနု ကမ္မံ ကောပေန္တီ ကမ္မဝါစာ ကုပ္ပတီတိ အာဟ ‘‘ဣမာနိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟိ ယသ္မာ န ကောပေန္တိ, တသ္မာ ကမ္မဝါစာ န ကုပ္ပတီတိ ယောဇနာ။

ယံ ပန ဝစနံ သုတ္တန္တိကတ္ထေရာ ဝဒန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကစ္စာယနာဒိသုတ္တန္တံ ကရောန္တီတိ သုတ္တန္တိကာ, ကစ္စာယနာဒယော, သုတ္တန္တိကာ စ တေ ထေရာ စေတိ သုတ္တန္တိကတ္ထေရာ။ န ဝဋ္ဋတီတိ အက္ခရဝိကာရော န ဝဋ္ဋတိ။ ဝိနယဓရေန ကမ္မဝါစာ ကာတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာပါဠိယာတိ ဘဂဝတာ ယထာဝုတ္တာယ ပါဠိယာ။ ဗျဉ္ဇနနိရုတ္တိယာတိ ဗျဉ္ဇနနိရုတ္တိယံ။ ဣတရထာတိ ဝုတ္တဒေါသပရိဟရဏတော အညေန ပကာရေန။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၃၉။)

အကာလေ ဝါ သာဝေတီတိ ဧတ္ထ အကာလော နာမ အနောကာသောတိ အာဟ ‘‘အနောကာသေ’’တိ။ အနောကာသော နာမ ဉတ္တိအနုဿာဝနာနံ ပုဗ္ဗာပရဝိတထန္တိ အာဟ ‘‘ဉတ္တိံ အဋ္ဌပေတွာ’’တိအာဒိ။ ပဌမံယေဝ ဉတ္တိံ အဋ္ဌပေတွာ ပဌမံယေဝ အနုဿာဝနကမ္မံ ကတွာတိ ယောဇနာ။ ‘‘ပဌမံယေဝါ’’တိ ဟိ ပဒံ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခံ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။

֍ * ၄၈၆။ ယာ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ န ဂဏှာတိ, အယံ အတိခုဒ္ဒကသီမာ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူတိ အဗ္ဘာနကမ္မေ ကမ္မာရဟေန သဒ္ဓိံ ဧကဝီသတိ ဘိက္ခူ။ ယတ္ထ သီမာယံ နိသီဒိတုံ န သက္ကောန္တိ, အယံ အတိခုဒ္ဒကသီမာ နာမာတိ ယောဇနာ။ နိသီဒိတုန္တိ အညမညဿ ဟတ္ထပါသံ အဝိဇဟိတွာ ပရိမဏ္ဍလာကာရေန နိသီဒိတုံ။ တတ္ထာတိ အတိခုဒ္ဒကေ။ ဧတ္ထာတိ သေသသီမာသု။ ယာ သမ္မတာ ဟောတိ, အယံ အတိမဟတီ နာမာတိ ယောဇနာ။ ကေသဂ္ဂမတ္တေနာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ တတော အတိရေကေန ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ အဃဋိတံ အသမ္ဗန္ဓံ နိမိတ္တံ ဣမိဿာတိ အဃဋိတနိမိတ္တာ။ ခဏ္ဍနိမိတ္တဘာဝံ အခဏ္ဍနိမိတ္တဒဿနေန ပါကဋံ ကရောန္တော အာဟ ‘‘ပုရတ္ထိမာယာ’’တိအာဒိ။ ပုဗ္ဗကိတ္တိတန္တိ ပဌမကိတ္တိတံ။ တတ္ထေဝါတိ ဥတ္တရာယ ဧဝ ဒိသာယ။ အပရာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ ဒုတိယတ္ထသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ယာ သမ္မတာ ဟောတိ, ခဏ္ဍနိမိတ္တာ နာမာတိ ယောဇနာ။ အနိမိတ္တုပဂန္တိ ယထာဘူတကထနဝိသေသနမေဝ, န ဗျဝစ္ဆေဒဝိသေသနံ တစသာရာဒိဂ္ဂဟဏေန အနိမိတ္တုပဂဘာဝဿ ပါကဋတ္တာ။ အန္တရာတိ မဇ္ဈေ။ ယာ သမ္မတာ ဟောတိ, သာ ဆာယာနိမိတ္တာ နာမ, အနိမိတ္တာ နာမာတိ ယောဇနာ။

ဗဟိ ဌိတော ဟုတွာ သမ္မန္နတီတိ ယောဇနာ။ နိမိတ္တာနိ ပန ဗဟိ ဌတွာပိ ကိတ္တေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝံ သမ္မတာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ အသမ္မတာ ပန ပဂေဝါတိ ဒဿေတိ။ သီမာယ သီမန္တိ ပဒါနံ သမ္ဗန္ဓာပေက္ခတ္တာ, တဿ စ အသမာနဘာဝတော တေသံ ဝိသုံ ဝိသုံ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အတ္တနော သီမာယ ပရေသံ သီမ’’န္တိ။ သမ္ဘိန္ဒတီတိ သမ္ဗန္ဓံ ကရောတိ။ ဧတ္ထ ဟိ ဘိဒိဓာတု ဒွိဓာကရဏတ္ထဝါစကော, ဓာတွတ္ထဗာဓကေန သံတျူပသဂ္ဂေန

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၀။)

သမ္ဗန္ဓဝါစကော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထာတိ တာသု ဒွီသု သီမာသု။ ဣတီတိ ဧဝံ။ တာသူတိ သီမာသု။

၄၈၇-၈။ ယမ္ပိ ကမ္မပ္ပတ္တဆန္ဒာရဟလက္ခဏန္တိ ယောဇနာ။ တတ္ထာတိ တဿံ ပရိသတော ကမ္မဝိပတ္တိယံ။ တမ္ပီတိ ကမ္မပ္ပတ္တဆန္ဒာရဟလက္ခဏမ္ပိ, ဝုတ္တမေဝါတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘စတ္တာရော ဘိက္ခူ ပကတတ္တာ ကမ္မပ္ပတ္တာ’’တိ ပါဌေ။ အနုက္ခိတ္တာတိ သံဃေန ဥက္ခေပနီယကမ္မဿ အကတတ္တာ အနုက္ခိတ္တာ။ ပရိသုဒ္ဓသီလာတိ ပါရာဇိကံ အနဇ္ဈာပန္နတ္တာ ပရိသုဒ္ဓသီလာ။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ပကတိ အတ္တာ သဘာဝေါ ဧတေသန္တိ ပကတတ္တာတိ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကမ္မဿ အရဟာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ကမ္မပ္ပတ္တာ’’တိ ပဒဿ ဆဋ္ဌီသမာသဉ္စ ပတ္တသဒ္ဒဿ အရဟအနုစ္ဆဝိကတ္ထဘာဝဉ္စ ဒဿေတိ။ တေဟီတိ စတူဟိ ပကတတ္တေဟိ။ ဧတီတိ အာဂစ္ဆတိ။ အဝသေသာတိ စတူဟိ ပကတတ္တေဟိ အဝသေသာ။ ယဿ ပနာတိ ပုဂ္ဂလဿ ပန။ ကမ္မာရဟောတိ ကမ္မဿ အရဟော။

֍ * ၄၈၉။ ဧတ္ထာတိ ပဏ္ဍကာဒီနံ အဝတ္ထုဘာဝဒဿနဋ္ဌာနေ။

အပလောကနကမ္မကထာ

၄၉၅-၆။ တတ္ထာတိ စတူသု ကမ္မေသု။ ဧတ္ထာတိ ဩသာရဏာဒိပါဌေ။ ပဒသိလိဋ္ဌတာယာတိ လောကေ ပဒါနံ သိလိဋ္ဌဘာဝတော။ တတ္ထာတိ ဩသာရဏာဒီသု ပဉ္စသု။ ကဏ္ဋကသာမဏေရဿ ယာ သာ ဒဏ္ဍကမ္မနာသနာ အတ္ထိ, သာ နိဿာရဏာတိ ယောဇနာ။ ‘‘မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဟောတီ’’တိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အန္တဂ္ဂါဟိကာယ ဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတော’’တိ ဝုတ္တံ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ဟိ လိင်္ဂနာသနာယ ကာရဏံ ဟောတိ။ သောတိ သာမဏေရော, ‘‘နိဿဇ္ဇာပေတဗ္ဗော’’တိ ပဒေ ကာရိတကမ္မံ, ဝုတ္တကမ္မံ ဝါ။ တံ လဒ္ဓိန္တိ ဓာတုကမ္မံ, အဝုတ္တကမ္မံ ဝါ။ ကိန္တိ ကာတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန ကမ္မံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ။

ကာတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဃံ ဘန္တေ’’တိအာဒိ။ ယံ သဟသေယျံ လဘန္တီတိ ယောဇနာ။ တဿာတိ သဟသေယျဿ။ အလာ-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၁။)

ဘာယာတိ အလာဘတ္ထာယ။ ‘‘စရ ပိရေ ဝိနဿာ’’တိ ဣမိနာ နိဿာရဏာကာရံ ဒဿေတိ။ အတ္ထော ပနဿ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။

သောတိ သမဏေရော, ဩသာရေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။

သွာယန္တိ သော အယံ သာမဏေရော, အစ္စယံ ဒေသေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောရတောတိ သုန္ဒရလဒ္ဓိယံ ရတော, ဒုလဒ္ဓိတော ဝါ သုဋ္ဌု ဩရတော။ ယထာ ပုရေတိ ယထာ ပုဗ္ဗေ ရုစ္စတိ, တထာတိ ယောဇနာ။ ကာယသမ္ဘောဂသာမဂ္ဂိဒါနန္တိ ကာယေန စ သမ္ဘောဂေန စ သာမဂ္ဂိယာ ဒါနံ။

ဧဝန္တိအာဒိ နိဂမနံ။ ယသ္မာ ပန ဗြဟ္မဒဏ္ဍော ပဉ္စသတိကက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၄၄၅) ဆန္နဿေဝ ပညတ္တော, တသ္မာ တဿေဝ ဒါတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘န ကေဝလ’’န္တိအာဒိ။ ဧသာတိ ဗြဟ္မဒဏ္ဍော, အညောပိ ယော ဘိက္ခု ဝိဟရတိ, တဿပိ ဒါတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကိန္တိ ဒါတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဧဝဉ္စ ပန ဒါတဗ္ဗော’’တိ။ ဒါတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘သံဃမဇ္ဈေ’’တိအာဒိ။

ယံ ဝစနံ ဣစ္ဆေယျ, တံ ဝစနန္တိ ယောဇနာ။ ခမာပေန္တဿာတိ သံဃံ ခမာပေန္တဿ တဿ ဘိက္ခုဿာတိ ယောဇနာ။

ပဋိသင်္ခါတိ ပဋိသင်္ခါယ, ဉာဏေန ပစ္စဝေက္ခိတွာတိ အတ္ထော။

ယန္တိ အဝန္ဒိယကမ္မံ, အနုညာတန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ကေန အနုညာတန္တိ အာဟ ‘‘ဘဂဝတာ’’တိ။ ကိသ္မိံ ခန္ဓကေ အနုညာတန္တိ အာဟ ‘‘ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကေ’’တိ။ ကေသု ဝတ္ထူသု အနုညာတန္တိ အာဟ ‘‘တေန ခေါ ပန…ပေ… ဣမေသု ဝတ္ထူသူ’’တိ (စူဠဝ။ ၄၁၁)။ ကိံ ကတွာ အနုညာတန္တိ အာဟ ‘‘ဒုက္ကဋံ ပညပေတွာ’’တိ။ ကိန္တိ အနုညာတန္တိ အာဟ ‘‘အနုဇာနာမိ…ပေ… ကာတဗ္ဗော’’တိ။ တဿာတိ အဝန္ဒိယဿ။ ‘‘န ဩသာရဏာဒီနီ’’တိ ဣမိနာ ဧဝသဒ္ဒဿ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗတ္ထံ ဒဿေတိ။ တဿာတိ ကမ္မလက္ခဏဘူတဿ အဝန္ဒိယဿ။ တတ္ထေဝါတိ ဘိက္ခုနိက္ခန္ဓကေယေဝ။ နန္တိ ကမ္မလက္ခဏံ။ ဣဓာပီတိ ပရိဝါရေ ကမ္မဝဂ္ဂေပိ။

အပါသာဒိကန္တိ အပသာဒါဝဟံ, အပသာဒဇနကံ ဝါ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၂။)

တတောတိ အဝန္ဒိယကရဏတော။ ဣမန္တိ ဘိက္ခုံ။ ဝန္ဒိယန္တိ ဝန္ဒိတဗ္ဗံ, ဝန္ဒနံ ဝါ။

ဧတ္ထာတိ အပလောကနကမ္မေ, ဘိက္ခုနိသံဃမူလကံ ကတွာ ပညတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဘိက္ခုသံဃဿာပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ဘိက္ခုနိသံဃဿေဝါတိ ဒဿေတိ။ ပနသဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနတ္ထော, တထာ ဘိက္ခုနိသံဃမူလကံ ပညတ္တမ္ပီတိ အတ္ထော, လဘိတဗ္ဗဘာဝံ ဝိတ္ထာရေန ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ယံ အပလောကနကမ္မံ ကရောတီတိ ယောဇနာ။ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကေန ပန ဒါတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တေသန္တိ သူစိအာဒီနံ။ သောယေဝါတိ အပ္ပမတ္တကဝိဿဇ္ဇကောယေဝ။ တတောတိ အပ္ပမတ္တကတော။ တတ္ထာတိ သေနာသနက္ခန္ဓကဝဏ္ဏနာယံ (စူဠဝ။ အဋ္ဌ။ ၃၂၁)။ ဝုတ္တပ္ပကာရံ ဂိလာနဘေသဇ္ဇမ္ပီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယောပိ စာတိ ဘိက္ခုပိ စ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿ ဒါတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတြုပ္ပါဒတောတိ တသ္မိံ မဟာဝါသေ ဥပ္ပါဒပစ္စယတော, ဂဟေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပေသလဿာ’’တိအာဒိနာ ဒုဿီလာဒီနံ ဒါတုံ န ဝဋ္ဋတီတိ ဒဿေတိ။

ဇဂ္ဂါပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဧတ္ထ အပုစ္ဆိတွာ ဇဂ္ဂါပေတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အာဟ ‘‘အယံ ဘိက္ခူ’’တိအာဒိ။ ဩဒိဿာတိ ဥဒ္ဒိသိတွာ။

အာသနဃရံ ဝါတိ ပဋိမာဃရံ ဝါ, ကာရကော မနုဿောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပနိက္ခေပတော ဂဟေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သံဃိကေနပီတိ ပိသဒ္ဒေါ န ကေဝလံ စေတိယဿ ဥပနိက္ခေပေနေဝ, အထ ခေါ သံဃိကေနပီတိ ဒဿေတိ။

ယာပနမတ္တံ အလဘန္တေဟိ ကရောန္တေဟီတိ ယောဇနာ, ပရိဘုဉ္ဇန္တေဟိ ဟုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဝတ္တံ ကရောမာ’’တိအာဒိနာ ‘‘ယာပနမတ္တ’’န္တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဝိဟာရေ ရောပိတာ ယေ ဖလရုက္ခာတိ ယောဇနာ။ ယေသန္တိ ရုက္ခာနံ။ တေသူတိ ရုက္ခေသု။ ယေ ပနာတိ ရုက္ခာ ပန, အပရိဂ္ဂဟိတာ ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တံ ပနာတိ အပလောကနကမ္မံ ပန။ သလာကံ ဂဏှန္တိ ဧတ္ထာတိ သလာကဂ္ဂံ, ဌာနံ။ ‘‘ယာဂဂ္ဂဘတ္တဂ္ဂ’’ဣတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၃။)

ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဥပေါသထဂ္ဂေတိ ဥပေါသထဿ ဂဟဏဋ္ဌာနေ, ဥပေါသထဂေဟေတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ ဥပေါသထဂ္ဂေ။ တန္တိ အပလောကနကမ္မံ။

ယံ မူလတစပတ္တအင်္ကုရပုပ္ဖဖလခါဒနီယာဒီတိ ယောဇနာ။ အန္တောသီမာယာတိ အန္တော ဥပစာရသီမာယ။

သုကတမေဝါတိ သံဃေန ကတမေဝ။ ဥပေါသထဒိဝသေတိ နိဒဿနမတ္တံ ယသ္မိံ ကသ္မိံစိ ဒိဝသေပိ ကတတ္တာ။

ဖလဝါရေနာတိ ရုက္ခာနံ ဖလဂဟဏဝါရေန။ ရုက္ခာ ဓရန္တီတိ ရုက္ခာ တိဋ္ဌန္တိ, သံဝိဇ္ဇန္တိ ဝါ။ ယေဟီတိ ဘိက္ခူဟိ ရောပိတာ, ဟောန္တီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာ ဧဝ ကတိကာတိ ပုဗ္ဗေ ကတာ သာ ဧဝ ကတိကာ, အညာ ကတိကာ န ကာတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။

အညသ္မိံ ဝိဟာရေတိ ရုက္ခာနံ ဌိတဝိဟာရတော အညသ္မိံ ဝိဟာရေ။ တေသန္တိ ရုက္ခာနံ, သာမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေပီတိ ရုက္ခာပိ, ရောပိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အညတော ဌာနတောတိ ယောဇနာ။ တေသူတိ ရုက္ခေသု။ ဧတ္ထာတိ ဝိဟာရေ။ တေဟိ ပနာတိ ပရိဝေဏသာမိကေဟိ ဘိက္ခူဟိ ပန။ ဒသဘာဂန္တိ ဒသမဘာဂံ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ဒသဘာဂံ ဒတွာတိ အတ္ထံ အတိဒိသတိ။

သမ္ဘာဝနီယဘိက္ခုနောတိ သီလသုတာဒီဟိ သမ္ဘာဝနီယဿ ဘိက္ခုနော။ တတ္ထာတိ ပေါရာဏဝိဟာရေ။ မူလေတိ ပုဗ္ဗေ, အာဒိကာလေတိ အတ္ထော။ နိက္ကုက္ကုစ္စေနာတိ ‘‘အဘာဇိတမိဒ’’န္တိ ကုက္ကုစ္စဝိရဟေန။ ခိယျနမတ္တမေဝ တန္တိ တံ ခိယျနံ ခိယျနမတ္တမေဝ, န သာမဏေရာနံ ခိယျနံ ရုဟတီတိ အတ္ထော။

ပနသရုက္ခန္တိ ကဏ္ဋကီဖလရုက္ခံ။ အယံ သာမီစီတိ အယံ ဘာဇေတွာ ခါဒနံ အနုဓမ္မတာ။ ခါယိတန္တိ ခါဒိတံ။ ဒွိန္နံ တိဏ္ဏံ ကတိကပဋိပ္ပဿမ္ဘနံ နယေန ဉာတုံ သက္ကုဏေယျတ္တာ တံ အဒဿေတွာ ဧကဿေဝ ကတိကပဋိပ္ပဿမ္ဘနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကဘိက္ခုကေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ပုရိမကတိကာတိ ‘‘ယထာသုခံ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ရုစ္စတီ’’တိ (ပရိ။ အဋ္ဌ။ ၄၉၅-၄၉၆) ပုရေ ကတာ ကတိကာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၄။)

တေသန္တိ သာမဏေရာနံ, ဖာတိကမ္မန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘာဇေတွာတိ သာမဏေရာနံ ဘာဇေတွာ။ ဣမိနာ သာမဏေရာနံ ဖာတိကမ္မံ န ဒါတဗ္ဗမ္ပိ ဘာဂံ ဘာဇေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတိ။

သာမန္တဂါမေဟီတိ အာသန္နဂါမေဟိ, အာဂန္တွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကံ အမ္ဗံ ဧကံ လဗုဇန္တိ ယောဇနာ။ အဒိယျမာနေ ဒေါသေ ဒဿိတေ ဒိယျမာနေ အာနိသံသမ္ပိ အတ္ထတော ဉာတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဒိယျမာနေ ဟီ’’တိအာဒိ။

ဂဏှန္တာနံ မနုဿာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတောတိ ကတိကဝတ္တဋ္ဌပနတော။ န ဝတ္တဗ္ဗာတိ ဖလဒါနကုလဒူသကတ္တာ န ဝတ္တဗ္ဗာ။ ကိန္တိ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘နာဠိကေရာဒီနီ’’တိအာဒိ။ အနုဝိစရိတွာတိ ပဒါနမနုက္ကမေန ဝိစရိတွာ။ ဥပဍ္ဎဘာဂေါတိ ဘိက္ခူနံ လဒ္ဓဘာဂတော ဥပဍ္ဎော ဘာဂေါ။ အပလောကေတွာတိ သံဃံ အာပုစ္ဆိတွာ။

မဂ္ဂဂမိယသတ္ထဝါဟောတိ မဂ္ဂံ ဂမိကော သတ္ထဝါဟော။ သောတိ ဗလက္ကာရေန ဂဟေတွာ ခါဒန္တော။ ဆာယာဒီနန္တိအာဒိသဒ္ဒေန အာရာမဝနာနိ သင်္ဂဟေတဗ္ဗာနိ။ သစေ အတ္ထီတိ သစေ အတ္ထော အတ္ထိ။ ဖလဘရိတာတိ ဖလေန ပရိပုဏ္ဏာ။ ‘‘ဖလဘာရိတာ’’တိပိ ပါဌော။ ဖလသင်္ခါတေန ဘာရေန သမန္နာဂတာတိ အတ္ထော။ အပစ္စာသီသန္တေနာတိ တေသံ သန္တိကာ ဒါနပဋိဒါနံ အပစ္စာသီသန္တေန။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တမေဝါတိ ပုဗ္ဗေ သံဃိကဋ္ဌာနေ ‘‘ကုဒ္ဓေါ ဟိ သော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝ။ ဧတ္ထာတိ ပုဂ္ဂလိကဋ္ဌာနေ။

တန္တိ ဖလာရာမံ။ သောတိ ပဋိဗလော ဘိက္ခု။ ဘာရိယံ ကမ္မန္တိ ဇဂ္ဂနကမ္မံ ဘာရိယံ။ ဧတ္တကေနာတိ တတိယဘာဂဥပဍ္ဎဘာဂမတ္တေန။ သဗ္ဗံ ဖလာရာမန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ မူလဘာဂန္တိ ပဌမဘာဂံ။ ‘‘ဒသဘာဂမတ္တ’’န္တိ ဣမိနာ တဒတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဒတွာတိ သံဃဿ ဒတွာ။ သောတိ ဘိက္ခု။ အကတာဝါသန္တိ ပုဗ္ဗေ အကတံ နဝံ သေနာသနံ။ အာရာမန္တိ သံဃဿ အာရာမံ။ တေဟိပီတိ နိဿိတကေဟိပိ။ ပိသဒ္ဒေါ အာစရိယံ အပေက္ခတိ။ တေသန္တိ နိဿိတကာနံ။ ဇဂ္ဂိတကာလေတိ ဇဂ္ဂိတာနံ ရုက္ခာနံ ပုပ္ဖဖလဘရိတကာလေ။ ဇဂ္ဂနကာလေတိ ဇဂ္ဂနမတ္တကာလေ, ဇဂ္ဂနမတ္တမေဝ, န ဇဂ္ဂန-

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၅။)

ကာရဏာ ကိဉ္စိ ပုပ္ဖံ ဝါ ဖလံ ဝါ ဟောတိ, တသ္မိံ ကာလေတိ အတ္ထော။ ‘‘ဗဟု’’န္တိအာဒိနာ ဝါရေတဗ္ဗာကာရံ ဒဿေတိ။

ဖာတိကမ္မေန ဇဂ္ဂန္တော န အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ အနာပုစ္ဆိတွာဝါတိ သံဃံ အနပလောကေတွာဝ။ ဣတီတိ ဧဝံ။

ဉတ္တိကမ္မဋ္ဌာနဘေဒေ ပန ဧဝံ ဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ဩသာရေတိ သံဃမဇ္ဈံ ပဝေသေတိ ဣမာယ ဉတ္တိယာတိ ဩသာရဏာ။

နိဿာရိယတိ သံဃတော ဗဟိ ကရိယတိ ဣမာယာတိ နိဿာရဏာ။ ဉတ္တိ ဥပေါသထော နာမာတိ ဣဒံ ကာရဏူပစာရဝသေန ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ဥပေါသထကမ္မဝသေန ဌပိတာ’’တိ။ ဧသေဝ နယော ဉတ္တိပဝါရဏာ နာမာတိ ဧတ္ထာပိ။

အနုသာသေယျာတိအာဒိနာ ပဌမပုရိသဧယျဝိဘတ္တိဝသေန ဌပိတာ ဉတ္တိ အတ္တနာ ပရံ သမ္မနိတုံ ဌပိတာ ဉတ္တိ နာမ။ အနုသာသေယျန္တိအာဒိနာ ဥတ္တမပုရိသဧယျံဝိဘတ္တိဝသေန ဌပိတာ ဉတ္တိ အတ္တနာဝ အတ္တာနံ သမ္မနိတုံ ဌပိတာ ဉတ္တိ နာမ။ အတ္တနာဝ အတ္တာ ဝါ ပရော ဝါ သမ္မနိယတိ ဣမာယ ဉတ္တိယာတိ သမ္မုတိ။ နိဿဋ္ဌပတ္တစီဝရာဒီနိ ဒီယန္တိ အနေနာတိ ဒါနံ, ဉတ္တိ။ ဝစ္စံ အနပေက္ခိတွာ ဝါစကဿ နိယတနပုံသကလိင်္ဂတ္တာ နပုံသကလိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ။

အာပတ္တိ ပဋိဂ္ဂဏှိယတိ အနေနာတိ ပဋိဂ္ဂဟော။

ပဋိမုခံ ဥပရိ ကဍ္ဎိယတိ ဣမာယာတိ ပစ္စုက္ကဍ္ဎနာ။

ကမ္မမေဝါတိ လက္ခိယတိ အနေနာတိ ကမ္မလက္ခဏံ။

‘‘တထာ’’တိ ပဒေန ‘‘ကမ္မလက္ခဏံ နာမာ’’တိ ပဒံ အတိဒိသတိ။ တတောတိ သဗ္ဗသင်္ဂါဟိကဉတ္တိတော။ ပရာ ဒွေ ဉတ္တိယော ကမ္မလက္ခဏံ နာမာတိ ယောဇနာ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။

ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဋ္ဌာနဘေဒေ ဩသာရဏာဒီနံ ဝိသေသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဝဍ္ဎဿ လိစ္ဆဝိနော’’တိအာဒိ။ သီမာသမ္မုတိ စာတိအာဒိနာ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၆။)

ယာ ပန ဒွေ ဉတ္တိဒုတိယကမ္မဝါစာ ဝုတ္တာတိ ယောဇနာ။ ဣတီတိအာဒိ နိဂမနံ။

ဉတ္တိစတုတ္ထကမ္မဋ္ဌာနဘေဒေ ယောဇနာနယော ပါကဋောယေဝ။

֍ * ၄၉၇။ စတုဝဂ္ဂကရဏေ ကမ္မေတိအာဒိကာယ ဒေသနာယ သမ္ဗန္ဓံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣတိ ကမ္မာနိ စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဣတီတိ ဧဝံ ဒဿေတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿတ္ထောတိ တဿ ‘‘စတုဝဂ္ဂကရဏေ ကမ္မေ’’တိအာဒိဝစနဿ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဣတိ ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

အတ္ထဝသဝဂ္ဂါဒိဝဏ္ဏနာ

֍ * ၄၉၈။ ဧဝံ ကမ္မဝဂ္ဂဝဏ္ဏနံ ဒဿေတွာ တဿာနန္တရေ ဝုတ္တာယ ‘‘ဒွေ အတ္ထဝသေ ပဋိစ္စာ’’တိအာဒိကာယ ဒေသနာယ အနုသန္ဓိံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒါနီ’’တိအာဒိ, ဣဒါနိ အာရဒ္ဓန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယာနိ တာနိ သိက္ခာပဒါနီတိ ယောဇနာ။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကဝေရာနန္တိ ဒိဋ္ဌဓမ္မေ ပဝတ္တတ္တာ စ ဝိရမိတဗ္ဗတ္တာ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာနံ ဝေရာနံ။ သံဝရာယာတိ ဧတ္ထ သံပုဗ္ဗော ဝရဓာတု ပိဒဟနတ္ထော, အာယသဒ္ဒေါ စ တဒတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ပိဒဟနတ္ထာယာ’’တိ။ ဝိပါကဒုက္ခသင်္ခါတာနန္တိ ပါဏာတိပါတာဒီနံ ဝိပါကဘူတာနံ ဒုက္ခသင်္ခါတာနံ။ သမ္ပရာယိကာနန္တိ သမ္ပရာယေ ပဝတ္တာနံ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒပညတ္တာနိသံသဋ္ဌာနေ။ ‘‘ဝဇ္ဇနီယဘာဝတော’’တိ ဣမိနာ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗာနီတိ ဝဇ္ဇာနီတိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဘာယန္တိ ဧတေဟီတိ ဘယာနိ။ အက္ခမဋ္ဌေနာတိ အသဟဏီယဋ္ဌေန။ ‘‘အကုသလာနီတိ ဝုစ္စန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဝိပါကဒုက္ခာနိ ဖလူပစာရေန အကုသလာနိ နာမာတိ ဒဿေတိ။ ဂဏဗန္ဓဘေဒနတ္ထာယ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တန္တိ ဧဝမေဝ ပါဌော။ ပေါတ္ထကေသု ပန ‘‘ဂဏဘောဇနသိက္ခာပဒံ ပညတ္တ’’န္တိ ပါဌော လိခိတော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ အတ္ထဝသဝဂ္ဂေ။ ယန္တိ ဝစနံ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ ဝဂ္ဂေ။

ဣတိ အတ္ထဝသဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

֍ * ၄၉၉။ ဝတ္တေသု ဝတ္တမာနော ပုဂ္ဂလော ဩသာရီယတိ အနေနာတိ ဩသာရဏီယံ, ကမ္မံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယေန ကမ္မေန ဩသာရီယတိ, တံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၇။)

ကမ္မံ ပညတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ယေန ကမ္မေနာ’’တိအာဒိနာ ဘဏ္ဍနကာရကာဒယော နိဿာရီယန္တိ အနေန ကမ္မေနာတိ နိဿာရဏီယန္တိ ဝစနတ္ထံ ဒဿေတိ။

֍ * ၅၀၀။ သတ္တာပတ္တိက္ခန္ဓာ ပညတ္တံ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အန္တရာတိ ကကုသန္ဓာဒီနံ တိဏ္ဏံ ဗုဒ္ဓါနဉ္စ အမှာကံ ဘဂဝတော စ အန္တရေ။ ‘‘သိက္ခာပဒေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘အပညတ္တေ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ မက္ကဋီဝတ္ထုအာဒိဝိနီတကထာ အနုပညတ္တံ နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘သိက္ခာပဒေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပညတ္တေ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဒဿေတိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗသ္မိံ အာနိသံသဝဂ္ဂေ။

ဣတိ အာနိသံသဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

֍ * ၅၀၁။ သဗ္ဗသိက္ခာပဒါနံ သင်္ဂဟန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ ‘‘နဝ သင်္ဂဟာ’’တိအာဒိပါဌေ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝတ္ထုနာ သင်္ဂဟော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝတ္ထုသ္မိံ, ဝတ္ထူနံ သင်္ဂဟော’’တိ အတ္ထံ နိဝါရေတိ။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဝတ္ထုသင်္ဂဟော’’တိအာဒိပါဌေ။ ဟီတိ ဝိတ္ထာရော။ ယသ္မာ နတ္ထီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗ္ဗာနီတိ သိက္ခာပဒါနိ။ ‘‘သင်္ဂဟိတာနီ’’တိ ဣမိနာ သင်္ဂဟိတဗ္ဗောတိ သင်္ဂဟောတိ နိဗ္ဗစနံ ဒဿေတိ။ ဧဝံ တာဝါတိအာဒိ နိဂမနံ။

ယသ္မာ ပန သင်္ဂဟိတာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဧဝမေတ္ထာတိအာဒိနာ ခန္ဓသမုဋ္ဌာနအဓိကရဏသမထေ သမ္ပိဏ္ဍေတွာ နိဂမနံ ဒဿေတိ။ ဧတ္ထာတိ သင်္ဂဟဝဂ္ဂေ။

ဣတိ သမန္တပါသာဒိကာယ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာယ

နဝသင်္ဂဟိတဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

နိဋ္ဌိတာတိ နိဋ္ဌံ နိပ္ဖတ္တိံ ဣတာ ဂတာတိ နိဋ္ဌိတာ, အထ ဝါ နိဋ္ဌေ နိပ္ဖတ္တိယံ ဣတာ ဌိတာတိ နိဋ္ဌိတာ။ စသဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော, နိဋ္ဌိတာ ဧဝါတိ ဟိ အတ္ထော။ အနုတ္တာနတ္ထပဒဝဏ္ဏနာတိ အနုတ္တာနာနံ အတ္ထဝန္တပဒါနံ, အတ္ထာနဉ္စ ပဒါနဉ္စ ဝဏ္ဏနာ။

ဣတိ ပရိဝါရဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။

နိဋ္ဌိတာ စ ပါစိတျာဒိဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၈။)

ဇာဒိလဉ္ဆိတနာမေနနေကာနံ ဝါစိတော မယာ၊

ပရိဝါရဝိနယဿ, သမတ္တော ယောဇနာနယော။

နိဂမနကထာဝဏ္ဏနာ

ဧဝံ ဝိနယသံဝဏ္ဏနံ ကတွာ ဣဒါနိ တံ နိဂမေန္တော အာဟ ‘‘ဧတ္တာဝတာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ‘‘ယော ကပ္ပကောဋီဟိပိ အပ္ပမေယျ’’န္တိအာဒိဝစနတော (ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၁။ဂန္ထာရမ္ဘကထာ) ပဋ္ဌာယ ‘‘နဝသင်္ဂဟိတဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ’’တိ ဝစနပရိယောသာနာနံ အက္ခရပဒဗျဉ္ဇနာနံ သမုဒါယဘူတေန ဝစနက္ကမေန, သမတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကပရိဝါရဝိဘတ္တိဒေသနန္တိ ဥဘတောဝိဘင်္ဂေန စ ခန္ဓကေန စ ပရိဝါရေန စ ဝိဘဇိတဗ္ဗဒေသနံ ဝိနယပိဋကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နာထောတိ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီနံ ဟိတပဋိပတ္တိံ ယာစနဋ္ဌေန စ ကိလေသာနံ ဥပတာပနဋ္ဌေန စ ဝေနေယျာနံ ဟိတသုခံ အာသီသနဋ္ဌေန စ စိတ္တိဿရိယဋ္ဌေန စ နာထော။ ဝေနေယျန္တိ ဝိနေတဗ္ဗဋ္ဌေန ဝေနေယျံ။ ဇိနောတိ ပဉ္စမာရာနံ ဇိတဋ္ဌေန ဇိနော။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာ – နာထော ဝေနေယျံ ဝိနေန္တော ဇိနော ဥဘတောဝိဘင်္ဂခန္ဓကပရိဝါရဝိဘတ္တိဒေသနံ ယံ ဝိနယပိဋကံ အာဟာတိ။

သမဓိကသတ္တဝီသတိသဟဿမတ္တေနာတိ သဟ အဓိကေန သတ္တသဟဿပ္ပမာဏေန စ ဝီသတိသဟဿပ္ပမာဏေန စ ဂန္ထေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တဿာတိ ဝိနယပိဋကဿ။ သမန္တပါသာဒိကာတိ သမန္တတော ပသာဒံ ဝဟိကာ, ဇနိကာ ဝါ။ တတြာယံ ယောဇနာ – တဿ သမဓိကသတ္တဝီသတိသဟဿမတ္တေန ဂန္ထေန သမန္တပါသာဒိကာ နာမ သံဝဏ္ဏနာ သမတ္တာတိ။

တတြိဒန္တိ တတြ ဣဒံ။ ‘‘တတြာ’’တိ ပဒံ ပုရိမဝစနာပေက္ခံ။ တတြ ‘‘သမန္တပါသာဒိကာ နာမာ’’တိ ဝစနေတိ ဟိ အတ္ထော။ သမန္တပါသာဒိကတ္တသ္မိန္တိ ပစ္စတ္တတ္ထေ စေတံ ဘုမ္မဝစနံ ဟောတိ ‘‘ဣဒမ္ပိ သီလသ္မိ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၄ အာဒယော) ဝိယ, သမန္တပါသာဒိကတ္တန္တိ အတ္ထော။ အယံ ပနေတ္ထ ယောဇနာတတြ ‘‘သမန္တပါသာဒိကာ နာမာ’’တိ ဝစနေ သမန္တပါသာဒိကာယ ဣဒံ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၄၉။)

သမန္တပါသာဒိကတ္တံ ဟောတီတိ အယံ သမန္တပါသာဒိကဘာဝေါတိ အတ္ထော။

အာစရိယပရံပရတောတိအာဒီသု ဂါထာသု ဝုတ္တံ နဝဝိဓံ ဝိသေသနပဒံ ‘‘န ဒိဿတီ’’တိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ သမ္ပဿတန္တိ သမ္မာ ပဿန္တာနံ ဝိညူနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ယတောတိ ယသ္မာ, န ဒိဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတ္ထာတိ သံဝဏ္ဏနာယံ။ သမန္တပါသာဒိကာတွေဝါတိ သမန္တပါသာဒိကာ ဣတိ ဧဝ နာမ။ ဝိနယဿာတိ ဝိနယပိဋကဿ။ ဝိနေယျဒမနကုသလေနာတိ ဝိနေယျာနံ ဒမနေ ဆေကေန။ လောကနာထေနာတိ လောကာနံ နာထေန။ လောကမနုကမ္ပမာနေနာတိ လောကံ အနုကမ္ပမာနေန။ အယဉှေတ္ထ ယောဇနာ – အာစရိယပရံပရတော…ပေ… ဝိဘင်္ဂနယဘေဒဒဿနတော သမ္ပဿတံ ဝိညူနံ ဧတ္ထ ကိဉ္စိ အပါသာဒိကံ ယတော န ဒိဿတိ, တသ္မာ ဝိနေယျဒမနကုသလေန လောကနာထေန လောကမနုကမ္ပမာနေန ဘဂဝတာ ဝုတ္တဿ ဝိနယဿ အယံ သမန္တပါသာဒိကာတွေဝ သံဝဏ္ဏနာ ပဝတ္တာတိ။

တိဿောပိ ဣမာ သီဟဠဋ္ဌကထာယော သုတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကဿ သန္တိကေ သုတန္တိ အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓမိတ္တော…ပေ… သန္တိကေ’’တိ။ ‘‘ဗုဒ္ဓမိတ္တော’’တိ နာမေန ဝိဿုတဿ ယသဿိနော ဝိနယညုဿ ဓီရဿ ထေရဿ သန္တိကေ သုတွာတိ ယောဇနာ။ ‘‘သုတွာ’’တိ ပဒံ ‘‘အာရဒ္ဓါ’’တိ ပဒေ ပုဗ္ဗကာလကိရိယာဝိသေသနံ။

မဟာမေဃဝနုယျာနေ ဘူမိဘာဂေ ပတိဋ္ဌိတော သတ္ထု မဟာဗောဓိဝိဘူသိတော ယော မဟာဝိဟာရော အတ္ထီတိ ယောဇနာ။

တဿ မဟာဝိဟာရဿ ဒက္ခိဏေ ဒိသာဘာဂေ ပဓာနဃရံ ပဓာနဃရနာမကံ ဥတ္တမံ သုစိစာရိတ္တသီလေန ဘိက္ခုသံဃေန သေဝိတံ ယံ ပရိဝေဏံ အတ္ထိ, တတ္ထ ကာရယီတိ ယောဇနာ။

ကောနာမော ကာရယီတိ အာဟ ‘‘ဥဠာရကုလသမ္ဘူတော…ပေ… ဝိဿုတော’’တိ။ တတ္ထ ဥဠာရကုလသမ္ဘူတော သံဃုပဋ္ဌာယကော သဒါ အနာကုလာယ သဒ္ဓါယ ရတနတ္တယေ ပသန္နော ‘‘မဟာနိဂမသာမီ’’တိ ဝိဿုတော ဥပါသကော ကာရယီတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၅၀။)

ကံ ကာရယီတိ အာဟ ‘‘စာရု…ပေ… သမ္ပန္နသလိလာသယ’’န္တိ။ တတ္ထ စာရုပါကာရသံစိတံ သောဘေန ပါကာရေန သုဋ္ဌု စိတံ စိနိတံ မနောရမံ သီတစ္ဆာယတရူပေတံ သီတစ္ဆာယေန ရုက္ခေန ဥပေတံ သမ္ပန္နသလိလာသယံ မဓုရဇလာဓာရံ ယံ ပါသာဒံ ကာရယီတိ ယောဇနာ။ မဟာနိဂမသာမိနော တတြ ပါသာဒေ ဝသတာမယာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ကံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ကီဒိသာ ကာ အာရဒ္ဓါတိ အာဟ ‘‘သုစိသီလသမာစာရံ…ပေ… ဝိနယဝဏ္ဏနာ’’တိ။ တတ္ထ သုစိသီလသမာစာရံ ဗုဒ္ဓသိရိဝှယံ ထေရံ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဣဒ္ဓါ အတ္ထဝိနိစ္ဆယာဒီဟိ ပရိပုဏ္ဏာ ယာ ဝိနယဝဏ္ဏနာ အာရဒ္ဓါတိ ယောဇနာ။

ကိံနာမဿ ရညော ကတမေ သံဝစ္ဆရေ အာရဒ္ဓါ, ကိသ္မိံ ကာလေ ပရိနိဋ္ဌိတာတိ အာဟ ‘‘ပါလယန္တဿ…ပေ… ပရိနိဋ္ဌိတာ’’တိ။ တတ္ထ သကလံ လင်္ကာဒီပံ နိရဗ္ဗုဒံ ကတွာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါလယန္တဿ သိရိနိဝါသဿ သိရိပါလယသဿိနော ရညော ဇယသံဝစ္ဆရေတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမဝီသတိမေ ခေမေ ဇယသံဝစ္ဆရေ အယံ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာ အာရဒ္ဓါ, ဧကဝီသမှိ ရညော ဧကဝီသတိမေ သံဝစ္ဆရေ သမ္ပတ္တေ သတိ ပရိနိဋ္ဌိတာတိ ယောဇနာ။

ယထာ အတ္တနော သံဝဏ္ဏနာ နိရုပဒ္ဒဝါ သီဃံ နိဋ္ဌံ ဥပဂတာ, ဧဝံ လောကဿ ဓမ္မူပသံဟိတာ သီဃံ ဂစ္ဆန္တူတိ အာသီသံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပဒ္ဒဝါကုလေ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဥပဒ္ဒဝါကုလေ ဥပဒ္ဒဝေဟိ အာကုလေ လောကေ သတ္တလောကေ နိရုပဒ္ဒဝတော ဥပဒ္ဒဝဝိရဟတော ယထာ အယံ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာ ဧကသံဝစ္ဆရေနေဝ နိဋ္ဌံ ဥပါဂတာ, ဧဝံ သဗ္ဗဿ လောကဿ အာရဒ္ဓါ သဗ္ဗေပိ ဓမ္မူပသံဟိတာ အတ္ထာ နိရုပဒ္ဒဝါ သီဃံ နိဋ္ဌံ ဂစ္ဆန္တူတိ ယောဇနာ။

အတ္တနာ သမာစိတဿ ပုညဿ ဣစ္ဆိတတ္ထေ ပရိဏာမနံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဓမ္မဿာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဓမ္မဿ စိရဋ္ဌိတတ္ထံ ဣမံ ဝိနယသံဝဏ္ဏနံ ကရောန္တေန သဒ္ဓမ္မဗဟုမာနေန မယာ ယဉ္စ ပုညံ သမာစိတံ, သဗ္ဗဿ တဿ ပုညဿ အာနုဘာဝေန သဗ္ဗေပိ ပါဏိနော ဓမ္မရာဇဿ ဘဂဝတော သဒ္ဓမ္မရသသေဝိနော ဘဝန္တု။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၅၁။)

သဒ္ဓမ္မော စိရံ တိဋ္ဌတု, ဒေဝေါ ကာလေ ဝဿံ ဝဿန္တော စိရံ ပဇံ သတ္တသမူဟံ တပ္ပေတု။ ရာဇာ ဓမ္မေန မေဒနိံ ရက္ခတူတိ ယောဇနာ။ ဣတိသဒ္ဒေါ ပရိသမာပနတ္ထော။ ဣတိ ပရိနိဋ္ဌံ သုဋ္ဌု အာပနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တီတိ အတ္ထော။

သဒ္ဓါ စ ဗုဒ္ဓိ စ ဝီရိယဉ္စ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယာနိ, ဝိသုဒ္ဓါနိ စ တာနိ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယာနိ စေတိ ဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယာနိ, ပရမာနိ စ တာနိ ဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယာနိ စေတိ ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယာနိ, တေဟိ ပရိမဏ္ဍိတော ပရမဝိသုဒ္ဓသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝီရိယပဋိမဏ္ဍိတော, တေန, ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သီလဉ္စ အာစာရော စ အဇ္ဇဝဉ္စ မဒ္ဒဝဉ္စ သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါနိ, တာနိ အာဒီနိ ယေသံ တေတိ သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒယော, အာဒိသဒ္ဒေန ခန္တိသောရစ္စာဒယော သင်္ဂဏှာတိ, တေယေဝ ဂုဏာတိ သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏာ, တေသံ သမုဒယောတိ သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယော, တေန သမုဒိတော သုဋ္ဌု ပါကဋောတိ သီလာစာရဇ္ဇဝမဒ္ဒဝါဒိဂုဏသမုဒယသမုဒိတော, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

သကသမယော စ သမယန္တရော စ သကသမယသမယန္တရာ, တေယေဝ ပန ဂဟနသဒိသတ္တာ ဂဟနန္တိ သကသမယသမယန္တရဂဟနံ, တဿ အဇ္ဈောဂါဟဏံ သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏံ, တသ္မိံ သမတ္ထော သကသမယသမယန္တရဂဟနဇ္ဈောဂါဟဏသမတ္ထော။ တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝိသေသေန အဉ္ဇတိ ပါကဋံ ကရောတီတိ ဝိယတ္တော, ပုဂ္ဂလော, ဝိယတ္တဿ ဣဒံ ဝေယျတ္တိယံ, သတိ။ ပညာ စ ဝေယျတ္တိယဉ္စ ပညာဝေယျတ္တိယံ, တေန သမန္နာဂတေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမန္နာဂတေန ထေရေနာတိ ယောဇနာ။

တီဏိ ပိဋကာနီတိ တိပိဋကံ, တမေဝ ပရိယာပုဏိတဗ္ဗတ္တာ ပရိယတ္တီတိ တိပိဋကပရိယတ္တိ, တဿ ပဘေဒေါ ဧတ္ထ သတ္ထုသာသနေတိ တိပိဋကပရိယတ္တိပဘေဒံ, တသ္မိံ။ သဟ အဋ္ဌကထာယာတိ သာဋ္ဌကထံ, သတ္ထု သာသနံ, တသ္မိံ သတ္ထုသာသနေတိ သမ္ဗန္ဓော။ သတ္ထုနော ပရိယတ္တိပဋိပတ္တိပဋိဝေဓဝသေန တိဝိဓံ သာသနံ သတ္ထုသာသနံ, ဗျာသောပိ ယုဇ္ဇတေဝ, တသ္မိံ သတ္ထုသာသနေ ‘‘အပ္ပဋိဟတ’’ဣတိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အပ္ပဋိဟတံ ဉာဏံ အပ္ပဋိဟတဉာဏံ, ဣဒံ တသ္မိံ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာကာလေ ထေရဿ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၅၂။)

ပဋိဝေဓဉာဏာဘာဝတော သုတမယစိန္တာမယဉာဏံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အပ္ပဋိဟတဉာဏဿ ပဘာဝေါ ဧတဿာတိ အပ္ပဋိဟတဉာဏပဘာဝေါ, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟန္တံ ဝေယျာကရဏမေတဿာတိ မဟာဝေယျာကရဏော, ဣမိနာ သိက္ခာနိရုတ္တိအာဒီဟိ ဆဠင်္ဂေ မဟန္တဝေယျာကရဏေ ထေရဿ အပ္ပဋိဟတဉာဏပဘာဝတံ ဒဿေတိ, တေန မဟာဝေယျာကရဏေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ကရဏံ ဝုစ္စတိ ဌာနံ ကရိယတိ ဥစ္စာရိယတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝါ ဝစနတ္ထေန, ကရဏဿ သမ္ပတ္တိ ကရဏသမ္ပတ္တိ, တာယ ဇနိတံ ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတံ။ သုခေန ထေရမုခတော ဝိနိဂ္ဂတံ သုခဝိနိဂ္ဂတံ, ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတေန ဟေတုဘူတေန သုခဝိနိဂ္ဂတံ ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတံ။ မဓုရဝစနဉ္စ ဥဒါရဝစနဉ္စ မဓုရောဒါရဝစနံ, ပုဗ္ဗပဒေ ဥတ္တရပဒလောပေါ, ဣမိနာ ကေဋုဘပကရဏေ (သုဗောဓာလံကာရေ ၁၂၇-၁၄၂ ဂါထာသု) ဝုတ္တေသု ဒသသု သဒ္ဒဂုဏေသု မဓုရတာဂုဏေန စ ဥဒါရတာဂုဏေန စ သမန္နာဂတဘာဝံ ဒဿေတိ။ ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတဉ္စ တံ မဓုရောဒါရဝစနဉ္စေတိ ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနံ။ အထ ဝါ ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတဉ္စ တံ သုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနဉ္စေတိ ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနံ။ ဧလံ ဝုစ္စတိ ဒုရုတ္တဒေါသော, နတ္ထိ ဧလမေတဿာတိ နေလာ, သောယေဝ ဝဏ္ဏော နေလဝဏ္ဏော, တေန ယုတ္တံ နေလဝဏ္ဏယုတ္တံ, ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနံ နေလဝဏ္ဏယုတ္တမေတဿာတိ ကရဏသမ္ပတ္တိဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနနေလဝဏ္ဏယုတ္တော, ထေရော။ ဝိသေသနပရပဒသမာသော, နေလဝဏ္ဏယုတ္တကရဏသမ္ပတ္တိ ဇနိတသုခဝိနိဂ္ဂတမဓုရောဒါရဝစနောတိ ဟိ အတ္ထော, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယုတ္တဉ္စ ပရိသာယ သောတေန အနုရူပတ္တာ, မုတ္တဉ္စ ပရိသာယ ဝိသာရဒတ္တာတိ ယုတ္တမုတ္တံ, ဝစနံ, တံ ဝဒတိ သီလေနာတိ ယုတ္တမုတ္တဝါဒီ, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၅၃။)

ကမ္မသဿတဥစ္ဆေဒဣဿရနိမ္မာနာဒိဝသေန နာနာ ဝါဒါ ဧတေသန္တိ ဝါဒိနော, နာနာဝါဒါ ဇနာ, ဝါဒီနံ, ဝါဒီသု ဝါ ဝရော ကမ္မကိရိယဝါဒတ္တာတိ ဝါဒိဝရော, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပါဠိယာ အတ္ထံ ဝဏ္ဏေတုံ သမတ္ထတ္တာ မဟန္တော ကဝိ မဟာကဝိ, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

အတ္ထဓမ္မနိရုတ္တိပဋိဘာနဝသေန ပဘိန္နာယ ပဋိသမ္ဘိဒါယ ပရိဝါရိတောတိ ပဘိန္နပဋိသမ္ဘိဒါပရိဝါရော, တသ္မိံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဆ အဘိညာ စ ပဋိသမ္ဘိဒါ စ ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါ, တာ အာဒယော ယေသံ တေတိ ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒယော, အာဒိသဒ္ဒေန တေဝိဇ္ဇာဒယော သင်္ဂဏှာတိ။ ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒယော ပဘေဒါ ဧတဿာတိ ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒိပ္ပဘေဒေါ, သောယေဝ ဂုဏော ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒိပ္ပဘေဒဂုဏော, တေန ပဋိမဏ္ဍိတော ဆဠဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါဒိပ္ပဘေဒဂုဏပဋိမဏ္ဍိတော, တသ္မိံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥတ္တရိမနုဿာနံ ဈာနလာဘိအာဒီနံ ဓမ္မော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မော, အထ ဝါ မနုဿာနံ ကုသလကမ္မပထသင်္ခါတဓမ္မတော ဥတ္တရီတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မော, ဈာနာဒိဓမ္မော, တသ္မိံ, ‘‘သုပ္ပတိဋ္ဌိတ’’ ဣတိ ပဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ ဗုဒ္ဓိ ဧတေသန္တိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဗုဒ္ဓိနော, တေသံ ထေရာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ထေရာနံ ဝံသေ ပကာရေန ဒိပ္ပန္တိ, ပဒီပေါ ဝိယာတိ ဝါ ထေရဝံသပ္ပဒီပါ, တေသံ။ ထိရော သီလသမာဓိပညာသင်္ခါတော ဂုဏော ဧတေသမတ္ထီတိ ထေရာ, တေသံ, ဝံသာလင်္ကာရဘူတေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဟာဝိဟာရေ ဝသနသီလာ ဝသနဓမ္မာ, ဝသနေ သာဓုကာရီတိ ဝါ မဟာဝိဟာရဝါသိနော, တေသံ, ထေရာနန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝံသေ အလင်္ကာရော, ဝံသဿ ဝါတိ ဝံသာလင်္ကာရော, သော ဟုတွာ ဘူတော, ဝံသာလင်္ကာရဘာဝံ ဝါ ပတ္တောတိ ဝံသာလင်္ကာရဘူတော, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။

ဝိပုလာ စ သာ ဝိသုဒ္ဓါ စေတိ ဝိပုလဝိသုဒ္ဓါ, ဝိသေသနောဘယပဒေါ, ဝိပုလဝိသုဒ္ဓါ ဗုဒ္ဓိ ဧတဿာတိ ဝိပုလဝိသုဒ္ဓဗုဒ္ဓိ, တေန ထေရေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ နာမမေဝ နာမဓေယျံ, ဂဟိတံ နာမဓေယျမေတဿာတိ

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၅၄။)

ဂဟိတနာမဓေယျော, တေန ထေရေန ကတာ သမန္တပါသာဒိကာ နာမ အယံ ဝိနယသံဝဏ္ဏနာ တိဋ္ဌတူတိ သမ္ဗန္ဓော။

သုဒ္ဓစိတ္တဿ တာဒိနော လောကဇေဋ္ဌဿ မဟေသိနော ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ နာမမ္ပိ ယာဝ လောကမှိ ပဝတ္တတိ, တာဝ လောကနိတ္ထရဏေသီနံ ကုလပုတ္တာနံ သီလဝိသုဒ္ဓါယ နယံ ဒဿေန္တီ လောကသ္မိံ တိဋ္ဌတူတိ ယောဇနာ။

ဣတိ နိဂမနဿ အတ္ထယောဇနာ သမတ္တာ။

နိဂမနကထာ

ဧတ္တာဝတာ စ –

ရတနပုဏ္ဏနာမဿ, ပုရဿ ရာဇဓာနိယာ၊

ဒက္ခိဏေ မုနိရူပဿ, ဤသံပါစီနနိဿိတေ။

ယော ဝိဟာရော သပါသာဒေါ, ကာရိတော ရာဇဒေဝိယာ၊

ယာ ဝသတာ မယာ တတြ, ကတာ ပါစိတျာဒိယောဇနာ။

မာပိတရတ္နပုဏ္ဏဿ, သတ္တရသေဝ ရာဇိနော၊

ဇယဝဿေဋ္ဌာရသမှိ, သမ္ပတ္တေယံ သုနိဋ္ဌိတာ။

‘‘ရတနပုဏ္ဏာ’’တိဝှယဿ ရာဇဓာနီနဂရဿ ဒက္ခိဏသ္မိံ ဒိသာဘာဂေ ပဉ္စယောဇနပ္ပမာဏေ ဌာနေ ဒွီဟိ မဟာတဠာကေဟိ သုသောဘိတဿ မိဓိလနာမနဂရဿ ပုရတ္ထိမသ္မိံ ဒိသာဘာဂေ ဒိယဍ္ဎဂါဝုတပ္ပမာဏေ ဌာနေ အနေကတာလပန္တီဟိ သုသောဘိတော စတုန္နံ ကုလာနံ ရမဏီယဘူတော ‘‘ကဖြူ’’ ဣတိ ဝေါဟရိတော ယော သော မဟာဂါမော ပတိဋ္ဌိတော, တတ္ထ ပဋိသန္ဓိယာ ဇာတေန သီလာဒိဂုဏေဟိ ပသံသိတေန ‘‘ဇာဂရော’’တိ ဂရူဟိ ဂဟိတနာမဓေယျေန တိက္ခတ္တုံ ရာဇူဟိ ရာဇမုဒ္ဒိနာ လဉ္ဆိတေန မေ ကတာယံ ပါစိတျာဒိဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမ္ပတ္တေ ဇိနစက္ကေ တေရသာဓိကစတုဝဿသတာဓိကံ ဒွိသဟဿံ, သက္ကရာဇေ ပန ဧကတိံသာဓိကဒွိဝဿသတာဓိကံ သဟဿံ ဂိမှာနေ ဇေဋ္ဌမာသေ ဇုဏှပက္ခဿ ပဉ္စမေ သုက္ကဝါရေ နိဋ္ဌံ ပတ္တာ အနာယာသေနာတိ။

(ပါစိတ်၊ယော၊၆၅၅။)

ယောဇနာယ ဣမိဿာဟံ, ရစနဿာနုဘာဝတော၊

ဘဝေယျာနေကဇာတီသု, ပိဋကတ္တယဓာရကော။

ကုသလော စုဘယတ္ထေသု, ပရိသာသု ဝိသာရဒေါ၊

သမိဇ္ဈန္တု သုသင်္ကပ္ပါ, မယှဉ္စ သဗ္ဗပါဏိနံ။

ဝပ္ပါဒိမနတိက္ကမ္မ, သမ္မာ ဒေဝေါ ပဝဿတု၊

အတ္တဇမိဝ ရက္ခန္တု, ရာဇာနော စာပိ မေဒိနိန္တိ။

ဣတိ ဘဒန္တဇာဂရတ္ထေရေန ကတာ

ပါစိတျာဒိဝဏ္ဏနာယ ယောဇနာ သမတ္တာ။