ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂ-မဟာဋီကာ
(ပဌမော ဘာဂေါ)
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ဂန္ထာရမ္ဘကထာ
သဒ္ဓမ္မရံသိမာလီ ယော, ဝိနေယျကမလာကရေ၊
ဝိဗောဓေသိ မဟာမောဟ-တမံ ဟန္တွာန သဗ္ဗသော။
ဉာဏာတိသယဗိမ္ဗံ တံ, ဝိသုဒ္ဓကရုဏာရုဏံ၊
ဝန္ဒိတွာ နိရုပက္လေသံ, ဗုဒ္ဓါဒိစ္စံ မဟောဒယံ။
လောကာလောကကရံ ဓမ္မံ, ဂုဏရသ္မိသမုဇ္ဇလံ၊
အရိယသံဃဉ္စ သမ္ဖုလ္လံ, ဝိသုဒ္ဓကမလာကရံ။
ဝန္ဒနာဇနိတံ ပုညံ, ဣတိ ယံ ရတနတ္တယေ၊
ဟတန္တရာယော သဗ္ဗတ္ထ, ဟုတွာဟံ တဿ တေဇသာ။
သမ္ပန္နသီလာစာရေန, ဓီမတာ သုစိဝုတ္တိနာ၊
အဇ္ဈေသိတော ဒါဌာနာဂတ္ထေရေန ထိရစေတသာ။
ဝိသုဒ္ဓစရိတော နာထော, ယံ ဝိသုဒ္ဓိမနုတ္တရံ၊
ပတွာ ဒေသေသိ ကရုဏာသမုဿာဟိတမာနသော။
တဿာ အဓိဂမူပါယော, ဝိသုဒ္ဓနယမဏ္ဍိတော၊
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ ယော ဝုတ္တော, သုဝိသုဒ္ဓပဒက္ကမော။
သုဝိသုဒ္ဓံ အသံကိဏ္ဏံ, နိပုဏတ္ထဝိနိစ္ဆယံ၊
မဟာဝိဟာရဝါသီနံ, သမယံ အဝိလောမယံ။
တဿ နိဿာယ ပေါရာဏံ, ကထာမဂ္ဂံ အနာကုလံ၊
တန္တိနယာနုဂံ သုဒ္ဓံ, ကရိဿာမတ္ထဝဏ္ဏနံ။
ဣတိ အာကင်္ခမာနဿ, သဒ္ဓမ္မဿ စိရဋ္ဌိတိံ၊
ဝိဘဇန္တဿ တဿတ္ထံ, နိသာမယထ သာဓဝေါတိ။
နိဒါနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁။ သွာယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ ယံ သုတ္တပဒံ နိဿာယ ပဋ္ဌပီယတိ, တံ တာဝ နိက္ခိပိတွာ တဿ နိဒါနာဒိနိဒ္ဓါရဏမုခေန နာနပ္ပကာရတော အတ္ထံ သံဝဏ္ဏေတုံ ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဓမ္မံ သံဝဏ္ဏေန္တေန ဟိ အာဒိတော တဿ နိဒါနံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တတော ပယောဇနံ ပိဏ္ဍတ္ထော ပဒတ္ထော သမ္ဗန္ဓော အဓိပ္ပါယော စောဒနာ သောဓနံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တထာ စေဝ အာစရိယေန ပဋိပန္နံ။ ဧတ္ထ ဟိ ဘဂဝန္တံ ကိရာတိအာဒိ ဒေသနာယ နိဒါနပယောဇနနိဒ္ဓါရဏံ, ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဘာသိဿန္တိအာဒိ ပိဏ္ဍတ္ထနိဒ္ဓါရဏံ, သီလေ ဌတွာတိအာဒိ ပဒတ္ထသမ္ဗန္ဓာဓိပ္ပါယဝိဘာဝနာ, ကိံ သီလန္တိအာဒိ စောဒနာ, တတော ပရံ သောဓနံ, သမာဓိပညာကထာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဝိဿဇ္ဇနဂါထာ အာဒိမှိ နိက္ခိတ္တာ, န ပုစ္ဆာဂါထာ။ ပုစ္ဆာပုဗ္ဗိကာ ဟိ ဝိဿဇ္ဇနာတိ? ဝုစ္စတေ – တဒတ္ထဿ မင်္ဂလဘာဝတော, သာသနဿ အာဒိကလျာဏာဒိဘာဝဝိဘာဝနတော, ဘယာဒိဥပဒ္ဒဝနိဝါရဏေန အန္တရာယဝိဓမနတော, ဥပရိ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဓမ္မသင်္ဂဟတော စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဧတ္ထာဟ – ကသ္မာ ပနာယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂကထာ ဝတ္ထုပုဗ္ဗိကာ အာရဒ္ဓါ, န သတ္ထုထောမနာပုဗ္ဗိကာတိ? ဝုစ္စတေ – ဝိသုံ အသံဝဏ္ဏနာဒိဘာဝတော။ သုမင်္ဂလဝိလာသိနီအာဒယော ဝိယ ဟိ ဒီဃနိကာယာဒီနံ နာယံ ဝိသုံ သံဝဏ္ဏနာ, န ပကရဏန္တရံ ဝါ အဘိဓမ္မာဝတာရသုမတာဝတာရာဒိ ဝိယ။ တာသံယေဝ ပန သုမင်္ဂလဝိလာသိနီအာဒီနံ ဝိသေသဘူတာ။ တေနေဝါဟ ‘‘မဇ္ဈေ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ’’တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။ဂန္ထာရမ္ဘကထာ၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။ဂန္ထာရမ္ဘကထာ၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။ဂန္ထာရမ္ဘကထာ၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။ဂန္ထာရမ္ဘကထာ)။ အထ ဝါ ထောမနာပုဗ္ဗိကာပိ စာယံ ကထာ န ဝတ္ထုပုဗ္ဗိကာဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သာသနေ ဟိ ဝတ္ထုကိတ္တနံ န လောကေ ဝိယ ကေဝလံ ဟောတိ, သာသနသမ္ပတ္တိကိတ္တနတ္တာ ပန သတ္ထု အဝိပရီတဓမ္မဒေသနာဘာဝဝိဘာဝနေန သတ္ထုဂုဏသံကိတ္တနံ ဥလ္လိင်္ဂန္တမေဝ ပဝတ္တတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ဧတ္တာဝတာ တိဿော သိက္ခာ’’တိအာဒိ။ သောတာပန္နာဒိဘာဝဿ စ ကာရဏန္တိ ဧတ္ထ ဟိ အာဒိ-သဒ္ဒေန
သဗ္ဗသကဒါဂါမိအနာဂါမိနော ဝိယ သဗ္ဗေပိ အရဟန္တော သင်္ဂယှန္တိ ဝိဘာဂဿ အနုဒ္ဓဋတ္တာ။ တေန တိဏ္ဏမ္ပိ ဗောဓိသတ္တာနံ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ သီလာဒယော ဣဓ ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိဝစနေန သင်္ဂဟိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တိဏ္ဏမ္ပိ ဟိ နေသံ စရိမဘဝေ ဝိသေသတော သံသာရဘယိက္ခဏံ, ယထာသကံ သီလေ ပတိဋ္ဌာယ သမထဝိပဿနံ ဥဿုက္ကာပေတွာ တဏှာဇဋာဝိဇဋနပဋိပတ္တိ စ သမာနာတိ။ အထ ဝါ ‘‘သော ဣမံ ဝိဇဋယေ ဇဋ’’န္တိ သာဓာရဏဝစနေန သာတိသယံ, နိရတိသယဉ္စ တဏှာဇဋာဝိဇဋနံ ဂဟိတံ။ တတ္ထ ယံ နိရတိသယံ သဝါသနပ္ပဟာနတာယ။ တေန သတ္ထု ပဟာနသမ္ပဒါ ကိတ္တိတာ ဟောတိ, တန္နိမိတ္တာ ဉာဏသမ္ပဒါ စ။ တဒုဘယေန နာနန္တရိကတာယ အာနုဘာဝသမ္ပဒါဒယောပီတိ။ ဧဝမ္ပိ ထောမနာပုဗ္ဗိကာယံ ကထာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ထောမနာပုဗ္ဗိကာ ဧဝါယံ ကထာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ‘‘သဗ္ဗဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏစာရော’’တိအာဒိနာ သတ္ထု ထောမနံ ပုရက္ခတွာ သံဝဏ္ဏနာယ အာရဒ္ဓတ္တာ။ သာ ပနာယံ ယသ္မာ ပုစ္ဆန္တဿ အဇ္ဈာသယာနုရူပံ ဗျာကရဏသမတ္ထတာယ ဝိဘာဝနဝသေန ပဝတ္တိတာ, အာစိဏ္ဏဉ္စေတံ အာစရိယဿ ယဒိဒံ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဓမ္မာနုကူလံ သံဝဏ္ဏနာရမ္ဘေ သတ္ထု အဘိတ္ထဝနံ။ တသ္မာ ဣမိနာ ကာရဏေန ဧဝမေတ္ထ ထောမနာ ပဝတ္တိတာတိ။ ထောမနာကာရဿ ဝုစ္စမာနဿ ကာရဏံ ဥဒ္ဓရန္တေန ပဌမံ ဝိဿဇ္ဇနဂါထံ နိက္ခိပိတွာ တဿာ နိဒါနစောဒနာမုခေန ပုစ္ဆာဂါထံ သရူပတော စ အတ္ထတော စ ဒဿေတွာ တဿာ ပုစ္ဆာယ အဝိပရီတဗျာကရဏသမတ္ထဘာဝါဝဇောတနံ ဘဂဝတော ထောမနံ ပုရက္ခတွာ ယထာဓိပ္ပေတဓမ္မသံဝဏ္ဏနာ ကတာ။ တေနာဟ ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဂါထာယ အတ္ထော ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ဣတီတိအာဒီသု ဣတီတိ အယံ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ဟေတု ပရိသမာပနာဒိပဒတ္ထဝိပရိယာယပကာရာဝဓာရဏနိဒဿနာဒိအနေကတ္ထပ္ပဘေဒေါ။ တထာ ဟေသ ‘‘ရုပ္ပတီတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တသ္မာ ‘ရူပ’န္တိ ဝုစ္စတီ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၃။၇၉) ဟေတုမှိ အာဂတော။ ‘‘တသ္မာတိဟ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဒါယာဒါ ဘဝထ, မာ အာမိသဒါယာဒါ။ အတ္ထိ မေ တုမှေသု အနုကမ္ပာ ‘ကိန္တိ မေ သာဝကာ ဓမ္မဒါယာဒါ ဘဝေယျုံ, နော အာမိသဒါယာဒါ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၂၉) ပရိသမာပနေ။ ‘‘ဣတိ ဝါ ဣတိ ဧဝရူပါ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာ ပဋိဝိရတော’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၇) အာဒိအတ္ထေ။ ‘‘မာဂဏ္ဍိယောတိ တဿ ဗြာဟ္မဏဿ သင်္ခါ သမညာ ပညတ္တိ ဝေါဟာရော
နာမံ နာမကမ္မံ နာမဓေယျံ နိရုတ္တိ ဗျဉ္ဇနံ အဘိလာပေါ’’တိအာဒီသု (မဟာနိ။ ၇၃, ၇၅) ပဒတ္ထဝိပရိယာယေ။ ‘‘ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သပ္ပဋိဘယော ဗာလော, အပ္ပဋိဘယော ပဏ္ဍိတော။ သဥပဒ္ဒဝေါ ဗာလော, အနုပဒ္ဒဝေါ ပဏ္ဍိတော။ သဥပသဂ္ဂေါ ဗာလော, အနုပသဂ္ဂေါ ပဏ္ဍိတော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၁၂၄) ပကာရေ။ ‘‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ, ကိံပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၉၆) အဝဓာရဏေ, သန္နိဋ္ဌာနေတိ အတ္ထော။ ‘‘အတ္ထီတိ ခေါ, ကစ္စာန, အယမေကော အန္တော, နတ္ထီတိ ခေါ, ကစ္စာန, အယံ ဒုတိယော အန္တော’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၂။၁၅၊ ၃။၉၀) နိဒဿနေ။ ဣဓာပိ နိဒဿနေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော, ပကာရေတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတေဝ။ ပဌမော ပန ဣတိ-သဒ္ဒေါ ပရိသမာပနေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဟီတိ အဝဓာရဏေ။ ဣဒန္တိ အာသန္နပစ္စက္ခဝစနံ ယထာဓိဂတဿ သုတ္တပဒဿ အဘိမုခီကရဏတော။
ဝုတ္တန္တိ အယံ ဝုတ္တ-သဒ္ဒေါ သဥပသဂ္ဂေါ, အနုပသဂ္ဂေါ စ ဝပ္ပနဝါပသမီကရဏကေသောဟာရဏဇီဝိတဝုတ္တိပမုတ္တဘာဝပါဝစနပဝတ္တိတအဇ္ဈေသနကထနာဒီသု ဒိဿတိ။ တထာ ဟိ အယံ –
‘‘ဂါဝေါ တဿ ပဇာယန္တိ, ခေတ္တေ ဝုတ္တံ ဝိရူဟတိ၊
ဝုတ္တာနံ ဖလမသ္နာတိ, ယော မိတ္တာနံ န ဒုဗ္ဘတီ’’တိ။ –
အာဒီသု (ဇာ။ ၂။၂၂။၁၉) ဝပ္ပနေ အာဂတော။ ‘‘နော စ ခေါ ပဋိဝုတ္တ’’န္တိအာဒီသု (ပါရာ။ ၂၈၉) အဋ္ဌဒန္တကာဒီဟိ ဝါပသမီကရဏေ။ ‘‘ကာပဋိကော မာဏဝေါ ဒဟရော ဝုတ္တသိရော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၂။၄၂၆) ကေသောဟာရဏေ။ ‘‘ပန္နလောမော ပရဒတ္တဝုတ္တော မိဂဘူတေန စေတသာ ဝိဟရတီ’’တိအာဒီသု (စူဠဝ။ ၃၃၂) ဇီဝိတဝုတ္တိယံ။ ‘‘သေယျထာပိ နာမ ပဏ္ဍုပလာသော ဗန္ဓနာ ပဝုတ္တော အဘဗ္ဗော ဟရိတတ္ထာယာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၅၉၊ ပါရာ။ ၉၂၊ ပါစိ။ ၆၆၆၊ မဟာဝ။ ၁၂၉) ဗန္ဓနတော ပမုတ္တဘာဝေ။ ‘‘ယေသမိဒံ ဧတရဟိ ပေါရာဏံ မန္တပဒံ ဂီတံ ပဝုတ္တံ သမိဟိတ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၈၅၊ မ။ နိ။ ၂။၄၂၇၊ မဟာဝ။ ၃၀၀) ပါဝစနဘာဝေန ပဝတ္တိတေ။ လောကေ ပန ‘‘ဝုတ္တော ဂုဏော ဝုတ္တော ပါရာယနော’’တိအာဒီသု အဇ္ဈေသနေ။ ‘‘ဝုတ္တံ
ခေါ ပနေတံ ဘဂဝတာ ‘ဓမ္မဒါယာဒါ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘဝထ, မာ အာမိသဒါယာဒါ’တိ’’အာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၃၀) ကထနေ။ ဣဓာပိ ကထနေ ဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တသ္မာ ‘‘ဣတိ ဟိ ဧဝမေဝ ဣဒံ သုတ္တံ ဒေသိတ’’န္တိ ယထာနိက္ခိတ္တံ ဂါထံ ဒေသိတဘာဝေန နိဒဿေတိ။ တဿာ ဝါ ဒေသိတာကာရံ အဝဓာရေတိ။
ကသ္မာတိ ဟေတုမှိ နိဿက္ကံ။ ပနာတိ ဝစနာလင်္ကာရမတ္တံ။ ဥဘယေနာပိ ကာရဏံ ပုစ္ဆတိ။ ဧတန္တိ ယထာဝုတ္တံ သုတ္တပဒံ ပစ္စာမသတိ။ ဝုတ္တန္တိ ပုစ္ဆာနိမိတ္တံ။ တဒတ္ထဿ အတ္တနော ဗုဒ္ဓိယံ ဝိပရိဝတ္တမာနတံ ဥပါဒါယ ‘‘ဣဒ’’န္တိ ဝတွာ ပုန ဘဂဝတာ ဘာသိတာကာရံ သန္ဓာယ ‘‘ဧတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သကလေန ပနာနေန ဝစနေန ဒေသနာယ နိဒါနံ ဇောတိတံ ဟောတိ။ ပရတော တဿာ ဒေသကဒေသကာလပဋိဂ္ဂါဟကေ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဘဂဝန္တံ ကိရာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကိရာတိ အနုဿဝနတ္ထေ နိပါတော။ တေန ဝုစ္စမာနဿတ္ထဿ အနု အနု သုယျမာနတံ ဒီပေတိ။ ရတ္တိဘာဂေတိ ရတ္တိယာ ဧကသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ, မဇ္ဈိမယာမေတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝေဿဝဏာဒယော ဝိယ အပါကဋနာမဓေယျတ္တာ အညတရော။ ဒေဝေါ ဧဝ ဒေဝပုတ္တော။ သံသယသမုဂ္ဃါဋတ္ထန္တိ ဝိစိကိစ္ဆာသလ္လသမုဒ္ဓရဏတ္ထံ ပုစ္ဆီတိ ယောဇနာ။ ‘‘သံသယသမုဂ္ဃါဋတ္ထ’’န္တိ စ ဣမိနာ ပဉ္စသု ပုစ္ဆာသု အယံ ဝိမတိစ္ဆေဒနာပုစ္ဆာတိ ဒဿေတိ။ ယေန အတ္ထေန တဏှာ ‘‘ဇဋာ’’တိ ဝုတ္တာ, တမေဝ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဇာလိနိယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သာ ဟိ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတပ္ပဘေဒေါ အတ္တနော အဝယဝဘူတော ဧဝ ဇာလော ဧတိဿာ အတ္ထီတိ ‘‘ဇာလိနီ’’တိ ဝုစ္စတိ။
ဣဒါနိဿာ ဇဋာကာရေန ပဝတ္တိံ ဒဿေတုံ ‘‘သာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ရူပါဒီသု အာရမ္မဏေသူတိ တဿာ ပဝတ္တိဋ္ဌာနမာဟ, ရူပါဒိဆဠာရမ္မဏဝိနိမုတ္တဿ တဏှာဝိသယဿ အဘာဝတော။ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေနာတိ ကဒါစိ ရူပါရမ္မဏေ ကဒါစိ ယာဝ ဓမ္မာရမ္မဏေ ကဒါစိ ဓမ္မာရမ္မဏေ ကဒါစိ ယာဝ ရူပါရမ္မဏေတိ ဧဝံ ဟေဋ္ဌာ, ဥပရိ စ ပဝတ္တိဝသေန။ ဒေသနာက္ကမေန စေတ္ထ ဟေဋ္ဌုပရိယတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ကဒါစိ ကာမဘဝေ ကဒါစိ ရူပဘဝေ ကဒါစိ အရူပဘဝေ ကဒါစိ ဝါ အရူပဘဝေ…ပေ… ကဒါစိ ကာမဘဝေတိ ဧဝမေတ္ထ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဗ္ဗသင်္ခါရာနံ ခဏေ ခဏေ ဘိဇ္ဇနသဘာဝတ္တာ အပရာပရုပ္ပတ္တိ ဧတ္ထ သံသိဗ္ဗနန္တိ အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော’’တိ။ ‘‘သံသိဗ္ဗနဋ္ဌေနာ’’တိ ဣဒံ ယေန သမ္ဗန္ဓေန ဇဋာ ဝိယာတိ
ဇဋာတိ ဇဋာတဏှာနံ ဥပမူပမေယျတာ, တံဒဿနံ။ အယံ ဟေတ္ထ အတ္ထော – ယထာ ဇာလိနော ဝေဠုဂုမ္ဗဿ သာခါ, ကောသသဉ္စယာဒယော စ အတ္တနာ အတ္တနော အဝယဝေဟိ သံသိဗ္ဗိတာ ဝိနဒ္ဓါ ‘‘ဇဋာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝံ တဏှာပိ သံသိဗ္ဗနသဘာဝေနာတိ, ‘‘သံသိဗ္ဗိတဋ္ဌေနာ’’တိ ဝါ ပါဌော, အတ္တနာဝ အတ္တနော သံသိဗ္ဗိတဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ အယံ ဟိ တဏှာ ကောသကာရကိမိ ဝိယ အတ္တနာဝ အတ္တာနမ္ပိ သံသိဗ္ဗန္တီ ပဝတ္တတိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ရူပတဏှာ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ, ဧတ္ထေသာ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧတ္ထ နိဝိသမာနာ နိဝိသတီ’’တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၀၊ မ။ နိ။ ၁။၈၆၊ ဝိဘ။ ၂၀၃)။ ဣမေ သတ္တာ ‘‘မမ ဣဒ’’န္တိ ပရိဂ္ဂဟိတံ ဝတ္ထုံ အတ္တနိဗ္ဗိသေသံ မညမာနာ အဗ္ဘန္တရိမံ ကရောန္တိ။ အဗ္ဘန္တရတ္ထော စ အန္တောသဒ္ဒေါတိ သကပရိက္ခာရေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာပိ တဏှာ ‘‘အန္တောဇဋာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ပဗ္ဗဇိတဿ ပတ္တာဒိ, ဂဟဋ္ဌဿ ဟတ္ထိအာဒိ သကပရိက္ခာရော။
‘‘အတ္တာ’’တိ ဘဝတိ ဧတ္ထ အဘိမာနောတိ အတ္တဘာဝေါ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကံ။ သရီရန္တိ ကေစိ။ မမ အတ္တဘာဝေါ သုန္ဒရော, အသုကဿ ဝိယ မမ အတ္တဘာဝေါ ဘဝေယျာတိ ဝါ အာဒိနာ သကအတ္တဘာဝါဒီသု တဏှာယ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာကာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ အတ္တနော စက္ခာဒီနိ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ။ အတ္တနော, ပရေသဉ္စ ရူပါဒီနိ ဗာဟိရာယတနာနိ။ ပရေသံ သဗ္ဗာနိ ဝါ, သပရသန္တတိပရိယာပန္နာနိ ဝါ စက္ခာဒီနိ အဇ္ဈတ္တိကာယတနာနိ။ တထာ ရူပါဒီနိ ဗာဟိရာယတနာနိ။ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတဘဝေသု ပဝတ္တိယာပိ တဏှာယ အန္တောဇဋာဗဟိဇဋာဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာမဘဝေါ ဟိ ကဿစိပိ ကိလေသဿ အဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ ကထဉ္စိပိ အဝိမုတ္တော အဇ္ဈတ္တဂ္ဂဟဏဿ ဝိသေသပစ္စယောတိ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ, အန္တော’’တိ စ ဝုစ္စတိ။ တဗ္ဗိပရိယာယတော ရူပါရူပဘဝေါ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ, ဗဟီ’’တိ စ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘အဇ္ဈတ္တသံယောဇနော ပုဂ္ဂလော, ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနော ပုဂ္ဂလော’’တိ (အ။ နိ။ ၂။၃၇)။ ဝိသယဘေဒေန, ပဝတ္တိအာကာရဘေဒေန စ အနေကဘေဒဘိန္နမ္ပိ တဏှံ ဇဋာဘာဝသာမညေန ဧကန္တိ ဂဟေတွာ ‘‘တာယ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ ဇဋာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သာ ပန ‘‘ပဇာ’’တိ ဝုတ္တသတ္တသန္တာနပရိယာပန္နာ ဧဝ ဟုတွာ ပုနပ္ပုနံ တံ ဇဋေန္တီ ဝိနန္ဓန္တီ ပဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘ဇဋာယ ဇဋိတာ ပဇာ’’တိ။ တထာ ဟိ ပရမတ္ထတော ယဒိပိ အဝယဝဗျတိရေကေန သမုဒါယော နတ္ထိ, ဧကဒေသော ပန သမုဒါယော နာမ န ဟောတီတိ အဝယဝတော သမုဒါယံ ဘိန္နံ ကတွာ ဥပမူပမေယျံ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာ
နာမ ဝေဠုဇဋာဒီဟိ ။ပ။ သံသိဗ္ဗိတာ’’တိ အာဟ။ ဣမံ ဇဋန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တီသု ဓာတူသု ဧကမ္ပိ အသေသေတွာ သံသိဗ္ဗနေန တေဓာတုကံ ဇဋေတွာ ဌိတံ။ တေနဿာ မဟာဝိသယတံ, ဝိဇဋနဿ စ သုဒုက္ကရဘာဝမာဟ။ ‘‘ဝိဇဋေတုံ ကော သမတ္ထော’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝိဇဋယေ’’တိ ပဒံ သတ္တိအတ္ထံ, န ဝိဓိအာဒိအတ္ထန္တိ ဒဿေတိ။
ဧဝံ ‘‘အန္တောဇဋာ’’တိအာဒိနာ ပုဋ္ဌော ပန အဿ ဒေဝပုတ္တဿ ဣမံ ဂါထမာဟာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ဧဒိသောဝ ဣမံ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေယျာ’’တိ သတ္ထာရံ ဂုဏတော ဒဿေန္တော ‘‘သဗ္ဗဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏစာရော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သဗ္ဗဓမ္မေသူတိ အတီတာဒိဘေဒဘိန္နေသု သဗ္ဗေသု ဉေယျဓမ္မေသု။ အပ္ပဋိဟတဉာဏစာရောတိ အနဝသေသဉေယျာဝရဏပ္ပဟာနေန နိဿင်္ဂစာရတ္တာ နဝိဟတဉာဏပဝတ္တိကော။ ဧတေန တီသု ကာလေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏတာဝိဘာဝနေန အာဒိတော တိဏ္ဏံ အာဝေဏိကဓမ္မာနံ ဂဟဏေနေဝ တဒေကလက္ခဏတာယ တဒဝိနာဘာဝတော စ ဘဂဝတော သေသာဝေဏိကဓမ္မာနမ္ပိ ဂဟိတဘာဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒိဗ္ဗန္တိ ကာမဂုဏာဒီဟိ ကီဠန္တိ လဠန္တိ, တေသု ဝါ ဝိဟရန္တိ, ဝိဇယသမတ္ထတာယောဂေန ပစ္စတ္ထိကေ ဝိဇေတုံ ဣစ္ဆန္တိ, ဣဿရိယဓနာဒိသက္ကာရဒါနဂ္ဂဟဏံ, တံတံအတ္ထာနုသာသနဉ္စ ကရောန္တာ ဝေါဟရန္တိ, ပုညာတိသယယောဂါနုဘာဝပ္ပတ္တာယ ဇုတိယာ ဇောတန္တိ, ယထာဓိပ္ပေတဉ္စ ဝိသယံ အပ္ပဋိဃာတေန ဂစ္ဆန္တိ, ယထိစ္ဆိတနိပ္ဖါဒနေ စ သက္ကောန္တီတိ ဒေဝါ။ အထ ဝါ ဒေဝနီယာ တံတံဗျသနနိတ္ထရဏတ္ထိကေဟိ သရဏံ ပရာယဏန္တိ ဂမနီယာ, အဘိတ္ထဝနီယာ ဝါ, သောဘာဝိသေသယောဂေန ကမနီယာတိ ဝါ ဒေဝါ။ တေ တိဝိဓာ – သမ္မုတိဒေဝါ ဥပပတ္တိဒေဝါ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝါတိ။ ဘဂဝါ ပန နိရတိသယာယ အဘိညာကီဠာယ ဥတ္တမေဟိ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မအရိယဝိဟာရေဟိ သပရသန္တာနဂတပဉ္စဝိဓမာရဝိဇယိစ္ဆာနိပ္ဖတ္တိယာ စိတ္တိဿရိယသတ္တဓနာဒိသမ္မာပဋိပတ္တိ အဝေစ္စပသာဒသက္ကာရဒါနဂ္ဂဟဏသင်္ခါတေန, ဓမ္မသဘာဝပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယာနုရူပါနုသာသနီသင်္ခါတေန စ ဝေါဟာရာတိသယေန ပရမာယ ပညာသရီရပ္ပဘာသင်္ခါတာယ ဇုတိယာ, အနညသာဓာရဏာယ ဉာဏသရီရဂတိယာ, မာရဝိဇယသဗ္ဗသဗ္ဗညုဂုဏပရဟိတနိပ္ဖါဒနေသု အပ္ပဋိဟတာယ သတ္တိယာ စ သမန္နာဂတတ္တာ သဒေဝကေန လောကေန ‘‘သရဏ’’န္တိ ဂမနီယတော, အဘိတ္ထဝနီယတော, ဘတ္တိဝသေန ကမနီယတော စ သဗ္ဗေ တေ ဒေဝေ တေဟိ ဂုဏေဟိ အဘိဘုယျ ဌိတတ္တာ တေသံ ဒေဝါနံ သေဋ္ဌော ဥတ္တမော ဒေဝေါတိ ဒေဝဒေဝေါ။
သဗ္ဗဒေဝေဟိ ပူဇနီယတရော ဒေဝေါတိ ဝါ, ဝိသုဒ္ဓိဒေဝဘာဝဿ ဝါ သဗ္ဗညုဂုဏာလင်္ကာရဿ ဝါ အဓိဂတတ္တာ အညေသံ ဒေဝါနံ အတိသယေန ဒေဝေါတိ ဒေဝဒေဝေါ။
အပရိမာဏာသု လောကဓာတူသု အပရိမာဏာနံ သက္ကာနံ, မဟာဗြဟ္မာနဉ္စ ဂုဏာဘိဘဝနတော အဓိကော အတိသယော အတိရေကတရော ဝါ သက္ကော ဗြဟ္မာ စာတိ သက္ကာနံ အတိသက္ကော ဗြဟ္မာနံ အတိဗြဟ္မာ။ ဉာဏပ္ပဟာနဒေသနာဝိသေသေသု သဒေဝကေ လောကေ ကေနစိ အဝိက္ခမ္ဘနီယဋ္ဌာနတာယ ကုတောစိပိ ဥတြသ္တာဘာဝတော စတူဟိ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ ဝိသာရဒေါတိ စတုဝေသာရဇ္ဇဝိသာရဒေါ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တေ ပဋိဇာနတော ဣမေ ဓမ္မာ အနဘိသမ္ဗုဒ္ဓါတိ တတြ ဝတ မံ သမဏော ဝါ…ပေ… ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တော ဝိဟရာမီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၅၀၊ အ။ နိ။ ၄။၈)။ ဌာနာဌာနဉာဏာဒီဟိ ဒသဟိ ဉာဏဗလေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ ဒသဗလဓရော။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဓ တထာဂတော ဌာနဉ္စ ဌာနတော, အဋ္ဌာနဉ္စ အဋ္ဌာနတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၁၊ ဝိဘ။ ၈၀၉)။ ယံ ကိဉ္စိ ဉေယျံ နာမ, တတ္ထ သဗ္ဗတ္ထေဝ အနာဝဋဉာဏတာယ အနာဝရဏဉာဏော။ တဉ္စ သဗ္ဗံ သမန္တတော သဗ္ဗာကာရတော ဟတ္ထတလေ အာမလကံ ဝိယ ပစ္စက္ခတော ဒဿနသမတ္ထေန ဉာဏစက္ခုနာ သမန္နာဂတတ္တာ သမန္တစက္ခု, သဗ္ဗညူတိ အတ္ထော။ ဣမေဟိ ပန ဒွီဟိ ပဒေဟိ ပစ္ဆိမာနိ ဒွေ အသာဓာရဏဉာဏာနိ ဂဟိတာနိ။ ဘာဂျဝန္တတာဒီဟိ ကာရဏေဟိ ဘဂဝါ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော ဗုဒ္ဓါနုဿတိနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၂၃ အာဒယော) ဝိတ္ထာရတော အာဂမိဿတိ။
ဧတ္ထ စ ‘‘သဗ္ဗဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏစာရော’’တိ ဣမိနာ တိယဒ္ဓါရုဠှာနံ ပုစ္ဆာနံ ဘဂဝတော ဗျာကရဏသမတ္ထတာယ ဒဿိတာယ ကိံ ဒေဝတာနမ္ပိ ပုစ္ဆံ ဗျာကာတုံ သမတ္ထော ဘဂဝါတိ အာသင်္ကာယ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘ဒေဝဒေဝေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဒေဝါနံ အတိဒေဝေါ သက္ကော ဒေဝါနမိန္ဒော ဒေဝတာနံ ပဉှံ ဝိဿဇ္ဇေတိ, ‘‘တတော ဣမဿ ကော ဝိသေသော’’တိ စိန္တေန္တာနံ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘သက္ကာနံ အတိသက္ကော’’တိ ဝုတ္တံ။ သက္ကေနပိ ပုစ္ဆိတမတ္ထံ သနင်္ကုမာရာဒယော ဗြဟ္မာနော ဝိဿဇ္ဇေန္တိ, ‘‘တတော ဣမဿ ကော အတိသယော’’တိ စိန္တေန္တာနံ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘ဗြဟ္မာနံ အတိဗြဟ္မာ’’တိ ဝုတ္တံ။ အယံ စဿ ဝိသေသော စတုဝေသာရဇ္ဇဒသဗလဉာဏေဟိ ပါကဋော ဇာတောတိ ဒဿနတ္ထံ
‘‘စတု ။ပ။ ဓရော’’တိ ဝုတ္တံ။ ဣမာနိ စ ဉာဏာနိ ဣမဿ ဉာဏဒွယဿ အဓိဂမေန သဟေဝ သိဒ္ဓါနီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အနာဝရဏဉာဏော သမန္တစက္ခူ’’တိ ဝုတ္တံ။ တယိဒံ ဉာဏဒွယံ ပုညဉာဏသမ္ဘာရူပစယသိဒ္ဓါယ ဘဂ္ဂဒေါသတာယ သိဒ္ဓန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ဘဂဝါ’’တိ အဝေါစာတိ။ ဧဝမေတေသံ ပဒါနံ ဂဟဏေ ပယောဇနံ, အနုပုဗ္ဗိ စ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယံ ပနေတံ ပစ္ဆိမံ အနာဝရဏဉာဏံ သဗ္ဗညုတညာဏန္တိ ဉာဏဒွယံ, တံ အတ္ထတော အဘိန္နံ။ ဧကမေဝ ဟိ တံ ဉာဏံ ဝိသယပဝတ္တိမုခေန အညေဟိ အသာဓာရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဒွိဓာ ကတွာ ဝုတ္တံ။ အနဝသေသသင်္ခတာသင်္ခတသမ္မုတိဓမ္မာရမ္မဏတာယ သဗ္ဗညုတညာဏံ, တတ္ထာဝရဏာဘာဝတော နိဿင်္ဂစာရမုပါဒါယ ‘‘အနာဝရဏဉာဏ’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော ဗုဒ္ဓါနုဿတိနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၂၃ အာဒယော) ဝက္ခာမ။
ဋ္ဌ ၂။ မဟန္တေ သီလက္ခန္ဓာဒိကေ ဧသီ ဂဝေသီတိ မဟေသိ, ဘဂဝါ။ တေန မဟေသိနာ။ ဝဏ္ဏယန္တောတိ ဝိဝရန္တော ဝိတ္ထာရေန္တော။ ယထာဘူတန္တိ အဝိပရီတံ။ သီလာဒိဘေဒနန္တိ သီလသမာဓိပညာဒိဝိဘာဂံ။ သုဒုလ္လဘန္တိ အဋ္ဌက္ခဏဝဇ္ဇိတေန နဝမေန ခဏေန လဒ္ဓဗ္ဗတ္တာ သုဋ္ဌု ဒုလ္လဘံ။ သီလာဒိသင်္ဂဟန္တိ သီလာဒိက္ခန္ဓတ္တယသင်္ဂဟံ။ အရိယမဂ္ဂေါ ဟိ တီဟိ ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟိတော သပ္ပဒေသတ္တာ နဂရံ ဝိယ ရဇ္ဇေန, န တယော ခန္ဓာ အရိယမဂ္ဂေန နိပ္ပဒေသတ္တာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘န ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, အရိယေန အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန တယော ခန္ဓာ သင်္ဂဟိတာ၊ တီဟိ စ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ခန္ဓေဟိ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ဂဟိတော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၂)။ ကိလေသစောရေဟိ အပရိပန္ထနီယတာယ ခေမံ။ အန္တဒွယပရိဝဇ္ဇနတော, မာယာဒိကာယဝင်္ကာဒိပ္ပဟာနတော စ ဥဇုံ။ သဗ္ဗေသံ သံကိလေသဓမ္မာနံ မာရဏဝသေန ဂမနတော ပဝတ္တနတော, နိဗ္ဗာနဿ မဂ္ဂနတော, နိဗ္ဗာနတ္ထိကေဟိ မဂ္ဂိတဗ္ဗတော စ မဂ္ဂံ။ ဝိသုဒ္ဓိယာတိ နိဗ္ဗာနာယ, ဝိသုဒ္ဓိဘာဝါယ ဝါ, အရဟတ္တာယာတိ အတ္ထော။
ယထာဘူတံ အဇာနန္တာတိ ဧဝံ သီလဝိသုဒ္ဓိအာဒိဝိသုဒ္ဓိပရမ္ပရာယ အဓိဂန္တဗ္ဗော ဧဝရူပေါ ဧဝံကိစ္စကော ဧဝမတ္ထောတိ ယာထာဝတော အနဝဗုဇ္ဈန္တာ။ သကလသံကိလေသတော, သံသာရတော စ သုဒ္ဓိံ ဝိမုတ္တိံ ကာမေန္တိ ပတ္ထေန္တီတိ သုဒ္ဓိကာမာ။ အပိ-သဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနေ။ တေန န ကေဝလံ သီလမတ္တေန ပရိတုဋ္ဌာ, အထ ခေါ ဝိသုဒ္ဓိကာမာပိ သမာနာတိ ဒဿေတိ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ။ ဘာဝနာယ ယုတ္တပယုတ္တတာယ ယောဂိနော ဝါယမန္တာပိ
ဝိသုဒ္ဓိံ ဥဒ္ဒိဿ ပယောဂံ ပရက္ကမံ ကရောန္တာပိ ဥပါယဿ အနဓိဂတတ္တာ ဝိသုဒ္ဓိံ နာဓိဂစ္ဆန္တီတိ ယောဇနာ။ တေသန္တိ ယောဂီနံ။ ကာမဉ္စာယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ သမန္တဘဒ္ဒကတ္တာ သဝနဓာရဏပရိစယာဒိပသုတာနံ သဗ္ဗေသမ္ပိ ပါမောဇ္ဇကရော, ယောဂီနံ ပန သာတိသယံ ပမောဒဟေတူတိ အာဟ ‘‘တေသံ ပါမောဇ္ဇကရဏ’’န္တိ။ ဗာဟိရကနိကာယန္တရလဒ္ဓီဟိ အသမ္မိဿတာယ သုဋ္ဌု ဝိသုဒ္ဓဝိနိစ္ဆယတ္တာ သုဝိသုဒ္ဓဝိနိစ္ဆယံ။ မဟာဝိဟာရဝါသီနန္တိ အတ္တနော အပဿယဘူတံ နိကာယံ ဒဿေတိ။ ဒေသနာနယနိဿိတန္တိ ဓမ္မသံဝဏ္ဏနာနယသန္နိဿိတံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘တေသံ ပါမောဇ္ဇကရဏ’’န္တိအာဒိနာ သဗ္ဗသံကိလေသမလဝိသုဒ္ဓတာယ ဝိသုဒ္ဓိံ နိဗ္ဗာနံ ပတ္ထေန္တာနံ ယောဂီနံ ဧကံသေန တဒါဝဟတ္တာ ပါမောဇ္ဇကရော ဉာဏုတ္တရေဟိ သမ္မာပဋိပန္နေဟိ အဓိဋ္ဌိတတ္တာ သုဋ္ဌု သမ္မာ ဝိသုဒ္ဓဝိနိစ္ဆယော မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ကထာမဂ္ဂေါတိ ဒဿေတိ။ သက္ကစ္စံ မေ ဘာသတော သက္ကစ္စံ နိသာမယထာတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ဧတ္ထ စ ‘‘ဣမိဿာ ဒါနိ ဂါထာယာ’’တိ ဣမိနာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဘာသနဿ နိဿယံ, ‘‘ကထိတာယ မဟေသိနာ’’တိ ဣမိနာ တဿ ပမာဏဘာဝံ, ‘‘ယထာဘူတံ အတ္ထံ သီလာဒိဘေဒန’’န္တိ ဣမိနာ အဝိပရီတပိဏ္ဍတ္ထံ, ‘‘သုဒုလ္လဘံ…ပေ… ယောဂိနော’’တိ ဣမိနာ နိမိတ္တံ, ‘‘တေသံ ပါမောဇ္ဇကရဏ’’န္တိ ဣမိနာ ပယောဇနံ, ‘‘ဝဏ္ဏယန္တော အတ္ထံ, သုဝိသုဒ္ဓဝိနိစ္ဆယံ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ ဒေသနာနယနိဿိတံ, သက္ကစ္စ’’န္တိ စ ဣမိနာ ကရဏပ္ပကာရံ ဒဿေတွာ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိကာမာ သဗ္ဗေပိ, နိသာမယထ သာဓဝေါ’’တိ ဣမိနာ တတ္ထ သက္ကစ္စသဝနေ သာဓုဇနေ နိယောဇေတိ။ သာဓုကံ သဝနပဋိဗဒ္ဓါ ဟိ သာသနသမ္ပတ္တိ။
ဋ္ဌ ၃။ ဝစနတ္ထဝိဘာဝနေန ပဝေဒိတဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂသာမညတ္ထဿ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂကထာ ဝုစ္စမာနာ အဘိရုစိံ ဥပ္ပါဒေတီတိ ပဒတ္ထတော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘တတ္ထ ဝိသုဒ္ဓီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ ယဒိဒံ ‘‘ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဘာသိဿ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂပဒံ ဝုတ္တံ, တတ္ထ။ သဗ္ဗမလဝိရဟိတန္တိ သဗ္ဗေဟိ ရာဂါဒိမလေဟိ, သဗ္ဗေဟိ သံကိလေသမလေဟိ စ ဝိရဟိတံ ဝိဝိတ္တံ။ တတော ဧဝ အစ္စန္တပရိသုဒ္ဓံ, သဗ္ဗဒါ သဗ္ဗထာ စ ဝိသုဒ္ဓန္တိ အတ္ထော။ ယထာဝုတ္တံ ဝိသုဒ္ဓိံ မဂ္ဂတိ ဂဝေသတိ အဓိဂစ္ဆတိ ဧတေနာတိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ။ တေနာဟ ‘‘မဂ္ဂေါတိ အဓိဂမူပါယော ဝုစ္စတီ’’တိ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါတိ စ နိပ္ပရိယာယေန လောကုတ္တရမဂ္ဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော, တဒုပါယတ္တာ ပန ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂေါ, တန္နိဿယော ကထာပဗန္ဓော စ တထာ ဝုစ္စတိ။
သွာယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ သတ္ထာရာ ဒေသနာဝိလာသတော, ဝေနေယျဇ္ဈာသယတော စ နာနာနယေဟိ ဒေသိတော, တေသု အယမေကော နယော ဂဟိတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘သော ပနာယ’’န္တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ကတ္ထစီတိ ကိသ္မိဉ္စိ သုတ္တေ။ ဝိပဿနာမတ္တဝသေနေဝါတိ အဝဓာရဏေန သမထံ နိဝတ္တေတိ။ သော ဟိ တဿာ ပဋိယောဂီ, န သီလာဒိ။ မတ္တ-သဒ္ဒေန စ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထေန သဝိသေသံ သမာဓိံ နိဝတ္တေတိ။ သော ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေါ ဝိပဿနာယာနိကဿ ဒေသနာတိ ကတွာ န သမာဓိမတ္တံ။ န ဟိ ခဏိကသမာဓိံ ဝိနာ ဝိပဿနာ သမ္ဘဝတိ။ ဝိပဿနာတိ စ တိဝိဓာပိ အနုပဿနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, န အနိစ္စာနုပဿနာဝ။ န ဟိ အနိစ္စဒဿနမတ္တေန သစ္စာဘိသမယော သမ္ဘဝတိ။ ယံ ပန ဂါထာယံ အနိစ္စလက္ခဏဿေဝ ဂဟဏံ ကတံ, တံ ယဿ တဒေဝ သုဋ္ဌုတရံ ပါကဋံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ, တာဒိသဿ ဝသေန။ သောပိ ဟိ ဣတရံ လက္ခဏဒွယံ ဝိဘူတတရံ ကတွာ သမ္မသိတွာ ဝိသေသံ အဓိဂစ္ဆတိ, န အနိစ္စလက္ခဏမေဝ။
သဗ္ဗေ သင်္ခါရာတိ သဗ္ဗေ တေဘူမကသင်္ခါရာ, တေ ဟိ သမ္မသနီယာ။ အနိစ္စာတိ န နိစ္စာ အဒ္ဓုဝါ ဣတ္တရာ ခဏဘင်္ဂုရာတိ။ ပညာယာတိ ဝိပဿနာပညာယ။ ပဿတိ သမ္မသတိ။ အထ ပစ္ဆာ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိယာ ဥတ္တရကာလံ။ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဒုက္ခေတိ တသ္မိံယေဝ အနိစ္စာကာရတော ဒိဋ္ဌေ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ’’တိ ဝုတ္တေ တေဘူမကေ ခန္ဓပဉ္စကသင်္ခါတေ ဒုက္ခေ နိဗ္ဗိန္ဒတိ နိဗ္ဗိဒါဉာဏံ ပဋိလဘတိ။ ဧသ မဂ္ဂေါ ဝိသုဒ္ဓိယာတိ ဧသ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာသင်္ခါတော ဝိရာဂါဒီနံ ကာရဏဘူတော နိဗ္ဗာနဿ အဓိဂမူပါယော။
ဈာနပညာဝသေနာတိ သမထဝိပဿနာဝသေန။ ဈာနန္တိ စေတ္ထ ဝိပဿနာယ ပါဒကဘူတံ ဈာနံ အဓိပ္ပေတံ။ ယမှီတိ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ။ ဈာနဉ္စ ပညာ စာတိ ဧတ္ထာယမတ္ထော – ယော ပုဂ္ဂလော ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတွာ တံ ဥဿုက္ကာပေတိ။ သ ဝေ နိဗ္ဗာနသန္တိကေတိ သော ဗျတ္တံ နိဗ္ဗာနဿ သမီပေ ဧကန္တတော နိဗ္ဗာနံ အဓိဂစ္ဆတီတိ။
ကမ္မန္တိ မဂ္ဂစေတနာ။ သာ ဟိ အပစယဂါမိတာယ သတ္တာနံ သုဒ္ဓိံ အာဝဟတိ။ ဝိဇ္ဇာတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ သီလန္တိ သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာ။ ဇီဝိတမုတ္တမန္တိ သမ္မာအာဇီဝေါ။ ဓမ္မောတိ အဝသေသာ စတ္တာရော အရိယမဂ္ဂဓမ္မာ။ အထ ဝါ ကမ္မန္တိ သမ္မာကမ္မန္တဿ ဂဟဏံ။ ‘‘ယာ စာဝုသော ဝိသာခ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ, ယော
စ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, ဣမေ ဓမ္မာ ပညာက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၂) ဝစနတော။ ဝိဇ္ဇာတိ သမ္မာဒိဋ္ဌိသမ္မာသင်္ကပ္ပါနံ ဂဟဏံ။ ဓမ္မောတိ သမာဓိ ‘‘ဧဝံဓမ္မာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသု’’န္တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၃၇၈) ဝိယ။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ ‘‘ယော စာဝုသော ဝိသာခ, သမ္မာဝါယာမော, ယာ စ သမ္မာသတိ, ယော စ သမ္မာသမာဓိ, ဣမေ ဓမ္မာ သမာဓိက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ’’တိ ဝစနတော သမ္မာဝါယာမသတီနမ္ပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သီလန္တိ သမ္မာဝါစာဇီဝါနံ။ ဇီဝိတမုတ္တမန္တိ ဧဝရူပဿ အရိယပုဂ္ဂလဿ ဇီဝိတံ ဥတ္တမံ ဇီဝိတန္တိ ဧဝမေတ္ထ အဋ္ဌင်္ဂိကော အရိယမဂ္ဂေါ ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
သီလာဒိဝသေနာတိ သီလသမာဓိပညာဝီရိယဝသေန။ သဗ္ဗဒါတိ သမာဒါနတော ပဘုတိ သဗ္ဗကာလံ။ သီလသမ္ပန္နောတိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလသမ္ပဒါယ သမ္ပန္နော သမန္နာဂတော။ ပညဝါတိ လောကိယလောကုတ္တရာယ ပညာယ သမန္နာဂတော။ သုသမာဟိတောတိ တံသမ္ပယုတ္တေန သမာဓိနာ သုဋ္ဌု သမာဟိတော။ အာရဒ္ဓဝီရိယောတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ ပဂ္ဂဟိတဝီရိယော။ ပဟိတတ္တောတိ နိဗ္ဗာနံ ပတိပေသိတတ္တတာယ ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ နိရပေက္ခစိတ္တော။ ဩဃန္တိ ကာမောဃာဒိစတုဗ္ဗိဓမ္ပိ ဩဃံ, သံသာရမဟောဃမေဝ ဝါ။
ဧကာယနောတိ ဧကမဂ္ဂေါ။ မဂ္ဂပရိယာယော ဟိ ဣဓ အယန-သဒ္ဒေါ, တသ္မာ ဧကပထဘူတော အယံ, ဘိက္ခဝေ, မဂ္ဂေါ, န ဒွေဓာပထဘူတောတိ အတ္ထော။ ဧကံ ဝါ နိဗ္ဗာနံ အယတိ ဂစ္ဆတီတိ ဧကာယနော, ဧကေန ဝါ ဂဏသင်္ဂဏိကံ ပဟာယ ဝိဝေကဋ္ဌေန အယိတဗ္ဗော ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗောတိ ဧကာယနော, အယန္တိ တေနာတိ ဝါ အယနော, ဧကဿ သေဋ္ဌဿ ဘဂဝတော အယနောတိ ဧကာယနော, တေန ဥပ္ပါဒိတတ္တာ, ဧကသ္မိံ ဝါ ဣမသ္မိံယေဝ ဓမ္မဝိနယေ အယနောတိ ဧကာယနော။ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာတိ ရာဂါဒိမလေဟိ, အဘိဇ္ဈာဝိသမလောဘာဒိဥပက္ကိလေသေဟိ စ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓတ္ထာယ ဝိသုဇ္ဈနတ္ထာယ။ ယဒိဒန္တိ နိပါတော, ယေ ဣမေတိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗေ သရဏလက္ခဏေန မဂ္ဂဋ္ဌေန စ မဂ္ဂေါတိ ဝုတ္တဿေဝ ကာယာဒိဝိသယဘေဒေန စတုဗ္ဗိဓတ္တာ ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သမ္မပ္ပဓာနာဒီသူတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန အပ္ပမာဒါဘိရတိအာဒီနံ သင်္ဂဟော
ဝေဒိတဗ္ဗော။ အပ္ပမာဒါဘိရတိအာဒိဝသေနာပိ ဟိ ကတ္ထစိ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ ဒေသိတော။ ယထာဟ –
‘‘အပ္ပမာဒရတော ဘိက္ခု, ပမာဒေ ဘယဒဿိ ဝါ၊
အဘဗ္ဗော ပရိဟာနာယ, နိဗ္ဗာနဿေဝ သန္တိကေ’’တိ။ (ဓ။ ပ။ ၃၂)၊
ဋ္ဌ ၄။ တတြာတိ တဿံ ဂါထာယံ။ ဥပရိ ဝုစ္စမာနာ ဂါထာယ ဝိတ္ထာရသံဝဏ္ဏနာ နိဒ္ဒေသပဋိနိဒ္ဒေသဋ္ဌာနိယာ, တတော သံခိတ္တတရာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဥဒ္ဒေသဋ္ဌာနိယာတိ အာဟ ‘‘အယံ သင်္ခေပဝဏ္ဏနာ’’တိ။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ ဟိ အတ္ထဿ နိဒ္ဒေသပဋိနိဒ္ဒေသာ သုကရာ, သုဗောဓာ စ ဟောန္တီတိ။ သီလေ ပတိဋ္ဌာယာတိ ဧတ္ထ သီလေတိ ကုသလသီလေ။ ယဒိပိ ‘‘ကတမေ စ, ထပတိ, အကုသလာ သီလာ’’တိအာဒီသု အကုသလာ ဓမ္မာပိ သီလန္တိ အာဂတာ။ ဝုစ္စမာနာယ ပန စိတ္တပညာဘာဝနာယ အဓိဋ္ဌာနာယောဂျတာယ ကိရိယသီလာနမ္ပိ အသမ္ဘဝေါ, ကုတော ဣတရေသန္တိ ကုသလသီလမေဝေတ္ထ အဓိပ္ပေတံ။ သီလံ ပရိပူရယမာနောတိအာဒီသု ပရိပူရယမာနောတိ ပရိပါလေန္တော, ပရိဝဍ္ဎေန္တော ဝါ, သဗ္ဗဘာဂေဟိ သံဝရန္တော, အဝီတိက္ကမန္တော စာတိ အတ္ထော။ တထာဘူတော ဟိ တံ အဝိဇဟန္တော တတ္ထ ပတိဋ္ဌိတော နာမ ဟောတိ။ ‘‘သီလေ’’တိ ဟိ ဣဒံ အာဓာရေ ဘုမ္မံ။ ပတိဋ္ဌာယာတိ ဒုဝိဓာ ပတိဋ္ဌာ နိဿယူပနိဿယဘေဒတော။ တတ္ထ ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာ လောကိယာ, ဣတရာ လောကုတ္တရာ အဘိန္ဒိတွာ ဂဟဏေ။ ဘိန္ဒိတွာ ပန ဂဟဏေ ယထာ လောကိယစိတ္တုပ္ပါဒေသု သဟဇာတာနံ, ပုရိမပစ္ဆိမာနဉ္စ ဝသေန နိဿယူပနိဿယပတိဋ္ဌာ သမ္ဘဝတိ, ဧဝံ လောကုတ္တရေသု ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂဖလသီလဝသေန ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာပိ သမ္ဘဝတိ။ ‘‘ပတိဋ္ဌာယာ’’တိ စ ပဒဿ ယဒါ ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာ အဓိပ္ပေတာ, တဒါ ‘‘သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယာ’’တိအာဒီသု (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၃) ဝိယ ပုရိမကာလကိရိယာဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တေနာဟ ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ခေါ ပနဿ ကာယကမ္မံ ဝစီကမ္မံ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓေါ ဟောတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၄၃၁)။ ယဒါ ပန နိဿယပတိဋ္ဌာ အဓိပ္ပေတာ, တဒါ ‘‘စက္ခုဉ္စ ပဋိစ္စာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၂၀၄၊ ၃။၄၂၁၊ သံ။ နိ။ ၄။၆၀) ဝိယ သမာနကာလကိရိယာဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ သမ္မာဝါစာဒယော ဟိ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တာနံ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒီနံ သဟဇာတဝသေနေဝ နိဿယပစ္စယာ ဟောန္တီတိ။
နရတိ နေတီတိ နရော, ပုရိသော။ ယထာ ဟိ ပဌမပကတိဘူတော သတ္တော, ဣတရာယ ပကတိယာ သေဋ္ဌဋ္ဌေန ပုရိ ဥစ္စေ ဌာနေ သေတိ ပဝတ္တတီတိ ‘‘ပုရိသော’’တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ နယနဋ္ဌေန ‘‘နရော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ပုတ္တဘာတုဘူတောပိ ဟိ ပုဂ္ဂလော မာတုဇေဋ္ဌဘဂိနီနံ နေတုဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ, ပဂေဝ ဣတရော ဣတရာသံ။ နရေန ယောဂတော, နရဿ အယန္တိ ဝါ နာရီ, ဣတ္ထီ။ သာပိ စေတ္ထ ကာမံ တဏှာဇဋာဝိဇဋနသမတ္ထတာ အတ္ထိ, ပဓာနမေဝ ပန သတ္တံ ဒဿေန္တော ‘‘နရော’’တိ အာဟ ယထာ ‘‘သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၅၇, ၂၅၅)။ အဋ္ဌကထာယံ ပန အဝိဘာဂေန ပုဂ္ဂလပရိယာယော အယန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘နရောတိ သတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ သပညောတိ ဝိပါကဘူတာယ သဟ ပညာယ ပဝတ္တတီတိ သပညော။ တာယ ဟိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ သန္တာနဝသေန ဗဟုလံ ပဝတ္တမာနာယ အယံ သတ္တော သဝိသေသံ ‘‘သပညော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ။ ဝိပါကပညာပိ ဟိ သန္တာနဝိသေသနေန ဘာဝနာပညုပ္ပတ္တိယာ ဥပနိဿယော ဟောတိ အဟေတုကဒွိဟေတုကာနံ တဒဘာဝတော။ သမ္ပဇညသင်္ခါတာယ စ တံတံကိစ္စကာရိကာယ ပညာယ ဝသေန ‘‘သပညော’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန နိပက-သဒ္ဒေန ပါရိဟာရိကပညာ ဂယှတီတိ ဝိပါကပညာဝသေနေဝေတ္ထ အတ္ထော ဝုတ္တော။ ကမ္မဇတိဟေတုကပဋိသန္ဓိပညာယာတိ ကမ္မဇာယ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိယံ ပညာယာတိ ဧဝံ တိဟေတုက-သဒ္ဒေါ ပဋိသန္ဓိ-သဒ္ဒေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော, န ပညာ-သဒ္ဒေန။ န ဟိ ပညာ တိဟေတုကာ အတ္ထိ။ ပဋိသန္ဓိတော ပဘုတိ ပဝတ္တမာနာ ပညာ ‘‘ပဋိသန္ဓိယံ ပညာ’’တိ ဝုတ္တာ တံမူလကတ္တာ, န ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ပဝတ္တာ ဧဝ။
စိန္တေတိ အာရမ္မဏံ ဥပနိဇ္ဈာယတီတိ စိတ္တံ, သမာဓိ။ သော ဟိ သာတိသယံ ဥပနိဇ္ဈာနကိစ္စော။ န ဟိ ဝိတက္ကာဒယော ဝိနာ သမာဓိနာ တမတ္ထံ သာဓေန္တိ, သမာဓိ ပန တေဟိ ဝိနာပိ သာဓေတီတိ။ ပဂုဏဗလဝဘာဝါပါဒနေန ပစ္စယေဟိ စိတံ, တထာ သန္တာနံ စိနောတီတိပိ စိတ္တံ, သမာဓိ။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိဝသေန စိတ္တဝိစိတ္တတာယ, ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိစိတ္တကရဏေန စ သမာဓိ စိတ္တန္တိ ဝိနာပိ ပရောပဒေသေနဿ စိတ္တပရိယာယော လဗ္ဘတေဝ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန စိတ္တ-သဒ္ဒေါ ဝိညာဏေ နိရုဠှောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘စိတ္တသီသေန ဟေတ္ထ သမာဓိ နိဒ္ဒိဋ္ဌော’’တိ။ ယထာသဘာဝံ ပကာရေဟိ ဇာနာတီတိ ပညာ။ သာ ယဒိပိ ကုသလာဒိဘေဒတော ဗဟုဝိဓာ။ ‘‘ဘာဝယ’’န္တိ ပန ဝစနတော ဘာဝေတဗ္ဗာ ဣဓာဓိပ္ပေတာတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိပဿန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဘာဝယ’’န္တိ စ ဣဒံ
ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗံ ‘‘စိတ္တဉ္စ ဘာဝယံ, ပညဉ္စ ဘာဝယ’’န္တိ။ တယိဒံ ဒွယံ ကိံ လောကိယံ, ဥဒါဟု လောကုတ္တရန္တိ? လောကုတ္တရန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသတော။ တံ ဟိ ဘာဝယမာနော အရိယမဂ္ဂက္ခဏေ တဏှာဇဋံ သမုစ္ဆေဒဝသေန ဝိဇဋေတီတိ ဝုစ္စတိ, န လောကိယံ။ နာနန္တရိယဘာဝေန ပနေတ္ထ လောကိယာပိ ဂဟိတာဝ ဟောန္တိ လောကိယသမထဝိပဿနာယ ဝိနာ တဒဘာဝတော။ သမထယာနိကဿ ဟိ ဥပစာရပ္ပနာပ္ပဘေဒံ သမာဓိံ ဣတရဿ ခဏိကသမာဓိံ, ဥဘယေသမ္ပိ ဝိမောက္ခမုခတ္တယံ ဝိနာ န ကဒါစိပိ လောကုတ္တရာဓိဂမော သမ္ဘဝတိ။ တေနာဟ ‘‘သမာဓိဉ္စေဝ ဝိပဿနဉ္စ ဘာဝယမာနော’’တိ။ တတ္ထ ယဒါ လောကိယာ သမထဝိပဿနာ အဓိပ္ပေတာ, တဒါ ‘‘ဘာဝယ’’န္တိ ဣဒံ ဘာဝနာကိရိယာယ ဟေတုဘာဝကထနံ, ဘာဝနာဟေတူတိ အတ္ထော။ တံဘာဝနာဟေတုကာ ဟိ ဝိဇဋနကိရိယာတိ။ ယဒါ ပန လောကုတ္တရာ အဓိပ္ပေတာ, တဒါ ကေဝလံ ဝတ္တမာနဘာဝနိဒ္ဒေသော။ တဒုဘယဘာဝနာသမကာလမေဝ ဟိ တဏှာဇဋာဝိဇဋနံ။
‘‘အာတာပီ နိပကော’’တိ ဣဒံ ယထာဝုတ္တဘာဝနာယ ဥပကာရကဓမ္မကိတ္တနံ။ ကမ္မဋ္ဌာနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ ဟိ ဝီရိယံ သတိ သမ္ပဇညန္တိ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဗဟူပကာရာ။ ဝီရိယူပတ္ထဒ္ဓဉှိ ကမ္မဋ္ဌာနံ သတိသမ္ပဇညာနုပါလိတံ န ပရိပတတိ, ဥပရိ စ ဝိသေသံ အာဝဟတိ။ ပတိဋ္ဌာသိဒ္ဓိယာ စေတ္ထ သဒ္ဓါသိဒ္ဓိ, သဒ္ဓူပနိဿယတ္တာ သီလဿ, ဝီရိယာဒိသိဒ္ဓိယာ စ။ န ဟိ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုံ အသဒ္ဒဟန္တဿ ယထာဝုတ္တဝီရိယာဒယော သမ္ဘဝန္တိ, တထာ သမာဓိပိ။ ယထာ ဟိ ဟေတုဘာဝတော ဝီရိယာဒီဟိ သဒ္ဓါသိဒ္ဓိ, ဧဝံ ဖလဘာဝတော တေဟိ သမာဓိသိဒ္ဓိ။ ဝီရိယာဒီသု ဟိ သမ္ပဇ္ဇမာနေသု သမာဓိ သမ္ပန္နောဝ ဟောတိ အသမာဟိတဿ တဒဘာဝတော။ ကထံ ပနေတ္ထ သတိသိဒ္ဓိ? နိပကဂ္ဂဟဏတော။ တိက္ခဝိသဒဘာဝပ္ပတ္တာ ဟိ သတိ ‘‘နေပက္က’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ ‘‘ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော’’တိ။ အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘နေပက္ကံ ပညာ’’တိ အယမတ္ထော ဒဿိတော။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ သတိပိ ဂဟိတာဝ ဟောတိ။ န ဟိ သတိဝိရဟိတာ ပညာ အတ္ထီတိ။ အပရေ ပန ‘‘သပညော’’တိ ဣမိနာဝ ပါရိဟာရိကပညာပိ ဂယှတီတိ ‘‘နိပကော’’တိ ပဒဿ ‘‘သတော’’တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ။ ယဒိပိ ကိလေသာနံ ပဟာနံ အာတာပနံ, တံ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒီနမ္ပိ အတ္ထေဝ။ အာတပ္ပသဒ္ဒေါ ဝိယ ပန အာတာပသဒ္ဒေါ
ဝီရိယေယေဝ နိရုဠှောတိ အာဟ ‘‘အာတာပီတိ ဝီရိယဝါ’’တိ။ အထ ဝါ ပဋိပက္ခပ္ပဟာနေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ အဗ္ဘုဿဟနဝသေန ပဝတ္တမာနဿ ဝီရိယဿ သာတိသယံ တဒါတာပနန္တိ ဝီရိယမေဝ တထာ ဝုစ္စတိ, န အညေ ဓမ္မာ။ အာတာပီတိ စာယမီကာရော ပသံသာယ, အတိသယဿ ဝါ ဒီပကော။ ဝီရိယဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေါပိ တဒတ္ထော ဧဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေန သမ္မပ္ပဓာနသမင်္ဂိတာ ဝုတ္တာ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ကိလေသာနံ အာတာပနပရိတာပနဋ္ဌေနာ’’တိ။ အာတာပနဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ အာရမ္ဘ ဓာတုမာဟ အာဒိတော ဝီရိယာရမ္ဘောတိ ကတွာ, ပရိတာပနဂ္ဂဟဏေန နိက္ကမပရက္ကမဓာတုယော သဗ္ဗသော ပဋိပက္ခတော နိက္ခန္တတံ, ဥပရူပရိ ဝိသေသပ္ပတ္တိဉ္စ ဥပါဒါယ။ နိပယတိ ဝိသောသေတိ ပဋိပက္ခံ, တတော ဝါ အတ္တာနံ နိပါတိ ရက္ခတီတိ နိပကော, သမ္ပဇာနော။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ပရိဟရဏေ နိယုတ္တာတိ ပါရိဟာရိကာ။
အဘိက္ကမာဒီနိ သဗ္ဗကိစ္စာနိ သာတ္ထကသမ္ပဇညာဒိဝသေန ပရိစ္ဆိဇ္ဇ နေတီတိ သဗ္ဗကိစ္စပရိဏာယိကာ။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝါ ဥဂ္ဂဟော ပရိပုစ္ဆာ ဘာဝနာရမ္ဘော မနသိကာရဝိဓိ, တတ္ထ စ သက္ကစ္စကာရိတာ သာတစ္စကာရိတာ သပ္ပါယကာရိတာ နိမိတ္တကုသလတာ ပဟိတတ္တတာ အန္တရာအသင်္ကောစော ဣန္ဒြိယသမတ္တပဋိပါဒနာ ဝီရိယသမတာပါဒနံ ဝီရိယသမတာယောဇနန္တိ ဧဝမာဒီနံ သဗ္ဗေသံ ကိစ္စာနံ ပရိဏာယိကာ သဗ္ဗကိစ္စပရိဏာယိကာ။ ဘယံ ဣက္ခတီတိ ဘိက္ခူတိ သာဓာရဏတော ဘိက္ခုလက္ခဏကထနေန ပဋိပတ္တိယာဝ ဘိက္ခုဘာဝေါ, န ဘိက္ခကဘိန္နပဋဓရာဒိဘာဝေနာတိ ဒဿေတိ။ ဧဝံ ဟိ ကတကိစ္စာနံ သာမဏေရာဒီနံ, ပဋိပန္နာနဉ္စ အပဗ္ဗဇိတာနမ္ပိ သင်္ဂဟော ကတော ဟောတိ။ ဣဓ ပန ပဋိပဇ္ဇနကဝသေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဘိန္ဒတိ ပါပကေ အကုသလေ ဓမ္မေတိ ဝါ ဘိက္ခု။ သော ဣမံ ဝိဇဋယေတိ ယော နရော သပ္ပညော သီလေ ပတိဋ္ဌာယ အာတာပီ နိပကော စိတ္တံ ပညဉ္စ ဘာဝယန္တိ ဝုတ္တော, သော ဘိက္ခု ဣမံ တဏှာဇဋံ ဝိဇဋယေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဒါနိ တမ္ပိ ဝိဇဋနံ ဝေဠုဂုမ္ဗဝိဇဋနေန ဥပမေတွာ ဒဿေတုံ ဂါထာယ ယထာဝုတ္တေ သီလာဒိဓမ္မေ ‘‘ဣမိနာ စ သီလေနာ’’တိအာဒိနာ ပစ္စာမသတိ။ တတ္ထ ယသ္မာ ယောဂါဝစရသန္တာနဂတာ နာနာက္ခဏိကာ မိဿကာ သီလာဒိဓမ္မာ ဂါထာယ ဂဟိတာ, တသ္မာ တေ ဧကစ္စံ ဂဏှန္တော ‘‘ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော’’တိ အာဟ။ န ဟိ တေ ဆ ဓမ္မာ ဧကသ္မိံ သန္တာနေ ဧကသ္မိံ
ခဏေ လဗ္ဘန္တိ။ ယသ္မာ စ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန ဂါထာ ဘာသိတာ, တသ္မာ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနမေဝ ဥပမံ ဒဿေန္တော ‘‘သေယျထာပိ နာမ ပုရိသော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သုနိသိတန္တိ သုဋ္ဌု နိသိတံ, အတိဝိယ တိခိဏန္တိ အတ္ထော။ သတ္ထဿ နိသာနသိလာယံ နိသိတတရဘာဝကရဏံ, ဗာဟုဗလေန စဿ ဥက္ခိပနန္တိ ဥဘယမ္ပေတံ အတ္ထာပန္နံ ကတွာ ဥပမာ ဝုတ္တာတိ တဒုဘယံ ဥပမေယျေ ဒဿေန္တော ‘‘သမာဓိသိလာယံ သုနိသိတံ…ပေ… ပညာဟတ္ထေန ဥက္ခိပိတွာ’’တိ အာဟ။ သမာဓိဂုဏေန ဟိ ပညာယ တိက္ခဘာဝေါ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၅၊ ၄။၉၉၊ ၅။၁၀၇၁၊ နေတ္တိ။ ၄၀၊ မိ။ ပ။ ၂။၁။၁၄)။ ဝီရိယဉ္စဿာ ဥပတ္ထမ္ဘကံ ပဂ္ဂဏှနတော။ ဝိဇဋေယျာတိ ဝိဇဋေတုံ သက္ကုဏေယျ။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာယ ဟိ ဝတ္တမာနာယ ယောဂါဝစရော တဏှာဇဋံ ဝိဇဋေတုံ သမတ္ထော နာမ။ ဝိဇဋနံ စေတ္ထ သမုစ္ဆေဒဝသေန ပဟာနန္တိ အာဟ ‘‘သဉ္ဆိန္ဒေယျ သမ္ပဒါလေယျာ’’တိ။ ဒက္ခိဏံ အရဟတီတိ ဒက္ခိဏေယျော, အဂ္ဂေါ စ သော ဒက္ခိဏေယျော စာတိ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော, အဂ္ဂါ ဝါ ဒက္ခိဏာ အဂ္ဂဒက္ခိဏာ, တံ အရဟတီတိ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော။
ဋ္ဌ ၅။ တတြာတိ တဿံ ဂါထာယံ။ အယန္တိ ‘‘နရော’’တိ စ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ စ ဝုတ္တော ယောဂါဝစရော။ ပုန တတြာတိ တဿံ ပညာယံ။ အဿာတိ ဘိက္ခုနော။ ကတ္တရိ စေတံ သာမိဝစနံ, အနေနာတိ အတ္ထော။ ကရဏီယံ နတ္ထိ ဝိသေသာဓာနဿ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိပညာယ အဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘ပုရိမကမ္မာနုဘာဝေနေဝ ဟိဿ သာ သိဒ္ဓါ’’တိ။ တေနာတိ ယောဂိနာ။ ဘာဝနာယံ သတတပဝတ္တိတဝီရိယတာယ သာတစ္စကာရိနာ။ ပညာဝသေနာတိ ယထာဝုတ္တနေပက္ကသင်္ခါတပညာဝသေန။ ယံ ကိဉ္စိ ကတ္တဗ္ဗံ, တဿ သဗ္ဗဿ သမ္ပဇာနဝသေနေဝ ကရဏသီလော, တတ္ထ ဝါ သမ္ပဇာနကာရော ဧတဿ အတ္ထိ, သမ္ပဇာနဿ ဝါ အသမ္မောဟဿ ကာရကော ဥပ္ပါဒကောတိ သမ္ပဇာနကာရီ, တေန သမ္ပဇာနကာရိနာ။ အတြာတိ အဿံ ဂါထာယံ။ သီလာဒိသမ္ပာဒနေ ဝီရိယဿ တေသံ အင်္ဂဘာဝတော တံ ဝိသုံ အဂ္ဂဟေတွာ ‘‘သီလသမာဓိပညာမုခေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။
‘‘ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဒဿေတီ’’တိ အဝိဘာဂတော ဒေသနာယ ပိဏ္ဍတ္ထံ ဝတွာ ပုန တံ ဝိဘာဂတော ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္တာဝတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကာယ ဒေသနာယ။ သိက္ခာတိ သိက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌေန သိက္ခာ။ သိက္ခနံ စေတ္ထ အာသေဝနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သီလာဒိဓမ္မေဟိ သံဝရဏာဒိဝသေန အာသေဝန္တော တေ
သိက္ခတီတိ ဝုစ္စတိ။ သာသနန္တိ ပဋိပတ္တိသာသနံ။ ဥပနိဿယော ဗလဝကာရဏံ။ ဝဇ္ဇနံ အနုပဂမနံ။ သေဝနာ ဘာဝနာ။ ပဋိပက္ခောတိ ပဟာယကပဋိပက္ခော။ ယဒိပိ ဂါထာယံ ‘‘သီလေ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တံ, န ‘‘အဓိသီလေ’’တိ။ တံ ပန တဏှာဇဋာဝိဇဋနဿ ပတိဋ္ဌာဘူတံ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘သီလေန အဓိသီလသိက္ခာ ပကာသိတာ’’တိ။ ဘဝဂါမိ ဟိ သီလံ သီလမေဝ, ဝိဘဝဂါမိ သီလံ အဓိသီလသိက္ခာ။ သာမညဇောတနာ ဟိ ဝိသေသေ အဝတိဋ္ဌတီတိ။ ဧသ နယော သေသသိက္ခာသုပိ။
သီလေနာတိ အဓိသီလသိက္ခာဘူတေန သီလေန။ တံ ဟိ အနညသာဓာရဏတာယ သာသနဿ အာဒိကလျာဏတံ ပကာသေတိ, န ယမနိယမာဒိမတ္တံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သီလဉ္စ သုဝိသုဒ္ဓံ, သဗ္ဗပါပဿ အကရဏ’’န္တိ စ။ ကုသလာနန္တိ မဂ္ဂကုသလာနံ။ ကုသလာနန္တိ ဝါ အနဝဇ္ဇာနံ။ တေန အရိယဖလဓမ္မာနမ္ပိ သင်္ဂဟော သိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ သဗ္ဗပါပဿ အကရဏန္တိ သဗ္ဗဿာပိ သာဝဇ္ဇဿ အကိရိယာ အနဇ္ဈာပဇ္ဇနံ။ ဧတေန စာရိတ္တဝါရိတ္တဘေဒဿ သဗ္ဗဿ သီလဿ ဂဟဏံ ကတံ ဟောတိ။ ကတ္တဗ္ဗာကရဏမ္ပိ ဟိ သာဝဇ္ဇမေဝါတိ။ အာဒိဝစနတောတိ ဂါထာယံ ဝုတ္တသမာဓိပညာနံ အာဒိမှိ ဝစနတော။ အာဒိဘာဝေါ စဿ တမ္မူလကတ္တာ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာနံ။ အာဒီနံ ဝါ ဝစနံ အာဒိဝစနံ။ အာဒိသဒ္ဒေန စေတ္ထ ‘‘သီလံ သမာဓိ ပညာ စ, ဝိမုတ္တိ စ အနုတ္တရာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၈၆) ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သီလဿ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ ဝိပ္ပဋိသာရာဒိဟေတူနံ ဒူရီကရဏတော အဝိပ္ပဋိသာရာဒိဂုဏာဝဟံ။ ‘‘အဝိပ္ပဋိသာရာဒိဂုဏာဝဟတ္တာ’’တိ ဧတေန န ကေဝလံ သီလဿ ကလျာဏတာဝ ဝိဘာဝိတာ, အထ ခေါ အာဒိဘာဝေါပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တထာ ဟိဿ သုတ္တေ (ပရိ။ ၃၆၆) အဝိပ္ပဋိသာရာဒီနံ ဝိမုတ္တိဉာဏပရိယောသာနာနံ ပရမ္ပရပစ္စယတာ ဝုတ္တာ။ သမာဓိနာတိ အဓိစိတ္တသိက္ခာဘူတေန သမာဓိနာ။ သကလံ သာသနံ သင်္ဂဟေတွာ ပဝတ္တာယ ဂါထာယ အာဒိပဒေန အာဒိမှိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဿ သီလဿ, တတိယပဒေန ပရိယောသာနေ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာယ ပညာယ ဂဟိတတ္တာ မဇ္ဈေ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗော သမာဓိ ပါရိသေသတော ဒုတိယပဒေန ဂယှတီတိ ‘‘ကုသလဿ ဥပသမ္ပဒါတိအာဒိဝစနတော ဟိ သမာဓိ သာသနဿ မဇ္ဈေ’’တိ ဝုတ္တံ, န ကုသလသဒ္ဒဿ သမာဓိပရိယာယတ္တာ။ ပုဗ္ဗူပနိဿယဝတော ဟိ သမာဟိတတာဒိအဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂမေန အဘိနီဟာရက္ခမတာ သမာဓိဿ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိဂုဏာဝဟတ္တံ, အဂ္ဂမဂ္ဂပညာယ အဓိဂတာယ ယဒတ္ထံ ပဗ္ဗဇတိ, တံ ပရိယောသိတန္တိ ပညာ
သာသနဿ ပရိယောသာနံ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘သိက္ခာနိသံသမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဗြဟ္မစရိယံ ဝုဿတိ သဒ္ဓါဓိပတေယျံ ပညုတ္တရံ ဝိမုတ္တိသာရ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၄။၂၄၅)။ သကံ စိတ္တံ သစိတ္တံ, သစိတ္တဿ သဗ္ဗသော ကိလေသာနံ သမုစ္ဆိန္ဒနေန ဝိသောဓနံ သစိတ္တပရိယောဒါပနံ။ ဧဝံ ပန ပညာကိစ္စေ မတ္ထကပ္ပတ္တေ ဥတ္တရိ ကရဏီယာဘာဝတော သာသနဿ ပညုတ္တရတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တာဒိဘာဝါဝဟနတောတိ ယာဒိသော ဣဋ္ဌေသု, လာဘာဒီသု စ အနုနယာဘာဝတော, တာဒိသော အနိဋ္ဌေသု, အလာဘာဒီသု စ ပဋိဃာဘာဝတော။ တတော ဧဝ ဝါ ယာဒိသော အနာပါထဂတေသု ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု, တာဒိသော အာပါထဂတေသုပီတိ တာဒီ။ တဿ ဘာဝေါ တာဒိဘာဝေါ, တဿ အာဝဟနတော။ ဝါတေနာတိ ဝါတဟေတု။ န သမီရတီတိ န စလတိ။ န သမိဉ္ဇန္တီတိ န ဖန္ဒန္တိ, ကုတော စလနန္တိ အဓိပ္ပါယော။
တထာတိ ယထာ သီလာဒယော အဓိသီလသိက္ခာဒီနံ ပကာသကာ, တထာ တေဝိဇ္ဇတာဒီနံ ဥပနိဿယဿာတိ တေသံ ပကာသနာကာရူပသံဟာရတ္ထော တထာ-သဒ္ဒေါ။ ယသ္မာ သီလံ ဝိသုဇ္ဈမာနံ သတိသမ္ပဇညဗလေန, ကမ္မဿကတဉာဏဗလေန စ သံကိလေသမလတော ဝိသုဇ္ဈတိ ပါရိပူရိဉ္စ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ သီလသမ္ပဒါ သိဇ္ဈမာနာ ဥပနိဿယသမ္ပတ္တိဘာဝေန သတိဗလံ, ဉာဏဗလဉ္စ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ တဿာ ဝိဇ္ဇတ္တယူပနိဿယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ သဘာဂဟေတုသမ္ပာဒနတော။ သတိနေပက္ကေန ဟိ ပုဗ္ဗေနိဝါသဝိဇ္ဇာသိဒ္ဓိ, သမ္ပဇညေန သဗ္ဗကိစ္စေသု သုဒိဋ္ဌကာရိတာပရိစယေန စုတူပပါတဉာဏာနုဗန္ဓာယ ဒုတိယဝိဇ္ဇာသိဒ္ဓိ, ဝီတိက္ကမာဘာဝေန သံကိလေသပ္ပဟာနသဗ္ဘာဝတော ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယတာဝသေန အဇ္ဈာသယသုဒ္ဓိယာ တတိယဝိဇ္ဇာသိဒ္ဓိ။ ပုရေတရံ သိဒ္ဓါနံ သမာဓိပညာနံ ပါရိပူရိံ ဝိနာ သီလဿ အာသဝက္ခယဉာဏူပနိဿယတာ သုက္ခဝိပဿကခီဏာသဝေဟိ ဒီပေတဗ္ဗာ။ သမာဓိပညာ ဝိယ အဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါနံ သီလံ န သဘာဂဟေတူတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘န တတော ပရ’’န္တိ။ ‘‘သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၅၊ ၄။၉၉၊ နေတ္တိ။ ၄၀၊ မိ။ ပ။ ၂။၁။၁၄) ဝစနတော သမာဓိသမ္ပဒါ ဆဠဘိညတာယ ဥပနိဿယော။ ပညာ ဝိယ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ သမာဓိ န သဘာဂဟေတူတိ ဝုတ္တံ ‘‘န တတော ပရ’’န္တိ။ ‘‘ယောဂါ ဝေ ဇာယတေ ဘူရီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၂၈၂) ဝစနတော ပုဗ္ဗယောဂေန, ဂရုဝါသဒေသဘာသာကဩသလ္လဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဒီဟိ စ ပရိဘာဝိတာ ပညာသမ္ပတ္တိ ပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဿ
ဥပနိဿယော ပစ္စေကဗောဓိသမ္မာသမ္ဗောဓိယောပိ ပညာသမ္ပတ္တိသန္နိဿယာတိ ပညာယ အနဓိဂန္တဗ္ဗဿ ဝိသေသဿ အဘာဝတော, တဿာ စ ပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဿ ဧကန္တိကကာရဏတော ဟေဋ္ဌာ ဝိယ ‘‘န တတော ပရ’’န္တိ အဝတွာ ‘‘န အညေန ကာရဏေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဧတ္ထ စ ‘‘သီလသမ္ပတ္တိဉှိ နိဿာယာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ယဿ သမာဓိဝိဇမ္ဘနဘူတာ အနဝသေသာ ဆ အဘိညာ န ဣဇ္ဈန္တိ, တဿ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝသေန န သမာဓိသမ္ပဒါ အတ္ထီတိ။ သတိပိ ဝိဇ္ဇာနံ အဘိညေကဒေသဘာဝေ သီလသမ္ပတ္တိသမုဒါဂတာ ဧဝ တိဿော ဝိဇ္ဇာ ဂဟိတာ။ ယထာ ဟိ ပညာသမ္ပတ္တိသမုဒါဂတာ စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿ မဂ္ဂေနေဝ ဣဇ္ဈန္တိ, မဂ္ဂက္ခဏေ ဧဝ တာသံ ပဋိလဘိတဗ္ဗတော, ဧဝံ သီလသမ္ပတ္တိသမုဒါဂတာ တိဿော ဝိဇ္ဇာ သမာဓိသမ္ပတ္တိသမုဒါဂတာ စ ဆ အဘိညာ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿ မဂ္ဂေနေဝ ဣဇ္ဈန္တီတိ မဂ္ဂါဓိဂမေနေဝ တာသံ အဓိဂမော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနဉ္စ ပစ္စေကဗောဓိသမ္မာသမ္ဗောဓိသမဓိဂမသဒိသာ ဟိ ဣမေသံ အရိယာနံ ဣမေ ဝိသေသာဓိဂမာတိ။ ဝိနယသုတ္တာဘိဓမ္မေသု သမ္မာပဋိပတ္တိယာ တေဝိဇ္ဇတာဒီနံ ဥပနိဿယတာပိ ယထာဝုတ္တဝိဓိနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
သမ္ပန္နသီလဿ ကာမသေဝနာဘာဝတော သီလေန ပဌမန္တဝိဝဇ္ဇနံ ဝုတ္တံ။ ယေဘုယျေန ဟိ သတ္တာ ကာမဟေတု ပါဏာတိပါတာဒိဝသေနာပိ အသုဒ္ဓပယောဂါ ဟောန္တိ။ ဈာနသုခလာဘိနော ကာယကိလမထဿ သမ္ဘဝေါ ဧဝ နတ္ထီတိ သမာဓိနာ ဒုတိယန္တဝိဝဇ္ဇနံ ဝုတ္တံ ဈာနသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပဖုဋကာယတ္တာ။ ပညာယာတိ မဂ္ဂပညာယ။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန ဟိ ဧကံသတော အရိယမဂ္ဂေါဝ မဇ္ဈိမာ ပဋိပတ္တိ နာမ။ ဧဝံ သန္တေပိ လောကိယပညာဝသေနပိ အန္တဒွယဝိဝဇ္ဇနံ ဝိဘာဝေတဗ္ဗံ။
သီလံ တံသမင်္ဂိနော ကာမသုဂတီသုယေဝ နိဗ္ဗတ္တာပနတော စတူဟိ အပါယေဟိ ဝိမုတ္တိယာ ကာရဏန္တိ အာဟ ‘‘သီလေန အပါယသမတိက္ကမနုပါယော ပကာသိတော ဟောတီ’’တိ။ န ဟိ ပါဏာတိပါတာဒိပဋိဝိရတိ ဒုဂ္ဂတိပရိကိလေသံ အာဝဟတိ။ သမာဓိ တံသမင်္ဂိနော မဟဂ္ဂတဘူမိယံယေဝ နိဗ္ဗတ္တာပနေန သကလကာမဘဝတော ဝိမောစေတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘သမာဓိနာ ကာမဓာတုသမတိက္ကမနုပါယော ပကာသိတော ဟောတီ’’တိ။ န ဟိ ကာမာဝစရကမ္မဿ အနုဗလပ္ပဒါယီနံ ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနံ ဝိက္ခမ္ဘကံ ဈာနံ ကာမဓာတုပရိကိလေသာဝဟံ ဟောတိ။ န စေတ္ထ ဥပစာရဇ္ဈာနံ နိဒဿေတဗ္ဗံ,
အပ္ပနာသမာဓိဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ နာပိ ‘‘သီလေနေဝ အတိက္ကမိတဗ္ဗဿ အပါယဘဝဿ သမာဓိနာ အတိက္ကမိတဗ္ဗတာ’’တိ ဝစနောကာသော။ သုဂတိဘဝမ္ပိ အတိက္ကမန္တဿ ဒုဂ္ဂတိသမတိက္ကမနေ ကာ ကထာတိ။ သဗ္ဗဘဝသမတိက္ကမနုပါယောတိ ကာမဘဝါဒီနံ နဝန္နမ္ပိ ဘဝါနံ သမတိက္ကမနုပါယော သီလသမာဓီဟိ အတိက္ကန္တာပိ ဘဝါ အနတိက္ကန္တာ ဧဝ, ကာရဏဿ အပဟီနတ္တာ။ ပညာယ ပနဿ သုပ္ပဟီနတ္တာ တေ သမတိက္ကန္တာ ဧဝ။
တဒင်္ဂပ္ပဟာနဝသေနာတိ ဒီပါလောကေနေဝ တမဿ ပုညကိရိယဝတ္ထုဂတေန တေန တေန ကုသလင်္ဂေန တဿ တဿ အကုသလင်္ဂဿ ပဟာနဝသေန။ သမာဓိနာ ဝိက္ခမ္ဘနပ္ပဟာနဝသေနာတိ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေန သမာဓိနာ ပဝတ္တိနိဝါရဏေန ဃဋပ္ပဟာရေနေဝ ဇလတလေ သေဝါလဿ တေသံ တေသံ နီဝရဏာဒိဓမ္မာနံ ပဟာနဝသေန။ ပညာယာတိ အရိယမဂ္ဂပညာယ။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနဝသေနာတိ စတုန္နံ အရိယမဂ္ဂါနံ ဘာဝိတတ္တာ တံတံမဂ္ဂဝတော အတ္တနော သန္တာနေ ‘‘ဒိဋ္ဌိဂတာနံ ပဟာနာယာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၂၇၇) ဝုတ္တဿ သမုဒယပက္ခိယဿ ကိလေသဂဏဿ အစ္စန္တံ အပ္ပဝတ္တိသင်္ခါတသမုစ္ဆိန္ဒနပ္ပဟာနဝသေန။
ကိလေသာနံ ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခောတိ သံကိလေသဓမ္မာနံ, ကမ္မကိလေသာနံ ဝါ ယော ကာယဝစီဒွါရေသု ဝီတိက္ကမော အဇ္ဈာစာရော, တဿ ပဋိပက္ခော သီလေန ပကာသိတော ဟောတိ, အဝီတိက္ကမသဘာဝတ္တာ သီလဿ။ ဩကာသာဒါနဝသေန ကိလေသာနံ စိတ္တေ ကုသလပ္ပဝတ္တိံ ပရိယာဒိယိတွာ ဥဋ္ဌာနံ ပရိယုဋ္ဌာနံ။ တံ သမာဓိ ဝိက္ခမ္ဘေတီတိ အာဟ ‘‘သမာဓိနာ ပရိယုဋ္ဌာနပဋိပက္ခော ပကာသိတော ဟောတီ’’တိ, သမာဓိဿ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာယကတ္တာ။ အပ္ပဟီနဘာဝေန သန္တာနေ အနု အနု သယနတော ကာရဏလာဘေ ဥပ္ပတ္တိရဟာ အနုသယာ, တေ ပန အနုရူပံ ကာရဏံ လဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟာ ထာမဂတာ ကာမရာဂါဒယော သတ္တ ကိလေသာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေ အရိယမဂ္ဂပညာယ သဗ္ဗသော ပဟီယန္တီတိ အာဟ ‘‘ပညာယ အနုသယပဋိပက္ခော ပကာသိတော ဟောတီ’’တိ။
ကာယဒုစ္စရိတာဒိ ဒုဋ္ဌု စရိတံ, ကိလေသေဟိ ဝါ ဒူသိတံ စရိတန္တိ ဒုစ္စရိတံ, တမေဝ ယတ္ထ ဥပ္ပန္နံ, တံ သန္တာနံ သံကိလေသေတိ ဝိဗာဓတိ, ဥပတာပေတိ စာတိ သံကိလေသော, တဿ ဝိသောဓနံ သီလေန တဒင်္ဂဝသေန ပဟာနံ ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခတ္တာ သီလဿ။ တဏှာသံကိလေသဿ ဝိသောဓနံ
ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဟာနံ ပရိယုဋ္ဌာနပဋိပက္ခတ္တာ သမာဓိဿ, တဏှာယ စဿ ဥဇုဝိပစ္စနိကဘာဝတော။ ဒိဋ္ဌိသံကိလေသဿ ဝိသောဓနံ သမုစ္ဆေဒဝသေန ပဟာနံ အနုသယပဋိပက္ခတ္တာ ပညာယ, ဒိဋ္ဌိဂတာနဉ္စ အယာထာဝဂါဟီနံ ယာထာဝဂါဟိနိယာ ပညာယ ဥဇုဝိပစ္စနိကဘာဝတော။
ကာရဏန္တိ ဥပနိဿယပစ္စယော။ သီလေသု ပရိပူရကာရီတိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ အာဒိဘူတတ္တာ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာနံ ပါရာဇိကသံဃာဒိသေသသင်္ခါတာနံ မဟာသီလသိက္ခာပဒါနံ အဝီတိက္ကမနတော ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနံ အာပဇ္ဇနေ သဟသာဝ တေဟိ ဝုဋ္ဌာနေန သီလေသု ယံ ကတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရိပူရံ သမတ္ထံ ကရောတီတိ သီလေသု ပရိပူရကာရီ။ တထာ သကဒါဂါမီတိ ‘‘သီလေသု ပရိပူရကာရီ’’တိ ဧတံ ဥပသံဟရတိ တထာ-သဒ္ဒေန။ ဧတေ ဟိ ဒွေ အရိယာ သမာဓိပါရိပန္ထိကာနံ ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ ပညာပါရိပန္ထိကဿ သစ္စပဋိစ္ဆာဒကမောဟဿ သဗ္ဗသော အသမူဟတတ္တာ သမာဓိံ, ပညဉ္စ ဘာဝေန္တာပိ သမာဓိပညာသု ယံ ကတ္တဗ္ဗံ, တံ မတ္တသော ပမာဏေန ပဒေသမတ္တမေဝ ကရောန္တီတိ သမာဓိသ္မိံ, ပညာယ စ မတ္တသော ကာရိနော ‘‘သီလေသု ပရိပူရကာရိနော’’ဣစ္စေဝ ဝုစ္စန္တိ။ အနာဂါမီ ပန ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ သမုစ္ဆိန္နတ္တာ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ။ အရဟာ သဗ္ဗသော သမ္မောဟဿ သုသမူဟတတ္တာ ပညာယ ပရိပူရကာရီ။
ဝုတ္တံ ဟေတံ ဘဂဝတာ (အ။ နိ။ ၃။၈၇) –
‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ မတ္တသော ကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော ယာနိ တာနိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ သိက္ခာပဒါနိ, တာနိ အာပဇ္ဇတိပိ ဝုဋ္ဌာတိပိ။ တံ ကိဿ ဟေတု? န ဟိ မေတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, အဘဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ ယာနိ စ ခေါ တာနိ သိက္ခာပဒါနိ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာနိ ဗြဟ္မစရိယသာရုပ္ပါနိ, တတ္ထ ဓုဝသီလော စ ဟောတိ ဌိတသီလော စ, သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု…ပေ… သော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ ဟောတိ။ သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု
ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ, ပညာယ မတ္တသော ကာရီ။ သော ယာနိ တာနိ…ပေ… သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ…ပေ… အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သီလေသု ပရိပူရကာရီ ဟောတိ, သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရီ, ပညာယ ပရိပူရကာရီ။ သော ယာနိ တာနိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ…ပေ… သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု။ သော အာသဝါနံ ခယာ…ပေ… ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ။
‘‘ကထ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ သိက္ခာဒိကေ ဝိဘဇိတွာ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ နိဂမေတုံ ‘‘ဧဝ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အညေ စာတိ တယော ဝိဝေကာ, တီဏိ ကုသလမူလာနိ, တီဏိ ဝိမောက္ခမုခါနိ, တီဏိ ဣန္ဒြိယာနီတိ ဧဝမာဒယော, သိက္ခတ္တိကာဒီဟိ အညေ စ ဂုဏတ္တိကာ။ ဧဝရူပါတိ ယာဒိသကာ သိက္ခတ္တိကာဒယော ဣဓ သီလာဒီဟိ ပကာသိတာ ဟောန္တိ, ဧဒိသာ။
ဧတ္ထ ဟိ ဝိဝဋ္ဋသန္နိဿိတဿ သီလဿ ဣဓာဓိပ္ပေတတ္တာ သီလေန ကာယဝိဝေကော ပကာသိတော ဟောတိ, သမာဓိနာ စိတ္တဝိဝေကော, ပညာယ ဥပဓိဝိဝေကော။ တထာ သီလေန အဒေါသော ကုသလမူလံ ပကာသိတံ ဟောတိ, တိတိက္ခပ္ပဓာနတာယ, အပရူပဃာတသဘာဝတာယ စ သီလဿ။ သမာဓိနာ အလောဘော ကုသလမူလံ, လောဘပဋိပက္ခတော, အလောဘပဓာနတာယ စ သမာဓိဿ။ ပညာယ ပန အမောဟောယေဝ။ သီလေန စ အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခံ ပကာသိတံ ဟောတိ။ အဒေါသပ္ပဓာနံ ဟိ သီလသမ္ပဒံ နိဿာယ ဒေါသေ အာဒီနဝဒဿိနော အနိစ္စာနုပဿနာ သုခေနေဝ ဣဇ္ဈတိ, အနိစ္စာနုပဿနာ စ အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခံ။ သမာဓိနာ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခံ။ ပညာယ သုညတဝိမောက္ခမုခံ။ အလောဘပ္ပဓာနံ ဟိ ကာမနိဿရဏံ သမာဓိသမ္ပဒံ နိဿာယ ကာမေသု အာဒီနဝဒဿိနော ဒုက္ခာနုပဿနာ သုခေနေဝ ဣဇ္ဈတိ, ဒုက္ခာနုပဿနာ စ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခံ။ ပညာသမ္ပဒံ နိဿာယ အနတ္တာနုပဿနာ သုခေနေဝ ဣဇ္ဈတိ, အနတ္တာနုပဿနာ စ သုညတဝိမောက္ခမုခံ။ တထာ သီလေန အနညာတညဿာမီတိန္ဒြိယံ ပကာသိတံ ဟောတိ။ တံ ဟိ သီလေသု ပရိပူရကာရိနော အဋ္ဌမကဿ ဣန္ဒြိယံ။ သမာဓိနာ အညိန္ဒြိယံ။ တံ ဟိ ဥက္ကံသဂတံ သမာဓိသ္မိံ ပရိပူရကာရိနော အနာဂါမိနော, အဂ္ဂမဂ္ဂဋ္ဌဿ စ ဣန္ဒြိယံ။ ပညာယ အညာတာဝိန္ဒြိယံ ပကာသိတံ ဟောတိ။ တဒုပ္ပတ္တိယာ ဟိ အရဟာ ပညာယ ပရိပူရကာရီတိ။ ဣမိနာ နယေန အညေ စ ဧဝရူပါ ဂုဏတ္တိကာ သီလာဒီဟိ ပကာသေတဗ္ဗာ။
၁။ သီလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
သီလသရူပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ အနေကဂုဏသင်္ဂါဟကေနာတိ အဓိသီလသိက္ခာဒီနံ, အညေသဉ္စ အနေကေသံ ဂုဏာနံ သင်္ဂါဟကေန။ သီလသမာဓိပညာမုခေနာတိ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ ပ။ ၂၇၇၊ ထေရဂါ။ ၆၇၆၊ နေတ္တိ။ ၅) ဝိယ ဝိပဿနာမတ္တာဒိမုခေန သင်္ခေပတော အဒေသေတွာ သီလသမာဓိပညာမုခေန ဒေသိတောပိ, သတ္တတိံသာယပိ ဝါ ဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂန္တောဂဓတ္တာ တတ္ထ သီလသမာဓိပညာ မုခံ ပမုခံ ကတွာ ဒေသိတောပိ။ ဧတေန သီလသမာဓိပညာသု အဝသေသဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ သဘာဝတော, ဥပကာရတော စ အန္တောဂဓဘာဝေါ ဒီပိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အတိသင်္ခေပဒေသိတောယေဝ ဟောတိ သဘာဝဝိဘာဂါဒိတော အဝိဘာဝိတတ္တာ။ နာလန္တိ န ပရိယတ္တံ န သမတ္ထံ။ သဗ္ဗေသန္တိ နာတိသင်္ခေပနာတိဝိတ္ထာရရုစီနမ္ပိ, ဝိပဉ္စိတညုနေယျာနမ္ပိ ဝါ။ သင်္ခေပဒေသနာ ဟိ သံခိတ္တရုစီနံ, ဥဂ္ဃဋိတညူနံယေဝ စ ဥပကာရာယ ဟောတိ, န ပနိတရေသံ။ အဿ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဿ။ ပုစ္ဆနဋ္ဌေန ပဉှာ, ကိရိယာ ကရဏံ ကမ္မံ, ပဉှာဝ ကမ္မံ ပဉှာကမ္မံ, ပုစ္ဆနပယောဂေါ။
ကိံ သီလန္တိ သရူပပုစ္ဆာ။ ကေနဋ္ဌေန သီလန္တိ ကေန အတ္ထေန သီလန္တိ ဝုစ္စတိ, ‘‘သီလ္လ’န္တိ ပဒံ ကံ အဘိဓေယျံ နိဿာယ ပဝတ္တန္တိ အတ္ထော။ တယိဒံ သီလံ သဘာဝတော, ကိစ္စတော, ဥပဋ္ဌာနာကာရတော, အာသန္နကာရဏတော စ ကထံ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ကာနဿ လက္ခဏရသပစ္စုပဋ္ဌာနပဒဋ္ဌာနာနီ’’တိ။ ပဋိပတ္တိ နာမ ဒိဋ္ဌာနိသံသေ ဧဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ကိမာနိသံသ’’န္တိ။ ကတိဝိဓန္တိ ပဘေဒပုစ္ဆာ။ ဝိဘာဂဝန္တာနံ ဟိ သဘာဝဝိဘာဝနံ ဝိဘာဂဒဿနမုခေနေဝ ဟောတီတိ။ ဝေါဒါနံ ဝိသုဒ္ဓိ။ သာ စ သံကိလေသမလဝိမုတ္တိ။ တံ ဣစ္ဆန္တေန ယသ္မာ ဥပါယကောသလ္လတ္ထိနာ အနုပါယကောသလ္လံ ဝိယ သံကိလေသော ဇာနိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ကော စဿ သံကိလေသော’’တိ။
တတြာတိ တသ္မိံ, တဿ ဝါ ပဉှာကမ္မဿ။ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ ဝိဝရဏံ။ ပုစ္ဆိတော ဟိ အတ္ထော အဝိဘာဝိတတ္တာ နိဂူဠှော မုဋ္ဌိယံ ကတော ဝိယ တိဋ္ဌတိ။ တဿ ဝိဝရဏံ ဝိဿဇ္ဇနံ ဝိဘူတဘာဝကာရဏတော။ ပါဏာတိပါတာဒီဟီတိ
ဧတ္ထ ပါဏောတိ ဝေါဟာရတော သတ္တော, ပရမတ္ထတော ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ တဿ သရသေနေဝ ပတနသဘာဝဿ အန္တရေ ဧဝ အတိဝ ပါတနံ အတိပါတော, သဏိကံ ပတိတုံ အဒတွာ သီဃံ ပါတနန္တိ အတ္ထော, အတိက္ကမ္မ ဝါ သတ္ထာဒီဟိ အဘိဘဝိတွာ ပါတနံ အတိပါတော, ပါဏဃာတော။ အာဒိသဒ္ဒေန အဒိန္နာဒါနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ တေဟိ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ ဒုဿီလျကမ္မေဟိ။ ဝိရမန္တဿာတိ သမာဒါနဝိရတိဝသေန, သမ္ပတ္တဝိရတိဝသေန စ ဩရမန္တဿ။ ဝတ္တပဋိပတ္တိန္တိ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တာဒိဝတ္တကရဏံ။ စေတနာဒယော ဓမ္မာတိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ပါဠိဝသေန ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စေတယတီတိ စေတနာ, အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ သဒ္ဓိံ အာရမ္မဏေ အဘိသန္ဒဟတီတိ အတ္ထော။ စေတနာယ အနုကူလဝသေနေဝ ဟိ တံသမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တန္တိ။ စေတနာ ကာမံ ကုသလတ္တိကသာဓာရဏာ, ဣဓ ပန သီလစေတနာ အဓိပ္ပေတာတိ ကတွာ ‘‘ကုသလာ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စေတသိ နိယုတ္တံ စေတသိကံ, စိတ္တသမ္ပယုတ္တန္တိ အတ္ထော။ စေတနာယ သတိပိ စေတသိကတ္တေ ‘‘စေတနာ သီလ္လ’န္တိ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ တဒညမေဝ ဝိရတိအနဘိဇ္ဈာဒိကံ စေတသိကံ သီလံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ဂေါဗလီဗဒ္ဒဉာယေန။ သံဝရဏံ သံဝရော။ ယထာ အကုသလာ ဓမ္မာ စိတ္တေ န ဩတရန္တိ, တထာ ပိဒဟနံ။ အဝီတိက္ကမော ဝီတိက္ကမဿ ပဋိပက္ခဘူတာ အဝီတိက္ကမဝသေန ပဝတ္တစိတ္တစေတသိကာ။ တတ္ထ စေတနာ သီလံ နာမာတိအာဒိ ယထာဝုတ္တဿ သုတ္တပဒဿ ဝိဝရဏံ။ ဝိရမန္တဿ စေတနာတိ ဝိရတိသမ္ပယုတ္တံ ပဓာနဘူတံ စေတနမာဟ။ ပူရေန္တဿ စေတနာတိ ဝတ္တပဋိပတ္တိအာယူဟိနီ။ ဝိရမန္တဿ ဝိရတီတိ ဝိရတိယာ ပဓာနဘာဝံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။
ဧတ္ထ ဟိ ယဒါ ‘‘တိဝိဓာ, ဘိက္ခဝေ, ကာယသဉ္စေတနာ ကုသလံ ကာယကမ္မ’’န္တိအာဒိ (ကထာ။ ၅၃၉) ဝစနတော ပါဏာတိပါတာဒီနံ ပဋိပက္ခဘူတာ တဗ္ဗိရတိဝိသိဋ္ဌာ စေတနာ တထာပဝတ္တာ ပဓာနဘာဝေန ပါဏာတိပါတာဒိပဋိဝိရတိသာဓိကာ ဟောတိ, တဒါ တံသမ္ပယုတ္တာ ဝိရတိအနဘိဇ္ဈာဒယော စ စေတနာပက္ခိကာ ဝါ, အဗ္ဗောဟာရိကာ ဝါတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ စေတနာသီလံ ဝုတ္တံ။ ယဒါ ပန ပါဏာတိပါတာဒီဟိ သင်္ကောစံ အာပဇ္ဇန္တဿ တတော ဝိရမဏာကာရေန ပဝတ္တမာနာ စေတနာဝိသိဋ္ဌာ ဝိရတိ, အနဘိဇ္ဈာဒယော စ တတ္ထ တတ္ထ ပဓာနဘာဝေန ကိစ္စသာဓိကာ ဟောန္တိ, တဒါ တံသမ္ပယုတ္တာ စေတနာ
ဝိရတိအာဒိပက္ခိကာ ဝါ ဟောတိ, အဗ္ဗောဟာရိကာ ဝါတိ ဣမမတ္ထံ သန္ဓာယ စေတသိကသီလံ ဝုတ္တံ။
ဣဒါနိ သုတ္တေ အာဂတနယေန ကုသလကမ္မပထဝသေန စေတနာစေတသိကသီလာနိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပဇဟန္တဿာတိ သမာဒါနဝသေန ‘‘ဣတော ပဋ္ဌာယ န ကရိဿာမီ’’တိ သမ္ပတ္တဝတ္ထုကာနိပိ အနဇ္ဈာစရဏေန ပဇဟန္တဿ။ သတ္တ ကမ္မပထစေတနာတိ ပါဏာတိပါတာဒိပဟာနသာဓိကာ ပဋိပါဋိယာ သတ္တ ကုသလကမ္မပထစေတနာ။ အဘိဇ္ဈာဒိဝသေန ယံ ပရဒါရဂမနာဒိ ကရီယတိ, တဿ ပဟာယကာ အနဘိဇ္ဈာဒယော သီလန္တိ အာဟ ‘‘စေတသိကံ သီလံ နာမ အနဘိဇ္ဈာ…ပေ… သမ္မာဒိဋ္ဌိဓမ္မာ’’တိ။ ယထာ ဟိ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒဝသေန မိစ္ဆာစာရပါဏာတိပါတာဒယော ကရီယန္တိ, ဧဝံ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေနာပိ တေ ပုတ္တမုခဒဿနာဒိအတ္ထံ ကရီယန္တိ။ တေသဉ္စ ပဇဟနကာ အနဘိဇ္ဈာဒယောတိ။ ပါတိမောက္ခသံဝရော စာရိတ္တဝါရိတ္တဝိဘာဂံ ဝိနယပရိယာပန္နံ သိက္ခာပဒသီလံ။ သတိသံဝရော မနစ္ဆဋ္ဌာနံ ဣန္ဒြိယာနံ အာရက္ခာ, သာ စ တထာပဝတ္တာ သတိယေဝ။ ဉာဏသံဝရော ပညာ။ ခန္တိသံဝရော အဓိဝါသနာ, သာ စ တထာပဝတ္တာ အဒေါသပဓာနာ ခန္ဓာ, အဒေါသော ဧဝ ဝါ။ ဝီရိယသံဝရော ကာမဝိတက္ကာဒီနံ ဝိနောဒနဝသေန ပဝတ္တံ ဝီရိယံ။ ပါတိမောက္ခသံဝရသတိသံဝရာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
သောတာနီတိ တဏှာဒိဋ္ဌိအဝိဇ္ဇာဒုစ္စရိတအဝသိဋ္ဌကိလေသသောတာနိ။ ‘‘သောတာနံ သံဝရံ ဗြူမီ’’တိ ဝတွာ ‘‘ပညာယေတေ ပိဓိယျရေ’’တိ ဝစနေန သောတာနံ သံဝရော ပိဒဟနံ သမုစ္ဆေဒနံ ဉာဏန္တိ ဝိညာယတိ။
ဣဒမတ္ထိကတံ မနသိ ကတွာ ယေန ဉာဏေန ယောနိသော ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စယာ ပဋိသေဝီယန္တိ။ တံ ပစ္စယပဋိသေဝနမ္ပိ ဉာဏသဘာဝတ္တာ ဧတ္ထေဝ ဉာဏသံဝရေ ဧဝ သမောဓာနံ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ခမတိ အဓိဝါသေတီတိ ခမော။ ဥပ္ပန္နန္တိ တသ္မိံ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ ဇာတံ နိဗ္ဗတ္တံ။ ကာမဝိတက္ကန္တိ ကာမူပသံဟိတံ ဝိတက္ကံ။ နာဓိဝါသေတီတိ စိတ္တံ အာရောပေတွာ အဗ္ဘန္တရေ န ဝါသေတိ။ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိပီတိ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌံ မိစ္ဆာဇီဝံ ပဟာယ အနဝဇ္ဇေန ပစ္စယပရိယေသနေန သိဇ္ဈနကံ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလမ္ပိ ဧတ္ထေဝ ဝီရိယသံဝရေ ဧဝ သမောဓာနံ ဂစ္ဆတိ ဝီရိယသာဓနတ္တာ။ ဧတ္ထ စ ယထာ ဉာဏံ တဏှာဒိသောတာနံ ပဝတ္တိနိဝါရဏတော ပိဒဟနဋ္ဌေန သံဝရဏတော သံဝရော စ, ပရတော ပဝတ္တနကဂုဏာနံ အာဓာရာဒိဘာဝတော သီလနဋ္ဌေန
သီလံ, ဧဝံ ခန္တိ အနဓိဝါသနေန ဥပ္ပဇ္ဇနကကိလေသာနံ အဓိဝါသနေန သံဝရဏတော သံဝရော စ, ခမနဟေတု ဥပ္ပဇ္ဇနကဂုဏာနံ အာဓာရာဒိဘာဝတော သီလနဋ္ဌေန သီလံ, ဝီရိယံ ဝိနောဒေတဗ္ဗာနံ ပါပဓမ္မာနံ ဝိနောဒနေန သံဝရဏတော သံဝရော စ, ဝိနောဒနဟေတု ဥပ္ပဇ္ဇနကဂုဏာနံ အာဓာရာဒိဘာဝတော သီလနဋ္ဌေန သီလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယထာ ပန ပါတိမောက္ခသီလာဒိ တဿ တဿ ပါပဓမ္မဿ ပဝတ္တိတုံ အပ္ပဒါနဝသေန သံဝရဏံ ပိဒဟနံ, တံ ဥပါဒါယ သံဝရော, ဧဝံ အသမာဒိန္နသီလဿ အာဂတဝတ္ထုတော ဝိရမဏမ္ပီတိ အာဟ ‘‘ယာ စ ပါပဘီရုကာနံ…ပေ… သံဝရသီလန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။ န ဝီတိက္ကမတိ ဧတေနာတိ အဝီတိက္ကမော။ တထာပဝတ္တော ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါ။
ဋ္ဌ ၇။ အဝသေသေသု ပန ပဉှေသု။ သမာဓာနံ သဏ္ဌပနံ။ ဒုဿီလျဝသေန ဟိ ပဝတ္တာ ကာယကမ္မာဒယော သမ္ပတိ, အာယတိဉ္စ အဟိတဒုက္ခာဝဟာ, န သမ္မာ ဌပိတာတိ အသဏ္ဌပိတာ ဝိပ္ပကိဏ္ဏာ ဝိသဋာ စ နာမ ဟောန္တိ, သုသီလျဝသေန ပန ပဝတ္တာ တဗ္ဗိပရိယာယတော သဏ္ဌပိတာ အဝိပ္ပကိဏ္ဏာ အဝိသဋာ စ နာမ ဟောန္တိ ယထာ တံ ဩက္ခိတ္တစက္ခုတာ အဗာဟုပ္ပစာလနာဒိ။ တေနာဟ ‘‘ကာယကမ္မာဒီနံ သုသီလျဝသေန အဝိပ္ပကိဏ္ဏတာတိ အတ္ထော’’တိ။ ဧတေန သမာဓိကိစ္စတော သီလနံ ဝိသေသေတိ။ တဿ ဟိ သမာဓာနံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ အဝိက္ခေပဟေတုတာ။ ဣဒံ ကာယကမ္မာဒီနံ သဏ္ဌပနံ သံယမနံ။ ဥပဓာရဏံ အဓိဋ္ဌာနံ မူလဘာဝေါ။ တထာ ဟိဿ အာဒိစရဏာဒိဘာဝေါ ဝုတ္တော။ တေန ပထဝီဓာတုကိစ္စတော သီလနံ ဝိသေသိတံ ဟောတိ။ သာ ဟိ သဟဇာတရူပဓမ္မာနံ သန္ဓာရဏဝသေန ပဝတ္တတိ။ ဣဒံ ပန အနဝဇ္ဇဓမ္မာနံ မူလာဓိဋ္ဌာနဘာဝေန။ တေနာဟ ‘‘ကုသလာနံ ဓမ္မာန’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ကုသလဓမ္မာ နာမ သပုဗ္ဗဘာဂါ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရာ ဓမ္မာ။ အညေ ပန အာစရိယာ။ သိရဋ္ဌောတိ ယထာ သိရသိ ဆိန္နေ သဗ္ဗော အတ္တဘာဝေါ ဝိနဿတိ, ဧဝံ သီလေ ဘိန္နေ သဗ္ဗံ ဂုဏသရီရံ ဝိနဿတိ။ တသ္မာ တဿ ဥတ္တမင်္ဂဋ္ဌော သီလဋ္ဌော။ ‘‘သိရော သီသ’’န္တိ ဝါ ဝတ္တဗ္ဗေ နိရုတ္တိနယေန ‘‘သီလ္လ’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ သီတလဋ္ဌော ပရိဠာဟဝူပသမနဋ္ဌော။ တေန တ-ကာရဿ လောပံ ကတွာ နိရုတ္တိနယေနေဝ ‘‘သီလ္လ’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ တထာ ဟိဒံ ပယောဂသမ္ပာဒိတံ သဗ္ဗကိလေသပရိဠာဟဝူပသမကရံ ဟောတိ။
ဧဝမာဒိနာတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သယန္တိ အကုသလာ ဧတသ္မိံ သတိ အပဝိဋ္ဌာ ဟောန္တီတိ သီလံ, သုပန္တိ ဝါ တေန ဝိဟတုဿာဟာနိ သဗ္ဗဒုစ္စရိတာနီတိ သီလံ, သဗ္ဗေသံ ဝါ ကုသလဓမ္မာနံ ပဝေသာရဟသာလာတိ သီလန္တိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၈။ ‘‘သီလနဋ္ဌေန သီလ္လ’န္တိ ပုဗ္ဗေ သဒ္ဒတ္ထုဒ္ဓါရေန ပကာသိတောပိ ဘာဝတ္ထော ဧဝါတိ အာဟ ‘‘သီလနံ လက္ခဏံ တဿာ’’တိ။ န ဟိ တဿ စေတနာဒိဘေဒဘိန္နဿ အနဝသေသတော သင်္ဂါဟကော တတော အညော အတ္ထော အတ္ထိ, ယော လက္ခဏဘာဝေန ဝုစ္စေယျ။ နနု စ အနေကဘေဒသင်္ဂါဟကံ သာမညလက္ခဏံ နာမ သိယာ, န ဝိသေသလက္ခဏန္တိ အနုယောဂံ မနသိ ကတွာ အာဟ ‘‘သနိဒဿနတ္တံ ရူပဿ, ယထာ ဘိန္နဿနေကဓာ’’တိ။
ယထာ ဟိ နီလာဒိဝသေန အနေကဘေဒဘိန္နဿာပိ ရူပါယတနဿ သနိဒဿနတ္တံ ဝိသေသလက္ခဏံ တဒညဓမ္မာသာဓာရဏတော။ န အနိစ္စတာဒိ ဝိယ, ရုပ္ပနံ ဝိယ ဝါ သာမညလက္ခဏံ, ဧဝမိဓာပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကိံ ပနေတံ သနိဒဿနတ္တံ နာမ? ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ စက္ခုဝိညာဏဿ ဂေါစရဘာဝေါ။ တဿ ပန ရူပါယတနတော အနညတ္တေပိ အညေဟိ ဓမ္မေဟိ ရူပါယတနံ ဝိသေသေတုံ အညံ ဝိယ ကတွာ သဟ နိဒဿနေန သနိဒဿနန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဓမ္မသဘာဝသာမညေန ဟိ ဧကီဘူတေသု ဓမ္မေသု ယော နာနတ္တကရော သဘာဝေါ, သော အညံ ဝိယ ကတွာ ဥပစရိတုံ ယုတ္တော။ ဧဝံ ဟိ အတ္ထဝိသေသာဝဗောဓော ဟောတီတိ။ အထ ဝါ ‘‘သဟ နိဒဿနေနာ’’တိ ဧတ္ထ တဗ္ဘာဝတ္ထော သဟ-သဒ္ဒေါ ယထာ နန္ဒိရာဂသဟဂတာတိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၁၊ မဟာဝ။ ၁၄၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၃၀)။
ဒုဿီလျဝိဒ္ဓံသနရသန္တိ ကာယိကအသံဝရာဒိဘေဒဿ ဒုဿီလျဿ ဝိဓမနကိစ္စံ။ အနဝဇ္ဇရသန္တိ အဂါရယှသမ္ပတ္တိကံ အဂရဟိတဗ္ဗဘာဝေန သမ္ပဇ္ဇနကံ, အဝဇ္ဇပဋိပက္ခဘာဝေန ဝါ သမ္ပဇ္ဇနကံ။ လက္ခဏာဒီသူတိ လက္ခဏရသာဒီသု ဝုစ္စမာနေသု ကိစ္စမေဝ, သမ္ပတ္တိ ဝါ ရသောတိ ဝုစ္စတိ, န ရသာယတနရသာဒီတိ အဓိပ္ပါယော။ ကေစိ ပန ‘‘ကိစ္စမေဝါ’’တိ အဝဓာရဏံ တဿ ဣတရရသတော ဗလဝဘာဝဒဿနတ္ထန္တိ ဝဒန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တံ, ကိစ္စမေဝ, သမ္ပတ္တိ ဧဝ ဝါ ရသောတိ ဣမဿ အတ္ထဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။
သောစေယျပစ္စုပဋ္ဌာနန္တိ ကာယာဒီဟိ သုစိဘာဝေန ပစ္စုပဋ္ဌာတိ။ ဂဟဏဘာဝန္တိ ဂဟေတဗ္ဗဘာဝံ။ တေန ဥပဋ္ဌာနာကာရဋ္ဌေန ပစ္စုပဋ္ဌာနံ ဝုတ္တံ, ဖလဋ္ဌေန ပန အဝိပ္ပဋိသာရပစ္စုပဋ္ဌာနံ, သမာဓိပစ္စုပဋ္ဌာနံ ဝါ။ သီလံ ဟိ သမ္ပတိယေဝ အဝိပ္ပဋိသာရံ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ, ပရမ္ပရာယ သမာဓိံ။ ဣမဿ ပန အာနိသံသဖလဿ အာနိသံသကထာယံ ဝက္ခမာနတ္တာ ဣဓ အဂ္ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကေစိ ပန ဖလဿ အနိစ္ဆိတတ္တာ ဣဓ အဂ္ဂဟဏန္တိ ဝဒန္တိ, တဒယုတ္တံ ဖလဿ အနေကဝိဓတ္တာ, လောကိယာဒိသီလဿာပိ ဝိဘဇိယမာနတ္တာ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘နိဿိတာနိဿိတဝသေနာ’’တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၀)။ ယထာ ပထဝီဓာတုယာ ကမ္မာဒိ ဒူရကာရဏံ, သေသဘူတတ္တယံ အာသန္နကာရဏံ, ယထာ စ ဝတ္ထဿ တန္တဝါယတုရိဝေမသလာကာဒိ ဒူရကာရဏံ, တန္တဝေါ အာသန္နကာရဏံ, ဧဝံ သီလဿ သဒ္ဓမ္မဿဝနာဒိ ဒူရကာရဏံ, ဟိရိဩတ္တပ္ပမဿ အာသန္နကာရဏန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဟိရောတ္တပ္ပဉ္စ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဟိရောတ္တပ္ပေ ဟီတိအာဒိ တဿ အာသန္နကာရဏဘာဝသာဓနံ။ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သမာဒါနဝသေန, တိဋ္ဌတိ အဝီတိက္ကမဝသေနာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သီလာနိသံသကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉။ အဝိပ္ပဋိသာရာဒီတိ ဧတ္ထ ဝိပ္ပဋိသာရပဋိပက္ခော ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါ အဝိပ္ပဋိသာရော။ သော ပန ဝိသေသတော ‘‘လာဘာ ဝတ မေ, သုလဒ္ဓံ ဝတ မေ, ယဿ မေ သုပရိသုဒ္ဓံ သီလ္လ’န္တိ အတ္တနော သီလဿ ပစ္စဝေက္ခဏဝသေန ပဝတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပါမောဇ္ဇဘောဂသမ္ပတ္တိကိတ္တိသဒ္ဒါဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာနီတိ အဝိပ္ပဋိသာရပ္ပယောဇနာနိ။ ကုသလာနီတိ အနဝဇ္ဇာနိ။ အဝိပ္ပဋိသာရာနိသံသာနီတိ အဝိပ္ပဋိသာရုဒ္ဒယာနိ။ ဧတေန အဝိပ္ပဋိသာရော နာမ သီလဿ ဥဒ္ဒယမတ္တံ, သံဝဍ္ဎိတဿ ရုက္ခဿ ဆာယာပုပ္ဖသဒိသံ။ အညော ဧဝ ပနာနေန နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗော သမာဓိအာဒိဂုဏောတိ ဒဿေတိ။
သီလဝတော သီလသမ္ပဒါယာတိ ပရိသုဒ္ဓံ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ သီလဿ သမ္ပာဒနေန သီလဝတော, တာယ ဧဝ သီလသမ္ပဒါယ။ အပ္ပမာဒါဓိကရဏန္တိ အပ္ပမာဒကာရဏာ။ ဘောဂက္ခန္ဓန္တိ ဘောဂရာသိံ။ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတီတိ ‘‘ဣတိပိ သီလဝါ, ဣတိပိ ကလျာဏဓမ္မော’’တိ သုန္ဒရော ထုတိဃောသော ဥဋ္ဌဟတိ, လောကံ ပတ္ထရတိ။ ဝိသာရဒေါတိ အတ္တနိ ကိဉ္စိ
ဂရဟိတဗ္ဗံ ဥပဝဒိတဗ္ဗံ အပဿန္တော ဝိဂတသာရဇ္ဇော နိဗ္ဘယော။ အမင်္ကုဘူတောတိ အဝိလက္ခော။ အသမ္မူဠှောတိ ‘‘အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏ’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၂၄၈) ဝိပ္ပဋိသာရာဘာဝတော, ကုသလကမ္မာဒီနံယေဝ စ တဒါ ဥပဋ္ဌာနတော အမူဠှော ပသန္နမာနသော ဧဝ ကာလံကရောတိ။ ကာယဿ ဘေဒါတိ ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓပရိစ္စာဂါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒါ။ ပရံ မရဏာတိ စုတိတော ဥဒ္ဓံ။ သုဂတိန္တိ သုန္ဒရံ ဂတိံ။ တေန မနုဿဂတိပိ သင်္ဂယှတိ။ သဂ္ဂန္တိ ဒေဝဂတိံ။ သာ ဟိ ရူပါဒီဟိ ဝိသယေဟိ သုဋ္ဌု အဂ္ဂေါတိ သဂ္ဂေါ, လောကိယတိ ဧတ္ထ ဥဠာရံ ပုညဖလန္တိ လောကောတိ စ ဝုစ္စတိ။
အာကင်္ခေယျ စေတိ ယဒိ ဣစ္ဆေယျ။ ပိယော စ အဿန္တိ ပိယာယိတဗ္ဗော ပိယစက္ခူဟိ ပဿိတဗ္ဗော ပေမနိယော ဘဝေယျန္တိ အတ္ထော။ မနာပေါတိ သဗြဟ္မစာရီနံ မနဝဍ္ဎနကော, တေသံ ဝါ မနေန ပတ္တဗ္ဗော, မေတ္တစိတ္တေန ဖရိတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဂရူတိ ဂရုဋ္ဌာနိယော ပါသာဏဆတ္တသဒိသော။ ဘာဝနီယောတိ ‘‘အဒ္ဓါ အယမာယသ္မာ ဇာနံ ဇာနာတိ, ပဿံ ပဿတီ’’တိ သမ္ဘာဝနီယော။ သီလေသွေဝဿ ပရိပူရကာရီတိ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေသု ဧဝ ပရိပူရကာရီ အဿ, အနူနကာရီ ပရိပူရဏာကာရေန သမန္နာဂတော ဘဝေယျ။ ‘‘အာဒိနာ နယေနာ’’တိ ဧတေန ‘‘အဇ္ဈတ္တံ စေတောသမထမနုယုတ္တော အနိရာကတဇ္ဈာနော ဝိပဿနာယ သမန္နာဂတော ဗြူဟေတာ သုညာဂါရာန’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၆၅) ဧဝမာဒိကေ သီလထောမနသုတ္တာဂတေ သတ္တရသ သီလာနိသံသေ သင်္ဂဏှာတိ။
ဣဒါနိ န ကေဝလမိမေ ဧဝ အဝိပ္ပဋိသာရာဒယော, အထ ခေါ အညေပိ ဗဟူ သီလာနိသံသာ ဝိဇ္ဇန္တီတိ တေ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သာသနေတိ ဣမသ္မိံ သကလလောကိယလောကုတ္တရဂုဏာဝဟေ သတ္ထုသာသနေ။ အာစာရကုလပုတ္တာနံ ယံ သီလံ ဝိနာ ပတိဋ္ဌာ အဝဋ္ဌာနံ နတ္ထိ, တဿ ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿ သီလဿ အာနိသံသာနံ ပရိစ္ဆေဒံ ပရိမာဏံ ကော ဝဒေ ကော ဝတ္တုံ သက္ကုဏေယျာတိ အတ္ထော။ ဧတေန သဗ္ဗေသံယေဝ လောကိယလောကုတ္တရာနံ ဂုဏာနံ သီလမေဝ မူလဘူတန္တိ ဒဿေတွာ တတော ပရမ္ပိ မလဝိသောဓနေန, ပရိဠာဟဝူပသမနေန, သုစိဂန္ဓဝါယနေန, သဂ္ဂနိဗ္ဗာနာဓိဂမူပါယဘာဝေန, သောဘာလင်္ကာရသာဓနတာယ ဘယဝိဓမနေန, ကိတ္တိပါမောဇ္ဇဇနေန စ သီလသဒိသံ အညံ သတ္တာနံ ဟိတသုခါဝဟံ နတ္ထီတိ ဒဿေန္တော ‘‘န ဂင်္ဂါ’’တိအာဒိကာ ဂါထာ အဘာသိ။
တတ္ထ သရဘူတိ ဧကာ နဒီ, ‘‘ယံ လောကေ သရဘူ’’တိ ဝဒန္တိ။ နိန္နဂါ ဝါစိရဝတီတိ ‘‘အစိရဝတီ’’တိ ဧဝံနာမိကာ နဒီ, ဝါတိ သဗ္ဗတ္ထ ဝါ-သဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထော။ တေန အဝုတ္တာ ဂေါဓာဝရီစန္ဒဘာဂါဒိကာ သင်္ဂဏှာတိ။ ပါဏနဋ္ဌေန ပါဏီနံ သတ္တာနံ ယံ မလံ သီလဇလံ ဝိသောဓယတိ, တံ မလံ ဝိသောဓေတုံ န သက္ကုဏန္တိ ဂင်္ဂါဒယော နဒိယောတိ ပဌမဂါထာယ န-ကာရံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဟာရာတိ မုတ္တာဟာရာ။ မဏယောတိ ဝေဠုရိယာဒိမဏယော။ အရိယန္တိ ဝိသုဒ္ဓံ။ သီလသမုဋ္ဌာနော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ ဂန္ဓော မနောဟရဘာဝတော, ဒိသာသု အဘိဗျာပနတော စ ‘‘သီလဂန္ဓော’’တိ ဝုတ္တော။ သော ဟိ ပဋိဝါတေပိ ပဝတ္တတိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘သတဉ္စ ဂန္ဓော ပဋိဝါတမေတီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၅၄၊ အ။ နိ။ ၃။၈၀၊ မိ။ ပ။ ၅။၄။၁)။ ဒေါသာနံ ဗလံ နာမ ဝတ္ထုဇ္ဈာစာရော, တံ တေသံ ကာတုံ အဒေန္တံ သီလံ ဒေါသာနံ ဗလံ ဃာတေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
သီလပ္ပဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၀။ ‘‘ကတိဝိဓ’’န္တိ ဧတ္ထ ဝိဓ-သဒ္ဒေါ ကောဋ္ဌာသပရိယာယော ‘‘ဧကဝိဓေန ရူပသင်္ဂဟော’’တိအာဒီသု ဝိယ, ပကာရတ္ထော ဝါ, ကတိပ္ပကာရံ ကိတ္တကာ သီလဿ ပကာရဘေဒါတိ အတ္ထော။ သီလနလက္ခဏေနာတိ သီလနသင်္ခါတေန သဘာဝေန။
စရန္တိ တေန သီလေသု ပရိပူရကာရိတံ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ စရိတ္တံ, စရိတ္တမေဝ စာရိတ္တံ။ ဝါရိတတော တေန အတ္တာနံ တာယန္တိ ရက္ခန္တီတိ ဝါရိတ္တံ။ အဓိကော သမာစာရော အဘိသမာစာရော, တတ္ထ နိယုတ္တံ, သော ဝါ ပယောဇနံ ဧတဿာတိ အာဘိသမာစာရိကံ။ အာဒိ ဗြဟ္မစရိယဿာတိ အာဒိဗြဟ္မစရိယံ, တဒေဝ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ။ ဝိရမတိ ဧတာယ, သယံ ဝါ ဝိရမတိ, ဝိရမဏံ ဝါ ဝိရတိ, န ဝိရတီတိ အဝိရတိ။ နိဿယတီတိ နိဿိတံ, န နိဿိတန္တိ အနိဿိတံ။ ပရိယန္တော ဧတဿ အတ္ထီတိ ပရိယန္တံ, ကာလေန ပရိယန္တံ ကာလပရိယန္တံ, ယထာပရိစ္ဆိန္နော ဝါ ကာလော ပရိယန္တော ဧတဿာတိ ကာလပရိယန္တံ။ ယာဝ ပါဏနံ ဇီဝနံ ကောဋိ ဧတဿာတိ အာပါဏကောဋိကံ။ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ လောကေ နိယုတ္တံ, တတ္ထ ဝါ ဝိဒိတန္တိ လောကိယံ။ လောကံ ဥတ္တရတီတိ လောကုတ္တရံ။
ပစ္စယတော, ဖလတော စ မဇ္ဈိမပဏီတေဟိ နိဟီနံ, တေသံ ဝါ ဂုဏေဟိ ပရိဟီနန္တိ ဟီနံ။ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ပဓာနဘာဝံ နီတန္တိ ပဏီတံ။ ဥဘိန္နမေဝ
ဝေမဇ္ဈေ ဘဝံ မဇ္ဈိမံ။ အတ္တာဓိပတိတော အာဂတံ အတ္တာဓိပတေယျံ။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ တဏှာယ, ဒိဋ္ဌိယာ ဝါ ပရာမဋ္ဌံ ပဓံသိတန္တိ ပရာမဋ္ဌံ။ တပ္ပဋိက္ခေပတော အပရာမဋ္ဌံ။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓကိလေသံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ။ သိက္ခာသု ဇာတံ, သေက္ခဿ ဣဒန္တိ ဝါ သေက္ခံ။ ပရိနိဋ္ဌိတသိက္ခာကိစ္စတာယ အသေက္ခဓမ္မပရိယာပန္နံ အသေက္ခံ။ တဒုဘယပဋိက္ခေပေန နေဝသေက္ခနာသေက္ခံ။ ဟာနံ ဘဇတိ, ဟာနဘာဂေါ ဝါ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဟာနဘာဂိယံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အပ္ပပရိမာဏတ္တာ ပရိယန္တဝန္တံ, ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တဉ္စ သီလံ ပရိယန္တပါရိသုဒ္ဓိသီလံ။ အနပ္ပပရိမာဏတ္တာ အပရိယန္တံ, ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တဉ္စ သီလံ အပရိယန္တပါရိသုဒ္ဓိသီလံ။ သဗ္ဗသော ပုဏ္ဏံ, ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တဉ္စ သီလံ ပရိပုဏ္ဏပါရိသုဒ္ဓိသီလံ။
ဋ္ဌ ၁၁။ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘သီလနဋ္ဌေန သီလ္လ’န္တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၇) ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေန နယေန။ ဣဒံ ကတ္တဗ္ဗန္တိ ပညတ္တသိက္ခာပဒပူရဏန္တိ ဣဒံ အာဘိသမာစာရိကံ ကတ္တဗ္ဗံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဧဝံ ပညတ္တဿ သိက္ခာပဒသီလဿ ပူရဏံ။ သိက္ခာပဒသီလံ ဟိ ပူရေန္တော သိက္ခာပဒမ္ပိ ပူရေတိ ပါလေတိ နာမ။ သိက္ခာ ဧဝ ဝါ သိက္ခိတဗ္ဗတော, ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတော စ သိက္ခာပဒံ။ တဿ ပူရဏန္တိပိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဣဒံ န ကတ္တဗ္ဗန္တိ ပဋိက္ခိတ္တဿ အကရဏန္တိ ဣဒံ ဒုစ္စရိတံ န ကတ္တဗ္ဗန္တိ ဘဂဝတာ ပဋိက္ခိတ္တဿ အကရဏံ ဝိရမဏံ။ စရန္တိ တသ္မိန္တိ တသ္မိံ သီလေ တံသမင်္ဂိနော စရန္တီတိ သီလဿ အဓိကရဏတံ ဝိဘာဝေန္တော တေသံ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝံ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘သီလေသု ပရိပူရကာရိတာယ ပဝတ္တန္တီ’’တိ။ ဝါရိတန္တိ ဣဒံ န ကတ္တဗ္ဗန္တိ ပဋိက္ခိတ္တံ အကပ္ပိယံ။ တာယန္တီတိ အကရဏေနေဝ တာယန္တိ။ တေနာတိ ဝါရိတ္တသီလမာဟ။ ဝါရေတိ ဝါ သတ္ထာ ဧတ္ထ, ဧတေန ဝါတိ ဝါရိတံ, သိက္ခာပဒံ။ တံ အဝိကောပေန္တော တာယန္တိ တေနာတိ ဝါရိတ္တံ။ သဒ္ဓါဝီရိယသာဓနန္တိ သဒ္ဓါယ, ဥဋ္ဌာနဝီရိယေန စ သာဓေတဗ္ဗံ။ န ဟိ အသဒ္ဓေါ, ကုသီတော စ ဝတ္တပဋိပတ္တိံ ပရိပူရေတိ, သဒ္ဓေါ ဧဝ သတ္ထာရာ ပဋိက္ခိတ္တေ အဏုမတ္တေပိ ဝဇ္ဇေ ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသူတိ အာဟ ‘‘သဒ္ဓါသာဓနံ ဝါရိတ္တ’’န္တိ။
အဓိသီလသိက္ခာပရိယာပန္နတ္တာ အဘိဝိသိဋ္ဌော သမာစာရောတိ အဘိသမာစာရောတိ အာဟ ‘‘ဥတ္တမသမာစာရော’’တိ။ အဘိသမာစာရောဝ အာဘိသမာစာရိကံ, ယထာ ဝေနယိကောတိ (အ။ နိ။ ၈။၁၁၊ ပါရာ။ ၈) အဓိပ္ပါယော။ အဘိသမာစာရော
ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသတော မဂ္ဂသီလံ, ဖလသီလဉ္စ, တံ အာရဗ္ဘ ဥဒ္ဒိဿ တဒတ္ထံ တပ္ပယောဇနံ ပညတ္တံ အာဘိသမာစာရိကံ။ သုပရိသုဒ္ဓါနိ တီဏိ ကာယကမ္မာနိ, စတ္တာရိ ဝစီကမ္မာနိ, သုပရိသုဒ္ဓေါ အာဇီဝေါတိ ဣဒံ အာဇီဝဋ္ဌမကံ။ တတ္ထ ကာမံ အာဇီဝဟေတုကတော သတ္တဝိဓဒုစ္စရိတတော ဝိရတိ သမ္မာအာဇီဝေါတိ သောပိ သတ္တဝိဓော ဟောတိ, သမ္မာဇီဝတာသာမညေန ပန တံ ဧကံ ကတွာ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ တိဝိဓကုဟနဝတ္ထုသန္နိဿယတော မိစ္ဆာဇီဝတော ဝိရတိံ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ဝုတ္တော ‘‘အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓေါ’’တိ။ သေဋ္ဌစရိယဘာဝတော မဂ္ဂေါ ဧဝ ဗြဟ္မစရိယန္တိ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ, တဿ။ အာဒိဘာဝဘူတန္တိ အာဒိမှိ ဘာဝေတဗ္ဗတံ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗတံ ဘူတံ ပတ္တံ အာဒိဘာဝဘူတံ။ ကိဉ္စာပိ ဒေသနာနုက္ကမေန သမ္မာဒိဋ္ဌိ အာဒိ, ပဋိပတ္တိက္ကမေန ပန အာဇီဝဋ္ဌမကသီလံ အာဒီတိ။ တဿ သမ္ပတ္တိယာတိ အာဘိသမာစာရိကဿ သမ္ပဇ္ဇနေန ပရိပူရဏေန အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ သမ္ပဇ္ဇတိ။ ယော ဟိ လဟုကာနိပိ အပ္ပသာဝဇ္ဇာနိ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သော ဂရုကာနိ မဟာသာဝဇ္ဇာနိ ဗဟွာဒီနဝါနိ ပရိဝဇ္ဇေဿတီတိ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထီတိ။ သုတ္တံ ပန ဧတမတ္ထံ ဗျတိရေကဝသေန ဝိဘာဝေတိ။ တတ္ထ ဓမ္မန္တိ သီလံ။ တံ ဟိ ဥပရိဂုဏဝိသေသာနံ ဓာရဏဋ္ဌေန ဓမ္မောတိ ဝုစ္စတိ။
ဝိရတိသီလဿ ဣတရသီလေန သတိပိ သမ္ပယောဂါဒိကေ အသမ္မိဿကတာဒဿနတ္ထံ ‘‘ဝေရမဏိမတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
‘‘နိဿိတာနိဿိတဝသေနာ’’တိ ဧတ္ထ လဗ္ဘမာနနိဿယံ တာဝ ဒဿေတုံ ‘‘နိဿယော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တဏှာစရိတေန နိဿယိတဗ္ဗတော တဏှာဝ တဏှာနိဿယော။ တထာ ဒိဋ္ဌိနိဿယော။ ဒိဋ္ဌိစရိတော ဟိ အသတိပိ ဒိဋ္ဌိယာ တဏှာဝိရဟေ ဒိဋ္ဌိနိဿိတောဝ ပဝတ္တတိ။ ဒေဝေါတိ စတုမဟာရာဇသက္ကသုယာမာဒိပါကဋဒေဝမာဟ။ ဒေဝညတရောတိ အပါကဋံ။ တဏှံ ဧဝ နိဿိတန္တိ တဏှာနိဿိတံ။ တဏှာယ နိဿိတန္တိ စ ကေစိ ဝဒန္တိ။ တေသံ ‘‘ဒွေ နိဿယာ’’တိအာဒိနာ ဝိရုဇ္ဈတိ။ သုဒ္ဓိဒိဋ္ဌိယာတိ ‘‘ဣတိ သံသာရသုဒ္ဓိ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တဒိဋ္ဌိယာ, လောကုတ္တရံ သီလန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တဿေဝါတိ လောကုတ္တရဿေဝ သမ္ဘာရဘူတံ ကာရဏဘူတံ, ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယန္တိ အတ္ထော။
ကာလပရိစ္ဆေဒံ ကတွာတိ ‘‘ဣမဉ္စ ရတ္တိံ, ဣမဉ္စ ဒိဝ’’န္တိအာဒိနာ (အ။ နိ။ ၈။၄၁) ဝိယ ကာလဝသေန ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ။ ကာလပရိစ္ဆေဒံ အကတွာ သမာဒိန္နမ္ပိ
အန္တရာဝိစ္ဆိန္နံ သမ္ပတ္တဝိရတိဝသေန ယာဝဇီဝံ ပဝတ္တိတမ္ပိ အာပါဏကောဋိကံ န ဟောတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယာဝဇီဝံ သမာဒိယိတွာ တထေဝ ပဝတ္တိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
လာဘယသဉာတိအင်္ဂဇီဝိတဝသေနာတိ လာဘယသာနံ အနုပ္ပန္နာနံ ဥပ္ပါဒနဝသေန, ဥပ္ပန္နာနံ ရက္ခဏဝသေန စေဝ ဝဍ္ဎနဝသေန စ ဉာတိအင်္ဂဇီဝိတာနံ အဝိနာသနဝသေန။ ကိံ သော ဝီတိက္ကမိဿတီတိ ယော ဝီတိက္ကမာယ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပါဒေတိ, သော ကာယဝါစာဟိ ဝီတိက္ကမိဿတီတိ ကိံ ဣဒံ, နတ္ထေတန္တိ အတ္ထော။ ပဋိက္ခေပေ ဟိ အယံ ကိံ-သဒ္ဒေါ။
အာရမ္မဏဘာဝေန ဝဏော ဝိယ အာသဝေ ကာမာသဝါဒိကေ ပဂ္ဃရတီတိ သမ္ပယောဂဘာဝါဘာဝေပိ သဟာသဝေဟီတိ သာသဝံ။ တေဘူမကဓမ္မဇာတန္တိ သီလံ တပ္ပရိယာပန္နန္တိ အာဟ ‘‘သာသဝံ သီလံ လောကိယ’’န္တိ။ ဘဝဝိသေသာ သမ္ပတ္တိဘဝါ။ ဝိနယောတိ ဝိနယပရိယတ္တိ, တတ္ထ ဝါ အာဂတသိက္ခာပဒါနိ။ ပါမောဇ္ဇံ တရုဏပီတိ။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ သပစ္စယနာမရူပဒဿနံ, တဒဓိဋ္ဌာနာ ဝါ တရုဏဝိပဿနာ။ နိဗ္ဗိဒါတိ နိဗ္ဗိဒါဉာဏံ။ တေန ဗလဝဝိပဿနမာဟ။ ဝိရာဂေါ မဂ္ဂေါ။ ဝိမုတ္တိ အရဟတ္တဖလံ။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ ပစ္စဝေက္ခဏာ။ ကထာတိ ဝိနယကထာ။ မန္တနာတိ ဝိနယဝိစာရဏာ။ ဥပနိသာတိ ယထာဝုတ္တကာရဏပရမ္ပရာသင်္ခါတော ဥပနိဿယော။ လောကုတ္တရံ မဂ္ဂဖလစိတ္တသမ္ပယုတ္တံ အာဇီဝဋ္ဌမကသီလံ။ တတ္ထ မဂ္ဂသီလံ ဘဝနိဿရဏာဝဟံ ဟောတိ, ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏဿ စ ဘူမိ, ဖလသီလံ ပန ပစ္စဝေက္ခဏာဉာဏဿေဝ ဘူမိ။
ဋ္ဌ ၁၂။ ဟီနာဓိမုတ္တိဝသေန ဆန္ဒာဒီနမ္ပိ ဟီနတာ။ ပဏီတာဓိမုတ္တိဝသေန ပဏီတတာ။ တဒုဘယဝေမဇ္ဈတာဝသေန မဇ္ဈိမတာ။ ယထေဝ ဟိ ကမ္မံ အာယူဟနဝသေန ဟီနာဒိဘေဒဘိန္နံ ဟောတိ, ဧဝံ ဆန္ဒာဒယောပိ ပဝတ္တိအာကာရဝသေန။ သော စ နေသံ ပဝတ္တိအာကာရော အဓိမုတ္တိဘေဒေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယသကာမတာယာတိ ကိတ္တိသိလောကာဘိရတိယာ, ပရိဝါရိစ္ဆာယ ဝါ။ ‘‘ကထံ နာမ မာဒိသော ဤဒိသံ ကရေယျာ’’တိ ပါပဇိဂုစ္ဆာယ အရိယဘာဝံ နိဿာယ။ အနုပက္ကိလိဋ္ဌန္တိ အတ္တုက္ကံသနပရဝမ္ဘနာဟိ, အညေဟိ စ ဥပက္ကိလေသေဟိ အနုပက္ကိလိဋ္ဌံ။ ဘဝဘောဂတ္ထာယာတိ ဘဝသမ္ပတ္တိအတ္ထဉ္စေဝ ဘောဂသမ္ပတ္တိအတ္ထဉ္စ။ အတ္တနော ဝိမောက္ခတ္ထာယ ပဝတ္တိတန္တိ သာဝကပစ္စေကဗောဓိသတ္တသီလမာဟ။ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဝိမောက္ခတ္ထာယာတိ သဗ္ဗသတ္တာနံ
သံသာရဗန္ဓနတော ဝိမောစနတ္ထာယ။ ပါရမိတာသီလံ မဟာဗောဓိသတ္တသီလံ။ ယာ ကရုဏူပါယကောသလ္လပရိဂ္ဂဟိတာ မဟာဗောဓိံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ ပရမုက္ကံသဂတသောစေယျသလ္လေခါ ဒေသကာလသတ္တာဒိဝိကပ္ပရဟိတာ သီလပါရမိတာ။
အနနုရူပန္တိ အသာရုပ္ပံ။ အတ္တာ ဧဝ ဂရု အဓိပတိ ဧတဿာတိ အတ္တဂရု, လဇ္ဇာဓိကော။ အတ္တာဓိပတိတော အာဂတံ အတ္တာဓိပတေယျံ။ လောကော အဓိပတိ ဂရု ဧတဿာတိ လောကာဓိပတိ, ဩတ္တပ္ပါဓိကော။ ဓမ္မော နာမာယံ မဟာနုဘာဝေါ ဧကန္တနိယျာနိကော, သော စ ပဋိပတ္တိယာဝ ပူဇေတဗ္ဗော။ တသ္မာ ‘‘နံ သီလသမ္ပဒါယ ပူဇေဿာမီ’’တိ ဧဝံ ဓမ္မမဟတ္တံ ပူဇေတုကာမေန။
ပရာမဋ္ဌတ္တာတိ ပရာဘဝဝသေန အာမဋ္ဌတ္တာ။ တဏှာဒိဋ္ဌိယော ဟိ ‘‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဒေဝေါ ဝါ ဘဝိဿာမိ ဒေဝညတရော ဝါ, ဣမိနာ မေ သီလေန သံသာရသုဒ္ဓိ ဘဝိဿတီ’’တိ ပဝတ္တဿ သီလံ ပရာမသန္တိယော တံ ပရာဘဝံ ပါပေန္တိ မဂ္ဂဿ အနုပနိဿယဘာဝကရဏတော။ ပုထုဇ္ဇနကလျာဏကဿာတိ ပုထုဇ္ဇနေသု ကလျာဏကဿ။ သော ဟိ ပုထုဇ္ဇနောဝ ဟုတွာ ကလျာဏေဟိ သီလာဒီဟိ သမန္နာဂတော။ ပရာမသနကိလေသာနံ ဝိက္ခမ္ဘနတော, သမုစ္ဆိန္ဒနတော စ တေဟိ န ပရာမဋ္ဌန္တိ အပရာမဋ္ဌံ။ တဿ တဿ ကိလေသဒရထဿ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနတော ဝူပသမနတော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ။
ကတပဋိကမ္မန္တိ ဝုဋ္ဌာနဒေသနာဟိ ယထာဓမ္မံ ကတပဋိကာရံ။ ဧဝံ ဟိ တံ သီလံ ပဋိပါကတိကမေဝ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘တံ ဝိသုဒ္ဓ’’န္တိ။ ‘‘ကတပဋိကမ္မ’’န္တိ ဣမိနာ စ ‘‘န ပုနေဝံ ကရိဿ’’န္တိ အဓိဋ္ဌာနမ္ပိ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘အစ္ဆမံသံ နု ခေါ, သူကရမံသံ နု ခေါ’’တိအာဒိနာ ဝတ္ထုမှိ ဝါ, ‘‘ပါစိတ္တိယံ နု ခေါ, ဒုက္ကဋံ နု ခေါ’’တိအာဒိနာ အာပတ္တိယာ ဝါ, ‘‘မယာ တံ ဝတ္ထု ဝီတိက္ကန္တံ နု ခေါ, န နု ခေါ ဝီတိက္ကန္တ’’န္တိအာဒိနာ အဇ္ဈာစာရေ ဝါ ဝေမတိကဿ သံသယာပန္နဿ။ ဝိသောဓေတဗ္ဗံ ယထာဓမ္မံ ပဋိကမ္မေန။ ဝိမတိ ဧဝ ဝေမတိကံ, တသ္မိံ ဝေမတိကေ သတိ, ဝိမတိယာ ဥပ္ပန္နာယာတိ အတ္ထော။ ဝိမတိ ပဋိဝိနေတဗ္ဗာတိ သယံ ဝါ တံ ဝတ္ထုံ ဝိစာရေတွာ, ဝိနယဓရေ ဝါ ပုစ္ဆိတွာ ကင်္ခါ ဝိနောဒေတဗ္ဗာ။ နိက္ကင်္ခေန ပန ကပ္ပိယံ စေ ကာတဗ္ဗံ, အကပ္ပိယံ စေ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘ဣစ္စဿ ဖာသု ဘဝိဿတီ’’တိ။
‘‘စတူဟိ အရိယမဂ္ဂေဟီ’’တိအာဒိနာ မဂ္ဂဖလပရိယာပန္နံ သီလံ မဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တံ ဝုတ္တံ။ သမုဒါယေသု ပဝတ္တဝေါဟာရာ အဝယဝေသုပိ ပဝတ္တန္တီတိ။ သေသန္တိ သဗ္ဗံ လောကိယသီလံ။
ပကတိပီတိ သဘာဝေါပိ။ သုခသီလော သခိလော သုခသံဝါသော။ တေန ပရိယာယေနာတိ ပကတိအတ္ထဝါစကတ္ထေန။ ဧကစ္စံ အဗျာကတံ သီလံ ဣဓာဓိပ္ပေတသီလေန ဧကသင်္ဂဟန္တိ အကုသလဿေဝါယုဇ္ဇမာနတံ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ အကုသလ္လ’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ သေက္ခတ္တိကံ ဣဓ ဂဟိတံ, ဣဓ န ဥပနီတံ ကုသလတ္တိကန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ဝုတ္တေနေဝ နယေန ကုသလတ္တိကံ အဂ္ဂဟေတွာ ဟီနတ္တိကာဒီနံ ပဉ္စန္နံ တိကာနံ ဝသေန အဿ သီလဿ တိဝိဓတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၁၃။ ယောဓာတိ ယော ဣဓ။ ဝတ္ထုဝီတိက္ကမေတိ အာပတ္တိယာ ဝတ္ထုနော ဝီတိက္ကမနေ အဇ္ဈာစာရေ။ ကာမသင်္ကပ္ပါဒယော နဝ မဟာဝိတက္ကာ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ။ ဧဝရူပဿာတိ ဧဒိသဿ။ တဿ ဟိ သီလဝန္တေ အနုပသင်္ကမိတွာ ဒုဿီလေ သေဝန္တဿ တတော ဧဝ တေသံ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇနေန ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမေ အဒေါသဒဿာဝိနော မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဗဟုလတာယ မနစ္ဆဋ္ဌာနိ ဣန္ဒြိယာနိ အရက္ခတော သီလံ ဧကံသေနေဝ ဟာနဘာဂိယံ ဟောတိ, န ဌိတိဘာဂိယံ, ကုတော ဝိသေသာဒိဘာဂိယတာ။ သီလသမ္ပတ္တိယာတိ သီလပါရိပူရိယာ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေန။ အဃဋန္တဿ ဥတ္တရီတိ ဥတ္တရိ ဝိသေသာဓိဂမာယ အဝါယမန္တဿ။ ဌိတိဘာဂိယံ သီလံ ဘဝတိ အသမာဓိသံဝတ္တနိယတ္တာ။ သမ္ပာဒိတေ ဟိ သမာဓိသ္မိံ သီလဿ သမာဓိသံဝတ္တနိယတာ နိစ္ဆိယတိ။ သမာဓတ္ထာယာတိ သမထဝသေန သမာဓာနတ္ထာယ။ နိဗ္ဗိဒန္တိ ဝိပဿနံ။ ဗလဝဝိပဿနာဒဿနတ္ထံ နိဗ္ဗိဒါဂဟဏံ တာဝတာပိ သီလဿ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယဘာဝသိဒ္ဓိတော။
ယာနိ စ သိက္ခာပဒါနိ နေသံ ရက္ခိတဗ္ဗာနီတိ သမ္ဗန္ဓော, တာနိ ပန အသာဓာရဏပညတ္တိတော အညာနိ။ နေသန္တိ ‘‘ရက္ခိတဗ္ဗာနီ’’တိ ပဒံ အပေက္ခိတွာ ကတ္တရိ သာမိဝစနံ, တေဟိ ဘိက္ခူဟီတိ အတ္ထော။ သတိ ဝါ ဥဿာဟေတိ ဥဿက္ကိတွာ သီလာနိ ရက္ခိတုံ ဥဿာဟေ သတိ။ ဒသာတိ သာမဏေရေဟိ ရက္ခိတဗ္ဗသီလမာဟ ဃဋိကာရာဒီနံ ဝိယ။ အဋ္ဌာတိ နစ္စာဒိမာလာဒိဝေရမဏိံ ဧကံ ကတွာ သဗ္ဗပစ္ဆိမဝဇ္ဇာနိ အဋ္ဌ။
အဝီတိက္ကမောတိ ပဉ္စန္နံ သီလာနံ အဝီတိက္ကမော။ ပကတိသီလန္တိ သဘာဝသီလံ။ တတြူပပတ္တိနိယတံ ဟိ သီလံ ဥတ္တရကုရုကာနံ။ မရိယာဒါစာရိတ္တန္တိ တဿ တဿ သာဝဇ္ဇဿ အကရဏေ မရိယာဒဘူတံ, တတ္ထ တတ္ထ ကုလာဒီသု ပုဗ္ဗပုရိသေဟိ ဌပိတံ စာရိတ္တံ။ ကုလဒေသပါသဏ္ဍဓမ္မော ဟိ ‘‘အာစာရသီလ္လ’န္တိ အဓိပ္ပေတံ။ တတ္ထ ကုလဓမ္မော တာဝ ဗြာဟ္မဏာဒီနံ အမဇ္ဇပါနာဒိ, ဒေသဓမ္မော ဧကစ္စဇနပဒဝါသီနံ အဟိံသနာဒိ, ပါသဏ္ဍဓမ္မော တိတ္ထိယာနံ ယမနိယမာဒိ။ တိတ္ထိယမတံ ဟိ ဒိဋ္ဌိပါသေန, တဏှာပါသေန စ ဍေတိ ပဝတ္တတိ, ပါသံ ဝါ ဗာဓံ အရိယဝိနယဿ ဍေတီတိ ‘‘ပါသဏ္ဍ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ပကတိယာ သီလဝတီ ဟောတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၀) ဝစနတော ဗောဓိသတ္တမာတု ပဉ္စသိက္ခာပဒသီလံ ပရိပုဏ္ဏမေဝ။ ဣဒံ ပန ဥက္ကံသဂတံ ဗောဓိသတ္တပိတရိပိ စိတ္တုပ္ပါဒမတ္တေနပိ အသံကိလိဋ္ဌံ ‘‘ဓမ္မတာသီလ္လ’န္တိ ဝုတ္တံ။ ကာမဂုဏူပသံဟိတန္တိ ကာမကောဋ္ဌာသေသု အဿာဒူပသံဟိတံ ကာမဿာဒဂဓိတံ။ ဓမ္မတာသီလန္တိ ဓမ္မတာယ ကာရဏနိယာမေန အာဂတံ သီလံ။ သီလပါရမိံ ဟိ ပရမုက္ကံသံ ပါပေတွာ ကုစ္ဆိဂတဿ မဟာဗောဓိသတ္တဿ သီလတေဇေန ဂုဏာနုဘာဝေန ဗောဓိသတ္တမာတု သရသေနေဝ ပရမသလ္လေခပ္ပတ္တံ သီလံ ဟောတိ။ မဟာကဿပါဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဘဒ္ဒါဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ တေ ကိရ သုစိရံ ကာလံ သုပရိသုဒ္ဓသီလာ ဧဝ ဟုတွာ အာဂတာ။ တေနာဟ ‘‘သုဒ္ဓသတ္တာန’’န္တိ။ တာသု တာသု ဇာတီသူတိ သီလဝရာဇမဟိံသရာဇာဒိဇာတီသု။ ပုဗ္ဗေ ပုရိမဇာတိယံ သိဒ္ဓေါ ဟေတု ဧတဿာတိ ပုဗ္ဗဟေတုကသီလံ။ ဣဒံ ပန ပကတိသီလာဒိသမာဒါနေန ဝိနာ အဝီတိက္ကမလက္ခဏံ သမ္ပတ္တဝိရတိသင်္ဂဟံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ယံ ဘဂဝတာ ဧဝံ ဝုတ္တံ သီလန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဓာတိ ဝက္ခမာနသီလပရိပူရကဿ ပုဂ္ဂလဿ သန္နိဿယဘူတသာသနပရိဒီပနံ, အညသာသနဿ စ တထာဘာဝပဋိသေဓနံ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ ‘‘ဣဓေဝ, ဘိက္ခဝေ, သမဏော…ပေ… သုညာ ပရပ္ပဝါဒါ သမဏေဘိ အညေဟီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၂၁၄၊ မ။ နိ။ ၁။၁၃၉၊ အ။ နိ။ ၄။၂၄၁)။ ဘိက္ခူတိ တဿ သီလဿ ပရိပူရကပုဂ္ဂလပရိဒီပနံ။ ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတောတိ ဣဒမဿ ပါတိမောက္ခသီလေ ပတိဋ္ဌိတဘာဝပရိဒီပနံ။ ဝိဟရတီတိ ဣဒမဿ တဒနုရူပဝိဟာရသမင်္ဂိဘာဝပရိဒီပနံ။ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နောတိ ဣဒံ ပါတိမောက္ခသံဝရဿ, ဥပရိအဓိဂန္တဗ္ဗဂုဏာနဉ္စ ဥပကာရကဓမ္မပရိဒီပနံ။ အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီတိ ဣဒံ ပါတိမောက္ခတော အစဝနဘာဝပရိဒီပနံ။ သမာဒါယာတိ သိက္ခာပဒါနံ အနဝသေသတော အာဒါနပရိဒီပနံ။ သိက္ခတီတိ သိက္ခာယ
သမင်္ဂိဘာဝပရိဒီပနံ။ သိက္ခာပဒေသူတိ သိက္ခိတဗ္ဗဓမ္မပရိဒီပနံ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော အာဝိ ဘဝိဿတိ။
သောတိ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလေ ပတိဋ္ဌိတဘိက္ခု။ တေန ယာဒိသဿ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, တံ ဒဿေတိ။ စက္ခုနာတိ ယတော သော သံဝရော, တံ ဒဿေတိ။ ရူပန္တိ ယတ္ထ သော သံဝရော, တံ ဒဿေတိ။ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီတိ သံဝရဿ ဥပါယံ ဒဿေတိ။ ယတွာဓိကရဏ…ပေ… အနွာဿဝေယျုန္တိ သံဝရဿ ပဋိပက္ခံ တတ္ထ အာဒီနဝံ ဒဿေတိ။ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတီတိ ပဂေဝ သတိယာ ဥပဋ္ဌပေတဗ္ဗတံ ဒဿေတိ။ ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယန္တိ သတိယာ ဥပဋ္ဌာပနမေဝ စက္ခုန္ဒြိယဿ အာရက္ခာတိ ဒဿေတိ။ စက္ခုန္ဒြိယေ သံဝရံ အာပဇ္ဇတီတိ တထာဘူတာ သတိယေဝေတ္ထ သံဝရောတိ ဒဿေတိ။ ဝီတိက္ကမဿ ဝသေနာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဆန္နံ သိက္ခာပဒါနန္တိ ‘‘အာဇီဝဟေတု အာဇီဝကာရဏာ အသန္တံ အဘူတံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ ဥလ္လပတီ’’တိအာဒိနာ အာဂတာနံ ဆန္နံ ပါရာဇိကာဒိပဋိသံယုတ္တာနံ သိက္ခာပဒါနံ။ သာမန္တဇပ္ပနာဒိနာ တိဝိဓေန ကုဟနဝတ္ထုနာ ဝိမှာပနံ ကုဟနာ။ အတ္တာနံ, ဒါယကံ ဝါ ဥက္ခိပိတွာ ယထာ သော ကိဉ္စိ ဒဒါတိ, ဧဝံ ကထနံ လပနာ။ နိမိတ္တံ ဝုစ္စတိ ပစ္စယဒါနသညုပ္ပါဒကံ ကာယဝစီကမ္မံ, တေန နိမိတ္တေန စရတိ, နိမိတ္တံ ဝါ ကရောတီတိ နေမိတ္တိကော, တဿ ဘာဝေါ နေမိတ္တိကတာ။ ဂန္ဓာဒယော ဝိယ လာဘာယ ပရေသံ အက္ကောသနာဒိနာ နိပိသတီတိ နိပ္ပေသော, နိပ္ပေသောဝ နိပ္ပေသိကော, တဿ ဘာဝေါ နိပ္ပေသိကတာ။ မဟိစ္ဆတာယ အတ္တနာ လဒ္ဓလာဘေန ပရတော လာဘပရိယေသနာ လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနတာ။ ဧဝမာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အနုပ္ပိယဘာဏိတာစာဋုကမျတာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ပဋိသင်္ခါနေန ပစ္စဝေက္ခဏာယ ပရိသုဒ္ဓေါ အသံကိလိဋ္ဌော ပဋိသင်္ခါနပရိသုဒ္ဓေါ။ စတ္တာရော ပစ္စယာ ပရိဘုဉ္ဇီယန္တိ ဧတေနာတိ စတုပစ္စယပရိဘောဂေါ, တထာပဝတ္တာ အနဝဇ္ဇစေတနာ။
ပါတိမောက္ခသံဝရသီလဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၄။ တတြာတိ တေသု ပါတိမောက္ခသံဝရာဒီသု။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယာတိ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခူ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၅၀၈၊ ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၄) အာဂတဒေသနာယ အာဒိတော ပဘုတိ။ ဝိနိစ္ဆယကထာတိ တတ္ထ သံသယဝိဓမနေန ဝိနိစ္ဆယာဝဟာ ကထာ။ ပဌမဿ
အတ္ထဿ သဗ္ဗသာဓာရဏတ္တာ အသာဓာရဏံ ပဗ္ဗဇိတာဝေဏိကံ ပရိယာယံ ဒဿေန္တော ‘‘ဆိန္နဘိန္နပဋဓရာဒိတာယ ဝါ’’တိ အာဟ။ ဧဝံ ဟိဿ ပရိပုဏ္ဏပါတိမောက္ခသံဝရယောဂျတာ ဒဿိတာ ဟောတိ။ ဘိန္နပဋဓရာဒိဘာဝေါ စ နာမ ဒလိဒ္ဒဿာပိ နိဂ္ဂဟိတဿ ဟောတီတိ တတော ဝိသေသေတုံ ‘‘သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတော’’တိ ဝတွာ ပဋိပတ္တိယာ ယောဂျဘာဝဒဿနတ္ထံ ‘‘ကုလပုတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ အာစာရကုလပုတ္တော ဝါ ဟိ ပဋိပဇ္ဇိတုံ သက္ကောတိ ဇာတိကုလပုတ္တော ဝါ။ သိက္ခာပဒသီလန္တိ စာရိတ္တဝါရိတ္တပ္ပဘေဒံ သိက္ခာပဒဝသေန ပညတ္တံ သီလံ။ ယောတိ အနိယမနိဒ္ဒေသော ယော ကောစိ ပုဂ္ဂလော။ နန္တိ ဝိနယပရိယာပန္နံ သီလံ။ တန္တိ ပုဂ္ဂလံ။ မောက္ခေတိ သဟကာရိကာရဏဘာဝတော။ အပါယေ ဘဝါနိ အာပါယိကာနိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန တဒညံ သဗ္ဗသံသာရဒုက္ခံ သင်္ဂဏှာတိ။ သံဝရဏံ ကာယဝစီဒွါရာနံ ပိဒဟနံ။ ယေန တေ သံဝုတာ ပိဟိတာ ဟောန္တိ, သော သံဝရော။ ယသ္မာ ပန သော သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ အဝီတိက္ကမော ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခောတိ ကတွာ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ကာယိကဝါစသိကဿ အဝီတိက္ကမဿေတံ နာမ’’န္တိ။ ပါတိမောက္ခသံဝရေန သံဝုတောတိ ပါတိမောက္ခသံဝရေန ပိဟိတကာယဝစီဒွါရော။ တထာဘူတော စ ယသ္မာ တံ ဥပေတော တေန စ သမင်္ဂီ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပဂတော သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော’’တိ။
အပရော နယော – ကိလေသာနံ ဗလဝဘာဝတော, ပါပကိရိယာယ သုကရဘာဝတော, ပုညကိရိယာယ စ ဒုက္ကရဘာဝတော ဗဟုက္ခတ္တုံ အပါယေသု ပတနသီလောတိ ပါတီ, ပုထုဇ္ဇနော။ အနိစ္စတာယ ဝါ ဘဝါဒီသု ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တော ဃဋိယန္တံ ဝိယ အနဝဋ္ဌာနေန ပရိဗ္ဘမနတော ဂမနသီလောတိ ပါတီ, မရဏဝသေန ဝါ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ အတ္တဘာဝဿ ပါတနသီလောတိ ပါတီ, သတ္တသန္တာနော, စိတ္တမေဝ ဝါ။ တံ ပါတိနံ သံသာရဒုက္ခတော မောက္ခေတီတိ ပါတိမောက္ခံ။ စိတ္တဿ ဟိ ဝိမောက္ခေန သတ္တော ‘‘ဝိမုတ္တော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဝုတ္တံ ဟိ ‘‘စိတ္တဝေါဒါနာ ဝိသုဇ္ဈန္တီ’’တိ, ‘‘အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုတ္တ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၈) စ။ အထ ဝါ အဝိဇ္ဇာဒိနာ ဟေတုနာ သံသာရေ ပတတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတီတိ ပါတီ, ‘‘အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ သတ္တာနံ တဏှာသံယောဇနာနံ သန္ဓာဝတံ သံသရတ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂၄) ဟိ ဝုတ္တံ။ တဿ ပါတိနော သတ္တဿ တဏှာဒိသံကိလေသတ္တယတော မောက္ခော ဧတေနာတိ
ပါတိမောက္ခံ။ ‘‘ကဏ္ဌေကာဠော’’တိအာဒီနံ ဝိယဿ သမာသသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အထ ဝါ ပါတေတိ ဝိနိပါတေတိ ဒုက္ခေတိ ပါတိ, စိတ္တံ။ ဝုတ္တံ ဟိ ‘‘စိတ္တေန နီယတိ လောကော, စိတ္တေန ပရိကဿတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၆၂)။ တဿ ပါတိနော မောက္ခော ဧတေနာတိ ပါတိမောက္ခံ, ပတတိ ဝါ ဧတေန အပါယဒုက္ခေ, သံသာရဒုက္ခေ စာတိ ပါတီ, တဏှာဒိသံကိလေသော။ ဝုတ္တံ ဟိ ‘‘တဏှာ ဇနေတိ ပုရိသံ (သံ။ နိ။ ၁။၅၅-၅၇), တဏှာဒုတိယော ပုရိသော’’တိ (ဣတိဝု။ ၁၅, ၁၀၅၊ အ။ နိ။ ၄။၉၊ မဟာနိ။ ၁၉၁၊ စူဠနိ။ ပါရာယနာနုဂီတိဂါထာနိဒ္ဒေသ) စ အာဒိ။ တတော ပါတိတော မောက္ခောတိ ပါတိမောက္ခံ။ အထ ဝါ ပတတိ ဧတ္ထာတိ ပါတီနိ, ဆ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ။ ဝုတ္တံ ဟိ ‘‘ဆသု လောကော သမုပ္ပန္နော, ဆသု ကုဗ္ဗတိ သန္ထဝ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၇၀၊ သု။ နိ။ ၁၇၁)။ တတော ဆအဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာယတနသင်္ခါတတော ပါတိတော မောက္ခောတိ ပါတိမောက္ခံ။ အထ ဝါ ပါတော ဝိနိပါတော အဿ အတ္ထီတိ ပါတီ, သံသာရော။ တတော မောက္ခောတိ ပါတိမောက္ခံ, အထ ဝါ သဗ္ဗလောကာဓိပတိဘာဝတော ဓမ္မိဿရော ဘဂဝါ ‘‘ပတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ မုစ္စတိ ဧတေနာတိ မောက္ခော, ပတိနော မောက္ခော တေန ပညတ္တတ္တာတိ ပတိမောက္ခော, ပတိမောက္ခော ဧဝ ပါတိမောက္ခံ။ သဗ္ဗဂုဏာနံ ဝါ မူလဘာဝတော ဥတ္တမဋ္ဌေန ပတိ စ သော ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန မောက္ခော စာတိ ပတိမောက္ခော, ပတိမောက္ခော ဧဝ ပါတိမောက္ခံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ပါတိမောက္ခန္တိ မုခမေတံ ပမုခမေတ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၁၃၅) ဝိတ္ထာရော။
အထ ဝါ ပ-ဣတိ ပကာရေ, အတီ-တိ အစ္စန္တတ္ထေ နိပါတော, တသ္မာ ပကာရေဟိ အစ္စန္တံ မောက္ခေတီတိ ပါတိမောက္ခံ။ ဣဒံ ဟိ သီလံ သယံ တဒင်္ဂဝသေန, သမာဓိသဟိတံ ပညာသဟိတဉ္စ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန, သမုစ္ဆေဒဝသေန စ အစ္စန္တံ မောက္ခေတိ မောစေတီတိ ပါတိမောက္ခံ, ပတိ ပတိ မောက္ခောတိ ဝါ ပတိမောက္ခော, တမှာ တမှာ ဝီတိက္ကမဒေါသတော ပစ္စေကံ မောက္ခောတိ အတ္ထော, ပတိမောက္ခော ဧဝ ပါတိမောက္ခံ။ မောက္ခောတိ ဝါ နိဗ္ဗာနံ, တဿ မောက္ခဿ ပဋိဗိမ္ဗဘူတောတိ ပတိမောက္ခော။ သီလသံဝရော ဟိ သူရိယဿ အရုဏုဂ္ဂမနံ ဝိယ နိဗ္ဗာနဿ ဥဒယဘူတော တပ္ပဋိဘာဂေါ ဝိယ ယထာရဟံ ကိလေသနိဗ္ဗာပနတော, ပတိမောက္ခောယေဝ ပါတိမောက္ခံ။ အထ ဝါ မောက္ခံ ပတိ ဝတ္တတိ, မောက္ခာဘိမုခန္တိ ဝါ ပတိမောက္ခံ, ပတိမောက္ခမေဝ ပါတိမောက္ခန္တိ ဧဝမေတ္ထ ပါတိမောက္ခ-သဒ္ဒဿ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣရိယတီတိ အတ္တဘာဝံ ပဝတ္တေတိ။ ‘‘ဝိဟရတီ’’တိ ဣမိနာ
ပါတိမောက္ခသံဝရသီလေ ဌိတဿ ဘိက္ခုနော ဣရိယာပထဝိဟာရော ဒဿိတော။ ပါဠိယန္တိ ဈာနဝိဘင်္ဂပါဠိယံ (ဝိဘ။ ၅၀၈ အာဒယော)။
တတ္ထ ကာမံ သမဏစာရံ, သမဏဂေါစရဉ္စ ဒဿေတုံ ‘‘အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော’’တိ ဝုတ္တံ, ယထာ ပန မဂ္ဂံ အာစိက္ခန္တော ‘‘ဝါမံ မုဉ္စ, ဒက္ခိဏံ ဂဏှာ’’တိ ဝဇ္ဇေတဗ္ဗပုဗ္ဗကံ ဂဟေတဗ္ဗံ ဝဒေယျ, ယထာ ဝါ သသီသနှာနေန ပဟီနသေဒမလဇလ္လိကဿ မာလာဂန္ဓဝိလေပနာဒိဝိဘူသနသံဝိဓာနံ ယုတ္တရူပံ, ဧဝံ ပဟီနပါပဓမ္မဿ ကလျာဏဓမ္မသမာယောဂေါ ယုတ္တရူပေါတိ ‘‘အတ္ထိ အာစာရော, အတ္ထိ အနာစာရော’’တိ ဒွယံ ဥဒ္ဒိသိတွာ အနာစာရံ တာဝ ဝိဘဇိတုံ ‘‘တတ္ထ ကတမော အနာစာရော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကာယိကော ဝီတိက္ကမောတိ တိဝိဓံ ကာယဒုစ္စရိတံ။ ဝါစသိကော ဝီတိက္ကမောတိ စတုဗ္ဗိဓံ ဝစီဒုစ္စရိတံ။ ကာယိကဝါစသိကောတိ တဒုဘယံ။
ဧဝံ အာဇီဝဋ္ဌမကသီလဿ ဝီတိက္ကမော ဒဿိတော။ ဣဒါနိ မာနသံ အနာစာရံ ဒဿေတုံ ‘‘သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿီလျံ အနာစာရော’’တိ ဝတွာ တတ္ထ ဧကစ္စိယံ ဒဿေန္တော ‘‘ဣဓေကစ္စော ဝေဠုဒါနေန ဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝေဠုဒါနေနာတိ ပစ္စယုပ္ပါဒနတ္ထေန ဝေဠုဒါနေန။ ပတ္တဒါနာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဝေဠူတိ မနုဿာနံ ပယောဇနာဝဟော ယော ကောစိ ဝေဠုဒဏ္ဍော။ ပတ္တံ ဂန္ဓိကာဒီနံ ဂန္ဓပလိဝေဌနာဒိအတ္ထံ ဝါ, တာလနာဠိကေရာဒိပတ္တံ ဝါ။ ပုပ္ဖံ ယံ ကိဉ္စိ မနုဿာနံ ပယောဇနာဝဟံ။ တထာ ဖလံ။ သိနာနံ သိရီသစုဏ္ဏာဒိနှာနိယစုဏ္ဏံ။ မတ္တိကာပိ ဧတ္ထေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ။ ဒန္တကဋ္ဌံ ယံ ကိဉ္စိ မုခသောဓနတ္ထံ ဒန္တပေါနံ။ စာဋုကမျတာ အတ္တာနံ ဒါသံ ဝိယ နီစဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ ပရဿ ခလိတဝစနံ သဏ္ဌပေတွာ ပိယကာမတာယ ပဂ္ဂယှဝစနံ။ မုဂ္ဂသူပျတာတိ မုဂ္ဂသူပသမတာ သစ္စာလိကေန ဇီဝိတကပ္ပနံ။ ယထာ ဟိ မုဂ္ဂသူပေ ပစ္စန္တေ ဗဟူ မုဂ္ဂါ ပစ္စန္တိ, ကတိပယာ န ပစ္စန္တိ, ဧဝံ သစ္စာလိကေန ဇီဝိတကပ္ပနေ ဗဟု အလိကံ ဟောတိ, အပ္ပကံ သစ္စန္တိ။ ပရိဘဋတီတိ ပရိဘဋော, ပရေသံ ဒါရကေ ပရိဟရန္တော။ ပရိဘဋဿ ကမ္မံ ပါရိဘဋျံ, သာ ဧဝ ပါရိဘဋျတာ, အလင်္ကရဏာဒိနာ ကုလဒါရကပရိဟရဏဿေတံ နာမံ။ တေသံ တေသံ ဂိဟီနံ ဂါမန္တရဒေသန္တရာဒီသု သာသနပဋိသာသနဟရဏံ ဇင်္ဃပေသနိကံ။ အညတရညတရေနာတိ ဧတေသံ ဝါ ဝေဠုဒါနာဒီနံ ဝေဇ္ဇကမ္မဘဏ္ဍာဂါရိကကမ္မပိဏ္ဍပဋိပိဏ္ဍကမ္မသံဃုပ္ပါဒစေတိယုပ္ပါဒပဋ္ဌပနာဒီနံ ဝါ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိတကပ္ပနကကမ္မာနံ ယေန
ကေနစိ။ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေနာတိ ဗုဒ္ဓေဟိ ဂရဟိတေန ပဋိသိဒ္ဓေန။ မိစ္ဆာဇီဝေနာတိ န သမ္မာအာဇီဝေန။ အယံ ဝုစ္စတိ အနာစာရောတိ အယံ သဗ္ဗောပိ ‘‘အနာစာရော’’တိ ကထီယတိ။ အာစာရနိဒ္ဒေသော ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဂေါစရနိဒ္ဒေသေပိ ပဌမံ အဂေါစရဿ ဝစနေ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဂေါစရောတိ ပိဏ္ဍပါတာဒီနံ အတ္ထာယ ဥပသင်္ကမိတုံ ယုတ္တဋ္ဌာနံ။ အယုတ္တဋ္ဌာနံ အဂေါစရော။ ဝေသိယာ ဂေါစရော အဿာတိ ဝေသိယာဂေါစရော, မိတ္တသန္ထဝဝသေန ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။ ဝေသိယာ နာမ ရူပူပဇီဝိနိယော, တာ မိတ္တသန္ထဝဝသေန န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ, သမဏဘာဝဿ အန္တရာယကရတ္တာ, ပရိသုဒ္ဓါသယဿာပိ ဂရဟဟေတုတော, တသ္မာ ဒက္ခိဏာဒါနဝသေန သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာဝ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ။ ဝိဓဝါ ဝုစ္စန္တိ မတပတိကာ, ပဝုတ္ထပတိကာ ဝါ။ ထုလ္လကုမာရိကာတိ မဟလ္လိကာ အနိဝိဋ္ဌကုမာရိယော, ပဏ္ဍကာတိ နပုံသကာ။ တေ ဟိ ဥဿန္နကိလေသာ အဝူပသန္တပရိဠာဟာ လောကာမိသသန္နိဿိတကထာဗဟုလာ, တသ္မာ န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ။ ဘိက္ခုနိယော နာမ ဥဿန္နဗြဟ္မစရိယာ။ တထာ ဘိက္ခူပိ။ တေသံ အညမညံ ဝိသဘာဂဝတ္ထုဘာဝတော သန္ထဝဝသေန ဥပသင်္ကမနေ ကတိပါဟေနေဝ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယော သိယာ, တသ္မာ န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ။ ဂိလာနပုစ္ဆနာဒိဝသေန ဥပသင်္ကမနေ သတောကာရိနာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ ပါနာဂါရန္တိ သုရာပါနဃရံ။ တံ သောဏ္ဍဇနေဟိ အဝိဝိတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ တေဟိ သောဏ္ဍတာဒိဝသေန န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယကရတ္တာ။ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ ရာဇူဟီတိအာဒီသု ရာဇာနော နာမ ယေ ရဇ္ဇမနုသာသန္တိ။ ရာဇမဟာမတ္တာ ရာဇိဿရိယသဒိသာယ ဣဿရိယမတ္တာယ သမန္နာဂတာ။ တိတ္ထိယာတိ ဝိပရီတဒဿနာ ဗာဟိရကပရိဗ္ဗာဇကာ။ တိတ္ထိယသာဝကာတိ တေသု ဒဠှဘတ္တာ ပစ္စယဒါယကာ။ အနနုလောမိကေန သံသဂ္ဂေနာတိ တိဿန္နံ သိက္ခာနံ အနနုလောမိကေန ပစ္စနီကဘူတေန သံသဂ္ဂေန သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိ, ယေန ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ဝါ သလ္လေခပရိဟာနိံ ဝါ ပါပုဏာတိ။
ဣဒါနိ အပရေနပိ ပရိယာယေန အဂေါစရံ ဒဿေတုံ ‘‘ယာနိ ဝါ ပန တာနီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဿဒ္ဓါနီတိ ဗုဒ္ဓါဒီသု သဒ္ဓါဝိရဟိတာနိ။ တတော ဧဝ အပ္ပသန္နာနိ, ကမ္မကမ္မဖလသဒ္ဓါယ ဝါ အဘာဝေန အဿဒ္ဓါနိ။ ရတနတ္တယပ္ပသာဒါဘာဝေန အပ္ပသန္နာနိ။ အက္ကောသကပရိဘာသကာနီတိ
အက္ကောသဝတ္ထူဟိ အက္ကောသကာနိ စေဝ ဘယဒဿနေန သန္တဇ္ဇနကာနိ စ။ အတ္ထံ န ဣစ္ဆန္တိ အနတ္ထမေဝ ဣစ္ဆန္တီတိ အနတ္ထကာမာနိ။ ဟိတံ န ဣစ္ဆန္တိ အဟိတမေဝ ဣစ္ဆန္တီတိ အဟိတကာမာနိ။ ဖာသု န ဣစ္ဆန္တိ အဖာသုံယေဝ ဣစ္ဆန္တီတိ အဖာသုကကာမာနိ။ ယောဂက္ခေမံ နိဗ္ဘယံ န ဣစ္ဆန္တိ, အယောဂက္ခေမမေဝ ဣစ္ဆန္တီတိ အယောဂက္ခေမကာမာနိ။ ဘိက္ခူနန္တိ ဧတ္ထ သာမဏေရာနမ္ပိ သင်္ဂဟော။ ဘိက္ခုနီနန္တိ ဧတ္ထ သိက္ခမာနသာမဏေရီနံ။ သဗ္ဗေသံ ဟိ သာသနိကာနံ အနတ္ထကာမတာဒီပနပဒမိဒံ ဝစနံ။ တထာရူပါနိ ကုလာနီတိ တာဒိသာနိ ခတ္တိယကုလာဒီနိ။ သေဝတီတိ နိဿာယ ဇီဝတိ။ ဘဇတီတိ ဥပသင်္ကမတိ။ ပယိရုပါသတီတိ ပုနပ္ပုနံ ဥပဂစ္ဆတိ။ အယံ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဝေသိယာဒိကော, ရာဇာဒိကော, အဿဒ္ဓကုလာဒိကော စ တံ တံ သေဝန္တဿ တိပ္ပကာရောပိ အယုတ္တော ဂေါစရောတိ အဂေါစရော။ ဧတ္ထ ဟိ ဝေသိယာဒိကော ပဉ္စကာမဂုဏနိဿယတော အဂေါစရော။ ယထာဟ ‘‘ကော စ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော အဂေါစရော ပရဝိသယော? ယဒိဒံ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၃၇၂)။ ရာဇာဒိကော သမဏဓမ္မဿ အနုပနိဿယတော, လာဘသက္ကာရာသနိဝိစက္ကနိပ္ပေါထနဒိဋ္ဌိဝိပတ္တိဟေတုတော စ။ အဿဒ္ဓကုလာဒိကော သဒ္ဓါဟာနိစိတ္တသန္တာသာဝဟတော အဂေါစရော။
ဂေါစရနိဒ္ဒေသေ ‘‘န ဝေသိယာဂေါစရော’’တိအာဒီနိ ဝုတ္တပဋိပက္ခဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဩပါနဘူတာနီတိ ဥဒပါနဘူတာနိ ဘိက္ခုသံဃဿ, ဘိက္ခုနီသံဃဿ စ စတုမဟာပထေ ခတပေါက္ခရဏီ ဝိယ ယထာသုခံ ဩဂါဟနက္ခမာနိ။ ကာသာဝပဇ္ဇောတာနီတိ ဘိက္ခူနံ, ဘိက္ခုနီနဉ္စ နိဝတ္ထပါရုတကာသာဝါနံယေဝ ပဘာဟိ ဧကောဘာသာနိ။ ဣသိဝါတပဋိဝါတာနီတိ ဂေဟံ ပဝိသန္တာနံ, နိက္ခမန္တာနဉ္စ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီသင်္ခါတာနံ ဣသီနံ စီဝရဝါတေန စေဝ သမိဉ္ဇနပသာရဏာဒိဇနိတသရီရဝါတေန စ ပဋိဝါတာနိ ပဝါယိတာနိ ဝိနိဒ္ဓုတကိဗ္ဗိသာနိ ဝါ။
ဣဒါနိ နိဒ္ဒေသေ အာဂတနယေနာပိ အာစာရဂေါစရေ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ပါတိမောက္ခသီလနိဒ္ဒေသေ။ ဣမိနာပိ နယေနာတိ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနဝိဓိနာပိ။ သံဃဂတောတိ သံဃသန္နိပါတံ ဂတော။ အစိတ္တီကာရကတောတိ အကတစိတ္တီကာရော, အကတဂါရဝေါတိ အတ္ထော။ ဃဋ္ဋယန္တောတိ သရီရေန, စီဝရေန ဝါ ဃံသန္တော။ ပုရတောပိ တိဋ္ဌတိ
အစိတ္တီကာရကတောတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဌိတကောပီတိ ဥပရိ တိဋ္ဌန္တော ဝိယ အာသန္နတရဋ္ဌာနေ ဌိတကောပိ ဘဏတိ။ ဗာဟာဝိက္ခေပကောတိ ဗာဟုံ ဝိက္ခိပန္တော။ အနုပါဟနာနန္တိ အနာဒရေ သာမိဝစနံ။ သဥပါဟနောတိ ဥပါဟနာရုဠှော။ ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇာတိ ထေရာနံ ဘိက္ခူနံ ဌိတဋ္ဌာနံ အနုပဝိသိတွာ တေသံ အာသန္နတရဋ္ဌာနံ ဥပဂန္တွာ။ ကဋ္ဌံ ပက္ခိပတိ အဂ္ဂိကုဏ္ဍေ။ ဝေါက္ကမ္မာတိ ပဿတော အတိက္ကမိတွာ။ ဂူဠှာနိ သဘာဝတော ပဋိစ္ဆန္နာနိ သာဏိပါကာရာဒိနာ ပဋိစ္ဆာဒိတာနိ။ အနာပုစ္ဆာတိ အနာပုစ္ဆိတွာ။ အဿာတိ အနာစာရဿ။
အပိစ ဘိက္ခူတိအာဒိ သဗ္ဗဿေဝ ဘိက္ခုနော အာစာရဒဿနဝသေန ပဝတ္တံ အဋ္ဌကထာဝစနံ, န နိဒ္ဒေသပါဠိ။ သဒ္ဓါသီလသုတစာဂါဒိဂုဏဟေတုကော ဂရုဘာဝေါ ဂရုကရဏံ ဝါ ဂါရဝေါ, သဟ ဂါရဝေနာတိ သဂါရဝေါ။ ဂရုဋ္ဌာနိယေသု ဂါရဝသာရဇ္ဇာဒိဝသေန ပဋိဿာယနာ ပတိဿာ, သပ္ပတိဿဝပဋိပတ္တိ။ သဟ ပတိဿာယာတိ သပ္ပတိဿော။ သဝိသေသံ ဟိရိမနတာယ, ဩတ္တပ္ပိဘာဝေန စ ဟိရောတ္တပ္ပသမ္ပန္နော။ သေခိယဓမ္မပါရိပူရိဝသေန သုနိဝတ္ထော သုပါရုတော။ ပါသာဒိကေနာတိ ပသာဒါဝဟေန, ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ စေတံ ကရဏဝစနံ။ ဧသေဝ နယော ဣတော ပရေသုပိ ဆသု ပဒေသု။ အဘိက္ကန္တေနာတိ အဘိက္ကမေန။ ဣရိယာပထသမ္ပန္နောတိ သမ္ပန္နဣရိယာပထော။ တေန သေသဣရိယာပထာနမ္ပိ ပါသာဒိကတမာဟ။ ဣန္ဒြိယေသု ဂုတ္တဒွါရောတိ စက္ခုန္ဒြိယာဒီသု ဆသု ဒွါရေသု သုသံဝိဟိတာရက္ခော။ ဘောဇနေ မတ္တညူတိ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတော ဘောဇနသညိတေ စတုဗ္ဗိဓေပိ ပစ္စယေ ပရိယေသနပဋိဂ္ဂဟဏပရိဘောဂါဒိဝသေန သဗ္ဗသော ပမာဏညူ။ ဇာဂရိယမနုယုတ္တောတိ ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ ဘာဝနာမနသိကာရသင်္ခါတံ ဇာဂရိယံ သာတစ္စကာရိတာဝသေန အနု အနု ယုတ္တော တတ္ထ ယုတ္တပယုတ္တော။ သတိသမ္ပဇညေန သမန္နာဂတောတိအာဒိ ယထာဝုတ္တဿ အာစာရဿ သမ္ဘာရဒဿနံ။ တတ္ထ အပ္ပိစ္ဆောတိ နိဣစ္ဆော။ သန္တုဋ္ဌောတိ ယထာလာဘာဒိဝသေန သန္တောသေန တုဋ္ဌော။ သက္ကစ္စကာရီတိ အာဒရကာရီ။ ဂရုစိတ္တီကာရဗဟုလောတိ ဂရုဋ္ဌာနိယေသု ဂရုကရဏဗဟုလော။ အယံ ဝုစ္စတိ အာစာရောတိ အယံ သဂါရဝတာဒိ အတ္ထကာမေဟိ အာစရိတဗ္ဗတော အာစာရော။
သီလာဒီနံ ဂုဏာနံ ဥပနိဿယဘူတော ဥပနိဿယဂေါစရော။ သတိသင်္ခါတော စိတ္တဿ အာရက္ခဘူတော ဧဝ ဂေါစရော အာရက္ခဂေါစရော။ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ခါတော စိတ္တဿ ဥပနိဗန္ဓနဋ္ဌာနဘူတော ဂေါစရော ဥပနိဗန္ဓဂေါစရော။
အပ္ပိစ္ဆတာဒီဟိ ဒသဟိ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတာယ ကထာယ ဝတ္ထုဘူတေဟိ ဂုဏေဟိ သမန္နာဂတော ဒသကထာဝတ္ထုဂုဏသမန္နာဂတော။ တတော ဧဝ ကလျာဏော သုန္ဒရော မိတ္တောတိ ကလျာဏမိတ္တော။ တဿ လက္ခဏံ ပရတော အာဂမိဿတိ။ အဿုတံ သုတ္တဂေယျာဒိံ။ သုဏာတီတိ သုတမယံ ဉာဏံ ဥပ္ပါဒေတိ။ သုတံ ပရိယောဒါပေတီတိ တမေဝ ယထာသုတံ အဝိသဒတာယ အပရိယောဒါတံ ပုနပ္ပုနံ ပရိပုစ္ဆနာဒိနာ ဝိသောဓေတိ နိဇ္ဇဋံ နိဂုမ္ဗံ ကရောတိ။ တတ္ထ စ ယေ ကင်္ခဋ္ဌာနိယာ ဓမ္မာ, တေသု သံသယံ ဆိန္ဒန္တော ကင်္ခံ ဝိတရတိ။ ကမ္မကမ္မဖလေသု, ရတနတ္တယေ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိယာ ဥဇုကရဏေန ဒိဋ္ဌိံ ဥဇုံ ကရောတိ။ တတော ဧဝ စ ဒုဝိဓာယပိ သဒ္ဓါသမ္ပဒါယ စိတ္တံ ပသာဒေတိ။ အထ ဝါ ယထာသုတံ ဓမ္မံ ပရိယောဒပေတွာ တတ္ထာဂတေ ရူပါရူပဓမ္မေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ သပစ္စယံ နာမရူပံ ပရိဂ္ဂဏှန္တော သတ္တဒိဋ္ဌိဝင်္ကဝိဓမနေန ဒိဋ္ဌိံ ဥဇုံ ကရောတိ။ ဓမ္မာနံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နတာမတ္တဒဿနေန တီသုပိ အဒ္ဓါသု ကင်္ခံ ဝိတရတိ။ တတော ပရံ စ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိဝသေန ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ အရိယဘူမိံ ဩက္ကမန္တော အဝေစ္စပသာဒေန ရတနတ္တယေ စိတ္တံ ပသာဒေတိ။ တထာဘူတောဝ တဿ ကလျာဏမိတ္တဿ အနုသိက္ခနေန သဒ္ဓါဒီဟိ ဂုဏေဟိ န ဟာယတိ, အညဒတ္ထု ဝဍ္ဎတေဝ။ တေနာဟ ‘‘ယဿ ဝါ’’တိအာဒိ။
အန္တရဃရန္တိ အန္တရေ အန္တရေ ဃရာနိ ဧတ္ထ, တံ ဧတဿာတိ ဝါ ‘‘အန္တရဃရ’’န္တိ လဒ္ဓနာမံ ဂေါစရဂါမံ ပဝိဋ္ဌော။ တတ္ထ ဃရေ ဃရေ ဘိက္ခာပရိယေသနာယ ဝီထိံ ပဋိပန္နော။ ဩက္ခိတ္တစက္ခူတိ ဟေဋ္ဌာခိတ္တစက္ခု။ ကိတ္တကေန ပန ဩက္ခိတ္တစက္ခု ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ယုဂမတ္တဒဿာဝီ’’တိ။ သုသံဝုတောတိ သံယတော။ ယထာ ပနေတ္ထ သုသံဝုတော နာမ ဟောတိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘န ဟတ္ထိံ ဩလောကေန္တော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ယတ္ထာတိ ယေသု သတိပဋ္ဌာနေသု။ စိတ္တံ ဘာဝနာစိတ္တံ။ ဥပနိဗန္ဓတီတိ ဥပနေတွာ နိဗန္ဓတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘ယထာ ထမ္ဘေ နိဗန္ဓေယျ, ဝစ္ဆံ ဒမံ နရော ဣဓ၊
ဗန္ဓေယျေဝံ သကံ စိတ္တံ, သတိယာရမ္မဏေ ဒဠှ’’န္တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၁၇၊ ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၃၇၄၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁၀၇၊ ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၆၅၊ ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁။၁၆၃)၊
သတိပဋ္ဌာနာနံ ဥပနိဗန္ဓဂေါစရဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သကော ပေတ္တိကော ဝိသယောတိ အတ္တနော ပိတု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တကော, တေန ဒိဋ္ဌော ဒဿိတော စ ဝိသယော။
အဏုပ္ပမာဏေသူတိ ပရမာဏုပ္ပမာဏေသု။ အသဉ္စိစ္စအာပန္နသေခိယအကုသလစိတ္တုပ္ပါဒါဒိဘေဒေသူတိ အသဉ္စိစ္စ အာပန္နသေခိယေသု အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒါဒိဘေဒေသူတိ ဧဝံ အသဉ္စိစ္စဂ္ဂဟဏံ သေခိယဝိသေသနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သေခိယဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ ဝတ္တက္ခန္ဓကာဒီသု (စူဠဝ။ ၃၅၆ အာဒယော) အာဂတဝတ္တာဒီနမ္ပိ ဂဟဏံ။ တေပိ ဟိ သိက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌေန ‘‘သေခိယာ’’တိ ဣစ္ဆိတာ။ တထာ ဟိ မာတိကာယံ ပါရာဇိကာဒီနံ ဝိယ သေခိယာနံ ပရိစ္ဆေဒေါ န ကတော။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘အသဉ္စိစ္စ အာပန္နသေခိယာ’’တိ အသဉ္စိစ္စဂ္ဂဟဏံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ န ဟိ မာတိကာယံ အာဂတေသု ပဉ္စသတ္တတိယာ သေခိယေသု နောသညာဝိမောက္ခော နာမ အတ္ထိ, အသဉ္စိစ္စဂ္ဂဟဏေနေဝ စေတ္ထ အသတိအဇာနနာနမ္ပိ သင်္ဂဟော ကတော။ ကေစိ ပနေတ္ထ အသိဉ္စိစ္စ အာပန္နဂ္ဂဟဏေန အစိတ္တကာပတ္တိယော ဂဟိတာတိ ဝဒန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တံ, ဂရုကာပတ္တီသုပိ ကာသဉ္စိ အစိတ္တကဘာဝသဗ္ဘာဝတော, အဓိဋ္ဌာနာဝိကမ္မဿ, ဒေသနာဝိကမ္မဿေဝ ဝါ သဗ္ဗလဟုကဿ ဝဇ္ဇဿ ဣဓာဓိပ္ပေတတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ယာနိ တာနိ ဝဇ္ဇာနိ အပ္ပမတ္တကာနိ ဩရမတ္တကာနိ လဟုကာနိ လဟုသမ္မတာနီ’’တိအာဒိ။ အာဒိသဒ္ဒေန ပါတိမောက္ခသံဝရဝိသုဒ္ဓတ္ထံ အနတိက္ကမနီယာနံ အနာပတ္တိဂမနီယာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘယဒဿနသီလောတိ ပရမာဏုမတ္တံ ဝဇ္ဇံ အဋ္ဌသဋ္ဌိယောဇနသတသဟဿုဗ္ဗေဓသိနေရုပဗ္ဗတသဒိသံ ကတွာ ဒဿနသဘာဝေါ, သဗ္ဗလဟုကံ ဝါ ဒုဗ္ဘာသိတမတ္တံ ပါရာဇိကသဒိသံ ကတွာ ဒဿနသဘာဝေါ။ ယံ ကိဉ္စီတိ မူလပညတ္တိအနုပညတ္တိသဗ္ဗတ္ထပညတ္တိပဒေသပညတ္တိအာဒိဘေဒံ ယံ ကိဉ္စိ သိက္ခိတဗ္ဗံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ ပူရေတဗ္ဗံ သီလံ။ သမ္မာ အာဒါယာတိ သမ္မဒေဝ သက္ကစ္စံ, သဗ္ဗသော စ အာဒိယိတွာ။ အယံ ပန အာစာရဂေါစရသမ္ပဒါ ကိံ ပါတိမောက္ခသီလေ ပရိယာပန္နာ, ဥဒါဟု အပရိယာပန္နာတိ? ပရိယာပန္နာ။ ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ပုန ဝုတ္တာတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ။
ဣန္ဒြိယသံဝရသီလဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၅။ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလံ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလဿ သမ္ဘာရဘူတံ, တသ္မိံ သတိယေဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘သောတိ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလေ ဌိတော ဘိက္ခူ’’တိ။ သမ္ပာဒိတေ ဟိ ဧတသ္မိံ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလံ သုဂုတ္တံ သုရက္ခိတမေဝ ဟောတိ, သုသံဝိဟိတကဏ္ဋကဝတိ ဝိယ သဿန္တိ။ ကာရဏဝသေနာတိ အသာဓာရဏကာရဏဿ ဝသေန။
အသာဓာရဏကာရဏဝသေန ဟိ ဖလံ အပဒိသီယတိ, ယထာ ယဝင်္ကုရော ဘေရိသဒ္ဒေါတိ။ နိဿယဝေါဟာရေန ဝါ ဧတံ နိဿိတဝစနံ, ယထာ မဉ္စာ ဥက္ကုဋ္ဌိံ ကရောန္တီတိ။ ရူပန္တိ ရူပါယတနံ။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာတိ ဧတ္ထ ယဒိ စက္ခု ရူပံ ပဿေယျ, အညဝိညာဏသမင်္ဂိနောပိ ပဿေယျုံ, န စေတံ အတ္ထိ, ကသ္မာ? အစေတနတ္တာ စက္ခုဿ။ တေနာဟ ‘‘စက္ခု ရူပံ န ပဿတိ အစိတ္တကတ္တာ’’တိ။ အထ ဝိညာဏံ ရူပံ ပဿေယျ, တိရောကုဋ္ဋာဒိဂတမ္ပိ နံ ပဿေယျ အပ္ပဋိဃဘာဝတော, ဣဒမ္ပိ နတ္ထိ သဗ္ဗဿ ဝိညာဏဿ ဒဿနာဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘စိတ္တံ န ပဿတိ အစက္ခုကတ္တာ’’တိ။ တတ္ထ ယထာ စက္ခုသန္နိဿိတံ ဝိညာဏံ ပဿတိ, န ယံ ကိဉ္စိ။ တဉ္စ ကေနစိ ကုဋ္ဋာဒိနာ အန္တရိတေ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ယတ္ထ အာလောကဿ ဝိဗန္ဓော။ ယတ္ထ ပန န ဝိဗန္ဓော ဖလိကဂဗ္ဘပဋလာဒိကေ, တတ္ထ အန္တရိတေပိ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ။ ဧဝံ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ စက္ခု ပဿတိ, န ယံ ကိဉ္စီတိ ဝိညာဏာဓိဋ္ဌိတံ စက္ခုံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ ‘‘စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ’’တိ။
ဒွါရာရမ္မဏသံဃဋ္ဋေတိ ဒွါရဿ အာရမ္မဏေန သံဃဋ္ဋေ သတိ, စက္ခုဿ ရူပါရမ္မဏေ အာပါထဂတေတိ အဓိပ္ပါယော။ ပသာဒဝတ္ထုကေန စိတ္တေနာတိ စက္ခုပသာဒဝတ္ထုကေန တန္နိဿာယ ပဝတ္တေန ဝိညာဏေန, ယံ ‘‘စက္ခုဝိညာဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ပဿတီတိ ဩလောကေတိ။ စက္ခုပသာဒသန္နိဿယေ ဟိ ဝိညာဏေ အာလောကာနုဂ္ဂဟိတံ ရူပါရမ္မဏံ သန္နိဿယဂုဏေန ဩဘာသေန္တေ တံသမင်္ဂိပုဂ္ဂလော ‘‘ရူပံ ပဿတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဩဘာသနဉ္စေတ္ထ အာရမ္မဏဿ ယထာသဘာဝတော ဝိဘာဝနံ, ယံ ‘‘ပစ္စက္ခတော ဂဟဏ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ဥသုနာ လက္ခဿ ဝေဓေ သိဇ္ဈန္တေ တဿ သမ္ဘာရဘူတေန ဓနုနာ ဝိဇ္ဈတီတိ ဝစနံ ဝိယ ဝိညာဏေန ရူပဒဿနေ သိဇ္ဈန္တေ စက္ခုနာ ရူပံ ပဿတီတိ ဤဒိသီ သသမ္ဘာရကထာ နာမေသာ ဟောတိ။ သသမ္ဘာရာ ကထာ သသမ္ဘာရကထာ, ဒဿနဿ ကာရဏသဟိတာတိ အတ္ထော။ သသမ္ဘာရဿ ဝါ ဒဿနဿ ကထာ သသမ္ဘာရကထာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ကေဝလေန စက္ခုနာ, ကေဝလေန ဝါ ဝိညာဏေန ရူပဒဿနံ နတ္ထိ, တသ္မာ။
ဣတ္ထိပုရိသနိမိတ္တံ ဝါတိ ဧတ္ထ ဣတ္ထိသန္တာနနိဿိတရူပမုခေန ဂယှမာနံ သဏ္ဌာနံ ထနမံသာဝိသဒတာ နိမ္မဿုမုခတာ ကေသဗန္ဓနဝတ္ထဂ္ဂဟဏံ အဝိသဒဋ္ဌာနဂမနာဒိ စ သဗ္ဗံ ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ သဉ္ဇာနနဿ ကာရဏဘာဝတော ဣတ္ထိနိမိတ္တံ။ ဝုတ္တဝိပရိယာယတော ပုရိသနိမိတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သုဘနိမိတ္တာဒိကံ ဝါတိ ဧတ္ထ ရာဂုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတော ဣဋ္ဌာကာရော သုဘနိမိတ္တံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန
ပဋိဃနိမိတ္တာဒီနံ သင်္ဂဟော။ သော ပန ဒေါသုပ္ပတ္တိအာဒိဟေတုဘူတော အနိဋ္ဌာဒိအာကာရော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာမဉ္စေတ္ထ ပါဠိယံ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿာဝ သရူပတော အာဂတာ, ဥပေက္ခာနိမိတ္တဿာပိ ပန သင်္ဂဟော ဣစ္ဆိတဗ္ဗော, အသမပေက္ခနေန ဥပ္ပဇ္ဇနကမောဟဿာပိ အသံဝရဘာဝတော။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘မုဋ္ဌသစ္စံ ဝါ အညာဏံ ဝါ’’တိ။ ဥပေက္ခာနိမိတ္တန္တိ စေတ္ထ အညာဏုပေက္ခာယ ဝတ္ထုဘူတံ အာရမ္မဏံ, တဉ္စဿ အသမပေက္ခနဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ သင်္ခေပတော ရာဂဒေါသမောဟာနံ ကာရဏံ ‘‘သုဘနိမိတ္တာဒိက’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ကိလေသဝတ္ထုဘူတံ နိမိတ္တ’’န္တိ။ ဒိဋ္ဌမတ္တေယေဝ သဏ္ဌာတီတိ ‘‘ဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌမတ္တံ ဘဝိဿတီ’’တိ (ဥဒါ။ ၁၀) သုတ္တေ ဝုတ္တနယေန ဝဏ္ဏာယတနေ စက္ခုဝိညာဏေန, ဝီထိစိတ္တေဟိ စ ဂဟိတမတ္တေယေဝ တိဋ္ဌတိ, န တတော ပရံ ကိဉ္စိ သုဘာဒိအာကာရံ ပရိကပ္ပေတိ။ ပါကဋဘာဝကရဏတောတိ ပရိဗျတ္တဘာဝကရဏတော ဝိဘူတဘာဝကရဏတော။ ဝိသဘာဂဝတ္ထုနော ဟိ ဟတ္ထာဒိအဝယဝေသု သုဘာဒိတော ပရိကပ္ပေန္တဿ အပရာပရံ တတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ကိလေသာ ပရိဗျတ္တာ ဟောန္တီတိ တေ တေသံ အနုဗျဉ္ဇနာ နာမ။ တေ ပန ယသ္မာ တထာ တထာ သန္နိဝိဋ္ဌာနံ ဘူတုပါဒါယရူပါနံ သန္နိဝေသာကာရော။ န ဟိ တံ မုဉ္စိတွာ ပရမတ္ထတော ဟတ္ထာဒိ နာမ ကောစိ အတ္ထိ။ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဟတ္ထပါဒ…ပေ… အာကာရံ န ဂဏှာတီ’’တိ။ ကိံ ပန ဂဏှာတီတိ အာဟ ‘‘ယံ တတ္ထ ဘူတံ, တဒေဝ ဂဏှာတီ’’တိ။ ယံ တသ္မိံ သရီရေ ဝိဇ္ဇမာနံ ကေသလောမာဒိ ဘူတုပါဒါယမတ္တံ ဝါ, တဒေဝ ယာထာဝတော ဂဏှာတိ။ တတ္ထ အသုဘာကာရဂဟဏဿ နိဒဿနံ ဒဿေန္တော ‘‘စေတိယပဗ္ဗတဝါသီ’’တိအာဒိနာ မဟာတိဿတ္ထေရဝတ္ထုံ အာဟရိ။
တတ္ထ သုမဏ္ဍိတပသာဓိတာတိ သုဋ္ဌု မဏ္ဍိတာ ပသာဓိတာ စ။ အာဘရဏာဒီဟိ အာဟာရိမေဟိ မဏ္ဍနံ။ သရီရဿ ဥစ္ဆာဒနာဒိဝသေန ပဋိသင်္ခရဏံ ပသာဓနန္တိ ဝဒန္တိ, အာဘရဏေဟိ, ပန ဝတ္ထာလင်္ကာရာဒီဟိ စ အလင်္ကရဏံ ပသာဓနံ။ ဦနဋ္ဌာနပူရဏံ မဏ္ဍနံ။ ဝိပလ္လတ္ထစိတ္တာတိ ရာဂဝသေန ဝိပရီတစိတ္တာ။ ဩလောကေန္တောတိ ထေရော ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရေနေဝ ဂစ္ဆန္တော သဒ္ဒကဏ္ဋကတ္တာ ပုဗ္ဗဘာဂမနသိကာရဿ ဟသိတသဒ္ဒါနုသာရေန ‘‘ကိမေတ’’န္တိ ဩလောကေန္တော။ အသုဘသညန္တိ အဋ္ဌိကသညံ။ အဋ္ဌိကကမ္မဋ္ဌာနံ ဟိ ထေရော တဒါ ပရိဟရတိ။ အရဟတ္တံ ပါပုဏီတိ
ထေရော ကိရ တဿာ ဟသန္တိယာ ဒန္တဋ္ဌိဒဿနေနေဝ ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာယ သုဘာဝိတတ္တာ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ, သာတိသယဉ္စ ဥပစာရဇ္ဈာနံ လဘိတွာ ယထာဌိတောဝ တတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနံ အဓိဂန္တွာ တံ ပါဒကံ ကတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ မဂ္ဂပရမ္ပရာယ အာသဝက္ခယံ ပါပုဏိ။ ပုဗ္ဗသညံ အနုဿရီတိ ပုဗ္ဗကံ ယထာရဒ္ဓံ ကာလေန ကာလံ အနုယုဉ္ဇိယမာနံ အဋ္ဌိကကမ္မဋ္ဌာနံ အနုဿရိ သမန္နာဟရိ။ အနုမဂ္ဂန္တိ အနုပထံ တဿာ ပဒါနုပဒံ။ ထေရဿ ကိရ ဘာဝနာယ ပဂုဏဘာဝတော ဒန္တဋ္ဌိဒဿနေနေဝ တဿာ သကလသရီရံ အဋ္ဌိကသံဃာတဘာဝေန ဥပဋ္ဌာသိ။ န တံ ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ ဝါ ‘‘ပုရိသော’’တိ ဝါ သဉ္ဇာနိ။ တေနာဟ ‘‘နာဘိဇာနာမိ…ပေ… မဟာပထေ’’တိ။
‘‘ယဿ စက္ခုန္ဒြိယာသံဝရဿ ဟေတူ’’တိ ဝတွာ ပုန ‘‘တဿ စက္ခုန္ဒြိယဿ သတိကဝါဋေန ပိဒဟနတ္ထာယာ’’တိ ဝုတ္တံ, န အသံဝရဿာတိ။ ယဒိဒံ ယံ စက္ခုန္ဒြိယာသံဝရဿ ဟေတု အဘိဇ္ဈာဒိအနွာဿဝနံ ဒဿိတံ, တံ အသံဝုတစက္ခုန္ဒြိယဿေဝ ဟေတု ပဝတ္တံ ဒဿိတန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ စက္ခုဒွါရိကဿ ဟိ အဘိဇ္ဈာဒိအနွာဿဝနဿ တံဒွါရိကဝိညာဏဿ ဝိယ စက္ခုန္ဒြိယံ ပဓာနကာရဏံ။ စက္ခုန္ဒြိယဿ အသံဝုတတ္တေ သတိ တေ အနွာဿဝန္တီတိ အသံဝရိယမာနစက္ခုန္ဒြိယဟေတုကော သော အသံဝရော တထာ ဝုတ္တောတိ။ ယတွာဓိကရဏန္တိ ဟိ ယဿ စက္ခုန္ဒြိယဿ ကာရဏာတိ အတ္ထော။ ကီဒိသဿ စ ကာရဏာတိ? အသံဝုတဿ, ကိဉ္စ အသံဝုတံ? ယဿ စက္ခုန္ဒြိယာသံဝရဿ ဟေတု အဘိဇ္ဈာဒယော အနွာဿဝန္တိ, တဿ သံဝရာယာတိ အယမေတ္ထ ယောဇနာ။
ဇဝနက္ခဏေ ပန သစေ ဒုဿီလျံ ဝါတိအာဒိ ပုန အဝစနတ္ထံ ဣဓေဝ သဗ္ဗံ ဝုတ္တန္တိ ဆသု ဒွါရေသု ယထာသမ္ဘဝံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ပဉ္စဒွါရေ ကာယဝစီဒုစ္စရိတသင်္ခါတံ ဒုဿီလျံ အတ္ထိ, တသ္မာ ဒုဿီလျာသံဝရော မနောဒွါရဝသေန, သေသာသံဝရော ဆဒွါရဝသေန ယောဇေတဗ္ဗော။ မုဋ္ဌသစ္စာဒီနံ ဟိ သတိပဋိပက္ခာကုသလဓမ္မာဒိဘာဝတော သိယာ ပဉ္စဒွါရေ ဥပ္ပတ္တိ, န တွေဝ ကာယိကဝါစသိကဝီတိက္ကမဘူတဿ ဒုဿီလျဿ တတ္ထ ဥပ္ပတ္တိ, ပဉ္စဒွါရိကဇဝနာနံ အဝိညတ္တိဇနကတ္တာ။ ဒုဿီလျာဒယော စေတ္ထ ပဉ္စ အသံဝရာ သီလသံဝရာဒီနံ ပဉ္စန္နံ သံဝရာနံ ပဋိပက္ခဘာဝေန ဝုတ္တာ။ တသ္မိံ သတီတိ တသ္မိံ အသံဝရေ သတိ။
ယထာ ကိန္တိ ယေန ပကာရေန ဇဝနေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော အသံဝရော ‘‘စက္ခုန္ဒြိယေ အသံဝရော’’တိ ဝုစ္စတိ, တံ နိဒဿနံ ကိန္တိ အတ္ထော။ ယထာတိအာဒိနာ နဂရဒွါရေ အသံဝရေ သတိ တံသမ္ဗန္ဓာနံ ဃရာဒီနံ အသံဝုတတာ ဝိယ ဇဝနေ အသံဝရေ သတိ တံသမ္ဗန္ဓာနံ ဒွါရာဒီနံ အသံဝုတတာတိ ဧဝံ အညာသံဝရေ အညာသံဝုတတာ သာမညမေဝ နိဒဿေတိ, န ပုဗ္ဗာပရသာမညံ, အန္တောဗဟိသာမညံ ဝါ။ သတိ ဝါ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒိကေ ပုန ဥပ္ပဇ္ဇမာနံ ဇဝနံ ဗာဟိရံ ဝိယ ကတွာ နဂရဒွါရသမာနံ ဝုတ္တံ, ဣတရဉ္စ အန္တောနဂရေ ဃရာဒိသမာနံ။ ပစ္စယဘာဝေန ဟိ ပုရိမနိပ္ဖန္နံ ဇဝနကာလေ အသန္တမ္ပိ ဘဝင်္ဂါဒိ စက္ခာဒိ ဝိယ ဖလနိပ္ဖတ္တိယာ သန္တံယေဝ နာမ ဟောတိ။ န ဟိ ဓရမာနံယေဝ ‘‘သန္တ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ဗာဟိရံ ဝိယ ကတွာ’’တိ စ ပရမတ္ထတော ဇဝနဿ ဗာဟိရဘာဝေ, ဣတရဿ စ အဗ္ဘန္တရဘာဝေ အသတိပိ ‘‘ပဘဿရမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, စိတ္တံ, တဉ္စ ခေါ အာဂန္တုကေဟိ ဥပက္ကိလိဋ္ဌ’’န္တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၁။၄၉) ဝစနတော အာဂန္တုကဘူတဿ ကဒါစိ ကဒါစိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ ဇဝနဿ ဗာဟိရဘာဝေါ, တဗ္ဗိဓုရသဘာဝဿ ဣတရဿ အဗ္ဘန္တရဘာဝေါ ဧကေန ပရိယာယေန ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ဇဝနေ ဝါ အသံဝရေ ဥပ္ပန္နေ တတော ပရံ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒီနံ အသံဝရဟေတုဘာဝါပတ္တိတော။ အသံဝရဿ ဟိ ဥပ္ပတ္တိယာ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒီနံ တဿ ဟေတုဘာဝေါ ပညာယတီတိ။ နဂရဒွါရသဒိသေန ဇဝနေန ပဝိသိတွာ ဒုဿီလျာဒိစောရာနံ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒီသု မုသနံ ကုသလဘဏ္ဍဝိနာသနံ ကထိတံ။ ယသ္မိံ ဟိ ဒွါရေ အသံဝရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သော တတ္ထ ဒွါရာဒီနံ သံဝရူပနိဿယဘာဝံ ဥပစ္ဆိန္ဒန္တောယေဝ ပဝတ္တတီတိ။ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒီနံ ဇဝနေန သဟ သမ္ဗန္ဓော ဧကသန္တတိပရိယာပန္နတော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဧတ္ထ စ စက္ခုဒွါရေ ရူပါရမ္မဏေ အာပါထဂတေ နိယမိတာဒိဝသေန ကုသလာကုသလဇဝနေ သတ္တက္ခတ္တုံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဩတိဏ္ဏေ တဒနုရူပမေဝ မနောဒွါရိကဇဝနေ တသ္မိံယေဝါရမ္မဏေ သတ္တက္ခတ္တုံယေဝ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ ဘဝင်္ဂံ ဩတိဏ္ဏေ ပုန တသ္မိံယေဝ ဒွါရေ တဒေဝါရမ္မဏံ နိဿာယ ‘‘ဣတ္ထီ ပုရိသော’’တိအာဒိနာ ဝဝတ္ထပေန္တံ ပသာဒရဇ္ဇနာဒိဝသေန သတ္တက္ခတ္တုံ ဇဝနံ ဇဝတိ။ ဧဝံ ပဝတ္တမာနံ ဇဝနံ သန္ဓာယ ‘‘ဇဝနေ ဒုဿီလျာဒီသု ဥပ္ပန္နေသု တသ္မိံ အသံဝရေ သတိ ဒွါရမ္ပိ အဂုတ္တ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တသ္မိံ ပန ဇဝနေ။ သီလာဒီသူတိ သီလသံဝရသတိသံဝရဉာဏသံဝရခန္တိသံဝရဝီရိယသံဝရေသု ဥပ္ပန္နေသု။ ယထာ ဟိ ပဂေဝ သတိအာရက္ခံ
အနုပဋ္ဌပေန္တဿ ဒုဿီလျာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိ, ဧဝံ ပဂေဝ သတိအာရက္ခံ ဥပဋ္ဌပေန္တဿ သီလာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သဒ္ဒါဒီသုပိ ယထာရဟံ နိမိတ္တာနုဗျဉ္ဇနာနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သောတဝိညာဏေန ဟိ သဒ္ဒံ သုတွာ ‘‘ဣတ္ထိသဒ္ဒေါ’’တိ ဝါ ‘‘ပုရိသသဒ္ဒေါ’’တိ ဝါ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာဒိကံ ဝါ ကိလေသဝတ္ထုဘူတံ နိမိတ္တံ န ဂဏှာတိ, သုတမတ္တေ ဧဝ သဏ္ဌာတိ။ ယော စ ဂီတသဒ္ဒါဒိကဿ ကိလေသာနံ အနု အနု ဗျဉ္ဇနတော ‘‘အနုဗျဉ္ဇန’’န္တိ လဒ္ဓဝေါဟာရော မန္ဒတာရာဒိဝသေန ဝဝတ္ထိတော ဆဇ္ဇာဒိဘေဒဘိန္နော အာကာရော, တမ္ပိ န ဂဏှာတီတိ။ ဧဝံ ဂန္ဓာဒီသုပိ ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ မနောဒွါရေ ပန သာဝဇ္ဇနဘဝင်္ဂံ မနောဒွါရံ တသ္မိံ ဒွါရေ ဓမ္မာရမ္မဏေ အာပါထဂတေ တံ ဇဝနမနသာဝ ဝိညာယ ဝိဇာနိတွာတိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ကိလေသော အနုဗန္ဓော ဧတဿာတိ ကိလေသာနုဗန္ဓော, သော ဧဝ နိမိတ္တာဒိဂါဟော, တတော ပရိဝဇ္ဇနလက္ခဏံ ကိလေသာနုဗန္ဓနိမိတ္တာဒိဂ္ဂါဟပရိဝဇ္ဇနလက္ခဏံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အနုဗျဉ္ဇနံ သင်္ဂဏှာတိ။
အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၆။ ဝုတ္တေတိ ဣဓေဝ ဥဒ္ဒေသဝသေန ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေ။ တထာ ဟိ ‘‘အာဇီဝဟေတု ပညတ္တာနံ ဆန္နံ သိက္ခာပဒါန’’န္တိ ပဒုဒ္ဓါရံ ကတွာ တာနိ ပါဠိဝသေနေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ယာနိ တာနီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယာနိ တာနိ ဧဝံ ပညတ္တာနိ ဆ သိက္ခာပဒါနီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အာဇီဝဟေတူတိ ဇီဝိကနိမိတ္တံ, ‘‘ဧဝါဟံ ပစ္စယေဟိ အကိလမန္တော ဇီဝိဿာမီ’’တိ အဓိပ္ပါယေန။ အာဇီဝကာရဏာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ပါပိစ္ဆောတိ ပါပိကာယ အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနိစ္ဆာယ သမန္နာဂတော။ ဣစ္ဆာပကတောတိ ဣစ္ဆာယ အပကတော ဥပဒ္ဒုတော, အဘိဘူတော ဝါ။ အသန္တန္တိ အဝိဇ္ဇမာနံ။ အဘူတန္တိ အနုပ္ပန္နံ။ အနုပ္ပန္နတ္တာ ဟိ တဿ တံ အသန္တန္တိ ပုရိမဿ ပစ္ဆိမံ ကာရဏဝစနံ။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မန္တိ ဥတ္တရိမနုဿာနံ ဥက္ကဋ္ဌပုရိသာနံ ဓမ္မံ, မနုဿဓမ္မတော ဝါ ဥတ္တရိ ဥက္ကဋ္ဌံ။ ဥလ္လပတီတိ ဥဂ္ဂတာယုကော လပတိ။ သီလံ ဟိ ဘိက္ခုနော အာယု, တံ တဿ တထာလပနသမကာလမေဝ ဝိဂစ္ဆတိ။ တေနာဟ ‘‘အာပတ္တိ ပါရာဇိကဿာ’’တိ ပါရာဇိကသင်္ခါတာ အာပတ္တိ အဿ, ပါရာဇိကသညိတဿ ဝါ ဝီတိက္ကမဿ အာပဇ္ဇနံ ဥလ္လပနန္တိ အတ္ထော။ သဉ္စရိတ္တံ သမာပဇ္ဇတီတိ သဉ္စရဏဘာဝံ အာပဇ္ဇတိ, ဣတ္ထိယာ ဝါ ပုရိသမတိံ, ပုရိသဿ ဝါ ဣတ္ထိမတိံ အာရောစေတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဣမေသံ ဆန္နံ သိက္ခာပဒါနံ ဝီတိက္ကမဿ ဝသေနာ’’တိ သမ္ဗန္ဓော ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတော ဧဝ။
ကုဟနာတိအာဒီသူတိ ဟေဋ္ဌာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌပါဠိယာဝ ပဒုဒ္ဓါရော။ အယံ ပါဠီတိ အယံ ဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၈၆၁) အာဂတာ နိဒ္ဒေသပါဠိ။
ဋ္ဌ ၁၇။ စီဝရာဒိပစ္စယာ လဗ္ဘန္တီတိ လာဘာ။ တေ ဧဝ သက္ကစ္စံ အာဒရဝသေန ဒိယျမာနာ သက္ကာရာ။ ပတ္ထဋယသတာ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ။ တံ လာဘဉ္စ သက္ကာရဉ္စ ကိတ္တိသဒ္ဒဉ္စ။ သန္နိဿိတဿာတိ ဧတ္ထ တဏှာနိဿယော အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘ပတ္ထယန္တဿာ’’တိ။ အသန္တဂုဏဒီပနကာမဿာတိ အသန္တေ အတ္တနိ အဝိဇ္ဇမာနေ သဒ္ဓါဒိဂုဏေ သမ္ဘာဝေတုကာမဿ။ အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနတာလက္ခဏာ, ပဋိဂ္ဂဟဏေ စ အမတ္တညုတာလက္ခဏာ ဟိ ပါပိစ္ဆတာ။ ဣစ္ဆာယ အပကတဿာတိ ပါပိကာယ ဣစ္ဆာယ သမ္မာအာဇီဝတော အပေတော ကတောတိ အပကတော။ တထာဘူတော စ အာဇီဝူပဒ္ဒဝေန ဥပဒ္ဒုတောတိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဥပဒ္ဒုတဿာတိ အတ္ထော’’တိ။
ကုဟနမေဝ ပစ္စယုပ္ပါဒနဿ ဝတ္ထူတိ ကုဟနဝတ္ထု။ တိဝိဓမ္ပေတံ တတ္ထ အာဂတံ တဿ နိဿယဘူတာယ ဣမာယ ပါဠိယာ ဒဿေတုန္တိ ဧဝမတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တဒတ္ထိကဿေဝါတိ တေဟိ စီဝရာဒီဟိ အတ္ထိကဿေဝ။ ပဋိက္ခိပနေနာတိ စီဝရာဒီနံ ပဋိက္ခိပနဟေတု။ အဿာတိ ဘဝေယျ။ ပဋိဂ္ဂဟဏေန စာတိ စ-သဒ္ဒေန ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တံ ပဋိက္ခိပနံ သမုစ္စိနောတိ။
ဘိယျောကမျတန္တိ ဗဟုကာမတံ။ ယန္တိ ကိရိယာပရာမသနံ, တသ္မာ ‘‘ဓာရေယျာ’’တိ ဧတ္ထ ယဒေတံ သံဃာဋိံ ကတွာ ဓာရဏံ, ဧတံ သမဏဿ သာရုပ္ပန္တိ ယောဇနာ။ ပါပဏိကာနီတိ အာပဏတော ဆဍ္ဍိတာနိ။ နန္တကာနီတိ အန္တရဟိတာနိ စောဠခဏ္ဍာနိ။ ဥစ္စိနိတွာတိ ဥဉ္ဆနေန စိနိတွာ သင်္ဂဟေတွာ။ ဥဉ္ဆာစရိယာယာတိ ဥဉ္ဆာစရိယာယ လဒ္ဓေန။ ဂိလာနဿ ပစ္စယဘူတာ ဘေသဇ္ဇသင်္ခါတာ ဇီဝိတပရိက္ခာရာ ဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာ။ ပူတိမုတ္တန္တိ ပုရာဏဿ, အပုရာဏဿ စ သဗ္ဗဿ ဂေါမုတ္တဿေတံ နာမံ။ ပူတိမုတ္တေနာတိ ပူတိဘာဝေန မုတ္တေန ပရေဟိ ဆဍ္ဍိတေန, ပူတိဘူတေန ဝါ ဂေါမုတ္တေန။ ဓုတဝါဒေါတိ ပရေသမ္ပိ ဓုတဂုဏဝါဒီ။ သမ္မုခီဘာဝါတိ သမ္မုခတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ, လဗ္ဘမာနတာယာတိ အတ္ထော။
အတ္တာနံ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာဓိဂမဿ သာမန္တေ ကတွာ ဇပ္ပနံ သာမန္တဇပ္ပနံ။ မဟေသက္ခောတိ မဟာနုဘာဝေါ, ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာဓိဂမေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘မိတ္တော’’တိ သာမညတော ဝတွာ ပုန တံ ဝိသေသေတိ ‘‘သန္ဒိဋ္ဌော
သမ္ဘတ္တော’’တိ။ ဒိဋ္ဌမတ္တော ဟိ မိတ္တော သန္ဒိဋ္ဌော။ ဒဠှဘတ္တိကော သမ္ဘတ္တော။ သဟာယောတိ သဟ အာယနကော, သခါတိ အတ္ထော။ သတ္တပဒိနော ဟိ ‘‘သခါ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဝိဟာရော ပါကာရပရိစ္ဆိန္နော သကလော အာဝါသော။ အဍ္ဎယောဂေါ ဒီဃပါသာဒေါ, ဂရုဠသဏ္ဌာနပါသာဒေါတိပိ ဝဒန္တိ။ ပါသာဒေါ စတုရဿပါသာဒေါ။ ဟမ္မိယံ မုဏ္ဍစ္ဆဒနပါသာဒေါ။ ကူဋာဂါရံ ဒွီဟိ ကဏ္ဏိကာဟိ ကတ္တဗ္ဗပါသာဒေါ။ အဋ္ဋော ပဋိရာဇူနမ္ပိ ပဋိဗာဟနယောဂျော စတုပဉ္စဘူမကော ပဋိဿယဝိသေသော။ မာဠော ဧကကူဋသင်္ဂဟိတော အနေကကောဏဝန္တော ပဋိဿယဝိသေသော။ ဥဒ္ဒဏ္ဍော အဂဗ္ဘိကာ ဧကဒွါရာ ဒီဃသာလာတိ ဝဒန္တိ။ အပရေ ပန ဘဏန္တိ – ဝိဟာရော နာမ ဒီဃမုခပါသာဒေါ။ အဍ္ဎယောဂေါ ဧကပဿေန ဆဒနကသေနာသနံ။ တဿ ကိရ ဧကပဿေ ဘိတ္တိ ဥစ္စတရာ ဟောတိ, ဣတရပဿေ နီစာ, တေန တံ ဧကပဿဆဒနကံ ဟောတိ။ ပါသာဒေါ အာယတစတုရဿပါသာဒေါ။ ဟမ္မိယံ မုဏ္ဍစ္ဆဒနံ စန္ဒိကင်္ဂဏယုတ္တံ။ ဂုဟာ ကေဝလာ ပဗ္ဗတဂုဟာ။ လေဏံ ဒွါရဗဒ္ဓံ။ ကူဋာဂါရံ ယော ကောစိ ကဏ္ဏိကာဗဒ္ဓပါသာဒေါ။ အဋ္ဋော ဗဟလဘိတ္တိဂေဟံ။ ယဿ ဂေါပါနသိယော အဂ္ဂဟေတွာ ဣဋ္ဌကာဟိ ဧဝ ဆဒနံ ဟောတိ။ အဋ္ဋာလကာကာရေန ကရီယတီတိပိ ဝဒန္တိ။ မာဠော ဝဋ္ဋာကာရေန ကတသေနာသနံ။ ဥဒ္ဒဏ္ဍော ဧကော ပဋိဿယဝိသေသော။ ယော ‘‘ဘဏ္ဍသာလာ, ဥဒေါသိတ’’န္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဥပဋ္ဌာနသာလာ သန္နိပတနဋ္ဌာနံ။
ကုစ္ဆိတရဇဘူတာယ ပါပိစ္ဆတာယ နိရတ္ထကံ ကာယဝစီဝိပ္ဖန္ဒနိဂ္ဂဏှနံ ကောရဇံ, တံ ဧတဿ အတ္ထီတိ ကောရဇိကော, ကောဟညေန သံယတကာယော, အတိဝိယ, အဘိဏှံ ဝါ ကောရဇိကော ကောရဇိကကောရဇိကော။ အတိပရိသင်္ကိတောတိ ကေစိ။ အတိဝိယ ကုဟော ကုဟကကုဟကော, သာတိသယဝိမှာပကောတိ အတ္ထော။ အတိဝိယ လပေါ လပနကော လပကလပကော။ မုခသမ္ဘာဝိကောတိ ကောရဇိကကောရဇိကာဒိဘာဝေန ပဝတ္တဝစနေဟိ အတ္တနော မုခမတ္တေန အညေဟိ သမ္ဘာဝိကော။ သော ဧဝရူပေါ ဧဝရူပတာယ ဧဝ အတ္တာနံ ပရံ ဝိယ ကတွာ ‘‘အယံ သမဏော’’တိအာဒီနိ ကထေတိ။ ဂမ္ဘီရန္တိအာဒိ တဿာ ကထာယ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပဋိဗဒ္ဓတာယ ဝုတ္တံ။
သမ္ဘာဝနာဓိပ္ပါယကတေနာတိ ‘‘ကထံ နု ခေါ မံ ဇနော ‘အရိယော’တိ ဝါ ‘ဝိသေသလာဘီ’တိ ဝါ သမ္ဘာဝေယျာ’’တိ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန ကတေန။ ဂမနံ သဏ္ဌပေတီတိ ဝိသေသလာဘီနံ ဂမနံ ဝိယ အတ္တနော ဂမနံ သက္ကစ္စံ
ဌပေတိ, သတော သမ္ပဇာနောဝ ဂစ္ဆန္တော ဝိယ ဟောတိ။ ပဏိဓာယာတိ ‘‘အရဟာတိ မံ ဇာနန္တူ’’တိ စိတ္တံ သဏ္ဌပေတွာ, ပတ္ထေတွာ ဝါ။ သမာဟိတော ဝိယာတိ ဈာနသမာဓိနာ သမာဟိတော ဝိယ။ အာပါထကဇ္ဈာယီတိ မနုဿာနံ အာပါထဋ္ဌာနေ သမာဓိသမာပန္နော ဝိယ နိသီဒန္တော အာပါထကေ ဇနဿ ပါကဋဋ္ဌာနေ ဈာယီ။ ဣရိယာပထသင်္ခါတန္တိ ဣရိယာပထသဏ္ဌပနသင်္ခါတံ။
ပစ္စယပဋိသေဝနသင်္ခါတေနာတိ အယောနိသော ဥပ္ပါဒိတာနံ ပစ္စယာနံ ပဋိသေဝနန္တိ ဧဝံ ကထိတေန, တေန ဝါ ပစ္စယပဋိသေဝနေန သင်္ခါတဗ္ဗေန ကထိတဗ္ဗေန။ အညံ ဝိယ ကတွာ အတ္တနော သမီပေ ဘဏနံ သာမန္တဇပ္ပိတံ။ အာ-ကာရဿ ရဿတ္တံ ကတွာ ‘‘အဋ္ဌပနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကုဟနံ ကုဟော, တဿ အယနာ ပဝတ္တိ ကုဟာယနာ, ကုဟဿ ဝါ ပုဂ္ဂလဿ အယနာ ဂတိ ကိရိယာ ကုဟာယနာ။ ကုဟေတိ, ကုဟေန ဝါ ဣတောတိ ကုဟိတော, ကုဟကော။
ပုဋ္ဌဿာတိ ‘‘ကော တိဿော, ကော ရာဇပူဇိတော’’တိ ပုဋ္ဌဿ။ ဥဒ္ဓံ ကတွာတိ ဥက္ခိပိတွာ ဝိဘဝသမ္ပတ္တိအာဒိနာ ပဂ္ဂဟေတွာ။
ဥန္နဟနာတိ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ ဗန္ဓနာ ပလိဝေဌနာ။ ဒွေ ကိရ ဘိက္ခူ ဧကံ ဂါမံ ပဝိသိတွာ အာသနသာလာယ နိသီဒိတွာ ဧကံ ကုမာရိကံ ပက္ကောသိံသု။ တာယ အာဂတာယ တတြေကော ဧကံ ပုစ္ဆိ ‘‘အယံ, ဘန္တေ, ကဿ ကုမာရိကာ’’တိ? ‘‘အမှာကံ ဥပဋ္ဌာယိကာယ တေလကန္ဒရိကာယ ဓီတာ, ဣမိဿာ မာတာ မယိ ဂေဟံ ဂတေ သပ္ပိံ ဒဒမာနာ ဃဋေနေဝ ဒေတိ, အယမ္ပိ မာတာ ဝိယ ဃဋေန ဒေတီ’’တိ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၈၆၂) ဥက္ကာစေသိ။ ဣမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘တေလကန္ဒရိကဝတ္ထု စေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗ’’န္တိ။
ဓမ္မာနုရူပါ ဝါတိ မတ္တာဝစနာနုရူပံ ဝါ။ မတ္တာဝစနံ ဟိ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ ‘‘သုဘာသိတံ ဥတ္တမမာဟု သန္တော, ဓမ္မံ ဘဏေ နာဓမ္မံ တံ ဒုတိယ’’န္တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၁၃၊ သု။ နိ။ ၄၅၂)။ တေန ဗဟုံ ဝိပ္ပလပနမာဟ, သစ္စတော ဝါ အညာ သုဘာသိတာ ဝါစာ ‘‘ဓမ္မော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ မုဂ္ဂသူပသဒိသကမ္မော ပုဂ္ဂလော မုဂ္ဂသူပျော။ တေနာဟ ‘‘အယံ ပုဂ္ဂလော မုဂ္ဂသူပျောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ။ ပရိဘဋဿ ကမ္မံ ပါရိဘဋျံ, တဒေဝ ပါရိဘဋျတာ။
နိမိတ္တေန စရန္တော, ဇီဝန္တော ဝါ နိမိတ္တကော, တဿ ဘာဝေါ နေမိတ္တိကတာ။ အတ္တနော ဣစ္ဆာယ ပကာသနံ ဩဘာသော။ ကော ပန
သောတိ? ‘‘အဇ္ဇ ဘိက္ခူနံ ပစ္စယာ ဒုလ္လဘာ ဇာတာ’’တိအာဒိကာ ပစ္စယပဋိသံယုတ္တကထာ။ ဣစ္ဆိတဝတ္ထုဿ သမီပေ ကထနံ သာမန္တဇပ္ပါ။
အက္ကောသနဘယေနာပိ ဒဒေယျာတိ ဒသဟိ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ အက္ကောသနံ။ တထာ ဝမ္ဘနာဒယော။ ဥပေက္ခနာ ဥပါသကာနံ ဒါယကာဒိဘာဝတော ဗဟိ ဆဍ္ဍနာ။ ခိပနာတိ ခေပဝစနံ။ တံ ပန အဝဟသိတွာ ဝစနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဥပ္ပဏ္ဍနာ’’တိ။ ပါပနာတိ အဒါယကတ္တဿ, အဝဏ္ဏဿ ဝါ ပတိဋ္ဌာပနံ။ ပရေသံ ပိဋ္ဌိမံသခါဒနသီလော ပရပိဋ္ဌိမံသိကော, တဿ ဘာဝေါ ပရပိဋ္ဌိမံသိကတာ။ အဗ္ဘင်္ဂန္တိ အဗ္ဘဉ္ဇနံ။ နိပိသိတွာ ဂန္ဓမဂ္ဂနာ ဝိယာတိ အနိပ္ပိသိတေ အလဗ္ဘမာနဿ ဂန္ဓဿ နိပိသနေ လာဘော ဝိယ ပရဂုဏေ အနိပ္ပိသိတေ အလဗ္ဘမာနာနံ ပစ္စယာနံ နိပိသနေန လာဘော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ။
နိကတ္တုံ အပ္ပေန လာဘေန ဗဟုကံ ဝဉ္စေတွာ ဂဟေတုံ ဣစ္ဆနံ နိဇိဂီသနံ, တဿ ဘာဝေါ နိဇိဂီသနတာ။ တဿေဝ ဣစ္ဆနဿ ပဝတ္တိအာကာရော, တံသဟဇာတံ ဝါ ဂဝေသနကမ္မံ။
အင်္ဂန္တိ ဟတ္ထပါဒါဒိအင်္ဂါနိ ဥဒ္ဒိဿ ပဝတ္တံ ဝိဇ္ဇံ။ နိမိတ္တန္တိ နိမိတ္တသတ္ထံ။ ဥပ္ပါတန္တိ ဥက္ကာပါတဒိသာဍာဟ-ဘူမိစာလာဒိဥပ္ပါတပဋိဗဒ္ဓဝိဇ္ဇံ။ သုပိနန္တိ သုပိနသတ္ထံ။ လက္ခဏန္တိ ဣတ္ထိပုရိသာနံ လက္ခဏဇာနနသတ္ထံ။ မူသိကစ္ဆိန္နန္တိ ဝတ္ထာဒီနံ အသုကဘာဂေ မူသိကစ္ဆေဒေ သတိ ဣဒံ နာမ ဖလံ ဟောတီတိ ဇာနနကသတ္ထံ။ ပလာသဂ္ဂိအာဒီသု ဣမိနာ နာမ အဂ္ဂိနာ ဟုတေ ဣဒံ နာမ ဟောတီတိ အဂ္ဂိဝသေန ဟောမဝိဓာနံ အဂ္ဂိဟောမံ။ ဣမိနာ နယေန ဒဗ္ဗိဟောမံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ထုသဟောမာဒီနံ, အညေသဉ္စ သုတ္တေ အာဂတာနံ မိစ္ဆာဇီဝါနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝီရိယသာဓနတ္တာ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလဿ ‘‘ပစ္စယပရိယေသနဝါယာမော’’တိ ဝုတ္တံ။ တဿ ပါရိသုဒ္ဓိ အနဝဇ္ဇဘာဝေါ, ယေန ဓမ္မေန သမေန ပစ္စယလာဘော ဟောတိ။ န ဟိ အလသော ဉာယေန ပစ္စယေ ပရိယေသိတုံ သက္ကောတီတိ။
ပစ္စယသန္နိဿိတသီလဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၈။ ပဋိသင်္ခါတိ အယံ ‘‘သယံ အဘိညာ’’တိအာဒီသု (မဟာဝ။ ၁၁) ဝိယ ယ-ကာရလောပေန နိဒ္ဒေသော။ ယောနိသောတိ စေတ္ထ ဥပါယတ္ထော ယောနိသော-သဒ္ဒေါတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဥပါယေန ပထေနာ’’တိ။ ‘‘ပဋိသင်္ခါယ
ဉတွာ’’တိ ဝတွာ တယိဒံ ပဋိသင်္ခါနံ ပစ္စဝေက္ခဏန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ပစ္စဝေက္ခိတွာတိ အတ္ထော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ပစ္စဝေက္ခိတွာတိ သီတပဋိဃာတာဒိကံ တံ တံ ပယောဇနံ ပတိ ပတိ အဝေက္ခိတွာ, ဉာဏေန ပဿိတွာတိ အတ္ထော, ဧဝံ ပဋိသင်္ခါယာတိ တဒေဝ ပယောဇနံ ပတိ ပတိ သင်္ခါယ, ဇာနိတွာတိ အတ္ထော။ ဉာဏပရိယာယော ဟိ ဣဓ သင်္ခါ-သဒ္ဒေါတိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော’’တိအာဒိ ကာမံ ပစ္စယပရိဘောဂကာလေန ဝုစ္စတိ, ဓာတုဝသေန ပန ပဋိကူလဝသေန ဝါ ပစ္စဝေက္ခဏာယ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ သုဇ္ဈတီတိ အပရေ။ ဘိဇ္ဇတီတိ ကေစိ။ ဧကေ ပန ပဌမံ ဧဝ ပရိယတ္တန္တိ ဝဒန္တိ, ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ ‘‘စီဝရ’’န္တိ ဧကဝစနံ ဧကတ္တမတ္တံ ဝါစကန္တိ အဓိပ္ပါယေန ‘‘အန္တရဝါသကာဒီသု ယံ ကိဉ္စီ’’တိ ဝုတ္တံ, ဇာတိသဒ္ဒတာယ ပန တဿ ပါဠိယံ ဧကဝစနန္တိ ယတ္တကာနိ စီဝရာနိ ယောဂိနာ ပရိဟရိတဗ္ဗာနိ, တေသံ သဗ္ဗေသံ ဧကဇ္ဈံ ဂဟဏန္တိ သက္ကာ ဝိညာတုံ, ယံ ကိဉ္စီတိ ဝါ အနဝသေသပရိယာဒါနမေတံ, န အနိယမဝစနံ။ ‘‘နိဝါသေတိ ဝါ ပါရုပတိ ဝါ’’တိ ဝိကပ္ပနံ ပန ပဋိသေဝနပရိယာယဿ ပရိဘောဂဿ ဝိဘာဂဒဿနန္တိ တံ ပညပေတွာ သယနနိသီဒန-စီဝရကုဋိကရဏာဒိဝသေနာပိ ပရိဘောဂဿ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ပယောဇနာနံ မရိယာဒါ ပယောဇနာဝဓိ, တဿ ပရိစ္ဆိန္ဒနဝသေန ယော နိယမော, တဿ ဝစနံ ပယောဇနာ…ပေ… ဝစနံ။ ဣဒါနိ တံ နိယမံ ဝိဝရိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္တကမေဝ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဝဓာရဏေန လီဠာဝိဘူသာဝိလမ္ဗနာနဋမ္ဗရာဒိဝသေန ဝတ္ထပရိဘောဂံ နိသေဓေတိ။ တေနာဟ ‘‘န ဣတော ဘိယျော’’တိ။ လီဠာဝသေန ဟိ ဧကစ္စေ သတ္တာ ဝတ္ထာနိ ပရိဒဟန္တိ စေဝ ဥပသံဝိယန္တိ စ။ ယထာ တံ ယောဗ္ဗနေ ဌိတာ နာဂရိကမနုဿာ။ ဧကစ္စေ ဝိဘူသနဝသေန, ယထာ တံ ရူပူပဇီဝိနိအာဒယော။ ဝိလမ္ဗနဝသေန ဝိလမ္ဗကာ။ နဋမ္ဗရဝသေန ဘောဇာဒယော။ အဇ္ဈတ္တဓာတုက္ခောဘော သီတရောဂါဒိဥပ္ပါဒကော။ ဥတုပရိဏာမနဝသေနာတိ ဥတုနော ပရိဝတ္တနဝသေန ဝိသဘာဂသီတဥတုသမုဋ္ဌာနေန။ ဝါ-သဒ္ဒေန ဟေမန္တာဒီသု ဟိမပါတာဒိဝသေန ပဝတ္တဿ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, န ဥပ္ပါဒေတိ သီတန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ယဒတ္ထံ ပန တံ ဝိနောဒနံ, တံ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ဒဿေတုံ ‘‘သီတဗ္ဘာဟတေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ ‘‘ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယာ’’တိအာဒီသု သဗ္ဗေသု သေသပယောဇနေသု။ ယဒိပိ သူရိယသန္တာပေါပိ ဥဏှောဝ, တဿ ပန အာတပဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတတ္တာ
‘‘အဂ္ဂိသန္တာပဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကစ္စော ဒါဝဂ္ဂိသန္တာပေါ ကာယံ စီဝရေန ပဋိစ္ဆာဒေတွာ သက္ကာ ဝိနောဒေတုန္တိ အာဟ ‘‘တဿ ဝနဒါဟာဒီသု သမ္ဘဝေါ ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။ ဍံသာတိ ပိင်္ဂလမက္ခိကာ။ တေ ပန ယသ္မာ ဍံသနသီလာ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဍံသနမက္ခိကာ’’တိ။ သပ္ပါဒယောတိ သပ္ပသတပဒိဥဏ္ဏနာဘိသရဗူဝိစ္ဆိကာဒယော။ ဖုဋ္ဌသမ္ဖဿောတိ ဖုဋ္ဌဝိသမာဟ။ တိဝိဓာ ဟိ သပ္ပါ – ဒဋ္ဌဝိသာ ဖုဋ္ဌဝိသာ ဒိဋ္ဌဝိသာ။ တေသု ပုရိမကာ ဒွေ ဧဝ ဂဟိတာ။ သတပဒိအာဒီနမ္ပိ တာဒိသာနံ သင်္ဂဏှနတ္ထံ။ နိယတပယောဇနံ ဧကန္တိကံ, သဗ္ဗကာလိကဉ္စ ပယောဇနံ။ ဟိရီ ကုပ္ပတိ နိလ္လဇ္ဇတာ သဏ္ဌာတိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိနဿတီ’’တိ။ ကူပါဝတရဏံ ဝါ ပဋိစ္ဆာဒနံ အရဟတီတိ ကောပိနံ။ ဟိရိယိတဗ္ဗဋ္ဌေန ဟိရီ စ တံ ကောပိနဉ္စာတိ ဟိရိကောပိနန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တဿ စာတိ စ-သဒ္ဒေါ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပယောဇနာနံ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။
ယံ ကိဉ္စိ အာဟာရန္တိ ခါဒနီယဘောဇနီယာဒိဘေဒံ ယံ ကိဉ္စိ အာဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုံ။ ပိဏ္ဍာယ ဘိက္ခာယ ဥလတီတိ ပိဏ္ဍောလော, တဿ ကမ္မံ ပိဏ္ဍောလျံ။ တေန ပိဏ္ဍောလျေန ဘိက္ခာစရိယာယ။ ပတိတတ္တာတိ ပက္ခိပိတတ္တာ။ ပိဏ္ဍပါတော ပတ္တေ ပက္ခိတ္တဘိက္ခာဟာရော။ ပိဏ္ဍာနံ ဝါ ပါတောတိ ဃရေ ဃရေ လဒ္ဓဘိက္ခာနံ သန္နိပါတော။ ‘‘နတ္ထိ ဒဝါ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၃။၃၀၅) သဟသာ ကိရိယာပိ ‘‘ဒဝါ’’တိ ဝုစ္စတိ, တတော ဝိသေသနတ္ထံ ‘‘ဒဝတ္ထံ, ကီဠာနိမိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ မုဋ္ဌိကမလ္လာ မုဋ္ဌိယုဒ္ဓယုဇ္ဈနကာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန နိဗုဒ္ဓယုဇ္ဈနကာဒီနံ ဂဟဏံ။ ဗလမဒနိမိတ္တန္တိ ဗလံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကမဒေါ ဗလမဒေါ။ တံ နိမိတ္တံ, ဗလဿ ဥပ္ပါဒနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ ပေါရိသမဒနိမိတ္တန္တိ ပေါရိသမဒေါ ဝုစ္စတိ ပုရိသမာနော ‘‘အဟံ ပုရိသော’’တိ ဥပ္ပဇ္ဇနကမာနော။ အသဒ္ဓမ္မသေဝနာသမတ္ထတံ နိဿာယ ပဝတ္တော မာနော, ရာဂေါ ဧဝ ဝါ ပေါရိသမဒေါတိ ကေစိ။ တံ နိမိတ္တံ။ အန္တေပုရိကာ ရာဇောရောဓာ။ သဗ္ဗေသံ သန္နိဝေသယောဂျတာယ ဝေသိယော ရူပူပဇီဝိနိယော။ မဏ္ဍနံ နာမ ဣဓာဝယဝပါရိပူရီတိ အာဟ ‘‘အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ ပီဏဘာဝနိမိတ္တ’’န္တိ, ပရိဗြူဟနဟေတူတိ အတ္ထော။ နဋာ နာမ ရင်္ဂနဋာ။ နစ္စကာ လင်္ဃကာဒယော။ ဝိဘူသနံ သောဘာသမုပ္ပါဒနန္တိ အာဟ ‘‘ပသန္နစ္ဆဝိဝဏ္ဏတာနိမိတ္တ’’န္တိ။
ဧတံ ပဒံ။ မောဟူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထန္တိ မောဟဿ ဥပနိဿယတာပဟာနာယ။ ဒဝါ ဟိ မောဟေန ဟောတိ, မောဟဉ္စ ဝဍ္ဎေတီတိ တဿာ ဝဇ္ဇနေန မောဟဿ အနုပနိဿယတာ။ ဒေါသူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထန္တိ ဣဒံ ဗလမဒဿ,
ပုရိသမဒဿ စ ဒေါသဟေတုနော ဝသေန ဝုတ္တံ, ဣတရဿ ပန ဝသေန ‘‘ရာဂူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ မဏ္ဍနဝိဘူသနပဋိက္ခေပေါ သိယာ မောဟူပနိဿယပ္ပဟာနာယပိ, ရာဂူပနိဿယတာယ ပန ဥဇုပဋိပက္ခောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ရာဂူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထ’’န္တိ။ ယဒိပိ ဧကစ္စဿ ဒဝမဒေ အာရဗ္ဘ ပရဿ ပဋိဃသံယောဇနာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိ ဟောတိယေဝ မနောပဒေါသိကဒေဝါဒီနံ ဝိယ, အတ္တနော ပန ဒဝမဒေ အာရဗ္ဘ ယေသံ သဝိသေသံ ရာဂမောဟမာနာဒယော ပါပဓမ္မာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တေ သန္ဓာယ ‘‘အတ္တနော သံယောဇနုပ္ပတ္တိပဋိသေဓနတ္ထ’’န္တိ ဝတွာ မဏ္ဍနဝိဘူသနာနိ ပဋိစ္စ သဝိသေသံ ပရဿပိ ရာဂမောဟာဒယော ပဝတ္တန္တီတိ ‘‘ပရဿပိ သံယောဇနုပ္ပတ္တိပဋိသေဓနတ္ထ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အယောနိသော ပဋိပတ္တိယာတိ ဧတ္ထ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂံ မုဉ္စိတွာ သဗ္ဗာပိ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ အယောနိသော ပဋိပတ္တိ။ ပုရိမေဟိ ဒွီဟိ ပဒေဟိ အယောနိသော ပဋိပတ္တိယာ, ပစ္ဆိမေဟိ ဒွီဟိ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂဿ ပဟာနံ ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘စတူဟိပိ စေတေဟီ’’တိ ပန ဝစနတော သဗ္ဗေဟိ ဥဘိန္နမ္ပိ ပဟာနံ ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကာမကီဠာပိ ဒဝန္တောဂဓာ ဟောတိယေဝ, ပုရိသမဒေါပိ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂဿ ဟေတုယေဝါတိ။
စာတုမဟာဘူတိကဿာတိ စတုမဟာဘူတေ သန္နိဿိတဿ။ ရူပကာယဿာတိ စတုသန္တတိရူပသမူဟဿ။ ဌိတိယာတိ ဌိတတ္ထံ။ သာ ပနဿ ဌိတိ ပဗန္ဓဝသေန ဣစ္ဆိတာတိ အာဟ ‘‘ပဗန္ဓဋ္ဌိတတ္ထ’’န္တိ။ ပဝတ္တိယာတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယပ္ပဝတ္တိယာ။ တထာ ဟိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ‘‘ယာပနာ ဝတ္တနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၉, ၆၃၄) စ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တဿာ စ အဝိစ္ဆေဒေါ အာဟာရူပယောဂေန ဟောတိ။ ကာယဿ စိရတရံ ယာဝ အာယုကပ္ပေါ, တာဝ အဝတ္ထာနံ ယာပနာတိ ဒဿေန္တော ‘‘စိရကာလဋ္ဌိတတ္ထံ ဝါ’’တိ အာဟ။ ဣဒါနိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘ဃရူပတ္ထမ္ဘမိဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာယံ ယောဇနာ – ယထာ ဇိဏ္ဏဃရသာမိကော ဃရဿ ဥပတ္ထမ္ဘနံ ကရောတိ တဿ အပတနတ္ထံ, ယထာ စ သာကဋိကော အက္ခဗ္ဘဉ္ဇနံ ကရောတိ တဿ သမ္ပဝတ္တနတ္ထံ, ဧဝမေသ ယောဂီ ကာယဿ ဌိတတ္ထံ, ယာပနတ္ထဉ္စ ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိသေဝတိ ပရိဘုဉ္ဇတီတိ။ ဧတေန ဌိတိ နာမ အပတနံ ယာပနာ ပဝတ္တီတိ ဒဿေတိ။ န ဒဝမဒမဏ္ဍနဝိဘူသနတ္ထန္တိ ဣဒံ ‘‘ယာဝဒေဝါ’’တိ အဝဓာရဏေန နိဝတ္တိတတ္ထဒဿနံ။ တိဋ္ဌန္တိ ဥပါဒိန္နဓမ္မာ ဧတာယာတိ ဌိတိ, အာယူတိ အာဟ ‘‘ဌိတီတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ။ တထာ ဟိ တံ အာယု ‘‘ဌိတီ’’တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ, ဌိတိယာ ယာပနာယာတိ
ကာယဿ ဌိတိဟေတုတာယ ‘‘ဌိတီ’’တိ လဒ္ဓဝေါဟာရဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ပဝတ္တနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယပဝတ္တာပနတ္ထ’’န္တိ။ အာဗာဓဋ္ဌေနာတိ ဝိဗာဓနဋ္ဌေန, ရောဂဋ္ဌေန ဝါ။ ဇိဃစ္ဆာပရမာ ဟိ ရောဂါ။ ဥပရမတ္ထန္တိ ဝူပသမတ္ထံ။ ဝဏာလေပနမိဝ ဝဏိကော။ ဥဏှသီတာဒီသု အဘိဘဝန္တေသု တပ္ပဋိကာရံ သီတုဏှံ ဝိယ ပဋိသေဝတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ ဌပေတွာ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟာ သာသနာဝစရိတဗ္ဗာ အနုသာသနီ သာသနဗြဟ္မစရိယန္တိ အာဟ ‘‘သကလသာသနဗြဟ္မစရိယဿ စ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ စာ’’တိ။ အနုဂ္ဂဟဏတ္ထန္တိ အနု အနု ဂဏှနတ္ထံ သမ္ပာဒနတ္ထံ။ ကာယဗလံ နိဿာယာတိ ယထာသမာရဒ္ဓံ ဂုဏဝိသေသပါရိပူရိဟေတုဘူတံ ကာယဗလမတ္တံ နိဿာယ။ တေနာဟ ‘‘သိက္ခတ္တယာနုယောဂဝသေနာ’’တိအာဒိ။ ကန္တာရနိတ္ထရဏတ္ထိကာ ဇာယမ္ပတိကာ, နဒီသမုဒ္ဒနိတ္ထရဏတ္ထိကာ စ ပုတ္တမံသာဒီနိ ယထာ အဂိဒ္ဓါ အမုစ္ဆိတာ ကေဝလံ တံ တံ အတ္ထသိဒ္ဓိမေဝ အဝေက္ခန္တာ ပဋိသေဝန္တိ တေဟိ ဝိနာ အသိဇ္ဈနတော, ဧဝမယမ္ပိ ကေဝလံ ဘဝကန္တာရနိတ္ထရဏတ္ထိကော အဂိဒ္ဓေါ အမုစ္ဆိတော တေန ဝိနာ အသိဇ္ဈနတော ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိသေဝတီတိ ဥပမာသံသန္ဒနံ။
ဣတီတိ ပကာရတ္ထေ နိပါတပဒံ။ တေန ပဋိသေဝိယမာနဿ ပိဏ္ဍပါတဿ ပဋိသေဝနာကာရော ဂယှတီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ဣမိနာ ပိဏ္ဍပါတပဋိသေဝနေနာ’’တိ။ ပုရာဏန္တိ ဘောဇနတော ပုရိမကာလိကတ္တာ ပုရာတနံ။ ပဋိဟင်္ခါမီတိ ပဋိဟနိဿာမိ။ နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမီတိ ပဋိသေဝတီတိ ယောဇနာ။ ကီဒိသံ, ကထဉ္စာတိ အာဟ ‘‘အပရိမိတ…ပေ… အညတရော ဝိယာ’’တိ။ အပရိမိတံ အပရိမာဏံ ဘောဇနံ ပစ္စယော ဧတိဿာတိ အပရိမိတဘောဇနပစ္စယာ, တံ အပရိမိတဘောဇနပစ္စယံ အတ္တနော ဂဟဏီတေဇပမာဏတော အတိက္ကန္တပမာဏဘောဇနဟေတုကန္တိ အတ္ထော။ ယော ဗဟုံ ဘုဉ္ဇိတွာ အတ္တနော ဓမ္မတာယ ဥဋ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တော ‘‘အာဟရ ဟတ္ထ’’န္တိ ဝဒတိ, အယံ အာဟရဟတ္ထကော။ ယော ဘုဉ္ဇိတွာ အစ္စုဒ္ဓုမာတကုစ္ဆိတာယ ဥဋ္ဌိတောပိ သာဋကံ နိဝါသေတုံ န သက္ကောတိ, အယံ အလံသာဋကော။ ယော ဘုဉ္ဇိတွာ ဥဋ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တော တတ္ထေဝ ပရိဝတ္တတိ, အယံ တတြဝဋ္ဋကော။ ယော ယထာ ကာကေဟိ အာမသိတုံ သက္ကာ, ဧဝံ ယာဝ မုခဒွါရံ အာဟာရေတိ, အယံ ကာကမာသကော။ ယော ဘုဉ္ဇိတွာ မုခေ သန္ဓာရေတုံ အသက္ကောန္တော တတ္ထေဝ ဝမတိ, အယံ ဘုတ္တဝမိတကော။ ဧတေသံ အညတရော ဝိယ။ အထ ဝါ ပုရာဏဝေဒနာ နာမ အဘုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာ။ တံ
‘‘ပဋိဟနိဿာမီ’’တိ ပဋိသေဝတိ။ နဝဝေဒနာ နာမ အတိဘုတ္တပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာ။ တံ ‘‘န ဥပ္ပါဒေဿာမီ’’တိ ပဋိသေဝတိ။ အထ ဝါ နဝဝေဒနာ နာမ အဘုတ္တပစ္စယေန ဥပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာ, တဿာ အနုပ္ပန္နာယ အနုပ္ပဇ္ဇနတ္ထမေဝ ပဋိသေဝတိ။ အဘုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇနကာတိ စေတံ ခုဒ္ဒါယ ဝိသေသနံ။ ယဿာ အပ္ပဝတ္တိ ဘောဇနေန ကာတဗ္ဗာ, တဿာ ဒဿနတ္ထံ။ အဘုတ္တပစ္စယေန, ဘုတ္တပစ္စယေန စ ဥပ္ပဇ္ဇနကာနုပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာသု ပုရိမာ ယထာပဝတ္တာ ဇိဃစ္ဆာနိမိတ္တာ ဝေဒနာ။ သာ ဟိ အဘုဉ္ဇန္တဿ ဘိယျောပဝဍ္ဎနဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပစ္ဆိမာပိ ခုဒ္ဒါနိမိတ္တာဝ အင်္ဂဒါဟသူလာဒိဝေဒနာ ပဝတ္တာ။ သာ ဟိ ဘုတ္တပစ္စယာ ပုဗ္ဗေ အနုပ္ပန္နာဝ နုပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ အယမေတာသံ ဝိသေသော။ ဝိဟိံသာနိမိတ္တတာ စေတာသံ ဝိဟိံသာယ ဝိသေသော။
ယာ ဝေဒနာ။ အဓုနာတိ ဧတရဟိ။ အသပ္ပါယာပရိမိတဘောဇနံ နိဿာယာတိ အသပ္ပါယာပရိမိတဿ အာဟာရဿ ဘုဉ္ဇနပယောဂံ အာဂမ္မ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ပုရာဏကမ္မပစ္စယဝသေနာတိ ပုဗ္ဗေ ပုရိမဇာတိယံ ကတတ္တာ ပုရာဏဿ ကမ္မဿ ပစ္စယတာဝသေန ပယောဂဝိပတ္တိံ အာဂမ္မ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတာယ တံ ဝဇ္ဇေတွာ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ ဥပဋ္ဌာပနံ ဒုက္ခဝေဒနာပစ္စယဃာတော, ပဋိဟနနဉ္စ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တဿာ ပစ္စယံ ဝိနာသေန္တော တံ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမီ’’တိ။ အယုတ္တပရိဘောဂေါ ပစ္စယေ အပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘောဂေါ။ သော ဧဝ ကတူပစိတကမ္မတာယ ကမ္မူပစယော။ တံ နိဿာယ ပဋိစ္စ အာယတိံ အနာဂတေ ကာလေ ဥပ္ပဇ္ဇနတော ယာ စာယံ ‘‘နဝဝေဒနာ’’တိ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ ယုတ္တပရိဘောဂဝသေနာတိ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပစ္စယာနံ ပရိဘောဂဝသေန, တဿာ နဝဝေဒနာယ မူလံ အယုတ္တပရိဘောဂကမ္မံ အနိဗ္ဗတ္တေန္တော သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အနုပ္ပါဒေန္တော။ ဧတ္တာဝတာတိ ‘‘ဣတိ ပုရာဏ’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တေန ပဒဒွယေန။ ‘‘ဝိဟိံသူပရတိယာ’’တိအာဒိနာ ဝါ ပဒစတုက္ကေန ယုတ္တပရိဘောဂသင်္ဂဟော ပဗ္ဗဇိတာနုစ္ဆဝိကဿ ပစ္စယပရိဘောဂဿ ဝုတ္တတ္တာ။ အတ္တကိလမထာနုယောဂပ္ပဟာနံ ဇိဃစ္ဆာဒိဒုက္ခပဋိဃာတဿ ဘာသိတတ္တာ။ ဈာနသုခါဒီနံ ပစ္စယဘူတဿ ကာယသုခဿ အဝိဿဇ္ဇနတော ဓမ္မိကသုခါပရိစ္စာဂေါ စ ဒီပိတော ဟောတိ။
အသပ္ပါယာပရိမိတူပယောဂေန ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒကော, ဣရိယာပထဘဉ္ဇနကော ဝါ သိယာ ပရိဿယော, သပ္ပါယပရိမိတူပယောဂေန ပန သော န ဟောတိ။ တထာ သတိ စိရကာလပ္ပဝတ္တိသင်္ခါတာ သရီရဿ
ယာတြာ ယာပနာ ဘဝိဿတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘ပရိမိတပရိဘောဂေန…ပေ… ဘဝိဿတီ’’တိ အာဟ။ ယော ရောဂေါ သာဒ္ဓေါ အသာဒ္ဓေါ စ န ဟောတိ, သော ယာပျရောဂေါ, သော ဧတဿ အတ္ထီတိ ယာပျရောဂီ။ သော ဟိ နိစ္စကာလံ ဘေသဇ္ဇံ ဥပသေဝတိ, တထာ အယမ္ပီတိ။ ယဒိ ယာတြာပိ ယာပနာ, ပုဗ္ဗေပိ ‘‘ယာပနာယာ’’တိ ဝုတ္တံ, ကော ဧတ္ထ ဝိသေသောတိ? ပုဗ္ဗေ ‘‘ယာပနာယာ’’တိ ဇီဝိတိန္ဒြိယယာပနာ အဓိပ္ပေတာ, ဣဓ ပန စတုန္နမ္ပိ ဣရိယာပထာနံ အဝိစ္ဆေဒသင်္ခါတာ ယာပနာ ယာတြာတိ အယမေတ္ထ ဝိသေသော။ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေန မိစ္ဆာဇီဝေန ပစ္စယပရိယေသနာ အယုတ္တပရိယေသနာ။ ဒါယကဒေယျဓမ္မာနံ, အတ္တနော စ ပမာဏံ အဇာနိတွာ ပဋိဂ္ဂဟဏံ, သဒ္ဓါဒေယျဝိနိပါတနတ္ထံ ဝါ ပဋိဂ္ဂဟဏံ အယုတ္တပဋိဂ္ဂဟဏံ, ယေန ဝါ အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇတိ။ အပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘောဂေါ အယုတ္တပရိဘောဂေါ။ တေသံ ပရိဝဇ္ဇနံ ဓမ္မေန သမေန ပစ္စယုပ္ပါဒနာဒိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဓမ္မေန ဟိ ပစ္စယေ ပရိယေသိတွာ ဓမ္မေန ပဋိဂ္ဂဟေတွာ ပစ္စဝေက္ခိတွာ ပရိဘုဉ္ဇနံ အနဝဇ္ဇတာ နာမ။
အရတီတိ ဥက္ကဏ္ဌာ။ ပန္တသေနာသနေသု, အဓိကုသလဓမ္မေသု စ အနဘိရတိ။ တန္ဒီတိ ပစလာယိကာ နိဒ္ဒါ။ ဝိဇမ္ဘိတာတိ ထိနမိဒ္ဓါဘိဘဝေန ကာယဿ ဝိဇမ္ဘနာ။ ဝိညူဟိ ဂရဟာ ဝိညူဂရဟာ။ ဧကစ္စော ဟိ အနဝဇ္ဇံယေဝ သာဝဇ္ဇံ ကရောတိ, ‘‘လဒ္ဓံ မေ’’တိ ပမာဏာဓိကံ ဘုဉ္ဇိတွာ တံ ဇီရာပေတုံ အသက္ကောန္တော ဥဒ္ဓံဝိရေစနအဓောဝိရေစနာဒီဟိ ကိလမတိ, သကလဝိဟာရေ ဘိက္ခူ တဿ သရီရပဋိဇဂ္ဂနဘေသဇ္ဇပရိယေသနာပသုတာ ဟောန္တိ။ အညေ တေ ‘‘ကိံ ဣဒ’’န္တိ ပုစ္ဆိတွာ ‘‘အသုကဿ ဥဒရံ ဥဒ္ဓုမာတ’’န္တိအာဒီနိ သုတွာ ‘‘နိစ္စကာလမေသ ဧဝံပကတိကော အတ္တနော ကုစ္ဆိပမာဏံ နာမ န ဇာနာတီ’’တိ နိန္ဒန္တိ, ဧဝံ အနဝဇ္ဇံယေဝ သာဝဇ္ဇံ ကရောတိ။ ဧဝံ အကတွာ ‘‘အနဝဇ္ဇတာ စ ဘဝိဿတီ’’တိ ပဋိသေဝတိ။ အတ္တနော ဟိ ပကတိအဂ္ဂိဗလာဒိံ ဇာနိတွာ ‘‘ဧဝံ မေ အရတိအာဒီနံ အဘာဝေန ကာယသုခတာ, အဂရဟိတဗ္ဗတာ စ ဘဝိဿတီ’’တိ ပမာဏယုတ္တမေဝ ပဋိသေဝတိ။ ယာဝတကော ဘောဇနေန အတ္ထော, တဿ သာဓနေန ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရဿ ပရိပူရဏေန ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘောဇနံ ယာဝဒတ္ထဥဒရာဝဒေဟကဘောဇနံ, တဿ ပရိဝဇ္ဇနေန။ သေယျာယ သယနေန လဒ္ဓဗ္ဗသုခံ သေယျသုခံ, ဥဘောဟိ
ပဿေဟိ သမ္ပရိဝတ္တနကံ သယန္တဿ ဥပ္ပဇ္ဇနသုခံ ပဿသုခံ, မိဒ္ဓေန နိဒ္ဒါယနေန ဥပ္ပဇ္ဇနသုခံ မိဒ္ဓသုခံ, တေသံ သေယျ…ပေ… သုခါနံ ပဟာနတော စတုန္နံ ဣရိယာပထာနံ ယောဂျဘာဝဿ ပဋိပါဒနံ ကာယဿ စတုဣရိယာပထယောဂျဘာဝပဋိပါဒနံ, တတော။ သုခေါ ဣရိယာပထဝိဟာရော ဖာသုဝိဟာရော။ ပစ္ဆိမေ ဝိကပ္ပေ, သဗ္ဗဝိကပ္ပေသု ဝါ ဝုတ္တံ ဖာသုဝိဟာရလက္ခဏံ အာဂမေန သမတ္ထေတုံ ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ ဟေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တီသုပိ ဝိကပ္ပေသု အာဟာရဿ ဦနပရိဘောဂဝသေနေဝ ဟိ ဖာသုဝိဟာရော ဝုတ္တောတိ။
ဧတ္တာဝတာတိ ‘‘ယာတြာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေန ပဒတ္တယေန။ ‘‘ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ ပယောဇနပရိဂ္ဂဟဒီပနာ။ ယာတြာ ဟိ နံ အာဟာရူပယောဂံ ပယောဇေတီတိ။ ဓမ္မိကသုခါပရိစ္စာဂဟေတုကော ဖာသုဝိဟာရော မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ အန္တဒွယပရိဝဇ္ဇနတော။ ဣမသ္မိံ ပန ဌာနေ အဋ္ဌ အင်္ဂါနိ သမောဓာနေတဗ္ဗာနိ – ‘‘နေဝ ဒဝါယာ’’တိ ဧကံ အင်္ဂံ, ‘‘န မဒါယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘န မဏ္ဍနာယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘န ဝိဘူသနာယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ ယာပနာယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘ဝိဟိံသူပရတိယာ ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမိ, နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမီ’’တိ ဧကံ, ‘‘ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧကံ။ ‘‘အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စာ’’တိ အယမေတ္ထ ဘောဇနာနိသံသော။ မဟာသိဝတ္ထေရော ပနာဟ ‘‘ဟေဋ္ဌာ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ ပဋိက္ခေပေါ နာမ, ဥပရိ ပန အဋ္ဌင်္ဂါနိ သမောဓာနေတဗ္ဗာနီ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ’’တိ ဧကံ အင်္ဂံ, ‘‘ယာပနာယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘ဝိဟိံသူပရတိယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘ဗြဟ္မစရိယာနုဂ္ဂဟာယာ’’တိ ဧကံ, ‘‘ဣတိ ပုရာဏဉ္စ ဝေဒနံ ပဋိဟင်္ခါမီ’’တိ ဧကံ, ‘‘နဝဉ္စ ဝေဒနံ န ဥပ္ပါဒေဿာမီ’’တိ ဧကံ, ‘‘ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတီ’’တိ ဧကံ, ‘‘အနဝဇ္ဇတာ စာ’’တိ ဧကံ။ ဖာသုဝိဟာရော ပန ဘောဇနာနိသံသောတိ။ ဧဝံ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ အာဟာရံ အာဟာရေန္တော ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော ပိဏ္ဍပါတံ ပဋိသေဝတိ နာမ။
ယတ္ထ ယတ္ထာတိ ဘုမ္မနိဒ္ဒေသေန သေန-သဒ္ဒဿ အဓိကရဏတ္ထဝုတ္တိမာဟ။ တထာ အာသန-သဒ္ဒဿာတိ။ အဍ္ဎယောဂါဒိမှီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပါသာဒါဒိံ, မဉ္စာဒိဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။ ယတ္ထ ယတ္ထ ဝိဟာရေ ဝါ အဍ္ဎယောဂါဒိမှိ ဝါ အာသတီတိ ဝိဟာရအဍ္ဎယောဂါဒိကေ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဣဓ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပီဌသန္ထတာဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရိသဟနဋ္ဌေနာတိ အဘိဘဝနဋ္ဌေန, ဝိဗာဓနဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော။ ဥတုယေဝ ဥတုပရိဿယောတိ
သီတုဏှာဒိဥတုယေဝ အသပ္ပါယော ဝုတ္တနယေန ဥတုပရိဿယော။ တဿ ဥတုပရိဿယဿ ဝိနောဒနတ္ထံ, အနုပ္ပန္နဿ အနုပ္ပါဒနတ္ထံ, ဥပ္ပန္နဿ ဝူပသမနတ္ထဉ္စာတိ အတ္ထော။ နာနာရမ္မဏတော ပဋိသံဟရိတွာ ကမ္မဋ္ဌာနဘူတေ ဧကသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ သမ္မဒေဝ လယနံ ပဋိသလ္လာနံ, တတ္ထ အာရာမော အဘိရတိ ပဋိသလ္လာနာရာမော, တဒတ္ထံ။ သေနာသနံ ဟိ ဝိဝိတ္တံ ယောဂိနော ဘာဝနာနုကူလံ သုညာဂါရဘာဝတော။ တံ ပနေတံ အတ္ထဒွယံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယော သရီရာဗာဓစိတ္တဝိက္ခေပကရော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧကီဘာဝသုခတ္ထန္တိ ဧကီဘာဝဟေတုကံ သုခံ ဧကီဘာဝသုခံ, တဒတ္ထံ။ ဂဏသင်္ဂဏိကကိလေသသင်္ဂဏိကာဘာဝေန ဥပ္ပဇ္ဇနကသုခံ။
ယဒိ ဥတုယေဝ ဥတုပရိဿယော, ‘‘ဥတု စ သီတုဏှ’’န္တိ သီတုဏှပဋိဃာတံ ဝတွာ ဥတုပရိဿယဝိနောဒနံ ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ကာမဉ္စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘နိယတံ ဥတုပရိဿယဝိနောဒန’’န္တိ ဧတေန ‘‘သီတဿ ပဋိဃာတာယ ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တံ သီတုဏှံ အနိယတံ ကဒါစိ ကဒါစိ ဥပ္ပဇ္ဇနကံ, ဥတုပရိဿယော ပန သဗ္ဗဒါဘာဝီ အဓိပ္ပေတောတိ ဒဿေတိ။ ဝုတ္တပ္ပကာရောတိ ‘‘သီတာဒိကော, အသပ္ပါယော’’တိ စ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရော ဝိဝဋင်္ဂဏရုက္ခမူလာဒီသု နိသိန္နဿ အပရိဂုတ္တိယာ အသံဝုတဒွါရာဒိတာယ ပါကဋပရိဿယာ, အသပ္ပါယရူပဒဿနာဒိနာ အပါကဋပရိဿယာ စ ဘိက္ခုဿ ကာယစိတ္တာနံ အာဗာဓံ ကရေယျုံ။ ယတ္ထ ဂုတ္တေ သေနာသနေ အာဗာဓံ န ကရောန္တိ။ ဧဝံ ဇာနိတွာတိ ဥဘယပရိဿယရဟိတန္တိ ဧဝံ ဉတွာ ပဋိသေဝန္တော ဘိက္ခု ဝေဒိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဓာတုက္ခောဘလက္ခဏဿ, တံဟေတုကဒုက္ခဝေဒနာလက္ခဏဿ ဝါ ရောဂဿ ပဋိပက္ခဘာဝေါ ပဋိအယနဋ္ဌော။ တေနာဟ ‘‘ပစ္စနီကဂမနဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော’’တိ, ဝူပသမနဋ္ဌေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယဿ ကဿစီတိ သပ္ပိအာဒီသု ယဿ ကဿစိ။ သပ္ပါယဿာတိ ဟိ တဿ ဝိကာရဝူပသမေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဘိသက္ကဿ ကမ္မံ တေန ဝိဓာတဗ္ဗတော။ တေနာဟ ‘‘တေန အနုညာတတ္တာ’’တိ။ နဂရပရိက္ခာရေဟီတိ နဂရံ ပရိဝါရေတွာ ရက္ခဏကေဟိ။ ဝိဝဋပရိက္ခေပေါ ပရိက္ခာ ဥဍ္ဍာပေါ ပါကာရော ဧသိကာ ပလိဃော ပါကာရပတ္ထဏ္ဍိလန္တိ သတ္တ ‘‘နဂရပရိက္ခာရာ’’တိ ဝဒန္တိ။ သီလပရိက္ခာရောတိ
သုဝိသုဒ္ဓသီလာလင်္ကာရော။ အရိယမဂ္ဂေါ ဟိ ဣဓ ‘‘ရထော’’တိ အဓိပ္ပေတော။ တဿ စ သမ္မာဝါစာဒယော အလင်္ကာရဋ္ဌေန ‘‘ပရိက္ခာရော’’တိ ဝုတ္တာ။ ဇီဝိတပရိက္ခာရာတိ ဇီဝိတဿ ပဝတ္တိကာရဏာနိ။ သမုဒါနေတဗ္ဗာတိ သမ္မာ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ အာနေတဗ္ဗာ ပရိယေသိတဗ္ဗာ။ ပရိဝါရောပိ ဟောတိ အန္တရာယာနံ ပရိတော ဝါရဏတော။ တေနာဟ ‘‘ဇီဝိတ…ပေ… ရက္ခဏတော’’တိ။
တတ္ထ အန္တရန္တိ ဝိဝရံ, ဩကာသောတိ အတ္ထော။ ဝေရိကာနံ အန္တရံ အဒတွာ အတ္တနော သာမိကာနံ ပရိဝါရေတွာ ဌိတသေဝကာ ဝိယ ရက္ခဏတော။ အဿာတိ ဇီဝိတဿ။ ကာရဏဘာဝတောတိ စိရပ္ပဝတ္တိယာ ကာရဏဘာဝတော။ ရသာယနဘူတံ ဟိ ဘေသဇ္ဇံ သုစိရမ္ပိ ကာလံ ဇီဝိတံ ပဝတ္တေတိယေဝ။ ယဒိပိ အနုပ္ပန္နာ ဧဝ ဒုက္ခဝေဒနာ ဘေသဇ္ဇပရိဘောဂေန ပဋိဟညန္တိ, န ဥပ္ပန္နာ တာသံ သရသေနေဝ ဘိဇ္ဇနတော, ဥပ္ပန္နသဒိသာ ပန ‘‘ဥပ္ပန္နာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဘဝတိ ဟိ တံသဒိသေသု တဗ္ဗောဟာရော, ယထာ သာ ဧဝ တိတ္တိရိ, တာနိယေဝ ဩသဓာနီတိ။ တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပ္ပန္နာနန္တိ ဇာတာနံ ဘူတာနံ နိဗ္ဗတ္တာန’’န္တိ။ သဉ္စယတော ပဋ္ဌာယ သော ဓာတုက္ခောဘော သမုဋ္ဌာနံ ဧတေသန္တိ တံသမုဋ္ဌာနာ။ ‘‘ဒုက္ခဝေဒနာ’’တိ ဝတွာ သာ အကုသလသဘာဝါပိ အတ္ထီတိ တတော ဝိသေသေတုံ ‘‘အကုသလဝိပါကဝေဒနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဗျာဗာဓနဋ္ဌေန ဗျာဗာဓော, ဗျာဗာဓောဝ ဗျာဗဇ္ဈံ, ဒုက္ခန္တိ အတ္ထော။ နတ္ထိ ဧတ္ထ ဗျာဗဇ္ဈန္တိ အဗျာဗဇ္ဈံ, နိဒ္ဒုက္ခတာ။ တေနာဟ ‘‘အဗျာဗဇ္ဈပရမတာယာ’’တိ နိဒ္ဒုက္ခပရမတာယာတိ။ တံ ဒုက္ခန္တိ ရောဂနိမိတ္တကံ ဒုက္ခံ။
စီဝရာဒီနံ ပစ္စယာနံ နိဿယနံ ပရိဘောဂေါ ဧဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘တေ ပဋိစ္စ နိဿာယာ’’တိ ဝတွာ ‘‘ပရိဘုဉ္ဇမာနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဝတ္တန္တီတိ ဇီဝန္တိ။ ဇီဝနမ္ပိ ဟိ ပဝတ္တနံ, ယတော ဇီဝိတိန္ဒြိယံ ‘‘ပဝတ္တနရသ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။
စတုပါရိသုဒ္ဓိသမ္ပာဒနဝိဓိဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၉။ ဧဝံ ပါတိမောက္ခသံဝရာဒိဘေဒေန နိဒ္ဒိဋ္ဌံ သီလံ ပုန သာဓနဝိဘာဂေန ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝမေတသ္မိ’’န္တိအာဒိမာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သာဓီယတိ သမ္ပာဒိယတိ ဧတေနာတိ သာဓနံ, သဒ္ဓါ သာဓနံ ဧတဿာတိ သဒ္ဓါသာဓနော။ နနု စ ဝီရိယသတိပညာဟိပိ ဝိနာ ပါတိမောက္ခသံဝရော န သိဇ္ဈတီတိ? သစ္စံ န သိဇ္ဈတိ, သဒ္ဓါယ ပန ဝိသေသဟေတုဘာဝံ သန္ဓာယ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ
‘‘သာဝကဝိသယာတီတတ္တာ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ’’တိ။ ဂရုကလဟုကာဒိဘေဒေ ဩတိဏ္ဏေ ဝတ္ထုသ္မိံ တဿ တဿ အပရာဓဿ အနုရူပံ သိက္ခာပဒပညာပနံ နာမ သာဝကာနံ အဝိသယော, ဗုဒ္ဓါနံ ဧဝ ဝိသယော။ သိက္ခာပဒပညာပနံ တာဝ တိဋ္ဌတု, တဿ ကာလောပိ နာမ သာဝကာနံ အဝိသယော, ဗုဒ္ဓါနံ ဧဝ ဝိသယောတိ ဒဿေန္တော ‘‘သိက္ခာပဒပညတ္တိယာစနပဋိက္ခေပေါ စေတ္ထ နိဒဿန’’န္တိ အာဟ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘အာဂမေဟိ တွံ သာရိပုတ္တ, အာဂမေဟိ တွံ သာရိပုတ္တ, တထာဂတောဝ တတ္ထ ကာလံ ဇာနိဿတီ’’တိ (ပါရာ။ ၂၁)။ တတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော။ တေန ‘‘အပညတ္တံ န ပညပေမ, ပညတ္တံ န သမုစ္ဆိန္ဒာမ, ယထာပညတ္တေသု သိက္ခာပဒေသု သမာဒါယ ဝတ္တာမာ’’တိ (ပါရာ။ ၅၆၅) ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သဒ္ဓါယာတိ သဒ္ဒဟနေန သတ္ထရိ, ဓမ္မေ စ သဒ္ဓါယ ပစ္စုပဋ္ဌာပနေန။ ဇီဝိတေပိ ပဂေဝ ဇီဝိတပရိက္ခာရေတိ အဓိပ္ပါယော။
ကိကီဝ အဏ္ဍန္တိ ကိကီသကုဏိကာ ဝိယ အတ္တနော အဏ္ဍံ။ သာ ကိရ ဇီဝိတမ္ပိ ပရိစ္စဇိတွာ အဏ္ဍမေဝ ရက္ခတိ။ စမရီဝ ဝါလဓိန္တိ စမရီမိဂေါ ဝိယ အတ္တနော ဝါလဓိံ။ စမရီမိဂါ ကိရ ဗျာဓေန ပရိပါတိယမာနာ ဇီဝိတမ္ပိ ပရိစ္စဇိတွာ ကဏ္ဍကဂုမ္ဗာဒီသု လဂ္ဂံ အတ္တနော ဝါလမေဝ ရက္ခန္တိ။ ပိယံဝ ပုတ္တံ ဧကကန္တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ယထာ ဟိ ဧကပုတ္တကော ကုဋုမ္ဗိကော တံ ဧကပုတ္တံ, ဧကနယနော စ တံ ဧကနယနံ သုဋ္ဌုတရံ ရက္ခတိ။ တထေဝ သီလံ အနုရက္ခမာနကာတိ အနုကမ္ပနဝသေန ဝုတ္တံ။ သုပေသလာတိ သုဋ္ဌု ပိယသီလာ။ သဒါ သဗ္ဗကာလံ ဒဟရမဇ္ဈိမထေရကာလေသု။ ဆန္နမ္ပိ ဂါရဝါနံ ဝသေန သဂါရဝါ, ဂရုကာရဝန္တောတိ အတ္ထော။
ဧဝမေဝ ခေါတိ ယထာ မဟာသမုဒ္ဒေါ ဌိတဓမ္မော ဝေလံ နာတိက္ကမတိ, ဧဝမေဝ။ မမ သာဝကာတိ အရိယသာဝကေ သန္ဓာယာဟ။ တေ ဟိ ဓုဝသီလာ။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေတိ ဇီဝိတဟေတုပိ သီလဿ အဝီတိက္ကမနေ။
မဟာဝတ္တနိအဋဝီ နာမ ဝိဉ္ဈာဋဝီ။ ဟိမဝန္တပဿေ အဋဝီတိ ကေစိ။ ထေရန္တိ နာမဂေါတ္တဝသေန အပညာတံ ဧကံ ထေရံ။ နိပဇ္ဇာပေသုံ ဂန္တွာ ကဿစိ မာ အာရောစေယျာတိ။
ပူတိလတာယာတိ ဂဠောစိလတာယ။ သမသီသီတိ ဇီဝိတသမသီသီ။ ယဿ ဟိ ကိလေသသီသံ အဝိဇ္ဇံ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ ပရိယာဒိယတိ, တတော ဧကူနဝီသတိမေ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေ ပတိဋ္ဌာယ ဘဝင်္ဂေါတ္တရဏေ ဝဋ္ဋသီသံ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ စုတိစိတ္တံ ပရိယာဒိယတိ, သော ဣမာယ ဝါရသမတာယ ‘‘ဇီဝိတသမသီသီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ သော စ ထေရော တထာ ပရိနိဗ္ဗာယိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမသီသီ ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ။ အဘယတ္ထေရော ကိရ မဟာဘိညော။ တသ္မာ စေတိယံ ကာရာပေသီတိ ဝဒန္တိ။ အပ္ပေဝါတိ အပ္ပေဝ နာမ အတ္တနော ဇီဝိတမ္ပိ ဇဟေယျ, န ဘိန္ဒေတိ န ဘိန္ဒေယျ, န ဝီတိက္ကမေယျ။
သတိယာ အဓိဋ္ဌိတာနန္တိ ပဂေဝ ဥပဋ္ဌိတာယ သတိယာ အာရက္ခဝသေန အဓိဋ္ဌိတာနံ ဣန္ဒြိယာနံ။ အနနွာဿဝနီယတောတိ ဒွါရဘာဝေန အဘိဇ္ဈာဒီဟိ အနနုဗန္ဓိတဗ္ဗတော။ ဝရန္တိ သေဋ္ဌံ။ တတ္တာယာတိ ဥဏှာယ။ အာဒိတ္တာယာတိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဒိတ္တာယ။ သမ္ပဇ္ဇလိတာယာတိ သမန္တတော ဇလန္တိယာ။ သဇောတိဘူတာယာတိ ဧကဇာလီဘူတာယ။ သမ္ပလိမဋ္ဌန္တိ သဗ္ဗသော အာမဋ္ဌံ, အဉ္စိတန္တိ အတ္ထော။ န တွေဝ ဝရန္တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ရူပေသူတိ ရူပါရမ္မဏေသု။ အနုဗျဉ္ဇနသော နိမိတ္တဂ္ဂါဟောတိ ကိလေသာနံ အနု အနု ဗျဉ္ဇနဝသေန ဥပ္ပါဒနေန ပါကဋီကရဏဝသေန သုဘာဒိနိမိတ္တဂ္ဂါဟော, အထ ဝါ အနုဗျဉ္ဇနသောတိ ဟတ္ထပါဒါဒိအနုဗျဉ္ဇနတော, နိမိတ္တဂ္ဂါဟောတိ ဣတ္ထိပုရိသာဒိသုဘာဒိနိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ။ စက္ခုဒွါရာဒိပဝတ္တဿာတိ စက္ခုဒွါရာဒီဟိ ပဝတ္တဿ။ ဝိညာဏဿာတိ ဇဝနဝိညာဏဿ။ နိမိတ္တာဒိဂ္ဂါဟံ နိသေဓေန္တေန သမ္ပာဒေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အသံဝိဟိတသာခါပရိဝါရန္တိ သမ္မာ အဝိဟိတဝတိပရိက္ခေပံ။ ပရဿဟာရီဟီတိ ပရသန္တကာဝဟာရကေဟိ စောရေဟိ။ သမတိဝိဇ္ဈတီတိ သဗ္ဗသော အတိဝိဇ္ဈတိ အနုပဝိသတိ။
ရူပေသူတိ ရူပဟေတု ရူပနိမိတ္တံ။ ဥပ္ပဇ္ဇနကအနတ္ထတော ရက္ခ ဣန္ဒြိယန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သေသေသု။ ဧတေ ဟိ ဒွါရာတိ ဧတေ စက္ခာဒိဒွါရာ။ သတိကဝါဋေန အသံဝုတတ္တာ ဝိဝဋာ။ တတော ဧဝ အရက္ခိတာ။ ကိလေသုပ္ပတ္တိယာ ဟေတုဘာဝေန တံသမင်္ဂိနံ ဟနန္တီတိ ကာရဏူပစာရေနေဝ ဝုတ္တံ။ ဧတေ ဝါ ရူပါဒယော။ ကိလေသာနံ အာရမ္မဏဘူတာ ဒွါရာ စက္ခာဒိဒွါရာ။ တေ ကီဒိသာ ဝိဝဋာ အရက္ခိတာ အသံဝုတစက္ခာဒိဟေတုံ တံသမင်္ဂိနံ ဟနန္တီတိ ကာရဏူပစာရေနေဝ ဝုတ္တံ။ အဂါရန္တိ ဂေဟံ။ ဒုစ္ဆန္နန္တိ န သမ္မာ ဆာဒိတံ။ အဘာဝိတန္တိ လောကုတ္တရဘာဝနာရဟိတံ။
သမ္ပာဒိတေတိအာဒိဿ ဝေါဒါနပက္ခဿ အတ္ထော ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယံ ပန သဗ္ဗသော ကိလေသာနံ အနုပ္ပါဒေါ အတိဥက္ကဋ္ဌဒေသနာ မဂ္ဂေနာဂတသဒိသတ္တာ။ သမ္ပာဒေတဗ္ဗောတိ ‘‘န ပုနေဝံ ကရိဿ’’န္တိ အဓိဋ္ဌာနသုဒ္ဓိယာ သမ္ပာဒေတဗ္ဗော။
အဓုနာပဗ္ဗဇိတေနာတိ န စိရပဗ္ဗဇိတေန, နဝပဗ္ဗဇိတေနာတိ အတ္ထော။ ကာမရာဂေန ဍယှာမီတိ ကာမရာဂဂ္ဂိနာ ပရိဍယှာမိ။ သော စ ပန ဒါဟော ဣဒါနိ စိတ္တဂတောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘စိတ္တံ မေ ပရိဍယှတီ’’တိ။ သာဓူတိ အာယာစနာ။ နိဗ္ဗာပနန္တိ တဿ နိဗ္ဗာပနုပါယံ။ ဂေါတမာတိ ထေရံ ဂေါတ္တေန အာလပတိ။
သညာယ ဝိပရိယေသာတိ ‘‘အသုဘေ သုဘ’’န္တိ ပဝတ္တသညာဝိပရိယေသဟေတု ဝိပရီတသညာနိမိတ္တံ။ နိမိတ္တံ ပရိဝဇ္ဇေဟိ ကီဒိသံ? ရာဂူပသဉှိတံ ရာဂုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတံ သုဘနိမိတ္တံ ပရိဝဇ္ဇေဟိ န မနသိ ကရောဟိ။ န ကေဝလံ သုဘနိမိတ္တဿာမနသိကာရော ဧဝ, အထ ခေါ အသုဘဘာဝနာယ အတ္တနော စိတ္တံ ဘာဝေဟိ။ ကထံ? ဧကဂ္ဂံ သုသမာဟိတံ ယထာ တံ အသုဘာရမ္မဏေ ဝိက္ခေပါဘာဝေန ဧကဂ္ဂံ, သုဋ္ဌု အပ္ပိတဘာဝေန သုသမာဟိတဉ္စ ဟောတိ, ဧဝံ ဘာဝေဟီတိ။ ဧဝံ သမထဘာဝနာယ ကာမရာဂဿ ဝိက္ခမ္ဘနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သမုစ္ဆေဒနဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ခါရေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သင်္ခါရေ ပရတော ပဿာတိ သဗ္ဗေပိ သင်္ခါရေ အဝိဓေယျကတာယ ‘‘ပရေ’’တိ ပဿ။ အနိစ္စတာယ ပန ဥဒယဗ္ဗယပဋိပီဠိတတ္တာ ဒုက္ခတော, အနတ္တသဘာဝတ္တာ, အတ္တဝိရဟတော စ နော အတ္တတော ပဿ။ ဧဝံ လက္ခဏတ္တယံ အာရောပေတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေန္တော မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ စတုတ္ထမဂ္ဂေန သဗ္ဗသော နိဗ္ဗာပေဟိ မဟာရာဂံ တေဘူမကဿ အဘိဘဝနတော မဟာဝိသယတာယ မဟာရာဂံ ဝူပသမေဟိ။ ယထာ ဧတရဟိ, ဧဝံ မာ ဍယှိတ္ထော ပုနပ္ပုနန္တိ ဒဠှတရံ ရာဂဝိနောဒနေ နိယောဇေသိ။
ဧဝံ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလဿ သမ္ပာဒနေ ဝိဓိံ ဒဿေတွာ ဧဝံ တံ သုသမ္ပာဒိတံ ဟောတီတိ နယံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိနာ တတ္ထ ပရိပူရကာရိနော ထေရေ နိဒဿေတိ။ တတ္ထ ‘‘လေဏံ န ဥလ္လောကိတပုဗ္ဗ’’န္တိ ဣဒံ သဗ္ဗတ္ထေဝ ထေရဿ ယုဂမတ္တဒဿိတာယ ဝုတ္တံ။ ကိံ ပန ထေရော သေနာသနံ န
သောဓေတိ? ‘‘ဥလ္လောကာ ပဌမံ ဩဟာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဟိ ဝုတ္တံ, အန္တေဝါသိကာဒယော ဧဝ ကိရဿ သေနာသနံ သောဓေန္တိ။ အဿ နာဂရုက္ခဿ။
တသ္မိံ ဂါမေတိ မဟာဂါမေ။ တရုဏာ ထညပိဝနကာ ပုတ္တဓီတရော ယာသံ တာ တရုဏပုတ္တာ, တာသံ။ လဉ္ဇာပေသီတိ ထနပဋ္ဋိကာယ ထနေ ဗန္ဓာပေတွာ ရာဇမုဒ္ဒိကာယ လဉ္ဇာပေသိ။ ရာဇာ ထေရံ စိရတရံ ဒဋ္ဌုံ ကာလဝိက္ခေပံ ကရောန္တော ‘‘သွေ သီလာနိ ဂဏှိဿာမီ’’တိ အာဟ။ ထေရော ရညော စ ဒေဝိယာ စ ဝန္ဒနကာလေ သတ္တာကာရမတ္တံ ဂဏှာတိ။ ဣတ္ထီ ပုရိသောတိ ပန ဝိဝေကံ န ကရောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဝဝတ္ထာနံ န ကရောမီ’’တိ။ ‘‘အဟော သုပရိသုဒ္ဓသီလော ဝတာယံ အယျော’’တိ ဒဏ္ဍဒီပိကံ ဂဟေတွာ အဋ္ဌာသိ။ အတိပရိသုဒ္ဓံ ပါကဋန္တိ သပ္ပါယလာဘေန ကမ္မဋ္ဌာနံ အတိဝိယ ပရိသုဒ္ဓံ ဝိဘူတံ အဟောသိ။ သကလံ ပဗ္ဗတံ ဥန္နာဒယန္တောတိ ပထဝိကမ္ပနေန သကလံ ပဗ္ဗတံ ဧကံ နိန္နာဒံ ကရောန္တော။ တန္နိဝါသိဒေဝတာနံ သာဓုကာရဒါနေနာတိ ကေစိ။ ဘန္တောတိ အနဝဋ္ဌိတော။ ဗာလောတိ တရုဏဒါရကော။ ဥတြသ္တောတိ ဉာတကေဟိ ဝိနာဘာဝေန သန္တြသ္တော။
ဝိသဂဏ္ဍကရောဂေါတိ ထနကန္ဒဠရောဂမာဟ။ မာသရောဂါဒိကောပိ ဝိသဂဏ္ဍကရောဂေါတိ ဝဒန္တိ။ ယတော ပဗ္ဗဇိတော, တတော ပဋ္ဌာယ ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဘုတီတိ အတ္ထော။ ဣန္ဒြိယာနီတိ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလာနိ။ တေသု ဟိ ဘိန္နေသု ဣန္ဒြိယာနိပိ ဘိန္နာနီတိ ဝုစ္စန္တိ အာရက္ခာဘာဝတော, ဣန္ဒြိယာနေဝ ဝါ နိမိတ္တာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟဿ ဒွါရဘူတာနိ ဘိန္နာနိ နာမ တံသမင်္ဂိနော အနတ္ထုပ္ပတ္တိတော, ဝိပရိယာယတော အဘိန္နာနီတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဣန္ဒြိယာနံ ဝါ အယောနိသော ဥပသံဟာရော ဘေဒနံ, ယောနိသော ဥပသံဟာရော အဘေဒနန္တိ အပရေ။ မိတ္တတ္ထေရောဝါတိ မဟာမိတ္တတ္ထေရော ဝိယ။ ဝရေတိ သေဋ္ဌေ။
တထာ ဝီရိယေနာတိ တထာ-သဒ္ဒေန ဝီရိယံ ဝိသေသေတိ။ ယထာ သတိ အနဝဇ္ဇလက္ခဏာဝ ဣန္ဒြိယသံဝရသာဓနံ, တထာ ဝီရိယံ အနဝဇ္ဇလက္ခဏံ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသာဓနန္တိ။ ဝီရိယာပေက္ခမေဝ ဝိသေသနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေနေဝါဟ ‘‘သမ္မာအာရဒ္ဓဝီရိယဿာ’’တိ။ အယုတ္တာ ဧသနာ အနေသနာ, ယထာဝုတ္တမိစ္ဆာဇီဝသင်္ဂဟာ။ သာ ဧဝ သတ္ထုသာသနဿ န ပတိရူပါတိ အပ္ပတိရူပံ, တံ အနေသနံ အပ္ပတိရူပံ။ အထ ဝါ ပတိရူပဝိရောဓိနီ အပ္ပတိရူပါ,
ပရိဂ္ဂဟိတဓုတင်္ဂဿ ဓုတင်္ဂနိယမဝိရောဓိနီ ယဿ ကဿစိ သလ္လေခဝိကောပိနီ ပဋိပတ္တိ။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ စ-သဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော, အနေသနံ, အပ္ပတိရူပဉ္စ ပဟာယာတိ။ ပဋိသေဝမာနေန ပရိဝဇ္ဇယတာ သမ္ပာဒေတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပရိသုဒ္ဓုပ္ပါဒေ’’တိ ဣမိနာဝ ဓမ္မဒေသနာဒီနံ ပရိသုဒ္ဓါယ သမုဋ္ဌာနတာ ဒီပိတာ ဟောတီတိ ‘‘ဓမ္မဒေသနာဒီဟိ စဿ ဂုဏေဟိ ပသန္နာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဗာဟုသစ္စဝတ္တပရိပူရဏဣရိယာပထသမ္ပတ္တိအာဒီနံ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဓုတဂုဏေ စဿ ပသန္နာနန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ပိဏ္ဍပါတစရိယာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန မိတ္တသုဟဇ္ဇပံသုကူလစရိယာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဓုတင်္ဂနိယမာနုလောမေနာတိ တံတံဓုတင်္ဂနိယတာယ ပဋိပတ္တိယာ အနုလောမဝသေန, အဝိကောပနဝသေနာတိ အတ္ထော။ မဟိစ္ဆဿေဝ မိစ္ဆာဇီဝေန ဇီဝိကာ, န အပ္ပိစ္ဆဿ။ အပ္ပိစ္ဆတာယ ဥက္ကံသဂတာယ မိစ္ဆာဇီဝဿ အသမ္ဘဝေါ ဧဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကဗျာဓိဝူပသမတ္ထ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပူတိဟရိတကီတိ ပူတိမုတ္တပရိဘာဝိတံ, ပူတိဘာဝေန ဝါ ဆဍ္ဍိတံ ဟရိတကံ။ အရိယဝံသော ဧတဿ အတ္ထီတိ, အရိယဝံသေ ဝါ နိယုတ္တောတိ အရိယဝံသိကော, ပစ္စယဂေဓဿ ဒူရသမုဿာရိတတ္တာ ဥတ္တမော စ သော အရိယဝံသိကော စာတိ ဥတ္တမအရိယဝံသိကော။ ယဿ ကဿစီတိ ပရိဂ္ဂဟိတာပရိဂ္ဂဟိတဓုတင်္ဂေသု ယဿ ကဿစိ။
နိမိတ္တံ နာမ ပစ္စယေ ဥဒ္ဒိဿ ယထာ အဓိပ္ပါယော ဉာယတိ ဧဝံ နိမိတ္တကမ္မံ။ ဩဘာသော နာမ ဥဇုကမေဝ အကထေတွာ ယထာ အဓိပ္ပါယော ဝိဘူတော ဟောတိ, ဧဝံ ဩဘာသနံ။ ပရိကထာ နာမ ပရိယာယေန ကထနံ။ တထာ ဥပ္ပန္နန္တိ နိမိတ္တာဒိဝသေန ဥပ္ပန္နံ။
ဒွါရံ ဒိန္နန္တိ ရောဂသီသေန ပရိဘောဂဿ ဒွါရံ ဒိန္နံ။ တသ္မာ အရောဂကာလေပိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ, အာပတ္တိ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ကိဉ္စာပိ အာပတ္တိ န ဟောတီ’’တိအာဒိ။ န ဝဋ္ဋတီတိ သလ္လေခပဋိပတ္တိယံ ဌိတဿ န ဝဋ္ဋတိ, သလ္လေခံ ကောပေတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘အာဇီဝံ ပန ကောပေတီ’’တိ ဣမိနာဝ သေနာသနပဋိသံယုတ္တဓုတင်္ဂဓရဿ နိမိတ္တာဒယော န ဝဋ္ဋန္တီတိ ဝဒန္တိ။ တဒညဓုတင်္ဂဓရဿာပိ န ဝဋ္ဋန္တိယေဝါတိ အပရေ။ အကရောန္တောတိ ယထာသကံ အနုညာတဝိသယေပိ အကရောန္တော။ အညတြေဝါတိ ဌပေတွာ ဧဝ။
ဂဏဝါသံ ပဟာယ အရညာယတနေ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိဝေကဿ မုဒ္ဓဘူတာယ အဂ္ဂဖလသမာပတ္တိယာ ဝိဟရန္တော မဟာထေရော ‘‘ပဝိဝေကံ ဗြူဟယမာနော’’တိ ဝုတ္တော။ ဥဒရသန္နိဿိတော ဝါတာဗာဓော ဥဒရဝါတာဗာဓော။ အသမ္ဘိန္နံ ခီရံ ဧတဿာတိ အသမ္ဘိန္နခီရံ, တဒေဝ ပါယာသန္တိ အသမ္ဘိန္နခီရပါယာသံ, ဥဒကေန အသမ္မိဿခီရေန ပက္ကပါယာသန္တိ အတ္ထော။ တဿာတိ ပါယာသဿ။ ဥပ္ပတ္တိမူလန္တိ ‘‘ဂိဟိကာလေ မေ, အာဝုသော, မာတာ သပ္ပိမဓုသက္ကရာဒီဟိ ယောဇေတွာ အသမ္ဘိန္နခီရပါယာသံ အဒါသိ, တေန မေ ဖာသု အဟောသီ’’တိ အတ္တနော ဝစီနိစ္ဆာရဏသင်္ခါတံ ဥပ္ပတ္တိဟေတုံ။ ‘‘အပရိဘောဂါရဟော ပိဏ္ဍပါတော’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု ထေရဿ ဩဘာသနာဒိစိတ္တုပ္ပတ္တိယေဝ နတ္ထီတိ? သစ္စံ နတ္ထိ, အဇ္ဈာသယံ ပန အဇာနန္တာ ဧကစ္စေ ပုထုဇ္ဇနာ တထာ မညေယျုံ, အနာဂတေ စ သဗြဟ္မစာရိနော ဧဝံ မမ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ အာပဇ္ဇေယျုန္တိ ပဋိက္ခိပိ။ အပိစ မဟာထေရဿ ပရမုက္ကံသဂတာ သလ္လေခပဋိပတ္တိ။ တထာ ဟိ ဒဟရဘိက္ခုနော ‘‘ကဿ သမ္ပန္နံ န မနာပ’’န္တိ (ပါစိ။ ၂၀၉, ၂၅၇, ၆၁၂, ၁၂၂၈, ၁၂၃၄၊ စူဠဝ။ ၃၄၃) ဝစနံ နိဿာယ ယာဝ ပရိနိဗ္ဗာနာ ပိဋ္ဌခါဒနီယံ န ခါဒတိ။
ဝစီဝိညတ္တိဝိပ္ဖါရာတိ ဝစီနိစ္ဆာရဏဟေတု။ အတ္ထဝိညာပနဝသေန ပဝတ္တမာနော ဟိ သဒ္ဒေါ အသတိပိ ဝိညတ္တိယာ တဿ ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယဘာဝေ ဝစီဝိညတ္တိဝသေနေဝ ပဝတ္တတီတိ ‘‘ဝစီဝိညတ္တိဝိပ္ဖါရော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဘုတ္တောတိ ဘုတ္တဝါ သစေ ဘဝေယျံ အဟံ။ သာတိ အဿ။ အကာရလောပေန ဟိ နိဒ္ဒေသော ‘‘ဧဝံသ တေ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၂၃၊ အ။ နိ။ ၆။၅၈၊ ၈။၇) ဝိယ။ အန္တဂုဏန္တိ အန္တဘောဂေါ။ ဗဟိ စရေတိ အာသယတော နိက္ခမိတွာ ဂေါစရဂ္ဂဟဏဝသေန ဗဟိ ယဒိ ဝိစရေယျ။ ပရမပ္ပိစ္ဆံ ဒဿေတုံ လောကဝေါဟာရေနေဝမာဟ။ လောကေ ဟိ အယုတ္တဘောဇနံ ဩဒရိယံ ဂရဟန္တာ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘ကိံသု နာမ တဿ အန္တာနိ ဗဟိ စရန္တီ’’တိ။ အာရာဓေမီတိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ရာဓေမိ, ဝသေ ဝတ္တေမီတိ အတ္ထော။
မဟာတိဿတ္ထေရော ကိရ ဒုဗ္ဘိက္ခကာလေ မဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တော ဘတ္တစ္ဆေဒေန, မဂ္ဂကိလမထေန စ ကိလန္တကာယော ဒုဗ္ဗလော အညတရဿ ဖလိတဿ အမ္ဗဿ မူလေ နိပဇ္ဇိ, ဗဟူနိ အမ္ဗဖလာနိ တဟံ တဟံ ပတိတာနိ ဟောန္တိ။ တတ္ထေကော ဝုဍ္ဎတရော ဥပါသကော ထေရဿ သန္တိကံ ဥပဂန္တွာ ပရိဿမံ
ဉတွာ အမ္ဗပါနံ ပါယေတွာ အတ္တနော ပိဋ္ဌိံ အာရောပေတွာ ဝသနဋ္ဌာနံ နေတိ။ ထေရော –
‘‘န ပိတာ နပိ တေ မာတာ, န ဉာတိ နပိ ဗန္ဓဝေါ၊
ကရောတေတာဒိသံ ကိစ္စံ, သီလဝန္တဿ ကာရဏာ’’တိ။ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၀) –
အတ္တာနံ ဩဝဒိတွာ သမ္မသနံ အာရဘိတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ တဿ ပိဋ္ဌိဂတော ဧဝ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ အရဟတ္တံ သစ္ဆာကာသိ။ ဣမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘အမ္ဗခါဒကမဟာတိဿတ္ထေရဝတ္ထုပိ စေတ္ထ ကထေတဗ္ဗ’’န္တိ။ သဗ္ဗထာပီတိ သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ အနေသနဝသေန, စိတ္တုပ္ပတ္တိဝသေနပိ, ပဂေဝ ကာယဝစီဝိပ္ဖန္ဒိတဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘အနေသနာယာ’’တိအာဒိ။
အပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေ ဣဏပရိဘောဂအာပတ္တိအာဒီနဝဿ, တဗ္ဗိပရိယာယတော ပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေ အာနိသံသဿ စ ဒဿနံ အာဒီနဝါနိသံသဒဿနံ။ တဿ ပန ပစ္စယာဓိကာရတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ပစ္စယေသူ’’တိ။ ကာရဏကာရဏမ္ပိ ဟိ ကာရဏဘာဝေန ဝုစ္စတိ ယထာ တိဏေဟိ ဘတ္တံ သိဒ္ဓန္တိ။ ယေန ကာရဏေန ဘိက္ခုနော အပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ နာမ သိယာ, တသ္မိံ ဝဇ္ဇိတေ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ သိဇ္ဈတိ, ဝိသုဇ္ဈတိ စာတိ ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပစ္စယဂေဓန္တိ ဂေဓဂ္ဂဟဏေနေဝ သမ္မောဟောပိ ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော တေန သဟ ပဝတ္တနတော, တဒုပနိဿယတော စ။ ဓမ္မေန သမေန ဥပ္ပန္နေတိ ဣဒံ ပစ္စယာနံ အာဂမနသုဒ္ဓိဒဿနံ, န ပစ္စယသန္နိဿိတသီလဝိသုဒ္ဓိဒဿနံ။ ပစ္စယာနံ ဟိ ဣဒမတ္ထိတံ ဥပဓာရေတွာ ပရိဘုဉ္ဇနံ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ။ ယသ္မာ ပန တေ ပစ္စယာ ဉာယာဓိဂတာ ဧဝ ဘိက္ခုနာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဓမ္မေန သမေန ဥပ္ပန္နေ ပစ္စယေ’’တိ။ ယထာဝုတ္တေန ဝိဓိနာတိ ‘‘သီတဿ ပဋိဃာတာယာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၊ အ။ နိ။ ၆။၅၈၊ မဟာနိ။ ၂၀၆) ဝုတ္တဝိဓိနာ။
ဓာတုဝသေန ဝါတိ ‘‘ယထာပစ္စယံ ဝတ္တမာနံ ဓာတုမတ္တမေဝေတံ, ယဒိဒံ စီဝရာဒိ, တဒုပဘုဉ္ဇကော စ ပုဂ္ဂလော’’တိ ဧဝံ ဓာတုမနသိကာရဝသေန ဝါ။ ပဋိကူလဝသေန ဝါတိ ပိဏ္ဍပါတေ တာဝ အာဟာရေ ပဋိကူလသညာဝသေန, ‘‘သဗ္ဗာနိ ပန ဣမာနိ စီဝရာဒီနိ အဇိဂုစ္ဆနီယာနိ, ဣမံ ပူတိကာယံ ပတွာ အတိဝိယ ဇိဂုစ္ဆနီယာနိ ဇာယန္တီ’’တိ ဧဝံ ပဋိကူလမနသိကာရဝသေန ဝါ။ တတော ဥတ္တရီတိ ပဋိလာဘကာလတော ဥပရိ။ အနဝဇ္ဇောဝ
ပရိဘောဂေါ အာဒိတောဝ ပညာယ ပရိသောဓိတတ္တာ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဌပိတပတ္တစီဝရာနံ ဝိယာတိ။ ပစ္စဝေက္ခဏာယ အာဒိသုဒ္ဓိဒဿနပရမေတံ, န ပရိဘောဂကာလေ ပစ္စဝေက္ခဏပဋိက္ခေပပရံ။ တေနာဟ ‘‘ပရိဘောဂကာလေပီ’’တိအာဒိ။ တတြာတိ တသ္မိံ ပရိဘောဂကာလေ ပစ္စဝေက္ခဏေ။ သန္နိဋ္ဌာနကရောတိ အသန္ဒေဟကရော ဧကန္တိကော။
ထေယျပရိဘောဂေါ နာမ အနရဟဿ ပရိဘောဂေါ။ ဘဂဝတာပိ အတ္တနော သာသနေ သီလဝတော ပစ္စယာ အနုညာတာ, န ဒုဿီလဿ။ ဒါယကာနမ္ပိ သီလဝတော ဧဝ ပရိစ္စာဂေါ, န ဒုဿီလဿ။ အတ္တနော ကာရာနံ မဟပ္ဖလဘာဝဿ ပစ္စာသီသနတော။ ဣတိ သတ္ထာရာ အနနုညာတတ္တာ, ဒါယကေဟိ စ အပရိစ္စတ္တတ္တာ ဒုဿီလဿ ပရိဘောဂေါ ထေယျာယ ပရိဘောဂေါ ထေယျပရိဘောဂေါ။ ဣဏဝသေန ပရိဘောဂေါ ဣဏပရိဘောဂေါ, ပဋိဂ္ဂါဟကတော ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိယာ အဘာဝတော ဣဏံ ဂဟေတွာ ပရိဘောဂေါ ဝိယာတိ အတ္ထော။ တသ္မာတိ ‘‘သီလဝတော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ကာရဏဘာဝေန ပစ္စာမသတိ။ စီဝရံ ကာယတော မောစေတွာ ပရိဘောဂေ ပရိဘောဂေ ပုရေဘတ္တ…ပေ… ပစ္ဆိမယာမေသု ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တထာ အသက္ကောန္တေန ယထာဝုတ္တကာလဝိသေသဝသေန ဧကဒိဝသေ စတုက္ခတ္တုံ တိက္ခတ္တုံ ဒွိက္ခတ္တုံ သကိံယေဝ ဝါ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ။ သစေ အရုဏံ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ, ဣဏပရိဘောဂဋ္ဌာနေ တိဋ္ဌတိ။ ဟိယျော ယံ မယာ စီဝရံ ပရိဘုတ္တံ, တံ ယာဝဒေဝ သီတဿ ပဋိဃာတာယ…ပေ… ဟိရိကောပီနပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ။ ဟိယျော ယော မယာ ပိဏ္ဍပါတော ပရိဘုတ္တော, သော ‘‘နေဝ ဒဝါယာ’’တိအာဒိနာ သစေ အတီတပရိဘောဂပစ္စဝေက္ခဏံ န ကရေယျာတိ ဝဒန္တိ, တံ ဝီမံသိတဗ္ဗံ။ သေနာသနမ္ပိ ပရိဘောဂေ ပရိဘောဂေတိ ပဝေသေ ပဝေသေ။ သတိပစ္စယတာတိ သတိယာ ပစ္စယဘာဝေါ ပဋိဂ္ဂဟဏဿ, ပရိဘောဂဿ စ ပစ္စဝေက္ခဏသတိယာ ပစ္စယဘာဝေါ ယုဇ္ဇတိ, ပစ္စဝေက္ခိတွာဝ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဉ္စာတိ အတ္ထော။ တေနေဝါဟ ‘‘သတိံ ကတွာ’’တိအာဒိ။ ဧဝံ သန္တေပီတိ ယဒိပိ ဒွီသုပိ ဌာနေသု ပစ္စဝေက္ခဏာ ယုတ္တာ, ဧဝံ သန္တေပိ။ အပရေ ပနာဟု – သတိ ပစ္စယတာတိ သတိ ဘေသဇ္ဇပရိဘောဂဿ ပစ္စယဘာဝေ, သတိ ပစ္စယေတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သန္တေပီတိ ပစ္စယေ သတိပီတိ။ တံ တေသံ မတိမတ္တံ။ တထာ ဟိ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ ပစ္စဝေက္ခဏာယ ဝိသုဇ္ဈတိ, န ပစ္စယဿ ဘာဝမတ္တေန။
ဧဝံ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလဿ ဝိသုဒ္ဓိံ ဒဿေတွာ တေနေဝ ပသင်္ဂေန သဗ္ဗာပိ ဝိသုဒ္ဓိယော ဒဿေတုံ ‘‘စတုဗ္ဗိဓာ ဟိ သုဒ္ဓီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ
သုဇ္ဈတိ ဧတာယာတိ သုဒ္ဓိ, ယထာဓမ္မံ ဒေသနာဝ သုဒ္ဓိ ဒေသနာသုဒ္ဓိ။ ဝုဋ္ဌာနဿာပိ စေတ္ထ ဒေသနာယ ဧဝ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဆိန္နမူလာပတ္တီနံ ပန အဘိက္ခုတာပဋိညာဝ ဒေသနာ။ အဓိဋ္ဌာနဝိသိဋ္ဌော သံဝရောဝ သုဒ္ဓိ သံဝရသုဒ္ဓိ။ ဓမ္မေန သမေန ပစ္စယာနံ ပရိယေဋ္ဌိ ဧဝ သုဒ္ဓိ ပရိယေဋ္ဌိသုဒ္ဓိ။ စတူသုပိ ပစ္စယေသု ဝုတ္တဝိဓိနာ ပစ္စဝေက္ခဏာဝ သုဒ္ဓိ ပစ္စဝေက္ခဏသုဒ္ဓိ။ ဧသ တာဝ သုဒ္ဓီသု သမာသနယော။ သုဒ္ဓိမန္တေသု ပန ဒေသနာ သုဒ္ဓိ ဧတဿာတိ ဒေသနာသုဒ္ဓိ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သုဒ္ဓိ-သဒ္ဒေါ ပန ဝုတ္တနယောဝ။ ဧဝန္တိ သံဝရဘေဒံ သန္ဓာယာဟ။ ပဟာယာတိ ဝဇ္ဇေတွာ, အကတွာတိ အတ္ထော။
ဒါတဗ္ဗဋ္ဌေန ဒါယံ, တံ အာဒိယန္တီတိ ဒါယာဒါ။ အနနုညာတေသု သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ပရိဘောဂါဘာဝတော, အနုညာတေသု ဧဝ စ ပရိဘောဂသမ္ဘဝတော ဘိက္ခူဟိ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗပစ္စယာ ဘဂဝတော သန္တကာ။ ‘‘ဓမ္မဒါယာဒါ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘဝထ မာ အာမိသဒါယာဒါ။ အတ္ထိ မေ တုမှေသု အနုကမ္ပာ ‘ကိန္တိ မေ သာဝကာ ဓမ္မဒါယာဒါ ဘဝေယျုံ နော အာမိသဒါယာဒါ’’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၉) ဧဝံ ပဝတ္တံ ဓမ္မဒါယာဒသုတ္တဉ္စ ဧတ္ထ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ သာဓကံ။
အဝီတရာဂါနံ တဏှာပရဝသတာယ ပစ္စယပရိဘောဂေ သာမိဘာဝေါ နတ္ထိ, တဒဘာဝေန ဝီတရာဂါနံ တတ္ထ သာမိဘာဝေါ ယထာရုစိပရိဘောဂသမ္ဘဝတော။ တထာ ဟိ တေ ပဋိကူလမ္ပိ အပ္ပဋိကူလာကာရေန, အပ္ပဋိကူလမ္ပိ ပဋိကူလာကာရေန, တဒုဘယမ္ပိ ဝဇ္ဇေတွာ အဇ္ဈုပေက္ခနာကာရေန ပစ္စယေ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ, ဒါယကာနဉ္စ မနောရထံ ပရိပူရေန္တိ။ တေနာဟ ‘‘တေ ဟိ တဏှာယ ဒါသဗျံ အတီတတ္တာ သာမိနော ဟုတွာ ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ။
သဗ္ဗေသန္တိ အရိယာနံ, ပုထုဇ္ဇနာနဉ္စ။ ကထံ ပုထုဇ္ဇနာနံ ဣမေ ပရိဘောဂါ သမ္ဘဝန္တိ? ဥပစာရဝသေန။ ယော ဟိ ပုထုဇ္ဇနဿာပိ သလ္လေခပဋိပတ္တိယံ ဌိတဿ ပစ္စယဂေဓံ ပဟာယ တတ္ထ တတ္ထ အနုပလိတ္တေန စိတ္တေန ပရိဘောဂေါ, သော သာမိပရိဘောဂေါ ဝိယ ဟောတိ။ သီလဝတော ပန ပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ ဒါယဇ္ဇပရိဘောဂေါ ဝိယ ဟောတိ, ဒါယကာနံ မနောရထဿ အဝိရာဓနတော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ဒါယဇ္ဇပရိဘောဂေယေဝ ဝါ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ ကလျာဏပုထုဇ္ဇနဿ ပရိဘောဂေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ, တဿ သေက္ခသင်္ဂဟတော။ သေက္ခသုတ္တံ (သံ။ နိ။ ၅။၁၃) ဟေတဿတ္ထဿ သာဓကံ။ တေနာဟ
‘‘သီလဝါပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ပစ္စနီကတ္တာတိ ယထာ ဣဏာယိကော အတ္တနော ရုစိယာ ဣစ္ဆိတဒေသံ ဂန္တုံ န လဘတိ, ဧဝံ ဣဏပရိဘောဂယုတ္တော လောကတော နိဿရိတုံ န လဘတီတိ တပ္ပဋိပက္ခတ္တာ သီလဝတော ပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ အာဏဏျပရိဘောဂေါတိ အာဟ ‘‘အာဏဏျပရိဘောဂေါ ဝါ’’တိ။ ဧတေန နိပ္ပရိယာယတော စတုပရိဘောဂဝိနိမုတ္တော ဝိသုံယေဝါယံ ပရိဘောဂေါတိ ဒဿေတိ။ ဣမာယ သိက္ခာယာတိ သီလသင်္ခါတာယ သိက္ခာယ။ ကိစ္စကာရီတိ ပဋိညာနုရူပံ ပဋိပဇ္ဇနတော ယုတ္တပတ္တကာရီ။
ဣဒါနိ တမေဝ ကိစ္စကာရိတံ သုတ္တပဒေန ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဝုတ္တမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝိဟာရန္တိ ပတိဿယံ။ သယနာသနန္တိ မဉ္စာဒိံ။ ဥဘယေနပိ သေနာသနမေဝ ဝုတ္တံ။ အာပန္တိ ဥဒကံ။ သံဃာဋိရဇူပဝါဟနန္တိ ပံသုမလာဒိနော သံဃာဋိဂတရဇဿ ဓောဝနံ။ သုတွာန ဓမ္မံ သုဂတေန ဒေသိတန္တိ စီဝရာဒီသု ‘‘ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော စီဝရံ ပဋိသေဝတိ သီတဿ ပဋိဃာတာယာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၊ အ။ နိ။ ၆။၅၈၊ မဟာနိ။ ၂၀၆) နယေန ဘဂဝတာ ဒေသိတံ ဓမ္မံ သုတွာ။ သင်္ခါယ သေဝေ ဝရပညသာဝကောတိ ‘‘ပိဏ္ဍ’’န္တိ ဝုတ္တံ ပိဏ္ဍပါတံ, ဝိဟာရာဒိပဒေဟိ ဝုတ္တံ သေနာသနံ, ‘‘ပိပါသာဂေလညဿ ဝူပသမနတော ပါနီယမ္ပိ ဂိလာနပစ္စယော’’တိ အာပမုခေန ဒဿိတံ ဂိလာနပစ္စယံ, သံဃာဋိယာဒိစီဝရန္တိ စတုဗ္ဗိဓံ ပစ္စယံ သင်္ခါယ ‘‘ယာဝဒေဝ ဣမဿ ကာယဿ ဌိတိယာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၂၃၊ ၂။၂၄၊ ၃။၇၅၊ သံ။ နိ။ ၄။၁၂၀၊ အ။ နိ။ ၆။၅၈၊ ၈။၉၊ ဓ။ သ။ ၁၃၅၅) နယေန ပစ္စဝေက္ခိတွာ။ သေဝေ သေဝိတုံ သက္ကုဏေယျ ဥတ္တမပညဿ ဘဂဝတော သာဝကော သေခေါ ဝါ ပုထုဇ္ဇနော ဝါ။
ယသ္မာ စ သင်္ခါယ သေဝီ ဝရပညသာဝကော, တသ္မာ ဟိ ပိဏ္ဍေ…ပေ… ပေါက္ခရေ ဝါရိဗိန္ဒု, တထာ ဟောတိ။ ကာလေနာတိ အရိယာနံ ဘောဇနကာလေ။ လဒ္ဓါတိ လဘိတွာ။ ပရတောတိ အညတော ဒါယကတော။ အနုဂ္ဂဟာတိ အနုကမ္ပာယ ဗဟုမှိ ဥပနီတေ မတ္တံ သော ဇညာ ဇာနေယျ သတတံ သဗ္ဗကာလံ ဥပဋ္ဌိတော ဥပဋ္ဌိတဿတိ။ အာလေပနရူဟနေ ယထာတိ ဘေသဇ္ဇလေပနေန ဝဏဿ ရုဟနေ ဝိယ, မတ္တံ ဇာနေယျာတိ ယောဇနာ။ အာဟရေတိ အာဟရေယျ။ ‘‘အာဟရေယျာဟာရ’’န္တိ ဝါ ပါဌော။ ယာပနတ္ထန္တိ သရီရဿ ယာပနာယ။ အမုစ္ဆိတောတိ တဏှာမုစ္ဆာယ အမုစ္ဆိတော ဂေဓံ တဏှံ အနာပန္နော။
အတ္တနော မာတုလဿ သံဃရက္ခိတတ္ထေရဿေဝ နာမဿ ဂဟိတတ္တာ ဘာဂိနေယျသံဃရက္ခိတသာမဏေရော။ သာလိကူရန္တိ သာလိဘတ္တံ။ သုနိဗ္ဗုတန္တိ သုသီတလံ။ အသညတောတိ အပစ္စဝေက္ခဏံ သန္ဓာယာဟ။ သဗ္ဗာသဝပရိက္ခီဏောတိ ပရိက္ခီဏသဗ္ဗာသဝေါ။
ပဌမသီလပဉ္စကဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၀။ ပရိယန္တော ဧတေသံ အတ္ထီတိ ပရိယန္တာနိ, ပရိယန္တာနိ သိက္ခာပဒါနိ ယေသံ တေ ပရိယန္တသိက္ခာပဒါ, တေသံ ပရိယန္တသိက္ခာပဒါနံ။ ဥပသမ္ပန္နာနန္တိ ဌပေတွာ ကလျာဏပုထုဇ္ဇနသေက္ခာသေက္ခေ တဒညေသံ ဥပသမ္ပန္နာနံ။ သာမညဇောတနာပိ ဟိ ဝိသေသေ တိဋ္ဌတိ။ ကုသလဓမ္မေ ယုတ္တာနန္တိ ဝိပဿနာစာရေ ယုတ္တပယုတ္တာနံ။ သေက္ခဓမ္မာ ပရိယန္တာ ပရမာ မရိယာဒါ ဧတဿာတိ သေက္ခပရိယန္တော။ နာမရူပပရိစ္ဆေဒတော, ကုသလဓမ္မသမာဒါနတော ဝါ ပန ပဋ္ဌာယ ယာဝ ဂေါတြဘူ, တာဝ ပဝတ္တကုသလဓမ္မပ္ပဗန္ဓော သေက္ခဓမ္မေ အာဟစ္စ ဌိတော သေက္ခပရိယန္တော။ သေက္ခဓမ္မာနံ ဝါ ဟေဋ္ဌိမန္တဘူတာ သိက္ခိတဗ္ဗာ လောကိယာ တိဿော သိက္ခာ သေက္ခပရိယန္တော, တသ္မိံ သေက္ခပရိယန္တေ။ ပရိပူရကာရီနန္တိ ကိဉ္စိပိ သိက္ခံ အဟာပေတွာ ပူရေန္တာနံ။ ဥပရိဝိသေသာဓိဂမတ္ထံ ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ခာနံ။ တတော ဧဝ သီလပါရိပူရိအတ္ထံ ပရိစ္စတ္တဇီဝိတာနံ။ ဒိဋ္ဌိသံကိလေသေန အပရာမသနီယတော ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တံ သီလံ အပရာမဋ္ဌပါရိသုဒ္ဓိသီလံ။ ကိလေသာနံ သဗ္ဗသော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တံ သီလံ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပါရိသုဒ္ဓိသီလံ။
အနုပသမ္ပန္နာနံ အသေက္ခာနံ, သေက္ခာနံ, ကလျာဏပုထုဇ္ဇနာနဉ္စ သီလံ မဟာနုဘာဝတာယ အာနုဘာဝတော အပရိယန္တမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဂဏနဝသေန သပရိယန္တတ္တာ’’တိ။ ကာယဝါစာနံ သံဝရဏတော, ဝိနယနတော စ သံဝရဝိနယာ။ ပေယျာလမုခေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ တတ္ထ တတ္ထ သတ္ထာရာ ဒေသိတဝိတ္ထာရနယေန ယထာဝုတ္တဂဏနတော နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ သိက္ခာတိ သီလသင်္ခါတာ သိက္ခာ။ ဝိနယသံဝရေတိ ဝိနယပိဋကေ။ ဂဏနဝသေန သပရိယန္တမ္ပိ ဥပသမ္ပန္နာနံ သီလန္တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ယံ ကိဉ္စိ ဟိ ဥပသမ္ပန္နေန သိက္ခိတဗ္ဗံ သီလံ နာမ, တတ္ထ ကဿစိပိ အနဝသေသတော
အနဝသေသဝသေန။ သမာဒါနဘာဝန္တိ သမာဒါနသဗ္ဘာဝံ။ လာဘ…ပေ… ဝသေန အဒိဋ္ဌပရိယန္တဘာဝေါ လာဘာဒိဟေတု သီလဿ အဝီတိက္ကမော။
ဓနံ စဇေ အင်္ဂဝရဿ ဟေတု ပါရိပန္ထိကစောရာဒီဟိ ဥပဒ္ဒုတော။ အင်္ဂံ စဇေ ဇီဝိတံ ရက္ခမာနော သပ္ပဒဋ္ဌာဒိကာလေ။ အင်္ဂံ ဓနံ ဇီဝိတဉ္စာပိ သဗ္ဗံ, စဇေ နရော ဓမ္မမနုဿရန္တော သုတသောမမဟာဗောဓိသတ္တာဒယော ဝိယ။ တေနာဟ ‘‘ဣမံ သပ္ပုရိသာနုဿတိံ အဝိဇဟန္တော’’တိ။ ဇိဃစ္ဆာပရိဿမေန ဇီဝိတသံသယေ သတိပိ။ သိက္ခာပဒံ အဝီတိက္ကမ္မာတိ အဿာမိကေသု အမ္ဗဖလေသု ဘူမိယံ ပတိတေသု သမီပေယေဝ သန္တေသုပိ ပဋိဂ္ဂါဟကာဘာဝေန အပရိဘုဉ္ဇန္တော ပဋိဂ္ဂဟဏသိက္ခာပဒံ အဝီတိက္ကမိတွာ။
သီလဝန္တဿာတိ သီလဝန္တဘာဝဿ ကာရဏာ, သီလဝန္တဿ ဝါ တုယှံ ဧတာဒိသံ အံသေန ဝါဟဏာဒိကံ ကိစ္စံ ကရောတိ, ကာရဏာ သီလဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ သုဓောတဇာတိမဏိ ဝိယာတိ စတူသု ပါသာဏေသု သမ္မဒေဝ ဓောတဇာတိမဏိ ဝိယ။ မဟာသံဃရက္ခိတဘာဂိနေယျသံဃရက္ခိတတ္ထေရာနံ ဝိယာတိ မဟာသံဃရက္ခိတတ္ထေရဿ, တဿေဝ ဘာဂိနေယျသံဃရက္ခိတတ္ထေရဿ ဝိယ စ။ ‘‘ကိမတ္ထံ မယံ ဣဓာဂတာ’’တိ မဟာဇနဿ ဝိပ္ပဋိသာရော ဘဝိဿတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အစ္ဆရိကာယာတိ အင်္ဂုလိဖောဋနေန။ အသတိယာတိ သတိသမ္မောသေန။ အညာဏပကတန္တိ အညာဏေန အပရဇ္ဈိတွာ ကတံ, အဇာနိတွာ ကတန္တိ အတ္ထော။
အပ္ပဿုတောပိ စေ ဟောတီတိ သုတ္တဂေယျာဒိသုတရဟိတော ဟောတိ စေ။ သီလေသု အသမာဟိတောတိ ပါတိမောက္ခသံဝရာဒိသီလေသုပိ န သမ္မာ ပတိဋ္ဌိတော ဟောတိ စေ။ နာဿ သမ္ပဇ္ဇတေ သုတန္တိ အဿ သီလရဟိတဿ ပုဂ္ဂလဿ သုတံ အတ္တနော, ပရေသဉ္စ ကတ္ထစိ ဘဝသမ္ပတ္တိအာဝဟံ န ဟောတိ။ ‘‘ဒုဿီလောယံ ပုရိသပုဂ္ဂလော’’တိ ဟိ သိက္ခာကာမာ န တဿ သန္တိကံ ဥပသင်္ကမန္တိ။ ဗဟုဿုတောပိ စေတိ ဧတ္ထ စေ-တိ နိပါတမတ္တံ။ ပသံသိတောတိ ပသံသိတော ဧဝ နာမ။
ရာဂဝသေန အပရာမဋ္ဌဂဟဏေန တဏှာပရာမာသာဘာဝမာဟ။ တထာရူပန္တိ ရာဂဝသေန အပရာမဋ္ဌံ။ ဘိန္ဒိတွာတိ ဟနိတွာ။ သညပေဿာမီတိ
သညတ္တိံ ကရိဿာမိ, အပ္ပကံ ဝေလံ မံ ဝိဿေဇ္ဇေတုန္တိ အဓိပ္ပါယော။ အဋ္ဋိယာမီတိ ဇိဂုစ္ဆာမိ။ ဟရာယာမီတိ လဇ္ဇာမိ။
ပလိပန္နောတိ သီဒန္တော, သမ္မက္ခိတော ဝါ။ သီလေနေဝ သဒ္ဓိံ မရိဿာမီတိ သီလံ အဝိနာသေန္တော တေန သဟေဝ မရိဿာမိ, န ဣဒါနိ ကဒါစိပိ တံ ပရိစ္စဇိဿာမိ။ သတိ ဟိ ဘဝါဒါနေ သီလေန ဝိယောဂေါ သိယာ, ဘဝမေဝ နာဒိယိဿာမီတိ အဓိပ္ပါယော။ ရောဂံ သမ္မသန္တောတိ ရောဂဘူတံ ဝေဒနံ ဝေဒနာမုခေန သေသာရူပဓမ္မေ, ရူပဓမ္မေ စ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိပဿန္တော။
ရုပ္ပတောတိ ဝိကာရံ အာပါဒိယမာနသရီရဿ။ ပရိသုဿတီတိ သမန္တတော သုဿတိ။ ယထာ ကိံ? ပုပ္ဖံ ယထာ ပံသုနိ အာတပေ ကတံ သူရိယာတပသန္တတ္တေ ပံသုနိ ဌပိတံ သိရီသာဒိပုပ္ဖံ ဝိယာတိ အတ္ထော။ အဇညန္တိ အမနုညံ ဇိဂုစ္ဆနီယံ။ ဇညသင်္ခါတန္တိ ဗာလေဟိ ‘‘ဇည’’န္တိ ဧဝံ ကိတ္တိတံ။ ဇညရူပံ အပဿတောတိ ယထာဘူတံ အပ္ပဿတော အဝိဒ္ဒသုနော ‘‘ဇည’’န္တိ ပသံသိတံ။ ဓိရတ္ထုမန္တိ ဓိ အတ္ထု ဣမံ, ဓိ-သဒ္ဒယောဂေန သဗ္ဗတ္ထ ဥပယောဂဝစနံ, ဣမဿ ပူတိကာယဿ ဓိကာရော ဟောတူတိ အတ္ထော။ ဒုဂ္ဂန္ဓိယန္တိ ဒုဂ္ဂန္ဓိကံ ဒုဂ္ဂန္ဓဝန္တံ။ ယတ္ထ ယထာဝုတ္တေ ပူတိကာယေ ရာဂဟေတု ပမတ္တာ ပမာဒံ အာပန္နာ။ ပဇာတိ သတ္တာ။ ဟာပေန္တိ မဂ္ဂံ သုဂတူပပတ္တိယာတိ သုဂတူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ, သီလမ္ပိ ဟာပေန္တိ, ပဂေဝ ဈာနာဒိန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ကေဝလံ ‘‘အရဟန္တော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ သာဝကခီဏာသဝါ, ဣတရေ ပန ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါတိ သဟ ဝိသေသနေနာတိ အာဟ ‘‘အရဟန္တာဒီန’’န္တိ။ သဗ္ဗဒရထပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာတိ သဗ္ဗကိလေသဒရထပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ။
ဒုတိယသီလပဉ္စကဝဏ္ဏနာ
ပါဏာတိပါတာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဒိန္နာဒါနာဒီနံ အဂ္ဂမဂ္ဂဝဇ္ဈကိလေသပရိယောသာနာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဟာနာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဝေရမဏိအာဒီနံ စတုန္နံ။ ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု ‘‘ပဟာနဝသေနာ’’တိ လိခန္တိ, သာ ပမာဒလေခါ။ ပါဏာတိပါတဿ ပဟာနံ သီလန္တိ ဟိရောတ္တပ္ပကရုဏာလောဘာဒိပမုခေန ယေန ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေန ပါဏာတိပါတော ပဟီယတိ, တံ ပါဏာတိပါတဿ ပဟာနံ သီလနဋ္ဌေန သီလံ။ တထာ
ပါဏာတိပါတာ ဝိရတိ ဝေရမဏီ သီလံ။ ပါဏာတိပါတဿ ပဋိပက္ခစေတနာ စေတနာ သီလံ။ ပါဏာတိပါတဿ သံဝရဏံ ပဝေသဒွါရပိဓာနံ သံဝရော သီလံ။ ပါဏာတိပါတဿ အဝီတိက္ကမနံ အဝီတိက္ကမော သီလံ။ အဒိန္နာဒါနဿာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဘိဇ္ဈာဒီနံ ပန အနဘိဇ္ဈာဒိဝသေန ပဟာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝေရမဏီ စေတနာ တံသမ္ပယုတ္တာ သံဝရာဝီတိက္ကမာ တပ္ပမုခါ ဓမ္မာ။
ဧဝံ ဒသကုသလကမ္မပထဝသေန ပဟာနသီလာဒီနိ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သဥပါယာနံ အဋ္ဌန္နံ သမာပတ္တီနံ, အဋ္ဌာရသန္နံ မဟာဝိပဿနာနံ, အရိယမဂ္ဂါနဉ္စ ဝသေန တာနိ ဒဿေတုံ ‘‘နေက္ခမ္မေနာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ နေက္ခမ္မေနာတိ အလောဘပ္ပဓာနေန ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေန။ ကုသလာ ဟိ ဓမ္မာ ကာမပဋိပက္ခာ ဣဓ ‘‘နေက္ခမ္မ’’န္တိ အဓိပ္ပေတာ။ တေနာဟ ‘‘ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဟာနံ သီလ္လ’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ပဟာနသီလာဒီနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဝိသေသမေဝ ဝက္ခာမ။ အဗျာပါဒေနာတိ မေတ္တာယ။ အာလောကသညာယာတိ ဝိဘူတံ ကတွာ မနသိကရဏေန ဥပဋ္ဌိတအာလောကသဉ္ဇာနနေန။ အဝိက္ခေပေနာတိ သမာဓိနာ။ ဓမ္မဝဝတ္ထာနေနာတိ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ ယာထာဝနိစ္ဆယေန။ သပစ္စယနာမရူပဝဝတ္ထာနေနာတိပိ ဝဒန္တိ။
ဧဝံ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိနီဝရဏပ္ပဟာနေန ‘‘အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယာ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၅၃၈) ဝုတ္တာယ ပဌမဇ္ဈာနာဓိဂမဿ ဥပါယဘူတာယ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါယ ဝသေန ပဟာနသီလာဒီနိ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သဥပါယာနံ အဋ္ဌသမာပတ္တိအာဒီနံ ဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ဉာဏေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ နာမရူပပရိဂ္ဂဟကင်္ခါဝိတရဏာနံ ဟိ ဝိဗန္ဓဘူတဿ မောဟဿ ဒူရီကရဏေန ဉာတပရိညာယ ဌိတဿ အနိစ္စသညာဒယော သိဇ္ဈန္တိ။ တထာ ဈာနသမာပတ္တီသု အဘိရတိနိမိတ္တေန ပါမောဇ္ဇေန။ တတ္ထ အနဘိရတိယာ ဝိနောဒိတာယ ဈာနာဒီနံ သမဓိဂမောတိ သမာပတ္တိဝိပဿနာနံ အရတိဝိနောဒနအဝိဇ္ဇာပဒါလနာဒိနာ ဥပါယောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဉာဏေန အဝိဇ္ဇာယ, ပါမောဇ္ဇေန အရတိယာ’’တိ။ ဥပ္ပဋိပါဋိနိဒ္ဒေသော ပန နီဝရဏသဘာဝါယ အဝိဇ္ဇာယ ဟေဋ္ဌာနီဝရဏေသုပိ သင်္ဂဟဒဿနတ္ထန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
‘‘ပဌမေန ဈာနေန နီဝရဏာန’’န္တိအာဒီသု ကထံ ဈာနာနံ သီလဘာဝေါ, ကထံ ဝါ တတ္ထ ဝိရတိယာ သမ္ဘဝေါ။ သုဝိသုဒ္ဓကာယကမ္မာဒိကဿ ဟိ စိတ္တသမာဒါနဝသေန ဣမာနိ ဈာနာနိ ပဝတ္တန္တိ, န ပရိတ္တကုသလာနိ ဝိယ ကာယကမ္မာဒိဝိသောဓနဝသေန, နာပိ မဂ္ဂဖလဓမ္မာ ဝိယ ဒုစ္စရိတဒုရာဇီဝသမုစ္ဆေဒပဋိပ္ပဿမ္ဘနဝသေနာတိ? သစ္စမေတံ။ မဟဂ္ဂတဓမ္မေသု နိပ္ပရိယာယေန နတ္ထိ သီလနဋ္ဌော, ကုတော ဝိရမဏဋ္ဌော။ ပရိယာယေန ပနေတံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကော ပန သော ပရိယာယော? ယဒဂ္ဂေန မဟဂ္ဂတာ ကုသလဓမ္မာ ပဋိပက္ခေ ပဇဟန္တိ, တဒဂ္ဂေန တတော ဩရတာ။ တေ စ ယထာ စိတ္တံ နာရောဟန္တိ, ဧဝံ သံဝုတာ နာမ ဟောန္တိ။ ပရိယုဋ္ဌာနသင်္ခါတော မနောဒွါရေ ဝီတိက္ကမော နတ္ထိ ဧတေသူတိ အဝီတိက္ကမာတိ စ ဝုစ္စန္တိ, စေတနာ ပန တံသမ္ပယုတ္တာတိ။ သောယမတ္ထော ပရတော အာဂမိဿတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ဝိတက္ကာဒိပဟာနဝစနမ္ပိ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ န ဟိ နိပ္ပရိယာယတော သီလံ ကုသလဓမ္မာနံ ပဟာယကံ ယုဇ္ဇတိ, န စေတ္ထ အကုသလဝိတက္ကာဒယော အဓိပ္ပေတာ။ ကိဉ္စာပိ ပဌမဇ္ဈာနူပစာရေယေဝ ဒုက္ခဿ, စတုတ္ထဇ္ဈာနူပစာရေ စ သုခဿ ပဟာနံ ဟောတိ, အတိသယပဟာနံ ပန သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘စတုတ္ထေန ဈာနေန သုခဒုက္ခာနံ ပဟာန’’န္တိ။ ‘‘အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ’’တိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ အာရုပ္ပကထာယံ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၇၅ အာဒယော) အာဂမိဿတိ။
အနိစ္စဿ, အနိစ္စန္တိ ဝါ အနုပဿနာ အနိစ္စာနုပဿနာ။ တေဘူမိကဓမ္မာနံ အနိစ္စတံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာယ ဝိပဿနာယေတံ နာမံ။ နိစ္စသညာယာတိ ‘‘သင်္ခတဓမ္မာ နိစ္စာ သဿတာ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တာယ မိစ္ဆာသညာယ, သညာဂ္ဂဟဏေနေဝ ဒိဋ္ဌိစိတ္တာနမ္ပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧသ နယော ဣတော ပရာသုပိ။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာယာတိ သင်္ခါရေသု နိဗ္ဗိန္ဒနာကာရေန ပဝတ္တာယ အနုပဿနာယ။ နန္ဒိယာတိ သပ္ပီတိကတဏှာယ။ ဝိရာဂါနုပဿနာယာတိ ဝိရဇ္ဇနာကာရေန ပဝတ္တာယ အနုပဿနာယ။ ရာဂဿာတိ သင်္ခါရေသု ရာဂဿ။ နိရောဓာနုပဿနာယာတိ သင်္ခါရာနံ နိရောဓဿ အနုပဿနာယ။ ယထာ ဝါ သင်္ခါရာ နိရုဇ္ဈန္တိယေဝ, အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝဝသေန န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဧဝံ အနုပဿနာ နိရောဓာနုပဿနာ။ တေနေဝါဟ ‘‘နိရောဓာနုပဿနာယ နိရောဓေတိ နော သမုဒေတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၈၃)။ မုဉ္စိတုကာမတာယ ဟိ အယံ ဗလပ္ပတ္တာ။ သင်္ခါရာနံ ပဋိနိဿဇ္ဇနာကာရေန ပဝတ္တာ အနုပဿနာ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ။ ပဋိသင်္ခါ သန္တိဋ္ဌနာ ဟိ
အယံ။ အာဒါနဿာတိ နိစ္စာဒိဝသေန ဂဟဏဿ။ သန္တတိသမူဟကိစ္စာရမ္မဏဝသေန ဧကတ္တဂဟဏံ ဃနသညာ, တဿာ ဃနသညာယ။ အာယူဟနဿာတိ အဘိသင်္ခရဏဿ။ သင်္ခါရာနံ အဝတ္ထာဒိဝိသေသာပတ္တိ ဝိပရိဏာမော။ ဓုဝသညာယာတိ ထိရဘာဝဂဟဏဿ။ နိမိတ္တဿာတိ သမူဟာဒိဃနဝသေန သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ စ သင်္ခါရာနံ သဝိဂ္ဂဟတာယ။ ပဏိဓိယာတိ ရာဂါဒိပဏိဓိယာ, တဏှာဝသေန သင်္ခါရေသု နိန္နတာယာတိ အတ္ထော။ အဘိနိဝေသဿာတိ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိယာ။ အနိစ္စဒုက္ခာဒိဝသေန သဗ္ဗတေဘူမကဓမ္မတိရဏာ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာ။ သာရာဒါနာဘိနိဝေသဿာတိ အသာရေသု သာရဂဟဏဝိပလ္လာသဿ။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ ထိရဘာဝပတ္တာ အနိစ္စာဒိအနုပဿနာဝ။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏန္တိ ကေစိ။ သပ္ပစ္စယနာမရူပဒဿနန္တိ အပရေ။ ‘‘ဣဿရကုတ္တာဒိဝသေန လောကော သမုပ္ပန္နော’’တိ အဘိနိဝေသော သမ္မောဟာဘိနိဝေသော။ ဥစ္ဆေဒသဿတာဘိနိဝေသောတိ ကေစိ။ ‘‘အဟောသိံ နု ခေါ အဟမတီတမဒ္ဓါန’’န္တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၀၊ မဟာနိ။ ၁၇၄) သံသယာပတ္တိ သမ္မောဟာဘိနိဝေသောတိ အပရေ။ သင်္ခါရေသု တာဏလေဏဘာဝဂဟဏံ အာလယာဘိနိဝေသော။ ‘‘အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၆၇၊ မ။ နိ။ ၁။၂၈၁၊ ၂။၃၃၇၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၇၂၊ မဟာဝ။ ၇-၈) ဝစနတော အာလယော တဏှာ။ သာ ဧဝ စက္ခာဒီသု, ရူပါဒီသု စ အဘိနိဝိသနဝသေန ပဝတ္တိယာ အာလယာဘိနိဝေသောတိ အပရေ။ ‘‘ဧဝံ ဌိတာ တေ သင်္ခါရာ ပဋိနိဿဇ္ဇီယန္တီ’’တိ ပဝတ္တံ ဉာဏံ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာ။ အပ္ပဋိသင်္ခါ ပဋိသင်္ခါယ ပဋိပက္ခဘူတာ မောဟပ္ပဓာနာ အကုသလဓမ္မာ။ ဝဋ္ဋတော ဝိဂတတ္တာ ဝိဝဋ္ဋံ နိဗ္ဗာနံ, တတ္ထ နိန္နဘာဝသင်္ခါတေန အနုပဿနေန ပဝတ္တိ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ, သင်္ခါရုပေက္ခာ စေဝ အနုလောမဉာဏဉ္စ။ သညောဂါဘိနိဝေသော သံယုဇ္ဇနဝသေန သင်္ခါရေသု အဘိနိဝိသနံ။
ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာနန္တိ ဒိဋ္ဌိယာ သဟဇေကဋ္ဌာနဉ္စ ပဟာနေကဋ္ဌာနဉ္စ။ ဩဠာရိကာနန္တိ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈေ ကိလေသေ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ။ အညထာ ဒဿနေန ပဟာတဗ္ဗာပိ ဒုတိယမဂ္ဂဝဇ္ဈေဟိ ဩဠာရိကာ။ အဏုသဟဂတာနန္တိ အဏုဘူတာနံ, ဣဒံ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂဝဇ္ဈေ ဥပါဒါယ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗကိလေသာနန္တိ အဝသိဋ္ဌသဗ္ဗကိလေသာနံ။ န ဟိ ပဌမမဂ္ဂါဒီဟိ ပဟီနာ ကိလေသာ ပုန ပဟီယန္တိ။
‘‘စိတ္တဿ အဝိပ္ပဋိသာရာယ သံဝတ္တန္တီ’’တိအာဒီသု သံဝရော အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာယ။ ‘‘အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာနိ ခေါ, အာနန္ဒ, ကုသလာနိ သီလာနီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၁) ဝစနတော စေတသော အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာယ ဘဝန္တိ။ အဝိပ္ပဋိသာရော ပါမောဇ္ဇတ္ထာယ။ ‘‘ယောနိသော မနသိ ကရောတော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၅၉) ဝစနတော ပါမောဇ္ဇာယ သံဝတ္တန္တိ။ ပါမောဇ္ဇံ ပီတိယာ။ ‘‘ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၆၆၊ ၃။၃၅၉၊ အ။ နိ။ ၃။၉၆၊ ၆။၁၀၊ ၁၁။၁၂) ဝစနတော ပီတိယာ သံဝတ္တန္တိ။ ပီတိ ပဿဒ္ဓတ္ထာယ။ ‘‘ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၆၆၊ ၃။၃၅၉၊ အ။ နိ။ ၃။၉၆၊ ၆။၁၀၊ ၁၁။၁၂) ဝစနတော ပဿဒ္ဓိယာ သံဝတ္တန္တိ။ ပဿဒ္ဓိ သုခတ္ထာယ။ ‘‘ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၆၆၊ ၃။၃၅၉၊ အ။ နိ။ ၃။၉၆၊ ၆။၁၀၊ ၁၁။၁၂) ဝစနတော သောမနဿာယ သံဝတ္တန္တီတိ။ ‘‘သုခတ္ထာယ သုခံ ဝေဒေတီ’’တိ စေတ္ထ သောမနဿံ ‘‘သုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အာသေဝနာယာတိ သမာဓိဿ အာသေဝနာယ။ နိရာမိသေ ဟိ သုခေ သိဒ္ဓေ ‘‘သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၆၆၊ ၃။၃၅၉၊ အ။ နိ။ ၃။၉၆၊ ၆။၁၀၊ ၁၁။၁၂) ဝစနတော သမာဓိ သိဒ္ဓေါယေဝ ဟောတိ, တသ္မာ သမာဓိဿ အာသေဝနာယ ပဂုဏဗလဝဘာဝါယ သံဝတ္တန္တီတိ အတ္ထော။ ဘာဝနာယာတိ တဿေဝ သမာဓိဿ ဝဍ္ဎိယာ။ ဗဟုလီကမ္မာယာတိ ပုနပ္ပုနံ ကိရိယာယ။ အလင်္ကာရာယာတိ တဿေဝ သမာဓိဿ ပသာဓနဘူတသဒ္ဓိန္ဒြိယာဒိနိပ္ဖတ္တိယာ အလင်္ကာရာယ သံဝတ္တန္တိ။ ပရိက္ခာရာယာတိ အဝိပ္ပဋိသာရာဒိကဿ သမာဓိသမ္ဘာရဿ သိဒ္ဓိယာ တဿေဝ သမာဓိဿ ပရိက္ခာရာယ သံဝတ္တန္တိ။ သမ္ဘာရတ္ထော ဟိ ဣဓ ပရိက္ခာရ-သဒ္ဒေါ။ ‘‘ယေ စ ခေါ ဣမေ ပဗ္ဗဇိတေန ဇီဝိတပရိက္ခာရာ သမုဒါနေတဗ္ဗာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၁၉၁) ဝိယ သမ္ဘာရောတိ စ ပစ္စယော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကာမဉ္စာယံ ပရိက္ခာရ-သဒ္ဒေါ ‘‘ရထော သီလပရိက္ခာရော’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၄) အလင်္ကာရတ္ထော။ ‘‘သတ္တဟိ နဂရပရိက္ခာရေဟိ သုပရိက္ခတ္တံ ဟောတီ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၇။၆၇) ပရိဝါရတ္ထော ဝုတ္တော။ ဣဓ ပန အလင်္ကာရပရိဝါရာနံ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ‘‘သမ္ဘာရတ္ထော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပရိဝါရာယာတိ မူလကာရဏဘာဝေနေဝ သမာဓိဿ ပရိဝါရဘူတသတိဝီရိယာဒိဓမ္မဝိသေသသာဓနေန ပရိဝါရသမ္ပတ္တိယာ သံဝတ္တန္တိ။ ပါရိပူရိယာတိ ဝသီဘာဝသမ္ပာပနေန, ဝိပဿနာယ ပဒဋ္ဌာနဘာဝါပါဒနေန စ ပရိပုဏ္ဏဘာဝသာဓနတော သမာဓိဿ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တိ။
ဧဝံ သုပရိသုဒ္ဓသီလမူလကံ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ သမာဓိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ‘‘သမာဟိတော ပဇာနာတိ ပဿတိ, ယထာဘူတံ ဇာနံ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, နိဗ္ဗိန္ဒံ
ဝိရဇ္ဇတိ, ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၊ သ။ နိ။ ၃။၁၄) ဝစနတော သီလမူလကာနိ သမာဓိပဒဋ္ဌာနာနိ ပယောဇနာနိ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗိဒါယ ဟိ ဒဿိတာယ တဿာ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ ဒဿိတမေဝ ဟောတိ, တသ္မိံ အသတိ နိဗ္ဗိဒါယ အသိဇ္ဈနတော။ နိဗ္ဗိဒါဒယော အတ္ထတော ဝိဘတ္တာ ဧဝ။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနန္တိ ပနေတ္ထ သပ္ပစ္စယနာမရူပဒဿနံ အဓိပ္ပေတံ။ ဧဝမေတ္ထ အမတမဟာနိဗ္ဗာနပရိယောသာနံ သီလဿ ပယောဇနံ ဒဿိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဣဒါနိ ပဟာနာဒီသု သီလတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပဇဟနံ အနုပ္ပါဒနိရောဓော ပဟာနန္တိ တဿ ဘာဝသာဓနတံ သန္ဓာယ ‘‘ပဟာနန္တိ ကောစိ ဓမ္မော နာမ နတ္ထီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ပနဿ ဓမ္မဘာဝေါ သမ္ဘဝတိ, တထာ ဟေဋ္ဌာ သံဝဏ္ဏိတမေဝ။ ဧဝံ ဟိဿ သီလဘာဝေါ သုဋ္ဌု ယုဇ္ဇတိ။ တံ တံ ပဟာနန္တိ ‘‘ပါဏာတိပါတဿ ပဟာနံ, အဒိန္နာဒါနဿ ပဟာန’’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ တံ တံ ပဟာနံ။ တဿ တဿ ကုသလဓမ္မဿာတိ ပါဏာတိပါတဿ ပဟာနံ မေတ္တာဒိကုသလဓမ္မဿ, အဒိန္နာဒါနဿ ပဟာနံ စာဂါဒိကုသလဓမ္မဿာတိ ဧဝံ တဿ တဿ ကုသလဓမ္မဿ။ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေနာတိ ပတိဋ္ဌာနဘာဝေန။ ပဟာနံ ဟိ တသ္မိံ သတိ ဟောတိ, အသတိ န ဟောတိ, တဿ ‘‘ပတိဋ္ဌာန’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတီတိ ကတွာ ယသ္မိံ သန္တာနေ ပါဏာတိပါတာဒယော တဿ ပကမ္ပဟေတဝေါတိ တပ္ပဟာနံ ဝိကမ္ပာဘာဝကရဏေန စ သမာဓာနံ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သေသပဟာနေသုပိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သမာဓာနံ သဏ္ဌပနံ, သံယမနံ ဝါ။ ဣတရေ စတ္တာရောတိ ဝေရမဏိအာဒယော စတ္တာရော ဓမ္မာ န ပဟာနံ ဝိယ ဝေါဟာရမတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တတော တတောတိ တမှာ တမှာ ပါဏာတိပါတာဒိတော။ တဿ တဿာတိ ပါဏာတိပါတာဒိကဿ သံဝရဏဝသေန, တဿ တဿ ဝါ သံဝရဿ ဝသေန။ တဒုဘယသမ္ပယုတ္တစေတနာဝသေနာတိ ဝေရမဏီဟိ, သံဝရဓမ္မေဟိ စ သမ္ပယုတ္တာယ စေတနာယ ဝသေန။ တံ တံ အဝီတိက္ကမန္တဿာတိ တံ တံ ပါဏာတိပါတာဒိံ အဝီတိက္ကမန္တဿ ပုဂ္ဂလဿ, ဓမ္မသမူဟဿ ဝါ ဝသေန စေတသော ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ။ တသ္မာ ဧကက္ခဏေပိ လဗ္ဘန္တီတိ အဓိပ္ပါယော။
သီလသံကိလေသဝေါဒါနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၁။ သံကိလိဿတိ တေနာတိ သံကိလေသော။ ကော ပန သောတိ အာဟ ‘‘ခဏ္ဍာဒိဘာဝေါ သီလဿ သံကိလေသော’’တိ။ ဝေါဒါယတိ ဝိသုဇ္ဈတိ ဧတေနာတိ ဝေါဒါနံ, အခဏ္ဍာဒိဘာဝေါ။ လာဘယသာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဉာတိအင်္ဂဇီဝိတာဒီနံ သင်္ဂဟော။ သတ္တသု အာပတ္တိက္ခန္ဓေသု အာဒိမှိ ဝါ အန္တေ ဝါ ဝေမဇ္ဈေတိ စ ဣဒံ တေသံ ဥဒ္ဒေသာဒိပါဠိဝသေန ဝုတ္တံ။ န ဟိ အညော ကောစိ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ အနုက္ကမော အတ္ထိ။ ခဏ္ဍန္တိ ခဏ္ဍဝန္တံ, ခဏ္ဍိတံ ဝါ။ ဆိဒ္ဒန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ပရိယန္တေ ဆိန္နသာဋကော ဝိယာတိ ဝတ္ထန္တေ, ဒသန္တေ ဝါ ဆိန္နဝတ္ထံ ဝိယ။
ဧဝန္တိ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေန။ မေထုနသံယောဂဝသေနာတိ ရာဂပရိယုဋ္ဌာနေန သဒိသဘာဝါပတ္တိယာ မိထုနာနံ ဣဒန္တိ မေထုနံ, နိဗန္ဓနံ။ မေထုနဝသေန သမာယောဂေါ မေထုနသံယောဂေါ။ ဣဓ ပန မေထုနသံယောဂေါ ဝိယာတိ မေထုနသံယောဂေါ, တဿ ဝသေန။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ လောကေ။ ဧကစ္စောတိ ဧကော။ သမဏော ဝါ ဗြာဟ္မဏော ဝါတိ ပဗ္ဗဇ္ဇာမတ္တေန သမဏော ဝါ ဇာတိမတ္တေန ဗြာဟ္မဏော ဝါ။ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိန္တိ ဒွီဟိ ဒွီဟိ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ, မေထုနန္တိ အတ္ထော။ န ဟေဝ ခေါ သမာပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥစ္ဆာဒနံ ဥဗ္ဗတ္တနံ။ သမ္ဗာဟနံ ပရိမဒ္ဒနံ။ သာဒိယတီတိ အဓိဝါသေတိ။ တဒဿာဒေတီတိ တံ ဥစ္ဆာဒနာဒိံ အဘိရမတိ။ နိကာမေတီတိ ဣစ္ဆတိ။ ဝိတ္တိန္တိ တုဋ္ဌိံ။ ဣဒမ္ပိ ခေါတိ ဧတ္ထ ဣဒန္တိ ယထာဝုတ္တံ သာဒိယနာဒိံ ခဏ္ဍဘာဝါဒိဝသေန ဧကံ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ပိ-သဒ္ဒေါ ဝက္ခမာနံ ဥပါဒါယ သမုစ္စယတ္ထော။ ခေါ-သဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယဒေတံ ဗြဟ္မစာရီပဋိညဿ အသတိပိ ဒွယံဒွယသမာပတ္တိယံ မာတုဂါမဿ ဥစ္ဆာဒနနှာပနသမ္ဗာဟနသာဒိယနာဒိ, ဣဒမ္ပိ ဧကံသေန တဿ ဗြဟ္မစရိယဿ ခဏ္ဍာဒိဘာဝါပါဒနတော ခဏ္ဍမ္ပိ ဆိဒ္ဒမ္ပိ သဗလမ္ပိ ကမ္မာသမ္ပီတိ။ ဧဝံ ပန ခဏ္ဍာဒိဘာဝါပတ္တိယာ သော အပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ စရတိ, န ပရိသုဒ္ဓံ, သံယုတ္တော မေထုနသံယောဂေန, န ဝိသံယုတ္တော။ တတော စဿ န ဇာတိအာဒီဟိ ပရိမုတ္တီတိ ဒဿေန္တော ‘‘အယံ ဝုစ္စတီ’’တိအာဒိမာဟ။
သဉ္ဇဂ္ဃတီတိ ကိလေသဝသေန မဟာဟသိတံ ဟသတိ။ သံကီဠတီတိ ကာယသံသဂ္ဂဝသေန ကီဠတိ။ သံကေလာယတီတိ သဗ္ဗသော မာတုဂါမံ
ကေလာယန္တော ဝိဟရတိ။ စက္ခုနာတိ အတ္တနော စက္ခုနာ။ စက္ခုန္တိ မာတုဂါမဿ စက္ခုံ။ ဥပနိဇ္ဈာယတီတိ ဥပေစ္စ နိဇ္ဈာယတိ ဩလောကေတိ။ တိရောကုဋ္ဋာတိ ကုဋ္ဋဿ ပရတော။ တထာ တိရောပါကာရာ။ မတ္တိကာမယာ ဘိတ္တိ ကုဋ္ဋံ, ဣဋ္ဌကာမယာ ပါကာရောတိ ဝဒန္တိ။ ယာ ကာစိ ဝါ ဘိတ္တိ ပေါရိသတော ဒိယဍ္ဎရတနုစ္စပ္ပမာဏာ ကုဋ္ဋံ, ကုဋ္ဋတော အဓိကော ပါကာရော။
အဿာတိ ဗြဟ္မစာရီပဋိညဿ။ ပုဗ္ဗေတိ ဝတသမာဒါနတော ပုဗ္ဗေ။ ကာမဂုဏေဟီတိ ကာမကောဋ္ဌာသေဟိ။ သမပ္ပိတန္တိ သုဋ္ဌု အပ္ပိတံ သဟိတံ။ သမင်္ဂီဘူတန္တိ သမန္နာဂတံ။ ပရိစာရယမာနန္တိ ကီဠန္တံ, ဥပဋ္ဌဟိယမာနံ ဝါ။ ပဏိဓာယာတိ ပတ္ထေတွာ။ သီလေနာတိအာဒီသု ယမနိယမာဒိသမာဒါနဝသေန သီလံ။ အဝီတိက္ကမဝသေန ဝတံ။ ဥဘယမ္ပိ သီလံ။ ဒုက္ကရစရိယဝသေန ပဝတ္တိတံ ဝတံ။ တံတံအကိစ္စသမ္မတတော ဝါ နိဝတ္တိလက္ခဏံ သီလံ။ တံတံသမာဒါနဝတော ဝေသဘောဇနကိစ္စကရဏာဒိဝိသေသပဋိပတ္တိ ဝတံ။ သဗ္ဗထာပိ ဒုက္ကရစရိယာ တပေါ။ မေထုနဝိရတိ ဗြဟ္မစရိယံ။
သဗ္ဗသောတိ အနဝသေသတော, သဗ္ဗေသံ ဝါ။ အဘေဒေနာတိ အဝီတိက္ကမေန။ အပရာယ စ ပါပဓမ္မာနံ အနုပ္ပတ္တိယာ, ဂုဏာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ သင်္ဂဟိတောတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ကုဇ္ဈနလက္ခဏော ကောဓော။ ဥပနန္ဓနလက္ခဏော ဥပနာဟော။ ပရေသံ ဂုဏမက္ခနလက္ခဏော မက္ခော။ ယုဂဂ္ဂါဟလက္ခဏော ပဠာသော။ ပရသမ္ပတ္တိဥသူယနလက္ခဏာ ဣဿာ။ အတ္တသမ္ပတ္တိနိဂူဟနလက္ခဏံ မစ္ဆရိယံ။ သန္တဒေါသပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာ မာယာ။ အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနလက္ခဏံ သာဌေယျံ။ စိတ္တဿ ထဒ္ဓဘာဝလက္ခဏော ထမ္ဘော။ ကရဏုတ္တရိယလက္ခဏော သာရမ္ဘော။ ဥန္နတိလက္ခဏော မာနော။ အဗ္ဘုန္နတိလက္ခဏော အတိမာနော။ မဇ္ဇနလက္ခဏော မဒေါ။ စိတ္တဝေါသဂ္ဂလက္ခဏော ပမာဒေါ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန လောဘမောဟဝိပရီတမနသိကာရာဒီနံ သင်္ဂဟော။
ဣဒါနိ ‘‘အခဏ္ဍာဒိဘာဝေါ ပနာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘ယာနိ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အနုပဟတာနီတိ အနုပဒ္ဒုတာနိ။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယတာယ တဏှာဒါသဗျတော မောစနေန ဘုဇိဿဘာဝကရဏံ။ အဝိညူနံ အပ္ပမာဏတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိညူဟိ ပသတ္ထတ္တာ’’တိ။ သမာဓိသံဝတ္တနံ ဝါ ဧတေသံ ပယောဇနံ, သမာဓိသံဝတ္တနေ ဝါ နိယုတ္တာနီတိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ။ နိဒ္ဒါနေန သဿသမ္ပတ္တိ ဝိယ ပဋိပက္ခဝိဂမေန သီလသမ္ပဒါ, သာ စ
တတ္ထ သတိ ဒေါသဒဿနေတိ အာဟ ‘‘သီလဝိပတ္တိယာ စ အာဒီနဝဒဿနေနာ’’တိ။ နိသမ္မကာရီနံ ပယောဇနဂရုကတာယ ဒိဋ္ဌဂုဏေယေဝ သမ္မာပဋိပတ္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘သီလသမ္ပတ္တိယာ စ အာနိသံသဒဿနေနာ’’တိ။
တတ္ထ သီလဝိပတ္တိယာ အာဒီနဝေါ သီလသမ္ပဒါယ ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတအာနိသံသပဋိပက္ခတော ဝေဒိတဗ္ဗော, တံ သုဝိညေယျန္တိ အဝိတ္ထာရေတွာ ပကာရန္တရေဟိ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယထာ သီလသမ္ပဒါ သတ္တာနံ မနုညဘာဝကာရဏံ, ဧဝံ သီလဝိပတ္တိ အမနုညဘာဝကာရဏန္တိ အာဟ ‘‘ဒုဿီလော…ပေ… ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ။ အနနုသာသနီယော ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗတော။ ဒုက္ခိတောတိ သဉ္ဇာတဒုက္ခော။ ဝိပ္ပဋိသာရီတိ ‘‘အကတံ ဝတ မေ ကလျာဏ’’န္တိအာဒိနာ ပစ္စာနုတာပီ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောတိ ဂုဏဝဏ္ဏေန, ကာယဝဏ္ဏေန စ ဝိရဟိတော။ အဿာတိ ဒုဿီလဿ။ သမ္ဖဿိတာနံ ဒုက္ခော ဒုက္ခာဝဟော သမ္ဖဿော ဧတဿာတိ ဒုက္ခသမ္ဖဿော။ ဂုဏာနုဘာဝါဘာဝတော အပ္ပံ အဂ္ဃတီတိ အပ္ပဂ္ဃေါ။ အနေကဝဿဂဏိကဂူထကူပေါ ဝိယာတိ အနေကဝဿသမူဟေ သဉ္စိတုက္ကာရာဝါဋော ဝိယ။ ဒုဗ္ဗိသောဓနော သောဓေတုံ အသက္ကုဏေယျော။ ဆဝါလာတံ ဆဝဍာဟေ သန္တဇ္ဇနုမ္မုက္ကံ။ ဥဘတော ပရိဗာဟိရောတိ သာမညတော, ဂိဟိဘောဂတော စ ပရိဟီနော။ သဗ္ဗေသံ ဝေရီ, သဗ္ဗေ ဝါ ဝေရီ ဧတဿာတိ သဗ္ဗဝေရီ, သော ဧဝ သဗ္ဗဝေရိကော, ပုရိသော။ သံဝါသံ နာရဟတီတိ အသံဝါသာရဟော။ သဒ္ဓမ္မေတိ ပဋိပတ္တိသဒ္ဓမ္မေ, ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မေ စ။
‘‘အဂ္ဂိက္ခန္ဓပရိယာယေ ဝုတ္တဒုက္ခဘာဂိတာယာ’’တိ သင်္ခေပေန ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘ဒုဿီလာနဉှီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ပဉ္စကာမဂုဏပရိဘောဂသုခေ, ပရေဟိ ကယိရမာနဝန္ဒနမာနနာဒိသုခေ စ အဿာဒေန ဂဓိတစိတ္တာ ပဉ္စကာမ…ပေ… ဂဓိတစိတ္တာ, တေသံ။ တေ ယထာဝုတ္တသုခဿာဒါ ပစ္စယာ ဧတဿာတိ တပ္ပစ္စယံ။ ဒုက္ခန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
ပဿထ နောတိ ပဿထ နု, အပိ ပဿထ။ မဟန္တန္တိ ဝိပုလံ။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓန္တိ အဂ္ဂိသမူဟံ။ အာဒိတ္တန္တိ ပဒိတ္တံ။ သမ္ပဇ္ဇလိတန္တိ သမန္တတော ပဇ္ဇလိတံ အစ္ဆိဝိပ္ဖုလိင်္ဂါနိ မုစ္စန္တံ။ သဇောတိဘူတန္တိ သပဘံ သမန္တတော ဥဋ္ဌိတာဟိ ဇာလာဟိ ဧကပ္ပဘာသမုဒယဘူတံ။ တံ ကိံ မညထာတိ တံ ဣဒါနိ မယာ ဝုစ္စမာနမတ္ထံ ကိံ မညထာတိ အနုမတိဂဟဏတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ အာလိင်္ဂေတွာတိ ဥပဂူဟိတွာ။ ဥပနိသီဒေယျာတိ တေနေဝ အာလိင်္ဂနေန ဥပေစ္စ နိသီဒေယျ။ ယဒတ္ထမေတ္ထ သတ္ထာ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာလိင်္ဂနံ, ကညာလိင်္ဂနဉ္စ အာနေသိ, တမတ္ထံ ဝိဘာဝေတုံ
‘‘အာရောစယာမီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အာရောစယာမီတိ အာမန္တေမိ။ ဝေါတိ တုမှေ။ ပဋိဝေဒယာမီတိ ပဗောဓေမိ။ ဒုဿီလဿာတိ နိဿီလဿ သီလဝိရဟိတဿ။ ပါပဓမ္မဿာတိ ဒုဿီလတ္တာ ဧဝ ဟီနဇ္ဈာသယတာယ လာမကသဘာဝဿ။ အသုစိသင်္ကဿရသမာစာရဿာတိ အပရိသုဒ္ဓကာယသမာစာရာဒိတာယ အသုစိဿ ဟုတွာ သင်္ကာယ သရိတဗ္ဗသမာစာရဿ။ ဒုဿီလော ဟိ ကိဉ္စိဒေဝ အသာရုပ္ပံ ဒိသွာ ‘‘ဣဒံ အသုကေန ကတံ ဘဝိဿတီ’’တိ ပရေသံ အာသင်္ကနီယောဝ ဟောတိ, ကေနစိဒေဝ ဝါ ကရဏီယေန မန္တယန္တေ ဘိက္ခူ ဒိသွာ ‘‘ကစ္စိ နု ခေါ ဣမေ မယာ ကတံ ကမ္မံ ဇာနိတွာ မန္တေန္တီ’’တိ အတ္တနောယေဝ သင်္ကာယ သရိတဗ္ဗသမာစာရောတိ။ ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္တဿာတိ လဇ္ဇိတဗ္ဗတာယ ပဋိစ္ဆာဒေတဗ္ဗကမ္မန္တဿ။ အဿမဏဿာတိ န သမဏဿ။ သလာကဂ္ဂဟဏာဒီသု ‘‘အဟမ္ပိ သမဏော’’တိ မိစ္ဆာပဋိညာယ သမဏပဋိညဿ။ အသေဋ္ဌစာရိတာယ အဗြဟ္မစာရိဿ။ ဥပေါသထာဒီသု ‘‘အဟမ္ပိ ဗြဟ္မစာရီ’’တိ မိစ္ဆာပဋိညာယ ဗြဟ္မစာရိပဋိညဿ။ ပူတိနာ ကမ္မေန သီလဝိပတ္တိယာ အန္တော အနုပဝိဋ္ဌတ္တာ အန္တောပူတိကဿ။ ဆဟိ ဒွါရေဟိ ရာဂါဒိကိလေသာနုဝဿနေန တိန္တတ္တာ အဝဿုတဿ။ သဉ္ဇာတရာဂါဒိကစဝရတ္တာ, သီလဝန္တေဟိ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗတ္တာ စ ကသမ္ဗုဇာတဿ။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမာယ ဟီနူပမဘူတာယာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ဘဂဝါ – ‘‘ဧတဒေဝ တဿ ဝရ’’န္တိ။ ဘဂဝါ ဒုက္ခံ ဒဿေတွာ ဒုက္ခံ ဒဿေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဝါဠရဇ္ဇုယာတိ ဝါဠေဟိ ကတရဇ္ဇုယာ။ သာ ဟိ ခရတရာ ဟောတိ။ ဃံသေယျာတိ ပဓံသနဝသေန ဃံသေယျ။ တေလဓောတာယာတိ တေလေန နိသိတာယ။ ပစ္စောရသ္မိန္တိ ပတိဥရသ္မိံ ဥရာဘိမုခံ, ဥရမဇ္ဈေတိ အဓိပ္ပါယော။ အယောသင်္ကုနာတိ သဏ္ဍာသေန။ ဖေဏုဒ္ဒေဟကန္တိ ဖေဏံ ဥဒ္ဒေဟေတွာ, အနေကဝါရံ ဖေဏံ ဥဋ္ဌပေတွာတိ အတ္ထော။
အဂ္ဂိက္ခန္ဓာလိင်္ဂနဒုက္ခတောပိ အဓိမတ္တဒုက္ခတာယ ကဋုကဘူတံ ဒုက္ခံ ဖလံ ဧတဿာတိ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာလိင်္ဂနဒုက္ခာဓိကဒုက္ခကဋုကဖလံ။ ကာမသုခံ အဝိဇဟတော ဘိန္နသီလဿ ဒုဿီလဿ ကုတော တဿ သုခံ နတ္ထေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။ သာဒနေတိ သာဒိယနေ။ ယန္တိ အဉ္ဇလိကမ္မသာဒနံ။ အသီလိနောတိ ဒုဿီလဿ။ ဥပဟတန္တိ သီလဗျသနေန ဥပဒ္ဒုတံ။ ခတန္တိ ကုသလမူလာနံ ခဏနေန ခတံ, ခဏိတံ ဝါ ဂုဏံ သရီရေတိ အဓိပ္ပါယော။ သဗ္ဗဘယေဟီတိ အတ္တာနုဝါဒါဒိသဗ္ဗဘယေဟိ။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ဥပါဒါယ သဗ္ဗေဟိ အဓိဂမသုခေဟိ။
ဝုတ္တပ္ပကာရဝိပရီတတောတိ သီလဝိပတ္တိယံ ဝုတ္တာကာရပဋိပက္ခတော ‘‘မနာပေါ ဟောတိ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိအာဒိနာ။ ကာယဂန္ဓောပိ ပါမောဇ္ဇံ, သီလဝန္တဿ ဘိက္ခုနော။ ကရောတိ အပိ ဒေဝါနန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ဂန္ဓော ဣသီနံ စိရဒိက္ခိတာန’’န္တိအာဒိကာ (ဇာ။ ၂။၁၇။၅၅) ဂါထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။ အဝိဃာတီတိ အပ္ပဋိဃာတီ။ ဝဓဗန္ဓာဒိပရိကိလေသာ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ အာသဝါ ဥပဒ္ဒဝါ။ သမ္ပရာယိကဒုက္ခာနံ မူလံ နာမ ဒုဿီလျံ။ အန္တမတိက္ကန္တံ အစ္စန္တံ, အစ္စန္တံ သန္တာ အစ္စန္တသန္တာ ကိလေသပရိဠာဟသင်္ခါတဒရထာနံ အဘာဝေန သဗ္ဗဒါ သန္တာ။ ဥဗ္ဗိဇ္ဇိတွာတိ ဉာဏုတြာသေန ဥတ္တသိတွာ။ ဝေါဒါပေတဗ္ဗန္တိ ဝိသောဓေတဗ္ဗံ။
ပရမတ္ထမဉ္ဇသာယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂသံဝဏ္ဏနာယံ။
သီလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
၂။ ဓုတင်္ဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၂။ အပ္ပါ ဣစ္ဆာ ဧတဿာတိ အပ္ပိစ္ဆော, ပစ္စယဂေဓရဟိတော။ တဿ ဘာဝေါ အပ္ပိစ္ဆတာ, အလောဘဇ္ဈာသယတာတိ အတ္ထော။ သမံ တုဋ္ဌိ, သန္တေန, သကေန ဝါ တုဋ္ဌိ သန္တုဋ္ဌိ, သန္တုဋ္ဌိ ဧဝ သန္တုဋ္ဌိတာ, အညံ အပတ္ထေတွာ ယထာလဒ္ဓေဟိ ဣတရီတရေဟိ ပစ္စယေဟိ ပရိတုဿနာ။ သန္တုဋ္ဌိတာဒီဟီတိ တ-ကာရော ဝါ ပဒသန္ဓိကရော။ ‘‘သန္တုဋ္ဌိအာဒီဟီ’’တိ ဝါ ပါဌော။ တေ ဂုဏေတိ တေ သီလဝေါဒါနဿ ဟေတုဘူတေ အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏေ။ သမ္ပာဒေတုန္တိ သမ္ပန္နေ ကာတုံ။ တေ ဟိ သီလဝိသုဒ္ဓိယာ ပဋိလဒ္ဓမတ္တာ ဟုတွာ ဓုတဓမ္မေဟိ သမ္ပန္နတရာ ဟောန္တိ။ ဓုတင်္ဂသမာဒါနန္တိ ကိလေသာနံ ဓုနနကအင်္ဂါနံ ဝိဒ္ဓံသနကာရဏာနံ သမ္မဒေဝ အာဒါနံ။ ဧဝန္တိ ဧဝံ သန္တေ, ဓုတင်္ဂသမာဒါနေ ကတေတိ အတ္ထော။ အဿ ယောဂိနော။ သလ္လေခေါ ကိလေသာနံ သမ္မဒေဝ လိခနာ ဆေဒနာ တနုကရဏံ။ ပဝိဝေကော စိတ္တဝိဝေကဿ ဥပါယဘူတာ ဝိဝေကဋ္ဌကာယတာ။ အပစယော ယထာ ပဋိပဇ္ဇနတော ကိလေသာ နံ အပစိနန္တိ န အာစိနန္တိ, တထာ ပဋိပဇ္ဇနာ။ ဝီရိယာရမ္ဘော အနုပ္ပန္နာနံ ပါပဓမ္မာနံ အနုပ္ပါဒနာဒိဝသေန အာရဒ္ဓဝီရိယတာ။ သုဘရတာ ယထာဝုတ္တအပ္ပိစ္ဆဘာဝါဒိသိဒ္ဓါ ဥပဋ္ဌကာနံ သုခဘရဏီယတာ သုပေါသတာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အပ္ပကိစ္စတာသလ္လဟုကဝုတ္တိအာဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ သီလဉ္စေဝ ယထာသမာဒိန္နံ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ ဒူရီဘာဝေန သုပရိသုဒ္ဓံ ဘဝိဿတိ။ ဝတာနိ စ ဓုတဓမ္မာ စ သမ္ပဇ္ဇိဿန္တိ သမ္ပန္နာ ဘဝိဿန္တိ, နိပ္ဖဇ္ဇိဿန္တိ ဝါ။ ယာ ထိရဘူတာ ဣတရီတရစီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနသန္တုဋ္ဌိ ပေါရာဏာနံ ဗုဒ္ဓါဒီနံ အရိယာနံ ပဝေဏိဘာဝေန ဌိတာ, တတ္ထ ပတိဋ္ဌိတဘာဝံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပေါရာဏေ အရိယဝံသတ္တယေ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိ။ ဘာဝနာ အာရမိတဗ္ဗဋ္ဌေန အာရာမော ဧတဿာတိ ဘာဝနာရာမော, တဗ္ဘာဝေါ ဘာဝနာရာမတာ, သမထဝိပဿနာဘာဝနာသု ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာ။ ယသ္မာ အဓိဂမာရဟော ဘဝိဿတိ, တသ္မာတိ သမ္ဗန္ဓော။
လာဘသက္ကာရာဒိ တဏှာယ အာမသိတဗ္ဗတော, လောကပရိယာပန္နတာယ စ လောကာမိသံ။ နိဗ္ဗာနာဓိဂမဿ အနုလောမတော အနုလောမပဋိပဒါ ဝိပဿနာဘာဝနာ။ အတ္ထတောတိ ဝစနတ္ထတော။ ပဘေဒတောတိ ဝိဘာဂတော။ ဘေဒတောတိ ဝိနာသတော။ ဓုတာဒီနန္တိ ဓုတဓုတဝါဒဓုတဓမ္မဓုတင်္ဂါနံ။ သမာသဗျာသတောတိ သင်္ခေပဝိတ္ထာရတော။
ဋ္ဌ ၂၃။ ရထိကာတိ ရစ္ဆာ။ သင်္ကာရကူဋာဒီနန္တိ နိဒ္ဓါရဏေ သာမိဝစနံ။ အဗ္ဘုဂ္ဂတဋ္ဌေနာတိ ဥဿိတဋ္ဌေန။ ‘‘နဒိယာ ကူလ္လ’န္တိအာဒီသု ဝိယ သမုဿယတ္ထော ကူလ-သဒ္ဒေါတိ အာဟ ‘‘ပံသုကူလမိဝ ပံသုကူလ္လ’န္တိ။ ကု-သဒ္ဒေါ ကုစ္ဆာယံ ဥလ-သဒ္ဒေါ ဂတိအတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကုစ္ဆိတဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ, ပံသု ဝိယ ကုစ္ဆိတံ ဥလတိ ပဝတ္တတီတိ ဝါ ပံသုကူလံ။ ပံသုကူလဿ ဓာရဏံ ပံသုကူလံ ဥတ္တရပဒလောပေန, တံ သီလမဿာတိ ပံသုကူလိကော, ယထာ ‘‘အာပူပိကော’’တိ။ အင်္ဂတိ အတ္တနော ဖလံ ပဋိစ္စ ဟေတုဘာဝံ ဂစ္ဆတီတိ အင်္ဂံ, ကာရဏံ။ ယေန ပုဂ္ဂလော ‘‘ပံသုကူလိကော’’တိ ဝုစ္စတိ, သော သမာဒါနစေတနာသင်္ခါတော ဓမ္မော ပံသုကူလိကဿ အင်္ဂန္တိ ပံသုကူလိကင်္ဂံ။ တေနာဟ ‘‘ပံသုကူလိကဿာ’’တိအာဒိ။ တဿာတိ သမာဒါနဿ။ သမာဒိယတိ ဧတေနာတိ သမာဒါနံ, စေတနာ။
ဧတေနေဝ နယေနာတိ ယထာ ပံသုကူလဓာရဏံ ပံသုကူလံ, တံသီလော ပံသုကူလိကော, တဿ အင်္ဂံ သမာဒါနစေတနာ ‘‘ပံသုကူလိကင်္ဂ’’န္တိ ဝုတ္တံ, ဧဝံ ဧတေနေဝ ဝစနတ္ထနယေန တိစီဝရဓာရဏံ တိစီဝရံ, တံသီလော တေစီဝရိကော, တဿ အင်္ဂံ သမာဒါနစေတနာ ‘‘တေစီဝရိကင်္ဂ’’န္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သံဃာဋိအာဒီသု ဧဝ တီသု စီဝရေသု တိစီဝရသမညာ, န ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိဝဿိကသာဋိကာဒီသူတိ တာနိ သရူပတော ဒဿေန္တော ‘‘သံဃာဋိဥတ္တရာသင်္ဂအန္တရဝါသကသင်္ခါတ’’န္တိ အာဟ။
တံ ပိဏ္ဍပါတန္တိ ပရေဟိ ဒိယျမာနာနံ ပိဏ္ဍာနံ ပတ္တေ ပတနသင်္ခါတံ ပိဏ္ဍပါတံ, တံ ဥဉ္ဆတီတိ ပိဏ္ဍပါတိကော, ယထာ ဗာဒရိကော သာမာကိကော။ ပိဏ္ဍပါတိ ဧဝ ပိဏ္ဍပါတိကော, ယထာ ဘဒ္ဒေါ ဧဝ ဘဒ္ဒကော။ အဝခဏ္ဍနံ ဝိစ္ဆိန္ဒနံ နိရန္တရမပ္ပဝတ္တိ။ တပ္ပဋိက္ခေပတော အနဝခဏ္ဍနံ အဝိစ္ဆိန္ဒနံ နိရန္တရပ္ပဝတ္တိ။ သဟ အပဒါနေနာတိ သဟ အနဝခဏ္ဍနေန။ သပဒါနန္တိ ပဒဿ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ, ယတ္ထ စ တံ အနဝခဏ္ဍနံ, တဉ္စ ဒဿေတုံ ‘‘အဝခဏ္ဍနရဟိတံ အနုဃရန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကာသနေတိ ဣရိယာပထန္တရေန အနန္တရိတာယ ဧကာယယေဝ နိသဇ္ဇာယ။ ပတ္တေ ပိဏ္ဍောတိ ဧတ္ထ ဝတ္ထုဘေဒေါ ဣဓာဓိပ္ပေတော, န သာမညံ။ ဧဝ-ကာရော စ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ကေဝလံ ဧကသ္မိံယေဝ ပတ္တေ’’တိ အာဟ။ ဥတ္တရပဒလောပံ ကတွာ အယံ နိဒ္ဒေသောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ပတ္တပိဏ္ဍဂဟဏေ ပတ္တပိဏ္ဍသညံ ကတွာ’’တိ အာဟ။ ဧသ နယော ဣတော ပရေသုပိ။
ပစ္ဆာဘတ္တံ နာမ ပဝါရဏတော ပစ္ဆာ လဒ္ဓဘတ္တံ ဧဝ။ ခလု-သဒ္ဒဿ ပဋိသေဓတ္ထဝါစကတ္တာ တေန သမာနတ္ထံ န-ကာရံ ဂဟေတွာ အာဟ ‘‘န ပစ္ဆာဘတ္တိကော’’တိ။ သိက္ခာပဒဿ ဝိသယော သိက္ခာပဒေနေဝ ပဋိက္ခိတ္တော။ ယော တဿ အဝိသယော, သော ဧဝ သမာဒါနဿ ဝိသယောတိ အာဟ ‘‘သမာဒါနဝသေန ပဋိက္ခိတ္တာတိရိတ္တဘောဇနဿာ’’တိ။ အဗ္ဘောကာသေ နိဝါသော အဗ္ဘောကာသော။ သုသာနေ နိဝါသော သုသာနံ, တံ သီလံ အဿာတိအာဒိနာ သဗ္ဗံ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ။ ယထာသန္ထတံ ဝိယ ယထာသန္ထတံ, အာဒိတော ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌံ။ တံ ဟေသ ‘‘ဣဒံ ဗဟုမင်္ကုဏံ ဒုဂ္ဂန္ဓပဝါတ’’န္တိအာဒိဝသေန အပ္ပဋိက္ခိပိတွာဝ သမ္ပဋိစ္ဆတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဣဒံ တုယှ’’န္တိအာဒိ။ သယနန္တိ နိပဇ္ဇနမာဟ။ တေန တေန သမာဒါနေနာတိ တေန တေန ပံသုကူလိကင်္ဂါဒိကဿ သမာဒါနေန ဓုတကိလေသတ္တာတိ ဝိဒ္ဓံသိတကိလေသတ္တာ, တဒင်္ဂဝသေန ပဟီနတဏှုပါဒါနာဒိပါပဓမ္မတ္တာတိ အတ္ထော။ ယေဟိ တံ ကိလေသဓုနနံ, တာနိယေဝ ဣဓ ဓုတဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါနီတိ အဓိပ္ပေတာနိ, န အညာနိ ယာနိ ကာနိစိ, အညေန ဝါ ဓုတဿာတိ အယမတ္ထော အတ္ထတော အာပန္နော။ ‘‘ဉာဏံ အင်္ဂံ ဧတေသ’’န္တိ ဣမိနာ ဉာဏပုဗ္ဗကတံ တေသံ သမာဒါနဿ ဝိဘာဝေတိ။ ပဋိပတ္တိယာတိ သီလာဒိသမ္မာပဋိပတ္တိယာ။ သမာဒိယတိ ဧတေနာတိ သမာဒါနံ, သမာဒါနဝသေန ပဝတ္တာ စေတနာ, တံ လက္ခဏံ ဧတေသန္တိ သမာဒါနစေတနာလက္ခဏာနိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ အဋ္ဌကထာယံ –
‘‘သမာဒါနကိရိယာယ, သာဓကတမဘာဝတော၊
သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ ယေနာတိ, ကရဏဘာဝေန ဒဿိတာ’’တိ။
သမာဒါနစေတနာယ ဂဟဏံ တံမူလကတ္တာ ပရိဟရဏစေတနာပိ ဓုတင်္ဂမေဝ။ အတ္တနာ, ပရမ္မုခေန စ ကုသလဘဏ္ဍဿ ဘုသံ ဝိလုပ္ပနဋ္ဌေန လောလုပ္ပံ တဏှာစာရော, တဿ ဝိဒ္ဓံသနကိစ္စတ္တာ လောလုပ္ပဝိဒ္ဓံသနရသာနိ။ တတော ဧဝ နိလ္လောလုပ္ပဘာဝေန ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ, တံ ဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာပေန္တီတိ နိလ္လောလုပ္ပဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ။ အရိယဓမ္မပဒဋ္ဌာနာနီတိ ပရိသုဒ္ဓသီလာဒိသဒ္ဓမ္မပဒဋ္ဌာနာနိ။
ဘဂဝတောဝ သန္တိကေ သမာဒါတဗ္ဗာနီတိ ဣဒံ အန္တရာ အဝိစ္ဆေဒနတ္ထံ ဝုတ္တံ, ရညော သန္တိကေ ပဋိညာတာရဟဿ အတ္ထဿ တဒုပဇီဝိနော ဧကံသတော အဝိသံဝါဒနံ ဝိယ။ သေသာနံ သန္တိကေ သမာဒါနေပိ ဧသေဝ နယော။ ဧကသင်္ဂီ
တိကဿာတိ ပဉ္စသု ဒီဃနိကာယာဒီသု နိကာယေသု ဧကနိကာယိကဿ။ အဋ္ဌကထာစရိယဿာတိ ယဿ အဋ္ဌကထာတန္တိယေဝ ဝိသေသတော ပဂုဏာ, တဿ။ ဧတ္ထာတိ အတ္တနာပိ သမာဒါနဿ ရုဟနေ။ ဇေဋ္ဌကဘာတု ဓုတင်္ဂပ္ပိစ္ဆတာယ ဝတ္ထူတိ သော ကိရ ထေရော နေသဇ္ဇိကော, တဿ တံ န ကောစိ ဇာနာတိ။ အထေကဒိဝသံ ရတ္တိယာ သယနပိဋ္ဌေ နိသိန္နံ ဝိဇ္ဇုလတောဘာသေန ဒိသွာ ဣတရော ပုစ္ဆိ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, တုမှေ နေသဇ္ဇိကာ’’တိ။ ထေရော ဓုတင်္ဂပ္ပိစ္ဆတာယ တာဝဒေဝ နိပဇ္ဇိတွာ ပစ္ဆာ သမာဒိယီတိ ဧဝမာဂတံ ဝတ္ထု။
၁။ ပံသုကူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၄။ ဂဟပတိဒါနစီဝရန္တိ ဧတ္ထ ဒါယကဘာဝေန သမဏာပိ ဥက္ကဋ္ဌဿ ဂဟပတိပက္ခံယေဝ ပဝိဋ္ဌာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ပဗ္ဗဇိတော ဂဏှိဿတီ’’တိ ဌပိတကံ သိယာ ဂဟပတိစီဝရံ, န ပန ဂဟပတိဒါနစီဝရန္တိ တာဒိသံ နိဝတ္တေတုံ ဒါနဂ္ဂဟဏံ။ အညတရေနာတိ ဧတ္ထ သမာဒါနဝစနေန တာဝ သမာဒိန္နံ ဟောတု, ပဋိက္ခေပဝစနေန ပန ကထန္တိ? အတ္ထတော အာပန္နတ္တာ။ ယထာ ‘‘ဒေဝဒတ္တော ဒိဝါ န ဘုဉ္ဇတီ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ရတ္တိယံ ဘုဉ္ဇတီ’’တိ အတ္ထတော အာပန္နမေဝ ဟောတိ, တဿ အာဟာရေန ဝိနာ သရီရဋ္ဌိတိ နတ္ထီတိ, ဧဝမိဓာပိ ဘိက္ခုနော ဂဟပတိဒါနစီဝရေ ပဋိက္ခိတ္တေ တဒညစီဝရပ္ပဋိဂ္ဂဟော အတ္ထတော အာပန္နော ဧဝ ဟောတိ, စီဝရေန ဝိနာ သာသနေ ဌိတိ နတ္ထီတိ။
ဧဝံ သမာဒိန္နဓုတင်္ဂေနာတိအာဒိဝိဓာနံ ပံသုကူလိကင်္ဂေ ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိ။ သုသာနေ လဒ္ဓံ သောသာနိကံ။ တံ ပန ယသ္မာ တတ္ထ ကေနစိ ဆဍ္ဍိတတ္တာ ပတိတံ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘သုသာနေ ပတိတက’’န္တိ။ ဧဝံ ပါပဏိကမ္ပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တာလဝေဠိမဂ္ဂေါ နာမ မဟာဂါမေ ဧကာ ဝီထိ။ အနုရာဓပုရေတိ စ ဝဒန္တိ။ ဍဍ္ဎော ပဒေသော ဧတဿာတိ ဍဍ္ဎပ္ပဒေသံ, ဝတ္ထံ။ မဂ္ဂေ ပတိတကံ ဗဟုဒိဝသာတိက္ကန္တံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ဒွတ္တိဒိဝသာတိက္ကန္တ’’န္တိ အပရေ။ ထောကံ ရက္ခိတွာတိ ကတိပယံ ကာလံ အာဂမေတွာ။ ဝါတာဟတမ္ပိ သာမိကာနံ သတိသမ္မောသေန ပတိတသဒိသန္တိ ‘‘သာမိကေ အပဿန္တေန ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ထောကံ အာဂမေတွာ ဂဟေတဗ္ဗံ။
‘‘သံဃဿ ဒေမာ’’တိ ဒိန္နံ, စောဠကဘိက္ခာဝသေန လဒ္ဓဉ္စ လဒ္ဓကာလတော ပဋ္ဌာယ ‘‘သမဏစီဝရံ သိယာ နု ခေါ, နော’’တိ အာသင်္ကံ နိဝတ္တေတုံ ‘‘န တံ ပံသုကူလ္လ’န္တိ ဝုတ္တံ။ န ဟိ တံ တေဝီသတိယာ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေသု ကတ္ထစိ ပရိယာပန္နံ။ ဣဒါနိ ဣမိနာဝ ပသင်္ဂေန ယံ ဘိက္ခုဒတ္တိယေ
လက္ခဏပတ္တံ ပံသုကူလံ, တဿ စ ဥက္ကဋ္ဌာနုက္ကဋ္ဌဝိဘာဂံ ဒဿေတုံ ‘‘ဘိက္ခုဒတ္တိယေပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဂါဟေတွာ ဝါ ဒီယတီတိ သံဃဿ ဝါ ဂဏဿ ဝါ ဒေန္တေဟိ ယံ စီဝရံ ဝဿဂ္ဂေန ပါပေတွာ ဘိက္ခူနံ ဒီယတိ။ သေနာသနစီဝရန္တိ သေနာသနံ ကာရေတွာ ‘‘ဧတသ္မိံ သေနာသနေ ဝသန္တာ ပရိဘုဉ္ဇန္တူ’’တိ ဒိန္နစီဝရံ။ န တံ ပံသုကူလန္တိ အပံသုကူလဘာဝေါ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တကာရဏတော, ဂါဟေတွာ ဒိန္နတ္တာ စ။ တေနာဟ ‘‘နော ဂါဟာပေတွာ ဒိန္နမေဝ ပံသုကူလ္လ’န္တိ။ တတြပီတိ ယံ ဂါဟေတွာ န ဒိန္နံ ဘိက္ခုဒတ္တိယံ, တတြပိ ယေန ဘိက္ခုနာ စီဝရံ ဒီယတိ, တဿ လာဘေ, ဒါနေ စ ဝိသုံ ဝိသုံ ဥဘယတ္ထ အာဒရဂါရဝါနံ သဗ္ဘာဝတော, တဒဘာဝတော စ ဘိက္ခုဒတ္တိယဿ ဧကတောသုဒ္ဓိ ဥဘတောသုဒ္ဓိ အနုက္ကဋ္ဌတာ ဟောန္တီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ယံ ဒါယကေဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, ပါဒမူလေ ဌပေတွာ ဒိန္နကံ သမဏေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယဿ ကဿစီတိ ဥက္ကဋ္ဌာဒီသု ယဿ ကဿစိ။ ရုစိယာတိ ဆန္ဒေန။ ခန္တိယာတိ နိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ။
နိဿယာနုရူပပဋိပတ္တိသဗ္ဘာဝေါတိ ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရံ အာစရိယေန ဝုတ္တေသု စတူသု နိဿယေသု အတ္တနာ ယထာပဋိညာတဒုတိယနိဿယာနုရူပါယ ပဋိပတ္တိယာ ဝိဇ္ဇမာနတာ။ အာရက္ခဒုက္ခာဘာဝေါတိ စီဝရာရက္ခနဒုက္ခဿ အဘာဝေါ ပံသုကူလစီဝရဿ အလောဘနီယတ္တာ။ ပရိဘောဂတဏှာယ အဘာဝေါ သဝိသေသလူခသဘာဝတ္တာ။ ပါသာဒိကတာတိ ပရေသံ ပသာဒါဝဟတာ။ အပ္ပိစ္ဆတာဒီနံ ဖလနိပ္ဖတ္တိ ဓုတင်္ဂပရိဟရဏဿ အပ္ပိစ္ဆတာဒီဟိယေဝ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗတော။ ဓုတဓမ္မေ သမာဒါယ ဝတ္တနံ ယာဝဒေဝ ဥပရိ သမ္မာပဋိပတ္တိသမ္ပာဒနာယာတိ ဝုတ္တံ ‘‘သမ္မာပဋိပတ္တိယာ အနုဗြူဟန’’န္တိ။ မာရသေနဝိဃာတာယာတိ မာရဿ, မာရသေနာယ စ ဝိဟနနာယ ဝိဒ္ဓံသနာယ။ ကာယဝါစာစိတ္တေဟိ ယတော သံယတောတိ ယတိ, ဘိက္ခု။ ဓာရိတံ ယံ လောကဂရုနာ ပံသုကူလံ, တံ ကော န ဓာရယေ, ယသ္မာ ဝါ လောကဂရုနာ ပံသုကူလံ ဓာရိတံ, တသ္မာ ကော တံ န ဓာရယေတိ ယောဇနာ ယံတံသဒ္ဒါနံ ဧကန္တသမ္ဗန္ဓိဘာဝတော။ ပဋိညံ သမနုဿရန္တိ ဥပသမ္ပဒမာဠေ ‘‘အာမ ဘန္တေ’’တိ အာစရိယပမုခဿ သံဃဿ သမ္မုခါ ဒိန္နံ ပဋိညံ သမနုဿရန္တော။
ဣတိ ပံသုကူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၂။ တေစီဝရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၅။ စတုတ္ထကစီဝရန္တိ နိဝါသနပါရုပနယောဂျံ စတုတ္ထကစီဝရန္တိ အဓိပ္ပါယော, အံသကာသာဝဿ အပ္ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗတော။ အညတရဝစနေနာတိ ဧတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။ ယာဝ န သက္ကောတိ, ယာဝ န လဘတိ, ယာဝ န သမ္ပဇ္ဇတီတိ ပစ္စေကံ ယာဝ-သဒ္ဒေါ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။ န သမ္ပဇ္ဇတီတိ န သိဇ္ဈတိ။ နိက္ခိတ္တပစ္စယာ ဒေါသော နတ္ထီတိ နိစယသန္နိဓိဓုတင်္ဂသံကိလေသဒေါသော နတ္ထိ။ အာသန္နေတိ စီဝရဿ အာသန္နေ ဌာနေ။ ရဇနက္ခဏေ ပရိဘုဉ္ဇနကာသာဝံ ရဇနကာသာဝံ။ တတြဋ္ဌကပစ္စတ္ထရဏံ နာမ အတ္တနော, ပရဿ ဝါ သန္တကံ သေနာသနေ ပစ္စတ္ထရဏဝသေန အဓိဋ္ဌိတံ။ ‘‘အံသကာသာဝံ ပရိက္ခာရစောဠံ ဟောတိ, ဣတိ ပစ္စတ္ထရဏံ, အံသကာသာဝန္တိ ဣမာနိ ဒွေပိ အတိရေကစီဝရဋ္ဌာနေ ဌိတာနိပိ ဓုတင်္ဂဘေဒံ န ကရောန္တီ’’တိ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တန္တိ ဝဒန္တိ။ ပရိဟရိတုံ ပန န ဝဋ္ဋတီတိ ရဇနကာလေ ဧဝ အနုညာတတ္တာ နိစ္စပရိဘောဂဝသေန န ဝဋ္ဋတိ တေစီဝရိကဿ။ အံသကာသာဝန္တိ ခန္ဓေ ဌပေတဗ္ဗကာသာဝံ။ ကာယပရိဟာရိကေနာတိ ဝါတာတပါဒိပရိဿယတော ကာယဿ ပရိဟရဏမတ္တေန။ သမာဒါယေဝါတိ ဂဟေတွာ ဧဝ။ အပ္ပသမာရမ္ဘတာတိ အပ္ပကိစ္စတာ။ ကပ္ပိယေ မတ္တကာရိတာယာတိ နိသီဒနာဒိဝသေန, ပရိက္ခာရစောဠဝသေန စ ဗဟူသု စီဝရေသု အနုညာတေသုပိ တိစီဝရမတ္တေ ဌိတတ္တာ။ သဟ ပတ္တစရဏာယာတိ သပတ္တစရဏော။ ပက္ခီ သပက္ခကော။
ဣတိ တေစီဝရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၃။ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၆။ အတိရေကလာဘန္တိ ‘‘ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနံ နိဿာယာ’’တိ (မဟာဝ။ ၇၃, ၁၂၈) ဧဝံ ဝုတ္တဘိက္ခာဟာရလာဘတော အတိရေကလာဘံ, သံဃဘတ္တာဒိန္တိ အတ္ထော။ သကလဿ သံဃဿ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ သံဃဘတ္တံ။ ကတိပယေ ဘိက္ခူ ဥဒ္ဒိသိတွာ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ။ ဧကသ္မိံ ပက္ခေ ဧကဒိဝသံ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ ပက္ခိကံ။ ဥပေါသထေ ဥပေါသထေ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ ဥပေါသထိကံ။ ပဋိပဒဒိဝသေ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ ပါဋိပဒိကံ။ ဝိဟာရံ ဥဒ္ဒိဿ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ ဝိဟာရဘတ္တံ။ ဓုရဂေဟေ ဧဝ ဌပေတွာ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ ဓုရဘတ္တံ။ ဂါမဝါသီအာဒီဟိ ဝါရေန
ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ ဝါရကဘတ္တံ။ ‘‘သံဃဘတ္တံ ဂဏှထာတိအာဒိနာ’’တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ သာဒိတုံ ဝဋ္ဋန္တီတိ ဘိက္ခာပရိယာယေန ဝုတ္တတ္တာ။ ဘေသဇ္ဇာဒိပဋိသံယုတ္တာ နိရာမိသသလာကာ။ ယာဝကာလိကဝဇ္ဇာတိ စ ဝဒန္တိ။ ဝိဟာရေ ပက္ကဘတ္တမ္ပီတိ ဥပါသကာ ဣဓေဝ ဘတ္တံ ပစိတွာ ‘‘သဗ္ဗေသံ အယျာနံ ဒဿာမာ’’တိ ဝိဟာရေယေဝ ဘတ္တံ သမ္ပာဒေန္တိ, တံ ပိဏ္ဍပါတိကာနမ္ပိ ဝဋ္ဋတိ။ အာဟရိတွာတိ ပတ္တံ ဂဟေတွာ ဂေဟတော အာနေတွာ။ တံ ဒိဝသံ နိသီဒိတွာတိ ‘‘မာ, ဘန္တေ, ပိဏ္ဍာယ စရိတ္ထ, ဝိဟာရေယေဝ ဘိက္ခာ အာနီယတီ’’တိ ဝဒန္တာနံ သမ္ပဋိစ္ဆနေန တံ ဒိဝသံ နိသီဒိတွာ။ သေရိဝိဟာရသုခန္တိ အပရာယတ္တဝိဟာရိတာသုခံ။ အရိယဝံသောတိ အရိယဝံသသုတ္တပဋိသံယုတ္တာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၉၊ အ။ နိ။ ၄။၂၈) ဓမ္မကထာ။ ဓမ္မရသန္တိ ဓမ္မူပသဉှိတံ ပါမောဇ္ဇာဒိရသံ။
ဇင်္ဃဗလံ နိဿာယ ပိဏ္ဍပရိယေသနတော ကောသဇ္ဇနိမ္မဒ္ဒနတာ။ ‘‘ယထာပိ ဘမရော ပုပ္ဖ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ ပ။ ၄၉၊ နေတ္တိ။ ၁၂၃) ဝုတ္တဝိဓိနာ အာဟာရပရိယေသနတော ပရိသုဒ္ဓါဇီဝတာ။ နိစ္စံ အန္တရဃရံ ပဝိသန္တဿေဝ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နဂမနာဒယော သေခိယဓမ္မာ သမ္ပဇ္ဇန္တီတိ သေခိယပဋိပတ္တိပူရဏံ။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ မတ္တညုတာယ, သံသဋ္ဌဝိဟာရာဘာဝတော စ အပရပေါသိတာ။ ကုလေ ကုလေ အပ္ပကအပ္ပကပိဏ္ဍဂဟဏေန ပရာနုဂ္ဂဟကိရိယာ။ အန္တိမာယ ဇီဝိကာယ အဝဋ္ဌာနေန မာနပ္ပဟာနံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘အန္တမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဇီဝိကာနံ, ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလျ’’န္တိအာဒိ (ဣတိဝု။ ၉၁၊ သံ။ နိ။ ၃။၈၀)။ မိဿကဘတ္တေန ယာပနတော ရသတဏှာနိဝါရဏံ။ နိမန္တနာသမ္ပဋိစ္ဆနတော ဂဏဘောဇနာဒိသိက္ခာပဒေဟိ အနာပတ္တိတာ။
အပ္ပဋိဟတဝုတ္တိတာယ စတူသုပိ ဒိသာသု ဝတ္တနဋ္ဌေန စာတုဒ္ဒိသော။ အာဇီဝဿ ဝိသုဇ္ဈတီတိ အာဇီဝေါ အဿ ဝိသုဇ္ဈတိ။ အတ္တဘရဿာတိ အပ္ပါနဝဇ္ဇသုလဘရူပေဟိ ပစ္စယေဟိ အတ္တနော ဘရဏတော အတ္တဘရဿ။ တတော ဧဝ ဧကဝိဟာရိတာယ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနမ္ပိ အညေသံ အပေါသနတော အနညပေါသိနော။ ပဒဒွယေနာပိ ကာယပရိဟာရိကေန စီဝရေန ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန ပိဏ္ဍပါတေန ဝိစရဏတော သလ္လဟုကဝုတ္တိတံ, သုဘရတံ, ပရမအပ္ပိစ္ဆတံ, သန္တုဋ္ဌိဉ္စ ဒဿေတိ။ ဒေဝါပိ ပိဟယန္တိ တာဒိနောတိ တာဒိသဿ ဘုသံ အတိဝိယ သန္တကာယဝစီမနောကမ္မတာယ ဥပသန္တဿ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂမတော သဗ္ဗကာလံ သတိမတော ပိဏ္ဍပါတိကဿ ဘိက္ခုဿ
သက္ကာဒယော ဒေဝါပိ ပိဟယန္တိ ပတ္ထေန္တိ။ တဿ သီလာဒိဂုဏေသု ဗဟုမာနံ ဥပ္ပါဒေန္တာ အာဒရံ ဇနေန္တိ, ပဂေဝ မနုဿာ။ သစေ သော လာဘသက္ကာရသိလောကသန္နိဿိတော န ဟောတိ, တဒဘိကင်္ခီ န ဟောတီတိ အတ္ထော။
ဣတိ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၄။ သပဒါနစာရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၇။ ဣမိနာတိ သပဒါနစာရိကေန။ ကာလတရန္တိ ကာလဿေဝ။ အဖာသုကဋ္ဌာနန္တိ သပရိဿယာဒိဝသေန ဒုပ္ပဝေသနဋ္ဌာနံ။ ပုရတောတိ ဝီထိယံ ဂစ္ဆန္တဿ ပုရတော ဃရံ အပဝိဋ္ဌဿေဝ။ ပတ္တဝိဿဋ္ဌဋ္ဌာနန္တိ ပေသကာရဝီထိယံ ပေသကာရဘာဝံ နိမ္မိနိတွာ ဌိတဿ သက္ကဿ ဃရဒွါရေ ပတ္တဝိဿဋ္ဌဋ္ဌာနံ။ ဥက္ကဋ္ဌပိဏ္ဍပါတိကော တံ ဒိဝသံ န ဘိက္ခံ အာဂမယမာနော နိသီဒတိ, တသ္မာ တံ အနုလောမေတိ။ ကတ္ထစိပိ ကုလေ နိဗဒ္ဓံ ဥပသင်္ကမနာဘာဝတော ပရိစယာဘာဝေန ကုလေသု နိစ္စနဝကတာ။ သဗ္ဗတ္ထ အလဂ္ဂမာနသတာယ စ သောမ္မဘာဝေန စ စန္ဒူပမတာ။ ကုလေသု ပရိဂ္ဂဟစိတ္တာဘာဝေန တတ္ထ မစ္ဆေရပ္ပဟာနံ။ ဟိတေသိတာယ ဝိဘာဂါဘာဝတော သမာနုကမ္ပိတာ။ ကုလာနံ သင်္ဂဏှနသံသဋ္ဌတာဒယော ကုလူပကာဒီနဝါ။ အဝှါနာနဘိနန္ဒနာတိ နိမန္တနဝသေန အဝှါနဿ အသမ္ပဋိစ္ဆနာ။ အဘိဟာရေနာတိ ဘိက္ခာဘိဟာရေန။ သေရိစာရန္တိ ယထာရုစိ ဝိစရဏံ။
ဣတိ သပဒါနစာရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၅။ ဧကာသနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၈။ နာနာသနဘောဇနန္တိ အနေကသ္မိံ အာသနေ ဘောဇနံ, ဧကနိသဇ္ဇာယ ဧဝ အဘုဉ္ဇိတွာ ဝိသုံ ဝိသုံ နိသဇ္ဇာသု အာဟာရပရိဘောဂန္တိ အတ္ထော။ ပတိရူပန္တိ ယုတ္တရူပံ အနုဋ္ဌာပနီယံ။ ဝတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ ဝတ္တံ ကာတုံ ယုဇ္ဇတိ။ ဝတ္တံ နာမ ဂရုဋ္ဌာနီယေ ကတ္တဗ္ဗမေဝ။ တတ္ထ ပန ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိံ ဒဿေတုံ ယံ ထေရဝါဒံ အာဟ ‘‘အာသနံ ဝါ ရက္ခေယျ ဘောဇနံ ဝါ’’တိအာဒိ။ တဿတ္ထော – ဧကာသနိကံ ဘိက္ခုံ ဘုဉ္ဇန္တံ အာသနံ ဝါ ရက္ခေယျ, ဓုတင်္ဂဘေဒတော ယာဝ ဘောဇနပရိယောသာနာ န ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ ဝုတ္တံ
ဟောတိ။ ဘောဇနံ ဝါ ရက္ခေယျ ဓုတင်္ဂဘေဒတော, အဘုဉ္ဇိယမာနံ ယာဝ ဘုဉ္ဇိတုံ နာရဘတိ, တာဝ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ယသ္မာ တယိဒံ ဒွယံ ဣဓ နတ္ထိ, တသ္မာ ဝတ္တကရဏံ ဓုတင်္ဂံ န ရက္ခတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘အယဉ္စာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဘေသဇ္ဇတ္ထမေဝါ’’တိ ဣမိနာ ဘေသဇ္ဇပရိဘောဂဝသေနေဝ သပ္ပိအာဒီနိပိ ဝဋ္ဋန္တီတိ ဒဿေတိ။ အပ္ပါဗာဓတာတိ အရောဂတာ။ အပ္ပါတင်္ကတာတိ အကိစ္ဆဇီဝိတာ သရီရဒုက္ခာဘာဝေါ။ လဟုဋ္ဌာနန္တိ ကာယဿ လဟုပရိဝတ္တိတာ။ ဗလန္တိ သရီရဗလံ။ ဖာသုဝိဟာရောတိ သုခဝိဟာရော။ သဗ္ဗမေတံ ဗဟုက္ခတ္တုံ ဘုဉ္ဇနပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇနဝိကာရပဋိက္ခေပပဒံ။ ရုဇာတိ ရောဂါ။ န ကမ္မမတ္တနောတိ အတ္တနော ယောဂကမ္မံ ပုရေဘတ္တံ, ပစ္ဆာဘတ္တဉ္စ န ပရိဟာပေတိ, ဗဟုသော ဘောဇနေ အဗျာဝဋဘာဝတော, အရောဂဘာဝတော စာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဣတိ ဧကာသနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၆။ ပတ္တပိဏ္ဍိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၉။ အပ္ပဋိကူလံ ကတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ ပဋိကူလဿ ဘုတ္တဿ အဂဏှနမ္ပိ သိယာတိ အဓိပ္ပါယော။ ပမာဏယုတ္တမေဝ ဂဏှိတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဧကဘာဇနမေဝ ဂဏှာမီ’’တိ ဗဟုံ ဂဟေတွာ န ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ။ နာနာရသတဏှာဝိနောဒနန္တိ နာနာရသဘောဇနေ တဏှာယ ဝိနောဒနံ။ အတြ အတြ နာနာဘာဇနေ ဌိတေ နာနာရသေ ဣစ္ဆာ ဧတဿာတိ အတြိစ္ဆော, တဿ ဘာဝေါ အတြိစ္ဆတာ, တဿာ အတြိစ္ဆတာယ ပဟာနံ။ အာဟာရေ ပယောဇနမတ္တဒဿိတာတိ အသမ္ဘိန္နနာနာရသေ ဂေဓံ အကတွာ အာဟာရေ သတ္ထာရာ အနုညာတပယောဇနမတ္တဒဿိတာ။ ဝိသုံ ဝိသုံ ဘာဇနေသု ဌိတာနိ ဗျဉ္ဇနာနိ ဂဏှတော တတ္ထ တတ္ထ သာဘောဂတာယ သိယာ ဝိက္ခိတ္တဘောဇိတာ, န တထာ ဣမဿ ဧကပတ္တဂတသညိနောတိ ဝုတ္တံ ‘‘အဝိက္ခိတ္တဘောဇိတာ’’တိ။ ဩက္ခိတ္တလောစနောတိ ပတ္တသညိတာယ ဟေဋ္ဌာခိတ္တစက္ခု။ ပရိဘုဉ္ဇေယျာတိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သက္ကုဏေယျ။
ဣတိ ပတ္တပိဏ္ဍိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၇။ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၀။ ဘုဉ္ဇန္တဿ ယံ ဥပနီတံ, တဿ ပဋိက္ခေပေန တံ အတိရိတ္တံ ဘောဇနန္တိ အတိရိတ္တဘောဇနံ။ ပုန ဘောဇနံ ကပ္ပိယံ ကာရေတွာ န ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ, တဗ္ဗိသယတ္တာ ဣမဿ ဓုတင်္ဂဿ။ တေနာဟ ‘‘ဣဒမဿ ဝိဓာန’’န္တိ။ ယသ္မိံ ဘောဇနေတိ ယသ္မိံ ဘုဉ္ဇိယမာနေ ဘောဇနေ။ တဒေဝ ဘုဉ္ဇတိ, န အညံ။ အနတိရိတ္တဘောဇနပစ္စယာ အာပတ္တိ အနတိရိတ္တဘောဇနာပတ္တိ, တတော ဒူရီဘာဝေါ အနာပဇ္ဇနံ။ ဩဒရိကတ္တံ ဃသ္မရဘာဝေါ ကုစ္ဆိပူရကတာ, တဿ အဘာဝေါ ဧကပိဏ္ဍေနာပိ ယာပနတော။ နိရာမိသသန္နိဓိတာ နိဟိတဿ အဘုဉ္ဇနတော။ ပုန ပရိယေသနဝသေန ပရိယေသနာယ ခေဒံ န ယာတိ။ အဘိသလ္လေခကာနံ သန္တောသဂုဏာဒီနံ ဝုဒ္ဓိယာ သဉ္ဇနနံ သန္တောသဂုဏာဒိဝုဍ္ဎိသဉ္ဇနနံ။ ဣဒန္တိ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂံ။
ဣတိ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၈။ အာရညိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၁။ ဂါမန္တသေနာသနံ ပဟာယ အရညေ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ဂါမန္တံ, အရညဉ္စ သရူပတော ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ သဒ္ဓိံ ဥပစာရေနာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဂါမပရိယာပန္နတ္တာ ဂါမန္တသေနာသနဿ ‘‘ဂါမောယေဝ ဂါမန္တသေနာသန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယော ကောစိ သတ္ထောပိ ဂါမော နာမာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣန္ဒခီလာတိ ဥမ္မာရာ။ တဿာတိ လေဍ္ဍုပါတဿ။ ဝိနယပရိယာယေန အရညလက္ခဏံ အဒိန္နာဒါနပါရာဇိကေ (ပါရာ။ ၉၂) အာဂတံ။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ဂါမာ ဝါ အရညာ ဝါ’’တိ အနဝသေသတော အဝဟာရဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟေ တဒုဘယံ အသင်္ကရတော ဒဿေတုံ ‘‘ဌပေတွာ ဂါမဉ္စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဂါမူပစာရော ဟိ လောကေ ဂါမသင်္ခမေဝ ဂစ္ဆတီတိ။ နိပ္ပရိယာယတော ပန ဂါမဝိနိမုတ္တံ ဌာနံ အရညမေဝ ဟောတီတိ အဘိဓမ္မေ (ဝိဘ။ ၅၂၉) ဂါမာ ‘‘နိက္ခမိတွာ ဗဟိ ဣန္ဒခီလာ, သဗ္ဗမေတံ အရည’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သုတ္တန္တိကပရိယာယေန အာရညကသိက္ခာပဒေ (ပါရာ။ ၆၅၄) ‘‘ပဉ္စဓနုသတိကံ ပစ္ဆိမ’’န္တိ အာဂတံ အာရညိကံ ဘိက္ခုံ သန္ဓာယ။ န ဟိ သော ဝိနယပရိယာယိကေ ‘‘အရညေ ဝသနတော အာရညိကော ပန္တသေနာသနော’’တိ သုတ္တေ ဝုတ္တော။ အယဉ္စ သုတ္တသံဝဏ္ဏနာတိ ဣဓ သဗ္ဗတ္ထ
သုတ္တန္တကထာဝ ပမာဏံ။ တသ္မာ တတ္ထ အာဂတမေဝ လက္ခဏံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘တံ အာရောပိတေန အာစရိယဓနုနာ’’တိအာဒိနာ မိနနဝိဓိံ အာဟ။ တေနေဝ ဟိ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာနယောဝ (မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၂၉၆) ဣဒမေတ္ထ ပမာဏန္တိ စ ဝုတ္တော။
တတော တတော မဂ္ဂန္တိ တတ္ထ တတ္ထ ခုဒ္ဒကမဂ္ဂံ ပိဒဟတိ။ ဓုတင်္ဂသုဒ္ဓိကေန ဓုတင်္ဂသောဓနပသုတေန။ ယထာပရိစ္ဆိန္နေ ကာလေတိ ဥက္ကဋ္ဌဿ တယောပိ ဥတူ, မဇ္ဈိမဿ ဒွေ, မုဒုကဿ ဧကော ဥတု။ တတ္ထပိ ဓုတင်္ဂံ န ဘိဇ္ဇတိ သဥဿာဟတ္တာ။ နိပဇ္ဇိတွာ ဂမိဿာမာတိ စိတ္တဿ သိထိလဘာဝေန ဓုတင်္ဂံ ဘိဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ အရညသညံ မနသိ ကရောန္တောတိ ‘‘အဟံ ဝိဝေကဝါသံ ဝသိဿာမိ, ယထာလဒ္ဓေါဝ ကာယဝိဝေကော သာတ္ထကော ကာတဗ္ဗော’’တိ မနသိကာရသဗ္ဘာဝတော ‘‘ဘဗ္ဗော…ပေ… ရက္ခိတု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အဿ အာရညိကဿ စိတ္တံ န ဝိက္ခိပန္တိ အာပါထမနုပဂမနတော။ ဝိဂတသန္တာသော ဟောတိ ဝိဝေကပရိစယတော။ ဇီဝိတနိကန္တိံ ဇဟတိ ဗဟုပရိဿယေ အရညေ နိဝါသေနေဝ မရဏဘယဿ ဒူရီကရဏတော။ ပဝိဝေကသုခရသံ အဿာဒေတိ အနုဘဝတိ ဇနသံသဂ္ဂါဘာဝတော။ အာရာဓယန္တောတိ အနုနယန္တော။ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပတ္တိယာ ဝိဝေကဿ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော အာရညိကင်္ဂယောဂိနော ဝါဟနသဒိသန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘အဝသေသဓုတာယုဓော’’တိ, အဝသိဋ္ဌဓုတဓမ္မာယုဓောတိ အတ္ထော။
ဣတိ အာရညိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၉။ ရုက္ခမူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၂။ ဆန္နန္တိ ဣဋ္ဌကာဆဒနာဒီဟိ ဆာဒိတံ, အာဝသထန္တိ အတ္ထော။ သီမန္တရိကရုက္ခောတိ ဒွိန္နံ ရာဇူနံ ရဇ္ဇသီမာယ ဌိတရုက္ခော။ တတ္ထ ဟိ တေသံ ရာဇူနံ ဗလကာယော ဥပဂန္တွာ အန္တရန္တရာ ယုဒ္ဓံ ကရေယျ, စောရာပိ ပါရိပန္ထိကာ သမောသရန္တာ ဘိက္ခုဿ သုခေန နိသီဒိတုံ န ဒေန္တိ။ စေတိယရုက္ခော ‘‘ဒေဝတာဓိဋ္ဌိတော’’တိ မနုဿေဟိ သမ္မတရုက္ခော ပူဇေတုံ ဥပဂတေဟိ မနုဿေဟိ အဝိဝိတ္တော ဟောတိ။ နိယျာသရုက္ခော သဇ္ဇရုက္ခာဒိ။ ဝဂ္ဂုလိရုက္ခော ဝဂ္ဂုလိနိသေဝိတော။ သီမန္တရိကရုက္ခာဒယော သပရိဿယာ, ဒုလ္လဘဝိဝေကာ စာတိ အာဟ ‘‘ဣမေ ရုက္ခေ ဝိဝဇ္ဇေတွာ’’တိ။
ပဏ္ဏသဋန္တိ ရုက္ခတော ပတိတပဏ္ဏံ။ ပဋိစ္ဆန္နေ ဌာနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ ရုက္ခမူလိကဘာဝဿ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ။ ဆန္နေ ဝါသကပ္ပနာ ဓမ္မဿဝနာဒီနမတ္ထာယပိ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘‘ဇာနိတွာ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပိတမတ္တေ’’တိ ဝုတ္တံ။
အဘိဏှံ တရုပဏ္ဏဝိကာရဒဿနေနာတိ အဘိက္ခဏံ တရူသု, တရူနံ ဝါ ပဏ္ဏေသု ဝိကာရဿ ခဏဘင်္ဂဿ ဒဿနေန။ သေနာသနမစ္ဆေရကမ္မာရာမတာနန္တိ အာဝါသမစ္ဆရိယနဝကမ္မရတဘာဝါနံ။ ဒေဝတာဟီတိ ရုက္ခဒေဝတာဟိ။ တာပိ ဟိ ရုက္ခဋ္ဌဝိမာနေသု ဝသန္တိယော ရုက္ခေသု ဝသန္တိ။ အယမ္ပိ ရုက္ခေတိ သဟဝါသိတာ။ ဝဏ္ဏိတောတိ ‘‘အပ္ပါနိ စေဝါ’’တိအာဒိနာ ပသံသိတော။ ‘‘ရုက္ခမူလသေနာသနံ နိဿာယ ပဗ္ဗဇ္ဇာ’’တိ (မဟာဝ။ ၇၃, ၁၂၈) ဧဝံ နိဿယောတိ စ ဘာသိတော။ အဘိရတ္တာနိ တရုဏကာလေ, နီလာနိ မဇ္ဈိမကာလေ, ပဏ္ဍူနိ ဇိဏ္ဏကာလေ။ ပတိတာနိ မိလာယနဝသေန။ ဧဝံ ပဿန္တော တရုပဏ္ဏာနိ ပစ္စက္ခတော ဧဝ နိစ္စသညံ ပနူဒတိ ပဇဟတိ, အနိစ္စသညာ ဧဝဿ သဏ္ဌာတိ။ ယသ္မာ ဘဂဝတော ဇာတိဗောဓိဓမ္မစက္ကပဝတ္တနပရိနိဗ္ဗာနာနိ ရုက္ခမူလေယေဝ ဇာတာနိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဗုဒ္ဓဒါယဇ္ဇံ ရုက္ခမူလ္လ’န္တိ။
ဣတိ ရုက္ခမူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၁၀။ အဗ္ဘောကာသိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၃။ ‘‘ရုက္ခမူလံ ပဋိက္ခိပါမီ’’တိ ဧတ္တကေ ဝုတ္တေ ဆန္နံ အပ္ပဋိက္ခိတ္တမေဝ ဟောတီတိ ‘‘ဆန္နဉ္စ ရုက္ခမူလဉ္စ ပဋိက္ခိပါမီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဓုတင်္ဂဿ သဗ္ဗသော ပဋိယောဂိပဋိက္ခေပေန ဟိ သမာဒါနံ ဣဇ္ဈတိ, နော အညထာတိ။ ‘‘ဓမ္မဿဝနာယာ’’တိ ဣမိနာဝ ဓမ္မံ ကထေန္တေနာပိ ဥပေါသထဒိဝသာဒီသု သုဏန္တာနံ စိတ္တာနုရက္ခဏတ္ထံ တေဟိ ယာစိတေန ဆန္နံ ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတိ, ဓမ္မံ ပန ကထေတွာ အဗ္ဘောကာသောဝ ဂန္တဗ္ဗော။ ရုက္ခမူလိကဿာပိ ဧသေဝ နယော။ ဥပေါသထတ္ထာယာတိ ဥပေါသထကမ္မာယ။ ဥဒ္ဒိသန္တေနာတိ ပရေသံ ဥဒ္ဒေသံ ဒေန္တေန။ ဥဒ္ဒိသာပေန္တေနာတိ သယံ ဥဒ္ဒေသံ ဂဏှန္တေန။ မဂ္ဂမဇ္ဈေ ဌိတံ သာလန္တိ သီဟဠဒီပေ ဝိယ မဂ္ဂါ အနောက္ကမ္မ ဥဇုကမေဝ ပဝိသိတဗ္ဗသာလံ။ ဝေဂေန ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ အသာရုပ္ပတ္တာ။ ယာဝ ဝဿူပရမာ ဌတွာ ဂန္တဗ္ဗံ, န တာဝ ဓုတင်္ဂဘေဒေါ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။
ရုက္ခဿ အန္တော နာမ ရုက္ခမူလံ။ ပဗ္ဗတဿ ပန ပဗ္ဘာရသဒိသော ပဗ္ဗတပဒေသော။ အစ္ဆန္နမရိယာဒန္တိ ယထာ ဝဿောဒကံ အန္တော န ပဝိသတိ, ဧဝံ ဆဒနသင်္ခေပေန ဥပရိ အကတမရိယာဒံ။ အန္တော ပန ပဗ္ဘာရဿ ဝဿောဒကံ ပဝိသတိ စေ, အဗ္ဘောကာသသင်္ခေပမေဝါတိ တတ္ထ ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ သာခါမဏ္ဍပေါတိ ရုက္ခသာခါဟိ ဝိရဠစ္ဆန္နမဏ္ဍပေါ။ ပီဌပဋော ခလိတ္ထဒ္ဓသာဋကော။
ပဝိဋ္ဌက္ခဏေ ဓုတင်္ဂံ ဘိဇ္ဇတိ ယထာဝုတ္တပဗ္ဘာရာဒိကေ ဌပေတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဇာနိတွာတိ ဓမ္မဿဝနာဒိအတ္ထံ ဆန္နံ ရုက္ခမူလံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နော ‘‘ဣဒါနိ အရုဏော ဥဋ္ဌဟတီ’’တိ ဇာနိတွာ။ ရုက္ခမူလေပိ ကတ္ထစိ အတ္ထေဝ နိဝါသဖာသုကတာတိ သိယာ တတ္ထ အာသင်္ဂပုဗ္ဗကော အာဝါသပလိဗောဓော, န ပန အဗ္ဘောကာသေတိ ဣဓေဝ အာဝါသပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေါ အာနိသံသော ဝုတ္တော။ ပသံသာယာနုရူပတာတိ အနိကေတာတိ ဝုတ္တပသံသာယ အနာလယဘာဝေန အနုစ္ဆဝိကတာ။ နိဿင်္ဂတာတိ အာဝါသပရိဂ္ဂဟာဘာဝေနေဝ တတ္ထ နိဿင်္ဂတာ။ အသုကဒိသာယ ဝသနဋ္ဌာနံ နတ္ထိ, တသ္မာ တတ္ထ ဂန္တုံ နေဝ သက္ကာတိ ဧဒိသဿ ပရိဝိတက္ကဿ အဘာဝတော စာတုဒ္ဒိသော။ မိဂဘူတေနာတိ ပရိဂ္ဂဟာဘာဝေန မိဂဿ ဝိယ ဘူတေန။ သိတောတိ နိဿိတော။ ဝိန္ဒတီတိ လဘတိ။
ဣတိ အဗ္ဘောကာသိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၁၁။ သောသာနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၄။ န သုသာနန္တိ အသုသာနံ။ အညတ္ထော န-ကာရော, သုသာနလက္ခဏရဟိတံ ဝသနဋ္ဌာနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ န တတ္ထာတိ ‘‘သုသာန’’န္တိ ဝဝတ္ထပိတမတ္တေ ဌာနေ န ဝသိတဗ္ဗံ။ န ဟိ နာမမတ္တေန သုသာနလက္ခဏံ သိဇ္ဈတိ။ တေနာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဈာပိတကာလတော ပန ပဋ္ဌာယ…ပေ… သုသာနမေဝ ဆဝေန သယိတမတ္တာယ သုသာနလက္ခဏပ္ပတ္တိတော။ ဆဝသယနံ ဟိ ‘‘သုသာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။
သောသာနိကေန နာမ အပ္ပကိစ္စေန သလ္လဟုကဝုတ္တိနာ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မိံ ပန ဝသန္တေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဂရုကန္တိ ဒုပ္ပရိဟာရံ။ တမေဝ ဟိ ဒုပ္ပရိဟာရဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ
ဥပ္ပန္နပရိဿယဝိဃာတတ္ထာယာတိ ‘‘သုသာနံ နာမ မနုဿရာဟဿေယျက’’န္တိ စောရာ ကတကမ္မာပိ အကတကမ္မာပိ ဩသရန္တိ, တတ္ထ စောရေသု ဘဏ္ဍသာမိကေ ဒိသွာ ဘိက္ခုသမီပေ ဘဏ္ဍံ ဆဍ္ဍေတွာ ပလာတေသု မနုဿာ ဘိက္ခုံ ‘‘စောရော’’တိ ဂဟေတွာ ပေါထေယျုံ, တသ္မာ ဝိဟာရေ သံဃတ္ထေရံ ဝါ ဂေါစရဂါမေ ရညာ နိယုတ္တံ ရာဇယုတ္တကံ ဝါ အတ္တနော သောသာနိကဘာဝံ ဇာနာပေတွာ ယထာ တာဒိသော, အညော ဝါ ပရိဿယော န ဟောတိ, တထာ အပ္ပမတ္တေန ဝသိတဗ္ဗံ။ စင်္ကမန္တဿ ယဒါ အာဠဟနံ အဘိမုခံ န ဟောတိ, တဒါပိ သံဝေဂဇနနတ္ထံ တတ္ထ ဒိဋ္ဌိ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတုံ ‘‘အဒ္ဓက္ခိကေန အာဠဟနံ ဩလောကေန္တေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဥပ္ပထမဂ္ဂေန ဂန္တဗ္ဗံ အတ္တနော သောသာနိကဘာဝဿ အပါကဋဘာဝတ္ထံ။ အာရမ္မဏန္တိ တသ္မိံ သုသာနေ ‘‘အယံ ဝမ္မိကော, အယံ ရုက္ခော, အယံ ခါဏုကော’’တိအာဒိနာ ဒိဝါယေဝ အာရမ္မဏံ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗံ။ ဘယာနကန္တိ ဘယဇနကံ ဝမ္မိကာဒိံ။ ကေနစိ လေဍ္ဍုပါသာဏာဒိနာ အာသန္နေ ဝိစရန္တီတိ န ပဟရိတဗ္ဗာ။ တိလပိဋ္ဌံ ဝုစ္စတိ ပလလံ။ မာသမိဿံ ဘတ္တံ မာသဘတ္တံ။ ဂုဠာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန တိလသံဂုဠိကာဒိဃနပူဝဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။ ကုလဂေဟံ န ပဝိသိတဗ္ဗန္တိ ပေတဓူမေန ဝါသိတတ္တာ, ပိသာစာနုဗန္ဓတ္တာ စ ကုလဂေဟဿ အဗ္ဘန္တရံ န ပဝိသိတဗ္ဗံ။ ဒေဝသိကံ ဆဝဍာဟော ဓုဝဍာဟော။ မတဉာတကာနံ တတ္ထ ဂန္တွာ ဒေဝသိကံ ရောဒနံ ဓုဝရောဒနံ။ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘ဈာပိတကာလတော ပန ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝုတ္တနယေန။ ‘‘ပစ္ဆိမယာမေ ပဋိက္ကမိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဣစ္ဆိတတ္တာ ‘‘သုသာနံ အဂတဒိဝသေ’’တိ အင်္ဂုတ္တရဘာဏကာ။
သုသာနေ နိစ္စကာလံ သိဝထိကဒဿနေန မရဏဿတိပဋိလာဘော။ တတော ဧဝ အပ္ပမာဒဝိဟာရိတာ။ တတ္ထ ဆဍ္ဍိတဿ မတကဠေဝရဿ ဒဿနေန အသုဘနိမိတ္တာဓိဂမော။ တတော ဧဝ ကာမရာဂဝိနောဒနံ။ ဗဟုလံ သရီရဿ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆဘာဝသလ္လက္ခဏတော အဘိဏှံ ကာယသဘာဝဒဿနံ။ တတော မရဏဿတိပဋိလာဘတော စ သံဝေဂဗဟုလတာ။ ဗျာဓိကာနံ, ဇရာဇိဏ္ဏာနဉ္စ မတာနံ တတ္ထ ဒဿနေန အာရောဂျယောဗ္ဗနဇီဝိတမဒပ္ပဟာနံ။ ခုဒ္ဒကဿ, မဟတော စ ဘယဿ အဘိဘဝနတော ဘယဘေရဝသဟနတာ။ သံဝိဂ္ဂဿ ယောနိသော ပဒဟနံ သမ္ဘဝတီတိ အမနုဿာနံ ဂရုဘာဝနီယတာ။ နိဒ္ဒါဂတမ္ပီတိ သုတ္တမ္ပိ, သုပိနန္တေပီတိ အဓိပ္ပါယော။
ဣတိ သောသာနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၁၂။ ယထာသန္ထတိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၅။ သေနာသနဂါဟဏေ ပရေ ဥဋ္ဌာပေတွာ ဂဟဏံ, ‘‘ဣဒံ သုန္ဒရံ, ဣဒံ န သုန္ဒရ’’န္တိ ပရိတုလယိတွာ ပုစ္ဆနာ, ဩလောကနာ စ သေနာသနလောလုပ္ပံ။ တုဋ္ဌဗ္ဗန္တိ တုဿိတဗ္ဗံ။ ဝိဟာရဿ ပရိယန္တဘာဝေန ဒူရေတိ ဝါ ဗဟူနံ သန္နိပါတဋ္ဌာနာဒီနံ အစ္စာသန္နေတိ ဝါ ပုစ္ဆိတုံ န လဘတိ, ပုစ္ဆနေနပိဿ ဓုတင်္ဂဿ သံကိလိဿနတော။ ဩလောကေတုန္တိ လောလုပ္ပဝသေန ပဿိတုံ။ သစဿ တံ န ရုစ္စတီတိ အဿ ယထာသန္ထတိကဿ တံ ယထာဂါဟိတံ သေနာသနံ အဖာသုကဘာဝေန သစေ န ရုစ္စတိ, မုဒုကဿ အသတိ ရောဂေ ယထာဂါဟိတံ ပဟာယ အညဿ သေနာသနဿ ဂဟဏံ လောလုပ္ပံ, မဇ္ဈိမဿ ဂန္တွာ ဩလောကနာ, ဥက္ကဋ္ဌဿ ပုစ္ဆနာ။ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဥဋ္ဌာပေတွာ ဂဟဏေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။
ဥပဋ္ဌာပနီယာနမ္ပိ အနုဋ္ဌာပနေန သဗြဟ္မစာရီနံ ဟိတေသိတာ။ တာယ ကရုဏာဝိဟာရာနုဂုဏတာ။ သုန္ဒရာသုန္ဒရဝိဘာဂါကရဏတော ဟီနပဏီတဝိကပ္ပပရိစ္စာဂေါ။ တေန တာဒိလက္ခဏာနုဂုဏတာ။ တတော ဧဝ အနုရောဓဝိရောဓပ္ပဟာနံ။ ဒွါရပိဒဟနံ ဩကာသာဒါနတော။ ယထာသန္ထတရာမတန္တိ ယထာဂါဟိတေ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌေ သေနာသနေ အဘိရတဘာဝံ။
ဣတိ ယထာသန္ထတိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
၁၃။ နေသဇ္ဇိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၆။ သေယျန္တိ ဣရိယာပထလက္ခဏံ သေယျံ။ တပ္ပဋိက္ခေပေနေဝ ဟိ တဒတ္ထာ ‘‘မဉ္စော ဘိသီ’’တိ ဧဝမာဒိကာ (စူဠဝ။ ၃၂၁, ၃၂၂) သေယျာ ပဋိက္ခိတ္တာ ဧဝ ဟောန္တိ။ ‘‘နေသဇ္ဇိကော’’တိ စ သယနံ ပဋိက္ခိပိတွာ နိသဇ္ဇာယ ဧဝ ဝိဟရိတုံ သီလမဿာတိ ဣမဿ အတ္ထဿ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္တာ သေယျာ ဧဝေတ္ထ ပဋိယောဂိနီ, န ဣတရေ တထာ အနိဋ္ဌတ္တာ, အသမ္ဘဝတော စ။ ကောသဇ္ဇပက္ခိယော ဟိ ဣရိယာပထော ဣဓ ပဋိယောဂိဘာဝေန ဣစ္ဆိတော, န ဣတရေ။ န စ သက္ကာ ဌာနဂမနေဟိ ဝိနာ နိသဇ္ဇာယ ဧဝ ယာပေတုံ တထာ ပဝတ္တေတုန္တိ သေယျာဝေတ္ထ ပဋိယောဂိနီ။ တေနာဟ ‘‘တေန ပနာ’’တိအာဒိ။ စင်္ကမိတဗ္ဗံ န ‘‘နေသဇ္ဇိကော အဟ’’န္တိ သဗ္ဗရတ္တိံ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ဣရိယာပထန္တရာနုဂ္ဂဟိတော ဟိ ကာယော မနသိကာရက္ခမော ဟောတိ။
စတ္တာရော ပါဒါ, ပိဋ္ဌိအပဿယော စာတိ ဣမေဟိ ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ ပဉ္စင်္ဂေါ။ စတူဟိ အဋ္ဋနီဟိ, ပိဋ္ဌိအပဿယေန စ ပဉ္စင်္ဂေါတိ အပရေ။ ဥဘောသု ပဿေသု ပိဋ္ဌိပဿေ စ ယထာသုခံ အပဿာယ ဝိဟရတော နေသဇ္ဇိကဿ ‘‘အနေသဇ္ဇိကတော ကော ဝိသေသော’’တိ ဂါဟံ နိဝါရေတုံ အဘယတ္ထေရော နိဒဿိတော ‘‘ထေရော အနာဂါမီ ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယီ’’တိ။
ဥပစ္ဆေဒီယတိ ဧတေနာတိ ဥပစ္ဆေဒနန္တိ ဝိနိဗန္ဓုပစ္ဆေဒဿ သာဓကတမဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သဗ္ဗကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂသပ္ပါယတာ အလီနာနုဒ္ဓစ္စပက္ခိကတ္တာ နိသဇ္ဇာယ။ တတော ဧဝ ပါသာဒိကဣရိယာပထတာ။ ဝီရိယာရမ္ဘာနုကူလတာ ဝီရိယသမတာယောဇနဿ အနုစ္ဆဝိကတာ။ တတော ဧဝ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ အနုဗြူဟနတာ။ ပဏိဓာယာတိ ဌပေတွာ။ တနုန္တိ ဥပရိမကာယံ။ ဝိကမ္ပေတီတိ စာလေတိ, ဣစ္ဆာဝိဃာတံ ကရောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝတန္တိ ဓုတင်္ဂံ။
ဣတိ နေသဇ္ဇိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ။
ဓုတင်္ဂပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၇။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ ဝသေန သိယာ ကုသလာနိ, ခီဏာသဝါနံ ဝသေန သိယာ အဗျာကတာနိ။ တတ္ထ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာ ပဋိပတ္တိပူရဏတ္ထံ, ခီဏာသဝါ ဖာသုဝိဟာရတ္ထံ ဓုတင်္ဂါနိ ပရိဟရန္တိ။ အကုသလမ္ပိ ဓုတင်္ဂန္တိ အကုသလစိတ္တေနာပိ ဓုတင်္ဂသေဝနာ အတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ တံ န ယုတ္တံ, ယေန အကုသလစိတ္တေန ပဗ္ဗဇိတဿ အာရညိကတ္တံ, တံ ဓုတင်္ဂံ နာမ န ဟောတိ။ ကသ္မာ? လက္ခဏာဘာဝတော။ ယံ ဟိဒံ ကိလေသာနံ ဓုနနတော ဓုတဿ ပုဂ္ဂလဿ, ဉာဏဿ, စေတနာယ ဝါ အင်္ဂတ္တံ, န တံ အကုသလဓမ္မေသု သမ္ဘဝတိ။ တသ္မာ အရညဝါသာဒိမတ္တေန အာရညိကာဒယော တာဝ ဟောန္တု, အာရညိကင်္ဂါဒီနိ ပန န ဟောန္တီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘န မယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣမာနီတိ ဓုတင်္ဂါနိ။ ဝုတ္တံ ဟေဋ္ဌာ ဝစနတ္ထနိဒ္ဒေသေ။ န စ အကုသလေန ကောစိ ဓုတော နာမ ဟောတိ, ကိလေသာနံ ဓုနနဋ္ဌေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယဿ ဘိက္ခုနော ဧတာနိ သမာဒါနာနိ အင်္ဂါနိ, ဧတေန ပဌမေနာပိ အတ္ထဝိကပ္ပေန ‘‘နတ္ထိ အကုသလံ ဓုတင်္ဂ’’န္တိ ဒဿေတိ။ န စ အကုသလံ ကိဉ္စိ ဓုနာတီတိ အကုသလံ ကိဉ္စိ ပါပံ န စ ဓုနာတိ ဧဝ အပ္ပဋိပက္ခတော။ ယေသံ သမာဒါနာနံ တံ အကုသလံ ဉာဏံ
ဝိယ အင်္ဂန္တိ ကတွာ တာနိ ဓုတင်္ဂါနီတိ ဝုစ္စေယျုံ။ ဣမိနာ ဒုတိယေနာပိ အတ္ထဝိကပ္ပေန ‘‘နတ္ထိ အကုသလံ ဓုတင်္ဂ’’န္တိ ဒဿေတိ။ နာပိ အကုသလန္တိအာဒိ တတိယအတ္ထဝိကပ္ပဝသေန ယောဇနာ။ တသ္မာတိအာဒိ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ နိဂမနံ။
ယေသန္တိ အဘယဂိရိဝါသိကေ သန္ဓာယာဟ။ တေ ဟိ ဓုတင်္ဂံ နာမ ပညတ္တီတိ ဝဒန္တိ။ တထာ သတိ တဿ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ ကိလေသာနံ ဓုနနဋ္ဌောပိ န သိယာ, သမာဒါတဗ္ဗတာ စာတိ တေသံ ဝစနံ ပါဠိယာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ကုသလတ္တိကဝိနိမုတ္တ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ပညတ္တိပက္ခေ ဧတေ ဒေါသာ ဒုန္နိဝါရာ, တသ္မာ တံ တေသံ ဝစနံ န ဂဟေတဗ္ဗံ, ဝုတ္တနယော စေတနာပက္ခောယေဝ ဂဟေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ဧတေ ဓုတဂုဏာ ကုသလတ္တိကေ ပဌမတတိယပဒသင်္ဂဟိတာ, တသ္မာ သိယာ သုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ သမ္ပယုတ္တာ, သိယာ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ, သိယာ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ, သိယာ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာတိ ဧဝံ သေသတိကဒုကပဒေဟိပိ နေသံ ယထာရဟံ သင်္ဂဟော ဝိဘာဝေတဗ္ဗော။
ကာမံ သဗ္ဗောပိ အရဟာ ဓုတကိလေသော, ဣဓ ပန ဓုတင်္ဂသေဝနာမုခေန ကိလေသေ ဝိဓုနိတွာ ဌိတော ခီဏာသဝေါ ‘‘ဓုတကိလေသော ပုဂ္ဂလော’’တိ အဓိပ္ပေတော။ တထာ သဗ္ဗောပိ အရိယမဂ္ဂေါ နိပ္ပရိယာယေန ကိလေသဓုနနော ဓမ္မော, ဝိသေသတော အဂ္ဂမဂ္ဂေါ။ ပရိယာယေန ပန ဝိပဿနာဉာဏာဒိ။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန ဓုတင်္ဂစေတနာသမ္ပယုတ္တဉာဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဓုတံ ဒဿေတွာ ဓုတဝါဒေ ဒဿေတဗ္ဗေ ယသ္မာ ဓုတဝါဒဘေဒေန ဓုတော ဝိယ ဓုတဘေဒေန ဓုတဝါဒေါပိ ဒုဝိဓော, တသ္မာ တေသံ, တဒုဘယပဋိက္ခေပဿ စ ဝသေန စတုက္ကမေတ္ထ သမ္ဘဝတီတိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘အတ္ထိ ဓုတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တယိဒန္တိ နိပါတော, တဿ ‘‘သော အယ’’န္တိ အတ္ထော။ ဓုတဓမ္မာ နာမာတိ ဓုတင်္ဂသေဝနာယ ပဋိပက္ခဘူတာနံ ပါပဓမ္မာနံ ဓုနနဝသေန ပဝတ္တိယာ ‘‘ဓုတော’’တိ လဒ္ဓနာမာယ ဓုတင်္ဂစေတနာယ ဥပကာရကာ ဓမ္မာတိ ကတွာ ဓုတဓမ္မာ နာမ။ အသမ္ပတ္တသမ္ပတ္တေသု ပစ္စယေသု အလုဗ္ဘနာကာရေန ပဝတ္တနတော အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ စ အတ္ထတော အလောဘော။ ပစ္စယဂေဓာဒိဟေတုကာနံ လောလတာဒီနံ သံကိလေသာနံ သမ္မဒေဝ
လိခနတော ဆေဒနတော ဂဏသင်္ဂဏိကာဒိဘေဒတော သံသဂ္ဂတော စိတ္တဿ ဝိဝေစနတော သလ္လေခတာ ပဝိဝေကတာ စ အလောဘော အမောဟောတိ ဣမေသု ဒွီသု ဓမ္မေသု အနုပတန္တိ တဒန္တောဂဓာ တပ္ပရိယာပန္နာ ဟောန္တိ, တဒုဘယဿေဝ ပဝတ္တိဝိသေသဘာဝတော။ ဣမေဟိ ကုသလဓမ္မေဟိ အတ္ထီ ဣဒမတ္ထီ, ယေန ဉာဏေန ပဗ္ဗဇိတေန နာမ ပံသုကူလိကင်္ဂါဒီသု ပတိဋ္ဌိတေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ယထာနုသိဋ္ဌံ ဓုတဂုဏေ သမာဒိယတိ စေဝ ပရိဟရတိ စ, တံ ဉာဏံ ဣဒမတ္ထိတာ။ တေနာဟ ‘‘ဣဒမတ္ထိတာ ဉာဏမေဝါ’’တိ။ ပဋိက္ခေပဝတ္ထူသူတိ ဂဟပတိစီဝရာဒီသု တေဟိ တေဟိ ဓုတင်္ဂေဟိ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဝတ္ထူသု။ လောဘန္တိ တဏှံ။ တေသွေဝ ဝါတိ ပဋိက္ခေပဝတ္ထူသု ဧဝ။ အာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကန္တိ အာရက္ခဒုက္ခပရာဓီနဝုတ္တိစောရဘယာဒိအာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကံ။ အနုညာတာနန္တိ သတ္ထာရာ နိစ္ဆန္ဒရာဂပရိဘောဂဝသေန အနုညာတာနံ သုခသမ္ဖဿအတ္ထရဏပါဝုရဏာဒီနံ။ ပဋိသေဝနမုခေနာတိ ပဋိသေဝနဒွါရေန, တေန လေသေနာတိ အတ္ထော။ အတိသလ္လေခမုခေနာတိ အတိဝိယ သလ္လေခပဋိပတ္တိမုခေန, ဥက္ကဋ္ဌဿ ဝတ္တနကာနမ္ပိ ပဋိက္ခိပနဝသေနာတိ အတ္ထော။
သုခုမကရဏသန္နိဿယော ရာဂေါ ဒုက္ခာယ ပဋိပတ္တိယာ ပတိဋ္ဌံ န လဘတီတိ အာဟ ‘‘ဒုက္ခာပဋိပဒဉ္စ နိဿာယ ရာဂေါ ဝူပသမ္မတီ’’တိ။ သလ္လေခေါ နာမ သမ္ပဇာနဿ ဟောတိ, သတိသမ္ပဇညေ မောဟော အပတိဋ္ဌောဝ အပ္ပမာဒသမ္ဘဝတောတိ ဝုတ္တံ ‘‘သလ္လေခံ နိဿာယ အပ္ပမတ္တဿ မောဟော ပဟီယတီ’’တိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ဓုတင်္ဂေသု။ တတ္ထာတိ အရညရုက္ခမူလေသု။
သီသင်္ဂါနီတိ သီသဘူတာနိ အင်္ဂါနိ, ပရေသမ္ပိ ကေသဉ္စိ နာနန္တရိကတာယ, သုကရတာယ စ သင်္ဂဏှနတော ဥတ္တမင်္ဂါနီတိ အတ္ထော။ အသမ္ဘိန္နင်္ဂါနီတိ ကေဟိစိ သမ္ဘေဒရဟိတာနိ, ဝိသုံယေဝ အင်္ဂါနီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝဍ္ဎတိ ရာဂစရိတဿ မောဟစရိတဿ ဒေါသစရိတဿာပိ, တံ ဧကစ္စံ ဓုတင်္ဂံ သေဝန္တဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဟာယတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ သုကုမာရဘာဝေနလူခပဋိပတ္တိံ အသဟန္တဿ။ ဝဍ္ဎတေဝ မဟာပုရိသဇာတိကဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ န ဝဍ္ဎတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥပနိဿယရဟိတဿ။ ဧကမေဝ ဟိ ဓုတင်္ဂံ ယထာ ကိလေသဓုနနဋ္ဌေန, ဧဝံ စေတနာသဘာဝတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘သမာဒါနစေတနာ’’တိ။
တေရသာပိ ဓုတင်္ဂါနိ သမာဒါယ ပရိဟရန္တာနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝသေန ‘‘ဒွါစတ္တာလီသ ဟောန္တီ’’တိ ဝတွာ ဘိက္ခူနံ တေရသန္နမ္ပိ ပရိဟရဏဿ ဧကဇ္ဈံယေဝ သမ္ဘဝံ ဒဿေတုံ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ဧကပ္ပဟာရေန သဗ္ဗဓုတင်္ဂါနိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ သက္ကောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကထံ အဗ္ဘောကာသေ ဝိဟရန္တဿ ရုက္ခမူလိကင်္ဂံ? ‘‘ဆန္နံ ပဋိက္ခိပါမိ, ရုက္ခမူလိကင်္ဂံ သမာဒိယာမီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၂) ဝစနတော ဆန္နေ အရုဏံ ဥဋ္ဌာပိတမတ္တေ ဓုတင်္ဂံ ဘိဇ္ဇတိ, န အဗ္ဘောကာသေ, တသ္မာ ဘေဒဟေတုနော အဘာဝေန တမ္ပိ အရောဂမေဝ။ တထာ သေနာသနလောလုပ္ပဿ အဘာဝေန ယထာသန္ထတိကင်္ဂန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာရညိကင်္ဂံ ဂဏမှာ ဩဟီယနသိက္ခာပဒေန (ပါစိ။ ၆၉၁-၆၉၂) ပဋိက္ခိတ္တံ, ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂံ အနတိရိတ္တဘောဇနသိက္ခာပဒေန (ပါစိ။ ၂၃၈-၂၄၀)။ ပဝါရိတာယ ဟိ ဘိက္ခုနိယာ အတိရိတ္တံ ကတွာ ဘုဉ္ဇိတုံ န လဗ္ဘတိ။ ကပ္ပိယေ စ ဝတ္ထုသ္မိံ လောလတာပဟာနာယ ဓုတင်္ဂသမာဒါနံ, န အကပ္ပိယေ, သိက္ခာပဒေနေဝ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ အဋ္ဌေဝ ဟောန္တိ ဘိက္ခုနိယာ သံကစ္စိကစီဝရာဒီဟိ သဒ္ဓိံ ပဉ္စပိ တိစီဝရသင်္ခမေဝ ဂစ္ဆန္တီတိ ကတွာ။ ယထာဝုတ္တေသူတိ ဘိက္ခူနံ ဝုတ္တေသု တေရသသု တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနဝိနယကမ္မာဘာဝတော ဌပေတွာ တေစီဝရိကင်္ဂံ ဒွါဒသ သာမဏေရာနံ။ သတ္တာတိ ဘိက္ခုနီနံ ဝုတ္တေသု အဋ္ဌသု ဧကံ ပဟာယ သတ္တ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနဝိနယကမ္မာဘာဝတော။ ‘‘ဌပေတွာ တေစီဝရိကင်္ဂ’’န္တိ ဟိ ဣမံ အနုဝတ္တမာနမေဝ ကတွာ ‘‘သတ္တ သိက္ခမာနသာမဏေရီန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပတိရူပါနီတိ ဥပါသကဘာဝဿ အနုစ္ဆဝိကာနိ။
ဓုတင်္ဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဒုတိယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၃။ ကမ္မဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၈။ အပ္ပိစ္ဆတာဒီဟီတိ အပ္ပိစ္ဆတာသန္တုဋ္ဌိသလ္လေခပဝိဝေကာပစယဝီရိယာရမ္ဘာဒီဟိ။ ပရိယောဒါတေတိ သုဝိသုဒ္ဓေ နိရုပက္ကိလေသေ။ ဣမသ္မိံ သီလေတိ ယထာဝုတ္တေ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေ။ ‘‘စိတ္တံ ဘာဝယ’’န္တိ ဣမမေဝ ဒေသနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အတိသင်္ခေပဒေသိတတ္တာ’’တိ။ ကော သမာဓီတိ သရူပပုစ္ဆာ။ ကေနဋ္ဌေန သမာဓီတိ ကေန အတ္ထေန သမာဓီတိ ဝုစ္စတိ, ‘‘သမာဓီ’’တိ ပဒံ ကံ အဘိဓေယျတ္ထံ နိဿာယ ပဝတ္တန္တိ အတ္ထော။ ကတိဝိဓောတိ ပဘေဒပုစ္ဆာ။
‘‘ကော သမာဓီ’’တိ ကာမဉ္စာယံ သရူပပုစ္ဆာ, ဝိဘာဂဝန္တာနံ ပန သရူပဝိဘာဝနံ ဝိဘာဂဒဿနမုခေနေဝ ဟောတီတိ ဝိဘာဂေါ တာဝ အနဝသေသတော ဒဿေတဗ္ဗော။ တံဒဿနေ စ အယမာဒီနဝေါတိ ဒဿေတုံ ‘‘သမာဓိ ဗဟုဝိဓော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဗဟုဝိဓောတိ ကုသလာဒိဝသေန အနေကဝိဓော။ နာနပ္ပကာရကောတိ အာလမ္ဗနမနသိကာရဆန္ဒပဏိဓိအဓိမောက္ခအဘိနီဟာရသညာနာနတ္တာဒိနာနပ္ပကာရော။ န သာဓေယျာတိ လောကိယသမာဓိဿ ဘာဝနာ ဣဓ အဓိပ္ပေတတ္ထော, တဉ္စ န သာဓေယျ။ ဈာနဝိမောက္ခာဒီသု ဟိ သမာဓိံ ဥဒ္ဓရိတွာ တဿ လဗ္ဘမာနေဟိ ဝိဘာဂေဟိ ဝိဿဇ္ဇနေ ကရိယမာနေ ဈာနဝိဘင်္ဂါဒီသု (ဝိဘ။ ၅၀၈ အာဒယော) အာဂတော သဗ္ဗော သမာဓိပဘေဒေါ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော သိယာ။ တထာ စ သတိ ယွာယံ လောကိယသမာဓိဿ ဘာဝနာဝိဓိ အဓိပ္ပေတော, တဿ ဝိဿဇ္ဇနာယ ဩကာသောဝ န ဘဝေယျ။ ကိဉ္စ ယေနဿ တိကစတုက္ကဈာနိကေန ဟီနာဒိဘေဒဘိန္နေန ပဝတ္တိဝိဘာဂေန ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒိဝသေန နဝဝိဓော, ပဉ္စမဇ္ဈာနိကေန ဝေဟပ္ဖလာဒိဝသေန ဒသဝိဓော ဝါ ဧကာဒသဝိဓော ဝါ ဘဝပ္ပဘေဒေါ နိပ္ပဇ္ဇတိ။ သွာဿ ပဝတ္တိဝိဘာဂေါ အယံ သောတိ နိဒ္ဓါရေတွာ ဝုစ္စမာနော ဝိက္ခေပါယ သိယာ, ယထာ တံ အဝိသယေ။ တေနာဟ ‘‘ဥတ္တရိ စ ဝိက္ခေပါယ သံဝတ္တေယျာ’’တိ။ ကုသလစိတ္တေကဂ္ဂတာတိ ကုသလာ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကလက္ခဏာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ။
စိတ္တစေတသိကာနံ သမံ အဝိသာရဝသေန သမ္ပိဏ္ဍေန္တဿ ဝိယ အာဓာနံ သမာဓာနံ။ အဝိသာရလက္ခဏော ဟိ သမာဓိ, သမ္ပိဏ္ဍနရသော စ။ သမ္မာ အဝိက္ခိပနဝသေန အာဓာနံ သမာဓာနံ။ အဝိက္ခေပလက္ခဏော ဝါ
ဟိ သမာဓိ, ဝိက္ခေပဝိဒ္ဓံသနရသော စာတိ။ သွာယံ ယသ္မာ ဧကာရမ္မဏေ စိတ္တဿ ဌိတိဟေတု, တသ္မာ ‘‘ဌပနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ တထာ ဟေသ ‘‘စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတိ အဝဋ္ဌိတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၅) နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဧကာရမ္မဏဂ္ဂဟဏဉ္စေတ္ထ သမာဓိဿ သန္တာနဋ္ဌိတိဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တထာ ဟိဿ အဋ္ဌကထာယံ ဒီပစ္စိဋ္ဌိတိ နိဒဿိတာ။ အာနုဘာဝေနာတိ ဗလေန, ပစ္စယဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ အဝိက္ခိပမာနာတိ န ဝိက္ခိပမာနာ ဝူပသမမာနာ။ ဥပသမပစ္စုပဋ္ဌာနော ဟိ သမာဓိ။ ဧတေနဿ ဝိက္ခေပပဋိပက္ခတံ ဒဿေတိ။ အဝိပ္ပကိဏ္ဏာတိ အဝိသဋာ။ ဧတေန အဝိသာရလက္ခဏတံ။
သယံ န ဝိက္ခိပတိ, သမ္ပယုတ္တာ ဝါ န ဝိက္ခိပန္တိ ဧတေနာတိ အဝိက္ခေပေါ, သော လက္ခဏံ ဧတဿာတိ အဝိက္ခေပလက္ခဏော။ ဝိက္ခေပံ ဝိဒ္ဓံသေတိ, တထာ ဝါ သမ္ပဇ္ဇတီတိ ဝိက္ခေပဝိဒ္ဓံသနရသော။ ဥဒ္ဓစ္စေ အဝိကမ္ပနဝသေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, သမ္ပယုတ္တာနံ ဝါ တံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ အဝိကမ္ပနပစ္စုပဋ္ဌာနော။ သုခန္တိ နိရာမိသံ သုခံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၉။ အဝိက္ခေပလက္ခဏံ နာမ သမာဓိဿ အာဝေဏိကော သဘာဝေါ, န တေနဿ ကောစိ ဝိဘာဂေါ လဗ္ဘတီတိ အာဟ ‘‘အဝိက္ခေပလက္ခဏေန တာဝ ဧကဝိဓော’’တိ။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ အာရမ္မဏေ အပ္ပေန္တော ဝိယ ပဝတ္တတီတိ ဝိတက္ကော အပ္ပနာ။ တထာ ဟိ သော ‘‘အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၇) နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ တပ္ပမုခတာဝသေန ပန သဗ္ဗသ္မိံ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရေ ဈာနဓမ္မေ ‘‘အပ္ပနာ’’တိ အဋ္ဌကထာဝေါဟာရော။ တထာ တဿ အနုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတေ ပရိတ္တဈာနေ ဥပစာရဝေါဟာရော။ ဂါမာဒီနံ သမီပဋ္ဌာနေ ဂါမူပစာရာဒိသမညာ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ဥပစာရပ္ပနာဝသေန ဒုဝိဓော’’တိ။ ဣဓ ပန သမာဓိဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန လောကောတိ ဝုစ္စတိ ဝဋ္ဋံ, တပ္ပရိယာပန္နတာယ လောကေ နိယုတ္တော, တတ္ထ ဝါ ဝိဒိတောတိ လောကိယော။ တတ္ထ အပရိယာပန္နတာယ လောကတော ဥတ္တရော ဥတ္တိဏ္ဏောတိ လောကုတ္တရော။ ကာမဉ္စေတ္ထ လောကိယသမာဓိ ဘာဝေတဗ္ဗဘာဝေန ဂယှတိ, ဥဘယံ ပန ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ တတော ဣတရံ နိဒ္ဓါရေတုံ ‘‘လောကိယလောကုတ္တရဝသေန ဒုဝိဓော’’တိ ဝုတ္တံ။ သပ္ပီတိကနိပ္ပီတိကဝသေနာတိ သဟ ပီတိယာ ဝတ္တတီတိ သပ္ပီတိကော, ပီတိသမ္ပယုတ္တော။ နတ္ထိ ဧတဿ ပီတီတိ နိပ္ပီတိကော, ပီတိဝိပ္ပယုတ္တော။ တေသံ ဝသေန။ သုခေန သဟ ဧကုပ္ပါဒါဒိဘာဝံ ဂတောတိ
သုခသဟဂတော, သုခသမ္ပယုတ္တောတိ အတ္ထော။ ဥပေက္ခာသဟဂတေပိ ဧသေဝ နယော။ ဥပေက္ခာတိ စေတ္ထ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ အဓိပ္ပေတာ။ သာ ဟိ သုခဒုက္ခာကာရပဝတ္တိံ ဥပေက္ခတိ မဇ္ဈတ္တာကာရသဏ္ဌိတတ္တာ။ သုခသဟဂတ-ပဒေန စေတ္ထ သပ္ပီတိကော, နိပ္ပီတိကေကဒေသော စ သင်္ဂဟိတော, ဥပေက္ခာသဟဂတ-ပဒေန ပန နိပ္ပီတိကေကဒေသောဝါတိ အယမေတေသံ ပဒါနံ ဝိသေသော။
သဘာဝတော, ပစ္စယတော, ဖလတော စ မဇ္ဈိမပဏီတေဟိ နိဟီနော, တေသံ ဝါ ဂုဏေဟိ ပရိဟီနောတိ ဟီနော, အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ပဓာနဘာဝံ နီတော ပဏီတော, ဥဘိန္နံ မဇ္ဈေ ဘဝေါ မဇ္ဈိမော။ သမ္ပယောဂဝသေန ပဝတ္တမာနေန သဟ ဝိတက္ကေန သဝိတက္ကော, သဟ ဝိစာရေန သဝိစာရော, သဝိတက္ကော စ သော သဝိစာရော စာတိ သဝိတက္ကသဝိစာရော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော, အဝိတက္ကာဝိစာရော စ ဂဟိတော။ တတ္ထ ဝိစာရတော ဥတ္တရိ ဝိတက္ကေန သမ္ပယောဂါဘာဝတော အဝိတက္ကော စ သော ဝိစာရမတ္တော စာတိ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော။ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထော ဝါ မတ္တ-သဒ္ဒေါ။ သဝိတက္ကသဝိစာရော ဟိ သမာဓိ ဝိတက္ကဝိသိဋ္ဌေန ဝိစာရေန သဝိစာရော, အယံ ပန ဝိစာရမတ္တေန ဝိတက္ကသင်္ခါတဝိသေသရဟိတေန, တသ္မာ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော။ အထ ဝါ ဘာဝနာယ ပဟီနတ္တာ ဝိတက္ကာဘာဝေနာယံ ဝိစာရမတ္တော, န ဝိစာရတော အညဿ အတ္တနော သမ္ပယုတ္တဓမ္မဿ ကဿစိ အဘာဝါတိ ဒဿေတုံ အဝိတက္က-ဝစနေန ဝိစာရမတ္တ-ပဒံ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ။ ဥဘယရဟိတော အဝိတက္ကာဝိစာရော။ ပီတိသဟဂတာဒိဝသေနာတိ ပီတိသဟဂတသုခသဟဂတဥပေက္ခာသဟဂတဝသေန။ ယဒေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ သုခသဟဂတဒုကေ ဝုတ္တနယမေဝ။ ပဋိပက္ခေဟိ သမန္တတော ခဏ္ဍိတတ္တာ ပရိတ္တော။ ပရိတ္တန္တိ ဝါ အပ္ပမတ္တကံ ဝုစ္စတိ, အယမ္ပိ အပ္ပါနုဘာဝတာယ ပရိတ္တော ဝိယာတိ ပရိတ္တော။ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနတော, ဝိပုလဖလတော, ဒီဃသန္တာနတော စ မဟန္တဘာဝံ ဂတော, မဟန္တေဟိ ဝါ ဥဠာရစ္ဆန္ဒာဒီဟိ ဂတော ပဋိပန္နောတိ မဟဂ္ဂတော။ အာရမ္မဏကရဏဝသေနာပိ နတ္ထိ ဧတဿ ပမာဏကရဓမ္မာ, တေသံ ဝါ ပဋိပက္ခောတိ အပ္ပမာဏော။
ပဋိပဇ္ဇတိ ဈာနံ ဧတာယာတိ ပဋိပဒါ, ပုဗ္ဗဘာဂဘာဝနာ။ ဒုက္ခာ ကိစ္ဆာ ပဋိပဒါ ဧတဿာတိ ဒုက္ခာပဋိပဒေါ။ ပကတိပညာယ အဘိဝိသိဋ္ဌတ္တာ အဘိညာ နာမ အပ္ပနာဝဟာ ဘာဝနာပညာ, ဒန္ဓာ မန္ဒာ အဘိညာ ဧတဿာတိ ဒန္ဓာဘိညော။ ဒုက္ခာပဋိပဒေါ စ သော ဒန္ဓာဘိညော စာတိ
ဒုက္ခာပဋိပဒါဒန္ဓာဘိညော, သမာဓိ။ တဒါဒိဝသေန။ စတုဈာနင်္ဂဝသေနာတိ စတုန္နံ ဈာနာနံ အင်္ဂဘာဝဝသေန, စတုက္ကနယဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ ဟာနဘာဂိယာဒိဝသေနာတိ ဟာနကောဋ္ဌာသိကာဒိဝသေန။
သမာဓိဧကကဒုကဝဏ္ဏနာ
ဆန္နံ အနုဿတိဋ္ဌာနာနန္တိ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီနံ ဆန္နံ အနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနာနံ။ ဣမေသံ ဝသေနာတိ ဣမေသံ ဒသန္နံ ကမ္မဋ္ဌာနာနံ ဝသေန။ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂေ ဧကဂ္ဂတာ’’တိ ဣမိနာ အပ္ပနာယ ဥပကာရကနာနာဝဇ္ဇနုပစာရဿပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, န ဧကာဝဇ္ဇနဿေဝ။ အပ္ပနာသမာဓီနန္တိ ဥပကတ္တဗ္ဗဥပကာရကသမ္ဗန္ဓေ သာမိဝစနံ ‘‘ပုရိသဿ အတ္ထော’’တိအာဒီသု ဝိယ။ ပရိကမ္မန္တိ ဂေါတြဘု။ အပရိတ္တော သမာဓီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တီသု ဘူမီသူတိ ကာမရူပါရူပဘူမီသု။ ကုသလစိတ္တေကဂ္ဂတာယ အဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘အရိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သိယာ သပ္ပီတိကော, သိယာ နိပ္ပီတိကောတိ အနိယမဝစနံ ဥပစာရသမာဓိသာမညေန သဗ္ဗေသမ္ပိ ဝါ ဈာနာနံ နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ဥပစာရသမာဓိ သိယာ သပ္ပီတိကော, သိယာ နိပ္ပီတိကော။ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပန အာဒိတော ဒုကတိကဇ္ဈာနာနံ ဥပစာရသမာဓိ သပ္ပီတိကောဝ, ဣတရေသံ နိပ္ပီတိကောဝ, ဝိသဘာဂဝေဒနဿ စိတ္တဿ အာသေဝနပစ္စယတာဘာဝတော, ဧကဝီထိယံ ဝေဒနာပရိဝတ္တနာဘာဝတော စ။ သိယာ သုခသဟဂတော, သိယာ ဥပေက္ခာသဟဂတောတိ ဧတ္ထာပိ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ပန ‘‘ဒုကတိကဇ္ဈာနာန’’န္တိ ဝုတ္တံ, ဣဓ ‘‘တိကစတုက္ကဇ္ဈာနာန’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
သမာဓိတိကဝဏ္ဏနာ
ပဋိလဒ္ဓမတ္တောတိ အဓိဂတမတ္တော အနာသေဝိတော အဗဟုလီကတော။ သော ဟိ ပရိဒုဗ္ဗလဘာဝေန ဟီနော ဟောတိ။ နာတိသုဘာဝိတောတိ အတိဝိယ ပဂုဏဘာဝံ အပါပိတော။ သုဘာဝိတောတိ သုဋ္ဌု ဘာဝိတော သမ္မဒေဝ ပဂုဏတံ ဥပနီတော။ တေနာဟ ‘‘ဝသိပ္ပတ္တော’’တိ။ ဆန္ဒာဒီနံ ဟီနတာဒိဝသေနာပိ ဣမေသံ ဟီနာဒိတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဟိ ဥဠာရပုညဖလကာမတာဝသေန ပဝတ္တိတော ဟီနော, လောကိယာဘိညာသမ္ပာဒနာယ ပဝတ္တိတော မဇ္ဈိမော, ဝိဝေကကာမတာယ အရိယဘာဝေ ဌိတေန ပဝတ္တိတော
ပဏီတော။ အတ္တဟိတာယ ဘဝသမ္ပတ္တိအတ္ထံ ပဝတ္တိတော ဝါ ဟီနော, ကေဝလံ အလောဘဇ္ဈာသယေန ပဝတ္တိတော မဇ္ဈိမော, ပရဟိတာယ ပဝတ္တိတော ပဏီတော။ ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယေန ဝါ ပဝတ္တိတော ဟီနော, ဝိဝေကဇ္ဈာသယေန ပဝတ္တိတော မဇ္ဈိမော, ဝိဝဋ္ဋဇ္ဈာသယေန လောကုတ္တရပါဒကတ္ထံ ပဝတ္တိတော ပဏီတော။
သဒ္ဓိံ ဥပစာရသမာဓိနာတိ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဈာနာနံ ဥပစာရသမာဓိနာ သဟ။ ဝိတက္ကမတ္တေယေဝ အာဒီနဝံ ဒိသွာတိ ဝိတက္ကေယေဝ ဩဠာရိကတော ဥပဋ္ဌဟန္တေ ‘‘စိတ္တဿ ခေါဘကရဓမ္မော အယ’’န္တိ အာဒီနဝံ ဒိသွာ ဝိစာရဉ္စ သန္တတော မနသိ ကရိတွာ။ တေနာဟ ‘‘ဝိစာရေ အဒိသွာ’’တိ။ တံ သန္ဓာယာတိ တံ ဧဝံ ပဋိလဒ္ဓံ သမာဓိံ သန္ဓာယ။ ဧတံ ‘‘အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော သမာဓီ’’တိ ဒုတိယပဒံ ဝုတ္တံ။ တီသူတိ အာဒိတော တီသု။
တေသွေဝါတိ တေသု ဧဝ စတုက္ကပဉ္စကနယေသု။ တတိယေ စတုတ္ထေတိ စတုက္ကနယေ တတိယေ, ပဉ္စကနယေ စတုတ္ထေတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဝသာနေတိ ဒွီသုပိ နယေသု ပရိယောသာနဇ္ဈာနေ။ ယထာက္ကမံ စတုတ္ထေ, ပဉ္စမေ ဝါ။ ပီတိသုခသဟဂတော ဝါတိ ဧတ္ထာပိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ သတိပိ ပီတိသဟဂတဿာပိ သမာဓိဿ သုခသဟဂတတ္တေ တီဏိပိ ပဒါနိ အသင်္ကရတော ဒဿေတုံ နိပ္ပီတိကသုခတော သပ္ပီတိကသုခဿ ဝိသေသဒဿနတ္ထံ သတ္ထု ပီတိတိကဒေသနာတိ နိပ္ပီတိကဿေဝ သုခဿ ဝသေန သုခသဟဂတော သမာဓိ ဂဟိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဥပစာရဘူမိယန္တိ ဥပစာရဇ္ဈာနသမ္ပယုတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေ။ စိတ္တုပ္ပါဒေါ ဟိ သဟဇာတဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနတာယ ‘‘ဘူမီ’’တိ ဝုစ္စတိ ‘‘သုခဘူမိယံ ကာမာဝစရေ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၉၈၈) ဝိယ။ ပရိတ္တော သမာဓိ ကာမာဝစရဘာဝတော။
သမာဓိစတုက္ကဝဏ္ဏနာ
ပဌမသမန္နာဟာရော ဘာဝနံ အာရဘန္တဿ ‘‘ပထဝီ ပထဝီ’’တိအာဒိနာ ကမ္မဋ္ဌာနေ ပဌမာဘိနိဝေသော။ တဿ တဿ ဈာနဿ ဥပစာရန္တိ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရနိကန္တိအာဒီနံ ဝူပသမေ ထိရဘူတံ ကာမာဝစရဇ္ဈာနံ။ ‘‘ယာဝ အပ္ပနာ’’တိ ဣမိနာ ပုဗ္ဗဘာဂပညာယ ဧဝ အဘိညာဘာဝေါ ဝုတ္တော ဝိယ ဒိဿတီတိ
ဝဒန္တိ။ အပ္ပနာပညာ ပန အဘိညာဝ။ ယဒဂ္ဂေန ဟိ ပုဗ္ဗဘာဂပညာယ ဒန္ဓသီဃတာ, တဒဂ္ဂေန အပ္ပနာပညာယပီတိ။ သမုဒါစာရဂဟဏတာယာတိ သမုဒါစာရဿ ဂဟဏဘာဝေန, ပဝတ္တိဗာဟုလ္လတောတိ အတ္ထော။ အသုခါသေဝနာတိ ကသိရဘာဝနာ။
ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒါဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဘာဝနာဝိဓာနာပရိဟာပနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ အသပ္ပါယသေဝီတိ ဥပစာရာဓိဂမတော ပုဗ္ဗေ အသပ္ပါယသေဝိတာယ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ။ ပစ္ဆာ အသပ္ပါယသေဝိတာယ ဒန္ဓာ အဘိညာ ဟောတိ။ သပ္ပါယသေဝိနောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ ဥပစာရဇ္ဈာနာဓိဂမတော ဩရဘာဂေ။ အပရဘာဂေတိ တတော ဥဒ္ဓံ။ တဿ ဝေါမိဿကတာတိ ယော ပုဗ္ဗဘာဂေ အသပ္ပါယံ သေဝိတွာ အပရဘာဂေ သပ္ပါယသေဝီ, တဿ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ခိပ္ပါဘိညာ။ ဣတရဿ သုခါ ပဋိပဒါ ဒန္ဓာဘိညာ ဟောတိ။ ဧဝံ ပဌမစတုတ္ထာနံ ဝေါမိဿကတာယ ဒုတိယတတိယာတိ အတ္ထော။ အကတပလိဗောဓုပစ္ဆေဒဿ သပရိပန္ထတာယ ပဋိပဒါ ဒုက္ခာ ဟောတိ, ဣတရဿ သုခါ။ အသမ္ပာဒိတအပ္ပနာကောသလ္လဿ ဉာဏဿ အဝိသဒတာယ ဒန္ဓာ အဘိညာ ဟောတိ, ဝိသဒတာယ ခိပ္ပါ အဘိညာ။
တဏှာအဝိဇ္ဇာဝသေနာတိ တဏှာအဝိဇ္ဇာနံ အဘိဘဝါနဘိဘဝဝသေန။ သမထဝိပဿနာဓိကာရဝသေနာတိ သမထဝိပဿနာသု အသတော, သတော စ အဓိကာရဿ ဝသေန။ တဏှာယ သမာဓိဿ ဥဇုပဋိပက္ခတ္တာ သာ သမထပဋိပဒါယ ပရိပန္ထိနီတိ အာဟ ‘‘တဏှာဘိဘူတဿ ဟိ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ ဟောတီ’’တိ။ အဘိဘဝေါ စဿာ ဣတရကိလေသေဟိ အဓိကတာယ အနဘိဘူတဿ တဏှာယာတိ အဓိကာရတော ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တထာ အဝိဇ္ဇာ ပညာယ ဥဇုပဋိပက္ခာတိ တဒဘိဘူတဿ ဒန္ဓာဘိညတာ ဝုတ္တာ။ အကတာဓိကာရောတိ ဘဝန္တရေ အကတပရိစယော ယထာ ပဂုဏံ ကတွာ ဝိဿဋ္ဌဂန္ထော အပ္ပမတ္တကေန ပယောဂေန သုပ္ပဝတ္တိ ဝါစုဂ္ဂတောဝ ဟောတိ, ဧဝံ ပုဗ္ဗေ ကတပရိစယဿ ဘာဝနာ အပ္ပကသိရေနေဝ ဣဇ္ဈတီတိ အာဟ ‘‘ကတာဓိကာရဿ သုခါ’’တိ။ သွာယံ အကတော, ကတော စ အဓိကာရော သမထနိဿိတော ပဋိပဒါယံ ဝုတ္တော သမာဓိပ္ပဓာနတ္တာ ပဋိပဒါယ။ ဝိပဿနာနိဿိတော အဘိညာယံ ဉာဏပ္ပဓာနတ္တာ အပ္ပနာယ။ ကိလေသိန္ဒြိယဝသေနာတိ တိက္ခာတိက္ခာနံ ကိလေသိန္ဒြိယာနံ ဝသေန။ တေနာဟ
‘‘တိဗ္ဗကိလေသဿာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကိလေသာ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော, ဣန္ဒြိယာနိ သဒ္ဓါဒီနိ။
ယထာဝုတ္တာ ပဋိပဒါဘိညာ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာတိ ဓမ္မနိဒ္ဒေသမ္ပိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနမုခေန ဒဿေတုံ ‘‘ယော ပုဂ္ဂလော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အပ္ပဂုဏောတိ န သုဘာဝိတော ဝသီဘာဝံ အပါပိတော။ တေနာဟ ‘‘ဥပရိဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတီ’’တိ။ အယံ ပရိတ္တောတိ အယံ သမာဓိ အပ္ပါနုဘာဝတာယ ပရိတ္တော။ အဝဍ္ဎိတေတိ ဧကင်္ဂုလဒွင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ န ဝဍ္ဎိတေ ယထာဥပဋ္ဌိတေ အာရမ္မဏေ။ ဧကင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ ဟိ ဝဍ္ဎိတံ အပ္ပမာဏမေဝါတိ ဝဒန္တိ။ ‘‘ပဂုဏော သုဘာဝိတော’’တိ ဝတွာ ‘‘ဥပရိဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သက္ကောတီ’’တိ ဣမိနာ ယထာ ပဂုဏောပိ ဥပရိဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ အသက္ကောန္တော သမာဓိ ပရိတ္တောယေဝ ဟောတိ, န အပ္ပမာဏော, ဧဝံ ဉာဏုတ္တရဿ ဧကာသနေနေဝ ဥပရိဈာနနိဗ္ဗတ္တနေနာတိ သုဘာဝိတောပိ ဥပရိဈာနဿ ပစ္စယဘာဝသင်္ခါတာယ သုဘာဝိတကိစ္စသိဒ္ဓိယာ ‘‘အပ္ပမာဏော’’တွေဝ ဝုစ္စတိ။ အပရေ ပန သစေ သုဘာဝိတော ပဂုဏော ဝသီဘာဝံ ပတ္တော ဥပရိဈာနဿ ပစ္စယော အဟောန္တောပိ အပ္ပမာဏော ဧဝ, ပမာဏကရာနံ ရာဂါဒိပဋိပက္ခာနံ သုဝိဒူရဘာဝတောတိ ဝဒန္တိ။ ဝုတ္တလက္ခဏဝေါမိဿတာယာတိ ယော အပ္ပဂုဏော ဥပရိဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ, ဝဍ္ဎိတေ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တော, အယံ ပရိတ္တော အပ္ပမာဏာရမ္မဏော။ ယော ပန ပဂုဏော ဥပရိဈာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သက္ကောတိ, အဝဍ္ဎိတေ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တော, အယံ အပ္ပမာဏော ပရိတ္တာရမ္မဏောတိ ဧဝံ ပဌမစတုတ္ထသမာဓီနံ ဝုတ္တလက္ခဏဿ ဝေါမိဿကဘာဝေန ဒုတိယတတိယသမာဓိသင်္ဂါဟကော ဝေါမိဿကနယော ဝေဒိတဗ္ဗော။
တတောတိ တတော ပဌမဇ္ဈာနတော ဥဒ္ဓံ။ ဝိရတ္တပီတိကန္တိ အတိက္ကန္တပီတိကံ ဝါ ဇိဂုစ္ဆိတပီတိကံ ဝါ။ အဝယဝေါ သမုဒါယဿ အင်္ဂန္တိ ဝုစ္စတိ, ‘‘သေနင်္ဂံ ရထင်္ဂ’’န္တိအာဒီသု ဝိယာတိ အာဟ ‘‘စတုန္နံ ဈာနာနံ အင်္ဂဘူတာ စတ္တာရော သမာဓီ’’တိ။
ဟာနံ ဘဇတီတိ ဟာနဘာဂိယော, ဟာနဘာဂေါ ဝါ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဟာနဘာဂိယော, ပရိဟာနကောဋ္ဌာသိကောတိ အတ္ထော။ အာလယဿ အပေက္ခာယ အပရိစ္စဇနတော ဌိတိံ ဘဇတီတိ ဌိတိဘာဂိယော။ ဝိသေသံ ဘဇတီတိ ဝိသေသဘာဂိယော။ ပစ္စနီကသမုဒါစာရဝသေနာတိ တဿ
တဿ ဈာနဿ ပစ္စနီကာနံ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရာဒီနံ ပဝတ္တိဝသေန။ တဒနုဓမ္မတာယာတိ တဒနုရူပဘူတာယ သတိယာ။ သဏ္ဌာနဝသေနာတိ သဏ္ဌဟနဝသေန ပတိဋ္ဌာနဝသေန။ ‘‘သာ ပန တဒဿာဒသင်္ခါတာ, တဒဿာဒသမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓသင်္ခါတာ ဝါ မိစ္ဆာသတီ’’တိ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၇၉၉) ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သာပေက္ခဿ ဥပရိ ဝိသေသံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ အဝိဂတနိကန္တိကာ တံတံပရိဟရဏသတီတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘သတိယာ ဝါ နိကန္တိယာ ဝါ’’တိ ဝိကပ္ပဝစနဉ္စ ယုတ္တံ ဟောတိ။ ဝိသေသာဓိဂမဝသေနာတိ ဝိသေသာဓိဂမဿ ပစ္စယဘာဝဝသေန, ဝိသေသံ ဝါ အဓိဂစ္ဆတိ ဧတေနာတိ ဝိသေသာဓိဂမော, တဿ ဝသေန။ နိဗ္ဗိဒါသဟဂတသညာမနသိကာရသမုဒါစာရဝသေနာတိ အာဒီနဝဒဿနပုဗ္ဗင်္ဂမနိဗ္ဗိန္ဒနဉာဏသမ္ပယုတ္တသညာယ စ အာဘောဂဿ စ ပဝတ္တိဝသေန။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယတာတိ သစ္စာနံ နိဗ္ဗိဇ္ဈနပက္ခိကတာ ဝိပဿနာယ သံဝတ္တတီတိ အတ္ထော။
ကာမသဟဂတာတိ ကာမာရမ္မဏာ, ကာမသညာဟိ ဝါ ဝေါကိဏ္ဏာ။ အဝိတက္ကသဟဂတာတိ ‘‘ကထံ နု ခေါ မေ အဝိတက္ကံ ဈာနံ ဘဝေယျာ’’တိ ဧဝံ အဝိတက္ကာရမ္မဏာ အဝိတက္ကဝိသယာ။ ကာမဉ္စာယံ ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿာ’’တိအာဒိကော ပါဌော ပညာဝသေန အာဂတော, သမာဓိဿာပိ ပနေတ္ထ သင်္ဂဟော အတ္ထေဝါတိ ဥဒါဟရဏဿ သာတ္ထကတံ ဒဿေတုံ ‘‘တာယ ပန ပညာယ သမ္ပယုတ္တာ သမာဓီပိ စတ္တာရော ဟောန္တီ’’တိ တေသံ ဝသေန ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ အတ္ထော။
ဘာဝနာမယဿ သမာဓိဿ ဣဓာဓိပ္ပေတတ္တာ ဥပစာရေကဂ္ဂတာ ‘‘ကာမာဝစရော သမာဓီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဓိပတိံ ကရိတွာတိ ‘‘ဆန္ဒဝတော စေ သမာဓိ ဟောတိ, မယှမ္ပိ ဧဝံ ဟောတီ’’တိ ဆန္ဒံ အဓိပတိံ, ဆန္ဒံ ဓုရံ ဇေဋ္ဌကံ ပုဗ္ဗင်္ဂမံ ကတွာ။ လဘတိ သမာဓိန္တိ ဧဝံ ယံ သမာဓိံ လဘတိ, အယံ ဝုစ္စတိ ဆန္ဒသမာဓိ, ဆန္ဒာဓိပတိသမာဓီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ဝီရိယသမာဓိအာဒယောပိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
စတုက္ကဘေဒေတိ စတုက္ကဝသေန သမာဓိပ္ပဘေဒနိဒ္ဒေသေ။ အညတ္ထ သမ္ပယောဂဝသေန ဝိစာရေန သဟ ဝတ္တမာနော ဝိတက္ကော ပဉ္စကနယေ ဒုတိယဇ္ဈာနေ ဝိယောဇိတောပိ န သုဋ္ဌု ဝိယောဇိတောတိ, တေန သဒ္ဓိံယေဝ ဝိစာရသမတိက္ကမံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာတိက္ကမေန တတိယ’’န္တိ။
ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ စတုက္ကဘေဒေ ဝုတ္တံ ဒုတိယံ ဈာနန္တိ ယောဇနာ။ ပဉ္စဈာနင်္ဂဝသေနာတိ ပဉ္စန္နံ ဈာနာနံ အင်္ဂဘာဝဝသေန သမာဓိဿ ပဉ္စဝိဓတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၄၀။ ဝိဘင်္ဂေတိ ဉာဏဝိဘင်္ဂေ။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တီနံ သံကိလေသဝေါဒါန’’န္တိ, ဧတ္ထ ‘‘သံကိလေသ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟာနဘာဂိယော ဓမ္မောတိ အပဂုဏေဟိ ပဌမဇ္ဈာနာဒီဟိ ဝုဋ္ဌိတဿ သညာမနသိကာရာနံ ကာမာဒိအနုပက္ခန္ဒနံ။ ဝိသေသဘာဂိယော ဓမ္မောတိ ပဂုဏေဟိ ပဌမဇ္ဈာနာဒီဟိ ဝုဋ္ဌိတဿ သညာမနသိကာရာနံ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိအနုပက္ခန္ဒနံ။ တေနာဟ ‘‘ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘိ’’န္တိအာဒိ။ တဿတ္ထော (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၈၂၈) – အပဂုဏဿ ပဌမဿ ဈာနဿ လာဘီနံ တတော ဝုဋ္ဌိတံ အာရမ္မဏဝသေန ကာမသဟဂတာ ဟုတွာ သညာမနသိကာရာ သမုဒါစရန္တိ စောဒေန္တိ တုဒန္တိ, တဿ ကာမာနုပက္ခန္ဒာနံ သညာမနသိကာရာနံ ဝသေန သာ ပဌမဇ္ဈာနပညာ ဟာယတိ, တသ္မာ ဟာနဘာဂိနီ ပညာ။ အဝိတက္ကသဟဂတာတိ အဝိတက္ကံ ဒုတိယံ ဈာနံ သန္တတော ပဏီတတော မနသိ ကရောတော အာရမ္မဏဝသေန အဝိတက္ကသဟဂတာ သမုဒါစရန္တိ ပဂုဏပဌမဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌိတံ ဒုတိယဇ္ဈာနာဓိဂမတ္ထာယ စောဒေန္တိ တုဒန္တိ, တဿ ဒုတိယဇ္ဈာနာနုပက္ခန္ဒာနံ သညာမနသိကာရာနံ ဝသေန ပဌမဇ္ဈာနပညာ ဝိသေသဘူတဿ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ ဥပ္ပတ္တိယာ ပဒဋ္ဌာနတာယ ဝိသေသဘာဂိနီ ပညာ။ တံသမ္ပယုတ္တော သမာဓိ ဣဓာဓိပ္ပေတော။ ဣမိနာ နယေနာတိ ဣမိနာ ပဌမဇ္ဈာနေ ဝုတ္တေန ဝိဓိနာ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီသုပိ ဟာနဘာဂိယဓမ္မော, ဝိသေသဘာဂိယဓမ္မော စ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဒသပလိဗောဓဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၁။ အရိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တောတိ လောကုတ္တရအပ္ပမာဏအပရိယာပန္နဂ္ဂဟဏေန လောကိယေဟိ အသာဓာရဏတော, သပ္ပီတိကာဒိဂ္ဂဟဏေန သာဓာရဏတော စ အရိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တော သမာဓိ ဝုတ္တော။ ဘာဝိတော ဟောတိ သညာယ သမ္ပယုတ္တတ္တာ။ တန္တိ အရိယမဂ္ဂသမာဓိံ။ ဝိသုန္တိ ပညာဘာဝနာယ ဝိသုံ ကတွာ န ဝဒါမ။
ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနံ ပရိဗုန္ဓေတိ ဥပရောဓေတိ ပဝတ္တိတုံ န ဒေတီတိ ပလိဗောဓော ရ-ကာရဿ လ-ကာရံ ကတွာ, ပရိပန္ထောတိ အတ္ထော။ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာတိ သမာပနေန, သင်္ဂဟဏေန ဝါ ဥပရုန္ဓိတွာ, အပလိဗောဓံ ကတွာတိ အတ္ထော။
အာဝသန္တိ ဧတ္ထာတိ အာဝါသော။ ပရိစ္ဆေဒဝသေန ဝေဏိယတိ ဒိဿတီတိ ပရိဝေဏံ။ ဝိဟာရေ ဘိက္ခူနံ တံ တံ ဝသနဋ္ဌာနံ။ သွာယံ အာဝါသော။ နဝကမ္မာဒီသူတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာဝါသဿ တဒညံ အဘိဝုဒ္ဓိကာရဏံ သင်္ဂဏှာတိ။ ကာရဏေနာတိ ‘‘ဆာယူဒကသမ္ပန္နံ သုလဘဘိက္ခ’’န္တိအာဒိနာ ကာရဏေန။ အပေက္ခဝါတိ သာလယော။
တတြာတိ တသ္မိံ ပလိဗောဓာဘာဝေ။ ပါစီနခဏ္ဍရာဇိန္တိ ပုရတ္ထိမဒိသာယံ ပဗ္ဗတခဏ္ဍာနံ အန္တရေ ဝနရာဇိဋ္ဌာနံ။ ‘‘နာမာ’’တိ ဣမိနာ တဿ ပဒေသဿ အယံ သမညာတိ ဒဿေတိ။ ပဋိသာမိတမေဝါတိ နိစ္စကာလံ ပဋိသာမေတွာဝ ဝိဟာရတော နိက္ခမာမီတိ ဒဿေတိ။ ဓာတုနိဓာနဋ္ဌာနန္တိ ကာယဗန္ဓနဓမ္မကရဏနှာနသာဋိကအက္ခကဓာတုသင်္ခါတာနံ ပရိဘောဂသရီရဓာတူနံ နိဒဟိတဋ္ဌာနံ။ ဤဒိသဿ အယံ ထေရော ဝိယ အလဂ္ဂစိတ္တဿ။ ဧတေန ‘‘ဘိက္ခုနာ နာမ အာဝါသေ ဧဝရူပေန ဘဝိတဗ္ဗ’’န္တိ ဩဝါဒေါ ဒိန္နော ဟောတိ။ ဣတော ပရေသုပိ ဝတ္ထူသု ဧသေဝ နယော။
ကုလန္တိ ကုလဂ္ဂဟဏေန ကုလမနုဿာနံ ဂဟဏံ ဂါမဂ္ဂဟဏေန ဂါမဝါသီနံ ဝိယ။ ဥပဋ္ဌာကကုလမ္ပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ပဂေဝ ဉာတိကုလန္တိ ဒဿေတိ။ ဥဒ္ဒေသတ္ထန္တိ ဥဒ္ဒိသာပနတ္ထံ, ပါဌံ ဥဒ္ဒိသာပေတွာ သဇ္ဈာယိတုန္တိ အတ္ထော။ ဣဓေဝါတိ ဣမသ္မိံယေဝ ပဒေသေ, ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝိဟာရေတိ အတ္ထော။ တံ ဝိဟာရန္တိ တံ ကောရဏ္ဍကဝိဟာရံ။
ဥပဂတောတိ ဝဿံ ဥပဂတော။ သဒါတိ ဂတကာလတော ပဘုတိ ဝိသေသတော ပဝါရိတဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ သဗ္ဗဒါ ဒိဝသေ ဒိဝသေ။ ပရိဒေဝမာနာတိ တံတံဝိလပနဝသေန ဝိဝိဓံ ပရိဒေဝန္တီ။ သဗ္ဗံ ပဝတ္တိန္တိ အတ္တနာ တတ္ထ ဒိဋ္ဌကာလတော ပဋ္ဌာယ ပစ္ဆာ သမာဂမပရိယောသာနံ ဒဟရဿ သဗ္ဗံ ပဝတ္တိံ။
ကာယသက္ခိန္တိ ‘‘ပဿ ဣမ’’န္တိ မုခပဋိဂ္ဂါဟကံ ကတွာ။ ရထဝိနီတပဋိပဒန္တိ ဒသကထာဝတ္ထုကိတ္တနပုဗ္ဗိကံ ရထဝိနီတူပမာဟိ ဝိဘာဝိတံ ရထဝိနီတသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၁။၂၅၂) အာဂတံ သတ္တဝိသုဒ္ဓိပဋိပဒံ။ နာလကပဋိပဒန္တိ ‘‘မောနေယျံ တေ ဥပညိဿ’’န္တိအာဒိနာ (သု။ နိ။ ၇၀၆) သတ္ထာရာ နာလကတ္ထေရဿ ဒေသိတပဋိပဒံ။ တုဝဋကပဋိပဒန္တိ ‘‘မူလံ ပပဉ္စသင်္ခါယာ’’တိအာဒိနာ (သု။ နိ။ ၉၂၂) ဘဂဝတာ ဒေသိတပဋိပဒံ။ တတ္ထ ဟိ ယထာက္ကမံ –
‘‘န မုနီ ဂါမမာဂမ္မ, ကုလေသု သဟသာ စရေ၊
ဃာသေသနံ ဆိန္နကထော, န ဝါစံ ပယုတံ ဘဏေ’’။ (သု။ နိ။ ၇၁၆)၊
‘‘ဂါမေ စ နာဘိသဇ္ဇေယျ, လာဘကမျာ ဇနံ န လပယေယျာ’’တိ။ (သု။ နိ။ ၉၃၅) –
ဧဝမာဒိကာ ပရမပ္ပိစ္ဆကထာ အာဂတာ။ စတုပစ္စယသန္တောသဘာဝနာရာမတာဒီပကန္တိ စီဝရာဒီသု စတူသု ပစ္စယေသု သန္တောသဿ, ဘာဝနာရာမတာယ စ ပကာသကံ။
လဗ္ဘတီတိ လာဘော။ တေနာဟ ‘‘စတ္တာရော ပစ္စယာ’’တိ။ မဟာပရိဝါရေတိ ဝိပုလပရိဝါရေ။ ပိဏ္ဍပါတံ တာဝ ဒေန္တာ ဗုဒ္ဓပူဇာပတ္တစီဝရာဒီနိ တဿ ပရိဝါရာနိ ကတွာ ဒေန္တိ, တထာ စီဝရာဒိဒါနေပိ။ ဗာဟုလ္လိကပိဏ္ဍပါတိကာတိ ပိဏ္ဍပါတိကာ ဟုတွာ ပစ္စယဗာဟုလ္လိကာ။ ဝဒန္တီတိ ပုရိမဒိဝသေ ဘိက္ခာယ အာဟိဏ္ဍနကာလေ ယထာသုတံ ဝဒန္တိ။ နိစ္စဗျာဝဋော ဥပါသကာဒီနံ သင်္ဂဏှနေ။
တဿာတိ ဂဏဿ။ သောတိ ဂဏပလိဗောဓော။ ဧဝန္တိ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေန ဂဏဝါစကဿ ပရိယေသနမ္ပိ လဟုကမေဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ယောဇနတော ပရံ အဂန္တွာ’’တိ။ အတ္တနော ကမ္မန္တိ သမဏဓမ္မမာဟ။
ကတာကတေတိ ကတေ စ အကတေ စ ကမ္မေ ဇာနနဝသေန ဥဿုက္ကံ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ, ကတာကတေတိ ဝါ အပ္ပကေ စ မဟန္တေ စ ကတေ, ယထာ ‘‘ဖလာဖလေ’’တိ။ သစေ ဗဟုံ အဝသိဋ္ဌန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဘာရဟာရာ သံဃကိစ္စပရိဏာယကာ။
ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခောတိ သီဟဠဒီပေ ကိရ ကုလဒါရကာနံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အာဝါဟဝိဝါဟသဒိသာ, တသ္မာ တံ ပရိစ္ဆိန္နဒိဝသံ အတိက္ကမေတုံ န သက္ကာ။ ‘‘သစေ တံ အလဘန္တော န သက္ကောတိ အဓိဝါသေတု’’န္တိအာဒိနာ သမာပနေန ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေါ ဝုတ္တော, ဗျတိရေကတော ပန ‘‘သစေ တံ အလဘန္တော သက္ကောတိ အဓိဝါသေတုံ, အရညံ ပဝိသိတွာ သမဏဓမ္မောဝ ကာတဗ္ဗော’’တိ အယမတ္ထော ဒဿိတောတိ သင်္ဂဟဏေန ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။
တထာတိ ယထာ ဥပဇ္ဈာယော ဂိလာနော ယာဝဇီဝံ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗော, တထာ ဥပသမ္ပာဒိတအန္တေဝါသိကော အတ္တနော ကမ္မဝါစံ ဝတွာ ဥပသမ္ပာဒိတော။
ယော ကောစိ ရောဂေါတိ မူလဘူတော, အနုဗန္ဓော ဝါ အတ္တနော ဥပ္ပန္နော။ အနမတဂ္ဂေတိ အနု အနု အမတဂ္ဂေ အနာဒိမတိ။
‘‘ဂန္ထော’’တိ ဣမိနာ ဂန္ထပလိဗောဓော ဣဓ ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ပရိယတ္တိဟရဏ’’န္တိ။ သဇ္ဈာယာဒီဟီတိ သဇ္ဈာယဓာရဏပရိစယပုစ္ဆာဒီဟိ။ ဣတရဿာတိ အဗျာဝဋဿ။ ယဿ ဂန္ထဓုရံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဌိတဿာပိ ဂန္ထော ဝတ္တတေဝ, န တဿ ဂန္ထော ပလိဗောဓော။ ယထာ တမှိ တမှိ ဝတ္ထုမှိ အာဂတတ္ထေရာနံ, နာပိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဂန္ထပသုတဿ။ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသကော အာဂစ္ဆတိ, သုတ္တပဒေသာနံ ဝါရာနဉ္စ သဒိသတာယ ဗျာမုယှနတော။ ပုန န ဩလောကေဿာမီတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ ဂန္ထဓုရံ ဝိဿဇ္ဇေမီတိ အတ္ထော။
ဂါမဝါသိကတ္ထေရေဟီတိ အနုရာဓပုရဝါသီဟိ။ အနုဂ္ဂဟေတွာတိ အဂ္ဂဟေတွာ တတ္ထ ပရိစယံ အကတွာ။ ပဉ္စနိကာယမဏ္ဍလေတိ ဒီဃာဂမာဒိကေ ပဉ္စပိ နိကာယေ သိက္ခိတပရိသာယ။ ပရိဝတ္တေဿာမီတိ ဝဏ္ဏယိဿာမိ။ သုဝဏ္ဏဘေရိန္တိ သေဋ္ဌဘေရိံ။ ကတမာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟောတိ ကတမေသံ အာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟော, ကေန ပရိဝတ္တီယတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အာစရိယမဂ္ဂေါတိ အာစရိယာနံ ကထာမဂ္ဂေါ။ အတ္တနော အာစရိယာနန္တိ အတ္တနော ကထေတုံ ယုတ္တာနံ အာစရိယာနံ။ သုဝိနိစ္ဆိတာ သဗ္ဗာ တိပိဋကပရိယတ္တိ ဧတသ္မိံ အတ္ထီတိ သဗ္ဗပရိယတ္တိကော, တေပိဋကောတိ အတ္ထော။ ပီဌေ နိသိန္နော တတော ဩတရိတွာ ဘူမိယံ တဋ္ဋိကာယ နိသီဒိတွာ။ ဂတကဿာတိ ပဋိပတ္တိဂမနေန ဂတဿ ဒိဋ္ဌသစ္စဿ။ စီဝရံ ပါရုပိတွာတိ အာစရိယဿ
အပစိတိဒဿနတ္ထံ ပရိမဏ္ဍလံ စီဝရံ ပါရုပိတွာ။ သာဌေယျာဘာဝတော ဥဇု။ ကာရဏာကာရဏဿ အာဇာနနတော အာဇာနီယော။
ပေါထုဇ္ဇနိကာတိ ပုထုဇ္ဇနေ ဘဝါ။ ဒုပ္ပရိဟာရာ ဗဟုပရိဿယတာယ။ တထာ ဟိဿာ ဥတ္တာနသေယျကဒါရကော, တရုဏသဿဉ္စ နိဒဿိတံ။ ဝိပဿနာယ ပလိဗောဓော သမထယာနိကဿ, န ဝိပဿနာယာနိကဿ။ ယေဘုယျေန ဟိ ဈာနလာဘီ သမထယာနိကောဝ ဟောတိ ဝိပဿနာသုခတော။ ဣတရေနာတိ သမထတ္ထိကေန။ အဝသေသာ နဝ ပလိဗောဓာ။
ကမ္မဋ္ဌာနဒါယကဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၂။ ကမ္မဋ္ဌာနေ နိယုတ္တော ကမ္မဋ္ဌာနိကော, ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တော။ တေန ကမ္မဋ္ဌာနိကေန။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ‘‘ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ သဗ္ဗေ ဘိက္ခူ’’တိ ဧဝံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ။ သဟဝါသီနံ ဘိက္ခူနံ။ မုဒုစိတ္တတန္တိ အတ္တနိ မုဒုစိတ္တတံ ဇနေတိ, အယဉ္စ သဟဝါသီနံ စိတ္တမဒ္ဒဝဇနနာဒိအတ္ထော ‘‘မနုဿာနံ ပိယော ဟောတီ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တေန မေတ္တာနိသံသသုတ္တေန (အ။ နိ။ ၁၁။၁၅၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၂၂၊ မိ။ ပ။ ၄။၄။၆) ဒီပေတဗ္ဗော။ အနောလီနဝုတ္တိကော ဟောတိ သမ္မာပဋိပတ္တိယံ။ ဒိဗ္ဗာနိပိ အာရမ္မဏာနိ ပဂေဝ ဣတရာနိ။ သဗ္ဗတ္ထ သဗ္ဗသ္မိံ သမဏကရဏီယေ, သဗ္ဗသ္မိံ ဝါ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂေ။ ပုဗ္ဗာသေဝနဝသေန အတ္ထယိတဗ္ဗံ။ ယောဂဿ ဘာဝနာယ အနုယုဉ္ဇနံ ယောဂါနုယောဂေါ, တဒေဝ ကရဏီယဋ္ဌေန ကမ္မံ, တဿ ယောဂါနုယောဂကမ္မဿ ဌာနံ နိပ္ဖတ္တိဟေတု။
နိစ္စံ ပရိဟရိတဗ္ဗတ္တာတိ သဗ္ဗတ္ထကကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိယ ဧကဒါဝ အနနုယုဉ္ဇိတွာ သဗ္ဗကာလံ ပရိဟရဏီယတ္တာ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ။ ဧဝမာဒိဂုဏသမန္နာဂတန္တိ ပိယဘာဝါဒီဟိ ဂုဏေဟိ သမ္ပန္နံ။ ကလျာဏမိတ္တော ဟိ သဒ္ဓါသမ္ပန္နော ဟောတိ သီလသမ္ပန္နော သုတသမ္ပန္နော စာဂသမ္ပန္နော ဝီရိယသမ္ပန္နော သတိသမ္ပန္နော သမာဓိသမ္ပန္နော ပညာသမ္ပန္နော။ တတ္ထ သဒ္ဓါသမ္ပတ္တိယာ သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ, ကမ္မဖလဉ္စ, တေန သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ ဟေတုဘူတံ သတ္တေသု ဟိတေသိတံ န ပရိစ္စဇတိ။ သီလသမ္ပတ္တိယာ သတ္တာနံ ပိယော ဟောတိ ဂရု ဘာဝနီယော စောဒကော ပါပဂရဟီ ဝတ္တာ ဝစနက္ခမော, သုတသမ္ပတ္တိယာ သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒိပဋိသံယုတ္တာနံ ဂမ္ဘီရာနံ ကထာနံ ကတ္တာ ဟောတိ, စာဂသမ္ပတ္တိယာ အပ္ပိစ္ဆော ဟောတိ သန္တုဋ္ဌော ပဝိဝိတ္တော အသံသဋ္ဌော, ဝီရိယသမ္ပတ္တိယာ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ အတ္တဟိတပရဟိတပဋိပတ္တိယံ,
သတိသမ္ပတ္တိယာ ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ, သမာဓိသမ္ပတ္တိယာ အဝိက္ခိတ္တော သမာဟိတစိတ္တော, ပညာသမ္ပတ္တိယာ အဝိပရီတံ ပဇာနာတိ။ သော သတိယာ ကုသလာကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဂတိယော သမန္နေသမာနော ပညာယ သတ္တာနံ ဟိတာဟိတံ ယထာဘူတံ ဇာနိတွာ သမာဓိနာ တတ္ထ ဧကဂ္ဂစိတ္တော ဟုတွာ ဝီရိယေန သတ္တေ အဟိတံ နိသေဓေတွာ ဟိတေ နိယောဇေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပိယော…ပေ… နိယောဇကောတိ ဧဝမာဒိဂုဏသမန္နာဂတ’’န္တိ။
တံ ပန ကလျာဏမိတ္တံ ပရမုက္ကံသဂတံ ဒဿေတုံ ‘‘မမံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကာရကဘာဝံ ယောဂကမ္မဿ။ ပကာသေတိ အတ္တာနံ ပဋိပတ္တိယာ အမောဃဘာဝဒဿနေန သမုတ္တေဇနာယ, သမ္ပဟံသနာယ စ, နနု ကထေသိ ပဝေဏိပါလနတ္ထန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝရူပေါတိ ပေသလော ဟုတွာ ဗဟုဿုတော။ တန္တိဓရောတိ သုတ္တဓရော တတ္ထ ကေဟိစိပိ အသံဟီရော။ ဝံသာနုရက္ခကောတိ ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓဝံသဿ အနုရက္ခကော။ ပဝေဏိပါလကောတိ ပဝေဏိယာ အာစရိယုဂ္ဂဟဏဿ အနုပါလကော။ အာစရိယမတိကောတိ အာစရိယမတိယံ နိယုတ္တော တဿာ အနတိဝတ္တနတော။ န အတ္တနောမတိံ ပကာသေတိ ကထေတီတိ န အတ္တနောမတိကော, အတ္တနော မတိံ ပဂ္ဂယှ ဝတ္တာ န ဟောတီတိ အတ္ထော။
‘‘ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တခီဏာသဝါဒယော’’တိအာဒိ ဧကစ္စခီဏာသဝတော ဗဟုဿုတောဝ ကမ္မဋ္ဌာနဒါနေ သေယျောတိ ဒဿနတ္ထံ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တခီဏာသဝါဒယောတိ ‘‘ယံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတုကာမော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တခီဏာသဝါဒိကာ။ ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာနံ ဝိသောဓိတတ္တာတိ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော ‘‘ဥဂ္ဂဟော’’တိ လဒ္ဓနာမာယ ကမ္မဋ္ဌာနုပကာရာယ ပါဠိယာ, တဒတ္ထံ ပရိပုစ္ဆနတော ‘‘ပရိပုစ္ဆာ’’တိ လဒ္ဓသမညာယ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာယ စ ဝိသေသတော သောဓိတတ္တာ နိဂ္ဂုမ္ဗံ နိဇ္ဇဋံ ကတွာ ဂဟိတတ္တာ။ ဣတော စိတော စ သုတ္တဉ္စ ကာရဏဉ္စ သလ္လက္ခေတွာတိ ပဉ္စသုပိ နိကာယေသု ဣတော စိတော စ တဿ တဿ ကမ္မဋ္ဌာနဿ အနုရူပံ သုတ္တပဒဉ္စေဝ သုတ္တာနုဂတံ ယုတ္တိဉ္စ သုဋ္ဌု ဥပလက္ခေတွာ။ သပ္ပါယာသပ္ပါယံ ယောဇေတွာတိ ယဿ ကမ္မဋ္ဌာနံ အာစိက္ခတိ, တဿ ဥပကာရာနုပကာရံ ယုတ္တိံ မဂ္ဂနေန ယောဇေတွာ, သမာဒါယ ဝါ သမ္မဒေဝ ဟဒယေ ဌပေတွာတိ အတ္ထော။ မဟာမဂ္ဂံ ဒဿေန္တောတိ ကမ္မဋ္ဌာနဝိဓိံ မဟာမဂ္ဂံ ကတွာ ဒဿေန္တော။
သဗ္ဗတ္ထာတိ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာရေ။ ဝတ္တပဋိပတ္တိံ ကုရုမာနေနာတိ ပဝိဋ္ဌကာလေ အာဂန္တုကဝတ္တံ, နိက္ခမနကာလေ ဂမိကဝတ္တန္တိ ယထာရဟံ တံ တံ ဝတ္တံ ပူရေန္တေန။ သဗ္ဗပါရိဟာရိယတေလန္တိ သဗ္ဗေသံ အင်္ဂါနံ, သဗ္ဗေသံ ဝါ ဘိက္ခူနံ အတ္ထာယ ပရိဟရိတဗ္ဗတေလံ။ ဌပေမီတိ အနုဇာနာပနံ။ ယံ တံ သမ္မာဝတ္တံ ပညတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကဒိဝသံ သာယံ ဝိဿဇ္ဇိတေနာပီတိ ယောဇနာ။ အာရောစေတဗ္ဗံ အာဂမနကာရဏံ။ သပ္ပါယဝေလာ သရီရစိတ္တာနံ ကလ္လသမယော။
စရိယာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၃။ သန္တာနေ ရာဂဿ ဥဿန္နဘာဝေန စရဏံ ပဝတ္တိ ရာဂစရိယာ, သာ သဿတာသယာဒယော ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တထာ ဒေါသစရိယာဒယော။ သံသဂ္ဂေါ သမ္ပယောဂါရဟဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော, ယထာ ‘‘ရာဂမောဟစရိယာ ဒေါသမောဟစရိယာ’’တိအာဒိ။ သန္နိပါတော ဧကသန္တတိပရိယာပန္နတာဝသေန, ယထာ ‘‘ရာဂဒေါသစရိယာ ရာဂဒေါသမောဟစရိယာ’’တိအာဒိ။ ဣမာ ဧဝ ဟိ သန္ဓာယ ‘‘အပရာပိ စတဿော’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာတိ ယထာ ရာဂါဒီနံ, တထာ သဒ္ဓါဒီနံ သံသဂ္ဂသန္နိပါတဝသေန သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိစရိယာ သဒ္ဓါဝိတက္ကစရိယာ ဗုဒ္ဓိဝိတက္ကစရိယာ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝိတက္ကစရိယာတိ။ ဣမာ အပရာပိ စတဿော။ ဧဝန္တိ သံသဂ္ဂသန္နိပါတဝသေန။ သံသဂ္ဂန္တိ သံသဇ္ဇနံ မိဿီကရဏံ ‘‘ရာဂသဒ္ဓါစရိယာ ဒေါသသဒ္ဓါစရိယာ’’တိအာဒိနာ။ အနေကာတိ တေသဋ္ဌိ, တတော အတိရေကာပိ ဝါ, တာ ပန အသမ္မောဟန္တေန သံယုတ္တသုတ္တဋီကာယံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿိတာတိ တတ္ထ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ပကတီ’’တိ ဣမိနာ အသတိ ပဋိပက္ခဘာဝနာယံ တတ္ထ တတ္ထ သန္တာနေ စရိယာယ သဘာဝဘူတတံ ဒဿေတိ။ ဥဿန္နတာ အညဓမ္မေဟိ ရာဂါဒီနံ အဓိကတာ, ယတော ရာဂစရိယာဒီနံ ပစ္စယသမဝါယေ ရာဂါဒယော ဗလဝန္တော ဟောန္တိ, အဘိဏှဉ္စ ပဝတ္တန္တိ။ တာသံ ဝသေနာတိ ဆန္နံ မူလစရိယာနံ ဝသေန ဆဠေဝ ပုဂ္ဂလာ ဟောန္တိ။ အညထာ အနေကပုဂ္ဂလာ သိယုံ, တထာ စ သတိ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓိ စ န သိယာတိ အဓိပ္ပါယော။
သဒ္ဓါ ဗလဝတီ ဟောတိ ရာဂုဿန္နေ သန္တာနေ တဒနုဂုဏဿ ဓမ္မဿ နိယောဂတော အဓိကဘာဝသမ္ဘဝတော။ တေနာဟ ‘‘ရာဂဿ အာသန္နဂုဏတ္တာ’’တိ, သိနေဟပရိယေသနာပရိစ္စဇနေဟိ သဘာဂဓမ္မတ္တာတိ အတ္ထော။ သဘာဂေါ ဟိ ဒူရေပိ အာသန္နေယေဝါတိ သဘာဂတာလက္ခဏမိဓ အာသန္နဂ္ဂဟဏံ။ တတ္ထ သဒ္ဓါယ သိနိယှနံ ပသာဒဝသေန အကာလုဿိယံ
အလူခတာ, ရာဂဿ ပန ရဉ္ဇနဝသေန။ သဒ္ဓါယ ပရိယေသနံ အဓိမုစ္စနဝသေန တန္နိန္နတာ, ရာဂဿ တဏှာယနဝသေန။ သဒ္ဓါယ အပရိစ္စဇနံ ဩကပ္ပနဝသေန အနုပက္ခန္ဒနံ, ရာဂဿ အဘိသင်္ဂဝသေနာတိ ဧဝံ ဘိန္နသဘာဝါနမ္ပိ တေသံ ယထာ အလူခတာဒိသာမညေန သဘာဂတာ, ဧဝံ တံသမင်္ဂီနမ္ပိ ပုဂ္ဂလာနန္တိ အာဟ ‘‘ရာဂစရိတဿ သဒ္ဓါစရိတော သဘာဂေါ’’တိ။
ပညာ ဗလဝတီ ဟောတိ ဒေါသုဿန္နေ သန္တာနေ တဒနုဂုဏဿ ဓမ္မဿ နိယောဂတော အဓိကဘာဝသမ္ဘဝတော။ တေနာဟ ‘‘ဒေါသဿ အာသန္နဂုဏတ္တာ’’တိ, အနလ္လီယနပရိယေသနပရိဝဇ္ဇနေဟိ သဘာဂဓမ္မတ္တာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ပညာယ အာရမ္မဏဿ အနလ္လီယနံ တဿ ယထာသဘာဝါဝဗောဓဝသေန ဝိသံသဋ္ဌတာ, ဒေါသဿ ပန ဗျာပဇ္ဇနဝသေန။ ပညာယ ပရိယေသနံ ယထာဘူတဒေါသပဝိစယော, ဒေါသဿ အဘူတဒေါသနိဇိဂီသာ။ ပညာယ ပရိဝဇ္ဇနံ နိဗ္ဗိန္ဒနာဒိဝသေန ဉာဏုတြာသော, ဒေါသဿ အဟိတာဓာနဝသေန ဆဍ္ဍနန္တိ ဧဝံ ဘိန္နသဘာဝါနမ္ပိ တေသံ ယထာ အနလ္လီယနာဒိသာမညေန သဘာဂတာ, ဧဝံ တံသမင်္ဂီနမ္ပိ ပုဂ္ဂလာနန္တိ အာဟ ‘‘ဒေါသစရိတဿ ဗုဒ္ဓိစရိတော သဘာဂေါ’’တိ။
အန္တရာယကရာ ဝိတက္ကာတိ မိစ္ဆာဝိတက္ကာ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ မောဟုဿန္နေ သန္တာနေ တဒနုဂုဏဿ ဓမ္မဿ ယေဘုယျေန ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘မောဟဿ အာသန္နလက္ခဏတ္တာ’’တိ, အနဝဋ္ဌာနစဉ္စလဘာဝေဟိ သဘာဂဓမ္မတ္တာတိ အတ္ထော။ တတ္ထ ဝိတက္ကဿ အနဝဋ္ဌာနံ ပရိကပ္ပဝသေန သဝိပ္ဖါရတာယ, မောဟဿ သမ္မူဠှတာဝသေန ဗျာကုလတာယ။ တထာ ဝိတက္ကဿ လဟုပရိဝိတက္ကနေန တဒင်္ဂစလတာယ စဉ္စလတာ, မောဟဿ အနောဂါဠှတာယာတိ ဧဝံ ဘိန္နသဘာဝါနမ္ပိ တေသံ ယထာ အနဝဋ္ဌာနာဒိသာမညေန သဘာဂတာ, ဧဝံ တံသမင်္ဂီနမ္ပိ ပုဂ္ဂလာနန္တိ အာဟ ‘‘မောဟစရိတဿ ဝိတက္ကစရိတော သဘာဂေါ’’တိ။
တဏှာ ရာဂေါယေဝ သဘာဝတော, တသ္မာ ရာဂစရိယာဝိနိမုတ္တာ တဏှာစရိယာ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ တံသမ္ပယုတ္တောတိ တေန ရာဂေန သမ္ပယုတ္တော, ဒေါသာဒယော ဝိယ တေန ဝိပ္ပယုတ္တော နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ တဒုဘယန္တိ တဏှာမာနဒွယံ။ နာတိဝတ္တတီတိ သဘာဝတော, သမ္ပယောဂဝသေန စ န အတိက္ကမိတွာ ဝဋ္ဋတိ။ ကာမဉ္စေတ္ထ ယထာ ရာဂဒေါသေဟိ သမ္ပယောဂဝသေန
သဟ ဝတ္တမာနဿပိ မောဟဿ ဥဿန္နတာဝသေန ဝိသုံ စရိယာဘာဝေါ, န ကေဝလံ မောဟဿေဝ, တထာ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝိတက္ကာနံ။ ဧဝံ ရာဂေန သတိပိ သမ္ပယောဂေ မာနဿာပိ ဝိသုံ စရိယာဘာဝေါ ယုတ္တော သိယာ, ဧဝံ သန္တေပိ ရာဂပဋိဃမာနဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဝိဇ္ဇာနံ ဝိယ အနုသယဋ္ဌော ဣမေသံ ရာဂါဒီနံယေဝ အာဝေဏိကော စရိယဋ္ဌောတိ, နတ္ထေဝ မာနစရိယာ။ ယတော စရိယာ ‘‘ပကတီ’’တိ ဝုတ္တာ။ ပကတိ စ သဘာဝေါတိ။ ဧတေနေဝ ဒိဋ္ဌိယာပိ ဝိသုံ စရိယာဘာဝါဘာဝေါ သံဝဏ္ဏိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အဋ္ဌကထာယံ ပန မောဟစရိယန္တောဂဓာဝ ဒိဋ္ဌိစရိယာတိ ဒဿေတုံ ‘‘မောဟနိဒါနတ္တာ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ စ-သဒ္ဒေန သမ္ပယောဂံ သမုစ္စိနောတိ မောဟနိဒါနတ္တာ, မောဟသမ္ပယုတ္တတ္တာ စာတိ။
ဋ္ဌ ၄၄။ ကိံ သပ္ပါယန္တိ ကီဒိသံ သေနာသနာဒိသပ္ပါယံ။ ပုဗ္ဗာစိဏ္ဏံ ပုရိမဇာတီသု အာစရိတံ။ ဧကစ္စေတိ ဥပတိဿတ္ထေရံ သန္ဓာယာဟ။ တေန ဟိ ဝိမုတ္တိမဂ္ဂေ တထာ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗေ ကိရာတိ ကိရ-သဒ္ဒေါ အရုစိသူစနတ္ထော။ ဣဋ္ဌပ္ပယောဂေါ မနာပကိရိယာ။ သုဘကမ္မဗဟုလော ယေဘုယျေန သောဘနကမ္မကာရီ။ န သဗ္ဗေ ရာဂစရိတာ ဧဝ ဟောန္တိ, အလုဒ္ဓါနမ္ပိ ပုဗ္ဗေ ဣဋ္ဌပ္ပယောဂသုဘကမ္မဗဟုလတာသမ္ဘဝတော, သဂ္ဂါ စဝိတွာ ဣဓူပပတ္တိသမ္ဘဝတော စ။ ဧတေန အသတိ ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမေ ယထာဝုတ္တကာရဏမတ္တေန န တေသံ လုဒ္ဓတာ, လုဒ္ဓဘာဝဟေတုကာ စ ရာဂစရိယာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။
ဣတရေတိ ဆေဒနာဒိကမ္မဗဟုလာ နိရယာဒိတော ဣဓူပပန္နာ စ န သဗ္ဗေ ဒေါသမောဟစရိတာ ဧဝ ဟောန္တီတိ ယောဇနာ။ ဣဓာပိ ယထာဝုတ္တကာရဏဿ ကောဓနဘာဝေ, မူဠှဘာဝေ စ အနေကန္တိကတ္တာ ဒေါသမောဟစရိတတာယပိ အနေကံသိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဓာတူနံ ဥဿဒနိယမော ယဒိ ပမာဏတော, သော နတ္ထိ, အထ သာမတ္ထိယတော, သောပိ ဧကံသိကော န ဥပလဗ္ဘတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာဝုတ္တေနေဝ နယေန ဥဿဒနိယမော နာမ နတ္ထီ’’တိ။ တတ္ထ ယထာဝုတ္တေနေဝါတိ ‘‘ဒွိန္နံ ပန ဓာတူန’’န္တိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေနေဝ။ ဒေါသနိယမေတိ သေမှာဒိဒေါသာဓိကတာယ ရာဂါဒိစရိတော ဟောတီတိ ဒေါသဝသေန စရိယာနိယမေ ‘‘သေမှာဓိကော ရာဂစရိတော’’တိ ဝတွာ ပုန ‘‘သေမှာဓိကော မောဟစရိတော’’တိ, ‘‘ဝါတာဓိကော မောဟစရိတော’’တိ ဝတွာ ပုန ‘‘ဝါတာဓိကော ရာဂစရိတော’’တိ စ ဝုတ္တတ္တာ တမ္ပိ ဒေါသဝသေန နိယမဝစနံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓမေဝ။
အပရိစ္ဆိန္နဝစနန္တိ ပရိစ္ဆေဒကာရိကာယ ပညာယ န ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဝုတ္တဝစနံ, အနုပပရိက္ခိတဝစနန္တိ အတ္ထော။
ဥဿဒကိတ္တနေတိ ဝိပါကကထာယံ ဂဟိတဥဿဒကိတ္တနေ။ ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမေနာတိ ပုရိမဘဝေ ပဝတ္တလောဘာဒိဟေတုနိယာမေန။ နိယာမောတိ စ တေသံယေဝ လောဘာဒီနံ ပဋိနိယတော လုဗ္ဘနာဒိသဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ လောဘော ဥဿဒေါ ဧတေသန္တိ လောဘုဿဒါ, ဥဿန္နလောဘာ, လောဘာဓိကာတိ အတ္ထော။ အမောဟုဿဒါ စာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန ယေ ဣမေ လောဘုဿဒတာဒီနံ ပစ္စေကံ ဝေါမိဿတော စ စုဒ္ဒသ ပဘေဒါ ဣစ္ဆိတာ, တေ အနဝသေသတော သမ္ပိဏ္ဍေတိ ယထာဝုတ္တေသု ဆသွေဝ တေသံ အန္တောဂဓတ္တာ။ ဖလဘူတာ စေတ္ထ လောဘုဿဒတာဒယော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဣဒါနိ တံ နေသံ လောဘုဿဒတာဒီနံ ပစ္စေကံ ဝေါမိဿကတာဒိံ ဝိဘာဂေန ဒဿေတုံ ‘‘ယဿ ဟီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ကမ္မာယူဟနက္ခဏေတိ ကမ္မကရဏဝေလာယံ။ လောဘော ဗလဝါတိ လောဘော တဇ္ဇာယ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ သာမတ္ထိယတော အဓိကော ဟောတိ။ အလောဘော မန္ဒောတိ တပ္ပဋိပက္ခော အလောဘော ဒုဗ္ဗလော။ ကထံ ပနေတေ လောဘာလောဘာ အညမညံ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတာ ဧကက္ခဏေ ပဝတ္တန္တီတိ? န ခေါ ပနေတံ ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ‘‘ဧကက္ခဏေ ပဝတ္တန္တီ’’တိ။ နိကန္တိက္ခဏံ ပန အာယူဟနပက္ခိယမေဝ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။ ပရိယာဒါတုန္တိ အဘိဘဝိတုံ န သက္ကောတိ။ ယော ဟိ ‘‘ဧဝံသုန္ဒရံ ဧဝံဝိပုလံ ဧဝံမဟဂ္ဃဉ္စ န သက္ကာ ဒါတု’’န္တိအာဒိနာ အမုတ္တစာဂတာဒိဝသေန ပဝတ္တာယ စေတနာယ သမ္ပယုတ္တော အလောဘော, သော သမ္မဒေဝ လောဘံ ပရိယာဒါတုံ န သက္ကောတိ။ ဒေါသမောဟာနံ အနုပ္ပတ္တိယာ, တာဒိသပစ္စယလာဘေန စ အဒေါသာမောဟာ ဗလဝန္တော။ တသ္မာတိ လောဘာဒေါသာမောဟာနံ ဗလဝဘာဝတော, အလောဘဒေါသမောဟာနဉ္စ ဒုဗ္ဗလဘာဝတောတိ ဝုတ္တမေဝ ကာရဏံ ပစ္စာမသတိ။ သောတိ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော။ တေန ကမ္မေနာတိ တေန လောဘာဒိဥပနိဿယဝတာ ကုသလကမ္မုနာ။ သုခသီလောတိ သခိလော။ တမေဝတ္ထံ ‘‘အက္ကောဓနော’’တိ ပရိယာယေန ဝဒတိ။
ပုရိမနယေနေဝါတိ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယာနုသာရေန မန္ဒာ အလောဘာဒေါသာ လောဘဒေါသေ ပရိယာဒါတုံ န သက္ကောန္တိ, အမောဟော ပန ဗလဝါ မောဟံ ပရိယာဒါတုံ သက္ကောတီတိ ဧဝံ တတ္ထ တတ္ထ ဝါရေ ယထာရဟံ
အတိဒေသတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒုဋ္ဌောတိ ကောဓနော။ ဒန္ဓောတိ မန္ဒပညော။ သီလကောတိ သုခသီလော။
ဧတ္ထ စ လောဘဝသေန, ဒေါသမောဟလောဘဒေါသလောဘမောဟဒေါသမောဟလောဘဒေါသမောဟဝသေနာတိ တယော ဧကကာ, တယော ဒုကာ, ဧကော တိကောတိ လောဘာဒိဥဿဒဝသေန အကုသလပက္ခေယေဝ သတ္တ ဝါရာ, တထာ ကုသလပက္ခေ အလောဘာဒိဥဿဒဝသေနာတိ စုဒ္ဒသ ဝါရာ လဗ္ဘန္တိ။ တတ္ထ အလောဘဒေါသာမောဟာ, အလောဘာဒေါသမောဟာ, အလောဘဒေါသမောဟာ ဗလဝန္တောတိ အာဂတေဟိ ကုသလပက္ခေ တတိယဒုတိယပဌမဝါရေဟိ ဒေါသုဿဒမောဟုဿဒဒေါသမောဟုဿဒဝါရာ ဂဟိတာ ဧဝ ဟောန္တိ, တထာ အကုသလပက္ခေ လောဘာဒေါသမောဟာ, လောဘဒေါသာမောဟာ, လောဘာဒေါသာမောဟာ ဗလဝန္တောတိ အာဂတေဟိ တတိယဒုတိယပဌမဝါရေဟိ အဒေါသုဿဒအမောဟုဿဒအဒေါသာမောဟုဿဒဝါရာ ဂဟိတာ ဧဝါတိ အကုသလကုသလပက္ခေသု တယော တယော ဝါရေ အန္တောဂဓေ ကတွာ အဋ္ဌေဝ ဝါရာ ဒဿိတာ။ ယေ ပန ဥဘယေသံ မိဿတာဝသေန လောဘာလောဘုဿဒဝါရာဒယော အပရေ ဧကူနပညာသ ဝါရာ ဒဿေတဗ္ဗာ, တေ အလဗ္ဘနတော ဧဝ န ဒဿိတာ။ န ဟိ ဧကသ္မိံ သန္တာနေ အန္တရေန အဝတ္ထန္တရံ ‘‘လောဘော စ ဗလဝါ, အလောဘော စာ’’တိအာဒိ ယုဇ္ဇတီတိ, ပဋိပက္ခဝသေန ဝါ ဟိ ဧတေသံ ဗလဝဒုဗ္ဗလဘာဝေါ, သဟဇာတဓမ္မဝသေန ဝါ။ တတ္ထ လောဘဿ တာဝ ပဋိပက္ခဝသေန အလောဘေန အနဓိဘူတတာယ ဗလဝဘာဝေါ, တထာ ဒေါသမောဟာနံ အဒေါသာမောဟေဟိ။ အလောဘာဒီနံ ပန လောဘာဒိအဘိဘဝနတော, သဗ္ဗေသဉ္စ သမာနဇာတိယမဘိဘုယျ ပဝတ္တိဝသေန သဟဇာတဓမ္မတော ဗလဝဘာဝေါ။ တေန ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘လောဘော ဗလဝါ အလောဘော မန္ဒော, အဒေါသာမောဟာ ဗလဝန္တော ဒေါသမောဟာ မန္ဒာ’’တိ။ သော စ နေသံ မန္ဒဗလဝဘာဝေါ ပုရိမူပနိဿယတော တထာ အာသယဿ ပရိဘာဝိတတာယ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ယော လုဒ္ဓေါတိ ဝုတ္တောတိ ယော ဥဿဒကိတ္တနေ ‘‘လုဒ္ဓေါ’’တိ ဝုတ္တော, အယံ ဣဓ စရိယာဝိစာရေ ‘‘ရာဂစရိတော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဒုဋ္ဌဒန္ဓာတိ ‘‘ဒုဋ္ဌော, ဒန္ဓော’’တိ စ ဝုတ္တာ ယထာက္ကမံ ဒေါသမောဟစရိတာ။ ပညဝါတိ သာတိသယံ သပ္ပညော။ ယတော သဒ္ဓါဝိတက္ကေသု ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ ဗုဒ္ဓိစရိတောတိ ဝုစ္စတိ။
အလောဘာဒေါသာနံ ဗလဝဘာဝေါ သဒ္ဓူပနိဿယတာယ ဝိနာ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အလုဒ္ဓအဒုဋ္ဌာ ပသန္နပကတိတာယ သဒ္ဓါစရိတာ’’တိ။
အယဉ္စ နယော သာဓာရဏတော ဝုတ္တောတိ နိဗ္ဗတ္တိတပုဗ္ဗဟေတုနိယာမဝသေနေဝ ဗုဒ္ဓိစရိတာဒိကေပိ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အမောဟပရိဝါရေနာတိ အမောဟပရိက္ခိတ္တေန, ဥပနိဿယတော သမ္ပယောဂတော စ ပညာယ အဘိသင်္ခတေနာတိ အတ္ထော။ သေသပဒတ္တယေပိ ဧသေဝ နယော။ လောဘာဒိနာ ဝေါမိဿပရိဝါရေနာတိ ဧတ္ထ လောဘမောဟာဒိနာ အညမညအဝိရုဒ္ဓဝေါမိဿပရိဝါရေနာတိ အတ္ထော။ အဝိရောဓော စ ယုဂဂ္ဂါဟဝသေန အပ္ပဝတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တထာ ဟိ သဒ္ဓါနုသာရိဓမ္မာနုသာရိဂေါတ္တာနိ အညမညမ္ပိ ဘိန္နသဘာဝါနေဝ။ ဧကံသေန စ မိဿကစရိယာပိ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗာ ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမေန စရိယာသိဒ္ဓိတော။ တထာ စေဝ ဥဿဒကိတ္တနံ ပဝတ္တံ ယထာရဟံ လောဘာလောဘာဒီနံ ဝိပါကဿ ပစ္စယဘာဝတော။ တေနာဟ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ (ပဋိ။ မ။ ၁။၂၃၂) –
‘‘ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တေ ကတမေသံ အဋ္ဌန္နံ ဟေတူနံ ပစ္စယာ ဥပပတ္တိ ဟောတိ? ကုသလကမ္မဿ ဇဝနက္ခဏေ တယော ဟေတူ ကုသလာ တသ္မိံ ခဏေ ဇာတစေတနာယ သဟဇာတပစ္စယာ ဟောန္တိ, တေန ဝုစ္စတိ ကုသလမူလပစ္စယာပိ သင်္ခါရာ။ နိကန္တိက္ခဏေ ဒွေ ဟေတူ အကုသလာ တသ္မိံ ခဏေ ဇာတစေတနာယ သဟဇာတပစ္စယာ ဟောန္တိ, တေန ဝုစ္စတိ အကုသလမူလပစ္စယာပိ သင်္ခါရာ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ တယော ဟေတူ အဗျာကတာ တသ္မိံ ခဏေ ဇာတစေတနာယ သဟဇာတပစ္စယာ ဟောန္တိ, တေန ဝုစ္စတိ နာမရူပပစ္စယာပိ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာပိ နာမရူပ’’န္တိ –
အာဒိ။ ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမေန စ ယထာ တိဟေတုကဿ ပညာဝေယျတ္တိယံ, န တထာ ဒုဟေတုကဿ။ ယထာ စ ဒုဟေတုကဿ ဣတိကတ္တဗ္ဗတာ နေပက္ကံ, န တထာ အဟေတုကဿ။ ဧဝံ လောဘုဿဒါဒယော ပုဂ္ဂလာ ရာဂစရိတာဒယော ဟောန္တီတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗန္တိ။ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ နိဂမဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝံ လောဘာဒီသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၄၅။ တတြာတိ တသ္မိံ ပုစ္ဆာဝစနေ။ နယောတိ ဇာနနနယော။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန ဝုတ္တောပိ အတ္ထော ဓမ္မမုခေနေဝ ပညာယတီတိ ဓမ္မာဓိဋ္ဌာနေနာဟ ‘‘စရိယာယော ဝိဘာဝယေ’’တိ။ ပကတိဂမနေနာတိ အကိတ္တိမေန သဘာဝဂမနေန။ စာတုရိယေနာတိ စာတုရဘာဝေန သိင်္ဂါရေန။ ဥက္ကုဋိကန္တိ အသမ္ဖုဋ္ဌမဇ္ဈံ။ ခဏန္တော ဝိယာတိ ဘူမိံ ခဏန္တော ဝိယ။ အနုကဍ္ဎိတန္တိ ပါဒနိက္ခေပသမယေ ကဍ္ဎန္တော ဝိယ ပါဒံ နိက္ခိပတိ။ တေနဿ ပဒံ အနုကဍ္ဎိတံ ပစ္ဆတော အဉ္ဆိတံ ဟောတိ။ ပရိဗျာကုလာယာတိ ပရိတော အာလုဠိတာယ။ ဆမ္ဘိတော ဝိယာတိ ဝိတ္ထာယန္တော ဝိယ။ ဘီတော ဝိယာတိ ကေစိ။ သဟသာနုပီဠိတန္တိ အဂ္ဂပါဒေန, ပဏှိယာ စ သဟသာဝ သန္နိရုဇ္ဈိတံ။ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒဿာတိ ဝိနိဝဋ္ဋစ္ဆဒနဿ ပဟီနကိလေသဿ။ ဣဒမီဒိသံ ပဒန္တိ ဘဂဝတော ပဒံ ဒိသွာ ဝဒတိ။
ပါသာဒိကန္တိ ပသာဒါဝဟံ။ မဓုရာကာရန္တိ ဣဋ္ဌာကာရံ။ ထဒ္ဓါကာရန္တိ ထမ္ဘိတာကာရံ။ အတရမာနောတိ နတရမာနော, သဏိကန္တိ အတ္ထော။ သမောဓာယာတိ သမ္မဒေဝ ဩဓာယ အဝိက္ခိပိတွာ။ နိပဇ္ဇိတွာတိ ကာယပသာရဏလက္ခဏာယ နိပဇ္ဇာယ သေယျာယ နိပဇ္ဇိတွာ သယတိ နိဒ္ဒါယတိ။ ပက္ခိတ္တကာယောတိ အဝက္ခိတ္တကာယော အဝသော ဝိယ သဟသာ ပတိတကာယော။ ဒုဿဏ္ဌာနန္တိ ဝိရူပသန္နိဝေသံ။ ဝိက္ခိတ္တကာယောတိ ဣတော စိတော စ ခိတ္တအင်္ဂပစ္စင်္ဂေါ။
သမ္ပရိဝတ္တကန္တိ သမ္ပရိဝတ္တိတွာ။ အာလောဠယမာနော ဝါလိကာကစဝရာနိ အာကုလယန္တော။
နိပုဏမဓုရသမသက္ကစ္စကာရီတိ သုကောသလ္လံ သုန္ဒရံ အဝိသမံ သာဘိသင်္ခါရဉ္စ ကရဏသီလော။ ဂါဠှထဒ္ဓဝိသမကာရီတိ ထိရံ အသိထိလံ ဝိသမဉ္စ ကရဏသီလော။ အပရိစ္ဆိန္နံ အပရိနိဋ္ဌိတံ။
မုခပူရကန္တိ မုခဿ ပူရဏံ မဟန္တံ။ အရသပဋိသံဝေဒီတိ နရသပဋိသံဝေဒီ။ ဘာဇနေ ဆဍ္ဍေန္တောတိ ဘောဇနဘာဇနေ သိတ္ထာနိ ဆဍ္ဍေန္တော။ မုခံ မက္ခေန္တောတိ ဗဟိမုခံ မက္ခေန္တော။
ကိလန္တရူပေါ ဝိယာတိ တဿ အသဟနေန ခေဒပ္ပတ္တော ဝိယ။ အညာဏုပေက္ခာယာတိ အညာဏဘူတာယ ဥပေက္ခာယ။ အညာဏသင်္ခါတာယ ဥပေက္ခာယာတိ ကေစိ။
မာယာဒီသု သန္တဒေါသပဋိစ္ဆဒနလက္ခဏာ မာယာ။ အသန္တဂုဏပကာသနလက္ခဏံ သာဌေယျံ။ ဥန္နတိလက္ခဏော မာနော။ အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနာမုခေန ပဋိဂ္ဂဟဏေ အမတ္တညုတာလက္ခဏာ ပါပိစ္ဆတာ။ သန္တဂုဏသမ္ဘာဝနာမုခေန ပဋိဂ္ဂဟဏေ အမတ္တညုတာလက္ခဏာ မဟိစ္ဆတာ။ သကလာဘေန အသန္တုဿနလက္ခဏာ အသန္တုဋ္ဌိတာ။ ဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန သိင်္ဂံ, သိင်္ဂါရတာနာဂရိကဘာဝသင်္ခါတံ ကိလေသသိင်္ဂံ။ အတ္တနော သရီရဿ, စီဝရာဒိပရိက္ခာရဿ စ မဏ္ဍနဝသေန ပဝတ္တံ လောလုပ္ပံ စာပလျံ။ ဧဝမာဒယောတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဟိရိကာနောတ္တပ္ပမဒပ္ပမာဒါဒယော သင်္ဂယှန္တိ။
ပရာပရာဓဿ ဥပနယှနလက္ခဏော ဥပနာဟော။ ပရေသံ ဂုဏမက္ခဏလက္ခဏော မက္ခော။ ပရဿ ဂုဏေ ဍံသိတွာ အပနေန္တော ဝိယ ယုဂဂ္ဂါဟလက္ခဏော ပဠာသော။ ပရသမ္ပတ္တိဥသူယနလက္ခဏာ ဣဿာ။ အတ္တသမ္ပတ္တိနိဂူဟနလက္ခဏံ မစ္ဆရိယံ။ ဣဓ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဒေါဝစဿတာပါပမိတ္တတာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
အနုဿာဟနံ ထိနံ။ အသတ္တိဝိဃာတော မိဒ္ဓံ။ စေတသော အဝူပသမော ဥဒ္ဓစ္စံ။ ဝိပ္ပဋိသာရော ကုက္ကုစ္စံ။ သံသယော ဝိစိကိစ္ဆာ။ အယောနိသော ဒဠှဂ္ဂါဟော အာဓာနဂ္ဂါဟိတာ။ ယထာဂဟိတဿ မိစ္ဆာဂါဟဿ ဒုဗ္ဗိဝေဌိယတာ ဒုပ္ပဋိနိဿဂ္ဂိယတာ။ ဣဓ အာဒိ-သဒ္ဒေန မုဋ္ဌသစ္စအသမ္ပဇညာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
မုတ္တစာဂတာတိ ဝိဿဋ္ဌစာဂတာ နိဿင်္ဂပရိစ္စာဂေါ။ ယထာ မာယာဒယော, တထာ ပဝတ္တာ အကုသလက္ခန္ဓာ, ယထာ အရိယာနံ ဒဿနကာမတာဒယော, တထာ ပဝတ္တာ ကုသလက္ခန္ဓာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ပသာဒနီယဋ္ဌာနံ နာမ ဝတ္ထုတ္တယံ။ သံဝေဇနီယဋ္ဌာနာနိ ဇာတိအာဒီနိ။ ကုသလာနုယောဂေတိ ကုသလဓမ္မဘာဝနာယံ။ ‘‘ဧဝဉ္စ ဧဝဉ္စ ကရိဿာမီ’’တိ ကိစ္စာနံ ရတ္တိဘာဂေ ပရိဝိတက္ကနံ ရတ္တိံ ဓူမာယနာ။ တထာဝိတက္ကိတာနံ တေသံ ဒိဝသဘာဂေ အနုဋ္ဌာနံ ဒိဝါ ပဇ္ဇလနာ။ ဟုရာဟုရံ ဓာဝနာတိ ဣတော စိတော စ တတ္ထ တတ္ထ အာရမ္မဏေ စိတ္တဝေါသဂ္ဂေါ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဣဒံ ပုရေ စိတ္တမစာရိ စာရိကံ, ယေနိစ္ဆကံ ယတ္ထကာမံ ယထာသုခ’’န္တိ (ဓ။ ပ။ ၃၂၆), ‘‘စိတ္တမဿ ဝိဓာဝတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၅၅) စ။
ဓမ္မပ္ပဝတ္တိဒဿနာဒိ စ ပါဠိယံ, အဋ္ဌကထာယဉ္စ အနာဂတမေဝါတိ န သက္ကာ ဝတ္တုန္တိ ‘‘သဗ္ဗာကာရေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စိ ကိဉ္စိ အာဂတမ္ပိ အတ္ထေဝါတိ ဟိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘န သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ တတ္ထ ကာရဏံ ဒဿေန္တော ‘‘ရာဂစရိတဿ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ အပ္ပမာဒဝိဟာရိနောတိ တတ္ထ ဝိနိဓာယ ဘာဝံ ပဋိပဇ္ဇနေန အပ္ပမာဒကာရိနော။ ဘိန္နလက္ခဏာ ဣရိယာပထာဒယောတိ စာတုရိယေန အစာတုရိယေန သဏိကံ, သဟသာ စ ဂမနာဒယော။ န ဥပပဇ္ဇန္တီတိ န ယုဇ္ဇန္တိ။ ပုစ္ဆိတွာ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိအာဒိံ ပုစ္ဆိတွာ ဇာနိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၄၆။ သပ္ပါယံ ဟိတံ, ကိလေသဝိဃာတီတိ အတ္ထော။ အဓောတဝေဒိကန္တိ အပရိသုဒ္ဓပရိက္ခေပဝေဒိကံ။ ဘူမဋ္ဌကန္တိ ဘူမိတလေယေဝ ဥဋ္ဌာပိတံ ဥပရိမတလရဟိတံ။ ဧကတော ဩနတဿ ပဗ္ဗတပါဒဿ ဟေဋ္ဌာဘာဂေါ အကတဘိတ္တိဘူမိပရိကမ္မော အကတပဗ္ဘာရော။ ဇတုကာဘရိတန္တိ အဓောမုခါဟိ ဩလမ္ဗမာနမုခါဟိ ခုဒ္ဒကဝဂ္ဂုလီဟိ ပရိပုဏ္ဏံ။ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂန္တိ ဆိန္နဘိန္နံ။ ဥဇ္ဇင်္ဂလံ လူခဓူသရံ ဆာယူဒကရဟိတံ။ သီဟဗျဂ္ဃါဒိဘယေန သာသင်္ကံ။ ဒုရူပန္တိ ဝိရူပံ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏန္တိ အသုန္ဒရဝဏ္ဏံ, ဒုဿဏ္ဌာနံ ဝါ။ ဇာလာကာရေန ကတပူဝံ ဇာလပူဝံ။ သာဏိ ဝိယ ခရသမ္ဖဿန္တိ သာဏိဖလကော ဝိယ ဒုက္ခသမ္ဖဿံ။ ဘာရိကဘာဝေန, အန္တရန္တရာ တုန္နကရဏေန စ ကိစ္ဆပရိဟရဏံ။ အာဏိဂဏ္ဌိကာဟတောတိ အာဏိနာ, ဂဏ္ဌိယာ စ ဟတသောဘော။ ဣဒံ ရာဂစရိတဿ သပ္ပါယံ, ဧဝမဿ ကိလေသသမုဒါစာရော န ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧသေဝ နယော သေသေသုပိ။
ဒိသာမုခန္တိ ဒိသာဘိမုခံ, အဗ္ဘောကာသာဘိမုခန္တိ အဓိပ္ပါယော။ မဟာကသိဏန္တိ မဟန္တံ ကသိဏမဏ္ဍလံ။ သေသံ သေနာသနာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ မောဟစရိတဿ, တံ ဒေါသစရိတဿ ဝုတ္တသဒိသမေဝ။
ဝိတက္ကဝိဓာဝနဿေဝ ပစ္စယော ဟောတိ ယထာ တံ အာယသ္မတော မေဃိယတ္ထေရဿ။ ဒရီမုခေတိ ပဗ္ဗတဝိဝရေ။ ပရိတ္တန္တိ သုပ္ပသရာဝမတ္တံ။
ပဘေဒပရိစ္ဆေဒတော နိဒါနပရိစ္ဆေဒတော ဝိဘာဝနပရိစ္ဆေဒတော သပ္ပါယပရိစ္ဆေဒတောတိ ပစ္စေကံ ပရိစ္ဆေဒ-သဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ဝိဘာဝနာတိ ‘‘အယံ ရာဂစရိတော’’တိအာဒိနာ ဇာနနဝိဘာဝနာ။ ဧကစ္စကသိဏာနုဿတိဋ္ဌာနမတ္တဿ ပသင်္ဂေန ကထိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘န စ တာဝ စရိယာနုကူလံ ကမ္မဋ္ဌာနံ သဗ္ဗာကာရေန အာဝိကတ’’န္တိ။
စတ္တာလီသကမ္မဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၄၇။ သင်္ခါတနိဒ္ဒေသတောတိ သင်္ခါတာနံ ‘‘စတ္တာလီသာယာ’’တိ သင်္ချာဝသေန ဂဟိတာနံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနံ နိဒ္ဒေသတော။ ‘‘ဧတ္ထ ဧတ္တကာနိ ဥပစာရဇ္ဈာနာဝဟာနိ, ဧတ္တကာနိ အပ္ပနာဇ္ဈာနာဝဟာနီ’’တိ ဥပစာရပ္ပနာဝဟတော။ ‘‘ဧတ္တကာနိ ဧကဇ္ဈာနိကာနိ, ဧတ္တကာနိ ဒုကတိကဇ္ဈာနိကာနိ, ဧတ္တကာနိ သကလဇ္ဈာနိကာနီ’’တိ ဈာနပ္ပဘေဒတော။ ‘‘ဧတေသု အင်္ဂသမတိက္ကမော, ဧတေသု အာရမ္မဏသမတိက္ကမော’’တိ ဧဝံ သမတိက္ကမတော။ ‘‘ဧတ္တကာနေတ္ထ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာနိ, ဧတ္တကာနိ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာနီ’’တိ ဝဍ္ဎနာဝဍ္ဎနတော။ အာရမ္မဏတောတိ သဘာဝဓမ္မနိမိတ္တနဝတ္တဗ္ဗဝသေန, စလိတာစလိတဝသေန စ အာရမ္မဏဝိဘာဂတော။ ဘူမိတောတိ ကာမာဝစရာဒိဘူမိဝိဘာဂတော။ ဂဟဏတောတိ ဒိဋ္ဌာဒိဝသေန ဂဟဏဝိဘာဂတော။ ပစ္စယတောတိ အာရုပ္ပါဒီနံ ယထာရဟံ ပစ္စယဘာဝတော။ စရိယာနုကူလတောတိ ရာဂစရိယာဒီနံ အနုကူလဘာဝတော။
ကမ္မဋ္ဌာနာနီတိ အာရမ္မဏဘာဝေန ယောဂကမ္မဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနာနိ။ စတုက္ကဇ္ဈာနိကာတိ စတုဗ္ဗိဓရူပါဝစရဇ္ဈာနဝန္တော, တေသံ အာရမ္မဏဘူတာတိ အတ္ထော။ စတုက္ကနယဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနိကေသူတိ တိကဇ္ဈာနိကေသု ပုရိမေသု ဗြဟ္မဝိဟာရေသု, စတုက္ကဇ္ဈာနိကေသု အာနာပါနကသိဏေသု။ သေသေသူတိ ဝုတ္တာဝသေသေသု ဧကဝီသတိယာ ကမ္မဋ္ဌာနေသု။
ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ဒိဋ္ဌဟဒယရူပဿ သတ္တဿ စိတ္တံ အာဒိကမ္မိကော စေတောပရိယဉာဏေန ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ သက္ကောတိ, န ဣတရဿာတိ ကသိဏဖရဏံ စေတောပရိယဉာဏဿ ပစ္စယော ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပရသတ္တာနဉ္စ စေတသာ စိတ္တမညာတုံ သမတ္ထော ဟောတီ’’တိ။ ဩကာသေန ပရိစ္ဆိန္နတ္တာတိ အတ္တနော ဌိတောကာသေန ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ။ တထာ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လဿ သမ္ပာဒိတတ္တာ ပရိစ္ဆိန္နာကာရေနေဝ တာနိ ဥပတိဋ္ဌန္တိ, တသ္မာ န တတ္ထ ဝဍ္ဎနာတိ အဓိပ္ပါယော။ သစေ ပန ကောစိ ဝဍ္ဎေယျ, န တေန ကောစိ ဂုဏောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အာနိသံသာဘာဝါ စာ’’တိ။ ‘‘တေသု ပနာ’’တိအာဒိနာ တမေဝ အာနိသံသာဘာဝံ ဝိဝရတိ။ ယသ္မာ ဝဍ္ဎိတေသု ကုဏပရာသိယေဝ ဝဍ္ဎတိ, အဝဍ္ဎိတေပိ ကာမရာဂဝိက္ခမ္ဘနာ ဟောတိယေဝ, တသ္မာ အာနိသံသာဘာဝေါ။ ဝိဘူတာတိ ဝိပုလာရမ္မဏတာယ သုပါကဋာ, ဝဍ္ဎိတနိမိတ္တတာယ အပ္ပမာဏာရမ္မဏဘာဝေန ပရိဗျတ္တာတိ အတ္ထော။
ကေဝလန္တိ သကလံ အနဝသေသံ။ ‘‘ပထဝိံ ဣမ’’န္တိ ဝစနံ ဥပဋ္ဌာနာကာရေန ဝုတ္တံ, န နိမိတ္တဿ ဝဍ္ဎနေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ လာဘိတ္တာတိ သာတိသယံ လာဘိတာယ, ဥက္ကံသဂတဝသိဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ထေရော ဟိ ပရမာယ ဝသိပတ္တိယာ အဿမဏ္ဍလေ အဿံ သာရေန္တော ဝိယ ယတ္ထ တတ္ထ နိသိန္နောပိ ဌိတောပိ တံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇတေဝ။ တေနဿ သမန္တတော နိမိတ္တံ ဝဍ္ဎိတံ ဝိယ ဥပဋ္ဌာသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဗ္ဗဒိသာသူ’’တိအာဒိ။
ဝုတ္တာတိ ဓမ္မသင်္ဂဟေ ဝုတ္တာ။ မဟန္တေတိ ဝိပုလေ။ နိန္နထလာဒိဝသေန ဟိ ဧကဒေသေ အဋ္ဌတွာ သမန္တတော ဂဟဏဝသေန သကလသရီရေ နိမိတ္တံ ဂဏှန္တဿ တံ မဟန္တံ ဟောတိ။ မဟန္တေ ဝါ သရီရေ။ အပ္ပကေတိ သရီရဿ ဧကဒေသေ နိမိတ္တံ ဂဏှာတီတိ ယောဇနာ။ အပ္ပကေ ဝါ ခုဒ္ဒကေ ဒါရကသရီရေ။ ဧတန္တိ အသုဘနိမိတ္တံ။ အာဒီနဝန္တိ ‘‘အသုဘရာသိ ဧဝ ဝဍ္ဎတိ, န စ ကောစိ အာနိသံသော’’တိ ဝုတ္တံ အာဒီနဝံ။
သေသာနိပိ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာနီတိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဥပပတ္တိတော ဝိဝရိတုံ ‘‘ကသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပိစုပိဏ္ဍာဒိဝသေန ဥပဋ္ဌဟန္တမ္ပိ နိမိတ္တံ ဝါတသံဃာတသန္နိဿယန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝါတရာသိယေဝ ဝဍ္ဎတီ’’တိ။ ဩကာသေန ပရိစ္ဆိန္နန္တိ နာသိကဂ္ဂမုခနိမိတ္တာဒိဩကာသေန သပရိစ္ဆေဒံ။ ဝါယောကသိဏဝဍ္ဎနေ ဝိယ န ဧတ္ထ ကောစိ ဂုဏော, ကေဝလံ ဝါတဝဍ္ဎနမေဝါတိ အာဟ ‘‘သာဒီနဝတ္တာ’’တိ။ တေသန္တိ ဗြဟ္မဝိဟာရာနံ။ နိမိတ္တန္တိ အာရမ္မဏံ။ န စ တေန အတ္ထော အတ္ထီတိ တေန သတ္တရာသိဝဍ္ဎနေန ပထဝီကသိဏာဒိဝဍ္ဎနေ ဝိယ ကိဉ္စိ ပယောဇနံ နတ္ထိ။ ပရိဂ္ဂဟဝသေနာတိ အပရိဂ္ဂဟိတဿ ဘာဝနာဝိသယဿ ပရိဂ္ဂဟဝသေန, န နိမိတ္တဝဍ္ဎနဝသေန။ တေနာဟ ‘‘ဧကာဝါသဒွိအာဝါသာဒိနာ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာယံ။ ယဒယန္တိ ယံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ အယံ ယောဂီ။ သီမာသမ္ဘေဒေနေဝ ဟေတ္ထ ဥပစာရဇ္ဈာနုပ္ပတ္တိ, န နိမိတ္တုပ္ပတ္တိယာ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏတာ ဈာနဿာတိ အာဟ ‘‘ပရိတ္တအပ္ပမာဏာရမ္မဏတာပေတ္ထ ပရိဂ္ဂဟဝသေနာ’’တိ, ကတိပယေ သတ္တေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ပဝတ္တာ မေတ္တာဒယော ပရိတ္တာရမ္မဏာ, ဗဟုကေ အပ္ပမာဏာရမ္မဏာတိ အတ္ထော။ အာကာသံ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမတ္တာ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ ဝက္ခတိ ဝါ ယံ တေန သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ပရိကပ္ပဇမေဝ အာရမ္မဏံ ဝဍ္ဎေတုံ သက္ကာ, န ဣတရန္တိ အာဟ ‘‘န ဟိ သက္ကာ သဘာဝဓမ္မံ
ဝဍ္ဎေတု’’န္တိ။ အာရုပ္ပါနံ ပရိတ္တအပ္ပမာဏာရမ္မဏတာ ပရိတ္တကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ, ဝိပုလကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ စ ပဝတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသာနိ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီနိ ဒသ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ။ အနိမိတ္တတ္တာတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာဘာဝါ။
ပဋိဘာဂနိမိတ္တာရမ္မဏာနီတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဘူတာနိ အာရမ္မဏာနိ။ သေသာနိ အဋ္ဌာရသ။ သေသာနိ ဆာတိ စတ္တာရော ဗြဟ္မဝိဟာရာ, အာကာသာနဉ္စာယတနံ, အာကိဉ္စညာယတနန္တိ ဣမာနိ သေသာနိ ဆ။ ဝိဿန္ဒမာနပုဗ္ဗတာယ ဝိပုဗ္ဗကံ။ ပဂ္ဃရမာနလောဟိတတာယ လောဟိတကံ။ ကိမီနံ ပစလနေန ပုဠုဝကံ, စလိတာရမ္မဏံ ဝုတ္တံ။ ဝါတပါနဝိဝရာဒီဟိ အန္တောပဝိဋ္ဌဿ သူရိယာလောကာဒိကဿ စလနာကာရော ပညာယတီတိ ဩဘာသမဏ္ဍလာရမ္မဏမ္ပိ စလိတာရမ္မဏံ ဝုတ္တံ။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ ပုဗ္ဗဘာဂေ။ သန္နိသိန္နမေဝါတိ သန္တံ နိစ္စလမေဝ။
ဒေဝေသူတိ ကာမာဝစရဒေဝေသု, တတ္ထ အသုဘာနံ ပဋိကူလဿ စ အာဟာရဿ အဘာဝတော။ အဿာသပဿာသာနံ ဗြဟ္မလောကေ အဘာဝတော ‘‘အာနာပါနဿတိ စာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဒိဋ္ဌေနာတိ ဒိဋ္ဌေန ဝတ္ထုနာ ကာရဏဘူတေန။ ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနိ, ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗဥဂ္ဂဟနိမိတ္တာနီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂေ’’တိအာဒိ။ တဿာတိ ကာယဂတာသတိယာ။ ဥစ္ဆုသဿာဒီနံ ပတ္တေသု ပစလမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏမုခေန ဝါ တဿ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဝါယောကသိဏံ ဒိဋ္ဌဖုဋ္ဌေနာ’’တိ။ န အာဒိကမ္မိကေန ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ အာဒိကမ္မိကေန န ဂဟေတဗ္ဗာနိ, ဘာဝနာရမ္ဘဝသေန န ပဋ္ဌပေတဗ္ဗာနိ, ဟေဋ္ဌိမေ တယော ဗြဟ္မဝိဟာရေ, ကသိဏေသု ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနဉ္စ အနဓိဂန္တွာ သမ္ပာဒေတုံ အသက္ကုဏေယျတ္တာ။
ဣမေသု ပန ကမ္မဋ္ဌာနေသူတိ ဧတ္ထ ကမ္မဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏေန ယထာရဟံ အာရမ္မဏာနံ, ဈာနာနဉ္စ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သုခဝိဟာရဿာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဿ။
‘‘ဧကာဒသ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ အနုကူလာနီ’’တိ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ သေသေသုပိ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘သဗ္ဗဉ္စေတ’’န္တိအာဒိ။ အနုကူလာနိ ရာဂဝိက္ခမ္ဘနဿ ဥပါယဘာဝတော။ အဋ္ဌ အနုကူလာနီတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ သေသေသု။ ဧကန္တိ ဣဒံ အနုဿတိအပေက္ခံ အနုဿတီသု ဧကန္တိ, န မောဟစရိတဝိတက္ကစရိတာပေက္ခံ တေသံ အညဿာပိ အနုကူလဿ အလဗ္ဘနတော။
‘‘သဒ္ဓါစရိတဿ ပုရိမာ ဆ အနုဿတိယော’’တိ ဣဒံ အတိသပ္ပါယဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣမဿေဝ ဥဇုဝိပစ္စနီကံ ဣမဿ အတိသပ္ပါယန္တိ ဂဟေတဗ္ဗဿ ဝိသေသဿ အဘာဝတော သဗ္ဗစရိတာနံ အနုကူလာနိ။ ပရိတ္တန္တိ သရာဝမတ္တံ, အပ္ပမာဏန္တိ တတော အဓိကပမာဏံ။ ပရိတ္တံ ဝါ သုပ္ပသရာဝမတ္တံ, အပ္ပမာဏံ အဓိကပမာဏံ ခလမဏ္ဍလာဒိကသိဏဘာဝေန ပရိဂ္ဂဟိတံ။
စတ္တာရော ဓမ္မာတိ စတ္တာရော မနသိကရဏီယာ ဓမ္မာ။ ဥတ္တရီတိ သီလသမ္ပဒါ, ကလျာဏမိတ္တတာ, သပ္ပါယဓမ္မဿဝနံ, ဝီရိယံ၊ ပညာတိ ဣမေသု ပဉ္စသု ဓမ္မေသု ပတိဋ္ဌာနတော ဥပရိ။ အသုဘာတိ အသုဘဘာဝနာ ဧကာဒသသု အသုဘကမ္မဋ္ဌာနေသု ဘာဝနာနုယောဂါ။ မေတ္တာတိ အနောဓိသော, ဩဓိသော ဝါ ပဝတ္တာ မေတ္တာဘာဝနာ။ အာနာပါနဿတီတိ သောဠသဝတ္ထုကာ အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာ။ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယာတိ မိစ္ဆာဝိတက္ကာနံ ဥပစ္ဆိန္ဒနတ္ထာယ။ အနိစ္စသညာတိ ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၁၃၇၊ ဓ။ ပ။ ၂၇၇၊ မဟာနိ။ ၂၇) ဧဝံ ပဝတ္တာ အနိစ္စာနုပဿနာ။ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတာယာတိ ‘‘အသ္မီ’’တိ ဥပ္ပဇ္ဇနကဿ နဝဝိဓဿာပိ မာနဿ သမုစ္ဆိန္ဒနာယ။ ဧတ္ထ ဟိ ဧကဿေဝ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝုတ္တာ, န ဧကဿ စတုစရိယတာယ။ တေန ဝိညာယတိ ‘‘သဗ္ဗာနိပိ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ သဗ္ဗာကုသလဝိက္ခမ္ဘနာနိ သဗ္ဗကုသလပရိဗြူဟနာနီ’’တိ။
ဧကဿေဝ သတ္တ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ ဝုတ္တာနိ, န စာယသ္မာ ရာဟုလော သဗ္ဗစရိတောတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝစနမတ္တေတိ ‘‘အသုကကမ္မဋ္ဌာနံ အသုကစရိတဿ အနုကူလ္လ’န္တိ ဧဝံ ဝုတ္တဝစနမတ္တေ။ အဓိပ္ပါယောတိ တထာဝစနဿ အဓိပ္ပါယော။ သော ပန ‘‘သဗ္ဗဉ္စေတ’’န္တိအာဒိနာ ဝိဘာဝိတော ဧဝ။
ဋ္ဌ ၄၈။ ‘‘ပိယော ဂရူ’’တိအာဒိနာ (အ။ နိ။ ၇။၃၇) ဝုတ္တပ္ပကာရံ ကလျာဏမိတ္တံ။ ‘‘အတ္တနော ပတ္တစီဝရံ သယမေဝ ဂဟေတွာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေန ဥပသင်္ကမိတွာ။ သောမနဿမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ‘‘ဧဝံ ဗဟုပရိဿယောယံ အတ္တဘာဝေါ ဌာနေယေဝ မယာ နိယျာတိတော’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ။
အတဇ္ဇနီယောတိ န တဇ္ဇေတဗ္ဗော န နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော။ သွာယံ အတဇ္ဇနီယဘာဝေါ ဒေါဝစဿတာယ ဝါ သိယာ, အာစရိယေ အနိဝိဋ္ဌပေမတာယ ဝါတိ တဒုဘယံ ဒဿေတုံ ‘‘ဒုဗ္ဗစော ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယော ဟိ အာစရိယေန တဇ္ဇိယမာနော ကောပဉ္စ ဒေါသဉ္စ အပစ္စယဉ္စ ပါတုကရောတိ, ယော ဝါ
‘‘ကိမဿ သန္တိကေ ဝါသေနာ’’တိ ပက္ကမတိ, အယံ ဒုဝိဓောပိ အတဇ္ဇနီယော။ ဓမ္မေနာတိ ဩဝါဒါနုသာသနိဓမ္မေန။ ဂူဠှံ ဂန္ထန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနဂန္ထံ, သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒိသဟိတံ ဂမ္ဘီရံ သုညတာပဋိသံယုတ္တဉ္စ။
တုမှာကမတ္ထာယာတိ ဝုတ္တေတိ ‘‘သတပေါရိသေ ပပါတေ ပတနေန တုမှာကံ ကောစိ အတ္ထော ဟောတီ’’တိ ကေနစိ ဝုတ္တေ။ ဃံသေန္တောတိ ‘‘မနုဿကက္ကေန တုမှာကံ ကောစိ အတ္ထော’’တိ ဝုတ္တေ ဃံသေန္တော နိရဝသေသံ အတ္တဘာဝံ ခေပေတုံ ဥဿဟေယျံ။ ‘‘မမ အဿာသပဿာသနိရုန္ဓနေန တုမှာကံ ကောစိ ရောဂဝူပသမာဒိကော အတ္ထော အတ္ထီ’’တိ ကေနစိ ဝုတ္တေ။ တီဟိပိ ဘိက္ခူဟိ အာစရိယေ ဘတ္တိပဝေဒနမုခေန ဝီရိယာရမ္ဘော ဧဝ ပဝေဒိတော။
ဋ္ဌ ၄၉။ အညတ္ထ ပဝတ္တိတွာပိ စိတ္တံ အာဂမ္မ ယတ္ထ သေတိ, သော တဿ အာသယော ‘‘မိဂါသယော’’ ဝိယ, အာသယော ဧဝ အဇ္ဈာသယော။ သော ဒုဝိဓော ဝိပန္နော, သမ္ပန္နောတိ။ တတ္ထ ဝိပန္နော သဿတာဒိမိစ္ဆာဘိနိဝေသနိဿိတော။ သမ္ပန္နော ဒုဝိဓော ဝဋ္ဋနိဿိတော, ဝိဝဋ္ဋနိဿိတောတိ။ တေသု ဝိဝဋ္ဋနိဿိတော အဇ္ဈာသယော ‘‘သမ္ပန္နဇ္ဈာသယေနာ’’တိ ဣဓာဓိပ္ပေတော။ ဣဒါနိ နံ ဝိဘာဂေန ဒဿေတုံ ‘‘အလောဘာဒီနံ ဝသေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဆဟာကာရေဟီတိ အလုဗ္ဘနာဒီဟိ ဆဟိ အာကာရေဟိ။ သမ္ပန္နဇ္ဈာသယေနာတိ ပုဗ္ဗဘာဂိယာနံ သီလသမ္ပဒါဒီနံ သာဓနဝသေန, လောကုတ္တရာနံ ဥပနိဿယဘာဝေန စ သမ္ပန္နော အဇ္ဈာသယော ဧတဿာတိ သမ္ပန္နဇ္ဈာသယော, တေန။ အလောဘာဒယော ဟိ အနေကဒေါသဝိဓမနတော, အနေကဂုဏာဝဟတော စ သတ္တာနံ ဗဟုကာရာ ဝိသေသတော ယောဂိနော။ တထာ ဟိ အလောဘာဒယော မစ္ဆေရမလာဒီနံ ပဋိပက္ခဘာဝေန ပဝတ္တန္တိ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁ မူလရာသီဝဏ္ဏနာ) –
‘‘အလောဘော မစ္ဆေရမလဿ ပဋိပက္ခော, အဒေါသော ဒုဿီလျမလဿ, အမောဟော ကုသလေသု ဓမ္မေသု အဘာဝနာယ။ အလောဘော စေတ္ထ ဒါနဟေတု, အဒေါသော သီလဟေတု, အမောဟော ဘာဝနာဟေတု။ တေသု စ အလောဘေန အနဓိကံ ဂဏှာတိ လုဒ္ဓဿ အဓိကဂ္ဂဟဏတော, အဒေါသေန အနူနံ ဒုဋ္ဌဿ ဦနဂ္ဂဟဏတော, အမောဟေန အဝိပရီတံ မူဠှဿ ဝိပရီတဂ္ဂဟဏတော။
‘‘အလောဘေန စေတ္ထ ဝိဇ္ဇမာနံ ဒေါသံ ဒေါသတော ဓာရေန္တော ဒေါသေ ပဝတ္တတိ, လုဒ္ဓေါ ဟိ ဒေါသံ ပဋိစ္ဆာဒေတိ။ အဒေါသေန ဝိဇ္ဇမာနံ ဂုဏံ ဂုဏတော ဓာရေန္တော ဂုဏေ ပဝတ္တတိ, ဒုဋ္ဌော ဟိ ဂုဏံ မက္ခေတိ။ အမောဟေန ယာထာဝသဘာဝံ ယာထာဝသဘာဝတော ဓာရေန္တော ယာထာဝသဘာဝေ ပဝတ္တတိ, မူဠှော ဟိ တစ္ဆံ ‘အတစ္ဆ’န္တိ, အတစ္ဆဉ္စ ‘တစ္ဆ’န္တိ ဂဏှာတိ။ အလောဘေန စ ပိယဝိပ္ပယောဂဒုက္ခံ န ဟောတိ လုဒ္ဓဿ ပိယသဗ္ဘာဝတော, ပိယဝိပ္ပယောဂါသဟနတော စ, အဒေါသေန အပ္ပိယသမ္ပယောဂဒုက္ခံ န ဟောတိ ဒုဋ္ဌဿ အပ္ပိယသဗ္ဘာဝတော, အပ္ပိယသမ္ပယောဂါသဟနတော စ, အမောဟေန ဣစ္ဆိတာလာဘဒုက္ခံ န ဟောတိ, အမူဠှဿ ဟိ ‘တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ’တိ ဧဝမာဒိပစ္စဝေက္ခဏသဗ္ဘာဝတော။
‘‘အလောဘေန စေတ္ထ ဇာတိဒုက္ခံ န ဟောတိ အလောဘဿ တဏှာပဋိပက္ခတော, တဏှာမူလကတ္တာ စ ဇာတိဒုက္ခဿ, အဒေါသေန ဇရာဒုက္ခံ န ဟောတိ တိက္ခဒေါသဿ ခိပ္ပံ ဇရာသမ္ဘဝတော, အမောဟေန မရဏဒုက္ခံ န ဟောတိ, သမ္မောဟမရဏဉှိ ဒုက္ခံ, န စ တံ အမူဠှဿ ဟောတိ။ အလောဘေန စ ဂဟဋ္ဌာနံ, အမောဟေန ပဗ္ဗဇိတာနံ, အဒေါသေန ပန သဗ္ဗေသမ္ပိ သုခသံဝါသတာ ဟောတိ။
‘‘ဝိသေသတော စေတ္ထ အလောဘေန ပေတ္တိဝိသယေ ဥပပတ္တိ န ဟောတိ, ယေဘုယျေန ဟိ သတ္တာ တဏှာယ ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, တဏှာယ စ ပဋိပက္ခော အလောဘော။ အဒေါသေန နိရယေ ဥပပတ္တိ န ဟောတိ, ဒေါသေန ဟိ စဏ္ဍဇာတိတာယ ဒေါသသဒိသံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, ဒေါသဿ စ ပဋိပက္ခော အဒေါသော။ အမောဟေန တိရစ္ဆာနယောနိယံ နိဗ္ဗတ္တိ န ဟောတိ, မောဟေန ဟိ နိစ္စသမ္မူဠှံ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပဇ္ဇန္တိ, မောဟပဋိပက္ခော စ အမောဟော။ ဧတေသု စ အလောဘော ရာဂဝသေန ဥပဂမနဿ အဘာဝကရော, အဒေါသော ဒေါသဝသေန အပဂမနဿ, အမောဟော မောဟဝသေန အမဇ္ဈတ္တဘာဝဿ။
‘‘တီဟိပိ စေတေဟိ ယထာပဋိပါဋိယာ နေက္ခမ္မသညာ အဗျာပါဒသညာ အဝိဟိံသာသညာတိ ဣမာ တိဿော, အသုဘသညာ အပ္ပမာဏသညာ ဓာတုသညာတိ ဣမာ စ တိဿော သညာယော ဟောန္တိ။ အလောဘေန ပန ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂအန္တဿ, အဒေါသေန အတ္တကိလမထာနုယောဂအန္တဿ ပရိဝဇ္ဇနံ ဟောတိ, အမောဟေန မဇ္ဈိမာယ ပဋိပတ္တိယာ ပဋိပဇ္ဇနံ။ တထာ အလောဘေန အဘိဇ္ဈာကာယဂန္ထဿ ပဘေဒနံ ဟောတိ, အဒေါသေန ဗျာပါဒကာယဂန္ထဿ, အမောဟေန သေသဂန္ထဒွယဿ။ ပုရိမာနိ စ ဒွေ သတိပဋ္ဌာနာနိ ပုရိမာနံ ဒွိန္နံ အာနုဘာဝေန, ပစ္ဆိမာနိ ပစ္ဆိမဿေဝ အာနုဘာဝေန ဣဇ္ဈန္တိ။
‘‘အလောဘော စေတ္ထ အာရောဂျဿ ပစ္စယော ဟောတိ, အလုဒ္ဓေါ ဟိ လောဘနီယမ္ပိ အသပ္ပါယံ န သေဝတိ, တေန အရောဂေါ ဟောတိ။ အဒေါသော ယောဗ္ဗနဿ, အဒုဋ္ဌော ဟိ ဝလိတပလိတာဝဟေန ဒေါသဂ္ဂိနာ အဍယှမာနော ဒီဃရတ္တံ ယုဝါ ဟောတိ။ အမောဟော ဒီဃာယုကတာယ, အမူဠှော ဟိ ဟိတာဟိတံ ဉတွာ အဟိတံ ပရိဝဇ္ဇေန္တော, ဟိတဉ္စ ပဋိသေဝမာနော ဒီဃာယုကော ဟောတိ။
‘‘အလောဘော စေတ္ထ ဘောဂသမ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော စာဂေန ဘောဂပဋိလာဘတော, အဒေါသော မိတ္တသမ္ပတ္တိယာ မေတ္တာယ မိတ္တာနံ ပဋိလာဘတော, အပရိဟာနတော စ, အမောဟော အတ္တသမ္ပတ္တိယာ, အမူဠှော ဟိ အတ္တနော ဟိတမေဝ ကရောန္တော အတ္တာနံ သမ္ပာဒေတိ။ အလောဘော စ ဒိဗ္ဗဝိဟာရဿ ပစ္စယော ဟောတိ, အဒေါသော ဗြဟ္မဝိဟာရဿ, အမောဟော အရိယဝိဟာရဿ။
‘‘အလောဘေန စေတ္ထ သကပက္ခေသု သတ္တသင်္ခါရေသု နိဗ္ဗုတော ဟောတိ တေသံ ဝိနာသေန အဘိသင်္ဂဟေတုကဿ ဒုက္ခဿ အဘာဝါ, အဒေါသေန ပရပက္ခေသု, အဒုဋ္ဌဿ ဟိ ဝေရီသုပိ ဝေရိသညာယ အဘာဝတော, အမောဟေန ဥဒါသီနပက္ခေသု အမူဠှဿ သဗ္ဗာဘိသင်္ဂတာယ အဘာဝတော။
‘‘အလောဘေန စ အနိစ္စဒဿနံ ဟောတိ, လုဒ္ဓေါ ဟိ ဥပဘောဂါသာယ အနိစ္စေပိ သင်္ခါရေ အနိစ္စတော န ပဿတိ။ အဒေါသေန ဒုက္ခဒဿနံ, အဒေါသဇ္ဈာသယော ဟိ ပရိစ္စတ္တအာဃာတဝတ္ထုပရိဂ္ဂဟော သင်္ခါရေယေဝ ဒုက္ခတော ပဿတိ။ အမောဟေန အနတ္တဒဿနံ, အမူဠှော ဟိ ယာထာဝဂဟဏကုသလော အပရိဏာယကံ ခန္ဓပဉ္စကံ အပရိဏာယကတော ဗုဇ္ဈတိ။ ယထာ စ ဧတေဟိ အနိစ္စဒဿနာဒီနိ, ဧဝံ ဧတေပိ အနိစ္စဒဿနာဒီဟိ ဟောန္တိ။ အနိစ္စဒဿနေန ဟိ အလောဘော ဟောတိ, ဒုက္ခဒဿနေန အဒေါသော, အနတ္တဒဿနေန အမောဟော။ ကော ဟိ နာမ ‘အနိစ္စမိဒ’န္တိ သမ္မာ ဉတွာ တဿတ္ထာယ ပိဟံ ဥပ္ပါဒေယျ, သင်္ခါရေ ဝါ ‘ဒုက္ခ’န္တိ ဇာနန္တော အပရမ္ပိ အစ္စန္တတိခိဏံ ကောဓဒုက္ခံ ဥပ္ပါဒေယျ, အတ္တသုညတဉ္စ ဗုဇ္ဈိတွာ ပုန သမ္မောဟံ အာပဇ္ဇေယျာ’’တိ။
တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂိယာနံ သီလသမ္ပဒါဒီနံ သာဓနဝသေန လောကုတ္တရာနံ, ဥပနိဿယဘာဝေန စ သမ္ပန္နော အဇ္ဈာသယော ဧတဿာတိ သမ္ပန္နဇ္ဈာသယော’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ဧဝံ တိဿန္နံ ဗောဓီနံ အညတရံ ပါပုဏာတီ’’တိ။
ဣဒါနိ တေ အဇ္ဈာသယေ ပါဠိယာဝ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဆာတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ။ အဇ္ဈာသယာတိ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မနိဒဿနံ။ ဥဘယံ ပန ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ဆဗ္ဗိဓာ အဇ္ဈာသယာတိ အတ္ထော။ ဗောဓိသတ္တာတိ ဗုဇ္ဈနကသတ္တာ, ဗောဓိယာ ဝါ နိယတဘာဝေန သတ္တာ လဂ္ဂါ, အဓိမုတ္တာ တန္နိန္နာ တပ္ပေါဏာတိ အတ္ထော။ ဗောဓိပရိပါကာယ သံဝတ္တန္တီတိ ယထာဘိနီဟာရံ အတ္တနာ ပတ္တဗ္ဗဗောဓိယာ ပရိပါစနာယ ဘဝန္တိ။ အလောဘဇ္ဈာသယာတိ အလုဗ္ဘနာကာရေန ပဝတ္တအဇ္ဈာသယာ, အာဒိတော ‘‘ကထံ နု ခေါ မယံ သဗ္ဗတ္ထ, သဗ္ဗဒါ စ အလုဒ္ဓါ ဧဝ ဟေဿာမာ’’တိ, မဇ္ဈေ စ အလုဗ္ဘနဝသေနေဝ, ပစ္ဆာ စ တဿေဝ ရောစနဝသေန ပဝတ္တအဇ္ဈာသယာ။ လောဘေ ဒေါသဒဿာဝိနောတိ လုဗ္ဘနလက္ခဏေ လောဘေ သဗ္ဗပ္ပကာရေန အာဒီနဝဒဿာဝိနော။ ဣဒံ တဿ အဇ္ဈာသယဿ ဧကဒေသတော ဗြူဟနာကာရဒဿနံ။ လောဘေ ဟိ အာဒီနဝံ, အလောဘေ စ အာနိသံသံ ပဿန္တဿ အလောဘဇ္ဈာသယော ပရိဝဍ္ဎတိ, သွာယံ တတ္ထ အာဒီနဝါနိသံသဒဿနဝိဓိ ဝိဘာဝိတောယေဝ။ သေသပဒေသုပိ ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
အယံ ပန ဝိသေသော – နေက္ခမ္မန္တိ ဣဓ ပဗ္ဗဇ္ဇာ။ ပဝိဝေကော တဒင်္ဂဝိဝေကော, ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော, ကာယဝိဝေကော, စိတ္တဝိဝေကော စ။ နိဿရဏံ နိဗ္ဗာနံ။ သဗ္ဗဘဝဂတီသူတိ သဗ္ဗေသု ဘဝေသု, သဗ္ဗာသု စ ဂတီသု။ တဒဓိမုတ္တတာယာတိ ယဒတ္ထံ ဘာဝနာနုယောဂေါ, ယဒတ္ထာ စ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, တဒဓိမုတ္တေန။ တေနေဝါဟ ‘‘သမာဓာဓိမုတ္တေနာ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၅၀။ ‘‘ကိံ စရိတောသီ’’တိ ပုစ္ဆိတော သစေ ‘‘န ဇာနာမီ’’တိ ဝဒေယျ, ‘‘ကေ ဝါ တေ ဓမ္မာ ဗဟုလံ သမုဒါစရန္တီ’’တိ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော။ ကိံ ဝါတိ ကိံ အသုဘံ ဝါ အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဝါ အညံ ဝါ။ ကိံ တေ မနသိ ကရောတော ဖာသု ဟောတီတိ စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂဘာဝေန သုခံ ဟောတိ။ စိတ္တံ နမတီတိ ပကတိယာဝ အဘိရတိဝသေန နမတိ။ ဧဝမာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဣရိယာပထာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေပိ ဟိ န သဗ္ဗဿ ဧကံသတော ဗျဘိစာရိနော ဧဝ။ တထာ ဟိ သမုဒါစာရော ပုစ္ဆိတဗ္ဗော ဝုတ္တော။ ‘‘အသုကဉ္စ အသုကဉ္စ မနသိကာရဝိဓိံ ကတိပယဒိဝသံ အနုယုဉ္ဇာဟီ’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗော။
‘‘ပကတိယာ ဥဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနဿာ’’တိ ဣဒံ ယံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတုကာမော, တတ္ထ သဇ္ဈာယဝသေန ဝါ မနသိကာရဝသေန ဝါ ကတပရိစယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဧကံ ဒွေ နိသဇ္ဇာနီတိ ဧကံ ဝါ ဒွေ ဝါ ဥဏှာသနာနိ။ သဇ္ဈာယံ ကာရေတွာ အတ္တနော သမ္မုခါဝ အဓီယာပေတွာ ဒါတဗ္ဗံ, သော စေ အညတ္ထ ဂန္တုကာမောတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘သန္တိကေ ဝသန္တဿာ’’တိ။ အာဂတာဂတက္ခဏေ ကထေတဗ္ဗံ, ပဝတ္တိံ သုတွာတိ အဓိပ္ပါယော။
ပထဝီကသိဏန္တိ ပထဝီကသိဏကမ္မဋ္ဌာနံ။ ကတဿာတိ ကတဿ ကသိဏဿ။ တံ တံ အာကာရန္တိ အာစရိယေန ကမ္မဋ္ဌာနေ ဝုစ္စမာနေ ပဒပဒတ္ထာဓိပ္ပါယဩပမ္မာဒိကံ အတ္တနော ဉာဏဿ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ တံ တံ အာကာရံ, ယံ ယံ နိမိတ္တန္တိ ဝုတ္တံ။ ဥပနိဗန္ဓိတွာတိ ဥပနေတွာ နိဗဒ္ဓံ ဝိယ ကတွာ, ဟဒယေ ဌပေတွာ အပမုဿန္တံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌိတဿတိတာယ နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ တတ္ထ သမ္ပဇာနကာရိတာယ သက္ကစ္စံ သုဏန္တေန။ တန္တိ တံ ယထာဝုတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ နိဿာယ။ ဣတရဿာတိ တထာ အဂဏှန္တဿ။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ ကဿစိပိ ပကာရဿ တတ္ထ အသေသိတတ္တာ ဝုတ္တံ။
ကမ္မဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ တတိယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၄။ ပထဝီကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၁။ ဖာသု ဟောတီတိ အာဝါသသပ္ပါယာဒိလာဘေန မနသိကာရဖာသုတာ ဘာဝနာနုကူလတာ ဟောတိ။ ပရိသောဓေန္တေနာတိ တေသံ တေသံ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနာနံ ဆိန္ဒနဝသေန ဝိသောဓေန္တေန။ အကိလမန္တောယေဝါတိ အကိလန္တကာယော ဧဝ။ သတိ ဟိ ကာယကိလမထေ သိယာ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဿ အန္တရာယောတိ အဓိပ္ပါယော။ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထတော, အဓိပ္ပါယတော စ ဒုဗ္ဗိနိဝေဓတာယ ဂဏ္ဌိဘူတံ ဌာနံ။ ဆိန္ဒိတွာတိ ယာထာဝတော အတ္ထဿ, အဓိပ္ပါယဿ စ ဝိဘာဝနေန ဆိန္ဒိတွာ, ဝိဘူတံ သုပါကဋံ ကတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ သုဝိသုဒ္ဓန္တိ သုဋ္ဌု ဝိသုဒ္ဓံ, နိဂုမ္ဗံ နိဇ္ဇဋန္တိ အတ္ထော။
အနနုရူပဝိဟာရဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၂။ အညတရေနာတိ အညတရေနာပိ, ပဂေဝ အနေကေဟီတိ အဓိပ္ပါယော။ မဟန္တဘာဝေါ မဟတ္တံ။ တထာ သေသေသု။ သောဏ္ဍဝါ သောဏ္ဍီ။ တထာ ပဏ္ဏန္တိအာဒီသု။ ဗောဓိအင်္ဂဏာဒီသု ကာတဗ္ဗံ ဣဓ ‘‘ဝတ္တ’’န္တိ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ပါနီယဃဋံ ဝါ ရိတ္တ’’န္တိ။ နိဋ္ဌိတာယာတိ ပဝိဋ္ဌပဝိဋ္ဌာနံ ဒါနေန ပရိက္ခီဏာယ။ ဇိဏ္ဏဝိဟာရေပိ ယတြ ဘိက္ခူ ဧဝံ ဝဒန္တိ ‘‘အာယသ္မာ, ယထာသုခံ သမဏဓမ္မံ ကရောတု, မယံ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမာ’’တိ။ ဧဝရူပေ ဝိဟာတဗ္ဗန္တိ အယမ္ပိ နယော လဗ္ဘတိ, ဝုတ္တနယတ္တာ ပန န ဝုတ္တော။
မဟာပထဝိဟာရေတိ မဟာပထသမီပေ ဝိဟာရေ။ ဘာဇနဒါရုဒေါဏိကာဒီနီတိ ရဇနဘာဇနာနိ, ရဇနတ္ထာယ ဒါရု, ဒါရုမယဒေါဏိကာ, ရဇနပစနဋ္ဌာနံ, ဓောဝနဖလကန္တိ ဧဝမာဒီနိ။ သာကဟာရိကာတိ သာကဟာရိနိယော ဣတ္ထိယော။ ဝိသဘာဂသဒ္ဒေါ ကာမဂုဏူပသံဟိတော ဂီတသဒ္ဒေါတိ ဝဒန္တိ, ကေဝလောပိ ဣတ္ထိသဒ္ဒေါ ဝိသဘာဂသဒ္ဒေါ ဧဝ။ တတြာတိ ပုပ္ဖဝန္တေ ဝိဟာရေ။ တာဒိသောယေဝါတိ ‘‘တတ္ထဿ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ’’တိအာဒိနာ ယာဒိသော ပဏ္ဏဝန္တေ ဝိဟာရေ ဥပဒ္ဒဝေါ ဝုတ္တော, တာဒိသောယေဝ။ ‘‘ပုပ္ဖဟာရိကာယော ပုပ္ဖံ ဩစိနန္တိယော’’တိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ။ အယမိဓ ဝိသေသော။
ပတ္ထနီယေတိ တတ္ထ ဝသန္တေသု သမ္ဘာဝနာဝသေန ဥပသင်္ကမနာဒိနာ ပတ္ထေတဗ္ဗေ။ တေနာဟ ‘‘လေဏသမ္မတေ’’တိ။ ဒက္ခိဏာဂိရီတိ မဂဓဝိသယေ ဒက္ခိဏာဂိရီတိ ဝဒန္တိ။
ဝိသဘာဂါရမ္မဏာနိ ဣဋ္ဌာနိ, အနိဋ္ဌာနိ စ။ အနိဋ္ဌာနံ ဟိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ဃဋေဟိ နိဃံသန္တိယော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဒဗ္ဗူပကရဏယောဂ္ဂါ ရုက္ခာ ဒဗ္ဗူပကရဏရုက္ခာ။
ယော ပန ဝိဟာရော။ ခလန္တိ ဓညကရဏဋ္ဌာနံ။ ဂါဝေါ ရုန္ဓန္တိ ‘‘သဿံ ခါဒိံသူ’’တိ။ ဥဒကဝါရန္တိ ကေဒါရေသု သဿာနံ ဒါတဗ္ဗဥဒကဝါရံ။ အယမ္ပီတိ မဟာသံဃဘောဂေါပိ ဝိဟာရော။ ဝါရိယမာနာ ကမ္မဋ္ဌာနိကေန ဘိက္ခုနာ။
သမုဒ္ဒသာမုဒ္ဒိကနဒီနိဿိတံ ဥဒကပဋ္ဋနံ။ မဟာနဂရာနံ အာယဒွါရဘူတံ အဋဝိမုခါဒိနိဿိတံ ထလပဋ္ဋနံ။ အပ္ပသန္နာ ဟောန္တိ။ တေနဿ တတ္ထ ဖာသုဝိဟာရော န ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ မညမာနာ ရာဇမနုဿာ။
သမောသရဏေနာတိ ဣတော စိတော သဉ္စရဏေန။ ပပါတေတိ ပပါတသီသေ ဌတွာ ဂါယိ ‘‘ဂီတသဒ္ဒေန ဣဓာဂတံ ပပါတေ ပါတေတွာ ခါဒိဿာမီ’’တိ။ ဝေဂေန ဂဟေတွာတိ ဝေဂေနာဂန္တွာ ‘‘ကုဟိံ ယာသီ’’တိ ခန္ဓေ ဂဟေတွာ။
ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဝိဟာရေ, ဝိဟာရသာမန္တာ ဝါ န သက္ကာ ဟောတိ ကလျာဏမိတ္တံ လဒ္ဓုံ, တတ္ထ ဝိဟာရေ သော အလာဘော မဟာဒေါသောတိ ယောဇနာ။
ပန္ထနိန္တိ ပန္ထေ နီတော ပဝတ္တိတောတိ ပန္ထနီ, မဂ္ဂနိဿိတော ဝိဟာရော။ တံ ပန္ထနိံ။ သောဏ္ဍိန္တိ သောဏ္ဍိသဟိတော ဝိဟာရော သောဏ္ဍီ, တံ သောဏ္ဍိံ။ တထာ ပဏ္ဏန္တိအာဒီသု။ နဂရနိဿိတံ နဂရန္တိ ဝုတ္တံ ဥတ္တရပဒလောပေန ယထာ ‘‘ဘီမသေနော ဘီမော’’တိ။ ဒါရုနာတိ ဒါရုနိဿိတေန သဟ။ ဝိသဘာဂေနာတိ ယော ဝိသဘာဂေဟိ ဝုသီယတိ, ဝိသဘာဂါနံ ဝါ နိဝါသော, သော ဝိဟာရော ဝိသဘာဂေါ။ တေန ဝိသဘာဂေန သဒ္ဓိံ။ ပစ္စန္တနိဿိတဉ္စ သီမာနိဿိတဉ္စ အသပ္ပါယဉ္စ ပစ္စန္တသီမာသပ္ပါယံ။ ယတ္ထ မိတ္တော န လဗ္ဘတိ, တမ္ပီတိ သဗ္ဗတ္ထ ဌာန-သဒ္ဒါပေက္ခာယ နပုံသကနိဒ္ဒေသော။ ဣတိ ဝိညာယာတိ ‘‘ဘာဝနာယ အနနုရူပါနီ’’တိ ဧဝံ ဝိဇာနိတွာ။
အနုရူပဝိဟာရဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၃။ အယံ အနုရူပေါ နာမာတိ အယံ ဝိဟာရော ဘာဝနာယ အနုရူပေါ နာမ။ နာတိဒူရန္တိ ဂေါစရဋ္ဌာနတော အဍ္ဎဂါဝုတတော ဩရဘာဂတာယ
န အတိဒူရံ။ နာစ္စာသန္နန္တိ ပစ္ဆိမေန ပမာဏေန ဂေါစရဋ္ဌာနတော ပဉ္စဓနုသတိကတာယ န အတိအာသန္နံ။ တာယ စ ပန နာတိဒူရနာစ္စာသန္နတာယ, ဂေါစရဋ္ဌာနံ ပရိဿယာဒိရဟိတမဂ္ဂတာယ စ ဂမနဿ စ အာဂမနဿ စ ယုတ္တရူပတ္တာ ဂမနာဂမနသမ္ပန္နံ။ ဒိဝသဘာဂေ မဟာဇနသံကိဏ္ဏတာဘာဝေန ဒိဝါ အပ္ပါကိဏ္ဏံ။ အဘာဝတ္ထော ဟိ အယံ အပ္ပ-သဒ္ဒေါ ‘‘အပ္ပိစ္ဆော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၃၃၆) ဝိယ။ ရတ္တိယံ ဇနာလာပသဒ္ဒါဘာဝေန ရတ္တိံ အပ္ပသဒ္ဒံ။ သဗ္ဗဒါပိ ဇနသန္နိပါတနိဂ္ဃေါသာဘာဝေန အပ္ပနိဂ္ဃေါသံ။ အပ္ပကသိရေနာတိ အကသိရေန သုခေနေဝ။ သီလာဒိဂုဏာနံ ထိရဘာဝပ္ပတ္တိယာ ထေရာ။ သုတ္တဂေယျာဒိ ဗဟု သုတံ ဧတေသန္တိ ဗဟုဿုတာ။ ဝါစုဂ္ဂတကရဏေန, သမ္မဒေဝ ဂရူနံ သန္တိကေ အာဂမိတဘာဝေန စ အာဂတော ပရိယတ္တိဓမ္မသင်္ခါတော အာဂမော ဧတေသန္တိ အာဂတာဂမာ။ သုတ္တာဘိဓမ္မသင်္ခါတဿ ဓမ္မဿ ဓာရဏေန ဓမ္မဓရာ။ ဝိနယဿ ဓာရဏေန ဝိနယဓရာ။ တေသံယေဝ ဓမ္မဝိနယာနံ မာတိကာယ ဓာရဏေန မာတိကာဓရာ။ တတ္ထ တတ္ထ ဓမ္မပရိပုစ္ဆာယ ပရိပုစ္ဆတိ။ အတ္ထပရိပုစ္ဆာယ ပရိပဉှတိ ဝီမံသတိ ဝိစာရေတိ။ ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ ဣမဿ ကော အတ္ထောတိ ပရိပုစ္ဆနပရိပဉှာကာရဒဿနံ။ အဝိဝဋဉ္စေဝ ပါဠိယာ အတ္ထံ ပဒေသန္တရပါဠိဒဿနေန အာဂမတော ဝိဝရန္တိ။ အနုတ္တာနီကတဉ္စ ယုတ္တိဝိဘာဝနေန ဥတ္တာနီကရောန္တိ။ ကင်္ခဋ္ဌာနိယေသု ဓမ္မေသု သံသယုပ္ပတ္တိယာ ဟေတုတာယ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနဘူတေသု ပါဠိပဒေသေသု ယာထာဝတော ဝိနိစ္ဆယဒါနေန ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တိ။ ဧတ္ထ စ ‘‘နာတိဒူရံ, နာစ္စာသန္နံ, ဂမနာဂမနသမ္ပန္န’’န္တိ ဧကံ အင်္ဂံ, ‘‘ဒိဝါ အပ္ပါကိဏ္ဏံ, ရတ္တိံ အပ္ပသဒ္ဒံ အပ္ပနိဂ္ဃေါသ’’န္တိ ဧကံ, ‘‘အပ္ပဍံသမကသဝါတာတပသရီသပသမ္ဖဿ’’န္တိ ဧကံ, ‘‘တသ္မိံ ခေါ ပန သေနာသနေ ဝိဟရန္တဿ…ပေ… ပရိက္ခာရာ’’တိ ဧကံ, ‘‘တသ္မိံ ခေါ ပန သေနာသနေ ထေရာ…ပေ… ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တီ’’တိ ဧကံ။ ဧဝံ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။
ခုဒ္ဒကပလိဗောဓဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၄။ ခုဒ္ဒကပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေ ပယောဇနံ ပရတော အာဂမိဿတိ။ အဂ္ဂဠအနုဝါတပရိဘဏ္ဍဒါနာဒိနာ ဒဠှီကမ္မံ ဝါ။ တန္တစ္ဆေဒါဒီသု တုန္နကမ္မံ ဝါ ကာတဗ္ဗံ။
ဘာဝနာဝိဓာနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၅။ သဗ္ဗကမ္မဋ္ဌာနဝသေနာတိ အနုက္ကမေန နိဒ္ဒိသိယမာနဿ စတ္တာလီသဝိဓဿ သဗ္ဗဿ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝသေန။ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တေနာတိ ပိဏ္ဍပါတပရိဘောဂတော ပဋိနိဝတ္တေန, ပိဏ္ဍပါတဘုတ္တာဝိနာ ဩနီတပတ္တပါဏိနာတိ အတ္ထော။ ဘတ္တသမ္မဒံ ပဋိဝိနောဒေတွာတိ ဘောဇနနိမိတ္တံ ပရိဿမံ ဝိနောဒေတွာ။ အာဟာရေ ဟိ အာသယံ ပဝိဋ္ဌမတ္တေ တဿ အာဂန္တုကတာယ ယေဘုယျေန သိယာ သရီရဿ ကောစိ ပရိဿမော, တံ ဝူပသမေတွာ။ တသ္မိံ ဟိ အဝူပသန္တေ သရီရခေဒေန စိတ္တံ ဧကဂ္ဂတံ န လဘေယျာတိ။ ပဝိဝိတ္တေတိ ဇနဝိဝိတ္တေ။ သုခနိသိန္နေနာတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယ နိသဇ္ဇာယ သုခနိသိန္နေန။ ဝုတ္တဉှေတန္တိ ယံ ‘‘ကတာယ ဝါ’’တိအာဒိနာ ပထဝိယာ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ ဣဓ ဝုစ္စတိ, ဝုတ္တံ ဟေတံ ပေါရာဏဋ္ဌကထာယံ။
ဣဒါနိ တံ အဋ္ဌကထာပါဠိံ ဒဿေန္တော ‘‘ပထဝီကသိဏံ ဥဂ္ဂဏှန္တော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထာယံ သင်္ခေပတ္ထော – ပထဝီကသိဏံ ဥဂ္ဂဏှန္တောတိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဘာဝေန ပထဝီကသိဏံ ဂဏှန္တော အာဒိယန္တော, ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဘူတံ ပထဝီကသိဏံ ဥပ္ပါဒေန္တောတိ အတ္ထော။ ဥပ္ပါဒနဉ္စေတ္ထ တထာနိမိတ္တဿ ဥပဋ္ဌာပနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပထဝိယန္တိ ဝက္ခမာနဝိသေသေ ပထဝီမဏ္ဍလေ။ နိမိတ္တံ ဂဏှာတီတိ တတ္ထ စက္ခုနာ အာဒါသတလေ မုခနိမိတ္တံ ဝိယ ဘာဝနာဉာဏေန ဝက္ခမာနဝိသေသံ ပထဝီနိမိတ္တံ ဂဏှာတိ။ ‘‘ပထဝိယ’’န္တိ ဝတွာပိ မဏ္ဍလာပေက္ခာယ နပုံသကနိဒ္ဒေသော။ ကတေတိ ဝက္ခမာနဝိဓိနာ အဘိသင်္ခတေတိ အတ္ထော။ ဝါ-သဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထော။ အကတေတိ ပါကတိကေ ခလမဏ္ဍလာဒိကေ ပထဝီမဏ္ဍလေ။ သာန္တကေတိ သအန္တကေ ဧဝ, သပရိစ္ဆေဒေ ဧဝါတိ အတ္ထော။ သာဝဓာရဏဉှေတံ ဝစနံ။ တထာ ဟိ တေန နိဝတ္တိတံ ဒဿေတုံ ‘‘နော အနန္တကေ’’တိ ဝုတ္တံ။ သကောဋိယေတိအာဒီနိပိ တဿေဝ ဝေဝစနာနိ။ သုပ္ပမတ္တေ ဝါတိအာဒီသု သုပ္ပသရာဝါနိ သမပ္ပမာဏာနိ ဣစ္ဆိတာနိ။ ကေစိ ပန ဝဒန္တိ ‘‘သရာဝမတ္တံ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလံ ဟောတိ, သုပ္ပမတ္တံ တတော အဓိကပ္ပမာဏန္တိ။ ကိတ္တိမံ ကသိဏမဏ္ဍလံ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန သရာဝမတ္တံ, ဥပရိမပရိစ္ဆေဒေန သုပ္ပမတ္တံ, န တတော အဓော, ဥဒ္ဓံ ဝါတိ ပရိတ္တပ္ပမာဏဘေဒသင်္ဂဏှနတ္ထံ ‘သုပ္ပမတ္တေ ဝါ သရာဝမတ္တေ ဝါ’တိ ဝုတ္တ’’န္တိ။ ယထာဥပဋ္ဌိတေ အာရမ္မဏေ ဧကင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ ဝဍ္ဎိတံ အပ္ပမာဏမေဝါတိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ ကေစိ ပန ‘‘ဆတ္တမတ္တမ္ပိ ကသိဏမဏ္ဍလံ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။
သော တံ နိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ကရောတီတိ သော ယောဂါဝစရော တံ ပထဝီမဏ္ဍလံ သုဂ္ဂဟိတံ နိမိတ္တံ ကရောတိ။ ယဒါ စက္ခုံ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကေတွာ တတ္ထ နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ နိမ္မီလေတွာ အာဝဇ္ဇေန္တဿ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကိတက္ခဏေ ဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ, တဒါ သုဂ္ဂဟိတံ ကရောတိ နာမ။ အထေတ္ထ သတိံ သူပဋ္ဌိတံ ကတွာ အဗဟိဂတေန မာနသေန ပုနပ္ပုနံ သလ္လက္ခေန္တော သူပဓာရိတံ ဥပဓာရေတိ နာမ။ ဧဝံ ဥပဓာရိတံ ပန နံ ပုနပ္ပုနံ အာဝဇ္ဇေန္တော မနသိ ကရောန္တော တမေဝါရဗ္ဘ အာသေဝနံ ဘာဝနံ ဗဟုလံ ပဝတ္တေန္တော သုဝဝတ္ထိတံ ဝဝတ္ထပေတိ နာမ။ တသ္မိံ အာရမ္မဏေတိ ဧဝံ သုဂ္ဂဟိတကရဏာဒိနာ သမ္မဒေဝ ဥပဋ္ဌိတေ တသ္မိံ ပထဝီကသိဏသညိတေ အာရမ္မဏေ။ စိတ္တံ ဥပနိဗန္ဓတီတိ အတ္တနော စိတ္တံ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ဥပနေတွာ နိဗန္ဓတိ အညာရမ္မဏတော ဝိနိဝတ္တံ ကရောတိ။ အဒ္ဓါ ဣမာယာတိအာဒိ အာနိသံသဒဿာဝိတာဒဿနံ။
ဣဒါနိ ယထာဒဿိတဿ အဋ္ဌကထာပါဌဿ အတ္ထပ္ပကာသနေန သဒ္ဓိံ ဘာဝနာဝိဓိံ ဝိဘာဝေတုကာမော အကတေ တာဝ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ ဒဿေန္တော ‘‘တတ္ထ ယေန အတီတဘဝေပီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ တသ္မိံ အဋ္ဌကထာပါဌေ။ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနာနီတိ စတုက္ကပဉ္စကနယဝသေန ဝဒတိ။ ပုညဝတောတိ ဘာဝနာမယပုညဝတော။ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿာတိ တာဒိသေနေဝ ဥပနိဿယေန သမန္နာဂတဿ။ ခလမဏ္ဍလေတိ မဏ္ဍလာကာရေ ဓညကရဏဋ္ဌာနေ။ တံဌာနပ္ပမာဏမေဝါတိ ဩလောကိတဋ္ဌာနပ္ပမာဏမေဝ။
အဝိရာဓေတွာတိ အဝိရဇ္ဈိတွာ ဝုတ္တဝိဓိနာ ဧဝ။ နီလပီတလောဟိတဩဒါတသမ္ဘေဒဝသေနာတိ နီလာဒိဝဏ္ဏာဟိ မတ္တိကာဟိ ပစ္စေကံ, ဧကဇ္ဈဉ္စ သံသဂ္ဂဝသေန။ ဂင်္ဂါဝဟေတိ ဂင်္ဂါသောတေ။ သီဟဠဒီပေ ကိရ ရာဝဏဂင်္ဂါ နာမ နဒီ, တဿာ သောတေန ဆိန္နတဋဋ္ဌာနေ မတ္တိကာ အရုဏဝဏ္ဏာ။ တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဂင်္ဂါဝဟေ မတ္တိကာသဒိသာယ အရုဏဝဏ္ဏာယာ’’တိ။ အရုဏဝဏ္ဏာယ အရုဏနိဘာယ, အရုဏပ္ပဘာဝဏ္ဏာယာတိ အတ္ထော။
ဧဝံ ကသိဏဒေါသေ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကသိဏကရဏာဒိကေ သေသာကာရေ ဒဿေတုံ ‘‘တဉ္စ ခေါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သံဟာရိမန္တိ သံဟရိတဗ္ဗံ ဂဟေတွာ စရဏယောဂ္ဂံ။ တတြဋ္ဌကန္တိ ယတြ ကတံ, တတ္ထေဝ တိဋ္ဌနကံ။
ဝုတ္တပ္ပမာဏန္တိ ‘‘သုပ္ပမတ္တေ ဝါ သရာဝမတ္တေ ဝါ’’တိ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ။ ဝဋ္ဋန္တိ မဏ္ဍလသဏ္ဌာနံ။ ပရိကမ္မကာလေတိ နိမိတ္တုဂ္ဂဟဏာယ ဘာဝနာကာလေ။ ဧတဒေဝါတိ ယံ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလဝိတ္ထာရံ, ဧတဒေဝ ပမာဏံ သန္ဓာယ ‘‘သုပ္ပမတ္တံ ဝါ သရာဝမတ္တံ ဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ သုပ္ပံ ဟိ နာတိမဟန္တံ, သရာဝဉ္စ မဟန္တံ စာဋိပိဓာနပ္ပဟောနကန္တိ သမပ္ပမာဏံ ဟောတိ။
ဋ္ဌ ၅၆။ တသ္မာတိ ပရိစ္ဆေဒတ္ထာယ ဝုတ္တတ္တာ။ ဧဝံ ဝုတ္တပမာဏံ ပရိစ္ဆေဒန္တိ ယထာဝုတ္တပ္ပမာဏံ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလဝိတ္ထာရံ ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ, ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ ဝါ ကသိဏမဏ္ဍလံ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ။ ရုက္ခပါဏိကာတိ ကုစန္ဒနာဒိရုက္ခပါဏိကာ အရုဏဝဏ္ဏဿ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏံ သမုဋ္ဌပေတိ။ တသ္မာ တံ အဂ္ဂဟေတွာတိ ဝုတ္တံ။ ပကတိရုက္ခပါဏိကာ ပန ပါသာဏပါဏိကာဂတိကာဝ။ နိန္နုန္နတဋ္ဌာနာဘာဝေန ဘေရီတလသဒိသံ ကတွာ။ တတော ဒူရတရေတိအာဒိ ယထာဝုတ္တတော ပဒေသတော, ပီဌတော စ အညသ္မိံ အာဒီနဝဒဿနံ။ ကသိဏဒေါသာတိ ဟတ္ထပါဏိပဒါဒယော ဣဓ ကသိဏဒေါသာ။
ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘အဍ္ဎတေယျဟတ္ထန္တရေ ပဒေသေ, ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလပါဒကေ ပီဌေ’’တိ စ ဝုတ္တဝိဓိနာဝ။ ကာမေသု အာဒီနဝန္တိ ‘‘ကာမာ နာမေတေ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ နိရဿာဒဋ္ဌေန, တိဏုက္ကူပမာ အနုဒဟနဋ္ဌေန, အင်္ဂါရကာသူပမာ မဟာဘိတာပဋ္ဌေန, သုပိနကူပမာ ဣတ္တရပစ္စုပဋ္ဌာနဋ္ဌေန, ယာစိတကူပမာ တာဝကာလိကဋ္ဌေန, ရုက္ခဖလူပမာ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂပလိဘဉ္ဇနဋ္ဌေန, အသိသူနူပမာ အဓိကုဋ္ဋနဋ္ဌေန, သတ္တိသူလူပမာ ဝိနိဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန, သပ္ပသိရူပမာ သပဋိဘယဋ္ဌေနာ’’တိအာဒိနာ (ပါစိ။ အဋ္ဌ။ ၄၁၇၊ မ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၂၃၄) ‘‘အပ္ပဿာဒါ ကာမာ ဗဟုဒုက္ခာ ဗဟုပါယာသာ’’တိအာဒိနာ (ပါစိ။ ၄၁၇၊ မ။ နိ။ ၁။၂၃၄၊ ၂။၄၂) ‘‘ကာမသုခဉ္စ နာမေတံ ဗဟုပရိဿယံ, သာသင်္ကံ, သဘယံ, သံကိလိဋ္ဌံ, မီဠှပရိဘောဂသဒိသံ, ဟီနံ, ဂမ္မံ, ပေါထုဇ္ဇနိကံ, အနရိယံ, အနတ္ထသံဟိတ’’န္တိအာဒိနာ စ အနေကာကာရဝေါကာရံ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေသု အာဒီနဝံ ဒေါသံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ။ ကာမနိဿရဏေတိ ကာမာနံ နိဿရဏဘူတေ, တေဟိ ဝါ နိဿဋေ။ အဂ္ဂမဂ္ဂဿ ပါဒကဘာဝေန သဗ္ဗဒုက္ခသမတိက္ကမဿ ဥပါယဘူတေ။ နေက္ခမ္မေတိ ဈာနေ။ ဇာတာဘိလာသေန သဉ္ဇာတစ္ဆန္ဒေန။ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ ဘဂဝါ အဝိပရီတဓမ္မဒေသနတ္တာ,
သွာက္ခာတော ဓမ္မော ဧကန္တနိယျာနိကတ္တာ, သုပ္ပဋိပန္နော သံဃော ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇနတော’’တိ ဧဝံ ဗုဒ္ဓဓမ္မသံဃဂုဏာနုဿရဏေန ရတနတ္တယဝိသယံ ပီတိပါမောဇ္ဇံ ဇနယိတွာ။ နေက္ခမ္မံ ပဋိပဇ္ဇတိ ဧတာယာတိ နေက္ခမ္မပဋိပဒါ, သဥပစာရဿ ဈာနဿ, ဝိပဿနာယ, မဂ္ဂဿ, နိဗ္ဗာနဿ စ အဓိဂမကာရဏန္တိ အတ္ထော။ ပုဗ္ဗေ ပန ပဌမဇ္ဈာနမေဝ နေက္ခမ္မန္တိ ဝုတ္တတ္တာ ဝုတ္တာဝသေသာ သဗ္ဗေပိ နေက္ခမ္မဓမ္မာ။ ယထာဟ –
‘‘ပဗ္ဗဇ္ဇာ ပဌမံ ဈာနံ, နိဗ္ဗာနံ စ ဝိပဿနာ၊
သဗ္ဗေပိ ကုသလာ ဓမ္မာ, ‘နေက္ခမ္မ’န္တိ ပဝုစ္စရေ’’တိ။ (ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၁၀၉)၊
ပဝိဝေကသုခရသဿာတိ စိတ္တဝိဝေကာဒိဝိဝေကဇဿ သုခရသဿ။ ဧဝမေတေဟိ ပဉ္စဟိ ပဒေဟိ ‘‘အာနိသံသဒဿာဝီ’’တိအာဒီနံ ပဒါနံ အတ္ထော ဒဿိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သမေန အာကာရေနာတိ အတိဥမ္မီလနအတိမန္ဒာလောစနာနိ ဝဇ္ဇေတွာ နာတိဥမ္မီလနနာတိမန္ဒာလောစနသင်္ခါတေန သမေန အာလောစနာကာရေန။ နိမိတ္တံ ဂဏှန္တေနာတိ ပထဝီကသိဏေ စက္ခုနာ ဂဟိတနိမိတ္တံ မနသာ ဂဏှန္တေန။ ဘာဝေတဗ္ဗန္တိ တထာပဝတ္တံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ အာသေဝိတဗ္ဗံ ဗဟုလီကာတဗ္ဗံ။
စက္ခု ကိလမတိ အတိသုခုမံ, အတိဘာသုရဉ္စ ရူပဂတံ ဥပနိဇ္ဈာယတော ဝိယ။ အတိဝိဘူတံ ဟောတိ အတ္တနော သဘာဝါဝိဘာဝတော။ တထာ စ ဝဏ္ဏတော ဝါ လက္ခဏတော ဝါ ဥပတိဋ္ဌေယျ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တေနဿ နိမိတ္တံ နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ အဝိဘူတံ ဟောတိ ဂဇနိမ္မီလနေန ပေက္ခန္တဿ ရူပဂတံ ဝိယ။ စိတ္တဉ္စ လီနံ ဟောတိ ဒဿနေ မန္ဒဗျာပါရတာယ ကောသဇ္ဇပါတတော။ တေနာဟ ‘‘ဧဝမ္ပိ နိမိတ္တံ နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ အာဒါသတလေ မုခနိမိတ္တဒဿိနာ ဝိယာတိ ယထာ အာဒါသတလေ မုခနိမိတ္တဒဿီ ပုရိသော န တတ္ထ အတိဂါဠှံ ဥမ္မီလတိ, နာပိ အတိမန္ဒံ, န အာဒါသတလဿ ဝဏ္ဏံ ပစ္စဝေက္ခတိ, နာပိ လက္ခဏံ မနသိ ကရောတိ။ အထ ခေါ သမေန အာကာရေန ဩလောကေန္တော အတ္တနော မုခနိမိတ္တမေဝ ပဿတိ, ဧဝမေဝ အယမ္ပိ ပထဝီကသိဏံ သမေန အာကာရေန ဩလောကေန္တော နိမိတ္တဂ္ဂဟဏပ္ပသုတောယေဝ ဟောတိ, တေန ဝုတ္တံ ‘‘သမေန အာကာရေနာ’’တိအာဒိ။ န ဝဏ္ဏော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗောတိ ယော တတ္ထ ပထဝီကသိဏေ အရုဏဝဏ္ဏော, သော န စိန္တေတဗ္ဗော။ စက္ခုဝိညာဏေန ပန ဂဟဏံ န သက္ကာ နိဝါရေတုံ။ တေနေဝေတ္ထ ‘‘န
ဩလောကေတဗ္ဗော’’တိ အဝတွာ ပစ္စဝေက္ခဏဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ န လက္ခဏံ မနသိ ကာတဗ္ဗန္တိ ယံ တတ္ထ ပထဝီဓာတုယာ ထဒ္ဓလက္ခဏံ, တံ န မနသိ ကာတဗ္ဗံ။
ဒိသွာ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ ‘‘ဝဏ္ဏံ အမုဉ္စိတွာ’’တိ ဝတွာပိ ဝဏ္ဏဝသေနေတ္ထ အာဘောဂေါ န ကာတဗ္ဗော, သော ပန ဝဏ္ဏော နိဿယဂတိကော ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘နိဿယသဝဏ္ဏံ ကတွာ’’တိ။ နိဿယေန သမာနာကာရသန္နိဿိတော သော ဝဏ္ဏော တာယ ပထဝိယာ သမာနဂတိကံ ကတွာ, ဝဏ္ဏေန သဟေဝ ‘‘ပထဝီ’’တိ မနသိ ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ဥဿဒဝသေန ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မေတိ ပထဝီဓာတုယာ ဥဿန္နဘာဝေန သတ္တိတော အဓိကဘာဝေန သသမ္ဘာရပထဝိယံ ‘‘ပထဝီ’’တိ ယော လောကဝေါဟာရော, တသ္မိံ ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မေ စိတ္တံ ပဋ္ဌပေတွာ ‘‘ပထဝီ, ပထဝီ’’တိ မနသိ ကာတဗ္ဗံ။ ယဒိ လောကဝေါဟာရေန ပဏ္ဏတ္တိမတ္တေ စိတ္တံ ဌပေတဗ္ဗံ, နာမန္တရဝသေနပိ ပထဝီ မနသိ ကာတဗ္ဗာ ဘဝေယျာတိ, ဟောတု, ကော ဒေါသောတိ ဒဿေန္တော ‘‘မဟီ မေဒိနီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယမိစ္ဆတီတိ ယံ နာမံ ဝတ္တုံ ဣစ္ဆတိ, တံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ယဒဿ သညာနုကူလံ ဟောတိ ယံ နာမံ အဿ ယောဂိနော ပုဗ္ဗေ တတ္ထ ဂဟိတသညာဝသေန အနုကူလံ ပစုရတာယ, ပဂုဏတာယ ဝါ အာဂစ္ဆတိ, တံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ စ ပဌမသမန္နာဟာရေ ကဿစိ ဝစီဘေဒေါပိ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ, အာစရိယေန ဝါ ဝတ္တဗ္ဗတံ သန္ဓာယ။ ကိံ ဝါ ဗဟုနာ, ပါကဋဘာဝေါယေဝေတ္ထ ပမာဏန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကာလေန ဥမ္မီလေတွာ ကာလေန နိမ္မီလေတွာတိ ကိဉ္စိ ကာလံ စက္ခုံ ဥမ္မီလေတွာ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန ပထဝီမဏ္ဍလံ ဩလောကေတွာ ပုန ကိဉ္စိ ကာလံ စက္ခုံ နိမ္မီလေတွာ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ယေနာကာရေန ဩလောကေတွာ ဂဟိတံ, တေနာကာရေန ပုန တံ သမန္နာဟရိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၅၇။ အာပါထမာဂစ္ဆတီတိ မနောဒွါရိကဇဝနာနံ ဂေါစရဘာဝံ ဥပဂစ္ဆတိ။ တဿ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဿ။ န တသ္မိံ ဌာနေ နိသီဒိတဗ္ဗံ။ ကသ္မာ? ယဒိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တေ ဇာတေပိ ပထဝီမဏ္ဍလံ ဩလောကေတွာ ဘာဝေတိ, ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပတ္တိ န သိယာ။ သမီပဋ္ဌေန စ န ဩလောကေတုံ န သက္ကာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ပဝိသိတွာ’’တိအာဒိ။ နိဿဒ္ဒဘာဝါယ ဧကပဋလိကူပါဟနာဂဟဏံ, ပရိဿယဝိနောဒနတ္ထံ ကတ္တရဒဏ္ဍဂ္ဂဟဏံ။ သစေ နဿတိ, အထာနေန ဘာဝေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဝက္ခမာနေသု အသပ္ပါယေသု ကေနစိဒေဝ အသပ္ပါယေန ကာရဏဘူတေန။ နိမိတ္တံ အာဒါယာတိ ယထာဇာတံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဂဟေတွာ။ သမန္နာဟရိတဗ္ဗန္တိ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ နိမိတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော, သမ္မာ ဝါ
အနု အနု အာဟရိတဗ္ဗံ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။ တက္ကာဟတံ ဝိတက္ကာဟတန္တိ တက္ကနတော, သဝိသေသံ တက္ကနတော စ ‘‘တက္ကော, ဝိတက္ကော’’တိ စ ဧဝံ လဒ္ဓနာမေန ဘာဝနာစိတ္တသမ္ပယုတ္တေန သမ္မာသင်္ကပ္ပေန အာဟနနပရိယာဟနနကိစ္စေန အပရာပရံ ဝတ္တမာနေန ကမ္မဋ္ဌာနံ အာဟတံ, ပရိယာဟတဉ္စ ကာတဗ္ဗံ, ဗလပ္ပတ္တဝိတက္ကော မနသိကာရော ဗဟုလံ ပဝတ္တေတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ကရောန္တဿာတိ ဧဝံ ကမ္မဋ္ဌာနံ တက္ကာဟတံ ဝိတက္ကာဟတံ ကရောန္တဿ။ ယထာ ဘာဝနာ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသံ အာဝဟတိ, ဧဝံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ။ အနုက္ကမေနာတိ ဘာဝနာနုက္ကမေန။ ယဒါ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ သုဝိသဒါနိ တိက္ခာနိ ပဝတ္တန္တိ, တဒါ အဿဒ္ဓိယာဒီနံ ဒူရီဘာဝေန သာတိသယထာမပ္ပတ္တေဟိ သတ္တဟိ ဗလေဟိ လဒ္ဓူပတ္ထမ္ဘာနိ ဝိတက္ကာဒီနိ ကာမာဝစရာနေဝ ဈာနင်္ဂါနိ ဗဟူနိ ဟုတွာ ပါတုဘဝန္တိ။ တတော ဧဝ တေသံ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတာ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော သဒ္ဓိံ တဒေကဋ္ဌေဟိ ပါပဓမ္မေဟိ ဝိဒူရီ ဘဝန္တိ, ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပတ္တိယာ သဒ္ဓိံ တံ အာရဗ္ဘ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သန္နိသီဒန္တီတိ သမ္မဒေဝ သီဒန္တိ, ဥပသမန္တီတိ အတ္ထော။
ဣမဿာတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ။ အင်္ဂုလိပဒပါဏိပဒါဒိကော ကသိဏဒေါသော။ အာဒါသမဏ္ဍလူပမာဒီဟိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တတော ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ သုပရိသုဒ္ဓတံ, သဏှသုခုမတဉ္စ ဒဿေတိ။ တဉ္စ ခေါ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ နေဝ ဝဏ္ဏဝန္တံ န သဏ္ဌာနဝန္တံ အပရမတ္ထသဘာဝတ္တာ။ ဤဒိသန္တိ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဝန္တံ။ တိလက္ခဏဗ္ဘာဟတန္တိ ဥပ္ပါဒါဒိလက္ခဏတ္တယာနုပဝိဋ္ဌံ, အနိစ္စတာဒိလက္ခဏတ္တယင်္ကိတံ ဝါ။ ယဒိ န ပနေတံ တာဒိသံ ဝဏ္ဏာဒိဝန္တံ, ကထံ ဈာနဿ အာရမ္မဏဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘ကေဝလဉှီ’’တိအာဒိ။ သညဇန္တိ ဘာဝနာသညာဇနိတံ, ဘာဝနာသညာယ သဉ္ဇာတမတ္တံ။ န ဟိ အသဘာဝဿ ကုတောစိ သမုဋ္ဌာနံ အတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘ဥပဋ္ဌာနာကာရမတ္တ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၅၈။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ သန္နိသိန္နာဝ, န ပန တဒတ္ထံ ဥဿာဟော ကာတဗ္ဗောတိ အဓိပ္ပါယော။ ‘‘ဥပစာရသမာဓိနာ’’တိ ဝုတ္တေ ဣတရောပိ သမာဓိ အတ္ထီတိ အတ္ထတော အာပန္နန္တိ တမ္ပိ ဒဿေတုံ ‘‘ဒုဝိဓော ဟိ သမာဓီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဒွီဟာကာရေဟီတိ ဈာနဓမ္မာနံ ပဋိပက္ခဒူရီဘာဝေါ, ထိရဘာဝပ္ပတ္တိ စာတိ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ကာရဏေဟိ။ ဣဒါနိ တာနိ ကာရဏာနိ အဝတ္ထာမုခေန ဒဿေတုံ ‘‘ဥပစာရဘူမိယံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဥပစာရဘူမိယန္တိ ဥပစာရာဝတ္ထာယံ။ ယဒိပိ တဒါ ဈာနင်္ဂါနိ ပဋုတရာနိ မဟဂ္ဂတဘာဝပ္ပတ္တာနိ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ,
တေသံ ပန ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ ဝိက္ခမ္ဘနေန စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ တေနာဟ ‘‘နီဝရဏပ္ပဟာနေန စိတ္တံ သမာဟိတံ ဟောတီ’’တိ။ ပဋိလာဘဘူမိယန္တိ ဈာနဿ အဓိဂမာဝတ္ထာယံ။ တဒါ ဟိ အပ္ပနာပတ္တာနံ ဈာနဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ စိတ္တံ သမာဓိယတိ။ တေနာဟ ‘‘အင်္ဂပါတုဘာဝေနာ’’တိ။ စိတ္တံ သမာဟိတံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
န ထာမဇာတာနီတိ န ဇာတထာမာနိ, န ဘာဝနာဗလံ ပတ္တာနီတိ အတ္ထော။ စိတ္တန္တိ ဈာနစိတ္တံ။ ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ ကေဝလမ္ပိ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ သမာပတ္တိဝေလံ သန္ဓာယာဟ။ ဥပစာရဘူမိယံ နိမိတ္တဝဍ္ဎနံ ယုတ္တန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘နိမိတ္တံ ဝဍ္ဎေတွာ’’တိ။ လဒ္ဓပရိဟာနီတိ လဒ္ဓဥပစာရဇ္ဈာနပရိဟာနိ။ နိမိတ္တေ အဝိနဿန္တေ တဒါရမ္မဏဈာနမ္ပိ အပရိဟီနမေဝ ဟောတိ, နိမိတ္တေ ပန အာရက္ခာဘာဝေန ဝိနဋ္ဌေ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ ဈာနမ္ပိ ဝိနဿတိ တဒါယတ္တဝုတ္တိတော။ တေနာဟ ‘‘အာရက္ခမှီ’’တိအာဒိ။
သတ္တသပ္ပါယဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၅၉။ ‘‘ထာဝရဉ္စ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ ယထာ ထာဝရံ ဟောတိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘သတိ ဥပဋ္ဌာတိ, စိတ္တံ သမာဓိယတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာလဒ္ဓဉှိ နိမိတ္တံ တတ္ထ သတိံ သူပဋ္ဌိတံ ကတွာ ဧကဂ္ဂတံ ဝိန္ဒန္တဿ ထိရံ နာမ ဟောတိ, သုရက္ခိတဉ္စ။ သတိ-ဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ သမ္ပဇညံ, သမာဓိဂ္ဂဟဏေန ဝီရိယဉ္စ သင်္ဂဟိတံ ဟောတိ နာနန္တရိယဘာဝတော။ တတ္ထာတိ တေသု အာဝါသေသု။ တီဏိ တီဏီတိ ဧကေကသ္မိံ အာဝါသေ အဝုတ္ထအဝုတ္ထဋ္ဌာနေ ဝသနနိယာမေန တယော တယော ဒိဝသေ ဝသိတွာ။
ဥတ္တရေန ဝါ ဒက္ခိဏေန ဝါတိ ဝုတ္တံ ဂမနာဂမနေ သူရိယာဘိမုခဘာဝနိဝါရဏတ္ထန္တိ။ သဟဿဓနုပ္ပမာဏံ ဒိယဍ္ဎကောသံ။
ဒွတ္တိံသ တိရစ္ဆာနကထာတိ ရာဇကထာဒိကေ (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၇၊ မ။ နိ။ ၂။၂၂၃၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၀၈၀၊ အ။ နိ။ ၁၀။၆၉၊ ပါစိ။ ၅၀၈) သန္ဓာယာဟ။ တာ ဟိ ပါဠိယံ သရူပတော အနာဂတာပိ အရညပဗ္ဗတနဒီဒီပကထာ ဣတိ-သဒ္ဒေန သင်္ဂဟေတွာ သဂ္ဂမောက္ခာနံ တိရစ္ဆာနဘာဝတော ‘‘ဒွတ္တိံသ တိရစ္ဆာနကထာ’’တိ ဝုတ္တာ။ ဒသကထာဝတ္ထုနိဿိတန္တိ ‘‘အပ္ပိစ္ဆတာ, သန္တုဋ္ဌိ, ပဝိဝေကော, အသံသဂ္ဂေါ, ဝီရိယာရမ္ဘော, သီလ, သမာဓိ, ပညာ, ဝိမုတ္တိ, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန’’န္တိ ဣမာနိ အပ္ပိစ္ဆကထာဒီနံ ဝတ္ထူနိ, တန္နိဿိတံ ဘဿံ သပ္ပါယံ။
အတိရစ္ဆာနကထိကောတိ နတိရစ္ဆာနကထိကော, တိရစ္ဆာနကထာ ဝိဓုရံ ဓမ္မိကံ ကမ္မဋ္ဌာနပဋိသံယုတ္တမေဝ ကထံ ကထေတီတိ အဓိပ္ပါယော။ သီလာဒိဂုဏသမ္ပန္နောတိ သီလသမာဓိအာဒိဂုဏသမ္ပန္နော။ ယော ဟိ သမာဓိကမ္မဋ္ဌာနိကော, သမာဓိကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝါ ပါရံ ပတ္တော, သော ဣမဿ ယောဂိနော သပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘ယံ နိဿာယာ’’တိအာဒိ။ ကာယဒဠှီဗဟုလောတိ ကာယဿ သန္တပ္ပနပေါသနပ္ပသုတော။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၀၊ မ။ နိ။ ၁။၁၈၆၊ အ။ နိ။ ၅။၂၀၆)။
ဘောဇနံ ယေဘုယျေန မဓုရမ္ဗိလရသဝသေန သတ္တာနံ ဥပယောဂံ ဂစ္ဆတိ ဒဓိအာဒီသု တထာ ဒဿနတော။ ကဋုကာဒိရသာ ပန ကေဝလံ အဘိသင်္ခါရကာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ကဿစိ မဓုရံ, ကဿစိ အမ္ဗိလံ သပ္ပါယံ ဟောတီ’’တိ။
ယသ္မိံ ဣရိယာပထေ အာဓာရဘူတေ, ဝတ္တမာနေ ဝါ, ယသ္မိံ ဝါ ဣရိယာပထေ ပဝတ္တမာနဿ။ နိမိတ္တာသေဝနဗဟုလဿာတိ နိမိတ္တေ အာသေဝနာဗဟုလဿ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ ဝိသယဘူတေ ဘာဝနာမနသိကာရံ ဗဟုလံ အာသေဝန္တဿ, နိမိတ္တဿ ဝါ ဂေါစရာသေဝနဝသေန အာသေဝနာဗဟုလဿ။ ယေန ဟိ ဘာဝေန္တဿ ဘာဝနာသေဝနာ, တေန ဂေါစရာသေဝနာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာတိ။
ဒသဝိဓအပ္ပနာကောသလ္လဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၀။ န ဟောတိ အပ္ပနာ။ ယေန ဝိဓိနာ အပ္ပနာယံ ကုသလော ဟောတိ, သော ဒသဝိဓော ဝိဓိ အပ္ပနာကောသလ္လံ, တန္နိဗ္ဗတ္တံ ဝါ ဉာဏံ။ ဝတ္ထုဝိသဒကိရိယတောတိ ဝတ္ထူနံ ဝိသဒဘာဝကရဏတော အပ္ပနာကောသလ္လံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။
ဋ္ဌ ၆၁။ စိတ္တစေတသိကာနံ ဟိ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော သရီရံ, တပ္ပဋိဗဒ္ဓါနိ စီဝရာဒီနိ စ ဣဓ ‘‘ဝတ္ထူနီ’’တိ အဓိပ္ပေတာနိ။ တာနိ ယထာ စိတ္တဿ သုခါဝဟာနိ ဟောန္တိ, တထာ ကရဏံ တေသံ ဝိသဒဘာဝကရဏံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာန’’န္တိအာဒိ။ သရီရံ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေါ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော, သရီရံ သေဒမလဂ္ဂဟိတံ ဝါ အညေန ဝါ အဝဿုတကိစ္စေန ဝိဗာဓိတန္တိ အဓိပ္ပါယော။ သေနာသနံ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေန ပတ္တာဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နနု စာယံ
နယော ခုဒ္ဒကပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေန သင်္ဂဟိတော, ပုန ကသ္မာ ဝုတ္တောတိ? သစ္စံ သင်္ဂဟိတော, သော စ ခေါ ဘာဝနာယ အာရမ္ဘကာလေ။ ဣဓ ပန အာရဒ္ဓကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥပစာရဇ္ဈာနေ ဌတွာ အပ္ပနာပရိဝါသံ ဝသန္တဿ ကာလန္တရေ ဇာတေ တထာပဋိပတ္တိ အပ္ပနာကောသလ္လာယ ဝုတ္တာ။ အဝိသဒေ သတိ, ဝိသယဘူတေ ဝါ။ ကထံ ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ တာနိ ဝိသယော? အန္တရန္တရာ ပဝတ္တနကစိတ္တုပ္ပါဒဝသေနေဝံ ဝုတ္တံ။ တေ ဟိ စိတ္တုပ္ပါဒါ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ အပရိသုဒ္ဓဘာဝါယ သံဝတ္တန္တိ။ စိတ္တစေတသိကေသု နိဿယာဒိပစ္စယဘူတေသု။ ဉာဏမ္ပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနေ။ တေန ‘‘န ကေဝလံ တံ ဝတ္ထုယေဝ, အထ ခေါ တသ္မိံ အပရိသုဒ္ဓေ ဉာဏမ္ပိ အပရိသုဒ္ဓံ ဟောတီ’’တိ ဒဿိတံ။ တံသမ္ပယုတ္တာနံ ပန အပရိသုဒ္ဓတာ အဝုတ္တသိဒ္ဓါ, ဉာဏဿ စ ဝိသုံ ဂဟဏံ အပ္ပနာယ ဗဟုကာရတ္တာ။ တထာ ဟိ ဈာနံ ‘‘ဒန္ဓာဘိညံ, ခိပ္ပါဘိည’’န္တိ ဉာဏမုခေန နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ နိဿယနိဿယောပိ နိဿယောတွေဝ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ဒီပကပလ္လိကဝဋ္ဋိတေလာနိ နိဿာယာ’’တိ။ ဉာဏေ အဝိသဒေ ဝိပဿနာဘာဝနာ ဝိယ သမာဓိဘာဝနာပိ ပရိဒုဗ္ဗလာ ဟောတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အပရိသုဒ္ဓေန ဉာဏေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ သမထကမ္မဋ္ဌာနံ အာဟ။ ဝုဍ္ဎိံ အင်္ဂပါတုဘာဝေန, ဝိရူဠှိံ ဂုဏဘာဝေန, ဝေပုလ္လံ သဗ္ဗသော ဝသိဘာဝပ္ပတ္တိယာ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဝိသဒေ ပနာတိ သုက္ကပက္ခော, တဿ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၆၂။ သမဘာဝကရဏန္တိ ကိစ္စတော အနူနာဓိကဘာဝကရဏံ။ ယထာပစ္စယံ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုသ္မိံ အဓိမောက္ခကိစ္စဿ ပဋုတရဘာဝေန, ပညာယ အဝိသဒတာယ, ဝီရိယာဒီနံ စ သိထိလတာဒိနာ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဗလဝံ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဣတရာနိ မန္ဒာနီ’’တိ။ တတောတိ တသ္မာ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ ဗလဝဘာဝတော, ဣတရေသဉ္စ မန္ဒတ္တာ။ ကောသဇ္ဇပက္ခေ ပတိတုံ အဒတွာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ပဂ္ဂဏှနံ အနုဗလပ္ပဒါနံ ပဂ္ဂဟော, ပဂ္ဂဟောဝ ကိစ္စံ, ပဂ္ဂဟကိစ္စံ ကာတုံ န သက္ကောတီတိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ ဌာနံ, အနိဿဇ္ဇနံ ဝါ ဥပဋ္ဌာနံ, ဝိက္ခေပပဋိပက္ခော။ ယေန ဝါ သမ္ပယုတ္တာ အဝိက္ခိတ္တာ ဟောန္တိ, သော အဝိက္ခေပေါ။ ရူပဂတံ ဝိယ စက္ခုနာ ယေန ယာထာဝတော ဝိသယသဘာဝံ ပဿတိ, တံ ဒဿနကိစ္စံ ကာတုံ န သက္ကောတိ ဗလဝတာ သဒ္ဓိန္ဒြိယေန အဘိဘူတတ္တာ။ သဟဇာတဓမ္မေသု ဟိ ဣန္ဒဋ္ဌံ ကာရေန္တာနံ သဟပဝတ္တမာနာနံ ဓမ္မာနံ ဧကရသတာဝသေနေဝ အတ္ထသိဒ္ဓိ, န အညထာ။ တသ္မာတိ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ကာရဏဘာဝေန
ပစ္စာမသတိ။ တန္တိ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ။ ဓမ္မသဘာဝပစ္စဝေက္ခဏေနာတိ ယဿ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုနော ဥဠာရတာဒိဂုဏေ အဓိမုစ္စနဿ သာတိသယပ္ပဝတ္တိယာ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဗလဝံ ဇာတံ, တဿ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နာဒိဝိဘာဂတော ယာထာဝတော ဝီမံသနေန။ ဧဝဉှိ ဧဝံဓမ္မတာနယေန သဘာဝရသတော ပရိဂ္ဂယှမာနေ သဝိပ္ဖါရော အဓိမောက္ခော န ဟောတိ, ‘‘အယံ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ သဘာဝေါ’’တိ ပရိဇာနနဝသေန ပညာဗျာပါရဿ သာတိသယတ္တာ။ ဓုရိယဓမ္မေသု ဟိ ယထာ သဒ္ဓါယ ဗလဝဘာဝေ ပညာယ မန္ဒဘာဝေါ ဟောတိ, ဧဝံ ပညာယ ဗလဝဘာဝေ သဒ္ဓါယ မန္ဒဘာဝေါ ဟောတီတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တံ ဓမ္မသဘာဝပစ္စဝေက္ခဏေန ဟာပေတဗ္ဗ’’န္တိ။
တထာ အမနသိကာရေနာတိ ယေနာကာရေန ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဗလဝံ ဟောတိ, တေနာကာရေန ဘာဝနာယ အနနုယုဉ္ဇနတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဓ ဒုဝိဓေန သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ ဗလဝဘာဝေါ, အတ္တနော ဝါ ပစ္စယဝိသေသတော ကိစ္စုတ္တရိယေန, ဝီရိယာဒီနံ ဝါ မန္ဒကိစ္စတာယ။ တတ္ထ ပဌမဝိကပ္ပေ ဟာပနဝိဓိ ဒဿိတော, ဒုတိယဝိကပ္ပေ ပန ယထာ မနသိ ကရောတော ဝီရိယာဒီနံ မန္ဒကိစ္စတာယ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ ဗလဝံ ဇာတံ, တထာ အမနသိကာရေန ဝီရိယာဒီနံ ပဋုကိစ္စဘာဝါဝဟေန မနသိကာရေန သဒ္ဓိန္ဒြိယံ တေဟိ သမရသံ ကရောန္တေန ဟာပေတဗ္ဗံ။ ဣမိနာ နယေန သေသိန္ဒြိယေသုပိ ဟာပနဝိဓိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဝက္ကလိတ္ထေရဝတ္ထူတိ သော ဟိ အာယသ္မာ သဒ္ဓါဓိမုတ္တတာယ ကတာဓိကာရော သတ္ထု ရူပကာယဒဿနပ္ပသုတော ဧဝ ဟုတွာ ဝိဟရန္တော သတ္ထာရာ ‘‘ကိံ တေ, ဝက္ကလိ, ဣမိနာ ပူတိကာယေန ဒိဋ္ဌေန? ယော ခေါ, ဝက္ကလိ, ဓမ္မံ ပဿတိ, သော မံ ပဿတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၃။၈၇) ဩဝဒိတွာ ကမ္မဋ္ဌာနေ နိယောဇိတောပိ တံ အနနုယုဉ္ဇန္တော ပဏာမိတော အတ္တာနံ ဝိနိပါတေတုံ ပပါတဋ္ဌာနံ အဘိရုဟိ။ အထ နံ သတ္ထာ ယထာနိသိန္နောဝ ဩဘာသံ ဝိသဇ္ဇေန္တော အတ္တာနံ ဒဿေတွာ –
‘‘ပါမောဇ္ဇဗဟုလော ဘိက္ခု, ပသန္နော ဗုဒ္ဓသာသနေ၊
အဓိဂစ္ဆေ ပဒံ သန္တံ, သင်္ခါရူပသမံ သုခ’’န္တိ။ (ဓ။ ပ။ ၃၈၁) –
ဂါထံ ဝတွာ ‘‘ဧဟိ ဝက္ကလီ’’တိ အာဟ။ သော တေန အမတေနေဝ အဘိသိတ္တော ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော ဟုတွာ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေသိ။ သဒ္ဓါယ ပန
ဗလဝဘာဝတော ဝိပဿနာဝီထိံ န ဩတရိ။ တံ ဉတွာ ဘဂဝါ ဣန္ဒြိယသမတံ ပဋိပါဒေန္တော ကမ္မဋ္ဌာနံ သောဓေတွာ အဒါသိ။ သော သတ္ထာရာ ဒိန္နနယေန ဝိပဿနံ ဥဿုက္ကာပေတွာ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ အရဟတ္တံ ပါပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဝက္ကလိတ္ထေရဝတ္ထု စေတ္ထ နိဒဿန’’န္တိ။
ဣတရကိစ္စဘေဒန္တိ ဥပဋ္ဌာနာဒိကိစ္စဝိသေသံ။ ပဿဒ္ဓါဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သမာဓိဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဟာပေတဗ္ဗန္တိ ယထာ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ ဗလဝဘာဝေါ ဓမ္မသဘာဝပစ္စဝေက္ခဏေန ဟာယတိ, ဧဝံ ဝီရိယိန္ဒြိယဿ အဓိမတ္တတာ ပဿဒ္ဓိအာဒိဘာဝနာယ ဟာယတိ, သမာဓိပက္ခိယတ္တာ တဿာ။ တထာ ဟိ သာ သမာဓိန္ဒြိယဿ အဓိမတ္တတံ ကောသဇ္ဇပါတတော ရက္ခန္တီ ဝီရိယာဒိဘာဝနာ ဝိယ ဝီရိယိန္ဒြိယဿ အဓိမတ္တတံ ဥဒ္ဓစ္စပါတတော ရက္ခန္တီ ဧကံသတော ဟာပေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပဿဒ္ဓါဒိဘာဝနာယ ဟာပေတဗ္ဗ’’န္တိ။
သောဏတ္ထေရဿ ဝတ္ထူတိ (မဟာဝ။ ၂၄၃) သုကုမာရဿ သောဏတ္ထေရဿ ဝတ္ထု။ သော ဟိ အာယသ္မာ သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာ သီတဝနေ ဝိဟရန္တော ‘‘မမ သရီရံ သုခုမာလံ, န စ သက္ကာ သုခေနေဝ သုခံ အဓိဂန္တုံ, ကာယံ ကိလမေတွာပိ သမဏဓမ္မော ကာတဗ္ဗော’’တိ ဌာနစင်္ကမမေဝ အဓိဋ္ဌာယ ပဓာနမနုယုဉ္ဇန္တော ပါဒတလေသု ဖောဋေသု ဥဋ္ဌိတေသုပိ ဝေဒနံ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာ ဒဠှံ ဝီရိယံ ကရောန္တော အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယတာယ ဝိသေသံ နိဗ္ဗတ္တေတုံ နာသက္ခိ။ သတ္ထာ တတ္ထ ဂန္တွာ ဝီဏောဝါဒေန ဩဝဒိတွာ ဝီရိယသမတာယောဇနဝိဓိံ ဒဿေန္တော ကမ္မဋ္ဌာနံ သောဓေတွာ ဂိဇ္ဈကူဋံ ဂတော။ ထေရောပိ သတ္ထာရာ ဒိန္နနယေန ဝီရိယသမတံ ယောဇေန္တော ဝိပဿနံ ဥဿုက္ကာပေတွာ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌာသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သောဏတ္ထေရဿ ဝတ္ထု ဒဿေတဗ္ဗ’’န္တိ။
သေသေသုပီတိ သတိသမာဓိပညိန္ဒြိယေသုပိ။ ဧကဿာတိ ဧကေကဿ။ သာမညနိဒ္ဒေသောဝါယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧဝံ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ ပစ္စေကံ အဓိမတ္တတာယ ပန ဟာပနဝသေန သမတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တတ္ထ ယေသံ ဝိသေသတော အသာဓာရဏတော, သာဓာရဏတော စ သမတာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိသေသတော ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ပဉ္စသု ဣန္ဒြိယေသု။ သမတန္တိ သဒ္ဓါပညာနံ အညမညံ အနူနာနဓိကဘာဝံ။ တထာ
သမာဓိဝီရိယာနံ။ ယထာ ဟိ သဒ္ဓါပညာနံ ဝိသုံ ဝိသုံ ဓုရိယဓမ္မဘူတာနံ ကိစ္စတော အညမညာနတိဝတ္တနံ ဝိသေသတော ဣစ္ဆိတဗ္ဗမေဝ, ယတော နေသံ သမဓုရတာယ အပ္ပနာ သမ္ပဇ္ဇတီတိ, ဧဝံ သမာဓိဝီရိယာနံ ကောသဇ္ဇဥဒ္ဓစ္စပက္ခိကာနံ သမရသတာယ သတိ အညမညူပတ္ထမ္ဘနတော သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ အန္တဒွယပါတာဘာဝေန သမ္မဒေဝ အပ္ပနာ ဣဇ္ဈတိ။
‘‘ဗလဝသဒ္ဓေါ ဟီ’’တိအာဒိ နိဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ တဿတ္ထော – ယော ဗလဝတိယာ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတော အဝိသဒဉာဏော, သော မုဒ္ဓပ္ပသန္နော ဟောတိ, န အဝေစ္စပ္ပသန္နော။ တထာ ဟိ သော အဝတ္ထုသ္မိံ ပသီဒတိ သေယျထာပိ တိတ္ထိယသာဝကာ။ ကေရာဋိကပက္ခန္တိ သာဌေယျပက္ခံ ဘဇတိ။ သဒ္ဓါဟီနာယ ပညာယ အတိဓာဝန္တော ‘‘ဒေယျဝတ္ထုပရိစ္စာဂေန ဝိနာ စိတ္တုပ္ပါဒမတ္တေနပိ ဒါနမယံ ပုညံ ဟောတီ’’တိအာဒီနိ ပရိကပ္ပေတိ ဟေတုပဋိရူပကေဟိ ဝဉ္စိတော။ ဧဝံဘူတော ပန သုက္ခတက္ကဝိလုတ္တစိတ္တော ပဏ္ဍိတာနံ ဝစနံ နာဒိယတိ, သညတ္တိံ န ဂစ္ဆတိ။ တေနာဟ ‘‘ဘေသဇ္ဇသမုဋ္ဌိတော ဝိယ ရောဂေါ အတေကိစ္ဆော ဟောတီ’’တိ။ ယထာ စေတ္ထ သဒ္ဓါပညာနံ အညမညဝိရဟော န အတ္ထာဝဟော အနတ္ထာဝဟော စ, ဧဝမိဓာပိ သမာဓိဝီရိယာနံ အညမညဝိရဟော န အဝိက္ခေပါဝဟော ဝိက္ခေပါဝဟော စာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ကောသဇ္ဇံ အဘိဘဝတိ, တေန အပ္ပနံ န ပါပုဏာတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဥဒ္ဓစ္စံ အဘိဘဝတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ တဒုဘယန္တိ တံ သဒ္ဓါပညာဒွယံ, သမာဓိဝီရိယဒွယဉ္စ။ သမံ ကာတဗ္ဗန္တိ သမရသံ ကာတဗ္ဗံ။
သမာဓိကမ္မိကဿာတိ သမထကမ္မဋ္ဌာနိကဿ။ ဧဝန္တိ ဧဝံ သန္တေ, သဒ္ဓါယ တေသံ ဗလဝဘာဝေ သတီတိ အတ္ထော။ သဒ္ဒဟန္တောတိ ‘‘ပထဝီ ပထဝီ’’တိ မနသိကရဏမတ္တေန ကထံ ဈာနုပ္ပတ္တီတိ အစိန္တေတွာ ‘‘အဒ္ဓါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဝုတ္တဝိဓိ ဣဇ္ဈိဿတီ’’တိ သဒ္ဒဟန္တော သဒ္ဓံ ဇနေန္တော။ ဩကပ္ပေန္တောတိ အာရမ္မဏံ အနုပဝိသိတွာ ဝိယ အဓိမုစ္စနဝသေန ဩကပ္ပေန္တော ပက္ခန္ဒန္တော။ ဧကဂ္ဂတာ ဗလဝတီ ဝဋ္ဋတိ သမာဓိပဓာနတ္တာ ဈာနဿ။ ဥဘိန္နန္တိ သမာဓိပညာနံ, သမာဓိကမ္မိကဿ သမာဓိနော အဓိမတ္တတာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာတိ အာဟ ‘‘သမတာယပီ’’တိ, သမဘာဝေနာပီတိ အတ္ထော။ အပ္ပနာတိ ဣဓာဓိပ္ပေတအပ္ပနာ။ တထာ ဟိ ‘‘ဟောတိယေဝါ’’တိ သာသင်္ကံ ဝဒတိ, လောကုတ္တရပ္ပနာ ပန တေသံ သမဘာဝေနေဝ ဣစ္ဆိတာ။ ယထာဟ – ‘‘သမထဝိပဿနံ ယုဂနဒ္ဓံ ဘာဝေတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၂။၁, ၅)။
ယဒိ ဝိသေသတော သဒ္ဓါပညာနံ, သမာဓိဝီရိယာနဉ္စ သမတာ ဣစ္ဆိတာ, ကထံ သတီတိ အာဟ ‘‘သတိ ပန သဗ္ဗတ္ထ ဗလဝတီ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ လီနုဒ္ဓစ္စပက္ခေသု ပဉ္စသု ဣန္ဒြိယေသု။ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိယေ ဂဏှန္တော ‘‘သဒ္ဓါဝီရိယပညာန’’န္တိ အာဟ။ အညထာပီတိ စ ဂဟေတဗ္ဗာ သိယာ။ တထာ ဟိ ‘‘ကောသဇ္ဇပက္ခေန သမာဓိနာ’’ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ, န ‘‘ပဿဒ္ဓိသမာဓိဥပေက္ခာဟီ’’တိ။ သာ သတိ။ သဗ္ဗေသု ရာဇကမ္မေသု နိယုတ္တော သဗ္ဗကမ္မိကော။ တေန ကာရဏေန သဗ္ဗတ္ထ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္ထေန။ အာဟ အဋ္ဌကထာယံ။ သဗ္ဗတ္ထ နိယုတ္တာ သဗ္ဗတ္ထိကာ, သဗ္ဗေန ဝါ လီနုဒ္ဓစ္စပက္ခိယေန ဗောဇ္ဈင်္ဂဂ္ဂဟဏေန အတ္ထေတဗ္ဗာ သဗ္ဗတ္ထိယာ, သဗ္ဗတ္ထိယာဝ သဗ္ဗတ္ထိကာ။ စိတ္တန္တိ ကုသလစိတ္တံ။ တဿ ဟိ သတိ ပဋိသရဏံ ပရာယဏံ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ။ တေနာဟ ‘‘အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၆၃။ စိတ္တေကဂ္ဂတာနိမိတ္တဿာတိ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ နိမိတ္တဿ, စိတ္တေကဂ္ဂတာသင်္ခါတဿ စ နိမိတ္တဿ။ စိတ္တဿ ဟိ သမာဟိတာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ သမထနိမိတ္တံ ရက္ခန္တောယေဝ ကသိဏနိမိတ္တံ ရက္ခတိ။ တသ္မာ ပထဝီကသိဏာဒိကဿာတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန န ကေဝလံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿေဝ, အထ ခေါ သမထနိမိတ္တဿာပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တန္တိ ရက္ခဏကောသလ္လံ။ ဣဓ အပ္ပနာကောသလ္လကထာယံ ‘‘နိမိတ္တကောသလ္လ္လ’န္တိ အဓိပ္ပေတံ, ကရဏဘာဝနာကောသလ္လာနံ ပဂေဝ သိဒ္ဓတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၆၄။ အတိသိထိလဝီရိယတာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပမောဒနသံဝေဇနဝိပရိယာယေ သင်္ဂဏှာတိ။ လီနန္တိ သင်္ကုစိတံ ကောသဇ္ဇပက္ခပတိတံ။ စိတ္တန္တိ ဘာဝနာစိတ္တံ။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒယော ဘာဝေတီတိ ဧတ္ထ ‘‘တယော’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ယထာ ပန တေ ဘာဝေတဗ္ဗာ, တံ သယမေဝ ဝက္ခတိ။
ပရိတ္တန္တိ အပ္ပကံ။ ဥဇ္ဇာလေတုကာမောတိ ပဒီပေတုကာမော။ ဥဒကဝါတံ ဒဒေယျာတိ ဥဒကမိဿံ ဝါတံ ဥပနေယျ။ အကာလောတိ နကာလော, အယုတ္တကာလော ဝါ။ သတိအာဒိဓမ္မသာမဂ္ဂိသင်္ခါတာယ ဗောဓိယာ ဗုဇ္ဈတိ ဧတာယာတိ ကတွာ, တံသမင်္ဂိနော ဝါ ဗုဇ္ဈတီတိ ဗောဓိနော ယောဂိနော အင်္ဂန္တိ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပသတ္ထော, သုန္ဒရော ဝါ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ
သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ ကာယစိတ္တဒရထဝူပသမလက္ခဏာ ပဿဒ္ဓိယေဝ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, တဿ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ။ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အယံ ပန ဝိသေသော – သမာဓိဿ တာဝ ပဒတ္ထလက္ခဏာနိ ဟေဋ္ဌာ အာဂတာနေဝ။ ဥပပတ္တိတော ဣက္ခတီတိ ဥပေက္ခာ။ သာ ပနာယံ အတ္ထတော တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာဝ ဣဓ ဗောဇ္ဈင်္ဂုပေက္ခာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဒုသမုဋ္ဌာပယန္တိ သမုဋ္ဌာပေတုံ ဥပ္ပါဒေတုံ အသက္ကုဏေယျံ။ ဓမ္မာနံ, ဓမ္မေသု ဝါ ဝိစယော ဓမ္မဝိစယော, ပညာတိ အတ္ထော။ ဝီရဿ ဘာဝေါ, ကမ္မံ ဝါ, ဝိဓိနာ ဝါ ဤရေတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗန္တိ ဝီရိယံ, ဥဿာဟော။ ပီဏေတိ ကာယံ, စိတ္တံ စ သန္တပ္ပေတီတိ ပီတိ။
ယံ ယံ သကံ ယထာသကံ, အတ္တနော အတ္တနောတိ အတ္ထော။ အာဟာရဝသေနာတိ ပစ္စယဝသေန။ ဘာဝနာတိ ဥပ္ပါဒနာ, ဝဍ္ဎနာ စ။ ကုသလာကုသလာတိ ကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန ကုသလာ, တပ္ပဋိပက္ခတော အကုသလာ။ ယေ အကုသလာ, တေ သာဝဇ္ဇာ။ ယေ ကုသလာ, တေ အနဝဇ္ဇာ။ အကုသလာ ဟီနာ, ဣတရေ ပဏီတာ။ ကုသလာပိ ဝါ ဟီနေဟိ ဆန္ဒာဒီဟိ အာရဒ္ဓါ ဟီနာ, ဣတရေ ပဏီတာ။ ကဏှာတိ ကာဠကာ စိတ္တဿ အပဘဿရဘာဝကရဏာ, သုက္ကာတိ ဩဒါတာ စိတ္တဿ ပဘဿရဘာဝကရဏာ။ ကဏှာဘိဇာတိဟေတုတော ဝါ ကဏှာ, သုက္ကာဘိဇာတိဟေတုတော သုက္ကာ။ တေ ဧဝ သပ္ပဋိဘာဂါ။ ကဏှာ ဟိ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ သုက္ကေဟိ သပ္ပဋိဘာဂါ။ တထာ သုက္ကာပိ ဣတရေဟိ။ အထ ဝါ ကဏှာ စ သုက္ကာ စ သပ္ပဋိဘာဂါ စ ကဏှသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂါ။ သုခါ ဟိ ဝေဒနာ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ သပ္ပဋိဘာဂါ, ဒုက္ခာ စ ဝေဒနာ သုခါယ သပ္ပဋိဘာဂါတိ။ အနုပ္ပန္နဿာတိ အနိဗ္ဗတ္တဿ။ ဥပ္ပါဒါယာတိ ဥပ္ပါဒနတ္ထာယ။ ဥပ္ပန္နဿာတိ နိဗ္ဗတ္တဿ။ ဘိယျောဘာဝါယာတိ ပုနပ္ပုနဘာဝါယ။ ဝေပုလ္လာယာတိ ဝိပုလဘာဝါယ။ ဘာဝနာယာတိ ဝဍ္ဎိယာ။ ပါရိပူရိယာတိ ပရိပူရဏတ္ထာယ။
တတ္ထာတိ ‘‘အတ္ထိ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိနာ ဒဿိတပါဌေ။ သဘာဝသာမညလက္ခဏပဋိဝေဓဝသေနာတိ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ဂဟဏေ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကာဒိကဿ ဝိသုံ ဝိသုံ ပန ဖုသနာဒိကဿ သဘာဝလက္ခဏဿ, အနိစ္စာဒိကဿ သာမညလက္ခဏဿ စ ပဋိဝိဇ္ဈနဝသေန။ ပဝတ္တမနသိကာရောတိ ကုသလာဒီနံ တံတံသဘာဝလက္ခဏာဒိကဿ ယာထာဝတော အဝဗုဇ္ဈနဝသေန ဥပ္ပန္နဇဝနစိတ္တုပ္ပါဒေါ။ သော ဟိ အဝိပရီတမနသိကာရတာယ ‘‘ယောနိသောမနသိကာရော’’တိ ဝုတ္တော။ တဒါဘောဂတာယ အာဝဇ္ဇနာပိ တဂ္ဂတိကာဝ။
ရုပ္ပနလက္ခဏာဒိကမ္ပိ ဣဓ သာမညလက္ခဏေနေဝ သင်္ဂဟိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကုသလကိရိယာယ အာဒိအာရမ္ဘဝသေန ပဝတ္တဝီရိယံ ဓိတိသဘာဝတာယ ‘‘ဓာတူ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘အာရမ္ဘဓာတူတိ ပဌမဝီရိယံ ဝုစ္စတီ’’တိ။ လဒ္ဓါသေဝနံ ဝီရိယံ ဗလပ္ပတ္တံ ဟုတွာ ပဋိပက္ခံ ဝိဓမတီတိ အာဟ ‘‘ကောသဇ္ဇတော နိက္ခန္တတ္တာ တတော ဗလဝတရ’’န္တိ။ အဓိမတ္တာဓိမတ္တတရာနံ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ ဝိဓမနသမတ္ထံ ပဋုပဋုတရာဒိဘာဝပ္ပတ္တံ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပရံ ပရံ ဌာနံ အက္ကမနတော တတောပိ ဗလဝတရ’’န္တိ။ တိဋ္ဌတိ ပဝတ္တတိ ဧတ္ထာတိ ဌာနိယာ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဌာနိယာ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာ။ ဌာတဗ္ဗော ဝါ ဌာနိယော, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဌာနိယော ဧတေသူတိ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာ, အပရာပရံ ဝတ္တမာနာ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ ဓမ္မာ။ ယသ္မာ ပန တေသု ပီတိယေဝ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဝိသေသကာရဏံ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ပီတိယာ ဧဝ ဧတံ နာမ’’န္တိ။ ဥပ္ပါဒကမနသိကာရောတိ ယထာ မနသိ ကရောတော အနုပ္ပန္နော ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဥပ္ပန္နော စ ဝဍ္ဎတိ, တထာ ပဝတ္တမနသိကာရော။
ပရိပုစ္ဆကတာတိ ပရိယောဂါဟေတွာ ပုစ္ဆကဘာဝေါ။ ပဉ္စပိ ဟိ နိကာယေ ဥဂ္ဂဟေတွာ အာစရိယေ ပရိယုပါသိတွာ တဿ တဿ အတ္ထံ ပရိပုစ္ဆန္တဿ, တေ ဝါ သဟ အဋ္ဌကထာယ ပရိယောဂါဟေတွာ ယံ ယံ တတ္ထ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနံ, တံ တံ ‘‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ, ဣမဿ ကော အတ္ထော’’တိ ပုစ္ဆန္တဿ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ဝတ္ထုဝိသဒကိရိယာ ဣန္ဒြိယသမတ္တပဋိပါဒနာ သင်္ခေပတော, ဝိတ္ထာရတော စ ပကာသိတာ ဧဝ။ တတ္ထ ပန သမာဓိသံဝတ္တနိယဘာဝေန အာဂတာ, ဣဓ ပညာသံဝတ္တနိယဘာဝေန။ ယဒဂ္ဂေန ဟိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာ, တဒဂ္ဂေန ပညာသံဝတ္တနိကာ သမာဓိဿ ဉာဏပစ္စုပဋ္ဌာနတော။ ‘‘သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၄။၉၉၊ ၅။၁၀၇၁) ဝုတ္တံ။ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနာ နာမ ဒုပ္ပညာနံ မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ ဘတ္တနိက္ခိတ္တကာကမံသနိက္ခိတ္တသုနခသဒိသာနံ မောမူဟပုဂ္ဂလာနံ ဒူရတော ပရိစ္စဇနာ။ ပညဝန္တပုဂ္ဂလသေဝနာ နာမ ပညာယ ကတာဓိကာရာနံ သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒီသု ကုသလာနံ အရိယာနံ, ဝိပဿနာကမ္မိကာနံ ဝါ မဟာပညာနံ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမနံ။ ဂမ္ဘီရဉာဏစရိယပစ္စဝေက္ခဏာတိ ဂမ္ဘီရဉာဏေဟိ စရိတဗ္ဗာနံ ခန္ဓာယတနဓာတာဒီနံ, သစ္စပစ္စယာကာရာဒိဒီပနာနံ ဝါ သုညတာပဋိသံယုတ္တာနံ သုတ္တန္တာနံ ပစ္စဝေက္ခဏာ။ တဒဓိမုတ္တတာတိ ပညာဓိမုတ္တတာ, ပညာယ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရတာတိ အတ္ထော။
အပါယာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဇာတိအာဒိံ အတီတေ ဝဋ္ဋမူလကံ ဒုက္ခံ, အနာဂတေ ဝဋ္ဋမူလကံ ဒုက္ခံ, ပစ္စုပ္ပန္နေ အာဟာရပရိယေဋ္ဌိမူလကဉ္စ ဒုက္ခံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဝီရိယာယတ္တဿ လောကိယလောကုတ္တရဝိသေသဿ အဓိဂမော ဧဝ အာနိသံသော, တဿ ဒဿနသီလတာ ဝီရိယာယတ္တ…ပေ… ဒဿိတာ။ သပုဗ္ဗဘာဂေါ နိဗ္ဗာနဂါမိမဂ္ဂေါ ဂမနဝီထိ ဂန္တဗ္ဗာ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာ ပဋိပဒါတိ ကတွာ။ ဒါယကာနံ မဟပ္ဖလဘာဝကရဏေန ပိဏ္ဍာပစာယနတာတိ ပစ္စယဒါယကာနံ အတ္တနိ ကာရဿ အတ္တနော သမ္မာပဋိပတ္တိယာ မဟပ္ဖလကာရဘာဝဿ ကရဏေန ပိဏ္ဍဿ ဘိက္ခာယ ပဋိပူဇနာ။ ဣတရထာတိ အာမိသပူဇာယ။ ကုသီတပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနတာတိ အလသာနံ ဘာဝနာယ နာမမတ္တမ္ပိ အဇာနန္တာနံ ကာယဒဠှီဗဟုလာနံ ယာဝဒတ္ထံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခါဒိအနုယုဉ္ဇနကာနံ တိရစ္ဆာနကထိကာနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဒူရတော ပရိစ္စဇနာ။ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂလသေဝနတာတိ ‘‘ဒိဝသံ စင်္ကမေန နိသဇ္ဇာယာ’’တိအာဒိနာ (ဝိဘ။ ၅၁၉၊ အ။ နိ။ ၃။၁၆) ဘာဝနာရမ္ဘဝသေန အာရဒ္ဓဝီရိယာနံ ဒဠှပရက္ကမာနံ ပုဂ္ဂလာနံ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမနာ။ သမ္မပ္ပဓာနပစ္စဝေက္ခဏတာတိ စတုဗ္ဗိဓသမ္မပ္ပဓာနာနုဘာဝဿ ပစ္စဝေက္ခဏတာ။ တဒဓိမုတ္တတာတိ တသ္မိံ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေ အဓိမုတ္တိ သဗ္ဗိရိယာပထေသု နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရတာ။ ဧတ္ထ စ ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒနကုသီတပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနအာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂလသေဝနတဒဓိမုတ္တတာ ပဋိပက္ခဝိဓမနပစ္စယူပသံဟာရဝသေန, အပါယာဒိဘယပစ္စဝေက္ခဏာဒယော သမုတ္တေဇနဝသေန ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ ဥပ္ပါဒကာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
ဗုဒ္ဓါဒီသု ပသာဒသိနေဟာဘာဝေန ထုသခရဟဒယာ လူခပုဂ္ဂလာ, တဗ္ဗိပရိယာယေန သိနိဒ္ဓပုဂ္ဂလာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဗုဒ္ဓါဒီနံ ဂုဏပရိဒီပနာ သမ္ပသာဒနီယသုတ္တာဒယော (ဒီ။ နိ။ ၃။၁၄၁ အာဒယော) ပသာဒနီယသုတ္တန္တာ။ ဣမေဟိ အာကာရေဟီတိ ယထာဝုတ္တေဟိ ကုသလာဒီနံ သဘာဝသာမညလက္ခဏပဋိဝိဇ္ဈနာဒိအာကာရေဟိ စေဝ ပရိပုစ္ဆကတာဒိအာကာရေဟိ စ။ ဧတေ ဓမ္မေတိ ဧတေ ကုသလာဒီသု ယောနိသောမနသိကာရာဒိကေ စေဝ ဓမ္မတ္ထညုတာဒိကေ စ။
ဋ္ဌ ၆၅။ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယတာဒီဟီတိ အတိဝိယ ပဂ္ဂဟိတဝီရိယတာဒီဟိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန သံဝေဇနပမောဒနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဥဒ္ဓတန္တိ သမာဓိအာဒီနံ မန္ဒတာယ အဝူပသန္တံ။ ဒုဝူပသမယန္တိ ဝူပသမေတုံ သမာဓာတုံ အသက္ကုဏေယျံ။
တံ အာကာရံ သလ္လက္ခေတွာတိ ယေနာကာရေန အဿ ယောဂိနော ပဿဒ္ဓိ သမာဓိ ဥပေက္ခာတိ ဣမေ ပဿဒ္ဓိအာဒယော ဓမ္မာ ပုဗ္ဗေ ယထာရဟံ တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ, တံ စိတ္တတံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ပဿဒ္ဓါကာရံ, သမာဟိတာကာရံ, အဇ္ဈုပေက္ခိတာကာရဉ္စ ဥပလက္ခေတွာ ဥပဓာရေတွာ။ တီသုပိ ပဒေသူတိ ‘‘အတ္ထိ, ဘိက္ခဝေ, ကာယပ္ပဿဒ္ဓီ’’တိအာဒိနာ အာဂတေသု တီသုပိ ဝါကျေသု, တေဟိ ဝါ ပကာသိတေသု တီသု ဓမ္မကောဋ္ဌာသေသု။ ယထာသမာဟိတာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ ဂယှမာနော သမထော ဧဝ သမထနိမိတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သမထနိမိတ္တန္တိ စ သမထဿေဝေတမဓိဝစန’’န္တိ။ နာနာရမ္မဏေ ပရိဗ္ဘမနေန ဝိဝိဓံ အဂ္ဂံ ဧတဿာတိ ဗျဂ္ဂေါ, ဝိက္ခေပေါ။ တထာ ဟိ သော အနဝဋ္ဌာနရသော, ဘန္တတာပစ္စုပဋ္ဌာနော စ ဝုတ္တော။ ဧကဂ္ဂတာဘာဝတော ဗျဂ္ဂပဋိပက္ခောတိ အဗျဂ္ဂေါ, သမာဓိ။ သော ဧဝ နိမိတ္တန္တိ ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တေနာဟ ‘‘အဝိက္ခေပဋ္ဌေန စ တဿေဝ အဗျဂ္ဂနိမိတ္တန္တိ အဓိဝစန’’န္တိ။
သရီရာဝတ္ထံ ဉတွာ မတ္တသော ပရိဘုတ္တော ပဏီတာဟာရော ကာယလဟုတာဒီနံ သမုဋ္ဌာပနေန ပဿဒ္ဓိယာ ပစ္စယော ဟောတိ, တထာ ဥတုသပ္ပါယံ, ဣရိယာပထသပ္ပါယဉ္စ သေဝိတံ, ပယောဂေါ စ ကာယိကော ပဝတ္တိတောတိ အာဟ ‘‘ပဏီတဘောဇနသေဝနတာ’’တိအာဒိ။ ပယောဂသမတာဒီနံ အဘာဝေန သဒရထကာယစိတ္တာ ပုဂ္ဂလာ သာရဒ္ဓပုဂ္ဂလာ။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ပဿဒ္ဓကာယာ ပုဂ္ဂလာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
နိရဿာဒဿာတိ ဘာဝနဿာဒရဟိတဿ။ ဘာဝနာ ဟိ ဝီထိပဋိပန္နာ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသဝတီ ပဝတ္တမာနာ စိတ္တဿ အဿာဒံ ဥပသမသုခံ အာဝဟတိ, တဒဘာဝတော နိရဿာဒံ စိတ္တံ ဟောတိ။ သဒ္ဓါသံဝေဂဝသေနာတိ သဒ္ဓါဝသေန, သံဝေဂဝသေန စ။ သမ္ပဟံသနတာတိ သမ္မဒေဝ ပဟံသနတာ သံဝေဇနပုဗ္ဗကပသာဒုပ္ပါဒနေန ဘာဝနာ စိတ္တဿ တောသနာ။ သမ္မာပဝတ္တဿာတိ လီနုဒ္ဓစ္စဝိရဟေန, သမထဝီထိပဋိပတ္တိယာ စ သမံ, သဝိသေသဉ္စ ပဝတ္တိယာ သမ္မဒေဝ ပဝတ္တဿ ဘာဝနာစိတ္တဿ။ အဇ္ဈုပေက္ခနတာတိ ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟသမ္ပဟံသနေသု အဗျာဝဋတာ။ ဈာနဝိမောက္ခပစ္စဝေက္ခဏတာတိ ပဌမာဒီနိ ဈာနာနိ ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ သုဋ္ဌု ဝိမုတ္တတာဒိနာ တေယေဝ ဝိမောက္ခာ တေသံ ‘‘ဧဝံ ဘာဝနာ, ဧဝံ သမာပဇ္ဇနာ, ဧဝံ အဓိဋ္ဌာနံ, ဧဝံ ဝုဋ္ဌာနံ, ဧဝံ သံကိလေသော, ဧဝံ ဝေါဒါန’’န္တိ ပတိ ပတိ အဝေက္ခဏာ။
သတ္တမဇ္ဈတ္တတာတိ သတ္တေသု ပိယဋ္ဌာနိယေသုပိ ဂဟဋ္ဌပဗ္ဗဇိတေသု မဇ္ဈတ္တာကာရော အဇ္ဈုပေက္ခနာ။ သင်္ခါရမဇ္ဈတ္တတာတိ အဇ္ဈတ္တိကေသု စက္ခာဒီသု, ဗာဟိရေသု ပတ္တစီဝရာဒီသု မဇ္ဈတ္တာကာရော အဇ္ဈုပေက္ခနာ။ သတ္တသင်္ခါရာနံ မမာယနံ သတ္တသင်္ခါရကေလာယနံ။ ဣမေဟာကာရေဟီတိ ဣမေဟိ ယထာဝုတ္တေဟိ ကာယစိတ္တာနံ ပဿဒ္ဓါကာရသလ္လက္ခဏာဒိအာကာရေဟိ စေဝ သပ္ပါယာဟာရသေဝနာဒိအာကာရေဟိ စ။ ဧတေ ဓမ္မေတိ ဧတေ ပဿဒ္ဓိအာဒိဓမ္မေ။
ဋ္ဌ ၆၆။ ပညာပယောဂမန္ဒတာယာတိ ပညာဗျာပါရဿ အပ္ပဘာဝေန။ ယထာ ဟိ ဒါနသီလာနိ အလောဘာဒေါသပ္ပဓာနာနိ, ဧဝံ ဘာဝနာ အမောဟပ္ပဓာနာ ဝိသေသတော အပ္ပနာဝဟာ။ တတ္ထ ယဒါ ပညာ န ဗလဝတီ ဟောတိ, တဒါ ဘာဝနာစိတ္တဿ အနဘိသင်္ခတော ဝိယ အာဟာရော ပုရိသဿ အဘိရုစိံ န ဇနေတိ, တေန တံ နိရဿာဒံ ဟောတိ။ ယဒါ စ ဘာဝနာ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသာဝဟာ န ဟောတိ သမ္မဒေဝ အဝီထိပဋိပတ္တိယာ, တဒါ ဥပသမသုခဿ အလာဘေန စိတ္တံ နိရဿာဒံ ဟောတိ။ တဒုဘယံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပညာပယောဂမန္ဒတာယာ’’တိအာဒိ။ နန္တိ စိတ္တံ။ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏာနိ ယထာရဟံ သုဂတိယံ, ဒုဂ္ဂတိယဉ္စ ဟောန္တီတိ တဒညမေဝ ပဉ္စဝိဓဗန္ဓနာဒိခုပ္ပိပါသာဒိအညမညဝိဗာဓနာဒိဟေတုကံ အပါယဒုက္ခံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တယိဒံ သဗ္ဗံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ ပစ္စုပ္ပန္နဘဝနိဿိတံ ဂဟိတန္တိ အတီတေ, အနာဂတေ စ ကာလေ ဝဋ္ဋမူလကဒုက္ခာနိ ဝိသုံ ဂဟိတာနိ။ ယေ ပန သတ္တာ အာဟာရူပဇီဝိနော, တတ္ထ စ ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝိနော, တေသံ အညေဟိ အသာဓာရဏံ ဇီဝိတဒုက္ခံ အဋ္ဌမံ သံဝေဂဝတ္ထု ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
အဿာတိ စိတ္တဿ။ အလီနန္တိအာဒီသု ကောသဇ္ဇပက္ခိယာနံ ဓမ္မာနံ အနဓိမတ္တတာယ အလီနံ။ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိကာနံ ဓမ္မာနံ အနဓိမတ္တတာယ အနုဒ္ဓတံ။ ပညာပယောဂသမ္ပတ္တိယာ, ဥပသမသုခါဓိဂမေန စ အနိရဿာဒံ။ ပုဗ္ဗေနာပရံ သဝိသေသံ တတော ဧဝ အာရမ္မဏေ သမပ္ပဝတ္တံ, သမထဝီထိပဋိပန္နဉ္စ။ တတ္ထ အလီနတာယ ပဂ္ဂဟေ, အနုဒ္ဓတတာယ နိဂ္ဂဟေ, အနိရဿာဒတာယ သမ္ပဟံသနေ န ဗျာပါရံ အာပဇ္ဇတိ။ အလီနာနုဒ္ဓတတာယ ဟိ အာရမ္မဏေ သမပ္ပဝတ္တံ အနိရဿာဒတာယ သမထဝီထိပဋိပန္နံ။ သမပ္ပဝတ္တိယာ ဝါ အလီနံ အနုဒ္ဓတံ, သမထဝီထိပဋိပတ္တိယာ အနိရဿာဒန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
နေက္ခမ္မပဋိပဒန္တိ ဈာနပဋိပတ္တိံ။ သမာဓိအဓိမုတ္တတာတိ သမာဓိနိဗ္ဗတ္တနေ ဈာနာဓိဂမေ ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာ။ သာ ပန ယသ္မာ သမာဓိံ ဂရုံ ကတွာ တတ္ထ
နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရဘာဝေန ပဝတ္တိယာ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘သမာဓိဂရူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၆၇။ ပဋိလဒ္ဓေ နိမိတ္တသ္မိံ ဧဝံ ဟိ သမ္ပာဒယတော အပ္ပနာကောသလ္လံ ဣမံ အပ္ပနာ သမ္ပဝတ္တတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သာတိ အပ္ပနာ။ ဟိတွာ ဟီတိ ဟိ-သဒ္ဒေါ ဟေတုအတ္ထော။ ယသ္မာ ဌာနမေတံ န ဝိဇ္ဇတိ, တသ္မာ စိတ္တပ္ပဝတ္တိအာကာရံ ဘာဝနာစိတ္တဿ လီနုဒ္ဓတာဒိဝသေန ပဝတ္တိအာကာရံ သလ္လက္ခယံ ဥပဓာရေန္တော။ သမတံ ဝီရိယဿေဝ ဝီရိယဿ သမာဓိနာ သမရသတံယေဝ ယောဇယေထ။ ကထံ ပန ယောဇယေထာတိ အာဟ ‘‘ဤသကမ္ပီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ လယန္တိ လီနဘာဝံ, သင်္ကောစန္တိ အတ္ထော။ ယန္တန္တိ ဂစ္ဆန္တံ, ပဂ္ဂဏှေထေဝ သမဘာဝါယာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘အစ္စာရဒ္ဓံ နိသေဓေတွာ သမမေဝ ပဝတ္တယေ’’တိ။ ကထံ ပန သမမေဝ ပဝတ္တယေတိ အာဟ ‘‘ရေဏုမှီ’’တိအာဒိ။ ယထာတိ ရေဏုအာဒီသု ယထာ မဓုကရာဒီနံ ပဝတ္တိ ဥပမာဘာဝေန အဋ္ဌကထာယံ သမ္မဝဏ္ဏိတာ, ဧဝံ လီနုဒ္ဓတဘာဝေဟိ မောစယိတွာ ဝီရိယသမတာယောဇနေန နိမိတ္တာဘိမုခံ မာနသံ ပဋိပါဒယေ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာဘိမုခံ ဘာဝနာစိတ္တံ သမ္ပာဒေယျာတိ အတ္ထော။
နိမိတ္တာဘိမုခပဋိပါဒနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၈။ တတြာတိ တသ္မိံ ‘‘ရေဏုမှီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တဂါထာဒွယေ။ အတ္ထဒီပနာ ဥပမူပမေယျတ္ထဝိဘာဝနာ။ အဆေကောတိ အကုသလော။ ပက္ခန္ဒောတိ ဓာဝိတုံ အာရဒ္ဓေါ။ ဝိကသနက္ခဏေယေဝ သရသံ ကုသုမပရာဂံ ဟောတိ, ပစ္ဆာ ဝါတာဒီဟိ ပရိပတတိ, ဝိရသံ ဝါ ဟောတိ။ တသ္မာ နိဝတ္တနေ ရေဏု ခီယတီတိ အာဟ ‘‘ခီဏေ ရေဏုမှိ သမ္ပာပုဏာတီ’’တိ။ ပုပ္ဖရာသိန္တိ ရုက္ခသာခါသု နိဿိတံ ပုပ္ဖသဉ္စယံ။
သလ္လကတ္တအန္တေဝါသိကေသူတိ သလ္လကတ္တအာစရိယဿ အန္တေဝါသိကေသု။ ဥဒကထာလဂတေတိ ဥဒကထာလိယံ ဌပိတေ။ သတ္ထကမ္မန္တိ သိရာဝေဓနာဒိသတ္ထကမ္မံ။ ဖုသိတုမ္ပိ ဥပ္ပလပတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သမေနာတိ ပုရိမကာ ဝိယ ဂရုံ, မန္ဒဉ္စ ပယောဂံ အကတွာ သမပ္ပမာဏေန ပယောဂေန။ တတ္ထာတိ ဥပ္ပလပတ္တေ။ ပရိယောဒါတသိပ္ပေါတိ သုဝိသုဒ္ဓသိပ္ပေါ နိပ္ဖန္နသိပ္ပေါ။
မက္ကဋကသုတ္တန္တိ လူတသုတ္တံ။ နိယာမကော နာဝါသာရထီ။ လင်္ကာရန္တိ ကိလဉ္ဇာဒိမယံ နာဝါကဋသာရကံ။ တေလေန အဆဍ္ဍေန္တော နာဠိံ ပူရေတီတိ သရာဝါဒိဂတေန တေလေန အဆဍ္ဍေန္တော သုခုမစ္ဆိဒ္ဒကံ တေလနာဠိံ ပူရေတိ။ ဧဝမေဝါတိ ယထာ တေ အာဒိတော ဝုတ္တမဓုကရသလ္လကတ္တအန္တေဝါသိသုတ္တာကဍ္ဎကနိယာမကတေလပူရကာ ဝေဂေန ပယောဂံ ကရောန္တိ, ဧဝမေဝ ယော ဘိက္ခု ‘‘သီဃံ အပ္ပနံ ပါပုဏိဿာမီ’’တိ ဂါဠှံ ဝီရိယံ ကရောတိ, ယော မဇ္ဈေ ဝုတ္တမဓုကရာဒယော ဝိယ ဝီရိယံ န ကရောတိ, ဣမေ ဒွေပိ ဝီရိယသမတာဘာဝေန အပ္ပနံ ပါပုဏိတုံ န သက္ကောန္တိ။ ယော ပန အဝသာနေ ဝုတ္တမဓုကရာဒယော ဝိယ သမပ္ပယောဂေါ, အယံ အပ္ပနံ ပါပုဏိတုံ သက္ကောတိ ဝီရိယသမတာယောဂတောတိ ဥပမာသံသန္ဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧကော ဘိက္ခူ’’တိအာဒိ။ လီနံ ဘာဝနာစိတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။
ပဌမဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၆၉။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ ဝီရိယသမတာယောဇနဝသေန ဝီထိပဋိပန္နံ ဘာဝနာမာနသံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေယေဝ ဌပနဝသေန နိမိတ္တာဘိမုခံ ပဋိပါဒယတော အဿ ယောဂိနော။ ဣဇ္ဈိဿတီတိ သမိဇ္ဈိဿတိ, ဥပ္ပဇ္ဇိဿတီတိ အတ္ထော။ အနုယောဂဝသေနာတိ ဘာဝနာဝသေန။ သေသာနီတိ သေသာနိ တီဏိ, စတ္တာရိ ဝါ။ ပကတိစိတ္တေဟီတိ ပါကတိကေဟိ ကာမာဝစရစိတ္တေဟိ။ ဗလဝ…ပေ… စိတ္တေကဂ္ဂတာနိ ဘာဝနာဗလေန ပဋုတရသဘာဝပ္ပတ္တိယာ။ ပရိကမ္မတ္တာတိ ပဋိသင်္ခါရကတ္တာ။ ယဒိ အာသန္နတ္တာ ဥပစာရတာ, ဂေါတြဘုနော ဧဝ ဥပစာရသမညာ သိယာတိ အာဟ ‘‘သမီပစာရိတ္တာ ဝါ’’တိ။ အနစ္စာသန္နောပိ ဟိ နာတိဒူရပဝတ္တီ သမီပစာရီ နာမ ဟောတိ။ အပ္ပနံ ဥပေစ္စ စရန္တီတိ ဥပစာရာနိ။ ဣတော ပုဗ္ဗေ ပရိကမ္မာနန္တိ နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပရိကမ္မာနံ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ပရိကမ္မုပစာရာနုလောမသညိတေသု။ သဗ္ဗန္တိမန္တိ တတိယံ, စတုတ္ထံ ဝါ။ ပရိတ္တဂေါတ္တာဘိဘဝနတောတိ ပရိတ္တဿ ဂေါတ္တဿ အဘိဘဝနတော။ ဂံတာယတီတိ ဟိ ဂေါတ္တံ, ‘‘ပရိတ္တ’’န္တိ ပဝတ္တမာနံ အဘိဓာနံ, ဗုဒ္ဓိဉ္စ ဧကံသိကဝိသယတာယ ရက္ခတီတိ ပရိတ္တဂေါတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဗုဒ္ဓိ အာရမ္မဏဘူတေန အတ္ထေန ဝိနာ န ပဝတ္တတိ, ဧဝံ အဘိဓာနံ အဘိဓေယျဘူတေန။ တသ္မာ သော တာနိ တာယတိ ရက္ခတီတိ ဝုစ္စတိ။ တံ ပန မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဝိဓုရံ ကာမတဏှာယ ဂေါစရဘူတံ ကာမာဝစရဓမ္မာနံ အာဝေဏိကရူပံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဟဂ္ဂတဂေါတ္တေပိ ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဘာဝနတောတိ ဥပ္ပါဒနတော။
အဝိသေသေန သဗ္ဗေသံ သဗ္ဗာ သမညာတိ ပဌမနယော ဂဟိတဂ္ဂဟဏံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေနာ’’တိအာဒိ။ နာနာဝဇ္ဇနပရိကမ္မမေဝ ပရိကမ္မန္တိ အဓိပ္ပါယေန ‘‘ပဌမံ ဝါ ဥပစာရ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စတုတ္ထံ အပ္ပနာစိတ္တံ, ပဉ္စမံ ဝါ အပ္ပနာစိတ္တံ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန သစေ စတုတ္ထံ ဂေါတြဘု ဟောတီတိ အတ္ထော။ ပဉ္စမံ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေါ အနိယမေ။ သွာယံ အနိယမော ဣမိနာ ကာရဏေနာတိ ဒဿေတုံ ‘‘တဉ္စ ခေါ ခိပ္ပါဘိညဒန္ဓာဘိညဝသေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ခိပ္ပါဘိညဿ စတုတ္ထံ အပ္ပေတိ, ဒန္ဓာဘိညဿ ပဉ္စမံ။ ကသ္မာ ပန စတုတ္ထံ, ပဉ္စမံ ဝါ အပ္ပေတိ, န တတော ပရန္တိ အာဟ ‘‘တတော ပရံ ဇဝနံ ပတတီ’’တိ။ တတော ပဉ္စမတော ပရံ ဆဋ္ဌံ, သတ္တမဉ္စ ဇဝနံ ပတန္တံ ဝိယ ဟောတိ ပရိက္ခီဏဇဝတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။
ယထာ အလဒ္ဓါသေဝနံ ပဌမဇဝနံ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ဂေါတြဘုံ န ဥပ္ပါဒေတိ, လဒ္ဓါသေဝနံ ပန ဗလဝဘာဝတော ဒုတိယံ, တတိယံ ဝါ ဂေါတြဘုံ ဥပ္ပါဒေတိ, ဧဝံ လဒ္ဓါသေဝနတာယ ဗလဝဘာဝတော ဆဋ္ဌံ, သတ္တမမ္ပိ အပ္ပေတီတိ ထေရဿ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘တသ္မာ ဆဋ္ဌေပိ သတ္တမေပိ အပ္ပနာ ဟောတီ’’တိ။ တန္တိ ထေရဿ ဝစနံ။ သုတ္တသုတ္တာနုလောမအာစရိယဝါဒေဟိ အနုပတ္ထမ္ဘိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္တနောမတိမတ္တ’’န္တိ။ ‘‘ပုရိမာ ပုရိမာ ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁၂) ပန သုတ္တပဒမကာရဏံ အာသေဝနပစ္စယလာဘဿ ဗလဝဘာဝေ အနေကန္တိကတ္တာ။ တထာ ဟိ အလဒ္ဓါသေဝနာပိ ပဌမစေတနာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယာ ဟောတိ, လဒ္ဓါသေဝနာ ဒုတိယစေတနာ ယာဝ ဆဋ္ဌစေတနာ အပရာပရိယဝေဒနီယာ။ စတုတ္ထပဉ္စမေသုယေဝါတိအာဒိ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ ယုတ္တိဒဿနမုခေန နိဂမနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယဒိ ဆဋ္ဌသတ္တမံ ဇဝနံ ပတိတံ နာမ ဟောတိ ပရိက္ခီဏဇဝတ္တာ, ကထံ သတ္တမဇဝနစေတနာ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာ, အာနန္တရိယာ စ ဟောတီတိ? နာယံ ဝိသေသော အာသေဝနပစ္စယလာဘေန ဗလပ္ပတ္တိယာ။ ကိဉ္စရဟိ ကိရိယာဝတ္ထာဝိသေသတော။ ကိရိယာဝတ္ထာ ဟိ အာရမ္ဘမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေန တိဝိဓာ။ တတ္ထ စ ပရိယောသာနာဝတ္ထာယ သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာဘာဝေန ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာဒိတာ ဟောတိ, န ဗလဝဘာဝေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဋိသန္ဓိယာ အနန္တရပစ္စယဘာဝိနော ဝိပါကသန္တာနဿ အနန္တရပစ္စယဘာဝေန တထာ အဘိသင်္ခတတ္တာတိ စ ဝဒန္တိ။ တသ္မာ ဆဋ္ဌသတ္တမာနံ ပပါတာဘိမုခတာယ ပရိက္ခီဏဇဝတာ န သက္ကာ နိဝါရေတုံ။ တထာ ဟိ ‘‘ယထာ ဟိ ပုရိသော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
သာ စ ပန အပ္ပနာ။ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒေါတိ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ။ သော ပနေတ္ထ သတ္တသု ဌာနေသု ကတ္ထစိ အပရိမာဏစိတ္တက္ခဏတာယ, ကတ္ထစိ အတိဣတ္တရခဏတာယ နတ္ထီတိ ဝုတ္တော။ န ဟေတ္ထ သမ္ပုဏ္ဏဇဝနဝီထိ အဒ္ဓါ လဗ္ဘတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဧတ္ထ မဂ္ဂါနန္တရဖလ္လ’န္တိအာဒိ။ သေသဋ္ဌာနေသူတိ ပဌမပ္ပနာ, လောကိယာဘိညာ, မဂ္ဂက္ခဏော, နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ ဖလက္ခဏောတိ ဧတေသု စတူသု ဌာနေသု။
ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ဘာဝနာက္ကမေန ဧသ ယောဂါဝစရော ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧဝံ ဝိဟရတာ စ အနေန တဒေဝ ပဌမံ ဈာနံ အဓိဂတံ ဟောတိ ပထဝီကသိဏန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
ဋ္ဌ ၇၀။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဈာနပါဌေ။ ဝိဝိစ္စိတွာတိ ဝိသုံ ဟုတွာ။ တေနာဟ ‘‘ဝိနာ ဟုတွာ အပက္ကမိတွာ’’တိ, ပဇဟနဝသေန အပသက္ကိတွာတိ အတ္ထော။ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီတိ ဧတ္ထ ‘‘ဝိဝိစ္စာ’’တိ ဣမိနာ ဝိဝေစနံ ဈာနက္ခဏေ ကာမာနံ အဘာဝမတ္တံ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝါ’’တိ ပန ဣမိနာ ဧကံသတော ကာမာနံ ဝိဝေစေတဗ္ဗတာဒီပနေန တပ္ပဋိပက္ခတာ ဈာနဿ, ကာမဝိဝေကဿ စ ဈာနာဓိဂမူပါယတာ ဒဿိတာ ဟောတီတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ပဌမံ ဈာန’’န္တိအာဒိံ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အန္ဓကာရေ သတိ ပဒီပေါဘာသော ဝိယာ’’တိ ဧတေန ယထာ ပဒီပေါဘာသာဘာဝေန ရတ္တိယံ အန္ဓကာရာဘိဘဝေါ, ဧဝံ ဈာနာဘာဝေန သတ္တသန္တတိယံ ကာမာဘိဘဝေါတိ ဒဿေတိ။
ဧတန္တိ ပုဗ္ဗပဒေယေဝ အဝဓာရဏဝစနံ။ န ခေါ ပန ဧဝံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ‘‘ကာမေဟိ ဧဝါ’’တိ အဝဓာရဏဿ အကတတ္တာ။ နိဿရန္တိ နိဂ္ဂစ္ဆန္တိ ဧတေန, ဧတ္ထ ဝါတိ နိဿရဏံ။ ကေ နိဂ္ဂစ္ဆန္တိ? ကာမာ, တေသံ ကာမာနံ နိဿရဏံ ပဟာနံ တန္နိဿရဏံ, တတော။ ကထံ ပန သမာနေ ဝိက္ခမ္ဘနေ ကာမာနမေဝေတံ နိဿရဏံ, န ဗျာပါဒါဒီနန္တိ စောဒနံ ယုတ္တိတော, အာဂမတော စ သောဓေတုံ ‘‘ကာမဓာတူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကာမဓာတုသမတိက္ကမနတောတိ သကလဿပိ ကာမဘဝဿ သမတိက္ကမပဋိပဒါဘာဝတော။ တေန ဣမဿ ဈာနဿ ကာမပရိညာဘာဝမာဟ။ ကာမရာဂပဋိပက္ခတောတိ ဝက္ခမာနဝိဘာဂဿ ကိလေသကာမဿ ပစ္စတ္ထိကဘာဝတော။ တေန ယထာ မေတ္တာ ဗျာပါဒဿ, ကရုဏာ ဝိဟိံသာယ, ဧဝမိဒံ ဈာနံ ကာမရာဂဿ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတန္တိ ဒဿေတိ။ ဧဝမတ္တနော ပဝတ္တိယာ, ဝိပါကပ္ပဝတ္တိယာ စ ကာမရာဂတော,
ကာမဓာတုတော စ ဝိနိဝတ္တသဘာဝတ္တာ ဣဒံ ဈာနံ ဝိသေသတော ကာမာနမေဝ နိဿရဏံ။ သွာယမတ္ထော ပါဌဂတော ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိ။ ကာမဉ္စေတမတ္ထံ ဒီပေတုံ ပုရိမပဒေယေဝ အဝဓာရဏံ ဂဟိတံ, ဥတ္တရပဒေပိ ပန တံ ဂဟေတဗ္ဗမေဝ တထာ အတ္ထသမ္ဘဝတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဥတ္တရပဒေပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣတောတိ ကာမစ္ဆန္ဒတော။ ဧသ နိယမော။ သာဓာရဏဝစနေနာတိ အဝိသေသဝစနေန။ တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနသမုစ္ဆေဒပ္ပဋိပဿဒ္ဓိနိဿရဏဝိဝေကာ တဒင်္ဂဝိဝေကာဒယော။ စိတ္တကာယဥပဓိဝိဝေကာ စိတ္တဝိဝေကာဒယော။ တယော ဧဝ ဣဓ ဈာနကထာယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ သမုစ္ဆေဒဝိဝေကာဒီနံ အသမ္ဘဝတော။
နိဒ္ဒေသေတိ မဟာနိဒ္ဒေသေ (မဟာနိ။ ၁, ၇)။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ဥဒ္ဒါနတော ဒွေ ကာမာ – ဝတ္ထုကာမာ ကိလေသကာမာ စာ’’တိ ဥဒ္ဒိသိတွာ ‘‘တတ္ထ ကတမေ ဝတ္ထုကာမာ? မနာပိယာ ရူပါ…ပေ… မနာပိယာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ’’တိအာဒိနာ ဝတ္ထုကာမာ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ တေ ပန ကာမီယန္တီတိ ကာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တတ္ထေဝါတိ နိဒ္ဒေသေ ဧဝ။ ဝိဘင်္ဂေတိ ဈာနဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၅၆၄)။ ပတ္ထနာကာရေန ပဝတ္တော ဒုဗ္ဗလော လောဘော ဆန္ဒနဋ္ဌေန ဆန္ဒော, တတော ဗလဝါ ရဉ္ဇနဋ္ဌေန ရာဂေါ, တတောပိ ဗလဝတရော ဗဟလရာဂေါ ဆန္ဒရာဂေါ။ နိမိတ္တာနုဗျဉ္ဇနာနိ သင်္ကပ္ပေတိ ဧတေနာတိ သင်္ကပ္ပေါ, တထာပဝတ္တော လောဘော, တတော ဗလဝါ ရဉ္ဇနဋ္ဌေန ရာဂေါ, သင်္ကပ္ပနဝသေနေဝ ပဝတ္တော တတောပိ ဗလဝတရော သင်္ကပ္ပရာဂေါတိ။ သွာယံ ပဘေဒေါ ဧကဿေဝ လောဘဿ ပဝတ္တိအာကာရဝသေန, အဝတ္ထာဘေဒဝသေန စ ဝေဒိတဗ္ဗော ယထာ ‘‘ဝစ္ဆော ဒမ္မော ဗလီဗဒ္ဒေါ’’တိ။ ဣမေ ကိလေသကာမာ။ ကာမေန္တီတိ ကာမာ, ကာမေန္တိ ဧတေဟီတိ ဝါ။
ဧဝဉှိ သတီတိ ဧဝံ ဥဘယေသမ္ပိ ကာမာနံ သင်္ဂဟေ သတိ။ ဝတ္ထုကာမေဟိပီတိ ‘‘ဝတ္ထုကာမေဟိ ဝိဝိစ္စေဝါ’’တိပိ အတ္ထော ယုဇ္ဇတီတိ ဧဝံ ယုဇ္ဇမာနတ္ထန္တရသမုစ္စယတ္ထော ပိ-သဒ္ဒေါ, န ကိလေသကာမသမုစ္စယတ္ထော။ ကသ္မာ? ဣမသ္မိံ အတ္ထေ ကိလေသကာမေဟိ ဝိဝေကဿ ဒုတိယပဒေန ဝုတ္တတ္တာ။ တေနာတိ ဝတ္ထုကာမဝိဝေကေန။ ကာယဝိဝေကော ဝုတ္တော ဟောတိ ပုတ္တဒါရာဒိပရိဂ္ဂဟဝိဝေကဒီပနတော။ ပုရိမေနာတိ ကာယဝိဝေကေန။ ဧတ္ထာတိ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ, ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟီ’’တိ ဧတသ္မိံ ပဒဒွယေ, ဣတော ဝါ နိဒ္ဓါရိတေ ဝိဝေကဒွယေ။ အကုသလ-သဒ္ဒေန
ယဒိပိ ကိလေသကာမာ, သဗ္ဗာကုသလာပိ ဝါ ဂဟိတာ, သဗ္ဗထာ ပန ကိလေသကာမေဟိ ဝိဝေကော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ဒုတိယေန ကိလေသကာမေဟိ ဝိဝေကဝစနတော’’တိ။ ဒုတိယေနာတိ စ စိတ္တဝိဝေကေနာတိ အတ္ထော။ ဧတေသန္တိ ယထာဝုတ္တာနံ ဒွိန္နံ ပဒါနံ, နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ သာမိဝစနံ။ တဏှာဒိသံကိလေသာနံ ဝတ္ထုနော ပဟာနံ သံကိလေသဝတ္ထုပ္ပဟာနံ။ လောလဘာဝေါ နာမ တတ္ထ တတ္ထ ရူပါဒီသု တဏှုပ္ပါဒေါ, တဿ ဟေတု ဝတ္ထုကာမာ ဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဗာလဘာဝေါ အဝိဇ္ဇာ, ဒုစ္စိန္တိတစိန္တိတာဒိ ဝါ, တဿ အယောနိသောမနသိကာရော, သဗ္ဗေပိ ဝါ အကုသလာ ဓမ္မာ ဟေတု။ ကာမဂုဏာဓိဂမဟေတုပိ ပါဏာတိပါတာဒိအသုဒ္ဓပယောဂေါ ဟောတီတိ တဗ္ဗိဝေကေန ပယောဂသုဒ္ဓိ ဝိဘာဝိတာ။ တဏှာသံကိလေသသောဓနေန, ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယသံဝဍ္ဎနေန စ အဇ္ဈာသယဝိသောဓနံ အာသယပေါသနံ။ ကာမေသူတိ နိဒ္ဓါရဏေ ဘုမ္မံ။
အနေကဘေဒေါတိ ကာမာသဝကာမရာဂသံယောဇနာဒိဝသေန, ရူပတဏှာဒိဝသေန စ အနေကပ္ပဘေဒေါ။ ကာမစ္ဆန္ဒောယေဝါတိ ကာမသဘာဝေါယေဝ ဆန္ဒော, န ကတ္တုကမျတာဆန္ဒော, နာပိ ကုသလစ္ဆန္ဒောတိ အဓိပ္ပါယော။ ဈာနပဋိပက္ခတောတိ ဈာနဿ ပဋိပက္ခဘာဝတော တံဟေတု တန္နိမိတ္တံ ဝိသုံ ဝုတ္တော။ အကုသလဘာဝသာမညေန အဂ္ဂဟေတွာ ဝိသုံ သရူပေန ဂဟိတော။ ယဒိ ကိလေသကာမောဝ ပုရိမပဒေ ဝုတ္တော, ကထံ ဗဟုဝစနန္တိ အာဟ ‘‘အနေကဘေဒတော’’တိအာဒိ။
အညေသမ္ပိ ဒိဋ္ဌိမာနအဟိရိကာနောတ္တပ္ပါဒီနံ, တံသဟိတဖဿာဒီနဉ္စ။ ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနိ ဈာနင်္ဂါနိ ဥပရိဈာနင်္ဂါနိ, တေသံ အတ္တနော ပစ္စနီကာနံ ပဋိပက္ခဘာဝဒဿနတော တပ္ပစ္စနီကနီဝရဏဝစနံ။ နီဝရဏာနိ ဟိ ဈာနင်္ဂပစ္စနီကာနိ တေသံ ပဝတ္တိနိဝါရဏတော။ သမာဓိ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဋိပက္ခော ရာဂပ္ပဏိဓိယာ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝတော, နာနာရမ္မဏေဟိ ပလောဘိတဿ ပရိဗ္ဘမန္တဿ စိတ္တဿ သမာဓာနတော စ။ ပီတိ ဗျာပါဒဿ ပဋိပက္ခာ ပါမောဇ္ဇေန သမာနယောဂက္ခေမတ္တာ။ ဝိတက္ကော ထိနမိဒ္ဓဿ ပဋိပက္ခော ယောနိသော သင်္ကပ္ပနဝသေန သဝိပ္ဖါရပဝတ္တိတော။ သုခံ အဝူပသမာနုတာပသဘာဝဿ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ ပဋိပက္ခံ ဝူပသန္တသီတလသဘာဝတ္တာ။ ဝိစာရော ဝိစိကိစ္ဆာယ ပဋိပက္ခော အာရမ္မဏေ အနုမဇ္ဇနဝသေန ပညာပဋိရူပသဘာဝတ္တာ။ မဟာကစ္စာနတ္ထေရေန ဒေသိတံ ပိဋကာနံ သံဝဏ္ဏနာ ပေဋကံ, တသ္မိံ ပေဋကေ။
ပဉ္စကာမဂုဏဘေဒဝိသယဿာတိ ရူပါဒိပဉ္စကာမဂုဏဝိသေသဝိသယဿ။ အာဃာတဝတ္ထုဘေဒါဒိဝိသယာနန္တိ ဗျာပါဒဝိဝေကဝစနေန ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၀၊ အ။ နိ။ ၉။၂၉၊ ဝိဘ။ ၉၆၀) အာဒိအာဃာတဝတ္ထုဘေဒဝိသယဿ ဒေါသဿ, မောဟာဓိကေဟိ ထိနမိဒ္ဓါဒီဟိ ဝိဝေကဝစနေန ပဋိစ္ဆာဒနဝသေန ဒုက္ခာဒိပုဗ္ဗန္တာဒိဘေဒဝိသယဿ မောဟဿ ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော ဝုတ္တော။ ကာမရာဂဗျာပါဒတဒေကဋ္ဌထိနမိဒ္ဓါဒိဝိက္ခမ္ဘကဉ္စေတံ သဗ္ဗာကုသလပဋိပက္ခသဘာဝတ္တာ။ သဗ္ဗကုသလာနံ တေန သဘာဝေန သဗ္ဗာကုသလပ္ပဟာယကံ ဟောတိ, ဟောန္တမ္ပိ ကာမရာဂါဒိဝိက္ခမ္ဘနသဘာဝမေဝ ဟောတိ တံသဘာဝတ္တာတိ အဝိသေသေတွာ နီဝရဏာကုသလမူလာဒီနံ ‘‘ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော ဝုတ္တော ဟောတီ’’တိ အာဟ။
ဋ္ဌ ၇၁။ ယထာပစ္စယံ ပဝတ္တမာနာနံ သဘာဝဓမ္မာနံ နတ္ထိ ကာစိ ဝသဝတ္တိတာတိ ဝသဝတ္တိဘာဝနိဝါရဏတ္ထံ ‘‘ဝိတက္ကနံ ဝိတက္ကော’’တိ ဝုတ္တံ။ တယိဒံ ‘‘ဝိတက္ကနံ ဤဒိသမိဒ’’န္တိ အာရမ္မဏဿ ပရိကပ္ပနန္တိ အာဟ ‘‘ဦဟနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ ယသ္မာ စိတ္တံ ဝိတက္ကဗလေန အာရမ္မဏံ အဘိနိရုဠှံ ဝိယ ဟောတိ, တသ္မာ သော အာရမ္မဏာဘိနိရောပနလက္ခဏော ဝုတ္တော။ ယထာ ဟိ ကောစိ ရာဇဝလ္လဘံ, တံသမ္ဗန္ဓိနံ မိတ္တံ ဝါ နိဿာယ ရာဇဂေဟံ အာရောဟတိ အနုပဝိသတိ, ဧဝံ ဝိတက္ကံ နိဿာယ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ အာရောဟတိ။ ယဒိ ဧဝံ, ကထံ အဝိတက္ကံ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ အာရောဟတီတိ? ဝိတက္ကဗလေနေဝ။ ယထာ ဟိ သော ပုရိသော ပရိစယေန တေန ဝိနာပိ နိရာသင်္ကော ရာဇဂေဟံ ပဝိသတိ, ဧဝံ ပရိစယေန ဝိတက္ကေန ဝိနာပိ အဝိတက္ကံ စိတ္တံ အာရမ္မဏံ အာရောဟတိ။ ပရိစယေနာတိ စ သန္တာနေ ပဝတ္တဝိတက္ကဘာဝနာသင်္ခါတေန ပရိစယေန။ ဝိတက္ကဿ ဟိ သန္တာနေ အဘိဏှံ ပဝတ္တဿ ဝသေန စိတ္တဿ အာရမ္မဏာဘိရုဟဏံ စိရပရိစိတံ။ တေန တံ ကဒါစိ ဝိတက္ကေန ဝိနာပိ တတ္ထ ပဝတ္တတေဝ။ ယထာ တံ ဉာဏသဟိတံ ဟုတွာ သမ္မသနဝသေန စိရပရိစိတံ ကဒါစိ ဉာဏဝိရဟိတမ္ပိ သမ္မသနဝသေန ပဝတ္တတိ, ယထာ ဝါ ကိလေသသဟိတံ ဟုတွာ ပဝတ္တံ သဗ္ဗသော ကိလေသရဟိတမ္ပိ ပရိစယေန ကိလေသဝါသနာဝသေန ပဝတ္တတိ, ဧဝံသမ္ပဒမိဒံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အာဒိတော, အဘိမုခံ ဝါ ဟနနံ အာဟနနံ။ ပရိတော, ပရိဝတ္တေတွာ ဝါ အာဟနနံ ပရိယာဟနနံ။ ‘‘ရူပံ ရူပံ, ပထဝီ ပထဝီ’’တိ အာကောဋေန္တဿ ဝိယ ပဝတ္တိ ‘‘အာဟနနံ, ပရိယာဟနန’’န္တိ စ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာနယနံ စိတ္တဿ အာရမ္မဏေ ဥပနယနံ, အာကဍ္ဎနံ ဝါ။
အနုသဉ္စရဏံ အနုပရိဗ္ဘမနံ။ သွာယံ ဝိသေသော သန္တာနမှိ လဗ္ဘမာနော ဧဝ သန္တာနေ ပါကဋော ဟောတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အနုမဇ္ဇနံ အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အနုမသနံ, ပရိမဇ္ဇနန္တိ အတ္ထော။ တထာ ဟိ ဝိစာရော ‘‘ပရိမဇ္ဇနဟတ္ထော ဝိယ, သဉ္စရဏဟတ္ထော ဝိယာ’’တိ စ ဝုတ္တော။ တတ္ထာတိ အာရမ္မဏေ။ သဟဇာတာနံ အနုယောဇနံ အာရမ္မဏေ အနုဝိစာရဏသင်္ခါတအနုမဇ္ဇနဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အနုပ္ပဗန္ဓနံ အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အဝိစ္ဆိန္နဿ ဝိယ ပဝတ္တိ။ တထာ ဟိ သော ‘‘အနုသန္ဓာနတာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၈) နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ တေနေဝ စ ‘‘ဃဏ္ဍာနုရဝေါ ဝိယ, ပရိဗ္ဘမနံ ဝိယာ’’တိ စ ဝုတ္တော။
ကတ္ထစီတိ ပဌမဇ္ဈာနေ, ပရိတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေသု စ။ ဝိစာရတော ဩဠာရိကဋ္ဌေန, ဝိစာရဿေဝ စ ပုဗ္ဗင်္ဂမဋ္ဌေန အနုရဝတော ဩဠာရိကော, တဿ စ ပုဗ္ဗင်္ဂမော ဃဏ္ဍာဘိဃာတော ဝိယ ဝိတက္ကော။ ယထာ ဟိ ဃဏ္ဍာဘိဃာတော ပဌမာဘိနိပါတော ဟောတိ, ဧဝံ အာရမ္မဏာဘိမုခနိရောပနဋ္ဌေန ဝိတက္ကော စေတသော ပဌမာဘိနိပါတော ဟောတိ။ အဘိဃာတ-ဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ အဘိဃာတဇော သဒ္ဒေါ ဂဟိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိပ္ဖါရဝါတိ ဝိစလနယုတ္တော သပရိပ္ဖန္ဒော။ ပရိဗ္ဘမနံ ဝိယ ပရိဿယာဘာဝဝီမံသနတ္ထံ။ အနုပ္ပဗန္ဓေန ပဝတ္တိယန္တိ ဥပစာရေ ဝါ အပ္ပနာယံ ဝါ သန္တာနေန ပဝတ္တိယံ။ တတ္ထ ဟိ ဝိတက္ကော နိစ္စလော ဟုတွာ အာရမ္မဏံ အနုပဝိသိတွာ ဝိယ ပဝတ္တတိ, န ပဌမာဘိနိပါတေ။ ပါကဋော ဟောတီတိ ဝိတက္ကဿ ဝိသေသော အဘိနိရောပနာကာရော ဩဠာရိကတ္တာ ပဌမဇ္ဈာနေ ပါကဋော ဟောတိ, တဒဘာဝတော ပဉ္စကနယေ ဒုတိယဇ္ဈာနေ ဝိစာရဿ ဝိသေသော အနုမဇ္ဇနာကာရော ပါကဋော ဟောတိ။
ဝါလဏ္ဍုပကံ ဧဠကလောမာဒီဟိ ကတစုမ္ဗဋကံ။ ဥပ္ပီဠနဟတ္ထောတိ ပိဏ္ဍဿ ဥပ္ပီဠနဟတ္ထော။ တဿေဝ ဣတော စိတော စ သဉ္စရဏဟတ္ထော။ မဏ္ဍလန္တိ ကံသဘာဇနာဒီသု ကိဉ္စိ မဏ္ဍလံ ဝဋ္ဋလေခံ ကရောန္တဿ။ ယထာ ပုပ္ဖဖလသာခါဒိအဝယဝဝိနိမုတ္တော အဝိဇ္ဇမာနောပိ ရုက္ခော ‘‘သပုပ္ဖေါ သဖလော’’တိ ဝေါဟရီယတိ, ဧဝံ ဝိတက္ကာဒိအင်္ဂဝိနိမုတ္တံ အဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ဈာနံ ‘‘သဝိတက္ကံ သဝိစာရ’’န္တိ ဝေါဟရီယတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ရုက္ခော ဝိယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဈာနဘာဝနာယ ပုဂ္ဂလဝသေန ဒေသေတဗ္ဗတ္တာ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီ’’တိအာဒိနာ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန ဈာနာနိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနီတိ။ ယဒိပိ ဝိဘင်္ဂေ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာ ဒေသနာ ကတာ, အတ္ထော ပန တတြာပိ ဝိဘင်္ဂေပိ ယထာ ဣဓ
‘‘ဣမိနာ စ ဝိတက္ကေနာ’’တိအာဒိနာ ဓမ္မဝသေန ဝုတ္တော, ဧဝမေဝ ဒဋ္ဌဗ္ဗော, ပရမတ္ထတော ပုဂ္ဂလဿေဝ အဘာဝတောတိ အဓိပ္ပါယော။ အတ္ထော…ပေ… ဒဋ္ဌဗ္ဗော ဈာနသမင်္ဂိနော ဝိတက္ကဝိစာရသမင်္ဂိတာဒဿနေန, ဈာနဿေဝ စ သဝိတက္ကသဝိစာရတာယ ဝုတ္တတ္တာတိ ဧဝံ ဝါ ဧတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဝိဝေကာတိ ဝိဝေကာ ဟေတုဘူတာတိ ဝိဝေက-သဒ္ဒဿ ဘာဝသာဓနတံ သန္ဓာယာဟ။ ဝိဝေကေတိ ကတ္တုသာဓနတံ, ကမ္မသာဓနတံ ဝါ။ ‘‘ဝိဝိတ္တော’’တိ ဟိ ဣမိနာ နီဝရဏေဟိ ဝိနာဘူတော တေဟိ ဝိဝေစိတောတိ စ သာဓနဒွယမ္ပိ သင်္ဂဟိတမေဝါတိ။
ဋ္ဌ ၇၂။ ပီဏယတီတိ တပ္ပေတိ, ဝဍ္ဎေတိ ဝါ။ သမ္ပိယာယနလက္ခဏာတိ ပရိတုဿနလက္ခဏာ။ ပီဏနရသာတိ ပရိဗြူဟနရသာ။ ဖရဏရသာတိ ပဏီတရူပေဟိ ကာယဿ ဗျာပနရသာ။ ဥဒဂ္ဂဘာဝေါ ဩဒဂျံ။ ခုဒ္ဒိကာ လဟုံ လောမဟံသနမတ္တံ ကတွာ ဘိန္နာ န ပုန ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ခဏိကာ ဗဟုလံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဥဗ္ဗေဂတော ဖရဏာ နိစ္စလတ္တာ, စိရဋ္ဌိတိကတ္တာ စ ပဏီတတရာ။ စေတိယင်္ဂဏံ ဂန္တွာတိ ပုဏ္ဏဝလ္လိကဝိဟာရေ စေတိယင်္ဂဏံ ဂန္တွာ။ ပကတိယာ ဒိဋ္ဌာရမ္မဏဝသေနာတိ ပုဗ္ဗေ မဟာစေတိယံ ဂဟိတာရမ္မဏဝသေန။ စိတြဂေဏ္ဍုကော ဝိစိတြာကာရေန ကတဂေဏ္ဍုကော။ ဥပနိဿယေတိ သမီပေ, တဿ ဝါ ဝိဟာရဿ နိဿယဘူတေ, ဂေါစရဋ္ဌာနဘူတေတိ အတ္ထော။
ဃရာဇိရေတိ ဂေဟင်္ဂဏေ။ ပဗ္ဗတသိခရေ ကတစေတိယံ ‘‘အာကာသစေတိယ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဂဟိတနိမိတ္တေနေဝါတိ စေတိယဝန္ဒနံ, ဓမ္မဿဝနဉ္စ ဥဒ္ဒိဿ ‘‘ဓညာ ဝတိမေ’’တိအာဒိနာ ဂဟိတကုသလနိမိတ္တေနေဝ ကာရဏဘူတေန။ ဂဟိတံ ဝါ နိမိတ္တံ ဧတေနာတိ ဂဟိတနိမိတ္တံ, ဝုတ္တာကာရေန ပဝတ္တစိတ္တံ, တေန ဂဟိတနိမိတ္တေနေဝ စိတ္တေန သဟ။ ပက္ခန္ဒန္တိ အနုပဝိဋ္ဌံ။ အနုပရိပ္ဖုဋန္တိ အနု အနု သမန္တတော ဖုဋံ, သဗ္ဗသော အနုဝိသဋန္တိ အတ္ထော။
ပဿဒ္ဓိယာ နိမိတ္တဘာဝေန ဂဗ္ဘံ ဂဏှန္တီ။ ပရိပါစနဝသေန ပရိပါကံ ဂစ္ဆန္တီ။ အပ္ပနာသမ္ပယုတ္တာဝ ပီတိ အပ္ပနာသမာဓိပူရိကာ။ ခဏိကသမာဓိပူရိကာ စ ဥပစာရသမာဓိပူရိကာ စ အပ္ပနာသမာဓိဿ ဝိဒူရတရာတိ တဒုဘယံ အနာမသန္တော ‘‘တာသု ယာ အပ္ပနာသမာဓိဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ သမာဓိသမ္ပယောဂံ ဂတာတိ ပုဗ္ဗေ ဥပစာရသမာဓိနာ သမ္ပယုတ္တာ ဟုတွာ အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎိတွာ အပ္ပနာသမာဓိနာ သမ္ပယောဂံ ဂတာ။
ဋ္ဌ ၇၃။ သုခယတီတိ သုခံ, အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ လဒ္ဓဿာဒေ ကရောတီတိ အတ္ထော။ သွာယံ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော ပရိယာယလဒ္ဓေါ ဓမ္မတော အညဿ ကတ္တု နိဝတ္တနတ္ထော, နိပ္ပရိယာယေန ပန ဘာဝသာဓနမေဝ လဗ္ဘတီတိ ‘‘သုခနံ သုခ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ဣဋ္ဌသဘာဝတ္တာ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလံ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ ဝါ အတ္တနိ သာဒယတီတိ သာတံ ဒ-ကာရဿ တ-ကာရံ ကတွာ။ သာတံ ‘‘မဓုရ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ သာတံ လက္ခဏံ ဧတဿာတိ သာတလက္ခဏံ။ ဥပဗြူဟနံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သံဝဍ္ဎနံ။ ဒုက္ခံ ဝိယ အဝိဿဇ္ဇေတွာ အဒုက္ခမသုခါ ဝိယ အနဇ္ဈုပေက္ခိတွာ အနု အနု ဂဏှနံ, ဥပကာရိတာ ဝါ အနုဂ္ဂဟော။ ကတ္ထစိ ပဌမဇ္ဈာနာဒိကေ။ ပဋိလာဘတုဋ္ဌီတိ ပဋိလာဘဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနကတုဋ္ဌိ။ ပဋိလဒ္ဓရသာနုဘဝနန္တိ ပဋိလဒ္ဓဿ အာရမ္မဏရသဿ အနုဘဝနန္တိ သဘာဝတော ပီတိသုခါနိ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတိ။ ယတ္ထ ပီတိ, တတ္ထ သုခန္တိ ဝိတက္ကဿ ဝိယ ဣတရေန ပီတိယာ သုခေန အစ္စန္တသံယောဂမာဟ။ ‘‘ယတ္ထ သုခံ, တတ္ထ န နိယမတော ပီတီ’’တိ ဝိစာရဿ ဝိယ ဝိတက္ကေန သုခဿ ပီတိယာ အနစ္စန္တသံယောဂံ။ တေန အစ္စန္တာနစ္စန္တသံယောဂိတာယ ပီတိသုခါနံ ဝိသေသံ ဒဿေတိ။ ကံ တာရေန္တိ ဧတ္ထာတိ ကန္တာရံ, နိရုဒကမရုဋ္ဌာနံ။ ဝနမေဝ ဝနန္တံ။ တသ္မိံ တသ္မိံ သမယေတိ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဿ ပဋိလာဘသမယေ, ပဋိလဒ္ဓဿ ရသာနုဘဝနသမယေ, ဝနစ္ဆာယာဒီနံ သဝနဒဿနသမယေ, ပဝေသပရိဘောဂသမယေ စ။ ပါကဋဘာဝတောတိ ယထာက္ကမံ ပီတိသုခါနံ ဝိဘူတဘာဝတော။
ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခန္တိ ဧတ္ထ ပုရိမသ္မိံ အတ္ထေ ဝိဝေကဇန္တိ ဈာနံ ဝုတ္တံ။ ပီတိသုခသဒ္ဒတော စ အတ္ထိအတ္ထဝိသေသတော ‘‘အဿ ဈာနဿ, အသ္မိံ ဝါ ဈာနေ’’တိ ဧတ္ထ အ-ကာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဒုတိယေ ပီတိသုခမေဝ ဝိဝေကဇံ။ ‘‘ဝိဝေကဇံပီတိသုခ’’န္တိ စ အညပဒတ္ထသမာသော, ပစ္စတ္တနိဒ္ဒေသဿ စ အလောပေါ ကတော။ လောပေ ဝါ သတိ ‘‘ဝိဝေကဇပီတိသုခ’’န္တိ ပါဌောတိ အယံ ဝိသေသော။
ဥပသမ္ပဇ္ဇာတိ ဧတ္ထ ဥပ-သံ-သဒ္ဒါ ‘‘ဥပလဗ္ဘတိ, သံဘုဉ္ဇတီ’’တိအာဒီသု ဝိယ နိရတ္ထကာတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဥပဂန္တွာ’’တိအာဒိံ ဝတွာ ပုန တေသံ သာတ္ထကဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဥပသမ္ပာဒယိတွာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ပတွာ, သာဓေတွာတိ ဝါ အတ္ထော။ ဣရိယန္တိ ကိရိယံ။ ဝုတ္တိအာဒီနိ တဿေဝ ဝေဝစနာနိ။ ပါလနာတိ ဟိ ဧကံ ဣရိယာပထဗာဓနံ ဣရိယာပထန္တရေဟိ ရက္ခဏာ။
ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနာဒိဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၄။ ပဉ္စ အင်္ဂါနိ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဟီနာနိ ဧတဿာတိ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနံ။ ‘‘အဂျာဟိတော’’တိ ဧတ္ထ အာဟိတ-သဒ္ဒဿ ဝိယ ဝိပ္ပဟီန-သဒ္ဒဿေတ္ထ ပရဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ ဝိပ္ပဟီနန္တိ ဝါ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနံ။ နနု အညေပိ အကုသလာ ဓမ္မာ ဣမိနာ ဈာနေန ပဟီယန္တိ, အထ ကသ္မာ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနတာဝ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ ဈာနလာဘိနောပိ အဈာနသမင်္ဂိကာလေ ဈာနပဋိပက္ခလောဘစိတ္တာဒီနံ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော ‘‘ဈာနက္ခဏေ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပဟီယန္တီတိ ဝိဂစ္ဆန္တိ, နပ္ပဝတ္တန္တီတိ အတ္ထော။ ဧကတ္တာရမ္မဏေတိ ပထဝီကသိဏာဒိဝသေန ဧကသဘာဝေ, ဧကဂ္ဂတာသင်္ခါတေ ဧကတ္တာဝဟေ ဝါ အာရမ္မဏေ။ တန္တိ တံ နာနာဝိသယပလောဘိတံ စိတ္တံ။ ကာမဓာတုပ္ပဟာနာယာတိ နာနာဝိသယသမူပဗျူဠှာယ ကာမဓာတုယာ ပဟာနာယ သမတိက္ကမာယ ပဋိပဒံ ဈာနံ နပ္ပဋိပဇ္ဇတိ။ နိရန္တရန္တိ ဝိက္ခေပေန အနန္တရိတံ, သဟိတန္တိ အတ္ထော။ အကမ္မညန္တိ အကမ္မနီယံ, ဘာဝနာကမ္မဿ အယောဂျန္တိ အတ္ထော။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတန္တိ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စေန အဘိဘူတံ။ ပရိဗ္ဘမတိ အနဝဋ္ဌာနတော, အဝဋ္ဌာနဿ သမာဓာနဿ အဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ဝိစိကိစ္ဆာယ ဥပဟတန္တိ သာတိသယဿ ဝိစာရဿ အဘာဝတော ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ နု ခေါ ဘဂဝါ, န နု ခေါ’’တိ, ‘‘ပထဝီ ပထဝီ’’တိအာဒိနာ မနသိကာရေန, ‘‘ဈာနံ သိယာ နု ခေါ, န နု ခေါ’’တိအာဒိနာ စ ပဝတ္တာယ ဝိစိကိစ္ဆာယ ဥပဟတံ။ နာရောဟတိ အပ္ပဋိပတ္တိနိမိတ္တတ္တာ။ ဝိသေသေန ဈာနန္တရာယကရတ္တာတိ သမာဓိအာဒီနံ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝေန ဈာနာဓိဂမဿ အန္တရာယကရဏတော။
တေဟီတိ ဈာနာဓိဂမဿ ပစ္စယဘူတေဟိ ဝိတက္ကဝိစာရေဟိ။ အဝိက္ခေပါယ သမ္ပာဒိတပ္ပယောဂဿာတိ တတော ဧဝံ သမာဓာနာယ နိပ္ဖါဒိတဘာဝနာပယောဂဿ။ စေတသော ပယောဂသမ္ပတ္တိသမ္ဘဝါတိ ယထာဝုတ္တဘာဝနာပယောဂသမ္ပတ္တိသမုဋ္ဌာနာ။ ပီတိ ပီဏနံ ဘာဝနာဝသေန တပ္ပနံ။ ဥပဗြူဟနံ ဘာဝနာဝသေန ပရိဝုဒ္ဓိံ စေတသော ကရောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ နန္တိ စိတ္တံ။ သသေသသမ္ပယုတ္တဓမ္မန္တိ အဝသိဋ္ဌဖဿာဒိဓမ္မသဟိတံ, သမံ သမ္မာ စ အာဓိယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣန္ဒြိယသမတာဝသေန သမံ, ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ။ ဒူရီဘာဝေ လီနုဒ္ဓစ္စာဘာဝေန သမ္မာ စ ဌပေတီတိ အတ္ထော။ ဧကဂ္ဂတာ ဟိ သမာဓာနကိစ္စေန စိတ္တံ, သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ စ အတ္တာနံ အနုဝတ္တာပေန္တီ ဈာနက္ခဏေ သာတိသယံ သမာဟိတေ ကရောတီတိ။ ဥပ္ပတ္တိဝသေနာတိ ယထာပစ္စယံ
ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန။ ဧတေသု ဝိတက္ကာဒီသု ဈာနံ ဥပ္ပန္နံ နာမ ဟောတိ တတ္ထေဝ ဈာနဝေါဟာရတော။ တေနာဟ ‘‘တသ္မာ’’တိအာဒိ။ ‘‘ယထာ ပနာ’’တိအာဒိနာပိ ဥပမာဝသေန တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကရောတိ။
ပကတိစိတ္တတောတိ ပါကတိကကာမာဝစရစိတ္တတော။ သုဝိသဒေနာတိ သုဋ္ဌု ဝိသဒေန, ပဋုတရေနာတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗာဝန္တန္တိ သဗ္ဗာဝယဝဝန္တံ, အနဝသေသန္တိ အတ္ထော။ အပ္ဖုဋန္တိ အသမ္ဖုဋ္ဌံ။ အာရမ္မဏေသု ဖုသိတာတိ အပ္ပနာဝသေန ပဝတ္တမာနာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ သမန္တတော အာရမ္မဏံ ဖရန္တီ ဝိယ ဟောတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဈာနပါဌေ အဂ္ဂဟိတာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ ဂဟိတာတိ အနုယောဂံ သန္ဓာယ ‘‘တတ္ထ စိတ္တေကဂ္ဂတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာတိ တေသု ဈာနင်္ဂေသု။ န နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ သရူပတော န နိဒ္ဒိဋ္ဌာ, သာမညတော ပန ဈာနဂ္ဂဟဏေန ဂဟိတာ။ ဧဝံ ဝုတ္တတ္တာတိ သရူပေနေဝ ဝုတ္တတ္တာ, အင်္ဂမေဝ စိတ္တေကဂ္ဂတာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယေန အဓိပ္ပါယေနာတိ ယေန ဝိတက္ကာဒီဟိ သဟ ဝတ္တန္တံ ဓမ္မံ ဒီပေတုံ တဿ ပကာသနာဓိပ္ပါယေန ‘‘သဝိတက္ကံ သဝိစာရ’’န္တိအာဒိနာ ဥဒ္ဒေသော ကတော။ သော ဧဝ အဓိပ္ပါယော တေန ဘဂဝတာ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘စိတ္တေကဂ္ဂတာ’’တိ နိဒ္ဒိသန္တေန ပကာသိတော။ တသ္မာ သာ ဈာနပါဌေ အဂ္ဂဟိတာတိ န စိန္တေတဗ္ဗံ။
တိဝိဓကလျာဏဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၅။ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေနာတိ ဈာနဿ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေန။ လက္ခဏဝသေနာတိ တေသံယေဝ အပ္ပနာယံ လက္ခိတဗ္ဗဘာဝဝသေန။
တတြာတိ တသ္မိံ ကလျာဏတာလက္ခဏာနံ ဝိဘာဝနေ။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓီတိ ပဋိပဇ္ဇတိ ဈာနံ ဧတာယာတိ ပဋိပဒါ, ဂေါတြဘုပရိယောသာနော ပုဗ္ဗဘာဂိယော ဘာဝနာနယော။ ပရိပန္ထတော ဝိသုဇ္ဈနံ ဝိသုဒ္ဓိ, ပဋိပဒါယ ဝိသုဒ္ဓိ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိ။ သာ ပနာယံ ယသ္မာ ဈာနဿ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ လဗ္ဘတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိ အာဒီ’’တိ။ ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာတိ ဝိသောဓေတဗ္ဗတာဒီနံ အဘာဝတော ဈာနပရိယာပန္နာယ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိယာ အနုဗြူဟနာ။ သာ ပနာယံ ဝိသေသတော ဈာနဿ ဌိတိက္ခဏေ လဗ္ဘတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာ မဇ္ဈေ’’တိ။ သမ္ပဟံသနာတိ တတ္ထ ဓမ္မာနံ အနတိဝတ္တနာဒိသာဓကဿ ဉာဏဿ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန ပရိယောဒပနာ။ သာ ပန ယသ္မာ ဈာနဿ ဩသာနက္ခဏေ ပါကဋာ
ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘သမ္ပဟံသနာ ပရိယောသာန’’န္တိ။ ဣမာနိ တီဏိ လက္ခဏာနီတိ ပရိပန္ထတော စိတ္တဿ ဝိသုဇ္ဈနာကာရော, မဇ္ဈိမဿ သမထနိမိတ္တဿ ပဋိပဇ္ဇနာကာရော, တတ္ထ ပက္ခန္ဒနာကာရောတိ ဣမာနိ တီဏိ ဈာနဿ အာဒိတော ဥပ္ပါဒက္ခဏေ အပ္ပနာပတ္တိလက္ခဏာနိ တေဟိ အာကာရေဟိ ဝိနာ အပ္ပနာပတ္တိယာ အဘာဝတော, အသတိ စ အပ္ပနာယ တဒဘာဝတော။ အာဒိကလျာဏဉ္စေဝ ဝိသုဒ္ဓိပဋိပဒတ္တာ။ ယထာဝုတ္တေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ, သမ္ပန္နလက္ခဏတ္တာ စ တိလက္ခဏသမ္ပန္နဉ္စ။ ဣမိနာ နယေန မဇ္ဈပရိယောသာနလက္ခဏာနဉ္စ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
သမ္ဘရီယတိ ဈာနံ ဧတေနာတိ သမ္ဘာရော, နာနာဝဇ္ဇနပရိကမ္မံ။ သဟ သမ္ဘာရေနာတိ သသမ္ဘာရော, သော ဧဝ သသမ္ဘာရိကော။ ဥပစာရောတိ ဧကာဝဇ္ဇနူပစာရမာဟ။ ပဂ္ဂဟာဒိကိစ္စဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဘာဝနာယ ဧဝ သာဓိတတ္တာ ယာ တတ္ထ ဧကာဝဇ္ဇနူပစာရေ သိဒ္ဓါ အဇ္ဈုပေက္ခနာ, သာ ဈာနက္ခဏေ ပရိဗြူဟိတာ နာမ ဟောတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာ နာမ အပ္ပနာ’’တိ။ ယထာဓိဂတံ ဈာနံ နိဿာယ ယော ပဟဋ္ဌာကာရော စိတ္တဿ ပရိတောသော, တံ ပစ္စဝေက္ခဏာဝသေန ပဝတ္တံ သန္ဓာယာဟ ‘‘သမ္ပဟံသနာ နာမ ပစ္စဝေက္ခဏာ’’တိ။ ဧကေတိ အဘယဂိရိဝါသိနော။ တေ ဟိ ဧဝံ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိအာဒိကေ ဝဏ္ဏယန္တိ, တဒယုတ္တံ။ တထာ ဟိ သတိ အဇ္ဈာနဓမ္မေဟိ ဈာနဿ ဂုဏသံကိတ္တနံ နာမ ကတံ ဟောတိ။ န ဟိ ဘူမန္တရံ ဘူမန္တရပရိယာပန္နံ ဟောတိ။ ပါဠိယာ စေတံ ဝိရုဒ္ဓန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧကတ္တဂတံ စိတ္တန္တိ ဣန္ဒြိယာနံ ဧကရသဘာဝေန, ဧကဂ္ဂတာယ စ သိခါပ္ပတ္တိယာ တဒနုဂုဏံ ဧကတ္တံ ဂတန္တိ ဧကတ္တဂတံ, သသမ္ပယုတ္တံ အပ္ပနာပတ္တစိတ္တံ။ တဿေဝ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိပက္ခန္ဒတာဒိ အနန္တရမေဝ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧကသ္မိံယေဝ အပ္ပနာစိတ္တက္ခဏေ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိအာဒိ ပါဠိယံ ဝုတ္တံ, တသ္မာ အာဂမနဝသေနာတိ ပရိကမ္မာဂမနဝသေန။ အနတိဝတ္တနာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဣန္ဒြိယေကရသတာတဒုပဂဝီရိယဝါဟနာသေဝနာနိ သင်္ဂဏှာတိ။ ပရိယောဒါပကဿာတိ ပရိသောဓကဿ ပဘဿရဘာဝကရဿ။ အနတိဝတ္တနာဒိဘာဝသာဓနမေဝ စေတ္ထ ဉာဏဿ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
တသ္မိန္တိ တသ္မိံ ဝါရေ, စတုပဉ္စစိတ္တပရိမာဏာယ အပ္ပနာဝီထိယန္တိ အတ္ထော။ တတော ပရိပန္ထတော။ စိတ္တံ ဝိသုဇ္ဈတီတိ ယဒိပိ အာဂမနံ ဂဟေတုံ အဝိသေသေန ဝိယ ဝုတ္တံ, ပရိကမ္မဝိသုဒ္ဓိတော ပန အပ္ပနာဝိသုဒ္ဓိ သာတိသယာဝ။ တေနာဟ ‘‘ဝိသုဒ္ဓတ္တာ’’တိအာဒိ။ အာဝရဏဝိရဟိတံ ဟုတွာတိ
ယေနာဝရဏေန အာဝဋတ္တာ စိတ္တံ တတော ပုဗ္ဗေ မဇ္ဈိမံ သမထနိမိတ္တံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ န သက္ကောတိ, တေန ဝိဝိတ္တံ ဟုတွာ, တံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာတိ အတ္ထော။ လီနုဒ္ဓစ္စသင်္ခါတာနံ ဥဘိန္နံ အန္တာနံ အနုပဂမနေန မဇ္ဈိမော, သဝိသေသံ ပစ္စနီကဓမ္မာနံ ဝူပသမနတော သမထော, ယောဂိနော သုခဝိသေသာနံ ကာရဏဘာဝတော နိမိတ္တဉ္စာတိ မဇ္ဈိမံ သမထနိမိတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘သမပ္ပဝတ္တော အပ္ပနာသမာဓိယေဝါ’’တိ။ တဒနန္တရံ ပန ပုရိမစိတ္တန္တိ တဿ အပ္ပနာစိတ္တဿ အနန္တရပစ္စယဘူတံ ပုရိမံ စိတ္တံ, ဂေါတြဘုစိတ္တန္တိ အတ္ထော။ ဧကသန္တတိပရိဏာမနယေနာတိ ယထာ ‘‘တဒေဝ ခီရံ ဒဓိသမ္ပန္န’’န္တိ, ဧဝံ သတိပိ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတဘာဝဘေဒေ, ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝဘေဒေ စ ဧကိဿာ ဧဝ သန္တတိယာ ပရိဏာမူပဂမနနယေန ဧကတ္တနယဝသေန။ တထတ္တန္တိ တထဘာဝံ အပ္ပနာသမာဓိဝသေန သမာဟိတဘာဝံ။ ဧဝံ ပဋိပန္နတ္တာတိ ဝုတ္တာကာရေန ပဋိပဇ္ဇမာနတ္တာ။ ယသ္မိဉှိ ခဏေ တထတ္တံ မဇ္ဈိမံ သမထနိမိတ္တံ ပဋိပဇ္ဇတိ, တသ္မိံယေဝ ခဏေ တထတ္တုပဂမနေန အပ္ပနာသမာဓိနာ သမာဟိတဘာဝူပဂမနေန တတ္ထ ပက္ခန္ဒတိ နာမ။ ပုရိမစိတ္တေတိ အပ္ပနာစိတ္တဿ ပုရိမသ္မိံ စိတ္တေ ဂေါတြဘုစိတ္တေ။ ဝိဇ္ဇမာနာကာရနိပ္ဖါဒိကာတိ တသ္မိံ စိတ္တေ ဝိဇ္ဇမာနာနံ ပရိပန္ထဝိသုဒ္ဓိမဇ္ဈိမသမထပဋိပတ္တိပက္ခန္ဒနာကာရာနံ နိပ္ဖါဒိကာ, တေနာကာရေန နိပ္ဖဇ္ဇမာနာတိ အတ္ထော။ တေယေဝ ဟိ အာကာရာ ပစ္စယဝိသေသတော ဈာနက္ခဏေ နိပ္ဖဇ္ဇမာနာ ‘‘ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓီ’’တိ လဒ္ဓသမညာ ဈာနဿ တံ ဝိသေသံ နိပ္ဖါဒေန္တာ ဝိယ ဝုတ္တာ။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေယေဝါတိ အတ္တလာဘဝေလာယမေဝ။ ယဒိ ဧဝံ, ကထံ တေ အာကာရာ နိပ္ဖဇ္ဇန္တီတိ အာဟ ‘‘အာဂမနဝသေနာ’’တိ။
တဿာတိ စိတ္တဿ။ ‘‘ဝိသုဒ္ဓံ စိတ္တံ အဇ္ဈုပေက္ခတီ’’တိ ပါဠိယံ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၅၈) ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန အာဂတာတိ ‘‘ဗျာပါရံ အကရောန္တော’’တိ အာဟ။ သမထပဋိပတ္တိတထတ္တုပဂမနဉ္စ ဣဓ သမထဘာဝါပတ္တိယေဝါတိ အာဟ ‘‘သမထဘာဝူပဂမနေနာ’’တိ။ ကိလေသသံသဂ္ဂံ ပဟာယ ဧကတ္တေန ဥပဋ္ဌိတဿာတိ ပုဗ္ဗေ ‘‘ကထံ နု ခေါ ကိလေသသံသဂ္ဂံ ပဇဟေယျ’’န္တိ ပဋိပန္နဿ ဣဒါနိ သမထပဋိပတ္တိယာ တဿ ပဟီနတ္တာ ကိလေသသင်္ဂဏိကာဘာဝေန ဧကတ္တေန ဥပဋ္ဌိတဿ ဈာနစိတ္တဿ။ ပရိပန္ထဝိသုဒ္ဓိမဇ္ဈိမသမထပဋိပတ္တိပက္ခန္ဒနေဟိ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တိယာ အနုဗြူဟိတေ ဈာနစိတ္တေ လဒ္ဓေါကာသာ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ သမ္ပယုတ္တေသု သမဝါဟိတဘာဝေန ပဝတ္တမာနာ တေ အနုဗြူဟေန္တီ ဝိယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယ ကိစ္စဝသေန ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။
ယေ ပနေတေ ယုဂနဒ္ဓဓမ္မာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဈာနစိတ္တေ။ အညမညာနတိဝတ္တနဝသေန ကိစ္စကရဏတော ယုဂေ နဒ္ဓါ ဗဒ္ဓါ ဝိယ ယုဂနဒ္ဓါ။ ဝိမုတ္တိရသေနာတိ ဝိမုစ္စနကိစ္စေန, ဝိမုစ္စနသမ္ပတ္တိယာ ဝါ။ ဧသ ယောဂီ။ ဝါဟယတီတိ ပဝတ္တေတိ။ အဿာတိ ဈာနစိတ္တဿ။ တသ္မိံ ခဏေတိ ဘင်္ဂက္ခဏေ။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ အတီတေ ဟိ ဌိတိက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ အာသေဝနာ ပဝတ္တတိ နာမ။ တေ အာကာရာတိ အညမညာနတိဝတ္တနာဒယော တတ္ထ ဓမ္မာနံ ပဝတ္တိအာကာရာ။ အာသေဝနာပိ ဟိ အာသေဝနပစ္စယဘာဝီနံ ဓမ္မာနံ ပဝတ္တိအာကာရောယေဝ။ သံကိလေသဝေါဒါနေသူတိ သမာဓိပညာနံ သမရသတာယ အကရဏံ ဘာဝနာယ သံကိလေသော, ကရဏံ ဝေါဒါနံ။ တထာ သေသေသုပိ။ ဧဝမေတေသု သံကိလေသဝေါဒါနေသု တံ တံ အာဒီနဝံ ဒေါသံ အာနိသံသံ ဂုဏံ ပုရေတရံ ပါဋိဟာရိယဉာဏေန ဒိသွာ ယထာ အညမညာနတိဝတ္တနာဒယော ဟောန္တိ, တထာ ဘာဝနာယ သမ္ပဟံသိတတ္တာ တေနေဝ ဉာဏေန ဝိသောဓိတတ္တာ။ ဝိသောဓနံ ဟေတ္ထ သမ္ပဟံသနံ။ တေ အာကာရာ ယသ္မာ နိပ္ဖန္နာ, တသ္မာ ‘‘ဓမ္မာနံ…ပေ… ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ လက္ခဏသံဝဏ္ဏနာယ အာဒိမှိ ဝုတ္တံ နိဂမနဝသေန ဒဿေတိ။
‘‘ယသ္မာ ဥပေက္ခာဝသေန ဉာဏံ ပါကဋံ ဟောတီ’’တိ ကော သမ္ဗန္ဓော။ ကသ္မာ သမ္ပဟံသနာဝ ပရိယောသာနန္တိ ဝုတ္တာ, န ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာတိ စောဒနံ သန္ဓာယ ‘‘တတ္ထ ယသ္မာ ဥပေက္ခာဝသေန ဉာဏံ ပါကဋံ ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ဘာဝနာစိတ္တေ။ ဥပေက္ခာဝသေန ဉာဏံ ပါကဋံ ဟောတီတိ အပ္ပနာကာလေ ဘာဝနာယ သမပ္ပဝတ္တိယာ, ပဋိပက္ခဿ စ ပဟာနတော ပဂ္ဂဟာဒီသု ဗျာပါရဿ အကာတဗ္ဗတော အဇ္ဈုပေက္ခနာဝ ဟောတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သမယေ စိတ္တဿ အဇ္ဈုပေက္ခနာ, ဝိသုဒ္ဓံ စိတ္တံ အဇ္ဈုပေက္ခတီ’’တိ စ အာဒိ။ သာ ပနာယံ အဇ္ဈုပေက္ခနာ ဉာဏဿ ကိစ္စသိဒ္ဓိယာ ဟောတိ, ဝိသေသတော ဉာဏသာဓနတ္တာ အပ္ပနာဗျာပါရဿာတိ ဖလေန ကာရဏာနုမာနဉာယေန။ ယသ္မာ ဥပေက္ခာဝသေန ဉာဏံ ပါကဋံ ဟောတိ, တသ္မာ ဉာဏကိစ္စဘူတာ သမ္ပဟံသနာ ပရိယောသာနန္တိ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ပါဠိယာ သမတ္ထေတုံ ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တထာပဂ္ဂဟိတံ စိတ္တန္တိ ယထာ ဘာဝနာစိတ္တံ ကောသဇ္ဇပက္ခေ န ပတတိ, တထာ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာနံ ဓမ္မာနံ ဗဟုလီကာရဝသေန ပဂ္ဂဟိတံ။ သာဓုကံ အဇ္ဈုပေက္ခတီတိ ပဂ္ဂဏှန္တေနာပိ သမာဓိဿ ဝီရိယသမတာယောဇနဝသေန ပဂ္ဂဟိတတ္တာ သက္ကစ္စံ အဇ္ဈုပေက္ခတိ, တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ
ဩကာသံ လဘတိ။ တံ ပန အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဥပေက္ခာဝသေန ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တပါရိဟာရိယပညာဝသေန အပ္ပနာပညာယ ကိစ္စာဓိကတာတိ အာဟ ‘‘ပညာဝသေန ပညိန္ဒြိယံ အဓိမတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ တဿ အဓိမတ္တတ္တာ ဧဝ အဇ္ဈုပေက္ခန္တဿေဝ နာနာသဘာဝေဟိ နီဝရဏပမုခေဟိ ကိလေသေဟိ အပ္ပနာစိတ္တံ ဝိမုစ္စတိ။ ဝိမောက္ခဝသေန ဝိမုစ္စနဝသေန။ ပညာဝသေနာတိ ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တပါရိဟာရိယပညာဝသေန။ ဝိမုတ္တတ္တာတိ နာနာကိလေသေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ ဧဝ။ တေ ဓမ္မာ သဒ္ဓါဒယော, ဝိသေသတော သဒ္ဓါပညာဝီရိယသမာဓယော စ ဧကရသာ သမာနကိစ္စာ ဟောန္တိ။ ဧဝမယံ ဣန္ဒြိယာနံ ဧကရသဋ္ဌေန ဘာဝနာ နိပ္ဖဇ္ဇမာနာ ဉာဏဗျာပါရောတိ အာဟ ‘‘ဉာဏကိစ္စဘူတာ သမ္ပဟံသနာ ပရိယောသာန’’န္တိ။ ဧဝံ တိဝိဓာယ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိယာ လဒ္ဓဝိသေသာယ တိဝိဓာယ ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာယ သာတိသယံ ပညိန္ဒြိယဿ အဓိမုတ္တဘာဝေန စတုဗ္ဗိဓာပိ သမ္ပဟံသနာ သိဇ္ဈတီတိ အာဂမနုပေက္ခာ ဉာဏကိစ္စဝသေန ဒသပိ အာကာရာ ဈာနေ ဧဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာတိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာယ, ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာမတ္တံ ဝါ ပဌမန္တိ ဣဒန္တိ အတ္ထော။ တေန ဒေသနာက္ကမံ ဥလ္လိင်္ဂေတိ။ ‘‘ပဌမံ ဥပ္ပန္နန္တိ ပဌမ’’န္တိ ဣမိနာ ပဋိပတ္တိက္ကမံ, ဥပ္ပန္နန္တိ ဟိ အဓိဂတန္တိ အတ္ထော။ ‘‘ပဌမံ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ပဌမ’’န္တိ ဣဒံ ပန န ဧကန္တလက္ခဏန္တိ အဋ္ဌကထာယံ (ဓ။ သ။ အဋ္ဌ။ ၁၆၀) ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ ဣဓ န ဂဟိတံ။ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနံ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနန္တိ ဒုဝိဓေ ဈာနေ ဣဓာဓိပ္ပေတဇ္ဈာနမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနတော’’တိ ဝုတ္တံ။ ပထဝီကသိဏသင်္ခါတဿ အတ္တနော အတ္တနော အာရမ္မဏဿ ရူပံ ဝိယ စက္ခုနာ ဥပနိဇ္ဈာယနတော။ ပစ္စနီကဈာပနတောတိ နီဝရဏာဒီနံ ပစ္စနီကဓမ္မာနံ ဒဟနတော ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဇဟနတော။ သကလဋ္ဌေနာတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ကတေ ဝါ အကတေ ဝါ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟိတေ ပထဝီဘာဂေ ပထဝီမဏ္ဍလေ သကလာရမ္မဏကရဏဋ္ဌေန။ န ဟိ တဿ ဧကဒေသမာရမ္မဏံ ကရီယတိ။ ပထဝီကသိဏသန္နိဿယတာယ နိမိတ္တံ ပထဝီကသိဏံ ယထာ ‘‘မဉ္စာ ဥက္ကုဋ္ဌိံ ကရောန္တီ’’တိ။ တံသဟစရဏတော ဈာနံ ပထဝီကသိဏံ ယထာ ‘‘ကုန္တာ ပစရန္တီ’’တိ။
စိရဋ္ဌိတိသမ္ပာဒနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၆။ လက္ခဋ္ဌာနေ ဌိတံ သရေန ဝါလံ ဝိဇ္ဈတီတိ ဝါလဝေဓီ။ ဣဓ ပန အနေကဓာ ဘိန္နဿ ဝါလဿ အံသုံ ဝိဇ္ဈန္တော ‘‘ဝါလဝေဓီ’’တိ အဓိပ္ပေတော။
တေန ဝါလဝေဓိနာ။ သူဒေနာတိ ဘတ္တကာရေန။ ‘‘အာကာရာ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ’’တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သုကုသလောတိ သုဋ္ဌု ဆေကော။ ဓနုဂ္ဂဟောတိ ဣဿာသော။ ကမ္မန္တိ ယောဂျံ။ အက္ကန္တပဒါနန္တိ ဝိဇ္ဈနကာလေ အက္ကမနဝသေန ပဝတ္တပဒါနံ။ အာကာရန္တိ ဓနုဇိယာသရာနံ ဂဟိတာကာရံ။ ပရိဂ္ဂဏှေယျာတိ ဥပဓာရေယျ။ ဘောဇနသပ္ပါယာဒယောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တာကာရာနမ္ပိ သင်္ဂါဟကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တေန ဥတုဘာဝနာနိမိတ္တာဒီနမ္ပိ ပရိဂ္ဂဏှနံ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တသ္မိန္တိ တသ္မိံ တရုဏသမာဓိမှိ။
ဘတ္တာရန္တိ သာမိနံ, ဘတ္တဝေတနာဒီဟိ ပေါသကန္တိ အတ္ထော။ ပရိဝိသန္တောတိ ဘောဇေန္တော။ တဿ ရုစ္စိတွာ ဘုဉ္ဇနာကာရံ သလ္လက္ခေတွာ တဿ ဥပနာမေန္တောတိ ယောဇနာ။ အယမ္ပိ ယောဂီ။ အဓိဂတက္ခဏေ ဘောဇနာဒယော အာကာရေတိ ပုဗ္ဗေ ဈာနဿ အဓိဂတက္ခဏေ ကိစ္စသာဓကေ ဘောဇနာဒိဂတေ အာကာရေ။ ဂဟေတွာတိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ သလ္လက္ခေတွာ။ နဋ္ဌေ နဋ္ဌေ သမာဓိမှိ ပုနပ္ပုနံ အပ္ပနာယ။
မဟာနသဝိဇ္ဇာပရိစယေန ပဏ္ဍိတော။ တတ္ထ ဝိသဒဉာဏတာယ ဗျတ္တော။ ဌာနုပ္ပတ္တိကကဩသလ္လယောဂေန ကုသလော။ နာနစ္စယေဟီတိ နာနစ္စယေဟိ နာနာသဘာဝေဟိ, နာနာရသေဟီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘အမ္ဗိလဂ္ဂေဟီ’’တိအာဒိ။ သူပေဟီတိ ဗျဉ္ဇနေဟိ။ အမ္ဗိလဂ္ဂေဟီတိ အမ္ဗိလကောဋ္ဌာသေဟိ, ယေ ဝါ အမ္ဗိလရသာ ဟုတွာ အဂ္ဂဘူတာ, တေဟိ စတုရမ္ဗိလာဒိမိဿေဟိ။ ဧသ နယော တိတ္တကဂ္ဂါဒီသုပိ။ ခါရိကေဟီတိ ဝါတိင်္ဂဏကဠီရာဒိမိဿေဟိ။ နိမိတ္တန္တိ အာကာရံ ရုစ္စနဝသေန ဘုဉ္ဇနာကာရံ။ ဥဂ္ဂဏှာတီတိ ဥပရူပရိ ဂဏှာတိ ဥပဓာရေတိ။ ဣမဿ ဝါ သူပေယျဿ အတ္ထာယ ဟတ္ထံ အဘိဟရတိ။ အဘိဟာရာနန္တိ အဘိမုခေန ဟရိတဗ္ဗာနံ ပဏ္ဏာကာရာနံ, ပူဇာဘိဟာရာနံ ဝါ။ နိမိတ္တံ ဥဂ္ဂဏှာတီတိ ‘‘ဧဝံ မေ စိတ္တံ သမာဟိတံ အဟောသီ’’တိ နိမိတ္တံ ဂဏှာတိ သလ္လက္ခေတိ။
သမာဓိပရိပန္ထာနန္တိ သမာဓိဿ ပရိပန္ထဘူတာနံ။ ဓမ္မာနန္တိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိနီဝရဏဓမ္မာနံ။ သုဝိသောဓိတတ္တာတိ သုဋ္ဌု ဝိသောဓိတတ္တာ, ဝိက္ခမ္ဘနဝသေနေဝ သမ္မဒေဝ ပဟီနတ္တာတိ အတ္ထော။ ကာမာဒီနဝပစ္စဝေက္ခဏာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အသုဘမနသိကာရနေက္ခမ္မာနိသံသပစ္စဝေက္ခဏာဒီနိ သင်္ဂဏှာတိ။
နေက္ခမ္မဂုဏဒဿနေနာပိ ဟိ တဿ ဝိဗန္ဓဘူတေ ကာမစ္ဆန္ဒေ အာဒီနဝေါ ဝိသေသတော ပါကဋော ဟောတီတိ။ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လန္တိ ကာယဒရထံ သာရဒ္ဓကာယတံ။ တေန ကာယစိတ္တာနံ သာရမ္ဘနိမိတ္တဿ ဗျာပါဒနီဝရဏဿ န ဝိသောဓနမာဟ။ အာရမ္ဘဓာတုမနသိကာရာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂနိမိတ္တာနံ, အာလောကသညာဒီနဉ္စ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သမထနိမိတ္တမနသိကာရာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာနံ ဓမ္မာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အညေပိ သမာဓိပရိပန္ထေတိ ဝိစိကိစ္ဆာဋ္ဌာနိယေ, မဒမာနာဒိကေ စ သန္ဓာယာဟ။ အာသယန္တိ ဝသနကသုသိရံ။ သုပရိသုဒ္ဓန္တိ အာသင်္ကနီယတ္တာဘာဝေန သုဋ္ဌု ပရိသုဒ္ဓံ။ ဧတ္ထာဟ – နနု စာယံ ပဂေဝ ကာမာဒီနဝံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ သမထပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဥပစာရက္ခဏေယေဝ ဈာနေန နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိ, အထ ကသ္မာ ပုန ကာမာဒီနဝပစ္စဝေက္ခဏာဒိ ဂဟိတန္တိ? သစ္စမေတံ။ တံ ပန ပဟာနမတ္တန္တိ ဈာနဿ စိရဋ္ဌိတိယာ အတိသယပဟာနတ္ထံ ပုန ဂဟိတံ။
ဥဒ္ဓစ္စ မိဒ္ဓန္တိ ကုက္ကုစ္စံ, ထိနဉ္စ တဒေကဋ္ဌတာယ ဂဟိတမေဝါတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ သုဒ္ဓန္တဂတောတိ သုပရိသုဒ္ဓပရိယန္တံ သဗ္ဗသော ဝိသောဓိတကောဏပရိယန္တံ ဥယျာနံ ဂတော။ တဟိံ ရမေတိ တသ္မိံ ဈာနေ ရမေယျ ဒိဝသဘာဂမ္ပိ ဈာနသမင်္ဂီ ဧဝ ဘဝေယျ။
စိတ္တဘာဝနာဝေပုလ္လတ္ထန္တိ သမာဓိဘာဝနာယ ဝိပုလဘာဝါယ။ ယထာ ဟိ ဘာဝနာဝသေန နိမိတ္တဿ ဥပ္ပတ္တိ, ဧဝမဿ ဘာဝနာဝသေနေဝ ဝဍ္ဎနမ္ပိ။ တသ္မာ ဧကင်္ဂုလာဒိဝသေန နိမိတ္တံ ဝဍ္ဎေန္တဿ ပုနပ္ပုနံ ဗဟုလီကာရေန ဈာနံ ဘာဝနာပိ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘စိတ္တဘာဝနာဝေပုလ္လတ္ထဉ္စ ယထာလဒ္ဓံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗ’’န္တိ။ တဿာတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ။
နိမိတ္တဝဍ္ဎနနယဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၇။ တတြာတိ သာမိအတ္ထေ ဘုမ္မဝစနံ, တဿာတိ အတ္ထော။ အဝဍ္ဎေတွာတိ ယထာ ကုမ္ဘကာရော မတ္တိကာယ ပတ္တံ ကရောန္တော ပဌမံ အပရိစ္ဆိန္ဒိတွာဝ ပတ္တံ ဝဍ္ဎေတိ, ဧဝံ ပတ္တဝဍ္ဎနယောဂေန ပတ္တဝဍ္ဎနယုတ္တိယာ အဝဍ္ဎေတွာ ပူဝိကဿ ပူဝဝဍ္ဎနံ။ ဘတ္တဿ ဥပရိ ဘတ္တပက္ခိပနံ ဘတ္တဝဍ္ဎနံ။ ဝတ္ထဿ တိန္တဿ အဉ္ဆနာဒိ ဒုဿဝဍ္ဎနံ။ ပစ္စေကံ ယောဂ-သဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။
အပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ သပရိစ္ဆေဒေ ဧဝ ဘာဝနာပဝတ္တိတော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘သာန္တကေ နော အနန္တကေ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၅၅)။
ဟံသပေါတကာတိ ဇဝနဟံသပေါတကာ။ ဥက္ကူလံ ဥန္နတဋ္ဌာနံ။ ဝိကူလံ နိန္နဋ္ဌာနံ။ နဒီသောတေန ကတံ ဝိဒုဂ္ဂံ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ။ ဝိသမာကာရေန ဌိတော ပဗ္ဗတပဒေသော ပဗ္ဗတဝိသမော။
ထူလာနိ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ ပစ္စဝေက္ခဏာဗာဟုလ္လေန ဝိဘူတဘာဝတော။ ဒုဗ္ဗလာနိ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ ပဂုဏဗလဝဘာဝဿ အနာပါဒိကတ္တာ။ ဥပရိ ဥဿုက္ကနာယာတိ ဘာဝနာယ ဥပရိ အာရောဟနာယ, ဒုတိယဇ္ဈာနာဓိဂမာယာတိ အတ္ထော။
ပဗ္ဗတေယျာတိ ပဗ္ဗတေ ဗဟုလစာရိနီ။ အခေတ္တညူတိ အဂေါစရညူ။ သမာဓိပရိပန္ထာနံ ဝိသောဓနာနဘိညာတာယ ဗာလော။ ဈာနဿ ပဂုဏဘာဝါပါဒနဝေယျတ္တိယဿ အဘာဝေန အဗျတ္တော။ ဥပရိဈာနဿ ပဒဋ္ဌာနဘာဝါနဝဗောဓေန အခေတ္တညူ။ သဗ္ဗထာပိ သမာပတ္တိကောသလ္လာဘာဝေန အကုသလော။ သမာဓိနိမိတ္တဿ ဝါ အနာသေဝနာယ ဗာလော။ အဘာဝနာယ အဗျတ္တော။ အဗဟုလီကာရေန အခေတ္တညူ။ သမ္မဒေဝ အနဓိဋ္ဌာနတော အကုသလောတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဥဘတော ဘဋ္ဌောတိ ဥဘယတော ဈာနတော ဘဋ္ဌော။ သော ဟိ အပ္ပဂုဏတာယ န သုပ္ပတိဋ္ဌိတတာယ သဥဿာဟောပိ ဝိနာသတော, အသာမတ္ထိယတော စ ဈာနဒွယတော ပရိဟီနော။ စိဏ္ဏဝသိနာတိ အာသေဝိတဝသိနာ။
ပဉ္စဝသီကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၈။ ဝသနံ ဝသီတိ ဓာတုနိဒ္ဒေသတာယ ကိရိယာနိဒ္ဒေသောတိ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘ဝသိယော’’တိ, ယထာရုစိ ပဝတ္တိယောတိ အတ္ထော။ အာဝဇ္ဇနာယ ဝသီ, အာဝဇ္ဇနာဝသေန ဝါ ဝသီ အာဝဇ္ဇနဝသီ။ ဈာနံ အာဝဇ္ဇိတုံ ယတ္ထ ယတ္ထ ပဒေသေ ဣစ္ဆာ ယတ္ထိစ္ဆကံ။ ယဒါ ယဒါ, ယသ္မိံ ယသ္မိံ ဝါ ဈာနင်္ဂေ ဣစ္ဆာ ယဒိစ္ဆကံ။ ယာဝ ယာဝ ဣစ္ဆာ ယာဝဒိစ္ဆကံ, ဒ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ ‘‘ယာဝါ’’တိ စ ဣဒံ ဗဟူနံ ဇဝနဝါရာနံ နိရန္တရံ ဝိယ တထာပဝတ္တနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, န ဧကမေဝ။ သော ဟိ ပရိစ္ဆိန္နစိတ္တက္ခဏောတိ။ အာဝဇ္ဇနာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တနယေန ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌာနေ ယဒါ
ယဒါ ယံ ကိဉ္စိ ဈာနင်္ဂံ အာဝဇ္ဇေန္တဿ ယထိစ္ဆိတံ ကာလံ အာဝဇ္ဇနာယ အာဝဇ္ဇနပ္ပဝတ္တိယာ ဒန္ဓာယိတတ္တံ ဝိတ္ထာယိတတ္တံ, စိရာယိတတ္တံ ဝါ နတ္ထိ။ ဧဝံ အာဝဇ္ဇနဝသီ သိဒ္ဓါ နာမ ဟောတီတိ အတ္ထော။ သေသာတိ ဝုဋ္ဌာနအဓိဋ္ဌာနပစ္စဝေက္ခဏာဝသိယော။
အင်္ဂသမုဒါယဘာဝတော ဈာနဿ ဈာနေ အာဝဇ္ဇနဝသိံ နိပ္ဖါဒေတုကာမေန ပဋိပါဋိယာ ဈာနင်္ဂါနိ အာဝဇ္ဇေတဗ္ဗာနီတိ အာဟ ‘‘ပဌမံ ဝိတက္ကံ အာဝဇ္ဇယတော’’တိ။ ယဒိပိ အာဝဇ္ဇနမေဝေတ္ထ ဣစ္ဆိတံ အာဝဇ္ဇနဝသိယာ အဓိပ္ပေတတ္တာ, အာဝဇ္ဇနာယ ပန ဥပ္ပန္နာယ ဇဝနေဟိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ တာနိ စ ခေါ အာဝဇ္ဇနတပ္ပရတာယ စိတ္တာဘိနီဟာရဿ ယထာဝဇ္ဇိတဈာနင်္ဂါရမ္မဏာနိ ကတိပယာနေဝ ဟောန္တိ, န ပရိပုဏ္ဏာနီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိတက္ကာရမ္မဏာနေဝ စတ္တာရိ ပဉ္စ ဝါ ဇဝနာနိ ဇဝန္တီ’’တိ။ စတ္တာရိ တိက္ခိန္ဒြိယဿ။ ပဉ္စ နာတိတိက္ခိန္ဒြိယဿာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ နိရန္တရန္တိ ဝိသဘာဂေဟိ နိရန္တရံ။ အယံ ပနာတိ ဘဝင်္ဂဒွယန္တရိတာ စတုဇဝနစိတ္တာ ယထာဝုတ္တာ အာဝဇ္ဇနဝသီ။ အညေသံ ဝါ ဓမ္မသေနာပတိအာဒီနံ။ ဧဝရူပေ ကာလေတိ ဥဋ္ဌာယ သမုဋ္ဌာယ လဟုတရံ အာဝဇ္ဇနဝသီနိဗ္ဗတ္တနကာလေ။ သာ စ ခေါ ဣတ္တရာ ပရိတ္တကာလာ, န သတ္ထု ယမကမဟာပါဋိဟာရိယေ ဝိယ စိရတရပ္ပဗန္ဓဝတီ။ တထာ ဟိ တံ သာဝကေဟိ အသာဓာရဏံ ဝုတ္တံ။ အဓိဂမေန သမံ သသမ္ပယုတ္တဿ ဈာနဿ သမ္မာ အာပဇ္ဇနံ ပဋိပဇ္ဇနံ သမာပဇ္ဇနံ, ဈာနသမင်္ဂိတာ။
သီဃန္တိ ဧတ္ထ သမာပဇ္ဇိတုကာမတာနန္တရံ ဒွီသု ဘဝင်္ဂေသု ဥပ္ပန္နေသု ဘဝင်္ဂံ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ ဥပ္ပန္နာဝဇ္ဇနာနန္တရံ သမာပဇ္ဇနံ သီဃံ သမာပဇ္ဇနသမတ္ထတာ။ အယဉ္စ မတ္ထကပ္ပတ္တာ သမာပဇ္ဇနဝသီ သတ္ထု ဓမ္မဒေသနာယံ လဗ္ဘတိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သော ခေါ အဟံ, အဂ္ဂိဝေဿန, တဿာ ဧဝ ကထာယ ပရိယောသာနေ တသ္မိံယေဝ ပုရိမသ္မိံ သမာဓိနိမိတ္တေ အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သဏ္ဌပေမိ သန္နိသာဒေမိ ဧကောဒိံ ကရောမိ သမာဒဟာမိ ယေနဿုဒံ နိစ္စကပ္ပံ ဝိဟရာမီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၈၇)။ ဣတော သီဃတရာ ဟိ သမာပဇ္ဇနဝသီ နာမ နတ္ထိ။ ဇုဏှာယ ရတ္တိယာ နဝေါရောပိတေဟိ ကေသေဟိ ကပေါတကန္ဒရာယံ ဝိဟရန္တဿ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ယက္ခေန မဟန္တမ္ပိ ပဗ္ဗတကူဋံ ပဒါလေတုံ သမတ္ထေ ပဟာရေ သီသေ ဒိန္နေ သမာပဇ္ဇနမ္ပေတ္ထ နိဒဿေတဗ္ဗံ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘တဒါ ထေရော တဿ ပဟရဏသမယေ သမာပတ္တိံ အပ္ပေသီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၃၇၄)။ ပါဠိယံ ပန ‘‘အညတရံ သမာဓိံ သမာပဇ္ဇိတွာ နိသိန္နော’’တိ (ဥဒါ။ ၃၄) ဝုတ္တံ။ ဣမေ ပန
ထေရာ ‘‘သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာနသမကာလံ တေန ပဟာရော ဒိန္နော’’တိ ဝဒန္တိ။
အစ္ဆရာမတ္တန္တိ အင်္ဂုလိဖောဋမတ္တံ ခဏံ။ ဌပေတုန္တိ သေတု ဝိယ သီဃသောတာယ နဒိယာ ဩဃံ ဝေဂေန ပဝတ္တိတုံ အဒတွာ ယထာဝုတ္တက္ခဏံ ဈာနံ ဌပေတုံ သမတ္ထတာ။ အဘိဘုယျ ဌပနံ, အဓိဋ္ဌာနံ ဝိယာတိ ဝါ အဓိဋ္ဌာနံ။ တတ္ထ ဝသီ အဓိဋ္ဌာနဝသီ။ တထေဝ လဟုံ ဝုဋ္ဌာတုန္တိ အစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ ဒသစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ လဟုံ ခဏံ ဈာနသမင်္ဂီ ဟုတွာ ဈာနတော ဝုဋ္ဌာတုံ သမတ္ထတာ။ ဘဝင်္ဂစိတ္တုပ္ပတ္တိယေဝ ဟေတ္ထ ဈာနတော ဝုဋ္ဌာနံ နာမ။ ဧတ္ထ စ ယထာ ‘‘ဧတ္တကမေဝ ခဏံ ဈာနံ ဌပေဿာမီ’’တိ ပုဗ္ဗပရိကမ္မဝသေန အဓိဋ္ဌာနသမတ္ထတာ အဓိဋ္ဌာနဝသီ, ဧဝံ ‘‘ဧတ္တကမေဝ ခဏံ ဈာနသမင်္ဂီ ဟုတွာ ဈာနတော ဝုဋ္ဌဟိဿာမီ’’တိ ပုဗ္ဗပရိကမ္မဝသေန ဝုဋ္ဌာနသမတ္ထတာ ဝုဋ္ဌာနဝသီ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ယာ သမာပတ္တိ ‘‘ဝုဋ္ဌာနကုသလတာ’’တိ ဝုစ္စတိ။ တဒုဘယဒဿနတ္ထန္တိ အဓိဋ္ဌာနဝုဋ္ဌာနဝသီဒဿနတ္ထံ။
တတ္ထာတိ တသ္မိံ နိမ္မိတပဗ္ဗတေ တဿ ဝိဝရေ။ ကိဉ္စာပိ ဧကံယေဝ တံ အဘိညာစိတ္တံ ယေန ပဗ္ဗတံ နိမ္မိနေယျ, အဘိညာပါဒကဿ ပန ဈာနဿ လဟုတရံ ဌပနံ, ဝုဋ္ဌာနဉ္စ ဣဓ နိဒဿိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဧတ္တကာ ဣဒ္ဓိမန္တာ ဧကံ ဥပဋ္ဌာကံ ဂရုဠတော ရက္ခိတုံ န သက္ခိံသူ’’တိ ဂါရယှာ အဿာမ။
အာဝဇ္ဇနာနန္တရာနီတိ အာဝဇ္ဇနဝသီဘာဝါယ ယထာက္ကမံ ဝိတက္ကာဒီနံ ဈာနင်္ဂါနံ အာဝဇ္ဇနာယ ပရတော ယာနိ ဇဝနာနိ ပဝတ္တာနိ, တာနိ တေသံ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ။ ယဒဂ္ဂေန အာဝဇ္ဇနဝသီသိဒ္ဓိ, တဒဂ္ဂေန ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဒုတိယဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၇၉။ နီဝရဏပ္ပဟာနဿ တပ္ပဌမတာယ အာသန္နနီဝရဏပစ္စတ္ထိကာ။ ထူလံ နာမ ဝိပုလမ္ပိ ဖေဂ္ဂု ဝိယ သုခဘဉ္ဇနီယန္တိ အာဟ ‘‘ဩဠာရိကတ္တာ အင်္ဂဒုဗ္ဗလာ’’တိ။ သန္တတော မနသိ ကရိတွာတိ ပဌမဇ္ဈာနံ ဝိယ အနောဠာရိကင်္ဂတ္တာ, သန္တဓမ္မသမင်္ဂိတာယ စ ‘‘သန္တ’’န္တိ မနသိ ကတွာ။ ယေ ဟိ ဓမ္မာ ဒုတိယဇ္ဈာနေ ပီတိသုခါဒယော, ကာမံ တေ ပဌမဇ္ဈာနေပိ သန္တိ, တေဟိ ပန တေ သန္တတရာ စေဝ ပဏီတတရာ စ ဘဝန္တီတိ။ နိကန္တိန္တိ နိကာမနံ,
အပေက္ခန္တိ အတ္ထော။ ပရိယာဒါယာတိ ခေပေတွာ။ စတ္တာရိ ပဉ္စာတိ ဝါ-သဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဒုတိယဇ္ဈာနံ ဧတဿ အတ္ထီတိ ဒုတိယဇ္ဈာနိကံ။ ဝုတ္တပ္ပကာရာနေဝါတိ ပဌမဇ္ဈာနေ ဝုတ္တပ္ပကာရာနိယေဝ, ပရိကမ္မာဒိနာမကာနီတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၈၀။ ဝူပသမာတိ ဝူပသမဟေတု, ဝူပသမောတိ စေတ္ထ ပဟာနံ အဓိပ္ပေတံ, တဉ္စ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ။ အတိက္ကမော အတ္ထတော ဒုတိယဇ္ဈာနက္ခဏေ အနုပ္ပါဒေါတိ အာဟ ‘‘သမတိက္ကမာ’’တိအာဒိ။ ကတမေသံ ပနေတ္ထ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမော အဓိပ္ပေတော, ကိံ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ, ဥဒါဟု ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနန္တိ။ ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ, နတ္ထိ တေသံ ဝူပသမော။ န ဟိ ကဒါစိ ပဌမဇ္ဈာနံ ဝိတက္ကဝိစာရရဟိတံ အတ္ထိ။ အထ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနံ, ဧဝမ္ပိ နတ္ထေဝ ဝူပသမော, သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ တေသံ တတ္ထ အဘာဝတောတိ? ဝုစ္စတေ – ယေဟိ ဝိတက္ကဝိစာရေဟိ ပဌမဇ္ဈာနဿ ဩဠာရိကတာ, တေသံ သမတိက္ကမာ ဒုတိယဿ ဈာနဿ သမဓိဂမော, န သဘာဝတော အနောဠာရိကာနံ ဖဿာဒီနံ သမတိက္ကမာတိ အယမတ္ထော ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ’’တိ ဧတေန ဒီပိတော။ တသ္မာ ‘‘ကိံ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမော ဣဓာဓိပ္ပေတော, ဥဒါဟု ဒုတိယဇ္ဈာနိကာန’’န္တိ ဧဒိသီ စောဒနာ အနောကာသာဝ။ ယသ္မာ ဒိဋ္ဌာဒီနဝဿ တံတံဈာနက္ခဏေ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနံ ဝူပသမနံ အဓိပ္ပေတံ။ ဝိတက္ကာဒယော ဧဝ ဈာနင်္ဂဘူတာ တထာ ကရီယန္တိ, န တံသမ္ပယုတ္တာ ဖဿာဒယော, တသ္မာ ဝိတက္ကာဒီနံယေဝ ဝူပသမာဒိဝစနံ ဉာယာဂတံ။ ယသ္မာ ပန ဝိတက္ကာဒီနံ ဝိယ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနမ္ပိ ဧတေန ‘‘ဧတံ ဩဠာရိက’’န္တိ အာဒီနဝဒဿနံ သုတ္တေ အာဂတံ, တသ္မာ အဝိသေသေန ဝိတက္ကာဒီနံ, တံသဟဂတာနဉ္စ ဝူပသမာဒိကေ ဝတ္တဗ္ဗေ ဝိတက္ကာဒီနံယေဝ ဝူပသမော ဝုစ္စမာနော အဓိကဝစနံ အညံ အတ္ထံ ဗောဓေတီတိ ကတွာ ကိဉ္စိ ဝိသေသံ ဒီပေတီတိ ဒဿေတုံ အဋ္ဌကထာယံ ‘‘ဩဠာရိကဿ ပနာ’’တိအာဒိ ဂဟိတန္တိ ဣဓ ‘‘ယေဟိ ဝိတက္ကဝိစာရေဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ’’တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိသုခသမတိက္ကမဝစနာနိ ဩဠာရိကောဠာရိကင်္ဂသမတိက္ကမာ ဒုတိယာဒိအဓိဂမဒီပကာနီတိ တေသံ ဧကဒေသဘူတံ ဝိတက္ကဝိစာရသမတိက္ကမဝစနံ တံဒီပကံ ဝုတ္တံ။ ဝိသုံ ဝိသုံ ဌိတေပိ ဟိ ဝိတက္ကဝိစာရသမတိက္ကမဝစနာဒိကေ ပဟေယျင်္ဂနိဒ္ဒေသတာသာမညေန စိတ္တေန သမူဟတော ဂဟိတေ ဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမဝစနဿ တဒေကဒေသတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ အယဉ္စ
အတ္ထော အဝယဝေန သမုဒါယောပလက္ခဏနယေန ဝုတ္တော။ အထ ဝါ ဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမဝစနေနေဝ တံသမတိက္ကမာ ဒုတိယာဓိဂမဒီပကေန ပီတိဝိရာဂါဒိဝစနာနံ ပီတိအာဒိသမတိက္ကမာ တတိယာဒိအဓိဂမဒီပကတာ ဒီပိတာ ဟောတီတိ တဿ တံဒီပကတာ ဝုတ္တာ။
နိယကဇ္ဈတ္တမဓိပ္ပေတံ န အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တာဒိ။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘ဝိဘင်္ဂေ ပနာ’’တိအာဒိ။ နီလဝဏ္ဏယောဂတော နီလဝတ္ထံ ဝိယာတိ နီလယောဂတော ဝတ္ထံ နီလံ ဝိယာတိ အဓိပ္ပါယော။ ယေန သမ္ပသာဒနေန ယောဂါ ဈာနံ သမ္ပသာဒနံ။ တသ္မိံ ဒဿိတေ ‘‘သမ္ပသာဒနံ ဈာန’’န္တိ သမာနာဓိကရဏနိဒ္ဒေသေနေဝ တံယောဂါ ဈာနေ တံသဒ္ဒပ္ပဝတ္တိ ဒဿိတာတိ အဝိရောဓော ယုတ္တော။ ဧကောဒိဘာဝေ ကထန္တိ ဧကောဒိမှိ ဒဿိတေ ဧကောဒိဘာဝံ ဈာနန္တိ သမာနာဓိကရဏနိဒ္ဒေသေနေဝ ဈာနဿ ဧကောဒိဝဍ္ဎနတာ ဝုတ္တာ ဟောတီတိ စေ? ‘‘ဧကောဒိဘာဝ’’န္တိ ပဒံ ဥဒ္ဓရိတွာ ဧကောဒိဿ နိဒ္ဒေသော န ကာတဗ္ဗော သိယာတိ ဧကောဒိဘာဝသဒ္ဒေါ ဧဝ သမာဓိမှိ ပဝတ္တော သမ္ပသာဒနသဒ္ဒေါ ဝိယ ဈာနေ ပဝတ္တတီတိ ယုတ္တံ။ ဣမသ္မိဉ္စ အတ္ထဝိကပ္ပေတိ ‘‘စေတသော သမ္ပသာဒယတီ’’တိ ဧတသ္မိံ ပက္ခေ ‘‘စေတသော’’တိ စ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနံ။ ပုရိမသ္မိန္တိ ‘‘သမ္ပသာဒနယောဂတော ဈာနံ သမ္ပသာဒန’’န္တိ ဝုတ္တပက္ခေ။ စေတသောတိ သမ္ဗန္ဓေ သာမိဝစနံ။
သေဋ္ဌောပိ လောကေ ‘‘ဧကော’’တိ ဝုစ္စတိ ‘‘ယာဝ ပရေ ဧကာဟံ တေ ကရောမီ’’တိအာဒီသု။ ဧကော အဒုတိယော ‘‘ဧကာကီဘိ ခုဒ္ဒကေဟိ ဇိတ’’န္တိအာဒီသု အသဟာယတ္ထောပိ ဧက-သဒ္ဒေါ ဒိဋ္ဌောတိ အာဟ ‘‘ဧကော အသဟာယော ဟုတွာ’’တိ။ သဒ္ဓါဒယောပိ ကာမံ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သာဓာရဏတော, အသာဓာရဏတော စ ပစ္စယာ ဟောန္တိယေဝ, သမာဓိ ပန ဈာနက္ခဏေ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ အဝိက္ခေပလက္ခဏေ ဣန္ဒဋ္ဌကရဏေန သာတိသယံ ပစ္စယော ဟောတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ…ပေ… အဓိဝစန’’န္တိ အာဟ။
‘‘သမ္ပသာဒနံ, စေတသော ဧကောဒိဘာဝ’’န္တိ ဝိသေသနဒွယံ ဈာနဿ အတိသယဝစနိစ္ဆာဝသေန ဂဟိတံ။ သွာယမတိသယော ယထာ ဣမသ္မိံ ဈာနေ လဗ္ဘတိ, န တထာ ပဌမဇ္ဈာနေတိ ဣမံ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ‘‘နနု စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အာရမ္မဏေ အာဟနနပရိယာဟနနဝသေန, အနုမဇ္ဇနအနုယောဇနဝသေန စ ပဝတ္တမာနာ ဓမ္မာ သတိပိ နီဝရဏပ္ပဟာနေန
ကိလေသကာလုဿိယာပဂမေ သမ္ပယုတ္တာနံ ကဉ္စိ ခေါဘံ ကရောန္တာ ဝိယ တေဟိ စ တေ န သန္နိသိန္နာ ဟောန္တီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရက္ခောဘေန န သုပ္ပသန္န’’န္တိ။ ခုဒ္ဒိကာ ဦမိယော ဝီစိယော။ မဟတိယော တရင်္ဂါ။ သတိပိ ဣန္ဒြိယသမတ္တေ, ဝီရိယသမတာယ စ တေနေဝ ခေါဘေန, သမ္ပသာဒါဘာဝေန စ သမာဓိပိ န သုဋ္ဌု ပါကဋော ဗဟလေ ဝိယ ဇလေ မစ္ဆော။ ယထာဝုတ္တက္ခောဘော ဧဝ ပလိဗောဓော။ ဧဝံ ဝုတ္တေနာတိ ယဿာ သဒ္ဓါယ ဝသေန သမ္ပသာဒနံ, ယဿာ စ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ ဝသေန ဧကောဒိဘာဝန္တိ စ ဈာနံ ဝုတ္တံ။ တာသံ ဧဝ ‘‘သဒ္ဒဟနာ’’တိအာဒိနာ ပဝတ္တိအာကာရဿ ဝိသေသဝိဘာဝနာဝသေန ဝုတ္တေန။ တေန ဝိဘင်္ဂပါဌေန။ ‘‘သမ္ပသာဒနယောဂတော, သမ္ပသာဒနတော ဝါ သမ္ပသာဒနံ, ဧကောဒိံ ဘာဝေတီတိ ဧကောဒိဘာဝန္တိ ဈာနံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဧဝံ ပဝတ္တာ အယံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ န ဝိရုဇ္ဈတိ။ ယထာ ပန အဝိရောဓော, သော ဝုတ္တော ဧဝ။
ဋ္ဌ ၈၁။ သန္တာတိ သမံ နိရောဓံ ဂတာ။ သမိတာတိ ဘာဝနာယ သမံ ဂမိတာ နိရောဓိတာ။ ဝူပသန္တာတိ တတော ဧဝ သုဋ္ဌု ဥပသန္တာ။ အတ္ထင်္ဂတာတိ အတ္ထံ ဝိနာသံ ဂတာ။ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာတိ ဥပသဂ္ဂေန ပဒံ ဝဍ္ဎေတွာ ဝုတ္တံ။ အပ္ပိတာတိ ဝိနာသံ ဂမိတာ။ သောသိတာတိ ပဝတ္တိသင်္ခါတဿ သန္တာနဿ အဘာဝေန သောသံ သုက္ခဘာဝံ ဣတာ။ ဗျန္တိကတာတိ ဝိဂတန္တကတာ။
အယမတ္ထောတိ ဘာဝနာယ ပဟီနတ္တာ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ အဘာဝေါ။ စောဒကေန ဝုတ္တမတ္ထံ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ ပရိဟရိတုံ ‘‘ဧဝမေတံ သိဒ္ဓေါဝါယမတ္ထော’’တိ ဝတွာ ‘‘န ပနေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဧတန္တိ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ’’တိ ဧတံ ဝစနံ။ တဒတ္ထဒီပကန္တိ တဿ ဝိတက္ကဝိစာရာဘာဝမတ္တသင်္ခါတဿ အတ္ထဿ ဒီပကံ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိအဓိဂမူပါယဒီပကေန အဇ္ဈတ္တသမ္ပသာဒနတာယ, စေတသော ဧကောဒိဘာဝတာယ စ ဟေတုဒီပကေန, အဝိတက္ကအဝိစာရဘာဝဟေတုဒီပကေန စ ဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမဝစနေနေဝ ဝိတက္ကဝိစာရာဘာဝေါ ဒီပိတောတိ ကိံ ပုန အဝိတက္ကအဝိစာရဝစနေန ကတေနာတိ? န, အဒီပိတတ္တာ။ န ဟိ ဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမဝစနေန ဝိတက္ကဝိစာရာနံ အပ္ပဝတ္တိ ဝုတ္တာ ဟောတိ။ ဝိတက္ကဝိစာရေသု ဟိ တဏှာပ္ပဟာနံ ဧတေသံ ဝူပသမနံ, ယေ စ သင်္ခါရေသု တဏှာပ္ပဟာနံ ကရောန္တိ, တေသု မဂ္ဂေသု, ပဟီနတဏှေသု စ ဖလေသု သင်္ခါရပဝတ္တိ ဟောတိ
ဧဝ, ဧဝမေဝိဓာပိ ဝိက္ခမ္ဘိတဝိတက္ကဝိစာရတဏှဿ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ ဝိတက္ကဝိစာရသမ္ပယောဂေါ ပုရိမေန န နိဝါရိတော သိယာတိ တံနိဝါရဏတ္ထံ, အာဝဇ္ဇိတုကာမတာဒိအတိက္ကမောဝ တေသံ ဝူပသမောတိ ဒဿနတ္ထဉ္စ ‘‘အဝိတက္ကံ အဝိစာရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ပဌမမ္ပီတိ ပဌမံ ဈာနမ္ပိ။
‘‘ဒုတိယံ ဥပ္ပန္နန္တိပိ ဒုတိယ’’န္တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ န တထာ ဣမဿ ဝိတက္ကဝိစာရာတိ ယထာ ပဌမဇ္ဈာနဿ ဥပစာရက္ခဏေ နီဝရဏာနိ ပဟီယန္တိ, တထာ ဣမဿ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ ဥပစာရက္ခဏေ ဝိတက္ကဝိစာရာ န ပဟီယန္တိ အသံကိလိဋ္ဌသဘာဝတ္တာ, ဥပစာရဘာဝနာယ စ တေ ပဟာတုံ အသမတ္ထဘာဝတော။ ယဒိပိ တာယ တေသု တဏှာ ပဟီယတိ, န ပန သဝိသေသံ။ သဝိသေသဉှိ တတ္ထ တဏှာပ္ပဟာနံ အပ္ပနာယ ဧဝ ဟောတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အပ္ပနာက္ခဏေယေဝါ’’တိအာဒိ။ ပဟာနင်္ဂတာပိ အတိသယပ္ပဟာနဝသေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ ယထာ နီဝရဏာနံ ပဌမဇ္ဈာနဿ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ တိဝင်္ဂမေဝေတံ ဈာနံ, တသ္မာ။ တန္တိ ဝိဘင်္ဂေ ဝစနံ။ ရထဿ ပဏ္ဍုကမ္ဗလံ ဝိယ သမ္ပသာဒေါ ဈာနဿ ပရိက္ခာရော, န ဈာနင်္ဂန္တိ အာဟ ‘‘သပရိက္ခာရံ ဈာနံ ဒဿေတု’’န္တိ။
တတိယဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၂။ ဥပ္ပိလာဝိတန္တိ ကာမဉ္စာယံ ပရိဂ္ဂဟေသု အပရိစ္စတ္တပေမဿ အနာဒီနဝဒဿိနော တဏှာသဟဂတာယ ပီတိယာ ပဝတ္တိအာကာရော, ဣဓ ပန ဒုတိယဇ္ဈာနပီတိ အဓိပ္ပေတာ။ တထာပိ သဗ္ဗသော ပီတိယံ အဝိရတ္တံ, သာပိ အနုဗန္ဓေယျာတိ ဝုတ္တံ။ ဥပ္ပိလာဝိတံ ဝိယာတိ ဝါ ဥပ္ပိလာဝိတံ။ အာဒီနဝံ ဟိ တတ္ထ ပါကဋတရံ ကတွာ ဒဿေတုံ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၈၃။ ဝိရဇ္ဇနံ ဝိရာဂေါ။ တံ ပန ဝိရဇ္ဇနံ နိဗ္ဗိန္ဒနမုခေန ဟီဠနံ ဝါ တပ္ပဋိဗဒ္ဓရာဂပ္ပဟာနံ ဝါတိ တဒုဘယံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝုတ္တပ္ပကာရာယ ပီတိယာ ဇိဂုစ္ဆနံ ဝါ သမတိက္ကမော ဝါ’’တိ အာဟ။ ဝုတ္တပ္ပကာရာယာတိ ‘‘ယဒေဝ တတ္ထ ပီတီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရာယ။ သမ္ပိဏ္ဍနံ သမုစ္စယော။
မဂ္ဂေါတိ ဥပါယော။ တဒဓိဂမာယာတိ တတိယမဂ္ဂါဓိဂမာယ။
ဋ္ဌ ၈၄။ ဥပပတ္တိတောတိ သမဝါဟိတဘာဝေန ပတိရူပတော။ ဈာနုပေက္ခာပိ သမဝါဟိတမေဝ အန္တောနီတံ ကတွာ ပဝတ္တတီတိ အာဟ ‘‘သမံ ပဿတီ’’တိ။
ဝိသဒါယာတိ ပရိဗျတ္တာယ သံကိလေသဝိဂမေန။ ဝိပုလာယာတိ မဟတိယာ သာတိသယံ မဟဂ္ဂတဘာဝပ္ပတ္တိယာ။ ထာမဂတာယာတိ ပီတိဝိဂမေန ထိရဘာဝပ္ပတ္တာယ။
ပရိသုဒ္ဓပကတိ ခီဏာသဝပကတိ နိက္ကိလေသတာ။ သတ္တေသု ကမ္မဿကတာဒဿနဟေတုကော သမဘာဝဒဿနာကာရော မဇ္ဈတ္တာကာရော ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ။
သဟဇာတဓမ္မာနန္တိ နိဒ္ဓါရဏေ သာမိဝစနံ။ သမပ္ပဝတ္တိယာ ဘာဝနာယ ဝီထိပဋိပန္နာယ အလီနာနုဒ္ဓတာ နိရဿာဒတာယ ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟသမ္ပဟံသနေသု ဗျာပါရာဘာဝတော သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသု မဇ္ဈတ္တာကာရဘူတာ ဗောဇ္ဈင်္ဂုပေက္ခာ။
ဥပေက္ခာနိမိတ္တန္တိ ဧတ္ထ လီနုဒ္ဓစ္စပက္ခပါတရဟိတံ မဇ္ဈတ္တံ ဝီရိယံ ဥပေက္ခာ။ တဒေဝ တံ အာကာရံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တေတဗ္ဗဿ တာဒိသဿ ဝီရိယဿ နိမိတ္တဘာဝတော ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ ဘာဝနာယ သမပ္ပဝတ္တိကာလေ ဥပေက္ခီယတီတိ ဥပေက္ခာ, ဝီရိယမေဝ ဥပေက္ခာ ဝီရိယုပေက္ခာ။
‘‘ပဌမံ ဈာနံ ပဋိလာဘတ္ထာယ နီဝရဏေ…ပေ… နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိံ ပဋိလာဘတ္ထာယ အာကိဉ္စညာယတနသညံ ပဋိသင်္ခါ သန္တိဋ္ဌနာ ပညာ သင်္ခါရုပေက္ခာသု ဉာဏ’’န္တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၅၇) ဧဝမာဂတာ ဣမာ အဋ္ဌ သမာဓိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ‘‘သောတာပတ္တိမဂ္ဂံ ပဋိလာဘတ္ထာယ ဥပ္ပါဒံ ပဝတ္တံ နိမိတ္တံ အာယူဟနံ ပဋိသန္ဓိံ ဂတိံ နိဗ္ဗတ္တိံ ဥပပတ္တိံ ဇာတိံ ဇရံ ဗျာဓိံ မရဏံ သောကံ ပရိဒေဝံ ဥပါယာသံ။ သောတာပတ္တိဖလသမာပတ္တတ္ထာယ ဥပ္ပါဒံ ပဝတ္တံ…ပေ… အရဟတ္တမဂ္ဂံ ပဋိလာဘတ္ထာယ ဥပ္ပါဒံ…ပေ… ဥပါယာသံ…ပေ… အရဟတ္တဖလသမာပတ္တတ္ထာယ သုညတာဝိဟာရသမာပတ္တတ္ထာယ အနိမိတ္တဝိဟာရသမာပတ္တတ္ထာယ ဥပ္ပါဒံ ပဝတ္တံ နိမိတ္တံ အာယူဟနံ ပဋိသန္ဓိံ ဂတိံ နိဗ္ဗတ္တိံ ဥပပတ္တိံ ဇာတိံ ဇရံ ဗျာဓိံ မရဏံ သောကံ ပရိဒေဝံ ဥပါယာသံ ပဋိသင်္ခါ သန္တိဋ္ဌနာ ပညာ သင်္ခါရုပေက္ခာသု ဉာဏ’’န္တိ ဧဝမာဂတာ ဣမာ ဒသ ဝိပဿနာဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ဧတ္ထ စ ပဌမဇ္ဈာနာဒီဟိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရာဒီနိ ပဋိသင်္ခါယ သဘာဝတော ဥပပရိက္ခိတွာ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန တိဋ္ဌမာနာ နီဝရဏာဒိပဋိသင်္ခါသန္တိဋ္ဌနာ ဒိဋ္ဌာဒီနဝတ္တာ တေသံ ဂဟဏေ ဥပ္ပါဒနေ အဇ္ဈုပေက္ခန္တီ ဝိပဿနာပညာ ဂဟဏေ မဇ္ဈတ္တဘူတာ ဥပေက္ခာ။
တတ္ထ ဥပ္ပါဒန္တိ ပုရိမကမ္မပစ္စယာ ခန္ဓာနံ ဣဓ ဥပ္ပတ္တိမာဟ။ ပဝတ္တန္တိ တထာဥပ္ပန္နဿ ပဝတ္တိံ။ နိမိတ္တန္တိ သဗ္ဗမ္ပိ တေဘူမကသင်္ခါရဂတံ နိမိတ္တဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနတော။ အာယူဟနန္တိ အာယတိံ ပဋိသန္ဓိဟေတုဘူတံ ကမ္မံ။ ပဋိသန္ဓိန္တိ အာယတိံ ဥပ္ပတ္တိံ။ ဂတိန္တိ ယာယ ဂတိယာ သာ ပဋိသန္ဓိ ဟောတိ။ နိဗ္ဗတ္တိန္တိ ခန္ဓာနံ နိဗ္ဗတ္တနံ။ ဥပပတ္တိန္တိ ‘‘သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၇၂) ဧတ္ထ ‘‘ဥပပန္နဿာ’’တိ ဝုတ္တဝိပါကပ္ပဝတ္တိံ။ ဇာတိန္တိ ဇရာဒီနံ ပစ္စယဘူတံ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိံ။ ဇရာဗျာဓိမရဏာဒယော ပါကဋာ ဧဝ။ ဧတ္ထ စ ဥပ္ပါဒါဒယော ပဉ္စေဝ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏဿ ဝိသယဝသေန ဝုတ္တာ, သေသာ တေသံ ဝေဝစနဝသေန။ ‘‘နိဗ္ဗတ္တိ, ဇာတီ’’တိ ဣဒဉှိ ဒွယံ ဥပ္ပါဒဿ စေဝ ပဋိသန္ဓိယာ စ ဝေဝစနံ, ‘‘ဂတိ, ဥပပတ္တိ စာ’’တိ ဣဒံ ဒွယံ ပဝတ္တဿ, ဇရာဒယော နိမိတ္တဿာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခဝသေန မဂ္ဂုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတာ စတဿော, တထာ ဖလသမာပတ္တိယာ စတဿော, သုညတဝိဟာရအနိမိတ္တဝိဟာရဝသေန ဒွေတိ ဒသ သင်္ခါရုပေက္ခာ။
ယာတိ ဝိပဿနာပညာ။ ယဒတ္ထီတိ ယံ အနိစ္စာဒိလက္ခဏတ္တယံ ဥပလဗ္ဘတိ။ ယံ ဘူတန္တိ ယံ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တတ္တာ ဘူတံ ခန္ဓပဉ္စကံ။ တံ ပဇဟတီတိ အနိစ္စာနုပဿနာဒီဟိ နိစ္စသညာဒယော ပဇဟန္တော သမ္မဒေဝ ဒိဋ္ဌာဒီနဝတ္တာ တပ္ပဋိဗဒ္ဓစ္ဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနေန ပဇဟတိ, ယထာ အာယတိံ အာဒါနံ န ဟောတိ, တထာ ပဋိပတ္တိယာ ပဇဟတိ။ တထာဘူတော စ တတ္ထ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ ဝိစိနနေတိ အနိစ္စာဒိဝသေန သမ္မသနေပိ။
သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ သမပ္ပဝတ္တိဟေတုတာယ သမဝါဟိတဘူတာ။ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရာဒိသဗ္ဗပစ္စနီကေဟိ ဝိမုတ္တတ္တာ သဗ္ဗပစ္စနီကပရိသုဒ္ဓါ။ တေသံ ဝူပသန္တတ္တာ ပစ္စနီကဝူပသမနေပိ အဗျာပါရဘူတာ အဗျာပါရဘာဝေန ပဝတ္တာ, အဗျာပါရတံ ဝါ ပတ္တာ။
ယဒိ အတ္ထတော ဧကာ, ကထမယံ ဘေဒေါတိ အာဟ ‘‘တေန တေနာ’’တိအာဒိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သတိပိ သဘာဝတော အဘေဒေ ယေဟိ ပန ပစ္စယဝိသေသေဟိ သွာယမိမာသံ အဝတ္ထာဘေဒေါ, တေသံ ဧကဇ္ဈံ အပ္ပဝတ္တိတော န တာသံ အဘေဒေါ, ဧကဇ္ဈံ ဝါ ပဝတ္တိ, တသ္မာ။ တေနာဟ ‘‘ယတ္ထ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာ’’တိအာဒိ။
ဧကီဘာဝေါတိ ဧကတာ။ သတိပိ မဇ္ဈတ္တာဘာဝသာမညေ ဝိသယဘေဒေန ပနဿာ ဘေဒေါ။ ယမတ္ထံ သန္ဓာယ ‘‘ကိစ္စဝသေန ဒွိဓာ ဘိန္နာ’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေန္တော ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ အယံ ဝိပဿနုပေက္ခာ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ပါဠိယံ ‘‘ယဒတ္ထိ ယံ ဘူတံ, တံ ပဇဟတိ, ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၇၁၊ အ။ နိ။ ၇။၅၅)။ တတ္ထ ယဒတ္ထိ ယံ ဘူတန္တိ ခန္ဓပဉ္စကံ, တံ မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏေန ပဇဟတိ။ ဒိဋ္ဌသောဝတ္တိကတ္တယဿ သဗ္ဗလက္ခဏဝိစိနနေ ဝိယ ဒိဋ္ဌလက္ခဏတ္တယဿ ဘူတဿ သင်္ခါရလက္ခဏဝိစိနနေ ဥပေက္ခံ ပဋိလဘတိ။ သင်္ခါရာနံ အနိစ္စာဒိလက္ခဏဿ သုဒိဋ္ဌတ္တာ တေသံ ဝိစိနနေ မဇ္ဈတ္တဘူတာယ ဝိပဿနုပေက္ခာယ သိဒ္ဓါယ တထာ ဒိဋ္ဌာဒီနဝါနံ တေသံ ဂဟဏေပိ အဇ္ဈုပေက္ခနာ သိဒ္ဓါဝ ဟောတိ, သဗ္ဗသော ဝိသင်္ခါရနိန္နတ္တာ အဇ္ဈာသယဿ။
အနာဘောဂရသာတိ ပဏီတသုခေပိ တသ္မိံ အဝနတိပဋိပက္ခကိစ္စာတိ အတ္ထော။ အဗျာပါရပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ သတိပိ သုခပါရမိပ္ပတ္တိယံ တသ္မိံ သုခေ အဗျာဝဋာ ဟုတွာ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, သမ္ပယုတ္တာနံ ဝါ တတ္ထ အဗျာပါရံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ အတ္ထော။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ ခေါဘံ, ဥပ္ပိလဝဉ္စ အာဝဟန္တေဟိ ဝိတက္ကာဒီဟိ အဘိဘူတတ္တာ အပရိဗျတ္တံ။ တတ္ထ တတြမဇ္ဈတ္တတာယ ကိစ္စံ။ တဒဘာဝတော ဣဓ ပရိဗျတ္တံ။
နိဋ္ဌိတာ ‘‘ဥပေက္ခကော စ ဝိဟရတီ’’တိ ဧတဿ
သဗ္ဗသော အတ္ထဝဏ္ဏနာ။
ဋ္ဌ ၈၅။ ‘‘သရတီတိ သတော’’တိ ပဒဿ ကတ္တုသာဓနတမာဟ။ သမ္ပဇာနာတီတိ သမ္မဒေဝ ပဇာနာတိ။ သရဏံ စိန္တနံ ဥပဋ္ဌာနံ လက္ခဏမေတိဿာတိ သရဏလက္ခဏာ။ သမ္မုဿနပဋိပက္ခော အသမ္မုဿနံ, တံ ကိစ္စံ ဧတိဿာတိ အသမ္မုဿနရသာ။ ကိလေသေဟိ အာရက္ခာ ဟုတွာ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, တတော ဝါ အာရက္ခံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ အသမ္မုယှနံ သမ္မဒေဝ ပဇာနနံ, သမ္မောဟပဋိပက္ခော ဝါ အသမ္မောဟော။ တီရဏံ ကိစ္စဿ ပါရဂမနံ။ ပဝိစယော ဝီမံသာ။
ကာမံ ဥပစာရဇ္ဈာနာဒီနိ ဥပါဒါယ ပဌမဒုတိယဇ္ဈာနာနိပိ သုခုမာနေဝ, ဣမံ ပန ဥပရိဈာနံ ဥပါဒါယ ‘‘ဩဠာရိကတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ သာ စ ဩဠာရိကတာ ဝိတက္ကာဒိထူလင်္ဂတာယ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကေစိ ‘‘ဗဟုစေတသိကတာယာ’’တိ စ
ဝဒန္တိ။ ဂတိ သုခါ ဟောတိ တတ္ထ ဈာနေသူတိ အဓိပ္ပါယော။ အဗျတ္တံ တတ္ထ သတိသမ္ပဇညကိစ္စံ ‘‘ဣဒံ နာမ ဒုက္ကရံ ကရီယတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗဿ အဘာဝတော။ ဩဠာရိကင်္ဂပ္ပဟာနေန သုခုမတ္တာတိ အယမတ္ထော ကာမံ ဒုတိယဇ္ဈာနေပိ သမ္ဘဝတိ, တထာပိ ယေဘုယျေန အဝိပ္ပယောဂီဘာဝေန ဝတ္တမာနေသု ပီတိသုခေသု ပီတိသင်္ခါတဿ ဩဠာရိကင်္ဂဿ ပဟာနေန သုခုမတာယ ဣဓ သာတိသယော သတိသမ္ပဇညဗျာပါရောတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပုရိသဿာ’’တိအာဒိ။ ပုနဒေဝ ပီတိံ ဥပဂစ္ဆေယျာတိ ဟာနဘာဂိယံ ဈာနံ သိယာ ဒုတိယဇ္ဈာနမေဝ သမ္ပဇ္ဇေယျာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ပီတိသမ္ပယုတ္တမေဝ သိယာ’’တိ။ ‘‘ဣဒဉ္စ အတိမဓုရံ သုခ’’န္တိ တတိယဇ္ဈာနသုခံ သန္ဓာယာဟ။ အတိမဓုရတာ စဿ ပဟာသောဒဂျသဘာဝါယ ပီတိယာ အဘာဝေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဣဒန္တိ ‘‘သတော, သမ္ပဇာနော’’တိ ပဒဒွယံ။
တသ္မာ ဧတမတ္ထံ ဒဿေန္တောတိ ယသ္မာ တဿ ဈာနသမင်္ဂိနော ယံ နာမကာယေန သမ္ပယုတ္တံ သုခံ, တံ သော ပဋိသံဝေဒေယျ။ ယံ ဝါ တန္တိ အထ ဝါ ယံ တံ ယထာဝုတ္တံ နာမကာယသမ္ပယုတ္တံ သုခံ။ တံသမုဋ္ဌာနေန တတော သမုဋ္ဌိတေန အတိပဏီတေန ရူပေန အဿ ဈာနသမင်္ဂိနော ရူပကာယော ယသ္မာ ဖုဋော။ ယဿ ရူပကာယဿ ဖုဋတ္တာ ဈာနာ ဝုဋ္ဌိတောပိ ဈာနသမင်္ဂီ ကာယိကံ သုခံ ပဋိသံဝေဒေယျ။ တသ္မာ ဧတံ စေတသိကကာယိကသုခပဋိသံဝေဒနသင်္ခါတံ အတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီတိ အာဟာ’’တိ ယောဇနာ။ အယဉှေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – နာမကာယေန စေတသိကသုခံ, ကာယိကသုခဟေတုရူပသမုဋ္ဌာပနေန ကာယိကသုခဉ္စ ဈာနသမင်္ဂီ ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဝုစ္စတိ။ ဖုဋတ္တာတိ ဗျာပိတတ္တာတိ အတ္ထော။ ယထာ ဟိ ဥဒကေန ဖုဋသရီရဿ တာဒိသေ နာတိပစ္စနီကေ ဝါတာဒိဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ဖုဋေ သုခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝမေတေဟိ ဖုဋသရီရဿာတိ။ အပရော နယော – သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီတိ ဧတ္ထ ကထမာဘောဂေန ဝိနာ သုခပဋိသံဝေဒနာတိ စောဒနာယံ ‘‘ကိဉ္စာပိ…ပေ… ဧဝံ သန္တေပီ’’တိ။ ယသ္မာ တဿ နာမကာယေန သမ္ပယုတ္တံ သုခံ, တသ္မာ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီတိ ယောဇနာ။ ဣဒါနိ သဟာပိ အာဘောဂေန သုခပဋိသံဝေဒနံ ဒဿေတုံ ‘‘ယံ ဝါ တ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၈၆။ ယန္တိ ဟေတုအတ္ထေ နိပါတော, ယသ္မာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ယံဈာနဟေတူ’’တိ။ ‘‘အာစိက္ခန္တီ’’တိအာဒီနိ ပဒါနိ ကိတ္တနတ္ထာနီတိ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘ပသံသန္တီတိ အဓိပ္ပါယော’’တိ။ ကိန္တီတိ ပသံသနာကာရပုစ္ဆာ။
ဧဒိသေသု ဌာနေသု သတိဂ္ဂဟဏေနေဝ သမ္ပဇညမ္ပိ ဂဟိတံ ဟောတီတိ ဣဓ ပါဠိယံ သတိယာ ဧဝ ဂဟိတတ္တာ ဧဝံ ဥပဋ္ဌိတသတိတာယ ‘‘သတိမာ’’ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ, ‘‘သမ္ပဇာနော’’တိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္တာ ဝါ။
ဈာနက္ခဏေ စေတသိကသုခမေဝ လဗ္ဘတီတိ ‘‘သုခံ နာမကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ တတိယန္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာတိ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနကထာဟိ အဝိသေသော, ဝိသေသော စ ဝုတ္တောတိ။
စတုတ္ထဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၈၇။ ဣဒါနိ နိဗ္ဗတ္တိတဝိသေသံ ဒဿေန္တော ‘‘အယံ ပန ဝိသေသော’’တိ ဝတွာ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိမာဟ။ အာသေဝနပစ္စယေန ပစ္စယော န ဟောတိ, အနိဋ္ဌေ ဌာနေ ပဒန္တရသင်္ဂဟိတဿ အာသေဝနပစ္စယတ္တာဘာဝတော။ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ သာတိသယံ သုခဝိရာဂဘာဝနာဘာဝတော။ တာနီတိ အပ္ပနာဝီထိယံ ဇဝနာနိ သန္ဓာယာဟ။
ဋ္ဌ ၈၈။ ‘‘ပုဗ္ဗေဝါ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ ကဒါ ပန တေသံ ပဟာနံ ဟောတီတိ စောဒနာယံ အာဟ ‘‘စတုန္နံ ဈာနာနံ ဥပစာရက္ခဏေ’’တိ။ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဟာနက္ကမော နာမ ပဟာယကဓမ္မာနံ ဥပ္ပတ္တိပဋိပါဋိ။ တေန ပန ဝုစ္စမာနေ ‘‘ဒုက္ခံ ဒေါမနဿံ သုခံ သောမနဿ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ။ ကသ္မာ ဣတော အညထာ ဝစနန္တိ အာဟ ‘‘ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂေ’’တိအာဒိ။ အထ ကသ္မာ ဈာနေသွေဝ နိရောဓော ဝုတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။
ကတ္ထ စုပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒြိယန္တိ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ ဥပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ။ ကတ္ထ စ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတီတိ နိရောဓဋ္ဌာနံ ပုစ္ဆတိ။ တေန ‘‘ကတ္ထာ’’တိ ပုစ္ဆာယံ, ‘‘ဧတ္ထာ’’တိ ဝိဿဇ္ဇနေပိ ဟေတုမှိ ဘုမ္မဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဈာနာနုဘာဝနိမိတ္တံ ဟိ အနုပ္ပဇ္ဇန္တံ ‘‘ဒုက္ခိန္ဒြိယံ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အတိသယနိရောဓော သုဋ္ဌု ပဟာနံ ဥဇုပဋိပက္ခေန ဝူပသမော။
နာနာဝဇ္ဇနေတိ ယေန အာဝဇ္ဇနေန အပ္ပနာဝီထိ, တတော ဘိန္နာဝဇ္ဇနေ, အနေကာဝဇ္ဇနေ ဝါ။ အပ္ပနာဝီထိယဉှိ ဥပစာရော ဧကာဝဇ္ဇနော, ဣတရော အနေကာဝဇ္ဇနော အနေကက္ခတ္တုံ ပဝတ္တနတော။ ဝိသမနိသဇ္ဇာယ ဥပ္ပန္နကိလမထော ဝိသမာသနုပတာပေါ။ ပီတိဖရဏေနာတိ ပီတိယာ ဖရဏရသတ္တာ, ပီတိသမုဋ္ဌာနာနံ ဝါ ပဏီတရူပါနံ ကာယဿ ဗျာပနတော ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘သဗ္ဗော ကာယော သုခေါက္ကန္တော ဟောတီ’’တိ။ ဝိတက္ကဝိစာရပစ္စယေပီတိ
ပိ-သဒ္ဒေါ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော, သော ‘‘ပဟီနဿာ’’တိ ဧတ္ထ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော ‘‘ပဟီနဿာပိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယဿာ’’တိ။ ဧတံ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘တဿ မယှံ အတိစိရံ ဝိတက္ကယတော ဝိစာရယတော ကာယောပိ ကိလမိစိတ္တမ္ပိ ဥဟညီ’’တိ ဝစနတော ကာယစိတ္တခေဒါနံ ဝိတက္ကဝိစာရပ္ပစ္စယတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရဘာဝေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဒေါမနဿိန္ဒြိယ’’န္တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တတ္ထဿ သိယာ ဥပ္ပတ္တီတိ တတ္ထ ဒုတိယဇ္ဈာနူပစာရေ အဿ ဒေါမနဿဿ ဥပ္ပတ္တိ ဘဝေယျ။
ဧတ္ထ စ ယဒေကေ ‘‘တတ္ထဿ သိယာ ဥပ္ပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တေန ဈာနလာဘီနမ္ပိ ဒေါမနုဿုပ္ပတ္တိ အတ္ထီတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ တေန စ အနီဝရဏသဘာဝေါ လောဘော ဝိယ ဒေါသောပိ အတ္ထီတိ ဒီပေတိ။ န ဟိ ဒေါသေန ဝိနာ ဒေါမနဿံ ပဝတ္တတိ။ န စေတ္ထ ပဋ္ဌာနပါဠိယာ ဝိရောဓော စိန္တေတဗ္ဗော။ ယသ္မာ တတ္ထ ပရိဟီနံ ဈာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တမာနံ ဒေါမနဿံ ဒဿိတံ, အပရိဟီနဇ္ဈာနမာရမ္မဏံ ကတွာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ ဒေါမနဿဿ အသမ္ဘဝတော။ ဈာနလာဘီနံ သဗ္ဗသော ဒေါမနဿံ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ စ န သက္ကာ ဝတ္တုံ, အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော အပိ တဿ ဥပ္ပန္နတ္တာ။ န ဟေဝ ခေါ သော ပဟီနဇ္ဈာနော အဟောသီတိ ဝဒန္တိ, တံ အယုတ္တံ အနီဝရဏသဘာဝဿ ဒေါသဿ အဘာဝတော။ ယဒိ သိယာ, ရူပါရူပါဝစရသတ္တာနမ္ပိ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, န စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တထာ ဟိ ‘‘အရူပေ ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ ပဋိစ္စ ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ ဥဒ္ဓစ္စနီဝရဏံ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏ’’န္တိအာဒီသု ဗျာပါဒကုက္ကုစ္စနီဝရဏာနိ အနုဒ္ဓဋာနိ။ န စေတ္ထ နီဝရဏတ္တာ ပရိဟာရော, ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနမ္ပိ အနီဝရဏာနံယေဝ နီဝရဏသဒိသတာယ နီဝရဏပရိယာယဿ ဝုတ္တတ္တာ။ ယံ ပန ဝုတ္တံ ‘‘အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော အပိ တဿ ဥပ္ပန္နတ္တာ’’တိ, တမ္ပိ အကာရဏံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေန စ ဒေါမနဿေန ဈာနတော ပရိဟာယနတော။ လဟုကေန ပန ပစ္စယေန ပရိဟီနံ တာဒိသာ အပ္ပကသိရေနေဝ ပဋိပါကတိကံ ကရောန္တီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘တတ္ထဿ သိယာ ဥပ္ပတ္တီ’’တိ ဣဒံ ပန ပရိကပ္ပဝစနံ ဥပစာရက္ခဏေ ဒေါမနဿဿ အပ္ပဟီနဘာဝဒဿနတ္ထံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘န တွေဝ အန္တောအပ္ပနာယ’’န္တိ။ ယဒိ ပန တဒါ ဒေါမနဿံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ပဌမဇ္ဈာနမ္ပိဿ ပရိဟီနမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဟီနမ္ပိ သောမနဿိန္ဒြိယံ ပီတိ ဝိယ န ဒူရေတိ
ကတွာ ‘‘အာသန္နတ္တာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နာနာဝဇ္ဇနူပစာရေ ပဟီနမ္ပိ ပဟာနင်္ဂံ ပဋိပက္ခေန အဝိဟတတ္တာ အန္တရန္တရာ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဝါတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘အပ္ပနာပ္ပတ္တာယာ’’တိအာဒိမာဟ။ တာဒိသာယ အာသေဝနာယ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ ယထာ မဂ္ဂဝီထိတော ပုဗ္ဗေ ဒွေ တယော ဇဝနဝါရာ သဒိသာနုပဿနာဝ ပဝတ္တန္တိ, ဧဝမိဓာပိ အပ္ပနာဝါရတော ပုဗ္ဗေ ဒွေ တယော ဇဝနဝါရာ ဥပေက္ခာသဟဂတာဝ ပဝတ္တန္တီတိ ဝဒန္တိ။
သမာဟဋာတိ သမာနီတာ, သင်္ဂဟေတွာ ဝုတ္တာတိ အတ္ထော။ သုခဒုက္ခာနိ ဝိယ အနောဠာရိကတ္တာ အဝိဘူတတာယ သုခုမာ။ တတော ဧဝ အနုမိနိတဗ္ဗသဘာဝတ္တာ ဒုဝိညေယျာ။ ဒုဋ္ဌဿာတိ ဒုဋ္ဌပယောဂဿ, ဒုဒ္ဒမ္မဿာတိ အတ္ထော။ သက္ကာ ဟောတိ ဧသာ ဂါဟယိတုံ အညာပေါဟနနယေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
အဒုက္ခမသုခါယ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ ဣဒမေဝ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပစ္စယဒဿနတ္ထန္တိ အဓိဂမဿ ဥပါယဘူတပစ္စယဒဿနတ္ထံ။ တေနာဟ ‘‘ဒုက္ခပ္ပဟာနာဒယော ဟိ တဿာ ပစ္စယာ’’တိ။ ဒုက္ခပ္ပဟာနာဒယောတိ စ သောပစာရာ ပဌမဇ္ဈာနာဒယောဝေတ္ထ အဓိပ္ပေတာ။
ပဟီနာတိ ဝုတ္တာ ‘‘ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ’’တိ။ ဧတာတိ သုခါဒယော ဝေဒနာ။
သောမနဿံ ရာဂဿ ပစ္စယော။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘သုခါယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယော အနုသေတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၄၆၅)။ ဒေါမနဿံ ဒေါသဿ ပစ္စယော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ‘‘ဒုက္ခာယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတီ’’တိ။ သုခါဒိဃာတေနာတိ သုခါဒီနံ ပဟာနေန။ အဿ ဈာနဿ။
န ဒုက္ခန္တိ အဒုက္ခံ, ဒုက္ခဝိဓုရံ။ ယသ္မာ တတ္ထ ဒုက္ခံ နတ္ထိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒုက္ခာဘာဝေနာ’’တိ။ အသုခန္တိ ဧတ္ထပိ ဧသေဝ နယော။ ဧတေနာတိ ဒုက္ခသုခပဋိက္ခေပဝစနေန။ ‘‘ပဋိပက္ခဘူတ’’န္တိ ဣဒံ ဣဓ တတိယဝေဒနာယ ဒုက္ခာဒီနံ သမတိက္ကမဝသေန ပတ္တဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တံ, န ကုသလာကုသလာနံ ဝိယ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတဿ မဇ္ဈတ္တာရမ္မဏဿ, ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတံ ဝါ မဇ္ဈတ္တာကာရေန အနုဘဝနလက္ခဏာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတာနုဘဝနလက္ခဏာ။ တတော ဧဝ မဇ္ဈတ္တရသာ။ အဝိဘူတပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ သုခဒုက္ခာနိ ဝိယ န
ဝိဘူတာကာရာ, ပိဋ္ဌိပါသာဏေ မိဂဂတမဂ္ဂေါ ဝိယ တေဟိ အနုမာတဗ္ဗာ အဝိဘူတာကာရောပဋ္ဌာနာ။ သုခနိရောဓော နာမ ဣဓ စတုတ္ထဇ္ဈာနူပစာရော, သော ပဒဋ္ဌာနံ ဧတိဿာတိ သုခနိရောဓပဒဋ္ဌာနာ။
ဋ္ဌ ၈၉။ ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိ’’န္တိ ပုရိမပဒေ ဥတ္တရပဒလောပေနေတံ သမာသပဒန္တိ အာဟ ‘‘ဥပေက္ခာယ ဇနိတသတိပါရိသုဒ္ဓိ’’န္တိ။ သဗ္ဗပစ္စနီကဓမ္မပရိသုဒ္ဓါယ ပစ္စနီကသမနေပိ အဗျာဝဋာယ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာယ ဝတ္တမာနာယ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ သတိ သမ္ပဟံသနပညာ ဝိယ သုပရိသုဒ္ဓါ, သုဝိသဒါ စ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ယာ စ တဿာ သတိယာ ပါရိသုဒ္ဓိ, သာ ဥပေက္ခာယ ကတာ, န အညေနာ’’တိ။ ယဒိ တတြမဇ္ဈတ္တတာ ဣဓ ‘‘ဥပေက္ခာ’’တိ အဓိပ္ပေတာ, ကထံ သတိယေဝ ‘‘ပရိသုဒ္ဓါ’’တိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘န ကေဝလ္လ’န္တိအာဒိ။
ဧဝမ္ပိ ကသ္မာ အယမေဝ သတိ ‘‘ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓီ’’တိ ဝုတ္တာတိ အနုယောဂံ သန္ဓာယ ‘‘တတ္ထ ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဟေဋ္ဌာ တီသု ဈာနေသု ဝိဇ္ဇမာနာယပိ တတြမဇ္ဈတ္တတာယ ပစ္စနီကာဘိဘဝတော, သဟာယပစ္စယဝေကလ္လတော စ အပါရိသုဒ္ဓိ, တထာ တံသမ္ပယုတ္တာနံ။ တဒဘာဝတော ဣဓ ပါရိသုဒ္ဓီတိ ဣမမတ္ထံ ရူပကဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သူရိယပ္ပဘာဘိဘဝါတိ သူရိယပ္ပဘာယ အဘိဘုယျမာနတ္တာ။ အတိက္ခတာယ စန္ဒလေခါ ဝိယ ရတ္တိပိ သောမ္မသဘာဝါ သဘာဂါယ ရတ္တိယမေဝ စ စန္ဒလေခါ သမုဇ္ဇလတီတိ သာ တဿာ သဘာဂါတိ ဒဿေန္တော ‘‘သောမ္မဘာဝေန စ အတ္တနော ဥပကာရကတ္တေန ဝါ သဘာဂါယ ရတ္တိယာ’’တိ အာဟ။
‘‘ဧကဝီထိယ’’န္တိ ဣဒံ တတ္ထ သောမနဿဿ ဧကံသေန အဘာဝတော ဝုတ္တံ, န တတော ပုရိမတရေသု ဧကံသေန ဘာဝတော။ ယထာ ပန ဝိတက္ကာဒယော ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနက္ခဏေယေဝ ပဟီယန္တိ, န တေသံ ဧကဝီထိယံ ပုရိမဇဝနေသု, န ဧဝမေတန္တိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ စတုက္ကဇ္ဈာနေတိ စတုက္ကနယဝသေန နိဗ္ဗတ္တိတဇ္ဈာနစတုက္ကေ။
ပဉ္စကဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၀။ တတ္ထာတိ ပဌမဇ္ဈာနေ။ စတုက္ကနယဿ ဒုတိယဇ္ဈာနေ ဝိယာတိ စတုက္ကနယသမ္ဗန္ဓိနိ ဒုတိယဇ္ဈာနေ ဝိယ။ တံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာတိ စတုက္ကနယေ
ဒုတိယံ ‘‘အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ, အဝိတက္ကံ အဝိစာရ’’န္တိ စ ဧဝံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာ ပဉ္စကနယေ ဒုတိယဉ္စေဝ တတိယဉ္စ ဟောတိ အဘိဓမ္မေတိ (ဓ။ သ။ ၁၆၈) အဓိပ္ပါယော။ သုတ္တန္တေသု ပန သရူပတော ပဉ္စကနယော န ဂဟိတော။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ နယဒွယဝိဘာဂေါ ဂဟိတောတိ? အဘိဓမ္မေ နယဒွယဝသေန ဈာနာနံ ဒေသိတတ္တာ။ ကသ္မာ စ တတ္ထ တထာ တာနိ ဒေသိတာနိ? ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယတော, ဒေသနာဝိလာသတော စ။ သန္နိပတိတဒေဝပရိသာယ ကိရ ယေသံ ယထာဒေသိတေ ပဌမဇ္ဈာနေ ဝိတက္ကော ဧဝ ဩဠာရိကတော ဥပဋ္ဌာသိ, ဣတရေ သန္တတော။ တေသံ အဇ္ဈာသယဝသေန စ စတုရင်္ဂိကံ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ ဈာနံ ဒေသိတံ။ ယေသံ ဝိစာရော, ယေသံ ပီတိ, ယေသံ သုခံ ဩဠာရိကတော ဥပဋ္ဌာသိ, ဣတရေ သန္တတော။ တေသံ တေသံ အဇ္ဈာသယဝသေန တတိယာဒီနိ ဈာနာနိ ဒေသိတာနိ။ အယံ တာဝ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယော။
ယဿာ ပန ဓမ္မဓာတုယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ ဘဂဝါ ယသ္မာ ဒေသနာဝိလာသပ္ပတ္တော, တသ္မာ ဉာဏမဟန္တတာယ ဒေသနာယ သုကုသလော ယံ ယံ အင်္ဂံ လဗ္ဘတိ, တဿ တဿ ဝသေန ယထာရုစိံ ဒေသနံ နိယာမေန္တော စတုက္ကနယဝသေန, ပဉ္စကနယဝသေန စ။ တတ္ထ စ ပဉ္စင်္ဂိကံ ပဌမံ, စတုရင်္ဂိကံ ဒုတိယံ, တိဝင်္ဂိကံ တတိယံ, ဒုဝင်္ဂိကံ စတုတ္ထံ, ဒုဝင်္ဂိကမေဝ ပဉ္စမံ ဈာနံ ဒေသေသီတိ အယံ ဒေသနာဝိလာသော။ ဧတ္ထ စ ပဉ္စကနယေ ဒုတိယဇ္ဈာနံ စတုက္ကနယေ ဒုတိယဇ္ဈာနပက္ခိကံ ကတွာ ဝိဘတ္တံ ‘‘ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၆၈)။ ကသ္မာ? ဧကတ္တကာယနာနတ္တသညီသတ္တာဝါသဖလတာယ ဒုတိယဇ္ဈာနေန သမာနဖလတ္တာ, ပဌမဇ္ဈာနသမာဓိတော ဇာတတ္တာ စ။ ပဌမဇ္ဈာနမေဝ ဟိ ‘‘ကာမေဟိ အကုသလေဟိ စ ဝိဝိတ္တ’’န္တိ တဒဘာဝါ န ဣဓ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟီ’’တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ, နာပိ ‘‘ဝိဝေကဇ’’န္တိ။ သုတ္တန္တဒေသနာသု စ ပဉ္စကနယေ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနာနိ ဒုတိယဇ္ဈာနမေဝ ဘဇန္တိ ဝိတက္ကဝူပသမာ ဝိစာရဝူပသမာ အဝိတက္ကတ္တာ, အဝိစာရတ္တာ စ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ သုတ္တန္တဒေသနာယပိ ပဉ္စကနယော လဗ္ဘတေဝါတိ သိဒ္ဓံ ဟောတိ။ နနု သုတ္တန္တေ စတ္တာရိယေဝ ဈာနာနိ ဝိဘတ္တာနီတိ ပဉ္စကနယော န လဗ္ဘတီတိ? န, ‘‘သဝိတက္ကသဝိစာရော သမာဓီ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၅) သမာဓိတ္တယာပဒေသေန
ပဉ္စကနယဿ လဗ္ဘမာနတ္တာ။ စတုက္ကနယနိဿိတော ပန ကတွာ ပဉ္စကနယော ဝိဘတ္တောတိ သုတ္တန္တဒေသနာယပိ ပဉ္စကနယော နိဒ္ဓါရေတဗ္ဗော။ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ’’တိ ဟိ ဝိတက္ကဿ, ဝိစာရဿ, ဝိတက္ကဝိစာရာနဉ္စ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာန’’န္တိ သက္ကာ ဝတ္တုံ။ တထာ ‘‘အဝိတက္ကံ, အဝိစာရ’’န္တိ စ ဝိနာ, သဟ စ ဝိစာရေန ဝိတက္ကပ္ပဟာနေန အဝိတက္ကံ, သဟ, ဝိနာ စ ဝိတက္ကေန ဝိစာရပ္ပဟာနေန အဝိစာရန္တိ အဝိတက္ကံ, အဝိစာရံ, အဝိတက္ကဉ္စ အဝိစာရဉ္စာတိ ဝါ တိဝိဓမ္ပိ သက္ကာ သင်္ဂဟေတုံ။
ဒုတိယန္တိ စ ဝိတက္ကရဟိတေ, ဝိတက္ကဝိစာရဒွယရဟိတေ စ ဉာယာဂတာ ဒေသနာ ဒုတိယံ အဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ, ဝိစာရမတ္တရဟိတေပိ ဒွယပ္ပဟာနာဓိဂတသမာနဓမ္မတ္တာ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ပဉ္စကနယနိဒ္ဒေသေ ဒုတိယေ ဝူပသန္တောပိ ဝိတက္ကော သဟာယဘူတဝိစာရာဝူပသမေန န သမ္မာ ဝူပသန္တောတိ ဝိတက္ကဝိစာရဒွယရဟိတေ ဝိယ ဝိစာရဝူပသမေနေဝ တဒုပသမံ, သေသဓမ္မာနံ သမာနတဉ္စ ဒဿေန္တေန ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ အဇ္ဈတ္တံ သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝံ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ တတိယံ စတုက္ကနယေ ဒုတိယေန နိဗ္ဗိသေသံ ဝိဘတ္တံ။ ဒုဝိဓဿာပိ သဟာယဝိရဟေန, အညထာ စ ဝိတက္ကပ္ပဟာနေန အဝိတက္ကတ္တံ, သမာဓိဇံ ပီတိသုခတ္တဉ္စ သမာနန္တိ သမာနဓမ္မတ္တာပိ ဒုတိယန္တိ နိဒ္ဒေသော။ ဝိစာရမတ္တမ္ပိ ဟိ ဝိတက္ကဝိစာရဒွယရဟိတံ ဝိယ ‘‘ယသ္မိံ သမယေ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခံ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၆၈) အဝိတက္ကံ သမာဓိဇံ ပီတိသုခန္တိ ဝိဘတ္တံ။ ပဌမဇ္ဈာနေ ဝါ သဟစာရီသု ဝိတက္ကဝိစာရေသု ဧကံ အတိက္ကမိတွာ ဒုတိယမ္ပိ တတြဋ္ဌမေဝ ဒေါသတော ဒိသွာ ဥဘယမ္ပိ သဟာတိက္ကမန္တဿ ပဉ္စကနယေ တတိယံ ဝုတ္တံ, တတိယံ အဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ။ ပဌမတော အနန္တရဘာဝေန ပနဿ ဒုတိယဘာဝေါ စ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ။ ကသ္မာ ပနေဝံ သရူပတော ပဉ္စကနယော န ဝိဘတ္တောတိ? ဝိနေယျဇ္ဈာသယတော။ ယထာနုလောမဒေသနာ ဟိ သုတ္တန္တဒေသနာတိ။
ပထဝီကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ စတုတ္ထပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၅။ သေသကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
အာပေါကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၁။ ယထာဝိတ္ထာရိတဿ အတ္ထဿ အတိဒေသောပိ ဝိတ္ထာရဋ္ဌာနေယေဝ တိဋ္ဌတီတိ အာဟ ‘‘ဝိတ္ထာရကထာ ဟောတီ’’တိ။ အာပေါကသိဏန္တိ အာပေါကသိဏဇ္ဈာနံ, အာပေါကသိဏကမ္မဋ္ဌာနံ ဝါ။ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗန္တိ ပထဝီကသိဏကမ္မဋ္ဌာနေ ဝုတ္တနယေန ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။ ဧတ္တကမ္ပီတိ ‘‘ကတေ ဝါ အကတေ ဝါတိ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗ’’န္တိ ဧတ္တကမ္ပိ အဝတွာ။ သာမုဒ္ဒိကေန လောဏုဒကေန ဘရိတော ဇလာသယော လောဏီ။ နီလာဒိဝဏ္ဏသင်္ကရပရိဟရဏတ္ထံ ‘‘သုဒ္ဓဝတ္ထေန ဂဟိတ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အညန္တိ ဘူမိံ သမ္ပတ္တံ။ တထာရူပန္တိ ယာဒိသံ အာကာသဇံ ဥဒကံ, တာဒိသံ။ တေနာဟ ‘‘ဝိပ္ပသန္နံ အနာဝိလ္လ’န္တိ, ယံ ပန ဥဒကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘န ဝဏ္ဏော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗော’’တိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပထဝီကသိဏကထာယံ ဝုတ္တမေဝ။ လက္ခဏံ ပန ဣဓ ပဂ္ဃရဏလက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ပထဝီကသိဏဘာဝနာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ။ တရင်္ဂုဋ္ဌာနာဒိ, ဖေဏမိဿတာဒိ စ ဣဓ ကသိဏဒေါသော။ သောတိ ယောဂါဝစရော။ တဿာတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ။
တေဇောကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၂။ သိနိဒ္ဓါနိ သိနေဟဝန္တာနိ။ သာရဒါရူနိ န ဖေဂ္ဂုဒါရူနိ။ ဇာလာယ စိရဋ္ဌိတတ္ထံ သိနိဒ္ဓသာရဒါရုဂ္ဂဟဏံ။ ဃဋိကံ ဃဋိကံ ကတွာတိ ခန္ဓသော ကရိတွာ။ အာလိမ္ပေတွာတိ ဇာလေတွာ။ ဃနဇာလာယာတိ အဝိရဠဝသေန ပဝတ္တအဂ္ဂိဇာလာယံ။
ပတနသဒိသန္တိ ပတမာနသဒိသံ။ အကတေ ဂဏှန္တဿာတိ ဝုတ္တနယေန ယထာ ကသိဏမဏ္ဍလံ ပညာယတိ, ဧဝံ အနဘိသင်္ခတေ ကေဝလေ တေဇသ္မိံ နိမိတ္တံ ဂဏှန္တဿ။
ဝါယောကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၃။ ဝုတ္တဉှေတန္တိ ဧတ္ထ ဟိ-သဒ္ဒေါ ဟေတုအတ္ထော, ယသ္မာတိ အတ္ထော။ တဿ ‘‘တသ္မာ’’တိ ဣမိနာ သမ္ဗန္ဓော။ ဥစ္ဆဂ္ဂန္တိ ဥစ္ဆုခေတ္တေ ယထာဌိတာနံ အဂ္ဂံ။
ဧရိတန္တိ ဝါတေန စလိတံ။ သမေရိတန္တိ သဗ္ဗသော စလိတံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ‘‘ဝါယောကသိဏံ…ပေ… ဥပလက္ခေတီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ, တသ္မာ။ သမသီသဋ္ဌိတန္တိ ဥပရိ ပတ္တာနံ ဝသေန သမသီသံ ဟုတွာ ဌိတံ။ ဝေဠုံ ဝါ ရုက္ခံ ဝါတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘သမသီသံ ဌိတံ ဃနပတ္တဝေဠုံ ဝါ ဃနပတ္တရုက္ခံ ဝါ’’တိ အာနေတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ဧကင်္ဂုလာဒိပ္ပမာဏေသု ကေသေသု ရဿဘာဝတော, ဒီဃတရေသု ဩလမ္ဗနတော, ဝိရဠေသု အနုပ္ပဝေသတော ဝါတပ္ပဟာရော န ပညာယတီတိ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏဂ္ဂဟဏံ, ဃနဂ္ဂဟဏဉ္စ ကတံ။ ဧတသ္မိံ ဌာနေ ပဟရတီတိ သတိံ ဌပေတွာတိ ဥစ္ဆဂ္ဂါဒီနံ ပစလနာကာရဂ္ဂဟဏမုခေန တေသံ ပဟာရကေ ဝါတသံဃာတေ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ တတ္ထ သတိံ ဌပေတွာတိ တသ္မိံ ကာယပဒေသဿ သံဃဋ္ဋနဝသေန ပဝတ္တေ ဝါယုပိဏ္ဍေ သံဃဋ္ဋနာကာရဂ္ဂဟဏမုခေန သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ ‘‘ဥသုမဝဋ္ဋိသဒိသ’’န္တိ ဧတေန ပုရိမကသိဏဿ ဝိယ ဣမဿာပိ နိမိတ္တဿ သံဝိဂ္ဂဟတံ ဒဿေတိ။ ‘‘နိစ္စလ္လ’န္တိ ဣမိနာ နိစ္စလဘာဝေါယေဝ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တတော ဣမဿ ဝိသေသောတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿာပိ ဥသုမဝဋ္ဋိသဒိသတာဝ ဝိဘာဝိတာ ဟောတိ။
နီလကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၄။ အဉ္ဇနရာဇိဝဋ္ဋာဒိ ဝဏ္ဏဓာတုယာ ဝါ။ တထာရူပံ မာလာဂစ္ဆန္တိ အဝိရဠဝိကသိတနီလဝဏ္ဏပုပ္ဖသဉ္ဆန္နံ ပုပ္ဖဂစ္ဆံ။ ဣတရေနာတိ အကတာဓိကာရေန။ ဂိရိကဏ္ဏိကဂ္ဂဟနေန နီလံ ဂိရိကဏ္ဏိကမာဟ။ ကရဏ္ဍပဋလံ သမုဂ္ဂပိဓာနံ။ ပတ္တေဟိယေဝါတိ နီလုပ္ပလာဒီနံ ကေသရဝဏ္ဋာနိ အပနေတွာ ကေဝလေဟိ ပတ္တေဟိယေဝ။ ပူရေတဗ္ဗန္တိ နီလဝဏ္ဏံ ဝတ္ထံ ဂဟေတွာ ဘဏ္ဍိကံ ဝိယ ဗန္ဓိတွာ ယထာ နီလမဏ္ဍလံ ဟုတွာ ပညာယတိ, တထာ စင်္ကောဋကံ ဝါ ကရဏ္ဍပဋလံ ဝါ ပူရေတဗ္ဗံ။ မုခဝဋ္ဋိယံ ဝါ အဿာတိ အဿ စင်္ကောဋကဿ, ကရဏ္ဍပဋလဿ ဝါ မုခဝဋ္ဋိယံ ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ မဏိတာလဝဏ္ဋံ ဣန္ဒနီလမဏိမယံ တာလဝဏ္ဋံ။
ပီတကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၅။ ပီတကသိဏေ မာလာဂစ္ဆန္တိ ဣက္ကဋာဒိမာလာဂစ္ဆံ။ ဟရိတာလံ, မနောသိလာ ဝါ ဓာတု။ ပတ္တင်္ဂပုပ္ဖေဟီတိ ပတ္တင်္ဂနာမိကာ ပီတဝဏ္ဏပုပ္ဖါ ဧကာ ဂစ္ဆဇာတိ, တဿ ပုပ္ဖေဟိ။ အာသနပူဇန္တိ စေတိယင်္ဂဏေ ကတံ
အာသနပူဇံ။ ကဏိကာရပုပ္ဖါဒိနာတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာကုလိကိင်္ကိရာတပုပ္ဖါဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
လောဟိတကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၆။ လောဟိတမဏိ လောဟိတင်္ဂမဏိအာဒိ။ လောဟိတဓာတု ဂေရုကဇာတိဟိင်္ဂုလိကာဒိ။
ဩဒါတကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၇။ ဩဒါတကသိဏေ မာလာဂစ္ဆန္တိ နန္ဒိယာဝတ္တာဒိမာလာဂစ္ဆံ။ ဓာတု ကက္ကဋိမုတ္တသေတိကာဒိ။
အာလောကကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၈။ တထာ အသက္ကောန္တေနာတိ ယထာ သူရိယာလောကာဒိဝသေန ဩဘာသနိမိတ္တုပ္ပါဒနံ ဝုတ္တံ, တဿ ဩဘာသမဏ္ဍလဿ န စိရဋ္ဌိတိတာယ တထာ နိမိတ္တုပ္ပါဒနံ ကာတုံ အသက္ကောန္တေန။ ဃဋမုခေန နိဂ္ဂစ္ဆနကဩဘာသဿ မဟန္တဘာဝတော ‘‘ဃဋမုခံ ပိဒဟိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဘိတ္တိမုခန္တိ ဘိတ္တိအဘိမုခံ။ ဥဋ္ဌိတမဏ္ဍလသဒိသန္တိ ဘိတ္တိအာဒီသု ဥဋ္ဌိတပါကတိကအာလောကမဏ္ဍလသဒိသံ။ ဃနဝိပ္ပသန္နံ အာလောကပုဉ္ဇသဒိသန္တိ ဘဂဝတော ဗျာမပ္ပဘာ ဝိယ ဗဟလော, ဝိပ္ပသန္နော စ ဟုတွာ ပုဉ္ဇဘူတော အာလောကော အတ္ထိ စေ, တံသဒိသောတိ အတ္ထော။
ပရိစ္ဆိန္နာကာသကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၉၉။ ဆိဒ္ဒသဒိသမေဝ ဟောတီတိ ယေဟိ ဘိတ္တိပရိယန္တာဒီဟိ ပရိစ္ဆိန္နံ, တံ ဆိဒ္ဒံ, တံသဒိသံ, တေနဝါကာရေန ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဥပဋ္ဌာတီတိ အတ္ထော။ ‘‘ဝဍ္ဎိယမာနမ္ပိ န ဝဍ္ဎတီ’’တိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဿ အဝဍ္ဎနီယတံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗမ္ပိ ဟိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဝဍ္ဎိယမာနံ န ဝဍ္ဎတိယေဝ။ သတိပိ စ ဝဍ္ဎေတုကာမတာယံ ဝဍ္ဎနာ န သမ္ဘဝတိ ဘာဝနာယ ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ။ ဘာဝနာဝသေန ဟိ နိမိတ္တဝဍ္ဎနာ။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ပန တသ္မိံ ဥပ္ပန္နေ ဘာဝနာ ထိရာတိ ကတွာ ‘‘ဝဍ္ဎိယမာနံ ဝဍ္ဎတီ’’တိ ဝုတ္တံ။
ကိဉ္စာပိ ပါဠိယံ ‘‘ပထဝီကသိဏာဒီနိ ရူပဈာနာရမ္မဏာနိ အဋ္ဌေဝ ကသိဏာနိ သရူပတော အာဂတာနိ, ဩဒါတကသိဏေ ပန အာလောကကသိဏံ, အာကာသကသိဏေ စ ပရိစ္ဆိန္နာကာသကသိဏံ အန္တောဂဓံ ကတွာ ဒေသနာ ကတာ’’တိ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘ဣတိ ကသိဏာနိ ဒသဗလော, ဒသ ယာနိ အဝေါစာ’’တိ။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိညေယျာတိ ပုဗ္ဗေ ဝိယ အသာဓာရဏံ တသ္မိံ တသ္မိံ ကသိဏေ ပဋိနိယတမေဝ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ အသာဓာရဏတော, သာဓာရဏတော စ တတ္ထ တတ္ထ ပကိဏ္ဏကံ ဝိသဋံ အတ္ထံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၀၀။ အာဒိဘာဝေါတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ယဿ ကဿစိ ပထဝီပက္ခိယဿ ဝတ္ထုနော နိမ္မာနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဌာနနိသဇ္ဇာဒိကပ္ပနံ ဝါတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘အာကာသေ ဝါ ဥဒကေ ဝါ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ပရိတ္တအပ္ပမာဏနယေနာတိ နီလာဒိဝဏ္ဏံ အနာမသိတွာ ပရိတ္တအပ္ပမာဏနယေနေဝ။ ဧဝမာဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သရီရတော ဥဒကဓာရာနိမ္မာနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။
ယဒေဝ သော ဣစ္ဆတိ တဿ ဍဟနသမတ္ထတာတိ ဗဟူသု ကပ္ပါသပိစုသာရဒါရုအာဒီသု ဧကဇ္ဈံ ရာသိဘူတေသု ဌိတေသု ယံ ယဒေဝ ဣစ္ဆတိ, တဿ တဿေဝ ဍဟနသမတ္ထတာ။ ဣဓ အာဒိ-သဒ္ဒေန အန္ဓကာရဝိဓမနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။
ဝါယုဂတိယာ ဂမနံ ဝါယုဂတိဂမနံ, အတိသီဃဂမနံ။ ဣဓ အာဒိ-သဒ္ဒေန ယဒိစ္ဆိတဒေသန္တရံ ပါပုဏနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။
သုဝဏ္ဏန္တိ အဓိမုစ္စနာ သုဝဏ္ဏဘာဝါဓိဋ္ဌာနံ သေယျထာပိ အာယသ္မာ ပိလိန္ဒဝစ္ဆော (ပါရာ။ ၆၁၉-၆၂၀) တိဏဏ္ဍုပဂပါသာဒါဒီနံ။ ဝုတ္တနယေနာတိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏနယေန။
ဝဏ္ဏကသိဏေသု တတ္ထ တတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန နီလောဘာသနိမ္မာနာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပထဝီပဗ္ဗတာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သမုဒ္ဒါဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
သဗ္ဗာနေဝ ဒသပိ ကသိဏာနိ။ ဣမံ ပဘေဒံ လဘန္တီတိ ဣမံ ဝဍ္ဎနာဒိဝိသေသံ ပါပုဏန္တိ။ ဧကောတိ ဧကစ္စော။ သဉ္ဇာနာတီတိ ဘာဝနာပညာယ သဉ္ဇာနာတိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘အာပေါကသိဏ’’န္တိအာဒိပါဠိံ သင်္ဂဏှာတိ။
ဥပရိဂဂနတလာဘိမုခံ ‘‘ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတီ’’တိ ပါဠိပဒါနိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တဉ္စ ခေါ ဝဍ္ဎနဝသေန။ တေနာဟ ‘‘ဧကစ္စော ဟိ ဥဒ္ဓမေဝ ကသိဏံ ဝဍ္ဎေတီ’’တိ။ ဟေဋ္ဌာဘူမိတလာဘိမုခန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပုဗ္ဗေ ဝဍ္ဎနကာလေ ပယောဇနံ အနပေက္ခိတွာ ဝဍ္ဎေန္တာနံ ဝသေန ဝုတ္တတ္တာ ဣဒါနိ ‘‘တေန တေန ဝါ ကာရဏေန ဧဝံ ပသာရေတီ’’တိ အာဟ, ကသိဏံ ဝဍ္ဎေတီတိ အတ္ထော။ ယထာ ကိန္တိ အာဟ ‘‘အာလောကမိဝ ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ ရူပဒဿနကာမော’’တိ။ ဥဒ္ဓဉ္စေ ရူပံ ဒဋ္ဌုကာမော ဥဒ္ဓံ အာလောကံ ပသာရေတိ, အဓော စေ ရူပံ ဒဋ္ဌုကာမော အဓော အာလောကံ ပသာရေတိ, သမန္တတော စေ ရူပံ ဒဋ္ဌုကာမော သမန္တတော အာလောကံ ပသာရေတိ, ဧဝမယံ ကသိဏန္တိ အတ္ထော။
ဧကဿာတိ ပထဝီကသိဏာဒီသု ဧကေကဿ။ အညဘာဝါနုပဂမနတ္ထန္တိ အညကသိဏဘာဝါနုပဂမနဒီပနတ္ထံ, န အညံ ပထဝီအာဒိ။ န ဟိ ဥဒကေန ဌိတဋ္ဌာနေ သသမ္ဘာရပထဝီ အတ္ထိ။ အညော ကသိဏသမ္ဘေဒေါတိ အာပေါကသိဏာဒိနာ သင်္ကရော။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု အာပေါကသိဏာဒီသု သေသကသိဏေသု။ ဧကဒေသေ အဋ္ဌတွာ အနဝသေသေန ဖရဏပ္ပမာဏဿ အဂ္ဂဟဏတော ဖရဏံ အပ္ပမာဏံ။ တေနေဝ ဟိ နေသံ ကသိဏသမညာ။ တထာ စာဟ ‘‘တဉှီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ စေတသာ ဖရန္တောတိ ဘာဝနာစိတ္တေန အာလမ္ဗနံ ကရောန္တော။ ဘာဝနာစိတ္တဉှိ ကသိဏံ ပရိတ္တံ ဝါ ဝိပုလံ ဝါ ဧကက္ခဏေ သကလမေဝ မနသိ ကရောတိ, န ဧကဒေသန္တိ။
ဋ္ဌ ၁၀၁။ အာနန္တရိယကမ္မသမင်္ဂိနောတိ ပဉ္စသု အာနန္တရိယကမ္မေသု ယေန ကေနစိ သမန္နာဂတာ။ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာတိ အဟေတုကဒိဋ္ဌိ အကိရိယဒိဋ္ဌိ နတ္ထိကဒိဋ္ဌီတိ တီသု မိစ္ဆာဒိဋ္ဌီသု ယာယ ကာယစိ နိယတာယ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ သမန္နာဂတာ။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကပဏ္ဍကာတိ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ, ပဏ္ဍကာ စ။ ကာမဉ္စေတေ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကတ္တာ ဝိပါကာဝရဏေန သမန္နာဂတာ ဟောန္တိ, တထာပိ တိဗ္ဗကိလေသတ္တာ ကိလေသာဝရဏေန သမန္နာဂတာ ဝုတ္တာ။ အဟေတုကဒွိဟေတုကပဋိသန္ဓိကာတိ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ, ဒွိဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ စ။ ဒုဟေတုကပဋိသန္ဓိကာနမ္ပိ ဟိ အရိယမဂ္ဂပဋိဝေဓော,
ဈာနပဋိလာဘော စ နတ္ထိ, တသ္မာ တေပိ ဝိပါကာဝရဏေန သမန္နာဂတာ ဧဝ။
အပစ္စနီကပဋိပဒါယန္တိ မဂ္ဂဿ အနုလောမပဋိပဒါယံ သစ္စာနုလောမိကာယံ ဝိပဿနာယံ။ အစ္ဆန္ဒိကာတိ ‘‘ကတ္တုကမျတာဆန္ဒရဟိတာ’’တိ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ နိဗ္ဗာနာဓိဂမတ္ထမေဝ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥတ္တရကုရုကာပိ မနုဿာ မာရာဒယော ဝိယ အစ္ဆန္ဒိကဋ္ဌာနံ ပဝိဋ္ဌာ နိဗ္ဗုတိဆန္ဒရဟိတတ္တာ။ ဒုပ္ပညာတိ ဘဝင်္ဂပညာယ ပရိဟီနာ။ ‘‘ဘဝင်္ဂပညာယ ပရိပုဏ္ဏာယပိ ယဿ ဘဝင်္ဂံ လောကုတ္တရဿ ပါဒကံ န ဟောတိ, သောပိ ဒုပ္ပညောယေဝါ’’တိ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ ဝုတ္တံ။ ယသ္မိံ ဟိ ဘဝင်္ဂေ ဝတ္တမာနေ တံသန္တတိယံ လောကုတ္တရံ နိဗ္ဗတ္တတိ, တံ တဿ ပါဒကံ နာမ ဟောတိ။
ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ အနဝဇ္ဇဓမ္မေသု, သုခဝိပါကဓမ္မေသု ဝါ။ ဩက္ကမိတုန္တိ အဓိဂန္တုံ။ ကသိဏေယေဝါတိ ကသိဏကမ္မဋ္ဌာနေယေဝ။ ဧတေသန္တိ ကမ္မာဝရဏသမန္နာဂတာဒီနံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဧတေ ဝိပါကန္တရာယာဒယော ဧဝံ အတ္ထဇာနိကရာ, အနတ္ထဟေတုဘူတာ စ, တသ္မာ။ တိဏ္ဏမေဝ စေတ္ထ အန္တရာယာနံ ဂဟဏံ ဣတရဿ သပ္ပဋိကာရတ္တာ, ကမ္မန္တရာယပက္ခိကတ္တာ ဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သပ္ပုရိသူပနိဿယာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန တဇ္ဇံ ယောနိသောမနသိကာရာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ သဒ္ဓန္တိ ကမ္မဖလသဒ္ဓံ, ရတနတ္တယသဒ္ဓဉ္စ။ ဆန္ဒန္တိ ဘာဝနာနုယောဂေ တိဗ္ဗကတ္တုကမျတာသင်္ခါတံ ကုသလစ္ဆန္ဒံ။ ပညန္တိ ပါရိဟာရိယပညံ။ ဝဍ္ဎေတွာတိ ယထာ ဘာဝနာ ဣဇ္ဈတိ, တထာ ပရိဗြူဟေတွာ။ ယံ ပနေတ္ထ အတ္ထတော န ဝိဘတ္တံ, တံ သုဝိညေယျတ္တာ, ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယတ္တာ စ န ဝိဘတ္တံ။
သေသကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ပဉ္စမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၆။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ဥဒ္ဓုမာတကာဒိပဒတ္ထဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၀၂။ ‘‘အဝိညာဏကာသုဘေသူ’’တိ ဣဒံ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီနံ သဘာဝဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ တသ္မာ ဘူတကထနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, န သဝိညာဏကအသုဘဿ အကမ္မဋ္ဌာနဘာဝတော။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘န ကေဝလံ မတသရီရ’’န္တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၂၂)။ ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒါနာတိ ဇီဝိတက္ခယတော ဥပရိ မရဏတော ပရံ။ သမုဂ္ဂတေနာတိ ဥဋ္ဌိတေန။ ဥဒ္ဓုမာတတ္တာတိ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ ဓုမာတတ္တာ သူနတ္တာ။ ဥဒ္ဓုမာတမေဝ ဥဒ္ဓုမာတကန္တိ က-ကာရေန ပဒဝဍ္ဎနမာဟ အနတ္ထန္တရတော ယထာ ‘‘ပီတကံ လောဟိတက’’န္တိ။ ပဋိက္ကူလတ္တာတိ ဇိဂုစ္ဆနီယတ္တာ။ ကုစ္ဆိတံ ဥဒ္ဓုမာတံ ဥဒ္ဓုမာတကန္တိ ကုစ္ဆနတ္ထေ ဝါ အယံ က-ကာရောတိ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ ယထာ ‘‘ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတီ’’တိ (မဟာဝ။ ၂၈၅၊ ပရိ။ ၃၂၅၊ ဒီ။ နိ။ ၂။၁၄၉၊ အ။ နိ။ ၅။၂၁၃)။ တထာရူပဿာတိ ‘‘ဘသ္တာ ဝိယ ဝါယုနာ’’တိအာဒိနာ ယထာရူပံ ဝုတ္တံ, တထာရူပဿ။
သေတရတ္တေဟိ ပရိဘိန္နံ ဝိမိဿိတံ နီလံ ဝိနီလံ, ပုရိမဝဏ္ဏဝိပရိဏာမဘူတံ ဝါ နီလံ ဝိနီလံ။
ပရိဘိန္နဋ္ဌာနေသု ကာကကင်္ကာဒီဟိ။ ဝိဿန္ဒမာနပုဗ္ဗန္တိ ဝိဿဝန္တပုဗ္ဗံ, တဟံ တဟံ ပဂ္ဃရန္တပုဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
အပဓာရိတန္တိ ဝိဝဋံ ဥဂ္ဃါဋိတံ။ ခိတ္တန္တိ ဆဍ္ဍိတံ, သောဏသိင်္ဂါလာဒီဟိ ဝိသုံ ကတွာ ခါဒနေန သရီရသံဃာတတော လုဉ္စိတွာ တဟံ တဟံ ဆဍ္ဍိတံ။ ဝိဝိဓံ ခိတ္တန္တိ ဝိက္ခိတ္တံ။
ပုရိမနယေနာတိ ‘‘ဝိဝိဓံ ခိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန။ သတ္ထေန ဟနိတွာတိ ဝေရီဟိ ခဂ္ဂကရဝါလာဒိနာ သတ္ထေန ပဟရိတွာ။ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘အညေန ဟတ္ထ’’န္တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန။
အဗ္ဘန္တရတော နိက္ခမန္တေဟိ ကိမီဟိ ပဂ္ဃရန္တကိမိကုလံ ပုဠဝကန္တိ အာဟ ‘‘ကိမိပရိပုဏ္ဏဿာ’’တိ။
ဥဒ္ဓုမာတကာဒီနိ အာမကသုသာနာဒီသု ဆဍ္ဍိတာသုဘာနိ။ နိဿာယာတိ ပဋိစ္စ တာနိပိ အာရဗ္ဘ။ နိမိတ္တာနန္တိ ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တာနံ။ ဧတာနေဝ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီနေဝ နာမာနိ။
ဥဒ္ဓုမာတကကမ္မဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၀၃။ ဘာဝေတုကာမေနာတိ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန။ တေနာတိ အာစရိယေန။ အဿာတိ ယောဂိနော။ အသုဘနိမိတ္တတ္ထာယာတိ အသုဘနိမိတ္တဿ ဥဂ္ဂဏှနတ္ထာယ, အသုဘေ ဝါ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဿ အတ္ထာယ။ ဂမနဝိဓာနန္တိ ဂမနဝိဓိ။ ယေန ဝိဓိနာ ဂန္တဗ္ဗံ, သော ဝိဓိ။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဿ ဥပ္ပန္နကာလတော ပဋ္ဌာယ ပထဝီကသိဏေ ဝုတ္တံ ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အပ္ပနာဝိဓာနပရိယောသာန’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၁၀၄။ တာဝဒေဝါတိ သုတက္ခဏေယေဝ။ အတိတ္ထေန ပုဏ္ဏနဒီအာဒိံ ပက္ခန္ဒန္တေန ဝိယ အနုပဝိသန္တေန ဝိယ။ ကေဒါရကောဋိယာတိ ကေဒါရမရိယာဒါယ။ ဝိသဘာဂရူပန္တိ ခေတ္တရက္ခိကာဒိဝိသဘာဂဝတ္ထုရူပံ။ သရီရန္တိ ဥဒ္ဓုမာတကကဠေဝရံ။ အဓုနာမတန္တိ အစိရမတံ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝံ အပ္ပတ္တံ။ တက္ကယတီတိ သမ္ဘာဝေတိ ဘာရိယံ ကတွာ န မညတိ။
ဋ္ဌ ၁၀၅။ ရူပသဒ္ဒါဒီတိ ဧတ္ထ အမနုဿာနံ ရူပေဟိ, သီဟဗျဂ္ဃါဒီနံ သဒ္ဒါဒီဟိ, အမနုဿာနမ္ပိ ဝါ ရူပသဒ္ဒါဒီဟိ။ တထာ သီဟဗျဂ္ဃါဒီနန္တိ ယထာရဟံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အနိဋ္ဌာရမ္မဏာဘိဘူတဿာတိ ဘေရဝါဒိဘာဝေန အနိဋ္ဌေဟိ အာရမ္မဏေဟိ အဘိဘူတဿ အဇ္ဈောတ္ထဋဿ။ န ပဋိသဏ္ဌာတီတိ ဝိဒါဟဝသေန အာသယေ န တိဋ္ဌတိ, ဥစ္ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အညောတိ အမနုဿာဒီနံ ဝသေန ဝါ အညထာ ဝါ ဝုတ္တပ္ပကာရတော အညော အာဗာဓော ဟောတိ။ သောတိ သံဃတ္ထေရော, အဘိညာတဘိက္ခု ဝါ။ ယဿာနေန အာရောစိတံ, သော။ ကတကမ္မာတိ ကတထေယျကမ္မာ။ အကတကမ္မာတိ ထေယျကမ္မံ ကာတုကာမာ။ ကတကမ္မာ ပန ဣဓာဓိပ္ပေတာ။ တသ္မာ တေတိ ကတကမ္မာ စောရာ။ သဟ ဩဍ္ဎေနာတိ သဟောဍ္ဎံ, ထေနေတွာ ဂဟိယမာနဘဏ္ဍေန သဒ္ဓိန္တိ အတ္ထော။ ယဇမာနောတိ ယညံ ယဇန္တော ယညသာမိကော။ ‘‘အဒ္ဓါ ဣမာယ ပဋိပတ္တိယာ ဇရာမရဏတော မုစ္စိဿာမီ’’တိ ပီတိသောမနဿံ ဥပ္ပါဒေတွာ။
ဧဝံ ဂမနဝိဓာနံ ဧကဒေသေန ဝတွာ ဣဒါနိ အဋ္ဌကထာသု အာဂတနယေန တံ ဒဿေတုံ ‘‘အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တေန ဝိဓိနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥဂ္ဂဏှန္တောတိ ဥဂ္ဂဏှနဟေတု။ ဧကောတိ အယံ ဧက-သဒ္ဒေါ အသဟာယတ္ထော, န အညာဒိအတ္ထောတိ ‘‘အဒုတိယော’’တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဝဏ္ဏာဒိတော ဝဝတ္ထာနံ ဧကံသတော သမုဒိတမေဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ သဗ္ဗတ္ထကဘာဝတော, န တထာ သန္ဓိအာဒိတောတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ဝဏ္ဏတောပီ’’တိအာဒိနာ ဆသု ဌာနေသု သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော ပိ-သဒ္ဒေါ ဂဟိတော။ ပုန ဧကော အဒုတိယောတိအာဒိ ဂဟိတနိမိတ္တဿ ယောဂိနော နိဝတ္တိတွာ ဝသနဋ္ဌာနဂမနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တဗ္ဘာဂိယညေဝါတိ တပ္ပက္ခိယံယေဝ အသုဘနိမိတ္တမနသိကာရသဟိတမေဝ။ အာသနံ ပညပေတီတိ နိသဇ္ဇံ ကပ္ပေတိ။ ယံ ပန ‘‘အသုဘနိမိတ္တဒိသာဘိမုခေ ဘူမိပ္ပဒေသေ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၁၃) ဝက္ခတိ, တမ္ပိ ဣမမေဝတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ကေဝလေန ဒိသာဘိမုခဘာဝေန ကိဉ္စိ ဣဇ္ဈတိ။
သမန္တာ နိမိတ္တုပလက္ခဏာတိ ဥဒ္ဓုမာတကဿ သမန္တာ ပါသာဏာဒိနိမိတ္တသလ္လက္ခဏာ။ အသမ္မောဟတ္ထာတိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တေ ဥပဋ္ဌိတေ ဥပ္ပဇ္ဇနကသမ္မောဟဝိဂမတ္ထာ။ ဧကာဒသဝိဓေနာတိ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန ဧကာဒသဝိဓေန။ ဥပနိဗန္ဓနတ္ထောတိ အသုဘာရမ္မဏေ စိတ္တံ ဥပနေတွာ နိဗန္ဓနတ္ထော။ ဝီထိသမ္ပဋိပါဒနတ္ထာတိ ကမ္မဋ္ဌာနဝီထိယာ သမ္မဒေဝ ပဋိပါဒနတ္ထာ။ ပုညကိရိယဝတ္ထု အဓိဂတံ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဋ္ဌ ၁၀၆။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အသုဘနိမိတ္တဿ ဥဂ္ဂဏှနံ အရိယမဂ္ဂပဒဋ္ဌာနဿ ပဌမဇ္ဈာနဿ အဓိဂမုပါယော, ယသ္မာ ဝါ ‘‘အသုဘနိမိတ္တံ ဥဂ္ဂဏှန္တော ဧကော အဒုတိယော ဂစ္ဆတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ။ စိတ္တသညတ္တတ္ထာယာတိ သရီရသဘာဝသလ္လက္ခဏေန, သံဝေဂဇနနေန စ အတ္တနော စိတ္တဿ သညတ္တိအတ္ထံ သညာပနတ္ထံ။ ‘‘စိတ္တသညတတ္ထာယာ’’တိ ဝါ ပါဌော, ကိလေသဝသေန အသံယတဿ စိတ္တဿ သံယမနတ္ထံ ဒမနတ္ထံ, န ကမ္မဋ္ဌာနတ္ထန္တိ အတ္ထော။ ကမ္မဋ္ဌာနသီသေနာတိ ကမ္မဋ္ဌာနေန သီသဘူတေန, တံ ဥတ္တမင်္ဂံ ပဓာနံ ကာရဏံ ကတွာ။ မူလကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ပကတိယာ အတ္တနာ ကာလေန ကာလံ ပရိဟရိယမာနံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒိသဗ္ဗတ္ထကကမ္မဋ္ဌာနံ။ ‘‘ကမ္မဋ္ဌာနသီသေန ဂစ္ဆာမီ’’တိ တံ အဝိဿဇ္ဇေတွာ။ တေနာဟ ‘‘တံ မနသိကရောန္တေနေဝါ’’တိ။ သူပဋ္ဌိတဘာဝသမ္ပာဒနေနာတိ မူလကမ္မဋ္ဌာနေ သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌိတဘာဝဿ သမ္ပာဒနေန။
ဧဝံ ဟိ သတိ အသမ္မုဋ္ဌာ နာမ ဟောတိ။ ဗဟိဒ္ဓါ ပုထုတ္တာရမ္မဏေ အပ္ပဝတ္တိတွာ ကမ္မဋ္ဌာနေယေဝ ပဝတ္တမာနံ မာနသံ အဗဟိဂတံ နာမ။ တထာဘူတေန စာနေန ရူပိန္ဒြိယာနိ အပ္ပဝတ္တကိစ္စာနိ ကတာနိ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘မနစ္ဆဋ္ဌာနံ…ပေ… ဂန္တဗ္ဗ’’န္တိ။
ဒွါရံ သလ္လက္ခေတဗ္ဗန္တိ ဝိဟာရေ ပုရတ္ထိမာဒီသု ဒိသာသု အသုကဒိသာယ ဣဒံ ဒွါရံ, တတော ဧဝ တာယ ဒိသာယ သလ္လက္ခိတေန အသုကဒွါရေန နိက္ခန္တောမှီတိ ဒွါရံ ဥပဓာရေတဗ္ဗံ။ တတောတိ ဒွါရသလ္လက္ခဏတော ပစ္ဆာ။ ယေန မဂ္ဂေန ဂစ္ဆတိ သယံ။ နိမိတ္တဋ္ဌာနန္တိ အသုဘနိမိတ္တဿ ဂဏှနဋ္ဌာနံ။ အာဟာရံ ဆဍ္ဍာပေယျာတိ ဝမနံ ကာရာပေယျ။ ကဏ္ဋကဋ္ဌာနန္တိ ကဏ္ဋကဝန္တံ ဌာနံ။
ဋ္ဌ ၁၀၇။ ဒိသာ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗာတိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ‘‘ဧကသ္မိံ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ခါယတီတိ ဥပဋ္ဌာတိ။ ကမ္မနိယန္တိ ဘာဝနာယ ကမ္မက္ခမံ။ ဥဗ္ဗာဠှဿာတိ ဗာဓိတဿ။ ဝိဓာဝတီတိ နာနာရမ္မဏေ ဝိသရတိ။ ဥက္ကမ္မာတိ ဥဇုကံ အနုဝါတတော အပက္ကမ္မ။ မတကဠေဝရံ ပုထုဇ္ဇနဿ ယေဘုယျေန ဘယတော ဥပဋ္ဌာတီတိ အာဟ ‘‘အစ္စာသန္နေ ဘယမုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ အနုပါဒန္တိ ပါဒသမီပံ။ ယတ္ထ ဌိတဿ သုခေန ဩလောကေတုံ သက္ကာ, တံ ဩလောကေန္တဿ ဖာသုကဋ္ဌာနံ။
ဋ္ဌ ၁၀၈။ သမန္တာတိ သမန္တတော။ ပုန သမန္တာတိ သာမန္တာ သမီပေ။ ကစ္ဆကောတိ ကာဠကစ္ဆကော, ‘‘ပိလက္ခော’’တိပိ ဝဒန္တိ။ ကပီတနောတိ ပိပ္ပလိရုက္ခော။ သိန္ဒီတိ ခုဒ္ဒကခဇ္ဇုရီ။ ကရမန္ဒာဒယော ပါကဋာ ဧဝ။ သာမာတိ သာမလတာ။ ကာဠဝလ္လီတိ ကာဠဝဏ္ဏာ အပတ္တိကာ ဧကာ လတာဇာတိ။ ပူတိလတာတိ ဇီဝနဝလ္လိ, ယာ ‘‘ဂလောစီ’’တိ ဝုစ္စတိ။
ဋ္ဌ ၁၀၉။ တံ နိမိတ္တကရဏာဒိ ဣဓေဝ ယထာဝုတ္တေ ပါသာဏာဒိနိမိတ္တကရဏေ ဧဝ အန္တောဂဓံ ပရိယာပန္နံ။ သနိမိတ္တံ ကရောတီတိ သဟ နိမိတ္တံ ကရောတိ, အသုဘံ ပါသာဏာဒိနိမိတ္တေန သဟ ကရောတိ ဝဝတ္ထပေတိ။ အထ ဝါ အသုဘနိမိတ္တံ, ပါသာဏာဒိနိမိတ္တဉ္စ သဟ ဧကဇ္ဈံ ကရောန္တော ဝဝတ္ထပေန္တော ‘‘သနိမိတ္တံ ကရောတီ’’တိ ဝုတ္တော။ သမာနကာလတာဒီပကေန ဟိ သဟ-သဒ္ဒေန အယံ သမာသော ယထာ ‘‘သစက္ကံ ဒေဟီ’’တိ။ တယိဒံ နိမိတ္တကရဏံ အပရာပရံ
သလ္လက္ခဏေန ဟောတိ, န ဧကဝါရမေဝါတိ အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဝဝတ္ထပေန္တော ဟိ သနိမိတ္တံ ကရောတီ’’တိ။ ဒွေတိ ပါသာဏာသုဘနိမိတ္တာနိ။ သမာသေတွာ သင်္ဂဟေတွာ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ။ သာရမ္မဏန္တိ အသုဘာရမ္မဏေန သဒ္ဓိံ ပါသာဏာဒိံ သမာနာရမ္မဏံ ကရောတိ, သဟ ဝါ အာရမ္မဏံ ကရောတိ, ဧကာရမ္မဏံ ဝိယ ဥဘယံ အာရမ္မဏံ ကရောတိ, ဧကဇ္ဈံ ဝိယ စ အပရာပရံ သလ္လက္ခေန္တော ပါသာဏာဒိံ, အသုဘနိမိတ္တဉ္စာတိ ဒွယံ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ အတ္ထော။
အတ္တနိယောတိ သကော။ ဝဏိတန္တိ သူနံ။ သဘာဝေန သရသေနာတိ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝသင်္ခါတေန အတ္တနော လက္ခဏေန, ပရေသံ ဇိဂုစ္ဆုပ္ပါဒနသင်္ခါတေန အတ္တနော ကိစ္စေန စ, သဘာဝေါ ဧဝ ဝါ တထာ နိပ္ဖဇ္ဇနတော ‘‘ရသော’’တိ ဝုတ္တော။
ဋ္ဌ ၁၁၀။ ဆဗ္ဗိဓေန နိမိတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ ဝဏ္ဏာဒိနာ ဆပ္ပကာရေန တာဝ ဥဒ္ဓုမာတကအသုဘနိမိတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ကေစိ ‘‘ကဠေဝရဿ ဒီဃရဿာဒိပ္ပမာဏေန သဒ္ဓိံ သတ္တဝိဓေနာ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ အဋ္ဌကထာယံ နတ္ထိ။ လိင်္ဂတောတိ ဧတ္ထ လိင်္ဂံ နာမ ဝယော လိင်္ဂံ, န ထနမဿုအာဒိ ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂန္တိ ဒဿေန္တေန ‘‘ဣတ္ထိလိင်္ဂံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဌိတဿ သတ္တဿ ဣဒံ သရီရန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥဒ္ဓုမာတကသဏ္ဌာနဝသေနေဝ, န ပါကတိကသဏ္ဌာနဝသေန။ ဧတေန ယဒိ တတ္ထ ကောစိ အနုဒ္ဓုမာတကဘာဝပ္ပတ္တော ပဒေသော သိယာ, သော န ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတိ။ ဩဠာရိကာဝယဝဝသေန ဣဒံ သဏ္ဌာနဝဝတ္ထာနံ, န သုခုမာဝယဝဝသေနာတိ သီသသဏ္ဌာနာဒိကံ နဝဝိဓမေဝ သဏ္ဌာနံ ဂဟိတံ။
ဣမိဿာ ဒိသာယာတိ ဣမိဿာ ပုရတ္ထိမာယ, ဒက္ခိဏပစ္ဆိမဥတ္တရာယ ဒိသာယ, အနုဒိသာယ ဝါ ဌိတောတိ ယောဇနာ။ ဣမသ္မိံ နာမ ဩကာသေ ဟတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ နာမ ဘူမိပ္ပဒေသေ ဣမဿ ကဠေဝရဿ ဟတ္ထာ ဌိတာတိ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။
အဓော ပါဒတလေနာတိအာဒိ နာဘိယာ ဟေဋ္ဌာ အဓော, တတော ဥဒ္ဓံ ဥပရီတိ ဣမဿ ဝဝတ္ထာနဿ ဝသေန ဝုတ္တံ။ ဟတ္ထပရိစ္ဆေဒေါ ဟေဋ္ဌာ အင်္ဂုလိအဂ္ဂေန ဥပရိ အံသကူဋသန္ဓိနာ တိရိယံ တစပရိယန္တေန ဂဟေတဗ္ဗော။ ဧသ နယော ပါဒပရိစ္ဆေဒါဒီသုပိ။ ယတ္တကံ ဝါ ပန ဌာနံ ဂဏှတီတိ သစေ သဗ္ဗံ သရီရံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ ဂဟေတုံ န သက္ကောတိ, ပဒေသော တဿ ဥဒ္ဓုမာတော,
သော ယတ္တကံ သရီရပ္ပဒေသံ ဥဒ္ဓုမာတကဝသေန ဉာဏေန ပရိဂ္ဂဏှာတိ, တတ္တကမေဝ ယထာပရိဂ္ဂဟိတမေဝ။ ဣဒံ ဤဒိသန္တိ ဣဒံ ဟတ္ထာဒိကံ ဤဒိသံ ဧဝမာကာရံ။ ဥဒ္ဓုမာတကန္တိ ယထာသဘာဝတော ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗံ။ ဝိသဘာဂေ သရီရေ အာရမ္မဏန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပဋိက္ကူလာကာရော န ဥပဋ္ဌာတိ န ခါယတိ, သုဘတော ဥပဋ္ဌဟေယျ။ တေနာဟ ‘‘ဝိပ္ဖန္ဒနဿေဝ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ, ကိလေသပရိပ္ဖန္ဒနဿေဝ နိမိတ္တံ ဟောတီတိ အတ္ထော။ ဥဂ္ဃါဋိတာပီတိ ဥဒ္ဓုမာတဘာဝပ္ပတ္တာပိ, သဗ္ဗသော ကုထိတသရီရာပီတိ ဝါ အတ္ထော။ သွာယမတ္ထော ပဌမပါရာဇိကေ (ပါရာ။ ၆၇ အာဒယော) ဝိနီတဝတ္ထူဟိ ဒီပေတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၁၁၁။ အာသေဝိတကမ္မဋ္ဌာနောတိ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနေ ကတပရိစယော။ သောသာနိကင်္ဂါဒီနံ ဝသေန ပရိဟတဓုတင်္ဂေါ။ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဝသေန ပရိမဒ္ဒိတမဟာဘူတော။ သလက္ခဏတော ဉာဏေန ပရိဂ္ဂဟိတသင်္ခါရော။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝသေန ဝဝတ္ထာပိတနာမရူပေါ။ သလက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာယ ဥက္ကံသနေန သုညတာနုပဿနာဗလေန ဥဂ္ဃါဋိတသတ္တသညော။ ဝိပဿနာယ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပနေန ကတသမဏဓမ္မော။ တတော ဧဝ သဗ္ဗသော ကုသလဝါသနာယ, ကုသလဘာဝနာယ စ ပူရဏေန ဝါသိတဝါသနော ဘာဝိတဘာဝနော။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယကုသလဗီဇေန သဗီဇော။ ဉာဏဿ ပရိပက္ကဘာဝေန ဉာဏုတ္တရော။ ယထာဝုတ္တာယ ပဋိပတ္တိယာ ကိလေသာနံ တနုကရဏေန အပ္ပကိလေသော။ ဩလောကိတောလောကိတဋ္ဌာနေယေဝါတိ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိအသုဘဿ ယတ္ထ ယတ္ထ ဩလောကိတောလောကိတဋ္ဌာနေ ဧဝ, တာဒိသဿ ကာလဝိသေသော, အသုဘဿ ပဒေသဝိသေသော ဝါ အပေက္ခိတဗ္ဗော နတ္ထီတိ အတ္ထော။ နော စေ ဧဝံ ဥပဋ္ဌာတီတိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တပုရိသဝိသေသဿ ဝိယ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ နော စေ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိဓေနာတိ ဧဝံ ဝုတ္တာကာရေန ဝဏ္ဏာဒိဝသေန ဆဗ္ဗိဓေန။ ပုနပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန နိမိတ္တဂ္ဂဟဏဝိဓိံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ, န ပဉ္စဝိဓတံ။ ဆဗ္ဗိဓေန ဟိ ပုဗ္ဗေ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ ဝိဟိတံ။
ဋ္ဌ ၁၁၂။ အသီတိသတသန္ဓိတောတိ သဗ္ဗေပိ သန္ဓယော တဒါပိ အတ္ထေဝါတိ ဒဿနတ္ထံ ဝတွာ ဥဒ္ဓုမာတဘာဝေန ယေဘုယျေန န ပညာယန္တိ။ ယေ ပန ပညာယန္တိ, တေ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဥဒ္ဓုမာတကေ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တယော ဒက္ခိဏဟတ္ထသန္ဓီတိ အံသကပ္ပရမဏိဗန္ဓာနံ
ဝသေန တယော ဒက္ခိဏဟတ္ထသန္ဓယော။ တထာ ဝါမဟတ္ထသန္ဓယော။ ကဋိဇဏ္ဏုဂေါပ္ဖကာနံ ဝသေန တယော ဒက္ခိဏပါဒသန္ဓယော။ တထာ ဝါမပါဒသန္ဓယော။ ဧကော ကဋိသန္ဓီတိ ကဋိယာ သဒ္ဓိံ ပိဋ္ဌိကဏ္ဋကသန္ဓိံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဟတ္ထန္တရန္တိ ဒက္ခိဏဟတ္ထဒက္ခိဏပဿာနံ, ဝါမဟတ္ထဝါမပဿာနဉ္စ အန္တရံ ဝိဝရံ။ ပါဒန္တရန္တိ ဥဘိန္နံ ပါဒါနံ ဝေမဇ္ဈံ။ ဥဒရန္တရန္တိ နာဘိဋ္ဌာနသညိတံ ကုစ္ဆိဝေမဇ္ဈံ, ဥဒရဿ ဝါ အဗ္ဘန္တရံ။ ကဏ္ဏန္တရန္တိ ကဏ္ဏဆိဒ္ဒံ။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော, တေန နာသစ္ဆိဒ္ဒါဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အက္ခီနံ, မုခဿ စ ဝသေနာပိ ဝိဝရံ လဗ္ဘတေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘အက္ခီနမ္ပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သမန္တတောတိ ဧဝံ သန္ဓိအာဒိတော ဥဒ္ဓုမာတကံ ဝဝတ္ထပေန္တဿ စေ နိမိတ္တံ ဥပတိဋ္ဌတိ, ဣစ္စေတံ ကုသလံ။ နော စေ, သမန္တတော ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗန္တိ ဝဝတ္ထာပနဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘သကလသရီရေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဉာဏံ စာရေတွာတိ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ သရီရံ အာဝဇ္ဇေတွာ တတ္ထ ပဋိက္ကူလာကာရသဟိတံ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝံ အာရဗ္ဘ နိရန္တရံ ဘာဝနာဉာဏံ ပဝတ္တေတွာ။ ယံ ဌာနန္တိ ဧဝံ ပန ဉာဏံ စာရေန္တဿ တသ္မိံ သရီရေ ယော ပဒေသော ဝိဘူတော ဟုတွာ ဥဒ္ဓုမာတကာကာရေန ဝိဘူတဘာဝေန ဥပဋ္ဌာတိ။ ဥဒရပရိယောသာနံ ဥပရိမသရီရံ။
ဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၁၃။ ဝိနိစ္ဆယကထာတိ ဝိနိစ္ဆယသဟိတာ အတ္ထဝဏ္ဏနာ။ ယထာဝုတ္တနိမိတ္တဂ္ဂါဟဝသေနာတိ ဝဏ္ဏာဒိတော, သန္ဓိအာဒိတော စ ဝုတ္တပ္ပကာရဥဒ္ဓုမာတကနိမိတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန။ သုဋ္ဌု နိမိတ္တံ ဂဏှိတဗ္ဗန္တိ ယထာ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဥပဋ္ဌဟတိ, ဧဝံ သမ္မဒေဝ အသုဘနိမိတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ။ ဣဒါနိ တမေဝ နိမိတ္တဿ သုဋ္ဌု ဂဟဏာကာရံ ဥပဒိသန္တော ‘‘သတိံ သူပဋ္ဌိတံ ကတွာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ကရောန္တေနာတိ ယထာ ‘‘ဣမာယ ပဋိပဒါယ ဇရာမရဏတော မုစ္စိဿာမီ’’တိ သဉ္ဇာတာဒရေန သတိသမ္ပဇညဉ္စ သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌပေတွာ ဥဒ္ဓုမာတကအသုဘံ ပဌမံ အာဝဇ္ဇိတံ, ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ တတ္ထ အာဝဇ္ဇနံ ကရောန္တေန။ သာဓုကံ ဥပဓာရေတဗ္ဗဉ္စေဝ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗဉ္စာတိ သက္ကစ္စံ သတိယာ သလ္လက္ခေတဗ္ဗဉ္စေဝ ပညာယ နိစ္ဆေတဗ္ဗဉ္စ။ သတိ ဟိ ‘‘ဓာရဏာ’’တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ, ဓာရဏဉ္စေတ္ထ သလ္လက္ခဏံ။ ပညာ ‘‘ပဝိစယော’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၆) နိဒ္ဒိဋ္ဌာ, ပဝိစယော စေတ္ထ နိစ္ဆယောတိ။ အထ ဝါ ဥပဓာရေတဗ္ဗန္တိ သတိပုဗ္ဗင်္ဂမာယ ပညာယ
ဥပလက္ခေတဗ္ဗံ။ န ဟိ ကဒါစိ သတိရဟိတာ ပညာ အတ္ထိ။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗန္တိ ပညာပုဗ္ဗင်္ဂမာယ သတိယာ နိစ္ဆိနိတဗ္ဗံ။ ပညာသဟိတာ ဧဝ ဟိ သတိ ဣဓာဓိပ္ပေတာ, န တဗ္ဗိရဟိတာ။ အဒ္ဓက္ခိအပင်္ဂါဒိဝသေနာပိ ဩလောကနံ အတ္ထီတိ ‘‘ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကေတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေန ပရိဗျတ္တမေဝ ဩလောကနံ ဒဿေတိ။ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ကရောန္တဿာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန စက္ခုံ ဥမ္မီလေတွာ ဩလောကနံ, နိမ္မီလေတွာ အာဝဇ္ဇနဉ္စ အပရာပရံ အနေကဝါရံ ကရောန္တဿ။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တန္တိ ဥဒ္ဓုမာတကေ ဥဂ္ဂဏှနနိမိတ္တံ။ သုဂ္ဂဟိတန္တိ သုဋ္ဌု ဂဟိတံ။ ယထာ န ဝိနဿတိ န ပမုဋ္ဌံ ဟောတိ, ဧဝံ ဂဟိတံ။ ဧကသဒိသန္တိ သမာနသဒိသံ။ သမာနတ္ထော ဟိ အယံ ဧက-သဒ္ဒေါ, ယထာ ‘‘အရိယဝိနယေတိ ဝါ, သပ္ပုရိသဝိနယေတိ ဝါ, ဧသေသေ ဧကေ ဧကဋ္ဌေ သမေ သမဘာဂေ တဇ္ဇာတေ တညေ ဝါ’’တိ။
အာဂမနကာလေတိ ဝိဟာရတော သုသာနံ ဥဒ္ဒိဿ အာဂမနကာလေ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ အတိဒေသဝသေန ဒီပိတမ္ပိ အတ္ထံ ‘‘ဧကကေနာ’’တိအာဒိနာ သရူပတော ဒဿေတိ။ တတ္ထ တဒေဝ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဥဒ္ဓုမာတကကမ္မဋ္ဌာနံ။ မူလကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဧကေ, တဒယုတ္တံ။ ဥပဋ္ဌိတနိမိတ္တံ ဟိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနန္တရမနသိကာရော ရညော ရဇ္ဇံ ဆဍ္ဍေတွာ ဝိဒေသဂမနံ ဝိယာတိ။ အာဂတေနာတိ အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ အာဂတေန။
ဋ္ဌ ၁၁၄။ အဝေလာယန္တိ သဉ္ဈာဝေလာဒိအယုတ္တဝေလာယံ။ ဗီဘစ္ဆန္တိ ဝိရူပံ။ ဘေရဝါရမ္မဏန္တိ ဝေတာဠသဒိသံ ဘယာနကံ ဝိသယံ။ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တောတိ ဘီရုကပုရိသော ဝိယ ပိသာစာဒိံ ဒိသွာ စိတ္တဝိက္ခေပံ ပတ္တော။ ဥမ္မတ္တကော ဝိယာတိ ယက္ခုမ္မတ္တကော ဝိယ ဧကစ္စော ဟောတိ။ ဈာနဝိဗ္ဘန္တကောတိ ဈာနတော ဝိစ္စုတကော သီလဝိဗ္ဘန္တကမန္တဝိဗ္ဘန္တကာ ဝိယ။ သန္ထမ္ဘေတွာတိ ဥပ္ပန္နပရိတ္တာသဝူပသမနေန ဝိဂတကမ္ပတာယ နိစ္စလော ဟုတွာ။ သတိံ သူပဋ္ဌိတန္တိအာဒိ သန္ထမ္ဘနဿ ဥပါယဒဿနံ။ မတသရီရံ ဥဋ္ဌဟိတွာ အနုဗန္ဓနကံ နာမ နတ္ထိ အသတိ တာဒိသေ မန္တပ္ပယောဂေ။ သောပိ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိဘာဝမပ္ပတ္တေ အဝိနဋ္ဌရူပေ ဧဝ ဣဇ္ဈတိ, တထာ ဒေဝတာဓိဂ္ဂဟော, န ဧဝရူပေတိ အဓိပ္ပါယော။ သညဇောတိ ဘာဝနာပရိကပ္ပသညာယ ဇာတော။ တတော ဧဝ သညာသမ္ဘဝေါ သညာမတ္တသမုဋ္ဌာနော။ တာသံ ဝိနောဒေတွာတိ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနနိမိတ္တံ ဥပ္ပန္နစိတ္တသန္တာသံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ဝိနောဒေတွာ
ဝူပသမေတွာ။ ‘‘ဣဒါနိ တဝ ပရိဿမော သပ္ဖလော ဇာတော’’တိ ဟာသံ ပီတိံ ပမောဒနံ ဥပ္ပါဒေတွာ။ စိတ္တံ သဉ္စရာပေတဗ္ဗန္တိ ဘာဝနာစိတ္တံ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ မနသိကာတဗ္ဗံ။
နိမိတ္တဂ္ဂါဟန္တိ နိမိတ္တဿ ဥဂ္ဂဏှနံ, ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ။ သမ္ပာဒေန္တောတိ သာဓေန္တော နိပ္ဖါဒေန္တော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥပနိဗန္ဓတီတိ ဘာဝနံ ယထာဝုတ္တေ နိမိတ္တေ ဥပနေန္တော နိဗန္ဓတိ။ ယောဂကမ္မံ ဟိ ယောဂိနော သုခဝိသေသာနံ ကာရဏဘာဝတော ‘‘ကမ္မဋ္ဌာန’’န္တိ အဓိပ္ပေတံ, ယောဂကမ္မဿ ဝါ ပဝတ္တိဋ္ဌာနတာယ ယထာဥပဋ္ဌိတနိမိတ္တံ ကမ္မဋ္ဌာနံ, တံ ဘာဝနာစိတ္တေ ဥပနိဗန္ဓတိ။ တံ ပနဿ ဥပနိဗန္ဓနံ သန္ဓာယ စိတ္တံ သဉ္စရာပေတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ‘‘ဝိသေသမဓိဂစ္ဆတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘တဿ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တဿာတိ ယောဂိနော, တဿ ဝါ ဥဒ္ဓုမာတကာသုဘဿ။ မာနသံ စာရေန္တဿာတိ ဘာဝနာစိတ္တံ အပရာပရံ ပဝတ္တေန္တဿ, ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ပုနပ္ပုနံ မနသိ ကရောန္တဿာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၁၁၅။ ‘‘ဝီထိသမ္ပဋိပါဒနတ္ထာ’’တိ ပဒဿ ‘‘ကမ္မဋ္ဌာနဝီထိယာ သမ္ပဋိပါဒနတ္ထာ’’တိ အတ္ထံ ဝတွာ တံ ပန ကမ္မဋ္ဌာနဝီထိံ, တဿာ စ သမ္ပဋိပါဒနဝိဓိံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘သစေ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကတိမီတိ ပက္ခဿ ကတမီ, ကိံ ဒုတိယာ, တတိယာဒီသု ဝါ အညတရာတိ အတ္ထော။ တုဏှီဘူတေန ဂန္တုံ န ဝဋ္ဋတိ ပုစ္ဆန္တာနံ စိတ္တဿ အညထတ္တပရိဟရဏတ္ထံ။ အပ္ပသန္နာနဉှိ ပသာဒါယ, ပသန္နာနဉ္စ ဘိယျောဘာဝါယ သာသနသမ္ပဋိပတ္တိ။ နဿတီတိ န ဒိဿတိ, န ဥပဋ္ဌာတီတိ အတ္ထော။ ‘‘အာဂန္တုကပဋိသန္ထာရော ကာတဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ အာဂန္တုကဝတ္တံ ဧကဒေသေန ဒဿိတန္တိ ‘‘အဝသေသာနိပီ’’တိ ဝတွာ အာဂန္တုကဝတ္တံ ပရိပုဏ္ဏံ ဂဟေတုံ ပုန အာဂန္တုကဂ္ဂဟဏံ ကတံ။ ဂမိကဝတ္တာဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာဝါသိကအနုမောဒနပိဏ္ဍစာရိကအနုမောဒနပိဏ္ဍစာရိကအာရညိကသေနာသနဝစ္စကုဋိဝတ္တာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ (စူဠဝ။ ၃၅၆) ဟိ အာဂတာနိ မဟာဝတ္တာနိ ဣဓ ‘‘ခန္ဓကဝတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ။ တဇ္ဇနီယကမ္မကတာဒိကာလေ ပန ပါရိဝါသိကာဒိကာလေ စ စရိတဗ္ဗာနိ ဣမဿ ဘိက္ခုနော အသမ္ဘဝတော ဣဓ နာဓိပ္ပေတာနိ။ နိမိတ္တံ ဝါ အန္တရဓာယတီတိ သုသာနေ ဌိတံ အသုဘနိမိတ္တံ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝါပဂမေန အန္တရဓာယတိ။ တေနာဟ ‘‘ဥဒ္ဓုမာတက’’န္တိအာဒိ။ တသ္မာတိ
တေန ကာရဏေန, ဣမဿ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဒုလ္လဘတ္တာတိ အတ္ထော။ နိသီဒိတွာ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။
နိမိတ္တံ ဂဟေတုံ ဂမနေ ဝိယ နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ နိဝတ္တနေပိ ယထာသလ္လက္ခိတဒိသာဒိပစ္စဝေက္ခဏံ ယာဝ နိမိတ္တဝိနာသာ ပဝတ္တိတကိရိယာယ အဝိစ္ဆေဒေန ဥပဓာရဏတ္ထံ။ သတိ ဟိ တဿ နိရန္တရူပဓာရဏေ ဝိဟာရံ ပဝိသိတွာ နိသိန္နကာလေ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥပဋ္ဌိတာကာရော သမထနိမိတ္တဿ ဂဟဏေ စိတ္တဿ သမာဟိတာကာရော ဝိယ ပါကဋော ဟုတွာ ဥပတိဋ္ဌေယျာတိ။ တေနာဟ ‘‘တဿေဝံ…ပေ… ဝီထိံ ပဋိပဇ္ဇတီ’’တိ။ ပုရိမာကာရေန နိမိတ္တဿ ပါကဋဘာဝေန ဥပဋ္ဌိတတ္တာ ပုရိမာကာရေနေဝ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော ဘာဝနာဝီထိံ ပဋိပဇ္ဇတိ။
ဋ္ဌ ၁၁၆။ ဥဒ္ဓုမာတကံ နာမ အတိဝိယ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆပဋိက္ကူလံ ဗီဘစ္ဆံ ဘယာနကဉ္စ, ဧဝရူပေ အာရမ္မဏေ ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ ဧဝံ အာဗဒ္ဓပရိကမ္မဿ ထိရီဘူတဿေဝ ယောဂိနော အဓိပ္ပါယော သမိဇ္ဈတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အာနိသံသဒဿာဝီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝန္တိ ဧဝမေဝ ဝုတ္တပ္ပကာရေနေဝ အာနိသံသဒဿာဝိနာ။ တံ ရက္ခေယျာတိ ‘‘အဒ္ဓါ ဣမိနာ သုခံ ဇီဝိဿာမီ’’တိ အတ္တနော ဇီဝိတံ ဝိယ တံ မဏိရတနံ ရက္ခေယျ။ စတုဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကောတိအာဒိ နေသံ ကမ္မဋ္ဌာနာနံ သုလဘတာဒဿနံ။ တတ္ထ စတုဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကောတိ စတုဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ ဝါ တတ္ထ ဝါ နိယုတ္တော, စတုဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ ဝါ ပရိဟရန္တော။ ဣတရာနီတိ ဝုတ္တာဝသိဋ္ဌာနိ အနုဿတိဗြဟ္မဝိဟာရာဒီနိ။ တံ နိမိတ္တန္တိ တံ ယထာလဒ္ဓံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ။ ‘‘ရက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝတွာ ရက္ခဏဝိဓိံ ပုန ဒဿေတုံ ‘‘ရတ္တိဋ္ဌာနေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၁၁၇။ နာနာ ကရီယတိ ဧတေနာတိ နာနာကရဏံ, ဘေဒေါ။ ဗီဘစ္ဆံ ဘေရဝဒဿနံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ မနသိကာရဿ အနုဠာရတာယ, အနုပသန္တတာယ စ အာရမ္မဏဿ။ တဗ္ဗိပရိယာယတော ‘‘ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ထူလင်္ဂပစ္စင်္ဂပုရိသော ဝိယ ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဗဟိဒ္ဓါတိ ဂေါစရဇ္ဈတ္တတော ဗဟိဒ္ဓါ။ ကာမာနံ အမနသိကာရာတိ အသုဘဘာဝနာနုဘာဝေန ကာမသညာယ ဒူရသမုဿာရိတတ္တာ ကာမဂုဏေ အာရဗ္ဘ မနသိကာရဿေဝ အဘာဝါ။ အမနသိကာရာတိ ဝါ မနသိကာရပဋိပက္ခဟေတု။ ယာယ ဟိ ကာမသညာယ ဝသေန သတ္တာ ကာမေ မနသိ ကရောန္တိ, တဿာ ပဋိပက္ခဘူတာ အသုဘသညာ ကာမာနံ အမနသိကာရော, တန္နိမိတ္တန္တိ အတ္ထော။
တေနာဟ ‘‘ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီယတီ’’တိ။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာရမ္မဏာယ ဟိ အသုဘသညာယ သဒ္ဓိံ ဗလပ္ပတ္တော သမာဓိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝိက္ခမ္ဘေတိ, အနုရောဓမူလကော အာဃာတော မူလကာရဏေ ဝိက္ခမ္ဘိတေ ဝိက္ခမ္ဘိတောယေဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အနုနယ…ပေ… ပဟီယတီ’’တိ။ န ဟိ ကဒါစိ ပဟီနာနုနယဿ ဗျာပါဒေါ သမ္ဘဝတိ။ ယထာဝုတ္တအသုဘသညာသဟဂတာ ဟိ ပီတိ သာတိသယာ ပဝတ္တမာနာဝ ဗျာပါဒံ ဝိက္ခမ္ဘေန္တီ ပဝတ္တတိ။ တထာ အာရဒ္ဓဝီရိယတာယာတိ ယထာ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တထာ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဝသေန ပဂ္ဂဟိတဝီရိယတာယ။ ဝီရိယဉှိ ပဂ္ဂဏှန္တဿ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပံ ဝိယ သဝိပ္ဖါရတာယ ထိနမိဒ္ဓံ ဝိက္ခမ္ဘေန္တမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
ဝိပ္ပဋိသာရော ပစ္ဆာနုတာပေါ, တပ္ပဋိပက္ခတော အဝိပ္ပဋိသာရော ဒရထပရိဠာဟာဘာဝေန စိတ္တဿ နိဗ္ဗုတတာ။ တဿ အဝိပ္ပဋိသာရဿ ပစ္စယဘူတံ သီလံ, တံသဟဂတာ တဒုပနိဿယာ စ ပီတိပဿဒ္ဓိသုခါဒယော သဘာဝတော, ဟေတုတော စ သန္တသဘာဝါ, တေသံ အနုယုဉ္ဇနေန အဝူပသန္တသဘာဝံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီယတီတိ အာဟ ‘‘အဝိပ္ပဋိသာရကရသန္တဓမ္မာနုယောဂဝသေန ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီယတီ’’တိ။ ဘာဝနာယ ဟိ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသံ အာဝဟန္တိယာ ယံ သာတိသယံ သုခံ လဗ္ဘတိ, တံ အနုပသန္တသဘာဝံ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ဝိက္ခမ္ဘေန္တမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အဓိဂတဝိသေသဿာတိ ယထာဓိဂတဿ ဘာဝနာဝိသေသဿ။ ပစ္စက္ခတာယာတိ ပဋိပဇ္ဇန္တဿ ယောဂိနော ပစ္စက္ခဘာဝတော ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ သော ဘဂဝါ, ယော ဧဝရူပိံ သမ္မာပဋိပတ္တိံ ဒေသေတီ’’တိ ပဋိပတ္တိဒေသကေ သတ္ထရိ။ ပဋိပတ္တိယန္တိ ပဋိပဇ္ဇမာနဇ္ဈာနပဋိပတ္တိယံ။ ပဋိပတ္တိဖလေတိ တာယ သာဓေတဗ္ဗေ လောကိယလောကုတ္တရဖလေ။ ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီယတိ ဓမ္မနွယဝိစာရာဟိတဗလေန ဝိစာရဗလေန။ ဣတိ ပဉ္စ နီဝရဏာနိ ပဟီယန္တီတိ ဧဝံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တပဋိလာဘသမကာလမေဝ ဟေဋ္ဌာ ပဝတ္တဘာဝနာနုဘာဝနိပ္ဖန္နေဟိ သမာဓိအာဒီဟိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနိ ပဉ္စ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဟီယန္တိ။ န ဟိ ပဋိပက္ခေန ဝိနာ ပဟာတဗ္ဗဿ ပဟာနံ သမ္ဘဝတိ, ပဋိပက္ခာ စ သမာဓိအာဒယော ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနံ။ ယထာဟ ပေဋကေ ‘‘သမာဓိ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဋိပက္ခော’’တိအာဒိ။
တေနေဝ စ ‘‘ဣမေဟိ တေသံ နီဝရဏာနံ ပဟာန’’န္တိ ပဟာနပရိဒီပနမုခေန ဈာနင်္ဂါနိ သရူပတော ဒဿေတုံ ‘‘တသ္မိညေဝ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တသ္မိညေဝ စာတိ ယံ တံ ယထာဥပဋ္ဌိတံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဘိန္ဒိတွာ ဝိယ ဥပဋ္ဌိတံ, တဿ ပဋိစ္ဆန္နဘူတံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ, တသ္မိညေဝ နိမိတ္တေ။ စေတသောတိ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တစိတ္တဿ။ အဘိနိရောပနလက္ခဏောတိ အာရောပနလက္ခဏော, အပ္ပနာသဘာဝေါတိ အတ္ထော။ နိမိတ္တာနုမဇ္ဇနံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ အနုဝိစရဏံ။ အာရမ္မဏေ ဟိ ဘမရဿ ပဒုမဿူပရိ အနုပရိဗ္ဘမနံ ဝိယ ဝိစာရဿ အနုဝိစာရဏာကာရေန ပဝတ္တိ အနုမဇ္ဇနကိစ္စံ။ ဝိသေသော ဧဝ အဓိဂန္တဗ္ဗတော ဝိသေသာဓိဂမော, ပဋိလဒ္ဓေါ စ သော ဝိသေသာဓိဂမော စာတိ ပဋိ…ပေ… ဂမော, တပ္ပစ္စယာ တံဟေတုကာ ပဋိလဒ္ဓဝိသေသာဓိဂမပစ္စယာ ပီတိ။ ပီတိမနဿ ပီတိသဟိတစိတ္တဿ။ ပဿဒ္ဓိသမ္ဘဝတောတိ ကာယစိတ္တပဿဒ္ဓီနံ သံသိဇ္ဈနတော။ ‘‘ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတီ’’တိ ဟိ ဝုတ္တံ။ ပဿဒ္ဓိနိမိတ္တံ ပဿဒ္ဓိဟေတုကံ သုခံ ‘‘ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒိယတီ’’တိ ဝစနတော။ သုခနိမိတ္တာ သုခပစ္စယာ ဧကဂ္ဂတာ။ ‘‘သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၄၆၆၊ အ။ နိ။ ၃။၉၆၊ ၁၁။၁၂) ဟိ ဝုတ္တံ။ ဣတိ ဈာနင်္ဂါနိ ပါတုဘဝန္တီတိ ဧဝံ ဧတာနိ ဝိတက္ကာဒီနိ ဈာနင်္ဂါနိ တသ္မိံယေဝ နိမိတ္တေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ပဌမဇ္ဈာနပဋိဗိမ္ဗဘူတန္တိ ပဌမဇ္ဈာနဿ ပဋိစ္ဆန္နဘူတံ။ တင်္ခဏညေဝ ပဋိဘာဂနိမိတ္တပဋိလာဘသမကာလမေဝ ဥပစာရဇ္ဈာနမ္ပိ နိဗ္ဗတ္တတိ, န နီဝရဏပ္ပဟာနမေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။
ဝိနီလကာဒိကမ္မဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၁၈။ ဝိနီလကာဒီသုပိ ကမ္မဋ္ဌာနေသု။ လက္ခဏံ ဝုတ္တန္တိ ယံ တံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏလက္ခဏံ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ဥဒ္ဓုမာတကေ ဝုတ္တနယေနေဝ။ သဟ ဝိနိစ္ဆယေန, အဓိပ္ပါယေန စာတိ သဝိနိစ္ဆယာဓိပ္ပါယံ။ တံ သဗ္ဗံ လက္ခဏံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
ကဗရကဗရဝဏ္ဏန္တိ ယေဘုယျေန သဗလဝဏ္ဏံ။ ဥဿဒဝသေနာတိ ရတ္တသေတနီလဝဏ္ဏေသု ဥဿဒဿ ဝဏ္ဏဿ ဝသေန။
သန္နိသိန္နန္တိ နိစ္စလဘာဝေနေဝ သဗ္ဗသော ထိရတံ။
စောရာဋဝိယန္တိ စောရေဟိ ပရိယုဋ္ဌိတအရညေ။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ အာဃာတနေ။ ဆိန္နပုရိသဋ္ဌာနေတိ ဆိန္နပုရိသဝန္တေ ဌာနေ။ နာနာဒိသာယံ
ပတိတမ္ပီတိ ဆိန္နံ ဟုတွာ သရီရဿ ခဏ္ဍဒွယံ ဝိသုံ ဒိသာသု ပတိတမ္ပိ။ ဧကာဝဇ္ဇနေနာတိ ဧကသမန္နာဟာရေန။ အာပါထမာဂစ္ဆတီတိ ဧကဇ္ဈံ အာပါထံ အာဂစ္ဆတိ။ ဝိဿာသံ အာပဇ္ဇတီတိ အဇေဂုစ္ဆိတံ ဥပဂစ္ဆေယျ သေယျထာပိ ဆဝဍာဟကော။ သဟတ္ထာ အပရာမသနေ ဇိဂုစ္ဆာ သဏ္ဌာတိယေဝါတိ အာဟ ‘‘ကတ္တရယဋ္ဌိယာ ဝါ ဒဏ္ဍကေန ဝါ…ပေ… ဥပနာမေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဝိစ္ဆိဒ္ဒကဘာဝပညာယနတ္ထံ ဧကင်္ဂုလန္တရကရဏံ။ ဥပနာမေတဗ္ဗန္တိ ဥပနေတဗ္ဗံ။
ခါယိတသဒိသမေဝါတိ ခါယိတာသုဘသဒိသမေဝ။ အင်္ဂုလင်္ဂုလန္တရန္တိ ဝိဝိဓံ ခိတ္တံ သရီရာဝယဝံ အင်္ဂုလန္တရံ အင်္ဂုလန္တရံ။ ကတွာ ဝါတိ ကတ္တရယဋ္ဌိယာ ဝါ ဒဏ္ဍကေန ဝါ သယံ ကတွာ ဝါ။
လဒ္ဓပ္ပဟာရာနန္တိ လဒ္ဓါဝုဓပ္ပဟာရာနံ မုခတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ မုခတောတိ ပဟာရာဒိမုခတော။ ပဂ္ဃရမာနကာလေတိ လောဟိတံ ပဂ္ဃရမာနကာလေ။ လောဟိတကံ လဗ္ဘတီတိ ယောဇနာ။
တန္တိ ပုဠဝကံ။ တေသူတိ သောဏာဒိသရီရေသု။ အဋ္ဌိကန္တိ အဋ္ဌိကအသုဘံ နာနပ္ပကာရတော ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ပုဗ္ဗေ ဥဒ္ဓုမာတကေ ဝုတ္တနယေနေဝ။
ဋ္ဌ ၁၁၉။ တန္တိ အဋ္ဌိကံ။ န ဥပဋ္ဌာတီတိ သဘာဝတော န ဥပဋ္ဌာတိ, ပဋိက္ကူလဝသေန န ဥပဋ္ဌာတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဩဒါတကသိဏသမ္ဘေဒေါ ဟောတီ’’တိ။ အဋ္ဌိကေ ပဌမဝယာဒိသံလက္ခဏံ န သက္ကာတိ ‘‘လိင်္ဂန္တိ ဣဓ ဟတ္ထာဒီနံ နာမ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာ ပန ‘‘အယံ ဒဟရဿ, အယံ ယောဗ္ဗနေ ဌိတဿ, အယံ အဝယဝေဟိ ဝုဒ္ဓိပတ္တိဿာ’’တိ ဧဝံ ဝယဝသေန ဝဝတ္ထပေတုံ သက္ကုဏေယျာဝ, အဗျာပိတာယ ပန န ဂဟိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ယဒိပိ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာယံ သန္ဓိတော ဝဝတ္ထာပနံ လဗ္ဘတိ, အဋ္ဌိကေ ပန န လဗ္ဘတီတိ တဿ အနိယတဘာဝဒီပနတ္ထံ ကမဝိလင်္ဃနံ ကတွာ ‘‘တဿ တဿ အဋ္ဌိနော နိန္နဋ္ဌာနထလဋ္ဌာနဝသေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ နိန္နဋ္ဌာနံ နာမ အဋ္ဌိနော ဝိနတပ္ပဒေသော။ ထလဋ္ဌာနံ ဥန္နတပ္ပဒေသော။ ဃဋိတဃဋိတဋ္ဌာနဝသေနာတိ အနုပဂတနှာရုဗန္ဓာနံ, ဣတရေသဉ္စ အညမညံ သံကိလိဋ္ဌသံကိလိဋ္ဌဋ္ဌာနဝသေန။ အန္တရဝသေနာတိ အညမညဿ အန္တရဝသေန, သုသိရဝသေန စ။ သဗ္ဗတ္ထေဝါတိ သကလာယ အဋ္ဌိသင်္ခလိကာယ, သဗ္ဗသ္မိံ ဝါ အဋ္ဌိကေ။
ဋ္ဌ ၁၂၀။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ အဋ္ဌိကာသုဘေ။ ယုဇ္ဇမာနဝသေန သလ္လက္ခေတဗ္ဗန္တိ ယံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ ယတ္ထ ယုဇ္ဇတိ, တံ တတ္ထ ဥဂ္ဂဏှနတ္ထံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန ဥပလက္ခေတဗ္ဗံ။ သကလာယာတိ အနဝသေသဘာဂါယ ပရိပုဏ္ဏာဝယဝါယ။ သမ္ပဇ္ဇတိ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနဝသေန။ တေသူတိ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကဋ္ဌိကေသု။ ဝုတ္တံ အဋ္ဌကထာယံ။ တန္တိ ‘‘ဧကသဒိသမေဝါ’’တိ ဝစနံ။ ဧကသ္မိံ အဋ္ဌိကေ ယုတ္တန္တိ ဣဒံ ယထာ ဝိနီလကာဒီသု ဥဘိန္နံ နိမိတ္တာနံ ယထာရဟံ ဝဏ္ဏဝိသေသတော, ပရိပုဏ္ဏာပရိပုဏ္ဏတော, သဝိဝရာဝိဝရတော, စလာစလတော စ ဝိသေသော လဗ္ဘတိ, န ဧဝမေတဿာတိ ကတွာ ဝုတ္တံ, န ပန သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဝိသေသာဘာဝတော။ တေနေဝါဟ ‘‘ဧကဋ္ဌိကေပိ စာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဗီဘစ္ဆေနာတိ သုဝိဘူတအဋ္ဌိရူပတ္တာ အဋ္ဌိဘာဝေနေဝ ဝိရူပေန။ ဘယာနကေနာတိ တေနေဝ ပါကတိကသတ္တာနံ ဘယာဝဟေန။ ပီတိသောမနဿဇနကေနာတိ သဏှမဋ္ဌဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနတော, ဘာဝနာယ စ သဝိသေသတ္တာ ပီတိယာ, သောမနဿဿ စ ဥပ္ပါဒကေန။ တေနေဝါဟ ‘‘ဥပစာရာဝဟတ္တာ’’တိ။
ဣမသ္မိံ ဩကာသေတိ ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တာနံ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ။ ဒွါရံ ဒတွာ ဝါတိ ‘‘ပဋိက္ကူလဘာဝေယေဝ ဒိဋ္ဌေ နိမိတ္တံ နာမ ဟောတီ’’တိ ဧတ္တကေ ဧဝ အဋ္ဌတွာ အနန္တရမေဝ ‘‘ဒုဝိဓံ ဣဓ နိမိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တာနိ ဝိဘဇိတွာ ဝစနေန ယထာဝုတ္တဿ နိမိတ္တဝိဘာဂဿ ဒွါရံ ဒတွာဝ ဝုတ္တံ။ နိဗ္ဗိကပ္ပန္တိ ‘‘သုဘ’’န္တိ ဝိကပ္ပေန နိဗ္ဗိကပ္ပံ, အသုဘန္တေွဝါတိ အတ္ထော။ ဝိစာရေတွာတိ ‘‘ဧကသ္မိံ အဋ္ဌိကေ ယုတ္တ’’န္တိအာဒိနာ ဝိစာရေတွာ။
မဟာတိဿတ္ထေရဿာတိ စေတိယပဗ္ဗတဝါသီမဟာတိဿတ္ထေရဿ။ နိဒဿနာနီတိ ဒန္တဋ္ဌိကမတ္တဒဿနေန သကလဿာပိ တဿာ ဣတ္ထိယာ သရီရဿ အဋ္ဌိသံဃာတဘာဝေန ဥပဋ္ဌာနာဒီနိ ဧတ္ထ အဋ္ဌိကကမ္မဋ္ဌာနေ ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တာနံ ဝိသေသဝိဘာဝနာနိ ဥဒါဟရဏာနိ။
သုဘဂုဏောတိ သဝါသနာနံ ကိလေသာနံ ပဟီနတ္တာ သုပရိသုဒ္ဓဂုဏော။ ဒသသတလောစနေနာတိ သဟဿက္ခေန ဒေဝါနမိန္ဒေန။ သော ဟိ ဧကာသနေနေဝ သဟဿအတ္ထာနံ ဝိစာရဏသမတ္ထေန ပညာစက္ခုနာ သမန္နာဂတတ္တာ ‘‘သဟဿက္ခော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ထုတကိတ္တီတိ ‘‘ယော ဓီရော သဗ္ဗဓိ ဒန္တော’’တိအာဒိနာ (မဟာဝ။ ၅၈) အဘိတ္ထုတကိတ္တိသဒ္ဒေါ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၂၁။ ဥဇုပဋိပက္ခေန ပဟီနဘာဝံ သန္ဓာယာဟ ‘‘သုဝိက္ခမ္ဘိတရာဂတ္တာ’’တိ။ အသုဘပ္ပဘေဒေါတိ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိအသုဘဝိဘာဂေါ။ သရီရသဘာဝပ္ပတ္တိဝသေနာတိ သရီရဿ အတ္တနော သဘာဝူပဂမနဝသေန။ သရီရဉှိ ဝိနဿမာနံ အညရူပေန ဌိတဿ ရက္ခသဿ ဝိယ သဘာဝပ္ပတ္တိဝသေနေဝ ဝိနဿတိ။ ရာဂစရိတဘေဒဝသေနာတိ ရာဂစရိတဝိဘာဂဝသေန။ ယဒိ သရီရသဘာဝပ္ပတ္တိဝသေန အယမသုဘပ္ပဘေဒေါ ဝုတ္တော, မဟာသတိပဋ္ဌာနာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၂ အာဒယော၊ မ။ နိ။ ၁။၁၀၅ အာဒယော) ကထံ နဝပ္ပဘေဒေါတိ? သော သရသတော ဧဝ သဘာဝပ္ပတ္တိဝသေန ဝုတ္တော, အယံ ပန ပရူပက္ကမေနာပိ။ တတ္ထ စ ဣဓာဂတေသု ဒသသု အသုဘေသု ဧကစ္စာနေဝ ဂဟိတာနိ, အဋ္ဌိကဉ္စ ပဉ္စဝိဓာ ဝိဘတ္တံ။ တာနိ စ ဝိပဿနာဝသေန, ဣမာနိ သမထဝသေနာတိ ပါကဋောယံ ဘေဒေါတိ။
ဣမေသံ ပန ဒဿနမ္ပိ အသုဘဘာဝသာမညေန သတိပိ အဝိသေသတော ရာဂစရိတာနံ သပ္ပါယဘာဝေ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘ရာဂစရိတဘေဒဝသေန စာ’’တိ, တံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိသေသတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သူနဘာဝေန သုသဏ္ဌိတမ္ပိ သရီရံ ဒုဿဏ္ဌိတမေဝ ဟောတီတိ ဥဒ္ဓုမာတကသရီရေ သဏ္ဌာနဝိပတ္တိံ ဒီပေတီတိ အာဟ ‘‘သရီရသဏ္ဌာနဝိပတ္တိပ္ပကာသနတော’’တိ။ သဏ္ဌာနသမ္ပတ္တိယံ ရတ္တော သဏ္ဌာနရာဂီ, တဿ သပ္ပါယံ သဏ္ဌာနရာဂဿ ဝိက္ခမ္ဘနုပါယဘာဝတော။ ကာယော ဧဝ ကာယဝဏော, တတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓဿ နိဿိတဿ။ သုသိရဘာဝပ္ပကာသနတောတိ သုသိရဿ ဝိဝရဿ အတ္ထိဘာဝပ္ပကာသနတော။ သရီရေ ဃနဘာဝရာဂိနောတိ သရီရေ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ ထိရဘာဝံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂဝတော။ ဝိက္ခေပပ္ပကာသနတောတိ သောဏသိင်္ဂါလာဒီဟိ ဣတော စိတော စ ဝိက္ခေပဿ ပကာသနတော အင်္ဂပစ္စင်္ဂလီလာရာဂိနော သပ္ပါယံ။ ဤဒိသာနံ ကိရ အနဝဋ္ဌိတရူပါနံ အဝယဝါနံ ကော လီဠာဝိလာသောတိ ဝိရာဂသမ္ဘဝတော။ သံဃာတဘေဒဝိကာရပ္ပကာသနတောတိ သံဃာတဿ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ သံဟတဘာဝဿ သုသမ္ဗန္ဓတာယ ဘေဒေါ ဧဝ ဝိကာရော သံဃာတဘေဒဝိကာရော, တဿ ပကာသနတော။ လောဟိတံ မက္ခိတံ ဟုတွာ ပဋိက္ကူလဘာဝေါ လောဟိတမက္ခိတပဋိက္ကူလဘာဝေါ, တဿ ပကာသနတော။ မမတ္တရာဂိနောတိ ‘‘မမ အယ’’န္တိ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂဝတော။ ဒန္တသမ္ပတ္တိရာဂိနောတိ ဒန္တသမ္ပတ္တိယံ ရဇ္ဇနသီလဿ။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိကေ ပဌမဇ္ဈာနမေဝ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, န ဒုတိယာဒီနီတိ အနုယောဂံ မနသိ ကတွာ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ အပရိသဏ္ဌိတဇလာယာတိ သောတဝသေန ပဝတ္တိယာ သမန္တတော အဋ္ဌိတဇလာယ အသန္နိသိန္နသလိလာယ။ အရိတ္တဗလေနာတိ ပါဇနဒဏ္ဍဗလေန။ ဒုဗ္ဗလတ္တာ အာရမ္မဏဿာတိ ပဋိက္ကူလဘာဝေန အတ္တနိ စိတ္တံ ဌပေတုံ အသမတ္ထဘာဝေါ အာရမ္မဏဿ ဒုဗ္ဗလတာ။ ပဋိက္ကူလေ ဟိ အာရမ္မဏေ သရသတော စိတ္တံ ပဝတ္တိတုံ န သက္ကောတိ, အဘိနိရောပနလက္ခဏေန ပန ဝိတက္ကေန အဘိနိရောပိယမာနမေဝ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂတံ လဘတိ။ န ဝိနာ ဝိတက္ကေနာတိ ဝိတက္ကရဟိတာနိ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနာနိ တတ္ထ ပတိဋ္ဌံ န လဘန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိတက္ကဗလေနေဝါ’’တိအာဒိ။
ယဒိ ပဋိက္ကူလဘာဝတော ဥဒ္ဓုမာတာဒိအာရမ္မဏေ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနာနိ န ပဝတ္တန္တိ, ဧဝံ သန္တေ ပဌမဇ္ဈာနေနာပိ တတ္ထ န ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ န ဟိ တတ္ထ ပီတိသောမနဿာနံ သမ္ဘဝေါ ယုတ္တောတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပဋိက္ကူလေပိ စ ဧတသ္မိ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ အာနိသံသဒဿာဝိတာနီဝရဏသန္တာပရောဂဝူပသမာနံ ယထာက္ကမံ ပုပ္ဖစ္ဆဍ္ဍက, ဝမနဝိရေစနဥပမာ ယောဇေတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၁၂၂။ ယထာဝုတ္တကာရဏေန ဒသဓာ ဝဝတ္ထိတမ္ပိ သဘာဝတော ဧကဝိဓမေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဒသဝိဓမ္ပိ စေတ’’န္တိအာဒိံ ဝတွာ သွာယံ သဘာဝေါ ယထာ အဝိညာဏကေသု, ဧဝံ သဝိညာဏကေသုပိ လဗ္ဘတေဝ။ တသ္မာ တတ္ထာပိ ယောနိသောမနသိကာရဝတော ဘာဝနာ ဣဇ္ဈတေဝါတိ ဒဿေန္တော ‘‘တဒေတံ ဣမိနာ လက္ခဏေနာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ဇီဝမာနကသရီရေ။ အလင်္ကာရေနာတိ ပဋိဇဂ္ဂနပုဗ္ဗကေန အလင်္ကရဏေန။ န ပညာယတိ ပစုရဇနဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ အတိရေကတိသတအဋ္ဌိကသမုဿယံ ဒန္တဋ္ဌိကေဟိ သဒ္ဓိံ, တေဟိ ပန ဝိနာ ‘‘တိမတ္တာနိ အဋ္ဌိသတာနီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၉၀) ကာယဂတာသတိယံ ဝက္ခတိ။ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒန္တိ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒဆိဒ္ဒဝန္တံ။ မေဒကထာလိကာ မေဒဘရိတဘာဇနံ။ နိစ္စုဂ္ဃရိတပဂ္ဃရိတန္တိ နိစ္စကာလံ ဥပရိ, ဟေဋ္ဌာ စ ဝိဿဝန္တံ။ ဝေမတ္တန္တိ နာနတ္တံ။ နာနာဝတ္ထေဟီတိ နာနာဝဏ္ဏေဟိ ဝတ္ထေဟိ။ ဟိရိယာ လဇ္ဇာယ ကောပနတော ဝိနာသနတော ဟိရိကောပိနံ, ဥစ္စာရပဿာဝမဂ္ဂံ။ ယာထာဝသရသန္တိ ယထာဘူတံ သဘာဝံ။ ယာထာဝတော ရသီယတိ ဉာယတီတိ ဟိ ရသော, သဘာဝေါ။ ရတိန္တိ အဘိရတိံ အဘိရုစိံ။
အတ္တသိနေဟသင်္ခါတေန ရာဂေန ရတ္တာ အတ္တသိနေဟရာဂရတ္တာ။ ဝိဟညမာနေနာတိ ဣစ္ဆိတာလာဘေန ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇန္တေန။
ကိံသုကန္တိ ပါလိဘဒ္ဒကံ, ပလာသောတိ ကေစိ, သိမ္ဗလီတိ အပရေ။ အတိလောလုပေါတိ အတိဝိယ လောလသဘာဝေါ။ အဒုန္တိ ဧတံ။ နန္တိ ကေသာဒိသရီရကောဋ္ဌာသံ။ မုစ္ဆိတာတိ မောဟိတာ, မုစ္ဆာပါပိကာယ ဝါ တဏှာယ ဝသေန မုစ္ဆံ ပတ္တာ။ သဘာဝန္တိ ပဋိက္ကူလဘာဝံ။
ဥက္ကရူပမောတိ ဥစ္စာရပဿာဝဋ္ဌာနသမော, ဝစ္စကူပသမော ဝါ။ စက္ခုဘူတေဟီတိ စက္ခုံ ပတ္တေဟိ ပဋိလဒ္ဓပညာစက္ခုကေဟိ, လောကဿ ဝါ စက္ခုဘူတေဟိ။ အလ္လစမ္မပဋိစ္ဆန္နောတိ အလ္လစမ္မပရိယောနဒ္ဓေါ။
ဒဗ္ဗဇာတိကေနာတိ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ ပဋိလဒ္ဓုံ ဘဗ္ဗရူပေန။ ယတ္ထ ယတ္ထ သရီရေ, သရီရဿ ဝါ ယတ္ထ ယတ္ထ ကောဋ္ဌာသေ။ နိမိတ္တံ ဂဟေတွာတိ အသုဘာကာရဿ သုဋ္ဌု သလ္လက္ခဏဝသေန ယထာ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဧဝံ ဥဂ္ဂဏှနဝသေန နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ, ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတွာတိ အတ္ထော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပနံ ပါပေတဗ္ဗန္တိ ယထာလဒ္ဓေ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တေ ကမ္မံ ကရောန္တေန ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတွာ ဥပစာရဇ္ဈာနေ ဌိတေန တမေဝ ဘာဝနံ ဥဿုက္ကာပေန္တေန အသုဘကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပနံ ပါပေတဗ္ဗံ။ အဓိဂတပ္ပနော ဟိ ပဌမဇ္ဈာနေ ဌိတော တမေဝ ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ ဝိပဿနံ အာရဘိတွာ သင်္ခါရေ သမ္မသန္တော နစိရဿေဝ သဗ္ဗာသဝေ ခေပေတီတိ။
အသုဘကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဆဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၇။ ဆအနုဿတိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၁။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၂၃။ အသုဘာနန္တရန္တိ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနာနန္တရံ။ အနုဿတီသူတိ အနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနေသု။ ‘‘အနု အနု သတိ အနုဿတီ’’တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော’’တိ ဝတွာ န ဧတ္ထ အနု-သဒ္ဒယောဂေန သတိ-သဒ္ဒေါ အတ္ထန္တရဝါစကောတိ ဒဿေတုံ ‘‘သတိယေဝ အနုဿတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေန နာယမနု-သဒ္ဒေါ ‘‘ဥပလဗ္ဘတီ’’တိအာဒီသု ဥပ-သဒ္ဒေါ ဝိယ အနတ္ထကော, နာပိ ‘‘သဉ္ဇာနနံ ပဇာနန’’န္တိအာဒီသု သံ-သဒ္ဒါဒယော ဝိယ အတ္ထန္တရဒီပကောတိ ဒဿေတိ။ ‘‘ပဝတ္တိတဗ္ဗဋ္ဌာနမှိယေဝ ဝါ ပဝတ္တတ္တာ’’တိ ဣမိနာ စ အနုဿတိယာ အနုဿရိတဗ္ဗာနုရူပတာ ဝုတ္တာ ဟောတီတိ ပဝတ္တကဿေဝ အနုရူပတံ ဒဿေတုံ ‘‘ကုလပုတ္တဿ အနုရူပါ’’တိ ဝုတ္တံ, သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဿ ဝါ ကုလပုတ္တဿ။ အနုရူပတာ နာမ ပဝတ္တိတဗ္ဗဋ္ဌာနဿ အနုရူပတာယ ဧဝ ဟောတီတိ ပဝတ္တကဿေဝ အနုရူပတာ ဝုတ္တာ, န ဥဘယဿ။ အနုရူပါတိ စ ယုတ္တာတိ အတ္ထော။ ဗုဒ္ဓန္တိ ယေ ဂုဏေ ဥပါဒါယ ဘဂဝတိ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ပညတ္တိ, တေ ဂုဏေ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓဂုဏာရမ္မဏာယ သတိယာ ဧတမဓိဝစန’’န္တိ။ အာရဗ္ဘာတိ အာလမ္ဗိတွာ။ ဓမ္မန္တိ ပရိယတ္တိဓမ္မေန သဒ္ဓိံ နဝဝိဓမ္ပိ လောကုတ္တရဓမ္မံ။ နနု စ နိဗ္ဗာနံ ဝိသုံ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝေန ဝက္ခတိ? ကိဉ္စာပိ ဝက္ခတိ, ဓမ္မဘာဝသာမညေန ပန မဂ္ဂဖလေဟိ သဒ္ဓိံ ဣဓ ပါဠိယာ သင်္ဂဟိတတ္တာ တဿာပိ ဓမ္မာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနေ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အသင်္ခတာမတာဒိဘာဝေန ပန မဂ္ဂဖလေဟိ ဝိသိဋ္ဌတာယ တဿ ဝိသုံ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝေန ဂဟဏံ ကတံ။ သီလာနုဿတိအာဒီနံ ပန တိဿန္နံ အနုဿတီနံ ဝိသုံ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝေန ဂဟဏံ ယောဂါဝစရဿ အတ္တနော ဧဝ သီလဿ စာဂဿ သဒ္ဓါဒီနဉ္စ အနုဿတိဋ္ဌာနဘာဝေန ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ။ ရူပကာယံ ဂတာတိ အတ္တနော ကရဇကာယံ အာရဗ္ဘ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပဝတ္တာ။ ကာယေတိ ကာယေ ဝိသယဘူတေ။ ကောဋ္ဌာသနိမိတ္တာရမ္မဏာယာတိ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသေသု ပဋိက္ကူလနိမိတ္တာရမ္မဏာယ။ ဣတော ပုရိမာသု သတ္တသု အနုဿတီသု နတ္ထိ နိမိတ္တုပ္ပတ္တိ, ဣဓ အတ္ထီတိ ဒဿနတ္ထံ နိမိတ္တ-ဂ္ဂဟဏံ။ တထာ အဿာသပဿာသနိမိတ္တာရမ္မဏာယာတိ ဧတ္ထာပိ။ ဥပသမန္တိ သဗ္ဗသင်္ခါရူပသမံ, နိဗ္ဗာနန္တိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၁၂၄။ အဝေစ္စ ဗုဒ္ဓဂုဏေ ယာထာဝတော ဉတွာ ဥပ္ပန္နော ပသာဒေါ အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ, အရိယမဂ္ဂေန အာဂတပ္ပသာဒေါ, တံသဒိသောပိ ဝါ ယော ဒိဋ္ဌိဂတဝါတေဟိ အစလော အသမ္ပကမ္ပိယော, တေန သမန္နာဂတေန။ တာဒိသဿ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာ ဣဇ္ဈတိ, န ဣတရဿ။ ပတိရူပသေနာသနေတိ ယထာဝုတ္တအဋ္ဌာရသဒေါသဝဇ္ဇိတေ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတေ သေနာသနေ။ ရဟောဂတေနာတိ ရဟသိ ဂတေန။ တေန ကာယဝိဝေကံ ဒဿေတိ။ ပဋိသလ္လီနေနာတိ နာနာရမ္မဏတော ပဋိသလ္လီနေန, ဗဟိဒ္ဓါ ပုထုတ္တာရမ္မဏတော ပဋိက္ကမာပေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနေ သလ္လီနေန, သုသိလိဋ္ဌစိတ္တေနာတိ အတ္ထော။ ဧဝန္တိ ဣမာယ ပါဠိယာ အာဂတနယေန။
သော ဘဂဝါတိ ဧတ္ထ သောတိ ယော သော သမတိံသ ပါရမိယော ပူရေတွာ သဗ္ဗကိလေသေ ဘဉ္ဇိတွာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒေဝါနံ အတိဒေဝေါ ဗြဟ္မာနံ အတိဗြဟ္မာ လောကနာထော ဘာဂျဝန္တတာဒီဟိ ကာရဏေဟိ သဒေဝကေ လောကေ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ပတ္ထဋကိတ္တိသဒ္ဒေါ, သော။ ဘဂဝါတိ ဣဒံ သတ္ထု နာမကိတ္တနံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဂဝါတိ နေတံ နာမံ မာတရာ ကတ’’န္တိအာဒိ (မဟာနိ။ ၁၉၈, ၂၁၀၊ စူဠနိ။ အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၂)။ ပရတော ပန ဘဂဝါတိ ဂုဏကိတ္တနံ။ အရဟန္တိအာဒီသု နဝသု ဌာနေသု ပစ္စေကံ ဣတိပိ-သဒ္ဒံ ယောဇေတွာ ဗုဒ္ဓဂုဏာ အနုဿရိတဗ္ဗာတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဣတိပိ အရဟံ…ပေ… ဣတိပိ ဘဂဝါတိ အနုဿရတီ’’တိ အာဟ။ ‘‘ဣတိပေတံ ဘူတံ ဣတိပေတံ တစ္ဆ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၆) ဝိယ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာသန္နပစ္စက္ခကရဏတ္ထော, ပိ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ တေန နေသံ ဗဟုဘာဝေါ ဒီပိတော, တာနိ စ ဂုဏသလ္လက္ခဏကာရဏာနိ ဘာဝေန္တေန စိတ္တဿ သမ္မုခီဘူတာနိ ကာတဗ္ဗာနီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဣမိနာ စ ဣမိနာ စ ကာရဏေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ အာဟ။
ဋ္ဌ ၁၂၅။ ဒူရတာ နာမ အာသန္နတာ ဝိယ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝုစ္စတီတိ ပရမုက္ကံသဂတံ ဒူရဘာဝံ ဒဿေန္တော ‘‘သုဝိဒူရဝိဒူရေ’’တိ အာဟ, သုဋ္ဌု ဝိဒူရဘာဝေနေဝ ဝိဒူရေတိ အတ္ထော။ သာ ပနဿ ကိလေသတော ဒူရတာ တေသံ သဗ္ဗသော ပဟီနတ္တာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မဂ္ဂေန ကိလေသာနံ ဝိဒ္ဓံသိတတ္တာ’’တိ။ နနု အညေသမ္ပိ ခီဏာသဝါနံ တေ ပဟီနာ ဧဝါတိ အနုယောဂံ မနသိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘သဝါသနာန’’န္တိ။ န ဟိ ဘဂဝန္တံ ဌပေတွာ အညေ သဟ ဝါသနာယ ကိလေသေ ပဟာတုံ သက္ကောန္တိ, ဧတေန အညေဟိ
အသာဓာရဏံ ဘဂဝတော အရဟတ္တန္တိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ကာ ပနာယံ ဝါသနာ နာမ? ပဟီနကိလေသဿာပိ အပ္ပဟီနကိလေသဿ ပယောဂသဒိသပယောဂဟေတုဘူတော ကိလေသနိဟိတော သာမတ္ထိယဝိသေသော အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ (ပါရာ။ ၆၂၁) ဝသလသမုဒါစာရနိမိတ္တံ ဝိယ။ ကထံ ပန ‘‘အာရကာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကိလေသေဟီ’’တိ အယမတ္ထော လဗ္ဘတီတိ? သာမညဇောတနာယ ဝိသေသေ အဝဋ္ဌာနတော, ဝိသေသတ္ထိနာ စ ဝိသေသဿ အနုပယောဇေတဗ္ဗတော, ‘‘အာရကာဿ ဟောန္တိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ’’တိအာဒီနိ (မ။ နိ။ ၁။၄၃၄) သုတ္တပဒါနေတ္ထ ဥဒါဟရိတဗ္ဗာနိ။ အာရကာတိ စေတ္ထ အာ-ကာရဿ ရဿတ္တံ, က-ကာရဿ စ ဟ-ကာရံ, သာနုသာရံ ကတွာ နိရုတ္တိနယေန ‘‘အရဟ’’န္တိ ပဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ ‘‘သော တတော အာရကာ နာမာ’’တိ ဂါထာဗန္ဓမာဟ။ တတ္ထ သမဉ္ဇနသီလော သမင်္ဂီ, န သမင်္ဂိတာ အသမင်္ဂိတာ အသမန္နာဂမော အသဟဝုတ္တိတာ။
ဋ္ဌ ၁၂၆။ အနတ္ထစရဏေန ကိလေသာ ဧဝ အရယောတိ ကိလေသာရယော။ ‘‘အရီနံ ဟတတ္တာ အရိဟာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ နိရုတ္တိနယေန ‘‘အရဟ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၁၂၇။ ယဉ္စေတံ သံသာရစက္ကန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ရထစက္ကဿ နာဘိ ဝိယ မူလာဝယဝဘူတံ အန္တော, ဗဟိ စ သမဝဋ္ဌိတံ အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာမယံ ဒွယန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာမယနာဘီ’’တိ။ နာဘိယာ, နေမိယာ စ သမ္ဗန္ဓာ အရသဒိသာ ပစ္စယဖလဘူတေဟိ အဝိဇ္ဇာတဏှာဇရာမရဏေဟိ သမ္ဗန္ဓာ ပုညာဒိသင်္ခါရာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပုညာဒိအဘိသင်္ခါရာရ’’န္တိ။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ပရိယန္တဘာဝေန ပါကဋံ ဇရာမရဏန္တိ တံ နေမိဋ္ဌာနိယံ ကတွာ အာဟ ‘‘ဇရာမရဏနေမီ’’တိ။ ယထာ စ ရထစက္ကပဝတ္တိယာ ပဓာနကာရဏံ အက္ခော, ဧဝံ သံသာရစက္ကပဝတ္တိယာ အာသဝသမုဒယောတိ အာဟ ‘‘အာသဝသမုဒယမယေန အက္ခေန ဝိဇ္ဈိတွာ’’တိ။ အာသဝါ ဧဝ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ကာရဏတ္တာ အာသဝသမုဒယော။ ယထာဟ ‘‘အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၀၃)။ ဝိပါကကဋတ္တာရူပပ္ပဘေဒေါ ကာမဘဝါဒိကော တိဘဝေါ ဧဝ ရထော, တသ္မိံ တိဘဝရထေ။ အတ္တနော ပစ္စယေဟိ သမံ, သဗ္ဗသော ဝါ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယောဇိတန္တိ သမာယောဇိတံ။ အာဒိရဟိတံ ကာလံ ပဝတ္တတီတိ ကတွာ အနာဒိကာလပ္ပဝတ္တံ။
‘‘ခန္ဓာနဉ္စ ပဋိပါဋိ, ဓာတုအာယတနာန စ၊
အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဝတ္တမာနာ, ‘သံသာရော’တိ ပဝုစ္စတီ’’တိ။ (ဒီ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၉၅ အပသာဒနာဝဏ္ဏနာ၊ သံ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၂။၆၀၊ အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၂။၄။၁၉၉) –
ဧဝံ ဝုတ္တသံသာရောဝ သံသာရစက္ကံ။ အနေနာတိ ဘဂဝတာ။ ဗောဓိမဏ္ဍေတိ ဗောဓိသင်္ခါတဿ ဉာဏဿ မဏ္ဍဘာဝပ္ပတ္တေ ဌာနေ, ကာလေ ဝါ။ ဝီရိယပါဒေဟီတိ သံကိလေသဝေါဒါနပက္ခိယေသု သန္နိရုမ္ဘနသန္နိက္ခိပနကိစ္စတာယ ဒွိဓာ ပဝတ္တေဟိ အတ္တနော ဝီရိယသင်္ခါတေဟိ ပါဒေဟိ။ သီလပထဝိယန္တိ ပတိဋ္ဌဋ္ဌေန သီလမေဝ ပထဝီ, တဿံ။ ပတိဋ္ဌာယာတိ သမ္ပာဒနဝသေန ပတိဋ္ဌဟိတွာ။ သဒ္ဓါဟတ္ထေနာတိ အနဝဇ္ဇဓမ္မာဒါနသာဓနတော သဒ္ဓါဝ ဟတ္ထော, တေန။ ကမ္မက္ခယကရန္တိ ကာယကမ္မာဒိဘေဒဿ သဗ္ဗဿပိ ကမ္မဿ ခယကရဏတော ကမ္မက္ခယကရံ။ ဉာဏဖရသုန္တိ သမာဓိသိလာယံ သုနိသိတမဂ္ဂဉာဏဖရသုံ ဂဟေတွာ။
ဋ္ဌ ၁၂၈။ ဧဝံ ‘‘အရာနံ ဟတတ္တာ’’တိ ဧတ္ထ ဝုတ္တအရဃာတေ သံသာရံ စက္ကံ ဝိယ စက္ကန္တိ ဂဟေတွာ အတ္ထယောဇနံ ကတွာ ဣဒါနိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာက္ကမေနပိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အနမတဂ္ဂံ သံသာရဝဋ္ဋန္တိ အနု အနု အမတဂ္ဂံ အဝိညာတကောဋိကံ သံသာရမဏ္ဍလံ။ သေသာ ဒသ ဓမ္မာ သင်္ခါရာဒယော ဇာတိပရိယောသာနာ အရာ။ ကထံ? နာဘိယာ အဝိဇ္ဇာယ မူလတော, နေမိယာ ဇရာမရဏေန အန္တတော သမ္ဗန္ဓတ္တာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဝိဇ္ဇာမူလကတ္တာ ဇရာမရဏပရိယန္တတ္တာ စာ’’တိ။ ဒုက္ခာဒီသူတိ ဒုက္ခသမုဒယနိရောဓမဂ္ဂေသု။ တတ္ထ ဒုက္ခေ အညာဏံ တဒန္တောဂဓတ္တာ, တပ္ပဋိစ္ဆာဒနတော စ, သေသေသု ပဋိစ္ဆာဒနတောဝ။ ဒုက္ခန္တိ စေတ္ထ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ အဓိပ္ပေတန္တိ တံ ကာမဘဝါဒိဝသေန တိဓာ ဘိန္ဒိတွာ တထာ တပ္ပဋိစ္ဆာဒိကံ အဝိဇ္ဇံ, အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယေ တီသု ဘဝေသု သင်္ခါရာဒိကေ စ ပဋိပါဋိယာ ဒဿေန္တော ‘‘ကာမဘဝေ စ အဝိဇ္ဇာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကာမဘဝေ အဝိဇ္ဇာတိ ကာမဘဝေ အာဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ အဝိဇ္ဇာ။ ရူပဘဝေ အရူပဘဝေ အဝိဇ္ဇာတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ကာမဘဝေ သင်္ခါရာနန္တိ ကာမဘူမိပရိယာပန္နာနံ သင်္ခါရာနံ, ကာမဘဝေ ဝါ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗာ ယေ သင်္ခါရာ, တေသံ ကာမဘဝူပပတ္တိနိဗ္ဗတ္တကသင်္ခါရာနန္တိ အတ္ထော။ ပစ္စယော ဟောတီတိ ပုညာဘိသင်္ခါရာနံ တာဝ အာရမ္မဏပစ္စယေန စေဝ ဥပနိဿယပစ္စယေန စာတိ ဒွိဓာ ပစ္စယော ဟောတိ။ အပုညာဘိသင်္ခါရေသု သဟဇာတဿ
သဟဇာတာဒိဝသေန, အသဟဇာတဿ အနန္တရသမနန္တရာဒိဝသေန, နာနန္တရဿ ပန အာရမ္မဏဝသေန စေဝ ဥပနိဿယဝသေန စ ပစ္စယော ဟောတိ။ အရူပဘဝေ သင်္ခါရာနန္တိ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရာနံ။ ပစ္စယော ဟောတိ ဥပနိဿယဝသေနေဝ။ ဣမသ္မိံ ပနတ္ထေ ဧတ္ထ ဝိတ္ထာရိယမာနေ အတိပ္ပပဉ္စော ဟောတိ, သယမေဝ စ ပရတော အာဂမိဿတီတိ န နံ ဝိတ္ထာရယာမ။
တိဏ္ဏံ အာယတနာနန္တိ စက္ခုသောတမနာယတနာနံ။ ဧကဿာယတနဿာတိ မနာယတနဿ။ ဣမိနာ နယေန ဖဿာဒီနမ္ပိ ဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ တတ္ထ သာ သာ တဏှာတိ ရူပတဏှာဒိဘေဒါ တတ္ထ တတ္ထ ကာမဘဝါဒီသု ဥပ္ပဇ္ဇနကာ တဏှာ။
တဏှာဒိမူလိကာ ကထာ အတိသံခိတ္တာတိ တံ, ဥပါဒါနဘဝေ စ ဝိဘဇိတွာ ဝိတ္ထာရေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ကာမေ ပရိဘုဉ္ဇိဿာမီ’’တိ ဣမိနာ ကာမတဏှာပဝတ္တိမာဟ။ တထာ ‘‘သဂ္ဂသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိဿာမီ’’တိအာဒီဟိ။ သာ ပန တဏှာ ယသ္မာ ဘုသမာဒါနဝသေန ပဝတ္တမာနာ ကာမုပါဒါနံ နာမ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ကာမုပါဒါနပစ္စယာ’’တိ။ တထေဝါတိ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ဧဝ။
ဗြဟ္မလောကသမ္ပတ္တိန္တိ ရူပီဗြဟ္မလောကေ သမ္ပတ္တိံ။ ‘‘သဗ္ဗေပိ တေဘူမကာ ဓမ္မာ ကာမနီယဋ္ဌေန ကာမာ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၊ စူဠနိ။ အဇိတမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈ ထောက ဝိသဒိသံ) ဝစနတော ဘဝရာဂေါပိ ကာမုပါဒါနမေဝါတိ ကတွာ ‘‘ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ဧဝ မေတ္တံ ဘာဝေတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သေသုပါဒါနမူလိကာသုပီတိ ဧတ္ထာယံ ယောဇနာ – ဣဓေကစ္စော ‘‘နတ္ထိ ပရော လောကော’’တိ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ, သော ဒိဋ္ဌုပါဒါနပစ္စယာ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတီတိအာဒိ ဝုတ္တနယေန ယောဇေတဗ္ဗံ။ အပရော ‘‘အသုကသ္မိံ သမ္ပတ္တိဘဝေ အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတီ’’တိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ ဂဏှာတိ, သော တတြူပပတ္တိယာ ကာယေန သုစရိတံ စရတီတိအာဒိ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အပရော ‘‘ရူပီ မနောမယော ဟုတွာ အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတီ’’တိ ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ။ ဘာဝနာပါရိပူရိယာတိ သဗ္ဗံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပရော ‘‘အရူပဘဝေ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ အတ္တာ ဥစ္ဆိဇ္ဇတီ’’တိ အရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတိ။ ဘာဝနာပါရိပူရိယာတိ သဗ္ဗံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧတာဟိယေဝ အတ္တဝါဒုပါဒါနမူလိကာပိ ယောဇနာ သံဝဏ္ဏိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ
ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဝသေနာပိ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အပရော ‘‘သီလေန သုဒ္ဓီ’’တိ ‘‘အသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ သုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ’’တိ ပရာမသန္တော သီလဗ္ဗတုပါဒါနပစ္စယာ ကာယေန ဒုစ္စရိတံ စရတီတိအာဒိနာ သဗ္ဗံ ဝုတ္တနယေနေဝ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ဣဒါနိ ယွာယံ သံသာရစက္ကံ ဒဿေန္တေန ‘‘ကာမဘဝေ အဝိဇ္ဇာ ကာမဘဝေ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိအာဒိနာ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပစ္စယဘာဝေါ, သင်္ခါရာဒီနံ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝေါ စ ဒဿိတော, တမေဝ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိံ အာနေတွာ နိဂမနဝသေန ဒဿေန္တော ‘‘ဧဝံ အယ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယထာ သင်္ခါရာ ဟေတုနိဗ္ဗတ္တာ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာပိ ကာမာသဝါဒိနာ သဟေတုကာ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ဥဘောပေတေ ဟေတုသမုပ္ပန္နာ’’တိ။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေတိ နာမရူပဿ ပစ္စယာနံ အဝိဇ္ဇာဒီနံ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟဏေ, နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ ဘုမ္မံ။ ပညာတိ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိသင်္ခါတာ ပကာရတော ဇာနနာ။ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏန္တိ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဝဗောဓော။ ဣဒဉ္စ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ ယသ္မာ အဒ္ဓါတ္တယေ ကင်္ခါမလဝိတရဏဝသေန ပဝတ္တတိ, တသ္မာ ‘‘အတီတမ္ပိ အဒ္ဓါန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧတေနေဝ နယေနာတိ ဧတေန ‘‘အဝိဇ္ဇာ ဟေတူ’’တိအာဒိနာ အဝိဇ္ဇာယံ ဝုတ္တေန နယေန။ ‘‘သင်္ခါရာ ဟေတု, ဝိညာဏံ ဟေတုသမုပ္ပန္န’’န္တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄၆) သဗ္ဗပဒါနိ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာနိ။
သံခိပ္ပန္တိ ဧတ္ထ အဝိဇ္ဇာဒယော, ဝိညာဏာဒယော စာတိ သင်္ခေပေါ, ဟေတု, ဝိပါကော စ။ ဟေတု ဝိပါကောတိ ဝါ သံခိပ္ပတီတိ သင်္ခေပေါ, အဝိဇ္ဇာဒယော ဝိညာဏာဒယော စ။ သင်္ခေပဘာဝသာမညေန ပန ဧကဝစနံ ကတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေ ပန သင်္ခေပါ အတီတေ ဟေတု, ဧတရဟိ ဝိပါကော, ဧတရဟိ ဟေတု, အာယတိံ ဝိပါကောတိ ဧဝံ ကာလဝိဘာဂေန စတ္တာရော ဇာတာ။ တေနာဟ ‘‘ပုရိမသင်္ခေပေါ စေတ္ထ အတီတော အဒ္ဓါ’’တိအာဒိ။ သင်္ခေပ-သဒ္ဒေါ ဝါ ဘာဂါဓိဝစနန္တိ အတီတော ဟေတုဘာဂေါ ပဌမော သင်္ခေပေါ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ တဏှုပါဒါနဘဝါ ဂဟိတာဝ ဟောန္တိ ကိလေသကမ္မဘာဝသာမညတော, တေဟိ ဝိနာ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာနံ သကိစ္စာကရဏတော စ။ ကမ္မံ တဏှာ စ တဿ သဟကာရီကာရဏံ ဟုတွာ ဝဋ္ဋနတ္ထေန ကမ္မဝဋ္ဋံ။
ဝိညာဏနာမရူပသဠာယတနဖဿဝေဒနာနံ ဇာတိဇရာဘင်္ဂါဝတ္ထာ ‘‘ဇာတိဇရာမရဏ’’န္တိ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ဇာတိဇရာမရဏာပဒေသေန
ဝိညာဏာဒီနံ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ’’တိ။ ဣမေတိ ဝိညာဏာဒယော။ အာယတိံ ဝိပါကဝဋ္ဋံ ပစ္စုပ္ပန္နဟေတုတော ဘာဝီနံ အနာဂတာနံ ဂဟိတတ္တာ။ တေတိ အဝိဇ္ဇာဒယော။ အာကာရတောတိ သရူပတော အဝုတ္တာပိ တသ္မိံ တသ္မိံ သင်္ဂဟေ အာကိရီယန္တိ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာဒိဂ္ဂဟဏေဟိ ပကာသီယန္တီတိ အာကာရာ, အတီတဟေတုအာဒီနံ ဝါ ပကာရာ အာကာရာ, တတော အာကာရတော။ ဝီသတိဝိဓာ ဟောန္တိ အတီတေဟေတုပဉ္စကာဒိဘေဒတော။
သင်္ခါရဝိညာဏာနံ အန္တရာ ဧကော သန္ဓီတိ ဟေတုတော ဖလဿ အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိဘာဝတော ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓဘူတော ဧကော သန္ဓိ။ တထာ ဘဝဇာတီနမန္တရာ။ ဝေဒနာတဏှာနမန္တရာ ပန ဖလတော ဟေတုနော အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိဘာဝတော ဖလဟေတုသမ္ဗန္ဓဘူတော ဧကော သန္ဓိ။ ဖလဘူတောပိ ဟိ ဓမ္မော အညဿ ဟေတုသဘာဝဿ ဓမ္မဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ။
ဣတီတိ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ။ တေနာဟ ‘‘စတုသင်္ခေပ’’န္တိအာဒိ။ သဗ္ဗာကာရတောတိ ဣဓ ဝုတ္တေဟိ, အဝုတ္တေဟိ စ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၂၂၅ အာဒယော), အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနာဒီသု စ အာဂတေဟိ သဗ္ဗေဟိ အာကာရေဟိ။ ဇာနာတီတိ အဝဗုဇ္ဈတိ။ ပဿတီတိ ဒဿနဘူတေန ဉာဏစက္ခုနာ ပစ္စက္ခတော ပဿတိ။ အညာတိ ပဋိဝိဇ္ဈတီတိ တေသံယေဝ ဝေဝစနံ။ တန္တိ တံ ဇာနနံ။ ဉာတဋ္ဌေနာတိ ယထာသဘာဝတော ဇာနနဋ္ဌေန။ ပဇာနနဋ္ဌေနာတိ အနိစ္စာဒီဟိ ပကာရေဟိ ပဋိဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန။
ဣဒါနိ ယဒတ္ထမိဒံ ဘဝစက္ကံ ဣဓာနီတံ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဣမိနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တေ ဓမ္မေတိ တေ အဝိဇ္ဇာဒိကေ ဓမ္မေ။ ယထာဘူတံ ဉတွာတိ မဟာဝဇိရဉာဏေန ယာထာဝတော ဇာနိတွာ။ နိဗ္ဗိန္ဒန္တော ဗလဝဝိပဿနာယ ဝိရဇ္ဇန္တော ဝိမုစ္စန္တော အရိယမဂ္ဂေဟိ အရေ ဟနီတိ ယောဇနာ။ တတ္ထ ယဒါ ဘဂဝါ ဝိရဇ္ဇတိ ဝိမုစ္စတိ, တဒါ အရေ ဟနတိ နာမ။ တတော ပရံ ပန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓက္ခဏံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဟနိ ဝိဟနိ ဝိဒ္ဓံသေသီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၁၂၉။ စက္ကဝတ္တိနော အစေတနေ စက္ကရတနေ ဥပ္ပန္နေ တတ္ထေဝ လောကော ပူဇံ ကရောတိ, အညတ္ထ ပူဇာဝိသေသာ ပစ္ဆိဇ္ဇန္တိ, ကိမင်္ဂံ ပန သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေ ဥပ္ပန္နေတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဥပ္ပန္နေ တထာဂတေ’’တိအာဒိမာဟ။ ကော ပန ဝါဒေါ အညေသံ ပူဇာဝိသေသာနန္တိ ယထာဝုတ္တတော အညေသံ အမဟေသက္ခေဟိ ဒေဝမနုဿေဟိ ကရိယမာနာနံ နာတိဥဠာရာနံ ပူဇာဝိသေသာနံ
အရဟဘာဝေ ကာ နာမ ကထာ။ အတ္ထာနုရူပန္တိ အရဟတ္တတ္ထဿ အနုရူပံ အနွတ္ထံ။
ဋ္ဌ ၁၃၀။ အသိလောကဘယေနာတိ အကိတ္တိဘယေန။ ရဟော ပါပံ ကရောန္တိ ‘‘မာ နံ ကောစိ ဇညာ’’တိ ဧသ ဘဂဝါ န ကဒါစိ ကရောတိ ပါပဟေတူနံ ဗောဓိမဏ္ဍေ ဧဝ သုပ္ပဟီနတ္တာ။ အပရော နယော – အာရကာတိ အရဟံ, သုဝိဒူရဘာဝတောဣစ္စေဝ အတ္ထော။ ကုတော ပန သုဝိဒူရဘာဝတောတိ? ယေ အဘာဝိတကာယာ အဘာဝိတသီလာ အဘာဝိတစိတ္တာ အဘာဝိတပညာ, တတော ဧဝ အပ္ပဟီနရာဂဒေါသမောဟာ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတာ အရိယဓမ္မဿ အဒဿာဝိနော အပ္ပဋိပန္နာ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ စ, တတော သုဝိဒူရဘာဝတော။ ဝုတ္တဉှေတံ ဘဂဝတာ –
‘‘သံဃာဋိကဏ္ဏေစေပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဂဟေတွာ ပိဋ္ဌိတော ပိဋ္ဌိတော အနုဗန္ဓော အဿ ပါဒေ ပါဒံ နိက္ခိပန္တော, သော စ ဟောတိ အဘိဇ္ဈာလု ကာမေသု တိဗ္ဗသာရာဂေါ ဗျာပန္နစိတ္တော ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပေါ မုဋ္ဌဿတိ အသမ္ပဇာနော အသမာဟိတော ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော ပါကတိန္ဒြိယော။ အထ ခေါ သော အာရကာဝ မယှံ, အဟဉ္စ တဿ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဓမ္မံ ဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု န ပဿတိ, ဓမ္မံ အပဿန္တော မံ န ပဿတီ’’တိ (ဣတိဝု။ ၉၂)။
ယထာဝုတ္တပုဂ္ဂလာ ဟိ သစေပိ သာယံ ပါတံ သတ္ထု သန္တိကာဝစရာဝ သိယုံ, န တေ တာဝတာ ‘‘သတ္ထု သန္တိကာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ, တထာ သတ္ထာပိ နေသံ။ ဣတိ အသပ္ပုရိသာနံ အာရကာ ဒူရေတိ အရဟံ။
‘‘သမ္မာ န ပဋိပဇ္ဇန္တိ, ယေ နိဟီနာသယာ နရာ၊
အာရကာ တေဟိ ဘဂဝါ, ဒူရေ တေနာရဟံ မတော’’တိ။
တထာ အာရကာတိ အရဟံ, အာသန္နဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ကုတော ပန အာသန္နဘာဝတောတိ? ယေ ဘာဝိတကာယာ ဘာဝိတသီလာ ဘာဝိတစိတ္တာ ဘာဝိတပညာ, တတော ဧဝ ပဟီနရာဂဒေါသမောဟာ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတာ အရိယဓမ္မဿ ဒဿာဝိနော သမ္မာပဋိပန္နာ, တတော အာသန္နဘာဝတော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ ဘဂဝတာ –
‘‘ယောဇနသတေ စေပိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဝိဟရေယျ, သော စ ဟောတိ အနဘိဇ္ဈာလု ကာမေသု န တိဗ္ဗသာရာဂေါ အဗျာပန္နစိတ္တော အပ္ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပေါ ဥပဋ္ဌိတဿတိ သမ္ပဇာနော သမာဟိတော ဧကဂ္ဂစိတ္တော သံဝုတိန္ဒြိယော။ အထ ခေါ သော သန္တိကေဝ မယှံ, အဟဉ္စ တဿ။ တံ ကိဿ ဟေတု? ဓမ္မံ ဟိ သော, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပဿတိ, ဓမ္မံ ပဿန္တော မံ ပဿတီ’’တိ (ဣတိဝု။ ၉၂)။
တထာရူပါ ဟိ ပုဂ္ဂလာ သတ္ထု ယောဇနသဟဿန္တရိကာပိ ဟောန္တိ, န တာဝတာ တေ ‘‘သတ္ထု ဒူရစာရိနော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ, တထာ သတ္ထာပိ နေသံ။ ဣတိ သပ္ပုရိသာနံ အာရကာ အာသန္နေတိ အရဟံ။
ယေ သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇန္တိ, သုပ္ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ၊
အာရကာ တေဟိ အာသန္နေ, တေနာပိ အရဟံ ဇိနော။
ယေ ဣမေ ရာဂါဒယော ပါပဓမ္မာ ယသ္မိံ သန္တာနေ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တဿ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ သမ္ပရာယိကမ္ပိ အနတ္ထံ အာဝဟန္တိ။ နိဗ္ဗာနဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ ဧကံသေနေဝ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတာ စ, တေ အတ္တဟိတံ, ပရဟိတဉ္စ ပရိပူရေတုံ သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇန္တေဟိ သာဓူဟိ ဒူရတော ရဟိတဗ္ဗာ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗာ ပဟာတဗ္ဗာတိ ရဟာ နာမ, တေ စ ယသ္မာ ဘဂဝတော ဗောဓိမူလေယေဝ အရိယမဂ္ဂေန သဗ္ဗသော ပဟီနာ သမုစ္ဆိန္နာ။ ယထာဟ –
‘‘တထာဂတဿ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ရာဂေါ ပဟီနော ဒေါသော မောဟော, သဗ္ဗေပိ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ ပဟီနာ ဥစ္ဆိန္နမူလာ တာလာဝတ္ထုကတာ အနဘာဝံကတာ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ’’တိ (ပါရာ။ ၉-၁၀ အတ္ထတော သမာနံ)။
တသ္မာ သဗ္ဗသော န သန္တိ ဧတဿ ရဟာတိ အရဟောတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ဩကာရဿ သာနုသာရံ အ-ကာရာဒေသံ ကတွာ ‘‘အရဟ’’န္တိ ဝုတ္တံ။
ပါပဓမ္မာ ရဟာ နာမ, သာဓူဟိ ရဟိတဗ္ဗတော၊
တေသံ သုဋ္ဌု ပဟီနတ္တာ, ဘဂဝါ အရဟံ မတော။
ယေ တေ သဗ္ဗသော ပရိညာတက္ခန္ဓာ ပဟီနကိလေသာ ဘာဝိတမဂ္ဂါ သစ္ဆိကတနိရောဓာ အရဟန္တော ခီဏာသဝါ, ယေ စ သေက္ခာ အပ္ပတ္တမာနသာ
အနုတ္တရံ ယောဂက္ခေမံ ပတ္ထယမာနာ ဝိဟရန္တိ, ယေ စ ပရိသုဒ္ဓပယောဂါ ကလျာဏဇ္ဈာသယာ သဒ္ဓါသီလသုတာဒိဂုဏသမ္ပန္နာ ပုဂ္ဂလာ, တေဟိ န ရဟိတဗ္ဗော န ပရိစ္စဇိတဗ္ဗော, တေ စ ဘဂဝတာတိ အရဟံ။ တထာ ဟိ အရိယပုဂ္ဂလာ သတ္ထာရာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဿ ပစ္စက္ခကရဏတော သတ္ထု ဓမ္မသရီရေန အဝိရဟိတာ ဧဝ ဟောန္တိ။ ယထာဟ အာယသ္မာ ပိင်္ဂိယော –
‘‘ပဿာမိ နံ မနသာ စက္ခုနာဝ,
ရတ္တိန္ဒိဝံ ဗြာဟ္မဏ အပ္ပမတ္တော၊
တေနေဝ မညာမိ အဝိပ္ပဝါသံ။
‘‘သဒ္ဓါ စ ပီတိ စ မနော သတိ စ,
နာပေန္တိမေ ဂေါတမသာသနမှာ၊
ယံ ယံ ဒိသံ ဝဇတိ ဘူရိပညော,
သ တေန တေနေဝ နတောဟမသ္မီ’’တိ။ (သု။ နိ။ ၁၁၄၈-၁၁၄၉)၊
တေနေဝ စ တေ အညံ သတ္ထာရံ န ဥဒ္ဒိသန္တိ။ ယထာဟ –
‘‘အဋ္ဌာနမေတံ, ဘိက္ခဝေ, အနဝကာသော, ယံ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော ပုဂ္ဂလော အညံ သတ္ထာရံ ဥဒ္ဒိသေယျာတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၂၈၊ အ။ နိ။ ၁။၂၇၆)။
ကလျာဏပုထုဇ္ဇနာပိ ယေဘုယျေန သတ္ထရိ နိစ္စလသဒ္ဓါ ဧဝ ဟောန္တိ။ ဣတိ သုပ္ပဋိပန္နေဟိ ပုရိသဝိသေသေဟိ အဝိရဟိတဗ္ဗတော, တေသဉ္စ အဝိရဟနတော န သန္တိ ဧတဿ ရဟာ ပရိစ္စဇနကာ, နတ္ထိ ဝါ ဧတဿ ရဟော သာဓူဟိ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗတာတိ အရဟံ။
‘‘ယေ သစ္ဆိကတသဒ္ဓမ္မာ, အရိယာ သုဒ္ဓဂေါစရာ၊
န တေဟိ ရဟိတော ဟောတိ, နာထော တေနာရဟံ မတော’’တိ။
ရဟောတိ စ ဂမနံ ဝုစ္စတိ, ဘဂဝတော စ နာနာဂတီသု ပရိဗ္ဘမနသင်္ခါတံ သံသာရေ ဂမနံ နတ္ထိ ကမ္မက္ခယကရေန အရိယမဂ္ဂေန ဗောဓိမူလေယေဝ သဗ္ဗသော သသမ္ဘာရဿ ကမ္မဝဋ္ဋဿ ဝိဒ္ဓံသိတတ္တာ။ ယထာဟ –
‘‘ယေန ဒေဝူပပတျဿ, ဂန္ဓဗ္ဗော ဝါ ဝိဟင်္ဂမော၊
ယက္ခတ္တံ ယေန ဂစ္ဆေယျံ, မနုဿတ္တဉ္စ အဗ္ဗဇေ၊
တေ မယှံ အာသဝါ ခီဏာ, ဝိဒ္ဓသ္တာ ဝိနဠီကတာ’’တိ။ (အ။ နိ။ ၄။၃၆)၊
ဧဝံ နတ္ထိ ဧတဿ ရဟောဂမနံ ဂတီသု ပစ္စာဇာတီတိပိ အရဟံ။
ရဟော ဝါ ဂမနံ ယဿ, သံသာရေ နတ္ထိ သဗ္ဗသော၊
ပဟီနဇာတိမရဏော, အရဟံ သုဂတော မတော။
ပါသံသတ္တာ ဝါ ဘဂဝါ အရဟံ။ အက္ခရစိန္တကာ ဟိ ပသံသာယံ အရဟ-သဒ္ဒံ ဝဏ္ဏေန္တိ။ ပါသံသဘာဝေါ စ ဘဂဝတော အနညသာဓာရဏော ယထာဘုစ္စဂုဏာဓိဂတော သဒေဝကေ လောကေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတော။ တထာ ဟေသ အနုတ္တရေန သီလေန အနုတ္တရေန သမာဓိနာ အနုတ္တရာယ ပညာယ အနုတ္တရာယ ဝိမုတ္တိယာ အသမော အသမသမော အပ္ပဋိမော အပ္ပဋိဘာဂေါ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလောတိ ဧဝံ တသ္မိံ တသ္မိံ ဂုဏေ ဝိဘဇိတွာ ဝုစ္စမာနေ ပဏ္ဍိတပုရိသေဟိ ဒေဝေဟိ ဗြဟ္မေဟိ ဘဂဝတာ ဝါ ပန ပရိယောသာပေတုံ အသက္ကုဏေယျရူပေါ။ ဣတိ ပါသံသတ္တာပိ ဘဂဝါ အရဟံ။
ဂုဏေဟိ သဒိသော နတ္ထိ, ယသ္မာ လောကေ သဒေဝကေ၊
တသ္မာ ပါသံသိယတ္တာပိ, အရဟံ ဒွိပဒုတ္တမော။
ဧဝံ သဗ္ဗထာပိ –
‘‘အာရကာ မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ, အာရကာ စ ဝိဇာနတံ၊
ရဟာနံ သုပ္ပဟီနတ္တာ, ဝိဒူနမရဟေယျတော၊
ဘဝေသု စ ရဟာဘာဝါ, ပါသံသာ အရဟံ ဇိနော’’တိ။
ဋ္ဌ ၁၃၁။ သမ္မာတိ အဝိပရီတံ။ သာမန္တိ သယမေဝ။ သမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဟိ ဧတ္ထ သံ-သဒ္ဒေါ ‘‘သယ’’န္တိ ဧတဿ အတ္ထဿ ဗောဓကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သဗ္ဗဓမ္မာနန္တိ အနဝသေသာနံ ဉေယျဓမ္မာနံ။ ကထံ ပနေတ္ထ သဗ္ဗဓမ္မာဝဗောဓော လဗ္ဘတီတိ? ဧကဒေသဿ အဂ္ဂဟဏတော။ ပဒေသဂ္ဂဟဏေ ဟိ အသတိ ဂဟေတဗ္ဗဿ နိပ္ပဒေသတာဝ ဝိညာယတိ ယထာ ‘‘ဒိက္ခိတော န ဒဒါတီ’’တိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ အတ္ထဝိသေသာနပေက္ခာ ကတ္တရိ ဧဝ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒသိဒ္ဓိ ဝေဒိတဗ္ဗာ ကမ္မဝစနိစ္ဆာယ အဘာဝတော။ ‘‘သမ္မာ သာမံ ဗုဒ္ဓတ္တာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဧတ္တကမေဝ ဟိ ဣဓ သဒ္ဒတော လဗ္ဘတိ, ‘‘သဗ္ဗဓမ္မာန’’န္တိ ပန အတ္ထတော လဗ္ဘမာနံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ဗုဇ္ဈနကိရိယာ အဝိသယာ ယုဇ္ဇတိ။
ဣဒါနိ တဿာ ဝိသယံ ‘‘သဗ္ဗဓမ္မေ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တံ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘အဘိညေယျေ ဓမ္မေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဘိညေယျေတိ အဘိဝိသိဋ္ဌေန ဉာဏေန ဇာနိတဗ္ဗေ။ ကေ ပန တေတိ? စတုသစ္စဓမ္မေ။ အဘိညေယျတော ဗုဒ္ဓေါတိ အဘိညေယျဘာဝတော ဗုဇ္ဈိ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝိပဿနာပညာယ, အဓိဂမက္ခဏေ မဂ္ဂပညာယ, အပရဘာဂေ သဗ္ဗညုတညာဏာဒီဟိ အညာသီတိ အတ္ထော။ ဣတော ပရေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပရိညေယျေ ဓမ္မေတိ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စမာဟ။ ပဟာတဗ္ဗေတိ သမုဒယပက္ခိယေ။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗေတိ နိဗ္ဗာနံ သန္ဓာယာဟ။ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော ပန သောပါဒိသေသာဒိကံ ပရိယာယသိဒ္ဓံ ဘေဒံ ဂဟေတွာ ကတော, ဥဒ္ဒေသော ဝါ အယံ စတုသစ္စဓမ္မာနန္တိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘စက္ခုံ ဒုက္ခသစ္စ’’န္တိအာဒိ။ ဥဒ္ဒေသော စ အဝိနိစ္ဆိတတ္ထပရိစ္ဆေဒဿ ဓမ္မဿ ဝသေန ကရီယတိ။ ဥဒ္ဒေသေန ဟိ ဥဒ္ဒိသိယမာနာနံ ဓမ္မာနံ အတ္ထိတာမတ္တံ ဝုစ္စတိ, န ပရိစ္ဆေဒေါတိ အပရိစ္ဆေဒေန ဗဟုဝစနေန ဝုတ္တံ ယထာ ‘‘အပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ, အသင်္ခတာ ဓမ္မာ’’တိ (ဓ။ သ။ ဒုကမာတိကာ ၇-၈)။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗေတိ ဝါ ဖလဝိမုတ္တီနမ္ပိ ဂဟဏံ, န နိဗ္ဗာနဿေဝါတိ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော ကတော။ ဧဝဉ္စ ဘာဝေတဗ္ဗေတိ ဧတ္ထ ဈာနာနမ္ပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဂါထာယံ ဘာဝေတဗ္ဗဉ္စာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တသမုစ္စယတ္ထော, တေန သစ္ဆိကာတဗ္ဗဿ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ဗုဒ္ဓေါသ္မီတိ ယသ္မာ စတ္တာရိ သစ္စာနိ မယာ ဗုဒ္ဓါနိ, သစ္စဝိနိမုတ္တဉ္စ ကိဉ္စိ ဉေယျံ နတ္ထိ, တသ္မာ သဗ္ဗမ္ပိ ဉေယျံ ဗုဒ္ဓေါသ္မိ, အဗ္ဘညာသိန္တိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၁၃၂။ ဧဝံ သစ္စဝသေန သာမညတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါရပ္ပဝတ္တဓမ္မေဟိ, ခန္ဓာဒီဟိ စ သစ္စဝသေနေဝ ဝိဘဇိတွာ ဒဿေတုံ ‘‘အပိ စာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ မူလကာရဏဘာဝေနာတိ သန္တေသုပိ အဝိဇ္ဇာဒီသု အညေသု ကာရဏေသု တေသမ္ပိ မူလဘူတကာရဏဘာဝေန။ တဏှာ ဟိ ကမ္မဿ ဝိစိတ္တဘာဝဟေတုတော, သဟာယဘာဝူပဂမနတော စ ဒုက္ခဝိစိတ္တတာယ ပဓာနကာရဏံ။ သမုဋ္ဌာပိကာတိ ဥပ္ပါဒိကာ။ ပုရိမတဏှာတိ ပုရိမဘဝသိဒ္ဓါ တဏှာ။ ဥဘိန္နန္တိ စက္ခုဿ, တံသမုဒယဿ စ။ အပ္ပဝတ္တီတိ အပ္ပဝတ္တိနိမိတ္တံ။ နိရောဓပဇာနနာတိ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယဝသေန နိရောဓဿ ပဋိဝိဇ္ဈနာ။ ဧကေကပဒုဒ္ဓါရေနာတိ ‘‘စက္ခုံ စက္ခုသမုဒယော’’တိအာဒိနာ
ဧကေကကောဋ္ဌာသနိဒ္ဓါရဏေန။ တဏှာယပိ ပရိညေယျဘာဝသဗ္ဘာဝတော, ဥပါဒါနက္ခန္ဓန္တောဂဓတ္တာ စ ဒုက္ခသစ္စသင်္ဂဟံ ဒဿေတုံ ‘‘ရူပတဏှာဒယော ဆ တဏှာကာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ကသိဏာနီတိ ကသိဏဇ္ဈာနာနိ။ ဒွတ္တိံသာကာရာတိ ဒွတ္တိံသ ကောဋ္ဌာသာ, တဒါရမ္မဏဇ္ဈာနာနိ စ။ နဝ ဘဝါတိ ကာမဘဝါဒယော တယော, သညီဘဝါဒယော တယော, ဧကဝေါကာရဘဝါဒယော တယောတိ နဝ ဘဝါ။ စတ္တာရိ ဈာနာနီတိ အဂ္ဂဟိတာရမ္မဏဝိသေသာနိ စတ္တာရိ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ, ဝိပါကဇ္ဈာနာနံ ဝါ ဧတံ ဂဟဏံ။ ဧတ္ထ စ ကုသလဓမ္မာနံ ဥပနိဿယဘူတာ တဏှာ သမုဋ္ဌာပိကာ ပုရိမတဏှာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကိရိယဓမ္မာနံ ပန ယတ္ထ တေ တဿ အတ္တဘာဝဿ ကာရဏဘူတာ။
အနုဗုဒ္ဓေါတိ ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗဓမ္မဿ အနုရူပတော ဗုဒ္ဓေါ။ တေနာတိ တသ္မာ။ ယသ္မာ သာမညတော, ဝိသေသတော စ ဧကေကပဒုဒ္ဓါရေန သဗ္ဗဓမ္မေ ဗုဒ္ဓေါ, တသ္မာ ဝုတ္တံ။ ကိန္တိ အာဟ ‘‘သမ္မာ သာမဉ္စ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဗုဒ္ဓတ္တာ’’တိ, သဗ္ဗဿပိ ဉေယျဿ သဗ္ဗာကာရတော အဝိပရီတံ သယမေဝ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓတ္တာတိ အတ္ထော။ ဣမိနာဿ ပရောပဒေသရဟိတဿ သဗ္ဗာကာရေန သဗ္ဗဓမ္မာဝဗောဓနသမတ္ထဿ အာကင်္ခပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိနော အနာဝရဏဉာဏသင်္ခါတဿ သဗ္ဗညုတညာဏဿ အဓိဂမော ဒဿိတော။
နနု စ သဗ္ဗညုတညာဏတော အညံ အနာဝရဏဉာဏံ, အညထာ ‘‘ဆ အသာဓာရဏဉာဏာနိ ဗုဒ္ဓဉာဏာနီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ မာတိကာ ၁။၇၃) ဝစနံ ဝိရုဇ္ဈေယျာတိ? န ဝိရုဇ္ဈတိ, ဝိသယပဝတ္တိဘေဒဝသေန အညေဟိ အသာဓာရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ ဧကဿေဝ ဉာဏဿ ဒွိဓာ ဝုတ္တတ္တာ။ ဧကမေဝ ဟိ တံ ဉာဏံ အနဝသေသသင်္ခတာသင်္ခတသမ္မုတိဓမ္မဝိသယတာယ သဗ္ဗညုတညာဏံ, တတ္ထ စ အာဝရဏာဘာဝတော နိဿင်္ဂစာရမုပါဒါယ ‘‘အနာဝရဏဉာဏ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယထာဟ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ‘‘သဗ္ဗံ သင်္ခတမသင်္ခတံ အနဝသေသံ ဇာနာတီတိ သဗ္ဗညုတညာဏံ, တတ္ထ အာဝရဏံ နတ္ထီတိ အနာဝရဏဉာဏ’’န္တိအာဒိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၁၉)။ တသ္မာ နတ္ထိ နေသံ အတ္ထတော ဘေဒေါ, ဧကန္တေန စေတံ ဧဝမိစ္ဆိတဗ္ဗံ။ အညထာ သဗ္ဗညုတာနာဝရဏဉာဏာနံ သာဓာရဏတာ, အသဗ္ဗဓမ္မာရမ္မဏတာ စ အာပဇ္ဇေယျ။ န ဟိ ဘဂဝတော ဉာဏဿ အဏုမတ္တမ္ပိ အာဝရဏံ အတ္ထိ, အနာဝရဏဉာဏဿ စ အသဗ္ဗဓမ္မာရမ္မဏဘာဝေ ယတ္ထ တံ န ပဝတ္တတိ, တတ္ထာဝရဏသဗ္ဘာဝတော အနာဝရဏဘာဝေါယေဝ န သိယာ။ အထ ဝါ ပန
ဟောတု အညမေဝ အနာဝရဏဉာဏံ သဗ္ဗညုတညာဏတော, ဣဓ ပန သဗ္ဗတ္ထ အပ္ပဋိဟတဝုတ္တိတာယ အနာဝရဏဉာဏန္တိ သဗ္ဗညုတညာဏမေဝ အဓိပ္ပေတံ။ တဿ စာဓိဂမေန ဘဂဝါ ‘‘သဗ္ဗညူ, သဗ္ဗဝိဒူ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ စ ဝုစ္စတိ န သကိံယေဝ သဗ္ဗဓမ္မာဝဗောဓတော။ တထာ စ ဝုတ္တံ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၆၂) ‘‘ဝိမောက္ခန္တိကမေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗောဓိယာ မူလေ သဟ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပဋိလာဘာ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ ယဒိဒံ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ။ သဗ္ဗဓမ္မာဝဗောဓနသမတ္ထဉာဏသမဓိဂမေန ဟိ ဘဂဝတော သန္တာနေ အနဝသေသဓမ္မေ ပဋိဝိဇ္ဈိတုံ သမတ္ထတာ အဟောသီတိ။
ဧတ္ထာဟ – ကိံ ပနိဒံ ဉာဏံ ပဝတ္တမာနံ သကိံယေဝ သဗ္ဗသ္မိံ ဝိသယေ ပဝတ္တတိ, ဥဒါဟု ကမေနာတိ? ကိဉ္စေတ္ထ – ယဒိ တာဝ သကိံယေဝ သဗ္ဗသ္မိံ ဝိသယေ ပဝတ္တတိ, အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နအဇ္ဈတ္တဗဟိဒ္ဓါဒိဘေဒဘိန္နာနံ သင်္ခတဓမ္မာနံ, အသင်္ခတသမ္မုတိဓမ္မာနဉ္စ ဧကဇ္ဈံ ဥပဋ္ဌာနေ ဒူရတော စိတ္တပဋံ ပေက္ခန္တဿ ဝိယ ပဋိဝိဘာဂေနာဝဗောဓော န သိယာ, တထာ စ သတိ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာ’’တိ ဝိပဿန္တာနံ အနတ္တာကာရေန ဝိယ သဗ္ဗဓမ္မာ အနိရူပိတရူပေန ဘဂဝတော ဉာဏဿ ဝိသယာ ဟောန္တီတိ အာပဇ္ဇတိ။ ယေပိ ‘‘သဗ္ဗဉေယျဓမ္မာနံ ဌိတလက္ခဏဝိသယံ ဝိကပ္ပရဟိတံ သဗ္ဗကာလံ ဗုဒ္ဓါနံ ဉာဏံ ပဝတ္တတိ, တေန တေ ‘သဗ္ဗဝိဒူ’တိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘စရံ သမာဟိတော နာဂေါ, တိဋ္ဌန္တောပိ သမာဟိတော’တိ ဣဒမ္ပိ ဝစနံ သုဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ ဝဒန္တိ, တေသမ္ပိ ဝုတ္တဒေါသာနာတိဝတ္တိ, ဌိတလက္ခဏာရမ္မဏတာယ စ အတီတာနာဂတသမ္မုတိဓမ္မာနံ တဒဘာဝတော ဧကဒေသဝိသယမေဝ ဘဂဝတော ဉာဏံ သိယာ။ တသ္မာ သကိံယေဝ ဉာဏံ ပဝတ္တတီတိ န ယုဇ္ဇတိ။
အထ ကမေန သဗ္ဗသ္မိံ ဝိသယေ ဉာဏံ ပဝတ္တတိ? ဧဝမ္ပိ န ယုဇ္ဇတိ။ န ဟိ ဇာတိဘူမိသဘာဝါဒိဝသေန, ဒိသာဒေသကာလာဒိဝသေန စ အနေကဘေဒဘိန္နေ ဉေယျေ ကမေန ဂယှမာနေ တဿ အနဝသေသပဋိဝေဓော သမ္ဘဝတိ, အပရိယန္တဘာဝတော ဉေယျဿ။ ယေ ပန ‘‘အတ္ထဿ အဝိသံဝါဒနတော ဉေယျဿ ဧကဒေသံ ပစ္စက္ခံ ကတွာ ‘သေသေပိ ဧဝ’န္တိ အဓိမုစ္စိတွာ ဝဝတ္ထာပနေန သဗ္ဗညူ ဘဂဝါ, တဉ္စ ဉာဏံ န အနုမာနိကံ သံသယာဘာဝတော။ သံသယာနုဗဒ္ဓံ ဟိ လောကေ အနုမာနဉာဏ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တေသမ္ပိ တံ န ယုတ္တံ။ သဗ္ဗဿ ဟိ အပ္ပစ္စက္ခဘာဝေ အတ္ထာဝိသံဝါဒနေန ဉေယျဿ ဧကဒေသံ
ပစ္စက္ခံ ကတွာ ‘‘သေသေပိ ဧဝ’’န္တိ အဓိမုစ္စိတွာ ဝဝတ္ထာပနဿ အသမ္ဘဝတော။ ယဉှိ တံ သေသံ, တံ အပ္ပစ္စက္ခန္တိ။
အထ တမ္ပိ ပစ္စက္ခံ, တဿ သေသဘာဝေါ ဧဝ န သိယာတိ? သဗ္ဗမေတံ အကာရဏံ။ ကသ္မာ? အဝိသယဝိစာရဏဘာဝတော။ ဝုတ္တံ ဟေတံ ဘဂဝတာ ‘‘ဗုဒ္ဓဝိသယော, ဘိက္ခဝေ, အစိန္တေယျော န စိန္တေတဗ္ဗော။ ယော စိန္တေယျ, ဥမ္မာဒဿ ဝိဃာတဿ ဘာဂီ အဿာ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၇၇)။ ဣဒံ ပနေတ္ထ သန္နိဋ္ဌာနံ – ယံကိဉ္စိ ဘဂဝတာ ဉာတုံ ဣစ္ဆိတံ သကလံ, ဧကဒေသော ဝါ, တတ္ထ အပ္ပဋိဟတဝုတ္တိတာယ ပစ္စက္ခတော ဉာဏံ ပဝတ္တတိ, နိစ္စသမာဓာနဉ္စ ဝိက္ခေပါဘာဝတော။ ဉာတုံ ဣစ္ဆိတဿ စ သကလဿ အဝိသယဘာဝေ တဿ အာကင်္ခပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာ န သိယာ, ဧကန္တေနေဝ သာ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ ‘‘သဗ္ဗေ ဓမ္မာ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော အာဝဇ္ဇနပ္ပဋိဗဒ္ဓါ အာကင်္ခပ္ပဋိဗဒ္ဓါ မနသိကာရပ္ပဋိဗဒ္ဓါ စိတ္တုပ္ပါဒပ္ပဋိဗဒ္ဓါ’’တိ ဝစနတော။ အတီတာနာဂတဝိသယမ္ပိ ဘဂဝတော ဉာဏံ အနုမာနာဂမတက္ကဂ္ဂဟဏဝိရဟိတတ္တာ ပစ္စက္ခမေဝ။
နနု စ ဧတသ္မိံ ပက္ခေ ယဒါ သကလံ ဉာတုံ ဣစ္ဆိတံ, တဒါ သကိံယေဝ သကလဝိသယတာယ အနိရူပိတရူပေန ဘဂဝတော ဉာဏံ ပဝတ္တေယျာတိ ဝုတ္တဒေါသာနာတိဝတ္တိယေဝါတိ? န, တဿ ဝိသောဓိတတ္တာ။ ဝိသောဓိတော ဟိ သော ဗုဒ္ဓဝိသယော အစိန္တေယျောတိ။ အညထာ ပစုရဇနဉာဏသမာနဝုတ္တိတာယ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဉာဏဿ အစိန္တေယျတာ န သိယာ။ တသ္မာ သကလဓမ္မာရမ္မဏမ္ပိ တံ ဧကဓမ္မာရမ္မဏံ ဝိယ သုဝဝတ္ထာပိတေယေဝ တေ ဓမ္မေ ကတွာ ပဝတ္တတီတိ ဣဒမေတ္ထ အစိန္တေယျံ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ယာဝတကံ ဉေယျံ, တာဝတကံ ဉာဏံ။ ယာဝတကံ ဉာဏံ, တာဝတကံ ဉေယျံ။ ဉေယျပရိယန္တိကံ ဉာဏံ, ဉာဏပရိယန္တိကံ ဉေယျ’’န္တိ (မဟာနိ။ ၆၉၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၅)။ ဧဝမေကဇ္ဈံ, ဝိသုံ, သကိံ, ကမေန ဝါ ဣစ္ဆာနုရူပံ သမ္မာ သာမဉ္စ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဗုဒ္ဓတ္တာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။
ဋ္ဌ ၁၃၃။ ဝိဇ္ဇာဟီတိ ဧတ္ထ ဝိန္ဒိယံ ဝိန္ဒတီတိ ဝိဇ္ဇာ, ယာထာဝတော ဥပလဗ္ဘတီတိ အတ္ထော။ အတ္တနော ဝါ ပဋိပက္ခဿ ဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန ဝိဇ္ဇာ, တမောက္ခန္ဓာဒိကဿ ပဒါလနဋ္ဌေနာတိ အတ္ထော။ တတော ဧဝ အတ္တနော ဝိသယဿ ဝိဒိတကရဏဋ္ဌေနပိ ဝိဇ္ဇာ။ သမ္ပန္နတ္တာတိ သမန္နာဂတတ္တာ, ပရိပုဏ္ဏတ္တာ ဝါ, အဝိကလတ္တာတိ အတ္ထော။ တိဿန္နံ, အဋ္ဌန္နံ စ ဝိဇ္ဇာနံ တတ္ထ တတ္ထ သုတ္တေ ဂဟဏံ
ဝိနေယျဇ္ဈာသယဝသေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သတ္တ သဒ္ဓမ္မာ နာမ သဒ္ဓါ ဟိရီ ဩတ္တပ္ပံ ဗာဟုသစ္စံ ဝီရိယံ သတိ ပညာ စ။ ယေ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတီ’’တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၁၀။၁၁)။ စတ္တာရိ ဈာနာနီတိ ယာနိ ကာနိစိ စတ္တာရိ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ သီလာဒယော ပန္နရသေဝ ‘‘စရဏ’’န္တိ ဝုတ္တာတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ဣမေယေဝ ဟီ’’တိအာဒိ။ တေန တေသံ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟတော နိဗ္ဗာနုပဂမနေ ဧကံသတော သာဓနဘာဝမာဟ။ ဣဒါနိ တဒတ္ထသာဓနာယ အာဂမံ ဒဿေန္တော ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိမာဟ။ ဘဂဝါတိအာဒိ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ နိဂမနဝသေန ဝုတ္တံ။
နနု စာယံ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါ သာဝကေသုပိ လဗ္ဘတီတိ? ကိဉ္စာပိ လဗ္ဘတိ, န ပန တထာ, ယထာ ဘဂဝတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ ဝိဇ္ဇာသမ္ပဒါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ စရဏဓမ္မပရိယာပန္နတ္တာ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရဿ, သော စေတ္ထ မဟဂ္ဂတဘာဝပ္ပတ္တာ သာဓာရဏဘာဝေါတိ အာဟ ‘‘စရဏသမ္ပဒါ မဟာကာရုဏိကတံ ပူရေတွာ ဌိတာ’’တိ။ ယထာ သတ္တာနံ အနတ္ထံ ပရိဝဇ္ဇေတွာ အတ္ထေ နိယောဇနံ ပညာယ ဝိနာ န ဟောတိ, ဧဝံ နေသံ အတ္ထာနတ္ထဇာနနံ သတ္ထု ကရုဏာယ ဝိနာ န ဟောတီတိ ဥဘယမ္ပိ ဥဘယတ္ထ သကိစ္စကမေဝ သိယာ။ ယတ္ထ ပန ယဿာ ပဓာနဘာဝေါ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘သော သဗ္ဗညုတာယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယထာ တံ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နောတိ ယထာ အညောပိ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော, တေန ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နဿေဝါယံ အာဝေဏိကာ ပဋိပတ္တီတိ ဒဿေတိ။ သာ ပနာယံ သတ္ထု ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါ သာသနဿ နိယျာနိကတာယ သာဝကာနံ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ ဧကန္တကာရဏန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘တေနဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ သုဝိညေယျမေဝ။
ဧတ္ထ စ ဝိဇ္ဇာသမ္ပဒါယ သတ္ထု ပညာမဟတ္တံ ပကာသိတံ ဟောတိ, စရဏသမ္ပဒါယ ကရုဏာမဟတ္တံ။ တေသု ပညာယ ဘဂဝတော ဓမ္မရဇ္ဇပ္ပတ္တိ, ကရုဏာယ ဓမ္မသံဝိဘာဂေါ။ ပညာယ သံသာရဒုက္ခနိဗ္ဗိဒါ, ကရုဏာယ သံသာရဒုက္ခသဟနံ။ ပညာယ ပရဒုက္ခပရိဇာနနံ, ကရုဏာယ ပရဒုက္ခပတိကာရာရမ္ဘော။ ပညာယ ပရိနိဗ္ဗာနာဘိမုခဘာဝေါ, ကရုဏာယ တဒဓိဂမော။ ပညာယ သယံ တရဏံ, ကရုဏာယ ပရေသံ တာရဏံ။ ပညာယ ဗုဒ္ဓဘာဝသိဒ္ဓိ, ကရုဏာယ ဗုဒ္ဓကိစ္စသိဒ္ဓိ။ ကရုဏာယ ဝါ ဗောဓိသတ္တဘူမိယံ သံသာရာဘိမုခဘာဝေါ, ပညာယ တတ္ထ အနဘိရတိ။ တထာ ကရုဏာယ ပရေသံ
အဘိံသာပနံ, ပညာယ သယံ ပရေဟိ အဘာယနံ။ ကရုဏာယ ပရံ ရက္ခန္တော အတ္တာနံ ရက္ခတိ, ပညာယ အတ္တာနံ ရက္ခန္တော ပရံ ရက္ခတိ။ တထာ ကရုဏာယ အပရန္တပေါ, ပညာယ အနတ္တန္တပေါ။ တေန အတ္တဟိတာယ ပဋိပန္နာဒီသု စတူသု ပုဂ္ဂလေသု စတုတ္ထပုဂ္ဂလဘာဝေါ သိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ တထာ ကရုဏာယ လောကနာထတာ, ပညာယ အတ္တနာထတာ။ ကရုဏာယ စဿ နိန္နတာဘာဝေါ, ပညာယ ဥန္နမာဘာဝေါ။ တထာ ကရုဏာယ သဗ္ဗသတ္တေသု ဇနိတာနုဂ္ဂဟော ပညာနုဂတတ္တာ န စ န သဗ္ဗတ္ထ ဝိရတ္တစိတ္တော, ပညာယ သဗ္ဗဓမ္မေသု ဝိရတ္တစိတ္တော ကရုဏာနုဂတတ္တာ န စ န သဗ္ဗသတ္တာနုဂ္ဂဟာယ ပဝတ္တော။ ယထာ ဟိ ကရုဏာ ဘဂဝတော သိနေဟသောကဝိရဟိတာ, ဧဝံ ပညာ အဟံကာရမမံကာရဝိနိမုတ္တာတိ အညမညဝိသောဓိတာ ပရမဝိသုဒ္ဓါ ဂုဏဝိသေသာ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါဟိ ပကာသိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၁၃၄။ ဂမနမ္ပိ ဟိ ဂတန္တိ ဝုစ္စတိ ‘‘ဂတေ ဌိတေ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၁၄၊ ၂။၃၇၆)။ သောဘနန္တိ သုဘံ။ သုဘဘာဝေါ ဝိသုဒ္ဓတာယ, ဝိသုဒ္ဓတာ ဒေါသဝိဂမေနာတိ အာဟ ‘‘ပရိသုဒ္ဓမနဝဇ္ဇ’’န္တိ။ ဂမနဉ္စ နာမ ဗဟုဝိဓန္တိ ဣဓာဓိပ္ပေတံ ဂမနံ ဒဿေန္တော ‘‘အရိယမဂ္ဂေါ’’တိ အာဟ။ သော ဟိ နိဗ္ဗာနဿ ဂတိ အဓိဂမောတိ ကတွာ ‘‘ဂတံ, ဂမန’’န္တိ စ ဝုစ္စတိ။ ဣဒါနိ တဿေဝ ဂဟဏေ ကာရဏံ ဒဿေတုံ ‘‘တေန ဟေသာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ခေမံ ဒိသန္တိ နိဗ္ဗာနံ။ အသဇ္ဇမာနောတိ ပရိပန္ထာဘာဝေန သုဂတိဂမနေပိ အသဇ္ဇန္တော သင်္ဂံ အကရောန္တော, ပဂေဝ ဣတရတ္ထ။ အထ ဝါ ဧကာသနေ နိသီဒိတွာ ခိပ္ပဘိညာဝသေနေဝ စတုန္နမ္ပိ မဂ္ဂါနံ ပဋိလဒ္ဓဘာဝတော အသဇ္ဇမာနော အသဇ္ဇန္တော ဂတော။ ယံ ဂမနံ ဂစ္ဆန္တော သဗ္ဗမနတ္ထံ အပဟရတိ, သဗ္ဗဉ္စ အနုတ္တရံ သမ္ပတ္တိံ အာဝဟတိ, တဒေဝ သောဘနံ နာမ။ တေန စ ဘဂဝါ ဂတောတိ အာဟ ‘‘ဣတိ သောဘနဂမနတ္တာ သုဂတော’’တိ သောဘနတ္ထော သု-သဒ္ဒေါတိ ကတွာ။
အသုန္ဒရာနံ ဒုက္ခာနံ သင်္ခါရပ္ပဝတ္တီနံ အဘာဝတော အစ္စန္တသုခတ္တာ ဧကန္တတော သုန္ဒရံ နာမ အသင်္ခတာ ဓာတူတိ အာဟ ‘‘သုန္ဒရဉ္စေသ ဌာနံ ဂတော အမတံ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခ’’န္တိ (မ။ နိ။ ၂။၂၁၅၊ ဓ။ ပ။ ၂၀၃-၂၀၄)။ သမ္မာတိ သုဋ္ဌု။ သုဋ္ဌု ဂမနဉ္စ နာမ ပဋိပက္ခေန အနဘိဘူတဿ ဂမနန္တိ အာဟ ‘‘ပဟီနေ ကိလေသေ ပုန အပစ္စာဂစ္ဆန္တော’’တိ။ ဣဒဉ္စ သိခါပ္ပတ္တံ သမ္မာဂမနံ, ယာယ အာဂမနီယပဋိပဒါယ သိဒ္ဓံ, သာပိ သမ္မာဂမနမေဝါတိ
ဧဝမ္ပိ ဘဂဝါ သုဂတောတိ ဒဿေတုံ ‘‘သမ္မာ ဝါ ဂတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာတိ သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ သမ္ပာပနေ အဝိပရီတပဋိပတ္တိယာ။ ‘‘သဗ္ဗလောကဿ ဟိတသုခမေဝ ကရောန္တော’’တိ ဧတေန မဟာဗောဓိယာ ပဋိပဒါ အဝိဘာဂေန သဗ္ဗသတ္တာနံ သဗ္ဗဒါ ဟိတသုခါဝဟဘာဝေနေဝ ပဝတ္တတီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘သဿတံ ဥစ္ဆေဒန္တိ ဣမေ အန္တေ အနုပဂစ္ဆန္တော ဂတော’’တိ ဧတေန ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဂတိံ ဒဿေတိ။ ‘‘ကာမသုခံ အတ္တကိလမထန္တိ ဣမေ အနုပဂစ္ဆန္တော ဂတော’’တိ ဧတေန အရိယမဂ္ဂဂတိံ ဒဿေတိ။
တတြာတိ ယုတ္တဋ္ဌာနေ ယုတ္တဿေဝ ဘာသနေ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ, သာဓေတဗ္ဗေ စေတံ ဘုမ္မံ။ အဘူတန္တိ အဘူတတ္ထံ။ အတ္ထမုခေန ဟိ ဝါစာယ အဘူတတာ, ဘူတတာ ဝါ။ အတစ္ဆန္တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ အဘူတန္တိ ဝါ အသန္တံ အဝိဇ္ဇမာနံ။ အတစ္ဆန္တိ အတထာကာရံ အညထာသန္တံ။ အနတ္ထသဉှိတန္တိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကေန, သမ္ပရာယိကေန ဝါ အနတ္ထေန သဉှိတံ, အနတ္ထာဝဟံ။ န အတ္ထောတိ အနတ္ထော, အတ္ထဿ ပဋိပက္ခော, အဘာဝေါ စ, တေန သဉှိတံ, ပိသုဏဝါစံ, သမ္ဖပ္ပလာပဉ္စာတိ အတ္ထော။ ဧဝမေတ္ထ စတုဗ္ဗိဓဿာပိ ဝစီဒုစ္စရိတဿ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဧတ္ထ စ ပဌမာ ဝါစာ သီလဝန္တံ ‘‘ဒုဿီလော’’တိ, အစဏ္ဍာလာဒိမေဝ ‘‘စဏ္ဍာလော’’တိအာဒိနာ ဘာသမာနဿ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ဒုတိယာ ဒုဿီလံ ‘‘ဒုဿီလော’’တိ, စဏ္ဍာလာဒိမေဝ ‘‘စဏ္ဍာလော’’တိအာဒိနာ အဝိနယေန ဘာသမာနဿ။ တတိယာ နေရယိကာဒိကဿ နေရယိကာဒိဘာဝဝိဘာဝနီကထာ ယထာ ‘‘အာပါယိကော ဒေဝဒတ္တော နေရယိကော’’တိအာဒိကာ (စူဠဝ။ ၃၄၈)။ စတုတ္ထီ ‘‘ဝေဒဝိဟိတေန ယညဝိဓိနာ ပါဏာတိပါတာဒိကတံ သုဂတိံ အာဝဟတီ’’တိ လောကဿ ဗျာမောဟနကထာ။ ပဉ္စမီ ဘူတေန ပေသုညူပသံဟာရာဒိကထာ။ ဆဋ္ဌာ ယုတ္တပ္ပတ္တဋ္ဌာနေ ပဝတ္တိတာ ဒါနသီလာဒိကထာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ သမ္မာ ဂဒတ္တာတိ ယထာဝုတ္တံ အဘူတာဒိံ ဝဇ္ဇေတွာ ဘူတံ တစ္ဆံ အတ္ထသဉှိတံ ပိယံ မနာပံ တတော ဧဝ သမ္မာ သုဋ္ဌု ဂဒနတော သုဂတော ဒ-ကာရဿ တ-ကာရံ ကတွာ။ အာပါထဂမနမတ္တေန ကဿစိ အပ္ပိယမ္ပိ ဟိ ဘဂဝတော ဝစနံ ပိယံ မနာပမေဝ အတ္ထသိဒ္ဓိယာ လောကဿ ဟိတသုခါဝဟတ္တာ။
အပိစ သောဘနံ ဂတံ ဂမနံ ဧတဿာတိ သုဂတော။ ဘဂဝတော ဟိ ဝေနေယျဇနုပသင်္ကမနံ ဧကန္တေန တေသံ ဟိတသုခနိပ္ဖါဒနတော သောဘနံ
ဘဒ္ဒကံ။ တထာ လက္ခဏာနုဗျဉ္ဇနပဋိမဏ္ဍိတရူပကာယတာယ ဒုတဝိလမ္ဗိတခလိတာနုကဍ္ဎနနိပ္ပီဠနုက္ကုဋိကကုဋိလာကုလတာဒိဒေါသရဟိတဝိလာသိတရာဇဟံသဝသဘဝါရဏမိဂရာဇဂမနံ ကာယဂမနံ, ဉာဏဂမနဉ္စ ဝိပုလနိမ္မလကရုဏာသတိဝီရိယာဒိဂုဏဝိသေသသဟိတံ အဘိနီဟာရတော ယာဝ မဟာဗောဓိ အနဝဇ္ဇတာယ, သတ္တာနံ ဟိတသုခါဝဟတာယ စ သောဘနမေဝ။ အထ ဝါ သယမ္ဘူဉာဏေန သကလမ္ပိ လောကံ ပရိညာဘိသမယဝသေန ပရိဇာနန္တော သမ္မာ ဂတော အဝဂတောတိ သုဂတော။ တထာ လောကသမုဒယံ ပဟာနာဘိသမယဝသေန ပဇဟန္တော အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ အာပါဒေန္တော သမ္မာ ဂတော အတီတောတိ သုဂတော။ လောကနိရောဓံ နိဗ္ဗာနံ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယဝသေန သမ္မာ ဂတော အဓိဂတောတိ သုဂတော။ လောကနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ဘာဝနာဘိသမယဝသေန သမ္မာ ဂတော ပဋိပန္နောတိ သုဂတော။ တထာ ယံ ဣမဿ သဒေဝကဿ လောကဿ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ, သဗ္ဗံ တံ ဟတ္ထတလေ အာမလကံ ဝိယ သမ္မာ ပစ္စက္ခတော ဂတော အဗ္ဘညာသီတိ သုဂတော။
ဋ္ဌ ၁၃၅။ သဗ္ဗထာတိ သဗ္ဗပ္ပကာရေန။ ယော ယော လောကော ယထာ ယထာ ဝေဒိတဗ္ဗော, တထာ တထာ။ တေ ပန ပကာရေ ဒဿေတုံ ‘‘သဘာဝတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဘာဝတောတိ ဒုက္ခသဘာဝတော။ သဗ္ဗော ဟိ လောကော ဒုက္ခသဘာဝေါ။ ယထာဟ ‘‘သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ’’တိ (မဟာဝ။ ၁၄၊ ဒီ။ နိ။ ၂။၃၈၇)။ သမုဒယတောတိ ယတော သော သမုဒေတိ, တတော တဏှာဒိတော။ နိရောဓတောတိ ယတ္ထ သော နိရုဇ္ဈတိ, တတော ဝိသင်္ခါရတော။ နိရောဓူပါယတောတိ ယေန ဝိဓိနာ သော နိရောဓော ပတ္တဗ္ဗော, တတော အရိယမဂ္ဂတော, ဣတော အညဿ ပကာရဿ အဘာဝါ။
ဣတိ ‘‘သဗ္ဗထာ လောကံ အဝေဒီ’’တိ ဝတွာ တဒတ္ထသာဓကံ သုတ္တံ ဒဿေန္တော ‘‘ယတ္ထ ခေါ အာဝုသော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘န ဇာယတီ’’တိအာဒိနာ ဥဇုကံ ဇာတိအာဒီနိ ပဋိက္ခိပိတွာ ‘‘န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတီ’’တိ ပဒဒွယေန အပရာပရံ စဝနုပပဇ္ဇနာနိ ပဋိက္ခိပတိ။ ကေစိ ပန ‘‘န ဇာယတီတိအာဒိ ဂဗ္ဘသေယျကဝသေန ဝုတ္တံ, ဣတရံ ဩပပါတိကဝသေနာ’’တိ ဝဒန္တိ။ တန္တိ ဇာတိအာဒိရဟိတံ။ ဂမနေနာတိ ပဒသာ ဂမနေန။ ဉာတေယျန္တိ ဇာနိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဉာတာယ’’န္တိ ဝါ ပါဌော, ဉာတာ အယံ နိဗ္ဗာနတ္ထိကောတိ အဓိပ္ပါယော။
ကာမံ ပါဒဂမနေန ဂန္တွာ လောကဿန္တံ ဉာတုံ, ဒဋ္ဌုံ, ပတ္တုံ ဝါ န သက္ကာ, အပိစ ပရိမိတပရိစ္ဆိန္နဋ္ဌာနေ တံ ပညာပေတွာ ဒဿေမီတိ ဒဿေန္တော ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သသညိမှီတိ သညာသဟိတေ။ တတော ဧဝ သမနကေ သဝိညာဏကေ။ အဝိညာဏကေ ပန ဥတုသမုဋ္ဌာနရူပသမုဒါယမတ္တေ ပညာပေတုံ န သက္ကာတိ အဓိပ္ပါယော။ လောကန္တိ ခန္ဓာဒိလောကံ။ လောကနိရောဓန္တိ တဿ လောကဿ နိရုဇ္ဈနံ, နိဗ္ဗာနမေဝ ဝါ။ အဒေသမ္ပိ ဟိ တံ ယေသံ နိရောဓော, တေသံ ဝသေန ဥပစာရတော, ဒေသတောပိ နိဒ္ဒိသီယတိ ယထာ ‘‘စက္ခုံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ, ဧတ္ထေသာ တဏှာ ပဟီယမာနာ ပဟီယတိ, ဧတ္ထ နိရုဇ္ဈမာနာ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၁၊ မ။ နိ။ ၁။၁၃၄၊ ဝိဘ။ ၂၀၄)။
ဂမနေနာတိ ပါကတိကဂမနေန။ လောကဿန္တောတိ သင်္ခါရလောကဿ အန္တော အန္တကိရိယာဟေတုဘူတံ နိဗ္ဗာနံ။ ကုဒါစနန္တိ ကဒါစိပိ။ အပတွာတိ အဂ္ဂမဂ္ဂေန အနဓိဂန္တွာ။ ပမောစနန္တိ ပမုတ္တိ နိဿရဏံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ လောကဿန္တံ အပတွာ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော မုတ္တိ နတ္ထိ, တသ္မာ။ ဟဝေတိ နိပါတမတ္တံ။ လောကဝိဒူတိ သဘာဝါဒိတော သဗ္ဗံ လောကံ ဇာနန္တော။ သုမေဓောတိ သုန္ဒရပညော။ လောကန္တဂူတိ ပရိညာဘိသမယေန လောကံ ဝိဒိတွာ ပဟာနာဘိသမယေန လောကန္တဂူ။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဝါသဿ ပရိနိဋ္ဌိတတ္တာ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယော။ သဗ္ဗေသံ ကိလေသာနံ သမိတတ္တာ, စတုသစ္စဓမ္မာနံ ဝါ အဘိသမိတတ္တာ သမိတာဝီ။ နာသီသတိ န ပတ္ထေတိ။ ယထာ ဣမံ လောကံ, ဧဝံ ပရဉ္စ လောကံ အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ။
ဋ္ဌ ၁၃၆။ ဧဝံ ယဒိပိ လောကဝိဒုတာ အနဝသေသတော ဒဿိတာ သဘာဝတော ဒဿိတတ္တာ, လောကော ပန ဧကဒေသေနေဝ ဝုတ္တောတိ တံ အနဝသေသတော ဒဿေတုံ ‘‘အပိစ တယော လောကာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓါနံ ခန္ဓာနံ သမူဟော, သန္တာနော စ သတ္တလောကော။ ရူပါဒီသု သတ္တဝိသတ္တတာယ သတ္တော, လောကီယန္တိ ဧတ္ထ ကုသလာကုသလံ, တဗ္ဗိပါကော စာတိ လောကောတိ။ အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓါနံ ရူပါဒီနံ သမူဟော, သန္တာနော စ ဩကာသလောကော လောကိယန္တိ ဧတ္ထ တသာ, ထာဝရာ စ, တေသဉ္စ ဩကာသဘူတောတိ။ တဒါဓာရတာယ ဟေသ ‘‘ဘာဇနလောကော’’တိပိ ဝုစ္စတိ။ ဥဘယေပိ ခန္ဓာ သင်္ခါရလောကော ပစ္စယေဟိ သင်္ခရီယန္တိ, လုဇ္ဇန္တိ ပလုဇ္ဇန္တိ စာတိ။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ,
ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိကာတိ အတ္ထော။ ပစ္စယတ္ထော ဟေတ္ထ အာဟာရ-သဒ္ဒေါ ‘‘အယမာဟာရော အနုပ္ပန္နဿ ဝါ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ဥပ္ပါဒါယာ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၅။၂၃၂) ဝိယ။ ဧဝံ ဟိ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ’’တိ ဣမိနာ အသညသတ္တာပိ ပရိဂ္ဂဟိတာ ဟောန္တိ။ သာ ပနာယံ အာဟာရဋ္ဌိတိကတာ နိပ္ပရိယာယတော သင်္ခါရဓမ္မော, န သတ္တဓမ္မောတိ အာဟ ‘‘အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ အာဂတဋ္ဌာနေ သင်္ခါရလောကော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။
ယဒိ ဧဝံ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ’’တိ ဣဒံ ကထန္တိ? ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာ ဒေသနာတိ နာယံ ဒေါသော။ ယထာ အညတ္ထာပိ ‘‘ဧကဓမ္မေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု သမ္မာ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော သမ္မာ ဝိရဇ္ဇမာနော သမ္မာ ဝိမုစ္စမာနော သမ္မာ ပရိယန္တဒဿာဝီ သမ္မဒတ္ထံ အဘိသမေစ္စ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ။ ကတမသ္မိံ ဧကဓမ္မေ? သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇)။ ဒိဋ္ဌိဂတိကာနံ သဿတာဒိဝသေန ‘‘အတ္တာ, လောကော’’တိ စ ပရိကပ္ပနာ ယေဘုယျေန သတ္တဝိသယာ, န သင်္ခါရဝိသယာတိ အာဟ ‘‘သဿတော လောကောတိ ဝါ အသဿတော လောကောတိ ဝါ အာဂတဋ္ဌာနေ သတ္တလောကော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။
ယာဝတာ စန္ဒိမသူရိယာ ပရိဟရန္တီတိ ယတ္တကေ ဌာနေ စန္ဒိမသူရိယာ ပရိဝတ္တန္တိ ပရိဗ္ဘမန္တိ။ ဒိသာ ဘန္တိ ဝိရောစမာနာတိ တေသံ ပရိဗ္ဘမနေနေဝ တာ ဒိသာ ပဘဿရာ ဟုတွာ ဝိရောစန္တိ။ တာဝ သဟဿဓာ လောကောတိ တတ္တကံ သဟဿပ္ပကာရော ဩကာသလောကော, သဟဿလောကဓာတုယောတိ အတ္ထော။ ‘‘တာဝ သဟဿဝါ’’တိ ဝါ ပါဌော။
တမ္ပီတိ တံ တိဝိဓမ္ပိ လောကံ။ တထာ ဟိဿ သဗ္ဗထာပိ ဝိဒိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧကော လောကောတိ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ယာယ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ ကထာယ သဗ္ဗေသံ သင်္ခါရာနံ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာ ဝုတ္တာ, တာယ သဗ္ဗော သင်္ခါရလောကော ဧကော ဧကဝိဓော ပကာရန္တရဿ အဘာဝတော။ ဒွေ လောကာတိအာဒီသုပိ ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ နာမ-ဂ္ဂဟဏေန စေတ္ထ နိဗ္ဗာနဿ အဂ္ဂဟဏံ, တဿ အလောကသဘာဝတ္တာ။ နနု စ ‘‘အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ဧတ္ထ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာယ မဂ္ဂဖလဓမ္မာနမ္ပိ လောကတာ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ, ပရိညေယျာနံ ဒုက္ခသစ္စဓမ္မာနံ ဣဓ ‘‘လောကော’’တိ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ အထ ဝါ ‘‘န လုဇ္ဇတိ န
ပလုဇ္ဇတီ’’တိ ယော ဂဟိတော တထာ န ဟောတိ, သော လောကောတိ တံဂဟဏရဟိတာနံ လောကုတ္တရာနံ နတ္ထိ လောကတာ။ ဥပါဒါနာနံ အာရမ္မဏဘူတာ ခန္ဓာ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ။ ဒသာယတနာနီတိ ဒသ ရူပါယတနာနိ။
ဧတ္ထ စ ‘‘အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာဝစနေန သင်္ခါရာနံ အနိစ္စတာ။ တာယ စ ‘‘ယဒနိစ္စံ, တံ ဒုက္ခံ။ ယံ ဒုက္ခံ, တဒနတ္တာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၁၅) ဝစနတော ဒုက္ခာနတ္တတာ စ ပကာသိတာ ဟောန္တီတိ တီဏိပိ သာမညလက္ခဏာနိ ဂဟိတာနိ။ နာမန္တိ စတ္တာရော အရူပိနော ခန္ဓာ, တေ စ အတ္ထတော ဖဿာဒယော။ ရူပန္တိ ဘူတုပါဒါယရူပါနိ, တာနိ စ အတ္ထတော ပထဝီအာဒယောတိ အဝိသေသေနေဝ သလက္ခဏတော သင်္ခါရာ ဂဟိတာ။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ ယေ တေသံ ဝိသေသာ ကုသလာဒယော, ဟေတုအာဒယော စ, တေပိ ဂဟိတာ ဧဝ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဣတိ အယံ သင်္ခါရလောကောပိ သဗ္ဗထာ ဝိဒိတော’’တိ။
အာဂမ္မ စိတ္တံ သေတိ ဧတ္ထာတိ အာသယော မိဂါသယော ဝိယ။ ယထာ မိဂေါ ဂေါစရာယ ဂန္တွာ ပစ္စာဂန္တွာ တတ္ထေဝ ဝနဂဟနေ သယတီတိ သော တဿ အာသယော, ဧဝံ အညထာ ပဝတ္တိတွာပိ စိတ္တံ အာဂမ္မ ယတ္ထ သေတိ, သော တဿ အာသယောတိ ဝုစ္စတိ။ သော ပန သဿတဒိဋ္ဌိအာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓော။ ဝုတ္တဉ္စ –
‘‘သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ, ခန္တိ စေဝါနုလောမိကာ၊
ယထာဘူတဉ္စ ယံ ဉာဏံ, ဧတံ အာသယသဒ္ဒိတ’’န္တိ။
တတ္ထ သဗ္ဗဒိဋ္ဌီနံ သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌီဟိ သင်္ဂဟိတတ္တာ သဗ္ဗေပိ ဒိဋ္ဌိဂတိကာ သတ္တာ ဣမာ ဧဝ ဒွေ ဒိဋ္ဌိယော သန္နိဿိတာ။ ယထာဟ ‘‘ဒွယနိဿိတော ခွါယံ, ကစ္စာန, လောကော ယေဘုယျေန အတ္ထိတဉ္စ နတ္ထိတဉ္စာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၁၅)။ အတ္ထိတာတိ ဟိ သဿတဂ္ဂါဟော အဓိပ္ပေတော, နတ္ထိတာတိ ဥစ္ဆေဒဂ္ဂါဟော။ အယံ တာဝ ဝဋ္ဋနိဿိတာနံ ပုထုဇ္ဇနာနံ အာသယော။ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတာနံ ပန သုဒ္ဓသတ္တာနံ အနုလောမိကာ ခန္တိ, ယထာဘူတဉာဏန္တိ ဒုဝိဓော အာသယော။
အာသယံ ဇာနာတီတိ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ သတ္တာနံ အာသယံ ဇာနာတိ။ ဇာနန္တော စ တေသံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ, တေသဉ္စ ဉာဏာနံ အပ္ပဝတ္တိက္ခဏေပိ ဇာနာတိ။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘ကာမံ သေဝန္တညေဝ ဇာနာတိ ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ကာမဂရုကော ကာမာသယော ကာမာဓိမုတ္တော’တိ, ကာမံ သေဝန္တညေဝ ဇာနာတိ ‘အယံ ပုဂ္ဂလော နေက္ခမ္မဂရုကော နေက္ခမ္မာသယော နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တော’တိ’’အာဒိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၁၃)။
အပ္ပဟီနဘာဝေန သန္တာနေ အနု အနု သယန္တီတိ အနုသယာ, အနုရူပံ ကာရဏံ လဘိတွာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ အတ္ထော။ ဧတေန နေသံ ကာရဏလာဘေ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတံ ဒဿေတိ။ အပ္ပဟီနာ ဟိ ကိလေသာ ကာရဏလာဘေ သတိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ကေ ပန တေ? ရာဂါဒယော သတ္တ အနာဂတာ ကိလေသာ, အတီတာ, ပစ္စုပ္ပန္နာ စ တံသဘာဝတ္တာ တထာ ဝုစ္စန္တိ။ န ဟိ ဓမ္မာနံ ကာလဘေဒေန သဘာဝဘေဒေါ အတ္ထိ။ တံ သတ္တဝိဓံ အနုသယံ တဿ တဿ သတ္တဿ သန္တာနေ ပရောပရဘာဝေန ပဝတ္တမာနံ ဇာနာတိ။
စရိတန္တိ သုစရိတဒုစ္စရိတံ။ တံ ဟိ ဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၈၁၄, ၈၁၇) စရိတနိဒ္ဒေသေ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ အထ ဝါ စရိတန္တိ စရိယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တာ ပန ရာဂဒေါသမောဟသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝိတက္ကဝသေန ဆ မူလစရိယာ, တာသံ အပရိယန္တော အန္တရဘေဒေါ, သံသဂ္ဂဘေဒေါ ပန တေသဋ္ဌိဝိဓော။ တံ စရိတံ သဘာဝတော သံကိလေသဝေါဒါနတော သမုဋ္ဌာနတော ဖလတော နိဿန္ဒတောတိ ဧဝမာဒိနာ ပကာရေန ဇာနာတိ။
အဓိမုတ္တိ အဇ္ဈာသယဓာတု။ သာ ဒုဝိဓာ ဟီနာဓိမုတ္တိ ပဏီတာဓိမုတ္တီတိ။ ယာယ ဟီနာဓိမုတ္တိကာ သတ္တာ ဟီနာဓိမုတ္တိကေယေဝ သေဝန္တိ, ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ စ ပဏီတာဓိမုတ္တိကေယေဝ။ သာ အဇ္ဈာသယဓာတု အဇ္ဈာသယသဘာဝေါ အဓိမုတ္တိ။ တံ အဓိမုတ္တိံ ဇာနာတိ ‘‘ဣမဿ အဓိမုတ္တိ ဟီနာ, ဣမဿ ပဏီတာ’’တိ, တတ္ထာပိ ‘‘ဣမဿ မုဒု, ဣမဿ မုဒုတရာ, ဣမဿ မုဒုတမာ’’တိအာဒိနာ။ ဣန္ဒြိယာနံ ဟိ တိက္ခမုဒုဘာဝါဒိနာ ယထာရဟံ အဓိမုတ္တိယာ တိက္ခမုဒုဘာဝါဒိကော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ သမ္မောဟဝိနောဒနီယံ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၈၁၈, ၈၂၀) ‘‘ဟေဋ္ဌာ ဂဟိတာပိ အဓိမုတ္တိ ဣဓ သတ္တာနံ တိက္ခိန္ဒြိယမုဒိန္ဒြိယဘာဝဒဿနတ္ထံ ပုန ဂဟိတာ’’တိ။
အပ္ပရဇံ အက္ခံ ဧတေသန္တိ အပ္ပရဇက္ခာ, အပ္ပံ ဝါ ရဇံ ပညာမယေ အက္ခိမှိ ဧတေသန္တိ အပ္ပရဇက္ခာ, အနုဿဒရာဂါဒိရဇာ သတ္တာ, တေ အပ္ပရဇက္ခေ။ မဟာရဇက္ခေတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဥဿဒရာဂါဒိရဇာ မဟာရဇက္ခာ။
တိက္ခိန္ဒြိယေတိ တိခိဏေဟိ သဒ္ဓါဒီဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ သမန္နာဂတေ။ မုဒိန္ဒြိယေတိ မုဒုကေဟိ သဒ္ဓါဒီဟိ ဣန္ဒြိယေဟိ သမန္နာဂတေ။ ဥပနိဿယဣန္ဒြိယာနိ နာမ ဣဓာဓိပ္ပေတာနိ။ သွာကာရေတိ သုန္ဒရာကာရေ ကလျာဏပကတိကေ, ဝိဝဋ္ဋဇ္ဈာသယေတိ အတ္ထော။ သုဝိညာပယေတိ သမ္မတ္တနိယာမံ ဝိညာပေတုံ သုကရေ သဒ္ဓေ, ပညဝန္တေ စ။ ဘဗ္ဗေ အဘဗ္ဗေတိ ဧတ္ထ ဘဗ္ဗေတိ ကမ္မာဝရဏကိလေသာဝရဏဝိပါကာဝရဏရဟိတေ။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန ဒွါကာရဒုဝိညာပယာဘဗ္ဗာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ဣမဿ ရာဂရဇော အပ္ပေါ, ဣမဿ ဒေါသရဇော အပ္ပေါ’’တိအာဒိနာ အပ္ပရဇက္ခေသု ဇာနနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သေသေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဘဂဝါ အပရိမာဏေ သတ္တေ အာသယာဒိတော အနဝသေသေတွာ ဇာနာတိ, တသ္မာ အဿ ဘဂဝတော သတ္တလောကောပိ သဗ္ဗထာ ဝိဒိတော။
နနု စ သတ္တေသု ပမာဏာဒိပိ ဇာနိတဗ္ဗော အတ္ထီတိ? အတ္ထိ။ တဿ ပန ဇာနနံ န နိဗ္ဗိဒါယ ဝိရာဂါယ နိရောဓာယာတိ ဣဓ န ဂဟိတံ, ဘဂဝတော ပန တမ္ပိ သုဝိဒိတံ သုဝဝတ္ထာပိတမေဝ, ပယောဇနာဘာဝါ ဒေသနံ နာရုဠှံ။ တေန ဝုတ္တံ –
‘‘အထ ခေါ ဘဂဝါ ပရိတ္တံ နခသိခါယံ ပံသုံ အာရောပေတွာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ ‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ကတမံ နု ခေါ ဗဟုတရံ – ယော ဝါယံ မယာ ပရိတ္တော နခသိခါယံ ပံသု အာရောပိတော, အယံ ဝါ မဟာပထဝီ’’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၁၂၁)။
ဋ္ဌ ၁၃၇။ ဩကာသလောကောပိ သဗ္ဗထာ ဝိဒိတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ စက္ကဝါဠန္တိ လောကဓာတု။ သာ ဟိ နေမိမဏ္ဍလသဒိသေန စက္ကဝါဠပဗ္ဗတေန သမန္တတော ပရိက္ခိတ္တတ္တာ ‘‘စက္ကဝါဠ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ စတုတိံသသတာနိ စာတိ စတုအဓိကာနိ တိံသသတာနိ, တီဏိသဟဿာနိ, စတ္တာရိသတာနိ စာတိ အတ္ထော။ အဍ္ဎုဍ္ဎာနီတိ ဥပဍ္ဎစတုတ္ထာနိ, တီဏိသတာနိ, ပညာသဉ္စာတိ အတ္ထော။ နဟုတာနီတိ ဒသသဟဿာနိ။ သင်္ခါတာတိ ကထိတာ။ သဏ္ဌိတီတိ ဟေဋ္ဌာ, ဥပရိတော စာတိ သဗ္ဗသော ဌိတိ။
ဧဝံ သဏ္ဌိတေတိ ဧဝမဝဋ္ဌိတေ။ ဧတ္ထာတိ စက္ကဝါဠေ။ အစ္စုဂ္ဂတော တာဝဒေဝါတိ တတ္တကမေဝ စတုရာသီတိ ယောဇနသဟဿာနိယေဝ
ဥဗ္ဗေဓော။ န ကေဝလံ စေတ္ထ ဥဗ္ဗေဓောဝ, အထ ခေါ အာယာမဝိတ္ထာရာပိဿ တတ္တကာယေဝ။ ဝုတ္တဉှေတံ –
‘‘သိနေရု, ဘိက္ခဝေ, ပဗ္ဗတရာဇာ စတုရာသီတိ ယောဇနသဟဿာနိ အာယာမေန, စတုရာသီတိ ယောဇနသဟဿာနိ ဝိတ္ထာရေနာ’’တိ (အ။ နိ။ ၇။၆၆)။
တတောတိ သိနေရုဿ ဟေဋ္ဌာ, ဥပရိ စ ဝုတ္တပ္ပမာဏတော။ ဥပဍ္ဎုပဍ္ဎေနာတိ ဥပဍ္ဎေန ဥပဍ္ဎေန။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဒွါစတ္တာလီသ ယောဇနသဟဿာနိ သမုဒ္ဒေ အဇ္ဈောဂါဠှော တတ္တကမေဝ စ ဥပရိ ဥဂ္ဂတော ယုဂန္ဓရပဗ္ဗတော, ဧကဝီသ ယောဇနသဟဿာနိ သမုဒ္ဒေ အဇ္ဈောဂါဠှော တတ္တကမေဝ စ ဥပရိ ဥဂ္ဂတော ဤသဓရော ပဗ္ဗတောတိ ဣမိနာ နယေန သေသေသုပိ ဥပဍ္ဎုပဍ္ဎပမာဏတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ယထာ မဟာသမုဒ္ဒေါ ယာဝ စက္ကဝါဠပါဒမူလာ အနုပုဗ္ဗနိန္နော, ဧဝံ ယာဝ သိနေရုပါဒမူလာတိ ဟေဋ္ဌာ သိနေရုပမာဏတော ဥပဍ္ဎပမာဏောပိ ယုဂန္ဓရပဗ္ဗတော ပထဝိယံ သုပ္ပတိဋ္ဌိတော, ဧဝံ ဤသဓရာဒယောပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ ‘‘မဟာသမုဒ္ဒေါ, ဘိက္ခဝေ, အနုပုဗ္ဗနိန္နော အနုပုဗ္ဗပေါဏော အနုပုဗ္ဗပဗ္ဘာရော’’တိ (ဥဒါ။ ၄၅၊ စူဠဝ။ ၃၈၄၊ အ။ နိ။ ၈။၁၉)။ သိနေရုယုဂန္ဓရာဒီနံ အန္တရေ သီဒန္တရသမုဒ္ဒါ နာမ။ တေ ဝိတ္ထာရတော ယထာက္ကမံ သိနေရုအာဒီနံ အစ္စုဂ္ဂတသမာနပရိမာဏာတိ ဝဒန္တိ။ ဗြဟာတိ မဟန္တော။
သိနေရုဿ သမန္တတောတိ ပရိက္ခိပနဝသေန သိနေရုဿ သမန္တတော ဌိတာ။ သိနေရုံ တာဝ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတော ယုဂန္ဓရော, တံ ပရိက္ခိပိတွာ ဤသဓရော။ ဧဝံ တံ တံ ပရိက္ခိပိတွာ ဌိတာ ‘‘သိနေရုဿ သမန္တတော’’တိ ဝုတ္တာ။
ယောဇနာနံ သတာနုစ္စော, ဟိမဝါ ပဉ္စ ပဗ္ဗတောတိ ဟိမဝါ ပဗ္ဗတော ပဉ္စ ယောဇနာနံ သတာနိ ဥစ္စော ဥဗ္ဗေဓော။ နဂဝှယာတိ နဂ-သဒ္ဒေန အဝှါတဗ္ဗာ ရုက္ခာဘိဓာနာ။ ပညာသယောဇနက္ခန္ဓသာခါယာမာတိ’ ဥဗ္ဗေဓတော ပညာသယောဇနက္ခန္ဓာယာမာ, ဥဗ္ဗေဓတော, သမန္တတော စ ပညာသယောဇနသာခါယာမာ စ။ တတော ဧဝ သတယောဇနဝိတ္ထိဏ္ဏာ, တာဝဒေဝ စ ဥဂ္ဂတာ။ ယဿာနုဘာဝေနာတိ ယဿာ မဟန္တတာ ကပ္ပဋ္ဌာယိတာဒိပ္ပကာရေန ပဘာဝေန။
ဂရုဠာနံ သိမ္ဗလိရုက္ခော သိနေရုဿ ဒုတိယပရိဘဏ္ဍေ ပတိဋ္ဌိတော။
သိရီသေနာတိ ပစ္စတ္တေ ကရဏဝစနံ။ သတ္တမန္တိ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ, သိရီသော ဘဝတိ သတ္တမောတိ အတ္ထော။
တတ္ထ စဏ္ဍမဏ္ဍလံ ဟေဋ္ဌာ, သူရိယမဏ္ဍလံ ဥပရိ။ တဿ အာသန္နဘာဝေန စန္ဒမဏ္ဍလံ အတ္တနော ဆာယာယ ဝိကလဘာဝေန ဥပဋ္ဌာတိ။ တာနိ ယောဇနန္တရိကာနိ ယုဂန္ဓရဂ္ဂပမာဏေ အာကာသေ ဝိစရန္တိ။ အသုရဘဝနံ သိနေရုဿ ဟေဋ္ဌာ။ အဝီစိ ဇမ္ဗုဒီပဿ။ ဇမ္ဗုဒီပေါ သကဋသဏ္ဌာနော။ အပရဂေါယာနံ အာဒါသသဏ္ဌာနော။ ပုဗ္ဗဝိဒေဟော အဒ္ဓစန္ဒသဏ္ဌာနော။ ဥတ္တရကုရု ပီဌသဏ္ဌာနော။ တံတံနိဝါသီနံ, တံတံပရိဝါရဒီပဝါသီနဉ္စ မနုဿာနံ မုခမ္ပိ တံတံသဏ္ဌာနန္တိ ဝဒန္တိ။ တဒန္တရေသူတိ တေသံ စက္ကဝါဠာနံ အန္တရေသု။ တိဏ္ဏံ ဟိ ပတ္တာနံ အညမညအာသန္နဘာဝေန ဌပိတာနံ အန္တရသဒိသေ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ စက္ကဝါဠာနံ အန္တရေ ဧကေကော လောကန္တရနိရယော။
အနန္တာနီတိ အပရိမာဏာနိ, ‘‘ဧတ္တကာနီ’’တိ အညေဟိ မိနိတုံ အသက္ကုဏေယျာနိ။ ဘဂဝါ အနန္တေန ဗုဒ္ဓဉာဏေန အဝေဒိ ‘‘အနန္တော အာကာသော, အနန္တော သတ္တနိကာယော, အနန္တာနိ စက္ကဝါဠာနီ’’တိ တိဝိဓမ္ပိ အနန္တံ ဗုဒ္ဓဉာဏံ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ သယမ္ပိ အနန္တတ္တာ။ ယာဝတကံ ဟိ ဉေယျံ, တာဝတကံ ဉာဏံ။ ယာဝတကံ ဉာဏံ, တာဝတကံ ဉေယျံ။ ဉေယျပရိယန္တိကံ ဉာဏံ, ဉာဏပရိယန္တိကံ ဉေယျန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အနန္တေန ဗုဒ္ဓဉာဏေန အဝေဒီ’’တိ။ အနန္တတာ စဿ အနန္တဉေယျပဋိဝိဇ္ဈနေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗာ တတ္ထ အပ္ပဋိဟတစာရတ္တာ။ နနု စေတ္ထ ဝိဝဋ္ဋာဒီနမ္ပိ ဝိဒိတတာ ဝတ္တဗ္ဗာတိ? သစ္စံ ဝတ္တဗ္ဗံ, သာ ပန ပရတော အဘိညာကထာယံ အာဂမိဿတီတိ ဣဓ န ဂဟိတာ။
ဋ္ဌ ၁၃၈။ အတ္တနာတိ နိဿက္ကဝစနမေတံ။ ဂုဏေဟိ အတ္တနာ ဝိသိဋ္ဌတရဿာတိ သမ္ဗန္ဓော။ တရ-ဂ္ဂဟဏံ စေတ္ထ ‘‘အနုတ္တရော’’တိ ပဒဿ အတ္ထနိဒ္ဒေသတာယ ကတံ, န ဝိသိဋ္ဌဿ ကဿစိ အတ္ထိတာယ။ သဒေဝကေ ဟိ လောကေ သဒိသကပ္ပေါပိ နာမ ကောစိ တထာဂတဿ နတ္ထိ, ကုတော သဒိသော။ ဝိသိဋ္ဌေ ပန ကာ ကထာ။ ကဿစီတိ ကဿစိပိ။ အဘိဘဝတီတိ သီလသမ္ပဒါယ ဥပနိဿယဘူတာနံ ဟိရောတ္တပ္ပမေတ္တာကရုဏာနံ, ဝိသေသပစ္စယာနံ သဒ္ဓါသတိဝီရိယပညာနဉ္စ ဥက္ကံသပ္ပတ္တိယာ သမုဒါဂမတော ပဋ္ဌာယ အနညသာဓာရဏော သဝါသနပဋိပက္ခဿ ပဟီနတ္တာ ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တော သတ္ထု သီလဂုဏော။ တေန ဘဂဝါ သဒေဝကံ လောကံ အညဒတ္ထု
အဘိဘုယျ ပဝတ္တတိ, န သယံ ကေနစိ အဘိဘုယျတီတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝံ သမာဓိဂုဏာဒီသုပိ ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သီလာဒယော စေတေ လောကိယလောကုတ္တရမိဿကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ ပန လောကိယံ ကာမာဝစရမေဝ။
ယဒိ ဧဝံ, ကထံ တေန သဒေဝကံ လောကံ အဘိဘဝတီတိ? တဿာပိ အာနုဘာဝတော အသဒိသတ္တာ။ တမ္ပိ ဟိ ဝိသယတော, ပဝတ္တိတော, ပဝတ္တိ အာကာရတော စ ဥတ္တရိတရမေဝ။ တံ ဟိ အနညသာဓာရဏံ သတ္ထု ဝိမုတ္တိဂုဏံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တတိ, ပဝတ္တမာနဉ္စ အတက္ကာဝစရံ ပရမဂမ္ဘီရံ သဏှသုခုမံ သဝိသယံ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ သုပ္ပဟီနတ္တာ သုဋ္ဌု ပါကဋံ ဝိဘူတတရံ ကတွာ ပဝတ္တတိ, သမ္မဒေဝ စ ဝသီဘာဝဿ ပါပိတတ္တာ, ဘဝင်္ဂပရိဝါသဿ စ အတိပရိတ္တကတ္တာ လဟုံ လဟုံ ပဝတ္တတီတိ။
ဧဝံ သီလာဒိဂုဏေဟိ ဘဂဝတော ဥတ္တရိတရဿ အဘာဝံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သဒိသဿာပိ အဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘အသမော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အသမောတိ ဧကသ္မိံ ကာလေ နတ္ထိ ဧတဿ သီလာဒိဂုဏေန သမာ သဒိသာတိ အသမော။ တထာ အသမေဟိ အတီတာနာဂတဗုဒ္ဓေဟိ သမော, အသမာ ဝါ သမာ ဧတဿာတိ အသမသမော။ သီလာဒိဂုဏေန နတ္ထိ ဧတဿ ပဋိမာတိ အပ္ပဋိမော။ သေသပဒဒွယေပိ ဧသေဝ နယော။ တတ္ထ ဥပမာမတ္တံ ပဋိမာ, သဒိသူပမာ ပဋိဘာဂေါ, ယုဂဂ္ဂါဟဝသေန ဌိတော ပဋိပုဂ္ဂလော ဝေဒိတဗ္ဗော။
န ခေါ ပနာဟံ သမနုပဿာမီတိ မမ သမန္တစက္ခုနာ ဟတ္ထတလေ အာမလကံ ဝိယ သဗ္ဗလောကံ ပဿန္တောပိ တတ္ထ သဒေဝကေ…ပေ… ပဇာယ အတ္တနာ အတ္တတော သီလသမ္ပန္နတရံ သမ္ပန္နတရသီလံ ကဉ္စိ ပုဂ္ဂလံ န ခေါ ပန ပဿာမိ, တာဒိသဿ အဘာဝတောတိ အဓိပ္ပါယော။ အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တာဒီနီတိ ဧတ္ထ –
‘‘ယာဝတာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာ အပဒါ ဝါ ဒွိပဒါ ဝါ စတုပ္ပဒါ ဝါ ဗဟုပ္ပဒါ ဝါ ရူပိနော ဝါ အရူပိနော ဝါ သညိနော ဝါ အသညိနော ဝါ နေဝသညိနာသညိနော ဝါ, တထာဂတော တေသံ အဂ္ဂမက္ခာယတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ။ ယေ, ဘိက္ခဝေ, ဗုဒ္ဓေ ပသန္နာ, အဂ္ဂေ တေ ပသန္နာ။ အဂ္ဂေ ခေါ ပန ပသန္နာနံ အဂ္ဂေါ ဝိပါကော ဟောတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၃၄၊ ၅။၃၂၊ ၁၀။၁၅၊ ဣတိဝု၉၀) –
ဣဒံ အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တံ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန –
‘‘သဒေဝကေ…ပေ… သဒေဝမနုဿာယ တထာဂတော အဘိဘူ အနဘိဘူတော အညဒတ္ထုဒသော ဝသဝတ္တီ, တသ္မာ ‘တထာဂတော’တိ ဝုစ္စတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၂၄၊ ဒီ။ နိ။ ၃။၁၈၈) –
ဧဝမာဒီနိ သုတ္တပဒါနိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ အာဒိကာ ဂါထာယောတိ ဧတ္ထ –
‘‘အဟံ ဟိ အရဟာ လောကေ, အဟံ သတ္ထာ အနုတ္တရော၊
ဧကောမှိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, သီတိဘူတောသ္မိ နိဗ္ဗုတော။ (မဟာဝ။ ၁၁၊ မ။ နိ။ ၁။၂၈၅၊ ၂။၃၄၁)၊
‘‘ဒန္တော ဒမယတံ သေဋ္ဌော, သန္တော သမယတံ ဣသိ၊
မုတ္တော မောစယတံ အဂ္ဂေါ, တိဏ္ဏော တာရယတံ ဝရော။ (ဣတိဝု။ ၁၁၂)၊
‘‘နယိမသ္မိံ လောကေ ပရသ္မိံ ဝါ ပန,
ဗုဒ္ဓေန သေဋ္ဌော သဒိသော စ ဝိဇ္ဇတိ၊
ယမာဟု ဒက္ခိဏေယျာနံ အဂ္ဂတံ ဂတော,
ပုညတ္ထိကာနံ ဝိပုလဖလေသိန’’န္တိ။ (ဝိ။ ဝ။ ၁၀၄၇၊ ကထာ။ ၇၉၉) –
ဧဝမာဒိကာ ဂါထာ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၁၃၉။ ဒမေတီတိ သမေတိ, ကာယသမာဒီဟိ ယောဇေတီတိ အတ္ထော။ တံ ပန ကာယသမာဒီဟိ ယောဇနံ ယထာရဟံ တဒင်္ဂဝိနယာဒီသု ပတိဋ္ဌာပနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိနေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ ဒမေတုံ ယုတ္တာတိ ဒမနာရဟာ။ အမနုဿပုရိသာတိ ဧတ္ထ န မနုဿာတိ အမနုဿာ။ တံသဒိသတာ ဧတ္ထ ဇောတီယတိ, တေန မနုဿတ္တမတ္တံ နတ္ထိ, အညံ သမာနန္တိ ယက္ခာဒယော ‘‘အမနုဿာ’’တိ အဓိပ္ပေတာ, န ယေ ကေစိ မနုဿေဟိ အညေ။ တထာ ဟိ တိရစ္ဆာနပုရိသာနံ ဝိသုံ ဂဟဏံ ကတံ, ယက္ခာဒယော ဧဝ စ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ။ အပလာလော ဟိမဝန္တဝါသီ။ စူဠောဒရမဟောဒရာ နာဂဒီပဝါသိနော။ အဂ္ဂိသိခဓူမသိခါ သီဟဠဒီပဝါသိနော။ နိဗ္ဗိသာ ကတာ ဒေါသဝိသဿ ဝိနောဒနေန။ တေနာဟ ‘‘သရဏေသု စ သီလေသု စ ပတိဋ္ဌာပိတာ’’တိ။ ကူဋဒန္တာဒယောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဃောဋမုခဥပါလိဂဟပတိအာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သက္ကဒေဝရာဇာဒယောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန
အဇကလာပယက္ခဗကဗြဟ္မာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဣဒံ စေတ္ထ သုတ္တန္တိ ဣဒံ ကေသိသုတ္တံ။ ဝိနီတာ ဝိစိတြေဟိ ဝိနယနူပါယေဟီတိ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ ယထာရဟံ သဏှာဒီဟိ ဥပါယေဟိ ဝိနယဿ ဒီပနတော။
ဝိသုဒ္ဓသီလာဒီနံ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနီတိ ‘‘ဝိသုဒ္ဓသီလဿ ပဌမဇ္ဈာနံ, ပဌမဇ္ဈာနလာဘိနော ဒုတိယဇ္ဈာန’’န္တိအာဒိနာ တဿ တဿ ဥပရူပရိ ဝိသေသံ အာစိက္ခန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သောတာပန္နာဒီနန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ‘‘ဒန္တေပိ ဒမေတိယေဝါ’’တိ ဣဒံ ပုဗ္ဗေ ‘‘သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဒမထံ အနုပဂတာ ပုရိသဒမ္မာ’’တိ ဝုတ္တာတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ယေ ပန ဝိပ္ပကတဒမ္မဘာဝါ သဗ္ဗထာ ဒမေတဗ္ဗတံ နာတိဝတ္တာ, တေ သတ္တေ သန္ဓာယ ‘‘ဒန္တေပိ ဒမေတိယေဝါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေပိ ဟိ ပုရိသဒမ္မာ ဧဝါတိ, ယတော နေ သတ္ထာ ဒမေတိ။
အတ္ထပဒန္တိ အတ္ထာဘိဗျဉ္ဇကပဒံ, ဝါကျန္တိ အတ္ထော။ ဝါကျေန ဟိ အတ္ထာဘိဗျတ္တိ, န နာမာဒိပဒမတ္တေန။ ဧကပဒဘာဝေန စ အနညသာဓာရဏော သတ္ထု ပုရိသဒမ္မသာရထိဘာဝေါ ဒဿိတော ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဘဂဝါ ဟီ’’တိအာဒိ။ အဋ္ဌ ဒိသာတိ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော။ တာ ဟိ အညမညသမ္ဗန္ဓာပိ အသံကိဏ္ဏဘာဝေန ဒိဿန္တိ အပဒိဿန္တီတိ ဒိသာ, ဒိသာ ဝိယာတိ ဝါ ဒိသာ။ အသဇ္ဇမာနာတိ န သဇ္ဇမာနာ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ နိဿင်္ဂစာရာ။ ဓာဝန္တိ ဇဝနဝုတ္တိယောဂတော။ ဧကံယေဝ ဒိသံ ဓာဝတိ, အတ္တနော ကာယံ အပရိဝတ္တေန္တောတိ အဓိပ္ပါယော။ သတ္ထာရာ ပန ဒမိတာ ပုရိသဒမ္မာ ဧကိရိယာပထေနေဝ အဋ္ဌ ဒိသာ ဓာဝန္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဧကပလ္လင်္ကေနေဝ နိသိန္နာ’’တိ။ အဋ္ဌ ဒိသာတိ စ နိဒဿနမတ္တမေတံ, လောကိယေဟိ အဂတပုဗ္ဗံ နိရောဓသမာပတ္တိဒိသံ, အမတဒိသဉ္စ ပက္ခန္ဒနတော။
ဋ္ဌ ၁၄၀။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ဝုစ္စတိ ပစ္စက္ခော အတ္တဘာဝေါ, တတ္ထ နိယုတ္တောတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကော, ဣဓလောကတ္ထော။ ကမ္မကိလေသဝသေန သမ္ပရေတဗ္ဗတော သမ္မာ ဂန္တဗ္ဗတော သမ္ပရာယော, ပရလောကော, တတ္ထ နိယုတ္တောတိ သမ္ပရာယိကော, ပရလောကတ္ထော။ ပရမော ဥတ္တမော အတ္ထော ပရမတ္ထော, နိဗ္ဗာနံ။ တေဟိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကပရမတ္ထေဟိ။ ယထာရဟန္တိ ယထာနုရူပံ။ တေသု အတ္ထေသု ယော ယော ပုဂ္ဂလော ယံ ယံ အရဟတိ, တဒနုရူပံ။ အနုသာသတီတိ ဝိနေတိ တသ္မိံ အတ္ထေ ပတိဋ္ဌပေတိ, သဟ အတ္ထေန ဝတ္တတီတိ သတ္ထော, ဘဏ္ဍမူလေန ဝါဏိဇ္ဇာယ ဒေသန္တရံ ဂစ္ဆန္တော ဇနသမူဟော။ ဟိတုပဒေသာဒိဝသေန ပရိပါလေတဗ္ဗော သာသိတဗ္ဗော သော
ဧတဿ အတ္ထီတိ သတ္ထာ, သတ္ထဝါဟော။ သော ဝိယ ဘဂဝါတိ အာဟ ‘‘သတ္ထာ ဝိယာတိ သတ္ထာ, ဘဂဝါ သတ္ထဝါဟော’’တိ။
ဣဒါနိ တမတ္ထံ နိဒ္ဒေသပါဠိနယေန ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ သတ္ထဝါဟော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သတ္ထေတိ သတ္ထိကေ ဇနေ။ ကံ တာရေန္တိ ဧတ္ထာတိ ကန္တာရော, နိရုဒကော အရညပ္ပဒေသော။ ရုဠှီဝသေန ပန ဣတရောပိ အရညပ္ပဒေသော တထာ ဝုစ္စတိ။ စောရကန္တာရန္တိ စောရေဟိ အဓိဋ္ဌိတကန္တာရံ။ တထာ ဝါဠကန္တာရံ။ ဒုဗ္ဘိက္ခကန္တာရန္တိ ဒုလ္လဘဘိက္ခံ ကန္တာရံ။ တာရေတီတိ အခေမန္တဋ္ဌာနံ အတိက္ကာမေတိ။ ဥတ္တာရေတီတိအာဒိ ဥပသဂ္ဂေန ပဒံ ဝဍ္ဎေတွာ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ဥတ္တာရေတီတိ ခေမန္တဘူမိံ ဥပနေန္တော တာရေတိ။ နိတ္တာရေတီတိ အခေမန္တဋ္ဌာနတော နိက္ခာမေန္တော တာရေတိ။ ပတာရေတီတိ ပရိဂ္ဂဟေတွာ တာရေတိ, ဟတ္ထေန ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဝိယ တာရေတီတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗမ္ပေတံ တာရဏုတ္တာရဏာဒိခေမဋ္ဌာနေ ဌပနမေဝါတိ အာဟ ‘‘ခေမန္တဘူမိံ သမ္ပာပေတီ’’တိ။ သတ္တေတိ ဝေနေယျသတ္တေ။ မဟာဂဟနတာယ, မဟာနတ္ထတာယ, ဒုန္နိတ္ထရဏတာယ စ ဇာတိယေဝ ကန္တာရော ဇာတိကန္တာရော, တံ ဇာတိကန္တာရံ။
ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝသေနာတိ ဥက္ကဋ္ဌသတ္တပရိစ္ဆေဒဝသေန။ ဒေဝမနုဿာ ဧဝ ဟိ ဥက္ကဋ္ဌသတ္တာ, န တိရစ္ဆာနာဒယော။ ဘဗ္ဗပုဂ္ဂလပရိစ္ဆေဒဝသေနာတိ သမ္မတ္တနိယာမောက္ကမနဿ ယောဂျပုဂ္ဂလဿ ပရိစ္ဆိန္ဒနဝသေန။ ဧတန္တိ ‘‘ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ ဧတံ ဝစနံ။ ဘဂဝတောတိ နိဿက္ကဝစနံ ယထာ ‘‘ဥပဇ္ဈာယတော အဇ္ဈေတီ’’တိ, ဘဂဝတော သန္တိကေတိ ဝါ အတ္ထော။ ဥပနိဿယသမ္ပတ္တိန္တိ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိအာဒိကံ မဂ္ဂဖလာဓိဂမဿ ဗလဝကာရဏံ။
ဂဂ္ဂရာယာတိ ဂဂ္ဂရာယ နာမ ရညော ဒေဝိယာ, တာယ ဝါ ကာရိတတ္တာ ‘‘ဂဂ္ဂရာ’’တိ လဒ္ဓနာမာယ။ သရေ နိမိတ္တံ အဂ္ဂဟေသီတိ ‘‘ဓမ္မော ဧသော ဝုစ္စတီ’’တိ ဓမ္မသညာယ သရေ နိမိတ္တံ ဂဏှိ, ဂဏှန္တော စ ပသန္နစိတ္တော ပရိသပရိယန္တေ နိပဇ္ဇိ။ သန္နိရုမ္ဘိတွာ အဋ္ဌာသီတိ တဿ သီသေ ဒဏ္ဍဿ ဌပိတဘာဝံ အပဿန္တော တတ္ထ ဒဏ္ဍံ ဥပ္ပီဠေတွာ အဋ္ဌာသိ။ မဏ္ဍူကောပိ ဒဏ္ဍေ ဌပိတေပိ ဥပ္ပီဠိတေပိ ဓမ္မဂတေန ပသာဒေန ဝိဿရမကရောန္တောဝ ကာလမကာသိ။ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တသတ္တာနံ အယံ ဓမ္မတာ, ယာ ‘‘ကုတောဟံ ဣဓ နိဗ္ဗတ္တော, တတ္ထ ကိံ နု ခေါ ကမ္မမကာသိ’’န္တိ အာဝဇ္ဇနာ။ တသ္မာ အတ္တနော ပုရိမဘဝဿ ဒိဋ္ဌတ္တာ အာဟ ‘‘အရေ အဟမ္ပိ နာမ ဣဓ
နိဗ္ဗတ္တော’’တိ။ ဘဂဝတော ပါဒေ ဝန္ဒိ ကတညုတာသံဝဍ္ဎိတေန ပေမဂါရဝဗဟုမာနေန။
ဘဂဝါ ဇာနန္တောဝ မဟာဇနဿ ကမ္မဖလံ, ဗုဒ္ဓါနုဘာဝဉ္စ ပစ္စက္ခံ ကာတုကာမော ‘‘ကော မေ ဝန္ဒတီ’’တိ ဂါထာယ ပုစ္ဆိ။ တတ္ထ ကောတိ ဒေဝနာဂယက္ခဂန္ဓဗ္ဗာဒီသု ကော, ကတမောတိ အတ္ထော။ မေတိ မမ။ ပါဒါနီတိ ပါဒေ။ ဣဒ္ဓိယာတိ ဣမာယ ဧဝရူပါယ ဒေဝိဒ္ဓိယာ။ ‘‘ယသသာ’’တိ ဣမိနာ ဧဒိသေန ပရိဝါရေန, ပရိစ္ဆေဒေန စ။ ဇလန္တိ ဝိဇ္ဇောတမာနော။ အဘိက္ကန္တေနာတိ အတိဝိယ ကန္တေန ကမနီယေန သုန္ဒရေန။ ဝဏ္ဏေနာတိ ဆဝိဝဏ္ဏေန သရီရဝဏ္ဏနိဘာယ။ သဗ္ဗာ ဩဘာသယံ ဒိသာတိ သဗ္ဗာ ဒသပိ ဒိသာ ပဘာသေန္တော, စန္ဒော ဝိယ, သူရိယော ဝိယ စ ဧကောဘာသံ ဧကာလောကံ ကရောန္တောတိ အတ္ထော။
ဧဝံ ပန ဘဂဝတာ ပုစ္ဆိတော ဒေဝပုတ္တော အတ္တာနံ ပဝေဒေန္တော ‘‘မဏ္ဍူကောဟံ ပုရေ အာသိ’’န္တိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ ပုရေတိ ပုရိမဇာတိယံ။ ‘‘ဥဒကေ’’တိ ဣဒံ တဒါ အတ္တနော ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဒဿနံ။ ‘‘ဥဒကေ မဏ္ဍူကော’’တိ ဧတေန ဥဒ္ဓမာယိကာဒိကဿ ထလေ မဏ္ဍူကဿ နိဝတ္တနံ ကတံ ဟောတိ။ ဂါဝေါ စရန္တိ ဧတ္ထာတိ ဂေါစရော, ဂုန္နံ ဃာသေသနဋ္ဌာနံ။ ဣဓ ပန ဂေါစရော ဝိယာတိ ဂေါစရော, ဝါရိ ဥဒကံ ဂေါစရော ဧတဿာတိ ဝါရိဂေါစရော။ ဥဒကစာရီပိ ဟိ ကောစိ ကစ္ဆပါဒိ အဝါရိဂေါစရောပိ ဟောတီတိ ‘‘ဝါရိဂေါစရော’’တိ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တံ။ တဝ ဓမ္မံ သုဏန္တဿာတိ ဗြဟ္မဿရေန ကရဝီကရုတမဉ္ဇုနာ ဒေသေန္တဿ တဝ ဓမ္မံ ‘‘ဓမ္မော ဧသော ဝုစ္စတီ’’တိ သရေ နိမိတ္တဂ္ဂါဟဝသေန သုဏန္တဿ။ အနာဒရေ စေတံ သာမိဝစနံ။ အဝဓိ ဝစ္ဆပါလကောတိ ဝစ္ဆေ ရက္ခန္တော ဂေါပါလဒါရကော မမ သမီပံ အာဂန္တွာ ဒဏ္ဍမောလုဗ္ဘ တိဋ္ဌန္တော မမ သီသေ ဒဏ္ဍံ သန္နိရုမ္ဘိတွာ မံ မာရေသီတိ အတ္ထော။
သိတံ ကတွာတိ ‘‘တထာ ပရိတ္တတရေနာပိ ပုညာနုဘာဝေန ဧဝံ အတိဝိယ ဥဠာရာ လောကိယလောကုတ္တရာ သမ္ပတ္တိယော လဗ္ဘန္တီ’’တိ ပီတိသောမနဿဇာတော ဘာသုရတရဓဝလဝိပ္ဖုရန္တဒဿနကိရဏာဝလီဟိ ဘိယျောသော မတ္တာယ တံ ပဒေသံ ဩဘာသေန္တော သိတံ ကတွာ။ ပီတိသောမနဿဝသေန ဟိ သော –
‘‘မုဟုတ္တံ စိတ္တပသာဒဿ, ဣဒ္ဓိံ ပဿ ယသဉ္စ မေ၊
အာနုဘာဝဉ္စ မေ ပဿ, ဝဏ္ဏံ ပဿ ဇုတိဉ္စ မေ။
‘‘ယေ စ တေ ဒီဃမဒ္ဓါနံ, ဓမ္မံ အဿောသုံ ဂေါတမ၊
ပတ္တာ တေ အစလဋ္ဌာနံ, ယတ္ထ ဂန္တွာ န သောစရေ’’တိ။ (ဝိ။ ဝ။ ၈၅၉-၈၆၀)၊
ဣမာ ဒွေ ဂါထာ ဝတွာ ပက္ကာမိ။
ဋ္ဌ ၁၄၁။ ယံ ပန ကိဉ္စီတိ ဧတ္ထ ယန္တိ အနိယမိတဝစနံ။ တထာ ကိဉ္စီတိ။ ပနာတိ ဝစနာလင်္ကာရမတ္တံ။ တသ္မာ ယံ ကိဉ္စီတိ ဉေယျဿ အနဝသေသပရိယာဒါနံ ကတံ ဟောတိ။ ပနာတိ ဝါ ဝိသေသတ္ထဒီပကော နိပါတော။ တေန ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဣမိနာ သင်္ခေပတော, ဝိတ္ထာရတော စ သတ္ထု စတုသစ္စာဘိသမ္ဗောဓော ဝုတ္တော။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ပန ဣမိနာ တဒညဿပိ ဉေယျဿာဝဗောဓော။ ပုရိမေန ဝါ သတ္ထု ပဋိဝေဓဉာဏာနုဘာဝေါ, ပစ္ဆိမေန ဒေသနာဉာဏာနုဘာဝေါ။ ပီတိ ဥပရိ ဝုစ္စမာနော ဝိသေသော ဇောတီယတိ။ သဗ္ဗသော ပဋိပက္ခေဟိ ဝိမုစ္စတီတိ ဝိမောက္ခော, အဂ္ဂမဂ္ဂေါ။ တဿ အန္တော အဂ္ဂဖလံ, တတ္ထ ဘဝံ တသ္မိံ လဒ္ဓေ လဒ္ဓဗ္ဗတော ဝိမောက္ခန္တိကဉာဏံ, သဗ္ဗညုတညာဏေန သဒ္ဓိံ သဗ္ဗမ္ပိ ဗုဒ္ဓဉာဏံ။ ဧဝံ ပဝတ္တောတိ ဧတ္ထ –
‘‘သဗ္ဗညုတာယ ဗုဒ္ဓေါ, သဗ္ဗဒဿာဝိတာယ ဗုဒ္ဓေါ, အနညနေယျတာယ ဗုဒ္ဓေါ, ဝိသဝိတာယ ဗုဒ္ဓေါ, ခီဏာသဝသင်္ခါတေန ဗုဒ္ဓေါ, နိရုပလေပသင်္ခါတေန ဗုဒ္ဓေါ, ဧကန္တဝီတရာဂေါတိ ဗုဒ္ဓေါ, ဧကန္တဝီတဒေါသောတိ ဗုဒ္ဓေါ, ဧကန္တဝီတမောဟောတိ ဗုဒ္ဓေါ, ဧကန္တနိက္ကိလေသောတိ ဗုဒ္ဓေါ, ဧကာယနမဂ္ဂံ ဂတောတိ ဗုဒ္ဓေါ, ဧကော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဗုဒ္ဓေါ, အဗုဒ္ဓိဝိဟတတ္တာ ဗုဒ္ဓိပဋိလာဘာ ဗုဒ္ဓေါ။ ဗုဒ္ဓေါတိ နေတံ နာမံ မာတရာ ကတံ, န ပိတရာ ကတံ, န ဘာတရာ ကတံ, န ဘဂိနိယာ ကတံ, န မိတ္တာမစ္စေဟိကတံ, န ဉာတိသာလောဟိတေဟိ ကတံ, န သမဏဗြာဟ္မဏေဟိ ကတံ, န ဒေဝတာဟိ ကတံ။ ဝိမောက္ခန္တိကမေတံ ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗောဓိယာ မူလေ သဟ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပဋိလာဘာ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ ယဒိဒံ ဗုဒ္ဓေါ’’တိ (မဟာနိ။ ၁၉၂) –
အယံ နိဒ္ဒေသပါဠိနယော။ ယသ္မာ စေတ္ထ တဿာ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယာ ဘေဒေါ နတ္ထိ, တသ္မာ ဒွီသု ဧကေနာပိ အတ္ထသိဒ္ဓီတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ပဋိသမ္ဘိဒါနယော ဝါ’’တိ အနိယမတ္ထော ဝါ-သဒ္ဒေါ ဝုတ္တော။
တတ္ထ ယထာ လောကေ အဝဂန္တာ ‘‘အဝဂတော’’တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ဗုဇ္ဈိတာ သစ္စာနီတိ ဗုဒ္ဓေါ သုဒ္ဓကတ္တုဝသေန။ ယထာ ပဏ္ဏသောသာ ဝါတာ ‘‘ပဏ္ဏသုသာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, ဧဝံ ဗောဓေတာ ပဇာယာတိ ဗုဒ္ဓေါ ဟေတုကတ္တုဝသေန, ဟေတုအတ္ထော စေတ္ထ အန္တောနီတော။
သဗ္ဗညုတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ သဗ္ဗဓမ္မဗုဇ္ဈနသမတ္ထာယ ဗုဒ္ဓိယာ ဗုဒ္ဓေါတိ အတ္ထော။ သဗ္ဗဒဿာဝိတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ သဗ္ဗဓမ္မာနံ ဉာဏစက္ခုနာ ဒိဋ္ဌတ္တာ ဗုဒ္ဓေါတိ အတ္ထော။ အနညနေယျတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ အညေန အဗောဓနီတော သယမေဝ ဗုဒ္ဓတ္တာ ဗုဒ္ဓေါတိ အတ္ထော။ ဝိသဝိတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ နာနာဂုဏဝိသဝနတော ပဒုမမိဝ ဝိကသနဋ္ဌေန ဗုဒ္ဓေါတိ အတ္ထော။ ခီဏာသဝသင်္ခါတေန ဗုဒ္ဓေါတိ ဧဝမာဒီဟိ ဆဟိ ပရိယာယေဟိ နိဒ္ဒက္ခယဝိဗုဒ္ဓေါ ပုရိသော ဝိယ သဗ္ဗကိလေသနိဒ္ဒက္ခယဝိဗုဒ္ဓတ္တာ ဗုဒ္ဓေါတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧကာယနမဂ္ဂံ ဂတောတိ ဗုဒ္ဓေါတိ ဂမနတ္ထာနံ ဗုဒ္ဓိအတ္ထတာယ ဗုဒ္ဓိအတ္ထာနမ္ပိ ဂမနတ္ထတာ လဗ္ဘတီတိ ဧကာယနမဂ္ဂံ ဂတတ္တာ ဗုဒ္ဓေါတိ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော။ ဧကော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဗုဒ္ဓေါတိ န ပရေဟိ ဗုဒ္ဓတ္တာ ဗုဒ္ဓေါ, အထ ခေါ သယမေဝ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓတ္တာ ဗုဒ္ဓေါတိ အတ္ထော။ အဗုဒ္ဓိဝိဟတတ္တာ ဗုဒ္ဓိပဋိလာဘာ ဗုဒ္ဓေါတိ ဗုဒ္ဓိ ဗုဒ္ဓံ ဗောဓောတိ အနတ္ထန္တရံ။ တတ္ထ ယထာ ရတ္တဂုဏယောဂတော ရတ္တော ပဋော, ဧဝံ ဗုဒ္ဓဂုဏယောဂတော ဗုဒ္ဓေါတိ ဉာပနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တတော ပရံ ဗုဒ္ဓေါတိ နေတံ နာမန္တိအာဒိ အတ္ထာနုဂတာယံ ပညတ္တီတိ ဗောဓနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ဧဝမေတ္ထ ဣမိနာပိ ကာရဏေန ဘဂဝါ ဗုဒ္ဓေါတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၁၄၂။ အဿာတိ ဘဂဝတော။ ဂုဏဝိသိဋ္ဌသဗ္ဗသတ္တုတ္တမဂရုဂါရဝါဓိဝစနန္တိ သဗ္ဗေဟိ သီလာဒိဂုဏေဟိ ဝိသိဋ္ဌဿ တတော ဧဝ သဗ္ဗသတ္တေဟိ ဥတ္တမဿ ဂရုနော ဂါရဝဝသေန ဝုတ္တဝစနမိဒံ ဘဂဝါတိ။ တထာ ဟိ လောကနာထော အပရိမိတနိရုပမပ္ပဘာဝသီလာဒိဂုဏဝိသေသသမင်္ဂိတာယ
သဗ္ဗာနတ္ထပရိဟာရပုဗ္ဗင်္ဂမာယ နိရဝသေသဟိတသုခဝိဓာနတပ္ပရာယ နိရတိသယာယ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ သဒေဝမနုဿာယ ပဇာယ, အစ္စန္တုပကာရိတာယ စ အပရိမာဏာသု လောကဓာတူသု အပရိမာဏာနံ သတ္တာနံ ဥတ္တမဂါရဝဋ္ဌာနန္တိ။
ဘဂဝါတိ ဝစနံ သေဋ္ဌန္တိ သေဋ္ဌဝါစကံ ဝစနံ သေဋ္ဌဂုဏသဟစရဏတော ‘‘သေဋ္ဌ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ဝုစ္စတီတိ ဝစနံ, အတ္ထော။ တသ္မာ ယော ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝစနေန ဝစနီယော အတ္ထော, သော သေဋ္ဌောတိ အတ္ထော။ ဘဂဝါတိ ဝစနမုတ္တမန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ဂါရဝယုတ္တောတိ ဂရုဘာဝယုတ္တော ဂရုဂုဏယောဂတော, ဂရုကရဏံ ဝါ သာတိသယံ အရဟတီတိ ဂါရဝယုတ္တော, ဂါရဝါရဟောတိ အတ္ထော။
ဂုဏဝိသေသဟေတုကံ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဣဒံ ဘဂဝတော နာမန္တိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော ဝိဘဇိတုကာမော နာမံယေဝ တာဝ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန ဒဿေန္တော ‘‘စတုဗ္ဗိဓံ ဝါ နာမ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အာဝတ္ထိကန္တိ အဝတ္ထာယ ဝိဒိတံ တံ တံ အဝတ္ထံ ဥပါဒါယ ပညတ္တံ ဝေါဟရိတံ။ တထာ လိင်္ဂိကံ တေန တေန လိင်္ဂေန ဝေါဟရိတံ။ နေမိတ္တိကန္တိ နိမိတ္တတော အာဂတံ။ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နန္တိ ယဒိစ္ဆာယ ပဝတ္တံ, ယဒိစ္ဆာယ အာဂတံ ယဒိစ္ဆကံ။ ပဌမေန အာဒိ-သဒ္ဒေန ဗာလော, ယုဝါ, ဝုဍ္ဎောတိ ဧဝမာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ, ဒုတိယေန မုဏ္ဍီ, ဇဋီတိ ဧဝမာဒိံ, တတိယေန ဗဟုဿုတော, ဓမ္မကထိကော, ဈာယီတိ ဧဝမာဒိံ, စတုတ္ထေန အဃမရိသနံ ပါဝစနန္တိ ဧဝမာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘နေမိတ္တိက’’န္တိ ဝုတ္တမတ္ထံ ဗျတိရေကဝသေန ပတိဋ္ဌာပေတုံ ‘‘န မဟာမာယာယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဝိမောက္ခန္တိက’’န္တိ ဣမိနာ ဣဒံ နာမံ အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတက္ခဏေယေဝ ဇာတန္တိ ဒဿေတိ။ ယဒိ ဝိမောက္ခန္တိကံ, အထ ကသ္မာ အညေဟိ ခီဏာသဝေဟိ အသာဓာရဏန္တိ အာဟ ‘‘သဟ သဗ္ဗညုတညာဏဿ ပဋိလာဘာ’’တိ။ ဗုဒ္ဓါနဉှိ အရဟတ္တဖလံ နိပ္ဖဇ္ဇမာနံ သဗ္ဗညုတညာဏာဒီဟိ သဗ္ဗေဟိ ဗုဒ္ဓဂုဏေဟိ သဒ္ဓိံယေဝ နိပ္ဖဇ္ဇတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဝိမောက္ခန္တိက’’န္တိ။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တီတိ သဗ္ဗဓမ္မာနံ သစ္ဆိကိရိယာနိမိတ္တာ ပညတ္တိ။ အထ ဝါ သစ္ဆိကာ ပညတ္တီတိ ပစ္စက္ခသိဒ္ဓါ ပညတ္တိ။ ယံဂုဏနိမိတ္တာ ဟိ သာ, တေ သတ္ထု ပစ္စက္ခဘူတာတိ ဂုဏာ ဝိယ သာပိ သစ္ဆိကတာ ဧဝ နာမ ဟောတိ, န ပရေသံ ဝေါဟာရမတ္တေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၁၄၃။ ဝဒန္တီတိ မဟာထေရဿ ဂရုဘာဝတော ဗဟုဝစနေနာဟ, သင်္ဂီတိကာရေဟိ ဝါ ကတမနုဝါဒံ သန္ဓာယ။ ဣဿရိယာဒိဘေဒေါ ဘဂေါ အဿ အတ္ထီတိ ဘဂီ။ အကာသိ ဘဂ္ဂန္တိ ရာဂါဒိပါပဓမ္မံ ဘဂ္ဂံ အကာသိ, ဘဂ္ဂဝါတိ အတ္ထော။ ဗဟူဟိ ဉာယေဟီတိ ကာယဘာဝနာဒိကေဟိ အနေကေဟိ ဘာဝနာက္ကမေဟိ။ သုဘာဝိတတ္တနောတိ သမ္မဒေဝ ဘာဝိတသဘာဝဿ။ ပစ္စတ္တေ စေတံ သာမိဝစနံ။
နိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေနာတိ ဧတ္ထာယံ နိဒ္ဒေသနယော –
‘‘ဘဂဝါတိ ဂါရဝါဓိဝစနမေတံ။ အပိစ ဘဂ္ဂရာဂေါတိ ဘဂဝါ, ဘဂ္ဂဒေါသောတိ ဘဂဝါ, ဘဂ္ဂမောဟောတိ ဘဂဝါ, ဘဂ္ဂမာနောတိ ဘဂဝါ, ဘဂ္ဂဒိဋ္ဌီတိ ဘဂဝါ, ဘဂ္ဂတဏှောတိ ဘဂဝါ, ဘဂ္ဂကိလေသောတိ ဘဂဝါ, ဘဇိ ဝိဘဇိ ပဝိဘဇိ ဓမ္မရတနန္တိ ဘဂဝါ, ဘဝါနံ အန္တကရောတိ ဘဂဝါ, ဘာဝိတကာယော ဘာဝိတသီလော ဘာဝိတစိတ္တော ဘာဝိတပညောတိ ဘဂဝါ, ဘဇိ ဝါ ဘဂဝါ အရညဝနပတ္ထာနိ ပန္တာနိ သေနာသနာနိ အပ္ပသဒ္ဒါနိ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ ဝိဇနဝါတာနိ မနုဿရာဟဿေယျကာနိ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနီတိ ဘဂဝါ, ဘာဂီ ဝါ ဘဂဝါ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာနန္တိ ဘဂဝါ, ဘာဂီ ဝါ ဘဂဝါ အတ္ထရသဿ ဓမ္မရသဿ ဝိမုတ္တိရသဿ အဓိသီလဿ အဓိစိတ္တဿ အဓိပညာယာတိ ဘဂဝါ, ဘာဂီ ဝါ ဘဂဝါ စတုန္နံ ဈာနာနံ စတုန္နံ အပ္ပမညာနံ စတုန္နံ အရူပသမာပတ္တီနန္တိ ဘဂဝါ, ဘာဂီ ဝါ ဘဂဝါ အဋ္ဌန္နံ ဝိမောက္ခာနံ အဋ္ဌန္နံ အဘိဘာယတနာနံ နဝန္နံ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီနန္တိ ဘဂဝါ, ဘာဂီ ဝါ ဘဂဝါ ဒသန္နံ သညာဘာဝနာနံ ဒသန္နံ ကသိဏသမာပတ္တီနံ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ အသုဘသမာပတ္တိယာတိ ဘဂဝါ, ဘာဂီ ဝါ ဘဂဝါ စတုန္နံ သတိပဋ္ဌာနာနံ စတုန္နံ သမ္မပ္ပဓာနာနံ စတုန္နံ ဣဒ္ဓိပါဒါနံ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒြိယာနံ ပဉ္စန္နံ ဗလာနံ သတ္တန္နံ ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ အရိယဿ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ မဂ္ဂဿာတိ ဘဂဝါ, ဘာဂီ ဝါ ဘဂဝါ ဒသန္နံ တထာဂတဗလာနံ စတုန္နံ ဝေသာရဇ္ဇာနံ စတုန္နံ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ ဆန္နံ အဘိညာနံ ဆန္နံ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနန္တိ ဘဂဝါ, ဘဂဝါတိ နေတံ နာမံ ။ပ။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တိ ယဒိဒံ ဘဂဝါ’’တိ (မဟာနိ။ ၈၃)။
ဧတ္ထ စ ‘‘ဂါရဝါဓိဝစန’’န္တိအာဒီနိ ယဒိပိ ဂါထာယံ အာဂတပဒါနုက္ကမေန န နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ, ယထာရဟံ ပန တေသံ သဗ္ဗေသမ္ပိ နိဒ္ဒေသဘာဝေန ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ တတ္ထ ဂါရဝါဓိဝစနန္တိ ဂရူနံ ဂရုဘာဝဝါစကံ ဝစနံ။ ဘဇီတိ ဘာဂသော ကထေသိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိဘဇီ’’တိ။ ဓမ္မရတနန္တိ မဂ္ဂဖလာဒိအရိယဓမ္မရတနံ။ ပုန ဘဇီတိ သေဝိ။ ဘာဂီတိ ဘာဂဓေယျဝါ။ ပုန ဘာဂီတိ ဘဇနသီလော။ အတ္ထရသဿာတိ အတ္ထသန္နိဿယဿ ရသဿ။ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ ဟိ ဌတွာ ဓမ္မံ ကထေန္တဿ, သုဏန္တဿ စ တဒတ္ထံ အာရဗ္ဘ ဥပ္ပဇ္ဇနကပီတိသောမနဿံ အတ္ထရသော။ ဓမ္မံ အာရဗ္ဘ ဓမ္မရသော။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘လဘတိ အတ္ထဝေဒံ, လဘတိ ဓမ္မဝေဒ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၆။၁၀)။ ဝိမုတ္တိရသဿာတိ ဝိမုတ္တိဘူတဿ, ဝိမုတ္တိသန္နိဿယဿ ဝါ ရသဿ။ သညာဘာဝနာနန္တိ အနိစ္စသညာဒီနံ ဒသန္နံ သညာဘာဝနာနံ။ ဆန္နံ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနန္တိ ဆ အသာဓာရဏဉာဏာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တတ္ထ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ သဒ္ဒသိဒ္ဓိ နိရုတ္တိနယေန ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၁၄၄။ ယဒိပိ ‘‘ဘာဂျဝါ’’တိအာဒီဟိ ပဒေဟိ ဝုစ္စမာနော အတ္ထော ‘‘ဘဂီ ဘဇီ’’တိ နိဒ္ဒေသဂါထာယ သင်္ဂဟိတော ဧဝ, တထာပိ ပဒသိဒ္ဓိ အတ္ထဝိဘာဂအတ္ထယောဇနာဒိသဟိတော သံဝဏ္ဏနာနယော တတော အညာကာရောတိ ဝုတ္တံ ‘‘အယံ ပန အပရော နယော’’တိ။ အာဒိကန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဝဏ္ဏဝိကာရော, ဝဏ္ဏလောပေါ, ဓာတုအတ္ထေန နိယောဇနဉ္စာတိ ဣမံ တိဝိဓံ လက္ခဏံ သင်္ဂဏှာတိ။ သဒ္ဒနယေနာတိ ဗျာကရဏနယေန။ ပိသောဒရာဒီနံ သဒ္ဒါနံ အာကတိဂဏဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘ပိသောဒရာဒိပက္ခေပလက္ခဏံ ဂဟေတွာ’’တိ။ ပက္ခိပနမေဝ လက္ခဏံ။ တပ္ပရိယာပန္နတာကရဏံ ဟိ ပက္ခိပနံ။ ပါရပ္ပတ္တန္တိ ပရမုက္ကံသဂတံ ပါရမိဘာဝပ္ပတ္တံ။ ဘာဂျန္တိ ကုသလံ။ တတ္ထ မဂ္ဂကုသလံ လောကုတ္တရသုခနိဗ္ဗတ္တကံ, ဣတရံ လောကိယသုခနိဗ္ဗတ္တကံ, ဣတရမ္ပိ ဝါ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယံ ပရိယာယတော လောကုတ္တရသုခနိဗ္ဗတ္တကံ သိယာ။
လောဘာဒယော ဧကကဝသေန ဂဟိတာ။ တထာ ဝိပရီတမနသိကာရော ဝိပလ္လာသဘာဝသာမညေန, အဟိရိကာဒယော ဒုကဝသေန။ လောဘာဒယော စ ပုန ‘‘တိဝိဓာကုသလမူလ္လ’န္တိ တိကဝသေန ဂဟိတာ။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိ-တဏှာသံကိလေသာဒိရာဂမလာဒိရာဂဝိသမာဒိကာမသညာဒိကာမဝိတက္ကာဒိတဏှာပပဉ္စာဒယော တိဝိဓဒုစ္စရိတာဒယော။ သုဘသညာဒိကာ စတုဗ္ဗိဓဝိပရိယေသာ။ ‘‘စီဝရဟေတု ဝါ ဘိက္ခုနော တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ,
ပိဏ္ဍပါတ, သေနာသန, ဣတိဘဝါဘဝဟေတု ဝါ’’တိ (အ။ နိ။ ၄။၉) ဧဝမာဂတာ စတ္တာရော တဏှုပ္ပါဒါ။ ‘‘ဗုဒ္ဓေ ကင်္ခတိ, ဓမ္မေ, သံဃေ, သိက္ခာယ, သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခီလဇာတော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၁၉၊ မ။ နိ။ ၁။၁၈၅၊ အ။ နိ။ ၅။၂၀၅၊ ၉။၇၁၊ ဝိဘ။ ၉၄၁) ဧဝမာဂတာနိ ပဉ္စ စေတောခီလာနိ။ ‘‘ကာမေ အဝီတရာဂေါ ဟောတိ, ကာယေ အဝီတရာဂေါ, ရူပေ အဝီတရာဂေါ, ယာဝဒတ္ထံ ဥဒရာဝဒေဟကံ ဘုဉ္ဇိတွာ သေယျသုခံ ပဿသုခံ မိဒ္ဓသုခံ အနုယုတ္တော ဝိဟရတိ, အညတရံ ဒေဝနိကာယံ ပဏိဓာယ ဗြဟ္မစရိယံ စရတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၀၊ မ။ နိ။ ၁။၁၈၆) အာဂတာ ပဉ္စ ဝိနိဗန္ဓာ။ ရူပါဘိနန္ဒနာဒယော ပဉ္စာဘိနန္ဒနာ။ ကောဓော, မက္ခော, ဣဿာ, သာဌေယျံ, ပါပိစ္ဆတာ, သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသောတိ ဣမာနိ ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ။ ရူပတဏှာဒယော ဆ တဏှာကာယာ။
ကာမရာဂပဋိဃဒိဋ္ဌိဝိစိကိစ္ဆာဘဝရာဂမာနာဝိဇ္ဇာ သတ္တာနုသယာ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒယော အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ။ ‘‘တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ, ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော, လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော, ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ, ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ, အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော, ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ, မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခာ, အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါနာဒယော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၀၃၊ ၃။၃၅၉) ဧတေ နဝ တဏှာမူလကာ။ စတ္တာရော သဿတဝါဒါ, စတ္တာရော ဧကစ္စသဿတဝါဒါ, စတ္တာရော အန္တာနန္တိကာ, စတ္တာရော အမရာဝိက္ခေပိကာ, ဒွေ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နိကာ, သောဠသ သညီဝါဒါ, အဋ္ဌ အသညီဝါဒါ, အဋ္ဌ နေဝသညီနာသညီဝါဒါ, သတ္တ ဥစ္ဆေဒဝါဒါ, ပဉ္စ ပရမဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါတိ ဧတာနိ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ။ အဇ္ဈတ္တိကဿ ဥပါဒါယ ‘‘အသ္မီ’’တိ ဟောတိ, ‘‘ဣတ္ထသ္မီ’’တိ, ‘‘ဧဝသ္မီ’’တိ, ‘‘အညထာသ္မီ’’တိ, ‘‘ဘဝိဿ’’န္တိ, ‘‘ဣတ္ထံ ဘဝိဿ’’န္တိ, ‘‘ဧဝံ ဘဝိဿ’’န္တိ, ‘‘အညထာ ဘဝိဿ’’န္တိ, ‘‘အသသ္မီ’’တိ, ‘‘သာတသ္မီ’’တိ, ‘‘သိယ’’န္တိ, ‘‘ဣတ္ထံ သိယ’’န္တိ, ‘‘ဧဝံ သိယ’’န္တိ, ‘‘အညထာ သိယ’’န္တိ, ‘‘အပါဟံ သိယ’’န္တိ, ‘‘အပါဟံ ဣတ္ထံ သိယ’’န္တိ, ‘‘အပါဟံ ဧဝံ သိယ’’န္တိ, ‘‘အပါဟံ အညထာ သိယ’’န္တိ ဟောတီတိ အဋ္ဌာရသ, ဗာဟိရဿုပါဒါယ ‘‘ဣမိနာ အသ္မီ’’တိ ဟောတိ, ‘‘ဣမိနာ ဣတ္ထသ္မီ’’တိ, ‘‘ဣမိနာ ဧဝသ္မီ’’တိ, ‘‘ဣမိနာ အညထာသ္မီ’’တိအာဒိကာ (ဝိဘ။ ၉၇၅-၉၇၆) ဝုတ္တနယာ အဋ္ဌာရသာတိ ဆတ္တိံသ, အတီတာ ဆတ္တိံသ, အနာဂတာ ဆတ္တိံသ, ပစ္စုပ္ပန္နာ ဆတ္တိံသာတိ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတာနိ။
ပဘေဒ-သဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။ တတ္ထာယံ ယောဇနာ – လောဘပ္ပဘေဒါ ဒေါသပ္ပဘေဒါ ယာဝ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတပ္ပဘေဒါတိ။ သဗ္ဗာနိ သတ္တာနံ ဒရထပရိဠာဟကရာနိ ကိလေသာနံ အနေကာနိ သတသဟဿာနိ အဘဉ္ဇီတိ ယောဇနာ။ အာရမ္မဏာဒိဝိဘာဂတော ဟိ ပဝတ္တိအာကာရဝိဘာဂတော စ အနန္တပ္ပဘေဒါ ကိလေသာတိ။ သင်္ခေပတောတိ ဧတ္ထ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနဝသေန သဗ္ဗသော အပ္ပဝတ္တိကရဏေန ကိလေသမာရံ, သမုဒယပ္ပဟာနပရိညာဝသေန ခန္ဓမာရံ, သဟာယဝေကလ္လကရဏဝသေန သဗ္ဗထာ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန အဘိသင်္ခါရမာရံ, ဗလဝိဓမနဝိသယာတိက္ကမနဝသေန ဒေဝပုတ္တမစ္စုမာရဉ္စ အဘဉ္ဇိ ဘဂ္ဂေ အကာသိ။ ပရိဿယာနန္တိ ဥပဒ္ဒဝါနံ။ သမ္ပတိ, အာယတိဉ္စ သတ္တာနံ အနတ္ထာဝဟတ္တာ မာရဏဋ္ဌေန ဝိဗာဓနဋ္ဌေန ကိလေသာဝ မာရောတိ ကိလေသမာရော။ ဝဓကဋ္ဌေန ခန္ဓာဝ မာရောတိ ခန္ဓမာရော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ဝဓကံ ရူပံ ‘ဝဓကံ ရူပ’န္တိ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတီ’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၃။၈၅)။ ဇာတိဇရာဒိမဟာဗျသနနိဗ္ဗတ္တနေန အဘိသင်္ခါရောဝ မာရောတိ အဘိသင်္ခါရမာရော။ သံကိလေသနိမိတ္တံ ဟုတွာ ဂုဏမာရဏဋ္ဌေန ဒေဝပုတ္တောဝ မာရောတိ ဒေဝပုတ္တမာရော။ သတ္တာနံ ဇီဝိတဿ, ဇီဝိတပရိက္ခာရာနဉ္စ ဇာနိကရဏေန မဟာဗာဓရူပတ္တာ မစ္စု ဧဝ မာရောတိ မစ္စုမာရော။
သတပုညလက္ခဏဓရဿာတိ အနေကသတပုညနိဗ္ဗတ္တမဟာပုရိသလက္ခဏဝဟတော ရူပကာယသမ္ပတ္တိ ဒီပိတာ ဟောတိ, ဣတရာသံ ဖလသမ္ပဒါနံ မူလဘာဝတော, အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော စ။ ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိ ဒီပိတာ ဟောတိ, ပဟာနသမ္ပဒါပုဗ္ဗကတ္တာ ဉာဏသမ္ပဒါဒီနံ။ ဘာဂျဝတာယ လောကိယာနံ ဗဟုမတဘာဝေါ။ ဘဂ္ဂဒေါသတာယ ပရိက္ခကာနံ ဗဟုမတဘာဝေါတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ဣတော ပရေသုပိ ယထာသင်္ချံ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ပုညဝန္တံ ဟိ ဂဟဋ္ဌာ ခတ္တိယာဒယော အဘိဂစ္ဆန္တိ, ပဟီနဒေါသံ ပဗ္ဗဇိတတာပသပရိဗ္ဗာဇကာဒယော ‘‘ဒေါသဝိနယာယ ဓမ္မံ ဒေသေတီ’’တိ။ အဘိဂတာနဉ္စ နေသံ ကာယစိတ္တဒုက္ခာပနယနေ ပဋိဗလဘာဝေါ, အာမိသဒါနဓမ္မဒါနေဟိ ဥပကာရသဗ္ဘာဝတော။ ရူပကာယံ တဿ ပသာဒစက္ခုနာ, ဓမ္မကာယံ ပညာစက္ခုနာ ဒိသွာ ဒုက္ခဒွယဿ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနတော ဥပဂတာနဉ္စ တေသံ အာမိသဒါနဓမ္မဒါနေဟိ ဥပကာရိတာ, ‘‘ပုဗ္ဗေ အာမိသဒါနဓမ္မဒါနေဟိ မယာ
အယံ လောကဂ္ဂဘာဝေါ အဓိဂတော, တသ္မာ တုမှေဟိပိ ဧဝမေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝံ သမ္မာပဋိပတ္တိယံ နိယောဇနေန အဘိဂတာနံ လောကိယလောကုတ္တရသုခေဟိ သံယောဇနသမတ္ထတာ စ ဒီပိတာ ဟောတိ။
သကစိတ္တေ ဣဿရိယံ အတ္တနော စိတ္တဿ ဝသီဘာဝါပါဒနံ, ယေန ပဋိက္ကူလာဒီသု အပ္ပဋိက္ကူလသညိတာဒိဝိဟာရသိဒ္ဓိ, အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိအာဒိကော ဣဒ္ဓိဝိဓောပိ စိတ္တိဿရိယမေဝ စိတ္တဘာဝနာယ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ ဣဇ္ဈနတော။ အဏိမာလဃိမာဒိကန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန မဟိမာ ပတ္တိ ပါကမ္မံ ဤသိတာ ဝသိတာ ယတ္ထကာမာဝသာယိတာတိ ဣမေ ဆပိ သင်္ဂဟိတာ။ တတ္ထ ကာယဿ အဏုဘာဝကရဏံ အဏိမာ။ လဟုဘာဝေါ လဃိမာ အာကာသေ ပဒသာ ဂမနာဒိနာ။ မဟတ္တံ မဟိမာ ကာယဿ မဟန္တတာပါဒနံ။ ဣဋ္ဌဒေသပ္ပတ္တိ ပတ္တိ။ အဓိဋ္ဌာနာဒိဝသေန ဣစ္ဆိတနိပ္ဖါဒနံ ပါကမ္မံ။ သယံဝသိတာ ဣဿရဘာဝေါ ဤသိတာ။ ဣဒ္ဓိဝိဓေ ဝသီဘာဝေါ ဝသိတာ။ အာကာသေန ဝါ ဂစ္ဆတော, အညံ ဝါ ကိဉ္စိ ကရောတော ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဝေါသာနပ္ပတ္တိ ယတ္ထကာမာဝသာယိတာ။ ‘‘ကုမာရကရူပါဒိဒဿန’’န္တိပိ ဝဒန္တိ။ ဧဝမိဒံ အဋ္ဌဝိဓံ လောကိယသမ္မတံ ဣဿရိယံ။ တံ ပန ဘဂဝတော ဣဒ္ဓိဝိဓန္တောဂဓံ, အနညသာဓာရဏဉ္စာတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ အတ္ထီ’’တိ။
ကေသဉ္စိ ပဒေသဝုတ္တိ, အယထာဘူတဂုဏသန္နိဿယတ္တာ အပရိသုဒ္ဓေါ စ ယသော ဟောတိ, န ဧဝံ တထာဂတဿာတိ ဒဿေတုံ ‘‘လောကတ္တယဗျာပကော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဣဓ အဓိဂတသတ္ထုဂုဏာနံ အာရုပ္ပေ ဥပ္ပန္နာနံ ‘‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ’’တိအာဒိနာ ဘဂဝတော ဂုဏေ အနုဿရန္တာနံ ယသော ပါကဋော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘လောကတ္တယဗျာပကော’’တိ။ ယထာဘုစ္စဂုဏာဓိဂတတ္တာ ဧဝ အတိဝိယ ပရိသုဒ္ဓေါ။ အနဝသေသလက္ခဏာနုဗျဉ္ဇနာဒိသမ္ပတ္တိယာ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာ။ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂသိရီ သဗ္ဗေသံ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ သောဘာ။ ‘‘တိဏ္ဏော တာရေယျ’’န္တိအာဒိနာ ယံ ယံ ဧတေန လောကနာထေန ဣစ္ဆိတံ မနောဝစီပဏိဓာနဝသေန, ပတ္ထိတံ ကာယပဏိဓာနဝသေန။ တထေဝါတိ ပဏိဓာနာနုရူပမေဝ။ ဝီရိယပါရမိဘာဝပ္ပတ္တော, အရိယမဂ္ဂပရိယာပန္နော စ သမ္မာဝါယာမသင်္ခါတော ပယတ္တော။
ဘေဒေဟီတိ သဗ္ဗတ္တိကဒုကပဒသံဟိတေဟိ ပဘေဒေဟိ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန န ကေဝလံ ဝိဘင်္ဂပါဠိယံ အာဂတာ သတိပဋ္ဌာနာဒယောဝ သင်္ဂဟိတာ, အထ ခေါ သင်္ဂဟာဒယော, သမယဝိမုတ္တာဒယော,
ဌပနာဒယော, တိကပဋ္ဌာနာဒယော စ သင်္ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒုက္ခသစ္စဿ ပီဠနဋ္ဌော တံသမင်္ဂိနော သတ္တဿ ဟိံသနံ အဝိပ္ဖါရိကတာကရဏံ။ သင်္ခတဋ္ဌော သမေစ္စသမ္ဘူယပစ္စယေဟိ ကတဘာဝေါ။ သန္တာပဋ္ဌော ဒုက္ခဒုက္ခတာဒီဟိ သန္တပ္ပနံ ပရိဒဟနံ။ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော ဇရာယ, မရဏေန စာတိ ဒွိဓာ ဝိပရိဏာမေတဗ္ဗတာ။ သမုဒယဿ အာယူဟနဋ္ဌော ဒုက္ခဿ နိဗ္ဗတ္တနဝသေန သမ္ပိဏ္ဍနံ။ နိဒါနဋ္ဌော ‘‘ဣဒံ တံ ဒုက္ခ’’န္တိ နိဒဒန္တဿ ဝိယ သမုဋ္ဌာပနံ။ သံယောဂဋ္ဌော သံသာရဒုက္ခေန သံယောဇနံ။ ပလိဗောဓဋ္ဌော မဂ္ဂါဓိဂမဿ နိဝါရဏံ။ နိရောဓဿ နိဿရဏဋ္ဌော သဗ္ဗူပဓီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂသဘာဝတ္တာ တတော ဝိနိဿဋတာ, တန္နိဿရဏနိမိတ္တတာ ဝါ။ ဝိဝေကဋ္ဌော သဗ္ဗသင်္ခါရဝိသံယုတ္တတာ။ အသင်္ခတဋ္ဌော ကေနစိပိ ပစ္စယေန အနဘိသင်္ခတတာ။ အမတဋ္ဌော နိစ္စသဘာဝတ္တာ မရဏာဘာဝေါ, သတ္တာနံ မရဏာဘာဝဟေတုတာ ဝါ။ မဂ္ဂဿ နိယျာနဋ္ဌော ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိဂ္ဂမနဋ္ဌော။ ဟေတုအတ္ထော နိဗ္ဗာနဿ သမ္ပာပကဘာဝေါ။ ဒဿနဋ္ဌော အစ္စန္တသုခုမဿ နိဗ္ဗာနဿ သစ္ဆိကရဏံ။ အာဓိပတေယျဋ္ဌော စတုသစ္စဒဿနေ သမ္ပယုတ္တာနံ အာဓိပစ္စကရဏံ, အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေါ ဝါ ဝိသေသတော မဂ္ဂါဓိပတိဝစနတော။ သတိပိ ဟိ ဈာနာဒီနံ အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေ ‘‘ဈာနာဓိပတိနော ဓမ္မာ’’တိ ဧဝမာဒိံ အဝတွာ ‘‘မဂ္ဂါဓိပတိနော ဓမ္မာ’’ ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဝိညာယတိ ‘‘အတ္ထိ မဂ္ဂဿ အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေ ဝိသေသော’’တိ။ ဧတေ စ ပီဠနာဒယော သောဠသာကာရာ နာမ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အညေသု ရောဂဂဏ္ဌာဒိအာကာရေသု ဝိဇ္ဇမာနေသု ဧတေဝ ပရိဂ္ဂယှန္တီတိ? သလက္ခဏတော စ သစ္စန္တရဒဿနတော စ အာဝိဘာဝတော။ သွာယမတ္ထော ပရတော သစ္စကထာယမေဝ အာဝိ ဘဝိဿတိ။
ဒိဗ္ဗဝိဟာရော ကသိဏာဒိအာရမ္မဏာနိ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ။ မေတ္တာဒိဇ္ဈာနာနိ ဗြဟ္မဝိဟာရော။ ဖလသမာပတ္တိ အရိယဝိဟာရော။ ကာမေဟိ ဝိဝေကဋ္ဌကာယတာဝသေန ဧကီဘာဝေါ ကာယဝိဝေကော။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိနာ နီဝရဏာဒီဟိ ဝိဝိတ္တစိတ္တတာ စိတ္တဝိဝေကော။ ဥပဓိဝိဝေကော နိဗ္ဗာနံ။ အညေတိ လောကိယာဘိညာဒိကေ။
ကိလေသာဘိသင်္ခါရဝသေန ဘဝေသု ပရိဗ္ဘမနံ, သော စ တဏှာပ္ပဓာနောတိ ဝုတ္တံ ‘‘တဏှာသင်္ခါတံ ဂမန’’န္တိ။ ဝန္တန္တိ အရိယမဂ္ဂမုခေန ဥဂ္ဂိရိတံ ပုန အပစ္စာဝမနဝသေန ဆဍ္ဍိတံ။ ဘဂဝါတိ ဝုစ္စတိ နိရုတ္တိနယေနာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ယထာ ။ပ။ မေခလာ’’တိ။
အပရော နယော – ဘာဂဝါတိ ဘဂဝါ, ဘတဝါတိ ဘဂဝါ, ဘာဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ, ဘဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ, ဘတ္တဝါတိ ဘဂဝါ, ဘဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ။ ဘာဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ။
ဘာဂဝါ ဘတဝါ ဘာဂေ, ဘဂေ စ ဝနိ ဘတ္တဝါ၊
ဘဂေ ဝမိ တထာ ဘာဂေ, ဝမီတိ ဘဂဝါ ဇိနော။
တတ္ထ ကထံ ဘာဂဝါတိ ဘဂဝါ? ယေ တေ သီလာဒယော ဓမ္မက္ခန္ဓာ ဂုဏကောဋ္ဌာသာ, တေ အနညသာဓာရဏာ နိရတိသယာ တထာဂတဿ အတ္ထိ ဥပလဗ္ဘန္တိ။ တထာ ဟိဿ သီလံ သမာဓိ ပညာ ဝိမုတ္တိ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ, ဟိရီ ဩတ္တပ္ပံ, သဒ္ဓါ ဝီရိယံ, သတိ သမ္ပဇညံ, သီလဝိသုဒ္ဓိ ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ, သမထော ဝိပဿနာ, တီဏိ ကုသလမူလာနိ, တီဏိ သုစရိတာနိ, တယော သမ္မာဝိတက္ကာ, တိဿော အနဝဇ္ဇသညာ, တိဿော ဓာတုယော, စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပါဒါ, စတ္တာရော အရိယမဂ္ဂါ, စတ္တာရိ အရိယဖလာနိ, စတဿော ပဋိသမ္ဘိဒါ, စတုယောနိပရိစ္ဆေဒကဉာဏာနိ, စတ္တာရော အရိယဝံသာ, စတ္တာရိ ဝေသာရဇ္ဇဉာဏာနိ, ပဉ္စ ပဓာနိယင်္ဂါနိ, ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ, ပဉ္စဉာဏိကော သမ္မာသမာဓိ, ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, ပဉ္စ နိဿာရဏီယာ ဓာတုယော, ပဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနဉာဏာနိ, ပဉ္စ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာ သညာ, ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ, ဆ ဂါရဝါ, ဆ နိဿာရဏီယာ ဓာတုယော, ဆ သတတဝိဟာရာ, ဆ အနုတ္တရိယာနိ, ဆ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ သညာ, ဆ အဘိညာ, ဆ အသာဓာရဏဉာဏာနိ, သတ္တ အပရိဟာနိယာ ဓမ္မာ, သတ္တ အရိယဓမ္မာ, သတ္တ အရိယဓနာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ, သတ္တ သပ္ပုရိသဓမ္မာ, သတ္တ နိဇ္ဇရဝတ္ထူနိ, သတ္တ သညာ, သတ္တဒက္ခိဏေယျပုဂ္ဂလဒေသနာ, သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိဒေသနာ, သတ္တခီဏာသဝဗလဒေသနာ, အဋ္ဌပညာပဋိလာဘဟေတုဒေသနာ, အဋ္ဌ သမ္မတ္တာနိ, အဋ္ဌလောကဓမ္မာတိက္ကမာ, အဋ္ဌ အာရမ္ဘဝတ္ထူနိ, အဋ္ဌအက္ခဏဒေသနာ, အဋ္ဌ မဟာပုရိသဝိတက္ကာ, အဋ္ဌအဘိဘာယတနဒေသနာ, အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ, နဝ ယောနိသောမနသိကာရမူလကာ ဓမ္မာ, နဝ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂါနိ, နဝသတ္တာဝါသဒေသနာ, နဝ အာဃာတပဋိဝိနယာ, နဝ သညာ, နဝ နာနတ္တာ, နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာ, ဒသ နာထကာရဏာ ဓမ္မာ, ဒသ ကသိဏာယတနာနိ, ဒသ ကုသလကမ္မပထာ, ဒသ သမ္မတ္တာနိ, ဒသ အရိယဝါသာ, ဒသ အသေက္ခဓမ္မာ, ဒသ တထာဂတဗလာနိ, ဧကာဒသ မေတ္တာနိသံသာ,
ဒွါဒသ ဓမ္မစက္ကာကာရာ, တေရသ ဓုတဂုဏာ, စုဒ္ဒသ ဗုဒ္ဓဉာဏာနိ, ပဉ္စဒသ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာ ဓမ္မာ, သောဠသဝိဓာ အာနာပါနဿတိ, သောဠသ အပရန္တပနီယာ ဓမ္မာ, အဋ္ဌာရသ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ, ဧကူနဝီသတိ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏာနိ, စတုစတ္တာလီသ ဉာဏဝတ္ထူနိ, ပညာသ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာနိ, ပရောပညာသ ကုသလဓမ္မာ, သတ္တသတ္တတိဉာဏဝတ္ထူနိ, စတုဝီသတိကောဋိသတသဟဿသမာပတ္တိသဉ္စာရိမဟာဝဇိရဉာဏံ, အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနပဝိစယပစ္စဝေက္ခဏဒေသနာဉာဏာနိ, တထာ အနန္တာသု လောကဓာတူသု အနန္တာနံ သတ္တာနံ အာသယာဒိဝိဘာဝနဉာဏာနိ စာတိ ဧဝမာဒယော အနန္တာပရိမာဏဘေဒါ အနညသာဓာရဏာ နိရတိသယာ ဂုဏဘာဂါ ဂုဏကောဋ္ဌာသာ သံဝိဇ္ဇန္တိ ဥပလဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ ယထာဝုတ္တဝိဘာဂါ ဂုဏဘာဂါ အဿ အတ္ထီတိ ဘာဂဝါတိ ဝတ္တဗ္ဗေ အာ-ကာရဿ ရဿတ္တံ ကတွာ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုတ္တော။ ဧဝံ တာဝ ဘာဂဝါတိ ဘဂဝါ။
ယသ္မာ သီလာဒယော သဗ္ဗေ, ဂုဏဘာဂါ အသေသတော၊
ဝိဇ္ဇန္တိ သုဂတေ တသ္မာ, ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ပဝုစ္စတိ။
ကထံ ဘတဝါတိ ဘဂဝါ? ယေ တေ သဗ္ဗလောကဟိတာယ ဥဿုက္ကမာပန္နေဟိ မနုဿတ္တာဒိကေ အဋ္ဌ ဓမ္မေ သမောဓာနေတွာ သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ ကတမဟာဘိနီဟာရေဟိ မဟာဗောဓိသတ္တေဟိ ပရိပူရေတဗ္ဗာ ဒါနပါရမီ, သီလနေက္ခမ္မပညာဝီရိယခန္တိသစ္စအဓိဋ္ဌာနမေတ္တာဥပေက္ခာပါရမီတိ ဒသ ပါရမိယော, ဒသ ဥပပါရမိယော, ဒသ ပရမတ္ထပါရမိယောတိ သမတိံသ ပါရမိယော, ဒါနာဒီနိ စတ္တာရိ သင်္ဂဟဝတ္ထူနိ, သစ္စာဒီနိ စတ္တာရိ အဓိဋ္ဌာနာနိ, အတ္တပရိစ္စာဂေါ, နယန, ဓန, ရဇ္ဇ, ပုတ္တဒါရပရိစ္စာဂေါတိ ပဉ္စ မဟာပရိစ္စာဂါ, ပုဗ္ဗယောဂေါ, ပုဗ္ဗစရိယာ, ဓမ္မက္ခာနံ, ဉာတတ္ထစရိယာ, လောကတ္ထစရိယာ, ဗုဒ္ဓတ္ထစရိယာတိ ဧဝမာဒယော, သင်္ခေပတော ဝါ သဗ္ဗေ ပုညသမ္ဘာရဉာဏသမ္ဘာရဗုဒ္ဓကာရကဓမ္မာ, တေ မဟာဘိနီဟာရတော ပဋ္ဌာယ ကပ္ပါနံ သတသဟဿာဓိကာနိ စတ္တာရိ အသင်္ချေယာနိ ယထာ ဟာနဘာဂိယာ, သံကိလေသဘာဂိယာ, ဌိတိဘာဂိယာ ဝါ န ဟောန္တိ, အထ ခေါ ဥတ္တရုတ္တရိ ဝိသေသဘာဂိယာဝ ဟောန္တိ, ဧဝံ သက္ကစ္စံ နိရန္တရံ အနဝသေသတော ဘတာ သမ္ဘတာ အဿ အတ္ထီတိ ဘတဝါတိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ ဝုတ္တော နိရုတ္တိနယေန တ-ကာရဿ ဂ-ကာရံ ကတွာ။ အထ ဝါ ဘတဝါတိ တေယေဝ ယထာဝုတ္တေ ဗုဒ္ဓကာရကဓမ္မေ ဝုတ္တနယေန ဘရိ သမ္ဘရိ, ပရိပူရေသီတိ အတ္ထော။ ဧဝမ္ပိ ဘတဝါတိ ဘဂဝါ။
သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ သဗ္ဗေ, ဒါနပါရမိအာဒိကေ၊
သမ္ဘာရေ ဘတဝါ နာထော, တသ္မာပိ ဘဂဝါ မတော။
ကထံ ဘာဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ? ယေ တေ စတုဝီသတိကောဋိသတသဟဿသင်္ခါ ဒေဝသိကံ ဝဠဉ္ဇနကသမာပတ္တိဘာဂါ, တေ အနဝသေသတော လောကဟိတတ္ထံ, အတ္တနော စ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထံ နိစ္စကပ္ပံ နိစ္စကပ္ပံ ဝနိ ဘဇိ သေဝိ ဗဟုလမကာသီတိ ဘာဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ။ အထ ဝါ အဘိညေယျဓမ္မေသု, ကုသလာဒီသု, ခန္ဓာဒီသု စ ယေ တေ ပရိညေယျာဒိဝသေန သင်္ခေပတော ဝါ စတုဗ္ဗိဓာ အဘိသမယဘာဂါ, ဝိတ္ထာရတော ပန ‘‘စက္ခုံ ပရိညေယျံ…ပေ… ဇရာမရဏံ ပရိညေယျ’’န္တိအာဒိနာ အနေကပရိညေယျဘာဂါ, ‘‘စက္ခုဿ သမုဒယော ပဟာတဗ္ဗော…ပေ… ဇရာမရဏဿ သမုဒယော ပဟာတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ ပဟာတဗ္ဗဘာဂါ, ‘‘စက္ခုဿ နိရောဓော…ပေ… ဇရာမရဏဿ နိရောဓော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၂၁) သစ္ဆိကာတဗ္ဗဘာဂါ, ‘‘စက္ခုဿ နိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ’’တိအာဒိနာ, ‘‘စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိနာ စ အနေကဘေဒါ ဘာဝေတဗ္ဗဘာဂါ စ ဓမ္မာ, တေ သဗ္ဗေ ဝနိ ဘဇိ ယထာရဟံ ဂေါစရဘာဝနာသေဝနာနံ ဝသေန သေဝိ။ ဧဝမ္ပိ ဘာဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ။ အထ ဝါ ယေ ဣမေ သီလာဒယော ဓမ္မက္ခန္ဓာ သာဝကေဟိ သာဓာရဏာ ဂုဏကောဋ္ဌာသာ ဂုဏဘာဂါ, ‘‘ကိန္တိ နု ခေါ တေ ဝေနေယျသန္တာနေသု ပတိဋ္ဌပေယျ’’န္တိ မဟာကရုဏာယ ဝနိ အဘိပတ္ထယိ, သာ စဿ အဘိပတ္ထနာ ယထာဓိပ္ပေတဖလာဝဟာ အဟောသိ။ ဧဝမ္ပိ ဘာဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ။
ယသ္မာ ဉေယျသမာပတ္တိ-ဂုဏဘာဂေ တထာဂတော၊
ဘဇိ ပတ္ထယိ သတ္တာနံ, ဟိတာယ ဘဂဝါ တတော။
ကထံ ဘဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ? သမာသတော တာဝ ကတပုညေဟိ ပယောဂသမ္ပန္နေဟိ ယထာဝိဘဝံ ဘဇီယန္တီတိ ဘဂါ, လောကိယလောကုတ္တရသမ္ပတ္တိယော။ တတ္ထ လောကိယေ တာဝ တထာဂတော သမ္ဗောဓိတော ပုဗ္ဗေ ဗောဓိသတ္တဘူတော ပရမုက္ကံသဂတေ ဝနိ ဘဇိ သေဝိ, ယတ္ထ ပတိဋ္ဌာယ နိရဝသေသတော ဗုဒ္ဓကာရကဓမ္မေ သမန္နာနေန္တော ဗုဒ္ဓဓမ္မေ ပရိပါစေသိ။
ဗုဒ္ဓဘူတော ပန တေ နိရဝဇ္ဇသုခူပသံဟိတေ အနညသာဓာရဏေ လောကုတ္တရေပိ ဝနိ ဘဇိ သေဝိ။ ဝိတ္ထာရတော ပန ပဒေသရဇ္ဇဣဿရိယစက္ကဝတ္တိသမ္ပတ္တိဒေဝရဇ္ဇသမ္ပတ္တိအာဒိဝသေန, ဈာနဝိမောက္ခသမာဓိသမာပတ္တိဉာဏဒဿနမဂ္ဂဘာဝနာဖလသစ္ဆိကိရိယာဒိဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဝသေန စ အနေကဝိဟိတေ အနညသာဓာရဏေ ဘဂေ ဝနိ ဘဇိ သေဝိ။ ဧဝမ္ပိ ဘဂေ ဝနီတိ ဘဂဝါ။
ယာ တာ သမ္ပတ္တိယော လောကေ, ယာ စ လောကုတ္တရာ ပုထူ၊
သဗ္ဗာ တာ ဘဇိ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, တသ္မာပိ ဘဂဝါ မတော။
ကထံ ဘတ္တဝါတိ ဘဂဝါ? ဘတ္တာ ဒဠှဘတ္တိကာ အဿ ဗဟူ အတ္ထီတိ ဘတ္တဝါ။ တထာဂတော ဟိ မဟာကရုဏာသဗ္ဗညုတညာဏာဒိအပရိမိတနိရုပမပ္ပဘာဝဂုဏဝိသေသသမင်္ဂိ ဘာဝတော သဗ္ဗသတ္တုတ္တမော သဗ္ဗာနတ္ထပရိဟာရပုဗ္ဗင်္ဂမာယ နိရဝသေသဟိတသုခဝိဓာနတပ္ပရာယ နိရတိသယာယ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ သဒေဝမနုဿာယ ပဇာယ အစ္စန္တုပကာရိတာယ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏအသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာဒိအနညသာဓာရဏဂုဏဝိသေသပဋိမဏ္ဍိတရူပကာယတာယ ယထာဘုစ္စဂုဏာဓိဂတေန ‘‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ’’တိအာဒိနယပ္ပဝတ္တေန လောကတ္တယဗျာပိနာသုဝိပုလေန, သုဝိသုဒ္ဓေန စ ထုတိဃောသေန သမန္နာဂတတ္တာ, ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တာသု အပ္ပိစ္ဆတာသန္တုဋ္ဌိအာဒီသု သုပတိဋ္ဌိတဘာဝတော, ဒသဗလစတုဝေသာရဇ္ဇာဒိနိရတိသယဂုဏဝိသေသသမင်္ဂိဘာဝတော စ ‘‘ရူပပ္ပမာဏော ရူပပ္ပသန္နော, ဃောသပ္ပမာဏော ဃောသပ္ပသန္နော, လူခပ္ပမာဏော လူခပ္ပသန္နော, ဓမ္မပ္ပမာဏော ဓမ္မပ္ပသန္နော’’တိ ဧဝံ စတုပ္ပမာဏိကေ လောကသန္နိဝါသေ သဗ္ဗထာပိ ပသာဒါဝဟဘာဝေန သမန္တပါသာဒိကတ္တာ အပရိမာဏာနံ သတ္တာနံ သဒေဝမနုဿာနံ အာဒရဗဟုမာနဂါရဝါယတနတာယ ပရမပေမသမ္ဘတ္တိဋ္ဌာနံ။ ယေ တဿ ဩဝါဒေ ပတိဋ္ဌိတာ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတာ ဟောန္တိ, ကေနစိ အသံဟာရိယာ တေသံ သမ္ဘတ္တိ သမဏေန ဝါ ဗြာဟ္မဏေန ဝါ ဒေဝေန ဝါ မာရေန ဝါ ဗြဟ္မုနာ ဝါတိ။ တထာ ဟိ တေ အတ္တနော ဇီဝိတပရိစ္စာဂေပိ တတ္ထ ပသာဒံ န ပရိစ္စဇန္တိ, တဿ ဝါ အာဏံ ဒဠှဘတ္တိဘာဝတော။ တေနေဝါဟ –
‘‘ယော ဝေ ကတညူ ကတဝေဒိ ဓီရော,
ကလျာဏမိတ္တော ဒဠှဘတ္တိ စ ဟောတီ’’တိ။ (ဇာ။ ၂။၁၇။၇၈)၊
‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာသမုဒ္ဒေါ ဌိတဓမ္မော ဝေလံ နာတိဝတ္တတိ, ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယံ မယာ သာဝကာနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ, တံ မမ သာဝကာ ဇီဝိတဟေတုပိ နာတိက္ကမန္တီ’’တိ (ဥဒါ။ ၄၅၊ စူဠဝ။ ၃၈၅) စ။
ဧဝံ ဘတ္တဝါတိ ဘဂဝါ နိရုတ္တိနယေန ဧကဿ တ-ကာရဿ လောပံ ကတွာ ဣတရဿ ဂ-ကာရံ ကတွာ။
ဂုဏာတိသယယုတ္တဿ, ယသ္မာ လောကဟိတေသိနော၊
သမ္ဘတ္တာ ဗဟဝေါ သတ္ထု, ဘဂဝါ တေန ဝုစ္စတိ။
ကထံ ဘဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ? ယသ္မာ တထာဂတော ဗောဓိသတ္တဘူတောပိ ပုရိမာသု ဇာတီသု ပါရမိယော ပူရေန္တော ဘဂသင်္ခါတံ သိရိံ, ဣဿရိယံ, ယသဉ္စ ဝမိ ဥဂ္ဂိရိ ခေဠပိဏ္ဍံ ဝိယ အနပေက္ခော ဆဍ္ဍယိ။ တထာ ဟိဿ သောမနဿကုမာရကာလေ (ဇာ။ ၁။၁၅။၂၁၁ အာဒယော) ဟတ္ထိပါလကုမာရကာလေ (ဇာ။ ၁။၁၅။၃၃၇ အာဒယော) အယောဃရပဏ္ဍိတကာလေ (ဇာ။ ၁။၁၅။၃၆၃ အာဒယော) မူဂပက္ခပဏ္ဍိတကာလေ (ဇာ။ ၂။၂၂။၁ အာဒယော) စူဠသုတသောမကာလေတိ (ဇာ။ ၂။၁၇။၁၉၅ အာဒယော) ဧဝမာဒီသု နေက္ခမ္မပါရမိပူရဏဝသေန ဒေဝရဇ္ဇသဒိသာယ ရဇ္ဇသိရိယာ ပရိစ္စတ္တအတ္တဘာဝါနံ ပရိမာဏံ နတ္ထိ။ စရိမတ္တဘာဝေပိ ဟတ္ထဂတံ စက္ကဝတ္တိသိရိံ ဒေဝလောကာဓိပစ္စသဒိသံ စတုဒီပိဿရိယံ, စက္ကဝတ္တိသမ္ပတ္တိသန္နိဿယံ သတ္တရတနသမုဇ္ဇလံ ယသဉ္စ တိဏာယပိ အမညမာနော နိရပေက္ခော ပဟာယ အဘိနိက္ခမိတွာ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ, တသ္မာ ဣမေ သိရိအာဒိကေ ဘဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ။ အထ ဝါ ဘာနိ နာမ နက္ခတ္တာနိ, တေဟိ သမံ ဂစ္ဆန္တိ ပဝတ္တန္တီတိ ဘဂါ, သိနေရုယုဂန္ဓရဥတ္တရကုရုဟိမဝန္တာဒိဘာဇနလောကဝိသေသသန္နိဿယာ သောဘာ ကပ္ပဋ္ဌိယဘာဝတော။ တေပိ ဘဂဝါ ဝမိ တန္နိဝါသသတ္တာဝါသသမတိက္ကမနတော တပ္ပဋိဗဒ္ဓဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနေန ပဇဟီတိ။ ဧဝမ္ပိ ဘဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ။
စက္ကဝတ္တိသိရိံ ယသ္မာ, ယသံ ဣဿရိယံ သုခံ၊
ပဟာသိ လောကစိတ္တဉ္စ, သုဂတော ဘဂဝါ တတော။
ကထံ ဘာဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ? ဘာဂါ နာမ သဘာဝဓမ္မကောဋ္ဌာသာ, တေ ခန္ဓာယတနဓာတာဒိဝသေန, တတ္ထာပိ ရူပဝေဒနာဒိဝသေန, အတီတာဒိဝသေန စ အနေကဝိဓာ, တေ စ ဘဂဝါ ‘‘သဗ္ဗံ ပပဉ္စံ, သဗ္ဗံ ယောဂံ,
သဗ္ဗံ ဂန္ထံ, သဗ္ဗံ သံယောဇနံ သမုစ္ဆိန္ဒိတွာ အမတံ ဓာတုံ သမဓိဂစ္ဆန္တော ဝမိ ဥဂ္ဂိရိ အနပေက္ခော ဆဍ္ဍယိ န ပစ္စာဝမိ။ တထာ ဟေသ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ ပထဝိံ အာပံ တေဇံ ဝါယံ, စက္ခုံ သောတံ ဃာနံ ဇိဝှံ ကာယံ မနံ, ရူပေ သဒ္ဒေ ဂန္ဓေ ရသေ ဖောဋ္ဌဗ္ဗေ ဓမ္မေ, စက္ခုဝိညာဏံ…ပေ… မနောဝိညာဏံ, စက္ခုသမ္ဖဿံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿံ, စက္ခုသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇံ ဝေဒနံ, စက္ခုသမ္ဖဿဇံ သညံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇံ သညံ, စက္ခုသမ္ဖဿဇံ စေတနံ…ပေ… မနောသမ္ဖဿဇံ စေတနံ, ရူပတဏှံ …ပေ… ဓမ္မတဏှံ, ရူပဝိတက္ကံ…ပေ… ဓမ္မဝိတက္ကံ, ရူပဝိစာရံ…ပေ… ဓမ္မဝိစာရ’’န္တိအာဒိနာ အနုပဒဓမ္မဝိဘာဂဝသေနပိ သဗ္ဗေဝ ဓမ္မကောဋ္ဌာသေ အနဝသေသတော ဝမိ ဥဂ္ဂိရိ အနပေက္ခပရိစ္စာဂေန ဆဍ္ဍယိ။ ဝုတ္တံ ဟေတံ –
‘‘ယံ တံ, အာနန္ဒ, စတ္တံ ဝန္တံ မုတ္တံ ပဟီနံ ပဋိနိဿဋ္ဌံ, တံ တထာဂတော ပုန ပစ္စာဝမိဿတီတိ နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၈၃)။
ဧဝမ္ပိ ဘာဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ။ အထ ဝါ ဘာဂေ ဝမီတိ သဗ္ဗေပိ ကုသလာကုသလေ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇေ ဟီနပဏီတေ ကဏှသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂေ ဓမ္မေ အရိယမဂ္ဂဉာဏမုခေန ဝမိ ဥဂ္ဂိရိ အနပေက္ခော ပရိစ္စဇိ ပဇဟိ, ပရေသဉ္စ တထတ္တာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –
‘‘ဓမ္မာပိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဟာတဗ္ဗာ, ပဂေဝ အဓမ္မာ (မ။ နိ။ ၁။၂၄၀)။ ကုလ္လူပမံ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ ဒေသေဿာမိ နိတ္ထရဏတ္ထာယ, နော ဂဟဏတ္ထာယာ’’တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၁။၂၄၀)။
ဧဝမ္ပိ ဘာဂေ ဝမီတိ ဘဂဝါ။
ခန္ဓာယတနဓာတာဒိ-ဓမ္မဘေဒါ မဟေသိနာ၊
ကဏှာ သုက္ကာ ယတော ဝန္တာ, တတောပိ ဘဂဝါ မတော။
တေန ဝုတ္တံ –
‘‘ဘာဂဝါ ဘတဝါ ဘာဂေ, ဘဂေ စ ဝနိ ဘတ္တဝါ၊
ဘဂေ ဝမိ တထာ ဘာဂေ, ဝမီတိ ဘဂဝါ ဇိနော’’တိ။
ဧတ္ထ စ ယသ္မာ သင်္ခေပတော အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိပရဟိတပဋိပတ္တိဝသေန ဒုဝိဓာ ဗုဒ္ဓဂုဏာ, တာသု အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ ပဟာနသမ္ပဒါဉာဏသမ္ပဒါဘေဒတော ဒုဝိဓာ, အာနုဘာဝသမ္ပဒါဒီနံ တဒဝိနာဘာဝေန တဒန္တောဂဓတ္တာ။
ပရဟိတပဋိပတ္တိ ပယောဂါသယဘေဒတော ဒုဝိဓာ။ တတ္ထ ပယောဂတော လာဘသက္ကာရာဒိနိရပေက္ခစိတ္တဿ သဗ္ဗဒုက္ခနိယျာနိကဓမ္မူပဒေသော, အာသယတော ပဋိဝိရုဒ္ဓေသုပိ နိစ္စံ ဟိတေသိတာ, ဉာဏပရိပါကကာလာဂမနာဒိပရဟိတပဋိပတ္တိ စ, အာမိသပဋိဂ္ဂဟဏာဒိနာပိ အတ္ထစရိယာ ပရဟိတပဋိပတ္တိ ဟောတိယေဝ။ တသ္မာ တေသံ ဝိဘာဝနဝသေန ပါဠိယံ ‘‘အရဟ’’န္တိအာဒီနံ ပဒါနံ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တတ္ထ ‘‘အရဟ’’န္တိ ဣမိနာ ပဒေန ပဟာနသမ္ပဒါဝသေန ဘဂဝတော အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ ဝိဘာဝိတာ။ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, လောကဝိဒူ’’တိ စ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဉာဏသမ္ပဒါဝသေန။ နနု စ ‘‘လောကဝိဒူ’’တိ ဣမိနာပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတာ ဝိဘာဝီယတီတိ? သစ္စံ ဝိဘာဝီယတိ, အတ္ထိ ပန ဝိသေသော, ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဣမိနာ သဗ္ဗညုတညာဏာနုဘာဝေါ ဝိဘာဝိတော, ‘‘လောကဝိဒူ’’တိ ပန ဣမိနာ အာသယာနုသယဉာဏာဒီနမ္ပိ အာနုဘာဝေါ ဝိဘာဝိတောတိ။ ‘‘ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော’’တိ ဣမိနာ သဗ္ဗာပိ ဘဂဝတော အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ ဝိဘာဝိတာ။ ‘‘သုဂတော’’တိ ပန ဣမိနာ သမုဒါဂမတော ပဋ္ဌာယ ဘဂဝတော အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ, ပရဟိတပဋိပတ္တိ စ ဝိဘာဝိတာ။ ‘‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဘဂဝတော ပရဟိတပဋိပတ္တိ ဝိဘာဝိတာ။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဣမိနာ ဘဂဝတော အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ, ပရဟိတပဋိပတ္တိ စ ဝိဘာဝိတာ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဝတွာ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဝစနံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘အတ္တနာပိ ဗုဇ္ဈိ အညေပိ သတ္တေ ဗောဓေသီ’’တိအာဒိ။ ‘‘ဘဂဝါ’’တိ စ ဣမိနာပိ သမုဒါဂမတော ပဋ္ဌာယ ဘဂဝတော သဗ္ဗာ အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ, ပရဟိတပဋိပတ္တိ စ ဝိဘာဝိတာ။
အပရော နယော – ဟေတုဖလသတ္တူပကာရဝသေန သင်္ခေပတော တိဝိဓာ ဗုဒ္ဓဂုဏာ။ တတ္ထ ‘‘အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော လောကဝိဒူ’’တိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဖလသမ္ပတ္တိဝသေန ဗုဒ္ဓဂုဏာ ဝိဘာဝိတာ။ ‘‘အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာန’’န္တိ ဣမေဟိ သတ္တူပကာရဝသေန ဗုဒ္ဓဂုဏာ ပကာသိတာ။ ‘‘ဗုဒ္ဓေါ’’တိ ဣမိနာ ဖလဝသေန, သတ္တူပကာရဝသေန စ ဗုဒ္ဓဂုဏာ ဝိဘာဝိတာ။ ‘‘သုဂတော ဘဂဝါ’’တိ ပန ဣမေဟိ ပဒေဟိ ဟေတုဖလသတ္တူပကာရဝသေန ဗုဒ္ဓဂုဏာ ဝိဘာဝိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၁၄၅။ တဿာတိ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနိကဿ ယောဂိနော။ ဧဝန္တိ ‘‘တတြာယံ နယော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ တသ္မိံ သမယေတိ ဗုဒ္ဓဂုဏာနုဿရဏသမယေ။ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတန္တိ ရာဂေန ပရိယုဋ္ဌိတံ, ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပတ္တေဟိ ရာဂေဟိ သဟိတံ စိတ္တံ အရညမိဝ စောရေဟိ တေန ပရိယုဋ္ဌိတန္တိ ဝုတ္တံ, တဿ ပရိယုဋ္ဌာနဋ္ဌာနဘာဝတော, ပရိယုဋ္ဌိတရာဂန္တိ အတ္ထော။ ယံ ဝါ ရာဂဿ ပရိယုဋ္ဌာနံ, တံ တံသဟိတေ စိတ္တေ ဥပစရိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧတသ္မိံ ပက္ခေ ရာဂေနာတိ ရာဂေန ဟေတုနာတိ အတ္ထော။ ဥဇုဂတမေဝါတိ ပဂေဝ ကာယဝင်္ကာဒီနံ အပနီတတ္တာ, စိတ္တဿ စ အနုဇုဘာဝကရာနံ မာယာဒီနံ အဘာဝတော, ရာဂါဒိပရိယုဋ္ဌာနာဘာဝေန ဝါ ဩနတိဥန္နတိဝိရဟတော ဥဇုဘာဝမေဝ ကတံ။ အထ ဝါ ဥဇုဂတမေဝါတိ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝီထိံ ဩတိဏ္ဏတာယ လီနုဒ္ဓစ္စဝိဂမနတော မဇ္ဈိမသမထနိမိတ္တပဋိပတ္တိယာ ဥဇုဘာဝမေဝ ဂတံ။ တထာဂတံ အာရဗ္ဘာတိ တထာဂတဂုဏေ အာရမ္မဏံ ကတွာ။
ဣစ္စဿာတိ ဣတိ အဿ။ ‘‘သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အရဟ’’န္တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ဗုဒ္ဓဂုဏေ အနုဝိတက္ကယတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝန္တိ ‘‘နေဝ တသ္မိံ သမယေ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တနယေန။ ဗုဒ္ဓဂုဏပေါဏာတိ ဗုဒ္ဓဂုဏနိန္နာ။ ‘‘ဝိတက္ကဝိစာရာ ပဝတ္တန္တီ’’တိ ဧတေန ဗုဒ္ဓဂုဏသင်္ခါတံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိတက္ကာဟတံ, ဝိတက္ကပရိယာဟတံ, ပုနပ္ပုနံ အနုမဇ္ဇနဉ္စ ကရောတီတိ ဒဿေတိ။ ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဘာဝနာဝသေန ဥပစာရဇ္ဈာနနိပ္ဖါဒိကာ ဗလဝတီ ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပီတိမနဿ ဝုတ္တပ္ပကာရပီတိသဟိတစိတ္တဿ။ ကာယစိတ္တဒရထာတိ ကာယစိတ္တပဿဒ္ဓီနံ ပဋိပက္ခဘူတာ သုခုမာဝတ္ထာ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတာ ကိလေသာ။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တီတိ သန္နိသီဒန္တိ။ အနုက္ကမေန ဧကက္ခဏေတိ ယဒါ ဗုဒ္ဓဂုဏာရမ္မဏာ ဘာဝနာ ဥပရူပရိ ဝိသေသံ အာဝဟန္တီ ပဝတ္တတိ, တဒါ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ ဟောန္တိ, ကိလေသာ သန္နိသိန္နာဝ ဟောန္တိ, သုဝိသဒါနိ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ ဟောန္တိ, ဘာဝနာယ ပဂုဏတာယ ဝိတက္ကဝိစာရာ သာတိသယံ ပဋုကိစ္စာဝ ဟောန္တိ, ဗလဝတီ ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ပီတိပဒဋ္ဌာနာ ပဿဒ္ဓိ သဝိသေသာ ဇာယတိ, ပဿဒ္ဓကာယဿ သမာဓိပဒဋ္ဌာနံ သုခံ ထိရတရံ ဟုတွာ ပဝတ္တတိ, သုခေန အနုဗြူဟိတံ စိတ္တံ ကမ္မဋ္ဌာနေ သမ္မဒေဝ သမာဓိယတိ။ ဧဝံ အနုက္ကမေန ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝိတက္ကာဒယော ဥပရူပရိ ပဋုပဋုတရဘာဝေန ပဝတ္တိတွာ ဘာဝနာယ မဇ္ဈိမသမထပဋိပတ္တိယာ ဣန္ဒြိယာနဉ္စ ဧကရသဘာဝေန ပဋုတမာနိ ဟုတွာ ဧကက္ခဏေ ဈာနင်္ဂါနိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ဘဂဝတာ –
‘‘ယသ္မိံ, မဟာနာမ, သမယေ အရိယသာဝကော တထာဂတံ အနုဿရတိ, နေဝဿ တသ္မိံ သမယေ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ စိတ္တံ ဟောတိ…ပေ… သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၆။၁၀)။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဈာနံ အပ္ပနာပတ္တံ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ ပန ဂမ္ဘီရတာယာ’’တိအာဒိ။ ဂမ္ဘီရေ ဟိ အာရမ္မဏေ ဂမ္ဘီရေ ဥဒကေ ပတိတနာဝါ ဝိယ သမထဘာဝနာ ပတိဋ္ဌံ န လဘတိ, ‘‘ဂမ္ဘီရတာယာ’’တိ စ ဣမိနာ သဘာဝဓမ္မတာပိ သင်္ဂဟိတာ။ သဘာဝဓမ္မော ဟိ ဂမ္ဘီရော န ပညတ္တိ။ နနု စ တဇ္ဇာပညတ္တိဝသေန သဘာဝဓမ္မော ဂယှတီတိ? သစ္စံ ဂယှတိ ပုဗ္ဗဘာဂေ, ဘာဝနာယ ပန ဝဍ္ဎမာနာယ ပညတ္တိံ သမတိက္ကမိတွာ သဘာဝေယေဝ စိတ္တံ တိဋ္ဌတိ။ နနု စ သဘာဝဓမ္မေပိ ကတ္ထစိ အပ္ပနာ သမိဇ္ဈတိ ဒုတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနာဒီတိ? သစ္စံ သမိဇ္ဈတိ, တဉ္စ ခေါ ဧကပ္ပကာရေ အာရမ္မဏေ, ဣဒံ ပန နာနပ္ပကာရန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘နာနပ္ပကာရဂုဏာနုဿရဏာဓိမုတ္တတာယာ’’တိ အာဟ။ ဧဝမ္ပိ ယထာ နာနပ္ပကာရေသု ကေသာဒိကောဋ္ဌာသေသု မနသိကာရံ ပဝတ္တေန္တဿ ဧကသ္မိံယေဝ ကောဋ္ဌာသေ အပ္ပနာဝသေန ဘာဝနာ အဝတိဋ္ဌတိ, ဧဝမိဓ ကသ္မာ န ဟောတီတိ? ဝိသမောယံ ဥပညာသော။ တတ္ထ ဟိ သတိပိ ကောဋ္ဌာသဗဟုဘာဝေ ဧကပ္ပကာရေနေဝ ဘာဝနာ ဝတ္တတိ ပဋိက္ကူလာကာရဿေဝ ဂဟဏတော, ဣဓ ပန နာနပ္ပကာရေန ဂုဏာနံ နာနပ္ပကာရတ္တာ, န အယမေကသ္မိံယေဝ ဂုဏေ ဌာတုံ သက္ကောတိ ဘာဝနာဗလေန ပစ္စက္ခတော ဗုဒ္ဓဂုဏေသု ဥပဋ္ဌဟန္တေသု သဒ္ဓါယ ဗလဝဘာဝတော။ တေနေဝ ဟိ ‘‘အဓိမုတ္တတာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ယဒိ ဥပစာရပ္ပတ္တံ ဈာနံ ဟောတိ, ကထံ ဗုဒ္ဓါနုဿတီတိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘တဒေတ’’န္တိအာဒိ။
သဂါရဝေါ ဟောတိ သပ္ပတိဿော, သတ္ထု ဂုဏသရီရဿ ပစ္စက္ခတော ဥပဋ္ဌဟနတော။ တတောယေဝ သဒ္ဓါဝေပုလ္လံ အဝေစ္စပ္ပသာဒသဒိသံ သဒ္ဓါမဟတ္တံ။ ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ အနုဿရဏဝသေန ဘာဝနာယ ပဝတ္တတ္တာ သတိဝေပုလ္လံ။ တေသံ ပရမဂမ္ဘီရတာယ, နာနပ္ပကာရတာယ စ ပညာဝေပုလ္လံ။ တေသံ ဥဠာရပုညက္ခေတ္တတာယ ပုညဝေပုလ္လဉ္စ အဓိဂစ္ဆတိ။ ပီတိပါမောဇ္ဇဗဟုလော ဟောတိ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနီယတ္တာ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယာ။ ဘယဘေရဝသဟော ဗုဒ္ဓဂုဏာရမ္မဏာယ သတိယာ ဘယဘေရဝါဘိဘဝနတော။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘အနုဿရေထ သမ္ဗုဒ္ဓံ, ဘယံ တုမှာက နော သိယာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၂၄၉ ထောကံ ဝိသဒိသံ)။ ဒုက္ခာဓိဝါသနသမတ္ထော ဗုဒ္ဓါနုဿတိယာ သရီရဒုက္ခဿ ပဒုမပလာသေ ဥဒကဿ ဝိယ
ဝိနိဝဋ္ဋနတော။ သံဝါသသညန္တိ သဟဝါသသညံ။ ဗုဒ္ဓဘူမိယံ စိတ္တံ နမတိ ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ မဟန္တဘာဝဿ ပစ္စက္ခတော ဥပဋ္ဌာနတော။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာယ သဗ္ဗဒါ ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ စိတ္တေ ဝိပရိဝတ္တနတော ဝုတ္တံ ‘‘သမ္မုခါ သတ္ထာရံ ပဿတော ဝိယာ’’တိ။ ဥတ္တရိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တောတိ ဣမာယ ဘာဝနာယ ဥပရိ တံ အဓိဋ္ဌာနံ ကတွာ သစ္စာနိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တော။ သုဂတိပရာယဏောတိ သုဂတိသမ္ပရာယော။
အပ္ပမာဒန္တိ အပ္ပမဇ္ဇနံ သက္ကစ္စံ အနုယောဂံ။ ကယိရာထာတိ ကရေယျ။ သုမေဓသောတိ သုန္ဒရပညော။ ဧဝံ မဟာနုဘာဝါယာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနာဒိသမတ္ထေန သတ္ထရိ သဂါရဝဘာဝါဒိဟေတုဘူတေန မဟတာ သာမတ္ထိယေန သမန္နာဂတာယ။
၂။ ဓမ္မာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၄၆။ ဓမ္မာနုဿတိန္တိ ဧတ္ထ ပဒတ္ထော, သဘာဝတ္ထော စ အာဒိတော ဝုတ္တောယေဝါတိ တံ အနာမသိတွာ ဘာဝနာဝိဓာနမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ဓမ္မာနုဿတိံ ဘာဝေတုကာမေနာပီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယံ ဝိယ ‘‘အဝေစ္စပ္ပသာဒသမန္နာဂတေနာ’’တိ န ဝုတ္တံ။ နနု ဧတာ ပဋိပါဋိယာ ဆ အနုဿတိယော အရိယသာဝကာနံ ဝသေန ဒေသနံ အာရုဠှာတိ? သစ္စမေတံ, ဧဝံ သန္တေပိ ‘‘ပရိသုဒ္ဓသီလာဒိဂုဏာနံ ပုထုဇ္ဇနာနမ္ပိ ဣဇ္ဈန္တီ’’တိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘အဝေစ္စပ္ပသာဒသမန္နာဂတေနာ’’တိ ဣဓ န ဝုတ္တံ, အရိယသာဝကာနံ ပန သုခေန ဣဇ္ဈန္တီတိ။ တထာပိ ပါဠိယံ အာဂတတ္တာ စ ဗုဒ္ဓါနုဿတိနိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အယဉ္စ ဝိစာရော ပရတော အာဂမိဿတေဝ။
ဋ္ဌ ၁၄၇။ ပရိယတ္တိဓမ္မောပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန လောကုတ္တရဓမ္မံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ ဣတရေသူတိ သန္ဒိဋ္ဌိကာဒိပဒေသု။ လောကုတ္တရဓမ္မောဝါတိ အဝဓာရဏံ နိပ္ပရိယာယေန သန္ဒိဋ္ဌိကာဒိအတ္ထံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ပရိယာယတော ပနေတေ ပရိယတ္တိဓမ္မေပိ သမ္ဘဝန္တေဝ။ တထာ ဟိ ပရိယတ္တိဓမ္မော ဗဟုဿုတေန အာဂတာဂမေန ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတေန ပညဝတာ အာဒိကလျာဏတာဒိဝိသေသတော သယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ သန္ဒိဋ္ဌိကော။ အာစရိယပယိရုပါသနာယ ဝိနာ န လဗ္ဘာတိ စေ? လောကုတ္တရဓမ္မေပိ သမာနေ ကလျာဏမိတ္တသန္နိဿယေနေဝ သိဇ္ဈနတော, တထာ သတ္ထုသန္ဒဿနေပိ။ ‘‘သန္ဒိဋ္ဌိယာ ဇယတီ’’တိ အယံ ပနတ္ထော တိတ္ထိယနိမ္မဒ္ဒနေ နိပ္ပရိယာယတောဝ
လဗ္ဘတိ, ကိလေသဇယေ ပရိယာယတော ပရမ္ပရာဟေတုဘာဝတော။ ‘‘သန္ဒိဋ္ဌံ အရဟတီ’’တိ အယမ္ပိ အတ္ထော လဗ္ဘတေဝ, သဗ္ဗသော သံကိလေသဓမ္မာနံ ပဟာနံ, ဝေါဒါနဓမ္မာနံ ပရိဗြူဟနဉ္စ ဥဒ္ဒိဿ ပဝတ္တတ္တာ။ အယဉ္စ အတ္ထော ‘‘ယေ ခေါ တွံ, ဂေါတမိ, ဓမ္မေ ဇာနေယျာသိ, ဣမေ ဓမ္မာ သရာဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝိရာဂါယ, သညောဂါယ သံဝတ္တန္တိ နော ဝိသညောဂါယ, သဥပါဒါနာယ သံဝတ္တန္တိ နော အနုပါဒါနာယ။ ဧကံသေန, ဂေါတမိ, ဓာရေယျာသိ ‘နေသော ဓမ္မော, နေသော ဝိနယော, နေတံ သတ္ထုသာသန’’’န္တိ (စူဠဝ။ ၄၀၆၊ အ။ နိ။ ၈။၅၃), ‘‘ဓမ္မာပိ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဟာတဗ္ဗာ, ပဂေဝ အဓမ္မာ’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၂၄၀) စ ဧဝမာဒီဟိ သုတ္တပဒေဟိ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော။ အကာလိကာဓိဂမုပါယတာယ အကာလိကော။ ဝိဇ္ဇမာနတာပရိသုဒ္ဓတာဟိ ဧဟိပဿဝိဓိံ အရဟတီတိ ဧဟိပဿိကော။ တတော ဧဝ ဝဋ္ဋဒုက္ခနိတ္ထရဏတ္ထိကေဟိ အတ္တနော စိတ္တေ ဥပနယနံ, စိတ္တဿ ဝါ တတ္ထ ဥပနယနံ အရဟတီတိ ဩပနေယျိကော။ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ ဌတွာ ပရိစယေန သမ္မဒေဝ အတ္ထဝေဒံ, ဓမ္မဝေဒဉ္စ လဘန္တေဟိ ပစ္စတ္တံ ဝေဒိတဗ္ဗော ဝိညူဟီတိ။ ဧဝံ သန္ဒိဋ္ဌိကာဒိပဒေသု ပရိယတ္တိဓမ္မမ္ပိ ပက္ခိပိတွာ မနသိကာရော ယုဇ္ဇတေဝ။
သာတိ ဂါထာ။ သမန္တဘဒြကတ္တာတိ သဗ္ဗဘာဂေဟိ သုန္ဒရတ္တာ။ ဓမ္မဿာတိ သာသနဓမ္မဿ။ ကိဉ္စာပိ အဝယဝဝိနိမုတ္တော သမုဒါယော နာမ ပရမတ္ထတော ကောစိ နတ္ထိ, ယေသု ပန အဝယဝေသု သမုဒါယရူပေန အဝေက္ခိတေသု ‘‘ဂါထာ’’တိ သမညာ, တံ တတော ဘိန္နံ ဝိယ ကတွာ သံသာမိဝေါဟာရံ အာရောပေတွာ ဒဿေန္တော ‘‘ပဌမေန ပါဒေန အာဒိကလျာဏာ’’တိအာဒိမာဟ။ ‘‘ဧကာနုသန္ဓိက’’န္တိ ဣဒံ နာတိဗဟုဝိဘာဂံ ယထာနုသန္ဓိနာ ဧကာနုသန္ဓိကံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ဣတရဿ ပန တေနေဝ ဒေသေတဗ္ဗဓမ္မဝိဘာဂေန အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနဘာဂါ လဗ္ဘန္တီတိ။ နိဒါနေနာတိ ကာလဒေသဒေသကပရိသာဒိအပဒိသနလက္ခဏေန နိဒါနဂန္ထေန။ နိဂမနေနာတိ ‘‘ဣဒမဝေါစာ’’တိအာဒိကေန (သံ။ နိ။ ၁။၂၄၉), ‘‘ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ, ဣဒမေတံ ပဋိစ္စ ဝုတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇) ဝါ ယထာဝုတ္တတ္ထနိဂမနေန။
အယံ ကထာ ဝိသေသတော သုတ္တပိဋကသံဝဏ္ဏနာတိ ကတွာ သုတ္တပိဋကဝသေန ဓမ္မဿ အာဒိကလျာဏာဒိကံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ သုတ္တပိဋကဝိနယပိဋကာနံ ဝသေန တံ ဒဿေတုံ ‘‘သနိဒါနသဥပ္ပတ္တိကတ္တာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သနိဒါနသဥပ္ပတ္တိကတ္တာတိ ယထာဝုတ္တနိဒါနေန သနိဒါနတာယ,
သအဋ္ဌုပ္ပတ္တိကတာယ စ။ ဝေနေယျာနံ အနုရူပတောတိ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ, ဓမ္မဒေသနာယ စ တံတံသိက္ခာပဒဘာဝေန ပညာပိယမာနဿ ဝေနေယျဇ္ဈာသယာနုရူပံ ပဝတ္တိယမာနဿ အနုရူပတော။ အတ္ထဿာတိ ဒေသိယမာနဿ စ သီလာဒိအတ္ထဿ။ ‘‘တံ ကိဿ ဟေတု (သံ။ နိ။ ၁။၂၄၉)? သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၃။၉၅) တတ္ထ တတ္ထ ဟေတူပမာဂဟဏေန ဟေတုဒါဟရဏယုတ္တတော။
ဧဝံ သုတ္တဝိနယဝသေန ပရိယတ္တိဓမ္မဿ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနကလျာဏတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တီဏိ ပိဋကာနိ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ တံ ဒဿေတုံ ‘‘သကလောပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သာသနဓမ္မောတိ –
‘‘သဗ္ဗပါပဿ အကရဏံ, ကုသလဿ ဥပသမ္ပဒါ၊
သစိတ္တပရိယောဒပနံ, ဧတံ ဗုဒ္ဓါန သာသန’’န္တိ။ (ဓ။ ပ။ ၁၈၃၊ ဒီ။ နိ။ ၂။၉၀) –
ဧဝံ ဝုတ္တဿ သတ္ထုသာသနဿ ပကာသကော ပရိယတ္တိဓမ္မော။ သီလေန အာဒိကလျာဏော သီလမူလကတ္တာ သာသနဿ။ သမထာဒီဟိ မဇ္ဈေကလျာဏော တေသံ သာသနသမ္ပတ္တိယာ ဝေမဇ္ဈဘာဝတော။ နိဗ္ဗာနေန ပရိယောသာနကလျာဏော တဒဓိဂမတော ဥတ္တရိကရဏီယာဘာဝတော။ သာသနေ သမ္မာပဋိပတ္တိ နာမ ပညာယ ဟောတိ, တဿာ စ သီလံ, သမာဓိ စ မူလန္တိ အာဟ ‘‘သီလသမာဓီဟိ အာဒိကလျာဏော’’တိ။ ပညာ ပန အနုဗောဓပဋိဝေဓဝသေန ဒုဝိဓာတိ တဒုဘယမ္ပိ ဂဏှန္တော ‘‘ဝိပဿနာမဂ္ဂေဟိ မဇ္ဈေကလျာဏော’’တိ အာဟ။ တဿ နိပ္ဖတ္တိ ဖလံ, ကိစ္စံ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာ, တတော ပရံ ကတ္တဗ္ဗံ နတ္ထီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဖလနိဗ္ဗာနေဟိ ပရိယောသာနကလျာဏော’’တိ။ ဖလဂ္ဂဟဏေန ဝါ သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနမာဟ, ဣတရေန ဣတရံ, တဒုဘယဉ္စ သာသနသမ္ပတ္တိယာ ဩသာနန္တိ အာဟ ‘‘ဖလနိဗ္ဗာနေဟိ ပရိယောသာနကလျာဏော’’တိ။
ဗုဒ္ဓဿ သုဗောဓိတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတာ, တာယ အာဒိကလျာဏော တပ္ပဘဝတ္တာ။ သဗ္ဗသော သံကိလေသပ္ပဟာနံ ဝေါဒါနံ, ပါရိပူရီ စ ဓမ္မသုဓမ္မတာ, တာယ မဇ္ဈေကလျာဏော တံသရီရတ္တာ။ သတ္ထာရာ ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပတ္တိ သံဃသုပ္ပဋိပတ္တိ, တာယ ပရိယောသာနကလျာဏော, တာယ သာသနဿ လောကေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝတော။ တန္တိ သာသနဓမ္မံ။ တထတ္တာယာတိ ယထတ္တာယ ဘဂဝတာ ဓမ္မော ဒေသိတော, တထတ္တာယ တထဘာဝါယ။ သော ပန အဘိသမ္ဗောဓိ ပစ္စေကဗောဓိ သာဝကဗောဓီတိ
တိဝိဓော, ဣတော အညထာ နိဗ္ဗာနာဓိဂမဿ အဘာဝတော။ တတ္ထ သဗ္ဗဂုဏေဟိ အဂ္ဂဘာဝတော, ဣတရဗောဓိဒွယမူလတာယ စ ပဌမာယ ဗောဓိယာ အာဒိကလျာဏတာ, ဂုဏေဟိ ဝေမဇ္ဈဘာဝတော ဒုတိယာယ မဇ္ဈေကလျာဏတာ, တဒုဘယာဝရတာယ, တဒေါသာနတာယ စ သာသနဓမ္မဿ တတိယာယ ပရိယောသာနကလျာဏတာ ဝုတ္တာ။
ဧသောတိ သာသနဓမ္မော။ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနတောတိ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ ဌတွာ သဒ္ဓမ္မံ သုဏန္တဿ နီဝရဏာနံ ဝိက္ခမ္ဘနသမ္ဘဝတော။ ဝုတ္တံ ဟေတံ –
‘‘ယထာ ယထာဝုသော, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဝါ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, တထာ တထာ သော တတ္ထ လဘတိ အတ္ထဝေဒံ လဘတိ ဓမ္မဝေဒ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၅။၂၆)။
‘‘ယသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, သမယေ အရိယသာဝကော ဩဟိတသောတော ဓမ္မံ သုဏာတိ, ပဉ္စဿ နီဝရဏာနိ တသ္မိံ သမယေ ပဟီနာနိ ဟောန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၅။၂၁၉) –
စ အာဒိ။ သမထဝိပဿနာသုခါဝဟနတောတိ သမထသုခဿ စ ဝိပဿနာသုခဿ စ သမ္ပာဒနတော။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ –
‘‘သော ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခ’’န္တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၇၉၊ မ။ နိ။ ၂။၁၃၈)။
တထာ –
‘‘ယတော ယတော သမ္မသတိ, ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယံ၊
လဘတီ ပီတိပါမောဇ္ဇံ, အမတံ တံ ဝိဇာနတံ၊
အမာနုသီ ရတီ ဟောတိ, သမ္မာ ဓမ္မံ ဝိပဿတော’’တိ စ။ (ဓ။ ပ။ ၃၇၄, ၃၇၃)၊
တထာပဋိပန္နောတိ ယထာ သမထဝိပဿနာသုခံ အာဝဟတိ, ယထာ ဝါ သတ္ထာရာ အနုသိဋ္ဌံ, တထာ ပဋိပန္နော သာသနဓမ္မော။ တာဒိဘာဝါဝဟနတောတိ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာဝသေန ဣဋ္ဌာဒီသု တာဒိဘာဝဿ လောကဓမ္မေဟိ အနုပလေပဿ အာဝဟနတော။ ဧသ ဘဂဝါ ဝုတ္တနယေန တိဝိဓကလျာဏံ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ယံ သာသနဗြဟ္မစရိယံ, မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဉ္စ ပကာသေတိ, တံ ယထာနုရူပံ အတ္ထသမ္ပတ္တိယာ သာတ္ထံ, ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ သဗျဉ္ဇနန္တိ ယောဇနာ။
တတ္ထ အဝိသေသေန တိဿော သိက္ခာ, သကလော စ တန္တိဓမ္မော သာသနဗြဟ္မစရိယံ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ကတမေသာနံ ခေါ, ဘန္တေ, ဗုဒ္ဓါနံ ဘဂဝန္တာနံ ဗြဟ္မစရိယံ နစိရဋ္ဌိတိကံ အဟောသီ’’တိအာဒိ (ပါရာ။ ၁၈)။ သဗ္ဗသိက္ခာနံ မဏ္ဍဘူတသိက္ခတ္တယသင်္ဂဟိတော အရိယမဂ္ဂေါ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၂၃၊ သံ။ နိ။ ၅။၁၈၆)။ ယထာနုရူပန္တိ ယထာရဟံ။ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟံ ဟိ သာသနဗြဟ္မစရိယံ အတ္ထသမ္ပတ္တိယာ သာတ္ထံ။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ အတ္ထသမ္ပတ္တိယာတိ သမ္ပန္နတ္ထတာယ။ သမ္ပတ္တိအတ္ထော ဟိ ဣဓ သဟ-သဒ္ဒေါ။ ဣတရံ ပန ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန သာတ္ထံ, သဗျဉ္ဇနဉ္စ။ ယေ ပနေတ္ထ ‘‘ဝစနသဘာဝံ သာတ္ထံ, အတ္ထသဘာဝံ သဗျဉ္ဇန’’န္တိ ဝိဘဇိတွာ ဝဒန္တိ, တံ န သုန္ဒရံ, တထာ ဝိဘတ္တဿ ပရိယတ္တိဓမ္မဿ အဘာဝတော။ သဒ္ဒတ္ထာ ဟိ အဘိန္နရူပါ ဝိယ ဟုတွာ ဝိနိယောဂံ ဂစ္ဆန္တိ။ တထာ ဟိ နေသံ လောကိယာမိဿီဘာဝံ ပဋိဇာနန္တိ။ သတိပိ ဝါ ဘေဒေ ‘‘သဗျဉ္ဇန’’န္တိ ဧတ္ထ ယဒိ တုလျယောဂေါ အဓိပ္ပေတော ‘‘သပုတ္တော အာဂတော’’တိအာဒီသု ဝိယ, ဧဝံ သတိ ‘‘အတ္ထပဋိသရဏာ, ဘိက္ခဝေ, ဟောထ, မာ ဗျဉ္ဇနပဋိသရဏာ’’တိ အတ္ထပ္ပဓာနဝါဒေါ ဗာဓိတော သိယာ, အထ ဝိဇ္ဇမာနတာမတ္တံ ‘‘သလောမကော သပက္ခကော’’တိအာဒီသု ဝိယ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိ အဂ္ဂဟိတာ သိယာ။ တသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗော။
သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနန္တိ ဧတ္ထ နေတ္တိနယေနာပိ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ကာသန…ပေ… သဗျဉ္ဇန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယဒိပိ နေတ္တိယံ ဗျဉ္ဇနမုခေန ဗျဉ္ဇနတ္ထဂ္ဂဟဏံ ဟောတီတိ ‘‘အက္ခရံ ပဒ’’န္တိအာဒိနာ (နေတ္တိ။ ၄ ဒွါဒသပဒ) ဗျဉ္ဇနပဒါနိ ပဌမံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ, ဣဓ ပန ပါဠိယံ ‘‘သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇန’’န္တိ အာဂတတ္တာ အတ္ထပဒါနိယေဝ ပဌမံ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ကာသနပကာသနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သင်္ခေပတော ကာသနံ ဒီပနံ သင်္ကာသနံ ‘‘မညမာနော ဘိက္ခု ဗဒ္ဓေါ မာရဿ, အမညမာနော မုတ္တော’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၃။၆၄) ဝိယ။ တတ္တကေန ဟိ တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဝိဒ္ဓံ။ တေနာဟ ‘‘အညာတံ ဘဂဝါ’’တိအာဒိ။ ပဌမံ ကာသနံ ပကာသနံ။ အာဒိကမ္မသ္မိံ ဟိ အယံ ပသဒ္ဒေါ ‘‘ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတီ’’တိအာဒီသု (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) ဝိယ။ တိက္ခိန္ဒြိယာပေက္ခံ စေတံ ပဒဒွယံ ဥဒ္ဒေသဘာဝတော။ တိက္ခိန္ဒြိယော ဟိ သင်္ခေပတော ပဌမဉ္စ ဝုတ္တမတ္ထံ
ပဋိပဇ္ဇတိ။ သံခိတ္တဿ ဝိတ္ထာရဝစနံ, သကိံ ဝုတ္တဿ ပုန ဝစနဉ္စ ဝိဝရဏဝိဘဇနာနိ။ ယထာ ‘‘ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ သင်္ခေပတော သကိံယေဝ စ ဝုတ္တဿ အတ္ထဿ ‘‘ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ? ယသ္မိံ သမယေ ကာမာဝစရံ ကုသလံ စိတ္တ’’န္တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁) ဝိတ္ထာရတော ဝိဝရဏဝသေန, ဝိဘဇနဝသေန စ ပုန ဝစနံ။ မဇ္ဈိမိန္ဒြိယာပေက္ခမေတံ ပဒဒွယံ နိဒ္ဒေသဘာဝတော။ ဝိဝဋဿ ဝိတ္ထာရတရာဘိဓာနံ, ဝိဘတ္တဿ စ ပကာရေဟိ ဉာပနံ ဝေနေယျာနံ စိတ္တပရိတောသနံ ဥတ္တာနီကရဏပညာပနာနိ။ ယထာ ‘‘ဖဿော ဟောတီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၂) ဝိဝဋဝိဘတ္တဿ အတ္ထဿ ‘‘ကတမော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော? ယော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော ဖုသနာ သမ္ဖုသနာ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၂) ဥတ္တာနီကိရိယာ, ပညာပနာ စ။ မုဒိန္ဒြိယာပေက္ခမေတံ ပဒဒွယံ ပဋိနိဒ္ဒေသဘာဝတော။ ‘‘ပညာပနပဋ္ဌပနဝိဝရဏဝိဘဇနဥတ္တာနီကရဏပကာသနအတ္ထပဒသမာယောဂတော’’တိပိ ပါဌော။
ကထံ ပနာယံ ပါဌဝိကပ္ပေါ ဇာတောတိ? ဝုစ္စတေ – နေတ္တိပါဠိယံ အာဂတနယေန ပုရိမပါဌော။ တတ္ထ ဟိ –
‘‘သင်္ကာသနာ ပကာသနာ,
ဝိဝရဏာ ဝိဘဇနုတ္တာနီကမ္မပညတ္တိ၊
ဧတေဟိ ဆဟိ ပဒေဟိ,
အတ္ထော ကမ္မဉ္စ နိဒ္ဒိဋ္ဌ’’န္တိ။ (နေတ္တိ။ ၄ ဒွါဒသပဒ) –
ဒေသနာဟာရယောဇနာယ စ ဧတဿေဝတ္ထဿ ‘‘သင်္ကာသနာ ပကာသနာ’’တိအာဒိနာ အာဂတံ။ ပစ္ဆိမော ပန ‘‘ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတိ ဝိဝရတိ ဝိဘဇတိ ဥတ္တာနီကရောတိ ‘ပဿထာ’တိ စာဟာ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀) သုတ္တေ အာဂတနယေန ဗျဉ္ဇနမတ္တကတော။ ဧဝဉ္စ နေသံ ဒွိန္နံ ပါဌာနံ ဝိသေသော, န အတ္ထတော။ တထာ ဟိ သင်္ခေပတော ‘‘ပဌမံ ဉာပနံ ပညာပနံ, ပဌမမေဝ ဌပနံ ပဋ္ဌပန’’န္တိ ဣမာနိ ပဒါနိ သင်္ကာသနပကာသနပဒေဟိ အတ္ထတော အဝိသိဋ္ဌာနိ။ ယဉ္စ ပုရိမပါဌေ ဆဋ္ဌံ ပဒံ ‘‘ပကာရတော ဉာပန’’န္တိ ပညာပနံ ဝုတ္တံ, တံ ဒုတိယပါဌေ ပကာသနပဒေန ‘‘နိဗ္ဗိသေသံ ပကာရတော ကာသန’’န္တိ ကတွာ။ ယသ္မာ ဉာပနကာသနာနိ အတ္ထာဝဘာသနသဘာဝတာယ အဘိန္နာနိ, သဗ္ဗေသဉ္စ ဝေနေယျာနံ စိတ္တဿ တောသနံ, ဗုဒ္ဓိယာ စ နိသာနံ ယာထာဝတော ဝတ္ထုသဘာဝါဝဘာသနေ ဇာယတီတိ။ ဧဝံ အတ္ထပဒရူပတ္တာ ပရိယတ္တိအတ္ထဿ ယထာဝုတ္တဆအတ္ထပဒသမာယောဂတော သာတ္ထံ သာသနံ။
အက္ခရပဒဗျဉ္ဇနာကာရနိရုတ္တိနိဒ္ဒေသသမ္ပတ္တိယာတိ ဧတ္ထ ဥစ္စာရဏဝေလာယံ အပရိယောသိတေ ပဒေ ဝဏ္ဏော အက္ခရံ။ ‘‘ဧကက္ခရံ ပဒံ အက္ခရ’’န္တိ ဧကေ ‘‘အာ ဧဝံ ကိရ တ’’န္တိအာဒီသု အာ-ကာရာဒယော ဝိယ။ ‘‘ဝိသုဒ္ဓကရဏာနံ မနသာ ဒေသနာဝါစာယ အက္ခရဏတော အက္ခရ’’န္တိ အညေ။ ဝိဘတ္တိယန္တံ အတ္ထဉာပနတော ပဒံ။ သင်္ခေပတော ဝုတ္တံ ပဒါဘိဟိတံ အတ္ထံ ဗျဉ္ဇေတီတိ ဗျဉ္ဇနံ, ဝါကျံ။ ‘‘ကိရိယာပဒံ အဗျယကာရကဝိသေသနယုတ္တံ ဝါကျ’’န္တိ ဟိ ဝဒန္တိ။ ပကာရတော ဝါကျဝိဘာဂေါ အာကာရော။ အာကာရာဘိဟိတံ နိဗ္ဗစနံ နိရုတ္တိ။ နိဗ္ဗစနဝိတ္ထာရော နိဿေသုပဒေသတော နိဒ္ဒေသော။ ဧတေသံ အက္ခရာဒီနံ ဗျဉ္ဇနပဒါနံ သမ္ပတ္တိယာ သမ္ပန္နတာယ သဗျဉ္ဇနံ။
တတြာယမဿ အတ္ထပဒသမာယောဂေါ, ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိ စ – အက္ခရေဟိ သင်္ကာသေတိ, ပဒေဟိ ပကာသေတိ, ဗျဉ္ဇနေဟိ ဝိဝရတိ, အာကာရေဟိ ဝိဘဇတိ, နိရုတ္တီဟိ ဥတ္တာနီကရောတိ, နိဒ္ဒေသေဟိ ပညပေတိ, တထာ အက္ခရေဟိ ဥဂ္ဃါဋေတွာ ပဒေဟိ ဝိနေတိ ဥဂ္ဃဋိတညုံ, ဗျဉ္ဇနေဟိ ဝိပဉ္စေတွာ အာကာရေဟိ ဝိနေတိ ဝိပဉ္စိတညုံ, နိရုတ္တီဟိ နေတွာ နိဒ္ဒေသေဟိ ဝိနေတိ နေယျံ။ ဧဝဉ္စာယံ ဓမ္မော ဥဂ္ဃဋိယမာနော ဥဂ္ဃဋိတညုံ ဝိနေတိ, ဝိပဉ္စိယမာနော ဝိပဉ္စိတညုံ, နိယျမာနော နေယျံ။ တတ္ထ ဥဂ္ဃဋနာ အာဒိ, ဝိပဉ္စနာ မဇ္ဈေ, နယနမန္တေ။ ဧဝံ တီသု ကာလေသု တိဓာ ဒေသိတော ဒေါသတ္တယဝိဓမနော ဂုဏတ္တယာဝဟော တိဝိဓဝေနေယျဝိနယနောတိ။ ဧဝမ္ပိ တိဝိဓကလျာဏောယံ ဓမ္မော အတ္ထဗျဉ္ဇနပါရိပူရိယာ ‘‘သာတ္ထော သဗျဉ္ဇနော’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗော ‘‘ပရိပုဏ္ဏော, ပရိသုဒ္ဓေါ’’တိ စ။
အတ္ထဂမ္ဘီရတာတိအာဒီသု အတ္ထော နာမ တန္တိအတ္ထော။ ဓမ္မော တန္တိ။ ပဋိဝေဓော တန္တိယာ, တန္တိအတ္ထဿ စ ယထာဘူတာဝဗောဓော။ ဒေသနာ မနသာ ဝဝတ္ထာပိတာယ တန္တိယာ ဒေသနာ။ တေ ပနေတေ အတ္ထာဒယော ယသ္မာ သသာဒီဟိ ဝိယ မဟာသမုဒ္ဒေါ မန္ဒဗုဒ္ဓီဟိ ဒုက္ခောဂါဟာ, အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌာ စ, တသ္မာ ဂမ္ဘီရာ။ အထ ဝါ အတ္ထော နာမ ဟေတုဖလံ။ ဓမ္မော ဟေတု။ ဒေသနာ ပညတ္တိ, ယထာဓမ္မံ ဓမ္မာဘိလာပေါ, အနုလောမပဋိလောမသင်္ခေပဝိတ္ထာရာဒိဝသေန ဝါ ကထနံ။ ပဋိဝေဓော အဘိသမယော, အတ္ထာနုရူပံ ဓမ္မေသု, ဓမ္မာနုရူပံ အတ္ထေသု, ပညတ္တိပထာနုရူပံ ပညတ္တီသု အဝဗောဓော, တေသံ တေသံ ဝါ ဓမ္မာနံ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော သလက္ခဏသင်္ခါတော အဝိပရီတသဘာဝေါ။ တေပိ စေတေ အတ္ထာဒယော ယသ္မာ အနုပစိတကုသလသမ္ဘာရေဟိ
ဒုပ္ပညေဟိ သသာဒီဟိ ဝိယ မဟာသမုဒ္ဒေါ ဒုက္ခောဂါဟာ, အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌာ စ, တသ္မာ ဂမ္ဘီရာ။ တေသု ပဋိဝေဓဿာပိ အတ္ထသန္နိဿိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘အတ္ထဂမ္ဘီရတာပဋိဝေဓဂမ္ဘီရတာဟိ သာတ္ထ’’န္တိ အတ္ထဂုဏဒီပနတော။ တာသံ ဓမ္မဒေသနာနံ ဗျဉ္ဇနသန္နိဿိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘ဓမ္မဂမ္ဘီရတာဒေသနာဂမ္ဘီရတာဟိ သဗျဉ္ဇန’’န္တိ တာသံ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိဒီပနတော။
အတ္ထေသု ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ။ အတ္ထဓမ္မနိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါသု ပဘေဒဂတံ ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါတိ ဣမိဿာပိ ပဋိသမ္ဘိဒါယ အတ္ထဝိသယတ္တာ အာဟ ‘‘အတ္ထပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါဝိသယတော သာတ္ထ’’န္တိ, အတ္ထသမ္ပတ္တိယာ အသတိ တဒဘာဝတော။ ဓမ္မောတိ တန္တိ။ နိရုတ္တီတိ တန္တိပဒါနံ နိဒ္ဓါရေတွာ ဝစနံ။ တတ္ထ ပဘေဒဂတာနိ ဉာဏာနိ ဓမ္မနိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါတိ အာဟ ‘‘ဓမ္မနိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဝိသယတော သဗျဉ္ဇနန္တိ, အသတိ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ တဒဘာဝတော။ ပရိက္ခကဇနပ္ပသာဒကန္တိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ဟေတုအတ္ထော။ ယသ္မာ ပရိက္ခကဇနာနံ ကိံကုသလဂဝေသီနံ ပသာဒါဝဟံ, တသ္မာ သာတ္ထံ။ အတ္ထသမ္ပန္နန္တိ ဖလေန ဟေတုနော အနုမာနံ နဒီပူရေန ဝိယ ဥပရိ ဝုဋ္ဌိပ္ပဝတ္တိယာ။ သာတ္ထကတာ ပနဿ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယတာယ, သာ ပရမဂမ္ဘီရသဏှသုခုမဘာဝတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဝုတ္တဉှေတံ ‘‘ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော’’တိအာဒိ (မဟာဝ။ ၈)။ လောကိယဇနပ္ပသာဒကန္တိ သဗျဉ္ဇနန္တိ ယသ္မာ လောကိယဇနဿ ပသာဒါဝဟံ, တသ္မာ သဗျဉ္ဇနံ။ လောကိယဇနော ဟိ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ တုဿတိ, ဣဓာပိ ဖလေန ဟေတုနော အနုမာနံ။ သဗျဉ္ဇနတာ ပနဿ သဒ္ဓေယျတာယ, သာ အာဒိကလျာဏာဒိဘာဝတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။
အထ ဝါ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယတော သာတ္ထ’’န္တိ ပညာပဒဋ္ဌာနတာယ အတ္ထသမ္ပန္နတံ အာဟ, တတော ပရိက္ခကဇနပ္ပသာဒကံ။ သဒ္ဓေယျတော သဗျဉ္ဇနန္တိ သဒ္ဓါပဒဋ္ဌာနတာယ ဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နတံ, တတော လောကိယဇနပ္ပသာဒကန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဂမ္ဘီရာဓိပ္ပါယတော သာတ္ထန္တိ အဓိပ္ပါယတော အဂါဓာပါရတာယ အတ္ထသမ္ပန္နံ အညထာ တဒဘာဝတော။ ဥတ္တာနပဒတော သဗျဉ္ဇနန္တိ သုဗောဓသဒ္ဒတာယ ဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နံ, ပရမဂမ္ဘီရဿပိ အတ္ထဿ ဝေနေယျာနံ သုဝိညေယျဘာဝါပါဒနတော။ သဗ္ဗောပေသ ပဌမဿ အတ္ထဒွယဿ ပဘေဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော, တထာ စေဝ တတ္ထ တတ္ထ သံဝဏ္ဏိတံ။ တထာ
ဟေတ္ထ ဝိကပ္ပဿ, သမုစ္စယဿ ဝါ အဂ္ဂဟဏံ။ ဥပနေတဗ္ဗဿာတိ ပက္ခိပိတဗ္ဗဿ ဝေါဒါနတ္ထဿ အဝုတ္တဿ အဘာဝတော။ သကလပရိပုဏ္ဏဘာဝေနာတိ သဗ္ဗဘာဂေဟိ ပရိပုဏ္ဏတာယ။ အပနေတဗ္ဗဿာတိ သံကိလေသဓမ္မဿ။
ပဋိပတ္တိယာတိ သီလဝိသုဒ္ဓိယာဒိသမ္မာပဋိပတ္တိယာ, တန္နိမိတ္တံ။ အဓိဂမဗျတ္တိတောတိ သစ္စပဋိဝေဓေန အဓိဂမဝေယျတ္တိယသဗ္ဘာဝတော သာတ္ထံ ကပိလဝတာဒိ ဝိယ တုစ္ဆံ နိရတ္ထကံ အဟုတွာ အတ္ထသမ္ပန္နန္တိ ကတွာ။ ပရိယတ္တိယာတိ ပရိယတ္တိဓမ္မပရိစယေန။ အာဂမဗျတ္တိတောတိ ဒုရက္ခာတဓမ္မေသု ပရိစယံ ကရောန္တဿ ဝိယ သမ္မောဟံ အဇနေတွာ ဗာဟုသစ္စဝေယျတ္တိယသဗ္ဘာဝတော သဗျဉ္စနံ။ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ ဟိ သတိ အာဂမဗျတ္တီတိ။ သီလာဒိပဉ္စဓမ္မက္ခန္ဓယုတ္တတောတိ သီလာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ဓမ္မကောဋ္ဌာသေဟိ အဝိရဟိတတ္တာ။ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ အနဝသေသေန သမန္တတော ပုဏ္ဏံ ပူရိတံ။ နိရုပက္ကိလေသတောတိ ဒိဋ္ဌိမာနာဒိဥပက္ကိလေသာဘာဝတော။ နိတ္ထရဏတ္ထာယာတိ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော နိဿရဏာယ။ လောကာမိသနိရပေက္ခတောတိ ကထဉ္စိပိ တဏှာသန္နိဿယဿ အနိဿယနတော။
ဧဝံ အာဒိကလျာဏတာဒိအပဒေသေန သတ္ထု ပုရိမဝေသာရဇ္ဇဒွယဝသေန ဓမ္မဿ သွာက္ခာတတံ ဝိဘာဝေတွာ ဣဒါနိ ပစ္ဆိမဝေသာရဇ္ဇဒွယဝသေနာပိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘အတ္ထဝိပလ္လာသာဘာဝတော ဝါ သုဋ္ဌု အက္ခာတောတိ သွာက္ခာတော’’တိ ဝတွာ တမတ္ထံ ဗျတိရေကမုခေန ဝိဘာဝေန္တော ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝိပလ္လာသမာပဇ္ဇတီတိ တေသံ ဓမ္မေ ‘‘အန္တရာယိကာ’’တိ ဝုတ္တဓမ္မာနံ ဝိပါကာဒီနံ အန္တရာယိကတ္တာဘာဝတော ဧကံသေန အပါယူပပတ္တိဟေတုတာယ အဘာဝတော။ နိယျာနိကတ္တာဘာဝတောတိ အတမ္မယတာဘာဝတော, သံသာရတော စ နိယျာနိကာတိ ဝုတ္တဓမ္မာနံ ဧကစ္စယညကိရိယာပကတိပုရိသန္တရညာဏာဒီနံ တတော နိယျာနိကတ္တာဘာဝတော ဝိပရီတော ဧဝ ဟောတိ။ တေနာတိ အတ္ထဿ ဝိပလ္လာသာပဇ္ဇနေန။ တေ အညတိတ္ထိယာ။ တထာဘာဝါနတိက္ကမနတောတိ ကမ္မန္တရာယာဒီနံ ပဉ္စန္နံ အန္တရာယိကဘာဝဿ အရိယမဂ္ဂဓမ္မာနံ နိယျာနိကဘာဝဿ ကဒါစိပိ အနတိဝတ္တနတော။
နိဗ္ဗာနာနုရူပါယ ပဋိပတ္တိယာတိ အဓိဂန္တဗ္ဗဿ သဗ္ဗသင်္ခတဝိနိဿဋဿ နိဗ္ဗာနဿ အနုရူပါယ သဗ္ဗသင်္ခါရနိဿရဏူပါယဘူတာယ သပုဗ္ဗဘာဂါယ
သမ္မာပဋိပတ္တိယာ အက္ခာတတ္တာတိ ယောဇနာ။ ပဋိပဒါနုရူပဿာတိ သဗ္ဗဒုက္ခနိယျာနိကဘူတာ အာရမ္မဏကရဏမတ္တေနာပိ ကိလေသေဟိ အနာမသနီယာ ယာဒိသီ ပဋိပဒါ, တဒနုရူပဿ။ သုပညတ္တာတိ သီလာဒိက္ခန္ဓတ္တယသင်္ဂဟိတာ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒိပ္ပဘေဒါ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒီနံ ပဟာယိကဘာဝေန သုဋ္ဌု သမ္မဒေဝ ဝိဟိတာ။ သံသန္ဒတိ ကိလေသမလဝိသုဒ္ဓိတာယ သမေတိ။ ဧဝံ မဂ္ဂနိဗ္ဗာနာနံ ပဋိပဒါပဋိပဇ္ဇနီယဘာဝေဟိ အညမညာနုရူပတာယ သွာက္ခာတတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တိဝိဓဿာပိ လောကုတ္တရဓမ္မဿ ပစ္စေကံ သွာက္ခာတတံ ဒဿေတုံ ‘‘အရိယမဂ္ဂေါ စေတ္ထာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အန္တဒွယန္တိ သဿတုစ္ဆေဒံ, ကာမသုခအတ္တကိလမထာနုယောဂံ, လီနုဒ္ဓစ္စံ, ပတိဋ္ဌာနာယူဟနန္တိ ဧဝံ ပဘေဒံ အန္တဒွယံ။ အနုပဂမ္မာတိ အနုပဂန္တွာ, အနုပဂမနဟေတု ဝါ။ ပဋိပဿဒ္ဓကိလေသာနီတိ သုဋ္ဌု ဝူပသန္တကိလေသာနိ, ပဋိပဿဒ္ဓိပ္ပဟာနဝသေန သမ္မဒေဝ ပဟီနဒေါသာနိ။ သဿတာဒိသဘာဝဝသေနာတိ ‘‘သဿတဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ ဒေသေဿာမိ အမတဉ္စ တာဏဉ္စ လေဏဉ္စာ’’တိအာဒိနာ တေသု တေသု သုတ္တေသု သဿတာဒိဘာဝကိတ္တနဝသေန။
ဋ္ဌ ၁၄၈။ ‘‘ရာဂါဒီနံ အဘာဝံ ကရောန္တေန အရိယပုဂ္ဂလေန သာမံ ဒဋ္ဌဗ္ဗော’’တိ ဣမိနာ ‘‘အရိယမဂ္ဂေန မမ ရာဂါဒယော ပဟီနာ’’တိ သယံ အတ္တနာ အနညနေယျေန ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ သန္ဒိဋ္ဌိ, သန္ဒိဋ္ဌိ ဧဝ သန္ဒိဋ္ဌိကော။
တေန တေန အရိယသာဝကေန ပရသဒ္ဓါယ ပရဿ သဒ္ဒဟနေန ပရနေယျေန ဂန္တဗ္ဗတံ ဟိတွာ ဉာပေတဗ္ဗတံ ပဟာယ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေန ကရဏဘူတေန။ ပသတ္ထာ ဒိဋ္ဌိ သန္ဒိဋ္ဌိ ယထာ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ။ အရိယမဂ္ဂေါ အတ္တနာ သမ္ပယုတ္တာယ သန္ဒိဋ္ဌိယာ ကိလေသေ ဇယတိ, အရိယဖလံ တာယ ဧဝ အတ္တနော ကာရဏဘူတာယ, နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏကရဏေန အတ္တနော ဝိသယီဘူတာယ သန္ဒိဋ္ဌိယာ ကိလေသေ ဇယတီတိ ယောဇနာ။
ဘာဝနာဘိသမယဝသေန မဂ္ဂဓမ္မော။ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယဝသေန နိဗ္ဗာနဓမ္မော။ ဖလမ္ပိ ဟေဋ္ဌိမံ သကဒါဂါမိဝိပဿနာဒီနံ ပစ္စယဘာဝေန ဥပရိ မဂ္ဂါဓိဂမဿ ဥပနိဿယဘာဝတော ပရိယာယတော ‘‘ဒိဿမာနော ဝဋ္ဋဘယံ နိဝတ္တေတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတိ။
ဋ္ဌ ၁၄၉။ နာဿ ကာလောတိ နာဿ အာဂမေတဗ္ဗော ကာလော အတ္ထိ။ ယထာ ဟိ လောကိယကုသလဿ ‘‘ဥပပဇ္ဇေ, အပရပရိယာယေ’’တိအာဒိနာ ဖလဒါနံ ပတိ အာဂမေတဗ္ဗော ကာလော အတ္ထိ, န ဧဝမေတဿာတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘န ပဉ္စာဟာ’’တိအာဒိ။ ပကဋ္ဌောတိ ဒူရော။ ဖလဒါနံ ပတိ ကာလော ပကဋ္ဌော အဿာတိ ကာလိကော, ကာလန္တရဖလဒါယီ။ တေနာဟ ‘‘အတ္တနော ဖလဒါနေ’’တိ။ ပတ္တောတိ ဥပနီတော။ ဣဒန္တိ ‘‘အကာလိကော’’တိ ပဒံ။
ဋ္ဌ ၁၅၀။ ဝိဓိန္တိ ဝိဓာနံ, ‘‘ဧဟိ ပဿာ’’တိ ဧဝံပဝတ္တဝိဓိဝစနံ။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာတိ ပရမတ္ထတော ဥပလဗ္ဘမာနတ္တာ။ ပရိသုဒ္ဓတ္တာတိ ကိလေသမလဝိရဟေန သဗ္ဗထာ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ။ အမနုညမ္ပိ ကဒါစိ ပယောဇနဝသေန ယထာသဘာဝပ္ပကာသနေန ဒဿေတဗ္ဗံ ဘဝေယျာတိ တဒဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘မနုညဘာဝပ္ပကာသနေနာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၁၅၁။ ဥပနေတဗ္ဗောတိ ဥပနေယျော, ဥပနေယျောဝ ဩပနေယျိကောတိ ဣမဿ အတ္ထဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ အာဟ ‘‘ဥပနေတဗ္ဗောတိ ဩပနေယျိကော’’တိ။ စိတ္တေ ဥပနယနံ ဥပ္ပါဒနန္တိ အာဟ ‘‘ဣဒံ သင်္ခတေ လောကုတ္တရဓမ္မေ ယုဇ္ဇတီ’’တိ။ စိတ္တေ ဥပနယနန္တိ ပန အာရမ္မဏဘူတဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏဘာဝူပနယနေ အဓိပ္ပေတေ အသင်္ခတေပိ ယုဇ္ဇေယျ ‘‘အာရမ္မဏကရဏသင်္ခါတံ ဥပနယနံ အရဟတီတိ ဩပနေယျိကော’’တိ။ အလ္လီယနန္တိ ဖုသနံ။ နိဗ္ဗာနံ ဥပနေတိ အရိယပုဂ္ဂလန္တိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၁၅၂။ ဝိညူဟီတိ ဝိဒူဟိ, ပဋိဝိဒ္ဓသစ္စေဟီတိ အတ္ထော။ တေ ပန ဧကံသတော ဥဂ္ဃဋိတညူအာဒယော ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဥဂ္ဃဋိတညူအာဒီဟီ’’တိ။ ‘‘ပစ္စတ္တ’’န္တိ ဧတဿ ‘‘ပတိ အတ္တနီ’’တိ ဘုမ္မဝသေန အတ္ထော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘အတ္တနိ အတ္တနီ’’တိ။ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ဝုတ္တံ, ကထံ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဘာဝိတော မေ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘မေ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ပစ္စတ္တ’’န္တိ ပဒေန ဝုတ္တမတ္ထံ အနွယတော ဒဿေတွာ ပုန ဗျတိရေကေန ဒဿေတုံ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တံ သုဝိညေယျမေဝ။ ‘‘ဝိညူဟီ’’တိ ဣဒံ အန္တောဂဓာဝဓာရဏန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ဗာလာနံ ပန အဝိသယော စေသာ’’တိ အာဟ။
ဧဝံ အာဒိကလျာဏတာဒိနာ အညမညဿ အနုရူပဒေသနာယ ဓမ္မဿ သွာက္ခာတတံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပုရိမဿ ပုရိမဿ ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမံ ပဒံ ကာရဏဝစနန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သန္ဒိဋ္ဌိကတ္တာတိ
ယသ္မာ အယံ ဓမ္မော ဝုတ္တနယေန သာမံ ဒဋ္ဌဗ္ဗော, သန္ဒိဋ္ဌိယာ ကိလေသေ ဝိဒ္ဓံသေတိ, သန္ဒဿနဉ္စ အရဟတိ, တသ္မာ သွာက္ခာတော ဒုရက္ခာတေ တိတ္ထိယဓမ္မေ တဒဘာဝတော။ ဣမိနာ နယေန သေသပဒေသုပိ ယထာရဟံ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၁၅၃။ တဿေဝန္တိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယံ ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
၃။ သံဃာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၅၄။ အရိယသံဃဂုဏာတိ အာရကတ္တာ ကိလေသေဟိ, အနယေ န ဣရိယနတော, အယေ စ ဣရိယနတော, သဒေဝကေန စ လောကေန ‘‘သရဏ’’န္တိ အရဏီယတော အရိယော စ သော သံဃော စ, အရိယာနံ ဝါ သံဃော အရိယသံဃော, တဿ ဂုဏာ။
ဋ္ဌ ၁၅၅။ ယံ သမ္မာပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ‘‘သုဋ္ဌု ပဋိပန္နော’’တိ ဝုစ္စတိ။ သာ အရိယမဂ္ဂပဋိပဒါ ပဋိပက္ခဓမ္မေ အနိဝတ္တိဓမ္မေ ကတွာ ပဇဟနတော ပယောဇနာဘာဝါ သယမ္ပိ အနိဝတ္တိဓမ္မာ, အဓိဂန္တဗ္ဗဿ စ နိဗ္ဗာနဿ ဧကံသတော အနုလောမီတိ။ တတော ဧဝ အပစ္စနီကာ, အနုဓမ္မဘူတာ စ, တဿာ စ ပဋိပန္နတ္တာ အရိယသံဃော ‘‘သုပ္ပဋိပန္နော’’တိ ဝုတ္တောတိ ဒဿေတုံ ‘‘သုဋ္ဌု ပဋိပန္နော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘အနိဝတ္တိပဋိပဒ’’န္တိ ဣမိနာ ဥဇုပ္ပဋိပတ္တိံ ဒဿေတိ။ ပုနပ္ပုနံ နိဝတ္တနေ ဟိ သတိ ဥဇုပ္ပဋိပတ္တိ န ဟောတိ။ ‘‘အနုလောမပဋိပဒံ အပစ္စနီကပဋိပဒ’’န္တိ ဣမိနာ ဉာယပ္ပဋိပတ္တိံ။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဿ ဟိ နိဗ္ဗာနဿ အနုလောမနေန, အပစ္စနီကတာယ စဿာ ဉာယတော။ ‘‘ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပဒ’’န္တိ ဣမိနာ သာမီစိပ္ပဋိပတ္တိံ အနုစ္ဆဝိကဘာဝဒီပနတော။ ဧတေန ပဌမပဒဿ ပပဉ္စနိဒ္ဒေသော, ဣတရာနိ တီဏိ ပဒါနီတိ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။
ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဇ္ဇနေန ကိစ္စသိဒ္ဓိတော အရိယဘာဝါဝဟံ သဝနံ သက္ကစ္စသဝနံ နာမာတိ ဝုတ္တံ ‘‘သက္ကစ္စံ သုဏန္တီတိ သာဝကာ’’တိ, တေန အရိယာ ဧဝ နိပ္ပရိယာယတော သတ္ထု သာဝကာ နာမာတိ ဒဿေတိ။ သီလဒိဋ္ဌိသာမညတာယာတိ အရိယေန သီလေန, အရိယာယ စ ဒိဋ္ဌိယာ သမာနဘာဝေန။ အရိယာနဉှိ သီလဒိဋ္ဌိယော မဇ္ဈေ ဘိန္နသုဝဏ္ဏံ ဝိယ နိန္နာနာကရဏံ မဂ္ဂေနာဂတတ္တာ။
တေန တေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌိတာပိ သံဟတာဝ။ တေနာဟ ‘‘သံဃာတဘာဝမာပန္နော’’တိ။ မာယာသာဌေယျာဒိပါပဓမ္မသမုစ္ဆေဒေန ဥဇု။ တတော ဧဝ ဂေါမုတ္တဝင်္ကာဘာဝေန အဝင်္ကာ။ စန္ဒလေခါဝင်္ကာဘာဝေန အကုဋိလာ။ နင်္ဂလကောဋိဝင်္ကာဘာဝေန အဇိမှာ။ အဝင်္ကာဒိဘာဝေန ဝါ ဥဇု။ ပရိသုဒ္ဓဋ္ဌေန အရိယာ။ အပဏ္ဏကဘာဝေန ဉာယတိ ကမတိ နိဗ္ဗာနံ, တံ ဝါ ဉာယတိ ပဋိဝိဇ္ဈီယတိ ဧတေနာတိ ဉာယော။ ဝဋ္ဋဒုက္ခနိယျာနာယ အနုစ္ဆဝိကတ္တာ။ အနုရူပတ္တာ သာမီစိ ဩပါယိကာတိပိ သင်္ခံ သမညံ ဂတာ သမ္မာပဋိပတ္တိ, တာယ သမင်္ဂိတာယ သုပ္ပဋိပန္နာ ‘‘သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇန္တီ’’တိ ကတွာ။ ဝတ္တမာနတ္ထော ဟိ အယံ ပဋိပန္န-သဒ္ဒေါ ယထာ ‘‘သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နော’’တိ (ပု။ ပ။ ၂၀၆)။ အတီတံ ပဋိပဒန္တိ ယထာဝုတ္တမဂ္ဂသမ္မာပဋိပတ္တိံ ဝဒတိ။ ဥဘယေန စ သာမညနိဒ္ဒေသေန, ‘‘သုပ္ပဋိပန္နာ စ သုပ္ပဋိပန္နာ စ သုပ္ပဋိပန္နာ’’တိ ဧကသေသနယေန ဝါ ဂဟိတာနံ သမူဟော ‘‘သုပ္ပဋိပန္နော’’တိ ဝုတ္တောတိ ဒဿေတိ။
ဧဝံ အာဒိပဒတ္ထနိဒ္ဒေသဘာဝေန ဣတရပဒါနံ အတ္ထံ ဝတွာ ဣဒါနိ စတုန္နမ္ပိ ပဒါနံ အဝေါမိဿကံ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယထာနုသိဋ္ဌန္တိ သတ္ထာရာ ယထာ အနုသိဋ္ဌံ, တထာ အနုသာသနီအနုရူပန္တိ အတ္ထော။ အပဏ္ဏကပဋိပဒန္တိ အဝိရဇ္ဈနကပဋိပဒံ, အနဝဇ္ဇပဋိပတ္တိန္တိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ သွာက္ခာတေ ဓမ္မဝိနယေ အပဏ္ဏကပဋိပဒံ ပဋိပန္နတ္တာတိ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ပုရိမပဒေန သမ္ဗန္ဓေ ဒုတိယပဒံ န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာ, နနု စ ဒုတိယပဒေန သမ္ဗန္ဓေပိ ပဌမံ ပဒံ န ဝတ္တဗ္ဗံ သိယာတိ? န တဿ ပဌမံ အပေက္ခိတတ္တာ။ သာ ပန သာဝကာနံ အပဏ္ဏကပဋိပဒါ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပဒါတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပန္နတ္တာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ဥဘယဿာပိ ဝါ သုပ္ပဋိပန္နဘာဝသာဓနတ္တာ ဥဘယံ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ပိ-သဒ္ဒေန ဥဘယံ သမုစ္စိနောတိ။
ကိလေသဇိမှဝသေန အန္တဒွယဂါဟောတိ သဗ္ဗသော တံ ပဟာယ သမ္မာပဋိပဒါ ကာယာဒိဝင်္ကပ္ပဟာယိနီ ဥဇုပ္ပဋိပတ္တိ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မဇ္ဈိမာယ ပဋိပဒါယ…ပေ… ဥဇုပ္ပဋိပန္နော’’တိ။
ဉာယော နာမ ယုတ္တပ္ပတ္တပဋိပတ္တိ, နိဗ္ဗာနဉ္စ, သဗ္ဗသင်္ခါရသမထတာယ အာဒိတ္တံ စေလံ, သီသံ ဝါ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာပိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဉာယော ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ နိဗ္ဗာယနကိရိယာမုခေန စေတ္ထ နိဗ္ဗာနံ ဝုတ္တန္တိ
ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, မဂ္ဂဉာဏာဒီဟိ ဝါ ဉာယတိ ပဋိဝိဇ္ဈီယတိ သစ္ဆိကရီယတိ စာတိ ဉာယော နိဗ္ဗာနန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဂုဏသမ္ဘာဝနာယ ပရေဟိ ကယိရမာနံ ပစ္စုပဋ္ဌာနာဒိသာမီစိကမ္မံ အရဟန္တီတိ သာမီစိကမ္မာရဟာ။
ဋ္ဌ ၁၅၆။ ယဒိဒန္တိ အန္တောဂဓလိင်္ဂဝစနဘေဒေါ နိပါတောတိ တဿ ဝစနဘေဒေန အတ္ထမာဟ ‘‘ယာ ဣမာနီ’’တိ။ ဧဝန္တိ ပကာရတ္ထေ နိပါတော, ဣမိနာ ပကာရေနာတိ အတ္ထော။ တေန ဣတရာနိ တီဏိ ယုဂဠာနိ ဒဿိတာနိ ဟောန္တီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ စတ္တာရိ ပုရိသယုဂဠာနိ ဟောန္တီ’’တိ။ ဧတန္တိ ဧတံ ‘‘ပုရိသပုဂ္ဂလာ’’တိ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ ပဒံ။ ပုရိသာ စ တေ ပုဂ္ဂလာ စ ပုရိသပုဂ္ဂလာ။ တတ္ထ ‘‘ပုရိသာ’’တိ ဣမိနာ ပဌမာယ ပကတိယာ ဂဟဏံ, ‘‘ပုဂ္ဂလာ’’တိ ပန ဒုတိယာယပိ သတ္တသာမညေနာတိ ဧဝံ ဝါ ဧတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ ကီဒိသာနံ? အာနေတွာ ဟုနိတဗ္ဗာနန္တိ အဓိကာရတော ပါကဋောယမတ္ထော။ ဒါတဗ္ဗန္တိ ဝါ ပစ္စတ္တဝစနံ ‘‘စတုန္နံ ပစ္စယာန’’န္တိ ပဒံ အပေက္ခိတွာ သာမိဝသေန ပရိဏာမေတဗ္ဗံ, အညထာ ယေသံ ကေသဉ္စိ စတုန္နံ ပစ္စယာနံ ‘‘အာဟုန’’န္တိ သမညာ သိယာ။ အာဟုနံ အရဟတီတိ ဝါ အာဟုနေယျော။ သက္ကာဒီနမ္ပိ ဝါ အာဟဝနန္တိ သက္ကာဒီဟိပိ ဒိယျမာနံ ဒါနံ။ ယတ္ထ ဟုတံ မဟပ္ဖလန္တိ ယသ္မိံ အာဝဟနီယဂ္ဂိမှိ ဟုတံ ဒဓိအာဒိ အာဟုနေယျဂ္ဂိဂဟပတဂ္ဂိဒက္ခိဏေယျဂ္ဂီသု ဟုတတော ဥဠာရဖလန္တိ တေသံ ဗြာဟ္မဏာနံ လဒ္ဓိ။ ဟုတန္တိ ဒိန္နံ။ နိကာယန္တရေတိ သဗ္ဗတ္ထိကဝါဒိနိကာယေ။
ဌပေတွာ ၁၆၅ တေတိ တေ ပိယမနာပေ ဉာတိမိတ္တေ အပနေတွာ, တေသံ အဒတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧသ ဧသော။ ဧကဗုဒ္ဓန္တရေ စ ဒိဿတီတိ ဧကသ္မိံ ဗုဒ္ဓန္တရေ ဝီတိဝတ္တေ ဒိဿတိ။ စ-သဒ္ဒေန ကဒါစိ အသင်္ချေယျေပိ ကပ္ပေ ဝီတိဝတ္တေတိ ဒဿေတိ။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏန္တိ ပဋိပက္ခေဟိ အဝေါမိဿံ, ကိရိယာဝိသေသကဉ္စေတံ။ ပိယမနာပတ္တကရဓမ္မာ နာမ သီလာဒယော, တေ အရိယသံဃေ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ။ အယံ ဟေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ဉာတိမိတ္တာ ဝိပ္ပယုတ္တာ န စိရဿေဝ သမာဂစ္ဆန္တိ, အနဝဋ္ဌိတာ စ တေသု ပိယမနာပတာ, န ဧဝမရိယသံဃော။ တသ္မာ သံဃောဝ ပါဟုနေယျောတိ။ ပုဗ္ဗကာရန္တိ အဂ္ဂကိရိယံ။ သဗ္ဗပ္ပကာရေနာတိ အာဒရဂါရဝဗဟုမာနာဒိနာ, ဒေယျဓမ္မဿ
သက္ကစ္စကရဏာဒိနာ စ သဗ္ဗေန ပကာရေန။ သွာယံ ပါဟဝနီယ-သဒ္ဒေါ ‘‘ပါဟုနေယျော’’တိ ဝုစ္စတိ ပရိယာယဘာဝေန။
ဒက္ခန္တိ ဧတာယ သတ္တာ ယထာဓိပ္ပေတာဟိ သမ္ပတ္တီဟိ ဝဍ္ဎန္တီတိ ဒက္ခိဏာ။ တထာဘာဝကရဏေန ဒက္ခိဏံ အရဟတိ။ ယထာ ဥဠာရာတိဝိပုလုဒြယလာဘေန ဝိသောဓိတံ နာမ ဟောတိ, ဧဝံ ဒက္ခိဏာ ဝိပုလဖလတာယာတိ ဝုတ္တံ ‘‘မဟပ္ဖလကရဏတာယ ဝိသောဓေတီ’’တိ။
ပုညတ္ထိကေဟိ အဉ္ဇလိ ကရဏီယာ ဧတ္ထာတိ အဉ္ဇလိကရဏီယော။
ယဒိပိ ပါဠိယံ ‘‘အနုတ္တရ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ နတ္ထိ ဣတော ဥတ္တရံ ဝိသိဋ္ဌန္တိ ဟိ အနုတ္တရံ။ သမမ္ပိဿ ပန နတ္ထီတိ ဒဿေန္တော ‘‘အသဒိသ’’န္တိ အာဟ။ ခိတ္တံ ဝုတ္တံ ဗီဇံ မဟပ္ဖလဘာဝကရဏေန တာယတိ ရက္ခတိ, ခိပန္တိ ဝပန္တိ ဧတ္ထ ဗီဇာနီတိ ဝါ ခေတ္တံ, ကေဒါရာဒိ, ခေတ္တံ ဝိယ ခေတ္တံ, ပုညာနံ ခေတ္တံ ပုညက္ခေတ္တံ။ သေသံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယံ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
၄။ သီလာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၅၈။ အဟော ဝတ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ, အဟော ဝတ အစ္ဆိဒ္ဒါနီတိ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ ယောဇေတဗ္ဗံ။ အဟော ဝတာတိ စ သမ္ဘာဝနေ နိပါတော။ တေနာဟ ‘‘အခဏ္ဍတာဒိဂုဏဝသေနာ’’တိ။ အခဏ္ဍဘာဝါဒိသမ္ပတ္တိဝသေနာတိ အတ္ထော။ ပရဿ သီလာနိ အနုဿရိယမာနာနိ ပိယမနာပဘာဝါဝဟနေန ကေဝလံ မေတ္တာယ ပဒဋ္ဌာနံ ဟောန္တိ, န ဝိသုံ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ အာဟ ‘‘အတ္တနော သီလာနိ အနုဿရိတဗ္ဗာနီ’’တိ။ စာဂါဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
ယေသန္တိ သီလာဒီနံ။ ပဋိပါဋိယာ သမာဒါနေ သမာဒါနက္ကမေန, ဧကဇ္ဈံ သမာဒါနေ ဥဒ္ဒေသက္ကမေန သီလာနံ အာဒိအန္တံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပရိယန္တေ ဆိန္နသာဋကော ဝိယာတိ ဝတ္ထန္တေ, ဒသန္တေ ဝါ ဆိန္နဝတ္ထံ ဝိယ, ဝိသဒိသူဒါဟရဏံ စေတံ။ ဧဝံ သေသာနိပိ ဥဒါဟရဏာနိ။ ဝိနိဝေဓဝသေန ဆိန္နသာဋကော ဝိနိဝိဒ္ဓသာဋကော။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန ဂါဝီ ဝိယာတိ သမ္ဗန္ဓော။ သဗလရဟိတာနိ ဝါ အသဗလာနိ။ တထာ အကမ္မာသာနိ။ သတ္တဝိဓမေထုနသံယောဂေါ ဟေဋ္ဌာ သီလကထာယံ ဝုတ္တော ဧဝ။ ကောဓူပနာဟာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန မက္ခပဠာသဣဿာမစ္ဆရိယမာယာသာဌေယျမာနာတိမာနာဒယော ဂဟိတာ။ တာနိယေဝ အခဏ္ဍာဒိဂုဏာနိ သီလာနိ။ သီလဿ
တဏှာဒါသဗျတော မောစနံ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယဘာဝါပါဒနံ။ တတော ဧဝ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော သေရီ သယံဝသီ ဘုဇိဿော နာမ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဘုဇိဿဘာဝကရဏေန ဘုဇိဿာနီ’’တိ။ ‘‘ဣမိနာဟံ သီလေန ဒေဝေါ ဝါ ဘဝေယျံ ဒေဝညတရော ဝါ, တတ္ထ နိစ္စော ဓုဝေါ သဿတော’’တိ, ‘‘သီလေန သုဒ္ဓီ’’တိ စ ဧဝမာဒိနာ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ အပရာမဋ္ဌတ္တာ အယံ တေ သီလေသု ဒေါသောတိ စတူသု ဝိပတ္တီသု ယာယ ကာယစိ ဝိပတ္တိယာ ဒဿနေန ပရာမဋ္ဌုံ အနုဒ္ဓံသေတုံ။ သမာဓိသံဝတ္တနပ္ပယောဇနာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ။
ဋ္ဌ ၁၅၉။ သိက္ခာယ သဂါရဝေါတိ သီလဓနံ နိဿာယ ပဋိလဒ္ဓသမာဒါနတ္တာ သာတိသယံ သိက္ခာယ သဂါရဝေါ သပ္ပတိဿော ဟောတိ။ သဘာဂဝုတ္တီတိ သမ္ပန္နသီလေဟိ သဘာဂဝုတ္တိကော, တာယ ဧဝ ဝါ သိက္ခာယ သဘာဂဝုတ္တိ။ ယော ဟိ သိက္ခာဂါရဝရဟိတော, သော တာယ ဝိသဘာဂဝုတ္တိ နာမ ဟောတိ ဝိလောမနတော။ ယထာ ပရေဟိ သဒ္ဓိံ အတ္တနော ဆိဒ္ဒံ န ဟောတိ, ဧဝံ ဓမ္မာမိသေဟိ ပဋိသန္ထရဏံ ပဋိသန္ထာရော။ သိက္ခာယ သဂါရဝတ္တာ ဧဝ တတ္ထ အပ္ပမတ္တော ဟောတိ။ အတ္တာနုဝါဒဘယံ ပရာနုဝါဒဘယံ ဒဏ္ဍဘယံ ဒုဂ္ဂတိဘယန္တိ ဧဝမာဒီနိ ဘယာနိ ဣမဿ ဒူရသမုဿာရိတာနီတိ အာဟ ‘‘အတ္တာနုဝါဒါဒိဘယဝိရဟိတော’’တိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။
၅။ စာဂါနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၆၀။ ပကတိယာတိ သဘာဝေန။ စာဂါဓိမုတ္တေနာတိ ဒေယျဓမ္မပရိစ္စာဂေ ယုတ္တပ္ပယုတ္တေန တန္နိန္နေန တပ္ပေါဏေန။ နိစ္စံ သဒါ ပဝတ္တာ ဒါနသံဝိဘာဂါ ယဿ သော နိစ္စပဝတ္တဒါနသံဝိဘာဂေါ, တေန။ ဣဓာပိ ‘‘ပကတိယာ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ယံ ပရဿ ပဋိယတ္တံ ဒိယျတိ, တံ ဒါနံ။ ယံ အတ္တနာ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတော သံဝိဘဇတိ, သော သံဝိဘာဂေါ။ ဣတော ဒါနိ ပဘုတီတိ ဣတော ပဋ္ဌာယ ဒါနိ အဇ္ဇတဂ္ဂေ အဇ္ဇဒိဝသံ အာဒိံ ကတွာ။ အဒတွာ န ဘုဉ္ဇိဿာမီတိ ဒါနသမာဒါနံ ကတွာ။ တံဒိဝသန္တိ တသ္မိံ ဘာဝနာရမ္ဘဒိဝသေ။ တတ္ထ နိမိတ္တံ ဂဏှိတွာတိ တသ္မိံ ဒါနေ ပရိစ္စာဂစေတနာယ ပဝတ္တိအာကာရဿ သလ္လက္ခဏဝသေန နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ။ ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာဒိဂုဏဝသေနာတိ ဝိဂတာနိ မလမစ္ဆေရာနိ ဧတသ္မာတိ ဝိဂတမလမစ္ဆေရော, စာဂေါ, တဿ ဘာဝေါ ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာ။ တဒါဒီနံ ဂုဏာနံ, သမ္ပတ္တီနံ, အာနိသံသာနံ ဝါ ဝသေန။
သတံ ဓမ္မံ အနုက္ကမန္တိ သာဓူနံ ဗောဓိသတ္တာနံ ဓမ္မံ ပဝေဏိံ အနု အနု ကမန္တော ဩက္ကမန္တော, အဝေါက္ကမန္တော ဝါ။ ယေ ဣမေ ဒါယကဿ လာဘာ အာယုဝဏ္ဏသုခဗလပဋိဘာနာဒယော, ပိယဘာဝါဒယော စ ဘဂဝတာ သံဝဏ္ဏိတာ ပကိတ္တိတာ။ မနုဿတ္တံ ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တဝိကပ္ပတ္ထော, တေန ဣန္ဒြိယပါဋဝဘာဝကမ္မဿကတာဉာဏာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
မစ္ဆေရမလေနာတိ မစ္ဆေရသင်္ခါတေန မလေန။ အထ ဝါ မစ္ဆေရဉ္စ မလဉ္စ မစ္ဆေရမလံ, တေန မစ္ဆေရေန စေဝ လောဘာဒိမလေန စာတိ အတ္ထော။ ပဇာယနဝသေနာတိ ယထာသကံ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တနဝသေန။ ကဏှဓမ္မာနန္တိ လောဘာဒိဧကန္တကာဠကာနံ ပါပဓမ္မာနံ။ ဝိဂတတ္တာတိ ပဟီနတ္တာ။ ဝိဂတမလမစ္ဆေရေန စေတသာတိ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ကရဏဝစနံ။ သောတာပန္နဿ သတောတိ ဂေဟံ အာဝသန္တဿ သောတာပန္နဿ သမာနဿ။ နိဿယဝိဟာရန္တိ နိဿာယ ဝိဟရိတဗ္ဗဝိဟာရံ, ဒေဝသိကံ ဝဠဉ္ဇနကကမ္မဋ္ဌာနန္တိ အတ္ထော။ အဘိဘဝိတွာတိ အဂါရံ အာဝသန္တာနံ အညေသံ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂါဒိဥပက္ကိလေသေ အဘိဘုယျ။
ယော ကိဉ္စိ ဒေန္တောပိ သာပေက္ခောဝ ဒေတိ, သော မုတ္တစာဂေါ န ဟောတိ, အယံ ပန န ဧဝန္တိ ‘‘မုတ္တစာဂေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဝိဿဋ္ဌစာဂေါတိ နိရပေက္ခပရိစ္စာဂေါတိ အတ္ထော။ ယထာ ပါဏာတိပါတဗဟုလော ပုဂ္ဂလော ‘‘လောဟိတပါဏီ’’တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ဒါနဗဟုလော ပုဂ္ဂလော ‘‘ပယတပါဏီ’’တိ ဝုတ္တောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဒါတုံ သဒါ ဓောတဟတ္ထောယေဝါ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ သဒါတိ နိစ္စံ, အဘိဏှန္တိ အတ္ထော။ ပရိစ္စာဂေါတိ ဒေယျဓမ္မပရိစ္စာဂေါတိ အဓိကာရတော ဝိညာယတိ။ ယံ ယံ ဒေယျဓမ္မံ ပရေ ယာစနကာ။ ယာစနေ ယောဂေါ ယာစနယောဂေါ, ပရေဟိ ယာစိတုံ ယုတ္တောတိ အတ္ထော။ ယာဇေန ယုတ္တောတိ ဒါနေန ယုတ္တော သဒါ ပရိစ္စဇနတော။ ဥဘယေတိ ယထာဝုတ္တေ ဒါနေ, သံဝိဘာဂေ စ ရတော အဘိရတော။
ဋ္ဌ ၁၆၁။ ယထာ ပရိသုဒ္ဓသီလဿ ပုဂ္ဂလဿ အခဏ္ဍတာဒိဂုဏဝသေန အတ္တနော သီလဿ အနုဿရန္တဿ သီလာနုဿတိဘာဝနာ ဣဇ္ဈတိ, ဧဝံ ပရိသုဒ္ဓဥဠာရပရိစ္စာဂဿ ပုဂ္ဂလဿ အနုပက္ကိလိဋ္ဌမေဝ အတ္တနော ပရိစ္စာဂံ အနုဿရန္တဿ ဘာဝနာ ဣဇ္ဈတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာဒိဂုဏဝသေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ, တံ ဝုတ္တတ္ထမေဝ။
ဘိယျောသောတိ ဥပရိပိ။ မတ္တာယ ပမာဏဿ မဟတိယာ မတ္တာယ, ဝိပုလေန ပမာဏေနာတိ အတ္ထော။ စာဂါဓိမုတ္တောတိ ပရိစ္စာဂေ အဓိမုတ္တော နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရော။ တတော ဧဝ အလောဘဇ္ဈာသယော ကတ္ထစိပိ အနဘိသင်္ဂစိတ္တော။ ပဋိဂ္ဂါဟကေသု မေတ္တာယနဝသေန ပရိစ္စာဂေါ ဟောတီတိ မေတ္တာယ မေတ္တာဘာဝနာယ အနုလောမကာရီ အနုရူပပဋိပတ္တိ။ ဝိသာရဒေါတိ ဝိသဒေါ အတ္တနောဝ ဂုဏေန ကတ္ထစိပိ အမင်္ကုဘူတော အဘိဘုယျ ဝိဟာရီ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။
၆။ ဒေဝတာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၆၂။ အရိယမဂ္ဂဝသေနာတိ အရိယမဂ္ဂဿ အဓိဂမဝသေန။ သမုဒါဂတေဟီတိ သမ္မဒေဝ တဒုပ္ပတ္တိတော ဥဒ္ဓံ အာဂတေဟိ။ ယာဒိသာ ဟိ အရိယာနံ သန္တာနေ လောကိယာပိ သဒ္ဓါဒယော, န တာဒိသာ ကဒါစိပိ ပေါထုဇ္ဇနိကာ သဒ္ဓါဒယော။ ဒိဗ္ဗန္တီတိ ဒေဝါ။ စတ္တာရော မဟာရာဇာနော ဧတေသန္တိ စတုမဟာရာဇာ, တေ ဧဝ စာတုမဟာရာဇိကာ။ တေတ္တိံသ သဟပုညကာရိနော တတ္ထူပပန္နာတိ တံသဟစရိတံ ဌာနံ တာဝတိံသံ, တန္နိဝါသိနောပိ ဒေဝါ တံသဟစရဏတော ဧဝ တာဝတိံသာ။ ဒုက္ခတော ယာတာ အပယာတာတိ ယာမာ။ တုသာယ ပီတိယာ ဣတာ ဥပဂတာတိ တုသိတာ။ ဘောဂါနံ နိမ္မာနေ ရတိ ဧတေသန္တိ နိမ္မာနရတိနော။ ပရနိမ္မိတေသု ဘောဂေသု ဝသံ ဝတ္တေန္တီတိ ပရနိမ္မိတဝသဝတ္တိနော။ ဗြဟ္မာနံ ကာယော သမူဟော ဗြဟ္မကာယော, တပ္ပရိယာပန္နတာယ တတ္ထ ဘဝါတိ ဗြဟ္မကာယိကာ။ တတုတ္တရီတိ တတော ဗြဟ္မကာယိကေဟိ ဥတ္တရိ, ဥပရိ ပရိတ္တာဘာဒိကေ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဒေဝတာ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာတိ ‘‘ယထာရူပါယ မဂ္ဂေနာဂတာယ သဒ္ဓါယ သမန္နာဂတာ, သီလေန သုတေန စာဂေန ပညာယ သမန္နာဂတာ ဣတော စုတာ တတ္ထ ဥပပန္နာ တာ ဒေဝတာ, မယှမ္ပိ တထာရူပါ သဒ္ဓါ သီလံ သုတံ စာဂေါ ပညာ စ သံဝိဇ္ဇတီ’’တိ ဒေဝတာ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ သက္ခိံ ဩတာရေန္တေန ဝိယ အတ္တနော သဒ္ဓါဒိဂုဏာ အနုဿရိတဗ္ဗာ။
ယဒိ ဧဝံ သုတ္တေ (အ။ နိ။ ၆။၁၀) ဥဘယဂုဏာနုဿရဏံ ဝုတ္တံ, တံ ကထန္တိ အနုယောဂံ မနသိ ကတွာ အာဟ ‘‘သုတ္တေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တန္တိ ‘‘အတ္တနော စ, တာသဉ္စ ဒေဝတာန’’န္တိ ဥဘယံ သမဓုရံ ဝိယ သုတ္တေ (အ။ နိ။ ၆။၁၀) ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ။
အထ ခေါ တံ ‘‘ဒေဝတာနံ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စာ’’တိအာဒိဝစနံ။ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဝုတ္တ’’န္တိ ပရတော ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ကိမတ္ထံ ပန သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပနန္တိ အာဟ ‘‘ဒေဝတာနံ အတ္တနော သဒ္ဓါဒီဟိ သမာနဂုဏဒီပနတ္ထန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ။ ကသ္မာ ပန သုတ္တေ ယထာရုတဝသေန အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ ဧဝံ အတ္ထော ဂယှတီတိ အာဟ ‘‘အဋ္ဌကထာယဉှီ’’တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၁၆၃။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အဋ္ဌကထာယံ ဒေဝတာ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာ အတ္တနော ဂုဏာနုဿရဏံ ဒဠှံ ကတွာ ဝုတ္တံ, သီလစာဂါနုဿတီသု ဝိယ ဣဓာပိ အတ္တနော ဂုဏာနုဿရဏံ ဈာနုပ္ပတ္တိနိမိတ္တံ ယုတ္တံ, တသ္မာ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဘာဝနာရမ္ဘေ။ အပရဘာဂေတိ ယထာ ဘာဝေန္တဿ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ဣဇ္ဈတိ, တထာ ဘာဝနာကာလေ။ ယဒိ အတ္တနော ဧဝ ဣဓ ဂုဏာ အနုဿရိတဗ္ဗာ, ကထမယံ ဒေဝတာနုဿတီတိ အာဟ ‘‘ဒေဝတာနံ ဂုဏသဒိသသဒ္ဓါဒိဂုဏာနုဿရဏဝသေနာ’’တိ။ တေန သဒိသကပ္ပနာယ အယံ ဘာဝနာ ‘‘ဒေဝတာနုဿတီ’’တိ ဝုတ္တာ, န ဒေဝတာနံ, တာသံ ဂုဏာနံ ဝါ အနုဿရဏေနာတိ ဒဿေတိ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝါ ပဝတ္တံ ဒေဝတာဂုဏာနုဿရဏံ ဥပါဒါယ ‘‘ဒေဝတာနုဿတီ’’တိ ဣမိဿာ သမညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ပုဗ္ဗဘာဂေ ဒေဝတာ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တစိတ္တဝသေနာ’’တိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၆၄။ ဧတာသန္တိ ဧတာသံ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီနံ ဆန္နံ အနုဿတီနံ။ ဝိတ္ထာရဒေသနာယန္တိ ဝိတ္ထာရဝသေန ပဝတ္တဒေသနာယံ, မဟာနာမသုတ္တံ (အ။ နိ။ ၆။၁၀၊ ၁၁။၁၁) သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဘဂဝါတိအာဒီနံ အတ္ထန္တိ ဘဂဝါတိအာဒီနံ ပဒါနံ အတ္ထံ။ အတ္ထဝေဒန္တိ ဝါ ဟေတုဖလံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ တုဋ္ဌိမာဟ။ ဓမ္မဝေဒန္တိ ဟေတုံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပန္နံ တုဋ္ဌိံ။ ‘‘အာရကတ္တာ အရဟ’’န္တိ အနုဿရန္တဿ ဟိ ယံ တံ ဘဂဝတော ကိလေသေဟိ အာရကတ္တံ, သော ဟေတု။ ဉာပကော စေတ္ထ ဟေတု အဓိပ္ပေတော, န ကာရကော, သမ္ပာပကော ဝါ။ ယောနေန ဉာယမာနော အရဟတ္တတ္ထော, တံ ဖလံ။ ဣမိနာ နယေန သေသပဒေသုပိ ဟေတုဖလဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဓမ္မာနုဿတိအာဒီသုပိ ‘‘အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနကလျာဏတ္တာ’’တိအာဒိနာ, ‘‘ယသ္မာ ပန သာ သမ္မာပဋိပဒါ’’တိအာဒိနာ စ တတ္ထ တတ္ထ ဟေတုအပဒေသော ကတောယေဝါတိ။ ဓမ္မူပသံဟိတန္တိ ယထာဝုတ္တဟေတုဟေတုဖလသင်္ခါတဂုဏူပသံဟိတံ။ ဂုဏေတိ အတ္တနော ဂုဏေ။
ဋ္ဌ ၁၆၅။ အရိယသာဝကာနညေဝ ဣဇ္ဈန္တီတိ အရိယသာဝကာနံ ဣဇ္ဈန္တိယေဝါတိ ဥတ္တရပဒါဝဓာရဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အဝဓာရဏဉ္စ တေသံ သုခသိဒ္ဓိဒဿနတ္ထံ။ တေနာဟ ‘‘တေသံ ဟီ’’တိအာဒိ။ န ပုထုဇ္ဇနာနံ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဣဇ္ဈန္တီတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ ယဒိ ဧဝံ, ကသ္မာ မဟာနာမသုတ္တာဒီသု (အ။ နိ။ ၆။၁၀၊ ၁၁။၁၁) ဗဟူသု သုတ္တေသု အရိယသာဝကဂ္ဂဟဏံ ကတန္တိ? တေသံ ဗဟုလဝိဟာရတာယာတိ အာစရိယာ။
နိက္ခန္တန္တိ နိဂ္ဂတံ နိဿဋံ။ မုတ္တန္တိ ဝိဿဋ္ဌံ။ ဝုဋ္ဌိတန္တိ အပေတံ။ သဗ္ဗမေတံ ဝိက္ခမ္ဘနမေဝ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဂေဓမှာတိ ပလိဗောဓတော။ ဣဒမ္ပီတိ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဝသေန လဒ္ဓံ ဥပစာရဇ္ဈာနမာဟ။ အာရမ္မဏံ ကရိတွာတိ ပစ္စယံ ကတွာ, ပါဒကံ ကတွာတိ အတ္ထော။ ဝိသုဇ္ဈန္တီတိ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိံ ပါပုဏန္တိ။
သမ္ဗာဓေတိ တဏှာသံကိလေသာဒိနာ သမ္ပီဠေ သံကဋေ ဃရာဝါသေ။ ဩကာသာဓိဂမော လောကုတ္တရဓမ္မဿ အဓိဂမာယ အဓိဂန္တဗ္ဗဩကာသော။ အနုဿတိယော ဧဝ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ။ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာတိ ဝိသုဇ္ဈနသဘာဝါ, ဝိသုဇ္ဈိတုံ ဝါ ဘဗ္ဗာ။ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိဓမ္မတာယာတိ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိယာ နိဗ္ဗာနဿ ဘဗ္ဗဘာဝေန။ ဥပက္ကမေနာတိ ပယောဂေန။ ပရိယောဒပနာတိ ဝိသောဓနာ။
ဋ္ဌ ၁၆၆။ ဧဝံ သန္တေပီတိ ဧဝံ မဟာနာမသုတ္တာဒီသု အနေကေသု သုတ္တေသု အရိယသာဝကဿေဝ ဝသေန ဆသု အနုဿတီသု ဒေသိတာသုပိ။ ယဿာနုဘာဝေနာတိ ယဿ စိတ္တပ္ပသာဒဿ ဗလေန။ ပီတိံ ပဋိလဘိတွာတိ အနုဿဝဝသေန ဗုဒ္ဓါရမ္မဏံ ပီတိံ ဥပ္ပါဒေတွာ။
ဆအနုဿတိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ သတ္တမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၈။ အနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
မရဏဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၆၇။ ဣတောတိ ဒေဝတာနုဿတိယာ။ သာ ဟိ ဆသု အနုဿတီသု သဗ္ဗပစ္ဆာ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ အာသန္နာ, ပစ္စက္ခာ စ။ အနန္တရာယာတိ တဒနန္တရံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ ဝုတ္တံ။ မရဏဿ သတိ မရဏဿတီတိ မရဏံ တာဝ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ မရဏ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကာမဉ္စေတ္ထ ခန္ဓာနံ ဘေဒေါ ‘‘ဇရာမရဏံ ဒွီဟိ ခန္ဓေဟိ သင်္ဂဟိတ’’န္တိ (ဓာတု။ ၇၁) ဝစနတော စုတိခန္ဓာနံ ဝိနာသော မရဏန္တိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ဝိသေသတော ပန တံ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဝိနာသဘာဝေန ကမ္မဋ္ဌာနိကာနံ ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ ‘‘ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒေါ’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနေဝါဟ နိဒ္ဒေသေ ‘‘ကဠေဝရဿ နိက္ခေပေါ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿုပစ္ဆေဒေါ’’တိ (ဝိဘ။ ၂၃၆၊ ဒီ။ နိ။ ၂။၃၉၀၊ မ။ နိ။ ၁။၉၂, ၁၂၃)။ တတ္ထ ဧကဘဝပရိယာပန္နဿာတိ ဧကေန ဘဝေန ပရိစ္ဆိန္နဿ။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒေါတိ ဇီဝိတိန္ဒြိယပ္ပဗန္ဓဿ ဝိစ္ဆေဒေါ အာယုက္ခယာဒိဝသေန အန္တရဓာနံ။ သမုစ္ဆေဒမရဏန္တိ အရဟတော သန္တာနဿ သဗ္ဗသော ဥစ္ဆေဒဘူတံ မရဏံ။ သင်္ခါရာနံ ခဏဘင်္ဂသင်္ခါတန္တိ သင်္ခတဓမ္မာနံ ဥဒယဝယပရိစ္ဆိန္နဿ ပဝတ္တိခဏဿ ဘင်္ဂေါ နိရောဓောတိ သင်္ခံ ဂတံ။ ခဏိကမရဏန္တိ ယထာဝုတ္တခဏဝန္တံ တသ္မိံယေဝ ခဏေ လဗ္ဘမာနံ မရဏံ။ ယံ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓံ ဥပါဒါယ ရုက္ခာဒိသမညာ, တသ္မိံ အနုပစ္ဆိန္နေပိ အလ္လတာဒိဝိဂမနံ နိဿာယ မတဝေါဟာရော သမ္မုတိမရဏံ။ န တံ ဣဓ အဓိပ္ပေတန္တိ တံ သမုစ္ဆေဒခဏိကသမ္မုတိမရဏံ ဣဓ မရဏာနုဿတိယံ နာဓိပ္ပေတံ အဗာဟုလ္လတော, အနုပဋ္ဌဟနတော, အသံဝေဂဝတ္ထုတော စာတိ အဓိပ္ပါယော။
အဓိပ္ပေတံ သတိယာ အာရမ္မဏဘာဝေန။ အာယုအာဒီနံ ခယကာလေ မရဏံ ကာလမရဏံ။ တေသံ အပရိက္ခီဏကာလေ မရဏံ အကာလမရဏံ။ ‘‘ကာလမရဏံ ပုညက္ခယေနာ’’တိ ဣဒံ ယထာဓိကာရံ သမ္ပတ္တိဘဝဝသေန ဝုတ္တံ, ဝိပတ္တိဘဝဝသေန ပန ‘‘ပါပက္ခယေနာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
အာယုသန္တာနဇနကပစ္စယသမ္ပတ္တိယာတိ အာယုပ္ပဗန္ဓဿ ပဝတ္တာပနကာနံ အာဟာရာဒိပစ္စယာနံ သမ္ပတ္တိယံ။ ဝိပက္ကဝိပါကတ္တာတိ အတ္တနော ဖလာနုရူပံ ဒါတဗ္ဗဝိပါကဿ ဒိန္နတ္တာ။ ဂတိကာလာဟာရာဒိသမ္ပတ္တိယာ
အဘာဝေနာတိ ဒေဝါနံ ဝိယ ဂတိသမ္ပတ္တိယာ, ပဌမကပ္ပိယာနံ ဝိယ ကာလသမ္ပတ္တိယာ, ဥတ္တရကုရုကာဒီနံ ဝိယ အာဟာရသမ္ပတ္တိယာ စ အဘာဝေန။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဥတုသုက္ကသောဏိတာဒိံ ပရိဂ္ဂယှတိ။ အဇ္ဇတနကာလပုရိသာနံ ဝိယာတိ ဝိယ-သဒ္ဒေါ အဋ္ဌာနေ ပဋ္ဌပိတော, အဇ္ဇတနကာလပုရိသာနံ ဝဿသတမတ္တပရိမာဏဿ ဝိယ အာယုနော ခယဝသေနာတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ ဟိ အနာဂတေပိ ပရမာယုနော သင်္ဂဟော ကတော ဟောတိ, အတီတေ ပန ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ဝိယ ကာလာဟာရာဒိသမ္ပတ္တိယာ ဘာဝေန အနေကဝဿသဟဿ ပရိမာဏောပိ အာယု အဟောသိ။ အယဉ္စ ဝိဘာဂေါ ဝတ္တမာနဿ အန္တရကပ္ပဿ ဝသေန ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကလာဗုရာဇာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန နန္ဒယက္ခနန္ဒမာဏဝကာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တံ သဗ္ဗမ္ပီတိ ယံ ‘‘ကာလမရဏံ အကာလမရဏံ, တတ္ထာပိ ပုညက္ခယမရဏံ အာယုက္ခယမရဏံ ဥဘယက္ခယမရဏံ ဥပက္ကမမရဏ’’န္တိ ဝုတ္တပ္ပဘေဒံ မရဏံ, တံ သဗ္ဗမ္ပိ။
ဋ္ဌ ၁၆၈။ ယောနိသောတိ ဥပါယေန။ မနသိကာရောတိ မရဏာရမ္မဏော မနသိကာရော။ ယေန ပန ဥပါယေန မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗော, တံ ဗျတိရေကမုခေန ဒဿေတုံ ‘‘အယောနိသော ပဝတ္တယတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အယောနိသော ပဝတ္တယတောတိ အနုပါယေန သတိံ, သံဝေဂံ, ဉာဏဉ္စ အနုပဋ္ဌပေတွာ မရဏံ အနုဿရတော။ တဒေတံ သဗ္ဗမ္ပီတိ သောကပါမောဇ္ဇာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနံ, သံဝေဂဿ အနုပ္ပဇ္ဇနံ, သန္တာသဿ ဥပ္ပဇ္ဇနဉ္စ ယထာက္ကမံ သတိသံဝေဂဉာဏဝိဟရတော ဟောတိ။ ယော ဟိ ‘‘မရဏံ နာမေတံ ဇာတဿ ဧကန္တိက’’န္တိ ပဏ္ဍိတာနံ ဝစနံ သရတိ, တတ္ထ သံဝေဂဇာတော ဟောတိ သမ္ပဇာနော စ, တဿ ဣဋ္ဌဇနမရဏာဒိနိမိတ္တံ သောကာဒယော အနောကာသာဝ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ အယောနိသော မနသိကာရံ ပဝတ္တယတော ဧတေ ဒေါသာ, တသ္မာ။ တတ္ထ တတ္ထာတိ အရညသုသာနာဒီသု။ ဟတမတသတ္တေတိ စောရာဒီဟိ ဟတေ, သရသေန မတေ စ သတ္တေ။ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗာ သမ္ပတ္တိ ယေသံ တေ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗသမ္ပတ္တီ, တေသံ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗသမ္ပတ္တီနံ။ ယောဇေတွာတိ ဥပဋ္ဌပေတွာ။ ဧကစ္စဿာတိ တိက္ခိန္ဒြိယဿ ဉာဏုတ္တရဿ။
ဋ္ဌ ၁၆၉။ ဝဓကပစ္စုပဋ္ဌာနတောတိ ဃာတကဿ ဝိယ ပတိ ပတိ ဥပဋ္ဌာနတော အာသန္နဘာဝတော။ သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိတောတိ အာရောဂျာဒိသမ္ပတ္တီနံ ဝိယ ဇီဝိတသမ္ပတ္တိယာ ဝိပဇ္ဇနတော။ ဥပသံဟရဏတောတိ ပရေသံ မရဏံ ဒဿေတွာ
အတ္တနော မရဏဿ ဥပနယနတော။ ကာယဗဟုသာဓာရဏတောတိ သရီရဿ ဗဟူနံ သာဓာရဏဘာဝတော။ အာယုဒုဗ္ဗလတောတိ ဇီဝိတဿ ဒုဗ္ဗလဘာဝတော။ အနိမိတ္တတောတိ မရဏဿ ဝဝတ္ထိတနိမိတ္တာဘာဝတော။ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒတောတိ ကာလဿ ပရိစ္ဆန္နဘာဝတော။ ခဏပရိတ္တတောတိ ဇီဝိတက္ခဏဿ ဣတ္တရဘာဝတော။
ဝဓကပစ္စုပဋ္ဌာနတောတိ ဧတ္ထ ဝိယ-သဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဝဓကဿ ဝိယ ပစ္စုပဋ္ဌာနတော’’တိ ဝတွာ တမေဝတ္ထံ ဝိဝရန္တော ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ စာရယမာနောတိ အာဂုရေန္တော ပဟရဏာကာရံ ကရောန္တော။ ပစ္စုပဋ္ဌိတောဝ ဥပဂန္တွာ ဌိတော သမီပေ ဧဝ။ ဇရာမရဏံ ဂဟေတွာဝ နိဗ္ဗတ္တန္တိ ‘‘ယထာ ဟိ အဟိစ္ဆတ္တကမကုဠံ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တံ ပံသုဝိရဟိတံ န ဟောတိ, ဧဝံ သတ္တာ နိဗ္ဗတ္တန္တာ ဇရာမရဏဝိရဟိတာ န ဟောန္တီ’’တိ ဧတ္တကေန ဥပမာ။ အဟိစ္ဆတ္တကမကုဠံ ကဒါစိ ကတ္ထစိ ပံသုဝိရဟိတမ္ပိ ဘဝေယျ, သတ္တာ ပန ကထဉ္စိပိ ဇရာမရဏဝိရဟိတာ န ဟောန္တီတိ ခဏိကမရဏံ တာဝ ဥပမာဘာဝေန ဒဿေတွာ ဣဓာဓိပ္ပေတံ မရဏံ ဒဿေတုံ ‘‘တထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ယဒိမေ သတ္တာ ဇရာမရဏံ ဂဟေတွာဝ နိဗ္ဗတ္တန္တိ, နိဗ္ဗတ္တိသမနန္တရမေဝ မရိတဗ္ဗန္တိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘တထာ ဟီ’’တိအာဒိ။ အဝဿံ မရဏတောတိ အဝဿံ မရိတဗ္ဗတော, ဧကန္တေန မရဏသဗ္ဘာဝတော ဝါ။ ပဗ္ဗတေယျာတိ ပဗ္ဗတတော အာဂတာ။ ဟာရဟာရိနီတိ ပဝါဟေ ပတိတဿ တိဏပဏ္ဏာဒိကဿ အတိဝိယ ဟရဏသီလာ။ သန္ဒတေဝါတိ သဝတိ ဧဝ။ ဝတ္တတေဝါတိ ပဝါဟဝသေန ဝတ္တတိ ဧဝ န တိဋ္ဌတိ။
ယမေကရတ္တိန္တိ ယဿံ ဧကရတ္တိယံ, ဘုမ္မတ္ထေ ဥပယောဂဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အစ္စန္တသံယောဂေ ဝါ။ ပဌမန္တိ သဗ္ဗပဌမံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ။ ဂဗ္ဘေတိ မာတုကုစ္ဆိယံ။ မာဏဝေါတိ သတ္တော။ ယေဘုယျေန သတ္တာ ရတ္တိယံ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏှန္တီတိ ရတ္တိဂ္ဂဟဏံ။ အဗ္ဘုဋ္ဌိတောဝါတိ ဥဋ္ဌိတအဗ္ဘော ဝိယ, အဘိမုခဘာဝေန ဝါ ဥဋ္ဌိတောဝ မရဏဿာတိ အဓိပ္ပါယော။ သော ယာတီတိ သော မာဏဝေါ ယာတိ, ပဌမက္ခဏတော ပဋ္ဌာယ ဂစ္ဆတေဝ။ သ ဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတီတိ သော ဧဝံ ဂစ္ဆန္တော ခဏမတ္တမ္ပိ န နိဝတ္တတိ, အညဒတ္ထု မရဏံယေဝ ဥပဂစ္ဆတိ။
ကုန္နဒီနန္တိ ပဗ္ဗတတော ပတိတာနံ ခုဒ္ဒကနဒီနံ။ ပါတော အာပေါရသာနုဂတဗန္ဓနာနန္တိ ပုရိမဒိဝသေ ဒိဝါ သူရိယသန္တာပေန အန္တော အနုပဝိသိတွာ ပုန ရတ္တိယံ ဗန္ဓနမူလံ ဥပဂတေန အာပေါရသေန တိန္တသိထိလဗန္ဓနတာယ ပါတော အာပေါရသာနုဂတဗန္ဓနာနံ။
အစ္စယန္တီတိ အတိက္ကမန္တိ။ ဥပရုဇ္ဈတီတိ နိရုဇ္ဈတိ။ ဥဒကမေဝ ဩဒကံ, ဥဒကောဃံ ဝါ။ ယသ္မာ အစ္စယန္တိ အဟောရတ္တာ, တသ္မာ ဇီဝိတံ ဥပရုဇ္ဈတိ။ ယသ္မာ ဇီဝိတံ ဥပရုဇ္ဈတိ, တသ္မာ အာယု ခီယတိ မစ္စာနံ။ ပပတတောတိ ပပတနတော ဘယံ သာမိကာနံ ရုက္ခေ ဌတွာ ကမ္မေ ဝိနိယုဉ္ဇိတုကာမာနံ, ဟေဋ္ဌာ ပဝိဋ္ဌာနံ ဝါ။ ဥဂ္ဂမနံ ပတိ ဥဂ္ဂမနနိမိတ္တံ။ မာ မံ အမ္မ နိဝါရယ ပဗ္ဗဇ္ဇာယာတိ အဓိပ္ပါယော။
ကောစိ မိတ္တမုခသတ္တုရန္ဓဂဝေသီ သဟ ဝတ္တမာနောပိ န ဟနေယျ, အယံ ပန ဧကံသေန ဟနတိယေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘သဟဇာတိယာ အာဂတတော’’တိ ဝတွာ ‘‘ဇီဝိတဟရဏတော စာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၁၇၀။ နန္တိ သမ္ပတ္တိံ။ သုခီတိ ဒိဗ္ဗသဒိသေဟိ ဘောဂေဟိ, အာဓိပတေယျေန စ သုခသမင်္ဂီ။ ဒေဟဗန္ဓေနာတိ သရီရေန။ အသောကောတိ အသောကမဟာရာဇာ။ သောကမာဂတောတိ သောစိတဗ္ဗတံ ဂတော။
အာရောဂျံ ယောဗ္ဗနာနံ။ ဗျာဓိဇရာပရိယောသာနတာ ဇီဝိတဿ မရဏပရိယောသာနတာယ ဥဒါဟရဏဝသေန အာနီတာ, ပစ္စယဘာဂဝသေန ဝါ။ လောကောယေဝ လောကသန္နိဝါသော ယထာ သတ္တာဝါသာတိ, သန္နိဝသိတဗ္ဗတာယ ဝါ သတ္တနိကာယော လောကသန္နိဝါသော။ အနုဂတောတိ အနုဗန္ဓော ပစ္စတ္ထိကေန ဝိယ။ အနုသဋောတိ အနုပဝိဋ္ဌော ဥပဝိသေန ဝိယ။ အဘိဘူတောတိ အဇ္ဈောတ္ထဋော မဒ္ဒဟတ္ထီဟိ ဝိယ။ အဗ္ဘာဟတောတိ ပဟဋော ဘူတေဟိ ဝိယ။
သေလာတိ သိလာမယာ, န ပံသုအာဒိမယာ။ ဝိပုလာတိ မဟန္တာ အနေကယောဇနာယာမဝိတ္ထာရာ။ နဘံ အာဟစ္စာတိ ဝိပုလတ္တာ ဧဝ အာကာသံ အဘိဝိဟစ္စ သဗ္ဗဒိသာသု ဖရိတွာ။ အနုပရိယေယျုန္တိ အနုဝိစရေယျုံ။ နိပ္ပေါထေန္တာတိ အတ္တနာ အာဃာတိတံ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ ကရောန္တာ။ အဓိဝတ္တန္တီတိ အဓိဘဝန္တိ။ ကုလေန ဝါ ရူပေန ဝါ သီလေန ဝါ သုတေန ဝါ သဒ္ဓါဒီဟိ ဝါ သေဋ္ဌောတိ သမ္ဘာဝနာယ ခတ္တိယာဒီသု န ကဉ္စိ ပရိဝဇ္ဇေတိ။ တေဟိ ဧဝ နိဟီနောတိ အဝမညမာနာယ သုဒ္ဒါဒီသု န ကဉ္စိ ပရိဝဇ္ဇေတိ။ အညဒတ္ထု သဗ္ဗမေဝ အဘိမဒ္ဒတိ နိမ္မထတိ။ ဒဏ္ဍာဒိဥပါယာ စ တတ္ထ အဝိသယာ ဧဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘န တတ္ထ ဟတ္ထီနံ ဘူမီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ
မန္တယုဒ္ဓေနာတိ အာထဗ္ဗဏဝေဒဝိဟိတေန မန္တသင်္ဂါမပ္ပယောဂေန။ ဓနေနာတိ ဓနဒါနေန။ ဝါ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တဝိကပ္ပနတ္ထော။ တေန သာမံ, ဘေဒဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။
ဋ္ဌ ၁၇၁။ ပရေဟိ သဒ္ဓိံ အတ္တနော ဥပသံဟရဏတောတိ ပရေဟိ မတေဟိ သဒ္ဓိံ ‘‘တေပိ နာမ မတာ, ကိမင်္ဂံ ပန မာဒိသာ’’တိ အတ္တနော မရဏဿ ဥပနယနတော။ ယသမဟတ္တတောတိ ပရိဝါရမဟတ္တတော, ဝိဘဝမဟတ္တတော စ။ ပုညမဟတ္တတောတိ မဟာပုညဘာဝတော။ ထာမမဟတ္တတောတိ ဝီရိယဗလမဟတ္တတော။ ယုဓိဋ္ဌိလော ဓမ္မပုတ္တော။ စာနုရော ယော ဗလဒေဝေန နိဗ္ဗုဒ္ဓံ ကတွာ မာရိတော။
သဟ ဣဒ္ဓီဟီတိ ဝေဇယန္တကမ္ပနနန္ဒောပနန္ဒဒမနာဒီသု ဒိဋ္ဌာနုဘာဝါဟိ အတ္တနော ဣဒ္ဓီဟိ သဒ္ဓိံ မစ္စုမုခံ ပဝိဋ္ဌော။
ကလံ နဂ္ဃန္တိ သောဠသိန္တိ သောဠသန္နံ ပူရဏဘာဂံ န အဂ္ဃန္တိ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အာယသ္မတော ထေရဿ သာရိပုတ္တဿ ပညံ သောဠသဘာဂေ ကတွာ တတော ဧကံ ဘာဂံ သောဠသဓာ ဂဟေတွာ လဒ္ဓံ ဧကဘာဂသင်္ခါတံ ကလံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဌပေတွာ အညေသံ သတ္တာနံ ပညာ န အဂ္ဃန္တီတိ။
သဗ္ဗဿာပိ သံကိလေသပက္ခဿ သမုဂ္ဃါတော ဉာယေန အာရဒ္ဓဝီရိယဿ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဉာဏဝီရိယဗလေနာ’’တိ။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသမ္မာဝါယာမေသု ဟိ သိဒ္ဓေသု အဋ္ဌင်္ဂိကော အရိယမဂ္ဂေါ သိဒ္ဓေါဝ ဟောတီတိ။ ဧကာကီဘာဝေန ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပါ။ ပရတောဃောသေန ဝိနာ သယမေဝ ဘူတာ ပဋိဝိဒ္ဓါကုပ္ပါတိ သယမ္ဘုနော။
ဟတ္ထဂတသုဝဏ္ဏဝလယာနံ အညမညံ သံဃဋ္ဋနံ ဝံသကဠီရဿ ကတ္ထစိ အသတ္တတာတိ ဧဝမာဒိကံ တံ တံ နိမိတ္တံ ကာရဏံ အာဂမ္မ။ ဝီမံသန္တာတိ ပဝတ္တိနိဝတ္တိယော ဥပပရိက္ခန္တာ။ မဟန္တာနံ သီလက္ခန္ဓာဒီနံ ဧသနဋ္ဌေန မဟေသယော။ ဧကစရိယနိဝါသေနာတိ ဧကစရိယနိဝါသမတ္တေန, န သီလာဒိနာ။ ခဂ္ဂမိဂသိင်္ဂသမာ ဥပမာ ယေသံ, ခဂ္ဂမိဂသိင်္ဂံ ဝါ သမူပမာ ယေသံ တေ ခဂ္ဂသိင်္ဂသမူပမာ။
တမ္ဗနခတုင်္ဂနခတာဒိအသီတိအနုဗျဉ္ဇနပဋိမဏ္ဍိတေဟိ သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒတာဒီဟိ ဒွတ္တိံသာယ မဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ ဝိစိတြော အစ္ဆရိယဗ္ဘုတော ရူပကာယော ဧတဿာတိ အသီတိ ။ပ။ ရူပကာယော။ သဟ ဝါသနာယ သဗ္ဗေသံ
ကိလေသာနံ ပဟီနတ္တာ သဗ္ဗာကာရပရိသုဒ္ဓသီလက္ခန္ဓာဒိဂုဏရတနေဟိ သမိဒ္ဓေါ ဓမ္မကာယော ဧတဿာတိ သဗ္ဗာကာရ…ပေ… ဓမ္မကာယော။ ဌာနသောတိ တင်္ခဏေယေဝ။
ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿာတိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တရူပကာယသမ္ပတ္တိယာ, ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိယာ စ ဝိညာယမာနဝိပုလာပရိမေယျဗုဒ္ဓါနုဘာဝဿ, ဝသံ နာဂတံ အနုပဂမနဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
မရဏံ သာမညံ ဧတဿာတိ မရဏသာမညော, တဿ ဘာဝေါ မရဏသာမညတာ, တာယ။
ဋ္ဌ ၁၇၂။ ကိမိကုလာနန္တိ ကိမိသမူဟာနံ, ကိမိဇာတီနံ ဝါ။ ဇီယန္တီတိ ဇရံ ပါပုဏန္တိ။
နိက္ခန္တေတိ ဝီတိဝတ္တေ။ ပဋိဟိတာယာတိ ပစ္စာနုဂတာယ။ သော မမဿ အန္တရာယောတိ သာ ယထာဝုတ္တာ န ကေဝလံ ကာလကိရိယာဝ, အထ ခေါ မမ အတိဒုလ္လဘံ ခဏံ လဘိတွာ ဌိတဿ သတ္ထုသာသနမနသိကာရဿ အန္တရာယော အဿ ဘဝေယျ။ ဗျာပဇ္ဇေယျာတိ ဝိပတ္တိံ ဂစ္ဆေယျ။ သတ္ထကေန ဝိယ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ ကန္တနကာ မရဏကာလေ သန္ဓိဗန္ဓနစ္ဆေဒနကဝါတာ သတ္ထကဝါတာ။
ဋ္ဌ ၁၇၃။ အဗလန္တိ ဗလဟီနံ။ ဒုဗ္ဗလန္တိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ အဘာဝတ္ထော ဟိ အယံ ဒု-သဒ္ဒေါ ‘‘ဒုဿီလော (အ။ နိ။ ၅။၂၁၃၊ အ။ နိ။ ၁၀။၇၅) ဒုပ္ပညော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၄၄၉) ဝိယ။ တဒေတံ အာယု။ အဿာသပဿာသာနံ သမဝုတ္တိတာ အပရာပရံ ပဝေသနိက္ခမောဝ။ ဗဟိ နိက္ခန္တနာသိကဝါတေ အန္တော အပဝိသန္တေ, ပဝိဋ္ဌေ ဝါ အနိက္ခမန္တေတိ ဧကဿေဝ ပဝေသနိက္ခမော ဝိယ ဝုတ္တံ, တံ နာသိကဝါတဘာဝသာမညေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဓိမတ္တတာယ အစ္စာသန္နအဓိဋ္ဌာနာဒိနာ။ တဒဘာဝေါ ဟိ ဣရိယာပထာနံ သမဝုတ္တိတာ။ အတိသီတေန အဘိဘူတဿ ကာယဿ ဝိပဇ္ဇနံ မဟိံသရဋ္ဌာဒီသု ဟိမပါတကာလေန ဒီပေတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ဟိ သတ္တာ သီတေန ဘိန္နသရီရာ ဇီဝိတက္ခယံ ပါပုဏန္တိ။ အတိဥဏှေန အဘိဘူတဿ ဝိပဇ္ဇနံ မရုကန္တာရေ ဥဏှာဘိတတ္တာယ ပစ္ဆိံ, တတ္ထ ဌပိတံ ဥပရိ သာဋကံ, ပုတ္တဉ္စ အက္ကမိတွာ မတာယ ဣတ္ထိယာ ဒီပေတဗ္ဗံ။ မဟာဘူတာနံ သမဝုတ္တိတာ
ပကောပါဘာဝေါ။ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ ပကောပေန သရီရဿ ဝိကာရာပတ္တိ ပရတော ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနကထာယံ အာဂမိဿတိ။ ယုတ္တကာလေတိ ဘုဉ္ဇိတုံ ယုတ္တကာလေ ခုဒ္ဒါဘိဘူတကာလေ။
ဋ္ဌ ၁၇၄။ အဝဝတ္ထာနတောတိ ကာလာဒိဝသေန ဝဝတ္ထာနာဘာဝတော။ ဝဝတ္ထာနန္တိ စေတ္ထ ပရိစ္ဆေဒေါ အဓိပ္ပေတော, န အသင်္ကရတော ဝဝတ္ထာနံ, နိစ္ဆယော စာတိ အာဟ ‘‘ပရိစ္ဆေဒါဘာဝတော’’တိ။ န နာယရေတိ န ဉာယန္တိ။
ဣတော ပရန္တိ ဧတ္ထ ပရန္တိ ပရံ အညံ ကာလန္တိ အတ္ထော။ တေန ဩရကာလဿာပိ သင်္ဂဟော သိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ ပရမာယုတော ဩရကာလံ ဧဝ စေတ္ထ ‘‘ပရ’’န္တိ အဓိပ္ပေတံ။ တတော ပရံ သတ္တာနံ ဇီဝနဿ အဘာဝတော ‘‘ဝဝတ္ထာနာဘာဝတော’’တိ ဝတ္တုံ န သက္ကာတိ။ အဗ္ဗုဒပေသီတိအာဒီသု ‘‘အဗ္ဗုဒကာလေ ပေသိကာလေ’’တိအာဒိနာ ကာလ-သဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ ယောဇေတဗ္ဗော။ ကာလောတိ ဣဓ ပုဗ္ဗဏှာဒိဝေလာ အဓိပ္ပေတာ။ တေနာဟ ‘‘ပုဗ္ဗဏှေပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ဣဓေဝ ဒေဟေန ပတိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ အနေကပ္ပကာရတောတိ နဂရေ ဇာတာနံ ဂါမေ, ဂါမေ ဇာတာနံ နဂရေ, ဝနေ ဇာတာနံ ဇနပဒေ, ဇနပဒေ ဇာတာနံ ဝနေတိအာဒိနာ အနေကပ္ပကာရတော။ ဣတော စုတေနာတိ ဣတော ဂတိတော စုတေန။ ဣဓ ဣမိဿံ ဂတိယံ။ ယန္တယုတ္တဂေါဏော ဝိယာတိ ယထာ ယန္တေ ယုတ္တဂေါဏော ယန္တံ နာတိဝတ္တတိ, ဧဝံ လောကော ဂတိပဉ္စကန္တိ ဧတ္တကေန ဥပမာ။
ဋ္ဌ ၁၇၅။ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျောတိ ဝဿသတတော ဥပရိ ‘‘ဒသ ဝါ ဝဿာနိ, ဝီသတိ ဝါ’’တိအာဒိနာ ဒုတိယံ ဝဿသတံ အပါပုဏန္တော အပ္ပကံ ဝါ ဇီဝတီတိ အတ္ထော။ ဂမနီယောတိ ဂန္ဓဗ္ဗော ဥပပဇ္ဇနဝသေန။ သမ္ပရာယောတိ ပရလောကော။
ဟီဠေယျာတိ ပရိဘဝေယျ န သမ္ဘာဝေယျ။ နန္တိ အာယုံ။ သုပေါရိသောတိ သာဓုပုရိသော ပညဝါ။ စရေယျာတိ သုစရိတံ စရေယျ။ တေနာဟ ‘‘အာဒိတ္တသီသောဝါ’’တိ။
သတ္တဟိ ဥပမာဟီတိ –
‘‘သေယျထာပိ, ဗြာဟ္မဏ, တိဏဂ္ဂေ ဥဿာဝဗိန္ဒု သူရိယေ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ ခိပ္ပံယေဝ ပဋိဝိဂစ္ဆတိ, န စိရဋ္ဌိတိကံ ဟောတိ။ ဥဒကေ ဥဒကပုဗ္ဗုဠံ။
ဥဒကေ ဒဏ္ဍရာဇိ။ နဒီ ပဗ္ဗတေယျာ ဒူရင်္ဂမာ သီဃသောတာ ဟာရဟာရိနီ။ ဗလဝါ ပုရိသော ဇိဝှဂ္ဂေ ခေဠပိဏ္ဍံ သံယူဟိတွာ အကသိရေနေဝ ဝမေယျ။ ဒိဝသံ သန္တတ္တေ အယောကဋာဟေ မံသပေသိ ပက္ခိတ္တာ ခိပ္ပံယေဝ ပဋိဝိဂစ္ဆတိ, န စိရဋ္ဌိတိကာ ဟောတိ။ ဂါဝီ ဝဇ္ဈာ အာဃာတနံ နီယမာနာ ယံ ယဒေဝ ပါဒံ ဥဒ္ဓရတိ, သန္တိကေဝ ဟောတိ ဝဓဿ, သန္တိကေဝ မရဏဿ, ဧဝမေဝံ ခေါ, ဗြာဟ္မဏ, ဂေါဝဇ္ဈူပမံ ဇီဝိတံ မနုဿာနံ ပရိတ္တံ လဟုကံ ဗဟုဒုက္ခံ ဗဟုပါယာသံ မန္တာယံ ဗောဒ္ဓဗ္ဗံ, ကတ္တဗ္ဗံ ကုသလံ, စရိတဗ္ဗံ ဗြဟ္မစရိယံ, နတ္ထိ ဇာတဿ အမရဏ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၇။၇၄) –
ဧဝမာဂတာဟိ ဣမာဟိ သတ္တဟိ ဥပမာဟိ အလင်္ကတံ။
ရတ္တိန္ဒိဝန္တိ ဧကံ ရတ္တိန္ဒိဝံ။ ဘဂဝတော သာသနန္တိ အရိယမဂ္ဂပဋိဝေဓာဝဟံ သတ္ထု ဩဝါဒံ။ ဗဟုံ ဝတ မေ ကတံ အဿာတိ ဗဟုံ ဝတ မယာ အတ္တဟိတံ ပဗ္ဗဇိတကိစ္စံ ကတံ ဘဝေယျ။ တဒန္တရန္တိ တံ ခဏံ တတ္တကံ ဝေလံ။ ဧကံ ပိဏ္ဍပါတန္တိ ဧကံ ဒိဝသံ ယာပနပ္ပဟောနကံ ပိဏ္ဍပါတံ။ ဒန္ဓန္တိ မန္ဒံ စိရာယ။ အဝိဿာသိယော အဝိဿာသနီယော။
ဋ္ဌ ၁၇၆။ စိတ္တေ ဓရန္တေယေဝ သတ္တာနံ ဇီဝိတဝေါဟာရော, စိတ္တဿ စ အတိဣတ္တရော ခဏော လဟုပရိဝတ္တိဘာဝတော။ ယထာဟ ဘဂဝါ ‘‘နာဟံ, ဘိက္ခဝေ, အညံ ဧကဓမ္မမ္ပိ သမနုပဿာမိ, ယံ ဧဝံ လဟုပရိဝတ္တံ, ယထယိဒံ စိတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁။၄၈၊ ကထာ။ ၃၃၅)။ တသ္မာ သတ္တာနံ ဇီဝိတံ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ လဟုသံ ဣတ္တရန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ပရမတ္ထတော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ‘‘ပရမတ္ထတော’’တိ ဣမိနာ ယာယံ ‘‘ယော စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတ’’န္တိအာဒိနာ သတ္တာနံ (ဒီ။ နိ။ ၂။၇၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၄၅၊ အ။ နိ။ ၇။၇၄) ဇီဝိတပ္ပဝတ္တိ ဝုတ္တာ, သာ ပဗန္ဓဝိသယတ္တာ ဝေါဟာရဝသေနာတိ တံ ပဋိက္ခိပတိ။ ‘‘အတိပရိတ္တော’’တိ ဣမိနာ –
‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, စတ္တာရော ဒဠှဓမ္မာ ဓနုဂ္ဂဟာ သုသိက္ခိတာ ကတဟတ္ထာ ကတူပါသနာ စတုဒ္ဒိသာ ဌိတာ အဿု, အထ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယျ ‘အဟံ ဣမေသံ…ပေ… ကတူပါသနာနံ စတုဒ္ဒိသာ ကဏ္ဍေ ခိတ္တေ အပ္ပတိဋ္ဌိတေ ပထဝိယံ ဂဟေတွာ အာဟရိဿာမီ’တိ။
ယထာ စ, ဘိက္ခဝေ, တဿ ပုရိသဿ ဇဝေါ, ယထာ စ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဇဝေါ, တတော သီဃတရော။ ယထာ စ, ဘိက္ခဝေ, တဿ ပုရိသဿ ဇဝေါ, ယထာ စ စန္ဒိမသူရိယာနံ ဇဝေါ, ယထာ စ ယာ ဒေဝတာ စန္ဒိမသူရိယာနံ ပုရတော ဓာဝန္တိ, တာသံ ဒေဝတာနံ ဇဝေါ, တတော သီဃတရံ အာယုသင်္ခါရာ ခီယန္တီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၂၈) –
ဧဝံ ဝုတ္တံ ပရိတ္တမ္ပိ ပဋိက္ခိပတိ။ တတြ ဟိ ဂမနဿာဒါနံ ဒေဝပုတ္တာနံ ဟေဋ္ဌုပရိယေန ပဋိမုခံ ဓာဝန္တာနံ သိရသိ, ပါဒေ စ ဗဒ္ဓခုရဓာရာသန္နိပါတတောပိ ပရိတ္တကော ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယဿ သော ခဏော ဝုတ္တော, စိတ္တဿ ပန အတိဝိယ ပရိတ္တတရော, ယဿ ဥပမာပိ နတ္ထိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ယာဝဉ္စိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဥပမာပိ န သုကရာ, ယာဝ လဟုပရိဝတ္တံ စိတ္တ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၁။၄၈)။ ဇီဝိတက္ခဏောတိ ဇီဝနက္ခဏော။ ဧကစိတ္တပ္ပဝတ္တိမတ္တောယေဝ ဧကဿ စိတ္တဿ ပဝတ္တိမတ္တေနေဝ သတ္တာနံ ပရမတ္ထတော ဇီဝနက္ခဏဿ ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ ဥပမာယ ပကာသေန္တော ‘‘ယထာ နာမာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပဝတ္တမာနန္တိ ပဝတ္တန္တံ။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကန္တိ ဧကစိတ္တက္ခဏမတ္တဝန္တံ။ တသ္မိံ စိတ္တေ နိရုဒ္ဓမတ္တေတိ ယေန ဝတ္တမာနစိတ္တက္ခဏေန ‘‘ဇီဝတီ’’တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မိံ စိတ္တေ နိရောဓံ ဘင်္ဂံ ပတ္တမတ္တေ တံသမင်္ဂီ သတ္တော နိရုဒ္ဓေါ မတောတိ ဝုစ္စတိ။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပါဠိယာ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေန တီသုပိ ကာလေသု သတ္တာနံ ပရမတ္ထတော ဇီဝနံ နာမ စိတ္တက္ခဏဝသေနေဝါတိ ဒဿေတိ။
ဇီဝိတန္တိ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ။ သုခဒုက္ခာတိ သုခဒုက္ခဝေဒနာ။ ဥပေက္ခာပိ ဟိ သုခဒုက္ခာသု ဧဝ အန္တောဂဓာ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝတော။ အတ္တဘာဝေါတိ ဇီဝိတဝေဒနာဝိညာဏာနိ ဌပေတွာ အဝသိဋ္ဌဓမ္မာ ဝုတ္တာ။ ကေဝလာတိ အတ္တနာ, နိစ္စဘာဝေန ဝါ အဝေါမိဿာ။ ဧကစိတ္တသမာယုတ္တာတိ ဧကေကေန စိတ္တေန သဟိတာ။ လဟုသော ဝတ္တတိ ခဏောတိ ဝုတ္တနယေန ဧကစိတ္တက္ခဏိကတာယ လဟုကော အတိဣတ္တရော ဇီဝိတာဒီနံ ခဏော ဝတ္တတိ။
ယေ နိရုဒ္ဓါ မရန္တဿာတိ စဝန္တဿ သတ္တဿ စုတိတော ဥဒ္ဓံ ‘‘နိရုဒ္ဓါ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗာ ယေ ခန္ဓာ။ တိဋ္ဌမာနဿ ဝါ ဣဓာတိ ယေ ဝါ ဣဓ ပဝတ္တိယံ တိဋ္ဌန္တဿ ဓရန္တဿ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ နိရုဒ္ဓါ ခန္ဓာ။ သဗ္ဗေပိ သဒိသာ တေ သဗ္ဗေပိ ဧကသဒိသာ။ ကထံ? ဂတာ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ ပုန အာဂန္တွာ ပဋိသန္ဓာနာဘာဝေန ဝိဂတာ။
ယထာ ဟိ စုတိခန္ဓာ န နိဝတ္တန္တိ, ဧဝံ တတော ပုဗ္ဗေပိ ခန္ဓာ, တသ္မာ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ သတ္တာနံ ဇီဝိတန္တိ အဓိပ္ပါယော။
အနိဗ္ဗတ္တေန န ဇာတောတိ အနုပ္ပန္နေန စိတ္တေန ဇာတော န ဟောတိ အဇာတော နာမ ဟောတိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေန ဝတ္တမာနေန စိတ္တေန ဇီဝတိ ဇီဝမာနော နာမ ဟောတိ။ စိတ္တဘင်္ဂါ မတော လောကောတိ စုတိစိတ္တဿ ဝိယ သဗ္ဗဿပိ တဿ တဿ စိတ္တဿ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ အယံ လောကော ပရမတ္ထတော မတော နာမ ဟောတိ နိရုဒ္ဓဿ အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပညတ္တိ ပရမတ္ထိယာ ယာ တံ တံ ဓရန္တံ စိတ္တံ ဥပါဒါယ ‘‘တိဿော ဇီဝတိ, ဖုဿော ဇီဝတီ’’တိ ဝစနပ္ပဝတ္တိယာ ဝိသယဘူတာ သန္တာနပညတ္တိ, သာ ဧတ္ထ ပရမတ္ထိယာ ပရမတ္ထဘူတာ။ တထာ ဟိ ဝဒန္တိ ‘‘နာမဂေါတ္တံ န ဇီရတီ’’တိ (သံ။ နိ။ ၁။၇၆)။
ဋ္ဌ ၁၇၇။ အညတရညတရေန အာကာရေန။ စိတ္တန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနာရမ္မဏံ စိတ္တံ။ အာသေဝနံ လဘတီတိ ဘာဝနာသေဝနံ လဘတိ, ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပံ ပဟာယ ဧကတ္တဝသေန မရဏာရမ္မဏမေဝ ဟောတီတိ။ တေနာဟ ‘‘မရဏာရမ္မဏာ သတိ သန္တိဋ္ဌတီ’’တိ။ သဘာဝဓမ္မာနံ ဘေဒေါ သဘာဝဓမ္မဂတိကော ဧဝါတိ အာဟ ‘‘သဘာဝဓမ္မတ္တာ ပန အာရမ္မဏဿာ’’တိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘ဇရာမရဏံ, ဘိက္ခဝေ, အနိစ္စံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္န’’န္တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၂၀)။ သံဝေဇနီယတ္တာတိ သံဝေဂဇနနတော မဟာဘူတေသု မဟာဝိကာရတာ ဝိယ ဂယှမာနာ မရဏံ အနုဿရိယမာနံ ဥပရူပရိ ဥဗ္ဗေဂမေဝ အာဝဟတီတိ တတ္ထ န ဘာဝနာစိတ္တံ အပ္ပေတုံ သက္ကောတိ။ ယဒိ သဘာဝဓမ္မတ္တာ အပ္ပနံ န ပါပုဏာတိ, လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ ဧကစ္စာနိ အရူပဇ္ဈာနာနိ စ ကထန္တိ အာဟ ‘‘လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ ပနာ’’တိအာဒိ။ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာနုက္ကမဝသေနာတိ ဟေဋ္ဌိမဝိသုဒ္ဓိယာ အာနုဘာဝေန အဓိဂတာတိသယာယ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာယ, သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ နိဗ္ဗိန္ဒနဝိရဇ္ဇနာဒိဝိသံယောဂါဓိမုတ္တိအပ္ပနာယ စ ပဋိပက္ခဘူတာနံ ပါပဓမ္မာနံ ဝိဂမောတိ ဧဝံဘူတဿ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာနုက္ကမဿ ဝသေန လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ အပ္ပနာပ္ပတ္တမေဝ ဟောတိ။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမနမတ္တံ တတ္ထ ဟောတီတိ အညေသံ သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏကမ္မဋ္ဌာနာနံ ဝိယ စိတ္တဿ သမာဓာနေ ဗျာပါရော နတ္ထိ။ ယထာသမာဟိတေန ပန စိတ္တေန အာရမ္မဏသမတိက္ကမနမတ္တမေဝ ဘာဝနာယ ကာတဗ္ဗံ, တသ္မာ သဘာဝဓမ္မေပိ အာရုပ္ပဇ္ဈာနံ အပ္ပေတီတိ။
သတတံ အပ္ပမတ္တော ဟောတိ သံဝေဂဗဟုလတ္တာ, တတော ဧဝဿ သဗ္ဗဘဝေသု အနဘိရတိသညာပဋိလာဘော။ ဇီဝိတနိကန္တိံ ဇဟာတိ မရဏဿ အဝဿံဘာဝိတာဒဿနတော။ ပါပဂရဟီ ဟောတိ အနိစ္စသညာပဋိလာဘတော, တတော ဧဝ အသန္နိဓိဗဟုလတာ, ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာ စ။ တဒနုသာရေနာတိ အနိစ္စသညာပရိစယာနုသာရေန။ အဘာဝိတမရဏာတိ အဘာဝိတမရဏာနုဿရဏာ။ အဘယော အသမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ ပဂေဝ မရဏသညာယ သူပဋ္ဌိတတ္တာ။
ကာယဂတာသတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၇၈။ ဗုဒ္ဓါ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဧတ္ထာတိ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေါ, ဗုဒ္ဓါနံ ဥပ္ပဇ္ဇနကာလော, တသ္မာ။ အညတြ တံ ဌပေတွာ, အညသ္မိံ ကာလေတိ အတ္ထော။ န ပဝတ္တပုဗ္ဗန္တိ အပဝတ္တပုဗ္ဗံ။ တတော ဧဝ သဗ္ဗတိတ္ထိယာနံ အဝိသယဘူတံ။ နနု စ သုနေတ္တသတ္ထာရာဒယော (အ။ နိ။ ၆။၅၄၊ ၇။၆၆, ၇၃), အညေ စ တာပသပရိဗ္ဗာဇကာ သရီရံ ‘‘အသုဘ’’န္တိ ဇာနိံသု။ တထာ ဟိ သုမေဓတာပသေန သရီရံ ဇိဂုစ္ဆန္တေန ဝုတ္တံ –
‘‘ယန္နူနိမံ ပူတိကာယံ, နာနာကုဏပပူရိတံ၊
ဆဍ္ဍယိတွာန ဂစ္ဆေယျံ, အနပေက္ခော အနတ္ထိကော’’တိ။ (ဗု။ ဝံ။ ၂။၈) –
အာဒိ။ ကာမံ ဗောဓိသတ္တာ, အညေ စ တာပသာဒယော သရီရံ ‘‘အသုဘ’’န္တိ ဇာနန္တိ, ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝေန ပန န ဇာနန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အညတြ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒါ’’တိအာဒိ။ သံဝေဂါယ သံဝတ္တတိ ယာထာဝတော ကာယသဘာဝပ္ပဝေဒနတော။ အတ္ထာယာတိ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိအတ္ထာယ။ ယောဂက္ခေမာယာတိ စတူဟိ ယောဂေဟိ ခေမဘာဝါယ။ သတိသမ္ပဇညာယာတိ သဗ္ဗတ္ထ သတိအဝိပ္ပဝါသာယ စ သတ္တဋ္ဌာနိယသမ္ပဇညာယ စ။ ဉာဏဒဿနပဋိလာဘာယာတိ ဝိပဿနာဉာဏာဓိဂမာယ။ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယာတိ တိဿော ဝိဇ္ဇာ, စိတ္တဿ အဓိမုတ္တိ နိဗ္ဗာနံ, စတ္တာရိ သာမညဖလာနီတိ ဧတေသံ ပစ္စက္ခကရဏာယ။ အမတဿ နိဗ္ဗာနဿ အဓိဂမဟေတုတာယ, အမတသဒိသာတပ္ပကသုခသဟိတတာယ စ ကာယဂတာသတိ ‘‘အမတ’’န္တိ ဝုတ္တာ။ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ ဈာနသမာပဇ္ဇနေန ဝဠဉ္ဇန္တိ။ ပရိဟီနန္တိ ဇိနံ။ ဝိရဒ္ဓန္တိ အနဓိဂမေန ဝိရဇ္ဈိတံ။ အာရဒ္ဓန္တိ သာဓိတံ နိပ္ဖါဒိတံ။ အနေကေဟိ အာကာရေဟိ တေသု တေသု သုတ္တန္တေသု ပသံသိတွာ ယံ တံ ကာယဂတာသတိကမ္မဋ္ဌာနံ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ
သမ္ဗန္ဓော။ ကတ္ထ ပန နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ? ကာယဂတာသတိသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၃။၁၅၃ အာဒယော)။ တတ္ထ ဟိ ‘‘ကထံ ဘာဝိတာ စ ဘိက္ခဝေ’’တိအာဒိနာ အယံ ဒေသနာ အာဂတာ။ တတြာယံ သင်္ခေပတ္ထော – ဘိက္ခဝေ, ကေန ပကာရေန ကာယဂတာသတိဘာဝနာ ဘာဝိတာ, ကေန စ ပကာရေန ပုနပ္ပုနံ ကတာ အာနာပါနဇ္ဈာနာဒီနံ နိပ္ဖတ္တိယာ မဟပ္ဖလာ, တေသံ တေသံ ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာနံ, အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယာနဉ္စ ဓမ္မာနံ, အရတိရတိသဟနတာဒီနဉ္စ သံသိဒ္ဓိယာ မဟာနိသံသာ စ ဟောတီတိ? အာနာပါနပဗ္ဗန္တိ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာနာဝဓိ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။
ဓာတုမနသိကာရကမ္မဋ္ဌာနေန ယဒိပိ ဥပစာရသမာဓိ ဣဇ္ဈတိ, သမ္မသနဝါရော ပန တတ္ထ သာတိသယောတိ ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗမ္ပိ ‘‘ဝိပဿနာဝသေန ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘အယမ္ပိ ခေါ ကာယော ဧဝံဓမ္မော ဧဝံဘာဝီ ဧဝံအနတီတော’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၉၊ မ။ နိ။ ၁။၁၁၂) တတ္ထ တတ္ထ အသုဘာနိစ္စတာဒီဟိ သဒ္ဓိံ ကာယေ အာဒီနဝဿ ဝိဘာဝနဝသေန ဒေသနာယ အာဂတတ္တာ ‘‘နဝသိဝထိက…ပေ… ဝုတ္တာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတ္ထ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီသူတိ ဧတေသု သိဝထိကပဗ္ဗေသု အာဂတဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု။ အာနာပါနဿတိဝသေနာတိ အာနာပါနဿတိဘာဝနာဝသေန။ ယော ဥပရိ ‘‘ကရီသံ မတ္ထလုင်္ဂ’’န္တိ မတ္ထလုင်္ဂကောဋ္ဌာသော ဂယှတိ, တံ ဣဓ ပါဠိယံ (မ။ နိ။ ၃။၁၅၄) အဋ္ဌိမိဉ္ဇေနေဝ သင်္ဂဏှိတွာ ဒေသနာ အာဂတာတိ ဒဿေန္တော ‘‘မတ္ထလုင်္ဂံ အဋ္ဌိမိဉ္ဇေန သင်္ဂဟေတွာ’’တိ အာဟ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ အနုဿတိနိဒ္ဒေသေ။ ကာယံ ဂတာ, ကာယေ ဝါ ဂတာ သတိ ကာယဂတာသတီတိ သတိသီသေန ဣဒံ ဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာနံ အဓိပ္ပေတန္တိ ယောဇနာ။
ဋ္ဌ ၁၇၉။ စတုမဟာဘူတိကန္တိ စတုမဟာဘူတသန္နိဿယံ။ ပူတိကာယန္တိ ပူတိဘူတံ ပရမဒုဂ္ဂန္ဓကာယံ။ ဌာနဂမနာဝတ္ထံ သရီရံ သန္ဓာယ, တဿ ဝါ အဝယဝေသု သဗ္ဗဟေဋ္ဌိမံ ပါဒတလန္တိ ဝုတ္တံ ‘‘ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ’’တိ။ တိရိယံ တစပရိစ္ဆိန္နန္တိ ဧတ္ထ နနု ကေသလောမနခါနံ, တစဿ စ အတစပရိစ္ဆိန္နတာ အတ္ထီတိ? ကိဉ္စာပိ အတ္ထိ, တစပရိစ္ဆိန္နဗဟုလတာယ ပန ကာယဿ တစပရိစ္ဆိန္နတာ ဟောတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ တစော ပရိယန္တော အဿာတိ တစပရိယန္တောတိ ဧတေန ပန ဝစနေန ကာယေကဒေသဘူတော တစော ဂဟိတော ဧဝ, တပ္ပဋိဗဒ္ဓါ စ ကေသာဒယော တဒနုပဝိဋ္ဌမူလာ တစပရိယန္တာဝ
ဟောန္တီတိ ဒွတ္တိံသာကာရသမူဟော သဗ္ဗောပိ ကာယော တစပရိယန္တော ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။
အတ္ထီတိ ဝစနဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ, နိပါတပဒံ ဝါ ဧတံ။ တသ္မာ တီသုပိ သင်္ခါသု တဒေဝဿ ရူပံ။ တေနာဟ ‘‘သံဝိဇ္ဇန္တီ’’တိ။ အက္ခရစိန္တကေဟိ သရီရေ ကာယ-သဒ္ဒံ ဝဏ္ဏန္တေဟိပိ အသုစိသမုဒါယဘာဝေနေဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော ‘‘အသုစိသဉ္စယတော’’တိ ဝတွာ ပုန နံ နိရုတ္တိနယေန ဒဿေတုံ ‘‘ကုစ္ဆိတာန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အာယဘူတတောတိ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတတ္တာ။ ‘‘ပူရံ နာနပ္ပကာရဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ကေ ပန တေ ပကာရာ? ယေဟိ နာနပ္ပကာရံ အသုစိ ဝုတ္တ’’န္တိ တေ ကေသာဒိကေ ဒဿေတုံ ပါဠိယံ ‘‘ကေသာ လောမာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေန္တော အာဟ ‘‘ဧတေ ကေသာဒယော ဒွတ္တိံသာကာရာ’’တိ။ အာကာရာ ပကာရာတိ ဟိ ဧကော အတ္ထောတိ။ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓောတိ ‘‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ နခါ’’တိအာဒိနာ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသု ‘‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ’’တိ ပဒတ္တယေန သမ္ဗန္ဓော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ပရိတောတိ တိရိယံ, သမန္တတော ဝါ ပါဒတလကေသမူလေသု စ တစဿ လဗ္ဘနတော။ သုစိဘာဝန္တိ သုစိနော သဗ္ဘာဝံ, သုစိမေဝ ဝါ။
ဋ္ဌ ၁၈၀။ ယေန ဝိဓိနာ ဥဂ္ဂဟေ ကုသလော ဟောတိ, သော သတ္တဝိဓော ဝိဓိ ‘‘ဥဂ္ဂဟကောသလ္လ္လ’န္တိ ဝုစ္စတိ, တန္နိဗ္ဗတ္တံ ဝါ ဉာဏံ။ မနသိကာရကောသလ္လေပိ ဧသေဝ နယော။
သဇ္ဈာယန္တာ ဝါတိ သဇ္ဈာယံ ကရောန္တာ ဧဝ။ တေသံ ကိရ စတ္တာရော မာသေ သဇ္ဈာယန္တာနံ သဇ္ဈာယမဂ္ဂေနေဝ ကောဋ္ဌာသေ ဥပဓာရေန္တာနံ ပဋိပါဋိယာ ဒွတ္တိံသာကာရာ ဝိဘူတတရာ ဟုတွာ ခါယိံသု, ပဋိက္ကူလသညာ သဏ္ဌာသိ, တေ တသ္မိံ နိမိတ္တေ ဈာနံ အပ္ပေတွာ ဈာနပါဒကံ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ ဒဿနမဂ္ဂံ ပဋိဝိဇ္ဈိံသု။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဇ္ဈာယန္တာ ဝ သောတာပန္နာ အဟေသု’’န္တိ။
ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ တစပဉ္စကာဒိဝသေနေဝ ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ။ ပထဝီဓာတုဗဟုလဘာဝတော မတ္ထလုင်္ဂဿ ကရီသာဝသာနေ တန္တိအာရောပနမာဟ။ ဧတ္ထ စ မံသံ, နှာရု, အဋ္ဌိ, အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ, ဝက္ကံ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ, အဋ္ဌိ, နှာရု, မံသံ, တစော, ဒန္တာ, နခါ, လောမာ, ကေသာတိ ဧဝံ ဝက္ကပဉ္စကာဒီသု အနုလောမသဇ္ဈာယံ ဝတွာ ပဋိလောမသဇ္ဈာယော ပုရိမေဟိ သမ္ဗန္ဓော ဝုတ္တော။ သွာယံ
သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၃၅၆) ဝိသုံ တိပဉ္စာဟံ, ပုရိမေဟိ ဧကတော တိပဉ္စာဟန္တိ ဆပဉ္စာဟံ သဇ္ဈာယော ဝုတ္တော, တတ္ထ အာဒိအန္တဒဿနဝသေန ဝုတ္တောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အနုလောမပဋိလောမသဇ္ဈာယေပိ ဟိ ပဋိလောမသဇ္ဈာယော အန္တိမော ဟောတိ, သဇ္ဈာယပ္ပကာရန္တရံ ဝါ ဧတမ္ပီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဟတ္ထသင်္ခလိကာတိ အင်္ဂုလိပန္တိမာဟ။
မနသာ သဇ္ဈာယောတိ စိတ္တေန စိန္တနမာဟ, ယံ မာနသံ ‘‘ဇပ္ပန’’န္တိ ဝုစ္စတိ, သမ္မဒေဝ အဇ္ဈာယောတိ ဝါ သဇ္ဈာယော, စိန္တနန္တိ အတ္ထော။ စိရတရံ သုဋ္ဌု ပဝတ္တနေန ပဂုဏဘူတာ ကမ္မဋ္ဌာနတန္တိ သမာဝဇ္ဇိတွာ မနသိ ကရောန္တဿ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာ ကတ္ထစိ အသဇ္ဇမာနာ နိရန္တရမေဝ ဥပဋ္ဌာတိ, တဒနုသာရေန တဒတ္ထောပိ ဝိဘူတတရော ဟုတွာ ခါယတီတိ အာဟ ‘‘ဝစသာ သဇ္ဈာယော ဟိ…ပေ… ပဋိဝေဓဿ ပစ္စယော ဟောတီ’’တိ။ လက္ခဏပဋိဝေဓဿာတိ အသုဘလက္ခဏပဋိဝေဓဿ။
ပဋိက္ကူလသဘာဝသလ္လက္ခဏဿ ကဿစိ ဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏမုခေန ကောဋ္ဌာသာ ဝဝတ္ထာနံ ဂစ္ဆန္တိ, ကဿစိ သဏ္ဌာနဂ္ဂဟဏမုခေန, ကဿစိ ဒိသာဝိဘာဂဂ္ဂဟဏမုခေန, ကဿစိ ပတိဋ္ဌိတောကာသဂ္ဂဟဏမုခေန, ကဿစိ သဗ္ဗသော ပရိစ္ဆိဇ္ဇဂ္ဂဟဏမုခေနာတိ ဝဏ္ဏာဒိတော သလ္လက္ခဏံ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လာဝဟံ ဝုတ္တန္တိ တံ ဒဿေန္တော ‘‘ကေသာဒီနံ ဝဏ္ဏော ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗော’’တိအာဒိမာဟ။
အတ္တနော ဘာဂေါ သဘာဂေါ, သဘာဂေန ပရိစ္ဆေဒေါ သဘာဂပရိစ္ဆေဒေါ, ဟေဋ္ဌုပရိတိရိယပရိယန္တေဟိ, သကောဋ္ဌာသိကကေသန္တရာဒီဟိ စ ပရိစ္ဆေဒေါတိ အတ္ထော။ အမိဿကတာဝသေနာတိ ကောဋ္ဌာသန္တရေဟိ အဝေါမိဿကတာဝသေန။ အသဘာဂေါ ဟိ ဣဓ ‘‘ဝိသဘာဂေါ’’တိ အဓိပ္ပေတော, န ဝိရုဒ္ဓသဘာဂေါ။ သွာယမတ္ထော ကေသာဒိသဒ္ဒတော ဧဝ လဗ္ဘတိ။ သဒ္ဒန္တရတ္ထာပေါဟနဝသေန သဒ္ဒေါ အတ္ထံ ဝဒတီတိ ‘‘ကေသာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘အကေသာ န ဟောန္တီ’’တိ အယမတ္ထော ဝိညာယတိ။ ကေ ပန တေ အကေသာ? လောမာဒယော, န စ ဃဋာဒီသု ပသင်္ဂေါပကရဏေနေဝ တေသံ နိဝတ္တိတတ္တာ။
ပဋိက္ကူလဝသေနေဝ ကထိတံ ဓာတုဝိဘာဂဿ သာမညတောပိ အဂဟိတတ္တာ။ တတ္ထေဝ ဝိသုံ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနဿ ကထိတတ္တာ စ ဓာတုဝိဘင်္ဂေါ
ပက္ကုသာတိသုတ္တံ (မ။ နိ။ ၃။၃၄၂) ဝိဘင်္ဂပ္ပကရဏေ ဓာတုဝိဘင်္ဂပါဠိ (ဝိဘ။ ၁၇၂ အာဒယော) စ။ ယဿ ဝဏ္ဏတော ဥပဋ္ဌာတိ ကေသာဒိ, တံ ပုဂ္ဂလံ သန္ဓာယ ဈာနာနိ ကေသာဒီသု ဝဏ္ဏကသိဏာရမ္မဏာနိ ဝိဘတ္တာနိ။ ဉတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ ယဒတ္ထံ ဝုတ္တံ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ ဓာတုဝသေနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ပဋိက္ကူလမနသိကာရပဗ္ဗေ။ ကာယဂတာသတိသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၃။၁၅၃ အာဒယော) ဟိ ပဋိက္ကူလမနသိကာရပဗ္ဗံ ဂဟေတွာ ဣဓ ကာယဂတာသတိဘာဝနာ နိဒ္ဒိသီယတိ။
ဋ္ဌ ၁၈၁။ န ဧကန္တရိကာယာတိ ဧကန္တရိကာယပိ န မနသိ ကာတဗ္ဗံ, ပဂေဝ ဒွန္တရိကာဒိနာတိ အဓိပ္ပါယော။ န ဘာဝနံ သမ္ပာဒေတိ, လက္ခဏပဋိဝေဓံ န ပါပုဏာတိ ဧကန္တရိကာယ မနသိ ကရောန္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဩက္ကမနဝိဿဇ္ဇနန္တိ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗေ မဂ္ဂေ။ ပုစ္ဆိတွာဝ ဂန္တဗ္ဗံ ဟောတိ ဂဟေတဗ္ဗဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗဋ္ဌာနဿ အသလ္လက္ခဏတော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနံ ပါပုဏာတီတိ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ပရိယောသာနာ မနသိကာရမတ္တံ ဟောတီတိ အဓိပ္ပါယော။ အဝိဘူတံ ပန ဟောတိ ပဋိက္ကူလာကာရဿ သုဋ္ဌု အသလ္လက္ခဏတော။ တတော ဧဝ န ဝိသေသံ အာဝဟတိ။
ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနံ န ဂစ္ဆတီတိ ပဋိပါဋိယာ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေ မနသိ ကရောတောယေဝ ဝိဘူတာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တေ သာတိသယံ ပါဋိက္ကူလတော မနသိ ကရောန္တဿ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနံ ဂစ္ဆေယျ, ဣမဿ ပန အတိဝိယ ဒန္ဓံ မနသိ ကရောတော ဝိဘူတတော ဥပဋ္ဌာနမေဝ နတ္ထိ, ကုတော ပဋိက္ကူလတာယ သဏ္ဌာနံ။ တေနာဟ ‘‘ဝိသေသာဓိဂမဿ ပစ္စယော န ဟောတီ’’တိ။
ဗဟိဒ္ဓါ ပုထုတ္တာရမ္မဏေတိ ‘‘အသုစိ ပဋိက္ကူလ္လ’န္တိ ကေသာဒီသု ပဝတ္တေတဗ္ဗံ အသုဘာနုပဿနံ ဟိတွာ သုဘာဒိဝသေန ဂယှမာနာ ကေသာဒယောပိ ဣဓ ‘‘ဗဟိဒ္ဓါ ပုထုတ္တာရမ္မဏမေဝါ’’တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ရူပါဒယော ဟိ နီလာဒိဝသေန ပုထုသဘာဝတာယ ပုထုတ္တာရမ္မဏံ နာမ, နာနာရမ္မဏန္တိ အတ္ထော။ အသမာဓာနံ စေတသော ဝိရူပေါ ခေပေါတိ ဝိက္ခေပေါ။ သော သတိံ သူပဋ္ဌိတံ ကတွာ သက္ကစ္စံ ကမ္မဋ္ဌာနံ မနသိ ကရောန္တေန ပဋိဗာဟိတဗ္ဗော။ ပရိဟာယတီတိ ဟာယတိ။ ပရိဓံသတီတိ ဝိနဿတိ။
ယာ အယံ ကေသာ လောမာတိအာဒိကာ လောကသင်္ကေတာနုဂတာ။ ပဏ္ဏတ္တီတိ အဋ္ဌ ဓမ္မေ ဥပါဒါယ ပဏ္ဏတ္တိ။ တံ ကေသာဒိပဏ္ဏတ္တိံ။ အတိက္ကမိတွာတိ ပဋိက္ကူလဘာဝနာယ အတိက္ကမိတွာ ဥဂ္ဃါဋေတွာ။ တဿာ ဥဂ္ဃါဋိတတ္တာ တသ္မိံ တသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ ပဋိက္ကူလတော ဥပဋ္ဌဟန္တေ ‘‘ပဋိက္ကူလ္လ’န္တိ စိတ္တံ ဌပေတဗ္ဗံ။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ ဥပမာယ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတြိဒံ ဥပမာသံသန္ဒနံ – မနုဿာ ဝိယ ယောဂါဝစရော။ ဥဒပါနံ ဝိယ ကောဋ္ဌာသာ။ တာလပဏ္ဏာဒိသညာဏံ ဝိယ ကေသာဒိပညတ္တိ။ တေန မနုဿာနံ ဥဒပါနေ နှာနပိဝနာဒိ ဝိယ ယောဂါဝစရဿ ပုဗ္ဗဘာဂေ ကေသာ လောမာတိ ပဏ္ဏတ္တိဝသေန မနသိကာရော။ အဘိဏှသဉ္စာရေန မနုဿာနံ သညာဏေန ဝိနာ ဥဒပါနေ ကိစ္စကရဏံ ဝိယ ယောဂါဝစရဿ မနသိကာရဗလေန ပဏ္ဏတ္တိံ အတိက္ကမိတွာ ပဋိက္ကူလဘာဝေယေဝ စိတ္တံ ဌပေတွာ ဘာဝနာနုယောဂေါ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ…ပေ… ပါကဋော ဟောတီတိ ‘‘ကေသာ လောမာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၁၅၄) ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ ကေသာဒိပညတ္တိယာ သဒ္ဓိံယေဝ ကောဋ္ဌာသာနံ ပဋိက္ကူလဘာဝေါ ပုဗ္ဗဘာဂေ ပါကဋော ဟောတိ။ အထာတိ ပစ္ဆာ ဘာဝနာယ ဝီထိပဋိပန္နကာလေ။ ပဋိက္ကူလဘာဝေယေဝ စိတ္တံ ဌပေတဗ္ဗန္တိ ကောဋ္ဌာသာနံ ပဋိက္ကူလာကာရေယေဝ ဘာဝနာစိတ္တံ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ။
အနုပုဗ္ဗေန မုဉ္စနံ အနုပုဗ္ဗမုဉ္စနံ, အနုပဋ္ဌဟန္တဿ အနုပဋ္ဌဟန္တဿ မုဉ္စနန္တိ အတ္ထော။ ကထံ ပန အနုပဋ္ဌာနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အာဒိကမ္မိကဿာ’’တိအာဒိ။ ပရိယောသာနကောဋ္ဌာသမေဝ အာဟစ္စ တိဋ္ဌတီတိ ဣဒံ ကမ္မဋ္ဌာနံ တန္တိအနုသာရေန အာဒိတော ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော ပဝတ္တတီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိဿ မနသာ သဇ္ဈာယော ဝိယ မနသိကာရော တေ တေ ကောဋ္ဌာသေ အာမဋ္ဌမတ္တေ ကတွာ ဂစ္ဆတိ, န လက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန။ ယဒါ ပန နေ လက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန သုဋ္ဌု ဥပဓာရေန္တော မနသိ ကရောတိ, တဒါ ကေစိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, ကေစိ န ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တတ္ထ ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိံ ဒဿေန္တော ‘‘အထဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကမ္မန္တိ မနသိကာရကမ္မံ တာဝ ကာတဗ္ဗံ။ ကီဝ စိရန္တိ? ယာဝ ဒွီသု ဥပဋ္ဌိတေသု, တေသမ္ပိ ဒွိန္နံ ဧကော သုဋ္ဌုတရံ ဥပဋ္ဌဟတိ တာဝ။
ဥက္ကုဋ္ဌုက္ကုဋ္ဌိဋ္ဌာနေယေဝ ဥဋ္ဌဟိတွာတိ ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဧကတ္ထကတာယ ဥက္ကုဋ္ဌိယာ ကမေန သဗ္ဗတာလေသု ပတိတွာ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဥဋ္ဌဟိတွာ
ပရိယန္တတာလံ, အာဒိတာလဉ္စ အာဂန္တွာ တတော တတော တတ္ထ တတ္ထေဝ ကတာယ ဥက္ကုဋ္ဌိယာ ဥဋ္ဌဟိတွာတိ အတ္ထော။
ဒွေ ဘိက္ခာတိ ဒွီသု ဂေဟေသု လဒ္ဓဘိက္ခာ။
အပ္ပနာတောတိ အပ္ပနာကာရတော ဒွတ္တိံသာကာရေ အပ္ပနာ ဟောန္တိ။ ကိံ ပစ္စေကံ ကောဋ္ဌာသေသု ဟောတိ ဥဒါဟု အညထာတိ ဝိစာရဏာယံ အာဟ ‘‘အပ္ပနာကောဋ္ဌာသတော’’တိ, ကောဋ္ဌာသတော ကောဋ္ဌာသတောတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ကေသာဒီသူ’’တိအာဒိ။
အဓိစိတ္တန္တိ သမထဝိပဿနာစိတ္တံ။
အနုယုတ္တေနာတိ ယုတ္တပ္ပယုတ္တေန, ဘာဝေန္တေနာတိ အတ္ထော။ ကာလေနကာလန္တိ ကာလေ ကာလေ။ သမာဓိနိမိတ္တံ ဥပလက္ခိတသမာဓာနာကာရော သမာဓိ ဧဝ။ မနသိ ကာတဗ္ဗန္တိ စိတ္တေ ကာတဗ္ဗံ, ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ သမာဓိကာရဏံ ဝါ အာရမ္မဏံ သမာဓိနိမိတ္တံ, တံ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တဥပေက္ခာနိမိတ္တေသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဌာနံ အတ္ထီတိ ဝစနသေသော။ တံ ဘာဝနာ စိတ္တံ ကောသဇ္ဇာယ သံဝတ္တေယျ, ဧတဿ သံဝတ္တနဿ ဌာနံ ကာရဏံ အတ္ထီတိ အတ္ထော။ တံ ဝါ မနသိကရဏစိတ္တံ ကောသဇ္ဇာယ သံဝတ္တေယျ, ဧတဿ ဌာနံ ကာရဏံ အတ္ထီတိ အတ္ထော။ မုဒုန္တိ သုဘာဝိတဘာဝေန မုဒုဘူတံ, ဝသီဘာဝပ္ပတ္တန္တိ အတ္ထော။ မုဒုတ္တာ ဧဝ ကမ္မညံ ကမ္မက္ခမံ ကမ္မယောဂ္ဂံ။ ပဘဿရန္တိ ဥပက္ကိလေသဝိဂမေန ပရိသုဒ္ဓံ, ပရိယောဒါတန္တိ အတ္ထော။ န စ ပဘင်္ဂူတိ ကမ္မနိယဘာဝူပဂမနေန န စ ပဘိဇ္ဇနသဘာဝံ သုဒ္ဓန္တံ ဝိယ သုဝဏ္ဏံ ဝိနိယောဂက္ခမံ။ တေနာဟ ‘‘သမ္မာ သမာဓိယတိ အာသဝါနံ ခယာယာ’’တိ။
ဥက္ကံ ဗန္ဓတီတိ မူသံ သမ္ပာဒေတိ။ အာလိမ္ပေတီတိ အာဒီပေတိ ဇာလေတိ။ တဉ္စာတိ တံ ပိဠန္ဓနဝိကတိသင်္ခါတံ အတ္ထံ ပယောဇနံ အဿ သုဝဏ္ဏကာရဿ အနုဘောတိ ပဟောတိ သာဓေတိ။ အဿ ဝါ သုဝဏ္ဏဿ အတ္ထံ သုဝဏ္ဏကာရော အနုဘောတိ ပါပုဏာတိ။
အဘိညာယ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိဉာဏေန သစ္ဆိကရဏီယဿ ဣဒ္ဓိဝိဓပစ္စနုဘဝနာဒိကဿ အဘိညာ သစ္ဆိကရဏီယဿ။ ယဿ ပစ္စက္ခံ အတ္ထိ, သော သက္ခိ။ သက္ခိနော ဘဗ္ဗတာ သက္ခိဘဗ္ဗတာ, သက္ခိဘဝနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သက္ခိ စ
သော ဘဗ္ဗော စာတိ ဝါ သက္ခိဘဗ္ဗော။ အယဉှိ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒီနံ ဘဗ္ဗော, တတ္ထ စ သက္ခီတိ သက္ခိဘဗ္ဗော, တဿ ဘာဝေါ သက္ခိဘဗ္ဗတာ, တံ ပါပုဏာတိ။ သတိ သတိ အာယတနေတိ တသ္မိံ တသ္မိံ ပုဗ္ဗဟေတုအာဒိကေ ကာရဏေ သတိ။
သီတိဘာဝန္တိ နိဗ္ဗာနံ, ကိလေသဒရထဝူပသမံ ဝါ။ နိဂ္ဂဏှာတီတိ ဥဒ္ဓဋံ စိတ္တံ ဥဒ္ဓစ္စပါတတော ရက္ခဏဝသေန နိဂ္ဂဏှာတိ။ ပဂ္ဂဏှာတီတိ လီနံ စိတ္တံ ကောသဇ္ဇပါတတော ရက္ခဏဝသေန ပဂ္ဂဏှာတိ။ သမ္ပဟံသေတီတိ သမပ္ပဝတ္တံ စိတ္တံ တထာပဝတ္တိယံ ပညာယ တောသေတိ, ဥတ္တေဇေတိ ဝါ။ ယဒါ ဝါ နိရဿာဒံ စိတ္တံ ဘာဝနာယ န ပက္ခန္ဒတိ, တဒါ ဇာတိအာဒီနိ သံဝေဂဝတ္ထူနိ (အ။ နိ။ အဋ္ဌ။ ၁။၁။၄၁၈၊ ဣတိဝု။ အဋ္ဌ။ ၃၇) ပစ္စဝေက္ခိတွာ သမ္ပဟံသေတိ သမုတ္တေဇေတိ။ အဇ္ဈုပေက္ခတီတိ ယဒါ ပန စိတ္တံ အလီနံ အနုဒ္ဓတံ သမ္မဒေဝ ဘာဝနာဝီထိံ ဩတိဏ္ဏံ ဟောတိ, တဒါ ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟသမ္ပဟံသနေသု ကဉ္စိ ဗျာပါရံ အကတွာ သမပ္ပဝတ္တေသု ယုဂေသု သာရထိ ဝိယ အဇ္ဈုပေက္ခတိ ဥပေက္ခကောဝ ဟောတိ။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကောတိ ပဏီတေ ဥတ္တမေ မဂ္ဂဖလေ အဓိမုတ္တော နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရော။
သုဂ္ဂဟိတံ ကတွာတိ ယထာဝုတ္တံ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လသင်္ခါတံ ဝိဓိံ သုဋ္ဌု ဥဂ္ဂဟိတံ ပရိယာပုဏနာဒိနာ သုပရိဂ္ဂဟိတံ ကတွာ။ သုဋ္ဌု ဝဝတ္ထပေတွာတိ မနသိကာရကောသလ္လသင်္ခါတံ ဝိဓိံ သမ္မဒေဝ သလ္လက္ခဏဝသေန ဥပဓာရေတွာ။ ဝိသေသန္တိ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဘာဝနာယ ဝိသေသံ။ ပုနပ္ပုနံ ပရိဝတ္တေတွာတိ ကမ္မဋ္ဌာနတန္တိံ ပဂုဏဘာဝံ ပါပေန္တော ဘိယျော ဘိယျော ဝါစာယ, မနသာ စ ပရိဝတ္တေတွာ။ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနန္တိ ယထာ ရုက္ခဿ ဒုဗ္ဗိနိဘေဒေါ အရညဿ ဝါ ဂဟနဘူတော ပဒေသော ‘‘ဂဏ္ဌိဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ကမ္မဋ္ဌာနတန္တိယာ အတ္ထတော ဒုဗ္ဗိနိဘေဒေါ ဂဟနဘူတော စ ပဒေသော ‘‘ဂဏ္ဌိဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တံ ပရိပုစ္ဆနာဒိလဒ္ဓေန ဉာဏဖရသုနာ ဆိန္ဒိတွာ။
နိမိတ္တန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနနိမိတ္တံ, အသုဘာကာရော။ ဧဒိသေန ပယောဇနေန လုဉ္စနမ္ပိ အနဝဇ္ဇန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘လုဉ္စိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဆိန္နဋ္ဌာနေတိ မုဏ္ဍိတဋ္ဌာနေ။ ဝဋ္ဋတိယေဝ နိဿရဏဇ္ဈာသယေန ဩလောကနတော။ ဥဿဒဝသေနာတိ အဖလိတာနံ, ဖလိတာနံ ဝါ ဗဟုလတာဝသေန။ ဒိသွာဝ နိမိတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ ဒဿနယောဂျတာယ တစပဉ္စကဿ, ဣတရေသု သုတွာ စ ဉတွာ စ နိမိတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗံ။
ကောဋ္ဌာသဝဝတ္ထာပနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၁၈၂။ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကဝဏ္ဏာတိ အဘိနဝါရိဋ္ဌဖလဝဏ္ဏာ။ ကဏ္ဏစူဠိကာတိ ဥပရိကဏ္ဏသက္ခလိကာယ ပရဘာဂံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တိရိယံ အညမညေန ပရိစ္ဆိန္နာ, ကထံ? ဒွေ ကေသာ ဧကတော နတ္ထီတိ။
အာသယောတိ နိဿယော, ပစ္စယောတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၁၈၄။ အသမ္ဘိန္နကာဠကာ အညေန ဝဏ္ဏေန အသမ္မိဿကာဠကာ။
ဋ္ဌ ၁၈၅။ ပတ္တသဒိသတ္တာ နခါ ဧဝ နခပတ္တာနိ။ နခါ တိရိယံ အညမညေန ပရိစ္ဆိန္နာတိ ဝိသုံ ဝဝတ္ထိတတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ တမေဝ ဟိ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဒွေ နခါ ဧကတော နတ္ထီ’’တိ အာဟ။
ဋ္ဌ ၁၈၆။ ဒန္တပါဠိယာတိ ဒန္တာဝလိယာ။ ယာနကဥပတ္ထမ္ဘိနီတိ သကဋဿ ဓုရဋ္ဌာနေ ဥပတ္ထမ္ဘကဒဏ္ဍော။ ဒန္တာနံ အာဓာရဘူတာ အဋ္ဌိ ဟနုကဋ္ဌိ။
ဋ္ဌ ၁၈၇။ သင်္ကဍ္ဎိယမာနာတိ သမ္ပိဏ္ဍိယမာနာ။ ကောသကာရကကောသော ဥပလ္လိဏ္ဍုပေါဋ္ဋလကံ, ယံ ‘‘ကောသေယျဖလ္လ’န္တိပိ ဝုစ္စတိ။ ပုဋဗန္ဓဥပါဟနော သကလပိဋ္ဌိပါဒစ္ဆာဒနဥပါဟနော။ အာနိသဒံ အာသနပဒေသော။ တူဏိရော သရာဝါသော။ ဂလကဉ္စုကံ ကဏ္ဌတ္တာဏံ။ ကီဋကုလာဝကံ ခရမုခကုဋိ။
အနုလောမေန ပဋိလောမေန စာတိ ဧတ္ထ အံသပဒေသတော ပဋ္ဌာယ ဗာဟုနော ပိဋ္ဌိပဒေသေန ဩတရဏံ အနုလောမော, မဏိဗန္ဓတော ပဋ္ဌာယ ဗာဟုနော ပုရိမဘာဂေန အာရောဟနံ ပဋိလောမော။ တေနေဝ နယေနာတိ ဒက္ခိဏဟတ္ထေ ဝုတ္တေန နယေန အနုလောမေန ပဋိလောမေန စာတိ အတ္ထော။ သုခုမမ္ပီတိ ယထာဝုတ္တဩဠာရိကစမ္မတော သုခုမံ။ အန္တောမုခစမ္မာဒိကောဋ္ဌာသေသု ဝါ တစေန ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ ယံ ဒုရုပလက္ခဏီယံ, တံ ‘‘သုခုမ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တဉှိ ဝုတ္တနယေန ဉာဏေန တစံ ဝိဝရိတွာ ပဿန္တဿ ပါကဋံ ဟောတိ။ ဣဓ ဆဝိပိ တစဂတိကာ ဧဝါတိ ‘‘တစော ဥပရိ အာကာသေန ပရိစ္ဆိန္နော’’တိ ဝုတ္တော။
ဋ္ဌ ၁၈၈။ နိသဒပေါတော သိလာပုတ္တကော။ ဥဒ္ဓနကောဋီတိ မတ္တိကာပိဏ္ဍေန ကတဥဒ္ဓနဿ ကောဋိ။ တာလဂုဠပဋလံ နာမ ပက္ကတာလဖလလသိကံ တာလပဋ္ဋိကာဒီသု လိမ္ပိတွာ သုက္ခာပေတွာ ဥဒ္ဓရိတွာ ဂဟိတပဋလံ။ သုခုမန္တိ ယထာဝုတ္တမံသတော သုခုမံ။ ပဏှိကမံသာဒိထူလာနံ သကလသရီရဿ ကိသာနံ ယေဘုယျေန မံသေန ပဋိစ္ဆာဒိတတ္တာ ဝုတ္တံ ‘‘တိရိယံ အညမညေန ပရိစ္ဆိန္န’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၁၈၉။ ဇာလာကာရော ကဉ္စုကော ဇာလကဉ္စုကော။ ဝိသုံ ဝဝတ္ထိတဘာဝေနေဝ နှာရူ တိရိယံ အညမညေန ပရိစ္ဆိန္နာ။
ဋ္ဌ ၁၉၀။ ဒန္တာနံ ဝိသုံ ဂဟိတတ္တာ ‘‘ဌပေတွာ ဒွတ္တိံသ ဒန္တဋ္ဌီနီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧကံ ဇဏ္ဏုကဋ္ဌိ, ဧကံ ဦရုဋ္ဌီတိ ဧက-ဂ္ဂဟဏံ ‘‘ဧကေကသ္မိံ ပါဒေ’’တိ အဓိကတတ္တာ။ ဧဝံ တိမတ္တာနီတိ ဧဝံ မတ္တသဒ္ဒေဟိ အာနိသဒဋ္ဌိအာဒီနိ ဣဓ အဝုတ္တာနိပိ ဒဿေတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘အတိရေကတိသတအဋ္ဌိကသမုဿယ’’န္တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၂၂) ဣဒဉ္စ ဝစနံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။
ကီဠာဂေါဠကာနိ သုတ္တေန ဗန္ဓိတွာ အညမညံ ဃဋ္ဋေတွာ ကီဠနဂေါဠကာနိ။ ဓနုကဒဏ္ဍော ဒါရကာနံ ကီဠနကခုဒ္ဒကဓနုကံ။ တတ္ထ ဇင်္ဃဋ္ဌိကဿ ပတိဋ္ဌိတဋ္ဌာနန္တိ ဇဏ္ဏုကဋ္ဌိမှိ ပဝိသိတွာ ဌိတဋ္ဌာနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တေန ဦရုဋ္ဌိနာ ပတိဋ္ဌိတံ ဌာနံ ယံ ကဋိဋ္ဌိနော, တံ အဂ္ဂစ္ဆိန္နမဟာပုန္နာဂဖလသဒိသံ။
ကုမ္ဘကာရေန နိပ္ဖါဒိတံ ဥဒ္ဓနံ ကုမ္ဘကာရိကဥဒ္ဓနံ။ သီသကပဋ္ဋဝေဌကံ ဝေဌေတွာ ဌပိတံ သီသမယံ ပဋ္ဋကံ။ ယေန သုတ္တံ ကန္တန္တိ, တသ္မိံ တက္ကမှိ ဝိဇ္ဈိတွာ ဌပိတဂေါဠကာ ဝဋ္ဋနာ နာမ, ဝဋ္ဋနာနံ အာဝဠိ ဝဋ္ဋနာဝဠိ။
မဏ္ဍလာကာရေန ဆိန္နဝံသကဠီရခဏ္ဍာနိ ဝံသကဠီရစက္ကလကာနိ။ အဝလေခနသတ္ထကံ ဥစ္ဆုတစာဝလေခနသတ္ထကံ။
ဋ္ဌ ၁၉၂။ ဝက္ကဘာဂေန ပရိစ္ဆိန္နန္တိ ဝက္ကပရိယန္တေန ဘာဂေန ပရိစ္ဆိန္နံ။ ဣတော ပရေသုပိ ဧဝရူပေသု ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၁၉၃။ ယံ နိဿာယာတိ ယံ လောဟိတံ နိဿာယ, နိဿယနိဿယောပိ ‘‘နိဿယော’’တွေဝ ဝုစ္စတိ။ ဘဝတိ ဟိ ကာရဏကာရဏေပိ ကာရဏဝေါဟာရော ယထာ ‘‘စောရေဟိ ဂါမော ဒဍ္ဎော’’တိ။ အထ ဝါ ယသ္မိံ ရူပကလာပေ
ဟဒယဝတ္ထု, တမ္ပိ လောဟိတဂတိကမေဝ ဟုတွာ တိဋ္ဌတီတိ ‘‘ယံ နိဿာယာ’’တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၁၉၄။ ပဏ္ဍုကဓာတုကန္တိ ပဏ္ဍုသဘာဝံ။
ဋ္ဌ ၁၉၅။ ပရိယောနဟနမံသန္တိ ပဋိစ္ဆာဒကမံသံ။
ဋ္ဌ ၁၉၆။ ဥဒရဇိဝှါမံသန္တိ ဇိဝှါသဏ္ဌာနံ ဥဒရဿ မတ္ထကပဿေ တိဋ္ဌနကမံသံ။ ‘‘နီလ္လ’န္တိ ဝတွာ နီလံ နာမ ဗဟုဓာတုကန္တိ အာဟ ‘‘နိဂ္ဂုဏ္ဍိပုပ္ဖဝဏ္ဏ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၁၉၇။ ပပ္ဖါသမံသန္တိ ယထာဌာနေ ဧဝ လမ္ဗိတွာ ထောကံ ပရိဝတ္တကမံသံ။ နိရသန္တိ နိဟီနရသံ။ နိရောဇန္တိ နိပ္ပဘံ, ဩဇာရဟိတံ ဝါ။
ဋ္ဌ ၁၉၈။ ဩဘဂ္ဂါတိ အဝဘုဇိတွာ ဌိတာ။ သက္ခရသုဓာဝဏ္ဏန္တိ မရုမ္ဗေဟိ ကတသုဓာဝဏ္ဏံ။ ‘‘သေတသက္ခရသုဓာဝဏ္ဏ’’န္တိပိ ပါဌော, သေတသက္ခရဝဏ္ဏံ, သုဓာဝဏ္ဏဉ္စာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၁၉၉။ အန္တဿ အာဘုဇိတွာ အာဘုဇိတွာ ဌိတပ္ပဒေသာ အန္တဘောဂဋ္ဌာနာနိ။ တေသံ ဗန္ဓနဘူတံ အန္တဂုဏံ နာမာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အန္တဂုဏန္တိ အန္တဘောဂဋ္ဌာနေသု ဗန္ဓန’’န္တိ။ ကုဒ္ဒါလဖရသုကမ္မာဒီနိ ကရောန္တာနံ အန္တဘောဂေ အဂဠန္တေ ဧကတော အာဗန္ဓိတွာ, ကိံ ဝိယ? ယန္တသုတ္တကမိဝ ယန္တဖလကာနီတိ။ ကိမိဝ တတ္ထ ဌိတန္တိ အာဟ ‘‘ပါဒပုဉ္ဆန…ပေ… ဌိတ’’န္တိ။ ပုရိမဉ္စေတ္ထ အာဗန္ဓနဿ, ဒုတိယံ ဌာနာကာရဿ နိဒဿနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၀၀။ အသိတံ နာမ ဘုတ္တံ ဩဒနာဒိ။ ပီတံ နာမ ပိဝနဝသေန အဇ္ဈောဟဋပါနကာဒိ။ ခါယိတံ နာမ သံခါဒိတံ ပိဋ္ဌမူလဖလခဇ္ဇာဒိ။ သာယိတံ နာမ အဿာဒိတံ အမ္ဗပက္ကမဓုဖာဏိတာဒိ။
ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ ဥဒရေ။ ယန္တိ စ ဥဒရမေဝ ပစ္စာမသတိ။ ယတ္ထ ပါနဘောဇနာဒီနိ ပတိတွာ တိဋ္ဌတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ သုဝါနဝမထု သာရမေယျဝန္တံ။ ဝိဝေကန္တိ ဝိဘာဂံ။
ဋ္ဌ ၂၀၁။ ဟေဋ္ဌာနာဘိပိဋ္ဌိကဏ္ဋကမူလာနံ အန္တရေတိ ပုရိမဘာဂဝသေန နာဘိယာ ဟေဋ္ဌာပဒေသဿ ပစ္ဆိမဘာဂဝသေန ဟေဋ္ဌိမပိဋ္ဌိကဏ္ဋကာနံ ဝေမဇ္ဈေ။ ဝေဠုနာဠိကသဒိသော ပဒေသောတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၂၀၂။ သမောဟိတန္တိ နိစိတံ။
ဋ္ဌ ၂၀၄။ ပူတိဘာဝံ အာပန္နံ ကုက္ကုဋဏ္ဍံ ပူတိကုက္ကုဋဏ္ဍံ။ ဥဒ္ဒေကော ပိတ္တာဒီဟိ ဝိနာ ကေဝလော ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါတော။
ဋ္ဌ ၂၀၅။ အာစာမော အဝဿာဝနကဉ္ဇိကံ။
ဋ္ဌ ၂၀၆။ ဝက္ကဟဒယယကနပပ္ဖါသေ တေမယမာနန္တိ ဧတ္ထ ယကနံ ဟေဋ္ဌာဘာဂပူရဏေနေဝ တေမေတိ, ဣတရာနိ တေသံ ဥပရိ ထောကံ ထောကံ ပဂ္ဃရဏေနာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၀၇။ ဥတုဝိကာရော ဥဏှဝလာဟကာဒိဟေတုကော။ ဝိသမစ္ဆိန္နော ဘိသာဒိကလာပေါ ဝိသမံ ဥဒကံ ပဂ္ဃရတိ, ဧဝမေဝံ သရီရံ ကေသကူပါဒိဝိဝရေဟိ ဥပရိ, ဟေဋ္ဌာ, တိရိယဉ္စ သေဒံ ဝိသမံ ပဂ္ဃရတီတိ ဒဿေတုံ ဝိသမစ္ဆိန္န-ဂ္ဂဟဏံ ကတံ။
ဋ္ဌ ၂၀၈။ ဝိသမာဟာရန္တိ တဒါပဝတ္တမာနသရီရာဝတ္ထာယ အသပ္ပါယာဟာရံ, အတိကဋုကအစ္စုဏှာဒိဝိသဘာဂါဟာရံ ဝါ။ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၃၅၆) ပန ‘‘ဝိသဘာဂါဟာရ’’န္တေွဝ ဝုတ္တံ တဒါ ပဝတ္တမာနာနံ ဓာတူနံ ဝိသဘာဂတ္တာ။
ဋ္ဌ ၂၀၉။ ‘‘နှာနကာလေ’’တိ ဣဒံ ဥဒကဿ ဥပရိ သိနေဟဿ သမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ပရိဗ္ဘမန္တသိနေဟဗိန္ဒုဝိသဋသဏ္ဌာနာတိ ဝိသဋံ ဟုတွာ ပရိဗ္ဘမန္တသိနေဟဗိန္ဒုသဏ္ဌာနာ။ ဥတုဝိသဘာဂေါ ဗဟိဒ္ဓါသမုဋ္ဌာနော။ ဓာတုဝိသဘာဂေါ အန္တောသမုဋ္ဌာနော။ တေ ပဒေသာတိ တေ ဟတ္ထတလာဒိပဒေသာ။
ဋ္ဌ ၂၁၀။ ကိဉ္စီတိ ဥဏှာဒိရသာနံ အညတရံ အာဟာရဝတ္ထု။ နေသန္တိ သတ္တာနံ။ ဟဒယံ အာဂိလာယတီတိ ဝိသဘာဂါဟာရာဒိံ ပဋိစ္စ ဟဒယပ္ပဒေသော ဝိဝတ္တတိ။
ဋ္ဌ ၂၁၁။ ဒဓိနော ဝိဿန္ဒနအစ္ဆရသော ဒဓိမုတ္တံ။ ဂဠိတွာတိ သန္ဒိတွာ။ တာလုမတ္ထကဝိဝရေန ဩတရိတွာတိ မတ္ထကဝိဝရတော အာဂန္တွာ တာလုမတ္ထကေန ဩတရိတွာ။
ဋ္ဌ ၂၁၂။ တေလံ ဝိယ သကဋဿ နာဘိအက္ခသီသာနံ အဋ္ဌိသန္ဓီနံ အဗ္ဘဉ္ဇနကိစ္စံ သာဓယမာနာ။ ကဋကဋာယန္တီတိ ‘‘ကဋ ကဋာ’’တိ သဒ္ဒံ ကရောန္တိ။ အနုရဝဒဿနံ ဟေတံ။ ဒုက္ခန္တီတိ ဒုက္ခိတာနိ သဉ္ဇာတဒုက္ခာနိ ဟောန္တိ။
ဋ္ဌ ၂၁၃။ သမူလကူလမာသံ ဈာပေတွာ ဆာရိကံ အဝဿာဝေတွာ ဂဟိတယူသော မာသခါရော။ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘမလာဒီနံ ဆဍ္ဍနဋ္ဌာနံ စန္ဒနိကာ။ ရဝဏဃဋံ နာမ ပကတိယာ သမ္မုခမေဝ ဟောတိ။ ယဿ ပန အာရဂ္ဂမတ္တမ္ပိ ဥဒကဿ ပဝိသနမုခံ နတ္ထိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘အမုခေ ရဝဏဃဋေ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာယူဟနန္တိ သမီဟနံ။
ဋ္ဌ ၂၁၄။ ဧဝဉှီတိအာဒိ ယထာဝုတ္တာယ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လပဋိပတ္တိယာ နိဂမနံ။ ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တံ မနသိကာရကောသလ္လပဋိပတ္တိမ္ပိ နိဂမနဝသေန ဂဟေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနံ မတ္ထကံ ပါပေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘အနုပုဗ္ဗတော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမာဝသာနေတိ ကေသာဒိပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမဝသေန ပဝတ္တာယ ဘာဝနာယ အဝသာနေ။ အပုဗ္ဗာပရိယမိဝါတိ ဧကဇ္ဈမိဝ။ ကေသာတိ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော, ပကာရတ္ထော ဝါ, ဧဝမာဒိနာ ဣမိနာ ပကာရေန ဝါတိ အတ္ထော။ တေ ဓမ္မာတိ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန ဝဝတ္ထာပိတာ ပဋိက္ကူလာကာရတော ဥပဋ္ဌိတာ ကောဋ္ဌာသဓမ္မာ။
ဗဟိဒ္ဓါပီတိ သသန္တာနတော ဗဟိပိ, ပရသန္တာနကာယေပီတိ အတ္ထော။ မနသိကာရံ ဥပသံဟရတီတိ ယထာဝုတ္တံ ပဋိက္ကူလမနသိကာရံ ဥပနေတိ။ ယထာ ဣဒံ, တထာ ဧတန္တိ။ ဧဝံ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသု ပါကဋီဘူတေသူတိ ယထာ အတ္တနော ကာယေ, ဧဝံ ပရေသမ္ပိ ကာယေ သဗ္ဗေသု ကေသာဒိကောဋ္ဌာသေသု ပဋိက္ကူလဝသေန ဝိဘူတဘာဝေန ဥပဋ္ဌိတေသူတိ အတ္ထော။ အယမေတ္ထ ကသိဏေသု ဝဍ္ဎနသဒိသော ယောဂိနော ဘာဝနာဝိသေသော ဒဿိတော။
အနုပုဗ္ဗမုဉ္စနာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သုတ္တန္တနယေန ဝိဘာဝိတံ ဝီရိယသမတာယောဇနံ သင်္ဂဏှာတိ။ ပုနပ္ပုနံ မနသိ ကရောတောတိ ဝုတ္တနယေန
အတ္တနော ကာယေ ကေသာဒိကေ ‘‘ပဋိက္ကူလာ ပဋိက္ကူလာ’’တိ အဘိဏှသော မနသိကာရံ ပဝတ္တေန္တဿ ယဒါ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ လဒ္ဓသမထာနိ ဝိသဒါနိ ပဝတ္တန္တိ, တဒါ အဿဒ္ဓိယာဒီနံ ဒူရီဘာဝေန သာတိသယံ ဗလပ္ပတ္တေဟိ သတ္တဟိ သဒ္ဓမ္မေဟိ လဒ္ဓူပတ္ထမ္ဘာနိ ဝိတက္ကာဒီနိ ဈာနင်္ဂါနိ ပဋုတရာနိ ဟုတွာ ပါတုဘဝန္တိ။ တေသံ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ ဟောန္တိ သဒ္ဓိံ တဒေကဋ္ဌေဟိ ပါပဓမ္မေဟိ။ ဥပစာရသမာဓိနာ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, သော တံယေဝ နိမိတ္တံ အာသေဝန္တော ဘာဝေန္တော ဗဟုလီကရောန္တော အပ္ပနံ ပါပုဏာတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အနုက္ကမေန အပ္ပနာ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ သဗ္ဗာကာရတောတိ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန ပဉ္စဓာပိ။ သာတိ အပ္ပနာ။
ယဒိ ပနေတံ ကမ္မဋ္ဌာနံ အဝိညာဏကာသုဘကမ္မဋ္ဌာနာနိ ဝိယ ပဌမဇ္ဈာနဝသေန သိဇ္ဈတိ, အထ ကသ္မာ ‘‘ကာယဂတာသတီ’’တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ပဌမဇ္ဈာနဝသေနာ’’တိအာဒိ။ နာနာဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာဒီသု ဒွတ္တိံသာယ ကောဋ္ဌာသေသု ပဝတ္တမာနာယ သတိယာ ကိစ္စမေတ္ထ သာတိသယန္တိ အာဟ ‘‘သတိဗလေန ဣဇ္ဈနတော’’တိ။
ပန္တသေနာသနေသု, အဓိကုသလေသု စ အရတိံ, ကာမဂုဏေသု စ ရတိံ သဟတိ အဘိဘဝတီတိ အရတိရတိသဟော သရီရသဘာဝစိန္တနေန အနဘိရတိယာ ပဟီနတ္တာ။ တထာ ကောဋ္ဌာသဘာဝနာယ အတ္တသိနေဟဿ ပရိက္ခီဏတ္တာ ဘယဘေရဝံ သဟတိ, သီတာဒီနဉ္စ အဓိဝါသကဇာတိကော ဟောတိ။ အတ္တသိနေဟဝသေန ဟိ ပုရိသဿ ဘယဘေရဝံ ဟောတိ, ဒုက္ခဿ စ အနဓိဝါသနံ။ ဣမံ ပန ကောဋ္ဌာသဘာဝနမနုယုတ္တဿ န ကေဝလံ ပဌမဇ္ဈာနမတ္တမေဝ, ဥတ္တရိပိ ပဋိဝေဓော အတ္ထီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ကေသာဒီန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
အာနာပါနဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၁၅။ ယံ တံ ဧဝံ ပသံသိတွာ အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာနံ နိဒ္ဒိဋ္ဌန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ယသ္မာ ‘‘ကထံ ဘာဝိတော’’တိအာဒိကာယ ပုစ္ဆာပါဠိယာ အတ္ထေ ဝိဘာဝိတေ ထောမနာပါဠိယာပိ အတ္ထော ဝိဘာဝိတောယေဝ ဟောတိ ဘေဒါဘာဝတော, တသ္မာ တံ လင်္ဃိတွာ ‘‘ကထံ ဘာဝိတော စာ’’တိအာဒိနာ အာရဘတိ။ တတ္ထ ဟိ ဣတော ပသံသာဘာဝေါ ‘‘အယမ္ပိ ခေါ’’တိ ဝစနဉ္စ ဝိသေသော။ တေသု ပသံသာဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝံ ပသံသိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ပသံသာ စ တတ္ထ အဘိရုစိဇနနေန ဥဿာဟနတ္ထာ။ တဉှိ သုတွာ ဘိက္ခူ ‘‘ဘဂဝါ ဣမံ သမာဓိံ အနေကေဟိ အာကာရေဟိ ပသံသတိ,
သန္တော ကိရာယံ သမာဓိ ပဏီတော စ အသေစနကော စ သုခေါ စ ဝိဟာရော ပါပဓမ္မေ စ ဌာနသော အန္တရဓာပေတီ’’တိ သဉ္ဇာတာဘိရုစယော ဥဿာဟဇာတာ သက္ကစ္စံ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ မညန္တိ။ ‘‘အယမ္ပိ ခေါ’’တိ ပဒဿ ယေ ဣမေ မယာ နိဗ္ဗာနမဟာသရဿ ဩတရဏတိတ္ထဘူတာ ကသိဏဇ္ဈာနအသုဘဇ္ဈာနာဒယော ဒေသိတာ, န ကေဝလံ တေ ဧဝ, အယမ္ပိ ခေါတိ ဘဂဝါ အတ္တနော ပစ္စက္ခဘူတံ သမာဓိံ ဒေသနာနုဘာဝေန တေသမ္ပိ ဘိက္ခူနံ အာသန္နံ, ပစ္စက္ခဉ္စ ကရောန္တော သမ္ပိဏ္ဍနဝသေန ဧဝမာဟာတိ သမ္ဗန္ဓမုခေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
သောဠသဝတ္ထုကန္တိ စတူသု အနုပဿနာသု စတုန္နံ စတုက္ကာနံ ဝသေန သောဠသဋ္ဌာနံ။ သဗ္ဗာကာရပရိပူရောတိ ကမ္မဋ္ဌာနပါဠိယာ ပဒတ္ထော ပိဏ္ဍတ္ထော ဥပမာ စောဒနာ ပရိဟာရော ပယောဇနန္တိ ဧဝမာဒီဟိ သဗ္ဗေဟိ အာကာရေဟိ ပရိပုဏ္ဏော။ နိဒ္ဒေသောတိ ကမ္မဋ္ဌာနဿ နိဿေသတော ဝိတ္ထာရော။
ဋ္ဌ ၂၁၆။ ကထန္တိ ဣဒံ ပုစ္ဆနာကာရဝိဘာဝနပဒံ။ ပုစ္ဆာ စေတ္ထ ကထေတုကမျတာဝသေန အညာသံ အသမ္ဘဝတော။ သာ စ ဥပရိ ဒေသနံ အာရုဠှာနံ သဗ္ဗေသံ ပကာရဝိသေသာနံ အာမသနဝသေနာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘ကထန္တိ…ပေ… ကမျတာပုစ္ဆာ’’တိ အာဟ။ ကထံ ဗဟုလီကတောတိ ဧတ္ထာပိ ‘‘အာနာပါနဿတိသမာဓီ’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တတ္ထ ကထန္တိ အာနာပါနဿတိသမာဓိဗဟုလီကာရံ နာနပ္ပကာရတော ဝိတ္ထာရေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ဗဟုလီကတော အာနာပါနဿတိသမာဓီတိ တထာပုဋ္ဌဓမ္မနိဒဿနန္တိ ဣမမတ္ထံ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ အတိဒိသတိ။ တထာ သန္တဘာဝါဒယောပိ တဿ ယေဟိ ဘာဝနာဗဟုလီကာရေဟိ သိဒ္ဓါ, တဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတာ ဟောန္တီတိ ဒဿေတုံ ‘‘ကထံ ဗဟုလီကတော…ပေ… ဝူပသမေတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော’’တိ ဝုတ္တံ။
‘‘ပုန စ ပရံ, ဥဒါယိ, အက္ခာတာ မယာ သာဝကာနံ ပဋိပဒါ, ယထာပဋိပန္နာ မေ သာဝကာ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ဘာဝေန္တီ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၂။၂၄၇) ဥပ္ပါဒနဝဍ္ဎနဋ္ဌေန ဘာဝနာ ဝုစ္စတီတိ တဒုဘယဝသေန အတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘ဘာဝိတောတိ ဥပ္ပါဒိတော ဝဍ္ဎိတော ဝါ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ ဘာဝံ ဝိဇ္ဇမာနတံ ဣတော ဂတောတိ ဘာဝိတော, ဥပ္ပါဒိတော ပဋိလဒ္ဓမတ္တောတိ အတ္ထော။ ဥပ္ပန္နော ပန လဒ္ဓါသေဝနော, ဘာဝိတော ပဂုဏဘာဝံ အာပါဒိတော, ဝဍ္ဎိတောတိ
အတ္ထော။ အာနာပါနပရိဂ္ဂါဟိကာယာတိ ဒီဃရဿာဒိဝိသေသေဟိ သဒ္ဓိံ အဿာသပဿာသေ ပရိစ္ဆိဇ္ဇဂါဟိကာယ, တေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာယ, သတိယံ ပစ္စယဘူတာယန္တိ အတ္ထော။ ပုရိမသ္မိဉှိ အတ္ထေ သမာဓိဿ သတိယာ သဟဇာတာဒိပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တော သမ္ပယုတ္တဝစနတော, ဒုတိယသ္မိံ ပန ဥပနိဿယဘာဝေါပိ။ ဥပစာရဇ္ဈာနသဟဂတာ ဟိ သတိ အပ္ပနာသမာဓိဿ ဥပနိဿယော ဟောတီတိ။ ဗဟုလီကတောတိ ဗဟုလံ ပဝတ္တိတော, တေန အာဝဇ္ဇနာဒိဝသီဘာဝပ္ပတ္တိမာဟ။ ယော ဟိ ဝသီဘာဝံ အာပါဒိတော, သော ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော ပုနပ္ပုနံ ပဝတ္တီယတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ကတော’’တိ။ ယထာ ‘‘ဣဓေဝ, ဘိက္ခဝေ, သမဏော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၃၉၊ အ။ နိ။ ၄။၂၄၁), ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၅၂၊ အ။ နိ။ ၄။၁၂၃) စ ဧဝမာဒီသု ပဌမပဒေ ဝုတ္တော ဧဝ-သဒ္ဒေါ ဒုတိယာဒီသုပိ ဝုတ္တော ဧဝ ဟောတိ, ဧဝမိဓာပီတိ အာဟ ‘‘ဥဘယတ္ထ ဧဝသဒ္ဒေန နိယမော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။ ဥဘယပဒနိယမေန လဒ္ဓဂုဏံ ဒဿေတုံ ‘‘အယဉှီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
အသုဘကမ္မဋ္ဌာနန္တိ အသုဘာရမ္မဏဈာနမာဟ။ တံ ဟိ အသုဘေသု ယောဂကမ္မဘာဝတော, ယောဂိနော သုခဝိသေသာနံ ကာရဏဘာဝတော စ ‘‘အသုဘကမ္မဋ္ဌာန’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ကေဝလ္လ’န္တိ ဣမိနာ အာရမ္မဏံ နိဝတ္တေတိ။ ပဋိဝေဓဝသေနာတိ ဈာနပဋိဝေဓဝသေန။ ဈာနဉှိ ဘာဝနာဝိသေသေန ဣဇ္ဈန္တံ အတ္တနော ဝိသယံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တမေဝ ပဝတ္တတိ, ယထာသဘာဝတော ပဋိဝိဇ္ဈီယတိ စာတိ ‘‘ပဋိဝေဓော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဩဠာရိကာရမ္မဏတ္တာတိ ဗီဘစ္ဆာရမ္မဏတ္တာ။ ပဋိက္ကူလာရမ္မဏတ္တာတိ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗာရမ္မဏတ္တာ။ ပရိယာယေနာတိ ကာရဏေန, လေသန္တရေန ဝါ။ အာရမ္မဏသန္တတာယာတိ အနုက္ကမေန ဝိစေတဗ္ဗတံ ပတ္တံ အာရမ္မဏဿ ပရမသုခုမတံ သန္ဓာယာဟ။ သန္တေ ဟိ သန္နိသိန္နေ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တမာနော ဓမ္မော သယမ္ပိ သန္နိသိန္နောဝ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘သန္တော ဝူပသန္တော နိဗ္ဗုတော’’တိ, နိဗ္ဗုတသဗ္ဗပရိဠာဟောတိ အတ္ထော။ အာရမ္မဏသန္တတာယ တဒါရမ္မဏဓမ္မာနံ သန္တတာ လောကုတ္တရဓမ္မာရမ္မဏာဟိ ပစ္စဝေက္ခဏာဟိ ဒီပေတဗ္ဗာ။
နာဿ သန္တပဏီတဘာဝါဝဟံ ကိဉ္စိ သေစနန္တိ အသေစနကော။ အသေစနကတ္တာ အနာသိတ္တကော။ အနာသိတ္တကတ္တာ ဧဝ အဗ္ဗောကိဏ္ဏော အသမ္မိဿော ပရိကမ္မာဒိနာ။ တတော ဧဝ ပါဋိယေက္ကော ဝိသုံယေဝေကော။ အာဝေဏိကော အသာဓာရဏော။ သဗ္ဗမေတံ သရသတော ဧဝ သန္တဘာဝံ
ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ။ ပရိကမ္မံ ဝါ သန္တဘာဝနိမိတ္တံ, ပရိကမ္မန္တိ စ ကသိဏကရဏာဒီနိ နိမိတ္တုပ္ပါဒပရိယောသာနံ, တာဒိသံ ဣဓ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပါယော။ တဒါ ဟိ ကမ္မဋ္ဌာနံ နိရဿာဒတ္တာ အသန္တမပ္ပဏီတံ သိယာ။ ဥပစာရေန ဝါ နတ္ထိ ဧတ္ထ သန္တတာတိ ယောဇနာ။ ယထာ ဥပစာရက္ခဏေ နီဝရဏဝိဂမေန, အင်္ဂပါတုဘာဝေန စ ပရေသံ သန္တတာ ဟောတိ, န ဧဝမိမဿ။ အယံ ပန အာဒိသမန္နာ…ပေ… ပဏီတော စာတိ ယောဇနာ။ ကေစီတိ ဥတ္တရဝိဟာရဝါသိကေ သန္ဓာယာဟ။ အနာသိတ္တကောတိ ဥပသေစနေန န အာသိတ္တကော။ တေနာဟ ‘‘ဩဇဝန္တော’’တိ, ဩဇဝန္တသဒိသောတိ အတ္ထော။ မဓူရောတိ ဣဋ္ဌော, စေတသိကသုခပဋိလာဘသံဝတ္တနံ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနဝသေန, ဥပေက္ခာယ ဝါ သန္တဘာဝေန သုခဂတိကတ္တာ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဈာနသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပဖုဋ္ဌသရီရတာဝသေန ပန ကာယိကသုခပဋိလာဘသံဝတ္တနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, တဉ္စ ခေါ ဈာနတော ဝုဋ္ဌိတကာလေ။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ ‘‘အပ္ပိတပ္ပိတက္ခဏေ’’တိ ဣဒံ ဟေတုမှိ ဘုမ္မဝစနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဝိက္ခမ္ဘိတေတိ ဈာနေန သကသန္တာနတော အနီဟဋေ အပ္ပဟီနေ။ အကောသလ္လသမ္ဘူတေတိ အကောသလ္လံ ဝုစ္စတိ အဝိဇ္ဇာ, တတော သမ္ဘူတေ။ အဝိဇ္ဇာပုဗ္ဗင်္ဂမာ ဟိ သဗ္ဗေ ပါပဓမ္မာ။ ခဏေနေဝါတိ အတ္တနော ပဝတ္တိက္ခဏေနေဝ။ အန္တရဓာပေတီတိ ဧတ္ထ အန္တရဓာပနံ ဝိနာသနံ, တံ ပန ဈာနကတ္တုကဿ ဣဓာဓိပ္ပေတတ္တာ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိက္ခမ္ဘေတီ’’တိ။ ဝူပသမေတီတိ ဝိသေသေန ဥပသမေတိ။ ဝိသေသေန ဥပသမနံ ပန သမ္မဒေဝ ဥပသမနံ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သုဋ္ဌု ဥပသမေတီ’’တိ။
နနု စ အညောပိ သမာဓိ အတ္တနော ပဝတ္တိက္ခဏေနေဝ ပဋိပက္ခဓမ္မေ အန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတိ, အထ ကသ္မာ အယမေဝ သမာဓိ ဧဝံ ဝိသေသေတွာ ဝုတ္တောတိ? ပုဗ္ဗဘာဂတော ပဋ္ဌာယ နာနာဝိတက္ကဝူပသမသဗ္ဘာဝတော။ ဝုတ္တဉှေတံ – ‘‘အာနာပါနဿတိ ဘာဝေတဗ္ဗာ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယာ’’တိ (အ။ နိ။ ၉။၁၊ ဥဒါ။ ၃၁)။ အပိစ တိက္ခပညဿ ဉာဏုတ္တရဿေတံ ကမ္မဋ္ဌာနံ, ဉာဏုတ္တရဿ စ ကိလေသပ္ပဟာနံ ဣတရေဟိ သာတိသယံ, ယထာ သဒ္ဓါဓိမုတ္တေဟိ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ။ တသ္မာ ဣမံ ဝိသေသံ သန္ဓာယ ‘‘ဌာနသော အန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ နိမိတ္တပါတုဘာဝေ သတိ ခဏေနေဝ အင်္ဂပါတုဘာဝသဗ္ဘာဝတော အယမေဝ သမာဓိ ‘‘ဌာနသော အန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတီ’’တိ ဝုတ္တော။ ယထာ တံ မဟတော အကာလမေဃဿ ဥဋ္ဌိတဿ ဓာရာနိပါတေ ခဏေနေဝ
ပထဝိယံ ရဇောဇလ္လဿ ဝူပသမော။ တေနာဟ – ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဟာအကာလမေဃော ဥဋ္ဌိတော’’တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၅။၉၈၅၊ ပါရာ။ ၁၆၅)။ သာသနိကဿ ဈာနဘာဝနာ ယေဘုယျေန နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘နိဗ္ဗေဓဘာဂိယတ္တာ’’တိ။ ဗုဒ္ဓါနံ ပန ဧကံသေန နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာဝ ဟောတိ။ ဣမမေဝ ဟိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဘာဝေတွာ သဗ္ဗေပိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဓိဂစ္ဆန္တိ။ အရိယမဂ္ဂဿ ပါဒကဘူတော အယံ သမာဓိ အနုက္ကမေန ဝဍ္ဎိတွာ အရိယမဂ္ဂဘာဝံ ဥပဂတော ဝိယ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အနုပုဗ္ဗေန အရိယမဂ္ဂဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တော’’တိ။
အယံ ပနတ္ထော ဝိရာဂနိရောဓပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာနံ ဝသေန သမ္မဒေဝ ယုဇ္ဇတိ။ ဟေဋ္ဌာ ပပဉ္စဝသေန ဝုတ္တမတ္ထံ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ သင်္ဂဟေတွာ ဒဿေန္တော ‘‘အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော’’တိ အာဟ, ပိဏ္ဍတ္ထောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
ဋ္ဌ ၂၁၇။ တမတ္ထန္တိ တံ ‘‘ကထံ ဘာဝိတော’’တိအာဒိနာ ပုစ္ဆာဝသေန သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ။ ‘‘ဣဓ တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၁။၁၉၀၊ မ။ နိ။ ၁။၂၉၁၊ အ။ နိ။ ၃။၆၁) ဣဓ-သဒ္ဒေါ လောကံ ဥပါဒါယ ဝုတ္တော, ‘‘ဣဓေဝ တိဋ္ဌမာနဿာ’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၃၆၉) ဩကာသံ, ‘‘ဣဓာဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဘုတ္တာဝီ အဿံ ပဝါရိတော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၃၀) ပဒပူရဏမတ္တံ, ‘‘ဣဓ ဘိက္ခု ဓမ္မံ ပရိယာပုဏာတီ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၅။၇၃) ပန သာသနံ, ‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ’’တိ ဣဓာပိ သာသနမေဝါတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဘိက္ခဝေ, ဣမသ္မိံ သာသနေ ဘိက္ခူ’’တိ ဝတွာ တမတ္ထံ ပါကဋံ ကတွာ ဒဿေတုံ ‘‘အယဉှီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဗ္ဗပ္ပကာရအာနာပါနဿတိသမာဓိနိဗ္ဗတ္တကဿာတိ သဗ္ဗပ္ပကာရဂ္ဂဟဏံ သောဠသ ပကာရေ သန္ဓာယ။ တေ ဟိ ဣမသ္မိံယေဝ သာသနေ။ ဗာဟိရကာ ဟိ ဇာနန္တာ အာဒိတော စတုပ္ပကာရမေဝ ဇာနန္တိ။ တေနာဟ ‘‘အညသာသနဿ တထာဘာဝပဋိသေဓနော’’တိ, ယထာဝုတ္တဿ ပုဂ္ဂလဿ နိဿယဘာဝပဋိသေဓနောတိ အတ္ထော။ ဧတေန ‘‘ဣဓ ဘိက္ခဝေ’’တိ ဣဒံ အန္တောဂဓေဝသဒ္ဒန္တိ ဒဿေတိ။ သန္တိ ဟိ ဧကပဒါနိပိ သာဝဓာရဏာနိ ယထာ ‘‘ဝါယုဘက္ခော’’တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဣဓေဝ, ဘိက္ခဝေ, သမဏော’’တိအာဒိ။ ပရိပုဏ္ဏသမဏကရဏဓမ္မော ဟိ သော, ယော သဗ္ဗပ္ပကာရအာနာပါနဿတိသမာဓိနိဗ္ဗတ္တကော။ ပရပ္ပဝါဒါတိ ပရေသံ အညတိတ္ထိယာနံ နာနပ္ပကာရာ ဝါဒါ တိတ္ထာယတနာနိ။
အရညာဒိကဿေဝ ဘာဝနာနုရူပသေနာသနတံ ဒဿေတုံ ‘‘ဣမဿ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဒုဒ္ဒမော ဒမထံ အနုပဂတော ဂေါဏော ကူဋဂေါဏော။ ယထာ ထနေဟိ သဗ္ဗသော ခီရံ န ပဂ္ဃရတိ, ဧဝံ ဒေါဟပဋိဗန္ဓိနီ ကူဋဓေနု။ ရူပသဒ္ဒါဒိကေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇနကော အဿာဒေါ ရူပါရမ္မဏာဒိရသော။ ပုဗ္ဗေ အာစိဏ္ဏာရမ္မဏန္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇတော ပုဗ္ဗေ, အနာဒိမတိ ဝါ သံသာရေ ပရိစိတာရမ္မဏံ။
နိဗန္ဓေယျာတိ ဗန္ဓေယျ။ သတိယာတိ သမ္မဒေဝ ကမ္မဋ္ဌာနသလ္လက္ခဏသမ္ပဝတ္တာယ သတိယာ။ အာရမ္မဏေတိ ကမ္မဋ္ဌာနာရမ္မဏေ။ ဒဠှန္တိ ထိရံ, ယထာ သတောကာရိဿ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေါ သမာဓိ ဣဇ္ဈတိ, တထာ ထာမဂတံ ကတွာတိ အတ္ထော။
ဝိသေသာဓိဂမဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရပဒဋ္ဌာနန္တိ သဗ္ဗေသံ ဗုဒ္ဓါနံ, ဧကစ္စာနံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ, ဗုဒ္ဓသာဝကာနဉ္စ ဝိသေသာဓိဂမဿ စေဝ အညကမ္မဋ္ဌာနေန အဓိဂတဝိသေသာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဿ စ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ။
ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာစရိယော ဝိယ ဘဂဝါ ယောဂီနံ အနုရူပနိဝါသဋ္ဌာနုပဒိသနတော။
ဘိက္ခု ဒီပိသဒိသော အရညေ ဧကိကော ဝိဟရိတွာ ပဋိပက္ခနိမ္မထနေန ဣစ္ဆိတတ္ထသာဓနတော။ ဖလမုတ္တမန္တိ သာမညဖလမာဟ။ ပရက္ကမဇဝယောဂ္ဂဘူမိန္တိ ဘာဝနုဿာဟဇဝဿ ယောဂ္ဂကရဏဘူမိဘူတံ။
ဋ္ဌ ၂၁၈။ ဧဝံ ဝုတ္တလက္ခဏေသူတိ အဘိဓမ္မပရိယာယေန (ဝိဘ။ ၅၃၀), သုတ္တန္တပရိယာယေန စ ဝုတ္တလက္ခဏေသု။ ရုက္ခသမီပန္တိ ‘‘ယာဝတာ မဇ္ဈနှိကေ ကာလေ သမန္တာ ဆာယာ ဖရတိ, နိဝါတေ ပဏ္ဏာနိ ပတန္တိ, ဧတ္တာဝတာ ရုက္ခမူလန္တိ ဝုစ္စတီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ ရုက္ခဿ သမီပဋ္ဌာနံ။ အဝသေသသတ္တဝိဓသေနာသနန္တိ ပဗ္ဗတံ ကန္ဒရံ ဂိရိဂုဟံ သုသာနံ ဝနပတ္ထံ အဗ္ဘောကာသံ ပလာလပုဉ္ဇန္တိ ဧဝံ ဝုတ္တံ။
ဥတုတ္တယာနုကူလံ ဓာတုစရိယာနုကူလန္တိ ဂိမှာဒိဥတုတ္တယဿ, သေမှာဒိဓာတုတ္တယဿ, မောဟာဒိစရိယတ္တယဿ စ အနုကူလံ။ တထာ ဟိ ဂိမှကာလေ စ အရညံ အနုကူလံ, ဟေမန္တေ ရုက္ခမူလံ, ဝဿကာလေ သုညာဂါရံ, သေမှဓာတုကဿ သေမှပကတိကဿ အရညံ, ပိတ္တဓာတုကဿ
ရုက္ခမူလံ, ဝါတဓာတုကဿ သုညာဂါရံ အနုကူလံ, မောဟစရိတဿ အရညံ, ဒေါသစရိတဿ ရုက္ခမူလံ, ရာဂစရိတဿ သုညာဂါရံ အနုကူလံ။ အလီနာနုဒ္ဓစ္စပက္ခိကန္တိ အသင်္ကောစာဝိက္ခေပပက္ခိကံ။ သယနဉှိ ကောသဇ္ဇပက္ခိကံ, ဌာနစင်္ကမနာနိ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိကာနိ, န ဧဝံ နိသဇ္ဇာ။ တတော ဧဝဿ သန္တတာ။ နိသဇ္ဇာယ ဒဠှဘာဝံ ပလ္လင်္ကာဘုဇနေန, အဿာသပဿာသာနံ ပဝတ္တနသုခတံ ဥပရိမကာယဿ ဥဇုကဋ္ဌပနေန, အာရမ္မဏပရိဂ္ဂဟူပါယံ ပရိမုခံ သတိယာ ဌပနေန ဒဿေန္တော။ ဦရုဗဒ္ဓါသနန္တိ ဦရူနမဓောဗန္ဓနဝသေန နိသဇ္ဇာ။ ဟေဋ္ဌိမကာယဿ အနုဇုကံ ဌပနံ နိသဇ္ဇာ-ဝစနေနေဝ ဗောဓိတန္တိ ‘‘ဥဇုံ ကာယ’’န္တိ ဧတ္ထ ကာယ-သဒ္ဒေါ ဥပရိမကာယဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ဥပရိမသရီရံ ဥဇုကံ ဌပေတွာ’’တိ။ တံ ပန ဥဇုကဋ္ဌပနံ သရူပတော, ပယောဇနတော စ ဒဿေတုံ ‘‘အဋ္ဌာရသာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ န ပဏမန္တီတိ န ဩနမန္တိ။ န ပရိပတတီတိ န ဝိဂစ္ဆတိ ဝီထိံ န ဝိလင်္ဃတိ, တတော ဧဝ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသုပ္ပတ္တိယာ ဝုဒ္ဓိံ ဖာတိံ ဥပဂစ္ဆတိ။ ဣဓ ပရိ-သဒ္ဒေါ အဘိ-သဒ္ဒေန သမာနတ္ထောတိ အာဟ ‘‘ကမ္မဋ္ဌာနာဘိမုခ’’န္တိ, ဗဟိဒ္ဓါ ပုထုတ္တာရမ္မဏတော နိဝါရေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနံယေဝ ပုရက္ခိတွာတိ အတ္ထော။ ပရီတိ ပရိဂ္ဂဟဋ္ဌော ‘‘ပရိဏာယိကာ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၁၆) ဝိယ။ နိယျာနဋ္ဌော ပဋိပက္ခတော နိဂ္ဂမနဋ္ဌော။ တသ္မာ ပရိဂ္ဂဟိတနိယျာနန္တိ သဗ္ဗထာ ဂဟိတာသမ္မောသံ ပရိစ္စတ္တသမ္မောသံ သတိံ ကတွာ, ပရမံ သတိနေပက္ကံ ဥပဋ္ဌပေတွာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၂၁၉။ သတောဝါတိ သတိယာ သမန္နာဂတော ဧဝ သရန္တော ဧဝ အဿသတိ နာဿ ကာစိ သတိဝိရဟိတာ အဿာသပ္ပဝတ္တိ ဟောတီတိ အတ္ထော။ သတော ပဿသတီတိ ဧတ္ထာပိ သတောဝ ပဿသတီတိ ဧဝ-သဒ္ဒေါ အာနေတွာ ဝတ္တဗ္ဗော။ သတောကာရီတိ သတော ဧဝ ဟုတွာ, သတိယာ ဧဝ ဝါ ကာတဗ္ဗဿ ကတ္တာ, ကရဏသီလော ဝါ။ ယဒိ ‘‘သတောဝ အဿသတိ သတော ပဿသတီ’’တိ ဧတဿ ဝိဘင်္ဂေ (မ။ နိ။ ၃။၁၄၈၊ သံ။ နိ။ ၅။၉၈၆၊ ပါရာ။ ၁၆၅) ဝုတ္တံ, အထ ကသ္မာ ‘‘အဿသတိ ပဿသတိ’’စ္စေဝ အဝတွာ ‘‘သတောကာရီ’’တိ ဝုတ္တံ? ဧကရသံ ဒေသနံ ကာတုကာမတာယ။ ပဌမစတုက္ကေ ပဒဒွယမေဝ ဟိ ဝတ္တမာနကာလဝသေန အာဂတံ, ဣတရာနိ အနာဂတကာလဝသေန။ တသ္မာ ဧကရသံ ဒေသနံ ကာတုကာမတာယ သဗ္ဗတ္ထ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၆၅ အာဒယော) ‘‘သတောကာရိ’’စ္စေဝ ဝုတ္တံ။
ဒီဃံ အဿာသဝသေနာတိ ဒီဃအဿာသဝသေန ဝိဘတ္တိအလောပံ ကတွာ နိဒ္ဒေသော။ ဒီဃန္တိ ဝါ ဘဂဝတာ ဝုတ္တအဿာသဝသေန။ စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတံ အဝိက္ခေပန္တိ ဝိက္ခေပဿ ပဋိပက္ခဘာဝတော ‘‘အဝိက္ခေပေါ’’တိ လဒ္ဓနာမစိတ္တဿ ဧကဂ္ဂဘာဝံ ပဇာနတော။ သတိ ဥပဋ္ဌိတာ ဟောတီတိ အာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ ဌိတာ ဟောတိ။ တာယ သတိယာ တေန ဉာဏေနာတိ ယထာဝုတ္တာယ သတိယာ, ယထာဝုတ္တေန စ ဉာဏေန။ ဣဒံ ဝုတ္တ ဟောတိ – ဒီဃံ အဿာသံ အာရမ္မဏဘူတံ အဝိက္ခိတ္တစိတ္တဿ, အသမ္မောဟတော ဝါ ပဇာနန္တဿ တတ္ထ သတိ ဥပဋ္ဌိတာ ဧဝ ဟောတိ, တံ သမ္ပဇာနန္တဿ အာရမ္မဏကရဏဝသေန, အသမ္မောဟဝသေန ဝါ သမ္ပဇညံ, တဒဓီနသတိသမ္ပဇညေန တံသမင်္ဂီ ယောဂါဝစရော သတောကာရီ နာမ ဟောတီတိ။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ အဿာသဝသေနာတိ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ ဟုတွာ အဿသနဿ ဝသေန။ ‘‘ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီအဿာသဝသေနာ’’တိ ဝါ ပါဌော။ တဿ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿိနော အဿာသာ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီအဿာသာ, တေသံ ဝသေနာတိ အတ္ထော။ ဝိနယနယေန အန္တော ဥဋ္ဌိတသသနံ အဿာသော, ဗဟိ ဥဋ္ဌိတသသနံ ပဿာသော။ သုတ္တန္တနယေန ပန ဗဟိ ဥဋ္ဌဟိတွာပိ အန္တော သသနတော အဿာသော, အန္တော ဥဋ္ဌဟိတွာပိ ဗဟိ သသနတော ပဿာသော။ အယမေဝ စ နယော –
‘‘အဿာသာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ သတိယာ အနုဂစ္ဆတော အဇ္ဈတ္တံ ဝိက္ခေပဂတေန စိတ္တေန ကာယောပိ စိတ္တမ္ပိ သာရဒ္ဓါ စ ဟောန္တိ ဣဉ္ဇိတာ စ ဖန္ဒိတာ စာ’’တိ, ‘‘ပဿာသာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ သတိယာ အနုဂစ္ဆတော ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပဂတေန စိတ္တေန ကာယောပိ စိတ္တမ္ပိ သာရဒ္ဓါ စ ဟောန္တိ ဣဉ္ဇိတာ စ ဖန္ဒိတာ စာ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၅၇) –
ဣမာယ ပါဠိယာ သမေတိ။
ပဌမံ အဗ္ဘန္တရဝါတော ဗဟိ နိက္ခမတိ, တသ္မာ ပဝတ္တိက္ကမေန အဿာသော ပဌမံ ဝုတ္တောတိ ဝဒန္တိ။ တာလုံ အာဟစ္စ နိဗ္ဗာယတီတိ တာလုံ အာဟစ္စ နိရုဇ္ဈတိ။ တေန ကိရ သမ္ပတိဇာတော ဗာလဒါရကော ခိပိတံ ကရောတိ။ ဧဝံ တာဝါတိအာဒိ ယထာဝုတ္တဿ အတ္ထဿ နိဂမနံ။ ကေစိ ‘‘ဧဝံ တာဝါတိ အနေန ပဝတ္တိက္ကမေန အဿာသော ဗဟိနိက္ခမနဝါတောတိ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော’’တိ ဝဒန္တိ။
အဒ္ဓါနဝသေနာတိ ကာလဒ္ဓါနဝသေန။ အယံ ဟိ အဒ္ဓါန-သဒ္ဒေါ ကာလဿ, ဒေသဿ စ ဝါစကော။ တတ္ထ ဒေသဒ္ဓါနံ ဥဒါဟရဏဘာဝေန ဒဿေတွာ ကာလဒ္ဓါနဝသေန အဿာသပဿာသာနံ ဒီဃရဿတံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဩကာသဒ္ဓါနန္တိ ဩကာသဘူတံ အဒ္ဓါနံ။ ဖရိတွာတိ ဗျာပေတွာ။ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာပိ အနေကကလာပဘာဝေန။ ဒီဃံ အဒ္ဓါနန္တိ ဒီဃံ ပဒေသံ။ တသ္မာတိ သဏိကံ ပဝတ္တိယာ ဒီဃသန္တာနတာယ ‘‘ဒီဃာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဧတ္ထ စ ဟတ္ထိအာဒိသရီရေ, သုနခါဒိသရီရေ စ အဿာသပဿာသာနံ ဒေသဒ္ဓါနဝိသိဋ္ဌေန ကာလဒ္ဓါနဝသေနေဝ ဒီဃရဿတာ ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘သဏိကံ ပူရေတွာ သဏိကမေဝ နိက္ခမန္တိ’’, ‘‘သီဃံ ပူရေတွာ သီဃမေဝ နိက္ခမန္တီ’’တိ စ ဝစနတော။ မနုဿေသူတိ သမာနပ္ပမာဏေသုပိ မနုဿသရီရေသု။ ဒီဃံ အဿသန္တီတိ ဒီဃံ အဿာသပ္ပဗန္ဓံ ပဝတ္တေန္တီတိ အတ္ထော။ ပဿသန္တီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ သုနခသသာဒယော ဝိယ ရဿံ အဿသန္တိ စ ပဿသန္တိ စာတိ ယောဇနာ။ ဣဒံ ပန ဒီဃံ, ရဿဉ္စ အဿသနံ, ပဿသနဉ္စ တေသံ သတ္တာနံ သရီရသဘာဝေါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တေသန္တိ သတ္တာနံ။ တေတိ အဿာသပဿာသာ။ ဣတ္တရမဒ္ဓါနန္တိ အပ္ပကံ ကာလံ။
နဝဟာကာရေဟီတိ ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ ပုဗ္ဗေနာပရံ အလဒ္ဓဝိသေသဿ ကေဝလံ အဒ္ဓါနဝသေန အာဒိတော ဝုတ္တာ တယော အာကာရာ, တေ စ ခေါ ဧကစ္စော အဿာသံ သုဋ္ဌု သလ္လက္ခေတိ, ဧကစ္စော ပဿာသံ, ဧကစ္စော တဒုဘယန္တိ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝသေန။ ကေစိ ပန ‘‘အဿသတိပိ ပဿသတိပီတိ ဧကဇ္ဈံ ဝစနံ ဘာဝနာယ နိရန္တရံ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဆန္ဒဝသေန ပုဗ္ဗေ ဝိယ တယော, တထာ ပါမောဇ္ဇဝသေနာတိ ဣမေဟိ နဝဟာကာရေဟိ။
ကာမံ စေတ္ထ ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿ တယော ဧဝ အာကာရာ လဗ္ဘန္တိ, တန္တိဝသေန ပန သဗ္ဗေသံ ပါဠိအာရုဠှတ္တာ, တေသံ ဝသေန ပရိကမ္မဿ ကာတဗ္ဗတ္တာ စ ‘‘တတြာယံ ဘိက္ခု နဝဟာကာရေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ပဇာနတောတိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တေဟိ အာကာရေဟိ အဿာသပဿာသေ ပဇာနတော, တတ္ထ မနသိကာရံ ပဝတ္တေန္တဿ။ ဧကေနာကာရေနာတိ ဒီဃံ အဿာသာဒီသု စတူသု အာကာရေသု ဧကေန အာကာရေန, နဝသု တီသု ဝါ ဧကေန။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ –
‘‘ဒီဃော ရဿော စ အဿာသော, ပဿာသောပိ စ တာဒိသော၊
စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ ဝတ္တန္တိ, နာသိကဂ္ဂေ ဝ ဘိက္ခုနော’’တိ။
အယံ ဘာဝနာ အဿာသပဿာသကာယာနုပဿနာတိ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။
ဣဒါနိ ပါဠိဝသေနေဝ တေ နဝ အာကာရေ, ဘာဝနာဝိဓိဉ္စ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာဟာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ကထံ ပဇာနာတီတိ ပဇာနနဝိဓိံ ကထေတုကမျတာယ ပုစ္ဆတိ။ ဒီဃံ အဿာသန္တိ ဝုတ္တလက္ခဏံ ဒီဃံ အဿာသံ။ အဒ္ဓါနသင်္ခါတေတိ ‘‘အဒ္ဓါန’’န္တိ သင်္ခံ ဂတေ ဒီဃေ ကာလေ, ဒီဃံ ခဏန္တိ အတ္ထော။ ကောဋ္ဌာသပရိယာယော ဝါ သင်္ခါတ-သဒ္ဒေါ ‘‘ထေယျသင်္ခါတ’’န္တိအာဒီသု (ပါရာ။ ၉၁) ဝိယ, တသ္မာ အဒ္ဓါနသင်္ခါတေတိ အဒ္ဓါနကောဋ္ဌာသေ, ဒေသဘာဂေတိ အတ္ထော။ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသံ အာဝဟန္တိယာ လဒ္ဓဿာဒတ္တာ တတ္ထ သာတိသယော ကတ္တုကာမတာလက္ခဏော ကုသလစ္ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဆန္ဒဝသေနာတိ တထာပဝတ္တဆန္ဒဿ ဝသေန သဝိသေသံ ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝုဒ္ဓိံ ဖာတိံ ဂမေန္တဿ။ တတော သုခုမတရန္တိ ယထာဝုတ္တဆန္ဒပ္ပဝတ္တိယာ ပုရိမတော သုခုမတရံ။ ဘာဝနာဗလေန ဟိ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓဒရထပရိဠာဟတာယ ကာယဿ အဿာသပဿာသာ သုခုမတရာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ ပါမောဇ္ဇံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အဿာသပဿာသာနံ သုခုမတရဘာဝေန အာရမ္မဏဿ သန္တတရတာယ, ကမ္မဋ္ဌာနဿ စ ဝီထိပဋိပန္နတာယ ဘာဝနာစိတ္တသဟဂတော ပမောဒေါ ခုဒ္ဒိကာဒိဘေဒါ တရုဏပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ စိတ္တံ ဝိဝတ္တတီတိ အနုက္ကမေန အဿာသပဿာသာနံ အတိဝိယ သုခုမတရဘာဝပ္ပတ္တိယာ အနုပဋ္ဌဟနေ ဝိစေတဗ္ဗာကာရပ္ပတ္တေဟိ စိတ္တံ ဝိနိဝတ္တတီတိ ကေစိ။ ဘာဝနာဗလေန ပန သုခုမတရဘာဝပ္ပတ္တေသု အဿာသပဿာသေသု တတ္ထ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ ပကတိအဿာသပဿာသတော စိတ္တံ နိဝတ္တတိ။ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတီတိ တသ္မိံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေ သမာဓိမှိ ဥပ္ပန္နေ ပုန ဈာနနိဗ္ဗတ္တနတ္ထံ ဗျာပါရာဘာဝတော အဇ္ဈုပေက္ခနံ ဟောတီတိ။ သာ ပနာယံ ဥပေက္ခာ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဣမေဟိ နဝဟိ အာကာရေဟီတိ ဣမေဟိ ယထာဝုတ္တေဟိ နဝဟိ ပကာရေဟိ ပဝတ္တာ။ ဒီဃံ အဿာသပဿာသာ ကာယောတိ ဒီဃာကာရာ အဿာသပဿာသာ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာပိ သမူဟဋ္ဌေန ကာယော။ အဿာသပဿာသေ နိဿာယ ဥပ္ပန္နနိမိတ္တမ္ပေတ္ထ အဿာသပဿာသသမညမေဝ ဝုတ္တံ။ ဥပဋ္ဌာနံ သတီတိ အာရမ္မဏံ ဥပဂန္တွာ တိဋ္ဌတီတိ သတိ ဥပဋ္ဌာနံ နာမ။
အနုပဿနာ ဉာဏန္တိ သမထဝသေန နိမိတ္တဿ အနုပဿနာ, ဝိပဿနာဝသေန အဿာသပဿာသေ, တန္နိဿယဉ္စ ကာယံ ‘‘ရူပ’’န္တိ, စိတ္တံ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မေ စ ‘‘အရူပ’’န္တိ ဝဝတ္ထပေတွာ နာမရူပဿ အနုပဿနာ စ ဉာဏံ, တတ္ထ ယထာဘူတာဝဗောဓော။ ကာယော ဥပဋ္ဌာနန္တိ သော ကာယော အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဥပဂန္တွာ သတိ ဧတ္ထ တိဋ္ဌတီတိ ဥပဋ္ဌာနံ နာမ။ ဧတ္ထ စ ‘‘ကာယော ဥပဋ္ဌာန’’န္တိ ဣမိနာ ဣတရကာယဿာပိ သင်္ဂဟော ဟောတိ ယထာဝုတ္တသမ္မသနစာရဿာပိ ဣဓ ဣစ္ဆိတတ္တာ။ နော သတီတိ သော ကာယော သတိ နာမ န ဟောတိ။ သတိ ဥပဋ္ဌာနဉ္စေဝ သတိ စ သရဏဋ္ဌေန, ဥပတိဋ္ဌနဋ္ဌေန စ။ တာယ သတိယာတိ ယထာဝုတ္တာယ သတိယာ။ တေန ဉာဏေနာတိ ယထာဝုတ္တေနေဝ ဉာဏေန။ တံ ကာယန္တိ တံ အဿာသပဿာသကာယဉ္စေဝ တန္နိဿယရူပကာယဉ္စ။ အနုပဿတီတိ ဈာနသမ္ပယုတ္တဉာဏေန စေဝ ဝိပဿနာဉာဏေန စ အနု အနု ပဿတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ကာယေ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနဘာဝနာတိ တေန အနုပဿနေန ယထာဝုတ္တေ ကာယေ အယံ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနဘာဝနာတိ ဝုစ္စတိ။
ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ယာ အယံ ယထာဝုတ္တေ အဿာသပဿာသကာယေ, တဿ နိဿယဘူတေ ကရဇကာယေ စ ကာယဿေဝ အနုပဿနာ အနုဒကဘူတာယ မရီစိယာ ဥဒကာနုပဿနာ ဝိယ န အနိစ္စာဒိသဘာဝေ ကာယေ နိစ္စာဒိဘာဝါနုပဿနာ, အထ ခေါ ယထာရဟံ အနိစ္စဒုက္ခာနတ္တာသုဘဘာဝဿေဝါနုပဿနာ။ အထ ဝါ ကာယေ ‘‘အဟ’’န္တိ ဝါ ‘‘မမ’’န္တိ ဝါ ‘‘ဣတ္ထီ’’တိ ဝါ ‘‘ပုရိသော’’တိ ဝါ ဂဟေတဗ္ဗဿ ကဿစိ အဘာဝတော တာဒိသံ အနနုပဿိတွာ ကာယမတ္တဿေဝ အနုပဿနာ ကာယာနုပဿနာ, တာယ ကာယာနုပဿနာယ သမ္ပယုတ္တာ သတိယေဝ ဥပဋ္ဌာနံ သတိပဋ္ဌာနံ, တဿ ဘာဝနာ ဝဍ္ဎနာ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနဘာဝနာတိ။
ဧသ နယောတိ ‘‘နဝဟိ အာကာရေဟီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တဝိဓိံ ရဿ-ပဒေ အတိဒိသတိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ယထာဒဿိတေ ‘‘ကထံ ဒီဃံ အဿသန္တော’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၁၄၈၊ သံ။ နိ။ ၅။၉၈၆၊ ပါရာ။ ၁၆၅) အာဂတေ ပါဠိနယေ။ ဣဓာတိ ဣမသ္မိံ ရဿပဒဝသေန အာဂတေ ပါဠိနယေ။
အယန္တိ ယောဂါဝစရော။ အဒ္ဓါနဝသေနာတိ ဒီဃကာလဝသေန။ ဣတ္တရဝသေနာတိ ပရိတ္တကာလဝသေန။ ဣမေဟိ အာကာရေဟီတိ ဣမေဟိ နဝဟိ အာကာရေဟိ။
တာဒိသောတိ ဒီဃော, ရဿော စ။ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာတိ စတ္တာရော အာကာရာ, တေ စ ဒီဃာဒယော ဧဝ။ နာသိကဂ္ဂေ ဝ ဘိက္ခုနောတိ ဂါထာဗန္ဓသုခတ္ထံ ရဿံ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘နာသိကဂ္ဂေ ဝါ’’တိ, ဝါ-သဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထော, တေန ဥတ္တရောဋ္ဌံ သင်္ဂဏှာတိ။
ဋ္ဌ ၂၂၀။ သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီတိ သဗ္ဗဿ ကာယဿ ပဋိ ပဋိ ပစ္စေကံ သမ္မဒေဝ ဝေဒနသီလော ဇာနနသီလော, တဿ ဝါ ပဋိ ပဋိ သမ္မဒေဝ ဝေဒေါ ဧတဿ အတ္ထိ, တံ ဝါ ပဋိ ပဋိ သမ္မဒေဝ ဝေဒမာနောတိ အတ္ထော။ တတ္ထ တတ္ထ သဗ္ဗ-ဂ္ဂဟဏေန အဿာသာဒိကာယဿ အနဝသေသပရိယာဒါနေ သိဒ္ဓေပိ အနေကကလာပသမုဒါယဘာဝတော တဿ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဘာဂါနံ သံဝေဒနဒဿနတ္ထံ ပဋိ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏံ။ တတ္ထ သက္ကစ္စကာရီဘာဝဒဿနတ္ထံ သံ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏန္တိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေန္တော ‘‘သကလဿာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ယထာ သမာနေပိ အဿာသပဿာသေသု ယောဂိနော ပဋိပတ္တိဝိဓာနေ ပစ္စေကံ သက္ကစ္စံယေဝ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ဝိသုံ ဒေသနာ ကတာ, ဧဝံ တမေဝတ္ထံ ဒီပေတုံ သတိပိ အတ္ထဿ သမာနတာယ ‘‘သကလဿာ’’တိအာဒိနာ ပဒဒွယဿ ဝိသုံ ဝိသုံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ကတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ပါကဋံ ကရောန္တောတိ ဝိဘူတံ ကရောန္တော, သဗ္ဗသော ဝိဘာဝေန္တောတိ အတ္ထော။ ပါကဋီကရဏံ ဝိဘာဝနံ တတ္ထ အသမ္မုယှနံ ဉာဏေနေဝ နေသံ ပဝတ္တနေန ဟောတီတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဧဝံ ဝိဒိတံ ကရောန္တော’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဉာဏသမ္ပယုတ္တစိတ္တေနေဝ အဿာသပဿာသေ ပဝတ္တေတိ, န ဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေန, တသ္မာ ဧဝံဘူတော သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ အဿသိဿာမိ ပဿသိဿာမီတိ သိက္ခတီတိ ဝုစ္စတိ ဗုဒ္ဓါဒီဟီတိ ယောဇနာ။ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဝိသဋေတိ အနေကကလာပတာယ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဘာဝေန ဝိသဋေ။ အာဒိ ပါကဋော ဟောတိ သတိယာ, ဉာဏဿ စ ဝသေန တထာ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဿ ပဝတ္တတ္တာ။ တာဒိသေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ စတုတ္ထပုဂ္ဂလသဒိသေန ဘဝိတဗ္ဗံ, ပဂေဝ သတိံ, ဉာဏဉ္စ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ တီသုပိ ဌာနေသု ဉာဏသမ္ပယုတ္တမေဝ စိတ္တံ ပဝတ္တေတဗ္ဗန္တိ အဓိပ္ပါယော။
ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒနဝသေနေဝ။ ဃဋတီတိ ဥဿဟတိ။ ဝါယမတီတိ ဝါယာမံ ကရောတိ, မနသိကာရံ ပဝတ္တေတီတိ အတ္ထော။ တထာဘူတဿာတိ အာနာပါနဿတိံ ဘာဝေန္တဿ။ သံဝရောတိ
သတိ, ဝီရိယမ္ပိ ဝါ။ တာယ သတိယာတိ ယာ အာနာပါနေ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တာ သတိ, တာယ။ တေန မနသိကာရေနာတိ ယော သော တတ္ထ သတိပုဗ္ဗင်္ဂမော ဘာဝနာမနသိကာရော, တေန သဒ္ဓိန္တိ အဓိပ္ပါယော။ အာသေဝတီတိ ‘‘တိဿော သိက္ခာယော’’တိ ဝုတ္တေ အဓိကုသလဓမ္မေ အာသေဝတိ။ တဒါသေဝနဉှေတ္ထ သိက္ခနန္တိ အဓိပ္ပေတံ။
ပုရိမနယေတိ ပုရိမသ္မိံ ဘာဝနာနယေ, ပဌမဝတ္ထုဒွယေတိ အဓိပ္ပါယော။ တတ္ထာပိ ကာမံ ဉာဏုပ္ပါဒနံ လဗ္ဘတေဝ အဿာသပဿာသာနံ ယာထာဝတော ဒီဃရဿဘာဝါဝဗောဓသဗ္ဘာဝတော, တထာပိ တံ န ဒုက္ကရံ ယထာပဝတ္တာနံ တေသံ ဂဟဏမတ္တဘာဝတောတိ တတ္ထ ဝတ္တမာနကာလပ္ပယောဂေါ ကတော။ ဣဒံ ပန ဒုက္ကရံ ပုရိသဿ ခုရဓာရာယံ ဂမနသဒိသံ, တသ္မာ သာတိသယေနေတ္ထ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒီပေတုံ အနာဂတကာလပ္ပယောဂေါ ကတောတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘တတ္ထ ယသ္မာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဉာဏုပ္ပါဒနာဒီသူတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကာယသင်္ခါရပဿမ္ဘနပီတိပဋိသံဝေဒနာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ကေစိ ပနေတ္ထ ‘‘သံဝရသမာဒါနာနံ သင်္ဂဟော’’တိ ဝဒန္တိ။
ကာယသင်္ခါရန္တိ အဿာသပဿာသံ။ သော ဟိ စိတ္တသမုဋ္ဌာနောပိ သမာနော ကရဇကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာယ တေန သင်္ခရီယတီတိ ကာယသင်္ခါရောတိ ဝုစ္စတိ။ ယော ပန ‘‘ကာယသင်္ခါရော ဝစီသင်္ခါရော’’တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၀၂) ဧဝမာဂတော ကာယသင်္ခါရော စေတနာလက္ခဏော သတိပိ ဒွါရန္တရုပ္ပတ္တိယံ ယေဘုယျဝုတ္တိယာ, တဗ္ဗဟုလဝုတ္တိယာ စ ကာယဒွါရေန လက္ခိတော, သော ဣဓ နာဓိပ္ပေတော။ ပဿမ္ဘေန္တောတိအာဒီသု ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမံ ပဒံ ပုရိမဿ ပုရိမဿ အတ္ထဝစနံ, တသ္မာ ပဿမ္ဘနံ နာမ ဝူပသမနံ, တဉ္စ တထာပယောဂေ အသတိ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟဿ ဩဠာရိကဿ ကာယသင်္ခါရဿ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ အနုပ္ပါဒနန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတြာတိ ‘‘ဩဠာရိကံ ကာယသင်္ခါရံ ပဿမ္ဘေန္တော’’တိ ဧတ္ထ။ အပရိဂ္ဂဟိတကာလေတိ ကမ္မဋ္ဌာနဿ အနာရဒ္ဓကာလေ, တတော ဧဝ ကာယစိတ္တာနမ္ပိ အပရိဂ္ဂဟိတကာလေ။ ‘‘နိသီဒတိ ပလ္လင်္ကံ အာဘုဇိတွာ ဥဇုံ ကာယံ ပဏိဓာယာ’’တိ ဟိ ဣမိနာ ကာယပရိဂ္ဂဟော, ‘‘ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာ’’တိ ဣမိနာ စိတ္တပရိဂ္ဂဟော ဝုတ္တော။ တေနေဝါဟ ‘‘ကာယောပိ စိတ္တမ္ပိ ပရိဂ္ဂဟိတာ ဟောန္တီ’’တိ။ ကာယောတိ ကရဇကာယော။ သဒရထာတိ သပရိဠာဟာ,
သာ စ နေသံ သဒရထတာ ဂရုဘာဝေန ဝိယ ဩဠာရိကတာယ အဝိနာဘာဝိနီတိ အာဟ ‘‘ဩဠာရိကာ’’တိ။ ဗလဝတရာတိ သဗလာ ထူလာ။ သန္တာ ဟောန္တီတိ စိတ္တံ တာဝံ ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပါဘာဝေန ဧကဂ္ဂံ ဟုတွာ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ပဝတ္တမာနံ သန္တံ ဟောတိ ဝူပသန္တံ, တတော ဧဝ တံသမုဋ္ဌာနာ ရူပဓမ္မာ လဟုမုဒုကမ္မညဘာဝပ္ပတ္တာ, တဒနုဂုဏတာယ သေသံ တိသန္တတိရူပန္တိ ဧဝံ စိတ္တေ, ကာယေ စ ဝူပသန္တေ ပဝတ္တမာနေ တန္နိဿိတာ အဿာသပဿာသာ သန္တသဘာဝါ အနုက္ကမေန သုခုမတရသုခုမတမာ ဟုတွာ ပဝတ္တန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ယဒါ ပနဿ ကာယောပီ’’တိအာဒိ။
အာဘုဇနံ အာဘောဂေါ, ‘‘ပဿမ္ဘေမီ’’တိ ပဌမာဝဇ္ဇနာ။ သမ္မာ အနု အနု အာဟရဏံ သမန္နာဟာရော, တသ္မိံယေဝ အတ္ထေ အပရာပရံ ပဝတ္တအာဝဇ္ဇနာ။ တဿေဝ အတ္ထဿ မနသိ ကရဏံ စိတ္တေ ဌပနံ မနသိကာရော။ ဝီမံသာ ပစ္စဝေက္ခဏာ။
သာရဒ္ဓေတိ သဒရထေ သပရိဠာဟေ။ အဓိမတ္တန္တိ ဗလဝံ ဩဠာရိကံ။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန ဝုတ္တံ။ ကာယသင်္ခါရောတိ ဟိ အဓိပ္ပေတော။ ‘‘အဓိမတ္တံ ဟုတွာ ပဝတ္တတီ’’တိ ကိရိယာဝိသေသနံ ဝါ ဧတံ။ သုခုမန္တိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ ကာယမှီတိ ဧတ္ထ ‘‘စိတ္တေ စာ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၂၁။ ပဌမဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ကရိယမာနံ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ နာနာဝဇ္ဇနံ ပရိကမ္မံ ပဌမဇ္ဈာနံ ဝိယ ဒူရသမုဿာရိတပဋိပက္ခန္တိ ကတွာ တံသမုဋ္ဌာနော ကာယသင်္ခါရော ပဌမဇ္ဈာနေ စ ဒုတိယဇ္ဈာနူပစာရေ စ ဩဠာရိကောတိ သဒိသော ဝုတ္တော။ ဧသ နယော သေသူပစာရဒွယေပိ။ အထ ဝါ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနံ အဓိဂမာယ ပဋိပဇ္ဇတော ဒုက္ခာပဋိပဒါဒိဝသေန ကိလမတော ယောဂိနော ကာယကိလမထစိတ္တူပဃာတာဒိဝသေန, ဝိတက္ကာဒိသင်္ခေါဘေန စ သပရိဖန္ဒတာယ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိဥပစာရေသု ကာယသင်္ခါရဿ ဩဠာရိကတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အတိသုခုမောတိ အညတ္ထ လဗ္ဘမာနော ကာယသင်္ခါရော စတုတ္ထဇ္ဈာနေ အတိက္ကန္တသုခုမော။ သုခုမဘာဝေါပိဿ တတ္ထ နတ္ထိ, ကုတော ဩဠာရိကတာ အပ္ပဝတ္တနတော။ တေနာဟ ‘‘အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတီ’’တိ။
လာဘိဿ သတော အနုပုဗ္ဗသမာပတ္တိသမာပဇ္ဇနဝေလံ, ဧကာသနေနေဝ ဝါ သဗ္ဗေသံ ဈာနာနံ ပဋိလာဘံ သန္ဓာယ မဇ္ဈိမဘာဏကာ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနတော ဥပရူပရိဈာနူပစာရေပိ သုခုမတရံ ဣစ္ဆန္တိ။ တတ္ထ ဟိ သောပစာရာနံ ဈာနာနံ ဥပရူပရိ ဝိသေသဝန္တတာ, သန္တတာ စ သမ္ဘဝေယျ, ဧကာဝဇ္ဇနူပစာရံ ဝါ သန္ဓာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဧဝဉှိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တဝါဒေန ဣမဿ ဝါဒဿ အဝိရောဓော သိဒ္ဓေါ ဘိန္နဝိသယတ္တာ။ သဗ္ဗေသညေဝါတိ ဥဘယေသမ္ပိ။ ယသ္မာ တေ သဗ္ဗေပိ ဝုစ္စမာနေန ဝိဓိနာ ပဿဒ္ဓိမိစ္ဆန္တိယေဝ။ ‘‘အပရိဂ္ဂဟိတကာလေ ပဝတ္တကာယသင်္ခါရော ပရိဂ္ဂဟိတကာလေ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိ ဣဒံ သဒိသသန္တာနတာယ ဝုတ္တံ။ န ဟိ တေ ဧဝ ဩဠာရိကာ အဿာသာဒယော သုခုမာ ဟောန္တိ။ ပဿမ္ဘနာကာရော ပန နေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တောယေဝ။
မဟာဘူတပရိဂ္ဂဟေ သုခုမောတိ စတုဓာတုမုခေန ဝိပဿနာဘိနိဝေသံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သကလရူပပရိဂ္ဂဟေ သုခုမော ဘာဝနာယ ဥပရူပရိ ပဏီတဘာဝတော။ တေနေဝါဟ ‘‘ရူပါရူပပရိဂ္ဂဟေ သုခုမော’’တိ။ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာတိ ကလာပသမ္မသနမာဟ။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနတော ပဋ္ဌာယ ဗလဝဝိပဿနာ။ တတော ဩရံ ဒုဗ္ဗလဝိပဿနာ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘အပရိဂ္ဂဟိတကာလေ’’တိအာဒိနာ သမထနယေ ဝုတ္တေန နယေန ‘‘အပရိဂ္ဂဟေ ပဝတ္တော ကာယသင်္ခါရော မဟာဘူတပရိဂ္ဂဟေ ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီ’’တိအာဒိနာ ဝိပဿနာနယေပိ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ ယောဇေတဗ္ဗာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
အဿာတိ ဣမဿ ‘‘ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရ’’န္တိ ပဒဿ။ စောဒနာသောဓနာဟီတိ အနုယောဂပရိဟာရေဟိ။ ဧဝန္တိ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေန။
ကထန္တိ ယံ ဣဒံ ‘‘ပဿမ္ဘယံ…ပေ… သိက္ခတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၇၁) ဝုတ္တံ, တံ ကထံ ကေန ပကာရေန ကာယသင်္ခါရဿ ပဿမ္ဘနံ, ယောဂိနော စ သိက္ခနံ ဟောတီတိ ကထေတုကမျတာယ ပုစ္ဆိတွာ ကာယသင်္ခါရေ သရူပတော, ဩဠာရိကသုခုမတော, ဝူပသမတော, အနုယောဂပရိဟာရတော စ ဒဿေတုံ ‘‘ကတမေ ကာယသင်္ခါရာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ကာယိကာတိ ရူပကာယေ ဘဝါ။ ကာယပဋိဗဒ္ဓါတိ ကာယသန္နိဿိတာ။ ကာယေ သတိ ဟောန္တိ, အသတိ န ဟောန္တိ, တတော ဧဝ တေ အကာယသမုဋ္ဌာနာပိ ကာယေန သင်္ခရီယန္တီတိ ကာယသင်္ခါရာ။ ပဿမ္ဘေန္တောတိ ဩဠာရိကောဠာရိကံ ပဿမ္ဘေန္တော။ သေသပဒဒွယံ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ဩဠာရိကဉှိ ကာယသင်္ခါရံ အဝူပသန္တသဘာဝံ
သန္နိသီဒါပေန္တော ‘‘ပဿမ္ဘေန္တော’’တိ ဝုစ္စတိ, အနုပ္ပါဒနိရောဓံ ပါပေန္တော ‘‘နိရောဓေန္တော’’တိ, သုဋ္ဌု သန္တသဘာဝံ နယန္တော ‘‘ဝူပသမေန္တော’’တိ။
ယထာရူပေဟီတိ ယာဒိသေဟိ။ ကာယသင်္ခါရေဟီတိ ဩဠာရိကေဟိ ကာယသင်္ခါရေဟိ။ အာနမနာတိ အဘိမုခဘာဝေန ကာယဿ နမနာ။ ဝိနမနာတိ ဝိသုံ ဝိသုံ ပဿတော နမနာ။ သန္နမနာတိ သဗ္ဗတော, သုဋ္ဌု ဝါ နမနာ။ ပဏမနာတိ ပစ္ဆတော နမနာ။ ဣဉ္ဇနာဒီနိ အာနမနာဒီနံ ဝေဝစနာနိ, အဓိမတ္တာနိ ဝါ အဘိမုခံ စလနာဒီနိ အာနမနာဒယော, မန္ဒာနိ ဣဉ္ဇနာဒယော။ ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရန္တိ တထာရူပံ အာနမနာဒီနံ ကာရဏဘူတံ ဩဠာရိကံ ကာယသင်္ခါရံ ပဿမ္ဘေန္တော။ တသ္မိံ ဟိ ပဿမ္ဘိတေ အာနမနာဒယောပိ ပဿမ္ဘိတာ ဧဝ ဟောန္တိ။
သန္တံ သုခုမန္တိ ယထာရူပေဟိ ကာယသင်္ခါရေဟိ ကာယဿ အပရိပ္ဖန္ဒနဟေတူဟိ အာနမနာဒယော န ဟောန္တိ, တထာရူပံ ဒရထာဘာဝတော သန္တံ, အနောဠာရိကတာယ သုခုမံ။ ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရန္တိ သာမညတော ဧကံ ကတွာ ဝဒတိ။ အထ ဝါ ပုဗ္ဗေ ဩဠာရိကောဠာရိကံ ကာယသင်္ခါရံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေန္တော အနုက္ကမေန ကာယဿ အပရိပ္ဖန္ဒနဟေတုဘူတေ သုခုမသုခုမတရေ ဥပ္ပါဒေတွာ တေပိ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတွာ ပရမသုခုမတာယ ကောဋိပ္ပတ္တံ ယံ ကာယသင်္ခါရံ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သန္တံ သုခုမံ ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရ’’န္တိ။
ဣတီတိအာဒိ စောဒကဝစနံ။ တတ္ထ ဣတီတိ ပကာရတ္ထေ နိပါတော။ ကိရာတိ အရုစိသူစနေ, ဧဝံ စေတိ အတ္ထော။ အယဉှေတ္ထ အဓိပ္ပါယော – ဝုတ္တပ္ပကာရေန ယဒိ အတိသုခုမမ္ပိ ကာယသင်္ခါရံ ပဿမ္ဘေတီတိ။ ဧဝံ သန္တေတိ ဧဝံ သတိ တယာ ဝုတ္တာကာရေ လဗ္ဘမာနေ။ ဝါတူပလဒ္ဓိယာတိ ဝါတဿ ဥပလဒ္ဓိယာ။ စ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော, အဿာသာဒိဝါတာရမ္မဏဿ စိတ္တဿ ပဘာဝနာ ဥပ္ပါဒနာ ပဝတ္တနာ န ဟောတိ, တေ စ တေန ပဿမ္ဘေတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။ အဿာသပဿာသာနဉ္စ ဘာဝနာတိ ဩဠာရိကေ အဿာသပဿာသေ ဘာဝနာယ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတွာ သုခုမာနံ တေသံ ပဘာဝနာ စ န ဟောတိ, ဥဘယေသံ တေသံ တေန ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗတော။ အာနာပါနဿတိယာတိ အာနာပါနာရမ္မဏာယ သတိယာ စ ပဝတ္တနံ န ဟောတိ, အာနာပါနာနံ အဘာဝတော။ တတော ဧဝ တံသမ္ပယုတ္တဿ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ စ ပဘာဝနာ ဥပ္ပါဒနာပိ န ဟောတိ။ န ဟိ ကဒါစိ အာရမ္မဏေန ဝိနာ သာရမ္မဏဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ။ န စ နံ တန္တိ ဧတ္ထ နန္တိ
နိပါတမတ္တံ။ တံ ဝုတ္တဝိဓာနံ သမာပတ္တိံ ပဏ္ဍိတာ ပညဝန္တော န စေဝ သမာပဇ္ဇန္တိပိ တတော န ဝုဋ္ဌဟန္တိပီတိ ယောဇနာ။ ဧဝံ စောဒကော သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘာဝူပနယနံ ပဿမ္ဘနန္တိ အဓိပ္ပါယေန စောဒေတိ။
ပုန ဣတိ ကိရာတိအာဒိ ယထာဝုတ္တာယ စောဒနာယ ဝိဿဇ္ဇနာ။ တတ္ထ ကိရာတိ ‘‘ယဒီ’’တိ ဧတဿ အတ္ထေ နိပါတော။ ဣတိ ကိရ သိက္ခတိ, မယာ ဝုတ္တာကာရေန ယဒိ သိက္ခတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ သန္တေတိ ဧဝံ ပဿမ္ဘနေ သတိ။ ပဘာဝနာ ဟောတီတိ ယဒိပိ ဩဠာရိကာ ကာယသင်္ခါရာ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ, သုခုမာ ပန အတ္ထေဝါတိ အနုက္ကမေန ပရမသုခုမဘာဝပ္ပတ္တဿ ဝသေန နိမိတ္တုပ္ပတ္တိယာ အာနာပါနဿတိယာ, အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ စ ပဘာဝနာ ဣဇ္ဈတေဝါတိ အဓိပ္ပါယော။
ယထာ ကထံ ဝိယာတိ ယထာဝုတ္တဝိဓာနံ တံ ကထံ ဝိယ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, အတ္ထိ ကိဉ္စိ တဒတ္ထသမ္ပဋိပါဒနေ ဩပမ္မန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဣဒါနိ ဩပမ္မံ ဒဿေတုံ ‘‘သေယျထာပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သေယျထာပီတိ ဩပမ္မတ္ထေ နိပါတော။ ကံသေတိ ကံသဘာဇနေ။ နိမိတ္တန္တိ နိမိတ္တဿ, တေသံ သဒ္ဒါနံ ပဝတ္တာကာရဿာတိ အတ္ထော။ သာမိအတ္ထေ ဟိ ဣဒံ ဥပယောဂဝစနံ။ သုဂ္ဂဟိတတ္တာတိ သုဋ္ဌု ဂဟိတတ္တာ။ သုမနသိကတတ္တာတိ သုဋ္ဌု စိတ္တေ ဌပိတတ္တာ။ သူပဓာရိတတ္တာတိ သမ္မဒေဝ ဥပဓာရိတတ္တာ သလ္လက္ခိတတ္တာ။ သုခုမကာ သဒ္ဒါတိ အနုရဝေ အာဟ, ယေ အပ္ပကာ။ အပ္ပတ္ထော ဟိ အယံ က-သဒ္ဒေါ။ သုခုမသဒ္ဒနိမိတ္တာရမ္မဏတာပီတိ သုခုမော သဒ္ဒေါဝ နိမိတ္တံ သုခုမသဒ္ဒနိမိတ္တံ, တဒါရမ္မဏတာယပိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ကာမံ တဒါသုခုမာပိ သဒ္ဒါ နိရုဒ္ဓါ, သဒ္ဒနိမိတ္တဿ ပန သုဂ္ဂဟိတတ္တာ သုခုမတရသဒ္ဒနိမိတ္တာရမ္မဏဘာဝေနာပိ စိတ္တံ ပဝတ္တတိ။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ ဟိ တဿ တဿ နိရုဒ္ဓဿ သဒ္ဒဿ နိမိတ္တံ အဝိက္ခိတ္တေန စိတ္တေန ဥပဓာရေန္တဿ အနုက္ကမေန ပရိယောသာနေ အတိသုခုမသဒ္ဒနိမိတ္တမ္ပိ အာရမ္မဏံ ကတွာ စိတ္တံ ပဝတ္တတေဝ။ စိတ္တံ န ဝိက္ခေပံ ဂစ္ဆတိ တသ္မိံ ယထာဥပဋ္ဌိတေ နိမိတ္တေ သမာဓာနသဗ္ဘာဝတော။
ဧဝံ သန္တေတိအာဒိ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ နိဂမနဝသေန ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယဿ သုတ္တပဒဿ သဒ္ဓိံ စောဒနာသောဓနာဟိ အတ္ထော ဝုတ္တော, တံ ဥဒ္ဓရိတွာ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနာနိ ဝိဘာဂတော ဒဿေတုံ ‘‘ပဿမ္ဘယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တံ သဗ္ဗံ ဝုတ္တနယတ္တာ ဥတ္တာနမေဝ။
ဋ္ဌ ၂၂၂။ အာဒိကမ္မိကဿ ကမ္မဋ္ဌာနဝသေနာတိ သမထကမ္မဋ္ဌာနံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဝိပဿနံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပန ဣတရစတုက္ကေသုပိ လဗ္ဘတေဝ။ ဧတ္ထာတိ ပဌမစတုက္ကေ။ ပဉ္စသန္ဓိကန္တိ ပဉ္စပဗ္ဗံ, ပဉ္စဘာဂန္တိ အတ္ထော။
ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥဂ္ဂဏှနန္တိ ကမ္မဋ္ဌာနဂန္ထဿ ဥဂ္ဂဏှနံ။ တဒတ္ထပရိပုစ္ဆာ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ပရိပုစ္ဆနာ။ အထ ဝါ ဂန္ထတော, အတ္ထတော စ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥဂ္ဂဏှနံ ဥဂ္ဂဟော။ တတ္ထ သံသယပရိပုစ္ဆနာ ပရိပုစ္ဆာ။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥပဋ္ဌာနန္တိ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနံ, ဧဝံ ဘာဝနမနုယုဉ္ဇန္တဿ ‘‘ဧဝမိဓ နိမိတ္တံ ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ ဥပဓာရဏံ, တထာ ကမ္မဋ္ဌာနပ္ပနာ ‘‘ဧဝံ ဈာနမပ္ပေတီ’’တိ။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ လက္ခဏန္တိ ဂဏနာနုဗန္ဓနာဖုသနာနံ ဝသေန ဘာဝနံ ဥဿုက္ကာပေတွာ ဌပနာယ သမ္ပတ္တိ, တတော ပရမ္ပိ ဝါ သလ္လက္ခဏာဒိဝသေန မတ္ထကပ္ပတ္တီတိ ကမ္မဋ္ဌာနသဘာဝဿ သလ္လက္ခဏံ။ တေနာဟ ‘‘ကမ္မဋ္ဌာနသဘာဝူပဓာရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိ။
အတ္တနာပိ န ကိလမတိ ဩဓိသော ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥဂ္ဂဏှနတော။ တတော ဧဝ အာစရိယမ္ပိ န ဝိဟေသေတိ ဓမ္မာဓိကရဏမ္ပိ ဘာဝနာယ မတ္ထကံ ပါပနတော။ တသ္မာတိ တံ နိမိတ္တံ အတ္တနော အကိလမနအာစရိယာဝိဟေသနဟေတု။ ထောကန္တိ ထောကံ ထောကံ။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော ဥဂ္ဂဟော, သဗ္ဗောပိ ကမ္မဋ္ဌာနဝိဓိ, န ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တဥဂ္ဂဟမတ္တံ။ အာစရိယတော ဥဂ္ဂဟော အာစရိယုဂ္ဂဟော, တတော။ ဧကပဒမ္ပီတိ ဧကကောဋ္ဌာသမ္ပိ။
ဋ္ဌ ၂၂၃။ အနုဝဟနာတိ အဿာသပဿာသာနံ အနုဂမနဝသေန သတိယာ နိရန္တရံ အနုပဝတ္တနာ။ ဖုသနာတိ အဿာသပဿာသေ ဂဏေန္တဿ ဂဏနံ ပဋိသံဟရိတွာ တေ သတိယာ အနုဗန္ဓန္တဿ ယထာ အပ္ပနာ ဟောတိ, တထာ စိတ္တံ ဌပေန္တဿ စ နာသိကဂ္ဂါဒိဋ္ဌာနဿ နေသံ ဖုသနာ။ ယသ္မာ ပန ဂဏနာဒိဝသေန ဝိယ ဖုသနာဝသေန ဝိသုံ မနသိကာရော နတ္ထိ, ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ ဂဏနာဒိ ကာတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ဣဓ ဖုသနာဂဟဏန္တိ ဒီပေန္တော ‘‘ဖုသနာတိ ဖုဋ္ဌဋ္ဌာန’’န္တိ အာဟ။ ဌပနာတိ သမာဓာနံ။ တံ ဟိ သမ္မဒေဝ အာရမ္မဏေ စိတ္တဿ အာဓာနံ ဌပနံ ဟောတိ။ တထာ ဟိ သမာဓိ ‘‘စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတီ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၁။၁၅) နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ သမာဓိပ္ပဓာနာ ပန အပ္ပနာတိ အာဟ ‘‘ဌပနာတိ အပ္ပနာ’’တိ။ အနိစ္စတာဒီနံ သလ္လက္ခဏတော သလ္လက္ခဏာ ဝိပဿနာ။ ပဝတ္တတော, နိမိတ္တတော စ ဝိနိဝဋ္ဋနတော ဝိဝဋ္ဋနာ နာမ မဂ္ဂေါ။
သကလသံကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဘာဝတော သဗ္ဗသော သုဒ္ဓီတိ ပါရိသုဒ္ဓိ ဖလံ။ တေသန္တိ ဝိဝဋ္ဋနာပါရိသုဒ္ဓီနံ။ ပဋိပဿနာတိ ပဋိ ပဋိ ဒဿနံ ပေက္ခနံ။ တေနာဟ ‘‘ပစ္စဝေက္ခဏာ’’တိ။
ခဏ္ဍန္တိ ဧကံ တီဏိ ပဉ္စာတိ ဧဝံ ဂဏနာယ ခဏ္ဍနံ။ ဩကာသေတိ ဂဏနဝိဓိံ သန္ဓာယာဟ။ ဂဏနနိဿိတောဝ န ကမ္မဋ္ဌာနနိဿိတော။ ‘‘သိခါပ္ပတ္တံ နု ခေါ’’တိ ဣဒံ စိရတရံ ဂဏနာယ မနသိ ကရောန္တဿ ဝသေန ဝုတ္တံ။ သော ဟိ တထာ လဒ္ဓံ အဝိက္ခေပမတ္တံ နိဿာယ ဧဝံ မညေယျ။ ‘‘အဿာသပဿာသေသု ယော ဥပဋ္ဌာတိ, တံ ဂဟေတွာ’’တိ ဣဒံ အဿာသပဿာသေသု ယဿ ဧကောဝ ပဌမံ ဥပဋ္ဌာတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ယဿ ပန ဥဘောပိ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, တေန ဥဘယမ္ပိ ဂဟေတွာ ဂဏေတဗ္ဗံ။ ‘‘ယော ဥပဋ္ဌာတီ’’တိ ဣမိနာ စ ဒွီသု နာသာပုဋဝါတေသု ယော ပါကဋတရော ဥပဋ္ဌာတိ, သော ဂဟေတဗ္ဗောတိ အယမ္ပိ အတ္ထော ဒီပိတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပဝတ္တမာနံ ပဝတ္တမာနန္တိ အာမေဍိတဝစနေန နိရန္တရံ အဿာသပဿာသာနံ ဥပလက္ခဏံ ဒဿေတိ။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ဥပလက္ခေတွာ ဝါတိ အတ္ထော။ ပါကဋာ ဟောန္တိ ဂဏနာဝသေန ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပါဘာဝတော။
ပလိဃဿ ပရိဝတ္တနံ, တံ ယတ္ထ နိက္ခိပန္တိ, သော ပလိဃတ္ထမ္ဘော။ တိယာမရတ္တိန္တိ အစ္စန္တသံယောဂေ ဥပယောဂဝစနံ။ ပုရိမနယေနာတိ သီဃဂဏနာယ, ဂေါပါလကဂဏနာယာတိ အတ္ထော။ ဧကော ဒွေ တီဏိ စတ္တာရိ ပဉ္စာတိ ဂဏနာဝိဓိဒဿနံ။ တသ္မာ အဋ္ဌာတိအာဒီသုပိ ဧကတော ပဋ္ဌာယေဝ ပစ္စေကံ အဋ္ဌာဒီနိ ပါပေတဗ္ဗာနိ။ သီဃံ သီဃံ ဂဏေတဗ္ဗမေဝ။ ကသ္မာတိ တတ္ထ ကာရဏံ, နိဒဿနဉ္စ ဒဿေတိ ‘‘ဂဏနပဋိဗဒ္ဓေ ဟီ’’တိအာဒိနာ။ တတ္ထ အရီယတိ တေန နာဝါတိ အရိတ္တံ, ပါဇနဒဏ္ဍော။ အရိတ္တေန ဥပတ္ထမ္ဘနံ အရိတ္တုပတ္ထမ္ဘနံ, တဿ ဝသေန။
နိပ္ပရိယာယတော နိရန္တရပ္ပဝတ္တိ နာမ ဌပနာယမေဝါတိ အာဟ ‘‘နိရန္တရံ ပဝတ္တံ ဝိယာ’’တိ။ အန္တော ပဝိသန္တံ ဝါတံ မနသိ ကရောန္တော အန္တော စိတ္တံ ပဝေသေတိ နာမ။ ဗဟိ စိတ္တနီဟရဏေပိ ဧသေဝ နယော။ ဝါတဗ္ဘာဟတန္တိ အဗ္ဘန္တရဂတံ ဝါတံ ဗဟုလံ မနသိ ကရောန္တဿ ဝါတေန တံ ဌာနံ အဗ္ဘာဟတံ ဝိယ, မေဒေန ပူရိတံ ဝိယ စ ဟောတိ, တထာ ဥပဋ္ဌာတိ။ နီဟရတော
ဖုဋ္ဌောကာသံ မုဉ္စိတွာ, တထာ ပန နီဟရတော ဝါတဿ ဂတိသမန္နေသနမုခေန နာနာရမ္မဏေသု စိတ္တံ ဝိဓာဝတီတိ အာဟ ‘‘ပုထုတ္တာရမ္မဏေ စိတ္တံ ဝိက္ခိပတီ’’တိ။
ဧတန္တိ ဧတံ အဿာသပဿာသဇာတံ။
ဋ္ဌ ၂၂၄။ အနုဂမနန္တိ ပဝတ္တပဝတ္တာနံ အဿာသပဿာသာနံ အာရမ္မဏကရဏဝသေန သတိယာ အနု အနု ပဝတ္တနံ အနုဂစ္ဆနံ။ တေနေဝါဟ ‘‘တဉ္စ ခေါ န အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနာနုဂမနဝသေနာ’’တိ။ နာဘိ အာဒိ တတ္ထ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ ပဌမုပ္ပတ္တိဝသေန ဟိ ဣဓ အာဒိစိန္တာ, န ဥပ္ပတ္တိမတ္တဝသေန။ တထာ ဟိ တေ နာဘိတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ နာသိကဂ္ဂါ သဗ္ဗတ္ထ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ။ ယတ္ထ ယတ္ထ စ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, တတ္ထ တတ္ထေဝ ဘိဇ္ဇန္တိ ဓမ္မာနံ ဂမနာဘာဝတော။ ယထာပစ္စယံ ပန ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိယံ ဂတိသမညာ။ ဟဒယံ မဇ္ဈန္တိ ဟဒယသမီပံ တဿ ဥပရိဘာဂေါ မဇ္ဈံ။ နာသိကဂ္ဂံ ပရိယောသာနန္တိ နာသိကဋ္ဌာနံ တဿ ပရိယောသာနံ အဿာသပဿာသသမညာယ တဒဝဓိဘာဝတော။ တထာ ဟေတေ ‘‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ’’တိ ဝုတ္တာ, န စ ဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ သမ္ဘဝေါ အတ္ထိ။ တေနာဟ ‘‘အဗ္ဘန္တရံ ပဝိသနဝါတဿ နာသိကဂ္ဂံ အာဒီ’’တိ။ ပဝိသနနိက္ခမနပရိယာယော ပန တံသဒိသဝသေန ဝုတ္တောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိက္ခေပဂတန္တိ ဝိက္ခေပံ ဥပဂတံ, ဝိက္ခိတ္တံ အသမာဟိတန္တိ အတ္ထော။ သာရဒ္ဓါယာတိ သဒရထဘာဝါယ။ ဣဉ္ဇနာယာတိ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဿ စလနာယ။
ဝိက္ခေပဂတေန စိတ္တေနာတိ ဟေတုမှိ ကရဏဝစနံ, ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ဝါ။ သာရဒ္ဓါတိ သဒရထာ။ ဣဉ္ဇိတာတိ ဣဉ္ဇနကာ စလနကာ။ တထာ ဖန္ဒိတာ။
အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေနာတိ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနာနုဂမနဝသေန န မနသိ ကာတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘အနုဗန္ဓနာယ မနသိ ကရောန္တေန ဖုသနာဝသေန စ ဌပနာဝသေန စ မနသိ ကာတဗ္ဗ’’န္တိ ယေနာဓိပ္ပါယေန ဝုတ္တံ, တံ ဝိဝရိတုံ ‘‘ဂဏနာနုဗန္ဓနာဝသေန ဝိယာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဝိသုံ မနသိကာရော နတ္ထီတိ ဂဏနာယ, အနုဗန္ဓနာယ စ ဝိနာ ယထာက္ကမံ ကေဝလံ ဖုသနာဝသေန, ဌပနာဝသေန စ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော နတ္ထိ။ နနု ဖုသနာယ ဝိနာ ဌပနာယ ဝိယ, ဖုသနာယ ဝိနာ ဂဏနာယပိ မနသိကာရော နတ္ထိယေဝ? ယဒိပိ နတ္ထိ, ဂဏနာ ပန ယထာ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဿ မူလဘာဝတော
ပဓာနဘာဝေန ဂဟေတဗ္ဗာ, ဧဝံ အနုဗန္ဓနာ ဌပနာယ, တာယ ဝိနာ ဌပနာယ အသမ္ဘဝတော။ တသ္မာ သတိပိ ဖုသနာယ နာနန္တရိကဘာဝေ ဂဏနာနုဗန္ဓနာ ဧဝ မူလဘာဝတော ပဓာနဘာဝေန ဂဟေတွာ ဣတရာသံ တဒဘာဝံ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဂဏနာနုဗန္ဓနာဝသေန ဝိယ ဟိ ဖုသနာဌပနာဝသေန ဝိသုံ မနသိကာရော နတ္ထီ’’တိ။ ယဒိ ဧဝံ တာ ကသ္မာ ဥဒ္ဒေသေ ဝိသုံ ဂဟိတာတိ အာဟ ‘‘ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝါ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ ဂဏေန္တော’’တိ ဣမိနာ ဂဏနာယ ဖုသနာ အင်္ဂန္တိ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘ဂဏနာယ စ ဖုသနာယ စ မနသိ ကရောတီ’’တိ။ တတ္ထေဝါတိ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ။ တေတိ အဿာသပဿာသေ။ သတိယာ အနုဗန္ဓန္တောတိ ဂဏနာဝီထိံ အနုဂန္တွာ သတိယာ နိဗန္ဓန္တော, ဖုဋ္ဌောကာသေယေဝ တေ နိရန္တရံ ဥပဓာရေန္တောတိ အတ္ထော။ အပ္ပနာဝသေန စိတ္တံ ဌပေန္တောတိ ယထာ အပ္ပနာ ဟောတိ, ဧဝံ ယထာဥပဋ္ဌိတေ နိမိတ္တေ စိတ္တံ ဌပေန္တော သမာဒဟန္တော။ အနုဗန္ဓနာယ စာတိအာဒီသု အနုဗန္ဓနာယ စ ဖုသနာယ စ ဌပနာယ စ မနသိ ကရောတီတိ ဝုစ္စတီတိ ယောဇနာ။ သွာယမတ္ထောတိ ယွာယံ ‘‘ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ ဂဏေန္တော, တတ္ထေဝ ဂဏနံ ပဋိသံဟရိတွာ တေ သတိယာ အနုဗန္ဓန္တော’’တိ စ ဝုတ္တော, သော အယမတ္ထော။ ယာ အစ္စန္တာယ န မိနောတိ န ဝိနိစ္ဆိနာတိ, သာ မာနဿ သမီပေတိ ဥပမာ ယထာ ‘‘ဂေါဏော ဝိယ ဂဝယော’’တိ။
ဋ္ဌ ၂၂၅။ ပင်္ဂုဠောတိ ပီဌသပ္ပီ။ ဒေါလာ ပေခေါလော။ ကီဠတန္တိ ကီဠန္တာနံ။ မာတာပုတ္တာနန္တိ အတ္တနော ဘရိယာယ, ပုတ္တဿ စ။ ဥဘော ကောဋိယောတိ အာဂစ္ဆန္တဿ ပုရိမကောဋိံ, ဂစ္ဆန္တဿ ပစ္ဆိမကောဋိန္တိ ဒွေပိ ကောဋိယော။ မဇ္ဈန္တိ ဒေါလာဖလကဿေဝ မဇ္ဈံ။ ဥပနိဗန္ဓနထမ္ဘော ဝိယာတိ ဥပနိဗန္ဓနထမ္ဘော, နာသိကဂ္ဂံ, မုခနိမိတ္တံ ဝါ, တဿ မူလေ သမီပေ ဌတွာ။ ကထံ ဌတွာ? သတိယာ ဝသေန။ သတိဉှိ တတ္ထ သူပဋ္ဌိတံ ကရောန္တော ယောဂါဝစရော တတ္ထ ဌိတော နာမ ဟောတိ, အဝယဝဓမ္မေန သမုဒါယဿ အပဒိသိတဗ္ဗတော။ နိမိတ္တေတိ နာသိကဂ္ဂါဒိနိမိတ္တေ။ သတိယာ နိသီဒန္တောတိ သတိဝသေန နိသီဒန္တော။ ‘‘သတိဉှိ တတ္ထာ’’တိအာဒိနာ ဌာနေ ဝိယ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တတ္ထာတိ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေ။
ဋ္ဌ ၂၂၆။ တေတိ နဂရဿ အန္တောဗဟိဂတာ မနုဿာ, တေသံ သင်္ဂဟာ စ ဟတ္ထဂတာ။
ဋ္ဌ ၂၂၇။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယာတိ ဥပမေယျတ္ထဒဿနတော ပဋ္ဌာယ။ ဂါထာယံ နိမိတ္တန္တိ ဥပနိဗန္ဓနာနိမိတ္တံ။ အနာရမ္မဏမေကစိတ္တဿာတိ ဧကဿ စိတ္တဿ န အာရမ္မဏံ, အာရမ္မဏံ န ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ အဇာနတော စ တယော ဓမ္မေတိ နိမိတ္တံ အဿာသော ပဿာသောတိ ဣမေ တယော ဓမ္မေ အာရမ္မဏကရဏဝသေန အဝိန္ဒန္တဿ။ စ-သဒ္ဒေါ ဗျတိရေကေ။ ဘာဝနာတိ အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာ။ နုပလဗ္ဘတီတိ န ဥပလဗ္ဘတိ န သိဇ္ဈတီတိ အယံ စောဒနာဂါထာယ အတ္ထော, ဒုတိယာ ပန ပရိဟာရဂါထာ သုဝိညေယျာဝ။
ကထန္တိ တာသံ အတ္ထံ ဝိဝရိတုံ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ဣမေ တယော ဓမ္မာတိအာဒီသု ပဒယောဇနာယ သဒ္ဓိံ အယမတ္ထနိဒ္ဒေသော – ဣမေ နိမိတ္တာဒယော တယော ဓမ္မာ ဧကစိတ္တဿ ကထံ အာရမ္မဏံ န ဟောန္တိ, တထာပိ န စိမေ န စ ဣမေ တယော ဓမ္မာ အဝိဒိတာ ဟောန္တိ, ကထံ န စ ဟောန္တိ အဝိဒိတာ? တေသဉှိ အဝိဒိတတ္တေ စိတ္တဉ္စ ကထံ ဝိက္ခေပံ န ဂစ္ဆတိ, ပဓာနဉ္စ ဘာဝနာယ နိပ္ဖါဒကံ ဝီရိယဉ္စ ကထံ ပညာယတိ, နီဝရဏာနံ ဝိက္ခမ္ဘကံ သမ္မဒေဝ သမာဓာနာဝဟံ ဘာဝနာနုယောဂသင်္ခါတံ ပယောဂဉ္စ ယောဂီ ကထံ သာဓေတိ, ဥပရူပရိ လောကိယလောကုတ္တရဉ္စ ဝိသေသံ ကထမဓိဂစ္ဆတီတိ။
ဣဒါနိ တမတ္ထံ ကကစူပမာယ သာဓေတုံ ‘‘သေယျထာပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဘူမိဘာဂဿ ဝိသမတာယ စဉ္စလေ ရုက္ခေ ဆေဒနကိရိယာ န သုကရာ သိယာ, တထာ စ သတိ ကကစဒန္တဂတိ ဒုဗ္ဗိညေယျာတိ အာဟ ‘‘သမေ ဘူမိဘာဂေ’’တိ။ ကကစေနာတိ ခုဒ္ဒကေန ခရပတ္တေန။ တေနာဟ ‘‘ပုရိသော’’တိ။ ဖုဋ္ဌကကစဒန္တာနန္တိ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌကကစဒန္တာနံ ဝသေန။ တေန ကကစဒန္တေဟိ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ ပုရိသဿ သတိယာ ဥပဋ္ဌာနံ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘န အာဂတေ ဝါ ဂတေ ဝါ ကကစဒန္တေ မနသိ ကရောတီ’’တိ။ ကကစဿ အာကဍ္ဎနကာလေ ပုရိသာဘိမုခံ ပဝတ္တာ အာဂတာ။ ပေလ္လနကာလေ တတော ဝိဂတာ ‘‘ဂတာ’’တိ ဝုတ္တာ။ န စ အာဂတာ ဝါ ဂတာ ဝါ ကကစဒန္တာ အဝိဒိတာ ဟောန္တိ သဗ္ဗတ္ထ သတိယာ ဥပဋ္ဌိတတ္တာ ဆိန္ဒိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ အဖုသိတွာ ဂစ္ဆန္တာနံ, အာဂစ္ဆန္တာနဉ္စ ကကစဒန္တာနံ အဘာဝတော။ ပဓာနန္တိ ရုက္ခဿ
ဆေဒနဝီရိယံ။ ပယောဂန္တိ တဿေဝ ဆေဒနကိရိယံ။ ဝိသေသန္တိ အနေကဘာဝါပါဒနံ, တေန စ သာဓေတဗ္ဗံ ပယောဇနဝိသေသံ။
ယထာ ရုက္ခောတိအာဒိ ဥပမာသံသန္ဒနံ။ ဥပနိဗန္ဓတိ အာရမ္မဏေ စိတ္တံ ဧတာယာတိ သတိ ဥပနိဗန္ဓနာ နာမ, တဿာ အဿာသပဿာသာနံ သလ္လက္ခဏဿ နိမိတ္တန္တိ ဥပနိဗန္ဓနာနိမိတ္တံ, နာသိကဂ္ဂံ, မုခနိမိတ္တံ ဝါ။ ဧဝမေဝါတိ ယထာပိ သော ပုရိသော ကကစေန ရုက္ခံ ဆိန္ဒန္တော အာဂတဂတေ ကကစဒန္တေ အမနသိကရောန္တောပိ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ သတိယာ ဥပဋ္ဌပနေန အာဂတဂတေ ကကစဒန္တေ ဇာနာတိ, သုတ္တပဒဉ္စ အဝိရဇ္ဈန္တော အတ္ထကိစ္စံ သာဓေတိ, ဧဝမေဝ။ နာသိကဂ္ဂေ မုခနိမိတ္တေတိ ဒီဃနာသိကော နာသိကဂ္ဂေ ဣတရော မုခံ ဒသနံ နိမီယတိ ဆာဒီယတိ ဧတေနာတိ မုခနိမိတ္တန္တိ လဒ္ဓနာမေ ဥတ္တရောဋ္ဌေ။
ဣဒံ ပဓာနန္တိ ယေန ဝီရိယာရမ္ဘေန အာရဒ္ဓဝီရိယဿ ယောဂိနော ကာယောပိ စိတ္တမ္ပိ ကမ္မနိယံ ဘာဝနာကမ္မက္ခမံ ဘာဝနာကမ္မယောဂ္ဂံ ဟောတိ, ဣဒံ ဝီရိယံ ပဓာနန္တိ ဖလေန ဟေတုံ ဒဿေတိ။ ဥပက္ကိလေသာ ပဟီယန္တီတိ စိတ္တဿ ဥပက္ကိလေသဘူတာနိ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဟီယန္တိ။ ဝိတက္ကာ ဝူပသမန္တီတိ တတော ဧဝ ကာမဝိတက္ကာဒယော မိစ္ဆာဝိတက္ကာ ဥပသမံ ဂစ္ဆန္တိ, နီဝရဏပ္ပဟာနေန ဝါ ပဌမဇ္ဈာနာဓိဂမံ ဒဿေတွာ ဝိတက္ကဝူပသမာပဒေသေန ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနမဓိဂမမာဟ။ အယံ ပယောဂေါတိ အယံ ဈာနာဓိဂမဿ ဟေတုဘူတော ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂေါ ပယောဂေါ။ သံယောဇနာ ပဟီယန္တီတိ ဒသပိ သံယောဇနာနိ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ သမုစ္ဆေဒဝသေန ပဟီယန္တိ။ အနုသယာ ဗျန္တီ ဟောန္တီတိ တထာ သတ္တပိ အနုသယာ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနေန ဘင်္ဂမတ္တဿပိ အနဝသေသတော ဝိဂတန္တာ ဟောန္တိ။ ဧတ္ထ စ သံယောဇနပ္ပဟာနံ နာမ အနုသယနိရောဓေနေဝ ဟောတိ, ပဟီနေသု စ သံယောဇနေသု အနုသယာနံ လေသောပိ န ဘဝိဿတီတိ စ ဒဿနတ္ထံ ‘‘သံယောဇနာ ပဟီယန္တိ အနုသယာ ဗျန္တီ ဟောန္တီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အယံ ဝိသေသောတိ ဣမံ သမာဓိံ နိဿာယ အနုက္ကမေန လဗ္ဘမာနော အယံ သံယောဇနပ္ပဟာနာဒိကော ဣမဿ သမာဓိဿ ဝိသေသောတိ အတ္ထော။
ယဿာတိ ယေန။ အနုပုဗ္ဗန္တိ အနုက္ကမေန။ ပရိစိတာတိ ပရိစိဏ္ဏာ။ အယံ ဟေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – အာနာပါနဿတိ ယထာ ဗုဒ္ဓေန ဘဂဝတာ
ဒေသိတာ, တထေဝ ယေန ဒီဃရဿပဇာနနာဒိဝိဓိနာ အနုပုဗ္ဗံ ပရိစိတာ သုဋ္ဌု ဘာဝိတာ, တတော ဧဝ ပရိပုဏ္ဏာ သောဠသန္နံ ဝတ္ထူနံ ပါရိပူရိယာ သဗ္ဗသော ပုဏ္ဏာ။ သော ဘိက္ခု ဣမံ အတ္တနော ခန္ဓာဒိလောကံ ပညောဘာသေန ပဘာသေတိ။ ယထာ ကိံ အဗ္ဘာ မုတ္တောဝ စန္ဒိမာ အဗ္ဘုပက္ကိလေသဝိမုတ္တော စန္ဒိမာ တာရကရာဇာ ဝိယာတိ။
ဣဓာတိ ကကစူပမာယံ။ အဿာတိ ယောဂိနော။ ဣဓာတိ ဝါ ဣမသ္မိံ ဌာနေ။ အဿာတိ ဥပမာဘူတဿ ကကစဿ။ အာဂတဂတဝသေန ယထာ တဿ ပုရိသဿ အမနသိကာရော, ဧဝံ အဿာသပဿာသာနံ အာဂတဂတဝသေန အမနသိကာရမတ္တမေဝ ပယောဇနံ။
ဋ္ဌ ၂၂၈။ နိမိတ္တန္တိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ။ အဝသေသဈာနင်္ဂပဋိမဏ္ဍိတာတိ အပ္ပနာဝိတက္ကာဒိအဝသေသဈာနင်္ဂပဋိမဏ္ဍိတာတိ ဝဒန္တိ, ဝိစာရာဒီတိ ပန ဝတ္တဗ္ဗံ နိပ္ပရိယာယေန ဝိတက္ကဿ အပ္ပနာဘာဝတော။ သော ဟိ ပါဠိယံ ‘‘အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၇) နိဒ္ဒိဋ္ဌော, တံသမ္ပယောဂတော ဝါ ယသ္မာ ဈာနံ ‘‘အပ္ပနာ’’တိ အဋ္ဌကထာဝေါဟာရော, ဈာနင်္ဂေသု စ သမာဓိ ပဓာနံ, တသ္မာ တံ ‘‘အပ္ပနာ’’တိ ဒဿေန္တော ‘‘အဝသေသဈာနင်္ဂပဋိမဏ္ဍိတာ အပ္ပနာသင်္ခါတာ ဌပနာ စ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိ အာဟ။ ကဿစိ ပန ဂဏနာဝသေနေဝ မနသိကာရကာလတော ပဘုတီတိ ဧတ္ထ ‘‘အနုက္ကမတော…ပေ… လင်္ဃနာကာရပ္ပတ္တံ ဝိယ ဟောတီ’’တိ ဧတ္တကော ဂန္ထော ပရိဟီနော။
သာရဒ္ဓကာယဿ ကဿစိ ပုဂ္ဂလဿ။ ဩနမတိ ပဋ္ဋိကာဒီနံ ပလမ္ဗနေန။ ဝိကူဇတီတိ သဒ္ဒံ ကရောတိ။ ဂတ္တာနိသဒကပ္ပရာဒီနံ သန္ဓိဋ္ဌာနေသု ဝလိံ ဂဏှာတိ တတ္ထ တတ္ထ ဝလိတံ ဟောတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ သာရဒ္ဓကာယော ဂရုကော ဟောတီတိ ကာယဒရထဝူပသမေန သဒ္ဓိံ သိဇ္ဈမာနော ဩဠာရိကအဿာသပဿာသနိရောဓော ဗျတိရေကမုခေန တဿ သာဓနံ ဝိယ ဝုတ္တော။ ဩဠာရိကအဿာသပဿာသနိရောဓဝသေနာတိ အနွယဝသေန တဒတ္ထသာဓနံ။ တတ္ထ ကာယဒရထေ ဝူပသန္တေတိ စိတ္တဇရူပါနံ လဟုမုဒုကမ္မညဘာဝေန ယော သေသတိသန္တတိရူပါနမ္ပိ လဟုအာဒိဘာဝေါ, သော ဣဓ ကာယဿ လဟုဘာဝေါတိ အဓိပ္ပေတော။ သွာယံ ယသ္မာ စိတ္တဿ လဟုအာဒိဘာဝေန ဝိနာ နတ္ထိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ကာယောပိ စိတ္တမ္ပိ လဟုကံ ဟောတီ’’တိ။
ဩဠာရိကေ အဿာသပဿာသေ နိရုဒ္ဓေတိအာဒိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမ္ပိ ဝိစေတဗ္ဗာကာရပ္ပတ္တဿ ကာယသင်္ခါရဿ ဝိစယနဝိဓိံ ဒဿေတုံ အာနီတံ။
ဋ္ဌ ၂၂၉။ ဥပရူပရိ ဝိဘူတာနီတိ ဘာဝနာဗလေန ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ ပါကဋာနိ ဟောန္တိ။ ဒေသတောတိ ပကတိယာ ဖုသနဒေသတော, ပုဗ္ဗေ အတ္တနာ ဖုသနဝသေန ဥပဓာရိတဋ္ဌာနတော။
‘‘ကတ္ထ နတ္ထီ’’တိ ဌာနဝသေန, ‘‘ကဿ နတ္ထီ’’တိ ပုဂ္ဂလဝသေန ဝီမံသိယမာနမတ္ထံ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘အန္တောမာတုကုစ္ဆိယ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယထာ ဥဒကေ နိမုဂ္ဂဿ ပုဂ္ဂလဿ နိရုဒ္ဓေါကာသတာယ အဿာသပဿာသာ န ပဝတ္တန္တိ, ဧဝံ အန္တောမာတုကုစ္ဆိယံ။ ယထာ မတာနံ သမုဋ္ဌာပကစိတ္တာဘာဝတော, ဧဝံ အသညီဘူတာနံ မုစ္ဆာပရေတာနံ, အသညီသု ဝါ ဇာတာနံ, တထာ နိရောဓသမာပန္နာနံ။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပန္နာနံ ပန ဓမ္မတာဝသေနေဝ နေသံ အနုပ္ပဇ္ဇနံ, တထာ ရူပါရူပဘဝသမင်္ဂီနံ။ ကေစိ ပန ‘‘အနုပုဗ္ဗတော သုခုမဘာဝပ္ပတ္တိယာ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပန္နဿ, ရူပဘဝေ ရူပါနံ ဘဝင်္ဂဿ စ သုခုမဘာဝတော ရူပဘဝသမင်္ဂီနံ နတ္ထီ’’တိ ကာရဏံ ဝဒန္တိ။ အတ္ထိယေဝ တေ အဿာသပဿာသာ ပရိယေသတောတိ အဓိပ္ပါယော, ယထာဝုတ္တသတ္တဋ္ဌာနဝိနိမုတ္တဿ အဿာသပဿာသာနံ အနုပ္ပဇ္ဇနဋ္ဌာနဿ အဘာဝတော။ ပကတိဖုဋ္ဌဝသေနာတိ ပကတိယာ ဖုသနဋ္ဌာနဝသေန။ နိမိတ္တံ ဌပေတဗ္ဗန္တိ သတိယာ တတ္ထ တတ္ထ သုခပ္ပဝတ္တနတ္ထံ ထိရတရသဉ္ဇာနနံ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ။ ထိရသညာပဒဋ္ဌာနာ ဟိ သတိ။ ဣမမေဝါတိ ဣမံ ဧဝ အနုပဋ္ဌဟန္တဿ ကာယသင်္ခါရဿ ကဏ္ဋကုဋ္ဌာပနနယေန ဥပဋ္ဌာပနဝိဓိမေဝ။ အတ္ထဝသန္တိ ဟေတုံ။ အတ္ထောတိ ဟိ ဖလံ, သော ယဿ ဝသေန ပဝတ္တတိ, သော အတ္ထဝသောတိ။ မုဋ္ဌဿတိဿာတိ ဝိနဋ္ဌဿတိဿ။ အသမ္ပဇာနဿာတိ သမ္ပဇညရဟိတဿ, ဘာဝေန္တဿ အနုက္ကမေန အနုပဋ္ဌဟန္တေ အဿာသပဿာသေ ဝီမံသိတွာ ‘‘ဣမေ တေ’’တိ ဥပဓာရေတုံ, သမ္မဒေဝ ပဇာနိတုဉ္စ သမတ္ထာဟိ သတိပညာဟိ ဝိရဟိတဿာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၂၃၀။ ဣတော အညံ ကမ္မဋ္ဌာနံ။ ဂရုကန္တိ ဘာရိယံ။ သာ စဿ ဂရုကတာ ဘာဝနာယ သုဒုက္ကရဘာဝေနာတိ အာဟ ‘‘ဂရုကဘာဝန’’န္တိ။
ဥပရူပရိ သန္တသုခုမဘာဝပ္ပတ္တိတော ‘‘ဗလဝတီ သုဝိသဒါ သူရာ စ သတိပညာ စ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ’’တိ ဝတွာ သုခုမဿ နာမ အတ္ထဿ သာဓနေနာပိ သုခုမေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣဒါနိ အနုပဋ္ဌဟန္တာနံ အဿာသပဿာသာနံ ပရိယေသနုပါယံ ဒဿေန္တော ‘‘တာဟိ စ ပနာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဂေါစရမုခေတိ ဂေါစရာဘိမုခေ။ အနုပဒန္တိ ပဒါနုပဒံ။ စရိတွာတိ ဂေါစရံ ဂဟေတွာ။ တသ္မိံယေဝ ဌာနေတိ ဥပနိဗန္ဓနာနိမိတ္တသညိတဋ္ဌာနေ။ ယောဇေတွာတိ မနသိကာရေန ယောဇေတွာ။ သတိရသ္မိယာ ဗန္ဓိတွာတိ ဝါ ဝုတ္တမေဝတ္ထမာဟ ‘‘တသ္မိံယေဝ ဌာနေ ယောဇေတွာ’’တိ။ န ဟိ ဥပမေယျေ ဗန္ဓနယောဇနဋ္ဌာနာနိ ဝိသုံ လဗ္ဘန္တိ။
ဋ္ဌ ၂၃၁။ နိမိတ္တန္တိ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ, ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ဝါ။ ဥဘယမ္ပိ ဟိ ဣဓ ဧကဇ္ဈံ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ တူလပိစုအာဒိဥပမတ္တယံ ဥဂ္ဂဟေ ယုဇ္ဇတိ, သေသံ ဥဘယတ္ထ။ ဧကစ္စေတိ ဧကေ အာစရိယာ။
တာရကရူပံ ဝိယာတိ တာရကာယ ပဘာရူပံ ဝိယ။ မဏိဂုဠိကာဒိဥပမာ ပဋိဘာဂေ ဝဋ္ဋန္တိ။ ကထံ ပနေတံ ဧကံယေဝ ကမ္မဋ္ဌာနံ အနေကာကာရတော ဥပဋ္ဌာတီတိ အာဟ ‘‘တဉ္စ ပနေတ’’န္တိအာဒိ။ သုတ္တန္တန္တိ ဧကံ သုတ္တံ။ ပဂုဏပ္ပဝတ္တိဘာဝေန အဝိစ္ဆေဒံ, မဟာဝိသယတဉ္စ သန္ဓာယာဟ ‘‘မဟတီ ပဗ္ဗတေယျာ နဒီ ဝိယာ’’တိ။ အတ္ထဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ သမန္တဘဒ္ဒကံ သုတ္တံ သဗ္ဗဘာဂမနောဟရာ သဗ္ဗပါလိဖုလ္လာ ဝနဃဋာ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ဧကာ ဝနရာဇိ ဝိယာ’’တိ။ တေနာဟ ဘဂဝါ – ‘‘ဝနပ္ပဂုမ္ဗေ ယထ ဖုဿိတဂ္ဂေ’’တိ (ခု။ ပါ။ ၆။၁၃၊ သု။ နိ။ ၂၃၆)။ နာနာနုသန္ဓိကံ နာနာပေယျာလံ ဝိဝိဓနယနိပုဏံ ဗဟုဝိဓကမ္မဋ္ဌာနမုခသုတ္တန္တံ အတ္ထိကေဟိ သက္ကစ္စံ သမုပဇီဝိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘သီတစ္ဆာယော…ပေ… ရုက္ခော ဝိယာ’’တိ။ သညာနာနတာယာတိ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနတော ပုဗ္ဗေဝ ပဝတ္တသညာနံ နာနာဝိဓဘာဝတော။
ဣမေ တယော ဓမ္မာတိ အဿာသော, ပဿာသော, နိမိတ္တန္တိ ဣမေ တယော ဓမ္မာ။ နတ္ထီတိ ကမ္မဋ္ဌာနဝသေန မနသိကာတဗ္ဗဘာဝေန နတ္ထိ န ဥပလဗ္ဘန္တိ။ န စ ဥပစာရန္တိ ဥပစာရမ္ပိ န ပါပုဏာတိ, ပဂေဝ အပ္ပနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ယဿ ပနာတိ ဝိဇ္ဇမာနပက္ခော ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဣဒါနိ ဝုတ္တဿေဝ အတ္ထဿ သမတ္ထနတ္ထံ ကကစူပမာယံ အာဂတာ ‘‘နိမိတ္တ’’န္တိအာဒိကာ ဂါထာ ပစ္စာနီတာ။
ဋ္ဌ ၂၃၂။ နိမိတ္တေတိ ယထာဝုတ္တေ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ။ ဧဝံ ဟောတီတိ ဘာဝနမနုယုတ္တဿ ဧဝ ဟောတိ။ တသ္မာ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ဧဝံ မနသိ ကရောဟီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဝေါသာနံ အာပဇ္ဇေယျာတိ ‘‘နိမိတ္တံ နာမ ဒုက္ကရံ ဥပ္ပါဒေတုံ, တယိဒံ လဒ္ဓံ, ဟန္ဒာဟံ ဒါနိ ယဒါ ဝါ တဒါ ဝါ ဝိသေသံ နိဗ္ဗတ္တေဿာမီ’’တိ သင်္ကောစံ အာပဇ္ဇေယျ။ ဝိသီဒေယျာတိ ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ ဘာဝနမနုယုတ္တဿ နိမိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပန္နံ, အဘဗ္ဗော မညေ ဝိသေသဿာ’’တိ ဝိသာဒံ အာပဇ္ဇေယျ။
‘‘ဣမာယ ပဋိပဒါယ ဇရာမရဏတော မုစ္စိဿာမီတိ ပဋိပန္နဿ နိမိတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တေ ကထံ သင်္ကောစာပတ္တိ, ဘိယျောသော မတ္တာယ ဥဿာဟမေဝ ကရေယျာတိ ‘‘နိမိတ္တမိဒံ…ပေ… ဝတ္တဗ္ဗော’’တိ မဇ္ဈိမဘာဏကာ အာဟု။ ဧဝန္တိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ပဋိဘာဂနိမိတ္တေယေဝ ဘာဝနာစိတ္တဿ ဌပနေန။ ဣတော ပဘုတီတိ ဣတော ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ။ ပုဗ္ဗေ ယံ ဝုတ္တံ ‘‘အနုဗန္ဓနာယ စ ဖုသနာယ စ ဌပနာယ စ မနသိ ကရောတီ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၂၄), တတ္ထ အနုဗန္ဓနံ, ဖုသနဉ္စ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဌပနာဝသေန ဘာဝနာ ဟောတီတိ ဌပနာဝသေနေဝ ဘာဝေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
ပေါရာဏေဟိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထောတိ ‘‘နိမိတ္တေ’’တိ ဂါထမာဟ။ တတ္ထ နိမိတ္တေတိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ။ ဌပယံ စိတ္တန္တိ ဘာဝနာစိတ္တံ ဌပေန္တော, ဌပနာဝသေန မနသိ ကရောန္တောတိ အတ္ထော။ နာနာကာရန္တိ ‘‘စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၁၉၊ ပါရာ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁၆၅၊ ပဋိ။ မ။ အဋ္ဌ။ ၂။၁။၁၆၃) ဧဝံ ဝုတ္တံ နာနာကာရံ။ အာကာရသာမညဝသေန ဟေတံ ဧကဝစနံ။ ဝိဘာဝယန္တိ ဝိဘာဝေန္တော အန္တရဓာပေန္တော။ နိမိတ္တုပ္ပတ္တိတော ပဋ္ဌာယ ဟိ တေ အာကာရာ အမနသိကရောတော အန္တရဟိတာ ဝိယ ဟောန္တိ။ အဿာသပဿာသေတိ အဿာသပဿာသေ ယော နာနာကာရော, တံ ဝိဘာဝယံ, အဿာသပဿာသသမ္ဘူတေ ဝါ နိမိတ္တေ။ သကံ စိတ္တံ နိဗန္ဓတီတိ တာယ ဧဝ ဌပနာယ အတ္တနော စိတ္တံ ဥပနိဗန္ဓတိ, အပ္ပေတီတိ အတ္ထော။ ယေ ပန ‘‘ဝိဘာဝယန္တိ ဝိဘာဝေန္တော ဝိဒိတံ ပါကဋံ ကရောန္တော’’တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ, တံ ပုဗ္ဗဘာဂဝသေန ယုဇ္ဇေယျ။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ဓိတိသမ္ပန္နတ္တာ ဓီရော ယောဂီ အဿာသပဿာသေ နာနာကာရံ ဝိဘာဝေန္တော နာနာကာရတော တေ ပဇာနန္တော ဝိဒိတေ ပါကဋေ ကရောန္တော, နာနာကာရံ ဝါ ဩဠာရိကောဠာရိကေ ပဿမ္ဘေန္တော ဝူပသမေန္တော တတ္ထ ယံ လဒ္ဓံ နိမိတ္တံ, တသ္မိံ စိတ္တံ ဌပေန္တော အနုက္ကမေန သကံ စိတ္တံ နိဗန္ဓတိ အပ္ပေတီတိ။
ဝဏ္ဏတောတိ ပိစုပိဏ္ဍတာရကရူပါဒီသု ဝိယ ဥပဋ္ဌိတဝဏ္ဏတော။ လက္ခဏတောတိ ခရဘာဝါဒိသဘာဝတော, အနိစ္စာဒိလက္ခဏတော ဝါ။ ရက္ခိတဗ္ဗံ တံ နိမိတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နိမိတ္တဿ ရက္ခဏံ နာမ တတ္ထ ပဋိလဒ္ဓဿ ဥပစာရဈာနဿ ရက္ခဏေနေဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပုနပ္ပုနံ မနသိကာရဝသေန ဝုဒ္ဓိံ ဝိရုဠှိံ ဂမယိတွာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၂၃၃။ ဧတ္ထာတိ ဧတိဿံ ကာယာနုပဿနာယံ။ ပါရိသုဒ္ဓိံ ပတ္တုကာမောတိ အဓိဂန္တုကာမော, သမာပဇ္ဇိတုကာမော စ, တတ္ထ သလ္လက္ခဏာဝိဝဋ္ဋနာဝသေန အဓိဂန္တုကာမော, သလ္လက္ခဏာဝသေန သမာပဇ္ဇိတုကာမောတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ နာမရူပံ ဝဝတ္ထပေတွာ ဝိပဿနံ ပဋ္ဌပေတီတိ သင်္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော ဒဿေတုံ ‘‘ကထ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ယထာ ဟီတိအာဒိ ကာယဿ, စိတ္တဿ စ အဿာသပဿာသာနံ သမုဒယဘာဝဒဿနံ။ ကမ္မာရဂဂ္ဂရိယာတိ ကမ္မာရာနံ ဥက္ကာယံ အဂ္ဂိဓမနဘသ္တာ။ ဓမမာနာယာတိ ဓမယန္တိယာ, ဝါတံ ဂါဟာပေန္တိယာတိ အတ္ထော။ တဇ္ဇန္တိ တဒနုရူပံ။ ဧဝမေဝါတိ ဧတ္ထ ကမ္မာရဂဂ္ဂရီ ဝိယ ကရဇကာယော, ဝါယာမော ဝိယ စိတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကိဉ္စာပိ အဿာသပဿာသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ, ကရဇကာယံ ပန ဝိနာ တေသံ အပ္ပဝတ္တနတော ‘‘ကာယဉ္စ စိတ္တဉ္စ ပဋိစ္စ အဿာသပဿာသာ’’တိ ဝုတ္တံ။
တဿာတိ နာမရူပဿ။ ပစ္စယံ ပရိယေသတီတိ ‘‘အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယော’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၁။၅၀) အဝိဇ္ဇာဒိကံ ပစ္စယံ ဝီမံသတိ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ ကင်္ခံ ဝိတရတီတိ ‘‘အဟောသိံ နု ခေါ အဟံ အတီတမဒ္ဓါန’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၁၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၀) အာဒိနယပ္ပဝတ္တံ သောဠသဝတ္ထုကံ ဝိစိကိစ္ဆံ အတိက္ကမတိ ပဇဟတိ။ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ရူပံ အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္န’’န္တိ (မ။ နိ။ ၁။၃၄၇၊ ၃၆၁၊ ၃။၈၆၊ အ။ နိ။ ၄။၁၈၁) အာဒိနယပ္ပဝတ္တံ ကလာပသမ္မသနံ။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိပရိယာပန္နာယ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဥပ္ပန္နေ။ ဩဘာသာဒယောတိ ဩဘာသော ဉာဏံ ပီတိ ပဿဒ္ဓိ သုခံ အဓိမောက္ခော ပဂ္ဂဟော ဥပေက္ခာ ဥပဋ္ဌာနံ နိကန္တီတိ ဣမေ ဩဘာသာဒယော ဒသ။ ဥဒယံ ပဟာယာတိ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာယ ဂဟိတံ သင်္ခါရာနံ ဥဒယံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ တေသံ ဘင်္ဂဿေဝ အနုပဿနတော ဘင်္ဂါနုပဿနံ ဉာဏံ ပတွာ အာဒီနဝါနုပဿနာပုဗ္ဗင်္ဂမာယ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာယ နိဗ္ဗိန္ဒန္တော။ မုဉ္စိတုကမျတာပဋိသင်္ခါနုပဿနာသင်္ခါရုပေက္ခာနုလောမဉာဏာနံ စိဏ္ဏပရိယန္တေ ဥပ္ပန္နဂေါတြဘုဉာဏာနန္တရံ ဥပ္ပန္နေန မဂ္ဂဉာဏေန သဗ္ဗသင်္ခါရေသု ဝိရဇ္ဇန္တော ဝိမုစ္စန္တော။
မဂ္ဂက္ခဏေ ဟိ အရိယော ဝိရဇ္ဇတိ ဝိမုစ္စတီတိ စ ဝုစ္စတိ။ တေနာဟ ‘‘ယထာက္ကမေန စတ္တာရော အရိယမဂ္ဂေ ပါပုဏိတွာ’’တိ။ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပဟီနာဝသိဋ္ဌကိလေသသင်္ခါတဿ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဿ ပဘေဒေန ဧကူနဝီသတိဘေဒဿ။ အရဟတော ဟိ အဝသိဋ္ဌကိလေသာဘာဝေန ဧကူနဝီသတိတာ။ အဿာတိ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာနိကဿ။
ဋ္ဌ ၂၃၄။ ဝိသုံ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာနယော နာမ နတ္ထိ ပဌမစတုက္ကဝသေန အဓိဂတဈာနဿ ဝေဒနာစိတ္တဓမ္မာနုပဿနာဝသေန ဒေသိတတ္တာ။ တေသန္တိ တိဏ္ဏံ စတုက္ကာနံ။
ပီတိပဋိသံဝေဒီတိ ပီတိယာ ပဋိ ပဋိ သမ္မဒေဝ ဝေဒနာသီလော, တဿာ ဝါ ပဋိ ပဋိ သမ္မဒေဝ ဝေဒေါ ဧတဿ အတ္ထိ, တံ ဝါ ပဋိ ပဋိ သမ္မဒေဝ ဝေဒယမာနော။ တတ္ထ ကာမံ သံဝေဒန-ဂ္ဂဟဏေနေဝ ပီတိယာ သက္ကစ္စံ ဝိဒိတဘာဝေါ ဗောဓိတော ဟောတိ, ယေဟိ ပန ပကာရေဟိ တဿာ သံဝေဒနံ ဣစ္ဆိတံ, တံ ဒဿေတုံ ပဋိ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏံ ‘‘ပဋိ ပဋိ သံဝေဒီတိ ပဋိသံဝေဒီ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ဒွီဟာကာရေဟီ’’တိအာဒိ။
တတ္ထ ကထံ အာရမ္မဏတော ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတီတိ ပုစ္ဆာဝစနံ။ သပ္ပီတိကေ ဒွေ ဈာနေ သမာပဇ္ဇတီတိ ပီတိသဟဂတာနိ ဒွေ ပဌမဒုတိယဈာနာနိ ပဋိပါဋိယာ သမာပဇ္ဇတိ။ တဿာတိ တေန။ ‘‘ပဋိသံဝိဒိတာ’’တိ ဟိ ပဒံ အပေက္ခိတွာ ကတ္တုအတ္ထေ ဧတံ သာမိဝစနံ။ သမာပတ္တိက္ခဏေတိ သမာပန္နက္ခဏေ။ ဈာနပဋိလာဘေနာတိ ဈာနေန သမင်္ဂိဘာဝေန။ အာရမ္မဏတောတိ အာရမ္မဏမုခေန, တဒါရမ္မဏဈာနပရိယာပန္နာ ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတိ အာရမ္မဏဿ ပဋိသံဝိဒိတတ္တာ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? ယထာ နာမ သပ္ပပရိယေသနံ စရန္တေန တဿ အာသယေ ပဋိသံဝိဒိတေ သောပိ ပဋိသံဝိဒိတော ဂဟိတော ဧဝ ဟောတိ မန္တာဂဒဗလေန တဿ ဂဟဏဿ သုကရတ္တာ, ဧဝံ ပီတိယာ အာသယဘူတေ အာရမ္မဏေ ပဋိသံဝိဒိတေ သာ ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဧဝ ဟောတိ သလက္ခဏတော, သာမညတော စ တဿာ ဂဟဏဿ သုကရတ္တာတိ။
ကထံ အသမ္မောဟတော ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတီတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဝိပဿနာက္ခဏေတိ ဝိပဿနာပညာယ တိက္ခဝိသဒပ္ပတ္တာယ
ဝိသယတော ဒဿနက္ခဏေ။ လက္ခဏပဋိဝေဓေနာတိ ပီတိယာ သလက္ခဏဿ, သာမညလက္ခဏဿ စ ပဋိဝိဇ္ဈနေန။ ယံ ဟိ ယဿ ဝိသေသတော, သာမညတော စ လက္ခဏံ, တသ္မိံ ဝိဒိတေ သော ယာထာဝတော ဝိဒိတော ဧဝ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘အသမ္မောဟတော ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတီ’’တိ။
ဣဒါနိ တမတ္ထံ ပါဠိယာ ဧဝ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဝုတ္တဉှေတ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဒီဃံ အဿာသဝသေနာတိအာဒီသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ တတ္ထ ပန သတောကာရိတာဒဿနဝသေန ပါဠိ အာဂတာ, ဣဓ ပီတိပဋိသံဝေဒိတာဝသေန, ပီတိပဋိသံဝေဒိတာ စ အတ္ထတော ဝိဘတ္တာ ဧဝ။ အပိစ အယမေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထော – ဒီဃံ အဿာသဝသေနာတိ ဒီဃဿ အဿာသဿ အာရမ္မဏဘူတဿ ဝသေန ပဇာနတော သာ ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတံ အဝိက္ခေပံ ပဇာနတောတိ ဈာနပရိယာပန္နံ ‘‘အဝိက္ခေပေါ’’တိ လဒ္ဓနာမံ စိတ္တဿေကဂ္ဂတံ တံသမ္ပယုတ္တာယ ပညာယ ပဇာနတော။ ယထေဝ ဟိ အာရမ္မဏမုခေန ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတိ, ဧဝံ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာပိ အာရမ္မဏမုခေန ပဋိသံဝိဒိတာ ဧဝ ဟောန္တီတိ။ သတိ ဥပဋ္ဌိတာ ဟောတီတိ ဒီဃံ အဿာသဝသေန ဈာနသမ္ပယုတ္တာ သတိ တဿ အာရမ္မဏေ ဥပဋ္ဌိတာ အာရမ္မဏမုခေန ဈာနေပိ ဥပဋ္ဌိတာ နာမ ဟောတိ။ တာယ သတိယာတိ ဧဝံ ဥပဋ္ဌိတာယ တာယ သတိယာ ယထာဝုတ္တေန တေန ဉာဏေန သုပ္ပဋိဝိဒိတတ္တာ အာရမ္မဏဿ တဿ ဝသေန တဒါရမ္မဏာ သာ ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတိ။ ဒီဃံ ပဿာသဝသေနာတိအာဒီသုပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဧဝံ ပဌမစတုက္ကဝသေန ဒဿိတံ ပီတိပဋိသံဝေဒနံ အာရမ္မဏတော, အသမ္မောဟတော စ ဝိဘာဂသော ဒဿေတုံ ‘‘အာဝဇ္ဇတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အာဝဇ္ဇတောတိ ဈာနံ အာဝဇ္ဇန္တဿ။ သာ ပီတီတိ သာ ဈာနပရိယာပန္နာ ပီတိ။ ဇာနတောတိ သမာပန္နက္ခဏေ အာရမ္မဏမုခေန ဇာနတော။ တဿ သာ ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဿတောတိ ဒဿနဘူတေန ဉာဏေန ဈာနတော ဝုဋ္ဌာယ ပဿန္တဿ။ ပစ္စဝေက္ခတောတိ ဈာနံ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ။ စိတ္တံ အဓိဋ္ဌဟတောတိ ‘‘ဧတ္တကံ ဝေလံ ဈာနသမင်္ဂီ ဘဝိဿာမီ’’တိ ဈာနစိတ္တံ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ။ ဧဝံ ပဉ္စန္နံ ဝသီဘာဝါနံ ဝသေန ဈာနဿ ပဇာနနမုခေန အာရမ္မဏတော ပီတိယာ ပဋိသံဝေဒနာ ဒဿိတာ။
ဣဒါနိ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ ဈာနံ, ဝိပဿနာ စ သိဇ္ဈန္တိ၊ တေသံ ဈာနပရိယာပန္နာနံ, ဝိပဿနာမဂ္ဂပရိယာပန္နာနဉ္စ သဒ္ဓါဒီနံ ဝသေန ပီတိပဋိသံဝေဒနံ ဒဿေတုံ ‘‘သဒ္ဓါယ အဓိမုစ္စတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အဓိမုစ္စတောတိ သဒ္ဒဟန္တဿ, သမထဝိပဿနာဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝီရိယံ ပဂ္ဂဏှတောတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ အဘိညေယျန္တိ အဘိဝိသိဋ္ဌာယ ပညာယ ဇာနိတဗ္ဗံ။ အဘိဇာနတောတိ ဝိပဿနာပညာပုဗ္ဗင်္ဂမာယ မဂ္ဂပညာယ ဇာနတော။ ပရိညေယျန္တိ ဒုက္ခသစ္စံ တီရဏပရိညာယ, မဂ္ဂပညာယ စ ပရိဇာနတော။ ပဟာတဗ္ဗန္တိ သမုဒယသစ္စံ ပဟာနပရိညာယ, မဂ္ဂပညာယ စ ပဇဟတော။ ဘာဝယတော သစ္ဆိကရောတော ဘာဝေတဗ္ဗံ မဂ္ဂသစ္စံ, သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ နိရောဓသစ္စံ။ ကေစိ ပနေတ္ထ ပီတိယာ ဧဝ ဝသေန အဘိညေယျာဒီနိ ဥဒ္ဓရန္တိ, တံ အယုတ္တံ ဈာနာဒိသမုဒါယံ ဥဒ္ဓရိတွာ တတော ပီတိယာ နိဒ္ဓါရဏဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။
ဧတ္ထ စ ‘‘ဒီဃံ အဿာသဝသေနာ’’တိအာဒိနာ ပဌမစတုက္ကဝသေန အာရမ္မဏတော ပီတိပဋိသံဝေဒနံ ဝုတ္တံ, တထာ ‘‘အာဝဇ္ဇတော’’တိအာဒီဟိ ပဉ္စဟိ ပဒေဟိ။ ‘‘အဘိညေယျံ အဘိဇာနတော’’တိအာဒီဟိ ပန အသမ္မောဟတော။ ‘‘သဒ္ဓါယ အဓိမုစ္စတော’’တိအာဒီဟိ ဥဘယထာပီတိ သင်္ခေပတော သမထဝသေန အာရမ္မဏတော, ဝိပဿနာဝသေန အသမ္မောဟတော ပီတိပဋိသံဝေဒနံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဝေဒနာနုပဿနာယံ ပီတိသီသေန ဝေဒနာ ဂဟိတာ, န သရူပတော ဧဝါတိ? ဘူမိဝိဘာဂါဒိဝသေန ဝေဒနံ ဘိန္ဒိတွာ စတုဓာ ဝေဒနာနုပဿနံ ဒဿေတုံ။ အပိစ ဝေဒနာကမ္မဋ္ဌာနံ ဒဿေန္တော ဘဂဝါ ပီတိယာ ဩဠာရိကတ္တာ တံသမ္ပယုတ္တသုခံ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ ပီတိသီသေန ဒဿေတိ။
ဧတေနေဝ နယေန အဝသေသပဒါနီတိ ‘‘သုခပဋိသံဝေဒီ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ’’တိ ပဒါနိ ပီတိပဋိသံဝေဒိပဒေ အာဂတနယေနေဝ အတ္ထတော ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ သက္ကာ ဟိ ‘‘ဒွီဟာကာရေဟိ သုခပဋိသံဝေဒိတာ ဟောတိ, စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒိတာ ဟောတိ အာရမ္မဏတော’’တိအာဒိနာ ပီတိဋ္ဌာနေ သုခါဒိပဒါနိ ပက္ခိပိတွာ ‘‘သုခသဟဂတာနိ တီဏိ ဈာနာနိ, စတ္တာရိ ဝါ ဈာနာနိ သမာပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ အတ္ထံ ဝိညာတုံ။ တေနာဟ ‘‘တိဏ္ဏံ ဈာနာနံ ဝသေနာ’’တိအာဒိ။ ဝေဒနာဒယောတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သညာ ဂဟိတာ။ တေနာဟ ‘‘ဒွေ ခန္ဓာ’’တိ။ ဝိပဿနာဘူမိဒဿနတ္ထန္တိ ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရသမ္မသနဝသေန ဝိပဿနာယ ဘူမိဒဿနတ္ထံ ‘‘သုခန္တိ ဒွေ သုခါနီ’’တိအာဒိ
ဝုတ္တံ သမထေ ကာယိကသုခါဘာဝတော။ သောတိ သော ပဿမ္ဘနပရိယာယေန ဝုတ္တော နိရောဓော။ ‘‘ဣမဿ ဟိ ဘိက္ခုနော ပုဗ္ဗေ အပရိဂ္ဂဟိတကာလေ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၂၀) ဝိတ္ထာရတော ကာယသင်္ခါရေ ဝုတ္တော, တသ္မာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ကာယသင်္ခါရဝသေန အာဂတော, ဣဓ စိတ္တသင်္ခါရဝသေနာတိ အယမေဝ ဝိသေသော။
ဧဝံ စိတ္တသင်္ခါရဿ ပဿမ္ဘနံ အတိဒေသေန ဒဿေတွာ ယဒညံ ဣမသ္မိံ စတုက္ကေ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘အပိစာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပီတိပဒေတိ ‘‘ပီတိပဋိသံဝေဒီ’’တိအာဒိနာ ဒေသိတကောဋ္ဌာသေ။ ပီတိသီသေန ဝေဒနာ ဝုတ္တာတိ ပီတိအပဒေသေန တံသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒနာ ဝုတ္တာ, န ပီတီတိ အဓိပ္ပါယော။ တတ္ထ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ ဒွီသု စိတ္တသင်္ခါရပဒေသူတိ ‘‘စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရ’’န္တိ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံယုတ္တေသု ဒွီသု ပဒေသု။ ‘‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ (မဟာဝ။ ၁၊ မ။ နိ။ ၃။၁၂၆၊ ဥဒါ။ ၁) ဝစနတော စိတ္တေန ပဋိဗဒ္ဓါတိ စိတ္တပဋိဗဒ္ဓါ။ တတော ဧဝ ကာမံ စိတ္တေန သင်္ခရီယန္တီတိ စိတ္တသင်္ခါရာ, သညာဝေဒနာဒယော, ဣဓ ပန ဥပလက္ခဏမတ္တံ သညာ ဝေဒနာဝ အဓိပ္ပေတာတိ အာဟ ‘‘သညာသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒနာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၂၃၅။ စိတ္တပဋိသံဝေဒီတိ ဧတ္ထ ဒွီဟာကာရေဟိ စိတ္တပဋိသံဝေဒိတာ ဟောတိ အာရမ္မဏတော, အသမ္မောဟတော စ။ ကထံ အာရမ္မဏတော? စတ္တာရိ ဈာနာနိ သမာပဇ္ဇတိ, တဿ သမာပတ္တိက္ခဏေ ဈာနပဋိလာဘေနာတိအာဒိနာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန သဗ္ဗံ သုဝိညေယျန္တိ အာဟ ‘‘စတုန္နံ ဈာနာနံ ဝသေန စိတ္တပဋိသံဝေဒိတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။ စိတ္တံ မောဒေန္တောတိ ဈာနသမ္ပယုတ္တံ စိတ္တံ သမ္ပယုတ္တာယ ပီတိယာ မောဒယမာနော, တံ ဝါ ပီတိံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တံ ဝိပဿနာစိတ္တံ တာယ ဧဝ အာရမ္မဏဘူတာယ ပီတိယာ မောဒယမာနော။ ပမောဒေန္တောတိအာဒီနိ ပဒါနိ တဿေဝ ဝေဝစနာနိ ပီတိပရိယာယဘာဝတော။
သမ္ပယုတ္တာယ ပီတိယာ စိတ္တံ အာမောဒေတီတိ ဈာနစိတ္တသမ္ပယုတ္တာယ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဘူတာယ ဩဒဂျလက္ခဏာယ ဈာနပီတိယာ တမေဝ ဈာနစိတ္တံ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန စေဝ ဈာနပစ္စယဝသေန စ ပရိဗြူဟေန္တော ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌာကာရံ ပါပေန္တော အာမောဒေတိ ပမောဒေတိ စ။ အာရမ္မဏံ
ကတွာတိ ဥဠာရံ ဈာနသမ္ပယုတ္တံ ပီတိံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တမာနံ ဝိပဿနာစိတ္တံ တာယ ဧဝ အာရမ္မဏဘူတာယ ပီတိယာ ယောဂါဝစရော ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌာကာရံ ပါပေန္တော ‘‘အာမောဒေတိ ပမောဒေတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။
သမံ ဌပေန္တောတိ ယထာ ဤသကမ္ပိ လီနပက္ခံ, ဥဒ္ဓစ္စပက္ခဉ္စ အနုပဂမ္မ အနောနတံ အနုန္နတံ ယထာ ဣန္ဒြိယာနံ သမတ္တပဋိပတ္တိယာ အဝိသမံ, သမာဓိဿ ဝါ ဥက္ကံသဂမနေန အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တိယာ သမ္မဒေဝ ဌိတံ ဟောတိ, ဧဝံ အပ္ပနာဝသေန ဌပေန္တော။ လက္ခဏပဋိဝေဓေနာတိ အနိစ္စာဒိကဿ လက္ခဏဿ ပဋိ ပဋိ ဝိဇ္ဈနေန ခဏေ ခဏေ အဝဗောဓေန။ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာတိ ခဏမတ္တဋ္ဌိတိကော သမာဓိ။ သောပိ ဟိ အာရမ္မဏေ နိရန္တရံ ဧကာကာရေန ပဝတ္တမာနော ပဋိပက္ခေန အနဘိဘူတော အပ္ပိတော ဝိယ စိတ္တံ နိစ္စလံ ဌပေတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ ဥပ္ပန္နာယာ’’တိအာဒိ။
မောစေန္တောတိ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိဝသေန ဝိဝေစေန္တော ဝိသုံ ကရောန္တော, နီဝရဏာနိ ပဇဟန္တောတိ အတ္ထော။ ဝိပဿနာက္ခဏေတိ ဘင်္ဂါနုပဿနာက္ခဏေ။ ဘင်္ဂေါ ဟိ နာမ အနိစ္စတာယ ပရမာ ကောဋိ, တသ္မာ တာယ ဘင်္ဂါနုပဿကော ယောဂါဝစရော စိတ္တမုခေန သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ အနိစ္စတော ပဿတိ, နော နိစ္စတော။ အနိစ္စဿ ဒုက္ခတ္တာ, ဒုက္ခဿ စ အနတ္တကတ္တာ တဒေဝ ဒုက္ခတော အနုပဿတိ, နော သုခတော။ အနတ္တတော အနုပဿတိ, နော အတ္တတော။ ယသ္မာ ပန ယံ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ, န တံ အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ။ ယဉ္စ န အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ, န တံ ရဉ္ဇိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ ဘင်္ဂဒဿနာနုသာရေန ‘‘အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာ’’တိ သင်္ခါရဂတေ ဒိဋ္ဌေ တသ္မိံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, နော နန္ဒတိ။ ဝိရဇ္ဇတိ, နော ရဇ္ဇတိ။ သော ဧဝံ နိဗ္ဗိန္ဒန္တော ဝိရဇ္ဇန္တော လောကိယေနေဝ တာဝ ဉာဏေန ရာဂံ နိရောဓေတိ, နော သမုဒေတိ, နာဿ သမုဒယံ ကရောတီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ သော ဧဝံ ဝိရတ္တော ယထာ ဒိဋ္ဌံ သင်္ခါရဂတံ, တထာ အဒိဋ္ဌံ အတ္တနော ဉာဏေန နိရောဓေတိ, နော သမုဒေတိ။ နိရောဓမေဝဿ မနသိကရောတိ, နော သမုဒယန္တိ အတ္ထော။ သော ဧဝံ ပဋိပန္နော ပဋိနိဿဇ္ဇတိ, နော အာဒိယတိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ? အယဉှိ အနိစ္စာဒိအနုပဿနာ သဒ္ဓိံ ခန္ဓာဘိသင်္ခါရေဟိ ကိလေသာနံ ပရိစ္စဇနတော, သင်္ခတဒေါသဒဿနေန တဗ္ဗိပရီတေ နိဗ္ဗာနေ တန္နိန္နတာယ ပက္ခန္ဒနတော ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂေါ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂေါ စာတိ ဝုစ္စတိ။ တသ္မာ တာယ သမန္နာဂတော ယောဂါဝစရော ဝုတ္တနယေန ကိလေသေ စ ပရိစ္စဇတိ, နိဗ္ဗာနေ စ ပက္ခန္ဒတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သော ဝိပဿနာက္ခဏေ အနိစ္စာနုပဿနာယ နိစ္စသညာတော စိတ္တံ မောစေန္တော
ဝိမောစေန္တော ။ပ။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာယ အာဒါနတော စိတ္တံ မောစေန္တော ဝိမောစေန္တော အဿသတိ စေဝ ပဿသတိ စာ’’တိ။
တတ္ထ အနိစ္စဿ, အနိစ္စန္တိ ဝါ အနုပဿနာ အနိစ္စာနုပဿနာ။ တေဘူမကဓမ္မာနံ အနိစ္စတံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာယ ဝိပဿနာယ ဧတံ နာမံ။ နိစ္စသညာတောတိ သင်္ခတဓမ္မေ ‘‘နိစ္စာ သဿတာ’’တိ ပဝတ္တာယ မိစ္ဆာသညာယ။ သညာသီသေန စိတ္တဒိဋ္ဌီနမ္ပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧသ နယော သုခသညာဒီသုပိ။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာယာတိ သင်္ခါရေသု နိဗ္ဗိန္ဒနာကာရေန ပဝတ္တာယ အနုပဿနာယ။ နန္ဒိတောတိ သပ္ပီတိကတဏှာတော။ ဝိရာဂါနုပဿနာယာတိ တထာ ဝိရဇ္ဇနာကာရေန ပဝတ္တာယ အနုပဿနာယ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ရာဂတော မောစေန္တော’’တိ။ နိရောဓာနုပဿနာယာတိ သင်္ခါရာနံ နိရောဓဿ အနုပဿနာယ။ ယထာ သင်္ခါရာ နိရုဇ္ဈန္တိယေဝ, အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝဝသေန န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ဧဝံ ဝါ အနုပဿနာ နိရောဓာနုပဿနာ။ မုဉ္စိတုကမျတာ ဟိ အယံ ဗလပ္ပတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘သမုဒယတော မောစေန္တော’’တိ။ ပဋိနိဿဇ္ဇနာကာရေန ပဝတ္တာ အနုပဿနာ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ။ အာဒါနတောတိ နိစ္စာဒိဝသေန ဂဟဏတော, ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏတော ဝါတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၂၃၆။ အနိစ္စန္တိ အနုပဿီ, အနိစ္စဿ ဝါ အနုပဿနသီလော အနိစ္စာနုပဿီတိ ဧတ္ထ ကိံ ပနေတံ အနိစ္စံ, ကထံ ဝါ အနိစ္စံ, ကာ ဝါ အနိစ္စာနုပဿနာ, ကဿ ဝါ အနိစ္စာနုပဿနာတိ စတုက္ကံ ဝိဘာဝေတဗ္ဗန္တိ တံ ဒဿေန္တော ‘‘အနိစ္စံ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိမာဟ။
တတ္ထ နိစ္စံ နာမ ဓုဝံ သဿတံ ယထာ တံ နိဗ္ဗာနံ, န နိစ္စန္တိ အနိစ္စံ, ဥဒယဗ္ဗယဝန္တံ, အတ္ထတော သင်္ခတာ ဓမ္မာတိ အာဟ ‘‘အနိစ္စန္တိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ။ ကသ္မာ? ဥပ္ပါဒဝယညထတ္တဘာဝါ’’တိ, ဥပ္ပါဒဝယညထတ္တသဗ္ဘာဝါတိ အတ္ထော။ တတ္ထ သင်္ခတဓမ္မာနံ ဟေတုပစ္စယေဟိ ဥပ္ပဇ္ဇနံ အဟုတွာ သမ္ဘဝေါ အတ္တလာဘော ဥပ္ပါဒေါ။ ဥပ္ပန္နာနံ တေသံ ခဏနိရောဓော ဝိနာသော ဝယော။ ဇရာယ အညထာဘာဝေါ အညထတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဥပ္ပါဒါဝတ္ထာယ ဘိန္နာယ ဘင်္ဂါဝတ္ထာယံ ဝတ္ထုဘေဒေါ နတ္ထိ, ဧဝံ ဌိတိသင်္ခါတာယ ဘင်္ဂါဘိမုခါဝတ္ထာယမ္ပိ ဝတ္ထုဘေဒေါ နတ္ထိ, ယတ္ထ ဇရာဝေါဟာရော။ တသ္မာ ဧကဿာပိ ဓမ္မဿ ဇရာ ယုဇ္ဇတိ, ယာ ခဏိကဇရာတိ ဝုစ္စတိ။ ဧကံသေန စ ဥပ္ပါဒဘင်္ဂါဝတ္ထာသု ဝတ္ထုနော အဘေဒေါ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော, အညထာ ‘‘အညော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, အညော ဘိဇ္ဇတီ’’တိ
အာပဇ္ဇေယျ။ တယိမံ ခဏိကဇရံ သန္ဓာယာဟ ‘‘အညထတ္တ’’န္တိ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရတော ကထယိဿာမ။
ယဿ လက္ခဏတ္တယဿ ဘာဝါ ခန္ဓေသု အနိစ္စသမညာ, တသ္မိံ လက္ခဏတ္တယေ အနိစ္စတာသမညာတိ ‘‘အနိစ္စတာတိ တေသံယေဝ ဥပ္ပါဒဝယညထတ္တ’’န္တိ ဝတွာ ဝိသေသတော ဓမ္မာနံ ခဏိကနိရောဓေ အနိစ္စတာဝေါဟာရောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဟုတွာ အဘာဝေါ ဝါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥပ္ပါဒပုဗ္ဗကတ္တာ အဘာဝဿ ဟုတွာဂဟဏံ။ တေန ပါကဘာဝပုဗ္ဗကတ္တံ ဝိနာသဘာဝဿ ဒဿေတိ။ တေနေဝါကာရေနာတိ နိဗ္ဗတ္တနာကာရေနေဝ။ ခဏဘင်္ဂေနာတိ ခဏိကနိရောဓေန။ တဿာ အနိစ္စတာယာတိ ခဏိကဘင်္ဂသင်္ခါတာယ အနိစ္စတာယ။ တာယ အနုပဿနာယာတိ ယထာဝုတ္တာယ အနိစ္စာနုပဿနာယ။ သမန္နာဂတောတိ သမင်္ဂိဘူတော ယောဂါဝစရော။
ခယော သင်္ခါရာနံ ဝိနာသော, ဝိရဇ္ဇနံ တေသံယေဝ ဝိလုဇ္ဇနံ ဝိရာဂေါ, ခယော ဧဝ ဝိရာဂေါ ခယဝိရာဂေါ, ခဏိကနိရောဓော။ အစ္စန္တမေတ္ထ ဧတသ္မိံ အဓိဂတေ သင်္ခါရာ ဝိရဇ္ဇန္တိ နိရုဇ္ဈန္တီတိ အစ္စန္တဝိရာဂေါ, နိဗ္ဗာနံ။ တေနာဟ ‘‘ခယဝိရာဂေါ သင်္ခါရာနံ ခဏဘင်္ဂေါ, အစ္စန္တဝိရာဂေါ နိဗ္ဗာန’’န္တိ။ တဒုဘယဝသေန ပဝတ္တာတိ ခယဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန ဝိပဿနာယ, အစ္စန္တဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန မဂ္ဂဿ ပဝတ္တိ ယောဇေတဗ္ဗာ။ အာရမ္မဏတော ဝါ ဝိပဿနာယ ခယဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန ပဝတ္တိ, တန္နိန္နဘာဝတော အစ္စန္တဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန, မဂ္ဂဿ ပန အသမ္မောဟတော ခယဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန, အာရမ္မဏတော အစ္စန္တဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန ပဝတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဧသေဝ နယော’’တိ ဣမိနာ ယသ္မာ ဝိရာဂါနုပဿီ-ပဒေ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ‘‘ဒွေ နိရောဓာ ခယနိရောဓော စ အစ္စန္တနိရောဓော စာ’’တိ ဧဝမာဒိအတ္ထဝဏ္ဏနံ အတိဒိသတိ, တသ္မာ ဝိရာဂဋ္ဌာနေ နိရောဓပဒံ ပက္ခိပိတွာ ‘‘ခယော သင်္ခါရာနံ ဝိနာသော’’တိအာဒိနာ ဣဓ ဝုတ္တနယေန တဿ အတ္ထဝဏ္ဏနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ပဋိနိဿဇ္ဇနံ ပဟာတဗ္ဗဿ တဒင်္ဂဝသေန ဝါ သမုစ္ဆေဒဝသေန ဝါ ပရိစ္စဇနံ ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂေါ။ တထာ သဗ္ဗူပဓီနံ ပဋိနိဿဂ္ဂဘူတေ ဝိသင်္ခါရေ အတ္တနော နိဿဇ္ဇနံ, တန္နိန္နတာယ ဝါ တဒါရမ္မဏတာယ ဝါ တတ္ထ ပက္ခန္ဒနံ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂေါ။
တဒင်္ဂဝသေနာတိ ဧတ္ထ အနိစ္စာနုပဿနာ တာဝ တဒင်္ဂပ္ပဟာနဝသေန နိစ္စသညံ ပရိစ္စဇတိ, ပရိစ္စဇန္တီ စ တထာ အပ္ပဝတ္တိယံ ယေ ‘‘နိစ္စ’’န္တိ ဂဟဏဝသေန ကိလေသာ, တမ္မူလကာ အဘိသင်္ခါရာ, တဒုဘယမူလကာ စ ဝိပါကက္ခန္ဓာ အနာဂတေ ဥပ္ပဇ္ဇေယျုံ, တေ သဗ္ဗေပိ အပ္ပဝတ္တိကရဏဝသေန ပရိစ္စဇတိ, တထာ ဒုက္ခသညာဒယော။ တေနာဟ ‘‘ဝိပဿနာ ဟိ တဒင်္ဂဝသေန သဒ္ဓိံ ခန္ဓာဘိသင်္ခါရေဟိ ကိလေသေ ပရိစ္စဇတီ’’တိ။
သင်္ခတဒေါသဒဿနေနာတိ သင်္ခတေ တေဘူမကေ သင်္ခါရဂတေ အနိစ္စတာဒိဒေါသဒဿနေန။ နိစ္စာဒိဘာဝေန တဗ္ဗိပရီတေ။ တန္နိန္နတာယာတိ တဒဓိမုတ္တတာယ။ ပက္ခန္ဒတီတိ အနုပဝိသတိ အနုပဝိသန္တံ ဝိယ ဟောတိ။ သဒ္ဓိံ ခန္ဓာဘိသင်္ခါရေဟိ ကိလေသေ ပရိစ္စဇတီတိ မဂ္ဂေန ကိလေသေသု ပရိစ္စတ္တေသု အဝိပါကဓမ္မတာပါဒနေန အဘိသင်္ခါရာ, တမ္မူလကာ စ ခန္ဓာ အနုပ္ပတ္တိရဟဘာဝေန ပရိစ္စတ္တာ နာမ ဟောန္တီတိ သဗ္ဗေပိ တေ မဂ္ဂေါ ပရိစ္စဇတီတိ ဝုတ္တံ။ ဥဘယန္တိ ဝိပဿနာဉာဏံ, မဂ္ဂဉာဏဉ္စ။ မဂ္ဂဉာဏမ္ပိ ဟိ ဂေါတြဘုဉာဏဿ အနု ပစ္ဆာ နိဗ္ဗာနဒဿနတော ‘‘အနုပဿနာ’’တိ ဝုစ္စတိ။
သောဠသဝတ္ထုဝသေန စာတိ သောဠသန္နံ ဝတ္ထူနံ ဝသေနာပိ ဝုစ္စမာနသန္တဘာဝါဒိဝသေနာပီတိ သမုစ္စယတ္ထော စ-သဒ္ဒေါ။ ‘‘အာနာပါနဿတိ ဘာဝိတာ’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၃၇။ အဿာတိ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ။ ကာမဝိတက္ကာဒိဝိတက္ကုပစ္ဆေဒသမတ္ထတာယပိ မဟာနိသံသတာ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ အယန္တိ အာနာပါနဿတိသမာဓိ။ ဥစ္စာဝစေသု အာရမ္မဏေသု ပဝတ္တိယေဝ ဣတော စိတော စ စိတ္တဿ ဝိဓာဝနံ။
ဝိဇ္ဇာ နာမ မဂ္ဂေါ။ ဝိမုတ္တိ ဖလံ။ မူလဘာဝေါ ဝိပဿနာယ ပါဒကဘာဝေါ။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနေ ပရိပူရေတိ ကာယာနုပဿနာဒီနံ စတုန္နံ အနုပဿနာနံ ဝသေန တဿာ ဘာဝနာယ ပဝတ္တနတော။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ ပရိပူရေန္တိ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာယ ဝိနာ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာပါရိပူရိယာ အဘာဝတော။ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိံ ပရိပူရေန္တိ ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာယ တာသံ သိခါပ္ပတ္တိဘာဝတော။ စရိမကာနန္တိ အန္တိမကာနံ။
ဋ္ဌ ၂၃၈။ နိရောဓဝသေနာတိ နိရုဇ္ဈနဝသေန။ ဘဝစရိမကာတိ ဘဝဝသေန စရိမကာ နိဟီနဘဝပဝတ္တိနော။ တထာ ဈာနစရိမကာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ စုတိစရိမကာတိ စုတိယာ စရိမကာ စုတိက္ခဏပဝတ္တိနော သဗ္ဗပရိယောသာနကာ။ တသ္မာတိ တီသု ဘဝေသု နိဟီနေ ကာမဘဝေ ပဝတ္တနတော။ တေတိ အဿာသပဿာသာ။ ပုရတောတိ ဟေဋ္ဌာ။ ယသ္မာ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၂၆ ပကိဏ္ဏကကထာ) ရူပဓမ္မာနံ သောဠသစိတ္တက္ခဏာယုကတာ ဝိဘာဝိတာ, တသ္မာ ‘‘သောဠသမေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ စုတိစိတ္တဿ ပုရတောတိ ဝါ စုတိစိတ္တံ အဝဓိဘာဝေန ဂဟေတွာ တတော ဩရံ သောဠသမေန စိတ္တေန သဒ္ဓိံ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာတိ ဧဝံ ပန အတ္ထေ ဂယှမာနေ သတ္တရသစိတ္တက္ခဏာယုကတာဝ အဿာသပဿာသာနံ ဝုတ္တာ ဟောတိ။
ဣမေ ကိရ ဣမံ ကမ္မဋ္ဌာနံ အနုယုတ္တဿ ဘိက္ခုနော ပါကဋာ ဟောန္တီတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘အာနာပါနာရမ္မဏဿ သုဋ္ဌု ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ’’တိ။ တမေဝတ္ထံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘စုတိစိတ္တဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ အာယုအန္တရံ နာမ ဇီဝိတန္တရံ ဇီဝနက္ခဏာဝဓိ။ ဓမ္မတာယ ဧဝါတိ သဘာဝေနေဝ, ရုစိဝသေနေဝါတိ အတ္ထော။
စန္ဒာလောကံ ဩလောကေတွာတိ ဇုဏှပက္ခေ ပဒေါသဝေလာယံ သမန္တတော အာသိဉ္စမာနခီရဓာရံ ဝိယ ဂဂနတလံ, ရဇတပတ္တသဒိသဝါလိကာသန္ထတဉ္စ ဘူမိဘာဂံ ဒိသွာ ‘‘ရမဏီယော ဝတာယံ ကာလော, ဒေသော စ မမ အဇ္ဈာသယသဒိသော, ကီဝ စိရံ နု ခေါ အယံ ဒုက္ခဘာရော ဝဟိတဗ္ဗော’’တိ အတ္တနော အာယုသင်္ခါရေ ဥပဓာရေတွာ ပရိက္ခီဏေတိ အဓိပ္ပါယော။ လေခံ ကတွာတိ စင်္ကမေ တိရိယံ လေခံ ကတွာ။
အနုယုဉ္ဇေထာတိ အနုယုဉ္ဇေယျ, ဘာဝေယျာတိ အတ္ထော။
ဥပသမာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၃၉။ ဧဝန္တိ ယထာဝုတ္တေန ဝိရာဂါဒိဂုဏာနုဿရဏပ္ပကာရေန။ သဗ္ဗဒုက္ခူပသမသင်္ခါတဿာတိ ဒုက္ခဒုက္ခာဒိဘေဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုက္ခံ ဥပသမ္မတိ ဧတ္ထာတိ သဗ္ဗဒုက္ခူပသမောတိ သင်္ခါတဗ္ဗဿ။
‘‘ပညတ္တိဓမ္မာ’’တိအာဒီသု အသဘာဝေါပိ ဉာဏေန ဓာရီယတိ အဝဓာရီယတီတိ ဓမ္မောတိ ဝုစ္စတီတိ တတော နိဝတ္တေန္တော ‘‘ဓမ္မာတိ သဘာဝါ’’တိ
အာဟ။ ဘဝနံ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနတာ ဘာဝေါ, သဟ ဘာဝေနာတိ သဘာဝါ, သစ္ဆိကဋ္ဌပရမတ္ထတော လဗ္ဘမာနရူပါတိ အတ္ထော။ တေ ဟိ အတ္တနော သဘာဝဿ ဓာရဏတော ဓမ္မာတိ, ယထာဝုတ္တေနဋ္ဌေန သဘာဝါတိ စ ဝုစ္စန္တိ။ သင်္ဂမ္မာတိ ပစ္စယသမောဓာနလက္ခဏေန သင်္ဂမေန သန္နိပတိတွာ။ သမာဂမ္မာတိ တဿေဝ ဝေဝစနံ။ ပစ္စယေဟီတိ အနုရူပေဟိ ပစ္စယေဟိ။ ကတာတိ နိဗ္ဗတ္တိတာ။ အကတာတိ ကေဟိစိပိ ပစ္စယေဟိ န ကတာ။ အသင်္ခတာတိ ဗဟုဝစနဿ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။ အဂ္ဂမက္ခာယတီတိ အဂ္ဂေါ အက္ခာယတိ, မ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။ သော အသင်္ခတလက္ခဏော သဘာဝဓမ္မော ဝိရာဂေါတိ ပစ္စေတဗ္ဗော, ဝိရဇ္ဇတိ ဧတ္ထ သံကိလေသဓမ္မောတိ။ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတွာ ပဝတ္တမာနေန အရိယမဂ္ဂေန ပဟီယမာနာ မာနမဒါဒယော တံ ပတွာ ပဟီယန္တိ နာမာတိ အာဟ ‘‘တမာဂမ္မ…ပေ… ဝိနဿန္တီ’’တိ။ တတ္ထ ‘‘သေယျောဟမသ္မီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၁၂၁၊ သံ။ နိ။ ၄။၁၀၈) မညနာဝသေန ပဝတ္တော မာနော ဧဝ မာနမဒေါ။ ပုရိသဘာဝံ နိဿာယ ဥပ္ပဇ္ဇနကမဒေါ ပုရိသမဒေါ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဇာတိမဒါဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ နိမ္မဒါတိ ဝိဂတမဒဘာဝါ။ ဣမမေဝ ဟိ အတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘အမဒါ’’တိ ဝုတ္တံ။ မဒါ နိမ္မဒီယန္တိ ဧတ္ထ အမဒဘာဝံ ဝိနာသံ ဂစ္ဆန္တီတိ မဒနိမ္မဒနော။ ဧသေဝ နယော သေသပဒေသုပိ။ ကာမပိပါသာတိ ကာမာနံ ပါတုကမျတာ, ကာမတဏှာ။ ကာမဂုဏာ ဧဝ အာလိယန္တိ ဧတ္ထ သတ္တာတိ ကာမဂုဏာလယာ။ တေဘူမကံ ဝဋ္ဋန္တိ တီသု ဘူမီသု ကမ္မကိလေသဝိပါကဝဋ္ဋံ။ ဧသ အသင်္ခတဓမ္မော။ အပရာပရဘာဝါယာတိ အပရာပရံ ယောနိအာဒိတော ယောနိအာဒိဘာဝါယ။ အာဗန္ဓနံ ဂဏ္ဌိကရဏံ။ သံသိဗ္ဗနံ တုန္နကာရဏံ။ နိက္ခမနံ, နိဿရဏဉ္စဿ တဏှာယ ဝိသံယောဂေါ ဧဝါတိ အာဟ ‘‘ဝိသံယုတ္တော’’တိ။
ယေ ဂုဏေ နိမိတ္တံ ကတွာ မဒနိမ္မဒနာဒိနာမာနိ နိဗ္ဗာနေ နိရုဠှာနိ, တေ မဒနိမ္မဒနတာဒိကေ ယထာဝုတ္တေ နိဗ္ဗတ္တိတနိဗ္ဗာနဂုဏေ ဧဝ ဂဟေတွာ အာဟ ‘‘မဒနိမ္မဒနတာဒီနံ ဂုဏာနံ ဝသေနာ’’တိ, န ပန မဒါ နိမ္မဒီယန္တိ ဧတေနာတိ ဧဝမာဒိကေ။ တေ ဟိ အရိယမဂ္ဂဂုဏာ။ ဘဂဝတာ ဥပသမဂုဏာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကတ္ထ ပန ဝုတ္တာတိ? အသင်္ခတသံယုတ္တာဒီသု (သံ။ နိ။ ၄။၃၆၆ အာဒယော)။ တတ္ထ သစ္စန္တိ အဝိတထံ။ နိဗ္ဗာနံ ဟိ ကေနစိ ပရိယာယေန အသန္တဘာဝါဘာဝတော ဧကံသေနေဝ သန္တတ္တာ အဝိပရီတဋ္ဌေန သစ္စံ။ တေနာဟ ‘‘ဧကံ ဟိ သစ္စံ, န
ဒုတိယမတ္ထီ’’တိ (သု။ နိ။ ၈၉၀)။ ပါရန္တိ သံသာရဿ ပရတီရဘူတံ။ တေနေဝါဟ ‘‘တိဏ္ဏော ပါရင်္ဂတော ထလေ တိဋ္ဌတိ ဗြာဟ္မဏော’’တိ (ဣတိဝု။ ၆၉), ‘‘အပ္ပကာ တေ မနုဿေသု, ယေ ဇနာ ပါရဂါမိနော’’တိ (ဓ။ ပ။ ၈၅) စ။ သုဒုဒ္ဒသန္တိ ပရမဂမ္ဘီရတာယ, အတိသုခုမသန္တသဘာဝတာယ စ အနုပစိတဉာဏသမ္ဘာရေဟိ ဒဋ္ဌုံ အသက္ကုဏေယျတာယ သုဋ္ဌု ဒုဒ္ဒသံ။ နတ္ထိ ဧတ္ထ ဇရာ, ဧတသ္မိံ ဝါ အဓိဂတေ ပုဂ္ဂလဿ ဇရာဘာဝေါတိ အဇရံ။ တတော ဧဝ ဇရာဒီဟိ အပလောကိယတာယ ထိရဋ္ဌေန ဓုဝံ။ တဏှာဒိပပဉ္စာဘာဝတော နိပ္ပပဉ္စံ။ နတ္ထိ ဧတ္ထ မတန္တိ အမတံ။ အသိဝဘာဝကရာနံ သံကိလေသဓမ္မာနံ အဘာဝေန သိဝံ။ စတူဟိ ယောဂေဟိ အနုပဒ္ဒုတတ္တာ ခေမံ။ ဝိသင်္ခါရဘာဝေန အစ္ဆရိယတာယ, အဘူတပုဗ္ဗတာယ စ အဗ္ဘုတံ။ သဗ္ဗာသံ ဤတီနံ အနတ္ထာနံ အဘာဝေန အနီတိကံ။ နိဒ္ဒုက္ခတာယ အဗျာဗဇ္ဈံ။ သဗ္ဗသံကိလေသမလတော အစ္စန္တသုဒ္ဓိယာ ဝိသေသတော သုဒ္ဓီတိ ဝိသုဒ္ဓိ။ စတူဟိပိ ဩဃေဟိ အနဇ္ဈောတ္ထရဏီယတာယ ဒီပံ။ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခတော ပရိပါလနဋ္ဌေန တာဏံ။
‘‘သစ္စဉ္စ ဝေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေသေဿာမီ’’တိအာဒိကာ ပါဠိ သံခိတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန အနန္တအနာသဝနိပုဏအဇဇ္ဇရအပလောကိတအနိဒဿနပဏီတအစ္ဆရိယအနီတိကဓမ္မမုတ္တိလေဏပရာယဏဂမ္ဘီရာဒိဝစနေဟိ စ ဗောဓိတာ ဣဓ အဝုတ္တာ ဂုဏာ သင်္ဂယှန္တိ, တတ္ထ နတ္ထိ ဧတဿ ဥပ္ပါဒန္တော ဝါ ဝယန္တော ဝါတိ အနန္တော, အသင်္ခတဓမ္မော။ အာသဝါနံ အနာရမ္မဏတာယ အနာသဝေါ။ နိပုဏဉာဏဂေါစရတာယ နိပုဏော။ သင်္ခတဓမ္မော ဝိယ ဇရာယ အဇဇ္ဇရိတတာယ အဇဇ္ဇရော။ ဗျာဓိအာဒီဟိ အပလောကိယတာယ အပလောကိတံ။ အစက္ခုဝိညာဏဝိညေယျတာယ အနိဒဿနော။ အတိတ္တိကရဋ္ဌေန ပဏီတော။ အပစုရတာယ အစ္ဆရိယော။ ဤတီဟိ အနဘိဘဝနီယသဘာဝတ္တာ, အနီတိကဘာဝဟေတုတော စ အနီတိကဓမ္မော။ ဝဋ္ဋဒုက္ခမုတ္တိနိမိတ္တတာယ မုတ္တိ။ သံသာရံ ဘယတော ပဿန္တေဟိ နိလီယနီယတော လေဏံ။ တေသံယေဝ ပရာ ဂတီတိ ပရာယဏော။ ပကတိဉာဏေန အလဒ္ဓပတိဋ္ဌတာယ အဂါဓဋ္ဌေန ဂမ္ဘီရော။ ကတပုညေဟိပိ ဒုက္ခေန ကိစ္ဆေန အနုဗုဇ္ဈိတဗ္ဗတော ဒုရနုဗောဓော။ သစ္ဆိကိရိယံ မုဉ္စိတွာ န တက္ကဉာဏေန အဝစရိတဗ္ဗောတိ
အတက္ကာဝစရော။ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ ပဏ္ဍိတေဟေဝ ဝေဒိတဗ္ဗတော အဓိဂန္တဗ္ဗတော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယောတိ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
အရိယသာဝကဿေဝ ဣဇ္ဈတိ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယဝသေန နိဗ္ဗာနဂုဏာနံ ပါကဋဘာဝတော။ အဋ္ဌာနေ စာယံ ဧဝ-သဒ္ဒေါ ဝုတ္တော, ဣဇ္ဈတိ ဧဝါတိ ယောဇနာ။ သုခသိဒ္ဓိဝသေန ဝါ ဧဝံ ဝုတ္တံ ‘‘အရိယသာဝကဿေဝါ’’တိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဧဝံ သန္တေပီ’’တိအာဒိ။ ဥပသမဂရုကေနာတိ နိဗ္ဗာနနိန္နေန။ မနသိ ကာတဗ္ဗာ ယထာဝုတ္တာ ဥပသမဂုဏာ။ သုခံ သုပတီတိအာဒီသု ဝတ္တဗ္ဗံ မေတ္တာကထာယံ အာဝိ ဘဝိဿတိ။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကော ဟောတိ နိဗ္ဗာနာဓိမုတ္တတ္တာ။
အနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ အဋ္ဌမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၉။ ဗြဟ္မဝိဟာရနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
မေတ္တာဘာဝနာကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၄၀။ မေတ္တံ ဗြဟ္မဝိဟာရံ။ ဘာဝေတုကာမေနာတိ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သုခနိသိန္နေနာတိ ဝိသမံ အနိသီဒိတွာ ပလ္လင်္ကာဘုဇနေန သုခနိသိန္နေန။
ကသ္မာတိ ပစ္စဝေက္ခဏာယ ကာရဏပုစ္ဆာ, အညံ အဓိဂန္တုကာမေန အညတ္ထ အာဒီနဝါနိသံသပစ္စဝေက္ခဏာ ကိမတ္ထိယာတိ အဓိပ္ပါယော။ မေတ္တာ နာမ အတ္ထတော အဒေါသော။ တထာ ဟိ အဒေါသနိဒ္ဒေသေ ‘‘မေတ္တိ မေတ္တာယနာ မေတ္တာယိတတ္တ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၀၆၂) နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ ခန္တီတိ စ ဣဓ အဓိဝါသနက္ခန္တိ အဓိပ္ပေတာ။ သာ ပန အတ္ထတော အဒေါသပ္ပဓာနာ စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓာတိ မေတ္တာယ သိဇ္ဈမာနာယ တိတိက္ခာခန္တိ သိဒ္ဓါ ဧဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ခန္တိ အဓိဂန္တဗ္ဗာ’’တိ။ တေန ခန္တိယံ အာနိသံသပစ္စဝေက္ခဏာ သတ္ထိကာဝါတိ ဒဿေတိ။ အဘိဘူတော ပရိယုဋ္ဌာနေန။ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော ကုသလုပ္ပတ္တိယာ ဩကာသာလာဘေန။ အာဒီနဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော ပါဏဃာတာဒိဝသေန ဒိဋ္ဌဓမ္မိကသမ္ပရာယိကာဒိအနတ္ထမူလဘာဝတော။
ခန္တီ ပရမံ တပေါတိ ပရာပကာရသဟနာဒိကာ တိတိက္ခလက္ခဏာ ခန္တိ ဥတ္တမံ တပေါ အကတ္တဗ္ဗာကရဏကတ္တဗ္ဗကရဏလက္ခဏာယ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ မူလဘာဝတော။ ခန္တိဗလံ ဗလာနီကန္တိ ပရမံ မင်္ဂလဘူတာ ခန္တိ ဧဝ ဗလံ ဧတဿာတိ ခန္တိဗလံ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘ခန္တိဗလာ သမဏဗြာဟ္မဏာ’’တိ။ ဒေါသာဒိပဋိပက္ခဝိဓမနသမတ္ထတာယ အနီကဘူတေန တေနေဝ စ ခန္တိဗလေန ဗလာနီကံ။ ခန္တျာ ဘိယျော န ဝိဇ္ဇတီတိ အတ္တနော ပရေသဉ္စ အနတ္ထပဋိဗာဟနော, အတ္ထာဝဟော စ ခန္တိတော ဥတ္တရိ အပဿယော နတ္ထိ။
ဝိဝေစနတ္ထာယာတိ ဝိက္ခမ္ဘနတ္ထာယ။ ခန္တိယာ သံယောဇနတ္ထာယ အတ္တာနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဘာဝနံ ဒူသေန္တီတိ ဒေါသာ, ပုဂ္ဂလာယေဝ ဒေါသာ ပုဂ္ဂလဒေါသာ။ ယေသု ဘာဝနာ န သမ္ပဇ္ဇတိ, အညဒတ္ထု ဝိပဇ္ဇတေဝ, တေ
ဧဝ ဝုတ္တာ။ ပဌမန္တိ ဝက္ခမာနေန ကောဋ္ဌာသတော ကောဋ္ဌာသန္တရုပသံဟရဏနယေန ဝိနာ သဗ္ဗပဌမံ။
ပိယာယိတဗ္ဗော ပိယော, တပ္ပဋိပက္ခော အပ္ပိယော။ သော သင်္ခေပတော ဒုဝိဓော အတ္ထဿ အကာရကော, အနတ္ထဿ ကာရကောတိ။ တတ္ထ ယော အတ္တနော, ပိယဿ စ အနတ္ထဿ ကာရကော, သော ဝေရိပုဂ္ဂလော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယော ပန အတ္တနော, ပိယဿ စ အတ္ထဿ အကာရကော, အပ္ပိယဿ စ အတ္ထဿ ကာရကော, ‘‘အတ္ထံ မေ နာစရီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၂၃၇), ‘‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရီ’’တိအာဒိနာ စ အာဃာတဝတ္ထုဘူတော, သော အပ္ပိယော, အနနုကူလဝုတ္တိကော အနိဋ္ဌောတိ အတ္ထော။ လိင်္ဂဝိသဘာဂေတိ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒိနာ လိင်္ဂေန ဝိသဒိသေ။ ဩဓိသောတိ ဘာဂသော။ ‘‘တိဿ ဒတ္တာ’’တိအာဒိနာ ဩဓိသကန္တိ အတ္ထော။
ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တေသု ဆသု ပုဂ္ဂလေသု အဘာဝေတဗ္ဗတာယ ကာရဏံ ဒဿေန္တော ‘‘အပ္ပိယံ ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အပ္ပိယံ ဟိ ပိယဋ္ဌာနေ ဌပေန္တော ကိလမတီတိ ဒေါသေန ဘာဝနာယ သပရိဿယတမာဟ။ အပ္ပိယတာ ဟိ ပိယဘာဝဿ ဥဇုပဋိပက္ခာ, န စ တဿ ပိယဋ္ဌာနေ ဌပနေန ဝိနာ ဘာဝနာ သိဇ္ဈတိ။ အတိပ္ပိယသဟာယကံ မဇ္ဈတ္တဋ္ဌာနေ ဌပေန္တော ကိလမတီတိ ရာဂေန ဘာဝနာယ သပရိဿယတမာဟ အတိပ္ပိယသဟာယဿ ဂေဟဿိတပေမဋ္ဌာနဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘အပ္ပမတ္တကေပီ’’တိအာဒိ။ မဇ္ဈတ္တံ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာဟိ မဇ္ဈသဘာဝံ နေဝ ပိယံ နာပ္ပိယန္တိ အတ္ထော။ ဂရုဋ္ဌာနေ ပိယဋ္ဌာနေ စ ဌပေန္တော ကိလမတိ မဇ္ဈတ္တေ သမ္ဘာဝနီယပိယာယိတဗ္ဗတာနံ အဘာဝါ။ န ဟိ အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗေ ဘာဝနီယတာ, မနာပတာ ဝါ ပစ္စုပဋ္ဌာတိ, ပိယဂရုဘာဝသမ္ပန္နေ စ ပဌမံ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကောဋ္ဌာသန္တရဘာဝါနုပနယနတော။
တမေဝါတိ ဝိသဘာဂလိင်္ဂမေဝ။ လိင်္ဂသဘာဂေတိ အဝိသေသေတွာ ‘‘ပိယပုဂ္ဂလေ’’တိ အာဟ။ ဘိတ္တိယုဒ္ဓမကာသီတိ သီလံ အဓိဋ္ဌာယ ပိဟိတဒွါရေ ဂဗ္ဘေ သယနပီဌေ နိသီဒိတွာ မေတ္တံ ဘာဝေန္တော မေတ္တာမုခေန ဥပ္ပန္နရာဂေန အန္ဓီကတော ဘရိယာယ သန္တိကံ ဂန္တုကာမော ဒွါရံ အသလ္လက္ခေတွာ ဘိတ္တိံ ဘိန္ဒိတွာပိ နိက္ခမိတုကာမတာယ ဘိတ္တိံ ပဟရိ။
တေနာဟ ‘‘မေတ္တာယနာမုခေန ရာဂေါ ဝဉ္စေတီ’’တိ (နေတ္တိ။ အဋ္ဌ။ ၂၁), ‘‘အန္ဓတမံ တဒါ ဟောတိ, ယံ ရာဂေါ သဟတေ နရ’’န္တိ စ။
အာဒါနနိက္ခေပပရိစ္ဆိန္နေ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဘူတေ ဓရမာနတာယ ပစ္စက္ခတော ဝိယ ဥပလဗ္ဘမာနေ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓေ ဣဓ သတ္တာဒိဂ္ဂဟဏံ, န တိယဒ္ဓဂတေတိ အာဟ ‘‘ကာလကတေ ပနာ’’တိအာဒိ။ ကသ္မာ ပန ကာလကတေ မေတ္တာဘာဝနာ န ဣဇ္ဈတီတိ? မေတ္တာဗျာပါရဿ အယောဂျဋ္ဌာနဘာဝတော။ န ဟိ မတပုဂ္ဂလော ဟိတူပသံဟာရာရဟော။ ယတ္ထ သတိ သမ္ဘဝေ ပယောဂတော ဟိတူပသံဟာရော လဗ္ဘေယျ, တတ္ထေဝ မာနသော ဟိတူပသံဟာရော ယုဇ္ဇေယျ။ ဒုက္ခာပနယနမောဒပ္ပဝတ္တီသုပိ ဧသေဝ နယောတိ ကရုဏာဘာဝနာဒီနမ္ပိ ကာလကတေ အနိဇ္ဈနံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အညတ္ထ ပဂုဏမေတ္တာဈာနော အာစရိယဿ ကာလကတဘာဝံ အဇာနန္တော တံ မေတ္တာယ ဖရိတုကာမော ‘‘အာစရိယံ အာရဗ္ဘ မေတ္တံ အာရဘတီ’’တိ ဝုတ္တော။ တေနာဟ ‘‘ပဂုဏာဝ မေ မေတ္တာဈာနသမာပတ္တီ’’တိ။ နိမိတ္တန္တိ အာရမ္မဏံ။ ဂဝေသာဟီတိ ‘‘ယံ ပုဂ္ဂလံ ဥဒ္ဒိဿမေတ္တံ အာရဘသိ, သော ဇီဝတိ န ဇီဝတီ’’တိ ဇာနာဟီတိ အတ္ထော။ မေတ္တာယန္တောတိ မေတ္တံ ကရောန္တော, မေတ္တံ ဘာဝေန္တောတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၂၄၁။ အတ္တနိ ဘာဝနာ နာမ သက္ခိဘာဝတ္ထာတိ နာနာဝိဓသုခါနုဗန္ဓအနဝဇ္ဇသုခအဗျာသေကသုခါဒိ ယံ အတ္တနိ ဥပလဗ္ဘတိ, တံ နိဒဿေန္တော တဿ ဝတ္တမာနတာယ အာဟ ‘‘အဟံ သုခိတော ဟောမီ’’တိ။ သရီရသုခံ နာမ အနေကန္တိကံ, ဤဒိသဿ ပုဂ္ဂလဿ အနောကာသံ စိတ္တဒုက္ခန္တိ တဒဘာဝံ သန္ဓာယာဟ ‘‘နိဒ္ဒုက္ခောတိ ဝါ’’တိ။ ဟောမီတိ သမ္ဗန္ဓော။ တထာ အဝေရောတိအာဒီသု, ဝိသေသတော စ ဒုက္ခာဘာဝေ သုခသညာ။ သာ ပနာယံ နိဒ္ဒုက္ခတာ ဝေရီနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝေရသညိတာနံ ပါပဓမ္မာနံ အဘာဝတော, ဝိသေသတော ဗျာပါဒဝိရဟတော ဤဃသညိတာယ ဤတိယာ အဘာဝတော, အနဝဇ္ဇကာယိကသုခသမင်္ဂိတာယ စ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အဝေရော အဗျာပဇ္ဇော အနီဃော သုခီ’’တိ။ အတ္တာနံ ပရိဟရာမီတိ ဧဝံဘူတော ဟုတွာ မမ အတ္တဘာဝံ ပဝတ္တေမိ, ယာပေမီတိ အတ္ထော။
ဧဝံ သန္တေ ယံ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ, တံ ဝိရုဇ္ဈတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သန္တေတိ ဧဝံ သတိ, ယဒိ အတ္တနိပိ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာတိ အတ္ထော။ ‘‘ယံ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တ’’န္တိ
ဝတွာ ဝိဘင်္ဂဒေသနာယ သမာနဂတိကံ သုတ္တပဒံ အာဟရန္တော ‘‘ကထဉ္စ ဘိက္ခူ’’တိအာဒိမာဟ။ တဿတ္ထော ပရတော အာဂမိဿတိ။
တန္တိ ဝိဘင်္ဂါဒီသု ဝစနံ။ အပ္ပနာဝသေနာတိ အပ္ပနာဝဟဘာဝနာဝသေန။ ဣဒန္တိ ‘‘အဟံ သုခိတော ဟောမီ’’တိအာဒိဝစနံ။ သက္ခိဘာဝဝသေနာတိ အဟံ ဝိယ သဗ္ဗေ သတ္တာ အတ္တနော သုခကာမာ, တသ္မာ တေသု မယာ အတ္တနိ ဝိယ သုခူပသံဟာရော ကာတဗ္ဗောတိ ဧဝံ တတ္ထ အတ္တာနံ သက္ခိဘာဝေ ဌပနဝသေန။ တေနာဟ ‘‘သစေပိ ဟီ’’တိအာဒိ။ ကသ္မာ ပန အတ္တနိ ဘာဝနာ အပ္ပနာဝဟာ န ဟောတီတိ? အတ္တသိနေဟဝသေန သပရိဿယဘာဝတော။ ကောဋ္ဌာသန္တရေ ပန ဘာဝိတဘာဝနဿ တတ္ထာပိ သီမသမ္ဘေဒေါ ဟောတိယေဝ။
သဗ္ဗာ ဒိသာတိ အနဝသေသာ ဒသပိ ဒိသာ။ အနုပရိဂမ္မ စေတသာတိ စိတ္တေန ပရိယေသနဝသေန အနုဂန္တွာ။ နေဝဇ္ဈဂါ ပိယတရမတ္တနာ ကွစီတိ သဗ္ဗုဿာဟေန ပရိယေသန္တော အတိသယေန အတ္တတော ပိယတရံ အညံ သတ္တံ ကတ္ထစိ ဒိသာယ နေဝ အဓိဂစ္ဆေယျ န ပဿေယျ။ ဧဝံ ပိယော ပုထု အတ္တာ ပရေသန္တိ ဧဝံ ကဿစိ အတ္တတော ပိယတရဿ အနုပလဗ္ဘနဝသေန ပုထု ဝိသုံ ဝိသုံ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ အတ္တာ ပိယော။ တသ္မာ တေန ကာရဏေန, အတ္တကာမော အတ္တနော ဟိတသုခံ ဣစ္ဆန္တော, ပရံ သတ္တံ အန္တမသော ကုန္ထကိပိလ္လိကမ္ပိ, န ဟိံသေ န ဟနေယျ, န ဝိဟေဌေယျာတိ အတ္ထော။
အယံ နယောတိ သဗ္ဗေဟိ သတ္တေဟိ, အတ္တနော စ ပိယတရဘာဝံ နိဒဿေတွာ တေသု ကရုဏာယနံ ဝဒတာ ဘဂဝတာ သုခေသိတာယ ‘‘အတ္တာနံ သက္ခိဘာဝေ ဌပေတွာ သတ္တေသု မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ’’တိ မေတ္တာဘာဝနာယ နယဒဿနံ ကတမေဝါတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၂၄၂။ သုခပဝတ္တနတ္ထန္တိ သုခေန အကိစ္ဆေန မေတ္တာယ ပဝတ္တနတ္ထံ။ ယွာဿာတိ ယော ပုဂ္ဂလော အဿ ယောဂိနော။ ပိယောတိ ဣဋ္ဌော။ မနာပေါတိ မနဝဍ္ဎနကော။ ဂရူတိ ဂုဏဝိသေသဝသေန ဂရုကာတဗ္ဗော။ ဘာဝနီယောတိ သမ္ဘာဝေတဗ္ဗော။ အာစရိယမတ္တောတိ သီလာဒိနာ အာစရိယပ္ပမာဏော။ ပိယဝစနာဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အတ္ထစရိယာဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ သီလသုတာဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သဒ္ဓါဒိကေ, ဓုတဓမ္မဇာဂရိယာနုယောဂါဒိကေ စ သင်္ဂဏှာတိ။
ကာမန္တိ ယုတ္တပ္ပတ္တကာရိတာသုခသိဒ္ဓိဒီပနောယံ နိပါတော။ တေနေတံ ဒီပေတိ – တာဒိသံ ပုဂ္ဂလံ ဥဒ္ဒိဿ ဘာဝနံ အာရဘန္တော ယောဂီ ယုတ္တပ္ပတ္တကာရီ, သုခေန စဿ တတ္ထ ဘာဝနာ ဣဇ္ဈတိ, တေန ပန ယောဂိနာ တာဝတာ သန္တောသော န ကာတဗ္ဗောတိ။ တေနာဟ ‘‘အပ္ပနာ သမ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိ။ သီမာသမ္ဘေဒန္တိ မရိယာဒါပနယနံ, အတ္တာ ပိယော မဇ္ဈတ္တော ဝေရီတိ ဝိဘာဂါကရဏန္တိ အတ္ထော။ တဒနန္တရန္တိ တတော ပိယမနာပဂရုဘာဝနီယတော, တတ္ထ ဝါ မေတ္တာဓိဂမတော အနန္တရံ။ အတိပ္ပိယသဟာယကေ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော, ဂရုဋ္ဌာနီယေ ပဋိလဒ္ဓံ မေတ္တာမနသိကာရံ အတိပ္ပိယသဟာယကေ ဥပသံဟရိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။ သုခူပသံဟာရကတဿ တံ ဟောတိ ပဂေဝ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ ဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ။ အတိပ္ပိယသဟာယကတော အနန္တရံ မဇ္ဈတ္တေ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ မဇ္ဈတ္တံ ပိယဂရုဋ္ဌာနေ ဌပေတုံ သုကရဘာဝတော။ ‘‘အတိပ္ပိယသဟာယကတော’’တိ စ ဣဒံ ပုရိမာဝတ္ထံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ပဂုဏမနသိကာရာဓိဂမတော ပဋ္ဌာယ ဟိဿ သောပိ ပိယဋ္ဌာနေ ဧဝ တိဋ္ဌတိ။ မဇ္ဈတ္တတော ဝေရီပုဂ္ဂလေတိ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလေ မေတ္တာယန္တေန တတ္ထ ပဂုဏမနသိကာရာဓိဂမေန ပိယဘာဝံ ဥပသံဟရိတွာ တဒနန္တရံ ဝေရီပုဂ္ဂလံ ဘာဝနာယ မဇ္ဈတ္တေ ဌပေတွာ တတော မဇ္ဈတ္တတော ပိယဘာဝူပသံဟာရေန ဝေရီပုဂ္ဂလေ မေတ္တာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ‘‘ဝေရီပုဂ္ဂလေ’’တိ စ ဣဒံ ပုရိမာဝတ္ထံ ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ။ ဧကေကသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ မုဒုံ ကမ္မနိယံ စိတ္တံ ကတွာတိ ပိယဂရုဋ္ဌာနီယော, အတိပ္ပိယော, မဇ္ဈတ္တော, ဝေရီတိ စတူသု ပုဂ္ဂလကောဋ္ဌာသေသု ပဌမံ တာဝ ပိယဂရုဋ္ဌာနီယေ မေတ္တာဘာဝနံ အဓိဂန္တွာ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ တထာပဝတ္တံ စိတ္တံ ကောဋ္ဌာသန္တရူပသံဟာရတ္ထံ မုဒုံ ကမ္မနိယံ ကတွာ တဒနန္တရံ အတိပ္ပိယသဟာယေ အတိပ္ပိယဘာဝံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ပိယဘာဝမတ္တေ စိတ္တံ ဌပေန္တေန ဘာဝနာ ဥပသံဟရိတဗ္ဗာ, တမ္ပိ ဝသီဘာဝါပါဒနေန မုဒုံ ကမ္မနိယံ ကတွာ တဒနန္တရံ မဇ္ဈတ္တေ ဥဒါသိနဘာဝံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ပိယဘာဝံ ဥပဋ္ဌပေတွာ ဘာဝနာ ဥပသံဟရိတဗ္ဗာ, ပုန တမ္ပိ ဝသီဘာဝါပါဒနေန မုဒုံ ကမ္မနိယံ ကတွာ တဒနန္တရံ ဝေရိမှိ ဝေရီသညံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ မဇ္ဈတ္တဘာဝူပဋ္ဌပနမုခေန ပိယဘာဝံ ဥပ္ပါဒေန္တေန ဘာဝနာ ဥပသံဟရိတဗ္ဗာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တဒနန္တရေ တဒနန္တရေ ဥပသံဟရိတဗ္ဗ’’န္တိ, ဈာနစိတ္တံ ဥပနေတဗ္ဗံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
ဝေရီပုဂ္ဂလော ဝါ နတ္ထိ ကမ္မဗလေန ဝါ ဧတရဟိ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ ဝါ သဗ္ဗသော အနတ္ထကရဿ အဘာဝတော။ မဟာပုရိသဇာတိကတ္တာတိ
မဟာပုရိသသဘာဝတ္တာ စိရကာလပရိစယသမိဒ္ဓခန္တိမေတ္တာနုဒ္ဒယာဒိဂုဏသမ္ပန္နတာယ ဥဠာရဇ္ဈာသယတ္တာတိ အတ္ထော။ တာဒိသော ဟိ သဗ္ဗသဟော ပရာပရာဓံ တိဏာယပိ န မညတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘အနတ္ထံ ကရောန္တေပိ ပရေ ဝေရီသညာဝ နုပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။ တေနာတိ တေန ယောဂိနာ။ အတ္ထိ ဝေရီပုဂ္ဂလောတိ သမ္ဗန္ဓော။
ဋ္ဌ ၂၄၃။ ပုရိမပုဂ္ဂလေသူတိ ပိယာဒီသု ဈာနဿ အာရမ္မဏဘူတေသု ပုရိမေသု ပုဂ္ဂလေသု။ မေတ္တံ သမာပဇ္ဇိတွာတိ ပဋိဃံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဥပ္ပါဒိတံ မေတ္တာဈာနံ သမာပဇ္ဇိတွာ။ မေတ္တာယန္တေန ပဋိဃံ ပဋိဝိနောဒေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ကေစိ ပန ‘‘ဥပစာရဇ္ဈာနံ သမ္ပာဒေတွာ’’တိ အတ္ထံ ဝဒန္တိ, တေသံ ဥပစာရဇ္ဈာနတော ဝုဋ္ဌာနမ္ပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ သိယာ ‘‘ဝုဋ္ဌဟိတွာ’’တိ ဝုတ္တတ္တာ။ ပုဗ္ဗေ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ အသတိယာ အမနသိကာရေန ပဋိဃံ အနုပ္ပါဒေန္တဿ သာဓာရဏတော တံ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ ဈာနဿ ဥပ္ပါဒနံ, သမာပဇ္ဇနဉ္စ ဝုတ္တံ။ ဣဒါနိ ပန တံ အနုဿရန္တဿပိ မနသိ ကရောန္တဿပိ ယထာ ပဋိဃံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တံ ဝိဓိံ ဒဿေတုံ ဣဒံ ဝုတ္တံ ‘‘တံ ပုဂ္ဂလံ မေတ္တာယန္တေန ပဋိဃံ ဝိနောဒေတဗ္ဗ’’န္တိ။ မေတ္တာယနမေဝ ဟိ ဣဓ ပဋိဃဝိနောဒနံ အဓိပ္ပေတံ။ န နိဗ္ဗာတီတိ န ဝူပသမ္မတိ။
အနုသာရတောတိ အနုဂမနတော, ပစ္စဝေက္ခဏတောတိ အတ္ထော။ ဃဋိတဗ္ဗန္တိ ဝါယမိတဗ္ဗံ။
တဉ္စ ခေါ ဃဋနံ ဝါယမနံ။ ဣမိနာ ဣဒါနိ ဝက္ခမာနေန အာကာရေန။
ဥဘတော ဒွီသု ဌာနေသု ဒဏ္ဍော ဧတဿာတိ ဥဘတောဒဏ္ဍကံ, တေန။ ဩစရကာ လာမကာစာရာ ပါပပုရိသာ။ တတြာပီတိ တေသုပိ အင်္ဂမင်္ဂါနိ ဩက္ကန္တေသုပိ။ တေနာတိ မနောပဒေါသေန။ န သာသနကရော။ သဗ္ဗပါပဿ အကရဏံ ဟိ သာသနံ။ တဿေဝါတိ တတောပိ။ နိဿက္ကေ ဟိ ဣဒံ သာမိဝစနံ, သမုစ္စယေ စ ဧဝ-သဒ္ဒေါ, ပဌမံ ကုဒ္ဓပုရိသတောပီတိ အတ္ထော။ တေနာတိ ကုဇ္ဈနေန။ ပါပိယောတိ ပါပတရော။ သာရမ္ဘာဒိကဿ ကိလေသာနုဗန္ဓဿ ဝတ္ထုဘာဝတော ကောဓဿ သာဝဇ္ဇတံ ဉတွာပိ ကုဇ္ဈနတော သစေ ကောဓေ အနဝဇ္ဇသညီ ကုဒ္ဓဿ ပုဂ္ဂလဿ န ပဋိကုဇ္ဈေယျာတိ ကေစိ။ ဥဘိန္နန္တိ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ။ တေနာဟ ‘‘အတ္တနော စ ပရဿ စာ’’တိ။ အထ ဝါ ဥဘိန္နန္တိ ဥဘယေသံ လောကာနံ, ဣဓလောကပရလောကာနန္တိ အတ္ထော။
သပတ္တကန္တာတိ ပဋိသတ္တူဟိ ဣစ္ဆိတာ။ သပတ္တကရဏာတိ တေဟိ ကာတဗ္ဗာ။ ကောဓနန္တိ ကုဇ္ဈနသီလံ။ ကောဓနာယန္တိ ကောဓနော အယံ, အယန္တိ စ နိပါတမတ္တံ။ ကောဓပရေတောတိ ကောဓေန အနုဂတော, ပရာဘိဘူတော ဝါ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောဝ ဟောတီတိ ပကတိယာ ဝဏ္ဏဝါပိ အလင်္ကတပဋိယတ္တောပိ မုခဝိကာရာဒိဝသေန ဝိရူပေါ ဧဝ ဟောတိ ဧတရဟိ, အာယတိံ စာတိ။ ကောဓာဘိဘဝဿ ဧကန္တိကမိဒံ ဖလန္တိ ဒီပေတုံ ‘‘ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဝါ’’တိ အဝဓာရဏံ ကတွာ ပုန ‘‘ကောဓာဘိဘူတော’’တိ ဝုတ္တံ။ န ပစုရတ္ထောတိ န ပဟူတဓနော။ န ဘောဂဝါတိ ဥပဘောဂပရိဘောဂဝတ္ထုရဟိတော။ န ယသဝါတိ န ကိတ္တိမာ။
ဆဝါလာတန္တိ ဆဝဒဟနာလာတံ, စိတကာယံ သန္တဇ္ဇနုမ္မုက္ကန္တိပိ ဝဒန္တိ။ ဥဘတောပဒိတ္တန္တိ ဥဘောသု ကောဋီသု ဒဍ္ဎံ။ မဇ္ဈေ ဂူထဂတန္တိ ဝေမဇ္ဈဋ္ဌာနေ သုနခဿ ဝါ သိင်္ဂါလဿ ဝါ ဥဟဒေန ဂူထေန မက္ခိတံ။ ကဋ္ဌတ္ထန္တိ ဒါရုကိစ္စံ။ နေဝ ဖရတိ န သာဓေတိ။ တထူပမာဟန္တိ တထူပမံ တာဒိသံ အဟံ။ ဣမန္တိ ‘‘သော စ ဟောတိ အဘိဇ္ဈာလူ’’တိအာဒိနာ (ဣတိဝု။ ၉၂) ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တံ သန္ဓာယ သတ္ထာ ဝဒတိ, တသ္မာ ကာမေသု တိဗ္ဗသာရာဂတာဒိနာ သီလရဟိတန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဣဓ ပန ဗျာပန္နစိတ္တံ ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပတာဝသေန ယောဇေတဗ္ဗံ။
သော ဒါနိ တွန္တိအာဒိ ယထာဝုတ္တေဟိ သုတ္တပဒေဟိ အတ္တနော ဩဝဒနာကာရဒဿနံ။
ဋ္ဌ ၂၄၄။ ယော ယော ဓမ္မောတိ ကာယသမာစာရာဒီသု ယော ယော သုစရိတဓမ္မော။ ဝူပသန္တောတိ သံယတော။ ပရိသုဒ္ဓေါတိ ကိလေသမလဝိဂမေန ဝိသုဒ္ဓေါ။ ကိလေသဒါဟာဘာဝေန ဝါ ဥပသန္တော, အနဝဇ္ဇဘာဝေန ပရိသုဒ္ဓေါ, ကာယသမာစာရဿေဝ ဥပသမော စိရကာလံ သံယတကာယကမ္မတာယ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧဝံ သေသေသုပိ။
တေတိ ဝစီမနောသမာစာရေ။
သောတိ ဥပသန္တဝစီသမာစာရော ပုဂ္ဂလော။ ပဋိသန္ထာရကုသလောတိ ယထာ ပရေဟိ ဆိဒ္ဒံ န ဟောတိ, ဧဝံ ပဋိသန္ထရဏေ ကုသလော။ သခိလောတိ
အဓိဝါသနခန္တိသင်္ခါတေန သခိလဘာဝေန သမန္နာဂတော။ သုခသမ္ဘာသောတိ ပိယကထော။ သမ္မောဒကောတိ သမ္မောဒနီယကထာယ သမ္မောဒနသီလော။ ဥတ္တာနမုခေါတိ ဝိကုဏိတမုခေါ အဟုတွာ ပီတိသောမနဿဝသေန ဝိကသိတမုခေါ။ ပုဗ္ဗဘာသီတိ ယေန ကေနစိ သမာဂတော ပဋိသန္ထာရဝသေန ပဌမံယေဝ အာဘာသနသီလော။ မဓုရေန သရေန ဓမ္မံ ဩသာရေတိ သရဘညဝသေန။ သရဘာဏံ ပန ကရောန္တော ပရိမဏ္ဍလေဟိ ပရိပုဏ္ဏေဟိ ပဒေဟိ စ ဗျဉ္ဇနေဟိ စ အဗျာကုလေဟိ ဓမ္မကထံ ကထေတိ။
သဗ္ဗဇနဿ ပါကဋော သက္ကစ္စကိရိယာယာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘ယော ဟီ’’တိအာဒိ။ ဩကပ္ပေတွာတိ သဒ္ဒဟိတွာ။ ဩကပ္ပနလက္ခဏာ ဟိ သဒ္ဓါ။ ဩဟိတသောတောတိ အဝဟိတသောတော, သုဿုသန္တောတိ အတ္ထော။ အဋ္ဌိံကတွာ အတ္ထံ ကတွာ, အတ္ထိကော ဝါ ဟုတွာ။
‘‘ဧကောပိ န ဝူပသန္တော ဟောတီ’’တိ ပါဌော, ဧဝရူပေါ ပုဂ္ဂလော နိရယတော နိရယံ ဥပပဇ္ဇန္တော ဗဟုကာလံ တတ္ထေဝ သံသရတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘အဋ္ဌမဟာနိရယသောဠသဥဿဒနိရယပရိပူရကော ဘဝိဿတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဉ္ဇီဝါဒယော အဋ္ဌ မဟာနိရယာ။ အဝီစိမဟာနိရယဿ ဒွါရေ ဒွါရေ စတ္တာရော စတ္တာရော ကတွာ ကုက္ကုဠာဒယော သောဠသ ဥဿဒနိရယာ။ ကာရုညံ ဥပဋ္ဌပေတဗ္ဗံ မဟာဒုက္ခဘာဂိဘာဝတော။ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ အဝိဟေသာဘူတာ ဒုက္ခာပနယနကာမတာ ဥပတိဋ္ဌတိ, တတ္ထ ပဋိဃော အနောကာသောဝါတိ အာဟ ‘‘ကာရုညမ္ပိ ပဋိစ္စ အာဃာတော ဝူပသမ္မတီ’’တိ။
ဣမဿ စ အတ္ထဿာတိ ‘‘ယော ယော ဓမ္မော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တဿ အတ္ထဿ။
ဋ္ဌ ၂၄၅။ ယံ ဝေရီ ဒုက္ခာပေတုံ သက္ကောတိ, သော တဿ ဝသေန ‘‘အတ္တနော ဝိသယေ’’တိ ဝုတ္တော ဘိက္ခုနော ကာယော။ ကိန္တိ ကိံ ကာရဏံ။ တဿာတိ ဝေရိနော။ အဝိသယေတိ ဒုက္ခံ ဥပ္ပါဒေတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ အဂေါစရေ။ သစိတ္တေတိ အတ္တနော စိတ္တေ။ မဟာနတ္ထကရန္တိ ဣဓလောကတ္ထပရလောကတ္ထပရမတ္ထာနံ ဝိရာဓနဝသေန မဟတော ဝိပုလဿ, နာနာဝိဓဿ စ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိဘေဒဿ အနတ္ထဿ ကာရဏံ။ မူလနိကန္တနန္တိ သီလဿ မူလာနိ နာမ ဟိရောတ္တပ္ပခန္တိမေတ္တာနုဒ္ဒယာ, တေသံ ဆိန္ဒနံ။ ကောဓော ဟိ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ ပါဏာတိပါတာဒိဝသေန ဟိရောတ္တပ္ပါဒီနိ ဥစ္ဆိန္ဒတိ။ ဇဠောတိ အန္ဓဗာလော။
အနရိယံ ကမ္မန္တိ ဝေရိနာ ကတမဟာပရာဓမာဟ။ ယော သယန္တိ ယော တွံ သယမ္ပိ။ ဒေါသေတုကာမောတိ ကောဓံ ဥပ္ပါဒေတုကာမော။ ယဒိ ကရိ ယဒိ အကာသိ။ ဒေါသုပ္ပါဒေနာတိ ဒေါသဿ ဥပ္ပါဒနေန။ ဒုက္ခံ တဿ စ နာမာတိ ဒုက္ခဉ္စ နာမ တဿ အပရာဓကဿ။ နာမာတိ အသမ္ဘာဝနေ နိပါတော, တေန တဿ ကာရဏံ အနေကန္တိကန္တိ ဒဿေတိ။ တေနာဟ ‘‘ကာဟသိ ဝါ န ဝါ’’တိ, ကရိဿသိ န ဝါ ကရိဿသီတိ အတ္ထော။ အဟိတံ မဂ္ဂန္တိ အတ္တနော အဟိတာဝဟံ ဒုဂ္ဂတိမဂ္ဂံ။
အဋ္ဌာနေတိ ဒေါသော တဝ အပ္ပိယဿ ကာရာပကော, သတ္တု ပန တဿ ဝသဝတ္တိတာယ ဒါသသဒိသောတိ အဋ္ဌာနံ ပစ္စာပကိရိယာယ။ တသ္မာ တမေဝ ဒေါသံ ဆိန္ဒဿု ဥစ္ဆိန္ဒ။ ခဏိကတ္တာတိ ဥဒယဝယပရိစ္ဆိန္နော အတ္တနော ပဝတ္တိကာလသင်္ခါတော ခဏော ဧတေသံ အတ္ထီတိ ခဏိကာ, တဗ္ဘာဝတော ခဏပဘင်္ဂုဘာဝတောတိ အတ္ထော။ ကဿ ဒါနီဓ ကုဇ္ဈသီတိ အပရာဓကဿ သန္တာနေ ယေဟိ ခန္ဓေဟိ တေ အပရာဓော ကတော, တေ တံခဏံယေဝ သဗ္ဗသော နိရုဒ္ဓါ။ ဣဒါနိ ပန အညေ တိဋ္ဌန္တီတိ ကဿ တွံ ဣဓ ကုဇ္ဈသိ။ န ဟိ ယုတ္တံ အနပရာဓေသု ကုဇ္ဈနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တံ ဝိနာ ကဿ သော ကရေတိ ယော ပုဂ္ဂလော ယဿ ဒုက္ခံ ကရောတိ, တံ ဒုက္ခကိရိယာယ ဝိသယဘူတံ ပုဂ္ဂလံ ဝိနာ ကဿ နာမ သော ဒုက္ခကာရကော ဒုက္ခံ ကရေ ကရေယျ။ သယမ္ပိ ဒုက္ခဟေတု တွမိတီတိ ဧဝံ သယမ္ပိ တွံ ဧတဿ ဒုက္ခဿ ဟေတု, ဧဝံ သမာနေ တဿ တုယှဉ္စ တဿ ဒုက္ခဿ ဟေတုဘာဝေ ကိံ ကာရဏာ တဿ ကုဇ္ဈသိ န တုယှန္တိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၂၄၆။ ပရလောကေပိ အနုဂါမိဘာဝတော ကမ္မံယေဝ သကံ သန္တကံ ဧတေသန္တိ ကမ္မဿကာ, တေသံ ဘာဝေါ ကမ္မဿကတာ။ ပစ္စဝေက္ခဏာ နာမ နိသေဓနတ္ထာ, နိသေဓနဉ္စ ဘာဝိနော ကမ္မဿာတိ အာဟ ‘‘ယံ ကမ္မံ ကရိဿသီ’’တိ။ ပဋိဃဝသေန ပန ပဝတ္တကမ္မံ ပါကဋဘာဝတော အာသန္နံ, ပစ္စက္ခဉ္စာတိ အာဟ ‘‘ဣဒဉ္စာ’’တိ။ စ-သဒ္ဒေါ ဗျတိရေကေ, သော တဿ ကမ္မဿ ဖလနိဿန္ဒေန ‘‘နေဝ သမ္မာသမ္ဗောဓိ’’န္တိအာဒိနာ ဗျတိရေကတော ဝုစ္စမာနမေဝတ္ထံ ဇောတေတိ။ နေဝ သမတ္ထန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ နိရယေ နိယုတ္တံ, ဇာတန္တိ ဝါ နေရယိကံ။ အတ္တာနံယေဝ ဩကိရတိ ဒေါသရဇေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၂၄၇။ သတ္ထု ပုဗ္ဗစရိယဂုဏာ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ, သတ္ထု ဂါရဝေနာပိ ပဋိဃံ ဝူပသမေယျာတိ။
ဗောဓိသတ္တောပိ သမာနော နနု တေ သတ္ထာ စိတ္တံ နပ္ပဒူသေသိ, ပဂေဝ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ အဓိပ္ပါယော။ ဒေဝိယာ ပဒုဋ္ဌေနာတိ ဒေဝိယာ သဒ္ဓိံ ပဒုဗ္ဘိနာ မိစ္ဆာစာရဝသေန အပရဒ္ဓေန။ ယတ္ထ သုသာနေ ဆဝသရီရံ ဆဍ္ဍီယတိ, တံ အာမကသုသာနံ။ နိခညမာနောတိ နိခဏိယမာနော။ ပုရိသကာရံ ကတွာတိ အာဝါဋတော နိက္ခမနတ္ထာယ ဗာဟုဗလေန ပုရိသကာရံ ကတွာ။ ယက္ခာနုဘာဝေနာတိ အဍ္ဍဝိနိစ္ဆယေန အာရာဓိတစိတ္တဿ ယက္ခဿ အာနုဘာဝေန။ သိရိဂဗ္ဘန္တိ ဝါသာဂါရေ။
အာသီသေထေဝါတိ ယထာဓိပ္ပေတေ အတ္ထေ ဉာယတော အနဝဇ္ဇတော အာသံ ကရေယျ။ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျာတိ ‘‘ဧဝံ ကိစ္ဆာပန္နဿ မေ ကုတော သောတ္ထိဘာဝေါ’’တိ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ။ ဝုတ္တဉှိ ‘‘အာပဒါသု ခေါ, မဟာရာဇ, ထာမော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ (ဥဒါ။ ၅၃)။ ယထာ ဣစ္ဆိန္တိ ယေန ပကာရေန ကဿစိ ပီဠံ အကတွာ ရဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌိတံ အတ္တာနံ ဣစ္ဆိံ, တထာ အဟံ အဟုန္တိ ပဿာမိ။ ဝေါတိ ဟိ နိပါတမတ္တံ။
ကာသိရညာတိ ကလာဗုနာ ကာသိရာဇေန။ သကဏ္ဋကာဟီတိ အယကဏ္ဋကေဟိ သကဏ္ဋကာဟိ။
မဟလ္လကောတိ ဝုဒ္ဓေါ ဝယောအနုပ္ပတ္တော။ ရုဇ္ဈန္တီတိ နိရုဇ္ဈန္တိ။
စိတ္တပရိဂ္ဂဏှနကာလောတိ ဝိသေဝနံ ကာတုံ အဒတွာ စိတ္တဿ သမ္မဒေဝ ဒမနကာလော။
ပုထုသလ္လေနာတိ ဝိပုလေန သလ္လေန။ နာဂေါတိ ဟတ္ထိနာဂေါ။ ဝဓီတိ ဝိဇ္ဈိ, မာရေသီတိ ဝါ အတ္ထော။ ဣမံ ဌာနံ အာဂန္တွာ မယိ ဧဝံ ကရဏံ နာမ န တဝ ဝသေန ဟောတိ, တသ္မာ ကဿ ဝါ ရညော, ရာဇမတ္တဿ ဝါ အယံ ပယောဂေါ ဥယျောဇနာတိ အတ္ထော။
ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မီတိ နီလပီတလောဟိတာဒိဝသေန ဆဗ္ဗဏ္ဏမယူခါ။ ဆဗ္ဗဏ္ဏကိရဏဝန္တဒန္တတာယ ဟိ တေ ဟတ္ထီ ‘‘ဆဒ္ဒန္တာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ, န ဆဒ္ဒန္တဝန္တတာယ။
ဆာတောတိ ဇိဃစ္ဆိတော။ ခါဒေယျာတိ ခါဒေယျံ, အယမေဝ ဝါ ပါဌော။
အာဟိတောတိ သုဟိတော။ သမ္ဗလန္တိ မဂ္ဂါဟာရံ။ တံ ပန ယသ္မာ ဥပစာရေန ပထဿ ဟိတန္တိ ဝုစ္စတိ, တသ္မာ ‘‘ပါထေယျ’’န္တိပိ ဝုတ္တံ။ ‘‘မိတ္တဒုဗ္ဘီ ဝတာယံ အန္ဓဗာလော’’တိ ကာရုညေန အဿုပုဏ္ဏေဟိ နေတ္တေဟိ တံ ပုရိသံ ဥဒိက္ခမာနော။
မာ အယျောသိ မေ ဘဒန္တေတိ ဧတ္ထ မာတိ နိပါတမတ္တံ, မာတိ ဝါ ပဋိက္ခေပေါ, တေန ဥပရိ တေန ကာတဗ္ဗံ ဝိပ္ပကာရံ ပဋိသေဓေတိ။ အယျော မေတိ အယျိရကော တွံ မမ အတိထိဘာဝတော။ ဘဒန္တေတိ ပိယသမုဒါစာရော။ တွံ နာမေတာဒိသံ ကရီတိ တွမ္ပိ ဧဝရူပံ အကာသိ နာမ။
တိရစ္ဆာနဘူတောပိ ပန မဟာကပိ ဟုတွာ ခေမန္တဘူမိံ သမ္ပာပေသီတိ ယောဇနာ။
ပေဠာယ ပက္ခိပန္တေပီတိ ခုဒ္ဒကာယ ပေဠာယ ပါဒေဟိ ကောဋေတွာ ပက္ခိပန္တေပိ။ မဒ္ဒန္တေပီတိ ဒုဗ္ဗလဘာဝကရဏတ္ထံ နာနပ္ပကာရေဟိ မဒ္ဒန္တေပိ။ အလမ္ပာနေတိ ဧဝံနာမကေ အဟိတုဏ္ဍိကေ။
ပီတံ ဝါတိ ဧတ္ထ ဝါ-သဒ္ဒေါ အဝုတ္တတ္ထဝိကပ္ပေ, တေန ဩဒါတမဉ္ဇိဋ္ဌာဒိံ အဝုတ္တံ သင်္ဂဏှာတိ။ စိတ္တာနုဝတ္တန္တောတိ စိတ္တံ အနုဝတ္တန္တော။ ဟောမိ စိန္တိတသန္နိဘော ဧဝမယံ ဗဟုလာဘံ လဘတူတိ။ အာနုဘာဝေန ပန ထလံ ကရေယျ ဥဒကံ…ပေ… ဆာရိကံ ကရေ။ ဧဝံ ပန ယဒိ စိတ္တဝသီ ဟေဿံ…ပေ… ဥတ္တမတ္ထော န သိဇ္ဈတီတိ တဒါ အတ္တနာ တတ္ထ ဒိဋ္ဌံ အာဒီနဝံ ဒဿေတိ ဘဂဝါ။ တတ္ထ ဥတ္တမတ္ထောတိ ဗုဒ္ဓဘာဝမာဟ။ ဘောဇပုတ္တေဟီတိ လုဒ္ဒပုတ္တေဟိ။
အဠာရာတိ ယေန သယံ တဒါ လုဒ္ဒဟတ္ထတော မောစိတော, တံ သတ္ထဝါဟံ နာမေန အာလပတိ။ အတိကဿာတိ နာသာယ အာဝုတရဇ္ဇုံ အာကဍ္ဎိတွာ။ သမ္ပရိဂယှာတိ ကာဠဝေတ္တလတာဒီဟိ သဗ္ဗသော ပရိဂ္ဂဟေတွာ, အစ္ဆရိယာနိ ဒုဿဟာနံ သဟနဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။
အတိဝိယ အယုတ္တံ အပ္ပတိရူပံ ပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒနေန ကေနစိ အပ္ပဋိသမခန္တိဂုဏဿ သတ္ထုသာသနာဝေါက္ကမနပ္ပသင်္ဂတော။
ဋ္ဌ ၂၄၈။ ‘‘အနမတဂ္ဂေါယံ, ဘိက္ခဝေ, သံသာရော’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၂။၁၂၄၊ ၃။၉၉, ၁၀၀၊ ၃။၅။၅၂၀၊ ကထာ။ ၇၅) အာဂတာနိ သုတ္တပဒါနိ အနမတဂ္ဂသဒ္ဒေါ, တဒတ္ထော ဝါ ဧတေသန္တိ အနမတဂ္ဂိယာနိ။
အဇေဟိ ဂမနမဂ္ဂေါ အဇပထော။ သင်္ကူ လဂ္ဂါပေတွာ တေ အာလမ္ဗိတွာ ဂမနမဂ္ဂေါ သင်္ကုပထော။ သင်္ကူတိ အင်္ကုသာကာရေန ကတဒီဃဒဏ္ဍော ဝုစ္စတိ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပပါတမဂ္ဂဒုဂ္ဂမဂ္ဂါဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဥဘတောဗျူဠှေတိ သမ္ပဟာရတ္ထံ ဒွီဟိပိ ပက္ခေဟိ ဂါဠှသန္နာဟေ။ အညာနိ စ ဒုက္ကရာနိ ကရိတွာ ဓနာသာယ ပဗ္ဗတဝိဒုဂ္ဂနဒီဝိဒုဂ္ဂါဒိပက္ခန္ဒနဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ မံ ပေါသေသိ, ဥပကာရံ အကာသိ, တတြ နပ္ပတိရူပံ မနံ ပဒူသေတုန္တိ ဧဝံ စိတ္တံ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ စိတ္တုပ္ပါဒနဉ္စ ဧတရဟိ ဒိဿမာနေန ပုတ္တာဒီနံ ပေါသနာဒိနာ အတီတဿ အနုမာနတော ဂဟဏဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၄၉။ မေတ္တာယာတိ မေတ္တာသင်္ခါတာယ, မေတ္တာသဟိတာယ ဝါ။ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ စိတ္တသမာဓာနေ။ အာသေဝိတာယာတိ အာဒရေန သေဝိတာယ။ ဘာဝိတာယာတိ ဝဍ္ဎိတာယ။ ဗဟုလီကတာယာတိ ပုနပ္ပုနံ ကတာယ။ ယာနီကတာယာတိ ယုတ္တယာနံ ဝိယ ကတာယ။ ဝတ္ထုကတာယာတိ အဓိဋ္ဌာနဝတ္ထုံ ဝိယ ကတာယ။ အနုဋ္ဌိတာယာတိ အဓိဋ္ဌိတာယ။ ပရိစိတာယာတိ ပရိစိဏ္ဏာယ စိဏ္ဏဝသီဘာဝါယ။ သုသမာရဒ္ဓါယာတိ သုဋ္ဌု သမ္ပာဒိတာယ။ ပါဋိကင်္ခါတိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ အဝဿံဘာဝိနော။ သေသံ ပရတော အာဂမိဿတိ။
ဋ္ဌ ၂၅၀။ ဓာတုဝိနိဗ္ဘောဂေါတိ သသမ္ဘာရသင်္ခေပါဒိနာ ဓာတူနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ။ အပရာဓော နာမ အပရဇ္ဈန္တဿ ပုဂ္ဂလဿ ရူပဓမ္မမုခေန ဂယှတီတိ ကတွာ အာဟ ‘‘ကိံ ကေသာနံ ကုဇ္ဈသီ’’တိအာဒိ, ကေသာဒိဝိနိမုတ္တဿ အပရဇ္ဈနကဿ ပုဂ္ဂလဿ အဘာဝတော။ ဣဒါနိ နိဗ္ဗတ္တိတပရမတ္ထဓမ္မဝသေနေဝ ဝိနိဗ္ဘောဂဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘အထ ဝါ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ဥပါဒါယ, ဒွါဒသာယတနာနိ ဥပါဒါယာတိ ပစ္စေကံ ဥပါဒါယ-သဒ္ဒေါ ယောဇေတဗ္ဗော။ ကောဓဿ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ န ဟောတီတိ ယထာ အာရဂ္ဂေ သာသပဿ, အာကာသေ စ စိတ္တကမ္မဿ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ နတ္ထိ, ဧဝမဿ ‘‘ဝေရီ’’တိ ပရိကပ္ပိတေ ပုဂ္ဂလေ ကောဓဿ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ န ဟောတိ, ကေသာဒီနံ အကုဇ္ဈိတဗ္ဗတော, တဗ္ဗိနိမုတ္တဿ စ ပုဂ္ဂလဿ အဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၂၅၁။ သံဝိဘာဂေါတိ အာမိသသံဝိဘာဂေါ။ ပရဿာတိ ပစ္စတ္ထိကဿ။ ဘိန္နာဇီဝေါတိ အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ။ တဿေဝံ ကရောတောတိ ဧဝံ သံဝိဘာဂံ ကရောန္တဿ တဿ ဒါယကဿ။ ဣတရဿာတိ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ။ ‘‘မမ မာတရာ
ဥပါသိကာယ ဒိန္နော’’တိ ဣဒံ ‘‘ဓမ္မိယလာဘော’’တိ ဧတဿ ကာရဏဝစနံ။ တေန ပန တဿ အာဂမနသုဒ္ဓိံ ဒဿေတိ။
သဗ္ဗတ္ထသာဓကန္တိ ‘‘အတ္တတ္ထော ပရတ္ထော ဒိဋ္ဌဓမ္မိကော အတ္ထော သမ္ပရာယိကော အတ္ထော’’တိ (မဟာနိ။ ၆၉၊ စူဠနိ။ မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅၊ ပဋိ။ မ။ ၃။၅) ဧဝမာဒီနံ သဗ္ဗေသံ အတ္ထာနံ, ဟိတာနံ, ပယောဇနာနဉ္စ နိပ္ဖါဒကံ။ ဥန္နမန္တိ ဒါယကာ။ နမန္တိ ပဋိဂ္ဂါဟကာ။
ဋ္ဌ ၂၅၂။ ဧဝန္တိ ယထာဝုတ္တေဟိ ကကစူပမောဝါဒါနုဿရဏာဒီဟိ အတ္တနော ဩဝဒနာကာရေဟိ။ ဝူပသန္တပဋိဃဿာတိ ပဋိသင်္ခါနဗလေန ဝိနောဒိတာဃာတဿ။ တသ္မိမ္ပီတိ ဝေရီပုဂ္ဂလေပိ။ ဝေရီ-ဂဟဏေနေဝ စေတ္ထ အပ္ပိယပုဂ္ဂလဿာပိ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ဝေရိမှိ မေတ္တာယ သိဒ္ဓါယ တသ္မိမ္ပိ မေတ္တာသိဒ္ဓိတော, ပိယတော ပန အတိပ္ပိယသဟာယကဿ ဝိသုံ ဂဟဏံ အာသန္နပစ္စတ္ထိကဿ ဒုဗ္ဗိနိမောစယဘာဝဒဿနတ္ထံ။ မေတ္တာဝသေနာတိ မေတ္တာယနဝသေန။ သမစိတ္တတန္တိ ဟိတူပသံဟာရေန သမာနစိတ္တတံ။ သီမာသမ္ဘေဒေါ သာ ဧဝ သမစိတ္တတာ။ ဣမသ္မိံ ပုဂ္ဂလေတိ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာနိကပုဂ္ဂလေ။ နိသိန္နေတိ ဘာဝေနဘာဝလက္ခဏေ ဘုမ္မံ။
ဟိတမဇ္ဈတ္တေတိ ပိယေ, မဇ္ဈတ္တေ စ။ စတုဗ္ဗိဓေတိ စတုဗ္ဗိဓေ ဇနေ, ယတ္ထ ကတ္ထစီတိ အဓိပ္ပါယော။ နာနတ္တန္တိ ပိယမဇ္ဈတ္တာဒိနာနာကရဏံ။ ဟိတစိတ္တောဝ ပါဏိနန္တိ ကေဝလံ သတ္တေသု ဟိတစိတ္တော ဧဝါတိ ပဝုစ္စတိ, န ပန ‘‘မေတ္တာယ နိကာမလာဘီ’’တိ ဝါ ‘‘ကုသလီ’’တိ ဝါ ပဝုစ္စတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အတ္တာဒီသု ပဿတိ နာနတ္တန္တိ။ ကသ္မာ ပနာယံ ဟိတစိတ္တော ကုသလီတိ န ဝုစ္စတီတိ? သာတိသယဿ ကုသလဿ ဝသေန ကုသလိဘာဝဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဣမဿ စ ပုဂ္ဂလဿ မေတ္တာဘာဝနာ န ဝိသေသဝတီ။ အထ ဝါ န နိကာမလာဘီ မေတ္တာယ ယတော အတ္တာဒီသု ပဿတိ နာနတ္တံ။ ကုသလီတိ ပဝုစ္စတိ, ယသ္မာ ဟိတစိတ္တောဝ ပါဏိနန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဂါမသီမာဒယော ဝိယ ဂါမန္တရာဒီဟိ သတ္တသင်္ခါတေ မေတ္တာဝိသယေ ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗေ အညမညံ အသံကိဏ္ဏမရိယာဒါရူပေန ဌိတတ္တာ အတ္တာဒယော ဣဓ သီမာ နာမာတိ အာဟ ‘‘စတဿော သီမာယော’’တိ။ သမ္ဘိန္နာ ဟောန္တီတိ ဧတ္ထ ဝုတ္တံ သမ္ဘေဒံ ဒဿေတုံ ‘‘သမံ ဖရတိ မေတ္တာယာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ မဟာဝိသေသောတိ မဟန္တော ဘာဝနာယ ဝိသေသော အတိသယော။ ပုရိမေန ပုရိမတော အတ္တာဒိနာနတ္တဒဿိနာ။ န နာယတီတိ န ဉာယတိ။
ဋ္ဌ ၂၅၃။ နိမိတ္တန္တိ ယထာ ကသိဏကမ္မဋ္ဌာနာဒီသု တံတံကသိဏမဏ္ဍလာဒိပရိဂ္ဂဟမုခေန ဘာဝနာဝသေန လဒ္ဓံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ နိဿာယ ဈာနဿ ဂေါစရဘာဝေန ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ဥပတိဋ္ဌတိ, န ဧဝမိဓ ဥပဋ္ဌိတံ နိမိတ္တံ နာမ အတ္ထိ။ ယော ပနာယံ ယထာဝုတ္တော သီမာသမ္ဘေဒေါ လဒ္ဓေါ, သွေဝ နိမိတ္တံ ဝိယာတိ နိမိတ္တံ။ တသ္မိံ ဟိ လဒ္ဓေ ဘာဝနာယ သာတိသယတ္တာ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ ဟောန္တိ, ကိလေသာ သန္နိသိန္နာဝ, ဥပစာရသမာဓိနာ စိတ္တံ သမာဟိတမေဝ။ တေနာဟ ‘‘နိမိတ္တဉ္စ ဥပစာရဉ္စ လဒ္ဓံ ဟောတီ’’တိ။ တမေဝ နိမိတ္တန္တိ သီမာသမ္ဘေဒဝသေန ပဝတ္တသမထနိမိတ္တံ။ အပ္ပကသိရေနေဝ အကိစ္ဆေနေဝ, ပဂေဝ ပရိပန္ထဿ ဝိသောဓိတတ္တာ။
ဧတ္တာဝတာတိ ဧတ္တကေန ဘာဝနာနုယောဂေန။ အနေန ယောဂိနာ။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနန္တိအာဒီနံ ပဒါနံ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော ဧဝ။
‘‘ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ အညတရဝသေနာ’’တိ ဣဒံ ဝက္ခမာနာယ ဝိကုဗ္ဗနာယ တေသံ သာဓာရဏတာယ ဝုတ္တံ။ အပ္ပနာပ္ပတ္တစိတ္တဿေဝ န ဥပစာရမတ္တလာဘိနော။ ပဂုဏဗလဝဘာဝါပါဒနေန ဝေပုလ္လာဒိဝိသေသပ္ပတ္တဿ ဩဓိသော, အနောဓိသော စ ဒိသာဖရဏာဒိဝသေန ဈာနဿ ပဝိဇမ္ဘနာ ဝိကုဗ္ဗနာ ဝိဝိဓာ ကိရိယာတိ ကတွာ။
ဋ္ဌ ၂၅၄။ မေတ္တာသဟဂတေနာတိ ဥပ္ပါဒတော ယာဝ ဘင်္ဂါ မေတ္တာယ သဟ ပဝတ္တေန သံသဋ္ဌေန သမ္ပယုတ္တေနာတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပန တံ ဝုတ္တနယေန မေတ္တာယ သဟဂတံ, တာယ ဧကုပ္ပါဒါဒိဝိဓိနာ သမ္မဒေဝ အာဂတံ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘မေတ္တာယ သမန္နာဂတေနာ’’တိ။ စေတော-သဒ္ဒေါ ‘‘အဓိစေတသော’’တိအာဒီသု (ပါစိ။ ၁၅၃၊ ဥဒါ။ ၃၇) သမာဓိပရိယာယောပိ ဟောတီတိ တတော ဝိသေသေတုံ ‘‘စေတသာတိ စိတ္တေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတန္တိ ဧတံ ပဒံ။ ဒိသောဓိပရိဂ္ဂဟော သတ္တောဓိပရိဂ္ဂဟမုခေနေဝ ဟောတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ဧကိဿာ ဒိသာယ ပဌမပရိဂ္ဂဟိတံ သတ္တံ ဥပါဒါယာ’’တိ။ ဒိသာသု ဟိ ဌိတသတ္တာ ဒိသာဂဟဏေန ဂဟိတာ။ တေနာဟ ‘‘ဧကဒိသာပရိယာပန္နသတ္တဖရဏဝသေန ဝုတ္တ’’န္တိ။ ဖရဏဉ္စ သာရမ္မဏဿ ဓမ္မဿ အတ္တနော အာရမ္မဏဿ ဖဿနာ ပစ္စက္ခတော ဒဿနံ ဂဟဏံ အာရမ္မဏကရဏမေဝါတိ အာဟ ‘‘ဖရိတွာတိ ဖုသိတွာ အာရမ္မဏံ ကတွာ’’တိ။ ဗြဟ္မဝိဟာရာဓိဋ္ဌိတန္တိ မေတ္တာဈာနုပတ္ထမ္ဘိတံ။ တထာတိ နိယမနံ။
တံ အနိယမာပေက္ခသမ္ဗန္ဓီဘာဝတော ဥပမာကာရနိယမနံ။ ဒုတိယန္တိ ဥပမေယျဒဿနံ, ဥပမေယျဉ္စ နာမ ဥပမံ, တေန သမ္ဗန္ဓဉ္စ ဝိနာ နတ္ထီတိ တဒုဘယမ္ပိ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ပုရတ္ထိမာဒီသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တထာ ဒုတိယန္တိ ဧတ္ထ ဖရိတွာ ဝိဟရတီတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဧဝံ တတိယံ စတုတ္ထန္တိ ဧတ္ထာပိ။ တဒနန္တရန္တိ စ ဖရဏာပေက္ခံ အနန္တရဂ္ဂဟဏံ, န ဖရိတဗ္ဗဒိသာပေက္ခံ ဒိသာနံ အနိဒ္ဒိဋ္ဌရူပတ္တာ။ ဖရဏာနုက္ကမေန ဟိ တာသံ ဒုတိယာဒိတာ, န သရူပတော။ တေနေဝါဟ ‘‘ယံ ကိဉ္စိ ဧကံ ဒိသ’’န္တိ။ ဣတီတိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တံ စတဿော, ဧဝံ ဥဒ္ဓံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတီတိ အတ္ထော။ တေနာဟ ‘‘ဧတေနေဝ နယေနာ’’တိ။ ဣဒမ္ပိ ဣတိ-သဒ္ဒဿေဝ အတ္ထဒဿနံ။ ပါဠိယံ (မ။ နိ။ ၃။၃၀၉၊ ၃။၂၃၀၊ ဝိဘ။ ၆၄၂) အဓော တိရိယန္တိ ဧတ္ထ ပိ-သဒ္ဒေါ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဒဿေတုံ ‘‘အဓောဒိသမ္ပိ တိရိယံ ဒိသမ္ပီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧတေနေဝ ‘‘ဒုတိယ’’န္တိအာဒီသုပိ ပိ-သဒ္ဒဿ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌတာ ဒီပိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဧဝမေဝါတိ ဣဒမ္ပိ ဣတိ-သဒ္ဒဿေဝ အတ္ထဒဿနံ။ ဧတ္ထ စ ‘‘အဓော’’တိ ဣမိနာ ယထာ နိရယေသု, နာဂဘဝနာဒီသု, ယတ္ထ တတ္ထ ဝါ အတ္တနော ဟေဋ္ဌိမဒိသာယ သတ္တာ ဂယှန္တိ, ဧဝံ ‘‘ဥဒ္ဓ’’န္တိ ဣမိနာ ဒေဝလောကေ, ယတ္ထ တတ္ထ ဝါ အတ္တနော ဥပရိမဒိသာယံ သတ္တာ ဂဟိတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
မဇ္ဈတ္တာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဣတ္ထိပုရိသအရိယာနရိယဒေဝမနုဿာဒိကေ ပဘေဒေ သင်္ဂဏှာတိ။ ဤသကမ္ပိ ဗဟိ အဝိက္ခိပမာနောတိ အပ္ပကမ္ပိ ကမ္မဋ္ဌာနတော ဗဟိ ဝိက္ခေပံ အနာပဇ္ဇန္တော ဟိတူပသံဟာရတော အညထာ ထောကမ္ပိ အဝတ္တမာနော။ သဗ္ဗတ္တတာယာတိ ဝါ သဗ္ဗေန အတ္တဘာဝေန ယထာ သဗ္ဗဘာဝေန အတ္တနိ အတ္တနော အတ္တဘာဝေ ဟိတေသိတာ, ဧဝံ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗသတ္တေသု မေတ္တာယ ဖရိတွာ ဝိဟရတီတိ အတ္ထော။ မေတ္တာယ ဝုစ္စမာနတ္တာ သတ္တဝိသယော သဗ္ဗ-သဒ္ဒေါ, သော စ ဒီဃံ ကတွာ ဝုတ္တော, တသ္မာ သဗ္ဗသတ္တကာယသင်္ခါတာ ပဇာ ဧတဿ အတ္ထီတိ သဗ္ဗာဝန္တောတိ ပဒတ္ထတော ဒဿေန္တော ‘‘သဗ္ဗာဝန္တန္တိ သဗ္ဗသတ္တဝန္တ’’န္တိ အာဟ။ ဧတ္ထ စ သဗ္ဗဓီတိ ဒိသောဓိနာ, ဒေသောဓိနာ စ အနောဓိသောဖရဏံ ဝုတ္တံ, သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တန္တိ သတ္တောဓိနာ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘အနောဓိသော ဒဿနတ္ထ’’န္တိ။ ဧကမေဝတ္ထံ ပကာရတော ပရိယာယေန္တိ ဉာပေန္တီတိ ပရိယာယာ, ဝေဝစနာနိ။ ဝိပုလာဒိသဒ္ဒါ စေတ္ထ တာဒိသာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘ဝိပုလေနာတိ ဧဝမာဒိပရိယာယဒဿနတော’’တိ။ ပရိယာယဒဿနေ စ ပုဗ္ဗေ
ဂဟိတပဒါနိပိ ပုန ဂယှန္တိ, ယထာ ‘‘သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာ’’တိ (ဓ။ သ။ ၁၂) ဧတ္ထ ဝုတ္တမ္ပိ သဒ္ဓါပဒံ ပုန ဣန္ဒြိယာဒိပရိယာယဒဿနေ ‘‘သဒ္ဓါ သဒ္ဓိန္ဒြိယ’’န္တိ (ဓ။ သ။ ၁၂) ဝုတ္တံ။ တထာသဒ္ဒေါ ဝါ ဣတိသဒ္ဒေါ ဝါ န ဝုတ္တောတိ ‘‘မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတီ’’တိ ဧတဿ အနုဝတ္တကော တထာ-သဒ္ဒေါ စ ဣတိ-သဒ္ဒေါ စ တေသံ ဖရဏာနန္တရာဒိဋ္ဌာနံ အဋ္ဌာနန္တိ ကတွာ တေ န ဝုတ္တာတိ ပုန ‘‘မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာတိ ဝုတ္တ’’န္တိ အတ္ထော။ ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ ပုန ဝစနံ နိဂမနန္တိ အာဟ ‘‘နိဂမနဝသေန ဝါ ဧတံ ဝုတ္တ’’န္တိ။ နနု စ သမာပနဝသေန ဝုတ္တဿေဝတ္ထဿ ပုန ဝစနံ နိဂမနန္တိ? နာယံ ဒေါသော ဩဓိသောအနောဓိသောဖရဏာနံ သမာပနေ ဧဝ ဝုတ္တတ္တာ။ ဝိပုလေနာတိ မဟန္တေန, မဟတ္တဉ္စဿ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနာဒီသု ဝိယ အာရမ္မဏဿ ဧကဒေသမေဝ အဂ္ဂဟေတွာ အနဝသေသဂ္ဂဟဏဝသေနာတိ အာဟ ‘‘ဖရဏဝသေန ဝိပုလတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ’’တိ။
ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနသမတ္ထတာဒီဟိ မဟတ္တံ ဂတံ, မဟန္တေဟိ ဝါ ဥဠာရစ္ဆန္ဒစိတ္တဝီရိယပညေဟိ ဂတံ ပဋိပန္နန္တိ မဟဂ္ဂတံ။ တယိဒံ ယသ္မာ ဧကန္တတော ရူပါဝစရံ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဘူမိဝသေန မဟဂ္ဂတ’’န္တိ။ နိရုဠှော ဟိ ရူပါရူပါဝစရေသု မဟဂ္ဂတဝေါဟာရော။ ပဂုဏဝသေနာတိ ပကာရတော ဂုဏိတံ ဗဟုလီကတံ ပဂုဏံ, တဿ ဝသေန, သုဘာဝိတဘာဝေနာတိ အတ္ထော။ တံ ဟိ ပမာဏံ ဂဟေတုံ အသက္ကုဏေယျတာယ အပ္ပမာဏံ နာမ ဟောတိ။ အပ္ပမာဏသတ္တာရမ္မဏဝသေနာတိ အပရိမာဏသတ္တာရမ္မဏကရဏဝသေန။ သယမ္ပိ ဝေရရဟိတတ္တာ, တံသမင်္ဂိနော ဝေရာဘာဝဟေတုတ္တာ စ အဝေရံ။ တယိဒံ ဒွယံ ယတော လဘတိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘ဗျာပါဒပစ္စတ္ထိကပ္ပဟာနေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ စေတသော ဗျာပတ္တိဝသေန ဟနနတော ဗျာပဇ္ဇံ, စေတသိကံ အသာတံ, တဒဘာဝတော အဗျာပဇ္ဇံ။ တေနာဟ ‘‘နိဒ္ဒုက္ခ’’န္တိ။ တံ ပနဿ အဗျာပဇ္ဇတ္တံ ပဉ္စဝိညာဏာဒီနံ ဝိယ န သဘာဝတော, အထ ခေါ ပစ္စတ္ထိကဝိဝေကတောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ဒေါမနဿပ္ပဟာနတော’’တိ အာဟ။ အယန္တိ ဣဓ ယထာနီတံ အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၆၄၂), တေသု တေသု စ သုတ္တပဒေသေသု (မ။ နိ။ ၁။၄၅၉၊ ၂။၃၀၉, ၃၁၅) အာဂတံ မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရဝိကုဗ္ဗနမာဟ။
ဋ္ဌ ၂၅၅။ ‘‘တထာ’’တိ ဣမိနာ ဣမိဿာ ‘‘ပဉ္စဟာကာရေဟိ, သတ္တဟာကာရေဟိ, ဒသဟာကာရေဟီ’’တိ အာကာရဝိဘာဂေန ပဋိသမ္ဘိဒါယံ (ပဋိ။ မ။ ၂။၂၂) ဝုတ္တာယ စ
ဝိကုဗ္ဗနာယ မဇ္ဈေ ဘိန္နသုဝဏ္ဏဿ ဝိယ ဘေဒါဘာဝမုပသံဟရတိ ဩဓိသောဖရဏအနောဓိသောဖရဏဒိသာဖရဏဝသေန ဒေသနာယ အာဂတတ္တာ။ ကေဝလံ ပနေတ္ထ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ (ပဋိ။ မ။ ၂။၂၂) ဝိယ သတ္တောဓိ န ဂဟိတောတိ အယမေဝ ဝိသေသော။ ယမ္ပီတိ ဝိကုဗ္ဗနံ သန္ဓာယာဟ။
ဣဒါနိ ဘေဒါဘာဝဒဿနမုခေန ဥဒ္ဒေသတော အာနီတံ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိံ နိဒ္ဒေသတော ဒဿေတွာ တဿာ အနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနံ ကာတုံ ‘‘တတ္ထ စာ’’တိအာဒိမာဟ။
ဋ္ဌ ၂၅၆။ တတ္ထ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ သဗ္ဗ-သဒ္ဒေါ ကာမံ ပဒေသသဗ္ဗဝိသယော, န သဗ္ဗသဗ္ဗဝိသယော ယထာ ‘‘သဗ္ဗံ ဇာနာတီတိ သဗ္ဗညုတညာဏ’’န္တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၁၁၉-၁၂၀), ‘‘သတ္တာ’’တိ ပန ပဒေန ပရိစ္ဆိန္နံ အတ္တနော ဝိသယံ အသေသေတွာဝ ပရိယာဒိယတီတိ အာဟ ‘‘အနဝသေသပရိယာဒါနမေတ’’န္တိ။
တတြာတိ တသ္မိံ ရူပေ။ သတ္တောတိ သဇ္ဇနကိစ္စေန ဆန္ဒာဒိပရိယာယေန လောဘေန အာသတ္တော လဂ္ဂေါ။ တတြာတိ ဝါ ကရဏေ ဘုမ္မံ, တေန ဆန္ဒာဒိနာတိ အတ္ထော။
ယဒိ သတ္တတာယ သတ္တာ, ကထံ ဝီတရာဂေသူတိ အာဟ ‘‘ရုဠှီသဒ္ဒေနာ’’တိအာဒိ။ အဝီတရာဂေသု ရုဠှေန, အဝီတရာဂေသု ဝါ ပဝတ္တိတွာ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓခန္ဓသန္တာနတာယ တံသဒိသေသု ဝီတရာဂေသု ရုဠှေန သဒ္ဒေန။ အထ ဝါ ကိဉ္စိ နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ သတိပိ အညသ္မိံ တန္နိမိတ္တယုတ္တေ ကတ္ထစိ ဝိသယေ သမ္မုတိယာ စိရကာလတာယ နိမိတ္တဝိရဟေပိ ပဝတ္တိ ရုဠှီ နာမ ယထာ ‘‘ဂစ္ဆန္တီတိ ဂါဝေါ’’တိ, ဧဝံ သတ္တသဒ္ဒဿာပိ ရုဠှီဘာဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဘူတပုဗ္ဗဂတိယာ ဝါ ဝီတရာဂေသု သတ္တဝေါဟာရော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သတွယောဂတောတိ ဧတ္ထ သတွံ နာမ ဗုဒ္ဓိ, ဝီရိယံ, တေဇော ဝါ, တေန ယောဂတော သတ္တာ, ယထာ ‘‘နီလဂုဏယောဂတော နီလော ပဋော’’တိ။
ပါဏန္တိ ဧတေနာတိ ပါဏနံ, အဿာသပဿာသာ, တဿ ကမ္မံ ပါဏနတာ, တာယ, အဿာသပဿာသသမ္ပယောဂေနာတိ အတ္ထော။ ဘူတတ္တာတိ ကမ္မကိလေသေဟိ ဇာတတ္တာ။ ပူရဏတော, ဂလနတော စ ပုဂ္ဂလာတိ နေရုတ္တာ။ သတ္တာ ဟိ နိဗ္ဗတ္တန္တာ တံတံသတ္တနိကာယံ ပူရေန္တာ ဝိယ ဟောန္တိ, သဗ္ဗာဝတ္ထနိပါတိတာယ စ ဂလန္တိ စဝန္တီတိ အတ္ထော။ အပရိညာတဝတ္ထုကာနံ
‘‘အတ္တာ’’တိ ဘဝတိ ဧတ္ထ အဘိဓာနံ, စိတ္တဉ္စာတိ အတ္တဘာဝေါ, သရီရံ, ခန္ဓပဉ္စကမေဝ ဝါ။ တန္တိ ခန္ဓပဉ္စကံ။ ဥပါဒါယာတိ ဂဟေတွာ ဥပါဒါနံ နိဿယံ ကတွာ။ ပညတ္တိမတ္တသမ္ဘဝတောတိ ပရမတ္ထတော အသန္တေပိ သတ္တသညိတေ ပညတ္တိမတ္တေန သမ္ဘဝတော။
ယထာ စ သတ္တာတိ ဝစနန္တိ ယထာ သတ္တ-သဒ္ဒေါ ယထာဝုတ္တေနဋ္ဌေန နိပ္ပရိယာယတော ပဒေသဝုတ္တိပိ ရုဠှီဝသေန အနဝသေသပရိယာဒါယကော။ သေသာနိပီတိ ပါဏာဒိဝစနာနိပိ။ တာနိပိ ဟိ ရူပါရူပဘဝူပဂစတုတ္ထဇ္ဈာနာဒိသမင်္ဂီနံ အဿာသပဿာသာဘာဝတော အဝိနိပါတဓမ္မာနံ ပုဂလနဿ အဘာဝတော ပဒေသဝုတ္တီနိ။ ရုဠှီဝသေန အာရောပေတွာ ယထာဝုတ္တာယ ရုဠှိယာ ဝသေန ကတ္ထစိ ဝိသယေ အဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ပါဏပုဂ္ဂလဘာဝံ အာရောပေတွာ။ ယဒိ သာဓာရဏတော သတ္တဝေဝစနာနီတိ ဂဟေတွာ အနောဓိသောဖရဏာ မေတ္တာ ဝုစ္စတိ, အထ ကသ္မာ ပဉ္စဟေဝ အာကာရေဟိ ဝုတ္တာတိ အနုယောဂံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ကာမဉ္စာ’’တိအာဒိ။ ကေစိ ပနာဟု ‘‘န ခေါ ပနေတာနိ ‘‘သတ္တာ’’တိအာဒီနိ ပဒါနိ ဝေဝစနတာမတ္တံ ဥပါဒါယ ဂဟိတာနိ, ယတော ဇန္တုအာဒီနမ္ပိ ဂဟဏံ အာပဇ္ဇေယျ, အတ္ထဝိသေသံ ပန နိမိတ္တဘူတံ ဥပါဒါယ ဂဟိတာနီ’’တိ, တေ သန္ဓာယာဟ ‘‘ယေ ပနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ အတ္ထတောတိ သဇ္ဇနဋ္ဌေန သတ္တာ, ပါဏနဋ္ဌေန ပါဏာတိ ဧဝမာဒိအတ္ထတော။ တေသံ တံ မတိမတ္တန္တိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အနောဓိသောဖရဏာ ဝိရုဇ္ဈတီ’’တိ။ ကသ္မာ? ကေစိ သတ္တာ, ကေစိ ပါဏာ, ကေစိ ပုဂ္ဂလာတိ အာပဇ္ဇနတော။ တထာ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာတိ သတ္တာဒိသဒ္ဒါ သပ္ပဒေသဝိသယာတိ ဧဝမတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန နိပ္ပဒေသဝိသယာတိ ဧဝမတ္ထံ ဂဟေတွာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘ဣမေသူ’’တိအာဒိ။ ပဉ္စသု အာကာရေသူတိ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ’’တိအာဒိနာ ပါဠိယံ (ပဋိ။ မ။ ၂။၂၂) အာဂတေသု ပဉ္စသု ဘာဝနာကာရေသု။ အညတရဝသေနာတိ ယဿ ကဿစိ ဝသေန။
ဋ္ဌ ၂၅၇။ ဣဒါနိ ဒွါဝီသတိယာ ဘာဝနာကာရေသု အပ္ပနာ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ဧတ္ထ စာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဗျာပါဒရဟိတာတိ ဒေါမနဿဗျာပါဒရဟိတာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ န ကေဝလံ ယထာဝုတ္တအာကာရဝိဘာဂမတ္တတော အပ္ပနာဝိဘာဂေါ, တသ္မာ။ ဣမေသုပိ ပဒေသူတိ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အဝေရာ ဟောန္တူ’’တိအာဒိကောဋ္ဌာသေသုပိ။ ယံ ယံ ပါကဋံ ဟောတီတိ ယဒိပိ
ပုဗ္ဗဘာဂေ တတ္ထ တတ္ထ အဘိနိဝေသေ အနေကကောဋ္ဌာသဝသေနေဝ မနသိကာရံ ပဝတ္တေတိ, ဘာဝနာယ သမိဇ္ဈနက္ခဏေ ပန တတ္ထ ယံ ပဂုဏတရတာယ သုပါကဋံ ဟောတိ, တဿ ဝသေန အပ္ပနာ ဟောတိ, ယထာ တံ ဒွတ္တိံသာကာရေ။ တတ္ထ ပန အာရမ္မဏံ, ဣဓ ဘာဝနာကာရောတိ အယမေဝ ဝိသေသော။ စတုန္နန္တိ စတုန္နံ စတုန္နံ။ ဗျာပနိစ္ဆာလောပေန ဟိ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။
လိင်္ဂဝသေန ဝုတ္တံ တေသံ ပစုရတော လဗ္ဘမာနတ္တာ။ တတိယာ ပန ပကတိ ယဒိပိ ပဌမဒုကေန န သင်္ဂဟိတာ, ဒုတိယဒုကေန ပန တိကေန စ သင်္ဂဟိတာ ဧဝ။
ဣတိ သဗ္ဗာနိပီတိ အနောဓိသောဖရဏေ ဝီသတိ, ဩဓိသောဖရဏေ အဋ္ဌဝီသတိ, ဒိသာဖရဏေ စတ္တာရိ သတာနိ, အသီတိ စာတိ ဧဝံ သဗ္ဗာနိပိ။ သတ-သဒ္ဒါပေက္ခာယ နပုံသကနိဒ္ဒေသော။
ဋ္ဌ ၂၅၈။ ဧဝံ မေတ္တာဘာဝနံ ဝိဘာဝေတွာ ဣဒါနိ တတ္ထ အာနိသံသေ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဣတီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ သေသာ ဇနာတိ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ အလာဘိနော။ သမ္ပရိဝတ္တမာနာတိ ဒက္ခိဏေန ပဿေန အသယိတွာ သဗ္ဗသော ပရိဝတ္တမာနာ။ ကာကစ္ဆမာနာတိ ဃုရုဃုရုပဿာသဝသေန ဝိဿရံ ကရောန္တာ။ သုခံ သုပတီတိ ဧတ္ထ ဒုဝိဓာသုပနာ သယနေ ပိဋ္ဌိပ္ပသာရဏလက္ခဏာ, ကိရိယာမယစိတ္တေဟိ အဝေါကိဏ္ဏဘဝင်္ဂပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ စ။ တတ္ထာယံ ဥဘယထာပိ သုခမေဝ သုပတိ။ ယသ္မာ သဏိကံ နိပဇ္ဇိတွာ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ သမောဓာယ ပါသာဒိကေန အာကာရေန သယတိ, နိဒ္ဒေါက္ကမနေပိ ဈာနံ သမာပန္နော ဝိယ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘ဧဝံ အသုပိတွာ’’တိအာဒိ။
နိဒ္ဒါကာလေ သုခံ အလဘိတွာ ဒုက္ခေန သုတ္တတ္တာ ဧဝ ပဋိဗုဇ္ဈနကာလေ သရီရခေဒေန နိတ္ထုနနံ, ဝိဇမ္ဘနံ, ဣတော စိတော ဝိပရိဝတ္တနဉ္စ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘နိတ္ထုနန္တာ ဝိဇမ္ဘန္တာ သမ္ပရိဝတ္တန္တာ ဒုက္ခံ ပဋိဗုဇ္ဈန္တီ’’တိ။ အယံ ပန သုခေန သုတ္တတ္တာ သရီရခေဒါဘာဝတော နိတ္ထုနနာဒိရဟိတောဝ ပဋိဗုဇ္ဈတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ အပ္ပဋိဗုဇ္ဈိတွာ’’တိအာဒိ။ သုခပဋိဗောဓော စ သရီရဝိကာရာဘာဝေနာတိ အာဟ ‘‘သုခံ နိဗ္ဗိကာရ’’န္တိ။
‘‘ဘဒ္ဒကမေဝ သုပိနံ ပဿတီ’’တိ ဣဒံ အနုဘူတပုဗ္ဗဝသေန, ဒေဝတူပသံဟာရဝသေန စဿ ဘဒ္ဒကမေဝ သုပိနံ ဟောတိ, န ပါပကန္တိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘စေတိယံ ဝန္ဒန္တော ဝိယာ’’တိအာဒိ။ ဓာတုက္ခောဘဟေတုကမ္ပိ စဿ ဗဟုလံ ဘဒ္ဒကမေဝ သိယာ ယေဘုယျေန စိတ္တဇရူပါနုဂုဏတာယ ဥတုအာဟာရဇရူပါနံ။
ဥရေ အာမုတ္တမုတ္တာဟာရော ဝိယာတိ ဂီဝါယ ဗန္ဓိတွာ ဥရေ လမ္ဗိတမုတ္တာဟာရော ဝိယာတိ ကေဟိစိ ဝုတ္တံ။ တံ ဧကာဝလိဝသေန ဝုတ္တံ သိယာ, အနေကရတနာဝလိသမူဟဘူတော ပန မုတ္တာဟာရော အံသပ္ပဒေသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ကဋိပ္ပဒေသဿ ဟေဋ္ဌာဘာဂါ ပလမ္ဗန္တော ဥရေ အာမုက္ကောယေဝ နာမ ဟောတိ။
တတ္ထေဝါတိ ပါဋလိပုတ္တေယေဝ။ သက္ကာ နိသီဒိတုံ ဝါ နိပဇ္ဇိတုံ ဝါ ဒေသဿ ခေမတာယ, တဿ တဿ ပဒေသဿ ရမဏီယတာယ စ။
ဒသာဝ အန္တော ဒသန္တော, ဝတ္ထဿ ဩသာနန္တော။
သမပ္ပဝတ္တဝါသန္တိ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာရေ သမပ္ပဝတ္တဝတ္တဝါသံ။ ထေရော ကိရ အတ္တနာ ပဝိဋ္ဌပဝိဋ္ဌဝိဟာရေ ‘‘အဟမေတ္ထ အာဂန္တုကော’’တိ အစိန္တေတွာ တတ္ထ တတ္ထ ယထာရဟံ အတ္တနာ ကာတဗ္ဗဝတ္တာနိ ပရိပူရေန္တော ဧဝ ဝိဟာသိ။ အပရေ ပန ဘဏန္တိ သဗ္ဗသတ္တေသု သမပ္ပဝတ္တမေတ္တာဝိဟာရဝါသံ။ အယံ ဟိ ထေရော အရဟတ္တာဓိဂမတော ပုဗ္ဗေပိ မေတ္တာဝိဟာရီ အဟောသိ။
ဝနန္တရေ ဌိတောတိ ထေရော ကိရ တထာ သမပ္ပဝတ္တဝါသဝသေန စရမာနော ဧကဒိဝသံ အညတရံ ရမဏီယံ ဝနန္တရံ ဒိသွာ တတ္ထ အညတရသ္မိံ ရုက္ခမူလေ သမာပတ္တိံ သမာပဇ္ဇိတွာ ယထာပရိစ္ဆေဒေန တတော ဥဋ္ဌိတော အတ္တနော ဂုဏာဝဇ္ဇနဟေတုကေန ပီတိသောမနဿေန ဥဒါနေန္တော ‘‘ယာဝတာ ဥပသမ္ပန္နော’’တိ ဂါထံ အဘာသိ။ တမတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝနန္တရေ ဌိတော’’တိ ပဌမဂါထာ ဌပိတာ။ တတ္ထ ဂဇ္ဇမာနကောတိ သီဟဂဇ္ဇိတံ ဂဇ္ဇန္တော။ ဂုဏမေသန္တောတိ အတ္တနော ဂုဏသမုဒယံ ဂဝေသန္တော ပစ္စဝေက္ခန္တော။
မဏိလရုက္ခေ နိဝါသိတာယ တံ ဒေဝတံ ‘‘မဏိလိယာ’’တိ ဝေါဟရန္တိ, တသ္မာ သာ ဒေဝတာပိ ‘‘အဟံ, ဘန္တေ, မဏိလိယာ’’တိ အာဟ။ ရုက္ခဒေဝတာနံ ဟိ ယေဘုယျေန နိဝါသရုက္ခဝသေန ဝေါဟာရော ယထာ ဖန္ဒနဒေဝတာတိ။ တတ္ထေဝါတိ စိတ္တလပဗ္ဗတေယေဝ။
‘‘ဗလဝပိယစိတ္တတာယာ’’တိ ဣမိနာ ဗလဝပိယစိတ္တတာမတ္တေနပိ သတ္ထံ န ကမတိ, ပဂေဝ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ ဒဿေတိ။
ခိပ္ပမေဝ စိတ္တံ သမာဓိယတိ ကေနစိ ပရိပန္ထေန ပရိဟီနဇ္ဈာနဿ ဗျာပါဒဿ ဒူရသမုဿာရိတဘာဝတော ခိပ္ပမေဝ သမာဓိယတိ။ အာသဝါနံ ခယာယာတိ ကေစိ။ သေသံ သုဝိညေယျမေဝ။ ဧတ္ထ စ ကိဉ္စာပိ ဣတော အညကမ္မဋ္ဌာနဝသေန အဓိဂတဇ္ဈာနာနမ္ပိ သုခသုပနာဒယော အာနိသံသာ လဗ္ဘန္တိ, ယထာဟ –
‘‘သုခံ သုပန္တိ မုနယော, အဇ္ဈတ္တံ သုသမာဟိတာ၊
သုပ္ပဗုဒ္ဓံ ပဗုဇ္ဈန္တိ, သဒါ ဂေါတမသာဝကာ’’တိ။ –
စ အာဒိ, တထာပိမေ အာနိသံသာ ဗြဟ္မဝိဟာရလာဘိနော အနဝသေသာ လဗ္ဘန္တိ ဗျာပါဒါဒီနံ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝတော ဗြဟ္မဝိဟာရာနံ။ တေနေဝါဟ ‘‘နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဗျာပါဒဿ, ယဒိဒံ မေတ္တာ စေတောဝိမုတ္တီ’’တိအာဒိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၆၊ အ။ နိ။ ၆။၁၃)။ ဗျာပါဒါဒိဝသေန စ သတ္တာနံ ဒုက္ခသုပနာဒယောတိ တပ္ပဋိပက္ခဘူတေသု ဗြဟ္မဝိဟာရေသု သိဒ္ဓေသု သုခသုပနာဒယော ဟတ္ထဂတာ ဧဝ ဟောန္တီတိ။
ကရုဏာဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၅၉။ ကရုဏန္တိ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရံ။ နိက္ကရုဏတာယာတိ ဝိဟေသာယ, ‘‘ဣဓေကစ္စော ပါဏိနာ ဝါ လေဍ္ဍုနာ ဝါ ဒဏ္ဍေန ဝါ သတ္ထေန ဝါ အညတရညတရေန ဝါ သတ္တာနံ ဝိဟေဌနဇာတိကော ဟောတီ’’တိ ဧဝံ ဝုတ္တဝိဟေဌနေတိ အတ္ထော။ အာဒီနဝန္တိ ဒေါသံ။ ယထာ တထာ သတ္တာနံ ဝိဟေဌနာယ ပါပကော ဝိပါကော ဣဓ စေဝ သမ္ပရာယေ စ။ တထာ ဟိ ယော သတ္တေ ဇီဝိတာ ဝေါရောပနေန ဝါ အင်္ဂပစ္စင်္ဂစ္ဆေဒနေန ဝါ ဓနဇာနိယာ ဝါ အလာဘာယ ဝါ အဝါသာယ ဝါ အနတ္ထာယ ဝါ အယသတ္ထာယ ဝါ ပရိသံသက္ကနေန ဝါ အန္တမသော ယထာဝဇ္ဇဒဿနေနပိ ဝိဟေဌေတိ, တဿ သော ပမာဒဝိဟာရော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အလာဘာယပိ ဟောတိ, လဒ္ဓဿ ပရိဟာနာယပိ ဟောတိ, တန္နိမိတ္တံ ပါပကော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ,
အဝိသာရဒေါ ပရိသံ ဥပသင်္ကမတိ မင်္ကုဘူတော, သမ္မူဠှော ကာလံ ကရောတိ, ကာယဿ ဘေဒါ ဒုဂ္ဂတိ ပါဋိကင်္ခါ, သုဂတိယမ္ပိ မနုဿဘူတော ဒုဇ္ဇစ္စောပိ ဟောတိ နီစကုလိကော, ဒုဗ္ဗဏ္ဏောပိ ဟောတိ ဒုဒ္ဒသိကော, ဗဟွာဗာဓောပိ ဟောတိ ရောဂဗဟုလော, ဒုဂ္ဂတောပိ ဟောတိ အပ္ပန္နပါနော, အပ္ပါယုကောပိ ဟောတိ ပရိတ္တဇီဝိတောတိ ဧဝမာဒိအနေကာနတ္ထာနုဗန္ဓိတာ ဝိဟေသာယ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ, တပ္ပဋိပက္ခတော ကရုဏာယ အာနိသံသာ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘နိက္ကရုဏတာယ အာဒီနဝံ ကရုဏာယ စ အာနိသံသံ ပစ္စဝေက္ခိတွာ’’တိ။ ‘‘ပိယော ဟီ’’တိအာဒိနာ ပဌမံ ပိယပုဂ္ဂလာဒီသု အနာရမ္ဘဿ ကာရဏမာဟ။ ပိယံ ဟိ ပုဂ္ဂလံ ကရုဏာယိတုမာရဘန္တဿ န တာဝ ပိယဘာဝေါ ဝိဂစ္ဆတိ, အဝိဂတေ စ တသ္မိံ ကုတော ကရုဏာယနာ။ တေနာဟ ‘‘ပိယဋ္ဌာနေယေဝ တိဋ္ဌတီ’’တိ။ သေသပုဂ္ဂလေသုပိ ဧသေဝ နယော။ လိင်္ဂဝိသဘာဂကာလကတာနံ အခေတ္တဘာဝေ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ယတ္ထ ပန ပဌမံ အာရဘိတဗ္ဗာ, တံ ပါဠိနယေနေဝ ဒဿေတုံ ‘‘ကထဉ္စ ဘိက္ခူ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဒုဂ္ဂတန္တိ ဒလိဒ္ဒံ။ သော ဟိ ဘောဂပါရိဇုညတော သုခသာဓနာနံ အဘာဝေန ဒုက္ခံ ဂတော ဥပဂတော ဒုဂ္ဂတောတိ ဝုစ္စတိ။ အထ ဝါ ဒုဂ္ဂတန္တိ ဒုက္ခေန သမင်္ဂိဘာဝံ ဂတံ။ ဒုရုပေတန္တိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ဥပေတံ။ ဂတိကုလရူပါဒိဝသေန ဝါ တမဘာဝေ ဌိတော ဒုဂ္ဂတော။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ဥပေတတ္တာ တမပရာယဏဘာဝေ ဌိတော ဒုရုပေတောတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပရမကိစ္ဆပ္ပတ္တန္တိ အတိဝိယ ကိစ္ဆမာပန္နံ မဟာဗျသနံ နိမုဂ္ဂံ။ အပ္ပေဝ နာမာတိ သာဓု ဝတ။
ဝဓေထ နန္တိ ‘‘ဃာတေထ နံ စောရ’’န္တိ ဧဝံ ပဟိတာယ ရညော အာဏာယ ခါဒနီယမ္ပိ…ပေ… ဒေန္တိ ‘‘ဣဒါနေဝ မာရိယမာနော ဧတ္တကမ္ပိ သုခံ လဘတူ’’တိ။ သုသဇ္ဇိတောတိ သုခါနုဘဝနေ သန္နဒ္ဓေါ။
ဧတေနေဝ ဥပါယေနာတိ ယေန ယေန ဝိဓိနာ ဧတရဟိ ယထာဝုတ္တေ ပရမကိစ္ဆာပန္နေ အာယတိံ ဝါ ဒုက္ခဘာဂိမှိ ပုဂ္ဂလေ ကရုဏာယိတုံ ကရုဏာ ဥပ္ပါဒိတာ, ဧတေနေဝ နယေန။ ပိယပုဂ္ဂလေတိ ပိယာယိတဗ္ဗပုဂ္ဂလေ။ ဧတရဟိ ဝါ ဒိဿမာနံ အာယတိံ ဝါ ဘာဝိနိံ ဒုက္ခပ္ပတ္တိံ ဂဟေတွာ ကရုဏာ ပဝတ္တေတဗ္ဗာတိ သမ္ဗန္ဓော။ မဇ္ဈတ္တဝေရီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ယော ဟိ သော ကရုဏာယ ဝတ္ထုဘူတော ဒုဝိဓော ပုဂ္ဂလော ဝုတ္တော, ကာမံ တတ္ထ ကရုဏာဘာဝနာ သုခေနေဝ ဣဇ္ဈတိ, ဣမိနာ ပန ဘိက္ခုနာ တတ္ထ ဘာဝနံ ပဂုဏတရံ
ကတွာ သီမာသမ္ဘေဒံ ကာတုံ တဒနန္တရံ ပိယပုဂ္ဂလေ, တတော မဇ္ဈတ္တေ, တတော ဝေရိပုဂ္ဂလေ ကရုဏာ ဘာဝေတဗ္ဗာ။ ဘာဝေန္တေန စ ဧကေကသ္မိံ ကောဋ္ဌာသေ မုဒုံ ကမ္မနိယံ စိတ္တံ ကတွာ တဒနန္တရေ တဒနန္တရေ ဥပသံဟရိတဗ္ဗံ။ ယဿ ပန ဝေရိပုဂ္ဂလော ဝါ နတ္ထိ, မဟာပုရိသဇာတိကတ္တာ ဝါ အနတ္ထံ ကရောန္တေပိ ဝေရိသညာဝ နုပ္ပဇ္ဇတိ, တေန မဇ္ဈတ္တေ မေ စိတ္တံ ကမ္မနိယံ ဇာတံ, ဣဒါနိ ဝေရိမှိ ဥပသံဟရာမီတိ ဗျာပါရောဝ န ကာတဗ္ဗော။ ယဿ ပန အတ္ထိ, တံ သန္ဓာယာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ။
တတ္ထ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာနိကဿ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၄၀ အာဒယော) ဝုတ္တနယေန။ တံ မေတ္တာယ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ဝူပသမေတဗ္ဗန္တိ ‘‘အထာနေန ပုရိမပုဂ္ဂလေသူ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၄၃), ‘‘ကကစူပမဩဝါဒါဒီနံ အနုဿရတော’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၄၃) စ မေတ္တာဘာဝနာယ ဝုတ္တေန နယေန တံ ပဋိဃံ ဝူပသမေတဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဧတရဟိ မဟာဒုက္ခပ္ပတ္တေ သုခိတေပိ အကတကုသလတာယ အာယတိံ ဒုက္ခပ္ပတ္တိယာ ဝသေန ကရုဏာယနဝိဓိံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ကတကလျာဏေပိ တံ ဒဿေတုံ ‘‘ယောပိ စေတ္ထာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ ဗျသနာနံ။ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ အနတိက္ကန္တတ္တာတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေနာပိ အက္ခာနေန ပရိယောသာပေတုံ အသက္ကုဏေယျဿ အနာဂတဿ အာပါယိကဿ သုဂတီသုပိ ဇာတိဇရာဒိဘေဒဿာတိ အပရိမိတဿ သံသာရဒုက္ခဿ အနတိက္ကန္တဘာဝတော။ သဗ္ဗထာပိ ကရုဏာယိတွာတိ ဒုက္ခပ္ပတ္တိယာ, သုခပ္ပတ္တိယာ အကတကုသလတာယ ဝါ ကတာကုသလတာယ ဝါတိ သဗ္ဗပကာရေနပိ ကရုဏာယ ဝတ္ထုဘာဝဿ သလ္လက္ခဏေန တသ္မိံ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ကရုဏံ ကတွာ ကရုဏာဘာဝနံ ဝဍ္ဎေတွာ။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘အထာနေန ပုနပ္ပုနံ မေတ္တာယန္တေနာ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၄၃) မေတ္တာဘာဝနာယံ ဝုတ္တေန နယေန။ တံ နိမိတ္တန္တိ သီမာသမ္ဘေဒဝသေန ပဝတ္တံ သမထနိမိတ္တံ။ မေတ္တာယ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ယထာ မေတ္တာဘာဝနာယံ ‘‘အပ္ပကသိရေနေဝါ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၅၃) တိကစတုက္ကဇ္ဈာနဝသေန အပ္ပနာ ‘‘ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၅၃-၂၅၄) တဿာ ဝဍ္ဎနာ စ ဝုတ္တာ, ဧဝမိဓ ကရုဏာဘာဝနာယံ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနဝသေန အပ္ပနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ စ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာ စ, တထေဝဿာ ဝဍ္ဎနာဝိဓိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ အဓိပ္ပါယော။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ အဝဓာရဏေန ‘‘ပဌမံ ဝေရိပုဂ္ဂလော ကရုဏာယိတဗ္ဗော’’တိ ဣဒံ ယထာ ပါဠိဝိရုဒ္ဓံ, ဧဝံ ယုတ္တိဝိရုဒ္ဓမ္ပီတိ
ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။ ပဌမံ ဟိ ဝေရိံ သမနုဿရတော ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, န ကရုဏာ။ အတ္တာပိ သက္ခိဘာဝေန ကရုဏာယနဝသေန ဂဟေတဗ္ဗော, သော ကိမိတိ ပစ္ဆာ ဂယှတီတိ။ ‘‘အပ္ပနာ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာ’’တိ ဣမိနာ စ အပ္ပနာပ္ပတ္တစိတ္တဿေဝ ‘‘ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတီ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၈၊ မ။ နိ။ ၁။၇၇, ၅၀၉၊ ၂။၃၀၉, ၃၁၅, ၄၅၂, ၄၇၁၊ ၃။၂၃၀) ဝုတ္တဝိကုဗ္ဗနာ ဣဇ္ဈတီတိ အယမတ္ထော ဒဿိတော။
ကရုဏာပဒမတ္တမေဝ စဿာ ပါဠိယာ ဝိသေသောတိ တံ အနာမသိတွာ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ ဝုတ္တဝိကုဗ္ဗနာ, မေတ္တာယ ဝုတ္တအာနိသံသာ စ ဣဓ လဗ္ဘန္တီတိ ဒဿေတုံ ‘‘တတော ပရံ…ပေ… ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တတော ပရန္တိ ‘‘ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၀၈၊ မ။ နိ။ ၁။၇၇, ၅၀၉၊ ၂။၃၀၉, ၃၁၅, ၄၅၂, ၄၇၁၊ ၃။၂၃၀) ဝုတ္တဝိကုဗ္ဗနတော ဥပရိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
မုဒိတာဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၆၀။ ပိယပုဂ္ဂလာဒီသူတိ ပိယမဇ္ဈတ္တဝေရီသု န အာရဘိတဗ္ဗာ။ မုဒိတာဘာဝနာတိ ဝိဘတ္တိံ ပရိဏာမေတွာ ယောဇနာ။ န ဟီတိအာဒိ တတ္ထ ကာရဏဝစနံ။ ပိယဘာဝမတ္တေနာတိ ဧတ္ထ မတ္တ-သဒ္ဒေါ ဝိသေသနိဝတ္တိ အတ္ထော, တေန သောမနဿပဋိသန္ဓိကတာဒိသိဒ္ဓါ နိစ္စပ္ပဟံသိတမုခတာ, ပုဗ္ဗဘာသိတာ, သုခသမ္ဘာသတာ, သခိလတာ, သမ္မောဒကတာတိ ဧဝမာဒိကေ မုဒိတာယ ပဒဋ္ဌာနဘူတေ ဝိသေသေ ဥလ္လိင်္ဂေတိ, ဤဒိသေဟိ ဝိသေသေဟိ ဝိရဟိတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဧဝ-ကာရေန ပန ပိယပုဂ္ဂလဿ သုခသမပ္ပိတတာဒိံ, မုဒိတာယ စ ဟေတုဘူတံ ပမောဒပ္ပဝတ္တိံ နိဝတ္တေတိ။ ပိယပုဂ္ဂလေပိ ဟိ ပရမာယ သမ္ပတ္တိယာ ပမုဒိတေ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌေ ဘိက္ခုနော မုဒိတောကာသံ လဘေယျ။ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘ပိယပုဂ္ဂလံ ဝါ’’တိအာဒိ။ အာဒိတော မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလံ အနုဿရန္တဿ ဥဒါသိနတာ သဏ္ဌာတိ, ဝေရိံ သမနုဿရန္တဿ ကောဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တေနာဟ ‘‘ပဂေဝ မဇ္ဈတ္တဝေရိနော’’တိ။
ပမောဒပ္ပဝတ္တိယာ သောဏ္ဍသဒိသော သဟာယော သောဏ္ဍသဟာယော။ မုဒိတမုဒိတောဝါတိ ပသာဒသောမ္မတာယ အတိဝိယ မုဒိတော ဧဝ။ ပသာဒေ ဟိ ဣဒံ အာမေဍိတံ။ ဧဝံ အဋ္ဌကထာနယေန အာဒိတော မုဒိတာဘာဝနာယ ဝတ္ထုံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ပါဠိနယေန ဒဿေတုံ ‘‘ပိယပုဂ္ဂလံ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သုခိတန္တိ သဉ္ဇာတသုခံ, သုခပ္ပတ္တန္တိ အတ္ထော။ သဇ္ဇိတန္တိ သုခါနုဘဝနေ သန္နဒ္ဓံ ပဋိယတ္တသုခသာဓနံ။ အဟော သာဓူတိ တဿ သတ္တဿ
သမ္ပတ္တိယံ သမ္ပဇညပုဗ္ဗပမောဒနာကာရဒဿနံ။ ပုန အဟော သုဋ္ဌူတိ တဿ ပမောဒနဿ ဗဟုလီကာရဒဿနံ။ ပိယံ မနာပန္တိ ဧတ္ထ မနာပ-ဂ္ဂဟဏေန ပါဠိယမ္ပိ အတိပ္ပိယသဟာယကော အဓိပ္ပေတောတိ ဧကေ။
အတီတေတိ တသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ အတီတေ။ အနာဂတေတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ န ဟိ ဘဝန္တရဂတေ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ ရုဟတိ။ ယဒိ ဧဝံ, အတီတာနာဂတေ ကထန္တိ? နာယံ ဒေါသော။ ‘‘သော ဧဝါယံ ဒတ္တော တိဿော’’တိ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နတာယ ဝိဇ္ဇမာနဘာဝေန ဂဟေတဗ္ဗတော။ ကထံ ပနဿ အနာဂတေ သမ္ပတ္တိ အာရမ္မဏံ ဟောတီတိ? အာဒေသာဒိတော, ပစ္စုပ္ပန္နာယ ဝါ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ အနုမာနတော လဒ္ဓါယ ဂဟေတဗ္ဗတော။
ပိယပုဂ္ဂလေတိ သောဏ္ဍသဟာယသညိတေ အတိပ္ပိယပုဂ္ဂလေ, ပိယပုဂ္ဂလေ စ။ ဒုဝိဓောပိ စေသ ဣဓ ပိယဘာဝသာမညတော ‘‘ပိယပုဂ္ဂလော’’တိ ဝုတ္တော။ အနုက္ကမေနာတိ အတိပ္ပိယပုဂ္ဂလော ပိယပုဂ္ဂလော မဇ္ဈတ္တော ဝေရီတိ စတူသု ကောဋ္ဌာသေသု ဧကေကသ္မိံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပဂုဏံ, မုဒုံ, ကမ္မနိယဉ္စ ကတွာ သေသေသု ဥပသံဟရဏာနုက္ကမေန။ ကိဉ္စာပိ စတူသု ဇနေသု သမစိတ္တတာဝ သီမာသမ္ဘေဒေါ သီမာ သမ္ဘိဇ္ဇတိ ဧတာယာတိ ကတွာ။ ဘာဝနာယ ပန တထာ ဗဟုသော ပဝတ္တမာနာယ ပုရိမသိဒ္ဓံ ဟေတုံ, ဣတရံ ဖလဉ္စ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘သမစိတ္တတာယ သီမာသမ္ဘေဒံ ကတွာ’’တိ။ ယထာဝုတ္တသီမာဘာဝေါ ဝါ သီမာသမ္ဘေဒေါတိ ဝုတ္တံ ‘‘သမစိတ္တတာယ သီမာသမ္ဘေဒံ ကတွာ’’တိ။ သေသမေတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
ဥပေက္ခာဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၆၁။ ဥပေက္ခာဘာဝနန္တိ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနံ။ ယသ္မာ ပုရိမဗြဟ္မဝိဟာရတ္တယနိဿန္ဒော စတုတ္ထဗြဟ္မဝိဟာရော, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘မေတ္တာဒီသု ပဋိလဒ္ဓတိကစတုက္ကဇ္ဈာနေနာ’’တိ။ ပဂုဏတတိယဇ္ဈာနာတိ သုဘာဝိတံ ဝသီဘာဝံ ပါပိတံ ပဂုဏံ, တထာရူပါ တတိယဗြဟ္မဝိဟာရဇ္ဈာနတော။ အပ္ပဂုဏံ ဟိ ဥပရိဈာနဿ ပဒဋ္ဌာနံ န ဟောတိ။ စတုက္ကနယဝသေန စေတ္ထ တတိယဂ္ဂဟဏံ။ သုခိတာ ဟောန္တူတိအာဒိဝသေနာတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ‘‘နိဒ္ဒုက္ခာ ဟောန္တူ’’တိ ဧဝမာဒီနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သတ္တကေလာယနံ သတ္တေသု
မမာယနံ မမတ္တကရဏံ, တထာ မနသိကာရေန ယောဂေါ သတ္တကေလာယနမနသိကာရယုတ္တတ္တံ, တသ္မာ။ မေတ္တာဒီနံ ရာဂဂေဟဿိတဒေါမနဿသောမနဿာနံ အာသန္နဝုတ္တိတာယ ယထာရဟံ ပဋိဃာနုနယသမီပစာရိတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ အထ ဝါ ‘‘သုခိတာ ဟောန္တု, ဒုက္ခတော မုစ္စန္တု မောဒန္တူ’’တိ ဟိတေသိတဘာဝပ္ပတ္တိယာ တိဿန္နမ္ပိ အနုနယဿ အာသန္နစာရိတာ။ သတိ စ တဗ္ဗိပရိယာယေ လောဟိတပ္ပကောပေ ပုဗ္ဗော ဝိယ လဒ္ဓေါကာသမေဝေတ္ထ ပဋိဃန္တိ အဝိသေသေန တာသံ ပဋိဃာနုနယသမီပစာရိတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
‘‘သောမနဿယောဂေန ဩဠာရိကတ္တာ’’တိ ဣဒံ တတိယဇ္ဈာနဿ ဝသေန ဝုတ္တံ, တတော ဝုဋ္ဌိတဿ ဣဒမာဒီနဝဒဿနန္တိ။ မေတ္တာဒိဝသေန ပန ဩဠာရိကဘာဝေ ဝုစ္စမာနေ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိယောဂေနေဝ ဩဠာရိကတာ ဝတ္တဗ္ဗာ သိယာ, တာဟိပိ တာသံ သမာယောဂသမ္ဘဝတော, ဥပေက္ခာယ စ တဒဘာဝတော။ န ဝါ ဝတ္တဗ္ဗာ တတိယဇ္ဈာနိကာနံယေဝ မေတ္တာဒီနံ ဣဓာဓိပ္ပေတတ္တာ, တံတံဈာနသမတိက္ကမေနေဝ စ တံတံဈာနိကာ မေတ္တာဒယောပိ သမတိက္ကန္တာ ဧဝ နာမ ဟောန္တိ, ဈာနသာမညေန ဝိယ မေတ္တာဒိသာမညေန ဝေါဟာရမတ္တံ။ ပုရိမာသူတိ မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာသု။ သန္တဘာဝတောတိ ယထာဝုတ္တသတ္တကေလာယနာဒိအနုပသန္တဘာဝါဘာဝတော ဥပေက္ခာယ သန္တဘာဝတော။ ‘‘သန္တဘာဝတော’’တိ စ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သုခုမတာ ပဏီတတာ ဝိဒူရကိလေသတာ ဝိပုလဖလတာတိ ဧဝမာဒယောပိ ဥပေက္ခာယ အာနိသံသာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပကတိမဇ္ဈတ္တောတိ ကိဉ္စိ ကာရဏံ အနပေက္ခိတွာ ပကတိယာ သဘာဝေနေဝ ဣမဿ ဘိက္ခုနော ဥဒါသိနပက္ခေ ဌိတော။ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာတိ အတ္တနာ ကတကမ္မဝသေနေဝ အယမာယသ္မာ အာဂတော ဂစ္ဆတိ စ, တွမ္ပိ အတ္တနာ ကတကမ္မဝသေနေဝ အာဂတော ဂစ္ဆသိ စ, န တဿ တဝ ပယောဂေန ကိဉ္စိ သုခံ ဝါ ဥပနေတုံ, ဒုက္ခံ ဝါ အပနေတုံ လဗ္ဘာ, ကေဝလံ ပနေတံ စိတ္တဿ အနုဇုကမ္မံ, ယဒိဒံ မေတ္တာယနာဒိနာ သတ္တေသု ကေလာယနံ။ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ အရိယေဟိ ဂတမဂ္ဂေါ စေသ အပဏ္ဏကပဋိပဒါဘူတော, ယဒိဒံ သဗ္ဗသတ္တေသု မဇ္ဈတ္တတာတိ ဧဝံ ပဋိပက္ခဇိဂုစ္ဆာမုခေန မဇ္ဈတ္တတာယ သမုပဇာတဂါရဝဗဟုမာနာဒရော တံ ပုဂ္ဂလံ ပုနပ္ပုနံ အဇ္ဈုပေက္ခတိ, တတ္ထ စ သဝိသေသံ ဥပေက္ခံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ, တဿ တထာ ပဋိပဇ္ဇတော ပကတိယာပိ ဥဒါသိနတ္တာ သာတိသယံ တတ္ထ မဇ္ဈတ္တတာ
သဏ္ဌာတိ။ ဘာဝနာဗလေန နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ ဟောန္တိ, ကိလေသာ သန္နိသိန္နာ ဧဝ ဟောန္တိ, သော တံ ဥပေက္ခံ ပိယပုဂ္ဂလာဒီသု ဥပသံဟရတိ။ တေနာဟ ‘‘ဥပေက္ခာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ။ တတော ပိယပုဂ္ဂလာဒီသူ’’တိ။ ဧကံ ပုဂ္ဂလန္တိ ဧတ္ထ အညတ္ထော ဧက-သဒ္ဒေါ ‘‘ဣတ္ထေကေ အဘိဝဒန္တီ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၂၇) ဝိယ။ ဧကဝစနေနေဝ စေတ္ထ သင်္ချာဝိသေသော သိဒ္ဓေါ, တသ္မာ အညံ ဧကံ ပုဂ္ဂလန္တိ အယမေတ္ထ အတ္ထော။ တေန အတ္တာနံ နိဝတ္တေတိ။ ‘‘နေဝ မနာပ’’န္တိ ဣမိနာ ပိယပုဂ္ဂလံ, အတိပ္ပိယသဟာယကဉ္စ နိဝတ္တေတိ, အတ္တာနမ္ပိ ဝါ အတ္တနိ အမနာပတာယ အဘာဝတော။ ‘‘န အမနာပ’’န္တိ ဣမိနာ အပ္ပိယံ, ဝေရိပုဂ္ဂလဉ္စ, ပါရိသေသတော မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလဿ ဂဟဏံ အာပန္နံ။ ဣတိ ‘‘ဧကံ ပုဂ္ဂလံ နေဝ မနာပံ နာမနာပ’’န္တိ ဣမိနာ အတ္တနော, ပိယာဒီနဉ္စ ပဋိက္ခေပမုခေန ဥဒါသိနပုဂ္ဂလံ ဒဿေတိ။
ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘ယွာဿ ပကတိမဇ္ဈတ္တော’’တိအာဒိနာ အနန္တရံ ဝုတ္တေန နယေန။ အတ္တသိနေဟဿ ဗလဝဘာဝတော ဝေရိတောပိ အတ္တနိ မဇ္ဈတ္တတာယ ဒုရူပသံဟာရတ္တာ ‘‘ဣမေသု စ အတ္တနိ စာ’’တိ အတ္တာ ပစ္ဆာ ဝုတ္တော။ ပထဝီကသိဏေ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ‘‘အယံ သမာပတ္တိ အာသန္နပီတိပစ္စတ္ထိကာ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၈၇) ပထဝီကသိဏေ ဝုတ္တနယေန။ ယံ ဟိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ပဂုဏတတိယဇ္ဈာနာ ဝုဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၈၇) ဝုတ္တံ, တံ ဟေဋ္ဌာ တီသု ဗြဟ္မဝိဟာရေသု, စတုတ္ထဗြဟ္မဝိဟာရေ စ အာဒီနဝါနိသံသဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ။ ဣဒံ ပန တတိယဇ္ဈာနေ အာဒီနဝံ, စတုတ္ထဇ္ဈာနေ စ အာနိသံသံ ဒိသွာ စတုတ္ထာဓိဂမာယ ယောဂံ ကရောန္တဿ စတုတ္ထဇ္ဈာနဿ ဥပ္ပဇ္ဇနာကာရဒဿနံ။ တသ္မာ တတ္ထ ဝုတ္တံ ‘‘ပထဝီသဒ္ဒံ အပနေတွာ တဒေဝ နိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ ကတွာ မနောဒွါရာဝဇ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိအာဒိနာ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ပထဝီကသိဏာဒီသူတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သေသကသိဏာနိ, အဿာသပဿာသနိမိတ္တဉ္စ သင်္ဂဏှာတိ။ ကာမံ ကသိဏာနာပါနေသု ဥပ္ပန္နဿာပိ တတိယဇ္ဈာနဿ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရေန ရူပါဝစရဇ္ဈာနာဒိတာယ အတ္ထေဝ သဘာဂတာ, တံ ပန အကာရဏံ အာရမ္မဏဿ ဝိသဒိသတာယာတိ အာဟ ‘‘အာရမ္မဏဝိသဘာဂတာယာ’’တိ။ နနု စ အညထာဝ ကသိဏာဒိဘာဝနာ, အညထာ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာတိ ဘာဝနာဝသေနာပိ ယထာဝုတ္တဇ္ဈာနာနံ အတ္ထေဝ ဝိသဒိသတာတိ? သစ္စမေတံ, ဘာဝနာဝသေန ပန ဝိသဒိသတာ အနုပ္ပတ္တိယာ န ဧကန္တိကံ ကာရဏံ။ တထာ ဟိ အညထာဝ
မေတ္တာဒိဘာဝနာ, အညထာ ဥပေက္ခာဘာဝနာ။ တထာပိ သတ္တေသု ယထာပဝတ္တိတံ ဟိတေသိတာဒိအာကာရံ ဗျတိရေကမုခေန အာမသန္တီ, တတော ဝိနိဝတ္တမာနရူပေန အဇ္ဈုပေက္ခနာကာရေန ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ ပဝတ္တတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ကမ္မဿကာ သတ္တာ, တေ ကဿ ရုစိယာ သုခိတာ ဝါ ဘဝိဿန္တီ’’တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၆၃)။ အာရမ္မဏသဘာဂတာပိ စေတ္ထ အတ္ထီတိ မေတ္တာဒိဝသေန ပဋိလဒ္ဓတတိယဇ္ဈာနဿ ဣဇ္ဈတိ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရော။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘မေတ္တာဒီသူ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ မေတ္တာဒီသူတိ မေတ္တာဒီသု နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေသု, မေတ္တာဒိဝသေနာတိ အတ္ထော။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၆၂။ ဗြဟ္မုတ္တမေနာတိ ဧတ္ထ သမ္မုတိဗြဟ္မာနော ဥပပတ္တိဗြဟ္မာနော ဝိသုဒ္ဓိဗြဟ္မာနောတိ တိဝိဓာ ဗြဟ္မာနော။
‘‘သမ္ပန္နံ သာလိကေဒါရံ, သုဝါ ဘုဉ္ဇန္တိ ကောသိယ၊
ပဋိဝေဒေမိ တေ ဗြဟ္မေ, န နေ ဝါရေတုမုဿဟေ။ (ဇာ။ ၁။၁၄။၁)၊
ပရိဗ္ဗဇ မဟာဗြဟ္မေ, ပစန္တညေပိ ပါဏိနော’’တိ။ (ပါစိ။ ၆၄၇) –
စ ဧဝမာဒီသု ဟိ ဗြဟ္မသဒ္ဒေန သမ္မုတိဗြဟ္မာနော ဝုတ္တာ။
‘‘အပါရုတာ တေသံ အမတဿ ဒွါရာ,
ယေ သောတဝန္တော ပမုဉ္စန္တု သဒ္ဓံ၊
ဝိဟိံသသညီ ပဂုဏံ န ဘာသိံ,
ဓမ္မံ ပဏီတံ မနုဇေသု ဗြဟ္မေ’’။
‘‘အထ ခေါ ဗြဟ္မာ သဟမ္ပတီ’’တိ (ဒီ။ နိ။ ၂။၇၁၊ မ။ နိ။ ၁။၂၈၃၊ ၂။၃၄၀၊ သံ။ နိ။ ၁။၁၇၂၊ မဟာဝ။ ၉) စ ဧဝမာဒီသု ဗြဟ္မသဒ္ဒေန ဥပပတ္တိဗြဟ္မာနော ဝုတ္တာ။ ‘‘ဗြဟ္မစက္ကံ ပဝတ္တေတီ’’တိအာဒိ (မ။ နိ။ ၁။၁၄၈၊ သံ။ နိ။ ၂။၂၁၊ အ။ နိ။ ၄။၈၊ ၅။၁၁၊ ပဋိ။ မ။ ၂။၄၄) ဝစနတော ‘‘ဗြဟ္မ’’န္တိ အရိယဓမ္မော ဝုစ္စတိ, တတော နိဗ္ဗတ္တတ္တာ အဝိသေသေန သဗ္ဗေပိ အရိယာ ဝိသုဒ္ဓိဗြဟ္မာနော နာမ ပရမတ္ထဗြဟ္မတာယ။ ဝိသေသတော ပန ‘‘ဗြဟ္မာတိ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿေတံ အဓိဝစန’’န္တိ ဝစနတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဥတ္တမဗြဟ္မာ နာမ သဒေဝကေ လောကေ ဗြဟ္မဘူတေဟိ ဂုဏေဟိ ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တိတော။ ဣတိ ဗြဟ္မာနံ ဥတ္တမော, ဗြဟ္မာ စ သော ဥတ္တမော စာတိ
ဝါ ဗြဟ္မုတ္တမော, ဘဂဝါ။ တေန ကထိတေ ‘‘သော မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၅၅၆၊ ၃။၃၀၈၊ မ။ နိ။ ၁။၇၇, ၄၅၉, ၅၀၉၊ ၂။၃၀၉, ၃၁၅, ၄၅၁, ၄၇၁) တတ္ထ တတ္ထ ဝေနေယျာနံ ဒေသိတေ။ ဣတီတိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တေန ဘာဝနာက္ကမေန စေဝ အတ္ထဝဏ္ဏနာက္ကမေန စ ဝိဒိတွာ ဇာနိတွာ။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိညေယျာတိ ပုဗ္ဗေ ဝိယ အသာဓာရဏံ တံတံဗြဟ္မဝိဟာရပဋိနိယတမေဝ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ သာဓာရဏဘာဝတော တတ္ထ တတ္ထ ပကိဏ္ဏကံ ဝိသဋံ အတ္ထံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တိတာ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ။
မေဇ္ဇတီတိ ဓမ္မတော အညဿ ကတ္တုနိဝတ္တနတ္ထံ ဓမ္မမေဝ ကတ္တာရံ ကတွာ နိဒ္ဒိသတိ။ သိနိယှတီတိ ဧတ္ထ သတ္တေသု ဗျာပဇ္ဇနဝသေန လူခဘာဝဿ ပဋိပက္ခဘူတံ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဟိတာကာရပဝတ္တိဝသေန သိနေဟနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, န တဏှာယနဝသေန။ တံ ဟိ မောဟပုဗ္ဗင်္ဂမံ လုဗ္ဘနသဘာဝံ, ဣဒံ ပန အဒုဿနသဘာဝံ အလောဘသမ္ပယုတ္တံ။ နနု စ တဏှာသိနေဟောပိ ဗျာပါဒဝိရောဓီ တေန သဟာနဝဋ္ဌာနတော။ ယဒိပိ တေန သဟ ဧကသ္မိံ စိတ္တေ နပ္ပဝတ္တတိ, ဝိရောဓီ ပန န ဟောတိ အပ္ပဟာယကတော။ မေဇ္ဇတီတိ မိတ္တော, ဟိတဇ္ဈာသယော ခန္ဓပ္ပဗန္ဓော, တပ္ပရိယာပန္နတာယ မိတ္တေ ဘဝါ, မိတ္တေ ဝါ အာရမ္မဏဘူတေ ပိယေ ပုဂ္ဂလေ ဘဝါ, မိတ္တဿ ဧသာ ပဝတ္တိ မေဇ္ဇနဝသေန ဝါတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ကရောတီတိ ကရုဏာ, ကိံ ကရောတိ, ကေသံ, ကိံ နိမိတ္တန္တိ အာဟ ‘‘ပရဒုက္ခေ သတိ သာဓူနံ ဟဒယကမ္ပန’’န္တိ။ ကမ္ပနန္တိ စ ပရေသံ ဒုက္ခံ ဒိသွာ တဿ အပနေတုကာမဿ အသဟနာကာရေန စိတ္တဿ အညထတ္တံ။ တယိဒံ သပ္ပုရိသာနံယေဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သာဓူန’’န္တိ။ သပ္ပုရိသာ ဟိ သပရဟိတသာဓနေန ‘‘သာဓူ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ဝိနာသေတီတိ အဒဿနံ ဂမေတိ, အပနေတီတိ အတ္ထော။ တေနေတ္ထ ဟိံသနံ အပနယနန္တိ ဒဿေတိ။ ပရဒုက္ခာပနယနာကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ ဟိ ကရုဏာ။ ဖရဏဝသေနာတိ ဖုသနဝသေန, အာရမ္မဏကရဏဝသေနာတိ အတ္ထော။ အာရမ္မဏကရဏဉ္စေတ္ထ ဒုက္ခိတေသု ဒုက္ခာပနယနာကာရေနေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
မောဒန္တိ တာယာတိ မောဒနကိရိယာယ မုဒိတာယ ကရဏဘာဝနိဒ္ဒေသော, သွာယံ ဥပစာရသိဒ္ဓေါ, မုဒိတာဝိနိမုတ္တော နတ္ထိ တတ္ထ ကောစိ ကတ္တာတိ တမေဝ ကတ္တုဘာဝေန နိဒ္ဒိသတိ ‘‘သယံ ဝါ မောဒတီ’’တိ, အယမ္ပိ ဥပစာရနိဒ္ဒေသောဝ။ ဓမ္မာနံ အဝသဝတ္တနတောတိ ဝသဝတ္တိဘာဝနိဝါရဏတ္ထံ ‘‘မောဒနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ မုဒိတာ’’တိ အာဟ။
ပိယာဒီသု ပက္ခပါတုပစ္ဆေဒနမုခေန ဥဒါသိနဘာဝသင်္ခါတာ ဥပပတ္တိတော ဣက္ခာ ဥပေက္ခာ။ တေနာဟ ‘‘အဝေရာ ဟောန္တူ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဥပေက္ခတီတိ ကတ္တုနိဒ္ဒေသေ ကာရဏံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ဋ္ဌ ၂၆၃။ ဟိတော နာမ အတ္ထစရော, တသ္မာ ဟိတာကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာတိ သတ္တာနံ ဟိတစရဏာကာရေန ပဝတ္တိလက္ခဏာ, ဟိတာကာရဿ ဝါ ပဝတ္တနလက္ခဏာ။ ဟိတူပသံဟာရရသာတိ သတ္တေသု ဟိတဿ ဥပနယနကိစ္စာ, ဥပနယနသမ္ပတ္တိကာ ဝါ။ ‘‘အနတ္ထံ မေ အစရီ’’တိအာဒိနာ (ဓ။ သ။ ၁၂၃၇၊ ဝိဘ။ ၉၀၉) ပဝတ္တနကဿ အာဃာတဿ ဝိနယနာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, ဉာဏဿ ဂေါစရဘာဝံ ဂစ္ဆတိ, ယတ္ထ ဝါ သယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တတ္ထ အာဃာတဝိနယနံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ အာဃာတဝိနယပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ အမနာပါနမ္ပိ သတ္တာနံ ပဋိက္ကူလေ အပ္ပဋိက္ကူလသညိတာရူပေန, ပဂေဝ မနာပါနံ ယံ မနာပဘာဝဒဿနံ, တထာပဝတ္တော ယောနိသောမနသိကာရော, တံ ပဒဋ္ဌာနံ ဧတိဿာတိ မနာပဘာဝဒဿနပဒဋ္ဌာနာ။ ဗျာပါဒူပသမောတိ ဗျာပါဒဿ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ဝူပသမော။ သမ္ပတ္တီတိ သမ္ပဇ္ဇနံ သမ္မဒေဝ နိဗ္ဗတ္တိ။ သိနေဟသမ္ဘဝေါတိ တဏှာသိနေဟဿ ဥပ္ပတ္တိ။ ဝိပတ္တီတိ ဝိနာသော။ မေတ္တာမုခေန ဟိ ရာဂေါ ဝဉ္စေတိ။
ကရုဏာဒီနံ လက္ခဏာဒီသု ဣမိနာ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဝိသေသမတ္တမေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ သတ္တာနံ ပဝတ္တဒုက္ခဿ အပနယနာကာရော။ အပနယနံ ပန ဟောတု ဝါ မာ ဝါ, ယော ဒုက္ခာပနယနာကာရော, တထာပဝတ္တိလက္ခဏာ ဒုက္ခာပနယနာကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ။ အပနေတုကာမတာယ ပရေသံ ဒုက္ခဿ အသဟနံ အနဓိဝါသနံ ပရဒုက္ခာသဟနံ။ န ဝိဟိံသာ အဝိဟိံသာ, သတ္တာနံ အဝိဟေဌနံ။ တံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ, ဝိဟိံသာယ ဝါ ပဋိပက္ခဘာဝေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ အဝိဟိံသာပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ဝိဟိံသူပသမောတိ ဧတ္ထ ဝိဟိံသန္တိ ဧတာယ သတ္တေ, ဝိဟိံသနံ ဝါ နေသံ တန္တိ ဝိဟိံသာ, သတ္တာနံ ဝိဟေဌနာကာရေန ပဝတ္တော ကရုဏာယ ပဋိပက္ခဘူတော ပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒေါ။ ကရုဏာမုခေန သောကော ဝဉ္စေတီတိ အာဟ ‘‘သောကသမ္ဘဝေါ ဝိပတ္တီ’’တိ။
ပမောဒနလက္ခဏာတိ ပရသမ္ပတ္တိယာ ပမောဒနလက္ခဏာ။ အနိဿာယနရသာတိ ဣဿာယနဿ ဥသူယနဿ ပဋိပက္ခဘာဝကိစ္စာ။ သတ္တာနံ သမ္ပတ္တိယာ, ပန္တသေနာသနေသု, အဓိကုသလဓမ္မေသု စ အသဟနံ အရမဏံ
အရတိဣစ္စေဝ သင်္ဂဟံ ဂစ္ဆတိ, တဿာ ဝိဟနနာကာရေန ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, တဿ ဝါ ဝိဃာတံ ဝူပသမံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ အရတိဝိဃာတပစ္စုပဋ္ဌာနာ။
ပဟာသော ဂေဟသိတပီတိဝသေန ပဟဋ္ဌဘာဝေါ ဥပ္ပိလာဝိတတ္တံ။ သတ္တေသု သမဘာဝဒဿနရသာတိ ပိယာဒိဘေဒေသု သဗ္ဗသတ္တေသု ဥဒါသိနဝုတ္တိယာ သမဘာဝဿေဝ ဒဿနကိစ္စာ, ဥပပတ္တိတော ဣက္ခဏတော သမဘာဝေနေဝ တေသံ ဂဟဏကိစ္စာတိ အတ္ထော။ သတ္တေသု ပဋိက္ကူလာပဋိက္ကူလာကာရာနံ အဂ္ဂဟဏတော တတ္ထ ပဋိဃာနုနယာနံ ဝူပသမနာကာရေန ဝုတ္တိယာ တေသံ ဝူပသမံ ဝိက္ခမ္ဘနံ ပစ္စုပဋ္ဌပေတီတိ ပဋိဃာနုနယဝူပသမပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ဧဝံ ပဝတ္တကမ္မဿကတာဒဿနပဒဋ္ဌာနာတိ ဧတ္ထ ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဣမိနာ ဗျတိရေကမုခေန ဟိတူပသံဟာရဒုက္ခာပနယနသမ္ပတ္တိပမောဒနာကာရေန ပစ္စာမသန္တော မေတ္တာဒီနံ တိဿန္နံ ပဝတ္တိအာကာရပဋိသေဓနမုခေန ပဝတ္တံ ကမ္မဿကတာဉာဏံ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဿ အာသန္နကာရဏံ, န ယံ ကိဉ္စီတိ ဒဿေတိ။
ဋ္ဌ ၂၆၄။ ဝိပဿနာသုခဉ္စေဝ ဘဝသမ္ပတ္တိ စာတိ ဧတ္ထ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရော စာတိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တမ္ပိ ဟိ နေသံ သာဓာရဏပယောဇနံ။ တထာ ‘‘သုခံ သုပတီ’’တိအာဒယော (အ။ နိ။ ၈။၁၊ ၁၁။၁၅) ဧကာဒသာနိသံသာ။ တေ ပန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာ ဧဝါတိ ဣဓ န ဂဟိတာ။
နိဿရတိ အပဂစ္ဆတိ ဧတေနာတိ နိဿရဏံ, ပဟာယကံ။ ကာမဉ္စေတေဟိ ပဉ္စပိ နီဝရဏာနိ, တဒေကဋ္ဌာ စ ပါပဓမ္မာ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ပဟီယန္တိ, ဥဇုဝိပစ္စနီကဒဿနဝသေန ပန ဗျာပါဒါဒယော ပါဠိယံ (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၂၆၊ အ။ နိ။ ၆။၁၃) ဝုတ္တာ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ရာဂနိဿရဏတာဝစနံ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဿ သုဋ္ဌု သမတ္ထိတံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၆၅။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ဗြဟ္မဝိဟာရေသု။ မေတ္တာ သတ္တေသု ယထာရဟံ ဒါနပိယဝစနာဒိသီလသုတာဒိဂုဏဂဟဏဝသေန ပဝတ္တတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သတ္တာနံ မနာပဘာဝဒဿနပဒဋ္ဌာနာ’’တိ။ ရာဂေါပိ တတ္ထ ယထာ တထာ ဂုဏဂ္ဂဟဏမုခေနေဝ ပဝတ္တတိ မနာပသညာပလောဘတောတိ အာဟ ‘‘ဂုဏဒဿနသဘာဂတာယာ’’တိ။ တသ္မာ မိတ္တမုခသပတ္တော ဝိယ တုလျာကာရေန ဒူသနတော ရာဂေါ မေတ္တာယ အာသန္နပစ္စတ္ထိကော, သော လဟုံ ဩတာရံ လဘတိ သတိသမ္မောသမတ္တေနာပိ မေတ္တံ အပနီယ တဿာ ဝတ္ထုသ္မိံ
ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတ္တာ။ တတောတိ ရာဂတော, ရာဂဿ ဝါ ဩတာရလာဘတော။ သဘာဂဝိသဘာဂတာယာတိ သဘာဂဿ, သဘာဂေန ဝါ ဝိသဘာဂတာယ။ သတ္တေသု ဟိ မနာပါကာရဂါဟိနော မေတ္တာသဘာဂဿ တဗ္ဗိပရီတသဘာဝေါ ဗျာပါဒေါ တေန ဝိသဘာဂေါ။ တသ္မာ သော ဩတာရံ လဘမာနော စိရေနေဝ လဘေယျာတိ ပုရိသဿ ဒူရေ ဌိတသပတ္တော ဝိယ မေတ္တာယ ဒူရပစ္စတ္ထိကော။ တတောတိ ဗျာပါဒတော။ နိဗ္ဘယေနာတိ အနုဿင်္ကနပရိသင်္ကနေန, လဒ္ဓပတိဋ္ဌာယ မေတ္တာယ ဗျာပါဒေန ဒုပ္ပဓံသိယတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘မေတ္တာယိဿတီ’’တိအာဒိ။
ဣဋ္ဌာနန္တိ ပိယာနံ။ ကန္တာနန္တိ ကမနီယာနံ။ မနာပါနန္တိ မနဝဍ္ဎနကာနံ။ တတော ဧဝ မနော ရမေန္တီတိ မနောရမာနံ။ လောကာမိသပဋိသံယုတ္တာနန္တိ တဏှာသန္နိဿိတာနံ။ အပ္ပဋိလာဘတော သမနုပဿတောတိ အပ္ပဋိလာဘေန အဟမိမေ န လဘာမီတိ ပရိတဿတော။ အတီတန္တိ အတိက္ကန္တံ။ နိရုဒ္ဓန္တိ နိရောဓပ္ပတ္တံ။ ဝိပရိဏတန္တိ သဘာဝဝိဂမေန ဝိဂတံ။ သမနုဿရတောတိ အနုတ္ထုနနဝသေန စိန္တယတော။ ဂေဟသိတန္တိ ကာမဂုဏနိဿိတံ။ ‘‘အာဒိနာ’’တိ ဣမိနာ ‘‘သောတဝိညေယျာနံ သဒ္ဒါန’’န္တိ ဧဝမာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ဝိပတ္တိဒဿနသဘာဂတာယာတိ ယေသု သတ္တေသု ဘောဂါဒိဝိပတ္တိဒဿနမုခေန ကရုဏာ ပဝတ္တတိ, တေသု တန္နိမိတ္တမေဝ အယောနိသော အာဘောဂေ သတိ ယထာဝုတ္တဒေါမနဿမုခေန သောကော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, သော ကရုဏာယ အာသန္နပစ္စတ္ထိကော။ သောကော ဟိ ဣဓ ဒေါမနဿသီသေန ဝုတ္တော။ သဘာဂဝိသဘာဂတာယာတိ ဧတ္ထ သတ္တေသု ဒုက္ခာပနယနကာမတာကာရဿ ကရုဏာသဘာဂဿ တေသု ဒုက္ခူပနယနာကာရော ဝိဟေသာသဘာဝေါ ဝိသဘာဂေါတိ တာယ သဘာဂဝိသဘာဂတာယ သာ ဩတာရံ လဘမာနာ စိရေနေဝ လဘေယျာတိ ပုရိသဿ ဒူရေ ဌိတသပတ္တော ဝိယ ကရုဏာယ ဒူရပစ္စတ္ထိကာ ဝုတ္တာ။
သမ္ပတ္တိဒဿနသဘာဂတာယာတိ ယေသု သတ္တေသု ဘောဂါဒိသမ္ပတ္တိဒဿနမုခေန မုဒိတာ ပဝတ္တတိ, တေသု တန္နိမိတ္တမေဝ အယောနိသော အာဘောဂေ သတိ ‘‘စက္ခုဝိညေယျာနံ ရူပါန’’န္တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၃။၃၀၆) ဝုတ္တသောမနဿမုခေန ပဟာသော ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, သော စ မုဒိတာယ အာသန္နပစ္စတ္ထိကော။ ပဟာသော ဟိ ဣဓ သောမနဿသီသေန ဝုတ္တော။ သဘာဂဝိသဘာဂတာယာတိ
ဘောဂါဒိသမ္ပတ္တီဟိ မုဒိတေသု သတ္တေသု ပမောဒနာကာရဿ မုဒိတာသဘာဂဿ တတ္ထ အနဘိရမနာကာရာ အရတိ ဝိသဘာဂါတိ တာယ သဘာဂဝိသဘာဂတာယ သာ ဩတာရံ လဘမာနာ စိရေနေဝ လဘေယျာတိ ပုရိသဿ ဒူရေ ဌိတသပတ္တော ဝိယ မုဒိတာယ ဒူရပစ္စတ္ထိကာ ဝုတ္တာ။ ပမုဒိတော စာတိအာဒိ မုဒိတာယ သိဒ္ဓါယ အယမ္ပိ အရတိ န ဟောတီတိ လဒ္ဓဗ္ဗဂုဏဒဿနဝသေန ဝုတ္တံ, န ဣဓာဓိပ္ပေတအရတိနိဂ္ဂဟဒဿနဝသေန။ ကာယစိတ္တဝိဝေကပဋိပက္ခာယ ဝါ အရတိယာ ဝိက္ခမ္ဘိတာယ မုဒိတာယ ပဋိပက္ခာ အရတိ သုဝိက္ခမ္ဘနေယျာ ဟောတီတိ ဒဿနတ္ထံ ဧကဒေသေန အရတိ ဒဿိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အဓိကုသလဓမ္မေသူတိ သမထဝိပဿနာဓမ္မေသု။
ဗာလကရဓမ္မယောဂတော ဗာလဿ။ အတ္တဟိတပရဟိတဗျာမူဠှတာယ မူဠှဿ။ ပုထူနံ ကိလေသာဒီနံ ဇနနာဒီဟိ ကာရဏေဟိ ပုထုဇ္ဇနဿ။ ကိလေသောဓီနံ မဂ္ဂေါဓီဟိ အဇိတတ္တာ အနောဓိဇိနဿ, ဩဓိဇိနာ ဝါ သေက္ခာ ဩဓိသောဝ ကိလေသာနံ ဇိတတ္တာ။ တေန ဣမဿ ဩဓိဇိတဘာဝံ ပဋိက္ခိပတိ။ သတ္တမဘဝါဒိတော ဥဒ္ဓံ ပဝတ္တနဝိပါကဿ အဇိတတ္တာ အဝိပါကဇိနဿ, ဝိပါကဇိနာ ဝါ အရဟန္တော အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ။ တေနဿ အသေက္ခတ္တံ ပဋိက္ခိပတိ။ အနေကာဒီနဝေ သဗ္ဗေသမ္ပိ ပါပဓမ္မာနံ မူလဘူတေ သမ္မောဟေ အာဒီနဝါနံ အဒဿနသီလတာယ အနာဒီနဝဒဿာဝိနော။ အာဂမာဓိဂမာဘာဝါ အဿုတဝတော။ ဧဒိသော ဧကံသေန အန္ဓပုထုဇ္ဇနော နာမ ဟောတီတိ တဿ အန္ဓပုထုဇ္ဇနဘာဝဒဿနတ္ထံ ပုနပိ ‘‘ပုထုဇ္ဇနဿာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဧဝရူပါတိ ဝုတ္တာကာရေန သမ္မောဟပုဗ္ဗိကာ။ ရူပံ သာ နာတိဝတ္တတီတိ ရူပါနံ သမတိက္ကမနာယ ကာရဏံ န ဟောတိ, ရူပါရမ္မဏေ ကိလေသေ နာတိဝတ္တတီတိ အဓိပ္ပါယော။ သောမနဿဒေါမနဿရဟိတံ အညာဏမေဝ အညာဏုပေက္ခာ။ ဒေါသဂုဏာဝိစာရဏဝသေန သဘာဂတ္တာတိ ယထာ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ မေတ္တာဒယော ဝိယ သတ္တေသု ဟိတူပသံဟာရာဒိဝသေန ဂုဏဒေါသေ အဝိစာရေန္တီ ကေဝလံ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေနေဝ ပဝတ္တတိ, ဧဝံ အညာဏုပေက္ခာ သတ္တေသု ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ ဂုဏဒေါသံ အစိန္တေန္တီ ကေဝလံ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေနေဝ ပဝတ္တတီတိ ဒေါသဂုဏာဝိစာရဏဝသေန သဘာဂါ။ တသ္မာ သာ လဟုံ ဩတာရံ လဘတီတိ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာယ အာသန္နပစ္စတ္ထိကာ ဝုတ္တာ။ သဘာဂဝိသဘာဂတာယာတိ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု မဇ္ဈတ္တာကာရဿ
ဥပေက္ခာသဘာဂဿ တတ္ထ အနုရောဓဝိရောဓပဝတ္တိအာကာရာ ရာဂပဋိဃာ ဝိသဘာဂါတိ တာယ သဘာဂဝိသဘာဂတာယ တေ ဩတာရံ လဘမာနာ စိရေနေဝ လဘေယျုန္တိ ပုရိသဿ ဒူရေ ဌိတသပတ္တော ဝိယ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဿ ဒူရပစ္စတ္ထိကာ ဝုတ္တာ။
ဋ္ဌ ၂၆၆။ ကတ္တုကာမတာ ဆန္ဒော အာဒိ ‘‘ဆန္ဒမူလကာ ကုသလာ ဓမ္မာ’’တိ (အ။ နိ။ ၈။၈၃) ဝစနတော, အထ ဝါ သတ္တေသု ဟိတေသိတာဒုက္ခာပနယနကာမတာဒိနာ အနဝဇ္ဇာဘိပတ္ထနာဝသေန ပဝတ္တနတော ‘‘ကတ္တုကာမတာ ဆန္ဒော အာဒီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရောပိ ဟိ သတ္တေသု အနိရာကတဟိတစ္ဆန္ဒောယေဝ ‘‘တတ္ထ အဗျာဝဋတာ အပဏ္ဏကပဋိပဒါ’’တိ အဇ္ဈုပေက္ခနာကာရေန ပဝတ္တတိ မာတာ ဝိယ သကိစ္စပသုတေ ပုတ္တေ။ နီဝရဏာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန တဒေကဋ္ဌကိလေသာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ကတ္ထစိ သတ္တဂ္ဂဟဏမ္ပိ သင်္ခါရဂ္ဂဟဏမေဝ ဟောတိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ ဒေသနာယ ယထာ ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ’’တိ (အ။ နိ။ ၁၀။၂၇၊ ခု။ ပါ။ ၄။၁), န ဧဝမိဓာတိ အာဟ ‘‘ပညတ္တိဓမ္မဝသေန ဧကော ဝါ သတ္တော အနေကေ ဝါ သတ္တာ အာရမ္မဏ’’န္တိ။ ပညတ္တိဓမ္မဝသေနာတိ ပညတ္တိသင်္ခါတဓမ္မဝသေန။ ကာမဉ္စေတ္ထ ‘‘သုခိတာ ဟောန္တူ’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၂။၂၃) ဘာဝနာယံ သုခါဒိဂ္ဂဟဏမ္ပိ လဗ္ဘတိ။ တံ ပန ‘‘သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ အနိစ္စာ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၂၅၅၊ ထေရဂါ။ ၆၇၆၊ နေတ္တိ။ ၅) ဝိပဿနာယ အနိစ္စလက္ခဏဂဟဏံ ဝိယ အပ္ပဓာနဘူတံ, သတ္တပညတ္တိ ဧဝ ပဓာနဘာဝေန ဂယှတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဥပစာရေ ဝါ ပတ္တေ အာရမ္မဏဝဍ္ဎနံ တတ္ထာပိ သီမာသမ္ဘေဒသိဒ္ဓိတောတိ အဓိပ္ပါယော။
ဧကမာဝါသံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ ဧတ္ထ ‘‘သတ္တေ မေတ္တာယ ဖရိဿာမီ’’တိ ဧဝံ ဉာဏေန ပရိစ္ဆေဒံ ကတွာ ဧကာ ရစ္ဆာ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ရစ္ဆာဂဟဏေန ရစ္ဆာဝါသိနော သတ္တာ ဂဟိတာ ယထာ ဧကံ ဒိသန္တိ။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။
ဋ္ဌ ၂၆၇။ ကသိဏာနံ နိဿန္ဒောတိ ကသိဏဇ္ဈာနာနံ နိဿန္ဒဖလသဒိသာ အာရုပ္ပါ အရူပဇ္ဈာနာနိ, ကသိဏဇ္ဈာနာနံ ပါရိပူရိယာဝ သိဇ္ဈနတော။ တေဟိ ဝိနာ အသိဇ္ဈနတောတိ ကေစိ။ သမာဓိနိဿန္ဒောတိ ရူပဇ္ဈာနသမာဓီနံ, ဟေဋ္ဌိမာနံ တိဏ္ဏံ အရူပဇ္ဈာနသမာဓီနဉ္စ နိဿန္ဒော ပဋိပါဋိယာ တေ အဓိဂန္တွာဝ
ပဋိလဘိတဗ္ဗတော။ ဝိပဿနာနိဿန္ဒော ဝိပဿနာနုဘာဝေန လဒ္ဓဗ္ဗတော, ဝိပဿနာဝသေနေဝ စ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော။ သမထဝိပဿနာနိဿန္ဒော နိရောဓသမာပတ္တိ။ ယထာဟ ‘‘ဒွီဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ’’တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၂။၈၆၈)။ ‘‘ပုရိမဗြဟ္မဝိဟာရတ္တယနိဿန္ဒော’’တိ ဣမိနာ မေတ္တာဒိဝသေန တီဏိ ဈာနာနိ အဓိဂန္တွာ ဌိတဿေဝ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရော, န ဣတရဿာတိ ဒဿေတိ။ တမေဝတ္ထံ ဥပမာယ ပါကဋတရံ ကတွာ ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝ။
ဋ္ဌ ၂၆၈။ သိယာတိ ဝုစ္စမာနာကာရေန သိယာ ကဿစိ ပရိဝိတက္ကော။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု မေတ္တာဒီသု ဗြဟ္မဝိဟာရတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ဣတရကမ္မဋ္ဌာနာနိ အတ္တဟိတပဋိပတ္တိမတ္တာနိ။ ဣမာနိ ပန ‘‘သဗ္ဗေ သတ္တာ သုခိတာ ဟောန္တူ’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၂။၂၂) ပရဟိတပဋိပတ္တိဘူတာနိ။ တသ္မာ သတ္တေသု သမ္မာ ပဋိပတ္တိဘာဝေန သေဋ္ဌာ ဧတေ ဝိဟာရာ။ ဗြဟ္မာနောတိ ဥပပတ္တိဗြဟ္မာနော။ တေ ဟိ ဣဓ ဈာနဘာဝနာယ ဝိနီဝရဏစိတ္တာ ဟုတွာ ဗြဟ္မလောကေ ဥပ္ပန္နာ တတ္ထ ယာဝတာယုကံ ဝိနီဝရဏစိတ္တာဝ ဟောန္တိ။ တသ္မာ ‘‘နိဒ္ဒေါသစိတ္တာ ဝိဟရန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဗြဟ္မာနောတိ ဝါ သကလဗုဒ္ဓဂုဏဟေတုဘူတာနံ ဒါနပါရမိတာဒီနံ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မာနံ ပရိပူရဏဝသေန ဗြူဟိတဂုဏာ မဟာသတ္တာ ဗောဓိသတ္တာ။ တေ ဟိ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဟိတေသနေန, အဟိတာပနယနေန, သမ္ပတ္တိပမောဒနေန, သဗ္ဗတ္ထ ဝိဝဇ္ဇိတာဂတိဂမနမဇ္ဈတ္တဘာဝါဓိဋ္ဌာနေန စ နိဒ္ဒေါသစိတ္တာ ဝိဟရန္တိ။ ဧဝန္တိ ယထာ တေ ဥပပတ္တိဗြဟ္မာနော, မဟာဗောဓိသတ္တဗြဟ္မာနော ဝါ, ဧဝံ ဧတေဟိ ဗြဟ္မဝိဟာရေဟိ သမ္ပယုတ္တာ သမင်္ဂီဘူတာ။
ဋ္ဌ ၂၆၉။ စတဿောဝါတိအာဒိပဉှဿာတိ စတဿောတိအာဒိကဿ တိဝိဓဿ ပဉှဿ။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒိဝသာတိ ဧတ္ထ ဗျာပါဒသံကိလေသာဒိတော ဝိသုဇ္ဈနုပါယော ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဟိတူပသံဟာရာဒိမနသိကာရဝိသေသာ သင်္ဂဟိတာ။ အာသံ မေတ္တာဒီနံ။ အပ္ပမာဏေတိ ပမာဏရဟိတေ။ ယေနာတိ ယေန ကာရဏေန။ တန္တိ တသ္မာ။ ဒ-ကာရော ပဒသန္ဓိကရော။
ဗျာပါဒဗဟုလဿ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါတိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ, ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝတောတိ အဓိပ္ပါယော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ပက္ခပါတဝသေန အနာဘုဇနမနာဘောဂေါ မဇ္ဈတ္တာကာရောတိ အဓိပ္ပါယော။ ယွာယံ စတုဗ္ဗိဓော
သတ္တေသု မနသိကာရော ဝုတ္တော, တမေဝ ဥပမာယ ဒဿေတုံ ‘‘ယသ္မာ စ ယထာ မာတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝုတ္တဿာပိ ဟိတူပသံဟာရာဒိအတ္ထဿ ဥပမေယျဘာဝံ ဥပနေတွာ ဒဿေတုံ အတ္ထုပနယနတ္ထော ‘‘ယသ္မာ စာ’’တိ စ-သဒ္ဒေါ။ ပရိယာယေတိ ဝါရေ, တသ္မိံ တသ္မိံ ကိစ္စဝသေန ပရိဝတ္တနက္ကမေတိ အတ္ထော။ အဗျာဝဋာတိ အနုဿုက္ကာ။ တထာတိ ယထာ မာတာ ဒဟရာဒီသု ပုတ္တေသု, တထာ သဗ္ဗသတ္တေသု မေတ္တာဒိဝသေန မေတ္တာယနာဒိဝသိကေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ သဗ္ဗေပိ သံကိလေသဓမ္မာ ယထာရဟံ ဒေါသမောဟရာဂပက္ခိယာ, တေဟိ စ ဝိသုဇ္ဈနုပါယော အပ္ပမညာ, ဟိတူပသံဟာရာဒိဝသေန စတုဗ္ဗိဓော စ သတ္တေသု မနသိကာရော, တသ္မာ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒိဝသာ စတဿောဝ အပ္ပမညာ။ စတဿောပိ ဧတာ ဘာဝေတုကာမေန န ဧကေကန္တိ အဓိပ္ပါယော။ သတိ ဟိ သဗ္ဗသင်္ဂဟေ ကမေန ဘဝိတဗ္ဗံ။ ဟိတေသိတာ မေတ္တာယနန္တိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ပတ္ထိတဟိတာန’’န္တိ။ သမ္ဘာဝေတွာ ဝါတိ ‘‘ဣမာယ ပဋိပတ္တိယာ အယံ နိရယာဒီသု နိဗ္ဗတ္တေယျာ’’တိ ပရိကပ္ပေတွာ ဝါ။ ဒုက္ခာပနယနာကအာရပ္ပဝတ္တိဝသေန ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတော ပရန္တိ တတော ဟိတာကာရပ္ပဝတ္တိအာဒိတော ပရံ။ ကတ္တဗ္ဗာဘာဝတောတိ စတုတ္ထဿ ပကာရဿ ကတ္တဗ္ဗဿ အဘာဝတော။ အယံ ကမောတိ အယံ ဣမာသံ အပ္ပမညာနံ ယေဘုယျေန ပဝတ္တနက္ကမောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ, န ‘‘ဣမိနာဝ ကမေန ဧတာသံ ပဝတ္တိ, န အညထာ’’တိ။ မေတ္တာဒီနံ ဟိ တိဿန္နံ ဘာဝနာနံ ကမနိယမော နတ္ထိ, ယံ ဝါ တံ ဝါ ပဌမံ ဘာဝေတုံ လဗ္ဘာ, ဒေသနာက္ကမဝသေန ဝါ ဧဝံ ဝုတ္တံ။
ဧကသတ္တဿာပီတိ ဧကဿာပိ သတ္တဿ။ အပ္ပဋိဘာဂနိမိတ္တတ္တာ ပရိစ္ဆေဒဂ္ဂဟဏံ နတ္ထိ, န စ သမ္မုတိသစ္စဝသေန ပဝတ္တံ သတ္တဂ္ဂဟဏံ ပရိစ္ဆိန္နရူပါဒိဂ္ဂဟဏံ ဟောတီတိ အပ္ပနာပ္ပတ္တိယာ အပရာမာသသတ္တဂ္ဂဟဏမုဒ္ဓဘူတာနံ မေတ္တာဒီနံ ဧကသတ္တာရမ္မဏာနမ္ပိ အပ္ပမာဏဂေါစရတာ ဝုတ္တာ။ ဧဝံ ပမာဏံ အဂ္ဂဟေတွာတိ ယထာ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု အတိရေကုဒ္ဓုမာတကာဒိဘာဝပ္ပတ္တေ ပဒေသေ နိမိတ္တံ ဂယှတိ, ဧဝံ ပမာဏံ အဂ္ဂဟေတွာ။ သကလဖရဏဝသေနာတိ နိရဝသေသဖရဏဝသေန။
ဋ္ဌ ၂၇၀။ နိဿရဏတ္တာတိ ဧတ္ထ ယံ ယဿ နိဿရဏံ, တံ တဿ ဥဇုပဋိပက္ခဘူတမေဝ ဟောတိ။ ယထာ ကာမာနံ နေက္ခမ္မံ, ရူပါနံ အာရုပ္ပါ, သင်္ခါရာနံ
နိဗ္ဗာနံ, ဧဝံ ဒေါမနဿသဟိတာနံ ဗျာပါဒဝိဟိံသာရတီနံ နိဿရဏဘူတာ မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာ န သောမနဿရဟိတာ ဟောန္တိ။ နိဿရဏဂ္ဂဟဏေနေဝ စ ပုဗ္ဗဘာဂိယာနံ တာသံ ဥပေက္ခာသမ္ပယောဂေါပိ အနုညာတောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ အနိဿရဏဘာဝတော။ တထာ ဟိ အဋ္ဌဝီသတိယာ စိတ္တုပ္ပါဒေသု ကရုဏာမုဒိတာနံ ပဝတ္တိံ အာစရိယာ ဣစ္ဆန္တိ။ န ဟိ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ ဥပေက္ခာဝေဒနံ ဝိနာ ဝတ္တတိ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာ ဝိယ။ န ဟိ ကဒါစိ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာ ဝေဒနုပေက္ခံ ဝိနာ ဝတ္တတီတိ။
ဋ္ဌ ၂၇၁။ သာတသဟဂတန္တိ သုခသဟဂတံ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ‘‘တတော တွံ ဘိက္ခူ’’တိအာဒိကာယ (အ။ နိ။ ၈။၆၃) ဒေသနာယ စတုန္နမ္ပိ အပ္ပမညာနံ သဝိတက္ကာဒိဘာဝေါ ဝိယ ဥပေက္ခာသဟဂတဘာဝေါပိ ဝိညာယတိ, တသ္မာ။ စတဿောပိ အပ္ပမညာ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနိကာတိ စောဒကဿ အဓိပ္ပါယော။ ဧဝဉှိ သတီတိ ယဒိ မူလသမာဓိမှိ ဝုတ္တမတ္ထံ အနန္တရံ ဝုတ္တတာယ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု ပက္ခိပတိ, ဧဝံ သန္တေ ကာယာနုပဿနာဒယောပိ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနိကာ သိယုံ, န ပန ဟောန္တိ ဝိပဿနာဝသေန ဒေသိတတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော, ဟောန္တု ကာယာနုပဿနာဒယော အာနာပါနဘာဝနာဝသေန စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနိကာတိ ဝဒေယျာတိ အာသင်္ကန္တော အာဟ ‘‘ဝေဒနာဒီသူ’’တိအာဒိ။ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာမတ္တံ ဂဟေတွာတိ ‘‘မေတ္တာ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဘဝိဿတီ’’တိအာဒီဟိ ဗျဉ္ဇနေဟိ ပကာသိတော ဧဝ စိတ္တသမာဓိ ‘‘အဇ္ဈတ္တံ မေ စိတ္တံ ဌိတံ ဘဝိဿတီ’’တိအာဒီဟိပိ ဗျဉ္ဇနေဟိ ပကာသိတောတိ ဗျဉ္ဇနတော လဗ္ဘမာနသမာဓိစ္ဆာယာမတ္တံ ဂဟေတွာ ဥဘယတ္ထ လဗ္ဘမာနံ အဓိပ္ပါယံ အဂ္ဂဟေတွာတိ အတ္ထော။ သုတ္တတ္ထံ ဟိ အညထာ ဝဒန္တော အယထာဝါဒိတာယ သတ္ထာရံ အပဝဒန္တော နာမ ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၂၇၂။ ‘‘တယိမံ ဒေါသံ ပရိဟရိတုကာမေန န သဗ္ဗံ သုတ္တံ နီတတ္ထမေဝ, တသ္မာ ဂရုကုလတော အဓိပ္ပါယော မဂ္ဂိတဗ္ဗော’’တိ ဒဿေန္တော ‘‘ဂမ္ဘီရံ ဟီ’’တိအာဒိံ ဝတွာ တတ္ထ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ အဓိပ္ပါယံ ဒဿေတုံ ‘‘အယဉှီ’’တိအာဒိမာဟ။ အာယာစိတာ ဓမ္မဒေသနာ ဧတေနာတိ အာယာစိတဓမ္မဒေသနော, တံ အာယာစိတဓမ္မဒေသနံ။ ဧဝမေဝါတိ ဂရဟနေ နိပါတော, မုဒါ ဧဝါတိ အတ္ထော။ အဇ္ဈတ္တန္တိ ဂေါစရဇ္ဈတ္တေ, ကမ္မဋ္ဌာနာရမ္မဏေတိ
အတ္ထော။ ယသ္မာ စိတ္တေကဂ္ဂတာ နာမ သသန္တတိပရိယာပန္နာ ဟောတိ, တသ္မာ အတ္ထဝဏ္ဏနာယံ ‘‘နိယကဇ္ဈတ္တဝသေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ စိတ္တံ ဌိတံ ဘဝိဿတီတိ ဗဟိဒ္ဓါ အဝိက္ခိပ္ပမာနံ ဧကဂ္ဂဘာဝေ ဌိတံ ဘဝိဿတိ။ တတော ဧဝ သုသဏ္ဌိတံ, သုဋ္ဌု သမာဟိတန္တိ အတ္ထော။ ဥပ္ပန္နာတိ အဝိက္ခမ္ဘိတာ။ ပါပကာတိ လာမကာ။ အကုသလာ ဓမ္မာတိ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော အကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန အကုသလာ ဓမ္မာ။ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ပဝတ္တိတုံ ဩကာသာဒါနေန ကုသလစိတ္တံ ခေပေတွာ န စ ဌဿန္တီတိ ယောဇနာ။ ဣမိနာ ယထာဝုတ္တဿ သမာဓာနဿ ကာရဏမာဟ။
စိတ္တေကဂ္ဂတာမတ္တောတိ ဘာဝနမနုယုတ္တေန ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ နာတိသုဘာဝိတံ သမာဓာနံ။ တံ ပန ဥပရိ ဝုစ္စမာနာနံ သမာဓိဝိသေသာနံ မူလကာရဏဘာဝတော ‘‘မူလသမာဓီ’’တိ ဝုတ္တော။ သွာယံ စိတ္တေကဂ္ဂတာမတ္တော ‘‘အဇ္ဈတ္တမေဝ စိတ္တံ သဏ္ဌပေမိ သန္နိသာဒေမိ ဧကောဒိံ ကရောမိ သမာဒဟာမီ’’တိအာဒီသု ဝိယ ခဏိကသမာဓိ အဓိပ္ပေတော။ ယထေဝ ဟိ အညတ္ထာပိ ‘‘အာရဒ္ဓံ ခေါ ပန မေ, ဘိက္ခဝေ, ဝီရိယံ အဟောသိ အသလ္လီနံ…ပေ… သမာဟိတံ စိတ္တံ ဧကဂ္ဂ’’န္တိ (အ။ နိ။ ၈။၁၁၊ ပါရာ။ ၁၁) ဝတွာ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီ’’တိအာဒိဝစနတော (အ။ နိ။ ၈။၁၁) ပဌမံ ဝုတ္တစိတ္တေကဂ္ဂတာ ‘‘ခဏိကသမာဓီ’’တိ ဝိညာယတိ, ဧဝမိဓာပီတိ။ သော ဧဝ သမာဓီတိ မူလသမာဓိမာဟ။
အဿာတိ ဘိက္ခုနော, အဿ ဝါ မူလသမာဓိဿ။ ဘာဝနန္တိ ဝဍ္ဎနံ။ အယံ သမာဓီတိ စ မူလသမာဓိယေဝ အဓိပ္ပေတော။ ဧဝံ ဘာဝိတောတိ ယထာ အရဏိသဟိတေန ဥပ္ပါဒိတော အဂ္ဂိ ဂေါမယစုဏ္ဏာဒီဟိ ဝဍ္ဎိတော ဂေါမယဂ္ဂိအာဒိဘာဝံ ပတ္တောပိ အရဏိသဟိတေန ဥပ္ပါဒိတမူလဂ္ဂီတွေဝ ဝုစ္စတိ, ဧဝမိဓာပိ မူလသမာဓိ ဧဝ မေတ္တာဒိဝသေန ဝဍ္ဎိတောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။
အညေသုပိ အာရမ္မဏေသု ပထဝီကသိဏာဒီသု။ တတ္ထ ယထာ မေတ္တာဘာဝနာပုဗ္ဗင်္ဂမေန ဘာဝနာနယေန ပထဝီကသိဏာဒီသု သဝိတက္ကာဒိဘာဝဝသေန စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနသမ္ပာပနဝိဓိနာ မူလသမာဓိဿ ဘာဝနာ ဝုတ္တာ, ဧဝံ ကရုဏာဒိဘာဝနာပုဗ္ဗင်္ဂမံ ပထဝီကသိဏာဒီသုပိ ဘာဝနာဝိဓိံ ဒဿေတွာ ပစ္ဆာ ကာယာနုပဿနာဒိပုဗ္ဗင်္ဂမံ ဘာဝနာဝိဓိံ ဒဿေန္တော အာသဝက္ခယာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကရုဏာ မေ စေတောဝိမုတ္တီ’’တိအာဒိ။ ယဒိ ဧဝံ ဓမ္မာနုပဿနာပရိယောသာနာယ ဒေသနာယ အရဟတ္တာဓိဂမာယ
ကမ္မဋ္ဌာနဿ ကထိတတ္တာ ပုန ‘‘တတော တွံ, ဘိက္ခု, ဣမံ သမာဓိံ သဝိတက္ကမ္ပီ’’တိအာဒိ (အ။ နိ။ ၈။၆၃) ကသ္မာ ဝုတ္တန္တိ? ဓမ္မာနုပဿနာယ မတ္ထကပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ သာ ဟိ သင်္ခါရုပေက္ခာဘာဝေန ဝတ္တမာနာ ယထာဝုတ္တဇ္ဈာနဓမ္မေ သမ္မသန္တီ ဝိသေသတော မတ္ထကပ္ပတ္တာ နာမ ဟောတိ။ ဖလသမာပတ္တိဘူမိဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တန္တိ ကေစိ။
ပုန ယတော ခေါ တေတိအာဒိ အရဟတ္တပ္ပတ္တိတော ဥဒ္ဓံ လဒ္ဓဗ္ဗဖာသုဝိဟာရဒဿနံ။ တတ္ထ ဂဂ္ဃသီတိ ဂမိဿသိ။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ‘‘သဝိတက္ကမ္ပီ’’တိအာဒိကာ ဒေသနာ မေတ္တာဒီနံ အာရမ္မဏတော အညသ္မိံ အာရမ္မဏေ သမာဓိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တာ, န အပ္ပမညာ, တသ္မာ။ ‘‘တထေဝါ’’တိအာဒိနာ ဂန္ထန္တရေနပိ တမေဝတ္ထံ သမတ္ထေတိ။ တတ္ထ တထေဝါတိ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနဝသေနေဝ။ အဘိဓမ္မေတိ စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ (ဓ။ သ။ ၂၅၁ အာဒယော), အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂါဒီသု (ဝိဘ။ ၆၈၄ အာဒယော) စ တတ္ထ တတ္ထ အဘိဓမ္မပ္ပဒေသေသု။
ဋ္ဌ ၂၇၃။ သုဘပရမာဒိဝသေနာတိ သုဘ-သဒ္ဒေါ ‘‘သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတီ’’တိ (ပဋိ။ မ။ ၁။၂၁၂၊ အ။ နိ။ ၈။၆၆) ဧဝံ ဝုတ္တသုဘဝိမောက္ခံ သန္ဓာယ ဝုတ္တော ဥတ္တရပဒလောပေန။ ပရမ-သဒ္ဒေါ ဥက္ကံသတ္ထော။ သုဘော သုဘဝိမောက္ခော ပရမော ဥက္ကံသော ပရမာ ကောဋိ ဧတိဿာတိ သုဘပရမာ, မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ, တတော ပရံ တာယ သာဓေတဗ္ဗံ နတ္ထီတိ အတ္ထော။ အသာဓာရဏဿ အတ္ထဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ ဝိပဿနာသုခါဒယော ဣဓ အနဝသရာ။ ဣတရေတရဝိသိဋ္ဌာပေတေ ဝိသေသာ, ပဂေဝ ပရေဟိ။ တေနာဟ ‘‘အညမညံ အသဒိသော အာနုဘာဝဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော’’တိ။ ဝိသေသေတွာတိ အညမညံ ဝိသိဋ္ဌံ ကတွာ။
တဿ တဿ ဥပနိဿယတ္တာတိ သုဘဝိမောက္ခာဒိကဿ တဿ တဿ ဝိမောက္ခဿ ပကတူပနိဿယဝသေန ဥပနိဿယပစ္စယဘာဝတော။ ဣဒါနိ တမတ္ထံ ပါကဋတရံ ကတွာ ဒဿေတုံ ‘‘မေတ္တာဝိဟာရိဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အဿ မေတ္တာဝိဟာရိဿ စိတ္တံ ဥပသံဟရတောတိ သမ္ဗန္ဓော။ အပ္ပဋိက္ကူလပရိစယာတိ မေတ္တာဘာဝနာဝသေန သတ္တသညိတေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ အာရမ္မဏေ အပ္ပဋိက္ကူလာကာရေနေဝ ဂဟဏဿ ပရိစိတတ္တာ။ တဿ သင်္ခါရဘူတမ္ပိ ယံ ကိဉ္စိ အာရမ္မဏံ အပ္ပဋိက္ကူလာကာရေနေဝ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ, ပဂေဝ သဘာဝတော။
‘‘အပ္ပဋိက္ကူလ္လ’န္တိ တတ္ထဿ စိတ္တံ အဘိရတိဝသေန နိရာသင်္ကံ ပဝတ္တတိ, ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ စ သုခေန, သုဋ္ဌု စ ဝိမုစ္စတိ, ယတဿ ဈာနဿ ဝိမောက္ခပရိယာယော ဝုတ္တော။ တေနာဟ ‘‘အပ္ပဋိက္ကူလေသူ’’တိအာဒိ။ ယထာဝုတ္တော စ အတ္ထော အနတ္ထစရဏာဒိအဓိပ္ပါယေန သစေတနေ အာရမ္မဏေ အာဃာတံ ဥပ္ပါဒေန္တဿ ပဋိက္ကူလပရိစယာ အစေတနေပိ ဝါတာတပါဒိကေ အာဃာတုပ္ပတ္တိယာ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော။ န တတော ပရန္တိ တတော သုဘဝိမောက္ခတော ပရံ ကဿစိ ဝိမောက္ခဿ ဥပနိဿယော န ဟောတီတိ အတ္ထော။
အဘိဟနန္တိ ဧတေနာတိ အဘိဃာတော, ဒဏ္ဍော အဘိဃာတော ယဿ တံ ဒဏ္ဍာဘိဃာတံ, တံ အာဒိ ယဿ တံ ဒဏ္ဍာဘိဃာတာဒိ, ဒဏ္ဍာဘိဃာတာဒိ ရူပံ နိမိတ္တံ ယဿ တံ ဒဏ္ဍာဘိဃာတာဒိရူပနိမိတ္တံ။ ကိံ ပန တန္တိ အာဟ ‘‘သတ္တဒုက္ခ’’န္တိ, ဒဏ္ဍပ္ပဟာရာဒိဇနိတံ ကရဇရူပဟေတုကံ သတ္တာနံ ဥပ္ပဇ္ဇနကဒုက္ခန္တိ အတ္ထော။ ရူပေ အာဒီနဝေါ သုပရိဝိဒိတော ဟောတိ ကရုဏာဝိဟာရိဿ ရူပနိမိတ္တတ္တာ, ဒုက္ခဿ ကရုဏာယ စ ပရဒုက္ခာသဟနရသတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။ တတ္ထ အာကာသေ။ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ သဗ္ဗသော ရူပါနံ အဘာဝေါ ဝိဝရမပဂမောတိ။
တေန တေနာတိအာဒီသု အယံ ယောဇနာ – တေန တေန ဘောဂသမ္ပတ္တိအာဒိနာ ပါမောဇ္ဇကာရဏေန ပမုဒိတာနံ သတ္တာနံ ဥပ္ပန္နပါမောဇ္ဇဝိညာဏံ သမနုပဿန္တဿ ယောဂိနော ‘‘သာဓု ဝတာယံ သတ္တော ပမောဒတီ’’တိ မုဒိတာယ ပဝတ္တိသမ္ဘဝတော ပမုဒိတဝိညာဏဿ ဒဿနေန ဝိညာဏဂ္ဂဟဏပရိစိတံ စိတ္တံ ဟောတီတိ။
အနုက္ကမာဓိဂတန္တိ အာကာသကသိဏဝဇ္ဇေ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ကသိဏေ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာဓိဂမာနုက္ကမေန ရူပဝိရာဂဘာဝနာယ အဓိဂတံ။ အာကာသနိမိတ္တံ ဂေါစရော ဧတဿာတိ အာကာသနိမိတ္တဂေါစရံ, တသ္မိံ အာကာသနိမိတ္တဂေါစရေ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေ။ စိတ္တံ ဥပသံဟရတောတိ ဒုတိယာရုပ္ပါဓိဂမာယ ဘာဝနာစိတ္တံ နေန္တဿ, တထာ ဘာဝယတောတိ အတ္ထော။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေ။ စိတ္တန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနစိတ္တံ။ ပက္ခန္ဒတီတိ အနုပဝိသတိ ဝိမောက္ခဘာဝေန အပ္ပေတိ။
အာဘောဂါဘာဝတောတိ ‘‘သုခိတာ ဟောန္တူ’’တိအာဒိနာ (ပဋိ။ မ။ ၂။၂၃) သုခါသီသနာဒိဝသေန အာဘုဇနာဘာဝတော။ သတ္တာနံ သုခါသီသနာဒိဝသေန
ပဝတ္တမာနာ မေတ္တာဒိဘာဝနာဝ ပရမတ္ထဂ္ဂဟဏမုခေန သတ္တေ အာရမ္မဏံ ကရောတိ, ဥပေက္ခာဘာဝနာ ပန တထာ အပ္ပဝတ္တိတွာ ကေဝလံ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေနေဝ သတ္တေ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ အာဟ ‘‘ဥပေက္ခာဝိဟာရိဿ သုခဒုက္ခာဒိပရမတ္ထဂ္ဂါဟဝိမုခဘာဝတော အဝိဇ္ဇမာနဂ္ဂဟဏဒုက္ခံ စိတ္တံ ဟောတီ’’တိ။ နနု စ ‘‘ကမ္မဿကာ သတ္တာ, တေ ကဿ ရုစိယာ သုခိတာ ဝါ ဘဝိဿန္တီ’’တိအာဒိနာ ပဋိက္ခေပဝသေနပိ ပရမတ္ထဂ္ဂဟဏမုခေနေဝ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရောပိ သတ္တေ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ? သစ္စမေတံ, တံ ပန ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗဘာဂေ, မတ္ထကပ္ပတ္တိယံ ပန ကေဝလံ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေနေဝ သတ္တေ အာရမ္မဏံ ကရောတီတိ သဝိသေသံ ပရမတ္ထတော အဝိဇ္ဇမာနေ ဧဝ ဝိသယေ တဿ ပဝတ္တိ။ အဝိဇ္ဇမာနဂ္ဂဟဏဒုက္ခတာ စ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေန အပ္ပနာပ္ပတ္တိယာ အပရာမာသသတ္တဂ္ဂဟဏမုဒ္ဓဘူတတာယ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
ဋ္ဌ ၂၇၄။ သဗ္ဗာပေတာတိ သဗ္ဗာပိ ဧတာ အပ္ပမညာ။ ဒါနာဒီနန္တိ ပါရမိဘာဝပ္ပတ္တာနံ ဒါနာဒီနံ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မာနံ။ သဗ္ဗကလျာဏဓမ္မာနန္တိ သဗ္ဗေသံ အနဝဇ္ဇဓမ္မာနံ, သမတိံသာယ ပါရမိတာနံ, တန္နိမိတ္တာနံ ဗုဒ္ဓယာနိယာနဉ္စ, သဗ္ဗေဟိ ဝါ သုန္ဒရသဘာဝါနံ။ န ဟိ လောကိယဓမ္မာ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မေဟိ အာနုဘာဝတော ဥက္ကဋ္ဌာ နာမ အတ္ထိ, ဗုဒ္ဓဓမ္မေသု ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ပရိပူရိကာတိ ပရိဝုဒ္ဓိကရာ။ အဓိဋ္ဌာနာနိ ဝိယ ဟိ အပ္ပမညာ သဗ္ဗာသံ ပါရမိတာနံ ပါရိပူရိကရာ။ ‘‘ဟိတဇ္ဈာသယတာယာ’’တိအာဒိနာ မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရာဒီနံ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဿ အဓိဋ္ဌာနဘာဝဒဿနမုခေန စတူဟိ အပ္ပမညာဟိ အတ္တနော သန္တာနဿ ပဂေဝ အဘိသင်္ခတတ္တာ မဟာဗောဓိသတ္တာ ဒါနာဒိပါရမိယော ပူရေတုံ သမတ္ထာ ဟောန္တိ, နာညထာတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ။ ဣမဿ ဒါတဗ္ဗံ, ဣမဿ န ဒါတဗ္ဗန္တိ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, ‘‘ဣဒံ ဒါတဗ္ဗံ, ဣဒံ န ဒါတဗ္ဗန္တိ စ ဝိဘာဂံ အကတွာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတော။ ဒေယျပဋိဂ္ဂါဟကဝိကပ္ပရဟိတာ ဟိ ဒါနပါရမိတာ။ ယထာဟ –
‘‘ယထာပိ ကုမ္ဘော သမ္ပုဏ္ဏော, ယဿ ကဿစိ အဓောကတော၊
ဝမတေဝုဒကံ နိဿေသံ, န တတ္ထ ပရိရက္ခတီ’’တိ။ (ဗု။ ဝံ။ ၂။၁၁၈)၊
‘‘သဗ္ဗသတ္တာန’’န္တိ ဣဒံ ‘‘သုခနိဒါန’’န္တိ ဣမိနာပိ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ, ‘‘ဒေန္တီ’’တိ ဣမိနာ စ။ တေန ဒေယျဓမ္မေန ဝိယ ဒါနဓမ္မေနာပိ မဟာသတ္တာနံ လောကဿ
ဗဟူပကာရတာ ဝုတ္တာ ဟောတိ, တထာ တဿ ပရိဏာမနတော။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ ဟိ ‘‘ဝိဘာဂံ အကတွာ’’တိ ဝတွာပိ ‘‘သဗ္ဗသတ္တာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ တေသန္တိ သဗ္ဗသတ္တာနံ။ ဥပဃာတန္တိ ဧတ္ထာပိ ‘‘ဝိဘာဂံ အကတွာ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ အယံ ဟေတ္ထ ပဒယောဇနာ – ဝိဘာဂံ အကတွာ ဥပဃာတံ ပရိဝဇ္ဇယန္တာ သဗ္ဗသတ္တာနံ သုခနိဒါနံ သီလံ သမာဒိယန္တီတိ။ သတ္တကာလဝိကပ္ပရဟိတာ ဟိ သီလပါရမိတာ, လောကတ္ထမေဝ စဿ ဖလံ ပရိဏမီယတိ။ နေက္ခမ္မံ ဘဇန္တီတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဂစ္ဆန္တိ။ ပဗ္ဗဇိတဿ ဟိ သဗ္ဗသော သီလံ ပရိပူရတိ, န ဂဟဋ္ဌဿ။ ဣဓာပိ ‘‘ဝိဘာဂံ အကတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ သုခနိဒါန’’န္တိ ဣဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ဗောဓိသတ္တာ ကာလဝိဘာဂံ ကတွာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အနုတိဋ္ဌန္တိ, သီလံ ဝါ သမာဒိယန္တိ, နိဒဿနမတ္တဉ္စေတံ ဈာနာဒိနေက္ခမ္မဘဇနဿာပိ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ။ သဗ္ဗသတ္တာနံ သုခနိဒါနတာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာဝ။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ဟိတာဟိတေသူတိ အတ္ထာနတ္ထေသု။ အသမ္မောဟတ္ထာယာတိ သမ္မောဟဝိဒ္ဓံသနာယ။ ပညံ ပရိယောဒပေန္တီတိ ယောဂဝိဟိတံ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနာဒိံ အဿုတံ သုဏန္တာ သုတံ ဝေါဒပေန္တာ အဟံကာရမမံကာရာဒိံ ဝိဓုနန္တာ ဉာဏံ ဝိသောဓေန္တိ။ ‘‘အဟံ မမာ’’တိ ဝိကပ္ပရဟိတာ ဟိ ပညာပါရမိတာ။ ဟိတသုခတ္ထာယာတိ သတ္တာနံ ဟိတသုခါဒိဝုဒ္ဓိယတ္ထမေဝ။ နိစ္စန္တိ သတတံ အဝိစ္ဆေဒေန ပဋိပက္ခေန အဝေါကိဏ္ဏံ။ ဝီရိယမာရဘန္တီတိ ယထာ သတ္တာနံ အနုပ္ပန္နံ ဟိတသုခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဥပ္ပန္နံ အဘိဝဍ္ဎတိ, ဧဝံ ပရက္ကမံ ကရောန္တိ။ သင်္ကောစဝိက္ခေပရဟိတာ ဟိ ဝီရိယပါရမိတာ။ ‘‘ဝီရဘာဝံ ပတ္တာပီ’’တိ ဣမိနာ အပရဒ္ဓါနံ နိဂ္ဂဟသမတ္ထတံ ဒဿေတိ။ နာနပ္ပကာရကံ အပရာဓံ ခမန္တီတိ မမ္မစ္ဆေဒနာကာရေန အတ္တနိ ပဝတ္တိတံ နာနာဝိဓံ အပရာဓံ သဟန္တိ။ အတ္တပရဝိကပ္ပဝိရဟိတာ ဟိ ဒေါသသဟနာ ခန္တိပါရမိတာ။
ပဋိညံ န ဝိသံဝါဒေန္တီတိ အဝိသံဝါဒနသာမညေန သဗ္ဗဿပိ အနရိယဝေါဟာရဿ အကရဏမာဟ။ ပဋိညာတေ, အပဋိညာတေ စ ဒိဋ္ဌာဒိကေ မိစ္ဆာဝိကပ္ပရဟိတာ ဟိ သစ္စပါရမိတာ။ အဝိစလာဓိဋ္ဌာနာတိ ယထာသမာဒိန္နေသု ဒါနာဒိဓမ္မေသု နိစ္စလာဓိဋ္ဌာယိနော အစလသမာဒါနာဓိဋ္ဌာနာ, သမာဒိန္နေသု စ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မေသု သမ္မဒေဝ အဝဋ္ဌာနံ အဓိဋ္ဌာနပါရမိတာ။ တေသူတိ သတ္တေသု။ အဝိစလာယာတိ ပဋိပက္ခေန အကမ္ပနီယာယ။ ဧဝန္တိ ယထာဝုတ္တေန သတ္တေသု ဟိတဇ္ဈာသယတာဒိအာကာရေန။ ယထာ စ ဗြဟ္မဝိဟာရာဓိဋ္ဌာနာ ပါရမိယော, ဧဝံ အဓိဋ္ဌာနာဓိဋ္ဌာနာပိ။ တထာ ဟိ ယထာပဋိညံ ပရာနုဂ္ဂဟာယ
ပါရမီနံ အနုဋ္ဌာနေန သစ္စာဓိဋ္ဌာနံ, တပ္ပဋိပက္ခပရိစ္စာဂတော စာဂါဓိဋ္ဌာနံ, ပါရမီဟိ သစိတ္တုပသမတော ဥပသမာဓိဋ္ဌာနံ, တာဟိ ပရဟိတူပါယကောသလ္လတော ပညာဓိဋ္ဌာနံ။ ဧဝံ ပစ္စေကမ္ပိ ပါရမိတာသု ယထာရဟံ နေတဗ္ဗံ။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ, ဝိတ္ထာရတော ပန ပါရမိတာသု ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ပရမတ္ထဒီပနိယံ စရိယာပိဋကဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ, အတိဝိတ္ထာရဘယေန န ဝိတ္ထာရယိမှ။ တထာ ဒသဗလဉာဏာဒိကေတိ။ ဧတာဝ ဟောန္တီတိ ဧတာ ဟောန္တိ ဧဝါတိ ယောဇနာ။
ဗြဟ္မဝိဟာရနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ နဝမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၀။ အာရုပ္ပနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ပဌမာရုပ္ပဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၇၅။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေသူတိ ‘‘စတ္တာရော အာရုပ္ပါ’’တိ ဧဝံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေသု, နိဒ္ဓါရဏေ စေတံ ဘုမ္မံ။ တေနေဝါဟ ‘‘စတူသု အာရုပ္ပေသူ’’တိ။ တတ္ထ ရူပဝိဝေကေန အရူပံ, အရူပမေဝ အာရုပ္ပံ ဈာနံ, ဣဓ ပန တဒတ္ထံ ကမ္မဋ္ဌာနံ အဓိပ္ပေတံ။ တံ ဘာဝေတုကာမော စတုတ္ထဇ္ဈာနံ ဥပ္ပါဒေတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ရူပါဓိကရဏန္တိ ရူပဟေတု။ ဟေတုအတ္ထော ဟိ ဧတ္ထ အဓိကရဏ-သဒ္ဒေါ ‘‘ကာမာဓိကရဏ’’န္တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၁၆၈-၁၆၉) ဝိယ။ ဒဏ္ဍနဋ္ဌေန ဒဏ္ဍော, မုဂ္ဂရာဒိ။ ပရပီဠာဓိပ္ပါယေန တဿ အာဒါနံ ဒဏ္ဍာဒါနံ။ သတ္တာနံ သသနဋ္ဌေန သတ္ထံ, အာဝုဓံ။ ဘဏ္ဍနံ ကလဟော။ ဝိရောဓော ဝိဂ္ဂဟော။ နာနာဝါဒေါ ဝိဝါဒေါ။ ဧတန္တိ ယထာဝုတ္တံ ဒဏ္ဍာဒါနာဒိကံ။ သဗ္ဗသောတိ အနဝသေသတော။ အာရုပ္ပေ အရူပဘာဝေ, အာရုပ္ပေ ဝါ ဘဝေ။ ရူပါနံယေဝါတိ ဒိဋ္ဌာဒီနဝါနံ ရူပါနံယေဝ, န အရူပါနန္တိ အဓိပ္ပါယော။ နိဗ္ဗိဒါယာတိ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန နိဗ္ဗိန္ဒနတ္ထာယ။ ဝိရာဂါယာတိ ဝိရဇ္ဇနတ္ထာယ။ နိရောဓာယာတိ နိရုဇ္ဈနတ္ထာယ။ သဗ္ဗမေတံ သမတိက္ကမံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ဒဏ္ဍာဒါနာဒီနန္တိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အဒိန္နာဒါနာဒိကံ သဗ္ဗံ ရူပဟေတုကံ အနတ္ထံ သင်္ဂဏှာတိ, န ဣဓ ပါဠိယံ အာဂတမေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကရဇရူပေတိ ယထာဝုတ္တာဒီနဝါဓိကရဏဘာဝယောဂျံ ဒဿေတုံ ဝုတ္တံ, ဩဠာရိကရူပေတိ အတ္ထော။ အာဒီနဝန္တိ ဒေါသံ။ တဿာတိ ရူပဿ။ အာလောကောတိ ဝဏ္ဏဝိသေသော ဧဝါတိ တတ္ထ ပဝတ္တံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ဥဂ္ဃါဋေတွာ သိယာ အာကာသနိမိတ္တံ ဥဂ္ဂဟေတုံ, န ပန ပရိစ္ဆိန္နာကာသကသိဏံ ဥဂ္ဃါဋေတွာ။ တဿ ဟိ ဥဂ္ဃါဋနာ နာမ ရူပနိမိတ္တေနေဝ သိယာတိ အာဟ ‘‘ဌပေတွာ ပရိစ္ဆိန္နာကာသကသိဏံ နဝသူ’’တိ။ ကေစိ ပန ‘‘အာလောကကသိဏမ္ပိ ဌပေတွာ အဋ္ဌသူ’’တိ ဝဒန္တိ, တဿ ပန ဌပနေ ကာရဏံ န ဒိဿတိ, ကရဇရူပံ အတိက္ကန္တံ ဟောတိ တဿ အနာလမ္ဗနတော။
ယဒိ ဧဝံ ကသ္မာ ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနဝသေနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ နနု ပဌမဇ္ဈာနာဒီနိပိ တဿ အနာလမ္ဗနဝသေနေဝ ပဝတ္တန္တိ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာရမ္မဏတ္တာ? သစ္စမေတံ, ဩဠာရိကင်္ဂပ္ပဟာနတော ပန သန္တသဘာဝေန အာနေဉ္ဇပ္ပတ္တေန စတုတ္ထဇ္ဈာနေန အတိက္ကန္တံ သုဋ္ဌု အတိက္ကန္တံ နာမ ဟောတီတိ ‘‘စတုတ္ထဇ္ဈာနဝသေနာ’’တိ
ဝုတ္တံ။ ကေစိ ‘‘အဿာသပဿာသာနံ နိရုဇ္ဈနတော, ကာမဓာတုသမတိက္ကမနတော စာ’’တိ ဝဒန္တိ, တံ အကာရဏံ, ဣတရေသံ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနံ သမ္ဘဝတော, ဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနာနဉ္စ အကာမဓာတုသံဝတ္တနီယတော။ တပ္ပဋိဘာဂမေဝါတိ ကရဇရူပပဋိဘာဂမေဝ နိမိတ္တဂ္ဂါဟသမ္ဘဝတော။ သဒိသဉ္စ နာမ တံ န ဟောတိ, တသ္မာ ကိံ တဿ သမတိက္ကမနေနာတိ အနုယောဂံ သန္ဓာယ ‘‘ကထံ? ယထာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ကထန္တိ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ။ ယထာတိ ဩပမ္မတ္ထေ နိပါတော။ လေခါစိတ္တန္တိ ကာဠဝဏ္ဏာဒိနာ ကတပရိကမ္မာယ လေခါယ စိတ္တံ။ ဖလိတန္တရန္တိ ဝိဝရံ။ ဒိသွာတိ ဒူရတော ဒိသွာ။ သမာနရူပသဒ္ဒသမုဒါစာရန္တိ သဒိသရူပသဏ္ဌာနသရပ္ပယောဂံ။
အာရမ္မဏဝသေနာတိ ‘‘မမ စက္ခု သောဘနံ, မမ ကာယော ထိရော, မမ ပရိက္ခာရာ သုန္ဒရာ’’တိ ဧဝံ အာရမ္မဏကရဏဝသေန။ ကရဇရူပသမင်္ဂိကာလောတိ အတ္တနော အတ္တဘာဝရူပေန စေဝ အာရမ္မဏရူပေန စ သမန္နာဂတကာလော။ တမ္ပီတိ ကသိဏရူပဿပိ။ သာမိအတ္ထေ ဟိ ဣဒံ ဥပယောဂဝစနံ။ ဘယသန္တာသအဒဿနကာမတာ ဝိယ သမတိက္ကမိတုကာမတာတိ ယောဇနာ။ ဣဒဉ္စ ယထာဝုတ္တာနံ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂနိရောဓာနံ သာဓာရဏဝစနံ။ တေ ဟိ တယော အပေက္ခိတွာ ဘယသန္တာသအဒဿနကာမတာ ဝုတ္တာ။ ဧကော ကိရ သုနခေါ ဝနေ သူကရေန ပဟဋမတ္တော ပလာတော, သော အရူပဒဿနဝေလာယ ဘတ္တပစနဥက္ခလိံ ဒူရတော ဒိသွာ သူကရသညာယ ဘီတော ဥတ္တသန္တော ပလာယိ, ပိသာစဘီရုကော ပုရိသော ရတ္တိဘာဂေ အပရိစိတေ ဒေသေ မတ္ထကစ္ဆိန္နံ တာလက္ခန္ဓံ ဒိသွာ ပိသာစသညာယ ဘီတော ဥတ္တသန္တော မုစ္ဆိတော ပပတိ, တံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘သူကရာ…ပေ… ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ။
ဋ္ဌ ၂၇၆။ ဧဝန္တိ ယထာဝုတ္တံ ဩပမ္မတ္ထံ နိဂမေန္တော အာဟ။ သောတိ ယောဂါဝစရော။ တသ္မိံ ဈာနေ အာဒီနဝံ ပဿတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ရူပန္တိ ကသိဏရူပံ။ သန္တဝိမောက္ခတောတိ အရူပဇ္ဈာနတော။ တာနိ ဟိ ‘‘ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၈။၇၂၊ ၁၀။၉) သန္တဝိမောက္ခာတိ အာဂတာ။ သန္တတာသိဒ္ဓိ စဿ အနုဿုတိတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ယထေဝါတိ ဧဝ-ကာရေန ယေန ပကာရေန ဧတံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ ဒုဝင်္ဂိကံ, ဧဝံ
အာရုပ္ပါနိပီတိ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာဝသေန ဒုဝင်္ဂိကတ္တံ ဒဿေတိ, န တတိယဇ္ဈာနေ ဝိယ ဒုဝင်္ဂိကတာမတ္တံ။ နနု စေတ္ထာပိ ဒုဝင်္ဂိကတာမတ္တမေဝ ဘူမိဘေဒတောတိ? နာယံ ဒေါသော ဥပမောပမေယျဘာဝဿ ဘိန္နာဓိကရဏတော။
တတ္ထာတိ တသ္မိံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနေ။ နိကန္တိန္တိ အပေက္ခံ။ ပရိယာဒါယာတိ အာဒီနဝဒဿနေန တသ္မိံ ဈာနေ ခေပေတွာ, အနပေက္ခော ဟုတွာတိ အတ္ထော။ သန္တတော မနသိကရဏေနေဝ ပဏီတတော, သုခုမတော စ မနသိကာရော သိဒ္ဓေါ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သန္တတော အနန္တတော မနသိ ကရိတွာ’’တိ။ ပတ္ထရိတွာတိ ပဂေဝ ဝဍ္ဎိတံ, တဒါ ဝဍ္ဎနဝသေန ဝါ ပတ္ထရိတွာ။ တေနာတိ ကသိဏရူပေန။ ဥဂ္ဃါဋေတိ ကသိဏန္တိ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနဿ အာရမ္မဏဘူတံ ပထဝီကသိဏာဒိကသိဏရူပံ အပနေတိ။ ဥဂ္ဃါဋနဝိဓိံ ပန ဒဿေန္တော ‘‘ဥဂ္ဃါဋေန္တော ဟီ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ သံဝေလ္လေတီတိ ပဋိသံဟရတိ။ အညဒတ္ထူတိ ဧကံသေန။ နေဝ ဥဗ္ဗဋ္ဋတီတိ နေဝ ဥဋ္ဌဟတိ။ န ဝိဝဋ္ဋတီတိ န ဝိနိဝဋ္ဋတိ။ ဣမဿာတိ ဣမဿ ကသိဏရူပဿ။ အမနသိကာရန္တိ မနသိ အကရဏံ အစိန္တနံ။ မနသိကာရဉ္စ ပဋိစ္စာတိ ‘‘အာကာသော အာကာသော’’တိ ဘာဝနာမနသိကာရဉ္စ နိဿာယ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနဿ အာရမ္မဏဘူတံ ကသိဏရူပံ န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ မနသိ ကရောတော, တေန စ ဖုဋ္ဌောကာသံ ‘‘အာကာသော အာကာသော’’တိ မနသိ ကရောတော ယဒါ တံ ဘာဝနာနုဘာဝေန အာကာသံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ, တဒါ သော ကသိဏံ ဥဂ္ဃါဋေတိ နာမ, တဉ္စ တေန ဥဂ္ဃါဋိတံ နာမ ဟောတီတိ။ တေနာဟ ‘‘ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသမတ္တံ ပညာယတီ’’တိ။ သဗ္ဗမေတန္တိ တိဝိဓမ္ပေတံ ဧကမေဝ ပရိယာယဘာဝတော။
‘‘နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တီ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ? နနု ရူပါဝစရပဌမဇ္ဈာနဿ ဥပစာရက္ခဏေယေဝ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိ, တတော ပဋ္ဌာယ စဿ န နေသံ ပရိယုဋ္ဌာနံ။ ယဒိ သိယာ, ဈာနတော ပရိဟာယေယျ? ယံ ပနေကေ ဝဒန္တိ ‘‘အတ္ထေဝ သုခုမာနိ အရူပဇ္ဈာနဝိက္ခမ္ဘနေယျာနိ နီဝရဏာနိ, တာနိ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တ’’န္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တံ။ န ဟိ မဟဂ္ဂတကုသလေသု လောကုတ္တရကုသလေသု ဝိယ ဩဓိသော ပဟာနံ နာမ အတ္ထိ။ ယော ပန ရူပါဝစရေဟိ အာရုပ္ပါနံ ဥဠာရဖလတာဒိဝိသေသော, သော ဘာဝနာဝိသေသေန သန္တတရပဏီတတရဘာဝေန တေသုယေဝ ပုရိမပုရိမေဟိ
ပစ္ဆိမပစ္ဆိမာနံ ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘ဝိက္ခမ္ဘန္တီ’’တိ ပန ဝစနံ ဝဏ္ဏဘဏနဝသေန ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ အညတ္ထာပိ ဟေဋ္ဌာ ပဟီနာနံ ဥပရိ ပဟာနံ ဝုစ္စတိ။ ယေ ပန ‘‘သဗ္ဗေ ကုသလာ ဓမ္မာ သဗ္ဗေသံ အကုသလာနံ ပဋိပက္ခာတိ ကတွာ ဧဝံ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တေဟိ ဒုတိယဇ္ဈာနူပစာရာဒီသု နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနာဝစနဿ ကာရဏံ ဝတ္တဗ္ဗံ။ သတိ သန္တိဋ္ဌတီတိ အာကာသနိမိတ္တာရမ္မဏာ သတိ သမ္မာ သူပဋ္ဌိတာ ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ။ သတိသီသေန စေတ္ထ ဥပစာရဇ္ဈာနာနုဂုဏာနံ သဒ္ဓါပဉ္စမာနံ သကိစ္စယောဂံ ဒဿေတိ။ ဥပစာရေနာတိ ဥပစာရဇ္ဈာနေန။ ဣဓာပီတိ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ သန္ဓာယ သမ္ပိဏ္ဍနံ။ တံ ဟိ ဥပေက္ခာဝေဒနာသမ္ပယုတ္တံ။ သေသန္တိ ‘‘သေသာနိ ကာမာဝစရာနီ’’တိအာဒိ။ ယံ ဣဓ ဝတ္တဗ္ဗမဝုတ္တံ, တံ ပန ပထဝီကသိဏနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၅၁ အာဒယော) ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ အာဟ ‘‘ပထဝီကသိဏေ ဝုတ္တနယမေဝါ’’တိ။
ဧဝံ ယံ တတ္ထ အဝိသိဋ္ဌံ, တံ အတိဒိသိတွာ ဣဒါနိ ဝိသိဋ္ဌံ ဒဿေတုံ ‘‘အယံ ပန ဝိသေသော’’တိအာဒိမာဟ။ ယာနပ္ပုတောဠိ ကုမ္ဘိမုခါဒီနန္တိ ဩဂုဏ္ဌနသိဝိကာဒိယာနာနံ မုခံ ယာနမုခံ, ပုတောဠိယာ ခုဒ္ဒကဒွါရဿ မုခံ ပုတောဠိမုခံ, ကုမ္ဘိမုခန္တိ ပစ္စေကံ မုခ-သဒ္ဒေါ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။ အာကာသံယေဝ ယာနမုခါဒိပရိစ္ဆိန္နံ။ ပရိကမ္မမနသိကာရေနာတိ ပရိကမ္မဘူတေန မနသိကာရေန ဥပစာရဇ္ဈာနေန။ ပရိကမ္မံ အနုလောမံ ဥပစာရောတိ စ အနတ္ထန္တရဉှေတံ။ ပေက္ခမာနော အရူပါဝစရဇ္ဈာနစက္ခုနာ။
ဋ္ဌ ၂၇၇။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ ရူပနိမိတ္တံ ဒဏ္ဍာဒါနသမ္ဘဝဒဿနာဒိနာ သဗ္ဗေန ရူပဓမ္မေသု, ပထဝီကသိဏာဒိရူပနိမိတ္တေသု, တဒါရမ္မဏဇ္ဈာနေသု စ ဒေါသဒဿနာကာရေန, တေသု ဧဝ ဝါ ရူပါဒီသု နိကန္တိပ္ပဟာနအနာဝဇ္ဇိတုကာမတာဒိနာ။ ရူပဇ္ဈာနမ္ပိ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ ဥတ္တရပဒလောပေန ‘‘ရူပူပပတ္တိယာ မဂ္ဂံ ဘာဝေတီ’’တိအာဒီသု (ဓ။ သ။ ၁၆၀၊ ဝိဘ။ ၆၂၅) ယထာ ရူပဘဝေါ ရူပံ။ ရူပီတိ ဟိ ရူပဇ္ဈာနလာဘီတိ အတ္ထော။ အာရမ္မဏမ္ပိ ကသိဏရူပံ ရူပန္တိ ဝုစ္စတိ ပုရိမပဒလောပေန ယထာ ‘‘ဒေဝဒတ္တော ဒတ္တော’’တိ။ ရူပါနိ ပဿတီတိ ကသိဏရူပါနိ ဈာနစက္ခုနာ ပဿတီတိ အတ္ထော။ တသ္မာတိ ယသ္မာ ဥတ္တရပဒလောပေန, ပုရိမပဒလောပေန စ ယထာက္ကမံ ရူပဇ္ဈာနကသိဏရူပေသု ရူပဝေါဟာရော ဒိဿတိ, တသ္မာ။ ရူပေ ရူပဇ္ဈာနေ တံသဟဂတာ သညာ ရူပသညာ။ တဒါရမ္မဏဿ စာတိ စ-သဒ္ဒေန ယထာဝုတ္တံ ရူပါဝစရဇ္ဈာနံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ,
တေန ပါဠိယံ ‘‘ရူပသညာန’’န္တိ သရူပေကသေသေန နိဒ္ဒေသော ကတောတိ ဒဿေတိ။ ဝိရာဂါတိ ဇိဂုစ္ဆနတော။ နိရောဓာတိ တပ္ပဋိဗန္ဓဆန္ဒရာဂဝိက္ခမ္ဘနေန နိရောဓနတော။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကာတုံ ‘‘ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တဿ သဗ္ဗာကာရေန ဝိရာဂါ အနဝသေသာနံ နိရောဓာတိ ဧဝံ ဝါ ဧတ္ထ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။
‘‘အာရမ္မဏေ အဝိရတ္တဿ သညာသမတိက္ကမော န ဟောတီ’’တိ ဣဒံ ယသ္မာ ဣမာနိ ဈာနာနိ အာရမ္မဏာတိက္ကမေန ပတ္တဗ္ဗာနိ, န အင်္ဂါတိက္ကမေနာတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ ယသ္မာ ပနေတ္ထ သညာသမတိက္ကမော အာရမ္မဏသမတိက္ကမေန ဝိနာ န ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘သမတိက္ကန္တာသု စ သညာသု အာရမ္မဏံ သမတိက္ကန္တမေဝ ဟောတီ’’တိ အာဟ။ အဝတွာ ဝုတ္တောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သမာပန္နဿာတိအာဒီသု ကုသလသညာဝသေန သမာပန္နဂ္ဂဟဏံ, ဝိပါကသညာဝသေန ဥပပန္နဂ္ဂဟဏံ, ကိရိယာသညာဝသေန ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဂ္ဂဟဏံ။ အရဟတော ဟိ ဈာနာနိ ဝိသေသတော ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရော။ ယဒိ သညာသမတိက္ကမဿ အနုနိပ္ဖါဒိအာရမ္မဏသမတိက္ကမော ဝိဘင်္ဂေ စ အဝုတ္တော, အထ ကသ္မာ ဣဓ ဂဟိတောတိ အနုယောဂံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမဝသေနာပိ အယမတ္ထဝဏ္ဏနာ ကတာ, ‘‘တဒါရမ္မဏဿ စေတံ အဓိဝစန’’န္တိအာဒိနာ ဝိဘင်္ဂေ ဝိယ သညာသမတိက္ကမမေဝ အဝတွာတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၂၇၈။ ပဋိဃာတေနာတိ ပဋိဟနနေန ဝိသယီဝိသယသမောဓာနေန။ အတ္ထင်္ဂမာတိအာဒီသု ပုရိမံ ပုရိမံ ပစ္ဆိမဿ ပစ္ဆိမဿ အတ္ထဝစနံ, တသ္မာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမော ဈာနသမင်္ဂိကာလေ အနုပ္ပတ္တီတိ တဿ ဣဓေဝ ဂဟဏေ ကာရဏံ အနုယောဂမုခေန ဒဿေတုံ ‘‘ကာမဉ္စေတာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဥဿာဟဇနနတ္ထံ ပဋိပဇ္ဇနကာနံ။ ဧတာသံ ပဋိဃသညာနံ။ ဧတ္ထ ပဌမာရုပ္ပကထာယံ။ ဝစနံ အတ္ထင်္ဂမဝသေန။
ကိံ ဝါ ပသံသာကိတ္တနေန, ပဋိဃသညာနံ ပန အတ္ထင်္ဂမော ဣဓေဝ ဝတ္တဗ္ဗတ္တာ ဝုတ္တောတိ ဒဿေတုံ ‘‘အထ ဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဘာဝဓမ္မဿ အဘာဝေါ နာမ ပဋိပက္ခေန ပဟီနတာယ ဝါ ပစ္စယာဘာဝေန ဝါ။ တေသု ရူပဇ္ဈာနသမင်္ဂိနော ပဋိဃသညာနံ အဘာဝေါ ပစ္စယာဘာဝမတ္တေန, န ပဋိပက္ခာဓိဂမေနာတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ တာတိ
ပဋိဃသညာ။ ရူပါဝစရန္တိ ရူပါဝစရဇ္ဈာနံ။ သမာပန္နဿာတိ သမာပဇ္ဇိတွာ ဝိဟရန္တဿ။ ကိဉ္စာပိ န သန္တီတိ ယောဇနာ။ န ပဟီနတ္တာ န သန္တီတိ န တဒါ ပဋိဃသညာ ပဟီနဘာဝေန န သန္တိ နာမ။ တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘န ဟိ ရူပဝိရာဂါယ ရူပါဝစရဘာဝနာ သံဝတ္တတီ’’တိ။ နနု စ ပဋိဃသညာပိ အရူပဓမ္မာ ဧဝါတိ စောဒနံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ရူပါယတ္တာ စ ဧတာသံ ပဝတ္တီ’’တိ။ အယံ ပန ဘာဝနာတိ အရူပဘာဝနမာဟ။ ဓာရေတုန္တိ အဝဓာရေတုံ။ ဣဓာတိ အရူပဇ္ဈာနေ။ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရဝစနာဒီဟိ အာနေဉ္ဇတာ။ ‘‘ယေ တေ သန္တာ ဝိမောက္ခာ အတိက္ကမ္မ ရူပေ အာရုပ္ပါ’’တိအာဒိနာ (အ။ နိ။ ၈။၇၂၊ ၁၀။၉) သန္တဝိမောက္ခတာ စ ဝုတ္တာ။
ဋ္ဌ ၂၇၉။ ဒေါသဒဿနပုဗ္ဗကပဋိပက္ခဘာဝနာဝသေန ပဋိဃသညာနံ သုပ္ပဟီနတ္တာ မဟတာပိ သဒ္ဒေန အရူပသမာပတ္တိတော န ဝုဋ္ဌာတိ။ တထာ ပန န သုပ္ပဟီနတ္တာ သဗ္ဗရူပါဝစရသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာနံ သိယာ, ပဌမဇ္ဈာနံ ပန အပ္ပကမ္ပိ သဒ္ဒံ န သဟတီတိ တံ သမာပန္နဿ သဒ္ဒေါ ကဏ္ဋကောတိ ဝုတ္တံ။ အာရုပ္ပဘာဝနာယ အဘာဝေ စုတိတော ဥဒ္ဓံ ဥပ္ပတ္တိရဟာနံ ရူပသညာပဋိဃသညာနံ ယာဝ အတ္တနော ဝိပါကပ္ပဝတ္တိ, တာဝ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနေန သမတိက္ကမော, အတ္ထင်္ဂမော စ ဝုတ္တော။ နာနတ္တသညာသု ပန ယာ တသ္မိံ ဘဝေ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ ဧကန္တရူပနိဿိတာ, တာ အနောကာသတာယ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, န အာရုပ္ပဘာဝနာယ နိဝါရိတတ္တာ, အနိဝါရိတတ္တာ စ ကာစိ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ။ တသ္မာ တာသံ အမနသိကာရော အနာဝဇ္ဇနံ အပစ္စဝေက္ခဏံ, ဇဝနပဋိပါဒကေန ဝါ ဘဝင်္ဂမနဿ အန္တော အကရဏံ အပ္ပဝေသနံ ဝုတ္တံ။
တေန စ နာနတ္တသညာမနသိကာရဟေတူနံ ရူပါနံ သမတိက္ကမာ သမာဓိဿ ထိရဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘သင်္ခေပတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ အပိစ ဣမေဟိ တီဟိ ပဒေဟိ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ ဝဏ္ဏော ကထိတော သောတူနံ ဥဿာဟဇနနတ္ထံ, ပလောဘနတ္ထဉ္စ။ ယေ ဟိ အကုသလာ ဧဝံဂါဟိနော ‘‘သဗ္ဗဿာဒရဟိတေ အာကာသေ ပဝတ္တိတသညာယ ကော အာနိသံသော’’တိ, တေ တတော မိစ္ဆာဂါဟတော နိဝတ္တေတုံ တီဟိ ပဒေဟိ ဈာနဿ အာနိသံသော ကထိတော။ တံ ဟိ သုတွာ တေသံ ဧဝံ ဘဝိဿတိ ‘‘ဧဝံ သန္တာ ကိရာယံ သမာပတ္တိ ဧဝံ ပဏီတာ, ဟန္ဒဿာ နိဗ္ဗတ္တနတ္ထံ ဥဿာဟံ ကရိဿာမီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၂၈၀။ အဿာတိ အာကာသဿ။ ဥပ္ပါဒေါ ဧဝ အန္တော ဥပ္ပါဒန္တော, တထာ ဝယန္တော။ သဘာဝဓမ္မော ဟိ အဟုတွာ သမ္ဘဝတော, ဟုတွာ စ ဝိနဿနတော ဥဒယဝယပရိစ္ဆိန္နော။ အာကာသော ပန အသဘာဝဓမ္မတ္တာ တဒုဘယာဘာဝတော အနန္တော ဝုတ္တော။ အဇဋာကာသပရိစ္ဆိန္နာကာသာနံ ဣဓ အနဓိပ္ပေတတ္တာ ‘‘အာကာသောတိ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသော ဝုစ္စတီ’’တိ အာဟ။ ကသိဏံ ဥဂ္ဃါဋီယတိ ဧတေနာတိ ကသိဏုဂ္ဃါဋော, တဒေဝ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမံ။ မနသိကာရဝသေနာပီတိ ရူပဝိဝေကမတ္တဂ္ဂဟဏေန ပရိစ္ဆေဒဿ အဂ္ဂဟဏတော အနန္တဖရဏာကာရေန ပဝတ္တပရိကမ္မမနသိကာရဝသေနာပိ။ အနန္တံ ဖရတီတိ အဂ္ဂဟိတပရိစ္ဆေဒတာယ အနန္တံ ကတွာ ပရိကမ္မသမ္ဖဿပုဗ္ဗကေန ဈာနသမ္ဖဿေန ဖုသတိ။ ယထာ ဘိသဂ္ဂမေဝ ဘေသဇ္ဇံ, ဧဝံ အာကာသာနန္တမေဝ အာကာသာနဉ္စံ သံယောဂပရဿ တ-ကာရဿ စ-ကာရံ ကတွာ။ ဈာနဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော အာရမ္မဏံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ‘‘အာယတနမဿာ’’တိ ဝုတ္တံ, အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေ အာယတန-သဒ္ဒဿ ဒဿနတော။ ကာရဏာကရသဉ္ဇာတိဒေသနိဝါသတ္ထေပိ အာယတန-သဒ္ဒေါ ဣဓ ယုဇ္ဇတေဝ။
ဝိညာဏဉ္စာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၈၁။ စိဏ္ဏော စရိတော ပဂုဏိကတော အာဝဇ္ဇနာဒိလက္ခဏော ဝသီဘာဝေါ ဧတေနာတိ စိဏ္ဏဝသီဘာဝေါ, တေန စိဏ္ဏဝသီဘာဝေန။ ရူပါဝစရသညံ အနတိက္ကမိတွာ အနဓိဂန္တဗ္ဗတော, တံသဟဂတသညာမနသိကာရသမုဒါစာရဿ ဟာနဘာဂိယဘာဝါဝဟတော, တံသမတိက္ကမေနေဝ တဒညေသံ သမတိက္ကမိတဗ္ဗာနံ သမတိက္ကမသိဒ္ဓိတော စ ဝုတ္တံ ‘‘အာသန္နရူပါဝစရဇ္ဈာနပစ္စတ္ထိကာ’’တိ။ ဝီထိပဋိပန္နာယ ဘာဝနာယ ဥပရူပရိဝိသေသာဝဟဘာဝတော, ပဏီတဘာဝသိဒ္ဓိတော စ ပဌမာရုပ္ပတော ဒုတိယာရုပ္ပံ သန္တတရသဘာဝန္တိ အာဟ ‘‘နော စ ဝိညာဏဉ္စာယတနမိဝ သန္တာ’’တိ ဝက္ခတိ ဟိ ‘‘သုပ္ပဏီတတရာ ဟောန္တိ, ပစ္ဆိမာ ပစ္ဆိမာ ဣဓာ’’တိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၉၀)။ အနန္တံ အနန္တန္တိ ကေဝလံ ‘‘အနန္တံ အနန္တ’’န္တိ န မနသိ ကာတဗ္ဗံ န ဘာဝေတဗ္ဗံ, ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏံ, အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ ပန မနသိ ကာတဗ္ဗံ, ‘‘ဝိညာဏံ ဝိညာဏ’’န္တိ ဝါ။
တသ္မိံ နိမိတ္တေတိ တသ္မိံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏသင်္ခါတေ ဝိညာဏနိမိတ္တေ။ စိတ္တံ စာရေန္တဿာတိ ဘာဝနာစိတ္တံ ပဝတ္တေန္တဿ။ အာကာသဖုဋေ
ဝိညာဏေတိ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသံ ဖရိတွာ ပဝတ္တေ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေ အာရမ္မဏဘူတေ။ အပ္ပေတီတိ အပ္ပနာဝသေန ပဝတ္တတိ။ သဘာဝဓမ္မေပိ အာရမ္မဏသမတိက္ကမဘာဝနာဘာဝတော ဣဒံ အပ္ပနာပ္ပတ္တံ ဟောတိ စတုတ္ထာရုပ္ပံ ဝိယ။ အပ္ပနာနယော ပနေတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ ဧတ္ထ ဒုတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနေ ပုရိမဘာဂေ တီဏိ, စတ္တာရိ ဝါ ဇဝနာနိ ကာမာဝစရာနိ ဥပေက္ခာဝေဒနာသမ္ပယုတ္တာနေဝ ဟောန္တိ။ ‘‘စတုတ္ထံ ပဉ္စမံ ဝါ အရူပါဝစရ’’န္တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၇၆) ပဌမာရုပ္ပဇ္ဈာနေ ဝုတ္တေန နယေန, အထ ဝါ အပ္ပနာနယောတိ သဘာဝဓမ္မေပိ အာရမ္မဏေ ဈာနဿ အပ္ပနာနယော အာရမ္မဏာတိက္ကမဘာဝနာဝသေန အာရုပ္ပံ အပ္ပနံ ပါပုဏာတိ, ‘‘အပ္ပနာပ္ပတ္တဿေဝ ဟိ ဈာနဿ အာရမ္မဏသမတိက္ကမနမတ္တံ တတ္ထ ဟောတီ’’တိ မရဏာနုဿတိနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၇၇) ဝုတ္တနယေန ဝေဒိတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၂၈၂။ သဗ္ဗသောတိ သဗ္ဗာကာရေန ပဌမာရုပ္ပေ ‘‘အာသန္နရူပဇ္ဈာနပစ္စတ္ထိကတာ, အသန္တသဘာဝတာ’’တိ ဧဝမာဒိနာ သဗ္ဗေန ဒေါသဒဿနာကာရေန, တတ္ထ ဝါ နိကန္တိပဟာနအနာဝဇ္ဇိတုကာမတာဒိအာကာရေန, သဗ္ဗံ ဝါ ကုသလဝိပါကကိရိယာဘေဒတော အနဝသေသန္တိ အတ္ထော။ သွာယမတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန ဉာတုံ သက္ကာတိ အာဟ ‘‘သဗ္ဗသောတိ ဣဒံ ဝုတ္တနယမေဝါ’’တိ။ ဈာနဿ အာကာသာနဉ္စာယတနတာ ဗာဟိရတ္ထသမာသဝသေန ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာတိ အာဟ ‘‘ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန ဈာနမ္ပိ အာကာသာနဉ္စာယတန’’န္တိ။ အာရမ္မဏဿ ပန သမာနာဓိကရဏသမာသဝသေနာတိ သန္ဒဿေတုံ ‘‘အာရမ္မဏမ္ပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘ပုရိမနယေနေဝါ’’တိ ဣဒံ ‘‘နာဿ အန္တော’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တပဒသိဒ္ဓိံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ ယထာ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန, ဧဝံ သဉ္ဇာတိဒေသဋ္ဌေနပိ အာယတန-သဒ္ဒေန ဣဓ အတ္ထော ယုဇ္ဇတီတိ ဒဿေတုံ ‘‘တထာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သဉ္ဇာယတိ ဧတ္ထာတိ သဉ္ဇာတိ, သဉ္ဇာတိ ဧဝ ဒေသော သဉ္ဇာတိဒေသော။ ဈာနံ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန။ အာရမ္မဏံ အမနသိကရဏေန။ ဥဘယမ္ပိ ဝါ ဥဘယတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။ ဈာနဿပိ ဟိ အနာဝဇ္ဇနံ, ဇဝနပဋိပါဒကေန ဝါ ဘဝင်္ဂမနဿ အန္တော အကရဏံ အမနသိကရဏံ, အာရမ္မဏဿ စ အာရမ္မဏကရဏဝသေန အပ္ပဝတ္တနံ အပ္ပဝတ္တိကရဏန္တိ အတ္ထဿ သမ္ဘဝတော ဧကဇ္ဈံ ကတွာ သာမညနိဒ္ဒေသေန, ဧကသေသနယေန ဝါ။
ပုဗ္ဗေ အနန္တဿ အာကာသဿ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ အတ္တနော ဖရဏာကာရေနေဝ ‘‘အနန္တ’’န္တိ မနသိ ကာတဗ္ဗတ္တာ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ပုန ‘‘မနသိကာရဝသေန ဝါ အနန္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ, သဗ္ဗသော မနသိကရဏဝသေနာတိ အဓိပ္ပါယော။ တေနာဟ ‘‘အနဝသေသတော မနသိ ကရောန္တော ‘အနန္တ’န္တိ မနသိ ကရောတီ’’တိ။ ဈာနဝိဘင်္ဂေပိ အယမေဝတ္ထော ဝုတ္တောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ယံ ပန ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တဿာ ပါဠိယာ ဧဝံ ဝါ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော – တံယေဝ အာကာသံ ဖုဋံ ဝိညာဏံ ဝိညာဏဉ္စာယတနဝိညာဏေန မနသိ ကရောတီတိ။ အယံ ပနတ္ထော ယုတ္တော ဝိယ ဒိဿတိ, တံယေဝ အာကာသံ ဝိညာဏေန ဖုဋံ တေန ဂဟိတာကာရံ မနသိ ကရောတိ။ ဧဝံ တံ ဝိညာဏံ အနန္တံ ဖရတီတိ။ ယံ ဟိ အာကာသံ ပဌမာရုပ္ပသမင်္ဂီ ဝိညာဏေန အနန္တံ ဖရတိ, တံ ဖရဏာကာရသဟိတမေဝ ဝိညာဏံ မနသိ ကရောန္တော ဒုတိယာရုပ္ပသမင်္ဂီ အနန္တံ ဖရတီတိ ဝုစ္စတိ။
မနသိကာရဝသေန အနန္တဖရဏာကာရေန ဣဓ အနန္တတာ, န အာကာသဿ ဝိယ ဥပ္ပါဒန္တာဒိအဘာဝေနာတိ ‘‘နာဿ အန္တောတိ အနန္တ’’န္တိ ဧတ္တကမေဝါဟ။ ‘‘ရုဠှီသဒ္ဒေါ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဝိညာဏာနဉ္စ’’န္တိ ဧတဿ ပဒဿ အတ္ထေ ဝိညာဏဉ္စ-သဒ္ဒေါ နိရုဠှောတိ ဒဿေတိ, ယထာဝုတ္တံ ဝါ ဝိညာဏံ ဒုတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနေန အဉ္စီယတိ ဝုတ္တာကာရေန အာလမ္ဗီယတီတိ ဝိညာဏဉ္စန္တိ ဧဝမ္ပေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေသံ ဝုတ္တတ္ထမေဝါတိ အာဟ ‘‘သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝါ’’တိ။
အာကိဉ္စညာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၈၃။ တတိယာရုပ္ပကမ္မဋ္ဌာနေ ယံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တသဒိသံ, တံ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, အပုဗ္ဗမေဝ ဝဏ္ဏယိဿာမ။ တတ္ထ တဿေဝါတိ ယံ အာရဗ္ဘ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ပဝတ္တံ, တဿေဝ။ ကိံ ပန တန္တိ အာဟ ‘‘အာကာသာနဉ္စာယတနဝိညာဏဿာ’’တိ။ ဧတေန တတော အညံ တတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနဿ အာရမ္မဏံ နတ္ထီတိ ဒဿေတိ။ ‘‘အာရမ္မဏဘူတဿာ’’တိ ဣမိနာ တဿ အနာရမ္မဏဘူတံ ဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဏံ နိဝတ္တေတိ။ အဘာဝေါတိ နတ္ထိတာ။ သုညတာတိ ရိတ္တတာ။ ဝိဝိတ္တာကာရောတိ ဝိဝေကော။ တီဟိ ပဒေဟိ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏဿ အပဂမမေဝ ဝဒတိ။ ‘‘မနသိ ကာတဗ္ဗော’’တိ
ဝတွာ မနသိကာရဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘တံ ဝိညာဏ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အမနသိကရိတွာတိ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ မနသိ အကတွာ အစိန္တေတွာ။ ဝါ-သဒ္ဒေါ အနိယမတ္ထော, တေန တီသု ပကာရေသု ဧကေနပိ အတ္ထသိဒ္ဓီတိ ဒဿေတိ။
တသ္မိံ နိမိတ္တေတိ တသ္မိံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏဿ အဘာဝသင်္ခါတေ ဈာနုပ္ပတ္တိနိမိတ္တေ။ အာကာသေ ဖုဋေတိ အာကာသံ ဖရိတွာ ပဝတ္တေ။ ‘‘အာကာသဖုဋေ’’တိ ဝါ ပါဌော။ သုညဝိဝိတ္တနတ္ထိဘာဝေတိ သုညဘာဝေ, ဝိဝိတ္တဘာဝေ, နတ္ထိဘာဝေ စာတိ ယေန အာကာရေန ဘာဝိတံ, တဿ ဂဟဏတ္ထံ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ သုညဝိဝိတ္တနတ္ထိဘာဝေတိ သုညဝိဝိတ္တတာသင်္ခါတေ နတ္ထိဘာဝေ, တေန ဝိနာသာဘာဝမေဝ ဒဿေတိ, န ပုရေ အဘာဝါဒိကေ။
တသ္မိံ ဟိ အပ္ပနာစိတ္တေတိ အာကိဉ္စညာယတနဇ္ဈာနသမ္ပယုတ္တေ အပ္ပနာဝသေန ပဝတ္တေ စိတ္တေ, တသ္မိံ ဝါ ပဌမာရုပ္ပဿ အပဂမသင်္ခါတေ နတ္ထိဘာဝေ ယထာဝုတ္တေ အပ္ပနာစိတ္တေ ဥပ္ပန္နေ။ သော ဘိက္ခု အဘာဝမေဝ ပဿန္တော ဝိဟရတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပုရိသော ကတ္ထစိ ဂန္တွာ အာဂန္တွာ သုညမေဝ ပဿတိ, နတ္ထိဘာဝမေဝ ပဿတီတိ ယောဇနာ။ တံ ဌာနန္တိ တံ သန္နိပါတဋ္ဌာနံ။ ‘‘ပရိကမ္မမနသိကာရေန အန္တရဟိတေ’’တိ ဣမိနာ အာရမ္မဏကရဏာဘာဝေန တဿ အန္တရဓာနံ န နဋ္ဌတ္တာတိ ဒဿေတိ။ တတြိဒံ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ – ယထာ သော ပုရိသော တတ္ထ သန္နိပတိတံ ဘိက္ခုသံဃံ ဒိသွာ ဂတော, တတော သဗ္ဗေသု ဘိက္ခူသု ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန အပဂတေသု အာဂန္တွာ တံ ဌာနံ ဘိက္ခူဟိ သုညမေဝ ပဿတိ, န ဘိက္ခူနံ တတောပိ အပဂတကာရဏံ, ဧဝမယံ ယောဂါဝစရော ပုဗ္ဗေ ဝိညာဏဉ္စာယတနဇ္ဈာနစက္ခုနာ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ ဒိသွာ ပစ္ဆာ နတ္ထီတိ ပရိကမ္မမနသိကာရေန တသ္မိံ အပဂတေ တတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနစက္ခုနာ တဿ နတ္ထိဘာဝမေဝ ပဿန္တော ဝိဟရတိ, န တဿ အပဂမနကာရဏံ ဝီမံသတိ ဈာနဿ တာဒိသာဘောဂါဘာဝတောတိ။ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မာတိ ဧတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၈၄။ နတ္ထိတာ ပရိယာယာသုညဝိဝိတ္တဘာဝါတိ ‘‘နတ္ထီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထံ ဝဒန္တေန သုညဝိဝိတ္တပဒါနိပိ ဂဟိတာနိ။ အာမေဍိတဝစနံ ပန ဘာဝနာကာရဒဿနံ။ ဝိဘင်္ဂေပိ ဣမဿ ပဒဿ အယမေဝတ္ထော ဝုတ္တောတိ ဒဿေတုံ ‘‘ယမ္ပိ ဝိဘင်္ဂေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တညေဝ ဝိညာဏံ အဘာဝေတီတိ ယံ ပုဗ္ဗေ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏ’’န္တိ မနသိ ကတံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ, တံယေဝါတိ
အတ္ထော။ တံယေဝ ဟိ အာရမ္မဏဘူတံ ပဌမေန ဝိယ ရူပနိမိတ္တံ တတိယေနာရုပ္ပေနာဘာဝေတီတိ။ ခယတော သမ္မသနန္တိ ဘင်္ဂါနုပဿနမာဟ။ သာ ဟိ သင်္ခတဓမ္မာနံ ဘင်္ဂါဘာဝမေဝ ပဿန္တီ ‘‘ဝိညာဏမ္ပိ အဘာဝေတီ’’တိအာဒိနာ ဝတ္တဗ္ဗတံ လဘတီတိ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘ခယတော သမ္မသနံ ဝိယ ဝုတ္တ’’န္တိ။ အဿာတိ ပါဌဿ။ ပုန အဿာတိ ဝိညာဏဿ။ အဘာဝေတီတိ အဘာဝံ ကရောတိ။ ယထာ ဉာဏဿ န ဥပတိဋ္ဌတိ, ဧဝံ ကရောတိ အမနသိကရဏတော။ တတော ဧဝ ဝိဘာဝေတိ ဝိဂတဘာဝံ ကရောတိ, ဝိနာသေတိ ဝါ ယထာ န ဒိဿတိ, တထာ ကရဏတော။ တေနေဝ အန္တရဓာပေတိ တိရောဘာဝံ ဂမေတိ။ န အညထာတိ ဣမိဿာ ပါဠိယာ ဧဝမတ္ထော, န ဣတော အညထာ အယုဇ္ဇမာနကတ္တာတိ အဓိပ္ပါယော။
အဿာတိ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏာဘာဝဿ။ ကိဉ္စနန္တိ ကိဉ္စိပိ။ သဘာဝဓမ္မဿ အပ္ပါဝသေသတာ နာမ ဘင်္ဂေါ ဧဝ သိယာတိ အာဟ ‘‘ဘင်္ဂမတ္တမ္ပိ အဿ အဝသိဋ္ဌံ နတ္ထီ’’တိ။ သတိ ဟိ ဘင်္ဂမတ္တေပိ တဿ သကိဉ္စနတာ သိယာ။ အကိဉ္စနန္တိ စ ဝိညာဏဿ ကိဉ္စိ ပကာရံ အဂ္ဂဟေတွာ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ ဝိဘာဝနမာဟ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
နေဝသညာနာသညာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၈၅။ နော စ သန္တာတိ ယထာ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမဘာဝပ္ပတ္တိယာ သဝိသေသာ သန္တာ, ဧဝမယံ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိ နော စ သန္တာ တဒဘာဝတော။ ယာ အယံ ခန္ဓေသု ပစ္စယယာပနီယတာယ, ရောဂမူလတာယ စ ရောဂသရိက္ခတာ, ဒုက္ခတာသူလယောဂါဒိနာ ဂဏ္ဍသရိက္ခတာ, ပီဠာဇနနာဒိနာ သလ္လသရိက္ခတာ စ, သာ သညာယ သတိ ဟောတိ, နာသတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘သညာ ရောဂေါ, သညာ ဂဏ္ဍော, သညာ သလ္လ္လ’န္တိ။ သာ စေတ္ထ ပဋုကိစ္စာ ပဉ္စဝေါကာရဘဝတော ဩဠာရိကသညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ န ကေဝလံ သညာ ဧဝ, အထ ခေါ ဝေဒနာစေတနာဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သညာသီသေန ပန နိဒ္ဒေသော ကတော။ ဧတံ သန္တန္တိ ဧတံ အသန္တဘာဝကရရောဂါဒိသရိက္ခသညာဝိရဟတော သန္တံ။ တတော ဧဝ ပဏီတံ။ ကိံ ပန တန္တိ အာဟ ‘‘နေဝသညာနာသညာ’’တိ?
တဒပဒေသေန တံသမ္ပယုတ္တဇ္ဈာနမာဟ ‘‘အာဒီနဝ’’န္တိ။ ဧတ္ထ ရောဂါဒိသရိက္ခသညာဒိသဗ္ဘာဝေါပိ အာဒီနဝေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော, န အာသန္နဝိညာဏဉ္စာယတနပစ္စတ္ထိကတာဝ။ ဥပရီတိ စတုတ္ထာရုပ္ပေ။ သာ ဝါတိ သာ ဧဝ။ ဝတ္တိတာတိ ပဝတ္တိတာ နိဗ္ဗတ္တိတာ ဝဠဉ္ဇိတာ။
တသ္မိံ နိမိတ္တေတိ တသ္မိံ တတိယာရုပ္ပသမာပတ္တိသင်္ခါတေ ဈာနနိမိတ္တေ။ မာနသန္တိ စိတ္တံ ‘‘မနော ဧဝ မာနသ’’န္တိ ကတွာ, ဘာဝနာမနသိကာရံ ဝါ။ တံ ဟိ မနသိ ဘဝန္တိ မာနသန္တိ ဝုစ္စတိ။ ဈာနသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနမ္ပိ ဈာနာနုဂုဏတာယ သမာပတ္တိပရိယာယော လဗ္ဘတီတိ အာဟ ‘‘အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိသင်္ခါတေသု စတူသု ခန္ဓေသူ’’တိ, အာရမ္မဏဘူတေသူတိ အဓိပ္ပါယော။
ဋ္ဌ ၂၈၆။ ယထာဝုတ္တံ အာကိဉ္စညံ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝတော အာယတနံ ကာရဏမဿာတိ ဈာနံ အာကိဉ္စညာယတနံ, အာကိဉ္စညမေဝ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတံ ဈာနဿ ကာရဏန္တိ အာရမ္မဏံ အာကိဉ္စညာယတနန္တိ ဧဝံ ဝါ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေသမေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယာနုသာရေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ယာယ သညာယ ဘာဝတောတိ ယာဒိသာယ သညာယ အတ္ထိဘာဝေန။ ယာ ဟိ သာ ပဋုသညာကိစ္စဿ အဘာဝတော သညာတိပိ န ဝတ္တဗ္ဗာ, သညာသဘာဝါနာတိဝတ္တနတော အသညာတိပိ န ဝတ္တဗ္ဗာ, တဿာ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာတိ အတ္ထော။ တန္တိ တံ ဈာနံ။ တံ တာဝ ဒဿေတုန္တိ ဧတ္ထ တန္တိ တံ သသာပဋိပဒံ, ယထာဝုတ္တသညံ, တဿာ စ အဓိဂမုပါယန္တိ အတ္ထော။ နေဝသညီနာသညီတိ ဟိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန ဓမ္မံ ဥဒ္ဓရန္တေန သညာဝန္တမုခေန သညာ ဥဒ္ဓဋာ, အညထာ နေဝသညာနာသညာယတနန္တိ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ သိယာ။ သာ ပန ပဋိပဒါ ယတ္ထ ပဝတ္တတိ, ယထာ စ ပဝတ္တတိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘အာကိဉ္စညာယတနံ သန္တတော မနသိ ကရောတိ, သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိံ ဘာဝေတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာကိဉ္စညာယတနံ ဟိ စတုတ္ထာရုပ္ပဘာဝနာယ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ, သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိ ပဝတ္တိအာကာရောတိ။ ယတြ ဟိ နာမာတိ ယာ နာမ။ နတ္ထိဘာဝမ္ပီတိ ဝိညာဏဿ သုညတမ္ပိ, ဧဝံ သုခုမမ္ပီတိ အဓိပ္ပါယော။ သန္တာရမ္မဏတာယာတိ သန္တံ အာရမ္မဏံ ဧတိဿာတိ သန္တာရမ္မဏာ, တဗ္ဘာဝေါ သန္တာရမ္မဏတာ, တာယ, န ဈာနသန္တတာယ။ န ဟိ တတိယာရုပ္ပသမာပတ္တိ စတုတ္ထာရုပ္ပဇ္ဈာနတော သန္တာ။
စောဒကော ‘‘ယံ သန္တတော မနသိ ကရောတိ, န တတ္ထ အာဒီနဝဒဿနံ ဘဝေယျ။ အသတိ စ အာဒီနဝဒဿနေ သမတိက္ကမော ဧဝ န သိယာ’’တိ ဒဿေန္တော ‘‘သန္တတော စေ မနသိ ကရောတိ, ကထံ သမတိက္ကမော ဟောတီ’’တိ အာဟ။ ဣတရော ‘‘အသမာပဇ္ဇိတုကာမတာယာ’’တိ ပရိဟာရမာဟ, တေန အာဒီနဝဒဿနမ္ပိ အတ္ထေဝါတိ ဒဿေတိ။ သော ဟီတိအာဒိနာ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ပါကဋတရံ ကရောတိ။ တတ္ထ ယသ္မိံ ဈာနေ အဘိရတိ, တတ္ထ အာဝဇ္ဇနသမာပဇ္ဇနာဒိပဋိပတ္တိယာ ဘဝိတဗ္ဗံ။ သာ ပနဿ တတိယာရုပ္ပေ သဗ္ဗသော နတ္ထိ, ကေဝလံ အညာဘာဝတော အာရမ္မဏကရဏမတ္တမေဝါတိ ဒဿေန္တော ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိမာဟ။
သမတိက္ကမိတွာဝ ဂစ္ဆတီတိ တေသံ သိပ္ပီနံ ဇီဝိကံ တိဏာယပိ အမညမာနော တေ ဝီတိဝတ္တတိယေဝ။ သောတိ ယောဂါဝစရော။ တန္တိ တတိယာရုပ္ပသမာပတ္တိံ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘သန္တာ ဝတာယံ သမာပတ္တီ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တေန နယေန သန္တတော မနသိ ကရောန္တော။ တန္တိ ယာယ နေဝသညီနာသညီ နာမ ဟောတိ, သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိံ ဘာဝေတီတိ ဝုစ္စတိ, တံ သညံ ပါပုဏာတီတိ ယောဇနာ။ သညာသီသေန ဟိ ဒေသနာ။ ပရမသုခုမန္တိ ဥက္ကံသဂတသုခုမဘာဝံ။ သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိန္တိ ဥက္ကံသဂတသုခုမတာယ သင်္ခါရာနံ သေသတာမတ္တံ သမာပတ္တိံ။ တေနာဟ ‘‘အစ္စန္တသုခုမဘာဝပ္ပတ္တသင်္ခါရ’’န္တိ။ အန္တမတိစ္စ အစ္စန္တံ။ ယတော သုခုမတမံ နာမ နတ္ထိ, တထာပရမုက္ကံသဂတသုခုမသင်္ခါရန္တိ အတ္ထော။ ပဌမဇ္ဈာနူပစာရတော ပဋ္ဌာယ ဟိ တစ္ဆန္တိယာ ဝိယ ပဝတ္တမာနာယ ဘာဝနာယ အနုက္ကမေန သင်္ခါရာ တတ္ထ အန္တိမကောဋ္ဌာသတံ ပါပိတာ, တတော ပရံ နိရောဓော ဧဝ, န သင်္ခါရပ္ပဝတ္တီတိ။ တေန ဝုစ္စတိ ‘‘သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၂၈၇။ ယံ တံ စတုက္ခန္ဓံ။ အတ္ထတောတိ ကုသလာဒိဝိသေသဝိသိဋ္ဌပရမတ္ထတော။ ဝိသေသတော အဓိပညာသိက္ခာယ အဓိဋ္ဌာနဘူတံ ဣဓာဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ဣဓ သမာပန္နဿ စိတ္တစေတသိကာ ဓမ္မာ အဓိပ္ပေတာ’’တိ။ ဩဠာရိကာယ သညာယ အဘာဝတောတိ ယဒိပိ စတုတ္ထာရုပ္ပဝိပါကသညာယ စတုတ္ထာရုပ္ပကုသလသညာ ဩဠာရိကာ, တထာ ဝိပဿနာမဂ္ဂဖလသညာဟိ, တထာပိ ဩဠာရိကသုခုမတာ နာမ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဂဟေတဗ္ဗာတိ ပဉ္စဝေါကာရဘဝပရိယာပန္နာယ ဝိယ စတုဝေါကာရေပိ ဟေဋ္ဌာ တီသု ဘူမီသု သညာယ ဝိယ ဩဠာရိကာယ အဘာဝတော။ သုခုမာယာတိ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမဘာဝပ္ပတ္တိယာ သုခုမာယ သညာယ ဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ။ နေဝသညာတိ
ဧတ္ထ န-ကာရော အဘာဝတ္ထော, နာသညန္တိ ဧတ္ထ န-ကာရော အညတ္ထော, အ-ကာရော အဘာဝတ္ထောဝ, အသညံ အနသညဉ္စာတိ အတ္ထော။ ပရိယာပန္နတ္တာတိ ဧကဒေသဘာဝေန အန္တောဂဓတ္တာ။ ဧတ္ထာတိ စတုတ္ထာရုပ္ပေ။ ဒုတိယေ အတ္ထဝိကပ္ပေ နေဝသညာတိ ဧတ္ထ န-ကာရော အညတ္ထော။ တထာ နာသညာတိ ဧတ္ထ န-ကာရော, အ-ကာရော စ အညတ္ထော ဧဝါတိ တေန ဒွယေန သညာဘာဝေါ ဧဝ ဒဿိတောတိ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နတာယ အာယတနဘာဝေါ ဝုတ္တောဝါတိ ‘‘အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေနာ’’တိ ဝုတ္တံ နိဿယပစ္စယဘာဝတော။
ကိံ ပန ကာရဏံ, ယေနေတ္ထ သညာဝ ဧဒိသီ ဇာတာတိ အနုယောဂံ သန္ဓာယာဟ ‘‘န ကေဝလ္လ’န္တိအာဒိ။ သညာသီသေနာယံ ဒေသနာ ကတာ ‘‘နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော’’တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၃။၃၄၁, ၃၅၉၊ အ။ နိ။ ၉။၂၄) ဝိယာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဧဝံ ဧသ အတ္ထောတိ ကဉ္စိ ဝိသေသံ ဥပါဒါယ သဘာဝတော အတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗဿေဝ ဓမ္မဿ ကဉ္စိ ဝိသေသံ ဥပါဒါယ နတ္ထီတိ ဝတ္တဗ္ဗတာသင်္ခါတော အတ္ထော။
အတိထောကမ္ပိ ယံ တေလမတ္ထိ ဘန္တေတိ အာဟ အကပ္ပိယဘာဝံ ဥပါဒါယ, တဒေဝ နတ္ထိ, ဘန္တေ, တေလန္တိ အာဟ နာဠိပူရဏံ ဥပါဒါယ။ တေနာဟ ‘‘တတ္ထ ယထာ’’တိအာဒိ။
ယဒိ အာရမ္မဏသဉ္ဇာနနံ သညာကိစ္စံ, တံ သညာ သမာနာ ကထမယံ ကာတုံ န သက္ကောတီတိ အာဟ ‘‘ဒဟနကိစ္စမိဝါ’’တိအာဒိ။ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမဘာဝပ္ပတ္တိယာ ဧဝ ဟေသာ ပဋုသညာကိစ္စံ ကာတုံ န သက္ကောတိ, တတော ဧဝ စ ဉာဏဿ သုဂယှာပိ န ဟောတိ။ တေနာဟ ‘‘နိဗ္ဗိဒါဇနနမ္ပိ ကာတုံ န သက္ကောတီ’’တိ။ အကတာဘိနိဝေသောတိ အကတဝိပဿနာဘိနိဝေသော အပ္ပဝတ္တိတသမ္မသနစာရော။ ပကတိဝိပဿကောတိ ပကတိယာ ဝိပဿကော။ ခန္ဓာဒိမုခေန ဝိပဿနံ အဘိနိဝိသိတွာ ဒွါရာလမ္ဗနေဟိ သဒ္ဓိံ ဒွါရပ္ပဝတ္တဓမ္မာနံ ဝိပဿကော သက္ကုဏေယျ တဗ္ဗိသယဥဒယဗ္ဗယဉာဏံ ဥပ္ပါဒေတုံ, ယထာ ပန သက္ကောတိ, တံ ဒဿေတုံ ‘‘သောပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ကလာပသမ္မသနဝသေနေဝါတိ စတုတ္ထာရုပ္ပစိတ္တုပ္ပါဒပရိယာပန္နေ ဖဿာဒိဓမ္မေ အဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇ ဧကတော ဂဟေတွာ ကလာပတော သမူဟတော သမ္မသနဝသေန နယဝိပဿနာသင်္ခါတကလာပသမ္မသနဝသေန။ ဖဿာဒိဓမ္မေ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇိတွာ ဝိသုံ ဝိသုံ သရူပတော ဂဟေတွာ အနိစ္စာဒိဝသေန သမ္မသနံ
အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ။ ဧဝံ သုခုမတ္တံ ဂတာ ယထာ ဓမ္မသေနာပတိနာပိ နာမ အနုပဒံ န ဝိပဿနေယျာတိ အတ္ထော။
ထေရဿာတိ အညတရဿ ထေရဿ။ အညာဟိပီတိ ဧတ္ထ အယမပရာ ဥပမာ – ဧကော ကိရ ဗြာဟ္မဏော အညတရံ ပုရိသံ မနုညံ မတ္တိကဘာဇနံ ဂဟေတွာ ဌိတံ ဒိသွာ ယာစိ ‘‘ဒေဟိ မေ ဣမံ ဘာဇန’’န္တိ။ သော သုရာသိတ္တတံ သန္ဓာယ ‘‘နာယျော သက္ကာ ဒါတုံ, သုရာ ဧတ္ထ အတ္ထီ’’တိ အာဟ။ ဗြာဟ္မဏော အတ္တနော သမီပေ ဌိတံ ပုရိသံ ဥဒ္ဒိဿ အာဟ ‘‘တေန ဟိ ဣမဿ ပါတုံ ဒေဟီ’’တိ။ ဣတရော ‘‘နတ္ထယျော’’တိ အာဟ။ တတ္ထ ယထာ ဗြာဟ္မဏဿ အယောဂျဘာဝံ ဥပါဒါယ ‘‘အတ္ထီ’’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗံ, ပါတဗ္ဗတာယ တတ္ထ အဘာဝတော ‘‘နတ္ထီ’’တိပိ ဝတ္တဗ္ဗံ ဇာတံ, ဧဝံ ဣဓာပီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ကသ္မာ ပနေတ္ထ ယထာ ဟေဋ္ဌာ ‘‘အနန္တော အာကာသော, အနန္တံ ဝိညာဏံ, နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ တတ္ထ တတ္ထ ဘာဝနာကာရော ဂဟိတော, ဧဝံ ကောစိ ဘာဝနာကာရော န ဂဟိတောတိ? ကေစိ တာဝ အာဟု – ‘‘ဘာဝနာကာရော နာမ သောပစာရဿ ဈာနဿ ယထာသကံ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တိအာကာရော, အာရမ္မဏဉ္စေတ္ထ အာကိဉ္စညာယတနဓမ္မာ။ တေ ပန ဂယှမာနာ ဧကဿ ဝါ ပုဗ္ဗင်္ဂမဓမ္မဿ ဝသေန ဂဟေတဗ္ဗာ သိယုံ, သဗ္ဗေ ဧဝ ဝါ။ တတ္ထ ပဌမပက္ခေ ဝိညာဏဿ ဂဟဏံ အာပန္နန္တိ ‘ဝိညာဏံ ဝိညာဏ’န္တိ မနသိကာရေ စတုတ္ထာရုပ္ပဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနဘာဝေါ အာပဇ္ဇတိ။ ဒုတိယပက္ခေ ပန သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနဓမ္မာရမ္မဏတာယ ဈာနဿ ‘အာကိဉ္စညံ အာကိဉ္စည’န္တိ မနသိကာရေ အာကိဉ္စညာယတနတာ ဝါ သိယာ, အဘာဝါရမ္မဏတာ ဝါ။ သဗ္ဗထာ နေဝသညာနာသညာယတနဘာဝေါ န လဗ္ဘတီ’’တိ။ တဒိဒမကာရဏံ တထာ ဈာနဿ အပ္ပဝတ္တနတော။ န ဟိ စတုတ္ထာရုပ္ပဘာဝနာ ဝိညာဏမာကိဉ္စညံ ဝါ အာမသန္တီ ပဝတ္တတိ, ကိဉ္စရဟိ? တတိယာရုပ္ပဿ သန္တတံ။
ယဒိ ဧဝံ, ကသ္မာ ပါဠိယံ ‘‘သန္တ’’န္တိ န ဂဟိတန္တိ? ကိဉ္စာပိ န ဂဟိတတံ သုတ္တေ (ဒီ။ နိ။ ၂။၁၂၉၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၅၂), ဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၆၀၆ အာဒယော) ပန ဂဟိတမေဝ။ ယထာဟ – ‘‘တညေဝ အာကိဉ္စညာယတနံ သန္တတော မနသိ ကရောတိ, သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိံ ဘာဝေတီ’’တိ (ဝိဘ။ ၆၁၉)။ အထ ကသ္မာ ဝိဘင်္ဂေ ဝိယ သုတ္တေ ဘာဝနာကာရော န ဂဟိတောတိ? ဝေနေယျဇ္ဈာသယတော, ဒေသနာဝိလာသတော စ။ ယေ ဟိ ဝေနေယျာ ယထာ ဟေဋ္ဌာ
တီသု အာရုပ္ပေသု ‘‘အနန္တော အာကာသော, အနန္တံ ဝိညာဏံ, နတ္ထိ ကိဉ္စီ’’တိ ဘာဝနာကာရော ဂဟိတော, ဧဝံ အဂ္ဂဟိတေ ဧဝ တသ္မိံ တမတ္ထံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ, တေသံ ဝသေန သုတ္တေ တထာ ဒေသနာ ကတာ, သုတ္တန္တဂတိကာဝ အဘိဓမ္မေ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ (ဝိဘ။ ၆၀၅ အာဒယော) ဥဒ္ဒေသဒေသနာ။ ယေ ပန ဝေနေယျာ ဝိဘဇိတွာ ဝုတ္တေယေဝ တသ္မိံ တမတ္ထံ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ, တေသံ ဝသေန ဝိဘင်္ဂေ ဘာဝနာကာရော ဝုတ္တော။ ဓမ္မိဿရော ပန ဘဂဝါ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မာနံ ဒေသေတဗ္ဗပ္ပကာရံ ဇာနန္တော ကတ္ထစိ ဘာဝနာကာရံ ဂဏှာတိ, ကတ္ထစိ ဘာဝနာကာရံ န ဂဏှာတိ။ သာ စ ဒေသနာ ယာဝဒေဝ ဝေနေယျဝိနယတ္ထာတိ အယမေတ္ထ ဒေသနာဝိလာသော။ သုတ္တန္တဒေသနာ ဝါ ပရိယာယကထာတိ တတ္ထ ဘာဝနာကာရော န ဂဟိတော, အဘိဓမ္မဒေသနာ ပန နိပ္ပရိယာယကထာတိ တတ္ထ ဘာဝနာကာရော ဂဟိတောတိ ဧဝမ္ပေတ္ထ ဘာဝနာကာရဿ ဂဟဏေ, အဂ္ဂဟဏေ စ ကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
အပရေ ပန ဘဏန္တိ – ‘‘စတုတ္ထာရုပ္ပေ ဝိသေသဒဿနတ္ထံ သုတ္တေ ဘာဝနာကာရဿ အဂ္ဂဟဏံ, သွာယံ ဝိသေသော အနုပုဗ္ဗဘာဝနာဇနိတော။ သာ စ အနုပုဗ္ဗဘာဝနာ ပဟာနက္ကမောပဇနိတာ ပဟာတဗ္ဗသမတိက္ကမေန ဈာနာနံ အဓိဂန္တဗ္ဗတော။ တထာ ဟိ ကာမာဒိဝိဝေကဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမပီတိဝိရာဂသောမနဿတ္ထင်္ဂမမုခေန ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ ဒေသိတာနိ, ရူပသညာဒိသမတိက္ကမမုခေန အရူပဇ္ဈာနာနိ။ န ကေဝလဉ္စ ဈာနာနိယေဝ, အထ ခေါ သဗ္ဗမ္ပိ သီလံ, သဗ္ဗာပိ ပညာ ပဋိပက္ခဓမ္မပ္ပဟာနဝသေနေဝ သမ္ပာဒေတဗ္ဗတော ပဟာတဗ္ဗဓမ္မသမတိက္ကမဒဿနမုခေနေဝ ဒေသနာ အာရုဠှာ။ တထာ ဟိ ‘‘ပါဏာတိပါတံ ပဟာယ ပါဏာတိပါတာ ပဋိဝိရတော’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၈, ၁၉၄) သီလသံဝရော, ‘‘စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ န နိမိတ္တဂ္ဂါဟီ ဟောတိ နာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟီ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၁၃၊ မ။ နိ။ ၁။၄၁၁, ၄၂၁၊ ၃။၁၅, ၇၅) ဣန္ဒြိယသံဝရော, ‘‘နေဝ ဒဝါယ န မဒါယာ’’တိအာဒိနာ (မ။ နိ။ ၁။၂၃, ၄၂၂၊ ၂။၂၄၊ ၃။၇၅၊ သံ။ နိ။ ၂။၆၃၊ အ။ နိ။ ၆။၅၈၊ မဟာနိ။ ၂၀၆၊ ဝိဘ။ ၅၁၈) ဘောဇနေ မတ္တညုတာ, ‘‘ဣဓ ဘိက္ခု မိစ္ဆာဇီဝံ ပဟာယ သမ္မာအာဇီဝေန ဇီဝိကံ ကပ္ပေတီ’’တိအာဒိနာ (သံ။ နိ။ ၅။၈) အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိ, ‘‘အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယ ဝိဂတာဘိဇ္ဈေန စေတသာ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၁၇၊ မ။ နိ။ ၁။၄၁၂, ၄၂၅၊ ၃။၁၆, ၇၅) ဇာဂရိယာနုယောဂေါ, ‘‘အနိစ္စသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတာယ, အနိစ္စသညိနော, မေဃိယ,
အနတ္တသညာ သဏ္ဌာတိ, အနတ္တသညီ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတံ ဂစ္ဆတိ, အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီ’’တိအာဒိနာ ပညာ ပဋိပက္ခဓမ္မပ္ပဟာနဝသေနေဝ ဒေသိတာ။ တသ္မာ ဈာနာနိ ဒေသေန္တော ဘဂဝါ ‘‘ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီ’’တိအာဒိနာ (ဒီ။ နိ။ ၁။၂၂၆၊ သံ။ နိ။ ၂။၁၅၂၊ အ။ နိ။ ၄။၁၂၃) ပဟာတဗ္ဗဓမ္မသမတိက္ကမဒဿနမုခေနေဝ ဒေသေသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ကာမာဒိဝိဝေကဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမပီတိဝိရာဂသောမနဿတ္ထင်္ဂမမုခေန ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ ဒေသိတာနိ, ရူပသညာဒိသမတိက္ကမမုခေန အရူပဇ္ဈာနာနီ’’တိ။ တတ္ထ ယထာ ရူပါဝစရံ ပဌမံ ဈာနံ ဘာဝနာဝိသေသာဓိဂတေဟိ ဝိတက္ကာဒီဟိ ဝိယ သဒ္ဓါဒီဟိပိ တိက္ခဝိသဒသူရသဘာဝေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနံ နီဝရဏာနံ, တဒေကဋ္ဌာနဉ္စ ပါပဓမ္မာနံ ဝိက္ခမ္ဘနတော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဘာဝပ္ပတ္တံ ကာမာဝစရဓမ္မေဟိ သဏှသုခုမံ, သန္တံ, ပဏီတဉ္စ ဟောတိ၊ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနိ ပန ဘာဝနာဝိသေသေန ဩဠာရိကင်္ဂပ္ပဟာနတော တတော သာတိသယံ သဏှသုခုမသဏှသုခုမတရာဒိဘာဝပ္ပတ္တာနိ ဟောန္တိ။ တထာ အရူပါဝစရံ ပဌမဇ္ဈာနံ ရူပဝိရာဂဘာဝနာဘာဝေန ပဝတ္တမာနံ အာရမ္မဏသန္တတာယပိ အင်္ဂသန္တတာယပိ ပါကတိကပရိတ္တဓမ္မေဟိ ဝိယ သဗ္ဗရူပါဝစရဓမ္မေဟိ သန္တသုခုမဘာဝပ္ပတ္တံ ဟောတိ။ အာရမ္မဏသန္တဘာဝေနာပိ ဟိ တဒါရမ္မဏဓမ္မာ သန္တသဘာဝါ ဟောန္တိ, သေယျထာပိ လောကုတ္တရဓမ္မာရမ္မဏာ ဓမ္မာ။
သတိပိ ဓမ္မတော, မဟဂ္ဂတဘာဝေနာပိ စ အဘေဒေ ရူပါဝစရစတုတ္ထတော အာရုပ္ပံ အင်္ဂတောပိ သန္တမေဝ, ယတဿ သန္တဝိမောက္ခတာ ဝုတ္တာ။ ဒုတိယာရုပ္ပါဒီနိ ပန ပဌမာရုပ္ပါဒိတော အင်္ဂတော, အာရမ္မဏတော စ သန္တသန္တတရသန္တတမဘာဝပ္ပတ္တာနိ တထာ ဘာဝနာဝိသေသသမာယောဂတော, သွာယံ ဘာဝနာဝိသေသော ပဌမဇ္ဈာနူပစာရတော ပဋ္ဌာယ တံတံပဟာတဗ္ဗသမတိက္ကမနဝသေန တဿ တဿ ဈာနဿ သန္တသုခုမဘာဝံ အာပါဒေန္တော စတုတ္ထာရုပ္ပေ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမဘာဝံ ပါပေတိ။ ယတော စတုတ္ထာရုပ္ပံ ယထာ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာဝသေန ဝိပဿနာယ အာရမ္မဏဘာဝံ ဥပဂန္တွာ ပကတိဝိပဿကဿာပိ နိဗ္ဗိဒုပ္ပတ္တိယာ ပစ္စယော န ဟောတိ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမဘာဝပ္ပတ္တိတော, တထာ သယံ တတိယာရုပ္ပဓမ္မေသု ပဝတ္တမာနံ တေ ယာထာဝတော ဝိဘာဝေတုံ န သက္ကောတိ, ယထာ တဒညဇ္ဈာနာနိ အတ္တနော အာရမ္မဏံ။ ကေဝလံ ပန အာရဗ္ဘ ပဝတ္တိမတ္တမေဝဿ တတ္ထ
ဟောတိ, တယိဒံ အာရမ္မဏဘာဝေနာပိ နာမ ဝိဘူတာကာရတာယ ဌာတုံ အပ္ပဟောန္တံ အာရမ္မဏကရဏေ ကိံ ပဟောတိ။ တသ္မာ တဒဿ အဝိဘူတကိစ္စတံ ဒိသွာ သတ္ထာ ဟေဋ္ဌာ တီသု ဌာနေသု ဘာဝနာကာရံ ဝတွာ တာဒိသော ဣဓ န လဗ္ဘတီတိ ဒီပေတုံ စတုတ္ထာရုပ္ပဒေသနာယံ သုတ္တေ ဘာဝနာကာရံ ပရိယာယဒေသနတ္တာ န ကထေသိ။
ယသ္မာ ပန သာရမ္မဏဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏေ ပဝတ္တိအာကာရော အတ္ထေဝါတိ အတိသုခုမဘာဝပ္ပတ္တံ တံ ဒဿေတုံ ‘‘တံယေဝ အာကိဉ္စညာယတနံ သန္တတော မနသိ ကရောတီ’’တိ (ဝိဘ။ ၆၁၉) ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တံ ယထာဓမ္မသာသနဘာဝတော, ပုဗ္ဗဘာဂဝသေန ဝါ ဝိဘင်္ဂေ ‘‘သန္တတော မနသိ ကရောတီ’’တိ ဝုတ္တံ တဒါ ယောဂိနော တဿ ဝိဘူတဘာဝတော။ အပ္ပနာဝသေန ပန သုတ္တေ ဘာဝနာကာရော န ဂဟိတော အဝိဘူတဘာဝတော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဟိ ကိဉ္စိ အာဒိတော အဝိဘူတံ ဟောတိ, ယထာ တံ? ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒိ။ ကိဉ္စိ မဇ္ဈေ, ယထာ တံ? အာနာပါနဿတိ။ ကိဉ္စိ ဥဘယတ္ထ, ယထာ တံ? ဥပသမာနုဿတိအာဒိ။ စတုတ္ထာရုပ္ပကမ္မဋ္ဌာနံ ပန ပရိယောသာနေ အဝိဘူတံ ဘာဝနာယ မတ္ထကပ္ပတ္တိယံ အာရမ္မဏဿ အဝိဘူတဘာဝတော။ တသ္မာ စတုတ္ထာရုပ္ပေ ဣမံ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ သတ္ထာရာ သုတ္တေ ဘာဝနာကာရော န ဂဟိတော, န သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ အဘာဝတောတိ နိဋ္ဌမေတ္ထ ဂန္တဗ္ဗံ။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၈၈။ အသဒိသရူပေါတိ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏအသီတိအနုဗျဉ္ဇနဗျာမပ္ပဘာကေတုမာလာဒီဟိ ရူပဂုဏေဟိ အညေဟိ အသာဓာရဏရူပကာယော, သဘာဝတ္ထော ဝါ ရူပ-သဒ္ဒေါ ‘‘ယံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပ’’န္တိအာဒီသု (ဒီ။ နိ။ ၂။၄၀၀၊ မ။ နိ။ ၁။၁၃၃၊ ဝိဘ။ ၂၀၃) ဝိယ။ တသ္မာ အသဒိသရူပေါတိ အသဒိသသဘာဝေါ, တေန ဒသဗလစတုဝေသာရဇ္ဇာဒိဂုဏဝိသေသသမာယောဂဒီပနတော သတ္ထု ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိယာပိ အသဒိသတာ ဒဿိတာ ဟောတိ။ ဣတီတိ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန။ တသ္မိန္တိ အာရုပ္ပေ။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိညေယျာတိ ပုဗ္ဗေ ဝိယ အသာဓာရဏံ တတ္ထ တတ္ထ ဈာနေ ပတိနိယတမေဝ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာ သာဓာရဏဘာဝတော တတ္ထ တတ္ထေဝ ပကိဏ္ဏကံ ဝိသဋံ အတ္ထံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၂၈၉။ ရူပနိမိတ္တာတိက္ကမတောတိ ကသိဏရူပသင်္ခါတဿ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ အတိက္ကမနတော။ အာကာသာတိက္ကမတောတိ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသဿ အတိက္ကမနတော။ အာကာသေ ပဝတ္တိတဝိညာဏာတိက္ကမတောတိ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏဿ အတိက္ကမနတော, န ဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဏာတိက္ကမနတော။ တဒတိက္ကမတော ဟိ တဿေဝ ဝိဘာဝနံ ဟောတိ။ ဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဏဝိဘာဝနေ ဟိ တဒေဝ အတိက္ကန္တံ သိယာ, န တဿ အာရမ္မဏံ, န စ အာရမ္မဏေ ဒေါသံ ဒိသွာ အနာရမ္မဏဿ ဝိဘာဝနာတိက္ကမော ယုဇ္ဇတိ။ ပါဠိယဉ္စ ‘‘ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သတော သမာပဇ္ဇတိ…ပေ… သတော ဝုဋ္ဌဟိတွာ တံယေဝ ဝိညာဏံ အဘာဝေတီ’’တိ ဝုတ္တံ, န ဝုတ္တံ ‘‘တံယေဝ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ အဘာဝေတီ’’တိ, ‘‘တံယေဝ အဘာဝေတီ’’တိ ဝါ။ ‘‘အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇာ’’တိ ဧတ္ထ ပန ဒွယံ ဝုတ္တံ အာရမ္မဏဉ္စ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏဉ္စာယတနဉ္စ။ တသ္မိံ ဒွယေ ယေန ကေနစိ, ယတော ဝါ ဝုဋ္ဌိတော, တေနေဝ ပဓာနနိဒ္ဒိဋ္ဌေန တံ-သဒ္ဒဿ သမ္ဗန္ဓေ အာပန္နေ ‘‘အယဉ္စ အာရမ္မဏာတိက္ကမဘာဝနာ’’တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ နိဝတ္တနတ္ထံ ဝိညာဏဝစနံ။ တသ္မာ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏဿေဝ အဘာဝနာတိက္ကမော ဝုတ္တော။
ဋ္ဌ ၂၉၀။ ဧဝံ သန္တေပီတိ အင်္ဂါတိက္ကမေ အသတိပိ။ သုပ္ပဏီတတရာတိ သုဋ္ဌု ပဏီတတရာ, သုန္ဒရာ ပဏီတတရာ စာတိ ဝါ အတ္ထော။ သတိပိ စတုန္နံ ပါသာဒတလာနံ, သာဋိကာနဉ္စ တဗ္ဘာဝတော, ပမာဏတော စ သမဘာဝေ ဥပရူပရိ ပန ကာမဂုဏာနံ, သုခသမ္ဖဿာဒီနဉ္စ ဝိသေသေန ပဏီတတရာဒိဘာဝေါ ဝိယ ဧတာသံ စတုန္နံ သမာပတ္တီနံ အာရုပ္ပဘာဝတော, အင်္ဂတော စ သတိပိ သမဘာဝေ ဘာဝနာဝိသေသသိဒ္ဓေါ ပန သာတိသယော ဥပရူပရိ ပဏီတတရာဒိဘာဝေါတိ ဣမမတ္ထံ ဒဿေတိ ‘‘ယထာ ဟီ’’တိအာဒိနာ။
ဋ္ဌ ၂၉၁။ နိဿိတောတိ နိဿာယ ဌိတော။ ဒုဋ္ဌိတာတိ န သမ္မာ ဌိတာ, ဒုက္ခံ ဝါ ဌိတာ။ တန္နိဿိတန္တိ တေန နိဿိတံ, ဌာနန္တိ အတ္ထော။ တန္နိဿိတန္တိ ဝါ တံ မဏ္ဍပလဂ္ဂံ ပုရိသံ နိဿာယ ဌိတံ ပုရိသန္တိ အတ္ထော။ မဏ္ဍပလဂ္ဂဉှိ အနိဿာယ တေန ဝိနာဘူတေ ဝိဝိတ္တေ ဗဟိ ဩကာသေ ဌာနံ ဝိယ အာကာသလဂ္ဂဝိညာဏဿ ဝိဝေကေ တဒပဂမေ တတိယာရုပ္ပဿ ဌာနန္တိ။
ဋ္ဌ ၂၉၂။ အာရမ္မဏံ ကရောတေဝ, အညာဘာဝေန တံ ဣဒန္တိ ‘‘အာသန္နဝိညာဏဉ္စာယတနပစ္စတ္ထိကရူပါသန္နာကာသာရမ္မဏဝိညာဏာပဂမာရမ္မဏံ, နော စ သန္တ’’န္တိ စ ဒိဋ္ဌာဒီနဝမ္ပိ တံ အာကိဉ္စညာယတနံ ဣဒံ နေဝသညာနာသညာယတနဇ္ဈာနံ အညဿ တာဒိသဿ အာရမ္မဏဘာဝယောဂျဿ အဘာဝေန အလာဘေန အာရမ္မဏံ ကရောတိ ဧဝ။ ‘‘သဗ္ဗဒိသမ္ပတိ’’န္တိ ဣဒံ ဇနဿ အဂတိကဘာဝဒဿနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ ဝုတ္တိန္တိ ဇီဝိကံ။ ဝတ္တတီတိ ဇီဝတိ။
ဋ္ဌ ၂၉၃။ အာရုဠှောတိအာဒီသု အယံ သင်္ခေပတ္ထော – ယထာ ကောစိ ပုရိသော အနေကပေါရိသံ ဒီဃနိဿေဏိံ အာရုဠှော တဿ ဥပရိမပဒေ ဌိတော တဿာ နိဿေဏိယာ ဗာဟုမေဝ ဩလုဗ္ဘတိ အညဿ အလာဘတော, ယထာ စ ပံသုပဗ္ဗတဿ, မိဿကပဗ္ဗတဿ ဝါ အဂ္ဂကောဋိံ အာရုဠှော တဿ မတ္ထကမေဝ ဩလုဗ္ဘတိ, ယထာ စ ဂိရိံ သိလာပဗ္ဗတံ အာရုဠှော ပရိပ္ဖန္ဒမာနော အညာဘာဝတော အတ္တနော ဇဏ္ဏုကမေဝ ဩလုဗ္ဘတိ, တထာ ဧတံ စတုတ္ထာရုပ္ပဇ္ဈာနံ တံ တတိယာရုပ္ပံ ဩလုဗ္ဘိတွာ ပဝတ္တတီတိ။ ယံ ပနေတ္ထ အတ္ထတော အဝိဘတ္တံ, တံ ဥတ္တာနမေဝ။
အာရုပ္ပနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
၁၁။ သမာဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
အာဟာရေပဋိက္ကူလဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၂၉၄။ ဥဒ္ဒေသော နာမ နိဒ္ဒေသတ္ထော မုဒုမဇ္ဈိမပညာဗာဟုလ္လတော, အာဂတော စ ဘာရော အဝဿံ ဝဟိတဗ္ဗောတိ အာဟ ‘‘ဧကာ သညာတိ ဧဝံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာယ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာယ ဘာဝနာနိဒ္ဒေသော အနုပ္ပတ္တော’’တိ။ တတ္ထာယံ သညာ-သဒ္ဒေါ ‘‘ရူပသညာ သဒ္ဒသညာ’’တိအာဒီသု (မဟာနိ။ ၁၄) သဉ္ဇာနနလက္ခဏေ ဓမ္မေ အာဂတော, ‘‘အနိစ္စသညာ ဒုက္ခသညာ’’တိအာဒီသု ဝိပဿနာယံ အာဂတော, ‘‘ဥဒ္ဓုမာတကသညာတိ ဝါ သောပါကရူပသညာတိ ဝါ ဣမေ ဓမ္မာ ဧကတ္ထာ ဥဒါဟု နာနတ္ထာ’’တိအာဒီသု သမထေ အာဂတော။ ဣဓ ပန သမထဿ ပရိကမ္မေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အာဟာရေ ဟိ ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဏံ, တပ္ပဘာဝိတံ ဝါ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ဣဓ ‘‘အာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာ’’တိ အဓိပ္ပေတံ။ တတ္ထ ယသ္မိံ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, တတ္ထ နိဗ္ဗေဒဝိရာဂုပ္ပါဒနာယ တပ္ပသင်္ဂေန သဗ္ဗမ္ပိ အာဟာရံ ကိစ္စပ္ပဘေဒါဒီနဝေါပမ္မေဟိ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘အာဟရတီတိ အာဟာရော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။
တတ္ထ အာဟရတီတိ အာဟာရပစ္စယသင်္ခါတေန ဥပ္ပတ္တိယာ, ဌိတိယာ ဝါ ပစ္စယဘာဝေန အတ္တနော ဖလံ အာနေတိ နိဗ္ဗတ္တေတိ ပဝတ္တေတိ စာတိ အတ္ထော။ ကဗဠံ ကရီယတီတိ ကဗဠီကာရော, ဝတ္ထုဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ, လက္ခဏတော ပန ဩဇာလက္ခဏော ဝေဒိတဗ္ဗော, ကဗဠီကာရော စ သော ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန အာဟာရော စာတိ ကဗဠီကာရာဟာရော။ ဧသ နယော သေသေသုပိ။ ဖုသတီတိ ဖဿော။ အယံ ဟိ အရူပဓမ္မောပိ သမာနော အာရမ္မဏေ ဖုသနာကာရေနေဝ ပဝတ္တတိ။ တထာ ဟိ သော ဖုသနလက္ခဏောတိ ဝုစ္စတိ။ စေတယတီတိ စေတနာ, အတ္တနော သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ သဒ္ဓိံ အာရမ္မဏေ အဘိသန္ဒဟတီတိ အတ္ထော, မနောသန္နိဿိတာ စေတနာ မနောသဉ္စေတနာ။ ဥပပတ္တိပရိကပ္ပနဝသေန ဝိဇာနာတီတိ ဝိညာဏံ။ ဧဝမေတ္ထ သာမညတ္ထတော, ဝိသေသတ္ထတော စ အာဟာရာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကသ္မာ ပနေတေ စတ္တာရောဝ ဝုတ္တာ, အညေ ဓမ္မာ ကိံ အတ္တနော ဖလဿ ပစ္စယာ န ဟောန္တီတိ? နော န ဟောန္တိ, ဣမေ ပန တထာ စ
ဟောန္တိ အညထာ စာတိ သမာနေပိ ပစ္စယဘာဝေ အတိရေကပစ္စယာ ဟောန္တိ, တသ္မာ အာဟာရာတိ ဝုစ္စန္တိ။
ကထံ? ဧတေသု ဟိ ပဌမော သယံ ယသ္မိံ ကလာပေ တပ္ပရိယာပန္နာနံ ယထာရဟံ ပစ္စယော ဟောန္တောဝ ဩဇဋ္ဌမကံ ရူပံ အာဟရတိ, ဒုတိယော တိဿော ဝေဒနာ အာဟရတိ, တတိယော တီသု ဘဝေသု ပဋိသန္ဓိံ အာဟရတိ, စတုတ္ထော ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ နာမရူပံ အာဟရတိ။ တေနာဟ ‘‘ကဗဠီကာရာဟာရော’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထ စ ကမ္မဇာဒိဘေဒဘိန္နာ ဩဇာ သတိ ပစ္စယလာဘေ ဒွေ တိဿော ပဝေဏိယော ဃဋေန္တီ ဩဇဋ္ဌမကရူပံ အာဟရတိ, သုခဝေဒနီယာဒိဘေဒဘိန္နော ဖဿာဟာရော ယထာရဟံ တိဿော ဝေဒနာ အာဟရတိ, ပုညာဘိသင်္ခါရာဒိဘေဒဘိန္နော မနောသဉ္စေတနာဟာရော ကာမဘဝါဒီသု တီသု ဘဝေသု ယထာရဟံ သဝိညာဏံ, အဝိညာဏဉ္စ ပဋိသန္ဓိံ အာဟရတိ, ဝိညာဏာဟာရော ယထာပစ္စယံ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ နာမံ ရူပံ, နာမရူပဉ္စ အာဟရတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ အထ ဝါ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ဣမေ ဧဝ ဓမ္မာ အာဟာရာတိ ဝုတ္တာ။ ယထာ ဟိ ကဗဠီကာရာဟာရော ရူပကာယဿ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန ပစ္စယော, ဧဝံ အရူပိနော အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဣမဿ ကာယဿ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော, အရူပိနော အာဟာရာ သမ္ပယုတ္တကာနံ ဓမ္မာနံ တံသမုဋ္ဌာနာနဉ္စ ရူပါနံ အာဟာရပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၁၅)။ အပရော နယော – အဇ္ဈတ္တိကသန္တတိယာ ဝိသေသပစ္စယတ္တာ ကဗဠီကာရာဟာရော, ဖဿာဒယော စ တယော ဓမ္မာ အာဟာရာတိ ဝုတ္တာ။ ဝိသေသပစ္စယော ဟိ ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခာနံ သတ္တာနံ ရူပကာယဿ ကဗဠီကာရာဟာရော, နာမကာယေ ဝေဒနာယ ဖဿော, ဝိညာဏဿ မနောသဉ္စေတနာ, နာမရူပဿ ဝိညာဏံ။ ယထာဟ ‘‘သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ကာယော အာဟာရဋ္ဌိတိကော, အာဟာရံ ပဋိစ္စ တိဋ္ဌတိ, အနာဟာရော နော တိဋ္ဌတိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၈၃)။ တထာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပ’’န္တိ (ဥဒါ။ ၁၊ မဟာဝ။ ၁၊ နေတ္တိ။ ၂၄)။
ကဗဠီကာရာဟာရေတိ ကဗဠီကာရေ အာဟာရေ နိကန္တိ တဏှာ, တံ ဘယံ အနတ္ထာဝဟတော။ ဂဓိတဿ ဟိ အာဟာရပရိဘောဂေါ အနတ္ထာယ ဟောတိ။ ဟေတုအတ္ထေ ဘုမ္မံ။ ဧဝံ သေသေသု။ နိကန္တီတိ နိကာမနာ
ဆန္ဒရာဂေါ။ ဘာယတိ ဧတသ္မာတိ ဘယံ, နိကန္တိ ဧဝ ဘယံ နိကန္တိဘယံ။ ကဗဠီကာရာဟာရဟေတု ဣမေသံ သတ္တာနံ ဆန္ဒရာဂေါ ဘယံ ဘယာနကံ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိဘေဒဿ အနတ္ထဿ သကလဿာပိ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ ဟေတုဘာဝတော။ တေနေဝါဟ ‘‘ကဗဠီကာရေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ အတ္ထိ ရာဂေါ, အတ္ထိ နန္ဒီ, အတ္ထိ တဏှာ, ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ ဝိရုဠှ’’န္တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၆၄၊ ကထာ။ ၂၉၆၊ မဟာနိ။ ၇)။ ဥပဂမနံ အပ္ပဟီနဝိပလ္လာသဿ အာရမ္မဏေန သမောဓာနံ သင်္ဂတိ သုခဝေဒနီယာဒိဖဿုပ္ပတ္တိ ဘယံ ဘယာနကံ တီဟိ ဒုက္ခတာဟိ အပရိမုစ္စနတော။ တေနာဟ ‘‘သုခဝေဒနီယံ, ဘိက္ခဝေ, ဖဿံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခါ ဝေဒနာ (သံ။ နိ။ ၄။၁၂၉), တဿ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ…ပေ… ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတီ’’တိ (ဥဒါ။ ၁)။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဥပပဇ္ဇတိ ဧတေနာတိ ဥပပတ္တိ, ဥပပဇ္ဇနံ ဝါ ဥပပတ္တိ, ခိပနံ ဘယံ ဘယာနကံ ဥပပတ္တိမူလကေဟိ ဗျသနေဟိ အပရိမုတ္တတော။ တေနာဟ ‘‘အဝိဒွါ, ဘိက္ခဝေ, ပုရိသပုဂ္ဂလော ပုညဉ္စေ သင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, ပုညုပဂံ ဘဝတိ ဝိညာဏံ။ အပုညဉ္စေ သင်္ခါရံ အဘိသင်္ခရောတိ, အပုညုပဂံ ဘဝတိ ဝိညာဏ’’န္တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၅၁)။ ပဋိသန္ဓီတိ ဘဝန္တရာဒီဟိ ပဋိသန္ဓာနံ, တံ ဘယံ ဘယာနကံ ပဋိသန္ဓိနိမိတ္တေဟိ ဒုက္ခေဟိ အဝိမုစ္စနတော။ တေနာဟ ‘‘ဝိညာဏေ စေ, ဘိက္ခဝေ, အာဟာရေ အတ္ထိ ရာဂေါ, အတ္ထိ နန္ဒီ, အတ္ထိ တဏှာ, ပတိဋ္ဌိတံ တတ္ထ ဝိညာဏံ ဝိရုဠှ’’န္တိအာဒိ (သံ။ နိ။ ၂။၆၄)။
ပုတ္တမံသူပမေန ဩဝါဒေန ဒီပေတဗ္ဗော နိစ္ဆန္ဒရာဂပရိဘောဂါယ။ ဧဝံ ဟိ တတ္ထ နိကန္တိဘယံ န ဟောတိ။ နိစ္စမ္မာ ဂါဝီ ယံ ယံ ဌာနံ ဥပဂစ္ဆတိ, တတ္ထ တတ္ထေဝ နံ ပါဏိနော ခါဒန္တိယေဝ။ ဧဝံ ဖဿေ သတိ ဝေဒနာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ဝေဒနာ စ ဒုက္ခသလ္လာဒိတော ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဖဿေ အာဒီနဝံ ပဿန္တဿ ဥပဂမနဘယံ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဖဿာဟာရော နိစ္စမ္မဂါဝူပမေန ဒီပေတဗ္ဗော’’တိ။ ဧကာဒသဟိ အဂ္ဂီဟိ သဗ္ဗသော အာဒိတ္တာ ဘဝါ အင်္ဂါရကာသုသဒိသာတိ ပဿတော ဥပပတ္တိဘယံ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘မနောသဉ္စေတနာဟာရော အင်္ဂါရကာသူပမေန ဒီပေတဗ္ဗော’’တိ။ စောရသဒိသံ ဝိညာဏံ အနတ္ထပါတတော, ပဟာရသဒိသီ ဝေဒနာ ဒုရဓိဝါသတောတိ သမ္မဒေဝ ပဿတော ပဋိသန္ဓိဘယံ န ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ဝိညာဏာဟာရော သတ္တိသတူပမေန ဒီပေတဗ္ဗော’’တိ။
ဧဝံ ကိစ္စာဒိမုခေန အာဟာရေသု အာဒီနဝံ ဝိဘာဝေတွာ ဣဒါနိ တတ္ထ ယထာဓိပ္ပေတံ အာဟာရံ နိဒ္ဓါရေတွာ ပဋိက္ကူလတော မနသိကာရဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘ဣမေသု ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဥပါဒါယရူပနိဒ္ဒေသေပိ ‘‘ကဗဠီကာရော အာဟာရော’’တိ (ဓ။ သ။ ၅၉၅) အာဂတတ္တာ တတော ဝိသေသေန္တော ‘‘အသိတပီတခါယိတသာယိတပ္ပဘေဒေါ’’တိ အာဟ, ဘူတကထနံ ဝါ ဧတံ။ တတ္ထ အသိတပီတခါယိတသာယိတပ္ပဘေဒေါတိ အသိတဗ္ဗပါတဗ္ဗခါယိတဗ္ဗသာယိတဗ္ဗဝိဘာဂေါ ကာလဘေဒဝစနိစ္ဆာယ အဘာဝတော ယထာ ‘‘ဒုဒ္ဓ’’န္တိ။ ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဝါတိ အဝဓာရဏံ ယထာ ဖဿာဟာရာဒိနိဝတ္တနံ, ဧဝံ ဩဇာဟာရနိဝတ္တနမ္ပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သဝတ္ထုကော ဧဝ ဟိ အာဟာရော ဣဓ ကမ္မဋ္ဌာနဘူတော, တေန အာဟရီယတီတိ အာဟာရောတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အာဟရတီတိ အာဟာရောတိ အယံ ပနတ္ထော နိဗ္ဗတ္တိတဩဇာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေတိ ဣမသ္မိံ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ခါတေ အတ္ထေ။ ဥပ္ပန္နာ သညာတိ သညာသီသေန ဘာဝနံ ဝဒတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဏဝသေန ပနာ’’တိအာဒိ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၀၅)။
ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥဂ္ဂဟေတွာတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိယတ္တိဓမ္မတော, အတ္ထတော စ သုဂ္ဂဟိတံ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ ကတွာ။ တေနာဟ ‘‘ဥဂ္ဂဟတော ဧကပဒမ္ပိ အဝိရဇ္ဈန္တေနာ’’တိ။ တတ္ထ ဥဂ္ဂဟတောတိ အာစရိယုဂ္ဂဟတော။ ဧကပဒမ္ပီတိ ဧကမ္ပိ ပဒံ, ဧကကောဋ္ဌာသမ္ပိ ဝါ, ပဒေသမတ္တမ္ပီတိ အတ္ထော။ ဒသဟာကာရေဟီတိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု အန္တိမဇီဝိကာဘာဝတော, ပိဏ္ဍပါတဿ အလာဘလာဘေသု ပရိတဿနဂေဓာဒိသမုပ္ပတ္တိတော, ဘုတ္တဿ သမ္မဒဇနနတော, ကိမိကုလသံဝဒ္ဓနတောတိ ဧဝမာဒီဟိပိ အာကာရေဟိ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလတာ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ? ဝုတ္တံ ဟေတံ ‘‘အန္တမိဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဇီဝိကာနံ ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလျံ, အဘိသာပေါယံ, ဘိက္ခဝေ, လောကသ္မိံ ‘ပိဏ္ဍောလော ဝိစရသိ ပတ္တပါဏီ’’’တိ (သံ။ နိ။ ၃။၈၀), ‘‘အလဒ္ဓါ စ ပိဏ္ဍပါတံ ပရိတဿတိ, လဒ္ဓါ စ ပိဏ္ဍပါတံ ဂဓိတော မုစ္ဆိတော အဇ္ဈောသန္နော အနာဒီနဝဒဿာဝီ အနိဿရဏပညော ပရိဘုဉ္ဇတီ’’တိ (အ။ နိ။ ၃။၁၂၄), ‘‘ဘုတ္တော စ အာဟာရော ကဿစိ ကဒါစိ မရဏံ ဝါ မရဏမတ္တံ ဝါ ဒုက္ခံ အာဝဟတိ, ဥက္ကောစကာဒယော, တက္ကောဋကာဒယော စ ဒွတ္တိံသ ဒွတ္တိံသ ကုလပ္ပဘေဒါ ကိမယော စ နံ ဥပနိဿာယ ဇီဝန္တီ’’တိ။
ဝုစ္စတေ – အန္တိမဇီဝိကာဘာဝေါ တာဝ စိတ္တသံကိလေသဝိသောဓနတ္ထံ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသတော ပဂေဝ မနသိ ကာတဗ္ဗော ‘‘မာဟံ ဆဝါလာတသဒိသော ဘဝေယျ’’န္တိ။ တထာ ပိဏ္ဍပါတဿ အလာဘလာဘေသုပိ ပရိတဿနဂေဓာဒိသမုပ္ပတ္တိနိဝါရဏံ ပဂေဝ အနုဋ္ဌာတဗ္ဗံ သုပရိသုဒ္ဓသီလဿ ပဋိသင်္ခါနဝတော တဒဘာဝတော။ ဘတ္တသမ္မဒေါ အနေကန္တိကော, ပရိဘောဂန္တောဂဓော ဝါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကိမိကုလသံဝဒ္ဓနံ ပန န သင်္ဂဟေတဗ္ဗံ, သင်္ဂဟိတမေဝ ဝါ ‘‘ဒသဟာကာရေဟီ’’တိ ဧတ္ထ နိယမဿ အကတတ္တာ။ ဣမိနာ ဝါ နယေန ဣတရေသမ္ပေတ္ထ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော ယထာသမ္ဘဝမေတ္ထ ပဋိက္ကူလတာပစ္စဝေက္ခဏဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ တထာ ဟိ ဃရဂေါဠိကဝစ္စမူသိကဇတုကဝစ္စာဒိကံ သမ္ဘဝန္တံ ဂဟိတံ, န ဧကန္တိကန္တိ။ တထာ ပရိယေသနာဒီသုပိ ယထာသမ္ဘဝံ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဂမနတောတိအာဒီသု ပစ္စာဂမနမ္ပိ ဂမနသဘာဂတ္တာ ဂမနေနေဝ သင်္ဂဟိတံ။ ပဋိက္ကမနသာလာဒိဥပသင်္ကမနံ ဝိယ ပရိယေသနေ သမာနပဋိက္ကူလံ ဟိ အသုစိဋ္ဌာနက္ကမနဝိရူပဒုဂ္ဂန္ဓဒဿနဃာယနာဓိဝါသနေဟိ။ ဂမနတောတိ ဘိက္ခာစာရဝသေန ဂေါစရဂါမံ ဥဒ္ဒိဿ ဂမနတော။ ပရိယေသနတောတိ ဂေါစရဂါမေ ဘိက္ခတ္ထံ အာဟိဏ္ဍနတော။ ပရိဘောဂတောတိ အာဟာရဿ ပရိဘုဉ္ဇနတော။ ဥဘယံ ဥဘယေန အာသယတိ, ဧကဇ္ဈံ ပဝတ္တမာနောပိ ကမ္မဗလဝဝတ္ထိတော ဟုတွာ မရိယာဒဝသေန အညမညံ အသင်္ကရတော သယတိ တိဋ္ဌတိ ပဝတ္တတီတိ အာသယော, အာမာသယဿ ဥပရိ တိဋ္ဌနကော ပိတ္တာဒိကော။ မရိယာဒတ္ထော ဟိ အယမာကာရော, တတော အာသယတော။ နိဒဓာတိ ယထာဘုတ္တော အာဟာရော နိစိတော ဟုတွာ တိဋ္ဌတိ ဧတ္ထာတိ နိဓာနံ, အာမာသယော, တတော နိဓာနတော။ အပရိပက္ကတောတိ ဂဟဏီသင်္ခါတေန ကမ္မဇတေဇေန အပရိပက္ကတော။ ပရိပက္ကတောတိ ယထာဘုတ္တဿ အာဟာရဿ ဝိပက္ကဘာဝတော။ ဖလတောတိ နိဗ္ဗတ္တိတော။ နိဿန္ဒတောတိ ဣတော စိတော စ ဝိဿန္ဒနတော။ သမ္မက္ခနတောတိ သဗ္ဗသော မက္ခနတော။ သဗ္ဗတ္ထ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလတာ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ တံတံကိရိယာနိပ္ဖတ္တိပဋိပါဋိဝသေန စာယံ ဂမနတောတိအာဒိကာ အနုပုဗ္ဗီ ဌပိတာ, သမ္မက္ခနံ ပန ပရိဘောဂါဒီသု လဗ္ဘမာနမ္ပိ နိဿန္ဒဝသေန ဝိသေသတော ပဋိက္ကူလန္တိ သဗ္ဗပစ္ဆာ ဌပိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၂၉၅။ ဧဝံ မဟာနုဘာဝေတိ ဣဒါနိ ဝတ္တဗ္ဗပဋိပတ္တိယာ မဟာနုဘာဝေတိ ဝဒန္တိ, သဗ္ဗတ္ထကကမ္မဋ္ဌာနပရိဟရဏာဒိသိဒ္ဓံ ဝါ ဓမ္မသုဓမ္မတံ ပုရက္ခတွာ
ယောဂါဝစရေန ဧဝံ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘ဧဝံ မဟာနုဘာဝေ နာမ သာသနေ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ နာမ-သဒ္ဒေါ သမ္ဘာဝနေ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပဗ္ဗဇိတေန ဂါမာဘိမုခေန ဂန္တဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ အယဉ္စ ဂမနာဒိတော ပစ္စဝေက္ခဏာ ယောဂိနော န အတ္တုဒ္ဒေသိကာဝ, အထ ခေါ အနုဒ္ဒေသိကာပီတိ ဒဿေန္တော ‘‘သကလရတ္တိ’’န္တိအာဒိနာ ဓုရဒွယံ ပရိဂ္ဂဟေသိ။ ပရိဝေဏန္တိ ပရိဝေဏင်္ဂဏံ။ ဝီသတိံသဝါရေတိ ဧတ္ထ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နဝသေန ဝါရပရိစ္ဆေဒေါတိ ကေစိ, အပရေ ပန ‘‘ဥဏှာသနေနာ’’တိ ဝဒန္တိ။ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနဉှိ အပ္ပတ္တာ ဘာဝနာ ဖရဏပီတိယာ အဘာဝတော နိသဇ္ဇာဝသေန ကာယကိလမထံ န ဝိနောဒတိယေဝါတိ ဣရိယာပထစလနံ ဟောတိယေဝ။ ဝီသတိံသဂ္ဂဟဏံ ပန ယထာသလ္လက္ခိတဘိက္ခာစရဏဝေလာဝသေန။ အထ ဝါ ဂမနတော ယာဝ သမ္မက္ခနမနသိကာရော ဧကော ဝါရော, ဧဝံ ဝီသတိံသဝါရေ ကမ္မဋ္ဌာနံ မနသိ ကရိတွာ။ နိဇနသမ္ဗာဓာနီတိ ဇနသမ္ဗာဓရဟိတာနိ, တေန အပ္ပါကိဏ္ဏတံ, အပ္ပသဒ္ဒတံ, အပ္ပနိဂ္ဃေါသတဉ္စ ဒဿေတိ။ တတော ဧဝ ပဝိဝေကသုခါနိ ဇနဝိဝေကေန ဣဋ္ဌာနိ, ပဝိဝေကဿ ဝါ ဈာနာနုယောဂဿ ဥပကာရာနိ။ ယသ္မာ ဆာယူဒကသမ္ပန္နာနိ, တသ္မာ သီတလာနိ။ ယသ္မာ သုစီနိ, တသ္မာ ရမဏီယဘူမိဘာဂါနီတိ ပုရိမာနိ ဒွေ ပစ္ဆိမာနံ ဒွိန္နံ ကာရဏဝစနာနိ။ အရိယန္တိ နိဒ္ဒေါသံ။ ဝိဝေကရတိန္တိ ဈာနာနုယောဂရတိံ။
ကိဉ္စာပိ ယောဂါဝစရာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ နာမ သုဇဂ္ဂိတံ သုသမ္မဋ္ဌမေဝ ဟောတိ, ကဒါစိ ပန ဇဂ္ဂနတော ပစ္ဆာ ဧဝမ္ပိ သိယာတိ ပဋိက္ကူလတာပစ္စဝေက္ခဏာယ သမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ ‘‘ပါဒရဇဃရဂေါလိကဝစ္စာဒိသမ္ပရိကိဏ္ဏ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ တတ္ထ ပစ္စတ္ထရဏန္တိ ဘူမိယာ ဆဝိရက္ခဏတ္ထံ အတ္ထရိတဗ္ဗံ စိမိလိကာဒိအတ္ထရဏမာဟ။ ဇတုကာ ခုဒ္ဒကဝဂ္ဂုလိယော။ ဥပဟတတ္တာတိ ဒူသိတတ္တာ။ တတောတိ တတော တတော။ အပ္ပေကဒါ ဥလူကပါရာဝတာဒီဟီတိ ဣဓာပိ ‘‘အပ္ပေကဒါ’’တိ ပဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဥဒကစိက္ခလ္လာဒီဟီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ကစဝရာဒိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ပရိဝေဏတော ဝိဟာရင်္ဂဏပ္ပဝေသမဂ္ဂေါ ဝိဟာရရစ္ဆာ။
ဝိတက္ကမာဠကေတိ ‘‘ကတ္ထ နု ခေါ အဇ္ဇ ဘိက္ခာယ စရိတဗ္ဗ’’န္တိအာဒိနာ ဝိတက္ကနမာဠကေ။ ဂါမမဂ္ဂန္တိ ဂါမဂါမိမဂ္ဂံ။ ခါဏုကဏ္ဋကမဂ္ဂေါတိ ခါဏုကဏ္ဋကဝန္တော မဂ္ဂေါ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော ဟောတီတိ ဒဿနေန ဂမနံ ဥပလက္ခေတိ။
ဂဏ္ဍံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တေနာတိအာဒိ ဧဝမဇ္ဈာသယေန နိဝါသနာဒိ ကာတဗ္ဗန္တိ ဝတ္တဒဿနံ, ဂဏ္ဍရောဂိနာ ဝါတာတပါဒိပရိဿယဝိနောဒနတ္ထံ ဂဏ္ဍံ ပဋိစ္ဆာဒယမာနေန ဝိယ။ အထ ဝါ ဂဏ္ဍံ ဝိယ ဂဏ္ဍံ ပဋိစ္ဆာဒယမာနေနာတိ ဧကံ ဂဏ္ဍ-သဒ္ဒံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ ဘဝတိ။ ‘‘ဂဏ္ဍောတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ပဉ္စန္နေတံ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ အဓိဝစန’’န္တိ (အ။ နိ။ ၉။၁၅၊ သံ။ နိ။ ၄။၁၀၃) ဝစနတော ဂဏ္ဍောတိ အတ္တဘာဝဿ ပရိယာယော, ဝိသေသတော ရူပကာယဿ ဒုက္ခတာသူလယောဂတော, အသုစိပဂ္ဃရဏတော, ဥပ္ပါဒဇရာဘင်္ဂေဟိ ဥဒ္ဓုမာတကပက္ကပဘိဇ္ဇနတော။ ဝဏစောဠကန္တိ ဝဏပဋိစ္ဆာဒကဝတ္ထခဏ္ဍံ။ နီဟရိတွာတိ ထဝိကတော ဥဒ္ဓရိတွာ။ ကုဏပါနိပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ ဂရဟာယံ ဧဝရူပါနိပိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ ဘဝန္တီတိ, သမ္ဘဝဒဿနေ ဝါ ဣဒမ္ပိ တတ္ထ သမ္ဘဝတီတိ။ အဓိဝါသေတဗ္ဗောတိ ခမိတဗ္ဗော အညထာ အာဟာရဿ အနုပလဗ္ဘနတော။ ဂါမဒွါရေတိ ဂါမဒွါရသမီပေ, ဥမ္မာရဗ္ဘန္တရေ ဝါ။ ဂါမရစ္ဆာ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ ဌိတာ ဩလောကေတဗ္ဗာ ဟောန္တိ ယုဂမတ္တဒဿိနာပိ သတာတိ အဓိပ္ပါယော။
ပစ္စတ္ထရဏာဒီတိ ဃရဂေါလိကဝစ္စာဒိသံကိလိဋ္ဌပစ္စတ္ထရဏာဒိကံ။ အနေကကုဏပပရိယောသာနန္တိ ဧတ္ထ ဒုန္နိဝတ္ထဒုပ္ပါရုတမနုဿသမာကုလာနံ ဂါမရစ္ဆာနံ ဩလောကနမ္ပိ အာနေတွာ ဝတ္တဗ္ဗံ။ တမ္ပိ ဟိ ပဋိက္ကူလမေဝါတိ။ အဟော ဝတာတိ ဂရဟနေ နိပါတော။ ဘောတိ ဓမ္မာလပနံ။ ယာဝဉ္စိဒံ ပဋိက္ကူလော အာဟာရော ယဒတ္ထံ ဂမနမ္ပိ နာမ ဧဝံ ဇေဂုစ္ဆံ, ဒုရဓိဝါသနဉ္စာတိ အတ္ထော။
ဋ္ဌ ၂၉၆။ ဂမနပဋိက္ကူလန္တိ ဂမနမေဝ ပဋိက္ကူလံ ဂမနပဋိက္ကူလံ။ အဓိဝါသေတွာပီတိ ပိ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော, တေန ‘‘ဧတ္တကေနာပိ မုတ္တိ နတ္ထိ, ဣတော ပရမ္ပိ မဟန္တံ ပဋိက္ကူလံ သကလံ အဓိဝါသေတဗ္ဗမေဝါ’’တိ ဝက္ခမာနံ ပဋိက္ကူလံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။ သံဃာဋိပါရုတေနာတိ သံဃာဋိယာ ကပ္ပနပါရုပနေန ပါရုတသရီရေန။ ယတ္ထာတိ ယာသု ဝီထီသု။ ယာဝ ပိဏ္ဍိကမံသာပီတိ ယာဝ ဇင်္ဃပိဏ္ဍိကမံသပ္ပဒေသာပိ။ ဥဒကစိက္ခလ္လေတိ ဥဒကမိဿေ ကဒ္ဒမေ။ ဧကေန စီဝရန္တိ ဧကေန ဟတ္ထေန နိဝတ္ထစီဝရံ။ မစ္ဆာ ဓောဝီယန္တိ ဧတေနာတိ မစ္ဆဓောဝနံ, ဥဒကံ။ သမ္မိဿ-သဒ္ဒေါ ပစ္စေကံ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။ ဩဠိဂလ္လာနိ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘမလာဒီနံ သကဒ္ဒမာနံ သန္ဒနဋ္ဌာနာနိ, ယာနိ ဇဏ္ဏုမတ္တအသုစိဘရိတာနိပိ ဟောန္တိ။ စန္ဒနိကာနိ ကေဝလာနံ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘမလာဒီနံ
သန္ဒနဋ္ဌာနာနိ။ ယတောတိ ဩဠိဂလ္လာဒိတော။ တာ မက္ခိကာတိ တတ္ထ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနော နီလမက္ခိကာ။ နိလီယန္တီတိ အစ္ဆန္တိ။
ဒဒမာနာပီတိအာဒိ သတိပိ ကေသဉ္စိ သဒ္ဓါနံ ဝသေန သက္ကစ္စကာရေ ပဋိက္ကူလပစ္စဝေက္ခဏာယောဂျံ ပန အသဒ္ဓါနံ ဝသေန ပဝတ္တနကအသက္ကစ္စကာရမေဝ ဒဿေတုံ အာရဒ္ဓံ။ တုဏှီ ဟောန္တိ သယမေဝ ရိဉ္စိတွာ ဂစ္ဆိဿတီတိ။ ဂစ္ဆာတိ အပေဟိ။ ရေတိ အမ္ဘော။ မုဏ္ဍကာတိ အနာဒရာလပနံ။ သမုဒါစရန္တီတိ ကထေန္တိ။ ပိဏ္ဍောလျဿ အန္တိမဇီဝိကာဘာဝေနာဟ ‘‘ကပဏမနုဿေန ဝိယ ဂါမေ ပိဏ္ဍာယ စရိတွာ နိက္ခမိတဗ္ဗ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၂၉၇။ တတ္ထာတိ တသ္မိံ ပတ္တဂတေ အာဟာရေ။ လဇ္ဇိတဗ္ဗံ ဟောတိ ‘‘ဥစ္ဆိဋ္ဌံ နု ခေါ အယံ မယှံ ဒါတုကာမော’’တိ အာသင်္ကေယျာတိ, သေဒေါ ပဂ္ဃရမာနော အာဟာရဿ ဝါ ဥဏှတာယ, ဘိက္ခုနော ဝါ သပရိဠာဟတာယာတိ အဓိပ္ပါယော။ သုက္ခထဒ္ဓဘတ္တမ္ပီတိ သုက္ခတာယ ထဒ္ဓမ္ပိ ဘတ္တံ, ပဂေဝ တက္ကကဉ္ဇိကာဒိနာ ဥပသိတ္တန္တိ အဓိပ္ပါယော။ တေန သေဒေန ကိလိန္နတာယ ပဋိက္ကူလတံ ဝဒတိ။
တသ္မိန္တိ ပိဏ္ဍပါတေ။ သမ္ဘိန္နသောဘေတိ သဗ္ဗသော ဝိနဋ္ဌသောဘေ။ ဝေမဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယာတိ ဇိဝှါယ မဇ္ဈတော ပဋ္ဌာယ။ ဒန္တဂူထကော ဒန္တမလံ။ ဝိစုဏ္ဏိတမက္ခိတောတိ ဥဘယေဟိ ဒန္တေဟိ ဝိစုဏ္ဏိတော ခေဠာဒီဟိ သမုပလိတ္တော။ ဧဝံဘူတဿ စဿ ယာယံ ပုဗ္ဗေ ဝဏ္ဏသမ္ပဒါ, ဂန္ဓသမ္ပဒါ, အဘိသင်္ခါရသမ္ပဒါ စ, သာ ဧကံသေန ဝိနဿတိ, ရသော ပန နဿေယျ ဝါ န ဝါတိ အာဟ ‘‘အန္တရဟိတဝဏ္ဏဂန္ဓသင်္ခါရဝိသေသော’’တိ။ သုဝါနဒေါဏိယန္တိ သာရမေယျာနံ ဘုဉ္ဇနကအမ္ဗဏေ။ သုဝါနဝမထု ဝိယာတိ ဝန္တသုနခဆဍ္ဍနံ ဝိယ။ စက္ခုဿ အာပါထံ အတီတတ္တာ အဇ္ဈောဟရိတဗ္ဗော ဟောတီတိ ဥက္ကံသဂတံ တဿ ပဋိက္ကူလဘာဝံ ဝိဘာဝေတိ။
ဋ္ဌ ၂၉၈။ ပရိဘောဂန္တိ အဇ္ဈောဟရဏံ။ ဧသ အာဟာရော အန္တော ပဝိသမာနော ဗဟလမဓုကတေလမက္ခိတော ဝိယ ပရမဇေဂုစ္ဆော ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အန္တောတိ ကောဋ္ဌဿ အဗ္ဘန္တရေ။ နိဓာနမနုပဂတော အာမာသယံ အပ္ပတ္တောယေဝ အာဟာရော ပိတ္တာဒီဟိ ဝိမိဿိတော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ပဝိသမာနော’’တိ။ အာမာသယပက္ကာသယဝိနိမုတ္တော ကောယမာသယော
နာမာတိ အာသင်္ကံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ယသ္မာ’’တိအာဒိ။ ပိတ္တမေဝါသယော ပိတ္တာသယော။ အဓိကော ဟောတီတိ ဝုတ္တံ မန္ဒပုညဗာဟုလ္လတော လောကဿ။ ဧဝံ အာသယတောတိ ဇေဂုစ္ဆော ဟုတွာ အန္တော ပဝိဋ္ဌော ဇေဂုစ္ဆတရေဟိ ပိတ္တာဒီဟိ ဝိမိဿိတော အတိဝိယ ဇေဂုစ္ဆော ဟောတီတိ ဧဝံ အာသယတော ပဋိက္ကူလတာ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၂၉၉။ နိဓာနတောတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယော။ သောတိ အာဟာရော။ ဒသဝဿိကေနာတိ ဇာတိယာ ဒသဝဿေန သတ္တေန။ ဩကာသေတိ အာမာသယသင်္ခါတေ ပဒေသေ။
ဋ္ဌ ၃၀၀။ ဧဝရူပေတိ ဧဒိသေ, ဒသဝဿာနိ ယာဝ ဝဿသတံ အဓောတဝစ္စကူပသဒိသေတိ အတ္ထော။ နိဓာနန္တိ နိဓာတဗ္ဗတံ။ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေတိ သစေ ပန ‘‘ဒသဝဿိကေနာ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၉၉) ယထာဝုတ္တော ပကာရော ဧတဿာတိ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရော, တသ္မိံ။ ပရမန္ဓကာရတိမိသေတိ အတိဝိယ အန္ဓကရဏမဟာတမသိ။ အတိဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆေ ပဒေသေ ပရမဇေဂုစ္ဆဘာဝံ ဥပဂန္တွာ တိဋ္ဌတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ ကတ္ထ ကိံ ဝိယာတိ အာဟ ‘‘ယထာ နာမာ’’တိအာဒိ။ ကာလမေဃေန အဘိဝုဋ္ဌေ အာဝါဋေ ဗဟုသော ဝဿနေန ဧကစ္စံ အသုစိဇာတံ ဥပ္ပိလဝိတွာ ဝိဂစ္ဆေယျာတိ အကာလမေဃ-ဂ္ဂဟဏံ။ တိဏပဏ္ဏကိလဉ္ဇခဏ္ဍ-ဂ္ဂဟဏံ န အသုဘဿာပိ အသုဘေန သမ္မိဿတာယ အသုဘဘာဝပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ။ ကာယဂ္ဂိသန္တာပကုထိတကုထနသဉ္ဇာတဖေဏပုဗ္ဗုဠကာစိတောတိ ဂဟဏိတေဇေန ပက္ကုထိတနိပ္ပက္ကတာယ သမုပ္ပန္နဖေဏပုဗ္ဗုဠနိစိတော။ အပရိပက္ကတောတိ အပရိပက္ကဘာဝတော။
ဋ္ဌ ၃၀၁။ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဓာတုယော ဝိယာတိ ယထာ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဓာတုယော ဝိဓိနာ တာပိယမာနာ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိကေ မုဉ္စန္တိယော သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဘာဝံ ဥပဂစ္ဆန္တီတိ ဝုစ္စန္တိ, န ဧဝမယံ။ အယံ ပန အာဟာရော ကာယဂ္ဂိနာ ပရိပက္ကော ဖေဏပုဗ္ဗုဠကေ မုဉ္စန္တော သဏှံ ကရောန္တိ ဧတ္ထာတိ ‘‘သဏှကရဏီ’’တိ လဒ္ဓနာမကေ နိသဒေ ပိသိတွာ နာဠိကေ ခုဒ္ဒကဝေဠုနာဠိကာယံ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနမတ္တေန ပက္ခိပ္ပမာနပဏ္ဍုမတ္တိကာ ဝိယ ကရီသဘာဝံ ဥပဂန္တွာ ပက္ကာသယံ ပူရေတိ, မုတ္တဘာဝံ ဥပဂန္တွာ မုတ္တဝတ္ထိံ ပူရေတီတိ ယောဇနာ။ ဂဟဏိယာ ဣန္ဓနဘာဂေါ ဝိယ ကိမိဘက္ခဘာဂေါ စ
အပါကဋောဝ။ ရသဘာဂေါ ဖလတော ပကာသီယတိ, အပရိပက္ကသဘာဂါ စ တေတိ တေ အနာမသိတွာ ကရီသမုတ္တဘာဂါ ဧဝေတ္ထ ဒဿိတာ။
ဋ္ဌ ၃၀၂။ ပဋိက္ကူလဿ နာမ ဖလေန ပဋိက္ကူလေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗန္တိ ဒဿေန္တော ‘‘သမ္မာ ပရိပစ္စမာနော’’တိအာဒိမာဟ။ နခဒန္တာဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန န ကေဝလံ တစာဒီနိ ဧဝ ဒွတ္တိံသာကာရပါဠိယံ (မ။ နိ။ ၃။၁၅၄၊ ခု။ ပါ။ ၃။ဒွတ္တိံသာကာရ) အာဂတာနိ, အထ ခေါ အက္ခိဂူထကဏ္ဏဂူထဒန္တမလဇလ္လိကာသမ္ဘဝါဒီနိ ဒွတ္တိံသကောဋ္ဌာသဝိနိမုတ္တာနိ အသုဘာနိ သင်္ဂဏှန္တော ‘‘နာနာကုဏပါနီ’’တိ အာဟာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၀၃။ နိဿန္ဒမာနောတိ ဝိဿဝန္တော, ပဂ္ဃရန္တောတိ အတ္ထော။ အာဒိနာ ပကာရေနာတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန နာသိကာယ သိင်္ဃာဏိကာ, မုခေန ခေဠော, ကဒါစိ ပိတ္တံ, သေမှံ, လောဟိတံ ဝမတိ, ဝစ္စမဂ္ဂေန ဥစ္စာရော, ပဿာဝမဂ္ဂေန ပဿာဝေါ, သကလကာယေ လောမကူပေဟိ သေဒဇလ္လိကာတိ ဧဝံပကာရံ အသုစိံ သင်္ဂဏှာတိ။ ‘‘ပဌမဒိဝသေ’’တိ ဣဒံ နိဿန္ဒဒိဝသာပေက္ခာယ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘ဒုတိယဒိဝသေ နိဿန္ဒေန္တော’’တိ။ ဝိကုဏိတမုခေါတိ ဇိဂုစ္ဆာဝသေန သင်္ကုစိတမုခေါ။ တေနာဟ ‘‘ဇေဂုစ္ဆီ’’တိ။ မင်္ကုဘူတောတိ ဝိမနကဇာတော ‘‘ဣမမ္ပိ နာမ ပေါသေမီ’’တိ။ ရတ္တောတိ ဝတ္ထံ ဝိယ ရင်္ဂဇာတေန စိတ္တဿ ဝိပရိဏာမာကာရေန ဆန္ဒရာဂေန ရတ္တော။ ဂိဒ္ဓေါတိ အဘိကင်္ခနသဘာဝေန အဘိဂိဇ္ဈနေန ဂိဒ္ဓေါ ဂေဓံ အာပန္နော။ ဂဓိတောတိ ဒုမ္မောစနီယဘာဝေန ဂန္ထိတော ဝိယ တတ္ထ ပဋိဗဒ္ဓေါ။ မုစ္ဆိတောတိ ရသတဏှာယ မုစ္ဆံ မောဟံ အာပန္နော။ ဝိရတ္တောတိ ဝိဂတရာဂေါ။ အဋ္ဋီယမာနောတိ ဒုက္ခိယမာနော။ ဟရာယမာနောတိ လဇ္ဇမာနော။ ဇိဂုစ္ဆမာနောတိ ဟီဠေန္တော။
နဝဒွါရေဟီတိ ပါကဋာနံ မဟန္တာနံ ဝသေန ဝုတ္တံ, လောမကူပဝိဝရေဟိပိ သန္ဒတေဝါတိ။ နိလီယတီတိ အတ္တာနံ အဒဿေန္တော နိဂူဟတိ, သင်္ကုစတိ ဝါ။ ဧဝန္တိ ဧကေန ဒွါရေန ပဝေသနံ အနေကေဟိ ဒွါရေဟိ အနေကဓာ နိက္ခာမနံ, ပကာသနံ ပဝေသနံ, နိဂူဠှံ နိက္ခာမနမ္ပီတိ သောမနဿဇာတေန ပဝေသနံ, မင်္ကုဘူတေန နိက္ခာမနံ, သာရတ္တေန ပဝေသနံ, ဝိရတ္တေန နိက္ခာမနန္တိ ဣမေဟိ ပကာရေဟိ။
ဋ္ဌ ၃၀၄။ ပရိဘောဂကာလေပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန ပဝိဋ္ဌမတ္တောပိ နာမ ပဝေသဒွါရံ ဇေဂုစ္ဆံ ကရောတိ, ပဂေဝ လဒ္ဓပရိဝါသော ပရိပါကပ္ပတ္တော ဣတရဒွါရာနီတိ ဒဿေတိ။ ဧသ အာဟာရော။ ဂန္ဓဟရဏတ္ထန္တိ ဝိဿဂန္ဓာပနယနတ္ထံ။ ကာယဂ္ဂိနာတိ ဂဟဏိတေဇာနုဂတေန ကာယုသ္မာနာ။ ဖေဏုဒ္ဒေဟကန္တိ ဖေဏာနိ ဥဋ္ဌပေတွာ ဥဋ္ဌပေတွာ။ ပစ္စိတွာတိ ပရိပါကံ ဂန္တွာ။ ဥတ္တရမာနောတိ ဥပ္ပိလဝန္တော။ သေမှာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပိတ္တာဒိကေ သင်္ဂဏှာတိ။ ကရီသာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သေဒဇလ္လိကာဒိကေ။ ဣမာနိ ဒွါရာနိ မုခါဒီနိ။ ဧကစ္စန္တိ ပဿာဝမဂ္ဂံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ စောက္ခဇာတိကာ ပန မုခါဒီနိပိ ဓောဝိတွာ ဟတ္ထံ ပုန ဓောဝန္တိယေဝ။ ပုန ဧကစ္စန္တိ ဝစ္စမဂ္ဂံ။ ဒွတ္တိက္ခတ္တုန္တိ ဒွိက္ခတ္တုံ, တိက္ခတ္တုံ ဝါ။ ဧတ္ထ စ အာဟာရတ္ထာယ ဂမနပရိယေသနာနံ ပဋိက္ကူလတာ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလတာ ဝုတ္တာ။ ပရိဘောဂဿ တန္နိဿယတော, အာသယနိဓာနာနံ တံသမ္ဗန္ဓတော, ဣတရေသံ တဗ္ဗိကာရတောတိ အယမ္ပိ ဝိသေသော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ကိမိဘက္ခဘာဝေါပိ ဟိဿ ဝိကာရပက္ခေယေဝ ဌပေတဗ္ဗောတိ။
ဋ္ဌ ၃၀၅။ တံ နိမိတ္တန္တိ ယထာဝုတ္တေဟိ အာကာရေဟိ ပုနပ္ပုနံ မနသိ ကရောန္တဿ ပဋိက္ကူလာကာရဝသေန ဥပဋ္ဌိတံ ကဗဠီကာရာဟာရသညိတံ ဘာဝနာယ နိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ, န ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တံ။ ယဒိ ဟိ တတ္ထ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ, ပဋိဘာဂနိမိတ္တေနပိ ဘဝိတဗ္ဗံ။ တထာ စ သတိ အပ္ပနာပ္ပတ္တေန ဈာနေန ဘဝိတဗ္ဗံ, န စ ဘဝတိ, ကသ္မာ? ဘာဝနာယ နာနာကာရတော, သဘာဝဓမ္မဘာဝေန စ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဂမ္ဘီရဘာဝတော။ တေနာဟ ‘‘ကဗဠီကာရာဟာရဿ သဘာဝဓမ္မတာယ ဂမ္ဘီရတ္တာ’’တိ။ ဧတ္ထ ဟိ ယဒိပိ ပဋိက္ကူလာကာရဝသေန ဘာဝနာ ပဝတ္တတိ။ ယေ ပန ဓမ္မေ ဥပါဒါယ ကဗဠီကာရာဟာရပညတ္တိ, တေ ဧဝ ဓမ္မာ ပဋိက္ကူလာ, န ပညတ္တီတိ ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဏမုခေနပိ သဘာဝဓမ္မေယေဝ အာရဗ္ဘ ဘာဝနာယ ပဝတ္တနတော, သဘာဝဓမ္မာနဉ္စ သဘာဝေနေဝ ဂမ္ဘီရဘာဝတော န တတ္ထ ဈာနံ အပ္ပေတုံ သက္ကောတိ။ ဂမ္ဘီရဘာဝတော ဟိ ပုရိမသစ္စဒွယံ ဒုဒ္ဒသံ ဇာတန္တိ။ ယဒိ ဥပစာရသမာဓိနာ စိတ္တံ သမာဓိယတိ, ကထံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ‘‘သညာ’’ ဣစ္စေဝ ဝေါဟရီယတီတိ အာဟ ‘‘ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဏဝသေန ပနာ’’တိအာဒိ။
ဣဒါနိ ဣမိဿာ ဘာဝနာယ အာနိသံသံ ဒဿေတုံ ‘‘ဣမဉ္စ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ရသတဏှာယာတိ မဓုရာဒိရသဝိသယာယ တဏှာယ။ ပတိလီယတီတိ သင်္ကုစတိ အနေကာကာရံ တတ္ထ ပဋိက္ကူလတာယ သဏ္ဌိတတ္တာ။ ပတိကုဋတီတိ
အပသက္ကတိ န ဝိသရတိ။ ပတိဝတ္တတီတိ နိဝတ္တတိ။ ကန္တာရနိတ္ထရဏတ္ထိကောတိ မဟတော ဒုဗ္ဘိက္ခကန္တာရဿ နိတ္ထရဏပ္ပယောဇနော။ ဝိဂတမဒေါတိ မာနမဒါဒီနံ အဘာဝေန နိမ္မဒေါ, မဒါဘာဝဂ္ဂဟဏေနေဝ စဿ ဒဝမဏ္ဍနဝိဘူသနာဒီနမ္ပိ အဘာဝေါ ဂဟိတောယေဝါတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ကဗဠီကာရာဟာရပရိညာမုခေနာတိ ဝုတ္တနယေန ပဋိက္ကူလာကာရတော ကဗဠီကာရာဟာရဿ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဇာနနဒွါရေန။ ပဉ္စကာမဂုဏိကော ရာဂေါတိ အနတိဝတ္တနဋ္ဌေန ပဉ္စသု ကာမဂုဏေသု နိယုတ္တော, တပ္ပယောဇနော ဝါ ရာဂေါ။ ပရိညံ သမတိက္ကမံ ဂစ္ဆတိ။ ရသတဏှာယ ဟိ သမ္မဒေဝ ဝိဂတာယ ရူပတဏှာဒယောပိ ဝိဂတာ ဧဝ ဟောန္တိ ဘောဇနေ မတ္တညုတာယ ဥက္ကံသဂမနတော။ သတိ စ ဝိသယိသမတိက္ကမေ ဝိသယော သမတိက္ကန္တော ဧဝ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘သော ပဉ္စကာမဂုဏပရိညာမုခေန ရူပက္ခန္ဓံ ပရိဇာနာတီ’’တိ။ ရူပါယတနာဒီသု ဟိ ပရိညံ ဂစ္ဆန္တေသု တန္နိဿယဘူတာနိ, တဂ္ဂါဟကာ ပသာဒါ စ သုခေနေဝ ပရိညံ ဂစ္ဆန္တီတိ။ အပရိပက္ကာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာသယနိဓာနာနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တတ္ထ အပရိပက္ကံ တာဝ ဥဒရိယမေဝ။ အာသယဂ္ဂဟဏေန ပိတ္တသေမှပုဗ္ဗလောဟိတာနံ, ပရိပက္ကဂ္ဂဟဏေန ကရီသမုတ္တာနံ, ဖလဂ္ဂဟဏေန ကေသာဒီနံ သဗ္ဗေသံ ပရိဂ္ဂဟော သိဒ္ဓေါ ဟောတီတိ အာဟ ‘‘ကာယဂတာသတိဘာဝနာပိ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီ’’တိ။ အသုဘသညာယာတိ အသုဘဘာဝနာယ, အဝိညာဏကအသုဘဘာဝနာနုယောဂဿာတိ အတ္ထော။ အနုလောမပဋိပဒံ ပဋိပန္နော ဟောတိ ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဏေန ကာယဿ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆဘာဝသလ္လက္ခဏတော။ ဣမံ ပန ပဋိပတ္တိန္တိ ဣမံ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာဘာဝနံ။ အမတပရိယောသာနတန္တိ နိဗ္ဗာနနိဋ္ဌိတံ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာဘာဝနာသင်္ခါတံ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ပါဒကံ ကတွာ ဝိပဿနံ ဝဍ္ဎေတွာ နိဗ္ဗာနာဓိဂမန္တိ အတ္ထော။
အာဟာရေပဋိက္ကူလဘာဝနာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၀၆။ ‘‘ဧကံ ဝဝတ္ထာနန္တိ ဧဝံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဿ ဘာဝနာနိဒ္ဒေသော အနုပ္ပတ္တော’’တိ ဥဒ္ဒေသော နာမ နိဒ္ဒေသတ္ထော
မုဒုမဇ္ဈပညာဗာဟုလ္လတော, အာဂတော စ ဘာရော အဝဿံ ဝဟိတဗ္ဗောတိ ကတွာ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ သတိပိ ဝိသယဘေဒေန ဝဝတ္ထာနဿ ဘေဒေ ဝဝတ္ထာနဘာဝသာမညေန ပန တံ အဘိန္နံ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဧကံ ဝဝတ္ထာန’’န္တိ, ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝါ သတိပိ ဝိသယဘေဒေ အတ္ထသိဒ္ဓိယံ တဿ ဧကဝိသယတာဝါတိ ‘‘ဧကံ ဝဝတ္ထာန’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ယထာ ဟိ ဒွတ္တိံသာကာရေ ကမ္မံ ကရောန္တဿ ယောဂိနော ယဒိပိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝိသုံ ဝိသုံ ကောဋ္ဌာသေသု မနသိကာရော ပဝတ္တတိ, အပရဘာဂေ ပန ဧကသ္မိံ ခဏေ ဧကသ္မိံယေဝ ကောဋ္ဌာသေ အတ္ထသိဒ္ဓိ ဟောတိ, န သဗ္ဗေသု, ဧဝမိဓာပီတိ။ တတ္ထ သိယာ – ယထာ ပဋိက္ကူလဘာဝသာမညေန ဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာနေ အဘေဒတော မနသိကာရော ပဝတ္တတိ, ဧဝံ ဣဓ ဓာတုဘာဝသာမညေန အဘေဒတော မနသိကာရော ပဝတ္တတီတိ ‘‘ဧကံ ဝဝတ္ထာန’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ? နယိဒမေဝံ။ တတ္ထ ဟိ ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမတော ပဋ္ဌာယ ပဋိက္ကူလဝသေနေဝ သဗ္ဗတ္ထ မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗော, ဣဓ ပန သဘာဝသရသလက္ခဏတော ဓာတုယော မနသိ ကာတဗ္ဗာ, န ဓာတုဘာဝသာမညတော။ တေနေဝါဟ ‘‘သဘာဝူပလက္ခဏဝသေန သန္နိဋ္ဌာန’’န္တိ။ ကိံ ဝါ ဧတေန ပပဉ္စေန, အညေဟိ ဧကူနစတ္တာလီသာယ ကမ္မဋ္ဌာနေဟိ အသံသဋ္ဌံ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ နာမ ဧကံ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကံ ဝဝတ္ထာန’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ‘‘စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဿ ဘာဝနာနိဒ္ဒေသော’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ ဘာဝနာဝ? သစ္စံ ဘာဝနာဝ, သကိံ ပဝတ္တံ ပန ဝဝတ္ထာနံ, တဿ ဗဟုလီကာရော ဘာဝနာတိ ဝစနဘေဒေန ဝုတ္တံ။ ကထံ ပန ဘာဝနာ နိဒ္ဒိသီယတိ တဿာ ဝစီဂေါစရာတိက္ကန္တဘာဝတောတိ? နာယံ ဒေါသော ဘာဝနတ္ထေ ဘာဝနာဝေါဟာရတော။ ဘာဝနတ္ထော ဟိ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟော ဣဓ ‘‘ဘာဝနာ’’တိ အဓိပ္ပေတော။
သဘာဝူပလက္ခဏဝသေနာတိ ကက္ခဠတ္တာဒိကဿ သလက္ခဏဿ ဥပဓာရဏဝသေန။ ဣဒံ ဟိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပထဝီကသိဏာဒိကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိယ န ပဏ္ဏတ္တိမတ္တသလ္လက္ခဏဝသေန, နီလကသိဏာဒိကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိယ န နီလာဒိဝဏ္ဏသလ္လက္ခဏဝသေန, နာပိ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိယ သင်္ခါရာနံ အနိစ္စတာဒိသာမညလက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန ပဝတ္တတိ, အထ ခေါ ပထဝီအာဒီနံ သဘာဝသလ္လက္ခဏဝသေန ပဝတ္တတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သဘာဝူပလက္ခဏဝသေနာ’’တိ, ကက္ခဠတ္တာဒိကဿ သလက္ခဏဿ ဥပဓာရဏဝသေနာတိ အတ္ထော။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိ ဉာဏဝိနိစ္ဆယော ဝေဒိတဗ္ဗော, န ယေဝါပနကဝိနိစ္ဆယော, နာပိ
ဝိတက္ကာဒိဝိနိစ္ဆယော။ ဓာတုမနသိကာရောတိ ဓာတူသု မနသိကာရော, စတဿော ဓာတုယော အာရဗ္ဘ ဘာဝနာမနသိကာရောတိ အတ္ထော။ ကာတဗ္ဗတော ကမ္မံ, ယောဂိနော သုခဝိသေသာနံ ကာရဏဘာဝတော ဌာနဉ္စာတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ, စတုန္နံ မဟာဘူတာနံ သဘာဝသလ္လက္ခဏဝသေန ပဝတ္တံ ယောဂကမ္မံ။ တေနာဟ ‘‘ဓာတုမနသိကာရော, ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ, စတုဓာတုဝဝတ္ထာနန္တိ အတ္ထတော ဧက’’န္တိ။ တယိဒံ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ။ ‘‘ဒွိဓာ အာဂတ’’န္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု ဓာတုဝိဘင်္ဂေ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရဝသေန အာဂတံ, တသ္မာ ‘‘တိဓာ အာဂတ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ? န, တတ္ထာပိ အဇ္ဈတ္တိကာနံ ဓာတူနံ ပဘေဒတော အနဝသေသပရိယာဒါနဿ ကတတ္တာ, ဗာဟိရာနဉ္စ ဓာတူနံ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ။ အထ ဝါ ဒွိဓာ အာဂတန္တိ ဧတ္ထ ဒွိဓာဝ အာဂတန္တိ န ဧဝံ နိယမော ဂဟေတဗ္ဗော, အထ ခေါ ဒွိဓာ အာဂတမေဝါတိ, တေန တတိယဿာပိ ပကာရဿ သင်္ဂဟော သိဒ္ဓေါ ဟောတိ။ သော စ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယော ‘‘သင်္ခေပတော စ ဝိတ္ထာရတော စာ’’တိ ဧတ္ထ အာဝုတ္တိဝသေန, စ-သဒ္ဒေနေဝ ဝါ သင်္ဂဟောတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ အထ ဝါ ယော နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန အတိသင်္ခေပပဋိက္ခေပမုခေန လဗ္ဘမာနော ဝိတ္ထာရဘာဂေါ, တံ ဝိတ္ထာရနယန္တောဂဓမေဝ ကတွာ ဝုတ္တံ ‘‘ဒွိဓာ အာဂတ’’န္တိ။ ဧဝဉ္စ ကတွာ ‘‘နာတိတိက္ခပညဿ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကဿ ဝသေန ဝိတ္ထာရတော အာဂတ’’န္တိ ဣဒဉ္စ ဝစနံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ ‘‘မဟာသတိပဋ္ဌာနေ’’တိ စ ဣဒံ နိဒဿနမတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ, သတိပဋ္ဌာန(ဒီ။ နိ။ ၂။၃၇၈ အာဒယော၊ မ။ နိ။ ၃။၁၁၁ အာဒယော) ကာယဂတာသတိသုတ္တာဒီသုပိ (မ။ နိ။ ၃။၁၅၃ အာဒယော) တထေဝ အာဂတတ္တာ။ ရာဟုလောဝါဒေတိ မဟာရာဟုလောဝါဒေ (မ။ နိ။ ၂။၁၁၃ အာဒယော)။ ဓာတုဝိဘင်္ဂေတိ ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တေ (မ။ နိ။ ၃။၃၄၂ အာဒယော), အဘိဓမ္မေ ဓာတုဝိဘင်္ဂေ (ဝိဘ။ ၁၇၂ အာဒယော) စ။
ကာမံ မဟာသတိပဋ္ဌာနေ အတ္ထေန ဥပမံ ပရိဝါရေတွာ ဒေသနာ အာဂတာ, ဥပမာ စ နာမ ယာဝဒေဝ ဥပမေယျတ္ထဝိဘာဝနတ္ထာတိ ဥပမံ တာဝ ဒဿေတွာ ဥပမေယျတ္ထံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘သေယျထာပီ’’တိအာဒိနာ ပါဠိ အာနီတာ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဓာတုဝသေန, တတ္ထပိ စတုမဟာဘူတဝသေန ကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသော ကတောတိ? သတ္တသုညတာသန္ဒဿနတ္ထံ, ဧတ္ထ ဓာတုဝသေန, တတ္ထာပိ ဩဠာရိကဘာဝေန သုပါကဋတာယ, ဧကစ္စဝေနေယျဇနစရိတာနုကုလတာယ စ မဟာဘူတဝသေန ကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသော ကတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ ပထဝီဓာတူတိအာဒီသု ဓာတုတ္ထော နာမ သဘာဝတ္ထော,
သဘာဝတ္ထော နာမ သုညတတ္ထော, သုညတတ္ထော နာမ နိဿတ္တတ္ထော။ ဧဝံ သဘာဝသုညတနိဿတ္တတ္ထေန ပထဝီယေဝ ဓာတု ပထဝီဓာတု။ အာပေါဓာတုအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပထဝီဓာတူတိ သဟဇရူပဓမ္မာနံ ပတိဋ္ဌာ ဓာတု, တထာ အာပေါဓာတူတိ အာဗန္ဓနဓာတု, တေဇောဓာတူတိ ပရိပါစနဓာတု, ဝါယောဓာတူတိ ဝိတ္ထမ္ဘနဓာတူတိ ဧဝမေတ္ထ သမာသော, ဘာဝတ္ထော စ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယမေတ္ထ သင်္ခေပေါ, ဝိတ္ထာရော ပန ပရတော အာဂမိဿတိ။
ဧဝံ တိက္ခပညဿာတိအာဒီသု ဧဝန္တိ ယထာဒဿိတံ ပါဠိံ ပစ္စာမသတိ။ နာတိတိက္ခပညဿ ဝိတ္ထာရဒေသနာတိ ကတွာ အာဟ ‘‘တိက္ခပညဿာ’’တိ။ ယထာ ဝတ္ထယုဂံ အရဟတီတိ ဝတ္ထယုဂိကော, ဧဝံ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ အရဟတိ, ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနပယောဇနောတိ ဝါ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကော, တဿ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကဿ။
ဆေကောတိ တံတံသမညာယ ကုသလော, ယထာဇာတေ သူနသ္မိံ နင်္ဂုဋ္ဌခုရဝိသာဏာဒိဝန္တေ အဋ္ဌိမံသာဒိအဝယဝသမုဒါယေ အဝိဘတ္တေ ဂါဝီသမညာ, န ဝိဘတ္တေ, ဝိဘတ္တေ ပန အဋ္ဌိမံသာဒိအဝယဝသမညာတိ ဇာနနကော။ ဂေါဃာတကောတိ ဇီဝိကတ္ထာယ ဂုန္နံ ဃာတကော။ အန္တေဝါသီတိ ကမ္မကရဏဝသေန တဿ သမီပဝါသီ တဿ တန္နိဿာယ ဇီဝနတော။ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာတိ ဧကသ္မိံ ဌာနေ အညံ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ။ မဟာပထာနံ ဝေမဇ္ဈဋ္ဌာနသင်္ခါတေတိ စတုန္နံ မဟာပထာနံ တာယ ဧဝ ဝိနိဝိဇ္ဈနဋ္ဌာနသင်္ခါတေ။ ယသ္မာ တေ စတ္တာရော မဟာပထာ စတူဟိ ဒိသာဟိ အာဂန္တွာ သမောဟိတာ ဝိယ ဟောန္တိ, တသ္မာ တံ ဌာနံ စတုမဟာပထာနံ, တသ္မိံ စတုမဟာပထေ။ ဝိလီယန္တိ ဘိဇ္ဇန္တိ ဝိဘဇ္ဇန္တီတိ ဗီလာ, ဘာဂါ, ဝ-ကာရဿ ဗ-ကာရံ, ဣ-ကာရဿ စ ဤ-ကာရံ ကတွာ။ တမေဝ ဟိ ဘာဂတ္ထံ ဒဿေတုံ ‘‘ကောဋ္ဌာသံ ကတွာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ကိဉ္စာပိ ဌိတ-သဒ္ဒေါ ‘‘ဌိတော ဝါ’’တိအာဒီသု (အ။ နိ။ ၅။၂၈) ဝိယ ဌာနသင်္ခါတဣရိယာပထသမင်္ဂိတာယ, ဂတိနိဝတ္တိအတ္ထတာယ ဝါ ဌာ-သဒ္ဒဿ အညတ္ထ ဌပေတွာ ဂမနံ သေသဣရိယာပထသမင်္ဂိတာယ ဗောဓကော, ဣဓ ပန ယထာ တထာ ရူပကာယဿ ပဝတ္တိအာကာရဗောဓကော အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘စတုန္နံ ဣရိယာပထာနံ ယေန ကေနစိ အာကာရေန ဌိတတ္တာ
ယထာဌိတ’’န္တိ။ တတ္ထ အာကာရေနာတိ ဌာနာဒိနာ ရူပကာယဿ ပဝတ္တိအာကာရေန။ ဌာနာဒယော ဟိ ဣရိယာသင်္ခါတာယ ကာယိကကိရိယာယ ပဝတ္တိဋ္ဌာနတာယ ‘‘ဣရိယာပထာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ ယထာဌိတန္တိ ယထာပဝတ္တံ။ ယထာဝုတ္တဋ္ဌာနမေဝေတ္ထ ပဏိဓာနန္တိ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ယထာဌိတတ္တာဝ ယထာပဏိဟိတ’’န္တိ။ ဌိတန္တိ ဝါ ကာယဿ ဌာနသင်္ခါတဣရိယာပထသမာယောဂပရိဒီပနံ။ ပဏိဟိတန္တိ တဒညဣရိယာပထသမာယောဂပရိဒီပနံ။ ဌိတန္တိ ဝါ ကာယသင်္ခါတာနံ ရူပဓမ္မာနံ တသ္မိံ တသ္မိံ ခဏေ သကိစ္စဝသေန အဝဋ္ဌာနပရိဒီပနံ။ ပဏိဟိတန္တိ ပစ္စယကိစ္စဝသေန တေဟိ တေဟိ ပစ္စယေဟိ ပကာရတော နိဟိတံ ပဏိဟိတန္တိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဓာတုသောတိ ဓာတုံ ဓာတုံ ပထဝီအာဒိဓာတုံ ဝိသုံ ဝိသုံ ကတွာ။ ပစ္စဝေက္ခတီတိ ပတိ ပတိ အဝေက္ခတိ ဉာဏစက္ခုနာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ပဿတိ။
ယထာ ဆေကောတိအာဒိနာ ပါဠိယာ သဒ္ဒတ္ထဝိဝရဏဝသေန ဝုတ္တမေဝတ္ထံ ဣဒါနိ ဘာဝတ္ထဝိဘာဝနဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ယထာ ဂေါဃာတကဿာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပေါသေန္တဿာတိ မံသူပစယပရိဗြူဟနာယ ကုဏ္ဍကဘတ္တကပ္ပါသဋ္ဌိအာဒီဟိ သံဝဍ္ဎေန္တဿ။ ဝဓိတံ မတန္တိ ဟိံသိတံ ဟုတွာ မတံ။ မတန္တိ စ မတမတ္တံ။ တေနေဝါဟ ‘‘တာဝဒေဝါ’’တိ။ ဂါဝီတိ သညာ န အန္တရဓာယတိ ယာနိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ ဥပါဒါယ ဂါဝီသမညာ, မတမတ္တာယပိ ဂါဝိယာ တေသံ သန္နိဝေသဿ အဝိနဋ္ဌတ္တာ။ ဗိလာသောတိ ဗိလံ ဗိလံ ကတွာ။ ဝိဘဇိတွာတိ အဋ္ဌိသံဃာတတော မံသံ ဝိဝေစေတွာ, တတော ဝါ ဝိဝေစိတံ မံသံ ဘာဂသော ကတွာ။ တေနေဝါဟ ‘‘မံသသညာ ပဝတ္တတီ’’တိ။ ပဗ္ဗဇိတဿပိ အပရိဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနဿ။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂန္တိ သန္တတိသမူဟကိစ္စဃနာနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ ဝိဝေစနံ။ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတောတိ ယထာဝုတ္တံ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခန္တဿ။ သတ္တသညာတိ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိဝသေန ပဝတ္တာ သတ္တသညာတိ ဝဒန္တိ, ဝေါဟာရဝသေန ပဝတ္တသတ္တသညာယပိ တဒါ အန္တရဓာနံ ယုတ္တမေဝ ယာထာဝတော ဃနဝိနိဗ္ဘောဂဿ သမ္ပာဒနတော။ ဧဝံ ဟိ သတိ ယထာဝုတ္တဩပမ္မတ္ထေန ဩပမေယျတ္ထော အညဒတ္ထု သံသန္ဒတိ သမေတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘ဓာတုဝသေနေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၃၀၇။ ဧဝံ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနဿ သင်္ခေပတော အာဂတဋ္ဌာနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ ဝိတ္ထာရတော အာဂတဋ္ဌာနံ ဒဿေတုံ ‘‘မဟာဟတ္ထိပဒူပမေ
ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ ရာဟုလောဝါဒ- (မ။ နိ။ ၂။၁၁၃ အာဒယော) ဓာတုဝိဘင်္ဂေသု (မ။ နိ။ ၃။၃၄၂ အာဒယော၊ ဝိဘ။ ၁၇၂ အာဒယော) ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝိတ္ထာရတော အာဂမနမေဝ ဥပသံဟရတိ, န သဗ္ဗံ ဒေသနာနယံ အညထာပိ တတ္ထ ဒေသနာနယဿ အာဂတတ္တာ။
တတြာတိ တသ္မိံ ယထာဒဿိတေ မဟာဟတ္ထိပဒူပမပါဌေ။ အဇ္ဈတ္တိကာတိ သတ္တသန္တာနပရိယာပန္နာ။ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တန္တိ ပဒဒွယေနာပိ တံတံပါဋိပုဂ္ဂလိကဓမ္မော ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ဥဘယမ္ပိ နိယကဿ အဓိဝစန’’န္တိ။ သသန္တတိပရိယာပန္နတာယ ပန အတ္တနိ ဂဟေတဗ္ဗဘာဝူပဂမနဝသေန အတ္တာနံ အဓိကိစ္စ ပဝတ္တံ အဇ္ဈတ္တံ။ တံတံသန္တတိပရိယာပန္နတာယ ပစ္စတ္တံ။ တေနေဝါဟ ‘‘အတ္တနိ ပဝတ္တတ္တာ အဇ္ဈတ္တံ, အတ္တာနံ ပဋိစ္စ ပဋိစ္စ ပဝတ္တတ္တာ ပစ္စတ္တ’’န္တိ။ ကက္ခဠန္တိ ကထိနံ။ ယသ္မာ တံ ထဒ္ဓဘာဝေန သဟဇာတာနံ ပတိဋ္ဌာ ဟောတိ, တသ္မာ ‘‘ထဒ္ဓ’’န္တိ ဝုတ္တံ။ ခရိဂတန္တိ ခရီသု ခရသဘာဝေသု ဂတံ တပ္ပရိယာပန္နံ, ခရသဘာဝမေဝါတိ အတ္ထော။ ယသ္မာ ပန ခရသဘာဝံ ဖရုသာကာရေန ဥပဋ္ဌာနတော ဖရုသာကာရံ ဟောတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ဖရုသ’’န္တိ။ တေနာဟ ‘‘ဒုတိယံ အာကာရဝစန’’န္တိ။ ဥပါဒိန္နံ နာမ သရီရဋ္ဌကံ။ တံ ပန ကမ္မသမုဋ္ဌာနတံ သန္ဓာယ ဥပါဒိန္နမ္ပိ အတ္ထိ အနုပါဒိန္နမ္ပိ, တဏှာဒီဟိ အာဒိန္နဂဟိတပရာမဋ္ဌဝသေန သဗ္ဗမ္ပေတံ ဥပါဒိန္နမေဝါတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဥပါဒိန္နန္တိ ဒဠှံ အာဒိန္န’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ‘‘မမ’’န္တိ ဂဟိတံ ‘‘အဟ’’န္တိ ပရာမဋ္ဌန္တိ ယောဇနာ။ သေယျထိဒန္တိ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာဝါစီတိ အာဟ ‘‘တံ ကတမန္တိ စေတိ အတ္ထော’’တိ။ တတောတိ ပစ္ဆာ။ တန္တိ တံ အဇ္ဈတ္တိကာဒိဘေဒတော ဒဿိတံ ပထဝီဓာတုံ။ ဒဿေန္တောတိ ဝတ္ထုဝိဘာဂေန ဒဿေန္တော။ ကိဉ္စာပိ မတ္ထလုင်္ဂံ အဋ္ဌိမိဉ္ဇေနေဝ သင်္ဂဟေတွာ ဣဓ ပါဠိယံ ဝိသုံ န ဥဒ္ဓဋံ, ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ (ပဋိ။ မ။ ၁။၄) ပန ဝီသတိယာ အာကာရေဟိ ပရိပုဏ္ဏံ ကတွာ ဒဿေတုံ ဝိသုံ ဂဟိတန္တိ တမ္ပိ သင်္ဂဏှန္တော ထဒ္ဓဘာဝါဓိကတာယ ပထဝီဓာတုကောဋ္ဌာသေသုယေဝ ‘‘မတ္ထလုင်္ဂံ ပက္ခိပိတွာ ဝီသတိယာ အာကာရေဟိ ပထဝီဓာတု နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ’’တိ အာဟ။ ‘‘ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စီ’’တိ ဝါ ဣမိနာ ပါဠိယံ မတ္ထလုင်္ဂဿ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ တသ္မာ ဣဓ ‘‘ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စီ’’တိ ဣဒံ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခံ ‘‘မတ္ထလုင်္ဂံ ပက္ခိပိတွာ ဝီသတိယာ အာကာရေဟိ ပထဝီဓာတု နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ, ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စီ’’တိ ဝစနတော။ ပုန ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စီတိ အဝသေသေသု တီသု
ကောဋ္ဌာသေသူတိ ယောဇေတဗ္ဗံ။ တီသု ကောဋ္ဌာသေသူတိ တိပ္ပကာရေသု ကောဋ္ဌာသေသု။ န ဟိ တေ တယော ကောဋ္ဌာသာ။
ဝိဿန္ဒနဘာဝေနာတိ ပဂ္ဃရဏသဘာဝေန။ အပ္ပေါတီတိ ဝိသရတိ။ ပပ္ပေါတီတိ ပါပုဏာတိ, သသမ္ဘာရအာပဝသေန စေတံ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ဝိဿန္ဒနဘာဝေန သသမ္ဘာရပထဝီသင်္ခါတံ တံ တံ ဌာနံ ဝိသရတိ, ပါပုဏာတိ စ, လက္ခဏာပဝသေနေဝ ဝါ။ သောပိ ဟိ သဟဇာတအညမညနိဿယာဒိပစ္စယတာယ သေသဘူတတ္တယသင်္ခါတံ တံ တံ ဌာနံ ဒြဝဘာဝသိဒ္ဓေန ဝိဿန္ဒနဘာဝေန အာဗန္ဓတ္တံ, အာသတ္တတ္တံ, အဝိပ္ပကိဏ္ဏဉ္စ ကရောန္တံ ‘‘အပ္ပေါတိ ပပ္ပေါတီ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတီတိ။
တေဇနဝသေနာတိ နိသိတဘာဝေန တိက္ခဘာဝေန။ ဝုတ္တနယေနာတိ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန ‘‘နာနာဝိဓေသူ’’တိ အာပေါဓာတုယံ ဝုတ္တနယေန။ ကုပိတေနာတိ ခုဘိတေန။ ဥသုမဇာတောတိ ဥသ္မာဘိဘူတော။ ဇီရတီတိ ဇိဏ္ဏော ဟောတိ။ တေဇောဓာတုဝသေန လဗ္ဘမာနာ ဣမသ္မိံ ကာယေ ဇရာပဝတ္တိ ပါကဋဇရာဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ဒဿေတုံ ‘‘ဣန္ဒြိယဝေကလ္လတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သရီရေ ပကတိဥသုမံ အတိက္ကမိတွာ ဥဏှဘာဝေါ သန္တာပေါ, သရီရဿ ဒဟနဝသေန ပဝတ္တော မဟာဒါဟော ပရိဒါဟောတိ အယမေတေသံ ဝိသေသော။ ယေန ဇီရီယတီတိ စ ဧကာဟိကာဒိဇရရောဂေန ဇရီယတီတိပိ အတ္ထော ယုဇ္ဇတိ။ သတက္ခတ္တုံ တာပေတွာ တာပေတွာ သီတုဒကေ ပက္ခိပိတွာ ဥဒ္ဓဋာ သပ္ပိ ‘‘သတဓောတသပ္ပီ’’တိ ဝဒန္တိ။ အသိတန္တိ ဘုတ္တံ။ ခါယိတန္တိ ခါဒိတံ။ သာယိတန္တိ အဿာဒိတံ။ သမ္မာ ပရိပါကံ ဂစ္ဆတီတိ သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ ဝသေန ဝုတ္တံ, အသမ္မာပရိပါကောပိ ပန ဝိသမဝေပါကိနိယာ တဿာ ဧဝ ဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ ရသာဒိဘာဝေနာတိ ရသရုဓိရမံသမေဒနှာရုအဋ္ဌိအဋ္ဌိမိဉ္ဇသုက္ကဝသေန။ ဝိဝေကန္တိ ပုထုဘာဝံ အညမညံ ဝိသဒိသဘာဝံ။ အသိတာဒိဘေဒဿ ဟိ အာဟာရဿ ပရိဏာမေ ရသော ဟောတိ, တံ ပဋိစ္စ ရသဓာတု ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဧဝံ ‘‘ရသဿ ပရိဏာမေ ရုဓိရ’’န္တိအာဒိနာ သဗ္ဗံ နေတဗ္ဗံ။
ဝါယနဝသေနာတိ သမုဒီရဏဝသေန, သဝေဂဂမနဝသေန ဝါ။ ဥဂ္ဂါရဟိက္ကာဒီတိ ဧတ္ထ အာဒိ-သဒ္ဒေန ဥဒ္ဒေကခိပနာဒိပဝတ္တနကဝါတာနံ သင်္ဂဟော
ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဥစ္စာရပဿာဝါဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန ပိတ္တသေမှလသိကာကေဝလဒုဂ္ဂန္ဓာဒိနီဟရဏကာနံ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ယဒိပိ ကုစ္ဆိ-သဒ္ဒေါ ဥဒရပရိယာယော, ကောဋ္ဌ-သဒ္ဒေန ပန အန္တန္တရဿ ဝုစ္စမာနတ္တာ တဒဝသိဋ္ဌော ဥဒရပ္ပဒေသော ဣဓ ကုစ္ဆိ-သဒ္ဒေန ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ကုစ္ဆိသယာ ဝါတာတိ အန္တာနံ ဗဟိဝါတာ’’တိ။ သမိဉ္ဇနပသာရဏာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာလောကနဝိလောကနဥဒ္ဓရဏာတိဟရဏာဒိကာ သဗ္ဗာ ကာယိကကိရိယာ သင်္ဂဟိတာ။ ‘‘အဿာသပဿာသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝါ’’တိ ဧတေန အဿာသပဿာသာနံ သရီရံ မုဉ္စိတွာ ပဝတ္တိ နတ္ထီတိ ဒီပေတိ။ န ဟိ ဗဟိဒ္ဓါ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ သမ္ဘဝေါ အတ္ထီတိ။ ယဒိ ဧဝံ ကထံ ‘‘ပဿာသောတိ ဗဟိနိက္ခမနနာသိကဝါတော, ဒီဃနာသိကဿ နာသိကဂ္ဂံ, ဣတရဿ ဥတ္တရောဋ္ဌံ ဖုသန္တော ပဝတ္တတီ’’တိ ဝစနံ? တံ နိက္ခမနာကာရေန ပဝတ္တိယာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ, သန္တာနေ ပဝတ္တဥတုသမုဋ္ဌာနဿ စ ဝသေန ဝုတ္တန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ အာပေါဓာတုအာဒီနံ တိဿန္နံ ဓာတူနံ နိဒ္ဒေသံ သန္ဓာယာဟ။ တတ္ထ အာပေါဓာတုနိဒ္ဒေသေ ‘‘ယံ ဝါ ပနည’’န္တိ ဣမိနာ သမ္ဘဝဿ, တေဇောဓာတုနိဒ္ဒေသေ သရီရေ ပါကတိကဥသ္မာယ, ဝါယောဓာတုနိဒ္ဒေသေ ဓမနိဇာလာနုသဋဿ တတ္ထ တတ္ထ စမ္မခီလပီဠကာဒိနိဗ္ဗတ္တကဝါယုနော သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သမိဉ္ဇနာဒိနိဗ္ဗတ္တကဝါတာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝ။ ယဒိ ဧဝံ, ကထံ ‘‘ပုရိမာ ပဉ္စ စတုသမုဋ္ဌာနာ’’တိ ဝစနံ? န ဟိ သမိဉ္ဇနာဒိနိဗ္ဗတ္တကာ ဧဝ အင်္ဂမင်္ဂါနုသာရိနော ဝါတာ, အထ ခေါ တဒညေပီတိ နတ္ထိ ဝိရောဓော။
ဣတီတိ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ။ တေနာဟ ‘‘ဝီသတိယာ အာကာရေဟီ’’တိအာဒိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတသ္မိံ ဝိတ္ထာရတော အာဂတေ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနေတိ အတ္ထော။ တေန အယံ ဝဏ္ဏနာ န ကေဝလံ မဟာဟတ္ထိပဒူပမဿေဝ (မ။ နိ။ ၁။၃၀၀ အာဒယော), အထ ခေါ မဟာရာဟုလောဝါဒ- (မ။ နိ။ ၂။၁၁၃ အာဒယော) ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တာနမ္ပိ (မ။ နိ။ ၃။၃၄၂ အာဒယော) အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ ဟောတိယေဝါတိ ဒဿိတံ ဟောတိ။ ဘာဝနာနယေပိ ဧသေဝ နယော။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ဧဝံ ရာဟုလောဝါဒဓာတုဝိဘင်္ဂေသုပီ’’တိ။
ဋ္ဌ ၃၀၈။ ဘာဝနာနယေတိ ဘာဝနာယ နယေ။ ယေန ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာ ဣဇ္ဈတိ, တသ္မိံ ဘာဝနာဝိဓိမှီတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထာတိ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနေ။ ယသ္မာ ယေသံ ‘‘တိက္ခပညော နာတိတိက္ခပညော’’တိ ဣမေသံ ဒုဝိဓာနံ ပုဂ္ဂလာနံ ဝသေန ဣဒံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဒွိဓာ အာဂတံ ဒွိဓာ ဒေသိတံ, တသ္မာ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသောပိ တေသံ ဒွိဓာဝ ဣစ္ဆိတဗ္ဗောတိ တံ တာဝ ဒဿေတုံ ‘‘တိက္ခပညဿ
ဘိက္ခုနော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ လောမာ ပထဝီဓာတူတီတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ အာဒိအတ္ထော။ ဧဝံ ဝိတ္ထာရတော ဓာတုပရိဂ္ဂဟောတိ ‘‘ကေသာ ပထဝီဓာတု, လောမာ ပထဝီဓာတူ’’တိအာဒိနာ ဧဝံ ဒွါစတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ ဝိတ္ထာရတော ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟော။ ပပဉ္စတောတိ ဒန္ဓတော သဏိကတော။ ယံ ထဒ္ဓလက္ခဏန္တိ ကေသာဒီသု ယံ ထဒ္ဓလက္ခဏံ ကက္ခဠဘာဝေါ။ ယံ အာဗန္ဓနလက္ခဏန္တိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဧဝံ မနသိ ကရောတောတိ ဝတ္ထုံ အနာမသိတွာ ဧဝံ လက္ခဏမတ္တတော မနသိကာရံ ပဝတ္တေန္တဿ။ အဿာတိ တိက္ခပညဿ။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပါကဋံ ဟောတီတိ ယောဂကမ္မဿ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတံ တဒေဝ လက္ခဏံ ဝိဘူတံ ဟောတိ, တဿ ဝါ လက္ခဏဿ သုဋ္ဌု ဥပဋ္ဌာနတော တံ အာရဗ္ဘ ပဝတ္တမာနံ မနသိကာရသင်္ခါတံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိဘူတံ ဝိသဒံ ဟောတိ, တိက္ခပညဿ ဣန္ဒြိယပါဋဝေန သံခိတ္တရုစိဘာဝတော။ သဗ္ဗသော မန္ဒပညဿ ဘာဝနာဝ န ဣဇ္ဈတီတိ အာဟ ‘‘နာတိတိက္ခပညဿာ’’တိ။ ဧဝံ မနသိ ကရောတောတိ ဝုတ္တနယေန သင်္ခေပတော မနသိ ကရောတော။ အန္ဓကာရံ အဝိဘူတံ ဟောတီတိ အနုပဋ္ဌာနတော အန္ဓံ ဝိယ ကရောန္တံ အပါကဋံ ဟောတိ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ယောဇနာ။ ပုရိမနယေနာတိ ‘‘ကေသာ ပထဝီဓာတူ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေန။ ဝတ္ထုအာမသနေန ဝိတ္ထာရတော မနသိ ကရောန္တဿ ပါကဋံ ဟောတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ, နာတိတိက္ခပညဿ အခိပ္ပနိသန္တိတာယ ဝိတ္ထာရရုစိဘာဝတော။
ဣဒါနိ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ ဥပမာယ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ယထာ ဒွီသု ဘိက္ခူသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပေယျာလမုခန္တိ ပေယျာလပါဠိယာ မုခဘူတံ ဒွါရဘူတံ အာဒိတော ဝါရံ, ဝါရဒွယံ ဝါ။ ဝိတ္ထာရေတွာတိ အနဝသေသတော သဇ္ဈာယိတွာ။ ဥဘတောကောဋိဝသေနေဝါတိ တဿ တဿ ဝါရဿ အာဒိအန္တဂ္ဂဟဏဝသေနေဝ။ ဩဋ္ဌပရိယာဟတမတ္တန္တိ ဩဋ္ဌာနံ သမ္ဖုသနမတ္တံ။ ယထာ ဂန္ထပရိဝတ္တနေ တိက္ခပညဿ ဘိက္ခုနော သင်္ခေပေါ ရုစ္စတိ, န ဝိတ္ထာရော။ ဣတရဿ စ ဝိတ္ထာရော ရုစ္စတိ, န သင်္ခေပေါ, ဧဝံ ဘာဝနာနယေပီတိ ဥပမာသံသန္ဒနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
တသ္မာတိ ယသ္မာ တိက္ခပညဿ သင်္ခေပေါ, နာတိတိက္ခပညဿ စ ဝိတ္ထာရော သပ္ပါယော, တသ္မာ။ ယသ္မာ ကမ္မဋ္ဌာနံ အနုယုဉ္ဇိတုကာမဿ သီလဝိသောဓနာဒိပုဗ္ဗကိစ္စံ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ, တံ သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တမေဝါတိ ဣဓ န အာမဋ္ဌံ။ ယသ္မာ ပန ဝိဝေကဋ္ဌကာယဿ, ဝိဝေကဋ္ဌစိတ္တဿေဝ စ ဘာဝနာ
ဣဇ္ဈတိ, န ဣတရဿ, တသ္မာ တဒုဘယံ ဒဿေန္တော ‘‘ရဟောဂတေန ပဋိသလ္လီနေနာ’’တိ အာဟ။ တတ္ထ ရဟောဂတေနာတိ ရဟသိ ဂတေန, ဧကာကိနာ ဘာဝနာနုကူလဋ္ဌာနံ ဥပဂတေနာတိ အတ္ထော။ ပဋိသလ္လီနေနာတိ ပတိ ပတိ ပုထုတ္တာရမ္မဏတော စိတ္တံ နိသေဓေတွာ ကမ္မဋ္ဌာနေ သလ္လီနေန, တတ္ထ သံသိလိဋ္ဌစိတ္တေနာတိ အတ္ထော။ သကလမ္ပိ အတ္တနော ရူပကာယံ အာဝဇ္ဇေတွာတိ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာ, အဓော ကေသမတ္ထကာ, တိရိယံ တစပရိယန္တံ သဗ္ဗမ္ပိ အတ္တနော ကရဇကာယံ ဓာတုဝသေန မနသိ ကရောန္တော ယသ္မာ စာတုမဟာဘူတိကော အယံ ကာယော, တသ္မာ ‘‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတု တေဇောဓာတု ဝါယောဓာတူ’’တိ စတုမဟာဘူတဝသေန သမန္နာဟရိတွာတိ အတ္ထော။ ဣဒါနိ တာသံ ဓာတူနံ လက္ခဏတော, ဥပဋ္ဌာနာကာရတော စ မနသိကာရဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘ယော ဣမသ္မိံ ကာယေ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
တတ္ထ ထဒ္ဓဘာဝေါတိ လက္ခဏမာဟ။ ထဒ္ဓတ္တလက္ခဏာ ဟိ ပထဝီဓာတု။ ခရဘာဝေါတိ ဥပဋ္ဌာနာကာရံ, ဉာဏေန ဂဟေတဗ္ဗာကာရန္တိ အတ္ထော။ ဒြဝဘာဝေါ လက္ခဏံ အာပေါဓာတုယာ ပဂ္ဃရဏသဘာဝတ္တာ။ အာဗန္ဓနံ ဥပဋ္ဌာနာကာရော။ ဥဏှဘာဝေါ လက္ခဏံ တေဇောဓာတုယာ ဥသ္မာသဘာဝတ္တာ။ ပရိပါစနံ ဥပဋ္ဌာနာကာရော။ ဝိတ္ထမ္ဘနံ လက္ခဏံ ဝါယောဓာတုယာ ဥပတ္ထမ္ဘနသဘာဝတ္တာ။ သမုဒီရဏံ ဥပဋ္ဌာနာကာရော, ဥပဋ္ဌာနာကာရော စ နာမ ဓာတူနံ သကိစ္စကရဏဝသေန ဉာဏဿ ဝိဘူတာကာရော။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ ဥဘယဂ္ဂဟဏံ? ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယတော။ ဧကစ္စဿ ဟိ ဓာတုယော မနသိ ကရောန္တဿ တာ သဘာဝတော ဂဟေတဗ္ဗတံ ဂစ္ဆန္တိ, ဧကစ္စဿ သကိစ္စကရဏတော, ယော ရသောတိ ဝုစ္စတိ။ တတြာယံ ယောဂီ ဓာတုယော မနသိ ကရောန္တော အာဒိတော ပစ္စေကံ သလက္ခဏတော, သရသတောပိ ပရိဂ္ဂဏှာတိ။ တေနာဟ ‘‘ယော ဣမသ္မိံ ကာယေ ထဒ္ဓဘာဝေါ ဝါ ခရဘာဝေါ ဝါ…ပေ… ဧဝံ သံခိတ္တေန ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတွာ’’တိ။ တတ္ထ ပရိဂ္ဂဟေတွာတိ ပရိဂ္ဂါဟကဘူတေန ဉာဏေန ဓာတုယော လက္ခဏတော, ရသတော ဝါ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ဂဟေတွာ။ အယံ တာဝ သံခိတ္တတော ဘာဝနာနယေ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသော။
ဧဝံ ပန ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတွာ ‘‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ပထဝီဓာတု ထဒ္ဓဘာဝေါ ဝါ ခရဘာဝေါ ဝါ, အာပေါဓာတု ဒြဝဘာဝေါ ဝါ အာဗန္ဓနဘာဝေါ ဝါ, တေဇောဓာတု ဥဏှဘာဝေါ ဝါ ပရိပါစနဘာဝေါ ဝါ, ဝါယောဓာတု
ဝိတ္ထမ္ဘနဘာဝေါ ဝါ သမုဒီရဏဘာဝေါ ဝါ’’တိ ဧဝံ လက္ခဏာဒီဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ဓာတုယော မနသိ ကရောန္တေန ကာလသတမ္ပိ ကာလသဟဿမ္ပိ ပုနပ္ပုနံ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ မနသိ ကာတဗ္ဗံ, တက္ကာဟတံ ဝိတက္ကပရိယာဟတံ ကာတဗ္ဗံ။ တဿေဝံ မနသိ ကရောတော ယံ လက္ခဏာဒီသု သုပါကဋံ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ, တဒေဝ ဂဟေတွာ ဣတရံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ တေန သဒ္ဓိံ ‘‘ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတူ’’တိအာဒိနာ မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗော။ ဧဝံ မနသိ ကရောန္တေန ဟိ အနုပုဗ္ဗတော, နာတိသီဃတော, နာတိသဏိကတော, ဝိက္ခေပပဋိဗာဟနတော, ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတော, အနုပဋ္ဌာနမုဉ္စနတော, လက္ခဏတော, တယော စ သုတ္တန္တာတိ ဣမေဟိ ဒသဟာကာရေဟိ မနသိကာရကောသလ္လံ အနုဋ္ဌာတဗ္ဗံ။
တတ္ထ အနုပုဗ္ဗတောတိ အနုပဋိပါဋိတော အာစရိယဿ သန္တိကေ ဥဂ္ဂဟိတပဋိပါဋိတော, သာ စ ဒေသနာပဋိပါဋိယေဝ။ ဧဝံ အနုပုဗ္ဗတော မနသိ ကရောန္တေနာပိ နာတိသီဃတော မနသိ ကာတဗ္ဗံ။ အတိသီဃတော မနသိ ကရောတော ဟိ အပရာပရံ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော နိရန္တရံ ပဝတ္တတိ, ကမ္မဋ္ဌာနံ ပန အဝိဘူတံ ဟောတိ, န ဝိသေသံ အာဝဟတိ။ တသ္မာ နာတိသီဃတော မနသိ ကာတဗ္ဗံ။ ယထာ စ နာတိသီဃတော, ဧဝံ နာတိသဏိကတောပိ။ အတိသဏိကတော မနသိ ကရောတော ဟိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနံ န ဂစ္ဆတိ, ဝိသေသာဓိဂမဿ ပစ္စယော န ဟောတိ။ အတိသီဃံ အတိသဏိကဉ္စ မဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တာ ပုရိသာ ဧတ္ထ နိဒဿေတဗ္ဗာ။ ဝိက္ခေပပဋိဗာဟနတောတိ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိဿဇ္ဇေတွာ ဗဟိဒ္ဓါ ပုထုတ္တာရမ္မဏေ စေတသော ဝိက္ခေပေါ ပဋိဗာဟိတဗ္ဗော။ ဗဟိဒ္ဓါ ဝိက္ခေပေ ဟိ သတိ ကမ္မဋ္ဌာနာ ပရိဟာယတိ ပရိဓံသတိ။ ဧကပဒိကမဂ္ဂဂါမီ ပုရိသော စေတ္ထ နိဒဿေတဗ္ဗော။ ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတောတိ ‘‘ယာ အယံ ပထဝီဓာတူ’’တိအာဒိကာ ပဏ္ဏတ္တိ, တံ အတိက္ကမိတွာ လက္ခဏေသု ဧဝ စိတ္တံ ဌပေတဗ္ဗံ။
ဧဝံ ပဏ္ဏတ္တိံ ဝိဇဟိတွာ ကက္ခဠလက္ခဏာဒီသု ဧဝ မနသိကာရံ ပဝတ္တေန္တဿ လက္ခဏာနိ သုပါကဋာနိ သုဝိဘူတာနိ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌဟန္တိ။ တဿေဝံ ပုနပ္ပုနံ မနသိကာရဝသေန စိတ္တံ အာသေဝနံ လဘတိ။ သဗ္ဗော ရူပကာယော ဓာတုမတ္တတော ဥပဋ္ဌာတိ သုညော နိဿတ္တော နိဇ္ဇီဝေါ ယန္တံ ဝိယ ယန္တသုတ္တေန အပရာပရံ ပရိဝတ္တမာနော။ သစေ ပန ဗဟိဒ္ဓါပိ မနသိကာရံ ဥပသံဟရတိ, အထဿ အာဟိဏ္ဍန္တာ မနုဿတိရစ္ဆာနာဒယော သတ္တာကာရံ
ဝိဇဟိတွာ ဓာတုသမူဟဝသေနေဝ ဥပဋ္ဌဟန္တိ, တေဟိ ကရိယမာနာ ကိရိယာ ဓာတုမယေန ယန္တေန ပဝတ္တိယမာနာ ဟုတွာ ဥပဋ္ဌာတိ, တေဟိ အဇ္ဈောဟရိယမာနံ ပါနဘောဇနာဒိ ဓာတုသံဃာတေ ပက္ခိပ္ပမာနော ဓာတုသံဃာတော ဝိယ ဥပဋ္ဌာတိ။ အထဿ တထာ လဒ္ဓါသေဝနမ္ပိ စိတ္တံ ယဒိ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယတာယ ဥဒ္ဓစ္စဝသေန ဝါ အတိလီနဝီရိယတာယ ကောသဇ္ဇဝသေန ဝါ ဘာဝနာဝိဓိံ န ဩတရေယျ, တဒါ အဓိစိတ္တသုတ္တံ (အ။ နိ။ ၃။၁၀၃), အနုတ္တရသီတိဘာဝသုတ္တံ (အ။ နိ။ ၆။၈၅), ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တန္တိ (သံ။ နိ။ ၅။၁၉၄-၁၉၅) ဣမေသု တီသု သုတ္တေသု အာဂတနယေန ဝီရိယသမာဓိယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘တယော စ သုတ္တန္တာ’’တိ။ ဧဝံ ပန ဝီရိယသမတံ ယောဇေတွာ တသ္မိံယေဝ လက္ခဏေ မနသိကာရံ ပဝတ္တေန္တဿ ယဒါ သဒ္ဓါဒီနိ ဣန္ဒြိယာနိ လဒ္ဓသမတာနိ သုဝိသဒါနိ ပဝတ္တန္တိ, တဒါ အသဒ္ဓိယာဒီနံ ဒူရီဘာဝေန သာတိသယံ ထာမပ္ပတ္တေဟိ သတ္တဟိ ဗလေဟိ လဒ္ဓူပတ္ထမ္ဘာနိ ဝိတက္ကာဒီနိ ဈာနင်္ဂါနိ ပဋုတရာနိ ဟုတွာ ပါတုဘဝန္တိ, တေသံ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိယေဝ ဟောန္တိ သဒ္ဓိံ တဒေကဋ္ဌေဟိ ပါပဓမ္မေဟိ။ ဧတ္တာဝတာ စာနေန ဥပစာရဇ္ဈာနံ သမဓိဂတံ ဟောတိ ဓာတုလက္ခဏာရမ္မဏံ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပုနပ္ပုနံ ပထဝီဓာတု အာပေါဓာတူတိ…ပေ… ဥပစာရမတ္တော သမာဓိ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ။
တတ္ထ ဓာတုမတ္တတောတိ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထော မတ္တ-သဒ္ဒေါ။ တေန ယံ ဣတော ဗာဟိရကာ, လောကိယမဟာဇနော စ ‘‘သတ္တော ဇီဝေါ’’တိအာဒိကံ ဝိသေသံ ဣမသ္မိံ အတ္တဘာဝေ အဝိဇ္ဇမာနံ ဝိကပ္ပနာမတ္တေနေဝ သမာရောပေန္တိ, တံ နိဝတ္တေတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘နိဿတ္တတော နိဇ္ဇီဝတော’’တိ။ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ သမန္နာဟရိတဗ္ဗံ။ မနသိ ကာတဗ္ဗန္တိ ပုနပ္ပုနံ ဘာဝနာဝသေန ဓာတုမတ္တတော ဓာတုလက္ခဏံ မနသိ ဌပေတဗ္ဗံ။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗန္တိ တဒေဝ ဓာတုလက္ခဏံ ပတိ ပတိ အဝေက္ခိတဗ္ဗံ, ဘာဝနာသိဒ္ဓေန ဉာဏစက္ခုနာ အပရာပရံ ပစ္စက္ခတော ပဿိတဗ္ဗံ။
တဿေဝံ ဝါယမမာနဿာတိ တဿ ယောဂိနော ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ဘာဝနံ အနုယုဉ္ဇန္တဿ, တတ္ထ စ ဘာဝနာအနုယောဂေ သက္ကစ္စကာရိတာယ, သာတစ္စကာရိတာယ, သပ္ပါယသေဝိတာယ, သမထနိမိတ္တသလ္လက္ခဏေန, ဗောဇ္ဈင်္ဂါနံ အနုပဝတ္တနေန, ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ နိရပေက္ခဝုတ္တိတာယ, အန္တရာ သင်္ကောစံ အနာပဇ္ဇန္တေန ဘာဝနံ ဥဿုက္ကာပေတွာ ဥဿောဠှိယံ
အဝဋ္ဌာနေန သမ္မဒေဝ ဝါယာမံ ပယောဂံ ပရက္ကမံ ပဝတ္တေန္တဿ။ ဓာတုပ္ပဘေဒါဝဘာသနပညာပရိဂ္ဂဟိတောတိ ပထဝီအာဒီနံ ဓာတူနံ သဘာဝလက္ခဏာဝဘာသနေန အဝဘာသနကိစ္စာယ ဘာဝနာပညာယ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနေသု အဝိဇဟနေန သဗ္ဗတော ဂဟိတော မဟဂ္ဂတဘာဝံ အပ္ပတ္တတာယ ဥပစာရမတ္တော သိခါပ္ပတ္တော ကာမာဝစရသမာဓိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ဥပစာရသမာဓီတိ စ ရုဠှီဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အပ္ပနံ ဟိ ဥပေစ္စ စာရီ သမာဓိ ဥပစာရသမာဓိ, အပ္ပနာ စေတ္ထ နတ္ထိ။ တာဒိသဿ ပန သမာဓိဿ သမာနလက္ခဏတာယ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ကသ္မာ ပနေတ္ထ အပ္ပနာ န ဟောတီတိ? တတ္ထ ကာရဏမာဟ ‘‘သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာ’’တိ။ သဘာဝဓမ္မေ ဟိ တဿ ဂမ္ဘီရဘာဝတော အသတိ ဘာဝနာဝိသေသေ အပ္ပနာဈာနံ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ, လောကုတ္တရံ ပန ဈာနံ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာနုက္ကမဝသေန, အာရုပ္ပံ အာရမ္မဏာတိက္ကမဘာဝနာဝသေန အပ္ပနာပ္ပတ္တံ ဟောတီတိ မရဏာနုဿတိနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၁၇၇) ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။
ဧဝံ ရူပကာယေ အဝိသေသေန စတုန္နံ ဓာတူနံ ပရိဂ္ဂဏှနဝသေန ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တတ္ထ အဋ္ဌိအာဒီနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနဝသေန သင်္ခေပတော သုတ္တေ အာဂတံ ဓာတုမနသိကာရဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘အထ ဝါ ပနာ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယေ ဣမေ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသာ ဝုတ္တာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ယထာပစ္စယံ ဌိတာ သန္နိဝေသဝိသိဋ္ဌာ ကဋ္ဌဝလ္လိတိဏမတ္တိကာယော ဥပါဒါယ ယထာ အဂါရသမညာ, န တတ္ထ ကောစိ အဂါရော နာမ အတ္ထိ, ဧဝံ ယထာပစ္စယံ သန္နိဝေသဝိသိဋ္ဌာနိ ပဝတ္တမာနာနိ အဋ္ဌိနှာရုမံသစမ္မာနိ ပဋိစ္စ သရီရသမညာ, န ဧတ္ထ ကောစိ အတ္တာ ဇီဝေါ။ ကေဝလံ တေဟိ ပရိဝါရိတမာကာသမတ္တန္တိ ဒဿေတိ။ ဒေသနာ သတ္တသုညတာသန္ဒဿနပရာတိ ဣမမတ္ထံ ဝိဘာဝေန္တော ‘‘နိဿတ္တဘာဝဒဿနတ္ထ’’န္တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ အဋ္ဌိဉ္စ ပဋိစ္စာတိ ပဏှိကဋ္ဌိကာဒိဘေဒံ ပဋိပါဋိယာ ဥဿိတံ ဟုတွာ ဌိတံ အတိရေကတိသတဘေဒံ အဋ္ဌိံ ဥပါဒါယ။ နှာရုဉ္စာတိ တမေဝ အဋ္ဌိသံဃာဋံ အာဗန္ဓိတွာ ဌိတံ နဝသတပ္ပဘေဒံ နှာရုံ။ မံသန္တိ တမေဝ အဋ္ဌိသံဃာဋံ အနုလိမ္ပိတွာ ဌိတံ နဝပေသိသတပ္ပဘေဒံ မံသံ။ စမ္မန္တိ မစ္ဆိကပတ္တကစ္ဆာယာယ ဆဝိယာ သဉ္ဆာဒိတံ သကလသရီရံ ပရိယောနန္ဓိတွာ ဌိတံ ဗဟလစမ္မံ ပဋိစ္စ ဥပါဒါယ။ သဗ္ဗတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော။ အာကာသော ပရိဝါရိတောတိ ယထာ ဘိတ္တိပါဒါဒိဝသေန ဌပိတံ ကဋ္ဌံ, တဿေဝ အာဗန္ဓနဝလ္လိ, အနုလေပနမတ္တိကာ, ဆာဒနတိဏန္တိ ဧတာနိ ကဋ္ဌာဒီနိ အန္တော, ဗဟိ စ ပရိဝါရေတွာ ဌိတော
အာကာသော အဂါရန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, ဂေဟန္တိ ပဏ္ဏတ္တိံ လဘတိ, ဧဝမေဝ ယထာဝုတ္တာနိ အဋ္ဌိအာဒီနိ အန္တော, ဗဟိ စ ပရိဝါရေတွာ ဌိတော အာကာသော တာနေဝ အဋ္ဌိအာဒီနိ ဥပါဒါယ ရူပန္တေွဝ သင်္ခံ ဂစ္ဆတိ, သရီရန္တိ ဝေါဟာရံ လဘတိ။ ယထာ စ ကဋ္ဌာဒီနိ ပဋိစ္စ သင်္ခံ ဂတံ အဂါရံ လောကေ ‘‘ခတ္တိယဂေဟံ, ဗြာဟ္မဏဂေဟ’’န္တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝမိဒမ္ပိ ‘‘ခတ္တိယသရီရံ ဗြာဟ္မဏသရီရ’’န္တိ ဝေါဟရီယတိ, နတ္ထေတ္ထ ကောစိ သတ္တော ဝါ ဇီဝေါ ဝါတိ အဓိပ္ပါယော။
တေတိ တေ စတ္တာရော ကောဋ္ဌာသေ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ ယောဇနာ။ တံတံအန္တရာနုသာရိနာတိ အဋ္ဌိနှာရူနံ နှာရုမံသာနံ မံသစမ္မာနန္တိ တေသံ တေသံ ကောဋ္ဌာသာနံ ဝိဝရာနုပါတိနာ ဉာဏသင်္ခါတေန ဟတ္ထေန။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ အနေကက္ခတ္တုံ ဝိနိဝေဌေတွာ။ အထ ဝါ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ ပစ္စေကံ အဋ္ဌိအာဒီနံ အန္တရာနုသာရိနာ ဉာဏဟတ္ထေန ဝိနိဗ္ဘောဂံ ကတွာ။ ဧတေသူတိ သကလမ္ပိ အတ္တနော ရူပကာယံ စတုဓာ ကတွာ ဝိဘတ္တေသု ယထာဝုတ္တေသု အဋ္ဌိအာဒီသု စတူသု ကောဋ္ဌာသေသု။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ‘‘ယော ဣမသ္မိံ ကာယေ ထဒ္ဓဘာဝေါ ဝါ’’တိအာဒိနာ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနေဝ။ ယံ ပနေတ္ထ ဝတ္တဗ္ဗံ ဘာဝနာဝိဓာနံ, တံ အနန္တရနယေ ဝုတ္တာကာရေနေဝ ဝတ္တဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၀၉။ ဝိတ္ထာရတော အာဂတေ ပန ‘‘စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ’’တိ အာနေတွာ ယောဇနာ။ ဧဝံ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေန ဝေဒိတဗ္ဗော ဘာဝနာနယော။ ‘‘ဒွါစတ္တာလီသာယ အာကာရေဟိ ဓာတုယော ဥဂ္ဂဏှိတွာ’’တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု အာဒိတော ဒွတ္တိံသာကာရာ ဓာတုယော န ဟောန္တီတိ? ဝတ္ထုသီသေန ဓာတူနံယေဝ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ နာယံ ဒေါသော။ ဝုတ္တပ္ပကာရေတိ ‘‘ဂေါစရဂါမတော နာတိဒူရနာစ္စာသန္နတာဒီဟိ ပဉ္စဟိ အင်္ဂေဟိ သမန္နာဂတေ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၅၃) ဝုတ္တပ္ပကာရေ။ ကတသဗ္ဗကိစ္စေနာတိ ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒါဒိကံ ကတံ သဗ္ဗကိစ္စံ ဧတေနာတိ ကတသဗ္ဗကိစ္စော, တေနဿ သီလဝိသောဓနာဒိ ပန ကမ္မဋ္ဌာနုဂ္ဂဟဏတော ပဂေဝ သိဒ္ဓံ ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ သသမ္ဘာရသင်္ခေပတောတိ သမ္ဘရီယန္တိ ဧတေန ဗုဒ္ဓိဝေါဟာရာတိ သမ္ဘာရော, တန္နိမိတ္တံ။ ကိံ ပနေတံ? ပထဝီအာဒိ။ ကေသာဒီသု ဟိ ဝီသတိယာ အာကာရေသု ‘‘ပထဝီ’’တိ ဗုဒ္ဓိဝေါဟာရာ ပထဝီနိမိတ္တကာ ထဒ္ဓတံ ဥပါဒါယ ပဝတ္တနတော။
တသ္မာ တတ္ထ ပထဝီသမ္ဘာရော နာမ သဝိသေသာယ တဿာ အတ္ထိတာယ ကေသာဒယော သဟ သမ္ဘာရေဟီတိ သသမ္ဘာရာ။ အာပေါကောဋ္ဌာသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သသမ္ဘာရာနံ သင်္ခေပေါ သသမ္ဘာရသင်္ခေပေါ, တတော သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော ဘာဝေတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။ သင်္ခေပတော ဝီသတိယာ, ဒွါဒသသု, စတူသု, ဆသု စ ကောဋ္ဌာသေသု ယထာက္ကမံ ပထဝီအာဒိကာ စတဿော ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဓာတုဝဝတ္ထာနံ သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော ဘာဝနာ။ တေနာဟ ‘‘ဣဓ ဘိက္ခု ဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသူ’’တိအာဒိ။
သသမ္ဘာရဝိဘတ္တိတောတိ သသမ္ဘာရာနံ ကေသာဒီနံ ဝိဘာဂတော ကေသာဒိကေ ဝီသတိ ကောဋ္ဌာသေ ပုဗ္ဗေ ဝိယ ဧကဇ္ဈံ အဂ္ဂဟေတွာ ဝိဘာဂတော ပထဝီဓာတုဘာဝေန ဝဝတ္ထာပနံ။ အာပေါကောဋ္ဌာသာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ သလက္ခဏသင်္ခေပတောတိ လက္ခီယတိ ဧတေနာတိ လက္ခဏံ, ဓမ္မာနံ သဘာဝေါ, ဣဓ ပန ထဒ္ဓတာဒိ။ တသ္မာ ထဒ္ဓလက္ခဏာဒိဝန္တတာယ သဟ လက္ခဏေဟီတိ သလက္ခဏာ, ကေသာဒယော ဒွါစတ္တာလီသ အာကာရာ။ တေသံ သင်္ခေပတော။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ကေသာဒိကေ ဝီသတိ ကောဋ္ဌာသေ ဧကဇ္ဈံ ဂဟေတွာ တတ္ထ ထဒ္ဓတာဒိကံ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ လက္ခဏံ ဝဝတ္ထပေတွာ ဘာဝနာ သလက္ခဏသင်္ခေပတော ဘာဝနာ။ ဧသ နယော အာပေါကောဋ္ဌာသာဒီသုပိ။ သလက္ခဏဝိဘတ္တိတောတိ ထဒ္ဓလက္ခဏာဒိနာ သလက္ခဏာနံ ကေသာဒီနံ ဝိဘာဂတော ကေသာဒီသု ဒွါစတ္တာလီသာယ အာကာရေသု ပစ္စေကံ ထဒ္ဓတာဒီနံ စတုန္နံ စတုန္နံ လက္ခဏာနံ ဝဝတ္ထာပနဝသေန ဘာဝနာ။
ဧဝံ စတူဟိ အာကာရေဟိ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ ဘာဝနာနယံ နိဒ္ဒိသိတုံ ‘‘ကထံ သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော ဘာဝေတီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ ဧတ္ထ စ ယထာ တိက္ခပညော ပုဂ္ဂလော တိက္ခတာယ ပရောပရိယတ္တသဗ္ဘာဝတော တိက္ခိန္ဒြိယမုဒိန္ဒြိယတာဝသေန ဒုဝိဓောတိ။ တတ္ထ တိက္ခိန္ဒြိယဿ ဝသေန သင်္ခေပတော ပဌမနယော ဝုတ္တော, မုဒိန္ဒြိယဿ ဝသေန ဒုတိယော။ ဧဝံ နာတိတိက္ခပညောပိ ပုဂ္ဂလောတိ။ တတ္ထ ယော ဝိသဒိန္ဒြိယော ပုဂ္ဂလော, တဿ ဝသေန သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော, သလက္ခဏသင်္ခေပတော စ ဘာဝနာနယော နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ယော ပန နာတိဝိသဒိန္ဒြိယော, တဿ ဝသေန သသမ္ဘာရဝိဘတ္တိတော, သလက္ခဏဝိဘတ္တိတော စ ဘာဝနာနယော နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ တဿ ဧဝံ ဝဝတ္ထာပယတော ဧဝ ဓာတုယော ပါကဋာ ဟောန္တိ သဝိသေသံ ဓာတူနံ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ။ ဘာဝနာဝိဓာနံ ပနေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၁၀။ ယဿာတိ နာတိဝိသဒိန္ဒြိယံ ပုဂ္ဂလံ သန္ဓာယ ဝဒတိ။ ဧဝံ ဘာဝယတောတိ သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော ဘာဝေန္တဿ။ ယေန ဝိဓိနာ ဥဂ္ဂဟေတွာ ကုသလော ဟောတိ, သော သတ္တဝိဓော ဝိဓိ ‘‘ဥဂ္ဂဟကောသလ္လ္လ’န္တိ ဝုစ္စတိ, တန္နိဗ္ဗတ္တံ ဝါ ဉာဏံ။ ဧဝံ မနသိကာရကောသလ္လမ္ပိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒွတ္တိံသာကာရေတိ ဓာတုမနသိကာရဝသေန ပရိဂ္ဂဟိတေ ကေသာဒိကေ ဒွတ္တိံသဝိဓေ ကောဋ္ဌာသေ။ ‘‘ဒွတ္တိံသာကာရေ’’တိ စ ဣဒံ တေဇဝါယုကောဋ္ဌာသေသု ဝဏ္ဏာဒိဝသေန ဝဝတ္ထာနဿ အဘာဝတော ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗံ တတ္ထ ဝုတ္တဝိဓာနံ ကာတဗ္ဗန္တိ ‘‘ဝစသာ မနသာ’’တိအာဒိနာ ဝုတ္တဥဂ္ဂဟကောသလ္လုဒ္ဒေသတော ပဋ္ဌာယ ယာဝ ‘‘အနုပုဗ္ဗမုဉ္စနာဒိဝသေနာ’’တိ ပဒံ, တာဝ အာဂတံ သဗ္ဗံ ဘာဝနာဝိဓာနံ ကာတဗ္ဗံ သမ္ပာဒေတဗ္ဗံ။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေနာတိ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဒိသောကာသပရိစ္ဆေဒဝသေန။ အယဉ္စ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန မနသိကာရော ဓာတုပဋိက္ကူလဝဏ္ဏမနသိကာရာနံ သာဓာရဏော ပုဗ္ဗဘာဂေါတိ နိဗ္ဗတ္တိတဓာတုမနသိကာရမေဝ ဒဿေတုံ ‘‘အဝသာနေ ဧဝံ မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗော’’တိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၃၁၁။ အညမညံ အာဘောဂပစ္စဝေက္ခဏရဟိတာ ဧတေ ဓမ္မာတိ ဧတေ ‘‘သီသကဋာဟပလိဝေဌနစမ္မံ ကေသာ’’တိ ဧဝံ ဝေါဟရိယမာနာ ဘူတုပါဒါယဓမ္မာ ‘‘မယိ ကေသာ ဇာတာ, မယမေတ္ထ ဇာတာ’’တိ ဧဝံ အညမညံ အာဘောဂပစ္စဝေက္ခဏသုညာ။ ဣမိနာ ကာရဏဿ စ ဖလဿ စ အဗျာပါရတာယ ဓာတုမတ္တတံ သန္ဒဿေတိ, တေန စ အာဘောဂပစ္စဝေက္ခဏာနမ္ပိ ဧဝမေဝ အဗျာပါရတာ ဒီပိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ န ဟိ တာနိ, တေသံ ကာရဏာနိ စ တထာ တထာ အာဘုဇိတွာ, ပစ္စဝေက္ခိတွာ စ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ, ပစ္စယဘာဝံ ဝါ ဂစ္ဆန္တီတိ။ ဣတီတိ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ။ အစေတနောတိ န စေတနော, စေတနာရဟိတော ဝါ။ အဗျာကတောတိ အဗျာကတရာသိပရိယာပန္နော။ သုညောတိ အတ္တသုညော။ တတော ဧဝ နိဿတ္တော။ ထဒ္ဓလက္ခဏာဓိကတာယ ထဒ္ဓေါ။ တတော ဧဝ ပထဝီဓာတူတိ ဧဝံ မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧဝံ သဗ္ဗတ္ထ။
ဋ္ဌ ၃၁၂။ သုညဂါမဋ္ဌာနေတိ ဧတ္ထ သုညဂါမဂ္ဂဟဏံ ပရမတ္ထတော ဝေဒကဝိရဟဒဿနတ္ထံ ကာယဿ။
ဋ္ဌ ၃၁၃။ မဓုကဋ္ဌိကေတိ မဓုကဗီဇာနိ။
ဋ္ဌ ၃၁၄။ ဂေဟထမ္ဘာနံ အာဓာရဘာဝေန ဌပိတသိလာယော ပါသာဏဥဒုက္ခလကာနီတိ အဓိပ္ပေတာနိ။
ဋ္ဌ ၃၁၅။ ဒုဂ္ဂန္ဓာဒိဘာဝေ စဿ သဒိသဘာဝဒဿနတ္ထံ အလ္လဂေါစမ္မဂ္ဂဟဏံ။
ဋ္ဌ ၃၁၆။ ယေဘုယျေန မံသပေသီနံ ဗဟလတာယ မဟာမတ္တိကဂ္ဂဟဏံ။
ဋ္ဌ ၃၁၇။ ကုဋ္ဋဒါရူသူတိ ဒါရုကုဋ္ဋိကာယ ကုဋိယာ ဘိတ္တိပါဒဘူတေသု ကဋ္ဌေသု။
ဋ္ဌ ၃၁၈။ ပဏှိကဋ္ဌိအာဒီနံ အာဓာရဘာဝေါ ဝိယ ဂေါပ္ဖကဋ္ဌိအာဒီနံ အာဓေယျဘာဝေါပိ အသမန္နာဟာရသိဒ္ဓေါတိ ဒဿနတ္ထံ ‘‘ပဏှိကဋ္ဌိဂေါပ္ဖကဋ္ဌိံ ဥက္ခိပိတွာ ဌိတ’’န္တိအာဒိံ ဝတွာ ပုန ‘‘သီသဋ္ဌိဂီဝဋ္ဌိကေ ပတိဋ္ဌိတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၃၁၉။ သိန္နဝေတ္တဂ္ဂါဒီသူတိ သေဒိတဝေတ္တကဠီရာဒီသု။
ဋ္ဌ ၃၂၁။ ဥရဋ္ဌိသံဃာဋော ပဉ္ဇရသဒိသတာယ ‘‘ဥရဋ္ဌိပဉ္ဇရ’’န္တိ ဝုတ္တော။ တဿ အထိရဘာဝဒဿနတ္ထံ ဇိဏ္ဏသန္ဒမာနိကပဉ္ဇရံ နိဒဿနဘာဝေန ဂဟိတံ။
ဋ္ဌ ၃၂၂။ ယမကမံသပိဏ္ဍေတိ မံသပိဏ္ဍယုဂဠေ။
ဋ္ဌ ၃၂၃။ ကိလောမကဿ သေတဝဏ္ဏတာယ ‘‘ပိလောတိကပလိဝေဌိတေ’’တိ ပိလောတိကံ နိဒဿနဘာဝေန ဝုတ္တံ။ ဧဝမေဝ န ဝက္ကဟဒယာနိ သကလသရီရေ စ မံသံ ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ န ဝက္ကဟဒယာနိ ဇာနန္တိ ‘‘မယံ ပဋိစ္ဆန္နကိလောမကေန ပဋိစ္ဆန္နာနီ’’တိ, န သကလသရီရေ စ မံသံ ဇာနာတိ ‘‘အဟံ ပဋိစ္ဆန္နကိလောမကေန ပဋိစ္ဆန္န’’န္တိ ယောဇေတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၂၄။ ကောဋ္ဌမတ္ထကပဿန္တိ ကုသူလဿ အဗ္ဘန္တရေ မတ္ထကပဿံ။
ဋ္ဌ ၃၂၅။ ဒွိန္နံ ထနာနမန္တရေတိ ဒွိန္နံ ထနပ္ပဒေသာနံ ဝေမဇ္ဈေ, ထနပ္ပဒေသော စ အဗ္ဘန္တရဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၃၂၇။ ဧကဝီသတိအန္တဘောဂေတိ ဧကဝီသတိယာ ဌာနေသု ဩဘဂ္ဂေါဘဂ္ဂေ အန္တမဏ္ဍလေ။
ဋ္ဌ ၃၂၈။ အာမာသယေ ဌိတော ပရိဘုတ္တာဟာရော ဥဒရိယန္တိ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘ဥဒရိယံ ဥဒရေ ဌိတံ အသိတပီတခါယိတသာယိတ’’န္တိ။
ဋ္ဌ ၃၃၁။ အဗဒ္ဓပိတ္တံ သံသရဏလောဟိတံ ဝိယ, ကာယုသ္မာ ဝိယ စ ကမ္မဇရူပပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိကန္တိ အာဟ ‘‘အာဗဒ္ဓပိတ္တံ ဇီဝိတိန္ဒြိယပဋိဗဒ္ဓံ သကလသရီရံ ဗျာပေတွာ ဌိတ’’န္တိ။ ပဋိဗဒ္ဓတာဝစနေန စဿ ဇီဝိတိန္ဒြိယေ သတိ သဗ္ဘာဝမေဝ ဒီပေတိ, န ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဝိယ ဧကန္တကမ္မဇတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ပိတ္တကောသကေတိ မဟာကောသာဋကီကောသသဒိသေ ပိတ္တာဓာရေ။ ယူသဘူတောတိ ရသဘူတော။
ဋ္ဌ ၃၃၂။ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘမလာဒီနံ ဆဍ္ဍနဋ္ဌာနံ စန္ဒနိကာ, တဿံ စန္ဒနိကာယံ။
ဋ္ဌ ၃၃၃။ ပုဗ္ဗာသယော မန္ဒပညာနံ ကေသဉ္စိဒေဝ ဟောတီတိ ကတွာ အသဗ္ဗသာဓာရဏန္တိ အဓိပ္ပါယေနာဟ ‘‘ပုဗ္ဗော အနိဗဒ္ဓေါကာသော’’တိ။
ဋ္ဌ ၃၃၄။ ပိတ္တံ ဝိယာတိ အဗဒ္ဓပိတ္တံ ဝိယ။ သကလသရီရန္တိ ဇီဝိတိန္ဒြိယပဋိဗဒ္ဓံ သဗ္ဗံ သရီရပ္ပဒေသံ။ ဝက္ကဟဒယယကနပပ္ဖါသာနိ တေမေန္တန္တိ ဧတ္ထ ယကနံ ဟေဋ္ဌာဘာဂပူရဏေန, ဣတရာနိ တေသံ ဥပရိ ထောကံ ထောကံ ပဂ္ဃရဏေန စ တေမေတီတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဟေဋ္ဌာ လေဍ္ဍုခဏ္ဍာဒီနိ တေမယမာနေတိ တေမကတေမိတဗ္ဗာနံ အဗျာပါရတာသာမညနိဒဿနတ္ထံ ဧဝ ဥပမာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, န ဌာနသာမညနိဒဿနတ္ထံ။ သန္နိစိတလောဟိတေန ဟိ တေမေတဗ္ဗာနံ ကေသဉ္စိ ဟေဋ္ဌာ, ကဿစိ ဥပရိ ဌိတတာ ကာယဂတာသတိနိဒ္ဒေသေ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၂၀၆) ဒဿိတာတိ။ ယကနဿ ဟေဋ္ဌာဘာဂဋ္ဌာနံ ‘‘မယိ လောဟိတံ ဌိတ’’န္တိ န ဇာနာတိ, ဝက္ကာဒီနိ ‘‘အမှေ တေမယမာနံ လောဟိတံ ဌိတ’’န္တိ န ဇာနန္တီတိ ဧဝံ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၃၃၆။ ပတ္ထိန္နသိနေဟောတိ ထိနဘာဝံ ဃနဘာဝံ ဂတသိနေဟော။ သကလသရီရေ မံသန္တိ ယောဇနာ, တဉ္စ ထူလသရီရံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ မေဒဿ သတိပိ ပတ္ထိန္နတာယ ဃနဘာဝေ မံသဿ ဝိယ န ဗဒ္ဓတာတိ ဝုတ္တံ ‘‘ပတ္ထိန္နယူသော’’တိ။ တေနေဝဿ အာပေါကောဋ္ဌာသတာ။
ဋ္ဌ ၃၃၇။ ဥဒကပုဏ္ဏေသု တရုဏတာလဋ္ဌိကူပကေသူတိ နာတိပရိဏတာနံ သဇလကာနံ အဂ္ဂတော ဆိန္နာနံ တာလသလာဋုကာနံ ဝိဝရာနိ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။
ဋ္ဌ ၃၃၈။ ဝသာယ အတ္တနော အာဓာရေ အဘိဗျာပနမုခေန အဗျာပါရတာသာမညံ ဝိဘာဝေတဗ္ဗန္တိ အာစာမဂတတေလံ နိဒဿိတန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၃၉။ ခေဠုပ္ပတ္တိပစ္စယေ အမ္ဗိလဂ္ဂမဓုရဂ္ဂါဒိကေ။
ဋ္ဌ ၃၄၃။ ကေသာဒီသု မနသိကာရံ ပဝတ္တေတွာ တေဇောကောဋ္ဌာသေသု ပဝတ္တေတဗ္ဗော မနသိကာရောတိ ဝိဘတ္တိံ ပရိဏာမေတွာ ယောဇေတဗ္ဗံ။ ယေန သန္တပ္ပတီတိ ယေန ကာယော သန္တပ္ပတိ, အယံ သန္တပ္ပနကိစ္စော။ တေဇောတိ တဿ ပရိဂ္ဂဏှနာကာရော ဧဝ ပစ္စာမဋ္ဌော။ ယေန ဇီရီယတီတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဋ္ဌ ၃၄၄။ အဿာသပဿာသဝသေနာတိ အန္တောပဝိသနဗဟိနိက္ခမနနာသိကာဝါတဘာဝေန။ ‘‘ဧဝံ ပဝတ္တမနသိကာရဿာ’’တိ ဣမိနာ ဝုတ္တာကာရေန သသမ္ဘာရဝိဘတ္တိတော ပဝတ္တကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဿ။ ဓာတုယော ပါကဋာ ဟောန္တီတိ ဝိတ္ထာရတော ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ ဓာတုယော ဝိဘူတာ ဟောန္တိ။ ဣဓာပိ ဘာဝနာဝိဓာနံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
ဋ္ဌ ၃၄၅။ တတ္ထေဝါတိ တေသုယေဝ ဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသု။ ပရိပါစနလက္ခဏံ ဝိတ္ထမ္ဘနလက္ခဏန္တိ ဧတ္ထာပိ ‘‘တတ္ထေဝါ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။
ပုန တတ္ထေဝါတိ တေသုယေဝ ဒွါဒသသု ကောဋ္ဌာသေသူတိ အတ္ထော။ ဧတ္ထ စ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသာနံ သံဝိဂ္ဂဟတာယ တတ္ထ ဝိဇ္ဇမာနာ အာပေါဓာတုအာဒယော နှာနိယစုဏ္ဏာဒီသု ဥဒကာဒယော ဝိယ သုဝိညေယျာတိ ‘‘တတ္ထေဝ အာဗန္ဓနလက္ခဏ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။
သန္တပ္ပနာဒိတေဇောကောဋ္ဌာသေသု ပန ဝါယောဓာတုအာဒယော န တထာ သုဝိညေယျာတိ ကတွာ ‘‘တေန အဝိနိဘုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ, န တတ္ထေဝါတိ။ ယဒိ ဧဝံ, ဝါယုကောဋ္ဌာသေသု ကထံ တတ္ထေဝါတိ? ဝါယုကောဋ္ဌာသာပိ ဟိ ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါတာဒယော ပိဏ္ဍာကာရေနေဝ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗတံ ဥပဂစ္ဆန္တိ, န ပန သန္တပ္ပနာဒိတေဇောကောဋ္ဌာသာတိ နာယံ ဒေါသော။ တတ္ထ တေနာတိ တေန တေဇေန။ အဝိနိဘုတ္တန္တိ အဝိနာဘူတံ, တံတံကလာပဂတဝသေန ဝါ ဧဝံ ဝုတ္တံ။ ဧဝံ ဝဝတ္ထာပယတောတိ ဝုတ္တာကာရေန သလက္ခဏသင်္ခေပတော ဓာတုယော
ဝဝတ္ထာပေန္တဿ။ ဝုတ္တနယေနာတိ ‘‘တဿေဝံ ဝါယမမာနဿာ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၀၈) ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေန။
ဋ္ဌ ၃၄၆။ ဧဝမ္ပိ ဘာဝယတောတိ သလက္ခဏသင်္ခေပတော ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဘာဝေန္တဿာပိ။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ သသမ္ဘာရဝိဘတ္တိတော ဘာဝနာယံ ဝုတ္တေန နယေန။ ဧဝန္တိ ယထာ ကေသေ, ဧဝံ။ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသူတိ ဧကစတ္တာလီသဘေဒေသု သေသသဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသု ဧဝမေတ္ထ အဋ္ဌသဋ္ဌိဓာတုသတဿ ပရိဂ္ဂဟော ဝုတ္တော ဟောတိ။ ဘာဝနာဝိဓာနံ ပနေတ္ထ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။
ဣဒါနိ ဝစနတ္ထာဒိမုခေနပိ ဓာတူသု မနသိကာရဝိဓာနံ ဒဿေတုံ ‘‘ဝစနတ္ထတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဝစနတ္ထတောတိ ယသ္မာ သဗ္ဗပဌမံ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥဂ္ဂဟဏံ ဝစနဝသေန ဟောတိ ဝစနဒွါရေန တဒတ္ထဿ အာဒိတော ဂဟေတဗ္ဗတော, တသ္မာ ဝစနတ္ထတောပိ ဓာတူနံ မနသိကာတဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ ကလာပတောတိ ဝစနတ္ထဝသေန ဝိသေသတော, သာမညတော စ ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဌိတဿ ယသ္မာ တာ ပိဏ္ဍသော ပဝတ္တန္တိ, န ပစ္စေကံ, တသ္မာ ကလာပတောပိ မနသိကာတဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ တေ ပန ကလာပါ ပရမာဏုပရိမာဏာ ဟောန္တီတိ တပ္ပရိယာပန္နာနံ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ ဧကသ္မိံ သရီရေ ပရိမေယျပရိစ္ဆေဒံ ဒဿေတုံ စုဏ္ဏတော မနသိကာတဗ္ဗတာ ဝုတ္တာ။ သော ပနာယံ တာသံ စုဏ္ဏတော မနသိကာရော သံဃာဋဝသေန ဟောတီတိ နိဗ္ဗဋ္ဋိတသရူပမေဝ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ ဒဿေတုံ လက္ခဏာဒိတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ လက္ခဏာဒိတော ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဏှန္တေန သလက္ခဏဝိဘတ္တိတော ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသေ ယသ္မာ ဒွါစတ္တာလီသာယ ကောဋ္ဌာသာနံ ဝသေန ဓာတူသု ပရိဂ္ဂယှမာနာသု ‘‘ဧတ္တကာ ဥတုသမုဋ္ဌာနာ, ဧတ္တကာ စိတ္တာဒိသမုဋ္ဌာနာ’’တိ အယံ ဝိဘာဂေါ ဉာတဗ္ဗော ဟောတိ, တသ္မာ သမုဋ္ဌာနတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။
ဧဝံ ပရိညာတသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ တာသံ သဒ္ဒါနုသာရေန ဝိနာ ဝိသေသသာမညပရိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿေတုံ နာနတ္တေကတ္တတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ လက္ခဏဝိသေသတော ဝိနိဘုတ္တရူပါပိ ဧတာ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာယ ပဒေသေန အဝိနိဘုတ္တာတိ အယံ ဝိသေသော ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ
ဒဿေတုံ ဝိနိဗ္ဘောဂါဝိနိဗ္ဘောဂတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ သတိပိ အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိယံ ကာစိဒေဝ ကာသဉ္စိ သဘာဂါ, ကာစိ ဝိသဘာဂါတိ အယမ္ပိ ဝိသေသော ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတုံ သဘာဂဝိသဘာဂတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ သဘာဂဝိသဘာဂါပိ ဓာတုယော အဇ္ဈတ္တိကာ ဤဒိသကိစ္စဝိသေသယုတ္တာ, ဗာဟိရာ တဗ္ဗိပရီတာတိ အယံ ဝိသေသော ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗောတိ ဒဿေတုံ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဝိသေသတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ သဇာတိသင်္ဂဟာဒိကော ဓာတုသင်္ဂဟဝိသေသောပိ ပရိဂ္ဂဟိတဗ္ဗောတိ ဒဿေတုံ သင်္ဂဟတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ သန္ဓာရဏာဒီဟိ ယထာသကကိစ္စေဟိ အညမညူပတ္ထမ္ဘဘာဝတောပိ ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတုံ ပစ္စယတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ အဗျာပါရနယတော ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတုံ အသမန္နာဟာရတော မနသိကာရော ဝုတ္တော။ အတ္တနော ပစ္စယဓမ္မဝိသေသတော, ပစ္စယဘာဝဝိသေသတော စ ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ ဒဿေတုံ ပစ္စယဝိဘာဂတော မနသိကာရော ဝုတ္တောတိ ဧဝမေတေသံ တေရသန္နံ အာကာရာနံ ပရိဂ္ဂဟေ ကာရဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ အာကာရေဟီတိ ပကာရေဟိ, ကာရဏေဟိ ဝါ။
ဋ္ဌ ၃၄၇။ တတ္ထ ပတ္ထဋတ္တာတိ ပုထုတ္တာ, တေန ပုထုဘာဝတော ပုထုဝီ, ပုထုဝီ ဧဝ ပထဝီတိ နိရုတ္တိနယေန သဒ္ဒတ္ထမာဟ။ ပတ္ထနဋ္ဌေန ဝါ ပထဝီ, ပတိဋ္ဌာဘာဝေန ပတ္ထာယတိ ဥပတိဋ္ဌတီတိ အတ္ထော။ ‘‘အပ္ပေါတီ’’တိ ပဒဿ အတ္ထော ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တော ဧဝ။ အာပီယတီတိ သောသီယတိ, ပိဝီယတီတိ ကေစိ။ ‘‘အယံ ပနတ္ထော သသမ္ဘာရာပေ ယုဇ္ဇတီ’’တိ ဝဒန္တိ, လက္ခဏာပေပိ ယုဇ္ဇတေဝ။ သောပိ ဟိ ဖရုသပါစနဝိသောသနာကာရေန သေသဘူတတ္တယေန ပီယမာနော ဝိယ ပဝတ္တတီတိ။ အပ္ပါယတီတိ ဗြူဟေတိ။ ပရိဗြူဟနရသာ ဟိ အာပေါဓာတု။ တေဇတီတိ နိသေတိ, တိက္ခဘာဝေန သေသဘူတတ္တယံ ဥသ္မာပယတီတိ အတ္ထော။ ဝါယတီတိ သမီရေတိ, ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေန ဘူတသံဃာတံ ဂမေတီတိ အတ္ထော။
ဧဝံ တာဝ ဝိသေသတော ဝစနတ္ထံ ဝတွာ ဣဒါနိ သာမညတော ဝတ္တုံ ‘‘အဝိသေသေန ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သလက္ခဏဓာရဏတောတိ ယထာ တိတ္ထိယပရိကပ္ပိတော ‘‘ပကတိ အတ္တာ’’တိ ဧဝမာဒိကော သဘာဝတော နတ္ထိ, န ဧဝမေတာ။ ဧတာ ပန သလက္ခဏံ သဘာဝံ ဓာရေန္တီတိ ဓာတုယော။
ဒုက္ခာဒါနတောတိ ဒုက္ခဿ ဝိဒဟနတော။ ဧတာ ဟိ ဓာတုယော ကာရဏဘာဝေန ဝဝတ္ထိတာ ဟုတွာ အယလောဟာဒိဓာတုယော ဝိယ အယလောဟာဒိံ အနေကပ္ပကာရံ သံသာရဒုက္ခံ ဝိဒဟန္တိ။ ဒုက္ခာဓာနတောတိ အနပ္ပကဿ ဒုက္ခဿ ဝိဓာနမတ္တတော အဝသဝတ္တနတော, တံ ဝါ ဒုက္ခံ ဧတာဟိ ကာရဏဘူတာဟိ သတ္တေဟိ အနုဝိဓီယတိ, တထာဝိဟိတဉ္စ တံ ဧတာသွေဝ ဓီယတိ ဌပီယတီတိ ဧဝံ ဒုက္ခာဓာနတော, ဓာတုယော။ အပိစ ‘‘နိဇ္ဇီဝဋ္ဌော ဓာတုဋ္ဌော’’တိ ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော။ တထာ ဟိ ဘဂဝါ ‘‘ဆဓာတုရောယံ ဘိက္ခု ပုရိသော’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၃။၃၄၃-၃၄၅) ဇီဝသညာသမူဟနနတ္ထံ ဓာတုဒေသနံ အကာသီတိ။ ဣတိ ဝစနတ္ထမုခေနပိ အသာဓာရဏတော, သာဓာရဏတော စ ဓာတူနံ သရသလက္ခဏမေဝ ဝိဘာဝီယတီတိ အာဟ ‘‘ဧဝံ ဝိသေသသာမညဝသေန ဝစနတ္ထတော မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ။ မနသိကာရော ပန ဝစနတ္ထမုခေန ဓာတုယော ပရိဂ္ဂဟေတွာ ဌိတဿ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၃၄၈။ အာကာရေဟီတိ ပကာရေဟိ။ အထ ဝါ အာကရီယန္တိ ဒိဿန္တိ ဧတ္ထ ဓာတုယောတိ အာကာရာ, ကောဋ္ဌာသာ။ အဋ္ဌဓမ္မသမောဓာနာတိ ယထာဝုတ္တာနံ ပစ္စယဝိသေသေန ဝိသိဋ္ဌရူပါနံ ဝဏ္ဏာဒီနံ အဋ္ဌန္နံ ဓမ္မာနံ သမဝဓာနတော သန္နိဝေသဝိသေသဝသေန သဟာဝဋ္ဌာနတော တံ ဥပါဒါယ။ ကေသာတိ သမ္မုတိ သမညာမတ္တံ ဟောတိ။ တေသံယေဝ ဝိနိဗ္ဘောဂါတိ တေသံယေဝ ဝဏ္ဏာဒီနံ ဝိနိဗ္ဘုဇနတော။ ယထာ ဟိ ဝဏ္ဏာဒယော အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပညာယ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇမာနာ အညမညဗျတိရေကေန ပရမတ္ထတော ဥပလဗ္ဘန္တိ, န ဧဝံ ဝဏ္ဏာဒိဗျတိရေကေန ပရမတ္ထတော ကေသာ ဥပလဗ္ဘန္တိ။ တသ္မာ ယေ စ ဓမ္မေ သမုဒိတေ ဥပါဒါယ ‘‘ကေသာ’’တိ သမ္မုတိ, တေသု ဝိသုံ ဝိသုံ ကတေသု နတ္ထိ ‘‘ကေသာ’’တိ သမ္မုတိ, ဝေါဟာရမတ္တန္တိ အတ္ထော။
‘‘အဋ္ဌဓမ္မကလာပမတ္တမေဝါ’’တိ ဣဒံ ကေသပညတ္တိယာ ဥပါဒါယဘူတေ ဝဏ္ဏာဒိကေ ဧကတ္တေန ဂဟေတွာ ဝုတ္တံ, န တေသံ အဋ္ဌဓမ္မမတ္တဘာဝတော။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော ကောဋ္ဌာသောတိ ကေသေသု တာဝ ကေသမူလံ, ဧဝံ လောမာဒီသုပိ ယထာရဟံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ဒသဓမ္မကလာပေါပီတိ ဧတ္ထ အသိတာဒိပရိပါစကော တေဇောကောဋ္ဌာသော နဝဓမ္မကလာပေါပီတိ ဝတ္တဗ္ဗော။ ယဒိမေ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသာ ယထာရဟံ
အဋ္ဌနဝဒသဓမ္မသမူဟဘူတာ, အထ ကသ္မာ ပထဝီအာဒိဓာတုမတ္တတော မနသိ ကရီယန္တီတိ အာဟ ‘‘ဥဿဒဝသေန ပနာ’’တိအာဒိ။ ယသ္မာ အယံ ဓာတုမနသိကာရော ယာဝဒေဝ သတ္တသညာသမုဂ္ဃါဋနတ္ထော, ဓမ္မဝိနိဗ္ဘောဂေါ စ သာတိသယံ သတ္တသညာသမုဂ္ဃါဋာယ သံဝတ္တတိ, တသ္မာ ကောဋ္ဌာသေသု ဧဝံ ဓမ္မဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ဧတ္ထ ဟိ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပုဗ္ဗော မုတ္တဉ္စ ဥတုသမုဋ္ဌာနာ, အသိတာဒိပရိပါစကတေဇော ကမ္မသမုဋ္ဌာနော, အဿာသပဿာသဝါတော စိတ္တသမုဋ္ဌာနောတိ ဆ ဧကသမုဋ္ဌာနာ, သေဒေါအဿု ခေဠော သိင်္ဃာဏိကာတိ စတ္တာရော ဥတုစိတ္တဝသေန ဒွိသမုဋ္ဌာနာ, သေသာ ဒွတ္တိံသ စတုသမုဋ္ဌာနာ။
တေသု အသိတာဒိပရိပါစကေ တေဇောကောဋ္ဌာသေ ဧကော ကလာပေါ ဇီဝိတနဝကော, အညေသု ဧကသမုဋ္ဌာနေသု ဥတုသမုဋ္ဌာနော, စိတ္တသမုဋ္ဌာနော ဝါ ဧကေကော အဋ္ဌကော, ဒွိသမုဋ္ဌာနေသု ဥတုစိတ္တဝသေန ဒွေ ဒွေ အဋ္ဌကာ, စတုသမုဋ္ဌာနေသု ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနာ တယော တယော အဋ္ဌကာ, ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနေသု သဒ္ဒနဝကာ, အဋ္ဌသု တေဇောဝါယောကောဋ္ဌာသေသု အဋ္ဌ ဇီဝိတနဝကာ, သေသေသု စတုဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသု ကာယဘာဝဒသကဒွယသဟိတာ, စက္ခာဒိသညိတေသု မံသကောဋ္ဌာသေသု စက္ခုသောတဃာနဇိဝှါဝတ္ထုဒသကသဟိတာ စာတိ ပရိပုဏ္ဏာယတနကေ ရူပကာယေ ဘေဒံ အနာမသိတွာ ဧကတ္တဝသေန ဂယှမာနာ သတ္တစတ္တာလီသာဓိကသတရူပကလာပါ ရူပဝိဘာဂတော သာဓိကံ ဒိယဍ္ဎရူပသဟဿံ ဟောတိ, ကောဋ္ဌာသာနံ ပန အဝယဝဝိဘာဂေန တဒဝယဝကလာပါနံ ဘေဒေ ဂယှမာနေ ရူပဓမ္မာနံ အသင်္ချေယျဘေဒတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ဓမ္မဝိဘာဂတော အနေကဘေဒဘိန္နာပိ ဣမေ ဒွါစတ္တာလီသ ကောဋ္ဌာသာ ဥဿဒဂ္ဂဟဏေန စတုဓာတုဝသေနေဝ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗာ။ တေနာဟ ‘‘ဥဿဒဝသေန ပန…ပေ… မနသိ ကာတဗ္ဗာ’’တိ။ တတ္ထ မနသိကာရဝိဓိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၃၄၉။ မဇ္ဈိမေန ပမာဏေနာတိ အာရောဟပရိဏာဟေဟိ မဇ္ဈိမသရီရေ လဗ္ဘမာနေန မဇ္ဈိမေန ပရိမာဏေန။ ပရိဂ္ဂယှမာနာတိ ပညာယ ပရိတက္ကေတွာ ဂယှမာနာ။ ပရမာဏုဘေဒသဉ္စုဏ္ဏာတိ ဧတ္ထ ယထာ ‘‘အင်္ဂုလဿ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ ယဝေါ, ယဝဿ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ ဦကာ,
ဦကာယ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ လိက္ခာ, လိက္ခာယ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ ရထရေဏု, ရထရေဏုဿ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ တဇ္ဇာရီ, တဇ္ဇာရိယာ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ အဏု, ဧဝံ အဏုနော အဋ္ဌမော ဘာဂေါ ပရမာဏု နာမာ’’တိ ကေစိ။ အဋ္ဌကထာယံ (ဝိဘ။ အဋ္ဌ။ ၅၁၅) ပန ‘‘သတ္တဓညမာသပ္ပမာဏံ ဧကံ အင်္ဂုလံ, သတ္တဦကာပမာဏော ဧကော ဓညမာသော, သတ္တလိက္ခာပမာဏာ ဧကာ ဦကာ, ဆတ္တိံသရထရေဏုပ္ပမာဏာ ဧကာ လိက္ခာ, ဆတ္တိံသတဇ္ဇာရိပ္ပမာဏော ဧကော ရထရေဏု, ဆတ္တိံသအဏုပ္ပမာဏာ ဧကာ တဇ္ဇာရီ, ဆတ္တိံသပရမာဏုပ္ပမာဏော ဧကော အဏူ’’တိ ဝုတ္တံ။ တသ္မာ အဏုနော ဆတ္တိံသတိမဘာဂမတ္တော ပရမာဏု နာမ အာကာသကောဋ္ဌာသိကော မံသစက္ခုဿ အဂေါစရော ဒိဗ္ဗစက္ခုဿေဝ ဂေါစရဘူတော။ တံ သန္ဓာယာဟ ‘‘ပရမာဏုဘေဒသဉ္စုဏ္ဏာ’’တိ, ယထာဝုတ္တပရမာဏုပ္ပဘေဒေန စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဘူတာ။ သုခုမရဇဘူတာတိ တတောယေဝ အတိဝိယ သုခုမရဇဘာဝံ ဂတာ။
ဒေါဏမတ္တာ သိယာတိ သောဠသ နာဠိမတ္တာ။ ဣဓာပိ ‘‘မဇ္ဈိမေန ပမာဏေနာ’’တိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ တေန ‘‘ပကတိယာ စတုမုဋ္ဌိကံ ကုဍုဝံ, စတုကုဍုဝံ နာဠိ, တာယ နာဠိယာ သောဠသ နာဠိယော ဒေါဏံ, တံ ပန မဂဓနာဠိယာ ဒွါဒသ နာဠိယော ဟောန္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ သင်္ဂဟိတာတိ ယထာ န ဝိပ္ပကိရတိ, ဧဝံ အာဗန္ဓနဝသေန သမ္ပိဏ္ဍိတွာ ဂဟိတာ။ အနုပါလိတာတိ ယထာ ပဂ္ဃရဏသဘာဝါယ အာပေါဓာတုယာ ဝသေန ကိလိန္နဘာဝံ, ပိစ္ဆိလဘာဝံ ဝါ နာပဇ္ဇတိ, ဧဝံ အနုရက္ခိတာ။ ဝိတ္ထမ္ဘိတာတိ သံဃာတဝါယုနာ အတိဝိယ ဝိတ္ထမ္ဘနံ ပါပိတာ။ န ဝိကိရတိ န ဝိဒ္ဓံသတီတိ သုခုမရဇဘူတာပိ ပထဝီဓာတု အာဗန္ဓနပရိပါစနသမုဒီရဏကိစ္စာဟိ အာပေါတေဇောဝါယောဓာတူဟိ လဒ္ဓပစ္စယာ သိနေဟေန တေမိတာ တေဇသာ ပရိပက္ကာ ဝါယုနာ ဝိတ္ထမ္ဘနံ ပါပိတာ ပိဋ္ဌစုဏ္ဏာ ဝိယ န ဣတော စိတော စ ဝိကိရတိ န ဝိဒ္ဓံသတိ, အထ ခေါ ပိဏ္ဍိတာ ဃနဘူတာ ဟုတွာ နာနပ္ပကာရေန ဂဟေတဗ္ဗတံ အာပဇ္ဇတိ။ တေနာဟ ‘‘အဝိကိရိယမာနာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဝိကပ္ပန္တိ ဝိဘာဂံ။ ယဒိပိ တေဇောဝါယောဓာတုယောပိ သဝိဂ္ဂဟာ ရူပဓမ္မဘာဝတော, ယာဒိသော ပန ဃနဘာဝေါ ပထဝီအာပေါဓာတူသု လဗ္ဘတိ, န တာဒိသော တေဇောဝါယောဓာတူသု လဗ္ဘတီတိ မေယျဘာဝါဘာဝတော တတ္ထ စုဏ္ဏဘေဒေါ န ဥဒ္ဓဋော။ တထာ ဟိ သသမ္ဘာရတေဇောဝါယူသုပိ မေယျဘာဝေါ န လဗ္ဘတေဝ။
ယူသဂတာတိ ယူသဘာဝံ ဒြဝဘာဝံ ဂတာ။ တတော ဧဝ အာဗန္ဓနာကာရဘူတာ။ န ပဂ္ဃရတီတိ န ဩဂဠတိ။ န ပရိဿဝတီတိ န ဝိဿန္ဒတိ။ ပီဏိတပီဏိတဘာဝံ ဒဿေတီတိ အာပေါဓာတုယာ ဗြူဟနရသတာယ ဝုတ္တံ။
ဥသုမာကာရဘူတာတိ ဧတေန ကာယေ ပါကတိကဥသ္မာပိ ဂဟဏီသင်္ခါတာယ တဿာယေဝ တေဇောဓာတုယာ ဝသေန ဟောတီတိ ဒဿေတိ။ ပရိပါစေတီတိ သန္တေဇေတိ။ သာ ဟိ ယထာဘုတ္တဿ အာဟာရဿ သမ္မာ ပရိဏာမနေန ရသာဒိသမ္ပတ္တိယာ ဟေတုဘာဝံ ဂစ္ဆန္တီ ဣမံ ကာယံ ပရိပါစေတိ သန္တေဇေတီတိ ဝုစ္စတိ။ တေနေဝါဟ ‘‘န ပူတိဘာဝံ ဒဿေတီ’’တိ။ ကမ္မူပနိဿယာယ, စိတ္တပ္ပသာဒဟေတုကာယ စ သရီရေ ဝဏ္ဏသမ္ပဒါယ တေဇောဓာတု ဝိသေသပစ္စယော, ပဂေဝ ဥတုအာဟာရသမုဋ္ဌာနာယ ရူပသမ္ပတ္တိယာ ယထာဝုတ္တတေဇောဓာတူတိ အာဟ ‘‘ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိဉ္စဿ အာဝဟတီ’’တိ။
သမုဒီရဏဝိတ္ထမ္ဘနလက္ခဏာတိ ဧတ္ထ သမုဒီရဏံ အနုပေလ္လနံ, ဝိသောသနန္တိ ကေစိ။ ဝိတ္ထမ္ဘနံ သေသဘူတတ္တယဿ ထမ္ဘိတတ္တာပါဒနံ, ဥပ္ပီလနန္တိ ဧကေ။ တာယာတိ ဝိတ္ထမ္ဘနလက္ခဏာယ ဝါယောဓာတုယာ။ အပရာယာတိ သမုဒီရဏလက္ခဏာယ။ သာ ဟိ ပေလ္လနသဘာဝါ။ တေနာဟ ‘‘သမဗ္ဘာဟတော’’တိ။ သမဗ္ဘာဟနဉ္စ ရူပကလာပဿ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိယာ ဟေတုဘာဝေါ။ အဝဃဋ္ဋနံ အာသန္နတရုပ္ပတ္တိယာ။ လာဠေတီတိ ပရိဝတ္တေတိ။ ဣဒါနိ ယဒတ္ထံ စုဏ္ဏတော မနသိကာရော အာဂတော, တံ နိဂမနဝသေန ဒဿေတုံ ‘‘ဧဝမေတ’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဓာတုယန္တန္တိ သုတ္တေန ဝိယ ယန္တရူပကံ အသတိပိ ကတ္တုဘူတေ အတ္တနိ စိတ္တဝသေန ဓာတုမယံ ယန္တံ ပဝတ္တတိ, ဣဓာပိ မနသိကာရဝိဓိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
ဋ္ဌ ၃၅၀။ ယဒိပိ စတုန္နံ ဓာတူနံ လက္ခဏာဒယော ဟေဋ္ဌာ တတ္ထ တတ္ထ ဝုတ္တာ ဧဝ, တထာပိ တေ အနဝသေသတော ဒဿေတွာ ဝိသုံ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟဝိဓိံ ဒဿေတုံ ‘‘လက္ခဏာဒိတော’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ လက္ခီယတိ ဧတေနာတိ လက္ခဏံ, ကက္ခဠတ္တံ လက္ခဏမေတိဿာတိ ကက္ခဠတ္တလက္ခဏာ။ နနု စ ကက္ခဠတ္တမေဝ ပထဝီဓာတူတိ? သစ္စမေတံ, တထာပိ ဝိညာတာဝိညာတသဒ္ဒတ္ထတာဝသေန အဘိန္နေပိ ဓမ္မေ ကပ္ပနာသိဒ္ဓေန ဘေဒေန ဧဝံ နိဒ္ဒေသော ကတော။ ဧဝံ ဟိ အတ္ထဝိသေသာဝဗောဓော ဟောတီတိ။ အထ ဝါ
လက္ခီယတီတိ လက္ခဏံ, ကက္ခဠတ္တံ ဟုတွာ လက္ခိယမာနာ ဓာတု ကက္ခဠတ္တလက္ခဏာတိ ဧဝမေတ္ထ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ သေသာသုပိ ဧသေဝ နယော။ ပတိဋ္ဌာနရသာတိ သဟဇာတဓမ္မာနံ ပတိဋ္ဌာဘာဝကိစ္စာ။ တတော ဧဝ နေသံ သမ္ပဋိစ္ဆနာကာရေန ဉာဏဿ ပစ္စုပတိဋ္ဌတီတိ သမ္ပဋိစ္ဆနပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ ပဒဋ္ဌာနံ ပနေတ္ထ အညဓမ္မတာယ န ဥဒ္ဓဋံ, သာဓာရဏဘာဝသဗ္ဘာဝတော ဝါ ဒူရကာရဏံ ဝိယ။ ယထာ ဝါ ဓမ္မုဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာဒီသု ရသာဒိနာ အညေသံ ပစ္စယဘာဝံ ဒဿေတွာ ပစ္စယဝန္တတာဒဿနတ္ထံ ပဒဋ္ဌာနံ ဥဒ္ဓဋံ, န ဧဝမိဓ။ ဣဓ ပန ဓာတူနံ အနညသာဓာရဏဝိသေသဝိဘာဝနပရာယ စောဒနာယ အညဓမ္မဘူတံ ပဒဋ္ဌာနံ န ဥဒ္ဓဋန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ဗြူဟနရသာတိ သဟဇာတဓမ္မာနံ ဝဍ္ဎနကိစ္စာ။ တထာ ဟိ သာ နေသံ ပီဏိတဘာဝံ ဒဿေတီတိ ဝုစ္စတိ။ သင်္ဂဟပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ ဗာဟိရဥဒကံ ဝိယ နှာနီယစုဏ္ဏဿ သဟဇာတဓမ္မာနံ သင်္ဂဟဏပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ မဒ္ဒဝါနုပ္ပဒါနပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ ဗာဟိရဂ္ဂိ ဝိယ ဇတုလောဟာဒီနံ သဟဇာတဓမ္မာနံ မုဒုဘာဝါနုပ္ပဒါနပစ္စုပဋ္ဌာနာ။ အဘိနီဟာရော ဘူတသံဃာဋဿ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေါ, နီဟရဏံ ဝါ ဗီဇတော အင်္ကုရဿ ဝိယ။
ဋ္ဌ ၃၅၁။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဝ ကမ္မာဒိဝသေန အနုပ္ပတ္တိတော။ ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ကဒါစိ ဥတုတော, ကဒါစိ စိတ္တတော ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ အဝသေသာတိ ဝုတ္တာဝသေသာ ကေသာဒယော စတုဝီသတိ, အာဒိတော တယော တေဇောကောဋ္ဌာသာ, ပဉ္စ ဝါယောကောဋ္ဌာသာ စာတိ ဒွတ္တိံသ။ သဗ္ဗေပီတိ တေ သဗ္ဗေပိ ကမ္မာဒိဝသေန ဥပ္ပဇ္ဇနတော စတုသမုဋ္ဌာနာ။ ကေသာဒီနမ္ပိ ဟိ မံသတော အဝိမုတ္တဘာဂေါ ကမ္မာဟာရစိတ္တသမုဋ္ဌာနောဝ ဟောတီတိ။
ဋ္ဌ ၃၅၂။ နာနတ္တေကတ္တတောတိ ဝိသေသသာမညတော။ ဓမ္မာနံ ဟိ အညမညံ ဝိသဒိသတာ နာနတ္တံ, သမာနတာ ဧကတ္တံ။ သဗ္ဗာသမ္ပီတိ စတုန္နမ္ပိ။ သလက္ခဏာဒိတောတိ သကံ လက္ခဏံ သလက္ခဏံ, တတော သလက္ခဏာဒိတော။ အာဒိ-သဒ္ဒေန ရသပစ္စုပဋ္ဌာနာနံ ဝိယ မုဒုသဏှဖရုသဘာဝါဒီနမ္ပိ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန နာနတ္တဘူတာန’’န္တိ ကသ္မာ ဝုတ္တံ, နနု ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန စတုန္နံ ဓာတူနံ ဧကတ္တံ ဟောတိ သာဓာရဏတ္တာတိ? န, ‘‘အညာ ဧဝ ဓာတုယော ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ, အညာ ဥတုအာဒိသမုဋ္ဌာနာ’’တိအာဒိကံ ဘေဒံ သန္ဓာယ တထာ ဝစနတော။ ဧတာသံ ဓာတူနံ။ ရုပ္ပနလက္ခဏံ ရုပ္ပနသဘာဝံ။ ကိမ္ပနေတံ ရုပ္ပနံ နာမ? ယာ သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ, တသ္မိံ ဝါ သတိ ယော ဝိဇ္ဇမာနဿေဝ
ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိယာ ဟေတုဘာဝေါ, တံ ရုပ္ပနံ။ အနတီတတ္တာတိ အပရိစ္စဇနတော။
မဟန္တပါတုဘာဝေါ စေတ္ထ သသမ္ဘာရဓာတုဝသေန ဝေဒိတဗ္ဗော, တထာ မဟာဝိကာရတာ မဟာဘူတသာမညလက္ခဏဓာတုဝသေန, မဟာပရိဟာရတာ, မဟတ္တဝိဇ္ဇမာနတာ စ ဥဘယဝသေနာတိ။ ဘူတသဒ္ဒါပေက္ခာယ ‘‘ဧတာနီ’’တိ နပုံသကနိဒ္ဒေသော။ မဟန္တာနိ ပါတုဘူတာနိ အနေကသတသဟဿ ရူပကလာပသံဃာဋတာယ သမူဟဝသေန, သန္တတိဝသေန စ အပရိမိတပရိမာဏာနံ, အနေကယောဇနာယာမဝိတ္ထာရာနဉ္စ ဥပ္ပဇ္ဇနတော။ စတ္တာရိ နဟုတာနီတိ စတ္တာရိ ဒသသဟဿာနိ။ ဒေဝဒါနဝါဒီနံ တိဂါဝုတာဒိသရီရဝသေန မဟန္တာနိ ပါတုဘူတာနိ။
တတ္ထာယံ ဝစနတ္ထော – မဟန္တာနိ ဘူတာနိ ဇာတာနိ နိဗ္ဗတ္တာနီတိ မဟာဘူတာနီတိ။ အနေကာဘူတဝိသေသဒဿနေန, အနေကဗ္ဘုတဒဿနေန စ အနေကစ္ဆရိယဒဿနဝသေန မဟန္တော အဗ္ဘုတော, မဟန္တာနိ ဝါ အဘူတာနိ ဧတ္ထာတိ မဟာဘူတော, မာယာကာရော။ ယက္ခာဒယော ဇာတိဝသေနေဝ မဟန္တာ ဘူတာတိ မဟာဘူတာ, နိရုဠှော ဝါ အယံ တေသု မဟာဘူတသဒ္ဒေါ ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ပထဝီအာဒယော ပန ဝဉ္စကတာယ, အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာယ စ မဟာဘူတာ ဝိယ မဟာဘူတာ။ ဘူတသဒ္ဒဿ ဥဘယလိင်္ဂတာယ နပုံသကတာ ကတာ။ တတ္ထ ဝဉ္စကတာ သယံ အနီလာဒိသဘာဝါနိ ဟုတွာ နီလာဒိသဘာဝဿ ဥပဋ္ဌာပနံ, အနိတ္ထိပုရိသာဒိသဘာဝါနေဝ စ ဟုတွာ ဣတ္ထိပုရိသာဒိအာကာရဿ ဥပဋ္ဌာပနံ။ တထာ အညမညဿ အန္တော, ဗဟိ စ အဋ္ဌိတာနံယေဝ အညမညံ နိဿာယ အဝဋ္ဌာနတော အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာ။ ယဒိ ဟိ ဣမာ ဓာတုယော အညမညဿ အန္တော ဌိတာ, န သကိစ္စကရာ သိယုံ အညမညာနုပ္ပဝေသနတော, အထ ဗဟိ ဌိတာ ဝိနိဗ္ဘုတ္တာ သိယုံ။ တထာ သတိ အဝိနိဗ္ဘုတ္တဝါဒေါ ဟာယေယျ, တသ္မာ န နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနာ။ ဧဝံ သန္တေပိ ပတိဋ္ဌာနာဒိနာ ယထာသကံ ကိစ္စဝိသေသေန သေသာနံ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ ဥပကာရိကာ ဟောန္တိ, ယေန သဟဇာတာဒိနာ ပစ္စယေန ပစ္စယာ ဟောန္တိ။ တေနာဟ ‘‘န စ အညမညံ နိဿာယ န တိဋ္ဌန္တီ’’တိ။ မနာပေဟီတိ မနောဟရေဟိ စာတုရိယဝန္တေဟိ။ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဝိက္ခေပေဟီတိ ကာဠသာမတာဒိဝဏ္ဏေဟိ, ပုထုလဝိဝရကိသတာဒိသဏ္ဌာနေဟိ, ဟတ္ထဘမုကာဒိဝိက္ခေပေဟိ စ။ သရသလက္ခဏန္တိ သဘာဝဘူတံ လက္ခဏံ, သကိစ္စကံ ဝါ သဘာဝံ။
မဟာပရိဟာရတောတိ ဧတ္ထ ဝစနတ္ထံ ဝဒန္တော အာဟ ‘‘မဟန္တေဟိ…ပေ… ဘူတာနိ, မဟာပရိဟာရာနိ ဝါ ဘူတာနီ’’တိ။ တတ္ထ ပစ္ဆိမတ္ထေ ပုရိမပဒေ ဥတ္တရပဒဿ ပရိဟာရ-သဒ္ဒဿ လောပံ ကတွာ ‘‘မဟာဘူတာနီ’’တိ ဝုတ္တံ။
တထာ ဟီတိ တတော ဧဝ ဝိကာရဿ မဟန္တတ္တာ ဧဝါတိ တံ ဝိကာရံ ဒဿေတုံ ‘‘ဘူမိတော’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ အစ္စိမတောတိ အဂ္ဂိဿ။ ကောဋိသတသဟဿံ ဧကံ ကောဋိသတသဟဿေကံ စက္ကဝါဠန္တိ တံ သဗ္ဗံ အာဏာခေတ္တဘာဝေန ဧကံ ကတွာ ဝဒတိ။ ဝိလီယတီတိ ဝိပတ္တိကရမေဃာဘိဝုဋ္ဌေန ခါရုဒကေန လဝဏံ ဝိယ ဝိလယံ ဂစ္ဆတိ ဝိဒ္ဓံသတိ။ ကုပိတေနာတိ ခုဘိတေန။ ဝိကီရတီတိ ဝိဓမတိ ဝိဒ္ဓံသတိ။
အနုပါဒိန္နေသု ဝိကာရမဟတ္တံ ဒဿေတွာ ဥပါဒိန္နေသု ဒဿေန္တော ‘‘ပတ္ထဒ္ဓေါ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကဋ္ဌမုခေန ဝါတိ ဝါ-သဒ္ဒေါ ဥပမတ္ထော။ ယထာ ကဋ္ဌမုခေန သပ္ပေန ဍဋ္ဌော ပတ္ထဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဧဝံ ပထဝီဓာတုပ္ပကောပေန သော ကာယော ကဋ္ဌမုခေဝ ဟောတိ, ကဋ္ဌမုခမုခဂတော ဝိယ ပတ္ထဒ္ဓေါ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အထ ဝါ ဝါ-သဒ္ဒေါ အဝဓာရဏတ္ထော။ သော ‘‘ပထဝီဓာတုပ္ပကောပေန ဝါ’’တိ ဧဝံ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော။ အယဉှေတ္ထ အတ္ထော – ကဋ္ဌမုခေန ဍဋ္ဌောပိ ကာယော ပထဝီဓာတုပ္ပကောပေနေဝ ပတ္ထဒ္ဓေါ ဟောတိ, တသ္မာ ပထဝီဓာတုယာ အဝိယုတ္တော သော ကာယော သဗ္ဗဒါ ကဋ္ဌမုခမုခဂတော ဝိယ ဟောတီတိ။ ဝါ-သဒ္ဒေါ ဝါ အနိယမတ္ထော, တတြာယမတ္ထော – ကဋ္ဌမုခေန ဍဋ္ဌော ကာယော ပတ္ထဒ္ဓေါ ဟောတိ ဝါ, န ဝါ ဟောတိ မန္တာဂဒဝသေန, ပထဝီဓာတုပ္ပကောပေန ပန မန္တာဂဒရဟိတော သော ကာယော ကဋ္ဌမုခမုခဂတော ဝိယ ဟောတိ ဧကန္တပတ္ထဒ္ဓေါတိ။
ပူတိယောတိ ကုထိတော။ သန္တတ္တောတိ သဗ္ဗသော တတ္တော သမုပ္ပန္နဒါဟော။ သဉ္ဆိန္နောတိ သမန္တတော ဆိန္နော ပရမာဏုဘေဒသဉ္စုဏ္ဏော အာယသ္မတော ဥပသေနတ္ထေရဿ သရီရံ ဝိယ။ မဟာဝိကာရာနိ ဘူတာနီတိ မဟာဝိကာရဝန္တာနိ ဘူတာနိ မဟာဘူတာနီတိ ပုရိမပဒေ ဥတ္တရပဒလောပေန နိဒ္ဒေသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ‘‘ပထဝီ’’တိအာဒိနာ သဗ္ဗလောကဿ ပါကဋာနိပိ ဝိပလ္လာသံ မုဉ္စိတွာ ယထာသဘာဝတော ပရိဂ္ဂဏှနေ မဟန္တေန ဝါယာမေန ဝိနာ န ပရိဂ္ဂဏှန္တီတိ ဒုဝိညေယျသဘာဝတ္တာ ‘‘မဟန္တာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ တာနိ ဟိ သုဝိညေယျာနိ။ ‘‘အမဟန္တာနီ’’တိ မန္တွာ ဌိတာ တေသံ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟတံ
ဒိသွာ ‘‘အဟော မဟန္တာနိ ဧတာနီ’’တိ ဇာနာတီတိ မဟာဘူတေကဒေသတာဒီဟိ ဝါ ကာရဏေဟိ မဟာဘူတာနိ။ ဧတာ ဟိ ဓာတုယော မဟာဘူတေကဒေသတော, မဟာဘူတသာမညတော, မဟာဘူတသန္နိဿယတော, မဟာဘူတဘာဝတော, မဟာဘူတပရိယောသာနတော စာတိ ဣမေဟိပိ ကာရဏေဟိ ‘‘မဟာဘူတာနီ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။
တတ္ထ မဟာဘူတေကဒေသတောတိ ‘‘ဘူတမိဒန္တိ, ဘိက္ခဝေ, သမနုပဿထာ’’တိအာဒီသု (မ။ နိ။ ၁။၄၀၁) ဟိ အဝိသေသေန ခန္ဓပဉ္စကံ ‘‘ဘူတ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ယဒိဒံ ကာမဘဝေ, ရူပဘဝေ, ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ, ဧကစ္စေ စ သညီဘဝေ ပဝတ္တံ ခန္ဓပဉ္စကံ, တံ မဟာဝိသယတာယ ‘‘မဟာဘူတ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ။ ပထဝီအာဒယော ပန စတဿော ဓာတုယော တဿ မဟာဘူတဿ ဧကဒေသဘူတာ ‘‘မဟာဘူတာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ သမုဒါယေသု ဟိ ပဝတ္တဝေါဟာရာ အဝယဝေသုပိ ဒိဿန္တိ ယထာ ‘‘သမုဒ္ဒေါ ဒိဋ္ဌော, ပဋော ဒဍ္ဎော’’တိ စ။ မဟာဘူတသမညတောတိ တဒဓီနဝုတ္တိတာယ ဘဝန္တိ ဧတ္ထ ဥပါဒါရူပါနီတိ ဘူတာနိ, ပထဝီအာဒယော စတဿော ဓာတုယော။ သာ ပနာယမေတာသု ဘူတသမညာ အနညတ္ထဝုတ္တိတာယ ဥပါဒါရူပါနံ အဝိပရီတဋ္ဌာ, လောကဿ စေတာ ဗဟူပကာရာ, စက္ခုသမုဒ္ဒါဒီနံ နိဿယဘူတာ စာတိ မဟန္တာနိ ဘူတာနီတိ သမညာယိံသု။ မဟာဘူတသန္နိဿယတောတိ မဟန္တာနံ မဟာနုဘာဝါနံ မဟာသမ္မတမန္ဓာတုပ္ပဘုတီနံ ရညံ, သက္ကာဒီနံ ဒေဝါနံ, ဝေပစိတ္တိအာဒီနံ အသုရာနံ, မဟာဗြဟ္မာဒီနံ ဗြဟ္မာနံ, ဂုဏတော ဝါ မဟန္တာနံ ဗုဒ္ဓါနံ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ, သာဝကာနံ ဥပါဒါယုပါဒါယ ဝါ သဗ္ဗေသမ္ပိ ဘူတာနံ သတ္တာနံ နိဿယဘူတတာယ မဟန္တာ ဘူတာ ဧတေသူတိ မဟာဘူတာ။ စာတုမဟာဘူတိကော ဟိ နေသံ ကာယောတိ။ မဟာဘူတဘာဝတောတိ ဗဟုဘူတဘာဝတော။ အယံ ဟိ မဟာ-သဒ္ဒေါ ‘‘မဟာဇနော သန္နိပတိတော’’တိအာဒီသု ဗဟုဘာဝေ ဒိဿတိ။ ပထဝီအာဒယော စ ဓာတုယော ဧကသ္မိမ္ပိ အတ္တဘာဝေ အပရိမေယျပ္ပဘေဒါ ပဝတ္တန္တိ။ တသ္မာ မဟန္တာ ဗဟူ အနေကသတသဟဿပ္ပဘေဒါ ဘူတာတိ မဟာဘူတာ။ မဟာဘူတပရိယောသာနတောတိ မဟာဘူတဿ ဝသေန ပရိယောသာနပ္ပတ္တိတော။
‘‘ကာလော ဃသတိ ဘူတာနိ, သဗ္ဗာနေဝ သဟတ္တနာ၊
ယော စ ကာလဃသော ဘူတော, သ ဘူတပစနိံ ပစီ’’တိ။ (ဇာ။ ၁။၂။၁၉၀) –
ဟိ ဧဝမာဒီသု ခီဏာသဝေါ ‘‘ဘူတော’’တိ ဝုတ္တော။ သော ဟိ ဥစ္ဆိန္နဘဝနေတ္တိကတာယ အာယတိံ အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ ဧကန္တတော ‘‘ဘူတော’’တိ ဝုစ္စတိ, န ဣတရေ, ဘဝိဿန္တီတိ ဝေါဟာရံ အနတီတတ္တာ။ ဘူတော ဧဝ ဣဓ ပူဇာဝသေန ‘‘မဟာဘူတော’’တိ ဝုတ္တော ယထာ ‘‘မဟာခီဏာသဝေါ, မဟာမောဂ္ဂလ္လာနော’’တိ စ။ ဣမာသဉ္စ ဓာတူနံ အနာဒိမတိ သံသာရေ ပဗန္ဓဝသေန ပဝတ္တမာနာနံ ယထာဝုတ္တဿ မဟာဘူတဿေဝ သန္တာနေ ပရိယောသာနပ္ပတ္တိ, နာညတြ။ တသ္မာ မဟာဘူတေ ဘူတာ ပရိယောသာနံ ပတ္တာတိ မဟာဘူတာ ပုရိမပဒေ ဘူတ-သဒ္ဒဿ လောပံ ကတွာ။ ဧဝမေတာ ဓာတုယော မဟာဘူတေကဒေသတာဒီဟိ မဟာဘူတာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ပထဝီအာဒီနံ ကက္ခဠပဂ္ဃရဏာဒိဝိသေသလက္ခဏသမင်္ဂိတာ အပရိစ္စတ္တဓာတုလက္ခဏာနံယေဝါတိ အာဟ ‘‘ဓာတုလက္ခဏံ အနတီတတ္တာ’’တိ။ န ဟိ သာမညပရိစ္စာဂေန ဝိသေသော, ဝိသေသနိရပေက္ခံ ဝါ သာမညံ ပဝတ္တတိ။ တထာ ဟိ ဝဒန္တိ –
‘‘တမတ္ထာပေက္ခတော ဘေဒံ, သသာမညံ ဇဟာတိ နော၊
ဂဏှာတိ သံသယုပ္ပါဒါ, သမေဝေကတ္ထကံ ဒွယ’’န္တိ။
သလက္ခဏဓာရဏေန စာတိ ယေန သလက္ခဏဓာရဏေန ‘‘ဓာတုယော’’တိ ဝုစ္စန္တိ, တေနေဝ ‘‘ဓမ္မာ’’တိပိ ဝုစ္စန္တိ ဥဘယထာပိ နိဿတ္တနိဇ္ဇီဝတာယ ဧဝ ဝိဘာဝနတော။ တေနေဝါဟ – ‘‘ဆဓာတုရောယံ ဘိက္ခု ပုရိသော, ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတီ’’တိ စ။ အရူပါနံ ခဏတော ရူပါနံ ခဏဿ နာတိဣတ္တရတာယာဟ ‘‘အတ္တနော ခဏာနုရူပ’’န္တိ။ ဓရဏေနာတိ ဌာနေန, ပဝတ္တနေနာတိ အတ္ထော။ ခယဋ္ဌေနာတိ ခဏဘင်္ဂုတာယ။ ဘယဋ္ဌေနာတိ ဥဒယဝယပဋိပီဠနာဒိနာ သပ္ပဋိဘယတာယ။ အသာရကဋ္ဌေနာတိ အတ္တသာရဝိရဟေန။
ဋ္ဌ ၃၅၃။ သဟုပ္ပန္နာဝ ဧတာတိ ဧတာ စတဿော ဓာတုယော သဟ ဥပ္ပန္နာဝ သဟ ပဝတ္တမာနာဝ သမာနကာလေ လဗ္ဘမာနာပိ အဝကံသတော သဗ္ဗပရိယန္တိမေ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနေသု သုဒ္ဓဋ္ဌကေ, ကမ္မဇေသု ဇီဝိတနဝကေတိ ဧကေကသ္မိံ သုဒ္ဓဋ္ဌကာဒိကလာပေပိ ပဒေသေန အဝိနိဗ္ဘုတ္တာ ဝိသုံ ဝိသုံ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာယ။ ယတ္ထ ဟိ တိဿန္နံ ဓာတူနံ
ပတိဋ္ဌာဝသေန ပထဝီ, တတ္ထေဝ တဿာ အာဗန္ဓနပရိပါစနသမုဒီရဏဝသေန ဣတရာ။ ဧသ နယော သေသာသုပိ။
ဋ္ဌ ၃၅၄။ ပုရိမာ ဒွေ ဂရုကတ္တာ သဘာဂါ အညမညန္တိ အဓိပ္ပါယော။ ဧတ္ထ စ နနု ပထဝိယာပိ လဟုဘာဝေါ အတ္ထိ။ တထာ ဟိ သာ ‘‘ကက္ခဠံ မုဒုကံ သဏှံ ဖရုသံ ဂရုကံ လဟုက’’န္တိ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ, အာပေပိ လဟုဘာဝေါ လဗ္ဘတေဝါတိ? န, နိပ္ပရိယာယဂရုဘာဝဿ အဓိပ္ပေတတ္တာ။ ဂရုဘာဝေါ ဧဝ ဟိ ပထဝီဓာတုယာ ဂရုတရံ ဥပါဒါယ လဟုဘာဝေါတိ ပရိယာယေန ဝုတ္တော သီတဘာဝေါ ဝိယ တေဇောဓာတုယာ။ ယဒိ ဧဝံ ရူပဿ လဟုတာတိ ကထံ? အယမ္ပိ ဝုတ္တနယာ ဧဝ လဟုတာကာရံ ဥပါဒါယ လဗ္ဘနတော။ န ဟိ ပရိစ္ဆေဒဝိကာရလက္ခဏာနိ ပရမတ္ထတော လဗ္ဘန္တိ နိပ္ဖန္နရူပါနံ အဝတ္ထာဝိသေသသဘာဝတော။ တသ္မာ ပရမတ္ထသိဒ္ဓံ ဂရုဘာဝံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ‘‘ပုရိမာ ဒွေ ဂရုကတ္တာ သဘာဂါ’’တိ။ ‘‘တထာ’’တိ ပဒေန ‘‘သဘာဂါ’’တိ ဣမမတ္ထံ ဥပသံဟရတိ။ ‘‘ဒွေ’’တိ ပန ဣဒံ ယထာ ‘‘ပုရိမာ’’တိ ဧတ္ထ, ဧဝံ ‘‘ပစ္ဆိမာ’’တိ ဧတ္ထာပိ အာနေတွာ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ။ ဝိသဘာဂါ ဂရုကလဟုကဘာဝတောတိ အဓိပ္ပါယော။ ယထာ စ ဂရုကလဟုကဘာဝေဟိ, ဧဝံ ပေယျဘာဝါပေယျဘာဝေဟိ စ သဘာဂဝိသဘာဂတာ ယောဇေတဗ္ဗာ။
ဋ္ဌ ၃၅၅။ အဇ္ဈတ္တိကာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တအဇ္ဈတ္တိကာ, သတ္တသန္တာနပရိယာပန္နာတိ အတ္ထော။ ဝိညာဏဝတ္ထု ဝိညတ္တိဣန္ဒြိယာနန္တိ စက္ခာဒီနံ ဆန္နံ ဝိညာဏဝတ္ထူနံ, ဒွိန္နံ ဝိညတ္တီနံ, ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယဇီဝိတိန္ဒြိယာနဉ္စ။ ယေ ပန ‘‘ဝိညာဏဝတ္ထူတိ ဟဒယဝတ္ထု ဂဟိတ’’န္တိ ဝဒန္တိ, တေသံ ဣန္ဒြိယ-ဂ္ဂဟဏေန အဋ္ဌန္နမ္ပိ ရူပိန္ဒြိယာနံ ဂဟဏံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဝုတ္တဝိပရီတပ္ပကာရာ’’တိ ဣဒံ ဗာဟိရာနံ ဓာတူနံ ယထာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဝတ္ထုဝိညတ္တိဣန္ဒြိယာနံ အနိဿယတာ စ ဣရိယာပထဝိရဟော စ ဝုတ္တဝိပရိယာယော, ဧဝံ စတုသမုဋ္ဌာနတာပီတိ ကတွာ ဝုတ္တံ, န လက္ခဏရူပဿ ဝိယ ကုတောစိပိ သမုဋ္ဌာနဿ အဘာဝတော ဥတုသမုဋ္ဌာနတာယ တာသံ။ လဟုတာဒိနိဿယတာပိ အဇ္ဈတ္တိကာနံ ဓာတူနံ ဝတ္တဗ္ဗာ, န ဝါ ဝတ္တဗ္ဗာ။ ဝိညတ္တိ-ဂ္ဂဟဏံ ဟိ လက္ခဏန္တိ။
ဋ္ဌ ၃၅၆။ ဣတရာဟီတိ အာပေါတေဇောဝါယုဓာတူဟိ။ ဧကသင်္ဂဟာတိ သဇာတိသင်္ဂဟေန ဧကသင်္ဂဟာ။ သမာနဇာတိယာနံ ဟိ သင်္ဂဟော သဟဇာတိသင်္ဂဟော။ တေနာဟ ‘‘သမုဋ္ဌာနနာနတ္တာဘာဝတော’’တိ။
ဋ္ဌ ၃၅၇။ တိဏ္ဏံ မဟာဘူတာနံ ပတိဋ္ဌာ ဟုတွာ ပစ္စယော ဟောတီတိ ယေဟိ မဟာဘူတေဟိ သမ္ပိဏ္ဍနဝသေန သင်္ဂဟိတာ, ပရိပါစနဝသေန အနုပါလိတာ, သမုဒီရဏဝသေန ဝိတ္ထမ္ဘိတာ စ, တေသံ အတ္တနာ သဟဇာတာနံ တိဏ္ဏံ မဟာဘူတာနံ ပတိဋ္ဌာ ဟုတွာ တတော ဧဝ သန္ဓာရဏဝသေန အဝဿယော ဟောတိ, ဝုတ္တနယေန ဝါ ပတိဋ္ဌာ ဟုတွာ သဟဇာတာဒိဝသေန ပစ္စယော ဟောတီတိ။ ဧသ နယော သေသာသုပိ။
ဋ္ဌ ၃၅၈။ ယဒိပိ အညမညအာဘောဂပစ္စဝေက္ခဏရဟိတာ ဧတေ ဓမ္မာတိ ဟေဋ္ဌာ ဓာတူနံ အသမန္နာဟာရတာ ဒဿိတာ ဧဝ, အထာပိ ဣမိနာဝ နယေန ဝိသုံ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟော ကာတဗ္ဗောတိ ဒဿေန္တော ‘‘ပထဝီဓာတု စေတ္ထာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ပထဝီဓာတု စေတ္ထာတိ စ-သဒ္ဒေါ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော, တေန အယမ္ပိ ဧကော မနသိကာရပ္ပကာရောတိ ဒီပေတိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတာသု ဓာတူသု။ အဟံ ‘‘ပထဝီဓာတူ’’တိ ဝါ ‘‘ပစ္စယော ဟောမီ’’တိ ဝါ န ဇာနာတီတိ အတ္တနိ ဝိယ အတ္တနော ကိစ္စေ စ အာဘောဂါဘာဝံ ဒဿေတွာ ဥပကာရကဿ ဝိယ ဥပကတ္တဗ္ဗာနမ္ပိ အာဘောဂါဘာဝံ ဒဿေတုံ ‘‘ဣတရာနိပီ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗာသု ဓာတူသု, တတ္ထာပိ အတ္တကိစ္စုပကတ္တဗ္ဗဘေဒေသု သဗ္ဗေသု။
ဋ္ဌ ၃၅၉။ ပစ္စယဝိဘာဂတောတိ ပစ္စယဓမ္မဝိဘာဂတော စေဝ ပစ္စယဘာဝဝိဘာဂတော စ။ ‘‘ပစ္စယတော’’တိ ဟိ ဣမိနာ ပထဝီအာဒီနံ အညာသာဓာရဏော ပတိဋ္ဌာဘာဝါဒိနာ သေသဘူတတ္တယဿ ပစ္စယဘာဝေါ ဝုတ္တော။ ဣဓ ပန ယေဟိ ဓမ္မေဟိ ပထဝီအာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိ, တေသံ ပထဝီအာဒီနဉ္စ အနဝသေသတော ပစ္စယဘာဝဝိဘာဂေါ ဝုစ္စတီတိ အယံ ဣမေသံ ဒွိန္နံ အာကာရာနံ ဝိသေသော။ ကမ္မန္တိ ကုသလာကုသလံ ရူပုပ္ပါဒကံ ကမ္မံ။ စိတ္တန္တိ ယံ ကိဉ္စိ ရူပုပ္ပါဒကံ စိတ္တံ။ အာဟာရောတိ အဇ္ဈတ္တိကော ရူပုပ္ပါဒကော အာဟာရော။ ဥတူတိ ယော ကောစိ ဥတု, အတ္ထတော တေဇောဓာတု။ ကမ္မမေဝါတိ အဝဓာရဏံ သမုဋ္ဌာနသင်္ကရာဘာဝဒဿနတ္ထံ, တေန အကမ္မဇာနမ္ပိ ကေသဉ္စိ ကမ္မဿ ပရိယာယပစ္စယဘာဝေါ ဒီပိတော ဟောတိ။ တထာ ဟိ ဝက္ခတိ ‘‘ကမ္မပစ္စယစိတ္တသမုဋ္ဌာန’’န္တိအာဒိ။ နနု စ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ ကမ္မတော အညေနပိ ပစ္စယေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ? ဘဝိတဗ္ဗံ, သော ပန ကမ္မဂတိကောဝါတိ ပဋိယောဂီနိဝတ္တနတ္ထံ အဝဓာရဏံ ကတံ, တေနာဟ ‘‘န စိတ္တာဒယော’’တိ။ စိတ္တာဒိသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဧတ္ထာပိ အယမတ္ထော ယထာရဟံ ဝတ္တဗ္ဗော။ ဣတရေတိ
စိတ္တာဒိတော အညေ။ ဇနကပစ္စယောတိ သမုဋ္ဌာပကတံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ, ပစ္စယော ပန ကမ္မပစ္စယောဝ။ ဝုတ္တံ ဟိ ‘‘ကုသလာကုသလာ စေတနာ ဝိပါကာနံ ခန္ဓာနံ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ ကမ္မပစ္စယေန ပစ္စယော’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၄၂၇)။
သေသာနန္တိ စိတ္တာဒိသမုဋ္ဌာနာနံ။ ပရိယာယတော ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတီတိ ပဋ္ဌာနေ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၉) အရူပါနံယေဝ ဥပနိဿယပစ္စယဿ အာဂတတ္တာ နိပ္ပရိယာယေန ရူပဓမ္မာနံ ဥပနိဿယပစ္စယော နတ္ထိ။ သုတ္တေ ပန ‘‘ပုဂ္ဂလံ ဥပနိဿာယ ဝနသဏ္ဍံ ဥပနိဿာယာ’’တိ ဝစနတော သုတ္တန္တိကပရိယာယေန ဝိနာ အဘာဝေါ ဥပနိဿယပစ္စယောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ စိတ္တံ ဇနကပစ္စယော ဟောတီတိ သဟဇာတနိဿယာဟာရာဒိဝသေန ပစ္စယော ဟောန္တံ စိတ္တံ သမုဋ္ဌာပကတံ ဥပါဒါယ ‘‘ဇနကပစ္စယော ဟောတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အာဟာရဥတူသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဧဝံ ကမ္မာဒီနံ ပစ္စယဓမ္မာနံ ဝသေန ဓာတူသု ပစ္စယဝိဘာဂံ ဒဿေတွာ ဣဒါနိ တံသမုဋ္ဌာနာနံ ဓာတူနမ္ပိ ဝသေန ပစ္စယဝိဘာဂံ ဒဿေန္တော ပဌမံ တာဝ ‘‘ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ မဟာဘူတ’’န္တိအာဒိနာ ဥဒ္ဒိသိတွာ ပုန ‘‘တတ္ထ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ ပထဝီဓာတူ’’တိအာဒိနာ နိဒ္ဒိသတိ။ တတ္ထ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ ပထဝီဓာတူတိ ‘‘ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ မဟာဘူတ’’န္တိ ဧတ္ထ သာမညတော ဝုတ္တာ ကမ္မဇပထဝီဓာတု။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ ဣတရာသန္တိ ကမ္မဇာနံ အာပေါဓာတုအာဒီနံ တိဿန္နံ ဓာတူနံ သဟုပ္ပတ္တိယာ အတ္တနော ဥပကာရကာနံ တာသံ ဥပကာရကတော, အာဓာရဘာဝတော, ဥပ္ပါဒတော ယာဝ ဘင်္ဂါဓရဏတော, ဝိဂမာဘာဝတော စ သဟဇာတအညမညနိဿယအတ္ထိအဝိဂတဝသေန စေဝ ပတိဋ္ဌာဝသေန စ ပစ္စယော ဟောတိ, ဟောန္တီ စ ကမ္မံ ဝိယ အတ္တနော, တာသဉ္စ န ဇနကဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ အသမုဋ္ဌာပကတ္တာ တာသံ။ ကာမဉ္စေတ္ထ နိဿယပစ္စယ-ဂ္ဂဟဏေနေဝ ပတိဋ္ဌာဘာဝေါ သင်္ဂဟိတော, ပထဝီဓာတုယာ ပန အနညသာဓာရဏကိစ္စံ သဟဇာတာနံ ပတိဋ္ဌာဘာဝေါတိ ဣမံ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ‘‘ပတိဋ္ဌာဝသေန စာ’’တိ ဝိသုံ ကတွာ ဝုတ္တံ။ အာဗန္ဓနဝသေန စာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ တိသန္တတိမဟာဘူတာနန္တိ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနာနံ စတုမဟာဘူတာနံ အညမညံ အဝေါကိဏ္ဏာနံ, အဝိစ္ဆေဒေန ပဝတ္တိံ ဥပါဒါယ သန္တတီတိ သန္တတိဂ္ဂဟဏံ။ ပထဝီဓာတုယာ ပတိဋ္ဌာဘာဝေါ နာမ သဟဇာတာနံ ဓမ္မာနံယေဝါတိ အာဟ ‘‘န ပတိဋ္ဌာဝသေနာ’’တိ။ န အာဗန္ဓနဝသေနာတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။
ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ကမ္မသမုဋ္ဌာနမဟာဘူတေသု။ ‘‘စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ ပထဝီဓာတု စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ ဣတရာသ’’န္တိအာဒီသု သုကရော တန္တိနယော နေတုန္တိ ‘‘စိတ္တအာဟာရ…ပေ… ဧသေဝ နယော’’တိ အတိဒိသတိ။
သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသပ္ပဝတ္တာသု စ ပနာတိ ဧတ္ထ စ-သဒ္ဒေါ သမုစ္စယတ္ထော, ပန-သဒ္ဒေါ ဝိသေသတ္ထော, တဒုဘယေန စ ယထာဝုတ္တသဟဇာတာဒိပစ္စယေဟိ ပဝတ္တမာနာ ဓာတုယော ဣမိနာ ဝိသေသေန ပဝတ္တန္တီတိ ဣမမတ္ထံ ဒီပေတိ။
ဣဒါနိ တံ ဝိသေသံ ဒဿေတုံ ‘‘ဧကံ ပဋိစ္စာ’’တိဂါထမာဟ။ တတ္ထ ဧကံ ဓာတုံ ပဋိစ္စ တိဿော ဓာတုယော စတုဓာ သမ္ပဝတ္တန္တိ, တိဿော ဓာတုယော ပဋိစ္စ ဧကာဝ ဓာတု စတုဓာ သမ္ပဝတ္တတိ, ဒွေ ဓာတုယော ပဋိစ္စ ဒွေ ဓာတုယော ဆဓာ သမ္ပဝတ္တန္တီတိ ယောဇနာ။ အတ္ထော ပန ပထဝီအာဒီသု ဧကေကိဿာ ပစ္စယဘာဝေ ဣတရာသံ တိဿန္နံ တိဿန္နံ ပစ္စယုပ္ပန္နတာတိ အယမေကော စတုက္ကော, တိဿန္နံ တိဿန္နံ ပစ္စယဘာဝေ ဣတရာယ ဧကေကိဿာ ပစ္စယုပ္ပန္နတာတိ အယမပရော စတုက္ကော, ပဌမဒုတိယာ, တတိယစတုတ္ထာ, ပဌမတတိယာ, ဒုတိယစတုတ္ထာ, ပဌမစတုတ္ထာ, ဒုတိယတတိယာတိ ဣမာသံ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ပစ္စယဘာဝေ တတ္ထ တတ္ထ ဣတရာသံ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ ပစ္စယုပ္ပန္နတာတိ အယမေကော ဆက္ကော။ ဧဝံ ပစ္စယဘာဝေန စတုဓာ, ဆဓာ စ ပဝတ္တမာနာနံ ဧကကဒွိကတိကဝသေန တိကဒုကဧကကဝသေန စ ယထာက္ကမံ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နတာဝိဘာဂေါ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယဉ္စ ပစ္စယဘာဝေါ သဟဇာတအညမညနိဿယအတ္ထိအဝိဂတပစ္စယဝသေန, တတ္ထာပိ စ အညမညမုခေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ ပဋိစ္စဝါရေ ‘‘ဧကံ မဟာဘူတံ ပဋိစ္စ တယော မဟာဘူတာ, တယော မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ ဧကံ မဟာဘူတံ, ဒွေ မဟာဘူတေ ပဋိစ္စ ဒွေ မဟာဘူတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီ’’တိ (ပဋ္ဌာ။ ၁။၁။၅၃)။
အဘိက္ကမပဋိက္ကမာဒီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန အာဒါနဝိဿဇ္ဇနာဒိကာယိကကိရိယာကရဏဿ သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ ဥပ္ပီဠနဿ ပစ္စယော ဟောတိ ဃဋ္ဋနကိရိယာယ ပထဝီဓာတုဝသေန သိဇ္ဈနတော။ သာဝါတိ ပထဝီဓာတုယေဝ။ အာပေါဓာတုယာ အနုဂတာ အာပေါဓာတုယာ တတ္ထ အပ္ပဓာနဘာဝံ, ပထဝီဓာတုယာ စ ပဓာနဘာဝန္တိ ပတိဋ္ဌာဘာဝေ ဝိယ ပတိဋ္ဌာပနေပိ သာတိသယကိစ္စတ္တာ တဿာ ပတိဋ္ဌာပနဿ ပါဒဋ္ဌပနဿ ပစ္စယော
ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အဝက္ခေပနဿာတိ အဓောနိက္ခိပနဿ။ တတ္ထ စ ဂရုတရသဘာဝါယ အာပေါဓာတုယာ သာတိသယော ဗျာပါရောတိ အာဟ ‘‘ပထဝီဓာတုယာ အနုဂတာ အာပေါဓာတူ’’တိ။ တထာ ဥဒ္ဓင်္ဂတိကာ တေဇောဓာတူတိ ဥဒ္ဓရဏေ ဝါယောဓာတုယာ တဿာ အနုဂတဘာဝေါ ဝုတ္တော။ တိရိယံ ဂတိကာယ ဝါယောဓာတုယာ အတိဟရဏဝီတိဟရဏေသု သာတိသယော ဗျာပါရောတိ တေဇောဓာတုယာ တဿာ အနုဂတဘာဝေါ ဂဟိတော။ တတ္ထ ဌိတဋ္ဌာနတော အဘိမုခံ ပါဒဿ ဟရဏံ အတိဟရဏံ, ပုရတော ဟရဏံ။ တတော ထောကံ ဝီတိက္ကမ္မ ဟရဏံ ဝီတိဟရဏံ, ပဿတော ဟရဏံ။
ဧကေကေန မုခေနာတိ ‘‘ပတ္ထဋတ္တာ ပထဝီ’’တိအာဒိနာ (ဝိသုဒ္ဓိ။ ၁။၃၄၇) ဝိဘတ္တေသု တေရသသု အာကာရေသု ဧကေကေန ဓာတူနံ ပရိဂ္ဂဏှနမုခေန။ သွာယန္တိ သော အယံ ဥပစာရသမာဓိ။ ကထံ ပနဿ ဝဝတ္ထာနပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘စတုန္နံ ဓာတူန’’န္တိအာဒိ။
ဋ္ဌ ၃၆၀။ ဣဒါနိ ဣမိဿာ ဘာဝနာယ အာနိသံသေ ဒဿေတုံ ‘‘ဣဒဉ္စ ပနာ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ သုညတံ အဝဂါဟတီတိ ဓာတုမတ္တတာဒဿနေန ရူပကာယဿ အနတ္တကတံ ဝဝတ္ထာပယတော တဒနုသာရေန နာမကာယဿာပိ အနတ္တကတာ သုပါကဋာ ဟောတီတိ သဗ္ဗသော အတ္တသုညတံ ပရိယောဂါဟတိ တတ္ထ ပတိဋ္ဌဟတိ။ သတ္တသညံ သမုဂ္ဃါတေတီတိ တတော ဧဝ ‘‘သတ္တော ပေါသော ဣတ္ထီ ပုရိသော’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တံ အယာထာဝသညံ ဥဂ္ဃါတေတိ သမူဟနတိ။ ဝါဠမိဂယက္ခရက္ခသာဒိဝိကပ္ပံ အနာဝဇ္ဇမာနောတိ သသန္တာနေ ဝိယ ပရသန္တာနေပိ ဓာတုမတ္တတာယ သုဒိဋ္ဌတ္တာ ခီဏာသဝေါ ဝိယ ‘‘ဣမေ သီဟဗျဂ္ဃါဒယော ဝါဠမိဂါ, ဣမေ ယက္ခရက္ခသာ’’တိ ဧဝမာဒိဝိကပ္ပံ အကရောန္တော ဘယဘေရဝံ သဟတိ အဘိဘဝတိ။ ယထာဝုတ္တဝိကပ္ပနာပဇ္ဇနံ ဟိ ဘယဘေရဝသဟနဿ ကာရဏံ ဝုတ္တံ။ ဥဂ္ဃါတော ဥပ္ပိလာဝိတတ္တံ။ နိဂ္ဃါတော ဒီနဘာဝပ္ပတ္တိ။ မဟာပညော စ ပန ဟောတိ ဓာတုဝသေန ကာယေ သမ္မဒေဝ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂဿ ကရဏတော။ တထာ ဟိဒံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဗုဒ္ဓိစရိတဿ အနုကူလန္တိ ဝုတ္တံ, သုဂတိပရာယဏော ဝါ ဣန္ဒြိယာနံ အပရိပက္ကတာယန္တိ အဓိပ္ပါယော။
ဧကူနဝီသတိဘာဝနာနယပဋိမဏ္ဍိတဿ
စတုဓာတုဝဝတ္ထာနနိဒ္ဒေသဿ လီနတ္ထဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဋ္ဌ ၃၆၁။ ‘‘ကော သမာဓီ’’တိအာဒိနာ သရူပါဒိပုစ္ဆာ ယာဝဒေဝ ဝိဘာဂါဝဗောဓနတ္ထာ။ သရူပါဒိတော ဟိ ဉာတဿ ပဘေဒေါ ဝုစ္စမာနော သုဝိညေယျော ဟောတိ သင်္ခေပပုဗ္ဗကတ္တာ ဝိတ္ထာရဿ, ဝိတ္ထာရဝိဓိနာ စ သင်္ခေပဝိဓိ သင်္ဂယှတီတိ ‘‘သမာဓိဿ ဝိတ္ထာရံ ဘာဝနာနယဉ္စ ဒဿေတု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ အထ ဝါ ‘‘ကော သမာဓီ’’တိအာဒိနာပိ သမာဓိဿေဝ ပကာရဘေဒေါ ဒဿီယတိ, ဘာဝနာနိသံသောပိ ဘာဝနာနယနိဿိတော ဧဝါတိ အဓိပ္ပါယေန ‘‘ဝိတ္ထာရံ ဘာဝနာနယဉ္စ ဒဿေတု’’န္တိ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗပ္ပကာရတောတိ ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒါဒိကဿ သဗ္ဗဿ ဘာဝနာယ ပုဗ္ဗကိစ္စဿ ကရဏပ္ပကာရတော စေဝ သဗ္ဗကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာဝိဘာဝနတော စ။
‘‘သမတ္တာ ဟောတီ’’တိ ဝတွာ တမေဝ သမတ္တဘာဝံ ဝိဘာဝေတုံ ‘‘ဒုဝိဓောယေဝါ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဣဓ အဓိပ္ပေတော သမာဓီတိ လောကိယသမာဓိံ အာဟ။ ဒသသု ကမ္မဋ္ဌာနေသူတိ ယာနိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ဥပစာရာဝဟာနီ’’တိ ဝုတ္တာနိ ဒသ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ, တေသု။ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဂစိတ္တေသူတိ အပ္ပနာယ ပုဗ္ဗဘာဂစိတ္တေသု အဋ္ဌန္နံ ဈာနာနံ ပုဗ္ဗဘာဂစိတ္တုပ္ပါဒေသု။ ဧကဂ္ဂတာတိ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ, နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယဉ္စ ဧကဂ္ဂတာ။ အဝသေသကမ္မဋ္ဌာနေသူတိ ‘‘အပ္ပနာဝဟာနီ’’တိ ဝုတ္တေသု တိံသကမ္မဋ္ဌာနေသု။
သမာဓိအာနိသံသကထာဝဏ္ဏနာ
ဋ္ဌ ၃၆၂။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော ဝုစ္စတိ ပစ္စက္ခဘူတော အတ္တဘာဝေါ, တတ္ထ သုခဝိဟာရော ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရော။ ကာမံ ‘‘သမာပဇ္ဇိတွာ’’တိ ဧတေန အပ္ပနာသမာဓိယေဝ ဝိဘာဝိတော, ‘‘ဧကဂ္ဂစိတ္တာ’’တိ ပန ပဒေန ဥပစာရသမာဓိနောပိ ဂဟဏံ ဟောတီတိ တတော နိဝတ္တနတ္ထံ ‘‘အပ္ပနာသမာဓိဘာဝနာ’’တိ ဝုတ္တံ။ န ခေါ ပနေတေတိ ဧတေ ဗာဟိရကဘာဝိတာ ဈာနဓမ္မာ စိတ္တေကဂ္ဂတာမတ္တကရာ။ အရိယဿ ဝိနယေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သာသနေ ‘‘သလ္လေခါ’’တိ န ဝုစ္စန္တိ ကိလေသာနံ သလ္လေခနပဋိပဒါ န ဟောတီတိ ကတွာ, သာသနေ ပန အဝိဟိံသာဒယောပိ သလ္လေခါဝ လောကုတ္တရပါဒကတ္တာ။
သမ္ဗာဓေတိ တဏှာသံကိလေသာဒိနာ သံကိလိဋ္ဌတာယ ပရမသမ္ဗာဓေ အတိဝိယ သင်္ကဋဋ္ဌာနဘူတေ သံသာရပ္ပဝတ္တေ။ ဩကာသာဓိဂမနယေနာတိ အတ္ထပဋိလာဘယောဂ္ဂဿ နဝမခဏသင်္ခါတဿ ဩကာသဿ အဓိဂမနယေန။
တဿ ဟိ ဒုလ္လဘတာယ အပ္ပနာဓိဂမမ္ပိ အနဓိဂမယမာနော သံဝေဂဗဟုလော ပုဂ္ဂလော ဥပစာရသမာဓိမှိယေဝ ဌတွာ ဝိပဿနာယ ကမ္မံ ကရောတိ ‘‘သီဃံ သံသာရဒုက္ခံ သမတိက္ကမိဿာမီ’’တိ။
အဘိညာပါဒကန္တိ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိအဘိညာဉာဏပါဒကဘူတံ အဓိဋ္ဌာနဘူတံ။ ဟောတီတိ ဝုတ္တနယာတိ ဧတ္ထ ဣတိ-သဒ္ဒေါ ပကာရတ္ထော, တေန ‘‘ဣမိနာ ပကာရေန ဝုတ္တနယာ’’တိ သေသာဘိညာနမ္ပိ ဝုတ္တပ္ပကာရံ သင်္ဂဏှာတိ။ သတိ သတိ အာယတနေတိ ပုရိမဘဝသိဒ္ဓေ အဘိညာဓိဂမဿ ကာရဏေ ဝိဇ္ဇမာနေ။ အဘိညာဓိဂမဿ ဟိ အဓိကာရော ဣစ္ဆိတဗ္ဗော, ယော ‘‘ပုဗ္ဗဟေတူ’’တိ ဝုစ္စတိ။ န သမာပတ္တီသု ဝသီဘာဝေါ။ တေနာဟ ဘဂဝါ ‘‘သတိ သတိ အာယတနေ’’တိ (မ။ နိ။ ၃။၁၅၈၊ အ။ နိ။ ၃။၁၀၂)။ အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဿာတိ ဝက္ခမာနဝိဘာဂါယ အဘိဝိသိဋ္ဌာယ ပညာယ သစ္ဆိကာတဗ္ဗဿ။ ဓမ္မဿာတိ ဘာဝေတဗ္ဗဿ စေဝ ဝိဘာဝေတဗ္ဗဿ စ ဓမ္မဿ။ အဘိညာသစ္ဆိကိရိယာယ စိတ္တံ အဘိနိန္နာမေတီတိ ယောဇနာ။ တတြ တတြေဝါတိ တသ္မိံ တသ္မိံယေဝ သစ္ဆိကာတဗ္ဗဓမ္မေ။ သက္ခိဘာဝါယ ပစ္စက္ခကာရိတာယ ဘဗ္ဗော သက္ခိဘဗ္ဗော, တဿ ဘာဝေါ သက္ခိဘဗ္ဗတာ, တံ သက္ခိဘဗ္ဗတံ။
တံ တံ ဘဝဂမိကမ္မံ အာရဗ္ဘ ဘဝပတ္ထနာယ အနုပ္ပန္နာယပိ ကမ္မဿ ကတူပစိတဘာဝေနေဝ ဘဝပတ္ထနာကိစ္စံ သိဇ္ဈတီတိ ဒဿေန္တော အာဟ ‘‘အပတ္ထယမာနာ ဝါ’’တိ။ သဟ ဗျေတိ ပဝတ္တတီတိ သဟဗျော, သဟာယော, ဣဓ ပန ဧကဘဝူပဂေါ အဓိပ္ပေတော, တဿ ဘာဝေါ သဟဗျတာ, တံ သဟဗျတံ။
ကိံ ပန အပ္ပနာသမာဓိဘာဝနာယေဝ ဘဝဝိသေသာနိသံသာ, ဥဒါဟု ဣတရာပီတိ စောဒနံ မနသိ ကတွာ အာဟ ‘‘ဥပစာရသမာဓိဘာဝနာပီ’’တိအာဒိ။
နိဗ္ဗာနန္တိ တိဿန္နံ ဒုက္ခတာနံ နိဗ္ဗုတိံ။ ရူပဓမ္မေ ပရိယာပန္နာ ဝိဇ္ဇမာနာပိ သင်္ခါရဒုက္ခတာ စိတ္တဿ အဘာဝေန အသန္တသမာဝ။ တေနာဟ ‘‘သုခံ ဝိဟရိဿာမာ’’တိ။ သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟီတိ အနိစ္စာနုပဿနာဒုက္ခအနတ္တနိဗ္ဗိဒါဝိရာဂနိရောဓပဋိနိဿဂ္ဂဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာတိ ဣမာဟိ အဋ္ဌဟိ, အဋ္ဌဟိ စ အရိယမဂ္ဂဖလဉာဏေဟီတိ ဧဝံ သောဠသဟိ။ နဝဟိ
နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟီတိ ပဉ္စန္နံ ရူပဇ္ဈာနာနံ, စတုန္နံ အရူပဇ္ဈာနာနဉ္စ ဝသေန ဧဝံ နဝဟိ။ ကေစိ ပန ‘‘စတ္တာရော ရူပဇ္ဈာနသမာဓီ, စတ္တာရော အရူပဇ္ဈာနသမာဓီ, ဥဘယေသံ ဥပစာရသမာဓိံ ဧကံ ကတွာ ဧဝံ နဝါ’’တိ ဝဒန္တိ။
သမာဓိဘာဝနာယောဂေတိ သမာဓိဘာဝနာယ အနုယောဂေ အနုယုဉ္ဇနေ, သမာဓိဘာဝနာသင်္ခါတေ ဝါ ယောဂေ။ ယောဂေါတိ ဘာဝနာ ဝုစ္စတိ။ ယထာဟ ‘‘ယောဂါ ဝေ ဇာယတီ ဘူရီ’’တိ (ဓ။ ပ။ ၂၈၂)။
ဋ္ဌ ၃၆၃။ သမာဓိပီတိ ပိ-သဒ္ဒေန သီလံ သမ္ပိဏ္ဍေတိ။
သမာဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
ဣတိ ဧကာဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ။
ပဌမော ဘာဂေါ နိဋ္ဌိတော။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာပထမတွဲ
ဂန္ထာရမ္ဘကထာ
အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ မဟာစည်ဆရာတော်ဘုရား
ရေးသားစီရင်အပ်သော
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာ
နိဿယ
နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ
ဂန္ထာရမ္ဘကထာ
သဒ္ဓမ္မရံသိမာလီ၊ သူတော်ကောင်းတရားတည်းဟူသော ရောင်ခြည်ပန်းကုံး ရှိတော်မူထသော။ (ဉာဏာတိသယဗိမ္မော၊ လွန်ကဲသောဉာဏ်တော်တည်းဟူသော နေဝန်းရှိတော်မူထသော။ ဝိသုဒ္ဓက-ရုဏော၊ အထူးသဖြင့်စင်ကြယ်သော ကရုဏာတော်တည်းဟူသော နေအရုဏ်ရှိတော်မူထသော။ မဟောဒယော၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်တည်းဟူသော နေထွက်ရာ မဟာဥဒည်းတောင်ရှိတော်မူထသော၊ ဝါ၊ မဟာဥဒည်းတောင်ထက်သို့ တက်ထွန်းတော်မူပြီးထသော။ နိရုပတ္လေသော၊ ညစ်ညူး ကြောင်း ဥပက္ကိလေသတို့မှ လုံးဝကင်းစင်တော်မူသော။) ယော ဗုဒ္ဓါဒိစ္စော၊ အကြင်မြတ်စွာ ဘုရားတည်းဟူသော နေမင်းသည်။ မဟာမောဟတမံ၊ ကြီးစွာသော အဝိဇ္ဇာမောဟတည်းဟူသော နေမင်းမှောင်ကို။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ဟန္တွာန၊ ပယ်ဖျောက်၍။ ဝိနေယျကမလာကရေ၊ ဝေနေယျသတ္တဝါ အပေါင်းတည်းဟူသော ကြာရုံတို့ကို။ ဝိဗောဓေသိ၊ ကားကားစွင့်စွင့် ပွင့်စေတော်မူခဲ့လေပြီ။
သဒ္ဓမ္မရံသိမာလိံ၊ သူတော်ကောင်းတရားတည်းဟူသော ရောင်ခြည်ပန်းကုံးရှိတော်မူထသော။ (ရှေ့ဂါထာမှလိုက်) ဉာဏာတိသယဗိမ္ဗံ၊ ထသော။ ဝိသုဒ္ဓိကရုဏာရုဏံ၊ ထသော။ မဟောဒယံ၊ သဗ္ဗညုတညာဏ်တော်တည်းဟူသော နေထွက်ရာ မဟာဥဒည်းတောင်ရှိတော်မူထသော။ (အဿတ္တိ တဒ္ဓိတ်ကြံ)ဝါ၊ မဟာဥဒည်းတောင်ထက်သို့ တက်ထွန်းတော်မူပြီး ထသော။ (အဓိပ္ပါယတ္ထ၊ တနည်း ဥဒိတ-ပုဒ်ကြေသည်) နိရုပတ္လေသံ၊ ကင်းစင်တော်မူသော။ တံ ဗုဒ္ဓါဒိစ္စံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား တည်းဟူသော နေမင်းကို။ ဝန္ဒိတွာ၊ ရှိခိုးပြီး၍။ (ဟတန္တရာယော ဟုတွာ, အတ္ထဝဏ္ဏနံ ကရိဿာမိ-တို့၌ စပ်)လောကေ၊ သတ္တလောက၌။ အာလောကကရံ၊ (စတုသစ္စဉာဏ်ဟူသော) အရောင်အလင်းကို ပြုတော်မူတတ်သော။ ဓမ္မဉ္စ၊ တရားတော်မြတ်ကိုလည်း။ (ဝန္ဒိတွာ၊ ၍။) ဂုဏရသို့ သမုဇ္ဇလံ၊ သီလအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတည်းဟူသော အရောင်တို့ဖြင့် တပြောင်ပြောင် တောက်ပတော်မူထသော။ သမ္ဖုလ္လံ၊ ကားကားစွင့်စွင့်ပွင့်ခြင်းသို့ ရောက်တော်မူထသော။ ဝိသုဒ္ဓက-မလာကရံ၊ အထူးသဖြင့် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော ကြာရုံသဖွယ် ဖြစ်တော်မူသော။ အရိယသံယဉ္စ၊ အရိယာ အပေါင်းသံဃာတော် မြတ်ကိုလည်း။ (ဝန္ဒိတွာ၊ ၍။)
ဣတိ၊ ဤသို့။ ရတနတ္တယေ၊ ယံ ပုညံ၊ အကြင်ကောင်းမှုကို။ (မယာ၊ ငါသည်။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်ပြီ။)၁ (တနည်း) ယံ ပုညံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) (တနည်း) ယံပုညံ၊ ကို။ ရတနတ္တယေ၊ ၌။ ဝန္ဒနာဇနိတံ၊ ရှိခိုးခြင်းဖြင့် ဖြစ်ပွားစေအပ်ပြီ။ တဿ ပုညဿ၊ ထိုကောင်းမှု၏။ တေဇသာ၊ အစွမ်းဖြင့်။ အဟံ၊ ငါသည်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အရာခပ်သိမ်းတို့၌။ ဟဘန္တရာယော၊ ပယ်ဖျောက်အပ်ပြီးသော အန္တရာယ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ (အတ္ထဝဏ္ဏနံ ကရိဿမိ-၌ စပ်)
သမ္ပန္နသီလာစာရေန၊ ပြည့်စုံသော သီလ အကျင့်အာစာရရှိသော။ သုစိဝုတ္တိနာ၊ စင်ကြယ်သော အသက် မွေးမှုရှိသော။ ဓီမတာ၊ ပညာရှိဖြစ်သော။ ထိရစေတသာ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့သော စိတ်နှလုံးရှိသော။ ဒါဌာနာဂတ္ထေရေန၊ ဒါဌာနာဂမထေရ်သည်။ အဇ္ဈေသိတော၊ တိုက်တွန်းအပ်သည် ဖြစ်၍။ (ကရိဿာမိ၌ပင်စပ်) ဝိသုဒ္ဓစရိတော၊ စင်ကြယ်သောစရိုက်အကျင့်ရှိတော်မူသော။ နာထော၊ မြတ်စွာ ဘုရားသည်။ အနုတ္တရံ၊ မိမိထက်အလွန်အကဲမရှိသော၊ ဝါ၊ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သော။ ယံ ဝိသုဒ္ဓံ၊ အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သောကြောင့် ဝိသုဒ္ဓိမည်သော အကြင်နိဗ္ဗာန်သို့။ ပတွာ၊ ရောက်တော်မူပြီး၍။ ကရုဏာသမုဿာဟိတ မာနသော၊ သနားခြင်းကြီးစွာ မဟာကရုဏာ်တော်က တိုက်တွန်းအပ်သော စိတ်နှလုံးတော်ရှိသည် ဖြစ်၍။ (ယံ ဝိသုဒ္ဓိံ၊ ကို။) ဒေသေသိ၊ ဟောကြာတော်မူလဲ့လေပြီ။
တဿာ-ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ဝိသုဒ္ဓိမည်သော ထိုနိဗ္ဗာန်၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိဂမူပါယော၊ ရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဝိသုဒ္ဓနယမဏ္ဍိတော၊ အထူးစင်ကြယ်သောနည်းတို့ဖြင့် တန်းဆာဆင်အပ်သော။ သုဝိသုဒ္ဓ-ပဒက္ကမော၊ ကောင်းမွန်တင့်တယ်အထူးစင်ကြယ်သော ပုဒ်အစဉ်ရှိသော။ ယော ဝိသုဒ္ဓိအဂ္ဂေါ၊ အကြင်ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းကို။ (အာစရိယေန၊ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောဆရာတော်သည်။) ဝုတ္တော၊ မိန့်ဆို ဟောကြား ရေးသားစီရင်အပ်ခဲ့လေပြီ (တဿ-နှင့် စပ်)
သုဝိသုဒ္ဓံ၊ ကောင်းစွာသန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော။ အသံကိဏ္ဏံ၊ ဂိုဏ်းတပါးအယူတို့နှင့်မရောယှက်သော။ နိပုဏတ္ထဝိနိစ္ဆယံ၊ သိမ်မွေ့သောအနက် အဆုံးအဖြတ်ရှိသော။ မဟာဝိဟာရဝါသီနံ၊ မဟာ ဝိဟာရဝါသီထေရ် အရှင်တို့၏။ သမယံ၊ အယူကို။ အဝိလောမယံ၊ မဆန့်ကျင်စေပဲ၊ ဝါ၊ ညီညွတ်စေ လျက်။ (ကရိဿာမိ-၌ စပ်)
အနာကုလံ၊ ရှုပ်ထွေးခြင်းမရှိသော။ ပေါရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ကထာမဂ္ဂံ၊ အဖွင့် စကားအစဉ်ကို၊ ဝါ၊ ပို့ချရိုးအစဉ်ကို။ နိဿာယ၊ အမှီပြု၍။ တန္တိနယာနုဂံ၊ ပါဠိနည်းသို့အစဉ် လိုက်သော၊ ဝါ၊ ပါဠိနည်းနှင့်လျော်သော။ တဿ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၏။ အတ္ထဝဏ္ဏနံ၊ အနက်အဖွင့် ဖြစ်သော ဋီကာကျမ်းကို။ ကရိဿမိ၊ ရေးသားတီထွင် စီရင်ပေအံ့။
ဣတိ၊ ဤသို့၊ ဝါ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသောအစီအစဉ်ဖြင့်။ သဒ္ဓမ္မဿ၊ သူတော်ကောင်းတရား၏။ စိရဋ္ဌိတိံ၊ ကြာမြင့်စွာတည်တံ့ခြင်းကို။ အာကင်္ခမာနဿ၊ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ တဿ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း ၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဝိဘဇန္တဿ၊ ဝေဘန်ဖွင့်ပြသော။ (မေ၊ ငါ၏။ သန္တိကာ၊ အထံမှ။) သာဓဝေါ၊ သူတော်ကောင်းဖြစ်ကုန်သော။ (တုမှေ၊ သင်တို့သည်။) နိသာမယထ၊ နာယူမှတ်သားကုန်လော့။ ဣတိ၊ ဤတွင် ဂန္တာရမ္ဘစကားရပ် အပြီးသတ်သတည်း။
နိဒါနာဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၁။ သွာယံ-သော အယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ ထိုသို့သော ဤ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းကို။ ယံ သုတ္တပဒံ၊ အကြင်သုတ် ပုဒ်ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ပဋ္ဌပီယတိ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ တံသုတ္တပဒံ၊ ထိုသုတ်ပုဒ်ကို။ တာဝ၊ ရှေးဦးစွာ။ နိက္ခိပိတွာ၊ ချထားပြီး၍။ တဿ၊ ထိုသုတ်ပုဒ်၏။ နိဒါနာဒိနိဒ္ဓါရဏမုခေန၊ နိဒါန်းစသည်ကို ထုတ်ပြခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသဖြင့် ဝါ၊ နိဒါန်းစသည် ထုတ်ပြခြင်းကို ရှေ့သွားပဓာနပြုသဖြင့်။ နာနပ္ပကာရတော၊ အထူးထူးအပြားပြားအားဖြင့်။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ သံဝဏ္ဏေဘုံ၊ ဖွင့်ခြင်းငှာ။ သီလေ ပတိဋ္ဌာယာတိအာဒိ၊ ပတိဋ္ဌာယအစရှိသော စကားကို။ (အာစရိယေန၊ သည်။) အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်လေပြီ။ ဝါ၊ အစပြု၍ ရေးသားတော်မူအပ်လေပြီ။
ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ဓမ္မံ၊ ဘုရားစကားတော်ဟူသော တရားတော်ကို။ သံဝဏ္ဏေန္တေန၊ ဖွင့်ပြသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ အာဒိတော၊ အစ၌။ တဿ၊ ထိုဖွင့်ဆိုအပ်သောဓမ္မ၏။ နိဒါနံ၊ အကြောင်း နိဒါန်းကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ် ဆိုသင့်၏။ တတော၊ ထိုမှနောက်၌။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို၎င်း။ ပိဏ္ဍတ္ထော၊ အပေါင်းအနက်ကို၎င်း။ ပဒတ္ထော၊ အသီးသီးသောပုဒ်အနက်ကို၎င်း။ သမ္ဗန္ဓော၊ ရှေ့နောက် ဆက်စပ်ခြင်း သမ္ဗန်ကို၎င်း။ အဓိပ္ပါယော၊ ထိုသုတ်ပုဒ်၏ ဆိုလိုသောအဓိပ္ပါယ်ကို၎င်း။ စောဒနာ၊ စောဒနာခြင်းကို၎င်း။ သောဓနံ၊ သုတ်သင်ရှင်းလင်းခြင်းကို၎င်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ တထာ ဧဝ၊ ထိုအခြင်း အရာ ထိုအစီအစဉ်အားဖြင့်သာလျှင်။ အာစရိယေန၊ အရှင်ဗုဒ္ဓဃောသ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ပဋိပန္နံ၊ ပြုကျင့်တော်မူအပ်လေပြီ၊ ဝါ၊ ရေးသားစီရင်တော်မူ အပ်လေပြီ။ ဟိ၊ ချဲ့၍ပြဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိ မဂ်ကျမ်း၌။ ဘဂဝန္တံ ကိရာတိအာဒိ၊ ဘဂဝန္တံ ကိရ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ဒေသနာယ၊ ဒေသနာတော်၏။ နိဒါနပယောဇနနိဒ္ဓါရဏံ၊ အပေါင်းဖြစ်သော အနက်ကို ထုတ်ပြသော စကားတည်း။ ပိဏ္ဍတ္ထနိဒ္ဓါရဏံ၊ အပေါင်းဖြစ်သော အနက်ကို ထုတ်ပြသော စကားတည်း။ သီလေ ဌတွာတိအာဒိ၊ သီလေ ဌတွာ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ပဒတ္တသမ္ဗန္ဓာဓိပ္ပါယဝိဘာဝနာ၊ ပုဒ်အနက်သမ္ဗာန် အဓိပ္ပါယ်တို့ကို ဖော်ပြသော စကားတည်း။ ပဒတ္ထသမ္ဗန္ဓာဓိပ္ပါယဝိဘာဝနာ၊ ပုဒ်အနက် သမ္ဗန်အဓိပ္ပာယ် တို့ကို ဖော်ပြသော စကားတည်း။ ကိံ သီလန္တိ အာဒိ၊ ကိံ သီလံ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ စောဒနာ၊ စောဒနာ စကားတည်း။ တတော ပရံ၊ ထိုမှ နောက်၌။ သောဓနံ၊ သုတ်သင် ရှင်းလင်းသော စကားတည်း။ သမာဓိပညာကထာသုပိ၊ သမာဓိကိုပြဆိုရာ ပညာကိုဆိုရာ စကားရပ်တို့၌ လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းပင်လျှင်တည်း၊ ဝါ၊ ဤနည်းပင် နည်းရှိ၏။ ပနု၊ စေဒနာစကားတရပ်ကို ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ ဝိဿဇ္ဇနဂါထာ၊ အဖြေဖြစ်သောဂါထာကို။ အာဒိမို၊ အစ၌။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ နိက္ခိတ္တာ၊ ချထားအပ်ပါသနည်း။ ပုစ္ဆာဂါထာ၊ အမေးပုစ္ဆာဂါထာကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န နိက္ခိတ္တာ၊ မချထားအပ်ပါသနည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ပုစ္ဆဂါထာကို ရှေးဦးစွာ ပြသင့်သည်မှန်၏။ ဝိဿဇ္ဇနာ၊ အဖြေဟူသည်မှာ။ ပုစ္ဆာ ပုဗ္ဗိကာ၊ ပုစ္ဆာလျှင်ရှေ့သွားရှိ၏။ ဝါ၊ ရှေ့သွားရှိသည် မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ (တနည်း၊ ဣတိ၊ ဤသို့။ စေ ဝဒေယျ၊ အကယ်၍ ဆိုငြားအံ့။ တဒတ္ထဿ၊ ထိုဝိဿဇ္ဇနာ ဂါထာအနက်၏။ မင်္ဂလဘာဝတော၊ (မင်္ဂလာ၏အဖြစ်) မင်္ဂလာဖြစ်သောကြောင့်၎င်း။ သာသနဿ၊ သာသနာတော်၏။ အာဒိကလျာဏာဒိဘာဝဝိဘာ-ဝနတော၊ အာဒိကလျာဏ စသည်၏အဖြစ်ကို ထင်ရှားပြသောကြောင့်၎င်း။ ဘယာဒိဥပဒ္ဒဝနိ-ဝါရဏေန၊ ဘေးအစရှိသော ပယ်ဖျက်ခြင်း ကြောင့်၎င်း။ ဥပရိသံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဓမ္မသင်္ဂဟတော စ၊ အထက်၌ပြလတံ့သော သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဓမ္မကို သိမ်းသွင်းရေတွက် ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝိဿဇ္ဇနဂါထာ၊ ကို။ အာဒိမှိ၊ ၌။ နိက္ခိတ္တာ၊ ချထားအပ်ပါသတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (ဌတွာ၊ တန့်ရပ်၍။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော။ စောဒကော၊ စောဒကပုဂ္ဂိုလ် သည်။ စောဒနံ၊ စောဒနာကို။) အာဟ၊ ဆို၏။ ကသ္မာ ပန၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကထာကို၊ ဝါ၊ ဤဝိသုဒ္ဓမဂ်ကျမ်းကို။ ဝတ္ထုပုဗ္ဗိကာ၊ ဝံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဝတ္ထုလျှင် ရှေ့သွားရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ရှိသည်ကိုပြု၍။ အာရဒ္ဓါ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်သနည်း။ သတ္ထုထောမနာပုဗ္ဗိကာ၊ မြတ်စွာဘုရားအား ချီးမွမ်းခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ရှိသည်ကိုပြု၍။ န အာရဒ္ဓါ၊ အားမထုတ်အပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ (စောဒနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။) ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ ဆိုအပ်၏။ ဝါ၊ ဆိုဦးအံ့။ ဝိသုံ အသံဝဏ္ဏနာဒိဘာဝတော၊ အသီးအခြားသံဝဏ္ဏနာမဟုတ်စသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝတ္ထုပုဗ္ဗိကာ၊ ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြု၍။ အာရဒ္ဓါ၊ အပ်သတည်း။ သတ္ထုထောမနာပုဗ္ဗိကာ၊ ရှိသည်ဖြစ်၍။ န အာရဒ္ဓါ၊ အားမထုတ်အပ်သတည်း။) ဟိ၊ ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ အယံ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းသည်။ သုမင်္ဂလဝိလာသိနီ အာဒယော ဝိယ၊ သုမင်္ဂလဝိလာသိနီ အစရှိသော အဋ္ဌကထာတို့ကဲ့သို့။ ဒီဃနိကာယာ ဒီနံ၊ ဒီဃနိကာယ် အစရှိသော ပါဋ္ဌိတော်တို့၏။ ဝိသုံ သံဝဏ္ဏနာ၊ အသီးအခြားဖြစ်သော အဖွင့်သံဝဏ္ဏနာ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဟုတ်။ အဘိဓမ္မာဝတာရသု မတာဝတာရာဒိဝိယ၊ အဘိဓမ္မာဝတာရအဋ္ဌက-ထာ, သုမတာဝတာရအဋ္ဌကထာ စသည်တို့ကဲ့သို့။ ပကရဏန္တရံ ဝါ၊ ကျမ်းတပါး (အလွတ်ကျမ်း) သည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ပန၊ အမှန်စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ တာသံယေဝ သုမင်္ဂလဝိလာသိနီအာဒီနံ၊ ထိုသုမင်္ဂလဝိသာသိနီ အစရှိသော အဋ္ဌကထာတို့၏သာလျှင်။ ဝိသေသဘူတာ၊ အထူးဖြစ်၍ဖြစ်သော (သံဏ္ဏေနာ၊ အဖွင့် သံဝဏ္ဏေနာပေတည်း။) တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ မဇ္ဈေ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆိုတော်မူပြီ။ အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ အယံ ကထာ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းသည်။ ထောမနာပုဗ္ဗိကာပိ စ၊ ချီးမွမ်းခြင်း ရှေ့သွားရှိသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝတ္ထုပုဗ္ဗိကာဝ၊ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဝတ္ထုလျှင် ရှေ့သွားရှိသည် သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ဝါ၊ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ သာသနေ၊ ၌။ ဝတ္ထုကိတ္တနံ၊ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗ ဝတ္ထုကို ပြောကြားခြင်းသည်။ လောကေ ဝိယ၊ လောက၌ကဲ့သို့၊ ဝါ၊ လောကီကျမ်း၌ကဲ့သို့။ ကေဝလံ၊ သက်သက်ဝတ္ထုမျှသည်။ န ဟောတိ၊ မဟုတ်။ ပန၊ အမှန်အားဖြင့်သော်ကား။ သာသနသမ္ပ တ္တိကိတ္တနတ္တာ၊ သာသနာ၏ပြည့်စုံခြင်းကို ပြောကြားခြင်း ဖော်ပြခြင်းကြောင့်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာ ဘုရား၏။ အဝိပရီတဓမ္မဒေသနာဘာဝတိဘာဝနေန၊ မဖောက်မပြန်မှန်ကန်သော တရားဒေသနာ ရှိသည်၏အဖြစ် ကို ဖော်ပြသဖြင့်။ သတ္ထုဂုဏသံကိတ္တနံ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြောကြားခြင်းကို။ ဥလ္လိင်္ဂန္တမေဝ၊ ဖော်ပြသည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တထာ ဟိ- တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင် လျှင်။ (တနည်း) တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတ္တာဝတာတိဿော သိက္ခာတိ အာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ အာစရိယော၊ ဆရာသည်။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုပါလတံ့၊ ဆိုပါလိမ့်မည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သောတာပန္နာ ဒိဘာဝဿ စကာရဏန္တိ ဧတ္ထ၊ ကာရဏံဟူသော ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။
သဗ္ဗသကဒါဂါမိအနာဂါမိနော၊ အလုံး စုံသော သကဒါဂါမ်, အလုံးစုံသော အနာဂါမ်တို့ကို။ သင်္ဂယှန္တိ ဝိယ၊ သိမ်းယူအပ်ကုန်သကဲ့သို့။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အရဟန္တော၊ ရဟန္တာတို့ကို။ သင်္ဂယှန္တိ၊ သိမ်းယူအပ်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်နည်းဟူမူ။) ဝိဘာဂဿ၊ ခွဲခြမ်းစေဘန်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ အနုဒ္ဓဋတ္တာ၊ မထုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (တနည်း) အနုဒ္ဓဋတ္တာ၊ ကြောင့်။ သင်္ဂယှန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ တိဏ္ဏမ္ပိ၊ သုံးပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဗောဓိသတ္တာနံ၊ ဗောဓိသတ္တ (ဗောဓိလောင်း)တို့၏။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ၊ ကိလေသာကို ဖောက်ခွဲခြင်း အဖို့ရှိကုန်သော။ သီလာဒယော၊ သီလစသည်တို့ကို။ ဣဓ၊ ဤဂါထာ၌။ သီလေ ပတိဋ္ဌာယာတိအာဒိဝ စနေန၊ စကားဖြင့်။ သင်္ဂဟိတာ၊ သိမ်းယူအပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တိဏ္ဏမ္ပိ၊ ကုန်သော။ နေသံ၊ ထိုဗောဓိလောင်းတို့၏။ စရိမဘဝေ၊ နောက်ဆုံးဘဝ၌။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ သံသာရဘယိက္ခဏံ၊ သံသရာဘေးကို ရှုခြင်းသည်၎င်း။ ယထာသကံ သီလေ၊ အကြင် အကြင် မိမိဥစ္စာ ဖြစ်သောသီလ၌၊ ဝါ၊ မိမိနှင့်ဆိုင်သော သီလ၌။ ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်၍။ ယထာသကံ သမထဝိပဿနံ၊ အကြင်အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သော သမထဝိပဿနာကို၊ ဝါ၊ မိမိနှင့်ဆိုင်သော သမထဝိပဿနာကို။ ဥဿုက္ကာပေတွာ၊ အားထုတ်စေ၍။၁ တဏှာဇဋာဝိဇဋနပဋိပတ္တိ စ၊ တဏှာတည်း ဟူသော အရှုပ်အထွေးကို ဖြေရှင်းသောအကျင့် ပဋိပတ် သည်၎င်း။ သမာနာ၊ တူညီ၏။ ဝါ၊ ညီတူညီမျှ ပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ သောဣမံ ဝိဇဋယေ ဇဋန္တိ သာဓာရဏဝစနေန၊ ဇဋံ-ဟူသော (ဗောဓိလောင်း အားလုံးနှင့်သက်ဆိုင်သော) သာဓာရဏစကားဖြင့်။ သာတိသယံစ၊ အလွန်အကဲရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ နိရတိသယဉ္စ၊ အလွန်အကဲမရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ တဏှာဇဋာဝိဇဋနံ၊ တဏှာတည်းဟူသော အရှုပ်အထွေးကို ဖြေရှင်းခြင်းကို။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်မျိုးတို့တွင်။ သဝါသနပ္ပဟာနတာယ၊ ဝါသနာနှင့်တကွပယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိရတိသယံ၊ အလွန်အကဲမရှိသော။ ယံ ဝိဇဋနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဖြေရှင်းခြင်းဖြင့်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ပဟာနသမ္ပဒါဖြင့်၊ ဝါ၊ နှင့်။ နာနန္တရိကတာယ၊ အသီး အခြားဖြစ်လျက် အတွင်းဝင်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၊ ဝါ၊ မကင်းရာ မကင်းကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာနုဘာဝသမ္ပဒါဒယောပိ၊ စသည်တို့ကိုလည်း။ ကိတ္တိတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ အယံကထာ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ် ကျမ်းသည်။ ထောမနာပုဗ္ဗိကာ၊ ချီးမွမ်းခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အယံ ကထာ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းသည်။ ထောမနာပုဗ္ဗိကာ ဧဝ၊ ချီးမွမ်းခြင်း ရှေ့သွားသည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ သဗ္ဗဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အပ္ပဋိဟတဉာဏစာရော၊ အပိတ်အပင် အဆီးအတားမရှိသောဉာဏ်၏ဖြစ်ခြင်းရှိသော မြတ်စွာဘုရား။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစ ရှိသည်ဖြင့်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ ထောမနံ၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့သွားပြု၍။ သံဝဏ္ဏနာယ၊ အဖွင့်အဋ္ဌကထာ၏။ ဝါ၊ ကို။ အာရဒ္ဓတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်၍ ဆိုဦးအံ့။ သာအယံ၊ ထိုဂါထာကို။ (ပဝတ္တိတာ-၌ စပ်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုစ္ဆန္တဿ၊ မေးသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အဇ္ဈာသယာနုရူပွ၊ အဇ္ဈာသယအားလျော်စွာ။ ဗျာကရဏသမတ္ထတာယ၊ ဖြေခြင်းငှာစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝနဝသေန၊ ဖော်ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ (အဋ္ဌကထာ ဆရာက ထုတ်ပြသည်ဟု ဆိုလို၏) စ၊ ဆက်။ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗဓမ္မာနုကူလံ၊ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗကျမ်း အားလျော် စွာ။ သံဝဏ္ဏနာရမ္ဘေ၊ ဖွင့်ရာ ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သော အဋ္ဌကထာ၏အစ၌။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ ယဒိဒံ-ယံ ဣဒံ အဘိတ္ထဝနံ၊ အကြင်ချီးမွမ်းခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤချီးမွမ်းခြင်းသည်။ အာစရိယဿ၊ အရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသဆရာ၏။ အာစိဏ္ဏံ၊ အလေ့အကျင့် ပေတည်း။ တသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤကျမ်းဦးအစ၌။ ဣမိနာကာရဏေန၊ ဤအကြောင်းဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ထောမနာ၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို။ ပဝတ္တိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုစ္စမာနဿ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ထောမနာကာရဿ၊ ချီးမွမ်းသောအခြင်းအရာ၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဥဒ္ဓရန္တေန၊ ထုတ်ပြတော်မူလိုသည် ဖြစ်၍။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝိဿဇ္ဇနဂါထံ၊ ကို။ နိက္ခိပိတွာ၊ ၍။ တဿာ၊ ထိုအဖြေဂါထာ၏။ နိဒါနစောဒနာမုခေန၊ အကြောင်းကို မေးခြင်းကို ခံတွင်းမျက်နှာပြုသဖြင့်၊ ဝါ၊ အကြောင်းကို မေးခြင်းကိုအရင်းခံပြုသဖြင့်။ ပုစ္ဆာဂါထံ၊ အမေးဂါထာကို။ သရူပတော စ၊ သရုပ်အားဖြင့် ၎င်း။ အတ္ထတော စ၊ အနက်အားဖြင့်၎င်း။ ဒေဿတွာ၊ ပြ၍။ တဿာ ပုစ္ဆာယ၊ ထိုပုစ္ဆာကို။ အဝိပရီတဗာကရဏသမတ္ထဘာဝဇောတနံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ ဖြေကြားခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို ဖော်ပြသော။ (ထောမနံ-၏ ဝိသေသန) ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ ထောမနံ၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့သွားပြု၍။ ယထာဓိပ္ပေတဓမ္မသံဝဏ္ဏနာ၊ အကြင်အကြင် အလိုရှိအပ်သော ဓမ္မသံဝဏ္ဏနာကို။ ကတာ၊ အပ်ပေ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သီလေ ပတိဋ္ဌာယာတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ အာစရိယော၊ သည်။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဂါထာယ၊ ဂါထာ၏။ အတ္ထော၊ အနက်သည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်ပါ လတံ့။
ဣတီတိအာဒီသု၊ ဣတိဤသို့အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဣတီတိ၊ ဣတိဟူသောပုဒ်၌။ အယံ ဣတိသဒ္ဒေါ၊ ဤဣတိသဒ္ဒါသည်။ ဟေတုပရိသမာပနာဒိပဒတ္ထဝိပရိယာယပကာရာဝဓာရဏနိ ဒဿနာဒိအနေ-ကတ္ထပ္ပ ဘေဒေါ၊ အကြောင်းဟူသောအနက်, ပြီးဆုံးခြင်းဟူသောအနက်, အစဟူသော အနက်, ပုဒ်အနက်၏ ဖောက်ပြန်ခြင်း ပြောင်းလဲခြင်းအနက်, အစဟူသောအနက်, ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်း ဟူသောအနက်, ညွှန်ပြခြင်းဟူသောအနက် အစရှိသောများသောအနက် အပြားရှိ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဟိ၊ ချဲ့၍ဆိုဦးအံ့။ ဧသ၊ ဤဣတိသဒ္ဒါသည်။ ရုပ္ပတီတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ တသ္မာ ရူပန္တိဝုစ္စတီတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌိတို့၌။ ဟေတုမှိ၊ အကြောင်း ဟူသောအနက်၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ယံ ဓမ္မဇာတံ၊ အကြင်တရားသဘောသည်။ ရုပ္ပတိ၊ ဖောက်ပြန်တတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ရူပန္တိ၊ ရုပ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။] တသ္မာ တိဟ မေ ဘိက္ခဝေ။ပ။နောအာမိသဒါယာဒါ တိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ပရိသမာပနေ၊ ပြီးဆုံးခြင်းအနက်၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [ဘိက္ခဝေ တို့။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တုမှေ၊ သင်တို့သည်။ မေ၊ ငါ၏။ ဓမ္မဒါယာဒါ၊ တရားအမွေကို ခံယူကုန်သည်။ မာ ဘဝထ၊ မဖြစ်ကြပါကုန်လင့်။ မေ၊ ငါ၏။ သာဝကာ၊ တပည့်သားသာဝကတို့သည်။ ကိန္တိ၊ အဘယ်သို့လျှင်၊ ဝါ၊ အဘယ်သို့သောနည်းဖြင့်။ ဓမ္မဒါယာဒါ၊ ကုန်သည်။ ဘဝေယျုံ၊ ဖြစ်ပါကုန်အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မေ၊ အား။ တုမှေသု၊ သင်ချစ်သားတို့၌။ အနုကမ္ပာ၊ အစဉ်သနားခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ဖြစ်လျက်ရှိပေ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် စကားတရပ် အပြီးတည်း။] ဣတိ ဝါ ဣတိ ဧဝရူပါ နစ္စဂီတဝါဒိတဝိသူကဒဿနာပဋိ ဝိရတောတိအာဒီသု၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ အာဒိအတ္ထေ၊ အစဟူသောအနက်၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သော်၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဧဝရူပါ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ နစ္စဂီတဝါဒိတ ဝိသူကဒဿနာ၊ ကခြင်းတီးခြင်း တီးမှုတ်ခြင်း သာသနာတော်၏ ငြှေင့်တံကျင်သဖွယ် ဖြစ်သောပွဲလမ်း သဘင်ကို ကြည့်ရှုခြင်းမှ။ ပဋိဝိရတော၊ ကြဉ်ရှောင်၏။] မာဂဏ္ဍိယောတိ တဿဗြာဟ္မဏဿ။ပ။အဘိလာပေါတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ပဒတ္ထဝိပရိယာယေ၊ ပုဒ်အနက်၏ပြန်လှန်ခြင်း ပြောင်းလွှဲခြင်း ဟူသောအနက်၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [မာဂဏ္ဍိယောတိ၊ မာဂဏ္ဍိယဟူသော အမည်သည်၊ ဝါ၊ အနက်သည်။ တဿဗြာဟ္မဏဿ၊ ထိုပုဏ္ဏား၏။ သင်္ခါ၊ ဆိုအပ်သောအမည် တည်း။ သမညာ၊ အညီအညွတ် အသိအမှတ်ပြုအပ်သော အမည်တည်း။ ပညတ္တိ၊ အပြားအားဖြင့်သိစေတတ်သော အမည်တည်း။ ဝေါဟာရော၊ ခေါ်ဆိုအပ်သောအမည်တည်း။
နာမံ၊ အမည်တည်း။ နာမကမ္မံ၊ ပြုအပ်သောအမည်တည်း။ နာမဓေယျံ၊ တည်ရာဖြစ်သောအမည် တည်း။ နိရုတ္တိ၊ ထုတ်ဆိုအပ်သော အမည်တည်း။ ဗျဉ္စနံ၊ ထင်ရှားသိစေတတ်သော အမည်တည်း။ အဘိလာပေါ၊ ရှေ့ရှုပြောဆိုအပ်သော အမည်တည်း၊ ဝါ၊ ခေါ်ဆိုအပ်သောအမည်တည်း။] ဣတိ ခေါ ဘိက္ခဝေ သပ္ပဋိဘယော ဗာလော။ပ။ပဏ္ဍိတောတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ပကာရေ၊ အပြားဟူသော အနက်၌၊ ဝါ၊ အတူဟူသောအနက်၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းအနက်တို့။ ဣတိ ခေါ၊ ဤသို့သောအပြားအားဖြင့်။ ဗာလော၊ သူမိုက်သည်။ သပ္ပဋိဘယော၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ဘေးရှိ၏။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသည်။ အပ္ပဋိဘယော၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ဘေးမရှိ။ ဗာလော၊ သည်။ သဥပဒ္ဒဝေါ၊ ကပ်၍နှိပ်စက်တတ်သော ဥပဒ္ဒဝေါမရှိ။ ဗာလော၊ သည်။ သဥပသဂ္ဂေါ၊ ကပ်ငြိသောဘေးရန်ရှိ၏။ ပဏ္ဍိတော၊ သည်။ အနုပသဂ္ဂေါ၊ မရှိ။] အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ။ပ။ ဣစ္စဿဝစနီယန္တိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ အဝဓာရဏေ၊ ပိုင်းခြား ကန့်သတ်ခြင်း အနက်၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ သန္နိဋ္ဌာနေ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းအနက် ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကား အဝဓာရဏေ-၏အနက်။ [အာနန္ဒ၊ အာနန္ဒာ။ ဣဒပ္ပစ္စယာ၊ ဤဇရာမရဏ၏ အကြောင်းကြောင့်၊ ဝါ၊ ဤဇရာမရဏနှင့်သက်ဆိုင်သောအကြောင်းကြောင့်။ ဇရာမရဏသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသလော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ပုဋ္ဌေန၊ မေးအပ်သည်။ သတာ၊ ဖြစ်သောသူသည်။ (တနည်းကား) ပုဋ္ဌေန သတာ၊ မေးအပ်သော သူသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝစနီယံ၊ ဖြေဆိုအပ်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဇရာမရဏံ၊ အကယ်၍ဆိုငြားအံ့။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ ဇာတိပစ္စယာ၊ ဇာတိဟူသော အကြောင်း ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝစနီယံ၊ ဖြေဆိုအပ်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။] အတ္ထီတိ ခေါ ကစ္စာန။ပ။ အန္တောတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ နိဒဿနေ၊ ညွှန်ပြခြင်းအနက်၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [ကစ္စာန၊ ကစ္စာန။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ ခေါ၊ ဤသို့သော။ အယံ၊ ဤအဖို့သည်။ ဧကော၊ တခုသော။ အန္တော၊ သဿတဒိဋ္ဌိအဖို့တည်း။ ကစ္စာန၊ ကစ္စာန။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ ခေါ၊ ဤသို့သော။ အယံ၊ ဤအဖို့သည်။ ဒုတိယော၊ နှစ်ခုမြောက်သော။ အန္တော၊ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိအဖို့တည်း။] ဣဓာပိ၊ ''ဣတိဟိဒံ ဝုတ္တံ'' ဟူသော ဤဝါကျ၌လည်း။ ဣတိသဒ္ဒေါ၊ ကို။ နိဒဿနေ၊ နိဒဿနအနက်၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ပကာရေ၊ ပကာရအနက်၌။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝတ္ထုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋတေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ ဆက်၍ ဆိုဦးအံ့။ ပဌမော၊ ရှေးဦးစွာသော။ ဣတိသဒ္ဒေါ၊ ''ဇဋန္တိ'' ၌ ဣတိသဒ္ဒါကို။ ပရိသမာပနေ၊ ပြီးဆုံးခြင်းဟူသောအနက်၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟီတိ၊ ဟိဟူသောပုဒ်သည်။ အဝဓာရဏေ၊ ပိုင်းခြားခြင်း ဟူသောအနက်၌ဖြစ်၏။ ဣဒန္တိ၊ ဣဒံဟူသောပုဒ်သည်။ အာသန္နပစ္စက္ခ-ဝစနံ၊ အနီးမျက်မှောက်ကို ဟောသောပုဒ်တည်း။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ ယထာဓိဂတဿ၊ အကြင် အကြင် ရအပ်သော။ (ယထာဓိကတဿ-ဟု ရှိသင့်၏။ လိုက်၍ စပ်ယှဉ်အပ်သော-ဟု အနက်ပြန်ရာ၏) သုတ္တပဒဿ၊ သုတ်ပုဒ်ကို။ အဘိမုခီကရဏတော၊ ရှေ့ရှုမျက်မှောက်ပြုခြင်း ကြောင့်တည်း။
ဝုတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ဝုတ္တံဟူသော ဤပါဌ်၌။ သဥပသဂ္ဂေါ စ၊ ဥပသာရရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အနုပသဂ္ဂေါ စ၊ ဥပသာရမရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အယံ ဝုတ္တသဒ္ဒေါ၊ ဤဝုတ္တသဒ္ဒါသည်။ ဝပ္ပနဝါပသမီကရဏ-ကေသော ဟာရဏဇီဝိတဝုတ္ထိပမုတ္တဘာဝပါဝစနပဝတ္ထိတအဇ္ဈေသနကထနာဒီသု၊ စိုက်ပျိုးခြင်း, စိုက်ပျိုးအပ်ပြီးသည်ကို အညီအညွတ်ပြုခြင်း-မှုန်းခြင်း, ဆံပင်ကိုပယ်ချခြင်း-ခေါင်းရိတ်ခြင်း, အသက်မွေးခြင်း, လွတ်သည်၏အဖြစ်, မြတ်သောစကား၏အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်စေခြင်း, တိုက်တွန်းခြင်း, ပြောဆိုခြင်း အစရှိသော အနက်တို့၌။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့၍ဆိုဦးအံ့။ အယံ၊ ဤဝုတ္တသဒ္ဒါသည်။ ဂါဝေါ။ပ။န ဒုဗ္ဘတီတိအာဒီသု၊ န ဒုဗ္ဘတိအစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဝပ္ပနေ၊ စိုက်ပျိုးခြင်း၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မိတ္တာနံ၊ အဆွေခင်ပွန်းတို့အား၊ ဝါ၊ တို့ကို။ န ဒုဗ္ဘတိ၊ မပြစ်မှား တတ်။ တဿ၊ ထိုမပြစ်မှားသောသူအား၊ ဝါ၊ ၏။ ဂါဝေါ၊ နွားတို့သည်။ ပဇာယန္တိ၊ မွေးဖွားကုန်၏။ ခေတ္တေ၊ လယ်၌။ ဝုတ္တံ၊ စိုက်ပျိုးအပ်သောအပင်သည်။ ဝိရူဟတိ၊ စည်ပင်၏။ ဝုတ္တာနံ၊ စိုက်ပျိုးအပ်သော အပင်တို့၏။ ဖလံ၊ အသီးအနှံကို။ အသ္နာတိ၊ သုံးဆောင်ရ၏။] နော စ ခေါ ပဋိဝုတ္တန္တိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ အဋ္ဌဒန္တကာဒီဟိ၊ အသွားရှစ်ခုရှိသော ထွန်စသည်တို့ဖြင့်။ ဝါပသမီကရဏေ၊ စိုက်ပျိုးခင်းကို အညီအညွတ်ပြုခြင်း-မှုန်းခြင်း၌။ အာဂတော၊ ၏။ [နော စ ခေါ ပဋိဝုတ္တံ၊ မမှုန်းရသေး။ ဤကားအနက်။] ကာပဋိကော။ပ။ ဝုတ္တသိရောတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ကေသောဟာရဏေ၊ ဆံပင်ကို ပယ်ချခြင်း-ခေါင်းရိတ်ခြင်း၌။ အာဂတော၊ ၏။ [ကာပဋိကော၊ ကာပဋိကအမည်ရှိသော။ ဒဟရော၊ အသက်အရွယ်အားဖြင့်ငယ်သော။ ဝုတ္တသိရော၊ ပယ်ချအပ်ပြီး သော ဆံပင်ရှိသော။ မာဏဝေါ၊ လုလင်သည်။] ပန္နလောမော။ပ။ဝိဟဂတီတိအာဒီသ၊ ပါဌ်တို့၌။ ဇီဝိတဝုတ္တယံ၊ အသက်မွေးခြင်း၌။ အာဂတော၊ ၏။ [ပန္နလောမော၊ ကျသောမာနအမွေးရှိသည်ဖြစ်၍။ မိဂဘူတေန၊ သမင်သဖွယ် ဖြစ်သော။ စေတသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။] သေယျထာပိ နာမ။ပ။ဟရိတတ္ထာယာတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ဗန္ဓနတော၊ အညှာမှ။ ပမုတ္ထဘာဝေ၊ ကြွေကျသည်၏ အဖြစ်-ကြွေကျခြင်း၌။ အာဂတော၊ ၏။ [သေယျထာပိ နာမ၊ ဥပမာမည်သည်ကား၊ ဝါ၊ ဥပမာအားဖြင့်။ ဗန္ဓနာ၊ အညှာမှ။ ပဝုတ္တော၊ ကြွေကျသော။ ပဏ္ဍုပလာသော၊ ဖက်ရွက်ယော်သည်။ ဟရိတတ္ထာယ၊ တဖန်စိမ်းစိုခြင်းငှာ။ အဘဗ္ဗော သေယျထာပိ၊ မထိုက်သကဲ့သို့။] ယေသမိဒံ။ပ။ သမိဟိတန္တိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ပါဝစနဘာဝေန၊ မြတ်သောစကား၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တိတေ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်၌။ အာဂတော၊ ၏။ [ပေါရာဏံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ပဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုဟောကြားအပ်သော၊ ဝါ၊ မြတ်သောစကား၏အဖြစ်ဖြင့် ဖြစ်စေအပ်သော။ သမိဟိတံ၊ ပေါင်းစုစီကုံးအပ်သော။ မန္တပဒံ၊ မန္တန်ပုဒ်ဟုဆိုအပ်သော။ ဣဒံ ဂီတံ၊ ဤသီဆိုအပ်သော ဂါထာစကားကို။] ပန၊ ထိုမှတပါး။ လောကေ၊ လောက၌။ ဝါ၊ လောကီကျမ်း၌။ ဝုတ္တော ဂုဏော ဝုတ္တော ပါရာယနောတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ အဇ္ဈေသနေ၊ တိုက်တွန်းခြင်းအနက်၌။ အာဂတော၊ ၏။ [ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်သော၊ ဝါ၊ တိုက်တွန်းအပ်သော။ ဂုဏော၊ ဂုဏမည်သောသူသည်။ (တနည်း) ဂုဏော၊ ဂုဏကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ် တိုက်တွန်းအပ်၏။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ် တိုက်တွန်းအပ်သော။ ပါရာယနေ၊ နသည်။ (တနည်း) ပါရာယနေ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်တိုက်တွန်း အပ်သော။ ပါရာယနေ၊ နသည်။ (တနည်း) ပါရာယနော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ အပ်၏။]
ဝုတ္တံ ခေါ ပနေတံ။ပ။မာ အာမိသဒါယာဒါတိအာဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ ကထနေ၊ ဆိုခြင်း၌။ အာဂတော၊ လာ၏။ [ဘဂဝတော၊ သည်။ ''ဓမ္မဒါယာဒါမေ ဘိက္ခဝေ ဘဝထ၊ မာ အာမိသဒါယာဒါ'’တိ၊ ဟူ၍။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ ခေါ၊ မိန့်ဆိုအပ်သည် သာလျှင်တည်း။] ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ကထနေ ဧဝ၊ မိန့်ဆိုခြင်းအနက်၌သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ ဟိဧဝမေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဣဒံ သုတ္တံ၊ ဤသုတ်ကို။ ဒေသိတံ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယထာနိက္ခိတ္တံ၊ အကြင် အကြင်ထားအပ်သော၊ ဝါ၊ ချထားအပ်သည့်အတိုင်း။ ဂါထံ၊ ကို။ ဒေသိတဘာဝေန၊ ဟောတော်မူအပ် သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နိဒေဿတိ၊ ညွှန်ပြ၏။ ဝါ၊ ကား။ တဿာ၊ ထိုဂါထာ၏။ ဒေသိတာကာရံ၊ ဟောအပ်သောအခြင်းအရာကို၁။ အဝဓာရေတိ၊ ပိုင်းခြား၏။
ကသ္မာတိ၊ ကသ္မာဟူသောပုဒ်သည်။ ဟေတုမှိ၊ ဟိတ်အနက်၌။ နိဿက္ကံ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်အဆုံးရှိ သောပုဒ်တည်း။ ပနာတိ၊ ပနဟူသောပုဒ်သည်။ ဝစနာလင်္ကာရမတ္တံ၊ စကား၏ အဆင်တန်းဆာမျှ သာတည်း။ ဥဘယေနပိ၊ နှစ်ပုဒ်လုံးဖြင့်လည်း။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ပုစ္ဆတိ၊ မေး၏။ ဧတန္တိ၊ ဧတံ ဟူသောပုဒ်သည်။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော၊ ဝါ၊ ဆိုအပ်တိုင်းသော။ သုတ္တပဒံ၊ သုတ်ပုဒ်ကို။ သစ္စာမသတိ၊ သုံးသပ်၏။ ဝုတ္တန္တ၊ ဝုတ္တံဟူသောပုဒ်သည်။ ပုစ္ဆာနိမိတ္တံ၊ မေးခြင်း၏ အကြောင်းကို။ ပုစ္ဆတိ၊ မေး၏။ ဧတန္တိ၊ ဧတံဟူသောပုဒ်သည်။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော၊ ဝါ၊ ဆိုအပ်တိုင်းသော။ သုတ္တပဒံ၊ သုတ်ပုဒ်ကို။ ပစ္စာမသတိ၊ သုံးသပ်၏။ ဝုတ္တန္တိ၊ ဝုတ္တံ ဟူသောပုဒ်သည်။ ပုစ္ဆာနိမိတ္တံ၊ မေးခြင်း၏အကြောင်းကို။ ပစ္စာမသတိ၊ ၏။ တဒတ္ထဿ၊ ထိုဆိုအပ်သော အနက်၏။ (တာသမ္ဗန်) အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဗုဒ္ဓိယံ၊ အသိဉာဏ်၌။ ဝိပရိဝတ္တမာနတံ၊ အပြန်အလှန် လည်လျက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ဣဒန္တိ၊ ဣဒံဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဘာသိတာကာရံ၊ ဟောအပ်သောအခြင်းအရာကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဧတန္တိ၊ ဧတံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သကလေန၊ အလုံးစုံသော။ အနေန ဝစနေန၊ ဤစကားဖြင့်။ ဒေသနာယ၊ ၏။ နိဒါနံ၊ နိဒါန်းကို။ ဇောတိတံ၊ ထွန်းပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယတော၊ ယင်းသို့နိဒါန်းကိုပြခြင်းကြောင့်။ (ပရတော-ကား နောက်၌-ဟု အနက်ရသော်လည်း မကောင်း) ဒေသကာလ ပဋိဂ္ဂါဟကေ၊ ဟောသောပုဂ္ဂိုလ်, ဟောရာအရပ်, ဟောရာကာလ, နာခံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှါ။ ဘဂဝန္တနံ ကိရာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကိရာတိ၊ ကိရဟူသောပုဒ်သည်။ အနုဿဝနတ္ထေ၊ တဆင့်ကြားခြင်းအနက်၌။ နိပါတော၊ နိပါတ်ပုဒ်တည်း။ တေန၊ ထိုကိရဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝုစ္စမာနဿ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ အတ္ထဿ၊ အနက်၏။ အနု အနုသုယျမာနတံ၊ အဆင့်အဆင့်ကြားနာအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ရတ္ထိဘာဂေတိ၊ ဟူသည်ကား။ ရတ္ထိယာ၊ ၏။ ဧကသ္မိ ကောဋ္ဌာသေ၊ တခုသောအဖို့၌။ မဇ္ဈိမယာမေ၊ မဇ္ဈမယာမ်၌။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ရတ္ထိဘာဂေပုဒ်၏ ဆိုလိုသော အဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဝေဿဝဏဒယော ဝိယ၊ ဝေဿဝဏ်နတ် အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့။ အပါကဋနမဓေ-ယျတ္တာ၊ မထင်ရှားသောအမည်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၊ ဝါ၊ ထင်ရှားသောသအမည် မရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ အညတရော၊ အညတရမည်၏။ ဒေဝေါ ဧဝ၊ နတ်သည်ပင်လျှင်။ ဒေဝပုတ္တော၊ ဒေဝပုတ္တမည်၏။ သံသယသမုဂ္ဃါဋတ္ထန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိစိကိစ္ဆာသလ္လသမုဒ္ဓရဏတ္ထံ၊ ဝိစိကိစ္ဆာဟူသော မြားငြှောင့်ကို ပယ်နုတ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ပုစ္ဆိ၊ မေးလေပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယောဇနာ၊ ရှေ့ပုဒ် နောက်ပုဒ် တို့၏ စပ်ယှဉ်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ သံသယသမုဂ္ဃါဋတ္ထန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ပဉ္စသုပုစ္ဆာသု၊ တို့တွင်။ အယံ၊ ဤအမေးသည်။ ဝိမတိစ္ဆေဒနာပုစ္ဆာ၊ မိမိယုံမှားကို ပယ်ဖြတ်ကြောင်း ဖြစ်သော အမေးတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ယေနအတ္ထေန၊ အကြင်အနက် ကြောင့်။ တဏှာ၊ တဏှာကို။ ဇဋာတိ၊ ဇဋာဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ တမေဝ အတ္ထံ၊ ကိုပင်လျှုင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဇာလိနိယာတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္ထံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတိဿာ၊ ဤတဏှာ၏။ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတပ္ပဘေဒေါ၊ တရာ့ရှစ်ပါးသော တဏှာဝိစရိုက်အပြား ရှိသော။ အတ္တနော၊ ၏။ အဝယဝဘူတော ဧဝ၊ အစိတ်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဇာလော၊ ကွန်ရက်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာ တဏှာ၊ ကို။ ဇာလိနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ အဿာ၊ ထိုတဏှာ၏။ ဇဋာကာရေန၊ ရှုပ်ထွေးသော အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ရူပါဒီသု အာရမ္မဏေသူတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ တဿာ၊ ထိုတဏှာ၏။ ပဝတ္တိဌာနံ၊ ဖြစ်ရာဌာနကို။ အာဟ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ ရူပါဒိဆဠာရမ္မဏဝိနိမုတ္တဿ၊ ရူပါရုံအစရှိသော အာရုံခြောက်ပါးမှ လွတ်သော။ တဏှာဝိသယဿ၊ တဏှာ၏ ဖြစ်ရာနယ်ပယ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌။ ရူပါရမ္မဏေ၊ ၌။ ကဒါစိ၊ ၌။ ယာဝ ဓမ္မာရမ္မဏေ၊ ဓမ္မရုံတိုင်အောင်သော အာရုံငါးပါး၌။ ကဒါစိ၊ ၌။ ဓမ္မာရမ္မဏေ၊ ဓမ္မာရုံ၌။ ကဒါစိ၊ ၌။ ယာဝ ရူပါရမ္မဏေ၊ ရူပါရုံတိုင်အောင်သော အာရုံငါးပါး၌။ ဣတိ၊ သို့။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ အောက်၌၎င်း။ ဥပရိ စ၊ အထက်၌၎င်း။ ပဝတ္တိဝသေန၊ ဖြစ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဟေဋ္ဌုပရိယတာ၊ အောက်၌ အထက်၌ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေသနာက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ။ ကာမဘဝေ၊ ၌။ ကဒါစိ၊ ခါ။ ရူပဘဝေ၊ ၌။ ကဒါစိ၊ ခါ။ အရူပဘဝေ၊ ၌။ ဝါ၊ ကား။ ကဒါစိ၊ ခါ။ အရူပဘဝေ၊ ၌။ပ။ ကာမဘဝေ၊ ၌။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေနဟူသော ဤပုဒ်၌။ ဟေဋ္ဌုပရိယဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သင်္ခါရာနံ၊ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတို့၏။ ခဏေ ခဏေ၊ ခဏတိုင်းခဏတိုင်း၌။ ဘိဇ္ဇနသဘာဝတ္တာ၊ ပျက်စီးခြင်း သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပရာပရုတ္တိ၊ အဆင့်အဆင့်ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သံသိဗ္ဗနံ၊ ချုပ်စပ်ခြင်းပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ ဥပ္ပဇ္ဇနတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သံသိဗ္ဗနဋ္ဌေနာတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ (တံ ဒဿနံ-၌စပ်) ယေန သမ္ဗန္ဓေန၊ အကြင်ချုပ်စပ်ခြင်းကြောင့်။ (ဥပမူပမေယျတာ-၌စပ်) ဇဋာ ဝိယ၊ အရှုပ်အထွေးနှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
ဇဋာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဇဋာတဏှာနံ၊ ဇဋာနှင့်တဏှာတို့၏။ ဥပမူပမေယျတာ၊ ဥပမာနှင့်ဥပမေယျအဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ ဒဿနံ၊ ထိုချုပ်စပ်ခြင်းကိုပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထော၊ ဆိုလိုသော အနက်တည်း။ ဇာလိနော၊ ကွန်ရက် ရှိသော။ ဝေဠုဂုမ္ဗဿ၊ ဝါးရုံ၏။ သာခါ စ၊ အခက်အလက် တို့ကို၎င်း။ ကောသသဉ္စယာဒယော စ၊ ပိုးအိမ်အပေါင်း အစရှိသည်တို့ကို၎င်း။ အတ္ထနော၊ ၏။ အဝယဝေဟိ၊ အစိတ်အပိုင်းတို့ဖြင့်။ သံသိဗ္ဗိတာ၊ ချုပ်စပ်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ချုပ်စပ် ကုန်သောကြောင့်။ (ဟေတုမန္တဝိသေသန ဖြစ်သည်) ဝိနဒ္ဓါ၊ မြှေးယှက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ (နောက်၌ ပါဌဘေဒနှင့် ကံဟောကိုပြလတံ့။ ထို့ကြောင့် ဤ၌ ကတ္တားဟောပြန်လိုက်သည်။) ဇဋာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တဏှာပိ၊ ကိုလည်း။ သံသိဗ္ဗနသဘာဝေန၊ ချုပ်စပ်ခြင်း သဘောကြောင့်၊ ဝါ၊ အားဖြင့်။ ဇဋာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ သံသိဗ္ဗိတဋ္ဌေနာတိ၊ သံသိဗ္ဗိတဋ္ဌေနဟူ၍။ ပါဌော၊ မူလပါဌ်ရင်းတည်း။ အတ္တနာဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်ပင် လျှင်။ အတ္ထနော၊ မိမိ၏။ ဝါ၊ ကို။ သံသိဗ္ဗိတဘာဝေန၊ ချုပ်စပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ သံသိဗ္ဗိတဋ္ဌေန-ပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ အယံ တဏှာ၊ သည်။ ကောသကာရကကိမိ ဝိယ၊ ပိုးချည်မျှင်အိမ်ကိုပြုသော ပိုးကောင်ကဲ့သို့။ အတ္တနာဝ၊ လျှင်။ အတ္တာနမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ သံသိဗ္ဗန္တီ၊ ချုပ်စပ်လျက်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ရူပတဏှာ လောကေ။ပ။ နိဝိသတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [လောကေ၊ လောက၌။ ရူပတဏှာ၊ သည်။ ပိယရူပံ၊ ချစ်ဖွယ်သဘောတည်း။ သာတရူပံ၊ သာယာဖွယ်သဘောတည်း။ ဧသာ တဏှာ၊ ဤတဏှာသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ဧတ္ထ၊ ဤရူပတဏှာဟူသော ချစ်ဖွယ်သာယာဖွယ် သဘော၌။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ နိဝိသမာနာ၊ သက်ဝင်သည် ကိန်းသည်ရှိသော်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဝိသတိ၊ ၏။ ] ဣမေ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဣဒံ၊ ဤဥစ္စာသည်။ မမ၊ ငါ၏ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိဂ္ဂဟိတံ၊ သိမ်းဆည်း အပ်သော။ ဝတ္ထုံ၊ ဝတ္ထုကို။ အတ္တနိဗ္ဗိသေသံ၊ မိမိမှ အထူးအခြားမရှိသည်ကို။ မညမာန၊ အောက်မေ့ မှတ်ထင်ကုန်လျက်။ သဗ္ဘန္တရိမံ၊ အတွင်း၌ဖြစ်သည်ကို၊ ဝါ၊ အတွင်းသွင်းသည်ကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ အန္တသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဗ္ဘန္တရတ္ထော၊ အဗ္ဘန္တရအနက်ရှိ၏။ သကပရိက္ခာရေ၊ မိမိ၏ပရိက္ခရာ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း၊ ဝါ၊ ဖြစ်သည်လည်းဖြစ်သော။ တဏှာ၊ ကို။ (တနည်းကား) ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ၊ ဖြစ်သော။ တဏှာပိ၊ တဏှာကိုလည်း။ အန္တောဇဋာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဗ္ဗဇိတဿ၊ ရှင်ရဟန်း ဖြစ်သောသူ၏။ ပတ္တာဒိ၊ သပိတ်အစရှိသော ဝတ္ထုသည်၎င်း။ ဂဟဋ္ဌဿ၊ အိမ်၌တည်နေသောလူ၏။ ဟတ္ထိအာဒိ၊ ဆင်အစရှိသောဝတ္ထုသည်၎င်း။ သကပရိက္ခာရော၊ မိမိ၏အသုံးအဆောင်မည်၏။
ဧတ္ထ၊ ဤတရားအပေါင်း၌။ အတ္တာတိ၊ အတ္တဟူ၍။ ဝါ၊ ငါကောင်ဟူ၍။ အဘိမာနော၊ ထင်မှတ်ခြင်း သည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္ထဘာဝေါ၊ မည်၏။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းတည်း။ ကေစိ၊ အချို့ဆရာတို့သည်ကား။ သရီရန္တိ၊ ကိုယ်ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ အရကောက်ဆိုကုန်၏။ မမ၊ ငါ၏။ အတ္တဘာဝေါ၊ အတ္ထဘောသည်။ သုန္ဒရော၊ ကောင်း၏။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သော်၎င်း။ (ဣတိ) အာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သကအတ္တဘာဝါဒီသု၊ မိမိ၏အတ္တဘော အစရှိသည်တို့၌။ တဏှာယ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနာကာရော၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အခြင်းအရာကို၊ ဝါ၊ ဖြစ်သောအခြင်း အရာကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ စက္ခာဒီနိ၊ စက္ခုအစရှိသည်တို့သည်။ အဇ္ဈတ္တိကာယ-တနာနိ၊ တို့မည်ကုန်၏။ အတ္တနေ စ၊ မိမိ၏၎င်း။ ပရေသဉ္စ၊ သူတပါးတို့၏၎င်း။ ရူပါဒီနိ၊ ရုပါရုံအစရှိ သည်တို့သည်။ ဗာဟိရာယဘနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပရေသံ၊ တို့၏။ သဗ္ဗာနိ၊ အလုံးစုံသော စက္ခု, ရူပ အစရှိသည်တို့သည်။ ဗာဟိရာယတနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သပရသန္တတိပရိယာ-ပန္နာနိ၊ မိမိသန္တာန် သူတပါး သန္တာန်၌ အတွင်းဝင်ကုန်သော။ စက္ခာဒီနိ၊ တို့သည်။ အဇ္ဈတ္တိကာယ-တနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ တထာ၊ ထိုအတူ (မိမိသန္တာန်သူတပါးသန္တာန်၌ အတွင်းဝင်ကုန်သော)။ ရူပါဒီနိ၊ တို့သည်။ ဗာဟိရာယတနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတဘဝေသု၊ ကာမဘဝ မဟဂ္ဂုတ်ဘဝတို့၌။ ပဝတ္တိယာပိ၊ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်လည်း။ တဏှာယ၊ ၏။ အန္တောဇဋဗဟိဇဋာဘာဝေါ၊ ဗဟိဇဋာမည်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကာမဘဝေါ၊ ကာမဘဝသည်။ ကဿစိပိ၊ တစုံတခုလည်း ဖြစ်သော။ ကိလေသဿ၊ ကိလေသာ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ၊ မခွာအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကထဉ္စိပိ၊ တစုံတခုသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ အဝိမုတ္တော၊ မလွတ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မလွတ်သော ကြောင့်။ အဇ္ဈတ္တဂ္ဂဟဏဿ၊ အဇ္ဈတ္တဟုယူခြင်း၏။ ဝိသေသပစ္စယော၊ ထူးသောအကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဇ္ဈတ္တန္တိ စ၊ အဇ္ဈတ္တဟူ၍၎င်း။ အန္တောတိ စ၊ အန္တောဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တဗ္ဗိပရိယာယတော၊ ထိုမှပြန်သောအားဖြင့်။ ရူပါရူပဘဝေါ၊ ရူပဘဝ အရူပဘဝကို။ ဗဟိဒ္ဓါတိ စ၊ ဗဟိဒ္ဓဟူ၍၎င်း။ ဗဟီတိ စ၊ ဗဟိဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ “အဇ္ဈတ္တ-သံယောဇနော၊ အဇ္ဈတ္တသံယောဇဉ်ရှိသော။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်။ ဗဟိဒ္ဓါသံယောဇနော၊ အဇ္ဈတ္တ သံယောဇဉ်ရှိသော။ ပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်“။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဝိသယဘေဒေန စ၊ အာရုံ အပြားအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တိအာကာရဘေဒေန စ၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာာ။ ဘေဒဘိန္နမ္ပိ၊ များသောအပြား တို့ဖြင့် ကွဲပြားသော်လည်း၊ ဝါ၊ သည်လည်းအဖြစ်ကြောင့်။ ဧကန္တိ၊ တခုတည်းဟု။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တာယ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာယ ဇဋာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သာ၊ ထိုတဏှာဟူသော အရှုပ် အထွေးသည်။ ပဇာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တသတ္တသန္တာနပရိယာပန္နာ ဧဝ၊ ဆိုအပ်သော သတ္တဝါ၏သန္တာန်၌ အတွင်းဝင်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်အထပ်ထပ်။ တံ၊ ထိုသတ္တဝါကို။ ဇဋေန္တီ ဝိနန္ဓန္တီ၊ ဖွဲ့ယှက်လျက်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇဋာယ ဇဋိတာ ပဇာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ၊ မှန်၏။ (တနည်းကား) တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ (အာဟ-၌စပ်) ပရမတ္ထတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ အဝယဝဗျတိတိရေကေန၊ အစိတ်မှ ဆန့်ကင်သဖြင့်၊ ဝါ၊ အစိတ်မှ ထူးခြားပိုလွန်သဖြင့်။ သမုဒါယော၊ အပေါင်းမည်သည်။ ယဒိပိ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ကားမရှိ။ ပန၊ ထိုသို့ပင်မရှိသော်လည်း။ ဧကဒေသော၊ တစိတ်သည်။ သမုဒါယောနာမ၊ အပေါင်းမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝယဝတော၊ အစိတ်မှ။ သမုဒါယံ၊ အပေါင်းကို။ ဘိန္နံ၊ ကွဲပြားသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဥပမူပမေယျံ၊ ဥပမာနှင့် ဥပမေယျကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။
ယထာ နာမ။ပ။ သံသိဗ္ဗိတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမံဇဋံ၊ ကို။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ၁ တီသု ဓာတူသု၊ သုံးပါးသောဓာတ်တို့တွင်။ ဧကမ္ပိ၊ တပါးကိုသော်လည်း။ အသေသေတွာ၊ မကြွင်းစေမူ၍။ သံသိဗ္ဗနေန၊ ချုပ်စပ်ခြင်းကြောင့်၊ ဝါ၊ ချုပ်စပ်သဖြင့်။ တေဓာတုကံ၊ ဓာတ်သုံးပါးအပေါင်းကို။ ဇဋေတွာ၊ ရှုပ်ထွေးစေ၍။ ဌိတံ၊ တည်သော။ တေန၊ “တေဓာတုကံ ဇဋေတွာ ဌိတံ“ဟူသော ထိုစကားဖြင့်။ အဿာ၊ ထိုတဏှာအရှုပ်၏။ မဟာဝိသယတံ စ၊ ကျယ်ပြန့်သော ဖြစ်ရာဌာနရှိသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဝိဇဋနဿ၊ ဖြေရှင်းခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ သုဒုက္ကရဘာဝဉ္စ၊ အလွန်ပြုနိုင်ခဲ သည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ အာဟ၊ ၏။ ဝိဇဋေတုံ ကော သမတ္ထောတိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ၊ ဤသံဝဏ္ဏနာ စကားဖြင့်။ ဝိဇဋယေတိ ပဒံ၊ ဝိဇဋယေဟူသော ပုဒ်သည်။ သတ္တိအတ္ထံ၊ စွမ်းနိုင်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဝိဓိအာဒိအတ္ထံ၊ စီရင်ခြင်းစသော အနက်ရှိသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။
ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဧဝံ၊ သို့။ အန္တောဇဋာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဋ္ဌော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ အဿ ဒေဝပုတ္တဿ၊ အား။ ဣမံ ဂါထံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊) ၏။ ဧဒိသောဝ၊ ဤသို့သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင်။ ဣမံ ပဉ္စံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေယျ၊ ဖြေနိုင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သတ္ထာရံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ ဂုဏတော၊ ဂုဏ်အားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ သဗ္ဗဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဉာဏစာရောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဗ္ဗဓမေသု အပ္ပသူတိ၊ ဟူသည်းကား။ အတီတာဒိဘေဒဘိဗန္နသု၊ အတိတ်အစရှိသော အပြားအားဖြင့် ပြားကုန်သော၊။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ဉေယျဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အပ္ပဋိဟတဉာဏ စာရေတိ၊ ကား။ အနဝသေသဉေယျာဝရဏပ္ပဟာနေန၊ ကြွင်းမဲ့ဥဿုံ အလုံးစုံသော ေဥ ယျတရားတို့၌အတားအဆီး ကိလေသာတို့ကိုပယ်သဖြင့်၊ ဝါ၊ ဉေယျတရားတို့ကို ဖုံးကွယ်တတ်သော ကိလေသာတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ပယ်သဖြင့်။ နိဿင်္ဂစာရတ္တာ၊ အငြိအတွယ်ကင်းသောဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဝိဟတ-ဉာဏပဝတ္တိကော၊ အပိတ်အပင်ကင်းသော ဉာဏ်၏ဖြစ်ခြင်းရှိသော။ တီသု ကာလေသု၊ တို့၌။ အပ္ပဋိဟတဉာဏတာဝိဘာဝနေန၊ အပိတ်အပင်ကင်းသော ဉာဏ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ဖော်ပြသော။ ဧတေန၊ “သဗ္ဗဓမ္မေသု အပ္ပဋိဟတဥဏစာရေ” ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ အာဒိတော၊ အစ၌၊ ဝါ၊ အစဖြစ်ကုန်သော။ တိဏံ၊ သုံးပါးကုန်သော။ အာဝေဏိကဓမ္မာနံ၊ အာဝေဏိကဂုဏ်ကျေးဇူး တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထိုသို့ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ (ဂဟိတဘာဝေါ-၌စပ်) တဒေကလက္ခဏတာယ စ၊ ထိုဂုဏ်သုံးပါးနှင့်တူသော လက္ခဏာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တဒဝိနာဘာဝတော စ၊ ထိုဂုဏ်သုံးပါး နှင့် ကင်း၍မဖြစ်သော ကြောင့်၎င်း။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သေသာ ဝေဏိကဓမ္မနမ္ပိ၊ ကြွင်းသောအာဝေဏိက ဂုဏ်တို့ကိုလည်း။ ဂဟိတဘာဝေါ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ (ယေ သတ္တာ၊ အကြင်သတ္တဝါတို့သည်။) ကာမဂုဏာဒီဟိ၊ ကာမဂုဏ် စသည်တို့ဖြင့်။ ဒိဗ္ဗန္တိ ကီဠန္တိ၊ ကစားကုန်၏။ လဠန္တိ၊ ပျော်မြူးကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ တေသု၊ ထိုကာမဂုဏ်တို့၌။ ဝိဟရန္တိ၊ နေကုန်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝါ၊ မည်ကုန်၏။) ဝိဇယသမတ္ထတာ ယောဂေန၊ အောင်ခြင်း၌ (အောင်ခြင်းငှာ) စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်နှင့်ယှဉ်ခြင်း-ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ ပစ္စတ္ထိကေ၊ ရန်သူတို့ကို။ ဝိဇေတုံ၊ အောင်နိုင်ခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုရှိကုန်၏။ (ဣတိ ဒေဝါ-၌စပ် ဝိဇိရီသာအနက်) ဣဿရိယဓနာဒိသက္ကာရဒါနဂ္ဂဟဏံ၊ အစိုးရခြင်းနှင့်ဥစ္စာစသည်တို့ကို ပေးကမ်း မစခြင်း, ဗလိနတ်စာပူဇော်သက္ကာရကို ခံယူခြင်းကို။ ကရောန္တာ၊ ပြုကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြုကုန်လျက်။ ဝေါဟရန္တိ၊ ရောင်းဝယ်ကုန်၏၂။ တံတံအတ္ထာနုသာသနဉ္စ၊ ထိုထိုအကျိုးစီးပွားကို သွန်သင် ညွှန်ပြခြင်းကိုလည်း။ ကရောန္တာ၊ လျက်။ ဝေါဟရန္တိ၊ ဆိုဆုံးမကုန်၏။ (ဣတိ ဒေဝါ-၌ပင်စပ်) ပုညာတိသယယောဂါနုဘာဝပ္ပတ္တာယ၊ လွန်ကဲသော ကောင်းမှုနှင့် ယှဉ် (စပ်ဆိုင်)သော အာနုဘော် သို့ရောက်သော။ ဇုတိယာ၊ အရောင်အဝါဖြင့်။ ဇောတန္တိ၊ တောက်ပကုန်၏။ (နည်းတူစပ်) ယထာဓိပ္ပေတံ၊ အကြင်အကြင် အလိုရှိအပ်သော၊ ဝါ၊ အလိုရှိတိုင်းသော။ ဝိသယဉ္စ၊ အရပ်သို့လည်း။ အပ္ပဋိဃာတေန၊ အဆီးအတားမရှိသဖြင့်။ ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားတတ်ကုန်၏။ (နည်းတူစပ်) ယထိစ္ဆိတနိပ္ဖါဒနေ စ၊ အလိုရှိတိုင်းကို ပြီးစေခြင်း၌လည်း။ သက္ကောန္တိ၊ စွမ်းနိုင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝါ၊ မည်ကုန်၏။ အထ ဝါ၊ ကမ္မသာဓန တနည်းကား။ တံတံဗျသနနိတ္ထရဏတ္ထိကေဟိ၊ ထိုထိုပျက်စီး ခြင်း ဘေးတို့မှ ထွက်မြောက်လိုကုန်သောသူတို့သည်။ သရဏံ ပရာယဏန္တိ၊ ကိုးကွယ်ရာ လည်းလျောင်း ရာ ဟူ၍။ ဒေဝနီယာ ဂမနီယာ၊ ရောက်အပ် ချဉ်းကပ်အပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ အဘိတ္ထဝနီယာ၊ ချီးမွမ်း အပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သောဘာဝိသေသေယောဂေန၊ တင့်တယ်ခြင်းအထူးနှင့်ယှဉ်ခြင်း-ပြည့်စုံ ခြင်းကြောင့်။ ကမနီယာ၊ ချစ်နှစ်သက်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝါ၊ မည်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုနတ် တို့သည်။ သမ္မုတိဒေဝါ၊ မင်းဟူသော သမ္မုတိနတ်တို့၎င်း။ ဥပပတ္တိဒေဝါ၊ နတ်ဗြဟ္မာဟူသော ဥပပဝတ္တိ နတ်တို့၎င်း။ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝါ၊ ကိလေသာမှ စင်ကြယ်သောဘုရားရဟန္တာဟူသော ဝိသုဒ္ဓိနတ်တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တိဝိဓာ၊ ၃-ပါး အပြားရှိကုန်၏။ ပန၊ ဆက်၊ ဝါ၊ ဒေဝဒေဝမည်ပုံကို ဆိုဦးအံ့။ ဘဂဝါ၊ သည်။ (သေဋ္ဌောဥတ္တမော ဒေဝေါတိ ဒေဝဒေဝေါ-၌စပ်) နိရတိသယာယ၊ အလွန်အကဲမရှိသော။ အဘိညာကီဠာယ စ၊ အဘိညာဉ်တည်းဟူသော ကစားခြင်းနှင့်၎င်း။ (သမန္နာဂတတ္တာ-နှင့်စပ်၊ နောက်၌လည်း နည်းတူပင်) ဥတ္တမေဟိ၊ မြတ်ကုန်သော။ ဒိဗ္ဗဗြဟ္မအရိယ-ဝိဟာရေဟိ စ၊ ဒိဗ္ဗဝိဟာရ ဗြဟ္မဝိဟာရ အရိယဝိဟာရတို့နှင့်၎င်း။ သပရသန္တာန။ပ။ နိပ္ဖတ္တိယာ စ၊ မိမိ၏သန္တာန်, ဝေနေယျသတ္တဝါ အပေါင်းဟူသော သူတပါးတို့၏ သန္တာန်၌တည်သော မာရ်ငါးပါးကို အောင်နိုင်လိုခြင်း၏ ပြီးစီးခြင်းနှင့် ၎င်း။ စိတ္တိဿရိယ။ပ။ ဒါနဂ္ဂဟဏသင်္ခါတေန စ၊ စိတ်ကိုအစိုးရခြင်း, သူတော်ကောင်းတို့၏ ဥစ္စာခုနှစ်ပါး အစရှိသော မှန်ကန်သောအကျင့်ကို ပေးကမ်းမစခြင်း, မတုန်မလှုပ် သက်ဝင်ကြည်ညိုခြင်းနှင့် ရိုသေစွာ ပူဇော်သက္ကာရပြုခြင်းတို့ကို ခံယူခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ဝေါဟာရာတိသယေန စ၊ လွန်ကဲသော အရောင်း အဝယ်ပြုခြင်းနှင့်၎င်း။ ဓမ္မ။ပ။ နုသာသနီသင်္ခါတေန၊ တရားသဘောအား၎င်း, ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အလိုအား ၎င်း လျော်သေသာ အဆုံးအမဟုဆိုအပ်သော။ ဝေါဟာရာတိသယေန စ၊ လွန်ကဲသော ဆိုဆုံးမခြင်းနှင့် ၎င်း။ ပရမာယ၊ အမြတ်ဆုံးသော။ ပညာသရီရပဘာသင်္ခါတာယ၊ ဉာဏ်ပညာအရောင်, ကိုယ်တော်၏ အရောင်ဟုဆို အပ်သော။ ဇုတိယာ စ၊ အရောင်အဝါနှင့်၎င်း။ အနညသာဓာရဏာယ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် မသက်ဆိုင်သော။ ဉာဏသရီရဂတိယာ စ၊ ဉာဏ်တော်, ကိုယ်တော်တို့၏ သွားခြင်းနှင့်၎င်း။ မာရ။ပ။ နိပ္ဖါဒနေသု၊ မာရ်ကိုအောင်ခြင်း, အလုံးစုံသော သဗ္ဗညုဂုဏ်တို့ကို ပြီးစေခြင်း, သူတပါးတို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ပြီးစေခြင်းတို့၌။ အပ္ပဋိဟတာယ၊ အဆီးအတားမရှိသော၊ ဝါ၊ မဆီးတား မနှောင့် ရှက်နိုင်သော။ သတ္တိယာ စ၊ အစွမ်းသတ္တိနှင့်၎င်း။ သမန္နာဂတတ္တာ စ၊ ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ (အဘိဘုယျ သေဋ္ဌော ဥတ္တမော-၌စပ်၊ နောက်ဟိတ်များလည်း နည်းတူပင်စပ်) သဒေဝကေနေ၊ နတ်နှင့်တကွသော။ လောကေန၊ လူအပေါင်းသည်။ သရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဂမနီယတော စ၊ ဆည်းကပ်အပ်သောကြောင့်၎င်း။ အဘိတ္ထဝနီယတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဘတ္တိဝသေန၊ ဆည်းကပ် သည့်အလိုအားဖြင့်။ ကမနီယတော စ၊ နှစ်သက်ကြည်ညိုအပ်သောကြောင့်၎င်း။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ တေ ဒေဝေ၊ ထိုသုံးမျိုးသောနတ်တို့ကို။ တေဟိ ဂုဏေဟိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော ထိုဂုဏ်တို့ဖြင့်။ အဘိဘုယျ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တေသံ ဒေဝါနံ၊ ထိုသုံးမျိုးသောနတ်တို့ထက်။ သေဋ္ဌော၊ အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ်သော။ ဥတ္တမော၊ မြတ်သော။ ဒေဝေါ၊ နတ်ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝဒေဝေါ၊ မည်တော်မူ၏။
ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗဒေဝေဟိ၊ တို့သည်၊ ဝါ၊ တို့ထက်။ ပူဇနိယတရော၊ အထူးသဖြင့် ပူဇော်အပ်သော ၁။ ဒေဝေါ၊ နတ်မင်းကြီးပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝဒေဝေါ၊ မည်တော်မူ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိသုဒ္ဓိဒေဝဘာဝဿ၊ ဝိသုဒ္ဓိနတ်အဖြစ်ကို။ အဓိပတတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗညုဂုဏာလင်္ကာရဿ၊ သဗ္ဗညုမြတ်စွာဘုရားတို့၏ အဆင်တန်ဆာကို။ အတိသယေန၊ အလွန်အကဲအားဖြင့်။ ဒေဝေါ၊ နတ်မင်းကြီးပါပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝဒေဝေါ၊ မည်တော်မူ၏။
အပရိမာဏာသု၊ အတိုင်းအရှည်မရှိကုန်သော၊ ဝါ၊ မရေတွက်နိုင်ကုန်သော။ လောကဓာတူသု၊ လောကဓာတ်တို့၌။ အပရိမာဏာနံ၊ ကုန်သော။ သက္ကာနံ စ၊ သိကြားတို့၏၎င်း၊ ဝါ၊ တို့ကို၎င်း။ မဟာဗြဟ္မာနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း၊ ဝါ၊ တို့ကို၎င်း။ ဂုဏာဘိဘဝနတော၊ ဂုဏ်ကို လွှမ်းမိုးကျော်လွန်ခြင်း ကြောင့်၊ ဝါ၊ ဂုဏ်အားဖြင့် လွှမ်းမိုးကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်။ အဓိကော အတိသယော၊ လွန်ကဲသော။ ဝါ၊ ကား။ အတိရေကတရော၊ အထူးသဖြင့်ပိုလွန်သော၊ ဝါ၊ အတိုင်းထက်အလွန်ကြီးမြတ်သော။ သက္ကော စ၊ သိကြားလည်းဖြစ်၏။ ဗြဟ္မာ စ၊ ဗြဟ္မာလည်းဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သက္ကာနံ၊ တို့ထက်။ အတိသက္ကော၊ လွန်ကဲသောသိကြားမင်းဖြစ်တော်မူ၏။ ဉာဏပ္ပဟာနဒေသနာဝိသေသေသု၊ ဉာဏ်, ပဟာန်, ဒေသနာ အထူးတို့၌။ သဒေဝကေ၊ နတ်နှင့်တကွသော။ လောကေ၊ လောက၌။ ကေနစိ၊ သည်။ အဝိက္ခမ္ဘနီယဋ္ဌာနတာယ၊ မလှုပ်မရှား မချောက်ခြားနိုင်သောဌာနရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကုတောစိပိ၊ တစုံတခုသောအရပ်မှလည်း။ ဥတြာသာဘာဝတော၊ ထိတ်လန့်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ စတူဟိ၊ လေးပါးကုန်သော။ ဝေသာရဇ္ဇေဟိ၊ ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တို့ဖြင့်။ ဝိသာရဒေါ၊ ရဲရင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုဝေသာရဇ္ဇဝိသာရဒေါ၊ မူ၏။ ယံ၊ အကြင်လေးပါးသော ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။ပ။ဝိဟရာမီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဌာနာဌာနဉာဏာဒီဟိ၊ ဌာနာဌာနဉာဏ် အစရှိကုန်သော။ ဒသဟိ၊ ဆယ်ပါးကုန်သော။ ဉာဏဗလေဟိ၊ ဉာဏ်တော်အား တို့နှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒသဗလဓရော၊ မူ၏။ ယံ၊ အကြင်ဆယ်ပါးသော ဉာဏ်အားတော်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်ရွယ်၍။ ဣဓ တထာဂတော။ပ။ ပဇာနာတီတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [ဣဓ၊ ဤလောက၌။ တထာဂတော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဌာနဉ္စ၊ အကြောင်းဟုတ်သည်ကိုလည်း။ ဌာနတော၊ အကြောင်းအားဖြင့်။ အဋ္ဌာနဉ္စ၊ အကြောင်းမဟုတ်သည် ကိုလည်း။ အဋ္ဌာနတော၊ အကြောင်းမဟုတ်သောအားဖြင့်။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ ပဇာနာတိ၊ ၏။] ဉေ ယျံ နာမ၊ သိအပ်သိထိုက် သောကြောင့် ဉေယျမည်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အကြင်အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော တရားသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သဗ္ဗတ္ထေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်သော။ တတ္ထ၊ ထိုဉေယျတရား၌။ အနာဝဋာဉာဏတာယ၊ အပိတ်အပင် အဆီးအတားကင်းသော ဉာဏ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဝရဏဉာဏော၊ ဉာဏမည်တော်မူ၏။ သဗ္ဗံ၊ သော။ တဉ္စ၊ ထို ဉေယျတရားကိုလည်း။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်။ သဗ္ဗာကာရတော၊ အားဖြင့်။ ဟတ္ထတလေ၊ လက်ဝါးပြင်၌။ အာမလကံဝိယ၊ ဆီးဖြူသီးကဲ့သို့။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဒဿနသမတ္ထေန၊ မြင်ခြင်းငှာစွမ်းနိုင်သော။ ဉာဏစက္ခုနာ၊ သဗ္ဗညုတညာဏ်တည်းဟူသောမျက်စိနှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမန္တစက္ခု၊ မည်တော်မူ၏။ သဗ္ဗညူ၊ အလုံးစုံကို သိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဣမေဟိ ဒွီဟိ ပဒေဟိ၊ အနာဝရဏဉာတော, သမန္တစက္ခုဟူသော ဤနှစ်ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ပစ္ဆိမာနိ၊ နောက်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ အသာဓာရဏဉာဏာနိ၊ ဉာဏ်တော်တို့ကို။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ဘာဂျဝန္တတာဒီဟိ၊ ကြီးမားသောဘုန်းကံနှင့်ပြည့်စုံတော်မူသည်၏အဖြစ်အစရှိကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ အကြောင်းတို့ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်တော်မူ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်အဖွင့်သံဝဏ္ဏနာ စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့် ဆိုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဝိတ္ထာရတော၊ ဖြင့်။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတံ့။
စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဂုဏ်ပုဒ်တို့တွင်။ သဗ္ဗဓမ္မေသု။ပ။စာရောတိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ (ဒဿိတာယ-၌စပ်) တိယဒ္ဓါရုဠှာနံ၊ ကာလသုံးပါး၌ တက်ရောက်ကုန်သော၊ ဝါ၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်သော။ ပုစ္ဆာနံ၊ အမေးပြဿနာတို့ကို။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဗျာကရဏသမတ္ထတာယ၊ ဖြေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာယ၊ ပြအပ်သည်ရှိသော်။ (အာသင်္ကာယ-၌ စပ်) ကိံ၊ အသို့နည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဒေဝတာနမ္ပိ၊ နတ်တို့၏လည်း။ ပုစ္ဆံ၊ ကို။ ဗျာကာတုံ၊ ဖြေဆိုခြင်းငှာ။ သမတ္ထော၊ စွမ်းနိုင်အံ့လော။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကာယ၊ (ဖြစ်နိုင်သော) ယုံမှားခြင်းကြောင့်၊ ဝါ၊ ယုံမှားခြင်းဖြစ် လတ်သော်။ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ၊ ထိုယုံမှားကိုနစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဒေဝဒေဝေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒေဝါနံ၊ နတ်တို့၏။ အတိဒေဝေါ၊ လွန်ကဲသော နတ်မြတ်ဖြစ်သော။ ဒေဝါနမိန္ဒော၊ သော။ သက္ကော၊ သိကြားမင်းသည်။ ဒေဝတာနံ၊ တို့၏။ ပဥှံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတိ၊ ဖြေကြား၏။ တတော၊ ထိုသိကြားမှ။ ဣမဿ၊ ဤဘုရား၏။ ဝိသေသော၊ အထူးကား၊ ဝါ၊ ထူးသောဂုဏ်ကား။ ကော၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စိန္တေန္တာနံ၊ ကြံသောသူတို့၏။ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ၊ ထိုအကြံကိုနစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ သက္ကာနံ အတိသက္ကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သက္ကေနပိ၊ သည်လည်း။ ပုစ္ဆိတံ၊ မေးအပ်သော။ အတ္တံ၊ ကို။ သနင်္ကုမာရာဒယော၊ ကုန်သော။ ဗြဟ္မာနော၊ တို့သည်။ ဝိဿဇ္ဇေန္တိ၊ ကုန်၏။ တတော၊ ထိုဗြဟ္မာမှ။ ဣမဿ၊ ဤဘုရား၏။ အတိသယော၊ ကား။ ကော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စိန္တေန္တာနံ၊ တို့၏။ တန္နိဝတ္တနတ္ထံ၊ ငှါ။ ဗြဟ္မာနံ အတိဗြဟ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်အံ့။ အဿ၊ ထိုဘုရား၏။ အယံ ဝိသေသော၊ ဤသို့သောဂုဏ်ထူးသည်။ စတုဝေသာရဇ္ဇဒသဗလဉာဏေဟိ၊ စတုဝေသာရဇ္ဇဉာဏ် ဒသဗလဉာဏ်တို့ဖြင့်။ ပါကဋော၊ ထင်ရှားသည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။
စတု။ပ။ ဓရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမာနိ စ ဉာဏာနိ၊ ဤစတုဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်ဒသဗလဉာဏ်တို့ သည်လည်း။ ဣမဿ ဉာဏဒွယဿ၊ ဤနောက်ဆုံးဖြစ်သော ဉာဏ်နှစ်ပါးအပေါင်းကို။ အဓိဂမေန၊ ရသည်နှင့်။ သဟေဝ၊ တပြိုင်နက်ပင်လျှင်။ သိဒ္ဓါနိ၊ ပြီးစီးကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှါ။ အနာဝရဏ။ပ။စက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တယိဒံ ဉာဏဒွယံ၊ ထိုဉာဏ်နှစ်ပါး အပေါင်းသည်။ ပုညဉာဏသမ္ဘာရူပစယသိဒ္ဓါယ၊ (သာမန်)ကောင်းမှု, ဉာဏ်၏အကြောင်း အဆောက် အဦးဖြစ်သော ကောင်းမှုတို့ကို ဆည်းပူးခြင်းဖြင့်ပြီးသော။ ဘဂ္ဂဒေါသတာယ၊ ဖျက်ဆီးအပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိသည် အဖြစ်ကြောင့်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးစီး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ ဘဂဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝေါ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့်။ ဧတေသံ ပဒါနံ၊ ထိုပုဒ်တို့ကို။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း ပြဆိုခြင်း ၌။ ပယောဇနံ စ၊ အကျိုးကို၎င်း။ အနုပုဗ္ဗီစ၊ အစဉ်ကို၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ ပန၊ ဆက်ဦးအံ့။ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော။ အနာဝရဏဉာဏံ၊ အကြင်ဉာဏ်နှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ တံ၊ ထိုဉာဏ်နှစ်ပါးအပေါင်းသည်။ အတ္ထတော၊ သဘောအနက်အားဖြင့်။ အဘိန္နံ၊ မကွဲပြားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧကမေဝ၊ တခုတည်းသာလျှင် ဖြစ်သော တံ ဉာဏံ၊ ထိုဉာဏ်ကို။ ဝိသယပ္ပဝတ္တိမုခေန၊ အာရုံ၌ဖြစ်ခြင်းကို ခံတွင်းပြုသဖြင့်၊ ဝါ၊ ပဓာနပြုသဖြင့်။ အညေဟိ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်။ အသာဓာရဏဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ မဆက်ဆံ (မသက်ဆိုင်) သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်၊ ဝါ၊ နှစ်မျိုးနှစ်ထွေ။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝုတ္တွံ၊ ၏။ အနဝသေသသင်္ခတာသင်္ခ တသမ္မုတိဓမ္မာရမ္မဏတာယ၊ ကြွင်းမဲ့ဥဿုံ အလုံးစုံသော သင်္ခတ အသင်္ခတတရား, ပညတ် ပရမတ် သဘောတရားအာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗညုတညာဏံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံတို့၌။ အာဝရဏာဘာဝတော၊ အပိတ်အပင် အဆီးအတားမရှိခြင်းကြောင့်။ နိဿင်္ဂစာရံ၊ ငြိကပ်ခြင်း မရှိသည် ကို။ ဥပါဒါယ၊ အစွဲပြု၍။ အနာဝရဏဉာဏန္တိပိ၊ ဉာဏ်ဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ကို။ ပရတော၊ နောက်၌။ ဗုဒ္ဓါ နုဿတိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဝက္ခာမ၊ ဆိုကုန်အံ့။
၂။ ယော ဘဂဝါ၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည်။ မဟန္တေ၊ မြတ်ကုန်သော။ သီလက္ခန္ဓာဒိကေ၊ သီလက္ခန္ဓအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ ဧသီ ဂဝေသီ၊ ရှာမှီးတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟေသိ၊ မဟေသိမည်တော်မူ၏။ တေန မဟေသိနာ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ဝဏ္ဏယန္တောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိဝရန္တော၊ ဖွင့်လျက်။ ဝိတ္ထာရေန္တော၊ ချဲ့လျက်။ ယထာဘူတန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အဝိပရီတံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော။ သီလာဒိဘေဒနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သီလသမာဓိပညာဒိဝိဘာဂံ၊ သီလ, သမာဓိ, ပညာ စသည်တို့ဖြင့် ဝေဘန်ခွဲခြားခြင်း ရှိသော။ သုဒုလ္လဘန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အဋ္ဌက္ခဏဝဇ္ဇိတေန၊ အရိယမဂ္ဂဘာဝနာကို ပွားစေရန်အခါမဟုတ်သော အက္ခဏရှစ်ပါး (အရပ်ပြစ် ရှစ်ပါး) တို့ကို ကြဉ်သဖြင့်၊ ဝါ၊ အက္ခဏရှစ်ပါးသည် ကြဉ်အပ်သော။ နဝမေန၊ ကိုးခုမြောက်ဖြစ်သော။ ခဏေန၊ ခဏဖြင့်။ လဒ္ဓဗ္ဗတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဒုလ္လဘံ၊ ရခဲစွာသော။ သီလာဒိသင်္ဂဟန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သီလာဒိက္ခန္ဓတ္တယသင်္ဂဟံ၊ သီလအစရှိသောခန္ဓာသုံးပါးဖြင့် ရေတွက်အပ်သော။ ဟိ၊ မှန်၏။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ အရိယမဂ်ကို တီဟိ၊ သုံးပါးကုန်သော။ ခန္ဓေဟိ၊ ခန္ဓာတို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ တဿ၊ ထိုအရိယမဂ်၏။) သပ္ပဒေသတ္တာ၊ ညွှန်ပြအပ်သော (လောကီသီလစသော) အကြွင်းအစိတ် ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၊ ဝါ၊ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သောကြောင့်။ နဂရံ၊ တိုင်းပြည်၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သောမြို့ကို။ ရဇ္ဇေန၊ အပေါင်း ဖြစ်သောတိုင်းပြည်ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတံဝိယ၊ ရေတွက်အပ် သကဲ့သို့။ သင်္ဂဟိတော၊ ၏။ တယော၊ သုံးပါးကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ လောကီလောကုတ္တရာသီလ သမာဓိ ပညာခန္ဓာတို့ကို။ အရိယဂ္ဂေန၊ အစိတ်ဖြစ်သောအရိယမဂ်ဖြင့်။ န (သင်္ဂဟိတာ)၊ မရေတွက်အပ်ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ တေသံ၊ ထိုသုံးပါးသောခန္ဓာတို့၏။) နိပ္ပဒေသတ္တာ၊ ညွှန်ပြအပ်သော အကြွင်း အစိတ် အပိုင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ န ခေါ အာဝုသော။ပ။သင်္ဂဟိတောတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ (ဓမ္မဒိန္နာယ၊ ဓမ္မဒိန္နာအမည်ရှိသော။ ထေရိယာ၊ ထေရီမသည်။) ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ [အာဝုသောဝိသာခ၊ ဒါယကာဝိသာခသေဋ္ဌေး။ အရိယေန၊ မြတ်သော။ အဋ္ဌင်္ဂီကေန၊ အင်္ဂါရှစ်ပါး ရှိသော။ မဂ္ဂေန၊ လောကုတ္တရာမဂ်ဖြင့်။ တယော ခန္ဓာ၊ သုံးပါးသောခန္ဓာ တို့ဖြင့်သာလျှင်။ မရိယော၊ သော။ အဋ္ဌင်္ဂိကော၊ သော။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ သင်္ဂဟိတော၊ ၏။] ကိလေသစောရေဟိ၊ ကိလေသာတည်း ဟူသော ခိုးသူတို့သည်။ အပရိပန္ထနီယတာယ၊ မနှိပ်စက် မနှောင့်ရှက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ခေမံ၊ ဘေးငြိမ်းသော။ အန္တဒွယပရိဝဇ္ဇနတော စ၊ အစွန်းအဖို့ (အယုတ်တရား) နှစ်ပါးကို ကြဉ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ မာယာဒိကာယဝင်္ကာဒိပ္ပဟာနတော စ၊ မာယာစသည်နှင့် ကိုယ်ဖြင့် ကောက်ကျစ်ခြင်း စသည်တို့ကို ပယ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဥဇုံ၊ ဖြောင့်မတ်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ သံကိလေသဓမ္မာနံ၊ ညစ်ညူးကြောင်းတရားတို့ကို။ မာရဏဝသေန၊ သေစေသည်, သတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂမနတော ပဝတ္ထနတော စ၊ ဖြစ်တတ်သောကြောင့်၎င်း။ (ဤဟိတ်ဖြင့် ကိလေသေ မာရေန္တော ဂစ္ဆတီတိ မဂ္ဂေါ ဟူသော ဝစနတ္ထကို ပြသည်) နိဗ္ဗာနဿ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ မဂ္ဂနတော စ၊ ရှာမှီးတတ်သောကြောင့်၎င်း။ (နိဗ္ဗာနံ မဂ္ဂတီတိ မဂ္ဂေါ-ဟူသော ဝစနတ္ထကို ပြသည်) မဂ္ဂံ၊ မဂ္ဂမည်သော အကျင့်လမ်းကို။ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝါယ၊ စင်ကြယ်ခြင်းငှါ။ အရဟတ္တာယ၊ အရဟတ္တဖိုလ်အလို့ငှါ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။
ယထာဘူတံ အဇာနန္တာတိ၊ ကား။ (ဧသ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်သည်။) ဧဝံ၊ ဤသို့။ သီလဝိသုဒ္ဓိ အာဒိဝိသုဒ္ဓိပရမ္ပရာယ၊ သီလဝိသုဒ္ဓိအစရှိသော ဝိသုဒ္ဓိအဆင့်ဆင့်ဖြင့်။ အဓိဂန္တဗ္ဗော၊ ရအပ် သိအပ်သော မဂ်ပေတည်း။ ဧဝရူပေါ၊ ဤသို့သောသဘောရှိ၏။ ဧဝံကိစ္စကော၊ ဤသို့သော ကိစ္စရှိ၏။ ဧဝမတ္ထော၊ ဤသို့သော အနက်အဓိပ္ပါယ်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ယာထာဝတော၊ မှန်ကန်သော သဘောအားဖြင့်။ အနဝဗုဇ္ဈန္တာ၊ မသိကုန်သည်ဖြစ်၍။ သကလသံကိလေသတော စ၊ အလုံးစုံသော (ညစ်ညူးစေတတ် သော) ကိလေသာမှ၎င်း။ သံသာရတော စ၊ သံသရာမှ၎င်း။ သုဒ္ဓိ စ၊ စင်ကြယ်ခြင်း ကို၎င်း။ ဝိမုတ္တိံစ၊ လွတ်မြောက်ခြင်းကို၎င်း။ ကာမေန္တိ၊ အလိုရှိကုန်၏။ ပတ္ထေန္တိ၊ တောင့်တကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဒ္ဓိကာမာ၊ မည်ကုန်၏။ အပိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ဘာဝနေ၊ ချီးမွမ်းခြင်းအနက်၌။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထိုအပိသဒ္ဒါဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သီလမတ္တေန၊ သီလလျှဖြင့်။ ပရိတုဋ္ဌာ၊ ရောင့်ရဲအားရ၍ နေကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဝိသုဒ္ဓိကာမာပိ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို အလိုရှိကုန်သည်လည်း။ သမာနာ၊ ဖြစ်ပါကုန်လျက်။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိသာသနေ၊ ၌။ ဘာဝနာယ၊ နာ၌။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာယ၊ မပြတ်အားထုတ်ကုန်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ယောဂိနော၊ ယောဂီမည်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝါယမန္တာပိ၊ အားထုတ်ကုန်ပါသော်လည်း။
ဝိသုဒ္ဓိံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ၍။ အယောဂံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ပရက္ကမံ၊ အဆင့်ဆင့်အားထုတ်ခြင်းကို။ ကရောန္တာပိ၊ ပြုကုန်သော်လည်း။ ဥပါယဿ၊ သင့်လျော်သောအကြောင်း ၏။ ဝါ၊ သင့်လျော်သောအကြောင်းကို။ အနဓိဂတတ္တာ၊ မရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓိံ၊ စင်ြဲကယ် သော အရဟတ္တဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို။ နာဓိဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ရှေ့ပုဒ်နောက်ပုဒ်တို့၏ ယှဉ်စပ်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။) တေသန္တိ၊ ကား။ ယောဂီနံ၊ တို့၏။ အယံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ ကျမ်းသည်။ သမန္တဘဒ္ဒကတ္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင် ကောင်းမြတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဝနဓာရဏ ပရိစယာဒိပသုတာနံ၊ ကြားနာခြင်း, ဆောင်မှတ်ခြင်း, လေ့ကျက်ခြင်း အစရှိသည်ဖြင့် အားထုတ် ကုန်သော၊ ဝါ၊ ကုန်သည်ရှိသော်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ယောဂီဟုတ်မဟုတ် အလုံးစုံသော ပုဂ္ဂိုဘ်တို့အားလည်း။ ပါမောဇ္ဇကရော၊ နှစ်သက် ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ပြုတတ် ဖြစ်စေတတ်သည်။ ကာမဉ္စ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ယောဂီနံ၊ တို့အား။ သာတိသယံ၊ အလွန် အကဲနှင့်တကွ၊ ဝါ၊ လွန်လွန်ကဲကဲ။ ပမောဒဟေတု၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ ပါမောဇ္ဇကရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဗာဟိရကနိကာယန္တရလဒ္ဓီဟိ၊ သာသနာပအယူ, နိကာယ်တပါး ဂိုဏ်းတပါးတို့၏ အယူတို့နှင့်။ အသမ္မိဿတာယ၊ မရောနှောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝိသုဒ္ဓဝိနိစ္ဆယတ္တာ၊ စင်ကြယ်သောအဆုံးအဖြတ် ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုဝိသုဒ္ဓဝိ-နိစ္ဆယံ၊ ကောင်းမြတ်စင်ကြယ်သော အဆုံးအဖြတ်ရှိသော။ မဟာဝိဟာရဝါသီနန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ အပဿယဘူတံ၊ မှီရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ နိကာယံ၊ နိကာယ်ကို၊ ဝါ၊ ဂိုဏ်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဒေသနာနယနိဿိတန္တိ၊ ကား။ ဓမ္မသံဝဏ္ဏနာနယသန္နိဿိတံ၊ ပါဠိတော်၏အဖွင့် သံဝဏ္ဏနာ နည်းကိုမှီသော။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်တို့တွင်။ တေသံ ပါမေဇ္ဇကရဏန္တိအာဒိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ “မဟာဝိဟာရဝါသီနံ၊ ဝါသီအရှင်မြတ် တို့၏။ ကထာမဂ္ဂေါ၊ ပို့ချစဉ်သည်။ သဗ္ဗသံကိလေသမလ ဝိသုဒ္ဓတာယ၊ အလုံးစုံသော ညစ်ညူးကြောင်း အညစ်အကြေးတို့မှ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ ပတ္ထေန္တာနံ၊ တောင့်တကုန်သော၊ ဝါ၊ အလိုရှိကုန်သော။ ယောဂီနံ၊ တို့အား။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ တဒါဝဟတ္တာ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို ဆောင်ပေးတတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပါမေဇ္ဇကရော၊ နှစ်သက်ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို ပြုတတ် ဖြစ်စေတတ်၏။ ဉာဏုတ္တရေဟိ၊ လွန်ကဲသော ဉာဏ်ရှိကုန်သော။ အဓိဋ္ဌိတတ္တာ၊ ဆောက်တည်အပ်စီရင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ သမ္မာ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ။ ဝိသုဒ္ဓဝိနိစ္ဆယော၊ စင်ကြယ်သော အဆုံးအဖြတ်ရှိ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သက္ကစ္စံ၊ ရိုသေစွာ။ ဘာသတော၊ ဆိုသော။ မေ၊ ငါ၏။ တံ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကို။ သက္ကစ္စံ၊ ရိုသေစွာ။ နိသာမယထ၊ နာယူမှတ်သားကြပါကုန်လေ့ာ။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏၁။
စ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဂန္ထာရမ္ဘစကားရပ်၌။ ဣမိဿာ ဒါနိ ဂါထာယာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဘာသနဿ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကိုဆိုခြင်း။ နိဿယံ၊ မှီရာကို၎င်း။ (ဒေဿတွာ-၌စပ်) ကထိတာယ မဟေသိနာတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်၏။ ပမာဏဘာဝံ၊ ပမာဏ၏အဖြစ်ခိုင်မာသောစကား၏အဖြစ်ကို၎င်း။ (ဒေဿတွာ-၌ပင်စပ်) သုဒုလ္လဘံ။ပ။ယောဂိနော-တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ အကြောင်းနိမိတ်ကို၎င်း။ (ဒေဿတွာ-၌ပင်စပ်) တေသံ ပါမောဇ္ဇကရဏန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို၎င်း။ (ဒေဿတွာ-၌ပင်စပ်) ဝဏ္ဏယန္တော အတ္ထန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဣမိနာ၊ ဤသုံးခုသောပါဌ်ဖြင့်။ ကရဏပ္ပကာရံ၊ ကျမ်းပြုခြင်း၏ အခြင်းအရာကို၎င်း။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဝိသုဒ္ဓိကာမာ။ပ။ သာဓဝေါတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ သက္ကစ္စသဝေန၊ ရိုသေစွာနာခြင်း၌။ သာဓုဇနေ၊ သူတော်ကောင်းဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ နိယောဇေတိ၊ တိုက်တွန်းတော်မူ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ သာသနသမ္ပတ္တိ၊ သာသနာတော်၏ ပြည့်စုံခြင်း သည်။သာဓုကံ သဝနပဋိဗဒ္ဓါ၊ ရိုသေစွာနာခြင်းနှင့် စပ်၏။ (ရိုသေစွာ နာမှ ပြည့်စုံမည်ဖြစ်သောကြောင့် ထိုသို့တိုက်တွန်းသည်ဟု ဆိုလို၏။)
၃။ ဝစနတ္ထဝိဘာဝနေန၊ ဝစနတ္ထကို ထင်စွာပြခြင်းဖြင့်၊ ဝါ၊ ဝိသုဒ္ဓီမဂ္ဂဟူသော သဒ္ဒါ၏အနက် ကိုပြခြင်းဖြင့်။ ပဝေဒိတဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂသာမညတ္ထဿ၊ ထင်ရှားသိစေအပ်ပြီးဖြစ်သော (ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂသဒ္ဒါ၏) သာမညအနက်ရှိသော နာခံသူအပေါင်းအား၊ ဝါ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂသဒ္ဒါ၏ သာမညအနက်ကို သိစေအပ်ပြီး သော နာခံသူအပေါင်းအား။ ဝုစ္စမာနာ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်၊ ဝါ၊ ဆိုအပ်သော။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂကထာ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းသည်။ အဘိရုစိံ၊ နှစ်သက်ခြင်းကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေနိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဒတ္ထတော၊ ပုဒ်အနက်အားဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်းကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ တတ္ထ ဝိသုဒ္ဓီ တိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတတ္ထဝိသုဒ္ဓီတိအစရှိသော စကားရပ်၌။ တတ္ထာတိ၊ တတ္ထဟူသည်ကား။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂပဒံ၊ အကြင်ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဟူသောပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တတ္ထ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဟူသောပုဒ်၌။ သဗ္ဗမလဝိရဟိတန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံ ကုန်သော။ ရာဂါဒိမလေဟိ စ၊ ရာဂအစရှိသော အညစ်အကြေးတို့မှ၎င်း။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံ ကုန်သော။ သံကိလေသမလေဟိ၊ သံကိလေသအညစ်အကြေးတို့မှ၎င်း။ ဝိရဟိတံ၊ ကင်းသော။ ဝိဝိတ္တံ၊ ဆိတ်သော။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အစ္စန္တပရိသုဒ္ဓံ၊ စင်စစ်ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သော။ သဗ္ဗဒါ စ၊ အခါခပ်သိမ်း၎င်း။ သဗ္ဗထာ စ၊ အချင်းခပ်သိမ်း၎င်း။ ဝိသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်သော။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ အစ္စန္တပရိသုဒ္ဓံပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဧတေန၊ ဤအရိယာမဂ်ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော၊ ဝါ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ ဝိသုဒ္ဓိံ၊ စင်ကြယ်သော အရဟတ္တဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကို။ မဂ္ဂတိ ဂဝေသတိ၊ ရှာမှီးတတ်၏။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရတတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထိုသို့ရကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမည်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ မဂ္ဂေါတိ အဓိဂမူပါယော ဝုစ္စတီတိ၊ ဝုစ္စတိဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါတိ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ဟူသည်ကား။ နိပ္ပရိယာယေန၊ ပရိယာယ်မဖက် သက်သက်မုချအားဖြင့်။ လောကုတ္တရမဂ္ဂေါ၊ လောကုတ္တရာမဂ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။ (တနည်းကား) နိပ္ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ လောကုတ္တရမဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါတိ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်သိအပ်သော်လည်း။ တဒုပါယတ္တာ၊ ထိုလောကုတ္တရာ မဂ်၏အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ္ဂေါ စ၊ ပုဗ္ဗဘာဂမဂ်ကို၎င်း။ တန္နိဿယော၊ ထိုပုဗ္ဗဘာဂမဂ်၏မှီရာဖြစ်သော။ ကထာပဗန္ဓော စ၊ ကထာအစဉ်ဟုဆိုအပ်သောကျမ်းကို၎င်း။ တထာ၊ ထိုအတူ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။
သွာယံ-သော အယံ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကို။ သတ္ထာရာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဒေသနာဝိလာသတော စ၊ ဒေသနာကို တင့်တယ်စေနိုင်သော သဗ္ဗညုတဉာဏ်အလိုအားဖြင့်၎င်း။ ဝေနေယျဇ္ဈာသယတော စ၊ ဝေနေယျတို့၏ အလို အဇ္ဈာသယအားဖြင့်၎င်း။ နာနာနယေဟိ၊ အထူးထူး သောနည်းတို့ဖြင့်၊ ဝါ၊ အမျိုးမျိုးသောနည်းတို့ဖြင့်။ ဒေသိတော၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ တေသု၊ ထိုအမျိုးမျိုးသောနည်းတို့တွင်။ ဧကော၊ တခုကော။ အယံ နယော၊ ဤသီလအစရှိသောနည်းကို။ (ဣမ၊ ဤဒေသနာ၌။) ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သော ပနာယန္တိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ကတ္ထစီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ကိသ္မိဉ္စိ သုတ္တေ၊ အချို့သောသုတ်၌။ ဝိပဿနာမတ္တဝသေနေဝါတိ၊ နေဝဟူသောပါဌ်၌။ အဝဓာရဏေန၊ ပိုင်းခြားခြင်းအနက်ရှိသော ဧဝ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သမထံ၊ သမထကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုသမထသည်။ တဿာ၊ ထိုဝိပဿနာ၏။ ပဋိယောဂီ၊ အပြိုင်ယှဉ်ဖက်ပေတည်း။ သီလာဒိ၊ သီလ(ဝီရိယသတိ) အစရှိသောတရားသည်။ န၊ ဝိပဿနာ၏ အပြိုင်ယှဉ်ဖက်မဟုတ်။ စ၊ ဆက်။ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထေန၊ အထူးကိုနစ်စေခြင်းအနက်ရှိသော။ မတ္တသဒ္ဒေန၊ မတ္တသဒ္ဒါဖြင့်။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွသော၊ ဝါ၊ ထူးခြားခြင်းရှိသော။ သမာဓိံ၊ သမာဓိကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ သော၊ ထိုထူးခြားခြင်းရှိသော သမာဓိသည်။ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေါ၊ ဥပစာ, အပ္ပနာအပြား ရှိသော သမာဓိပေတည်း။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် ထူးခြားခြင်းရှိသော ဥပစာ, အပ္ပနာသမာဓိကို နစ်စေတည်းဟူမူ။) ဝိပဿနာယာနိကဿ၊ ဝိပဿနာလျှင် နိဗ္ဗာန်သို့သွားကြောင်းယာဉ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ် ၏။ ဒေသနာ၊ ဒေသနာပေတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကြောင့်ပေတည်း၁။ သမာဓိမတ္တံ၊ သာမန်ဝိပဿနာနှင့်ယှဉ်သော သာမန်သမာဓိကို။ န (နိဝတ္တေတိ)၊ နစ်စေသည်မဟုတ်၂။ ဟိ၊ သာမန်သမာဓိကို မနစ်စေပါဟုဆိုသောစကားမှန်ပါ၏။ ဝါ၊ မနစ်စေဟု သိရခြင်း၏ အကြောင်း ကား။ ခဏိကသမာဓိံ၊ ခဏိကသမာဓိကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်နိုင်။ (တသ္မာ၊ ထိုကြောင့်တည်း။) စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဝိပဿနာတိ၊ ဝိပဿနာမတ္တပုဒ်၌ပါဝင်သော ဝိပဿနာ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ တိဝိဓာပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အနုပဿနာ၊ အနုပဿနာကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။ အနိစ္စာနုပဿနာဝ၊ ထိုဂါထာ၌ပါဝင်သော အနိစ္စာနုပဿနာကိုသာလျှင်။ န (ဝေဒိတဗ္ဗာ)၊ သိအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ ဟိ၊ မှန်၏။ အနိစ္စဒဿန မတ္တေန၊ အနိစ္စကိုမြင်ကာမျှဖြင့်။ သစ္စာဘိသမယော၊ သစ္စာကိုသိခြင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဂါထာယံ၊ “သဗ္ဗေ သင်္ခါရာအနိစ္စာ” အစရှိသော ဂါထာ၌။ အနိစ္စလက္ခဏေဿဝ၊ အနိစ္စလက္ခဏာကိုသာလျှင်။ ယံ ဂဟဏံ၊ အကြင်ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ တံ၊ ထိုသို့ယူခြင်းကို။ (လိုက်ပါဌ်ကတံ-၌ စပ်) ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ တဒေဝ၊ ထိုအနိစ္စလက္ခဏာသည်သာလျှင်။ သုဋ္ဌုတရံ၊ အထူးသဖြင့်ကောင်းစွာ၊ ဝါ၊ သာလွန်၍။ ပါကဋံ၊ ပေါ်လွင်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (ကတံ၊ ပြုအပ်၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ သောပိ၊ အနိစ္စလက္ခဏာ အထူးထင်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော။ လက္ခဏဒွယံ၊ ဒုက္ခနှင့် အနတ္တလက္ခဏာနှစ်ပါးကို။ ဝိဘူတံ၊ ထင်ရှားသည်ကို၊ ဝါ၊ ထင်ရှားအောင်။ (ဝိဘူတတရံ-ကား မသင့်၊ အနိစ္စထက်သာလျှင် ထင်ရှားစေရန် မလိုပါ) ကတွာ၊ ၍။ သမ္မသိတွာ၊ ၍။ ဝိသေသံ၊ တရားထူးကို။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရ၏။ အနိစ္စလက္ခဏမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (သမ္မသိတွာ၊ ၍။) န (အဓိဂစ္ဆတိ)၊ ရသည်ကား မဟုတ်ပေ။
သဗ္ဗေ သင်္ခါရာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ တေဘူမကသင်္ခါရာ၊ ဘုံသုံးပါး၌ ဖြစ်သော သင်္ခါရာတို့သည်။ သမ္မသနီယာ၊ ဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် သုံးသပ်အပ် ရှုအပ်သော သင်္ခါရတို့ပေတည်း။ အနိစ္စာတိ၊ ဟူသည်ကား။ နိစ္စာ၊ မြဲကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ အနိစ္စာ၊ မမြဲကုန်။ အဒ္ဓုဝါ၊ မခိုင်ခံ့ကုန်။ ဣတ္တရာ၊ တိုတောင်းကုန်၏။ ခဏဘင်္ဂုရာ၊ ခဏအားဖြင့် (တခဏချင်း) ပျက်စီး တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အနိစ္စပုဒ်၏အနက်တည်း။ ပညာယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိပဿနာပညာယ၊ ဖြင့်။ ပဿတိ သမ္မသတိ၊ သုံးသပ်၏။ အထ ပစ္ဆာ၊ ထိုမှနောက်၌။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒီနံ၊ ဉာဏ်အစရှိသည်တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်သည်မှ။ ဥတ္တရကာလံ၊ နောက်ကာလ၌။ နိဗ္ဗိန္ဒတိ ဒုက္ခေတိ၊ ဟူသည်ကား။ အနိစ္စာကာရတော၊ အားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌေ၊ မြင်အပ်ပြီးသော။ သဗ္ဗေသင်္ခါရာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်သော။ တေဘူမကေ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သော။ ခန္ဓပဉ္စက-သင်္ခါတေ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းဟု ဆိုအပ်သော။ တသ္မိံယေဝ ဒုက္ခေ၊ ထိုဆင်းရဲအပေါင်း၌ပင်လျှင်။ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ငြီးငွေ့၏။ နိဗ္ဗိဒါဉာဏံ၊ ဉာဏ်ကို။ ပဋိလဘတိ၊ ရ၏။ ဧသ မဂ္ဂေါဝိသုဒ္ဓိယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာသင်္ခါတော၊ နာဟုဆိုအပ်သော။ ဝိရာဂါဒီနံ၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းသောမဂ်စသည်တို့၏။ ကာရဏဘူတော၊ အကြောင်း ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဧသ-ဧသော၊ ဤဉာဏ်သဘောသည်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ နိဗ္ဗာန်၏။ အဓိဂမူပါယော၊ ရခြင်း၏အကြောင်းတည်း။
စျာနပညာဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သမထဝိပဿနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤစျာနပညာဟူသော ပုဒ်၌။ စျာနန္တိ၊ စျာနံဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ပါဒကဘူတံ၊ အခြေဖြစ်သော။ စျာနံ၊ စျာန်ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ယမှီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယသ္မိံပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ စာနဉ္စ ပညာ စာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ (တနည်း) အယံ အတ္ထော၊ ဤဆိုလတံ့သောအနက်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ယော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ စျာနံ၊ စျာန်ကို။ ပါဒကံ၊ အခြေကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ပဋ္ဌပေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ တံ၊ ထိုဝိပဿနာကို။ ဥဿုက္ကာပေတိ၊ အားထုတ်စေ၏။ (ဥဿက္ကာပေတိ-ဟု ရှိသင့်၏။ အဆင့်ဆင့်တက်စေ၏-ဟု အနက်ပေး) သ ဝေ နိဗ္ဗာနသန္တိကေတိ၊ ဟူသည်ကား။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဗျတ္တံ၊ ထင်ရှားစွာ။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ၏။ သမီပေ၊ အနီး၌။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အဓိပစ္ဆတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။
ကမ္မန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ မဂ္ဂစေတနာ၊ မဂ်စေတနာတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထိုမဂ်စေတနာသည်။ အပစယဂါမိတာယ၊ နိဗ္ဗာန်သို့သွားတက်ရောက်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ သုဒ္ဓိံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ စင်ကြယ်သောနိဗ္ဗာန်ကို။ အာဝဟတိ၊ ဆောင်ပေးတတ်၏။ ဝိဇ္ဇာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သမ္မဒိဋ္ဌိ၊ တည်း။ သီလန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သမ္မာဝါစာကမ္မန္တာ၊ သမ္မာဝါစာနှင့် သမ္မာကမ္မန္တတို့တည်း။ ဇီဝိတမုတ္တမန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သမ္မာအာဇီဝေါ၊ ဝတည်း။ ဓမ္မောတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဝသေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ အရိယမဂ္ဂမ္မော၊ တရားတို့တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ကမ္မန္တိ၊ ကမ္မံဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သမ္မာကမ္မန္တဿ၊ န္တကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယာ စာဝုသော။ပ။
သင်္ဂဟိတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ဝိဇ္ဇတိ၊ ဝိဇ္ဇာဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသမ္မာသင်္ကပ္ပါ၊ သည်၎င်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤနှစ်ပါးသောတရားတို့ကို။ ပညက္ခန္ဓေ-ပညက္ခန္ဓေန၊ န္ဓာဖြင့်။ သင်္ဂဟိတာ၊ ရေတွက်အပ်ကုန်၏။] ဓမ္မောတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သမာဓိဿ၊ သမာဓိကို။ (ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကတ္ထ ဝိယ၊ အဘယ်ပါဠိ၌ကဲ့သို့နည်း ဟူမူကား။) ဧဝံ ဓမ္မာ ဘဂဝန္တော အဟေသုန္တိအာဒီသုဝိယ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့ ပင်တည်း။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ထိုသမာဓိကိုယူသဖြင့်ပင်လျှင်။ ယော စာဝုသော ဝိသာခ။ပ။ သင်္ဂဟိတာတိ၊ သင်္ဂဟိတာဟူ၍။ ဝစေနတော၊ ကြောင့်။ သမ္မာဝါယာမသတီနမ္ပိ၊ သမ္မာဝါစာနှင့် သမ္မအာဇီဝတို့ကို။ ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဇီဝိတမုတ္တမန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဧဝရူပဿ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ အရိယပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှင်ခြင်းသည။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ရှင်ရခြင်းပါပေတည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ အဋ္ဌင်္ဂိကော၊ အင်္ဂါရှစ်ပါးရှိသော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ အရိာယာမဂ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
သီလာဒိဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သီလသမာဓိပညာဝီရိယဝသေန၊ ဝီရိယတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗဒါတိ၊ ဟူသည်ကား။ သမာဒါနတော၊ ဆောက်တည်သည်မှ။ ပဘုတိ၊ အစပြု၍။ သဗ္ဗကာလံ၊ သိမ်း။ သီလသမ္ပန္နောတိ၊ ဟူသည်ကား။ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလသမ္ပဒါယ၊ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလ တည်းဟူသော ပြည့်စုံခြင်းနှင့်။ ဝါ၊ ပြည့်စုံကောင်းမြတ်သော စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလနှင့်။ သမ္ပန္နော-သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသော။ ပညဝါတိ၊ ဟူသည်ကား။ လောကိယလောကုတ္တရာယ၊ လောကီ လောကုတ္တရာ ပညာနှင့် ယှဉ်သော။ သမာဓိန၊ ဖြင့်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ သမာဟိတော၊ တည်ထားအပ်သော စိတ်ရှိသော။ ဝါ၊ တည်ကြည်သော။ အာရဒ္ဓဝီရိယောတိ၊ ဟူသည်ကား။ အကုသလာနံ၊ အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနာယ၊ ပယ်ခြင်းငှါ။ ပဂ္ဂဟိတဝီရိယော၊ ချီးမြှောက်အပ်သော လုံ့လရှိသော။ ပဟိတတ္တောတိ၊ ဟူသည်ကား။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ပေသိတစိတ္တတာယ၊ စေလွှတ်အပ်သောစိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ (ပဟိတ-ကို ပေသိတ-ဟု, အတ္တ-ကို စိတ္တ-ဟု ဖွင့်ပြသည်) ကာယေ စ၊ ကိုယ်၌၎င်း။ ဇီဝိတေ စ၊ အသက်၌၎င်း။ နိရပေက္ခစိတ္တော၊ မငဲ့ကွက်သော စိတ်ရှိသော။ ဩဃန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ကာမောဃာဒိစတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ ကာမောဃစသည် လေးပါးအပြား ရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဩဃံ၊ ဩဃကို။ ဝါ၊ ကား။ သံသာရမဟောဌ၏ဃမေဝ၊ သံသရာတည်း ဟူသော ကြီးစွာသောရေအယဉ်ကိုပင်လျှင်။
ဧကာယနောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဧကမဂ္ဂေါ၊ တခုတည်းသောလမ်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဓ၊ ဤပုဒ်၌။ အယနသဒ္ဒေါ၊ အယနသဒ္ဒါသည်။ မဂ္ဂပရိယာယော၊ မဂ္ဂသဒ္ဒါ၏ ပရိယာယ်ပေတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အယံမဂ္ဂေါ၊ ဤသတိပဋ္ဌာန် ခရီးလမ်းသည်။ ဧကပထဘူတော၊ တခုတည်းတကြောင်း တည်းသော လမ်းဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဧကပထဘူတော၊ တခုတည်းတကြောင်း တည်းသော လမ်းဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဒွေဓာပထဘူတော၊ နှစ်သွယ်နှစ်ခွလမ်းဖြစ်၍ ဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ဤကား။ အတ္ထော၊ ဧကာယနော-ဟူသောပုဒ်၏ အနက်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧကံ၊ တခုတည်းသော။ ဝါ၊ မြတ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ အယတိ ဂစ္ဆတိ၊ သွားတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာယနော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဂဏသင်္ဂဏိကံ၊ အပေါင်းအဖော်တို့နှင့် ပေါင်းသင်းခြင်းကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ ဝိဝေကဋ္ဌေန၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်၌ တည်သည်ဖြစ်၍ ၁။ ဧကေန၊ တယောက်ထီးတည်း။ အယိတဗ္ဗော ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ သွားအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယနော၊ မည်၏။ ဧကဿ၊ တဆူတည်းသော။ သေဋ္ဌသော၊ မြတ်ော။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ အယနော၊ သွားကြောင်းလမ်းပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာယနော၊ မည်၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ တေန၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ဥပ္ပါဒိတတ္တာ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧကသ္မိံ၊ တခုတည်းသော။ ဣမသ္မိံယေဝ ဓမ္မဝိနယေ၊ ဤသာသနာတော်၌သာလျှင်။ အယနော၊ လမ်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာယနော၊ မည်၏။ သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ရာဂါဒိမလေဟိ စ၊ ရာဂအစရှိသော အညစ်အကြေးတို့မှ၎င်း။ အဘိဇ္ဈာဝိသမလောဘာဒိ ဥပက္ကိလေ သေဟိ စ၊ အဘိဇ္ဈာ ဝိသမလေဘအစရှိသောညစ်ညူးကြောင်း ဥပက္ကိလေသတို့မှ၎င်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝိသုဒ္ဓိတ္ထာယဝိသုဇ္ဈနတ္ထယ၊ စင်ကြယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ယဒိဒန္တိ၊ ယဒိဒံ-ဟူသည်ကား။ နိပါတော၊ နိပါတ် ပုဒ်တည်း။ ယေ ဣမေ၊ အကြင်သတိပဋ္ဌာန်တို့သည်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ယဒိဒံပုဒ်၏ အနက်တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သရဏလက္ခဏေန စ၊ အောက်မေ့ခြင်း-အမှတ်ရခြင်း လဏ္ခဏာ အားဖြင့်၎င်း။ မဂ္ဂဋ္ဌေန စ၊ မဂ်ဟူသောအနက်သဘောအားဖြင့်၎င်း။ မဂ္ဂေါတိ၊ မဂ္ဂေါဟူ၍။ ဝုတ္တဿေဝ၊ ဧကဝုစ်ဖြင့် ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်၏ပင်လျှင်။ ကာယာဒိဝိသယဘေဒေန၊ ကာယအစ ရှိသောဖြစ်ရာဝိသယတို့၏ အပြားအားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓတ္တော၊ လေးပါးအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဗဟုဝုစ်ဖြင့် ဟောအပ်၏။ သမ္မပ္ပဓာနာဒီသူတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပမာဒါတိရတိအာဒီနံ၊ အပ္ပမာဒ၌ မွေ့လျော်ခြင်း အစရှိသောတရားတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သိမ်းယူခြင်းကို။
ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အပ္ပမာဒါဘိရတိအာဒိဝသေနာပိ၊ အပ္ပမာဒ၌ မွေ့လျော်ခြင်း စသည်တို့၏စွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သောသုတ်၌။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဒေသိတော၊ ၏။ ယထာဟ၊ နည်းဟူမူကား။ အပ္ပမာဒရတော။ပ။ သန္တိကေတိ၊ သန္တိကေဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
[အပ္ပမာဒရတော၊ မမေ့မလျော့ခြင်း သတိပဋ္ဌာန်အကျင့်၌ မွေ့လျော်သော။ ပမာဒေ၊ မေ့လျော့ခြင်း၌။ အဘဒဿိ ဝါ၊ ဘေးကိုရှုလေ့ရှိသော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ပရိဟာနာယ၊ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းငှါ။ အဘဗ္ဗော၊ မထိုက်။ နိဗ္ဗာနေဿဝ၊ နိဗ္ဗာန်၏သာလျှင်။ သန္တိကေ၊ အနီး၌။ ဌိတော၊ တည်၏။ (ဘယဒဿိ ဝါ-၌ ဝါ-ကို ပါဒပူရဏဟူ၍၎င်း ဿဝီ-မှ ဿဝါ ဖြစ်သည်ဟူ၍၎င်း ယူအပ်၏။)]
၄။ တတြာတိ၊ ကား။ တဿံ ဂါထာယံ၊ ထိုဂါထာ၌။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝုစ္စမာနာ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ဂါထာယ၊ ၏။ ဝိတ္ထာရသံဝဏ္ဏနာ၊ အကျယ်အဖွင့်သည်။ နိဒ္ဒေသပဋိနိဒ္ဒေသဋ္ဌာ နိယာ၊ အကျယ်ပြသော နိဒ္ဒေသ, တဖန်ထပ်၍ အကျယ်ပြသော ပဋိနိဒ္ဒေသတို့၏ အရာ၌တည်၏။ တတော၊ ထိုဝိတ္တာရ သံဝဏ္ဏနာအောက်။ သံခိတ္တတရာ၊ အထူးသဖြင့်ကျဉ်းသော။ ဝါ၊ သာ၍ကျဉ်းသော။ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ အနက်အဖွင့်သည်။ ဥဒ္ဒေသဋ္ဌာနိယာ၊ အကျဉ်းပြသောဥဒ္ဒေသအရာ၌တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယံ သင်္ခေပဝဏ္ဏနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌဿ၊ အကြင် အကြင် အကျဉ်းပြအပ်ပြီးသော။ ဝါ၊ အကျဉ်းပြထားသည့်အတိုင်းဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ အနက်၏။ နိဒ္ဒေသ ပဋိနိဒ္ဒေသာ၊ တို့သည်။ သုကရာ စ၊ ပြုလွယ်ကုန်သည်၎င်း။ သုဗောဓာ စ၊ သိလွယ်ကုန်သည်၎င်း။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ သီလေ ပတိဋ္ဌာယာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သီလေတိ၊ ကား။ ကုသလသီလေ၊ ကုသိုလ်သီလ၌။ “ထပတိ၊ လက်သ္မားဆရာ။ အကုသလာ၊ အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော။ သီလာ၊ သီလတို့သည်။ ကတမေ စ၊ အဘယ်သည်တို့နည်း ဟူမူ။” ဣတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ အကုသလဓမ္မာပိ၊ အကုသိုလ်တရားတို့သည်လည်း။ သီလန္တိ၊ သီလဟူ၍။ အာဂတာ၊ လာကုန်သည်။ ယဒိပိ ဟောန္တိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ကုန်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း ဝုစ္စမာနာယ၊ ဆိုအပ်လကံ့သော။ စိတ္တပညာဘာဝနာယ၊ သမာဓိ ပညာကို ပွားစေသော ဘာဝနာ၏။ အဓိဋ္ဌာနာယော ဂျတာယ၊ တည်ရာအဖြစ်ဖြင့် မသင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကိရိယသီလာနမ္ပိ၊ ကိရိယာသီလတို့၏ သော်လည်း မသမ္ဘဝေါ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်တုံသေး၏။ ဣတရေသံ၊ ဤကိရိယာမှ တပါးသော အကုသိုလ်သီလတို့၏။ (သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။) ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလသီလမေဝ၊ ကုသိုလ်သီလကိုသာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ သီလံ ပရိပူရယမာနောတိ အာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ပရိပူရယမာနောတိ၊ ကား။ ပရိပါလေန္တော၊ ထက်ဝန်းကျင် စောက်ရှောက်ဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝါ၊ ကား။ ပရိဝဍ္ဎေန္တော၊ ထက်ဝန်းကျင်ပွားစေဆဲပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သဗ္ဗဘာဂေဟိ၊ ခပ်သိမ်းသောအဖို့တို့ဖြင့်။ သံဝရန္တော စ၊ စောင့်စည်းသည်လည်းဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အဝီတိက္ကမန္တော စ၊ မလွန်ကျူးသည်လည်းဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ တထာဘူတော၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တံ၊ ထိုသီလကို။ အဝိဇဟန္တော၊ မစွန့်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မစွန့်သောကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသီလ၌။ အဝိဇဟန္တော၊ မစွန့်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မစွန့်သောကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသီလ၌။ ပတိဋ္ဌိတော နာမ၊ တည်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ဆက်ဦးအံ့။ သီလေတိ ဣဒံ၊ သီလေ ဟူသောဤပုဒ်သည်။ အာဓာရေ၊ အာဓာရအနက်၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ (တနည်း) သီလေတိ၊ သီလေ-ဟူသောပုဒ်၌။ ဣဒံ၊ ဤဝိဘတ် သည်။ အာဓာရေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်တည်း။
ပတိဋ္ဌာယာတိ၊ ပုဒ်၌။ ပတိဋ္ဌာ၊ တည်ရာသည်။ နိဿယူပနိဿယဘေဒတော၊ နိဿယပစ္စည်း ဖြစ်သော တည်ရာ, ဥပနိဿယပစ္စည်းဖြစ်သောတည်ရာတို့၏ အပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြား ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ (ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာ-စသည်နှင့်စပ်) အဘိန္ဒိတွာ၊ (မဂ် ၄-ပါး သမာဓိပညာတို့ကို) မခွဲမူ၍။ ဂဟဏေ၊ တပေါင်းတည်းယူခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာ၊ သည်။ လောကိယာ၊ လောကီ(သီလ)သာတည်း။ ဣတရာ၊ နိဿယပတိဋ္ဌာသည်။ လောကုတ္တရာ၊ လောကုတ္တရာ (သီလ)ပေတည်း။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲ၍။ ဂဟဏေ ပန၊ အသီးအသီး ၄-ပါး ယူသော်ကား။ (သမ္ဘဝတိ-၌စပ်) လောကိယစိတ္ထုပ္ပါဒေသု၊ လောကီဘာဝနာစိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၌။ သဟဇာတာနံ စ၊ တကွဖြစ်သောသီလနှင့် သမာဓိပညာတို့၏၎င်း။ ပုရိမပစ္ဆိမာနဉ္စ၊ ရှေးစိတ္တုပ္ပါဒ်၌ ဖြစ်သောသီလနှင့် နောက်စိတ္တုပ္ပါဒ်၌ဖြစ်သော သမာဓိပညာတို့၏၎င်း။ ဝသေန၊ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဿယူပနိဿယပ္ပတိဋ္ဌာ၊ နိဿယပတိဋ္ဌာနှင့် ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာသည်။ သမ္ဘဝတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ လောကုတ္တရေသု၊ လောကုတ္တရာစိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၌။ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဂဖလ-သီလဝသေန၊ အောက်၌ဖြစ်သော မဂ်ဖိုလ်သီလတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာပိ၊ ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာသည်လည်း။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏ ၁။ စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ပတိဋ္ဌာယာတိ ပဒဿ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ဥပနိဿယပတိဋ္ဌာ၊ ကို။ ယဒါ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ သဒ္ဓံ ဥပနိဿာယာတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ပုရိမကာလကရိယာဝသေန၊ ပုဗ္ဗကာလ ကိရိယာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ (ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်ပြီး၍ ဟု အနက်ပြန်ရ မည် ဟူလို) တေန၊ ထိုကြောင့်။ ပုဗ္ဗေဝ ခေါ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ဝါ၊ ဝိပဿနာစိတ်၌ပါဝင်သော မဂ္ဂင်ငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော ထိုရဟန်း၏။ ကာယကမ္မံ၊ ကာယကံသည် ၎င်း။ ဝစီကမ္မံ၊ သည်၎င်း။ အာဇီဝေါ၊ အသက်မွေးမှုသည်၎င်း။ ပုဗ္ဗေတိ၊ ရှေးအဖို့ကပင်လျှင်။ သုပရိ သုဒ္ဓေါ၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။] ယဒါ ပန၊ ၌ကား။ နိဿယပတိဋ္ဌာ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ စက္ခုဉ္စ။ပ။ အာဒီသု ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သမာနကာလကိရိယာဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ (ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်ဆဲဖြစ်၍။ ဝါ၊ တည်လျက်-ဟု အနက်ပြန်ရမည် ဟူလို) ဟိ၊ မှန်၏။ သမ္မဝါစာဒယော၊ အစရှိသည်တို့သည်။ အတ္ထနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ ယှဉ်ကုန်သော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒီနံ၊ တို့အား။ သဟဇာတဝသေနေဝ၊ သဟဇာတပစ္စည်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် သာလျှင်။ နိဿယပစ္စယာ၊ နိဿယပစ္စည်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နရတိ နေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နရော၊ နရမည်၏။ ပုရိသော၊ ယောက်ျားကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။) ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ပဌမပကတိ ဘူတော၊ ပဌမကတိဖြစ်သော။ သတ္တော၊ သတ္တဝါကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) ဣဘရာယ၊ ဤမှတပါးသော။ ပကတိယာ၊ ဒုတိယပကတိဖြစ်သောသတ္တဝါထက်။ သေဋ္ဌဋ္ဌေန၊ မြတ်သော အနက်ကြောင့်။ ပုရိ ဥစ္စေ၊ မြင့်မြတ်သော။ ဌာနေ၊ အရာ၌။ သေတိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိသောတိ၊ ပုရိသဟူ၍။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ နယနဋ္ဌေန၊ ဆောင်တတ်သောအနက်ကြောင့်။ နရော၊ နရမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပုတ္တဘာတုဘူတော၊ သားနှင့်မောင်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလောပိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုသော်လည်း။ မာတုဇေဋ္ဌဘဂိနီနံ၊ မိခင်နှင့်အစ်မကြီးတို့၏။ နေတုဋ္ဌာနေ၊ ရှေ့ဆောင်အရာဌာန၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်တုံသေး၏။ ဣသရော၊ ဤမှတပါးသောသခင်နှင့်အစ်ကိုဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣတရာသံ၊ ဤမှတပါးသော သ္မီးနှင့်မှမဖြစ်သော မိန်းမတို့၏။ (နေတုဋ္ဌာနေ၊ ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်သည်မှာ။) ပဂေဝ၊ ရှေးဦးကပင်ပြီး၏။ ဝါ၊ ဆိုဖွယ်မရှိသည်သာတည်း။ နရေန၊ ယောကျာ်းနှင့်။ ယောဂတော၊ ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ (နာရီ၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ အယံ၊ ဤသူသည်။ နရဿ၊ ယောကျာ်း၏ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာရီ၊ မည်၏။ ဣတ္ထီ၊ မိန်းမကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ တဿာပိ၊ နာရီမည်သောထိုမိန်းမအားလည်း။ တဏှာဇဋာဝိဇဏ္ဍနသမတ္ထတာ၊ တဏှာအရှုပ်ကို ဖြေရှင်းခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်သည်။ ကာမံ အတ္ထိ၊ အကယ်၍ကားရှိပေ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ရှိသော်လည်း။ ပဓာနမေဝ၊ ပြဓာန်းသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သတ္တံ၊ ယောကျာ်းသတ္တဝါကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ နရောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကိံယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့ နည်းဟူမူ။ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ ယထာ၊ ဟောတော်မူသကဲ့သို့ပင်တည်း။ အဋ္ဌကထာယံပန၊ ၌ကား။ အဝိဘာဂေန၊ ခွဲခြမ်းခြင်းမရှိသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ မခွဲခြမ်းမူ၍။ အယံ၊ ဤနရ-သဒ္ဒါသည်။ ပုဂ္ဂလပရိယာယော၊ ပုဂ္ဂလ-သဒ္ဒါ၏ ပရိယာယ်အမည်တည်း။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ဟောတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ နရောတိ သတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုတော်မူအပ်၏။
သပညောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိပါကဘူတာယ၊ ဝိပါက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပညာယ၊ ပညာနှင့်။ သယ၊ တကွ။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပညော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အာဒိတော၊ လက်ဦးအစ ပဋိသန္ဓေကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သန္တာနဝသေန၊ အစဉ်သန္တာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဗဟုလံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ပဝတ္တမာနာယ၊ မပြတ်ဖြစ်သော။ တာယ၊ ထိုပညာဖြင့်။ (ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ-၌စပ်) အယံ သတ္တော၊ ဤသတ္တဝါသည်။ (အရဟတိ-၌စပ်) သတိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ဝါ၊ ထူးခြားစွာ။ သပညောတိ၊ ပညာရှိသူဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဟိ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဝိပါကပညာပိ၊ ဝိပါတ်ပညာသည်လည်း။ သန္တာနဝိသေသနေန၊ သန္တာန်ကို အထူးပြုသဖြင့်။ ဘာဝနာပညုပ္ပတ္တိယာ၊ ဘာဝနာဝိသေသနေန၊ သန္တာန်ကို အထူးပြုသဖြင့်။ ဘာဝနာပညုပ္ပတ္တိယာ၊ ဘာဝနာပညာဖြစ်ခြင်းငှါ။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) အဟေတုက ဒွိဟေတုကာနံ၊ အဟိတ် ဒွိဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ တဒဘာဝတော၊ ထိုဘာဝနာပညာ၏ မရှိခြင်းကြောင့်ပေတည်း။ သမ္ပဇညသင်္ခါတာယ၊ သမ္ပဇဉ်ဟုဆိုအပ်သော။ တံတံကိစ္စကာရိကာယ၊ ထိုထိုကိစ္စကို ပြုတတ် သော။ ပညာယ စ၊ ပညာ၏လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သပညောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တုံ၊ ဆိုခြင်းငှါ။ ဝဋ္ဋတိ၊ သင့်သေး၏။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ ပိပကသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပါရိဟာရိကပညာ၊ ကို။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိပါကပညာ-ဝသေနေဝ၊ ဝိပါက်ပညာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤသပညော-ပုဒ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ ကမ္မဇတိဟေတုကဋိသန္ဓိပညာယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ကမ္မဇာယ၊ ကံကြောင့်ဖြစ်သော။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိယံ၊ တိဟိတ်ပဋိသန္ဓေ၌။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တိဟေတုကသဒ္ဒေါ၊ တိဟေတုက သဒ္ဒါကို။ ပဋိသန္ဓိသဒ္ဒေန၊ ပဋိသန္ဓိ-သဒ္ဒါနှင့်။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊ စပ်အပ်၏။ ပညာ-သဒ္ဒေန၊ ပညာ-သဒ္ဒါနှင့်။ န (သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊) မစပ်အပ်။ ဟိ၊ မှန်၏။ တိဟေတုကာ၊ တိဟိတ်ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဟိတ်သုံးပါးနှင့်ယှဉ်သော။ ပညာ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိချေ။ ပဋိသန္ဓိတော၊ ပဋိသန္ဓေမှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်သော။ ပညာ၊ ပညာကို။ တမ္မူလကတ္တာ၊ ထိုပဋိသန္ဓေပညာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိသန္ဓိယံ ပညာတိ၊ ပဋိသန္ဓေ၌ ဖြစ်သောပညာဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်၏။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ပဋိသန္ဓေခဏ၌။ ပဝတ္တာ ဧဝ၊ ဖြစ်သောပညာကိုသာလျှင်။ န (ဝုတ္တာ၊) ဆိုအပ်သည်မဟုတ်ပေ။
(ယံ ဓမ္မဇာတံ၊ အကြင်တရားသဘောသည်။) အာရမ္မဏံ၊ ကို။ စိန္တေတိ၊ ကြံတတ်၏။ ဥပနိဇ္ဈာယတိ၊ ကပ်၍ရှုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တံ၊ သည်။) စိတ္တံ၊ စိတ္တမည်၏။ သမာဓိ၊ သမာဓိကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ တနည်း) သမာဓိ၊ သမာဓိပေတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုသမာဓိသည်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ဥပနိဇ္ဈာနကိစ္စော၊ ကပ်၍ရှုခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဝိတက္ကာဒယော၊ ဝိတက် အစရှိသည်တို့သည်။ သမာဓိနာ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ တမတ္ထံ၊ ထိုကပ်၍ ရှုခြင်းကိစ္စကို။ န သာဓေန္တိ၊ မပြီးစေနိုင်ကုန်။ သမာဓိ ပန၊ သည်ကား။ တေဟိ၊ ထိုဝိတက်စသည်တို့နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ တမတ္ထံ၊ ကို။ သာဓေတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဂုဏဗလဝဘာဝါပါဒနေန၊ လေ့လာသည်၏ အဖြစ်, အားကြီးသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေသဖြင့်။ ပစ္စယေတိ၊ တို့သည်။ စိတံ၊ ဆည်းပူးအပ် ဖြစ်စေအပ်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ တထာ၊ ထို့အတူ လေ့လာသည်၏အဖြစ်, အားကြီးသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေသဖြင့်။ သန္တာနံ၊ သမာဓိအစဉ်ကို။ စိနောတိ၊ ဆည်းပူးတတ် ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ မည်၏။ သမာဓိ၊ ပေတည်း။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိဝသေန၊ စသည်တို့၏ အလိုအားဖြင့်။ စိတ္တဝိစိတ္တတာယ စ၊ အလွန်ဆန်းကြယ် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိစိတ္တကရဏေန စ၊ ဣဒ္ဓိဝိခ အစရှိသော ဆန်းကြယ်သောအမှုကို ပြုခြင်းကြောင့်၎င်း။ သမာဓိ၊ သည်။ စိတ္တံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပရောပဒေသေန၊ သူတပါးကိုညွှန်ပြခြင်းနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ အဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ စိတ္တပရိယာယော၊ စိတ္တ-ဟူသောပရိယာယ်, စိတ္တ-ဟူသော အမည်ကို။ လဗ္ဘတေဝ၊ ရအပ်သည် ရနိုင်သည် သာလျှင်တည်း။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ အဋ္ဌကထာ၌ကား။ စိတ္တသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိညာဏေ၊ ၌။ နိရုဠှော၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ စိတ္တသီသေန ဟေတ္ထ သမာဓိ နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယထာသဘာဝံ၊ သဘောအားလျော်စွာ။ ပကာရေဟိ၊ အပြားတို့ဖြင့်။ ဇာနာတိ၊ သိတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညာ၊ မည်၏။ သာ၊ ထိုပညာသည်။ ကုသလာဒိဘေဒတော၊ ကုသိုလ် အစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ ဗဟုဝိဓာ၊ များသောအပြားရှိသည်။ ယဒိပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် အမျိုးမျိုးအထွေထွေ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ဘာဝယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ဖြစ်စေအပ်ပွားစေအပ်သောပညာကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုပညာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝိပဿနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဘာဝယန္တိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။
“စိတ္တဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဘာဝယံ၊ ပွားစေ၏။ ပညဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဘာဝယံ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးသီး။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ တယိဒံ ဒွယံ၊ ထိုသမာဓိနှင့် ပညာနှစ်ပါးစုံသည်။ လောကိယံ ကိံ၊ လောကီတရားလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ လောကုတ္တရံ ကိံ၊ လော။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးငြားအံ့။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသတော၊ အကြီးအမြတ်ကို ညွှန်းပြသောအားဖြင့်။ လောကုတ္တရံ၊ လောကုတ္တရာပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုလောကုတ္တရာ သမာဓိကို။ ဘာဝယမာနော၊ ပွားစေဆဲဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါ၊ ကို။ အရိယမဂ္ဂက္ခဏေ၊ အရိယာမဂ်ခဏ၌။ တဏှာဇဋံ၊ ကို။ သမုစ္ဆေဒဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဇဋေတီတိ၊ ဖြေရှင်းသည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ လောကိယံ၊ လောကီသမာဓိပညာကို။ ဘာဝယမာနော၊ ပွားစေဆဲပုဂ္ဂိုလ်ကို။ န (ဝုစ္စတိ၊) မဆိုအပ်။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နာနာန္တရိယ-ဘာဝေန၊ အသီးအခြားဖြစ်လျက် အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ မကင်းရာမကင်း ကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ လောကိယာပိ၊ လောကီသမာဓိပညာတို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာဝ၊ ယူအပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) လောကိယသမထဝိပဿနာယ၊ လောကီသမထ ဝိပဿနာနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ တဒဘာဝတော၊ ထိုလောကုတ္တရာသမာဓိနှင့်ပညာ၏ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သမထယာနိကဿ၊ သမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပစာရပ္ပနာပ္ပဘေဒံ၊ ဥပစာရသမာဓိ အပ္ပနာသမာဓိ အပြားရှိသော။ သမာဓိံ၊ နှစ်ပါးသော သမာဓိကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍၎င်း။ ဣတရဿ၊ ဤသမထယာနိကပုဂ္ဂိုလ်မှ တပါးသော ဝိပဿနာယာနိကပုဂ္ဂိုလ်အား။ ခဏိကသမာဓိံ၊ ခဏိက-သမာဓိကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍၎င်း။ ဥဘယေသမ္ပိ၊ သမထယာနိက ဝိပဿနာယာနိက ပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ဦးတို့ အားလည်း။ ဝိမောက္ခမုခတ္တယံ၊ ဝိမောက္ခတရားသုံးပါး အပေါင်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍၎င်း။ ကဒါစိပိ၊ တရံတခါမျှလည်း။ လောကုတ္တရာဓိဂမော၊ လောကုတ္တရာတရားကိုရခြင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်နိုင်။ တေန၊ ကြောင့်။ သမာဓိဉ္စေဝ ဝိပဿနဉ္စ ဘာဝယမာနောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ မိန့်တော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုလောကီ လောကုတ္တရာနှစ်ပါးတို့တွင်။ ယဒါ၊ အကြင်အခါ၌။ လောကိယာ၊ လောကီဖြစ်သော။ သမထဝိပဿနာ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ဘာဝယန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ ဘာဝနာကိရိယာယ၊ ပွားစေခြင်းကိရိယာ၏။ ဟေတုဘာဝကထနံ၊ ဟိတ်၏အဖြစ်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဘာဝနာဟေတု၊ ပွားစေခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝိဇဋနကိရိယာ၊ ဖြေရှင်းခြင်းကိရိယာသည်။ တံဘာဝနာဟေတုကာ၊ ထိုလောကီဘာဝနာကို ပွားစေခြင်းလျှင် အကြောင်းရင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ (ဤအလိုအားဖြင့် – ဘာဝယံ၊ ပွားစေသောကြောင့်-ဟု အနက်ပေးရာ၏) ယဒါပန၊ ၌ကား။ လောကုတ္တရာ၊ လောကုတ္တရာသမာဓိပညာကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝတ္တမာနဘာဝနိဒ္ဒေသော၊ ဖြစ်ဆဲဝတ္တမာန်အဖြစ်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်ပေတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ တဏှာဇဋာဝိဇဋာနံ၊ တဏှာအရှုပ်အထွေးကိုဖြေရှင်းခြင်းသည်။ တဒုဘယဘာဝနာသမ ကာလမေဝ၊ ထိုလောကုတ္တရာသမာဓိပညာနှစ်ပါးကို ပွားစေခြင်းနှင့်တူမျှသော ကာလရှိသည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ဤအလိုအားဖြင့်-ဘဝယံ၊ ပွားစေဆဲဖြစ်၏။ ဝါ၊ ပွားစေဆဲဖြစ်သောဟု အနက်ပေးရာ၏)
အာတာပီ နိပကောတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤနှစ်ပုဒ်သည်။ ယထာဝုတ္တဘာဝနာယ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ဘာဝနာအား။ ဥပကာရကဓမ္မကိတ္တနံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားတို့ကို ပြောကြားကြောင်း ဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္စန္တဿ၊ အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝီရိယံ၊ ဝီရိယ၎င်း။ သတိ၊ ၎င်း။ သမ္ပဇညံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တယော၊ သုံးပါးကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဗဟူပကာရာ၊ များစွာကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝီရိယူပတ္တဒ္ဓံ၊ ဝီရိယသည် ထောက်ပံ့အပ်သော။ သတိသမ္ပဇညာနုပါလိတံ၊ သတိသမ္ပဇညတရားသည် စောင့်ရှောက် အပ်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န ပရိပတတ်၊ မလျှောကျ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝိသေသံ စ၊ သမာဓိအထူးကိုလည်း။ အာဝဟတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ ပတိဋ္ဌာသိဒ္ဓိယာ၊ တည်ရာ ဖြစ်သော သီလ၏ပြီးခြင်းဖြင့်။ သဒ္ဓါသိဒ္ဓိ၊ သဒ္ဓါ၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) သီလဿ၊ သီလ၏။ သဒ္ဓူပနိဿယတ္တာ၊ သဒ္ဓါလျှင် ဥပနိဿယပစ္စည်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝီရိယာဒိသိဒ္ဓိယာ စ၊ ဝီရိယစသည်ပြီးခြင်းခြင့်လည်း။ (သဒ္ဓါသိဒ္ဓိ၊ သဒ္ဓါ၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ အကြောင်းကား။ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုံ၊ ယုံကြည်အပ်သော ဝတ္ထုကို။ အသဒ္ဒဟန္တဿ၊ မယုံကြည်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။)၁ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဟေတုဘာဝတော၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝီရိယာဒီဟိ၊ ဝီရိယအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သဒ္ဓါသိဒ္ဓိ၊ သဒ္ဓါ၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဖလဘာဝတော၊ အကျိုး၏ အဖြစ် ကြောင့်။ တေဟိ၊ ထိုဝီရိလစသည်တို့ဖြင့်။ သမာဓိသိဒ္ဓိ၊ သမာဓိ၏ပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဝီရိယာဒီသု၊ ဝီရိယအစရီသည်တို့သည်။ သမ္ပန္နောဝ၊ ပြည့်စုံသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) အသမာဟိတဿ၊ မတည်ကြည်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ တဒဘာဝတော၊ ထိုဝီရိယစသည်မရှိခြင်း ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဒေသနာ၌။ သတိသဒ္ဓိ၊ သတိ၏ပြီးခြင်း သည်။ ကထံ (ဟောတိ) အဘယ်သို့ဖြစ်ပါသနည်းဟူမူ။ နိပကဂ္ဂဟဏတော၊ နိပက-သဒ္ဒါကိုယူခြင်း ကြောင့်။ (သတိသိဒ္ဓိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ တိက္ခဝိသဒဘာဝပ္ပတ္တာ၊ ထက်မြက်သည် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သော။ သတိ၊ သတိကို။ နေပက္ကန္တိ၊ နေပက္ကံဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယထာဟ၊ ဟူမူကား။ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [ပရမေန၊ လွန်ကဲမြင့်မြတ်သော။ သတိနေပက္ကေန၊ သတိ၏ရင့်ကျက်ခြင်းနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။] အဋ္ဌကထာယံပန၊ ၌ကား။ နေပက္ကံ၊ သည်။ ပညာ၊ ပညာပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ထိုရင့်ကျက်သော ပညာကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ သတိပိ၊ သတိသည်လည်း။ ဂဟိတာဝ၊ ယူအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သတိဝိရဟိတာ၊ သတိမှကင်းသော။ ပညာ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ သတိသိဒ္ဓိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပရေ ပန၊ တပါးသော ဆရာတို့သည်ကား။ သပညောတိ ဣမိနာဝ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ပါရိဟာရိကပညာပိ၊ ကိုလည်း။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ နိပကောတိ ပဒဿ၊ နိပကော-ဟူသောပုဒ်၏။ သတောတိအတ္ထံ၊ သတိနှင့်ပြည့်စုံသူဟူသော အနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ အာတာပနံ၊ အာတာပနဟူသည်မှာ။ ကိလေသာနံ၊ ကိလေသာတို့ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းပင်တည်း။ တံ၊ ထိုကိလေသာကို ပယ်ခြင်းသည်။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒီနမ္ပိ၊ သမ္မာဒိဋ္ဌိအစရှိသည်တို့အားလည်း။ ယဒိပိ အတ္ထေဝ၊ အကယ်၍ကား ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (တနည်း) အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်။ ယဒိပိ၊ အကယ်၍ကား ဟုတ်ပါပေ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ဟုတ်သော်လည်း။ အာတပ္ပသဒ္ဒေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အာတာပသဒ္ဒေါ၊ သဒ္ဒါသည်။
ဝီရိယေယေဝ၊ ဝီရိယ၌သာလျှင်။ နိရုဠှော၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာတာပီတိ ဝီရိယဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပဋိပက္ခပ္ပဟာနေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကိုပယ်ခြင်း၌။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ အဗ္ဘုဿာဟနဝသေန၊ အားထုတ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနဿ၊ ဖြစ်သော။ ဝီရိယဿ၊ ၏။ တဒါတာပနံ၊ ထိုကိလေသာတို့ကို (ပယ်ခြင်းဟူသော) ပူစေခြင်းသည်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝီရိယမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ တထာ၊ ထို့အတူအာတာပဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အညေ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ တထာ၊ ထို့အတူ အာတာပဟူ၍။ န (ဝုစ္စန္တိ)၊ မဆိုအပ်ကုန်။ စ၊ ဆက်။ အာတာပီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အယံ ဤကာရော၊ ဤ ဤ-အက္ခရာသည်။ ပသံသာယ ဝါ၊ ချီးမွမ်းခြင်းအနက်ကို၎င်း။ အတိသယဿဝါ၊ လွန်ကဲခြင်းအနက်ကို၎င်း။ ဒီပကော၊ ပြတတ်၏။ ဝီရိယဝါတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ဝါသဒ္ဒေါပိ၊ ဝါ-သဒ္ဒါသည်လည်း။ ဝါ၊ ကိုလည်း။ တဒတ္ထော ဧဝ၊ ထိုအနက်ရှိ၏ ဟူ၍သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တေန၊ ထိုအာတာပီ-ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ သမ္မပ္ပဓာနသမင်္ဂိတာ၊ သမ္မပ္ပဓာန်လုံ့လနှင့် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကိလေသာနံ။ပ။ တာပနဋ္ဌေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသံဝဏ္ဏနာ၌။ အာတာပနဂ္ဂဟဏေန၊ အာတာပန-သဒ္ဒါဖြင့်။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝီရိယာရမ္ဘော၊ လုံ့လကို အားထုတ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ အာရမ္ဘဓာဘုံ၊ အာရမ္ဘဓာတ်ကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ပရိတာပနဂ္ဂဟဏေန၊ ပရိတာပန-သဒ္ဒါဖြင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပဋိပက္ခတော၊ မှ။ နိက္ခန္တတံ စ၊ ထွက်မြောက်သည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဥပရူပရိ၊ အဆင့်ဆင့်။ ဝိသေသပ္ပတ္တိဉ္စ၊ ဉာဏ်ထူးတရားထူးသို့ရောက်ခြင်းကို၎င်း။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ နိက္ကမပရက္ကမဓာတုယော၊ နိက္ကမဓာတ် ပရက္ကမဓာတ်တို့ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဋိပက္ခံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော ကိလေသာကို။ နိပယတိ ဝိသောသေတိ၊ ခြောက်သွေ့စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ နိပကော၊ နိပက မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ တတော၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်မှ။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ နိပါတိ ရက္ခတိ၊ စောင့်ရှောက်တတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိပကော၊ နိပကမည်၏။ (နိ+ပါ+ဏွု = နိပကပြီးသည်) သမ္ပဇာနော၊ ကောင်းစွာ အပြားအားဖြင့် သိသော။ ဝါ၊ ဆင်ခြင်၍သိသောပုဂ္ဂိုလ်ပေတည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ ပရိဟရဏေ၊ ဆောင်ခြင်း၌။ နိယုတ္တာ၊ ယှဉ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါရိဟာရိကာ၊ ကာမည်၏။
အဘိက္ကမာဒီနိ၊ ရှေ့သို့တက်ခြင်း အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗကိစ္စာနိ၊ အလုံးစုံသောကိစ္စတို့ကို။ သာတ္ထကသမ္ပဇညာဒိဝသေန၊ သာတ္ထကသမ္ပဇဉ်အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ နေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သဗ္ဗကိစ္စပရိဏာယိကာ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဟော စ၊ သင်ယူခြင်း၎င်း။ ပရိပုစ္ဆာ စ၊ မေးမြန်းခြင်း၎င်း။ ဘာဝနာရမ္ဘော စ၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခြင်း၎င်း။ မနသိကာရဝိဓိ စ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းအစီအရင်ကို၎င်း။ တတ္ထ၊ ထိုနှလုံးသွင်းခြင်း အားထုတ်ခြင်း၌။ သက္ကစ္စကာရိတာ စ၊ ရိုသေစွာပြုလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ ဝါ၊ ပြုလေ့ရှိခြင်း၎င်း။ သပ္ပါယကာရိတာ စ၊ သင့်လျော်သည်ကို ပြုလေ့ရှိခြင်း၎င်း။ နိမိတ္တကုသလတာ စ၊ သမာဓိနိမိတ်၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်း၎င်း။ ပဟိတတ္တတာစ၊ နိဗ္ဗာန်သို့စေလွှတ်အပ်သောစိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ အန္တရာ အသင်္ကောစော စ၊ လိုအပ်သောတရားကို မရသေးမီ အကြားကာလ၌ မတွန့်ဆုတ်ခြင်း၎င်း။ ဝါ၊ မဆုတ်နစ်မရပ်နားခြင်း၎င်း။ ဣန္ဒြိယသမတ္တပဋိပါဒနာ စ၊ ဣန္ဒြေတို့၏ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကို ပြီးစေခြင်း၎င်း။ ဝီရိယသမတာပါဒနံ စ၊ ဝီရိယ၏ညီမျှသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်း၎င်း။ ဝီရိယသမတာယောဇနံ စ၊ ဝီရိယ၏ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကိုယှဉ်စေခြင်း၎င်း။ (ဝီရိယသမထယောဇနံ-ဟု ရှိသင့်၏။ ဝီရိယကိုသမထနှင့်ယှဉ်စေခြင်းဟု အနက်ပြန်ရာ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒီနံ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ကိစ္စာနံ၊ တို့ကို။ ပရိဏာယိကာ၊ ပိုင်းခြား၍ဆောင် တတ်သောပညာသည်။ သဗ္ဗကိစ္စပရိဏာယိကာ၊ မည်၏။ ဘယံ ဣက္ခတီတိ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ သာဓာရဏတော၊ အများနှင့် ဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ ဘိက္ခုလက္ခဏကထနေန၊ ဘိက္ခု၏လက္ခဏာကို ဆိုခြင်းဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) ပဋိပတ္တိယာဝ၊ အကျင့်ဖြစ်သာလျှင်။ ဘိက္ခုဘာဝေါ၊ ဘိက္ခုအဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဘိက္ခတဘိန္နပဋဓရာဒိဘာဝေန၊ တောင်းခံတတ်သောသူ, စုတ်ပြတ်သောအဝတ်ကို ဆောင်သောသူ စသည်တို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဘိက္ခုဘာဝေါ၊ ဘိက္ခုအဖြစ်သည်။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြသည်ရှိသော်။ ကတကိစ္စာနံ၊ ပြုအပ်ပြီးသောကိစ္စရှိကုန်သော။ သာမဏေရာဒီနဉ္စ၊ ရဟန္တာသာမဏေ အစရှိသည်တို့ကို၎င်း။ ပဋိပန္နာနံ၊ ကျင့်ကုန်သော။ အပဗ္ဗဇိတာနမ္ပိ စ၊ ပဗ္ဗဇိတမဟုတ် ရဟန်းမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုသော်မှ၎င်း။ (ပိ-ဖြင့် ဂရဟာသမ္ဘဝနာကို ပြသည်၊ စ-ဖြင့် သမုစ္စည်းကိုပြသည်) သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းကို။ ကတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ရေတွက်အပ်သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ပဋိပဇ္ဇမာနဝသေန၊ ကျင့်ဆဲဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း ဝစနတ္ထကား။ (ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ် သည်။) ပါပကေ၊ ယုတ်မာကုန်သော။ အကုသလေ ဓမ္မ၊ တို့ကို။ ဘိန္ဒတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘိက္ခု၊ မည်၏။ သော ဣမံ ဝိဇဋယေတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယော ဘိက္ခု၊ အကြင်ရဟန်းကို။ (ဝုတ္တော-၌စပ်) သပညော၊ ပဋိသန္ဓေပညာရှိသော။ နရော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သီလေ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာဘာပီ၊ ကိလေသာကိုပူလောင်စေတတ်သော လုံ့လရှိသည်ဖြစ်၍။ နိပကော၊ ရင့်ကျက်သောပညာ ရှိသည်ဖြစ်၍။ စိတ္တဉ္စ၊ သမာဓိကို၎င်း။ ပညဉ္စ၊ ဝိပဿနာပညာကို၎င်း။ ဘာဝယံဘာဝယန္တော၊ ပွားစေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ သော ဘိက္ခု၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဣမံ တဏှာဇဋံ၊ ကို။ ဝိဇဋယေ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တမ္ပိ ဝိဇဋနံ၊ ထိုဖြေရှင်း ခြင်းကိုလည်း။ ဝေဠုဂုမ္ဗဝိဇဋနေန၊ ဝါးရုံကိုဖြေရှင်းခြင်းနှင့်။ ဥပမေတွာ၊ ဥပမာပြု၍။ ဝါ၊ နှိုင်းယှဉ်၌။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဂါထာယ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တေ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးကုန်သော။ ဝါ၊ ဆိုအပ်တိုင်း ကုန်သော။ သီလာဒိဓမ္မေ၊ သီလအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့ကို။ ဣမိနာ စ သီလေနာတိအာဒိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပစ္စာမသတိ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ယောဂါဝစရသန္တာနဂတာ၊ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌တည်ကုန်သော။ နာနာက္ခ ဏိကာ၊ အထူးထူးသောခဏ၌ဖြစ်ကုန်သော။ မိဿကာ၊ ရောပြွန်းကုန်သော။ သီလာဒိဓမ္မာ၊ သီလအစရှိသော တရားတို့ကို။ ဂါထာယ၊ ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုတရား တို့ကို။ ဧကဇျွံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဏှန္တော၊ ယူလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ယူလျက်ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ဆဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ ဆ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဧကသ္မိံ သန္တာနေ၊ တခုတည်းသောသန္တာန်၌။ ဧကသ္မိံခဏေ၊ တခုတည်းသောခဏ၌။
န လဗ္ဘန္တိ၊ မရအပ်ကုန်။ စ၊ ဆက်။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌တည်သော စကားအားဖြင့်။ ဂါထာ၊ ကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘာသိတာ၊ ဟောအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနမေဝ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌တည်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဥပမံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ သေယျထာပိ နာမ ပုရိသောတိအာဒိံ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥပမာစကားရပ်၌။ သုနိသိတန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ နိသိတံ၊ သွေးအပ်သော။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ တိခိဏံ၊ ထက်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သတ္ထဿ၊ ဓား၏။ နိသာနသိလာယံ၊ သွေးသောကျောက်၌။ နိသိတတရဘာဝကရဏံ စ၊ အထူးသဖြင့် သွေးအပ်သည်၏အဖြစ် အထူးသဖြင့် ထက်သည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဗာဟုဗလေန၊ လက်ရုံးအား လက်မောင်းအားဖြင့်။ အဿ၊ ထိုဓားကို။ ဥက္ခိပနံ စ၊ ချီမြှောက်ခြင်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ ဥဘယမ္ပိ၊ ဤနှစ်ပါးစုံကိုလည်း။ အတ္ထပန္နံ၊ အနက်အားဖြင့်ကျရောက်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ (၎င်းနှစ်ပါးမှာ အဋ္ဌကထာ၌တိုက်ရိုက်ပြမထား သော်လည်း အနက်အားဖြင့် ကျရောက်ပြီးစီးသည်ဟု သိစေ၏) ဥပမာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုတယံ၊ ကို။ ဥပမေယျေ၊ ဥပမေယျအနက်၌။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ သမာဓိသိလာယံ။ပ။ ဥက္ခိပိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ သမာဓိဂုဏေန၊ သမာဓိဂုဏ်ကျေးဇူး ဖြင့်။ ပညာယ၊ ပညာ၏။ တိက္ခဘာဝေါ၊ ထက်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [သမာဟိတော၊ တည်ကြည်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ပဇာနာတိ၊ သိ၏။] ဝီရိယဉ္စ၊ ဝီရိယသည်လည်း။ ပဂ္ဂဏှနတော၊ ချီးမြှောက်တတ်သောကြောင့်။ အဿာ၊ ထိုပညာကို။ ဥပတ္ထမ္ဘကံ၊ ထောက်ခံတတ်၏။ ဝိဇဋေယျာတိ၊ ကား။ ဝိဇဋေတုံ၊ ဖြေရှင်းခြင်းငှာ။ သက္ကုဏေယျ၊ စွမ်းနိုင်ရာ၏။ ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ ဝုဋ္ဌာနဂါမိနိဝိပဿနာယ၊ သည်။ ဝတ္တမာနာယ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ယောဂါဝစရော၊ ယောဂါဝစရ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တဏှာဇဋံ၊ ကို။ ဝိဇဋတုံ၊ ဖြေရှင်းခြင်းငှါ။ သမတ္တော နာမ၊ စွမ်းနိုင်သည်မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဒေသနာ၌။ ဝိဇဋနံ၊ ဖြေရှင်းခြင်း ဟူသည်။ သမုစ္ဆေဒဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဉ္ဆိန္ဒေယျ သမ္ပဒါလေယျာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒက္ခိဏံ၊ မြတ်သောအလှူကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်တန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒက္ခိဏေယျော၊ ၏။ အဂ္ဂေါ စ၊ မြတ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုမြတ်သည်ဟူသည်။ ဒက္ခိဏေယျော စ၊ မြတ်သောအလှူကိုခံထိုက်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ အဂ္ဂါ၊ မြတ်သော။ ဒက္ခိဏာ၊ အလှူသည်။ အဂ္ဂဒက္ခိဏာ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုမြတ်သောအလှူကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်တန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂဒက္ခိဏေယျော၊ မည်၏။
၅။ တတြာတိ၊ ဟူသည်ကား။ တဿံ ဂါထာယံ၊ ၌။ အယန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ နရောတိ စ၊ နရော-ဟူ၍၎င်း။ ဘိက္ခူတိ စ၊ ဘိက္ခု-ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တော၊ သော။ ယောဂါဝစရော၊ ယောဂါဝစရပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ပုန၊ တဖန်။ တတြာတိ၊ ဟူသည်ကား။ တဿံ ပညာယံ၊ ထိုပညာ၌။ အဿတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဘိက္ခုနော၊ သည်။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤအဿ-ဟူသောပုဒ်သည်။ ကတ္တရိ၊ ကတ္တားအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ် အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ အနေန၊ ဤရဟန်းသည်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အဿ ဟူသောပုဒ်၏ အနက်တည်း။ ကရဏီယံ၊ ပြု အပ်ပြုသင့်သောအမှုသည်။ ဝါ၊ ပြုဖွယ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) တိဟေတုကပဋိသန္ဓိပညာယ၊ တိဟိတ်ပဋိသန္ဓေပညာ၌။ ဝါ၊ ကို။ ဝိသေသာဓာနဿ၊ အထူးကိုဆောင်ခြင်း ဖြစ်စေခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုရိမ။ပ။ သိဒ္ဓါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယောဂီနာ၊ သည်။ ဘာဝနာယံ၊ ၌။ သတတပဝတ္တိတဝီရိယတာယ၊ အမြဲမပြတ်ဖြစ်စေအပ်သော ဝီရိယရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာတစ္စကာရိနာ၊ အမြဲမပြတ်ပြုလေ့ရှိသည်။ ပညာဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တနေပက္ကသင်္ခါတပညာဝသေန၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သော နေပက္ကပညာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုသင့် ပြုထိုက်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အကြင်အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော အမှုသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သဗ္ဗဿ၊ သော။ တဿ၊ ထိုပြုသင့် ပြုထိုက်သောအမှုကို။ သမ္ပဇာနဝသေနေဝ၊ ကောင်းစွာအပြားအားဖြင့် သိသောဉာဏ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ်၏ အစွမ်းအားဖြင့် သာလျှင်။ ကရဏသီလော၊ ပြုလေ့ရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုပြုသင့် ပြုထိုက်သော အလုံးစုံသောအမှု၌။ သမ္ပဇာနကာရော၊ အသိဉာဏ်ဖြင့် ပြုခြင်းသည်။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ် အား။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သမ္ပဇာနဿ၊ သမ္ပဇဉ်ဟူသော။ အသမ္မောဟဿ၊ မတွေမဝေသိသော ဉာဏ်ကို။ ကာရကော၊ ပြုတတ်၏။ ဥပ္ပါဒကော၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ပဇာနကာရီ၊ မည်၏။ တေန သမ္ပဇာနကာရိနာ၊ ထိုဆင်ခြင်ဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိသည်။ အတြာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဿံ ဂါထာယံ၊ ထိုဂါထာ၌။ သီလာဒိသမ္ပာဒနေ၊ သီလစသည်ကို ပြီးစေခြင်း၌။ ဝီရိယဿ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုသီလအစတို့၏။ အင်္ဂဘာဝတော၊ အစိတ်အပိုင်း အင်္ဂါ၏အဖြစ် ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဝီရိယကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ သီလသမာဓိပညာမုခေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ ဒေဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အဝိဘာဂတော၊ ခွဲခြမ်းခြင်းမရှိသောအားဖြင့်။ ဒေသနာယ၊ ၏။ ပိဏ္ဍတ္ထံ၊ အပေါင်းဖြစ်သောအနက်ကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ တံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဝိဘာဂတော၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ ဧတ္တာဝတာဒိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအကျယ်ဝိတ္ထာရစကားရပ်၌။ ဧတ္ထာဝတာတိ၊ ကား။ ဧတ္ထကာယဒေသနာယ၊ ဤမျှသော ဒေသနာဖြင့်။ သိက္ခာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သိက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌေန၊ ကျင့်အပ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ သိက္ခာ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အာသေဝနံ၊ မှီဝဲခြင်းကို။ သိက္ခနံ၊ ကျင့်ခြင်းဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သီလာဒိဓမ္မေ၊ သီလအစရှိသောတရားတို့ကို။ သံဝရဏာဒိဝသေန၊ စောင့်စည်းခြင်း အစရှိသည် တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာသေဝန္တော၊ မှီဝဲသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ တေ၊ ထိုသီလစသည်တို့ကို။
သိက္ခတီတိ၊ ကျင့်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သာသနန္တိ၊ ကား။ ပဋိပတ္တိသာသနံ၊ ပဋိပတ္တသာသနာတည်း။ ဗလဝကာရဏံ၊ အားကြီးသော အကြောင်းသည်။ ဥပနိဿယော၊ ယမည်၏။ အနုပဂမနံ၊ မကပ်ရောက် ခြင်းသည်။ ဝဇ္ဇနံ၊ နမည်၏။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ သေဝနာ၊ နာမည်၏။ ပဋိပက္ခောတိ၊ ကား။ ပဟာယကပဋိပက္ခော၊ ပယ်တတ်သော ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ ဂါထာယံ၊ ၌။ သီလေတိ၊ ဟူ၍။ သာမညတော၊ သာမညအားဖြင့်။ ယဒိပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ဆိုအပ်၏။ အဓိသီလေတိ၊ ဟူ၍။ ယဒိပိ န ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကားမဆိုအပ်။ ပန၊ ထိုသို့ပင် မဆိုအပ်သော်လည်း။ တံ၊ ထိုသီလကို။ တဏှာဇဋာဝိဇဋနဿ၊ တဏှာတည်းဟူသော အရှုပ် အထွေးကို ဖြေရှင်းခြင်း၏။ ပတိဋ္ဌာဘူတံ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်သည်ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလေန အဓိသီလသိက္ခာ ပကာသိတာတိ၊ တာဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဘဝဂါမိ၊ ဘဝသို့ လားရောက်စေသော။ သီလံ၊ သည်။ သီလမေဝ၊ သာမန်သီလသာမည်၏။ ဝိဘဝဂါမိ၊ ဘဝကင်းရာ နိဗ္ဗာန်သို့ရောက်စေတတ်သော။ သီလံ၊ သီလသည်။ အဓိသီလသိက္ခာ၊ အဓိသီလသိက္ခာမည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာမညဇောတနာ၊ သာမညကိုပြသောစကားသည်။ ဝိသေသေ၊ ထူးသောအနက်၌။ အဝတိဋ္ဌတိ၊ သက်ဝင်၍ တည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ သေသသိက္ခာသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။ ဝါ၊ ဤနည်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။)
သီလေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဓိသီလသိက္ခာဘူတေန၊ ဖြစ်သော သီလေန၊ ဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသီလသည်။ အနညသာဓာရဏတာယ၊ တပါးသောသာသနာနှင့် မဆက်ဆံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာသနဿ၊ ၏။ အာဒိကလျာဏံ၊ အစ၌ကောင်းခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ပကာသေတိ၊ ပြ၏။ ယမနိယ မာဒိမတ္တံ၊ ယမနိယမအစရှိသည်မျှကို။ န ပကာသေတိ၊ ပြသည်မဟုတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ သီလဉ္စ သုဝိသုဒ္ဓန္တိစ၊ ဟူ၍၎င်း။ သဗ္ဗပါပဿ အကရဏန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုသလာနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ မဂ္ဂကုသလာနံ၊ မဂ်ကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော။ (ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။) တေန၊ ထိုအနဝဇ္ဇအနက်ရှိသော ကုသလ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အရိယဖလဓမ္မာနမ္ပိ၊ အရိယာဖိုလ်တရားတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သိမ်းယူခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဗ္ဗပါပဿ အကရဏန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗဿပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ သာဝဇ္ဇဿ၊ အပြစ်ရှိသောအမှုကို။ အကိရိယာ၊ မပြုခြင်းတည်း။ အနဇ္ဈာပဇ္ဇနံ၊ မရောက်ခြင်းတည်း။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ စာရိတ္တဝါရိတ္တဘေဒဿ၊ စာရိတ္တသီလ ဝါရိတ္တသီလအပြားရှိသော။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော။ သီလဿ၊ ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကတ္တဗ္ဗာကရသာတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ အာဒိဝစနတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဂါထာယံ၊ ဂါထာ၌။ ဝုတ္တသမာဓိပညာနံ၊ ဟောတော်မူ အပ်သော။ သမာဓိပညာအဿ၊ ထိုသီလ၏။ အာဒိဘာဝေါ၊ အစ၏အဖြစ်သည်။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာနံ၊ စျာန်မဂ်ဖိုလ်တရားတို့၏။ တမ္မူလကတ္တာ၊ ထိုသီလလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အာဒီနံ၊ အစရှိသော ဒေသနာစကားတို့ကို။ ဝစနံ၊ ဟောခြင်းတည်း။ အာဒိဝစနံ၊ အစရှိသော ဒေသနာစကားတို့ကို ဟောခြင်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အာဒိသန္နေန၊ အာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သီလံ သမာဓိ ပညာ စ ဝိမုတ္တိ စ အနုတ္တရာတိ၊ အနုတ္တရာဟူ၍။ ဧဝမာဒီနံ၊ ဤသို့အစရှိ သော ဒေသနာစကားတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သီလဿ၊ သီလ၏။ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ၊ စင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပ္ပဋိသာရာဒိဟေတူနံ၊ နှလုံးမသာယာခြင်း အစရှိသောအကြောင်း တို့ကို။ ဒူရိကရဏတော၊ ဝေးသည်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ အဝိပ္ပဋိသာရာဒိဂုဏာဝဟံ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်း အစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ရွက်ဆောင်တတ် ဖြစ်စေ တတ်၏။ အဝိပ္ပဋိသာရာဒိဂုဏာဝဟတ္တာတိ ဧတေန၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သီလဿ၊ ၏။ ကလျာဏတာဝ၊ ကောင်းသည်၏အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝိတာ၊ ထင်ရှားပြအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ အာဒိဘာဝေါပိ၊ အစမည်သည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ဝိဘာဝိတော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ (တနည်း) တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုသီလ၏။ အဝိပ္ပဋိသာရာဒီနံ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်း အစရှိကုန်သော။ ပရမ္ပရပစ္စယတာ၊ အဆင့်ဆင့်ကျေးဇူးပြုတတ်သော အကြောင်း၏အဖြစ်ကို။ သုတ္တေ၊ သုတ်၌။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သမာဓိနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဓိစိတ္တသိက္ခာဘူတေန၊ ဖြစ်သော။ သမာဓိကို၊ ဖြင့်။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ သာသနံ၊ ကို။ သင်္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းယူ၍။ ပဝတ္တာယံ၊ ဖြစ်သော။ ဂါထာယ၊ ၏။ အာဒိပဒေန၊ အစပုဒ်ဖြင့်။ အာဒိမှိ၊ ၌။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဿ၊ ကျင့်အပ်သော။ သီလဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ တတိယပဒေန၊ တတိယပုဒ်ဖြင့်။ ပရိယောသာနေ၊ အဆုံး၌။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗာယ၊ သော။ ပညာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဂဟိတတ္ထာ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဇ္ဈေ၊ ၌။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗော၊ သော။ သမာဓိ၊ ကို။ ပါရိသေသတော၊ အကြွင်းအကျန်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အကြွင်းအကျန်ကိုယူရသောနည်းအားဖြင့်။ ဒုတိယပဒေန၊ ဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုသလဿ။ပ။မဇ္ဈေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုသလသဒ္ဒဿ၊ ၏။ သမာဓိပရိယာယတ္တာ၊ သမာဓိပုဒ်၏ ပရိယာယ်အဖြစ်ကြောင့်။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်သည်ကား။ န၊ မဟုတ်ပေ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗူပနိဿယဝတော၊ ရှေးဘဝ၌ပြီးသော ဥပနိဿယရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမာဟိတဘာဒိအဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂမေန၊ သမာဟိတတာ အစရှိသော အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံသဖြင့်၁။ အဘိနီဟာရက္ခမတာ၊ ရှေ့ရှုဆောင်ခြင်းငှါ ခန့်သည်၏အဖြစ်သည်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိဂုဏာဝဟတ္ထံ၊ ဣဒ္ဓိဝိခအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ အဂ္ဂမဂ္ဂပညာယ၊ အရဟတ္တမဂ်ပညာကို။ အဓိဂတာယ၊ ရအပ်သည်ရှိသော်။ ယဒတ္ထံ၊ အကြင်အကျိုးငှာ။ ပဗ္ဗဇတိ၊ ရဟန်းပြု၏။ တံ၊ ထိုအကျိုးကို။ ပရိယောသိတံ၊ ပြီးဆုံးစေအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညာ၊ သည်။
သာသနဿ၊ ၏။ ပရိယောသာနံ၊ အဆုံးတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သိက္ခာနိသံသမိဒံ။ပ။ သာရန္တိ၊ သာရံဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [သိက္ခာနိသံသံ၊ သိက္ခာသုံးပါးလျှင် အကျိုးအာနိသင်ရှိသော။ သဒ္ဓါ ဓိပတေယျံ၊ သဒ္ဓါလျှင် အကြီးအမှူးရှိသော။ ပညုတ္တရံ၊ ပညာလျှင် အလွန်အမြတ်ရှိသော။ ဝိမုတ္တိသာရံ၊ ကိလေသာမှလွတ်သော အရဟတ္တဖိုလ် ဝိမုတ္တိလျှင် အနှစ်သာရ ရှိသော။ ဣဒံ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ဤမြတ်သော အကျင့်ကို။ ဝုဿတိ၊ ကျင့်သုံး၏။] သကံ၊ မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ စိတ်သည်။ သစိတ္တံ၊ သစိတ္တမည်၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ သမုစ္ဆိန္ဒနေန၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်သဖြင့်။ သစိတ္တဿ၊ မိမိစိတ်ကို။ ဝိသောဓနံ၊ သုတ်သင်ခြင်းသည်။ သစိတ္တပရိယောဒါပနံ၊ မည်၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ပညာကိစ္စေ၊ ပညာကိစ္စ သည်။ မတ္ထကပ္ပတ္တေ၊ အထွဋ်အထိပ်သို့ ရောက်လတ်သော်။ ဥတ္တရိ၊ အထက်၌။ ဝါ၊ ထိုထက်အလွန်။ ကရဏီယာတာဝတော၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သာသနဿ၊ ၏။ ပညုတ္တရတာ၊ ပညာလျှင် အလွန်အမြတ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တာဒိဘာဝါဝဟနတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣဋ္ဌေသု စ၊ အလိုရှိအပ်သော ဣဋ္ဌာရုံတို့၌ ၎င်း။ လာဘာဒီသု စ၊ လာဘ အစရှိသော လောကဓံတရားတို့၌၎င်း။ အနုနယာဘာဝတော၊ ချစ်နှစ်သက်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ အားဖြင့်။ ယာဒိသော၊ အကြင်သို့သော သဘောရှိ၏။ အနိဋ္ဌေသု စ၊ အလိုမရှိအပ်သော အနိဋ္ဌာရုံတို့၌၎င်း။ အလာဘာဒီသု စ၊ လာဘ်မရခြင်း အစရှိသော လောကဓံတရားတို့၌၎င်း။ ပဋိဃာဘာဝတော၊ ထိပါးခြင်း ဒေါသ၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ အားဖြင့်။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ဣဋ္ဌာရုံ အစရှိသည်တို့၌ အညီအမျှရှုနိုင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်ပင်လျှင်။ အနာပါထဂတေသု၊ ထင်ခြင်းသို့ မရောက်ကုန်သေးသော။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု၊ ဣဋ္ဌာရုံအနိဋ္ဌာရုံတို့၌။ ယာဒိသော၊ အကြင်သို့သဘောရှိ၏။ အာပါထဂတေသုပိ၊ ထင်ခြင်းသို့ ရောက်သော ဣဋ္ဌာရုံ အနိဋ္ဌာရုံတို့၌လည်း။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာဒီ၊ တာဒီ မည်တော်မူ၏။ တဿ၊ ထိုတာဒီမည်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ တာဒိဘာဝေါ၊ တာဒိ ဘာဝမည်၏။ တဿ၊ ထိုတာဒီမည်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်ကို။ အာဝဟနတော၊ ဆောင်တတ်သောကြောင့်။ ကလျာဏာ၊ ကောင်းပေ၏။ ဝါတေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝါတဟေတု၊ လေဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ န သမီရတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ န စလတိ၊ မလှုပ်ရှား။ န သမိဉ္စန္တီတိ၊ ဟူသည်ကား။ န သမီရတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ န ဖန္ဒန္တိ၊ မတုန်ကုန်။ စလနံ၊ လှုပ်ရှားခြင်းသည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ န သမိဉ္စန္တိ-ပုဒ်၏ အလိုတည်း။
တထာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သီလာဒယော၊ သီလ အစရှိသည်တို့သည်။ အဓိသီလသိက္ခာဒီနံ၊ တို့ကို။ ပကာသကာ ယထာ၊ ပြတတ်ကုန်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ တေဝိဇ္ဇတာဒီနံ၊ တေဝိဇ္ဇပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် စသည်တို့၏။ ဥပနိဿယဿ၊ ကို။ (ပကာသကာ၊ ပြတတ်ကုန်၏။) ဣတိ၊ ဤသို့။ တထာသဒ္ဒေါ၊ တထာသဒ္ဒါသည်။ တေသံ၊ ထိုသီလ စသည်တို့၏။ ပကာသာနာကာရူပသံဟာရတ္ထော၊ ပြသော အခြင်း အရာကို ဆောင်ပေးခြင်း အနက်ရှိ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သီလံ၊ သည်။ ဝိသုဇ္ဈမာနံ၊ စင်ကြယ်သည် ရှိသော်။ သတိသမ္ပဇညဗလေန စ၊ သတိသမ္ပဇဉ်ခွန်အားဖြင့်၎င်း။ သံကိလေသမလတော၊ ညစ်ညူးစေ တတ်သော သံကိလေသအညစ်အကြေး မှ။ ဝိသုဇ္ဈတိ၊ စင်ကြယ်၏။ ပါရိပူရဉ္စ၊ ပြည့်စုံခြင်းသို့လည်း။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သီလသမ္ပဒါ၊ သည်။ သိဇ္ဈမာနာ၊ သော်။ ဥပနိဿယ သမ္ပတ္တိဘာဝေန၊ အားကြီးသော အကြောင်းဥပနိဿယ၏ ပြည့်စုံ သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သတိဗလံ စ၊ သတိအားကို၎င်း။ ဉာဏဗလဉ္စ၊ ဉာဏ်အားကို၎င်း။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ဖြစ်ပေါ် စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုသီလ၏။ ဝိဇ္ဇတ္တယူပနိဿယတာ၊ ဝိဇ္ဇာသုံးပါး၏ ဥပနိဿယ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) သဘာဂဟေတုသမ္ပာဒနတော၊ သဘောတူသောအကြောင်းကို ပြီးစေခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သတိနေပက္ကေန၊ သတိ၏ရင့်ကျက်ခြင်းဖြင့်။ ပုဗ္ဗေနိဝါသဝိဇ္ဇာသိဒ္ဓိ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသဝိဇ္ဇာ၏ ပြီးစီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သမ္ပဇညေန၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ဖြင့်။ သဗ္ဗကိစ္စေသု၊ တို့၌။ သုဒိဋ္ဌိကာရိတာပရိစယေန၊ ကောင်းစွာမြင်သဖြင့် ပြုလေ့ရှိသည်၏အဖြစ်၌ အလေ့အကျင့်ရသဖြင့်။ စုတူပပါတဉာဏာနုဗန္ဓာယ၊ စုတူပပါတဉာဏ်အစဉ်လိုက်အပ်သော။ ဒုတိယဝိဇ္ဇာယ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုဟူသော ဒုတိယဝိဇ္ဇာ၏။ သိဒ္ဓိ၊ ပြီးစီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝီတိက္ကမာဘာဝေန၊ လွန်ကျူးခြင်းမရှိသဖြင့်။ သံကိလေသပ္ပဟာနသဗ္ဘာဝတော၊ ညစ်ညူးကြောင်းသံကိလေသကို ပယ်ခြင်း၏ရှိခြင်းကြောင့်။ ဝိပဋ္ဋူပနိဿယတာဝသေန၊ ဝဋ်ကင်းရာနိဗ္ဗာန်လျှင် မှီရာရှိသည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဇ္ဈာဘယသုဒ္ဓိယာ၊ အလိုအဇ္ဈာသယ၏ စင်ကြယ်ခြင်းကြောင့်။ တတိယဝိဇ္ဇာယ၊ အာသဝက္ခယဟူသော တတိယဝိဇ္ဇာ၏။ သိဒ္ဓိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပုရေတရံ၊ ရှေးဦးစွာ။ သိဒ္ဓါနံ၊ ပြီးစီးကုန်သော။ သမာဓိ ပညာနံ၊ သမာဓိနှင့်ပညာတို့၏ ပါရိပူရိံ၊ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ သီလဿ၊ ၏။ အာသဝက္ခယဉာဏူပ နိဿယတာ၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်၏ ဥပနိဿယအဖြစ်ကို။ သုက္ခဝိပဿကခီဏာသဝေဟိ၊ သုက္ခဝိပဿက ဖြစ်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့ဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗာ၊ ပြအပ်၏။ သမာဓိပညာ၊ တို့သည်။ အဘိညာပဋိသမ္ဘိဒါနံ၊ အဘိညာနှင့် ပဋိသမ္ဘိဒါတို့၏။ သဘာဂဟေတု၊ သဘောတူသောအကြောင်းသည်။ (ဟောန္တိ) ဝိယ၊ ဖြစ်ကုန် သကဲ့သို့။ သီလံ၊ သည်။ န သဘာဂဟေတု၊ သဘောတူသောအကြောင်းမဟုတ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ န တတော ပရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမာဟိတော ယထာဘူတံ ပဇာနာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သမာဓိသမ္ပဒါ၊ သမာဓိ၏ ပြည့်စုံခြင်းသည်။ ဆဠဘိညတာယ၊ တဠဘိညအဖြစ်၏။ ဥပနိဿယော၊ အားကြီးသောအကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပညာ၊ သည်။ ပဋိသမ္ဘိဒါနံ၊ တို့၏။ သဘာဂဟေတု၊ သည်။ (ဟောတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သမာဓိ၊ သည်။ သဘာဂဟေတု၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န တတော ပရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယောဂါဝေ ဇာယတေ ဘူရီတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗယောဂေန စ၊ ရှေးဘဝ၌ အားထုတ်လေ့လာခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဂရုဝါသဒေသ ဘာသာကောသလ္လဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဒီဟိ စ၊ ဆရာ့ထံ၌ နေခြင်း, ဒေသဘာသာတို့၌ ကျွမ်းကျင်ခြင်း, သင်ယူခြင်း, မေးမြန်းခြင်းစသည်တို့ဖြင့်၎င်း။ ပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဿ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါအထူးအပြား၏။
ဥပနိဿယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပစ္စေကဗောဓိသမ္မာသမ္ဗောဓိယောပိ၊ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ် သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်တို့သည်လည်း။ ပညာသမ္ပတ္တိသန္နိဿယာ၊ ပညာ၏ပြည့်စုံခြင်းလျှင် မှီရာရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ အနဓိဂန္တဗ္ဗဿ၊ မရအပ် မရနိုင်သော။ ဝိသေသဿ၊ ဂုဏ်ထူး တရားထူး၏။ အဘာဝတော စ၊ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ တဿာ၊ ထိုပညာ၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပဘေဒဿ၊ ပဋိသမ္ဘိဒါအထူးအပြား၏။ ဧကန္တိကကာရဏတော စ၊ စင်စစ် အကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့်၎င်း။ ဟေဋ္ဌာ ဝိယ၊ အောက် (သီလ သမာဓိ) ဝါရတို့၌ကဲ့သို့။ န တတေ ပရန္တိ၊ ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ န ညေန ကာရဏေနာတိ၊ န အညေန ကာရဏေဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။
စ၊ ဆက်၍ ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သီလသမ္ပတ္တိဉ္စိ နိဿာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ မိန့်ဆိုအပ် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမာဓိဝိဇမ္ဘနဘူတာ၊ သမာဓိ၏ ကွန့်မြူးစံပါယ် ပြန့်ကျယ်ခြင်းသဘောဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ အနဝသေသာ၊ ကြွင်းမဲ့ဥဿုံ အလုံးစုံကုန်သော။ ဆ အဘိညာ၊ ၆-ပါးသော အဘိညာဉ်တို့သည်။ န ဣဇ္ဈန္တိ၊ မပြည့်စုံကုန်။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေဝသေန၊ အလွန်ဆုံးအပိုင်းအခြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမာဓိသမ္ပဒါ၊ သမာဓိ၏ ပြည့်စုံခြင်းသည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဇ္ဇာနံ၊ တို့၏။ အဘိညေကဒေသဘာဝေ၊ အဘိညာဉ်၏ တစိတ်တဒေသအဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ဟုတ်ငြားသော်လည်း။ သီလသမ္ပတ္တိသမုဒါဂတာ ဧဝ၊ သီလပြည့်စုံခြင်းမှသာလျှင် ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော။ တိဿော ဝိဇ္ဇာ၊ သုံးပါးသောဝိဇ္ဇာတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ပညာသမ္ပတ္တိသမု ဒါဂတာ၊ ပညာပြည့်စုံခြင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာကုန်သော။ စတေဿာ၊ ကုန်သော။ ပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တို့သည်။ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿ၊ ဥပနိဿယနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ မဂ္ဂေနေဝ၊ အရိယမဂ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဣဇ္ဈန္တိ ယထာ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံကုန်သကဲ့သို့။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) တာသံ၊ ထိုပဋိသမ္ဘိဒါတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ မဂ္ဂက္ခဏေဧဝ၊ အရိယမဂ်ခဏ၌သာလျှင်။ ပဋိလဘိတဗ္ဗတော၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်ပေတည်း၁။ (ဝါ၊ ရအပ် ရနိုင် သောကြောင့်။ မဂ္ဂေနောဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဣဇ္ဈန္တိယထာ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံကုန်သကဲ့သို့။) ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သီလ သမ္ပတ္တိသမုဒါဂတာ၊ ကုန်သော။ တိဿေ ဝိဇ္ဇာ စ၊ တို့သည်၎င်း။ သမာဓိသမ္ပတ္တိသမုဒါဂတာ၊ ကုန်သော။ ဆ အဘိညာ စ၊ တို့သည်၎င်း။ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿ၊ အား။ မဂ္ဂေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဣဇ္ဈန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂါဓိပမေနေဝ၊ အရိယမဂ်ကိုရခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ တာသံ၊ ထိုဝိဇ္ဇာသုံးပါး, အဘိညာဉ် ခြောက်ပါးတို့ကို။ အဓိဂမော၊ ရခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣမေသံ အရိယာနံ၊ ဤအရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဣမေ ဝိသေသာဓိဂမာ၊ ဤဝိဇ္ဇာ, အဘိညာဉ် ဂုဏ်ထူးကို ရခြင်းတို့သည်။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ ပစ္စေကဗောဓိ-သမ္မာသမ္ဗောဓိသမဓိဂမသဒိသာ၊ ပစ္စေကဗောဓိဉာဏ်, သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ကိုရခြင်းနှင့် တူကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဝိနယသုတ္တာဘိဓမ္မေသု၊ ဝိနည်းသုတ္တန် အဘိဓမ္မတို့၌။ သမ္မာပဋိတ္တိယာ၊ ကောင်းစွာကျင့်ခြင်း၏။ (ဥပနိဿယတာပိ-၌ တာသမ္ဗန်) တေဝိဇ္ဇတာဒီနံ၊ တေဝိဇ္ဇအဖြစ်စသည်တို့၏။ ဥပနိဿယတာပိ၊ ဥပနိဿယ၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ယထာဝုတ္တဝိဓိနာ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အစီအရင်ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
သမ္ပန္နသီလဿ၊ ပြည့်စုံသောသီလရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကာမသေဝနာဘာဝတော၊ ကာမဂုဏ်ကို မှီဝဲခြင်းမရှိသောကြောင့်။ သီလေန၊ ဖြင့်။ ပဌမန္တဝိဝဇ္ဇနံ၊ ပဌမအန္တတရားကို ကြဉ်ရှောင်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ယေဘုယျေန၊ များသောအားဖြင့်။ ကာမဟေတု၊ ကာမဂုဏ် ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ပါဏာတိပါတာဒိဝသေနာပိ၊ ပါဏာတိပါတ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် လည်း။ အသုဒ္ဓပယောဂါ၊ မစင်ကြယ်သောလုံ့လပယောဂရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စျာနသုခလာဘိနော၊ စျာန်ချမ်းသာကိုရသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကာယကိလမထဿ၊ ကိုယ်ပင်ပန်းခြင်း၏။ သမ္ဘဝေါ ဧဝ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ ဒုတိယ န္တဝိဝဇ္ဇနံ၊ ဒုတိယအန္တတရားကို ကြဉ်ရှောင်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) စျာနသမုဋ္ဌာနပဏိတ ရူပပုဋကာယတ္တာ၊ စျာန်ကြောင့်ဖြစ်သော ကောင်းမြတ်သောရုပ်တို့ဖြင့် ပြည့်သောကိုယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပညာယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ မဂ္ဂပညာယ၊ ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသေန၊ အမြတ်ဆုံးကို ညွှန်ပြသောအားဖြင့်။ အရိယမဂ္ဂေါဝ၊ အရိယမဂ်သည်သာလျှင်။ ဧကံသတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ မဇ္ဈိမာ၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်သော။ ပဋိပတ္တိ နာမ၊ အကျင့်ပဋိပတ်မည်၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ပင် ဖြစ်သော်လည်း။ လောကိယပညာဝသေနာပိ၊ လောကီပညာအလိုအားဖြင့်လည်း။ အန္တဒွယဝိဝဇ္ဇနံ၊ အဖို့အစွန်းအယုတ်တရားနှစ်ပါးကို ကြဉ်ရှောင်ခြင်းကို။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ထင်စွာ ပြအပ်ပေ၏။
သီလံ၊ သည်။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုသီလနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ကာမသုဂတီသုယေဝ၊ ကာမသုဂတိ ဘုံတို့၌သာလျှင်။ နိဗ္ဗတ္တာပနတော၊ ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အပါယေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိမုတ္တိယာ၊ လွတ်မြောက်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလေန။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပါဏာတိပါဘာဒိဝိရတိ၊ ပါဏာတိပါတ စသည်တို့မှ ကြဉ်ရှောင်ခြင်း (သီလ) သည်။ ဒုဂ္ဂတိပရိကိလေသံ၊ ဒုဂ္ဂတိ၌ ညစ်နွမ်းဆင်းရဲခြင်းကို။ န အာဝဟတိ၊ မဆောင်တတ်ပေ။ သမာဓိ၊ သည်။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုသမာဓိနှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ မဟဂ္ဂတဘူမိယံယေဝ၊ မဟဂ္ဂုတ်ဘုံ၌သာလျှင်။ ဝါ၊ ရူပ အရူပဘုံ၌သာလျှင်။ နိဗ္ဗတ္တာပနေန၊ ဖြစ်စေ သဖြင့်။ သကလကာမဘဝတော၊ အလုံးစုံသော ကာမဘဝမှ။ ဝိမောစေတိ၊ လွတ်မြောက်စေ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိနာ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကာမာဝစရကမ္မဿ၊ ကာမာဝစရကံအား။ အနုဗလပ္ပဒါယီနံ၊ တဆင့်အားပေးတတ်ကုန်သော။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနံ၊ ကာမစ္ဆန္ဒစသည်တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘကံ၊ ပယ်ခွာတတ်သော။ စျာနံ၊ သည်။ ကာမဓာတုပရိကိလေသာ ဝဟံ၊ ကာမဓာတ်၌ ညစ်နွမ်းဆင်းရဲခြင်းကို ဆောင်တတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ န နိဒေဿတဗ္ဗံ၊ မညွှန်ပြအပ်။
(ကသ္မာ၊ ဟူမူ၊) အပ္ပနာသမာဓိဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သီလေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတိက္ကမိတဗ္ဗဿ၊ ကျော်လွန်အပ်သော။ အပ်ယဘဝဿ၊ အပယ်ဘဝ၏။ ဝါ၊ ကို။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ အတိက္ကမိတဗ္ဗတာ၊ ကျော်လွန်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝစနောကာသောပိ၊ ဆိုဖွယ်စောဒနာ ဖွယ်သည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ (သုဂတိဘဝမ္ပိ ဟိ-ဟု ရှိသင့်၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။) သုဂတိဘဝမ္ပိ၊ သုဂတိဘဝကိုသော်လည်း။ အတိက္ကမန္တဿ၊ ကျော်လွန်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒုဂ္ဂတိသမတိက္ကမနေ၊ ဒုဂ္ဂတိကို ကျော်လွန်ရာ၌။ ကထာ၊ ဆိုဖွယ်သည်။ ကာ၊ အဘယ်မှာရှိတော့အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ သဗ္ဗဘဝ သမတိက္ကမနုပါယောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ကာမဘဝါဒီနံ၊ ကာမဘဝအစရှိကုန်သော။ နဝန္နမ္ပိ၊ ၉-ပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဘဝါနံ၊ တို့ကို။ သမတိက္ကမနုပါယော၊ ကျော်လွန်ခြင်း၏အကြောင်းကို။ (ပကာသိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ သီလသမာဓီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အတိက္ကန္တာပိ၊ ကျော်လွန်အပ်ပြီး ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ ကျော်လွန်အပ်ပြီးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဘဝါ၊ အပါယ်ဘဝ ကာမဘဝတို့သည်။ ကာရဏဿ၊ (ထိုဘဝတို့၌ ဖြစ်စေတတ်သော) အကြောင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ အပ္ပတီနတ္တာ၊ မပယ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနတိက္ကန္တာ ဧဝ၊ စင်စစ်အားဖြင့် မကျော်လွန်အပ်ကုန်သေးသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ အမှန်အားဖြင့်သော်ကား။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ အဿ-ကာရ-ဏဿ၊ ထိုအကြောင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ သုပ္ပဟီနတ္တာ၊ ကောင်းစွာအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေ၊ ထိုသီလသမာဓိတို့ဖြင့် ကျော်လွန် အပ်သော အပါယ်ဘဝ ကာမဘဝတို့ကို။ သမတိက္ကန္တာ ဧဝ၊ ကောင်းစွာကျော်လွန်အပ်ကုန်သည် သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။)
တဒင်္ဂပ္ပဟာနဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဒီပါလောကေန၊ ဆီမီးရောင်ဖြင့်။ တမဿ၊ အမိုက်မှောင် ကို။ ပဟာနံ ဣဝ၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းကဲ့သို့။ ပုညကိရိယဝတ္ထုဂဟေန၊ ပုညကိရိယဝတ္ထု၌တည်သော။ တေန တေန ကုသလင်္ဂေန၊ ထိုထိုကုသိုလ်အစိတ်အပိုင်းဖြင့်။ တဿ တဿ အကုသလင်္ဂဿ၊ ထိုထိုအကုသိုလ် အစိတ်အပိုင်းကို။ ပဟာနဝသေန၊ ပယ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမာဓိနာ။ပ။ ဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဃဋပ္ပဟာရေန၊ အိုးဖြင့် ရိုက်ခတ်ခြင်းဖြင့်။ ဇလတလေ၊ ရေအပြင်၌။ သေဝါလဿ၊ မှော်ကို။ ပဟာနံ ဣဝ၊ ပယ်ရှားခြင်းကဲ့သို့။ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေန၊ ဥပစာ အပ္ပနာအားဖြင့်ကွဲသော။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိနိဝါ ရဏေန၊ ဖြစ်ခြင်းကို တားမြစ်သဖြင့်။ တေသံ တေသံ နီဝရဏာဒိဓမ္မာနံ၊ ထိုထိုနီဝရဏအစရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရာတို့ကို။ ပဟာနုဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပညာယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အရိယမဂ္ဂပညာယ၊ ဖြင့်။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ အရိယမဂ္ဂါနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဘာဝိတတ္တာ၊ ပွားစေအပ်ပြီး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံတံမဂ္ဂဝတော၊ ထိုထိုမဂ်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ အတ္ထနော၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ ဒိဋ္ဌိဂတာနံပဟာနာယာတိအာဒိနာ၊ ပဟာနာယဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တဿ၊ သော။ သမုဒယပက္ခိယဿ၊ သမုဒယအဖို့ရှိသော။ ကိလေသဂဏဿ၊ ကိလေသာအပေါင်း၏။ အစ္စန္တံ အပ္ပဝတ္တိသင်္ခါဟသမုစ္ဆိန္ဒနပ္ပဟာနဝသေန၊ စင်စစ်မဖြစ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော အကြွင်းမဲ့ဖြတ်ခြင်း ဟူသော ပယ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။
ကိလေသာနံ ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခောတိ၊ ဟူသည်ကား။ သံကိလေသဓမ္မာနံ ဝါ၊ ညစ်ညူးကြောင်း သံကိလေသတရားတို့၏၎င်း။ ကမ္မကိလေသာနံ ဝါ၊ အကုသိုလ်ကံဟူသော ကမ္မကိလေသာတို့၏၎င်း။ ကာယဝစီဒွါရေသု၊ ကာယဒွါရ ဝစီဒွါရတို့၌။ ဝီတိက္ကမော၊ လွန်ကျူးခြင်းဟူသော။ ယော အဇ္ဈာစာရော၊ အကြင်လွှမ်းမိုး၍ဖြစ်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) တဿ၊ ထိုလွန်ကျူးခြင်း၏။ ပဋိပက္ခော၊ ဆန့်ကျင်ဖက် ကို။ သီလေန၊ ဖြင့်။ ပကာသိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) သီလဿ၊ ၏။ အဝီတိက္ကမသဘာဝတ္တာ၊ မလွန်ကျူးခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဩကာသာဒါန-ဝသေန၊ အခွင့်မပေးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စိတ္တေ၊ ၌။ ကုသလပ္ပဝတ္တိံ၊ ကုသိုလ်၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ပရိယာဒိယိတွာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ယူ၍။ ဝါ၊ ကုန်စေ၍။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဥဋ္ဌာနံ၊ ထကြွခြင်း ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်။ ပရိယုဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုပရိယုဋ္ဌာန်ကို။ သမာဓိ၊ သည်။ ဝိက္ခမ္ဘေတိ၊ ခွာတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိနာ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) သမာဓိဿ၊ ၏။ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာယကတ္တာ၊ ပရိယုဋ္ဌာန်ကိလေသာကို ပယ်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ အပ္ပဟီနဘာဝေန၊ မပယ်အပ်သေးသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သန္တာနေ၊ ၌။ အနု အနု၊ အဖန်ဖန်၊ သယနတော၊ ကိန်းတတ်ဖြစ်တတ်သောကြောင့်။ ကာရဏလာဘေ၊ အကြောင်းကိုရသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဥပ္ပတ္တိရဟာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါထိုက်ကုန်သောကိလေသာတို့သည်။ အနုသယာ၊ မည်ကုန်၏။ တေ ပန၊ ထိုအနုသယတို့ကိုကား။ အနုရူပံ၊ သင့်လျော်သော။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ လဒ္ဓါ၊ ရ၍။ ဝါ၊ ရသည်ရှိသော်။ဥပ္ပဇ္ဇရဟာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါထိုက်ကုန်သော။ ထာမဂတာ၊ အားစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ကာမရာဂါဒယော၊ ကာမရာဂအစရှိကုန်သော။ သတ္တကိလေသာ၊ ခုနှစ်ပါးသောကိလေသာတို့ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုအနုသယတို့ကို။ အရိယမဂ္ဂပညာယ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသာ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ပဟီယန္တိ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညာယ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကာယဒုစ္စရိတာဒိ၊ ကာယဒုစရိုက်စသည်သည်။ ဒုဋ္ဌု၊ မကောင်းသော။ စရိတံ၊ အကျင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကိလေသေဟိ၊ တို့သည်။ ဒူသိတံ၊ ဖျက်ဆီးအပ်သော။ စရိတံ၊ အကျင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုစ္စရိတံ၊ မည်၏။ တမေဝ၊ ထိုဒုစရိုက်သည်ပင်လျှင်။ ယတ္ထ၊ အကြင်သန္တာန်၌။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ တံ သန္တာနံ၊ ထိုသန္တာန်ကို။ သံကိလေသေတိ ဝိဗာဓတိ စ၊ နှိပ်စက်လည်း နှိပ်စက်တတ်၏။ ဥပတာပေတိစ၊ ပူပန်လည်း ပူပန်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံကိလေသော၊ သံကိလေသမည်၏။ တဿ၊ ထိုဒုစရိုက် သံကိလေသကို။ ဝိသောဓနံ၊ သုတ်သင်ခြင်းဟူသည်။ သီလေန၊ ဖြင့်။ တဒင်္ဂဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းပေတည်း။ (ကသ္မာ၊ နည်း။) သီလဿ၊ ၏။ ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခတ္တာ၊ ဝီတိက္ကမ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော ကြောင့်တည်း။ တဏှာသံကိလေသဿ၊ ကို။ ဝိသောဓနံ၊ သည်။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ဝိက္ခမ္ဘန အလိုအားဖြင့်။
ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းပေတည်း။ (ကသ္မာ၊ နည်း။) သမာဓိဿ၊ ၏။ ပရိယုဋ္ဌာန ပဋိပက္ခတ္တာ စ၊ ပရိယုဋ္ဌာန်၏ ဆန့်ကျင်ဖက် ဖြစ်သောကြောင့်၎င်း။ အယာထာဝဂါဟီနံ၊ မှားယွင်းစွာ ယူလေ့ရှိကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ၊ မိစ္ဆာအယူတို့၏။ ယထာဝဂါဟိနိယာ၊ မှန်ကန်စွာ ယူလေ့ရှိ သော။ ပညာယ၊ ၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝတော စ၊ ကြောင့် ၎င်းပေတည်း။
ကာရဏန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဥပနိဿယပစ္စယော၊ ဥပနိဿယပစ္စည်းပေတည်း။ သီလေသု ပရိပူရကာရီတိ၊ ဟူသည်ကား။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဿ၊ အရိယာမဂ်ဟူသော မြတ်သောအကျင့်၏။ အာဒိဘူတတ္တာ၊ အစဖြစ်သောကြောင့်။ အာဒိဗြဟ္မစရိယကာနံ၊ မည်ကုန်သော။ ပါရာဇိကသံဃာ-ဒိသေသ သင်္ခါတာနံ၊ ပါရာဇိကသံဃာဒိသိသ်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ မဟာသီလသိက္ခာပဒါနံ၊ ကြီးကျယ်သော သီလသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ (အင်္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာ၌ ပါရာဇိကကိုသာယူသည်) အဝီတိက္ကမ-နတော၊ မကျူးလွန်ခြင်းကြောင့်။ ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနံ၊ သေးငယ်ကုန်အလွန်သေးငယ်ကုန်သော သိက္ခာပုဒ် တို့သို့။ ဝါ၊ အသေးအဖွဲအာပတ်တို့သို့။ အာပဇ္ဇနေ၊ ရောက်ရာ၌။ တေဟိ၊ ထိုအာပတ်တို့မှ။ သဟသာဝ၊ ဆောလျင်စွာသာလျှင်။ ဝုဋ္ဌာနေန၊ ထသဖြင့်။ သီလေသု၊ တို့၌။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုသင့်ပြုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုအမှုကို။ ပရိပူရံ သမတ္တံ၊ အပြည့်အစုံ။ ကရောတိ၊ ပြုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလေသု ပရိပူရကာရီ၊ မည်၏။ တထာ သကဒါဂါမီတိ၊ ဟူသော ပါဌ်၌။ တထာသဒ္ဒေန၊ တထာ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သီလေသု ပရိပူရကာရီတိ ဧတံ၊ ကာရီဟူသောဤပါဌ်ကို။ ဥပသံဟရတိ၊ ဆောင်ပေး၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧတေ ဒွေ အရိယာ၊ ဤနှစ်ပါးသော အရိယာတို့သည်။ သမာဓိပါရိပန္ထိကာနံ၊ သမာဓိ၏ဘေးရန်ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ စ၊ တို့ကို၎င်း။ ပညာပါရိပန္ထိ ကဿ၊ ပညာ၏ဘေးရန်ဖြစ်သော။ သစ္စပဋိစ္ဆာဒကမောဟဿ စ၊ သစ္စာကို ဖုံးကွယ် သော မောဟကို၎င်း။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အသမူဟတတ္တာ၊ မပယ်မနုတ် အပ်သေးသည် ၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမာဓိဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ပညဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဘာဝေန္တာပိ၊ ပွားစေကုန်သော်လည်း။ သမာဓိပညာသု၊ တို့၌။ ယံ၊ အကြင်အမှုကို။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုသင့်ပြုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုအမှုကို။ မတ္တသော ပမာဏေန၊ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့်။ ပဒေသမတ္တံ ဧဝ၊ တစိတ်မျှကိုသာလျှင်။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိသ္မိဉ္စ၊ တို့၌၎င်း။ ပညာယ စ၊ ၌၎င်း။ မတ္တသော၊ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့်။ ကာရိနော၊ ပြုလေ့ရှိသူ မည်ကုန်၏။ သီလေသု၊ တို့၌။ ပရိပူရကာရိနော၊ အပြည့်အစုံပြုကျင့်သူ မည်ကုန်၏။ ဣစ္စေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ အနာဂါမီ ပန၊ သည်ကား။ ကာမရာဂဗျာပါဒါနံ၊ တို့ကို။ သုသမုစ္ဆိန္နတ္တာ၊ ကောင်းစွာအကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမာဓိသ္မိံပရိပူရကာရီ၊ မည်၏။ အရဟာ၊ သည်။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ သမ္မောဟဿ၊ ပြင်းစွာတွေဝေသောမောဟကို။ သုသမူဟတတ္တာ၊ ကောင်းစွာ အကြွင်းမဲ့ပယ်နုတ် အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပညာယ ပရိပူရကာရီ၊ မည်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဓ ဘိက္ခဝေ။ပ။ ဝိဟရတီတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဘဂဝတာသည်၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သိလေသု၊ တို့၌။ ပရိပူရကာရီ၊ အပြည့်အစုံပြုကျင့်လေရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမာဓိသ္မိံ၊ ၌။ မတ္တသော ကာရီ၊ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့် ပြုကျင့်လေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပညာယ၊ ၌။ မတ္တသော ကာရီ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုရဟန်း သည်။ (အာပဇ္ဇတိပိ, ဝုဋ္ဌာတိပိ-တို့၌ စပ်) ခုဒ္ဒါနုခုဒ္ဒကာနိ၊ အသေးအဖွဲ့ဖြစ်ကုန်သော။ ယာနိ တာနိ သိက္ခာပဒါနိ၊ အကြင်သိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ (သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။) တာနိ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ် ထိုအာပတ်တို့သို့။ အာပဇ္ဇတိပိ၊ ရောက်လည်းရောက်၏။ ဝုဋ္ဌာတိပိ၊ ထိုအာပတ်တို့မှ ထလည်းထ၏။ တံ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်းသည်။ ကိဿ ဟေတု၊ အဘယ်အကြောင်း ကြောင့်နည်းဟူမူ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဧတ္ထ၊ ဤသို့သောအာပတ်တို့သို့ ရောက်ခြင်းထခြင်း၌။ အဘဗ္ဗတာ၊ မဖြစ်ထိုက်သည်၏အဖြစ်ကို။ မေ၊ ငါသည်။ န ဟိ ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ် သည်သာတည်း။ (တနည်း) ဟိ-ယသ္မာ၊ အကြင်ကြောင့်။ န ဝုတ္တာ၊ မဟောအပ်ပေ။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်ပေတည်း၁။) အာဒိဗြဟ္မစရိယကာနိ၊ မြတ်သော မဂ်အကျင့်၏အစပိုင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗြဟ္မစရိယသာရုပ္ပါနိ၊ မြတ်သော မဂ်အကျင့်အားလျောက်ပတ်ကုန်သော။ ဝါ၊ မြတ်သော မဂ်အကျင့်နှင့်သင့်လျော်ကုန်သော။ ယာနိ ခေါ တာနိ သိက္ခာပဒါနိ၊ အကြင်ပါရာဇိကသိက္ခာပုဒ်တို့သည်။ (အံ ဋ္ဌ နှင့်အညီပြန်သည်) ဝါ၊ အကြင်ပါရာဇိက သံဃာဒိသိသ် သိက္ခာပုဒ်ကြီးတို့သည်၂။ (သန္တိ၊ ကုန်၏) တတ္ထ စ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ကြီး တို့၌ကား ၃။ ဓုဝသီလော စ၊ ခိုင်မြဲသောသီလရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဌိတသီလော စ၊ တည်တ့ံသောသီလရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ သိက္ခာပဒေသု၊ သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ သမာဒါယ၊ အကြွင်းမဲ့ဆောက်တည်၍။ သိက္ခတိ၊ ကျင့်၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ၊ သုံးပါးသော သံယောဇဉ်တို့၏။ ပရိက္ခယာ၊ လုံးဝကုန်ခြင်းကြောင့်။ သောတာပန္နော၊ အရိယမဂ် အယဉ်သို့ရောက်သော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဝိနိပါတ ဓမ္မော၊ ပျက်စီး၍ အပါယ်သို့ကျရောက်ခြင်းသဘောမရှိသည်။ နိယတော၊ အရိယမဂ်ဖြင့် မြဲသည်။ သမ္ဗော ဓိပရာယဏော၊ ကိုယ်တိုင်သိအပ်သော အထက်မဂ်ဉာဏ်လျှင် လားရောက်ရာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဣဓ၊ ၌။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သီလေသု၊ တို့၌။ (ရှေးနှင့်တူပြီ) သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ၊ တို့၏။ ပရိက္ခယာ၊ ကုန်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ရာဂဒေါသမော-ဟာနံ၊ တို့၏။ တနုတ္တာ၊ ပါးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သကဒါဂါမီ၊ သကဒါဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣမံ လောကံ၊ ဤလူ့ပြည်လောကသို့။ သကိဒေဝ၊ တကြိမ်သာလျှင်။ အာဂန္တွာ၊ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် လာပြီး၍။ ဒုက္ခဿ၊ ဆင်းရဲ၏။ အန္တံ၊ ကုန်ဆုံးရာဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ် နိဗ္ဗာန်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၍။ ဝါ၊ မျက်မှောက် ပြ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဣဓ၊ ၌။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သီလေသု၊ တို့၌။
ပရိပူရကာရီ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမာဓိသ္မိံ၊ ၌။ ပရိပူရကာရီ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပညာယ၊ ၌။ မတ္တသော ကာရီ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ (သိက္ခာပဒေသု တိုင်အောင်တူပြီ) သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ပဉ္စန္နံ၊ ငါးပါးကုန်သော။ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ၊ ဤမှာဖက်အောက်ဖက် (ကာမဘဝ) အဖို့ရှိကုန်သော။ သံယောဇနာနံ၊ တို့၏။ ပရိက္ခယာ၊ ကြောင့်။ ဩပပါတိကော၊ ဥပပါတ်ပဋိသန္ဓေသာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထပရိနိဗ္ဗာယီ၊ ထိုဗြဟ္မလောက၌ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံသည်၊ တသ္မာ လောကာ၊ ထိုဗြဟ္မလောကမှ။ အနာဝတ္တိဓမ္မော၊ ပြန်လည်ခြင်း သဘောမရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့ ပန၊ ပါး။ ဣဓ၊ ၌။ ဘိက္ခု၊ သည်။ (သီလေသု-စသည် တူပြီ) ပညာယ၊ ၌။ ပရိပူရကာရီ၊ အပြည့်စုံပြုကျင့်လေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (သော-မှ သိက္ခာပဒေသု-တိုင်အောင်တူပြီ) သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ အာသဝါနံ၊ အာသဝတရားတို့၏။ ခယာ၊ ကုန်ခြင်းကြောင့်။ အနာသဝံ၊ အာသဝကင်းသော။ စေတော ဝိမုတ္တိံ၊ စိတ်၏လွတ်မြောက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ လွတ်မြောက်သော အရဟတ္တ ဖိုလ်သမာဓိကို။ ပညာဝိမုတ္ထိံ၊ ပညာ၏ လွတ်မြောက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ လွတ်မြောက်သော အရဟတ္တဖိုလ် ပညာကို။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက်ဘဝ၌ပင်လျှင်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အဘိညာ-အဘိညာယ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍၊ သစ္ဆိကတွာ၊ မျက်မှောက်ပြု၍။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ရောက်၍။ ဝါ၊ ရ၍။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။]
ကထန္တိ၊ ကထံ-ဟု။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေးပြီး၍။ သိက္ခာဒိကေ၊ သိက္ခစသည်တို့ကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ဝေဘန်၍။ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုပင်လျှင်။ နိဂမေတုံ၊ နိဂုံးအုပ်ခြင်းငှါ။ ဝါ၊ စကားစ သိမ်းခြင်းငှါ။ ဧဝန္တိအာဒိ၊ ဧဝံ-ဤသို့အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အညေ စာတိ၊ ဟူသည်ကား။ တယော၊ သုံးပါးကုန်သော။ ဝိဝေကာ၊ ဝိဝေကတို့၎င်း။ တီဏိ၊ သုံးပါးကုန်သော။ ကုသလမူလာနိ၊ ကုသိုလ်မူလတို့၎င်း။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဝိမောက္ခမုခါနိ၊ မုခတို့၎င်း။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ဣန္ဒြေတို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒယော၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ (ဂုဏတ္တိကာ-၌ စပ်) သိက္ခတ္တိကာဒီဟိ၊ ပြအပ်ပြီးသော သိက္ခာတိတ် စသည်တို့မှ။ အညေ စ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧဒိသာ၊ ဤသို့သဘော ရှိကုန်သော။ ဂုဏတ္တိကာ၊ ဂုဏ်သုံးပါးတွဲ တိတ်တို့ကို။ ပကာသိတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
ဟိ၊ ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသီလ သမာဓိ ပညာတို့တွင်။ (သီလေန စသည်၌စပ်) ဝိဝဋ္ဋသန္နဿိတဿ၊ ဝဋ်ကင်းရာနိဗ္ဗာန်ကိုမှီသော။ သီလဿ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သီလေန၊ ဖြင့်။ ကာယဝိဝေကော၊ ကို။ ပကာသိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တဝိဝေကော၊ ကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဥပဓိဝိဝေကော၊ ကို။ (ပကာသိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) တထာ၊ ထိုအတူ။ သီလေန၊ ဖြင့်။ အဒေါသော၊ အဒေါသဟူသော။ ကုသလမူလံ၊ ကုသိုလ်အမှုကို။ ပကာသီတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) သီလဿ၊ ၏။ တိတိက္ခပ္ပဓာနတာယ စ၊ သည်းခံခြင်း ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အပရူပဃာ တသဘာဝတာယ စ၊ သူတပါးကို မသတ်ဖြတ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ၎င်းပေတည်း။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ အလောတော၊ ဘဟူသော။ ကုသလမူလံ၊ ကို။ သမာဓိဿ၊ ၏။ လောဘပဋိပက္ခတောစ၊ လောဘ၏ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောကြောင့်၎င်း။ အလော-ဘပဓာနတာယ စ၊ အလောတပြဓာန်းသည်၏အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ (ပကာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ပညာ ပန၊ ပညာသည်ကား။ (ပညာယ-ဟုရှိသည်မှာ မသင့်) အမောဟောယေဝ၊ အမောဟ ပင်လျှင်တည်း။ (အမောဟကိုပြသည်ဟု ဆိုဖွယ်မရှိပြီဟု ဆိုလို၏) စ၊ ထိုမှတပါး။ သီလေန၊ ဖြင့်။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခံ၊ မုခကို။ ပကာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အဒေါသပ္ပဓာနံ၊ အဒေါသပြဓာန်းသော။ သီလသမ္ပဒံ၊ သီလ၏ပြည့်စုံခြင်းကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဒေါသေ၊ ၌။ အာဒီနဝဒဿိနော၊ အပြစ်ကို ရှုလေ့ရှိသော သူအား။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ သည်။ သုခေနေဝ၊ ချမ်းသာစွာ သာလျှင်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ စ၊ သည်လည်း။ အနိမိတ္တဝိမောက္ခမုခံ၊ မုခပေတည်း။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခံ၊ ကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ သုညတဝိမောက္ခမုခံ၊ ကို။ (ပကာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ အလောဘပ္ပဓာနံ၊ အလောဘပြဓာန်းသော။ ကာမနိဿရဏံ၊ ကာမမှ ထွက်မြောက်သော။ သမာဓိသမ္ပဒံ၊ သမာဓိ၏ပြည့်စုံခြင်းကို။ နိဿယ၊ ၍။ ကာမေသု၊ ကာမဂုဏ်တို့၌။ အာဒီနာဝဒဿိနော၊ အား။ ဒုက္ခာနုပဿနာ၊ သည်။ သုခေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဒုက္ခာနုပဿနာ စ၊ သည်လည်း။ အပ္ပဏိဟိတဝိမောက္ခမုခံ၊ ပေတည်း။ ပညာသမ္ပဒံ၊ ပညာ၏ပြည့်စုံခြင်းကို။ နိဿာယ၊ ၍။ အနတ္တာနုပဿနာ၊ သည်။ သုခေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ အနတ္တာနုပဿနာ စ၊ သည်လည်း။ သုညတဝိမောက္ခမုခံ၊ ပေတည်း။ တထာ၊ ထိုအတူ။ သီလေန၊ ဖြင့်။ အနညတညဿမီတိန္ဒြိယံ၊ န္ဒြေကို။ ပကာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုဣန္ဒြေသည်။ သီလေသု၊ တို့၌။ ပရိပူရကာရိနော၊ လေ့ရှိသော။ အဋ္ဌမကဿ၊ ရှစ်ယောက်မြောက်ဖြစ်သော သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣန္ဒြိယံ၊ ဣန္ဒြေပေတည်း။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ အညိန္ဒြိယံ၊ အညိန္ဒြေကို။ (ပကာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ ဥက္ကံသဂတံ၊ အလွန်ဆုံးအမြတ်ဆုံးဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုအညိန္ဒြေသည်။ သမာဓိသ္မိံ၊ ၌။ ပရိပူရကာရိနော၊ ရှိသော။ အနာဂါမိနော စ၊ အနာဂါမ်၏၎င်း။ အဂ္ဂမဂ္ဂဋ္ဌဿ စ၊ အရဟတ္တမဂ္ဂဋ္ဌာန်၏၎င်း။ ဣန္ဒြိယံ၊ ပေတည်း။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ အညာတာဝိန္ဒြိယံ၊ ကို။ ပကာသိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တဒုပ္ပတ္တိယာ၊ ထိုအညာ တာဝိန္ဒြေ၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အရဟာ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပညာယ ပရိပူရကာရီ၊ လေ့ရှိသည်။ ဝါ၊ ကာရီ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤနည်းဖြင့်။ အညေ စ၊ တပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဧဝရူပါ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ ဂုဏတ္တိကာ၊ ဂုဏ် ၃-ခုတွဲ တိက်တို့ကို။ သီလာဒီဟိ၊ သီလစသည်တို့ဖြင့်။ ပကာသေတဗ္ဗာ၊ ပြအပ်ကုန်၏။
၁-သီလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၂၄-၃)
သီလသရူပါဒိကထာဝဏ္ဏနာ
၆။ ဧဝန္တိ၊ ဧဝံဟူသည်ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအပြားအားဖြင့်။ အနေကဂုဏ သင်္ဂါဟကေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဓိသီလသိက္ခာဒီနဉ္စ၊ အဓိသီလသိက္ခာစသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အညေသဉ္စ၊ ထိုမှတပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အနေကေသံ၊ တပါးမကများလှစွာကုန်သော။ ဂုဏာနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂါဟကေန၊ ပေါင်းယူရေတွက်တတ်သော။ သီလ။ပ။ မုခေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗေ။ပ။ အာဒီသု ဝိယ၊ အစရှိသောဒေသနာတို့၌ကဲ့သို့။ ဝိပဿနာမတ္တာဒိမုခေန၊ ဝိပဿနာမျှ စသည်ကို အမှူးပြုသဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ အဒေသေတွာ၊ မဟောမူ၍။ သီလသမာဓိပညာမုခေန၊ ပညာတို့ကို အမှူးပြုသဖြင့်။ ဒေသိတောပိ၊ ဟောအပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ကား။ သတ္တတိံသာယ ပိဗောဓိပက္ခိယဓမ္မာနံ၊ ၃၇-ပါးသော ဗောဓိ ပက္ခိယတရားတို့၏လည်း။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေန္တောဂဓတ္တာ၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း ဝိသုဒ္ဓမဂ်၌ အတွင်းဝင်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဗောဓိပက္ခိယ တရားတို့တွင်။ သီလသမာဓိ ပညာ၊ တို့ကို။ မုခံ-ပမုခံ၊ အကြီးအမှူးကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဒေသိတောပိ၊ သော်လည်း။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သီလသမာဓိပညာသု၊ တို့၌။ ဝသေသဗောဓိ ပက္ခိယဓမ္မာနံ၊ တို၏။ သဘာဝတော စ၊ ပင်ကိုသဘောအားဖြင့်၎င်း။ ဥပကာရတော စ၊ ကျေးဇူးပြုသော အားဖြင့်၎င်း။ အန္တောဂဓဘာဝေါ၊ အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပိတော၊ ၏။ ဣဘိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သဘာဝဝိဘာဂါဒိတော၊ သဘောကိုဝေဘန်ခြင်းစသည်ဖြင့်။ အဝိဘာဝိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ အတိသင်္ခေပဒေသိ တောယေဝ၊ အလွန်အကျဉ်းအားဖြင့် ဟောအပ်သည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ နာလန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ န ပရိယတ္တံ၊ မပြည့်စုံမလုံလောက်။ ဝါ၊ မတတ်နိုင်။ န သမတ္ထံ၊ မစွမ်းနိုင်။ သဗ္ဗေသန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ နာတိသင်္ခေပ နာတိဝိတ္တာရရုစီနမ္ပိ၊ မကျဉ်းမကျယ် အလယ်အလတ်ကို နှစ်သက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားသော်လည်း။ (ဝိတ္တာ ရရုစိတို့အား ကျေးဇူးမပြုနိုင်သည်မှာ ပုဂ္ဂိုလ်မရှိဟူလို) ဝါ၊ အလယ်အလတ်ကို နှစ်သက်သူ အကျယ်ကို နှစ်သက်သူတို့အားလည်း။ (ဝိတ္တာရရုစိ-တပုဒ်ကြေသည်ဟု ယူအပ်၏။) ဝါ၊ ကား။ ဝိပဉ္စိတညုနေယျာနမ္ပိ၊ ဝိပဉ္စိတညူနှင့် နေယျတို့အားလည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ သင်္ခေပဒေသနာ၊ သည်။ သံခိတ္တရုစီနံယေဝ စ၊ အကျဉ်းကို နှစ်သက်သောသူတို့အားသာလျှင်၎င်း။ ဥဂ္ဃဋိတညူနံယေဝ စ၊ တို့အားသာလျှင်၎င်း။ ဥပကာရာယ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းငှါ။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရေသံ ပန၊ ဤမှတပါးသောသူတို့အား မူကား။ (ဥပကာရာယ၊ ငှါ) န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ။အဿ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂဿ၊ နိဗ္ဗာန်ရောက်ကြောင်း အကျင့်လမ်း ဖြစ်သော ထိုဝိသုဒ္ဓိမဂ်၏။၁ ပုစ္ဆနဋ္ဌေန၊ မေးခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ ပဉ္စာ၊ မည်၏။ ကိရိယာ ကရဏံ၊ ပြုခြင်း။ ကမ္မံ၊ ပြုခြင်း။ ပဉ္စာဝ၊ မေးခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ကမ္မံ၊ ပြုခြင်းတည်း။ ဝါ၊ အမှုတည်း။ ပဉ္စာကမ္မံ၊ မေးခြင်းအမှု။ ပုစ္ဆနပယောဂေါ၊ မေးခြင်းပယောဂ, မေးခြင်းကြိယာကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။)
တတြာတိ၊ ဟူသည်ကား။ တသ္မိံပဥှာကမ္မေ၊ ထိုမေးခြင်းအမှု၌။ ဝါ၊ ကား။ တဿ ပဥှာကမ္မဿ၊ ထိုမေးခြင်းအမှု၏။ ဝိဿဇ္ဇနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိဝရဏံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သော။ အတ္ထော၊ သည်။ အဝိဘာဝိတတ္တာ၊ ထင်စွာမပြအပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မုဋ္ဌိယံကတော ဝိယ၊ လက်ဆုပ်ထဲ၌ ပြုအပ်, ထားအပ်သော ဝတ္ထုကဲ့သို့။ နိဂူဠှော၊ လျှို့ဝှက်မြုပ်ကွယ် သည်ဖြစ်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုလျှို့ဝှက်သောအနက်ကို။ ဝိဝရဏံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းသည်။ ဝိဘူတဘာဝကရဏတော၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ ဝိဿဇ္ဇနံ၊ ဝိဿဇ္ဇနာမည်၏။ ပါဏာတိပါတာဒီဟီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။
ပါဏောတိ၊ ပါဏဟူသည်ကား။ ဝေါဟာရတော၊ လူတို့၏ ဝေါဟာရအားဖြင့်။ သတ္တော၊ သတ္တဝါတည်း။ ပရမတ္ထတော၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော သဘောအားဖြင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေတည်း။ သရသေနေဝ၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်ပင်လျှင်။ ပတနသဘာဝဿ၊ ကျခြင်းပျက်ခြင်းသဘောရှိသော။ တဿ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေကို။ အန္တရေ ဧဝ၊ အချိန်မကျမီ အကြားကာလ၌သာလျှင်။ အတိဝ၊ ဆောလျင်စွာသာလျှင်။ ပါတနံ၊ ကျစေခြင်း သည်။ အတိပါတော၊ အတိပါတမည်၏။ သဏိကံ၊ ဖြည်းဖြည်း။ ပတိတုံ၊ ကျခြင်းငှါ။ အဒတွာ၊ အခွင့်မပေး မူ၍။ သီဃံ၊ ဆောလျင်စွာ။ ပါတနံ၊ ကျစေခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သတ္ထာဒီဟိ၊ ဓားလက်နက်စသည်တို့ဖြင့်။ အတိက္ကမ္မ အဘိဘဝိတွာ၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်၍။ ပါတနံ၊ သည်။ အတိပါတော၊ မည်၏။ ပါဏသာတော၊ သတ္တဝါကိုသတ်ခြင်းတည်း။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဒိန္ဒာဒါနာဒိံ၊ အဒိန္နာဒါန်စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ တေဟိ ဒုဿီလျကမ္မေဟိ၊ ထိုဒုဿီလျအမှုတို့မှ။ ဝိရမန္တဿတိ၊ ဟူသည်ကား။ သမာဒါနဝိရတိဝသေန စ၊ ၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သမ္ပတ္တဝိပတိဝသေန စ၊ ၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဩရမန္တဿ၊ ကြဉ်ရှောင်သော သူ၏။ ဝတ္တပဋိပတ္တန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဥပဇ္ဈာယဝတ္တာဒိဝတ္တကရဏံ၊ ဥပဇ္ဈာယဝတ် အစရှိသောဝတ်ကို ပြုခြင်းတည်း။ စေတနာဒယော ဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပါဋ္ဌိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ တတ္တ၊ ထိုပါဌ်၌။ စေတယတိ၊ စေ့ဆော်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စေတနာ၊ မည်၏။ အတ္တနာ သဒ္ဓိံ၊ မိမိနှင့်တကွ၊ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ (အတ္တနာသဒ္ဓိံ သမ္ပယုတ္တ ဓမ္မေ ဟုရှိသော အဋ္ဌသာလိနီပါဌ်သာ သင့်သည်၊ ဤဋီကာ၌ ယခုလက်ရှိပါဌ်ကား မသင့်) အဘိသန္ဒဟတိ၊ ဆက်စပ်ပေးတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ စေတနာယ၊ နှင့်။ အနုကူလဝသေနေဝ၊ လျော်သည်၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုစေတနာနှင့် ယှဉ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့သည်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ စေတနာသည်။ ကုသလတ္တက-သာဓာရဏာ၊ ကုသလတိက်နှင့်ဆက်ဆံ သည်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သီလစေတနာ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ကုသလာတိ၊ ကုသိုလ်စေတနာဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ စေတသိ၊ စိတ်၌။ နိယုတ္တံ၊ ယှဉ်သည်တည်း။ စေတသိကံ၊ စိတ်၌ယှဉ်သည်။ စိတ္တသမ္ပယုတ္တံ၊ စိတ်နှင့်ယှဉ်သောတရား။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ စေတနာယ၊ ၏။ စေဘသိကတ္ထေ၊ စေတသိက်အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ဟုတ်ငြားသော် လည်း။ စေတနာ သီလန္တိ၊ စေတနာသီလဟု။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ် ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒညမေဝ၊ ထိုစေတနာမှတပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိရတိအနဘိဇ္ဈာဒိကံ၊ ဝိရတီနှင့် အနဘိဇ္ဈာစသည်ကို။ စေတသိကံ သီလံ၊ စေတသိက်သီလဟု။ ဂေါဗလီဗဒ္ဒဉာယေန၊ ဂေါဗလီဗဒ္ဒ နည်းဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သံဝရဏံ၊ စောင့်စည်းခြင်းသည်။ သံဝရော၊ မည်၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် (စောင့်စည်းပိတ်ဆို့သည်ရှိသော်။) အကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ စိတ္တေ၊ ၌။ န ဩတရန္တိ၊ မကျရောက်ကုန်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ပိဒဟနံ၊ ပိတ်ဆို့ခြင်းတည်း။ အဝီတိက္ကမော၊ မဟူသည်။ ဝီတိက္ကမဿ၊ လွန်ကျူးခြင်း၏။ ပဋိပက္ခဘူတာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ အဝီတိက္ကမဝသေန၊ မလွန်ကျူးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တစိတ္တစေတသိကာ၊ ဖြစ်သော စိတ်စေတသိက်တို့ပေတည်း။ တတ္ထ စေတနာသီလံ နာမာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားသည်။ ယထာဝုတ္တဿ၊ သော။ သုတ္တပဒဿ၊ သုတ်ပုဒ်၏။ ဝိဝရဏံ၊ အဖွင့်တည်း။ ဝိရမန္တဿ စေတနာတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဝိရတိသမ္ပယုတ္တံ၊ ဝိရတီနှင့်ယှဉ်သော။ ပဓာနဘူတံ၊ ပြဓာန်းသည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ စေတနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပူရေန္တဿ စေတနာတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဝတ္တပဋိပတ္တိအာယူ ဟိနိံ၊ ဝတ်အကျင့်၌ အားထုတ်သောစေတနာကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဝိရမန္တဿ ဝိရတီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဝိရတိယာ၊ ၏။ ပဓာနတာဝံ၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဟိ၊ ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤစေတနာ သီလစသည်တို့တွင်။ (စေတနာသီလံ ဝုတ္တံ-စသည်၌ စပ်) ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ တိဝိဓာ၊ သော။ ကာယသဉ္စေတေနာ၊ သည်။ ကုသလံ ကာယကမ္မံ၊ ကုသိုလ်ကာယကံ မည်၏။ (သုခုဒြယံ၊ ချမ်းသာဟူသောအတိုးအပွား အမြတ်အစွန်းရှိ၏။ သုခဝိပါကံ၊ ချမ်းသာသော ကောင်းသောအကျိုးကိုဖြစ်စေတတ်၏။) ဣတိအာဒိဝစနတော၊ ဤသို့စသည်ဖြင့် ဟောတော်မူသော ကြောင့်။ ယဒါ၊ ၌။ ပါဏာတိကပါတာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ပဋိပက္ခဘူတာ၊ သော။ တဗ္ဗိရတိဝိသိဋ္ဌာ၊ ထိုပါဏာတိပါတ စသည်တို့မှကြဉ်သော ဝိရတီဖြင့် ထူးခြားသော။ စေတနာ၊ သည်။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုသို့ ပါဏာတိပါတ စသည်တို့မှ ကြဉ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်လတ်၍။ (ဟေတုမန္တ ဝိသေသန တည်း) ပဓာနဘာဝေန၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပါဏာတိ။ပ။ သာဓိကာ၊ ပါဏာတိပါတ စသည်တို့မှ ကြဉ်ခြင်းကို ပြီးစေတတ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုစေတနာနှင့်ယှဉ်သော။ ဝိရတိ စ၊ ဝိရတီသည်၎င်း။ အနဘိဇ္ဈာဒယော စ၊ အနဘိဇ္ဈာစသည်တို့သည် ၎င်း။ စေတနာသီလံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယဒါ ပန၊ ၌ကား။ ပါဏာတိပါတာဒီဟိ၊ တို့မှ။ သင်္ကောစ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇန္တဿ၊ ရောက်သောသူအား။ တတော၊ ထိုပါဏာတိပါတစသည်တို့မှ။ ဝိရမဏာကာရေန၊ ကြဉ်ရှောင်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်သော။ စေတနာဝိသိဋ္ဌာ၊ စေတနာဖြင့်ထူးခြားသော။ ဝိရတိ စ၊ သည်၎င်း။ အနဘိဇ္ဈာဒယော စ၊ စသည်တို့သည်၎င်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုကြဉ်ရှောင်ခြင်းကိစ္စ၌။ ပဓာနဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ကိစ္စသာဓိကာ၊ ကိစ္စကို ပြီးစေကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒါ၊ ၌။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုဝိရတီ, အနဘိဇ္ဈာစသည်တို့နှင့် ယှဉ်သော။ စေတနာ၊ သည်။
ဝိရတိအာဒိပက္ခိကာ ဝါ၊ ဝိရတီစသည်၏ အဖို့၌ပါဝင်သည်သော်၎င်း။ အဗ္ဗောဟာရိကာ ဝါ၊ သော်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ စေတသိကသီလံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ သုတ္တေ၊ ၌။ အာဂတနယေန၊ လာသောနည်းဖြင့်။ ကုသလကမ္မပထဝသေန၊ အားဖြင့်။ စေတနာစေတသိကသီလာနိ၊ တို့ကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှါ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဇဟန္တဿာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣတော ပဋ္ဌာယ၊ ယခုအခါမှစ၍။ န ကရိဿမိ၊ မပြုတော့အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ သမာဒါနဝသေန၊ ဆောက်တည်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သမ္ပတ္တဝတ္ထု-ကာနိပိ၊ ရောက်လာသော ဝတ္ထုတို့ကိုလည်း။ အနဇ္ဈာစရဏေန၊ မကျူးလွန်သောအားဖြင့် ၎င်း။ ပဇဟန္တဿ၊ ပယ်သောသူ၏။ သတ္တ ကမ္မပထစေတနာပိ၊ ဟူသည်ကား။ ပါဏာတိပါတာဒိပ-ဟာနသာဓိကာ၊ ပါဏာတိပါတစသည်တို့ကို ပယ်ခြင်းကို ပြီးစေတတ်ကုန်သော။ ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်အတိုင်း။ သတ္တ၊ ကုန်သော။ ကုသလကမ္မပထ စေတနာ၊ တို့တည်း။ အဘိဇ္ဈာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ယံ ပရဒါရဂမာနာဒိ၊ အကြင် ပရဒါရကံစသည်ကို။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ တဿ၊ ထိုကံကို။ ပဟာယကာ၊ ပယ်တတ်ကုန်သော။ အဘိဇ္ဈာဒယော၊ တို့သည်။ သီလံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စေတသိကံ။ပ။ ဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ အဘိဇ္ဈာဗျာပါဒဝသေန၊ တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မိစ္ဆာစာရပါဏာတိပါတာဒယော၊ စသည်တို့ကို။ ကရီယန္တိ ယထာ၊ သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိဝသေနာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ တေ၊ ထိုမိစ္ဆာစာရစသည်တို့ကို။ ပုတ္တမုခဒဿနာဒိအတ္ထံ၊ သား၏ မျက်နှာကို မြင်ခြင်းစသည်အကျိုးငှာ။ ကရီယန္တိ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ (ပုတ္တမုခဒဿနာအကျိုးကို ဤဋီကာ ဒုတိယတွဲ စာမျက်နှာ ၁၂၀ ၌ကြည့်ပါ) စ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ တေသံ၊ မိစ္ဆာစာရစသည်ကို ပြုခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်သော ထိုအဘိဇ္ဈာ စသည်တို့ကို။ ပဟာယကာ၊ ပယ်တတ်သော တရား တို့သည်။ အနဘိဇ္ဈာ၊ စသည်တို့ကို။ ပဟာယကာ၊ ပယ်တတ်သောတရားတို့သည်။ အနဘိဇ္ဈာဒယော၊ အနဘိဇ္ဈာစသည်တို့ပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ပါတိမေက္ခသံဝရာ၊ သံဝရဟူသည်။ စာရိတ္တ-ဝါရိတ္တဝိဘာဂံ၊ စာရိတ္တသီလ, ဝါရိတ္တသီလအားဖြင့် ဝေဘန်ခြင်း ကွဲပြားခြင်း ရှိသော။ ဝါ၊ သီလဟု ဝေဘန်အပ်သော အပြားရှိသော။ ဝိနယပရိယာပန္နံ၊ ဝိနည်း၌ အကျုံးဝင်သော။ သိက္ခာပဒသီလံ၊ သိက္ခာပုဒ်သီလတည်း။ သတိသံဝရော၊ ရဟူသည်။ မနစ္ဆဋ္ဌာနံ၊ မနလျှင် ၆-ခုမြောက်ရှိကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့ကို။ အာရက္ခာ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းတည်း။ သာ စ၊ ထိုစောင့်ရှောက် ခြင်းသည်လည်း။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုသို့စောင့်ရှောက်သော အခြင်းအရာဖြင့်ဖြစ်သော။ သတိယေဝ၊ သတိသာလျှင် တည်း။ ဉာဏသံဝရော၊ ရဟူသည်။ ပညာ၊ တည်း။ ခန္တိသံဝရော၊ ရဟူသည်။ အဓိဝါသနာ၊ သည်းခံခြင်းတည်း။ သာစ၊ ထိုသည်းခံခြင်းသည်လည်း။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုသို့ သည်းခံသော အခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော။ အဒေါသပဓာနာ၊ အဒေါသပြဓာန်းကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ အဒေါသော ဧဝ၊ အဒေါသ သာလျှင်တည်း။ ဝီရိယသံဝရော၊ ရဟူသည်။ ကာမဝိတက္ကာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဝိနောဒနဝသေနာ၊ ပယ်ဖျောက်သည် ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဝီရိယံ၊ တည်း။ ပါတိမေက္ခသံဝရသတိသံဝရာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်အဖွင့်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ အာဝိ၊ ထင်စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတ့ံ။
သောတာနီတိ၊ ဟူသည်ကား။ တဏှာဒိဋ္ဌိအဝိဇ္ဇာဒုစ္စရိတအဝသိဋ္ဌိကိလေသသောတာနိ၊ တဏှာအယဉ်, ဒိဋ္ဌိအယဉ်, အဝိဇ္ဇာအယဉ်, ဒုစရိုက်အယဉ်, ကြွင်းသော ကိလေသာအယဉ်တို့တည်း။ (စူဠနိဒ္ဒေသနှင့်အညီ ဖွင့်ပြသည်) သောတာနံ သံဝရံ ဗြူမီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ပြီး၍။ ပညာယေတေ ဝိဓိယျရေတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနေန၊ ဆိုခြင်းကြောင့်။ သောတာနံ၊ အယဉ်တို့ကို။ သံဝရော၊ စောင့်စည်းခြင်း ဟူသည်။ ပိဒဟနံ၊ ပိတ်ခြင်းတည်း။ သမုစ္ဆေဒနံ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်တတ်သော။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်ပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပိညာယတိ၊ သိအပ်၏။
ဣဒမတ္ထိကတံ၊ ဤအအေးကိုပယ်ခြင်းစသော အကျိုးဖြင့် အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ဤအအေးကို ပယ်ခြင်းစသောအကျိုးရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ မနသိကတွာ၊ နှလုံးသွင်း၍။ ယေန ဉာဏေန၊ အကြင်ဉာဏ် ဖြင့်။ ယောနိသော၊ သင့်သောအကြောင်းအားဖြင့်။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ပစ္စယာ၊ သင်္ကန်းစသော ပစ္စည်းတို့ကို။ ပဋိသေဝီယန္တိ၊ မှီဝဲအပ်ကုန်၏။ တံ ပစ္စယပဋိသေဝနမ္ပိ၊ ထိုပစ္စည်းကို မှီဝဲကြောင်း ဉာဏ်သည်လည်း။ ဉာဏသဘာဝတ္တာ၊ ဉာဏ်သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတ္ထေဝ ဉာဏသံဝရ ဧဝ၊ ဤဉာဏသံဝရ၌ သာလျှင်။ သမောဓာနံ သင်္ဂဟံ၊ ပေါင်းခြင်း ရေတွက်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ခမတိ အဓိဝါသေတိ၊ သည်းခံတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခမော၊ ခမမည်၏။ ဥပ္ပန္နန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံအာရမ္မဏေ၊ ထိုထို အာရုံ၌။ ဇာတံ နိဗ္ဗတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ကာမဝိတက္ကန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ကာမူ ပသံဟိတံ၊ ကာမဂုဏ်နှင့်စပ်သော။ ဝိဘက္ကံ၊ ကို။ နာဓိဝါသေတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ စိတ္တံ၊ စိတ်သို့။ အာရောပေတွာ၊ တက်စေ၍။ ဝါ၊ တင်၍။ အဗ္ဘန္တရေ၊ အတွင်း၌။ န ဝါသေတိ၊ မနေစေ။ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိပီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌံ၊ မြတ်စွာဘုရား ကဲ့ရဲ့ပယ်မြစ် အပ်သော။ မိစ္ဆာဇီဝံ၊ ကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ အနဝဇ္ဇေန၊ အပြစ်ကင်းသော။ ပစ္စယပရိယေသနေန၊ ပစ္စည်းကိုရှာမှီးခြင်းဖြင့်။ သိဇ္ဈနကံ၊ ပြီးစီးသော။ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဧတ္ထေဝ ဝီရိယသံဝရေ ဧဝ၊ ဤဝီရိယ သံဝရ၌ပင်လျှင်။ သမောဓာနံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ တဿ၊ ထိုအာဇီဝ ပါရိသုဒ္ဓိသီလ၏။) ဝီရိယသာဓနတ္တာ၊ ဝီရိယဖြင့်ပြီးစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသံဝရ သီလအရာ၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ တဏှာဒိသောတာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိနိဝါရဏတော၊ ဖြစ်ခြင်းကို တားမြစ်တတ်သောကြောင့်။ ပိဒဟနဋ္ဌေန၊ ပိတ်ခြင်းအနက် သဘောအားဖြင့်။ သံဝရဏတော၊ စောင့်စည်း ခြင်းကြောင့်။ သံဝရော စ၊ သံဝရလည်းမည်သည်။ (ဟောတိ ယထာ-၌စပ်) ပရတော၊ နောက်ကာလ၌။ ပဝတ္တနကဂုဏာနံ၊ ဖြစ်လတံ့သော ဂုဏ်ကျေးဇူး တို့၏။ အာဓာရာဒိဘာဝတော၊ တည်ရာစသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သီလနဋ္ဌေန၊ သီလနအနက် အားဖြင့်။
သီလဉ္စ၊ သီလလည်းမည်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ခန္တိ၊ သည်းခံခြင်းသည်။ အနဓိဝါသနေန၊ သည်းမခံခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနက ကိလေသာနံ၊ ဖြစ်လတံ့သော ကိလေသာတို့ကို။ အဓိဝါသနေန၊ ဖြင့်။ သံဝရဏတော၊ ကြောင့်။ သံဝရော စ၊ သံဝရလည်း မည်၏။ ခမနဟေတု၊ သည်းခံခြင်းဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဂုဏာနံ၊ တို့၏။ အာဓာရာဒိ ဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သီလနဋ္ဌေန၊ ဖြင့်။ သီလဉ္စ၊ သီလလည်းမည်၏။ ဝီရိယံ၊ သည်။ ဝိနောဒေတဗ္ဗာနံ၊ ပယ်ဖျောက်အပ်ကုန်သော။ ပါပဓမ္မာနံ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို။ ဝိနောဒနေန၊ သဖြင့်။ သံဝရဏတော၊ ကြောင့်။ သံဝရော စ၊ လည်းမည်၏။ ဝိနောဒနဟေတု၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဂုဏာနံ၊ တို့၏။ အာဓာရာဒိဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သီလနဋ္ဌေန၊ ဖြင့်။ သီလေဉ္စ၊ သီလလည်းမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ပါတိမောက္ခသီလာဒိ၊ ပါတိမောက်သီလစသည်သည်။ တဿ တဿ ပါပဓမ္မဿ၊ ထိုထိုအကုသိုလ်တရားအား။ ပဝတ္တိတုံ၊ ငှါ။ အပ္ပဒါနဝသေန၊ မပေးသည်၏ အလိုအား ဖြင့်။ (ယံ) သံဝရဏံပိဒဟနံ၊ အကြင်စောင့်စည်း ပိတ်ဆို့ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) တံ၊ ထိုပိတ်ဆို့ခြင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ သံဝရော၊ သံဝရမည်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အသမာဒိန္နသီလဿ၊ ဆောက်တည်အပ်သော သီလမရှိသောသူအား။ အာဂတဝတ္ထုတော၊ ရောက်လာသောဝတ္ထုမှ။ ဝိရမဏမ္ပိ၊ ကြဉ်ခြင်းသည်လည်း။ သံဝရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာ စ။ပ။ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ န ဝီတိက္ကမတိ၊ မလွန်ကျူးတတ်။ ဣတိ၊ ဤသို့ မလွန်ကျူးကြောင်းဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ အဝီတိက္ကမော၊ မည်၏။ တထာပဝတ္တော၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော။ ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ ကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။)
၇။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ပက္ခန္တရဇောတက ပန-သဒ္ဒါထည့်၍ အနက်ပြန်ရန်ပြသော အဖွင့် ဖြစ်သည်) အဝသေသေသု၊ ကြွင်းကုန်သော။ ပေဥှသု၊ တို့တွင်။ သမာဓာနံ၊ သမာဓာနဟူသည်။ သဏ္ဌပနံ၊ ကောင်းစွာထားခြင်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဒုဿီလျဝသေန၊ ဒုဿီလျ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ သီလပျက်သူဖြစ် ကြောင်း မကောင်းမှုအလိုအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ ကာယကမ္မာဒယော၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ-၌စပ်) သမ္ပတိ စ၊ ပစ္စုပ္ပန်၌၎င်း။ အာယတိဉ္စ၊ နောင်ကာလ၌၎င်း။ အဟိတဒုက္ခာဝဟာ၊ အကျိုးမဲ့နှင့် ဆင်းရဲကို ဆောင်တတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သမ္မာ ဌပိတာ၊ ကောင်းစွာထားအပ်ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသဏ္ဌပိတာ၊ ကောင်းစွာမထားအပ်သည်မည်ကုန်သည်။ ဝိပ္ပဏိဏ္ဏာ ဝိသဋာ စ နာမ၊ ဖရိုဖရဲ ပြန့်ကြဲသည်လည်း မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ပါး။ သုသီလျဝသေန၊ ကောင်းသောသီလရှိသူ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သော ကြဉ်ရှောင်မှု၏အလိုအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ (ကာယကမ္မာဒယော၊ တို့သည်) တဗ္ဗိပရိယာယတော၊ ထိုဒုဿီလျအမှုမှ ပြန်သောအားဖြင့်။ (ဟိတသုခါဝဟာ၊ အကျိုး စီးပွားနှင့် ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သမ္မာ ဌပိတာ၊ ကောင်းစွာ ထားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) သဏ္ဌပိတာ၊ ကောင်းစွာထားအပ်သည် မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကိံယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ။) ဩက္ခိတ္တ။ပ။ စာလနာဒိ ယထာ၊ ချအပ်သော မျက်လွှာရှိခြင်း, လက်ရုံးကိုမလှုပ်စေခြင်း စသည်ကဲ့သို့ပင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ကာယကမ္မာဒီနံ။ပ။ အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤသံဝဏ္ဏနာစကားရပ်ဖြင့်။ သမာဓိကိစ္စတော၊ သမာဓိ၏ကိစ္စမှ။ သီလနံ၊ သီလနအနက်ကို။ ဝိသေသေတိ၊ အထူးပြု၏။ ဝါ၊ ထူးခြားစေ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ သမာဓာနံ၊ ကောင်းစွာထားခြင်းသည်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အဝိက္ခေ ပဟေတုတာ၊ မပျံ့လွင့်ခြင်း ၏ အကြောင်းအဖြစ်တည်း။ ဣဒံ၊ ဤသီလ၏ ကောင်းစွာထားခြင်းသည်။ ကာယကမ္မာဒီနံ၊ တို့ကို။ သဏ္ဌပနံ၊ ကောင်းစွာထားခြင်းတည်း။ သံယမနံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းတည်း။ ဥပဓာရဏံ၊ ဏဟူသည်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာတည်း။ မူလဘာဝေါ၊ အမြစ်ရင်း အကြောင်းရင်း၏ အဖြစ်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုသီလ၏။ အာဒိစရဏာဒိဘာဝေါ၊ အစစွာအကျင့်စသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေန၊ ထိုသံဝဏ္ဏနာ စကားရပ်ဖြင့်။ ပထဝီဓာတုကိစ္စတော၊ ပထဝီဓာတ်၏ကိစ္စမှ။ သီလနံ၊ တည်ရာဟူသော သီလနအနက်ကို။ ဝိသေသိတံ၊ အထူးပြုအပ်သည်။ ဝါ၊ ထူးခြားစေအပ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာ၊ ထိုပထဝီ ဓာတ်သည်။ သဟဇာတရူပဓမ္မာနံ၊ တကွဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့ကို။ သန္ဓာရဏ ဝသေန၊ ကောင်းစွာ ဆောင်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤသီလသည်ကား။ အနဝဇ္ဇဓမ္မာနံ၊ အပြစ်မရှိသော ကုသိုလ်တရားတို့၏။ မူလာဓိဋ္ဌာနဝသေန၊ အရင်းခံတည်ရာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ ကုသလာနန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသံဝဏ္ဏနာပါဌ်၌။ ကုသလဓမ္မာ နာမ၊ ကုသိုလ်တရားတို့မည်သည်ကား။ သပုဗ္ဗဘာဂါ၊ ရှေးအဖို့နှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရာ၊ မဟဂ္ဂုတ်လောကုတ္တရာဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ အညေ ပန အာစရိယာ၊ တပါးသော ဆရာတို့သည်ကား (အညေ-ပုဒ်၏ အရကို ပြသည်) သိရဋ္ဌောတိ၊ ဟူသည်ကား။ သိရသိ၊ ဦးခေါင်းသည်။ ဆိန္နေ၊ ပြတ်သည်ရှိသော်။ သဗ္ဗော၊ အလုံးစုံသော။ အတ္တဘာဝေါ၊ သည်။ ဝိနဿတိ ယထာ၊ ပျက်စီး သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ သီလေ၊ သည်။ ဘိန္နေ၊ ပျက်လတ်သော်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဂုဏသရီရံ၊ ဂုဏ်ဟူသော ကိုယ်သည်။ ဝိနဿတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဂုဏ်ဟူသောကိုယ်၏။ ဥတ္တမင်္ဂဋ္ဌော၊ ဦးခေါင်းဟူသော အနက်သည်။ သီလဋ္ဌော၊ မည်၏။ သိရောတိ ဝ၊ သိရဟူ၍သော်၎င်း။ သီလန္တိ ဝါ၊ သီသဟူ၍ သော်၎င်း။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက်။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ သီလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အညေဆရာတို့၏ အလိုတည်း။ သီတလဋ္ဌော၊ ဋ္ဌဟူသည်။ ပရိဠာဟဝူပသမနဋ္ဌော၊ ပူလောင်ခြင်းကို ငြိမ်းစေခြင်းအနက်တည်း။ တေန၊ ထိုသီတလဋ္ဌဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) တကာရဿ၊ တ-အက္ခရာ၏။ လောပံ၊ ကြေခြင်းကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ နိရုတ္တိနယေနေဝ၊ နည်းဖြင့် ပင်လျှင်။ သီလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဒံ၊ ဤသီလသည်။ ပယောဂသမ္ပာဒိတံ၊ လုံ့လဖြင့် ပြီးစေအပ်သည်ရှိသော်။ သဗ္ဗကိလေသ ပရိဠာဟ ဝူပသမကရံ၊ အလုံးစုံသော ကိလေသာအပူငြိမ်း ခြင်းကို ပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧဝမာဒိနာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ (သင်္ဂဟော-၌ စပ်) ဧတသ္မိံ၊ ဤသီလသည်။ သတိ၊ သော်။ အကုသလာ၊ တို့သည်။ သယန္တိ၊ အိပ်ကုန်၏။ အပဝိဒ္ဓါ၊ စွန့်ပစ်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ တေန၊ ထိုသီလဖြင့်။ သဗ္ဗဒုစ္စရိတာနိ၊ တို့သည်။ ဝိဟတုဿဟာနိ၊ ဖျက်ဆီးအပ်သော အားထုတ်ခြင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အားထုတ်မှု ပျက်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ သုပန္တိ၊ အိပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ကုသလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပဝေသာရဟသာလာ၊ ဝင်ခြင်းငှါ ထိုက်သောစရပ်ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒီနံ၊ ဤသို့ အစရှိသော အနက်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက် သိမ်းသွင်းခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
၈။ သီလနဋ္ဌေန သီလန္တိ၊ သီလံဟူ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ သဒ္ဒတ္ထုဒ္ဓါရေန၊ သဒ္ဒါ၏အနက်ကို ထုတ်သော အားဖြင့်။ ပကာသိတောပိ၊ ပြအပ်ပြီးငြားသော်လည်း။ သော၊ ထိုအနက်သည်။ (ဤပုဒ်ကျနေသည်။ သတိပြု) ဘာဝတ္ထောဧဝ၊ သဘာဝအနက်ပင်လျှင်တည်း။ (ဘာဝ-သဒ္ဒါ သဘာဝဟော) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလနံ လက္ခဏံ တဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ စေတနာဒိဘေဒဘိန္နဿ၊ စေတနာသီလ စသည် အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ တဿ၊ ထိုသီလကို။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ သင်္ဂါဟကော၊ ရေတွက်သိမ်းသွင်းနိုင်သော။ (အတ္ထော-၌စပ်) တတော၊ ထိုသီလနအနက်မှ။ အညော၊ သော။ အတ္ထော၊ အနက်မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ ယော၊ ယင်းတပါးသောအနက်ကို။ လက္ခဏ ဘာဝေန၊ လက္ခဏာအဖြစ် ဖြင့်။ ဝုစ္စေယျ၊ ဆိုအပ်, ဆိုနိုင်ရာ၏။ စ၊ စောဒနာကိုပြဦးအံ့။ အနေက ဘေဒသင်္ဂါဟကံ၊ များသောအပြား ရှိသောအနက်ကို ရေတွက်သော လက္ခဏာသည်။ သာမညလက္ခဏံ နာမ၊ ဏာမည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဝိသေသလက္ခဏံ၊ မည်သည်။ န သိယာ နနု၊ မဖြစ်ရာသည် မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးမြန်းစိစစ်ခြင်းကို။ မနသိကတွာ၊ နှလုံးသွင်းတော်မူ၍။ သနိဒဿနတ္တံ။ပ။ နေကဓာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဟိ၊ မှန်၏။ နီလာဒိဝသေန၊ အညို စသည်တို့အလိုအားဖြင့်။ အနေကဘေဒဘိန္နဿာပိ၊ များသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော်လည်း။ ဝါ၊ ကွဲပြားသည်လည်းဖြစ်သော။ ရူပါယတနဿ၊ ၏။ သနိဒဿနတ္တံ၊ မြင်အပ်သောသဘောရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ တဒညဓမ္မာသာဓာရဏတော၊ ထိုရူပါယ-တနမှ တပါးသော တရားတို့နှင့် မသက်ဆိုင်ခြင်းကြောင့်။ ဝိသေသလက္ခဏံ၊ ဏာမည်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ အနိစ္စ တာဒိ ဝိယ ဝါ၊ အနိစ္စတာ စသောလက္ခဏာကဲ့သို့၎င်း။ ရုပ္ပနံ ပိယ ဝါ၊ ရုပ္ပနလက္ခဏာကဲ့သို့၎င်း။ သာမည လက္ခဏံ၊ သည်။ န ဟောတိ ယထာ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤသီလ နလက္ခဏာ၌ လည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သနိဒဿနတ္တံ နာမ၊ မြင်အပ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်မည်သော။ ဧတံ၊ ဤသဘောသည်။ ကိံပန၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗတာ၊ မြင်အပ်သည်၏အဖြစ်, မြင်နိုင်ကောင်းသည်၏ အဖြစ်ပင်တည်း။ စက္ခုဝိညာဏဿ၊ ၏။ ဂေါစရဘာဝေါ၊ ကျက်စားရာအာရုံ၏ အဖြစ်ပင်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုမြင်အပ်သော သဘော၏။ ရူပါယတနတော၊ မှ။ အနညတ္တေပိ၊ တခြားတပါးအဖြစ် မဟုတ်ငြားသော်လည်း။ အညေဟိ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ရူပါယတနံ၊ ကို။ ဝိသေသေတုံ၊ အထူးပြုခြင်းငှါ။ အညံ ဝိယ၊ တပါးတခြားကိုကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ နိဒဿနေန၊ မြင်အပ်သည်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) သနိဒဿနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဓမ္မသဘာဝသာမညေန၊ တရားသဘော အလိုတူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ တရားသဘောအဖြစ်ခြင်း တူသဖြင့်။ ဧကီဘူတေသု၊ တပါးတည်းကဲ့သို့ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေသု၊ တို့တွင်။ နာနတ္တကရော၊ ထူးခြားသည်၏အဖြစ်ကို ပြုတတ်သော။ ယော သဘာဝေါ၊ အကြင်သဘောသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ သော၊ ထိုသဘောကို။ အညံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ ဥပစရိတုံ၊ တင်စား ပြောဆိုခြင်းငှါ။ ယုတ္တော၊ သင့်ပေ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြောဆိုသည်ရှိသော်။ အတ္ထဝိသေသာဝဗောဓော၊ အနက် အထူးကို သိနားလည်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ သဟ နိဒဿနောနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သဟသဒ္ဒေါ၊ သည်။ နန္ဒိရာဂသဟဂတာတိ ယထာ၊ သဟဂတာ ဟူသော ပုဒ်၌ သဟ သဒ္ဒါကဲ့သို့။ တဗ္ဘာဝတ္ထော၊ တဗ္ဘောအနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ ထိုယှဉ်ဖက်ပုဒ်၏ အနက်လျှင် အနက်ရှိ၏။
ဒုဿီလျဝိဒ္ဓံသနရသန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ကာယိကအသံဝရာဒိဘေဒဿ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော မစောင့် စည်းခြင်း စသည်အပြားရှိသော။ ဒုဿီလျဿ၊ ကို။ ဝါ၊ သီလပျက်သူဖြစ်ကြောင်း မကောင်းမှု ဒုစ္စရိုက်ကို။ ဝိဓမနကိစ္စံ၊ မှုတ်လွှင့်ပယ်ဖျက်ခြင်းကိစ္စရှိ၏။ အနဝဇ္ဇရသန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အဂါရယှသမ္ပတ္တိကံ၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သော ပြည့်စုံခြင်းရှိ၏။ အဂရဟိတဗ္ဗဘာဝေန၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သမ္ပဇ္ဇနကံ၊ ပြည့်စုံပြီးစီး၏။ ဝါ၊ ကား။ အဝဇ္ဇပဋိပက္ခဘာဝေန၊ အပြစ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက် အဖြစ်ဖြင့်။ သမ္ပဇ္ဇနကံ၊ ပြည့်စုံပြီးစီး၏။ လက္ခဏာဒီသုတိ၊ ဟူသည်ကား။ လက္ခဏာဒီသု၊ စသည်တို့ကို။ ဝုစ္စမာနေသု၊ ဆိုအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ကိစ္စမေဝ၊ ဝါ၊ ကိစ္စကိုသာလျှင်သော်၎င်း။ သမ္ပတ္တိ ဝါ၊ သမ္ပတ္တိကိုသော်၎င်း။ ရသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ရသာယတနရသာဒိ၊ ရသာယတနဟု ဆိုအပ်သော အရသာကို။ န ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာ ဆရာ၏ အလိုတော်တည်း။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ကိစ္စမေဝါတိ၊ ကိစ္စမေဝ ဟူသောပုဒ်၌။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်သောဧဝ-သဒ္ဒါသည်။ (တနည်း) ကိစ္စမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ကန့်သတ်ခြင်းသည်။ တဿ၊ ထိုကိစ္စရသ၏။ အားရှိသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အလိုမျှသာတည်း။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ကိစ္စမေဝ ဝါ၊ ကိစ္စကိုသာလျှင်သော်၎င်း။ သမ္ပတ္တိ ဧဝ ဝါ၊ သမ္ပတ္တိကိုသာလျှင်သော်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿအတ္ထဿ၊ ဤအနက်၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
သောစေယျပစ္စုပဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ကာယာဒီဟိ၊ ကိုယ်စသည်တို့ဖြင့်။ သုစိဘာဝေန၊ စင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စုပဋ္ဌာတိ၊ ရှေးရှုထင်၏။ ဂဟဏဘာဝန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဂဟေတဗ္ဗ-ဘာဝံ၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ တေန၊ ထိုသောစေယျပစ္စပဋ္ဌာန်ကို ပြသောစကားဖြင့်။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ဥပဋ္ဌာနာကာရဋ္ဌေန၊ ထင်သောအခြင်းအရာ အနက်အားဖြင့်။ ပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ ဋ္ဌာန်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဖလဋ္ဌေန ပန၊ ဖလ (ပစ္စုပဋ္ဌာန်) အနက်အားဖြင့်မူကား။ အဝိပ္ပဋိသာရပစ္စုပဋ္ဌာနံ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ် ၏။ ဝါ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်းလျှင် ရှေးရှုဖြစ်ပေါ်သောအကျိုးရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ သမာဓိပစ္စု-ပဋ္ဌာနံ၊ သမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်၏။ ဝါ၊ သမာဓိလျှင် ရှေးရှုဖြစ်ပေါ်သောအကျိုးရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သီလံ၊ သည်။ သမ္ပတိယေဝ၊ ယခုမျက်မှောက် (လက်ငင်း) ပင်လျှင်။ အဝိပ္ပဋိသာရံ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ၊ ရှေးရှုဖြစ်ပေါ်စေတတ်၏။ ပရမ္ပရာယ၊ အကျိုးအဆက်ဆက်ဖြင့်။ သမာဓိံ၊ ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာပေတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဣမဿ အာနိသံသဖလဿ၊ ဤအာနိသင် အကျိုးကို။ အာနိသံသကထာယံ၊ အာနိသင်ကို ပြရာစကား၌။ ဝက္ခမာနတ္တာ၊ ဆိုအပ်လတံ့ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဂ္ဂဟဏံ၊ မယူခြင်း မဆိုခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဖလဿ၊ အကျိုးပစ္စုပဋ္ဌာန်၏။ အနိစ္ဆိတတ္တာ၊ အလိုမရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ၌။ အဂ္ဂဟဏံ၊ မယူခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ) ဖလဿ၊ အကျိုး၏။ အနေကဝိဓတ္တာ၊ များသောအပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ လောကိယာဒိသီလဿပိ၊ လောကီ အစရှိသောသီလ၏တည်း။ ဝိဘဇိယမာနတ္တာ၊ ဝေဘန်အပ်လတံ့၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်းပေတည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားမှန်၏။ နိဿိတာ။ပ။ အာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ ကမ္မာဒိ၊ ကံစသော အကြောင်းသည်။ ပထဝီဓာတုယာ၊ ပထဝီဓာတ်၏။ ဒုရကာရဏံ၊ ဝေးသောအကြောင်း သည်၎င်း။ (ဟောတိ ယထာ စ-၌ စပ်) သေသဘူတတ္တယံ၊ ကြွင်းသော ဘူတရုပ် ၃-ပါးအပေါင်းသည်။ အာသန္နကာရဏံ၊ နီးသောအကြောင်းသည်၎င်း။ ဟောတိယထာ စ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့၎င်း။ တန္တဝါယတုရိဝေ မသလာကာဒိ၊ ယက်ကန်းသည်, လိပ်တုံး, လက်ခတ် ယက်သွား, ဝါးခြမ်းစိတ် စသည်သည်။ ဝတ္ထဿ၊ အဝတ်၏။ ဒူရကာရဏံ၊ ဝေးသောအကြောင်းသည်၎င်း။ တန္တဝေါ၊ ချည်မျှင်တို့သည်။ အာသန္နကာရဏံ၊ နီးသောအကြောင်း သည်၎င်း။ ဟောတိ ယထာ စ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သဒ္ဓမ္မ္ထဿနာဒိ၊ သူတော်ကောင်း တရားကို နာကြားခြင်း စသည်သည်။ သီလဿ၊ ၏။ ဒူရကာရဏံ၊ တည်း။ ဟိရိဩတ္တပ္ပံ၊ သည်။ အဿ၊ ထိုသီလ၏။ အာသန္နကာရဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ဟိရောတ္တပ္ပဉ္စ ပနာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိရောတ္တပ္ပေ ဟီတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ တဿ၊ ထိုဟိရိဩတ္တပ္ပ၏။ အာသန္နကာရဏဘာဝသာဓနံ၊ နီးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကို ပြီးစေသော စကားတည်း။ အတ္တ၊ ထိုစကားရပ်၌။ သမာဒါနဝသေန၊ ဆောက်တည်သည့် အလိုအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်သည်မည်၏။ အဝီတိက္ကမဝသေန၊ မလွန်ကျူးသည့် အလိုအားဖြင့်။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဝါ၊ တည်သည် မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သီလာနိသံသကထာဝဏ္ဏနာ
၉။ အဝိပ္ပဋိသာရာဒီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဝိပ္ပဋိသာရပဋိပက္ခော၊ နှလုံးမသာခြင်း၏ ဆန့်ကျင် ဖက်ဖြစ်သော။ ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒါ၊ ကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ်သည်။ အဝိပ္ပဋိသာရော၊ သာရမည်၏။ ပန၊ ဆက်။ သော၊ ထိုနှလုံးသာရွှင်ခြင်းသည်။ (ပဝတ္တော-၌ စပ်) ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗော-၌စပ်) ယဿ မေ၊ အကြင်ငါ၏။ သီလံ၊ သည်။ သုရိသုဒ္ဓံ၊ ကောင်းစွာထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်ပေ၏။ တဿ မေ၊ ထိုသို့သော ငါ၏။ လာဘာ ဝတ၊ (သီလဆိုင်ရာအကျိုးတို့သည်) ရထိုက်သည့် လာဘ်လာဘတို့ပါ တကား။ တေနမေ၊ ထိုသို့သော ငါသည်။ သုလဒ္ဓံ ဝတ၊ (လူ့အဖြစ် စသည်ကို) ကောင်းစွာ ရအပ်ပါပေစွတကား။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ သီလဿ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခဏာဝသေန၊ ဆင်ခြင်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အာဒိဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပါမေဇ္ဇဘောဂသမ္ပတ္တိကိတ္တိသဒ္ဒါဒိံ၊ နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်း, စည်းစိမ်ဥစ္စာနှင့်ပြည့်စုံခြင်း, ကျော်စောသံ စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ရေတွက်၏။ အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာနီတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဝိပ္ပဋိ။ပ။ ဇနာနိ၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်းမှ တခြားတပါးသာလျှင် ဖြစ်သော။ သမာဓိအာဒိဂုဏော၊ သမာဓိအစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးကို။ နိပ္ပါဒေတဗ္ဗော၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။
သီလ။ပ။ ဒါယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ပရိသုဒ္ဓံ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်စွာ။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံစွာ။ ဝါ၊ ပြည့်စုံအောင်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ သီလဿ၊ ကို။ သမ္ပာဒနေန၊ ပြီးစီးပြည့်စုံစေသဖြင့်။ သီလဝတော၊ သီလရှိသောသူ၏။ တာယ ဧဝ၊ ထိုသို့ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်ပြည့်စုံအောင်ပြု၍ ပြီးစေအပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ သီလသမ္ပဒါယ၊ သီလပြည့်စုံခြင်း၏။ ဝါ၊ ပြည့်စုံစင်ကြယ်သော သီလ၏။ အပ္ပမာဒါဓိကရဏန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အပ္ပမာဒကာရဏာ၊ မမေ့မလျော့ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဘောဂက္ခန္ဓန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဘောဂရာသိံ၊ ဥစ္စာအစုကို။ ကလျာဏော။ပ။ ဂ္ဂစ္ဆတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣတိပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ကလျာဏဓမ္မော၊ ကောင်းသောသဘာရှိပါပေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သုန္ဒရော၊ ကောင်းသော။ ထိုတိဃောသော၊ ချီးမွမ်းသောအသံသည်။ ဥဋ္ဌာဟတိ၊ ဖြစ်ပေါ်၏။ လောကံ၊ ကို။ ပတ္ထရတိ၊ ပျံ့နှံ့၏။ ဝိသာရဒေါတိ၊ ဟူသည်ကား။ အတ္တနိ၊ ၌။ ကိဉ္စိ၊ သော။
ဂရဟိတဗ္ဗံ၊ ကဲ့ရဲ့ဖွယ်ကို။ ဥပဝဒိတဗ္ဗံ၊ စွပ်စွဲ ဖွယ်ကို။ အပဿန္တော၊ မမြင်သည်ဖြစ်၍။ ဝိဂတသာရဇ္ဇော၊ ကင်းသော ရွံ့ရှားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ နိဗ္ဘယော၊ ကြောက်ခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍။ အမင်္ကုဘူတောတိ၊ ဟူသည်ကား။ အဝိလက္ခော၊ ကြက်သရေမမဲ့သည် (ကြက်သရေရှိသည်) ဖြစ်၍။ အသမ္မူဠှောတိ၊ ဟူသည်ကား။ မေ၊ ငါသည်။ ကလျာဏံ၊ ကောင်းမှုကို။ အကတံ ဝတ၊ မပြုအပ်မိလေစွတကား။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဝိပ္ပဋိသာရာဘာဝတော စ၊ နှလုံးမသာခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ကုသလကမ္မာဒီနံယေဝ၊ ကုသိုလ်ကံစသည်တို့၏သာလျှင်။ (အာဒိအရ ကုသိုလ်ကမ္မနိမိတ်, ဂတိနိမိတ်တို့ကို ယူအပ်၏) တဒါ၊ ထိုသေခါနီးကာလ၌။ ဥပဋ္ဌာနတော စ၊ ထင်ခြင်း ကြောင့်၎င်း။ အမူဠှော၊ မတွေဝေသည်ဖြစ်၍။ ပသန္နမာနသော ဧဝ၊ ကြည်လင်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍ သာလျှင်။ ကာလံကရောတိ၊ သေရာကာလကိုပြု၏။ ဝါ၊ သေရ၏။ ကာယဿဘေဒါတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဥပါ။ပ။ စ္စာဂါ၊ ဝိပါက်ကမ္မဇရုပ်ဟူသော ဥပါဒိန္နက္ခန္ဓာတို့ကို စွန့်ခြင်းကြောင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏။ ဥပစ္ဆေဒါ၊ ပြတ်ခြင်းကြောင့်။ ပရံမရဏာတိ၊ ဟူသည်ကား။ စုတိတော၊ စုတိမှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဟုဆိုအပ်သော နောက်ကာလ၌။ သုဂတိန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်းသော။ ဂတိံ၊ လားရောက်အပ်သော ခန္ဓာဟူသောဂတိသို့။ တေန၊ ထိုသုဂတိံဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ မနုဿဂတိပိ၊ လူ့ဂတိကိုလည်း။ သင်္ဂယှတိ၊ ရေတွက်အပ်၏။ ဝါ၊ ပေါင်းယူအပ်၏။ သဂ္ဂန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဒေဝဂတိံ၊ နတ်ဂတိသို့။ ဟိ၊ မှန်၏။ သော၊ ထိုနတ်ဂတိကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) ရူပါဒီဟိ၊ ရူပါရုံအစရှိကုန်သော။ ဝိသယေဟိ၊ ကာမဂုဏ်အာရုံတို့ဖြင့်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းသော။ အဂ္ဂေါ၊ အဖို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဂ္ဂေါတိ စ၊ သဂ္ဂဟူ၍၎င်း။ ဧတ္ထ၊ ဤနတ်ဂတိ၌။ ဥဠာရံ၊ ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော။ ပုညဖလံ၊ ကောင်းမှု၏အကျိုးကို။ လောကိယတိ၊ ရှုမြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကောတိ စ၊ လောကဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
အာကင်္ခေယျ စေတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယဒိ ဣစ္ဆေယျ၊ အကယ်၍အလိုရှိငြားအံ့။ ပိယော စ အဿန္တိ၊ ဟူသည်ကား ပိယာယိတဗ္ဗော၊ ချစ်အပ်သည်။ ပိယစက္ခူဟိ၊ ချစ်ဖွယ်မျက်စိတို့ဖြင့်။ ပဿိတဗ္ဗော၊ ရှုကြည့် အပ်သည်။ ပေမနီယော၊ ချစ်ခင်ကြည်ညိုအပ်သည်။ ဘဝေယျံ၊ ဖြစ်လို၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဤကားအနက်။ မနာပေါတိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗြဟ္မစာရီနံ၊ သီတင်းသုံးဖော်တို့၏။ မနဝဍ္ဎနကော၊ စိတ်နှလုံးကို (ရွှင်ပြုံးဖွံ့ထွား) တိုးပွားစေတတ်သည်။ ဝါ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုသီတင်းသုံးဖော်တို့၏။ မနေန၊ စိတ်ဖြင့်။ ပတ္တဗ္ဗော၊ ရောက်အပ် သည်။ မေတ္တစိတ္တေန၊ မေတ္တာစိတ်ဖြင့်။ ဖရိတဗ္ဗော၊ ဖြန့်အပ်သည်။ (ဘဝေယျံ၊ ဂရူတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဂရုဋ္ဌာနီယော၊ ဆရာ့အရာ၌တည်သည်။ ဝါ၊ အလေးပြုအပ်သောသူ အရာ၌တည်သည်။ ပါသာဏစ္ဆတ္တ ဒိသော၊ ကျောက်ထီးနှင့်တူသည်။ ဘာဝနီယောတိ၊ ဟူသည်ကား။ အယံ အာယသ္မာ၊ ဤအသျှင်သည်။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ ဇာနံ-ဇာနန္တော၊ သိသည်ဖြစ်၍။ ဇာနာတိ၊ သိပေ၏။ ပဿပဿန္တော၊ မြင်သည်ဖြစ်၍။ ပဿတိ၊ မြင်ပေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဘာဝနီယော၊ ချီးမွမ်းအပ်သည်။ သီလေသွေဝဿ ပရိပူရကာရီတိ၊ ဟူသည်ကား။ စတု။ပ။ သီလေသု ဧဝ၊ စတုပါရိသုဒ္ဓိ သီလတို့၌ သာလျှင်။ ပရိပူရကာရီ၊ သည်။ အနုနကာရီ၊ မယုတ်မလျော့ ပြုကျင့်သည်။ အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ပရိပူရဏာကာရေန၊ အပြည့်အစုံပြုကျင့်သော အခြင်းအရာ နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသည်။ ဘဝေယျ၊ ၏။ အာဒိနာ နယေနာတိ ဧတေန၊ နယေန ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဇ္ဈတ္တံ။ပ။ သုညာဂါရာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝမာဒိကေ၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ သီလ။ပ။ ဂတေ၊ သီလကို ချီးမွမ်း သောသုတ်၌ လာကုန်သော။ သတ္တရသ၊ ၁၇-ပါးကုန်သော။ သီလာနိသံသေ၊ သီလ၏ အကျိုးအာနိသင် တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ (ဒေဿဘုံ, အာရဒ္ဓံ-၌စပ်) ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဣမေ ဧဝအဝိပ္ပဋိသာရာဒယော၊ နှလုံးသာရွှင်ခြင်းစသော ဤအာနိသင်တို့သည်သာလျှင်။ န၊ ရှိကြသည် မဟုတ်ကုန်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ အညေပိ၊ ဆိုခဲ့ပြီးမှ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဗဟူ၊ ကုန်သော။ သီလာနိသံသာ၊ တို့သည်။ ဝိဇ္ဇန္တိ၊ ရှိကုန်သေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုအာနိသင်တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အပိ စာတိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်၏။ အတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ သာသနေတိ၊ ဟူသည်ကား။ သကလ။ပ။ ဝဟေ၊ အလုံးစုံသော လောကီလောကုတ္တရာ ဂုဏ်ကျေးဇူး တို့ကို ဆောင်တတ်ဖြစ်စေတတ်သော။ ဣမသ္မိံ သတ္ထုသာသနေ၊ ဤဘုရားမြတ်စွာ သာသနာတော်၌။ အာစာရကုလပုတ္တာနံ၊ အကျင့်ကောင်းသဖြင့် အမျိုးကောင်းမည်သောသူတို့အား။ ယံ သီလံ၊ အကြင်သီလကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ ပတိဋ္ဌာ အဝဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိချေ။ ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿ၊ ဤသို့ကြီးမားသော အာနုဘော်ရှိသော။ တဿ သီလဿ၊ ထိုသီလ၏။ အာနိသံသာနံ၊ အာနိသင်တို့၏။ ပရိစ္ဆေဒံ-ပရိမာဏံ၊ အပိုင်းအခြားအတိုင်း အရှည်ကို။ ကော ဝဒေ-ကော ဝတ္တုံ သက္ကုဏေယျ၊ အဘယ်သူသည် ဆိုခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်အံ့နည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ (ဒေဿတွာ-၌စပ်) သဗ္ဗေသံယေဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ လောကိယလောကုတ္တရာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဂုဏာနံ၊ တို့၏။ သီလမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ မူလဘူတံ၊ အရင်း မူလဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ တတော ပရမ္ပိ၊ ထိုမှနောက်၌လည်း။ (ဒေဿန္တော-၌စပ်) မလဝိသောဓနေနစ၊ အညစ်အကြေးကို သုတ်သင်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ ပရိဠာဟဝူပသ-မနေန စ၊ ပူပန်ခြင်းကို ငြိမ်းစေခြင်းဖြင့်၎င်း။ သုစိဂန္ဓဝါယနေန စ၊ စင်ကြယ်သောအနံ့၏ ပျံ့နှံ့ကြိုင်လှိုင်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ သောတာလင်္ကာရ သာဓနတာယ စ၊ တင့်တယ်သော အဆင်တန်းဆာ အဖြစ်ကို ပြီးစေသည်၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဘယဝိဓမနေန စ၊ တေးကိုမှုတ်လွှင့်ပယ်ဖျောက်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ ကိတ္တိ။ပ။ ဇနနေန စ၊ ကျော်စောခြင်း စိတ်ရွှင်လန်းခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်၎င်း။ သီလသဒိသံ၊ သီလနှင့် တူသော။ အညံ၊ သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတသုခါဝဟံ၊ အကျိုးစီးပွားချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သော တရားသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူ လိုသည်ဖြစ်၍။ န ဂင်္ဂါတိအာဒိကာ၊ အစရှိကုန်သော။ ဂါထာ၊ တို့ကို။ အဘာသိ၊ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။
တတ္ထ၊ ထိုဂါထာတို့၌။ သရဘူတိ၊ သရဘူဟူသည်ကား။ ဧကာ၊ တခုသော။ နဒီ၊ မြစ်တည်း။ ယံ၊ ကင်းသရဘူမြစ်ကို။ လောကေ၊ လောက၌။ ဝါ၊ သက္ကတ ပါကတ-ဟူသော လောကီကျမ်း၌။ သရယူတိ၊ သရယူ ဟူ၍၁။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ နိန္နဂါ ဝါ စိရဝတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ အစိရဝတီတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံနာမိကာ၊ ဤသို့သော အမည်ရှိသော။ နဒီ၊ မြစ်တည်း။ ဝါတိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသောအပိုဒ်တို့၌။ ဝါသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနိယမတ္ထော၊ ကိန်းသေမသတ်မှတ်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဝါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အဝုတ္တာ၊ ဤဂါထာ၌မဆိုအပ်ကုန်သေးသော။ ဂေါဓာဝရီစန္ဒဘာဂါဒိကာ၊ ဂေါဓာဝရီမြစ်, စန္ဒဘာဂါမြစ် အစရှိသည် တို့ကို။ အင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ပါဏနဋ္ဌေန၊ အသက်ရှုခြင်းအနက်ကြောင့်။ ဝါ၊ အသက်ရှင်ခြင်းအနက်ကြောင့်။ ပါဏီနံ၊ ပါဏိမည်ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ယံ မလံ၊ အကြင်အညစ်အကြေးကို။ သီလဇလံ၊ သီလရေစင် သည်။ ဝိသောဓယတိ၊ သုတ်သင်စင်ကြယ်စေနိုင်၏။ တံ မလံ၊ ကို။ ဝိသောဓေတုံ၊ သုတ်သင်စင်ကြယ်စေ ခြင်းငှါ။ ဂင်္ဂါဒယော၊ ကုန်သော။ နဒိယော၊ တို့သည်။ န သက္ကုဏန္တိ၊ မစွမ်းနိုင်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ပဌမဂါထာယ၊ ပဌမဂါထာမှ။ န ကာရံ၊ န-အက္ခရာ, န-သဒ္ဒါကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ ဟာရာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်သော။ သီလသမုဋ္ဌာနော၊ သီလကြောင့်ဖြစ်သော။ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ၊ ကျော်စော သံဟူသော။ ဂန္ဓော၊ ရနံ့ကို။ မနောဟရဘာဝတော စ၊ စိတ်ကို ဆွဲဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒိသာသု၊ အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့၌။ အဘိဗျာပနတော စ၊ ပျံ့နှံ့ခြင်းကြောင့်၎င်း။ သီလဂန္ဓောတိ၊ သီလရနံ့ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သော၊ ထိုသီလရနံ့သည်။ ပဋိဝါတေပိ၊ လေညာအရပ်၌လည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သတံ၊ သူတော်ကောင်းတို့၏။ ဂန္ဓော စ၊ အနံ့သည်ကား။ ပဋိဝါတံ၊ လေညာအရပ်သို့လည်း။ ဧတိ၊ သွား၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဒေါသာနံ၊ အပြစ်တို့၏။ ဗလံ နာမ၊ ခွန်အား မည်သည်ကား။ ဝတ္ထဇ္ဈာစာရော၊ အမှုကိုကျူးလွန်ခြင်းပေတည်း။ တေသံ၊ ထိုအပြစ် ဒေါသတို့အား။ တံ၊ ထိုကျူးလွန်မှုခွန်အားကို။ ကာတုံ၊ ပြုခြင်းငှါ။ အဒေန္တံ၊ မပေးသည်ဖြစ်၍။ သီလံ၊ သည်။ ဒေါသာနံ၊ တို့၏။ ဗလံ၊ ကို။ ဃာတေတိ၊ သတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
သီလပ္ပဘေဒကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀။ ကတိဝိဓန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝိဓသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဧကဝိဓေန၊ တခုသောအဖို့ဖြင့်။ ရူပသင်္ဂဟော၊ ရုပ်ကိုရေတွက်ခြင်း။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ကောဋ္ဌာသပရိယာယေ၊ သ၏ပရိယာယ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ပကာရတ္ထော၊ အပြားဟူသော အနက်ရှိ၏။ ကတိပ္ပကာရံ၊ အဘယ်မျှ အပြားရှိသနည်း။ သီလဿ၊ ၏။ ပကာရဘေဒါ၊ အကွဲအပြားတို့သည်။ ကိတ္တကာ၊ အဘယ်မျှရှိကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ကတိဝိဓံ-ပုဒ်၏အနက်တည်း။ သီလနလက္ခဏေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သီလနသင်္ခါတေန၊ သီလနဟု ဆိုအပ်သော။ သဘာဝေန၊ သဘောအားဖြင့်။
တေန၊ ထိုသီလဖြင့်။ သီလေသု၊ တို့၌။ ပရိပူရကာရိတံ၊ အပြည့်အစုံဖြည့်ကျင့်သည်၏အဖြစ်သို့။ စရန္တိ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စရိတ္တံ၊ စရိတ္တမည်၏။ စရိတ္တမေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ စာရိတ္တံ၊ စာရိတ္တိမည်၏။ တေန၊ ထိုသီလဖြင့်။ ဝါရိတတော၊ တားမြစ်အပ်သောအမှုမှ။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ တာယန္တိ ရက္ခန္တိ၊ စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝါရိတ္တံ၊ မည်၏။ အဓိကော၊ လွန်မြတ်သော။ သမာစာရော၊ အကျင့်သည်။ အဘိသမာစာရော၊ မည်၏။ အဓိကော၊ လွန်မြတ်သော။ သမာစာရော၊ အကျင့်သည်။ အဘိသမာစာရော၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုလွန်မြတ်သောအကျင့်၌။ နိယုတ္တံ၊ ယှဉ်သည် တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤသီလအား။ သော၊ ထိုလွန်မြတ်သောအကျင့်ဟု ဆိုအပ်သော။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဘိသမာစာရိကံ၊ မည်၏။ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ မြတ်သော အကျင့် ၏။ အာဒိ၊ အစတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဒိဗြဟ္မစရိယဿ၊ မြတ်သောအကျင့်၏။ အာဒိ၊ အစတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဒိဗြဟ္မစရိယံ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုအာဒိဗြဟ္မစရိယသည်ပင်လျှင်။ အာဒိဗြဟ္မစရိယကံ၊ ကမည်၏။ ဧတာယ၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ ဝိရမတိ၊ ကြဉ်ရှောင်၏။ ဝါ၊ ကား။ သယံ၊ မိမိ(သဘောတရား) ကိုယ်တိုင်။ ဝိရမတိ၊ ကြဉ်ရှောင်တတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိရမဏံ၊ ကြဉ်ရှောင် ခြင်း။ ဝိရတိ၊ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်း တရား။ ဝါ၊ ကြဉ်ရှောင်တတ်သောတရား။ ငါ၊ ကြဉ်ရှောင် ခြင်းတရား။ ဝိရတိ၊ ကြဉ်ရှောင်ကြောင်းတရားသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိရတိ၊ မည်၏။ နိဿယတိ၊ မှီတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဿိတံ၊ မည်၏။ နိဿိတံ၊ မှီတတ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိဿိတံ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤသီလအား။ ပရိယန္တော၊ အပိုင်းအခြားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိယန္တိ၊ မည်၏။ ကာလေန၊ ဖြင့်။ ပရိယန္တိ၊ ရှိသည်လည်း။ ကာလပရိယန္တံ၊ ကာလဖြင့် အပိုင်းအခြားရှိသောသီလ။ ဝါ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤသီလအား။ ယထာပရိစ္ဆိန္နော၊ အကြင်အကြင် ပိုင်းခြားအပ်သော။ ဝါ၊ ပိုင်းခြားတိုင်းသော။ ကာလော၊ ကာလဟု ဆိုအပ်သော။ ပရိယန္တော၊ အပိုင်း အခြားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာလပရိယန္တံ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ အား။ ယာဝ၊ အကြင်မျှ လောက်။ ပါဏနံ ဇီဝနံ၊ အသက်ရှင်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ (တနည်း) ယာဝ ပါဏနံ ဇီဝနံ၊ အသက်ရှင်သမျှကာလဟူသော။ ကောဋိ၊ အပိုင်းအခြားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာပါဏ ကောဋိကံ၊ မည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေတိ၊ အကြောင်းတို့သည်။ လောကေ၊ လောက၌။ နိယုတ္တံ၊ ယှဉ်ထားအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုလောက၌။ ဝိဒိတံ၊ ထင်ရှား၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကိယံ၊ လောကိယမည်၏။ လောကံ၊ ကို။ ဥတ္တရတိ၊ ကျော်လွန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရံ၊ ရာမည်၏။
ပစ္စယတော စ၊ အကြောင်းအားဖြင့်၎င်း။ ဖလတော စ၊ အကျိုးအားဖြင့်၎င်း။ အဇ္ဈိမဏီတေဟိ၊ မဇ္ဈိမသီလ ပဏီတသီလတို့အောက်။ နိဟီနံ၊ ယုတ်ညံ၏။ ဝါ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုအလတ်စား အမြတ်စား သီလတို့၏။ ဂုဏေဟိ၊ ဂုဏ်တို့မှ။ ပရိဟီနံ၊ ယုတ်လျော့(ကင်းပ)၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟီနံ၊ မည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေတိ၊ တို့သည်။ ပဓာနဘာဝ၊ ပြဓာန်းမြင့်မြတ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ နီတံ၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဏီတံ၊ မည်၏။ ဥဘိန္နမေဝ၊ အယုတ်အမြတ်နှစ်ပါးတို့၏ပင်လျှင်။
ဝေမဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဘဝံ၊ ဖြစ်သောသီလသည်။ မဇ္ဈိမံ၊ မည်၏။ အတ္တာဓိပတိတော၊ ပတိမှ။ အာဂတံ၊ လာသောသီလသည်။ မဇ္ဈိမံ၊ မည်၏။ အတ္တာဓိပတိတော၊ ပတိမှ။ အာဂတံ၊ လာသောသီလသည်။ အတ္တာဓိပတေယျံ၊ မည်၏။ သေသပဒဒွယေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ တဏှာယ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဒိဋ္ဌိယာ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ပရာမဋ္ဌံပဓံသိတံ၊ ဖျက်ဆီးအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရာမဋ္ဌံ၊ မည်၏။ တပ္ပဋီက္ခေပတော၊ ထိုကိုပယ်မြစ် သောအားဖြင့်။ အပရာမဋ္ဌံ၊ မည်၏။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓကိလေသံ၊ တဖန်ငြိမ်းစေအပ်သော ကိလေသာရှိသော သီလသည်။ ဝါ၊ ကိလေသာကို တဖန်ငြိမ်းဖြစ်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဣဒံ၊ ဤသီလသည်။ သေက္ခဿ၊ ကျင့်ဆဲသေက္ခပုဂ္ဂိုလ်၏။ (သီလံ၊ တည်း)။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေက္ခံ၊ မည်၏။ ပရိနိဋ္ဌိတသိက္ခာကိစ္စတာယ၊ ပြီးဆုံးပြီးသော ကျင့်ခြင်းကိစ္စ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကျင့်ခြင်းကိစ္စ လုံးဝပြီးဆုံးပြီးသောကြောင့်။ အသေက္ခဓမ္မပရိယာပန္နံ၊ အသေက္ခတရားတို့၌ အတွင်းဝင် သောသီလသည်။ အသေက္ခံ၊ မည်၏။ တဒုဘယပဋိက္ခေပေန၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို ပယ်မြစ်သောအားဖြင့်။ နေဝသေက္ခာနာသေက္ခံ၊ မည်၏။ ဟာနံ၊ ယုတ်ညံ့သောအဖို့သို့။ ဘဇတိ၊ သက်ရောက်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤသီလအား။ ဟာနဘာဂေါ၊ ဆုတ်ယုတ်သောအဖို့သည်။ အတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟာနဘာဂိယံ၊ မည်၏။ သေသေသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ အပ္ပပရိမာဏတ္တာ၊ သေးငယ်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိယန္တဝန္တဉ္စ၊ အပိုင်းအခြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တဉ္စ၊ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်ခြင်းရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သီလံ၊ သည်။ ပရိယန္တပါရိသုဒ္ဓိသီလံ၊ မည်၏။ အနပ္ပပရိ-မာဏတ္တာ၊ ကြီးကျယ်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပရိယန္တဉ္စ၊ အတိုင်းအရှည် မရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ သီလံ၊ သည်။ ပရိယန္တပရိသုဒ္ဓိသီလံ၊ မည်၏။ အနပ္ပပရိမာဏတ္တာ၊ ကြီးကျယ်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပရိယန္တပါရိသုဒ္ဓိသီလံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပုဏ္ဏံစ၊ ပြည့်စုံသည်လည်းဖြစ်သော။ ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တဉ္စ၊ သော။ သီလံ၊ သည်။ ပရိပုဏ္ဏ-ပါရိသုဒ္ဓိသီလံ၊ မည်၏။
၁၁။ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သီလနဋ္ဌေန သီလန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တေန၊ အောက်၌ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ဣဒံ။ပ။ ပူရဏန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣဒံ အာဘိသမာစာရိကံ၊ ဤမြတ်သောအကျင့်ကို။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ပဋိပဇ္ဇတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပညတ္တဿ၊ ပညတ်အပ်သော။ သိက္ခာပဒသီလဿ၊ သိက္ခာပုဒ်သီလကို။ ပုရဏံ၊ ဖြည့်ကျင့်ခြင်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ သိကာပဒသီလံ၊ သိက္ခာပုဒ်သီလကို။ ပုရေန္တော၊ ဖြည့်ကျင့်သော သူသည်။ သိက္ခာပဒမ္ပိ၊ သိက္ခာ ပုဒ်သီလကို။ ပုရေန္တော၊ ဖြည့်ကျင့်သောသူသည်။ သိက္ခာပဒမ္ပိ၊ သိက္ခာပုဒ်ကိုလည်း။ ပုရေတိနာမ၊ ပြည့်စေသည် မည်၏။ ပါလေတိ နာမ၊ စောင့်ရှောက်သည်မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ သိက္ခာ ဧဝ၊ သိက္ခာသည် ပင်လျှင်။ သိက္ခိတဗ္ဗတော စ၊ သင်အပ်သောကြောင့်၎င်း။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗတော စ၊ ကျင့်အပ်သောကြောင့် ၎င်း။ သိက္ခာပဒံ၊ ပုဒ်မည်၏။ တဿ၊ ထိုသိက္ခာဟူသော သိက္ခာပုဒ်ကို။ ပူရဏံ၊ ဖြည့်ကျင့်ခြင်းတည်း။ ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ဣဒံ။ပ။ အကရဏန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣဒံ ဒုစ္စရိတံ၊ ပယ်မြစ်အပ် သောအမှုကို။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းတည်း။ ဝိရမဏံ၊ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းတည်း။ စရန္တိ တသ္မိန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ တသ္မိံသီလေ၊ ထိုသီလ၌။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုသီလနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ စရန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သီလဿ၊ သီလ၏။ အဓိကရဏတံ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေန္တော၊ ထင်ရှားပြသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ တေသံ၊ ထိုသီလနှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝ၊ ဖြစ်ရာဌာန၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြတော်မူ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သီလေသု။ပ။ ပဝတ္တန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါရိတန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣဒံ န ကတ္တဗ္ဗန္တိ၊ ဤအမှုကို မပြုအပ်ဟူ၍။ ပဋိက္ခတ္တံ၊ ပယ်မြစ်အပ်သော။ အကပ္ပိယံ၊ မအပ်သောအမှုကို။ တာယန္တီတိ၊ ဟူသည်ကား။ အကရဏေနေဝ၊ မပြုသဖြင့်သာလျှင်။ တာယန္တိ၊ စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ တေနာတိ၊ တေန-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝါရိတ္တသီလံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဝါရိတ္တသီလံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်၌။ သတ္တာ၊ မြတ်စွာဘုရား သည်။ ဝါရေတိ၊ တားမြစ်တော်မူ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဤသိက္ခာပုဒ်ဖြင့်။ ဝါရေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ တားမြစ်ရာ တားမြစ်ကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝါရိတံ၊ မည်၏။ သိက္ခာပဒံ၊ သိက္ခာပုဒ်ကိုရ၏။ တံ၊ ထိုသိက္ခာ ပုဒ်ကို။ အဝိကောပေန္တော၊ မပျက်စေကုန်မူ၍။ တေန၊ ထိုသီလဖြင့်။ တာယန္တိ၊ စောင့်ရှောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့စောင့်ရှောက်ကြောင်း ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝါရိတ္တံ၊ မည်၏။ သဒ္ဓါဝီရိယသာဓနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သဒ္ဓါယ စ၊ သဒ္ဓါတရားဖြင့်၎င်း။ ဥဋ္ဌာနဝီရိယေန စ၊ ထကြွလုံလဝီရိယဖြင့်၎င်း။ သာဓေတဗ္ဗံ၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အဿဒ္ဓေါစ၊ သဒ္ဓါတရား မရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ကုသီတော စ၊ ပျင်းရိသည်လည်းဖြစ်သော သူသည်။ ဝတ္တအဋိပတ္တိံ၊ ဝတ်အကျင့်ကို။ (ဝတ္တပဋိဝတ္တံ-ဟု ရှိလျှင် ဝတ်ကြီး ဝတ်ငယ်ကို-ဟု အနက်ပေး) န ပရိပူရေတိ၊ မဖြည့်ကျင့်တတ်။ စ၊ ထိုမှတပါး။ သဒ္ဓေါ ဧဝ၊ သဒ္ဓါတရားရှိသော သူသည်သာလျှင်။ သတ္ထာရာ ပဋိက္ခိတ္တေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည် ပယ်မြစ်တော်မူအပ်သော။ အဏုမတ္တေဝီ၊ ကြောက်မက်ဖွယ်တေးဟု ရှုမြင် လျက်။ သိက္ခာပဒေသု၊ သိက္ခာအဖို့တို့၌။ သမာဒါယ၊ အကြွင်းမဲ့ဆောက်တည်၍။ သိက္ခတိ၊ ကျင့်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဒ္ဓါသာဓနံ ဝါရိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အဓိ။ပ။ ပန္နတ္တာ၊ အဓိသီလသိက္ခာ၌ အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဘိဝိသိဋ္ဌော၊ ထူးမြတ်သော။ သမာစာရော၊ အကျင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိသမာစာရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တမသမာစာရောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဘိသမာစာရောဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ အာဘိသမာစာရိကံ၊ မည်၏။ ယထာ ဝေနယိကော၊ ဝေနယိကောပုဒ်ကဲ့သို့ပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။
ဥက္ကဋ္ဌနိဒ္ဒေသတော၊ ဒ္ဒေသနည်းအားဖြင့်။ မဂ္ဂသီလဉ္စ၊ မဂ်သီလသည်၎င်း။ ဖလသီလဉ္စ၊ သည်၎င်း။ အဘိသမာစာရော၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုမဂ်ဖိုလ်သီလဟူသော မြတ်သောအကျင့်ကို။ အာရဗ္ဘ၊ အကြောင်းပြု ၍။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်ရွယ်၍။ တဒတ္ထံ၊ ထိုမဂ်ဖိုလ်အလို့ငှါ။ တပ္ပယောဇနံ၊ ထိုမဂ်ဖိုလ်အကျိုးရှိသော။ ပညတ္တံ၊ ပညတ် အပ်သောအကျင့်ဝတ်သည်။ အာဘိသမာစာရိကံ၊ မည်၏။ သုပရိသုဒ္ဓါနိ၊ ကောင်းစွာ ထက်ဝန်း ကျင်စင်ကြယ်ကုန်သော။ တီဏိ ကာယကမ္မာနိ၊ သုံးပါးသော ကာယကံတို့၎င်း။ စတ္တာရိ ဝစီကမ္မာနိ၊ လေးပါးသော ဝစီကံတို့၎င်း။ သုပရိသုဒ္ဓေါ၊ သော။ အာဇီဝေါ၊ အသက်မွေးမှု၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣဒံ၊ ဤရှစ်ပါးသည်။ အာဇီဝ ဋ္ဌမကံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုရှစ်ပါးတို့တွင်။ သမ္မာအာဇီဝေါ၊ သည်။ အာဇီဝဟေတုကတော၊ အသက်မွေးမှုလျှင် အကြောင်းရှိသော။ သတ္တဝိဓဒုစ္စဂိတတော၊ ခုနှစ်ပါးအပြား ရှိသော ဒုစ္စရိုက်မှ။ ဝိရတိ၊ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သောပိ၊ ထိုသမ္မာအာဇီဝ သည်လည်း။ သတ္တဝိဓော၊ ခုနှစ်ပါးအပြားရှိသည်။ ကာမံ ဟောတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သမ္မာ အာဇီဝတာသာမညေန၊ သမ္မာအာဇီဝအဖြစ်ဖြင့် တူခြင်းကြောင့်။ တံ၊ ထိုခုနှစ်ပါးသော သမ္မာအာဇီဝ ကို။ ဧကံ ကတွာ၊ တခုတည်းပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ တိဝိဓကုဟနဝတ္ထု သန္နိဿယတော၊ သုံးပါးအပြား ရှိသော အံ့ဖွယ်ဝတ္ထုလျှင်မှီရာရှိသော။ မိစ္ဆာဇီဝတော၊ မှ။ ဝိရတိံ(ပိ)၊ ကြဉ် ခြင်းကို(လည်း)။ ဧကဇ္ဈံ ကတွာ၊ ဆိုခဲ့သော သမ္မာအာဇီဝခုနှစ်ပါးနှင့် တပေါင်းတည်းပြု၍။ အာဇီဝေါ သုပရိသုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ သေဋ္ဌစရိယဘာဝတော၊ မြတ်သောအကျင့်၏အဖြစ် ကြောင့်။ မဂ္ဂေါ ဧဝ၊ အရိယမဂ်သည်ပင်လျှင်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ယမည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုမဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ၏။ အာဒိဘာယဝဘူတန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အာဒိမှီ၊ အစ၌။ ဘာဝေတဗ္ဗတံ၊ ဖြစ်စေအပ် သည်၏ အဖြစ်သို့ နိပ္ပါနေတဗ္ဗတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဘူတံ ပတ္ထံ၊ ရောက်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) အာဒိတာဝဘူတံ၊ မည်၏။ ဒေသနာဣမေန၊ ဒေသနာအစဉ်အားဖြင့်။ သမ္မဒိဋ္ဌိ၊ သည်။ အာဒိ၊ အစသည်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပဋိပတ္တိက္ကမေန၊ ကျင့်စဉ်အားဖြင့်။ အာဇီဝဋ္ဌမကသီလံ၊ သည်။ အာဒိ၊ အစပေတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တဿ သမ္ပတ္တိယဝတိ၊ ဟူသည်ကား။ အာဘိသမာ စာရိကဿ၊ ၏။ သမ္ပဇ္ဇနေန၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အပ္ပသာဝဇ္ဇာနိ၊ သေးငယ်သော အပြစ်ရှိကုန်သော။ လဟုကာနိပိ၊ လဟုက အာပတ်တို့ကိုသော်လည်း။ ပရိဝဇ္ဇေတိ၊ ကြဉ်ရှောင်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မဟာသာဝဇ္ဇာနိ၊ ကြီးမား သော အပြစ်ရှိကုန်သော။ ဗဟွာဒီနဝါနိ၊ ကြီးမားသော ဘေးရန်ရှိကုန်သော။ ဂရုကာနိ၊ ဂရုကအာပတ် တို့ကို။ ပရိဝဇ္ဇေဿတီ၊ ကြဉ်ရှောင်လတံ့ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်ပင်လင်။ နတ္ထိ၊ မရှိတော့ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ သုတ္တံ ပန၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ထုတ်ပြသော သာဓကသုတ်သည်ကား။ ဧတမတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ ဗျတိရေကဝသေန၊ ပြောင်းပြန်နည်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်၌။ ဓမ္မန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သီလံ၊ သီလကို။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုသီလကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) ဥပရိဂုဏဝိသေသာနံ၊ အထက်သမာဓိ ပညာဂုဏ်ထူး တို့ကို။ ဓာရဏဋ္ဌေန၊ ဆောင်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဓမ္မောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။
ဝိရတိသီလဿ၊ ဝိရတိသီလ၏။ ဣတရသီလေန၊ ဤမှတပါးသောသီလနှင့်။ သမ္ပယောဂါဒိကေ၊ ယှဉ်ခြင်းအစရှိသည်သည်။ သတိပိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ အသမ္မိဿကတာဒဿနတ္ထံ၊ မရောနှော သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှါ။ ဝေရမဏိမတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
နိဿတာနိဿတဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ လဗ္ဘမာနနိဿယံ၊ ရအပ်သောမှီရာကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဒေဿဘုံ၊ ငှါ။ နိဿယောတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကား၌။ တဏှာစရိတေန၊ တဏှာစရိုက်ရှိသောသူသည်။ ဝါ၊ တဏှာအဖြစ်များသောသူသည်။ နိဿယိ-တဗ္ဗတော၊ မှီအပ်သောကြောင့်။ တဏှာဝ၊ တဏှာသည်ပင်လျှင်။ တဏှာနိဿယော၊ ယမည်၏။ တထာ၊ တူ။ ဒိဋ္ဌိနိဿယော၊ ဒိဋ္ဌိသည်ပင် ဒိဋ္ဌိနိဿယမည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဒိဋ္ဌိစရိတော၊ ဒိဋ္ဌိစရိတပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ပဝတ္တိ-၌စပ်) ဒိဋ္ဌိယာ၊ ၏။ တဏှာဝိရဟေ၊ တဏှာမှကင်းခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ဒိဋ္ဌိနိဿိတောဝ၊ ဒိဋ္ဌိကိုမှီသည် ဖြစ်၍သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဒေဝေါတိ၊ ဒေဝေါဟူသော ပုဒ်ဖြ့်။ စတုမဟာ။ပ။ ပါကဋဒေဝံ၊ စတုမဟာရာဇ်နတ်မင်း, သိကြားမင်း, သုယာမနတ်မင်း အစရှိသော ထင်ရှားသောနတ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဒေဝညတရောတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ အပါကဋံ၊ မထင်ရှားသော သာမန်နတ်ကို။ (အာဟ၊ ၏။) တဏှံ ဧဝ၊ တဏှာ ကိုသာလျှင်။ နိဿိတံ၊ မှီ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဏှာနိဿိတံ၊ မည်၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ တဏှာယ နိဿိတန္တိ စ၊ တဏှာသည် မှီအပ်သော သီလဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ (ဝစနံ၊ စကားသည်။) ဒွေ နိဿယာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသော အဋ္ဌကထာကြောင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ သုဒ္ဓိ ဒိဋ္ဌိယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣတိ၊ ဤသီလဖြင့်။ သံသာရသုဒ္ဓိ၊ သံသရာမှ စင်ကြယ်ခြင်း လွတ်မြောက်ခြင်း သည်။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တဒိဋ္ဌိယာ၊ ဖြစ်သောအယူဖြင့်။ လောကုတ္တရံ သီလံ၊ လောကုတ္တရာသီလသည်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ လောကုတ္တရံ-ပုဒ်၏ ဆိုလိုရင်းတည်း။ (လောကုတ္တရံ- ပုဒ်၏အရကိုပြ၏) တေဿဝါတိ၊ ဟူသည်ကား။ လောကုတ္တရေဿဝ၊ လောကုတ္တရာသီလ၏သာလျှင်။ သမ္ဘာရဘူတံ၊ အဆောက်အဦဖြစ်သော၁။ ကာရဏံဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော၁။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယံ၊ ဝဋ်ကင်းရာ နိဗ္ဗာန်လျှင်မှီရာရှိသော (သီလ)။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တေဿဝ သမ္ဘာရဘူတံ-ဟူသောပါဌ်၏လိုရင်း အနက်တည်း။
ကာလပရိစ္ဆေဒံ ကတွာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣမဉ္စ ရတ္တိံ၊ ဤညဉ့်ပတ်လုံး၎င်း။ ဣမဉ္စ ဒိဝသံ၊ ဤနေ့ ပတ်လုံး၎င်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ (ပရိစ္ဆေဒံ၊ ကို။ ကတွာ) ဝိယ၊ ပြု၍သကဲ့သို့။ ကာလဝသေန၊ ကာလ၏အစွမ်းဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ကာလပရိစ္ဆေဒံ၊ ကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ သမာဒိန္နမ္ပိ၊ ဆောက်တည်ထားအပ်သော်လည်း။ (အကန့်အသတ်မရှိ ရာသက်ပန် ဆောက်တည်ထားသော်လည်း-ဟု ဆိုလို၏)
အန္တရာဝိစ္ဆိန္နံ၊ အကြားကာလ၌ ပြတ်ခြင်းရှိသော သီလသည်။ အာပါဏကောဋိကံ၊ မည်သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ သမ္ပတ္တဝိရတိဝသေန၊ သမ္ပတ္တဝိရတိ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယာဝဇီဝံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ ပဝတ္တိပမ္ပိ၊ ဖြစ်စေအပ်သော သီလသည်လည်း။ အာပါဏကောဋိကံ၊ မည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ယာဝဇီဝံ။ပ။ ပဝတ္တိတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
လာတ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အနုပ္ပန္နာနံ၊ မဖြစ်ကုန်သေးသော။ လာဘယလာနံ၊ လာဘ် အခြေအရံတို့ကို။ ဥပ္ပါဒနာသေန၊ ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပန္နာနံ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော လာဘ် အခြွေအရံ တို့ကို။ ရက္ခဏဝသေန စေဝ၊ စောင့်ရှောက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဝဍ္ဎနဝသေန စ၊ ပွားစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဉာတိအင်္ဂဇီဝိတာနံ၊ ဆွေမျိုးကိုယ်အင်္ဂါအသက်တို့ကို။ အဝိနာသနဝသေန၊ မပျက်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။) ကိံ သော ဝီတိက္ကမိဿတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝီတိက္ကမာယ၊ ကျူးလွန်ခြင်းငှါ။ စိတ္တမ္ပိ၊ စိတ်ကိုသော်လည်း။ န ဥပ္ပါဒေတိ၊ မဖြစ်စေ။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကာယဝါစာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝီတိက္ကမိဿတီတိ၊ ကျူးလွန်လတံ့ဟူ၍။ ဣဒံ၊ ဤအဖြစ်မျိုးသည်။ ကိံ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဧတံ၊ ဤအဖြစ်မျိုးသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိသည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ကိံ သဒ္ဒါ၏အနက်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ အယံ ကိံသဒ္ဒေါ၊ ဤကိံသဒ္ဒါသည်။ ပဋိက္ခေပေ၊ ပယ်မြစ်ခြင်းအနက်၌။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။)
ဝဏော၊ အမာသည်။ အာသဝေ၊ သနံရည်တို့ကို။ ပဂ္ဃရတိ ဝိယ၊ ယိုထွက်စေသကဲ့သို့။ (တေဘူမကဓမ္မ ဇာတံ၊ သည်။) ကာမာသဝါဒိကေ၊ ကာမာသဝအစရှိသော အာသဝေါတို့ကို။ အာရမ္မဏဘာဝေန၊ အာရုံ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဂ္ဃရတိ၊ ယိုထွက်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သမ္ပယောဂါဘာဝေပိ၊ ယှဉ်ခြင်းမရှိသော်လည်း။ (စာကိုယ်၌ ဘာဝ-ပုဒ် ပိုသည်) အာသဝေဟိ၊ အာသဝတို့နှင့်။ သဟ၊ အစရှိသော အာသဝေါတို့ကို။ အာရမ္မဏဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဂ္ဃရတိ၊ ယိုထွက်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ သမ္ပယောဂါ ဘာဝေပိ၊ ယှဉ်ခြင်းမရှိသော်လည်း။ (စာကိုယ်၌ ဘာဝ-ပုဒ် ပိုသည်) အာသဝေဟိ၊ အာသဝတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာသဝံ၊ မည်၏။ တေတူမကဓမ္မဇာတံ၊ တေဘူမကတရားအပေါင်း ကိုရ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ရသောကြောင့်။ သီလံ၊ လောကီသီလသည်။ တပ္ပရိယာပန္နံ၊ ထိုသာသဝတရား၌ အတွင်းဝင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာသဝံ သီလံ လောကိယန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဘာဝိသေသာ၊ ဘဝ အထူးတို့ဟူသည်။ သမ္ပတ္တိဘဝါ၊ ပြည့်စုံသော ဘဝ, ကောင်းသောဘဝတို့တည်း။ ဝိနယောတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိနယပရိယတ္တိ၊ ဝိနည်းကို သင်ယူခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုဝိနည်းပိဋက၌။ အာဂတသိက္ခာပဒါနိ၊ လာသော သိက္ခာပုဒ် တို့တည်း။ ပါမောဇ္ဇံ၊ ပါမေဇ္ဇဟူသည်။ တရုဏပီတိ၊ နုသောပီတိတည်း။ ယထာဘူတဉာဏ ဒဿနံ၊ မှန်စွာသိမြင်သော ဉာဏ်ပေတည်း။ တေန၊ ထိုဉာဏ်ဖြင့်။ ဗလဝဝိပဿနံ၊ အားကြီးသော ဝိပဿနာကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝိရာဂေါ၊ ဝိရာဂ-ဟူသည်။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်တည်း။ ဝိမုတ္တိ၊ ဟူသည်။ အရဟတ္တဖလံ၊ ဖိုလ်တည်း။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ၊ ဟူသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏာ၊ တည်း။ ကထာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိနယကထာ၊ ဝိနည်းစကားတည်း။ ဝါ၊ ဝိနည်းကိုပြောဆိုခြင်းတည်း။ မန္တနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိနယဝိစာရဏာ၊ ဝိနည်းကို စိစစ်ဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။ ဥပနိသာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တ။ပ။ သင်္ခါတော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ သော အကြောင်းအဆက်ဆက်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဥပနိဿယော၊ ယတည်း။ လောကုတ္တရံ၊ လောကုတ္တရာ သီလဟူသည်။ မဂ္ဂဖလတတ္ထ၊ ထိုမဂ်သီလ ဖိုလ်သီလတို့တွင်။ မဂ္ဂသီလံ၊ သည်။ ဘဝနိဿရဏာဝဟံ စ၊ သည်၎င်း။ ပစ္စဝေက္ခ ဏဉာဏဿ၊ ၏။ ဘူမိ စ၊ ဖြစ်ရာဘုံ အာရုံသည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဖလသီလံ ပန၊ သည်ကား။ ပစ္စဝေက္ခဏ ဉာဏေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဘူမိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၁၂။ ဟီနာဓိမုတ္တိဝသေန၊ ယုတ်ညံ့သောနှလုံးသွင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆန္ဒာဒီနမ္ပိ၊ ဆန္ဒ စသည်တို့၏ လည်း။ ဟီနတာ၊ ယုတ်ညံ့သည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဏီတာဓိမုတ္တိဝသေန၊ မြတ်သော နှလုံးသွင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဏီတတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒု။ပ။ ဝသေန၊ ထိုနှစ်ပါးစုံ၏ အလယ်အလတ်အဖြစ် ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဇ္ဈိမတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ကမ္မံ၊ သည်။ အာယူဟနဝသေန၊ အားထုတ်မှု၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟီနာဒိဘေဒဘိန္နံ၊ ဟီန စသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဆန္ဒာဒယောပိ၊ ဆန္ဒ စသည်တို့ သည်လည်း။ ပဝတ္တိအာကာရဝသေန၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဘိန္နာ၊ ကွဲကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) နေသံ၊ ထိုဆန္ဒ စသည်တို့၏။ သော စ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ထိုဖြစ်သော အခြင်းအရာ သည်လည်း။ အဓိမုတ္တိဘေဒေန၊ နှလုံးသွင်းကွဲခြင်း ကြောင့်။ (ဘိန္နော၊ ကွဲသည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ယသကာမေတာယာတိ၊ ကား။ ကိတ္တိ သိလောကာဘိရတိယာ၊ အကျော်အစော ဂုဏ်သတင်း၌ မွေ့လျော်သဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ပရိဝါရိစ္ဆာယ၊ အခြွေအရံကိုအလိုရှိသဖြင့်။ မာဒိသော၊ ငါသို့သောသူသည်။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သောမကောင်းမှုကို။ ကထံ နာမ ကရေယျ၊ အဘယ်ကြောင့် ပြုရာအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပါပဇိဂုစ္ဆာယ၊ မကောင်းမှုမှ စက်ဆုပ်သဖြင့်။ အရိယဘာဝံ၊ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နိဿယ၊ မှီ၍။ အနုပက္ကလိဋ္ဌန္တိ၊ ကား။ အတ္ထုက္ကံသနပရဝမ္ဘနာဟိ စ၊ မိမိကိုယ်ကို မြှင့်မြှောက်ခြင်း, သူတပါးကို နှိမ်ချခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော။ ဥပက္ကိလေသေဟိ စ၊ သတို့ဖြင့်၎င်း။ အနုပက္ကိလိဋ္ဌံ၊ မညစ်ညူးသော။ ဘဝဘောဂတ္ထာယာတိ၊ ကား။ ဘဝသမ္ပတ္တိအတ္ထဉ္စေဝ၊ တ္တိအကျိုးငှါ၎င်း။ တောဂသမ္ပတ္တိအတ္ထဉ္စ၊ တ္တိအကျိုးငှါ၎င်း။ အတ္တနော။ပ။ ပဝတ္တိတန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သာဝက။ပ။ သီလံ၊ သာဝကလောင်း ပစ္စေကဗုဒ္ဓါလောင်းတို့၏ သီလကို။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗ။ပ။ တ္ထာယာတိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ တို့ကို။
သံသာရဗန္ဓနတော၊ သံသရာအနှောင်အဖွဲ့မှ။ ဝိမောစနတ္ထာယ၊ လွတ်စေခြင်းအကျိုးငှါ။ ပါရမိတာသီလံ၊ သီလ-ဟူသည်။ မဟာဗောဓိသတ္တသီလံ၊ မဟာဗောဓိလောင်း ဘုရားအလောင်းတို့၏ သီလတည်း။ ယာ၊ ယင်းသီလသည်။ ကရုဏူပရိဂ္ဂဟိတာ၊ ကရုဏာနှင့် ဥပါယကောသလ္လဉာဏ်တို့က သိမ်းဆည်းအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သိမ်းအပ်သော။ မဟာဗောဓိ အာရဗ္ဘပဝတ္တာ၊ မဟာဗောဓိဉာဏ်ကို စွဲ၍ဖြစ်သော။ ပရမု။ပ။ သလ္လေခါ၊ အလွန်အမြတ်ဆုံးသို့ (ခေါင်ထိပ်သို့) ရောက်သောစင်ကြယ်ခြင်း, ခေါင်းပါးစေခြင်း ရှိသော။ ဒေသ။ပ။ ရဟိတာ၊ အရပ်ဒေသ, အချိန်ကာလ, သတ္တဝါ စသည်ကြောင့် နှစ်သွယ်နှစ်ခွ ဖြစ်ခြင်းကင်းသော။ သီလပါရမိတာ၊ သီလ ပါရမီတော်ပေတည်း။
အနနုရူပန္တိ၊ ကား။ အသာရုပ္ပံ၊ မသင့်လျော်သော။ ဧတဿ၊ ဤသူအား။ အတ္ထာ ဧဝ၊ မိမိသည် သာလျှင်။ ဂရု၊ အလေးပြုအပ်သူသည်။ အဓိပတိ၊ အကြီးအမှူးသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္ထဂရု၊ မည်၏။ (အတ္ထာဓိပတိ စ၊ အတ္ထာဓိပတိလည်းမည်၏။ ဤပုဒ်လည်း ရှိသင့်၏) လဇ္ဇာဓိကော၊ ရှက်ခြင်း လွန်ကဲသောသူကို ရ၏။ အတ္တာဓိပတိတော၊ တိမှ။ အာဂတံ၊ သောသီလသည်။ အတ္တာဓိပတေယျံ၊ ယျမည်၏။ ဧတဿ၊ ဤသူအား။ လောကော၊ သတ္တဝါ အပေါင်းလောကဟူသော။ အဓိပတိ၊ သည်။ ဂရု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကာဓိပတိ၊ မည်၏။ ဩတ္တပ္ပါဓိကော၊ ကြောက်ခြင်းလွန်ကဲသော သူကိုရ၏။ အယံ ဓမ္မော နာမ၊ ဤတရားမည်သည်ကား။ မဟာနုဘာဝေါ၊ ကြီးမားသောအာနုဘော်ရှိ၏။ ဧကန္တနိယျာနိကော၊ စင်စစ် ထုတ်ဆောင်တတ်၏။ ဝါ၊ စင်စစ် ထွက်သွားတတ်၏။ သော စ၊ ထိုတရား ကိုလည်း။ ပဋိပတ္တိယာဝ၊ အကျင့်ဖြင့်သာလျှင်။ ပူဇေတဗ္ဗော၊ ပူဇော်အပ် ပူဇော်ထိုက်၏။ ဝါ၊ ပူဇော်နိုင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နံ၊ ထိုတရားကို။ သီလသမ္ပဒါယ၊ သီလပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ ပူဇေဿမိ၊ ပူဇော်အံ့။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဓမ္မမဟတ္တံ၊ တရားတော်၏ မြတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပူဇေတုကာမေန၊ ပူဇော်ခြင်းငှါ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။
ပရာမဋ္ဌတ္တာတိ၊ ကား။ ပရာဘဝဝသေန၊ ပျက်စီးစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာမဋ္ဌတ္တာ၊ သုံးသပ် အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ တဏှာဒိဋ္ဌိယော၊ တို့သည်။ (ပါပေန္တိ-၌ စပ်) အဟံ၊ သည်။ ဣမိနာ သီလေန၊ ဖြင့်။ ဒေဝေါ ဝါ၊ ထင်ရှားသော နတ်ဖြစ်စေ။ ဒေဝညတရော ဝါ၊ မထင်ရှားသော သာမန်နတ်ဖြစ်စေ။ ဘဝိဿမိ၊ အံ့။ ဣမိနာ သီလေန၊ ဖြင့်။ မေ၊ ငါအား။ သံသာရသုဒ္ဓိ၊ သံသရာမှ စင်ကြယ်ခြင်း လွတ်မြောက် ခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပဝတ္တဿ၊ ဖြစ်သော (နှလုံးသွင်းသော) သူ၏။ သီလံ၊ ကို။ ပရာမသန္တိယော၊ မှားယွင်းစွာ သုံးသပ်ကုန်လျက်။ တံ၊ ထိုသီလကို။ ပရာဘဝံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ပါပေန္တိ၊ ရောက်စေကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ အနုပ။ပ။ တော၊ ဥပနိဿယမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြုခြင်းကြောင့်တည်း။ ပုထု။ပ။ ဿတိ၊ ကား။ ပုထုဇ္ဇနေသု၊ တို့တွင်။ ကလျာဏကဿ၊ ကောင်းသော ဂုဏ်ရှိသောသူ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ ပုထုဇ္ဇနောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ ကလျာဏေဟိ၊ ကောင်းကုန်သော။ သီလာဒီဟိ၊ သီလစသည်တို့နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံပေ၏။ ပရာမသနကိလေသာနံ၊ မှားယွင်းစွာ သုံးသပ်တတ်သော ကိလေသာတို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနတော စ၊ ပယ်ခွါတတ်သောကြောင့်၎င်း။ သမုစ္ဆိန္ဒနတော စ၊ အကြင်းမဲ့ပယ်ဖြတ် တတ်သောကြောင့်၎င်း။ တေဟိ၊ ထိုပရာမာသကိလေ သာတို့သည်။ န ပရာမဋ္ဌံ၊ မှားယွင်းစွာ မသုံးသပ်အပ်။ ဝါ၊ မဖျက်ဆီးအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပရာမဋ္ဌံ၊ မည်၏။ တဿ တဿ ကိလေသ ဒရထဿ၊ ထိုထိုကိလေသာအပူကို။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနတော၊ တဖန်ငြိမ်းစေ တတ်သောကြောင့်။ ဝူပသမနတော၊ ငြိမ်းစေတတ်သောကြောင့်။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓံ၊ မည်၏။
ကတပဋိကမ္မန္တိ၊ ကား။ ဝုဋ္ဌာနဒေသနာဟိ၊ ဂရုကအာပတ်မှ ထခြင်း, လဟုကအာပတ်ကို ပြောကြား ခြင်းတို့ဖြင့်။ ယထာဓမ္မံ၊ ဝိနည်းတရားအားလျော်စွာ။ ကတပဋိကာရံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကုစားခြင်းရှိသော။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ကုစားပြီးလတ်သော်။ တံ သီလံ၊ သည်။ ပဋိပါကတိက-မေဝ၊ တဖန် ပကတိအတိုင်းသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ ဝိသုဒ္ဓန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ကတပဋိကမ္မ န္တိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ န ပုနဧဝံ ကရိဿန္တိ၊ တဖန် ဤသို့ မပြုတော့အံ့ဟူ၍။ အဓိဋ္ဌာနမ္ပိ၊ ဆောက်တည်ခြင်း ကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတံ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အစ္ဆမသံ နု ခေါ၊ ဝံသားလေလော။ သူကရမံသံ နု ခေါ၊ ဝက်သားလေလော။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝတ္ထု မှိ ဝါ၊ ဝတ္ထုအမှု၌သော်၎င်း။ ပါစိတ္တိယံ နု ခေါ၊ ပါစိတ်လေလော။ ဒုက္ကဋံ နု ခေါ၊ လော။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာပတ္တိယာဝါ၊ ၌သော်၎င်း။ မယာ၊ သည်။ တံ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဝီတိက္ကန္တံ နု ခေါ၊ ကျူးလွန်အပ် မိလေပြီလော။ န နု ခေါ ဝီတိက္ကန္တံ၊ သလော။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဇ္ဈာစာရေ ဝါ၊ ကျူးလွန်မှု၌ သော်၎င်း။ ဝေမတိကဿ၊ ယုံမှားရှိသော။ သံသယာပန္နဿ၊ ယုံမှားခြင်းသို့ ရောက်သောသူ၏။ ယထာဓမ္မံ၊ ဝိနည်းတရားအားလျော်စွာ။ ပဋိကမ္မေန၊ ကုစားခြင်း ဖြင့်။ ဝိသောဓေတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဝိမတိဧဝ၊ ယုံမှားသည်ပင်လျှင်။ ဝေမတိကံ၊ ကမည်၏။ တသ္မိံဝေမ-တိကေ၊ ထိုယုံမှားသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိမတိယာ၊ ယုံမြှးခြင်းသည်။ ဥပ္ပန္နာယ၊ သော်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိမတိ ပဋိဝိနေတဗ္ဗာတိ၊ ကား။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ တံ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ ဝိစာရေတွာ ဝါ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်၍သော်၎င်း။ ဝိနယဓရေ၊ ဝိနည်းဆောင်(ဝိနည်းဓိုရ်) ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပုစ္ဆိတွာ ဝါ၊ မေး၍သော်၎င်း။ ကင်္ခါ၊ ယုံမြှးကို။ ဝိနောဒေတဗ္ဗာ၊ ပယ်ဖျောက်အပ်၏။ နိက္ကင်္ခေန ပန၊ ယုံမှားကင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ ကပ္ပိယံ၊ အပ်သည်။ စေ(ဘိယာ)၊ အံ့။ ကာကဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ အကပ္ပိယံ စေ၊ အကယ်၍ မအပ်သည်လည်ဖြစ်ငြားအံ့။ ဆဍေတဗ္ဗံ၊ စွန့်လွှတ်အပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣစ္စဿ ဖာသု ဘဝိဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
စတူဟိ အရိယမဂေဟီတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသောပါဌ်ဖြင့်။ မဂ္ဂဖလပရိယာပန္နံ၊ မဂ်ဖိုလ်တို့၌ အတွင်းဝင်သော။ သီလံ၊ ကို။ မဂ္ဂဖလသမ္ပယုတ္တံ၊ မဂ်ဖိုလ်တို့နှင့် ယှဉ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (သမုဒါယေသု- ဟူရာ၌ သမုဒါယေ ဟိ-ဟုရှိသင့်၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ သမုဒါယေ၊ အပေါင်း၌။ ပဝတ္တဝေါဟာရာ၊ ဖြစ်သော ဝေါဟာရတို့သည်။ အဝယဝေသုပိ၊ အစိတ်တို့၌လည်း။ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ (ပဝတ္တဝေါဟာရော . . .ပဝတ္တတီတိ-ဟု ဧကဝုစ်နှင့်ရှိလျှင် သာ၍ကောင်း၏။) သေသန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ လောကိယသီလံ၊ လောကီသီလသည်။
ပကတိပီတိ၊ ကား။ သဘာဝေါပိ၊ ပင်ကိုရင်းအလေ့သဘောသည်လည်း။ သုခသီလော၊ ချမ်းသာသော အလေ့ရှိသူဟူသည်။ သခိလော၊ ပြေပြစ်သော။ သုခသံဝါသော၊ ချမ်းသာချောမောသော ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံခြင်း ရှိသူတည်း။ တေန ပရိယာယေနာတိ၊ ကား။ ပကတိအတ္ထဝါစကတ္တေန၊ ပင်ကိုရင်း သဘောအနက်ကို ဟောသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကစ္စံ၊ သော။ အဗျာကတံ၊ တဖြစ်သော။ သီလံ၊ သည်။ ဣဓာဓိပ္ပေတသီလေန၊ ဤအရာ၌အလိုရှိအပ်သော သီလနှင့်။ ဧကသင်္ဂဟံ၊ တူသောရေတွက်ခြင်းရှိ၏။ (သေက္ခသီလဟူရာ၌ အဗျာကတဖိုလ်သီလကို ကုသိုလ်မဂ်သီလနှင့် တပေါင်းတည်းပင် ရေတွက်ရယူရ သည် ကိုဆိုလို၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အကုသလေဿဝ၊ အကုသိုလ်သီလ၏သာလျှင်။ အယုဇ္ဇမာနတံ၊ မယှဉ်အပ် သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ မသင့်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တတ္ထအကုသလန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ သေက္ခတ္တိကံ၊ သေက္ခတိတ်ကို။ ဣဓ၊ ၌။ ဂဟိတံ၊ ၏။ ကုသလတ္တိကံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ၌။ န ဥပနီတံ၊ မဆောင်အပ်။ ဝါ၊ ဆောင်၍မပြအပ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယောာ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ၏အလိုတည်း။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ဝုတ္တေနေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ကုသလတ္တိကံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဟီနတ္ထိကာဒီနံ၊ ဟီနတိက်အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ တိကာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အဿ၊ သီလဿ၊ ၏။ တိဝိဓတာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၁၃။ ယောဓာတိ၊ ယောဓ-ဟူသောပါဌ်ကို။ ယော ဣဓ၊ ယော ဣဓ ဟု-ပုဒ်ဖြတ်အပ်၏။ (ပဒစ္ဆေဒသံဝဏ္ဏနာတည်း။ အနက်ပေးလိုလျှင်-ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌-ဟု ပေး) ဝတ္ထုဝီတိက္ကမေတိ၊ ကား။ အာပတ္တိယာ၊ ၏။ ဝတ္ထုနော၊ ကို။ ဝီတိက္ကမနေ အဇ္ဈာစာရေ၊ လွန်ကျူး၍ ကျင့်ခြင်းကြောင့်။ ကာမသင်္ကပ္ပါဒယော၊ ပ္ပအစရှိကုန်သော။ နဝ မဟာဝိတက္ကာ၊ ဝိဘတ်ကြီး-၉ပါးတို့သည်။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ၊ ပ္ပမည်ကုန်၏။ ဧဝရူပဿာတိ၊ ကား။ ဧဒိသဿ၊ ဤသို့ သဘောရှိသော။ ဟိ၊ မှန်၏။ သီလဝန္တေ၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ အနုပသင်္ကမိတွာ၊ မချဉ်းကပ်မူ၍။ ဒုဿီလေ၊ လပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဝေဝန္တဿ၊ သော။ (တဿ-၌ စပ်) တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ တေသံ၊ ထိုဒုဿီလပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဒိဋ္ဌာနုဂတိံ၊ တွေ့မြင်ရသော အပြုအမူကို အတုလိုက်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇနေန၊ ရောက်သဖြင့်။ ပဏ္ဏတ္တိဝီတိက္ကမေ၊ ပညတ်တော်ကို ကျူးလွန်ခြင်း၌။ အဒေါသဒဿဝိနော၊ အပြစ်ကို မြင်လေ့မရှိသည်ဖြစ်၍။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပဗဟုလတာယ၊ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပ အဖြစ်များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မနစ္ဆ ဋ္ဌာနိ၊ မနလျှင် ခြောက်ခုမြောက် ရှိကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့ကို။ အရက္ခတော၊ မစောင့်စည်းသော။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သီလံ၊ သည်။ ဧကံသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဟာနဘာဂိယံ၊ ဆုတ်ယုတ်သောအဖို့ရှိ သည်။ ဧကံသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဟာနဘာဂိယံ၊ ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဌိတိဘာဂိယံ၊ တည်တန့်ခြင်းအဖို့ရှိသည် (သော်လည်း)။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဝိသေသာဒိဘာဂိယတာ၊ ယ စသည်၏ အဖြစ်သည်။ ကုတော၊ အံ့နည်း။ သီလသမ္ပတ္တိယာတိ၊ ကား။ သီလပါရိပူရိယာ၊ သီလ၏ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေန၊ သီလဖြင့်။ အဃဋန္တဿဥတ္တရီတိ၊ ကား။ ဥတ္တရီ၊ အထက်၌။ ဝါ၊ ထိုထက်အလွန်။ ဝိသေသာဓိဂမာယ၊ တရားထူးကို ရခြင်းငှာ။ အဝါယမန္တဿ၊ အားမထုတ်သော။ သီလံ၊ သည်။ အသမာဓိသံဝတ္တနိယတ္တာ၊ သမာဓိကို မဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဌိတိဘာဂိယံ၊ သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သမာဓိသ္မိံ၊ ကို။ သမ္ပာဒိတေ၊ ပြည့်စုံစေ အပ်သည်ရှိသော်။ သီလဿ၊ ၏။ သမာဓိသံဝတ္တနိယတာ၊ သမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နိစ္ဆိယတိ၊ ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ သမာတ္ထောယာတိ၊ ကား။ သမထဝသေန၊ သမထ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမာဓာနတ္ထာယ၊ တည်ကြည်ခြင်းငှာ။ နိဗ္ဗိဒန္တိ၊ ကား။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဗလဝ။ပေ။နတ္ထံ၊ ဗလဝဝိပဿနာကို ပြခြင်းငှာ။ နိဗ္ဗိဒါဂဟဏံ၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်ကို ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တာဝတာပိ၊ ထိုမျှဖြင့်လည်း။ သီလဿ၊ ၏။ နိဗ္ဗေဓ။ပ။ဒ္ဓိတော၊ နိဗ္ဗေဓဘာဝိယအဖြစ်၏ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။
နေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့သည်။ ရက္ခိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်သော။ ယာနိ စ သိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်လည်း။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ တာနိ ပန၊ တပါးသောသိက္ခာပုဒ်တို့တည်း။ နေသန္တိ၊ နေသံ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ရက္ခိတဗ္ဗာနီတိ ပဒံ၊ နိ-ဟူသောပုဒ်ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ကတ္တရိ၊ ကတ္တားအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ တေဟိ ဘိက္ခူဟိ၊ ထိုရဟန်းတို့ သည်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သတိ ဝါ ဥဿဟေတိ၊ ကား။ ဥဿက္ကိတွာ၊ တဆင့်တက်၍။ သီလာနိ၊ တို့ကို။ ရက္ခိတုံ၊ ငှာ။ ဥဿဟေ၊ အားထုတ်နိုင်ခြင်း, စွမ်းနိုင်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဒသာတိ၊ ဒသ-ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဃဋိကာရာဒီနံ ဝိယ၊ ဃဋိကာရစသည်တို့၏ သီလကဲ့သို့။ သာမဏေရာနံ၊ တို့၏။ သီလံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဋ္ဌာတိ၊ ကား။ နစ္စာဒိမာလာဒိဝေရမဏိံ၊ နစ္စစသည်မှ ကြည်ရှောင်ခြင်း, မာလာ စသည်မှ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းကို။ ဧကံကတွာ၊ တပုဒ်တည်းပြု၍။ သဗ္ဗပစ္ဆိမဝဇ္ဇာနိ၊ အလုံးစုံတို့၏ နောက်ဆုံးသိက္ခာပုဒ်သည် ကြဉ်အပ်ကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ရှစ်ပါးတို့တည်း။
အဝီတိက္ကမောတိ၊ ကား။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ သီလာနံ၊ တို့ကို။ အဝိတိက္ကမော၊ မလွန်ကျူး ခြင်းတည်း။ ပကတိသီလန္တိ၊ ကား။ သဘာဝသီလံ၊ ပင်ကိုရင်းသဘောဖြစ်သော သီလတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဥတ္တရ ကုရုကာနံ၊ ဥတ္တရကုရုကျွန်းသားတို့၏။ သီလံ၊ သည်။ တတြူပပတ္တိနိယတံ၊ ထိုကျွန်း၌ ဖြစ်ခြင်းဖြင့် ကိန်းသေမြဲ၏။ မရိယာဒါစာရိတ္တန္တိ၊ ကား။ တဿ၊ သာဝဇ္ဇဿ၊ ထိုထိုအပြစ် ရှိသောအမှုကို။ အကရဏေ၊ မပြုခြင်း၌။ မရိယာဒဘူတံ၊ အပိုင်းအခြားစည်းကမ်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ (စာရိတ္တံ-၌စပ်) တတ္ထ တတ္ထ ကုလာဒီသု၊ ထိုထိုအမျိုးစသည်တို့၌။ ပုဗ္ဗပုရိသေဟိ၊ ရှေးယောကျ်ား (ရှေးလူကြီး) တို့သည်။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်ခဲ့သော။ စာရိတ္တံ၊ အလေ့အကျင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကုလဒေသပါသဏ္ဍဓမ္မော၊ အမျိုးတို့၏ ကျင့်ဝတ် အရပ်ဒေသ၏ကျင့်ဝတ် ပါသဏ္ဍအယူရှိသူတို့၏ ကျင့်ဝတ်ကို။ အာစာရသီလန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုကုလဓမ္မစသည်တို့တွင်။ တာဝ၊ စွာ။ ကုလဓမ္မော၊ မ္မ-ဟူသည်။ ဗြာဟ္မဏာနံ၊ ဗြာဟ္မဏလူမျိုးတို့၏။ အမဇ္ဇပါနာဒိ၊ သေရည်ကိုမသောက်ခြင်း စသည်ပင်တည်း။ ဒေသဓမ္မော၊ ဟူသည်။ ဧကစ္စဇနပဒဝါသီနံ၊ အချို့နယ်ပယ်အရပ်ဒေသ၌ နေသူတို့၏။ အဟိံသနာဒိ၊ မညှဉ်းဆဲခြင်း စသည်ပင် တည်း။ ပါသဏ္ဍဓမ္မော၊ ဟူသည်။ တိတ္ထိယာနံ၊ တို့၏။ ယမနိယမာဒိ၊ ယမ နိယမစသော ကျင့်ဝတ်ပင် တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တိတ္ထိယမတံ၊ တိတ္ထိတို့၏အယူကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) တဏှာပါသဉ္စ၊ တဏှာ-ဟူသော ကြော့ကွင်းကို၎င်း။ ဒိဋ္ဌိပါသဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဍေတိ၊ ထောင်တတ်၏။ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း ကား။ အရိယဝိနယဿ၊ ဘုရားအဆုံးအမ အသာသနာတော်အား။ ပါသံ ဗာဓံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းကို။ ဍေတိ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါသဏ္ဍန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပကတိယာ၊ ပြကတေ့ အားဖြင့်။ သီလဝတီ၊ သီလရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဗောဓိသတ္တမာတု၊ ဘုရားအလောင်းမယ်တော်၏။ ပဉ္စသိက္ခာပဒသီလံ၊ သည်။ပရိပုဏ္ဏမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဗောဓိသတ္တပိတာရိပိ၊ ဘုရားအလောင်း၏ ခမည်းတော်၌သော်လည်း။ စိတ္တုပ္ပါဒမတ္တေနပိ၊ စိတ်ဖြစ်ရုံမျှဖြင့်သော်လည်း။ အသံကိလိဋ္ဌံ၊ မညစ်နွမ်းသော။ ဝါ၊ မညစ်နွမ်းသည် ဖြစ်၍။ ဥက္ကံသဂတံ၊ အလွန်အကဲသို့ရောက်သော။ ဝါ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ဣဒံ၊ ဤသီလကို။ ဓမ္မတာသီလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာမဂုဏူပသံဟိတန္တိ၊ ကား။ ကာမကောဋ္ဌာသေသု၊ ကာမအဖို့တို့၌။ အဿာဒူပသံဟိတန္တိ၊ ကား။ ကာမကောဋ္ဌာသေသု၊ ကာမအဖို့တို့၌။ အဿဒူပသံဟိတံ၊ သာယာမှုနှင့် စပ်ယှက်သော။ ကာမဿဒဂဓိတံ၊ ကာမဂုဏ်၌ သာယာမှုဖြင့် ဖွဲ့အပ်သော။ ဝါ၊ သာယာမှုဖြင့် မက်မောသော။ ဓမ္မတာသီလန္တိ၊ ကား။ ဓမ္မတာယ၊ အားဖြင့်။ ကာရဏနိယာမေန၊ ဖြစ်မြဲ အကြောင်းအားဖြင့်။ အာဂတံ၊ လာသော။ သီလ၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ သီလပါရမိံ၊ မီကို။ ပရမုက္ကံသံ၊ အလွန်အမြတ်ဆုံး ခေါင်ထိပ်သို့။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေပြီး၍။ ကုစ္ဆိဂတဿ၊ ဝမ်းတိုက်၌တည်သော။ မဟာဗောဓိသတ္တဿ၊ ၏။ သီလတေဇေန၊ သီလတန်ခိုး ကြောင့်၎င်း။ ဂုဏာနုဘာဝေန၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့၏ အာနုဘော်ကြောင့်၎င်း။ ဗောဓိသတ္တမာတု၊ မယ်တော် ၏။ ဝါ၊ အား။ သရသေနေဝ၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်ပင်လျှင်။ ပရမသလ္လေခပ္ပတ္တံ၊ အလွန်အကဲ ခေါင်းပါးစေခြင်းသို့ ရောက်သော။ သီလံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ မဟာကဿပါဒီနန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဘဒ္ဒါဒိကေ၊ ဘဒ္ဒါထေရီစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ တေ၊ ထိုအရှင်မဟာကဿပ အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သုစိရံ ကာလံ၊ အလွန်ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး။ သုပရိသဒ္ဒ သီလာဧဝ၊ ကောင်းစွာ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သော သီလရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အာဂတော ကိရ၊ လာခဲ့ကုန်သတတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ သုဒ္ဓသတ္တာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တာသု တာသု ဇာတီသုတိ၊ ကား။ သီလဝ။ပ။ ဇာတိသု၊ သီလဝမင်း, မဟိံသမင်းအစရှိသော ဘဝတို့၌။ ဧတဿ၊ ဤသီလအား။ ပုဗ္ဗေ ပုရိမဇာတိယံ၊ ရှေးဘဝ၌။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးခဲ့သော။ ဟေတု၊ အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗဟေတုကသီလံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သမာဒါနေန၊ ဆောက်တည် ခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အဝီတိက္ကမလက္ခဏံ၊ မလွန်ကျူးခြင်း လက္ခဏာရိသော၊ ဣဒံ ပကတိသီလာဒိ၊ စသည်ကု်။ သမ္မတ္တဝိရတိသင်္ဂဟံ၊ သမ္ပတ္တဝိရတီ၌ ရေတွက်အပ်သည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ယံ သီလံ၊ ကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္နော၊ အပ်၏။ ဣဓာတိ၊ ပုဒ် သည်။ ဝက္ခ။ပ။ ကဿ၊ ဆိုလတံ့သော သီလကိုအပြည့်အစုံဖြည့်ကျင့်သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ သန္နိဿယ။ပ။ ဒီပနံ စ၊ မှီရာဖြစ်သော သာသနာတော်ကို ပြသောပုဒ်သည်၎င်း။ အညာသာသနဿ၊ တပါးသော သာသနာ၏။ တထာဘဝပဋိသေဓနံ စ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကို မြစ်သောပုဒ် သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဓေဝ။ပ။ အညေဟီတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သမဏော၊ ကိလေသာငြိမ်းသောရဟန်းကို။ ဣဓေဝ၊ ဤသာသနာ၌သာလျှင်။ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ပန ပရပ္ပဝါဒါ၊ တပါးသော သာသနာပ ဝါဒတို့သည်။ အညေဟိ၊ အမှန်တရားကို သိကုန်သော။ သမဏေဟိ၊ တို့မှ။ သုညာ၊ ဆိတ်ကုန်၏။] ဘိက္ခူတိ၊ ပုဒ်သည်။ တဿ သီလဿ၊ ကို။ ပရိ။ပ။ သံဝုတောတိဣဒံ၊ ပုဒ်သည်။ အဣဒံ၊ ပုဒ်သည်။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ပါတိမောက္ခသီလေ၊ ၌။ ပတိ။ပ။ ဒီပနံ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကိုပြသောပုဒ်တည်း။ ဝိဟရတိီတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ အဿ၊ ၏။ တဒနု။ပ။ ဒီပနံ၊ ထိုသီလအားလျော်သောနေထိုင်မှုနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကိုပြသောပုဒ်တည်း။ ဝိဟရတီတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ အဿ၊ ၏။ တဒနု။ပ။ ဒီပန၊ ထိုသီလအားလျော်သောနေထိုင်မှုနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကို ပြသောပုဒ်တည်း။ ဥပရိ။ပ။ နဉ္စ၊ အထက်၌ (နောက်ကာလ၌) ရအပ်သိအပ် သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့အား၎င်း။ ဥပကာရ။ ပန။ ဒီပနံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သောတရားတို့ကို ပြသောပုဒ်တည်း။ အဏု။ပ။ ဒဿာဝီတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ် အပေါင်းသည် ပါတိမောက္ခတော၊ ပါတိမောက် သီလမှ။ အစဝနဘာဝပရိဒီပနံ၊ မလျှော့ကျသည်၏ အဖြစ်ကို ပြသောစကားတည်း။ သမာဒါ ယာတိ ပုဒ်သည်။ သိက္ခာပဒါနံ၊ တို့ကို။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့် အာဒါနပရိဒီပနံ၊ ဆောက် တည်ခြင်းကို ပြသောပုဒ်တည်း။ သိက္ခတီတိ၊ ပုဒ်သည်။ သိက္ခာယ၊ နှင့်။
သမင်္ဂိဘာဝပရိဒီပန၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကိုပြသော ပုဒ်တည်း။ သိက္ခာပဒေသူတိ၊ ပုဒ်သည်။ သိက္ခိတဗ္ဗဓမ္မပရိဒီပနံ၊ ကျင့် အပ်သော တရားကို ပြသောပုဒ်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ သိက္ခိတဗ္ဗဓမ္မပရိဒီပနံ၊ ကျင့်အပ်သော တရားကို ပြသောပုဒ်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ၊ ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ပရတော၊ ၌။ အာဝိဘဝိဿတိ၊ လတံ့။
သောတိ၊ ကား။ ပါတိမောက္ခသီလေ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌိတဘိက္ခု၊ တည်သောရဟန်းတည်း။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) ယာဒိသဿ၊ အကြင်သို့သော ရဟန်းအား။ ဝါ၊ သည်။ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလံ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ တံ၊ ထိုသို့သော ရဟန်းကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ စက္ခုနာတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ယတော၊ အကြင်ဣန္ဒြေမှ။ သော သံဝရော၊ ထိုစောင့်စည်းခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုဣန္ဒြေကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ရူပန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အာရုံ၌။ သော သံဝရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအာရုံကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဒိသွာ။ပ။ ဂ္ဂါဟီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ သံဝရဿ၊ ၏။ ဥပါယံ၊ အကြောင်း ဥပါယ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ယတွာ။ပ။ ဿဝေယျုန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ သံဝရဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော မစောင့်စည်းခြင်းကို၎င်း။ တတ္ထ၊ ထိုမစောင့်စည်းခြင်း၌။ အာဒီနဝံ စ၊ အပြစ်ကို၎င်း။ (တတ္ထ စ-ဟု စ-နှင့်တကွပါဌ်မှန်ရှိစေ။) ဒေဿတိ၊ ၏။ သံဝရာယ ပဋိပဇ္ဇတီတိ၊ ဖြင့်။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ သတိယာ၊ သတိကို။ ဥပဋ္ဌပေတဗ္ဗံတံ၊ ထင်စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ရက္ခတိ စက္ခုန္ဒြိယန္တိ၊ ဖြင့်။ သတိယာ၊ ကို။ ဥပဋ္ဌာပနမေဝ၊ ထင်စေခြင်းသည်ပင်လျှင်။ စက္ခုန္ဒြိယဿ၊ ကို။ အာရက္ခာ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ စက္ခုန္ဒြိယေ။ပ။ ဇ္ဇတီတိ၊ ဖြင့်။ တထာဘူတာ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ သတိယေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သံဝရော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝီတိက္ကမဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဆန္နံ သိက္ခာပါဒါနန္တိ၊ ကား။ အာဇီဝဟေတုအာဇီဝကာရဏာ၊ အသက်မွေးမှုူဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ အသန္တံ၊ ထင်ရှားမရှိ သော။ အဘူတံ၊ မဟုတ်မမှန်သော။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မံ၊ ကို။ ဥလ္လပတိ၊ ဝါကြွားပြောဆို၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဂတာနံ၊ လာကုန်သော။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ ပါရာဇီကာဒိပဋိသုံယုတ္တာနံ၊ ပါရာဇိက စသည်နှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော။ သိက္ခာပဒါနံ၊ တို့ကို။ သာမန္တဇပ္ပနာဒိနာ၊ အနီးအနားပြု၍ပြောခြင်း အစရှိသော။ တိဝိဓေန၊ သော။ ကုဟနဝတ္ထုနာ၊ အံ့ဖွယ်ဝတ္ထုဖြင့်။ ဝိမှာပနံ၊ အံ့ဩစေခြင်းသည်။ ကုဟနာ၊ မည်၏။ အတ္တာနံ၊ တိုကို။ သာမန္တဇပ္ပ-နာဒိနာ၊ အနီးအနားပြု၍ပြောခြင်းအစရှိသော။ တိဝိဓေန၊ သော။ ကုဟနဝတ္ထုနာ၊ အနီးအနားပြု၍ ပြောခြင်း အစရှိသော။ တိဝိဓေန၊ သော။ ကုဟနဝတ္ထုနာ၊ အံ့ဖွယ် ဝတ္ထုဖြင့်။ ဝိမှာပနံ၊ အံ့ဩစေခြင်း သည်။ ကုဟနာ၊ မည်၏။ အတ္တာနံ ဝါ၊ မိမိကိုယ်ကိုသော်၎င်း။ ဒါယကံ၊ ဒါယကာကိုသော်၎င်း။ ဥက္ခိပိတွာ၊ မြှောက်ပင့်၍။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ပြောသည်ရှိသော်။ ဥက္ခိပိတွာ၊ မြှောက်ပင့်၍။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ပြောသည်ရှိသော်။ သော၊ ထိုဒါယကာသည်။ ကိဉ္ဇိ၊ ကို။ ဒဒါတိ၊ ပေးလှူ၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာဖြင့်။ ကထနံ၊ ပြောဆိုခြင်းသည်။ လပနာ၊ မည်၏။ ပစ္စယဒါနသညပ္ပါဒကံ၊ ပစ္စည်းကိုပေးလှူခြင်း၌ အမှတ်သညာကိုဖြစ်စေ ရစေသော။ ကာယဝစီကမ္မံ၊ ကိုယ်အမှု နှုတ်အမှုကို။ နိမိတ္တံ၊ နိမိတ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်၏။ တေန နိမိတ္တေန၊ ထိုအမှတ်နိမိတ်ဖြင့်။ စရတိ၊ ကော၊ မည်၏။ ဂန္ဓာဒယော၊ နံ့သာစသည်တို့ကို။ နိပိသတိ ဝိယ၊ ကြိတ်ဘိသွေးသကဲ့သို့။ (ဘဋာဒယော-ဟုရှိလျင် မင်းခစားစသည်တို့ကို အထက်လူကြီးက ဖိနှိပ်ပြောဆို သကဲ့သို့ဟု- အနက်ပြန်) လာတာယ၊ လာဘ်အလို့ငှာ။ ပရေသံ၊ တို့ကို။ အက္ကောသနာဒိနာ၊ ဆဲရေးခြင်း စသည်ဖြင့်။ နိပိသတိ၊ ကြိတ်ချေဖိနှိပ်၍ ပြောတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိပ္ပေသော၊ မည်၏။ နိပ္ပေသောဝ၊ နိပ္ပေပသည်ပင်လျှင်။ နိပ္ပေသိကော၊ မည်၏။ မဟိစ္ဆတာယ၊ အလိုကြီးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အတ္တနာ လဒ္ဓလာဘေန၊ မိမိရအပ်ပြီးသော လာဘ်ဖြင့်။ ပရတော၊ သူတပါးထံမှ။ လာဘံပရိယေသနာ၊ လဘ်ကိုရှာမှီးခြင်းသည်။ လာဘေန။ပ။ သနတာ၊ မည်၏။ ဧဝမာဒီနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အနုပ္ပိယ။ပ။ ကမျာတာဒိံ၊ ချစ်ဖွယ်ကိုသာ ထပ်တလဲလဲပြောဆိုခြင်း, မိမိကိုယ်ကိုနှိပ်ချ၍ အောက်ကြို့၍ ပြောဆိုခြင်း စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ ပဋိသင်္ခါနေနပစ္စဝက္ခဏာယ၊ အကျိုးကို ဆင်ခြင်ခြင်းဖြင့်။ ပရိသုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်သော အသံကိလိဋ္ဌော၊ မညစ်ညူးသောသုံးဆောင်ခြင်းသည်။ ပဋိ။ပ။ သုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ စတ္တာရော ပစ္စယာ၊ လေးပါးသောပစ္စည်းတို့ကို။ ပရိတုဥှီယန္တိ၊ သုံးဆောင် အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုပစ္စယပရိဘေဂေါ၊ မည်၏။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုအခြင်းအရာ အားဖြင့်ဖြစ်သော။ စေတနာ၊ ကိုရ၏။
ပါတိမောက္ခသံဝရသီလဝဏ္ဏနာ
၁၄။ တတြာတိ၊ ကား။ တေသု ပါတိမောက္ခသံဝရာဒီသု၊ ထိုပါတိမောက္ခသံဝရစသည်တို့၌။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယာတိ၊ ကား။ ဣဓ ဘိက္ခူတိအာဒိနာ၊ ဣဓဘိက္ခု ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အာဂတဒသေနာယ၊ လာသောဒေသနာ၏။ အာဒိတော၊ အစမှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ဝိနိစ္ဆယကထာတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုသီလတို့၌။ သံသယဝိဓမနေန၊ ယှံမှားကို ပယ်ဖျောက်သဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆာယာဝဟာ၊ အဆုံးအဖြတ်ကို ဆောင်ပေးတတ် သော။ ကထာ၊ စကားတည်း။ ပထမဿ၊ ရှေးဦးဖြစ်သော။
အတ္ထဿ၊ ဘယဣက္ခဏအနက်၏။ သဗ္ဗသာဓာရဏတ္တာ၊ အလုံးစုံသော လူရဟန်းတို့နှင့် ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသာဓာရဏံ၊ လူတို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ ပဗ္ဗဇိတာဝေဏိကံ၊ ရဟန်းတို့၏ သီးသန့်ဥစ္စာဖြစ်သော။ ပရိယာယံ၊ ပရိယာယ် ကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ဆိန္န။ပ။ ဒိတာ ယ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဝါ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြခြင်းဖြင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ပရိပုဏ္ဏ။ပ။ ယောဂတာ၊ ပြည့်စုံသော ပါတိမောက္ခသံဝရအား သင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဘိန္နပဋရောဒိဘာဝေါ နာမ၊ အဖိုး, အတွေ့, အဆင်းအားဖြင့် သုံးပါးစုံပျက်သောအဝတ်ကို ဝတ်ခြင်း စသည်မည်သည်ကား နိဂ္ဂဟိတဿ၊ နှိပ်အပ်သော။ ဝါ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သောဥစ္စာမရှိသော။ (နိဂ္ဂတိကဿ-ဟုရှိလျှင် မှီခိုအားထားရာ ကင်းမဲ့သော၊ ကံမကောင်းအကြောင်းမသင့်သော – ဟုပြန်ရာ၏) ဒလိဒ္ဒဿပိ၊ သူဆင်းရဲအားလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုသူဆင်းရဲမှ။ ဝိသေသေတုံ၊ အထူးပြုခြင်းငှာ။ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ပဋိပတ္တိယာ၊ အကျင့်အား။ ယောဂျဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ သင့်လျော်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းငှာ။ ကုလပုတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အာစာရကုသလပုတ္တော၊ အကျင့်အားဖြင့်။ ကုလပုတ္တမည်သောသူသည် ၎င်း။ ဇာတိကုလပုတ္တော ဝါ၊ အမျိုးဇာတ်အားဖြင့် ကုလပုတ္တမည်သော သူသည်၎င်း။ ပဋိပဇ္ဇိတုံ၊ ကျင့်ခြင်းငှာ။ သက္ကောတိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ သိက္ခာပဒသီလန္တိ၊ ကား။ စာရိတ္တဝါရိတ္တပ္ပဘေဒံ၊ တ္တ-ဟူသော အကွဲအပြားရှိသော။ သိက္ခာပဒဝသေန၊ ပုဒ်အလိုအားဖြင့်။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်သော။ သီလံ၊ တည်း။ ယောတိ၊ ကား။ အနိယမနိဒ္ဒေသော၊ အနိယမအားဖြင့်ပြအပ်သော။ ယော ကောစိသော။ ပုဂ္ဂလော၊ တည်း။ နန္တိ၊ ကား။ ဝိနယပရိယာပန္နံ၊ ဝိနည်း၌ အတွင်းဝင်သော။ သီလံ၊ ကို။ တန္တိ၊ ကား။ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ သဟကာရိကာရဏဘာဝတော၊ တကွပြုလေ့ရှိသော အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ မောက္ခတိ၊ လွတ် မြောက်စေတတ်၏။ (ဟိတ်ဖြင့်ဖြည့်စွက်၍ဖွင့်သည်၊ အလုံးစုံသောဆင်းရဲမှလွတ်စေရာ၌ ကူညီဖက် အကြောင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုလို၏) အပါယော၊ ၌။ ဘဝါနိ၊ ဖြစ်သည်တို့တည်း။ အာပါယိကာနိ၊ အပါယ်ဘုံ၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲတို့။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တဒညံ၊ ထိုမှတပါးသော။ သဗ္ဗသံသာရဒုက္ခံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ သံဝရဏံ၊ သံဝရဏဟူသည်။ ကာယဝစီဒွါရာနံ၊ ကာယဒါရ ဝစီဒွါရတို့ကို။ ပိဒဟနံ၊ ပိတ်ခြင်းတည်း။ ယေန၊ အကြင်သီလဖြင့်။ တေ၊ ထိုကာယဒွါရဝစီဒွါရတို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ ပိဟိတာ၊ ပိတ် အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သော၊ ထိုသီလသည်။ သံဝရော၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ သော၊ ထိုသံဝရ သည်။ ဝီတိက္ကမပဋိပက္ခော၊ လွန်ကျူးခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တန္နံ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ၊ ခုနစ်ပါးသော အပတ်အစုတို့ကို။ အဝီတိက္ကမော၊ မလွန်ကျူး ခြင်းပေတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာယိက။ပ။နာမန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပါမောက္ခသံဝရေန သံဝုတောတိ၊ ကား။ ပါတိမောက္ခသံဝရေန၊ ဖြင့်။ ပိဟိတကာယဝစီဒွါရော၊ ပိတ်အပ်သော ကာယဒွါရ ဝစီဒွါရ ရှိသည်ဖြစ်၍။ စ၊ ဆက်။ တထာဘူတာ၊ ထိုသို့ဖြစ်၍ ဖြစ်သောသူသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုပါတိမောက္ခသံဝရသီလသို့။ ဥပတော နာမ၊ ကပ်ရောက်သည် မည်သည်။ တေန စ၊ ထိုသီလနှင့်လည်း။ သမင်္ဂိ နာမ၊ ပြည့်စုံသည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပဂတော။ပ။ အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အပရော၊ အဋ္ဌကထာနည်းမှ တပါးသော။ နယော၊ နည်းကား။ ဝါ၊ နည်းကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ ၏။ ဝါ၊ အံ့။) ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဗလဝဘာဝတော စ၊ အားကြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပါပကိရိယာယ၊ မကောင်းမှုကိုပြုခြင်း၏။ သုကရဘာဝတော စ၊ ပြုလွယ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပုညကိရိယာယ၊ ၏။ ဒုက္ကရဘာဝတော စ၊ ပြုနိုင်ခဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဗဟုက္ခတ္တုံ၊ စွာ။ အပါယေသု၊ တို့၌။ ပတနသီလော၊ ကျရောက်ခြင်းအလေ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတီ၊ မည်၏။ ပုထုဇ္ဇနော၊ ပုထုဇဉ်ကိုရ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အနိစ္စတာယ၊ ကြောင့်။ ဘဝါဒီသု၊ တို့၌။ (ကာမ ရူပ အရူပဘာဝ ၃-ပါးနှင့် ယောနိဂတိဌိတိ နိဝါသတို့၌ ဟုဆိုလို၏) ကမ္မဝေဂက္ခိတ္တော၊ ကံ၏အဟုန်သည် ပစ်ချအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဃဋိယန္တံဝိယ၊ ရေငင်စက်ကဲ့သို့။ အနဝဋ္ဌာနေန၊ မတည်တံ့သဖြင့်။ ပရိဗ္ဘမနတော၊ ချာချာလည်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ချာချာ လည်သောအားဖြင့်။ ဂမနသီလော၊ သွားခြင်း အလေ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတီ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ မရဏဝသေန၊ သေခြင်း၏အလိုအားဖြင့်။ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ၊ ထိုထိုသတ္တဝါအပေါင်း၌။ (တမှာ တမှာ သတ္တနိကာယာ၊ ထိုထိုသတ္တဝါ အပေါင်းမှဟု ရှိသင့်၏) အတ္တဘာဝဿ၊ ကို။ ပါတနသီလော၊ ကျစေ ခြင်းအလေ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတီ၊ ၏။ သတ္တသန္တနော၊ သတ္တဝါ၏ သန္တာန်ရုပ်နာမ်အစဉ်ကို ရ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ စိတ္တမေဝ၊ စိတ်ကိုသာလျှင် ရ၏။ တံ ပါတိနံ၊ ထိုပါတီမည်သော ပုထုဇဉ်ကို။ ဝါ၊ သတ္တဝါ သန္တာန်ကို။ ဝါ၊ စိတ်ကို။ သံသာရဒုက္ခတော၊ သံသရာဆင်းရဲမှ။ မောက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဝိမောက္ခေန၊ လွတ်မြောက်သဖြင့်။ သတ္တော၊ ကို။ ဝိမုတ္တောတိ၊ လွတ်မြောက်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ထိုသို့ဆိုအပ်သည်မှန်၏။ စိတ္တဝေါဒါနာ၊ စိတ်၏ စင်ကြယ်ခြင်းကြောင့်။ ဝိသုဇ္ဈန္တိ၊ သတ္တဝါတို့သည် စင်ကြယ်ကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ အနုပါဒါယ၊ မစွဲလမ်းမူ၍။ အာသဝေဟိ၊ တို့မှ။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိမုတ္တံ၊ လွတ်လေပြီ။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒိနာ၊ အဝိဇ္ဇာအစရှိသော။ ဟေတုနာ၊ ကြောင့်။ သံသာရေ၊ ၌။ ပတတိ ဂစ္ဆတိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတီ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏာနံ၊ အဝိဇ္ဇာဟူသော အပိတ်အပင်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ တဏှာသံယောဇာနာနံ၊ တဏှာဟူသော သံယောဇဉ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ သန္ဓာဝတံ၊ ပြေးသွားရကုန်သော။ သံသရတံ၊ ကျင်လည်ရကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ ပါတိနော၊ ထိုပါတီမည်သော။ သတ္တဿ၊ ၏။ တဏှာဒိသံကိလေသတ္တယတော၊ တဏှာအစရှိ သော သံကိလေသ သုံးပါးအပေါင်းမှ။ ဧတေန၊ ဤသီလဖြင့်။ မောက္ခော၊ လွတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။
ကဏ္ဌေကာဠောတိအာဒီနံ၊ ကဏ္ဌောကာဠော ဤသို့အစရှိ သောပုဒ်တို့၏။ သဒ္ဓိ ဝိယ၊ ပြီးခြင်းကဲ့သို့။ အဿ၊ ဤပါတိမောက္ခ-ပုဒ်၏။ သမာသသိဒ္ဓိ၊ သမာသ်ပုဒ် ပြီးခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဒုက္ခေ၊ ၌။ ပါတေတိ ဝိနိပါတေတိ၊ ပျက်စီး၍ ကျရောက် စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိ၊ ပါတီမည်၏။ စိတ္တံ၊ စိတ်ကိုရ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ စိတ္တေန၊ စိတ်သည်။ လောကော၊ သတ္တဝါအပေါင်းဟူသော လောကကို။ နီယတိ၊ ဆောင်အပ်၏။ စိတ္တေန၊ သည်။ ပရိကဿတိ၊ ဆွဲငင်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ ပါတိနော၊ ထိုပါတီမည်သော စိတ်၏။ ဧတေန၊ ဤသီလဖြင့်။ မောက္ခော၊ လွတ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတေန၊ ဤ သံကိလေသဖြင့်။ အပါယဒုက္ခေ စ၊ ၌၎င်း။ သံသာရဒုက္ခေ စ၊ ၌၎င်း။ ပတတိ၊ ကျတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတီ၊ မည်၏။ တဏှာဒိသံကိလေသော၊ တဏှာအစရှိသော သံကိလေသကိုရ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တဏှာ၊ သည်။ ပုရိသံ၊ ကို။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ (ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။) တဏှာဒုတိယော၊ တဏှာလျှင်အဖော်ရှိသော။ ပုရိသော၊ သည်။ (သံဓာဝတိ၊ ၏။) ဣတိ စ၊ သို့၎င်း။ အာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတော ပါတိတော၊ ထိုပါတီမည်သော သံကိလေသမှ။ မောက္ခော၊ လွတ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအာယတနတို့၌။ (လောကော၊ သတ္တဝါသည်။) ပတတိ၊ ကျရောက်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုအာယတနတို့သည်။ ပါတီနိ၊ ပါတီမည်ကုန်၏။ ဆ၊ ၆-ပါးကုန်သော။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ၊ ဗာဟိရ မည်ကုန်သော။ အာယတနာနိ၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ လောကော၊ သည်။ ဆသု၊ ၆-ပါးသော အဇ္ဈတ္တိကာယတနတို့၌။ သမုပ္ပန္နော၊ ဖြစ်၏။ ဆသု၊ ၆-ပါးသော ဗာဟိရာယတနတို့၌။ သန္ထဝံ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်းကို။ ကုဗ္ဗတိ၊ ပြု၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတော။ပ။ သင်္ခါတတော၊ ထိုအဇ္ဈတ္တိကာယတန ဗာဟိရာယတန-ဟု ဆိုအပ်သော။ ပါတိတော၊ မှ။ မောက္ခော၊ လွတ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတီ၊ မည်၏။ သံသာရော၊ ကိုရ၏။ တတော၊ ထိုပျက်စီး၍ ကျခြင်းရှိသော သံသရာမှ။ မောက္ခော၊ လွတ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗလောကာဓိပတိဘာဝတော၊ အလုံးစုံသော လောက၏ အကြီးအမှူးဖြစ်သော ကြောင့်။ ဓမ္မိသာရော၊ တရား၏ အရှင်ဖြစ်တော်မူသော။ ဘဂဝါ၊ ကို။ ပတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤသီလဖြင့်။ မုစ္စတိ၊ လွတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မောက္ခော၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ပညတ္တတ္တာ၊ ပညတ်အပ်သော သီလဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပတိနော၊ အရှင်ဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရား၏။ မောက္ခော၊ လွတ်ကြောင်းသီလတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပတိမောက္ခော၊ မည်၏။ ပတိမောက္ခော ဧဝ၊ က္ခသည် ပင်လျှင်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗဂုဏာနံ၊ အလုံးစုံးသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့၏။ မူလဘာဝတော။ မူလဘာဝတော၊ အရင်းခံ အခြေအမြစ်ဖြစ်သောကြောင့်။ ဥတ္ထမဋ္ဌေန၊ မြတ်သောအနက် အားဖြင့်။ ပတိ စ၊ မြတ်သည်လည်း ဟုတ်၏။ သော၊ ထိုမြတ်သောသီလသည်။ ယထာဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ တိုင်းသော။ အတ္ထေန၊ အနက်အားဖြင့်။ မောက္ခောစ၊ လွတ်စေတတ်သည်လည်း ဟုတ်၏။ ဝါ၊ လွတ်ကြောင်းလည်း ဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပတိမောက္ခော၊ မည်၏။ ပတိမောက္ခော ဧဝ၊ လျှင်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပါတိမောက္ခန္တိ။ပ။ မေတန္တိ၊ မေတံ-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိတ္ထာရော၊ အကျယ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ထုတ်ဆောင်၍ သိအပ်၏။) (တနည်းကား) ပါတိ။ပ။မေတန္တိ၊ မေတံ ဤသို့အစရှိသော။ ဝိတ္ထာရော၊ အကျယ်ကို။ ဝုတ္တံဝုတ္တော၊ မိန့်ဆိုတော်မူအပ်၏။ [ပါတိမောက္ခန္တိ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤသီလသည်။ မုခံ၊ ခံတွင်းသဖွယ်ဖြစ်၏။ ဧတံ၊ သည်။ ပမုခံ၊ မြင့်မြတ်ပြဓာန်း၏။]
အထ ဝါ၊ ကား။ ပဣတိ၊ ပ-ဟူသောပုဒ်သည်။ ပကာရေ၊ အပြားဟူသော အနက်၌။ နိပါတော၊ တည်း။ အတီတိ၊ အဘိ-ဟူသောပုဒ်သည်။ အစ္စန္တတ္ထေ၊ စင်စစ်ဟူသောအနက်၌။ နိပါတော၊ တည်း။ ပကာရေဟိ၊ အပြားတို့ဖြင့်။ အစ္စန္တံ၊ စင်စစ်။ မောက္ခေတိ၊ လွတ်မြောက်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဒံ သီလံ၊ ဤသီလသည်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ တဒင်္ဂဝသေန စ၊ တဒင်္ဂဝိမုတ္တိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သမာဓိသဟိတံ စ၊ သမာဓိနှင့်တကွဖြစ်၍၎င်း။ ပညာသဟိတဉ္စ၊ ပညာနှင့်တကွဖြစ် ၍၎င်း။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန စ၊ တဒင်္ဂဝိမုတ္တိ၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သမာဓိသဟိတံ စ၊ သမာဓိနှင့်တကွဖြစ် ၍၎င်း။ ပညာသဟိတဉ္စ၊ ပညာနှင့်တကွဖြစ်၍၎င်း။ ဝိက္ခမ္ဘနသမာဓိနှင့် တကွဖြစ်၍၎င်း။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန စ၊ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိ၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သမုစ္ဆေဒဝသေန စ၊ ဝသေန စ၊ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိ၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သမုစ္ဆေဒဝသေန စ၊ သမုစ္ဆေဒဝိမုတ္တိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ (ဤသို့ဖြင့် ပကာရအနက်ကို ပြသည်။) အစ္စန္တံ၊ စင်စစ်။ မောက္ခတိ မောစေတိ၊ လွတ်မြောက်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပတိ ပတိ၊ အသီး အသီး။ မောက္ခော၊ မည်၏။ တမှာ။ပ။ ဒေါသတော၊ ထိုထိုလွန်ကျူးမှု အပြစ်မှ။ ပစ္စေကံ၊ အသီး အသီး။ မောက္ခော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပတိမောက္ခော ဧဝ၊ လျှင်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ မောက္ခောတိ၊ မောက္ခဟူသည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ တည်း။ တဿ၊ မောက္ခဿ၊ ထိုလွတ်မြောက်ရာနိဗ္ဗာန်၏။ ပဋိဗိမ္မဘူတော၊ အတူဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပတိမောက္ခော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သီလသံဝရော၊ သည်။ (တပ္ပဋိဘာဂေါ-၌စပ်) အရုဏုဂ္ဂမနံ၊ အာရုဏ်တက်ခြင်းသည်။ သူရိယဿ၊ နေ၏။ ဥဒယဘူတော၊ ထွက်ပေါ်ခြင်း သဘောဖြစ် ၍။ တပ္ပဋိဘာဂေါ၊ ထိုနေ၏အတူသည်။ ဟောတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ နိဗ္ဗနဿ၊ ၏။ ဥဒယဘူတော၊ အစထွက်ပေါ်ခြင်းသဘောဖြစ်၍။ တပ္ပဋိဘာဂေါ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၏အတူပေတည်း။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ကိလေသနိဗ္ဗာပနတော၊ ကိလေသာကို ငြိမ်းစေခြင်းကြောင့်တည်း။ ပတိမောက္ခော-ယေဝ၊ လျှင်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ မောက္ခံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ဝတ္ထတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကား။ မောက္ခာတိမုခံ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ရှေးရှု။ ဝတ္ထတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ပတိမောက္ခမေဝ၊ လျှင်။ ပါတိမောက္ခံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပါတိမောက္ခသဒ္ဒဿ၊ ၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣရိယတီတိ၊ ဟူသည်ကား။ အတ္တဘာဝံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဝိဟရတီတိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။
ပါတိမောက္ခသံဝရသီလေ၊ ၌။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဣရိယာ ပထဝိဟာရော၊ ရကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ပါဠိယန္တိ၊ ကား။ စျာနဝိဘင်္ဂပါဠိယံ၊ စျာနဝိဘင်းပါဠိတော်၌။
တတ္ထ၊ ထိုပါဠိ၌။ သမဏာစာရဉ္စ၊ ရဟန်း၏ သင့်သောအကျင့်ကို၎င်း။ သမဏဂေါစရဉ္စ၊ ရဟန်း၏ ကျက်စားရာကို၎င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နောတိ၊ ဟူ၍။ ကာမံ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ဟောအပ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးလမ်းကို။ အာစိက္ခန္တော၊ ညွှန်ကြားသောသူသည်။ ဝါမံ၊ လက်ဝဲလမ်းကို။ မုဉ္စ၊ လွှတ်ပါလေ။ ဒက္ခိဏံ၊ လကျ်ာလမ်းကို။ ဂဏှ၊ ယူပါလေ။ ဂဏှ၊ ယူပါလေ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဇ္ဈေတဗ္ဗပုဗ္ဗကံ၊ ကြဉ်အပ်သောလမ်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်သောလမ်းကို။ ဝဒေယျ ယထာ၊ ပြောကြားရာသကဲ့သို့၎င်း။ ဝါ၊ ကား။ သသီသနှာနေန၊ ဦးခေါင်းနှင့်တကွ ရေချိုးခြင်း ဖြင့်။ ပဟီနသေဒမလဇလ္လိကဿ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော ချွေးအညစ်အကြေး ကြေးညှော်ရှိသောသူအား။ ဝါ၊ ကြေးညှော်ကိုပြယ်အပ်ပြီးသောသူအား။ မာလာ။ပ။ ဝိဓာနံ၊ ပန်းနံ့သာ နံ့သာပျောင်းစသည်တို့ဖြင့် ဆင်ယင်ခြင်း အစီအရင်သည်။ ယုတ္တရူပံယထာ၊ သင့်လျော်သော သဘောရှိသကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ပဟီနပါပဓမ္မဿ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော မကောင်းမှုရှိသောသူအား။ ကလျာဏဓမ္မသမာယောဂေါ၊ ကောင်းမှုတရားနှင့်ယှဉ်စေခြင်းသည်။ ယုတ္တရူပေါ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္ထိ။ပ။ အနာစာရောတိ၊ ဟူ၍။ ဒွယံ၊ နှစ်ပါးအပေါင်းကို။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ အကျဉ်းပြပြီး၍။ အနာစာရံ၊ ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဝိဘဇိတုံ၊ ငှာ။ တတ္ထ ကတမော အနာစာရောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကာယိကော ဝိတိက္ကမောတိ၊ ကား။ တိဝိဓံ၊ သော။ ကာယဒုစ္စရိတံ၊ တည်း။ ဝါစသိကော ဝီတိက္ကမောတိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓံ၊ သော။ ဝစီဒုစရိတံ၊ တည်း။ ကာယိကဝါစသိကောတိ၊ ကား။ တဒုဘယံ၊ ထိုဒုစရိုက် နှစ်ပါးစုံတည်း။
ဧဝံ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အာဇီဝဋ္ဌမကသီလဿ၊ ကို။ ဝီတိက္ကမော၊ လွန်ကျူးခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်ပြီ။ ဣဒါနိ၊ ၌။ မာနသံ၊ စိတ၌ဖြစ်သော။ အနာစာရံ၊ မသင့်သောအကျင့်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သဗ္ဗမ္ပိ ဒုဿီလံ၊ အလာစာရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထို အနာစာရတို့တွင်။ ဧကစ္စိယံ၊ အချို့သော အနာစာရကို။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ဣဓေကစ္စော ဝေဠုဒါနေနဝါတိအာဒိံ၊ အစရှိသောစကား ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ ဝေဠုဒါနေနာတိ၊ ကား။ ပစ္စယုပ္ပါဒနတ္ထေန၊ ပစ္စည်းကိုဖြစ်စေခြင်းအကျိုးရှိသော။ ဝေဠုဒါနေန၊ ဝါးကိုပေးခြင်းဖြင့်။ ပတ္တဒါနာဒီသုပိ၊ ပတ္တဒါန စသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။ ဝေဠူတိ၊ ဝါးဟူသည်ကား။ မနုဿာနံ၊ လူတို့အား။ ပယောဇနာဝဟော၊ အကျိုးကို ဆောင်တတ်ဖြစ်စေတတ်သော။ ယောကောစိ၊ အမှတ်မရှိ သော။ ဝေဠုဒဏ္ဍော၊ ဝါးဒုတ်တည်း။ ဂန္ဓိကာဒီနံ၊ နံ့သာသည်စသည်တို့အား။ ဂန္ဓပလိဝေဌနာဒိအတ္ထံ၊ ဝါ၊ နံ့သာကို ရစ်ပတ်ခြင်း ထုတ်ခြင်းစသော အကျိုးရှိသော ဖက်ရွက်သည်၎င်း။ တာလနာဠိကေရာ-ဒိပတ္တံ ဝါ၊ ထန်းရွက်, အုန်းရွက်စသော သစ်ရွက်သည်၎င်း။ ပတ္တံ၊ သစ်ရွက်မည်၏။ မနုဿာနံ၊ လူတို့အား။ ပယောဇနာဝဟံ၊ အကျိုးကို ဆောင်တတ်သော။ ယံ၊ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောပန်းသည်။ ပုပ္ဖံ၊ ပန်းမည်၏။ ဖလံ၊ အသီးသည်။ တထာ၊ ထိုပန်းအတူပင်တည်း။ သိရီသစုဏ္ဏာဒိနှာနိယစုဏ္ဏံ၊ ကုက္ကိုမှုန့် စသော ရေချိုးကသယ်မှုန့်သည်။ သိနာနံ၊ နမည်၏။ မတ္တိကာပိ၊ မြေညက်သည်လည်း။ ဧတ္ထေဝ၊ ဤရေချိုးကသယ်မှုန်၌သာလျှင်။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ မုခသောဓနတ္ထံ၊ ခံတွင်းကို သုတ်သင်စင်ကြယ်စေခြင်းအကျိုးရှိသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ သော။ ဒန္တပေါနံ၊ ဒန်ပူသည်။ ဒန္တကဋ္ဌံ၊ ဋ္ဌမည်၏။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ဒါသံ ဝိယ၊ ကျွန်ကိုကဲ့သို့။ နီစဋ္ဌာနေ၊ နိမ့်သော အရာ၌။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ပရဿ၊ သူတပါး၏။ ခလိဝတဝစနံ၊ ချွတ်ချော်တိမ်းပါးသောစကားကို။ သဏ္ဌပေတွာ၊ ကောင်းစွာတည်စေ၍။ ဝါ၊ ဖေးမဖာထေး၍။ ပိယကမျတာယ၊ မိမိအားချစ်ခြင်းကို အလိုရှိ သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဂ္ဂယှဝစနံ၊ လူဒါယကာတို့ကိုမြှောက်ပင့်၍ ပြောဆိုခြင်းသည်။ စာဋုကမျတာ၊ မည်၏။ မုဂ္ဂသူပျတာတိ၊ ကား။ မုဂ္ဂသူပသမတာ၊ ပဲနောက်ဟင်းနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ သစ္စာလိကေန၊ အမှန်အမှား နှစ်မျိုးသောစကားဖြင့်။ ဇီဝိတကပ္ပနံ၊ အသက်မွေးမှုကို ပြုခြင်းတည်း။ ဟိ၊ ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ ဝါ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ မုဂ္ဂသူပေ၊ ပဲနောက်ဟင်းကို။ ပစ္စန္တေ၊ ချက်အပ်သည်ရှိသော်။ ဗဟူ မုဂ္ဂါ၊ တို့သည်။ ပစ္စန္တိ ယထာ၊ ကျက်ကုန်သကဲ့သို့။ ကတိပယာ၊ အနည်းငယ်သော ပဲနောက်တို့သည်။ န ပစ္စန္တိ ယထာ၊ မကျက်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သစ္စာလိကေန၊ အမှန်အမှားဖြင့်။ ဇီဝိတကပ္ပနေ၊ အသက်မွေးမှုကို ပြုလတ်သော်။ အလိကံ၊ အမှားသည်။ ဗဟု၊ မျာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သစ္စံ၊ အမှန် သည်။ အပ္ပကံ၊ နည်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ပရိတဋတိ၊ ချီပိုးထိန်းကျောင်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိတဋော၊ ဋမည်၏။ ပရေသံ၊ သူတပါးတို့၏။ ဒါရေကေ၊ သူငယ်တို့ကို။ ပရိဟရန္တော၊ ထိန်းကျောင်းသူကိုရ၏။ ပရိတဋဿ၊ ထိန်းကျောင်းသူ၏ အမှုသည်ပင်လျှင်။ ပါရိတဋုတာ၊ မည်၏။ ဧတံ၊ သည်။ အလင်္ကရဏာဒိနာ၊ တန်ဆာဆင်ပေးခြင်းစသည်ဖြင့်။ ကုလဒါရကပရိဟရဏဿ၊ အမျိုးဒကာတို့၏ သူငယ်တို့ကို ထိန်းကျောင်းခြင်း၏။ နာမံ၊ အမည်တည်း။ တေသံ တေသံ ဂိဟီနံ၊ ထိုထို လူဝတ်ကြောင်တို့၏။ ဂါမန္တရဒေသန္တရာဒီသု၊ ရွာခြား ရပ်ခြားစသည်တို့၌။ သာသနပဋိသာသနဟရဏံ၊ အသွားအပြန် သတင်းစကားကို ပို့ဆောင်ခြင်း သည်။ ဇင်္ဃပေသတိကံ၊ မည်၏။ အညတရညတရေနာတိ၊ ကား။ ဧတေသံ ဝေဠုဒါနာဒီနုံ ဝါ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဝါးပေးခြင်းစသည်တို့တွင်၎င်း။ ဝေဇ္ဇကမ္မ။ပ။ ပဋ္ဌပနာဒီနံ၊ ဆေးကုမှုဘဏ္ဍာ ထိန်းသိမ်းမှု ဆွမ်းဘုံးပေးမှု သံဃာအားဖြစ်သော ပစ္စည်းစေတီအား ဖြစ်သော ပစ္စည်းတို့ကို မတရားပေးကမ်းမှု (ဝါ-ပစ္စည်းတို့ဖြင့် လာဘ်ကိုဖြစ်စေမှု)အစရှိကုန်သော။ မိစ္ဆာဇီဝေန၊ မှားယွင်းသော အသက်မွေးမှုဖြင့်။ ဇီဝိတကပ္ပနကကမ္မာနံ၊ အသက်မွေးကြောင်းအမှုတို့တွင်။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသောအမှုဖြင့်။
ဗုဒ္ဓပဋိကုဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓေဟိ၊ တို့သည်။ ဂရဟိတေန၊ ကဲ့ရဲ့တော်မူအပ်သော။ ပဋိသဒ္ဓေန၊ တားမြစ်တော်မူအပ်သော။ မိစ္ဆာဇီဝေနာတိ၊ ကား။ န သမ္မာအာဇီဝေန၊ သမ္မာအာဇီဝမဟုတ်သော အသက်မွေးမှုဖြင့်။ အယံ ဝုစ္စတိ အနာစာရောတိ၊ ကား။ အယံ သဗ္စေတိ အနာစာရောတိ၊ ကား။ အယံ သဗ္ဗောပိ၊ ဤအလုံးစုံကိုလည်း။ အနာစာရောတိ၊ ဟူ၍။ ကထီယတိ၊ ၏။ အာစာရနိဒ္ဒေသော၊ သကို။ ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး၏ ဆန့်ကျင်ဖက်နည်းဖြင့် ပင်လျှင်။ ဝေဒိတဗ္ခေနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး၏ ဆန့်ကျင်ဖက်နည်းဖြင့် ပင်လျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဂေါစရနိဒ္ဒေသေပိ၊ သ၌လည်း။ ပဌမံ၊ စွာ။ အဂေါစရဿ၊ ရကို။ ဝစနေန၊ ဆိုခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းဖြင့် ပင်လျှင်။ ဝေဒိတဗ္တနယေနေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီး သောနည်းဖြင့် ပင်လျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂေါစရောတိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍပါတာဒီနံ၊ ဆွမ်းစသည်တို့၏။ အတ္ထာယ၊ အကျိုးငှာ။ ဥပသင်္ကမိတုံ၊ ချဉ်းကပ်ခြင်းငှာ။ ယုတ္တဋ္ဌာနံ၊ သင့်လျော်သောအရပ်တည်း။ အယုတ္တဋ္ဌာနံ၊ မသင့်လျော်သောအရပ်သည်။ အဂေါစရော၊ မည်၏။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ ဂေါစရော၊ ကျက်စားရာကား။ ဝေသိယာ၊ ပြည့်တန်ဆာမတည်း။ (တနည်း) ဝေသိယာ၊ ပြည့်တန်ဆာမဟူသော။ ဂေါစရော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဝေသိယာဂေါစရော၊ မည်၏။ မိတ္တသန္ထဝဝသေန၊ မိတ်ဆွေအဖြစ် ဆက်ဆံခြင်း။ (ချစ်ကျွမ်းဝင်ခြင်း)၏ စွမ်းအားဖြင့်။ ဥပသင်္က မိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ၊ ချဉ်းကပ်အပ်သော အရပ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဂေါစရောပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဝေသိယာနာမ၊ ဝေသိယာတို့မည်သည်ကား။ ရူပူပဇီဝိနိယော၊ ရုပ်ကိုမှီ၍အသက်မွေးသော ပြည့်တန်ဆာမတို့တည်း။ တာ၊ ထိုပြည့်တန်ဆာမတို့ကို။ မိတ္တသန္ထဝဝသေန၊ အားဖြင့်။ န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ၊ မချဉ်းကပ်အပ်ကုန်။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ သမဏဘာဝဿ၊ ရဟန်းဖြစ်၏။ အန္တရာယ-ကရတ္တာ၊ အန္တရာယ်ပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပရိသုဒ္ဒါသယဿာ ပိ၊ စင်ကြယ်သော အလိုရှိသူအားလည်း။ ဂရဟဟေတုတော၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ကြောင့်၎င်းပေတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒက္ခိဏာဒါနဝသေန၊ ကြီးပွား ချမ်းသာကြောင်း၊ မြတ်သောအလှူဒါန၏အစွမ်းဖြင့်။ သတိံ၊ သတိကို။ ဥပဋ္ဌပေတွာဝ၊ ထင်စေ၍သာ လျှင်။ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ၊ ကပ်အပ်ကုန်၏။ မတပတိကာ ဝါ၊ လင်သေပြီးသောမိန်းမတို့ကို၎င်း။ ပစုတ္ထပတိကာ ဝါ၊ ကွဲကွာသော လင်ရှိသူ မိန်းမတို့ကို၎င်း။ ဝိဓဝါ၊ မုဆိုမတို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ထုလ္လကုမာရိကာတိ၊ ကား။ မဟလ္လိကာ၊ အရွယ်ရောက်ပြီး၍ ကြီးရင့်ကုန်သော။ အနိဝိဋ္ဌကုမာရိယော၊ အိမ်ထောင်သည်အဖြစ်သို့ မသွင်းအပ်သေးသော မိန်းမပျိုတို့တည်း။ ပဏ္ဍကာတိ၊ ကား။ နပုံသကာ၊ နပုံးပဏ္ဍုတ်တို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ တေ၊ ထိုပဏ္ဍုတ်တို့သည်။ ဥဿန္နကိလေသာ၊ များသောကိလေသာရှိ ကုန်၏။ အဝူပသန္တ-ပဋိဠာဟ၊ မငြိမ်းသောကိလေသာ ပူပန်ရှိကုန်၏။ လောကာ။ပ။ ဗဟုလာ၊ လောကာမိသ မည်သော ကာမဂုဏ်ကို မှီသောစကားများကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ၊ ကုန်။ ဘိက္ခုနိ၊ ယော နာမ၊ တို့မည်သည်ကား။ ဥဿန္နဗြဟ္မစရိယာ၊ များသောအကျင့်မြတ်ရှိကုန်၏။ ဘိက္ခူပိ၊ တို့သည် လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူများသော အကျင့်မြတ်ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုရဟန်းမိန်းမ၊ ရဟန်း ယောကျ်ား တို့အား အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိသဘာဂဝတ္ထုဘာဝတော၊ ဝိသဘာဂဝတ္ထု၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သန္ထဝဝသေန၊ အကျွမ်းဝင်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဥပသင်္ကမနေ၊ ချဉ်းကပ်လပ်သော်။ ကတိပါဟေ နေဝ၊ ရက်များမကြာမှီလျှင်။ ဝါ၊ သုံးလေးငါးရက်ဖြင့်ပင်လျှင် ဗြဟ္မစရိယန္ထရာယော၊ အကျင့်မြတ်၏ အန္တရာယ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ၊ ကုန်။ ဂိလာနပုစ္ဆ-နာဒိဝသေန၊ လူမမာမေးခြင်းစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပသင်္ကမနေ၊ လတ်သော်။ သတောကာ-ရိနာ၊ အမှတ်ရလျက်ပြုလေ့ရှိသည်။ ဝါ၊ သတိဉာဏ်ဖြင့် ပြုလေ့ရှိသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ပါနာဂါရန္တိ၊ ကား။ သုရာပါနဃရံ၊ သေရည်သောက်ရာအိမ်တည်း။ ဝါ၊ သေရည်အရက်ဆိုင် တည်း။ တံ၊ ထိုသေရည်ဆိုင်သည်။ သောဏ္ဍဇနေဟိ၊ သေသောက်ကြူးသူတို့မှ (အဘိ ဋ္ဌ ၂-၃၂၅၌ သုရာသောဏ္ဍေဟိ –ဟုရှိ၏) အဝိဝိတ္တံ၊ မကင်းဆိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသေရည်ဆိုင်၌။ တေဟိ၊ ထိုသေသောက်ကြူးတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဟဿသောဏ္ဍဝသေန၊ ပျော်ရွှင်ကြူးသည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ န ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗံ၊ မချဉ်းကပ်အပ်။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယကရတ္တာ၊ မြတ်သော အကျင့်၏အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သံသဋ္ဌော ဝိဟရတိရာဇူဟိတိအာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ရာဇာနော နာမ၊ မင်းတို့မည်သည်ကား။ ယေ၊ အကြင်သူတို့သည်။ ရဇ္ဇံ၊ တိုင်းပြည်ကို အနုသာသန္တိ၊ ဆုံးမအုပ်ချုပ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသူတို့ပင်တည်း။ ရာဇိဿရိယသဒိသာယ၊ မင်း၏ အစိုးရ ခြင်း စည်းစိမ်နှင့်တူသော။ ဣဿရိယမတ္တာယ၊ စည်းစိမ်အတိုင်းအရှည်နှင့်။ သမန္နာဂတာ၊ ပြည့်စုံသော သူတို့သည်။ ရာဇမဟာမတ္တာ၊ မတ္တတို့မည်ကုန်၏။ တိတ္ထိယာတိ၊ ကား။ ဝိပရီတဒဿနာ၊ ဖောက်ပြန်သော အယူရှိကုန်သော။ ဗာဟိရကပရိဗ္ဗာဇကာ၊ သာသနာပ ပရိဗိုဇ်တို့တည်း။ တိတ္ထိယသာဝကာတိ၊ ကား။ တေသု၊ ထိုတိတ္ထိပရိဗိုဇ်တို့၌။ ဒဠှဘတ္တာ၊ မြဲမြံစွာဆည်းကပ်ကုန်သော။ ပစ္စယဒါယကာ၊ ပစ္စည်းကိုလှူသူ ဒါယကာတို့သည်။ အနာနု။ပ။သဂ္ဂေနာတိ၊ ကား။ တိဿန္နံ သိက္ခာနံ၊ သုံးပါးကုန်သော သိက္ခာတို့အား။ အနနုလောမိကေန၊ မလျော်သော။ ပစ္စနီကဘူတေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သံသဂ္ဂေန၊ ရောနှော ဆက်ဆံခြင်းဖြင့်။ သံသဋ္ဌော၊ ရောနှောဆက်ဆံခြင်းသည်ဖြစ်၍။ ဝိဟရတိ၊ ၏။ ယေန၊ ယင်းသို့ဆက်ဆံ ခြင်းကြောင့်။ ဗြဟ္မစရိယန္တရာယံ ဝါ၊ အကျင့်မြတ်၏ အန္တရာယ်သို့သော်၎င်း။ သလ္လေဟပရိဟာနိံ ဝါ၊ သလ္လေခအကျင့်၏ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသို့သော်၎င်း။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်တတ်၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ အပရေနပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ပရိယာယေန၊ နည်းပရိယာယ်ဖြင့်။ အဂေါစရံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယာနိ ဝါ ပန တာနီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဿသဒ္ဓါနီတိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓါဒီသု၊ တို့၌။ သဒ္ဓါဝိရဟိတာနိ၊ သဒ္ဒါတရားကင်းကုန်၏။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အပ္ပသန္နာနိ၊ မကြည်ညိုကုန်။ ဝါ၊ တနည်း။ ကမ္မကမ္မသဒ္ဓါယ၊ ကံနှင့် ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်သော သဒ္ဒါ၏ အဘာဝေန၊ မရှိသဖြင့်။ အဿဒ္ဓါနိ၊ မရှိကုန်။ ရတနတ္တယပ္ပသာဒါဘာဝေန၊ ရတနာသုံးပါး၌ ကြည်ညိုခြင်းမရှိသဖြင့်။ အပ္ပသန္နာနိ၊ ကုန်။ အက္ကော။ပ။ ကာနီတိ၊ ကား။
အက္ကောသဝတ္ထူဟိ၊ ဆဲရေးကြောင်းဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ အက္ကောသကာနိ စေဝ၊ ဆဲရေးလည်း ဆဲရေးတတ်ကုန်၏။ ဘယဒဿ-နေန၊ ဘေးကိုပြသဖြင့် သန္တဇ္ဇနကာနိစ၊ ခြိမ်းခြောက်လည်း ခြိမ်းခြောက်တတ်ကုန်၏။ အတ္ထံ၊ အကျိုးကို။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ အလိုမရှိကုန်။ အနတ္ထမေဝ၊ အကျိုးမဲ့ကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနတ္ထကာမာနိ၊ ကာမမည်ကုန်၏။ ဟိတံ၊ အစီးအပွားကို။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ အဟိတမေဝ၊ စီးပွားမဲ့ကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဟိတကာမာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဖာသုံ၊ ချမ်းသာခြင်းကို။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ ဖာသုံယေဝ၊ မချမ်းသာခြင်းကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဖာသုကကာမာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ယောဂက္ခေမံ၊ ဘေးနှင့်ယှဉ်မှု၏ကုန်ခြင်းကို။ နိဗ္ဘယံ၊ ဘေးကင်းခြင်းကို။ န ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်။ အယောဂက္ခေမေဝ၊ ယှဉ်မှုမကုန်ခြင်း၊ ဘေးမကင်းခြင်းကို သာလျှင်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယောဂက္ခေမကာမာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဘိက္ခူနန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ သာမဏေရာနမ္ပိ၊ တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုနီနန္တိ၊ ဧတ္ထ၊ ၌။ သိက္ခမာနသာမဏေရီနံ (ပိ)၊ တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ရေတွက်အပ်သည် မှန်ပေ၏။ ဣဒံ ဝစနံ၊ ဤစကားသည်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ သာသနိကာနံ၊ သာသနာတွင်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အနတ္ထကာမတာဒီပနပဒံ၊ အကျိုးမဲ့ကိုလိုလားသည်၏ အဖြစ်ကိုပြသော ပုဒ်အပေါင်း ပေတည်း။ တထာရူပါနိ ကုလာနီတိ၊ ကား။ တာဒိသာနိ၊ ကုန်သော။ ခတ္ထိယကုလာဒီနိ၊ မင်းမျိုး အစရှိသည်တို့ကို။ သေဝတီတိ၊ ကား။ နိဿာယ၊ အမှီပြု၍။ ဇီဝတိ၊ အသက်မွေး၏။ ဘဇတီတိ၊ ကား။ ဥပသင်္ကမတိ၊ ချဉ်းကပ်၏။ ပယိရုပါသတီတိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်။ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ကပ်ရောက်၏။ အယံ ဝုစ္စတီတိ၊ ကား။ အယံ ဝေသိယာဒိကော စ၊ ဤဝေသိယာ အစရှိသော ကျက်စားရာသည်၎င်း။ အယံ ရာဇာဒိကော စ၊ ဤရာဇကုလအစရှိသော ကျက်စားရာသည်၎င်း။ (အဂေါစရော-၌စပ်) တံ တံ၊ ထိုထို ကျက်စားရာကို။ သေဝန္တဿ၊ မှီဝဲသော ရဟန်းအား။တိပ္ပကာရောပိ၊ သုံးပါးအပြားရှိသည် လည်းဖြစ်သော ကျက်စားရာသည်။ အယုတ္တော၊ မသင့်လျော်သော။ ဂေါစရော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂေါစရော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါး တို့တွင်။ ဝေသိယာဒိကော၊ ဝေသိယာ အစရှိသော အရပ်သည်။ ပဉ္စကာမဂုဏနိဿယတော၊ ကာမဂုဏ် ငါးပါး၏ မှီရာဖြစ်သောကြောင့်။ အဂေါစရော၊ ရမည်၏။ ယထာဟ၊ အဘယ်သို့ ဟောတော်မူသနည်းဟူ မူ။ ကော စ။ပ။ ကာမဂုဏာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ အဂေါစရော၊ ကျက်စားရာမဟုတ်သော။ ပရိဝိသယော၊ သူတပါး၏နယ်ပယ်သည်။ ကော စ၊ အဘယ်နည်းဟူမူ၊ ယဒိဒံ-ယေ ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏာ၊ တို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣမေ၊ ဤ ကာမဂုဏ်ငါးပါးတို့ပေတည်း။] ရာဇာဒိကော၊ ရာဇ အစရှိသော အရပ်သည်။ သမဏဓမ္မဿ၊ ၏။ အနုပနိဿယတော၊ မှီရာဥပနိဿယမဟုတ်သောကြောင့်၎င်း။ လာဘ။ပ။ ဟေတုတော စ၊ လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရဟူသော မိုးကြိုးစက်၏ ပစ်ခတ်ရာ အယူဖောက်ပြန်ခြင်း၏အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်၎င်း။ အဂေါစရော၊ မည်၏။ အဿဒ္ဓကုလာဒိကော၊ အသဒ္ဓကုလအစရှိသော အရပ်သည်။ သဒ္ဓါဟာနိ။ပ။ဝဟတော၊ သဒ္ဓါတရား၏ ဆုတ်ယုတ်ခြင်း, စိတ်၏ထိတ်လန့်ခြင်းကို ဆောင်တတ်သောကြောင့်။ အဂေါစရော၊ မည်၏။
ဂစရနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ န ဝေသိယာ ဂေါစရောတိအာဒီနိ၊ အစရှိသော ပုဒ်တို့ကို။ ဝုတ္ထပဋိပက္ခဝသေန၊ ဆိုခဲ့ ပြီး၏ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဩပါနဘူတာနီတိ၊ ကား။ ဥဒပါနဘူတာနိ၊ ရေတွင်းရေကန်သဖွယ်ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်၏။ ဘိက္ခုသံဃဿ စ၊ ၏၎င်း။ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဘိက္ခုနိသံဃဿ စ၊ ၏၎င်း။ ဝါ၊ သည်၎င်း။ (ဩဂါဟန-၌စပ်) စတုမဟာပထေ၊ လမ်းလေးခွ၌။ ခတပေါက္ခရဏီ ဝိယ၊ တူးထားအပ်သော ရေကန်ကဲ့သို့။ ယထာသုခံ၊ ချမ်းသာသည်အားလျော်စွာ။ ဝါ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဩဂါဟနက္ခမာနိ၊ သက်ဝင်ခြင်းငှာ လျောက်ပတ်ကုန်၏။ ကာသာဝပဇ္ဇောတာနီတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဘိက္ခူနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ ဘိက္ခုနိနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ နိဝတ္ထပါရုတကာသာဝါနံယေဝ၊ ဝတ်ရုံသော သင်္ကန်းတို့၏ သာလျှင်။ ပဘာဟိ၊ အရောင်တို့ဖြင့်။ ဧကောဘာသာနိ၊ တပြောင်ပြောင် တောက်ပကုန်၏။ ဣသိဝါတပဋိဝါတာနီတိ၊ ကား။ ဂေဟံ၊ အိမ်သို့။ ပဝိသန္တာနံ စ၊ ဝင်သည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ နိက္ခမန္တာနဉ္စ၊ (အိမ်မှ)ထွက်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခုဘိက္ခုနီသင်္ခါတာနံ၊ ဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ဣသီနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ စီဝရဝါတေန စေဝ၊ သင်္ကန်းလေးဖြင့်၎င်း။ သမိဉ္ဇန။ပ။ သရီရဝါတေန စ၊ ကွေးခြင်းဆန့်ခြင်း စသည်တို့က ဖြစ်စေအပ်သော ကိုယ်မှလေဖြင့်၎င်း။ ပဋိဝါတာနိ ပဝါယိတာနိ၊ ပြန့်သွားသော လေရှိကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိနိဒ္ဓုတကိဗ္ဗိသာနိ၊ ခါထုတ်အပ်သော အကောင်းမှု မကောင်း ကျိုးရှိကုန်၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ နိဒ္ဒေသ၊ ၌။ အာဂတနယေနာပိ၊ လာသောနည်းဖြင့်လည်း။ အာစာရဂေါစရေ၊ တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပိစာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်အပ်လေပြီ။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ။ပ။ သေ၊ ဤပါတိမောက္ခသီလ၏ နိဒ္ဒေသ၌။ ဣမိနာပိ နယေနာတိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနဝိဓိနာပိ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အစီအရင်ဖြင့်လည်း။ သံဃဂတောတိ၊ ကား။ သံဃသန္နိပါတံ၊ သံဃအစည်းအဝေးသို့။ ဂတော၊ သွားရောက်လတ်သော်။ အစိတ္တီကာရကတောတိ၊ ကား။ အကတစိတ္တီကာရော၊ မပြုအပ်သော ရှိသေခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ အကတဂါရဝေါ၊ မပြုအပ်သော လေးစားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ ဃဋ္ဋယန္တောတိ၊ ကား။ သရီရေန ဝ၊ ကိုယ်ဖြင့်၎င်း။ စီဝရေန ဝါ၊ သင်္ကန်းဖြင့်၎င်း။ ဃံသန္တော၊ ပွတ်တိုက်လျက်။
အစိတ္တီကာရကတော၊ အရိုအသေမပြုမူ၍။ ပုရတောပိ၊ ရှေ့၌လည်း။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဌိတကောပီတိ၊ ကား။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ တိဋ္ဌန္တော ဝိယ၊ တည်ဘိသကဲ့သို့။ အာသန္နတရဋ္ဌာနေ၊ အလွန်နီးကပ်သောအရပ်၌။ ဌိတကောပိ၊ ရပ်လျက်လည်း။ ဘဏတိ၊ ပြောဆို၏။ ဗာဟာဝိက္ခေပ-ကောတိ၊ ကား။ ဗာဟုံ၊ လက်ရုန်းကို။ ဝိက္ခိပန္တော၊ မြောက်လျက်။ အနုပါဟနာနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ အနာဒရေ၊ အနာဒရအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ ဆဋ္ဌီဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ သဥပါဟနောတိ၊ ကား။ ဥပါဟနာရုဠှော၊ ဘိနပ်စီးလျက်။ ထေရေ ဘိက္ခူ အနုပခဇ္ဇာတိ၊ ကား။ ထေရာနံ၊ ထေရ်ကြီးဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ဌတိတဋ္ဌာနံ၊ တည်ရှိရာအရပ်သို့။ အနုပဝိသိတွာ၊ လိုက်ဝင်၍။ တေသံ၊ ထိုထေရ်ကြီးရဟန်းတို့၏။ အာသန္နတရဋ္ဌာနံ၊ သာ၍နီးသောအရပ် သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်၍။ အဂ္ဂိကုဏ္ဍော၊ မီးဖို၌။ ကဋ္ဌံ၊ ထင်းကို။ ပက္ခိပတိ၊ ထည့်၏။ ဝေါက္ကမ္မာတိ၊ ကား။ ပဿာတော၊ နံပါးမျ။ အတိက္ကမိတွာ၊ ရှောင်လွှဲကျော်တက်၍။ သဘာဝတော၊ ပင်ကိုရင်း သဘောအားဖြင့်။ ဝါ၊ သု့အလိုလို။ ဂူဠှာနိ၊ ကွယ်ဝှက်ကုန်သည်။ သာဏိပါကာရာဒိနာ၊ တင်းတိမ် ကန့်လန့်ကာ စသည်ဖြင့်။ ပဋိစ္ဆန္နာနိ ပဋိစ္ဆာဒိတာနိ၊ ဖုံးကွယ်အပ်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) အာပုစ္ဆာတိ၊ ကား။ အနာပုစ္ဆိတွာ၊ မပန်ကြားမူ၍။ အဿာတိ၊ ကား။ အနာစာရဿ၊ မသင့်လျော်သော အကျင့်၏။
အပိ စ ဘိက္ခုတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားသည်။ သဗ္ဗေဿဝ၊ အလုံးစုံသာလျှင် ဖြစ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ အာစာရဒဿနဝသေန၊ အာစာရကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ အဋ္ဌကထာဝစနံ၊ တည်း။ န နိဒ္ဒေသပါဠိ၊ နိဒ္ဒေသပါဠိမဟုတ်။ သဒ္ဓါသီလ။ပ။ ဟေတုကော၊ စာဂ အစရှိသော ဂုဏ်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ ဂရုဘာဝေါ၊ လေးသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ တည်း။ ဂရုကရဏံ၊ အလေးပြုခြင်းသည်။ ဂါရဝေါ၊ မည်၏။ ဂါရဝေန၊ အလေးပြုခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္ထတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဂါရဝေါ၊ မည်၏။ ဂရုဋ္ဌာနိယေသု၊ အလေးပြုအပ်သူအရာ၌ တည်သောသူတို့၌။ ဂါရဝ။ပ။ ဝသေန၊ ရိုသေခြင်း၊ကြောက်ရွံ့ခြင်း စသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပတိဿယနာ၊ တုံ့ဝပ်ခြင်းသည်။ ပတိဿာယ၊ ရိုသေတုံ့ဝပ်ခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပ္ပတိဿော၊ မည်၏။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ဟိရိမနတာယ စ၊ ရှက်စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဩတ္တပ္ပိဘာဝေန စ၊ ကြောက်လန့်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဟိရောတ္တပ္ပ-သမ္ပန္နော၊ မည်၏။ ဝါ၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပနှင့် ပြည့်စုံ၏။ သေခိယဓမ္မပါရိပူရိဝသေန၊ သေခိယကျင့်ဝတ်ကို ဖြည့်ကျင့်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သုနိဝတ္ထော၊ ကောင်းစွာဝတ်သည်။ သုပါရုတော၊ ကောင်းစွာ ရုံသည်ဖြစ်၍။ ပါသာဒိကေနာတိ၊ ကား။ ပသာဒါဝဟေန၊ ကြည်ညိုခြင်းကိုဆောင်သော။ ဧတံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ၊ လက္ခဏ အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ တတိယာဝိဘတ် အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရေသု၊ နောက်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ဆသု ပဒေသုပိ၊ ၆-ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။ အတိက္ကန္တောနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ အတိက္ကမေန၊ ရှေ့သို့သွားခြင်း နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ဣရိယာပထ သမ္ပန္နောတိ၊ ကား။ သမ္ပန္နဣရိယာပထော၊ ပြည့်စုံကောင်းမွန် သော ဣရိယာပုတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ သေသဣရိယာပထာနမ္ပိ၊ ကြွင်းသော ဣရိယာပုဒ်တို့၏လည်း။ ပါသာဒိကတံ၊ ကြည်ညိုဖွယ် ဆောင်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣန္ဒြေိယေသု ဂုတ္တဒွါရောတိ၊ ကား။ စက္ခုန္ဒြိယာဒီသု၊ စက္ခုန္ဒြေ အစရှိကုန်သော။ ဆသု ဒွါရေသု၊ ၆-ပါးသောဒွါရတို့၌။ သုသံဝိဟိတာရက္ခော၊ ကောင်းစွာစီရင် အပ်သော အစောင့်အရှောက်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘောဇနမတ္တညူတိ၊ ကား။ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗတော၊ သုံးဆောင်အပ်သော ကြောင့်။ ဘောဇနသညိတေ၊ ဘောဇဉ်ဟု မှတ်အပ်ဆိုအပ်သော။ စတုဗ္ဗိဓေပိ၊ လေးပါးအပြား ရှိသည် လည်းဖြစ်သော။ ပစ္စယေ၊ ပစ္စည်း၌။ ပရိယေသန။ပ။ ဝသေန၊ ရှာမှီးခြင်း၊ ခံယူခြင်း သုံးဆောင်ခြင်း စသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပမာဏညူ၊ အတိုင်းအရှည်ကို သိသည်ဖြစ် ၍။ ဇာဂရိယမနုတ္တောတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗရတ္တာပရရတ္တံ၊ ညဉ့်ဦးယာမ်မိုးသောက်ယမ်ပတ်လုံး။ ဘဝနာမနသိကာရသင်္ခါတံ၊ ဘာဝနာနှလုံးသွင်းမှုဟုဆိုအပ်သော။ ဇာဂရိယံ၊ နိုးကြားခြင်းကို။ သာတစ္စကာရိတာဝသေန၊ အမြဲမပြတ်ပြုလေ့ရှိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အနု အနု ယုတ္တော၊ အဖန်ဖန် အားထုတ်၏။ တတ္ထ၊ ထို နိုးကြားမှု၌။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တော၊ မပြတ်အားထုတ်၏။ သတိ။ပ။ တိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ယထာဝုတ္တဿ၊ သော။ အာစာရဿ၊ ၏။ သမ္ဘာရဒဿနံ၊ အထောက်အပံ့အဆောက် အဦးကို ပြသော စကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အပ္ပိစ္ဆောတိ၊ ကား။ နိဣစ္ဆော၊ အလိုမရှိသည်ဖြစ်၍။ သန္တုဋ္ဌောတိ၊ ကား။ ယထာလာဘာဒိ ဝသေန၊ ယထာလဘ စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သန္တောသေန၊ ရောင့်ရဲခြင်းဖြင့်။ တုဋ္ဌော၊ ရောင့်ရဲသည်ဖြစ်၍။ သက္ကစ္စကာရီတိ၊ ကား။ အာဒရကာရီ၊ ရိုသေစွာပြုလေ့ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဂရုစိတ္တီကာရဗဟုလောတိ၊ ကား။ ဂရုဋ္ဌာနိယေသု၊ အလေးပြုအပ်သူ တို့၌။ ဂရုကရဏဗဟုလော၊ အလေးပြုခြင်းများသည်ဖြစ်၍။ အယံ ဝုစ္စတိအာစာရောတိ၊ ကား။ သဂါရဝတာဒိ၊ ရိုသေလေးစားခြင်းရှိသည်၏အဖြစ် အစရှိသော။ အယံ၊ ဤအကျင့်သည်။ အတ္ထကာမေဟိ၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသော သူတို့သည်။ (အတ္ထကာမေဟိ-ဟူ၍လည်း ရှိသင့်၏။ မိမိ၏ အကျိုးကို အလိုရှိသောသူတို့ သည်ဟု အနက်ပေး။) အာစရိတဗ္ဗတော၊ ကျင့်အပ်သောကြောင့်။ အာစာရော၊ မည်၏။
သီလာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဂုဏာနံ၊ တို့၏။ ဥပနိဿယဘူတော၊ ဥပနိဿယဖြစ်သော။ ဂေါစရော၊ ကျက်စားရာသည်။ ဥပနိဿယဂေါစရော၊ မည်၏။ သတိသင်္ခါတော၊ သတိဟုဆိုအပ်သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အာရက္ခ ဘူတော ဧဝ၊ အစောင့်အရှောက်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဂေါစရော၊ သည်။ အာရက္ခဂေါစ-ရော၊ မည်၏။ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ခါတော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းဟုဆိုအပ်သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဥပနိဗန္ဓနဋ္ဌာနဘူတော၊ ဖွဲ့တွယ်ထားရာ စူးစိုက်ထားရာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဂေါစရော၊ သည်။ ဥပနိဗန္ဓဂေါစရော၊ မည်၏။
အပ္ပိစ္ဆတာဒီဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဒသဟိ၊ ကုန်သော။ (ဂုဏေဟိ-၌စပ်) ဝိဝဋ္ဋနိဿိတာယ၊ ဝဋ်ကင်းရာမဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မှီသော။ ကထာယ၊ စကား၏။ ဝတ္ထုဘူတေဟိ၊ တည်ရာဖြစ်ကုန်သော။ ဂုဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံသောသူသည်။ ဒသ။ပ။ဂတော၊ မည်၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံသောကြောင့်ပင်လျှင်။ ကလျာဏော သုန္ဒရော၊ ကောင်းသော။ မိတ္တော၊ မိတ်ဆွေသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကလျာဏမိတ္တော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုကလျာဏမိတ္တ၏။ လက္ခံ၊ ဏာသည်။ ပရတော၊ ၌။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတံ့။ အဿုတံ၊ မကြားဘူးသေးသော။ သုတ္တဂေယျာဒိံ၊ သုတ္တ ဂေယျစသည်ကို။ သုဏာတီတိ၊ ကား။ သုတေမယ-ဉာဏံ၊ သုတယမဉာဏ်ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ သုတံ ပရိယောဒါပေတီတိ၊ ကား။ ယထာသုတံ၊ အကြင်အကြင် ကြားနာအပ်ပြီးသော။ သဝိသဒတာယ၊ အရှင်းသေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပရိယောဒါတံ၊ မဖြူစင်သေးသော။ တမေဝ၊ ထိုသုတ္တဂျေယစသည်ကိုပင်လျှင်။ ပုနပ္ပုနံ ပရိပုစ္ဆာနာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဝိသောဓေတိ၊ ၏။ စ၊ ထိုမှတပါး။ တတ္ထ၊ ထိုကြားဘူး နာဘူးသောသုတ် စသည်၌။ ကင်္ခါ ဋ္ဌာနိယာ၊ ယုံမှားခြင်း၏အကြောင်း ယုံမှားဖွယ်ဖြစ်ကုန်သော။ ယေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသု၊ ထိုတရားတို့၌။ သံသယံ၊ ကို။ ဆိန္ဒန္တော၊ ပယ်ဖြတ်လျက်။ ကင်္ခံ၊ ကို။ ဝိတရတိ၊ လွန်မြောက်၏။ ကမ္မကမ္မဖလေသု စ၊ ကံ ကံ၏ အကျိုးတို့၌၎င်း။ ရတနတ္တယေ စ၊ ရတနာသုံးပါး အပေါင်း၌၎င်း။ သမ္မဒိဋ္ဌိယာ၊ ကို။ ဥဇုကရဏေန၊ ဖြောင့်စွာပြုသဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိံ၊ အယူကို။ ဥဇုံ၊ ဖြောင့်စွာ။ ကရောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ တတော ဧဝ၊ လျှင်။ ဒုဝိဓာယပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ သဒ္ဓါယ၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပသာဒေတိ၊ ကြည်စေ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ယထာသုတံ၊ သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပရိယောဒပေတွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထိုဒေသနာ တရား၌။ အာဂတေ၊ လာကုန်သော။ ရူပါရူပဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ သပ္ပစ္စယံ၊ အကြောင်းနှင့် တကွဖြစ်သော။ နာမရူပံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ သပ္ပစ္စယံ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော။ နာမရူပံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဏှန္တော၊ လျက်။ အတ္တဒိဋ္ဌိ ဝင်္ကဝိဓမနေန၊ အတ္တဒိဋ္ဌိဟူသော အကောက်ကို ပယ်ဖျောက်သဖြင့်။ ဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဥဇုံ ကရောတိ၊ ၏။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နတာမတ္တဒဿနေန၊ အကြောင်းနှင့် အကျိုးအဖြစ်မျှကိုမြင်သဖြင့်။ တီသုပိ၊ ကုန်သော။ အဒ္ဓါသု၊ ကာလတို့၌။ ကခိံ၊ ကို။ ဝိတရတိ၊ ၏။ တတော ပရံ စ၊ ထိုမှနောက်၌လည်း။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာဒိဝသေန၊ တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ပွားစေ၍။ အရိယဘူမိံ၊ အရိယာဘုံသို့။ ဩက္ကမန္တော၊ သက်သည်ဖြစ်၍။ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန၊ ဉာဏ်ဖြင့်သက်ဝင်၍ ကြည်ညိုခြင်းဖြင့်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပသာဒေတိ၊ ကြည်လင်စေ၏။ တထာဘူတောဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိသောသူသည်သာလျှင်။ တဿကလျာဏမိတ္တဿ၊ ထိုကလျာဏ မိတ္တအား။ အနုသိက္ခနေန၊ အတုလိုက်၍ကျင့်ခြင်းဖြင့်။ သဒ္ဓါဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ဂုဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ န ဟာယတိ၊ မဆုတ်ယုတ်။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။ ဝဍ္ဎတေဝ၊ ပွားသည်သာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အာဟ၊ ဆို၏။ ယဿ ဝါတိအာဒိ၊ ယဿ ဝါ ဤသို့အစရှိသည်တည်း။ ဝါ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။
အန္တရဃရန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤရွာ၌။ အန္တရေ အန္တရေ၊ အကြားအကြား၌။ ဃရာနိ၊ အိမ်တို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတဿ၊ ဤရွာအား တံ၊ ထိုအကြားအကြား၌အိမ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အန္တရဃရန္တံ၊ ရံဟူ၍။ လဒ္ဓနာမံ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ ဂေါစရဂါမံ၊ ဆွမ်းခံရွာသို့။ ပဝိဋ္ဌော၊ ဝင်လတ်သော်။ တတ္ထ၊ ထိုရွာ၌။ ဃရေ ဃရေ၊ အိမ်တိုင်းအိမ်တိုင်း၌။ ဘိက္ခာပရိယေသနာယ၊ ဆွမ်းကိုရှာ ခြင်းဖြင့်။ ဝီထိံ၊ လမ်းကို။ ပဋိပန္နော၊ သွားလတ်သော်။ ဩက္ခိတ္တစက္ခူတိ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်သို့။ ခိတ္တစက္ခု၊ ချအပ်သော မျက်စိမျက်လွှာရှိသည်ဖြစ်၍။ ပန၊ ဆက်ဦးအံ့။ ကိတ္တကေနု၊ အဘယ်မျှဖြင့်။ ဩက္ခိတ္တစက္ခု၊ ချအပ်သောမျက်လွှာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ယုဂမတ္ထဒဿာဝီတိ၊ ဟူ၍။ အဂဟ၊ ၏။ သုသံဝတောတိ၊ ကား။ သံယတော၊ စောင့်စည်းသည်ဖြစ်၍။ ပန၊ ဆက်။ ယထာ၊ ဖြင့် (သွားလတ်သော်)။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သုသံဝုတော နာမ၊ ကောင်းစွာ စောင့်ရှောက်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ န ဟတ္တိံ ဩလောကေန္တောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုတော်မူအပ်၏။
ယတ္ထာတိ၊ ကား။ ယေသု သတိပဋ္ဌာနေသု၊ တို့၌။ စိတ္တံဘာဝနာစိတ္တံ၊ ဘာဝနာစိတ်ကို။ ဥပနိဗန္ဓတီတိ၊ ကား။ ဥပနေတွာ၊ ဆောင်ကပ်၍။ နိဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ယထာ ထမ္ဘေ။ပ။ ဒဋ္ဌန္တိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤဂါထာကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဝစ္ဆံ၊ နွားငယ်ကို။ ဒမံ-ဒမန္တော၊ ဆုံးမသော။ နရော၊ လူသည်။ တမ္ဘေ၊ တိုင်၌။ (ယောတ္တေန၊ ကြိုးဖြင့်။) နိဗန္ဓေယျ၊ ယထာ၊ ချည်နှောင်ထားရာသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ၊ ဣဓ၊ ဤသာသနာ၌။ သကံ စိတ္တံ၊ မိမိ၏စိတ်ကို။ ဒမံ-ဒမန္တော၊ ဆုံးမလိုသော။ နရော၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာရမ္မဏေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌။ သတိယာ၊ သတိဖြင့်။ ဒဋ္ဌှံ၊ မြဲစွာ။ ဗန္ဓေယျ၊ ချည်နှောင်ထားရာ၏။]
သတိပဋ္ဌာနာနံ၊ တို့၏။ ဥပနိဗန္ဓဂေါစရဘာဝံ၊ ဆောင်ကပ်ချည်နှောင်ရာဂေါစရ၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သကော ပေတ္တိကော ဝိသယောတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ပိတု၊ ဘခင်ဖြစ်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ သန္တကော စ၊ ဥစ္စာလည်းဖြစ်သော။ တေန၊ ထိုအဘဘုရားသည်။ ဒိဋ္ဌော စ၊ မြင်အပ်သည်လည်းဖြစ်သော ဒဿိတော စ၊ ပြအပ်သည် လည်းဖြစ်သော။ ဝိသယော၊ အာရုံနယ်ပယ်တည်း။
အဏုပ္ပမာဏေသူတိ၊ ကား။ ပရမာဏုပ္ပမာဏေသု၊ ပရမာဏုမြူအတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော။ အသဥှိစ္စ။ပ။ ဘေဒေသူတိ၊ ကား။ အဉ္ဇိစ္စ၊ မစေ့ဆော်မူ၍။ ဝါ၊ စေတနာမရှိမူ၍။ အာပန္နသေခိယေသု၊ သင့်ရောက်သောသေခိယအာပတ်တို့၌၎င်း။ အကုသလစိတ္တုပ္ပါဒါဒိဘေဒေသု၊ အကုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ် စသည်အပြားရှိသော အပြစ်တို့၌၎င်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အသဉ္စိစ္စဂ္ဂဟဏံ၊ အသဉ္စိစ္စ-သဒ္ဒါကို။ သေခိယ ဝိသေသနံ၊ သေခိယပုဒ်၏ဝိသေသနဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သေခိယဂ္ဂဟဏေန၊ မသခိယ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝတ္တက္ခန္ဓကာဒီသု၊ က စသည်တို့၌။ အာဂတဝတ္တာဒီနမ္ပိ၊ လာသောကျင့်ဝတ်စသည် တို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ တေပိ၊ ထိုဝတ်အကျင့်တို့ကိုလည်း။ သိက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌေန၊ ကျင့်အပ်သော အနက်ကြောင့်။ သေခိယာတိ၊ သေခိယတို့ဟူ၍။ ဣစ္ဆိတာ၊ ကုန်၏။ တထာဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ မာတိကာယံ၊ သိက္ခာပုဒ် ခေါင်းစဉ်ပါတိမောက်၌။ ပါရာဇိကာဒီနံ ဝိယ၊ က စသည်တို့၏ကဲ့သို့။ သေခိယာနံ၊ တို့၏။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ အပိုင်းအခြားအရေအတွက်ကို။ န ကတော၊ မပြုအပ်ပေသတည်း။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ အသဉ္ဇိစ္စ အာပန္နသေခိယာတိ၊ သေခိယာဟူ၍။ ဝါ၊ သေခိယာဟူသောပါဌ်၌။ အသဉ္ဇိစ္စဂ္ဂဟဏံ၊ အသဉ္ဇိစ္စ-သဒ္ဒါယူခြင်းဆိုခြင်းကို။ ဝါ၊ သည်။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေ အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ မာတိကာယံ၊ ၌။ အာဂတေသု၊ လာကုန်သော။ ပဉ္စသတ္တတိယာ သေခိယေသု၊ ၇၅-ပါးသော သေခိယတို့၌။ နောသညာဝိမောက္ခာ နာမ၊ နောသညာဝိမောက္ခမည်သည်။ ဝါ၊ သညာဖြင့် အာပတ်မှမလွတ်နိုင်သော သိက္ခာပုဒ်မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အသဉ္ဇိစ္စဂ္ဂဏေနဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ အသတိအဇာနနာနမ္ပိ၊ သတိမရခြင်း, မသိခြင်းတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ၌။ အသဉ္ဇိစ္စိ အာပန္နဂ္ဂဟဏေန၊ အာပန္နသဒ္ဒါဖြင့်။ အစိတ္တကာပတ္တိယော၊ ပတ်တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အယူမျှသာတည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်းဟူမူ။ ဂရုဏာပတ္တီသုပိ၊ ဂရုကအာပတ်တို့၌သော်လည်း။ ကာသဉ္ဇိ၊ အချို့သောအာပတ်တို့၏။ အစိတ္တက-ဘာဝသဗ္ဘာဝတော၊ အစိတ္တကအဖြစ်၏ဖြစ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ အဓိဋ္ဌာနာဝိကမ္မေဿဝ ဝါ၊ ဆောက်တည်ခြင်းလျှင် ထင်စွာပြုမှုရှိသည်သော်လည်း ဖြစ်သော။ ဒေသနာဝိကမ္မေဿဝ ဝါ၊ ဒေသနာကြားခြင်းလျှင် ထင်စွာပြုမှုရှိသည်သော်လည်း ဖြစ်သော။ သဗ္ဗလဟုတဿ၊ အလုံးစုံတို့ အောက်ပေါ့သော။ ဝဇ္ဇဿ၊ အပြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်းပေတည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ယာနိ။ပ။ သမ္မတာနီတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။
[အပ္ပမတ္တကာနိ၊ သေးငယ်သော အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော။ ဩရမတ္တကာနိ၊ ယုတ်ညံ့သော အတိုင်းအရှည် ရှိကုန်သော။ လဟုကာနိ၊ ပေ့ါကုန်သော။ လဟုသမ္မတာနိ၊ ပေါ့သည်ဟု သမုတ်အပ်ကုန်သော။ ယာနိ တာနိ ဝဇ္ဇာနိ၊ အကြင်အပြစ်တို့တည်း။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။]
အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပါတိမောက္ခသံဝရဝိသုဒ္ဓတ္ထံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ အနတိက္ကမနိယာနံ၊ မလွန်ကျူး အပ်ကုန်သော။ အနာပတ္တိဂမနီယာနံ၊ အာပတ်သင့်ကြောင်း မဟုတ်သောအပြစ်တို့ကို သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဘယဒဿနသီလောတိ၊ ကား။ ပရမာဏုမတ္တံ၊ သော။ ဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်ကို။ အဋ္ဌသဋ္ဌိယောဇနသတသဟဿဗ္ဗေဓသိနေရုပဗ္ဗတသဒိသံ၊ ယူဇနာတသိန်းခြောက်သောင်း ရှစ်ထောင်ရှိသော မြင်းမိုရ်တောင်ကြီးနှင့် တူစွာ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဒဿနသဘာဝေါ၊ ရှုမြင်ခြင်းအလေ့သဘောရှိ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗလဟုကံ၊ အလုံးစုံတို့အောက်ပေါ့သော။ ဒုဗ္ဘာသိတမတ္တံ၊ ဒုဗ္ဘာသီအာပတ်မျှကို။ ပါရာဇိကသဒိသံ၊ ပါရာဇိကနှင့်တူစွာ။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဒဿနသဘာဝေါ၊ ရှုမြင်ခြင်းအလေ့သဘောရှိ၏။ ယံ ကိဉ္စီတိ၊ ကား။ မူလပညတ္တိ။ပ။အာဒိဘေဒံ၊ မူလပညတ်, အနုပညတ်, သဗ္ဗတ္ထပညာတ် ပဒေသပညတ်, စသည်အပြားရှိသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ သိက္ခိတဗ္ဗံ ပူရေတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်ဖြည့်အပ်သော။ (ပဒ-ပုဒ်၏အနက်ကိုပြသည်) သီလံ၊ သီလတည်း။ သမ္မာ အာဒါယာတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ သက္ကစ္စံ၊ ရိုသေစွာ။ သဗ္ဗသော စ၊ အချင်းခပ်သိမ်းလည်း။ အာဒိယိတွာ၊ ယူ၍-ဆောက်တည်၍။ ပန၊ ဆက်။ အယံ အာစာရဂေါစရသမ္ပဒါ၊ ဤအာစာရ ဂေါစရနှင့် ပြည့်စုံခြင်းသည်။ ပါဘိမောက္ခသီလေ၊ ၌။ ပရိယာပန္နာ ကိံ၊ အတွင်းဝင်ပါသလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ အပရိယာပန္နာ ကိံ၊ အတွင်းမဝင်ပါ သလော။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးသည်ရှိသော်။ ပရိယာပန္နာ၊ အတွင်းဝင်ပေ၏။ (ဟုဖြေအပ်၏)။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြတ်လတ်သော်။ ပုန၊ တဖန်။ ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ စောဒနံ၊ မေးစစ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဣန္ဒြိယသံဝရသီလဝဏ္ဏနာ
၁၅။ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလံ၊ သီလသည်။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလဿ၊ ၏။ သမ္ဘာရဘူတံ၊ အဆောက်အဦး ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလံ၊ ကို။ တသ[ိံ၊ ထိုပါတိမောက်သီလသည်။ သတိယေဝ၊ ရှိသော် သာလျှင်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သောတိ။ပ။ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧတသ္မိံ၊ ဤဣန္ဒြိယသံဝရသီလကို။ သမ္ပာဒိတေ၊ ပြည့်စုံစေအပ်သည်ရှိသော်။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလံ၊ သည်။ သုဂုတ္တံ၊ ကောင်းစွာလုံခြုံစေအပ်သည်။ ပါတိမောက္ခသံဝရသီလံ၊ သည်။ သုဂုတ္တံ၊ ကောင်းစွာလုံခြုံ စေအပ်သည်။ သူရက္ခိတမေဝ၊ ကောင်းစွာ စောင့်ရှောက်အပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ ဟူမူ။ သုသံဝိဟိတကဏ္ဋကဝတိ၊ ကောင်းစွာ စီရင်ပြုလုပ်အပ်သော ဆူးစီးရိုးအရံရှိသော။ သဿံ၊ ကောက်စပါး သည်။ (သုဂုတ္တံ) ဝိယ၊ ကောင်းစွာလုံခြုံသကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ကာရဏဝသေနာတိ၊ ကား။ အသာဓာရဏကာရဏဿ၊ မဆက်ဆံသောအကြောင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။
ဟိ၊ မှန်၏။ ယဝင်္ကုရော၊ မယော၏အညှောက်။ ဘေရိသဒ္ဒေါ၊ စည်၏အသံ၊ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရတို့ကဲ့သို့။ အသာဓာရဏကာရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ အပဒိသီယတိ၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတံ၊ ဤစက္ခုနာ-ဟူသောစကားသည်။ မဉ္ဇာ၊ ညောင်စောင်းတို့သည်။ ဥက္ကုဋ္ဌိံ၊ ကြွေးကြော်ခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤစကားကဲ့သို့။ နိဿယဝေါဟာရေန၊ မှီရာနိဿယ၏ ဝေါဟာရဖြင့်။ နိဿိတဝစနံ၊ မှီတတ်သောစိတ်ဝိညာဉ်ကိုဆိုသောစကားတည်း။ ရူပန္တိ၊ ကား။ ရူပါယတနံ၊ တည်း။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ စက္ခု၊ မျက်စိသည်။ ရူပံ၊ အဆင်းကို။ ယဒိ ပေဿယျ၊ အကယ်၍ မြင်ငြားအံ့။ အညဝိညာဏသမင်္ဂိနောပိ၊ အခြားဝိညာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောသူတို့သည်လည်း။ ပေဿယျုံ၊ မြင်ကုန်ရာ၏။ ဧတံ စ၊ ဤသို့မြင်ခြင်းသည်လည်း။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ စက္ခုဿ၊ မျက်စိ၏။ အစေတနတ္တာ၊ စိတ်စေတနာ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ စက္ခု။ပ။ အစိတ္ထကတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဆို၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏ်သည်။ ရူပံ၊ ကို။ (ယဒိ) ပေဿယျံ၊ အံ့။ အပ္ပဋိဃဘာဝတော၊ (စိတ်အား) ထိပါးတိုက်ခိုက်ခြင်းမရှိသောကြောင့်။ တိရောကုဋ္ဋဒိဂတမ္ပိ၊ နံရတဖက်စသည်၌ တည်သည် သော်လည်းဖြစ်သော။ နံ၊ ထိုအဆင်းကို။ ပေဿယျ၊ မြင်လေရာ၏။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤသို့မြင်ခြင်း သည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော။ (သုဒ္ဒဿ-ဟုရှိလျှင် သာ၍ကောင်း၏။ သက်သက်သောဟုအနက်ပေး။) ဝိညာဏဿ၊ ၏။ ဒဿန ဘာဝတော၊ မြင်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ စိတ္တံ န ပဿတိ အစက္ခုသန္နိဿိတံ၊ စက္ခုကိုမှီသော။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော ပညာဏသည်။ န ပဿတိ ယထာ၊ မမြင်သကဲ့သို့။ (ဧဝံ-နှင့်စပ်) တဉ္စ၊ ထိုမြင်သော ဝိညာဏ်သည်လည်း။ ဝါ၊ ထိုမြင်ခြင်း သည်လည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ အာလောကဿ၊ အလင်း၏။ ဝိဗန္ဓော၊ အနှောင်အဖွဲ့သည်။ ဝါ၊ အပိတ်အပင်သည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ကေနစိ၊ တစုံတခုသော။ ကုဋ္ဋာဒိနာ၊ နံရံစသည်ဖြင့်။ အန္တရိတေ၊ ခြားအပ်သော။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ဖလိကဂဗ္ဘဋလာဒိကေ၊ ဖလ်တိုက်ခန်း ဖလ်ချပ် အစရှိသော။ (ဖလိကပဋလဂဗ္ဘာဒိကေ-ဟု ရှိသင့်၏။ ဖလ်ပြားဖြစ်ပြီးသော တိုက်ခန်းအစရှိသော –ဟု အနက်ပေး) ယတ္ထ ပန၊ အကြင်အရပ်၌ကား။ န ဝိဗန္ဓော၊ အလင်း၏ အပိတ်အပင်မရှိ။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ အန္တရိတေပိ၊ ဖလ်မှန်စသည်ဖြင့် ခြားအပ်သော်လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝိညာဏဓိဋ္ဌိတံ၊ ဝိညာဏ်၏တည်ရာဖြစ်သော။ စက္ခု၊ သည်။ ပဿတိ၊ ၏။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသောမျက်စိသည်။ န၊ မမြင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤဝိညာဏ်၏တည်ရာစက္ခုကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဒွါရာရမ္မဏသင်္ဃဋ္ဋေတိ၊ ကား။ ဒွါရဿ၊ ဒွါရ၏။ အာရမ္မဏေန၊ အာရုံနှင့်။ သံဃဋ္ဋေ၊ ထိခိုက်ခြင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ စက္ခုဿ၊ မျက်စိအား။ ရူပါရမ္မဏေ၊ အဆင်းအာရုံသည်။ အာပါထဂတေ၊ ထင်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော်။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပသာဒဝတ္ထုကေန စိတ္တေနာတိ၊ ကား။ စက္ခုပသာဒဝတ္ထုကေန၊ စက္ခုပသာဒလျှင် တည်ရာရှိသော။ တန္နိဿာယ ပဝတ္တေန၊ ထိုစက္ခုပသာဒကို မှီ၍ဖြစ်သော။ ဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ယံ၊ ယင်းဝိညာဏ်ကို။ စက္ခုဝိညာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပဿတီတိ၊ ကား။ ဩလောကေတိ၊ ကြည့်၏။ ဝါ၊ မြင်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ စက္ခုပသာဒသန္နိဿယေ၊ က္ခုပသာဒလျှင် မှီရာ ရှိသော။ ဝိညာဏေ၊ ဝိညာဏ်သည်။ (ဩဘာသေန္တေ-၌ စပ်) အာလောကာနုဂ္ဂဟိတံ၊ အလင်းရောင်သည် ချီးမြှောက်အပ်သော။ ရူပါရမ္မဏံ၊ ကို။ သန္နိဿယဂုဏေန၊ မှီရာ၏ဂုဏ်ဖြင့်။ ဩဘာသေန္တော၊ ထင်လင်း စေလတ်သော်။ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော၊ ထိုဝိညာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ရူပံ၊ ကို။ ပဿတီတိ၊ မြင့်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဩဘာသနဉ္စ၊ ထင်လင်းစေခြင်းဟူသည်လည်း။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ယထာသဘာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းသောသဘောအားဖြင့်။ ဝိဘာဝနံ၊ ထင်စွာပြခြင်း တည်း။ ယံ၊ ယင်းသို့ပြခြင်းကို။ ပစ္စက္ခတော ဂဟဏန္တိ၊ မျက်မှောက်အားဖြင့် ယူခြင်းသိခြင်းဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဥသုနာ၊ မြားဖြင့်။ လက္ခဿ၊ မှတ်တိုင်စက်ကွင်းကို။ ဝေဓေ၊ ဖောက်ထွင်းထိမှန်ခြင်းသည်။ သိဇ္ဈန္တော၊ ပြီးလတ်သော်။ တဿ၊ ထိုမြား၏။ သမ္ဘာရဘူတေန၊ အဆောက်အဦးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဓနုနာ၊ လေးဖြင့်။ ဝိဇ္ဈတီတိဝစနံ၊ ပစ်ဖောက်သည်ဟူသောစကားသည်။ ဟောတိ ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ရူပဒဿနေ၊ အဆင်းကိုမြင်ခြင်းသည်။ သိဇ္ဈန္တေ၊ ပြီးလတ်သော်။ စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ရူပံ၊ ကို။ ပဿတီတိ၊ မြင် သည်ဟူ၍။ ဤဒိသီ၊ ဤသို့သော။ ဧသာ၊ ဤစကားသည်။ သသမ္ဘာရကထာ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသမ္ဘရကထာ၊ ၏။ ဒဿနဿ၊ မြင်ခြင်း၏။ ကာရဏသဟိတာ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သော စကားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သသမ္ဘာရဿ၊ သော။ ဒဿနဿ၊ မြင်ခြင်း ကို။ ကထာ၊ ပြောဆိုသောစကားတည်း။ သသမ္ဘာရကထာ၊ အကြောင်းအဆောက်အဦးနှင့်တကွ မြင်ခြင်း ကို ပြောဆိုသောစကား။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကေဝလေန စက္ခုနာ ဝါ၊ မျက်စိသက်သက် ဖြင့်၎င်း။ ကေဝလေန ဝိညာဏေန ဝါ၊ ဝိညာဏ်သက်သက်ဖြင့်၎င်း။ ရူပဒဿနံ၊ အဆင်းကိုမြင်ခြင်း သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။
ဣတ္ထိပုရိသနိမိတ္တံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဣတ္ထိသန္တာနနိဿိတရူပမုခေန၊ ထိုမိန်းမသန္တာန်၌ မှီသော အဆင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဂယှမာနံ၊ ယူအပ်သော။ သဏ္ဌာနံ၊ သဏ္ဌာန်သည်၎င်း။ ထနမံသာဝိသဒတာ၊ သားမြတ်အသားဖြင့် မသန့်ရှင်းသည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ နိမ္မဿုမုခတာ၊ မုတ်ဆိတ်မရှိသော မျက်နှာရှိ သည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ ကေသဗန္ဓနဝတ္ထဂ္ဂဟဏံ၊ ဆံပင်ထုံးခြင်း အဝတ်ဝတ်ခြင်းသည်၎င်း။ သဗ္ဗံ၊ ဤဆိုခဲ့သမျှ အလုံးစုံသည်။ ဣတ္ထီတိ၊ မိန်းမဟူ၍။ သဉ္ဇာနနဿ၊ မှတ်သိခြင်း၏။ ကာရဏာဘဝတော၊ အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်။ ဣတ္ထိနိမိတ္တံ၊ ဣတ္ထိနိမိတ်မည်၏။ ဝုတ္တဝိပရိယာယတော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးမှ ပြန်သောအားဖြင့်။ ပုရိသနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သုဘနိမိတ္တာဒိကံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ရာဂုပ္ပတ္တိဟေတုဘူတော၊ ရာဂဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဣဋ္ဌာကာရော၊ အလိုရှိအပ်သော ခြင်းအရာသည်။ သုဘနိမိတ္တံ၊ သုဘနိမိတ်မည်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။
ပဋိဃနိမိတ္တာဒီနံ၊ စသည်တို့ ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သော ပန၊ ထိုပဋိဃနိမိတ် စသည်ကိုကား။ ဒေါသုပ္ပတ္တိအာဒိဟေတုဘူတော၊ အနိဋ္ဌ အစရှိသောအခြင်းအရာဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဣန္ဒြိယသံဝရသီလအရာ၌။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿဝ၊ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿ တို့သည်သာလျှင်။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ အာဂတာ၊ လာကုန်သည်။ ကာမံ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဥပေက္ခာနိမိတ္ထဿာပိ၊ ဥပေက္ခာနိမိတ်ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အပ်၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ အသမပေက္ခနေန၊ အညီအမျှမရှုခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကမောဟဿာပိ၊ ဖြစ်သောမောဟ၏ လည်း။ အသံဝရဘာဝဘော၊ အသံဝရဖြစ်ခြင်းကြောင့် ပေတည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ မုဋ္ဌသစ္စံ ဝါ အညာဏံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုပါလတံ့။ စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဥပေက္ခာနိမိတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အညာဏုပေက္ခာယ၊ ကွာ၏။ ဝတ္ထုဘူတံ၊ သော။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ တဉ္စ၊ ထိုအာရုံကိုလည်း။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ အသမပေက္ခနဝသေန၊ အညီအမျှမရှုသည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ရာဂဒေါသ မောဟာနံ၊ တို့၏။ ကာရဏံ၊ ကို။ သုဘနိမိတ္တာဒိကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကိလေသ။ပ။ နိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိမတ္တေယေဝ သဏ္ဌာတီတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌေ ဒိဋ္ဌမတ္တံ ဘဝိဿတီတိ သုတ္တေ၊ သုတ်၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ စက္ခုဝိညာဏေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝီထိစိတ္တေဟိ စ၊ စက္ခုဒွါရိက ဝီထိစိတ်တို့ဖြင့်၎င်း။ ဂဟိတမတ္ထေယေဝ၊ ယူအပ်ကာမျှသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝဏ္ဏာယတနေ၊ အဆင်းအာယတန၌။ ဝိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ တတော ပရံ၊ လွန်။ ကိဉ္စိ၊ သော။ သုဘာဒိအာကာရံ၊ အရာကို။ န ပရိကပ္ပေတိ၊ မကြံစည်။ ပါကဋဘာဝကရဏ တောတိ၊ ကား။ ပရိဗျတ္တဘာဝကရဏတော၊ ပေါ်လွင်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်း ကြောင့်။ ဝိဘူတဘာဝ ကရဏတော၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကိုပြုခြင်း ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဝိသဘာဂဝတ္ထုနော၊ လိင်အဖို့ အားဖြင့် မတူသောဝတ္ထု၏။ ဟတ္ထာဒိအစယဝေသု၊ လက်အစရှိသော အစိတ်အပိုင်းတို့၌။ သုဘာဒိတော၊ သုဘစသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပရိကပ္ပေန္နဿ၊ သူအား။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံ တို့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ ပရိဗျတ္တာ၊ ပေါ်လွင်ထင်ရှားကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထို အစိတ်အပိုင်းတို့သည်။ တေသံ၊ ထိုကိလေသာတို့ကို။ အနုဗျဉ္ဇနာ နာမ၊ ထင်ရှားစေသည် မည်ကုန်၏။ တေ ပန၊ ထိုအစိတ်အပိုင်းတို့သည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တထာ တထာ သန္နိဝိဋ္ဌာနံ၊ အားဖြင့် တည်နေကုန်သော။ ဘူတုပါဒါယရူပါနံ၊ ရုပ်တို့၏။ သန္နိသေသာကာရော၊ တည်နေပုံအခြင်းအရာ ပေတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ ပရမတ္ထတော၊ ဖြင့်။ ဟတ္ထာဒိ နာမ၊ မည်သော။ ကောစိ၊ တစုံတခုသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟတ္ထပါဒ။ပ။ အာကာရံ န ဂဏှာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မိံ သရီရေ၊ ထိုမြင်အပ်သောကိုယ်၌။ ယံ ကေသလောမာဒိ ဝါ၊ အကြင် ဆံပင်မွှေးညှင်းစသည်သည်၎င်း။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထိုအထင်ရှား ရှိသောသဘောကို သာလျှင်။ ယာထာဝတော၊ စွာ။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အခြင်းအရာ တို့တွင်။ အသုဘာကာရဂဟဏဿ၊ အသုဘအခြင်းအရာကိုယူခြင်း၏။ နိဒဿနံ၊ ပုံစံကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ စေတိယပဗ္ဗတဝါသီတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ မဟာတိဿတ္ထေရဝတ္ထုံ၊ ကို။ အာဟရိ၊ ဆောင်ပြ တော်မူလေပြီ။
တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ သုမဏ္ဍိတပသာညဓိတာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ မဏ္ဍိတာ စ၊ ကြည်လင်လည်း ကြည်လင်စေအပ်၏။ ပသာဓိတာ စ၊ တန်ဆာလည်း ဆင်အပ်၏။ အာဟာရိမေဟိ၊ ကိုယ်မှဖြုတ်၍ ဆောင်ယူနိုင်ကောင်းကုန်သော။ အာဘရဏာဒီဟိ၊ အဆင်းတန်ဆာစသည်တို့ဖြင့်။ မဏ္ဍနံ၊ ကြည်လင်စေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သရီရဿ၊ ကိုယ်ကို။ ဥစ္ဆာဒနာဒိဝသေန၊ အခိုးအထုံး လိမ်းခြင်းစသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဋိသင်္ခရဏံ၊ ပြုပြင်ခြင်းသည်။ ပသာဓနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ ဆိုကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ အာဘရဏေဟိ စ၊ ပုတီး နားဍောင်း စသော တန်ဆာတို့ဖြင့်၎င်း။ ဝတ္ထာလင်္ကာရောဒီဟိ စ၊ အဝတ်အဆင်တန်ဆာ စသည်တို့ဖြင့်၎င်း။ (အာဟာရိမေဟိ ပန ဝတ္ထာလင်္ကာရာဒီဟိ အလင်္ကာရဏံ-ဟုရှိသင့်၏။) အလင်္ကရံ၊ တန်ဆာဆင်ခြင်း သည်။ ပသာဓနံ၊ မည်၏။ ဦနဋ္ဌာနပူရဏံ၊ အသားမပြည့်ရာအရပ်ကို နံ့သာစသည်ဖြင့် ပြည့်စေခြင်း သည်။ မဏ္ဍနံ၊ မည်၏။ ဝိပလ္လတ္ထစိတ္တာတိ၊ ကား။ ရာဂဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိပရီတစိတ္တာ၊ ဖြစ်၍။ ဩလောကောန္တောတိ၊ ကား။ ထေရော၊ သည်။ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားစဉ်။ ပုဗ္ဗဘာဂမနသိကာရဿ၊ နှလုံးသွင်းမှု၏။ သဒ္ဒကဏ္ဋကတ္တာ၊ အသံဟူသောဆူးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟသိတသဒ္ဒါနုသာရေန၊ ရယ်သောအသံသို့ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဩလောကေန္တော၊ ကြည့်ရှု လတ်သော်။ အသုဘသညန္တိ၊ ကား။ အဋ္ဌိကသညံ၊ အရိုးစုဟူသော အမှတ်သညာကို။ ဟိ၊ မှန်၏။ ထေရော၊ သည်။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အဋ္ဌိကကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ပရိဟရတိ၊ ဆောင်၏။ အရဟတ္တံ ပါပုဏီတိ၊ ကား။
ကိရ၊ တဆင့်စကားကြားရသည်ကား။ ထေရော၊ သည်။ ဟသန္တိယာ၊ ရယ်သော။ တဿာ၊ ထိုမိန်းမ၏။ ဒန္တဋ္ဌိဒဿနေနေဝ၊ သွားရိုးကိုမြင်ခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ပုဗ္ဗဘာဂတာ-ဝနာယ၊ ရှေးအဖို့ ဘာဝနာ၏။ သုဘာဝိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဉ္စ၊ ကို၎င်း။ သာတိသယံ၊ တကွ။ ဥပစာရဇ္ဈာနဉ္စ၊ ကို၎င်း။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ ယထာဌိတောဝ၊ တည်မြဲတည်လျက်ပင်လျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၌။ ပဌမဇ္ဈာနံ၊ ကို အဓိဂန္တွာ၊ ရ၍။ တံ၊ ထိုပဌမစျာန်ကို။ ပါဒကံ၊ အခြေကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ၍။ မဂ္ဂပရမ္ပရာယ၊ မဂ်အဆင့်ဆင့်ဖြင့်။ အာသဝက္ခယံ၊ အာသဝေါကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်သို့။ ပါပုဏိ၊ လေပြီ။ ပုဗ္ဗသညံ အနုဿာရီတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗကံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ယထာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်မြဲဖြစ်သော။ ကာလေန ကာလံ၊ ရံခါ ရံခါ၌။ အနုယုဉ္ဇိယမာနံ၊ အားထုတ်အပ်ဆဲဖြစ်သော။ အဋ္ဌိကကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အနုဿရိ၊ အောက်မေ့လေပြီ။ သမန္နာဟရိ၊ နှလုံးသွင်းမိလေပြီ။ အနုမဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ အနုပထံ၊ ခရီးစဉ် အတိုင်း။ တဿာ၊ ထိုမိန်းမ၏။ ပဒါနုပဒံ၊ ခြေရာအစဉ်အတိုင်း ဝါ၊ ခြေရာခံ၍။ ထေရဿ၊ အား။ (ဥပဋ္ဌာသိ-၌စပ်) ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပဂုဏဘာဝတော၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒန္တဋ္ဌိဒဿနေနေဝ၊ သွားရိုးကို မြင်ခြင်းဖြင့် ပင်လျှင်။ တဿာ၊ ထိုမိန်းမ၏။ သကလသရီရံ၊ အလုံးစုံသော ကိုယ်သည်။ ဝါ၊ တကိုယ်လုံးသည်။ အဋ္ဌိကသင်္ဃာတဘာဝေန၊ အရိုးစုအဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာသိ ကိရ၊ ထင်လေသတတ်။ တံ၊ ထိုမိန်းမကို။ ဣတ္တီတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ ပုရိသောတိ ဝါ၊ ၎င်း။ န သဉ္ဇာနိ ကိရ၊ မမှတ်သားမိ, မသိလေသတတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ နာဘိဇာနာမိ။ပ။ ပထေတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
ယဿ။ပ။ဟေတွတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ တဿ။ပ။ ပိဒဟနတ္ထာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အသံဝရဿာတိ၊ ဟူ၍။ နဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်။ ယဒိဒံ၊ ယင်းသို့ဆိုမိန့်သောစကားသည်။ (ဣတိ ကတွာ ဝုတ္တံ-၌စပ်) ယံစက္ခုန္ဒြိယာဝသံဝရဿ၊ အကြင်စက္ခုန္ဒြေကို မပိတ်ခြင်း, မစောင့်ခြင်းဟူသော။ (ဟိတ်၌ ဆဋ္ဌသက်) ဟေတု၊ အကြောင်းကြောင့်။ အဘိဇ္ဈာဒိအနွာဿဝနံ၊ အဘိဇ္ဈာစသည် အစဉ်လိုက်ခြင်းကို။ ဒဿိတံ၊ ၏။ တံ ၊ အသံဝုတစက္ခုန္ဒြဟူသော အကြောင်းကြောင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သည်ကို။ ဒဿိတံ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကိုပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော စကားပေတည်း။ (တနည်းကား) စက္ခုန္ဒြိယာသံဝရဿဟေတု၊ စက္ခုန္ဒြေကို မပိတ်ခြင်း, အစောင့်ခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ယံ အဘိဇ္ဈာဒိအနွာဿဝနံ၊ ကို။ ဒဿိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအဘိဇ္ဈာစသည် အစဉ်လိုက်ခြင်းကို။ (ဒဿိတံ-၌စပ်) အသံဝုတစက္ခုန္ဒြိယေဿဝ ဟေတု၊ မပိတ်အပ်, မစောင့်အပ်သော စက္ခုန္ဒြေဟူသော အကြောင်းကြောင့် သာလျှင်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သည်ကို။ ဝါ၊ ဖြစ်သည်ဟူ၍။ ဒဿိတံ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော စကားတည်း။ (တနည်း) စက္ခုန္ဒြိယာသံဝရဿ ဟေတု၊ ကြောင့်။ အဘိဇ္ဈာဒိအနွာဿဝနံ၊ ကို။ ယံ ဒဿိတံ၊ အကြင်ပြအပ်၏။ ဝါ၊ အကြင်ပြခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုပြခြင်းသည်။ အသံဝုတစက္ခုန္ဒြိယေဿဝ ဟေတု၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သည်ကို။ ဒဿိတံ၊ ပြခြင်းပေတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစကားပေတည်း။ (ခက်သည်၊ ဆင်ခြင်၍ သင့်ရာကို ယူပါလေ) ဟိ၊ မှန်၏။ စက္ခုန္ဒြိယံ၊ စက္ခုန္ဒြေသည်။ စက္ခုဒွါရိကဿ၊ စက္ခုဒွါရ၌ဖြစ်သော။ အဘိဇ္ဈာဒိအနွာဿဝနဿ၊ ၏။ ပဓာနကာရဏံ၊ ပေတည်း။ ကိမိဝ၊ ဟူမူ။ တံဒွါရိကဝညိာဏဿ၊ ထိုစက္ခုဒွါရ၌ဖြစ်သော စိတ်ဝိညာဏ် အပေါင်း၏။ ပဓာနကာရဏံ ဝိယ၊ စက္ခုန္ဒြေသည် ပြဓာန်းသောအကြောင်းဖြစ်သကဲ့သို့ပင်တည်း။ စက္ခုန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အသံဝုတတ္တေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ တေ၊ ထို အဘိဇ္ဈာစသည်တို့သည်။ အနွာဿဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသံဝရိယမာနစက္ခုန္ဒြိယဟေတုကော၊ မပိတ်အပ်, မစောင့်အပ်သော စက္ခုန္ဒြေလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော။ သော အသံဝရော၊ ကို။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ “ယဿ စက္ခုန္ဒြိယာသံဝရဿ၊ တဿစက္ခုန္ဒြိယဿ” ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ပေ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဟိ၊ ပါဠိ၌ယှဉ်စပ်ပုံကိုပြဦးအံ့။ ယတွာဓိကရဏန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ယဿ စက္ခုန္ဒြိယဿ၊ အကြင်စက္ခုန္ဒြေဟူသော။ ကာရဏာ၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ကီဒိသဿ၊ အဘယ်သို့သော စက္ခုန္ဒြေဟူသော။ကာရဏာ၊ အကြောင်းကြောင့် နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးလတ်သော်။ အသံဝုတဿ၊ မပိတ်အပ်, မစောင့်အပ်သော (စက္ခုန္ဒြေဟူသော အကြောင်းကြောင့်ဟု ဖြေအပ်၏။) အသံဝုတံ၊ မပိတ်အပ်, မစောင့်အပ်သော စက္ခုန္ဒြေဟူသည်။ ကိဉ္စ၊ အဘယ်ပါနည်းဟူမူ။ ယဿ စက္ခုန္ဒြိယာသံဝရဿ၊ အကြင်စက္ခုန္ဒြေကို မပိတ်ခြင်းမစောင့်ခြင်း ဟူသော။ ဟေတု၊ ကြောင့်။ အဘိဇ္ဈာဒယော၊ တို့သည်။ အနွာဿဝန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒနွာဿဝူပလ-က္ခိတံ၊ ထိုအဘိဇ္ဈာစသည်တို့ အစဉ် လိုက်ခြင်းဖြင့် မှတ်အပ်သော စက္ခုန္ဒြေပင်တည်း။ (ဤပုဒ်မူသစ်၌ ကျနေသည်။ မူဟောင်းအတိုင်း ရှိသင့် ၏။ မူလဋီကာ၌ တဒုပလက္ခိတံ-ဟု ရှိ၍ အနုဋီကာ၌ အနွာဿဝူပလက္ခိတံ-ဟု ဖွင့်ပြလျက်ရှိ၏) တဿ၊ ထိုသို့သောစက္ခုန္ဒြေကို။ သံဝရာယ၊ ပိတ်ခြင်း စောင့်ခြင်းငှာ (ကျင့်၏)။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ယတွာဓိကရဏံဟူသော ဤပါဌ်၌။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်စပ်ပုံပေတည်း။
ဇဝနက္ခဏေ။ပ။ဒုဿီလျံ ဝါတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ-၌ စပ်) ပုန အဝစနတ္ထံ၊ မနောဒွါရ၌ တဖန်မဆိုရခြင်း အကျိုးငှာ။ ဣဓေဝ၊ ဤစက္ခုဒွါရ၌ပင်လျှင်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံ (သော အသံဝရ) ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဆသု ဒွါရေသု၊ ၆-ပါးသော ဒွါရတို့၌။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့် သည့်အားလျော်စွာ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့ဦးအံ့။ ပဉ္စဒွါရေ၊ ငါးဒွါရ၌။ ကာယဝစီဒုစ္စရိတသင်္ခါတံ၊ ကာယဒုစ္စရိုက် ဝစီဒုစ္စရိုက်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဒုဿီလျံ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုဿီလျာသံဝရော၊ ဒုဿီလျအသံရေကို။ မနောဒွါရဝသေန စ၊ မနောဒွါရ၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သေသောသံဝရော၊ ကြွင်းသော အသံဝရ ၄-ပါးကို။ ဆဒွါရဝသေန၊ ၆-ဒွါရ၏ အစွမ်းဖြင့်၎င်း။ ယောဇေ တဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ မုဋ္ဌသစ္စာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ (ဥပ္ပတ္တိ-၌စပ်) သတိပဋိ။ပ။ဘာဝတော၊ သတိ၏ဆန့်ကျင်ဖက် အကုသိုလ်တရား စသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဉ္စဒွါရေ၊ ၌။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ကာယိက။ပဘူတဿ၊ ကိုယ်နှုတ်၌ဖြစ်သော လွန်ကျူးမှုဖြစ်သော။ ဒုဿီလျဿ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပဉ္စဒွါရ၌။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ န တွေဝ သိယာ၊ မဖြစ်နိုင်သည်သာတည်း။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ပဉ္စဒွါရိကဇဝနာနံ၊ ပဉ္စဒွါရ၌ဖြစ်သော ဇောတို့၏။ အဝိညတ္တိဇနကတ္တာ၊ ဝိညတ်ရုပ်ကို မဖြစ်စေတတ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဣန္ဒြိယသံဝရအရာ၌။ ဒုဿီလျာဒယော၊ အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စ အသံဝရာ၊ တို့ကို။ သီလသံဝရာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စန္နံသံဝရာနံ၊ ရတို့၏။ ပဋိပက္ခဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တသ္မိံ သတီတိ၊ ကား။ တသ္မိံ၊ ထိုဇော၌။ အသံဝရေ၊ အသံဝရသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။
ယထာ ကိန္တိ၊ ကား။ ယေန ပကာရေန၊ အာဖြင့်။ ဇဝနေ၊ ဇော၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနော၊ ဖြစ်လတံ့သော။ အသံဝရော၊ ကို။ စက္ခုန္ဒြိယေ အသံဝရောတိ၊ စက္ခုန္ဒြေ၌ အသံသရဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တံ နိဒဿနံ၊ ထိုအပြားကို ဤညွှွန်ပြကြောင်း ဥပမာသည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ယထာတိ အာဒိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ နဂရဒ္ဒါရေ၊ ၌။ အသံဝရေ၊ ရသည်။ သတိ၊ သော်။ တံ သမ္ဗန္ဓာနံ၊ ထိုတံခါးနှင့် စပ်ကုန်သော။ ဃရာဒီနံ၊ အိမ်စသည်တို့၏။ အသံဝုတတာ ဝိယ၊ မပိတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကဲ့သို့။ ဇဝနေ၊ ၌။ အသံဝရေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ တံသမ္ဗန္ဓာနံ၊ ကုန်သော။ ဒွါရာဒီနံ၊ ဒွါရစသည်တို့၏။ အသံဝုတတာ၊ မပိတ်အပ်, မစောင့်အပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အညာသံဝရေ၊ တခြားတပါးသော ဇော၌ အသံဝရရှိလတ်သော်။ အညာ။ပ။သာမညမေဝ၊ တခြားတပါးသော ဒွါရစသည်တို့၏ မပိတ်အပ်, မစောင့်အပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို သာလျှင်။ နိဒေဿတိ၊ ဤညွှွန်ပြ၏။ ပုဗ္ဗာပရသာမညံ ဝါ၊ ရှေးနောက်တူသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ အန္တောဗဟိသာမညံ ဝါ၊ အတွင်းအပြင် တူသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ န၊ ပြသည်မဟုတ်ပေ။ ဝါ၊ တနည်း။ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒိကေ၊ ဒွါရ ဘဝင်စသည်သည်။ သတိ၊ သော်။ ပုန ဥပ္ပဇ္ဇာနံ၊ တဖန်ဖြစ်ပေါ်လတံ့သော။ ဇဝနံ၊ ဇောကို။ ဗာဟိရံ ဝိယ၊ အပြင်ပကိုကဲ့သို့။ တကွာ၊ ၍။ နဂရဒွါရသမာနံ၊ မြို့တံခါးနှင့် တူသည်ကို။ ဝါ၊ တူသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရဉ္စ၊ ဤမှတပါးသော ဒွါရဘဝင်စသည်ကိုလည်း။ အန္တောနဂရေ၊ မြို့တွင်း၌။ ဃရာဒိသမာနံ၊ အိမ် စသည်နှင့်တူသည်ကို။ ဝါ၊ တူသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပုရိမနိပ္ဖန္နံ၊ ရှေးဦးစွာပြီးလင့်သော။ ဘဝင်္ဂါဒိ၊ ဘဝင်အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပုရိမနိပ္ဖန္နံ၊ ရှေးဦးစွာ ပြီးလင့်သော။ ဘဝင်္ဂါဒိ၊ ဘဝင်စသည်လည်း။ ဇဝနကာလေ၊ ဇောဖြစ်ခိုက်ကာလ၌။ အသန္တမ္ပိ၊ ထင်ရှားမရှိသော်လည်း။ စက္ခာဒိ ဝိယ၊ စက္ခုစသည်ကဲ့သို့။ ဖလနိပ္ဖတ္တိယာ၊ အကျိုး၏ ပြီးစီးခြင်းကြောင့်။ သန္တံယေဝ နာမ၊ ထင်ရှားရှိသည် မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဓရမာနံယေဝ၊ ထင်ရှား တည်ရှိနေဆဲကိုသာလျှင်။ သန္တန္တိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ စ၊ ဆက်။ ဗာဟိရံ ဝိယ ကတွာတိ၊ ကတွာ-ဟူသော စကားကို။ (ဣတိ ကတွာ ဝုတ္တံ-၌စပ်) ပရမတ္ထတော၊ ဖြင့်။ ဇဝနဿ၊ ဇော၏။ ဗာဟိရဘာဝင် စသည်၏။ အဗ္ဘန္တရဘာဝေ စ၊ အတွင်း၏အဖြစ်သည်၎င်း။ အသတိပိ၊ မရှိသော် လည်း။ (ဧတေန ပရိယာယေန ဟောတိ-၌စပ်) ဘိက္ခဝေ၊ ရန်ဟန်းတို့။ ဣဒံ စိတ္တံ၊ ဤစိတ်သည်။ ပဘဿရံ၊ ပြိုးပြိုးပြက်တောက်ပ၏။ စ၊ သို့သော်လည်း။ တံ၊ ထိုစိတ်ကို။ ဝါ၊ သည်။ အာဂန္တုကေဟိ၊ အာဂန္တုကဖြစ်ကုန်သော။ ဥပက္ကိလေသေဟိ၊ ဥပက္ကိလေသတို့သည်။ ဝါ၊ တို့ဖြင့်။ ဥပက္ကိလဋ္ဌံ၊ ညစ်နွမ်းစေ အပ်၏။ ဝါ၊ ညစ်နွမ်း၏။ ဣတိအာဒိဝစနတော၊ ဤသို့စသည်ကို ဟောတော်မူသော ကြောင့်။ အာဂန္တုကဘူတဿ၊ သော။ ကဒါစိ ကဒါစိ၊ ရံခါ ရံခါ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ၊ သော။ ဇဝနဿ၊ ၏။ ဗာဟိရဘာဝေါ၊ အပြင်အပ၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ တဗ္ဗိဓုရသဘာဝဿ၊ ထိုဇောမှ ဆန့်ကျင်ကွဲပြားသော သဘောရှိသော။ ဣတရဿ၊ ဒွါရဘဝင်စသည်၏ အဗ္ဘန္တရဘာဝေါ၊ သည်၎င်း။ ဧတေန ပရိယာယေန၊ ဤသို့သေနည်းပရိယာယ်အားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ငါဆိုအပ် ပေ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဇဝနေ၊ ၌။ အသံဝရေ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ တတော၊ ထိုဇောမှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဝါ၊ အပြင်၌။ ဒွါရဘာဝင်္ဂါဒီနံ၊ ဒွါရဘဝင် စသည်တို့၏။ အသံဝရဟေတုဘာဝါပတ္တိတော၊ အသံဝရ၏ အကြောင်းအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (မူလဋီကာနှင့် ညှိ၍ယူပါ၊ ခက်သည်) ဟိ၊ မှန်၏။ အသံဝရဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဇော၌ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဒွါရဘင်္ဝါဒီနံ၊ တို့၏။ တဿ၊ ထိုအသံ ဝရ၏။ ဟေတုဘာဝေါ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဝါ၊ ထင်ရှား၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နဂရဒွါရသဒိသေန၊ နှင့်တူသော။ ဇဝနေန၊ ဖြင့်။ ပဝိသိတွာ၊ ၍။ ဒုဿီလျာဒိစောရာနံ၊ ဒုဿီလျ အစရှိသော ခိုးသူတို့၏။ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒီသု၊ တို့၌။ မုသနံ၊ ခိုးခြင်းဟူသော။ ကုသလဘဏ္ဍဝိနာသနံ၊ ကုသိုလ်ဘဏ္ဍာကို ဖျက်ဆီးခြင်းကို။ ကထိတံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ယသ္မိံ ဒွါရေ၊ ၌။ အသံဝရော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုအသံဝရသည်။ တတ္ထ၊ ထိုဒွါရ၌။ (ပဝတ္တတိ-၌ စပ်) ဒွါရာဒီနံ၊ ဒွါရ စသည်တို့၏။ သံဝရူပနိဿယ-ဘာဝံ၊ သံဝရ၏ ဥပနိဿယအဖြစ်ကို။ ဥပစ္ဆိန္ဒန္တောယေဝ၊ ပယ်ဖြတ် လျက်သာလျင်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဒွါရဘဝင်္ဂါဒီနံ၊ တို့၏။ ဇဝနေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်ခြင်းကို။ ဧကသန္တတိပရိယာပန္နတော၊ တခုတည်းသော စိတ်အစဉ်၌ အတွင်းဝင်ခြင်း ကြောင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ နှီးနှော၍ပြရာ၌။ စက္ခုဒွါရေ၊ ၌။ ရူပါရမ္မဏေ၊ သည်။ အာပါတဂတေ၊ သော်။ နိယမိတာဒိဝသေန၊ တ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (အာဒိဖြင့် ပရိဏာမိတ သမုဒါစာရ အာဘုဇိတတို့ကို ယူ၊ အဋ္ဌသာလိနီ ၁၁၇-ကြည့်) ကုသလာကုသလဇဝနေ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်ဇော သည်။ သတ္တက္ခတ္တုံ၊ ခုနှစ်ကြိမ်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ပြီး၍။ ဘဝင်္ဂံ၊ သို့။ ဩတိဏ္ဏေ၊ သော်။ တဒနုရူပမေဝ၊ ထိုစက္ခုဒွါရိကဇောအားလျော်စွာသာလျှင်။ မနောဒွါရိကဇဝနေ၊ ကဇောသည်။ တသ္မိံယေဝ အာရမ္မဏေ၊ ၌ပင်လျှင်။ သတ္တက္ခတ္တုံယေဝ၊ သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဘဝင်္ဂံ၊ သို့။ ဩတိဏ္ဏေ၊ သော်။ ပုန၊ တဖန်။ တသ္မိံယေဝ ဒွါရေ၊ ထိုမနောဒွါရ၌ပင်လျှင်။ တဒေဝါရမ္မဏံ၊ ထိုရူပါရုံကိုပင်လျှင်။ နိဿာယ၊ ၍။ ဣတ္ထီ၊ မိန်းမတည်း။ ပုရိသော၊ တည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝဝတ္ထပေန္တံ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်လျက်။ ပသာဒရဇ္ဇနာဒိ ဝသေန၊ ကြည်ညိုခြင်း တပ်မက်ခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ သတ္တက္ခတ္တုံ၊ ကြိမ်။ ဇဝနံ၊ သည်။ ဇဝတိ၊ စော၏။ ဝါ၊ အဟုန်ဖြင့်သွား၏။ ဧဝံ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သော။ ဇဝနံ၊ ဇောကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဇဝနေ။ပ။ အဂုတ္တန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပန၊ ထိုမှတပါး။ တသ္မိံ၊ ထိုဇော၌။ (တသ္မိံ၏ အရကို ဖွင့်ပြသည်)။ သီလာဒီသူတိ၊ ကား။ သီလ။ပ။ သံဝရေသု၊ သီလသံဝရ။ပ။ ဝီရိယသံဝရတို့သည်။ ဥပ္ပန္နေသု၊ ဖြစ်ကုန်လသော်။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ သတိအာရက္ခံ၊ သတိအစောင့်အရှောက်ကို။
အနုပဋ္ဌပေန္တဿ၊ မထင်စေ မဖြစ်စေသောသူအား။ ဒုဿလျာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ) ယထာ၊ သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ပဂေဝ၊ လျှင်။ သတိအာရက္ခံ၊ ကို။ ဥပဋ္ဌပေန္တဿ၊ သူအား။ သီလာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သဒ္ဒါသီသုပိ၊ အသံစသည်တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ နိမိတ္တာနုဗျဉ္ဇနာနိ၊ တို့ကို။ ဝေဒိ တဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့၍ြုပအံ့။ သောတဝိညာဏေန၊ ဉာဏ်ဖြင့်။ သဒ္ဒံ၊ ကို။ သုတွာ၊ ၍။ ဣတ္ထိသဒ္ဒေါတိ ဝါ၊ မိန်းမ၏ အသံဟူ၍၎င်း။ ပုရိသသဒ္ဒေါတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌာဒိကံ၊ ဣဋ္ဌ အနိဋ္ဌအစရှိသော။ ကိလေသဝတ္ထုဘူတံ၊ ကိလေသာ၏ ဖြစ်ကြောင်းဖြစ်သော။ နိမိတ္တံ၊ ဝါ၊ နိမိတ်ကို၎င်း။ န ဂဏှာတိ၊ မယူ။ သုတမတ္ထေ ဧဝ၊ ကြားအပ်သော အသံမျှ၌သာလျှင်။ ဝါ၊ ကြားရုံမျှ၌သာလျှင်။ သဏ္ဌာတိ၊ တည်၏။ စ၊ ပါး။ ဂီတသဒ္ဒါဒိကဿ၊ သီချင်းသံ စသည်၏။ (အာကာရော-၌စပ်) ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ အနု အနု ဗျဉ္ဇနတော၊ အဆင့်ဆင့် ထင်ရှားစေတတ်သော ကြောင့်။ အနုဗျဉ္ဇနန္တိ လဒ္ဓဝေါဟာရော၊ အနုဗျဉ္ဇနဟု ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ မန္ဒတာရာဒိဝသေန၊ နက်သောအသံ အလွန်မြင့်သောအသံ စသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝဝတ္ထိတော၊ အပ်သော။ ဆဇ္ဇာဒိဘေဒဘိန္နော၊ ဆဇ္ဇ အသံ စသည်အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ ယော အာကာရော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုအခြင်းအရာကိုလည်း။ န ဂဏှာတိ၊ မယူ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဂန္ဓာဒီသုပိ၊ အနံ့စသည်တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ မနောဒွါရေ ပန၊ မနောဒွါရ၌ကား။ သာဝဇ္ဇနဘဝင်္ဂံ၊ အာဝဇ္ဇာန်းနှင့် တကွသော ဘဝင်သည်။ ဝါ၊ အာဝဇ္ဇန်းနောက် ပါရှိသောဘဝင်သည်။ မနောဒွါရ၊ မည်၏။ တသ္မိံ ဒွါရေ၊ ပန၊ မနောဒွါရ၌။ ဓမ္မာရမ္မဏေ၊ သည်။ အာပါထဂတေ၊ သော်။ တံ၊ ထိုအာရုံကို။ ဇဝနမနသာဝ၊ ဇောစိတ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဝိညာယ ဝိဇာနိတွာ၊ သိ၍။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတဿ၊ ဤယူခြင်း နှလုံးသွင်းခြင်း အား။ အနုဗန္ဓော၊ အစဉ်လိုက်သော။ ကိလေသော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိလေသာနုဗန္ဓော၊ မည်၏။ သော ဧဝ၊ ထိုကိလေသာနုဗန္ဓသည်ပင်လျှင်။ နိမိတ္ထာဒိဂါဟော၊ ဂါဟမည် ၏။ သော ဧဝ၊ ထိုကိလေသာနုဗန္ဓသည်ပင်လျှင်။ နိမိတ္တာဒိဂါဟော၊ ဂါဟမည်၏။ တတော၊ ထို ကိလေသာ အစဉ်လိုက်သော။ ဝါ၊ အစဉ်လိုက်သော ကိလေသာရှိသော နိမိတ်စသည်ကို ယူခြင်းမှ။ ပရိဝဇ္ဇနလက္ခဏံ၊ ကြဉ်ရှောင်ခြင်း လက္ခဏာသည်။ ကိလေသာ။ပ။ လက္ခဏံ၊ မည်၏။ အာဒိသဒ္ဒနေ၊ ဖြင့်။ အနုဗျဉ္ဇနံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလဝဏ္ဏနာ
၁၆။ ဝုတ္တေတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဣဓေဝ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ပင်လျှင်။ ဥဒ္ဒေသဝသေန၊ အကျဉ်းပြသည်၏အစွမ်း ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အာဇီဝ။ပ။သိက္ခာပဒါနန္တိ၊ ဟူ၍။ ပဒုဒ္ဓါရံ၊ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗပုဒ်ထုတ်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ တာနိ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်တို့ကို။ ပါဠိဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယာနိ တာနီတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧဝံ၊ သို့။ ပညတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ ယာနိ တာနိ ဆ သိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ အာဇီဝဟေတူတိ၊ ကား။ ဇီဝိကနိမိတ္တံ၊ အသက်မွေးမှုဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြုသည် ရှိသော်။ အဟံ၊ သည်။ ပစ္စယေဟိ၊ ပစ္စည်းတို့ဖြင့်။ အကိလမန္တော၊ မပင်ပန်းသည်ဖြစ်၍။ ဇီဝိဿာမိ၊ အသက်ရှင်ရ အသက်မွေးရပေအံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ အာဇီဝကာရဏာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ တေဿဝ၊ ထိုအာဇီဝဟေတုပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ ဝေဝုစ် ပရိယာယ် စကားလှယ် တည်း။ ပါပိစ္ဆောတိ၊ ကား။ ပါပိကာယ၊ ယုတ်မာသော။ အသန္တဂုဏာသမ္ဘာဝနိစ္ဆာယ၊ မိမိ၌မရှိသောဂုဏ် ကို ချီးမွမ်းစေချင်သော အလိုနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ၏။ ဣစ္ဆာပကတော့တိ၊ ကား။ ဣစ္ဆာယ၊ အလိုသည်။ အပကတော၊ ကင်းစေအပ်၏။ ဥပဒ္ဒုတော၊ ကပ်ရောက်နှိပ်စက်အပ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အဘိဘူတော၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်ကုန်၏။ အသန္တန္တိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားမရှိသော။ အဘူတန္တိ၊ ကား။ အနုပ္ပန္နံ၊ မဖြစ်ဘူးသော။ ဟိ၊ မှန်၏။ အနုပ္ပန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုသူအား။ ဝါ၊ ထိုသူ၏သန္တာန်၌။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ အသန္တံ၊ ထင်ရှားမရှိသည်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္ဆိမံ၊ အဘူတံ-ဟူသော နောက်ပုဒ်သည်။ ပုရိမဿ၊ အသန္တံ-ဟူသော ရှေးပုဒ်၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းပြစကားတည်း။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မန္တိ၊ ကား။ ဥတ္တရိမနုဿာနံ ဥက္ကဋ္ဌပုရိသာနံ၊ လွန်ကဲထူးမြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဓမ္မံ၊ တရားကို။ ဝါ၊ တနည်း။ မနုဿဓမ္မတော၊ လူတို့၏ကုသလကမ္မပထတရားထက်။ ဥတ္တရိ ဥက္ကဋ္ဌံ၊ လွန်မြတ် သောတရားကို။ ဥလ္လပတီတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂတာယုကော၊ ထွက်သောအသက်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အသက်ထွက် လျက်။ လပတိ၊ ပြောဆို၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သီလံ၊ သည်။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ အာယု၊ အသက်တည်း။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ တံ၊ ထိုသီလအသက်သည်။ တထာလပနသမကာလမေဝ၊ ထိုသို့ပြောဆိုခြင်းနှင့်ညီမျှသော ကာလ၌ပင်လျှင်။ ဝိဂစ္ဆတိ၊ ကင်းပြတ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ သည်။ အဿ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပါရာဇိကသညိတဿ၊ ပါရာဇိကဟု မှတ်အပ်သော။ ဝီတိက္ကမဿ၊ လွန်ကျူးခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇနံ၊ ရောက်သော။ ဥလ္လပနံ၊ ပြောဆိုမှုတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သဉ္စရိတ္တံ သမာပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ သဉ္စရဏဘာဝံ၊ အောင်တမန်သွားလာသည်၏အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ စေ့စပ်ရေးသွားလာသည်၏အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဣတ္တိယာ ဝါ၊ အားလည်း။ ပုရိသမတိံ၊ ကို။ ပုရိသဿ ဝါ၊ အားလည်း။ ဣတ္ထိမတိံ၊ ကို။ အာရောစေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဣမေသံ ဆန္နံ သိက္ခာပဒါနံ၊ တို့ကို။ ဝီတိက္ကမဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ သမဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဒဿိတော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။
ကုဟနာတိအာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ဟေဋ္ဌာ ဥဒ္ဒိဋ္ဌပါဠိယာဝ၊ အောက်၌အကျဉ်းပြအပ်ပြီးသော ပါဠိမှ သာလျှင်။ ပဒုဒ္ဓါရော၊ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗ-ပုဒ်ထုတ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အယံ ပါဠီတိ၊ ကား။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝိဘင်္ဂေ၊ အဘိဓမ္မာဝိဘင်း၌။ အာဂတာ၊ သော။ နိဒ္ဒေသပါဠိ၊ အကျယ်ပြသော ပါဠိတည်း။
၁၇။ စီဝရာဒိပစ္စယာ၊ သင်္ကန်းအစရှိသော ပစ္စည်းတို့သည်။ လဗ္ဘန္တိ၊ ရအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လာဘာ၊ လာဘ်မည်ကုန်၏။ တေ ဧဝ၊ ထိုလာဘ်ပစ္စည်းတို့သည်ပင်လျှင်။ သက္ကစ္စံ၊ ကောင်းစွာပြု၍။ အာဒရဝသေန၊ ရိုသေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒိယျမာနာ၊ ပေးလှူအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ပေးလှူအပ်ကုန်သောကြောင့်။ သက္ကာရာ၊ သက္ကာရမည်ကုန်၏။ ပတ္ထဋယသတာ၊ ပျံ့နှံ့သော အကျော် အစောရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ၊ မည်၏။ တံ လာဘဉ္စ၊ ထိုလာဘ်ကို၎င်း။ တံ သက္ကာရဉ္စ၊ ကို၎င်း။ တံ ကိတ္တိသဒ္ဒဉ္စ၊ ထိုကျော်စောသံကို၎င်း။ သန္နိဿိတဿာတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ တဏှာနိဿယော၊ တဏှာဟူသောမှီရာကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပတ္ထယန္တဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အသန္တဂုဏဒီပနကာမဿတိ၊ ကား။ အတ္ထနိ၊ ၌။ အသန္တေ အဝိဇ္ဇမာနေ၊ မရှိကုန်သော။ သဒ္ဓါဒိဂုဏေ၊ တို့ကို။ သမ္ဘာဝေတုကာမဿ၊ ချီးမွမ်းစေခြင်းငှာအလိုရှိသော။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပါပိစ္ဆတာ၊ တာသည်။ အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနတာလက္ခဏာ စ၊ မရှိသောဂုဏ်ကို၊ ချီးမွမ်းစေခြင်း လက္ခဏာရှိသည်၎င်း။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ခံယူခြင်း၌။ အမတ္တညုတာလက္ခဏာ စ၊ အတိုင်းအရှည်ကို မသိခြင်း၊ လက္ခဏာရှိသည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣစ္ဆာယ၊ သည်။ သမ္မာအာဇီဝတော၊ မှ။ အပေတော၊ ကင်းကွာသည်ကို။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပကတော၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ တထာဘူတော၊ ထိုသို့သောသူကို။ အာဇီဝုပဒ္ဒဝေန၊ အသက်မွေးမှုဥပဒ္ဒဝေါ သည်။ ဥပဒ္ဒုတော၊ နှိပ်စက်အပ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဥပဒ္ဒုတာဿာတိ အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကုဟနမေဝ၊ အံ့ဖွယ်ပြုခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ပစ္စယုပ္ပါဒနဿ၊ ပစ္စည်းကိုဖြစ်စေခြင်း၏။ ဝတ္ထု၊ အကြောင်း တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုဟနဝတ္ထု၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနိဒ္ဒေသပါဠိ၌။ အာဂတံ၊ လာသော။ တိဝိဓမ္ပိ၊ ဖြစ်သော။ ဧတံ၊ ဤကုဟနဝတ္ထုကို။ တဿ၊ ထိုနိဒ္ဒေသပါဠိ၏။ နိဿယဘူတာယ၊ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဣမာယ ပါဠိယာ၊ ဤဝိဘင်းပါဠိဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တဒတ္ထိကေဿဝါတိ၊ ကား။ တေဟိ စီဝရာဒီဟိ၊ ထိုသင်္ကန်း စသည်တို့ဖြင့်။ အတ္ထိကေဿဝ၊ အလိုရှိသည် သာလျှင်။ (သတော၊ လျက်။) ပဋိက္ခိပနေနာတိ၊ ကား။ စီဝရာဒီနံ၊ တို့ကို။ ပဋိက္ခိပနဟေတု၊ ပယ်မြစ်ခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အဿာတိ၊ ကား။ ဘဝေယျ၊ ၏။ ပဋိဂ္ဂဟဏေန စာတိ၊ ပါဌ်၌။ စသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ပဋိက္ခိကပနံ၊ ကို။ သမုစ္စိနောတိ၊ ဆည်း၏။
ဘိယျောကမျတန္တိ၊ ကား။ ဗဟုကာမတံ၊ များသည်ကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ယန္တိ၊ ပုဒ်သည်။ ကိရိယာပရာမသနံ၊ ကိရိယာကိုသုံးသပ်သောပုဒ်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓာရေယျာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ သင်္ဃာဋိံ ကတွာ၊ သင်္ဃန်းပြု၍။ ယံ ဧတံ ဓာရဏံ၊ အကြင်ဆောင်ခြင်း ဝတ်ရုံခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤသို့ဝတ်ရုံခြင်းသည်။ သမဏဿ၊ အား။ သာရုပ္ပံ၊ သင့်လျော်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပါပဏိကာနီတိ၊ ကား။ အာပဏကတော၊ စျေးမှ။ ဆဍ္ဍိတာနိ၊ စွန့်ပယ်အပ်ကုန်သော အဝတ်တို့တည်း။ နန္တကာနီတိ၊ ကား။ အန္တရဟိတာနိ၊ အနားအစွန်းကင်းကုန်သော။ စောဠခဏ္ဍာနိ၊ အဝတ်ပိုင်းတို့တည်း။ ဥစ္စိနိတွာတိ၊ ကား။ ဥဉ္ဆနေန၊ အကြွင်းအကျန်ရှာခြင်းဖြင့်။ စိနိတွာ သင်္ဂဟေတွာ၊ စု ဆောင်း၍။ ဥဉ္ဆာစရိယာယာတိ၊ ကား။ ဥဉ္ဆစာရိယာယ၊ ဆွမ်းခံခြင်းဖြင့်။ လဒ္ဓေန၊ ရအပ်သော။ ဂိလာနဿ၊ သူနာ၏။ ပစ္စယဘူတာ၊ အထောက်အပံ့ပစ္စည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဘေသဇ္ဇသင်္ခါတာ၊ ဆေးဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဇီဝိတပရိက္ခာရာ၊ အသက်၏အရံအကာ ပရိက္ခရာတို့သည်။ ဂိလာန။ပ။ ပရိက္ခာရာ၊ မည်ကုန်၏။ ပူတိမုတ္တန္တိ ဧတံ၊ ဤအမည်တည်း။ ပူတိမုတ္တေနာတိ၊ ကား။ ပူတိဘာဝေန၊ ပုတ်ဆွေးသည် ၏အဖြစ်ကြောင့်။ မုတ္တေန၊ စွန့်အပ်သော။ (ဤအရာ၌ “တေန ပူတိမုတ္တေန၊ ပူတိဘာဝေန ဝါ မုတ္တေန” ဟု ရှိသင့်၏) ပရေဟိ၊ သူတပါးတို့သည်။ ဆဍ္ဍိတေန၊ စွန့်အပ်သော (ဆေးဖြင့်)။ ဝါ၊ တနည်း။ ပူတိဘူတေန၊ ပုပ်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဂေါမုတ္တေန၊ နွာကျင်ငယ်ဖြင့်။ ဓုတဝါဒေါတိ၊ ကား။ ပရေသမ္ပိ၊ သူတပါးတို့အားလည်း။ ဓုတဂုဏဝါဒီ၊ ကိလေသာကိုခါထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏ဂုဏ်ကို ပြောကြားလေ့ရှိ၏။ သမ္မုခီအဘာဝါတိ၊ ကား။ သမ္မုခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ကြောင့်။ လဗ္ဘမာနတာယ၊ ရအပ်ဆဲ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
အတ္တာနံ၊ ကို။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာဓိဂမဿ၊ ဓမ္မကိုရခြင်း၏။ သာမန္တေ၊ အနီး၌။ ကတွာ၊ ၍။ ဇပ္ပနံ၊ ပြောခြင်းသည်။ သာမန္တဇပ္ပနံ၊ မည်၏။ မဟေသက္ခောတိ၊ ကား။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မာဓိဂမေန၊ ရသဖြင့်။ မဟာနုဘာဝေါ၊ ဘော်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ မတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ သာမညတော ဝတွာ၊ သာမညအားဖြင့်ဆိုပြီး၍။ ပန၊ တဖန်။ တံ၊ ထိုသူကို။ သန္ဒိဋ္ဌော၊ သမ္ဘတ္တောတိ။ ဟူ၍။ ဝိသေသေတိ၊ အထူးပြု၏။
ဟိ၊ မှန်၏။ ဒိဋ္ဌမတ္တော၊ မြင်ဘူးရုံမျှဖြစ်သော။ မိတ္တော၊ သည်။ သန္ဒိဋ္ဌော၊ မည်၏။ ဒဠှတတ္တိကော၊ မြဲမြံသောချဉ်းကပ်ခြင်းရှိသော မိတ်ဆွေသည်။ သမ္ဘတ္တော၊ မည်၏။ သဟာယောတိ၊ ကား။ သဟအယနကော၊ တူတကွသွားဖက်ဖြစ်သော သူတည်း။ သခါ၊ ခင်ပွန်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ မှန်၏။ သတ္တပဒိနော၊ ခုနစ်လှမ်း အတူသွား ဘူးသော သူတို့ကို။ သခါတိ၊ ခင်ပွန်းတို့ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဝိဟာရော၊ ဝိဟာရဟူသည်။ ပါကာရပရိစ္ဆိန္နော၊ တံတိုင်းဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ သကလော၊ သော။ အာဝါသော၊ ကျောင်းတိုက်တည်း။ အဍ္ဎယောဂေါ၊ ဟူသည်။ ဒီဃပါသာဒေါ၊ ပြာသဒ်ရှည်တည်း။ ဂရုဠသဏ္ဌာ-နပါသာဒေါ၊ ဂဠုန်တောင်ယှက်၍ နှစ်ဖက်မိုးသော ပြာသာဒ်တည်း။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါသာဒေါ၊ ဟူသည်။ စတုရဿပါသာဒေါ၊ လေးထောင့်ရှိသော ပြာဿာဒ်တည်း။ ဟမ္မိယံ၊ ယဟူသည်။ မုဏ္ဍစ္ဆဒနပါသာဒေါ၊ အမိုးဦးပြည့်သောပြာသာဒ်တည်း။ ဝါ၊ ပြာသာဒ်ခေါင်းတုံးတည်း။ ကူဋာဂါရံ၊ ရဟူသည်။ ဒွီဟိ ကဏ္ဏိကာဟိ၊ နှစ်ခုသော အထွဋ်တို့ဖြင့်။ ကတ္တဗ္ဗပါသာဒေါ၊ ပြုအပ်သော ပြာသာဒ်တည်း။ အဋ္ဋော၊ ပစ်စင်ပြအိုးဟူသည်။ ပဋိရာဇူနမ္ပိ၊ ရန်သူမင်း တို့ကိုသော်လည်း။ ပဋိဗာဟနယောဂျော၊ တားမြစ်တွန်းလှန်ခြင်းငှာသင့်လျော်သော။ စတုပဉ္စဘူမကော၊ ဘုံ ၄-ဆင့် ၅-ဆင့်ရှိသော။ ပဋိဿယဝိသေသော၊ အဆောက်အဦးအထူးတည်း။ မာဠော၊ တန်ဆောင်း ဝန်းဟူ သည်။ ဏကကူဋသင်္ဂဟိတော၊ တခုသောအထွဋ်၌ စုရုံးအပ်သော အမိုးရှိသော။ ဝါ၊ အထွဋ်တခု တပ်သော။ (ဧကကူဋေ သင်္ဂဟိတံ, ဧကကူဋံ ဝါ သင်္ဂဟိတံ ဂဟိတံ ဧတ္ထ-ဟု ဝစနတ္ထ-ပြု) အနေကကောဏဝန္တော၊ များသောအထောင့်ရှိသော။ ပဋိဿယဝိသေသော၊ တည်း။ ဥဒ္ဒဏ္ဍော၊ ဥဒ္ဒဏ္ဍ-ဟူသည်။ အဂဗ္ဘိကာ၊ သီးသန့်တိုက်ခန်းမရှိသော။ ဧကဒွါရာ၊ တခုသောတံခါးပေါက်ရှိသော ၏။ ဒီဃသာလာ၊ ရှည်သောအဆောက်အဦးတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။ (ဆိုခဲ့သော အဖွင့်များသည် ဝိဋ္ဌ ၂-၂၃၅၊ ဝိ ဋ္ဌ ၄-၅၈၊ အဘိ ဋ္ဌ ၂-၃၄၉ တို့နှင့် အများအားဖြင့် ညီညွတ်သောကြောင့် ဝဒန္တိ-အရ အဋ္ဌကထာဆရာတို့ကို ယူသင့်၏။ ဆိုလတံ့သော အပရေ-အရမှာ အဋ္ဌကထာ ဆရာတို့မှ အခြားဆရာတို့ကိုယူသင့်၏)။ အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဘဏန္တိ၊ ပြဆိုလတံ့အတိုင်း မိန့်ဆိုကုန်၏။ ဝိဟာရောနာမ၊ မည်သည်။ ဒီဃမုခပါသာဒေါ၊ ရှည်သောမုခ်ရှိသော ပြာသာဒ်တည်း။ အဍ္ဎယောဂေါ၊ ဂ-ဟူသည်။ ဧကပေဿန၊ နံပါးတဖက်ဖြင့်။ ဆဒနကသေနာသနံ၊ အမိုးရှိသော ကျောင်းဆောင်တည်း။ တဿ၊ ထိုတဖက်ယပ်မိုးကျောင်းဆောင်၏။ ဧကပေဿ၊ တဖက်နံပါး၌။ ဘိတ္တိ၊ နံရံသည်။ ဥစ္စတရာ၊ သာ၍မြင့်သည်။ ဣတရပေဿ၊ အခြားတဖက်၌။ နီစာ၊ နိမ့်သည်။ ဟောတိ ကိရ၊ ဖြစ်သတတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကျောင်းဆောင်သည်။ ဧကပဿဆဒနကံ၊ နံပါးတဖက်၌သာ အမိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပါသာဒေါ၊ ပြာသာဒ်ဟူသည်။ အာယတစတုရဿပါသာဒေါ၊ လေးထောင့် ပြာသာဒ်ရှည်တည်း။ ဟမ္မိယံ၊ ပြာသာဒ်ဦးပြည်း-ဟူသည်။ မုဏ္ဍစ္ဆဒနံ၊ ဦးပြည်းသော အမိုးရှိသော။ ဝါ၊ အမိုးခေါင်းတုံးဖြစ်သော။ စန္ဒိကင်္ဂဏယုတ္တံ၊ လသာခန်း အပြင်နှင့်ယှဉ်သောအဆောက်အဦးတည်း။ ဂုဟာ၊ ဂူ-ဟူသည်။ ကေဝလာ၊ သက်သက်သော။ ပဗ္ဗတဂုဟာ၊ တောင်ခေါင်းတည်း။ လေဏံ၊ လိုဏ်-ဟူသည်။ ဒွါရဗဒ္ဒံ၊ တံခါးတပ်အပ်သော ဂူတည်း။ ကုဋာဂါရံ၊ အထွဋ်ရှိသောအဆောင်ဟူသည်။ ယော ကောစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ကဏ္ဏိကာဗဒ္ဓ-ပါသာဒေါ၊ အထွဋ်အချက်တပ်အပ်သော ပြာသဒ်တည်း။ အဋ္ဋော၊ ဟူသည်။ ဗဟလဘိတ္တိဂေဟံ၊ ထူထဲသောနံရံရှိသော အဆောက်အဦးတည်း။ ယဿ၊ ယင်း ပစ်စင်ပြအိုး ၏။ (ဆဒနံ-၌စပ်) ဂေါပါနသိယော၊ အခြင်ယနယ်တို့ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမထည့်မူ၍။ ဣဋ္ဌကာဟိ ဧဝ၊ အုဌ်တို့ဖြင့် သာလျှင်။ ဆဒနံ၊ အမိုးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဋ္ဋာလကာကာရေန၊ ပစ်စင်အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ ကရိယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိပိ၊ လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ မာဠော၊ ဟူသည်။ ဝဋ္ဋာကာရေန၊ ဝန်းဝိုင်းသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ကတသေနာသနံ၊ ပြုအပ်သောကျောင်းဆောင်တည်း။ ဥဒ္ဒဏ္ဍော၊ ဏ္ဍ-ဟူသည်။ ဧကော၊ တခုသော။ ပဋိဿယဝိသေသော၊ တည်း။ ယော၊ ယင်းဥဒ္ဒဏ္ဍကို။ ဘဏ္ဍသာလာတိပိ၊ ဘဏ္ဍာတိုက်ဟူ၍၎င်း။ ဥဒေါသိတောတိပိ၊ ဂိုဒေါင်ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ခေါ်ဆိုအပ်၏။ (၎င်း၌ ယာဉ်စသော ဘဏ္ဍာကို သိုမှီးထားသည် ဟူ၏) သန္နိပတနဋ္ဌာနံ၊ စည်းဝေးညီမူရာအရပ်သည်။ ဥပဋ္ဌာနသာလာ၊ မည်၏။ (စည်းဝေးရာဓမ္မာရုံမျိုးပင်တည်း)
ကုစ္ဆိတရဇဘူတာယ၊ စက်ဆုပ်အပ်သောမြူ (ရွံ့ဖွယ်ချေညှော်) ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပါပိစ္ဆတာယ၊ ယုတ်မာသော အလို (ရှိသည်၏ အဖြစ်) ဖြင့်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိသော။ ကာယဝစီဝိပ္ဖန္ဒနိဂ္ဂဏှနံ၊ ကိုယ်နှုတ်လှုပ်ခြင်းကို နှိပ်ခြင်း၊ ချုပ်တည်းခြင်းသည်။ ကောရဇံ၊ ကောရဇမည်၏။ ဧတဿ၊ ဤသူအား။ တံ၊ ထိုအလိုဆိုးဖြင့် အကျိုးမဲ့ချုပ်တည်းခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကောရဇိကော၊ မည်၏။ ကောဟညေန၊ အံ့ဖွယ်ပြုလိုသဖြင့်။ သံယတကာယော၊ ချုပ်တည်းအပ်သော ကိုယ်ရှိသူကိုရ၏။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ဝါ၊ တနည်း။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ ကောရဇိကော၊ အလိုဆိုးဖြင့်။ အကျိုးမဲ့ချုပ် တည်းသောသူသည်။ ကောရဇိကကောရဇိကော၊ မည်၏။ အတိပရိသင်္ကိတောတိ၊ အလွန်ရွံ့ရှာခြင်းရှိ သောသူ၊ ဟူ၍။ ကေစိ၊ အချို့ကဆိုကုန်၏။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ ကုဟော၊ အံ့ဖွယ်ပြုသောသူသည်။ ကုဟက ကုဟကော၊ မည်၏။ သာတိသယဝိမှာပကော၊ အလွန်အကဲအံ့ဩစေသောသူတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ လပေါ လပနကော၊ ဒါယကာတို့ကို မြှောက်ပင့်၍ ပြောသောသူသည်။ လပကလပကော၊ မည်၏။ မုခသမ္ဘာဝိတောတိ၊ ကား။ ကောရဇိကကောရဇိကာဒိဘာဝေန၊ လွန်စွာစောင့် စည်းချုပ်တည်းသူ စသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ မုခမတ္တေန၊ နှုတ်မျှဖြင့်။ (အကယ်ကျင့်သုံး မှုနှင့် ဘာမျှမဆိုင်ဟု ဆိုလို၏) ပဝတ္တဝစနေဟိ၊ ဖြစ်သောစကားတို့ဖြင့်။ အညေဟိ၊ သူတပါးတို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကို။ သမ္ဘာဝိကော၊ ချီးမွမ်းစေလျက်။ ဧဝရူပေါ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ဧဝရူပ တာယ ဧဝ၊ ဤသို့သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ပင်လျှင်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကို။ ပရံ ဝိယ၊ သူတပါးကို ကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ပြု၍။ အယံ ဂမ္ဘီရန္တိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) တဿာ ကထာယ၊ ထိုစကား၏။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မပိဗဒ္ဓတာယ၊ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မနှင့်စပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သမ္ဘာဝနာဓိပ္ပါယကတေနာတိ၊ ကား။ မံ၊ ငါ့ကို။ ဇနော၊ လူအပေါင်းသည်။ အရိယောတိ ဝါ၊ အရိယာ ဟူ၍၎င်း။ ဝိသေသလာတီတိ ဝါ၊ တရားထူးကို ရသူဟူ၍၎င်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့သော အကြောင်းဖြင့်။ သမ္ဘာဝေယျ နု ခေါ၊ ချီးမွမ်းရာသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမိနာ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤအလိုဖြင့်။ ကတေန၊ သော။ ဂမနံ သဏ္ဌပေတီတိ၊ ကား။ ဝိသေသလာဘီနံ၊ တရားထူးရသော သူတို့၏။ ဂမနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းကို။ သက္ကစ္စံ၊ ရိုသေစွာ။
ဌပေတိ၊ ထား၏။ သတော၊ အမှတ်ရလျက် သာလျှင်။ သမ္ပဇာနောဝ၊ သိလျက်သာလျှင်။ ဂစ္ဆန္တော ဝိယ၊ သွားသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဏိဓာယာတိ၊ ကား။ မံ၊ ကို။ အရဟာတိ၊ ဟူ၍။ ဇာနန္တု၊ သိစေကုန်သတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စိတ္တံ၊ ကို။ သဏ္ဌပေတွာ၊ ကောင်းစွာထား၍။ ဝါ၊ တနည်း။ ပတ္ထေတွာ၊ တောင့်တရည်မျှော်၍။ သမာဟိတော ဝိယာတိ၊ ကား။ စျာနသမာဓိနာ၊ စျာန်သမာဓိဖြင့်။ သမာဟိတော ဝိယ၊ တည်ကြည်သကဲ့သို့။ အာပါထကဇ္ဈာယီတိ၊ ကား။ မနုဿာနံ၊ လူတို့အား။ အာပေါထဋ္ဌာနေ၊ ထင်ပေါ်ရာအရပ်၌။ သမာဓိံ သမာပန္နော ဝိယ၊ သမာဓိသို့ ရောက်နေသကဲ့သို့။ ဝါ၊ ဝင်စားနေသကဲ့သို့။ နိသီဒန္တော၊ ထိုင်နေသောရဟန်းသည်။ အာပါထကေဇနဿ ပါကဋဌာနေ၊ လူအပေါင်းအား ထင်ရှားသော နေရာ၌။ စျာယီ၊ စျာန်ဝင်စားသူ ရှုနေသူမည်၏။ ဣရိယာပထ-သင်္ခါတန္တိ၊ ကား။ ဣရိယာပထသဏ္ဌပနသင်္ခါံ၊ ဣရိယာပုတ်ကို ကောင်းစွာထားခြင်း, ပြုပြင်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။
ပစ္စယပဋိသေဝနသင်္ခါတေနာတိ၊ ကား။ အယောနိသော၊ မသင့်သော အကြောင်းဖြင့်။ ဥပ္ပါဒိတာနံ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ ပစ္စယာနံ၊ ပစ္စည်းတို့ကို။ ပဋိသေဝနန္တိ၊ မှီဝဲခြင်းဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ကထိတေန၊ ဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ တနည်း။ တေန ပစ္စယပဋိသေဝနေန၊ ထိုပစ္စည်းကိုမှီဝဲခြင်းဖြင့်။ သင်္ခါတဗ္ဗေန ကထိတဗ္ဗေန၊ ဟောအပ်သော။ အညံ ဝိယ၊ သူတပါးကိုကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ အတ္ထနော၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ သမီပေ၊ အနီး၌။ ဝါ၊ ဥတ္ထရိမနုဿဓမ္မ၏ အနီး၌။ တဏနံ၊ ပြောဆိုခြင်းသည်။ သမန္တဇပ္ပိတံ၊ မည်၏။ အာကာရဿ၊ အာအာက္ခရာ၏။ ရဿတ္တံ ကတွာ၊ ရဿအဖြစ်ကိုပြု၍။ အဋ္ဌပနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုဟနံ၊ အံ့ဖွယ်ပြုခြင်းသည်။ ကုဟော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအံ့ဖွယ်ပြုခြင်း၏။ အယန ပဝတ္တိ၊ ပြုခြင်း ကရိယာတည်း။ ကုဟာယနာ၊ အံ့ဖွယ်ပြုသူ၏ပြုခြင်း။ ဝါ၊ ပြုမှု။ ကုဟေတိ၊ အံ့စေတတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကုဟေန၊ အံ့စေခြင်းဖြင့်။ ဣတော၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုဟိတော၊ မည်၏။ ကုဟကော၊ အံ့ဖွယ်ပြု သူကို ရ၏။
ပုဋ္ဌဿတိ၊ ကား။ တိဿ၊ အရှင်သည်။ ကော၊ အဘယ်ရဟန်းပါနည်း။ ရာဇပူဇိတော၊ မင်းပူဇော်အပ်သော အရှင်သည်။ ကော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပုဋ္ဌဿ၊ မေးအပ်သောရဟန်း၏။ ဥဒ္ဓံ ကတွာတိ၊ ကား။ ဥက္ခိပိတွာ၊ မြှောက်ပင့်၍။ ဝိဘဝသမ္ပတ္တိအာဒိနာ၊ စည်းစိမ်၏ပြည့်စုံခြင်း စသည် ဖြင့်။ ပဂ္ဂဟေတွာ၊ ချီးမြှောက်၍။
ဥန္နဟနာတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်အထက်၌။ ဗန္ဓနာ၊ ဖွဲ့ခြင်းတည်း။ ပလိဝေဌနာ၊ ရစ်ပတ်ခြင်းတည်း။ ကိရ၊ တဆင့်ကြားရသည်ကား။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဧကံ ဂါမံ၊ တခုသောရွာသို့။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်ကုန်၍။ အာသနသာလာယ၊ ဆွမ်းစားစရပ်၌။ နိသီဒိတွာ၊ ထိုင်ကုန်၍။ ဧကံ ကုမာရိတံ၊ တယောက်သော သူငယ်မကို။ ပက္ကောသိံသု၊ ခေါ်ကုန်၏။ တာယ၊ ထိုသူငယ်မသည်။ အာဂတာယ၊ လာလတ်သော်။ တတြ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဧကော၊ တပါးတည်း။ ဧကံ၊ တပါးကို။ ဘန္တေ၊ ရား။ အယံ၊ ဤသူငယ်မသည်။ ကဿာ၊ အဘယ်သူ၏။ ကုမာရိကာ၊ (သ္မီး) သူငယ်မပါနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆိ၊ မေး၏။ အမှာကံ၊ ငါတို့၏။ ဥပဋ္ဌာယိကာယ၊ အလုပ်အကျွေး ဒါယိကာမဖြစ်သော။ တေလကန္ဒရိကာယ၊ တေလကန္ဒရိကာမည်သော ဒကာမ၏။ ဓီတာ၊ သ္မီးပေတည်း။ ဣမိဿာ၊ ဤသူငယ်မ၏။ မာတာ၊ အမိသည်။ မယိ၊ ငါသည်။ ဂေဟံ၊ အိမ်သို့။ ဂတေ၊ သွားသည်ရှိသော်။ သပ္ပိံ၊ ထောပတ်ကို။ ဒဒမာနာ၊ ကပ်လှူလတ်သော်။ ဃဋေနေဝ၊ အိုးဖြင့်ပင်လျှင်။ ဒေတိ၊ ကပ်လှူ၏။ အယမ္ပိ၊ ဤသူငယ်မသည်လည်း။ မာတာဝိယ၊ အမိကဲ့သို့။ ဃဋေနေဝ၊ အိုးဖြင့်ပင်လျှင်။ ဒေတိ၊ ကပ်လှူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥက္ကာစေသိ၊ ချီးမွမ်းဖော်ပြလေ၏။ ဣမံ၊ ဤဝတ္ထုကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ တေလ။ပ။ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဓမ္မာနုရူပံ ဝါတိ၊ ကား။ မတ္တာဝစနာနုရူပံ ဝါ၊ အတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားအားလျော်သည်ကို၎င်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ မတ္တာဝစနံ၊ အတိုင်းအရှည်ရှိသော စကားကို။ ဓမ္မောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယထာဟ၊ ဟူမူ။ သုဘာသိတံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားကို။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သည်ဟူ၍။ သန္တော၊ သူတော်ကောင်းတို့ သည်။ အာဟ၊ ဆိုကုန်၏။ ဓမ္မံ၊ တရားနှင့်မကင်းသော အတိုင်းအရှည် ရှိသောစကားကို။ ဘဏေ၊ ပြောဆိုရာ။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဒုတိယံ၊ မရှိသောစကားကို။ န ဘဏေ၊ ပြောဆိုရာ။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဒုတိယ၊ နှစ်ခုမြောက်ပေတည်း။ ဣတိ (အာဟ)၊ ၏။ တေန၊ ထိုဓမ္မာနုရူပံ ဝါအနုပလော ကေတွာ-ဟူသောအဖွင့်စကားဖြင့်။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ဝိပ္ပလပနံ၊ ဖရိုဖရဲပြောဆိုခြင်းကို။ ဝါ၊ ရောက်တတ် ရာရာပြောဆိုခြင်းကို။ အာဟ၊ ပြဆို၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သစ္စတော၊ မှန်သောစကားမှ။ အညာ၊ တပါးသော။ သုဘာသိတာ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော။ ဝါစာ၊ စကားသည်။ ဓမ္မော၊ ဓမ္မမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိ တဗ္ဗော၊ ၏။ မုဂ္ဂသူပသဒိသကမ္မော၊ ပဲနောက်ဟင်းနှင့်တူသော အမှုရှိသော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ မုဂ္ဂသူပျော၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အယံ။ပ။ ဝုစ္စတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဘဋဿ၊ သူငယ် တို့ကို ထိန်းကျောင်းသူ၏။ ကမ္မံ၊ အမှုသည်။ ပါရိဘဋျံ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုပါရိဘဋျသည်ပင်လျှင်။ ပါရိဘဋျတာ၊ မည်၏။
နိမိတ္တေန၊ ပစ္စည်းလှူရန် အမှတ်နိမိတ်ပြုမှုဖြင့်။ စရန္တော၊ ကျက်စားသောသူသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဇီဝန္တော၊ အသက်မွေးသောသူသည်။ နေမိတ္တိကော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအမှတ်နိမိတ်ပြုမှုဖြင့် အသက်မွေးမှု၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ နေမိတ္တိကတာ၊ မည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ဣစ္ဆာယ၊ အလိုကို။ ပကာသနံ၊ ထင်ရှားပြခြင်း သည်။ ဩဘာသော၊ မည်၏။
သော၊ ထိုဩဘာသသည်။ ကော ပန၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ပေးသည်ရှိသော်။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့-ယခုအခါ၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ ပစ္စယာ၊ ပစ္စည်းတို့သည်။ ဒုလ္လဘာ၊ ရခဲကုန်သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိအာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပစ္စယပဋိသံယုတ္တကထာ၊ ပစ္စည်းနှင့်စပ်သော စကားတည်း။ ဣစ္ဆိတဝတ္ထုဿ၊ အလိုရှိအပ်သော ဝတ္ထု၏။ သမီပေ၊ အနီး၌။ ကထနံ၊ ပြောဆိုခြင်းသည်။ သာမန္တဇပ္ပါ၊ မည်၏။
အက္ကောသနဘယေနာပိ၊ ဆဲရေးခြင်းကိုကြောက်သဖြင့်လည်း။ ဒဒေယျ၊ ပေးလှူရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဒသဟိ၊ ကုန်သော။ အက္ကောသဝတ္ထူဟိ၊ ဆဲရေးကြောင်းဝတ္ထုတို့ဖြင့်။ အက္ကောသနံ၊ ဆဲရေးခြင်းတည်း။ ဝမ္ဘနာဒယော၊ ရှုတ်ချခြင်းစသည်တို့တည်း။ တထာ၊ နှလုံးသွင်းပုံ ထိုအတူပင် တည်း။ ဥက္ခောပနာ၊ မြှောက်ပင့်ခြင်းဟူသည်။ ဥပါသကာနံ၊ တို့ကို။ ဒါယကာဒိဘာ-ဝတော၊ ဒါယကာစသည်၏ အဖြစ်မှ။ ဗဟိ၊ အပြင်ပသို့။ ဆဍ္ဍနာ၊ စွန့်ပစ်ခြင်းတည်း။ ခိပနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ခေပဝစနံ၊ ပစ်ပယ်သော စကားတည်း။ တံ ပန၊ ထိုစကားသည်ကား။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပဏ္ဍနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပါပနာတိ၊ ကား။ အဒါယကတ္တဿ၊ ဝါ၊ မပေးလှူသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ အဝဏ္ဏဿ၊ ဝါ၊ အပြစ်ကို၎င်း။ ပတိဋ္ဌာပနံ၊ တည်စေခြင်းတည်း။ ပရသေံ၊ တို့၏။ ပိဋ္ဌိမံသခါဒနသီလော၊ ကျောက်ကုန်း သားကို စားလေ့ရှိသောသူသည်။ ပရိပိဋ္ဌိမံသိကော၊ မည်၏။ တဿ၊ ၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ ပရိပိဋ္ဌိမံသိကတာ၊ မည်၏။ အဗ္ဘင်္ဂန္တိ၊ ကား။ အဗ္ဘဉ္စနံ၊ ကိုယ်၌လူးလိမ်းအပ်သော ဆီတည်း။ နိပိသိတွာ ဂန္ဓမဂ္ဂနာ ဝိယာတိ၊ ကား။ အနိပ္ပိသိတေ၊ အကြိတ်အပ်မသွေးအပ်သည်ရှိသော်။ အလဗ္ဘမာနဿ၊ မရအပ် သော။ ဂန္ဓဿ၊ နံ့သာကို။ နိပိသနေန၊ ကြိတ်ခြင်း သွေးခြင်းဖြင့်။ လာဘောဝိယ၊ ရခြင်းကဲ့သို့။ ပရဂုဏေ၊ သူတပါးတို့၏ဂုဏ်ကို။ အနိပ္ပိသိတေ၊ မကြိတ်အပ်သည်ရှိသော်။ အလဗ္ဘမာနာနံ၊ မရအပ်ကုန်သော။ ပစ္စယာနံ၊ တို့ကို။ နိပိသနေန၊ ဖြင့်။ လာတော၊ ရခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
အပ္ပေန၊ အနည်းငယ်သော။ လာဘေန၊ လာဘ်ဖြင့်။ ဗဟုကံ၊ များစွာသောလာဘ်ကို။ နိကတ္တုံ (နိဇိဂီသနံ-သည် နိပုဗ္ဗ ရဟဓာတ်ဖြင့် ပြီးသောကြောင့် နိဟတ္တုံ-သင့်) ဝေဉ္စတွာ ဂဟေတုံ၊ လှည့်ပတ်၍ ယူခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆနံ၊ အလိုရှိခြင်းသည်။ နိဇိဂီသနံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုလှည့်ပတ်၍ ယူလိုသောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ နိဇိဂီသနတာ၊ မည်၏။ တေဿဝ ဣစ္ဆနဿ၊ ထိုအလို၏သာလျှင်။ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ တံသဟဇာတံ၊ ထိုအလိုနှင့် တကွဖြစ်သော။ ပဝေသနကမ္မံ၊ ရှာမှီးခြင်းအမှု တည်း။
အင်္ဂန္တိ၊ ကား။ ဟတ္ထပါဒါဒိအင်္ဂါနိ၊ လက်ခြေစသည်အင်္ဂါတို့ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ဝိဇ္ဇံ၊ အထက်ပညာကို။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တသတ္ထံ၊ နိမိတ်ကျမ်းကို။ ဥပ္ပါတန္တိ၊ ကား။ ဥက္ကာပါတ ဒိသာဍာဟဘူမိစာလာဒိ၊ ဥပ္ပါတပဋိနိမိတ်ကျမ်းကို။ ဥပ္ပါတန္တိ၊ ကား။ ဥက္ကာပါတဒိသာဍာဟ ဘူမိစာလ ဒိဥပ္ပါတပဋိဗဒ္ဓဝိဇ္ဇံ၊ ဥက္ကာကျခြင်း, အရပ်မျက်နှာတောက်လောင်ခြင်း, မြေငလျင်လှုပ်ခြင်းအစရှိသော ဥပါတ်တိတ်နိမိတ်နှင့်စပ်သော အတတ်ပညာကို။ သုပိနန္တိ၊ ကား။ သုပိနသတ္တံ၊ အိပ်မက်တိတ္ထုံကျမ်း ကို။ လက္ခဏန္တိ၊ ကား။ ဣတ္တိပုရိသာနံ၊ တို့၏။ လက္ခဏာဇာနနသတ္တံ၊ လက္ခဏာကို သိကြောင်း ဖြစ်သော ကျမ်းကို။ မူသိကစ္ဆိန္နန္တိ၊ ကား။ ဝတ္ထာဒီနံ၊ အဝတ်စသည်တို့၏။ အသုကဘာဂေ၊ ဤမည်သော အဖို့၌။ မူသိကစ္ဆေဒေ၊ ကြွက်ခဲခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဣဒံ နာမဖလံ၊ ဤမည်သောအကျိုးသည်။ ဟောတီတိ၊ ဖြစ်သည်ဟု။ ဇာနနကသတ္ထံ၊ သိကြောင်းဖြစ်သော ကျမ်းကို။ ပလာသဂ္ဂိအာဒီသု၊ ပေါက်ထင်းမီးစသည်တို့ တွင်။ ဣမိနာ နာမ အဂ္ဂိနာ၊ ဤမည်သောမီးဖြင့်။ ဟုတေ၊ ဟုံးပူဇော်အပ်သည်ရှိသော်။ ဣဒံ နာမ အဂ္ဂိနာ၊ ဤမည်သောမီးဖြင့်။ ဟုတေ၊ ဟုံးပူဇော်အပ်သည် ရှိသော်။ ဣဒံ နာမ၊ ဤမည်သောအကျိုးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဂ္ဂိဝသေန၊ မီး၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟောမဝိဓာနံ၊ ဟုံးပူဇော်ခြင်းအစီအရင် သည်။ အဂ္ဂိဟောမံ၊ မည်၏။ ဣမိနာနယေန၊ ဤနည်းဖြင့်။ ထုသဟောမာဒီနဉ္စ၊ ဖွဲဖြင့် မီးပူဇော်ခြင်း စသည်တို့ကို၎င်း။ အညေသံ၊ မီးပူဇော်ခြင်းမှတပါးကုန်သော။ သုတ္တေ၊ ဗြဟ္မဇာလသုတ်၌။ အာဂတာနံ၊ ကုန်သော။ မိစ္ဆာဇီဝါနဉ္စ၊ တို့ကို၎င်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလဿ၊ ၏။ ဝီရိယသာဓနတ္ထာ၊ ဝီရိယလျှင်ပြီးစေကြောင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဝီရိယဖြင့် ပြီးစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယပရိယေသနဝါယာမောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အရကောက်၍ မိန့်ဆိုအပ်၏။ တဿ၊ ထိုအာဇီဝ၏။ ပါရိသုဒ္ဓိ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်ခြင်းဟူသည်။ အနဝဇ္ဇဘာဝေါ၊ အပြစ်ကင်းသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ယေန၊ အပြစ်ကင်းသော ယင်းအာဇီဝကြောင့်။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်။ သမေန၊ ညီညွတ် သဖြင့် ဝါ၊ ညီစွာ။ ပစ္စယလာဘော၊ ပစ္စည်းတို့ကိုရခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အလသော၊ ပျင်းရိသော သူသည်။ ဉာယနေ၊ အသင့်လမ်းမှန်အားဖြင့်။ ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ ပရိယေသိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ဤတွင် အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလအဖွင့်ပြီး၏။
ပစ္စယသန္နိဿိတသီလဝဏ္ဏနာ
၁၈။ ပဋိသင်္ခါတိ အယံ၊ ဟူသောဤသဒ္ဒါသည်။ သယံ အဘိညာတိအာဒီသုဝိယ၊ စသည်တို့၌ကဲ့သို့။ ယကာရလောပေန၊ ယအက္ခရာကို ချေသဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြအပ်သော သဒ္ဒါတည်း။ ယောနိသောတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ယောနိသဒ္ဒေါ စ၊ သည်လည်း။ ဥပါယတ္ထော၊ အကြောင်း ဥပါယ်အနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဥပါယေန ပထေနာတိ၊ ဟူ၍။ (ဥပါယေန ပထေနာတိအာဒိ-ဟု ရှိသင့်၏) အာဟ၊ ၏။
ပဋိသင်္ခါယ ဉတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဖွင့်ဆိုပြီး၍။ တယိဒံ ပဋိသင်္ခါနံ၊ ထိုသိခြင်းသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏံ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပစ္စ။ပ။အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ပစ္စဝေက္ခိတွာတိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ဝါ၊ ပုဒ်၌။ (အတ္ထော-၌ စပ်) သီတပဋိဃာတာဒိကံ၊ အအေးကိုပယ်ဖျောက်ခြင်း အစရှိသော။ တံ တံ ပယောဇနံ၊ ထိုထိုအကျိုးကို။ ပတိ ပတိ၊ အသီးအသီး။ အဝေက္ခိတွာ၊ ရှုဆင်ခြင်၍။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပဿိတွာ၊ ရှုမြင်၍။ ဣတိအတ္ထော၊ သည်။ ဟောတိယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ပဋိသင်္ခါယာတိ၊ ပုဒ်၏။ ဝါ၊ ၌။ တဒေဝပယောဇနံ၊ ထိုအအေးကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းစသော အကျိုးကိုပင်လျှင်။ ပတိပတိ၊ အသီးအသီး။ သင်္ခါယ၊ ရှု၍။ ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သင်္ခါသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဉာဏပရိယာယော၊ ဉာဏသဒ္ဒါ၏ ပရိယာယ်ပေတည်း။ ဣတိ၊ အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပဋိသင်္ခါ ယောနိသောတိအာဒိ၊ အစရှိသောစကားကို။ ပစ္စယပရိဘောဂကာလေန၊ ပစ္စည်းတို့ကို သုံးဆောင်အပ်သော ကာလဖြင့်။ ကာမံ ဝုစ္စတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ (ဤအရာ၌ “ပဋိလာဘကာလေပိ ပန ဓာတုဝသေန ပဋိကူလဝသေန ဝါ” စသည်ဖြင့် ပါဌ်ရှိသင့်၏။ သို့ရှိလျှင်-ပဋိလာဘကာလေပိ၊ ရသောကာလ၌လည်း-ဟု ထည့်၍ အနက်ပြန်ပါ) ဓာတုဝသေန ဝါ၊ ဓာတ်၏အစွမ်း အားဖြင့်၎င်း။ ပဋိကူလဝသေန ဝါ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ပစ္စဝေက္ခဏာယ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းဖြင့်။ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ၊ သည်။ သုဇ္ဈတိ၊ စင်ကြယ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တပါးသော ဆရာတို့က ဆိုကုန်၏။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ပျက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဧကေ ပန၊ ဧကေ ဆရာတို့ သည်ကား။ ပဌမံ ဧဝ၊ ပထမကပင်လျှင်။ ပရိယတ္ထံ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံလေပြီ။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စူစမ်းဆင်ခြင်အပ်၏။ စီဝရန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ဧကဝစနံ၊ ဧကဝုစ်ဝိဘတ်သည်။ ဧကတ္ထမတ္တံ၊ တခု၏အဖြစ် မျှကိုသာလျှင်။ ဝါစကံ၊ ဟောတတ်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ အန္တရ။ပ။ဉ္စီတိ၊ ၍။ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုစီဝရသဒ္ဒါ၏။ ဇာတိသဒ္ဒတာယ၊ အမျိုးတူဟူသမျှကို ဟောသောဇာတိသဒ္ဒါ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဧကဝစနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယတ္ထကာနိ၊ အကြင်မျှလောက် ကုန်သော။ စီဝရာနိ၊ တို့ကို။ ယောဂိနာ၊ သည်။ ပရိဟရိတဗ္ဗာနိ၊ သုံးဆောင်အပ်ကုန်၏။ တေသံ သဗ္ဗေသံ၊ တို့ကို။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာတုံ၊ သိခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်ပေ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ယံ ကိဉ္စိတိ ဧတံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ အနဝသေသပရိယာဒါနံ၊ အကြွင်းမဲ့သိမ်းယူကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ အနိယမဝစနံ၊ အနိယတ်စကားသည်။ န၊ မဟုတ်။ ပန၊ ဆက်။ နိဝါသေတိ ဝါ၊ ပါရုပတိဝါတိ၊ ပါရုပတိ ဝါ-ဟူသော။ ဝိကပ္ပနံ၊ ဝိကပ်စကားသည်။ ပဋိသေဝနပရိယာယဿ၊ မှီဝဲခြင်း၏ ပရိယာယ်ဖြစ်သော။ ပရိဘောဂ-ဿ၊ သုံးဆောင်ခြင်း၏။ ဝိဘာဂနိဒဿနံ၊ အကွဲအပြားကို ညွှန်ပြသောစကားတည်း။ (နိဒဿနမျှသာ-ဟု ဆိုလို၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို။ ပညာပေတွာ၊ ခင်း၍။ သယန။ပ။ ဝသေနာပိ၊ လဲလျောင်းခြင်း, ထိုင်ခြင်း, သင်္ကန်းကုဋီပြုလုပ်ခြင်း စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ပရိဘောဂဿ၊ သုံးဆောင်ခြင်းကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ပယောဇနာနံ၊ အကျိုးတို့၏။ မရိယာဒါ၊ အပိုင်းအခြားသည်။ ပယောဇနာဝဓိ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအကျိုးအပိုင်းအခြားကို။ ပရိစ္ဆိနနူနဝသေန၊ ပိုင်းခြားသည်၏အစွမ်းအာဖြင့်။ ယော နိယမော၊ အကြင် ကန့်သတ်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ၊ အကျိုးအပိုင်းအခြားကို ပိုင်းခြားလျက် ကန့်သတ်ခြင်း ကို။ ဝစနံ၊ ဆိုသောစကားသည်။ ပယောဇနာ။ပ။ ဝစနံ၊ မည်၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တံ နိယမံ၊ ထိုကန့်သတ်ခြင်းကို။ ဝိဝရိတွာ၊ ဖွင့်လှစ်၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧတ္ထကမေဝ ဟီတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဝဓာရဏေန၊ ကန့်သတ်ခြင်းအက်ရှိသော ဧဝသဒ္ဒါဖြင့်။ လီဠာဝိဘူသာဝိလမ္ဗနာဍမ္ဗရာဒိဝသေန၊ တင့်တယ်စံပယ်ခြင်း, အထူးတလည် အလှအပပြင်ဆင်ခြင်း, အထူးထူးအပြားပြားတွဲလျားချ၍ ဝတ်ခြင်း, ဝင့်ဝါထောင်လွှာလျက်ဝတ်ခြင်း စသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝတ္ထပရိဘောဂံ၊ ကို။ နိသေခေတိ၊ မြစ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ န ဣတော ဘိယျောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့အံ့။ ဧကစ္စေ သတ္တာ၊ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဝတ္ထာနိ၊ အဝတ်တို့ကို။ လီဠာဝသေန၊ တင့်တယ်စံပယ်စေသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပရိဒဟန္တိ၊ ဝတ်ကုန်၏။ ယောဗ္ဗနေ၊ နုပျိုသောအရွယ်၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ နာဂရိကမနုဿ ယထာ၊ မြို့သားလူတို့ကဲ့သို့တည်း။ ဧကစ္စေ၊ တို့သည်။ ဝိဘူသနဝသေန၊ အထူးတန်ဆာဆင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဒဟန္တိ စေဝ၊ ဝတ်လည်း ဝတ်ကုန်၏။ ဥပသံဝိယန္တိ စ၊ သိုင်းခြုံလည်းသိုင်းခြုံကုန်၏။ ရူပူပဇီဝိနီအာဒယော ယထာ၊ ပြည့်တန်ဆာမအစရှိသော သူတို့ကဲ့သို့တည်း။ ဝိလမ္ဗကာ၊ ဝိလမ္ဗကတို့ သည်။ ဝါ၊ လူရွှင်လူပျက်တို့သ့်။ ဝိလမ္ဗနဝသေန၊ အထူးထူးအပြားပြား တွဲလျားချသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဒဟန္တိ၊ ဝတ်ကုန်၏။ ဘောဇာဒယော၊ စည်းစိမ်ခံသော သေဋ္ဌေးသူကြွယ်စသည်တို့သည်။ ဝါ၊ ရွာစား မြို့စားတို့သည်။ အာဍမ္ဗရဝသေန၊ ဝင့်ဝါထောင်လွှားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိဒဟန္တိ၊ ဝတ်ကုန်၏။ အဇ္ဈတ္တဓာတုက္ခောဘော၊ ကိုယ်တွင်း၌ ဓာတ်ပျက်ပြားချောက်ချားခြင်းသည်။ သီတရောဂါဒိ-ဥပ္ပါဒကော၊ အေးသောရောဂါ ချမ်းသောရောဂါ စသည်ကို ဖြစ်စေတတ်၏။ ဥတုပရိဏာမ-နဝသေနာတိ၊ ကား။ ဥတုနော၊ ဥတု၏။ ပရိဝတ္တနာဝသေန၊ ပြောင်းလဲသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိသဘာဂသီတဥတု သမုဋ္ဌာနေန၊ သဘောမူသော အေးသောဥတုဖြစ်ပေါ်ခြင်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဟေမန္တာဒီသု၊ ဆောင်းသတုစသည်တို့၌။ ဟိမပါတာဒိဝသေန၊ ဆီးနှင်းကျခြင်းစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တဿ၊ ဖြစ်သောအအေးကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သီတံ၊ ကို။ န ဥပ္ပါဒေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပန၊ အဋ္ဌကထာ၌စောဒနာဖွယ်အတွက် ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ တံ ဝိနောဒနံ၊ ထိုအအေး ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းသည်။ ယဒတ္ထံ၊ အကြင်အကျိုးရှိ၏။ မတ္ထကပ္ပတ္တံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သော။ တံ၊ ထိုအကျိုးကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သီတဗ္ဘာဟတေတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္တာတိ၊ ကား။ ဥဏှဿ ပဋိဃာတာယာတိအာဒီသု၊ အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ သေသပယောဇနေသု၊ ကြွင်းသောအကျိုးတို့၌။ သူရိယသန္တာပေါပိ၊ နေရောင်အပူသည်လည်း။ ဥဏှောဝ၊ အပူသည်သာလျှင်။ ယဒိပိ ဟောတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုနေရောင်အပူ၏။ အာတပဂ္ဂဟဏေန၊ အာတပသဒ္ဒါဖြင့်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။
အဂ္ဂိသန္တာပဿတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကစ္စော၊ အချို့သော။ ဒါဝဂ္ဂိသန္တာပေါ၊ တောမီးအပူသည်။ ကာယံ၊ ကိုယ်ကို။ စီဝရေန၊ ဖြင့်။ ပဋိစ္ဆာဒေတွာ၊ ဖုံးလွှမ်း၍။ ဝိနောဒေတုံ၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ။ပ။ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဍံသာတိ၊ ကား။ ပိင်္ဂလမက္ခိကာ၊ ကြောင်သောမျက်စိ ရှိသော မှက်တို့တည်း။ တေ ပန၊ ထိုမှက်တို့သည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဍံသနသီလာ၊ ကိုက်တတ်သော အလေ့ရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဍံသနမက္ခိကာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သပ္ပါဒယောတိ၊ ကား။ သပ္ပ။ပ။ ဒယော၊ မြွေ, ကင်းခြေများ, ပင့်ကူ, တက်တူ (တောက်တဲ့), ကင်းမြီးကောက် စသည်တို့တည်း။ ဖုဋ္ဌသမ္ဖေဿတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဖုဋ္ဌဝိသံ၊ ထိခြင်းဖြင့်ပြီးသော အဆိပ်ရှိသောမြွေကို။ အာဟ၊ ဆို၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သပ္ပါ၊ တို့သည့်။ ဒဋ္ဌဝိသာ၊ ကိုက်ခြင်းဖြင့်ပြီးသော အဆိပ်ရှိသော မြွေတို့၎င်း။ ဖုဋ္ဌဝိသာ၊ တို့၎င်း။ ဒိဋ္ဌဝိသာ၊ ကြည့်ခြင်းဖြင်ပြီးသော အဆိပ်ရှိသော မြွေတို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တိဝိဓာ၊ သုံးမျိုးအပြားရှိကုန်၏။ တေသု၊ ထိုသုံးမျိုးတို့တွင်။ ပုရိမကာ၊ ရှေး၌ဆိုအပ်ကုန်သော။ ဒွေ ဧဝ၊ နှစ်မျိုးတို့ကိုသာလျှင်။ တာဒိသာနံ၊ ထိုနှစ်မျိုးနှင့်တူကုန်သော။ သတပဒိအာဒီနမ္ပိ၊ ကင်းခြေများစသည် တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဏှနတ္ထံ၊ ယူခြင်းအကျိုးငှာ။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်၏။ နိယတပယောဇနံ၊ ကိန်းသေအကျိုးဟူသည်။ ဧကန္တိကဉ္စ၊ ဧကန်စင်စစ်လည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗကာလိကဉ္စ၊ အခါခပ်သိမ်းလည်း ရအပ်သော။ ပယောဇနံ၊ အကျိုး တည်း။ ဟီရိ၊ ရှက်ခြင်းသည်။ ကုပ္ပတိ၊ ပျက်၏။ နိလ္လဇ္ဇတာ၊ အရှက်မဲ့သည်၏အဖြစ်သည်။ သဏ္ဌာတိ၊ တည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိနဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာပြချက်မှ တနည်းကား။ ကုပံ အဝဓာရဏံ၊ ဖုံးကွယ်ခြင်းကို။ ပဋိစ္ဆာဒနံ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကောပီနံ၊ မည်၏။ ဟိရိယိတဗ္ဗဋ္ဌေန၊ ရှက်အပ်သောအနက်ကြောင့်။ ဟိရီ စ၊ ဟိရိလည်းမည်၏။ တံ၊ ထိုသည်။ ကောပီနဉ္စ၊ ဖုံးလွှမ်းထိုက်သည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟိရိကောပီနံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ (ဧဝမ္ပေတ္ထ-သီမူကွဲသင့်) အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တဿာ စာတိ၊ တဿ စ ဟူသောပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တပယောဇနာနံ၊ ဆိုအပ်သောအကျိုးတို့ကို။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။
ယံ ကိဉ္စိ အာဟာရန္တိ၊ ကား။ ခါဒနီယဘောဇနီယာဒိဘေဒံ၊ ခဲဖွယ်ဘောဇဉ်စသည်အပြားရှိသော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ အာဟရိတဗ္ဗဝတ္ထုံ၊ စားမျိုအပ်သောဝတ္ထုကို။ ပိဏ္ဍာယ ဘိက္ခာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ ဥလတိ၊ ရှာတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပိဏ္ဍောလော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုဆွမ်းအလို့ငှာ ရှာသောသူ၏။ ဝါ၊ ဆွမ်းရှာသူ-ဆွမ်းခံသူ၏။ ကမ္မံ၊ အမှုသည်။ ပိဏ္ဍောလုံ၊ မည်၏။ တေန၊ ပိဏ္ဍောလျေန၊ ထိုဆွမ်းရှာမှုဟူသော။ ဘိက္ခာစရိယာယ၊ ဆွမ်းခံလှည့်ခြင်းဖြင့်။ ပတိတတ္တာတိ၊ ကား။ ပက္ခိပိတတ္တာ၊ ထည့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပိဏ္ဍပါတော၊ ပိဏ္ဍပါတဟူသည်။ ပတ္တေ၊ သပိတ်၌။ ပက္ခိတ္တဘိက္ခာ ဟာရော၊ ထည့်အပ်သော ဆွမ်းအာဟာရတည်း။ ပိဏ္ဍာနံ ဝါ ပါတောတိ၊ ကာ။ ဃရေ ဃရေ၊ အိမ်တိုင်း အိမ်တိုင်း၌။ လဒ္ဓိဘိက္ခာနံ၊ ရအပ်သောဆွမ်းတို့၏။ သန္နိပါတော၊ အပေါင်းတည်း။ နတ္ထိ၊ ဒဝါတိအာဒီသု၊ သုဌ်တို့၌။ သဟသာ ကိရိယာပိ၊ အဆောတလျင် ပြုခြင်းကိုလည်း။ ဒဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုမှ။ ဝိသေသနတ္ထံ၊ အထူးပြုခြင်းငျာ။ ဒဝတ္ထံ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မုဋ္ဌိကမလ္လာ၊ လက်ဝှေ့ လက်ပမ်းသည်တို့ဟူသည်။ မုဋ္ဌိယုဒ္ဓယုဇ္ဈနကာ၊ လက်သီးထိုးခြင်းဖြင့် ထိုးသတ်သောသူတို့တည်း။ ဝါ၊ လက်ဝှေ့သမ္မားတို့တည်း။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ နိဗုဒ္ဓယုဇ္ဈိကာဒီနံ၊ လက်ပမ်းလုံးခြင်း (နပမ်းလုံးခြင်း) ဖြင့် လုံးသတ်သောသူ စသည်တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို (သိအပ်၏)။ ဗလမဒနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဗလံ၊ ခွန်အားကို။ နိဿယ၊ မှီ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကမဒေါ၊ ဖြစ်သောမာန်ယစ်ခြင်းသည်။ ဗလမဒေါ၊ မည်၏။ တံနိမိတ္တံ၊ ထိုခွန်အားမာန်ဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဗလဿ၊ ခွန်အားကို။ ဥပ္ပါဒနတ္ထံ၊ ထိုခွန်အားမာန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဗလဿ၊ ခွန်အားကို။ ဥပ္ပါဒနတ္ထံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပေါရိသမဒနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ အဟံ၊ ပုရိသောတိ၊ ငါယောကျ်ားဟူ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကမာနော၊ ဖြစ်သောမာနဟု ဆိုအပ်သော။ ပုရိသမာနော၊ ယောကျ်ားဟူသောမာန်ကို။ ပုရိသမဒေါ၊ မဒဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အသဒ္ဓမ္မသေဝနာသမတ္ထတံ၊ မသူတော်တရား (မေထုန်အမှု) ကို မှီဝဲခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နိဿယ၊ မှီ၍။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ မာနော၊ မာနသည်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ရာဂေါ ဧဝ၊ ရာဂသည်ပင် လျှင်။ ပေါရိသမဒေ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့ကဆိုကုန်၏။ တံနိမိတ္တံ၊ ထိုယောကျ်ားမာန်ဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ အန္တေပုရိကာ၊ နန်းတွင်းသူတို့ဟူသည်။ ရာဇောရောဓာ၊ မင်၏မိဖုရား၊ မောင်းမတို့ တည်း။ ရူပူပဇီဝိနိယော၊ ပြည့်တန်ဆာမတို့သည်။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသော ယောကျ်ားတို့၏။ သန္နိဝေသယော-ဂျတာယ၊ ဝင်ရောက်ခြင်း ဆက်ဆံခြင်းငှာ သင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေသိယော၊ ဝေသီမည်ကုန်၏။ (ဝိသိတဗ္ဗာ သန္နိဝိသိတဗ္ဗာတိ ဝေသိယော-ဟူသော ဝစနတ္ထကိုပြသည်) မဏ္ဍနံ နာမ၊ မဏ္ဍနာမမည်သည်ကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဝယဝပါရိပူရီ၊ ကိုယ်အစိတ်အပိုင်းကို ပြည့်စေခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ ပီနဘဝနိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပရိဗြူဟနဟေတု၊ ထက်ဝန်းကျင်ပွားစေခြင်း ပြည့်ဖြိုးစေခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ရင်္ဂနဋာ၊ ပွဲသဘင်၌ ကပြသောသူတို့သည်။ နဋာ နာမ၊ ကချေသည်မည်ကုန်၏။ သင်္ဃကာဒယော၊ ဂျွမ်းသ္မား စသည်တို့သည်။ နစ္စကာ၊ နစ္စကတို့မည်ကုန်၏။ သောဘာသမုပ္ပါဒနံ၊ တင့်တယ်ခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်းသည်။ ဝိဘူသနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပသန္နစ္ဆဝိဝဏ္ဏတာနိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧတံ ပဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ (ဧတံ-၏ အစွဲကို ပြသည်) မောဟူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထန္တိ၊ ကား။ မောဟဿ၊ ၏။ ဥပနိဿယတာပဟာနာယ၊ ဥပနိဿယအဖြစ်ကို ပယ်ခြင်းငှာ။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဒဝါ၊ ကစားပျော်မြူးခြင်း သည်။ မောဟေန၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ မောဟဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဝဍ္ဎေတိ၊ ပွားစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုကစားပျော်မြူးခြင်းကို။ ဝဇ္ဇနေန၊ ကြဉ်ခြင်းကြောင့်။ (တဿာ၊ ထိုကစားပျော်မြူး ခြင်း၏။ တာ-သမ္ဗာန်။) မောဟဿ၊ ၏။ အနုပနိဿယတာ၊ ယ မဟုတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒေါသူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤပုဒ်ကို။ ဒေါသဟေတုနော၊ ဒေါသ၏အကြောင်းဖြစ်သော။ ဗလမဒဿ စ၊ အားဟူသောမာန်ယစ်ခြင်း၏၎င်း။
ပုရိသမဒဿ စ၊ ၏၎င်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ ရာဂ၏အကြောင်းဖြစ်သောမဒ၏။ ဝသေန ပန၊ ဖြင့်မူကား။ ရာဂူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထန္တိ၊ ပယ်ခြင်းငှာဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ပေ၏။ မဏ္ဍနဝိဘူသနပဋိက္ခေပေါ၊ သနကို ပယ်ခြင်းသည်။ မောဟူပနိဿယပ္ပဟာနာယပိ၊ ငှာလည်း။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ရာဂူပနိဿယတာယ၊ အဖြစ်၏။ ဥဇုပဋိပက္ခော၊ ဖက်ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရာဂူပနိဿယပ္ပဟာနတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကစ္စဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဒဝမဒေ၊ ကစားပျော်မြူးခြင်း, မာန်ယစ်ခြင်းတို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ အကြောင်းပြု၍။ ပရဿ၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပဋိဃသံယောဇနာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ မနောပဒေါသိကဒေဝါဒီနံ ဝိယ၊ က-နတ်စသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားကဲ့သို့။ ယဒိပိ ဟောတိယေဝ၊ အကယ်အားဖြစ်တတ်သည်သာလျှင် မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ယေသံ၊ တို့အား။ အတ္ထနော၊ ၏။ ဒဝမဒေ၊ တို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ဝါ၊ ထူးကဲစွာ။ ရာဂဒေါသမောဟမာနာဒယော၊ ကုန်သော။ ပါပဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုသို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အတ္ထနော။ပ။ သေဓနတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) မဏ္ဍနဝိဘူသနာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ သဝိသေသံ၊ တကွ။ ပရဿပိ၊ အားလည်း။ ရာဂမောဟာဒယော၊ တို့သည်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရဿပိ။ပ။သေဓနတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယောနိသော ပဋိ ပတ္တိယာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂံ၊ ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ သဗ္ဗာပိ၊ ဖြစ်သော။ မိစ္ဆာပဋိပတ္တိ၊ မှားသော အကျင့်သည်။ အယောနိသောပဋိပတ္တိ၊ မည်၏။ ပုရိမေဟိ၊ ကုန်သော။ ဒွီဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အယောနိသော ပဋိပတ္တိယာ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္ဆိမေဟိ၊ ကုန်သော။ ဒွီဟိ၊ နှစ်ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ကာမ။ပ။ယောဂဿ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ စတူဟိပိ စေဟေဟီဟိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ အဋ္ဌကထာဆရာ မိန့်ဆိုခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံသော ၄-ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ဥဘိန္နမ္ပိ၊ နှစ်မျိုးသောပဋိပတ်တို့ကိုလည်း။ ပဟာနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ (ကာမကီဠာပိ ဟိ-ဟုပါဌ်မှန်ရှိစေ) ကာမကီဠာပိ၊ ကာမဂုဏ်ဖြင့် ကစားပျော်မြူးခြင်းသည်လည်း။ ဒဝန္တောဂဓာ၊ ဒဝါ၌ အတွင်းဝင်သည်။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ပုရိသမဒေါပိ၊ သည်လည်း။ ကာမ။ပ။နုယောဂဿ၊ ၏။ ဟေတုယေဝ၊ အကြောင်းသည် သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ၏။ ဤသို့သိအပ်၏။
စာတုမဟာဘူတိကဿာတိ၊ ကား။ စတုမဟာဘူတေ၊ ဘုတ်တို့ကို။ သန္နိဿိတဿ၊ မှီသော။ ရူပကာယဿတိ၊ ကား။ စတုသန္တတိရူပသမူဟဿ၊ စတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ်အစဉ်ဖြစ်သော ရုပ်အပေါင်း၏။ ဌိတိယာတိ၊ ကား။ ဌိတတ္ထံ၊ တည်တံ့ခြင်းငှာ။ ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုရုပ်အပေါင်း၏။ သာ ဌိတိ၊ ကို။ ပဗန္ဓဝသေန၊ အစဉ်အဆက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣစ္ဆိတာ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဗန္ဓဌိတတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဝတ္တိယာတိ၊ ကား။ ဇီဝိတိန္ဒြိယာပဝတ္တိယာ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေဟူသော မပြတ်ဖြစ်ကြောင်း တရား၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားမှန်၏။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ ကို။ ယာပနာတိ စ၊ နာဟူ၍၎င်း။ ဝတ္ထနာတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိ (၁၆၈) ၌ ညွှန်ပြအပ်၏။ တဿ ပဝတ္တိယာ၊ ထိုဇီဝိတိန္ဒြေဟူသော မပြတ်ခြင်းသည် လည်း။ အာဟာရူပယောဂေန၊ အာဟာရကို ယှဉ်ထည့်ပေးခြင်း (သုံးဆောင်ခြင်း) ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာယဿ၊ ရုပ်အပေါင်းကိုယ်၏။ စိရတရံ၊ အထူးသဖြင့် ရှည်မြင့်စွာ။ ဝါ၊ သာ၍ရှည်မြင့်စွာ။ (အဝဋ္ဌာနံ-၌စပ်) ယာဝ၊ လောက်။ အယုကပ္ပေါ၊ အာယုကပ် အသက်တမ်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်ကာလပတ်လုံး။ အဝဋ္ဌာနံ၊ တည်မြဲတည်တံ့ခြင်းသည်။ ယာပနာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ စိရကာလဋ္ဌိတတ္တံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုပင်လျှင်။ ပါကဋတရံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဃရူပတ္ထမ္ဘမိ-ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ယောဇနာ၊ တည်း။ ဇီဏ္ဏဃရသာမိကော၊ အိမ်အို၏ ပိုင်ရှင်သည်။ ဃရဿ၊ အိမ်အား။ ဥပတ္ထမ္ဘနံ၊ ကျားထောက်ခြင်းကို။ တဿ အပတနတ္ထံ၊ ထိုအိမ်၏ပြိုလဲ မကျခြင်းအလို့ငှာ။ ကရောတိ ယထာ စ၊ ပြုသကဲ့သို့၎င်း။ သာကဋိကော၊ လှည်းသမားသည်။ တဿ၊ ထိုလှည်းဝင်ရိုး၏။ သမ္ပာတ္တနတ္ထံ၊ ကောင်းစွာမပြတ် ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ အက္ခဗ္ဘဉ္စနံ၊ ဝင်ရိုးဆီထည့်ခြင်းကို။ ဝါ၊ လှည်းဆီထိုးခြင်းကို။ ကရောတိ ယထာ စ၊ သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧသ ယောဂီ၊ သည်။ ကာယဿ၊ ၏။ ဌိတတ္တံ စ၊ တည်တံ့ခြင်းငှာ၎င်း။ ယာပနတ္ထဉ္စ၊ ဖြစ်မြဲဖြစ်စေခြင်း, မျှတခြင်းငှာ၎င်း။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ ပဋိဝေသဝတိ၊ ၏။ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ယောဇနာတည်း။ ဧတေန၊ ဤအဖွင့်စကားဖြင့်။ ဌိတိနာမ၊ မည်သည်ကား။ အပတနံ၊ ပြိုလဲမကျခြင်း, မပျက်စီးခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ န ဒဝ။ပ။ သနတ္ထန္တိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ယာဝဒေဝါတိ အဝဓာရဏေန၊ ယာဝ ဒေဝဟူ၍ ကန့်သတ်ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ယာဝဒေဝဟူသောပုဒ်၌ ကန့်သတ်ခြင်းအနက်ရှိသော ဧဝသဒ္ဒါဖြင့်။ နိဝတ္ထိတတ္ထဒဿနံ၊ နစ်စေအပ်သော အနက်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ဧတာယ၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ ဥပါဒိန္နမော၊ လောကီကံ၏ အကျိုးဖြစ်သော ဝိပါက်ကမ္မဇရုပ်တရားတို့သည်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတီတိ ပ။ ဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုအသက်ဇီဝိတိန္ဒြေကို။ အာယု ဌိတီတိ၊ ဟူ၍။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ ဌိတိယာ ယာပနာယာတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။
ကာယဿ၊ ၏။ ဌိတိဟေုတာယ၊ တည်တံ့ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဌိတီတိ လဒ္ဓဝေါဟာရဿ၊ ဌိတိဟုရအပ်သော အမည်ဝေါဟာရ ရှိသော။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ပဝတ္တနတ္ထံ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယပဝတ္တာပနတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဗာဓဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဝိဗာဓနဋ္ဌေန၊ ပဝတ္တာပနတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဗာဓဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဝိဇာနေဋ္ဌေန၊ နှိပ်စက်တတ်သော အနက်ကြောင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ရောဂဋ္ဌေန၊ ရောဂါဟူသော အနက်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ရောဂါ၊ တို့သည်။ ဇီဃစ္ဆာပရမာ၊ ဆာလောင်ခြင်းလျှင် အလွန်အကဲရှိကုန်၏။ ဥပရမတ္ထန္တိ၊ ကား။ ဝူပသမတ္ထံ၊ ငြိမ်းခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝဏိကော၊ အမာရှိသောသူသည်။ ဝဏာသေပန၊ အမာ၌တင်အပ် လိမ်းအပ်သောဆေးကို။ ပဋိသေဝတိ ဣဝ၊ မှီဝဲသကဲ့သို့။ ဥဏှသီတာဒီသု၊ အပူအအေးစသည် တို့သည်။ အဘိဘဝန္တေသု၊ နှိပ်စက်အပ်ကုန်လတ် သော်။ တပ္ပဋိကာရံ၊ ထိုအပူအအေးကို ကုစားကြောင်းဖြစ်သော။ သီတုဏံ၊ အအေး အပူကို။ ပဋိသေဝတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ၊ အရိယာမဂ်ဟူသော မြတ်သောအကျင့်ကို။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဘိက္ခတ္တယသင်္ဂဟာ၊ သိက္ခာသုံးပါးဖြင့် ရေတွက်အပ်သော။ သာသနာဝစရာ၊ သာသနာတော်၌ အတွင်းဝင်သော။ သဗ္ဗာ၊ သော။ (သာသနာဝစရိတဗ္ဗာ-ဟု ရှိသော ပါဌ်ကား မသင့်) အနုသာသနီ၊ အဆုံးအမစကားသည်။ သာသနဗြဟ္မစရိယံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သကလ။ပ။ စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနုဂ္ဂဟဏတ္ထန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ အနု အနု၊ အဖန်ဖန်။ ဂဟဏတ္ထံ၊ ယူခြင်းကျင့်ခြင်းငှာ။ သမ္ပါဒနတ္ထံ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံစေခြင်းငှာ။ ကာယဗလံ နိဿယာတိ၊ ကား။ ယထာသမာရဒ္ဓဂုဏဝိသေသပါရိပူရိဟေတုဘူတံ၊ အကြင် အကြင် အားထုတ်အပ်သော (ဝါ၊ အားထုတ်မြဲတိုင်းသော) သီလစသော ဂုဏ်ထူး ဝိသေသ၏ ပြည့်စုံခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ကာယဗလမတ္တံ၊ ကိုယ်ခွန်အားမျှကို။ (မတ္တ-သဒ္ဒါဖြင့် ဒဝစသည်၏အကြောင်းဖြစ်သော ကာယဗလကို နစ်စေ၏) နိဿယ၊ မှီ၍။ တေန၊ ကြောင့်။ သိက္ခတ္တယာနုယောဂဝသေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကန္တာရနိတ္ထရဏတ္ထိကာ၊ ခရီးခဲကို ကူးမြောက်ခြင်းဖြင့် အလိုရှိကုန်သော။ ဇာယမ္ပတိကာ စ၊ သမီးခင်ပွန်း နှစ်ဦးတို့သည်၎င်း။ နဒီသမုဒ္ဒနိတ္ထရဏတ္ထိကာ စ၊ မြစ်သမုဒြာကို ကူးမြောက်လိုသောသူတို့သည်၎င်း။ ပုတ္တမံသာဒီနိ၊ သား၏အသား စသည်တို့ကို။ (ပဋိသေဝန္တိ-၌ စပ်) တေဟိ၊ ထိုသား၏အသားစသည်တို့ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အသိဇ္ဈနတော၊ မပြီးခြင်းကြောင့်။ အဂိဒ္ဓါ၊ မမက်မောကုန်သည်။ အမုစ္ဆိတာ၊ မတွေဝေကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တံတံအတ္ထသိဒ္ဓိမေဝ၊ ထိုထိုအကျိုး၏ ပြီးမြောက်ခြင်းကိုသာလျှင်။ အဝေက္ခန္တာ၊ ရှုမြှော်ကုန်လျက်။ ပဋိသေဝန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အယမ္ပိ၊ ဤယောဂီရဟန်းသည်လည်း။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဘဝကန္တာရနိတ္ထရဏတ္ထိကော၊ ဘဝခရီးခဲကို ကူးမြောက်လိုသည်ဖြစ်၍။ အဂိဒ္ဓေါ အမုစ္ဆိတော၊ မမက်မော မတွေဝေသည်ဖြစ်၍။ တေန၊ ထိုဆွမ်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အသိဇ္ဈနတော၊ ကြောင့်။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ဥပမာသံသန္နနံ၊ ဥပမာနှင့်နှီးနှောခြင်းတည်း။
ဣတီတိ၊ ပုဒ်သည်။ ပကာရတ္ထေ၊ ပကာရအနက်၌။ နိပါတပဒံ၊ ပုဒ်တည်း။ တေန၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ပဋိသေဝိယမာနဿ၊ မှီဝဲအပ်ဆဲဖြစ်သော။ ပိဏ္ဍပါတဿ၊ ဆွမ်းကို။ ပဋိသေဝနာကာရော၊ မှီဝဲပုံအခြင်း အရာကို။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ။ပ။ သေဝနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပုရာဏန္တိ၊ ကား။ ဘောဇနတော၊ ဆွမ်းစားသည်ှ။ ပုရိမကာလိကတ္တာ၊ ရှေးကာလဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုရာတနံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ပဋိဟင်္ခါမီတိ၊ ကား။ ပဋိဟနိဿာမိ၊ ပယ်ဖျောက်အံ့။ နဝဉ္စ ဝေဒနံ၊ အသစ်ဖြစ်သော ဝေဒနာကိုလည်း။ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ၊ မဖြစ်စေအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ ယောဇနာ၊ တည်း။ ကီဒိသံ စ၊ အဘယ်သို့သော ဝေဒနာကို၎င်း။ ကထဉ္စ၊ အဘယ်သို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်၎င်း။ (န ဥပ္ပါဒေဿာမိ၊ မဖြစ်စေအံ့နည်း။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပရိမိတ။ပ။ အညတရော ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတိဿ၊ ဤဝေဒနာအား။ အပရိမိတံ အပရိ မာဏံ၊ အတိုင်းအရှည်မရှိသော။ ဘောဇနံ၊ စားခြင်းဟူသော။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပရိမိတဘောဇနပစ္စယာ၊ မည်၏။ တံ အပရိမိတဘောဇနပစ္စယံ၊ စားခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော (ဝေဒနာကို)။ အတ္ထနော၊ ၏။ ဂဟဏီတေဇပမာဏတော၊ ဝမ်းမီး၏အတိုင်းအရှည် ထက်။ အတိက္ကန္တ။ပ။ ဟေတုကံ၊ ကျော်လွန်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသော စားခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိ သော ဝေဒနာကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ယော၊ အကြင်ပုဏ္ဏားသည်။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ ဘုဉ္စိတွာ၊ ၍။ အတ္တနော ဓမ္မတာယ၊ မိမိသဘောအားဖြင့်။ ဝါ၊ မိမိအလိုလို။ ဥဋ္ဌာတံ၊ ထခြင်းငှာ။ အသက္ကေန္တော၊ ဖြစ်၍။ ဟတ္ထံ၊ လက်ကို။ အာဟရ၊ ဆွဲပါလော့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ အယံ၊ ဤပုဏ္ဏားသည်။ အာရဟတ္ထကော၊ မည်၏။ ယော၊ သည်။ ဘုဉ္စိတွာ၊ ၍။ အစ္စုဒ္ဓုမာတာကုစ္ဆိတာယ၊ အလွန်ဖောင်းကြွသော ဝမ်းဗိုက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဋ္ဌိတောပိ၊ ထပြီးသော်လည်း။ သာဋကံ၊ ပုဆိုးကို။ နိဝါသေတံ၊ ဝတ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ အယံ၊ သည်။ တတြဝဋ္ဋကော၊ မည်၏။ ယော ဘုဉ္စိတွာ ဥဋ္ဌာတုံ အသက္ကောန္တော၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ တတ္ထော၊ ထိုနေရာ၌ပင်လျှင်။ ပရိဝတ္ထတိ၊ လူးလှိမ့်နေ၏။ အယံ၊ သည်။ အလံသဋကော၊ မည်၏။ ယော ဘုဉ္စိတွာ ဥဋ္ဌာတံ အသက္ကောန္တော၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ တတ္ထေဝ၊ ထိုနေရာ၌ပင်လျှင်။ ပရိဝတ္ထတိ၊ လူးလှိမ့်နေ၏။ အယံ၊ သည်။ တတြဝဋ္ဋကော၊ မည်။ ယော၊ သည်။ (အာဟာရေတိ၌စပ်) ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် (စားသည်ရှိသော်)။ ကာကေဟိ၊ ကျီးတို့ သည်။ အာမသိတံ၊ (ခံတွင်းမှအစာကို) သုံးသပ်ခြင်း-နှိုက်ယူခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်း အရာဖြင့်။ ယာဝ မုခဒွါရံ၊ ခံတွင်းပေါက်ဝတိုင်အောင်။ အာဟာရေတိ၊ စား၏။ အယံ၊ သည်။ ကာကမာသကော၊ မည်၏။ ယော၊ သည်။ ဘုဉ္စိတွာ၊ ၍။ မုခေ၊ ခံတွင်း၌။ သန္ဓာရေတုံ၊ ဆောင်ထားခြင်း ငှာ။ အသက္ကောန္တော၊ ၍။ တတ္ထေဝ၊ ထိုနေရာ၌ပင်လျှင်။ ဝမတိ၊ ပျို့အန်၏။ အယံ၊ သည်။ ဘုတ္တဝမိတကော၊ မည်၏။ ဧတေသံ၊ ဤပုဏ္ဏားတို့တွင်။ အညတရော ဝိယ၊ တယောက်ယောက်ကဲ့သို့။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပုရာဏဝေဒနာ နာမ၊ အဟောင်းဖြစ်သော ဝေဒနာမည်သည်ကား။ အတုတ္ထပစ္စယာ၊ မစားရခြင်းဟူ အဟောင်းဖြစ်သော ဝေဒနာမည်သည်ကား။ အတုတ္ထပစ္စယာ၊ မစားရခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာ၊ ဖြစ်တတ်သောဝေဒနာတည်း။ တံ၊ ထိုမစားရခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော ဝေဒနာဟောင်းကို။
ပဋိဟနိဿမိ၊ ပယ်ဖျောက်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ နဝဝေဒနာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အတိဘုတ္တပစ္စယေန၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာ၊ တည်း။ တံ၊ ထိုအလွန်စားခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်သော ဝေဒနာအသစ်ကို။ န ဥပ္ပါဒေဿာမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ သွင်း၍။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ နဝဝေဒနာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဘုတ္တပစ္စယာ၊ စားခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ န ဥပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာ၊ မဖြစ်လာသော ဝေဒနာတည်း။ အနုပ္ပန္နာယ၊ မဖြစ်သေးမီ။ ဝါ၊ မဖြစ်သေးသော။ တဿ၊ ထိုဝေဒနာအသစ်၏။ အနုပ္ပဇ္ဇနတ္ထမေဝ၊ မဖြစ်ခြင်း အကျိုးငှာသာလျှင်။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်ဦးအံ့။ အတုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇနကာတိဧတံ၊ နက-ဟူသော ဤစကား သည်။ ခုဒါယ၊ ကမ္မဇတေဇောဟူသော ခုဒါ၏။ ဝိသေသနံ၊ ဝိသေသနတည်း။ (တနည်း) ခုဒါယ၊ ကို။ ဝိသေသနံ၊ အထူးပြုကြောင်းဖြစ်သော။ အတုတ္ထပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇနကာတိ ဧတံ၊ ဟူသော ဤစကားသည်။ ယဿ၊ အကြင်ဝေဒနာ၏။ အပ္ပတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းကို။ ဘောဇနေန၊ စားခြင်းဖြင့်။ ကာတဗ္ဗာ၊ ပြုအပ်။ တဿ၊ ထိုဝေဒနာကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာတည်း။ ဝါ၊ ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ အဘုတ္ထပစ္စယာ၊ မစာခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်၎င်း။ ဘုတ္ထပစ္စယာ စ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဥပ္ပဇ္ဇနကာနုပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာသု၊ ဖြစ်သောဝေဒနာ မဖြစ်သော ဝေဒနာတို့တွင်။ ပုရိမာ၊ ရှေးဝေဒနာ သည်။ (အတုတ္တပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇနကဝေဒနာကို ဆိုသည်) ယထာပဝတ္တာ၊ အကြင်အကြင် ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်မြဲတိုင်းသော။ ဇီဃစ္ဆာနိမိတ္တာ၊ ဆာလောင်ခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ဝေဒနာ၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာ၊ ထိုဝေဒနာသည်။ အဘုဉ္ဇန္တဿ၊ မစားသောသူ အား။ ဘိယျော ပဝဍ္ဎနဝသေန၊ လွန်စွာတိုးပွားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပစ္ဆိမာပိ၊ နောက်ဝေဒနာသည်လည်း။ ခုဒါနိမိတ္ထာဝ၊ ဆာလောင်ခြင်းအကြောင်းရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ အပ္ပဝတ္တာ၊ မဖြစ်သေးသော။ (မူလအနုတို့နှင့်အညီ အပ္ပဝတ္တာ-ဟု ပါဌ်မှန်ရှိစေ) အင်္ဂဒါဟသူလာဒိဝေဒနာ၊ ကိုယ်အင်္ဂါပူလောင်ခြင်း ကိုက်ထိုးကျင်ခြင်း အစရှိသော ဝေဒနာတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာ၊ ထိုဝေဒနာသည်။ ဘုတ္တပစ္စယာ၊ စားခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အနုပ္ပန္နာဝ၊ မဖြစ်သေးသည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ ဝါ၊ မဖြစ်သေးဘဲသာလျှင်။ နုပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ မဖြစ်လတံ့။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဧတာသံ၊ ဤနှစ်မျိုးသောဝေဒနာတို့၏။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ စ၊ ထိုဝေဒနာတို့၏။ ဝိဟိံသာနိမိတ္တတာ၊ ဝိဟိံသာလျှင်အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝိဟိံသာယ၊ မှ။ ဝိသေသော၊ အထူးတည်း။ (ဝိဟိံသာမည်သော ဆာလောင်ခြင်းကအကြောင်း ထိုဝေဒနာနှစ်မျိုးက အကျိုးဤသို့ထူးသည်ဟု ဆိုလို၏)
ယာ ဝေဒနာ၊ အကြင်ဝေဒနာကို။ (ယာ-၏အစွဲကိုပြသည်) အဓုနာတိ၊ ကား။ ဧတရဟိ၊ ယုခအခါ၌။ အသပ္ပါယာ။ပ။ ဿယာတိ၊ ကား။ အသပ္ပါယာပရိမိတဿ၊ မသင့်လျော်သော အတိုင်းအရှည် မရှိသော။ အာဟာရဿ၊ ကို။ ဘုဉ္ဇနပယောဂံ၊ စားခြင်းပယောဂကို။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ နက်။ ပုရာဏကမ္မပစ္စယဝသေနာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ ပုရိမဇာတိယံ၊ ရှေးဘဝ၌။ ကတတ္တာ၊ ပြုအပ်ခဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုရာဏဿ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော။ ကမ္မဿ၊ ကံ၏။ ပစ္စယဘာဝသေန၊ ကျေးဇူးပြုတတ် သည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းဖြင့်။ (ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟ-၌ စပ်) ပယောဂဝိပတ္တိံအာဂမ္မ၊ တ္တိကိုစွဲ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတာယ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုပယောဂဝိပတ္တိကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ၊ ကို။ ဥပဋ္ဌာပနံ၊ ရှေးရှုထင်စေခြင်း, ပြည့်စုံစေခြင်းသည်။ ဒုက္ခဝေဒနာယ၊ ၏။ ပစ္စယဃာတော စ၊ အကြောင်း ကိုပယ်သတ်ခြင်းသည်၎င်း။ ပဋိဟနနဉ္စ၊ ဒုက္ခဝေဒနာကု ပယ်ဖျက်ခြင်းသည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ။ပ။ ပဋိဟင်္ခါမီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အယုတ္တပရိဘောဂေါ၊ ဂ-ဟူသည်။ ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ အပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ မဆင်ခြင်မူ၍။ ပရိဘောဂေါ၊ တည်း။ သော ဧဝ၊ ထိုအယုတ္တပရိဘောဂသည်ပင် လျှင်။ ကတူပစိတကမ္မတာယ၊ ပြုအပ်ဆည်းပူးအပ်သောကံ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မူပစယော၊ စယမည်၏။ တံ၊ ထိုမသင့်သော သုံးဆောင်ခြင်းဟူသော ဆည်းပူးအပ်သောကံကို။ နိဿယပဋိစ္စ၊ စွဲမှီ၍။ အာယတိံ အနာဂတေ ကာလေ၊ နောင်ကာလ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ယာ စာယံ၊ အကြင်ဝေဒနာကို လည်း။ နဝဝေဒနာတိ၊ ဝေဒနာအသစ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ ယောဇနာ၊ တည်း။ ယုတ္တပရိဘောဂ ဝသေနာတိ၊ ကား။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ ၍။ ပစ္စယာနံ၊ တို့ကို။ ပရိဘောဂဝသေန၊ ဖြင့်။ တဿာ နဝဝေဒနာယ၊ ထိုဝေဒနာအသစ်၏။ မူလံ၊ အကြောင်းရင်းဖြစ်သော။ မယုတ္တပရိဘောဂကမ္မံ၊ အသင့် သော သုံးဆောင်ခြင်းအမှုကို။ အနိဗ္ဗတ္တေန္တော၊ မဖြစ်စေမူ၍။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ ခပ်သိမ်းသောအဖို့အား ဖြင့် ခပ်သိမ်းသောကံကို။ ဝါ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အနုပ္ပါဒေန္တော၊ မဖြစ်စေမူ၍။ ဧတ္တာဝတာတိ၊ ကား။ ဣတိ ပုရာဏန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်သော။ ပဒဒွယေန၊ ပုဒ်နှစ်ခု, ဝါကျနှစ်ခုအပေါင်း ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ဝိဟိံ သူပရိတိယာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသော။ ပဒစုက္ကေန၊ ပုဒ် ၄-ခုအပေါင်းဖြင့်။ ပဗ္ဗဇိတာနုစ္ဆဝိကဿ၊ ရဟန်းတို့အားလျော်သော။ ပစ္စယပရိဘောဂဿ၊ ပစ္စည်းတို့ကို သုံးဆောင်ခြင်း၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ယုတ္တပရိဘောဂသင်္ဂဟော စ၊ သင့်သောသုံးဆောင်ခြင်းကို သိမ်းယူခြင်းကို၎င်း။ (ဒီပိတော-၌စပ်) ဇီဃစ္ဆာဒိဒုက္ခပဋိဃာတဿ၊ ဆာလောင်ခြင်းစသော ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း၏။ ဘာသိတတ္တာ၊ ဆာလောင်ခြင်းစသော ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း၏။ ဘာသိတတ္တတာ၊ ဟောအပ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တကိလမထာနုယောဂပ္ပဟာနံ စ၊ နုယောဂကို ပယ်ခြင်းကို၎င်း။ စျာနသုခါဒီနံ၊ စျာန်ချမ်းသာ စသည်တို့၏။ ပစ္စယဘူတဿ၊ အကြောင်း အထောက်အပံ့ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ကာယသုခဿ၊ ကို။ အဝိဿဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ ဓမ္မိကသုခါပ-ရိစ္စာဂေါ စ၊ တရားနှင့်လျော်သော ချမ်းသာ ကို မစွန့်ခြင်းကို၎င်း။ ဒီပိတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အသပ္ပါယာပရိမိတူယောဂေန၊ မသင့်သော။ အတိုင်းအရှည်မရှိသော အစာကို ယှဉ်ထည့်ပေးခြင်း ကြောင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆောဒကော ဝါ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို ဖြတ်တတ်သည်သော်လည်းဖြစ်သော။ ဣရိယာပထဘဉ္ဇနကော ဝါ၊ ဣရိယာပုဒ်ကို ချိုးဖျက်တတ်သည်သော်လည်း ဖြစ်သော။ ပရိဿယော၊ ဘေးရန်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ပန၊ အပြန်အားဖြင့်။ သပ္ပါယပရိမိတူပယောဂေန၊ သင့်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသော အစာကို ယှဉ်ထည့်ပေးခြင်းကြောင့်။ သော၊ ထိုသို့သော ဘေးရန်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်နိုင်။ တထာသတိ၊ ထိုသို့မဖြစ်သည်ရှိသော်။ စိရကာလပ္ပဝတ္တိသင်္ခါတာ၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး မပြတ်ဖြစ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ သရီရဿ၊ ကိုယ်၏။
ယာတြာ ယာပနာ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း မျှတခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ ပရိမိတ။ပ။ ဘဝိဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယောရောေ၈ါ၊ အကြင်ရောဂါသည်။ သဒ္ဓေါ၊ စ၊ ပြီးစေအပ်သည်လည်း။ ဝါ၊ ပျောက်ကင်းစေအပ်သည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အသဒ္ဓေါ စ၊ မပြီးစေအပ်သည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သော၊ ထိုရောဂါသည်။ ယာပျရောဂေါ၊ ယာပျရောဂါမည်၏။ ဝါ၊ ရပ်စောက်နာမည် ၏။ ဝါ၊ မတ်တတ်နာမည်၏။ ဧတဿ၊ ဤသူအား။ သော၊ ထိုယာပျရောဂါသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ကြောင့်။ ယာပျရောဂီ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သော၊ ထိုယာပျရောဂါရှိသောသူသည်။ နိစ္စကာလံ၊ အမြဲမပြတ်။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဆေးကို။ ဥပသေဝတိ၊ မှီဝဲရ၏။ တထာ၊ ထိုအတူ။ အယမ္ပိ၊ ဤယောဂီ ရဟန်းသည်လည်း။ (ပိဏ္ဍပါတံ ပရိသေဝတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ အပ်၏။ ယာတြာပိ၊ ယာတြာသည်လည်း။ ယာပနာ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းမျှတခြင်းသည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ရှေး၌လည်း။ ယာပနာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့၌။ ဝိသေသော၊ အထူးကား။ ကော၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးသည်ရှိ သော်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ယာပနာယာတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယာယာပနာ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း, မျှတခြင်းကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ အပ်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤယာတြာ စ-ဟူသောပါဌ်၌ကား။ စတုန္နမ္ပိ ဣရိယာပထာနံ၊ ဣရိယာပုဒထ် ၄-ပါးလုံးတို့၏ လည်း။ အဝိစ္ဆေဒသင်္ခါတာ၊ မပြတ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ယာပနာ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း, မျှတခြင်းကို။ ယာတြာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ အပ်၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့၌။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ဗုဒ္ဓပဋိကုဋေန၊ မြတ်စွာဘုရား ကဲ့ရဲ့တော်မူအပ်သော။ မိစ္ဆာဇီဝေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယပရိယေသနာ၊ သည်။ အယုတ္တပရိယေသနာ၊ မည်၏။ ဒါကယဒေယျဓမ္မာနံ စ၊ ဒါယကာနှင့် လှူဖွယ်ဝတ္ထုတို့၏၎င်း။ အတ္ထနော စ၊ မိမိ၏၎င်း။ ပမာဏံ၊ အတိုင်းအရှည်ကို။ အဇာနိတွာ၊ မသိမူ၍။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ ဝါ၊ ခံယူခြင်းသည်၎င်း။ သဒ္ဓါဒေယျဝနိပါတနတ္ထံ၊ သဒ္ဓါဒေယျပစ္စည်းတို့ကို မတရားသုံးစွဲလျက် ပျက်စီးစေခြင်းငှာ။ ပဋိဂ္ဂဟဏံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ အယုတ္တပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ယေန၊ အကြင်ခံယူခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိံ၊ သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တံ ဝါ၊ ထိုခံယူခြင်းသည်လည်း။ အယုတ္တပဋိဂ္ဂဟဏံ၊ မည်၏။ အပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ မဆင်ခြင်မူ၍။ ပရိဘောဂေါ၊ သုံးဆောင်ခြင်း သည်။ အယုတ္တပရိဘောဂေါ၊ မည်၏။ တေသံ၊ ထိုမသင့်သောရှာခြင်း, ခံယူခြင်း, သုံးဆောင်ခြင်းတို့ကို။ ပရိဝဇ္ဇနံ၊ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းကို။ ဓမ္မေန၊ တရားနှင့်။ သမေန၊ ညီစွာ။ ပစ္စယုပ္ပါဒနာဒိဝသေန၊ ပစ္စည်းတို့ကို ဖြစ်စေခြင်းစသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဓမ္မေန၊ တရားသဖြင့်။ ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ ပရိယေသိတွာ၊ ရှာ၍။ ဓမ္မေန၊ ဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ၊ ခံယူ၍။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ပရိဘုဉ္ဇနံ၊ သည်။ အနဝဇ္ဇတာ နာမ၊ အပြစ်ကင်းသည်၏ အဖြစ်မည်၏။
အရတီတိ၊ ကား။ ဥက္ကဏ္ဌိတာ၊ ပျင်းရိခြင်းတည်း။ ပန္တသေနာသနေသု စ၊ မြို့ရွာနှင့်ဝေးသော အစွန်းအဖျားကျသော တောကျောင်းတို့၌၎င်း။ အဓိကုသလဓမ္မေသု စ၊ လွန်မြတ်သော (ဘာဝနာ) ကုသိုလ်တရားတို့၌၎င်း။ အနဘိရတိ၊ မပျော်မွေ့ခြင်းတည်း။ တန္ဒီတိ၊ ကား။ ပစလာယိကာ၊ ငိုက်မျဉ်းခြင်းဟူသော။ နိဒ္ဒါ၊ အိပ်ခြင်းတည်း။ ဝိဇမ္ဘိတာတိ၊ ကား။ ထိနမိဒ္ဓါဘိဘဝေန၊ ထိုင်းမှိုင်းမှုနှိပ်စက်သဖြင့်။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏။ ဝိဇမ္ဘနာ၊ ဖရိုဖရဲ ညွတ်ကျခြင်းတည်း။ ဝိညူဟိ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ရဂဟာ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းသည်။ ဝိညူဂရဟာ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧကစ္စော၊ အချို့သော သူသည်။ အနဝဇ္ဇံယေဝ၊ အပြစ်မရှိသည်ကိုပင်လျှင်။ (အဘိ ဋ္ဌ ၁-မူဋီ ၁-တို့၌ အနဝဇ္ဇေယေဝ-ဟု ရှိ၏) သာဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်ရှိသည်ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ မေ၊ ငါသည်။ လဒ္ဒံ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ပမာဏာဓိတံ၊ အတိုင်းထက်အလွန်။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ စား၍။ တံ၊ ထိုအစာကို။ ဇီရာပေတုံ၊ ကျေစေခြင်းငှာ။ အသက္ကောန္တော၊ မစွမ်းနိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဥဒ္ဓံ။ပ။ ဒီဟိ၊ အထက်သို့ဆန်ခြင်း (အန်ခြင်း) အောက်သို့ သက်ခြင်း စသည်တို့ဖြင့်။ ကိလမတိ၊ ပင်ပန်း၏။ သကလဝိဟာရေ၊ တကျောင်းလုံး၌။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ တဿ၊ ထိုအလွန်စားသောရဟန်း၏။ သရီရ။ပ။ ပသုတာ၊ ကိုယ်ကို သုတ်သင်ပြုစုခြင်း ဆေးကိုရှာခြင်းတို့၌ ကြောင့်ကြစိုက်ရကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညေ၊ တပါးသောရဟန်းတို့၌ ကြောင့်ကြစိုက်ရကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညေ၊ တပါးသောရဟန်း တို့သည်။ (ပုစ္ဆိတွာသုတွာ နိန္ဒန္တိ-တို့၌စပ်) တေ၊ ထိုပြုစုသောရဟန်းတို့ကို။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆိတွာ၊ မေးကုန်၍။ (သုတွာ-၌ စပ်) အသုကဿ၊ ဤမည်သောရဟန်း၏။ ဥဒရံ၊ ဝမ်းဗိုက်သည်။ ဥဒ္ဓုမာတံ၊ ဖောယောင်ဖောင်းပွ၏။ ဣတိအာဒီနိ၊ တို့ကို။ သုတွာ၊ ကြားရ၍။ (နိန္ဒန္တိ-၌စပ်) ဧသ၊ ဤရဟန်းသည်။ နိစ္စကာလံ၊ အမြဲမပြတ်။ ဧဝံပတိကော၊ ဤသို့သဘောရှိ၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ကုစ္ဆိပမာဏံ၊ ဝမ်း၏ပမာဏကို။ န ဇာနာတိနာမ၊ မသိဘဲရှိတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိန္ဒန္တိ၊ ကဲ့ရဲ့ကုန်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အနဝဇ္ဇံယေဝ၊ ကိုပင်လျှင်။ သာဝဇ္ဇံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ အပြစ်မရှိသည်၏ အဖြစ် သည်လည်း ဖြစ်ပေလတံ့ဟု နှလုံးသွင်း၍။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပကတိအဂ္ဂိဇလာဒိံ၊ ပကတိဝမ်းမီးအား စသည်ကို။ ဇာနိတွာ၊ သိ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့မှီဝဲသုံးဆောင်သည်ရှိ သော်။ မေ၊ ငါအား။ အရတိအာဒီနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသဖြင့်။ ကာယသုခတာ စ၊ ကိုယ်၏ချမ်းသာ သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အာဂရဟိတဗ္ဗဘာ စ၊ မကဲ့ရဲ့အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ပမာဏယုတ္တမေဝ၊ အတိုင်းအရှည်နှင့်ယှဉ်သော အာဟာရတို့သာလျှင်။ ပဋိသေဝတိ၊ ၏။ ဘောဇနေန၊ စားခြင်းဖြင့်။ ယာဝတကော၊ အကြင်မျှလောက်သော။ အတ္ထော၊ အလို သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုအလိုကို။ သာဓနေန၊ ပြီးစေသဖြင့်။ ယာဝဒတ္ထံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဥဒရဿ၊ ဝမ်းကို။ ပရိပူရဏေန၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စေသဖြင့်။ ဥဒရာဝဒေဟတံ၊ ဝမ်းပြည့်အောင်။ ဘောဇနံ၊ စားခြင်းသည်။ ယာဝ။ပ။ ဘောဇနံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုသို့သောစားခြင်းကို။ ပရိဝဇ္ဇနေန၊ ကြဉ်သဖြင့်။ သေယျာယ သယနေန၊ လျောင်းအိပ်ခြင်းဖြင့်။ လဒ္ဓဗ္ဗသုခံ၊ ရအပ်သောချမ်းသာသည်။ သေယျသုခံ၊ မည်၏။ ဥဘောဟိ ပေဿဟိ၊ နံပါးနှစ်ဖက်တို့ဖြင့်။
သမ္ပရိဝတ္တနကံ၊ ပြောင်းလဲလျက်။ သယန္တဿ၊ လျောင်းအိပ်သောသူသူအား။ ဥပ္ပဇ္ဇနကသုခံ၊ ဖြစ်တတ်သော ချမ်းသာသည်။ ပဿသုခံ၊ မည်၏။ မိဒ္ဓေန နိဒ္ဒါယနေန၊ အိပ်စက်ခြင်းဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကသုခံ၊ သည်။ မိဒ္ဓသုခံ၊ မည်၏။ တေသံ သေယျ။ပ။ သုခါနံ၊ ထိုလျောင်းခြင်းချမ်းသာ, နံပါး ၂-ဖက်ပြောင်း၍ လျောင်းခြင်းချမ်းသာ, အိပ်ငိုက်ခြင်းချမ်းသာတို့ကို။ ပဟာနတော၊ ပယ်ခြင်းကြောင့်။ စတုန္နံ၊ ၄-ပါးကုန်သော။ ဣရိယာပထာနံ၊ ဣရိယာပုထ်တို့အား။ ယောဂျ ဘာဝဿ၊ သင့်လျော်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပဋိပါဒနံ၊ ပြီးစေခြင်းသည်။ ကာယဿ၊ ၏။ စတု။ပ။ပဋိပဒါနံ၊ ပြီးစေခြင်းမည်၏။ တတော၊ ထိုသို့ ဣရိယာပုထ် ၄-ပါးအား သင့်လျော်သည်၏အဖြစ်ကို ပြီးစေခြင်းကြောင့်။ သုခေါ၊ ချမ်းသာသော။ ဣရိယာပထဝိဟာရော၊ သည်။ ဖာသုဝိဟာရော၊ မည်၏။ ပစ္ဆိမေ ဝိကပ္ပေ၊ နောက်ဆုံးအနက်အဖွင့်ဝိကပ်၌။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗဝိကပ္ပေသု၊ အလုံးစုံသော (သုံးပါးသော) ဝိကပ်တို့၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော။ ဖာသုဝိဟာရလက္ခဏံ၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းလက္ခဏာကို။ အာဂမေန၊ အာဂုံပါဠိဖြင့်။ သမတ္ထေတံ၊ ပြီးစေခြင်းငှာ။ ဝုတ္တမ္ပိ ဟေတန္တိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တီသုဝိဝိကပ္ပေသု၊ ဝိကပ်သုံးပါးလုံးတို့၌လည်း။ အာဟာရဿ၊ ကို။ ဦနပရိဘောဂဝသေန၊ လျော့သော သုံးဆောင်ခြင်း။ ဝါ၊ လျော့သည်ကိုပြု၍။ (လျော့၍) သုံးဆောင်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာ လျှင်။ ဖာသုဝိဟာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ အပ်၏။
ဧတ္ထာဝတာတိ၊ ကား။ ယတြာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တေန၊ သော။ ပဒတ္တယေန၊ ဖြင့်။ ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတီတိ၊ ဘဝိဿတိဟူသော စကားသည်။ ပယောဇနပရိဂ္ဂဟဒီပနာ၊ အကျိုးကို သိမ်းဆည်းခြင်း ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ယာတြာ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း, မျှတခြင်းသည်။ နံ၊ ထို ရဟန်း ကို။ အာဟာရူပယောဂံ၊ အာဟာရယှဉ်ထည့်ပေးခြင်းကို။ ပယောဇေတိ၊ ယှဉ်စေ၏။ ဝါ၊ စေခိုင်းတိုက် တွန်း၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဓမ္မိကသုခါပရိစ္စာ-ဂဟေတုကော၊ တရားနှင့်လျော်သော ချမ်းသာကို မစွန့်ခြင်း လျှင် အကြောင်းရှိသော။ ဖာသုဝိဟာရော၊ သည်။ အန္တဒွယပရိဝဇ္ဇနတော၊ အန္တတရားနှစ်ပါးအပေါင်းကို ကြဉ်ခြင်းကြောင့်။ မဇ္ဈိမာ ပဋိပဒါ၊ အလယ်အလတ်အကျင့်ပေတည်း။ ပန၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ၊ ၌။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ သမောဓနနေတဗ္ဗာနိ၊ ပေါင်း၍ပြအပ်ကုန်၏။ နေဝ ဒဝါယာတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ဧကံ အင်္ဂံ၊ တခုသောအင်္ဂါတည်း။ န မဒါယာတိ၊ သည်။ ဧကံ၊ တည်း။ ယာဝ ဒေဝ။ပ။ယာပနာယာတိ၊ သည်။ ဧကံ၊ တည်း။ ဝိဟိံသူပ။ပ။နုဂ္ဂဟာယာတိ၊ သည်။ ဧကံ၊ တည်း။ ဣတိ ပုရာဏဉ္စ။ပ။န ဥပ္ပါဒေဿာမီတိ၊ သည်။ ဧကံ၊ တည်း။ ယာတြာ စ မေ ဘဝိဿတီတိ၊ သည်။ ဧကံ၊ တခုသောအင်္ဂါတည်း။ အနဝဇ္ဇတာ စ ဖာသုဝိဟာရော စာတိ၊ ဟူသော။ အယံ၊ ဤစကားသည်။ ဘောဇာနာနိသံသော၊ စားခြင်း၏ အကျိုးအာနိသင်ပြစကားတည်း။ မဟာဝိဝတ္ထေရော ပန၊ မထေရ်သည် ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ စတ္တာရိ အင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ ပဋိက္ခေပေါ နာမ၊ ပယ်ခြင်းမည်၏။ ဝါ၊ ပင်အပ်သော အရာ မည်၏။ ပန၊ စင်စစ်။ ဥပရိ၊ ၌။ အဋ္ဌ အင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ သမောဓာနေတဗ္ဗာနိ၊ ပေါင်း၍ယူအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ယူရာ၌။ ယာဝ။ပ။ဌိတိယာတိ၊ သည်။ ဧကံ အင်္ဂံ၊ တည်း။ပ။ အနဝဇ္ဇတာ စာတိ၊ သည်။ ဧကံ၊ တည်း။ ဖာသုဝိဟာရောပန၊ သည်ကား။ ဘောဇနာနိသံသော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ပေါင်းယူအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ အဋ္ဌင်္ဂသမန္နာဂတံ၊ စုံသော။ အာဟာရံ၊ ကို။ အာဟာရေန္တော၊ စားသုံးသောသူသည်။ ဝါ၊ စားသုံးသည်ရှိသော်။ ပဋိသင်္ခါ ယောနိသော၊ ၍။ ပဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ ပဋိသေဝတိ၊ နာမ၊ မည်၏။
ယတ္ထ ယတ္ထာတိ၊ ဟူသော။ ဘုမ္မနိဒ္ဒေသေန၊ အာဓာရကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့်။ သေနသဒ္ဒဿ၊ သေနသဒ္ဒါ၏။ အဓိကရဏတ္ထဝုတ္တိံ၊ အဓိကရဏအနက်၌ ဖြစ်သည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ အာသနသဒ္ဒဿာပိ၊ အာသနသဒ္ဒါ ၏လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူပင်ဖြစ်သည်ကို ဆို၏။ အဍ္ဎယောဂါဒိမှီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပါသာဒိဉ္စ၊ စသည်ကို၎င်း။ မဉ္စာဒိဉ္စ၊ ကို၎င်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ယတ္ထ ယတ္ထ ဝိဟာရေ ဝါ၊ အကြင် အကြင် ကျောင်း၌၎င်း။ ယတ္ထ ယတ္ထ အဍ္ဎယောဂါဒိမှိ ဝါ၊ အကြင် အကြင် တဖက်ရပ်မိုးကျောင်းစသည်၌ ၎င်း။ အာသတိ၊ နေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဟာရအဍ္ဎယောဂေါဒိကေ၊ စသည်တို့ကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ ဣဓ၊ ဤဋီကာ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပီဌသန္တတာဒီနမ္ပိ၊ အင်းပျဉ်ခင်းနှီးစသည် တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပရိသဟဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ အဘိဘဝနဋ္ဌေန၊ လွှမ်းမိုးခြင်း အနက်ကြောင့်။ ဝိဗာဓနဌေန၊ နှိပ်စက်ခြင်းအနက်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဥတုယေဝ ဥတုပရိဿယောတိ၊ ကား။
အသပ္ပါယော၊ မလျောက်ပတ်သော။ သိတုဏှာဒိဥတုယေဝ၊ အအေးအပူစသော ဥတုသည်ပင်လျှင်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဥတုပရိဿယော၊ မည်၏။ တဿ ဥတု ပရိဿယဿ၊ ထိုဥတုဘေးရန်ကို။ ဝိနောဒနတ္ထံ၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှာ။ အနုပ္ပန္နဿ၊ မဖြစ်သေးသော ဥတုဘေးရန်ကို။ အနုပ္ပါဒနတ္ထံ စ၊ မဖြစ်စေခြင်းငှာ။ ဥပ္ပန္နဿ၊ ဖြစ်ပြီးသော ဥတုဘေးရန်ကို။ ဝူပသမနတ္ထဉ္စ၊ ကင်းပျောက်စေခြင်းငှာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ နာနာရမ္မဏတော၊ မှ။ ပဋိသံဟရိတွာ၊ ရုပ်သိမ်း၍။ ကမ္မဋ္ဌာနဘူတေ၊ သော။ ဧကသ္မိံ ယေဝ အာရမ္မဏေ၊ တခုတည်းသော အာရုံ၌သာလျှင်။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာ တခုတည်းသောအာရုံ၌သာလျှင်။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ လယနံ၊ ငြိကပ်ခြင်းသည်။ ပဋိသလ္လာနံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပဋိသလ္လာန၌။ အာရာမော အဘိရတိ၊ မွေ့လျော်ခြင်းသည်။ ပဋိသလ္လာနာရာမော၊ မည်၏။ တဒတ္ထံ၊ ထိုအကျိုးငှာ။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဝိဝိတ္တံ၊ ဆိတ်ငြိမ်သော။ သေနာသနံ၊ သည်။ သုညာဂါရဘာဝတော၊ သုညာဂါရဖြစ်ခြင်း ကြောင့်။ ယောဂိနော၊ သည်။ သုညာဂါရဘာဝတော၊ သုညဂါရဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ယောဂိနော၊ ယောဂီအား။ ဘာဝနာနုကူလံ၊ ဘာဝနာပွားစေခြင်းငှာ လျောက်ပတ်၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ ဧတံ အတ္ထဒွယံ၊ ထိုအကျိုး နှစ်ပါးကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်စွာပြခြင်းငှာ။ ယော။ပ။ကရောတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧကီဘာဝသုခတ္ထန္တိ၊ ကား။ ဧကီဘာဝဟေတုကံ၊ တယောက်တည်းအဖြစ် လျှင် အကြောင်းရှိသော။ သုခံ၊ သည်။ ဧကီဘာဝသုခံ၊ မည်၏။ တဒတ္ထံ၊ ထိုအကျိုးငှာ။ ဂဏသင်္ဂဏိကကိလေသ သင်္ဂဏိကဘာဝေန၊ အပေါင်းအဖော်တို့နှင့် ယောနှောခြင်း ကိလေသာတို့နှင့် ယောနှောခြင်းတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကသုံ၊ ဖြတ်တတ်သောချမ်းသာကို ရ၏။ (ရှေးနားက တဒတ္ထံ၊ ပုဒ်သည် ဤအရာ၌ ရှိသင့်၏)
ဥတုယေဝ၊ ဥတုသည်ပင်လျှင်။ ဥတုပရိဿယော၊ မည်သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။) ဥတု စ၊ ဥတုသည်လည်း။ သီတုဏှံ၊ စီတဥဏှပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီတုဏှပဋိဃာတံ၊ သီတဥဏှကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ဥတုပရိဿယဝိနောဒနံ၊ ဦတဥဏှကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ စောဒနံ၊ စောဒနာ ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ကာမဉ္စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ နိယတံ ဥတုပရိဿယ ဝိနောဒနန္တိ၊ နံဟူသော။ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ သီတဿ။ ပဋိဃာတာယာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ သီတုဏှံ၊ အအေး အပူသည်။ အနိယတံ၊ အမြဲတမ်းကိန်းမသေမဟုတ်။ ကဒါစိ ကဒါစိ၊ ရံခါ ရံခါ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကံ၊ ဖြစ်တတ်သော ဥတုတည်း။ ဥတုပရိဿယော ပန၊ ဥတုဘေးရန်ကိုကား။ သဗ္ဗဒါဘာဝီ၊ အခါ ခပ်သိမ်းဖြစ်လေ့ရှိသည်ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝုတ္တပ္ပကာရောတိ၊ ကား။ သီတာဒိကောတိ စ၊ သီတာဒိကော ဟူ၍၎င်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တပ္ပကာရော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော။ ဝိဝဋင်္ဂဏရုက္ခမူလာဒီသု၊ ဟင်းလင်းပြင်အရပ် သစ်ပင်ရင်းစသည်တို့၌။ နိသိန္နဿ၊ နေသောသူအား။ အသုံဝုတဒွါရာဒိတာယ၊ မပိတ်အပ်သော တံခါးရှိခြင်း စသည်ဖြင့်။ အပရိဂုတ္တိယာ၊ မပိတ်အပ်သော တံခါးရှိခြင်း စသည်ဖြင့်။ အပရိဂုတ္တိယာ၊ ထက်ဝန်းကျင် မလုံခြုံခြင်းကြောင့်။ ပါကဋပရိ ဿယော စ၊ တို့သည်၎င်း။ ဘိက္ခုဿ၊ ၏။ ကာယစိတ္တာနံ၊ ကိုယ်စိတ်တို့ကို။ အာဗာဓံ၊ နှိပ်စက်ခြင်းကို။ ကရေယျုံ၊ ပြုကုန်ရာ၏။ ယတ္ထ ဂုတ္ထေ သေနာသနေ၊ အကြင်လုံခြုံသောကျောင်း၌။ အာဗာဓံ၊ ကို။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကုန်။ ဧဝံ ဇာနိတွာတိ၊ ကား။ ဥဘယပရိဿယရဟိတန္တိ၊ ဘေးရန်နှစ်မျိုးလုံးကင်းသည်ဟူ ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဉတွာ၊ သိ၍။ ပဋိသေဝန္တော၊ မှီဝဲသော။ ဘိက္ခု၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ အပ်၏။
ဓာတုက္ခောဘလက္ခဏဿ ဝါ၊ ဓာတ်ချောက်ခြားခြင်း လက္ခဏာရှိသည်သော်လည်းဖြစ်သော။ တံဟေတုကဒုက္ခဝေဒနာလက္ခဏဿ ဝါ၊ ထိုဓာတ်ချောက်ခြားခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော ဒုက္ခဝေဒနာ လက္ခဏာရှိသည်သော်လည်းဖြစ်သော။ ဓရာဂဿ၊ ရောဂါ၏။ ပဋိပက္ခဘာဝေါ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်သည်။ ပဋိအယနဋ္ဌော၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပစ္စနီက။ပ။အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝူပသမနဋ္ဌေန၊ ပျောက်ငြိမ်းစေခြင်းအနက်ကြောင့်။ ဣတိဝုတ္တံဟောတိ၊ ၏။ ယဿ ကဿစိတိ၊ ကား။ သပ္ပိအာဒီသု၊ ထောပတ်စသည်တို့တွင်။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော။ သပ္ပါယဿတိ၊ ကား။ ဟိတဿ၊ အစီးအပွားကို ဆောင်တတ်သော။ ဝါ၊ သင့်လျော်သော။ ဝိကာရဝူပသမနေန၊ ဖောက်ပြန်မှုကို ပျောက်ငြိမ်းစေသဖြင့်။ (သပ္ပါယဿ၊ သင့်လျော်သော။) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုဆေးဆရာသည်။ ဝိဓာတဗ္ဗတော၊ စီရင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘိသက္ကဿ၊ ဆေးဆရာ၏။ ကမ္မံ၊ အမှုတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တေန အနုညာတတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နဂရပရိက္ခာရေဟီတိ၊ ကား။ နဂရံ၊ မြို့ကြီး။ ပရိဝါရေတွာ၊ ပတ်ပတ်လည်ကာရံ၍။ ရက္ခဏကေဟိ၊ စောင့် ရှောက်တတ်ကုန်သော အရံတားတို့ဖြင့်။ ဝိဝဋပရိက္ခေပေါ၊ ဟင်းလင်းပြင် မြို့ပတ်လမ်း၎င်း။ (အံ ၂-၄၇၈-နဂ-ရောမသုတ်လာ အနုပရိယာ-ယပထနှင့် တူသည်ဟု ယူသင့်၏) ပရိက္ခာ၊ ကျုံး၎င်း။ ဥဍ္ဍာပေါ၊ တံတိုင်းအခြေ၎င်း။ ပါကာရော၊ မြို့ရိုးတံတိုင်း၎င်း။ ဧသိကာ၊ တံခါးတိုင်း၎င်း။ ပလိဃော၊ တံခါးမင်းတုတ် တံခါးကန့်လန့်၎င်း။ ပါကာရပတ္ထဏ္ဏိလံ၊ မြို့ရိုးတံတိုင်း၏ အလွန်ကြမ်းသောမြေအဖို့၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သတ္တ၊ ခုနစ်ပါးတို့သည်။ နဂရပရိက္ခရာ၊ မြို့၏အရံအတား အင်္ဂါတို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ ဆိုကုန်၏။ (ဤအာစရိယဝါဒသည် အံ ၂-၄၇၈ နဂရောပမသုတ်နှင့် ကွဲလွဲလျက်ရှိ၏) သီလ ပရိက္ခာရောတိ၊ ကား။
သုဝိသုဒ္ဓိသီလာလင်္ကာရော၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သော သီလအဆင် တန်းဆာတည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဓ၊ ဤသုတ်၌။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ အရိယမဂ်ကို။ ရထောတိ၊ ရထားဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ သမ္မဝါစာဒယော၊ တို့ကို။ အဿ၊ ထိုအရိယမဂ်ရထား၏။ အလင်္ကာရဋ္ဌေန၊ အဆင်တန်ဆာဟူသော အနက်ကြောင့်။ ပရိက္ခာရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ အပ်ကုန်၏။ ဇီဝိတပရိက္ခရာတိ၊ ကား။ ဇီဝိတဿ၊ အသက်၏။ ပဝတ္တိကာရဏာနိ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတို့တည်း။ သမုဒါနေ တဗ္ဗာတိ၊ ဆောင်အပ်ကုန်၏။ ပရိယေသိတဗ္ဗာ၊ ရှာမှီးအပ်ကုန်၏။ အန္တရာယာနံ၊ အန္တရာယ်တို့ကို။ ပရိတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဝါရဏတော၊ တားမြစ်ကာကွယ်တတ်သောကြောင့်။ ပရိဝါရောပိ၊ အကာအကွယ်အရံအတားသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဇီဝိတ။ပ။ရက္ခဏတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အန္တရန္တိ၊ ကား။ ဝိဝရံ၊ အကြားကို။ ဩဘာသံ၊ အခွင့်ကို။ ဣတိ၊ ကား။ (ဩကာသောတိ-ကား မကောင်း) အတ္ထော၊ နက်။ ဝေရိကာနံ၊ ရန်သူတို့အား။ အန္တရံ၊ အပေါက်အကြား အခွင့်ကို။ အဒတွာ၊ မပေးမူ၍။ အတ္တနော၊ ၏။ သာမိကံ၊ အရှင်သခင်ကို။ (သီမူနှင့်အညီပင်တည်း၊ သာမိကာနံကား မသင့်) ပရိဝါရေတွာ၊ ခြံရံ၍။ ဌိတသေဝကာ ဝိယ၊ တည်သောမင်းခယောကျ်ား (ကိုယ်ရံတော်) တို့ကဲ့သို့။ ရက္ခဏတော၊ ကြောင့်။ အဿာတိ၊ ကား။ ဇီဝိတဿ၊ အသက်၏။ ကာရဏဘာဝတောတိ၊ ကား။ စိရပ္ပဝတ္တိယာ၊ ရှည်မြင့်စွာဖြစ်ခြင်း၏။ ကာရဏဘာဝတော၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ရသာယနဘူတံ၊ ရသာယနဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဆေးသည်။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ သုစိရမ္ပိ ကာလံ၊ အလွန်ရှည်စွာသော ကာလပတ်လုံးလည်း။ ပဝတ္တေတိယေဝ၊ မပြတ်ဖြစ်စေ တတ်သည်သာတည်း။ အနုပ္ပန္နာ ဧဝ၊ မဖြစ်သေးသည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ တို့ကို။ ဘေသဇ္ဇပရိဘောဂေန၊ ဆေးကိုသုံးဆောင်ခြင်းဖြင့်။ ပဋိဟညန္တိ၊ ပယ်ဖျောက်အပ်ကုန်၏။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ပြီးသော ဝေဒနာတို့ကို။ တာသံ၊ ထိုဖြစ်ပြီးသော ဝေဒနာတို့၏။ သရသေနေဝ၊ မိမိသဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ ဘိဇ္ဇနတော၊ ပျက်ခြင်းကြောင့်။ ယဒိပိ န ပဋိဟညန္တိ၊ အကယ်၍ မပယ်ဖျောက်အပ်ကုန်သည်ကား မှန်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဥပ္ပန္နသဒိသာ၊ ဖြစ်ပြီးနှင့်တူသော ဝေဒနာတို့ကို။ ဥပ္ပန္နာတိ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီး တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံသဒိသေသု၊ ထိုနှင့်တူသောအနက်တို့၌။ တဗ္ဗေဟာရော၊ ထို၏ဝေါဟာရသည်။ ဘဝတိ၊ ဖြစ်ပေ၏။ ကိံ ယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ။ သာ ဧဝ တတ္တိရိ၊ ထိုဝါမပင်လျှင်တည်း။ တာနိယေဝ ဩသဓာနိ၊ ထိုဆေးတို့ပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရကဲ့ သို့ပင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နာနန္တိ။ပ။ နိဗ္ဗတ္တနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတေသံ၊ ဤအနာရောဂါတို့ အား။ သဉ္စယတော၊ စုဝေးသည်မှ၊ ဝါ၊ ဖြစ်ရန်အခြေတည်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သော ဓာတုက္ခောတော၊ ထိုဓာတ်ချောက်ခြားခြင်းဟူသော။ သမုဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံသမုဋ္ဌာနာ၊ မည်ကုန်၏။ ဒုက္ခဝေဒနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ သာ၊ ထိုဝေဒနာသည်။ အကုသလသဘာဝါပိ၊ အကုသိုလ်သဘောရှိသော ဝေဒနာသည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုအကုသိုလ်ဝေဒနာမှ။ ဝိသေသေတုံ၊ အထူးပြုခြင်းငှာ။ အကုသလဝိပါကဝေဒနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗျာဗာဓနဋ္ဌေန၊ နှိပ်စက်တတ်သောအနက်ကြောင့်။ ဗျာဗာဓော၊ ဓ-မည်၏။ ဗျာဗာဓောဝ၊ ဓ-သည်ပင်လျှင်။ ဗျာပဇ္ဈံ၊ ဗျာဗဇ္ဈမည်၏။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသဘော၌။ ဗျာဗဇ္ဈံ၊ ဆင်းရဲသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဗျာဗဇ္ဈံ၊ မည်၏။ နိဒ္ဒုက္ခတာ၊ ဆင်းရဲမရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုရ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဗျာ။ပ။ က္ခပရမတာယတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တံ၊ ဒုက္ခန္တိ၊ ကား။ ရောဂနိမိတ္တကံ၊ ရောဂါလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။
စီဝရာဒီနံ၊ သင်္ကန်းအစရှိသော။ ပစ္စယာနံ၊ တို့ကို။ နိဿယနံ၊ မှီခြင်းသည်။ ပရိဘောဂေါ ဧဝ၊ သုံးဆောင် ခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တေ ပဋိစ္စ နိဿယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ မိန့်ဆိုပြီး၍။ ပရိဘုဉ္စမာနာတိ၊ ဇီဝနမ္ပိ၊ အသက်ရှည်ခြင်းသည်လည်း။ ပဝတ္တနံ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်း ပင်တည်း။ ယတော၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေကို။ ပဝတ္တနရသန္တိ၊ မပြတ်ဖြစ်စေခြင်းကိစ္စရှိသည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဆိုအပ်ပေ၏။
စတုပါရိသုဒ္ဓိသမ္ပာဒနဝိဓိဝဏ္ဏနာ
၁၉။ ဧဝံ၊ သို့။ ပါတိ။ပ။ ဘေဒေန၊ ပါတိမောက္ခသံဝရ အစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ညွှန်ပြအပ်သော။ သီလံ၊ ကို။ ပုန၊ တဖန်။ သာဓနဝိဘာဂေန၊ ပြီးစေကြောင်းသာဓနကို ဝေဘန်သေား အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧဝမေတသ္မိန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ သာဓီယတိ သမ္ပာဒိယတိ၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာဓနံ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤသံဝရအား။ သဒ္ဓါ၊ သဒ္ဓါဟူသော။ သာဓနံ၊ ပြီးစေကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဒ္ခါသာဓနော၊ မည်၏။ ဟ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဝီရိယသတိပညာဟိပိ၊ ဝီရိယ သတိ ပညာတို့နှင့်လည်း။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ပါတိမောက္ခသံဝရော၊ သည်။ န သိဇ္ဈတိ နနု၊ မပြီးနိုင်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီးသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ သဒ္ဓါယ၊ သဒ္ဓါ၏။ ဝိသေသဟေတုဘာဝံ၊ ထူးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ဧဝံ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သာဝက။ပ။ပညတ္တိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဂရုကလဟုကာဒိဘေဒေ၊ ဂရုကလဟုက စသည်အပြားရှိသော။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ လွန်ကျူးမှုသည်။ ဩတိဏ္ဏေ၊ သက်ရောက်ဖြစ်ပေါ်လတ် သော်။ တဿ တဿ အကရာဓဿ၊ ထိုထိုအပြစ်အား။ အနုရူပံ၊ လျော်စွာ။ သိက္ခာပဒပညာပနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ သာဝကာနံ၊ တို့၏။ အဝိသယော၊ အရာမဟုတ်ပေ။ သိက္ခာပဒပညာဝနံ၊ ပညတ်ခြင်း သည်။ တာဝိ တိဋ္ဌတု၊ တည်စေဦး။ တဿ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ပညတ်ခြင်း၏။ ကာလောပိနာမ၊ အခါကာလ သည်သော်လည်း။ သာဝကာနံ အဝိသယော၊ မဟုတ်ပေ။ ဗုဒ္ဓါနံ ဧဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ဝိသယော၊ တည်း။ ဣတိ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သိက္ခာ။ပ။ နိဒဿနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ မှန်၏။ သာရိပုတ္တ၊ သာရိ ပုတြာ။ တွံ၊ သင်သည်။ အာဂမေဟိ၊ ဆိုင်းငံ့ဦးလော့။ပ။ တထာဂတောဝ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်သာလျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်ပညတ်ရာ၌။ ကာလံ၊ ကို။ ဇာနိဿတိ၊ သိပေလတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်တော်မူအပ် ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စသဒ္ဒေါ၊ စေတ္ထ-မှ စ-သဒ္ဒါသည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ရှိ၏။ တေန၊ ထိုစ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အပညတ္တံ၊ မပညတ်အပ်ကို။ န ပညပေမ၊ မပညတ်ကုန်အံ့။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်ပြီးကို။ န သမုစ္ဆိန္ဒာမ၊ မပယ်ဖြတ်ကုန်အံ့။ ယထာပညတ္တေသု သိက္ခာပဒေသု၊ ပညတ်တိုင်းသော သိက္ခာပုဒ်တို့၌။ သမာဒါယ၊ ကောင်းစွာ ဆောက်တည်ကုန်၍။ ဝတ္တာမ၊ ကျင့်ကုန်အံ့။ ဣတိ ဧဝမာဒီနံ၊ ဤသို့စသော ပါဠိတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သဒ္ဓါယာတိ၊ ကား။ သဒ္ဒဟနေန၊ ယုံကြည်သဖြင့်။ သတ္ထရိ စ၊ ဘုရား၌၎င်း။ ဓမ္မေ စ၊ တရား၌၎င်း။ သဒ္ဓါယ၊ ယုံကြည်ခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာပနေန၊ ရှေးရှုထင်စေသဖြင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်ပေါ်စေ သဖြင့်။ ဇီဝိတေပိ၊ အသက်၌သော်လည်း။ (မငဲ့မူ၍)။ ဇီဝိတပရိက္ခာရေ၊ အသက်၏ အရံအကာဖြစ်သော ပစ္စည်း၌။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဝါ၊ စောစောကပင် မငဲ့မှုပြီးစီး၏။ ဣတိအဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ကိကီဝအဏ္ဍန္တိ၊ ကိကီ သကုဏီကာ၊ တိတီတူးငှက်မသည်။ အတ္တနော၊ ၏။ အဏ္ဍံ ဝိယ၊ ဥကိုကဲ့သို့။ သာ၊ ထိုတိတီတူးငှက်မသည်။ ဇီဝိတမ္ပိ၊ အသက်ကိုသော်လည်း။ ပရိစ္စဇိတွာ၊ စွန့်၍။ အဏ္ဍမေဝ၊ ဥကိုသာလျှင်။ ရက္ခတိ ကိရ၊ စောင့်ရှောက်သတ်။ စမရိဝ ဝါလဓိန္တိ၊ ကား။ စမရီ မိဂေါ၊ စမရီမည်သော သားကောင် သည်။ ဝါ၊ တိဗက်နွားသည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝါလဓိံ ဝိယ၊ မြီးဆံကိုကဲ့သို့။ စမရီမိဂါ၊ တို့သည်။ (စမရမိဂါသင့်) ဗျာဓေန ပရိပါတိယမာနာ၊ မုဆိုးသည် လိုအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဇီဝိတမ္ပိ၊ အသက်ကို သော်လည်း။ ပရိစ္စဇိတွာ၊ စွန့်ကုန်၍။ ကဏ္ဋကဂုမ္ဗာဒီသု၊ ဆူးချုံ စသည်တို့၌။ လဂ္ဂံ၊ ငြိတွယ်သော။ အတ္တနော ဝါလမေဝ၊ မိမိ၏ မြီးဆံကိုသာလျှင်။ ရက္ခန္တိ ကိရ၊ စောင့်ရှောက်ကုန် သတတ်။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်သော။ ဧကကံ ပုတ္တံ ဣဝ၊ တဦးတည်းသောသားကိုကဲ့သို့။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့အံ့။ ဧကပုတ္တကော၊ တဦးတည်းသောသားရှိသော။ ကုဋုမ္ဗိကော၊ သူကြွယ်သည်။ တံ ဧကပုတ္တံ၊ ထိုတဦးတည်းသောသားကို။ ဧကနယနော စ၊ မျက်စိတလုံးသာရှိသောသူသည်လည်း။ တံ ဧကနယနံ၊ ထိုတလုံးတည်းသော မျက်စိကို။ သုဋ္ဌုတရံ၊ အလွန်ကောင်းစွာ။ ရက္ခတိ တထာ၊ ကဲ့သို့။ တထေဝ၊ ထိုအတူပင်လျှင်။ သီလံ၊ ကို။ အနုရက္ခမာနကာ၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်ရှာကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ သို့။ အနုကမ္ပနဝသေန၊ အစဉ်သနားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုပေသလာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ပိယသီလာ၊ ချစ်အပ်သောသီလရှိကုန်သည်။ သဒါ သဗ္ဗကာလံ၊ သိမ်း။ ဒဟရမဇ္ဈိမထေရကာလေသု၊ ရဟန်းငယ် ရဟန်းလတ် မထေရ်ကြီးဖြစ်စဉ်ကာလတို့၌။ ဆန္နမ္ပိဂါရဝါနံ၊ ရိုသေမှု ၆-ပါးလုံးတို့၏လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သဂါရဝါ၊ ရိုသေခြင်းရှိကုန်သည်။ ဂရုကာရဝန္တော၊ အရိုအသေပြုခြင်းရှိကုန်သည်။ (ဟောထ၊ ဖြစ်ပါကုန်လော့။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧဝမေဝ ခေါတိ၊ ကား။ မဟာသမုဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဌိတဓမ္မော၊ တည်မြဲတည်တံ့ခြင်းသဘောရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝေလံ၊ ကမ်းကို။ နာတိက္ကမတိ ယထာ၊ မလွန်သကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ ပင်လျှင်။ မမ သာဝကာတို့။ ဟူသော စကားကို။ အရိယသာဝကော၊ ကတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တေ၊ ထို အရိယာ သာဝကတို့သည်။ ဓုဝသီလာ၊ ခိုင်မြဲသောသီလရှိကုန်၏။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေတိ၊ ကား။ ဇီဝိတဟေတုပိ၊ အသက်ဟူသောအကြောင်းကြောင့်လည်း။ သီလဿ၊ ကို။ အဝီတိက္ကမနော၊ မလွန်ကျူးခြင်း၌။
မဟာဝတ္တနိ အဋဝီ နာမ၊ မဟာဝတ္တနီတော မည်သည်ကား။ ဝိဉ္ဈာဋဝီ၊ ဝိဉ္ဈတောတည်း။ ဟိမဝန္တပေဿ၊ ဟိမဝန္တည၏နံပါး၌။ အဋဝီတိ၊ တောဟူ၍။ ကေစိ၊ ဆိုကုန်၏။ ထေရန္တိ၊ ကား။ နာမဂေါတ္တဝသေန၊ အမည်အနွယ်၏ အလိုအားဖြင့်။ အပညာတံ၊ မထင်ရှားသော။ ဧကံ ထေရံ၊ တပါးသော မထေရ်ကို။ ဂန္တွာ၊ သွား၍။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်အား။ မာ အာရောစေယျ၊ မပြောကြားစေလင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့မြှော်လင့်၍။ နိပဇ္ဇာပေသုံ၊ လည်းလျောင်းနေစေကုန်၏။
ပူတိလတာယာတိ၊ ကား။ ဂဠောစိလတာယ၊ ဆင်သနွယ်ဖြင့် (ဆင်တုံးမနွယ်ဖြင့်)။ သမသီသီတိ၊ ကား။ ဇီဝိတသမသီသီ၊ အသက်နှင့် ကိလေသာဦးခေါင်းတို့အမျှကုန်သော ရဟန္တာတည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ကိလေသသီသံ၊ ကိလေသာ၏ ဦးခေါင်းဖြစ်သော။ အဝိဇ္ဇံ၊ ကို။ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ၊ အရိယာမဂ်အစဉ်ဖြင့်။ အရဟတ္တမဂ္ဂေါ၊ သည်။ ပရိယာဒိယတိ၊ ကုန်စေ၏။ တတော၊ ထိုမှနောက်၌။ ဧကူနဝီသတိမေ၊ ၁၉-ခုမြောက်ဖြစ်သော။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေ၊ ဉာဏ်၌။ ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်၍။ ဘဝင်္ဂေါတ္တရဏေ၊ ဘဝင်သို့သက်လတ်သော်။ ဝဋ္ဋသီသံ၊ ဝဋ်၏ဦးခေါင်းဖြစ်သော။ ဇီဝိတိန္ဒြေယံ၊ ကို။ စုတိစိတ္တံ၊ စုတိစိတ်သည်။ ပရိယာဒိယတိ၊ ကုန်စေ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဣမာယ ဝါရသမတာယ၊ ဤသို့သောဝါရတမျှသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဇီဝိတသမသီသီတိ၊ သီသီရဟန္တာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သော စ ထေရော၊ ထိုမထေရ်သည်လည်း။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပရိနိဗ္ဗာယိ၊ ပရိနိဗ္ဗာန် ဝင်စံလေ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သမသီသီ ဟုတွာ ပရိနိဗ္ဗာယီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဘယတ္တေရော၊ သည်။ မဟာဘိညော ကိရ၊ မြတ်သောအဘိညာ ၆-ပါးနှင့် ပြည့်စုံသော ရဟန္တာ ဖြစ်သတတ်။ (မဟာဘိညတန္တိ ဆဠဘိညတံ-ဟူသော သံဋ္ဌ ၂-၂၁၄ ကိုမှီ၍ ပြန်သည်) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စေတိယံ၊ ကို။ ကာရောပေသီတိ၊ ပြုစေသည်ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အပ္ပေါဝတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဇီဝိတမ္ပိ၊ အသက်ကိုသော်လည်။ န ဘိန္ဒေယျ၊ မဖျက်ရာ။ န ဝီတိက္ကမေယျ၊ မလွန်ကျူးရာ။
သတိယာ အဓိဋ္ဌိတာနန္တိ၊ ကား။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ ဥပဋ္ဌိတာယ၊ ထင်သော။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ အာရက္ခဝသေန၊ စောင့်ရှောက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဓိဋ္ဌိတာနံ၊ ဆောက်တည်အပ်ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့ကို။ အနနွာဿဝနီယတောတိ၊ ကား။ ဒွါရဘာဝေန၊ ဒွါရ၏အဖြစ်ဖြင့်။ အဘိဇ္ဈာဒီဟိ၊ တို့သည်။ အနနုဗန္ဓိတဗ္ဗတော၊ အစဉ်မလိုက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝရန္တိ၊ ကား။ သေဋ္ဌံ၊ မြတ်၏။ တတ္တာယာတိ၊ ကား။ ဥဏှာယ၊ ပူသော။ အာဒိတ္တာယာတိ၊ ကား။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယ၊ အစမှစ၍။ ဒိတ္တာယ၊ တောက်ပြောင်သော။ သမ္ပဇ္ဇလိတာယောတိ၊ ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဇလန္တိယာ၊ တောက်ပသော။ သဇောတိဘူတာယာတိ၊ ကား။ ဧကဇာလီဘူတာယ၊ တခဲနက်မီးတောက် မီးလျှံသဖွယ် ဖြစ်သော။ သမ္ပလိမဋ္ဌန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အာမဋ္ဌံ၊ ထိပါးသုံးသပ်အပ်၏။ အဉ္ဇိတံ၊ မျက်စင်း ခပ်အပ်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ န တွေဝ ဝရံ၊ မမြတ်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ဆောင်ယူ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ရူပေသူတိ၊ ကား။ ရူပါရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ အနု။ပ။ဂ္ဂါဟောတိ၊ ကား။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ အနု အနု၊ အဖန်ဖန်။ ဗျဉ္ဇနဝသေန၊ ထင်ရှားစေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပါဒနေန၊ သဖြင့်။ ပါကဋီကရဏဝသေန၊ ယူခြင်းတည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ အနုဗျဉ္ဇနသောတိ၊ ကား။ ဟတ္ထပါဒါဒိအနုဗျဉ္ဇနတော၊ လက်ခြေ အစရှိသော။ အနုဗျဉ္ဇနသောတိ၊ ကား။ ဟတ္ထပါဒါဒိအနုဗျဉ္ဇနတော၊ လက်ခြေအစရှိသော အနုဗျဉ္ဇနအားဖြင့်။ နိမိတ္တဂ္ဂါဟောတိ၊ ကား။ ဣတိ။ပ။ဂ္ဂဟဏံ၊ မိန်းမ ယောကျ်ား စသော နိမိတ်, သုဘစသော နိမိတ်ကိုယူခြင်းတည်း။ စက္ခု။ပ။ တ္တဿတိ၊ ကား။ စက္ခုဒွါရာဒီဟိ၊ တို့မှ။ ပဝတ္တဿ၊ သော။ ဝိညာဏဿာတိ၊ ကား။ ဇဝနဝိညာဏဿ၊ ဇောဝိညာဏ်၏။ နိမိတ္တာဒိဂ္ဂါဟံ၊ နိမိတ်စသည်ကိုမှတ်ယူခြင်းကို။ နိသေဓေန္တေန၊ တားမြစ်သည်ဖြစ်၍။ သမ္ပာဒေတဗ္ဗော၊ ပြီးစေအပ်၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ အသံဝိဟိတသာခါပရိဝါရန္တိ၊ ကား။ သမ္မာအဝိဟိတဝတိပရိက္ခေပံ၊ ကောင်းစွာ မပြုလုပ်အပ်သော စည်းရိုးအရံအတားရှိသော။ ပရဿဟာရီဟိီတိ၊ ကား။ ပရသန္တကာဝဟာရကေတိ၊ သူတပါး၏ဥစ္စာကိုခိုးယူတတ်ကုန်သော။ စောရေဟိ၊ ခိုးသူတို့သည်။ သမတိဝိဇ္ဈတီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အတိဝိဇ္ဈာတိ၊ အလွန်ဖောက်ထွင်း၏။ အနုပဝိသတိ၊ အစဉ် ဝင်ရောက်၏။
ရူပေသူတိ၊ ကား။ ရူပေဟေတု ရူပနိမိတ္တံ၊ ရူပါရုံဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကအနတ္ထတော၊ ဖြစ်တတ်သောအကျိုးမဲ့မှ။ ဣန္ဒြိယံ၊ ကို။ ရက္ခ၊ စောင့်ပါလော့။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ သဒ္ဒေသု စသော ကြွင်းသော ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဧတေ ဟိ ဒွါရာတိ၊ ကား။ ဧတေ စက္ခာဒိဒွါရာ၊ ဤစက္ခု စသော ဒွါရတို့သည်။ သတိကဝါဋေန၊ သတိဟူသော တံခါးရွက်ဖြင့်။ အသံဝုတတ္တာ၊ မပိတ်အပ်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဝဋာ၊ ဟင်းလင်းပွင့်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အရက္ခိတာ၊ မစောင့်ရှောက်အပ်ကုန်သည် ရှိသော်။ ကိလေသုပ္ပတ္တိယာ၊ ကိလေသာဖြစ်ခြင်း၏။ ဟေတုဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ တံသမင်္ဂိနံ၊ ထိုဒွါရနှင့် ပြည့်စုံသူကို။ ဟနန္တိ၊ ညဉ်းဆဲကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရဏူပစာရေနေဝ၊ ကာရဏူပစာဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ကိလေသာသနံ၊ တို့၏။ အာရမ္မဏဘူတာ၊ ကုန်သော။ ဧတေ ရူပါဒယော၊ ဤရူပါရုံ စသည်တို့သည်။ ဒွါရာစက္ခာဒိဒွါရတော၊ စက္ခုအစရှိသော ဒွါရကြောင့်။ ကီဒိသာ၊ အဘယ်သို့သော ဒွါရ ကြောင့်နည်း။ ဝိဝဋာ၊ ဟင်းလင်းပွင့်သော။ အရက္ခိတာ၊ မစောင့်ရှောက်အပ် မပိတ်အပ်သော စက္ခုဒွါရ အစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ တံ သမင်္ဂိနံ၊ ကို။ ဟနန္တိ၊ ကုန်၏။ ဂေဟံ၊ အိမ်ကို။ ဒုစ္ဆန္တိ၊ ကား။ န သမ္မာ ဆာဒိတံ၊ ကောင်းစွာမမိုးအပ်သော။ အဘာဝိတန္တိ၊ ကား။ လောကုတ္တရဘာဝနာရဟိတံ၊ လောကုတ္တရာဘာဝနာကင်းသော။
သမ္ပာဒိတေတိအာဒိဿ၊ အစရှိသော။ ဝေါဒနပက္ခဿ၊ ပက္ခ၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တဝိပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အယံ ပန အနုပ္ပါဒေါ၊ ဤမဖြစ်စေခြင်း သည်ကား။ မဂ္ဂေန အာဂတသဒိသတ္တာ၊ မဂ်ဖြင့်လာသည်နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတိဥက္ကဋ္ဌ ဒေသနာ၊ အလွန်အကဲအားဖြင့် ဟောပြသော ဒေသနာ ပေတည်း။ သမ္ပာဒေတဗ္ဗောတိ၊ ကား။ ပုန။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ န ကရိဿံ၊ မပြုအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိဋ္ဌာနသုဒ္ဓိယာ၊ ဆောက်တည်ခြင်းဖြင့်ပြီးသော စင်ကြယ်ခြင်း ဖြင့်။ သမ္မာဒေတဗ္ဗော၊ ပြီးစေအပ်၏။
အဓုနာ ပဗ္ဗဇိတေနာတိ၊ ကား။ န စိရပဗ္ဗဇိတေန၊ ရဟန်းပြု၍ မကြာမြင့်သေးသော။ နဝပဗ္ဗဇိတေန၊ ရဟန်းပြုသစ်စဖြစ်သော။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ကာမရာဂေန ဍယှာမီတိ၊ ကား။ ကာမရာဂဂ္ဂိနာ၊ ကာမရာဂမီးဖြင့်။ (ကတ္တားပင်ဖြစ်သော်လည်း ဖြင့်-ဟု ပြန်မှ မြန်မာစကားချောသည်) ပရိဍယှာမိ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပူလောင်အပ်၏။ သော စ ပန ဒါဟော၊ ထိုအပူသည်လည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ စိတ္တဂတော၊ စိတ်၌တည်၏။ ဣတိ ဒေဿန္တော၊ ၍။ စိတ္တံ မေ ပရိဍယှတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သာဓုတိ၊ ကား။ အာယာစနာ၊ တောင်းပန်သောစကားတည်း။ နိဗ္ဗာပနန္တိ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုရာဂမီးကို။ နိဗ္ဗာပနုပါယံ၊ ငြိမ်း စေကြောင်းနည်းလမ်းကို။ ဂေါတမာတိ၊ ဂေါတမဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ထေရံ၊ အရှင်အာနန္ဒာ မထေရ်ကို။ ဂေါတ္တေန၊ အနွယ်ဖြင့်။ အာလပတိ၊ ရှေးရှုခေါ်၏။
သညာယ ဝိပရိယေသာတိ၊ ကား။ အသုဘေ၊ မတင့်တယ်သည်၌။ သုဘန္တိ၊ တင့်တယ်သည်ဟူ၍။ ပဝတ္တသညာဝိပရိယေသဟေတု၊ ဖြစ်သောသညာ၏ ဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့်။ ဝိပရီတသညာနိမိတ္တံ၊ အကြောင်းကြောင့်။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ပရိဝဇ္ဇေဟိ၊ ကြဉ်ရှောင်လော့။ ကီဒိသံ၊ အဘယ်သို့သော် နိမိတ်ကို နည်းဟူမူ။ ရာဂူပသဥှိတံ၊ ရာဂနှင့်စပ်သော။ ရာဂုပ္ပတိဟေတုဘူတံ၊ ဖြစ်သော။ သုဘနိမိတ္တံ၊ သုဘနိမိတ်ကို။ ပရိဝဇ္ဇေဟိ၊ လော့။ န မနသိကရောဟိ၊ နှလုံးမသွင်းလေလင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သုဘနိမိတ္တဿ၊ ကို။ အမနသိကာရော ဧဝ၊ နှလုံးမသွင်းရုံသာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ အမှန်အားဖြင့်ကား။ အသုဘဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဘာဝေဟိ၊ ဖြစ်ပွားစေပါ လော့။ ကထံ၊ အဘယ်သို့နည်းဟူမူ။ ဧကဂ္ဂံ၊ တခုတည်းသော အာရုံအဖို့ရှိသော။ သုသမာဟိတံ၊ ကောင်းစွာတည်ကြည်သောစိတ်ကို။ ဝါ၊ ကောင်းစွာတည်ကြည်အောင်။ (ဘာဝေဟိ၊ လော့။) ယထာ၊ အားဖြင့်။ (ပွားစေလတ်သော်)။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ အသုဘာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဝိက္ခေပါဘာဝေန၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း မရှိသဖြင့်။ ဧကဂ္ဂံ စ၊ သည်၎င်း။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ အပ္ပိတဘာဝေန၊ သက်ဝင်ကပ် ရောက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုသမာဟိတဉ္စ၊ သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဘာဝေဟိ၊ ပွားစေပါလော့။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သမထဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ ကာမရာဂဿ၊ ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနံ၊ ခွာခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သမုစ္ဆေနဝိဓိံ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်ခြင်းအစီအရင် ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သင်္ခါရေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သင်္ခါရေ ပရတော ပဿာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အဝိဓေယျကတာယ၊ မအိုစေကုန်လင့် စသည်ဖြင့် မစီမံ မခန့်ခွဲနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရေတိ၊ သူတပါးတို့ဟူ၍။ ဝါ၊ သူစိမ်းအပြင်ပတရားတို့ဟူ၍။ ပဿ၊ ရှုလော့။ ပန၊ တပါး။ အနိစ္စတာယ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဥဒယဗ္ဗယပဋိပီဠိတတ္တာ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဆင်းရဲအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဆင်းရဲဟူ၍။ ပဿ၊ လော။ အနတ္ထသဘာဝတ္တာ စ၊ အတ္တမဟုတ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အတ္တဝိဟရတော စ၊ အတ္တမှ ကင်းခြင်းကြောင့်၎င်း။ နော အတ္တတော၊ အတ္တမဟုတ်ဟူ၍။ ပဿ၊ ရှုလော့။ ဧဝံ၊ သို့။ လက္ခဏတ္တယံ၊ လက္ခဏာရေးသုံးပါးအပေါင်း ကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေန္တော၊ ပွားစေသည်ဖြစ်၍။ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ၊ ဖြင့်။ စတုတ္ထမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ မဟာရာဂံ၊ ကြီးစွာသော ရာဂကို။ နိဗ္ဗာပေတိ၊ ငြိမ်းစေလော့။ တေဘူမကဿ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သော တရားအပေါင်းကို။ အဘိဘဝနတော၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်တတ် သောကြောင့်။ မဟာဝိသယတာယ၊ ကျယ်ဝန်းသော နယ်ပယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာရာဂံ၊ ကြီးစွာသော ရာဂကို။ ဝူပသမေဟိ၊ ငြိမ်းစေပါလော့။ ဧတရဟိ၊ ယခုအခါ၌။ (ဍယှသိ) ယထာ၊ ပူလောင် အပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်ထပ်ကာထပ်ကာ။ မာ ဍယှိတ္ထော၊ မပူလောင်အပ် စေလင့်။ ဝါ၊ အပူလောင်မခံရစေလင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဠှတရံ၊ အထူးသဖြင့် မြဲမြံစွာ။ ရာဂဝိနောဒနေ၊ ရာဂကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း၌။ နိယောဇေသိ၊ တိုက်တွန်းလေပြီ။
ဧဝံ၊ သို့။ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလဿ၊ ကို။ သမ္ပာဒနေ၊ ပြည့်စုံစေခြင်း၌။ ဝိဓိံ၊ အစီအရင်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြုကျင့်သည်ရှိသော်။ တံ၊ ထိုဣန္ဒြိယသံဝရသီလသည်။ သုသမ္ပာဒိတံ၊ ကောင်းစွာ ပြည့်စုံစေအပ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နယံ၊ နည်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပိ စာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဣန္ဒြိယသံသဝရသီလ၌။ ပရိပူရကာရိနော၊ ဖြည့်ကျင့်လေ့ရှိကုန်သော။ ထေရေ၊ မထေရ်တို့ကို။ နိဒေဿတိ၊ စံပြအနေဖြင့် ညွှန်ပြတော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ လေဏံ။ပ။ပုဗ္ဗန္တိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ သဗ္ဗတ္ထေဝ၊ အရပ်၌ပင်လျှင်။ ထေရဿ၊ ၏။ ယုဂမတ္တဒဿိတာယ၊ ထမ်းပိုးတပြန်မျှ ကြည့်ရှု့လေရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိံ ပန၊ အသို့နည်း။ ထေရော၊ သည်။ သေနာသနံ၊ ကို။ န သောဓေတိ၊ မသုတ်သင်သလော။
ဟိ၊ မှန်၏။ ဥလ္လောကာ၊ မျက်နှာကြက်မှ။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဩဟာဂေတဗ္ဗံ၊ ပင်ရှင်းအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဝတ္တက္ခန္ဓက၌ ဟောအပ်၏။ (ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။) အန္တေဝါသိကာဒယောဧဝ၊ အနီးနေတပည့် စသည်တို့သည်သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုမထေရ်၏။ သေနာသနံ၊ ကို။ သောဓေန္တိ ကိရ၊ ကုန်သတတ်။ အဿ နာဂရုက္ခဿ၊ ထိုကံ့ကော်ပင်၏။ (အဿ-၏ အစွကိုပြသည်)
တသ္မိံ ဂါမေတိ၊ ကား။ မဟောဂါမေ၊ မဟာဂါမ၌။ ယာသံ၊ အကြင်မိန်းမတို့အား။ တရုဏာ၊ အသက်ငယ် ကုန်သော။ ထညပိဝနကာ၊ နို့စိုသူငယ်ဖြစ်ကုန်သော။ ပုတ္တဓိတရော၊ သားသမီးတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တာ၊ ထိုမိန်းမတို့သည်။ တရုဏပုတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ တာသံ၊ တို့၏။ လဉ္ဆာပေသီတိ၊ ကား။ ထနပဋ္ဋိကာယ၊ အသားမြတ်လွှမ်း အပြားဖြင့်။ ထနေ၊ တို့ကို။ ဗန္ဓာပေတွာ၊ ဖွဲ့စေ၍။ ရာဇမုဒ္ဒိကာယ၊ မင်းတံဆိပ်ဖြင့်။ လဉ္ဆာပေသိ၊ တံဆိပ်ခတ်စေ၏။ ရာဇာ၊ မင်းသည်။ ထေရံ၊ ကို။ စိရတရံ၊ သာ၍ကြာမြင့် စွာ။ ဒဋ္ဌုံ၊ ဖူးမြှောင်ခြင်းငှာ။ ကာလဝိက္ခေပံ၊ အချိန်ကာလ ပစ်လွှင့်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အချိန်ရွှေ့ခြင်းကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ သွေ၊ နက်ဖြန်၌။ သီဠာနိ၊ တို့ကို။ ဂဏှိဿာမိ၊ ယူအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ထေရော၊ သည်။ ရညော စ၊ မင်း၏၎င်း။ ဒေဝိယာ စ၊ မိဖုယား၏၎င်း။ ဝန္ဒနကာလေ၊ ရှိခိုးသောအခါ၌။ သတ္တာကာရမတ္တံ၊ သတ္တဝါဟူသော အခြင်းအရာမျှ ကိုသာလျှင်။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဣတ္ထီ၊ တည်း။ ပုရိသော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဝေကံ ပန၊ ခွဲခြားခြင်းကိုကား။ န ကရောတိ၊ မပြု။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝဝတ္ထာနံ န ကရောမီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အယံ အယျော၊ ဤအရှင်သည်။ အဟော သုပရိ သုဒ္ဓသီလော ဝတ၊ ဩော် အလွန်စင်ကြယ်သော သီလရှိပါသေစွတကား။ ဣတိ၊ သွင်း၍။ ဒဏ္ဍဒီပိကံ၊ ဆီမီးဒုတ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ကိုင်၍။ အဋ္ဌာသိ၊ တည်လေ၏။ အတိပရိသုဒ္ဓံ ပါကဋန္တိ၊ ကား။ ပထဝိကမ္ပနေန၊ မြေငလျင်လှုပ်သဖြင့်။ သကလံ၊ သော။ ပဗ္ဗတံ၊ တောင်ကို။ ဧကနိန္နာဒံ၊ တခဲနက် ပဲ့တင်ဟီးသည်ကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ တန္နိဝါသိဒေဝတာနံ၊ ထိုတောင်၌နေသော နတ်တို့၏။ သာဓုကာရဒါနေန၊ ကောင်းချီးပေးခြင်းဖြင့်။ (ဧကနိန္နာဒံ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။) ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တချို့ကဆိုကုန်၏။ ဘန္တောတိ၊ ကား။ အနဝဋ္ဌိတော၊ မတည်တံ့သော။ ဗာလောတိ၊ ကား။ တရုဏဒါရကော၊ သူငယ်တည်း။ ဥတြသ္တောတိ၊ ကား။ ဉာတကေဟိ၊ ဆွေမျိုးတို့နှင့်။ ဝိနာဘာဝေန၊ ကင်းကွာခြင်းကြောင့်။ သန္တြသ္တော၊ ထိတ်လန့်သည်။
ဝိသဂဏ္ဍကရောဂေါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ထနကန္ဒဠရောဂံ၊ အသားမြတ်ပတ်လည်၌ဖြစ်တတ်သော နို့အိုင်းနာကို။ အာဟ၊ ၏။ မာသရောဂါဒိကောပိ၊ မာသရောဂါ စသည်သည်လည်း။ ဝိသဂဏ္ဍကရောဂါ၊ မည်၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ယတော၊ အကြင်အခါ၌။ (ဝါ၊ အကြင်အခါမှစ၍။) ပဗ္ဗဇိတော၊ ရဟန်းပြုခဲ့၏။ တတော၊ ထိုအခါမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ပဗ္ဗဇိတကာလတော၊ ရဟန်းပြုသောကာလမှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဣန္ဒြိယာနီတိ၊ ကား။ ဣန္ဒြိယသံဝရသီလာနနိ၊ တို့ကို။ ဟိ၊ မှန်၏။ တေသု၊ ထိုဣန္ဒြိယသံဝရသီလတို့သည်။ ဘိန္နေသု၊ ပျက်ကုန်လတ်သော်။ အာရက္ခဘာဝတော၊ အစောင့်အရှောက်မရှိခြင်းကြောင့်။ ဣန္ဒြိယာနိပိ၊ ဣန္ဒြေတို့ကိုလည်း။ ဘိန္နာနီတိ၊ ပျက်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကြး။ ဣန္ဒြိယာနေဝ၊ ဣန္ဒြေတို့သည်ပင်လျှင်။ နိမိတ္တာနုဗျဉ္ဇနဂ္ဂါဟဿ၊ နိမိတ်, အနုဗျဉ္ဇနတို့ကို ယူခြင်း၏။ ဒွါရဘူတာနိ၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ ဝါ၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနေဝ၊ တို့သည်ပင်လျှင်။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုဣန္ဒြေနှင့်ပြည့်စုံသောသူအား။ အနတ္ထုပ္ပတ္တိတော၊ အကျိုးမဲ့၏ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (မူအားလုံးညီ၏) ဘိန္နာနိ နမ၊ ပျက်သည်မည်ကုန်၏။ ဝိပရိယာယတော၊ (ထိုမှ) ပြန်သောအားဖြင့်။ အဘိန္နာနိ၊ မပျက်သည်မည်ကုန်၏။ ဣတိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့အား။ အယောနိသော၊ မသင့်သောအကြောင်းအားဖြင့်။ ဥပသံဟာရော၊ ဆောင်ပေးခြင်းသည်။ ဘေဒနံ၊ ဖျက်ခြင်းမည်၏။ ယောနိသော၊ ဖြင့်။ ဥပသံဟာရော၊ သည်။ အဘေဒနံ၊ မဖျက်ခြင်းမည်၏။ ဣတိ အပရေ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ မိတ္တတ္ထေရောပါတိ၊ ကား။ မဟာမိတ္တတ္ထေရော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဝရေတိ၊ ကား။ သေဋ္ဌေ၊ မြတ်သော။
တထာ ဝီရိယေနာတိ၊ ပါဌ်၌။ တထာသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝီရိယံ၊ ကို။ ဝိသေသေတိ၊ အထူးပြု၏။ အနဝဇ္ဇလက္ခဏာဝ၊ ဏာရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သတိ၊ သည်။ ဣန္ဒြိယသံဝရသာဓနံ၊ ဣန္ဒြိယသံဝရကို ပြီးစေတတ်သည်။ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသာဓနံ၊ သုဒ္ဓိကိုပြီးစေတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝီရိယာပေက္ခမေဝ၊ ဝီရိယကိုငဲ့သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိသေသနံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ သမ္မာအာရဒ္ဓဝီရိယဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အယုတ္တာ၊ မသင့်သော။ ဧသနာ၊ သည်။ အနေသနာ၊ မည်၏။ ယထာဝုတ္တမိစ္ဆာဇီဝသင်္ဂဟာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော မိစ္ဆာဇီဝဖြင့် ရေတွက်အပ်သော ရှာမှီးခြင်းပေ တည်း။ သာ ဧဝ၊ ထိုမသင့်သော ရှာမှီးခြင်းသည်ပင်လျှင်။ သတ္ထုသာသနဿ၊ တော်အား။ ပတိရူပါ၊ လျှောက်ပတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပတိရူပါ၊ မည်၏။ အပ္ပတိရူပံ၊ သာသနာ တော်အား မလျော်သော။ တံ အနေသနံ၊ ထိုမသင့်သော ရှာမှီးခြင်းကို။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ပတိရူပဝိရောဓိနီ၊ အသင့်အလျော်နှင့် ဆန့်ကျင်သော အကျင့်သည်။ အပ္ပတိရူပါ၊ မည်၏။
ပရိဂ္ဂဟိတဓုတင်္ဂဿ၊ သိမ်းဆည်းဆောက်တည်အပ်သော ဓုတင်ရှိသောသူအား။ ဓုတင်္ဂနိယမဝိရောဓိနီ၊ ဓုတင်စည်းကမ်းနှင့် ဆန့်ကျင်သော။ (ပဋိပတ္တိ-၌စပ်) ယဿ ကဿစိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သလ္လေခဝိကောပိနီ၊ သလ္လေခအကျင့်ကို ပျက်စေတတ်သော။ ပဋိပတ္တိ၊ အကျင့်ပေတည်း။ ဣမသ္မိံ ပက္ခေ၊ ဤပက္ခ၌။ စသဒ္ဒေါ၊ ကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ညွှန်ပြအပ်၏။ အနေသနံ စ၊ မသင့်သော ရှာမှီးခြင်းကို၎င်း။ အပ္ပတိရူပဉ္စ၊ မလျော်သောအကျင့်ကို၎င်း။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပဋိသေဝမာနေန၊ မှီဝဲသည်ဖြစ်၍။ ပရိဝဇ္ဇယတာ၊ ကြဉ်ရှောင်သည်ဖြစ်၍။ သမ္ပဒေတဗ္ဗာ၊ ပြည့်စုံစေအပ်၏။ ဣတိ သမ္ပန္ဓော၊ ၏။ ပရိသုဒ္ဓုပ္ပါဒေတိ ဣမိနာဝ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဓမ္မဒေသနာဒီနံ၊ တရားဟောခြင်း စသည်တို့ ၏။ ပရိသုဒ္ဒါသမုဋ္ဌာနတာ၊ စင်ကြယ်သော အလိုအဇ္ဈာသယလျှင် ဖြစ်ကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒီပိတာ၊ ပြအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မဒေသနာဒီဟိ။ပ။ ပသန္နာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဗာဟုသစ္စဝတ္တ။ပ။ အာဒီနံ၊ အကြားအမြင်မျာခြင်း, ကျင့်ဝတ်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်း, ဣရိယာပုထ်၏ ပြည့်စုံကောင်းမြတ်ခြင်း စသည်တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဓုတ။ပ။ ပသန္နာနန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပိဏ္ဍပါတစရိယာဒီဟီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အာဒိဝသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ မိတ္တ။ပ။ စရိယာဒီနံ၊ မိတ်ဆွေ ချစ်ကျွမ်းဝင်သူ (သီတင်းသုံးသော်) ပံသုကူရှာခြင်း စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဓုတင်္ဂနိယမာနုလောမေနာတိ၊ ကား။ တံတံဓုတင်္ဂနိယတာယ၊ ထိုထိုဓုတင်ဖြင့် သတ်မှတ်အပ်သော။ ပဋိပတ္တိယာ၊ အကျင့်အား။ အနုလောမဝသေန၊ လျော်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝိကောပနဝသေန၊ မပျက်စေသည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ မိစ္ဆာဇီဝေန၊ ဖြင့်။ ဇီဝိကာ၊ အသက်မွေးခြင်းသည်။ မဟိစ္ဆေဿဝ၊ အလိုကြီး သောသူအားသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပိစ္ဆဿ၊ အလိုနည်းသောသူအား။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အပ္ပိစ္ဆတာယ၊ အလိုနည်းသည်၏အဖြစ်သည်။ ဥက္ကံသဂတာယ၊ အလွန်အကဲ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်လတ် သော်။ ဝါ၊ အလွန်အကဲဖြစ်လတ်သော်။ မိစ္ဆာဇီဝဿ၊ ၏။ အသမ္ဘဝေါ ဧဝ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧကဗျာဓိဝူပသမတ္ထန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပူတိဟရိတကီတိ၊ ကား။ ပူတိမုတ္တပရိဘာဝိတံ၊ နွားကျင်ငယ်ဖြင့်ထုံအပ်သော။ ဝါ၊ တနည်း။ ပူတိဘာဝေန၊ ပုပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဆဍ္ဍိတံ၊ စွန့်ပစ်အပ်သော။ ဟရိတကံ၊ ဖန်ခါးသီးသည်။ ဧတဿ၊ အား။ အရိယဝံသော၊ ဝံသအကျင့်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အရိယဝံသေ၊ ၌။ နိယုတ္တော၊ အမြဲယှဉ်သူတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရိယဝံသိကော၊ မည်၏။ ပစ္စယဂေဓဿ၊ ပစ္စည်းတို့၌ မက်မောခြင်းတဏှာ၏။ ဒုရသမုဿရိတတ္တာ၊ ဝေးစွာဖယ်ရှားအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥတ္တမော စ၊ မြတ်သည်လည်း ဟုတ်၏။ သော၊ ထိုသူသည်။ အရိယဝံသိကော စ၊ ဤယှဉ်သည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တမရိယဝံသိကော၊ မည်၏။ ယဿ ကဿစီတိ၊ ကား။ ပရိဂ္ဂဟိတာယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတယောက်သော ရဟန်းအား။
နိမိတ္တံ နာမ၊ နိမိတ်မည်သည်ကား။ ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဒဿ၊ ရည်၍။ ဃထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ အဓိပ္ပါယော၊ မိမိ၏အလိုကို။ ဉာယတိ၊ လူဒကာတို့သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ နိမိတ္တကမ္မံ၊ သိကြောင်းနိမိတ်ကိုပြုခြင်းတည်း။ ဩဘာသော နမာ၊ မည်သည်ကား။ ဥဇုကမေဝ၊ ဖြောင့်စွာသာလျှင်။ ဝါ၊ တိုက်ရိုက်သာလျှင်။ အကထေတွာ၊ မပြောမူ၍။ ယထာ၊ ဖြင့်။ အဓိပ္ပါယော၊ သည်။ ဝိဘူတော၊ ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ဩဘာသနံ၊ အရိပ်အရောင်ပြဆိုခြင်းတည်း။ ပရိကထာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပရိယာယေန၊ ပရိယာအားဖြင့်။ ကထနံ၊ ပြောဆိုခြင်းတည်း။ တထာ ဥပ္ပန္နန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တဒိဝသေန၊ နိမိတ်စသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။
ဒွါရံ ဒိန္နန္တိ၊ ကား။ ရောဂသီသေန၊ ရောဂါကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ ဝါ၊ ရောဂါကို။ အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ပရိဘောဂဿ၊ သုံးဆောင်ခြင်း၏။ ဒွါရံ၊ အကြောင်းအခွင့်ကို။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်ပြီ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အရောဂကာလေပိ၊ ရောဂါမရှိသောကာလ၌လည်း။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ အာပတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ကြောင့်။ ကိဉ္စာပိအာပတ္တိန ဟောတီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ န ဝဋ္ဋတီတိ၊ ကား။ သလ္လေခပဋိပတ္တိယံ၊ သလ္လေခအကျင့်၌။ ဌိတဿ၊ တည်သောသူအား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ သလ္လေခံ၊ ကို။ ကောပေတိ၊ ကောပေတိ-ဟူသော။ ဣမိနာဝ၊ ဤစကားဖြင့်ပင်လျှင်။ သေနာသန။ပ။ ဓရဿ၊ ကျောင်းနှင့်စပ်ဆိုင်သော ဓုတင်ကိုဆောင်သော ရဟန်းအား။ နိမိတ္တာဒယော၊ နိမိတ်စသည်တို့သည်။ န ဝဋ္ဋန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒညဓုတင်္ဂဓရဿပိ၊ ထိုမှတပါးသော ဓုတင်ဆောင်ရဟန်းအားလည်း။ န ဝဋ္ဋန္တိယေဝ၊ မအပ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တပါးသောဆရာတို့က ဆိုကုန်၏။ အကရောန္တောတိ၊ ကား။ ယထာသကံ၊ အကြင် အကြင် မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော။ ဝါ၊ မိမိပိုင်ဆိုင်သမျှသော။ အနုညာတဝိသယေပိ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အရာ၌သော် လည်း။ အကရောန္တော၊ မပြုသည်ဖြစ်၍။ အညတြေဝါတိ၊ ကား။ ဌပေတွာ ဧဝ၊ ဖယ်ထား၍သာလျှင်။
ဂဏဝါသံ၊ သီတင်းသုံးဘော်အပေါင်း ပရိသတ်နှင့်တကွ နေခြင်းကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ အရညာယတနေ၊ တောအရပ်၌။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဝိဝေကဿ၊ ဝိဝေက၏။ မုဒ္ဓဘူတာယ၊ ခေါင်ထိပ်ဖြစ်သော။ အဂ္ဂဖလသမာပတ္တိယာ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သမာပတ်ဖြင့်။ ဝိဟရန္တော၊ နေတော်မူသော။ မဟာထေရော၊ ကို။ ဝိဝေကံ ဗြုဟယမာနောတိ၊ ဝိဝေကကို ပွားစေအပ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ ဥဒရသန္နိဿိတော၊ ဝမ်းကိုမှီသော။ ဝါတာဗာဓော၊ လေနာသည်။ ဥဒရဝါတာဗာဓော၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤနို့ဆွမ်းအား။ အသမ္ဘိနံ၊ မိရောစပ်အပ်သော။ ခီရံ၊ နို့သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမ္ဘိန္နခံရ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုမရောအပ်သောနို့ရှိသော နို့ဆွမ်းသည်ပင်လျှင်။ ပါယာသံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမ္ဘိန္နခီရပါယာသံ၊ မည်၏။ ဥဒကေန၊ ရေနှင့်။ အသမ္မဿခီရေန၊ မရောသောနို့ဖြင့်။ ပက္ကပါယာသံ၊ ချက်အပ်သော နို့ဆွမ်းတည်း။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ တဿာတိ၊ ကား။ ပါယာသဿ၊ နို့ဆွမ်း၏။ ဥပ္ပတ္တိမူလန္တိ၊ ကား။ ဂိဟိကာလေ မေ။ပ။အဟောသီတိ၊ ဟူ၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝစီနိစ္ဆာရဏသင်္ခါတံ၊ နှုတ်မြွက်ပြောဆိုခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဥပ္ပတ္တိဟေတုံ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းကို။ အပရိဘောဂါရဟော ပိဏ္ဍပါတောတိ၊ မသုံးဆောင်ထိုက်သောဆွမ်းဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ထေရဿ၊ အရှင်သာရိပုတြာမထေရ်အား။ ဩဘာသနာဒိဝိတ္ထုပ္ပတိယေဝ၊ အရိပ်အရောင်ပြ ပြောဆိုလိုခြင်း စသော စိတ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ နနု၊ မရှိသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စေဒနာငြားအံ့။ နတ္ထိ၊ မရှိသည်။ သစ္စွံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ အဇ္ဈာသယံ၊ အလိုကို။ အဇာနန္တာ၊ မသိကုန်သော။ ဧကစ္စေ ပုထုဇ္ဇနာ၊ တို့သည်။ တထာ၊ ထိုသို့ (ဩဘာသန အစရှိ) သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ မညေယျုံ၊ မှတ်ထင်ကုန်ရာ၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ အနာဂတေ၊ ၌။ သဗြဟ္မစာရိနော၊ တို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ စွန့်ပယ်သည်ရှိသော်။ မမ၊ ငါ၏။ ဒိဌာနုဂတိံ၊ မြင်အပ်သောအကျင့်ကို အတုလိုက်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇေယျုံ၊ ကုန်ရာ၏။ ဣတိ၊ သွင်း၍။ ပဋိက္ခိပိ၊ လေ၏။ အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ မဟာထေရဿ၊ ၏။ သလ္လေခပဋိပတ္တိ၊ ခအကျင့်သည်။ အပရမုက္ကံသဂတာ၊ အလွန်အကဲခေါင်ထိပ်သို့ရောက်၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားမှန်၏။ (သော၊ သည်။) ဒဟရဘိက္ခုနော၊ တပည့်ရဟန်းငယ်၏။ (ဝစနံ-၌စပ်) သမ္ပန္နံ၊ ပြည့်စုံကောင်းမွန်သော အရသာသည်။ ကဿ၊ အဘယ်သူအား။ န မနာပံ၊ မနှစ်သက်စေဘဲရှိအံ့နည်း။ ဣတိ ဝစနံ၊ ဆိုသောစကားကို။ နိဿ။၊ မှီ၍။ ယာဝ ပရိနိဗ္ဗာနာ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ဝင်စံသည့်တိုင်အောင်။ ပိဋ္ဌခါဒနီယံ၊ မုံ့ညက်ခဲဖွယ်ကို။ န ခါဒတိ၊ မခဲမစားတော့ပေ။
ဝစီဝိညတ္တိဝိပ္ဖါရာတိ၊ ကား။ ဝစီနိစ္ဆာရဏဟေတု၊ နှုတ်မြွက်ပြောဆိုခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ အတ္ထဝိညာပနဝေန၊ အနက်ကိုသိစေသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တမာနော၊ ဖြစ်သော။ သဒ္ဒေါ၊ စကား သံသည်။ (ပဝတ္တတိ-၌စပ်) ဝိညတ္တိယာ၊ ဝိညတ်၏။ (ဘာဝေ-၌စပ်) တဿ၊ ထိုအသံရုပ်အား။ ကေနစိ ပစ္စယေန၊ ၂၄-ပစ္စည်းတို့တွင် တစုံတခုသော ပစ္စည်းဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝေ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အသတိပိ၊ မရှိသော်လည်း။ ဝစီဝိညတ္တိဝသေနဝ၊ ဝစီဝိညတ်၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝစီဝိညတ္တိဝိပ္ဖါရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဘုတ္တောတိ၊ ကား။ အဟံ၊ သည်။ ဘုတ္တဝါ၊ စားမိသည်။ သစေ ဘဝေယျံ၊ ငြားအံ့။ သာတိ၊ သ-ဟူသည်ကား။ အဿ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧဝံသ တေတိအာဒီသု ဝိယ၊ စသည်တို့၌ကဲ့သို့။ အကာရလောပေန၊ အအက္ခရာကို ချေသဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြအပ်သော သဒ္ဒါပေတည်း။ အန္တဂုဏန္တိ၊ ကား။ အန္တဘောဂေါ၊ အူခွေတည်း။ ဗဟိ စရေတိ၊ ကား။ အာသယတော၊ တည်ရာဝမ်းဗိုက်အတွင်းမှ။ နိက္ခမိတွာ၊ ထွက်၍။ ဂေါစရဂ္ဂဟဏဝသေန၊ ကျက်စားရာသို့ ယူသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဗဟိ၊ အပြင်ပ၌။ ယဒိ ဝိစရေယျ၊ အကယ်၍ ကျက်စားငြားအံ့။ ပရမပ္ပိစ္ဆံ၊ အလွန်အကဲ အလိုနည်းခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ လောကဝါဟာရေန၊ ရဖြင့်။ ဝါ၊ အရပ်သုံးစကားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ “အန္တဂုဏံ' နိက္ခမိတွာ ဗဟိ စရေ” ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ လောကေ၊ ၌။ အယုတ္တဘောဇိနံ၊ မသင့်သည်ကို စားလေ့ရှိသော။ ဩဒရိကံ၊ ဝမ်း၌ ကြောင့်ကြစိုက်သောသူကို။ ဝါ၊ အစားကြီးသောသူကို။ ဂရဟန္တာ၊ ကဲ့ရဲ့သောသူတို့သည်။ တဿ၊ ထိုသူ၏။ အန္တာနိ၊ အူတို့သည်။ ကိံသု၊ အဘယ်ကြောင့်။ (သု-ကာ နိပါမျှသာ) ဗဟိ၊ အပ၌။ စရန္တိ နာမ၊ ကျက်စားကုန်ဘိသနည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုတတ်ကုန်၏။ အာရောဓေမိတိ၊ ကား။ အာဒိတော၊ အစမှ။ အဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ရောဓေမိ၊ နှစ်သိမ့်အားရစေ၏။ ဝသေ၊ မိမိအလို၌။ ဝတ္တေမိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။
မဟာတိဿတ္ထေရော၊ ထေရ်သည်။ ဒုဗ္ဘိက္ခကာလေ၊ အစာခေါင်းပါးသောကာလ၌။ မဂ္ဂံ၊ ခရီးကို။ ဂစ္ဆန္တော၊ လတ်သော်။ သတ္တစ္ဆေဒေန စ၊ ဆွမ်းပြတ်သဖြင့်၎င်း။ မဂ္ဂကိမထေန စ၊ ခရီးပန်းသဖြင့်၎င်း။ ကိလန္တကာယော၊ ပင်ပန်းသောကိုယ်ရှိလျက်။ ဒုဗ္ဗလော၊ အားမရှိသည်ဖြစ်၍။ အညတရဿ၊ တခုသော။ ဖလိတဿ၊ အသီးသီးသော။ အမ္ဗဿ၊ သရက်ပင်၏။ မူလေ၊ အရင်း၌။ နိပဇ္ဇိ ကိရ၊ လဲလျောင်းနေသတတ်။ ဗဟူနိ၊ များစွာကုန်သော။ အမ္ဗဖလာနိ၊ သရက်သီးတိုပသည်။ တဟံ တဟံ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ပတိတာနိ၊ ကြွေကျကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဧကော၊ တဦးသော။ ဝုဍ္ဎကရော၊ မဟာတိဿမထေရ်ထက် အသက်ကြီးသော။ ဥပါသကော၊ သည်။ ထေရဿ၊ ၏။ သန္တိကံ၊ သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ချဉ်းကပ်၍။ ပရိဿမံ၊ ပင်ပန်းခြင်းကို။
ဉတွာ၊ သိ၍။ အမ္ဗပါနံ၊ သရက်သီးအဖျော် ကို။ ပါယေတွာ၊ တိုက်၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ပိဋ္ဌိံ၊ ကျောက်ကုန်းသို့။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ မိမိ၏နေရာအရပ်သို့။ နေသိ၊ ဆောင်လေ၏။ ထေရော၊ မဟာတိဿထောရ်သည်။
(ဧသော၊ ကျောက်ကုန်းဖြင့် သည်ပိုးထမ်းဆောင်သော ဤဥပါသကာသည်။) တေ၊ အသင်တိဿ၏။ န ပိတာ၊ ဘခင်လည်းမဟုတ်ပေး။ နပိ မာတာ၊ မိခင်လည်းမဟုတ်ပေ။ န ဉာတိ၊ အဆွေလည်းမဟုတ်ပေ။ နပိ ဗန္ဓဝေါ၊ အမျိုးလည်းမဟုတ်ပေ။ သီလဝန္တဿ၊ သီလရှိသည်၏အဖြစ်၏။ ကာရဏာ၊ အကြောင်း ကြောင့်။ (တနည်း) သိလဝန္တဿ၊ သီလရှိသောသင်အား။ ကာရဏာ၊ သီလာဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ကိစ္စွံ၊ သည်ပိုးထမ်းဆောင်ခြင်းကိစ္စကို။ ကရောတိ၊ ပြုရှာပါပေ၏။ ဣတိ၊ သို့။
အတ္တာနံ၊ ကို။ ဩဝဒိတွာ၊ ဆုံးမ၍။ သမ္မသနံ၊ သုံးသပ်ခြင်းကို။ အာရဘိတွာ၊ အားထုတ်၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ပွားစေ၍။ တဿ၊ ထိုဥပါသကာ၏။ ပိဋ္ဌိဂတော ဧဝ၊ ကျောက်ကုန်းထက်၌ တည်လျက်ပင် လျှင်။ မဂ္ဂပဋိပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ အရဟတ္တံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ သစ္ဆိအကာသိ၊ မျက်မှောက်ပြုတော်မူလေပြီ။ ဣမံ၊ ဤမထေရ်ကို။ သန္တာယ၊ ၍။ အမ္ဗခါဒကမာဟတိဿ။ပ။ ကထေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗထာပီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အနေသနဝသေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တုပ္ပတ္တိဝသေနပိ၊ စိတ်ဖြစ် ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်သော်လည်း။ (မသင့်သောနည်းဖြင့်ရှာမှီးရန် စိတ်ကူးမျှပင် မဖြစ်စေရ-ဟု ဆိုလို၏) ကာယဝစီဝိပ္ဖန္ဒိတဝသေန၊ ကိုယ်နှုတ်လှုပ်ရှားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် (ရှာမှီးမှု မဖြစ်စေအပ်သည်မှာ)။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဝါ၊ စောစောကပင် ပြီး၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အနေသနာယတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
အပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေ၊ မဆင်ခြင်မူ၍ သုံးဆောင်ခြင်း၌။ ဣဏ။ပ။ အာဒီနဝဿ စ၊ ဣဏာ ပရိဘောဂဖြစ်ခြင်း, အာပတ်သင့်ခြင်းဟူသော အပြစ်ကို၎င်း။ တဗ္ဗိပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ ပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေ၊ ဆင်ခြင်၍ သုံးဆောင်ခြင်း၌။ အာနိသံသဿ စ၊ အကျိုးအာနိသင်ကို၎င်း။ ဒဿနံ၊ ရှုမြင်ခြင်းသည်။ အာဒီနဝါနိသံသဒဿနံ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုရှုမြင်ခြင်း၏။ ပစ္စယာဓိကာရတ္တာ၊ ပစ္စည်းလျှင် တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယေသူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကာရဏကာရဏမ္ပိ၊ အကြောင်း၏ အကြောင်းကိုလည်း။ ကာရဏဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ် ဖြင့်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ကိံယထာ၊ ကဲ့သို့နည်းဟူမူ။ တိဏေဟိ၊ မြက်တို့ကြောင့်။ သတ္တံ၊ ထမင်းသည်။ သဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤစကားကဲ့သို့တည်း။ ယေန၊ ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ အပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ နာမ၊ မည်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တသ္မိံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဝဇ္ဇိတေ၊ ကြဉ်အပ်သည်ရှိသော်။ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ၊ သည်။ သိဇ္ဈတိ စ၊ ပြီးလည်းပြီး၏။ ဝိသုဇ္ဈတိ စ၊ စင်လည်းစင်ကြယ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပစ္စယဂေဓန္တိ၊ ပုဒ်၌။ ဂေဓဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ဂေဓကိုယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ သမ္မောဟောပိ၊ တွေဝေသောမောဟကိုလည်း။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ကသ္မာ၊ နည်း။ တေန၊ ထိုမောဟနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝတ္တနာတော စ၊ (ဂေဓ၏) ဖြစ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ တဒုပနိဿယတော စ၊ ထိုမောဟလျှင်မှီရာ ဥပနိဿယရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဓမ္မေန သမေန ဥပ္ပန္နေတိ ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ ပစ္စယာနံ၊ တို့ကို။ ဣဒမတ္ထိတံ ဥပဓာရေတွာ၊ အအေးကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း စသော ဤအကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ဆင်ခြင်၍။ (ဥပဋ္ဌာပေတွာ-ဟုရှိလျှင် ဤအကျိုးဖြင့် အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ထင်စေဖြစ်စေ၍-ဟု အနက်ပြန်) ပရိဘုဉ္ဇနံ၊ သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ ပစ္စယာ၊ တို့ကို။ ဉာယဓိဂတာ ဧဝ၊ အသင့်နည်းလမ်းမှန်အားဖြင့် ရအပ် ကုန်သော်သာလျှင်။ ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မေန။ပ။ပစ္စယေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တဝိဓိနာတိ၊ ကား။ သီတဿ ပဋိဃာတာယာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တဝိဓိနာ၊ ရင်ဖြင့်။
ဓာတုဝသေန ဝါတိ၊ ကား။ စီသရာဒိ၊ သင်္ကန်းအစရှိသော။ ယဒိဒံယော အယံ (ပစ္စယော စ)၊ အကြင် ပစ္စည်းသည်၎င်း။ တဒုပဘုဉ္ဇကော၊ ထိုပစ္စည်းကို သုံးဆောင်သော။ ယဒိဒံယော အယံ ပုဂ္ဂလောစ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်၎င်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤပစ္စည်းနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သော။ ဓာတုမတ္ထမေဝ၊ ဓာတ်သဘောမျှသာလျှင်တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဓာတုမနသိကာရဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဋိကူလဝသေန ဝါတိ၊ ကား။ တာဝ၊ စွာ။ ပိဏ္ဍပါတေ၊ ဆွမ်း၌။ အာဟာရေပဋိကူလသညာဝသေနဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ သဗ္ဗာနိ၊ ကုန်သော။ ဣမာနိ စီဝရာဒီနိ၊ ဤသင်္ကန်းစသည်တို့သည်။ အဇီဂုစ္ဆနီယာနိ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်ကုန်။ ဝါ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် မဟုတ်ကုန်သော။ ဣမာနိ စီဝရာဒီနိ၊ တို့သည်။ ဣမံ ပုတိကာယံ၊ ဤပုပ်သော ကိုယ်သို့။ ပတွာ၊ ရောက်ကုန်၍။ ဝါ၊ ရောက်ကုန်လတ်သော်။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင် ဇိဂုစ္ဆနီယာနိ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်တို့သည်။ ဇာယန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိကူလာမနသိကာရဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ တတော ဥတ္တရီတာ၊ ကား။ ပဋိလာဘကာလတော၊ ရသောကာလမှ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝါ၊ နောက်၌။
အာဒိတော ဝ၊ ရခဲ့စဉ်အစမှပင်လျှင်။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပရိသောဓိတတ္တာ၊ သုတ်သင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌဟိတွာ ဌပိတပတ္တစီဝရာနံ၊ အဓိဋ္ဌာန်တင်၍ ထားအပ်သော သပိတ်သင်္ကန်းတို့ကို။ အပြစ်မရှိသည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏာယ၊ ဆင်ခြင်ခြင်း၏။ အာဒိသုဒ္ဓိဒဿနပရံ၊ အစပိုင်းအားဖြင့် စင်ကြယ်ခြင်းကို ပြခြင်းလျှင် ြ့ပဓာန်းခြင်းရှိ၏။ ပရိဘောဂ ကာလေ၊ ၌။ ပစ္စဝေက္ခဏ ပဋိက္ခေပပရံ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းကိုပယ်ခြင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ ပရိဘောဂကာလေတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ပရိဘောဂကာလေ ပစ္စဝေက္ခဏေ၊ ထိုသုံးဆောင်သောအခါ ဆင်ခြင်ရာ၌။ သန္နိဋ္ဌာနကရောတိ၊ ကား။ အသန္ဒေဟကရော၊ ယုံမှားမရှိသည်ကို ပြုတတ်သော။ ဧကန္တိကော၊ ဧကန်စင်စစ်ဖြစ်သော (အဆုံးအဖြတ် စကားတည်း။)
ထေယျပရိဘောဂေါ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အနရဟဿ၊ မထိုက်တန်သော သူ၏။ ပရိဘောဂေါ၊ သုံးဆောင်ခြင်းတည်း။ ဘဂဝတာပိ၊ သည်လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ သာသနေ၊ သီလဝတော၊ သူအား။ ပစ္စယာ၊ တို့ကို။ အနုညာတာ၊ အပ်ကုန်၏။ ဒုဿီလဿ၊ သီလမရှိသောသူအား။ န အနုညာတာ၊ ခွင့်မပြုအပ်ကုန်။ ဒါယကာနမ္ပိ၊ ဒါယကာတို့၏လည်း။ သီလဝတော ဧဝ၊ အားသာလျှင်။ ပရိစ္စာဂေါ၊ စွန့်လှူခြင်းပေတည်း။ ဒုဿီလဿ၊ အား။ န၊ စွန့်လှူခြင်းမဟုတ်ပေ။ (ကသ္မာ၊ နည်းဟူမူ။) အတ္တနော၊ ၏။ ကာရာနံ၊ ပေးလှူခြင်းတို့၏။ မဟပ္ဖလဘာဝဿ၊ အကျိုးများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုဿီလဿ၊ ၏။ ပရိဘောဂေါ၊ သည်။ ထေယျာယ၊ ခိုးခြင်းဖြင့်။ ပရိဘောဂေါ၊ တည်း။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ထေယျပရိဘောဂေါ၊ မည်၏။ (သီမူ၌ ဤနိပ္ဖန္နပုဒ် မရှိ) ဣဏဝသေန၊ အကြွေးအလိုအားဖြင့်။ ပရိဘောဂေါ၊ သည်။ ဣဏပရိဘောဂေါ၊ မည်၏။ ပဋိဂ္ဂါဟကတော၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ဖက်မှ။ ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိယာ၊ အလှူ၏ စင်ကြယ်ကြောင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ (ပစ္စယသန္နိဿိတသီလ မပြည့်စုံသောကြောင့်ဟု ဆိုလို၏) ဣဏံ၊ ကြွေးမြီကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပရဘောဂေါ ဝိယ၊ သုံးဆောင်ခြင်းနှင့်တူ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တသ္မာတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သီလဝတောတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ အတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သောအနက်ကိုပင်လျှင်။ ကာရဏဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စာမသတိ၊ သုံးသပ်၏။ စီဝရံ၊ ကို။ ကာယတော၊ ကိုယ်မှ။ မောစေတွာ၊ လွတ်စေ၍။ ပရိဘောဂေ ပရိဘောဂေ၊ သုံးဆောင်တိုင်း သုံးဆောင်တိုင်း။ ပုရေဘတ္တ။ပ။ ပစ္ဆိမယာမေသု၊ ပစ္ဆိမယာမ်တို့၌။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်း အရာဖြင့်။ အသက္ကောန္တေန၊ မစွမ်းနိုင်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မစွမ်းနိုင်သော ရဟန်းသည်။ ယထာဝုတ္တကာလဝိသေသဝသေန ဝါ၊ ဆိုအပ်တိုင်းသော ကာလအထူး၏ အစွမ်းအားဖြင့်သော်၎င်း။ (ပုရေဘတ်ကာလစသော အချိန်ငါးပါးကို ဆိုသည်) ဧကဒိဝသေ၊ တနေ့တရက်အတွင်း၌။ စတုက္ခတ္တုံ ဝါ၊ ၄-ကြိမ်သော်၎င်း။ တိက္ခတ္တုံ ဝါ၊ ၃-ကြိမ်သော်၎င်း။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အရုဏံ၊ သည်။ သစေ ဥဂ္ဂစ္ဆတိ၊ တက်ငြားအံ့။ ဣဏပရိဘောဂဋ္ဌာနေ၊ ဣဏပရိဘောဂအရာ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဟိယျော၊ ယမန်နေ့က။ ယံ စီဝရံ၊ ကို။ မယာ၊ ငါသည်။ ပရိဘုတ္တံ၊ သုံးဆောင်အပ်ခဲ့ပြီ။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းကို။ သီတဿ၊ အအေးကို။ ယာဝ ပဋိဃာတာယ ဧဝ၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှာသာလျှင်။ပ။ ယာဝ ဟိရိကောပိနပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ ဧဝ၊ ငှာသာလျှင်။ ပရိဘုတ္တံ၊ သုံးဆောင်အပ်ခဲ့၏။ ဟိယျော၊ ယမန်နေ့က။ ဒဝါယ၊ ပျော်မြူးခြင်းငှာ။ နေဝ ပရိဘုတ္တော၊ သုံးဆောင်အပ်သည် မဟုတ်ပေ။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အတီတပရိဘောဂ ပစ္စဝေက္ခဏံ၊ လွန်ခဲ့သောနေ့၌ သုံးဆောင်ခဲ့သည်ကို ဆင်ခြင်ခြင်းကို။ သစေ န ကရေယျ၊ အကယ်၍ မပြုငြားအံ့။ (ဤသို့ပြန်၍လည်း မဆင်ခြင်မိပါမှ ယခင်နေ့က သုံးဆောင်ခဲ့သမျှ ဣဏာပရိဘောဂ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဝီမံသိတဗ္ဗံ၊ စူးစပ်းဆင်ခြင်အပ်၏။ သေနာသနမ္ပိ၊ ပရဘောဂေ ပရိဘောဂေတိ၊ ကား။ ပဝေသေ ပဝေသေ၊ ဝင်တိုင်း ဝင်တိုင်း။ သတိပစ္စယတာတိ၊ ကား။ သတိယာ၊ ၏။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ (ပဋိဂ္ဂဟဏစသည်ဖြင့် ၎င်းကိုပင် ထပ်၍ဖွင့်သည်) ပဋိဂ္ဂဟဏဿ စ၊ ခံယူခြင်း၏၎င်း။ ပရိဘောဂဿ စ၊ သုံးဆောင်ခြင်း၏၎င်း။ (ပစ္စယ-၌စပ်) ပစ္စယဘာဝေါ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ပစ္စဝေက္ခိတွာဝ၊ ဆင်ခြင်၍သာလျှင်။ ပဋိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ စ၊ ခံလည်းခံယူအပ်၏။ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗဉ္စ၊ သုံးလည်း သုံးဆောင်အပ်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ အနက်။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ သတိံကတွာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ ကား။ ဒွီသုပိဌာနေသု၊ ၂-ပါးသော ဌာနတို့၌လည်း။ ပစ္စဝေက္ခဏာ၊ သည်။ ယုတ္တာ၊ သင့်သည်။ ယဒိပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ သော်လည်း။ အပရေပန၊ တပါးသောဆရာတို့သည်ကား။ သတိပစ္စယာတာတိ၊ ကား။ အကြောင်းရှိသည် ၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ ကား။ ပစ္စယေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟု၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ (ဤအပရေအဖွင့်သည် ဝိနည်းပညတ်နှင့် ညီညွတ်ပေ၏) တံ၊ ထိုအဖွင့်စကားသည်။ တေသံ၊ ထိုအပရေ ဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အလိုမျှသာတည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကာမှန်၏။ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလံ၊ သည်။ ပစ္စဝေက္ခဏာယ၊ ဖြင့်။ ဝိသုဇ္ဈတိ၊ စင်ကြယ်၏။ ပစ္စယဿ၊ အကြောင်း၏။ ဘာဝမတ္ထေန၊ ရှိခြင်းမျှဖြင့်။ န ဝိသုဇ္ဈတိ၊ စင်ကြယ်သည် မဟုတ်ပေ။
ဧဝံ၊ သို့။ ပစ္စယသန္နိဿိတသီလဿ၊ ၏။ ဝိသုဒ္ဓိံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ တေနေဝ၊ ထိုပြခြင်းနှင့်ပင်လျှင်။ ပသင်္ဂေန၊ စပ်သဖြင့်။ သဗ္ဗာပိ၊ ကုန်သော။ ဝိသုဒ္ဓိယော၊ တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ စတုဗ္ဗိဓာ ဟိ သုဒ္ဓီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။
ဧတာယ၊ ဤအမှုဖြင့်။ သုဇ္ဈတိ၊ စင်ကြယ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဒ္ဓိ၊ မည်၏။ ယထာဓမ္မံ၊ ဝိနည်းတရားအားလျော်စွာ။ ဒေသနာဝ၊ အာပတ်ကို ပြောကြားခြင်း ဟူသော စင်ကြယ်ကြောင်း။ စ၊ ဆက်၊ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝုဋ္ဌာနဿပိ၊ ဝုဋ္ဌာနကိုလည်း။ ဒေသနာယ ဧဝ၊ ဒေသနာဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ အဘိက္ခုတာပဋိညာဝ၊ ရဟန်းမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုဝန်ခံခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဆိန္နမူလာပတ္တီနံ၊ အမြစ်ပြတ်ောကာင်း ပါရာဇီကအာပတ်ရှိသော ရဟန်းတို့၏။ ဝါ၊ ပါရာဇိကအာပတ်တို့ကို။ (သီမူ၌ မူလာပတ္တီနံ-ဟု ရှိ၏။ အရင်းခံပါရာဇိကအာပတ်တို့ကို-ဟုပြန်) ဒေသနာ၊ ပြောကြားခြင်းမည်၏။ အဓိဋ္ဌာနဝိသိဋ္ဌော၊ အဓိဋ္ဌာန်ဖြင့်ထူးသော။ သံဝရောဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ သုဒ္ဓိ၊ တည်း။ သံဝရသုဒ္ဓိ၊ စောင့်စည်ခြင်းဟူသော စင်ကြယ်ကြောင်း။ ဓမ္မေန၊ နှင့်။ သမေန၊ စွာ။ ပစ္စယာနံ၊ တို့ကို။ ပရိယေဋ္ဌိ ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ သုဒ္ဓိ၊ တည်း။ ပရိယေဋ္ဌိသုဒ္ဓိ၊ ရှာမှီးခြင်းဟူသော စင်ကြယ်ကြောင်း။ ဧသ၊ ဤသည်ကား။ တာဝ၊ စွာ။ သုဒ္ဓိသု၊ သုဒ္ဓိတို့၌။ သမာသနယော၊ သမာသ်တွဲပုံနည်းတည်း။ သုဒ္ဓိမန္တေသု ပန၊ သုဒ္ဓိရှိသော သီလတို့၌ကား။ ဧတဿ၊ ဤသီလအား။ ဒေသနာ၊ ဟူသော။ သုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ်ကြောင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေသနာသုဒ္ဓိ၊ မည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ သုဒ္ဓိသဒ္ဒေါ ပန၊ သည်ကား။ ဝုတ္တနယော ဧဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (ဆိုခဲ့သော ကရဏသာဓနပင်ဟု ဆိုလို၏) ဧဝန္တိ၊ ဧဝံဟူသောပုဒ်ကို။ သံဝရဘေဒံ သန္ဓာယ၊ သံဝရအထူးကိုရည်၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဟာယာတိ၊ ကား။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ဒါတဗ္ဗဋ္ဌေန၊ ပေးအပ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဒါယံ၊ ဒါယမည်၏။ တံ၊ ထိုပေးအပ်သော အမွေကို။ အာဒိယန္တိ၊ ယူတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒါယာဒါ၊ မည်ကုန်၏။ အနနုညာတေသု၊ အခွင့်မပြုအပ်သော ပစ္စည်းတို့၌။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ ပရိဘောဂါဘာဝတော စ၊ သုံးဆောင်မှုမရှိ ခြင်းကြောင့်၎င်း။ အနုညတေသု ဧဝ၊ အခွင့်ပြုအပ်သော ပစ္စည်းတို့၌သာလျှင်။ ပရိဘောဂသဗ္ဘာဝ-တောစ၊ သုံးဆောင်မှု၏ ရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ အနုညာတေသု ဧဝ၊ အခွင့်ပြုအပ်သော ပစ္စည်းတို့၌သာလျှင်။ ပရိဘောဂသဗ္ဘာဝတော စ၊ သုံးဆောင်မှု၏ ရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ (ရှေး၌ အဘာဝတောကို ထောက်၍ ဤ၌ သဗ္ဘာဝတော-ဟူသော သီ-သျာ-မူသာ သင့်သည်) ဘိက္ခူဟိ၊ တို့သည်။ ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗပစ္စယာ၊ တို့သည်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သန္တကာ၊ ဥစ္စာမည်ကုန်၏။ စ-သစ္လံ၊ ၏။ ဧတ္ထ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ၊ ဤအရာ၌။ ဓမ္မဒါယာဒါ။ပ။အာမိသဒါယာဒါတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ ဓမ္မဒါယာဒသုတ္တံ၊ သည်။ သာဓကံ၊ ပြီးစေသော သာဓကပေတည်း။ [ဘိက္ခဝေ၊ ရဟန်းတို့။ (တုမှေ၊ သင်တို့သည်။) မေ၊ ငါ၏။ ဓမ္မဒါယာဒါ၊ တရားအမွေကို ခံယူကုန်သည်။ ဘဝထ၊ ကုန်လော့။ အာမိသဒါယာဒါ၊ ပစ္စည်းအမွေကို ခံယူကုန်သည်။ မာ ဘဝထ၊ မဖြစ်ပါကုန်လင့်။ မေ၊ ငါ၏။ သာဝကာ၊ တပည့်တို့သည်။ ကိန္တိ၊ အဘယ်သို့ လျှင်။ မေ၊ ငါ၏။ သာဝကာ၊ တပည့်တို့သည်။ ကိန္တိ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဓမ္မဒါယဒါ၊ တရားအမွေခံ တို့သည်။ ဘဝေယျုံ၊ အံ့နည်း။ အာမိသဒါယာဒါ၊ တို့သည်။ နော ဘဝေယျုံ၊ မဖြစ်ပါကုန်အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ တုမှေသု၊ သင်တို့၌။ မေ၊ ငါ၏။ အနုကမ္ပာ၊ အစဉ်သဖြင့် သနားခြင်း သည်။ အတ္ထိ၊ ဖြစ်လျက်ရှိပေ၏။]
အဝီတရာဂါနံ၊ ရာဂမကင်းသော သူတို့အား။ တဏှာပရဝသတာယ၊ တဏှာဟူသော သူတပါး၏ အလို၌ ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စယပရိဘောဂေ၊ ပစ္စည်းတို့ကို သုံးဆောင်ခြင်း၌။ သာမိဘာဝေါ၊ ပိုင်ရှင်၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တဒဘာဝေန၊ ထိုတဏှာဟူသော သူတပါး၏ အလို၌ ဖြစ်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ ဝီတရာဂါနံ၊ ရာဂကင်းသော ရဟန္တာတို့အား။ တတ္ထ၊ ထိုပစ္စည်းတို့ကို သုံးဆောင်ခြင်း၌။ သာမိဘာဝေါ၊ ပိုင်ရှင်၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ယထာရုစိပရိဘောဂသမ္ဘဝတော၊ အလိုရှိတိုင်း သုံးဆောင်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုစကားကိုချဲ့ဦးအံ့။ တေ၊ ထိုရာဂကင်းသော ရဟန္တာတို့သည်။ ပဋိကူလမ္ပိ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ကိုလည်း။ အပ္ပဋိကူလမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ပဋိကူလာကာရေန၊ ဖြင့်၎င်း။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးလုံးကိုလည်း။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ အဇ္ဈုပေက္ခနာကာရေန၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပစ္စယေ၊ တို့ကို။ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒါယကာနဉ္စ၊ တို့၏လည်း။ မနောရတံ၊ နှလုံးအလိုကို။ ပရိပူရေန္တိ၊ ပြည့်စေကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တေ ဟိ။ပ။ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သဗ္ဗေသန္တိ၊ ကား။ အရိယာနံ စ၊ တို့အား၎င်း။ ပုထုဇ္ဇနာနဉ္စ၊ တို့အား၎င်း။ ပုထုဇ္ဇနာနံ၊ တို့အား။ ဣမေ ပရိဘောဂေါ၊ ဤသာမိပရဘောဂ ဒါယဇ္ဇပရိဘောဂတို့သည်။ ကတံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ သမ္ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်သင့် ကုန်သနည်းဟူမူ။ ဥပစာရဝသေန၊ ဥပစာအလိုအားဖြင့်။ (သမ္ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ ချဲ့အံ့။ သလ္လေခပဋိပတ္တိယံ၊ သလ္လေခအကျင့်၌။ ဌိတဿ၊ သော။ ပုထုဇ္ဇနဿာပိ၊ ၏လည်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုပစ္စည်း၌။ အနုပလိတ္တေန၊ မကပ်ငြိသော။ စိတ္တေန၊ စိတ်ဖြင့်။ ယော ပရိဘောဂေါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုသုံးဆောင်ခြင်းသည်။ သာမိပရိောဘဂေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ပါး။ သီလဝတော၊ သီလရှိသောရဟန်း၏။ ပစ္စဝေက္ခိတပရိဘောဂေါ၊ ဆင်ခြင်၍သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ ဒါယဇ္ဇပရိဘောဂေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ဒါယကာနံ၊ တို့၏။ မနောရထဿ၊ နှလုံးအလိုကို။ အဝိရာဓနတော၊ မချွတ်ယွင်းစေခြင်းကြောင့်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ ဒါယဇ္ဇ။ပ။ ဂစ္ဆတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကလျာဏပုထုဇ္ဇနဿ၊ ဇဉ်ရဟန်း၏။ ပရိဘောဂေ၊ ၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ မူ။) တဿ၊ ထိုကလျာဏပုထုဇဉ်၏။ သေက္ခသင်္ကဟတော၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်ဖြင့် ရေတွက်အပ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ သေက္ခသုတ္တံ၊ သုတ်သည်။ ဧတဿ အတ္ထဿ၊ ဤအနက်ကို။ သာဓကံ၊ ပြီးစေတတ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။
သီလဝါပိ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပစ္စနီကတ္တာတိ၊ ကား။ ဣဏာယိကော၊ ကြွေးမြီရှိသောသူသည်။ လောကတော၊ မှ။ နိဿရိတုံ၊ ထွက်သွားခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ၊ သို့။ တပ္ပဋိပက္ခတ္တာ၊ ထိုဣဏပရိဘောဂ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သီလဝတော၊ ၏။ ပစ္စဝေက္ခိတပရဘောဂေါ၊ ဆင်ခြင်၍ သုံးဆောင်ခြင်း သည်။ အာဏဏျပရိဘောဂေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဏဏျပရိဘောဂေါ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) အယံ၊ ဤအာဏဏျပရိဘောဂသည်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ စတုပရိဘောဂဝိနိမုတ္တော၊ ပရိဘောဂ ၄-မျိုးမှလွတ်သော။ ဝိသုံယေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပရိဘောဂေါ၊ ပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣမာယ သိက္ခာယာတိ၊ ကား။ သီလသင်္ခါတာယ၊ သော။ သိက္ခာယ၊ နှင့်။ ကိစ္စကာရီတာ၊ ကား။ ပဋိညာနုရူပံ၊ ဝန်ခံချက်အားလျော်စွာ။ (ရဟန်းဟု ဝန်ခံလျှင် သီလ ၄-ပါးလုံး ပြည့်စုံသည်ဟု ဝန်ခံရာရောက်သောကြောင့် ဤသို့ ဆိုပေသည်) ပဋိပဇ္ဇနတော၊ ကျင့်ခြင်းကြောင့်။ ယုတ္တပတ္တကာရီ၊ သင့်လျော်လျောက်ပတ်သည်ကို ပြုလေ့ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
ဣဒါနိ၊ ၌။ တမော ကိစ္စကာရိတံ၊ ထိုပြုသင့်သောအမှုကို ပြုသည်၏အဖြစ်ကို။ သုတ္တပဒေန၊ သုတ်ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝိဟာရန္တိ၊ ကား။ ပတိဿယံ၊ ကျောင်းအဆောက်အဦးကို။ သယနာသနန္တိ၊ ကား။ မဉ္စာဒိံ၊ ညောင်စောင်းစသည်ကို။ ဥဘယေနပိ၊ နှစ်ပုဒ်လုံးဖြင့်လည်း။ သေနာသနမေဝ၊ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာပန္တိ၊ ကား။ ဥဒကံ၊ ရေကို။ သင်္ဃာဋိရဇူပဝါဟနန္တိ၊ ကား။ ပံသုမလာဒိနော၊ မြေမှုန့်အညစ်အကြေးအစရှိသော။ သင်္ဃာဋိဂတရဇဿ၊ သင်္ကန်း၌ တည်သောမြူချေးကို။ ဓောဝနံ၊ ဆေးလျော်ကြောင်းဖြစ်သော။ သုတွာန။ပ။ ဒေသိတန္တိ၊ ကား။ စီဝရာဒီသု၊ သင်္ကန်းစသည်တို့၌။ ပဋိသင်္ခါ။ပ။ပဋိဃာတာယာတိအာဒိနာ၊ အစရှိသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဒေသိတံ၊ သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သုတွာ၊ နာကြား၍။ သင်္ခါယ။ပ။သာဝကောတိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍန္တိ ဝုတ္တံ၊ ပိဏ္ဍံဟု ဟောအပ်သော။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ဆွမ်းကို၎င်း။ ဝိဟာရာဒိပဒေဟိ၊ ဝိဟာရံ အစရှိသောပုဒ်တို့ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ သေနာသနံ၊ ကို၎င်း။ ပိပါသာဂေလညဿ၊ ရေသိပ်ခြင်းဟူသောအနာကို။ ဂိလာနပစ္စယော၊ သူနာ၏ ဆေးပစ္စည်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာပမုခေန၊ အာပ-ရေကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်သော။ ဂိလာနပစ္စယံ၊ သူနာ၏ဆေးပစ္စည်းကို၎င်း။ သင်္ဃာဋိယာ၊ သင်္ဃာဋိဖြင့်။ (သဃာဋိယာဒိ-ဟုရှိသော မြန်မာ သျှာမူတို့ကား၊ မသင့်။ အာဒိ-မပါသော သင်္ဃာဋိယာ-ဟူသော သီမူသာ သင့်သည်) ဒဿိတံ၊ သော။ (လိုက်) စီဝရံ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတုဗ္ဗိဓံ၊ ရှိသော။ ပစ္စယံ၊ ကို။ သင်္ခါယ၊ ဆင်ခြင်၍။ ယာဝဒေဝ။ပ။အာဒိနာ၊ အစရှိ သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ဥတ္တမပညဿ၊ မြတ်သောပညာနှင့် ပြည့်စုံတော် မူသော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သာဝကော၊ တပည့်ဖြစ်သော။ သေခေါ ဝါ၊ သေက္ခသည်၎င်း။ ပုထုဇ္ဇနော ဝါ၊ သည်၎င်း။ သေဝေ၊ မှီဝဲနိုင်ရာ၏။ သေဝိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကုဏေယျ၊ စွမ်းနိုင်ရာ၏။
စ၊ ဆက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝရပညာသာဝကော၊ မြတ်သောပညာနှင့် ပြည့်စုံသောဘုရား၏ တပည့် သာဝကသည်။ သင်္ခါယ၊ ဆင်ခြင်၍။ သေစီ၊ မှီဝဲလေ့ရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝါရိဗိန္ဒု၊ ရေပေါက်သည်။ ပေါက္ခရေ၊ ကြာဖက်၌။ အနုပလိတ္တော၊ မကပ်ငြိသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ပိဏ္ဍေ စ၊ ၌၎င်း။ပ။ အနုပလိတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကလောနာတိ၊ ကား။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ ဘောနကာလေ၊ စားနေကျအချိန်ကာလ၌။ လဒ္ဓါတိ၊ ကား။ လဘိတွာ၊ ရ၍။ ပရတောတိ၊ ကား။ အညတော၊ တပါးသော။ ဒါယကတော၊ ဒါယကာထံမှ။ အနုဂ္ဂဟာတိ၊ ကား။ အနုကမ္ပာယ၊ အစဉ်သနား သဖြင့်။ ဗဟုမှိ၊ များစွာသော ဝတ္ထုကို။ ဥပနီတေ၊ ကပ်လှူအပ်သည်ရှိသော်။ မတ္တံ၊ အတိုင်းအရှည်ကို။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ သတတံ သဗ္ဗကာလံ၊ သိမ်း။ ဥပဋ္ဌိတော ဥပဋ္ဌိတဿတိ၊ ထင်သော သတိရှိသည် ဖြစ်၍။ ဇညာ ဇာနေယျ၊ သိရာ၏။ အာလေပနရူဟနေ ယထာတိ၊ ကား။ ဘေသဇ္ဇလေပနေန၊ ဆေးလိမ်းခြင်းဖြင့်။ ဝဏဿ၊ အမာကို။ ရုဟနေ ယထာ၊ အသားနုတက်စေရာ၌ကဲ့သို့။ မတ္တံ၊ ကို။ ဇာနေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အာဟာရေတိ၊ ကား။ အာဟာရေယျ၊ စားသောက်ရာ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အာဟာရေယျာဟာရန္တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်မှန်တည်း။ ယာပနတ္ထန္တိ၊ ကား။ သရီရဿ၊ ကိုယ်၏။ ယာပနာယ၊ မျှစေခြင်းငှာ။ အမုစ္ဆိတောတိ၊ ကား။ တဏှာမုစ္ဆာယ၊ တဏှာဟူ သော တွေဝေခြင်းဖြင့်။ အမုစ္ဆိတော၊ မတွေဝေမူ၍။ ဂေဓံ၊ မက်မောခြင်းဟူသော။ တဏှံ၊ တပ်မက်ဆာလောင်ခြင်းသို့။ အနာပန္နော၊ မရောက်မူ၍။
အတ္တနော၊ မိမိ၏။ မာတုလဿ၊ ဦးရီးဖြစ်သော။ သံဃရက္ခိတတ္ထေရေဿဝ၊ မထေရ်၏သာလျှင်။ နမဿ၊ အမည်ကို။ ဂိဟတတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘာဂိနေယျသံဃရက္ခိတ-သာမဏေရော၊ တူဖြစ်သောသံဃရက္ခိတသာမဏေမည်၏။ သာလိကူရန္တိ၊ ကား။ သာလိဘတ္တံ၊ သလေးဆွမ်းကို။ သုနိဗ္ဗုတန္တိ၊ ကား။ သုသီတလံ၊ ကောင်းစွာအေးနေသော။ အသနညတောတိ၊ ပုဒ်ကို။ အပစ္စဝေက္ခဏံ၊ မဆင်ခြင်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗာသဝပရိက္ခီဏောတိ၊ ကား။ ပရိက္ခီဏသဗ္ဗာသဝေါ၊ ကုန်ပြီးသော အလုံးစုံသော အာသဝေါရှိသည်။ (အမှိ၊ ဖြစ်၏။)
ပဌမသီလပဉ္စကဝဏ္ဏနာ
၂၀။ ဧတေသံ၊ ဤသိက္ခာပုဒ်တို့အား။ ပရိယန္တော၊ အပိုင်းအခြားသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိယန္တာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ယေသံ၊ အကြင်သူတို့အား။ ပရိယန္တာနိ၊ အပိုင်းအခြားရှိကုန်သော။ သိက္ခာပဒါနိ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုသူတို့သည်။ ပရိယန္တသိက္ခာပဒါ၊ မည်ကုန်၏။ ပရိယန္တိ။ပ။ဒါနံ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ တို့၏။ ဥပသမ္ပန္နာနန္တိ၊ ကား။ ကလျာဏပုထုဇ္ဇနသေက္ခာသေက္ခေ၊ ကလျာဏပုထဇဉ်ပုဂ္ဂိုလ် သေက္ခပုဂ္ဂိုလ် အသေက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ချန်ထား၍။ တဒညေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ တပါးကုန်သော။ ဥပသမ္ပန္နာနံ၊ ရဟန်းတို့၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာမညဇောတနာပိ၊ သာမည အားဖြင့် ပြသောစကားတည်း။ ဝိသေသေ၊ ထူးသော အနက်၌။ တိဋ္ဌတိ၊ အရာအားလျော်စွာ တည်ပါ၏။ ကုသလဓမ္မ ယုတ္တာနန္တိ၊ ကား။ ဝိပဿနာစာရေ၊ ဝိပဿနာကို ဖြစ်စေခြင်း၌။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တာနံ၊ မပြတ်အား ထုတ်ကုန်သော။ ဧတဿ၊ ဤကုသိုလ်တရားအစဉ်၏။ ပရိယန္တော ပရမာ မရိယာဒါ၊ အလွန်ဆုံး အပိုင်း အခြားကား။ သေက္ခဓမ္မာ၊ သေက္ခတရားတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေက္ခပရိယန္တော၊ န္တမည်၏။ နာမရူပ ပရိစ္ဆေဒတော၊ ဉာဏ်မှ။ ဝါ၊ ပန၊ ကား။ ကုသလဓမသမာဒါနတော၊ ကုသိုလ်တရားကို ဆောက်တည် သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဂေါတြဘူ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ပဝတ္တကုလသဓမ္မပ္ပဗန္ဓော၊ ဖြစ်သောကုသိုလ်ရားအစဉ်သည်။ သေက္ခဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အာဟစ္စ ဌိတော၊ ထိစပ်၍ တည်သောကြောင့်။ (ဟေတုမန္တဝိသေသန) သေက္ခပရိယန္တော၊ န္တမည်၏။ (ဤဖြင့် အရကောက် ကိုပြသည်) ဝါ၊ တနည်း။ ဝစနတ္ထကား။ သေက္ခဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဟေဋ္ဌိမန္တဘူတာ၊ အောက်အဖို့ပြစ်ကုန်သော။ သိက္ခိတဗ္ဗာ၊ ကျင့်အပ်ကုန်သော။ (သောက္ခကပ္ပါ၊ သေက္ခတရားနှင့် တူကုန်သော-သီမူ) လောကိယ၊ လောကီဖြစ်ကုန်သော။ တိဿော သိက္ခာ၊ သုံးပါးသော သိက္ခာတို့သည်။ သေက္ခပရိယန္တော၊ မည်၏။ (ဤအလိုသေက္ခာနံ ပရိဟေဋ္ဌိမော အန္တော-ဟု ဝစနတ္ထ ပြု) တသ္မိံ သောက္ခပရိယန္တော၊ ထိုသေက္ခတရားလျှင် အလွန်ဆုံးအပိုင်းအခြားရှိသော ကုသိုလ်တရားအစဉ်၌။ ဝါ၊ ထိုသေက္ခတရားတို့၏ အောက်အဖို့ဖြစ်သော သိက္ခာ ၃-ပါးအပေါင်း၌။ ပရိပူရကာရိနန္တိ၊ ကား။ ကိဉ္စိပိ သိက္ခံ၊ တစုံတခုသော သိက္ခာကိုသော်လည်း။ အဟာပေတွာ၊ မယုတ်လျော့စေမူ၍။ ပူရေန္တာနံ၊ ဖြည့်ကျင့်ကုန်သော။ ဥပရိဝိသေသာမိဂမတ္ထံ၊ အထက်တရားထူးကိုရခြင်းအလို့ငှာ။ ကာယေ စ၊ ကိုယ်၌၎င်း။ ဇီဝိတေ စ၊ အသက်၌၎င်း။ အနုပေက္ခာနံ၊ ငဲ့ခြင်းမရှိကုန်သော။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ သီလပရိပူရိအတ္ထံ၊ သီလ၏ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံခြင်းအကျိုးငှာ။ ပရိစ္စတ္တာဇီဝိတာနံ၊ စွန့်အပ်သော အသက်ရှိကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိသံကိလေသေန၊ ဖြင့်။ အပရာမသနီယတော၊ မှားယွင်းစွာ မသုံးသပ်အပ်သောကြောင့်။ ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တံ၊ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော။ သီလံ၊ သည်။ အပရာမဋ္ဌပါရိသုဒ္ဓိသီလံ၊ မည်၏။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှာ။ ပါရိသုဒ္ဓိဝန္တံ၊ သော။ သီလံ၊ သည်။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိပါရိသုဒ္ဓိသီလံ၊ မည်၏။
အနုပသမ္ပန္နာနံ (ပိ)၊ ရဟန်းမဟုတ်ကုန်သော (ကုန်သော်လည်း)။ အသေက္ခနံ စ၊ ရဟန္တာတို့၏၎င်း။ သေက္ခာနံ စ၊ သောက္ခတို့၏၎င်း။ ကလျာဏပုထုဇ္ဇနာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ သီလံ၊ သည်။ မဟာနုဘာဝတာယ၊ ကြီးသောအာနုဘော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာနုဘာဝေန၊ အာနုဘော်အားဖြင့်။ အပရိယန္တမေဝ၊ အပိုင်းအခြားမရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂဏနဝသေန သပရိယန္တတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာယဝါစာနံ၊ ကိုယ်နှုတ်တို့ကို။ သံဝရဏတော စ၊ ပိတ်ဆို့စောင့်စည်းကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်၎င်း။ ဝိနယနတော စ၊ ဆုံးမကြောင်းဖြစ်သော ကြောင့်၎င်း။ သံဝရဝိနယာ၊ မည်ကုန်၏။ ပေယျာလမုခေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ၊ ကား။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ သတ္ထာရာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဒေသိတဝိတ္ထာရနယေန၊ ဟောတော်မူအပ်သော အကျယ်နည်းဖြင့်။ ယထာဝုတ္တဂဏနတော၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်သော အရေအတွက်အားဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ ညွှန်ပြအပ်ကုန်၏။ သိက္ခာတိ၊ ကား။ သီလသင်္ခါတာ၊ သော။ သိက္ခာ၊ တည်း။ ဝိနယသံဝရေတိ၊ ကား။ ဝိနယပိဋကော၊ ဝိနည်းပိဋက၌။ ဂဏနဝသေန၊ အရေအတွက်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ သပရိယန္တမ္ပိ၊ အပိုင်းအခြားရှိသည်သော်လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဥပသမ္ပန္နာနံ၊ တို့၏။ သီလံ၊ သည်။ ဣတိ၊ သို့။ ဟေဋ္ဌာဝုတ္တံ၊ အောက်၌ဆိုခဲ့သောပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ သင့်စွ။ (အနဝသေသဝသေန-၏ အဖွင့်ဖြစ်၍ ရှေးဝါကျနှင့် မဆိုင်သောကြောင့် ဤ ဟိ-ပုဒ် ပိုဟန်ရှိ၏။ သျှာနှင့် အချို့သီ, အချို့မြန်မာမူဟောင်းတို့၌ကား မရှိ) ဥပသမ္ပန္နေန၊ သည်။ သိက္ခိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်သော။ ယံကိဉ္စိ သီလံ နာမ၊ အလုံးစုံသော သီလမည်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုအလုံးစုံသော သီလတို့တွင်။ ကဿစိပိ၊ တစုံတခုမျှ၏လည်း။ အနဝသေသတော၊ မကြွင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။
အနဝသေသဝသေန၊ အကြွင်းမရှိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမာဒါနဘာဝန္တိ၊ ကား။ သမာဒါနသဗ္ဘာဝံ၊ ဆောက်တည်ခြင်း၏ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ဆောက်တည်ခြင်း ၏ရှိခြင်းကို။ (သမာဒါနဘာဝ-ဟု ဆိုသော်လည်း သမာဒါနပင် ရသည်ဟု သိစေသည်) လာဘာဒိဟေတု၊ လာဘ်စသော အကြောင်းကြောင့်။ သီလဿ၊ ကို။ အဝိတိက္ကမော၊ မလွန်ကျူးခြင်း သည်။ လာဘ။ပ။ ဝသေန၊ လာဘ် အခြွေအရံ ဆွေမျိုးအင်္ဂါ အသက်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဒိဋ္ဌပရိယန္တဘာဝေါ၊ မမြင် အပ်သော အဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်မည်၏။
ပါရိပန္ထိကစောရာဒီဟိ၊ လမ်းခရီး၌ ပိတ်ဆို့၍လုယက်သော ခိုးသူ စသည်တို့သည်။ ဥပဒ္ဒုတော၊ ကပ်၍နှိပ်စက်အပ်သည်ရှိသော။ အင်္ဂဝရဿ၊ မြတ်သောကိုယ်အင်္ဂါဟူသော။ ဟေတု၊ အကြောင်း ကြောင့်။ ဓနံ၊ ကို။ စဇေ၊ စွန့်ရာ၏။ သပ္ပဒဋ္ဌာဒိကာလေ၊ မြွေကိုက်သောအခါ အစရှိသော ကာလ၌။ ဇီဝိတံ၊ အသက်ကို။ ရက္ခမာနော၊ စောင့်ရှောက်သည်ဖြစ်၍။ အင်္ဂံ၊ ကိုယ်အင်္ဂါကို။ စဇေ၊ ၏။ နရော၊ လူသည်။ သုတတောမမဟာဗောဓိသတ္တာဒယော ဝိယ၊ သုတသောမဘုရားအလောင်းတော် စသည်တို့ကဲ့သို့။ ဓမ္မံ၊ ကို။ အနုဿရန္တော၊ အဖန်ဖန်အောက်မေ့သည်ဖြစ်၍။ အင်္ဂံ၊ ကို၎င်း။ ဓနံ၊ ကို၎င်း။ ဇီဝိတဉ္စာပိ၊ ကို၎င်း။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ စဇေ၊ စွန့်ရာ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣမံ။ပ။ အဝိဇဟန္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဇီဃစ္ဆာပရိဿမေန၊ ဆာလောင်ပင်ပန်းခြင်းကြောင့်။ ဇီဝိတသံသယေ၊ အသက်၌ ယုံမှားခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ သိက္ခာပဒံ အဝီတိက္ကမ္မာတိ၊ ကား။ အဿမိကေသု၊ ပိုင်ရှင်မရှိ ကုန်သော။ အမ္ဗဖလေသု၊ သရက်သီးတို့သည်။ ဘူမိယံ၊ မြေ၌။ ပတိတေသု၊ ကြွေကျကုန်လချက်။ သမီပေယေဝ၊ အနီး၌ ပင်လျှင်။ သန္တေသုပိ၊ ရှိကုန်သော်လည်း။ ပဋိဂ္ဂါဟကာဘာဝေန၊ ခံစေသူ ကပ်သူမရှိခြင်းကြောင့်။ အပရိဘုဉ္စန္တော၊ မသုံးဆောင်မူ၍။ ပဋိဂ္ဂဟဏ၊ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ အဝီတိက္ကမိတွာ၊ မလွန်ကျူးမူ၍။
သီလဝန္တဿာတိ၊ ကား။ သိလဝန္တဘာဝဿ၊ သီလရှိသူအဖြစ်၏။ ဝါ၊ အဖြစ်ဟူသော။ ကာရဏော၊ အကြောင်းကြောင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ သီလဝန္တဿ၊ သီလနှင့် ပြည့်စုံသော။ တုယှံ၊ သင်အား။ ဧတာဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ အံသေနဝဟနာဒိကံ၊ ပခုံးဖြင့်ထမ်းဆောင်ခြင်း အစရှိသော။ ကိစ္စံ၊ ကို။ သီလဿကာရဏာ၊ သီလဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ကရောတိ၊ ပြုပေ၏။ ဣတိအဓိပ္ပါယော၊ အလို တည်း။ သုဓောတဇာတိမဏိ ဝိယာတိ၊ ကား။ စတူသုပါသာဏေသု၊ ၄-မျိုးသော ကျောက်တို့၌။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဓောတဇာတိမဏိ ဝိယ၊ သွေးအပ်ပြီးသော တွင်းထွက်ကျောက် အစစ်ကဲ့ သို့။ မဟာသံဃ။ပ။တ္ထေရောနံ ဝိယာတိ၊ ကား။ မဟာသံဃရက္ခိတတ္ထေရဿ ဝိယ စ၊ မထေရ်၏ကဲ့သို့၎င်း။ တေဿဝ၊ ထိုမထေရ်ပင်လျှင်။ ဘာဂိနေယျသံဃရက္ခိတတ္ထေရဿ ဝိယ စ၊ တူဖြစ်သော သံဃရက္ခိတမထေရ်၏ကဲ့သို့၎င်း။ ကိမတ္ထံ၊ အဘယ်အကျိုးငှာ။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဣဓ၊ ဤအရပ်သို့။ အာဂတာ၊ လာခဲ့ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မဟာဇနဿ၊ များစွာသော လူအပေါင်းအား။ ဝိပ္ပဋိသာရော၊ နှလုံးမသာခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်ပါလတံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အစ္ဆရိကာယာတိ၊ ကား။ အင်္ဂုူလိဖောဋနေန၊ လက်ဖျစ်တွက်ခြင်းဖြင့်။ အသတိယာတိ၊ ကား။ သတိသမ္မောသေန၊ သတိမေ့သဖြင့်။ အညာဏပကတန္တိ၊ ကား။ အညဏေန၊ မသိသဖြင့်။ အပရဇ္ဈိတွာ၊ ချွတ်ယွင်း၍။ ကတံ၊ သော။ အဇာနိတွာ၊ မသိမူ၍။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော အမှုကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။
အပ္ပဿုတောပိ စေ ဟောတီတိ၊ ကား။ သုတ္တဂေယျာဒိသုတရိတော၊ သုတ္တဂေယျအစရှိသော သုတမှ ကင်းသည်။ ဟောတိ စေ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ သီလေသု အသမာဟိတောတိ၊ ကား။ ပါတိ။ပ။သီလေသုပိ၊ ပါတိမောက္ခသံဝရအစရှိသော သီလတို့၌လည်း။ န သမ္မာပတိဋ္ဌိတော၊ ကောင်းစွာ မတည်သည်။ ဟောတိ စေ၊ အံ့။ နာဿ သမ္ပဇ္ဇတော သုတန္တိ၊ ကား။ သီလရဟိတဿ၊ သီလမှကင်းသော။ အဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ သုတံ၊ သုတသည်။ အတ္တနော၊ အား၎င်း။ ပရေသဉ္စ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ သုတံ၊ သုတသည်။ အတ္တနော စ၊ အား၎င်း။ ပရေသဉ္စ၊ တို့အား၎င်း။ သမ္ပတ္တိအာဝဟံ၊ ပြည့်စုံခြင်းစည်စိမ်ချမ်းသာကိုဆောင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ မှန်၏။ အယံပုရိသပုဂ္ဂလော၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒုဿီလော၊ သီလမရှိသူတည်း။ ဣတိ၊ သွင်းကုန်၍။ သိက္ခာကာမာ၊ သိက္ခာကို အလိုရှိ သောသူတို့သည်။ တဿ၊ ထိုသီလမရှိသောသူ၏။ သန္တိကံ၊ သို့။ န ဥပသင်္ကမန္တိ၊ မချဉ်းကပ်ကုန်။ ဗဟုဿုတောပိစေတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စေတိ၊ စေဟူသောပုဒ်သည်။ နိပါတမတ္တံ၊ နိပါတ်မျှသာတည်း။ ပသံသိတောတိ၊ ကား။ ပသံသိတော ဧဝ နာမ၊ ချီးမွမ်းအပ်သည်မည်သည်။ သာလျှင်တည်း။
ရာဂဝသေန အပရာပဋ္ဌဂဟဏေန၊ ရာဂ၏အစွမ်းဖြင့် မှားယွင်းစွာ မသုံးသပ်အပ်သည်ကို ယူခြင်းဆိုခြင်း ဖြင့်။ တဏှာပရာမာသာဘာဝံ၊ တဏှာပရာမာသ၏ မရှိခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ တထာရူပန္တိ၊ ကား။ ရာဂဝသေန၊ ဖြင့်။ အပရာမဋ္ဌံ၊ မှားယွင်းစွာ မသုံးသပ်အပ်သော။ ဘိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ ဟိနိတွာ၊ နှိပ်စက် ရိုက်နှက်၍။ သညပေဿာမီတိ၊ ကား။
အပ္ပကံ ဝေလံ၊ အနည်းငယ်သော ကာလပတ်လုံး။ မံ၊ ငါကို။ ဝိဿဇ္ဇေတုံ၊ လွှတ်ထားခြင်းငှာ။ သညတ္တိံ၊ ကောင်းစွာ သိနားလည်ခြင်းကို။ ကရိဿာမိ၊ ပြုအံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အဋ္ဋိယာမီတိ၊ ကား။ ဇီဂုစ္ဆာမိ၊ စက်ဆုပ်ပါ၏။ ဟရာယာမီတိ၊ ကား။ လဇ္ဇာမိ၊ ရှက်ပါ၏။
ပလိပန္နောတိ၊ ကား။ သီဒန္တော၊ နစ်လျက်။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္မက္ခိတော၊ လူးလဲလျက်။ သီလေနေဝ သဒ္ဓိံ မရိဿာမီတိ၊ ကား။ သီလံ၊ ကို။ အဝိနာသေန္တော၊ မပျက်စေမူ၍။ တေန၊ ထိုသီလနှင့်။ သဟေဝ၊ အတူတကွသာလျှင်။ မရိဿာမိ၊ သေအံ့။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ကဒါစိပိ၊ တရံတခါမျှလည်း။ တံ၊ ထိုသီလကို။ န ပရိစ္စဇိဿာမိ၊ မစွန့်အံ့။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဘဝါဒါနေ၊ ဘဝအသစ်ကို ယူသည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ သီလေန၊ နှင့်။ ဝိယောဂေါ၊ ကွဲကွာခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်။) ဘဝမေဝ၊ ဘဝကိုပင်လျှင်။ န အာဒိယိဿာမိ၊ မယူတော့အံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ရောဂံ သမ္မသန္တောတိ၊ ကား။ ရောဂဘူတံ၊ ရောဂါဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝေဒနံ၊ ကို၎င်း။ ဝေဒနာမုခေန၊ ဝေဒနာကို ပဓာနအရင်းခံပြုသဖြင့်။ သေသာရူပ
ဓမ္မေ စ၊ ကြွင်းသော နာမ်တရားတို့ကို၎င်း။ ရူပဓမ္မေ စ၊ ရုပ်တရားတို့ကို၎င်း။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်း၍။ ဝိပဿန္တော၊ ရှုလျက်။
ရုပ္ပတေတိ၊ ကား။ ဝိကာရံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့။ အာပါဒိယမာနသရီရဿ၊ ရောက်စေအပ်သော ကိုယ်ရှိ သော။ ပရိသုဿတီတိ၊ ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ သုဿတိ၊ ခြောက်၏။ ယထာ ကိံ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း ဟူမူ။ ပုပ္ဖံ။ပ။ ကတံ၊ ပုပ္ဖံ။ပ။ကတံဟု မိန့်ဆို၏။ သူရိယာတပသန္တတ္တေ၊ နေပူရောင်ဖြင့် ပူလောင်အပ်သော။ ပံသုနိ၊ မြေမှုန့်၌။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်သော။ သိရီသာဒိပုပ္ဖံ၊ ကုက္ကိုအစရှိသော ပန်းသည်။ (ပရိသုဿတိ) ဝိယ၊ ခြောက်သွေ့သကဲ့သို့တည်း။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အဇညန္တိ၊ ကား။ အမနုညံ၊ နှစ်သက်ဖွယ်မရှိ။ ဇီဂုစ္ဆနီယံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်း၏။ ဇညသင်္ခါတန္တိ၊ ကား။ ဇညန္တိ၊ နှစ်သက်ဖွယ်ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဗာလေဟိ၊ လူမိုက်တို့သည်။ ကိတ္တိတံ၊ ပြောဆိုအပ်၏။ ဇညရူပံ၊ အပဿတောတိ၊ ကား။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ အပဿတော၊ မမြင်သော။ အဝိဒ္ဒသုနော၊ မသိသူသည်။ ဇညန္တိ၊ နှစ်သက်ဖွယ်ဟူ၍။ ပသံသိတံ၊ ချီးမွမ်းအပ်၏။ ဓိရတ္ထုမန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ကို။ ဓိ အတ္ထု ဣမံ၊ ဓိ အတ္ထု ဣမံဟု ပုဒ်ဖြတ်အပ်၏။ မိသဒ္ဒယောဂေန၊ ဓိသဒ္ဒါနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ဝိသေသန, ဝိသေသျပုဒ်တို့၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣမဿ ပူတိကာယဿ၊ ဤပုပ်သောကိုယ်၏။ ဓိကာရော၊ ထွီဖွယ် စက်ဆုပ်ဖွယ်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ သတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဒုဂ္ဂန္တိယန္တိ၊ ကား။ ဒုဂ္ဂန္ဓိကံ ဒုဂ္တန္ဓဝန္တံ၊ မကောင်းသော အနံ့ရှိသော။ ယထာဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သော။ ယတ္ထ ပူတိကာယေ၊ အကြင်ပုပ်သောကိုယ်၌။ ရာဂဟေတု၊ ရာဂဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပမတ္ထာ ပမာဒံ၊ အာပန္နာ၊ မေ့လျော့ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်၏။ ပဇာတိ၊ ကား။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ ဟာပေန္တိမဂ္ဂံ သုဂတူပပတ္တိယာတိ၊ ကား။ သုဂတူပပတ္တိယာ၊ သုဂတိ၌ ဖြစ်ခြင်း၏။ မဂ္ဂံ၊ လမ်းကြောင်းဖြစ်သော။ သီလမ္ပိ၊ သီလကိုသော်လည်း။ ဟာပေန္တိ၊ ဆုံးရှုံးစေကုန်၏။ စျာနာဒိ၊ စျာန်စသည် ကို။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရှိအံ့နည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သာဝကခီဏသဝါ၊ သာဝကရဟန္တာတို့ကို။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အရဟန္တောတိ၊ ရဟန္တာတို့ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတရေ ပန၊ ဤမှတပါးသော ရဟန္တာတို့ကိုကား။ ဝိသေသနေန၊ ဂုဏ်ထူးနှင့်။ သယ၊ တကွ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတ၊ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့ဟူ၍၎င်း။ သမ္မာသုမ္ဗုဒ္ဓါတိ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားတို့ဟူ၍၎င်း။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟန္တာဒီနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗဒရထပ္ပဋိပဿဒ္ဓိယာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗကိလေသဒရထပ္ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိယာ၊ အလုံးစုံသော ကလေသာအပူတို့ကို တဖန်ငြိမ်းစေခြင်းငှာ။
ဒုတိယသီလာပဉ္စကဝဏ္ဏနာ
ပါဏာတိပါတာဒီနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဒိန္နာဒါနာဒီနံ၊ အဒိန္နာဒါန်အစရှိကုန်သော။ အဂ္ဂမဂ္ဂဝဇ္ဈကိလေသပရိယောသာနာနံ၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့် ပယ်သတ်အပ်သော ကိလေသာ အဆုံးရှိကုန်သော တရားတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပဟာနာဒီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသေဒ္ဒန၊ ဖြင့်။ ဝေရမဏိအာဒီနံ၊ ဝေရမဏိအစရှိကုန်သော။ စတုန္နံ၊ လေးပါးသောသီလတို့ကို။ (သင်္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ကေသုစိ ပေါတ္ထကေသု၊ အချို့ပေစာတို့၌။ ပဟာနဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ လိခန္တိ၊ ရေးကုန်၏။ သာ၊ ထိုရေးသားချက်သည်။ ပဟာနံ သီလန္တိ၊ ကား။ ဟိရောတ္တပ္ပရုဏာလော-ဘာဒိပမုခေန၊ ဟိရိဩတ္တပ္ပကရုဏာ အလောဘစသည် ပြဓာန်းသော။ ယေန ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေန၊ အကြင်ကုသိုလ် စိတ္တုပ္ပါဒ်ဖြင့်။ ပါဏာတိပါတော၊ ကို။ ပတီယတိ၊ ပယ်အပ်၏။ ပါဏာတိပါတဿ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ကြောင်းဖြစ်သော။ တံ၊ ထိုစိတ္တုပါဒ်သည်။ သီလနဋ္ဌေန၊ သီလနအနက်ကြောင့်။ သီလံ၊ မည်၏။ တထာ၊ တူ။
ပါဏာတိပါတာ၊ မှ။ ဝိရတိ၊ ရှောင်ကြဉ်ကြောင်းဟူသော။ ဝေရမဏီ၊ ကြဉ်ခြင်းသည်။ သီလံ၊ မည်၏။ ပါဏာတိပါတဿ၊ ကို။ ပဋိက္ခေပစေတနာ၊ ပယ်သောစေတနာဟူသော။ စေတနာ၊ သည်။ သီလံ၊ ၏။ ပါဏာတိပါတဿ၊ ကို။ သံဝရဏံ၊ ပိတ်ခြင်းဟူသော။ ပဝေသဒွါရပိဓာနံ၊ ဝင်ပေါက်ကို ပိတ်ခြင်းဟူသော။ သံဝရော၊ စောင့်စည်းခြင်း သည်။ သီလံ၊ ၏။ ပါဏာတိပါတဿ၊ ကို။ အဝီတိက္ကမနံ အဝီတိက္ကမော၊ မလွန်ကျူးခြင်းသည်။ သီလံ၊ မည်၏။ အဒိန္နာဒါနဿတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပန၊ အထူးကိုဆိုဦးအံ့။ အဘိဇ္ဈာဒီနံ၊ စသည်တို့ကို။ အနဘိဇ္ဈာဒိဝသေန၊ အနဘိဇ္ဈာ စသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝေရမဏိစေတနာ၊ ဝေရမဏိနှင့် စေတနာတို့သည်။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုအနဘိဇ္ဈာစသည်နှင့်ယှဉ်သော တရားတို့တည်း။ သံဝရာဝီတိက္ကမာ၊ သံဝရနျင့် အဝီတိက္ကမတို့သည်။ တပ္ပမုခါ၊ ထိုအနာဘိဇ္ဈာစသည်လျှင် အမှူးရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တရားတို့ တည်း။
ဧဝံ၊ သို့။ ဒသကုသလကမ္မပထဝသေန၊ တို့၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဟာနသီလဒီနိ၊ စသည်တို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သဥပါယာနံ၊ အကြောင်းဥပါယ်နှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တီနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တာနိ၊ ထိုပစာနသီလစသည်တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ နေက္ခမ္မေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်၍ မိန့်ဆိုတော်မူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ နေက္ခမ္မနာတိ၊ ကား။ အလောဘပ္ပဓာနေန၊ အလောဘပြဓာန်းသော။ ကုသလစိတ္တုပ္ပါဒေန၊ ကိုသိုလ်စိတ္တုပ္ပါဒ်ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ကာမပဋိပက္ခာ၊ ကာမ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ကုန်သော။ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နေက္ခမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကာမစ္ဆန္ဒဿ ပဟာနံ သီလန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပဟာနသီလာဒီနိ၊ တို့ကို။ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ လျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဝိသေသမေဝ၊ သာလျှင်။ ဝက္ခာမ၊ ကုန်အံ့။ အဗျာပါဒေနာတိ၊ ကား။ မေတ္တာယ၊ ဖြင့်။ အလောကသညာာယတိ၊ ကား။ ဝိဘူတံ ကတွာ၊ ထင်ရှားအောင်ပြု၍။ မနသိကရဏေန၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတအာလောကသဉ္ဇာနနေန၊ ထင်သောအလင်းကို မှတ်သားခြင်းဖြင့်။ အဝိက္ခေပေနာတိ၊ ကား။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ ဓမ္မဝဝတ္ထနေနာတိ၊ ကား။ ကုသလာဒိဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ယာတာဝနိစ္စယေန၊ မှန်ကန်စွာဆုံး ဖြတ်ခြင်းဖြင့်။ သပစ္စယနာမရူပဝတ္ထာနေနာတိပိ၊ အကြောင်းနှင့်တကွသော နာမ်ရုပ်တို့ကို ပိုင်းခြားခြင်း ဖြင့်ဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ကာမစ္ဆန္ဒဒိနီဝရဏပ္ပဟာနေန၊ တို့ကိုပယ်ခြင်းဖြင့်။ (ဒေဿတွာ-၌ စပ်) အဘိဇ္ဈံ လောကေ ပဟာယာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တာယ၊ ဟောအပ်သော။ (ပဋိပဒါယ-၌စပ်) ပဌမဇ္ဈာနာဓိဂမဿ၊ ရခြင်း၏။ ဥပါယဘူတာယ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပုဗ္ဗဘာဂပဋိပဒါယ၊ ရှေးအဖို့အဖြစ်သော အကျင့်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဟာနသီလာဒီနိ၊ ပဟာနသီလ စသည်တို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သဥပါယာနံ၊ အကြောင်းဥပါယ်နှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ အဋ္ဌသမာပတ္တိအာဒီနံ၊ ပတ် စသည်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဉာဏေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ နာမရူပ။ပ။ ဝိတရဏာနံ၊ နာမရူပပရိဂ္ဂဟဉာဏ်, ကင်္ခါဝိတရဏဉာဏ်တို့၏။ ဝိဗန္ဓဘူတဿ၊ ထူးသောအနှောင်အဖွဲ့ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ မောဟဿ၊ ကို။ ဒူရီကရဏေန၊ ဝေးစွာပြုသဖြင့်။ ဉာတပရိညာယ၊ ညာ၌။ ဌိတဿ၊ တည်သောယောဂီအား။ အနိစ္စသညာဒယော၊ အနိစ္စသညာ စသည်တို့ သည်။ ဘိဇ္ဈန္တိ၊ ပြီးကုန်၏။ တထာ၊ တူ။ စျာနသမာပတ္တိသု၊ တို့၌။ အဘိရတိနိမိတ္တေန၊ မွေ့လျော်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ပါမောဇ္ဇေန၊ ဖြင့်။ တတ္ထ အနဘိရတိယာ၊ ထိုစျာန်သမာပတ်တို့၌ မမွေ့လျော်ခြင်း ကို။ ဝိနောဒိတာယ၊ ပယ်ဖျောက်အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ စျာနာဒီနံ၊ စျာန်စသည်တို့ကို။ သမဓိဂမော၊ ရခြင်း သည်။ (ဘိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရတိ။ပ။ ဒါလနာတိ၊ အာရတိကိုပယ်ဖျောက်ခြင်း, အဝိဇ္ဇာကို ခွဲဖျက်ခြင်းစသည်သည်။ (ဤ၌ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့် အခြားနီဝရဏတို့ကို ပယ်ခြင်းကို ယူအပ်၏) သမာပတ္တိဝိပဿနာနံ၊ တို့၏။ ဥပါယော၊ ရကြောင်းပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာဏေန။ပ။ အရတိယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဥပ္ပဋိပါဋိနိဒ္ဒေသော၊ အစဉ်မဟုတ်သဖြင့် ပြခြင်းသည်။ (ဉာဏေန အပိုဒ်ကို နောက်မှ ဆိုသင့်လျက် ရှေး၌ ဆိုခြင်းကို ဆိုလိုသည်) နီဝရဏဘာဝါယ၊ နီဝရဏ သဘောရှိသော။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာနီဝရဏေသုပိ၊ အောက်နီဝရဏတို့၌လည်း။ သင်္ဂဟဒဿနတ္ထံ၊ ရေတွက်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ပဌမေန။ပ။အာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ စျာနာနံ၊ တို့၏။ သီလဘာဝေါ၊ သီလအဖြစ်သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ပါနည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစျာန်တို့၌။ ဝိရတိယာ၊ ၏။ သမ္ဘဝေါ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်မူလည်း။ ကထံ၊ နည်း။ ဟိ၊ စောဒနာသင့်စွ။ သုဝိသုဒ္ဓကာယကမ္မာဒိကဿ၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်ပြီးသော ကာယကံ စသည်ရှိသောသူအား။ စိတ္တသမာဓာနဝသေန၊ စိတ်ကိုကောင်းစွာ ထားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ စိတ်၏ ကောင်းစွာ တည်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣမာနိစျာနာနိ၊ တို့သည်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိတ္တကုသလာနိ ဝိယ၊ ကာမကုသိုလ်တို့ကဲ့သို့။ ကာယကမ္မာဒိဝိသောဓနဝသေန၊ ကာယကံ စသည်ကို သုတ်သင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်ကုန်။ မဂ္ဂဖလဓမ္မာ ဝိယ၊ မဂ်ဖိုလ်တရား တို့ကဲ့သို့။ ဒုစ္စရိတ။ပ။ ဝသေန၊ ဒုစ္စရိုက် ဒုရာဇီဝတို့ကို အကြွင်းမဲ့ဖြတ်ခြင်း, တဖန်ငြိမ်းစေခြင်း၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ နာပိ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်သည်လည်း မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစောဒနာ စကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်၏။ မဟဂ္ဒတဓမ္မေသု၊ မဟဂ္ဂုတ်တရားတို့၌။ နိပ္ပရိယာယေန၊ မုချ ဝိရမဏဋ္ဌော၊ ကြဉ်ခြင်းအနက်သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧတံ၊ ဤ “ ပဌမေန။ပ။သီလံ” အစရှိသော စကားကို။ ပရိယာယေန၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သော ပရိယာယော၊ သည်။ ကော ပန၊ အဘယ်နည်းဟူမူကား။ မဟဂ္ဂတာ ဓမ္မာ၊ မဟဂ္ဂုတ်တရားတို့သည်။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ ပဋိပက္ခေ၊ တို့ကို။ ပဇဟန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ တတော၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖျက်တို့မှ။ ဩရတာ၊ ကြဉ်ရှောင်သည်မည်ကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်တို့ သည်လည်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ စိတ္တံ၊ စိတ်သို့။ န အာရောဟန္တိ၊ မတတ်ကုန်။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာ အားဖြင့်။ သံဝုတာ နာမ၊ ပိတ်ဆို့အပ်, စောင့်စည်းအပ်သည် မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတေသု၊ ဤစျာန်တို့၌။ ပရိယုဋ္ဌာနသင်္ခါတော၊ သော။ မနောဒွါရေဝီတိက္ကမော၊ မနောဒွါရ၌ လွန်ကျူးခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝီတိက္ကမာတိ စ၊ အဝီတိက္ကမတို့ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ စေတနာ ပန၊ စေတနာသည်ကား။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုစျာန်တို့နှင့် ယှဉ်သော စေတနာပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သော အယံ အတ္ထော၊ ထိုပရိယာယ်အနကပ်သည်။ ပရတော၊ ၌။ အာဂမိဿတိ၊ တံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိ ၁-၄၈၊ ကြောင်းရေ ၁၀-၌ “ဧတ္ထ စ ပဟာနန္တိ” စသော စကားကို ဆိုလိုသည်) ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ဝိတက္ကာဒိပဟာနဝစနမ္ပိ၊ ဝိတက် စသည်ကို ပယ်သည်ဟူသော စကားကိုလည်း။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သိလံ၊ သည်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ ဖြင့်။ ကုသလာဓမ္မာနံ၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို။ ပဟာယကံ၊ ပယ်တတ်သည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်သင့်ပေ။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အကုသလဝိတက္ကာဒယော၊ အကုသိုလ်ဝိတက် စသည်တို့ကို။ အဓိပ္ပေတာ စ၊ အလိုရှိအပ် ကုန်သည်လည်း။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ပဌမဇ္ဈာနုပစာရေယေဝ၊ ပဌမစျာန်၏ ဥပစာ၌ပင်လျှင်။ ဒုက္ခဿ၊ ကို။ ပဟာနံစ၊ ပယ်ခြင်းသည်၎င်း။ စတုတ္ထဇ္ဈာနုပစာရေယေဝ၊ ပင်လျှင်။ (ဧဝ လိုက်သည်) သုခဿ၊ ကို။ ပဟာနံ စ၊ သည်၎င်း။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အတိသယပဟာနံ၊ အလွန်အကဲအားဖြင့် ပယ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ စတုတ္ထေန။ပ။ပဟာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာကာသာ။ပ။အာဒီသု၊တို့၌ ယံ၊ ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ အာရုပ္ပကထာယံ၊ အရူပစျာန်ကို ဆိုရာ စကား၌။ ဘာဂမိဿတိ၊ တံ့။
အနိစ္စဿ၊ မမြဲသည်ကို။ အနုပဿနာ၊ အဖန်ဖန်ရှုခြင်းသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ အနိစ္စန္တိ၊ မမြဲဟူ၍။ အနုပဿနာ၊ သည်။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ မည်၏။ ဧတံ၊ ဤအမည်သည်။ တေဘူမိကဓမ္မာနံ၊ ဘုံသုံးပါး၌ ဖြစ်သောတရားတို့၏။ အနိစ္စတံ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ပဝတ္တာယ၊ ဖြစ်သော။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ နာမံ၊ တည်း။ နိစ္စသညာယာတိ၊ ကား။ သင်္ခတဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (သင်္ခတဓမ္မေသု-ဟူသော မူကွဲက သာ၍ ကောင်းသည်၊ သင်္ခတတရားတို့၌-ဟု အနက်ပေး။ ပဝတ္တာယ-၌စပ်) နိစ္စာ၊ မြဲကုန်၏။ သဿတာ၊ အမြဲတည်ရှိကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တာယ၊ ဖြစ်သော။ မိစ္ဆာသညာယ၊ ကို။ သညာဂ္ဂဟဏေနဝ၊ သညာကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဒိဋ္ဌိစိတ္တာနမ္ပိ၊ ဒိဋ္ဌိနှင့် စိတ်တို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရာသုပိ၊ နောက်အနုပဿနာတို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာယာတိ၊ ကား။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ နိဗ္ဗိန္ဒနာကာရေန၊ ငြီးငွေ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ အနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ နန္ဒိယာတိ၊ ကား။ သပ္ပီတိကတဏှာ၊ ပီတိနှင့် တကွဖြစ်သော တဏှာကို။ ဝိရာဂါနုပဿနာယာတိ၊ ကား။ ဝိရဇ္ဇနာကာရေန၊ တပ်မက်ကင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တာယ အနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ရာဂဿာတိ၊ ကား။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ ရာဂဿ၊ တပ်မက်ခြင်းကို။ နိရောဓာနုပဿနာယာတိ၊ ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ နိရောဓဿ၊ ချုပ်ခြင်းကို။ အနုပဿနာယ၊ ရှုသော ဉာဏ်ဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ရှုလတ်သော်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ နိရုဇ္ဈန္တိယေဝ၊ ချုပ်သာလျှင် ချုပ်ကုန်၏။ အယာတိံ၊ နောင်အခါ၌။ ပုနဗ္ဘဝဝသေန၊ တဖန် ဘဝအလိုအားဖြင့်။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အနုပဿနာ၊ ရှုခြင်းသည်။ နိရောဓာနုပဿနာ၊ မည်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ နိရောဓာနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ နိရောေဧတိ၊ ချုပ်စေ၏။ နော သမုဒေတိ၊ မဖြစ်စေ။ ဣတိ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အယံ၊ ဤနိရောဓာနုပဿနာ သည်။ ဗလပ္ပတ္တာ၊ အားအစွမ်းသို့ ရောက်သော။ ဝါ၊ အားကောင်းသော။ မုဉ္စိတုကာမတာ၊ တာ ဉာဏ်ပေတည်း။ (မြန်မာမူအချို့၌ မုဉ္စိတုကာမတာယ-ဟု ယ-ပိုလျက်ရှိ၏။ မသင့်) သင်္ခါရာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိနိဿဇ္ဇနာကာရေန၊ စွန့်လွှတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ အနုပဿနာ၊ သည်။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ၊ တည်း။
အာဒါနဿတိ၊ ကား။ နိစ္စာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဂဟဏဿ၊ ယူခြင်းကို။ သန္တတိသမူဟကိစ္စာရမ္မဏဝသေန၊ အစဉ်, အပေါင်း, ကိစ္စ အာရုံတို၏အစွမ်းဖြင့် ယူခြင်းသည်။ ဃနသညာ၊ မည်၏။ တဿာ ဃနသညာယ၊ ညာ ကို။ အာယူဟနဿတိ၊ ကား။ အဘိသင်္ခရဏဿ၊ ပြုပြင်ခြင်းကို။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အဝတ္တာဝိသေသာပတ္တိ၊ အိုရင့်ခြင်း ပျက်ခြင်းဟူသော အခိုက်အတန့် အထူးသို့ ရောက်ခြင်းသည်။ (အဝတ္တာဒိ-ဟု အာဒိနှင့်တကွရှိသော သျှာမူမြန်မာမူတို့ကား မသင့်၊ အာဒိမပါသော သီမူသာသင့်သည်) ဝိပရိဏာမော၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းမည်၏။ ဓုဝသညာယာတိ၊ ကား။ ထိရဘာဝဂဟဏဿ၊ ခိုင်မြဲသည်၏အဖြစ်ကို ယူခြင်းကို။ နိမိတ္တဿာတိ၊ ကား။ သမူဟာဒိဃနဝသေန စ၊ သမူဟ စသောဃန၏ အစွမ်းဖြင့်၎င်း။ သကိစ္စပရိစ္ဆေဒတာယ စ၊ မိမိကိစ္စအပိုင်းအခြားရှိသည်၏ အစွမ်းဖြင့်၎င်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သဝိဂ္ဂဟတာယ၊ ကိုယ်အထည်ဒြဗ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဏိဓိယာတိ၊ ကား။ ရာဂါဒိပဏိဓိယာ၊ ရာဂစသော တောင့်တခြင်းကို။ (ဤ၌ အာဒိ ပိုဟန်ရှိ၏။ နောက်အခြားမဲ့၌ ဆိုလတံ့သော အရကောက်စကားနှင့် ညှိလျှင် ရာပဏိဓိယာ-သာ လိုသည်) တဏှာဝသေန၊ တဏှာအလို အားဖြင့်။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ နိန္နာတာယ၊ ညွှတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အဘိနိဝေသဿာတိ၊ ကား။ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိယာ၊ အတ္တဟု ရှုသောဒိဋ္ဌိကို။ အနိစ္စဒုက္ခာဒိဝသေန၊ စသည် တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗတေဘူမကဓမ္မတီရဏာ၊ အလုံးစုံသော တေဘူမကတရားတို့ကို စူးစပ်းဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ အဓိပညာဓမ္မဝိပဿနာ၊ မည်၏။ သာရာဒါနာဘိနိဝေသဿာတိ၊ ကား။ အသာရေသု၊ အနှစ်မရှိသော တရားတို့၌။ ဝါ၊ အနှစ်မဟုတ်သော တရားတို့၌။ သာရဂ္ဂယဏဝိပလ္လသဿ၊ အနှစ်ရှိသည်ဟု အနှစ်ဟု ယူခြင်းဟူသော ဖောက်ပြန်မှားယွင်းသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ၊ ဉာဏ်အမြင်ဟူသည်။ ထိရဘာဝပ္ပတ္တာ၊ ခိုင်မြဲသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သော။ အနိစ္စာဒိအနုပဿနာဝ၊ ပင်လျှင်တည်း။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏန္တိ၊ ဉာဏ်ဟူ၍။ ကေစိ၊ ဆိုကုန်၏။ သပ္ပစ္စယနာမရူပဒဿနန္တိ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ နာမ်ရုပ်တို့ကို မြင်သောဉာဏ်ဟူ၍။ အပရေ၊ တို့က ဆိုကုန်၏။ ဣဿရကုတ္တာဒိဝသေန၊ ကမ္ဘာ့အရှင် ဘုရားသခင်က ဖန်ဆင်းခြင်းစသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ လောကော၊ သည်။ သမုပ္ပန္နော၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဘိနိဝေသော၊ သက်ဝင်ယူဆခြင်းသည်။ သမ္မောဟာဘိနိဝေသော၊ မည်၏။ ဥစ္ဆေဒသဿတာဘိနိဝေသောတိ၊ ပြတ်စဲသည်, တည်မြဲသည်ဟု သက်ဝင်ယူဆခြင်းဟူ၍။ ကေစိ၊ ဆိုကုန်၏။ အဟံ၊ ငါသည်။ အတီတမဒ္ဒါနံ၊ အတိတ်ကာလ၌။ အဟောသိံ န ခေါ၊ ဖြစ်ခဲ့-ရှိခဲ့လေသလော။ ဣတိအာဒိနယပ္ပဝတ္တာ၊ ဤသို့စသောနည်းဖြင့်ဖြစ်သော။ သံသယာပတ္တိ၊ ယုံမှားခြင်းသို့ရောက်ခြင်းသည်။ သမ္မောဟာဘိနိဝေသော၊ မည်၏။ ဣတိ အပရေ၊ ကုန်၏။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ တာဏလေဏဘာဝဂဟဏံ၊ စောင့်ရှောက်တတ်သော ကိုးကွယ်ရာ ပုန်းအောင်းရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ယူခြင်းသည်။ အာလယာဘိနိဝေသော၊ မည်၏။ အာလယရတာအာယသမ္မုဒိတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ တဏှာ၊ သည်။ အာလယော၊ မည်၏။ သာ ဧဝ၊ ထိုတဏှာသည်ပင်လျှင်။ စက္ခာဒီသု စ၊ စက္ခုစသည်တို့၌၎င်း။ ရူပါဒီသု စ၊ ရူပါရုံစသည်တို့၌၎င်း။ အဘိနိဝိသနဝသေန၊ ရှေးရှုသက်ဝင်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ အာလယာဘိနိဝေသောတိ၊ ဝေသမည်၏ ဟူ၍။ အပရေ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့အပြစ်ရှိသော အခြင်း အရာအားဖြင့်။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ တေ သင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ ပဋိနိဿဇ္ဇီယန္တိ၊ စွန့်အပ် စွန့်ထိုက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ပဋိသင်္ခါနုပဿနာ၊ မည်၏။ အပ္ပဋိသင်္ခါ၊ တဖန် မရှုခြင်းဟူ သည်။ ပဋိသင်္ခါယ၊ တဖန် ရှုသောဉာဏ်၏။ ပဋိပက္ခဘူတာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ မောဟပ္ပဓာနာ၊ မောဟပြဓာန်းကုန်သော။ အကုသလာဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ ဝဋ္ဋတော၊ ဝဋ် ၃-ပါးမှ။ ဝဝိဂတတ္ထာ၊ ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ဝိဝဋ္ဋံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝဋ်ကင်းသော နိဗ္ဗာန်၌။ နိန္နဘာဝသင်္ခါတေန၊ ညွှတ်ကိုင်းသည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ အနုပဿနေန၊ ရှုခြင်းဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ၊ မည်၏။ သင်္ခါရုပေက္ခာ စေဝ၊ က္ခကို၎င်း။ အနုလောမဉာဏဉ္စ၊ ဉာဏ်ကို၎င်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) သညောဂါဘိနိဝေသော၊ သဟူသည်။ သံယုဇ္ဇနဝသေန၊ ယှဉ်တွဲသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ အဘိနိဝီသနံ၊ သက်ဝင်၍ နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။
ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိယာ၊ နှင့်။ သဟဇေကဋ္ဌာနဉ္စ၊ တကွဖြစ်သည့် အလိုအားဖြင့် တခုတည်းသော စိတ္တုပ္ပါဒ်၌တည်သော ကိလေသာတို့ကို၎င်း။ ပဟာနေကဋ္ဌာနဉ္စ၊ ပယ်သည့်အလိုအားဖြင့် တဦးတည်း သော ပုဂ္ဂိုလ်၌တည်သော ကိလေသာတို့ကို၎င်း။ ဩဠာရိကာနန္တိ၊ ပုဒ်ကို။ ဥပရိမဂ္ဂဝဇ္ဈေ၊ အထက်မဂ်ဖြင့် ပယ်သတ်အပ်ကုန်သော။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အခြင်း အရာအားဖြင့် ယူသည်ရှိသော်။ ဒဿနေနပဟာတဗ္ဗာပိ၊ သောတာပတ္တိမဂ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ကိလေသာတို့သည်လည်း။ ဒုတိယမဂ္ဂဝဇ္ဈေဟိ၊ ဒုတိယမဂ်ဖြင့် ပယ်အပ်သော ကိလေသာတို့ထက်။ ဩဠာရိကာ၊ ရုန့်ရင်းကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) အဏုသဟဂတာနန္တိ၊ ကား။ အဏုဘူတာနံ၊ သိမ်မွေ့သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဣဒံ၊ ဤဝိသေသနပုဒ်ကို။ ဟေဋ္ဌိမမဂ္ဒဝဇ္ဈေ၊ အောက်မဂ်ဖြင့် ပယ်သတ်အပ်သော ကိလေသာတို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗကိလေသာနန္တိ၊ ကား။ အဝသိဋ္ဌသဗ္ဗကိလေသာနံ၊ ကြွင်းသော အလုံးစုံသော ကိလေသာတို့ကို။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပဌမဂ္ဂါဒီဟိ၊ စသည်တို့ဖြင့်။ ပဟိနာ၊ ပယ်အပ်ကုန်ပြီးသော။ ကိလေသာ၊ တို့ကို။ ပုန၊ တဖန်။ န ပဟိယန္တိ၊ မပယ်အပ် ကုန်။
စိတ္တဿ။ပ။သံဝတ္တန္တီတိအာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ သံဝရော၊ သည်။ အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာယ၊ နှလုံးသာ ရွှင်ခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့၎င်း။) အာနန္ဒာ၊ အာနန္ဒာ။ ကုသလာနိ သီလာနိ၊ ကုသိုလ်သီလတို့သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာနိ၊ နှလုံးသားရွှင်ခြင်းအကျိုးရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့၎င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ စေတသော၊ စိတ်၏။ အဝိပ္ပဋိသာရတ္ထာယ၊ ငှာ။ ဘဝန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ အဝိပ္ပဋိသာရော၊ သည်။ ပါမောက္ခဇ္ဇတ္တာယ၊ နှစ်သိမ့်အားရခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဣတိ၊ သို့၎င်း။) ယောနိသော၊ သင့်သောအကြောင်းအားဖြင့်။ မနသိကာရောတော၊ အား။ ပါမောဇ္ဇံ၊ သည်။ ဇာယတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ၎င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပါမောဇ္ဇာယ၊ ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါမောဇ္ဇံ၊ သည်။ ပီတိယာ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းငှာ။ (ဣတိ၊ ၎င်း။) ပမုဒိတဿ၊ ဝမ်းမြောက်သောသူအား။ ပီတိ၊ သည်။ ဇာယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ၎င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပီတိယာ၊ ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပီတိ၊ သည်။ ပဿဒ္ဓတ္ထာယ၊ ငြိမ်းအေးခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဣတိ၊ ၎င်း။) ပီတိမနဿ၊ ဝမ်းမြောက်သောစိတ်ရှိသူ၏။ ကာယော၊ ကိုယ်သည်။ ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်းအေး၏။ ဣတိ၊ သို့၎င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပဿဒ္ဓိယာ၊ ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဿဒ္ဓိ၊ သည်။ သုခတ္တာယ၊ ချမ်းသာအကျိုးငှာ။ (ဣတိ၊ ၎င်း။) ပဿဒ္ဓကာယော၊ ငြိမ်းသောကိုယ်ရှိသောသူသည်။ သုခံ၊ ကို။ ဝေဒေတိ၊ ခံစားရ၏။ ဣတိ၊ ၎င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သောမနဿာယ၊ စိတ်ရွှင်ခြင်းငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ သုခတ္တာယ သုခံ ဝေဒေတီတိ ဧတ္ထ၊ သုခတ္တာယဟူသောပါဌ်, သုခံ ဝေဒေတိဟူသောပါဌ်တို့၌။ သောမနဿံ၊ သောမနဿကို။ သုခန္တိ၊ သုခဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာသေဝနာယာတိ၊ ကား။ သမာဓိဿ၊ ၏။ အာသေဝနာယ၊ အဖန်တလဲလဲ မှီဝဲခြင်း ထုံခြင်းငှာ။ ဟိ၊ မှန်၏။ နိရာမိသေ၊ အာမိသကင်းသော။ သုခေ၊ သည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီးစီးလတ်သော်။ သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သမာဓိ၊ သည်။ သိဒ္ဓေါယေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ အာသေဝနာယ၊ ငှာ။ ပဂုဏဗလဘာဝါယ၊ လေ့လာအားရှိသည်၏အဖြစ်အလို့ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဘာဝနာယာတိ၊ ကား။ တေဿဝ သမာဓိဿ၊ ၏ပင်လျှင်။ ဝဍ္ဎိယာ၊ ပွားခြင်းငှာ။ ဗဟုလီကမ္မာယာတိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်။ ကိရိယာယ၊ ပြုခြင်းငှာ။ အလင်္ကာရာယ၊ အဆင်တန်ဆာ အလို့ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိက္ခာရာယာတိ၊ ကား။ အဝိပ္ပဋိသာရာဒိကဿ၊ အစရှိသော။ သမာဓိသမ္ဘာရဿ၊ သမာဓိ၏ အကြောင်းအဆောက်အဦး၏။ သိဒ္ဓိယာ၊ ပြီးခြင်းကြောင့်။ တေဿဝ သမာဓိဿ၊ ၏ပင်လျှင်။ ပရိက္ခာရာယ၊ ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပရိက္ခာရသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ဘာရတ္ထော၊ အဆောက်အဦးအနက်ရှိ၏။ ကိမိဝ၊ မူ။ ယေ စ ခေါ။ပ။ သမုဒါနေတဗ္ဗာတိအာဒိသု ပိယ၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ သမ္ဘာရောတိစ၊ အဆောက်အဦးဟူ သည်မှာလည်း။ ပစ္စယော၊ အထောက်အပံ့အကြောင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အယံ ပရိက္ခာရသဒ္ဒေါ၊ သဒ္ဒါကို။ (ဝုတ္တော ၌ စပ်) ရထော။ပ။ အာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ အလင်္ကာရတ္ထော၊ အဆင်တန်ဆာ ဟူသောအနက်ရှိသည်ဟူ၍၎င်း။ (ဣတိ ကြေ) သတ္တဟိ။ပ။ အာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ပရိဝါရတ္ထော၊ အခြံအရံဟူသော အနက်ရှိသည်ဟူ၍၎င်း။ ကိဉ္ဇာပိ ဝုတ္တော၊ အကယ်၍ကား ဆိုအပ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိ၌။ အလင်္ကာရပရိဝါရာနံ၊ အလင်္ကာရနှင့် ပရိဝါရတို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီး အခြား။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ဘာရတ္တောတိ၊ သမ္ဘာရအနက်ရှိသည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပရိဝါရာယာတိ၊ ကား။ မူလကာရဏဘာဝေနေဝ၊ အကြောင်းရင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ပရိဝါရ။ပ။သာဓနေန၊ အခြံအရံဖြစ်သော သတိ ဝီရိယ အစရှိသော တရားအထူးတို့ကို ပြီးစေသဖြင့်။ ပရိဝါရသမ္ပတ္တိယာ၊ အခြံအရံ၏ ပြည့်စုံခြင်းငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါရိပူရိယာတိ၊ ကား။ ဝသီဘာဝသမ္ပာပနေန စ၊ ဝသီဘော်သို့ ရောက်စေခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ပဒဋ္ဌာနဘာဝါပါဒနေန စ၊ ပဒဋ္ဌာန်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းဖြင့်၎င်း။ ပရိပုဏ္ဏဘာဝသာဓနတော၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကို ပြီးစေခြင်းကြောင့်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ပါရိပူရိယာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံခြင်းငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။
ဧဝံ၊ သို့။ သုပရိသုဒ္ဓသီလမူလကံ၊ ကောင်းစွာ ထက်ဝင်းကျင်စင်ကြယ်သော သီလလျှင် အကြောင်းရင်းရှိ သော။ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ၊ ခပ်သိမ်းသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပြည့်စုံသော။ သမာဓိံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သမာဟိတော၊ တည်ကြည်သောသူသည်။ (ယထာဘူတံ၊ စွာ။) ပဇာနာတိ၊ သိ၏။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ ဇာနံ ပဿံ၊ သိသော မြင်သော သူသည်။ နိဗ္ဗန္ဒတိ၊ ငြီးငွေ့၏။ နိဗ္ဗန္ဒံ၊ ငြီးငွေ့သောသူသည်။
ဝိရဇ္ဇတိ၊ တပ်မက်ကင်း၏။ ဝိရာဂါ၊ တပ်မက်ကင်းခြင်းကြောင့်။ ဝိမုတ္တိ၊ လွတ်မြောက်၏။ ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သီလမူလကာနိ၊ သီလလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်သော။ သမာဓိဒဋ္ဌာနာနိ၊ သမာဓိလျှင် ပဒဋ္ဌာန်ရှိကုန်သော။ ပယောဇာနာနိ၊ အကျိုးတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒါယာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ နိဗ္ဗိဒါယ၊ နိဗ္ဗိဒါယဉာဏ်ကို။ ဒဿိတာယ၊ ပြအပ် သည် ရှိသော်။ တဿာ၊ ထိုနိဗ္ဗိဒါ၏။ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ၊ ပဒဋ္ဌာန်ဖြစ်သော။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနံ၊ ယထာဘူတဉာဏ်အမြင်ကို။ ဒဿိတမေဝ၊ ပြအပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) တသ္မိံ၊ ထိုယထာဘူတဉာဏ်အမြင်သည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ နိဗ္ဗိဒါယ၊ ၏။ အဝိဇ္ဈနတော၊ မပြီးခြင်းကြောင့် တည်း။ နိဗ္ဗိဒါဒယော၊ စသည်တို့ကို။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ ဝိဘတ္တာ ဧဝ၊ ဝေဘန်အပ်ကုန်ပြီး သည်သာတည်း။ ပန၊ ဆက်ဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့သောစကားရပ်၌။ ယထာဘူတဉာဏဒဿနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သပ္ပပစ္စယာနာမရူပဒဿနံ၊ အကြောင်းနှင့်တကွ နာမ်ရုပ်တို့ကို မြင်သောဉာဏ်ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အမတ။ပ။ပရိယောသာနံ၊ အမြိုက်မဟာနိဗ္ဗာန် လျှင် အဆုံးရှိသော သိလဿ ပယောဇနံ၊ သီလ၏ အကျိုးကို။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ပဟာနာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ သီလတ္ထံ၊ သီလအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထာ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပဇဟနံ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ အနုပ္ပါဒနိရောဓော၊ မဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်း သည်။ ပဟာနံ၊ ပဟာနမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ တဿ၊ ထိုပဟာနပုဒ်၏။ ဘာဝသာဓနတံ၊ ဘာဝဝါဓန၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ပဟာနန္တိ။ပ။ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုပဟာန၏။ ဓမ္မဘာဝေါ၊ သဘောတရား၏ အဖြစ်သည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဝါ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက် (နှာ ၇၇)၌။ သံဝဏ္ဏိတမေဝ၊ ဖွင့်အပ်ခဲ့ပြီးသည်သာတည်း။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့သဘောတရားရအောင် ဖွင့်သည်ရှိသော်။ အဿ၊ ထိုပဟာန၏။ သီလဘာဝေါ၊ သည်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ တံ တံ ပဟာနန္တိ၊ ကား။ ပါဏာတိပါတဿ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်း။ အဒိန္နာဒါနဿ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ခြင်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သော။ တံ တံ ပဟာနံ၊ ထိုထိုပယ်ခြင်းသည်။ တဿ တဿ ကုသလဓမ္မဿတိ၊ ကား။ ပါဏာတိပါတဿ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ မေတ္တာဒိကုသလဓမ္မဿ၊ မေတ္တာစသော ကုသိုလ်တရား၏၎င်း။ အဒိန္နာဒါနဿ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ သည်။ စာဂါဒိကုသလာဓမ္မဿ၊ စာဂစသော ကုသိုလ်တရား၏၎င်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ တဿ တဿ ကုသလဓမ္မဿ၊ ၏။ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ပတိဋ္ဌာနဘာဝေန၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ တည်ရာသဘောအားဖြင့်။ ဟိ၊ ပဟာန၊ သည် ကုသိုလ်တရား၏ တည်ရာဖြစ်သည်ဟု ဆိုသင့်ကြောင်းကား။ ပဟာနံ၊ ပါဏာတိပါတ စသည်တို့၏ မဖြစ်ခြင်းဟူသော ပယ်ခြင်းသည်။ (လဘတိ ၌စပ်) ယော၊ အကြင် (ပါဏာတိပါတ စသည်တို့၏ ဆန့်ကျင့်ဖက်ဖြစ်သော) ကုသိုလ်တရားသည်။ တသ္မိံ သတိ၊ ထိုပယ်ခြင်းရှိလတ်သော်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ရှိ၏။ (ပဟာနံ ဟိ ယော တသ္မိံ သတိ ဟောတိ-ဟု ပါဌ်မှန်ရှိစေရမည်) အသတိ၊ ထိုပယ်ခြင်းမရှိလတ်သော်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်၊ မရှိ။ (ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ န ဟောတီတိ-ဟု ရှိသင့်၏) တဿ၊ ထိုကုသိုလ်တရား၏။ပတိဋ္ဌာနန္တိ၊ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ တည်ရာဟုခေါ်ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍ မိန့်ဆိုတော်မူသောကြောင့်တည်း။ ယသ္မိံ သန္တာနေ၊ အကြင်စိတ် အစဉ်သန္တာန်၌။ ပါဏာတိပါတာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်ရှိကုန်၏။) တေ၊ ထိုပါဏာတိပါတစသည်တို့သည်။ တဿ၊ ထိုစိတ်အစဉ်သန္တာန်၏။ ပကမ္မဟေတဝေါ၊ လှုပ်ရှားခြင်း၏ အကြောင်းတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။) ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ တပ္ပဟာနံ၊ ထိုပါဏာတိပါတစသည်ကို ပယ်ခြင်းကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ဝိကမ္မာဘာဝကရဏေန စ၊ လှုပ်ရှားခြင်းမရှိသည်ကို ပြုသဖြင့်လည်း။ ဝါ၊ ပြုခြင်းကြောင့်လည်း။ သမာဓာနံ၊ ကောင်စွာထားတတ်သူဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ သေသပ္ပဟာနေသုပိ၊ ကြွင်းသော ပဟာနတို့၌လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ သမာဓာနံ၊ သမာဓာနဟူသည်။ သဏ္ဌပနံ၊ ကောင်းစွာ ထားခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ သံယမနံ၊ စောင့်စည်းခြင်း ကြဉ်ရှောင်ခြင်းတည်း။ (ဤအဖွင့် စဉ်းစားသင့်၏) ဣတရေ စတ္တာရောတိ၊ ကား။ ဝေရမဏိအာဒယော၊ ကုန်သော။ စတ္တာရော ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပဟာနံ ဝိယ၊ ပဟာနကဲ့သို့။ ဝေါဟာရမတ္ထံ၊ ဝေါဟာရမျှ ခေါ်ဝေါ်ရုံမျှသည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ တတော တတောတိ၊ ကား။ ပါဏာတိပါတာဒိကဿ၊ ပါတစသည်ကို။ သံဝရဏဝသေန၊ ပိတ်ဆို့စောင့်စည်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ တဿ တဿ သံဝရဿ၊ ထိုထိုသံဝရ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဤအလိုအားဖြင့် အဋ္ဌကထာ၌ပင် သံဝရဿ၊ ဝသေန-ဟု ပါဌ်ရှိမှ စာစပ်၍ ဖြစ်မည်၊ သို့ဖြစ်၍ ဤဒုတိယအဖွင့်ကို စဉ်းစားသင့်၏) တဒုဘယ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ကား။ ဝေရမဏီဟိ စ၊ ကြဉ်ကြောင်းတရားတို့နှင့်၎င်း။ သံဝရဓမ္မေဟိစ၊ စောင့် စည်းသော တရားတို့နှင့်၎င်း။ သမ္ပယုတ္တာယ၊ ယှဉ်သော။ စေတနာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တံတံအဝီတိက္ကမန္တဿာတိ၊ မလွန်ကျူးသော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဓမ္မသမူဟဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ စေတသော၊ စိတ်၏။ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝံ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းရှိသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရှိ။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကက္ခဏေပိ၊ တခုတည်းသော ခဏ၌လည်း။ လဗ္ဘန္တိ၊ ရအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
သိလသံကိလေသ, ဝေါဒါနဝဏ္ဏနာ
၂၁။ တေန၊ ထိုသဘောတရာဖြင့်။ သံကိလိဿတိ၊ ညစ်ညူး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သံကိလေသော၊ မည်၏။ သော၊ ထိုသံကိလေသသည်။ ကောပန၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ခဏ္ဍာဒိဘာဝေါ၊ သီလဿ သံကိလေသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ဤသဘောတရားဖြင့်။ ဝေါဒါယတိ ဝိသုဇ္ဈတိ၊ ဖြူစင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝေါဒါနံ၊ မည်၏။ အခဏ္ဍာဒိဘာဝေါ၊ မကျိုးသောသီလ စသည်၏ အဖြစ်ကိုရ၏။ ဝါ၊ မကျိုးခြင်းစသည်ကိုရ၏။ လာဘယသာဒီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဉာတိအင်္ဂဇီဝိတာဒီနံ၊ ဆွေမျိုး အင်္ဂါ အသက်စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သတ္တသု။ပ။ အန္တေ ဝါတိစ၊ အန္တေ ဝါဟူ၍၎င်း။ ဝေမဇ္ဈေတိ စ၊ ဝေမဇ္ဈေဟူ၍၎င်း။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ တေသံ၊ ထိုအာပတ်အဖို့အစုတို့၏။ ဥဒ္ဒေသာဒိပါဠိဝသေန၊ ဥဒ္ဒေသစသော ပါဠိတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အညော၊ ပါဠိအစဉ်မှတပါးသော။ ကောစိ၊ သော။ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ အနုက္ကမော၊ အာပတ်အဖို့အစဉ်မှတပါးသော။ ကောစိ၊ သော။ အာပတ္တိက္ခန္ဓာနံ အနုက္ကမော၊ အာပတ်အဖို့အစုတို့၏ အစဉ်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိပေ။ ခဏ္ဍန္တိ၊ ကား။ ခဏ္ဍဝန္တံ၊ ကျိုးခြင်းရှိ သည်။ ဝါ၊ တနည်း။ ခဏ္ဍိတံ၊ ကျိုးသည်။ ဆိဒ္ဒန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဆိဒ္ဒံဟူသော ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ အစွန်းအနားအဆုံး၌။ ဝါ၊ တနည်း။ ဒသန္တေ၊ အမြိတ်အဆာ၏ အစွန်းအနားဆုံး၌။ ဆိန္နဝတ္ထံ ဝိယ၊ ပြတ်သောအဝတ်ကဲ့သို့။
ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနကာရေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အခြင်းအရာဖြင့်။ မေထုနသံယောဂ ဝသေနာတိ၊ ကား။ ရာဂပရိယုဋ္ဌာနေ၊ ရာဂ၏ ထကြွထိုးကျင်ခြင်း အားဖြင့်။ သဒိသဘာဝါပတ္တိယာ၊ တူသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ မိထုနာနံ၊ သဘောတူသောသူတို့၏။ ဣဒံ၊ ဤအမှုတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မေထုနံ၊ မည်၏။ နိဓုဝနံ၊ မေထုန်အမှုကိုရ၏။ မေထုနဝသေန၊ မေထုန်၏အစွမ်းအား ဖြင့်။ သမာယောဂေါ၊ ယှဉ်တွဲပူးပေါင်းခြင်းသည်။ မေထုနသမာယောဂေါ၊ ဂမည်၏။ (မေထုန်သံဝါသပြု ခြင်းကို ရ၏) ဣဓ ပန၊ ဤ သတ္တဝိဓမေထုနသံယောဂဝသေန ပုဒ်၌ကား။ မေထုနသံယောဂေါ ဝိယ၊ မေထုန်အစွမ်းအားဖြင့် ပူးပေါင်းခြင်းကဲ့သို့ပင်တည်း။ ဝါ၊ မေထုတ်သံဝါသနှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မေထုန သံယောဂေါ၊ မည်၏။ (မေထုန်ငယ်နှင့် ယှဉ်ခြင်းဟူ၍သော်လည် ပြန်ရာ၏) တဿ၊ ထိုမေထုန် ငယ်နှင့် ယှဉ်ခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ လောကေ၊ ဤလောက၌။ ဧကစ္စောတိ၊ ကား။ ဧကော၊ တဦးသော။ သမဏော ဝါ ဗြဟ္မဏော ဝါတိ၊ ကား။ ပဗ္ဗဇ္ဇာမတ္တေန၊ ရသေ့ရဟန်းအဖြစ်မျှ ဖြင့်။ သမဏော ဝါ၊ သမဏမည်သောသူသည်သော်၎င်း။ ဇာတိမတ္တေန၊ အမျိုးဇာတ်မျှဖြင့်။ ဗြာဟ္မဏော ဝါ၊ ဗြာဟ္မဏမည်သောသူသည်သော်၎င်း။ ဒွယံ ဒွယသမာပတ္တိန္တိ၊ ကား။ ဒွီဟိ ဒွီဟိ၊ မိန်းမနှင့် ယောကျ်ား နှစ်ယောက် နှစ်ယောက်တို့သည်။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ရောက်အပ်သော အမှုသို့။ မေထုနံ၊ မေထုန်အမှုသို့။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ န ဟေဝ ခေါ သမာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်သည်သာတည်း။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဥစ္ဆာဒနံ၊ ဥစ္ဆာဒနဟူသည်။ ဥဗ္ဗတ္တနံ၊ ချေးတွန်းပေးခြင်းတည်း။ သမ္ဗာဟနံ၊ နဟူသည်။ ပရိမဒ္ဒနံ၊ နှိပ်နယ် ပေးခြင်းတည်း။ သာဒီယတီတိ၊ ကား။ အဓိဝါသေတိ၊ သဘောတူလက်ခံ၏။ တဒဿာဒေတီတိ၊ ကား။ တံ ဥစ္ဆာဒနဒိံ၊ ထိုချေးတွန်းပေးခြင်း စသည်ကို။ အဘိရမတိ၊ ပျော်မွေ့နှစ်သက်၏။ နိကာမေတီတိ၊ ကား။ ဣစ္ဆတိ၊ အလိုရှိ၏။ ဝိတ္တန္တိ၊ ကား။ တုဋ္ဌိံ၊ အားရနှစ်သိမ့်ခြင်းသို့။ ဣဒမ္ပိ ခေါတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဣဒန္တိ၊ ဣဒံ ဟူသော ဧကဝုစ်စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ယထာဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်း (ဆိုအပ်ခဲ့သမျှ) သော။ သာဒိယနာဒိံ၊ သာယာလက်ခံခြင်း စသည်ကို။ ခဏ္ဍဘာဝါဒိဝသေန၊ ကျိုးသည်၏အဖြစ် စသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကံ၊ တခုတည်းတပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ပိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝက္ခမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အနက်ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ခေါ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝဓာရဏတ္ထော၊ ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗြဟ္မစာရီပဋိညဿ၊ မြတ်သောအကျင့်ကို ကျင့်သူဟုဝန်ခံသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ (ယဒေတံ-နှင့်စပ်) ဒွယံ ဒွယသမာပတ္တိယံ၊ ရောက်အပ်သော မေထုန်အကျင့်သည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ မာတုဂါမဿ၊ ၏။ ယဒေတံ၊ ဥစ္ဆာဒနနှာပနသမ္ဗာဟနသာဒိယနာဒိ၊ အကြင်ချေးတွန်းပေးခြင်း ရေချိုးပေးခြင်း ဆုပ်နယ်ပေးခြင်းတို့ကို သာယာလက်ခံခြင်း စသည်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣဒမ္ပိ၊ ဤချေးတွန်းပေးခြင်းစသည်ကို သာယာလက်ခံ ခြင်း စသည်သည်လည်း။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ တဿ ဗြဟ္မစရိယဿ၊ ထိုမြတ်သော အကျင့်၏။ ခဏ္ဍာဒိဘာဝါပါဒနတော၊ ကျိုးခြင်းစသည်သို့ ရောက်စေတတ်သောကြောင့်။ ခဏ္ဍမ္ပိ၊ ကျိုးခြင်းလည်း မည်၏။ ဆိဒ္ဒမ္ပိ၊ ပေါက်ခြင်းလည်းမည်၏။ သဗလမ္ပိ၊ ကြောင်ကျားခြင်းလည်းမည်၏။ ကမ္မာသမ္ပိ၊ စွန်းကွက်ခြင်းလည်း မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဆိုလို၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ခဏ္ဍာဒိဘာဝါပတ္တိယာ၊ ကျိုးသောသီလ စသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အပရိသုဒ္ဓံ၊ မစင်ကြယ် သော။ ဝါ၊ မစင်မကြယ်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကို။ စရတိ၊ ကျင့်သည်မည်၏။ န ပရိသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ်စွာ ကျင့်သည်မမည်။ မေထုနသံယောဂေန၊ မေထုန်နှင့် ယှဉ်ခြင်းနှင့်။ သံယုတ္တော၊ မယှဉ်သည်မမည်။ ဝါ၊ မယှဉ်မူ၍ ကျင့်သည်မဟုတ်။ တတော စ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဇာတိအာဒီဟိ၊ ဇာတိစသည်တို့မှ။ ပရိမုတ္တိ၊ လွတ်မြောက်ခြင်းသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အယံ ဝုစ္စတီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
သဉ္ဇဂ္ဃတီတိ၊ ကား။ ကိလေသဝသေန၊ ကိလေသာအလိုအားဖြင့်။ မဟာဟသီတံ၊ သည်းစွာရယ်ခြင်းကို။ သဟတိ၊ ရယ်၏။ သံကီဠတီတိ၊ ကား။ ကာယသံသဂ္ဂဝသေန၊ ကိုယ်လက်နှီးနှေားသည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ကီဠတိ၊ ကစားကျီစယ်၏။ သံကေလာယတီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ မာတုဂါမံ၊ ကို။
ကေလာယန္တော၊ မြတ်နိုးယုယလျက်။ ဝိဟာရတိ၊ နေ၏။ စက္ခုနာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ စက္ခုနာ၊ မျက်စိဖြင့်။ စက္ခုန္တိ၊ ကား။ မာတုဂါမဿ၊ ၏။ စက္ခုံ၊ ကို။ ဥပနိဇ္ဈာယတီတိ၊ ကား။ ဥပေစ္စ၊ ကပ်၍။ နိဇ္ဈာယတိ၊ စူးစူးစိုက်စိုက်ရှိ၏။ ဩလောကေတိ၊ စိုက်၍ကြည့်၍။ တိရောကုဋ္ဋာတိ၊ ကား။ ကုဋ္ဋဿ၊ နံရံ၏။ ပရတော၊ တဖက်မှ။ တိရောပါကာရော၊ တိရောပါကာရပုဒ်သည်။ တထာ၊ ထိုအတူပင် တည်း။ မတ္တိကာမယာ၊ မြေညက်ဖြင့် ပြီးသော။ ဘိတ္တိ၊ နံရံသည်။ ကုဋ္ဋံ၊ ကုဋ္ဋမည်၏။ ဣဋ္ဌကာမယာ၊ အုဌ်ဖြင့် ပြီးသော။ (ဘိတ္တိ၊ သည်။) ပါကာရော၊ ပါကာရမည်၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပေါရိသတော၊ ယောကျ်ားတသူ (လက်ခုပ်တဖောင်) ထက်။ ဒီဃဍ္ဎရတနုစ္စပ္ပမာဏာ၊ တတောင့်ထွာမြင့် သော အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ယာကာစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဘိတ္တိ၊ သည်။ ကုဋ္ဋံ၊ မည်၏။ ကုဋ္ဋတော၊ ကုဋ္ဋထက်၊ အဓိကော၊ လွန်သောအရံအတားသည်။ ပါကာရော၊ မည်၏။
အဿာတိ၊ ကား။ ဗြဟ္မစရိပဋိညဿ၊ ဝန်ခံသောသူ၏။ ပုဗ္ဗေတိ၊ ကား။ ဝတသမာဒါနတော၊ ကျင့်ဝတ်ကို ဆောက်တည်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးကာလ၌။ ကာမဂုဏေဟီတိ၊ ကား။ ကာမကောဋ္ဌာသေဟိ၊ ကာမအဖို့ လိုချင်စရာအဖို့တို့နှင့်။ သမပ္ပိတန္တိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ အပ္ပိတံ၊ ရောက်စေအပ်လျက်။ သဟိတံ၊ တကွဖြစ်လျက်။ သမင်္ဂီဘူတန္တိ၊ ကား။ သမန္နာဂတံ၊ ပြည့်စုံလျက်။ ပရိစာရယမာနန္တိ၊ ကား။ ကီဠန္တံ၊ ကစားကျီစယ်နေသည်ကို။ ဝါ၊ တနည်း။ ဥပဋ္ဌဟိယမာနံ၊ လုတ်ကျွေးပြုစုအပ်သည်ကို။ ပဏိဓာယာတိ၊ ကား။ ပဝတ္ထေတွာ၊ တောင့်တ၍။ သီလေနာတိအာဒီသု၊ အစရှိသောပုဒ်တို့၌။ ယမနိယမာဒိသမာဒါနဝသေန၊ ယမ နိယမစသည်ကို ဆောက်တည်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သီလံ၊ သီလမည်၏။ အဝီတိက္ကမဝသေန၊ မလွန်ကျူးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝတံ၊ ဝတမည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥဘယမ္ပိ၊ ဆောက်တည်ခြင်း, မလွန်ကျူးခြင်းနှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ သီလံ၊ မည်၏။ ဒုက္ကရစရိယာဝသေန၊ ပြုနိုင်ခဲသော အကျင့်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော အကျင့်သည်။ ဝတံ၊ ဝတမည်၏။ ဝါ၊ ကား။ တံတံအကိစ္စသမ္မတတော၊ မပြုသင့်သော အမှုဟု သမုတ်အပ်သော ထိုထိုအမှုမှ။ နိဝတ္တိလက္ခဏံ၊ ဆုတ်နစ်ကြဉ်ရှောင်ခြင်း လက္ခဏာရှိသော အကျင့်သည်။ သီလံ၊ မည်၏။ တံတံသမာဒါနဝတော၊ ထိုထိုဆောက်တည်ခြင်းရှိသော သူ။ ဝေသဘောဇနကိစ္စ ကရဏာဒိဝိသေသ ပဋိပတ္တိ၊ အသွင်အပြင် (ကိုဆောင်ခြင်း) အစာအမှုကိစ္စကို ပြုခြင်း စသည်ဖြင့် ထူးသောအကျင့်သည်။ (သီမူ၌ ကိစ္စကရဏဒိအရာတွင် ကိစ္ဆာစရာဒိ-ဟု ရှိ၏။ ပင်ပန်းဆင်းရဲစွာ ကျင့်ခြင်းစသည်ဖြင့်-ဟု အနက်ပြန်) ဝတံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်လည်း။ ဒုက္ကရစရိယာ၊ ပြုနိုင်ခဲသည်ကို ကျင့်ခြင်းသည်။ တပေါ၊ တပမည်၏။ မေထုနဝိရတိ၊ မေထုန်မှ ကြဉ်ရှောင်ခြင်းသည်။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သောအကျင့်မည်၏။
သဗ္ဗသောတိ၊ ကား။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံ ကုန်သော။ အဘေဒေနာတိ၊ ကား။ အဝီတိက၌မေန၊ မလွန်ကျူးခြင်းဖြင့်။ အပရာယ၊ တပါးသော။ ပါပဓမ္မာနံ အနုပ္ပတ္တိယာ စ၊ ယုတ်မာသော တရားတို့၏ အဖြစ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဂုဏာနံ ဥပ္ပတ္တိယာ စ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ သင်္ဂဟိတော၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်စပ်ခြင်းကို သိအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝါ၊ ထိုပါပဓမ္မတို့တွင်။ ကုဇ္ဈနာလက္ခဏော၊ အမျက်ထွက်ခြင်း လက္ခဏာ ရှိသောတရားသည်။ ကောဓော၊ ကောဓမည်၏။ (တနည်း) ကောဓော၊ ကောဓသည်။ ကုဇ္ဈနလက္ခဏော၊ လက္ခဏာရှိ၏။ ဥပနာဟော၊ သည်။ ဥပနန္ဓနလက္ခဏော၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မက္ခော၊ သည်။ ပရေသံ၊ သူတပါးတို့၏။ ဂုဏမက္ခလက္ခဏော၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချေဖျက်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ပဠာသော၊ သည်။ ယုဂဂ္ဂါဟလက္ခဏော၊ ထပ်ပိုးထမ်းအလား တန်းတူထားခြင်း (ဂုဏ်ရည်တူအစုံအားဖြင့် ယူခြင်း) ဖက်ပြိုင်ခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ ဣဿ၊ သည်။ ပရသမ္ပတ္တိဥသူယနလက္ခဏာ၊ သူတပါး၏စည်းစိမ် (ပြည့်စုံခြင်း) ကို ငြူစူခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မစ္ဆရိယံ၊ သည်။ အတ္တသမ္ပတ္တိနိဂူဟနလက္ခဏံ၊ မိမိ၏ စည်းစိမ် ကို လျှို့ဝှက်ခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။ မာယာ၊ သည်။ သန္တဒေါသပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာ၊ ရှိသောအပြစ်ကို ဖုံးကွယ်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ သာဌေယံ၊ သည်။ အသန္တဂုဏ်သမ္ဘာဝနလက္ခဏံ၊ မရှိသောဂုဏ်ကို ဖော်ပြချီးမွမ်းခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ ထမ္ဘော၊ သည်။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ ထဒ္ဓဘာဝလက္ခဏော၊ (ရိုသေညွှတ်ကိုင်းမှုကို မပြုနိုင်အောင်) ခက်ထန်တောင့်တင်းခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ သာရေမ္ဘော၊ သည်။ ကရဏုတ္တရိယလက္ခဏော၊ (နှိမ်ချိုးလိုသဖြင့်) သူ့ထက်ကျောအောင်ပြုခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မာနော၊ သည်။ ဥန္နတိလက္ခဏော၊ မြင့်မောက်တက်ကြွခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ အတိမာနော၊ သည်။ အဗ္ဘုန္နတိလက္ခဏော၊ အလွန်မြင့်မောက်တက်ကြွခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ မဒေါ၊ သည်။ မဇ္ဇနလက္ခဏော၊ စိတ်ကို မစောင့်ထိန်းဘဲ စွန့်လွှတ်ထားခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ လောဘမောဟဝိပရီတမနသိကာရောဒီနံ၊ လောဘမောဟ ဖောက်ပြန်သော နှလုံးသွင်းခြင်း စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်သိမ်းယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
ဣဒါနိ၊ ၌။ အခဏ္ဍာဒိဘါဝေါ ပနာတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝအတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနက်ကိုပင် လျှင်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ယာနိ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနုပဟတာနီတိ၊ ကား။ အနုပဒ္ဒုတာနိ၊ ကပ်၍မနှိပ်စက်အပ်ကုန်။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယတာယ၊ ဝဋ်ကင်းရာနိဗ္ဗာန်လျှင် မှီရာရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တဏှာဒါသဗျတော၊ တဏှာ၏ ကျွန်အဖြစ်မှ။ မောစနေန၊ လွတ်စေခြင်းကြောင့်။ ဘုဇိဿဘာဝကရဏံ၊ ကိုယ့်အရေးကိုယ်ပိုင်သူ (လွတ်လပ်သူ) အဖြစ်ကို ပြုတတ်၏။ အဝိညူနံ၊ ပညာမဲ့သူတို့၏။ အပ္ပမာဏတ္တာ၊ စံချိန်ပမာဏ မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာဝစနတ္ထမှ တနည်းကား။ ဧတေသံ၊ ဤသီလတို့၏။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကား။ သမာဓိသပဝတ္တနံ၊ သမာဓိကို ဖြစ်စေခြင်းပေတည်း။ ဝါ၊ သမာဓိကိုဖြစ်စေခြင်း ဟူသော။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ သမာဓိသံဝတ္တနေ၊ ဖြစ်စေခြင်း၌။ နိယုတ္တာနိ၊ ယှဉ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ယှဉ်စေအပ် ချထားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ၊ မည်ကုန်၏။ နိဒ္ဒါနေန၊ မှုန်ခြင်းဖြင့်။ သဿသမ္ပတ္တိဝိယ၊ ကောက်ပင်၏ပြည့်စုံခြင်းကဲ့သို့။ ပဋိပက္ခဝိဂမေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့၏ ကင်းခြင်းဖြင့်။ သီလသမ္ပဒါ၊ သိလ၏ပြည့်စုံခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာ စ၊ ထိုသီလ၏ ပြည့်စုံခြင်းသည်လည်း။
တတ္ထ၊ ထိုသီလပျက်ခြင်း၌။ ဒေါသဒဿနေ၊ အပြစ်ကို မြင်ခြင်း သည်။ သတိ၊ ရှိသော်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလဝိပတ္တိယာ စ အာဒီနဝဿနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိသမ္မကာရီနံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ပြုလေ့ရှိသူသုတိ့၏။ ပယောဇနဂရုကတာယ၊ အကျိုး၌ အလေးပြုသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌဂုဏေယေဝ၊ မြင်အပ်ပြီးသော ဂုဏ်ကျေးဇူးရှိသော အမှု၌သာလျှင်။ သမ္မာပဋိပတ္တိ၊ ကောင်းစွာပြုကျင့်ခြင်းသည်။ (သမ္ပဋိပတ္တိဟူသော သီဟိုဠ်မူက သာ၍ကောင်းသည်) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလ။ပ။ဒဿနေနာဘိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုအပြစ်အကျိုးနှစ်ပါးတို့တွင်။ သီလဝိပတ္တိယာ၊ ၏။ အာဒီနဝေါ၊ အပြစ်ကို။ သီလသပ္ပဒါယ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌာ ဒဿိတအာနိသံသပဋိပက္ခတော၊ အောက်၌ပြအပ်ခဲ့ပြီးသော အာနိသင်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်အား ဖြင့်။ (ဝိသုဒ္ဓိ၁-၉ ပြန်ကြည့်) ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တံ၊ ထိုအနက်ကို။ သုဝိညေယျန္တိ၊ သိလွယ်ပြီဟု နှလုံး သွင်း၍။ အဝိတ္ထာရေတွာ၊ မချဲ့မူ၍။ ပကာရန္တရေဟိ၊ တပါးသော အပြားတို့ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပိ စာတိ၊ အပိ စဟူ၍။ ဝါ၊ အပိစ အစရှိသည်ကို။ အာရဒ္ဓွံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သီလသမ္ပဒါ၊ သည်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အနုညဘာဝကာရဏံ၊ နှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သီလဝိပတ္တိ၊ သည်။ အမနုညဘာသကာရဏံ၊ မနှစ်သက်ဖွယ်ဖြစ်ခြင်း၏အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုဿီလော။ပ။မနုဿာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဇီဂုစ္ဆိတဗ္ဗတော၊ စက်ဆုပ်အပ်သောကြောင့်။ အနနုသာသနီယော၊ မဆုံးမအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုက္ခိတောတိ၊ ကာ။ သဉ္ဇာတဒုက္ခော၊ ဖြစ်သောဆင်းရဲရှိသည်။ ဝိပ္ပဋိသာရီတိ၊ ကား။ မေ၊ သည်။ ကလျာဏံ၊ ကောင်းမှုကို။ အကတံ ဝတ၊ မပြုမိလေစွတကား။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပစ္ဆာနုတာပီ၊ နောင်တတဖန် ပူပန်ခြင်းရှိသည်။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောတိ၊ ကား။ ဂုဏဝဏ္ဏေန စ၊ ဂုဏ်ဟူသော အဆင်းမှ၎င်း။ ကာယာဝဏ္ဏေန စ၊ ကိုယ်၏ အဆင်းမှ၎င်း။ ဝိရဟိတော၊ ကင်းသည်။ အဿာတိ၊ ကား။ ဒုဿီလဿ၊ သီလမရှိသူ၏။ ဧတဿ၊ ဤအဝတ်အား။ ဝါ၊ ဤဒုဿီလအား။ သမ္ဖဿိတာနံ၊ တွေ့ထိသူတို့အား။ ဒုက္ခော၊ ဆင်းရဲသော။ ဒုက္ခာဝဟော၊ ဆင်းရဲကို ဆောင်တတ်သော။ သမ္ဖဿော၊ အတွေ့သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခသမ္ဖေဿ၊ မည်၏။ ဂုဏာနုဘာဝါဘာဝတော၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးဟူသော အာနုဘော်မရှိခြင်းကြောင့်။ အပ္ပံ၊ အနည်းငယ်ကို။ ထိုက်တန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပဂ္ဃေါ၊ မည်၏။ အနေက။ပ။ဝိယာတိ၊ ကား။ အနေကဝဿသမူဟေ၊ များစွာသောနှစ်အပေါင်း၌။ ဝါ၊ နှစ်ပေါင်းများစွာ၌။ သဉ္ဇိတုက္ကာရာဝါဋောဝိယ၊ စုမိသောကျင်ကြီး ရှိသော် မစင်တွင်းကဲ့သို့။ ဒုဗ္ဗိသောဓနော၊ သုတ်သင်နိုင်ခဲသည်။ သောဓေတုံ၊ သုတ်သင် ခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျော၊ မစွမ်းနိုင်သည်။ ဆဝါလာတံ၊ ဆဝါလာတဟူသည်။ ဆဝဍာဟေ၊ သူသေကောင်ဖုတ်ရာ၌။ သန္တဇ္ဇနုမ္မုတံ၊ ဆဝါလာတဟူသည်။ ဆဝဍာဟေ၊ သူသေကောင်ဖုတ်ရာ၌။ သန္တဇ္ဇုနုမ္မုကံ၊ ထိုးဆွလျက် ပြုပြင်ပေးသော တံရှူးဝါးတည်း။ ဥဘတော ပရိဗာဟိရောတိ၊ ကား။ သာမညတော စ၊ ရဟန်းအဖြစ်မှ၎င်း။ ဂိဟိဘောဂတော စ၊ လူ၏စည်းစိမ်ဥစ္စာမှ၎င်း။ ပရိဟီနော၊ ဆုံးရှုံး၏။ သဗ္ဗေသံ၊ ခပ်သိမ်းသောသူတို့၏။ ဝေရီ၊ ရန်သူတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဝေရီ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတဿ၊ ဤသူအား။ သဗ္ဗေ၊ ခပ်သိမ်းသောသူတို့သည်။ ဝေရီ၊ ရန်သူတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဝေရိကော၊ မည်၏။ ပုရိသော၊ ယောကျ်ားကိုရ၏။ သံဝါသံ၊ ပေါင်းဖော်ခြင်း ကို။ န အရဟတိ၊ မထိုက်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသံဝါသာရဟော၊ မည်၏။ သဒ္ဓမ္မေတိ၊ ကား။ ပဋိပတ္တိသဒ္ဓမ္မေ စ၊ သဒ္ဓမ္မ၌၎င်း။ ပဋိဝေဓသဒ္ဓမ္မ စ၊ ၌၎င်း။
အဂ္ဂိ။ပ။ ဘာဂိတာယာတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိတ္ထာရတော၊ ဖြငြ့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဒုဿီလာနဥှီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ ပဉ္စကာမဂုဏပရိဘောဂသုခေ စ၊ ကာမဂုဏ်ငါးပါးကို သုံးဆောင်ခြင်းနှင့် စပ်သော ချမ်းသာ၌၎င်း။ ပရေဟိ၊ သူတပါးတို့သည်။ ကရိယမာနဝန္ဒနာမာန နာဒိသုခေ စ၊ ပြုအပ်သော ရှိခိုးခြင်း မြတ်နိုးခြင်း စသည်နှင့်စပ်သော ချမ်းသာ၌၎င်း။ အဿာဒေန၊ သာယာသဖြင့်။ ဂဓိတစိတ္တာ၊ မက်မောသော စိတ်ရှိသူတို့သည်။ ပဉ္စကာမ။ပ။ စိတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုမက်မောသောစိတ်ရှိကုန်သော။ ဧတဿ၊ ဤဒုက္ခအား။ တေ ယထာဝုတ္တသုဓဿဒါ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့သမျှသော ချမ်းသာ၌ သာယာခြင်းဟူသော။ ပစ္စယာ၊ အကြောင်းတို့သည်။ သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တပ္ပစ္စယံ၊ မည်၏။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲကို။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ (တပ္ပစ္စယံ-ပုဒ်ကို ဒုက္ခံ- နှင့်စပ်ရမည်ဟု ဆိုလို၏)
ပဿထ နောတိ၊ ကား။ ပဿထ နု၊ တွေ့မြင့်ကုန်၏လော။ အပိ ပဿထ၊ တွေ့မြင်ကုန်၏လော။ မဟန္တန္တိ၊ ကား။ ဝိပုလံ၊ ပြန့်ပြောကြီးမားသော။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓန္တိ၊ ကား။ အဂ္ဂိသမူဟံ၊ မီးအပေါင်းကို။ အာဒိတ္တန္တိ၊ ကား။ ပဒိတ္တံ၊ အလွန်တောက်ပသော။ သမ္ပဇ္ဇလိတန္တိ၊ ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ အစ္စိဝိပ္ဖုလိင်္ဂါနိ၊ မီးလျှံ မီးပွားတို့ကို။ မုဉ္စန္တံ၊ လွန်လျက်-ထွက်စေလျက်။ ပဇ္ဇလိတံ၊ တောက်ပသော။ သဇောတိဘူတန္တိ၊ ကား။ သပ္ပဘံ၊ အရောင်နှင့်တကွသော။ သမန္တတော ဥဋ္ဌိတာဟိ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ထကုန်ဖြစ်ပေါ်ကုန်သော။ ဇာလာဟိ၊ မီးလျှံတို့ဖြင့်။ ဧကပ္ပဘာသမုဒယဘူတံ၊ တခုတည်းသော အရောင် အပေါင်း-တခဲနက်အရောင်အပေါင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တံ ကိံ မညထာတိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ တံ အတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ကိံ မညထ၊ အဘယ်သို့ မှတ်ထင်ကုန် သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုမတိဂဟဏတ္ထံ၊ အလိုကိုယူခြင်း စုံစမ်းခြင်းအကျိုးငှာ။ ပုစ္ဆတိ၊ မူ၏။ အာလိင်္ဂေတွာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဥပဂူဟိတွာ၊ ပွေ့ဖက်၍။ ဥပနိသီဒေယျာတိ၊ ကား။ တေနေဝ အာလိင်္ဂနေန၊ ထိုပွေ့ဖက်ခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဥပစွော၊ ကပ်၍။ နိသီဒေယျ၊ ထိုင်နေရာ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယဒတ္ထံ၊ အကြင်အကျိုးငှာ။ သတ္ထာ၊ သည်။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာလိင်္ဂနဉ္စ၊ မီးပုံကြီးကို ပွေ့ဖက်ခြင်းကို၎င်း။ ကညာလိင်္ဂနဉ္စ၊ သတို့သမီးကို ပွေ့ဖက်ခြင်းကို၎င်း။ အာနေသိ၊ ဆောင်ပြတော်မူ၏။ တမတ္ထံ၊ ထိုအကျိုးကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။
အာရောစယာမီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာရောစယာမီတိ၊ ကား။ အာမန္တေမိ၊ မိန့်ကြားအံ့။ ဝေါတိ၊ ကား။ တုမှေ၊ သင်တို့ကို။ ပဋိဝေဒယာမီတိ၊ ကား။ ပဗောဓေမိ၊ သိနားလည်စေအံ့။ ဒုဿီလဿတိ၊ ကား။ နိဿီလဿ၊ သီလမရှိသော။ သီလဝိရဟိတဿ၊ သီလမှကင်းသောသူ၏။ ဝါ၊ အား။ ပါပဟီနဇ္ဈာသယတာယ၊ ယုတ်ညံ့သော အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ လာမကသဘာဝဿ၊ ယုတ်ညံ့သောသဘောရှိသော။ အသုစိသင်္ကဿရဿာတိ၊ ကား။ အပရိသုဒ္ဓကာယသမစာရာဒိတာယ၊ မစင်ကြယ်သော ကိုယ်အကျင့် ရှိသူ စသည်၏အဖြစ်ောကာင့်။ အသုစိဿ၊ မစင်ကြယ်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ သင်္ကာယ၊ ယုံမှားစွာတွေး တောခြင်းဖြင့်။ သရိတဗ္ဗသမာစာရဿ၊ အောက်မေ့အပ်သော အကျင့်ရှိသော။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဒုဿီလေ၊ သည်။ (ဟောတိ-၌စပ်) အသာရုပ္ပံ၊ မလျှောက်ပတ်သော။ ကိဉ္စိဒေဝ၊ တစုံတခုသော အမှုကိုသာလျှင်။ ဒိသွာ၊ မြင်ကုန်၍။ ဝါ၊ မြင်လတ်ကုန်သော။် ဣဒံ၊ ဤအမှုကို။ အသုကေန၊ ဤမည်သောသူသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ ဖြစ်လတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပရေသံ၊ တပါးသော သီိတင်းသုံးဘော်တို့သည်။ အာသင်္ကနီယောဝ၊ ယုံမှားသင်္ကာရှိအပ်သည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ကေနစိဒေဝကရဏီယေန၊ တစုံတခုသော ပြုဖွယ်ကိစ္စဖြင့်သာလျှင်။ မန္တယန္တေ၊ တိုင်ပင်နှီးနှေားကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်လတ်သော်။ ကစ္စိ၊ အသို့နည်း။ ဣမေ၊ ဤရဟန်းတို့သည်။ မယာ၊ ငါသည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ကမ္မံ၊ ကို။ ဇာနိတွာ၊ သိကုန်၍။ မန္တေန္တိ နု ခေါ၊ တိုင်ပင်ကြလေသလော။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနောယေဝ၊ မိမိသည်ပင်လျှင်။ သင်္ကာယ၊ ဖြင့်။ သရိတဗ္ဗသမာစာရော၊ အောက်မေ့အပ်သော အကျင့်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ပဋိစ္ဆန္နကမ္မန္နကမ္မန္တဿာတိ၊ ကား။ လဇ္ဇိတဗ္ဗတာယ၊ ရှက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိစ္ဆာဒေတဗဒေတဗ္ဗကမ္မန္တဿ၊ ဖုံးကွယ်အပ်, ဖုံးကွယ်သင့်သော အမှုရှိသော။ အဿမဏဿတိ၊ ကား။ န သမဏဿ၊ ရဟန်းမဟုတ်သော။ ဝါ၊ ရဟန်းမဟုတ်ပါဘဲလျက်။ သလာကဂဇဟဏာဒီသု၊ သံဃီကစာရေးတန်မဲကို ခံယူခြင်းစသည်တို့၌။ အဟမ္ပိသမဏောတိ၊ ငါသည် လည်း။ ရဟန်းဟူ၍။ မိစ္ဆာပဋိညာယ၊ မဟုတ်မတရားဝန်ခံခြင်းဖြင့်။ သမဏပဋိညဿ၊ ရဟန်းဟု ဝန်ခံ သော။ အသေဋ္ဌစာရိတာယ၊ အမြတ်ကို ကျင့်လေ့မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဗြဟ္မစရိဿ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူမဟုတ်သော။ ဝါ၊ ကျင့်သူမဟုတ်ပါဘဲလျက်။ ဥပေါသထာဒီသု၊ ဥပုသ်ကံစသည် တို့၌။ အဟမ္ပိ ဗြဟ္မစာရီတိ၊ ငါသည်လည်း မြတ်သော အကျင့်ကို ကျင့်သူဟူ၍။ မိစ္ဆာပဋိညာယ၊ ဖြင့်။ ဗြဟ္မစရိပဋိညာယ၊ ဝန်ခံသော။ ပူတိနာ၊ ပုပ်သော။ ကမ္မေန၊ အမှုဖြင့်။ သိလဝိပတ္တိယာ၊ သီလပျက်ခြင်းသည်။ အန္တော၊ အတွင်းသို့။ အနုပဝိဋ္ဌတ္တာ၊ ဝင်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အန္တောပူတိကဿ၊ အတွင်း၌ ပုပ်သော သဘောရှိသော။ ဆဟိဒွါရေဟိ၊ တို့မှ။ ရာဂါဒိကိလေသာ-နုဝဿနေန၊ ရာဂအစရှိသော ကိလေသာမိုးရေအစဉ် ရွာသွန်းခြင်းဖြင့်။ တိန္တတ္တာ၊ စိုစွတ်စေအပ်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ အဝဿုတဿ၊ ကိလေသာ မိုဃ်းရေဖြင့် စိုစွတ်သော။ သဉ္ဇာတရာဂါဒိကစဝရတ္တာ စ၊ ဖြစ်ပေါ်သော ရာဂအစရှိသော အမှိုက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သီလဝန္တေဟိ၊ သီလရှိသူတို့သည်။ ဆဍ္ဍေတဗ္ဗတ္တာ စ၊ စွန့်ပယ်အပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကသမ္ဗုဇာတဿ၊ အမှိုက်သဖွယ်ဖြစ်သော။ ဟီနူပမာဘူတာယ၊ ယုတ်လျော့သော ဥပမာဖြစ်သော။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓူပမာယ၊ မီးပုံဥပမာဖြင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဧတဒေဝ တဿ ဝရန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြတော်မူပြီး၍။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဒေဿသိ၊ မူပြီ။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
ဝါဠရဇ္ဇုယာတိ၊ ကား။ ဝါဠေဟိ၊ သားမြီးမျှင်တို့ဖြင့်။ ကတရဇ္ဇုယာ၊ ပြုအပ်သော ကြိုးဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာ၊ ထိုသားမြီးကြိုးသည်။ ခရတရာ၊ သာ၍ကြမ်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဃံသေယျာတိ၊ ကား။ ပဓံသနဝသေန၊ ပြစ်မှားဖျက်ဆီးသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဃံသေယျ၊ ပွတ်တိုက်ရာ၏။ တေလဓောတာယတိ၊ ကား။ တေလေန၊ ဆီဖြင့်။ နိသိတာယ၊ သွေးအပ်သော။ ပစ္စောရသ္မန္တိ၊ ကား။ ပတိဥရသ္မိံ၊ ရင်၏ရှေးရှု၌။ ဥရာဘိမုခံ၊ ရင်သို့ရှေးရှု။ ဥရမဇ္ဈေ၊ ရင်ဝအလယ်၌။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အယောသင်္ကုနာတိ၊ ကား။ သဏ္ဍသေန၊ ညှပ်ဖြင့်။ ဖေဏုဒ္ဒေဟကန္တိ၊ ကား။ ဖေဏံ၊ အမြှုပ်ကို။ ဥဒ္ဒေဟေတွာ၊ ဖြစ်ပွါးလျက်တက်စေ၍။ အနေကဝါရံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ဖေဏံ၊ အမြှုပ်ကို။ ဥဋ္ဌပေတွာ၊ တက်စေ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧတဿ၊ ဤကာမသုခအား။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာလိင်္ဂနဒုက္ခတောပိ၊ မီးပုံကိုပွေ့ဖက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲ ထက်လည်း။ အဓိမတ္ထဒုက္ခတာယ၊ လွန်သောအတိုင်းအရှည်ရှိသော ဆင်းရဲ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကဋုကဘူတံ၊ ခါးစပ်ခံခက်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ၊ ဟူသော။ ဖလံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂိက္ခန္ဓာ။ပ။ဖလံ၊ မည်၏။ ကာမသုခံ၊ ကာမချမ်းသာကို။ အဝိဇဟတော၊ မစွန့်သော။ ဘိန္နသီလဿ၊ ပျက်သောသီလရှိသော။ ဒုဿီလဿ၊ သီလမဲ့သော။ တဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ သုခံ၊ သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်သာတည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သာဒနေတိ၊ ကား။ သာဒိယနေ၊ သာယာလက်ခံခြင်း၌။ (အောက်၌ပြထားသော ထင်ချက်အတိုင်းရှိမှ ဆန်းလက္ခဏာ ညီသော ကိုယ်မူနှင့်ညီမည်) ယန္တိ၊ ကား။ အဉ္ဇလိကမ္မသာဒနံ၊ အကြင်လက်အုပ်ချီမှုကို သာယာလက်ခံ ခြင်းသည်။ အသီလိနောတိ၊ ကား။ ဒုဿီလဿ၊ ၏။ ဥပဟတန္တိ၊ ကား။ သီလဗျသနေန၊ သီလပျက်စီး ခြင်းဖြင့်။ ဥပဒ္ဒုတံ၊ ကပ်၍နှိပ်စက်အပ်သော။ ခတန္တိ၊ ကား။ ကုသလမူလာနံ၊ ကုသိုလ်၏အရင်းအမြစ်တို့ ကို။ ခဏနေန၊ တူးဖြိုဖျက်ဆီးခြင်းဖြင့်။ ခံ၊ တူးဖြိုးဖျက်ဆီးအပ်သော။ ဝါ၊ တနည်း။ ဂုဏသရီရေ၊ ဂုဏ်ဟူ သောကိုယ်၌။ ခဏိတံ၊ တူးဖြိုဖျက်ဆီးအပ်သော။ (ဂုဏံ သရီရေ-ဟူသောပါဌ်ကား သင်အံ့မထင်၊ ဂုဏသရီရေ-ဟူသော သီ, သျှာမူသာ သင့်သည်) ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သဗ္ဗဘယေဟီတိ၊ ကား။ အတ္တာနုဝါဒါဒိသဗ္ဗဘယေတိ၊ အတ္တာနုဝါဒစသောဘေးခပ်သိမ်းတို့မှ။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ အစပြု၍။ သဗ္ဗေဟိ၊ ကုန်သော။ အဓိဂမသုခေဟိ၊ ရအပ်သော ချမ်းသာတို့မှ။
ဝုတ္တပ္ပကာရဝိပရီတတောတိ၊ ကား။ သီလဝိပတ္တိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာကာရပဋိပက္ခတော၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော အခြင်းအရာတို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြင့်။ ဒေဝအနုဿာနံ၊ တို့၏။ မနာပေါ၊ နှလုံးကိုတိုးပွားစေတတ် သည်။ ဝါ၊ မြတ်နိုးအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ကာယဂန္ဓောပိ။ပ။ အပိဒေဝါနန္တိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဂန္ဓော ဣသီရံ စိရဒိက္ခိတာနန္တိအာဒိကာ၊ စိရဒိက္ခိတာနံ ဤသို့အစရှိ ကုန်သော။ ဂါထာ၊ တို့ကို။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ၊ ချဲ့အပ်ကုန်၏။ အဝိဃာတီတိ၊ ကား။ အပ္ပဋီဃာတီ၊ အပိတ်အပင်အဆီးအတားမရှိကုန်။ ဝဓဗန္ဓာဒိပရိကိလေသာ၊ သတ်ခြင်းနှောင်ဖွဲ့ခြင်းစသည်ဖြင့် ပူပန်စေတတ် နှိပ်စက်တတ်ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာ၊ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌ တွေ့မြင်အပ်ကုန်သော။ အာသဝါ ဥပဒ္ဒဝါ၊ ဘေးရန်ဥပဒ္ဒဝေါတို့ သည်။ သမ္ပရာယိကဒုက္ခာနံ၊ တမလွန်၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲတို့၏။ မူလံ နာမ၊ အရင်းအမြစ်မည်သည် ကား။ ဒုဿီလျံ၊ သီလမဲ့သူ၏အဖြစ်တည်း။ အန္တံ၊ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို။ အတိက္ကန္တံ၊ လွန်မြောက်သည် တည်း။ အစ္ဆန္တံ၊ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို လွန်မြောက်သည်။ (အဆုံးဟူ၍ မရှိတော့ပဲ အစဉ်ထာဝရတည် သော သဘောကိုရသည်၊ သို့ဖြစ်၍ ၎င်းကို စင်စစ်ဟူ၍ ဝေါဟာရ အနက်ပြန်ကြသည်) အစ္စန္တံ၊ အဆုံးကို လွန်၍။ ဝါ၊ အဆုံးမရှိမူ၍။ ဝါ၊ စင်စစ်။ သန္တာ၊ ငြိမ်းအေးသည်တည်း။ အစ္စန္တသန္တာ၊ အဆုံးမရှိထာဝရငြိမ်း အေးသည်။ ဝါ၊ စင်စစ်ငြိမ်းအေးသည်း။ ကိလေသာပရိဠာဟသင်္ခါတဒရထာနံ၊ ကိလေသာပူလောင်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော ပူပန်ခြင်းတို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသဖြင့်။ သဗ္ဗဒါ၊ အခါခပ်သိမ်း။ သန္တာ၊ ငြိမ်းအေးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ငြိမ်းအေးသော။ (သမ္ပဒါ-၌ စပ်) ဥဗ္ဗိဇ္ဇိတွာတိ၊ ကား။ ဉာဏုတြာသေန၊ ဉာဏ်ဟူသော လန့်ခြင်းဖြင့်။ ဥတ္တသိတွာ၊ ထိတ်လန့်၍။ ဝေါဒါပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဝိသောဓေတဗ္ဗံ၊ သုတ်သင်အပ်၏။
ပရမတ္ထမဉ္စူသာယံ၊ မြတ်သောအနက်တို့၏ သေတ္တာဘီဒိုသဖွယ်ဖြစ်သောကြောင့် ပရမတ္ထမဉ္စူသာ မည်သော။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂသံဝဏ္ဏနာယံ၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၏အဖွင့်ဖြစ်သော ဋီကာကျမ်း၌။ သီလနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သီလနိဒ္ဒေသကို ဖွင့်ဆိုရာအပိုင်းသည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ အပြီးအဆုံးသို့ ရောက်ပြီး။
၂-ဓုတင်္ဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၂၂။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ အပ္ပါ၊ နည်းသော။ ဣစ္ဆာ၊ အလိုသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပိစ္ဆော၊ မည်၏။ ပစ္စယဂေဓရဟိတော၊ ပစ္စည်းတို့၌ မက်မောခြင်းကင်းသော သူကိုရ၏။ တဿ၊ ထိုအလိုနည်းသောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ အပ္ပိစ္ဆတာ၊ မည်၏။ အလောဘဇ္ဈာသယတာ၊ အလောဘနှင့် ယှဉ်သော အလိုအဇ္ဈာသယရှိသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သမံ၊ အညီအမျှ။ တုဋ္ဌိ၊ ရောင့်ရဲခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ သန္တေန၊ ထင်ရှားရှိသော ဥစ္စာဖြင့်။ တုဋ္ဌိ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ သကေန၊ မိမိဥစ္စာဖြင့်။ တုဋ္ဌိ၊ တည်း။ သန္တ၊ ဋ္ဌိ၊ အညီအမျှရောင့်ရဲခြင်း။ ဝါ၊ ထင်ရှားရှိသော ဥစ္စာဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း။ ဝါ၊ မိမိဥစ္စာဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်း။ သန္တုဋ္ဌိ ဧဝ၊ ဋ္ဌိသည်ပင်လျှင်။ သန္တုဋ္ဌိတာ၊ မည်၏။ အညံ၊ အခြားတပါးကို။ အပတ္ထေတွာ၊ ၍။ ယထာလဒ္ဓေဟိ၊ အကြင်အကြင် ရအပ်ကုန်သော။ ဣတရီတရေဟိ၊ တမျိုးမျိုးကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပရိတုဿနာ၊ ရောင့်ရဲခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ သန္တုဠိတာဒီဟီတိ၊ ဟိဟူသောပုဒ်၌။ တကာရော၊ တအက္ခရာသည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကိုပြု၏။ ဝါ၊ ကား။ သန္တုဋ္ဌိအာဒီဟီတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရင်းတည်း။ တေ ဂုဏေတိ၊ ကား။ သီလဝေါဒါနဿ၊ သီလဖြူစင် ခြင်း၏။ ဟေတုဘူတေ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ တေ အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏေ၊ သီလဖြူစင်ခြင်း၏။ ဟေတုဘူတေ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ တေ အပ္ပိစ္ဆတာဒိဂုဏေ၊ ထိုအပ္ပိစ္ဆတာအစရှိကုန်သော ဂုဏ်တို့ကို။ သမ္ပာဒေတုန္တိ၊ ကား။ သမ္ပန္နေ၊ ပြည့်စုံသည်တို့ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုအပ္ပိစ္ဆိတာအစရှိကုန်သော ဂုဏ်တို့သည်။ သီလဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ခြင်းဖြင့်။ ပဋိလဒ္ဓမတ္တာ၊ ရအပ်ကာမျှတို့သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ ဓုတဓမ္မေဟိ၊ ဓာတုတရားတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ ဓုတင်အကျင့်တို့ဖြင့်။ သမ္ပန္နတရာ၊ အထူးသဖြင့် ပြည့်စုံကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဓုတင်္ဂသမာဒါနန္တိ၊ ဟူသည်ကား။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ဓုနနကအင်္ဂါနံ၊ ခါထုတ်ပစ်တတ် သောအကြောင်းတို့ကို။ ဝိဒ္ဓံသနကာရဏာနံ၊ ဖျက်ဆီးတတ်သောအကြောင်းတို့ကို။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာ သာလျှင်။ အာဒါနံ၊ ယူခြင်းတည်း။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ဓုတင်္ဂသမာဒါနေ၊ ဓုတင်ဆောက် တည်ခြင်းကို။ ကတေ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္တော၊ တည်း။ အဿ ယောဂိနော၊ ထိုယောဂီ၏။ (အစွဲကိုပြသည်)။ သလ္လေခေါ၊ သလ္လေခဟူသည်။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ လိခနာ၊ ခြစ်ထုတ်ခြင်းတည်း။ ဆေဒနာ၊ ဖြတ်ခြင်းတည်း။ တနုကရဏံ၊ ခေါင်းပါးသည်ကို ပြုခြင်းတည်း။ ပဝိဝေကော၊ ကဟူသည်။ စိတ္တဝိဝေကဿ၊ က၏။ ဥပါယဘူတာ၊ အကြောင်းဥပါယ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝိဝေကဋ္ဌကာယတာ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌တည်သောကိုယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ အပစယော၊ ယဟူသည်။ ယထာ၊ ရာဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇတော၊ ကျင့်သောသူအား။ ဝါ၊ ၏။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ (ဤ၌ မူသစ်တွင် နံ-ပိုနေ၏) အပစိနန္တိ၊ ပျက်စီးကုန်၏။ န အာစိနန္တိ၊ မပွားစီးကုန်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာ အားဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇနာ၊ ကျင့်ခြင်းတည်း။ ဝီရိယာရမ္ဘော၊ မ္ဘဟူသည်။ အနုပ္ပန္နာနံ၊ ကုန်သေးသော။ ပါပဓမ္မာနံ၊ ယုတ်မာသောအကုသိုလ်တရားတို့ကို။ အနုပ္ပါဒနာဒိဝသေန၊ မဖြစ်စေခြင်းစသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ အာရဒ္ဓဝီရိယတာ၊ အားထုတ်အပ်သော လုံ့လရှိသည်၏အဖြစ်တည်း။ သုဘရတာ၊ တာဟူသည်။ ယထာဝုတ္တအပ္ပိစ္ဆိဘာဝါဒိသိဒ္ဓါ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအဘိုနည်းသူ၏ အဖြစ်စသည်တို့ဖြင့်ပြီးသော။ ဥပဋ္ဌကာနံ၊ အလုပ်အကျွေးဒကာတို့၏။ သုခဘရဏီယတာ၊ ချမ်းသာလွယ်ကူသဖြင့် မွေးမြူအပ်သည်၏ အဖြစ် တည်း။ သုပေါသတာ၊ မွေးမြူလွယ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပကိစ္ဆတာသလ္လဟုက ဝုတ္တိအာဒိကေ၊ ကိစ္စနည်းသည်၏ အဖြစ်, ပေါ့သောအသက်မွေးခြင်းစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှတိ၊ ၏။ ယထာသမာဒိန္နံ၊ ဆောက်တည်အပ်ပြီးသော။ သီလဉ္စေဝ၊ သီလသည်လည်း။ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ၊ ဆန့်ကျင့်ဖက်တရားတို့၏။ ဒူရီဘာဝေန၊ ဝေးကွာသဖြင့်။ သုပရိသုဒ္ဓံ၊ ကောင်းစွာထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ် သည်။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ ဝတာနိ စ ဓုတဓမ္မ စ၊ ဝတဟုဆိုအပ်သော ဓုတတရားတို့သည်လည်း။ ဝါ၊ ဓုတင် အကျင့်တို့သည် လည်း။ သမ္ပဇ္ဇိဿန္တိ၊ ပြည့်စုံကုန်လတံ့။ သမ္ပန္နာ၊ ကုန်သည်။ ဘဝိဿန္တိ၊ ကုန်လတံ့။ ဝါ၊ တနည်း။ နိပ္ဖဇ္ဇိဿန္တိ၊ ပြီးစီးကုန်လတံ့။ သမ္ပန္နာ၊ ကုန်သည်။ ဘဝိဿန္တိ၊ ကုန်လတံ့။ ဝါ၊ တနည်း။ နိပ္ဖဇ္ဇိဿန္တိ၊ ပြီးစီးကုန်လတံ့။ ထိရဘူတာ၊ မြဲမြံသည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယာ ဣတရီတရ။ပ။သန္တုဋ္ဌိ၊ အကြင် တမျိုးမျိုးသော သင်္ကန်း, ဆွမ်း, ကျောင်းတို့ဖြင့် ရောင့်ရဲခြင်းသည်။ ပေါရာဏာနံ၊ ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါဒီနံ၊ ကုန်သော။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ ပဝေဏိဘာဝေန၊ အစဉ်အဆက်ကျင့်ဝတ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဌိတာ၊ တည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုရောင့်ရဲခြင်း၌။ ပတိဋ္ဌိတဘာဝံ၊ တည်သည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ ပေါရာဏ အရိယ ဝံသတ္ထယေ ပတိဋ္ဌာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘာဝနာ၊ ဟူသော။ အာရမိတဗ္ဗဋ္ဌေန၊ မွေ့လျော်အပ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ အာရာမော၊ မွေ့လျော်ဖွယ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝနာရာမော၊ မည်၏။ တဗ္ဘာဝေါ၊ ထိုဘာဝနာလျှင် မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသောသူ၏ အဖြစ်သည်။ ဘာဝနာရာမတာ၊ မည်၏။ သမထဝိပဿနာဘာဝနာသု၊ တို့၌။ ယုတ္တပ္ပယုတ္ထတာ၊ မပြတ်မစဲ အလွန်အကဲ အားထုတ်သူ၏ အဖြစ်ကိုရ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဓိဂမာရဟော၊ ရထိုက်သည်။ ဘဝိဿတိံ၊ လတံ့။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
လာဘသက္ကရာဒိ၊ ရအပ်သောလာဘ်, အထူးပြု၍ ပေးလှူအပ်သော သက္ကရစသည်သည်။ တဏှာယ၊ ဖြင့်။ အာမသိတဗ္ဗတော၊ သုံးသပ်အပ်သောကြောင့်၎င်း။ လောကပရိယာပန္နတာယ စ၊ လောက၌ အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ လောကမိသံ၊ သမည်၏။ နိဗ္ဗာနာဓိဂမဿ၊ နိဗ္ဗာန်ကို ရခြင်းအား။ အနုလောမတော၊ လျော်သောကြောင့်။ ဝိပဿနာဘာဝနာ၊ သည်။ အနုလောမပဋိပဒါ၊ မည်၏။ အတ္ထတောတိ၊ ကား။ ဝစနတ္ထတော၊ သဒ္ဒါ၏အနက်အားဖြင့်။ ပဘေဒတောတိ၊ ကား။ ဝိဘာဂတော၊ ဝေဘန်အပ်သောအပြားအားဖြင့်။ ဘေဒတောတိ၊ ကား။ ဝိနာသတော၊ ပျက်စီးခြင်း အားဖြင့်။ ဓုတာဒီနန္တိ၊ ကား။ ဓုတဓုတဝါဒဓုတဓမ္မဓုတင်္ဂါနံ၊ ဓုတပုဂ္ဂိုလ်, ဓုတဝါဒပုဂ္ဂိုလ်, ဓာတုတရား, ဓုတင်တို့ကို။ သမာသဗျာသတောတိ၊ ကား။ သင်္ခေပဝိတ္ထာရတော၊ အကျဉ်းအကျယ်အားဖြင့်။
၂၃။ ရထိကာတိ၊ ကား။ ရစ္ဆာ၊ ရထားလမ်းမသည်။ သင်္ကာရကူဋာဒီနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ သာမိဝစနံ၊ ပုဒ်တည်း။ အဗ္ဘုဂ္ဂတဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဥဿိတဋ္ဌေန၊ မြင့်တက်သော အနက် သဘောကြောင့်။ နဒိယာ၊ မြစ်၏။ ကူလံ၊ ကမ်း။ ဣတိ အာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ကူလသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမုဿယတ္တော၊ မြင့်တက်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပံသုကူလမိဝ ပံသုကူလန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကုသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကုစ္ဆာယံ၊ စက်ဆုပ်ခြင်းအနက်၌။ (ဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။) ဥလသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဂတိအတ္ထော၊ ဂတိအနက်ရှိ၏။ (ဂတိအတ္ထော-ဟုရှိလျှင် ရှေးနောက်ညီ၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုစ္ဆိတဘာဝံ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပံသု ဝိယ၊ မြေမှုန့်ကဲ့သို့။ ကုစ္ဆိတံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်သည်။ ဥလတိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပံသုကူလံ၊ မည်၏။ ပံသုကူလဿ၊ ပံသု ကူသင်္ကန်းကို။ ဓာရဏံ၊ ဆောင်ခြင်းဝတ်ရုံခြင်းသည်။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ နောက်ပုဒ်ကြေသဖြင့်။ ပံသုကူလံ၊ မည်၏။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ တံ၊ ထိုပံသုကူသို့ ဆောင်ခြင်းဟူသော။ သီလံ၊ အလေ့သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပံသုကူလိကော၊ မမည်၏။ အာပူပိကော၊ မုံ့ကိုစားခြင်းအလေ့ရှိသောသူ။ ဣတိယထာ၊ ဤပုဒ်ကဲ့သို့ပင်တည်း။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဟေတုဘာဝံ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်သို့။ အင်္ဂတိ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂမည်၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကိုရ၏။ ယေန၊ အကြင်တရားဖြင့်။ ပုဂ္ဂလော၊ ကို။ ပံသုကူလိကောတိ၊ ကဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သမာဒါနစေတနာသင်္ခါတော၊ ဆောက်တည်ကြောင်းစေတနာဟု ဆိုအပ်သော။ သော ဓမ္မော၊ ထိုတရား သည်။ ပံသုကူလိကဿ၊ ပံသုကူဆောင်လေ့ရှိသော သူ၏။ အင်္ဂံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပံသုကူလိကင်္ဂံ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပံသုကူလိကဿာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿာတိ၊ ကား။ သမာဒါနဿ၊ ဆောက်တည်ကြောင်းစေတနာ၏။ ဧတေန၊ ဤသဘောတရားဖြင့်။ သမာဒိယတိ၊ ဆောက်တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဒါနံ၊ မည်၏။ စေတနာ၊ စေတနာကိုရ၏။
ဧတေနေဝ နယေနာတိ၊ ကား။ ပံသုကူလဓာရဏံ၊ သည်။ ပံသုကူလံ၊ မည်၏။ တံသီလော၊ ထိုပံသု ကူဆောင်ခြင်း အလေ့ရှိသောသူသည်။ ပံသုကူလိကော၊ မည်၏။ တဿ၊ သူ၏။ အင်္ဂံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော။ စေတနာ၊ သည်။ ပံသုကူလိကင်္ဂံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတေနေဝ ဝစနတ္ထနယေန၊ ဤ ဝစနတ္ထနည်းဖြင့်ပင်လျှင်။ တိစီဝရဓာရဏံ၊ သင်္ကန်းသုံးထည်ကိုဆောင်ခြင်းသည်။ တိစီဝရံ၊ မည်၏။ တံသီလော၊ ထိုတီစီဝရိက်ဆောင် လေ့ရှိသူသည်။ တေစီဝရိတော၊ ကမည်၏။ တဿ၊ ထိုတေစီဝရိက၏။ အင်္ဂံ၊ သော။ သမာဒါနစေတနာ၊ သည်။ တေစီဝရိကင်္ဂံ၊ တေစီဝရိကင်္ဂမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သံဃာဋိအာဒီသုဝေ၊ သံဃာဋိစသည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ တီသု စီဝရေသု၊ သုံးထည်သော သင်္ကန်းတို့၌။ တိစီဝရသမညာ၊ တိစီဝရိတ်ဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကဏ္ဍုပဋိစ္ဆာဒိဝ-ဿိကသာဋိကာဒီသု၊ အမာလွှမ်းမိုးရေခံစသည်တို့၌။ န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာနိ၊ ထိုတိစီဝရိက် မည်သော သင်္ကန်းတို့ကို။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ သံဃာဋိ၊ သင်္ခါတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တံ ပိဏ္ဍပါတန္တိ၊ ကား။ ပရေစိ၊ သူတပါးတို့သည်။ ဝိယျမာနာနံ၊ ပေးလှူအပ်လတံ့ကုန်သော။ ပိဏ္ဍာနံ၊ ဆွမ်းတို့၏။ ပတ္တေ၊ ၌။ ပတနသင်္ခါတံ၊ ကျခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ဆွမ်းတို့၏ကျခြင်းကို။ တံ၊ ထိုဆွမ်းတို့၏ ကျခြင်းကို။ ဥဉ္ဆတိ၊ ရှာတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပိဏ္ဍပါတိကော၊ မည်၏။ ဗာဒရိကော၊ ဆီးသီးကိုရှာသောသူ။ သာမာကိကော၊ လမန်းမြက်သီးကိုရှာသောသူ။ ဣတိယထာ၊ ဤပုဒ်တို့ကဲ့သို့ပင်တည်း။ (ပိဏ္ဍပါတီ ဧဝ ဝါ ဟု ရှိသင့်၏။ ဝါ၊ ကား။) ပိဏ္ဍပါတီ ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ပိဏ္ဍပါတိကော၊ မည်၏။ ဘဒ္ဒေါ ဧဝ၊ ဘဒ္ဒသည်ပင်လျှင်။ ဘဒ္ဒကော ယထာ၊ ဘဒ္ဒကမည်သကဲ့သို့ပင် တည်း။ အာဝခဏ္ဍနံ၊ နဟူသည်။ ဝိစ္ဆိန္ဒနံ၊ အစဉ်ကိုဖြတ်ခြင်းတည်း။ နိရန္တရံ၊ အပ္ပဝတ္တိ၊ အခြားမရှိဘဲ တစပ်တည်းမဖြစ်ခြင်းတည်း။ တပ္ပဋိက္ခေပတော၊ ထိုအဝခဏ္ဍနကို ပယ်မြစ်သောအားဖြင့်။ အနဝခဏ္ဍုတနံ၊ နဟူသည်။ အဝိစ္ဆိန္ဒနံ၊ အစဉ်ကိုမဖြတ်ခြင်းတည်း။ နိရန္တရပ္ပဝတ္တိ၊ အခြားမရှိဘဲ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းတည်း။ သဟ အပဒါနေနာတိ၊ ကား။ အနဝခဏ္ဍနေန၊ စဉ်ကိုမဖြတ်ခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) သပဒါနန္တိပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ ကိရိယာဝိသေသနဘာဝံ စ၊ ကိရိယာဝိသေသန၏ အဖြစ်ကို ၎င်း။ စ၊ ထိုပြင်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ တံ အနဝခဏ္ဍနံ၊ ထိုအစဉ်ကို မဖြတ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဉ္စ၊ ထိုအရပ်ကို၎င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဝခဏ္ဍန။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကာသနေတိ၊ ကား။ ဣရိယာပထန္တရေန၊ ဣရိယာပုထ်တပါးဖြင့်။ အနန္တရိတာယ၊ မခြားအပ်သော။ ဧကာယယေဝ၊ တခု တည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ နိသဇ္ဇာယ၊ ထိုင်ခြင်း၌။ ပတ္တေပိဏ္ဍောတိ ဧတ္ထ၊ ဝစနတ္ထ၌။ ဝတ္ထုဘေဒေါ-ဟု ရှိ၏။ ပတ္တဘေဒေါ၊ (သပိတ်ခွက်တလုံးတည်း ဟူသော) ဝတ္ထုအထူးကို။ (သီ၌ ဝတ္ထုဘေဒေါ-ဟု ရှိ၏။ ပတ္တဘေဒေါ-ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တတရဖြစ်ပေ၏) ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ သာမညံ၊ သပိတ်ခွက်သာမန်ကို။ န၊ အလိုရှိအပ်သည်မဟုတ်။ ဧဝကာရော စ၊ ဧဝသဒ္ဒါကိုလည်း။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ညွှန်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ကေဝလံ ဧကသ္မိံယေဝ ပတ္တေဟိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥတ္တရပဒလောပံ၊ နောက်ပုဒ်ကြေသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အယံ၊ ဤပတ္တပိဏ္ဍသဒ္ဒါကို။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ (တနည်း) အယံ နိဒ္ဒေသော၊ ဤ ညွှန်ပြခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပတ္တ။ပ။ ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရေသုပိ၊ နောက်ပုဒ်တို့ ၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
ပစ္ဆာဘတ္တံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပဝါရဏတော၊ ပယ်မြစ်သည်မှ။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ လဒ္ဓဘတ္တံ ဧဝ၊ ရအပ်သောဆွမ်းသာလျှင်တည်း။ ခလုသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ပဋိသေဓတ္ထဝါစကတ္တာ၊ မြစ်ခြင်းအနက်ကို ဟောသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထိုခလုသဒ္ဒါနှင့်။ သမာနတ္ထံ၊ တူသောအနက်ရှိသော။ န-ကာရံ၊ န အက္ခရာကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ န ပစ္ဆာဘတ္တိကောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သိက္ခာပဒဿ၊ သိက္ခာပုဒ်၏။ ဝိသယော၊ အရာကို။ သိက္ခာပဒေနေဝ၊ ပုဒ်ဖြင့်သာလျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တော၊ ပယ်အပ်ပြီ။ ယော၊ အကြင်အဖို့ သည်။ တဿ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်၏။ အဝိသယော၊ အရာမဟုတ်။ သော ဧဝ၊ ထိုအဖို့သည်သာလျှင်။ သမာဒါနဿ၊ ဆောက်တည်ခြင်း၏။ ဝိသယော၊ အရာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဒါနဝသေန။ပ။ ဘောဇနဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဗ္ဘောကာသေ၊ လွင်တီးခေါင် (လေဟာပြင်)၌။ နိဝါသော၊ နေခြင်းသည်။ အဗ္ဘောကာသော၊ သမည်၏။ သုသာနေ၊ သုဿာန်၌။ နိဝါသော၊ နေခြင်းသည်။ သုသာနံ၊ မည်၏။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ တံ၊ ထို၌နေခြင်းဟူသော။ သီလံ၊ အလေ့သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧသေဝ နယောတိ၊ ဧသေဝ နယော စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယထာသန္တတံ ဝိယ၊ ခင်းထားတိုင်းသော နေရာကဲ့သို့တည်း။ ယထာသန္တနံ၊ နေရာနှင့် တူသည်။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ ရှေးဦးစွာ။ ယထာဥဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ညွှန်ကြားအပ်တိုင်း သောနေရာကိုရ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧသ၊ ဤရဟန်းသည်။ တံ၊ ထိုညွှန်ကြားအပ်တိုင်းသော နေရာကို။ ဣဒံ၊ ဤနေရာသည်။ တံ၊ ထိုညွှန်ကြားအပ်တိုင်းသောနေရာကို။ ဣဒံ၊ ဤနေရာသည်။ ဗဟုမကုင်္ဏံ၊ များသောကြမ်းပိုးရှိ၏။ ဒုဂ္ဂန္ဓပဝါတံ၊ မကောင်းသောအနံ့ပြန့်လှိုင်၏။ ဣတိအာဒိဝသေန၊ ဤသို့စသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အပ္ပဋိက္ခိပိတွာဝ၊ မပယ်မူ၍သာလျှင်။ သမ္ပဋိစ္ဆတိ၊ လက်ခံ၏။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ ဣဒံ တုယှန္တိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ သယနန္တိ၊ သယနံဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ နိပဇ္ဇနံ၊ လဲလျောင်းခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန တေန သမာဒါနေနာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ပံသုကူလိကင်္ဂါဒိကဿ၊ ပံသုကူဓုတင်အစရှိသည်ကို။ တေန တေန သမာဒါနေန၊ ထိုထိုဆောက်တည် ခြင်းဖြင့်။ ဓုတကိလေသတ္တာတိ၊ ဟူသည်ကား။ ဝိဒ္ဓံသိတကိလေသတ္တာ၊ ဖျက်ဆီးအပ်ပြီးသော ကိလေသာ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒင်္ဂဝသေန၊ တဒင်္ဂပဟာန်အလိုအားဖြင့်။ ပဟီတဏှူပါဒါနာ ဒိပါပဓမတ္မတာ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော တဏှာဥပါဒါန်အစရှိသော အကုသိုလ်တရားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ အနက်။ ယေဟိ၊ အကြင်သမာဒါနစေတနာတို့ဖြင့်။ တံ ကိလေသဓုနနံ၊ ထိုကိလေသာကိုခါထုတ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာနိယေဝ၊ ထိုသမာဒါနစေတနာတို့ကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဓုတဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါနီတိ၊ ဓုတရဟန်း၏အကြောင်းတို့ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာနိ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်၏။ အညာနိ၊ တပါးကုန်သော။ ယာနိ ကာနိစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော တရားတို့ကို။ န၊ အလိုမရှိအပ်ကုန်။ ဝါ၊ တနည်း။ အညေန၊ တပါးသောတရားဖြင့်။ ဓုတဿ၊ ခါထုတ်ပြီးသောရဟန်း၏။ (အင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ န၊ အလိုမရှိအပ်ကုန်။) ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ဤအနက်သည်။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အာပန္နော၊ ရောက်၏။ (သီမူ၌ အာပန္နောဝ-ဟု ရှိ၏) ဉာဏံ အင်္ဂံ ဧတေသန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုဓုတင် တို့ကို။ သမာဒါနဿ၊ ဆောက်တည်ခြင်း၏။ ဉာဏပုဗ္ဗကတံ၊ ဉာဏ်လျှင် ရှေ့သွားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ၏။ ပဋိပတ္တိယာတိ၊ ကား။ သီလာဒိသမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ သီလအစရှိသော ကောင်းမြတ်သော အကျင့်၏။ ဧတေန၊ ဤစေတနာဖြင့်။ သမာဒိယတိ၊ ဆောက်တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဒါနံ၊ မည်၏။ သမာဒါနဝသေန၊ ဆောက်တည်ကြောင်း၏ အလိုအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ စေတနာ၊ စေတနာတည်း။ ဧတေသံ၊ ဤဓုတင်တို့အား။ တံ၊ ထိုသမာဒါနစေတနာဟူသော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဒါနစေတနာလက္ခဏာနိ၊ မည်ကုန်၏။ စ သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဆိုအပ်သည်သာတည်း။ သမာဒါနကိရိယာယ၊ ဆောက်တည်ခြင်း ကိရိယာကို။ သာဓကတမဘာဝတော၊ အထူးသဖြင့် ပြီးစေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာ၊ စေတနာ၏ သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို။ ယေနာတိ၊ ယေန-ဟူ၍။ ကရဏဘာဝေန၊ ကရိုဏ်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒဿိတာ၊ ရှေးအဋ္ဌကထာ၌ပြအပ်ကုန်၏။ သမာဒါနစေတနာယ၊ နာကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ တံမူလကတ္တာ၊ ထိုစေတနာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ပေတည်း။ ပရိဟရဏစေတနာပိ၊ ကျင့်ဆောင် သော စေတနာသည်လည်း။ ဓုတင်္ဂမေဝ၊ ဓုတင်မည်သည်သာလျှင်တည်း။ အတ္တနာ၊ မိမိကိုယ်တိုင်၎င်း။ ပရမ္မုခေန စ၊ မိမိမျက်ကွယ်ဖြစ်သော အခြားကုသိုလ်အပေါင်းဖြင့်၎င်း။ (သမုခေန စ-ဟု ရှိသင့်၏။ မိမိပြဓာန်းသော အကုသိုလ် အပေါင်းဖြင့်၎င်း-ဟု အနက်ပေး။ တဏှာ၏နောက်လိုက် မာန ဒေါသ အစရှိသော အကုသိုလ်တို့ကို ယူလေ) ကုသလဘဏ္ဍဿ၊ ကုသိုလ်ဟူသောဘဏ္ဍာကို။ ဘုသံ၊ လွန်စွာ။ ဝိလုပ္ပနဋ္ဌေန၊ လုယက်ဖျက်ဆီးတတ်သောကြောင့်။ တဏှာစာရော၊ တဏှာ၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ လောလုပ္ပံ၊ လောလုပ္ပမည်၏။ တဿ၊ ထိုလောလုပ္ပတဏှာကို။ ဝိဒ္ဓံသနကိစ္စတ္တာ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ လောလုပ္ပဝိဒ္ဓံသနရသာနိ၊ မည်ကုန်၏။ တတော နဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ နိလ္လောလုပ္ပဘာဝေန၊ လောလုပ္ပတဏှာကင်းသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌန္တိ၊ ရှေးရှုထင်ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တံ၊ ထိုလောလုပ္ပတဏှာကင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌာပေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိလ္လောလုပ္ပဘာဝပစ္စုပဋ္ဌာနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ အရိယဓမ္မပဒဋ္ဌာနာနီတိ၊ ကား။ ပရိသုဒ္ဓသီလာဒိသဒ္ဓမ္မပဒဋ္ဌာနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ အရိယဓမ္မပဒဋ္ဌာနာနိတိ၊ ကား။ ပရိသုဒ္ဓသီလာဒိသဒ္ဓမ္မပဒဋ္ဌာနာနိ၊ စင်ကြယ်သော သီလစသော သူတော်ကောင်းတရားလျှင် နီးသော အကြောင်းရှိကုန်၏။ (ဤ၌ သီလစသည်ဖြင့် အပ္ပိစ္ဆတာဒိ-၌ အာဒိဝန်တွင် ပါဝင်သော တရားတို့ကို ဖော်ပြသည်ဟု ယူအပ်၏)
ဘဂဝတော။ပ။နီတိ ဣဒံ၊ နိဟူသော ဤစကားကို။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ အဝိစ္ဆေဒနတ္ထံ၊ မပြတ်စေခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကိံဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ။ ရညော၊ မင်း၏။ သန္တကေ၊ အထံ၌။ ပဋိညာတဿ၊ ဝန်ခံအပ်သော။ (သီ-မူနှင့်အညီပင်။ သျာနှင့် မြန်မာတို့၌ ပဋိညာတာရဟဿ-ရှိ၏။ မသင့်) အတ္ထဿ၊ ကိစ္စကို။ တဒုပဇီဝိနော၊ ထိုမင်းကိုမှီ၍ အသက်မွေးနေထိုင်သောသူ၏။ ဧကံသတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ အဝိသံဝါဒနံ ဝိယ၊ မချွတ်ယွင်းစေခြင်းကဲ့သို့ပင်တည်း။ သေသာနံ၊ ကြွင်းသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ သန္တိကေ၊ အထံ၌။ သမာဒါနေပိ၊ ဆောက်တည်ရာ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ဤနည်းပင်တည်း။ ဧကသင်္ဂီတိကဿာတိ၊ ကား။
ပဉ္စသု၊ ငါးပါးကုန်သော။ ဒီဃနိကာယာဒီသု၊ ဒီဃနိကာယ်အစရှိကုန်သော။ နိကာယေသု၊ တို့တွင်။ ဧကာနိကာယိကဿ၊ တခုသောနိကာယ်ကို ဆောင်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အဋ္ဌကထာတန္တိယေဝ၊ အဋ္ဌကထာပါဌ်အစဉ်သည်သာလျှင်။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ ပဂုဏာ၊ လေ့လာကျေပြွန်၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ အတ္တနာပိ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ သမာဒါနဿ၊ ၏။ ရုဟနေ၊ ရောက်ခြင်း အထမြောက်ခြင်း၌။ဇေဋ္ဌက။ပ။ ဝတ္ထူတိ၊ ကား။ သော ထေရော၊ သည်။ နေသဇ္ဇိကောကိရ၊ နိသဇ္ဇိဓုတင်ဆောင်သတတ်။ တဿ၊ ထိုမထေရ်၏။ တံ၊ ထိုဓုတင်ဆောင်ခြင်း ကို။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်မျှ။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဧကဒိဝသံ၊ တစုံတယောက်မျှ။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဧကဒိဝသံ၊ တနေ့သ၌။ ရတ္တိယာ၊ ညဉ့်၌။ သယနပိဋ္ဌေ၊ အိပ်ရာအင်းပျဉ်၌။ နိသန္နံ၊ ထိုင်နေသော။ (တံ၊ ထိုမထေရ်ကို။) ဝိဇ္ဇုလတောဘာသေန၊ လျှပ်စစ်အရောင် ဖြင့်။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဣတရော၊ ညီမထေရ်သည်။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ တုမှေ၊ အရှင်ဘုရားတို့သည်။ နေသဇ္ဇိကာ ကိံ၊ ကုန်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆိ၊ ၏။ ထေရော၊ သည်။ ဓုတင်္ဂပ္ပိစ္ဆတာယ၊ ဓုတင်ဖြင့်အလို နည်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တာဝဒေဝ၊ ထိုခဏ၌ပင်လျှင်။ နိပဇ္ဇိတွာ၊ လဲလျောင်း၍။ ပစ္ဆာ၊ နောက်ကာလ၌။ သမာဒိယိ၊ ပြီ။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတံ၊ လာသော။ ဝတ္ထု၊ တည်း။ (မ ဋ္ဌ ၂-၄၆၊ အံ ဋ္ဌ ၁-၅၉ တို့၌ကား ဧကာသနိက်ဓုတင်ဖြင့် ပြလျက်ရှိ၏။ ဒီ ဋ္ဌ ၁-၂၄၆ ၌ကား ဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကို ညွှန်းထား၏)
၁-ပံသုကူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၂၄။ ဂဟပတိဒါနစီဝရန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဒါယကာဘာဝေန၊ ပေးလှူသူ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သမာဏာပိ၊ ရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဥက္ကဋ္ဌဿ၊ ဥက္ကဓုတင်ဆောင်ရဟန်း၏အရာ၌။ ဂဟပတိပက္ခံယေဝ၊ အိမ်ရှင်အဖြစ် သို့သာလျှင်။ ပဝိဋ္ဌာ၊ ဝင်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇိတော၊ သည်။ ဂဏှိဿတိ၊ ကောက်ယူလတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဌပိတကံ၊ ထားအပ်သောသင်္ကန်းသည်။ ဂဟပတိစီဝရံ၊ လူဒကာ၏ သင်္ကန်းမည်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဂဟပတိဒါနစီဝရံ၊ လူဒကာတို့လှူအပ်သော သင်္ကန်းမည်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်နိုင်ပေ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သောသင်္ကန်းကို။ နိဝတ္တေတုံ၊ နစ်စေခြင်းငှာ။ ဒါနဂ္ဂဟဏံ၊ ဒါနသဒ္ဒါကို ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အညတရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ တာဝ၊ စွာ။ သမာဒါနဝစနေန၊ ဆောက်တည်ခြင်းကိုပြသော (ဒုတိယ) စကားဖြင့်။ သမာဒိန္နံ၊ ဆောက်တည်အပ်သည်။ ဟောတု၊ ဖြစ်စေ။ ပဋိက္ခေပဝစနေန ပန၊ ပယ်ခြင်းကိုပြသော (ပဌမ) စကားဖြင့် မူကား။ သမာဒိန္နံ၊ သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ဖြစ်ပါသနည်း။ ဣတိ၊ ဤကားစောဒနာတည်း။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ အာပန္နတ္တာ၊ ကျရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဒေဝဒတ္တော၊ သည်။ ဒိဝါ၊ နေ့၌။ န ဘုဉ္စတိ၊ မစား။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ အာဟာရေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ တဿ၊ ထိုဒေဝဒတ်၏။ သရီရဋ္ဌိတိ၊ ကိုယ်၏တည်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရတ္တိယံ၊ ညဉ့်၌။ ဘုဉ္စတီတိ၊ စား၏ဟူ၍ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အာပန္နမေဝ၊ ရောက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ဘိက္ခနော၊ ၏။ ဂဟပတိဒါနစီဝရေ၊ ကို။ ပဋိက္ခိတ္တေ၊ ပယ်အပ်သည်ရှိသော်။ စီဝရေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သာသနေ၊ ၌။ ဌိတိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒညစီဝရပဋိဂ္ဂဟော၊ ထိုမှတပါးသောသင်္ကန်းကို လက်ခံခြင်းသည်။ အတ္တတော၊ အားဖြင့်။ အာပန္နော ဧဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧဝံ။ပ။အာဒိ၊ အစရှိသောစကားသည်။ ပံသုကူလိကင်္ဂေ၊ ပံသုကူဓုတင်၌။ ဝိဓာနံ ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိ၊ ကျင့်အပ် သော အစီအရင်တည်း။ သုသာနေ၊ သုဿာန်၌။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်သောသင်္ကန်းသည်။ သောသာနိကံ၊ ကမည်၏။ ပန၊ ဆက်၍ရှင်းဦးအံ့။ တံ၊ ထိုသင်္ကန်းသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သည်။ ဆဍ္ဍိတတ္တာ၊ စွန့်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပတိတံ၊ ကျသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုသာနေ ပတိတကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တာလဝေဠိမဂ္ဂေါ နာမ၊ တာလဝေဠိလမ်း မည်သည်ကား။ မဟာဂါမေ၊ မဟာဂါမ၌။ ဧကာ၊ သော။ ဝီထိ၊ လမ်းတည်း။ အနုရာဓပုရေ၊ အနုရာဓမြို့ ၌။ (ဧကာ ဝီထိ၊ တည်း။) ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတဿ၊ ဤအဝတ်၏။ ပဒေသော၊ တစိတ်ကို။ ဍဍ္ဎော၊ မီးလောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဍဍ္ဎေပဒေသံ၊ မည်၏။ ဝတ္ထံ၊ အဝတ်ကိုရ၏။ မဂ္ဂေ၊ လမ်း၌။ ပတိတကံ၊ ကျနေသောအဝတ်ကို။ ဗဟုဒိဝသာတိက္ကန္တံ၊ များစွာသော ရက်လွန်လတ်သော်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒွတ္တိဒိဝသာတိက္ကန္တံ၊ ၂-ရက် ၃-ရက်လွန်လသော်။ (ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တပါးသောဆရာတို့ဆိုကုန်၏။ ထောကံ ရက္ခိတွာတိ၊ ကား။ ကတိပယံကာလံ၊ အနည်းငယ်သော ကာလကို။ အာဂမေတွာ၊ ငံ့လင့်၍။ ဝါတာဟတမ္ပိ၊ လေဖြင့်ဆောင်အပ်သောအဝတ် သည်လည်း။ သာမိကာနံ၊ ပိုင်ရှင်တို့၏။ သတိသမ္မောသေန၊ သတိမေ့သဖြင့်။ ပတိတသဒိသံ၊ ကျသော အဝတ်နှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာမိကေ။ပ။ ပဋ္ဋတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထောကံ၊ အတန်ငယ်။ အာဂမေတွာ၊ ငံ့လင့်၍။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
သံဃဿ ဒေမာတိ၊ ဟူ၍။ ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သောသင်္ကန်းသည်၎င်း။ (သိယာ၌စပ်) စောဠကဘိက္ခာ-ဝသေန၊ အဝတ်သင်္ကန်း၊ ဆွမ်းခံသည့်အလိုအားဖြင့်။ လဒ္ဓဉ္စ၊ ရအပ်သောသင်္ကန်းသည်၎င်း။ လဒ္ဓကာလတော၊ ရအပ်သော ကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ စ၍။ သမဏစီဝရံ၊ ရဟန်း၏သင်္ကန်းသည်။ သိယာ နု ခေါ၊ ဖြစ်ရာသလော။ နော၊ မဖြစ်ရာသလော။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကံ၊ ယုံမှားတွေးတောခြင်းကို။ နိဝတ္တေတုံ၊ နစ်စေခြင်းငှာ။ န တံ ပံသုကူလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တံ၊ ထိုသို့သော သင်္ကန်းသည်။ တေဝီသတိယာ၊ ၂၃-ပါးသော။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနေသု၊ သင်္ကန်းဖြစ်ရာဌာနတို့တွင်။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခု၌မျှ။ ပရိယာပန္နံ၊ အတွင်းဝင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဣမိနာပ ပသင်္ဂေနေ၊ ဤသမဏင်္သန်းနှင့် စပ်သဖြင့်သာလျှင်။ ဘိက္ခုဒတ္တိယော၊ ရဟန်းသည် လှူအပ်သောသင်္ကန်း၌။
လက္ခဏပ္ပတ္တံ၊ ပံသုကူလက္ခဏာသို့ရောက်သော။ ယံပံသုကူလံ၊ အကြင်ပံသုကူသင်္ကန်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) တံ စ၊ ထိုသင်္ကန်းကို၎င်း။ တဿ၊ ထိုပံ့သကူသင်္ကန်း၏။ ဥက္ကဋ္ဌာနုက္ကဋ္ဌဝိဘာဂံ စ၊ ဥက္ကဋ္ဌသင်္ကန်းဥက္ကဋ္ဌ မဟုတ်သော သင်္ကန်းအားဖြင့် ဝေဘန်ခြင်းကို၎င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဘိက္ခုဒတ္တိယေပီတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဂါဟေတွာ ဝါ ဒီယတီတိ၊ ကား။ သံဃဿ ဝါ၊ သံဃာအား၎င်း။ ဂဏဿ ဝါ၊ ဂိုဏ်အား၎င်း။ ဒေန္တေဟိ၊ လှူသောသူတို့သည်။ ယံ စီဝရံ၊ ကို။ ဝဿဂ္ဂေန၊ ဝါအဖို့အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဝါစဉ် အားဖြင့်။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အား။ ဒီယတိ၊ လှူအပ်၏။ သေနာသနစီဝရန္တိ၊ ကား။ သေနာသနံ၊ ကျောင်းကို။ ကာရေတွာ၊ ၍။ ဧတသ္မိံ သေနာသနေ၊ ဤကျောင်း၌။ ဝသန္တာ၊ နေသော ရဟန်းတို့သည်။ ပရိဘုဉ္ဇန္တု၊ သုံးဆောင်စေကုန်သတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒိန္နစီဝရံ၊ လှူအပ်သောသင်္ကန်း သည်။ န တံ ပံသုကူလန္တိ၊ ပါဌ်၌။ အပံသုကူလဘာဝေါ၊ ပံသုကူမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တကာရဏတော စ၊ ရှေး၌ဆိုအပ်ပြီးသော အကြောင်းကြောင့်၎င်း။ ဂါဟေတွာ၊ ဝါစဉ်ဖြင့်ယူစေ၍။ ဒိန္နတ္တာစ၊ ကြောင့်၎င်း။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏) တေန၊ ကြောင့်။ နော။ပ။ကူလန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတြပီတိ၊ ကား။ ဂါဟေတွာ၊ ပံသုကူဓုတင်ဆောင်ရဟန်းတို့၏ ဝါစဉ်ဖြင့်ယူစေ၍။ န ဒိန္နံ၊ လှူအပ်သည်မဟုတ် သော။ ယံ ဘိက္ခုဒတ္ထိယံ၊ အကြင်ရဟန်းသည် လှူအပ်သော သင်္ကန်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တတြပိ၊ ထိုသင်္ကန်း၌လည်း။ ယေန ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ စီဝရံ၊ ကို။ ဒီယတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုလှူသောရဟန်း၏။ လာဘေစ၊ ရခြင်း၌၎င်း။ ဒါနေ စ၊ မိမိကတစ်ဆင့်လှူခြင်း၌၎င်း။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး၎င်း။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံ၌၎င်း။ အာဒရဂါရဝါနံ၊ (ဓုတင်၌) ရိုသေခြင်း လေစားခြင်းတို့၏။ သဗ္ဘာဝတော စ၊ ထင်ရှားရှိခြင်း ကြောင့်၎င်း။ ဘိက္ခုဒတ္တိယဿ၊ ၏။ ဧကတောသုဒ္ဓိဥဘတော သုဒ္ဓိအနုက္ကဋ္ဌတာ၊ တဖက်မှ စင်ကြယ်ခြင်းရှိ သည်၏ အဖြစ်, နှစ်ဖက်လုံးမှ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်, ဥက္ကဋ္ဌမဟုတ်သည်၏အဖြစ်တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယံ ဒါယကေဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပါဒမူလေ၊ ခြေရင်း၌။ ဌပေတွာ၊ ချထား၍။ သမဏေန၊ သည်။ ဒိန္နကံ၊ လှူအပ်သောသင်္ကန်းကို။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ (သမဏေန-ဟု ကတ္တားပုဒ် ထည့်၍ ဖွင့်သည်။ သင့်မသင့် ဆင်ခြင်အပ်၏) ယဿ ကဿစီတိ၊ ကား။ ဥက္ကဋ္ဌာဒီသု၊ ဥက္ကဋ္ဌပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့တွင်။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ရုစိယာတိ၊ ကား။ ဆန္ဒေန၊ အလိုဖြင့်။ ခန္တိယာတိ၊ ကား။ နိဇ္ဈာနက္ခန္တိယာ၊ ရှုဆင်ခြင်၍ နှစ်သက် သဘောကျခြင်းဖြင့်။
နိဿယာနုရူပပဋိပတ္တိသဗ္ဘာဝေါတိ၊ ကား။ ဥပသမ္ပန္နသမနန္တရံ၊ ရဟန်းဖြစ်သည်၏အခြားမဲ့၌။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဝုတ္တေသု၊ ဆိုဆုံးမအပ်ကုန်သော။ စတူသု နိဿယေသု၊ တို့တွင်။ အတ္တနာ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ယထာပဋိညာတ။ပ။ ရူပါယ၊ ဝန်ခံအပ်တိုင်းသော ဒုတိယနိဿအားလျော်သော။ ပဋိပတ္တိယာ၊ ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတာ၊ အဖြစ်တည်း။ အာရက္ခဒုက္ခာဘာဝေါတိ၊ ဟူသည်ကား။ ပံသုကူလစီဝရဿ၊ ၏။ အလောဘနိယတ္တာ၊ လိုချင်ဖွယ်မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စီဝရာရက္ခဏ ဒုက္ခဿ၊ သင်္ကန်းကို စောင့်ရှောက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲ၏။ အဘာဝေါ၊ တည်း။ ပရိဘောဂတဏှာယ၊ ၏။ အဘာဝေါ၊ သည်။ သဝိသေသလူခသဘာဝတ္တာ၊ အထူးနှင့်တကွ။ (ဝါ၊ ထူးထူးကဲကဲ) ခေါင်းပါးသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပါသာဒိကတာတိ၊ ကား။ ပရေသံ၊ တပါးသောသူတို့၏။ ပသာဒါဝဟာတာ၊ ကြည်ညိုခြင်းကိုဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ အပ္ပိစ္ဆတာဒီနံ၊ ဖလနိပ္ဖတ္တိ၊ အကျိုး၏ပြီးခြင်းသည်။ ဓုတင်္ဂပရိဟရဏဿ၊ ၏။ အပ္ပိစ္ဆတာဒီဟိယေဝ၊ တို့ဖြင့်သာလျှင်။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဓုတဓမ္မေ၊ ဓုတရားတို့ကို။ ဝါ၊ ဓုတင်အကျင့်တို့ကို။ သမာဒါယ၊ ၍။ ဝတ္တနံ၊ ကျင့်ခြင်းသည်။ ယာဝ။ပ။ဒနာယ၊ အထက်ဖြစ်သော သမ္မာပဋိပတ်ကို ပြည့်စုံစေ ခြင်းအလိုငှာသာလျှင်တည်း။ (ဓုတင်ထက်မြင့်သော သမထဝိပဿနာအကျင့် ပြည့်စုံရန် အတွက်သာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္မာ။ပ။ဗြူဟနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
မာရသေနဝိဃာတာယာတိ၊ ကား။ မာရဿစ၊ မာရ်ကို၎င်း။ မာရသေနာယ စ၊ မာရ်၏စစ်သည်ကို၎င်း။ ဝိဟနနာ ဝိဒ္ဓံသနာယ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ။ ကာယဝါစာစိတ္တေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ယတော သံယတော၊ ကောင်းစွာ စောင့်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယတိ၊ မည်၏။ ဘိက္ခု၊ ရဟန်းကိုရ၏။ လောကဂရုနာ၊ လောက၏ အလေးပြုအပ်သော ဆရာဘုရားသည်။ ယံ ပံသုကူလံ၊ ကို။ ဓာရိတံ၊ ဆောင်အပ် ဝတ်ရုံအပ်ပြီ။ တံ၊ ထိုပံသုကူသင်္ကန်းကို။ ကော၊ အဘယ်ရဟန်းသည်။ န ဓာရယေ၊ မဆောင်နိုင်ရာ အံ့နည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ လောကဂရုနာ၊ သည်။ (ယံ) ပံသုကူလံ၊ ကို။ ဓာရိတံ၊ ပြီ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ကို။ ကော၊ သည်။ န ဓာရယေ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇာနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ယံတံသဒ္ဒါနံ၊ ယံသဒ္ဒါ တံသဒ္ဒါတို့၏။ ဧကန္တသမ္ဗန္တိဘာဝတော၊ စင်စစ်စပ်ခြင်းရှိ (စပ်လေ့ရှိ) သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပဋိညံ သမနုဿရန္တိ၊ ကား။ ဥပသမ္ပဒမာဋ္ဌေ၊ ပဉ္စင်းခံရာ သိမ်တန်ဆောင်း၌။ အာမ ဘန္တေတိ၊ ဟူ၍။ အာစရိယပ္ပမုခဿ၊ ဆရာအမှူးရှိသော။ သံဃဿ၊ ၏။ သမ္မုခါ၊ မျက်မှောက်၌။ ဒိန္နံ၊ ပေးအပ်ပြီးသော။ ပဋိညံ၊ ကို။ သမနုဿရန္တော၊ အောက်မေ့လျက်။
ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ပံသု ကူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ သံသုကူလဓုတင်စကား၏ အဖွင့်တည်း။
၂-ဘေစီဝရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၂၅။ စတုတ္ထကစီဝရန္တိ၊ ကား။ နိဝါသနပါရုပနယောဂျံ၊ ဝတ်ခြင်းရုံခြင်းငှာလျောက်ပတ်သော။ စတုတ္ထကဝီဝရံ၊ ၄-ထည်မြောက် သင်္ကန်းကို။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ မူ။) အံသကာသာဝဿ၊ အံသကိုဋ်သင်္ကန်း၏။ အပ္ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗတော၊ မပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ အညတရဝစနေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ ယံ၊ ကို။ ဝတ္ဗဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ဟောဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနမော၊ တည်း။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်ကာလပတ်လုံး။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်သေး။ ယာဝ၊ လုံးဝ။ နလဘတိ၊ မရသေး။ ယာဝ၊ လုံး။ န သမ္ပဇ္ဇတိ၊ မပြည့်စုံသေး။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စကံ၊ သီး။ ယာဝသဒ္ဒေါ၊ ကို။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗော၊ စပ်အပ်၏။ န သမ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီးသေး။ (မရသေးမပြည့်စုံသော သည်ကိုပင် ယူရမည်) နိက္ခိတ္တ။ပ။နတ္ထီတိ၊ ကား။ နိစယသန္နိဓိဓုတင်္ဂသံကိလေသဒေါသော၊ စုဆောင်းသိုမှီးခြင်းဟူသော ဓုတင်၏ ညစ်ညူးကြောင်း အပြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အာသန္နေတိ၊ ကား။ စီဝရဿ၊ ၏။ အာသန္နေ၊ အနီးဖြစ်သော။ ဌာနေ၊ အရပ်၌။ ရဇနက္ခဏေ၊ ဆိုးဆဲကာလ၌။ ပရိဘုဉ္ဇနကာသာဝံ၊ သုံးဆောင်အပ်သောသင်္ကန်းဟူသော။ ရဇနကာသာဝံ၊ ဆိုးခိုက်သုံးသင်္ကန်းကို။ တတြဋ္ဌကပစ္စတ္တရဏံ နာမ၊ ထိုအရပ်၌တည်သော အိမ်ရာလွှမ်းမည်သည်ကား။ အတ္တနော ဝါ၊ မိမိ၏သော်၎င်း။ ပရဿ ဝါ၊ သူတပါး၏ သော်၎င်း။ သန္တကံ၊ ဥစ္စာဖြစ်သော။ သေနာသနေ၊ ကျောင်းအိပ်ရာနေရာ၌။ ပစ္စတ္ထရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ အဓိဋ္ဌိတံ၊ ဆောက်တည်ထားအပ်သော သင်္ကန်းတည်း။ အံသကာသာဝံ၊ အံသကိုဋ်သင်္ကန်းသည်။ ပရိက္ခာရစောဠံ၊ ဠမည်သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္စတ္တရဏံ၊ အိမ်ရာလွှမ်း၎င်း။ အံသကာသာဝံ၊ အံသကိုဋ်သင်္ကန်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွေပိ၊ နှစ်ထည် လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဣမာနိ၊ ဤသင်္ကန်းတို့သည်။ အနိရေစြီဝရဋ္ဌာနေ၊ အပိုအလွန်သင်္ကန်းအရာ၌။ ဌိတာနိပိ၊ တည်ကုန်သော်လည်း။ ဓုတင်္ဂဘေဒံ၊ ဓုတင်ပျက်ခြင်းကို။ န ကရောန္တိ၊ မပြုကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိဟရိတုံပန ဝဋ္ဋတီတိ၊ ကား။ ရဇနကာလေယေဝ၊ ဆိုးဆဲကာလ၌သာလျှင်။ အနုညာတတ္တာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိစ္စပရိဘောဂဝသေန၊ အမြဲတမ်းအသုံးအဆောင်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တေစီဝရိကဿ၊ အား။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ အံသကာသာဝန္တိ၊ ကား။ ခန္ဓေ၊ ပခုံး၌။ ဌပေတဗ္ဗကာသာဝံ၊ ထားအပ်သော သင်္ကန်းသည်။ ကာယပရိဟာရိကေနာတိ၊ ကား။ ဝါတာတပါဒိပရိဿယတော၊ လေနေပူစသော ဘေးရန်မှ။ ကာယဿ၊ ကိုယ်ကို။ ပရိဟရဏမတ္ထေန၊ စောင့်ရှောက်ခြင်း အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ဝါ၊ စောင့်ရှောက်ရုံမျှသော။ သမာဒါယေဝါတိ၊ ကား။ ဂဟေတွာ ဧဝ၊ ယူဆောင်၍သာလျှင်။ အပ္ပသမာရမ္ဘတာတိ၊ ကား။ အပ္ပကိစ္စတာ၊ နည်းသောကိစ္စရှိသည် ၏ အဖြစ်တည်း။ ကပ္ပိယေ မတ္ထကာရိတာယာတိ၊ ကား။ နိသီဒနာဒိဝသေန စ၊ နိသီဒိုင်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ပရိက္ခာရစောဠဝသေန စ၊ ဠ၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဗဟူသု စီဝရေသု၊ တို့ကို။ အနုညာတေသုပိ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်သော်လည်း။ တိစီဝရမတ္တေ၊ သင်္ကန်းသုံးထည်မျှ၌။ ဌိတတ္တာ၊ တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပတ္တစရဏာယ၊ အတောင်ဖြင့်သွားခြင်းနှင့်။ ဝါ၊ သွားကြောင်းဖြစ်သော အတောင်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပတ္တစရဏော၊ မည်၏။ သပက္ခကော၊ ကောင်းသော အတောင်ရှိသော ငှက်သည်။ ပက္ခီပက္ခီမည်၏။
ဣတိ၊ ကား။ တေစီဝရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၃-ပိဏ္ဍပါတိကာင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၂၆-အတိရေကလာဘန္တိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍိယာလောပဘောဇနံ နိဿယာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တဘိက္ခဟာရလာဘတော၊ ဟောအပ်သောဆွမ်းဆံခြင်းဖြင့်ရအပ်သော အာဟာရဟူသောလာဘ်မှ။ ဟောအပ်သော ဆွမ်းခံခြင်းဖြင့်ရအပ်သော အာဟာရဟူသော လာဘ်မှ။ အတိရေကလာဘံ၊ အပိုအလွန်ဖြစ်သောလာဘ်ကို။ သံဃဘတ္တာင်္ဒံ၊ သံဃဘတ်စသည်ကို။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ သကလဿ၊ သော။ သံဃဿ၊ အား။ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ၊ ပေးလှူအပ်သော ဆွမ်းသည်။ သံဃဘတ္တံ၊ မည်၏။ ကတိပယေ၊ အနည်းငယ်ကုန်သော။ (တပါးနှစ်ပါးမှစ၍ သံဃာကုန်မဟုတ်သော အရေအတွက်ကို ဤ၌ ကတိပယဟုဆိုသည်) ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ ညွှန်ကြား၍။ ဝါ၊ ညွှန်ကြားစေ၍။ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ၊ သည်။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တံ၊ မည်၏။ ဧကသ္မိံ ပက္ခေ၊ တပက္ခ၌။ ဧကဒိဝသံ၊ တနေ့၌။ ဒါတဗ္ဗဘတ္တံ၊ သည်။ မည်၏။ ဥပေါသထ ဥပေါသထေ၊ ဥပုသ်နေ့။ ဥပုသ်နေ့၌။ ဒါတဗ္ဗတတ္တံ၊ သည်။ ဥပေါသထိကံ၊ မည်၏။ (လပြည့်လကွယ်နေ့တို့၌ လှူအပ်သော ဆွမ်းတည်း) ပဋိပဒဒိဝတေ၊ အထွက်တစ်ရပ်နေ့၌။ (လဆန်း လဆုတ် တရက်နေ့ကိုဆိုလိုသည်၊ ဥပုသ်ထွက်နေ့၌ ဟူ၍သော်လည်း မြန်မာပြန်အပ်၏။) ဒါတဗ္ဗတတ္တံ၊ သည်။ ပါဋိပဒိကံ၊ မည်၏။ ဝိဟာရံ၊ ကျောင်းကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဒါတဗ္ဗတတ္တံ၊ သည်။ ဝိဟာရတတ္တံ၊ မည်၏။ ဓုရဂေဟေ ဧဝ၊ ရွာဦးအိမ်၌သာလျှင်။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ ဒါတဗ္ဗတတ္တံ၊ သည်။ ဓုရတတ္တံ၊ မည်၏။ ဂါမဝါသီအာဒီဟိ၊ ရွာသူရွာသားစသည်တို့သည်။ ဝါရေန၊ အလှည့်ကျအားဖြင့်။
ဒါတဗ္ဗတတ္တံ၊ သည်။ ဝါစကတတ္တံ၊ မည်၏။ သံဃတတ္တံ၊ ဂဏှာထာတိအာဒိနာတိ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဥဒ္ဒေသဘတ္တာဒိံ၊ စသည်ကို သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဘိက္ခာပရိယာယေန၊ (တတ္ထ-ထမင်းဟူသောအမည် ဖြင့် မဟုတ်) ဆွမ်းဟူသော ပရိယာယ်အမည်ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာဒိတုံ၊ သာယာလက်ခံခြင်းငှာ။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသဇ္ဇာဒိပဋိသံယုတ္တာ၊ ဆေးစသည်နှင့် စပ်ဆိုင်သော စာရေးတံသည်။ နိရာမိသသလာကာ၊ အာမိသမပါသော စာရေးတံမည်၏ ယာဝကာလိကာဝဇ္ဇာ၊ ယာဝကာလိကကို ကြဉ်သောစာရေးတံသည်။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဝိဟာရေ ပက္ကတတ္တမ္ပီတိ၊ ကား။ ဥပါသကာ၊ တို့သည်။ ဣဓေဝ၊ ဤကျောင်း၌ပင်လျှင်။ တတ္တံ၊ ကို။ ပစိတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ အယျာနံ၊ တို့အား။ ဒဿမ၊ ကုန်အံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆို၍။ ဝိဟာရေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ တတ္ထံ၊ ကို။ သမ္ပာဒေန္တိ၊ ပြီးစေကုန်၏။ တံ၊ ထိုဆွမ်းသည်။ ပိဏ္ဍပါတိကာနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။
အာဟရိတွာတိ၊ ကား။ ပတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ ဂေဟတော၊ မှ။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ တံဒိဝသံ နိသီဒိတွာတိ၊ ကား။ ဘန္တေ၊ တို့။ ပိဏ္ဍာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ မာ စရိတ္တ၊ မကြွပါကုန်လင့်။ ဝိဟာရေယေဝ၊ လျှင်။ ဘိက္ခာ၊ ကို။ အာနီယတိ၊ ဆောင်ပို့အပ်ပါလတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တာနံ၊ တို့၏။ (ဝစနံ၊ ကို။) သမ္ပဋိစ္ဆနေန၊ လက်ခံသဖြင့်။ တံ ဒိဝတံ၊ ထိုနေ့၌။ နိသီဒိတွာ၊ ငံ့နေ၍။ သေရိဝိဟာရသုခန္တိ၊ ကား။ အပရာယတ္တဝိဟာရိတာသုခံ၊ သူတပါးနှင့် မစပ်ဘဲ နေလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော ချမ်းသာကို။ ဝါ၊ မိမိအလိုအတိုင်းနေရခြင်းဟူသော ချမ်းသာကို။ အရိယဝံသောတိ၊ ကား။ အရိယဝံသသုတ္တပဋိသံယုတ္တာ၊ သုတ်နှင့် စပ်သော။ ဓမ္မကထာ၊ တရားဟောခြင်းတည်း။ ဓမ္မရသန္တိ၊ ကား။ ဓမ္မူပသဥှိတံ၊ တရားနှင့်စပ် သော။ ပါမောဇ္ဇာဒိရသံ၊ ပါမောဇ္ဇ အစရှိသော အရသာကို။
ဇင်္ဃဗလံ၊ ခြေသလုံးအားကို။ နိဿယ၊ မှီ၍။ ပိဏ္ဍပရိယေသနတော၊ ဆွမ်းကိုရှာခြင်းကြောင့်။ ကောသဇ္ဇနိမ္မဒ္ဒနတာ၊ ပျင်းရိခြင်းကို။ ခြေမှုန်းတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယထာပိ ဘမရော ပုပ္ပန္တအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတဝိဓိနာ၊ ဟောအပ်သော အစီအရင်ဖြင့်။ အာဟာရပရိယေ-သနတော၊ အစာကိုရှာခြင်းကြောင့်။ ပရိသုဒါဇီဝတာ၊ စင်ကြယ်သော အသက်မွေးမှုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိစ္စံ၊ အမြဲ။ အန္တရဃရံ၊ ရွာတွင်းသို့။ ပဝိသန္တေဿဝ၊ ဝင်သော ရဟန်းအားသာလျှင်။ သုပ္ပဋိစ္ဆန္နဂမနာဒယော၊ ကောင်းစွာဖုံးလွှမ်းလျက်သွားခြင်း အစရှိကုန်သော။ သောခိယဓမ္မာ၊ သေခိယ အကျင့်တို့သည်။ သမ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ပြည့်စုံကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေခိယပဋိပတ္တိပူရဏံ၊ သေခိယအကျင့်ကို ဖြည့်ကျင့်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ခံယူခြင်း၌။ မတ္တညုတာယ စ၊ ရောနှောသောနေခြင်း ၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ အပရပေါသိတာ၊ သူတပါးကို မမွေးမြူသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကုလေ ကုလေ၊ အိမ်တိုင်းအိမ်တိုင်း၌။ အပ္ပကအပ္ပကပိဏ္ဍဂဟဏေန၊ အနည်းငယ်အနည်းငယ်သော ဆွမ်းကိုခံယူသဖြင့်။ ပရာနုဂ္ဂဟကိရိယာ၊ သူတပါးတို့အား ချီးမြှောက်ခြင်းကို ပြုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အန္တိမာယ၊ အယုတ်အည့ံဆုံး ဖြစ်သော။ ဇီဝိကာယ၊ (တောင်း၍စားခြင်းဟူသော) အသက်မွေး ခြင်း၌။ အဝဋ္ဌာနေန၊ တည်သဖြင့်။ မာနပ္ပဟာနံ၊ မာနကိုပယ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလုံ၊ အကြင် ဆွမ်းအလို့ငှာ လှည့်လည်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣဒံ၊ ဤဆွမ်းအလို့ငှာ လှည့်လည်ခြင်း သည်။ ဇီဝိကာနံ၊ အသက်မွေးခြင်းတို့တွင်။ အန္တံ၊ အယုတ်အညံ့ဆုံးပေ တည်း။ ဣတိအာဒိ၊ သော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ မိဿကဘတ္တေန၊ အမျိုးစုံ ရောပြွမ်းသောဆွမ်းဖြင့်။ ယာပနတော၊ မျှခြင်းကြောင့်။ ရသတဏှာနိဝါရဏံ၊ ရသတဏှာကို တားမြစ်ခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိမန္တနာသမ္ပဋိစ္ဆနတော၊ ပင့်ဖိတ်ခြင်းကို လက်မခံခြင်းကြောင့်။ ဂဏဘောဇနာဒိသိက္ခာပဒေဟိ၊ ဂဏဘောဇန အစရှိသော သိက္ခာပုဒ်တို့ဖြင့်။ အနာပတ္တိတာ၊ အာပတ် မသင့်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
အပ္ပဋိဟတဝုတ္တိယ၊ အပိတ်အပင် အဆီးအတားမရှိသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ စတူသုပိ ဒိသာသု၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့၌လည်း။ ဝတ္တနဋ္ဌေန၊ ဖြစ်ခြင်းအနက်ကြောင့်။ စာတုဒ္ဒိသော၊ သမည်၏။ အာဇီဝဿဝိသုဇ္ဈတီတိ၊ ကား။ အဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ အာဇီဝေါ၊ သည်။ ဝိသုဇ္ဈတိ၊ စင်ကြယ်၏။ အတ္တဘရဿာတိ၊ ကား။ အပ္ပါနဝဇ္ဇသုလဘရူပေဟိ၊ တန်ဖိုးနည်းခြင်း၊ အပြစ်ကင်းခြင်း ရလွယ်ခြင်းဟူ သဘော ရှိကုန်သော။ ပစ္စယေတိ၊ ပစ္စည်းတို့ဖြင့်။ အတ္တနော၊ မိမိကို။ ဘရဏတော၊ မွေးမြူးခြင်းကြောင့်။ အတ္တဘရဿ၊ မိမိကိုယ်ကိုမွေးမြူသော။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧကဝိဟာရိတာယ၊ တပါးတည်းနေလေ့ရှိသေည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော။ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒီနမ္ပိ၊ အတူနေ တပည့် စသည်တို့ကိုသော်လည်း။ အပေါသနတော၊ မမွေးမြူခြင်းကြောင့်။ အနညပေါသိနော၊ သူတပါးကို မွေးမြူလေ့မရှိသော။ ပဒဒွယေနာပိ၊ ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းဖြင့်လည်း။ ကာယပရိဟာရိကေန၊ ကိုယ်ကိုမွေးမြူကြောင်းဖြစ်သော။ ပိဏ္ဍပါတေန၊ ဆွမ်းဖြင့်၎င်း။ ကုစ္ဆိပရိဟာရိကေန၊ ဝမ်းကို မွေးမြူကြောင်းဖြစ်သော။ ပိဏ္ဍပါတေန၊ ဆွမ်းဖြင့်၎င်း။ ဝိစရဏတော၊ သွားလာနေထိုင်ခြင်းကြောင့်။ သလ္လဟုကဝုတ္တိတံ စ၊ ပေါ့ပါးသောဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ သုဘရတံ စ၊ မွေးမြူလွယ်သည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ပရမအပ္ပိစ္ဆတံ စ၊ အလွန်အကဲ အလိုနည်းသည်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ သန္တုဋ္ဌိဉ္စ၊ ရောင့်ရဲလွယ် ခြင်းကို၎င်း။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဒေဝါပိ ပိဟယန္တိ တာဒိနောတိ၊ ကား။ တာဒိသဿ၊ ရှိသော။ ဘုသံ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ သန္တကာယဝစီ-မနောကမ္မတာယ၊ ငြိမ်သက်သော ကိုယ်အမှု နှုတ်အမူ အစိတ်အမှုရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပသန္တဿ၊ အလွန်ငြိမ်သက်သော။ ပရမေန၊ လွန်ကဲသော။ သတိနေပက္ကေန၊ သတိ၏ ရင့်ကျက်ခြင်းနှင့်။ သမန္နဂမတော၊ ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗကာလံ၊ သိမ်း။ သတိမတော၊ သတိနှင့် ပြည့်စုံသော။ ပဏ္ဍပါတိကဿ၊ ဆွမ်းခံခြင်းအလေ့ရှိသော။ ဘိက္ခုဿ၊ အား။
သက္ကာဒယော၊ ကုန်သော။ ဒေဝါပိ၊ နတ်တို့သည်လည်း။ ပိဟယန္တိ ပတ္တေန္တိ၊ တောင့်တကုန်၏။ တဿ၊ ထိုရဟန်း၏။ သီလာဒိဂုဏေသု၊ တို့၌။ ဗဟုမာနံ၊ များစွာမြတ်နိုးခြင်းကို။ ဥပ္ပါဒေန္တာ၊ ဖြစ်စေကုန်လျက်။ အာဒရံ၊ ကို။ ဇနေန္တိ၊ ကုန်၏။ မနုဿ၊ တို့သည်။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ သေ၊ ထိုရဟန်းသည်။ လာဘသက္ကာရသိ-လောကနဿိတော၊ လာဘ်ပူဇော်သက္ကာရ ကျော်စောခြင်းကို မှီသည်။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ် စာကိုယ်၌၎င်း မှီရာ ဥဒါန်းပါဠိ၌၎င်း သက္ကာရ-ပုဒ်မရှိပေ) သစေ န ဟောတိ၊ အကယ်၍ အဖြစ်ငြားအံ့။ တဒဘိကင်္ခီ၊ ထိုလာဘ် ပူဇော်သက္ကာရကျော်စောခြင်းတို့ကို အလိုရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်ငြားအံ့။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။
ဣတိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍပါတိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၄-သပဒါနစာရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၂၇။ ဣမိနာတိ၊ ကား။ သပဒါနစာရိကေန၊ အိမ်စဉ်မပြတ် ဆွမ်းခံသွားလေ့ရှိသော ဤရဟန်းသည်။ (ဤ၌ ဣတိ-မပါလျှင် သာ၍ ရှင်း၏) ကာလတရန္တိ၊ ကား။ ကာလဿေဝ၊ စောစောကပင်လျှင်။ အဖာသုကဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ သပရိဿာယာဒိဝသေန၊ ဘေးရန်ရှိသော လမ်းစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုပ္ပဝေသဋ္ဌာနံ၊ ဝင်နိုင်ခဲသောအရပ်ကို။ ပုရတောတိ၊ ကား။ ဝီထိယံ၊ လမ်း၌။ ဂစ္ဆန္တဿ၊ သွားဆဲရဟန်း၏။ ဝါ၊ သွားနေစဉ်။ ပုရတော၊ ရှေ့မှ။ ဃရံ၊ အိမ်သို့။ အပဝိဋ္ဌေဿဝ၊ မဝင်သေးမီ ပင်လျှင်။ ပတ္တဝိဿဋ္ဌဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ပေသကာရဝီထိယံ၊ ယက်ကန်းသည်လမ်း၌။ ပေသကာရဘာဝံ၊ ယက်ကန်း သည်အဖြစ်ကို။ နိမ္မိနိတွာ၊ ဖန်ဆင်း၍။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ သက္ကဿ၊ သိကြားမင်း၏။ ဃရဒွါရေ၊ အိမ်တံခါး၌။ ပတ္တဝိဿဋ္ဌဋ္ဌာနံ၊ သပိတ်ကိုစွန့်ရာအရပ်တည်း။ ဥက္ကဋ္ဌပိဏ္ဍပါတိကော၊ သည်။ တံ ဒိဝသံ၊ ၌။ ဘိက္ခံ၊ ကို။ အာဂမယမာနော၊ ငံ့လင့်လျက်။ န နိသီဒတိ၊ မနေ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဥက္ကဋ္ဌပိဏ္ဍပါတိကကို။ အနုလောမေတိ၊ ၏။ ကတ္ထစိပိ ကုလေ၊ တစုံတခုသော အမျိုး၌လည်း။ နိဗဒ္ဓံ၊ မပြတ်။ ဥပသင်္ကမနာဘာဝတော၊ ကပ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ပရိစယာဘာဝေန၊ အလေ့အကျင့် (ဆက်ဆံမှု) မရှိသဖြင့်။ ကုလေသု၊ တို့၌။ နိစ္စနဝကတာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သဗ္ဗတ္တ၊ ခပ်သိမ်းသော အမျိုးတို့၌။ အလဂ္ဂမာနသတာယ၊ မကပ်ငြိသောစိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သောမ္မဘာဝေန စ၊ အေးချမ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ စန္ဒူပမတာ၊ လနှင့်တူသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကုလာနံ၊ အမျိုးတို့ကို။ သင်္ဂဏှနသံသဋ္ဌတာဒယော၊ ချီးမြှောက်ခြင်း ရောနှောခြင်း စသည်တို့သည်။ ကုလူပကာဒီနဝါ၊ ကုလူပကရဟန်း၏ အပြစ်တို့ပေတည်း။ အဝှါနာနဘိနန္ဒနာတိ၊ ကား။ နိမန္တနဝသေန၊ ပင့်ဖိတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝှါနဿ၊ ခေါ်ခြင်းကို။ အသမ္ပဋိစ္ဆနာ၊ လက်မခံခြင်းတည်း။ အဘိဟာရေနာတိ၊ ကား။ ဘိက္ခာဘိဟာနေရန၊ ဆွမ်းကိုဆောင်ပို့ခြင်းဖြင့်။ သေရိစာရန္တိ၊ ကား။ ယထာရုစိ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဝိစရဏံ၊ သွားလာနေထိုင်ခြင်းတည်း။
ဣတိ၊ ကား။ သပဒါနစာရိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၅-ဧကာသနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၂၈။ နာနာသနဘောဇနန္တိ၊ ကား။ အနေကသ္မိံ အာသနေ၊ များစွာသောနေရာ၌။ ဘောဇနံ၊ စားခြင်းကို။ ဧကနိသဇ္ဇာယ ဧဝ၊ တထိုင်တည်း၌သာလျှင်။ အဘုဉ္စိတွာ၊ မစားမူ၍။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီးသော။ နိသဇ္ဇာသု၊ ထိုင်ခြင်းတို့၌။ အာဟာရပရိဘောဂံ၊ အစာကို သုံးဆောင်ခြင်းကို။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ပတိရူပန္တိ၊ ကား။ ယုတ္တရူပံ၊ သင့်လျော်သော သဘောရှိသော။ အနုဋ္ဌာပနီယံ၊ (မထေရ်ကြီးတို့က) မထစေ အပ်သော။ ဝတ္တံ ကာတုံ ဝဋ္ဋတီတိ၊ ကား။ ဝတ္တံ၊ ကျင့်ဝတ်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်၏။ ဝတ္တံ၊ နာမ၊ ကျင့်ဝတ်ကတ္တဗ္ဗမေဝ၊ လျှင်တည်း။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ပြုရာ၌။ ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိံ၊ ကျင့်အပ်သော အစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အာသနံ ဝါ ရက္ခယျဘောဇနံ ဝါတိအာဒိ၊ အစရှိသော။ ယံ ထေရဝါဒံ၊ အကြင်ထေရဝါဒကို။ (သီမူတို့၌ ယတ္ထေရဝါဒံ-ဟူ၍၎င်း။ အဘယတ္ထေရဝါဒံ၊ ဟူ၍၎င်း ရှိ၏) အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ၏။ အတ္ထော၊ ကား။ ဧကာသနိကံ၊ ဧကာသနိက်ဓုတင်ဆောင်သော။ ဘိက္ခုံ၊ ကို။ ဘုဉ္ဇန္တံ၊ စားဆဲဖြစ်လတ်သော်။ အာသနံ ဝါ၊ နေရာသည်မူလည်း။ ဓုတင်္ဂဘေဒတော၊ ဓုတင်ပျက်ခြင်းမှ။ ရက္ခေယျ၊ စောင့်ရာ၏။ ဝါ၊ စောင့်နိုင်၏။ ယာဝ ဘောဇနပရိယောသာနာ၊ စားခြင်းပြီးဆုံးသည်တိုင်အောင်။ န ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ မထအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ ဟောတိ၊ ၏။
ဘောဇနံ ဝါ၊ ဘောဇဉ်သည်မူလည်း။ အဘုဉ္ဇိယမာနံ၊ စားအပ်ဆဲမဟုတ်လတ်သော်။ ဓုတင်္ဂဘေဒတော၊ မှ။ ရက္ခေယျ၊ ၏။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ နာရဘတိ၊ အားမထုတ်သေး။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်အတွင်း၌။ ဝုဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ ထအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တယိဒံ ဒွယံ၊ ထိုနှစ်မျိုးစုံ သည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝတ္တကရဏံ၊ ကျင့်ဝတ်ပြုခြင်းသည်။ ဓုတင်္ဂံ၊ ကို။ န ရက္ခာတိ၊ မစောင့်။ ဣတိအဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အယဉ္စာတိအာဒိ၊ ကို။ မစောင့်။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အယဉ္စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဘေသဇ္ဇတ္ထမေဝါတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဘေသဇ္ဇပရိဘောဂဝသေနေဝ၊ ဆေးအလို့ငှာသုံးဆောင် ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့် သာလျှင်။ သပ္ပိအာဒီနိပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ အပ်ကုန်၏။ ဣတိ ဒေဿတိ၊ ၏။ အပ္ပါဗာဓတာတိ၊ ကား။ အာရောဂတာ၊ ရောဂါမရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ အပ္ပါတကံတာတိ၊ ကား။ အကိစ္ဆဇီဝိတာ၊ ဆင်းရဲကင်းလျက် အသက်ရှင်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ သရီရဒုက္ခာဘာဝေါ၊ ကိုယ်ဆင်းရဲ မရှိသည်၏အဖြစ်တည်း။ လဟုဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏ လဟုပရိဝတ္တိယာ၊ လျင်စွာ ပြောင်းလဲ နိုင်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဗလန္တိ၊ ကား။ သရီရဗလံ၊ ကိုယ်ခွန်အားလည်း။ ဖာသုဝိဟာ-ရောတိ၊ ကား။ သုခဝိဟာရော၊ ချမ်းသာစွာနေရခြင်းတည်း။ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ (အပ္ပါဗာဓတာ အစရှိသော) ဤစကားအလုံးစုံသည်။ ဗဟုက္ခတ္တုံ၊ ဘုဉ္စနပစ္စယာ၊ အကြိမ်ပေါင်းများစွာ စားခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနဝိကာရပဋိက္ခေပပရံ၊ ဖြစ်တတ်သော ဖောက်ပြန်မှုကို ပယ်မြစ်ခြင်းလျှင် လိုရင်းပဓာနရှိ၏။ (ပဒံ-မသင့်၊ ပရံ-သီမူသာ သင့်သည်) ရုဇာတိ၊ ကား။ ရောဂါ၊ တို့တည်း။ န ကမ္မမတ္တနောတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ယောဂကမ္မံ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှုကို။ ပုရေတတ္တဉ္စ၊ ဆွမ်းမစားမီ ရှေးကာလ၌၎င်း။ ပစ္ဆာဘတ္တဉ္စ၊ ဆွမ်းစားပြီးနောက်ကာလ၌၎င်း။ န ပရိဟာပေတိ၊ မယုတ်လျော့စေ။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ဗဟုသော၊ အကြိမ်များစွာ။ ဘောဇနေ၊ စားခြင်း၌။ အဗျာဝဋဘာဝတော စ၊ ကြောင့်ကြမစိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အဗျာဝဋဘာဝတော စ၊ ကြောင့်ကြမစိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အာရောဂဘာဝတော စ၊ ရောဂါမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဣတိ၊ ကား။ ဧကာသနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၆-ပတ္တပိဏ္ဍိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၂၉။ အပ္ပဋိကူလံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဘုတ္တဿ၊ စားအပ်ပြီးသော။ ပဋိကူလဿ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်အစာ၏။ အသဏ္ဌာနမ္ပိ၊ ဝမ်းတွင်း၌ ကောင်းစွာ မတည်ခြင်း-အန်ထွက် ခြင်းသည်သော်လည်း။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (အဂဏှနမ္ပိ၊ မယူခြင်း မဝင်ခြင်းသည်သော်လည်း ဟု အနက်ပြန်၊ ဘုတ္တဿ-ဖြင့် စားမျိုပြီးဖြစ်ကြောင်းကိုပြသောကြောင့် သီ, သျာမူသာ ယုတ္တတရ ဖြစ်သည်။) ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပမာဏယုတ္တမေဝဂဏှိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဧကဘာဇနမေဝ၊ တခွက်တည်းကို သာလျှင်။ ဂဏှာမိ၊ ယူ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဗဟုံ၊ များစွာကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူပြီး၍။ န ဍ္ဍေတဗ္ဗံ၊ မစွန့်ပစ်အပ်။ နာနာရသဝိနောဒနန္တိ၊ ကား။ နာနာရသဘောဇနေ၊ အမျိုးမျိုးသော အရသာရှိသော ဘောဇဉ်၌။ (သီမူ၌ နာနာရသေဘောဇာနေ-ဟု ရှိ၏) တဏှာယ၊ ကို။ ဝိနောဒနံ၊ ပျယ်ဖျောက်ခြင်း တည်း။ အတြ အတြ နာနာဘာဇနေ၊ ထိုထို အသီးအသီးသောခွက်၌။ ဌိတေ၊ တည်သော။ နာနာရသေ၊ အသီးအသီးသော အရသာ၌။ ဣစ္ဆာ၊ အလိုသည်။ ဧတဿ၊ အား။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတြိစ္ဆော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအတြိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ အတြိစ္ဆတာ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအတြိစ္ဆပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ အတြိစ္ဆတာ၊ မည်၏။ တဿ အတြိစ္ဆတာယ၊ ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်း၎င်း။ အာဟာရေ ပယောဇနမတ္တဒဿိတာတိ၊ ကား။ အသမ္ဘိန္နနာနာရသေ၊ မရောစပ်သော အသီးအသီးသော အရသာ၌။ ဂေဓံ၊ တပ်မက်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ အာဟာရေ၊ ၌။ သတ္တာရာ၊ သည်။ အနုညာတပယောဇနမတ္တဒဿိတာ၊ ခွင့်ပြုအပ်သော အကျိုးမျှကိုသာရှုမျှော်သည်၏အဖြစ်တည်း။ ဝိသုံ ဝိသုံ ဘာဇနေသု၊ အသီးအသီးသော ခွက်တို့၌။ ဌိတာနိ၊ ဗျဉ္ဇနာနိ၊ ဟင်းတို့ကို။ ဂဏှာတော၊ အား။ အတ္ထတတ္ထ၊ ထိုခွက်တို့၌။ သာဘောဂတာယ၊ ကြောင့်။ ဝိက္ခိတ္တဘောဇိတာ၊ ပျံ့လွင့်လျက် စားသည်၏ အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဧကပတ္တဂတသညိနော၊ တခွက်တည်း၌တည်သော ဆွမ်းဟင်း၌ အမှတ်ရှိသော။ ဣမဿ၊ ဤပတ္တပိုဏ်ဓုတင်ဆောင်သောရဟန်းအား။ တထာ၊ ထိုကဲ့သို့ဖြစ်ခြင်းသည်။ န သိယာ၊ ရာ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိက္ခိတ္တတောဇိတာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဩက္ခိတ္ထလောစနောတိ၊ ကား။ ပတ္တသညိတာယ၊ သပိတ်၌ အမှတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဟောဋ္ဌာခိတ္တစက္ခု၊ အောက်သို့ချထားအပ်သော မျက်စိရှိသည် (ဖြစ်၍)။ ပရိဘုဉ္ဇေယျာတိ၊ ကား။ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကုဏေယျ၊ စွမ်းနိုင်ရာ၏။
ဣတိ၊ ကား။ ပတ္တပိဏ္ဍိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၇-ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၃၀။ ဘုဉ္ဇန္တဿ၊ စားဆဲရဟန်းအား။ ယံ၊ အကြင်ဘောဇဉ်ကို။ ဥပနီတံ၊ ဆောင်ကပ်အပ်၏။ တဿ၊ ထိုဘောဇဉ်ကို။ ပဋိက္ခေပေန၊ ပယ်မြစ်သဖြင့်။ တံ၊ ထိုဘောဇဉ်သည်။ အတိရိတ္တံ၊ အပိုအကျန်ဖြစ်သော။ ဘောဇနံ၊ ဘောဇဉ်မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတိရိတ္တဘောဇနံ၊ မည်၏။ ဣမဿဓုတင်္ဂဿ၊ ၏။ တဗ္ဗိသယတ္တာ၊ ထိုဘောဇဉ်ကို အပ်သည်ကိုပြု၍ စားခြင်းလျှင် (ပယ်အပ်သော) အရာ ရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ပုန တဖန်။ ဘောဇနံ၊ ကို။ ကပ္ပိယံ ကာရေတွာ၊ ၍။ န၊ ဘုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ မစားအပ်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣဒမဿဝိဓာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယသ္မိံ ဘောဇနေတိ၊ ကား။ ယသ္မိံ ဘောဇနေ၊ ကို။ ဘုဉ္ဇိယမာနေ၊ စားအပ်စဉ်။ တဒေဝ၊ ထိုစားအပ်ဆဲ ဘောဇဉ်ကိုသာလျှင်။ ဘုဉ္ဇတိ၊ ၏။ အညံ၊ တပါးသောဘောဇဉ်ကို စာခြင်းကြောင့်။ အာပတ္တိ၊ သည်။ အနတိရိတ္တဘောဇနာပတ္တိ၊ မည်၏။ တတော၊ ထိုအာပတ်မှ။ ဒူရီဘာဝေါ၊ ဝေးသည်၏အဖြစ်သည်။ အနာပဇ္ဇနံ၊ မသင့်မရောက်ခြင်းတည်း။ ဩဒရိကတ္တံ၊ ဝမ်း၌ ကြောင့်ကြစိုက်သူ၏အဖြစ်ဟူသည်။ ဝါ၊ ဝမ်းကိုမွေးမြူသူ၏အဖြစ်ဟူသည်။ ဃသ္မရဘာဝေါ၊ အစားကြူး သူ၏ အဖြစ်တည်း။ ဣစ္ဆိပူရကတာ၊ ဝမ်းကိုပြည့်စေသူ၏အဖြစ်တည်း။ တဿ၊ ထိုဝမ်းကိုပြည့်စေသူ အဖြစ်၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ ဧကပိဏ္ဍေနာပိ၊ တလုပ်တခဲဖြင့်သော်လည်း။ ယာပနတော၊ မျှတနိုင်သောကြောင့်ပေတည်း။ နိရာမိသသန္နိဓိတာ၊ အာမိသကို။ အဘုဉ္ဇနတော၊ မစားခြင်းကြောင့်ပေ တည်း။ ပုန ပရိယေသနဝသေန၊ ဖြင့်။ ပရိယေသနာယ၊ ရှာမှီးခြင်းကြောင့်။ ခေဒံ၊ ပင်ပန်းခြင်းသို့။ န ယာတိ၊ မရောက်။ အဘိသလ္လေခကာနံ၊ ကိလေသာကို ခြစ်ထုတ်တတ် (ခေါင်းပါးစေတတ်) ကုန်သော။ သန္တောသဂုဏာဒီနံ၊ တို့၏။ ဝုဒ္ဓိယာ၊ တိုးပွားခြင်းကို။ သဉ္ဇနနံ၊ ဖြစ်စေတတ်သည်လည်း။ သန္တောသဂုဏာ ဒိဝုဍ္ဎိသဉ္ဇနနံ၊ တတ်သည်။ ဣဒန္တိ၊ ကား။ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂံ၊ ကို။
ဣတိ၊ ကား။ ခလုတတ္တိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၈-အာရညိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၃၁။ ဂါမန္တ။ပ။ဥဋ္ဌာပေတဗ္ဗန္တိ၊ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဂါမန္တဉ္စ၊ န္တကို၎င်း။ အရညဉ္စ၊ ကို၎င်း။ သရူပတော၊ သရုပ်အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တတ္ထ သဒ္ဓိံဥပစာရေနာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာရဒ္ဓွံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဂါမန္တသေနာသနဿ၊ ရွာအနီးကျောင်း၏။ ဂါမပရိယာပန္နတ္တာ၊ ရွာ၌အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂါမောယေဝ ဂါမန္တသေနာသနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယော ကောစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော။ သတ္ထောပိ၊ ကုန်သည်သည်လည်း။ ဝါ၊ ကုန်သည်တို့၏စခန်းသည်လည်း။ ဂါမော နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဣန္ဒခီလာတိ၊ ကား။ ဥမ္မာရာ၊ တံခါးခုံမှ။ တဿာတိ၊ ကား။ လေဍ္ဍုပါတဿ၊ ခဲကျရာ အရပ်၏။ ဝိနယပရိယာယေန၊ ဝိနည်းပရိယာယ်အားဖြင့်။ အရညလက္ခဏံ၊ တော၏လက္ခဏာသည်။ အဒိန္နာဒါနပရာဇိကေ၊ ပုဒ်၌။ အာဂတံ၊ လာ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသိက္ခာပုဒ်၌။ ဂါမာ ဝါ အရညာ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ အဝဟာရဋ္ဌာနပရိဂ္ဂေဟေ၊ ခိုးရာအရပ်ကို သိမ်းယူ ရာ၌။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို။ အသင်္ကရတော၊ မရောယှက်သောအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဌပေတွာ ဂါမဉ္စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လောကေ၊ ၌။ ဂါမူပစာရော၊ ရွာ၏ဥပစာသည်။ ဂါမသင်္ခမေဝ၊ သို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ နိပ္ပရိယာယတော ပန၊ ဖြင့်မူကား။ ဂါမဝိနိမုတ္တံ၊ ရွာမှလွတ်သော။ ဌာနံ၊ သည်။ အရညမေဝ၊ မည်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဂါမာ၊ မု။ နိက္ခမိတွာ၊ ထွက်၍။ ဣန္ဒခီလာ၊ တံခါးခုံမှ။ ဗဟိ၊ အပ၌။ (ယံ၊ အကြင်အရပ်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံသည်။ အရညံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုတ္တန္တိကရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ အာညိကံ၊ သော။ ဘိက္ခုံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာရညကသိက္ခာပဒေ၊ ပုဒ်၌။ ပဉ္စဓနုသတိကံ ပစ္ဆမန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဂတံ၊ လာ၏။ (ထိုအာရညိကရဟန်းသည် ဝိနည်း၌လာသော ဝိနည်းပရိယာယ်မဟုတ်လောဟု စောဒနာဖွယ်ရှိ၍ နဟိ စသည်ကို မိန့်သည်) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော၊ ထိုတော၌နေလေ့ရှိသော ရဟန်းကို။ ဝိနယပရိယာယိကေ၊ ဝိနည်းပရိယာယ်ဖြင့် ဟောအပ်သော။ အရညေ၊ ၌။ ဝသနတော၊ နေခြင်းကြောင့်။ အာရညိကော၊ တော၌နေလေ့ရှိ၏။ ပန္တသေနာသနော၊ အလွန်အစွန်အဖျားကျသော တောကျောင်းတို့၌ နေလေ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သုတ္တေ၊ ၌။ န ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ အယဉ္စ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်သည်လည်း။ သုတ္တသံဝဏ္ဏနာ၊ သုတ်၏အဖွင့်ဖြစ်သော အဋ္ဌကထာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ ခပ်သိမ်းသောအရာတို့၌။
သုတ္တန္တကထာဝ၊ သုတ္တန်စကားသည်သာလျှင်။ ပမာဏံ၊ ပမာဏပေတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ္တာန်၌။ အာဂတမေဝ၊ လာသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ လက္ခဏံ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ တံ။ပ။အာဒိနာ၊ သည်ဖြင့်။ မိနနဝိဓိံ၊ တိုင်းတာခြင်းအစီအရင်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ မဇ္ဈိမဋ္ဌကထာနယောဝ၊ နည်းကိုသာလျှင်။ ဣဓမေတ္တ ပမာဏန္တိ စ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။ (ခိုင်လုံသော သာဓကစကားကို ပမာဏ-ဟု ဆိုသည်။)
တတော တတော မဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ခုဒ္ဒကမဂ္ဂံ၊ ငယ်သောလမ်းကို။ ဝါ၊ လမ်းငယ်ကို။ ပိဒဟတိ၊ ပိတ်၏။ ဓုတင်္ဂသုဒ္ဓိကေနဓုတင်္ဂသောနေပသုတေန၊ ဓုတင်ကိုစင်ကြယ် စေခြင်း၌ ကြောင့်ကြစိုက်သည်။ (န ဘဝိတဗ္ဗ-၌စပ်)။ ယထာပရိစ္တန္နေ ကာလေတိ၊ ကား။ ဥက္ကဋ္ဌဿ၊ ဥက္ကဋ္ဌပုဂ္ဂိုလ်အား။ တယောပိ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥတူ၊ ဥတုတို့တည်း။ မဇ္ဈိမဿ၊ အား။ ဒွေ၊ နှစ်ဥတုတို့တည်း။ မုဒုကဿ၊ အား။ ဧကော၊ သော။ ဥတု၊ တည်း။ တတ္ထပိ၊ ထိုကာလ၌လည်း။ ဝါ၊ ထိုရွာနီးကျောင်း၌လည်း။ သဥဿဟတ္တာ၊ အားထုတ်ခြင်းကြောင့်။ ဓုတင်္ဂံ၊ သည်။ န ဘိဇ္ဇတိ၊ မပျက်။ နိပဇ္ဇိတွာ ဂမိဿာမာတိ၊ ဟူရာ၌။ စိတ္တဿ၊ ၏။ သိထိလဘာဝေန၊ လျော့လျည်းအရညသကညံ။ မနသိကရောန္တောတိ၊ ကား။ အဟံ၊ သည်။ ဝိသေကဝါသံ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌နေခြင်းကို။ ဝသိဿာမိ၊ နေအံ့။ ယထာလဒ္ဓေါဝ၊ အကြင် အကြင်ရအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ကာယဝိဝေကော၊ ကိုယ်၏ ဆိတ်ငြိမ်ခြင်းကို။ သာတ္ထကော၊ အကျိုးရှိသည်ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မနသိကာရသဗ္ဘာ-ဝတော၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့်။ ဘဗ္ဗော။ပ။ရက္ခိတုန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဿ အာရညိကဿ၊ ထိုတောကျောင်း၌ နေလေ့ရှိသော ရဟန်း၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ န ဝိက္ခိပန္တိ၊ မပျံ့လွင့်စေ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာပါထံ၊ ထင်ပေါ်ခြင်းသို့။ အနုပဂမနတော၊ မကပ်ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝိဝေကပရိစရိယတော၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၌ လေ့ကျက်ခြင်းကြောင့်။ ဝိဂတသန္တာသော၊ ကင်းသော ထိတ်လန့်ခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗဟုပရိဿယေ၊ များသောဘေးရန်ရှိသော။ အရညေ၊ ၌။ နိဝါသေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ မရဏဘယဿ၊ သေဘေးကို။ ဒူရီကရဏတော၊ ဝေးစွာပြုခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ဝေးကွာစေခြင်းကြောင့်။ ဇီဝိတနိကန္တိံ၊ အသက်၌ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းကို။ ဇဟတိ၊ ၏။ ဇနသံသဂ္ဂါဘာဝတော၊ လူတို့နှင့်ရောနှောခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ပဝိဝေကသုခရသံ၊ ဆိတ်ငြိမ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာဟူသော အရသာကို။ အဿာဒေတိ အနုဘဝတိ၊ သာယာခံစားရ၏။ အာရာဓယန္တောတိ၊ ကား။ ယထာနုသိဋ္ဌံ၊ ဆုံးမညွှန်ကြား သည့်အတိုင်း။ ပဋိပတ္တိယာ၊ ကျင့်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ကျင့်သဖြင့်။ အာနန္ဒယန္တော၊ နှစ်သက်အားရစေသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိဝေကဿ၊ ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း၏။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာရညိကင်္ဂံ၊ အာရညိကင်ဓုတင်သည်။ ယောဂိနော၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါဟနသဒိသံ၊ ယာဉ်နှင့်တူ၏။ ဝါ၊ ဆင်တပ်မြင်းတပ်စသည်နှင့် တူ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ အဝသေသာဓုတာယုဓောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဝသိဋ္ဌဓုတဓမ္မာယုဓော၊ ကြွင်းသော ဓုတဓမ္မတည်းဟူသော လက်နက်ရှိသည် ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဣတိ၊ ကား။ အာရညိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၉-ရုက္ခမူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၃၂။ ဆန္နန္တိ၊ ကား။ ဣဋ္ဌကာဆဒနာဒီဟိ၊ အုဌ်ကြွပ်မိုးအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဆာဒိတံ၊ မိုးအပ်သော။ အာဝသထံ၊ နေရာဖြစ်သော အဆောက်အဦးကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သီမန္တရိကရုက္ခောတိ၊ ကား။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ဦးကုန်သော။ ရာဇူနံ၊ မင်းတို့၏။ ရဇ္ဇသီမာယ၊ တိုင်းပြည်၏ နယ်စပ်အပိုင်းအခြား၌။ ဌိတရုက္ခော၊ တည်သောသစ်ပင်တည်း။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ တတ္ထ၊ ထိုနယ်စပ်၌။ တေသံ ရာဇူနံ၊ ထိုမင်းတို့၏။ ဗလကာယော၊ စစ်သည်ဗိုလ်ပါအပေါင်းသည်။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်ရောက်၍။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ ယုဒ္ဓံ၊ စစ်ထိုးခြင်းကို။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ ပါရိပန္တိကာ၊ ဘေးရန် အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ စောရာပိ၊ တို့သည်လည်း။ သမောသန္တာ၊ သက်ရောက်ကုန်သည် ဖြစ်၍။ ဘိက္ခုဿ၊ အား။ သုခေန၊ ချမ်းသာစွာ။ နိသီဒိတုံ၊ နေထိုင်ခြင်းငှာ။ န ဒေန္တိ၊ မပေးကုန်။ ဒေဝတာဓိဋ္ဌိတောတိ၊ အရှင်ကြီး နတ်၏တည်ရာဟူ၍။ မနုဿေဟိ၊ တို့သည်။ သမ္မတရုက္ခော၊ သမုတ်အပ်သော သစ်ပင်ဟု ဆိုအပ်သော။ စေတိယရက္ခော၊ ပူဇော်အပ်သောသစ်ပင်သည်။ ပူဇေတုံ၊ ငှာ။ ဥပဂတေဟိ၊ ကပ်ရောက်ကုန်သော။ မနုဿေဟိ၊ လူတို့ဖြင့်။ အဝိဝိတ္တော၊ မကင်းမဆိတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိယျာသရုက္ခော၊ အစေးသစ်ပင် ဟူသည်။ သဇ္ဇရုက္ခာဒိ၊ အင်ကြင်းပင်စသည်တည်း။ ဝဂ္ဂုလိရုက္ခော၊ လင်းနို့ရှိသော သစ်ပင်ဟူသည်။ ဝဂ္ဂုလိနိသေဝိတော၊ လင်းနို့တို့သည် မှီဝဲအပ်သောသစ်ပင်တည်း။ သီမန္တရိကရုက္ခာဒိယော၊ နယ်စပ်၌ တည်သော သစ်ပင်စသည်တို့သည်။ သပရိဿယာ စ၊ ဘေးရန်လည်းရှိကုန်၏။ ဒုလ္လဘဝိဝေက စ၊ ရခဲသော ဆိတ်ငြိမ်ခြင်းလည်းရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမေ ရုက္ခေ ဝိဝဇ္ဇေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပဏ္ဏသဋန္တိ၊ ကား။ ရုက္ခတော၊ မှ။ ပတိပဏ္ဏံ၊ ကြွေကျသောသစ်ရွက်ကို။ ရုက္ခမူလိကဘာဝဿ၊ ရုက္ခမူဓုတင်ဆောင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဋိစ္ဆာဒနတ္ထံ၊ ဖုံးကွယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ပဋိစ္ဆန္နေ၊ ဖုံးကွယ်လျှို့ဝှက် သော။ ဌာနေ၊ အရပ်၌။ နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဆန္နေ၊ ဘုဌ်ကြွပ်စသည်ဖြင့် မိုးအပ်သော အရိပ်အာဝါသ၌။ ဝါသကပ္ပနာ၊ နေခြင်းကိုပြုခြင်းသည်။ ဓမ္မဿဝနာဒီနံ၊ တရားနာခြင်းစသည်တို့၏။ အတ္ထာယပိ၊ အကျိုးငှာ လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇာနိတွာ အရုဏံ၊ ဥဋ္ဌာပိတမေတ္တတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အဘိဏှံ တရုပဏ္ဏဝိကာရဒဿနေနာတိ၊ ကာ။ အဘိက္ခဏံ၊ မပြတ်။ တရူသု၊ သစ်ပင်တို့၌။ ဝါ၊ ကား။ တရူနံ၊ တို့၏။ ပဏ္ဏေသု၊ တို့၌။ ဝိကာရဿ၊ ကို။ ခဏဘင်္ဂဿ၊ ခဏတိုင်းပျက်စီးခြင်းကို။ ဒေဿနန၊ မြင်သဖြင့်။ သေနာ။ပ။ တာနန္တိ၊ ကား။ အာဝါသ။ပ။ဘာဝါနံ၊ အာဝါသ၌ဝန်တိုခြင်း, အမှုသစ်၌ မွေ့လျော် သည်၏အဖြစ်တို့၏။ ဒေဝတာဟီတိ၊ ကား။ ရုက္ခဒေဝတာဟိ၊ ရုက္ခစိုးနတ်တို့နှင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ရုက္ခဋ္ဌဝိမာနေသု၊ သစ်ပင်၌တည်သည်လည်း။ ရုက္ခေသု၊ တို့၌။ ဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ အယမ္ပိ၊ ဤရဟန်း သည်လည်း။ ရုက္ခေ၊ ၌။ (ဝသတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဟဝါသိတာ၊ သစ်ပင်၌ အတူတကွနေသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝဏ္ဏိတောတိ၊ ကား။ အပ္ပါနိ စေဝါတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ပသံသိတော၊ ချီးမွမ်းအပ်သော။ ရုက္ခမူလသေနာသနံ နိဿယပဗ္ဗဇ္ဇာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ နိဿယောတိ စ၊ နိဿယဟူ၍လည်း။ ဘာသိတော၊ ဟောအပ်သော။ တရုဏကာလေ၊ နုသောကာလ၌။ အဘိရတ္တာနိ၊ နီမြန်းကုန်သော။ မဇ္ဈိမကာလေ၊ အလယ်အလတ်ကာလ၌။ နီလာနိ၊ စိမ်းညိုကုန်သော။ ဇီဏ္ဏကာလေ၊ အိုရင့်သောကာလ၌။ ပဏ္ဍူနိ၊ ဝါဖျော့ကုန်သော။ မိလာယေန ဝသေန၊ ညှိုးသည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ပတိတာတိ၊ ကြွေကျကုန်သော။ ဧဝံ၊ ဤသို့သဘော ရှိကုန်သော။ တရုပဏ္ဏာနိ၊ သစ်ရွက်တို့ကို။ ပဿန္တော၊ မြင်သည်ဖြစ်၍။ ပစ္စက္ခတော ဧဝ၊ မျက်မှောက် အားဖြင့်သာလျှင်။ နိစ္စသညံ၊ ကို။ ပနူဒတိ ပဇဟတိ၊ ပယ်စွန့်၏။ အနိစ္စသညာ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ အဿ၊ ထိုရုက္ခမူဓုတင်ဆောင်သောရဟန်းအား။ သဏ္ဌာတိ၊ ကောင်းစွာတည်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဇာတိဗောဓိဓမ္မစက္က ပဝတ္တန ပရိနိဗ္ဗာနာနိ၊ ဖွားမြင်တော်မူခြင်း, ဘုရားဖြစ် တော်မူခြင်း, ဓမ္မစကြာကိုဟောတော်မူခြင်း, ပရိနိဗ္ဗာန်ပြုတော်မူခြင်းတို့သည်။ ရုက္ခမူလေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဇာတာနိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓါယဇ္ဇံ ရုက္ခမူလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣတိ၊ ကား။ ရုက္ခမူလိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၀-အဗ္ဘောကာသိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၃၃။ ရုက္ခမူလံ ပဋိက္ခိပါမီတိ၊ ဟူ၍။ ဧတ္ထကေ၊ ဤမျှကို။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဆန္နံ၊ အမိုးကို။ အပ္ပဋိက္ခိတ္တမေဝ၊ မပယ်အပ်သေးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဆန္နဉ္စ ရုက္ခမူလဉ္စ ပဋိက္ခိပါမီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပဋိယောဂိပဋိက္ခေပေန၊ အပြိုင်ယှဉ်ဖက်ကို ပယ်သောအားဖြင့်။ ဓုတင်္ဂဿ၊ ကို။ သမာဒါနံ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ နော (ဣဇ္ဈတိ)၊ မပြည့်စုံ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဓမ္မဿဝနာယာတိ ဣမိနာဝ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ကထေန္တောနာပိ၊ ဟောသောပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ (ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတိ-၌စပ်) ဥပေါသထဒိဝသာဒီသု၊ ဟောသောပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ (ပဝိသိတုံ ဝဋ္ဋတိ-၌စပ်) ဥပေါသထဒိဝသာဒီသု၊ ဥပုသ်နေ့စသည်တို့၌။ သုဏန္တာနံ၊ နာသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ စိတ္တာနုရက္ခဏတ္ထံ၊ စိတ်ကိုစောင့်ရှောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ တေဟိ၊ ထိုတရားနာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ယာစိတေန၊ တောင်းပန်အပ်သည်ရှိသော်။ ဆန္နံ၊ အမိုးသို့။ ပဝိသိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ကထေတွာ၊ ဟောပြီး၍။ အဗ္ဘောကာသောဝ၊ ဟင်းလင်းပြင်အရပ် သို့ သာလျှင်။ ဂန္ထဗ္ဗော၊ ၏။ ရုက္ခမူလိကဿာပိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အားလည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဥဒ္ဒိသန္တောနာတိ၊ ကား။ ပရေသံ၊ တို့အား။ ဥဒ္ဒေသံ၊ ပါဠိရွတ်ဆို၍ သင်ပြခြင်းကို။ ဒေန္တေန၊ ပေးသောရဟန်းသည်။ ဥဒ္ဒိသာပေန္တောနာတိ၊ ကား။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ဥဒ္ဒေသံ၊ ရွတ်ဆိုအပ်သော ပါဠိကို။ ဂဏှန္တေန၊ လိုက်၍သင်ယူသော ရဟန်းသည်။ မဂ္ဂေမဇ္ဈေဌိတံ သာလန္တိ၊ ကား။ သီဟဠဒီပေ ဝိယ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၌ကဲ့သို့။ မဂ္ဂါ၊ လမ်းမှ။ အနောက္ကမ္မ၊ မဖဲမူ၍။ ဥဇုကမေဝ၊ ဖြောင့်စွာသာလျှင်။ ပဝိသိတဗ္ဗသာလံ၊ ဝင်အပ်သော စရပ်ကို။ အသာရုပ္ပတ္တာ၊ မလျှောက်ပတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေဂေန၊ လျင်စွာ။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ မအပ်။ ယာဝ ဝဿူပရမာ၊ မိုဃ်းစဲသည်တိုင်အောင်။ ဌတွာ၊ ၍။ ဂန္ထဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏။ တာဝ၊ လောက်။ ဓုတင်္ဂဘေဒေါ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ရုက္ခဿ၊ သစ်ပင်၏။ အန္တော နာမ၊ အတွင်းမည်သည်။ ရုက္ခမူလံ၊ သစ်ပင်ရင်းတည်း။ ပဗ္ဂတဿ၊ တောင်၏။ (အန္တော)ပန၊ သည်ကား။ ပဗ္ဘာရသဒိသော၊ တောင်ဝှမ်းနှင့်အလားတူသော။ ပဗ္ဗတပဒေသော၊ တောင်၏တစိတ်အရပ်တည်း။ အစ္ဆန္နမရိယာဒန္တိ၊ ကား။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ ဝေဿဒကံ၊ မိုဃ်းရေသည်။ အန္တော၊ သို့။ န ပဝိသတိ၊ မဝင်။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ဆဒနသင်္ခေပေန၊ အမိုး၏အသွင်ဖြင့်။ ဥပရိ၊ ၌။ အကထ မရိယာဒံ၊ ပြုအပ်သော အပိုင်းအခြားမရှိသောအရပ်ကို။ ပန၊ ဆက်။ ပဗ္ဘာရဿ၊ တောင်ဝှမ်း၏။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဝေဿဒကံ၊ သည်။ စေ ပဝိသတိ၊ အကယ်၍ ဝင်ငြားအံ့။ အဗ္ဘောကာသသင်္ခေပမေဝ၊ အဗ္ဘောကာသဟု ရေတွက်အပ်သည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ပဝိသိတုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ အပ်၏။ သာခါမဏ္ဍပေါတိ၊ ကား။ ရုက္ခသာခါဟိ၊ သစ်ကိုင်းသစ်ခက်တို့ဖြင့်။ ဝိရဋ္ဌစ္ဆန္နမဏ္ဍပေါ၊ ကျဲကျဲမိုးအပ်သော မဏ္ဍပ်တည်း။ ပီဌမဋော၊ ဋဟူသည်။ ခလိတ္ထဒ္ဓသာဋကော၊ ကံစီရည်ဖြင့် တောင့်တင်း သော ပုဆိုးတည်း။
ယထာဝုတ္တပဗ္ဘာရာဒိကေ၊ တောင်ဝှမ်းစသည်တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ ပဝိဋ္ဌက္ခဏေ၊ ဝင်ပြီးသောခဏ၌။ ဓုတင်္ဂံ၊ သည်။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဇာနိတွာတိ၊ ကား။ ဓမ္မဿဝနာဒိအတ္ထံ၊ ငှာ။ ဆန္နံ၊ သို့၎င်း။ ရုက္ခမူလံ၊ သို့၎င်း။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ နိသန္နော၊ နေလတ်သော်။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အရုဏော၊ သည်။ ဥဋ္ဌဟတိ၊ တက်၏။ ဝါ၊ တက်လတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနိတွာ၊ သိလျက်။ ကတ္ထစိ၊ အစုံတခုသော။ ရုက္ခမူလေပိ၊ သစ်ပင်ရင်း၌သော်လည်း။ နိဝါသဖာသုကတာ၊ နေခြင်းငှါ ချမ်းသာသည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသစ်ပင်ရင်း၌။ အာသင်္ဂပုဗ္ဗေကော၊ ငြိကပ် ခြင်းရှေ့သွားရှိသော။ အာဝါသပလိဗောဓော၊ သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်သေး၏။ အဗ္ဘောကာသေ ပန၊ ၌ကား။ န (သိယာ) မဖြစ်နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓေဝ၊ ဤဟင်းလင်းပြင်၌သာလျှင်။ အာဝါသ ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေါ၊ ပြတ်စဲခြင်းဟူသော။ အာနိသံသော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပသံသာယာနုရူပတာတိ၊ ကား။ အနိကေတာတိ၊ အိမ်မရှိကုန်ဟူ၍။ ဝုတ္တပသံသာယ၊ ဆိုအပ်သော ချီးမွမ်းခြင်းအား။ အာနလယဘာဝေန၊ မှီတွယ်ရာအိမ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အနုစ္ဆဝိကတာ၊ လျော်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ နိဿင်္ဂတာတိ၊ ကား။ အာဝါသပရိဂ္ဂဘာဝေနေဝ၊ နေရာအရပ်သို့ သိမ်းဆည်း ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့် သာလျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုနေရာအရပ်၌။ နိဿင်္ဂတာ၊ ငြိကပ်ခြင်း ကင်းသည်၏ အဖြစ်တည်း။ အသုကဒိသာယ၊ ဤအမည်ရှိသောအရပ်၌။ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ နေရာအရပ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထိုအရပ်သို့။ ဂန္တုံ၊ ငှာ။ နေဝ သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဒိသဿ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ပရိဝိတက္ကဿ၊ ကြိုတင်၍ ကြံစည်ခြင်း၏။ အာဘဝတော၊ ကြောင့်။ စာတုဒ္ဒိသော၊ မည်၏။ မိဂဘူတေနာနတိ၊ ကား။ ပရိဂ္ဂဟာဘာဝေန၊ သိမ်းဆည်းခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ မိဂဿ ဝိယ၊ သမင်၏ စိတ်ကဲ့သိုပ။ ဘူတေန၊ ဖြစ်သော။ သိတောတိ၊ ကား။ နိဿိတော၊ မှီသော။ ဝိန္ဒတီတိ၊ ကား။ လဘတိ၊ ရ၏။
ဣတိ၊ ကား။ အဗ္ဘောကာသိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၁-သောသာနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၃၄။ န သုသာနန္တိ၊ ကား။ အသုသာနံ၊ သုဿန်မှတပါးသော အရပ်ကို။ န-ကာရော၊ သည်။ အညတ္ထော၊ အညအနက်ရှိ၏။ သုသာနလက္ခဏရဟိတံ၊ သုဿာန်လက္ခဏာမှကင်းသော။ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ နေရာအရပ် တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ န တတ္ထာတိ၊ ကား။ သုသာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝဝတ္ထပိတမေတ္တ၊ ပိုင်းခြားအပ်ကာမျှဖြစ်သော။ ဌာနေ၊ ၌။ န ဝိသိတဗ္ဗံ၊ မနေအပ်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ နာမမတ္တေန၊ အမည်မျှဖြင့်။ သုသာနလက္ခဏံ၊ သည်။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီး။ တေန၊ ကြောင့်။ န ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စျာပိတကာလတော၊ မီးသင်္ဂြိုဟ်ပြီးသောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ပ။ သုသာနမေဝ၊ သုဿာန်မည်သည် သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဆဝေန၊ သူသေကောင်သည်။ သယိတမတ္တာယ၊ အိပ်ပြီးကာမျှဖြင့်။ သုသာနလက္ခဏပ္ပတ္တိတော၊ သုဿာန်လက္ခဏာသို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဆဝသယနံ၊ သူသေကောင်တို့၏ အိပ်ရာကို။ သုသာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
သောသာနိကေန နာမ၊ သုသာန်ဓုတင်ဆောင်သော ရဟန်းမည်သည်ကား။ အပ္ပကိစ္စေန၊ နည်းသောကိစ္စ ရှိသည်။ သလ္လဟုကဝုတ္တိမာ၊ ပေါ့ပါးသော အသက်မွေးခြင်းရှိသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တသ္မိံ ပနဝသန္တောနတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂရုကန္တိ၊ ကား။ ဒုပ္ပရိဟာရံ၊ ဆောင်နိုင်ခဲ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တမေဝ ဒုပ္ပရိဟာရဘာဝံ၊ ထိုဆောင်နိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကိုပင်လျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။
ဥပ္ပန္နပရိဿယဝိဃာ တတ္ထာယာတိ၊ ကား။ သုသာနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ အနုဿရာဟေဿယျကံ၊ လူတို့၏ဆိတ်ကွယ်ရာ၌ ပြုသင့်သောအမှုနှင့် ယှဉ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကတကမ္မာပိ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ခိုးမှုရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အကတကမ္မာပိ၊ မပြုအပ်သေးသော ခိုးမှုရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ စောရာ၊ ခိုးသူတို့သည်။ ဩသရန္တိ၊ သက်ရောက်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုသာန်၌။ စောရေသု၊ တို့သည်။ (ပလာတေသု-၌စပ်) ဘဏ္ဍသာမိကေ၊ ဥစ္စာရှင်တို့ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဘိက္ခုသမိပေ၊ ရဟန်း၏ အနီး၌။ ဘဏ္ဍံ၊ ခိုးထုတ်ခိုးထည် ဥစ္စာကို။ ဆဍ္ဍေတွာ၊ စွန့်ပယ်၍။ ပလာတေသု၊ ပြေးကုန်လတ်သော်။ မနုဿ၊ တို့သည်။ ဘိက္ခုံ၊ ကို။ စောရောတိ၊ ဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ဖမ်း၍။ ပေါထေယျုံ၊ ပုတ်ခတ်ရိုက်နှက်ကုန်ရာ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ သံဃတ္ထေရံ ဝါ၊ ကိုသော်၎င်း။ ဂေါစရဂါမေ၊ ၌။ ရညာ၊ မင်းသည်။ နိယုတ္တံ၊ ခန့်ထားအပ် သော။ ရာဇယုတ္တကံဝါ၊ မင်းမှုထမ်းလူကြီးကိုသော်၎င်း။ အတ္တနော၊ ၏။ သောသာနိကဘာဝံ၊ သုသာန်၌ နေသည်၏အဖြစ်ကို။ ဇာနာပေတွာ၊ သိစေ၍။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တာဒိသော ဝါ၊ တိုသို့သဘောရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ အညော ဝါ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ပရိဿယော၊ ဘေးရန်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာ၊ ဖြင့်။ အပ္ပမတ္ထေန၊ မမေ့လျော့သည်ဖြစ်၍။ ဝသိတဗ္ဗံ၊ နေသင့်၏။ စင်္ကမန္တဿ၊ စင်္ကြန်သွားသော ရဟန်း အား။ ယဒါ၊ ၌။ အာဠာဟနံ၊ သူသေကောင်မီးသင်္ဂြိုဟ်ရာအရပ်သည်။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှုသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တဒါပိ၊ ထိုအခါ၌လည်း။ သံဝေဂဇနနတ္ထံ၊ ထိတ်လန့်ခြင်းကိုဖြစ်စေခြင်းငှာ။ တတ္ထ၊ ထိုသူသေကောင်မီးင်္ဂြိုဟ်ရာ၌။ ဒိဋ္ဌိ၊ ကြည့်ရှုခြင်းကို။ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗာ၊ စေလွှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဒ္ဓက္ခိ။ပ။ကေန္တေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အတ္တနော၊ ၏။ သောသာနိကဘာဝဿ၊ သုသာန်ဓုတင်ဆောင်အဖြစ်၏။ အပါကဋဘာဝတ္တံ၊ မထင်ရှားခြင်းအကျိုးငှာ။ ဥပ္ပထမဂ္ဂေန၊ သွားရိုးသွားစဉ်မဟုတ်သောလမ်းဖြင့်။ ဂန္ထဗ္ဗံ၊ သွားအပ်၏။ အာရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ တသ္မိံသုသာနေ၊ ၌။ အယံ၊ သည်ကား။ ဝမ္မိကော၊ တောင်ပို့တည်း။ အယံ၊ သည်ကား။ ရုက္ခော၊ တည်း။ အယံ၊ သည်ကား။ ခါဏုကော၊ သစ်ငုတ်တည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဒိဝါယေဝ၊ နေ့ကပင်လျှင်။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဘယာနကန္တိ၊ ကား။ ဘယဇနကံ၊ ကြောက်ခြင်းကိုဖြစ်စေတတ်သော။ ဝမ္မိကာဒိ၊ တောင်ပို့ စသည်တည်း။ ကေနစိ၊ သော။ လောဍ္ဍုပါသာဏာဒိနာ၊ ခဲ ကျောက်ခဲ စသည်ဖြင့်။ အာသန္နေ၊ အနီး၌။ ဝိစရန္တိ၊ လှည့်လည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ န ပဟရိတဗ္ဗာ၊ မပုတ်ခတ်အပ်ကုန်။ ပလလံ၊ နှမ်းမှုန်ကို။ ဝါ၊ နှမ်းထောင်းကို။ တိလပိဋ္ဌံ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ မာသမိဿံ၊ ပဲကြီးနှင့်ရောသော။ ဘတ္တံ၊ ထမင်းသည်။ မာသဘတ္တံ၊ မည်၏။ ဂုဠာဒီတိ(ဧတ္ထ)၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တိလသံဂုဠိကာဒိဃနပူဝဉ္စ၊ နှမ်းပျစ်မုံ့စသော အတုံး အခဲကိုလည်း။ သင်္ဂဏျာတိ၊ ၏။ ကုလဂေဟံ န ပဝိသိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ပေတဓူမေန၊ သူသေကောင်မီးခိုးဖြင့်။ ဝါသိတတ္တာ စ၊ ထုံစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပိသာစာနုဗန္ဓတ္တာ စ၊ မြေဘုတ်တစ္ဆေတို့သည် အစဉ်လိုက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကုလဂေဟဿ၊ ဒကာဒကာမအိမ်၏။ အဗ္ဘန္တရံ၊ အတွင်းသို့။ န ပဝိသိတဗ္ဗံ၊ မဝင်အပ်။ ဒေဝသိကံ၊ နေ့တိုင်း။ ဆဝဍာဟော၊ သူသေကောင်ကို မီးရှို့ခြင်းသည်။ ဓုဝဍာဟော၊ မည်၏။ မတဉာတကာနံ၊ သေလေသူနှင့် စပ်သော ဆွေမျိုးတို့၏။ (ရောဒနံ-၌ စပ်) တတ္ထ၊ ထိုသုသာန်သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဒေဝသိကံ၊ နေ့တိုင်း။ ရောဒနံ၊ ငိုကြွေးခြင်းသည်။ ဓုဝရောဒနံ၊ မည်၏။ ဝုတ္တ နယေနာတိ၊ ကား။ စျာပိတ။ပ။ယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ ပစ္ဆိမယာမေ၊ ၌။ ပဋိက္ကမိတုံ၊ သုသာန်မှ ဖဲသွားခြင်းငျာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣစ္ဆိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သုသာနံ အဂတဒိဝသေသိ၊ ဟူ၍။ အင်္ဂုတ္တရဘာဏကာ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
သုသာနေ၊ ၌။ နိစ္စကာလံ၊ အမြဲမပြတ်။ သိဝထိကဒဿနေန၊ သင်္ချိုင်းကို မြင်သဖြင့်။ မရဏဿတိ ပဋိလာဘော၊ မရဏဿတိကိုရခြင်း၎င်း။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အပ္ပမာဒဝိဟာရိတာ၊ မမေ့မလျော့နေလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ တတ္ထ၊ ထိုသုသာန်၌။ ဆဍ္ဍိတဿ၊ စွန့်ပစ်အပ်သော။ မတကဠေဝရဿ၊ သူသေကောင်ကို။ ဒဿနေန၊ မြင်သဖြင့်။ အသုဘနိမိတ္တာဓိဂမောယ၊ အသုဘနိမိတ်ကိုရခြင်း၎င်း။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ကာမရာဂဝိနောဒနံ၊ ကာမရာဂကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း၎င်း။ ဗဟုလံ၊ အကြိမ်များစွာ။ သရီရဿ၊ ကိုယ်၏။ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဓဇေဂုစ္ဆဘာဝ သလ္လက္ခဏတော၊ မစင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်, မကောင်းသောအနံ့ရှိသည်၏အဖြစ်, စက်ဆုပ်ဖွယ်၏ အဖြစ်ကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းကြောင့်။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ ကာယသဘာဝဒဿနံ၊ ကိုယ်၏သဘောမှန်ကို မြင်ခြင်း၎င်း။ တတော စ၊ မရဏဿတိကို ရခြင်းကြောင့်၎င်း။ သံဝေဂဗဟုလတာ၊ သံဝေဂအဖြစ်များခြင်း ၎င်း။ ဗျာဓိကာနံ၊ နာကုန်သည်ဖြစ်၍၎င်း။ ဇရာဇိဏ္ဏနဉ္စ၊ အိုမင်းကုန်သည်ဖြစ်၍၎င်း။ မတာနံ၊ သေသောသူတို့ကို။ တတ္ထ၊ ထိုသုသာန်၌။ ဒဿနေန၊ မြင်တွေ့ရခြင်းကြောင့်။ အာရောဂျယောဗ္ဗနဇီဝိတ မဒပ္ပဟာနံ၊ ကျန်းမာခြင်းကိုစွဲ၍ မာန်ယစ်ခြင်း, ပျိုနုခြင်းကို စွဲ၍ မာန်ယစ်ခြင်း, အသက်ရှည်ခြင်းကို စွဲ၍ မာန်ယစ်ခြင်းတို့ကို ပယ်ခြင်း၎င်း။ ခုဒ္ဒကဿ စ၊ ငယ်သည်လည်းဖြစ်သော။ မဟတော စ၊ ကြီးသည် လည်း ဖြစ်သော။ ဘယဿ၊ ဘေးကို။ အဘိဘဝနတော၊ လွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့်။ ဘယဘေရဝသဟနတာ၊ ဘေးငယ် ဘေးကြီးကို သည်းခံနိုင်သည်၏ အဖြစ်၎င်း။ သံဝိဂ္ဂဿ၊ ထိတ်လန့်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ယောနိသော၊ သင့်သောအားဖြင့်။ ပဟဒနံ၊ အားထုတ်ခြင်းသည်။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမနုဿနံ၊ နတ်တို့၏။ ဂရုဘာဝနီယတာ၊ အလေးပြုအပ်, ချီးမွမ်းအပ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိဒ္ဒါဝတမ္ပီတိ၊ ကား။ သုတ္တမ္ပိ၊ အိပ်ပျော်နေသော်လည်း။ သုပိနန္တေပိ၊ အိပ်မက်၌သော်လည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဣတိ၊ ကား။ သောသာနိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၂-ယထာသန္တတိကင်္ဂထာဝဏ္ဏနာ
၃၅။ သေနာသနဂါဟဏေ၊ ကျောင်းကို ခံယူစေရာ၌။ ပရေ၊ သူတပါးတို့ကို။ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ ထစေ၍။ ဂဟဏံ စ၊ ယူခြင်းသည်၎င်း။ ဣဒံ၊ ဤကျောင်းသည်။ သုန္ဒရံ၊ ကောင်းသလော။ ဣဒံ၊ သည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်းသလော။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိတုလယိတွာ၊ နှိုင်းချိန်၍။ ပုစ္ဆာနာ စ၊ မေးခြင်းသည်၎င်း။ ဩလောကနာ စ၊ ကြည့်ခြင်းသည်၎င်း။ သေနာသနလောလုပ္ပံ၊ မည်၏။ တုဋ္ဌဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တုဿိတဗ္ဗံ၊ နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲအပ်၏။ ဝိဟာရဿ၊ ကျောင်းတိုက်၏။ ပရိယန္တဘာဝေန၊ အစွန်ကျသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒူရေတိ ဝါ၊ ဝေးသလောဟူ၍ ၎င်း။ ဗဟူနံ၊ များစွာသောသူတို့၏။ သန္နိပါတဋ္ဌာနာဒီနံ၊ စည်းဝေးရာဋ္ဌာန စသည်တို့၏။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ အစ္စသန္နေတိ ဝါ၊ အလွန်နီးသလောဟူ၍၎င်း။ ပုစ္ဆိတုံ၊ မေးခြင်းငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပုစ္ဆနေနပိ၊ မေးခြင်းဖြင့်လည်း။ အဿ ဓုတင်္ဂဿ၊ ဤဓုတင်၌။ သံကိလိဿနတော၊ ညစ်နွမ်းခြင်းကြောင့်တည်း။ ဩလောကေတုန္တိ၊ ကား။ လောလုပ္ပဝသေန၊ လျှပ်ပေါ်လော်လည်သော တဏှာ၏အစွ်းအားဖြင့်။ ပဿိတုံ၊ ကြည့်ရှုခြင်းငှာ။ သစဿ တံ န ရုစ္စတီတိ၊ ကား။ အဿ ယထာဂါဟိတံ၊ အကြင်အကြင် ခံယူစေအပ်ပြီးသော။ တံ သေနာသနံ၊ ထိုကျောင်းသည်။ အဖာသုကဘာဝေန၊ မချမ်းသာသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သေ န ရုစ္စတိ၊ အကယ်၍ မနှစ်သက် မသင့်လျော်ငြားအံ့။ မုဒုကဿ၊ အား။ ရောဂေ၊ သည်။ အသိ၊ သော်။ ယထာဂါဟိတံ၊ အကြင် အကြင် ခံယူစေအပ်ပြီးသော ကျောင်းကို။ ပဟာယ၊ ပယ်စွန့်၍။ အညဿ၊ သော။ သေနာသနဿ၊ ကျောင်းကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ လောလုပ္ပံ၊ မည်၏။ မဇ္ဈိမဿ၊ အား။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဩလောကနာ၊ သည်။ (လောလုပ္ပံ၊ မည်၏။) ဥက္ကဋ္ဌဿ၊ အား။ ပုစ္ဆနာ၊ သည်။ (လောလုပ္ပံ၊ မည်၏။) သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံ သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ ဥဋ္ဌာပေတွာ၊ ထစေ၍။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ဥဋ္ဌာပနီယာနမ္ပိ၊ ထစေအပ် (တစေကောင်း) သော သီတင်းငယ်တို့ကိုသော်လည်း။ အနုဋ္ဌာပနေန၊ မထစေသဖြင့်။ သဗြဟ္မစာရီနံ၊ သီတင်းသုံးဘော်တို့၏။ ဟိတေသိတာ၊ အစီးအပွားကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ တာယ၊ ထိုအကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကရုဏာဝိဟာရာနုဂုဏတာ၊ ကရုဏာဝိဟာရအားလျော်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သုန္ဒရာသုန္ဒရဝိဘာဂါကရဏတော၊ ကောင်းသည် မကောင်းသည်ဟု ဝေဘန်ခြင်းကို မပြုခြင်းကြောင့်။ ဟီနပဏီတဝိကပ္ပပရိစ္စာဂေါ၊ ယုတ်ညံ့သည် ကောင်းမြတ်သည်ဟု ကြံစည်ခြင်းကို ပယ်စွန့်ခြင်း၎င်း။ တေန၊ ဖြင့်။ တာဒိလက္ခဏာနု ဂုဏတာ၊ တာဒိလက္ခဏာအားလျော်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင် လျှင်။ အနုရောဓဝိရောဓပ္ပဟာနံ၊ လိုက်လျောလျက် နှစ်သက်ခြင်းဆန့်ကျင်လျက် မနှစ်သက်ခြင်းတို့ကို ပယ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဩကာသာဒါနတော၊ ဖြစ်ခွင့်ကို မပေးခြင်းကြောင့်။ ဒွါရပိဒဟနံ၊ တံခါးကို ပိတ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယထာသန္တတရာမတန္တိ၊ ကား။ ယထာဂါဟိတေ၊ အကြင် အကြင် ခံယူစေအပ်ပြီးသော။ ယထာနိဒ္ဒိဋ္ဌေ၊ အကြင် အကြင်ညွှန်ပြအပ်ပြီးသော။ သေနာသနေ၊ ၌။ အဘိရတဘာဝံ၊ မွေ့လျော်သည်၏ အဖြစ်ကို။
ဣတိ၊ ကား။ ယထာသန္တတိကင်္ဂထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၃-နေသဇ္ဇိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆။ သေယျန္တိ၊ ကား။ ဣရိယာပထလက္ခဏံ၊ ဣရိယာပုထ်လက္ခဏာရှိသော။ သေယျံ၊ လျောင်းခြင်းကို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တပ္ပဋိက္ခေပေနေဝ၊ ထိုလျောင်းခြင်းကို ပယ်ခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ တဒတ္ထာ၊ ထိုလျောင်းခြင်းအကျိုးရှိကုန်သော။ (သေယျာ-၌စပ်) မေဉ္စာ၊ ညောင်စောင်း။ ဘိသိ၊ ဘုံလျှို့။ ဣတိ ဧဝမာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ သေယျာ၊ အိပ်ရာတို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကို။ ပဋိက္ခိတ္တာ ဧဝ၊ ပယ်အပ်ကုန် သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ နေသဇ္ဇိကောတိ၊ ကား။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ သယနံ၊ လျောင်းခြင်းကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်၍။ နိသဇ္ဇာယ ဧဝ၊ ထိုင်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဝိဟရိတုံ၊ ငှာ။ သီလံ၊ အလေ့သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ဤအနက်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဣဓ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သေယျာ ဧဝ၊ လျောင်းခြင်းသည်သာလျှင်။ ပဋိယောဂိနီ၊ အပြိုင်ယှဉ်ဖက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတရေ၊ ဤမှတပါးသော ဣရိယာပုထ်တို့သည်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ အနိဋ္ဌတ္တာ စ၊ အလိုမရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အသမ္ဘဝတော စ၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ (ပဋိယောဂီ၊ တို့သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကောသဇ္ဇပက္ခိယော၊ ပျင်းရိခြင်းအဖို့၌ဖြစ်သော။ ဣရိယာပထော၊ ကို။ ဣဓ၊ ၌။ ပဋိယောဂိဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣစ္ဆိတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတရေ၊ ပုထ်တို့ကို။ န (ဣစ္ဆိတာ)၊ ကုန်။ ဌာနဂမနေဟိ၊ ရပ်ခြင်း, သွားခြင်းတို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ နိသဇ္ဇာယ ဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ယာပေတုံ၊ မျှစေခြင်းငှာ။ တတာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တေဘုံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ န စ သက္ကာ၊ စွမ်းလည်း မစွမ်းနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေယျာဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဋိယောဂိနီ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ တေန ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စင်္ကမိတဗ္ဗံ၊ စင်္ကြံသွားအပ်၏။ အဟံ၊ သည်။ နေသဇ္ဇိကော၊ သူတည်း။ ဣတိ၊ သို့နှလုံးသွင်း၍။ သဗ္ဗရတ္တိံ၊ အလုံးစုံ သော ညဉ့်ပတ်လုံး။ န နိသီဒိတဗ္ဗံ၊ ထိုင်မနေအပ်။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဣရိယာပထန္တရာနုဂ္ဂဟိတော၊ ဣရိယာပုထ်တပါးသည် ချီးမြှောက်အပ်သော။ ကာယော၊ ကိုယ်သည်။ မနသိကာရာက္ခမော၊ နှလုံးသွင်း ခြင်းငှာ ခန့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
စတ္တာရော၊ လေးခုကုန်သော။ ပါဒါ စ၊ အခြေတို့၎င်း။ ပိဋ္ဌိအပဿယော စ၊ နောက်မှီတံကဲ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဉ္စဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမေဟိအင်္ဂေဟိ၊ ဤအင်္ဂါတို့ဖြင့်။ ပဉ္စင်္ဂေါ၊ အင်္ဂါငါးပါးရှိသော အင်းပျဉ် သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အဋနီဟိ စ၊ အပေါင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ပိဋ္ဌိအပဿယေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဉ္စင်္ဂေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဥဘောသု ပေဿသု စ၊ နံပါးနှစ်ဖက်တို့၌၎င်း။ ပိဋ္ဌိပေဿ စ၊ နောက်ကျောဖက်၌၎င်း။ ယထာသုခံ၊ ချမ်းသာသည် အားလျော်စွာ။ အပဿာယ၊ မှီ၍။ ဝိဟရတော၊ နေသော။ နေသဇ္ဇိကဿ၊ နေသဇ္ဇိဓုတင်ဆောင်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အနေသဇ္ဇိကတော၊ မဆောင်သောပုဂ္ဂိုလ်မှ။ ဝိသေသော၊ ကား။ ကော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဂါဟံ၊ ယူခြင်းကို။ နိဝါရေတုံ၊ တားမြစ်ခြင်းငှာ။ ထေရော။ပ။ယီတိ၊ ဟူ၍။ အဘယတ္ထေရော၊ ကို။ နိဒဿိတော၊ ဥပမာအဖြစ်ဖြင့် ညွှန်ပြအပ်၏။
ဧတေန၊ ဤဓုတင်ဖြင့်။ ဥပစ္ဆေဒီယတိ၊ ဖြတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပစ္ဆေဒနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိနိဗန္ဓုပစ္ဆေဒဿ၊ စိတ်အနှောင်အဖွဲ့ကိုဖြတ်ခြင်းကို။ သာဓကတမဘာဝေါ၊ အထူးသဖြင့် ပြီးစေတတ် သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ နိသဇ္ဇာယ၊ ထိုင်ခြင်း၏။ အလီနာနုနုဒ္ဓစ္စပက္ခိကတ္တာ၊ တွန့်ဆုတ်ပျံ့လွင့် ခြင်းအဖို့မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗကမ္မဋ္ဌာနနုယောဂသပ္ပါယာတာ၊ အလုံးစုံသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို အားထုတ်ခြင်းအားလျော်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပါသာဒိကဣရိယာပထတာ၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကိုဆောင်သော ဣရိယာပုထ်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝီရိယာရမ္ဘာနုကူလတာ၊ ဝီရိယကို အားထုတ်ခြင်းအားလျော်သည်၏ အဖြစ်ဟူသည်။ ဝီရိယသမတာယောဇနဿ၊ ဝီရိယညီမျှသည်၏အဖြစ်ကိုယှဉ်စေခြင်းအား။ ဝါ၊ ဖြစ်စေခြင်းသာ။ အနုစ္ဆဝိကတာ၊ တည်း။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ ကောင်းမြတ်သော သီလ စသော အကျင့်ပဋိပတ်ကို။ အနုဗြူဟနတာ၊ ပွားစေတတ်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဏိဓာယာတိ၊ ကား။ ဌပေတွာ၊ ထား၍။ တနုန္တိ၊ ကား။ ဥပရိမကာယံ၊ အထက်ပိုင်းကိုယ်ကို။ ဝိကမ္မေတီတိ၊ ကား။ စာလေတိ၊ လှုပ်စေ၏။ ဣစ္ဆာဝိဃာတံ၊ အလို၏ပျက်စီးခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝတန္တိ၊ ကား။ ဓုတင်္ဂံ၊ ကို။
ဣတိ၊ ကား။ နေသဇ္ဇိကင်္ဂကထာဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ဓုတင်္ကပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
၃၇။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သိယာ၊ အချို့။ ကုသလာနိ၊ ကုသိုလ်တို့တည်း။ ခီဏာသဝါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သိယာ၊ အချို့။ အဗျာကတာနိ၊ တို့တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ သေက္ခပုထုဇ္ဇနာ၊ တို့သည်။ ပဋိပတ္တိပူရဏတ္ထံ၊ အကျင့်ပဋိပတ်ကို ဖြည့်ခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဓုတင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ပရိဟရန္တိ၊ ဆောင်ကုန်၏။) ခီဏာသဝါ၊ တို့သည်။ ဖာသုဝိဟာရတ္ထံ၊ ငှာ။ ဓုတင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ပရိဟရန္တိ၊ ကုန်၏။ အကုသလမ္ပိ ဓုတင်္ဂန္တိ၊ ကား။ အကုသလစိတ္တေနာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဓုတင်္ဂသေဝနာ၊ ဓုတင်ကိုမှီဝဲ ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ယေန အကုသလစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ပဗ္ဗဇိတဿ၊ ၏။ အာရညိကတ္တံ၊ တော၌နေလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအကုသိုလ်စိတ်သည်။ ဓုနနတော၊ ခါထုတ်တတ်သောကြောင့်။ ဓုတဿ၊ ဓုတမည် သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ (အင်္ဂံတ္တံ-ဟူသောပုဒ်တွင် အင်္ဂ-ဟူသော ပုဒ်တစိတ်-၌ စပ်) ဉာဏဿ ဝါ၊ ဉာဏ်၏ ၎င်း။ စေတနာယ ဝါ၊ စေတနာ၏၎င်း။ (အင်္ဂတ္တံ-ပုဒ်တွင် တ္တ-ပစ္စည်း၌ စပ်) ယံ ဣဒံ အင်္ဂတ္တံ၊ အကြင်အကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအကြောင်းအင်္ဂါ၏အဖြစ်သည်။ အကုသလ ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ န သမ္ဘာတိ၊ မဖြစ်သင့်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အရညဝါသာဒိမတ္တေန၊ တော၌နေခြင်း သည်မျှ ဖြင့်။ အာရိညိကာဒယော၊ တော၌နေလေ့ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့သည်။ တာဝ ဟောန္တု၊ ဖြစ်တန်စေကုန်။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း။ အာရညိကင်္ဂါဒီန၊ အာရညိကင်ဓုတင် စသည်တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ နမယန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ် ၌်။ ဣမာနီတိ၊ ကား။ ဓုတင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ ဟောဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝစနတ္ထနိဒ္ဒေသေ၊ ဝစနတ္ထကို အကျယ် ပြရာ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ အကုသလေန၊ ဖြင့်။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သောသူတို့သည်။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ဓုနနဋ္ဌေန၊ ခါထုတ်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဓုတော နာမ၊ မည်သည်။ န စ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယဿ၊ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ ဧတာနိ သမာဒါနာနိ၊ ဤသမာဒါနစေတနာတို့သည်။ အင်္ဂါနိ၊ တို့တည်း။ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ ပဌမေန၊ မဖြစ်သော။ အတ္ထဝိကပ္ပေနပိ၊ ကပ်ဖြင့်လည်း။ အကုသလံ ဓုတင်္ဂံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ န။ပ။ဓာနာတီတိ၊ ကား။ အကုသလံ၊ အကုသိုလ်သည်။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ပါပံ၊ မကောင်းမှုကို။ အပ္ပဋိပက္ခ တော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်မဟုတ်သောကြောင့်။ န စ ဓုနာတိ ဧဝ၊ မခါထုတ်တတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ယေသံ သမာဒါနာနံ၊ အကြင်သမာဒါနစေတနာတို့၏။ (အင်္ဂံ-၌ စပ်) တံ အကုသလံ၊ သည်။ ဉာဏံ ဝိယ၊ ဉာဏ်ကဲ့သို့။ အင်္ဂံ၊ တည်း။
ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဗဟုဗ္ဗီဝစနတ္ထပြု၍။ တာနိ၊ ထိုသမာဒါနစေတနာ တို့ကို။ ဓုတင်္ဂါနီတိ၊ ဓုတင်တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စေယျုံ၊ ဆိုအပ်ကုန်ရာ၏။ ဣမိနာ၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ ဒုတိယေန၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထဝိကပ္ပေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ အကုသလံ ဓုတင်္ဂံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ နာပိ အကုသလန္တိအာဒိံ၊ ဤသို့ အစရှိသောစကားရပ်၌။ (ပဌမန္တနှင့် အာဒိ-ကား မသင့်။ အာဒိမှီ-ဟူ၍သော်လည်း ရှိသင့်၏) တတိယအတ္ထဝိကပ္ပဝသေန၊ တတိယအတ္ထဝိကပ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) တသ္မာတိအာဒိ၊ ဤသိုပအစရှိသော စကားသည်။ ဝုတ္တဿေဝ၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ နိဂမနံ၊ နိဂုံးအုပ်သောစကားတည်း။
ယေသန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အဘယဂိရိဝါသိကေ၊ အဘယဝိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေ၊ ထိုအဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့သည်။ ဓုတင်္ဂံနာမ၊ မည်သည်။ ပညတ္တိ၊ ပညတ် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ သတိ၊ ထိုသို့ ပညတ်ဖြစ်လတ်သော်။ တဿ၊ ထိုပညတ်ဓုတင် ၏။ ပရမတ္တတော၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ထင်ရှားမရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ဓုနနဋ္ဌောပိ၊ ခါထုတ်ခြင်းအနက်သဘောသည်လည်း။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ သမာဒါတဗ္ဗတာ စ၊ ကောင်းစွာ ခံယူအပ် ဆောက်တည်အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ (န သိယာ၊ ရာ။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုအဘယဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့၏။ ဝစနံ၊ သည်။ ပါဠိယာ၊ ပါဠိတော်နှင့်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကုသလတ္တိကဝိနိမုတ္တန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပညတ္တိပက္ခေ၊ ပညတ်အဖို့၌။ ဧတေ ဒေါသော၊ ဤဆိုခဲ့ သော အပြစ်ဒေါသတို့ကို။ ဒုန္နိဝါရာ၊ တားမြစ်နိုင်ခဲကုန်၏။ ဝါ၊ မတားမြစ်နိုင်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုအဘယ ဂိရိဝါသီဂိုဏ်းသားတို့၏။ တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ န ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မယူအပ်။ စေတနာ ပက္ခောယေဝ၊ စေတနာအဖို့ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဝုတ္တနယော၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတေ ဓုတဂုဏာ၊ ဤဓုတင်ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ ကုသလတ္တိကေ၊ ၌။ ပဌမတတိယပဒသင်္ဂဟိတာ၊ ပဌမပုဒ်တတိယပုဒ်တို့ဖြင့် ရေတွက်အပ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သိယာ၊ အချို့။ အဒုက္ခမသုခါယ၊ ဒုက္ခလည်းမဟုတ် သုခလည်း မဟုတ်သော။ ဝေဒနာယ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ ကုန်၏။ သိယာ၊ အချို့။ ဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ၊ ဝိပါကဓမ္မတရားတို့တည်း။ သိယာ၊ အချို့။ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မဓမ္မာ၊ နေဝဝိပါကနဝိပါကဓမ္မတရား တို့တည်း။ သိယာ၊ အချို့။ အနုပါဒိန္နုပါဒါနိယာ၊ နိယတရားတို့တည်း။ သိယာ၊ အချို့။ အသံကိလိဋ္ဌသံကိလေသိကာ၊ သိကတရား တို့တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဤနည်းဖြင့်။ သေသတိကဒုကပဒေ ဟိပိ၊ ကြွင်းသော တိတ်ပုဒ် ဒုက်ပုဒ်တို့ဖြင့် လည်း။ နေသံ၊ ထိုဓုတင်တို့ကို။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော၊ ပြအပ်၏။
သဗ္ဗေ၊ သော။ အရဟာ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဓုတကိလေသော၊ မည်သည်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဓုတင်္ဂသေဝနာမုခေန၊ ဓုတင်ကိုမှီဝဲခြင်းကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ဝိမုနိတွာ၊ ခါထုတ်၍။ ဌိတော၊ တည်သော။ ခီဏာသဝေါ၊ ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဓုတကိလေသော ပုဂ္ဂလောတိ၊ သောပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ အပ်၏။ တထာ၊ တူ။ သဗ္ဗောပိ၊ သော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ နိပ္ပရိယာယေန၊ အပ်၏။ တထာ၊ တူ။ သဗ္ဗောပိ၊ သော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ နိပ္ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ကိလေသဓုနနော၊ ကိလေသကို ခါထုတ်တတ် ဖျက်ဆီးတတ်သော။ ဓမ္မော၊ မည်၏။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ အဂ္ဂမဂ္ဂေါ၊ အရဟတ္တမဂ်သည်။ (ကိလေသာဓုနနော၊ သော။ ဓမ္မော၊ ၏။) ပရိယာယေန ပန၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်ကား။ ဝိပဿနာဉာဏာဒိ၊ ဝိပဿနာဉာဏ် စသည် သည်။ (ကိလေသဓုနနေ၊ သော။ ဓမ္မော၊ ၏။) ပရိယာယေန ပန၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်ကား။ ဝိပဿနာဉာဏာဒိ၊ ဝိပဿနာဉာဏ် စသည်သည်။ (ကိလေသဓုနနော၊ သော။ ဓမ္မော၊ မည်၏။) ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန၊ အောက်ထစ်ဆုံးအပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ဓုတင်္ဂစေတနာသမ္ပယုတ္တဉာဏံ၊ ဓုတင် စေတနာနှင့်ယှဉ်သောဉာဏ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဓုတံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ဓုတဝါဒေ၊ ကို။ ဒေဿတဗ္ဗေ၊ ပြအပ်သည်ရှိသော်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓုတဝါဒဘေဒေန၊ ဓုတဝါဒပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အပြားအား ဖြင့်။ ဓုတော၊ ဓုတပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ဒုဝိဓော၊ သည်။ ဟောတိ) ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဓုတဘေဒေန၊ ဓုတပုဂ္ဂိုလ်အပြားအားဖြင့်။ ဓုတဝါဒေါပိ၊ ဓုတဝါဒပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ ဒုဝိဓော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ စ၊ ထိုဓုတပုဒ် ဓုတဝါဒပုဒ်တို့၏၎င်း။ တဒုဘယပဋိက္ခေပဿ စ၊ ထိုနှစ်ပုဒ်တို့ကို ပယ်မြစ်ခြင်း၏၎င်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုက္ကံ၊ လေးခုအပေါင်းသည်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုလေးခုအပေါင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အတ္ထိ၊ ဓုတောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တယိဒန္တိ၊ ကား။ နိပါတော၊ တည်း။ တဿ၊ ထိုနိပါတ်၏။ သော အယန္တိ၊ ဟူ၍။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဓုတဓမ္မာ နာမာတိ၊ ကား။ ဓုတင်္ဂသေဝနာယ၊ ဓုတင်ကိုမှီဝဲခြင်း၏။ ပဋိပက္ခဘူတာနံ၊ ကုန်သော။ ပါပဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဓုနနဝသေန၊ ခါထုတ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း ကြောင့်။ (ဥပကာရကာ-၌စပ်) ဓုတောတိ၊ ဓုတဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာယ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ ဓုတင်္ဂ စေတနာယ၊ ဓုတင်စေတနာအား။ ဥပကာရကာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ ဓုတဓမ္မာနမာ၊ မည်ကုန်၏။ အသမ္ပတ္တသမ္ပတ္တေသု၊ မရောက်အပ်သေး ရောက်အပ်ပြီးဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ မရအပ်သေးရအပ်ပြီးဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယေသု၊ ပစ္စည်းတို့၌။ အလုဗ္ဘနာကာရေန၊ မမက်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အပ္ပိစ္ဆတာ စ၊ သည်၎င်း။ သန္တုဋ္ဌိတာ စ၊ သည်၎င်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ အလောဘော၊ အလောဘ ပင်တည်း။ ပစ္စယဂေဓာဒိဟေတုကာနံ၊ မက်မောခြင်းစသည်လျှင် အကြောင်းရှိကုန်သော။ လောလတာ ဒီနံ၊ လျှပ်ပေါ်လော်လီခြင်းအစရှိကုန်သော။ သံကိလေသာနံ၊ သံကိလေသာတရားတို့ကို။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။
လိခနတော၊ ခြစ်ထုတ်တ်သောကြောင့်၎င်း။ ဆေဒနတော၊ ဖြစ်တတ်သောကြောင့်၎င်း။ ဂဏသင်္ဂဏိကာဒိဘေဒတော၊ ဂဏသင်္ဂဏိကာ စသည်အပြားရှိသော။ သံသဂ္ဂတော၊ ရောယှက်ခြင်းမှ။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ဝိဝေစနတော၊ ကင်းဆိတ်စေခြင်းကြောင့်၎င်း။ သလ္လေခတာ စ၊ သည်၎င်း။ ပဝိဝေကတာ စ၊ သည်၎င်း။ အလောဘေ၊ အလောဘ၌၎င်း။ အမောဟေ၊ အမောဟ၌၎င်း။ (သီမူသာသင့်သည်။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမေသုဒွီသု ဓမ္မေသု၊ ဤနှစ်ပါးကုန်သောတရာတို့၌။ အနုပတန္တိ၊ ကျရောက်ကုန်၏။ တဒန္တောဂဓာ၊ ထိုအလောဘအမောဟ၌ အတွင်းဝင်ကုန်သည်။ တပ္ပရိယာပန္နာ၊ ထိုအလောဘ အမောဟ၌ အကျုံးဝင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒုဘယေဿဝ၊ ထိုနှစ်ပါးသာ လျှင်။ ပဝတ္တိဝိသေသဘာဝတော၊ ဖြစ်ခြင်းအထူး၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣမေဟိ ကုသလဓမ္မေဟိ၊ ဤကုသိုလ်တရားတို့ဖြင့်။ အတ္ထီ၊ အလိုရှိသည်တည်း။ ဣဒမတ္ထီ၊ ဤကုသိုလ်တရားတို့ဖြင့်အလိုရှိသောသူ။ ယေန ဉာဏေန၊ အကြင်ဉာဏ်ဖြင့်။ (သမာဒိယတိ ပရိဟရတိ-တို့၌စပ်) ပဗ္ဗဇိတေန နာမ၊ ရဟန်းမည် သည်ကား။ ပံသုကူလိကင်္ဂါဒီသု၊ ပံသုကူဓုတင်စသည်တို့၌။ ပတိဋ္ဌိတေန၊ တည်သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်သင့် ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ယထာနုသိဋ္ဌံ၊ ဆုံးမညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း။ ဓုတဂုဏေ၊ ဓုတင်ဂုဏ် ကျေးဇူးတို့ကို။ သမာဒိယတိ စေဝ၊ ဆောက်တည်သည်လည်း ဆောက်တည်၏။ ပရိဟရိတိ စ၊ ဆောင်လည်း ဆောင်၏။ တံ ဉာဏံ၊ ထိုဆောက်တည်ကြောင်း ဆောင်ကြောင်းဖြစ်သောဉာဏ်သည်။ ဣဒမတ္ထိတာ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣဒမတ္ထိတာ ဉာဏမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဋိက္ခေပဝတ္ထူသူတိ၊ ကား။ဂဟပတိစီဝရာဒီသု၊ ဒကာလှူသောသင်္ကန်းအစရှိကုန်သော။ တေဟိ တေဟိ ဓုတင်္ဂေဟိ၊ ထိုထိုဓုတင်တို့ဖြင့်။ ပဋိက္ခိပိတဗ္ဗဝတ္ထူသု၊ ပယ်အပ်သော ဝတ္ထုတို့၌။ လောဘန္တိ၊ ကား။ တဏှံ၊ ကို။ တေသွေဝ ဝါတိ၊ ကား။ ပဋိက္ခေပဝတ္ထူသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ အာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကန္တိ၊ ကား။ အာရက္ခ ဒုက္ခပရာဓီနဝုတ္တိစောရဘယာဒိအာဒီနဝပဋိစ္ဆာဒကံ၊ စောင့်ရှောက်ရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲ, သူတစ်ပါးနှင့်စပ်သောသက်မွေးခြင်း, ခိုးသူဘေးအစရှိသော အပြစ်တို့ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော။ အနုညာတာနန္တိ၊ ကား။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ နိစ္ဆန္ဒရာဂပရိဘောဂဝသေန၊ ဆန္ဒရာဂကင်းသော သုံးဆောင် ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုညာတာနံ၊ ခွင့်ပြုအပ်ကုန်သော။ သုခသမ္ဖဿအတ္ထရဏပါဝုဏာဒီနံ၊ ချမ်းသာသောအတွေ့ရှိသော အခင်းအရုံစသည်တို့ကို။ ပဋိသေဝနမုခေနာတိ၊ ကား။ ပဋိသေဝနဒွါရေန၊ မှီဝဲခြင်းကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ တေန လေသေန၊ ထိုမှီဝဲခြင်းဟူသော အရိပ်အမြွက်ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အတိသလ္လေခမုခေနာတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ သလ္လေခပဋိပတ္တိမုခေန၊ ကိလေသာ ကို ခေါင်းပါးစေသောအကျင့်အပဋိပတ်ကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဥက္ကဋ္ဌဿ၊ ဥက္ကဋ္ဌဓုတင်ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝတ္တနကာနမ္ပိ၊ ဖြစ်ကုန် အပ်ကုန်သော ပစ္စည်းတို့ကိုသော်လည်း။ ပဋိက္ခိပနဝသေန၊ ပယ်သည်၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဆိုလိုရင်းအနက်တည်း။
သုခူပကရဏသန္နိဿယော၊ ချမ်းသာသုခ၏အဆောက်အဦအာရုံဝတ္ထုလျှင်မှီရာရှိသော။ ဝါ၊ သုခဖြစ် ကြောင်း အာရုံလျှင်မှီရာရှိသော။ ရာဂေါ၊ သည်။ ဒုက္ခာယ၊ ဆင်းရဲသော။ ပဋိပတ္တိယာ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌံ၊ တည်ရာကို။ န လဘတိ၊ မရ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခာပဋိပဒဉ္စ နိဿယ ရာဂေါ ဝူပသမ္မတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သလ္လေခေါ နမာ၊ ကိလေသာကို ခေါင်းပါးစေသောနေခြင်းမည်သည်ကား။ သမ္ပဇာနဿ၊ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ သမ္ပဇညေ၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်သည်။ သတိ၊ သော်။ (သတိ စ သမ္ပဇညေ-သီမူ) အပ္ပမာဒသမ္ဘဝတော၊ ခြင်း၏ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ မောဟော၊ သည်။ အပ္ပိဋ္ဌောဝ၊ ထောက်တည်ရာမရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သလ္လေခံ။ပ။ ပဟီယတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတေသု ဓုတင်္ဂေသု၊ တို့တွင်။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ အရညရုက္ခမူလေသု၊ တောအရပ် သစ်ပင်ရင်းတို့၌။
သီသင်္ဂါနီိတိ၊ ကား။ သီသဘူတာနိ၊ ဦးခေါင်းသဖွယ်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ပြဓာန်းကုန်သော။ အင်္ဂါနိ၊ တို့တည်း။ ဝါ၊ ဓုတင်တို့တည်း။ ကေသဉ္စိ၊ အချိုကုန်သော။ ပရေသမ္ပိ၊ တပါးသောဓုတင်တို့ကိုလည်း။ နာနန္တရိကတာယ စ၊ အသီးအခြားဖြစ်လျှက် အတွင်းဝင်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဝါ၊ မကင်းရာမကင်း ကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ သုကရတာယ စ၊ ပြုလွယ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ သင်္ဂဏှနတော၊ သိမ်းယူရေတွက်ခြင်းကြောင့်။ ဥတ္တမင်္ဂါနိ၊ မြင့်မြတ်ပြဓာန်းသော အင်္ဂါတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အသမ္ဘိန္နင်္ဂါနီတိ၊ ကား။ ကေဟိစိ၊ တစုံတခုသောဓုတင်တို့နှင့်။ သမ္ဘောဒရဟိတာနိ၊ ရောစပ်ခြင်း ကင်းကုန်သော။ ဝိသုံယေဝ၊ အသီးအခြားသာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ အင်္ဂါနိ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရာဂစရိတဿ၊ ရာဂစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား၎င်း။ မောဟစရိတဿ၊ အား၎င်း။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဝဍ္ဎတိ၊ တိုးပွား၏။ ဒေါသစရိတဿာပိ၊ အားလည်း။ ဧကစ္စံ ဓုတင်္ဂံ၊ အချို့သောဓုတင် ကို။ သေဝန္တဿ၊ မှီဝဲသည်ရှိသော်။ တံ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းသည်။ (ဝဍ္ဎတိ၊ ၏) သုကုမာရဘာဝေန၊ အလွန်နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လူခပဋိပတ္တိံ၊ ခေါင်းပါးသော အကျင့်ပဋိပတ်ကို။ အသဟန္တဿ၊ သည်းမခံနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဟာယတိ၊ ဆုတ်ယုတ်၏။ မဟာပုရိသဇာတိကဿ၊ ယောကျ်ားမြတ် သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝဍ္ဎတေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဥပနိဿယရဟိတဿ၊ ဥပနိဿယကင်းသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န ဝဍ္ဎတိ၊ မတိုးပွား။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဓုတင်္ဂံ၊ သည်။ ကိလေသဓုနနဋ္ဌေန၊ ကိလေသာကို ခါထုတ်တတ်သော အနက်ကြောင့်။ ဧကမေဝ၊ တပါးတည်းသာလျှင်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ စေတနာသဘာဝတ္တာ၊ စေတနာ သဘော ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤအတူတပါးတည်းသာလျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သမာဒါန စေတနာဟိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တေရသာပိ၊ တဆယ့်သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓုတင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ သမာဒါယ၊ ဆောက်တည်၍။ ပရိဟဂရန္တာနံ၊ ဆောင်ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒွါစတ္တာလီသ၊ လေးဆယ့်နှစ်ပါး သော။ (ဓုတင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။) ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ဘိက္ခူနံ၊ ရဟန်းတို့အား။ တေရသန္နမ္ပိ၊ တဆယ့်သုံးပါးသော ဓုတင်တို့ကိုလည်း။ ပရိဟရဏဿ၊ ဆောင်ခြင်း၏။ ဧကဇ္ဈံယေဝ၊ တပေါင်းတည်းသာလျှင်။ သမ္ဘဝံ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သစေ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧကပ္ပဟာရေန၊ တပြိုင်နက်အားဖြင့်။ သဗ္ဗဓုတင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ပရိဘုဉ္စိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကောတိ၊ နိုင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ခဲ့ပြီ။ အဗ္ဘောကာသေ၊ ဟင်းလင်းပြင်၌။ ဝိဟရန္တဿ၊ အား။ ရုက္ခမူလိကင်္ဂံ၊ ကို။ ကထံ၊ သို့လျှင်။ (ပရိဘုဉ္စိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ မေးငြားအံ့။) ဆန္နံ၊ အမိုးကို။ ပဋိက္ခိပါမိ၊ ၏။ ရုက္ခမူလိကင်္ဂံ၊ ကို။ သမာဒိယာမိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဆိုခြင်းကြောင့်။ ဆန္နေ၊ အမိုး၌။ အရုဏံ၊ အရုဏ်ကို။ ဥဋ္ဌာပိတမတ္ထေ၊ တက်စေကာမျှ၌။ ဓုတင်္ဂံ၊ သည်။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဗ္ဘောကာသေ၊ ၌။ (ဘိဇ္ဇတိ)၊ မပျက်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘေဒဟေတုနော၊ ပျက်စီးခြင်း၏ အကြောင်း၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်း ကြောင့်။ တမ္ပိ၊ ထိုရုက္ခမူဓုတင်သည်လည်း။ အရောဂမေဝ၊ ရောဂါမရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ မပျက် သည်သာလျှင်တည်း။ သေနာသနလောလုပ္ပဿ၊ ကျောင်း၌လျှပ်ပေါ်ခြင်း၏။ အဘာဝေန၊ ကြောင့်။ ယထာသန္တတိကင်္ဂံ၊ သည်။ တထာ၊ ထို့အတူမပျက်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အာရညိကင်္ဂံ၊ ကို။ ဂဏမှာ ဩဟီယနသိက္ခာပဒေန၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ ခလုပစ္ဆာတတ္တိကင်္ဂံ၊ ကို။ ဂဏှမှာ ဩဟီယနသိက္ခာပဒေန၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ပယ်အပ်၏။ ခလုပစ္ဆာဘတ္တိကင်္ဂံ၊ ကို။ အနတိရိတ္တဘောဇနသိက္ခာပဒေန၊ ပုဒ်ဖြင့်။ (ပဋိက္ခိတ္တံ၊ ၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဝါရိတာယ၊ ပဝါရိတ်သင့်ပြီး သော။ ဘိက္ခုနိယာ၊ သည်။ အတိရိတ္တံ၊ အတိရိတ်ဝိနည်းကံကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န လဘတိ၊ မရ။ စ၊ ဆက်။ ကပ္ပိယေ၊ အပ်သော။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ၌။ လောလတာပဟာနယ၊ လျှပ်ပေါ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဓုတင်္ဂသမာဒါနံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အကပ္ပိယေ၊ မအပ်သောဝတ္ထု၌။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သိက္ခာပဒေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဘိက္ခုနိယာ၊ အား။ သံကစ္စိကစီဝရာဒီဟိ၊ ရင်လွှမ်းသင်္ကန်းစသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပဉ္စပိ၊ ငါးထည်တို့ သည်လည်း။ တိစီဝရသင်္ခမေဝ၊ တိစီဝရိတ်ဟူသော ရေတွက်ခြင်းသို့သာလျှင်။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ သွင်း၍။ အဋ္ဌေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ယထာဝုတ္တေသူတိ၊ ကား။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ ဝုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ တေရသသု၊ တို့တွင်။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနဝိနယကမ္မာဘာဝတော၊ တိစီဝရိတ်အဓိဋ္ဌာန်တင်ခြင်းဟူသော ဝိနည်းကံ၏မရှိခြင်းကြောင့်။ တေစီဝရိကင်္ဂံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သာမဏေရာနံ၊ တို့အား။ ဒွါဒသ၊ တဆယ့်နှစ်ပါးသော ဓုတင်တို့ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။) သတ္တာတိ၊ ကား။ ဘိက္ခုနီနံ၊ တို့၏။ ဝုတ္တေသု အဋ္ဌသု၊ တို့တွင်။ တိစီဝရာဓိဋ္ဌာနဝိနယ ကမ္မာဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဧကံ၊ ကို။ ပဟာယ၊ ၍။ သတ္တ၊ တို့ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဌပေတွာ တေစီဝရိကင်္ဂန္တိ၊ ဟူသော။ ဣမံ၊ ဤပါဌ်ကို။ အနုဝတ္တမာနမေဝ၊ အစဉ်လိုက်သည်ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ သတ္တ သိက္ခမာနသာမဏေရီနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပတိရူပါနီတိ၊ ကား။ ဥပါသကာဘာဝဿ၊ ဥပါသကာအဖြစ် အား။ အနုစ္ဆဝိကာနိ၊ သင့်လျော်လျှောက်ပတ်ကုန်၏။
ဓုတင်္ဂနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
ဣတိ၊ ကား။ ဒုတိယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၃-ကမ္မဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၁၀၇-၁)
၃၈။ အပ္ပိစ္ဆတာဒီတိီတိ၊ ကား။ အပ္ပိစ္ဆတာ။ပ။ရမ္ဘာဒီဟိ၊ အလိုနည်းခြင်း, ရောင့်ရဲလွယ်ခြင်း, ကိလေသာကို ခေါင်းပါးစေခြင်း, ဆိတ်ငြိမ်ခြင်း, ကိလေသာကိုဖျက်ဆီးခြင်း, လုံ့လထုတ်ခြင်းအစရှိကုန်သော။ ပရိယောဒါတေတိ၊ ကား။ သုဝိသုဒ္ဓေ၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သော။ နိရုပက္ကိလေသေ၊ အညစ် အကြေးကင်းသော။ ဣမသ္မိံသိလေတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ စတုပါရိသုဒ္ဓိသီလေ၊ ၌။ စိတ္တံ ဘာဝယန္တိ၊ ဟူသော။ ဣမမေဝ ဒေသနံ၊ ဤဒေသနာကိုပင်လျှင်။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ အတိသင်္ခေပဒေသိတတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကော သမာဓီတိ၊ ကား။ သရူပပုစ္ဆာ၊ သရုပ်ကိုမေးသော ပုစ္ဆာတည်း။ ကေနဋ္ဌေန သမာဓီတိ၊ ကား။ ကေန အတ္ထေန၊ ကြောင့်။ သမာဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ နည်း။ သမာဓီတိ ပဒံ၊ ပုဒ်သည်။ ကံ အဘိဓေယျတ္ထံ၊ အဘယ်သို့သောဗျုပ္ပတ်အနက်ကို။ နိဿာယ၊ မှိ၍။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သကနည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ကတိဝိဓောတိ၊ ကား။ ပဘေဒပုစ္ဆာ၊ အပြားကိုမေးသော ပုစ္ဆာ တည်း။
ကော သမာဓီတိ၊ ဟူသော။ အယံ၊ ဤပုစ္ဆာသည်။ သရူပပုစ္ဆာ၊ သည်။ ကာမဉ္စ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်သော်လည်။ ဝိဘာဂဝန္တာနံ၊ အကွဲအပြားရှိကုန်သော တရားတို့၏။ သရူပဝိဘာဝနံ၊ သရုပ်ကိုပြခြင်းသည်။ ဝိဘာဂဒဿနမုခေနေဝ၊ အကွဲအပြားကို ပြခြင်းကို အရင်းခံပြု သဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဘာဂေါ၊ အကွဲအပြားကို။ တာဝ၊ စွာ။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဒေဿာတဗ္ဗော၊ ပြသင့်၏။ တံဒဿနေ စ၊ ထိုအကွဲအပြားကို ပြရာ၌လည်း။ ဝါ၊ ပြခြင်းသည်လည်း။ (သတိ၊ ရှိသော်။) အယံ၊ ဤသည်ကား။ အာဒီနဝေါ၊ အပြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သမာဓိ ဗဟုဝိဓောတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအစွမ်းအား ဖြင့်။ အနေကဝိဓော၊ များသောအပြားရှိ၏။ နာနပ္ပကာရကောတိ၊ ကား။ အာလမ္ဗန။ပ။နာနပ္ပကာရော၊ အာရုံ, မနသိကာရ, ဆန္ဒ, ပဏီဓိ, အဓိမောက္ခ (ဝိမောက္ခ), အဘိနီဟာရ, သညာတို့၏ ထူးသည်၏ အဖြစ်စသည်အားဖြင့် အထူးထူးသော အပြားရှိ၏။ န သာဓေယျာတိ၊ ကား။ လောကိယသမာဓိဿ၊ လောကီသမာဓိကို။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတတ္ထော၊ အလိုရှိအပ်သော အနက်တည်း။ တဉ္စ၊ ထိုအနက်ကိုလည်း။ န သာဓေယျ၊ မပြီးစေရာ။ ဟိ၊ မှန်၏။ စျာနဝိမောက္ခာဒီသု၊ စျာန်ဝိမောက္ခစသည်တို့၌။ သမာဓိံ၊ ကို။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ တဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ လဗ္ဘမာနောဟိ၊ ရအပ်ကုန် ရနိုင်ကုန်သော။ ဝိဘာဂေဟိ၊ အကွဲအပြားတို့ဖြင့်။ ဝိသဇ္ဇေနနေ၊ ဖြေဆိုခြင်းကို။ ကရီယမာနော၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ စျာနဝိဘာင်္ဂါဒီသု၊ တို့၌။ အာဂတော၊ သော။ သဗ္ဗော၊ သော။ သမာဓိပ္ပဘေဒေါ၊ သမာဓိ၏အပြားကို။ ဝါ၊ သည်။ ဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗော၊ ဖြေဆိုအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တထာ စ သတိ၊ ထိုသို့ဖြေဆိုလတ်သော်။ လောကိယသမာဓိဿ၊ ၏။ ယွာယံဘာဝနာဝိဓိ၊ အကြင်ဘာဝနာအစီအရင်ကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ တဿ၊ ထိုဘာဝနာအစီအရင်ကို။ ဝိဿဇ္ဇနာယ၊ ငှာ။ ဩကာသောဝ၊ အခွင့်သည်ပင်လျှင်။ န ဘဝေယျ၊ မဖြစ်လေရာ။ ကိဉ္စ၊ ထို့ပြင်လည်း။ အဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ (ဘာဝပ္ပဘေဒေါ-၌စပ်) တိကစတုက္ကစျာနိကေန၊ တိကစျာန်စသည်တို့၏ အပြားအားဖြင့်ကွဲပြားသော။ ပဝတ္တိဝိဘာဂေန၊ ဖြစ်ခြင်း၏အကွဲအပြားအားဖြင့်။ ဗြဟ္မပါရိသဇ္ဇာဒိဝသေန၊ စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ နဝဝိဓော၊ ၉-ပါးအပြားရှိသော။ ဘဝပ္ပဘေဒေါ၊ ဘာဝ၏အပြားသည်။ နိပ္ဖဇ္ဇတိ၊ ပြီး၏။ ပဉ္စမဇ္ဈာနိကေန၊ ပဉ္စမစျာန်နှင့်စပ်ဆိုင်သော။ (ပဝတ္တိဝိဘာဂေန၊ ဖြင့်။) ဝေဟပ္ဖလာဒိဝသေန၊ ဝေဟပ္ဖိုလ်စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒသဝိဓော ဝါ၊ ၁၀-ပါး အပြားရှိသည် သော်လည်းဖြစ်သော။ (အသညသတ်နှင့် ဝေဟပ္ဖိုလ်ကို တပေါင်းတည်းယူ) ဧကာဒသဝိဓော ဝါ၊ ၁၁-ပါး အပြားရှိသည်သော်လည်းဖြစ်သော။ (ဝေဟပ္ဖိုလ် ၁၊ အသညသတ် ၁၊ သုဒ္ဓါဝါသ ၅၊ အရူပ ၄၊ ပေါင်း ၁၁-ဖြစ်သည်) ဘဝပ္ပဘေဒေါ၊ သည်။ နိပ္ဖဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ သော၊ ပဝတ္တိဝိဘာဂသည် ဤသည်ပင်တည်းဟူ၍။ နိဒ္ဓါရေတွာ၊ ထုတ်ဆောင်၍။ ဝုစ္စမာနော၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ဝိက္ခေပါယ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းငှာ။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ကိံ ယထာ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူကား။ အဝိသယေ၊ အရာမဟုတ်သည်၌။ (ဝုစ္စမာနော၊ ဆိုအပ်သောအနက်သည်။ ဝိက္ခေပါသ၊ ငှာ။ သိယာ) ယထာ၊ ဖြစ်ရာသကဲ့သို့ပင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥတ္တရိ စ ဝိက္ခေပါယေ သံဝတ္တေယျာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကုသလစိတေကဂ္ဂတာတိ၊ ကား။ ကုသလာ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်သော။ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကလက္ခဏာ၊ အပြစ်မရှိ ခြင်း ကောင်းသောအကျိုးကို ပေးခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ စိတ္တေကဂ္ဂတာ၊ စိတ္တေကဂ္ဂတာတည်း။ ဝါ၊ စိတ်၏ တခုတည်းသော အာရုံအဖို့ရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဝါ၊ တည်ကြည်သည်၏အဖြစ်တည်း။
သမ္ပိဏ္ဍေန္တဿ၊ ဆပ်ပြာမှုန့်တို့ကို ပေါင်းစည်းစေသောရေ၏။ အာဓာနံဝိယ၊ ထားခြင်းကဲ့သို့။ စိတ္တဟေတသိကာနံ၊ တို့ကို။ သမံ၊ အညီအညွတ် အဝိသာရဝသေန၊ မပျံ့ကြဲစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဓာနံ၊ ထားခြင်းသည်။ သမာဓာနံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သမာဓိ၊ သည်။ အဝိသာရလက္ခဏော၊ မပျံ့ကြဲစေခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ သမ္ပိဏ္ဍနရသော စ၊ ပေါင်းစည်းစေခြင်း ကိစ္စလည်းရှိ၏။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ အဝိက္ခိပနဝသေန၊ မပျံ့လွင့်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဓာနံ၊ သည်။ သမာဓာနံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဝါ၊ တနည်းအားဖြင့်။ သမာဓိ၊ သည်။ အဝိက္ခေပလက္ခဏော၊ မပျံ့လွင့်ခြင်းလက္ခဏာ ရှိ၏။
ဝိက္ခေပဝိဒ္ဓံသနရသော စ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းကိစ္စလည်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ သွာယံ၊ ထိုသမာဓိသည်။ ဧကာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဌိတိဟေတု၊ တည်ခြင်း၏အကြောင်းသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဌပနန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧသ၊ ဤသမာဓိကို။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဌိတိ၊ တည်ကြောင်း။ သဏ္ဌိတိ၊ ကောင်းစွာ တည်ကြောင်း။ အဝဋ္ဌိတိ၊ သက်ဝင်၍တည်ကြောင်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ အကျယ်ပြအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဧကာရမ္မဏဂ္ဂဟဏံ၊ ဧကာရမ္မဏသဒ္ဒါသည်။ ဝါ၊ ဧကာရမ္မဏေဟုဆိုခြင်းသည်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ သန္တာနဋ္ဌိတိဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ အစဉ်အဆက်အားဖြင့်တည်ကြောင်းအဖြစ်ကို ပြခြင်း အကျိုးရှိ၏။ တထာ ဟိ၊ လျှင်။ အဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အနက်အဖွင့် အဋ္ဌကထာ၌။ ဒီပစ္စိဋ္ဌိတိ၊ ဆီမီးလျှံတို့၏ တည်ခြင်းကို။ နိဒဿိတာ၊ ဥပမာပြအပ်၏။ အနုဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ဗလေန၊ အားစွမ်းဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝေန၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဝိက္ခိပမာနာတိ၊ ကား။ န ဝိက္ခိပမာနာ၊ မပျံ့လွင့်ကုန်သည်။ ဝူပသမမာနာ၊ ငြိမ်သက်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဟိ၊ မှန်၏။ သမာဓိ၊ သည်။ ဥပသမပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ ငြိမ်သက်သောအားဖြင့် ဉာဏ်၌ရှေးရှုထင်၏။ ဧတေန၊ အဝိက္ခိပမာ နာဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ ဝိက္ခေပပဋိပက္ခတံ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ အဝိပ္ပကိဏ္ဏာတိ၊ ကား။ အဝိသဋာ၊ မပျံ့ကြဲကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဧတေန၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ အဝိသာရလက္ခဏတံ၊ မပျံ့ကြဲစေခြင်းလက္ခဏာရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ န ဝိက္ခိပတိ၊ မပျံ့လွင့်တတ်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ တို့သည်။ န ဝိက္ခိပန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိက္ခေပေါ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤသမာဓိအား။ သော၊ ထိုမပျံ့လွင့် တတ်သော။ ဝါ၊ မပျံ့လွင့်ကြောင်းဖြစ်သော။ လက္ခဏံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိက္ခေပလက္ခဏော၊ မည်၏။ ဝိက္ခေပံ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းကို။ ဝိဒ္ဓံသေတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တထာ၊ ထိုဝိက္ခေပကို ဖျက်ဆီးသောအခြင်းအရာဖြင့်။ သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိက္ခေပဝိဒ္ဓံ သနရသော၊ မည်၏။ ဥဒ္ဓစ္စေ၊ ကြောင့်။ အဝိကမ္ပနဝသေန၊ မလှုပ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့အား။ တံ၊ ထိုမလှုပ်ခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ရှေးရှုဖြစ်စေ တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိကမ္ပနပစ္စုပဋ္ဌာနော၊ မည်၏။ သုခန္တိ၊ သုခံဟူရာ၌။ အာမိသံ၊ အာမိသကင်း သော။ သုခံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။
၃၉။ အဝိက္ခေပလက္ခဏံ နာမ၊ ဏမည်သည်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ အာဝေဏိကော၊ သီးသန့်ဖြစ်သော။ သဘာဝေါ၊ တည်း။ တေန၊ ထိုအဝိက္ခေပလက္ခဏာဖြင့်။ အဿ၊ ထိုသမာဓိ၏။ ကောစိ၊ သော။ ဝိဘာဂေါ၊ ဝေဘန်ခွဲခြားခြင်းကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိက္ခေပ။ပ။ ဝိဓောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အပ္ပေန္တောဝိယ၊ သက်ဝင်စေသကဲ့သို့။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကော၊ သည်။ အပ္ပနာ၊ မည်၏။ တထာ ဟိ၊ လျှင်။ သော၊ ထိုဝိတက်ကို။ အပ္ပနာ၊ သက်ဝင် စေသည်။ ဗျပ္ပနာ၊ အထူးသက်ဝင်စေသည်။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ အကျယ်ပြအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ တပ္ပမုခတာဝေသေန၊ ထိုဝိတက်အမှူးရှိသည့်အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗသ္မိံ၊ သော။ မဟဂ္ဂတာနုတ္တရေ၊ ဖြစ်သော။ စျာနဓမ္မေ၊ ၌။ အပ္ပနာတိ၊ ဟူ၍။ အဋ္ဌကထာဝေါဟာရော၊ အဋ္ဌကထာ၌ ဝေါဟာရကို။ (ကတော၊ ၏။) တဿ၊ ထိုမဟဂ္ဂုတ်လောကုတ္တရာစျာန်၏။ အနုပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတေ၊ မဖြစ်ရာ ဌာနဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်ရာဌာနမဟုတ်သော။ ပရိတ္တဇ္ဈာနေ၊ ကာမာဝစရစျာန်၌။ ဂါမာဒီနံ၊ တို့၏။ သမီပဋ္ဌာနေ၊ အနီးအရပ်၌။ ဂါမူပစာရာဒိသမညာ ဝိယ၊ ရွာ၏ဥပစာစသောအမည်ကဲ့သို့။ ဥပစာရဝေါဟာရော၊ ဥပစာသမာဓိဟူသော ဝေါဟာရကို။ တထာ၊ တူ။ (ကတော၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရပ္ပနာဝသေန ဒုဝိဓောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤပါဌ်၌ကား။ သမာဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ (စျာန်အလိုဖြင့်မသိအပ်-ဟူလို) ဝဋ္ဋံ၊ ဝဋ်တရားကို။ လုဇ္ဇနပလုဇ္ဇနဋ္ဌေန၊ ပျက်တတ် အလွန် ပျက်တတ်သောအနက်ကြောင့်။ လောကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တပ္ပရိယာပန္နဘာယ၊ ထိုဝဋ်၌အတွင်း ဝင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ လောကေ၊ ၌။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တတ္ထ၊ ထိုလောက၌။ ဝိဒိတော၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကိယော၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ၌။ အပရိယာပန္နတာယ၊ အတွင်း မဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လောကတော၊ မှ။ ဥတ္တရော ဥတ္တိဏ္ဏော၊ ထွက်မြောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကုတ္တရော၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ စိတ္တံ ဘာဝယံ-ဟူသောဤပါဌ်၌။ လောကိယသမာဓိ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗဘာဝေန၊ ပွားစေအပ်သော တရားအဖြစ်ဖြင့်။ ကာမံ ဂယှတိ၊ ယူအပ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံကို။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တတော၊ ထိုလောကီ သမာဓိမှ။ ဣတရံ၊ တပါးသောလောကုတ္တရာသမာဓိကို။ နိဒ္ဓါရေတုံ၊ ထုတ်ဆောင်ခြင်းငှာ။ လောကိယ။ပ။ဒုဝိဓောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သပ္ပိတိကနိပ္ပီတိကဝသေနာတိ၊ ကား။ ပီတိယာ၊ နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပ္ပီတိကော၊ မည်၏။ ပီတိသမ္ပယုတ္တော၊ ပီတိနှင့်ယှဉ်သော သမာဓိကို ရ၏။ ဧတဿ၊ ဤသမာဓိအား။ ပီတိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိပ္ပီတိကော၊ မည်၏။ ပီတိဝိပ္ပယုတ္တော၊ ပီတိနှင့်မယှဉ်သောသမာဓိကို ရ၏။ တေသံ၊ ထိုသပ္ပီတိကနိပ္ပီတိကသမာဓိတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သုခေန၊ နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ ဧကုပ္ပါဒါဒိဘာဝံ၊ စသည်အဖြစ်သို့။ ဂတော၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
သုခသဟဂတော၊ မည်၏။ သုခသမ္ပယုတ္တော၊ သုခနှင့်ယှဉ်သောသမာဓိ။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ အဒုက္ခမသုခဝေဒနာ၊ ကို။ ဥပေက္ခာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သာ၊ ထိုဥပေက္ခာဝေဒနာသည်။ မဇ္ဈတ္တာကာရသဏ္ဌတတ္တာ၊ အလယ်အလတ်အခြင်းအရာအားဖြင့် တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုခဒုက္ခာကာရပ္ပဝတ္တိံ၊ ချမ်းသာ, ဆင်းရဲသောအခြင်းအရာတို့ဖြင့် ဖြစ်ခြင်း ကို။ ဥပေက္ခတိ၊ အညီအမျှလျစ်လျူရှုတတ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့တွင်။ သုခသဟဂတပဒေန၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သပ္ပီတိကော စ၊ သပ္ပီတိကသမာဓိကို၎င်း။ နိပ္ပီတိကေကဒေသော စ၊ နိပ္ပီတိကသာဓိတစိတ်ကို ၎င်း။ သင်္ဂဟိတော၊ ရေတွက်သိမ်းယူအပ်၏။ ဥပေက္ခာသဟဂတပဒေန ပန၊ ပုဒ်ဖြင့်ကား။ နိပ္ပီတိကေကဒေသောဝ၊ နိပ္ပီတိကသမာဓိတစိတ်ကိုသာလျှင်။ သင်္ဂဟိတော၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ ဤသည် ကား။ ဧတေသံ ပဒါနံ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။
သဘာဝတော စ၊ ပင်ကိုသဘောအားဖြင့်၎င်း။ ပစ္စယတော စ၊ အကြောင်းအားဖြင့်၎င်း။ ဖလတော စ၊ အကျိုးအားဖြင့်၎င်း။ မဇ္ဈိမမဏီတေဟိ၊ အလတ်အမြတ်သမာဓိတို့အောက်။ နိဟီနော၊ ယုတ်ညံ့၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တေသံ၊ ထိုအလတ်အမြတ်တို့၏။ ဂုဏေဟိ၊ ဂုဏ်တို့မှ။ ပရိဟီနော၊ ကင်းမဲ့၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟီနော၊ ဟီနမည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့သည်။ ပဓာနဘာဝံ၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်သို့။ နီတော၊ ဆောင်အပ်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ပဏီတော၊ မည်၏။ ဥဘိန္နံ၊ အယုတ်အမြတ်နှစ်ပါးတို့၏။ မဇ္ဈေ၊ ၌။ ဘဝေါ၊ ဖြစ်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) မဇ္ဈိမော၊ မည်၏။ သမ္ပယောဂဝသေန၊ ယှဉ်သည်၏အစွမ်း ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနေန၊ သော။ ဝိတက္ကေန၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွဖြစ်၏။ သဝိတက္ကော၊ ဝိတက်နှင့်တကွဖြစ် သည်။ ဝိစာရေန၊ နှင့်။ သဟ၊ ၏။ သဝိစာရော၊ သည်။ သဝိတက္ကော စ၊ သဝိတက္ကလည်း ဟုတ်၏။ သော၊ ထိုသည်။ သဝိစာရော စ၊ ဟုတ်၏။ ကြောင့်။ သဝိတက္ကသဝိစာရော၊ မည်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော စ၊ မတ္တသမာဓိကို၎င်း။ အဝိတက္ကာဝိစာရော စ၊ အဝိစာရသမာဓိကို၎င်း။ ဂဟိတော၊ ၏။ တတ္ထ၊ တို့တွင်။ ဝိစာရတော၊ ထက်။ ဥတ္တရိ၊ အလွန်။ ဝိတက္ကေန၊ နှင့်။ သမ္ပယောဂါဘာဝတော၊ ယှဉ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဝိတက္ကော စ၊ ဝိစာရမျှရှိသည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော စ၊ ဝိစာရမျှရှိသည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ မတ္တသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္တော၊ အထူးကို နစ်စေခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ သဝိတက္ကသဝိစာရော သမာဓိ၊ သည်။ ဝိတက္ကဝိသိဋ္ဌေန၊ ဝိတက်ဖြင့် ထူးခြားသော။ ဝိစာရေန၊ ဖြင့်။ သဝိစာရော၊ မည်၏။ အယံ ပန၊ ဤသမာဓိသည်ကား။ ဝိတက္ကသင်္ခါတဝိသေသရဟိတေန၊ ဝိတက်ဟုဆိုအပ်သော အထူးမှကင်းသော။ ဝိစာရမတ္တေန၊ ဖြင့်။ (သဝိစာရော၊ မည်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝိတက္ကဝိစာရမေတ္တာ၊ မည်၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ဘာဝနယ၊ ဖြင့်။ ပဟီနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကာဘာဝေန၊ ဝိတက်မရှိသဖြင့်။ အယံ၊ ဤသမာဓိသည်။ ဝိစာရမတ္တော၊ မည်၏။ ဝိစာရတော၊ မှ။ အညဿ၊ သော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မဿ၊ သမ္ပယုတ်တရားဖြစ်သော။ ကဿစိ၊ တစုံတခု၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ (ဝိစာရမတ္တော၊ မည်သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဣတိ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဝိတက္ကာဝိစာရော၊ ရမည်၏။ ပီတိသဟဂတာဒိဝသေနာတိ၊ ကား။ ပီတိ။ပ။ ဝသေန၊ ပီတိသဟဂုတ်သမာဓိ သုခ။ပ။ဥပေက္ခာသဟဂုတ် သမာဓိတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ သည်။ သုခသဟဂတဒုကေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ နည်းရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ တို့သည်။ သမန္တတော၊ မှ။ ခဏ္ဍိတတ္တာ၊ ပိုင်းဖြတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိတ္တော၊ ပရိတ္တမည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အပ္ပမတ္တကံ၊ အနည်းငယ်-အသေးငယ်ကို။ ပရိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အယမ္ပိ၊ ဤသမာဓိသည်လည်း။ အပ္ပါနုဘာဝတာယ၊ နည်းသောအာနုဘော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိတ္တော ဝိယ၊ အသေးအငယ်နှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိတ္တော၊ မည်၏။ ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနတော စ၊ ကိလေသာကို ခွာတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (ဘာဝ-ကြေ) ဝိပုလဖလတော စ၊ ပြန့်ပြောသော အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ၎င်း။ (အဘိ ဋ္ဌ ၁-၇-ကို မှီ၏) မဟန္တဘာဝံ၊ ကြီးမြတ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဂတော၊ ရောက်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ မဟန္တေဟိ၊ မြတ်ကုန်သော။ ဥဠာရစ္ဆန္ဒာဒီဟိ၊ ကြီးမြတ်သော ဆန္ဒရှိသူ စသည်တို့သည်။ ဂတော ပဋိပန္နော၊ သွားရောက်အပ် ကျင့်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟဂ္ဂတော၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤသမာဓိအား။ အာရမ္မဏရဏဝသေနာပိ၊ ဖြင့်သော်လည်း။ ပမာဏရဓမ္မာ၊ ပမာဏကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ ဝါ၊ တနည်း။ တေသံ၊ ထိုပမာဏကရတရားတို့၏။ ပဋိပက္ခော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပမာဏော၊ ဏမည်၏။
ဧတာယ၊ ဤအကျင့်ဖြင့်။ စျာနံ၊ သို့။ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ရောက်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိပဒါ၊ မည်၏။ ပုဗ္ဗ ဘာဂဘာဝနာ၊ ရှေးအဖို့ ဘာဝနာကိုရ၏။ ဧတဿ၊ ဤသမာဓိအား။ ဒုက္ခာ ကိစ္ဆာ၊ ခဲယဉ်းသော။ ပဋိပဒါ၊ အကျင့်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခပဋိပဒေါ၊ ပဒမည်၏။ အပ္ပနာဝဟာ၊ အပ္ပနာကို ဆောင်တတ်သော။ ဘာဝနာပညာ၊ သည်။ ပကတိပညာယ၊ ထက်။ အဘိဝိသိဋ္ဌတ္တာ၊ ထူးသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ အဘိညာ နာမ၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ အား။ ဒန္ဓမန္ဒာ၊ နုန့်နှေးသော။ အဘိညာ၊ ထူးသောပညာ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒန္ဓာဘိညော၊ ညမည်၏။ ဒုက္ခပဋိပဒေါ စ၊ ခဲယဉ်းသောအကျင့် ရှိသည်လည်းဟုတ်၏။ သော၊ ထိုသည်။ ဒန္ဓာဘိညော စ၊ နုန့်နှေးသောအဘိညာရှိသည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
ဒုက္ခပဋိပဒဒန္ဓာဘိညော၊ ညမည်၏။ သမာဓိ၊ ကိုရ၏။ တဒါဒိဝသေန၊ ထိုဒုက္ခပဋိ ပဒဒန္ဓာဘိညသမာဓိစသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုစျာနင်္ဂဝသေနာတိ၊ ကား။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ စျာန်တို့၏။ အင်္ဂဘာဝဝသေန၊ အင်္ဂါအဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ စ၊ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟာနဘာဂိယာဒိဝသေနာတိ၊ ကား။ ဟာနကောဋ္ဌာသိကာဒိဝသေန၊ ယုတ်သောအဖို့ရှိသော သမာဓိ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။
သမာဓိဧကကဒုကဝဏ္ဏနာ
ဆန္နံ အနုဿတိဋ္ဌာနာနန္တိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ အနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာနာနံ၊ တို့၏။ ဣမေသံ ဝသေနာတိ၊ ကား။ ဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ ဣမေသံ ကမ္မဋ္ဌာနာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဧကဂ္ဂတာတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အပ္ပနာယ၊ အား။ ဥပကာရက။ပ။ရဿပိ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော အာဝဇ္ဇန်းကွဲသော ဥပစာကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဧကာဝဇ္ဇနေဿဝ၊ အာဝဇ္ဇန်းဟူသော ဥပစာကိုသာလျှင်။ (သင်္ဂဟော၊ ကို။) န ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ မှတ်အပ်သည်မဟုတ်။ အပ္ပနာသမာဓီနန္တိ၊ နံဟူသောပုဒ်သည်။ ပုရိသဿ၊ ၏။ အတ္ထော၊ အကျိုးစီးပွား။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ဥပကတ္တဗ္ဗဥပါရကသမ္ပန္ဓေ၊ ကျေးဇူးပြုအပ်, ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားတို့၏ ဆက်စပ်ခြင်းအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ သောပုဒ်တည်း။ ပရိကမ္မန္တိ၊ ကား။ ဂေါတြဘု၊ တည်း။ အပရိတ္တော၊ ပရိတ္တမဟုတ်သော။ ဝါ၊ ကာမာဝစရ မဟုတ်သော။ သမာဓိ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဌမဿ စျာနဿာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တီသု ဘူမီသူတိ၊ ကား။ ကာမရူပါရူပဘူမီသု၊ ကာမဘုံ ရူပဘုံ အရူပဘုံတို့၌။ ကုသလစိတ္တေကဂ္ဂတာယ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်သော စိတ္တေကဂ္ဂတာ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ အရိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သိယာ။ပ။နိပ္ပီတိကောတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ဥပစာရသမာဓိသာမညေန၊ ဥပစာရသမာဓိချင်းတူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အနိယမဝစနံ၊ ကိန်းသေမမှတ် သော စကားတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ တို့၏။ နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယံ၊ အာဝဇ္ဇန်း ကွဲသောဝီထိ၌။ ဥပစာရသမာဓိ၊ သည်။ သိယာ၊ အချို့။ သပ္ပီတိကော၊ ကတည်း။ သိယာ၊ အချို့။ နိပ္ပီတိကော၊ ကတည်း။ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ ပန၊ အာဝဇ္ဇန်းတူသော ဝီထိ၌ကား။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဝါ၊ အစဖြစ်ကုန်သော။ ဒုကတိကဇ္ဈာနာနံ၊ နှစ်ခု သုံးခုသောစျာန်တို့၏။ ဥပစာရသမာဓိ၊ သည်။ သပ္ပီတိကောဝ၊ ကသာလျှင်တည်း။ ဣတရေသံ၊ ဤမှ တပါးသောစျာန်တို့၏။ (ဥပစာရသမာဓိ၊ သည်။) နိပ္ပီတိကောဝ၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ နည်း။) ဝိသဘာဂဝေဒနဿ၊ သဘောမတူသော ဝေဒနာရှိသော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အာသေဝနပစ္စယတာဘာဝတော၊ အာသေဝနပစ္စည်းအဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဧကဝီထိယံ၊ တခုသောဝီထိ၌။ ဝေဒနာပရိဝတ္တနာဘာဝတော၊ ဝေဒနာပြောင်းလဲခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့် ၎င်းတည်း။ သိယာ။ပ။ ဥပေက္ခာသဟဂတောတိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ အထူးကား။ တတ္ထ၊ ထိုသပ္ပီတိကဒုက်၌။ ဒုကတိကဇ္ဈာနာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤသုခသဟဂတဒုက်၌။ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။
သမာဓိတိကဝဏ္ဏနာ
ပဋိလဒ္ဓမတ္တောတိ၊ ကား။ အဓိဂတမတ္တော၊ ရအပ်ကာမျှဖြစ်သော။ အနာသေဝိတော၊ မမှီဝဲအပ်သေး သော။ အဗဟုလီကတော၊ အကြိမ်များစွာ မပြုအပ်သေးသော သမာဓိတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုသမာဓိသည်။ ပရိဒုဗ္ဗလဘာဝေန၊ အချင်းခပ်သိမ်း အားနည်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟီနော၊ ယုတ်ည့ံ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နာတိသုဘာဝိတောတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ပဂုဏဘာဝံ၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏အဖြစ်သို့။ အပါပိတော၊ မရောက်စေအပ်သော သမာဓိတည်း။ သုဘာဝိတောတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ပဂုဏဘာဝံ၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏အဖြစ်သို့။ အပါပိတော၊ မရောက်စေအပ်သော သမာဓိတည်း။ သုဘာဝိတောတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဘာဝိတော၊ ပွားစေအပ်သော။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ပဂုဏဘာဝံ၊ သို့။ ဥပနီတော၊ ဆောင်အပ်ပြီးသော သမာဓိတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝသိပ္ပတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဆန္ဒာဒီနံ၊ ဆန္ဒ စသည်တို့၏။ ဟီနတာဒိဝသေနာပိ၊ ယုတ်ညံ့သည်၏အဖြစ် စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ဣမေသံ၊ ဤသမာဓိတို့၏။ ဟီနာဒိတာ၊ ဟီန စသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဥဠာရ။ပ။ဝသေန၊ ကြီးမားသော ကောင်းမှု၏အကျိုးကို အလိုရှိခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်စေအပ်သော သမာဓိသည်။ ဟီနော၊ မည်၏။ လောကိယာဘိညာသမ္ပာဒနာယ၊ လောကီအဘိညာ တို့ကို ပြည့်စုံစေခြင်းငှာ။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။ မဇ္ဈိမော၊ မည်၏။ ဝိဝေကကာမတာယ၊ ကိလေသာ ကင်းဆိတ်ခြင်းကို အလိုရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အရိယာဘာဝေ၊ စင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်၌။ ဌိတေန၊ တည်သည်ဖြစ်၍။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။
ပဏီတော၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အတ္တဟိတာယ၊ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ။ ဘဝသမ္ပတ္တိအတ္ထံ၊ အကျိုးငှာ။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။ ဟီနော၊ မည်၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အလောဘဇ္ဈာသယေန၊ လောဘကင်းသောအလိုဖြင့်။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။ မဇ္ဈိမော၊ မည်၏။ ပရဟိတာယ၊ သူတပါး၏အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။ ပဏီတော၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝဋ္ဋဇ္ဈာသယေန၊ ဝဋ်ချမ်းသာကို လိုလားသဖြင့်။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။ ဟီနော၊ မည်၏။ ဝိဝေကဇ္ဈာသယေန၊ ကိလေသာကင်းဆိတ်လိုသဖြင့်။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။ မဇ္ဈိမော၊ မည်၏။ ဝိဝဋ္ဋဇ္ဈာသယေန၊ ဝဋ်ကင်းရာကို အလိုရှိသဖြင့်။ လောကုတ္တရပါဒကတ္တံ၊ လောကုတ္တရာအခြေခံအလို့ငှာ။ ပဝတ္တိတော၊ သည်။ ပဏီတော၊ မည်၏။
သဒ္ဓိံ ဥပစာရသမာဓိနာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ တို့၏။ ဥပစာရသမာဓိနာ၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝိတက္က။ပ။ဒိသွာတိ၊ ကား။ ဝိတက္ကေယေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဩဠာရိကတော၊ ကြမ်းတမ်း သော အားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌဟန္တေ၊ ထင်လတ်သော်။ အယံ၊ ဤဝိတက်သည်။ စိတ္တဿ၊ စိတ်၏။ ခေါဘကရဓမ္မော၊ ချောက်ချားခြင်းကို ပြုတတ်သောတရားတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဝိစာရဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ဝါ၊ ကိုမှကား။ သန္တတော၊ ငြိမ်သက်သောအားဖြင့်။ မနသိကရိတွာ၊ ၍။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိစာရေ အဒိသွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တံ သန္ဓာယာတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိလဒ္ဓံ၊ ရအပ် သော။ တံ သမာဓိံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တီသူတိ၊ ကား။ အာဒိတော၊ အစမှ။ တီသု၊ သုံးပါးသောစျာန်တို့၌။
တေသွေဝါတိ၊ ကား။ တေသု ဧဝ စတုက္ကပဉ္စကနယေနသု၊ တို့၌ပင်လျှင်။ တတိယေ စတုတ္ထေတိ၊ ကား။ စတုက္ကနယေ၊ တတိယစျာန်၌။ ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ စတုတ္ထေ၊ ၌။ ဣတိ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဝသာနေတိ၊ ကား။ ဒွီသုပိ နယေသု၊ နည်း ၂-ပါးတို့၌လည်း။ ယထာက္ကမံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ စတုတ္ထေ ဝါ၊ စတုတ္ထသော်လည်းဖြစ်သော။ ပဉ္စမေ ဝါ၊ သော။ ပရိယောသာနဇ္ဈာနေ၊ နောက်ဆုံးစျာန်၌။ ပီတိသုခသဟဂတော ဝါတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပီတိသဟဂတဿာပိ သမာဓိဿ၊ သမာဓိ၏လည်း။ သုခသဟဂတတ္တေ၊ သုခသဟဂုတ်၏ အဖြစ်သည်။ သတပိ၊ ဟုတ်သော်လည်း။ တီဏိပိ ပဒါနိ၊ သုံးပုဒ်တို့ကိုလည်း။ အသင်္ကရတော၊ မရောယှက်သောအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ (ဂဟိတော-၌စပ်) နိပ္ပီတိကသုခတော၊ မှ။ သပ္ပီတိကသုခဿ၊ ၏။ ဝိသေသဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ သတ္ထု၊ ၏။ ပီတိတိကဒေသနာ၊ ပီတိတိက်ကို ဟောတော်မူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိပ္ပီတိကေဿဝ၊ သုခ၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သခသဟဂတော သမာဓိ၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ဥပစာရဘူမိယန္တိ၊ ကား။ ဥပ။ပ။ပ္ပါဒေ၊ ဥပစာရစျာန်နှင့်ယှဉ်သော စိတ္တုပ္ပါဒ်၌။ ဟိ၊ မှန်၏။ စိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ ပ္ပါဒ်ကို။ သဟဇာတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌညနတာယ၊ ဖြစ်ရာဌာန၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘူမီတိ၊ ဘူမိဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ (တေသု ဝိယ၊ ဟူမူ။) ကာမာဝစရဘာဝတော၊ ကာမာဝစရ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိတ္တော သမာဓိ၊ မည်၏။
သမာဓိစတုက္ကဝဏ္ဏနာ
ပဌမသမန္နာဟာရော၊ ဟာရဟူသည်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အာရဘန္တဿ၊ စ၍အားထုတ်သောသူ၏။ ပထဝီ ပထဝီအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ပဌမဘိနိဝေသော၊ ရှေးဦးစွာ သက်ဝင်ခြင် နှလုံး သွင်းခြင်းတည်း။ တဿ။ပ။ ဥပစာရန္တိ၊ ကား။ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရနိကန္တိအာဒီနံ၊ နီဝရဏကိလေသာ, ဝိတက်ဝိစာရတို့၌ နှစ်သက်ကပ်ငြိသော ကိလေသာ စသည်တို့၏။ ဝူပသမေ၊ ငြိမ်းလတ်သော်။ ဝါ၊ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ ထိရဘူတံ၊ ခိုင်မြဲစွာဖြစ်သော။ ကာမာဝစရဇ္ဈာနံ၊ ကာမာဝစရစျာန်တည်း။ ယာဝ အပ္ပနာတိဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂပညာယ ဧဝ၊ ရှေးအဖို့ပညာ၏သာလျှင်။ အဘိညာတာဝေါ၊ အဘိညာ၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော ဝိယ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ပန၊ သော်လည်း။ အပ္ပနာပညာပိ၊ သည်လည်း။ (မြန်မာသျှာမူတို့၌ ပိ-မပါ၊ ပိ-ပါသော သီမူသာ ယုတ္တတရဖြစ်သည်) အဘိည ဧဝ၊ အဘိညာမည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂပညာယ၊ ၏။ ဒန္ဓသီဃတာ၊ နှေးသည်မြန်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပနာပညာယပိ၊ အပ္ပနာပညာ၏လည်း။ (ဒန္ဓသီဃာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သိအပ်၏။ သမုဒါစာရဂဟနတာယာတိ၊ ကား။ သမုဒါာရဿ၊ ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၏။ ဂဟနဘာဝေန၊ ရှုပ်ထွေးထူးပြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဝတ္တိဗာလုလ္လတော၊ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းများပြားသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အသုခါသေဝနာတိ၊ ကား။ ကသိရဘာဝနာ၊ ခဲယဉ်းစွာပွားစေ အပ်၏။
ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒါဒီနီတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနာဝိဓာနာပရိဟာပနာဒိံ၊ ဘာဝနာအစီအရင်ကို မယုတ်လျော့စေခြင်း စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ အသပ္ပယသေဝီတိ၊ ကား။ ဥပစာရာဓိဂမတော၊ ဥပစာရသမာဓိကိုရသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ အသပ္ပါယသေဝိတာယ၊ မသင့်သည်ကို မှီဝဲသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ၊ ခဲယဉ်းသော အကျင့်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပစ္ဆာ၊ ဥပစာရသမာဓိကိုရသည်မှ နောက်၌။ အသပ္ပါယသေဝိတာယ၊ ကြောင့်။ ဒန္ဓာအတိညာ၊ နှေးသော အဘိညာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သပ္ပါယသေဝိနောတိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ၊ ကား။ ဥပစာရဇ္ဈနာဓိဂမတော၊ ဥပစာရစျာန်ကို ရသည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ တဿ ဝေါမိဿကတာတိ၊ ကား။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ အသပ္ပါယံ၊ မသင့်သည်ကို။ သေဝိတွာ၊ ၍။ အပရတာဂေ၊ ၌။ သပ္ပါယသေဝီ၊ သင့်သည်ကိုမှီဝဲလေ့ရှိ၏။ တဿ၊ အား။ ဒုက္ခာ ပဋိပဒါ၊ သည်၎င်း။ ခိပ္ပါဘိညာ၊ သည် ၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော သင့်မသင့်ရောသော သူအား။ သုခါ၊ ပဋိပဒါ၊ သည် ၎င်း။ ဒန္ဓာဘိညာ၊ သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဌမစတုတ္ထာနံ၊ ပဌမသာဓိနှင့် စတုတ္ထသမာဓိတို့၏။ ဝေါမိဿကထာယ၊ ရောသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒုတိယတတိယာ၊ သမာဓိတို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အကတပလိဗောဓုပစ္ဆေဒဿ၊ မပြုအပ်သော ပလိဗောဓကို ဖြတ်ခြင်းရှိသောသူအား။ သပရိပန္ထတာယ၊ ဘေးရန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိပဒါ၊ သည်။ ဒုက္ခာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ အား။ သုခါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသမ္ပာဒိတအပ္ပနာကောသလ္လဿ၊ ပြည့်စုံစေအပ်သော အပ္ပနာကောသလ္လသမရှိသောသူအား။ ဉာဏဿ၊ ၏။ အဝိသဒတာယ၊ မသန့်ရှင်း သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒန္ဓာ၊ သော။ အဘိညာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ အား။ (ဉာဏဿ၊ ၏။) ဝိသဒတာယ၊ ကြောင့်။ ခိပ္ပါ၊ သော။ အဘိညာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
တဏှာအဝိဇ္ဇာဝသေနာတိ၊ ကား။ တဏျာအဝိဇ္ဇာနံ၊ တို့၏။ အဘိဘဝါနဘိဘဝဝသေန၊ လွှမ်းမိုးခြင်, မလွှမ်းမိုးခြင်းတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သမထ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ကား။ သမထဝိပဿနာသု၊ တို့၌။ အသတော စ၊ မရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သတော စ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အဓိကာရဿ၊ လွန်စွာပြုခြင်း အားထုတ်ခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တဏှာယ၊ ၏။ ဝါ၊ သည်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ဥဇုပဋိပက္ခတ္တာ၊ ဖြောင့် ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာ၊ ထိုတဏျာသည်။ သမထပဋိပဒါယ၊ ဒါ၏။ ပရိပန္တိနီ၊ ဘေးရန် သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဏှာဘိဘူတဿ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဿာ၊ ဏှာ၏။ အဘိဘဝေါ၊ လွှမ်းမိုးခြင်းသည်။ ဣတရကိလေသေဟိ၊ တပါးသောကိလေသာတို့ထက်။ အဓိကတာယ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဏှာယ၊ သည်။ အနဘိဘူတဿ၊ အား။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိကာရတော၊ လိုက်၍စပ်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ တဏှာ၏အရာအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအထူ။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ပညာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒဘိဘူတဿ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာလွှမ်းမိုးအပ်သောသူ၏။ ဒန္ဓာဘိညတာ၊ ဒန္ဓာဘိညအဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ် ၏။ အကထာဓိကာရောတိ၊ ကား။ ဘဝန္တရေ၊ ဘဝတပါး၌။ အကတပရိစယော၊ ပြုအပ်သော အလေ့အကျင့်မရှိသောသူတည်း။ ပဂုဏံ ကတွာ၊ လေ့လာကျေပြွန်စွာပြုပြီး၍။ ဝိဿဋ္ဌဂန္ထော၊ စွန့်ပစ်ထား သော ကျမ်းသည်။ အပ္ပမတ္တကေန၊ သော။ ပယောဂေန၊ အားထုတ်မှုဖြင့်။ သုပ္ပဝတ္တိ၊ ကောင်းစွာဖြစ်ခြင်းရှိ သည်။ ဝါစုဂ္ဂတောဝ၊ နှုတ်၌တက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးဘဝ ၌။ ကထပရိစယဿ၊ ပြုအပ်ပြီးသော အလေ့အကျင့်ရှိသောသူအား။ ဘာဝနာ၊ သည်။ အပ္ပကသိရေနေဝ၊ ဆင်းရဲခြင်းမရှိသဖြင့်သာလျှင်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကထာဓိကာရဿ၊ သုခါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အကတော စ၊ မပြုဘူးသည်လည်းဖြစ်သော။ ကတော စ၊ ပြုဘူးသည်လည်းဖြစ်သော။ သမထနိဿိတော၊ သမထကိုမှီသော။ သွာယံ အဓိကာရော၊ ထိုအဓိကာရ ကို။ ပဋိပဒါယံ၊ ဒါ၌။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ (ကသ္မာ၊ မူ။) ပဋိပဒါယ၊ ၏။ သမာဓိပ္ပဓာနတ္တာ၊ ကြောင့် တည်း။ အပ္ပနာယ၊ ၏။ ဉာဏပ္ပဓာနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနာနိဿိတော၊ ဝိပဿနာကိုမှီသော။ (သွာယံ အဓိကာရော၊ ကို။ အဘိညာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။) ကိလေသိန္ဒြိယဝသေနာတိ၊ ကား။ တိက္ခာတိက္ခာနံ၊ ထက်ကုန် မထက်ကုန်သော။ ကိလေသိန္ဒြိယာနံ၊ ကိလေသာနှင့် ဣန္ဒြေတိုပ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တေန၊ ကြောင့်။
တိဗ္ဗကိလေသဿတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကိလေသာ၊ ကိလေသာတို့ဟူသည်။ ကမာစ္ဆန္ဒာဒယော၊ စသည်တို့တည်း။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ ဣန္ဒြေတို့ဟူသည်။ သဒ္ဓါဒီနိ၊ စသည်တို့တည်း။
ယထာဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းကုန်သော။ ပဋိပဒါဘိညာ၊ ပဋိပဒါနှင့် အဘိညာတို့သည်။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်လျှင် တည်ရာရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မနိဒ္ဒေသမ္ပိ၊ ဓမ္မကို ညွှန်ပြခြင်းကိုလည်း။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနမူခေန၊ ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန်ကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယော ပုဂ္ဂလောတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပ္ပဂုဏောတိ၊ ကား။ န သုဘာဝိတော၊ ကောင်းစွာမပွားစေအပ်သေးသော။ ဝသီဘာသံ၊ နိုင်နင်းသည်၏ အဖြစ်သို့။ အပါပိတော၊ မရောက်စေအပ်သေးသော သမာဓိတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပရိ။ပ။ န သက္ကောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အယံ ပရိတ္တောတိ၊ ကား။ အယံ သမာဓိ၊ သည်။ အပ္ပါနုဘာဝတာယ၊ ကြောင့်။ ပရိတ္တော၊ ပရိတ္တမည်၏။ အဝဍ္ဎိတေတိ၊ ကား။ ဧကင်္ဂုလဒွရင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ၊ လက်တသစ်နှစ်သစ်မျှသော်လည်း။ နဝဍ္ဎိတေ၊ မပွားစေအပ်သေးသော။ ယထာဥပဋ္ဌိတော၊ ထင်မြဲတိုင်းသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဧကင်္ဂုလမတ္တမ္ပိ၊ လက်တသစ်မျှသော် လည်း။ ဝဍ္ဎိတံ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသောအာရုံသည်။ အပ္ပမာဏမေဝ၊ ဏမည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဂုဏော သုဘာဝိတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ဥပရိ။ပ။သက္ကောတီတိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ၊ ဤစကားဖြင့်။ ပဂုဏောပိ၊ လေ့လကျေပြွန်သော်လည်း။ ဥပရိစျာနဿ၊ အထက်စျာန်၏။ ပစ္စယာ၊ အကြောင်းသည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှာ။ အသက္ကောန္တော၊ မစွမ်းနိုင်သော။ သမာဓိ၊ သည်။ ပရိတ္တောယေဝ၊ ပရိတ္တသာလျှင်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပမာဏော၊ မည်သည်။ န ဟောတိ ယထာ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဉာဏုတ္တရဿ၊ ဉာဏ်ထူးကဲသောသူအား။ ဧကာသနေနေဝ၊ တထိုင်တည်းဖြင့် ပင်လျှင်။ ဥပရိစျာနနိဗ္ဗတ္တနေ၊ အထက်စျာန်ကိုဖြစ်စေလတ်သော်။ နာတိသုဘာဝိတောပိ၊ လွန်စွာမပွားစေ အပ်သေးသော သမာဓိကိုလည်း။ ဥပရိစျာနဿ၊ ၏။ ပစ္စယဘာဝသင်္ခါတာယ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ သုဘာဝိတကိစ္စသိဒ္ဓိယာ၊ ကောင်းစွာပွားစေအပ်ပြီးသော သမာဓိ၏ ကိစ္စပြီးခြင်းကြောင့်။ အပ္ပမာဏောတွေဝ၊ ဏဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ သုဘာဝိတော၊ ပြီးသည်။ ပဂုဏော၊ ပြွန်သည်။ ဝသီဘာဝံ ပတ္တော၊ ရောက်သည်။ သစေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ ဥပရိစျာနဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ အဟောန္တောပိ၊ မဖြစ်သော်လည်း။ ပမာဏကရာနံ၊ ပမာဏကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ရာဂါဒိပဋိပက္ခာနံ၊ တို့၏။ သုဝိဒူရဘာဝတော၊ ကြောင့်။ အပ္ပမာဏော ဧဝ၊ ဏမည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝုတ္တလက္ခဏဝေါမိဿတာယာတိ၊ ကား။ ယော၊ အကြင်သမာဓိသည်။ အပ္ပဂုဏော၊ မလေ့လာအပ်သေးသည်ဖြစ်၍။ ဥပရိစျာနဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဘဝိတုံ၊ ငှာ။ နသက္ကောတိ၊ နိုင်။ ဝဍ္ဎိတေ၊ ပြီးသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တော၊ ၏။ အယံ၊ ဤသမာဓိသည်။ ပရိတ္တော၊ သေးငယ်သော။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏော၊ အပ္ပမာဏအာရုံရှိသော သမာဓိမည်၏။ ယော ပန၊ သည်ကား။ ပဂုဏော၊ လေ့လာအပ်ပြီးသည်ဖြစ်၍။ ဥပရိစျာနဿ ပစ္စယော ဘဝိတုံ သက္ကောတိ၊ စွမ်းနိုင်၏။ အဝဍ္ဎိတေ၊ မပွားစေအပ်သေးသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တော၊ ၏။ အယံ၊ သည်။ အပ္ပမာဏော၊ အတိုင်းအရှည်မရှိသော။ ပရိတ္တာရမ္မဏော၊ သေးငယ်သော အာရုံရှိသော သမာဓိမည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဌမစတုတ္ထသမာဓီနံ၊ တို့၏။ ဝုတ္တလက္ခဏဿ၊ ၏။ ဝေါမိဿကဘာဝေန၊ ရောသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒုတိယတတိယသမာဓိသင်္ဂါဟကော၊ ဒုတိယသမာဓိ တတိယသမာဓိတို့ကို သိမ်းယူသော။ ဝေါမိဿကနယော၊ ရောနှောသောနည်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
တတောတိ၊ ကား တတော ပဌမဇ္ဈာနတော၊ ထိုပဌမစျာန်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ ဝိရတ္တပီတိကန္တိ၊ ကား။ အတိက္ကန္တပီတိကံ ဝါ၊ ကျော်လွန်အပ်သော ပီတိရှိသည်သော်လည်းဖြစ်သော။ ဇိဂုစ္ဆိတပီတိကံ ဝါ၊ စက်ဆုပ်အပ်သော ပီတိရှိသည်သော်လည်းဖြစ်သော။ အဝယပေါ၊ အစိတ်ကို။ သမုဒါယဿ၊ ၏။ အင်္ဂန္တိ၊ အင်္ဂါဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သေနင်္ဂံ၊ စစ်တပ်အင်္ဂါ။ ရထင်္ဂံ၊ ရထား၏။ အင်္ဂါ၊ ဣတိ၊ အာဒီသု ဝိယ၊ စသည်တို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုန္နံ။ပ။သမာဓီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဟာနံ၊ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသို့။ ဘဇတိ၊ ချဉ်းကပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟာနဘာဂိယော၊ ယမည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတဿ၊ အား။ ဟာနဘာဂေါ၊ ဆုတ်ယုတ်သောအဖို့သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဟာနဘာဂိယော၊ မည်၏။ ပရိဟာနကောဋ္ဌာသိကော၊ ဆုတ်ယုတ်သော အဖို့ရှိသောသမာဓိတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အာလယဿ၊ တွယ်တာခြင်းဟူသော။ အပေက္ခာယ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းကို။ အပရိစ္စနတော၊ မစွန့်ခြင်းကြောင့်။ ဌိတိံ၊ ရပ်တန့်ခြင်းသို့။ ဘဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌိတိဘာဂိယော၊ မည်၏။ ဝိသေသံ၊ အထက်စျာန်ဟူသော အထူးသို့။ ဘဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသေသဘာဂိယော၊ မည်၏။ ပစ္စနိကသမုဒါစာရဝသေနာတိ၊ ကား။
တဿ တဿ စျာနဿ၊ ထိုထိုစျာန်၏။ ပစ္စနီကာနံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ကုန်သော။ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရာဒီနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိဝသေန၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ တဒနုဓမ္မတာာယာတိ၊ ကား။ တဒနုရူပဘူတာယ၊ ထိုစျာန်အားလျော်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သတိယာ၊ သတိ၏။ သဏ္ဌနဝသေနာတိ၊ ကား။ သဏ္ဌဟနဝသေန၊ ကောင်းစွာတည်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပတိဋ္ဌာနဝသေန၊ တည်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သာ ပန၊ ထိုသတိသော်လည်းဖြစ်သော။ တဒဿာဒသမ္ပယုတ္တက္ခန္ဓသင်္ခါတာ ဝါ၊ ထိုစျာန်ကို သာယာခြင်းနှင့်ယှသ်သော ခန္ဓာဟုဆိုအပ်သည်သော် လည်း ဖြစ်သော။ မိစ္ဆာသတိ၊ မိစ္ဆာသတိတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစျာန်၌။ သာပေက္ခဿ၊ ငဲ့ခြင်းရှိသော်သာ၏။ ဝါ၊ သည်။ ဥပရိဝိသေသံ၊ အထက်စျာန်အထူးကို။ နိဗ္ဗတ္တေတုံ၊ ငှာ။ အသက္ကုဏေယျတ္တာ၊ မစွမ်းနိုင်ကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိဂတနိကန္တိကာ၊ မကင်းသော နိကန္တိရှိသော။ တံတံပရိဟရဏသတိ၊ ထိုထိုစျာန်ကို ဆောင်တတ်သော သတိတည်း။ (ဤ၌ တံတံ-ဟု ဝိစ္ဆာနှင့်ရှိသောကြောင့် ရှေး၌လည်း တတ္ထ တတ္ထ-ဟု ဝိစ္ဆာနှင့်ပင် ရှိသင့်၏) ဣတိပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝတ္ထုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုသောကြောင့်။ သတိယာ ဝါ နိကန္တိယာ ဝါတိ၊ ဝါဟူသော။ ဝိကပ္ပဝစနဉ္စ၊ ဝိကပ်စကားသည်လည်း။ ယုတ္တံ၊ သင့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိသေသာဓိဂမဝသေနာတိ၊ ကာ။ ဝိသောဓိဂမဿ၊ တရားအထူးကို ရခြင်း၏။ ပစ္စယဘာဝဝသေန၊ အကြောင်းအဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတေန၊ ဖြင့်။ ဝိသေသံ၊ ကို။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသေသာဓိဂမော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုတရားထူးကို ရကြောင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗိဒါ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ကား။ အာဒီနဝ။ပ။သညာယ စ၊ အပြစ်မြင်ခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသော ငြီးငွေ့သောဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သောအမှတ်သညာ၏၎င်း။ အာဘောဂဿ စ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏၎င်း။ ပဝတ္တိဝသေန၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယတာတိ၊ ကား။ သစ္စာနံ၊ သစ္စာတို့ကို။ နိဗ္ဗဇ္ဈနပက္ခိကတာ၊ ဖောက်ထွင်း၍ သိခြင်းအဖို့ရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဝိပဿနာယ၊ ဝိပဿနာအလို့ ငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ကာမသဂတာတိ၊ ကား။ ကာမာရမ္မဏာ၊ ကာမလျှင် အာရုံရှိသော။ ဝါ၊ တနည်း။ ကာမသညာဟိ၊ တို့နှင့် ဝေါကိဏ္ဏာ၊ ရောပြွမ်းသော။ အဝိတက္ကသဟဂတာတိ၊ ကာ။ မေ၊ ငါအား။ အဝိတက္ကံ စျာနံ၊ သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ ဘဝေယျ နု ခေါ၊ ဖြစ်ပါအံ့နည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ အဝိတက္ကာရမ္မဏာ၊ အဝိတက္ကစျာန်လျှင် အာရုံရှိသော။ အဝိတက္ကဝိသယာ၊ လျှင်အရာရှိသော။ ပဌမဿ စျာနဿတိအာဒိကော၊ အစရှိသော။ ပါဌော၊ သည်။ ပညာဝသေန၊ ပညာအလိုအားဖြင့်။ ကာမဉ္စ အာဂတော၊ အကယ်၍ကား လာပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သမာဓိဿာပိ၊ သမာဓိကိုလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သင်္ဂဟော၊ သိမ်းယူခြင်းသည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒါဟရဏဿ၊ ထုတ်ဆောင်ပြခြင်း၏။ သာတ္ထကတံ၊ အကျိုးရှိသည် ၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တာယ ပန။ပ။ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဤပုဒ် မုချပင် ရှိသင့်၏) တေသံ၊ ထိုပညာနှင့်ယှဉ်သော သမာဓိတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဘာဝနာမယဿ၊ မယဖြစ်သော။ သမာဓီဿ၊ ၏။ ဣဓ၊ ၌။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဥပစာ။ပ။ သမာဓီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဓိပတိံ ကရိတွာတိ၊ ကား။ ဆန္ဒဝတော၊ ဆန္ဒရှိသောသူအား။ သမာဓိ၊ သည်။ စေ ဟောတိ၊ အံ့။ မယှမ္ပိ၊ ငါအားလည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့သောအလိုသည်။ ဟောတိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ အဓိပတိံ၊ အကြီးအမှူးကို။ ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဓုရံ၊ အဦးကို။ ဇေဋ္ဌကံ၊ အကြီးအကဲကို။ ပုဗ္ဗေင်္ဂမံ၊ ရှေ့သွားကို။ ကတွာ၊ ၍။ လဘတိ သမာဓိန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ယံ သမာဓိံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ အယံ၊ ဤသမာဓိကို။ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဆန္ဒာဓိပတိသမာဓိ၊ ဆန္ဒအကြီးအမှူးရှိသော သမာဓိတည်း။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝီရိယသမာဓိအာဒယောပိ၊ စသည်တို့ကိုလည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
စတုက္ကဘေဒေတိ၊ ကား။ စတုက္ကဝသေန၊ ဖြင့်။ သမာဓိပ္ပဘေဒနိဒ္ဒေသေ၊ သမာဓိအပြားကို အကျယ် ပြရာ၌။ အညတ္ထ၊ တပါးသော ပဌမစျာန်စိတ်၌။ သမ္ပယောဂဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိစာရေန၊ နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ ဝတ္တမာနော၊ သော။ ဝိတက္ကော၊ သည်။ ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ ဒုတိယဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဝိယောဇိတောပိ၊ ကင်းကွာ စေအပ်သော်လည်း။ သုဋ္ဌု ဝိယောဇိတော၊ ကောင်းစွာကင်းကွာစေအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေန၊ ထိဝိဘတ်နှင့်။ သိဒ္ဓိံယေဝ၊ သာလျှင်။ ဝိစာရသမတိက္ကမံ၊ ဝိစာရကို ကျော်လွန်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိတက္ကဝိစာရာတိက္ကမေန တတိယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စတုက္ကဘေဒေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ဒုတိယံ စျာနံ၊ ကို။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲခြား၍။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို ပြုအပ်၏။ ပဉ္စစျာနင်္ဂဝသေနာတိ၊ ကား။ ပဉ္စန္နံ စျာနာနံ၊ တို့၏။ အင်္ဂဘာဝဝသေန၊ အင်္ဂါအဖြစ်၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ပဉ္စဝိဓတာ၊ ငါးပါးအပြားရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၄၀။ ဝိဘင်္ဂေတိ၊ ကား။ ဉာဏဝိဘင်္ဂေ၊ ဉာဏဝိဘင်း၌။ ဟိ၊ မှန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဉာဏဝိဘင်း၌။ စျာန။ပ။ဝေါဒါနန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ သံကိလေသန္တိအာဒိ၊ သံကိလေသန္တိ ဤသို့အစရှိသော အဖွင့်စကား ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဟာနဘာဂိယော ဓမ္မောတိ၊ ကား။ အပ္ပဂုဏေဟိ၊ မကျေပြွန်ကုန်သေးသော။ ပဌမဇ္ဈာနာဒီဟိ၊ စသည်တို့မှ။ ဝုဋ္ဌိတဿ၊ ထသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ သညာမနသိကာရာနံ၊ ကာရတို့၏။ ကာမာဒိအနုပက္ခနံ၊ ကာမစသည်သို့ အစဉ်လိုက်၍ ပြေးဝင်ခြင်း တည်း။ ဝိသေသဘာဂိယော ဓမ္မောတိ၊ ကား။ ပဂုဏေဟိ၊ ကျေပြွန်ကုန်သော။ ပဌမဇ္ဈာနာ ဒီဟိ၊ တို့မှ။ ဝုဋ္ဌိတဿ၊ ၏။ သညာမနသိကာရာနံ၊ တို့၏။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိအနုပက္ခန္ဒနံ၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဌမဿ စျာနဿ လာဘိန္တိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ အတ္ထော၊ အနက်ကား။ အပ္ပဂုဏဿ၊ သော။ ပဌမဿ စျာနဿ၊ ကို။ လာဘိနံ၊ ရသော။ ဝါ၊ ရသည်ဖြစ်၍။ (ဒုတိယာ အံ-ဝိဘတျန္တတည်း) တတော၊ ထိုပဌမစျာန်မှ။ ဝုဋ္ဌိတံ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အာရမ္မဏဝသေန၊ အာရုံအလို အားဖြင့်။ ကာမသဟဂတာ၊ ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ သညာမနသိကာရာ၊ တို့သည်။ သမုဒါစရန္တိ၊ လွှမ်းမိုး၍ဖြစ်ကုန်၏။ စောဒေန္တိ၊ နှိုးဆော်ကုန်၏။ တုဒန္တိ၊ ဆွပေးကုန်၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ (ပညာ-၌စပ်) ကာမာနုပက္ခန္ဒာနံ၊ ကုန်သော။ သညာမနသိကာရာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ သာ ပဌမဇ္ဈာနပညာ၊ ထိုပဌမစျာန်ပညာသည်။ ဟာယတိ၊ ဆုတ်ယုတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟာနဘာဂိနီ၊ သော။ ပညာ၊ မည်၏။ အဝိတက္ကသဟဂတာတိ၊ ကား။ အဝိတက္ကံ၊ ဝိတက်ကင်းသော။ ဒုတိယံ စျာနံ၊ ကို။ သန္တတော၊ ငြိမ်သက်သည်ဟု။ ပဏီတတော၊ မြတ်သည်မှ။ မနသိကရောတော၊ နှလုံးသွင်းသောပုဂ္ဂိုလ် အား။ အာရမ္မဏဝသေန၊ ဖြင့်။ အဝိတက္ကသဟဂတာ၊ အဝိတက္ကစျာန်နှင့် တကွဖြစ်ကုန်သော။ (သညာမနသိကာရာ၊ တို့သည်။) သမုဒါစရန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဂုဏပဌမဇ္ဈာနတော၊ ကျေပြွန်သော ပဌမစျာန်မှ။ ဝုဋ္ဌိတံ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဓိဂမတ္ထာယ၊ ဒုတိယစျန်ာကို ရခြင်းငှာ။ စောဒေန္တိ၊ ကုန်၏။ တုဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ၏။ ဒုတိယဇ္ဈာနာနုပက္ခန္ဒာနံ၊ ကုန်သော။ သညာမသိကာရာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သာ ပဌမဇ္ဈာနပညာ၊ ထိုပဌမစျာန်ပညာသည်။ ဝိသေသဘူတဿ၊ အထူးဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ပဒဋ္ဌာနတာယ၊ နီးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသေသဘာဂိနီ၊ သော။ ပညာ၊ မည်၏။ တံသမ္ပယုတ္တော၊ ထိုပညာနှင့်ယှဉ်သော သမာဓိကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣမိနာ နယောနာတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်သော။ ဣမိနာဝိဓိနာ၊ ဤအစီအရင်ဖြင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဟာနဘာဂိယဓမ္မော စ၊ ယတရားကို၎င်း။ ဝိသေသဘာဂိယဓမ္မော စ၊ ကို၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဒသဗလိဗောဓဝဏ္ဏနာ
၄၁။ အရိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တောတိ၊ ကား။ လောကုတ္တရအပ္ပမာဏအပရိယာပန္နဂ္ဂဟဏေန၊ အပရိယာပန္နသမာဓိကိုယူသဖြင့်။ လောကိယေဟိ၊ လောကီသမာဓိတို့နှင့်။ အသာဓရဏတော စ၊ မဆက်ဆံသောအားဖြင့်၎င်း။ သပ္ပီတိကာဒိဂ္ဂဟဏေန၊ သပ္ပီတိကသမာဓိစသည်ကို ယူသဖြင့်။ သာဓာရဏတော စ၊ ဆက်ဆံသောအားဖြင့်၎င်း။ အရိယမဂ္ဂသမ္ပယုတ္တော၊ အရိယာမဂ်နှင့် ယှဉ်သော။ သမာဓိ၊ ကို။ ဝုတ္တေ၊ ၏။ ပညာယ၊ မဂ်ပညာနှင့်။ သမ္ပယုတ္တတ္တာ၊ သမာဓိသည် ယှဉ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဘာဝိတော၊ ပွားစေအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တန္တိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂသမာဓိံ၊ အရိယမဂ် သမာဓိကို။ ဝိသုန္တိ၊ ကား။ ပညာဘဝနာယ၊ ပညာဘာဝနာမှ။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကတွာ၊ ပြု၍။ န ဝဒါမ၊ မဆိုကုန်အံ့။
ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနံ၊ ဋ္ဌာန်းဘာဝနာကို။ ပရိဗုန္ဓေတိ၊ ထက်ဝန်းကျင်နှိပ်စက်တတ်၏။ ဝါ၊ ထက်ဝန်း ကျင် နှောင်ဖွဲ့တတ်၏။ ဥပရောဓေတိ၊ ကပ်၍ နှောင့်ယှက်တားမြစ်တတ်ကုန်၏။ ပဝတ္တိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ န ဒေတိ၊ အခွင့်မပေး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရကာရဿ၊ ရအက္ခရာကို။ ဝါ၊ ၏။ လကာရံ၊ လအက္ခရာကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ပလိဗောဓော၊ ပလိဗောဓမည်၏။ ပရိပန္ထော၊ ဘေးရန်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ သမာပနေန ဝါ၊ ပြီးစေခြင်းသော်၎င်း။ သင်္ဂဟဏေန ဝါ၊ ချီးမြှောက်ထောက်ပံ့ခြင်း ဖြင့်သော်၎င်း။ အပရုန္တိတွာ၊ အပိတ်အဆို့ အတားအမြစ်ကင်းစေ၍။ ဝါ၊ ဖြေရှင်း၍။ (စာမူဟူသမျှတို့၌ ဥပရုန္ဓိတွာ-ဟု ရှိ၏။ သင့်မည်မထင်) အပလိဗောဓံ၊ ပလိဗောဓမရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ ဥပစ္ဆန္ဒိတွာ, အပရုန္ဓိတွာ-ပုဒ်တို့၏ အနက်တည်း။
ဧတ္ထ၊ ဤကျောင်း၌။ အာဝသန္တိ၊ နေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဝါသော၊ မည်၏။ ပရိစ္ဆေဒဝသေန၊ အပိုင်းအခြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဏိယတိ ဒိဿတိ၊ ရှုအပ်၏။ ဝါ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိဝေဏံ၊ မည်၏။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်းတိုက်အတွင်း၌။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ တံ တံ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ ထိုထိုနေရာ အရပ်ကို ရ၏။ သွာယံ သော အယံ အာဝါသော၊ ထိုအာဝါသသည်။ နဝကမ္မာဒီသူတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာဝါသဿ၊ အကြောင်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ကာရဏေနာတိ၊ ကား။ ဆာယူဒကသမ္ပန္နံ၊ အရိပ်ရေနှင့် ပြည့်စုံ၏။ သုလဘဘိက္ခံ၊ ရလွယ်သောဆွမ်းရှိ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ အပေက္ခဝါတိ၊ ကား။ သာလယော၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ပလိဗောဓာဘာဝေ၊ ထိုပလိဗောဓမရှိခြင်း၌။ ပါစိနခဏ္ဍရာဇိန္တိ၊ ကား။ ပုရတ္တိမဒိသာယံ၊ အရှေ့အရပ်မျက်နှာ၌။ ပဗ္ဗတခဏ္ဍာနံ၊ တောင်ပြတ်တို့၏။ အန္တရေ၊ အကြား၌။ ဝနရာဇိဋ္ဌာနံ၊ တောအရေးအရပ်ဌာနေတည်း။ နာမာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်။ အယံ၊ ဤပါစီနခဏ္ဍရာဇိသည်။ တဿ ပဒေသဿ၊ ထိုအရပ်၏။ သမညာ၊ အမည်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပဋိသာမိတမေဝါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) နိစ္စကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ပဋိသာမေတွာဝ၊ သိုမှီးသိမ်းဆည်းပြီး၍သာလျှင်။ ဝိဟာရတော၊ မှ။ နိက္ခမာမိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဓာတုနိဓာနဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ကာယဗန္ဓန။ပ။ဓာတုသင်္ခါတာနံ၊ ခါးပန်းကြိုး, ဓမ္မကရိုဏ်းရေစစ်, ရေသနုပ်သင်္ကန်း, ညှပ်ရိုး ဓာတ်တော်ဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ ပရိဘောဂသရီရဓာတူနံ၊ ပရိဘောဂဓာတ် သရီရဓာတ်တို့၏။ နိဒဟိတဋ္ဌာနံ၊ ဌာပနာရာအရပ်တည်း။ ဤဒိသဿ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ အယံ ထေရော ဝိယ၊ ဤအာဝါသိကမထေရ်ကဲ့သို့။ အလဂ္ဂစိတ္တဿ၊ ကပ်ငြိခြင်းကင်းသောစိတ်ရှိသော ရဟန်းအား။ ဝါ၊ မကပ်ငြိသောစိတ်ရှိသောရဟန်းအား။ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဘိက္ခုနာနာမ၊ ရဟန်းမည် သည်ကား။ အာဝါသ၊ ၌။ ဧရူပေန၊ ဤအာဝါသိကမထေရ်ကဲ့သို့ သဘောရှိသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဩဝါဒေါ၊ ကို။ ဒိန္နော၊ ပေးအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရေသုပိ ဝတ္ထူသု၊ နောက်ဖြစ်ကုန်သော ဝတ္ထုတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
ကုလန္တိ၊ ဟူရာ၌။ ကုလဂ္ဂဟဏေန၊ ကုလသဒ္ဒါဖြင့်။ ကုလမနုဿာနံ၊ အမျိုးလူတို့ကို။ ဝါ၊ အိမ်ထောင်စု လူတို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ ဟူမူကား။) ဂါမဂ္ဂဟဏေန၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ ဂါမဝါသီနံ၊ ရွာ၌နေသောလူတို့ကို။ (ဂဟဏံ) ဝိယ၊ ယူခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ဥပဋ္ဌာကကုလမ္ပီတိ၊ ဟူသော ပါဌ်၌။ ဝိသေဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဉာတိကုလံ၊ ဆွေမျိုးဖြစ်သော အမျိုးသည်။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဥဒ္ဒေသတ္ထန္တိ၊ ကား။ ဥဒ္ဒိသာပနတ္ထံ၊ ပါဠိကိုရွတ်ဆိုစေခြင်းအကျိုးငှာ၊ဝါ၊ ပါဠိသင်ခြင်း အကျိုးငှာ။ ပါဌံ၊ ပါဠိတော်ကို။ ဥဒ္ဒိသာပေတွာ၊ ရွတ်ဆိုစေ၍။ သဇ္ဈာယိတုံ၊ နှုတ်တက်လိုက်၍ ရွတ်ဆို ခြင်းငှာ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဓေဝါတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ ယေဝ ပဒေသေ၊ ဤအရပ်၌သာ လျှင်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ တခုခုသော။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တံ ဝိဟာရန္တိ၊ ကား။ တံ ကောရဏ္ဍကဝိဟာရံ၊ သို့။
ဥပဂတောတိ၊ ကား။ ဝဿံ၊ ဝါသို့။ ဥပဂတော၊ ကပ်၏။ သဒါတိ၊ ကား။ ဂတကာလတော၊ သွားသော ကာလမှ။ ပတုတိ၊ စ၍။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ပဝါရိတဒိဝသတော၊ ပဝါရဏာပြုသောနေ့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ သဗ္ဗဒါ၊ သိမ်း။ ဒိဝသေ ဒိဝသေ၊ နေ့တိုင်း၌။ ပရိဒေဝမာနာတိ၊ ကား။ တံတံဝိလပနဝသေန၊ ထိုထို အကြောင်းအရာကို မြည်တမ်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူးအပြားအပြားကို။ ပရိဒေဝန္တိ၊ တမ်းတလျက်။ သဗ္ဗံ ပဝတ္တိန္တိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထိုဂင်္ဂါမြစ်ကမ်း၌။ ဒိဋ္ဌကာလတော၊ မြင်တွေ့သောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပစ္ဆာသမာဂမပရိယောသနံ၊ နောက်၌တွေ့ခြင်းလျှင် အဆုံးရှိသော။ ဒဟရဿ၊ ရန်ဟန်းငယ်၏ သဗ္ဗံ၊ သော။ ပဝတ္တိံ၊ အကြောင်းကို။
ကာယသက္ခန္တိ၊ ကား။ ဣမံ၊ ဤရဟန်းကို။ ပဿ၊ ကြည့်ရှုလော့။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္မုခါပဋိဂ္ဂါဟကံ၊ မျက်မှောက်၌ အကျင့်ပဋိပတ်ကို ခံယူသောသူကို။ ကတွာ၊ ၍။ ရထဝိနီတပဋိပဒန္တိ၊ ကား။ ဒသကထာဝတ္ထုကိတ္တနပုဗ္ဗိကံ၊ ၁၀-ပါးသော ကထာဝတ္ထုကို ပြောကြားခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ ရထဝီနိတူပမာဟိ၊ မြင်းလိမ္မာ ရထားဥပမာတို့ဖြင့်။ ဝိဘာဝိတံ၊ အပ်သော။ ရထဝိနီတသုတ္တေ၊ သုတ်၌။ အာဂတံ၊ သော။ သတ္တဝိသုဒ္ဓိပဋိပဒံ၊ ဝိသုဒ္ဓိ (၇) ပါးအကျင့်ပဋိပတ်ကို။ နာလကပဋိဒန္တိ၊ ကား။ မောနေယျံ၊ ဘေ ဥပညိဿန္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ နာလကတ္ထေရဿ၊ ဒေသိတပဋိပဒံ၊ ပတ်ကို။ တုဝဋ္ဋကပဋိပဒန္တိ၊ ကား။ မူလံ ပပဉ္စသင်္ခါယာဘိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဒေသတိပဋိပဒံ၊ ကို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနာလကသုတ်တုဝဋ္ဋကသုတ်တို့၌။ ပထာက္ကမံ၊ အစဉ်အတိုင်း--------
မုနိ၊ ရဟန်းသည်။ ဂါမံ၊ သို့။ အာဂမ္မ၊ ရောက်၍။ ကုလေသု၊ ဒကာ, ဒကာမတို့၌။ သဟသာ၊ (သဟသောကီ စသည်အလိုအားဖြင့်) တပေါင်းတည်းအတူတကွ။ န စရေ၊ မကျင့်ရာ။ ဆန္နကထော၊ ပြတ်သောစကားရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ဆွံ့အတေသာသူကဲ့သို့ဖြစ်၍။ ပယတံ၊ ဩကာသ, ပရိကထာ, နိမိတ်, ဝိညာတ်တို့နှင့်ယှဉ်သော။ ဃာသေသနံ၊ အစာကို ရှာမှီးကြောင်းဖြစ်သော။ ဝါစံ၊ စကားကို။ န ဘဏေ၊ မပြောဆိုရာ။
ဂါမေစ၊ ရွာ၌လည်း။ နာဘိသဇ္ဇေယျ၊ မကပ်ငြိရာ။ လာဘကမျာ၊ လာဘ်ကိုအလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဇနံ၊ လူအပေါင်းကို။ ဝါ၊ ဒကာ, ဒကာမအပေါင်းကို။ န လပယေယျ၊ လိုက်လျော၍ မပြောဆိုရာ။
ဣတိ ဧဝမာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပရမပ္ပိစ္ဆကထာ၊ အလွန်အလိုနည်းခြင်းနှင့် စပ်သောစကားသည်။ အာဂတာ၊ ၏။ စတုပစ္စယ။ပ။ ဒီပကန္တိ၊ ကား။ စီဝရာဒီသု၊ ကုန်သော။ စတူသု၊ ကုန်သော။ ပစ္စယေသု၊ တို့၌။ သန္တောသဿ စ၊ ရောင့်ရဲခြင်းကို၎င်း။ ဘာဝနာရာမတာယ စ၊ ဘာဝနာ၌ မွေ့လျော်ခြင်းကို၎င်း။ ပကာသကံ၊ ပြတတ်သော။
လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လာဘော၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ စတ္ထာရော ပစ္စယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မဟာပရိဝါရေတိ၊ ကား။ ဝိပုလပရိဝါရေ၊ ပြန့်ပြောသော အခြံအရံရှိကုန်သော။ တာဝ၊ စွာ။ ပဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ ဒေန္တာ၊ ပေးလှူကုန်သည်ရှိသော်။ ဗုဒ္ဓပူဇာပတ္တစီဝရာဒီနိ၊ ဘုရားအား ပူဇော်ခြင်း သပိတ် သင်္ကန်းစသည်တို့ကို။ တဿ၊ ထိုဆွမ်း၏။ ပရိဝါရာနိ၊ အခြံအရံတို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေန္တိ၊ ကုန်၏။ စီဝရာဒိဒါနေပိ၊ သင်္ကန်းစသည်ကို ပေးလှူရာ၌လည်း။ တထာ၊ တည်း။ ဗာဟုလ္လိကပိဏ္ဍပါတိကာတိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍပါတိကာ၊ ပိဏ္ဍပါတ်ဓုတင်ဆောင် ရဟန်းတို့သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ဝါ၊ ကုန်လျက်။ ပစ္စယဗာဟုလ္လိကာ၊ ပစ္စည်းများခြင်းငှာ အားထုတ်သော ရဟန်းတို့တည်း။ ဝဒန္တီတိ၊ ကား။ ပုရိမဒိဝသေန၊ ရှေးနေ့၌။ ဘိက္ခာယ၊ ငှာ။ အဟိဏ္ဍနကာလေ၊ လှည့်လည်သောကာလ၌။ ယထာသုကံ၊ ကြားအပ်သည့်အတိုင်း။ ဝါ၊ ကြားအပ်သော အကြောင်းအရာကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပါသကာဒီနံ၊ ဥပါသကာစသည်တို့အား။ သင်္ဂဏှနေ၊ ချီးမြှောက်ခြင်း၌။ နိစ္စဗျာဝဋော၊ အမြဲကြောင့်ကြစိုက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
တဿာတိ၊ ကား။ ဂဏဿ၊ ဂိုဏ်းအား။ သောတိ၊ ကား။ ဂဏပလိဗောဓော၊ ဂိုဏ်းပလိဗောဓကို။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနာကာရေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဂဏဝါစကဿ၊ ဂဏဝါစကပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပရိယေသနမ္ပိ၊ ရှာမှီးခြင်းကိုလည်း။ လဟုကမေဝ၊ ပေါ့ပါးသည်ကို သာလျှင်။ ဣစ္ဆိ တဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယောဇနတော ပရံ အာဂန္တွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အတ္တနော ကမ[န္တိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ သမဏဓမ္မံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ကတာကတောတိ၊ ကား။ ကတေ စ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ အကတေ စ၊ မပြုအပ်သေးသည် လည်းဖြစ်သော။ ကမ္မေ၊ အမှု၌။ ဇာနနဝသေန၊ သိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥဿုက္ကံ၊ ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်း သို့။ အာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ရောက်အပ်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ကတာကတောတိ၊ ကား။ အပ္ပကေ စ၊ ငယ်သည်လည်းဖြစ်သော။ မဟန္တေ စ၊ ကြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ ကတေ၊ ပြုအပ်သောအမှု ၌။ ဖလာဖလေတိ ယထာ၊ ဟူသောပုဒ်ကဲ့သို့တည်း။ အဝသိဋ္ဌံ၊ အကြွင်းသည်။ ဗဟုံ၊ များသည်။ သစေ (ဟောတိ)၊ ငြားအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဂန္ဓော၊ ၏။ ဘာရဟာရာ၊ ဝန်ဆောင်တို့ဟူသည်။ သံဃကိစ္စပရိဏာယကာ၊ သံဃကိစ္စ၌ ရှေ့ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။
ပဗ္ဗဇ္ဇာပေက္ခောတိ၊ ကား။ ကိရ၊ ကြားရသည်ကား။ သီဟဠဒီပေ၊ ၌။ ကုလဒါရကာနံ၊ အမျိုးသား သူငယ်တို့ကို။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်ပြုပေးခြင်းသည်။ အာဝါဟဝိဝါဟသဒိသာ၊ သားသမီးတို့ကို ထိမ်းမြားမင်္ဂလာ ပြုပေးခြင်းနှင့် တူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ပရိစ္ဆိန္နိဒိဝသံ၊ ထိုပိုင်းခြားအပ်ပြီးသောနေ့ကို။ အတိက္ကမေတုံ၊ ကျော်လွန်စေခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ သစေ။ပ။ အဓိဝါသေတုန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားဖြင့်။ (ဝုတ္တော-၌ စပ်) သမာပနေန၊ ခရီးသွားခြင်းကိစ္စကို ပြီးစေခြင်းဖြင့်။ (ဥပစ္ဆေဒေါ- ၌စပ်) ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေါ၊ ပလိဗောဓပြတ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဗျတိရေကတော ပန၊ အပြန်အလှန်အားဖြင့် ကား။ (ဒဿိတော – ဝေဒိတဗ္ဗော-တို့၌စပ်) တံ၊ ထိုပစ္စည်းကို။ အလဘန္တော၊ မရသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မရသော်လည်း။ အဓိဝါသေတုံ၊ ငှာ။ သစေ သက္ကောတိ၊ ငြားအံ့။ အရညံ၊ တောသို့။ ပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ သမဏဓမ္မောဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ဂဟဏေန၊ ဗျတိရေကအနက်ကို သိမ်းယူခြင်းဖြင့်။ ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေါ၊ ပလိဗောဓ၏ပြတ်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ယေသေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
တထာတိ၊ ကား။ ဂိလာနော၊ မကျန်းမမာသော။ ဥပဇ္ဈာယော၊ ကို။ ယာဝဇီဝံ၊ အသက်ထက်ဆုံး။ ဥပဋ္ဌာတဗ္ဗေ ယထာ၊ လုပ်ကျွေးပြုစုအပ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဥပသမ္ပာဒိတအန္တေဝါသိကော၊ ပဉ္စင်းခံပေးအပ်သော တပည့်ဟူသည်။ အတ္တနော၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ကမ္မဝါစံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ရွတ်ဖတ်ကျေညာ ၍။ ဥပသမ္ပာဒိတော၊ ပဉ္စင်းခံပေးသောရဟန်းတည်း။
ယော ကေစိ ရောဂေါတိ၊ ကား။ မူလဘူတော ဝါ၊ မူလရင်းဖြစ်၍မူလည်းဖြစ်သော။ အနုဗန္ဓော ဝါ၊ နောက်လိုက်ရောဂါမူလည်းဖြစ်သော။ အတ္တနော၊ အား။ ဝါ၊ ၏သန္တာန်၌။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်သောရောဂါတည်း။ အနမတဂ္ဂေတိ၊ ကား။ အနု အနု၊ အဖန်ဖန်။ ဝါ၊ အဆင့်ဆင့်လိုက်၍။ အမတဂ္ဂေ၊ မသိအပ်သော အစွန်း အစရှိသော။ အနာဒိမတိ၊ အစမရှိသော သံသရာဝဋ်၌။
ဂန္ထောတိ ဣမိနာ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဂန္ထပလိဗောဓော၊ ကို။ (ဂန္ထပရိဟရဏံ-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ကောင်း၏) ဣဓ၊ ၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိယတ္တိဟရဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဇ္ဈာယာဒီဟီတိ၊ ကား။ သဇ္ဈာယ ဓာရဏပရိစယ ပုစ္ဆာဒီဟိ၊ သရဇ္ဈာယ်ခြင်း, ဆောင်မှတ်ခြင်း လေ့ကျက်ခြင်း, မေ့ခြင်းစည်တို့ဖြင့်။ ဣတရဿာတိ၊ ကား။ အဗျာဝဋဿ၊ ကြောင့်ကြမစိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ယဿ၊ အား။ ဂန္ထဓုရံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ ၍။ ဌိတဿပိ၊ တည်သော်လည်း။ ဂန္ထော၊ သည်။ ဝတ္တတေဝ၊ နှုတ်၌တက်သည်သာလျှင် တည်း။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဂန္ထော၊ ကျမ်းဂန်သည်။ ပလိဗောဓော၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကဿ ယထာ၊ အဘယ်ပုဂ္ဂိလ်အားကဲ့သို့နည်းဟူမူ။) တမှိ တမှိ ဝတ္ထုမှိ၊ ထိုထိုဆိုလတံ့သော ဝတ္ထု၌။ အာဂတ္ထေရာနံ ယထာ၊ လာသောမထေရ်တို့အားကဲ့သို့တည်း။ သဗ္ဗေန သံဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ အဂန္ထပသုတဿပိ၊ ကျမ်းဂန်၌ မလေ့ကျက်သောသူအားလည်း။ (ပလိဗောဓော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။) သုတ္တပဒေသာနံ စ၊ သုတ်၏ တစိတ်တဒေသဖြစ်သော စကားတို့၏၎င်း။ ဝါရာနဉ္စ၊ ဝါရတို့၏၎င်း။ သဒိသတာယ၊ တူသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗျာမှယှနတော၊ အမျိုးမျိုးအထွေထွေ တွေဝေစေသောအားဖြင့်။ မဇ္ဈိမပဏ္ဏာသကော၊ သည်။ အာဂစ္ဆတိ၊ ရောက်လာ၏။ ပန န ဩလောကေဿမီတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ယူပြီး၍။ ဂန္ထဓုရံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေမိ၊ စွန့်လွှတ်ပါအံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဂါမဝါသိကတ္ထေရေဟီတိ၊ ကား။ အနုရာဓပုရဝါသီဟိ၊ အနုရာဓမြို့၌ နေသော အထေရ်တို့နှင့် အနုဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မသင်ယူမူ၍။ တတ္ထ၊ ထိုအဋ္ဌကထာ၌။ ပရိစယံ၊ လေ့လာခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ပဉ္စိကာယမဏ္ဍလေတိ၊ ကား။ ဒီဃာဂမာဒိကေ၊ ဒီဃနိကာယ် အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စပိ၊ ကုန်သော။ နိကာယေ၊ တို့ကို။ သိက္ခိတပရိသာယ၊ သင်ယူပြီးသောပရိတ်သတ်၌။ ပရိဝတ္တေဿာမီတိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏယိဿာမိ၊ ဖွင့်ဆိုအံ့။ သုဝဏ္ဏဘေရိန္တိ၊ ကာ။ သေဋ္ဌဘေရိံ၊ မြတ်သောစည် ကို။ (ဤအဖွင့်ဖြင့် သုဝဏသဒ္ဒါကို အမြတ်ဟောဟူ၍ သိစေသည်) ကတမာစရိယာနံ ဥဂ္ဂဟောတိ၊ ကား။ ကတမေသံ အာစရိယာနံ၊ အဘယ်ဆရာတို့၏။ ဥဂ္ဂဟော၊ သင်စဉ်နည်း။ ကေန၊ အဘယ်သင်စဉ် ဖြင့်။ ပရိဝတ္တီယတိ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်လတံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အာစရိယမဂ္ဂေါတိ၊ ကား။ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ ကထာမဂ္ဂေါ၊ ပို့ချစဉ်တည်း။ အတ္တနော အာစရိယာနန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ (အာစရိယာနံ-၌ စပ်၊ တနည်း။) အတ္တနော၊ အား။ ကထေတုံ၊ ဖွင့်ဆိုဟောကြားခြင်းငှာ။ ယုတ္တာနံ၊ သင့်လျော်ကုန်သော။ အာစရိယာနံ၊ တို့၏။ ဧတသ္မိံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၌။ သုဝိနိစ္ဆိတာ၊ ကောင်းစွာဆုံးဖြတ် အပ်ပြီးသော။ သဗ္ဗာ၊ သော။ တိပိဋကပရိယတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗပရိယတ္တိကော၊ မည်၏။ တေပိဋကော၊ ပိဋကသုံးပုံကိုဆောင်သောပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပီဌေ၊ အင်းပျဉ်၌။ နိသိန္နော၊ လျက်။ တတော၊ ထိုအင်းပျဉ်မှ။ ဩတရိတွာ၊ သက်ဆင်း၍။ ဘူမိယံ၊ မြေပြင်၌။ တဋ္ဋိကာယ၊ သပေါ့ဖျာ၌။ နိသီဒိတွာ၊ ထိုနေပြီး၍။ ဂတကဿာတိ၊ ကား။ ပဋိပတ္တိဂမနေန၊ အကျင့်ဟူ သော သွားခြင်းဖြင့်။ ဂတဿ၊ သစ္စာကိုမြင်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အာစရိယဿ၊ အား။
အပစိတိဒဿနတ္ထံ၊ ရိုသေခြင်းကို ပြုခြင်းအကျိုးငှာ။ ပရိမဏ္ဍလံ၊ စွာ။ စီဝရံ၊ ကို။ ပါရုပိတွာ၊ ၍။ သာဌေယျာဘာဝတော၊ ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဥဇု၊ ဖြောင့်မတ်ပေ၏။ ကာရဏာ ကာရဏဿ၊ အကြောင်းဟုတ်သည်မဟုတ်သည်ကို။ အာဇာနနတော၊ မှန်စွာသိတတ်သောကြောင့်။ အာဇာနီယော၊ ပေတည်း။
ပေါထုဇ္ဇနိကာတိ၊ ကား။ ပုထုဇ္ဇနေ၊ ၌။ ဘဝါ၊ ဖြစ်သောတန်ခိုးတည်း။ ဗဟုပရိဿယတာယ၊ များသောဘေးရန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုပ္ပရိဟာရာ၊ ဆောင်နိုင်ခဲ၏။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင် လျှင်။ အဿ၊ ထိုပုထုဇဉ်တန်ခိုးအား။ ဥတ္တာနသေယျကာဒါရကော စ၊ ပက်လက်အိပ်တတ်ကာမျှသူငယ် ကို၎င်း။ တရုဏသဿဉ္စ၊ နုသောကောက်ပင်ကို၎င်း။ နိဒဿိတံ၊ ဥပမာပြအပ်၏။ သမထယာနိကဿ၊ သမထယဉ်ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဗလိဗောဓော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏) ဝိပဿနာ ယာနိကဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ (ပလိဗောဓော၊ သည်။) န (ဟောတိ၊ ၏)၊ မဖြစ်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ စျာနလာဘီ၊ စျာန်ရသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝိပဿနာသုခတော၊ (စျာန်မှထ၍) ဝိပဿနာရှုခြင်းငှာ လွယ်ကူခြင်းကြောင့်။ သမထယာနိကောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတရေနာတိ၊ ကား။ သမထတ္ထိကေန၊ သမထဖြင့် အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အဝသေသာ၊ ကြွင်းကုန်သော။ နဝ၊ ကုန်သော။ ပလိဗောဓာ၊ တို့ကို။ (ဥပစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။)
ကမ္မဋ္ဌာနဒါယကဝဏ္ဏနာ
ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ နိယုတ္တော၊ အမြဲယှဉ်သည်တည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနိကော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ အမြဲယှဉ်သောသူ။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တော၊ မပြတ်အားထုတ်သောသူကိုရ၏။ တေန ကမ္မဋ္ဌာနိကေန၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်း၌ အမြဲယှဉ်သောသူသည်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပရိစ္ဆန္ဒိတွာ၊ ၍။ သဟဝါသီနံ၊ အတူနေဖြစ်ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ မုဒုစိတ္တန္တိ၊ ကား။ အတ္တနိ၊ ၌။ မုဒုစိတ္တတံ၊ နူးညံ့သောစတ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဇနေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ စ၊ ဆက်။ သဟဝါသီနံ၊ အတူနေရဟန်းတို့၏။ အယံ စိတ္တမဒ္ဒဝဇနနာဒိအတ္ထော၊ ဤစိတ်၏နူးညံ့သည်၏အဖြစ်ကိ ဖြစ်စေခြင်း အစရှိသော အကျိုးကို။ (ဒီပေတဗ္ဗော-၌စပ်) အနုဿာနံ။ပ။ ပ္ပဝတ္တေန၊ ဤသို့အစရှိသောနည်းဖြင့် ဖြစ်သော။ မေတ္တာနိသံသသုတ္တေန၊ မေတ္တာ၏အကျိုးကိုပြသော သုတ်ဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗော၊ ပြအပ်၏။ သမ္မာပဋိပတ္တိယံ၊ ကောင်းမြတ်သော သီလအစရှိသော အကျင့်ပဋိပတ်၌ အနောလီနဝုတ္တိကော၊ မတွန့်ဆုတ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒိဗ္ဗာနိပိ အာရမ္မဏာနိ၊ နတ်ပြည်လောက၌ဖြစ်သော အာရုံတို့သည်လည်း။ (န ပရိယာဒိယန္တိ၊ မဆွဲဆောင်နိုင်ကုန်။) ဣတရာနိ၊ ဤမှတပါးသောလူ့လောက၌ ဖြစ်သော အာရုံတို့သည်။ ပဂေဝ၊ နည်း။ သဗ္ဗတ္တ သဗ္ဗသ္မိံ၊ သော။ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်ခြင်း၌။ ပုဗ္ဗာသေဝနဝသေန၊ ရှေးဦးစွာ မှီဝဲသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္ထယိတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိအပ် ၏။ ယောဂဿ ဘာဝနာယ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇနံ၊ မပြတ်အားထုတ်ခြင်းသည်။ ယောဂါနုယောဂေါ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုယောဂါနုယောဂသည်ပင်လျှင်။ ကရဏီယဋ္ဌေန၊ ပြုအပ်သော အနက်ကြောင့်။ ကမ္မံ၊ အမှုမည် ၏။ တဿ ယောဂါနုယောဂကမ္မဿ၊ ထိုဘာဝနာကို မပြတ်အားထုတ်ခြင်းအမှု၏။ ဌာနံ နိပ္ဖတ္တိဟေတု၊ ပြီးစီး၏ အကြောင်းတည်း။
နိစ္စံ ပရိဟရိတဗ္ဗတ္တာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗတ္ထကကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိယ၊ ဋ္ဌာန်းကိုကဲ့သို့။ ဧကဒါဝ၊ တရံတခါ၌သာလျှင်။ အနနုယုဉ္ဇိတွာ၊ အားမထုတ်မူ၍။ သဗ္ဗကာလံ၊ သိမ်း။ ပရိဟရဏီယတ္တာ၊ ဆောင်အပ်သည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧဝမာဒိကုဏသမန္နာဂတန္တိ၊ ကား။ ပိယဘာဝဒါဒီဟိ၊ ချစ်အပ်သည် ၏ အဖြစ်အစရှိကုန်သော။ ဂုဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမ္မန္နံ၊ ပြည့်စုံသော။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကလျာဏမိတ္တော၊ ဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဒ္ဓါသမ္ပန္နော၊ သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသည်။ သီလသမ္ပန္နော၊ သည်။ သတိသမ္ပန္နော၊ သည်။ သမာဓိသမ္ပန္နော၊ သည်။ ပညာသမ္ပန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသဒ္ဒါစသည်တို့တွင်။ မြတ်စွာ ဘုရား၏။ ဗောဓိံ စ၊ ဗောဓိဉာဏ်ကို၎င်း။ ကမ္မဖလဉ္စ၊ ကံနှင့်ကံ၏အကျိုးကို၎င်း။ သဒ္ဒဟတိ၊ ယုံကြည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ၊ ဉာဏ်၏။ ဟေတုဘူတံ၊ သော။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဟိတေသိတံ၊ အကျိုးစီးပွားကိုလိုလားသည်၏ အဖြစ်ကို။ န ပရိစ္စဇာတိ၊ မစွန့်။ သီလသမ္ပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့သည်။ ပိယော၊ ချစ်အပ်သည်။ ဂရု၊ အလေးပြုအပ်သည်။ ဘာဝနီယော၊ ချီးမွမ်းအပ်သည်။ ဝါ၊ မေတ္တာ ပွားအပ်သည်။ စောဒကကော၊ စောဒနာတတ်သည်။ ပါပဂရဟီ၊ မကောင်းမှုကို ကဲ့ရဲ့တတ်သည်။ ဝတ္တာ၊ ဆိုဆုံးမတတ်သည်။ ဝစနက္ခမော၊ အဆိုအဆုံးအမခံသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုတသမ္ပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ သစ္စပဋိပစ္စသမုပ္ပါဒါဒိပဋိသံယုတ္တာနံ၊ သစ္စာလေးပါး ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်စသည်တို့နှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော။ ဂမ္ဘီရာနံ၊ နက်နဲကုန်သော။ ကထာနံ၊ စကားတို့ကို။ ကတ္တာ၊ ပြုတတ်ဟောတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စာဂသမ္ပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ အပ္ပိစ္ဆော၊ အလိုနည်းသည်။ သန္တုဋ္ဌော၊ ရောင့်ရဲသည်။ ပဝိဝိတ္တော၊ အဖော်မှ ကင်းဆိတ်သည်။ အသံသဋ္ဌော၊ မရောနှောသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝီရိယသမ္ပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ အတ္တဟိတပရဟိတပဋိပတ္တိယံ၊ မိမိ၏အစီးအပွားကို ပြုကျင့်ခြင်း၌။ အာရဒ္ဓဝီရိယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သတိသမ္ပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ ဥပဋ္ဌိတဿတိ၊ ထင်သောသတိရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သမာဓိသမ္ပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ အဝိက္ခိတ္တော၊ မပျံ့လွင့်သည်။ သမာဟိတစိတ္တော၊ တည်ကြည်သောစိတ်ရှိ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပညာသမ္ပတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ အဝီပရီတံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ။ ပဇာနာတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ ကုသလာကုသာနံ၊ အကုသိုလ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဂတိယော၊ သွားခြင်း ပြီးစီးခြင်းတို့ကို။ သမန္နေသမာနော၊ ကောင်းစွာ အဖန်တလဲလဲ ရှာမှီးလျက်။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတာဟိတံ၊ အကျိုးရှိသည် မရှိသည်ကို။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ ဇာနိတွာ၊ ၍။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအကျိုးရှိသောအမှု၌။ ဧကဂ္ဂစိတ္တော၊ တည်ကြည်သောစိတ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝီရိယေန၊ ဖြင့်။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ အဟိတာ၊ အကျိုးမဲ့အမှုမှ။ နိသေဓေတွာ၊ တားမြစ်၍။ ဟိတေ၊ အကျိုးစီးပွား၌။ နိယောဇေတိ၊ တိုက်တွန်းတတ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပိယော။ပ။သမန္နဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပန၊ ဆက်။ ပရမုတ္တံသာဂတံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ တံ ကလျာဏမိတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ မမံ ဟီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယောဂကမ္မဿ၊ ဘာဝနာအမှုကို။ ကာရကဘာဝံ၊ ပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပဋိပတ္တိယာ၊ အကျင့်ပဋိပတ်၏။ အမဃေဘာဝဒဿနေန၊ အချည်းအနှီးမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြသဖြင့်။ သမုတ္တေဇနာယ စ၊ ကောင်းစွာ သက်စေခြင်းအကျိုးငှာ၎င်း။ သမ္ပဟံသနာယ စ၊ ရွှင်လန်းစေ ခြင်းအကျိုးငှာ၎င်း။ အတ္ထာနံ၊ ကို။ ပကာသေတိ၊ ၏။ ပဝေဏိပလနတ္ထံ၊ အစဉ်အဆက်ကို စောင့်ရှောက် ခြင်း အကျိုးငှာ။ ကထေသိ နနု၊ ဟောကြားခဲ့သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧဝရူပေါတိ၊ ကား။ ပေသလော၊ ချစ်အပ်သောသီလရှိသည်။ ဝါ၊ သီလကို ချစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဗဟုဿုတော၊ များသောအကြားအမြင်ရှိသော။ တန္တိဓရောတိ၊ ကား။ သုတ္တဓရော၊ သုတ်ပါဠိကို ဆောင်သည်ဖြစ်၍။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်ပါဠိ၌။ ကေဟိစိပိ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ အသံဟီရော၊ မဆွဲဆောင်အပ် မဆွဲဆောင်နိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဝံသာနုရက္ခကောတိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓါနုဗုဒ္ဓဝံသဿ၊ ဘုရားနှင့် ဘုရား၏တပည့်သာဝကအနွယ်ကို။ အနုရက္ခတော၊ အစဉ်အဆက်အားဖြင့်။ အာစရိယုဂ္ဂဟဏဿ၊ ဆရာ၏သင်ယူစဉ်ကို။ အနုပါလကော၊ အစဉ်စောင့်ရှောက်သည်ဖြစ်၍။ အာစရိယ မတိကောတိ၊ ကား။ အာစရိယမတိယံ၊ ဆရာ၏အလိုအယူ၌။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်သည်ဖြစ်၍။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုဆရာ၏ အလိုအယူကို။ အနတိဝတ္တနတော၊ မကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်တည်း။ အတ္တနော မတိံ၊ မိမိအလိုအယူကို။ န ပကာသေတိ၊ မပြတတ်။ န ကထေတိ၊ မဟောကြားတတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န အတ္တနောမတိကော၊ မည်။ အတ္တနော၊ ၏။ မတိံ၊ အလိုအယူကို။ ပဂ္ဂယှ၊ ချီးမြှောက်၍။ ဝတ္တာ၊ ဆိုတတ်ဟောတတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တခီဏသဝါဒယောတိအာဒိ၊ ကို။ (အာရဒ္ဓံ-၌ စပ်) ဧကစ္စခီဏာသဝေတော၊ အချို့သော ရဟန္တာ ပုဂ္ဂိုလ်ထက်။ ဗဟုဿုတောဝ၊ အကြားအမြင်များသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်သာလျှင်။ ကမ္မဋ္ဌာနဒါနေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း ကို ပေးခြင်း၌။ သေယျော၊ ကောင်းမြတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကား ရပ်၌။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တခီဏာသဝါဒယောတိ၊ ကား။ ယံ။ပ။ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တခီဏာသဝါဒိကာ၊ ဆိုအပ်ပြီး သောရဟန္တာအစရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာနံ ဝိသောဓိတတ္ထာတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော၊ နှုတ်တက်သင်ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဂ္ဂဟောတိ၊ ဥဂ္ဂဟဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာယ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ ကမ္မဋ္ဌာနုပကာရာယ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအား ကျေးဇူးပြုသော။ ပါဠိယာ စ၊ ကို၎င်း။ (သောဓိတတ္တာ-၌စပ်) တဒတ္ထံ၊ ထိုပါဠိ၏ အနက်ကို။ ပရိပုစ္ဆနတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မေးအပ်သော ကြောင့်။ ပရိပုစ္ဆာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓသမညာယ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာယ စ၊ အနက် အဖွင့် အဋ္ဌကထာကို၎င်း။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ သောဓိတတ္ထာ၊ သုတ်သင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ နိဂ္ဂုမ္ဗံနိဇ္ဇဋံ၊ အရှုပ်အထွေးမရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဣတော။ပ။ သလ္လက္ခေတွာတိ၊ ကာ။ ပဉ္စသုပိ နိကာယေသု၊ တို့၌လည်း။ ဣတောစိတော စ၊ တို့မှ ဤမှလည်း။ တဿ တဿ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ အား။ အနုရူပံ၊ သော။ သုတ္တပဒေဉ္စာ၊ သုတ်ပုဒ်ကို၎င်း။ သုတ္တနုဂတံ၊ သုတ်သို့အဉ်လိုက်သော။ ယုတ္တိဉ္စ၊ အကြောင်းယုတ္တကို၎င်း။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဥပလက္ခေတွာ၊ မှတ်သား၍။ သပ္ပါယာသပ္ပါယံ ယောဇေတွာတိ၊ ကား။ယဿ၊ အား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အာစိက္ခတိ၊ ဟောကြား၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပကာရာနုပကာရံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်, ကျေးဇူးပြု တတ်သည်ကို။ ယုတ္တိံမဂ္ဂနေန၊ အသင့်ယုတ္တိကိုရှာသဖြင့်။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်စေ၍။ ဝါ၊ တနည်း။ သမာဓယာ၊ ကောင်းစွာထား၍။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ဟဒယေ၊ နှလုံး၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ သမာဓာယပုဒ်၏ အနက်တည်း။ မဟာမဂ္ဂံ ဒေဿန္တောတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဝိဓိံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအစီအရင်ကို။ မဟာမဂ္ဂံ၊ လမ်းမကြီးကို။ ဝါ၊ လမ်းမကြီးသဖွယ်။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဒေဿန္တော၊ ပြလျက်။
သဗ္ဗတ္တာတိ၊ ကား။ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာရေ၊ ထိုထိုကျောင်းတိုက်၌။ ဝတ္တပဋိဝတ္တံ ကုရူမာနေနာတိ၊ ကား။ ပဝိဋ္ဌကာလေ၊ ဝင်သောကာလ၌။ အာဂန္တုကဝတ္တံ၊ ကို၎င်း။ နိက္ခမနကာလေ၊ ထွက်သောကာလ၌။ ဂမိကဝတ္တံ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ တံ တံ ဝတ္တံ၊ ထိုထိုဝတ်ကို။ ပူရေန္တေန၊ ဖြည့်ကျင့်သည် ဖြစ်၍။ သဗ္ဗပါရိဟာရိယတေလန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂါနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ အတ္ထာယ၊ ငှာ။ ပရိဟရိတဗ္ဗတေလံ၊ ဆောင်အပ် သုံးဆောင်အပ်သော ဆီတည်း။ ဌပေမီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ အနုဇာနာပနံ၊ ခွင့်ပြုစေသောစကားတည်း။ ယံ တံ သမ္မာဝတ္တံ၊ အကြင်ကောင်းစွာ ပြုအပ်သော ကျင့်ဝတ်ကို။ ပညတ္တံ၊ ပညတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဧကဒိဝသံ၊ ၌။ သာယံ၊ ညနေချမ်း၌။ ဝိဿဇ္ဇိတေနာပိ၊ လွှတ်အပ်သော်လည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) အာဂမနကာရဏံ၊ လာခဲ့ခြင်း၏အကြောင်းကို။ အာရောစေတဗ္ဗံ၊ ပြောကြားအပ်၏။ သပ္ပါယဝေလာ၊ လျောက်ပတ်သော အခါဟူသည်။ သရီရစိတ္တာနံ၊ ကိုယ်နှင့်စိတ်တို့၏။ ကလ္လသမယော၊ ခန့်ကျန်းသောအခါတည်း။
စရိယာဝဏ္ဏနာ
၄၃။ သန္တနေ၊ ၌။ ရာဂဿ၊ ၏။ ဥဿန္နဘာဝေန၊ များသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ စရဏ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ရာဂစရိယာ၊ မည်၏။ သာ၊ ထိုရာဂစရိုက်ကို။ သဿဘာသယာဒယော ဝိယ၊ သဿတအယူဟူသော စိတ်၏ကိန်းရာ အာသယစသည်တို့ကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ဒေါသစရိယာဒယော၊ တို့သည်။ တထာ၊ တည်း။ သံသဂ္ဂေါ၊ ရောနှောခြင်းကို။ သမ္ပယောဂေါရဟဝသေန၊ ယှဉ်ခြင်းငှာ ထိုက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) ရာဂမောဟစရိယာ၊ ၎င်း။ ဒေါသမောဟစရိယာ၊ ၎င်း။ ဣတိ အာဒိ ယထာ၊ ဤသို့စသည်တို့ကဲ့သို့တည်း။ သန္နိပါတော၊ စုဝေးခြင်းကို။ ဧကသန္တတိပရိယာပန္နတာဝသေန၊ တဦးတည်း၏ သန္တာန်၌ အတွင်းဝင်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) (ကိံ ယထာ၊ ကား။) ရာဂဒေါသစရိယာ၊ ၎င်း။ ရာဂဒေါသမောဟစရိယာ၊ ၎င်း။ ဣတိအာဒိယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣမာ ဧဝ၊ ဤလေးပါးတို့ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အပရာပိ စတေဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာတိ၊ ကား။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ (သံသဂ္ဂသန္နိပါတဝသေန၊ ဖြင့်။ အပရာပိ၊ ကုန်သော။ စတေဿာ၊ တို့တည်း။ ဟောန္တိ ယထာ၊ သကဲ့သို့။) တထာ၊ တူ။ သဒ္ဓါဒီနံ၊ တို့၏။ သံသဂ္ဂသန္နိပါတဝသေန၊ ဖြင့်။ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓစရိယာ၊ ၎င်း။ သဒ္ဓါဝိတက္ကစရိယာ၊ ၎င်း။ ဗုဒ္ဓိဝိတက္ကစရိယာ၊ ၎င်း။ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝိတက္ကစရိယာ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရာပိ၊ ကုန်သော။ ဣမာ စတေဿ၊ တို့၎င်း။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ သံသဂ္ဂသန္နိပါတဝသေန၊ ဖြင့်။ သံသဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ ရာဂသဒ္ဒါစရိယာ၊ ရာဂသဒ္ဒါစရိုက်၎င်း။ ဒေါသသဒ္ဒါစရိယာ၊ ၎င်း။ ရောနှောခြင်းတည်း။ အနေကာတိ၊ ကား။ တေသဋ္ဌိ၊ ၆၃-ပါးတည်း။ တတော၊ ထို ၆၃-ပါးထက်။ အတိရေကာပိ ဝါ၊ ပိုလွန်ကုန်သည်မူလည်း။ (ဟောတိ၊ ကုန်၏။)တာ ပန၊ ထို ၆၃-ပါးသော စရိုက်တို့ကိုကား။ အသမ္မောဟန္တေန၊ မတွေဝေသည်ဖြစ်၍။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ-၌စပ်) သံယုတ္တသုတ္တဋီကာယံ၊ သံယုတ္တသုတ်ဋီကာ၌။ ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဋိကာ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပကတီတိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ ပဋိပက္ခဘာဝနာယံ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ တတ္ထ တတ္ထ သန္တာနေ၊ ၌။ စရိယာယ၊ ၏။ သဘာဝဘူတတံ၊ သဘော ရင်းဖြစ်၍ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ရာဂါဒီနံ၊ တို့၏။ အညဓမ္မေဟိ၊ တို့ထက်။ အဓိကတာ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်သည်။ ဥဿန္နတာ၊ များသည်၏အဖြစ်မည်၏။ ယတော၊ ယင်းသို့ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ရာဂစရိယာဒီနံ၊ ရာဂစရိုက်စသည်တို့၏။ (ပစ္စယ-၌ စပ်၊ ရာဂစရိတာဒီနံ၊ ဟုရှိလျှင် ရာဂစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဟု ပေး) ပစ္စယသမဝါယေ၊ အကြောင်းတို့၏ ညီညွတ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ရာဂါဒယော၊ တို့သည်။ ဗလဝန္တော၊ အားကြီးကုန်သည်။ ဟေန္တိ၊ ကုန်၏။ အဘိဏှဉ္စ၊ မပြတ်လည်း။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ တာသံ ဝသေနာတိ၊ ကား။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ မူလစရိယာနံ၊ မူလစရိုက်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဆဠေဝ၊ ခြောက်ယောက်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ အနေကပုဂ္ဂလာ၊ များသောပုဂ္ဂိုလ်များသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ အဓိပ္ပေတတ္ထသိဒ္ဓိ စ၊ အလိုရှိအပ်သောအကျိုး၏ ပြီးစီးခြင်းသည်လည်း။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
သဒ္ဓါ၊ သည်။ ဗလဝတီ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ရာဂုဿန္နေ၊ ရာဂများသော။ ဝါ၊ များသော ရာဂရှိသော။ သန္တာနေ၊ ၌။ တဒနုဂုဏဿ၊ ထိုရာဂနှင့် လျော်သော ဂုဏ်ရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ နိယောဂတော၊ အမြဲယှဉ်သောအားဖြင့်။ အဓိကဘာဝသမ္ဘဝတော၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်၏ ဖြစ်သင့်ခြင်း ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ရာဂဿ အာသန္နဂုဏတ္တာတိ၊ ဟူ၍ အာဟ၊ ၏။ သိနေဟပရိယေသနာပရိစ္စဇနေဟိ၊ စိုပြည်ချောညက်ခြင်း ရှာခြင်း မစွန့်ခြင်းတို့ဖြင့်။ သဘာဂမ္မေတ္တာ၊ သဘောတူသော တရား၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဘာဂေါ၊ သည်။ ဒူရေပိ၊ ဝေးငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ အဝေး၌တည်သော်လည်း။ အာသန္နေယေဝ၊ နီးသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ အနီး၌သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ၌။ အာသန္နဂ္ဂဟဏံ၊ သည်။ သဘာဂတာလက္ခဏံ၊ သဘောတူသည်၏အဖြစ်လျှင် လက္ခဏာရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ သဒ္ဓါယ၊ ၏။ ပသာဒဝသေန၊ ကြည်လင်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အကာလုဿိယံ၊ မနောက်ကျူသည်၏ အဖြစ်သည်။ သိနိယှနံ၊ စိုပြည်ချောညက်ခြင်းမည်၏။
အလူခတာ၊ မခြောက်သွေ့ မကြမ်းတမ်း ခြင်း မည်၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ရာဂဿ၊ ၏။ ရဉ္စနဝသေန၊ တပ်စွဲသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (အကာလုဿိယံ၊ သည်။ သိနိယှနံ၊ မည်၏။ အလူခတာ၊ မည်၏။) သဒ္ဓါယ၊ ၏။ ပရိယေသနံ၊ သည်။ အဓိမုစ္စနဝသေန၊ ယုံကြည်ဆုံးဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ စိတ်ချသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တန္နိန္နတာ၊ ထိုယုံကြည်ဖွယ်ဝတ္ထုသို့ ညွတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ရာဂဿ၊ ၏။ (ပရိယေသနံ၊ သည်။) တဏှာယနဝသေန၊ ဆာလောင်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (တန္နိန္နာ၊ ထိုတပ်မက်ဖွယ် အာရုံဝတ္ထု သို့ ညွတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်တည်း။) သဒ္ဓါယ၊ ၏။ အပရိစ္စဇနံ၊ မစွန့်လွှတ်ခြင်းသည်။ ဩကပ္ပနဝသေနာ၊ ယုံကြည်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုပက္ခန္ဒနံ၊ ပြေးဝင်ခြင်းတည်း။ ရာဂဿ၊ ၏။ (အပရိစ္စဇနံ၊ သည်။) အဘိသင်္ဂဝသေန၊ ရှေးရှုငြိကပ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (အနုပက္ခန္ဓနံ၊ တည်း။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဘိန္နသဘာဝါနမ္ပိ၊ ကွဲပြားသော သဘောရှိကုန်ငြားသော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုသဒ္ဓါနှင့် ရာဂတို့၏။ အလေ့ခတာဒိသမညေန၊ မခြောက်သွေ့ မကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ် စသည်တူခြင်းဖြင့်။ သဘာဂတာ၊ သဘောတူသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တံသမင်္ဂီနံ၊ ထိုသဒ္ဓါရာဂတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံပိ၊ တို့၏လည်း။ သဘာဂတာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရာဂစရိတဿ သဒ္ဓါစရိတော သဘာဂေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပညာ၊ သည်။ ဗလဝတီ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒေါသုဿန္နေ၊ ဒေါသများသော။ ဝါ၊ များသောဒေါသရှိသော။ သန္တာနေ၊ ၌။ တဒဂုဏဿ၊ ထိုဒေါသအားလျော်သော ဂုဏ်ရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ နိယောဂတော၊ အားဖြင့်။ အဓိကဘာဝသမ္ဘဝတော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒေါသဿ အာသန္နဂုဏတ္ထာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနလ္လီယနပရိယေသနပရိဝဇ္ဇနေဟိ၊ မငြိကပ်ခြင်း, ရှာခြင်း, ရှောင်ကြဉ်ခြင်းတို့ဖြင့်။ သဘာဂဓမ္မတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ပညာယ၊ ၏။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ အနလ္လီယနံ၊ မကပ်ငြိခြင်းသည်။ တဿ၊ ထိုအာရုံ၏။ ယထာသဝါဝဗောဓဝသေန၊ ဟုတ်မှတ်တိုင်းသော သဘောကို ထိုးထွင်း၍သိသည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဝိသံသဋ္ဌတာ၊ မရောယှက်သည်၏အဖြစ်တည်း။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဒေါသဿ၊ ၏။ (အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ အနလ္လီယနံ၊ သည်။ တဿ၊ ကို။) ဗျာပဇ္ဇနဝသေန၊ ပြစ်မှားသည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဖျက်ဆီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝိသံသဋ္ဌတာ၊ တည်း။) ပညာယ၊ ၏။ ပရိယေသနံ၊ သည်။ ယထာဘူတဒေါသပဝိစယော၊ ဟုတ်မှန်တိုင်းသော အပြစ်ကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။ ဒေါသဿ၊ ၏။ (ပရိယေသနံ၊ သည်။) အဘူတဒေါသနိဇိဂီသာ၊ မဟုတ်မမှန်သောအပြစ်ကို ရှာမှီးခြင်းတည်း။ ပညာယ၊ ၏။ ပရိဝဇ္ဇနံ၊ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းသည်။ နိဗ္ဗန္ဒနာဒိဝသေန၊ ငြီးငွေ့ခြင်းစသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဉာဏုတြာသော၊ ဉာဏ်ဟူသော ထိတ်လန့်ခြင်းတည်း။ ဒေါသဿ၊ ၏။ (ပရိဝဇ္ဇနံ၊ သည်။) အဟိတာဓာန ဝသေန၊ အကျိုးမဲ့ကို ပြုစီရင်ခြင်း၏ အစွမ်အားဖြင့်။ (အဟိတာဝဟနဝသေ-ဟု ရှိလျှင် အကျိုးမဲ့ကို ဆောင်ပေးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်-ဟုပေး) ဆဍ္ဍနံ၊ စွန့်လွှတ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဘိန္နသဘာဝါနမ္ပိ၊ ကုန်သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုပညာနှင့် ဒေါသတို့၏။ အနလ္လီယနာဒိသာမညေန၊ မငြိကပ်ခြင်းစသည် တူခြင်းဖြင့်။ သဘာဂတာ၊ သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တံသမင်္ဂီနံ၊ ထိုပညာဒေါသတို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံပိ၊ တို့၏လည်း။ (သဘာဂတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေါသစရိတဿ ဗုဒ္ဓိစရိတော သဘာဂေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အန္တရာယကရာ ဝိတက္ကာတိ၊ ကား။ မိစ္ဆာဝိတက္ကာ၊ မိစ္ဆာဝိတက်ဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပါ၊ မှားယွင်းသောအကြံအစည်တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မောဟုဿန္နေ၊ မောဟများသော။ ဝါ၊ များသောမောဟရှိသော။ သန္တာနေ၊ ၌။ တဒနုဂုဏဿ၊ ထိုမောဟအားလျော်သော ဂုဏ်ရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိသဗ္ဘာဝတော၊ ဖြစ်ခြင်း၏ ရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ (သီ-သျှာမူတို့၌ ပဝတ္တိသမ္ဘဝတော ဟု ရှိ၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် ဖြစ်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း-ဟုပေး) တေန၊ ကြောင့်။ မောဟဿအာသန္နလက္ခဏတ္တတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနဝဋ္ဌာနစဉ္စလဘာဝေဟိ၊ မတည်တံ့ခြင်း လွန်စွာ လှုပ်ရှားခြင်းတို့ဖြင့်။ သဘာဂဓမ္မတ္တာ၊ သဘောတူသော တရား၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဝိတက္ကဿ၊ ဝိတက်၏။ အနဝဋ္ဌာနံ၊ မတည်တံ့ခြင်း သည်။ ပရိကပ္ပဝသေန၊ ကြံဆသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဝိပ္ဖါရတာယ၊ ပြန့်နှံ့လှုပ်ရှားခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ မောဟဿ၊ ၏။ (အနဝဋ္ဌာနံ၊ သည်။) သမ္မူဠှတာဝသေန၊ တွေဝေခြင်း၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဗျာကုလတာယ၊ ရှုပ်ထွေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ၊ တူ။ ဝိတက္ကဿ၊ ၏။ (ဤမှနောက်၌ သီဟိုဠ်မူတွင် လဟုပရိဝိတက္ကနေ စပလတာယ-ဟု ရှိ၏။ ထိုပါဌ်သာသင့်သည်) လဟုပရိဝိတက္ကနေ၊ လျင်စွာကြံစည်ခြင်း၌။ စပလတာယ၊ လျှပ်ပေါ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စဉ္စလတာ၊ လွန်စွာ လှုပ်ရှားသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) မောဟဿ၊ ၏။ အနောဂါဠှတာယ၊ မသက်ဝင်နိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (စဉ္စလတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဘိန္နသဘာဝါနမ္ပိ၊ သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုမောဟနှင့် ဝိတက်တို့၏။ အနဝဋ္ဌာနာဒိသာမညေန၊ မတည်တံ့ခြင်း စသည် တူခြင်းဖြင့်။ သဘာဂတာ၊ သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တံသမင်္ဂီနံ၊ ထိုမောဟဝိတက်တို့နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံပိ၊ တို့၏လည်း။ (သဘာဂတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မောဟစရိတဿ ဝိတက္ကစရိတော သဘာဂေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တဏှာ၊ သည်။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်။ ရာဂေါယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရာဂစရိယာဝိနိမုတ္တာ၊ ရာဂစရိုက်မှလွတ်သော။ တဏှာစရိယာ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တံသမ္ပယုတ္တောတိ၊ ကား။ တေန ရာဂေန၊ ထိုရာဂနှင့်။ သမ္ပယုတ္တော၊ ယှဉ်၏။ ဒေါသာဒယော ဝိယ၊ ဒေါသ စသည်တို့ကဲ့သို့။ တေန၊ ထိုရာဂနှင့်။ ဝိပ္ပယုတ္တော၊ မယှဉ်သောမာနသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တဒုဘယန္တိ၊ ကား။ တဏှာမာနဒွယံ၊ တဏှာမာနနှစ်ခုအပေါင်းသည်။ နာတိဝတ္တတီတိ၊ ကား။ သဘာဝတော စ၊ တရားကိုယ်သဘောအားဖြင့်၎င်း။ သမ္ပယောဂဝသေန စ၊ သမ္ပယုတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အတိက္ကမိတွာ၊ ၍။ န ဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ရာဂဒေါသေဟိ၊ ရာဂဒေါသန ဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ရာဂဒေါသေဟိ၊ ရာဂဒေါသတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သမ္ပယောဂဝသေန၊ ယှဉ်သည်၏အစွမ်အားဖြင့်။
ဝတ္တမာနဿ၊ ဖြစ်သော။ မောဟဿပိ၊ မောဟ၏လည်း။ ဥဿန္နတာဝသေန၊ များခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ စရိယာဘာဝေါ၊ စရိုက်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကေဝလံ မောဟေဿဝ၊ ရာဂဒေါသတို့နှင့် မယှဉ်သော သက်သက် မောဟ၏သာလျှင်။ (စရိယာဘာဝေါ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။) တထာ၊ တူ။ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝိတက္ကာနံ၊ သဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝိတက်စရိုက်တို့၏။ (စရိယာဘာဝေါ၊ သည်။ ဟောတိ) ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ရာဂေန၊ နှင့်။ သမ္ပယောဂေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ မာနဿာပိ၊ ၏လည်း။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ စရိယာဘာဝေါ၊ သည်။ ယုတ္တော၊ သည်။ ကာမံ သိယာ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်နိုင်ပေ၏။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ပင် ဖြစ်နိုင်သော်လည်း။ ရာဂ။ပ။ဝိဇ္ဇာနံ၊ ရာဂ, ပဋိဃ, မာန, ဒိဋ္ဌိ, ဝိစိကိစ္ဆာ, အဝိဇ္ဇာတို့၏။ အနုသယဋ္ဌော၊ အနုသယ၏ အနက်သည်။ (အာဝေဏိကော) ဝိယ၊ သီးသန့်ဖြစ်သကဲ့သို့။ စရိယဋ္ဌော၊ စရိယအနက်သဘောသည်။ ဣမေသံ ရာဂါဒီနံယေဝ၊ ဤရာဂ စသည်တို့၏သာလျှင်။ အာဝေဏိကော၊ သီးသန့်ဖြစ်သော အနက်သဘောပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာနစရိယာ၊ သည်။ နတ္ထေဝ၊ မရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ယတော၊ ယင်းသို့ အာဝေဏိကဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ စရိယာ၊ ကို။ ပကတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပကတိ စ၊ ကိုလည်း။ သဘောဝေါတိ၊ သဘာဝဟူ၍။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဧတေနေဝ၊ ဤစကားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဒိဋ္ဌိယာပိ၊ ၏လည်း။ ဝိသုံ၊ ခြား။ စရိယာဘာဝါဘာဝေါ၊ စရိုက် အဖြစ်မရှိခြင်းကို။ သံဝဏ္ဏိတော၊ ဖွင့်ပြအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌မူကား။ ဒိဋ္ဌိစရိယာ၊ သည်။ မောဟစရိယန္တောဂဓာဝ၊ မောဟ၌ အတွင်းဝင်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ မောဟနိဒါနတ္တာ စ၊ ကြောင့်၎င်း။ မောဟသမ္ပယုတ္တတ္တာ စ၊ မောဟနှင့် ယှဉ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ပယောဂံ၊ ကို။ သမုစ္စိနောတိ၊ ဆည်း၏။
၄၄။ ကိံသပ္ပါယန္တိ၊ ကား။ ကီဒိသံ၊ သော။ သေနာသနာဒိ၊ ကျောင်းအစရှိသည်သည်။ သပ္ပါယံ၊ သည်။ ပုဗ္ဗာစိဏ္ဏံ၊ ဟူသည်။ ပုရိမဇာတီသု၊ ရှေးဘဝတို့၌။ အာစရိတံ၊ လေ့ကျက်အပ်သော အမှုတည်း။ ဧကစ္စေတိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဥပတိဿတ္ထေရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေန၊ ထေရ်သည်။ ဝိမုတ္တိမိဂ္ဂေ၊ ကျမ်း၌။ တထာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုအတိုင်းပင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗေ ကိရာတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ကိရ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အရုစိသူစနတ္တော၊ မနှစ်သက်ခြင်းကို ဖော်ပြခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣဋ္ဌပ္ပေယောဂေါ၊ ဟူသည်။ မနာပကိရိယ၊ နှစ်သက်ဖွယ်ကိုပြုခြင်းတည်း။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ သောဘနကမ္မကာရီ၊ တင့်တယ်သောအမှုကို ပြုလေ့ရှိသောသူသည်။ သုဘကမ္မဗဟုလော၊ တင့်တယ်သောအမှုများသူမည်၏။ သဗ္ဗေ၊ အလုံးစုံသောသူတို့သည်။ ရာဂစရိတာ ဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အလုဒ္ဓါနမ္ပိ၊ မလိုချင်မမက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ ဝါ၊ လောဘမကြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဣဋ္ဌပ္ပယောဂသုဘ ကမ္မဗဟုလတာသမ္ဘဝတော၊ ဣဋ္ဌပ္ပယောဂရှိသည်၏အဖြစ်, သုဘကမ္မဗဟုလအဖြစ်၏ ဖြစ်သင့်ခြင်း ကြောင့်၎င်း။ သဂ္ဂါ၊ မှ။ စဝိတွာ၊ ၍။ ဣဓူပပတ္တိသမ္ဘဝတော စ၊ ဤလူ့ပြည်၌ဖြစ်ခြင်း၏ ဖြစ်သင့်ခြင်း ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမေ၊ ရှေးဘဝ၌ ဖြစ်ခဲ့သောအကြောင်းဟိတ်ဟူသော နိယာမသည်။ အသတိ၊ သော်။ ယထာဝုတ္တကာရဏမတ္တေန၊ အကြောင်းမျှဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ လုဒ္ဓတာ စ၊ လောဘကြီးသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ လုဒ္ဓဘာဝဟေတုကာ၊ လောဘကြီးသည်၏ အဖြစ်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ ရာဂစရိယာ စ၊ ရာဂစရိုက် သည်၎င်း။ န၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ဣတရေတိ၊ ကား။ ဆေဒနာဒိကမ္မဗဟုလာ၊ ဖြတ်ခြင်းစသော အမှုအဖြစ်များသောသူတို့သည်၎င်း။ နိရယာဒိတော၊ ငရဲစသည်မှ။ ဣဓူပပန္နာ စ၊ ဤလူ့ပြည်လောက၌ဖြစ်လာသောသူတို့သည်၎င်း။ သဗ္ဗေ၊ သူတို့သည်။ ဒေါသမောဟစရိတာ ဧဝ၊ ရှိကုန်သည်သာလျှင်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣဓာပိ၊ ၌လည်း။ ယထာဝုတ္တကာရဏဿ၊ အကြောင်း၏။ ကောဓနဘာဝေ စ၊ ဒေါသကြီးသည်၏အဖြစ်၌၎င်း။ မူဠှဘာဝေ စ၊ မောဟကြီးသည်၏ အဖြစ်၌၎င်း။ အနေကန္တိကတ္တာ၊ တခုတည်းသော အဖို့မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ ဧကန်မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒေါသမောဟရိတတာယပိ၊ ဒေါသစရိုက်ရှိသည်၏ အဖြစ်, မောဟစရိုက်ရှိသည်၏အဖြစ်၏လည်း။ အနေကံသိကတာ၊ တခုတည်းသော အဖို့မရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ဧကန်မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဥဿဒနိယမော၊ များခြင်း၏ ကိန်းသေမြဲခြင်းသည်။ ပမာဏတော၊ အချင့်အရွယ်ပမာဏအားဖြင့်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ သော၊ ထိုဥဿဒနိယမသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ် မူ၍။ သာမတ္ထိယတော၊ အစွမ်းသတ္တိအားဖြင့်။ (ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) သောပိ၊ ထိုအစွမ်းသတ္တိ အားဖြင့် ဥဿဒနိယမကိုလည်း။ ဧကံသိကော၊ တခုတည်းသောအဖို့ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ဧကန်ဖြစ်၍။ နဥပလဗ္ဘတိ၊ မရအပ်မရနိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ယထာ။ပ။ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ယထာဝုတ္တေနေဝါတိ၊ ကား။ ဒွိန္နံ ပန ဓာတူနန္တိအာဒိနာ၊ သည်ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေါသနိယမေတိ၊ ကား။ သေမှာဒိဒေါသာဓိကတာယ၊ သလိပ်စသော ဒေါသ၏ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရာဂါဒိစရိတော၊ ရာဂစသော စရိုက်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေါသဝသေန၊ ဖြင့်။ စရိယာနိယမေ၊ စရိုက်ကိုကိန်းသေသတ်မှတ်ခြင်း၌။ သေမာဓိကော မောဟစရိတောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝါတာဓိကော မောဟစရိတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဝါတာဓိကော ရာဂစရိတောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဒေါသဝသေန၊ ဖြင့်။ တမ္ပိ နိယမဝစနံ၊ ထိုကိန်းသေမှတ်သော စကားသည်လည်း။ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓမေဝ၊ ရှေ့နောက်ဆန့်ကျင်သည်သာလျှင်တည်း။
အပရိစ္တိန္နဝးနန္တိ၊ ကား။ ပရိစ္ဆေဒကာရိကာယ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို ပြုတတ်သော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တဝစနံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ အနုပပရိက္ခိတဝစနံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်၍ ဆိုအပ်သော စကားမဟုတ်။ ဝါ၊ မစူးစမ်းမဆင်ခြင်မူ၍ ဆိုအပ်သောစကားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဥဿဒကိတ္တနေတိ၊ ကား။ ဝိပါကကထာယံ၊ ဝိပါက်ကို ဆိုရာစကား၌။ ဂဟိတဥဿဒကိတ္တနေ၊ ယူအပ် သော များခြင်းကိုပြောကြားရာ၌။ ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမေနာတိ၊ ကား။ ပုရိဘဝေ၊ ရှေးဘဝ၌။ ပဝတ္တလောဘာဒိဟေတုနိယာမေန၊ ဖြစ်ခဲ့သောလောဘအစရှိသော အကြောင်းဟိတ်ဟူသော နိယာမဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ တေသံယေဝ လောဘာဒီနံ၊ ထိုလောစသည်တို့၏သာလျှင်။ (သဘာဝေါ-၌စပ်) ပဋိနိယတော၊ အသီးအခြားကိန်းသေသတ်မှတ်အပ်သော။ လုဗ္ဘနာဒိသဘာဝေါ၊ လိုချက်မက်မောခြင်း အစရှိသောသဘောကို။ နိယာမောတိ၊ ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗေ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတေသံ၊ ဤသတ္တဝါတို့အား။ လောဘော၊ ဟူသော။ ဥဿဒေါ၊ များသောအရာသည်။ (လောဘဿ၊ ၏။ ဥဿဒေါ၊ များခြင်းသည်-ဟု ရှိသင့်၏။ အတ္ထိ၊ ၏။ တနည်း။) ဧတေသံ၊ တို့အား။ ဥဿဒေါ၊ များသော။ လောဘော၊ သည်။ (အတ္ထ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တေ၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်။) လောဘုဿဒါ၊ ကုန်၏။ ဥဿန္နလောဘာ၊ များသောလောဘရှိသောသတ္တဝါတို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) လောဘာဓိကာ၊ လောဘွန်ကဲသော သတ္တဝါတို့ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အမောဟုဿဒါ စာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုစ-သဒ္ဒါဖြင့်။ (သမ္ပိဏ္ဍောတိ-၌စပ်) လောဘုဿဒတာဒီနံ၊ လောဘများသည်၏အဖြစ်စသည်တို့၏။ (ပဘေဒေါ-၌စပ်) ပစ္စေကံ စ၊ အသီးအသီး၎င်း။ ဝေါမိဿတော စ၊ ရောနှောသောအားဖြင့် ၎င်း။ စုဒ္ဒသ၊ ကုန်သော။ ယေ ဣမေပဘေဒါ၊ အကြင်အပြားတို့ကို။ ဣစ္ဆိတော၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထို ၁၄-ပါးသော အပြားတို့ကို။ အနဝသေသတော၊ အားဖြင့်။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား) ယထာဝုတ္တေသု၊ ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ ဆသွေဝ၊ ၆-ပါးသောအပြားတို့၌သာလျှင်။ တေသံ၊ ထို ၁၄-ပါးသောအပြားတို့၏။ ဝါ၊ ထို ၈-ပါးသောအပြားတို့၏။ အန္တောဂတ္တော၊ တည်း။ (စုဒ္ဒသ ပဘေဒ –ကို မဟာဋီကာစာမျက်နှာ ၁၂၅-၌ ပြလတံ့) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဖလဘူတာ၊ အကျိုးဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ လောဘုဿဒတာဒယော၊ လောဘများသည်၏အဖြစ် အစရှိသည်တို့ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
ဣဒါနိ၊ ၌ တေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။ ကံလောဘုဿဒတာဒိံ၊ ထိုလောဘများသည်၏ အဖြစ်စသည်ကို။ ဝိဘာဂေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယဿ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ ကမ္မာယူဟနက္ခဏေဟိ၊ ကား။ ကမ္မကရဏဝေလာယံ၊ ကံကိုပြုသောအခါ၌။ လောဘော ဗလဝါတိ၊ ကား။ လောဘော၊ သည်။ တဇ္ဇာယ၊ ထိုလောဘအားလျော်စွာဖြစ်သော။ ပစ္စယသာမဂ္ဂိယာ၊ အကြောင်းညီညွတ်ခြင်းကြောင့်။ (အဓိကော-၌ စပ်) သာမတ္ထိယတော၊ အစွမ်းသတ္တိအားဖြင့်။ အဓိကော၊ လွန်ကဲသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အလောဘော မန္ဒောတိ၊ ကား။ တပ္ပဋိပက္ခော၊ ထိုလောဘ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ အလောဘော၊ သည်။ ဒုဗ္ဗလော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်၍ရှင်းပြဦးအံ့။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတာ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ကုန်သော။ ဧတေ လောဘာလောဘာ၊ တို့သည်။ ဧကက္ခဏေ၊ ၌။ ကထံ၊ လျှင်။ ပဝတ္တန္တိ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ နာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤလောဘအားကြီးသည်, အလောဘအားနည်သည် ဟု ဆိုသော အဋ္ဌကထာစကားရပ်ကို။ ဧကက္ခဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောစကားရပ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပရိယာဒါတုန္တိ၊ ကား။ အဘိဘဝိတုံ၊ လွှမ်းမိုးခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ သုန္ဒရံ၊ ဤသို့ကောင်းလှစွာသော။ ဧဝံ ဝိပုလံ၊ ဤသို့ပြန့်ပြောကြီးကျယ်သော။ ဧဝံ မဟဂ္ဃဉ္စ၊ ဤသို့အဖိုးထိုက်တန်သည်လည်းဖြစ်သော ဝတ္ထု ကို။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အမုတ္တာစာဂတာဒိဝသေန၊ လွတ်လွတ်စွန့်ကြဲခြင်း မရှိသည်၏အဖြစ်စသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ စေတနာယ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တော၊ သော။ ယော အလောဘော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော။ (အလောဘော)၊ သည်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ လောဘံ၊ ကို။ ပရိယာဒါတုံ၊ လွှမ်းမိုးခြင်းငှာ။ န သေက္ကာတိ၊ နိုင်။ ဒေါသမောဟာနံ၊ တို့၏။ အနုပ္ပတ္တိယာ စ၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ တာဒိသပစ္စယလာဘေန စ၊ ထိုသို့သဘောရှိသောအကြောင်းကို ရခြင်းကြောင့် ၎င်း။ တာဒိသပစ္စယလာဘောန စ၊ ထိုသို့သဘောရှိသောအကြောင်းကိုရခြင်းကြောင့်၎င်း။ အဒေါသာမောဟာ၊ အဒေါသနှင့် အမောဟတို့သည်။ ဗလဝန္တော၊ ကုန်၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ လောဘာဒေါသာမောဟာနံ၊ တို့၏။ ဗလဝဘာဝတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ အလောဘဒေါသမောဟာနံ၊ တို့၏။ ဒုဗ္ဗလဘာဝတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တမေဝ ကာရဏံ၊ ကိုသာလျှင်။ ပစ္စာမသတိ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်၏။ သောတိ၊ ကား။ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလော၊ ထိုကံနှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တေနကမ္မေနာတိ၊ ကား။ လောဘာဒိဥပနိဿယဝတော၊ လောဘအစရှိသော ဥပမာနိဿယရှိသော။ တေန ကုသလကမ္မုနာ၊ ထိုကုသိုလ်ကံသည်။ သုခသီလောတိ၊ ကား။ သခိလော၊ ပြေပြစ်၏။ တမေဝတ္ထံ၊ ထိုသုခသီလဟူသော အနက်ကိုပင်လျှင်။ အက္ကောဓနောတိ၊ ဟူ၍။ ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ဝဒတိ၊ ၏။
ပုရိမနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ရှေး၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းကို အစဉ်လျှောက် သဖြင့်။ မန္ဒာ၊ အားနည်းကုန်သော။ အလောဘာဒေါသ၊ တို့သည်။ လောဘဒေါသ၊ တို့ကို။ ပရိယာဒါတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောန္တိ၊ ကုန်၏။ အမောဟော ပန၊ သည်ကား။ ဗလဝါ၊ အားကြီးသည်ဖြစ်၍။ မောဟံ၊ ကို။ ပရိယာဒါတုံ၊ ငှာ။ သက္ကောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ တတ္ထ တတ္ထ ဝါရေ၊ ထိုထိုဝါရ၌။ ယထာရဟံ၊ စွာ။
အတိဒေသတ္ထော၊ ညွှန်ကြားခြင်းအနက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဒုဋ္ဌောတိ၊ ကား။ ကောဓနော၊ အမျက်ထွက်တတ်၏။ ဒန္ဓောတိ၊ ကား။ မန္ဒပညော၊ နုံ့ထိုင်းသောပညာရှိ၏။ သီလကောတိ၊ ကား။ သုခသီလော၊ ချမ်းသာသော ကိုယ်နှုတ်အမူအရာအလေ့အလာရှိ၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝါရတို့၌။ လောဘဝသေန၊ လောဘ၏အလိုအားဖြင့်၎င်း။ ဒေါသ။ပ။မောဟဝသေန၊ ဒေါသအလို မောဟအလို လောဘဒေါသအလို လောဘ မောဟအလို ဒေါသ မောဟအလို လောဘ ဒေါသ မောဟ အလိုအားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တယော၊ ကုန်သော။ ဧကကာ၊ ဧကကတို့၎င်း။ တယော၊ ကုန်သော။ ဒုကာ၊ တို့၎င်း။ ဧကော၊ တပါးသော။ တိကော၊ တိက်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ လောဘာဒိဥဿဒဝသေန၊ လောဘ စသည်တို့၏ များခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အကုသလပက္ခေယေဝ၊ အကုသိုလ်အဖို့၌ပင်လျှင်။ သတ္တဝါရာ၊ ခုနစ်ခုသောဝါရတို့၎င်း။ ကုသလပက္ခေယေဝ၊ ၌။ အလောဘာဒိဥဿဒဝသေန၊ ဖြင့်။ တထာ၊ ထို့အတူ ၇-ဝါရတို့၌၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စုဒ္ဒသ၊ ကုန်သော။ ဝါရာ၊ တို့ကို။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထို ၁၄-ဝါရတို့တွင်။ အလောဘဒေါသာမောဟာ၊ အလောဘ ဒေါသ အမောဟတို့သည်။ အလောဘဒေါသမောဟာ၊ တို့သည်။ ဗလဝန္တော၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဂတေဟိ၊ လာကုန်သော။ ကုသလပက္ခေ၊ ကုသိုလ်အဖို့၌။ တတိယဒုတိယပဌမဝါရေဟိ၊ တတိယဝါရ ဒုတိယဝါရ ပဌမဝါရတို့ဖြင့်။ ဒေါသုဿဒမော ဟုဿဒဒေါသမောဟုဿဒဝါရာ၊ ဒေါသုဿဒဝါရ, မောဟုဿဒဝါရ, ဒေါသမောဟုဿဒဝါရတို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ဧဝ၊ ယူအပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ တူ။ အကုသလပက္ခေ၊ ၌။ လောဘာဒေါသာမောဟာ၊ တို့သည်။ ဗလဝန္တော၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဂတေဟိ၊ ကုန်သော။ တတိယဒုတိယပဌမဝါရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အဒေါသုဿဒဿမောဟု ဿဒအဒေါသာမောဟုဿဒဝါရာ၊ အဒေါသုဿဒဝါရအမောဟုဿဒဝါရ အဒေါသာမောဟုဿဒဝါရ တို့ကို။ ဂဟိတာ ဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ အကုသလာကုသလပက္ခေသု၊ အကုသိုလ်အဖို့ ကုသိုလ်အဖို့တို့၌။ တယော တယော၊ သုံးခု သုံးခုကုန်သော။ ဝါရေ၊ တို့ကို။ အန္တောဂဓေ၊ အတွင်း၌ဝင်သည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဋ္ဌေဝဝါရာ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဥဘယေသံ၊ အကုသိုလ် ကုသိုလ်အဖို့နှစ်ပါးတို့၌။ မိဿတာဝသေန၊ ရောနှောခြင်း၏အစွမ်း အားဖြင့်။ လောဘာလောဘုဿဒဝါရာဒယော၊ လောဘအလောဘုဿဒဝါရအစရှိကုန်သော။ အပရေ၊ ကုန်သော။ ဧကူနပညာသ၊ တခုယုတ် ၅၀-သော။ ဝါ၊ ၄၉-ပါးသော။ ယေ ဝါရာ၊ အကြင်ဝါရတို့ကို။ ဒေဿတဗ္ဗာ၊ ပြအပ် ပြသင့်ပြထိုက်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုဝါရတို့ကို။ အလဗ္ဘနတော ဧဝ၊ မရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ န ဒဿိတာ၊ မပြအပ်ကုန်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧကသ္မိံ သန္တာနေ၊ တခုတည်းသော သန္တာန်၌။ အာဝတ္ထန္တရံ၊ အခိုက်အတံ့တပါးကို။ အန္တရေန၊ ကြဉ်၍။ လောဘော စ၊ သည်၎င်း။ အလောဘော စ၊ သည်၎င်း။ ဗလဝါ၊ အားကြီး၏။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောသဘောသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်ပေး။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ပဋိပက္ခဝသေန ဝါ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အစွမ်အားဖြင့်၎င်း။ ဧတေသ၊ ဤလောဘ အလောဘ စသည်တို့၏။ သဟဇာတဓမ္မဝသေန ဝါ၊ သဟဇာတတရား၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဗလဝဒုဗ္ဗလဘာဝေါ၊ အားကြီးသည်၏အဖြစ် အားနည်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ လောဘဿ၊ ၏။ (ဗလဝဘာဝေါ-၌ စပ်) တာဝ၊ စွာ။ ပဋိပက္ခဝသေန၊ ဖြင့်။ အလောဘန၊ သည်။ နဓိဘူတတာယ၊ မလွှမ်းမိုး မနှိပ်စက်အပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဗလဝဘာဝေါ၊ အားကြီးသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တထာ၊ တူ။ ဒေါသမောဟာနံ၊ တို့၏။ အဒေါသာမောဟေဟိ၊ အဒေါသအမောဟတို့သည်။ (အနဓိဘူတတာယ၊ ကြောင့်။ ဗလဝဘာဝေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ တပါး။ အလောဘာဒီနံ၊ အလောဘ စသည်တု့၏။ (ဗလဝဘာဝေါ-၌ စပ်) လောဘာဒိအဘိသဝနတောစ၊ လောဘ စသည်ကို လွှမ်းမိုးခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ သဗ္ဗေသံ၊ လောဘ အလောဘအစရှိသော အလုံးစုံသော တရားတို့၏။ (အဘိဘုယျ ပဝတ္တိ-၌စပ်) သမာနဇာတိယံ၊ ဇာတ်တူ သော အကုသိုလ်တရား, ကုသိုလ်တရားတို့ကို။ အဘိဘုယျ၊ ၍။ ပဝတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ သဟဇာတဓမ္မတော စ၊ သဟဇာတတရားအားဖြင့်၎င်း။ ဗလဝဘာဝေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ လောဘော။ပ။မန္ဒာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နေသံ၊ ထိုလောဘ အလောဘ စသည်တို့၏။ သော စ မန္ဒဗလဝဘာဝေါ၊ ထိုအားနည်းသည် အားကြီးသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပုရိမူပနိဿယတော၊ ရှေးဘဝ၌ဖြစ်ခဲ့သော ဥပနိဿယ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအား ဖြင့်။ အာသယဿ၊ စိတ်၏ကိန်းရာဖြစ်သော အလို အာသယ၏။ ပရိဘာဝိတတာယ၊ ထုံစေအပ်ပြီး သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အာသယဿ၊ စိတ်၏ကိန်းရာဖြစ်သော အလို အာသယ၏။ ပရိဘာဝိတတာယ၊ ထုံစေအပ်ပြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ (သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသည်ဟူ၍။) ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ယော လုဒ္ဓေါတိ ဝုတ္တောတိ၊ ကား။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဥဿဒကိတ္တနေ၊ များသည်ကို ပြောကြား ရာ၌။ လုဒ္ဓေါတိ၊ လောဘကြီးသောသူဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အယံ၊ ကို။ ဣဓ စရိယာဝိစာရေ၊ ဤစရိုက်ကို စိစစ်ရာ၌။ ရာဂစရိတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဒုဋ္ဌဒန္ဓာတိ၊ ကား။ ဒုဋ္ဌောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဒန္ဓောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ဒေါသမောဟစရိတာ၊ တို့တည်း။ ပညဝါတိ၊ ကား။ သာတိသယံ၊ တကွ။ သပ္ပညော၊ တည်း။ ယတော၊ ယင်းသို့ အလွန်အကဲနှင့် တကွ ပညာရှိသူဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သဒ္ဓါဝိတက္ကေသု၊ တို့သည်။ ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ၊ သော်လည်း။ ဗုဒ္ဓိစရိတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
အလောဘာဒေါသာနံ၊ တို့၏။ ဗလဝဘာဝေါ၊ သည်။ သဒ္ဓူပနိဿယတာယ၊ သဒ္ဓါဟူသော ဥပနိဿယရှိသည်၏ အဖြစ်နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အလုဒ္ဓ။ပ။သဒ္ဓါစရိတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အယဉ္စ နယော၊ ဤနည်းကိုလည်း။ သာဓာရဏတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တိတပုဗ္ဗဟေတုနိယာမဝသေနဝ၊ သီးခြားထုတ်အပ်သော ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမ၏အစွမ်းအားဖြင့်သာ လျှင်။ ဗုဒ္ဓိစရိတာဒိကေပိ၊ ဗုဒ္ဓိစရိုက်ရှိသူ အစရှိသည်တို့ကိုလည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထံ၊ ထိုပါဌ်၌။ အမောဟပရိဝါရေနာတိ၊ ကား။ အမောဟပရိက္ခိတ္တေန၊ အမေဟသည် ခြံရံအပ်သော။ ဥပနိဿယတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ သမ္ပယောဂတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပညာယ၊ သည်။ အဘိသင်္ခတေန၊ အထူးပြုပြင်အပ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သေသပဒတ္တယေပိ၊ ကြွင်းသော ပုဒ်သုံးခုအပေါင်း၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ လောဘာဒိနာဝေါမိဿပရိဝါရေနာတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ လောဘမောဟာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ အညမညအဝိရုဒ္ဓဝေါမိဿပရိဝါရေန၊ အချင်းချင်း မဆန့်ကျင်မူ၍ ရောနှောသော အခြံအရံရှိသော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဝိရောဓော စ၊ မဆန့်ကျင်ခြင်းကိုလည်း။ ယုဂဂ္ဂါဟဝသေန၊ ရှဉ်းစုံဖက်ပြိုင်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အပ္ပဝတ္တိယာ၊ အားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တထာ (တံ ဝစနံ)၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဒ္ဓါနုသာရိဓမ္မာနုသာရိဂေါတ္တာနိ၊ သဒ္ဓါနုသာရိအနွယ်ဓမ္မာနုသာရိအနွယ်တို့သည်။ အညမညမ္ပိ၊ လည်း။ ဘိန္နသဘာဝါနေဝ၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧကံသေန၊ ဖြင့်။ မိဿကစရိယာပိ၊ ရောနှောသောစရိုက်တို့ကို လည်း။ သမ္ပဋိစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ လက်ခံအပ်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ နည်း။) ပုဗ္ဗဟေတုနိယာမေန၊ ရှေးဘဝ၌ဖြစ်ခဲ့သော အကြောင်းဟိတ်ဟူသော နိယာမဖြင့်။ စရိယာသိဒ္ဓိတော၊ တည်း။ တထာ စေဝ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာ အားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဥဿဒကိတ္တနံ၊ များသည်ကို ပြောကြားသောစကားသည်။ ပဝတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယထာရဟံ၊ စွာ။ လောဘာလောဘာဒီိနံ၊ တို့၏။ ဝိပါကဿ၊ ၏။ ဝါ၊ အြား။ ပစ္စယဘာဝတော၊ ကျေးဇူးပြု တတ်သောပစ္စည်း၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ၊ ၌။ ဂတိသမ္ပတ္တိယာ။ပ။ နာမရူပန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။
စ၊ ဆက်။ ပုဗ္ဗဟေတိုနိယာမေန၊ ဖြင့်။ တိဟေတုကဿ၊ တိဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပညာဝေယျတ္တိယံ၊ ပညာ၏ ထက်မြက်သည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ)ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ဒုဟေတုကဿ၊ ဒုဟိတ်ပုဂ္ဂိုလ် အား။ (ပညာဝေယျတ္တိယံ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ စ၊ ထိုမှတပါး။ ဒုဟေတုကဿ၊ အား။ ဣတိကတ္တဗ္ဗတာနေပက္ကံ၊ ဤသို့ပြုသင့်သည်၏ အဖြစ်၌ ဉာဏ်ပညာ၏ရင့်ကျင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ သို့။ တထာ၊ တူ။ အဟေတုကဿ၊ အား။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ လောဘုဿဒယော၊ လောဘများသူအစရှိကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာ၊ တို့သည်။ ရာဂစရိတာဒယော၊ ရာဂစရိတပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့ သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိဋ္ဌံ၊ ဆုံးဖြတ်မခြင်းသို့။ ဂန္ထဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး၏။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ နိဂမနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧဝံ လောဘာဒီသူတိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၄၅။ တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ပုစ္ဆာဝစနေန၊ ၌။ နယောတိ၊ ကား။ ဇာနနယော၊ သိကြောင်းဖြစ်သော နည်းတည်း။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တောပိ အတ္ထော၊ ဆိုအပ်သောအနက်ကိုလည်း။ ဓမ္မမုခေနေဝ၊ ဓမ္မကိုပဓာနပြုသဖြင့်သာလျှင်။ ပညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မဓိဋ္ဌာနေ၊ အားဖြင့်။ စရိယာယော ဝိဘာဝယေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပကတိဂမနောနာတိ၊ ကား။ အကိတ္တိမေန၊ မပြုပြင်အပ်သော။ သဘာဝဂမနေန၊ သွားရိုးသွားစဉ်သွားခြင်းဖြင့်။ စာတုရိယေနာတိ၊ ကား။ စတုရဘာဝေန၊ တင့်တယ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သိင်္ဂါရေန၊ စံပယ်ခြင်းဖြင့်။ ဥက္ကုဋိကန္တိ၊ ကား။ အသမ္ဖုဋ္ဌမဇ္ဈံ၊ မထိအပ်သော အလယ်ပိုင်းရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ခဏန္တောဝိယာတိ၊ ကား။ ဘူမိံ၊ မြေကို။ ခဏန္တော ဝိယ၊ တူးဆွဘိသကဲ့သို့။ အနုကဍ္ဎိတန္တိ၊ ကား။ ပါဒနိက္ခေပသမယေ၊ ခြေကိုချသော ကာလ၌။ ကဍ္ဎန္တော ဝိယ၊ ဆွဲငင်ဘိသကဲ့သို့။ ပါဒံ၊ ကို။ နိက္ခိပတိ၊ ချ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပါဒံ၊ သည်။ အနုကဍ္ဎိတံ ပစ္ဆတော အဉ္ဆိတံ၊ နောက်အဖို့သို့ ဆွဲငင်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိဗျာကုလာယာတိ၊ ကား။ ပရိတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ အာလုဠိတာယ၊ နှောင်းယှက်အပ်သော။ ဆမ္ဘိတော ဝိယာတိ၊ ကား။ ဝိတ္တာယန္တောဝိယ၊ ရွံ့ဘိသကဲ့သို့။ ဘီတော ဝိယ၊ ကြောက်ဘိသကဲ့သို့။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) သဟသာနုပီလိတန္တိ၊ ကား။ အဂ္ဂါပါဒေန စ၊ ခြေဖျားဖြင့် ၎င်း။ ပဏှိယာ စ၊ ဖနှောင့်ဖြင့်၎င်း။ သဟသာဝ၊ အဆောတလျင်သာလျှင်။ သန္နိရုမ္ဘိတံ၊ ဖိနှိပ်နင်းအပ် သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒဿာတိ၊ ကား။ ဝိနိဝဋ္ဋစ္ဆဒနဿ၊ ခွာလှစ်ပယ်ဖျက်အပ်ပြီးသော ကိလေသာအမိုးရှိသော။ ပဟီနကိလေသဿ၊ သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣဒမီဒိသံ သဒန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ပါဒံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ မြင်၍။ ဝဒတိ၊ ၏။
ပါသာဒိကန္တိ၊ ကား။ ပသာဒါဝဟံ၊ ကြည်ညိုခြင်းကိုဆောင်သည်။ ဝါ၊ ကြည်ညိုဖွယ်ရှိသည်။ မဓုရာကာရန္တိ၊ ကား။ ဣဋ္ဌာကာရံ၊ နှစ်လိုအပ်သောအခြင်းအရာရှိသည်။ အတရမာနောတိ၊ ကား။ နတရမာနော၊ အလျင်မလိုသည်ဖြစ်၍။ သဏိကံ၊ ဖြည်းဖြည်းသာသာ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သမောဓာယာတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဩဓာယ၊ ထား၍။ အဝိက္ခိပိတွာ၊ ဖရိုဖရဲမပစ်ချမူ၍။ နိပဇ္ဇိတွာတိ၊ ကား။ ကာယပသာရဏလက္ခဏာယ၊ ကိုယ်ကိုဆန့်ကျင်ခြင်းလက္ခဏာ ရှိသော။ နိပဇ္ဇာယ၊ လည်းလျောင်းခြင်းဟူသော။ သေယျာယ၊ အိပ်ခြင်းဖြင့်။ နိပဇ္ဇိတွာ၊ လည်းလျောင်း၍။ သယတိနိဒ္ဒါယတိ၊ အိပ်၏။ ပက္ခိတ္တကာယောတိ၊ ကား။ အဝက္ခိတ္တကာယော၊ ပစ်ချအပ်သောကိုယ်ရှိသည် ဖြစ်၍။ အဝသော ဝိယ၊ မိမိအလိုအတိုင်းကိုယ်ကိုမဖြစ်စေနိုင်သောသူကဲ့သို့။ သဟသာ၊ အဆောတလျင်။ ပတိတကာယော၊ ကျသောကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဒုဿဏ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ဝိရူပသန္နိဝေသံ၊ မတင့်တယ်သော အသွင်အပြင်ရှိသော။ ဝိက္ခိတ္တကာယောတိ၊ ကား။ ဣတေ စိတော စ၊ ထိုမှဤမှလည်း။ ခိတ္တအင်္ဂပစ္စင်္ဂေါ၊ ပစ်ချအပ်သော အင်္ဂါကြီးငယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။
သမ္ပရိဝတ္တကန္တိ၊ ကား။ သမ္ပရိဝတ္တိတွာ၊ သမ္ပရိဝတ္တိတွာ သမ္ပရိဝတ္တိတွာ၊ ပြန်လှန်၍ ပြန်လှန်၍။ ဝါလိကာကစသရာနိ၊ သဲအမှိုက်တို့ကို။ အာကုလယန္တော အာလောဠယမာနော၊ ရှုပ်ထွေးစေလျက်။
နိပုဏမဓုရသမသက၌စ္စကာရီတိ၊ ကား။ သကောသလ္လံ၊ ကျွမ်းကျင်ခြင်းနှင့် တကွ။ သုန္ဒရံ၊ စွာ။ အဝိသမံ၊ ညီညွတ်စွာ။ သာဘိသင်္ခါရဉ္စ၊ အထူးပြုပြင်ခြင်းနှင့်တကွလည်း။ ကရဏသီလော၊ ပြုလေ့ရှိသည်။ ဂါဠှထဒ္ဓဝိသမကာရီတိ၊ ကား။ ကာရဏသီလော၊ သည်။ အပရိစ္ဆိန္တံ အပရိနိဋ္ဌိတံ၊ ပြီးဆုံးခြင်းမရှိမူ၍။ ဝါ၊ မပြီးပြတ်စေမူ၍။
မုခပူရကန္တိ၊ ကား။ မုခဿ၊ ကို။ ပူရဏံ၊ ပြည့်စေသော။ မဟန္တံ၊ ကြီးသော။ အရသာပဋိသံဝေဒီတိ၊ ကား။ န ရသပဋိသံဝေဒီ၊ အရသာကိုမခံစားမူ၍။ အာဇနေ ဆဍ္ဍေန္တောတိ၊ ကား။ ဘောဇနဘာဇနေ၊ ဘောဇဉ် ခွက်၌။ ဝါ၊ စားခွက်၌။ သိတ္ထာနိ၊ ထမင်းလုံးတို့ကို။ ဆဍ္ဍေန္တော၊ စွန့်လွှတ်လျက်။ ဝါ၊ ပစပ်မှကျစေလျက်။ မုခံ မက္ခေန္တောတိ၊ ကား။ ဗဟိမုခံ၊ ခံတွင်း၏ပြင်ပအရပ်ကို။ မက္ခေန္တော၊ လူးလဲစေလျက်။
ကိလန္တရူပေါ ဝိယာတိ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုအာရုံကို။ အသဟနေန၊ သည်။ မခံနိုင်သဖြင့်။ ခေဒပ္ပတ္တော ဝိယ၊ ပင်ပန်းခြင်းသို့ရောက်သကဲ့သို့။ အညာဏုပေက္ခာယာတိ၊ ကား။ အညာဏဘူတာယ၊ ဉာဏ်၏ဆန့်ကျင်ဖက် မောဟဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဥပေက္ခာယ၊ ဖြင့်။ အညာဏသင်္ခါတာယ၊ ဉာဏ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်မောဟဟု ဆိုအပ်သော။ ဥပေက္ခာယ၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
မာယာဒီသု၊ တို့တွင်။ မာယာ၊ သည်။ သန္တဒေါသပဋိစ္ဆာဒနလက္ခဏာ၊ ထင်ရှားရှိသောအပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ သာဌေယျံ၊ သည်။ အသန္တဂုဏပကာသနလက္ခဏံ၊ မိမိ၌မရှိသောဂုဏ်ကို ဖော်ပြခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မာနော၊ သည်။ ဥန္နတိလက္ခဏော၊ တက်ကြွခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ ပါပိစ္ဆတာ၊ သည်။ အသန္တဂုဏသမ္ဘာဝနေမုခေန၊ ထင်ရှားမရှိသောဂုဏ်ကို ချီးမွမ်းခြင်းကို အကြောင်းရင်းပြုသဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ခံယူခြင်း၌။ အမတ္တညုတာလက္ခဏာ၊ အတိုင်းအရှည်ကို မသိခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မဟိစ္ဆတာ၊ သည်။ သန္တဂုဏသမ္ဘာဝနာမုခေန၊ ထင်ရှားရှိသောဂုဏ်ကို ချီးမွမ်းခြင်းကို အကြောင်းရင်း ပြုသဖြင့်။ ပဋိဂ္ဂဟဏေ၊ ၌။ အမတ္တညုတာလက္ခဏာ၊ ၏။ အသန္တုဋ္ဌိတာ၊ သည်။ သကလာဘေန၊ မိမိ၏ လာဘ်ဖြင့်။ အသန္တုဿနလက္ခဏာ၊ မရောင့်ရဲခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန၊ ထိုးဖောက်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ သိင်္ဂံ၊ ဦးချိုမည်၏။ သိင်္ဂါရတာနာဂရိကဘာဝသင်္ခါတံ၊ တင့်တယ်စံပယ်သည်၏ အဖြစ် မြို့ကြီးသားအဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ကိလေသသိင်္ဂံ၊ ကိလေသာဟူသော ဦးချိုကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) အတ္တနော၊ ၏။ သရိရဿ စ၊ ကိုယ်ကို၎င်း။ စီဝရာဒိပရိက္ခာရဿ စ၊ သင်္ကန်းအစရှိသော ပရိက္ခရာကို၎င်း။ မဏ္ဍနဝသေန၊ တန်းဆာဆင်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ လောလုပ္ပံ၊ သည်။ စာပေလျံ၊ မည်၏။ ဧဝမာဒယောတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဟိရိကာနောတ္တပ္ပမဒပ္ပမာဒါဒယော၊ အဟိရိက အနောတ္တပ္ပမဒ အပ္ပမာဒစသည်တို့ကို။ သင်္ဂယှန္တိ၊ ကုန်၏။
ဥပနာဟော၊ သည်။ ပရာပရာဓဿ၊ သူတပါး၏အပြစ်ကို။ ဥပနယှနလက္ခဏော၊ ကပ်၍ဖွဲ့ခြင်း အငြိုးထားခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မက္ခော၊ သည်။ ပရေသံ၊ တို့၏။ ဂုဏမက္ခဏလက္ခဏော၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချေဖျက်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ပဋ္ဌာသော၊ သည်။ ပရဿ၊ ၏။ ဂုဏေ၊ တို့ကို။ ဍံသိတွာ၊ ကိုက်၍။ ဝါ၊ ညှပ်၍။ အပနေန္တော ဝိယ၊ ဖယ်ထုတ်ဘိသကဲ့သို့။ ယုဂဂ္ဂါဟလက္ခဏော၊ ဖက်ပြိုင်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဣဿာ၊ သည်။ ပရသမ္ပတ္တိဥသူယနလက္ခဏာ၊ သူတပါးစည်းစိမ်ကို ငြူစူခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ မစ္ဆိရိယံ၊ သည်။ အတ္တသမ္ပတ္တိနိဂူဟနလက္ခဏံ၊ မိမိ၏စည်းစိမ်ကို လျှို့ဝှက်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဣဓ၊ ဤဝါရ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝေါဝစဿာတာပါပမိတ္တတာဒီနံ၊ ဆိုဆုံးမခက်သည်၏အဖြစ်, ယုတ်မာသောမိတ်ဆွေ ရှိသည်၏အဖြစ်စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
အနုဿဟနံ၊ အားမထုတ်ခြင်းသည်။ ထိနံ၊ မည်၏။ အသတ္တိဝိဃာတော၊ အစွမ်းသတ္တိကင်းသည်၏အဖြစ် ဟူသော ပင်ပန်းခြင်းသဘောသည်။ ဝါ၊ စွမ်းရည်သတ္တိကုန်ခန်း၍ စေတသိတ်တို့၏ ပင်ပန်းခြင်းသဘော သည်။ မိဒ္ဓံ၊ မည်၏။ စေတသော၊ စိတ်၏။ အဝူပသမော၊ မငြိမ်သက်ခြင်းသည်။ ဥဒ္ဓစ္စံ၊ မညိ၏။ ဝိပ္ပဋိသာရော၊ နှလုံးမသာခြင်းသည်။ ကုက္ကစ္စံ၊ မည်၏။ သံသယော၊ ယုံမှားခြင်းသည်။ ဝိစိကိစ္ဆာ၊ မည်၏။ အယောနိသော၊ မသင့်သောနည်းလမ်းဖြင့်။ သဠှဂ္ဂါဟော၊ မြဲမြံစွာစွဲယူခြင်းသည်။ အာဓာနဂ္ဂါဟိတာ၊ မှားယွင်းသောအယူကို။ ဒုဗ္ဗိဝေဌိယတာ၊ ဖြေနိုင်ခဲသည်၏အဖြစ်သည်။ မုဋ္ဌသစ္စအသမ္ပဇညာဒီနံ၊ သတိလွတ်ခြင်းသမ္ပဇဉ်ကင်းခြင်းစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
မုတ္တစာဂတာတိ၊ ကား။ ဝိဿဋ္ဌစာဂတာ၊ လွတ်လွတ်စွန့်ကြဲခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ နိဿင်္ဂပရိစ္စာဂေါ၊ ငြိကပ်ခြင်းကင်းသော စွန့်လွှတ်ခြင်းတည်း။ မာယာဒယော၊ စသည်တို့ကို။ တထာပဝတ္တာ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ကုန်သော။ အကုသလက္ခန္ဓာ၊ တို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ အရိယာနံ၊ တို့ကို။ ဒဿနကာမတာဒယော၊ ဖူးမြင်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏။ အဖြစ်စသည်တို့ကို။ တထာပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ ကုသလက္ခန္ဓော၊ တို့ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
ပသာဒနီယဋ္ဌာနံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဝတ္ထုတ္ထယံ၊ ရတနာသုံးပါး အပေါင်းတည်း။ သံဝေဇနီယဋ္ဌာနာနိ၊ ဟူသည်။ ဇာတိအာဒီနိ၊ တို့တည်း။ ကုသလာနုယောဂေတိ၊ ကား။ ကုသလဓမ္မဘာဝနာယံ၊ ကုသိုလ်ဓမ္မကို ပွားစေခြင်း၌။ (အရတိ-နှင့် စပ်သည်)။ ဧဝဉ္စ ဧဝဉ္စ၊ လည်း။ ကရိဿာမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ကိစ္စာနံ၊ တို့ကို။ ရတ္တိဘာဂေ၊ ၌။ ပရိဝိတက္ကနံ၊ သည်။ ရတ္တိံ၊ ၌။ ဓူမယာနာ၊ မည်၏။ တထာဝိတက္ကိတာနံ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ကြံစည်အပ်ကုန်ပြီးသော။ တေသံ၊ ထိုကိစ္စတို့ကို။ ဒိဝသဘာဂေ၊ ၌။ အနုဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဆောင်ရွက်ခြင်းသည်။ ဒိဝါ၊ ၌။ ပဇ္ဇလနာ၊ မည်၏။ ဟုရာဟုရံ ဓာဝနာတိ၊ ကား။ ဣတော စိတော စ၊ လည်း။ တတ္ထ တတ္ထ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တဝေါဿဂ္ဂေါ၊ စိတ်ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣဒံ စိတ္တံ၊ သည်။ ပုရေ၊ ရှေး၌။ ယေနိစ္ဆကံ၊ အလိုရှိရာအရပ်ဖြင့်။ ယတ္ထကာမံ၊ အလိုရှိရာအရပ်သို့။ ယထာသုခံ၊ ချမ်းသာသည့်အလျောက်။ ဝါ၊ အလိုရှိတိုင်း။ စာရိကံ၊ လှည့် လည်ခြင်းကို။ အစာရိ၊ လှည့်လည်ခဲ့လေပြီ။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိဓာဝတိ၊ ပြေးသွား၏။ ဣတိ စ၊ ၎င်း။ အာဟ၊ ၏။
စ၊ အဋ္ဌကထာ၌ စောဒနာဖွယ်ချက်ကို ဆက်လက်၍ ရှင်းပြဦးအံ့။ ဓမ္မပဝတ္တိဒဿနာဒိ၊ မာယာ စသောတရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်း, ကြည့်ခြင်းစသည်သည်။ ပါဠိယံ စ၊ ၌၎င်း။ အဋ္ဌကထာယံ စ၊ ၌၎င်း။ အနာဂတမေဝ၊ မလာသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကိဉ္စိ ကိဉ္စိ၊ အချို့ အချို့သည်။ အာဂတမ္ပိ၊ လာသည် လည်း။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ န သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ မယုံကြည်သင့်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ရာဂစရိတဿ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အပ္ပမာဒဝိဟာရိနောတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုဣရိယာပုထ် စသည်၌။ ဘာဝံ၊ ပင်ကိုရင်းသဘောအလိုကို။ ဝိနိဓာယ၊ ဖယ်ထား၍။ ပဋိပဇ္ဇနေန၊ ပြုကျင့်ခြင်းဖြင့်။ အပ္ပမာဒကာရိနော၊ မမေ့မလျော့ခြင်းကို ပြုလေ့ရှိကုန်လတ်သော်။ ဘိန္နလက္ခဏာ ဣရိယာပထာဒယောတိ၊ ကား။ စာတုရိယေန စ၊ တင့်တယ်စံပယ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ အစာတုရိယေန စ၊ မတင့်တယ် မစံပယ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ သဏိကံ စ၊ ၎င်း။ သဟဿာ စ၊ လျင်၎င်း။ ဂမနာဒယော၊ သွားခြင်း စသည်တို့တည်း။ န ဥပပဇ္ဇန္တီတိ၊ ကား။ န ယုဇ္ဇန္တိ၊ မသင့်လျော်ကုန်။ ပုစ္ဆိတွာ ဇာနိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဓမ္မပ္ပဝတ္တိ အာဒိံ၊ မာယာ အစရှိသောတရားတို့၏ ဖြစ်ခြင်းသည်စသည်ကို။ ပုစ္ဆိတွာ၊ ၍။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၄၆။ သပ္ပါယံ၊ ဟူသည်။ ဟိတံ၊ အစီးအပွားကို ဆောင်တတ်သောအရာတည်း။ ကိလေသဝိဃာတီ၊ ကိလေသာကို ပယ်သတ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဓောတဝေဒိကန္တိ၊ ကား။ အပရိသုဒ္ဓပရိက္ခေပဝေဒိကံ၊ မသန့်ရှင်းသောအရံအတားဝရံတာရှိသော။ ဘူမဋ္ဌကန္တိ၊ ကား။ ဘူမိတလေယေဝ၊ မြေအပြင်၌သာလျှင်။ ဥဋ္ဌာပိတံ၊ တက်စေအပ်သော။ ဥပရိမတလရဟိတံ၊ အထက်ဆင့် အပြင်မှ ကင်းသော။ ဧကတော၊ တဖက်သို့။ ဩနတဿ၊ ညွှတ်သော။ ပဗ္ဗတပါဒဿ၊ တောင်ခြေ၏။ အကတဘိတ္တိဘူမိပရိကမ္မော၊ ပြုပြင်အပ်သောနံရံမြေပြင်၌ အပြေအပြစ်မရှိသော။ ဟေဋ္ဌာဘာဝေါ၊ အောက်အဖို့သည်။ အကတပဗ္ဘာရော၊ မည်၏။ ဇတုကာဘရိတန္တိ၊ ကား။ အဓောမုခါဟိ၊ အောက်သို့ မျက်နှာပြုကုန်သော။ ဩလမ္ဗမာနေမုခါဟိ၊ တွဲလျားဆွဲသောမျက်နှာရှိကုန်သော။ ခုဒ္ဒကဝဂ္ဂုလီဟိ၊ ငယ်သောလင်းနို့တို့ဖြင့်။ ပရိပုဏ္ဏွံ၊ ပြည့်သော။ ဩလုဂ္ဂဝိလုဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ ဆိန္နဘိန္နံ၊ အပြတ်ပြတ်အပေါက် ပေါက်ရှိသော။ လူခဓူသရံ၊ ခြောက်သွေ့၍ ဖျော့တော့သောအဆင်းရှိသော။ (လူခဝူသရံ-ဟု ရှိလျှင် ခြောက်သွေ့၍ ဆပ်ပြာပေါက်သော-ဟု အနက်ပေး) ဆာယူဒကရဟိတံ၊ အရိပ်ရေကင်းသောအရပ်သည်။ ဥဇ္ဇင်္ဂလံ၊ မည်၏။ သီဟဗျဂ္ဃါဒိဘယေန၊ ခြင်္သေ့ ကျား စသော ဘေးဖြင့်။ သာသင်္ကံ၊ ရွံရှာစိုးရိမ်ဖွယ် ရှိသော။ ဒုရူပန္တိ၊ ကား။ ဝိရူပံ၊ အဆင်းမလှသော။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏန္တိ၊ ကား။ အသုန္ဒရဒဏ္ဏံ၊ မကောင်းသော အဆင်းရှိသော။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဒုဿဏ္ဌာနံ၊ မကောင်းသောပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော။ ဇာလာကာရေန၊ ကွန်ရွက်နှင့်တူသောအခြင်းအရာဖြင့်။ ကတပူဝံ၊ ပြုအပ်သောမုံ့သည်။ ဇာလပူဝံ၊ မည်သည်။ သာဏိ ဝိယ ခရသမ္ဖဿန္တိ၊ ကား။ သာဏိဖလကော ဝိယ၊ စို့မယ်နရှိသော ပျဉ်ချပ်ကဲ့သို့။ (သဟ အာဧိနာသာဏိ-ဝစနတ္ထပြု) ဒုက္ခသမ္ဖဿံ၊ မကောင်းသောအတွေ့ရှိသော။ ဘာရိကဘာဝေန စ၊ ဝန်လေးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ တုန္နကရဏေန စ၊ ချုပ်စပ်ခြင်းကို ပြုခြင်းဖြင့်၎င်း။ ကိစ္ဆပရိဟရဏံ၊ ဆင်းရဲငြိုငြင်စွာဆောင်အပ်သော။ အာဏိဂဏ္ဌိကာဟတောတိ၊ ကား။ အာဏီနာ စ၊ စို့မယ်နဖြင့်၎င်း။ ဂဏ္ဌိယာ စ၊ အဆစ်အဖုဖြင့်၎င်း။ ဟတသောတော၊ ဖျက်ဆီးအပ်သော တင့်တယ်ခြင်းရှိသော။ ဣဒံ၊ ဤအလုံးစုံသည်။ ရာဂစရိတဿ၊ အား။ သပ္ပါယံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ် သော်။ အဿ၊ ထိုရာဂစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကိလေသသမုဒါစာရော၊ ကိလေသာ၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သေသသုပိ၊ ကြွင်းသော ဒေါသစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် စသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
ဒိသာမုခန္တိ၊ ကား။ ဒိသာဘိမုခံ၊ အရပ်မျက်နှာသို့ရှေးရှု။ အဗ္ဘောကာသာဘိမုခံ၊ ဟင်းလင်းပြင်အ၏ရပ်သို့ ရှေးရှု။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ မဟာကသိဏန္တိ၊ ကား။ မဟန္တံ၊ ကြီးသော။ ကိသဏမဏ္ဍလံ၊ ကသိုဏ်းဝန်းသည်။ မောဟစရိတဿ၊ အား။ သေနာသနာဒီသု၊ တို့၌။ သေသံ၊ ကြွင်းသော။ ယံ၊ အကြင်သပ္ပါယကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ဒေါသစရိတဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝုတ္တသဒိသမေဝ၊ လျှင်တည်း။
အာယသ္မတော မေဃိယတ္ထေရဿ ယထာ၊ အရှင်မေဃိယမထေရ်အားကဲ့သို့။ ဝိတက္ကဝိဓာဝနေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒရီမုခေတိ၊ ကား။ ပဗ္ဗတဝိဝရေ၊ တောင်ကြား၌။ ပရိတ္တန္တိ၊ ကား။ သုပ္ပသရာဝမတ္ထံ၊ မန်းမျှအိုးဖုံးမျှတည်း။
ပဘေဒပရိစ္ဆေဒတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ နိဒါနပရိစ္ဆေဒတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝိဘာဝနာပရိစ္ဆေဒတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ သပ္ပါယပရိစ္ဆေဒတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ပရိစ္ဆေဒသဒ္ဒေါ၊ သဒ္ဒါကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိဘာဝနာတိ၊ ကား။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ရာဂစရိတော၊ ရာဂစရိုက်ရှိ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဇာနနဝိဘာဝနာ၊ သိခြင်းကို ထင်စွာပြခြင်းတည်း။ ဧကစ္စကသိဏာနုဿတိဋ္ဌာနမတ္တဿ၊ အချို့သောကသိုဏ်း, အနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းမျှ၏။ ဝါ၊ မျှကို။ (ကထိတတ္တာ-၌ စပ်) ပသင်္ဂေန၊ စပ်လျဉ်းသဖြင့်။ ကထိတတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န စတာဝ။ပ။အာဝိတကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စတ္တာလိသကမ္မဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
၄၇။ သင်္ခါတနိဒ္ဒေသတောတိ၊ ကား။ သင်္ခါတာနံ၊ အကျဉ်းအားဖြင့်ဆိုအပ်ကုန်သော။ စတ္တာလီ သာယာတိ၊ လေးဆယ်သောဟူ၍။ သင်္ချာဝသေန၊ သင်္ချာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟိတာနံ၊ ယူအပ်ကုန်သော။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနံ၊ အကျဉ်းအားဖြင့်ပြအပ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို။ နိဒ္ဒေသတော၊ အကျယ်ပြခြင်း အားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ၄၀-သော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့တွင်။ ဧတ္တကာနိ၊ ဤမျှသောကမ္မဋ္ဌာန်းတို့သည်။ ဥပစာရဇ္ဈာနာဝဟာနိ၊ ဥပစာရစျာန်ကို ဆောင်တတ်ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ကာနိတို့သည်။ အပ္ပနာဇ္ဈာနာဝဟာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပစာရပ္ပနာဝဟတော၊ တို့ကိုဆောင်ခြင်းအားဖြင့်။ ဧတ္တကာနိ၊ တို့သည်။ ဧကဇ္ဈာနိကာနိ၊ တခုသောစျာန်ရှိကုန်၏။ ဧတ္တာကာနိ၊ တို့သည်။ တိကဇ္ဈာနိကာနိ၊ စျာန်သုံးပါးအပေါင်းရှိ ကုန်၏။ (ဒုကပိုသည်) ဧတ္တကာနိ၊ တို့သည်။ သကလဇ္ဈာနိကာနိ၊ အလုံးစုံသော စျာန်ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ စျာနပ္ပဘေဒတော၊ စျာန်အပြားအားဖြင့်။ ဧတေသု၊ ဤစျာန်တို့၌။ အင်္ဂသမတိက္ကမော၊ အင်္ဂါကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ ဧတေသု၊ တို့၌။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမော၊ အင်္ဂါကိုကျော်လွန်ခြင်းသည်။ ဧတေသု၊ တို့၌။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမော၊ အင်္ဂါကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သမတိက္ကမတော၊ ကျော်လွန်ခြင်းအားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤ ၄၀-သော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့တွင်။ ဧတ္တကာနိ၊ ဤမျှသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို။ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဧတ္တကာနိ၊ တို့ကို။ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာနိ၊ မပွားစေအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဍ္ဎနာဝဍ္ဎနတော၊ ခြင်းအားဖြင့်။ အာရမ္မဏတောတိ၊ ကား။ သဘာဝဓမ္မနိမိတ္တနဝတ္တဗ္ဗဝသေန စ၊ သဘောတရား, နိမိတ်, နဝတ္တဗ္ဗတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အာရမ္မဏဝိဘာဂတော၊ အာရုံကိုဝေဘန် သောအားဖြင့်။ ဘူမိတောတိ၊ ကား။ ကာမာဝစရာဒိဘူမိဝိဘာဂတော၊ ကာမာဝစရအစရှိသော ဘုံတို့ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ဂဟဏတောတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌာဒိဝသေန၊ ကြည့်ရှုခြင်စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟဏဝိဘာဂတော၊ ယူခြင်းကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ပစ္စယတောတိ၊ ကား။ အာရုပ္ပါဒီနံ၊ အရူပစျာန်စသည်တို့၏။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပစ္စယဘာဝတော၊ အကြောင်း၏အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ စရိယာနု ကူလတောတိ၊ ကား။ ရာဂစရိယာဒီနံ၊ ရာဂစရိုက်စသည်တို့အား။ အနုကူလဘာဝေတာ၊ လျော်သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။
ကမ္မဋ္ဌာနာနီတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏဘာဝေန၊ အာရုံ၏အဖြစ်အားဖြင့်။ ယောဂကမ္မဿ၊ အားထုတ်ခြင်း အမှု၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနာနိ၊ ဖြစ်ရာဌာနတို့တည်း။ စတုက္ကဇ္ဈာနိကာတိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓရူပါဝစရဇ္ဈာနဝန္တော၊ လေးပါးအပြားရှိသော ရူပါဝစရစျာန်ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုလေးပါးသော ရူပါဝစရစျာန်တို့၏ အာရမ္မဏ ဘူတာ၊ အာရုံဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤစတုက္ကဇ္ဈာနိကာ ဟူသောစကားကို။ စတုက္ကနယဝသေန၊ စတုက္ကနည်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနိ ကေသူတိ၊ ကား။ တိကဇ္ဈာနိကေသု၊ တိကစျာန်နှင့်စပ်ဆိုင်သော။ ပုရိမေသု၊ ကုန်သော။ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု၊ တို့၌။ စတုက္ကဇ္ဈာနိကေသု၊ ကုန်သော။ အာနာပါနကသိဏေသု၊ အာနာပါနနှင့် ကသိုဏ်းတို့၌။ သေသေသူတိ၊ ကား။ ဝုတ္တာဝသေသေသု၊ ကုန်သော။ ဧကဝီသတိယာ၊ ၂၁-ပါးသော။ ကမ္မဋ္ဌာနေသု၊ တို့၌။
ဒိဗ္ဗစက္ခုနာ၊ ဒိဗ္ဗစက္ခုအဘိညာဉ်ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဟဒယရူပဿ၊ မြင်အပ်ပြီးသော ဟဒယဝတ္ထုရှိသော။ သတ္တဿ၊ သတ္တဝါ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ အာဒိကမ္မိကော၊ သည်။ စေတောပရိယဉာဏေန၊ ဉာဏ်ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ၊ ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းငှာ။ သက္ကောတိ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော သတ္တဝါ၏။ (စိတ္တံ၊ ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတုံ၊ ငှာ။) န (သက္ကောတိ)၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကသိဏဖရဏံ၊ ကသိုဏ်းကိုဖြန့်ခြင်းသည်။ စေတောပရိယဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပရိသတ္တာနဉ္စ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဩကာသေနပရိစ္ဆိန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လဿ၊ လ္လဉာဏ်၏။ သမ္ပာဒိတတ္ထာ၊ ကြောင့်။ ပရိစ္ဆိန္နာကာရေနနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ တာနိ၊ ထိုကာယဂတာသတိနှင့် အသုဘတို့သည်။ ဥပတိဋ္ဌန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုကာယဂတာသတိနှင့် အသုဘတို့၌။ ဝဍ္ဎနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ကောစိ၊ သူသည်။ သစေ ဝဍ္ဎေယျ၊ ငြားအံ့။ တေန၊ ထိုပွားစေခြင်းဖြင့်။ ကောစိ၊ သော။ ဂုဏော၊ သည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အာနိသံသာဘာဝါစာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေသု ပနာတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ တမေဝ အာနိသံသာဘာဝံ၊ ထိုအကျိုးအာနိသင်၏ မရှိခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝိဝရတိ၊ ဖွင့်ဆို၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝဍ္ဎိတေသု၊ ပွားစေအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ကုဏပရာသိယေဝ၊ အကောင်ပုပ်အစုသည်သာလျှင်။ ဝဍ္ဎတိ၊ ၏။ အဝဍ္ဎိတေပိ၊ မပွားစေအပ်သော်လည်း။ ကာမရာဂဝိက္ခမ္ဘနာ၊ ကာမရာဂကို ခွာခြင်းသည်။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာနိသံသဘာဝေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိဘူတာတိ၊ ကား။ ဝိပုလာရမ္မဏတာယ၊ ကျယ်ပြန့်သော အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုပါကဋာ၊ ကောင်းစွာထင် ရှား၏။ ဝဍ္ဎိတနိမိတ္တတာယ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသောနိမိတ်ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အပ္ပမာဏာရမ္မဏဘာဝေန၊ အတိုင်းမသိကြီးကျယ်သောအာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိဗျတ္တာ၊ အလွန်ထင်ရှား၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ကေဝလန္တိ၊ ကား။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ အနဝသေသံ၊ အကြွင်းမရှိသော။ ပထဝိံဣမန္တိ ဝစနံ၊ ဟူသောစကားကို။ ဥပဋ္ဌာနာကာရေန၊ ထင်သောအခြင်းအရာဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိမိတ္တဿ၊ နိမိတ်ကို။ ဝဍ္ဎနေန၊ ပွားစေခြင်းဖြင့်။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ လာဘိတ္တာတိ၊ ကား။ သာတိသယံ၊ တကွ။ လာဘိတာယ၊ ရသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥက္ကံသဂတဝသိတဘာဝတော၊ လွန်ကဲခြင်းသို့ရောက်သော ဝသီဘော်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ သာတိသယံ၊ တကွ။ လာဘိတာယ၊ ရသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥက္ကံသဂတဝသိဘာတော၊ လွန်ကဲခြင်းသို့ရောက်သော ဝသီဘော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ထေရော၊ သိင်္ဂါလပိတုမထေရ်သည်။ ပရမာယ၊ လွန်ကဲသော။ ဝသိပတ္တိယာ၊ ဝသီဘော်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ အဿမဏ္ဍလေ၊ မြင်ကွင်း၌။ အဿံ၊ မြင်းကို။ သာရေန္တောဝိယ၊ မောင်းနှင်ဘိသကဲ့သို့။ ယတ္ထ တတ္ထ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော အရပ်၌။ နိသိန္နောပိ၊ ထိုင်လျက်သော် လည်း။ ဌိတောပိ၊ ရပ်လျက်သော်လည်း။ တံ စျာနံ၊ ထိုအဋ္ဌိကစျာန်ကို။ သမာပဇ္ဇတေဝ၊ ဝင်စားသည်သာ လျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုသိင်္ဂါလပိတုမထေရ်အား။ သမန္တတော၊ မှ။ ဝါ၊ ၌။ နိမိတ္တံ၊ အဋ္ဌိကနိမိတ်သည်။ ဝဍ္ဎိတံ ဝိယ၊ ပွားစေအပ်သကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာသိ၊ ထင်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဒိသာသူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဝုတ္တာတိ၊ ကား။ ဓမ္မသင်္ဂဟေ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ မဟန္တေတိ၊ ကား။ ဝိပုလေ၊ ပြန့်ပြောကြီးကျယ်သော။ ဟိ၊ မှန်၏။ နိန္နထလာဒိဝသေန၊ ချိုင့်ဝှမ်းသောအရပ် မြင့်မောက်သောအရပ် စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကဒေသေ၊ တစိတ်တဒေသ၌။ အဋ္ဌတွာ၊ မတည်မူ၍။ သမန္တတော၊ မှ။ ဂဟဏဝသေန၊ ယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သကလသရီရေ၊ တကိုယ်လုံး၌။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဏှန္တဿ၊ ယူသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ တံ၊ ထိုနိမိတ်အာရုံသည်။ မဟန္တံ၊ ကြီးကျယ်ပြန့်ပြောသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ မဟန္တေ၊ ကြီးသော။ သရီရေ၊ ကိုယ်၌။ အပ္ပကေတိ၊ ကား။ သရီရဿ၊ ၏။ ဧကဒေသေ၊ ၌။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ အပ္ပကေ ခုဒ္ဒကေ၊ သေးငယ်သော။ ဒါရကသရီရေ၊ သူငယ်၏ကိုယ်၌။ ဧတန္တိ၊ ကား။ အသုဘနိမိတ္တံ၊ ကို။ အာဒီနဝန္တိ၊ ကား။ အသုဘ။ပ။အာနိသံသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အာဒီနဝံ၊ အပြစ်ကို။
သောသာနိပိ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗနီတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဥပပတ္တိတော၊ အသင့်ယုတ္တိအားဖြင့်။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းငှာ။ ကသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပိစုပိဏ္ဍာဒိဝသေန၊ ဝါဂွမ်းစိုင်စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌဟန္တမ္ပိ၊ ထင်သည်သော်လည်းဖြစ်သော။ နိမိတ္တံ၊ အာနာပါနပဋိဘာဂနိမိတ်သည်။ ဝါတသင်္ဃာတသန္နိဿယံ၊ လေအပေါင်းအစုလျှင် မှီရာရှိ၏။ ဣတိကတွာ၊ သွင်း၍။ ဝါတရာသိယေဝ ဝဍ္ဎတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဩသေနပရိစ္ဆိန္နန္တိ၊ ကား။ နာသိကဂ္ဂမုခနိမိတ္တာဒိဩကာသေန၊ နှာသီးဖျား, မုခနိမိတ်အစရှိသောတည်ရာအရပ်ဖြင့်။ သပရိစ္ဆေဒံ၊ အပိုင်းအခြားရှိ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအာနာပါနနိမိတ်ကို ပွားစေရာ၌။ ဝါယောကသိဏဝဍ္ဎနေ ဝိယ၊ ဝါယောကသိုဏ်းကို ပွားစေရာကဲ့သို့။ ကောစိ၊ သော။ ဂုဏော၊ သည်။ န၊ မရှိ။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝါတဝဍ္ဎနမေဝ၊ လေ၏ပွားခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာဒီနဝတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေသန္တိ၊ ကား။ ဗြဟ္မဝိဟာရာနံ၊ တို့၏။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ န စ တေန အတ္ထေ အတ္ထီတိ၊ ကား။ တေန သတ္တရာသိဝဍ္ဎနေန၊ ထိုသတ္တဝါအစု၏ ပွားခြင်းဖြင့်။ ပထဝီကသိဏာဒိဝဍ္ဎနေ ဝိယ၊ ပထဝီကသိုဏ်းစသည်ကို ပွားစေရာ၌ကဲ့သို့။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ပယောဇနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရိဂ္ဂဟဝသေနာတိ၊ ကား။ အပရိဂ္ဂဟိတဿ၊ မသိမ်းဆည်းအပ်သေးသော။ ဘာဝနာဝိသယဿ၊ ဘာဝနာ၏အာရုံကို။ ပရိဂ္ဂဟဝသေန၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တဝဍ္ဎနဝသေန၊ သိမ်းဆည်အပ်ပြီး သော နိမိတ်ကို ပွားစေခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧကာဝါသဒွိအာဝါသာဒိနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာယံ၊ ဘာဝနာ ၌။ ယဒယန္တိ၊ ကား။ ယံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ နိမိတ်ကို။ အယံ ယောဂီ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤဗြဟ္မဝိဟာရအရာ၌။ သီမာသမ္ဘေဒေနေဝ၊ ဒဖြင့်သာလျှင်။ ဥပစာရဇ္ဈာနုပ္ပတ္တိယ၊ ဥပစာရစျာန်၏ဖြစ် ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိမိတ္တုပ္ပတ္တိယာ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်၏ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းထင်ခြင်းဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်လသော်။ စျာနဿ၊ ၏။ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏတာ၊ ပရိတ္တာဒိအာရမ္မဏ၏ အဖြစ် သည်။ ကထံ၊ ဘယ်သို့ပါနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ပရိတ္တ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကထိပယေ၊ အနည်းငယ်ကုန်သော။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ မေတ္တာဒယော၊ တို့သည်။ ပရိတ္တာရမ္မဏာ၊ ဏမည်ကုန်၏။ ဗဟုကေ၊ များကုန်သော။ (သတ္တေ ပရိဂ္ဂဟေတွာ ပဝတ္တာ မေတ္တာဒယော၊ တို့သည်။) အပ္ပမာဏာရမ္မဏာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ အာကာသံ၊ ကို။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမတ္တာ၊ ကသိုဏ်းကို ခွာခြင်းဖြင့်ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ၊ မပွားစေအပ်။ ဣတိ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ယံ၊ အကြင်နဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ-ဟူသော ပုဒ်ကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ တေန၊ ထိုပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပရိကပ္ပဇမေဝ အာရမ္မဏံ၊ ပရိကပ္ပကြောင့် ဖြစ်သော အာရုံကိုသာလျှင်။ ဝဍ္ဎေတုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသောသဘာဝအာရုံကို။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ဟိ သက္ကာ သဘာဝဓမ္မံ ဝဍ္ဎေတုန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အာရုပ္ပါနံ၊ အရူပစျာန်တို့၏။ ပရိတ္တအပ္ပမာဏာရမ္မဏာတာ၊ ပရိတ္တာရမ္မဏအဖြစ် အပ္ပမာဏာရမ္မဏ အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ-၌စပ်) ပရိတ္တဘသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသေ စ၊ သေးငယ်သောကသိုဏ်းကိုခွာခြင်းဖြင့် ရအပ်သောအာကာသ၌၎င်း။ ဝိပုလ။ပ။ကာသေ စ၊ ပြန့်ပြောကြီးကျယ်သောကသိုဏ်းကို ခွာခြင်းဖြင့် ရအပ်သော အာကာသ၌၎င်း။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သေသာနိ၊ ကြွင်းကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဒသ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ၊ ဆယ်ပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့ကို။ အနိမိတ္တတ္တာတိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာဘာဝေါ၊ ပဋိဘောဂနိမိတ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။
ပဋိဘာဂနိမိတ္တာရမ္မဏာနီတိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဘူတာနိ၊ နိမိတ်ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ အာရမ္မဏာနိ၊ တို့တည်း။ သေသာနိ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌာရသ၊ ၁၈-ပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့တည်း။ သေသာနိ ဆာတိ၊ ကား။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဗြဟ္မဝိဟာရာ၊ တို့၎င်း။အာကာသာနဉ္စာယတနံ၊ ဋ္ဌာန်းကို၎င်း။ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သောသာနိ၊ ကုန်သော။ ဣမာနိ ဆ၊ ဤ ၆-ပါးတို့တည်း။ ဝိဿန္ဒမာနပုဗ္ဗတာယ၊ စီးဆင်းသောပြည်ပုပ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပုဗ္ဗကံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို၎င်း။ ပဂ္ဃရမာနလောဟိတတာယ၊ ယိုထွက်သောသွေးရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ လောဟိတကံ၊ ကို၎င်း။ ကိမီနံ၊ ပိုးလောက်တို့၏။ ပစလနေန၊ လှုပ်ခြင်းကြောင့်။ ပုဠုဝကံ၊ ကို၎င်း။ စလိတာရမ္မဏံ၊ လှုပ်ရှားသောအာရုံ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါတပါနဝိဝရာဒီဟိ၊ လေသာပြူတင်းအပေါက်စသည်တို့မှ။ အန္တော ပဝိဋ္ဌဿ၊ အခန်းတွင်းသို့ဝင်သော။ သူရိယာလောကာဒိကဿ၊ နေရောက်စသည်၏။ စလနာကာရော၊ လှုပ်ရှား သော အခြင်းအရာသည်။ ပညာယတိ၊ ထင်ရှား၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩဘာသမဏ္ဍလာရမ္မဏမ္ပိ၊ အရောင်ဝန်းအာရုံကိုလည်း။ စလိတာရမ္မဏံ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂ နိမိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ၊ နိမိတ်ဖြစ်သည်မှ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ သန္နိသိန္နမေဝါတိ၊ ကား။ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်၏။ နိစ္စလမေဝ၊ မလှုပ်ရှားသည်သာလျှင်တည်း။
ဒေဝေသူတိ၊ ကား။ ကာမာဝစရဒေဝေသု၊ တို့၌။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ၊ ထိုကာမဝစရနတ်ပြည်တို့၌။ အသုဘာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ ပဋိကူလဿ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဖြစ်သော။ အာဟာရဿ စ၊ ၏၎င်း။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ အဿာသပဿသာနံ၊ တို့၏။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ၌။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ အာနာပါနဿတိ စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဒိဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌေန၊ မြင်အပ်သော။ ကရဏဘူတေန၊ ကရိုဏ်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝတ္ထုနာ၊ ဖြင့်။ (ကရဏဘူတေန-ပါဌ်ဖြင့် နာ-ဝိဘတ်၏ အနက်ကို ဖွင့်ပြသည်) ဂဟေတဗ္ဗာနီတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗဥဂ္ဂဟနိမိတ္တာနိ၊ ဖြစ်စေအပ်သော ဥဂ္ဂဟိနိတ်မိတ်ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿာတိ၊ ကား။ ကာယတာသတိယာ၊ ၏။ ဥစ္ဆုသဿာဒီနံ၊ ကြံပင်ကောက်ပင်သည်တို့၏။ ပတ္တေသု၊ အရွက်တို့၌။ ပစလမာနဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏမုခေန၊ အထင်အရှားလှုပ်နေသောအဆင်းကို ယူခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဝါတဿ၊ လေ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝါယောကသိဏံ ဒိဋ္ဌဖုဋ္ဌောနတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န အာဒိကမ္မိကေန၊ ကုန်။ ဘာဝနာရမ္ဘဝသေန၊ ဘာဝနာကိုစ၍အားထုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ပဋ္ဌပေတဗ္ဗာနိ၊ မဖြစ်စေအပ်ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟေဋ္ဌိမေ၊ အောက်၌ဖြစ်ကုန်သော။ တယော၊ ကုန်သော။ ဗြဟ္မဝိဟာရေ စ၊ စျာန်တို့ကို၎င်း။ ကသိဏေသု၊ တို့၌။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနဉ္စ၊ စျာန်ကို၎င်း။ အနိဓိဂန္တွာ၊ မရမူ၍။ သမ္ပာဒေတုံ၊ ပြည့်စုံစေခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။
ဣမေသု ပန ကမ္မဋ္ဌာနေသူတိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ကမ္မဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏေန၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အာရမ္မဏာနံ စ၊ တို့ကို၎င်း။ စျာနာနဉ္စ၊ တို့ကို၎င်း။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သုခဝိဟာရဿာတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဿ၊ ၏။ (ဤဋီကာအဖွင့်ကို ထောက်သဖြင့် ဝိသုဒ္ဓိမဂ် သုခဝိဟာရဿ ဝိပဿနာယ ဘဝသမ္ပတ္တီနံ-ဟု အသီးသီး ဝိဘတျန္တနှင့် ရှိသင့်၏)
စ၊ ဆက်။ ဧကာဒသ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ အနုကူလာနီတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောစကားရပ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သဗ္ဗေဉ္စတန္တိအာဒိ၊ သောစကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ ရာဂဝိက္ခမ္ဘနဿ၊ ရာဂကိုခွာခြင်း၏။ ဥပါယဘာဝတော၊ ပြီးစီးကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနုကူလာနိ၊ လျော်ကုန်၏။ အဋ္ဌ၊ တို့သည်။ အနုကူလာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) သေသေသု၊ တို့၌။ (လည်း)။ ဧဝံ၊ တည်း။ ဧကန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤပုဒ်သည်။ အနုဿတီသု၊ တို့တွင်။ ဧကံ၊ တခုသော။ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည်။ ဣတိ၊ သို့ အနုဿတိအပေက္ခံ၊ အနုဿတိကိုငဲ့၏။ မောဟစရိတဝိတက္ကစရိတာပေက္ခံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုငဲ့သည်။ န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုမောဟစရိတဝိတက္ကစရိတပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အညဿာပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အနုကူလဿ၊ လျော်သော ကမ္မဋ္ဌာန်း၏။ ဝါ၊ ကို။ လဗ္ဘနတော၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (မူသစ်၌ အ-ပိုသည်)
သဒ္ဓါ။ပ။တိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ အတိသပ္ပါယဝသေန၊ အလွန်သင့်လျော်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမေေဿဝ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အားသာလျှင်။ ဥဇုဝိပစ္စနီကံ၊ ဖက်ဖြစ်၏။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ အတိသပ္ပါယံ၊ လျော်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗဿ၊ ယူအပ်သော။ ဝိသေသဿ၊ အထူး၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗစရိတာနံ၊ အလုံးစုံသော စရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အနုကူလာနိ၊ လျော်ကုန်၏။ ပရိတ္တန္တိ၊ ကား။ သရာဝမတ္တံ၊ အိုးဖုံးမျှသောကသိုဏ်းတည်း။ အပ္ပမာဏန္တိ၊ ကား။ တတော၊ ထိုအိုးဖုံးမျှထက်။ အဓိက ပမာဏံ၊ လွန်သောအတိုင်းအရှည်ရှိသော ကသိုဏ်းသည်။ ပရိတ္တံ၊ မည်၏။ ခလမဏ္ဍလာဒိကသိဏ ဘာဝေန၊ ကောက်နယ်တလင်းအစရှိသော ကသိုဏ်းဝန်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟိတံ၊ သော။ အဓိကပမာဏံ၊ လွန်ကဲသော အတိုင်းအရှည်ရှိသော ကသိုဏ်းသည်။ အပ္ပမာဏံ၊ မည်၏။
စတ္တာရော ဓမ္မာတိ၊ ကား။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ မနသိ ကရဏီယာ၊ နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ဥတ္တရီတိ၊ ကား။ သီလသမ္ပဒါ၊ သီလ၏ ပြည့်စုံခြင်းငှာ။ ဝါ၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၎င်း။ ကလျာဏမိတ္တတာ၊ ကလျာဏမိတ္တရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ သပ္ပါယဓမ္မဿဝနံ၊ ၎င်း။ ဝီရိယံ၊ ၎င်း။ ပညာ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေသု ပဉ္စသုဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ပတိဋ္ဌာနတော၊ တည်သည်မှ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ အသုဘာတိ၊ ကား။ အသုဘဘာဝနာ၊ တည်း။ ဧကာဒသသု၊ ကုန်သော။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနေသု၊ တို့၌။ ဘာနဝနာနုယောဂေါ၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခြင်းတည်း။ မေတ္တာတိ၊ ကား။ အနေဓိသော ဝါ၊ အပိုင်း အခြားမရှိသော အားဖြင့်၎င်း။ ဩဓိသော ဝါ၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တာ၊ သော။ မေတ္တာ ဘာဝနာ၊ တည်း။ အာနာပါနဿတီတိ၊ ကား။ သောဠသဝတ္ထုကာ၊ ၁၆-ပါးသောဝတ္ထုရှိသော။ အာနာပါန ဿတိသမာဓိဘာဝနာ၊ ဓိကိုပွားစေခြင်းတည်း။ ဝိတက္ကုပစ္ဆေဒါယာတိ၊ ကား။ မိစ္ဆာဝိတက္ကာနံ၊ တို့ကို။ ဥပစ္ဆိန္ဒနတ္ထာယ၊ ပယ်ဖြတ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ အနိစ္စသညာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေ သင်္ခါရာအနိစ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တာ၊ သော။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ တည်း။ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတာယာတိ၊ ကား။ အသ္မီတိ၊ ငါဖြစ်၏ ငါဟုတ်၏ဟူ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဿ၊ ဖြစ်တတ်သော။ နဝဝိဓဿာပိ၊ ကိုးပါးအပြားရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ မနဿ၊ ကို။ သမုစ္ဆိန္ဒနာယ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ခြင်းငှာ။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤမေဃိယသုတ်၌။ ဧကေဿဝ၊ တပါးတည်းသောပုဂ္ဂိုလ်အား သာလျှင်။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ပွားစေအပ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ (တနည်း) စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဧကဿ၊ တဦးတည်းသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ စတုစရိယတာယ၊ စရိုက် ၄-ပါးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တာ၊ ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ တေန၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာနိပိ၊ ကုန်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ၊ တို့သည်။ သဗ္ဗာကုသလဝိက္ခမ္ဘနာနိ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်ကို ပယ်ခွာတတ်ကုန်သည်၎င်း။ သဗ္ဗကုသလပရိဗြူဟနာနိ၊ အလုံးစုံသောကုသိုလ်ကို ပွားစေ တတ်ကုန်သည်၎င်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။
ဧကေဿဝ၊ တဦးတည်းအားသာလျှင်။ သတ္တ၊ ကုန်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ အာယသ္မာ ရာဟုလော၊ သည်။ သဗ္ဗစရိတော စ၊ အလုံးစုံသော စရိုက်ရှိသည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ဆိုလိုသောအဓိပ္ပါယ်တည်း။ ဝစနမတ္တေတိ၊ ကား။ အသုကကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ဤမည်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းသည်။ အသုကစရိတဿ၊ ဤမည်သော စရိုက်ရှိသောသူအား။ အနုကူလံ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တဝစနမတ္တေ၊ ဆိုအပ်သော စကားမျှ၌။ အဓိပ္ပါယောတိ၊ ကား။ တထာဝစနဿ၊ ထိုသို့ဆိုခြင်း၏။ အဓိပ္ပါယော၊ ရည်ရွယ်ချက်အလိုကို။ သော ပန၊ ထိုဆိုလိုသောအဓိပ္ပါယ်ကိုကား။ သဗ္ဗေဉ္စတန္တိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဝိဘာဝိတော ဧဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
၄၈။ ပိယော ဂရူတိအာဒိနာ၊ သည်ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော။ ကလျာဏမိတ္တံ၊ ကို။ အတ္တနော။ပ။ဂဟေတွာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ ဥပသင်္ကမိတွာ၊ ၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဗဟုပရိဿယော၊ များသောဘေးရန်ရှိသော။ အယံ အတ္တဘာဝေါ၊ ကို။ ဌာနေယဝ၊ သင့်လျော်သော နေရာ၌သာလျှင်။ မယာ၊ သည်။ နိယျာတိတော၊ အပ်နှင်းအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ သွင်း၍။ သောမနဿမေဝ၊ သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယထာဟီတိအာဒိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အတ္တဇ္ဇနီယောတိ၊ ကား။ န တဇ္ဇေတဗ္ဗော၊ မကြိမ်းမောင်း အပ်သည်။ န နိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ မနှိပ်အပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သွာယံ-သော အယံအတဇ္ဇနီယဘာဝေါ၊ သည်။ ဒေါဝစဿတာယ ဝါ၊ ဆိုဆုံးမနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သော်၎င်း။ အာစရိယေ၊ ဆရာ၌။ အနိဝိဋ္ဌပေမတာယဝါ၊ သက်ဝင်သော ချစ်ခင်ကြည်ညိုခြင်း မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သော်၎င်း။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဒုဗ္ဗစော ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ အာစရိယေန၊ သည်။ တဇ္ဇိယမာနော၊ ကြိမ်းမောင်းပြောဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ကောပဉ္စ၊ အမျက်ထွက်ခြင်း ကို၎င်း။ ဒေါသဉ္စ၊ ဒေါသကို၎င်း။ အပစ္စယဉ္စ၊ မနှစ်သက်မကြည်သာခြင်းကို၎င်း။ ပါတုကရောတိ၊ ၏။ ယော ဝါ၊ အကြင်ရဟန်းသည်မူလည်း။
အဿ၊ ထိုဆရာ၏။ သန္တိကေ၊ ဝါ၊ ဝါသေန၊ နေခြင်းဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သွင်း၍။ ပက္ကမတိ၊ ဖဲသွား၏။ ဒုဝိဓောပိ၊ သော။ အယံ၊ ဤရဟန်း သည်။ အတဇ္ဇနီယော၊ မည်၏။ ဓမ္မေနာတိ၊ ကား။ ဩဝါဒါနုသာသနိဓမ္မေန၊ ဆုံးမခြင်းကံခြစ်ခြင်းဟူသော တရားဖြင့်။ ဂူဠှံ ဂန္ထန္တိ၊ ကား။ သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒိသဟိတံ၊ သစ္စာလေးပါး, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်သည်တို့နှင့် တကွဖြစ်သော။ ဂမ္ဘီရံ စ၊ နက်နဲသည်လည်းဖြစ်သော။ သုညတာပဋိသံယုတ္တဉ္စ၊ သုညာတာနှင့် စပ်ယှဉ်သည်လည်းဖြစ်သော။ (သီဟိုဠ်မူ၌ သုညတာပဋိသံယုတ္တံ ဝါ-ဟု ဝါသဒ္ဒါနှင့် ရှိ၏။) ကမ္မဋ္ဌာနာဂန္ထံ၊ ကို။
တုမှာကမတ္ထယာတိ ဝုတ္တေတိ၊ ကား။ သတပေါရိသေ၊ အတူတရာနက်သော။ ပပါတေ၊ ချောက်၌။ ပတနေန၊ ခုန်ချခြင်းဖြင့်။ တုမှာကံ၊ တို့အား။ ကောစိ၊ သော။ အတ္ထော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကေနစိ၊ သည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဃ့သေန္တောတိ၊ ကား။ မနုဿကက္ကေန၊ လူမှုန့်ဖြင့်။ တုမှာကံ၊ တို့အား။ ကောစိ၊ သော။ အတ္ထော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဃံလေန္တော၊ ပွတ်တိုက်လျက်။ နိရဝသေသံ၊ အကြွင်းမဲ့။ အတ္ထဘာဝံ၊ ကို။ ခေပေတုံ၊ ငှာ။ ဥဿဟေယျံ၊ စွမ်းနိုင်ပါ၏။ မမ၊ အကျွန်ုပ်၏။ အဿာသပဿသနိရုန္ဓနေန၊ ထွက်သက်ဝင်သက်ကို ချုပ်စေခြင်းဖြင့်။ တုမာကံ၊ တို့အား။ ကောစိ၊ သော။ ရောဂဝူပသမာဒိကော၊ ရောဂါငြိမ်းခြင်းစသော။ အတ္ထော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေနစိ၊ သည်။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ တီဟိပိ၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူဟိ၊ တို့သည်။ အာစရိယေ၊ ၌။ ဘတ္တိပဝေဒနမုခေန၊ ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်ခြင်းကို ပြောကြားခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဝီရိယာရမ္ဘောဧဝ၊ ဝီရိယာကို ပြင်းစွာအားထုတ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဝေဒိတော၊ ပြောကြားအပ်၏။
၄၉။ အညတ္ထ၊ တပါးသောအရာ၌။ ပဝတ္တိတွာပိ၊ ဖြစ်ပြီး၍လည်း စိတ္တံ၊ သည်။ အာဂမ္မ၊ လာ၍။ ယတ္ထ၊ အကြင်တရားသဘော၌။ သေတိ၊ ကိန်းဝပ်၏။ သော၊ ထိုသဘောတရားသည်။ တဿ၊ ထိုစိတ်၏။ အာသယော၊ ကိန်းဝပ်ရာမည်၏။ (ကိမိဝ၊ ကား။) မိဂါသယော ဝိယ၊ သမင်၏ ကိန်းဝပ်ရာကဲ့သို့တည်း။ အာသယော ဧဝ၊ အာသယသည်ပင်လျှင်။ အဇ္ဈာသယော၊ မည်၏။ သော၊ ထိုအဇ္ဈာသယသည်။ အာသယသည်ပင်လျှင်။ အဇ္ဈာသယော၊ မည်၏။ သော၊ ထိုအဇ္ဈာသယသည်။ ဝိပန္နော၊ ဖောက်ပြန် ပျက်စီးသော အဇ္ဈာသယ၎င်း။ သမ္ပန္နော၊ ပြည့်စုံကောင်းမြတ်သော အဇ္ဈာသယ၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဝိပန္နော၊ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးသော အဇ္ဈာသယ သည်။ သဿတာဒိမိစ္ဆာဘိနိဝေသနိဿိတော၊ သဿတအစရှိသော မိစ္ဆာအယူကို၏။ သမ္ပန္နော၊ ကောင်းမြတ်ပြည့်စုံသော အဇ္ဈာသယသည်။ ဝဋ္ဋနိဿိတော၊ ဝဋ်ဆင်းရဲကိုမှီသော အဇ္ဈာသယ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓော၊ ၏။ တေသု၊ တို့တွင်။ ဝိဝဋ္ဋနိဿိတော၊ မှီသော။ အဇ္ဈာသယော၊ ကို။ သမ္ပန္နဇ္ဈာသယေနာတိ ဣဓ၊ ဟူသော ဤစကားရပ်၌။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ နံ၊ ထိုအဇ္ဈာသယကို။ ဝိဘာဂေန၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အလောဘာဒီနံ ဝသေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဆဟာကာရေဟီတိ၊ ကား။ အလုဗ္ဘနာဒီဟိ၊ မလိုချင် မမက်မောခြင်း အစရှိကုန်သော။ ဆဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သမ္ပန္နဇ္ဈာယယေနာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗဘာဂိယာနံ၊ ကုန်သော။ သီလသမ္ပဒါဒီနံ၊ သီလသမ္ပဒါစသည်တို့ကို။ သာဓနဝသေန စ၊ ပြီးစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ၎င်း။ လောကုတ္တရာနံ၊ ကုန်သော။ (သီလသမ္ပဒါဒီနံ၊ တို့၏။) ဥပနိဿယဘာဝေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဧတဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်အား။ သမ္ပန္နော၊ ပြည့်စုံကောင်းမြတ်သော။ အဇ္ဈာသယော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ပန္နဇ္ဈာသယော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တေန၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အလောဘာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ ပယ်ဖျောက်တတ်သောကြောင့်၎င်း။ အနေကဂုဏာဝဟတော စ၊ များစွာသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သောကြောင့်၎င်း။ သတ္တာနံ၊ တို့အား။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ယောဂိနော၊ အား။ ဗဟုကာရော၊ များစွာကျေးဇူးရှိကုန်၏။ ဝါ၊ များစွာ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်၏။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့် ပင်လျှင်။ အလောဘာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ မစ္ဆေရမလာဒီနံ၊ ဝန်တို့ခြင်း အညစ်အကြေး စသည်တို့ ၏။ ပဋိပက္ခဘာဝေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ အလောဘော။ပ။ အာပဇ္ဇေယျာတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[အလောဘော၊ သည်။ မစ္ဆေရမလဿ၊ ဝန်တိုခြင်းအညစ်အကြေး၏။ ပဋိပက္ခော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ အဒေါသော၊ သည်။ ဒုဿီလျမလဿ၊ ဒုဿီလအညစ်အကြေး၏။ (ပဋိပက္ခော၊ တည်း။) အမောဟော၊ သည်။ ကုသလေဟု ဓမ္မေသု၊ တို့၌။ အဘာဝနာယ၊ မပွားစေခြင်း၏။ (ပဋိပက္ခော၊ တည်း။) စ၊ ထိုမှတပါး။ ဧတ္ထ၊ ဤသုံးပါးတို့တွင်။ အလောဘော၊ သည်။ ဒါနဟေတု၊ ဒါန၏အကြောင်းတည်း။ အဒေါသော၊ သည်။ သီလဟေတု၊ တည်း။ အမေဟော၊ သည်။ ဘာဝနာဟေတု၊ တည်း။ စ၊ တပါး။ တေသု၊ တို့တွင်။ အလောဘေန၊ ဖြင့်။ အနဓိကံ၊ မလွန်မူ၍။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) လုဒ္ဓဿ၊ လိုချက်မက်မောသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အဓိကဂ္ဂဟဏတော၊ အပိုအလွန်ကိုယူခြင်းကြောင့်တည်း။ အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ အနူနံ၊ မယုတ်မူ၍။ (ဂဏှာတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ဒုဋ္ဌဿ၊ ဒေါသဖြင့် ဖျက်ဆီးအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ ဒေါသရှိသောသူ၏။ ဦးနဂ္ဂဟဏတော၊ အယုတ်ကို ယူခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ (သူတပါး၏ ဂုဏ်ကို) ယုတ်လျော့စေလျက် ယူခြင်းကြောင့်တည်း။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ အဝိပရီတံ၊ တွေဝေသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝိပရီတဂ္ဂဟဏတော၊ ဖောက်ပြန်မှားယွင်းစွာ ယူခြင်းကြောင့်တည်း။
စ၊ တပါး။ ဧတ္ထ၊ တို့တွင်။ အလောဘန၊ ဖြင့်။ ဝိဇ္ဇမာနံ၊ ရှိသော။ ဂုဏံ၊ ကို။ ဂုဏတော၊ အားဖြင့်။ ဓာရေန္တော၊ မှတ်လျက်။ ဂုဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ဒုဋ္ဌော၊ သူသည်။ ဂုဏံ၊ ကို။ မက္ခေတိ၊ ချေဖျက်တတ်၏။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ ယထာဝသဘာဝံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သောသဘောကို။ ယာထာဝသဘာဝတော၊ ဖြင့်။ ဓာရေန္တော၊ မှတ်လျက်။ ယာထာဝသဘာဝေ၊ ၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ မူဠှော၊ တွေဝေသောသူသည်။ တစ္ဆံ၊ မှန်သည်ကို။ အတစ္ဆန္တိ စ၊ မှားသည်ဟူ၍၎င်း။ အတစ္ဆံ၊ မမှန်သည်ကို။ အတစ္ဆန္တိ စ၊ မှားသည်ဟူ၍၎င်း။ အတစ္ဆံ၊ မမှန်သည်ကို။ တစ္ဆန္တိ စ၊ မှန်သည်ဟူ၍ ၎င်း။ ဂဏှာတိ၊ ယူတတ်၏။ စ၊ တပါး။ အလောဘန၊ ဖြင့်။ ပိယဝိပ္ပယောဂဒုက္ခံ၊ ချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်ဝတ္ထု တို့နှင့် ကွေကွင်းခြင်းကြောင့် ဖြစ်သောဆင်းရဲသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) လုဒ္ဓဿ၊ သူအား။ ပိယသဗ္ဘာဝတော စ၊ ချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်, ဝတ္ထု၏ ရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ပိယဝိပ္ပယောဂေါသယနတော စ၊ ချစ်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်, ဝတ္ထုနှင့် ကွေကွင်းခြင်းကို သည်းမခံနိုင်ခြင်း ကြောင့်၎င်းတည်း။ အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပိယသမ္ပယောဂဒုက္ခံ၊ မုန်းအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဝတ္ထုနှင့် ယှသ်ခြင်း ကြောင့်ဖြစ်သေ ဆင်းရဲသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒုဋ္ဌဿ၊ သူ၏။ အပ္ပိယသဗ္ဘာဝတော စ၊ မုန်းအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်, ဝတ္ထု၏ ရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ ဣစ္ဆိတာလာဘဒုက္ခံ၊ အလိုရှိအပ်သည်ကို မရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ-ကသ္မာ၊ ကား။ အမူဠှဿ၊ အား။ ဧတ္ထ၊ ဤလောက၌။ တံ၊ ထိုသို့ အလိုအတိုင်း ပြည့်စုံခြင်းကို။ ကုတော လဗ္ဘာ၊ အဘယ်မှာရနိုင်အံ့နည်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိပစ္စဝေက္ခဏသဗ္ဘာဝတော၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့် ဆင်ခြင်ခင်း၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။
စ၊ တပါး။ ဧတ္ထ၊ တို့တွင်။ အလောဘေန၊ ဖြင့်။ ဇာတိဒုက္ခံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အလောဘဿ၊ ၏။ တဏှာပဋိပက္ခတော စ၊ တဏှာ၏ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဇာတိဒုက္ခဿ၊ ၏။ တဏှာမူလကတ္တာ စ၊ တဏှာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း တည်း။ အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ ဇရာဒုက္ခံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တိက္ခဒေါသဿ၊ ထက်မြက်သော ဒေါသရှိသောသူအား။ ခိပ္ပံ၊ လျင်စွာ။ ဇရာသမ္ဘဝတော၊ အိုခြင်း၏ ဖြစ်သင့်သောကြောင့် တည်း။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ မရဏဒုက္ခံ၊ သေခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဆင်းရဲသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ သမ္မောဟမရဏံ၊ ပြင်းစွာတွေဝေလျက် သေရခြင်းသည်။ ဒုက္ခံ၊ ၏။ တံ စ၊ ထိုသို့သော ဆင်းရဲသည်လည်း။ အမူဠှဿ၊ မတွေ့မဝေသောသူအား။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ စ၊ တပါး။ အလောဘန၊ ဖြင့်။ ဂဟဋ္ဌာနံ၊ လူတို့အား။ (သုခသံဝါသတာ၊ ချမ်းသာစွာ အတူတကွနေရသည်၏အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ချမ်းသာစွာ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ၍ နေရခြင်းသည်။) အမောဟေန၊ ဖြင့်။ ပဗ္ဗဇိတာနံ၊ ရှင်ရဟန်းတို့အား။ (သုခသံဝါသတာ၊ သည်။) အဒေါသေန ပန၊ ဖြင့်မူကား။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံသော ရဟန်းရှင်လူတို့အား လည်း။ သုခသံဝါသတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
စ၊ တပါး။ ဧတ္ထ၊ တို့တွင်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ အလောဘေန၊ ဖြင့်။ ပေတ္တိဝိသယေ၊ ပြိတ္တာဘုံ၌။ ဥပပတ္တိ၊ ကပ်ရောက်၍ဖြစ်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ ကား။ ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ တဏှာယ၊ ဖြင့်။ ပေတ္တိဝိသယံ၊ သို့။ ဝါ၊ ဘုံ၌။ ဥပပဇ္ဇန္တိ၊ ကပ်ရောက်၍ဖြစ်ကုန်၏။ အလောဘော စ၊ သည်လည်း။ တဏှာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ ပေတည်း။ အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ နိရယေ၊ ၌။ ဥပပတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ ကား။ ဒေါသေန၊ ဖြင့်။ စဏ္ဍဇာတိတာယ၊ ကြမ်းတမ်းသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒေါသသဒိသံ၊ ဒေါသနှင့်အလားတူသော။ နိရယံ၊ သို့။ ဝါ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ အဒေါသော စ၊ သည်လည်း။ ဒေါသဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ တည်း။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ တိရစ္ဆာနယောနိယံ၊ တိရစ္ဆာန်မျိုး၌။ နိဗ္ဗတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ ကား။ မောဟေန၊ ဖြင့်။ နိစ္စသမ္မူဠှံ၊ အမြဲတွေဝေသော။ တိရစ္ဆာနယောနိံ၊ မျိုးသို့။ ဝါ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ အမောဟော စ၊ သည်လည်း။ မောဟဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ ပေတည်း။ စ၊ တပါး။ ဧတေသု၊ တို့တွင်။ အလောဘော၊ သည်။ ရာဂဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပဂမနဿ၊ ကပ်ခြင်း၏။ အဘာဝကရော၊ မရှိခြင်းကို ပြုတတ်၏။ အဒေါသော၊ သည်။ ဒေါသဝသေန၊ ဖြင့်။ အပဂမနဿ၊ ဖဲခွာခြင်း၏။ (အဘာဝကရော၊ ၏။) အမောဟော၊ သည်။ မောဟဝသေန၊ ဖြင့်။ အမဇ္ဈတ္တဘာဝဿ၊ အလယ်အလတ် သဘောမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်၏။ (အဘာဝကရော၊ တတ်၏။)
စ၊ တပါး။ တီဟိပိ၊ ကုန်သော။ ဧတေဟိ၊ ဤအလောဘအဒေါသ အမောဟတို့ဖြင့်။ ယထာပဋိပါလီယာ၊ အစဉ်အတိုင်း။ နေက္ခမ္မသညာ၊ ၎င်း။ အဗျာပါဒသညာ၊ ၎င်း။ အဝိဟိံသာသညာ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ တိဿော၊ ကုန်သော။ ဣမာ စ (သညာယော)၊ ဤသညာတို့သည်၎င်း။ အသုဘသညာ၊ ၎င်း။ အပ္ပမာဏသညာ၊ ၎င်း။ ဓာတုသညာ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တိဿော၊ ကုန်သော။ ဣမာ စ၊ သညာယော၊ တို့သည်၎င်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ တပါး။ အလောဘေန၊ ဖြင့်။ ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂအန္တဿ၊ ယောဂဟူသော အဖို့အစွန်းအယုတ်တရားကို။ (ပရိဝဇ္ဇနံ၊ ကြဉ်ခြင်းသည်။) အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ အတ္တကိလမထာနုယောဂအန္တဿ၊ ကို။ ပရိဝဇ္ဇနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ မဇ္ဈိမာယ ပဋိပတ္တိယာ၊ အကျင့်ကို။ ပဋိပဇ္ဇနံ၊ ကျင့်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တထာ၊ ပါး။ အလောဘေန၊ ဖြင့်။ အဘိဇ္ဈာကာယဂန္တဿ၊ ကို။ ပဘေဒနံ၊ ဖျက်ဆီးခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ ဗျာပါဒကာယဂန္ထဿ၊ ကို။ (ပဘေဒနံ၊ ဟောတိ၊ ၏။) အမောဟေန၊ ဖြင့်။ သေသဂန္ထဒွယဿ၊ ကြွင်းသောဂန္ထနှစ်ပါးအပေါင်းကို။ (ပဘေဒနံ၊ ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ တပါး။ ပုရိမာနိ၊ ကုန်သော။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနာနိ၊ တို့သည်။ ပုရိမာနံ၊ ကုန်သော။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သောအလောဘ အဒေါသတို့၏။ အာနုဘာဝေန၊ ဖြင့်။ (ဣဇ္ဈန္တိ၊ ကုန်၏။) ပစ္ဆိမာနိ၊ ကုန်သော။ (ဒွေ သတိပဋ္ဌာနာနိ၊ တို့ သည်။) ပစ္ဆိမေဿဝ၊ နောက်ဖြစ်သော အမောဟ၏သာလျှင်။ အာနုဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဣဇ္ဈန္တိ၊ ကုန်၏။
စ၊ တပါး။ ဧတ္ထ၊ တို့တွင်။ အလောဘော၊ သည်။ အာရောဂျဿ၊ ကျန်းမာခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အလုဒ္ဓေါ၊ လောဘမကြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ လောဘနီယမ္ပိ၊ လိုချင် မက်မောဖွယ်ဖြစ်သော်လည်။ အသပ္ပါယံ၊ ကို။ န သေဝတိ၊ မမှီဝဲ။ တေန၊ ကြောင့်။ အရောဂေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဒေါသော၊ သည်။ ယောဗ္ဗနဿ၊ ပျိုမျစ်နုနယ်ခြင်း၏။ (ပစ္စယာဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ကား။ အဒုဋ္ဌော၊ ဒေါသမကြီးသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝလိတပလိတာဝဟေန၊ အရေတွန့်ခြင်း ဆံဖြူခြင်းကို ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သော။ ဒေါသဂ္ဂိနာ၊ ဒေါသမီးဖြင့်။ အဍယှမာနော၊ မလောင်အိပ်သည်ဖြစ်၍။ ဒီဃရတ္တံ၊ ပတ်လုံး။ ယုဝါ၊ ပျိုနုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အမောဟော၊ သည်။ ဒီဃာယုကတာယ၊ အသက်ရှည်ခြင်း၏။ (ပစ္စယောဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ကား။ အမူဠှော၊ မတွေဝေသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟိတာဟိတံ၊ အကျိုးရှိ အကျိုးမဲ့ကို။ ဉတွာ၊ ၍။ အဟိတံ၊ ကို။ ပရိဝဇ္ဇေန္တော စ၊ ကြဉ်ရှောင်သည်ဖြစ်၍ ၎င်း။ ဟိတံ၊ အကျိုးစီးပွားရှိသောအမှုကို။ ပဋိသေဝမာနော စ၊ မှီဝဲသည်ဖြစ်၍၎င်း။ ဒီဃာယုကော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
စ၊ တပါး။ ဧတ္ထ၊ တို့တွင်။ အလောဘော၊ သည်။ ဘောဂသမ္ပတ္တိယာ၊ စီးပွားဥစ္စာပြည့်စုံခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) စာဂေန၊ ဖြင့်။ ဘောဂပဋိလာဘတော၊ စီးပွားဥစ္စာကို ရခြင်း ကြောင့်တည်း။ အဒေါသော၊ သည်။ မိတ္တသမ္ပတ္တိယာ၊ မိတ်ဆွေနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၏။ (ပစ္စယော ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) မေတ္တာယ၊ ဖြင့်။ မိတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိလာဘတော စ၊ ရခြင်းကြောင့်၎င်း။ အပရိဟာန တော စ၊ မဆုတ်ယုတ်ခြင်းကြောင့်၎င်းတည်း။ အမောဟော၊ သည်။ အတ္တသမ္ပတ္တိယာ၊ မိမိပြည့်စုံခြင်း၏။ (ပစ္စယော ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ကား။ အမူဠှော၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဟိတမေဝ၊ အကျိုးရှိသည်ကိုသာ လျှင်။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ အတ္တာနံ၊ ကို။ သမ္ပာဒေတိ၊ စေ၏။ စ၊ တပါး။ အလောဘော၊ သည်။ ဒိဗ္ဗဝိစာရဿ၊ ရ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဒေါသော၊ သည်။ ဗြဟ္မဝိဟာရဿ၊ ၏။ အမောဟော၊ သည်။ အရိယဝိဟာရဿ၊ ၏။ (ပစ္စယော ဟောတိ၊ ၏။)
စ၊ တပါး။ ဧတ္ထ၊ တို့တွင်။ အလောဘေန၊ ဖြင့်။ သကပက္ခေသု၊ မိမိဘက်သားဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တာသင်္ခါရေသု၊ သတ္တဝါသင်္ခါရတို့၌။ နိဗ္ဗုတော၊ ငြိမ်းအေးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုမိမိဘက်သား ဖြစ်သော သတ္တဝါသင်္ခါရတို့၏။ ဝိနာသေန၊ ဖြင့်။ အဘိသင်္ဂဟေတုကဿ၊ ငြိကပ်တွယ်တာခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ ပရပက္ခေသု၊ ကုန်သော။ (သတ္တသင်္ခါရေသု နိဗ္ဗုတော ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ-ကသ္မာ၊ ကား။ အဒုဋ္ဌဿ၊ အား။ ဝေရီသုပိ၊ ၌သော်လည်း။ ဝေရိသညာယ၊ ရန်သူဟူသော အမှတ်၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ ဥဒါသီနပက္ခေသု၊ ကြားနေဘက်သားဖြစ်ကုန်သော။ (သတ္တသင်္ခါရေသု နိဗ္ဗုတော ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) အမူဠှဿ၊ အား။ သဗ္ဗာဘိသင်္ဂတာယ၊ အလုံးစုံတို့၌ ကပ်ငြိခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။
စ၊ တပါး။ အလောဘေန၊ ဖြင့်။ အနိစ္စဒဿနံ၊ အနိစ္စကို မြင်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ လုဒ္ဓေါ၊ သူသည်။ ဥပဘောဂါသာယ၊ သုံးဆောင်ခြင်း၌ လိုလားသဖြင့်။ အနိစ္စေပိ၊ မမြဲသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ အနိစ္စတော၊ ဟု။ နပဿတိ၊ မရှုမြင်။ အဒေါသေန၊ ဖြင့်။ ဒုက္ခဒဿနံ၊ ဒုက္ခကို မြင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ကား။ အဒေါသဇ္ဈာသယော၊ အဒေါသအဇ္ဈာသယရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပရိစ္စတ္တအာဃာတဝတ္ထုပရိဂ္ဂဟော၊ စွန့်လွှတ်အပ်သော အာဃတဝတ္ထုကို သိမ်းဆည်းခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ သင်္ခါရေယေဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဒုက္ခတော၊ ဟု။ ပဿတိ၊ ရှုမြင်၏။ အမောဟေန၊ ဖြင့်။ အနတ္တဒဿနံ၊ အနတ္တကိုမြင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ကား။ အမူဠှော၊ ကျွမ်းကျင်သည်ဖြစ်၍။ အပရိဏာယကံ၊ ရှေ့ဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်ကင်းသော။ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ကို။ အပရိဏာယကတော၊ အားဖြင့်။ ဗုဇ္ဈတိ၊ သိ၏။ စ၊ တပါး။ ဧတေဟိ၊ ဤအလောဘ အဒေါသ အမောဟ တို့ဖြင့်။ အနိစ္စဒဿနာဒီနိ၊ အနိစ္စကိုမြင်ခြင်းစသည်တို့သည်။ (ဟောန္တိ) ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတေပိ၊ ဤအလောဘ အဒေါသ အမောဟတို့သည်လည်း။ အနိစ္စဒဿနေန၊ ဖြင့်။ အဒေါသော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အနတ္တဒဿနေန၊ ဖြင့်။ အမောဟော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤတရားသည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဉတွာ၊ သိပြီး၍။ ဝါ၊ သိလတ်သော်။ ဝါ၊ သိလျက်။ တဿ၊ ထိုတရား၏။ အတ္ထာယ၊ ငှာ။ ပိဟံ၊ တောင့်တခြင်းတဏှာကို။ ကော၊ အဘယ်သူသည်။ ဥပ္ပါဒေယျနာမ၊ ဖြစ်စေရာအံ့နည်း။ သင်္ခါရေ ဝါ၊ တို့ကိုမူလည်း။ ဒုက္ခန္တိ၊ ဆင်းရဲဟူ၍။ ဇာနန္တော၊ သိသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ သိလျက်။ အပရမ္ပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ အစ္စန္တတိခိဏံ၊ အလွန်ထက်မြက်သော။ ကောဓဒုက္ခံ၊ အမျက်ထွက်ခြင်းဟူသော ဆင်းရဲကို။ ကော၊ သည်။ ဥပ္ပါဒေယျ နာမ၊ နည်း။ အတ္တသုညတဉ္စ၊ အတ္တဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဗုဇ္ဈိတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ သော်။ ဝါ၊ လျက်။ ပုန၊ တဖန်။ သမ္မောဟံ၊ သို့။ ကော၊ သည်။ အာပဇ္ဇေယျ နာမ၊ ရောက်ရာအံ့နည်း။ (ဤတွင်းသာဓကအဋ္ဌကထာပါဌ် ၏အနက်ပြီး၏။)]
တေန၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂိယာနံ။ပ။ သမ္ပန္နဇ္ဈာသယောတိ၊ ဟူ၍။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝံ။ပ။ ပါပုဏာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ တေ အဇ္ဈာသယေ၊ တို့ကို။ ပါဠိယာဝ၊ ပါဠိဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ယထာဟာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဆာတိ၊ ကား။ ဂဏနပရိစ္ဆေဒေါ၊ အရေအတွက်ကို ပိုင်းခြားကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ အဇ္ဈာသာယာတိ၊ ကား။ ပရိစ္ဆိန္နဓမ္မာနိဒဿနံ၊ ပိုင်းခြားအပ်ပြီးသော တရားတို့ကို ညွှန်ပြသောပုဒ်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံကို။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ၍။ အဇ္ဈာသယာ၊ တို့သည်။ ဆဗ္ဗိဓာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဗောဓိသတ္တာတိ၊ ကား။ ဗောဓိယာ၊ ဗောဓိဉာဏ်၌။ နိယတဘာဝေန၊ ကိန်းသေမြဲသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သတ္တာ လဂ္ဂါ၊ ငြိကပ်သော သူတို့တည်း။ အဓိမုတ္တာ၊ နှလုံးသွင်းကုန်သောသူတို့သည်။ တန္နိန္နာ၊ ထိုဗောဓိဉာဏ်သို့ ညွှတ်ကုန်သော။ တပ္ပေါဏာ၊ ကိုင်းရှိုင်းကုန်သောသူတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဗောဓိပရိပါကာယ သံဝတ္တန္တီတိ၊ ကား။ ယထာဘိနီဟာရံ၊ ရှေးရှုဆောင်သည်အားလျော်စွာ။ ဝါ၊ ဆုတောင်းအားလျော်စွာ။ အတ္တနာ၊ တည်း။ ပတ္တဗောဓိယာ၊ ရောက်အပ်သောဗောဓိဉာဏ်၏။ ပရိပါစနာယ၊ ရင့်ကျက်ခြင်းငှာ။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ အလောဘဇ္ဈာသယာတိ၊ ကား။ အလုဗ္ဘနာကာရေန၊ မလိုချင် မမက်မောသောအခြင်း အရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တဇ္ဈာသယာ၊ ဖြစ်သောအဇ္ဈာသယရှိကုန်၏။ အာဒိတော၊ ၌။ မယံ၊ တို့သည်။ ကထံ နု ခေါ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ သဗ္ဗတ္တ စ၊ အလုံးစုံသောအရာတို့၌၎င်း။ သဗ္ဗဒါ စ၊ အခါခပ်သိမ်း၎င်း။ အလုဒ္ဓါ ဧဝ၊ မလိုချင် မမက်မောကုန်သည်သာလျှင်။ ဟေဿမ၊ ဖြစ်ရပါကုန်အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ (ပဝတ္တအဇ္ဈာသယာ၊ ကုန်၏။) မဇ္ဈေ စ၊ အလယ်၌လည်း။ အလုဗ္ဘနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပစ္ဆာ စ၊ နောက်၌လည်း။ တေဿဝ၊ ထိုမလိုချင် မမက်မောခြင်းကိုသာလျှင်။ ရောစနဝသေန၊ နှစ်သက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တအဇ္ဈာသယာ၊ ကုန်၏။ လောဘေ ဒေါသဒဿဝိနောတိ၊ ကား။ လုဗ္ဘနလက္ခဏေ၊ လိုချက်မက်မောခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ လောဘေ၊ ၌။ သဗ္ဗပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ အာဒီနဝဒဿာဝိနော၊ အပြစ်ကိုမြင်လေ့ရှိကုန်၏။ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ တဿ အဇ္ဈာသယဿ၊ ကို။ ဧကဒေသတော၊ အားဖြင့်။ ဗြူဟနာကာရဒဿနံ၊ ပွားစေသောအခြင်းအရာကို ပြကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ လောဘေ၊ ၌။ အာဒီနဝံ စ၊ ကို၎င်း။ အလောဘေ၊ ၌။ အာနိသံသံ စ၊ ကို၎င်း။ ပဿန္တဿ၊ မြင်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ အလောဘဇ္ဈာသယော၊ ယသည်။ ပရိဝဍ္ဎတိ၊ တိုးပွား၏။ တတ္ထ၊ ထိုလောဘ အလောဘတို့၌။ သွာယံ အာဒီနဝါနိသံသဒဿနဝိဓိ၊ ထိုအပြစ်အကျိုးတို့ကို ရှုမြင်သောအစီအရင်ကို။ ဝိဘာဝိတောယေဝ၊ ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ သေသပဒေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
အယံ ပန၊ သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ နေက္ခမ္မန္တိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်တည်း။ တဒင်္ဂဝိဝေကော စ၊ သည်၎င်း။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော စ၊ သည်၎င်း။ ကာယဝိဝေကော စ၊ သည်၎င်း။ စိတ္တဝိဝေကော စ၊ သည်၎င်း။ ပဝိဝေကော၊ မည်၏။ နိဿရဏံ၊ ဏဟူသည်။ နိဗ္ဗာနံ၊ တည်း။ သဗ္ဗဘဝဂတီသူတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ဘဝေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ သဗ္ဗာသု၊ ကုန်သော။ ဂတီသု စ၊ တို့၌၎င်း။ တဒဓိမုတ္တတာယာတိ၊ ကား။ ယဒတ္ထံ၊ အကြင်သမာဓိနိဗ္ဗာန်အကျိုးငှာ။ ဘာဝနာနုယောဂေါ စ၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခြင်းသည်၎င်း။ ယဒတ္ထာ၊ အကြင်သမာဓိနိဗ္ဗာန် အကျိုးရှိသော။ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ၊ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒဓိမုတ္တေန၊ ထိုသမာဓိနိဗ္ဗာန်ကို နှလုံးသွင်းညွှတ်ကိုင်းသည်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သမာဓာဓိမုတ္တေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၅၀။ ကိံ စရိတောသီတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ န ဇာနာမိ၊ မသိ။ ဣတိ၊ သို့။ သစေ ဝဒေယျ၊ အံ့။ ကေ ဝါ တေ ဓမ္မာ ဗဟုလံ သမုဒါစရန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ပုစ္ဆိတဗ္ဗော၊ အပ်၏။ ကိံ ဝါတိ၊ ကား။ ကိံ၊ အဘယ်မည်သော။ အသုတံ ဝါ၊ အသုဘကိုသော်၎င်း။ အနုဿတိဋ္ဌာနံ ဝါ၊ ကိုသော်၎င်း။ အညံ ဝါ၊ တပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုသော်၎င်း။ ကိံတေ မနသိကရောတော ဖာသုဟောတီတိ၊ ကား။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဧကဂ္ဂဘာဝေန၊ တခုတည်းသောအာရုံအဖို့ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သုခံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ စိတ္တံ နမတီတိ၊ ကား။ ပကတိယာဝ၊ ပကတိအားဖြင့်သာလျှင်။ အဘိရတိဝသေန၊ ပျော်မွေ့သည်၏အစွမ်းအား ဖြင့်။ နမတိ၊ ညွှတ်သနည်း။ ဧဝမာဒီဟီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အာဒိသေဒ္ဒန၊ ဖြင့်။ ဣရိယာပထာဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တေပိ၊ ထိုဣရိယာပုထ်စသည်တို့သည်လည်း။ သဗ္ဗဿ၊ ခပ်သိမ်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဧကံသတော၊ အားဖြင့်။ ဗျဘိစာရိနေ ဧဝ၊ အနေကန်တို့သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ နှစ်သွယ်နှစ်ခွရှိကုန်သည်သာလျှင်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ တထာဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သမုဒါစာရော၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းကို။ ပုစ္ဆိတဗ္ဗောတိ၊ မေးအပ်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အသုကဉ္စ အသုကဉ္စ မနသိကာရဝိဓိံ၊ ဤမည်ဤမည်သော နှလုံးသွင်းခြင်းအစီအရင်ကိုလည်း။ ကတိပယဒိဝသံ၊ ရက်အနည်းငယ်မျှ။ ဝါ၊ နှစ်ရက်သုံးရက်။ အနုယုဉ္ဇာဟိ၊ လော့။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။
ပကတိယာ ဥဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနဿတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌ စပ်) ယံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဂဟေတုကာမော၊ ယူခြင်းငှာအလိုရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ သဇ္ဈာယဝသေန ဝါ၊ သရဇ္ဈယ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ မနသိကာရဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ ကတပရိစယံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော အလေ့အကျက် ရှိသောရဟန်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကံ ဒွေနိသဇ္ဇာနီတိ၊ ကား။ ဧကံ ဝါ၊ တခုသော်လည်း ဖြစ်သော။ ဒွေ ဝါ၊ နှစ်ခုသော်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥဏှာသနာနိ၊ ပူနွေးသောနေရာတို့ကို။ သဇ္ဈာယံ၊ ကို။ ကာရေတွာ၊ ပြီး၍။ အတ္တနော၊ ၏။ သမ္မုခါဝ၊ မျက်မှောက်၌သာလျှင်။ အဓိယာပေတွာ၊ ရွတ်ဆိုစေ ၍။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးအပ်၏။ သော၊ ထိုတပည့်ရဟန်းသည်။ အညတ္ထ၊ တပါးသောအရပ်သို့။ ဂန္ထုကာမော၊ ရှိသည်။ စေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သန္တိကေ ဝသန္တဿတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဂတာတက္ခဏေ၊ လာတိုင်းလာတိုင်းသောခဏ၌။ ပဝတ္တိံ၊ ဖြစ်ပုံကို။ သုတွာ၊ ကြားနာပြီး ၍။ (သုတွာ သုတွာ-သီမူ) ကထေတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဣတိအဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ပထဝီကသိဏန္တိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ပထဝီကသိုဏ်းကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ ကတဿာတိ၊ ကား။ ကတဿ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကသိဏဿ၊ ကို။ တံတံ အာကာရန္တိ၊ ကား။ အာစရိယေန၊ သည်။ ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ကို။ ဝုစ္စမာနေ၊ သော်။ ပဒပဒတ္ထာဓိပ္ပါယဩပမ္မဒိကံ၊ ပုဒ်, ပုဒ်၏အနက်, အဓိပ္ပါယ်, ဥပမာအစရှိသော။ အတ္တနော ဉာဏဿ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ၊ မိမိ၏ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်သော။ တံ တံ အာကာရံ၊ ကို။ ယံ ယံ၊ ယင်းသို့ ယင်းသို့သော အခြင်းအရာကို။ နိမိတ္တန္တိ၊ နိမိတ်ကိုဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ (နိမိတ္တံ ဂဟေတွာ-ဟူသော စကားရပ်၌) ဆိုအပ်ခဲ့ပေသတည်း။ (တနည်း) အတ္တနော ဉာဏဿ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ၊ သော။ ယံ ယံ၊ အကြင်အကြင် အခြင်းအရာကို။ နိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တံ တံ အာကာရံ၊ ကို။ ဥပနိဗန္ဓိတွာတိ၊ ကား။ ဥပနေတွာ၊ ကပ်လျက်။ နိဗဒ္ဓွံဝိယ၊ မြဲစွာ ဖွဲ့ချည်အပ်သကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဧဝံ၊ သို့။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပဋ္ဌိတဿိတာယ၊ ထင်သောသတိရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ အမှတ်နိမိတ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ သမ္ပဇာနကာရိတာယ၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ကို ပြုလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ သုဏန္တေန၊ နာသောရဟန်းသည်။ တန္တိ၊ တံ-ဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ ပြီးသော။ သုဂ္ဂဟိတံ၊ ကောင်းစွာ သင်ယူအပ်ပြီးသော။ တံ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဣတရဿာတိ၊ ကား။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဂဏှန္တဿ၊ မသင်ယူသောရဟန်းအား။ ကဿစိပိ၊ တစုံတခုလည်းဖြစ်သော။ ပကာရဿ၊ အပြား၏။ တတ္ထ၊ ထိုပုဒ်တို့၌။ အသေသိတတ္တာ၊ မကြွင်း စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်သတည်း။
ကမ္မဋ္ဌာနဂ္ဂဟဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ ကား။ တတိယပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၄-ပထဝီကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၁၃၉-၁)
၅၁။ ဖာသု ဟောတီတိ၊ ကား။ အာဝါသသပ္ပါယာဒိလာဘေန၊ ယစသည်ကိုရသဖြင့်။ မနသိကာဖာသုတာ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၌ ချမ်းသာသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဘာဝနာနုကူလတာ၊ ဘာဝနာ အားလျော်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိသောဓေန္တောနာတိ၊ ကား။ တေသံ တေသံ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနာနံ၊ ထိုထိုအသိခက်သော အဖုအဆင်ဌာနတို့ကို။ ဆိန္ဒနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝိသောဓေန္တေန၊ သုတ်သင်စင်ကြယ်စေသည်ဖြစ်၍။ အကိလမန္တောယေဝါတိ၊ ကား။ အကိလန္တကာယော ဧဝ၊ မပင်ပန်း သော ကိုယ်ရှိသည် ဖြစ်၍သာလျှင်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကာယကိလမထေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ကမ္မဋ္ဌာန မနသိကာရဿ၊ ၏။ အန္တရာယော၊ ကား။ အတ္ထတော စ၊ အနက်အားဖြင့်၎င်း။ အဓိပ္ပါယတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဒုဗ္ဗိနိဝေဓတာယ၊ ဖောက်ထွင်းနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂဏ္ဌိဘူတံ၊ အဖုအဆစ်သဖွယ် ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဌာနံ၊ အရာဌာနကို။ ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ အတ္ထဿစ၊ ကို၎င်း။ အဓိပ္ပါယဿ စ၊ ကို၎င်း။ ဝိဘာဝနေန၊ ထင်ရှားစေသဖြင့်။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ဝိဘူတံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ သုပါကဋံ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သုဝိသုဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝိသုဒ္ဓံ၊ သော။ နိဂုမ္ဗံ၊ အရှုပ်အထွေးမရှိသော။ နိဇ္ဇဋံ၊ အထုံအဖွဲ့မရှိသော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
အနနုရူပဝိဟာရဝဏ္ဏနာ
၅၂။ အညတရေနာတိ၊ ကား။ အညတရေနာပိ၊ တပါးပါးနှင့် သော်လည်း။ အနေကေဟိ၊ များစွာတို့နှင့် (ပြည့်စုံပါမူ)။ ပဂေဝ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ မဟန္တဘာဝေါ၊ ကြီးသည်၏ အဖြစ် သည်။ မဟတ္တံ၊ မည်၏။ သေသေသု၊ ပုဒ်တို့၌။ တထာ၊ တူတည်း။ သောဏ္ဍဝါ၊ ကျောက်ရေကန်ရှိသော ကျောင်းသည်။ သောဏ္ဍီ၊ မည်၏။ ပဏ္ဏန္တိအာဒီသု၊ ပဏ္ဏံဤသို့အစရှိသော ပုဒ်တို့၌။ တထာ၊ တည်း။ ဗောဓိအင်္ဂဏာဒီသု၊ ဗောဓိယင်ပြင်စသည်တို့၌။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သောကျင့်ဝတ်ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိဋ္ဌိတာယာတိ၊ ကား။ ပဝိဋ္ဌပဝိဋ္ဌာနံ၊ ဝင်လာတိုင်း ဝင်လာတိုင်းသော ရဟန်းတို့အား။ ဒါနေန၊ ပေးလှူခြင်းဖြင့်။ ပရိက္ခီဏာယ၊ ကုန်ပြီးလတ်သော်။ ဇိဏ္ဏဝိဟာရေပိ၊ အိုမင်းဆွေး မြည့်သော ကျောင်း၌သော်လည်း။ ယတြ၊ အကြင်ကျောင်း၌။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ အာယသ္မာ၊ သည်။ ယထာ သုခံ၊ ချမ်းသာသည်အားလျော်စွာ။ သမဏဓမ္မံ၊ ကို။ ကရောတု၊ ပါလော့။ မယံ၊ တို့တည်း။ ပဋိဇဂ္ဂိဿာမ၊ စောင့်ရှောက်သုတ်သင်ပါကုန်အံ့။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ငြားအံ့။ ဧဝရူပေ၊ ဤသို့သဘောရှိသောကျောင်း၌။ ဝိဟာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယမ္ပိ နယော၊ ကိုလည်း။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ရသော်လည်း။ ဝုတ္တနယတ္တာ၊ ကြောင့်။ န ဝုတ္တော၊ ဤ၌ မဆိုအပ်။
မဟာပထဝိဟာရေတိ၊ ကား။ မဟာပထသမီပေ၊ လမ်းမကြီး၏အနီးဖြစ်သော။ ဝိဟာရေ၊ ကျောင်း၌။ ဘာဇနဒါရုဒေါဏိကာဒီနီတိ၊ ကား။ ရဇနဘာဇနာနိ၊ ဆိုးရေအိုးတို့၎င်း။ ရဇနတ္ထာယ၊ ဆိုးရေအလို့ငှာ။ ဒါရု၊ သစ်သား၎င်း။ ဒါရုမယဒေါဏိကာ၊ သစ်သားဖြင့်ပြီးသော ရေစားကျင်း၎င်း။ ရဇနပစနဋ္ဌာနံ၊ ဆိုးရေကြိုရာ အရပ်၎င်း။ ဓောဝနဖလကံ၊ သင်္ကန်းဖွပ်လျော်ရာပျဉ်ချပ်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒီနိ၊ ဤသို့အစရှိသည်တို့ တည်း။ သာကဟာရိကာတိ၊ ကား။ သာကဟာရိနိယော၊ ဟင်းရွက်ကိုဆောင်လေ့ ခူးလေ့ရှိကုန်သော။ ဣတ္တိယော၊ တို့တည်း။ ဝိသဘာဂသဒ္ဒေါ၊ ဟူသည်။ ကမာဂုဏူပသံဟိတော၊ ကာမဂုဏ်နှင့်စပ်သော။ ဂီတသဒ္ဒေါ၊ သီချင်းသံတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေဝလောပိ၊ သက်သက်လည်းဖြစ်သော။ ဣတ္တိသဒ္ဒေါ၊ မိန်းမ၏အသံသည်။ ဝိသဘာဂသဒ္ဒေါ ဧဝ၊ သဘောမူတသော သူ၏အသံမည်သည်သာ လျှင်တည်း။ တတြာတိ၊ ကား။ ပုပ္ဖဝန္တေ၊ ပန်းရှိသော။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ တာဒိသောယေဝါတိ၊ ကား။ တတ္ထဿ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတွာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ယာဒိသော၊ အကြင်သို့ သဘောရှိ သော။ ပဏ္ဏဝန္တေ၊ ဟင်းရွက်ရှိသော။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဥပဒ္ဒဝေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ခဲ့ပြီ။ တာဒိသောယေဝ၊ ထိုသို့သဘောရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ ပုပ္ဖဟာရိကာယော၊ ပန်းခူး သော မိန်းမတို့သည်။ ပုပ္ဖံ၊ ကို။ ဩစိနန္တိယော၊ ခူးကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ လဲလှယ်၍ ဆိုအပ်၏။ အယံ၊ သည်ကား။ ဣဓ၊ ဤပန်းရှိသော ကျောင်း၌။ ဝိသေသော၊ တည်း။
ပတ္ထနီယေတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုကျောင်း၌။ ဝသန္တေသု၊ တို့၌။ သမ္ဘာဝနာဝသေန၊ ချီးမွမ်းသည်၏ အစွမ် အားဖြင့်။ ဥပသင်္ကမနာဒိနာ၊ ချဉ်းကပ်ခြင်းစသည်ဖြင့်။ ပတ္ထေတဗ္ဗေ၊ တောင့်တအပ်သော။ တေန၊ ကြောင့်။ လောကသမ္ပတေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒက္ခိဏာဂိရီတိ၊ ကား။ မဂဓဝိသယေ၊ မဂဓတိုင်းအရပ် ၌ ဒက္ခိဏာဂိရိ၊ အရပ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ဣဋ္ဌာနိစ၊ ဣဋ္ဌာရုံလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အနိဋ္ဌာနိ စ၊ ဖြစ်ကုန်သောည။ ဝိသဘာဂါရမ္မဏာနိ၊ တို့သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနိဋ္ဌာရုံ၊ အနိဋ္ဌာအရုံတို့ကို။ ဒဿနတ္ထံ၊ ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဃဋေတိ နိဃံသန္တိယောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒဗ္ဗူပကရဏယောဂ္ဂါ၊ အိမ်၏အစိတ်အပိုင်းအသုံးအဆောင်ပြုခြင်း ငှာ သင့်လျော်ကုန်သော။ ရုက္ခာ၊ တို့သည်။ ဒဗ္ဗူပကရဏရုက္ခာ၊ မည်ကုန်၏။
ပန၊ တပါး။ ယော ဝိဟာရော၊ သည်။ (ယော-၏အစွဲကိုပြသည်။) ခလန္တိ၊ ကား။ ညေကရဏဋ္ဌာနံ၊ စပါးနယ်ရာအရပ်တည်း။ သဿံ၊ ကောက်ပင်ကို။ ခါဒိံ သု၊ စားကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဂါဝေါ၊ တို့ကို။ ရုန္ဓန္တိ၊ ပိတ်ဆို့ကုန်၏။ ဥဒကဝါရန္တိ၊ ကား။ ကေဒါရေသု၊ လယ်တို့၌။ သဿာနံ၊ ကောက်ပင်တို့အား။ ဒါတဗ္ဗဥဒကဝါရံ၊ ပေးအပ်သော ရေအလှည့်ကို။ အယမ္ပီတိ၊ ကား။ မဟာသံဃဘောဂေါ၊ သံဃာ၏ အသုံးအဆောင်ဖြစ်သော များစွာသော လယ်ယာချောင်းမြောင်းရှိသော။ ဝိဟာရောပိ၊ ကိုလည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနိကေန၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားအားထုတ်နေသော။ ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ ဝါရိယမာနာ၊ တားမြစ်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။
သမုဒ္ဒသာမုဒ္ဒိကနဒီနိဿိတံ၊ သမုဒ္ဒရာ, သမုဒ္ဒရာနှင့်စပ်သော မြစ်ကိုမှီသော။ ဥဒကပဋ္ဋနံ၊ ရေဆိပ် လှေဆိပ်ကို။ မဟာနဂရာနံ၊ မြို့ကြီးတို့၏။ အာယဒွါရဘူတံ၊ ဘဏ္ဍာ၏ဝင်ပေါက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဋဝိမုခဒါဒိနိဿိတံ၊ တော၏အဝင်ဝစသည်ကိုမှီသော။ ထလပဋ္ဋနံ၊ ကုန်းဆိပ်လှည်းဆိပ်ကို။ အပ္ပသန္နာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုရဟန်းအား။ တတ္ထ၊ ထိုအရပ်၌။ ဖာသုဝိဟာရော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ရာဇမနုဿ၊ မင်း၏ လူတို့သည်။ ဝါ၊ မင်းချင်းယောကျ်ားတို့သည်။ မညမာနာ၊ မှတ်ထင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။
သမောသရဏေနာတိ၊ ကား။ ဣတောစိတော၊ ထိုမှ၍မှ။ သဉ္စရဏေန၊ မပြတ်သွားလာခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ သွားလာရာဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပပါတေတိ၊ ကား။ ပပါတသီသေ၊ ချောက်ကမ်းပါးထိပ်၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ဂီတသဒ္ဒေန၊ သီချင်းသံကြောင့်။ ဣဓ၊ သို့။ အာဂတံ၊ လာသောရဟန်းကို။ ပပါတေ၊ ချောက်၌။ ပါတေတွာ၊ ကျစေ၍။ ခါဒိဿာမိ၊ စားအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဂါယိ၊ သီဆို၍။ ဝေဂေန ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ဝေဂေန၊ လျင်စွာ။ အာဂန္တွာ၊ ၍။ ကုဟိံ၊ သို့။ ယာသိ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ခန္ဓေ၊ ပခုံး၍။ ဂဟေတွာ၊ ဆွဲကိုင်၍။ ယတ္ထာတိ၊ ကား။ ယသ္မိံ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဝိဟာရသာမန္တာ၊ ကျောင်း၏အနီး၌။ ကလျာဏမိတ္တံ၊ ကို။ လဒ္ဓုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတ္ထ ဝိဟာရေ၊ ၌။ သော အလာဘော၊ သည်။ မဟာဒေါသော၊ ကြီးမားသောအပြစ်တည်း။ ၌။ သော အလာဘော၊ သည်။ မဟာဒေါသော၊ ကြီးမားသောအပြစ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။)
ပန္ထနိန္တိ၊ ကား။ ပန္ထေ၊ လမ်း၌။ နီတော၊ ဆောင်အပ်၏။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပန္ထနီ၊ မည်၏။ မဂ္ဂနိဿိတော၊ လမ်းကိုမှီသော။ ဝိဟာရော၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တံပန္ထနိံ၊ ထိုလမ်းကို မှီသောကျောင်းကို။ သောဏ္ဍိန္တိ၊ ကား။ သောဏ္ဍိသဟိတော၊ ကျောက်ရေကန်နှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝိဟာရော၊ သည်။ သောဏ္ဍီ၊ မည်၏။ တံ သောဏ္ဍိံ၊ ထိုကျောက်ရေကန်ရှိသောကျောင်းကို။ ပဏ္ဏန္တိအာဒီသု၊ ပဏ္ဏံ-အစရှိသောပုဒ်တို့၌။ တထာ၊ တည်း။ နဂရနိဿိတံ၊ မြို့ကိုမှီသောကျောင်းကို။ နဂရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ နောက်ပုဒ်ကိုချေသဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘီမသေနော၊ စစ်သည်ကို ကြောက်သောသူကို။ ဘီမောတိ၊ ဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဒါရုနာတိ၊ ကား။ ဒါရုနိဿိတေန၊ ထင်းတော သစ်တောကိုမှီသော ကျောင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝိသဘာဂေနာတိ၊ ကား။ ယော၊ အကြင်ကျောင်းကို။ ဝိသဘာဂေဟိ၊ ဝိသဘာဂေရဟန်းတို့သည်။ ဝုသီယတိ၊ နေအပ်၏။ ဝါ၊ သုံးဆောင်အပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိသဘာဂါနံ၊ တို့၏။ နိဝါသော၊ နေရာတည်း။ သော ဝိဟာရော၊ သည်။ ဝိသဘာဂေါ၊ မည်၏။ တေန ဝိသဘာဂေန၊ ထိုဝိသဘာဂပုဂ္ဂိုလ်တု့ နေအပ်သောကျောင်းနှင့်။ ဝါ၊ တို့၏ နေရာဖြစ်သော ကျောင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပစ္စန္တနိဿိတဉ္စ၊ ပစ္စန္တရစ်အရပ်ကိုမှိီသောကျောင်း၎င်း။ သီမာနိဿိတဉ္စ၊ တိုင်းပြည်နယ်စပ်ကိုမှီသောကျောင်း၎င်း။ အသပ္ပါယဉ္စ၊ မလျောက်ပတ်သောကျောင်း ၎င်း။ ပစ္စန္တသီမာသပ္ပါယံ၊ ပစ္စန္တရစ်အရပ်ကိုမှီသောကျောင်း, နယ်စပ်ကိုမှီသောကျောင်း, မလျောက်ပတ် သောကျောင်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်ကျောင်းအရပ်၌။ မိတ္တော၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ တမ္ပိ၊ ထိုကျောင်း အရပ်ကိုလည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗတ္တ၊ တို့၌။ ဌာနသဒ္ဒါပေက္ခာယ၊ ဌာနသဒ္ဒါကိုငဲ့သဖြင့်။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ နပုံလိင်ဖြင့်ညွှန်ပြခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ဝိညာယာတိ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ အနနုရူပါနိ၊ မလျော်ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိဇာနိတွာ၊ သိ၍။
အနုရူပဝိဟာရဝဏ္ဏနာ
၅၃။ အယံ အနုရူပေါ နာမာတိ၊ ကား။ အယံ ဝိဟာရော၊ သည်။ ဘာဝနာယ၊ အား။ အနုရူပေါ နာမ၊ လျော်သောကျောင်းမည်၏။ နာတိဒူရန္တိ၊ ကား။ ဂေါစရဋ္ဌာနတော၊ ဆွမ်းခံရွာအရပ်မှ။ အဍ္ဎဂါဝုတတော၊ ဂါဝုတ်ဝက်မှ။ ဩရဘာဂတာယ၊ အတွင်းအဖို့ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။
န အတိဒူရံ၊ မဝေးလွန်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နာစ္စာသန္နန္တိ၊ ကား။ ပစ္ဆိမေန၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော။ ပမာဏေန၊ အတိုင်းအရှည်ဖြင့်။ ဂေါစရဋ္ဌာနတော၊ ဆွမ်းခံရွာမှ။ ပဉ္စဓနုသတိကတာယ၊ ကုလလေးတာ အပြန်ငါးရာရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န အတိအာသန္နံ၊ မနီးလွန်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ တပါး။ တာယ နာတိဒူရနာစ္စာသန္နတာယ၊ ထိုမဝေးလွန်း မနီးလွန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပရိဿယာဒိရဟိတ မဂ္ဂတာယ စ၊ ဘေးရန်စသည်မှ ကင်းသော လမ်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဂေါစရဋ္ဌာနံ၊ ဆွမ်းခံရွာအရပ်သို့။ ဂမနဿ စ၊ သွားခြင်း၏၎င်း။ အာဂမနဿ စ၊ ပြန်လာခြင်း၏၎င်း။ ယုတ္တရူပတ္တာ၊ သင့်လျော်သော သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂမနာဂမနသမ္ပန္နံ၊ သွားခြင်း ပြန်ခြင်းနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဒိဝသဘာဂေ၊ နေ့အဖို့၌။ မဟာဇနသံကိဏ္ဏတာဘာဝေန၊ များစွာသောလူအပေါင်းနှင့် ရောယှက်သည်၏ အဖြစ်မရှိခြင်းကြောင့်။ ဒိဝါ၊ နေ့၌။ အပ္ပါကိဏ္ဏံ၊ ကင်းသောရောယှက်ခြင်းရှိ၏။ ရတ္တိယံ၊ ၌။ အပ္ပသဒ္ဒံ၊ နည်းသောအသံရှိ၏။ ဝါ၊ ကင်းသောအသံရှိ၏။ သဗ္ဗဒါပိ၊ အခါခပ်သိမ်းလည်း။ ဇနသန္နပါတိဂ္ဃေါ၊ သဘာဝေန၊ လူအစုအဝေး၏ ကြွေးကြော်သံရှိ၏။ အပ္ပကသိရေနာတိ၊ ကား။ အကသိရေန၊ မဆင်းရဲ သဖြင့်။ သုခေနေဝ၊ ချမ်းသာသဖြင့်သာလျှင်။ သိလာဒိဂုဏာနံ၊ သီလအစရှိသောဂုဏ်တို့၏။ ထိရဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ခိုင်ခံ့သည်၏အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ထေရာ၊ မည်ကုန်၏။ ဧတေသံ၊ ဤရဟန်း တို့သည်။ ဗဟု၊ များစွာသော။ သုတ္တဂေယျာဒိ၊ သုတ္တဂေယျစသည်ကို။ သုတံ၊ နာကြားအပ်ပြီ။ (တနည်း) ဧတေသံ၊ ဤရဟန်းတို့အား။ ဝါစုဂ္ဂတကရဏေန၊ နှုတ်တက်သည်ကိုပြုခြင်းဖြင့်၎င်း။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ဂရူနံ၊ ဆရာတို့၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ အာဂမိတဘာဝေန စ၊ လာစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အာဂတော၊ နုတ်တက်လာသော။ ဝါ၊ လာစေအပ်သော။ ပရိယတ္တိဓမ္မသင်္ခါတော၊ အပ်သော။ အာဂမော၊ အာဂုံသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဂတာဂမာ၊ မည်ကုန်၏။ သုတ္တာဘိဓမ္မသင်္ခါတဿ၊ သုတ်အဘိဓမ္မာဟု ဆိုအပ်သော။ ဓမ္မဿ၊ တရားကို။ ဓာရဏေန၊ ကြောင့်။ ဝိနယဓရာ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံယေဝဓမ္မဝိနယာနံ၊ ထိုဓမ္မဝိနယတို့၏သာလျှင်။ မာတိကာယ၊ ကို။ ဓာရဏေန၊ ကြောင့်။ မာတိကာရော၊ ကုန်၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရာ၌။ ဓမ္မပရိပုစ္ဆာယ၊ ပါဠိကိုမေးခြင်းဖြင့်။ ပရိပုစ္ဆတိ၊ မေးမြန်း၏။ အတ္ထပရိပုစ္ဆာယ၊ အနက်ကိုမေးခြင်းဖြင့်။ ပရိပဥှတိ၊ စုံစမ်း၏။ ဝီမံသတိ၊ စူးစမ်း၏။ ဝိစာရေတိ၊ စိစစ်၏။ ဣဒံ ဘန္တေ ကထံ, ဣမဿ ကော အတ္ထောတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ပရိပုစ္ဆနပရိပဥှာကာရဒဿနံ၊ မေးမြန်းသောအခြင်းအရာ, စုံစမ်းသောအခြင်းအရာတို့ကိုပြသော စကားတည်း။ ပါဠိယာ၊ ၏။ အဝိဝဋဉ္စေဝ အတ္ထံ၊ မဖွင့်အပ်သေးသောအနက်ကိုလည်း။ ပဒေသန္တရပါဠိဒဿနေန၊ အရာတပါး၌ရှိသောပါဠိကို ပြသဖြင့်။ အာဂမတော၊ အာဂုံအားဖြင့်။ ဝိဝရန္တိ၊ ဖွင့်ကုန်၏။ အနုတ္တာနီကတဉ္စ၊ ပေါ်လွင်စွာမပြုအပ်သေးသော အနက်ကိုလည်း။ ယုတ္တိဝိဘာဝေနေန၊ အသင့်ယုတ္တိကိုထင်ရှားပြသဖြင့်။ ဥတ္တာနီကရောန္တိ၊ ပေါ်လွင်သည်ကိုပြုကုန်၏။ ကင်္ခဋ္ဌာနိယေသု၊ ယုံမှား ၏ တည်ရာအကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မေသု၊ တရားတို့၌။ သံသယုတ္တိယာ၊ သံသယဖြစ်ခြင်း၏။ ဟေတု တာယ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနဘူတေသု၊ အသိခက်သောအဖုအဆစ်ဌာနဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ပါဠိပဒေသေသု၊ ပါဠိရပ်တို့၌။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ဝိနိစ္ဆယဒါနေန၊ အဆုံး အဖြတ်ကို ပေးခြင်းဖြင့်။ ကင်္ခံ၊ ယုံမှားကို။ ပဋိဝိနောဒေန္တိ၊ ပယ်ဖျောက်ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဠိ၌။ နာတိဒူရံ နာစ္စာသန္နံဂမနာဂမနသမ္ပန္နန္တိ၊ ဟူသော စကားရပ်သည်။ ဧကံ၊ တခုသော။ အင်္ဂံ၊ အင်္ဂါတည်း။ ဒိဝါ။ပ။အပ္ပိဂ္ဃေါသန္တိ၊ ဟူသောစကားရပ်သည်။ ဧကံ၊ သော။ (အင်္ဂံ၊ တည်း။) အပ္ပ။ပ။ဧကံ၊ သော။ (အင်္ဂံ၊ တည်း။) တသ္မိံ။ပ။ပဋိဝိနောဒေန္တီတိ၊ သည်။ ဧကံ၊ သော။ (အင်္ဂံ၊ တည်း။) ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။
ခုဒ္ဒကပလီေောဓဝဏ္ဏနာ
၅၄။ ခုဒ္ဒကပလိဗောဓုပစ္ဆေဒေ၊ ပလိဗောဓအငယ်တို့ကိုဖြတ်ရာ၌။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးသည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတံ့။ အဂ္ဂဋ္ဌအနုဝါတပရိဘဏ္ဍဒါနာဒိနာ၊ အဖာအထေး, အလျားအနား ပတ်, အနံအနားပတ်တို့ကိုပေးခြင်းစသည်ဖြင့်။ ဒဠှီကမ္မံ ဝါ၊ ခိုင်ခံ့အောင်ပြုခြင်းကို၎င်း။ တန္တုစ္ဆေဒါဒီသု၊ ချည်မျှင်ပြတ်သောအရာ အစရှိသည်တို့၌။ (ယက်ကန်းချည်ဟောမဟုတ်၊ ချည်မျှင်ချည်ချောင်းဟောဖြစ် ၍ တန္တ-ကား၊ မသင့်၊ သီမူတန္တု-သာသင့်သည်) တုန္နကမ္မံ ဝါ၊ အပ်ချုပ်ခြင်းအမှုကို၎င်း။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။
ဘာဝနာဝိဓာနဝဏ္ဏနာ
၅၅။ သဗ္ဗကမ္မဋ္ဌာနဝသေနာတိ၊ ကား။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ နိဒ္ဒိသိယမာနဿ၊ အကျယ်ပြအပ်လတံ့သော။ စတ္တာလီသဝိဓဿ၊ ၄၀-အပြားရှိသော။ သဗ္ဗဿ၊ သော။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဝါသေန၊ အားဖြင့်။ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တေနာတိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍပါတပရိဘောဂတော၊ ဆွမ်းကိုသုံးဆောင်ခြင်း မှ။ ပဋိနိဝတ္တေန၊ ဆုတ်နစ်သည်ဖြစ်၍။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ဆွမ်းကို။ ဘုတ္တာဝိနာ၊ စားပြီးသည်ဖြစ်၍။ ဩနီတပတ္တပါဏိနာ၊ သပိတ်မှ ချအပ်ပြီးသောလက်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဘတ္တသမ္မဒံ၊ ပဋိဝိနောဒေတွာတိ၊ ကား။ ဘောဇနနိမိတ္တံ၊ ဘောဇဉ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပရိဿမံ၊ ပင်ပန်းခြင်းကို။ ဝိနောဒေတွာ၊ ပယ်ဖျောက်၍။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အာဟာရေ၊ သည်။ အာသယံ၊ အစာသစ်အိမ်သို့။ ပဝိဋ္ဌမတ္တေ၊ ဝင်ပြီးကာမျှ၌။ တဿ၊ ထိုအာဟာရ၏။ အာဂန္တုကတာယ၊ အာဂန္တု အသစ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်။ သရီရဿ၊ ကိုယ်၏။ ကောစိ၊ သော။ ပရိဿမော၊ ပင်ပန်းခြင်းသည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ တံ၊ ထိုပင်ပန်းခြင်းကို။ ဝူပသမေတွာ၊ ငြိမ်းစေ၍။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ တသ္မိံ၊ ထိုပင်ပန်းခြင်းကို။ အဝူပသန္တေ၊ မငြိမ်းလတ်သော်။ သရီရခေဒေန၊ ကိုယ်၏ပင်ပန်းခြင်းကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဧကဂ္ဂတံ၊ တည်ကြည်ခြင်းကို။ န လဘေယျ၊ မရရာ။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး၏။ ပဝိဝိတ္တေတိ၊ ကား။ ဇနဝိဝိတ္တေ၊ လူမှကင်းဆိတ်သော။ သုခနိသိန္နောန၊ ချမ်းသာစွာနေထိုင်သည်ဖြစ်၍။ ဝုတ္တေဥှတန္တိ၊ ကား။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကတာယ ဝါတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ပထဝိယာ၊ မြေအဝန်း၌။ ယံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ အကြင်အာရုံနိမိတ်ကို ယူခြင်းကို။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤအာရုံနိမိတ်ကိုယူခြင်း ကို။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤအာရုံနိမိတ်ကိုယူခြင်းကို။ ပေါရာဏဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ တံ အဋ္ဌကထာပါဠိံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပထဝီကသိဏံဥဂ္ဂဏှန္တောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပေါရာဏအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ အယံ၊ သည်ကား။ သင်္ခေါပတ္တော၊ အကျဉ်းအနည်းငယ်တည်း။ ပထဝီကသိဏံဥဂ္ဂဏှန္တောတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဘာဝေန၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်အဖြစ်ဖြင့်။ ပထဝီသကိဏံ၊ ကို။ ဂဏှန္တော အာဒိယန္တော၊ ယူသည်ရှိသော်။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဘူတံ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပထဝီကသိဏံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေန္တော၊ ဖြစ်စေသည်ရှိသော်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ ဥပ္ပါဒနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းဟူသည်ကို။ တထာ၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တဿ၊ ကသိုဏ်းနိမိတ်ကို။ ဥပဋ္ဌာပနံ၊ ထင်စေခြင်းပင်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပထဝိယန္တိ၊ ကား။ ဝက္ခမာနဝိသေသော၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အထူးရှိသော။ ပထဝီမဏ္ဍလေ၊ မြေအဝန်း၌။ နိမိတ္တံ ဂဏှာတီတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုမြေအဝန်း၌။ စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ အာဒါသတလေ၊ မှန်အပြင်၌။ မုခနိမိတ္တံ၊ မျက်နှာရိပ်ကို။ (ဂဏှာတိ) ဝိယ၊ ယူဘိသကဲ့သို့။ ဘာဝနာဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဝက္ခမာနဝိသေသံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အထူးရှိသော။ ပထဝီနိမိတ္တံ၊ ပထဝီ ကသိုဏ်းနိမိတ်ကို။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ ပထဝိယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာပိ၊ ဣတ္ထိလိင်ဖြင့် ဆိုပြီး၍သော်လည်း။ မဏ္ဍလာပေက္ခာယ၊ မဏ္ဍလသဒ္ဒါကိုငဲ့သဖြင့်။ ကတေတိ၊ ဟူ၍။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ နပုံလိင်ဖြင့်ညွှန်ပြ ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝက္ခမာနဝိဓိနာ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အစီအရင်ဖြင့်။ အဘိသင်္ခတေ၊ ပြုစီရင်အပ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ကတေဟူသောပုဒ်၏အနက်တည်း။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနိယမတ္ထော၊ အနိယမအနက်ရှိ၏။ အကတေတိ၊ ကား။ ပါကတိကေ၊ ပကတိအတိုင်းဖြစ်သော။ ခလမဏ္ဍလာဒိကေ၊ ကောက်နယ်တလင်းအစရှိသော။ ပထဝီမဏ္ဍလေ၊ မြေအဝန်း၌။ သာန္တကေတိ၊ ကား။ သအန္တကေ ဧဝ၊ အဆုံးရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သပရိစ္ဆေဒေ ဧဝ၊ အပိုင်းအခြားရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤသာန္တကေဟူသောပုဒ်သည်။ သာဝဓာရဏံ၊ အဝဓာရဏနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝစနံ၊ တည်း။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တေန၊ ထိုအဝဓာရဏသဒ္ဒါ သည်။ နိဝတ္တိတံ၊ နစ်စေအပ်သောအနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ နော အနန္တကေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သကောဋိယေတိအာဒီနိပိ၊ အစရှိသောပုဒ်တို့သည်လည်း။ တေဿဝ၊ ထိုသာန္တကေဟူသော ပုဒ်၏သာ လျှင်။ ဝေဝစနာနိ၊ တို့တည်း။ သုပ္ပမတ္တေ ဝါတိအာဒီသု၊ ပုဒ်တို့၌။ သုပ္ပသရာဝါနိ၊ မန်းနှင့် အိုးဖုံးတို့ကို။ သမပ္ပမာဏာနိ၊ တူညီသောအတိုင်းအရှည်ရှိသည်တို့ကို။ ဣစ္ဆိတာနိ၊ ကုန်၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ သရာဝမတ္တံ၊ အိုးဖုံးမျှရှိသော ကသိုဏ်းဝန်းသည်။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလံ၊ တထွာနှင့် လက်လေးသစ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုပ္ပမတ္တံ၊ မန်းမျှရှိသော ကသိုဏ်းဝန်းသည်။ တတော၊ ထိုတထွာလက်လေးသစ်ထက်။ အဓိကပ္ပမာဏံ၊ လွန်ကဲသောအတိုင်းအရှည်ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိတ္တိမံ၊ ပြုလုပ်အပ်သော။ ကသိဏမဏ္ဍလံ၊ ကသိုဏ်းဝန်းသည်။ ဟေဋ္ဌိမပရိစ္ဆေဒေန၊ အောက်ထစ်ဆုံး အပိုင်း အခြားအားဖြင့်။ သရာဝမတ္တံ၊ အိုးဖုံးမျှရှိ၏။ ဥပရိမပရိစ္ဆေဒေန၊ အထက်ဆုံးအပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ သုပ္ပမတ္တံ၊ မန်းမျှရှိ၏။ တတော၊ ထိုအတိုင်းအရှည်မှ။ အဓော ဝါ၊ အောက်၌သော်၎င်း။ ဥဒ္ဓံ ဝါ၊ ၌သော်၎င်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိတ္တပ္ပမာဏဘေဒသင်္ဂဏှာနတ္ထံ၊ ပရိတ္တအာရုံ, အပ္ပမာဏအာရုံအပြားကို သိမ်းယူခြင်းအကျိုးငှာ။ သုပ္ပမတ္တေ ဝါ သရာဝမတ္တေ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဝုတ္တောဝါယမတ္ထော-၌ သီဟိုဠ်မူတွင် ဝုတ္တော စာယမတ္ထော-ဟု ရှိ၏။ ထိုအလိုအားဖြင့်။ စ၊ ထိုသို့ပင်ဆိုသော်လည်း-ဟု အနက်ပေး) ယထာဥပဋ္ဌိတေ၊ အကြင် အကြင် ထင်ပြီးသော။ ဝါ၊ ထင်တိုင်းသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဧကင်္ဂုလမတ္ထမ္ပိ၊ လက်တသစ်မျှသော်လည်း။ ဝဍ္ဎိတံ၊ သော်။ အပ္ပမာဏမေဝ၊ မည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အယမတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သည်သာလျှင်တည်း။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဆတ္တမတ္တမ္ပိ၊ ထီးမျှရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ကသိဏမဏ္ဍလံ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
သော တံ နိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ကရောတီတိ၊ ကား။ သော ယောဂါဝစရော၊ သည်။ တံ ပထဝီ မဏ္ဍလံ၊ ကို။ သုဂ္ဂဟိတံ၊ ကောင်းစွာယူအပ်ပြီးသော။ နိမိတ္တံ၊ အာရုံနိမိတ်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ယဒါ၊ ၌။ စက္ခုံ၊ ကို။ ဥမ္မီလေတွာ၊ ဖွင့်၍။ ဩလောကေတွာ၊ ကြည့်လျက်။ တတ္ထ၊ ထိုမြေအဝန်း၌။ နိမိတ္တံ၊ ကသိုဏ်းနိမိတ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ နိမီလေတွာ၊ မှိတ်လျက်။ အာဝဇ္ဇေန္တဿ၊ ဆင်ခြင်သောယောဂီအား။ ဥမ္မီလေတွာ၊ ဇွင့်လျက်။ ဩလောကိတက္ခဏေ ဝိယ၊ ကြည့်ရှုသောခဏ၌ကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ သုဂ္ဂဟိတံ၊ သည်ကို။ ကရောတိ နာမ၊ ပြုသည်မည်၏။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ဧတ္ထ၊ ဤကသိုဏ်းနိမိတ်၌။ သတိံ၊ ကို။ သုပဋ္ဌိတံ၊ သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ အဗဟိဂတေန၊ အပြင်ပသို့မသွားသော။ မာနသေန၊ စိတ်ဖြင့်။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ သလ္လက္ခေန္တော၊ ကောင်းစွာမှတ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ကောင်းစွာမှတ်သောသူသည်။ သူပဓာရိတံ၊ ကောင်းစွာမှတ်အပ်သည်ကို (ပြု၍)။ ဥပဓာရေတိ နာမ၊ မှတ်သည်မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥပဓာရိတံ၊ မှတ်အပ်ပြီးသော။ တံ၊ ထိုကသိုဏ်းနိမိတ်ကို။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ အာဝဇ္ဇေန္တော၊ လျက်။ မနသိကရောန္တော၊ နှလုံးသွင်းလျက်။ တမေဝ၊ ထိုအာရုံနိမိတ်ကိုပင်လျှင်။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ အာသေဝနံ၊ အဖန်တလဲလဲ မှီဝဲခြင်းကို။ ဘာဝနံ၊ ပွားစေခြင်းကို။ ဗဟုလံ၊ စွာ။ ပဝတ္တေန္တော၊ ဖြစ်စေသော သူသည်။ သုဝဝတ္တိတံ၊ ကောင်းစွာမှတ်သားအပ်သည်ကိုပြု၍။ ဝဝတ္ထပေတိနာမ၊ မှတ်သားသည်မည်၏။ တသ္မိံအာရမ္မဏေတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ သုဂ္ဂဟိတကရဂဏာဒိနာ၊ ကောင်းစွာယူအပ်သည်ကို ပြုခြင်းစသည် ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ထင်ပေါ်သော။ ပထဝီကသဏသညိတေ၊ ပထဝီကသိုဏ်းဟုဆိုအပ် သော။ တသ္မိံ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ ဥပနိဗန္ဓတီတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပစာရဇ္ဈနံ၊ သို့။ ဥပနေတွာ၊ ဆောင်၍။ နိဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့ချည်၏။ အညာရမ္မဏတော၊ တပါးသောအာရုံမှ။ ဝိနိဝတ္တံ၊ ဆုတ်နစ် သည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ အဒ္ဓါ ဣမာယာတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ အာနိသံသဒဿာဝိတာဒဿနံ၊ အကျိုးအာနိသင်ကို မြောင်မြင်လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြသောစကား တည်း။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဒဿိတဿ၊ အကြင် အကြင် ပြအပ်ပြီးသော။ အဋ္ဌကထာပါဌဿ၊ ၏။ အတ္ထပ္ပကာသနေန၊ အနက်ကိုပြခြင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဘာဝနာဝိဓိံ၊ ကို။ ဝိဘာဝေတုကာမော၊ ထင်ရှားပြ လိုသည်ဖြစ်၍။ တာဝ၊ စွာ။ အကတေ၊ မပြုအပ်သောမြေအဝန်း၌။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ ကသိုဏ်းနိမိတ် ကို ယူခြင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တတ္ထ ယေန အတီတဘဝေပီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ အဋ္ဌကထာပါဌေ၊ ၌။ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနာနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော စကားကို။ စတုက္ကပဉ္စကနယဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝဒတိ၊ ၏။ ပုညဝတောတိ၊ ကား။ ဘာဝနာမယပုညဝတော၊ ဘာဝနာကောင်းမှုရှိသော။ ဥပနိဿယသမ္ပန္နဿာတိ၊ ကား။ တာဒိသေနေဝ၊ လျှင်ဖြစ်သော။ ဥပနိဿယေန၊ နှင့်။ သမန္နဂတဿ၊ သော။ ခလမဏ္ဍလေတိ၊ ကား။ မဏ္ဍလာကာရေ၊ ဝန်းဝိုင်းသော အခြင်းအရာရှိသော။ ဓညကရဏဋ္ဌာနေ၊ ကောက်နယ်တလင်းအရပ်၌။ တံဌာနပ္ပမာဏမေဝါတိ၊ ကား။ ဩလောကိတဋ္ဌာနပ္ပမာဏမေဝ၊ ကြည့်ရှုအပ်သော အရပ်ဌာန အတိုင်း အရှည် ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။
အဝိရာဓေတွာတိ၊ ကား။ အဝိရဇ္ဈိတွာ၊ မချွတ်ယွင်ေးစမူ၍။ ဝုတ္တဝိဓိနာ ဧဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အစီအရင် ဖြင့်သာလျှင်။ နီလပိတလောဟိတဩဒါတသမ္ဘေဒဝသေနာတိ၊ ကား။ နီလာဒိဝဏ္ဏာဟိ၊ အညိုစသည် အဆင်းရှိကုန်သော။ မတ္တိကာဟိ၊ မြေညက်တို့ဖြင့်။ ပစ္စေကံ စ၊ အသီးအသီး၎င်း။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ သံသဂ္ဂဝသေန စ၊ ရောစပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဂင်္ဂါဝဟေတိ၊ ကား။ သံသဂ္ဂဝသေန စ၊ ရောစပ် သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဂင်္ဂါဝဟေတိ၊ ကား။ ဂင်္ဂါသောတေ၊ ဂင်္ဂါမြစ်ရေယဉ်၌။ ကိရ၊ တဆင့်ကြားရ သည်ကား။ သီဟဠဒီပေ၊ ၌။ ရာဝဏဂင်္ဂါ နာမ၊ အမည်ရှိသော။ နဒီ၊ မြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုမြစ်၏။ သောတေန၊ ရေအယဉ်ဖြင့်။ ဆိန္နတဋဋ္ဌာနေ၊ ဖြတ်အပ်တိုက်စားအပ်သော ကမ်းပါးအရပ်၌။ မတ္တိကာ၊ မြေညက်သည်။ အရုဏဝဏ္ဏာ၊ စဉ်းငယ်နီသော အရုဏ်အဆင်းရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအရုဏ်အဆင်းရှိသော မြေညက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဂင်္ဂါဝဟေ။ပ။အရုဏဝဏ္ဏာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အရုဏဝဏ္ဏာယ အရုဏနိဘာယ၊ အရုဏ်အဆင်းရှိသော။ အရုဏပ္ပဘာဝဏ္ဏာယ၊ အရုဏ်ရောင် အဆင်းရှိသော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧဝံ၊ သို့။ ကသိဏဒေါသေ၊ တို့ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ကသိဏကရဏာဒိကေ၊ ကသိုဏ်းကိုပြုခြင်း အစရှိကုန်သော။ သေသာကာရေ၊ တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တဉ္စ၊ ခေါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သံဟာရိမန္တိ၊ ကား။ သံဟရီတဗ္ဗံ၊ ရှေ့ဆောင်အပ်သည်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ စရဏယောဂ္ဂံ၊ သွားခြင်းငှာသင့်လျော်သော ကသိုဏ်းဝန်းကို။ တတြဋ္ဌကန္တိ၊ ကား။ ယတြာ၊ အကြင်အရပ်၌။ ကတံ၊ ၏။. တတ္ထေဝ၊ ထိုအရပ်၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌနကံ၊ တည်သောကသိုဏ်းဝန်းကို
ဝုတ္တပ္ပမာဏန္တိ၊ ကား။ သုပ္ပမတ္တေဝါ သရာဝမတ္တေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ပမာဏရှိသော။ ဝဍ္ဍန္တိ၊ ကား။ မဏ္ဍလသဏ္ဌာနံ၊ အဝန်းအဝိုင်းသဏ္ဌာန်ကို။ ပရိကမ္မကာလေတိ၊ ကား။ နိမိတ္တုဂ္ဂဟဏာယ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကို မှတ်ယူခြင်းငှာ။ ဘာဝနာကာလေ၊ ပွားစေအပ်သောကာလ၌။ ဧတဒေဝါတိ၊ ကား။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလဝိတ္ထာရံ၊ တထွာနှင့် လက်လေးသစ်ကျယ်ပြန့်သော။ ယံ၊ အကြင်ပမာဏသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတဒေဝ ပမာဏံ၊ ဤပမာဏကိုပင်လျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သုပ္ပမတ္တံ ဝါ သရာဝမတ္ထံ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နာတိမဟန္တံ၊ မကြီးလွန်းသော။ သုပ္ပံ စ၊ မန်းသည်၎င်း။ မဟန္တံ၊ ကြီးသော စာဋိပိဓာနပ္ပဟောနကံ၊ ရေလှောင်အိုးစရည်းကိုပိတ်လောက်သော။ သရာဝဉ္စ၊ အိုးဖုံးသည်၎င်း။ သမပ္ပမာဏံ၊ တူညီသောပမာဏရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၅၆။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ပရိစ္ဆေဒတ္ထာယ၊ ပိုင်းခြားခြင်း အကျိုးငှာ။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ ပရိစ္ဆေဒန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တပ္ပမာဏံ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ပမာဏရှိသော။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလဝိတ္ထာရံ၊ သော။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တပ္ပမာဏံ၊ သော။ ကသိဏမဏ္ဍလံ၊ ကသိုဏ်းဝန်းကို။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေနာ၊ သဘောမတူသောအဆင်းဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ရုက္ခပါဏိကာတိ၊ ကာ။ ကုစန္ဒနာဒိရုက္ခပါဏိကာ၊ စန္ဒကူးအနီအစရှိသော သစ်သားလက် သည်။ အရုဏဝဏ္ဏဿ၊ အရုဏ်အဆင်းရှိသော ကသိုဏ်းဝန်း၏။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏံ၊ သဘောမတူသော အဆင်းကို။ သမုဋ္ဌာပေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစန္ဒကူးနီအစရှိသော သစ်သားလက် ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပကတိရုက္ခပါဏိကာ ပန၊ ပကတိဖြစ်သော သစ်သားလက်သည်ကား။ ပါသာဏပါဏိကာဂတိကာဝ၊ ကျောက်လက်နှင့် အလားတူသည်သာလျှင် တည်း။ နိန္နုန္နတဋ္ဌာနာဘာဝေန၊ ချိုင့်သောအရပ် မောက်သောအရပ်မရှိသဖြင့်။ ဘောရီတလသဒိသံ၊ စည်မျက်နှာပြင်နှင့်တူသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တတော ဒူရတရေတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ယထာဝုတ္တတော၊ သော။ ပဒေသတော စ၊ အရပ်မှ၎င်း။ ပီဌတော စ၊ အင်းပျဉ်မှ၎င်း။ အညသ္မိံ၊ တပါးသောအရပ်အင်းပျဉ်၌။ အာဒီနဝဒဿနံ၊ အပြစ်ကိုပြသောစကားတည်း။ ကသိဏဒေါသာတိ၊ ကား။ ဟတ္ထပါဏိပဒါဒယော၊ လက်ချောင်းရာ လက်ဖဝါးရာစသည်တို့သည်။ ဣဓ၊ ၌။ ကသိဏဒေါသာ၊ တို့တည်း။
ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ အဍ္ဎတေယျဟတ္ထန္တရေ ပဒေသေ (တိ စ၊) ဟူ၍၎င်း။ ဝိဒတ္ထိစတုရင်္ဂုလပါဒကေ ပီဌေတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တဝိဓိနာဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအစီအရင်ဖြင့်သာလျှင်။ ကာမေသု အာဒီနဝန္တိ၊ ကား။ ဧတေ ကာမေ နာမ၊ ဤကာမဂုဏ်တို့မည်သည်ကား။ ကာမေသု အာဒီနဝန္တိ၊ ကား။ ဧတေ ကာမာ နာမ၊ ဤကာမဂုဏ်တို့မည်သည်ကား။ နိရဿဒဋ္ဌေန၊ သာယာဖွယ်ကင်းသော အနက်သဘောကြောင့်။ အဋ္ဌိကင်္ကလူပမာ၊ အသားကင်းသော အရိုးနှင့်တူကုန်၏။ အနုဒဟနဋ္ဌေန၊ အစဉ်လိုက်၍ လောင်ကျွမ်းတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ တိဏုက္ကူပမာ၊ မြက်မီးရှူးနှင့် တူကုန်၏။ မဟာဘိတာပဋ္ဌေန၊ လွန်စွာပူလောင်သော အနက်သဘောကြောင့်။ အင်္ဂါရကာသူပမာ၊ မီးကျီးတွင်းနှင့် တူကုန်၏။ ဣတ္တရပစ္စုပဋ္ဌာနဋ္ဌေန၊ တိုတောင်းစွာတင်ပေါ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ သုပိနကူပမာ၊ အိပ်မက်နှင့်တူကုန်၏။ တာဝကာလိကဋ္ဌေန၊ အခိုက်အတန့်မျှတည်သော အနက်သဘော ကြောင့်။ ယာစိတကူပမာ၊ ငှားရမ်းအပ်သော ဥစ္စာနှင့်တူကုန်၏။ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂပလိဘဉ္ဇနဋ္ဌေန၊ အလုံးစုံ သော အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို ချိုးဖျက်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ရုက္ခပလူပမာ၊ သစ်ပင်၏အသီး နှင့် တူကုန်၏။ ဝါ၊ အသီးရှိသော သစ်ပင်နှင့်တူကုန်၏။ အဓိကုဋ္ဋနဋ္ဌေန၊ ခုတ်လှီးတတ်သော အနက် သဘောကြောင့်။ အသိသူနူပမာ၊ သံလျက်စဉ်းတုံးတို့နှင့် တူကုန်၏။ ဝိနိဝိဇ္ဈနဋ္ဌေန၊ ထိုးဖောက်တတ်သော အနက်ကြောင့်။ သတ္တိသူလူပမာ၊ လှံတံကျင်တို့နှင့်တူကုန်၏။ သပဋိဘယဋ္ဌေန၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးရှိသော အနက်ကြောင့်။ သပ္ပသိရူပမာ၊ မြွေ၏ဦးခေါင်းနှင့် တူကုန်၏။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့် ၎င်း။ ကာမာ၊ ကာမာဂုဏ်တို့သည်။ အပ္ပဿဒါ၊ နည်းသော သာယာဖွယ်ရှိကုန်၏။ ဗဟုဒုက္ခာ၊ များစွာ သော ဆင်းရဲရှိကုန်၏။ ဗဟုပါယာသာ၊ များသောပူပန်းခြင်းရှိကုန်၏။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဧတံ ကာမသုခဉ္စ နာမ၊ ဤကာမသုခမည်သည်ကား။ ဗဟုပရိဿယံ၊ များသောဘေးရန်ရှိ၏။ သာသင်္ကံ၊ ရွံ့ရှာစိုးရိမ်ဖွယ်ရှိ၏။ သဘယံ၊ ဘေးရှိ၏။ သံကိလိဋ္ဌံ၊ ညစ်နွမ်း၏။ မိဠှပရိဘောဂသဒိသံ၊ မစင်ကို သုံးဆောင်ရခြင်းနှင့် တူ၏။ ဟီနံ၊ ယုတ်ညံ့၏။ ဂမ္မံ၊ ရွာသူရွာသားတို့၏ အလေ့တည်း။ ပေါထုဇ္ဇနိကံ၊ ပုထုဇဉ်တို့၏ အကျင့်တည်း။ အနရိယံ၊ အရိယာတို့၏အကျင့်မဟုတ်။ အနတ္ထသံဟိတံ၊ အကျိုးစီးပွားနှင့် မစပ်ဆိုင်။ ဣတိ အာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အနေကာကာရဝေါကာရံ၊ များစွာသောအခြင်းအရာတို့ဖြင့် ရောပြွမ်းသော။ ဝတ္ထုကာမကိလေသကာမေသု၊ တို့၌။ အာဒီနဝံ ဒေါသ၊ အပြစ်ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ကာမနိဿရဏေတိ၊ ကား။ ကာမာနံ၊ ကာမဂုဏ်တို့၏။ နိဿရဏဘူတေ၊ ထွက်သွားရာ ထွက်သွားကြောင်း ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ တနည်း။ တေဟိ၊ ထိုကိလေသာကာမဝတ္ထုကာမတို့မှ။ နိဿဋေ၊ ကျွတ်လွတ်ထွက်မြောက်သော။ အဂ္ဂမဂ္ဂဿ၊ အရဟတ္တမဂ်၏။ ပါဒကဘာဝေန၊ အခြေခံ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဘူတေ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ နေက္ခမ္မေတိ၊ ကား။ စျာနေ၊ စျာန်၌။ ဝါ၊ ပဌမစျာန်၌။ ဇာတာဘိလာသေန သဉ္ဇာတစ္ဆန္ဒေန၊ ဖြစ်သောအလိုဆန္ဒရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အဝိပရီတဓမ္မဒေသနတ္တာ၊ မဖောက်မပြန်မှန်ကန်သောတရားဒေသနာတော်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္မာသမ္ဗုဒေါဝတ၊ မှန်စွာကိုယ်တော်တိုင် သိတော်မူပေစွတကား။
ဓမ္မော၊ တရားတော်သည်။ ဧကန္တနိယျာနိကတ္တာ၊ စင်စင်ထွက်သွားတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ စင်စစ်ထုတ်ဆောင်တတ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သွာက္ခာတော (ဝတ)၊ ကောင်းစွာ ဟောကြားတော်မူအပ်ပါပေစွတကား။ သံဃော၊ သံဃာတော်သည်။ ယထာနုသိဋ္ဌံ၊ ဆုံးမအပ်သည်အားလျော်စွာ။ ဝါ၊ ဆုံးမသည့်အတိုင်း။ ပဋိပဇ္ဇနတော၊ ကျင့်ခြင်းကြောင့်။ သုပ္ပဋိပန္နော (ဝတ)၊ ကောင်းစွာကျင့်ကြံတော်မူပါပေစွတကား။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဗုဒ္ဓဓမ္မ သံဃဂုဏာနုဿရဏေန၊ ဘုရား တရားသံဃာ့ဂုဏ်တို့ကို အောင့်မေ့ခြင်းဖြင့်။ ရတနတ္တယဝိသံ၊ ရတနာ သုံးပါးလျှင် တည်ရာရှိသော။ ပီတိပါမောဇ္ဇံ၊ ပီတိပါမောဇ္ဇကို။ ဇနယိတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ ဧတာယ၊ ဤအကျင့် ဖြင့်။ နေက္ခမ္မံ၊ ထွက်မြောက်ခြင်းကို။ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဥပစာနှင့်တကွဖြစ်သော။ စျာနဿ စ၊ စျာန်ကို၎င်း။ ဝိပဿနာယ စ၊ ကို၎င်း။ မဂ္ဂဿ စ၊ ကို၎င်း။ နိဗ္ဗနဿ စ၊ ကို၎င်း။ အဓိဂမကာရဏံ၊ ရခြင်း၏ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ နေက္ခမ္မပဋိပဒါဟူသောပုဒ်၏ အနက်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ပဌမဇ္ဈာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ နေက္ခမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံသော စျာန်, ဝိပဿနာ, မဂ်, နိဗ္ဗာန်တို့သည်လည်း။ နေက္ခမ္မဓမ္မာတို့မည်ကုန်၏။ ယထာဟ၊ အဘယ်သို့မိန့်ဆိုသနည်း ဟူမူကား။
ပဗ္ဗဇ္ဇာ၊ ရဟန်းအဖြစ်ကို၎င်း။ ပဌမံ စျာနံ၊ ကို၎င်း။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို၎င်း။ ဝိပဿနာ စ၊ ကို၎င်း။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ကုသလာ ဓမ္မာ စ၊ ကုသိုလ်တရားတို့ကို၎င်း။ နေက္ခမ္မန္တိ၊ ဟူ၍။ ပဝုစ္စရေ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။)
ပဝိဝေကသုခရသဿာတိ၊ ကား။ စိတ္တဝိဝေကာဒိဝိဝေကဇဿ၊ စိတ္တဝိဝေကအစရှိသော ဝိဝေကကြောင့် ဖြစ်သော။ သုခရသဿ၊ ချမ်းသာဟူသော အရသာ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဉ္စတိ၊ ကုန်သော။ ဧတေဟိ ပဒေဟိ၊ ဤပုဒ်တို့ဖြင့်။ အာနိသံသဒဿာဝီတိအာဒီနံ၊ အစရှိကုန်သော။ ပဒါနံ၊ ပုဒ်တို့၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သမေန အာကာရေနာတိ၊ ကား။ အတိဥမ္မီလနအတိမန္ဒာလောစနာနိ၊ မျက်စိကို အလွန်ဖွင့်၍ကြည့်ခြင်း, အလွန်နုံ့စွာ ကြည့်ခြင်းတို့ကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်၍။ နာတိဥမ္မီလနနာတိမန္ဒာလောစနသင်္ခါတေန၊ မဖွင့်လွန်းမူ၍ ကြည့်ခြင်း, မနုံ့လွန်းမူ၍ ကြည့်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ သမေန၊ သော။ အာလောစနာကာရေန၊ ကြည့်ရှုသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ ယူအပ်ပြီးသောနိမိတ်ကို။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ဂဏှန္တေန၊ ယူသည်ဖြစ်၍။ ဘာဝေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တထာပဝတ္တံ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ နိမိတ်ကိုယူခြင်းကို။ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ၊ ပွားစေအပ်၏။ အာသေဝိတဗ္ဗံ၊ တဖန်တလဲလဲမှီဝဲအပ်၏။ ဗဟုလီကာတဗ္ဗံ၊ အကြိမ်များစွာပြုအပ်၏။
အတိသုခုမံ စ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သည်လည်းဖြစ်သော။ အတိဘာသုရဉ္စ၊ အလွန်တောက်ပသည်လည်း ဖြစ်သော။ ရူပဂတံ၊ အဆင်းအပေါင်းကို။ ဥပနိဇ္ဈာယတော ဝိယ၊ စူးစိုက်၍ကြည့်ရှုသော သူအားကဲ့သို့။ စက္ခု၊ သည်။ ကိလမတိ၊ ပင်ပန်း၏။ အတ္တနော၊ ၏။ သဘာဝါဝိဘာဝတော၊ သဘော၏ထင်ရှားခြင်း ကြောင့်။ အတိဝိဘူတံ၊ အလွန်ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ စ (သတိ)၊ ထိုသို့ဖြစ်လတ်သော်။ ဝဏ္ဏတော ဝါ၊ အဆင်းအားဖြင့်သော်၎င်း။ လက္ခဏတော ဝါ၊ လက္ခဏာအားဖြင့်သော်၎င်း။ ဥပတိဋ္ဌေယျ၊ ထင်ရာ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တေနဿ နိမိတ္တံ နုပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဂဇနိမီလနေန၊ ဆင်၏မျက်စိ မှိတ်ခြင်းဖြင့်။ ပေက္ခန္တဿ၊ ကြည့်သောသူအား။ ရူပဂတံ၊ သည်။ (အဝိဘူတံ) ဝိယ၊ မထင်ရှားသကဲ့သို့။ အဝိဘူတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒဿနေ၊ ရှုခြင်း၌။ မန္ဒဗျာပါရတာယ၊ နုံ့သောဗျာပါရရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကောသဇ္ဇပါတတော၊ ပျင်းရိခြင်းသို့ ကျရောက်ခြင်းောကာင့်။ စိတ္တဉ္စ၊ စိတ်သည်လည်း။ လီနံ၊ တွန့်ဆုတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာဒါသတလေ မုခနိမိတ္တဒဿိနာဝိယာတိ၊ ကား။ အာဒါသတလေ၊ မှန်အပြင်၌။ မုခနိမိတ္တဒဿီ၊ မျက်နှာရိပ်ကိုကြည့်ရှုသော။ ပုရိသော၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထိုမှန်အပြင်၌။ ဝါ၊ မျက်နှာရိပ်၌။ အတိဂါဠှံ၊ အလွန်ကျယ်စွာ။ န ဥမ္မီလတိ၊ ဖွင့်၍မကြည့်။ အတိမန္ဒံပိ၊ အလွန်မှေးလျက် လည်း။ န (ဥမ္မီလတိ)၊ ဖွင့်၍မကြည့်။ အာဒါသတလဿ၊ ၏။ ဝဏ္ဏံ၊ ကို။ န ပစ္စဝေက္ခတိ၊ မဆင်ခြင်။ လက္ခဏံပိ၊ လက္ခဏာတို့လည်း။ န မနသိကရောတိ၊ နှလုံးမသွင်း။ အထ ခေါ၊ အမှန်အားဖြင့်သော်ကား။ သမေန၊ သော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဩလောကေန္တော၊ လျက်။ အတ္တနော၊ ၏။ မုခနိမိတ္တမေဝ၊ မျက်နှာ ရိပ်ကိုသာလျှင်။ ပဿတိ ယထာ၊ မြင်သကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ ပင်လျှင်။ အယမ္ပိ၊ ဤယောဂီသည်လည်း။ ပထဝီကသိဏံ၊ ကို။ သမေန၊ သော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဩလောကေန္တော၊ လျက်။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏပ္ပသုတောယေဝ၊ နိမိတ်ကိုယူခြင်း၌ လေ့ကျက်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သမေန အာကာရေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န ဝဏ္ဏော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗောတိ၊ ကား။ တတ္ထ ပထဝီကသိဏေ၊ ၌။ စယာ အရုဏာဝဏ္ဏော၊ အကြင်အရုဏ်အဆင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုအရုဏ်အဆင်းကို။ နိ စိန္တေ တဗ္ဗော၊ မကြံစပ်အပ်။ စက္ခုဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ ဂဟဏံ ပန၊ ယူခြင်းကိုကား။ နိဝါရေတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မဖြစ်နိုင်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။
န ဩလောကေတဗ္ဗောတိ၊ မကြည့်ရှုအပ်ဟူ၍။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ ပစ္စဝေက္ခဏဂ္ဂဟဏံ၊ ပစ္စဝေက္ခဏသဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ န လက္ခဏံ မနသိ ကာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုပထဝီကသိုဏ်း၌။ ပထိဝီဓာတုယာ၊ ၏။ ယံ ထဒ္ဓလက္ခဏံ၊ အကြင်ခက်မာသော လက္ခဏာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုခက်မာသော လက္ခဏာကို။ န မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ အပ်။
ဒိသွာ၊ ကြည့်ရှု၍။ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဏ္ဏံအမုဉ္စိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာပိ၊ ဆိုပြီး၍သော်လည်း။ ဝဏ္ဏဝသေန၊ အဆင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤပထဝီကသိုဏ်း၌။ အာဘောဂေါ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်။ ပန၊ စင်စစ်။ သော ဝဏ္ဏော၊ ကို။ နိဿယဂတိတော၊ မှီရာ ပထဝီကသိုဏ်း၏ အလားရှိသည်ကို။ ကတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ နိဿယသဝဏ္ဏံ ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သော ဝဏ္ဏော၊ သည်။ နိဿယေန၊ မှီရာဖြစ်သော ကသိုဏ်းနှင့်။ သမာနာကာရသန္နိဿိတော၊ တူညီသောအခြင်းအရာရှိလျက် ကောင်းစွာမှီ၏။ တာယ ပထဝိယာ၊ ထိုပထဝီကသိုဏ်းနှင့်။ သမာနဂတိကံ၊ တူသောအလားရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ပြု၍။ ဝဏ္ဏေန၊ အဆင်းနှင့်။ သဟေဝ၊ အတူတကွသာလျှင်။ ပထဝီတိ၊ မြေဟူ၍။ မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥဿဒဝသေန ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မေတိ၊ ကား။ ပထဝီဓာတုယာ၊ ၏။ ဥဿန္နဘာဝေန၊ များသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သတ္တိတော၊ အစွမ်းသတ္တိအားဖြင့်။ အဓိကဘာဝေန၊ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သသမ္ဘာရပထဝိယံ၊ ၌။ ပထဝီတိ၊ မြေဟူ၍။ ယော လောကဝေါဟာရော၊ သည်။ (ပဝတ္တော၊ ၏။) တသ္မိံ ပဏ္ဏတ္တိဓမ္မေ၊ ထိုလောကဝေါဟာရဟူသော ပညတ်တရား၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပဋ္ဌပေတွာ၊ ၍။ ပထဝီ ပထဝီတိ၊ မြေ မြေဟူ၍။ မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ လောကဝေါဟာရေန၊ အားဖြင့်။ ပဏ္ဏတ္တိမတ္တေ၊ ပညတ်မျှ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ယဒိ ဌပေတဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ထားအပ်ငြားအံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ ဤသို့ထားအပ်သည်ရှိသော်။) နာမန္တရဝသေနပိ၊ အမည်တပါး၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ ပထဝီ၊ ကို။ မနသိ ကာတဗ္ဗာ၊ အပ်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ စောဒနာငြားအံ့။ ဟောတု၊ နှလုံးသွင်းအပ်သည်ဖြစ်စေ၊ ဒေါသော၊ အပြစ်ကား။ ကော၊ အဘယ်နည်း။ (တနည်း) ကော ဒေါသော၊ အဘယ်အပြစ်ရှိသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ မဟီ မေဒိနီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယမိစ္ဆတီတိ၊ ကား။ ယံ နာမံ၊ အကြင်အမည်ကို။ ဝတ္ထုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ ဣစ္ဆတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအမည်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တဉ္စ ခေါ၊ ထိုအမည်ကို လည်း။ ယံ၊ အကြင်အမည်သည်။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ သညာနုကူလံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယံ နာမံ၊ သည်။ အဿ ယောဂိနော၊ အား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုမြေ၌။ ဂဟိတသညာဝသေန၊ ယူဘူးသော သညာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုကူလံ၊ သည် ဖြစ်၍။ ပစုရတာယ ဝါ၊ များသည်၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ပဂုဏတာယ ဝါ၊ လေ့လာသည်၏အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ အာဂစ္ဆတိ၊ နှုတ်တက်လာ၏။ တံ၊ ထိုအမည်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ရွတ်ဆိုအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဝတ္တဗ္ဗန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ (ဝုတ္တ-၌စပ်) ပဌမသမန္နာဟာရေ၊ ရှေးဦးစွာနှလုံး သွင်းသောအခါ၌။ ကဿစိ၊ အချို့သော ယောဂီအား။ ဝစီဘေဒေါပိ၊ နှုတ်မြွက်ခြင်းသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အာစရိယေန၊ သည်။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ပြောကြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ဗဟုနာ၊ များစွာဆိုသဖြင့်။ ကိံ၊ နည်း။ ပါကဋဘာဝေါယေဝ၊ ထင်သည်၏အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပမာဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာလေနဥမ္မီလေတွာ ကာလေန နိမီလေတွာတိ၊ ကား။ ကိဉ္စိကာလံ၊ ရံခါ၌။ စက္ခုံ၊ ကို။ ဥမ္မီလေတွာ၊ ဖွင့်၍။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန၊ နိမိတ်ကိုယူသည်၏ အစွမ်အား ဖြင့်။ ပထဝီမဏ္ဍလံ၊ ပထဝီကသိုဏ်းဝန်းကို။ ဩလောကေတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ကိဉ္စိကာလံ၊ ရံခါ၌။ စက္ခုံ၊ မျက်စိကို။ နိမီလေတွာ၊ မှိတ်၍။ အာဝဇ္ဇံတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ယေနာကာရေန၊ အကြင်အခြင်း အရာဖြင့်။ ဩလောကေတွာ၊ ကြည့်၍။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်ပြီ။ တေနာကာရေန၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ပုန၊ တဖန်။ ထိုကသိုဏ်းဝန်းကို။ သမန္နာဟရိတဗ္ဗံ၊ နှလုံးသွင်းအပ်၏။
၅၇။ အာပါထမာဂစ္ဆတီတိ၊ ကား။ မနောဒွါရိကဇဝနာနံ၊ မနောဒွါရ၌ ဖြစ်သော ဇောတို့၏။ ဂေါစရဘာဝံ၊ ကျက်စာရားအာရုံ၏အဖြစ်သို့။ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ကပ်ရောက်၏။ တဿ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဿ၊ ၏။ တသ္မိံ ဌာနေ၊ ထိုအရပ်၌။ န နိသိဒိတဗ္ဗံ၊ ထိုင်မနေအပ်။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တေ၊ သည်။ ဇာတေပိ၊ ဖြစ်လတ်သော် လည်း။ ပထဝီမဏ္ဍလံ၊ ကို။ ဩလောကေတွာ၊ ၍။ ယဒိ ဘာဝေတိ၊ ပွားစေငြားအံ့။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပတ္တိ၊ နိမိတ်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ န သိယာ၊ ရာ။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ သမီပဋ္ဌေန၊ အနီး၌တည်သော ယောဂီ သည်။ န ဩလောကေတုံ၊ မကြည့်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ တေန၊ ကြောင့်။ အတ္တနောဝသနဋ္ဌာနံ ပဝိသိတွာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိဿဒ္ဒဘာဝါယ၊ အသံကင်းသည်၏အဖြစ်အလို့ငှာ။ ဝါ၊ အသံမမြည် ခြင်း အကျိုးငှာ။ ဧကပဋလိကူပါဟနာဂဟဏံ၊ တလွှာဘိနပ်ကိုယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပရိဿယဝိနောဒနတ္ထံ၊ ဘေးရန်ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ကတ္တရဒဏ္ဍဂဟဏံ၊ တောင်ဝှေး ကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သစေ နဿတိ၊ ပျောက်ငြားအံ့။ အထ၊ လတ်သော်။ အနေန၊ ဤရဟန်းသည်။ ဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဝက္ခမာနေသု၊ ဆိုအပ်လတံ့ကုန်သော။ အသပ္ပါယေသု၊ အသပ္ပါယတို့တွင်။ ကေနစိဒေဝ၊ သော။ ကာရဏဘူတေန၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အသပ္ပါယေန၊ ကြောင့်။ နိမိတ္တ အာဒါယာတိ၊ ကား။ ယထာဇာတံ၊ ဖြစ်ပေါ်မြဲတိုင်းသော။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ သမန္နာဟရိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တံ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကို။ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္မာ၊ စွာ။
အနု အနု၊ အဖန်ဖန်အထပ်ထပ်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အာဟရိတဗ္ဗံ၊ စိတ်သို့ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တက္ကာဟတံ ဝိတက္ကာဟတန္တိ၊ ကား။ တက္ကနတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ တက္ကောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝိတက္ကောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧဝံ၊ သို့။ လဒ္ဓနာမေန၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ ဘာဝနာစိတ္တသမ္ပယုတ္တေန၊ သော။ အာဟာနနအပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ဝတ္တမာနေန၊ ဖြစ်သော။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေန၊ ဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အာဟတံ စ၊ ခေါက်အပ်သည်ကို၎င်း။ ပရိယာဟတဉ္စ၊ ထက်ဝန်းကျင်ခေါက်အပ်သည်ကို၎င်း။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဗလပ္ပတ္တဝိတက္ကော၊ ခွန်အားသို့ရောက်သော ဝိတက်ရှိသော။ ဝါ၊ ခွန်အားနှင့်ပြည့်စုံသော ဝိတက်ရှိ သော။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဗဟုလံ၊ စွာ။ ပဝတ္တေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧဝံ ကရောန္တဿတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ တက္ကာဟတံ၊ ကြံစည်မှုဖြင့် ခေါက်အပ်သည်ကို၎င်း။ ဝိတက္ကာဟတံ၊ အထူးသဖြင့် ကြံစည်မှုဖြင့် ခေါက်အပ်သည်ကို၎င်း။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသောယောဂီ အား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ (အနုယုဉ္ဇီယမာနံ၊ အားထုတ်အပ်သည်ရှိသော်။) ပုဗ္ဗေန၊ ရှေးကာလမှ။ အပရံ၊ နောက်ကာလ၌။ ဝိသေသံ၊ ကို။ အာဝဟတိ၊ ဆောင်၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာဖြင့်။ (တံ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းကို။) အနုယုဉ္ဇန္တဿ၊ ယောဂီအား။ အနုက္ကမေနာတိ၊ ကား။ ဘာဝနာနုက္ကမေန၊ ဘာဝနာအစဉ်ဖြင့်။ ယဒါ၊ ၌။ သဒ္ဓါဒီနိ၊ အစရှိကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ သုဝိသဒါနိ၊ ကုန်သည်။ တိက္ခာနိ၊ ထက်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တန္တိ၊ မပြတ်ဖြစ်ကုန်၏။ တဒါ၊ ၌။ အဿဒ္ဓိယာဒီနံ၊ တရားတို့၏။ ဒူရိဘာဝေန၊ ဝေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာတိသယထာမပ္ပတ္တေဟိ၊ အလွန်အကဲနျင့်တကွ အားစွမ်းသို့ရောက်ကုန်သော။ ဝါ၊ အားစွမ်းနှင့်ပြည့်စုံကုန်သော။ သတ္တဟိ၊ ကုန်သော။ ဗလေဟိ၊ ဗိုလ်တရားတို့သည်။ ဝါ၊ တို့မှ။ လဒ္ဓူပတ္ထမ္ဘာနိ၊ ရအပ်သော အထောက်အပံ့ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ အထောက်အပံ့ကို ရကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ကာမာဝစရာနေဝ၊ ရသာလျင် ဖြစ်ကုန်သော။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ ဗဟူနိ၊ အကြိမ်များစွာတို့ သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တေသံ၊ ထိုစျာနင်တို့၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတာ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော၊ အစရှိသော တရားတို့သည်။ တဒေကဋ္ဌေဟိ၊ ထိုကာမစ္ဆန္ဒစသည်တို့နှင့်တခုတည်းသောစိတ်၌ တည်ကုန်သော။ ပါပဓမ္မေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝိဒူရီ၊ ဝေးကွာကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပတ္တိယာ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ နိဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သန္နိသီဒန္တီတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ သီဒန္တိ၊ နစ်ကျကုန်၏။ ဥပသမန္တိ၊ ငြိမ်းကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဣမဿာတိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ၊ ၏။ အင်္ဂုလိပဒပါဏိပဒါဒိကော၊ လက်ချောင်းရာ လက်ဖဝါး ရာအစရှိသော။ ကသိဏဒေါသော၊ သည်။ အာဒါသမဏ္ဍလူပမာဒီဟိ၊ မှန်ဝန်းဥပမာအစရှိသည်တို့ ဖြင့်။ ဥဂ္ဂနိမိတ္တတော၊ ထက်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ၊ ၏။ သုပရိသုဒ္ဓတံ စ၊ ကောင်းစွာ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သဏှသုခုမတဉ္စ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တဉ္စ ခေါ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်သည်လည်း။ အပရမတ္တသဘာဝတ္တာ၊ ပရမတ္တသဘောမဟုတ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝဏ္ဏဝန္တံ၊ အဆင်းရှိသည်။ နေဝ ( ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ သဏ္ဌာနဝန္တံ၊ ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဤဒိသန္တိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဝန္တံ၊ အဆင်းပုံသဏ္ဌာန်ရှိသည်။ တိလက္ခဏဗ္ဘာဟတန္တိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒါဒိလက္ခဏတ္တယာနုပဝိဋ္ဌံ၊ ဥပါဒ်အစရှိသော လက္ခဏာသုံးပါးအပေါင်း ဖြင့် စူးဝင်အပ်သည်။ ဝါ၊ တနည်း။ အနိစ္စတာဒိလက္ခဏတ္တယင်္ကိတံ၊ အနိစ္စအစရှိသော လက္ခဏာသုံးပါး အပေါင်းဖြင့်မှတ်အပ်သည်။ ဧတံ၊ ဤပဋိဘာဂနိမိတ်သည်။ တာဒိသံ၊ ရှိသည်။ ဝဏ္ဏာဒိဝန္တံ၊ အဆင်း စသည်ရှိသည်။ ယဒိ ပန န ဘဝေယျ၊ အကယ်၍ မဖြစ်ငြားအံ့။ စျာနဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘာဝေါ၊ သည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ကေဝလဉ္စီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သညဇန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနာသညာဇနိတံ၊ ဘာဝနာသညာသည် ဖြစ်စေအပ်သောအာရုံတည်း။ ဘာဝနာသညာယ၊ ကြောင့်။ သဉ္ဇာတမတ္တံ၊ ဖြစ်သောအာရုံမျှသာလျှင် တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အသဘာဝဿ၊ ပရမတ္ထသဘောမဟုတ်သောတရား၏။ ကုတောစိ၊ တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့်။ သမုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပဋ္ဌာနာကာရမတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၅၈။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ၊ ကွာကုန်သည်သာလျှင်။ သန္နိသိန္နာဝ၊ ကောင်းစွာနစ်ကျလျက် ငြိမ်သက်ကုန်သည် သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တဒတ္ထံ၊ ထိုနီဝရဏကွာခြင်းအကျိုးငှာ။ ဥဿဟော၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ န ပန ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်တော့သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဥပစာရသမာဓိနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ဣတရောပိ၊ လည်းဖြစ်သော။ သမာဓိ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အာပန္နံ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တမ္ပိ၊ ထိုတပါးသောသမာဓိကိုလည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဒုဝိဓောဟိသမာဓီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ ဒွီဟာကာရေဟီတိ၊ ကား။ စျာနဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပဋိပက္ခဒူရီ ဘာဝေါ စ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့၏ ဝေးကွာသည်၏အဖြစ်၎င်း။ ထိရဘာဝပ္ပတ္တိ စ၊ ခိုင်မြဲသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွီဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမေဟိ ကာရဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။
ဣဒါနိ၊ ၌။ တာနိ ကာရဏာနိ၊ တို့ကို။ အဝတ္တာမုခေန၊ အခိုက်အတန့်ကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဥပစာရဘူမိယံ ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပစာရဘူမိယန္တိ၊ ကား။ ဥပစာရာဝတ္ထာယံ၊ ဥပစာရအခိုက်အတန့်၌။ တဒါ၊ ထိုဥပစာရအခိုက်အတန့်၌။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ ပဋုတရာနိ၊ အထူး သဖြင့် ထက်မြက်ကုန်သည်။ မဟဂ္ဂတဘာဝပ္ပတ္တာနိ၊ မဟဂ္ဂုတ်အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ယဒိပိ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ အကယ်၍ကား မဖြစ်ကုန်သော။
ပန၊ ထိုသို့ပင်မဖြစ်ကုန်သေး သော်လည်း။ တေသံ၊ ထိုစျာနင်တို့၏။ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော နီဝရဏတရားတို့၏။ ဝိက္ခမ္ဘနေန၊ ကွာသဖြင့်။ ဝါ၊ ကွာခြင်းကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဓိယတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ နီဝရဏ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဋိလာဘဘူမိယန္တိ၊ ကား။ စျာနဿ၊ အပ္ပနာစျာန်ကို။ အဓိဂမာဝတ္ထာယံ၊ ရသောအခိုက်အတန့်၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ အပ္ပနာပတ္တာနံ၊ သို့ရောက်ကုန်သော။ စျာနဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဓိယတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အင်္ဂပါတုဘာဝေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဟိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
န ထာမဇာတာနီတိ၊ ကား။ ဇာတထာမာနိ၊ ဖြစ်သောအားစွမ်းရှိကုန်သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ ဘာဝနာ ဗလံ၊ ဘာဝနာခွန်အားသို့။ ပတ္တာနိ၊ ရောက်ကုန်သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ စျာနစိတ္တံ၊ စျာန်စိတ်သည်။ ကေဝလမ္ပိ ရတ္တိံ ကေဝလမ္ပိ ဒိဝသံ တိဋ္ဌတီတိ၊ ဟူသော စကားကို။ ဝါ၊ ဟူ၍။ သမာပတ္တိဝေလံ၊ သမာပတ်ဝင်စားသောအချိန်အခါကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပစာရဘူမိယံ၊ ၌။ နိမိတ္တဝဍ္ဎနံ၊ နိမိတ်ကို ပွားစေခြင်းသည်။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ သွင်း၍။ နိမိတ္တံ ဝဍ္ဎေတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လဒ္ဓပရိဟာနီတိ၊ ကား။ လဒ္ဓဥပစာရဇ္ဈာနပရိဟာနိ၊ ရအပ်ပြီးသော ဥပစာရစျာန်၏ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းသည်။ နိမိတ္တေ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်သည်။ အဝိနသန္တေ၊ မပျောက်ကွယ် လတ်သော်။ တဒါရမ္မဏစာနမ္ပိ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော စျာန်သည်လည်း။ အပရိဟီနမေဝ၊ မဆုတ်ယုတ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိမိတ္တေ၊ သည်။ အာရက္ခာဘာဝေန၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းမရှိ သဖြင့်။ ဝိနဋ္ဌေ ပန၊ ပျောက်ကွယ်လတ်သော်မူကား။ လဒ္ဓံ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်တိုင်းရအပ်တိုင်းသော။ စျာနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ဝိနဿတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒါယတ္တဝုတ္တိတော၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်နှင့် စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အာရက္ခမီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
သတ္တသပ္ပါယဝဏ္ဏနာ
၅၉။ ထာဝရဉ္စ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ထာဝရံ၊ ခိုင်မြဲသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သတိ ဥပဋ္ဌာတိ စိတ္တံ သမာဓိယတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တွ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယထာလဒ္ဓံ၊ အကြင် အကြင် ရအပ်ပြီးသော။ နိမိတ္တံ၊ သည်။ တတ္ထိ၊ ထိုနိမိတ်၌။ သတိံ၊ ကို။ သူပဋ္ဌိတံ၊ ကောင်းစွာထင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဧကဂ္ဂတံ၊ စိတ်တည်ကြည်ခြင်းကို။ ဝိန္ဒန္တဿ၊ ရသော ယောဂီအား။ ထိရံ နာမ၊ ခိုင်မြဲသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သတိဂ္ဂဟဏေန၊ သတိကိုယူသဖြင့်။ သမ္ပဇညံ စ၊ ကို၎င်း။ သမာဓိဂ္ဂဟဏေန၊ သမာဓိကိုယူသဖြင့်။ ဝီရိယဉ္စ၊ ကို၎င်း။ သင်္ဂဟိတံ၊ ရေတွက်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နာနန္တရိယဘာဝတော၊ အသီးအခြားဖြစ်လျက် အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ မကင်းရာမကင်းကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တေသု အာဝါသေသု၊ ထိုကျောင်းဆောင်တို့တွင်။ တီဏိ တီဏီတိ၊ ကား။ ဧကေကသ္မိံ၊ တခုတခုသော။ အာဝါသေ၊ ၌။ အဝုတ္ထအဝုတ္ထဋ္ဌာနေ၊ မနေဘူး မနေဘူး သေးသောအရပ်၌။ သေနနိယာမေန၊ နေခြင်းဟူသော သတ်မှတ်ခြင်းဖြင့်။ တယော တယော ဒိဝသေ၊ တို့ပတ်လုံး။ ဝသိတွာ၊ နေ၍။
ဥတ္တရေန ဝါ ဒက္ခိဏေန ဝါတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဂမနာဂမနေ၊ သွားသောအခါ ပြန်သောအခါ၌။ သူရိယာဘိမုခဘာဝနိဝါရဏတ္ထံ၊ နေဆီသို့ မျက်နှာမူသည်၏အဖြစ်ကို တားမြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒိယဍ္ဎကောသံ၊ တိကောသခွဲသည်။ သဟဿဓနုပ္ပမာဏံ၊ လေးအတာအတောင် အတိုင်းအရှည်ရှိ၏။
ဒွတ္တိံ သတိရစ္ဆာနကထာတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ရာဇကထာဒိကေ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တာ၊ ထိုရာဇကထာစသည်တို့ကို။ ပါဠိယံ၊ ၌။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ အနာဂတာပိ၊ မလာသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အရည။ပ။ဒီပကထာ၊ အရညကထာ, ပဗ္ဗတကထာ, နဒီ ကထာ, ဒီပကထာတို့ကို။ ဣတိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ၍။ သဂ္ဂမောက္ခနံ၊ နတ်ရွာနိဗ္ဗာန်တို့၏။ တိရစ္ဆာနကထာဘိ၊ ၃၂-ပါးသော တိရစ္ဆာနကထာတို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဒသကထာဝတ္ထုနိဿိတန္တိ၊ ကား။ အပ္ပိစ္ဆတာ၊ အလိုနည်းသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ သန္တုဋ္ဌိ၊ ရောင့်ရဲခြင်း၎င်း။ ပဝိဝေကော၊ အဖော်မှ ကင်းဆိတ်ခြင်း၎င်း။ အသံသဂ္ဂေါ၊ မရောနှောခြင်း၎င်း။ ဝီရိယာရမ္ဘော၊ ဝီရိယကို ပြင်းစွာအားထုတ်ခြင်း ၎င်း။ သီလံ၊ ၎င်း။ သမာဓိ၊ ၎င်း။ ပညာ၊ ၎င်း။ ဝိမုတ္တိ၊ ၎င်း။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမာနိ၊ ဤ ၁၀-ပါးတို့သည်။ အပ္ပိစ္ဆကထာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့၏။ ဝတ္ထူနိ၊ တည်ရာဝတ္ထုတို့တည်း။ တန္နိဿိတံ၊ ထို ၁၀-ပါးသော ဝတ္ထုကိုမှီသော။ ဘဿံ၊ စကားသည်။ သပ္ပါယံ၊ ၏။
အတိရစ္ဆာနကထိကောတိ၊ ကား။ န တိရစ္ဆာနကထိကော၊ တိရစ္ဆာနကထာစကားကို ပြောလေ့မရှိ။ တိရစ္ဆာနကထာဝိဓုရံ၊ တိရစ္ဆာနကထာမှကွဲပြားသော ဦးတည်ခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ ကထာနှင့် မူကွဲသော။ ဓမ္မိကံ၊ တရားနှင့်လျော်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနပဋိသံယုတ္တမေဝ၊ နှင့်စပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ကထံ၊ ကို။ ကထေတိ၊ ပြောဆိုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သီလာဒိဂုဏသမ္ပန္နောတိ၊ ကား။ သီလသမာဓိအာဒိဂုဏသမ္ပန္နော၊ တို့နှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သမာဓိကမ္မဋ္ဌာနိကော၊ သမာဓိကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ်လေ့ရှိ၏။ သမာဓိကမ္မဋ္ဌာနဿ ဝါ၊ ၏မူလည်း။ ပါရံ၊ တဖက်ကမ်းသို့။ ပတ္တော၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣမဿ ယောဂိနော၊ အား။ သပ္ပါယော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယံ နိဿယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကာယဒဠှီဗဟုလောတိ၊ ကား။ ကာယဿ၊ ကိုယ်ကို။ သန္တပ္ပနပေါသနပ္ပသုတော၊ ရောင့်ရဲစေခြင်း, မွေးမြူခြင်း၌ လေ့ကျက်၏။ ယံ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယာဝဒတ္ထံ၊ တိုင်း။ ဥဒရာဝဒေဟကံ၊ ဝမ်းပြည့်အောင်။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ ၍။ သေယျသုခံ၊ လဲလျောင်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာကို။ ပဿသုခံ၊ ငိုက်မြည်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာကို။ အနုယုတ္တော၊ အားထုတ်လျက် ဝိဟရိတိ၊ နေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဘောဇနံ၊ သည်။ ယေဘုယျန၊ ဖြင့်။ မဓုရမ္ဗိလရသဝသေန၊ ချိုသောအရသာ, ချဉ်သောအရသာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့အား။ ဥပယောဂံ၊ ယှဉ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒဓိအာဒီသု၊ နို့ဓမ်းစသည်တို့၌။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဒဿနတော၊ တွေ့ရခြင်းကြောင့်တည်း။ ကဋုကာဒရသာ ပန၊ အစပ် အစရှိသော အရသာတို့သည်ကား။ အဿ၊ ထိုအချို အချဉ်ကို။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ပနဿ-ဟု ရှိ၏။ ထို့ကြောင့် ဤ၌ အဿ-ကိုထည့်၍ အနက်ပေးသည်) ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အဘိသင်္ခါရကာ ဧဝ၊ ပြုပြင်တတ် သော အခြံအရံအရသာတို့သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကဿစိ။ပ။သပ္ပါယံဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဓာရဘူတေ၊ အာဓာရဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယသ္မိံ ဣရိယာပထေ၊ ၌။ (ဤအဖွင့်ဖြင့် ၌-ဟူ၍ အာဓာရအနက်ပေးရန်ပြသည်) ဝါ၊ တနည်း။ ယသ္မိံ ဣရိယာပထေ၊ သည်။ ဝတ္ထမာနေ၊ သော်။ (ဤအဖွင့်ဖြင့် လက္ခဏ-အနက်ကိုပြသည်) ဝါ၊ တနည်း။ ယသ္မိံ ဣရိယာပထေ၊ ၌။ ပဝတ္တမာနဿ၊ ဖြစ်သော။ (ဤအဖွင့်ဖြင့် ပဝတ္တမာနဿ-ပုဒ်ထည့်ပေးရန်ပြသည်) နိမိတ္တာသေဝနဗဟုလဿတိ၊ ကား။ နိမိတ္တေ၊ ၌။ အာသေဝနဗဟုလဿ၊ မှီဝဲခြင်းများသောယောဂီအား။ ဝိသယဘူတေ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ၊ ၌။ ဘာဝနာမနသိကာရံ၊ ဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ဗဟုလံ၊ စွာ။ အာသေဝန္တဿ၊ မှီဝဲခြင်းများသော ယောဂီအား။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယေန ဘာဂေန၊ အကြင်အဖို့ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ (ဘာဂေနဿ-ဟူသော သီသူသာသင့်သည်၊ ဘာဝေန္တဿ-ကား မသင့်) ဘာဝနာသေဝနာ၊ ကိုမှီဝဲခြင်းကို။ (ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။) တေန (ဘာဂေန)၊ ဖြင့်။ ဂေါစရာသေဝနာပိ၊ အာရုံပြုလျက်-ဝါ ပြုခြင်းဟူသော မှီဝဲခြင်းကိုလည်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ဒသဝိမအပ္ပနာကောသလ္လဝဏ္ဏနာ
၆၀။ အပ္ပနာ၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကတ္တားထည့်ပြသည်) ယေနဝိမိနာ၊ အကြင်အစီအရင်ဖြင့်။ အပ္ပနာယံ၊ ၌။ ကုသလော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒသဝိဓော၊ ဆယ်ပါးအပြားရှိသော။ သော ဝိဓိ၊ သည်။ အပ္ပနာကောသလ္လံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တန္နိဗတ္တံ၊ ထိုအစီအရင်ကြောင့်ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ (အပ္ပနာကောသလ္လံ၊ မည်၏။) တတ္ထြွဝိသာဒကိရိယတောတိ၊ ကား။ ဝတ္ထူနံ၊ တို့၏။ ဝိသဒဘာဝကရဏတော၊ သန့်ရှင်းသည်၏ အဖြစ်ကိုပြုသောအားဖြင့်။ အပ္ပနာကောသလ္လံ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။
၆၁။ ဟိ-သစ္စံ၊ အဋ္ဌကထာစကားမှန်၏။ (သီမူ၌ ဤ ဟိ-မရှိ) စိတ္တစေတသိကာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ဖြစ်ရာဌာန၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သရီရံ စ၊ ကိုယ်ကို၎င်း။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓါနိ၊ ထိုကိုယ်နှင့် စပ်ကုန်သော။ စီဝရာဒီနိ စ၊ သင်္ကန်းစသည်တို့ကို၎င်း။ ဣဓ၊ ၌။ ဝတ္ထူနီထိ၊ တို့ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာနိ၊ ကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုအတွင်းအပ ဝတ္ထုတို့သည်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ (ကရိယမာနာနိ၊ သော်။) စိတ္တဿ၊ အား။ သုခါဝဟာနိ၊ ချမ်းသာကို ဆောင်ပေးတတ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကို ဖြစ်စေတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကရဏံ၊ သည်။ တေသံ၊ ထိုဝတ္ထုတို့၏။ ဝိသဒဘာဝကရဏံ၊ သန့်ရှင်းသည်၏အဖြစ်ကို ပြုခြင်းမည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သရီရံ ဝါတိ၊ ပါဌ်၌။ ဝါသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော၊ အရာမဟုတ်သည်နှင့် ယှဉ်သော အဋ္ဌာနပယုတ်တည်း။ သရီရံ၊ ကိုယ်သည်။ သေဒမလဂ္ဂဟိတံ ဝါ၊ ချွေးအညစ်အကြေးတို့ဖြင့် စွန်းအပ်သည်သော်၎င်း။ အညေန၊ သော။ အဝဿုတကိစ္စေန၊ စိုစွတ်သောကိစ္စဖြင့်။ ဝိဗာဓိတံ ဝါ၊ နှိပ်စက်အပ်သည်သော်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သေနာသနံ ဝါတိ၊ ပါဌ်၌။ ဝါသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တာဒီနမ္ပိ၊ သပိတ် စသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ စောဒနာကိုဆိုဦးအံ့။ အယံ နယော၊ ကို။
ခုဒ္ဒကပလိဗောဓုပစ္ဆေဒန၊ ခုဒ္ဒကပလိဗောဓကို ဖြတ်ခြင်းဖြင့်။ သင်္ဂဟိတော နနု၊ ရေတွက်အပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ပုန၊ တဖန်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တော၊ နည်း။ ဣတိ၊ ငြားအံ့။ သင်္ဂဟိတော၊ သည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ စ၊ သို့သော်လည်း။ သော၊ ထိုခုဒ္ဒကပလိဗောဓုပစ္ဆေဒကို။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ အာရမ္ဘကာလေ၊ အားထုတ်စပြုသောကာလ၌။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) ဣဓ ပန၊ ၌ကား။ အာရဒ္ဓကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ အားထုတ်စပြုပြီးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဥပစာရဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ အပ္ပနာပရိဝါသံ၊ အပ္ပနာပရိဝါသ်ကို။ ဝသန္တဿ၊ နေသောယောဂီအား။ ကာလန္တရေ၊ ကာလတပါး သည်။ ဇာတေ၊ ဖြတ်လတ်သော်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဋိပတ္တိ၊ ပြုကျင့်ခြင်းကို။ အပ္ပနာကောသလ္လာယ၊ အပ္ပနာကောသလ္လအလို့ငှာ။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ အဝိသဒေ၊ မသန့်ရှင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝါ၊ ကား။ ဝိသယဘူတေ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (အဝိသဒေ၊ မသန့်ရှင်းသော ဝတ္ထု၌။)။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တဿ၊ အားထုတ်သောယောဂီအား။ တာနိ၊ ထိုအတွင်းအပဝတ္ထုတို့သည်။ ဝိသယော၊ အာရုံသည်။ ကထံ (ဟောတိ၊ သနည်း။) အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ ပဝတ္တနကစိတ္တုပ္ပါဒါ၊ တို့သည်။ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ၊ ၏။ အပရိသုဒ္ဓဘာဝါယ၊ မစင်ကြယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ နိဿယာဒိပစ္စယဘူတေသု၊ နိဿယအစရှိသော ပစ္စည်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ စိတ္တစေတသိကေသု၊ တို့၌။ ဉာဏမ္ပီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ပိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပိဏ္ဍနေ၊ အနက်၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ထိုပိသဒ္ဒါဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တံ ဝတ္ထုယေဝ၊ ထိုဝတ္ထုသည်သာလျှင်။ (အပရိသုဒ္ဓံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ တသ္မိံ၊ ထိုဝတ္ထုသည်။ အပရိသုဒ္ဓေ၊ သော်။ ဉာဏမ္ပိ၊ သည်လည်း။ အပရိသုဒ္ဓံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံသမ္ပယုတ္တာနံ၊ ထိုဉာဏ်နှင့်ယှဉ်ကုန်သော စိတ် စေတသိက်တို့၏။ အပရိသုဒ္ဓတာ၊ သည်။ အဝုတ္တသိဒါ၊ မဆိုအပ်သော် လည်း ပြီး၏။ ဝါ၊ အဝုတ္တသိဒ္ဓိနည်းဖြင့်ပြီး၏။ စ၊ ဆက်။ ဉာဏဿ၊ ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟဏံ၊ သည်။ အပ္ပနာယ၊ ၏။ ဗဟုကာရတ္တာ၊ ကျေးဇူးများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့် ပင်လျှင်။ စျာနံ၊ ကို။ ဒန္ဓာဘိညံ ခိပ္ပါဘိညန္တိ၊ ဟူ၍။ ဉာဏမုခေန၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ အနိဿယနိဿယေပိ၊ နိဿယ၏မှီရာကိုလည်း။ နိဿယေတွေဝ၊ မှီရာဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒီပကပလ္လိကဝဋ္ဋိတေလာနိ နိဿယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဉာဏေ၊ သည်။ အဝိသဒေ၊ မသန့်ရှင်းလတ် သော်။ ဝိပဿနာဘာဝနာ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သမာဓိဘာဝနာပိ၊ သည်လည်း။ ပရိဒုဗ္ဗလာ၊ ထက်ဝန်းကျင်အား နည်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပရိသုဒ္ဓေန ဉာဏေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သမထကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အင်္ဂါပါတုဘာဝေန၊ အင်္ဂါတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ပေါ်ခြင်းဖြင့်။ ဝုဍ္ဎိ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ပဂုဏဘာဝေန၊ လေ့လာကျေပြွန်သည် အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိရူဠှိ၊ စည်ပင်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ဝိသဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ဝသီဘော်သို့ရောက်ခြင်းဖြင့်။ ဝေပုလ္လံ၊ ပြန့်ပြောခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝိသဒေ ပနာတိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ သုက္ကပက္ခော၊ တည်း။ တဿ၊ ထိုသုက္ကပက္ခ၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တပရိယယေန၊ အားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၆၂။ သမဘာဝကရဏန္တိ၊ ကား။ ကိစ္စတော၊ အားဖြင့်။ အနူတာဓိကဘာဝကရဏံ၊ မယုတ်မလွန်သည်ဖြစ် ၏ အဖြစ်ကိုပြုခြင်းတည်း။ ယထာပစ္စယံ၊ စွာ။ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုသ္မိံ၊ ယုံကြည်အပ်သော ဝတ္ထု၌။ အဓိမောက္ခ ကိစ္စဿ၊ ယုံကြည်ဆုံးဖြတ်ခြင်းကိစ္စ၏။ ပဋုတရဘာဝေန စ၊ အထူးထက်မြက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (ဗလဝံ ဟောတိ-၌စပ်) ပညာယ၊ ၏။ အဝိသဒတာယ စ၊ မသန့်ရှင်းမထက်မြက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ၎င်း။ ဝီရိယာဒီနံ၊ ဝီရိယအစရှိသော တရားတို့၏။ သိထိလတာဒိနာ စ၊ လျော့သည်၏အဖြစ်စသည် ကြောင့်၎င်း။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဗလဝံ၊ အားကြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣတရာနိမန္ဒနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတောတိ၊ ကား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ တသ္မာဗဠဝဘာဝတော စ၊ ထိုအားကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဣတရေသံ၊ ဤမှတပါးသောဣန္ဒြေတို့၏။ (တသ္မာ) မန္ဒတ္တာ စ၊ ထိုနုံ့သည်၏အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ ကောသဇ္ဇပက္ခေ၊ ပျင်းရိခြင်းအဖို့၌။ ပတိတုံ၊ ငှာ။ အဒတွာ၊ မူ၍။ သမ္ပယုတ္တာဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ပဂ္ဂဏှနံ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းသည်။ အနုဗလပ္ပဒါနံ၊ တဆင့်အားပေးခြင်းသည်။ ပဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ ပဂ္ဂဟောဝ၊ ချီးမြှောက်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ကိစ္စံ၊ မည်၏။ ပဂ္ဂဟိကိစ္စံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။ အာရမ္မဏံ၊ သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်ရောက်၍။ ဌာနံ၊ သည်။ (ဥပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။) ဝါ၊ တနည်း။ အနိဿဇ္ဇနံ၊ မစွန့်လွှတ်ခြင်းသည်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ ဝိက္ခေပပဋိပက္ခော၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သဘောသည်။ (အဝိက္ခေပေါ၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ ယေန၊ အကြင်သဘောတရားဖြင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ ယှဉ်ဖော်ယှဉ်ဖက်ဖြစ်သောတရားတို့သည်။ အဝိက္ခိတ္တာ၊ မပျံ့လွင့်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သော၊ ထိုသဘောတရားသည်။ အဝိက္ခေပေါ၊ မည်၏။ စက္ခုနာ၊ မျက်စိဖြင့်။ ရူပဂတံ၊ အဆင်းအပေါင်းကို။ (ပဿတိ) ဝိယ၊ ရှုမြင်သကဲ့သို့။ ယေန၊ အကြင်ကိစ္စဖြင့်။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဝိသယသဘာဝံ၊ အာရုံ၏သဘောကို။ ပဿတိ၊ ၏။ တံဒဿနကိစ္စံ၊ ထိုမြင်ကြောင်းကိစ္စကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဗလဝတာ၊ အားကြီးသော။ သဒ္ဓိန္ဒြိယေန၊ သည်။ အဘိဘူတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စ၊ ၏။ သဟဇာတဓမ္မေသု၊ တို့တွင်။ ဣနူဋ္ဌံ၊ အစိုးရခြင်းသဘောကို။ ဝါ၊ အစိုးရသည်၏သဘောကို။ ကာရေန္တာနံ၊ ပြုစေကုန်လျက်။ သဟပဝတ္တာမာနာနံ၊ တပေါင်းတည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဧကရသဘာဝသေနေဝ၊ တူသောကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ ကိစ္စတူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထသိဒ္ဓိ၊ အနက်၏ပြီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အညထာ၊ ဖြင့်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တသ္မာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝအတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအနက်ကိုသာလျှင်။ ကာရဏဘာဝေန၊ ဖြင့်။
ပစ္စာမသတိ၊ တဖန်သုံးသပ်၏။ တန္တိ၊ ကား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ ကို။ ဓမ္မသဘာဝပစ္စဝေက္ခဏေနာတိ၊ ကား။ ယဿ သဒ္ဓေယျဝတ္ထုနော၊ အကြင်ယုံကြည်အပ်သောဝတ္ထု၏။ ဥဠာရတာဒိဂုဏေ၊ မြင့်မြတ်သည်၏ အဖြစ်အစရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူး၌။ အဓိမုစ္စနဿ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏။ သာတိသယပ္ပဝတ္တိယာ၊ အလွန်အကဲ နှင့် တကွဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဗလဝံ၊ သည်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။ တဿ၊ ထိုသဒ္ဓေယျဝတ္ထုကို။ (ဝီမံသနေန-၌စပ်) ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နာဒိဝိဘာဂတော၊ ပစ္စည်းပစ္စယုပ္ပန်စသည်ဝေဘန်သောအား ဖြင့်။ ယာထာဝတော၊ စွာ။ ဝီမံသနေန၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်းဖြင့်။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဧဝံဓမ္မတာနယေန၊ ဧဝံဓမ္မတာနည်းဖြင့်။ သဘာဝရသတော၊ သဘောလက္ခဏာကိစ္စအားဖြင့်။ ပရိဂ္ဂယှမာနေ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သည်ရှိသော်။ သဝိပ္ဖါရော၊ ပြန့်ကားလှုပ်ရှားခြင်းနှင့်တကွဖြစ်သော။ အဓိမောက္ခော၊ ယုံကြည်ဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဣမေသံ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သဘာဝေါ၊ ပင်ကိုရင်းသဘောတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိဇာနနဝသေန၊ ပိုင်းခြား၍ သိသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပညာဗျာပါရဿ၊ ပညာ၏ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်း၏။ သာတိသယတ္တာ၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွဖြစ်သေည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ လွန်လွန်ကဲကဲဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဓုရိယဓမ္မေသု၊ ဝန်ဆောင်ဖြစ်သောတရားတို့တွင်။ သဒ္ဓါယ၊ ၏။ ဗလဝဘာဝေ၊ အားကြီးသည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ပညာယ၊ ၏။ ဗလဝဘာဝေ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) သဒ္ဓါယ၊ ၏။ မန္ဒဘာဝေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ။ပ။ဟာပေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တထာ အမနသိကာရေနာတိ၊ ကာ။ ယေနာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္စန္တဿ၊ ယောဂီအား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဗလဝံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနာယ၊ ကို။ အနနုယုဉ္ဇနတော၊ အားမထုတ်ခြင်းအားဖြင့်။ (ဟာပေတဗ္ဗံ၊ ယုတ်လျော့စေအပ်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဓ၊ ၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယဝိသေသတော၊ ကြောင့်။ ကိစ္စုတ္တရိယေန ဝါ၊ ကိစ္စ၏လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဝီရိယာဒီနံ၊ ဝီရိယစသည်တို့၏။ မန္ဒကိစ္စတာယ ဝါ၊ နုံ့သောကိစ္စ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (ဣတိ၊ သို့။) ဒုဝိဓေန၊ နှစ်ပါးအပြားအားဖြင့်။ သဒ္ဓန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဗလဝဘာဝေါ၊ အားကြီးသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ပဌမဝိကပ္ပေ၊ ၌။ ဟာပနဝိဓိ၊ ယုတ်လျော့စေခြင်း အစီအရင်ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဒုတိယဝိကပ္ပေ ပန၊ ၌ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ မနသိကရောတော၊ သောယောဂီအား။ ဝီရိယာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ မန္ဒကိစ္စတာယ၊ ကြောင့်။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဗလဝံ၊ သည်။ ဇာတံ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ အမနသိကာရေန၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းဟူသော။ ဝီရိယာဒီနံ၊ တို့၏။ ပဋုကိစ္စဘာဝါဝဟေန၊ ထက်မြက်သော ကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကို ဆောင်ပေးတတ်သော။ မနသိကာရေန၊ ဖြင့်။ သဒ္ဓိန္ဒြိယံ၊ ကို။ တေဟိ၊ ထိုဝီရိယစသည်တို့နှင့်။ သမရသံ၊ တူမျှသောကိစ္စရှိသည်ကို။ ကရောန္တေန၊ ပြုသည်ဖြစ်၍။ ဟာပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ သေသိန္ဒြိယေသုပိ၊ ကြွင်းသော ဣန္ဒြေတို့၌လည်း။ ဟာပနဝိဓိ၊ ယုတ်လော့ စေခြင်း အစီအရင်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဝက္ကလိတ္တေရဝတ္ထူတိ၊ ကား။ ဟိ၊ ချဲ့။ သော အယသ္မာ၊ ထိုအရှင်သည်။ သဒ္ဓါဓိမုတ္တဘာယ၊ သဒ္ဓါဓိမုတ္တ အဖြစ်၌။ ကဘာဓိကာရော၊ ပြုအပ်ပြီးသောလွန်ကဲသော ကောင်းမှုရှိသည်ဖြစ်၍။ သတ္ထု၊ ၏။ ရူပကာယဒဿနပ္ပသုတောဧဝ၊ ရူပကာယကိုယ်တော်ကိုဖူးမြင်ခြင်း၌ ကြောင့်ကြစိုက်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိဟာရန္တော၊ နေလတ်သော်။ သတ္ထာရော၊ သည်။ ဝက္ကလိ၊ ဝက္ကလိ။ တေ၊ သင့်အား။ ဒိဋ္ဌေန၊ ရှုမြင်အပ်သော။ ဣမိနာ ပူတိကာယေန၊ ဤပုပ်သောကိုယ်ဖြင့်။ (တနည်း) ဣမိနာ ပူတိကာယေန၊ ကိုယ်ကို။ ဒိဋ္ဌေန၊ ရှုမြင်သဖြင့်။ တေ၊ အား။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဝက္ကလိ၊ ဝက္ကလိ။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ ၏။ သော၊ သည်။ မံ၊ ငါဘုရားကို။ ပဿတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဩဝဒိတွာ၊ ၍။ ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ နိယောဇိတောပိ၊ တိုက်တွန်းအပ်သော်လည်။ တံ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာနံ၊ တောင်ကမ်းပါးပြတ်အရပ်သို့။ အဘိရူဟိ၊ တက်လေ၏။ အထ၊ ၌။ နံ၊ ထိုဝက္ကလိရဟန်း ကို။ သတ္တာ၊ သည်။ ယထာနိသန္နောဝ၊ ထိုင်မြဲ ထိုင်တော်မူလျက်သာလျှင်။ ဩဘာသံ၊ အရောင်အလင်း သို့။ ဝိသဇ္ဇေန္တော၊ လွှတ်တော်မူလျက်။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြတော်မူ၍။
ဗုဒ္ဓသာသနေ၊ တော်၌။ ပသန္နေဝ၊ ကြည်ညိုသည်ဖြစ်၍။ ပါမောဇ္ဇဗဟုလော၊ နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်း အဖြစ်များသော။ ဘိက္ခု၊ သည်။ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်သော။ သင်္ခါရူပသမံ၊ သင်္ခါရတိုပ၏ ငြိမ်းရာဖြစ်သော။ ပဒံ၊ မဂ်ဉာဏ်ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့် ရောက်အပ်သော။ သုခံ၊ နိဗ္ဗာန်ချမ်းသာကို။ အဓိဂစ္ဆေ၊ ရ၏။ ဣတိ၊ သို့။
ဂါထံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ မူ၍။ ဝက္ကလိ၊ ဝက္ကလိရဟန်းသည်။ တေန၊ ထိုမိန့်ခွန်းတော်စကားဖြင့်။ အမတေန၊ အမြိုက်ဆေးရေဖြင့်။ အဘိသိတ္တော ဣဝ၊ သွန်းလောင်းခံရသကဲ့သို့။ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌော၊ ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက် သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ပဋ္ဌပေသိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ သဒ္ဓါယ၊ ၏။
ဗလဝဘာဝတော၊ အားကြီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပဿနာဝီထိံ၊ ဝိပဿနာလမ်းစဉ်သို့။ န ဩတရိ၊ မသက်ဘဲရှိလေ၏။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဉတွာ၊ ၍။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဣန္ဒြိယသမတံ၊ ဣန္ဒြေတို့၏ ညီမျှ သည်၏အဖြစ်ကို။ ပဋိပါဒေန္တော၊ ပြီးစေလျက်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်၍။ အဒါသိ၊ ပေးတော်မူ၏။ သော၊ ထိုဝက္ကလိရဟန်းသည်။ သတ္တာညရာ၊ သည်။ ဒိန္နနယေန၊ ပေးအပ်သောနည်းဖြင့်။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဥဿုက္ကာပေတွာ၊ အားထုတ်စေ၍။ (ဥဿက္ကာပေတွာ-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် အဆင့်ဆင့် တက်စေ၍ ဟု-အနက်ပေး) မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ၊ မဂ်အစဉ်ဖြင့်။ အရဟတ္တံ၊ သို့။ ပါပုဏိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝက္ကလိတ္ထေရဝတ္ထု စေတ္ထ နိဒဿနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣတရကိစ္စဘေဒန္တိ၊ ကား။ ဥပဋ္ဌာနာဒိကိစ္စဝိသေသံ၊ ထင်ခြင်းအစရှိသော ကိစ္စအထူးကို။ ပဿဒ္ဒါဒီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သမာဓိဥပေက္ခာသမ္ဗေဇ္ဈင်္ဂါနံ၊ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင် တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟာပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သဒ္ဓိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဗလဝဘာဝေါ၊ အားကြီး သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဓမ္မသဘာဝပစ္စဝေက္ခဏေန၊ တရားသဘောကို ဆင်ခြင်ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဟာယတိ ယထာ၊ ယုတ်လျှော့သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ဝီရိယိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အဓိမတ္တတာ၊ လွန်ကဲသည် ၏ အဖြစ်သည်။ ပဿဒ္ဓိအာဒိဘာဝနာယေ၊ ပဿဒ္ဓိအစရှိသော ဗောဇ္ဈင်ကို ပွားစေခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဟာယတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿာ၊ ထိုပဿဒ္ဓိစသည်ကို ပွားစေခြင်း၏။ သမာဓိပက္ခိယတ္တာ၊ သမာဓိအဖို့ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထိုပဿဒ္ဓိစသည်ကို ပွားစေခြင်းသည်။ (ဧကံသဘော ဟာပေတိ-၌စပ်) သမာဓိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အဓိမတ္တတံ၊ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဟာပေတိ –ဟူသော ပါဌသေသ၌စပ်) ကောသဇ္ဇပါတတော၊ ပျင်းရိခြင်းသို့ ကျခြင်းမှ။ ရက္ခန္တီ၊ စောင့်ရှောက်လျက်။ ဝါ၊ သော။ ဝီရိယာဒိဘာဝနာ၊ ဝီရိယစသည်ကို ပွားစေခြင်းသည်။ (ဟာပေတိ) ဝိယ၊ ယုတ်လျော့စေသကဲ့သို့။ ဝီရိယိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အဓိမတ္တတံ၊ ကို။ ဥဒ္ဓစ္စပါတတော၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့ကျခြင်းမှ။ ရက္ခန္တီ၊ လျက်။ ဧကံသတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဟာပေတိ၊ ယုတ်လျော့စေတတ် ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဿဒ္ဓါဒိဘာဝနာယ ဟာပေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သောဏတ္ထေရဿဝတ္ထူတိ၊ ကား။ သုကုမာရဿ၊ အလွန်သိမ်မွေ့နုနယ်သော။ သောဏတ္ထေရဿ၊ ၏။ ဝတ္ထု၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သော အာယသ္မာ၊ သည်။ သတ္ထ၊ ၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ သီတဝနေ၊ ယင်းတိုက်တော၌။ ဝိဟရန္တော၊ နေလျက်။ မမ၊ ၏။ သရီရံ၊ သည်။ သုခုမာလံ၊ အလွန်သိမ်မွေ့နူးညံ့၏။ သုခေနေဝ၊ ချမ်းသာဖြင့်သာလျှင်။ သုခံ၊ ကို။ အဓိဂန္ထုံစ၊ ရခြင်းငှာလည်း။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ ကာယံ၊ ကို။ ကိလေမေတွာပိ၊ ပင်ပန်းစေ၍သော်လည်း။ သမဏဓမ္မော၊ ကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သွင်း၍။ ဌာနစင်္ကမမေဝ၊ ရပ်ခြင်းစင်္ကြံသွားခြင်းကိုသာလျှင်။ အဓိဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပဓာနံ၊ ပြင်းစွာအားထုတ်ခြင်းကို။ အနုယုဉ္ဇန္တော၊ အားထုတ်လတ်သော်။ ပါဒတလေသု၊ ခြေဖဝါးအပြင်တို့၌။ ဖောဋေသု၊ အဖူးအလုံးတို့သည်။ ဥဋ္ဌိသေုပိ၊ ဖြစ်ပေါ်ကုန်သော်လည်း။ ဝေဒနံ၊ ကို။ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာ၊ လျစ်လျူရှု၍။ ဒဠှံ၊ မြဲမြံစွာ။ ဝီရိယံ၊ ကို။ ကရောန္တော၊ လျက်။ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယတာယ၊ အလွန်အားထုတ် အပ်သောလုံ့လရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသေသံ၊ တရားထူးကို။ နိဗ္ဗတ္တေတုံ၊ ငှာ။ နာသက္ခိ၊ မစွမ်းနိုင်။ သတ္ထာ၊ သည်။ တတ္ထာ၊ ထိုအရပ်သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဝီဏောဝါဒေန၊ စောင်းတီးခြင်းဥပမာ အဆုံးအမူဖြင့်။ ဩဝဒိတွာ၊ ဆုံးမ၍။ ဝီရိယသမတာယောဇနဝိဓိံ၊ ဝီရိယ၏ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကို ယှဉ်စေသော အစီအရင် ကို။ ဒေဿန္တော၊ လျက်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ သောဓေတွာ၊ သုတ်သင်တော်မူ၍။ ဂိဇ္ဈကူဋံ၊ သို့။ ဂတော၊ မူ၏။ ထေရောပိ၊ အရှင်သောဏမထေရ်သည်လည်း။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ ဒိန္နနယေန၊ ပေးအပ်သောနည်းဖြင့်။ ဝီရိယသမတံ၊ ဝီရိယ၏ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကို။ ယောဇေန္တော၊ ယှဉ်စေလျက်။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဥဿုက္ကာပေတွာ၊ အားထုတ်စေ၍။ (တနည်း) ဥဿက္ကာပေတွာ၊ အဆင့်ဆင့်တက်စေ၍။ အရဟတ္တေ၊ ဖိုလ်၌။ ပတိဋ္ဌာသိ၊ တည်လေ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သောဏတ္ထေရဿ ဝတ္ထု ဒေဿတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သေသေသုပီတိ၊ ကား။ သတိသမာဓိပညိန္ဒြိယေသုပိ၊ သတိန္ဒြေ, သမာဓိန္ဒြေ, ပညိန္ဒြေတို့တွင်လည်း။ ဧကဿတိ၊ ကား။ ဧကေကဿ၊ တပါးတပါး၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အယံ၊ ဤဧကဿဟူသော နိဒ္ဒေသကို။ သာမညနိဒ္ဒေသော၊ သာမညအားဖြင့် ညွှန်ပြသောစကားဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဉ္စန္နံ၊ အားဖြင့် ညွှန်ပြသောစကားဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို၏။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ အဓိမတ္တတာယ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ဟာပနဝသေန၊ ယုတ်လျော့စေသည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ သမတံ၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုငါးပါးသော ဣန္ဒြေတို့တွင်။ ယေသံ၊ အကြင်ဣန္ဒြေတို့၏။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ အသာဓာရဏတော စ၊ မဆက်ဆံသောအားဖြင့်၎င်း။ သမတာ၊ ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဣန္ဒြေတို့၏ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိသေသတောပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတေသု ပဉ္စသု ဣန္ဒြိယေသု၊ ဤငါးပါးသောဣန္ဒြေတို့တွင်။ သမတန္တိ၊ ကား။ သဒ္ဓါပညာနံ၊ သဒ္ဓါနှင့်ပညာတို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အနူနာနဓိကဘာဝံ၊ မယုတ်မလွန်သည်၏ အဖြစ်ကို။
သမာဓိဝီရိယာနံ၊ တို့၏။ တထာ၊ တူ။ (အနူနာနဓိကဘာဝံ၊ ကို။) ဟိ၊ ဥပမာဖြင့်ထင်စွာ ပြဦးအံ့။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ဓုရိယဓမ္မဘူတာနံ၊ ဝန်ဆောင်တရားဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သဒ္ဓါပညာနံ၊ တို့၏။ ကိစ္စတော၊ အားဖြင့်။ အညမညာနတိဝတ္တနံ၊ အချင်းချင်းမလွန်ခြင်းကို။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ယတော၊ ယင်းသို့အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နေသံ၊ ထိုသဒ္ဓါနှင့် ပညာတို့၏။ သမဓုရတာယ၊ ညီမျှသောဝန်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) အပ္ပနာ၊ သည်။ သမ္ပဇ္ဇတိယထာ၊ ပြည့်စုံသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကောသဇ္ဇဥဒ္ဒစ္စပက္ခိကာနံ၊ ပျင်းရိခြင်း ပျံ့လွင်ြ့ခင်းအဖို့ ရှိကုန်သော။ သမာဓိဝီရိယာနံ၊ တို့၏။ သမရသတာယ၊ ညီမသောကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ အညမညူပတ္ထမ္ဘနတော၊ အချင်းချင်းထောက်ပံ့ခြင်းကြောင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အန္တဒွယပါတာ ဘာဝေန၊ အစွန်းနှစ်ပါးသို့ ကျခြင်းမရှိသဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။
ဗလဝသဒ္ဒေါ ဟီတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ နိဒဿနဝသေန၊ ပုံစံထုတ်ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုစကား၏။ အတ္ထော၊ အနက်ကား။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဗလဝတိယာ၊ အားကြီးသော။ သဒ္ဓါယ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ ပြည့်စုံ၏။ အဝိသဒဉာဏော၊ မသန့်ရှင်းသောဉာဏ်ရှိ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မုဒ္ဒပ္ပသန္နော၊ အချည်းအနှီးကြည်ညိုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အဝေစ္စပ္ပသန္နော၊ ဉာဏ်ဖြင့်သက်ဝင်၍ ကြည်ညိုတတ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သေယျထာပီ တိတ္ထိယသာဝကာ၊ တတ္ထိ၏တပည့်တို့ကဲ့သို့။ အဝတ္ထုသ္မိံ၊ ကြည်ညိုဖွယ် မဟုတ်သော ဝတ္ထု၌။ ပသီဒတိ၊ ကြည်ညိုတတ်၏။ ကေရာဋိကပက္ခန္တိ၊ ကား။ သာဌေယျပက္ခံ၊ ကောက်ကျစ်စဉ်းလဲသော အဖို့သို့။ ဘဇတိ၊ ကပ်ရောက်၏။ သဒ္ဓါဟီနာယ၊ သဒ္ဓါယုတ်လျော့သော။ ဝါ၊ သဒ္ဓါမှကင်းသော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ အတိဓာဝန္တော၊ ကျော်လွန်ပြေးသွားသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟေတုပဋိရူပ ကေဟိ၊ အကြောင်းအတုအပတို့သည်။ ဝဉ္စိတော၊ လှည့်စားအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဒေယျဝတ္ထုပရိစ္စာဂေန၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို စွန့်လှူခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ စိတ္တုပ္ပါဒမတ္တေနပိ၊ စိတ်ဖြစ်ကာမျှဖြင့်သော်လည်း။ ဒါနမယံ ပုညံ၊ ဒါနမယကောင်းမှုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒီနိ၊ တို့ကို။ ပရိကပ္ပေတိ၊ ကြံဆ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧဝံတူသော၊ ဤသို့သဘောရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သုက္ခတက္ကဝိလုတ္တဝိတ္တော၊ ခြောက်ကပ်သော ကြံစည်ခြင်း ဖြင့် လုယက်ဖျက်ဆီးအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဏ္ဍိတာနံ၊ တို့၏။ ဝစနံ၊ ကို။ နာဒိယတိ၊ မနာယု၊ သညတ္တိံ၊ သိနားလည်ခြင်းသို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘေသဇ္ဇ။ပန။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤငါးပါးသော ဣန္ဒြေတို့တွင်။ သဒ္ဓါပညာနံ၊ တို့၏။ အညမညဝိရတော၊ အချင်းချင်းမှ ကင်းခြင်းသည်။ န အတ္ထာဝဟော စ၊ အကျိုးစီးပွားကို မဆောင်တတ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ) ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ သမာဓိဝီရိယာနံ၊ တို့၏။ အညမညဝိရဟော၊ သည်။ န အဝိက္ခေပါဝဟော စ၊ သမာဓိကို မဆောင်တတ်သည်၎င်း။ ဝိက္ခေပါဝဟော စ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းကို ဆောင်တတ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကောသဇ္ဇံ၊ သည်။ အဘိဘဝတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အပ္ပနံ၊ သို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဥဒ္ဒစ္စံ အဘိဘဝတီဘိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤစကားရပ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ တဒုဘယန္တိ၊ ကား။ တံ သဒ္ဓါပညာဒွယံ စ၊ ထိုသဒ္ဓါနှင့်ပညာ နှစ်ပါးအပေါင်းကို၎င်း။ (တံ) သမာဓိဝီရိယဒွယဉ္စ၊ ထိုသမာဓိနှင့် ဝီရိယနှစ်ပါးအပေါင်းကို၎င်း။ သမံ ကာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သမရသံ၊ ညီမျှသောကိစ္စရှိသည်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။
သမာဓိကမ္မိကဿာတိ၊ ကား။ သမထကမ္မဋ္ဌာနိကဿ၊ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းရှိသော ယောဂီအား။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ သန္တေ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ သဒ္ဓါယ၊ ၏။ ထောကံ၊ အနည်းငယ်။ (သီမူနှင့် သံဋီ ၃-၄၃၄၊ အံဋီ ၁-၂၅၅ တို့နှင့်အညီပင်) ဗလဝဘာဝေ၊ အားကြီးသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိ၊ သော်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သဒ္ဒစန္တောတိ၊ ကား။ ပထဝီ ပထဝီတိ၊ မြေ မြေဟူ၍။ မနသိကရဏမတ္တေန၊ နှလုံး မသွင်းကာမျှဖြင့်။ စျာနုပ္ပတ္တိ၊ စျာန်၏ဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့ သင့်အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အစိန္တေတွာ၊ မကြံစည်မူ၍။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန၊ သည်။ ဝုတ္တဝိဓိ၊ ဟောအပ်သော အစီအရင်သည်။ သဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ ဣဇ္ဈိဿတိ၊ လတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ သဒ္ဒဟန္တော၊ ယုံကြည်လျက်။ သဒ္ဒံ၊ သဒ္ဓါကို။ ဇနေန္တော၊ ဖြစ်စေလျက်။ ဩကပ္ပေန္တောတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏံ၊ သို့။ အနုပဝိသိတွာ ဝိယ၊ ဝင်၍နှလုံးသွင်းသကဲ့သို့။ အဓိမုစ္စနဝသေန၊ နှလုံးသွင်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဩကပ္ပေန္တော၊ သက်ဝင်လျက်။ ပက္ခန္ဓန္တော၊ ပြေးဝင်လျက်။ စျာနဿ၊ ၏။ သမာဓိပဓာနတ္တာ၊ သမာဓိလျှင် ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကဂ္ဂတာ၊ သည်။ ဗလဝတိ၊ သည်ရှိသော်။ ဝဋ္ဋတိ၊ ၏။ ဥဘိန္နန္တိ၊ ကား။ သမာဓိပညာနံ၊ တို့၏။ သမာဓိကမ္မိကဿ၊ သမာဓိအလုပ်ရှိသော ယောဂီအား။ သမာဓိနော၊ ၏။ အဓိမတ္တတာပိ၊ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမတာယပီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမဘာဝေနာပိ၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အပ္ပနာတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤသမထ ကမ္မဋ္ဌာန်းအရာ၌။ အဓိပ္ပေတအပ္ပနာ၊ အလိုရှိအပ်သောအပ္ပနာတည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဟောတိယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ သာသင်္ကံ၊ ယုံမှားခြင်းနှင့်တကွဖြစ်သော စကားကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ လောကုတ္တရပ္ပနာ ပန၊ အပ္ပနာကိုကား။ တေသံ၊ ထိုသမာဓိပညာတို့၏။ ဟူမူကား။ သမထဝိပဿနံ၊ ကို။ ယုဂနဒ္ဓွံ၊ ထမ်းပိုး၌ဖွဲ့အပ်သကဲ့သို့ပြု၍။ ဝါ၊ ညီတူအစုံဖွဲ့အပ်သကဲ့သို့ပြု၍။ ဘာဝေတိ၊ ပွားစေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။
ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ သဒ္ဓါပညာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ သမာဓိဝီရိယာနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ သမတာ၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကို။ ယဒိ ဣစ္ဆိတာ၊ အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့။ သတိ၊ သည်။ ကထံ၊ အသို့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတိ။ပ။ဝဋ္ဋတီတိ၊ ဟူ၍။ အဟာ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္တာတိ၊ ကား။ လီနုဒ္ဒစ္စပက္ခေသု၊ တွန့်ဆုတ် ခြင်းအဖို့ ပျံ့လွင့်ခြင်းအဖို့တို့၌။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယေသု၊ တို့တွင်။ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိယေ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း အဖို့ရှိသော တရားတို့ကို။ ဂဏှန္တော၊ ယူလိုသည်ဖြစ်၍။ သဒ္ဓါဝီရိယပညာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ (ဂယှမာနေ၊ သော်။) ပီတိ စ၊ ကိုလည်း။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ ကောသဇ္ဇပက္ခေန သမာဓိနာဣစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဿဒ္ဓိသမာဓိဥပေက္ခာ ဟီတိ၊ ဟူ၍။ န (ဝုတ္တံ)၊ မဆိုအပ်။ သာ သတိ၊ ကို။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ရာဇကမ္မေသု၊ မင်း၏အမှု တို့၌။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်သောသူသည်။ ဝါ၊ ခန့်ထားအပ်သောသူသည်။ သဗ္ဗကမ္မိကော၊ မည်၏။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသောအရာတို့၌။ နိယုတ္တာ၊ ယှဉ်သည်တည်း။ သဗ္ဗတ္တိကာ၊ ယှဉ်သည်။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗေန၊ သော။ လီနုဒ္ဓစ္စပက္ခိယေန၊ လီနအဖို့ ဥဒ္ဓစ္စအဖို့ရှိသော။ ဗောဇ္ဈင်္ဂဂဏေန၊ ဗောဇ္ဈင်တရားအပေါင်းသည်။ အတ္ထေတဗ္ဗာ၊ အလိုရှိအပ်သောတရားသည်။ သဗ္ဗတ္တိယာ၊ မည်၏။ သဗ္ဗတ္တိယာစ၊ တ္ထိယာသည်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗတ္ထိယာ၊ မည်၏။ ဝိတ္တန္တိ၊ ကား။ ကုသလစိတ္တံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အပ္ပတဿ၊ မရောက်အပ်သေး သော တရားကို။ ပတ္တိယာ၊ ရောက်ခြင်းငှာ။ အနဓိဂတဿ၊ မရအပ်မသိအပ်သေးသော တရားကို။ ပတ္တိယာ၊ ရောက်ခြင်းငှာ။ သိခြင်းငှာ။ သတိ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုကုသိုလ်စိတ်၏။ ပဋိသရဏံ၊ ကိုးကွယ်ရာ တည်း။ ပရာယဏံ၊ လည်းလျောင်းရာတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၆၃။ စိတ္တေကဂ္ဂတာနိမိတ္တဿတိ၊ ကား။ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ၊ ၏။ နိမိတ္တဿ စ၊ အာရုံနိမိတ်ကို၎င်း။ စိတ္တေကဂ္ဂတာသင်္ခါတဿ၊ စိတ္တေကဂ္ဂတာ-ဟု ဆိုအပ်သော။ နိမိတ္တ စ၊ သမထနိမိတ်ကို၎င်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ စိတ္တဿ၊ ၏။ သမာဟိတာကာရံ၊ တည်ကြည်သော အခြင်းအရာကို။ သလ္လက္ခေတွာ၊ ၍။ သမထနိမိတ္တံ၊ ကို။ ရက္ခန္တောယောဝ၊ စောင့်ရှောက်သောသူသည်သာလျှင်။ ကသိဏနိမိတ္တံ၊ ကို။ ရက္ခတိ၊ စောင့်ရှောက်သည်မည်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပထဝီကသိဏာဒိကဿာတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေဿဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (ဂဟဏံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ သမထနိမိတ္တဿတိ၊ ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တန္တိ၊ ကား။ ရက္ခဏကောသလ္လံ၊ ကို။ ဣဓ အပ္ပနာကောသလ္လကထာယံ၊ ကထာ၌။ နိမိတ္တကောသလ္လန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကရဏဘာဝနာကောသလ္လာနံ၊ ကရဏကောသလ္လ, ဘာဝနာကောသလ္လတို့၏။ ပဂေဝ၊ စောစောကပင်လျှင်။ သိဒ္ဓတ္တာ၊ ပြီးစီးပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၆၄။ အတိသိထိလဝီရိယတာဒီဟီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပမောဒနသံဝေဇနဝိပရိယာယေ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း, ထိတ်လန့်စေခြင်းတို့မှ ပြောင်းပြန်ဖြစ်သော သဘောတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ရေတွက်၏။ လီနန္တိ၊ ကား။ သင်္ကုစိတံ၊ ကြုံ့သည်။ ကောသဇ္ဇပက္ခပတိတံ၊ ပျင်းရိခြင်းအဖို့၌ကျသည်။ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ သည်။ ဓမ္မဝိစယ။ပ။တီတိဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ တယောတိ ပဒံ၊ ပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တေ၊ ထိုဗောဇ္ဈင်တို့ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုအခြင်း အရာကို သယမေဝ၊ အဋ္ဌကထာဆရာကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။
ပရိတ္တန္တိ၊ ကား။ အပ္ပကံ၊ အနည်းငယ်သော။ ဥဇ္ဇာလေတုကာမောတိ၊ ကား။ ပဒီပေတုကာမော၊ တောက်ပ စေခြင်းငှာ အလိုရှိသည်။ ဥဒကဝါတံ ဒဒျေယာတိ၊ ကား။ ဥဒကမိဿံ၊ ရေနှင့်ရောသော။ ဝါတံ၊ လေကို။ ဥပနေယျ၊ ကပ်၍ဆောင်ရာ၏။ ဝါ၊ ဆောင်ပေးရာ၏။ အကာလောတိ၊ ကား။ န ကာလော၊ အခါမဟုတ်။ ဝါ၊ ကား။ အယုတ္တကာလော၊ မသင့်သောကာလတည်း။ ဧတာယ၊ ဤတရားအပေါင်းဖြင့်။ ဗုဇ္ဈတိ၊ သိတတ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ဝစနတ္ထပြု၍။ သတိအာဒိဓမ္မသာမဂ္ဂိသင်္ခါတာယ၊ သတိအစရှိသော တရားအပေါင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဗောဓိယာ၊ ၏။ (အင်္ဂံ၊ အစိတ်အပိုင်းအင်္ဂါတည်း။) ဝါ၊ ကား။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုသတိအစရှိသော တရားအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ (ယောဂိနော ၌စပ်) ဗုဇ္ဈတိ၊ သိတတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိတတ်သော သတ္တိကြောင့်။ ဗောဓိနော၊ မည်သော။ ယောဂိနော၊ ၏။ အင်္ဂံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ မည်၏။ ပသတ္ထော၊ ချီးမွမ်းအပ်သော။ ဝါ၊ ကား။ သုန္ဒရော၊ ကောင်းသော။ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ တည်း။
သမ္ဗေဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော ဗောဇ္ဈင်။ ဝါ၊ ကောင်းသောဗောဇ္ဈင်မည်၏။ ကာယစိတ္တဒရထဝူပသမလက္ခဏာ၊ ကိုယ်စိတ်တို့၏ ပူပန်ခြင်းကို ငြိမ်းစေ ခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ ပဿဒ္ဓိယေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ တည်း။ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဇ္ဈင်။ တဿ ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ၊ ကို။ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ အယံပန၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။ တာဝ၊ စွာ။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ပဒတ္ထလက္ခဏာနိ၊ ပုဒ်အနက်နှင့် လက္ခဏာတို့သည်။ ဟောဋ္ဌာ၊ ၌။ အာဂတာနေဝ၊ လျှင်တည်း။ ဥပပတ္တိတော၊ အသင့်အား ဖြင့်။ ဣက္ခတိ၊ ရှုတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ တတြမဇ္ဈတ္တပေက္ခာဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ သာ-အယံ၊ ထိုဥပက္ခောကို။ ဣဓ၊ ၌။ ဗောဇ္ဈင်္ဂုပေက္ခာ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဒုသမုဋ္ဌာပယန္တိ၊ ကား။ သမုဋ္ဌာပေတံ ဥပ္ပါဒေတုံ၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ အသက၌ဏေယျံ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်။ ဓမ္မာနံ၊ တရားတို့ကို။ ဝါ၊ ကား။ ဓမ္မေသု၊ တရားတို့၌။ ဝိစယော၊ စိစစ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ စိစစ်တတ်သောသဘောသည်။ ဓမ္မဝိစယော၊ မည်၏။ ပညာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝီရဿ၊ ရဲရင့်သောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ (ဝီရဿ၊ ၏။) ကမ္မံ၊ အမှုတည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဝိမိနာ၊ ဖြင့်။ ဤရေတဗ္ဗံ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝီရိယံ၊ မည်၏။ ဥဿယော၊ အားထုတ်ခြင်းကိုရ၏။ ကာယံ စ၊ ကိုယ်ကို၎င်း။ စိတ္တံ စ၊ ကို၎င်း။ ပီဏေတိ သန္တပ္ပေတိ၊ ရောင့်ရဲစေတတ် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပီတိ၊ မည်၏။
ယံယံ၊ အကြင်အကြင်သို့သော။ သကံ၊ မိမိဥစ္စာသည်။ ယထာသကံ၊ မည်၏။ အတ္တနော အတ္တနော၊ မိမိ မိမိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အာဟာရဝသေနာတိ၊ ကား။ ပစ္စယဝသေန၊ အကြောင်း၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ ဘာဝနာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒနာစ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်၎င်း။ ဝဍ္ဎနာ စ၊ ပွားစေခြင်းသည်၎င်း။ ကုသလာကုသလာတိ၊ ကား။ ကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန၊ ကျွမ်းကျင်သောဉာဏ်ကြောင့်ဖြစ်သော အနက် ကြောင့်။ ကုသလာ၊ မည်ကုန်၏။ တပ္ပဋိပက္ခတော၊ ထိုကုသိုလ်၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောကြောင့်။ အကုသလာ၊ မည်ကုန်၏။ ယေ၊ အကြင်တရားတို့သည်။ အကုသလာ၊ တို့တည်း။ တေ၊ ထိုအကုသိုလ် တရားတို့သည်။ သာဝဇ္ဇာ၊ မည်ကုန်၏။ ယေ၊ တို့သည်။ ကုသလာ၊ တို့တည်း။ တေ၊ တို့သည်။ အနဝဇ္ဇာ၊ မည်ကုန်၏။ အကုသလာ၊ တို့သည်။ ဟီနာ၊ ယုတ်ညံ့ကုန်၏။ ဣတရေ၊ ကုသိုလ်တို့သည်။ ပဏီတာ၊ မြတ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ကုသလာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဟီနေဟိ၊ ကုန်သော။ ဆန္ဒာဒီဟိ၊ စသည်တို့ဖြင့်။ အာရဒ္ဓါ၊ အားထုတ်အပ် ဖြစ်စေအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဟီနာ၊ ကုန်၏။ ဣတရေ၊ ဤမှတပါးသော ကုသိုလ်တို့သည်။ ပဏီတာ၊ ကုန်၏။ ကဏှာတိ၊ ကား။ ကာဋ္ဌကာ၊ မည်းညစ်ကုန်သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အပဘဿရဘာဝကရဏာ၊ မတောက်ပသည်၏အဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့တည်း။ သုက္ကာတိ၊ ကား။ ဩဒါတာ၊ ဖြူစင်ကုန်သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ပဘဿရဘာဝကရဏာ၊ တောက်ပသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ကဏှာဘိဇာတိဟေတုတော၊ မည်းညစ်သော အမျိုးဇာတ်ဟူ သော အကြောင်းကြောင့်။ ကဏှာ၊ မည်ကုန်၏။ သုက္ကာဘိဇာတိဟေတုတော၊ ဖြူစင်သော အမျိုးဇာတ် ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ သုက္ကာ၊ မည်ကုန်၏။ တေ ဧဝ၊ ထိုကဏှသုက္ကတို့သည်ပင်လျှင်။ သပ္ပဋိဘာဂါ၊ တူသောအဖို့ရှိသော တရားတို့မည်ကုန်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ကဏှာ၊ မည်းညစ်သော အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုက္ကေဟိ၊ ဖြူစင်သော ကုသိုလ်တရားတို့နှင့်။ သပ္ပဋိဘာဂေါ၊ တူသောအဖို့ရှိကုန်၏။ တထာ၊ တူ။ သုက္ကာပိ၊ တို့သည် လည်း။ ဣတရေဟိ၊ အကုသိုလ်တရားတို့နှင့်။ (သပ္ပဋိဘာဂါ၊ ကုန်၏။) အထ ဝါ၊ သော်ကား။ ကဏှာ စ၊ မည်းညစ်သော တရားတို့၎င်း။ သုက္ကာ စ၊ ဖြူစင်သော တရားတို့၎င်း။ သပ္ပဋိဘာဂါ စ၊ တူသောအဖို့ရှိ သော တရားတို့၎င်း။ ကဏှသုက၌သပ္ပဋိဘာဂါ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အနုပ္ပန္နဿာတိ၊ ကား။ အနိဗ္ဗတ္တဿ၊ မဖြစ်သေးသော။ ဥပ္ပါဒါယာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒနတ္ထာယ၊ ဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ပုနပ္ပုနဘာဝါယ၊ အဖန်ဖန်ဖြစ်စေခြင်းငှာ။ ဝေပုလ္လာယာတိ၊ ကား။ ဝိပုလဘာဝါယ၊ ပြန့်ပြောသည်၏ အဖြစ်အကျိုးငှာ။ ဘာဝနာယာတိ၊ ကား။ ဝဍ္ဎိယာ၊ တိုးပွားစေခြင်းငှာ။ ပါရိပူရိယာတိ၊ ကား။ ပရိပူရဏတ္ထာယ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံစေခြင်းအကျိုးငှာ။
တတ္ထညတိ၊ ကား။ အတ္ထိ ဘိက္ခဝေတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဒဿိတပါဌေ၊ ပြအပ်ပြီးသောပါဌ်၌။ သဘာဝသာမညလက္ခဏပဋိဝေဓဝသေနာတိ၊ ကား။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ၍။ ဂဟဏေ၊ ယူလတ်သော်။ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကာဒိကဿ၊ အနဝဇ္ဇသုခဝိပါကအရှိသော။ (သဘာဝလက္ခဏာဿ စ-၌စပ်) ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ (ဂဟဏေ) ပန၊ ယူလတ်သော်မူကား။ ဖုသနဒိကဿ၊ တွေ့ထိခြင်းအစရှိသော။ အနိစ္စအစရှိသော။ သာမညလက္ခဏဿ စ၊ ကို၎င်း။ ပဋိဝိဇ္ဈနဝသေန၊ ထိုးထွင်းသိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တမနသိကာရောတိ၊ ကာ။ ကုသလာဒီနံ၊ ကုသိုလ်အစရှိသည်တို့၏။ တံတံသဘာဝလက္ခဏာဒိကဿ၊ ထိုထိုသဘာဝလက္ခဏာ အစရှိ သည်ကို။ ယာထာဝတော၊ စွာ။ အဝဗုဇ္ဈနဝသေန၊ သက်ဝင်၍ သိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပ္ပန္နဇဝန၊ စိတ္တုပ္ပါဒ်ကို။ အဝိပရီတမနသိကာရတာယ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သောနှလုံးသွင်းမှု၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ယောနိသော မနသိကာရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်၏။ တဒါဘောဂတာယ၊ ထိုဇောစိတ္တုပ္ပါဒ်အလို့ငှာ နှလုံးသွင်းခြင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာဝဇ္ဇနာပိ၊ မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းသည်လည်။ တဂ္ဂတိကာဝ၊ ထိုဇောစိတ္တုပ္ပါဒ်အလား ရှိသည်သာလျှင်တည်း။
ရုပ္ပနလက္ခဏာဒိကမ္ပိ၊ ရုပ္ပနလက္ခဏာ အစရှိသည်ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ၌။ သာမညလက္ခဏေနေဝ၊ သာမညလက္ခဏာဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကုသလကိရိယာယ၊ ကုသိုလ်ကိုပြုခြင်း၌။ အာဒိအာရမ္ဘဝသေန၊ အစဖြစ်သော အားထုတ်မှု၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တဝီရိယံ၊ ဖြစ်သော ဝီရိယကို။ ဓိတိသဘာဝတာယ၊ ဆောင်တတ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဓာတူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဓိမတ္တာဓိမတ္တတရာနံ၊ လွန်ကဲကုန် အထူးသဖြင့် လွန်ကဲကုန်သော။ ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဝိဓမနသမတ္ထံ၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော ဝီရိယသည်။ ပဋုပဋုတရာဒိဘာဝပ္ပတ္တံ၊ ထက်မြက်သည်, အထူးသဖြင့်ထက်မြက်သည် စသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရံ။ပ။ ဗလဝတရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤတရားတို့၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌာနိယာ၊ မည်ကုန်၏။ ပီတိသမ္ဗေဇ္ဈင်္ဂဿ၊ ၏။ ဌာနိယာ၊ တည်ရာဖြစ်ရာတို့သည်။ ပီတိသမေဿ၊ ၏။ ဌာနိယာ၊ တည်ရာဖြစ်ရာတို့သည်။ ပီတိသမ္ဗေဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဌာတဗ္ဗော၊ တည်ထား အပ် ဖြစ်စေအပ်သော တရားသည်။ ဌာနိယော၊ မည်၏။ ဧတေသု၊ ထိုတရားတို့၌။ ဌာနိယော၊ တည်ထား အပ် ဖြစ်စေအပ်သော။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာ၊ မည်ကုန်၏။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ဝတ္တမာနာ၊ ကုန်သော။ ပီတိသမ္ဗေဇ္ဈင်္ဂသမ္ပယုတ္တာ၊ ပီတိသမ္ဗေဇ္ဈင်, ထိုပီတိသမ္ဗေဇ္ဈင်နှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂ-တပုဒ်ကြေသည်ဟု ကြံအပ်၏) ပန၊ ဆက်။ တေသု၊ ထိုတရားတို့တွင်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပီတိယေဝ၊ ပီတိသည်သာလျှင်။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ၊ ၏။ ဝိသေသကာရဏံ၊ ထူးသောအကြောင်းတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပီတိယာ ဧဝ ဧတံ နာမန္တိ၊ ကရောတော၊ နှလုံးသွင်းသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ အနုပ္ပန္နော၊ မဖြစ်သေးသော။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဥပ္ပန္နော၊ မဖြစ်သေးသော။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဥပ္ပန္နော၊ မဖြစ်သေးသော။ ပီတိသမ္ဗေဇ္ဈင်သည်လည်း။ ဝဍ္ဎတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တမနသိကာရော၊ ဖြစ်သောနှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။
ပရိပုစ္ဆကတာတိ၊ ကား။ ပရိယောဂေါဟေတွာ၊ သက်ဝင်၍။ ပုစ္ဆကဘာဝေါ၊ မေးမြန်းတတ်သည်၏ အဖြစ် တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပဉ္စပိ၊ ကုန်သော။ နိကာယေ၊ တို့ကို။ ဥဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ အာစရိယေ၊ တို့ကို။ ပရိယုပါသိတွာ၊ ဆည်းကပ်၍။ တဿ တဿ၊ ထိုထိုနိကာယ်၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပရိပုစ္ဆိန္တဿ ဝါ၊ မေးမြန်း သော ပုဂ္ဂိုလ်အား၎င်း။ တေ၊ ထိုငါးပါးသော နိကာယ်တို့ကို။ အဋ္ဌကထာယ၊ နှင့်။ သဟ၊ ကွ။ ပရိယောဂါ ဟေတွာ၊ သက်ဝင်၍။ တတ္ထ၊ ထိုနိကာယ်တို့၌။ ယံ ယံဂဏ္ဌိဋ္ဌာနံ၊ အကြင်အကြင် အဖုအဆစ်ဌာနသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ တံ၊ ထိုထိုအဖုအဆစ်ဌာနကို။ ဘန္တေ၊ ရား။ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ကထံ၊ နည်း။ ဣမဿ၊ ဤပုဒ်၏။ အတ္ထော၊ ကား။ ကော၊ ပါနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပုစ္ဆန္တဿ ဝါ၊ မေးမြန်းသောပုဂ္ဂိုလ်အား၎င်း။ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဓမ္မဝိစယသမ္ဗေဇ္ဈင်သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ဝတ္ထုဝိသဒကိရိယာ စ၊ ကို၎င်း။ ဣန္ဒြိယသမတ္ထပဋိပါဒနာ စ၊ ကို၎င်း။ သင်္ခေပတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝိတ္ထာရတော စ၊ အားဖြင့် ၎င်း။ ပကာသိတာ ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ တတ္ထ၊ ထိုပြခဲ့ပြီးသော ဌာနတို့၌။ သမာဓိသံဝတ္တနိယဘာဝေန၊ သမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အာဂတာ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ ၌။ ပညာသံဝတ္တနိယဘာဝေန၊ ပညာကို ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (အာဂတာ၊ ၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယဒဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ သမာဓိသံဝတ္တနိကာ၊ သမာဓိကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ တဒဂ္ဂေန၊ ထိုအဖို့အားဖြင့်။ ပညာသံဝတ္တနိကာ၊ ပညာကိုဖြစ်စေတတ်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သမာဓိဿ၊ ၏။ ဉာဏပစ္စုပဋ္ဌာနတော၊ ဉာဏ်လျှင် ဖလပစ္စုပဋ္ဌာန်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ဉာဏ်ကိုရှေးရဖြစ်ပေါ်စေတတ်ခြင်းကြောင့် တည်း။ သမာဟိတော၊ တည်ကြည်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ ပဇာနာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒုပ္ပညပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဒုပ္ပညာနံ၊ ပညာမဲ့ကုန်သော။ မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ၊ ပညာနုံ့ကုန်သော။ ဘတ္တနိက္ခတ္တကာကမံသနိက္ခိတ္တသုနခသဒိသာနံ၊ ထမင်းခဲကို လွှတ်ချသောကျီး အသားကို လွှတ်ချသော ခွေးတို့နှင့်တူကုန်သော။ မောမူဟပုဂ္ဂလာနံ၊ အလွန်တွေဝေသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ဒူရတော၊ ဝေးစွာ။ ပရိဝဇ္ဇနာ၊ ကြဉ်ခြင်းတည်း။ ပညာဝန္တပုဂ္ဂလသေဝနာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပညာယ၊ ၌။ ကတာဓိကာရာန့ံ၊ ပြုအပ်သော အဓိကာရရှိကုန်သော။ သစ္စပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဒီသု၊ သစ္စာလေးပါး ပဋိစ္စစမုပ္ပါဒ် စသည်တို့၌။ ကုသလာနံ၊ ကျွမ်းကျင်ကုန်သော။ အရိယာနံ ဝါ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုသော် ၎င်း။ ဝိပဿနာကမ္မိကာနံ၊ ဝိပဿနာအလုပ်ရှိကုန်သော။ မဟာပညာနံ ဝါ၊ ပညာကြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို သော်၎င်း။ ကာလေန ကာလံ၊ ရံခါ ရံခါ၌။ ဥပသင်္ကမနံ၊ ချဉ်းကပ်ခြင်းတည်း။ ဂမ္ဘီရဉာဏစရိယပစ္စဝေက္ခဏာတိ၊ ကား။ ဂမ္ဘီရဉာဏေဟိ၊ နက်နဲသော ဉာဏ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ စရိတဗ္ဗာနံ၊ ကျက်စားအပ်ကုန်သော။ ခန္ဓာယတနဓာတာဒီနံ၊ ဝါ၊ ခန္ဓာ, အာယတန, ဓာတ်စသည်တို့ကို သော်၎င်း။ သစ္စပစ္စယာကာရာဒိဒီပနာနံ၊ သစ္စာ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်စသည်ကို ပြတတ်ကုန်သော။ သုညတာပဋိ သံယုတ္တာနံ၊ သုညတာနှင့်စပ်ယှဉ်ကုန်သော။ သုတ္တန္တာနံ ဝါ၊ သုတ္တန်တို့ကိုသော်၎င်း။ ပစ္စဝေက္ခဏာ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။ တဒဓိမုတ္တတာတိ၊ ကား။ ပညာဓိမုတ္တာ၊ ပညာ၌ နှလုံးသွင်းညွှတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ် တည်း။ ပညာယ၊ ၌။ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရတာ၊ ညွှတ်ကိုင်းရှိုင်းသည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
အပါယာဒီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဇာတိအာဒိံ၊ ဇာတိအစရှိသော။ (ဒုက္ခံ စ၊ ဆင်းရဲကို၎င်း။) အတီတေ၊ ၌။ ဝဋ္ဋမူလကံ၊ ဝဋ်၏အရင်းအမြစ်ဖြစ်သော။ ဒုက္ခံ စ၊ ကို၎င်း။ အနာဂတေ၊ ၌။ ဝဋ္ဋမူလကံ၊ သော။ ဒုက္ခံ စ၊ ကို၎င်း။ ပစ္စုပ္ပန္နေ၊ ၌။ အာဟာရပရိယေဋ္ဌိမူလကံ၊ အာဟာရကို ရှာမှီးခြင်း လျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော။ ဒုက္ခံ စ၊ ကို၎င်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဝီရိယာယတ္တဿ၊ ဝီရိယနှင့် စပ်ဆိုင်သော။ လောကိယလောကုတ္တရဝိသေသဿ၊ လောကီ လောကုတ္တရာတရားထူးကို။ အဓိဂမော ဧဝ၊ ရခြင်းသည်ပင်လျှင်။ အာနိသံသော၊ တည်း။ တဿ၊ ထိုအကျိုးအာနိသင်ကို။ ဒဿနသီလတာ၊ ရှုမြင်လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝီရိယာယတ္တ။ပ။ ဒဿိတာ၊ မည်၏။ သပုဗ္ဗဘာဂေါ၊ ရှေးအဖို့အကျင့်နှင့် တကွသော။ နိဗ္ဗာနဂါမိမဂ္ဂေါ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ဆိုက်ရောက်သော အကျင့်လမ်းသည်။ ဂန္ထဗ္ဗာ ပဋိပဇ္ဇိတွာ၊ သွားအပ် ကျင့်အပ်သော။ ပဋိပဒါ၊ အကျင့်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ ဂမနဝီသိ၊ မည်၏။ ဒါယကာနံပ။ပပစာယနတာတိ၊ ကား။ ပစ္စယဒါယကာနံ၊ ပစ္စည်းကိုလှူသော ဒါယကာတို့၏။ အတ္တနိ၊ ၌။ ကာရဿ၊ ပြုအပ်သော ပူဖော်ခြင်း၏။ (ဘာဝ-၌စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ ကောင်းစွာကျင့်ခြင်းဖြင့်။ မဟပ္ဖလကာရဘာဝဿ၊ အကျိုးကြီးသော ပူဇော်ခြင်း၏ အဖြစ်ကို။ (သီဟိုဠ်မူ၌ မဟပ္ဖလကာရဘာဝဿ-ဟု ရှိ၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် အကျိုးကြီးသည်၏ အဖြစ်ကို – ဟု အနက်ပေး) ကရဏေန၊ ဖြင့်။ ပိဏ္ဍဿ ဘိက္ခာယ၊ ကို။ ပဋိပူဇနာ၊ တုန့်ပြန်သောအားဖြင့် ပူဇော်ခြင်း တည်း။ ဣတရထာတိ၊ ကား။ အာမိသပူဇာယ၊ အာမိသဖြင့် ပူဇော်ခြင်းဖြင့်။ ကုသီတပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနတာတိ၊ ကား။ အလသာနံ၊ ပျင်းရိကုန်သော။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ နာမမတ္ထမ္ပိ၊ အမည် မျှကိုသော်လည်း။ အဇာနန္တာနံ၊ မသိကုန်သော။ ကာယဒဠှီဗဟုလာနံ၊ ကိုယ်လက်ကြံ့ခိုင်ရေးကို အကြိမ်များစွာ ပြုလေ့ရှိကုန်သော။ (ပုဂ္ဂလာနံ-၌စပ်) ယာဝဒတ္ထံ၊ တိုင်း။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ ၍။ သေယျသုခါဒိအနုယုဉ္ဇနကာနံ၊ သေယျသုခအစရှိသည်ကို အားထုတ်ကုန်သော။ တိရစ္ဆာနကထိကာနံ၊ တိရစ္ဆာနကထာကို ပြောဆိုလေ့ရှိကြကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံ၊ တို့ကို။ ဒူရတော၊ စွာ။ ပရိဝဇ္ဇနာ၊ ကြဉ်ခြင်း တည်း။ အာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂလသေဝနတာတိ၊ ကား။ ဒိဝသံ၊ နေ့အခါကာလပတ်လုံး။ စင်္ကမေန၊ ဖြင့်။ နိသဇ္ဇာယ၊ ထိုင်ခြင်းဖြင့်။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဘာဝနာရမ္ဘဝသေန၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာရဒ္ဓဝီရိယာနံ၊ ပြင်းစွာ အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိကုန်သော။ ဒဠှပရက္ကမာနံ၊ မြဲမြံ သော လုံ့လရှိကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံ၊ တို့ကို။ ကာလေနကာလံ၊ ရံခါရံခါ၌။ ဥပသင်္ကမနာ၊ ချဉ်းကပ်ခြင်း တည်း။ သမ္မပ္ပဓာနပစ္စဝေက္ခဏတာတိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓသမ္မပ္ပဓာနာနုဘာဝဿ၊ လေးပါးအပြားရှိသော သမ္မပ္ပဓာန်၏ အာနုဘော်ကို။ ပစ္စဝေက္ခဏတာ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။ တဒဓိမုတ္တတာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေ၊ ၌။ အဓိမုတ္တိ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ သဗ္ဗိရိယာပထေသု၊ အလုံးစုံသော ဣရိယာပုထ်တို့၌။ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရတာ၊ ညွှွတ်ကိုင်းရှိုင်းသည်၏ အဖြစ်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤတဆယ့်တပါးသော အကြောင်းတို့တွင်။ ထိနိမိဒ္ဓ။ပ။တဒဓိမုတ္တတာ၊ ထိနမိဒ္ဓဝိနောဒန ကုသီတပုဂ္ဂလပရိဝဇ္ဇနအာရဒ္ဓဝီရိယပုဂ္ဂလသေဝန တဒဓိမုတ္တတာတို့ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ-၌စပ်) ပဋိပက္ခဝိဓမနပစ္စယူပသံဟာရဝသေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း၏ အကြောင်းကို ဆောင်ပေး သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အပါယာဒိဘယပစ္စဝေက္ခဏာဒယော၊ အပါယ်အစရှိသော ဘေးကို ဆင်ခြင်ခြင်းအစရှိသည်တို့ကို။ သမုတ္တေဇနဝသေန၊ စိတ်ကိုထက်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဿ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒကာ၊ ဖြစ်စေတတ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
ဗုဒ္ဓါဒီသု၊ ဘုရားအစရှိသည်တို့၌။ ပသာဒသိနေဟာဘာဝေန၊ ကြည်ညိုခြင်းတည်းဟူသော အဆီအစေး ကင်းသဖြင့်။ ထုသခရဟဒယာ၊ ဖွဲကြမ်းကဲ့သို့ ကြမ်းတမ်းသော နှလုံးရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ လူခပုဂ္ဂလာ၊ မည်ကုန်၏။ တဗ္ဗိပရိယာယေန၊ ထိုမှပြန်သောအားဖြင့်။ သိနိဒ္ဓပုဂ္ဂလာ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဗုဒ္ဓါဒီနံ၊ ဘုရားအစရှိသည်တို့၏။ ဂုဏပရိဒီပနာ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ပြတတ်ကုန်သော။ သမ္ဖသာဒနီယသုတ္တာဒယော၊ သမ္ပသာဒနီယသုတ်စသည်တို့သည်။ ပသာဒနီယသုတ္တန္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣမေဟိ အာကာရေဟီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်ပြီးသော။ ကုသလာဒီနံ၊ ကုသိုလ်အစရှိသည်တို့ ၏။ သဘာဝသာမညလက္ခဏပဋိဝိဇ္ဈနာဒိအာကာရေဟိ စေဝ၊ သဘာဝလက္ခဏာသာမညလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းအစရှိသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်၎င်း။ ပရိပုစ္ဆကထာဒိအာကာရေဟိ စ၊ ပရိပုစ္ဆကတာ အစရှိသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ၎င်း။ ဧတေ ဓမ္မေတိ၊ ကား။ ကုသလာဒီသု၊ ကုသိုလ်အစရှိသည်တို့၌။ ဧတေယောနိသော မနသိကာရာဒိကေ စေဝ၊ ဤယောနိသော မနသိကာရအစရှိသော တရားတို့ကို၎င်း။ ဧတေ ဓမ္မတ္ထညုတာဒိကေ စ၊ ဤဓမ္မအတ္ထကို သိသည်၏အဖြစ်အစရှိသည်တို့ကို၎င်း။
၆၅။ အစ္စာရဒ္ဓဝီရိယတာဒီဟီတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ပဂ္ဂဟိတဝီရိယတာဒီဟိ၊ ချီးမြှောက်အပ်သော ဝီရိယရှိသည်၏အဖြစ် အစရှိသည်တို့ကြောင့်။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ အာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ သံဝေဇနပမောဒနာဒိံ၊ ထိတ်လန့်စေခြင်း ဝမ်းမြောက်စေခြင်း စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဥဒ္ဓဘန္တိ၊ ကား။ သမာဓိအာဒီနံ၊ တို့၏။ မန္ဒတာယ၊ နုံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဝူပသန္တံ၊ မငြိမ်သက်သည်။ ဒုဝူပသမယန္တိ၊ ကား။ ဝူပသမေတုံ၊ ငြိမ်းစေခြင်းငှာ။ သမာဓာတုံ၊ ကောင်းစွာထားခြင်းငှာ။ ဝါ၊ တည်ကြည်စေခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျံ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်။
တံ အာကာရံ သလ္လက္ခေတွာတိ၊ ကား။ ယေနာကာရေန၊ ဖြင့်။ အဿ ယောဂိနော၊ အား။ ပဿဒ္ဓိ၊ ၎င်း။ ဥပေက္ခာ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဿဒ္ဓိအာဒယော၊ ပဿဒ္ဓိအစရှိကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ တသ္မိံ တသ္မိံ ကာလေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နပုဗ္ဗာ၊ ဖြစ်ဘူးကုန်၏။ စိတ္တတံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ စိတ် ထိုစိတ်နှင့်ယှဉ်သော တရားတို့၏။ တံ ပဿဒ္ဓါကာရံ စ၊ ထိုငြိမ်းသောအခြင်းအရာကို၎င်း။ တံ သမာဟိတာကာရံ စ၊ ထိုတည်ကြည်သောအခြင်းအရာကို၎င်း။ တံ အဇ္ဈူပေက္ခိတာကာရံ စ၊ ထိုလျစ်လျူရှု သောအခြင်းအရာကို၎င်း။ ဥပလက္ခေတွာ ဥပဓာရေတွာ၊ မှတ်၍။ တီသုပိပဒေသူတိ၊ ကား။ အတ္ထိ။ပ။ အာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ အာဂတေသု၊ လာကုန်သော။ တီသုပိ၊ ကုန်သော။ တီသု၊ ကုန်သော။ ဓမ္မကောဋ္ဌာသေသု၊ တရားအစုတို့၌။ ယထာသမာဟိတာကာရံ၊ အကြင်အကြင်တည်ကြည်သော အခြင်း အရာကို။ ဝါ၊ တည်ကြည်မြဲတိုင်းသော အခြင်းအရာကို။ သလ္လက္ခေတွာ၊ ၍။ ဂယှမာနော၊ သော။ သမထော ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ သမထနိမိတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမထ။ပ။ဓိဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နာနာရမ္မဏေ၊ အထူးထူးသောအာရုံ၌။ ပရိဗ္ဘမနေန၊ လှည့်လည်ပြေးသွားခြင်းကြောင့်။ ဧတဿ၊ ဤတရားသဘောအား။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူးအပြားပြားသော။ အဂ္ဂံ၊ အဖို့အစုအာရုံသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗျဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ ဝိက္ခေပေါ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းကိုရ၏။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သော၊ ထိုဝိက္ခေပကို။ အနဝဋ္ဌာနရသော စ၊ မတည်တံ့ခြင်း ကိစ္စရှိသည်ဟူ၍၎င်း။ ဘန္တတာပစ္စုပဋ္ဌာနော စ၊ တုန်လှုပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ဉာဏ်ရှေးရှုထင်သည်ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဧကဂ္ဂတာဘာဝတော၊ ဧကဂ္ဂတာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗျဂ္ဂပဋိပက္ခော၊ ဗျဂ္ဂမည်သောဝိက္ခေပ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဗျဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ သမာဓိ၊ ကိုရ၏။ သော ဧဝ၊ ထိုအဗျဂ္ဂသည်ပင်လျှင်။ နိမိတ္တံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ အဝိက္ခေပဋ္ဌေန။ပ။အဓိဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သရီရာဝတ္ထံ၊ ကိုယ်၏အခိုက်အတန့်ကို။ ဉတွာ၊ ၍။ မတ္တသော၊ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့်။ ပရိဘုတ္တော၊ သုံးဆောင်အပ်သော။ ပဏီတာဟာရော၊ မြတ်သောအာဟာရသည်။ ကာယလဟုတာဒီနံ၊ တာစသည်တို့ ကို။ သမုဋ္ဌာပနေန၊ ဖြစ်စေသဖြင့်။ ပဿဒ္ဓိယာ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ထာ၊ အတူ။ ဥတုသပ္ပါယံ စ၊ လျောက်ပတ်သော ဥတုသည်၎င်း။ ဣရိယာပထသပ္ပါယဉ္စ၊ လျောက်ပတ်သော ဣရိယာပုတ်သည်၎င်း။ သေဝိတံ၊ မှီဝဲအပ်သည်ရှိသော် ကာယိကော၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ကိုယ်နှင့်စပ်သော။ ပယောဂေါစ၊ အားထုတ်မှုလုံ့လသည်လည်း။ (မတ္တသော၊ အားဖြင့်။) ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်စေအပ်သည်ရှိသော။ (ပဿဒ္ဓိယာ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဏိဘဘောဇနသေဝနတာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပယောဂသမတာဒီနံ၊ ပယောဂ၏ညီမျှသည်၏ အဖြစ်စသည်တို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသဖြင့်။ သဒရထကာယစိတ္တာ၊ ပူပန်ခြင်းနှင့် တကွဖြစ်သော ကိုယ်စိတ်ရှိကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာ၊ တို့သည်။ သာရဒ္ဓကာယပုဂ္ဂလာ၊ မည်၏။ (ဋ္ဌနှင့်အညီပင်) ဝုတ္တဝိပရိယာယေန၊ အားဖြင့်။ ပဿဒ္ဓကာယာ ပုဂ္ဂလော၊ တို့ကငိ။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
နိရဿဒဿာတိ၊ ကား။ ဘဝနာဿဒရဟိတဿ၊ ဘာဝနာ၏သာယာဖွယ်မှကင်းသော။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဝီထိပဋိပန္နာ၊ လမ်းမှန်ဖြင့် သွားသည်ဖြစ်၍။ ပုဗ္ဗေန၊ ရှေးကာလမှ။ ပရံ၊ နောက်ကာလ၌။ ဝိသသေသဝတီ၊ ထူးခြားခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ လျှက်။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အဿဒံ၊ သာယာဖွယ်ဖြစ်သော။ ဥပသမသုခံ၊ ငြိမ်သက်ခြင်းဟူသော ချမ်းသာကို။ ဝါ၊ ငြိမ်သက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာကို။ အာဝဟတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ တဒဘာဝတော၊ ထိုချမ်းသာ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ နိရဿာဒံ၊ သာယာဖွယ်ကင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဒ္ဓါသံဝေဂဝသေနာတိ၊ ကား။ သဒ္ဓါဝသေန စ၊ သဒ္ဓါ၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သံဝေဂဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ သမ္ပဟံသနာတာတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ပဟံသနကာ၊ ရွှင်လန်းစေသည်၏အဖြစ် တည်း။ သံဝေဇနပုဗ္ဗကပသာဒုပ္ပါဒနေန၊ ထိတ်လန့်စေခြင်း ရှေ့သွားရှိသော ကြည်လင်ခြင်းကို ဖြစ်စေ သဖြင့်။ ဘာဝနာစိတ္တဿ၊ ကို။ တောသနာ၊ နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲစေခြင်းတည်း။ သမ္မာပဝတ္တေဿတိ၊ ကား။ လီနုဒ္ဓစ္စဝိရဟေန စ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်း ပျံ့လွင့်ခြင်းကင်းသဖြင့်၎င်း။ သမထဝီထိပဋိပတ္တိယာစ၊ သမထ လမ်းမှန်ဖြင့် သွားခြင်းဖြင့်၎င်း။ သမံ စ၊ အညီအညွတ်၎င်း။ သဝိသေသဉ္စ၊ အထူးနှင့်တကွ၎င်း။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်သဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ပဝတ္တဿ၊ သော။ ဘာဝနာစိတ္တဿ၊ ကို။ အဇ္ဈုပေက္ခနတာတိ၊ ကား။ ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟသမ္ပဟံသနေသု၊ ချီးမြှောက်ခြင်း နှိပ်ခြင်း ရွှင်လန်းစေခြင်းတို့၌။ အဗျာဝဋသာ၊ ကြောင့်ကြမစိုက်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ စျာနဝိမောက္ခပစ္စဝေက္ခဏတာတိ၊ ကား။ ပဌမာဒီနိ၊ ပဌမစျာန် စသည်တို့သည်။ စျာနာနိ၊ စျာန်မည်ကုန်၏။ ပစ္စနီကဓမ္မေဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့မှ။ သုဋ္ဌုဝိမုတ္တတာဒိနာ၊ ကောင်းစွာလွတ်သည်၏အဖြစ် စသည်ကြောင့်။ တေယေဝ၊ ထိုစျာန်တို့သည်ပင် လျှင်။ ဝိမောက္ခ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုစျာန်ဝိမောက္ခတို့ကို။ (အဝေက္ခဏာ-၌ စပ်) ဧဝံ၊ သို့။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ၊ သို့။ သမာပဇ္ဇနာ၊ ဝင်စားခြင်းသည်။ ဧဝံ၊ သို့။ သံကိလေသော၊ ညစ်နွမ်းခြင်းသည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ ထခြင်းသည်။ ဧဝံ၊ သို့။ သံကိလေသော၊ ညစ်နွမ်းခြင်းသည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေါဒါနံ၊ ဖြူစင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ပတိ ပတိ၊ အသီးအသီး။ ဝါ၊ အဖန်တလဲလဲ။ အဝေက္ခဏာ၊ သက်ဝင်၍ ဆင်ခြင်ခြင်းတည်း။
သတ္တမဇ္ဈတ္တတာတိ၊ ကား။ ပိယဋ္ဌာနိယေသုပိ၊ ချစ်အပ်သောသူ၏ အရာ၌ တည်ကုန်သော်လည်း။ ဂဟဋ္ဌပဗ္ဗဇိတေသု၊ လူရှင်ရဟန်းဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တေသု၊ သတ္တဝါတို့၌။ မဇ္ဈတ္တာကာရော၊ လျစ်လျူရှုခြင်း တည်း။ သင်္ခါရမဇ္ဈတ္တတာတိ၊ ကား။ အဇ္ဈတ္တိကေသု၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ပတ္တစီဝရာဒီသု၊ သပိတ် သင်္ကန်းအစရှိသည်တို့၌၎င်း။ မဇ္ဈတ္တာကာရော၊ သော။ အဇ္ဈုပေက္ခနာ၊ တည်း။ သတ္တသင်္ခါရာနံ၊ သတ္တဝါသင်္ခါရတို့ကို။ မမာယနံ၊ မြတ်နိုးခြင်းသည်။ သတ္တသင်္ခါရာနံ၊ သတ္တဝါသင်္ခါရတို့ကို။ မမာယနံ၊ မြတ်နိုးခြင်းသည်။ သတ္တသင်္ခါရကေလာယနံ၊ မည်၏။ ဣမေဟာကာရေတီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်ပြီးသော။ ကာယစိတ္တာနံ၊ တို့၏။ ပဿဒ္ဓါကာရသလ္လက္ခဏာဒိအာကာရေဟိ စေဝ၊ ငြိမ်းသောအခြင်း အရာကို မှတ်ခြင်း အစရှိကုန်သော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်၎င်း။ သပ္ပါယာဟာရသေဝနာဒိအာကာရေဟိစ၊ လျောက်ပတ်သော အာဟာရကိုမှီဝဲခြင်း အစရှိသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်၎င်း။ ဧတေ ဓမ္မေတိ၊ ကား။ ဧတေ ပဿဒ္ဓိအာဒိဓမ္မေ၊ ဤပဿဒ္ဓိ အစရှိသော တရားတို့ကို။
၆၆။ ပညာပယောဂမန္ဒတာယာတိ၊ ကား။ ပညာဗျာပါရဿ၊ ပညာ၏ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်း၏။ အပ္ပဘာဝေန၊ နည်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဒါနသီလာနိ၊ တို့သည်။ အလောဘာ ဒေါသပ္ပဓာနာနိ၊ အလောဘအဒေါသပြဓာန်းကုန်သည်။ (ဟောန္တိ) ယထာ၊ ဖြစ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဘာဝနာ၊ သည်။ အမောဟပ္ပဓာနာ၊ အမောဟပြဓာန်းသည်ရှိသော်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ အပ္ပနာဝဟာ၊ အပ္ပနာကို ဆောင်တတ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဘာဝနာ၌။ ယဒါ၊ ၌။ ပညာ၊ သည်။ ဗလဝတီ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တဒါ၊ ၌။ ဘာဝနာ၊ သည်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ (အဘိရုစိံ န ဇနေတိ-၌စပ်) အနဘိသင်္ခတော၊ မပြုပြင်အပ်သော။ အာဟာရော၊ သည်။ ပုရိသဿ၊ ၏။ (အဘိရုစိံ၊ ကို။ န ဇနေတိ ဝိယ၊ မဖြစ်စေသကဲ့သို့။) အဘိရုစိံ၊ ကို။ န ဇနေတိ၊ မဖြစ်စေ။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ နိရဿာဒံ၊ သာယာဖွယ်ကင်းသ့ည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယဒါ စ၊ အကြင်အခါ၌ ကား။ ဘာဝနာ၊ သည်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ အဝီထိပဋိပတ္တိယာ၊ လမ်းမှန်ဖြင့်မသွားခြင်းကြောင့်။ ပုဗ္ဗေနာပရံ၊ ရှေးကာလမှ နောက်ကာလ၌။ ဝိသေသာဝဟာ၊ အထူးကိုဆောင်တတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တဒါ၊ ၌။ ဥပသမသုခဿ၊ ငြိမ်သက်ခြင်းဟူသော ချမ်းသာကို။ ဝါ၊ ငြိမ်သက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောချမ်းသာကို။ အလာဘေန၊ မရခြင်းကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ နိရဿာဒံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပညာပယောဂမန္ဒတာယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ နန္တိ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဇာတိဇရာဗျာဓိမရဏာနိ၊ တို့သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သုဂတိယဉ္စ၊ သုဂတိဘဝ၌၎င်း။ ဒုဂ္ဂတိယဉ္စ၊ ၌၎င်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒညမေဝ၊ ထိုဇာတိစသည်မှတပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ ပဉ္စဝိဓ။ပ။ဟေတုကံ၊ ငါးပါးအပြားရှိသော နှောင်ဖွဲ့ခြင်းစသည်, ဆာလောင်မွတ်သိပ်ခြင်း စသည်, အချင်းချင်းနှိပ်စက်ခြင်းစသည်အကြောင်းရှိသော။ (စသည် ၃-ချက်ကို ငရဲ, ပြိတ္တာ, တိရစ္ဆာန်တို့နှင့် အစဉ်အတိုင်းစပ်ယူ) အပါယဒုက္ခံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တယိဒံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစု့သော ဆင်းရဲကို။ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ၊ ထိုထိုသတ္တဝါတို့၏။ ပစ္စုပ္ပန္နဘာဝနိဿိတံ၊ ပစ္စုပ္ပန်ဘဝ၌မှီသည်ကို။ ဂဟိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတီတေ စ၊ ကာလေ၊ ၌၎င်း။ အနာဂတေ စ ကာလေ၊ ၌၎င်း။ ဝဋ္ဋမှလကဒုက္ခာနိ၊ တို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ယေ သတ္တာ၊ တို့သည်။ အာဟာရူပဇီဝိနော၊ အာဟာရကိုမှီဝဲ၍ အသက်ရှင်လေ့ရှိကုန်၏။ တတ္ထ စ၊ ထိုသတ္တဝါတို့တွင်လည်း။ (ယေ၊ တို့သည်။) ဥဋ္ဌာနဖလူပဇီဝိနော၊ ထကြွလုံ့လ၏ အကျိုးကိုမှီ၍ အသက်ရှင်လေ့ရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။ အညေဟိ၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်။ အသာဓာရဏံ၊ သော။ ဇီဝိကာဒုက္ခံ၊ အသက်မွေးမှုနှင့်စပ်သော ဆင်းရဲကို။ (သီမူနှင့် အညီပင်) အဋ္ဌမံ၊ သော။ သံဝေဂဝတ္ထု၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
အဿတိ၊ ကား။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အလီနန္တိအာဒီသု၊ အစရှိသည်တို့၌။ ကောသဇ္ဇပက္ခိယာနံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနဓိမတ္တတာယ၊ မလွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အလီနံ၊ မတွန့်ဆုတ်သည်။ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိယာနံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အနဓိမတ္တတာယ၊ ကြောင့်။ အနုဒ္ဓတံ၊ မပျံ့လွင့်သည်။ ပကညာပယောဂသမ္မတ္တိယာ စ၊ ပညာပယောဂနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဥပသမ သုခါဓိဂမေန စ၊ ဥပသမသုခကိုရခြင်းကြောင့်၎င်း။ အနိရဿာဒံ၊ သာယာဖွယ်မကင်းသည်။ ပုဗ္ဗေနာပရံ၊ ၌။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သမပ္ပဝတ္တံ စ၊ အညီအမျှဖြစ်သည်၎င်း။ သမထဝီထိပဋိပန္နဉ္စ၊ သမထလမ်းမှန်ဖြင့် သွားသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုအလီနစသည်တို့တွင်။ အလီနတာယ၊ မပျံ့လွင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဂ္ဂဟေ၊ နှိပ်ခြင်း၌၎င်း။ အနိရဿဒတာယ၊ သာယာဖွယ်မကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္ပဟံသနေ၊ ရွှင်လန်းစေခြင်း၌၎င်း။ ဗျာပါရံ၊ သို့။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အလီနာနုဒ္ဓတတာယ၊ မတွန့်ဆုတ်မပျံ့လွင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သမပ္ပဝတ္တံ၊ အညီအမျှဖြစ်သည်။ အနိရဿဒတာယ၊ သာယာဖွယ်မကင်း သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမထဝီထိပဋိပန္နံ၊ သမထလမ်းမှန်ဖြင့် သွားသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ သမပ္ပဝတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ အလီနံ၊ သည်။ အနုဒ္ဓတံ၊ သည်။ သမထဝီထိပဋိပတ္တိယာ၊ သမထလမ်းမှန်ဖြင့် သွားခြင်းကြောင့်။ အနိရဿဒံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
နေက္ခမ္မပဋိပဒန္တိ၊ ကား။ စျာနပဋိပတ္တိံ၊ စျာန်အကျင့်ကို။ သမာဓိအဓိမုတ္တတာတိ၊ ကား။ သမာဓိနိဗ္ဗတ္တနေ၊ သမာဓိကိုဖြစ်စေခြင်း၌။ စျာနာဓိဂမေ၊ စျာန်ကိုရခြင်း၌။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တတာ၊ မပြတ်မစဲအားထုတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ သာ၊ ထိုသမာဓိ၌ နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမာဓိံ၊ ကို။ ဂရုံကတွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထိုသမာဓိ၌။
နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရဘာဝေန၊ ညွှတ်ကိုင်းရှိုင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ သမာဓိဂရူတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၆၇။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ပဋိလဒ္ဓေ၊ ရအပ်ပြီးသော။ နိမိတ္တသ္မိံ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်၌။ ဣမံ အပ္ပနာကောသလ္လံ၊ ကို။ သမ္ပာဒယတော၊ ပြည့်စုံစေသောယောဂီအား။ အပ္ပနာ၊ သည်။ သမ္ပဝတ္တတိ၊ ကောင်းစွာဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သာတိ၊ ကား။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ဟိတွာ ဟ'ီတိ (ဧတ္ထ)၊ ဤပါဌ်၌။ ဟိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ရှိ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤအကြောင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိအာကာရံ၊ စိတ်ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာကို။ ဘာဝနာစိတ္တဿ၊ ၏။ လီနုဒ္ဓတာဒိဝသေန၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်း ပျံ့လွင့်ခြင်းစသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိအာကာရံ၊ ကို။ သလ္လက္ခယံ၊ ဥပဓာရေန္တော၊ မှတ်လျက်။ သမတံ ဝီရိယေဿဝ၊ ဟူသည်ကား။ ဝီရိယဿ၊ ၏။ သမာဓိနာ၊ နှင့်။ သမရသတံယေဝ၊ ညီမျှသော ကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ယောဇယေထ၊ ယှဉ်စေရာ၏။ ကထံ ပန ယောဇယေထ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဤသကမ္ပိတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ လယန္တိ၊ ကား။ လီနဘာဝံ၊ တွန့်ဆုတ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ သင်္ကောစံ၊ ကြုံ့ခြင်းတွန့်ဆုတ်ခြင်းသို့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယန္တန္တီ၊ ကား။ ဂစ္ဆန္ထံ၊ ရောက်သော။ သမဘာဝါယ၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်အလို့ငှာ။ ပဂ္ဂဏှေထေဝ၊ ချီးမြှောက်ရာသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အစ္စာရဒ္ဓံ။ပေ။ပဝတ္တယေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမမေဝ၊ ညီမျှစွာသာလျှင်။ ကထံ ပန၊ အဘယ်သို့။ ပဝတ္တယေ၊ ဖြစ်စေသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသော ကြောင့်။ ရေဏှမှီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယထာတိ၊ ကား။ ရေဏှအာဒီသု၊ ပန်းဝတ်မှုံစသည်တို့၌။ မဓုကရာဒီနံ၊ ပျားကောင်စသည်တို့၏။ ပဝတ္တိ၊ ကို။ ဥပမာဘာဝေန၊ ဖြင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ သမ္မဝဏ္ဏိတာ ယထာ၊ ကောင်းစွာချီးမွမ်းအပ် ပြဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ လီနုဒ္ဓတဘာဝေဟိ၊ အဖြစ်တို့မှ။ မောစယိတွာ၊ လွတ်စေ၍။ ဝီရိယသမတာယောဇနေန၊ ဝီရိယ၏ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်ကို ယှဉ်စေသဖြင့်။ နိမိတ္တာဘိမုခံ ပဋိဘာဝနိမိတ္တာဘိမုခံ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်သို့ရှေးရှု။ မာနသံ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ ပဋိပါဒယေ သမ္ပာဒေယျ၊ ပြည့်စုံစေရာ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
အနိမိတ္တာဘိမုခပဋိပါဒနဝဏ္ဏနာ
၆၈။ တတြာတိ၊ ကား။ ရေဏှမှီတိအာဒိနာ၊ သည်ဖြင့်။ တသ္မိံ ဝုတ္တဂါထာဒွယေ၊ ထိုဆိုခြဲီ့းသောဂါထာနှစ်ခု အပေါင်း၌။ အတ္ထဒီပနာ၊ ဥပမူပမေယျတ္ထဝိဘာဝနာ၊ ဥပမာ ဥပမေယျအနက်ကို ထင်စွာပြခြင်းတည်း။ အဆေကောတိ၊ ကား။ အကုသလော၊ မကျွမ်းကျင် မလိမ္မာသော။ ပက္ခေန္ဒောတိ၊ ကား။ ဓာဝိတုံ၊ ပြေးသွားခြင်းငှာ။ အာရဒ္ဓေါ၊ အားထုတ်သည်ရှိသော်။ ဝိကသနက္ခဏေယေဝ၊ ပွင့်ဆဲခဏ၌သာလျှင်။ ကုသုမပရာဂံ၊ ပန်းဝတ်မှုံသည်။ သရသံ၊ အရသာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ဝါတာဒီဟိ၊ လေစသည်တို့ကြောင့်။ ပရိပတတိ၊ လျောကျ၏။ ဝါ၊ ကြွေကျ၏။ ဝိရသံ ဝါ၊ အရသာကင်းသည်မူလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိဝတ္တနေ၊ ပြန်နစ်လတ်သော်။ ရေဏု၊ ပန်းဝတ်မှုံသည်။ ခီယတိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခီဏေ ရေဏှမှိ သမ္ပာပုဏာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပုပ္ဖရာသိန္တိ၊ ကား။ ရုက္ခသာခါသု၊ သစ်ပင်၏အကိုင်းတို့၌။ နိဿိတံ၊ မှီသော။ (သီဟိုဠ်မူ၌ နိစိတံ-ဟု ရှိ၏။ စုဝေးလျက်တည်ရှိသော-ဟု အနက်ပေး) ပုပ္ဖသဉ္စယံ၊ ပန်းအစုသို့။
သလ္လကတ္ထအန္ထေဝါသိကေသူတိ၊ ကား။ သလ္လကတ္ထအာစရိယဿ၊ ခွဲစိတ်ကုသသောဆရာ၏။ အန္တေဝါသိကေသု၊ တပည့်တို့တွင်။ ဥဒကထာလဂတေတိ၊ ကား။ ဥဒကထာလိကံ၊ ရေခွက်၌။ ဌပိတေ၊ ထားအပ်သော။ သတ္ထကမ္မန္တိ၊ ကား။ သိရာဝေဓနာဒိသတ္ထကမ္မံ၊ အကြောကိုဖောက်ခြင်းအစရှိသော ဓားအမှုကို။ ဥပ္ပလပတ္တံ၊ ကြာဖက်ကို။ ဖုသိတုမ္ပိ၊ ထိုခြင်းငှာလည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သမေနာတိ၊ ကား။ ပုရိမကာဝိယ၊ ရှေးတပည့်နှစ်ယောက်တို့ကဲ့သို့။ ဂရုံ စ၊ လေသည်လည်းဖြစ်သော။ မန္ဒဉ္စ၊ နုံ့သည် လည်းဖြစ်သော။ မန္ဒဉ္စ၊ နုံ့သည်လည်းဖြစ်သော။ ပယောဂံ၊ အားစိုက်မှုကို။ အကတွာ၊ ၍။ သမပ္ပမာဏေန၊ ညီမျှသော အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ ပယောဂေန၊ အားစိုက်မှုဖြင့်။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပလပတ္တေ၊ ကြာဖက်၌။ ပရိယောဒါတသိပ္ပေါတိ၊ ကား။ သုဝိသုဒ္ဓသိပ္ပေါ၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သော အတတ်ရှိသည်။ နိပ္ဖန္နသိပ္ပေါ၊ ပြီးစီးသောအတတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။
မက္ကဋသုတ္တန္တိ၊ ကား။ လူတသုတ္တံ၊ ပင့်ကူမျှင်ကို။ နိယာမကော၊ ကဟူသည်။ နာဝါသာရထီ၊ လှေကို သွားစေသောသူတည်း။ လင်္ကာရန္တိ၊ ကား။ ကိလဉ္ဇာဒိမယံ၊ ဖျာစသည်တို့ဖြင့်ပြီးသော။ နာဝါကဋသာရကံ၊ လှေ၏ရွက်သင်ဖြူးကို။ တေလေန။ပ။ပူရေတီတိ၊ ကား။ သရာဝါဒိဂတေန၊ ခွက်ငယ်စသည်၌ တည်သော။ တေလေန၊ ဆီဖြင့်။ အဆဍ္ဍေန္တော၊ မစွန့်မူ၍။ ဝါ၊ မဖိတ်မစင်စေမူ၍။ သုခုမစ္ဆိဒိကံ၊ သေးငယ်သော အပေါက်ရှိသော။ တေလနာဠိံ၊ ဆီကျသည်တောက်ကို။ ဝါ၊ ဆီပုလင်းကို။ ပူရေတိ၊ ပြည့်စေ၏။ ဧဝမေဝါတိ၊ ကား။ အာဒိတော၊ အစ၌။ တေ ဝုတ္တ။ပ။ပူရကာ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ပျားကောင်, ခွဲစိတ်ကုသသောဆရာ၏တပည့်, ပင့်ကူမျှကိုငင်သောသူ, ပဲ့သူကြီး, ဆီဖြင့်ပြည့်စေသောသူတို့သည်။ ဝေဂေန၊ လျင်စွာ။ ပယောဂံ၊ အားစိုက်ခြင်းကို။ ကရောန္တိယထာ၊ ပြုကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ ပင်လျှင်။ ယော ဘိက္ခု၊ သည်။ သီဃံ၊ စွာ။ အပ္ပနံ၊ သို့။ ပါပုဏိဿမိ၊ ရောက်လတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဂါဠှံ၊ ပြင်းစွာ။ ဝီရိယံ၊ ကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ မဇ္ဈေ၊ ၌။ တေ၊ ဝုတ္တမဓုကရာဒယော ဝိယ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော ပျားကောင်စသည်တို့ကဲ့သို့။ ဝီရိယံ၊ ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဣမေဒွေပိ၊ ဤနှစ်ပါးသောရဟန်းတို့သည်လည်း။ ဝီရိယသမတာဘာဝေန၊ ဝီရိယ၏ညီမျှသည်၏ အဖြစ်မရှိခြင်း ကြောင့်။ အပ္ပနံ၊ သို့။ ပါပုဏိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကေန္တိ၊ ကုန်။ ယော ပန၊ အကြင်ရဟန်းသည်ကား။ အဝသာနေ၊ အဆုံး၌။ (တေ) ဝုတ္တမခုကရာဒယော ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ သမပ္ပယောဂေါ၊ ညီမျှသောအားစိုက် ခြင်းရှိ၏။ အယံ၊ ဤရဟန်းသည်။ ဝီရိယသမတာယောဂတော၊ ဝီရိယ၏ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ အပ္ပနံ၊ သို့။ ပါပုဏိတုံ၊ ငှာ။ သက္ကောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှောခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧကော ဘိက္ခူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝတ္တံ၊ ၏။ လီနံ၊ တွန့် ဆုတ်သော။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ပဌမဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
၆၉။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ ဝီရိယသမတာယောဇနဝသေန၊ ဝီရိယညီမျှသည်၏ အဖြစ်ကို ယှဉ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝီထိပဋိပန္နံ၊ လမ်းမှန်ဖြင့်သွားသော။ ဘာဝနာမာနသံ၊ ဘာဝနာစိတ်ကို။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဌဝနဝသေန၊ ထားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိမိတ္တာဘိမုခံ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို ရှေးရှု။ ပဋိပါဒယတော၊ ဖြစ်စေသော။ အဿ ယောဂိနော၊ အား။ ဣဇ္ဈိဿတီတိ၊ ကား။ သမိဇ္ဈိဿတိ၊ ပြည့်စုံလတံ့။ ဥပ္ပဇ္ဇိဿတိ၊ ဖြစ်လတံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အနုယောဂဝသေနာတိ၊ ကား။ ဘာဝနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ သောသာနီတိ၊ ကား။ သေသာနိ၊ ကုန်သော။ တီဏိဝါ၊ သုံးကြိမ်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ စတ္တာရိ ဝါ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ပကတိစိတ္တေဟီတိ၊ ကား။ ပါကတိကေဟိ၊ ပကတိအားဖြင့်ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမာဝစရစိတ္တေဟိ၊ ကာမာဝစရစိတ်တို့ထက်။ ဘာဝနာဗလေန၊ ဘာဝနာခွန်အားဖြင့်။ ပဋုတရသဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ သာ၍ထက်သောသဘောသို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဗလဝ။ပ။စိတ္တေကဂ္ဂတာနိ၊ သာ၍အားရှိသော ဝိတက်ဝိစာရပီတိသုခ စိတ္တေကဂ္ဂတာ ရှိကုန်၏။ ပရိကမ္မတ္တာတိ၊ ကား။ ပဋိသင်္ခါရကတ္တာ၊ ကြိုတင်၍ပြုပြင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာသန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရတာ၊ ဥပစာ၏အဖြစ်သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ ငြားအံ့။ ဂေါတြဘုနော ဧဝ၊ အားသာလျှင်။ ဥပစာရသမညာ၊ ဥပစာရဟူသော အမည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမီပစာရိတ္တာ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အနစ္စာသန္နောပိ၊ အလွန်မနီးသော်လည်း။ နာတိဒူရပဝတ္တိ၊ အလွန်မဝေးသောအရပ်၌ ဖြစ်ခြင်းရှိသောတရားသည်။ သမီပစာရီ နာမ၊ အနီး၌ဖြစ်သည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပနံ၊ သို့။ ဥပေစ္စ၊ ကပ်ရောက်၍။ စရန္တိ၊ ဖြစ်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောငသ့်။ ဥပစာရာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတေ ပုဗ္ဗေပရိကမ္မနန္တိ၊ ကား။ နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယံ၊ အထူးထူးသော အာဝဇ္ဇန်းရှိသော ဝီထိ၌။ ဝါ၊ ကွဲပြားသောအာဝဇ္ဇန်းရှိသော ဝီထိ၌။ ပရိကမ္မာနံ၊ ပရိကံတို့ အား။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတေသု ပရိကမ္မူပစာရာနုလောမသညိတေသု၊ ဤပရိကမ်, ဥပစာ, အနုလုံအမည်ရှိသော ဇောတို့တွင်။ သဗ္ဗန္တိမန္တိ၊ ကား။ တတိယံ ဝါ၊ သုံးကြိမ်မြောက်ဇောသည်၎င်း။ စတုတ္တံဝါ၊ သည်၎င်း။ ပရိတ္တဂေါတ္တာဘိဘဝနတောတိ၊ ကား။ ပရိတ္တဿဂေါတ္တဿ၊ ပရိတ္တမည်သော အနွယ်ကို။ ဝါ၊ ကာမအနွယ်ကို။ အဘိဘဝနတော၊ လွှမ်းမိုးကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဂံ၊ အမည် အသိဉာဏ်ကို။ တာယတိ၊ စောင့်ရှောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂေါတ္တံ၊ မည်၏။ ပရိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သော။ အဘိဓာနံ စ၊ အမည်ကို၎င်း။ ဗုဒ္ဓိံ စ၊ အသိဉာဏ်ကို၎င်း။ ဧကံသိကဝိသယတာယ၊ ဧကန်မုချဖြစ်ရာအာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ရက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိတ္တဂေါတ္တံ၊ မည်၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓိ၊ အသိဉာဏ်သည်။ အာရမ္မဏဘူတေန၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ န ပဝတ္တတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဘိဓာနံ၊ အမည်သည်။ အဘိဓေယျဘူတေန၊ ဟောအပ်သော အဘိဓေယျဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (အတ္ထေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော (အတ္ထော)၊ ထိုကာမဟူသော အနက်သည်။ တာနိ၊ ထိုအမည် အသိဉာဏ်တို့ကို။ တာယတိ ရက္ခတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုကာမအနွယ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗံ-၌စပ်) မဟဂ္ဂတာနုတ္တရဝိဓုရံ၊ မဟဂ္ဂုတ်လောကုတ္တရာတို့နှင့်မူကွဲသော။ ကာမတဏှာယ၊ ၏။ ဂေါစရဘူတံ၊ ကျက်စားရာအာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကာမာဝစရဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အာဝေဏိကရူပံ၊ သီးသန့်သဘောဟူ၍။ ဝါ၊ သီးသန့်သဘောရှိသော တရားဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ မဟဂ္ဂတဂေါတ္တေပိ၊ မဟဂ္ဂုတ်အနွယ်၌လည်း။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဘာဝနာတောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒါနတော၊ ဖြစ်စေခြင်းကြောင့်။
အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသောဇောတို့အား။ သဗ္ဗာ၊ သော။ သမညာ၊ အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဌမနယော၊ နည်းသည်။ ဂိဟတဂ္ဂဟဏံ၊ ယူပြီးကိုထပ် ၍ ယူကြောင်းဖြစ်သောနည်းသည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဂ္ဂဟိတဂ္ဂဟဏေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ နာနာဝဇ္ဇနပရိကမ္မမေဝ၊ အထူးထူးသော အာဝဇ္ဇန်းရှိသော ပရိကံသည်သာလျှင်။ ပရိကမ္မံ၊ တည်း။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ ပဌမံ ဝါ ဥပစာရန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စတုတ္ထံ၊ လေးကြိမ်မြောက်သော ဇောသည်။ အပ္ပနာစိတ္တံ၊ တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ စတုတ္ထံ၊ စတုတ္ထေဇောသည်။ ဂေါတြဘု၊ သည်။ သစေ ဟောတိ၊ ငြားအံ့။ ပဉ္စမံ ဝါ၊ ငါးကြိမ်မြောက်သော ဇောသည်မူလည်း။ အပ္ပနာစိတ္တံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဉ္စမံ ဝါတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ဝါသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနိယမေ၊ ၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) သွာယံ အနယိမော၊ ထိုအနိယမအနက်သည်။ ဣမိနာကာရဏေန၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တဉ္စ ခေါ ခိပ္ပါဘိညဒန္ဓာဘိညဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ခိပ္ပါတိညဿ၊ ခိပ္ပါဘိညပုဂ္ဂိုလ်အား။ စတုတ္ထံ၊ စတုတ္ထဇောသည်။ အပ္ပေတိ၊ ဖြင့်ဖြစ်၏။ ဒန္ဓာဘိညဿ၊ အား။ ပဉ္စမံ၊ သည်။ (အပ္ပေတိ၊ ၏။) ကသ္မာ ပန၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထံ ဝါ၊ လေးကြိမ်မြောက်ဇောသည်သော်၎င်း။ ပဉ္စမံ ဝါ၊ သည်သော်၎င်း။ အပ္ပေတိ၊ သနည်း။ တတော ပရံ၊ ထိုမှနောက်၌။ န (အပ္ပေတိ)၊ အားဖြင့် မဖြစ် သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတောပရံ ဇဝနံ ပတတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတော ပဉ္စမတော၊ ထိုပဉ္စဇောမှ။ ပရံ၊ ၌။ ဆဋ္ဌံ စ၊ ခြောက်ကြိမ်မြောက်လည်းဖြစ်သော။ သတ္တမဉ္စ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဇဝနံ၊ သည်။ ပရိက္ခီဏဇဝတ္တာ၊ ကုန်ပြီးသော အဟုန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပတန္တံ ဝိယ၊ ကျသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
အလဒ္ဓါသေဝနံ၊ ရအပ်သော အာသေဝနမရှိသော။ ပဌမဇဝနံ၊ သည်။ ဒုဗ္ဗလတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဂေါတြဘုံ၊ ကို။ န ဥပ္ပါဒေတိ၊ နိုင်။ ပန၊ စင်စစ်။ လဒ္ဓါသေဝနံ၊ ရအပ်ပြီးသော အာသေဝနရှိသော။ ဒုတိယံ ဝါ၊ ဒုတိယဇောသည်သော်၎င်း။ တတိယံ ဝါ၊ သော်၎င်း။ ဗလဝဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဂေါတြဘုံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ ယထာ၊ သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ လဒ္ဓါသေဝနတာယ၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဗလဝဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဆဋ္ဌမ္ပိ၊ ခြောက်ကြိမ်မြောက်ဇောသည်လည်း။ သတ္တမမ္ပိ၊ သည်လည်း။ အပ္ပေတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ ထေရဿ၊ အာဘိဓမ္မကဂေါဒတ္တမထေရ်၏။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တသ္မာ။ပ။း ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တန္တိ၊ ကား။ ထေရဿ၊ ဂေါဒတ္တမထေရ်၏။ ဝစနံ၊ သည်။ သုတ္တသုတ္တာနုလောမအာစရိယဝါဒေဟိ၊ သုတ်, သုတ္တာနုလောမ, အာစရိယဝါဒတို့သည်။ အနုပတ္တမ္ဘိတတ္တာ၊ မထောက်ခံအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနောမတိမတ္တန္တိ၊ မျှဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ပုရိမာ ပုရိမာကုသလာ ဓမ္မာတိ၊ ဟူသော။ သုတ္တပဒံ၊ သုတ်ပုဒ်သည်။ အကာရဏံ၊ သင့်လျော်သော အကြောင်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာသေဝနပစ္စယလာဘဿ၊ အာသေဝနပစ္စည်းကို ရခြင်း၏။ ဗလဝဘာဝေ၊ အဖြစ်၌။ အနေကန္တိကတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ အလဒ္ဓါသေဝနာပိ၊ ရအပ်သောအာသေဝနပစ္စည်းမရှိငြားသော်လည်း။ ပဌမစေတနာ၊ သည်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယာ၊ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌ ခံစားအပ်သော အကျိုးရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ လဒ္ဓါသေဝနာ၊ ရှိသော။ ဒုတိယစေတနာ၊ သည်၎င်း။ ယာဝ၊ ဆဋ္ဌစေတနာ၊ ဆဋ္ဌဇော တိုင်အောင်သော စေတနာသည် ၎င်း။ အပရာပရိယဝေဒနီယာ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စတုတ္ထပဉ္စမေသုယေဝါတိအာဒိ၊ အစရှိသော။ စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ဝုတ္တဿေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော အတ္ထဿ၊ ကို။ ယုတ္တိဒဿနမုခေန၊ အသင့်ယုတ္တိကိုပြခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ နိဂမနတ္ထံ၊ နိဂုံးအုပ်ခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနိဂုံးအုပ်သော စကား၌။ ဆဋ္ဌသတ္တမံ၊ ခြောက်ကြိမ်မြောက် ခုနစ်ကြိမ်မြောက် ဖြစ်သော။ ဇဝနံ၊ သည်။ ပရိက္ခီဏဇဝတ္တာ၊ ကုန်ပြီးသော အဟုန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပတိတံ နာမ၊ ကျသည်မည်သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ ငြားအံ့။ သတ္တမဇဝနစေတနာ၊ သည်။ ကထံ၊ အဘယ်သို့သောအကြောင်းကြောင့်။ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာ စ၊ မည်သည်၎င်း။ အာနန္တရိယာ စ၊ မည်သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ အယံ ဝိသေသော၊ ဤအထူးသည်။ အာသေဝနပစ္စယလာဘေန၊ အာသေဝနပစ္စည်းကို ရသဖြင့်။ ဗလပ္ပတ္တိယာ၊ ခွန်အားသို့ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ခွန်အားနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ န (ဟောတိ၊) ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ကိဉ္စရဟိ၊ သို့ဖြစ်လျှင်အဘယ့်ကြောင့်နည်းဟူမူ။ ကိရိယာဝတ္ထာဝိသေသတော၊ ကိရိယာ အခိုက်အတန့်အထူးကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ကိရိယာဝတ္ထာ၊ ကိရိယာ အခိုက်အတန့်သည်။ အာရမ္ဘမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေန၊ အစ အလယ် အဆုံးတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တိဝိဓာ၊ သုံးပြားအပြားရှိ ၏။ တတ္ထ စ၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်လည်း။ ပရိယောသာနာဝတ္ထယ၊ အဆုံးဖြစ်သော အခိုက်အတန့်၏။ သန္နိဋ္ဌာပကစေတနာဘာဝေန၊ ကိစ္စကိုပြီးဆုံးစေသော စေတနာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယာဒိတာ၊ ဥပပဇ္ဇဝေဒနီယ စသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗလဝဘာဝေန၊ ကြောင့်။ န (ဟောတိ၊) ဖြစ်သည် မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဋိသန္ဓိယာ၊ အနာဂတ်ပဋိသန္ဓေ၏။ အနန္တရပစ္စယဘာဝိနော၊ အနန္တရ ပစ္စည်း ဖြစ်လေ့ရှိသော။ ဝိပါကသန္တနဿ၊ ပစ္စုပ္ပန်ဝိပါက်အစဉ်၏။ အနန္တရပစ္စယဘာဝေန၊ အနန္တရပစ္စည်း ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အဘိသင်္ခတတ္တာ၊ ပြုပြင်အပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဆဋ္ဌသတ္တမာနံ၊ ဆဋ္ဌဇော သတ္တမဇောတို့၏။ ပပါတာဘိမုခတာယ၊ ကမ်းပါးပြတ်သို့ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကမ်းပါးပြတ်သဖွယ်ဖြစ်သော ဘဝင်သို့ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိက္ခီဏဇဝတာ၊ အဖြစ်သည်။ နိဝါရေတုံ၊ တားမြစ်ခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ နိုင်။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ယထာ ဟိ ပုရိသောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သာ စ ပန အပ္ပနာ၊ ထိုအပ္ပနာသည်လည်း။ အဒ္ဓါနပရိစ္ဆေဒေါတိ၊ ကား။ ကာလပရိစ္ဆေဒေါ၊ ကာလ အပိုင်းအခြားသည်။ ပန၊ ဆက်။ သော၊ ထိုကာလအပိုင်းအခြားကို။ (ဝုတ္တော-၌စပ်) ဧတ္ထ၊ ရာ၌။ သတ္တသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့တွင်။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သောဌာန၌။ အပရိမာဏစိတ္တက္ခဏာတာယ၊ အတိုင်းအရှည်ကင်းလော စိတ္တက္ခဏရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကတ္ထစိ၊ ၌။ အတိဣတ္တရခဏတာယ၊ အလွန်တိုတောင်းသော ခဏရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ နတ္ထီတိ၊ မရှိဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤခုနစ်ဌာနတို့၌။ သမ္ပုဏ္ဏဇဝနဝီထိ၊ ပြည့်စုံသော ဇောဝီထိရှိသော။ အဒ္ဓါ၊ အဓွန့်ကာလကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ တေနေဝ၊ လျှင်။ ဧတ္ထ မဂ္ဂါနန္တရဖလန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သောသဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ ပဌမပ္ပနာ၊ ရှေးဦးစွာသော အပ္ပနာ၎င်း။ လောကိယာဘိညာ၊ ၎င်း။ မဂ္ဂက္ခဏော၊ ၎င်း။ နိရောဓာ၊ မှ။ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဖလက္ခဏော၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတေသု စတူသု ဌာနေသု၊ တို့၌။
ဧတ္ထာဝတာတိ၊ ကား။ ဧတ္ထကေန၊ ဤမျှသော။ ဘာဝနာက္ကမေန၊ ဘာဝနာအစဉ်ဖြင့်။ ဧသ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ ပဌမံ စျာနံ၊ ကို။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ကပ်ရောက်၍။ ဝါ၊ ပြည့်စုံစေ၍။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိဟရတာ၊ နေသော။ အနေန၊ ဤယောဂီသည်။ ပထဝီကသိဏံ၊ ပထဝီကသိုဏ်း လျှင် အာရုံရှိသော။ တဒေဝ ပဌမံ စျာနံ၊ ထိုပဌမစျာန်ကိုပင်လျှင်။ အဓိဂတံ၊ ရအပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။
၇၀။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ စျာနပါဌေ၊ ထိုစျာန်ပါဌ်၌။ ဝိဝိစ္စိတွာတိ၊ ကား။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိနာ ဟုတွာအပက္ပမိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဇာဟနဝသေန၊ ပယ်စွန့်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အပသက္ကိတွာ၊ ဖဲ၍။ ဣတိအယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိဝိစ္စေဝကာမေဟီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝိဝိစ္စာတိ ဣမိနာ၊ ဝိဝိစ္စဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်။ ဝိဝေစနံ၊ ကင်းဆိတ်ခြင်းဟူသော။ စျာနက္ခဏေ၊ စျာန်ခဏ၌။ ကာမာနံ၊ ကိလေသာကာမတို့၏။ အဘာဝမတ္တံ၊ မရှိခြင်းမျှကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိဝိစ္စေဝါတိ၊ ဟူသော။ ဣမိနာ ပန၊ ဤအဝေဓာရဏနှင့်တကွဖြစ်သော ပါဌ်ဖြင့် ကား။ ဧကံသတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ကာမာနံ၊ ကိလေသာကာမတို့၏။ (ဝိဝေစေတဗ္ဗာတာ-တွင် တာ-၌ စပ်) ဝိဝေစတဗ္ဗတာဒီပနေန၊ ကင်းစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကိုပြသဖြင့်။ စျာနဿ၊ စျာန်၏ တပ္ပဋိပက္ခတာ စ၊ ထိုကိလေသာကာမတို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ (ဒဿိတာ-၌စပ်) ကာမဝိဝေကဿ၊ ကာမမှကင်းဆိတ်ခြင်း၏။ စျာနာဓိဂမှပါယတာ စ၊ စျာန်ကိုရခြင်း၏ အကြောင်းအဖြစ်ကို၎င်း။ (ဒဿိတာ-၌စပ်) ကာမဝိသေကဿ၊ ကာမမှကင်းဆိတ်ခြင်း၏။ စျာနာဓိဂမှာပါယာတ စ၊ စျာန်ကိုရခြင်း၏ အကြောင်းအဖြစ်ကို၎င်း။ ဒဿိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဌမံစျာနန္တိအာဒိံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တမေဝတ္တံ၊ ထိုအနက်ကိုပင်လျှင်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ကထန္တိ၊ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အန္ဓ။ပ။ ဝိယာတိ ဧတေန၊ ဟူသောဤစကားဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) ပဒီပေါဘာသာဘာဝေန၊ ဆီမီးရောင်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ရတ္တိယံ၊ ညဉ့်၌။ အန္ဓကာရာဘိဘဝေါ၊ အမိုက်မှောင်၏လွှမ်းမိုးခြင်းသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ စျာနာဘာဝေန၊ စျာန်၏မရှိခြင်းကြောင့်။ သတ္တသန္တတိယံ၊ သတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌။ ကာမာဘိသဝေါ၊ ကိလေသာကာမ၏လွှမ်းမိုးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ဧတန္တိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗပဒေယေဝ၊ ရှေ့ပုဒ်၌သာလျှင်။ အဝဓာရဏဝစနံ၊ အဝဓာရဏအနက်ရှိသော ဧဝသဒ္ဒါကို ဆိုခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-၌စပ်)။ ကာမေဟိဧဝ၊ ကိလေသာကာမတို့မှသာလျှင်။ ဣတိ၊ သို့။ အဝဓာရဏဿ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်း၏ အကတတ္တာ၊ မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ စောဒကဆိုသည့် အတိုင်း။ န ခေါ ပန ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ မမှတ်အပ်သည်သာတည်း။ ဧတေန၊ ဤစျာန်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤစျာန်၌။ နိဿရန္တိ နိဂ္ဂစ္ဆန္တိ၊ ထွက်သွားကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့ထွက်သွားရာ ထွက်သွားကြောင်း ဖြစ်သောသတ္တိကြောင့်။ နိဿရဏံ၊ မည်၏။ ကေ၊ အဘယ်တရားတို့သည်။ (နိဂ္ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ ကာမာနံ၊ ထိုကိလေသာကာမတို့၏။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားရာထွက်သွားကြောင်းဖြစ်သော။ ပဟာနံ၊ ပယ်တတ်သောစျာန်သည်။ တန္နိဿရဏံ၊ မည်၏။ တတော-တန္နိဿရဏတော၊ ထိုကိလေသာကာမတို့မှ ထွက်သွားရာ ထွက်သွားကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိက္ခမ္ဘနေ၊ ပယ်ခွာခြင်းသည်။ သမာနေ၊ တူလျက်။ ဧတံ၊ ဤပဌမစျာန်သည်။ ကာမာနမေဝ၊ ကိလေသာကာမတို့၏သာလျှင်။ နိဿရဏံ၊ သည်။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဗျာပါဒါဒီနံ၊ ဗျာပါဒစသည်တို့၏။ (နိဿရဏံ၊ သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်) န ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနံ၊ ကို။ ယုတ္တိတော စ၊ အသင့်အားဖြင့်၎င်း။ အာဂမတော စ၊ အာဂုံပါဠိအားဖြင့်၎င်း။ သောဓေတုံ၊ သုတ်သင်ခြင်းငှာ။ ကာမဓာတူအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ ကာမဓာတုသမတိက္ကမနတောတိ၊ ကား။ သကလဿပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ကမာဘဝဿ၊ ကို။ သမတိက္ကမပဋိပက္ခတောတိ၊ ကား။ ဝက္ခမာနဝိဘာဂတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထို။ ကာမရာဂပဋိပက္ခတော၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထိုကာမရာဂပဋိပက္ခတော ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ မေတ္တာ၊ သည်။ ဗျာပါဒဿ၊ ၏။ (ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတာ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။) ဧဝံ၊ တူ။ ဣဒံ၊ စျာနံ၊ သည်။ ကာမရာဂဿ၊ ၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ တူ။ အတ္တနော၊ မိမိဟုဆိုအပ်သောစျာန်၏။ ပဝတ္တိယာ စ၊ ဖြစ်ခြင်း ဖြင့်၎င်း။ ဝိပါကပ္ပဝတ္တိယာ စ၊ အကျိုးဝိပါက်၏ ဖြစ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ ကာမရာဂတော စ၊ မှ၎င်း။
ကာမဓာတုတော စ၊ မှ၎င်း။ ဝိနိဝတ္တသဘာဝတ္တာ၊ ဆုတ်နစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ထွက်မြောက်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒံ စျာနံ၊ ဤပဌမစျာန်သည်။ ဝိသေသတော၊ အေားဖြင့်။ ကာမာနမေဝ၊ ကိလေသာကာမတို့၏သာလျှင်။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားကြောင်းပေတည်း။ သွာယမေတ္တာ-သော အယံ အတ္ထော၊ ထိုအနက်သည်။ ပါဌဂတော ဧဝ၊ ပါဌ်၌လာသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာဟာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဒီပေတုံ၊ ငှာ။ ပုရိမပဒေယေဝ၊ ရှေးပုဒ်၌သာလျှင်။ အဝဓာရဏံ၊ အဝဓာရဏအနက်ရှိသော ဧသဝဒ္ဒါကို။ ကာမဉ္စဂဟိတံ၊ အကယ်၍ကား။ ယူအပ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဥတ္တရပဒေပိ၊ နောက်ပုဒ်၌လည်း။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အတ္ထသမ္ဘဝတော၊ အနက်၏ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ တံ၊ ထိုအဝဓာရဏ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗမေဝ၊ ယူအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဥတ္တရပဒေပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတောတိ၊ ကား။ ကမာစ္ဆန္ဒတော၊ မှ။ ဧသ နိယမော၊ ဤနိယမကို။ သာဓာရဏဝစနေနာတိ၊ ကား။ ကာမစ္ဆန္ဒတော၊ မှ။ ဧသ နိယမော၊ ဤနိယမကို။ သာဓာရဏဝစနေနာတိ၊ ကား။ အဝိသေသဝစနေန၊ မထူးခြားသောစကားဖြင့်။ တဒင်္ဂဝိက္ခမ္ဘနသမုစ္ဆေဒပ္ပဋိပဿဒ္ဓိန္ဓိနိဿရဏဝိဝေကာ၊ ကဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ တဒင်္ဂဝိဝေကာဒယော၊ တဒင်္ဂဝိဝေကစသည်တို့သည်၎င်း။ စိတ္တကာယဥပဓိဝိဝေကာ၊ ကဟုဆိုအပ်ကုန်သော။ စိတ္တဝိဝေကာဒယော၊ စသည်တို့သည်၎င်း။ သမုစ္ဆေဒဝိဝေကာဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ တယော ဧဝ၊ သုံးပါးဆောင် သော ဝိဝေကတို့ကိုသာလျှင်။ ဣဓစျာနကထာယံ၊ ၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
နိဒ္ဒေသေတိ၊ ကား။ မဟာနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုမဟာနိဒ္ဒေသ၌။ ကာမော၊ တို့သည်။ ဝတ္ထုကာမာ စ၊ တို့၎င်း။ ကိလေသကာမာ စ၊ တို့၎င်း။ (ဣတိ၊ သို့။) ဥဒ္ဒါနတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ အကျဉ်းပြပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဝတ္ထူကာမော၊ တို့သည်။ ကတမေ၊ အဘယ်သည်တို့နည်း။ မနာပိယာ၊ နှစ်သက်မြတ်နိုးအပ်ကုန်သော။ ရူပါ၊ အဆင်းရူပါ ရုံတို့သည်၎င်း။ မနာပိယာ၊ ကုန်သော။ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ၊ အတွေ့အထိအာရုံတို့သည်၎င်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝတ္ထုကာမာ၊ တို့ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ အကျယ်အားဖြင့်ညွှန်ပြအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာမာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ နိဒ္ဒေသေ ဧဝ၊ မဟာနိဒ္ဒေသ၌ သာလျှင်။ ဝိဘင်္ဂေတိ၊ ကား။ စျာနဝိဘင်္ဂေ၊ စျာနိဝိဘင်း၌။ ပတ္ထနာကာရေန၊ တောင့်တသောအခြင်းအရာ ဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ ဖြစ်သော။ ဒုဗ္ဗလော၊ အားနည်းသော။ လောဘော၊ သည်။ ဆန္ဒနဋ္ဌေန၊ လိုချင်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဆန္ဒော၊ မည်၏။ တတော၊ ထိုဆန္ဒထကက်၊ ဗလဝါ၊ အားကြီးသောလောဘသည်။ ရဉ္ဇနဋ္ဌေန၊ တပ်စွန်းသော အနက်သဘောကြောင့်။ ရာဂေါ၊ မည်၏။ တတောပိ၊ ထိုရာဂထက်လည်း။ ဗလဝတရော၊ သာ၍အားကြီးသော။ ဗဟလရာဂေါ၊ ထူထဲသောရာဂ သည်။ ဆန္ဒရာဂေါ၊ မည်၏။ ဧတေန၊ ဤလောဘဖြင့်။ နိမိတ္တာနုဗျဉ္ဇနာနိ၊ အပေါင်းနိမိတ် အစိတ်အနုဗျဉ္ဇနတို့ကို။ သင်္ကပ္ပေတိ၊ ကြံစည်တတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ကြံစည်ကြောင်းဖြစ်သော သတ္တိ ကြောင့်။ သင်္ကပ္ပေါ၊ မည်၏။ တထာပဝတ္တော၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော။ လောဘော၊ တည်း။ ဝါ၊ လောဘကိုရ၏။ တတော၊ ထိုသင်္ကပ္ပထက်။ ဗလဝါ၊ အားကြီးသောလောဘသည်။ ရဉ္ဇနဋ္ဌေန၊ တပ်စွန်းသော အနက်သဘောကြောင့်။ ရာဂေါ၊ မည်၏။ သင်္ကပ္ပနဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တော၊ သော။ တတောပိ၊ ထိုရာဂထက်လည်း။ ဗလဝတရော၊ သာ၍အားကြီးသော လောဘသည်။ သင်္ကပ္ပရာဂေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ သွာယံ-သောအယံ ပဘေဒေါ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ-၌စပ်) ဧကေဿဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ လောဘဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရဝသေန စ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အဝတ္ထာဘေဒဝသေန စ၊ အခိုက်အတန့်အကွဲအပြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝစ္ဆော၊ နွားငယ်။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရအမည်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဣမေ ကိလေသကာမာ၊ ဤကိလေသာကာမတို့ကို။ (ဣမေ ဝုစ္စန္တိ-၌ ဣမေ-ဟူသောပုဒ်ကို ဖွင့်ပြသည်)။ ကာမေန္တိ၊ အလိုရှိတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာမာ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဧတေဟိ၊ ဤကိလေသာကာမတို့ဖြင့်။ ကာမေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ကာမာ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
ဧဝဥှိသတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥဘယေသမ္ပိ၊ နှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကာမာနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝတ္ထုကာမေဟိပီတိ၊ ဟူရာ၌။ (ပိသဒ္ဒေါ-၌ စပ်) ဝတ္ထုကာမေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝိစ္စေဝ၊ ကင်းဆိတ်၍သာလျှင်။ ဣတိပိ အတ္ထော၊ ဤသို့သော အနက်သည်လည်း။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ယုဇ္ဇမာနတ္ထန္တရသမုစ္စယတ္ထော၊ ကိလေသာကာမကို ဆည်ခြင်းအနက်ရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ဤဝတ္ထုကာမတို့မှ ကင်းဆိတ်သည်ဟူသောအနက်၌။ ကိလေသာကာမေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝေကဿ၊ ဆိတ်ခြင်းကို။ ဒုတိယပဒေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေနာတိ၊ ကာ။ ဝတ္ထုကာမဝိဝေကော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပုရိမောနာတိ၊ ကား။ ကာယဝိဝေကေန၊ ဖြင့်။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဝိဝိစ္စေဝ။ပ။ ဓမ္မေဟီတိ၊ ဟူသော။ ဧတသ္မိံ ပဒဒွယေ၊ ဤပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်း၌။ ဝါ၊ ကား။ ဣတော၊ ဤပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းမှ။ နိဒ္ဓါရိတေ၊ ထုတ်ဆောင် အပ်သော။ ဝိဝေကဒွယေ၊ ဝိဝေကနှစ်ခုအပေါင်း၌။ အကုသလသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ (ဂဟိတာ-၌စပ်)
ကိလေသကာမာ ဝါ၊ ကိလေသာကာမတို့ကိုသော်၎င်း။ သဗ္ဗာကုသလာပိ ဝါ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တို့ကိုသော်၎င်း။ ယဒိပိ ဂဟိတာ၊ အကယ်၍ကား ယူအပ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သဗ္ဗထာ၊ ဖြင့်။ ကိလေသကာမေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝေကော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယေန ကိလေသကာမေဟိ ဝိဝေကဝစနတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဒုတိယေနာတိ၊ ဟူရာ၌။ စိတ္တဝိဝေကေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတေသန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ကုန်ပြီးသော ဒွိန္နံ၊ နှစ်ခုကုန်သော။ ပဒါနံ၊ ပုဒ်တို့တွင်။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤဧတေသံဟူသောပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ နိဒ္ဓါရဏအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ တဏှာဒိသံကိလေသာနံ၊ တဏှာအစရှိသော သံကိလေသတို့၏။ ဝတ္ထုနော၊ အာရုံဝတ္ထုကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ သံကိလေသဝတ္ထုပ္ပဟာနံ၊ မည်၏။ လောလဘာဝေါ နာမ၊ လျှပ်ပေါ်လော်လီသည်၏ အဖြစ်မည်သည်ကား။ တတ္ထ တတ္ထ ရူပါဒီသု၊ ထိုထိုရူပါရုံ စသည်တို့၌။ တဏှုပ္ပါဒေါ၊ တဏှာ၏ဖြစ်ခြင်းတည်း။ တဿ၊ ထိုလျှပ်ပေါ်လော်လီသည်၏ အဖြစ်၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကို။ ဝတ္ထုကာမာ ဧဝ၊ တို့ဟူ၍သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဗာလဘာဝေါ၊ ဗလာအဖြစ်ဟူသည်။ အဝိဇ္ဇာ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဒုစိန္တိတစိန္တတာဒိ၊ မကောင်းသော အကြံကို ကြံစည်သောသူ၏အဖြစ်စသည်တည်း။ တဿ၊ ထိုဗာလအဖြစ်၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းကား။ အယောနိသောမနသိကာရော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ ကာမဂုဏာဓိဂမဟေတုပိ၊ ကာမဂုဏ်ကိုရခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ ပါဏာတိပါတာဒိ အသုဒ္ဓပယောဂေါ၊ ပါဏာတိပါတအစရှိသော မစင်ကြယ်သော ပြုမှုပယောဂသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဗ္ဗိဝေကေန၊ ထိုကာမဂုဏ်တို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းဖြင့်။ ပယောဂသုဒ္ဓိ၊ ပယောဂ၏ စင်ကြယ်ခြင်း ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ပြအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဏှာသံကိလေသသောဓနေန စ၊ တဏှာဟူသော သံကိလေသကို သုတ်သင်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယသံဝဍ္ဎနေန စ၊ ဝဋ်ကင်းရာနိဗ္ဗာန်လျှင် မှီရာ ရှိ သောကုသိုလ်ကို ပွားစေခြင်းဖြင့်၎င်း။ အဇ္ဈာသယဝိသောဓနံ၊ အလိုအဇ္ဈာသယကို စင်ကြယ်စေခြင်း ပွားစေ ခြင်းသည်။ အာသယပေါသနံ၊ မည်၏။ ကာမေသုတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။
အနေကဘေဒေါတိ၊ ကား။ ကမာသဝကာမရာဂသံယောဇနာဒိဝသေန စ၊ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် ၎င်း။ ရူပတဏှာဒိဝသေန စ၊ ရူပတဏှာစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အနေကပ္ပဘေဒေါ၊ များသောအပြားရှိ၏။ ကာမစ္ဆန္ဒောယေဝါတိ၊ ကား။ ကာမသဘာဝေါယေဝ၊ ကာမသဘောရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ ဆန္ဒော၊ တည်း။ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒော၊ ကတ္တုကမျတာလက္ခဏာရှိသောဆန္ဒသည်။ န၊ မဟုတ်။ ကုသလစ္ဆန္ဒောပိ၊ ကုသိုလ်ဆန္ဒသည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ စျာနပဋိပက္ခတောတိ၊ ကား။ စျာနဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခဘာဝတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံဟေတု၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်ဟူသောနိမိတ် ကြောင့်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ အကုသလဘာဝသာမညေန၊ အကုသိုလ်အဖြစ်အား ဖြင့် တူမျှသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ သရူပေန၊ ဖြင့်။ ဂဟိတော၊ ၏။ ကိလေသကာမောဝ၊ ကိလေသာကာမကိုသာလျှင်။ ပုရိမပဒေ၊ ၌။ ယဒိ ဝုတ္တော၊ ငြားအံ့။ ဗဟုဝစနံ၊ ကို။ ကထံ၊ ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သနည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ အနကဘေဒတောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
အညေသမ္ပိ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိမာနအဟိကာနောတ္တပါဒီနံ စ၊ အစရှိသည်တို့၏၎င်း။ တံသတိတဖဿာဒီနဉ္စ၊ ထိုဒိဋ္ဌိစသည်တို့နှင့် တကွဖြစ်သော ဖဿစသည်တို့၏၎င်း။ ဥပရိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနာနိ၊ ဆိုအပ်လတံ့ကုန်သော။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ ဥပရိစျာနင်္ဂါနိ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ အထက်၌ ဆိုလတံ့သော ထိုစျာန်နင်တို့၏။ (ပဋိပက္ခဘာဝ-တွင် ဘာဝ-၌စပ်) အတ္ထနော၊ ၏။ ဝါ၊ မိမိဟူသော စျာနင်၏။ ပစ္စနီကာနံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော နီဝရဏတို့၏။ (ပဋိပက္ခ-တွင်ပင်စပ်) ပဋိပက္ခ ဘာဝဒဿနတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အဖြစ်ကို ပြခြင်းကြောင့်။ တပ္ပစ္စနီကနီဝရဏဝစနံ၊ ထိုစျာနင်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော နီဝရဏတို့ကို ဟောခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ နိဝရဏာနိ၊ တို့သည်။ စျာနင်္ဂပစ္စနီကာနိ၊ စျာနင်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့တည်း။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) တေသံ၊ ထိုစျာနင်တို့၏။ ပဝတ္တိနိဝရဏတော၊ ဖြစ်ခြင်းကို တားမြင်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ရာဂပ္ပဏိဓိယာ၊ ရာဂဟူတော တောင့်တခြင်း၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝတော စ၊ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ နာနာရမ္မဏေဟိ၊ အထူထူးသောအာရုံတို့သည်။ ဝါ၊ တို့ဖြင့်။ ပလောဘိတဿ၊ ဖြားယောင်းအပ်သည်ဖြစ်၍။ ပရိဗ္ဘမန္တဿ၊ ထက်ဝန်းကျင်လှည့်လည်သော။ စိတ္တဿ၊ ကို။ သမာဓာနတော စ၊ ကောင်းစွာ အညီအညွတ်ထားတတ် သောကြောင့်၎င်း။ သမာဓိ၊ သည်။ ကာမစ္ဆန္ဒဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ တည်း။ ပါမောဇ္ဇန၊ သူ့စည်းစိမ်၌ ဝမ်းမြောက်ခြင်းနှင့်။ သမာနယောဂက္ခေမတ္တာ၊ တူမျှသည်ဖြစ်၍ ဘေးငြိမ်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပီတိ၊ သည်။ ဗျာပါဒဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခာ၊ တည်း။ ယောနိသော၊ ဖြင့်။ သင်္ကပ္ပနဝသေန၊ အာဖြင့်။ သဝိပ္ဖါရပဝတ္တိတော၊ ပြန့်ကားသောဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိတက္ကော၊ သည်။ ထိနမိဒ္ဓဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ တည်း။ ဝူပသန္တသီတလသဘာဝတ္တာ၊ ငြိမ်သက်ခြင်း, အေးချမ်းခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုခံ၊ သည်။ အဝူပသမာနုတာပသဘာဝဿ၊ မငြိမ်သက်ခြင်း, နောင်တပူပန်ခြင်းသဘော ရှိသော။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခံ၊ တည်း။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အနုမဇ္ဇနဝသေန၊ အဖန်ဖန်သုံးသပ် ဆုပ်နယ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပညာပဋိရူပသဘာဝတ္တာ၊ ပညာနှင့် တူသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိစာရော၊ သည်။ ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခော၊ တည်း။ မဟာကစ္စနတ္ထေရေန၊ သည်။ ဒေသိတံ၊ သော။ ပိဋကာနံ၊ တို့၏။ သံဝဏ္ဏနာည၊ သည်။ ပေဋကံ၊ မည်၏။ တသ္မိံ ပေဋကေ၊ ထိုပေဋကကျမ်း၌။
ပဉ္စကာမဂုဏဘေဒဝိသယဿတိ၊ ကား။ ရူပါဒိပဉ္စကာမဂုဏဝိသေသဝိသယဿ၊ ရူပါရုံ အစရှိသော ငါးပါးသော ကာမဂုဏ်အထူးလျှင် အာရုံရှိသော။ အာဃာတဝတ္ထုဘေဒါဒိဝိသယာနန္တိ၊ ဟူရာ၌။ ဗျာပါဒဝိဝေကဝစနေန၊ ဗျာပါဒမှကင်းဆိတ်ခြင်းကို ဆိုသဖြင့်။ မေ၊ ငါ၏။ အနတ္ထံ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ အစရိ၊ ပြုကျင့်ဘူးလေပြီ။ ဣတိအာဒိအာဃာတဝတ္ထုဘေဒဝိသယဿ၊ ဤသို့ အစရှိသော အာဃာတ ဝတ္ထု အထူးလျှင် အာရုံရှိသော။ ဒေါသဿ၊ ၏။ (ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော၊ ပယ်ခွာသောအားဖြင့် ကင်းခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။) မောဟာဓိကေဟိ၊ မောဟလွန်ကဲကုန်သော။ ဝါ၊ လွန်ကဲသောမောဟရှိကုန်သော။ (သီဟိုဠ်မူ၌ မောဟာဝိဝေကေဟိ-ဟု ရှိ၏။ မောဟာဝိဝေကေဟိ၊ မောဟမှ မကင်းကုန်သော။ ဝါ၊ မောဟနှင့် ယှဉ်ကုန်သော-ဟု ပေး။) ထိနမိဒ္ဓါဒီဟိ၊ စသည်တို့မှ။ ဝိဝေကဝစနေန၊ ကင်းခြင်းကို ဆိုသဖြင့်။ ပဋိစ္ဆာဒနဝသေန၊ ဖုံးလွှမ်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုက္ခာဒိပုဗ္ဗန္တာဒိဘေဒဝိသယဿ၊ ဒုက္ခစသည်ပုဗ္ဗန္တ စသည် အထူးလျှင် အာရုံရှိသော။ မောဟဿ၊ ၏။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ကာမရာဂဗျာပါဒတဒေကဋ္ဌထိနမိဒ္ဓါဒိဝိက္ခမ္ဘကံ၊ ကာမရာဂဗျာပါဒ, ထိုကာမရာဂဗျာပါဒတို့ နှင့် ဧကဋ္ဌဖြစ်ကုန်သော ထိနိမိဒ္ဓစသည်တို့ကို ခွာတတ်သော။ ဧတံ၊ ဤပဌမစျာန်သည်။ (သဗ္ဗာကုသလပ္ပဟာယကံ ဟောန္တမ္ပိ ဟောတိ-တို့၌စပ်။) သဗ္ဗကုလာနံ၊ အလုံးစုံသော ကုသိုလ်တရားတို့ ၏။ သဗ္ဗာကုသလပဋိပက္ခသဘာဝတ္တာ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေန သဘာဝေန၊ ထိုအကုသိုလ်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သဘောဖြင့်။ သဗ္ဗာကုသလပ္ပဟာယကံ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်ကို ပယ်တတ်သည်။ (ဤပုဒ်မှ နောက်၌ ဟောတိ-ပိုသည်၊ မူလဋီကာ၌၎င်း, သာရတ္ထဒီပနီဋီကာ၌၎င်း ဤပုဒ်မရှိ။) ဟောန္တိမ္ပိ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ကမာရာဂါဒိဝိက္ခမ္ဘနသဘာဝမေဝ၊ ကာမရာဂ စသည်တို့ကို ပယ်ခွာခြင်းသဘောရှိသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ကာမရာဂ စသည်တို့ကိုသာလျှင် ပယ်ခွာခြင်းသဘောရှိသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ကာမရာဂ စသည်တို့ကိုသာ လျှင် ပယ်ခွာခြင်းသဘောရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (မူလဋီကာနှင့်အညီ ဤအရာ၌ ဣတိ-လိုသည်။) တံ သဘာဝတ္တာ၊ ထိုကာမရာဂ စသည်ကို ပယ်ခွာခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဤပုဒ်နောင် ဣတိ-ပိုသည်။၊ မူလဋီကာ၌ ၎င်းပုဒ်မရှိ။) အဝိသေသေတွာ၊ အထူးမပြုမူ၍။ နီဝရဏကုသလမူလာဒီနံ၊ နီဝရဏအကုသိုလ်မူလ စသည်တို့၏။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိဝေကော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ အဋ္ဌကထာ၌ဆို၏။
၇၁။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ကာစိ၊ တစုံတခုသော။ ဝသဝတ္တိတာ၊ အလိုသို့လိုက်သည်၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝသဝတ္တိဘာဝနိဝရဏတ္ထံ၊ အလိုသို့လိုက်သည်၏ အဖြစ်ကို တားမြစ်ခြင်းငှာ။ ဝိတက္ကနံ ဝိတက္ကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တယိဒံ-တံ ဣဒံ ဝိတက္ကနံ၊ ထိုကြံခြင်းသည်။ (ပရိကပ္ပနံ-၌စပ်) ဣဒံ၊ ဤအာရုံသည်။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ပရိကပ္ပနံ၊ ကြံဆခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဦဟနန္တိဝုတ္တံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိတက္ကဗလေန၊ ဝိဘက်၏အားစွမ်းဖြင့်။ အာရမ္မဏံ၊ သို့။ အဘိနိရုဠှံ၊ ဝိယ၊ ရှေးရှုတက်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုဝိဘတ်ကို။ အာရမ္မဏာဘိနိရောပနလက္ခဏော၊ အာရုံသို့ ရှေးရှုတင်ခြင်းလက္ခဏာရှိ ၏ဟု။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာ။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော ယောက်ျားသည်။ ရာဇဝလ္လတံ၊ မင်းနှင့် အကျွမ်းဝင်သော။ တံသမ္ဗန္ဓိနံ၊ ထိုယောကျ်ားနှင့် သွေးသားတော်စပ်သော ဆွေမျိုးကိုသော်၎င်း။ (သာရတ္ထဋီကာ၌ ဤပုဒ်အရာတွင် ဉာတိံ-ဟု ရှိသည်။) မိတ္တံ ဝါ၊ မိတ်ဆွေကိုသော်၎င်း။ နိဿယ၊ ၍။ ရာဇဂေဟံ၊ သို့။ အာရောဟတိ ယထာ၊ တတ်သကဲ့သို့။ အနုပဝိသတိ ယထာ၊ နောက်မှလိုက်၍ဝင်ဘိ သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝိတက္ကံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ စိတ္တံ၊ သည်။ အာရမ္မဏံ၊ သို့။ အာရောဟတိ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသိုပဖြစ်သည်ရှိသော်။ အဝိတက္ကံ၊ ဝိတက်မရှိသော။ ဝါ၊ ဝိတက်ကင်းသော။ စိတ္တံ၊ သည်။ အာရမ္မဏံ၊ သို့။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ အာရောဟတိ၊ တတ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဝိတက္ကဗလေနေဝ၊ ဝိတက်၏အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ အာရောဟတိ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်ွာ။ သော ပုရိသော၊ သည်။ ပရိစယေန၊ အလေ့အကျင့်ဖြင့်။ ဝါ၊ အလေ့အကျင့်ရသဖြင့်။ တေန၊ ထိုမင်းကျွမ်းဝင်သော ဆွေမျိုး မိတ်ဆွေနှင့်။ ဝိနာပိ၊ ကင်း၍လည်း။ နိရာသင်္ကော၊ ရွံ့ရှာကင်းခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍။ ရာဇဂေတံ၊ သို့။ ပဝိသတိ ယထာ၊ ဝင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပရိစယေန၊ ဖြင့်။ ဝိတက္ကေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ ၍လည်း။ အဝိတက္ကံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ အာရမ္မဏံ၊ သို့။ အာရောဟတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပရိစယေနာတိ၊ ကား။ သန္တာနေ၊ စိတ်အစဉ်သန္တာန်၌။ ပဝတ္တဝိတက္ကဘာဝနာသင်္ခါတေန၊ မပြတ်ဖြစ်သော ဝိတက်ကို ပွားစေခြင်းဟု ဆိုအပ် သော။ ပရိစယေန၊ ဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ ပဝတ္တဿ၊ သော။ ဝိတက္ကဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏာဘိရုဟနံ၊ အာရုံသို့ ရှေးရှုတတ်ခြင်းသည်။ စိရပရိစိတံ၊ ရှည်မြင့်စွာလေ့ကျင့်ခဲ့ပြီ။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ။ ဝိတက္ကေန၊ နှင့်။ ဝိနာပိ၊ လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအာရုံ၌။ ပဝတ္တတေဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဉာဏသဟိတံ၊ ဉာဏ်နှင့်တကွဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ သမ္မသနဝသေန၊ သုံးသပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စိရပရိစိတံ၊ ပြီးသော။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ ကဒါစိ၊ ၌။ ဉာဏဝိရဟိတမ္ပိ၊ ဉာဏ်မှကင်းငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ ဉာဏ်နှင့်မယှဉ်သော်လည်း။ သမ္မသနဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တတိ ယထာ၊ သို့။ ဝါ၊ ပဝတ္တံ၊ သော။ (တံ၊ ထိုစိတ်သည်။) သဗ္ဗော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ကိလေသရဟိတမ္ပိ၊ ကိလေသာမှကင်းငြားသော်လည်း။ ပရိစယေန၊ အားဖြင့်။ ကိလေသဝါသနာဝသေန၊ ကိလေသာ၏ အထုံဝါသနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဣဒံ၊ ဤဥပမမေယျအနက်ကို။ ဧဝ့သမ္ပဒံ၊ ဤဥပမာနှင့်တူစွာပြီးစီးပြည့်စုံသည် ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အာဒိတော၊ အစမှ။ ဝါ၊ ကား။ အတိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ဟနနံ၊ ခေါက်ခြင်းသည်။ အာဟနနံ၊ မည်၏။ ပရိတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဝါ၊ ကား။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ လှည့်လည်၍။ ဝါ၊ ပြန်လှန်၍။ အာဟနနံ၊ သည်။ ပရိယာဟနနံ၊ မည်၏။ ရူပံ၊ ရူပံ၊ ရုပ် ရုပ်။ ပထဝီ ပထဝီ၊ မြေ မြေ။ ဣတိ၊ သို့။ အာကောဋေန္တဿ ဝိယ၊ ထုနှက်ဘိသကဲ့သို့။ ဝါ၊ ခေါက်ဘိသကဲ့သို့။ ပဝတ္တိ၊ ကို။ အာဟနနန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ပရိယာဟနနန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အာနယနံ၊ နဟူသည်။ စိတ္တဿ၊ ကို။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဥပနယနံ၊ ဆောင်ခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ အာကဍ္ဎနံ၊ ဆွဲငင်ခြင်းတည်း။
အနုပရိဗ္ဘမနံ၊ အဖန်တလဲလဲ လှည့်လည်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ မပြတ်လှည့်လည်ခြင်းသည်။ အနုသဉ္စရဏံ၊ မည်၏။ သန္တာနမှိ၊ စိတ်အစဉ်၌။ လဗ္ဘမာနောဧဝ၊ ရအပ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သွာယံ-သော အယံ ဝိသေသော၊ ထိုအနုပရိဗ္ဘမနဟူသော ဂုဏ်ထူးသည်။ သန္တာနေ၊ စိတ်အစဉ်သန္တာန်၌ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောအနုမဇ္ဇနစသောအနက်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အနုမသနံ၊ သုံးသပ်ခြင်းသည်။ အနုမဇ္ဇနံ၊ မည်၏။ ပရိမဇ္ဇနံ၊ ထက်ဝန်းကျင်သုံးသပ်ခြင်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင် လျှင်။ ဝိစာရော၊ ကို။ ပရိမဇ္ဇနဟတ္ထော ဝိယာတိ စ၊ အဖန်တလဲလဲသုံးသပ်သောလက်နှင့်တူသည်ဟူ၍ ၎င်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သဟဇာတာနံ၊ သဟဇာတ်ဖြစ်ကုန်သောစိတ် စေတသိက် တရားတို့ကို။ အနုယောဇနံ၊ မပြတ်ယှဉ်စေခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ-၌စပ်) အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အနုဝိစာရဏသင်္ခါတအနုမဇ္ဇနဝသေနေဝ၊ အဖန်တလဲလဲလှည့်လည်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော အဖန်တလဲလဲ သုံးသပ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အနုပ္ပဗန္ဓနံ၊ ဟူသည။် အာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အဝိစ္ဆိန္နဿဝိယ၊ အစဉ်မပြတ်သကဲ့သို့။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ သော၊ ထိုဝိစာရကို။ အနုသန္ဓာနတာတိ၊ အစဉ်မပြတ်စပ်တတ်သည်၏ အဖြစ်ဟူ၍။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ တေနေဝ၊ ထိုသို့အစဉ်မပြတ်စပ်တတ်သည်၏အ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဃဏ္ဋနုရဝေါ ဝိယာတိ စ၊ ခေါင်းလောင်း၏ အဆင့်ဆင့်ညည်းလျက် မြည်သောအသံနှင့် တူသည်ဟူ၍၎င်း။ ပရိဗ္ဘမနံ ဝိယာတိစ၊ ပိတုန်း၏ ကြာရုံကို ရစ်ဝဲခြင်းနှင့် တူသည်ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ကတ္ထစီတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနေ စ၊ ၌၎င်း။ ပရိတ္တစိတ္တုပ္ပါဒေသု စ၊ ဒွေပဉ္စဝိညာဏ်တဆယ်ကြဉ်သော ကာမစိတ်တို့၌၎င်း။ ဝိစာရတော၊ ထက်။ ဩဠာရိကဋ္ဌေန စ၊ ရုန့်ရင်းသော သဘောကြောင့်၎င်း။ ဝိစာရေဿဝ၊ ဝိစာရ၏သာလျှင်။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဋ္ဌေန စ၊ ရှေ့သွားဖြစ်သောသဘောကြောင့်၎င်း။ အနုရဝတော၊ အဆင့်ဆင့်ညဉ်းသော ခေါင်းလောင်းသံထက်။ ဩဠာရိကော စ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်လည်းဖြစ်သော။ တဿ၊ ထိုအဆင့်ဆင့်ညဉ်းသောအသံ၏။ ပုဗ္ဗင်္ဂမော စ၊ ရှေ့သွားလည်းဖြစ်သော။ ဃဏ္ဋာဘိဃာတော ဝိယ၊ ခေါင်းလောင်းကိုထိုးခြင်းကြောင့် ရှေးဦးစွာမြည်သောအသံကဲ့သို့။ ပဌမာဘိနိပါတော၊ ရှေးဥိးစွာကျ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အာရမ္မဏာဘိမုခနိရောပနဋ္ဌေန၊ အာရုံသို့ရှေးရှုတင်ခြင်း သဘောကြောင့်။ ဝိတက္ကော၊ သည်။ စေတသော၊ ၏။ ပဌမာဘိနိပါတော၊ အာရုံသို့ရှေးဦးစွာကျခြင်း သဘောသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဃဏ္ဋာဘိဃာတောဟူသောပုဒ်၌။ အဘိဃာတဂ္ဂဟဏေန၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ အဘိဃာတဇော၊ ထိုးခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော။ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိပ္ဖါရဝါတိ၊ ကား။ ဝိစလနယုတ္တော၊ လှုပ်ရှားခြင်းနှင့်ယှဉ်၏။ သပရိပ္ဖန္ဒော၊ တုန်လှုပ်ခြင်းနှင့်တကွဖြစ်၏။ ပရိဿယာဘာဝဝီမံသနတ္ထံ၊ ဘေးရန်မရှိသည်ကို စူးစမ်းခြင်း ငှာ။ ဝါ၊ ၌၎င်း။ သန္တာနေန၊ အစဉ်အတန်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယံ၊ ဖြစ်သောအခါ၌။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအစဉ်အတန်းအားဖြင့်ဖြစ်သောအခါ၌။ ဝိတက္ကော၊ သည်။ နိစ္စလော၊ လှုပ်ရှားခြင်းမရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အနုပဝိသိတွာ ဝိယ၊ ဝင်၍ဖြစ်ဘိသကဲ့သို့။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ပဌမာဘိနိပါတေ၊ ရှေးဦးစွာကျခြင်း၌။ န၊ မဟုတ်။ (သန္တာနေန ပဝတ္တိယံ-ဖြင့် အညတ္ထာပေါဟန, သာဝဓာရဏအရ ပယ်မြစ်အပ်သောအနက်ကို “န ပဌမာဘိနပါတေ” ပြသည်။) ပါကဋောဟောတီတိ၊ ကား။ ဝိတက၌ဿ၊ ၏။ အဘိနိရောပနာကာရော၊ အာရုံသို့ရှေးရှုတင်သောအခြင်းအရာဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိသေသော၊ သည်။ ဩဠာရိကတ္တာ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒဘာဝတော၊ ထိုဝိတက်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ ဒုတိယဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဝိစာရဿ၊ ၏။ အနုမဇ္ဈနာကာရော၊ အဖန်တလဲလဲသုံးသပ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိသေသော၊ သည်။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဧဠကလောမာဒီဟိ၊ သိုးမွေးအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ကတစုမ္ဗဋကံ၊ ပြုအပ်သော ကရွတ်ခွေသည်။ ဝါလဏ္ဍုပကံ၊ မည်၏။ ဥပ္ပီဠနဟတ္ထေတိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍဿ၊ မြေညက်စိုင်ကို။ ဥပ္ပီဠနဟတ္ထော၊ ဖိနှိပ်သော လက်တည်း။ တေဿဝ၊ ထိုမြေညက်စိုင်ကိုသာလျှင်။ ဣတော စိတော စ၊ ဤမှ ထိုမှလည်း။ သဉ္စရဏဟတ္ထော (ဝိယ)၊ လှည့်လည်သုံးသပ်သောလက်ကဲ့သို့။ မဏ္ဍလန္တိ၊ ကား။ ကံသဘာဇနာဒီသု၊ ကြေးခွက် ကြေးလင်ပန်းစသည်တို့၌။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ မဏ္ဍလံ ဝဋ္ဋလေခံ၊ ဝန်းဝိုင်းသောအရေးကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသောယောကျ်ား၏။ ပုပ္ပဖလသာခါဒိအဝယဝိနိမုတ္တော၊ အပွင့် အသီး အကိုင်း အစရှိသော အစိတ်တို့မှ လွှတ်သော။ ရုက္ခော၊ သစ်ပင်သည်။ ဝါ၊ ကို။ (ဤရုက္ခော-ဟူသောပုဒ်သည်ပင် ဝေါဟရီယတိ-၌ ဝုတ္တကံဖြစ်သည်။) အဝိဇ္ဇမာနောပိ၊ မရှိငြားသော်လည်း။ သပုပ္ပေါ၊ အပွင့်နှင့်တကွဖြစ်သော စျာန်။ သဝိစာရံ၊ ဝိစာရနှင့်တကွဖြစ်သောစျာန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေါဟရီယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ရုက္ခော ဝိယာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စျာနဘာဝနာယ၊ ၏။ ပုဂ္ဂလဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒေသေတဗ္ဗတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓ ဘိက္ခုဝိဝိစ္စေဝကာဒမဟီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန၊ ပုဂ္ဂိုလ်ဟူသောတည်ရာဖြင့်။ ဝါ၊ တည်ရာဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြင့်။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဒဋ္ဌာနိ၊ ညွှန်ပြအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (ဤ၌ ပုဒ်မမရှိသင့်) ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာ၊ ပုဂ္ဂိုလ် လျှင် တည်ရာရှိသော။ ဒေသနာ၊ ကို။ ယဒိပိ ကတာ၊ အကယ်၍ကား ပြုအပ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အတ္ထော၊ ကို။ တတြာပိ ဝိဘင်္ဂေပိ၊ ထိုဝိဘင်းကျမ်း၌ဘည်း။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။
ဣမိနာ စ ဝိတက္ကေနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဓမ္မဝသေန၊ စျာန်ဟူသော ဓမ္မ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တော ယထာ၊ ဖွင့်ဆို အပ်သကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ လျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ပုဂ္ဂလေဿဝ၊ ၏ပင်လျှင်။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာဆရာ၏အလို တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ အတ္ထော၊ ကို။ တတြာပိ ဝိဘင်္ဂေပိ၊ ၌လည်း။ ဣဓ၊ ၌။ ဣမိနာ စ ဝိတက္ကေနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဓမ္မဝဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ စျာနသမင်္ဂိနော၊ စျာန်နှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝိတက္ကဝိစာရသမင်္ဂိတဒဿနေန၊ ဝိတက်ဝိစာရနှင့် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကို ပြသဖြင့်။ စျာနေဿဝ၊ စျာန်၏သာလျှင်။ (ဤ၌ စျာနေဿသ-နောင်ရှိသော စ-သဒ္ဒါသည် ပို၏။ သီဟိုဠ်မူ၌လည်း မရှိ၊ မြန်မာမူဟောင်းတို့၌လည်း မရှိ၊ လိုလည်းမလို။) သဝိတက္ကသဝိစာရတာယ၊ ဝိတက်နှင့်တကွ ဝိစာရနှင့် တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့် တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ဝိဝေကာတိ၊ ကား။ ဟေတုဘူတာ၊ ဟိတ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝိဝေကာ၊ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ဤဝိဝေကာဟူသောပုဒ်ကို။ ဝိဝေကသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ဘာဝနာဓနတံ၊ ဘာဝသာဓနအဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိဝေကေတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ကတ္တုသာဓနတံ ဝါ၊ ကတ္တုသာဓနအဖြစ်ကိုသော်၎င်း။ ကမ္မသာဓနတံ ဝါ၊ ကမ္မသာဓနအဖြစ်ကိုသော်၎င်း။ (သန္တာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝိဝိတ္တောတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဝစနတ္ထဖြင့်။ နီဝရဏေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိနာဘူတေ၊ ကင်းသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဣတိ စ၊ သို့၎င်း။ တေဟိ၊ ထိုနီဝရဏတို့မှ။ ဝိဝေစိတော၊ ကင်းဆိတ်စေအပ်၏။ ဣတိ စ၊ သို့၎င်း။ သာနေဒွယမ္ပိ၊ သာဓနနှစ်ခုအပေါင်းကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတမေဝ၊ သိမ်းယူအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
၇၂။ ပီဏယတီတိ၊ ကား။ တပ္ပေတိ၊ နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲစေ၏။ (အဘိဓမ္မာဝတာရ ဋီကာသစ်၌ ကာယစိတ္တံ တပ္ပေတိ-ဟု ကံနှင့်တကွပြဆိုသောကြောင့် သကာရိတအနက်သာ သင့်သည်။) ဝါ၊ တနည်း။ ဝဍ္ဎေတိ၊ ပွားစေ၏။ သမ္ပိယာယနလက္ခဏာတိ၊ ကား။ ပရိတုဿနလက္ခဏာ၊ နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ပီဏနရသာတိ၊ ကား။ ပရိဗြူဟနရသာ၊ ပွားစေခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ပရဏရသာတိ၊ ကား။ ပဏီတရုပေတိ၊ ကောင်းမြတ်သောရုပ်တို့ဖြင့်။ ကာယဿ၊ ကိုယ်ကို။ ဗျာပနရသာ၊ ပြန့်နှံစေခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဥဒဂ္ဂဘာဝေါ၊ တက်ကြွသော ကိုယ်စိတ်၏ အဖြစ်သည်။ ဩဒဂျံ၊ မည်၏။ ခုဒ္ဒိကာ၊ ခုဒ္ဒိကာပီတိသည်။ လဟုံ၊ စွာ။ လောမဟံသမတ္ထံ၊ ကြက်သီးမွေးညှင်းထခြင်းမျှကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဘိန္နာ၊ ပျက်၏။ ပုန၊ တဖန်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ခဏိကာ၊ သည်။ ဗဟုလံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဥဗ္ဗေဂတော၊ ထက်။ ပရဏာ၊ သည်။ နိစ္စလတ္တာ စ၊ မတုန်လှုပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပဏိတတရာ၊ သာလွန်ကောင်းမြတ်၏။ စေတိယင်္ဂဏံဂန္တွာတိ၊ ကား။ ပုဏ္ဏဝလ္လိကဝိဟာရေ၊ ပုဏ္ဏဝလ္လိကကျောင်း၌။ စေတိယင်္ဂဏံဂန္တွာတိ၊ သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ပကတိယာဒိဋ္ဌာရမ္မဏဝသေနာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ မဟာစေတိယံ၊ ကို။ ဂဟိတာရမ္မဏဝသေန၊ ယူဘူးသော အာရုံ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိစိတြာကာရေန၊ ဆန်းကြယ်သောအခြင်း အရာအားဖြင့်။ ကတဂေဏ္ဍုကော၊ သမီပေ၊ အနီးဖြစ်သော။ ဝါ၊ တနည်း။ တဿ ဝိဟာရဿ၊ ထိုကျောင်း ၏။ နိဿယဘူတေ၊ မှီရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဂေါစရဋ္ဌာနဘူတေ၊ ဆွမ်းခံရွာ ကျက်စားရာဌာနဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဃရာဇိရေတိ၊ ကား။ ဂေဟင်္ဂဏေ၊ အိမ်ကြမ်းပြင်၌။ ဝါ၊ အိမ်ရှေ့မျက်နှာစာ၌။ ပဗ္ဗကသိခရေ၊ တောင်ထွတ်၌။ ကတစေတိယံ၊ ပြုအပ်သောစေတီကို။ အာကာသစေတိယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ ဂဟိတနိမိတ္တေနဝါတိ၊ ကား။ စေတိယဝန္ဒနံစ၊ ကို၎င်း။ ဓမ္မဿဝနဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဓညာ ဝဘိမေတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ကာရဏဘူတေန၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဂိဟတကုသလ နိမိတ္တေ နေဝ၊ ယူအပ်သော ကုသိုလ်နိမိတ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတေန၊ ဤစိတ်သည်။ နိမိတ္တံ၊ အာရုံနိမိတ်ကို။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂဟိတနိမိတ္တံ၊ ၏။ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ပဝတ္တစိတ္တံ၊ ဖြစ်သောစိတ်ကိုရ၏။ တေန၊ ထိုသို့သော။ ဂိဟတနိမိတ္တေ နေဝ၊ ယူအပ်သော အာရုံရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ စိတ္တေန၊ စိတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝါ၊ တပြိုင်နက်။ ပက္ခန္ဒန္တိ၊ ကား။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဖုဋံ၊ ပျံ့နှံ့အပ်၏။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အနုဝိသဋံ၊ အစဉ်မပြတ် ပျံ့နှံ့အပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ပဿဒ္ဓိယာ၊ ၏။ နိမိတ္တဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင်။ ဂဗ္ဘံ၊ ကို။ ဂဏှန္တီ၊ ယူလျက်။ ပရိပါစနဝသေန၊ ရင့်ကျက်စေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိပါကံ၊ ရင့်ကျက်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တီ၊ သော်။ အပ္ပနာသမ္ပယုတ္တာဝ၊ သာလျှင် ဖြစ်သော။ ပီတိ၊ သည်။ အပ္ပနာသမာဓိပူရိကာ၊ အပ္ပနာသမာဓိကို ပြည့်စေတတ်၏။ ခဏီကသာဓိပူရိကာ စ၊ ဥပစာရသမာဓိကို ပြည့်စေတတ်သော ပီတိသည်၎င်း။ ဥပစာရသမာဓိဿ၊ အား။ ဝါ၊ မှ။ ဝါ၊ နှင့်။ ဝိဒူရတရာ၊ လွန်စွာဝေးသေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ကို။ အနာမသန္တော၊ မသုံးသပ်ဘဲ။ တာသု ယာ အပ္ပနာသမာဓိဿတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သမာဓိသမ္ပယောဂံကတာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဥပစာရသမာဓိနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အနုက္ကမေန၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဝဍ္ဎိတါာ၊ တိုးပွား၍။ အပ္ပနာသမာဓိနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယောဂံ၊ သို့။ ဂတာ၊ ၏။
၇၃။ သုခယတိ၊ ချမ်းသာစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခံ၊ မည်၏။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ လဒ္ဓဿဒေ၊ ရအပ်သော။ သာယာဖွယ်လဒ္ဓေါ၊ ပရိယာအားဖြင့် ရအပ်သော။ သွာယံ ကတ္တုနိဒ္ဒေသော၊ ထိုကတ္တားကို ညွှန်ပြသောဝစနတ္ထသည်။ ဓမ္မတော၊ ပရမတ္ထဓမ္မမှ။ အညဿ၊ သော။ ကတ္တု၊ ကို။ နိဝတ္တနတ္ထော၊ နစ်စေခြင်းအကျိုးရှိ၏။ နိပ္ပရိယာယေန ပန၊ မသွယ်မဝိုက် တိုက်ရိုက် အားဖြင့်ကား။ ဝါ၊ မုချအားဖြင့်ကာ။ ဘာဝသာဓနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခနံ သုခန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဋ္ဌသဘာဝတ္တာ၊ ကောင်းသောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံသမင်္ဂီပုဂ္ဂလံ၊ ထိုသုခနှင့်ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အတ္တနိ၊ ၌။ သာဒယတိ၊ သာယာစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒကာရဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ တကာရံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သာတံ၊ မည်၏။ သာတံ၊ သာယာစေတတ်သောဝတ္ထုကို။ မဓုရန္တိ၊ ချိုမြိန်၏ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧတဿ၊ ဤသုခအား။ သာတံ၊ သာယာစေတတ်သော လက္ခဏံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာတလက္ခဏံ၊ မည်၏။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ သံဝဍ္ဎနံ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ ဥပဗြူဟနံ၊ မည်၏။ ဒုက္ခံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အဝိေဿဇ္ဇေတွာ၊ မစွန့်မူ၍၎င်း။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ ဂဏှနံ၊ ယူခြင်းသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဥပကာရိတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အနုဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သော။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိကေ၊ ၌။ ပဋိလာဘတုဋ္ဌီတိ၊ ကား။ ပဋိလာဘဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကတုဋ္ဌိ၊ ဖြစ်သော နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲခြင်းတည်း။ ပဋိလဒ္ဓရသာနုဘဝနန္တိ၊ ကား။ ပဋိလဒ္ဓဿ၊ သော။ အာရမ္မဏရသဿ၊ ကို။ အနုဘဝနံ၊ ခံစားခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ သဘာဝတော၊ ဖြင့်။ ပီတိသုခါနိ၊ တို့ကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ယတ္ထ ပီတိ တတ္ထ သုခန္တိ၊ ဟူသောစကားရပ်ဖြင့်။ ဝိတက္ကဿ၊ ၏။ ဣတရေန၊ ဝိစာရနှင့်။ အစ္စန္တသံယောဂံ ဝိယ၊ အမြဲယှဉ်ခြင်းကဲ့သို့။ ပီတိယာ၊ ၏။ သုခေန၊ နှင့်။ အစ္စန္တသံယောဂံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယတ္ထ သုခံ၊ တတ္ထ န နိယမတော ပီတီတိ၊ စကားရပ် ဖြင့်။ ဝိစာရဿ၊ ၏။ ဝိတက္ကေန၊ နှင့်။ အနစ္စန္တသံယောဂံ ဝိယ၊ အမြဲမယှဉ်ခြင်းကဲ့သို့။ သုခဿ၊ ပီတိယာ၊ နှင့်။ အနစ္စန္တသံယောဂံ၊ ကို။ (အာဟ၊ ၏။) တေန၊ ထိုစကားနှစ်ရပ်ဖြင့်။ အစ္စန္တာနစ္စန္တသံယောဂိတာယ၊ အမြဲယှဉ်လေ့ရှိသည်၏အဖြစ်, အမြဲယှဉ်လေ့မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပီတိသုခါနံ၊ တို့၏။ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤခရီး၌။ ကံ၊ ရေကို။ တာရေန္တိ၊ ကူးမြောက်စေကုန်၏။ ဝါ၊ ကျော်လွန်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကန္တာရံ၊ မည်၏။ နိရုဒကမရုဋ္ဌာနံ၊ ရေမရှိသောသဲကန္တာရအရပ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဝနမေဝ၊ တောသည်ပင်လျှင်။ ဝနန္တံ၊ မည်၏။ တသ္မိံ တသ္မိံ သမယေတိ၊ ကား။ ဣဋ္ဌာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ပဋိလာဘသမယေ၊ ၌၎င်း။ ပဋိလဒ္ဓဿ၊ ရပြီးသောအာရုံ၏။ ရသာနုဘဝနသမယေ၊ အရသာကို ခံစားသောအခါ၎င်း။ ဝနစ္ဆာယာဒီနံ၊ တောရိပ်အစရှိသည်တို့ကို။ သဝနဒဿနယသမယေ၊ ကြားရ မြင်ရ သော အခါ၌၎င်း။ ပဝေသပရိဘောဂသမယေ စ၊ ဝင်သောအခါ သုံးဆောင်သောအခါ၌၎င်း။ ပါကဋ ဘာဝတောတိ၊ ကား။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ပီတိသုခါနံ၊ တို့၏။ ဝိဘူတဘာဝတော၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။
ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပုရိမသ္မိံ၊ သော။ အတ္ထေ၊ ၌။ ဝိဝေကဇန္တိ၊ ဟူသော စကားဖြင့်။ စျာနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အတ္ထိအတ္ထဝိသေသတော၊ အတ္ထိဟူသော အနက်အထူးရှိသော။ ပီတိသုခသဒ္ဒတော၊ ပီတိသုခသဒ္ဒါမှ။ (ပရံ၊ ၌။) အဿ စျာနဿ၊ အား။ ဝါ၊ တနည်း။ အသ္မိံ စျာနေ၊ ၌။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ ဧတ္ထ၊ ဤအနက်၌။ အ-ကာရော၊ အ-ပစ္စည်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဒုတိယေ၊ သော။ (အတ္ထေ၊ ၌) ပီတိသုခမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဝိဝေကဇံ၊ မည်၏။ ဝိဝေကဇံပီတိသုခန္တိ စ၊ ဟူသောပုဒ်သည် လည်း။ အညပဒတ္ထသမာသော၊ အညပုဒ်၏အနက်၌ပြီးသော ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသ်တည်း။ ပစ္စတ္တသမာသော၊ အညပုဒ်၏ အနက်ကိုပြသော ဗဟုဗ္ဗီသမာသ်တည်း။ ပစ္စတ္တ၊ မကြေခြင်းကို။ ကတော၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ လောပေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိဝေကဇပီတိသုခန္တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣတိအယံ၊ သည်ကား။ ဝိသေသော၊ တည်း။
ဥပသမ္ပဇ္ဇာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ဥပ-သံ-သဒ္ဒါ၊ ဥပ-သဒ္ဒါ, သံ-သဒ္ဒါတို့သည်။ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ သံဘုဉ္ဇတိ၊ သုံးဆောင်၏။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ အစရှိသောပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ နိရတ္ထကာ၊ အနက်မရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဥပဂန္တွာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပတွာ၊ ရောက်၍။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သော်၎င်း။ သာဓေတွာ၊ ပြီးစေ၍။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သော်၎င်း။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣရိယန္တိ၊ ကား။ ကိရိယံ၊ ပြုခြင်းကိရိယာကို ဝါ၊ အပြုအမှုကို။ ဝုတ္တိအာဒီနိ၊ အစရှိသောပုဒ်တို့သည်။ တေဿဝ၊ ထိုဣရိယံ-ပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနာနိ၊ ဝေဝုစ်ပရိယာယ် စကားလှယ်တို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ပါလနာတိ၊ ကား။ ဧကံ၊ သော။ ဣရိယာပထဗာဓနံ၊ ဣရိယာပုထ်၌ နာကျင်ခြင်းကို။ ဣရိယာပထန္တရေဟိ၊ ဣရိယာပုထ်အပါးတို့ဖြင့်။ ရက္ခဏာ၊ စောင့်ခြင်းတည်း။
ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟနာဒိဝဏ္ဏနာ
၇၄။ ဧတဿ၊ ဤစျာန်၏။ ဝါ၊ အား။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဟီနာနိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနံ၊ မည်၏။ အဂျာဟိတောတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဟိတသဒ္ဒဿ၊ သဒ္ဒါကို။ ပရစနံ ဝိယ၊ နောက်၌ဆိုခြင်းကဲ့သို့။ ဝိပ္ပဟီနသဒ္ဒဿ၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ပရဝစနံ၊ နောက်၌ဆိုခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပဉ္စဟိ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိပ္ပဟီနံ၊ ကင်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနံ၊ မည်၏။ အညေပိ၊ နီဝရဏတို့မှတပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ဣမိနာ စျာနေန၊ ဖြင့်။ ပဟီယန္တိ နနု၊ ပယ်အပ်ကုန်သည်မဟုတ် လော။ အထ၊ ထိုသို့ပယ်အပ်ပါလျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနတာဝ၊ ပယ်အပ်သော အင်္ဂါငါးပါးရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိ၍။ ကိဉ္စာပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စျာနလာဘိနောပိ၊ စျာန်ရသောပုဂ္ဂိုလ်အားသော်လည်း။ အစျာနသမင်္ဂီကာလေ၊ စျာန်နှင့် မပြည့်စုံသော ကာလ၌။ ဝါ၊ စျန်ဝင်စားဆဲမဟုတ်သောကာလ၌။ စျာန်နှင့်မပြည့်စုံသော ကာလ၌။ ဝါ၊ စျာန်ဝင်စားဆဲမဟုတ်သောကာလ၌။ အစျာနပဋိပက္ခလောဘစိတ္တာဒီနံ၊ စျာန်၏ဆန့်ကျင်ဖက်မဟုတ်သော လောဘစိတ် အစရှိသည်တို့၏။ (မူသစ်၌ အ-ကျနေ၏) ပဝတ္တိသဗ္ဗာဝတော၊ ဖြစ်ခြင်း၏ ရှိခြင်းကြောင့်။ စျာနက္ခဏေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဟီသန္တီတိ၊ ကား။ ဝိဂစ္ဆန္တိ၊ ကင်းကုန်၏။ န ပဝတ္တန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧကတ္တာရမ္မဏေတိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏဒိဝသေန၊ ပထဝီကသိုဏ်း အစရှိသည် ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဧကသဘာဝေ၊ တခုသော သဘောရှိသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧကဂ္ဂတာသင်္ခါဟေ၊ ဧကဂ္ဂတာဟုဆိုအပ်သော။ ဧကတ္တာဝဟေ၊ တခုတည်းသော စိတ်၏ ဖြစ်ကြောင်း သမာဓိကို ဆောင်တတ်သော။ (ဤအရာ၌ ဧကဂ္ဂတာသင်္ခါတဧကတ္တဝဟေ-ဟု သမာသ်ပုဒ်ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်။) အာရမ္မဏေ၊ ၌။ တန္တိ၊ ကား။ နာနာဝိသယပလောဘိတံ၊ အထူးထူးသောအာရုံတို့ ဖြင့် ဖြားယောင်အပ်သော။ တံ စိတ္တံ၊ သည်။ ကာမဓာတုပ္ပဟာနာယာတိ၊ ကား။ နာနာဝိသယသမုပဗျူဠှယ၊ အထူးထူးသောအာရုံတို့၏ ပေါင်းစုံစုဝေးရာဖြစ်သော။ ကာမဓာတုယာ၊ ကို။ ပဟာနာယ၊ ပယ်ခြင်းငှာ။ သမတိက္ကမာယ၊ လွန်မြောက်ခြင်းငှာ။ ပဋိပဒံ၊ အကျင့်ဖြစ်သော။ စျာနံ၊ သို့။ နပ္ပဋိပဇ္ဇတိ၊ မသွား။ နိရန္တရန္တိ၊ ကား။ ဝိက္ဓေပေန၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းဖြင့်။ အနန္တရိတံ၊ မခြားအပ်သည်ဖြစ်၍။ သဟိတံ၊ တကွဖြစ်သည်ဖြစ်၍။ (သံဟိတံ ရှိလျှင် ပိုကောင်းသည်။ သံဟိတံ၊ တစပ်တည်းဟု အနက်ပေး။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အကမ္မညန္တိ၊ ကား။ အကမ္မနီယံ၊ အမှု၌မခံ့သည်။ ဘာဝနာကမ္မဿ၊ ဘာဝနာကံအား။ အယောဂျံ၊ မလျောက်ပတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စပရေတန္တိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စေန၊ ဖြင့်။ အဘိဘူတံ၊ နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ အနဝဋ္ဌာနတော၊ သက်ဝင်၍ မတည်တံ့ခြင်းကြောင့်။ ပရိဗ္ဘမတိ၊ လှည့်လည်၏။ အဝဋ္ဌာနဿ၊ သက်ဝင်၍ တည်ခြင်း၏။ ဝါ၊ တည်ကြည် ခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိစိကိစ္ဆာယဥပဟတန္တိ၊ ကား။ သာတိသယဿ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်သော။ ဝိစာရဿ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်သောဉာဏ်၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ သမ္မာသမ္ဗဒ္ဓေါ နု ခေါ၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားဟုလေသလော၊ န နု ခေါ၊ မဟုတ်လေသလော။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပထဝီ ပထဝီတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ မနသိကာရေန၊ ဖြင့်။ စျာနံ၊ သည်။ သိယာ နု ခေါ၊ ဖြစ်ရာ သလော။ န နုခေါ၊ မဖြစ်ရာသလော။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တာယ၊ ဖြစ်သော။ ဝိစိကိစ္ဆာယ၊ သည်။ ဥပဟတံ၊ ပူးကပ်လျက် နှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ အပ္ပဋိပတ္တိနိမိတ္တတ္တာ၊ မကျင့်ခြင်း မသွားခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ နာရောဟတိ၊ မတက်။ ဝိသေသေနစျာနန္တရာယကရတ္တာတိ၊ ကား။ သမာဓိအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ စျာနာဓိဂမဿ၊ စျာန်ကိုရခြင်း၏။ အန္တရာယကရဏတော၊ အန္တရာယ်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။
တေဟီတိ၊ ကား။ စျာနာဓိဂမဿ၊ စျာန်ကိုရခြင်း၏။ ပစ္စယဘူတေဟိ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိတက္ကဝိစာရေဟိ၊ တို့သည်။ အဝိက္ခေပါယသမ္မာဒိတပယောဂဿတိ၊ ကား။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ စျာန်ရ ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ကြောင့်ပင်လျှင်။ သမာဓာနာယ၊ အညီအညွတ်ကောင်းစွာထားခြင်းငှာ။ ဝါ၊ တည်ကြည်ခြင်းငှာ။ နိပ္ဖါဒိတဘာဝနာပယောဂဿ၊ ပြီးစေအပ်သော ဘာဝနာပယောဂရှိသော။ စေတသော၊ စိတ်၏။ ပယောဂသမ္ပတ္တိသမ္ဘဝါတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တ။ပ။သမုဋ္ဌာနာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော ဘာဝနာပယောဂ၏ ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော။ ပီတိ၊ သည်။ ပီဏနံ၊ နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲခြင်းကို။ ဘာဝနာဝသေန၊ ဖြင့်။ တပ္ပနံ၊ ရောင့်ရဲခြင်းကို။ ဘာဝနာဝသေန၊ ဖြင့်။ စေတသော၊ ၏။ ဥပဗြူဟနံ ပရိဝုဒ္ဓိံ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပွားခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ နန္တိ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ ကို။ သသေသသမ္ပယုတ္တဓမ္မန္တိ၊ ကား။ အဝိဋ္ဌဖဿာဒီဓမ္မသဟိတံ၊ ကြွင်းသော ဖဿ အစရှိသော တရားတို့နှင့် တကွဖြစ်သော။ သမံ စ၊ အညီအညွတ်၎င်း။ သမ္မာ စ၊ ကောင်းစွာ၎င်း။ အာဓိယတိ၊ ထားတတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဣန္ဒြိယသမတာဝသေန၊ ဣန္ဒြေတို့၏ညီမျှသည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သမံ စ၊ ၎င်း။ ဌပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧကဂ္ဂတာ၊ သည်။ သမာဓာနကိစ္စေန၊ အညီအညွတ် ကောင်းစွာထားခြင်းကိစ္စဖြင့်။ စိတ္တံ စ၊ ကို၎င်း။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ စ၊ တို့ကို၎င်း။ အတ္တာနံ၊ သို့။ အနုဝတ္တာပေန္တီ၊ အစဉ်လိုက်စေလျက်။ စျာနက္ခဏေ၊ ၌။ သာတိသယံ၊ နှင့်တကွ။ သမာဟိတေ၊ ကောင်းစွာ အညီအညွတ်ထားအပ်သည်တို့ကို။ ဝါ၊ တည်ကြည်သည်တို့ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥပ္ပတ္တိဝသေနာတိ၊ ကား။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။
ဥပ္ပဇ္ဇနဝသေန၊ ဖြစ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတေသု ဝိတက္ကာဒီသု၊ ဤဝိတက်စသည်တို့သည်။ စျာနံ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နံ နာမ၊ ဖြစ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထေဝ၊ ထိုဝိတက်အစရှိသော ငါးပါးသော တရားတို့၌သာလျှင်။ စျာနဝေါဟာရတော၊ စျာန်ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကြောင့် တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ တသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယထာ ပနာတိအာဒိနာပိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားဖြင့် လည်း။ ဥပမာဝသေန၊ ဖြင့်။ တမေဝတ္တံ၊ ထိုအနက်ကိုပင်လျှင်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည် ကို။ ကရောတိ၊ ၏။
ပကတိစိတ္တတောတိ၊ ကား။ ပါကတိကကာမာဝစရစိတ္တတော၊ ပကတိအားဖြင့်ဖြစ်သော ကာမာဝစရ စိတ်ထက်။ သုဝိသဒေနာတိ၊ ကာ။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝိသဒေန၊ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော ပဋုတရေန၊ သာ၍ထက်မြက်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သဗ္ဗာဝန္တန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗာဝယဝဝန္တံ၊ အလုံးစုံသော အစိတ်ရှိသော။ အနဝသေသံ၊ အကြွင်းမရှိသော။ ဣတိ၊ ကား အတ္ထော၊ တည်း။ အပ္ဖုဋန္တိ၊ ကား။ အသမ္ဖုဋ္ဌံ၊ မတွေ့ထိအပ်သည်။ အာရမ္မဏေသုဖုသိတာတိ၊ ကား။ အပ္ပနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာ၊ သော။ စိတ္တေကဂ္ဂတာ၊ သည်။ သမန္တတော၊ မှ။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ဖရန္တီ ဝိယ၊ ဖြန့်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ သွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပကန၊ တပါး။ စျာနပါဌေ၊ ဥဒ္ဒေသစျာန်ပါဌ်၌။ အဂ္ဂဟိတာ၊ သော။ စိတ္တေကဂ္ဂတာ၊ ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂဟိတာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တတ္ထ၊ စိတ္တေကဂ္ဂတာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တေသု စျာနင်္ဂေသု၊ တို့တွင်။ နနိဒ္ဒိဋ္ဌာတိ၊ ကား။ သရူပတော၊ ဖြင့်။ စျာနဂ္ဂဟဏေန၊ စျာန်ကိုယူခြင်းဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ ဝုတ္တတ္တာတိ၊ ကား။ သရူပေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တေကဂ္ဂတာ၊ သည်။ အင်္ဂမေဝ၊ အင်္ဂါသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ယေန အဓိပ္ပါယေနာတိ၊ ကား။ ဝိတက္ကာဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တန္တံ၊ ဖြစ်သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒီပေတုံ၊ ငှာ။ တဿ၊ ထိုစျာန်ကို။ ယေန ပကာသနာဓိပ္ပါယေန၊ အကြင်ပြခြင်း၌ အလိုဖြင့်။ သဝိတက္ကံ သဝိစာရန္တိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဥဒ္ဒေသော၊ သပါဌ်ကို။ ကတော၊ ၏။ သော ဧဝ အဓိပ္ပါယော၊ ထိုအလိုကိုပင်လျှင်။ တေန ဘဂဝတာ၊ ထိုမြတ်စွာ ဘုရားသည်။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ စိတ္တေကဂ္ဂတာတိ၊ တာဟူ၍။ နိဒ္ဒိသန္တေန၊ ဖြစ်၍။ ပကာသိတော၊ အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာ၊ ထိုဧကဂ္ဂတာကို။ စျာနပါဌေ၊ ၌။ အဂ္ဂဟိတာ၊ မယူအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ န စိန္တေတဗ္ဗံ၊ မကြံအပ်။
တိဝိဓကလျာဏဝဏ္ဏနာ
၇၅။ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေနာတိ၊ ကား။ စျာနဿ၊ ၏။ အာဓိမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေန၊ အစ အလယ် အဆုံးတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လက္ခဏာသေနာတိ၊ ကား။ တေသံ ယေဝ၊ ထိုစျာန်၏ အစ အလယ် အဆုံးတို၏သာလျှင်။ အပ္ပနာယံ၊ ၌။ လက္ခိတဗ္ဗတာဝသေန၊ မှတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာ၏အစွမ်းဖြင့်။
တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ကလျာဏတာလက္ခဏာနံ ဝိဘာဝနေ၊ ထိုကလျာဏတာနှင့် လက္ခဏာတို့ကို ထင်စွာပြရာ၌။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓီတိ၊ ကား။ ဧတာယ၊ ဤအကျင့်ဖြင့်။ စျာနံ၊ သို့။ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိပဒါ၊ မည်၏။ ဂေါတြဘုပရိယောသာနော၊ ဂေါတြဘူလျှင် အဆုံးရှိသော။ ပုဗ္ဗဘာဂိယော၊ ရှေ့အဖို့၌ဖြစ်သော။ ဘာဝနာနယော၊ နည်းကို။ ဝါ၊ သိအပ်သော ဘာဝနာကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ပရိဝန္ထတော၊ နိဝရဏဘေးရန်မှ။ ဝိသုဇ္ဈနံ၊ စင်ကြယ်ခြင်းသည်။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ သည်။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ သာ အယံ၊ ထိုပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စျာနဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ၊ ၌။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိအာဒီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပေက္ခာနုဗြူနာတိ၊ ကား။ ဝိသောဓေတဗ္ဗတာဒီနံ၊ သုတ်သင်အပ်သည်၏ အဖြစ်စသည်တို့၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ စျာနပရိယာပန္နာယ၊ စျန်၌အကျုံးဝင်သော။ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာယ၊ ၏။ ကိစ္စနိပ္ပတ္တိယာ၊ ကိစ္စပြီးသဖြင့်။ အနုဗြူဟနာ၊ ပွားခြင်းတည်း။ ဝါ၊ ပွားစေခြင်းတည်း။ စျာနဿ၊ ၏။ ဌိတိက္ခဏေ၊ ၌။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာ မဇ္ဈေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမ္ပဟံသနာတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုစျာန်စိတ္တုပ္ပါဒ် ၌။ ဓမ္မာနံ၊ သဒ္ဓါစသော တရားတို့၏။ အနတိဝတ္တနာဒိသာဓကဿ၊ အချင်းချင်းမလွန်ခြင်းစသည်ကို ပြီးစေတတ်သော။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပရိယောဒနာ၊ ဖြူစင်စေခြင်းသည်။ သာ ပန၊ ထိုသမ္ပဟံ သနာသည်ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စျာနဿ၊ ၏။ ဩသာနက္ခဏေ၊ အဆုံးခဏ၌။ ဝါ၊ ဘင်ခဏ၌။ ပါကဋာ၊ ထင်ရှားသည်။
ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမ္ပဟံသနာပရိယောသာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမာနိ တီဏိ လက္ခဏာနီတိ၊ ကား။ ပရိပန္ထတော၊ နီဝရဏဘေးရန်မှ။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဝိသုဇ္ဈနာကာရော၊ စင်ကြယ်သောအခြင်းအရာ၎င်း။ မဇ္ဈိမဿ၊ သော။ သမထနိမိတ္တဿ၊ သမာဓိနိမိတ်သို့။ ပဋိပဇ္ဇနာကာရော၊ ရောက်သောအခြင်းအရာ၎င်း။ တတ္ထ၊ ထိုသမာဓိနိမိတ်၌။ ပက္ခန္ဒနာကာရော၊ ပြေးဝင်သောအခြင်းအရာ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမာနိ တီဏိ၊ တို့သည်။ စျာနဿ၊ ၏။ အာဒိတော၊ ၌။ ဝါ၊ ဖြစ်သော။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ၊ ၌။ အပ္ပနာပတ္တိလက္ခဏာနိ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်ခြင်း၏ မှတ်ကြောင်းတို့သည်။ ဝါ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်ခြင်း၌ မှတ်ကြောင်းတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ တေဟိ အာကာရေဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ အပ္ပနာပတ္တိယာ၊ ၏။ အဘာဝတော စ၊ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ အပ္ပနာယ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ တဒဘာဝတော စ၊ မရှိခြင်း ကြောင့်၎င်း။ အပ္ပနာယ၊ သည်။ အသတိ၊ သော်။ တဒဘာဝတောစ၊ ထိုအခြင်းအရာသုံးပါးတို့၏ မရှိခြင်း ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဝိသုဒ္ဓိပဋိပဒတ္ထာ၊ စင်ကြယ်သော ရောက်ကြောင်းအကျင့်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာဒိကလျာဏဉ္စေဝ၊ အစ၏ ကောင်းခြင်းရှိသည်လည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယထာဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ လက္ခဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ စ၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သမ္ပန္နလက္ခဏတ္တာ စ၊ ပြည့်စုံကောင်းမွန်သော လက္ခဏာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တိလက္ခဏသမ္ပန္နဉ္စ၊ သုံးပါးသောလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသည်လည်း။ ဝါ၊ ကောင်းသောလက္ခဏာသုံးပါးရှိသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ မဇ္ဈပရိယောသာနလက္ခဏာနဉ္စ၊ အလယ်အဆုံးတို့၏ လက္ခဏာတို့၏လည်း။ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဧတေန၊ ဤပရိကံဖြင့်။ စျာနံ၊ ကို။ သမ္ဘရီယတိ၊ ကောင်းစွာမွေးမြူအပ်၏။ ဝါ၊ ပြုစုအပ် ပြည့်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ဘာရော၊ မည်၏။ နာနာဝဇ္ဇနပရိကမ္မံ၊ အာဝဇ္ဇန်းကွဲသော ပရိကံကိုရ၏။ သမ္ဘာရေန၊ စျာန်ဖြစ်ကြောင်းပရိကံနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သသမ္ဘာရော၊ မည်၏။ သော ဧဝ၊ ထိုလသမ္ဘာရသည်ပင်လျှင်။ သသမ္ဘာရိကော၊ မည်၏။ ဥပစာရောတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဧကာဝဇ္ဇပစာရံ၊ အာဝဇ္ဇန်းတူသော ဥပစာကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဂ္ဂဟာဒိကိစ္စဿ၊ အစရှိသော ကိစ္စ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဘာဝနာယဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သာဓိတတ္တာ၊ ပြီးစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထဧကာဝဇ္ဇနုပစာရေ၊ ၌။ သိဒ္ဓါ၊ သော။ ယာ အဇ္ဈုပေက္ခနာ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သာ၊ သည်။ စျာနက္ခဏေ၊ ၌။ ပရိဗြူဟိတာ နာမ၊ ပွားစေအပ်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာ နာမ အပ္ပနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယထာဓိဂတံ၊ ရအပ်တိုင်းသော။ စျာနံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ပရိတောသော၊ နှစ်သိမ့်ရောင့်ရဲခြင်းဟူသော။ ယော ပဟဋ္ဌာကာရော၊ အကြင်ရွှင်လန်းသော အခြင်းအရာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ပစ္စဝေက္ခဏာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ တံ၊ ထိုရွှင်သောအခြင်းအရာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သမ္ပဟံသနာ နာမ ပစ္စဝေက္ခဏာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧကေတိ၊ ကား။ အဘယဂီရိဝါသိနော၊ ဝါသီဆရာတို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ တေ၊ ထိုအဘယဂိရိဝါသီဆရာတို့သည်။ ဧဝံ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ပြသည့် အတိုင်း။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိအာဒိကေ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ ဝဏ္ဏယန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ တံ၊ ထိုအဖွင့်သည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ တထာ သတိ၊ ထိုသို့ဖြစ်လတ်သော်။ အဇ္ဈာနဓမ္မေဟိ၊ စျာန်မဟုတ်သော တရားတို့ဖြင့်။ စျာနဿ၊ ၏။ ဂုဏသံကိတ္တနံ နာမ၊ ဂုဏ်ကိုပြောကြားခြင်းမည်သည်ကို။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အပြစ်ဆိုသင့်ွ။ ဘူမန္တရံ၊ ဘုံတပါးသည်။ ဘူမန္တရပရိယာပန္နံ၊ ဘုံတပါး၌ အတွင်းဝင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ပါဠိယာ စ၊ နှင့်လည်း။ ဧတံ၊ ထိုအဖွင့်သည်။ ဝိရုဒ္ဓံ၊ ဆန့်ကျင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယသ္မာ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧကတ္တဂတံ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ ဧကရသဘာဝေန စ၊ တူသောကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဧကဂ္ဂတာယ၊ ၏။ သိခါပတ္တိယာ စ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ တဒနုဂုဏံ၊ ထိုဧကရသဘာဝ ဧကဂ္ဂတာတို့၏ သိခါပတ္တိအားလျော်သော။ ဧကတ္တံ၊ တူသောကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ တခုတည်းသော အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ဂတံ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကတ္တဂတံ၊ မည်၏။ သသမ္ပယုတ္တံ၊ သမ္ပယုတ်တရားတို့နှင့်တကွဖြစ်သော။ အပ္ပနာပတ္တစိတ္တံ၊ အပ္ပနာသို့ ရောက်သောစိတ်ကိုရ၏။ တေဿဝ၊ ထိုအပ္ပနာစိတ်၏သာလျှင်။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိပက္ခန္ဒတာဒိ၊ ပက္ခန္ဒအဖြစ်စသည်ကို။ အနန္တရမေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကသ္မိံ ယေဝ အပ္ပနာစိတ္တက္ခဏေ၊ ၌သာလျှင်။ ပဋိပဒါ ဝိသုဒ္ဓိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာဂမနဝသေနာတိ၊ ကား။ ပရိကမ္မာဂမနဝသေန၊ ပရိကံဟူသော လာခဲ့ရာအကြောင်း၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ အနတိဝတ္တနာဒီတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဣန္ဒြိယေက။ပ။သေဝနာနိ၊ ဣန္ဒြေိတို့၏ဧကရသ အဖြစ်, ထိုအားလျော်သော ဝီရိယကိုဆောင်ခြင်း, မှီဝဲခြင်းတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ ပရိယောဒါပကဿတိ၊ ကား။ ပရိသောဓကဿ၊ ထက်ဝန်းကျင်သုတ်သင်ထားသော။ ပဘဿရဘာဝကရဿ၊ ပြိုးပြိုးပြက်တောက်ပသည်ကို ပြုတတ်သော။ စ၊ ဆက်။ အနတိဝတ္တနာဒိဘာဝသာဓနမေဝ၊ စသည်၏အဖြစ်ကိုပြီးစေခြင်းကိုသာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ကိစ္စနိပ္ဖတ္တိ၊ ကိစ္စပြီးခြင်းဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
တသ္မန္တိ၊ ကား။ တသ္မိံ ဝါရေ၊ ထိုဇောဝါရ၌။ စတုပဉ္စစိတ္တပရိမာဏာယ၊ လေးကြိမ်ငါးကြိမ်သောဇောစိတ် အတိုင်းအရှည်ရှိသော။ အပ္ပနာဝီထိယံ၊ ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တတော ပရိပန္ထတော၊ ထိုဘေးရန်မှ။ စိတ္တံ ဝိသုဇ္ဈတီတိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ အာဂမနံ၊ လာခဲ့ရာအကြောင်းပရိကံကို။ ဂဟေတုံ၊ ငှာ။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ ဝိယ၊ ကဲ့သိ့။ ယဒိပိ ဟောတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပရိကမ္မဝိသုဒ္ဓိတော၊ ပရိကံ၏ စင်ကြယ်ခြင်းထက်။ အပ္ပနာဝိသုဒ္ဓိ၊ သည်။ သာတိသယာဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓတ္တာတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ အာဝရဏဝိရဟိတံဟုတွာတိ၊ ကား။
ယေန အာဝရဏေန၊ အကြင်တားမြစ်တတ်သော နီဝရဏ တရားသည်။ အာဝဋတ္တာ၊ တားမြစ်ပိတ်ဆို့အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ပဋိပဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်ခဲ့။ တေန၊ ထိုနီဝရဏမှ။ ဝိဝိတ္တံ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုနီဝရဏကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ခွာ၍။ ဣတိအတ္ထော၊ အနက်။ လီနုဒ္ဓစ္စသင်္ခါတာနံ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်း ပျံ့လွင့်ခြင်းဟု ဆိုအပ် ကုန်သော။ ဥဘိန္နံ၊ ကုန်သော။ အန္တာနံ၊ အဖို့တို့သို့။ အနုပဂမနေန၊ မကပ်ရောက်ခြင်းကြောင့်။ မဇ္ဈိမော စ၊ မည်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) သဝိသေဝံ၊ အထူးနှင့် တကွ။ ဝါ၊ အထူးတလည်။ ပစ္စနီကဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဝူပသမနတော၊ ကြောင့်။ သမထော စ၊ သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယောဂိနော၊ ၏။ သုခဝိသေသာနံ၊ တို့၏။ ကာရဏဘာဝတော၊ ကြောင့်။ နိမိတ္တဉ္စ၊ မည်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဇ္ဈိမံ၊ သမထနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သမပ္ပဝတ္တော အပ္ပနာသမာဓိယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဒနန္တရံ ပန ပုရိမစိတ္တန္တိ၊ ကား။ တဿ အပ္ပနာစိတ္တဿ၊ ထိုအပ္ပနာဇောစိတ်၏ အနန္တရပစ္စယဘူတံ၊ အနန္တရပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပုရိမံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဂေါတြဘုစိတ္တံ၊ သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧကသန္တတိပရိဏာမနယေနာတိ၊ ကား။ တဒေဝ ခီရံ၊ ထိုနို့ရည်သည်ပင်လျှင်။ ဒဓိ၊ နို့ဓမ်းသည်။ သမ္ပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ပရိတ္တမဟဂ္ဂတဘာဝဘေဒေ စ၊ ကာမ မဟဂ္ဂုတ်အဖြစ်ဖြင့် ကွဲပြားခြင်းသည်၎င်း။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝဘေဒေ စ၊ ပစ္စည်းပစ္စယုပ္ပန်အဖြစ်ဖြင့် ကွဲပြားခြင်းသည်၎င်း။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဧကိဿာ ဧဝ သန္တတိယာ၊ တခုတည်းသော အစဉ်သန္တာန်၏သာလျှင်။ ပရိဏာမူပဂမနနယေန၊ ပြောင်းလဲခြင်းသို့ရောက်သောနည်းဖြင့်။ ဧကတ္တနယဝသေန၊ ဧကတ္တနည်း၏အစွမ်းဖြင့်။ တထတ္တန္တိ၊ ကား။ တထာဘာဝံ၊ ထိုသို့ တည်ကြည်သောအခြင်းအရာရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ အပ္ပနာသမာဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ သမာဧိတဘာဝံ၊ တည်ကြည်သောအဖြစ်သို့။ အပ္ပနာသမာဓိဝသေန၊ ဖြင့်။ သမာဟိတဘာဝံ၊ တည်ကြည်သော အဖြစ်သို့။ ဧဝံပဋိပန္နတ္တာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ရောက်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ တထတ္တံ၊ ထိုသို့ တည်ကြည်သောအခြင်းအရာ ရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော။ မဇ္ဈိမံ၊ သော။ သမထနိမိတ္တံ၊ သမာဓိနိမိတ်သို့။ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တသ္မိံ ယေဝ ခဏေ၊ ၌ပင်လျှင်။ တထတ္တူပဂမနေန၊ ထိုသို့ တည်ကြည်သောအခြင်းအရာရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ကပ်ရောက်ခြင်းဖြင့်။ အပ္ပနာသမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ သမာဧိတဘာဝူပဂမနေန၊ တည်ကြည်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသမာဓိနိမိတ်၌။ ပက္ခန္ဒတိနာမ၊ ပြေးဝင်သည်မည်၏။ ပုရိမစိတ္တေတိ၊ ကား။ အပ္ပနာစိတ္တဿ၊ ၏။ ပုရိမသ္မိံ၊ သော။ စိတ္တေ ဂေါတြဘုစိတ္တေ၊ ဂေါတြဘူစိတ်၌။ ဝိဇ္ဇမာနာကာရနိပ္ဖါဒိကာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ စိတ္တေ၊ ထိုဂေါတြဘူစိတ်၌။ ဝိဇ္ဇမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ပရိပန္ထ။ပ။ ပက္ခန္ဒနာကာရာနံ၊ ဘေးရန်မှ စင်ကြယ်ခြင်း, မဇ္ဈမသမထနိမိတ်သို့ ရောက်ခြင်း, ပြေးဝင်ခြင်းဟူသော အခြင်းအရာတို့ကို။ နိပ္ဖါဒိကာ၊ ပြီးစေတတ်သော။ တေနာကာရေန၊ ဖြင့်။ နိပ္ဖဇ္ဇမာနာ၊ ပြီးသော။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ မှန်။ ပစ္စယဝိသေသတော၊ ကြောင့်။ စျာနက္ခဏေ၊ ၌။ နိပ္ဖဇ္ဇမာနာ၊ ပြီးကုန်သော။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓီတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓသမညာ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိကုန်သော။ တေယေဝ အာကာရာ၊ တို့ကိုပင်လျှင်။ (ဝုတ္တာ-၌စပ်) စျာနဿ၊ ၏။ တံ ဝိသေသံ၊ ထိုအထူးကို။ နိပ္ဖါဒေန္တာ ဝိယ၊ ပြီးစေကုန်သကဲ့ သို့။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ (ပြီးသောအာကာရတို့ကိုပင် ပြီးစေအပ်သကဲ့သို့ တင်စား၍ ဆိုထားသည်ဟု ဆိုလို၏။) ဥပ္ပါဒက္ခဏေယေဝါတိ၊ ကား။ အတ္တလာဘဝေလာယမေဝ၊ သရုပ်အထည်ကိုယ်ကိုရသော အခါ၌သာလျှင်။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြတ်လတ်သော်။ တေ အာကာရာ၊ တို့သည်။ ကထံ၊ သို့။ နိပ္ဖဇ္ဇန္တိ၊ ပြီးကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဂမနဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တဿာတိ၊ ကား။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ဝိသုဒ္ဓံ၊ စိတ္တံ အဇ္ဈူပေက္ခတီတိ၊ ဟူ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ အာဂတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗျာပါရံအကရောန္တေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန်ဖြင့် ဆို၏။ သမထပဋိပတ္တိတထတ္တူပဂမနဉ္စ၊ သမထလမ်းမှန်သို့ သွားရောက်ခြင်း, တထတ္တသို့ ကပ်ရောက်ခြင်းသည် လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သမထဘာဝါပတ္တိယေဝ၊ သမထ၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမထဘာဝူပဂမနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကိလေသသံသဂ္ဂံ ပဟာယ ဧကတ္တေန ဥပဋ္ဌိတဿာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ကိလေသသံသဂ္ဂံ၊ ကိလေသာနှင့် ရောယှက်ခြင်းကို။ ကထံ၊ သို့လျှင်။ ပဇဟေယျံ နု ခေါ၊ ပယ်စွန့်ရပါအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိပန္နဿ၊ ကျင့်သော ယောဂီအား။ ဣဒါနိ၊ သမထပဋိပတ္တိယာ၊ သမထသို့ရောက်သဖြင့်။ တဿ၊ ထိုကိလေသာနှင့် ရောယှက်ခြင်း၏။ ပဟီနတ္တာ၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကိလေသသင်္ဂဏိကာဘာဝေန၊ ကိလေသာတည်းဟူသော အပေါင်း အဖော်၌ မွေ့လျော်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ ဧကတ္တေန၊ ကိလောအဖော်မမှီိးစတ်တကိုယ်တည်းအဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတဿ၊ တည်သော။ စျာနစိတ္တဿ၊ ၏။ ပရိပန္ထဝိသုဒ္ဓိမဇ္ဈိမသမထပဋိပတ္တိပက္ခန္ဒနေဟိ၊ ဘေးရန်မှ စင်ကြယ်ခြင်း, မဇ္ဈိမသမထနိမိတ်သို့ရောက်ခြင်း, မဇ္ဈိမသမထနိမိတ်သို့ ပြေးဝင်ခြင်းတို့ဖြင့်။ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တိယာ၊ ကြီးပွားခြင်းသိုပ ရောက်ခြင်းဖြင့်။ အနုဗြူဟိတေ၊ ပွားစေအပ်သော။ စျာနစိတ္တေ၊ ၌။ လဒ္ဓေါကာသာ၊ ရအပ်သောအခွင့်ရှိသည်။ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ၊ သည်။ သမ္ပယုတ္တေသု၊ တို့၌။ သမဝါဟိတဘာဝေန၊ အညီအညွတ်ဖြစ်စေသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာ၊ သော်။ ဝါ၊ ၍။ တေ၊ ထိုသမ္ပယုတ်တရားတို့ကို။ အနုဗြူဟေန္တီဝိယ၊ ပွားစေအပ်သကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတြမိဇ္ဈတ္တူ။ပ။ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပန၊ တပါး။ ယေ ဧတေ ယုဂနဒ္ဓဓမ္မာ၊ ဓမ္မတို့သည်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ စျာနိစိတ္တေ၊ ၌။ အညမညာနတိဝတ္တနဝသေန၊ အချင်းချင်းမလွန်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ကိစ္စကရဏ တော၊ ကိစ္စကိုပြုခြင်းကြောင့်။ ယုဂေ၊ ထမ်းပိုး၌။ နဒ္ဓါ ဗဒ္ဓါ ဝိယ၊ ဖွဲ့အပ်ကုန်သကဲ့သို့တည်း။ ယုဂနဒ္ဓါ၊ ထမ်းပိုး၌ဖွဲ့အပ်သကဲ့သို့သောတရားတို့။ ဝိမုတ္တိရသေနာတိ၊ ကား။ ဝိမုစ္စနကိစ္စေန၊ လွှတ်ခြင်းကိစ္စဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိမုစ္စနသမ္ပတ္တိယာ၊ လွတ်ခြင်းဟူသော ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ လွှတ်ခြင်းဟူသောဂုဏ်ဖြင့်။ ဧသ ယောဂီ၊ သည်။ ဝါဟယတီတိ၊ ကား။ ပဝတ္တေတိ၊ ၏။ အဿတိ၊ ကား။ စျာနစိတ္တဿ၊ ၏။ တသ္မိံခဏေတိ၊ ကား။ ဘင်္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပ္ပါဒက္ခဏေ၊ သည်။ အတီတေ၊ သော်။ ဌိတိက္ခဏတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အာသေဝနာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ နာမ၊ ဖြစ်သည်မည်၏။ တေ အာကာရာတိ၊ ကား။ အညမညနတိဝတ္တနာဒယော၊ ကုန်သော။ တတ္ထ၊ ထိုစျာန်စိတ္တုပ္ပါဒ်၌။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိအာကာရာ၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာတို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အာသေဝနာပိ၊ မှီဝဲခြင်းသည်လည်း။ အာသေဝနပစ္စယဘာဝီနံ၊ အာသေဝနပစ္စည်းကြောင့်ဖြစ်လေ့ရှိကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိအာကာရောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ သံကိလေသဝေါဒါနေသူတိ၊ ကား။ သမာဓိပညာနံ၊ တို့၏။ သမရသတာယ၊ တူမျှသောကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းသည်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သံကိလေသော၊ ညစ်ညူးကြောင်းတည်း။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ ဝေါဒါနံ၊ ဖြူစင်ကြောင်း တည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောတရားတို့၌လည်း။ တထာ၊ ထို့အတူတည်း။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဧတေသု သံကိလေသဝေါဒါနေသု၊ တို့၌။ တံတံအာဒီနဝံ ဒေါသံ၊ ထိုထိုအပြစ်ကို။ တံ တံ အာနိသံသံဂုဏံ၊ ထိုထိုဂုဏ်ကျေးဇူးကို။ ပုရေတရံ၊ ရှေးဦးစွာ။ ပါရိဟာရိယဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဒိသွာ၊ ၍။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ အညမညာနတိဝတ္တနာဒယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သမ္ပတံသိတတ္တာ၊ ရွှင်စေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေနေဝဉာဏေန၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝိသောဓိတတ္တာ၊ သုတ်သင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိသောဓနံ၊ သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သမ္ပဟံသနံ၊ မည်၏။ တေ အာကာရာ၊ တို့သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိပ္ဖန္နာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မာနံ။ပက။ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤစကားဖြင့်။ လက္ခဏသံဝဏ္ဏနာယ၊ လက္ခဏာကို ဖွင့်ဆိုသောစကားရပ်၏။ အာဒိမှိ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောစကား ကို။ နိဂမနဝသေန၊ နိဂုံးအုပ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ယသ္မာ။ပ။ပါကဋံဟောတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ သမ္ဗန္ဓော၊ အဆက်အစပ်အနုသန္ဓေကား။ ကော၊ နည်း။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမ္ဗဟံသနာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပရိယောသာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တတ္ထ။ပ။ပါကဋံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ဘာဝနာဝိတ္တေ၊ ၌။ ဥပေက္ခာဝသေန ဉာဏံ ပါကဋံ ဟောတီတိ၊ ကား။ အပ္ပနာကာလေ၊ အပ္ပနဖြစ်သော ကာလ၌။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သမပ္ပဝတ္တိယာ စ၊ အညီအမျှဖြင့်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ပဋိပက္ခဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ပဟာနတော စ၊ ကင်းသည် ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (သာရတ္ထဋိကာ ၂-၁၇၇-၌ သုပ္ပဟာနတော-ဟု ရှိ၏။ သုပ္ပဟီနတ္တာ-ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တတရဖြစ်၏။) ပဂ္ဂဟာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ ဗျာပါရဿ၊ ကို။ အကာတဗ္ဗတော၊ မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဘာဝလောပ, ဝါ-ဘာဝဓာနတည်း။) အိဇ္ဈုပေက္ခနာဝ၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယံ၊ ယင်းသို့သောလျစ်လျူရှုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သမယေ စိတ္တဿ အဇ္ဈုပေက္ခနာတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝိသုဒ္ဓံ စိတ္တံ အဇ္ဈုပေက္ခတီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဣတိ) အာဒိ၊ ဤသို့စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သာ အယံ အဇ္ဈုပေက္ခနာ၊ သည်။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ကိစ္စသိဒ္ဓိယာ၊ ပြီးသဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) အပ္ပနာဗျာပါရဿ၊ ၏။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ဉာဏသာဓနတ္တာ၊ ဉာဏ်လျှင်ပြီးစေကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ဉာဏ်ဖြင့်ပြီးစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ဉာဏ်၏ ကိစ္စပြီးသဖြင့် လျစ်လျူရှုခြင်း၏ ပြီးခြင်းကြောင့်။ ဖလေန၊ အကျိုးဖြစ်သော ဥပေက္ခာဖြင့်။ ကာရဏာနုမာနဉာယေန၊ အကြောင်းဖြစ်သော ဉာဏ်ကို ထောက်ဆ၍ သိသောနည်းဖြင့်။ (ဉာဏံ၊ သည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဉာဏံ၊ သည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉာဏကိစ္စဘူတာ၊ သော။ သမ္ပဟံသနာ၊ ကို။ ပရိယောသာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။)
ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ သမတ္ထေတုံ၊ ပြီးစေခြင်း ငှာ။ ယထာဟာတိအာဒိ၊ ကို ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာပဂ္ဂဟိတံ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ (ပဂ္ဂဟီယမာနံ၊ သော်။) ဘာဝနာစိတ္တံ၊ သည်။ ကောသဇ္ဇပက္ခေ၊ ၌။ န ပတတိ၊ မကျ။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဝီရိယ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာနံ၊ ဗောဇ္ဈင်၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဗဟုလီကာရဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဂ္ဂဟိတံ၊ ချီးမြှောက်အပ်သော (စိတ်ကို)။ သာဓုကံ အဇ္ဈုပေက္ခတီတိ၊ ကား။ ပဂ္ဂဏှန္တောနာပိ၊ ချီးမြှောက် သော ယောဂီသည်လည်း။ (ပဂ္ဂဟိတတ္ထာ-၌ စပ်၊ ပဂ္ဂဏှန္တောပိ-ရှိလျှင် သာ၍သင့်၏။ အဇ္ဈုပေက္ခတိ-၌ စပ်အပ်၏။) သမာဓိဿ၊ ကို။ ဝီရိယသမတာယောဇနဝသေန၊ ဝီရယနှင့်ညီမျှသည်၏ အဖြစ် ကို ယှဉ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ အဇ္ဈုပေက္ခတိ၊ ၏။ တတြမဇ္ဈတ္တုပေက္ခာ၊ သည်။
ဩကာသံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ အဇ္ဈူပေက္ခနံ၊ သည်။ ဥပေက္ခာဝသေန၊ ဥပေက္ခာ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တပါရိဟာရိယပညာဝသေန၊ ရှေးအဖို့၌ ဖြစ်ခဲ့သော ပါရိဟာရိယပညာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အပ္ပနာပညာယ၊ ၏။ ကိစ္စာဓိကတာ၊ ကိစ္စ၏လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညာဝသေန။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပညိန္ဒြေ ၏။ အဓိမတ္တတ္တာ ဧဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ အဇ္ဈူပေက္ခန္တေ္တဿဝ၊ လျစ်လျူရှုစသ်ပင်လျှင်။ ဝါ၊ ရှုသောယောဂီအားသာလျှင်။ နာနာသဘာဝေဟိ၊ ရှိကုန်သော။ နီဝရဏပမုခေဟိ၊ လျှင်အမှူးရှိကုန်သော။ ကိလေသေဟိ၊ တို့မှ။ အပ္ပနာစိတ္တံ၊ သည်။ ဝိမုစ္စတိ၊ လွတ်မြောက်၏။ ဝိမောက္ခဝသေန ဝိမုစ္စနဝသေန၊ လွတ်ခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပညာဝသေနာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ ပဝတ္တပါရိဟာရိပညာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိမုတ္တတ္တာတိ၊ ကား။ နာနာကိလေသေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိမုတ္တတ္တာ ဧဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ သဒ္ဓါဒယော၊ ကုန်သော။ တေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ သဒ္ဒါပညာဝီရိယသမာဓယောဝ၊ သဒ္ဓါနှင့်ပညာ ဝီရိယနှင့် သမာဓိတို့သည်သာလျှင်။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ မြန်မာမူ၌-သမာဓယော စ-ဟုရှိ၏။) ဧကရသာသမာနကိစ္စာ၊ တူသောကိစ္စရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ ဧကရသဋ္ဌေန၊ တူသောကိစ္စရှိသောသဘောအားဖြင့်။ ဝါ၊ တူသောကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ နိပ္ဖဇ္ဇမာနာ၊ ပြီးသော။ အယံ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဉာဏဗျာပါရော၊ ဉာဏ်၏ ဗျာပါရတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာဏိကိစ္စဘူတာသမ္ပဟံသနာ ပရိယောသာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ တိဝိဓာယ၊ သော။ ပဋိပဒါဝိသုဒ္ဓိယာဝ၊ ဖြင့်။ လဒ္ဓိဝိသေသာယ၊ ရအပ်သောအထူးရှိသော။ တိဝိဓာယ၊ သော။ ဥပေက္ခာနုဗြူဟနာယ၊ ဥပေက္ခာကိုပွားစေခြင်းဖြင့်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ပညိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ အဓိမတ္တဘာဝေန၊ လွန်ကဲသော အတိုင်းအရှည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓာပိ၊ သော။ သမ္ပဟံသနာ၊ သည်။ ဘိဇ္ဈတိ၊ ပြီး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဂမနုပေက္ခာဉာဏကိစ္စဝသေန၊ လာခဲ့ရာ အကြောင်းဖြစ်သော ပရိကံ, ဥပေက္ခာ, ဉာဏ်ကိစ္စတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒသပိ၊ ကုန်သော။ အာကာရာ၊ တို့ကို။ စျာနေ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာတိ၊ ကား။ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာယ၊ ရေတွက်ခြင်းအစဉ်အားဖြင့် ရှေး၌ဖြစ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ပဌမန္တိ ဣဒံ၊ ပဌမံဟူသော ဤအမည်သည်။ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာမတ္တံ၊ ရေတွက်ခြင်း အစဉ်အားဖြင့် ရှေး၌ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်မျှသာတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုဂဏနာနုပုဗ္ဗတာဟူသောအဖွင့်ဖြင့်။ ဒေသနာက္ကံမံ၊ ကို။ ဥလ္လိင်္ဂေတိ၊ ဖော်ပြ၏။ ပဌမံ ဥပ္ပန္နန္တိ ပထမန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤဒုတိယအဖွင့်ဖြင့်။ ပဋိပတ္တိက္ကမံ၊ ကို။ (ဥလ္လိင်္ဂေတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်၏။ ဥပ္ပန္နန္တိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ အဓိဂတံ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဝင်စားအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဌမံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဣဒံ ပန (နိဗ္ဗစနံ)၊ ဤဝစနတ္ထကိုကား။ ဧကန္တလာက္ခဏံ၊ တခုသောအဖို့ရှိသော မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာသည်။ ဝါ၊ စင်စစ်ကိန်းသေမှတ်ကြောင်း လက္ခဏာသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာယံ၊ အဘိဓမ္မာအဋ္ဌကထာ၌။ ပဋိသိဒ္ဓတ္တာ၊ မြစ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်။ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနံ၊ ၎င်း။ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓေ၊ သော။ စျာနေ၊ ၌။ ဝါ၊ တွင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတဇ္ဈာနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပထဝီကသိဏသင်္ခါတဿ၊ သော။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ မြန်မာမူ၌ ဝိစ္ဆာနှင့်ရှိ၏။) အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ရူပံ၊ အဆင်းကို။ (ဥပနိဇ္ဈာယတိ) ဝိယ၊ ကပ်၍ ရှုသကဲ့သို့။ ဥပနိဇ္ဈယနတော၊ ကြောင့်။ ပစ္စနီကစျာပနတောတိ၊ ကား။ နီဝရဏာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စနီကဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဒဟနတော၊ လောင်ကျွမ်းစေခြင်းကြောင့်။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ခွာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဇဟနတော၊ ပယ်ခြင်းကြောင့်။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ခွာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဇဟနတော၊ ပယ်ခြင်း ကြောင့်။ သကလဋ္ဌေနာတိ၊ ကာ။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ကတေ ဝါ၊ ပြုအပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အကတေ ဝါ၊ မပြုအပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟိတေ၊ ယူအပ်သော။ ပထဝီဘာဂေ၊ မြေအဖို့ဟုဆိုအပ်သော။ ပထဝီမဏ္ဍလေ၊ မြေအဝန်း၌။ သကလာရမ္မဏကရဏဋ္ဌေန၊ အလုံးစုံကို အာရုံပြုခြင်း အနက်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ တဿ၊ ထိုမြေအဝန်း၏။ ဧကဒေသံ၊ တစိတ် တဒေသကို။ အာရမ္မဏံ ကရီယတိ၊ အာရုံပြုအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ပထဝီကသိဏသန္နိဿယတာယ၊ ပထဝီကသိုဏ်းလျှင် မှီရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိမိတ္တံ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်သည်။ ပထဝီကသိဏံ၊ မည်၏။ (ကိမိဝ၊ ဟူမူကား။) မဉ္စာ၊ ညောင်စောင်းတို့သည်။ ဥက္ကုဋ္ဌိံ၊ ကြွေးကြော်ခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ပြုကုန်၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရကဲ့သို့တည်း။ တံသဟစရဏတော၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်နှင့်တကွဖြစ် ခြင်းကြောင့်။ စျာနံ၊ သည်။ ပထဝီကသိဏံ၊ မည်၏။ (ကိမိဝ၊ ဟူမူကား။) ကုန္တာ၊ လှံတို့သည်။ ပစရန္တိ၊ သွားကုန်၏။ ဣတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။
စိရဋ္ဌိတိသမ္ပာဒနဝဏ္ဏနာ
၇၆။ လက္ခဋ္ဌာနေ၊ မှတ်တိုင်အရပ်၌။ ဌိတံ၊ တည်သော။ ဝါလံ၊ သားမြီးမျှင်ကို။ သရေန၊ မြားဖြင့်။ ဝိဇ္ဈတိ၊ ပစ်ဖောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝါလဝေဓိီ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနေကဓာ ဘိန္နဿ၊ များသောအပြားအားဖြင့် ခွဲစိတ်အပ်သော။ ဝါလဿ၊ သားမြီး၏။ အံသုံ၊ အမျှင်ကို။ ဝိဇ္ဈန္တော၊ ပစ်ဖောက်နိုင်သော လေးသမားကို။ ဝါလဝေဓိတိ၊ ဟူ၍ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။
တေန ဝါလဝေဓိနာ၊ ထိုလေးသမားသည် သူဒေနာတိ၊ ကား။ ဘတ္တကာရေန၊ ထမင်းချက်သမားသည်။ အာကာရာ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သုကုသလောတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဆေကော၊ တတ်ကျွမ်းသော။ ဓနုဂ္ဂဟောတိ၊ ကား။ ဣဿသော၊ လေးသမား သည်။ ကမ္မန္တိ၊ ကား။ ယောဂျံ၊ သင့်လျော်သောအမှုကို။ အက္ကန္တပါဒါနန္တိ၊ ကား။ ဝိဇ္ဈနကာလေ၊ ပစ်ဖောက်သော အခါ၌။ အက္ကမေနဝသေန၊ နင်းသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တပဒါနံ၊ ဖြစ်သောခြေတို့၏။ အာကာရန္တိ၊ ကား။ ဓနုဇိယာသရာနံ၊ လေးကိုင်း, ကြိုး, မြားတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာကာရံ၊ ကိုင်သော အခြင်းအရာကို။ ပရိဂ္ဂဏှေယျာတိ၊ ကား။ ဥပဓာရေယျ၊ မှတ်ရာ၏။ ဘောဇနသပ္ပါယာဒယောတိ၊ ဟူသော ပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဝုတ္တာကာရာနမ္ပိ၊ မဆိုအပ်သော အခြင်းအရာတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂါဟကော၊ သိမ်းယူသည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တေန၊ ထိုအာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ ဥတုဘာဝနာနိမိတ္တာဒီနမ္ပိ၊ ဥတု ဘာဝနာ နိမိတ် စသည်တို့ကိုလည်း။ ပရိဂ္ဂဏှနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မိန္တိ၊ ကား။ တသ္မိံ တရုဏသမာဓိမှိ၊ ထိုနုသောသမာဓိသည်။
ဘတ္တာရန္တိ၊ ကား။ သာမိနံ၊ အရှင်ကို။ ဘတ္တဝေတ္တနာဒီဟိ၊ ထမင်းလခရိက္ခာ စသည်ဖြင့်။ ပေါသကံ၊ မွေးမြူတတ်သောအရှင်ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပရိဝိသန္တောတိ၊ ကား။ ဘောဇေန္တော၊ ကျွေးမွေးသည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထိုအရှင်သခင်၏။ ရုစ္စိတွာ၊ မြိန်ရှက်နှစ်သက်၍။ ဘုဉ္ဇနာကာရံ၊ စားသုံး သော အခြင်းအရာကို။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ တဿ၊ ထိုအရှင်သခင်အား။ ဥပ္ပနာမေန္တော၊ ဆက်ကပ် သည်ရှိသော်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) အယမ္ပိ ယောဂီ၊ သည်လည်း။ အဓိဂတ။ပ။ အာကာရေတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ စျာနဿ၊ ကို။ အဓိဂတက္ခဏေ၊ ရသောခဏ၌။ ကိစ္စသာဓကေ၊ ကိစ္စကို ပြီးစေတတ်ကုန်သော။ ဘောဇနာဒိဂတေ၊ ဘောဇဉ်အစရှိသည်၌ တည်ကုန်သော။ အာကာရေ၊ တို့ကို။ ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်း၍။ သလ္လက္ခေတွာ၊ မှတ်၍။ သမာဓိမှိ၊ စျာန်သမာဓိသည်။ နဋ္ဌေ နဋ္ဌေ၊ ပျောက်တိုင်း ပျောက်တိုင်း။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်။ အပ္ပနာယ၊ ရောက်ခြင်းငှာ။
မဟာနသဝိဇ္ဇာပရိစယေန၊ စားတော်ကဲအတတ်၌ လေ့လာခြင်းကြောင့်။ ပဏ္ဍိတော၊ ပညာရှိသော။ တတ္ထ၊ ထိုစားတော်ကဲအတတ်၌။ ဝိသဒဉာဏတာယ၊ သန့်ရှင်းသောဉာဏ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗျတ္တော၊ တတ်သိသော။ ဌာနုပ္ပတ္တိကကောသလ္လယောဂေန၊ သင့်လျော်သောအရာ၌ဖြစ်သော ကျွမ်းကျင်လိမ္မာခြင်း နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ကုသလော၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသော။ နာနစ္စယေဟီတိ၊ ကား။ နာနာစယေဟိ၊ အထူးထူးသော အစုအပေါင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ အမျိုးမျိုးစုပေါင်းအပ်ကုန်သော။ နာနာသဘာဝေဟိ၊ အထူးထူးသော သဘောရှိကုန်သော နာနာရသေဟိ၊ အထူးထူးသောအရသာရှိကုန်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အမ္ဗိလဂ္ဂေဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သူပေဟီတိ၊ ကား။ ဗျဉ္ဇနေဟိ၊ ဟင်းလျာတို့ဖြင့်။ အမ္ဗိလဂ္ဂေဟီတိ၊ ကား။ အမ္ဗိလကောဋ္ဌာသေဟိ၊ ချဉ်သောအရသာအဖို့တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ယေ၊ အကြင်ဟင်းတို့သည်။ အမ္ဗိလရသာ၊ ချဉ်သောအရသာရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အဂ္ဂဘူတာ၊ အမွန်အမြတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏။ စတုရမ္ဗိလာဒိမိေဿဟိ၊ ကောင်းသောချဉ်သောအရသာ တို့နှင့် ရောကုန်သော။ တေဟိ၊ ထိုဟင်းတို့ဖြင့်။ တိတ္ထကဂ္ဂါဒီသုပိ၊ အစရှိသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ခါရိကေဟီတိ၊ ကား။ ဝါတိင်္ဂဏကဠီရာဒိမိေဿဟိ၊ ခရမ်းသီး, မျှစ်စသည်တို့နှင့် ရောကုန်သော။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ အာကာရံ၊ ကို။ ရုစ္စနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘုဉ္ဇနာကာရံ၊ သုံးဆောင်သောအခြင်း အရာကို။ ဥဂ္ဂဏှာတီတိ၊ ကား။ ဥပရူပရိ၊ အဆင့်ဆင့်။ ဂဏှာတိဥပဓာရေတိ၊ မှတ်၏။ ဣမဿ ဝါသူပေယျ၊ ဤဟင်းမူလည်း။ အတ္ထာယ၊ ငှာ။ ဟတ္ထံ၊ ကို။ အဘိဟရတိ၊ ရှေးရှုဆောင်၏။ အဘိဟာရာနန္တိ၊ ကား။ အဘိမုခေန၊ ရှေးရှုမျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဟရိတဗ္ဗာနံ၊ ဆောင်အပ်ကုန်သော။ ပဏ္ဏာကာရာနံ၊ လက်ဆောင်ပဏ္ဏာတို့ကို။ ဝါ၊ တနည်း။ ပူဇာဘိဟာရာနံ၊ ပူဇော်သောအားဖြင့် ရှေးရှုဆောင်အပ်သောလက်ဆောင်တို့ကို။ နိမိတ္တံ ဥဂ္ဂဏှာတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့သောအခြင်းအရာ အားဖြင့်။ မေ၊ ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဟိတံ၊ တည်ကြည်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ဘူး၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိမိတ္တံ၊ အမှတ်နိမိတ်အခြင်းအရာကို။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။ သလ္လက္ခေတိ၊ မှတ်၏။
သမာဓိပရိပန္တာနန္တိ၊ ကား။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ပရိပန္ထဘူတာနံ၊ ဘေးရန်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒိနီဝရဏဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သုဝိသောဓိတတ္ထာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝိသောဓိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိသေနေဝ၊ ခွာသည်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ပဟီနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကာမာဒီနဝပစ္စဝေက္ခဏာဒီဟိတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေ၊ ဖြင့်။ အသုဘ။ပ။ပစ္စဝေက္ခဏာဒီနိ၊ အသုဘကို နှလုံးသွင်းခြင်း, နေက္ခမ္မမည်သောစျာန်၏ အကျိုးအာနိသင်ကို ဆင်ခြင်ခြင်းစသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ဟိ၊ မှန်၏။ နေက္ခမ္မဂုဏဒဿနေနာပိ၊ နေက္ခမ္မမည်သော စျာန်၏ဂုဏ်ကိုရှုမြင်ခြင်းဖြင့်လည်း။ တဿ၊ ထိုနေက္ခမ္မမည်သောစျာန်၏။ ဝိဗန္ဒဘူတေ၊ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကမစ္ဆန္ဒေ၊ ၌။ အာဒီနဝေါ၊ သည်။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ နဝေါ၊ သည်။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ကာယဒုဋ္ဌုလ္လန္တိ၊ ကား။ ကာယဒရထံ၊ ကိုယ်၏ပူပန်ခြင်းကို။ သာရဒ္ဓကာယတံ၊ ပူပန်သောကိုယ် ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ တေန၊ (ကာယပဿဒ္ဓိဝသေန၊ ကာယဒုဋ္ဌုလံ နသုပ္ပဋိပဿဒ္ဓံ ကတွာ-ဟူသော) ထိုစကားရပ်ဖြင့်။ ကာယစိတ္တာနံ၊ တို့၏။ သာရမ္ဘနိမိတ္တဿ၊ ပူပန်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ဗျာပါဒနီဝရဏဿ၊ ကို။ န ဝိသောဓနံ၊ မသုတ်သင်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ အာရမ္ဘဓာတုမနသိကာရာဒီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝီရိယသမေန၊ ဖြင့်။ ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂနိမိတ္တာနံ စ၊ ဇ္ဈင်၏အကြောင်း ဖြစ်သော တရားတို့ကို၎င်း။ အာလောကသညာဒီနဉ္စ၊ စသည်တို့ကို၎င်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သမထနိမိတ္တမနသိကာရာဒီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနိယာနံ၊ ဇ္ဈင်၏အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အညေပိ သမာဓိပရိပန္တေတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဝိစိကိစ္ဆဋ္ဌာနိယေ စ၊ ဝိစိကိစ္ဆာ၏ အကြောင်းဖြစ်သောတရားတို့ကို ၎င်း။ မဒမာနာဒိကေ စ၊ မာန်ယစ်ခြင်း, မာန်ထောင်လွှားခြင်းစသည်တို့ကို၎င်း။ နေရာဖြစ်သော အခေါင်း သို့။ သုပရိအာသယန္တိ၊ ကား။ ဝသနကသုသိရံ၊ နေရာဖြစ်သော အခေါင်းသို့။ သုပရိသုဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ အာသင်္ကနီယတ္တာဘာဝေန၊ ရွံ့ရှာအပ်သည်၏ အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ပရိသုဒ္ဓံ၊ စင်ကြယ် သော။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (ဌတွာ၊ ၍။ ကောစိ၊ သော။ စောဒကော၊ သည်။ စောဒနံ၊ ကို။) အာဟ၊ ၏။ (ကိံ အာဟ၊ နည်း။) စ၊ စောဒနာအံ့။ အယံ၊ ဤစျာနလာဘီရဟန်းသည်။ ပဂေဝ၊ စောစောကပင်လျှင်။ ကာမာဒီနဝံ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ ၍။ သမထပဋိပဒံ၊ စျာန်သမာဒိသို့ ရောက်ကြောင်းအကျင့်ကို။ ပဋိပန္နော နနု၊ ကျင့်ခဲ့ပြီမဟုတ်ပါလော။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ အနေနု၊ ဤရဟန်းသည်။ (မြန်မာမူ၌ စျာနေန-ဟု ပါဌ်ပျက်လျက်ရှိသည်။) ဥပစာရက္ခဏေယေဝ၊ ဤပင်လျှင်။ နီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိ နနု၊ ပါယ်ခွာအပ်ကုန်ပြီးမဟုတ်ပါလော။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ပါလျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ ကာမာဒီနဝပစ္စဝေက္ခဏာဒိ၊ စသည်ကို။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤဥပစာရခဏ၌ နီဝရဏတို့ကို ပယ်ခွာပြီးဖြစ်ခြင်းသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုဥပစာရခဏ၌ နီဝရဏတို့ကို ပယ်ခွာခြင်းသည်။ ပဟာနမတ္တံ၊ ပယ်ခွာရုံမျှသာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စျာနဿ၊ ၏။ စိရဋ္ဌိတိယာ၊ ကြာမြင့်စွာတည်ခြင်းအကျိုးငှာ။ အတိသယပ္ပဟာနတ္ထံ၊ အလွန်အကဲအားဖြင့် ပယ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ပုန၊ တဖန်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ် ဆိုအပ်၏။
ဥဒ္ဓစ္စမိဒ္ဓန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ကုက္ကုစ္စံ စ၊ ကို၎င်း။ ထိနဉ္စ၊ ကို၎င်း။ တဒေကဋ္ဌတာယ၊ ထိုဥဒ္ဓစ္စမိဒ္ဓတို့နှင့် တူသော တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂဟိတမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ကတွာ၊ သွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုဒ္ဓန္တဂတောတိ၊ ကား။ သုပရိသုဒ္ဓပရိယန္တံ၊ ကောင်းစွာ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော အစွန်းအထောင့်ရှိသော။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဝိသောဓိတကောဏပရိယန္တံ၊ သုတ်သင်အပ် ပြီးသော အထောက်အဆုံးရှိသော။ ဥယျာနံ၊ သို့။ ဂတော၊ သွားရောက်သော။ တဟိံရမေတိ၊ ကား။ တသ္မိံ စျာနေ၊ ၌။ ရမေယျ၊ မွေ့လျော်ရာ၏။ ဒိဝသဘာဂမ္ပိ၊ နေ့အဖို့ပတ်လုံးသော်လည်း။ စျာနသမင်္ဂီ ဧဝ၊ စျာန်နှင့် ပြည့်စုံသည်သာလျှင်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။
စိတ္တဘာဝေနာဝေပုလ္လန္တိ၊ ကား။ သမာဓိဘာဝနာယ၊ ၏။ ဝိပုလဘာဝါယ၊ ပြန့်ပြောသည်၏ အဖြစ်အကျိုးငှာ။ ဟိ၊ မှန်။ ဘာဝနာဝသေန၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တဿ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ အသ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၏။ ဘာဝနာဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝဍ္ဎနမ္ပိ၊ ပွားခြင်းသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကင်္ဂုလာဒိဝသေန၊ လက်တသစ် စသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေန္တဿ၊ ပွားစေသော ယောဂီအား။ ပုနပ္ပနံ၊ အဖန်ဖန်။ ဗဟုလီကာရေန၊ အကြိမ်များစွာပြုခြင်းဖြင့်။ စျာနဘာဝနာပိ၊ သည်လည်း။ ဝုဒ္ဓိံ၊ ကြီးပွားခြင်းသို့။ ဝိရုဠှိံ၊ စည်ပင်ခြင်းသို့။ ဝေပုလ္လံ၊ ပြန့်ပြောသည်၏အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ စိတ္တဘာဝနာ။ပ။ဝဍ္ဎေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿာတိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ၊ ၏။
နိမိတ္တဝဍ္ဎနနယဝဏ္ဏနာ
၇၇။ တတြာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ သာမိအတ္ထေ၊ သာမိအနက်၌။ ဘုမ္မဝစနံ၊ သတ္ထမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ တဿ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဝဍ္ဎေတွာတိ၊ ကား။ ကုမ္ဘကာရော၊ အိုးထိန်းသည်သည်။ မတ္ထိကာယ၊ မြေညက်ဖြင့်။ ပတ္တံ၊ သပိတ်ခွက်ကို။ ကရောန္တော၊ သော်။ ပဌမံ၊ စွာ။ အပရိစ္ဆိန္ဒိတွာဝ၊ မပိုင်းခြားမူ၍ သာလျှင်။ ပတ္တံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတိ ယထာ၊ ပွားစေသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပတ္တဝဍ္ဎနယောဂေန ပတ္တဝဍ္ဎနယုတ္တိယာ၊ သပိတ်ခွက်ကို ပွားစေသောနည်းဖြင့်။ အဝဍ္ဎေတွာ၊ ၍။ ပူဝိကဿ၊ မုံ့လုပ်သူ မုံ့သည်၏ ပူဝဝဍ္ဎနံ၊ မုံ့ကိုပွားစေခြင်းသည်။ (တထာ၊ ထို့အတူတည်း။ တထာ-ထည့်။ တနည်း။ ပူဝိကဿ၊ မုံ့သည်၏ မုံ့ကို ပွားစေခြင်းသည်။ ပူဝဝဍ္ဎနံ၊ နမည်၏ဟု အနက်ပေး) ဘတ္တဿ၊ ထမင်း၏။ ဥပရိ၊ ၌။ ဘတ္တပက္ခိပနံ၊ ထမင်းကို ထည့်ခြင်းသည်။ ဘတ္တဝဍ္ဎနံ၊ မည်၏။ တိန္တဿ၊ ရေစိုသော။ ဝတ္ထဿ၊ ပုဆိုးကို။ အဉ္ဆနာဒိ၊ ဆွဲခြင်းစသည်သည်။ ဒုဿဝဍ္ဎနံ၊ မည်၏။ ယောဂ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။
သပရိစ္ဆေဒေ ဧဝ၊ အပိုင်းအခြားရှိသော ကသိုဏ်နိမိတ်၌သာလျှင်။ ဘာဝနာပဝတ္တိတော၊ ဘာဝနာ၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။ န ဝဍ္ဎေတဗ္ဗံ၊ မပွားစေအပ်။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သာန္တကေ နော အနန္တကေတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဟံသပေါတကာတိ၊ ကား။ ဇဝနသံသပေါတကာ၊ ဇဝနဟင်္သာမျိုးဖြစ်သော ဟင်္သာငယ်တို့သည်။ ဥန္နတဋ္ဌာနံ၊ မြင့်မောက်သော အရပ်သည်။ ဥက္ကူလံ၊ မည်၏။ နိန္နဋ္ဌာနံ၊ ချိုင့်ဝှမ်းသောအရပ်သည်။ ဝိကူလံ၊ မည်၏။ နဒိသောတေန၊ မြစ်ရေအယဉ်သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ ဝိဒုဂ္ဂံ၊ အသွားခက်သောအရပ်သည်။ နဒီဝိဒုဂ္ဂံ၊ မည်၏။ ဝိသမာကာရေန၊ မညီညွှွတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဌိတော၊ သော။ ပဇ္ဗတပဒေသော၊ တောင်အရပ်သည်။ ပဗ္ဗတဝိသမော၊ မည်၏။
ပစ္စဝေက္ခဏာဗာဟုလ္လေန၊ ဆင်ခြင်ခြင်းများသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဘူတဘာဝေတာ၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထူလာနိ၊ ကြမ်းတမ်းကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ပဂုဏဗလဝဘာဝဿ၊ လေ့လာကျေပြွန်၍ အားရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ အနာပါဒိတတ္တာ၊ မရောက်စေအပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုဗ္ပလာနိ၊ အားနည်းကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပရိ ဥဿုက္ကနာယတိ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ဥပရိ၊ ၌။ အာရောဟနာယ၊ တက်ခြင်းငှာ။ (ဤအဖွင့်ကို ထောက်လျှင် သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗ၌ ဥဿက္ကနာယ-ဟု ရှိသင့်၏။) ဒုတိယဇ္ဈာနာဓိဂမာယ၊ ဒုတိယစျာန်ကို ရခြင်း ငှာ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ပဗ္ဗတေယျာတိ၊ ကား။ ပဗ္ဗတေ၊ ၌။ ဗဟုလစာရိနီ၊ များစွာကျက်စားလေ့ရှိသော။ အခေတ္တညုတိ၊ ကား။ အဂေါစရညူ၊ ကျက်စားရာကိုမသိသော။ သမာဓိပရိပန္တာနံ၊ သမာဓိ၏ ဘေးရန်တို့ကို။ ဝိသောဓနာနဘိညတာ၊ သုတ်သင်ခြင်းကို မသိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗာလော၊ မည်၏။ စျာနဿ၊ ၏။ ပဂုဏဘာဝါပါဒနဝေယျတ္တိယဿ၊ လေ့လာကျေပြွန်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်း၌ တတ်သိခြင်း၏ အဘာဝေန၊ ကြောင့်။ အဗျတ္တော၊ မည်၏။ ဥပရိစျာနဿ၊ ၏။ ပဒဋ္ဌာနဘာဝါနဝဗောဓေန၊ ပဒဋ္ဌာန်၏ အဖြစ်ကို မသိခြင်းကြောင့်။ အခေတ္တညူ၊ မည်၏။ သဗ္ဗထာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ သမာပတ္တိကောသလ္လာ ဘာဝေန၊ ဝင်စားခြင်း၌ ကျွမ်းကျင်သည်၏ အဖြစ်မရှိခြင်းကြောင့်။ အကုသလော၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သမာဓိနိမိတ္တဿ၊ ကို။ အနာသေဝနာယ၊ မမှီဝဲခြင်းကြောင့်။ ဗာလော၊ မည်၏။ အဘာဝနာယ၊ မပွားစေ ခြင်းကြောင့်။ အဗျတ္တော၊ မည်၏။ အဗဟုလီကာရေန၊ အကြိမ်များစွာ မပြုခြင်းကြောင့်။ အခေတ္တညူ၊ မည်၏။ သမ္မာဒေဝ၊ လျှင်။ အနဓိဋ္ဌာနတော၊ မတည်တံ့ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ မတည်တံ့စေခြင်းကြောင့်။ အကုသလော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥဘတောဘဋ္ဌေတိ၊ ကား။ ဥဘယတော၊ နှစ်ပါးစုံ သော။ စျာနတော၊ မှ။ ဘဋ္ဌော၊ လျောကျ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ အပ္ပဂုဏတာယ၊ မလေ့လာမကျေပြွန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န သုပ္ပတ္တိဋ္ဌိတထာယ၊ ကောင်းစွာမတည်တံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဥဿဟောပိ၊ အားထုတ်ခြင်းရှိငြားသော်လည်း။ ဝိနာသတော၊ ပဌမစျာန်၏ ပျက်စီးခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ အသာမတ္ထိယတော စ၊ ဒုတိယစျာန်သို့ရောက်ခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်ခြင်းအားဖြင့် ၎င်း။ စျာနဒွယတော၊ မှ။ ပရိဟီနော၊ ဆုတ်ယုတ်ဆုံးရှုံး၏။ စိဏ္ဏဝသိနာတိ၊ ကား။ အာသေဝိတဝသိနာ၊ မှီဝဲအပ်ပြီးသော ဝသီဘော်ရှိသည်ဖြစ်၍။
ပဉ္စဝီကထာဝဏ္ဏနာ
၇၈။ ဝသနံ၊ လိုလားနှစ်သက်ခြင်း။ ဝါ၊ အလိုအတိုင်းဖြစ်ခြင်။ ဝသီ၊ ခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဓာတုနိဒ္ဒေသတာယ၊ ဓာတ်ကိုညွှန်ပြခြင်းရှိသော ဘာဝသာဓန၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကိရိယာနိဒ္ဒေသော၊ ကြိယာကိုညွှန်ပြခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ ဝသိယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယထာရုစိ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ပဝတ္တိယော၊ ဖြစ်ခြင်းတို့တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ အာဝဇ္ဇနာယ၊ ဆင်ခြင်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ၌။ ဝသီ၊ အလိုအတိုင်းဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ အာဝဇ္ဇနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝသီ၊ သည်။ အာဝဇ္ဇနဝသီ၊ မည်၏။ စျာနံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇိတုံ၊ ငှာ။ ယတ္ထ ယတ္ထ ပဒေသေ၊ ၌။ ဣစ္ဆာ၊ အလိုသည်။ ယတ္ထိစ္ဆကံ၊ မည်၏။ ယဒါ ယဒါ၊ ၌။ ဝါ၊ တနည်း။ ယသ္မိံ ယသ္မိံစျာနင်္ဂေ၊ ၌။ ဣစ္ဆာ၊ သည်။ ယဒိစ္ဆကံ၊ မည်၏။ ယာဝ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက် အကြင်မျှလောက်။ ဣစ္ဆာ၊ သည်။ ယာဝဒိစ္ဆကံ၊ မည်၏။ ဒ-ကာရော၊ သည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို ပြု၏။ စ၊ ဆက်။ ယာဝါဒိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ ဗဟူနံ၊ ကုန်သော။ ဇဝနဝါရာနံ၊ ဇောဝါရတို့၏။ နိရန္တရံ ဝိယ၊ မပြတ်သကဲ့သို့။ တထာပဝတ္တနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကမေဝ၊ တခုသော ဇောဝါရကိုသာလျှင်။ န (သန္ဓာယ ဝုတ္တံ)၊ ရည်၍ ဆိုသည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုတခုသော ပစ္စဝေက္ခဏာဇောဝါရသည်။ ပရိစ္ဆိန္နစိတ္တလက္ခဏော၊ ပိုင်းခြားအပ်သော စိတ္တက္ခဏရှိ၏။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ အာဝဇ္ဇနာယ ဒန္ဓာယိတတ္တံ၊ နတ္ထီတိ၊ ကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ ဌာနေ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသောအရပ်၌။ ယဒါ ကဒါစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသောအခါ၌။
ယံ ကိဉ္စိ စျာနင်္ဂံ၊ စျာနင်ကို။ အာဝဇ္ဇေန္တဿ၊ ဆင်ခြင်သောသူအား။ ယထိစ္ဆိတံကာလံ၊ အလိုရှိသမျှ ကာလပတ်လုံး။ အာဝဇ္ဇနာယ၊ ဆင်ခြင်ခြင်း၏။ အာဝဇ္ဇနပ္ပဝတ္တိယာ၊ အာဝဇ္ဇန်းဖြစ်ခြင်း၏။ ဒန္ဓာယိတတ္တံ ဝိတ္ထာယိတတ္တံ ဝါ၊ နှေးကွေးလေးဖင့်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ စိရာယိတတ္တံ ဝါ၊ ကြာမြင့်သည်၏ အဖြစ် သည်၎င်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဖြစ်လတ်သော်။ အာဝဇ္ဇနဝသီ၊ သည်။ သိဒ္ဓါ နာမ၊ ပြီးစီးသည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သောသာတိ၊ ကား။ ဝုဋ္ဌာန။ပ။ဝသိယော၊ ဝုဋ္ဌာနဝသီ အဓိဋ္ဌာနဝီ ပစ္စဝေက္ခဏာဝသီတို့ကို။
စျာနဿ၊ ၏။ အင်္ဂသမုဒါယဘာဝတော၊ အင်္ဂါအပေါင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စျာနေ၊ ၌။ အာဝဇ္ဇနဝသိံ၊ ကို။ နိပ္ဖါဒေတုကာမေန၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပဋိပါဋိယာ၊ တိုင်း။ စျာနင်္ဂင်္ါနိ၊ တို့ကငိ။ အာဝဇ္ဇေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဌမံဝိတက္ကံ အာဝဇ္ဇယတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အာဝဇ္ဇနဝိသယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ အာဝဇ္ဇနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆိတံ၊ သည်။ ယဒိပိ (ဟောတိ)၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အာဝဇ္ဇနာယ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နာယ၊ သော်။ ဇဝနေဟိ၊ တို့သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ တာနိ စ ခေါ၊ ထိုဇောတို့သည်လည်း။ စိတ္တာဘိနီဟာရဿ၊ စိတ်ကို ရှေးရှုဆောင်ခြင်း၏ အာဝဇ္ဇေနတပ္ပရတာယ၊ အာဝဇ္ဇန်းလျှင် ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာဝိဇ္ဇိတစျာနင်္ဂါရမ္မဏာနိ၊ ဆင်ခြင်အပ်တိုင်းသော စျာနင်လျှင် အာရုံရှိသည်ဖြစ်၍။ ကတိပယာနေဝ၊ မပြည့်မစုံ အနည်းငယ်တို့ သည် သာလျှင်။ ဝါ၊ လေးခုငါးခုတို့သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိပုဏ္ဏာနိ၊ အပြည့်အစုံတို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကာ။ပ။ဇဝန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တိက္ခိန္ဒြိယဿ၊ ယ-ပုဂ္ဂိုလ်အား။ စတ္တာရိ၊ တို့သည်။ နာတိတိက္ခိန္ဒြိယဿ၊ အား။ ပဉ္စ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ နိရန္တရန္တိ၊ ကား။ ဝိသဘာဂေဟိ၊ သဘောမတူသော ဇောဝါရတို့ဖြင့်။ နိရန္တရံ၊ အခြားမရှိမူ၍။ အယံ ပနာတိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂဒွယန္တရိတာ၊ ဘဝင်နှစ်ခုခြားအပ်သော။ စတုဇဝနစိတ္တာ၊ ဇောလေးကြိမ်ရှိ သော။ ယထာဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ အာဝဇ္ဇနဝသီ၊ ကို။ အညေသံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မသေနာပတိအာဒီနံ ဝါ၊ အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားမူလည်း။ ဧဝရူပေ ကာလေတိ၊ ကား။ ဥဋ္ဌာယ သမုဋ္ဌာယ၊ ထထကြွကြွအလွန်ကြောင့်ကြပြု၍။ လဟုတရံ၊ အထူးသဖြင့် လျင်မြန်စွာ။ အာဝဇ္ဇနဝသီနိဗ္ဗတ္တနကာလေ၊ ကိုဖြစ်စေသော ကာလ၌။ သာ စ ခေါ၊ ထိုအခြားအပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အာဝဇ္ဇနဝသိသည်လည်း။ ဣတ္တရာ၊ တိုတောင်း၏။ ပရိတ္တကာလာ၊ နည်းသောကာလရှိ၏။ သတ္ထု၊ ၏။ ယမကပါဋိဟာရိယေ ဝိယ၊ ယမိုက်ပြာဋိဟာ၌ကဲ့သို့။ စိရတရပ္ပဗန္ဓဝတီ၊ အလွန်ရှည်ကြာသော အစဉ် ရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တံ၊ ထိုယမိုက်ပြာဋိဟာကို။ သာဝကေဟိ၊ တို့နှင့်။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဓိဂမေန၊ ရအပ်သည်နှင့်။ သမံ၊ ထပ်တူအမျှ။ သသမ္ပယုတ္တဿ၊ သော။ စျာနဿ၊ သမ္မာ၊ စွာ။ အာပဇ္ဇနံ၊ ပဋိပဇ္ဇနံ၊ ရောက်ခြင်းသည်။ သမာပဇ္ဇနံ၊ မည်၏။ စျာနသမင်္ဂိတာ၊ စျာန်နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။)
သီသန္တိ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဝသီအရာ၌။ သမာပဇ္ဇိတုကာမတာနန္တရံ၊ ဝင်စားခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ (အဖြစ်၏) အခြားမဲ့၌။ ဒွီသု ဘဝင်္ဂေသု၊ တို့သည်။ ဥပ္ပန္နေသု၊ ကုန်ပြီးလတ်သော်။ ဘဝင်္ဂံ၊ ကို။ ဥပစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ဖြတ်၍။ ဥပ္ပန္နာဝဇ္ဇနာနန္တရံ၊ ဖြစ်သောအာဝဇ္ဇန်း၏အခြားမဲ့၌။ သမာပဇ္ဇနံ၊ ဝင်စားခြင်းသည်။ သီဃံ၊ စွာ။ သမာပဇ္ဇမသမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်မည်၏။ မတ္ထကပ္ပတ္တာ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ အယဉ္စ သမာပဇ္ဇနဝသီ၊ ကိုလည်း။ သတ္ထု၊ ၏။ ဓမ္မဒေသနာယံ၊ တရားဟောသောအခါ၌။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ယံ၊ ယင်းဝသီကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သောခေါ အဟံ။ပ။ဝိဟရာမီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[အဂ္ဂိဝေဿန၊ အဂ္ဂိဝေသနအနွယ်ရှိသော သစ္စကပရိဗိုဇ်။ သော ခေါ အဟံ၊ ထိုသို့တရားဟောနေသောငါ သည်။ တဿ ဧဝ ကထာယ၊ ထိုတရားစကား၏ သာလျှင်။ ပရိယောသာနေ၊ အဆုံး၌။ တသ္မိံ ယေဝ ပုရိမသ္မိံ သမာဓိနိမိတ္တေ၊ ထိုရှေးဖြစ်သော သမာဓိနိမိတ်၌သာလျှင်။ အဇ္ဈတ္တမေဝ၊ အတွင်း၌သာလျှင်။ စိတ္တံ၊ ကို။ သဏ္ဌပေမိ၊ ကောင်းစွာထား၏။ သန္နိသာဒေမိ၊ ကောင်းစွာနေစေ၏။ ဧကောဒိံ၊ တခုတည်း ဖြစ်သည်ကို။ ကရောမိ၊ ၏။ သမာဒဟာမိ၊ ကောင်းစွာ အညီအညွတ်ထား၏။ ယေန၊ ယင်းသို့သော ထားခြင်းဖြင့်။ နိစ္စကပ္ပံ၊ အမြဲတမ်းနီးပါး။ ဝါ၊ အမြဲတမ်းလောက်ပင်။ ဝိဟရာမိ၊ နေ၏။]
ဟိ၊ မှန်၏။ ဣတော၊ ထက်။ သီဃတရာ၊ သော။ သမာပဇ္ဇနဝသီ နာမ၊ မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဇုဏှာယာ၊ လရောင်ရှိသော။ ဝါ၊ လသာသော။ ရတ္တိယာ၊ ၌။ န ဝေါရောပိတေဟိ၊ ရိတ်ပြီးခါစဖြစ်ကုန်သော။ ကေသေဟိ၊ ဆံပင်တို့ဖြင့် (မှတ်အပ်သော)။ ဝါ၊ ဆံပင်တို့ရှိသော။ ကပေါတကန္ဒရာယံ၊ ကပေါတချောက်၌။ ဝိဟရန္တဿ၊ သော။ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ၊ ၏။ (သီသေ-နှင့် သမာပဇ္ဇနမ္ပိ-တို့၌စပ်) ယာက္ခေန၊ သည်။ မဟန္တမ္ပိ ပဗ္ဗတကူဋံ၊ ကြီးစွာသော တောင်ထွတ်ကိုသော်လည်း။ ပဒါလေတုံ၊ ကွဲစေခြင်းငှာ။ သမတ္ထေ၊ သော။ ပဟာရေ၊ ပုတ်ခတ်ခြင်းကို။ သီသေ၊ ၌။ ဒိန္နေ၊ သော်။ သမာပဇ္ဇနမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိဒေဿတဗ္ဗံ၊ ပုံတူအဖြစ်ပြအပ်ပေ၏။ တထာ ဟိ၊ မှန်၏။ တဒါ၊ ၌။ ထေရော၊ သည်။ တဿ၊ ထိုဘီလူး၏။ ပဟရဏသမယေ၊ ပုတ်ခတ်သောအခါ၌။ သမာပတ္တိံ၊ သို့။ အပ္ပေသိ၊ ဝင်ရောက်လေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ ပါဠိယံ ပန၊ ၌ကား။ အညတရံ၊ သော။ သမာဓိံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ နိသိန္နော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣမေ ပန၊
ထေရော၊ ဤသုတ္တန်ဆောင်မထေရ်တို့သည်ကား။ သမာပတ္တိတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနသမကာလံ၊ ထသည်နှင့် ညီမျှသောကာလ၌။ ဝါ၊ ထလျှင်ထခြင်း။ တေန၊ ထိုဘီလူးသည်။ ပဟာရော၊ ကို။ ဒိန္နော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
အစ္ဆရာမတ္တန္တိ၊ ကား။ အင်္ဂုလိဖောဋမတ္တံ၊ လက်ဖျစ်တချက်တီးမျှသော။ ခဏံ၊ ခဏပတ်လုံး။ ဌပေတုန္တိ၊ ကား။ သီဃသောတာယ၊ လျင်မြန်သော ရေအယဉ်ရှိသော။ နဒိယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ဩဃံ၊ ရေအယဉ်ကို။ ဝေဂေန၊ လျင်သောအဟုန်ဖြင့်။ ပဝတ္တိတုံ၊ စီးခြင်းငှာ။ အဒတွာ၊ ၍။ ဌပေတုံ၊ ှုှာ။ သမတ္တော၊ စွမ်းနိုင် သော။ သေတု ဝိယ၊ တံတားကဲ့သို့။ ဝါ၊ တာတမံကဲ့သို့။ ဝေဂေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိတုံ၊ ငှာ။ အဒတွာ၊ ၍။ ယထာဝုတ္တက္ခဏံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ခဏပတ်လုံး။ ဝါ၊ ခဏမျှ။ စျာနံ၊ ကို။ ဌပေတုံ၊ ငှာ။ သမတ္ထတာ၊ အအဖြစ်တည်း။ အဘိဘုယျ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ဌပနံ၊ ထားခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ အဓိဋ္ဌာန်၌။ ဝသီ၊ အလိုအတိုင်းဖြစ်ခြင်းသည်။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ တထောဝ လဟုံ ဝုဋ္ဌာတုန္တိ၊ ကား။ အစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ၊ လက်ဖျစ်တတွတ်မျှလည်းဖြစ်သော။ ဒသစ္ဆရာမတ္တံ ဝါ၊ လက်ဖျစ်ဆယ်တွက်မျှသော်လည်းဖြစ်သော။ လဟုံ၊ သော။ ခဏံ၊ ပတ်လုံး။ ဝါ၊ မျှ။ စျာနသမင်္ဂီ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ စျာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာတုံ၊ ငှာ။ သမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဘဝင်္ဂစိတ္တုပ္ပတ္တိယေဝ၊ ဘဝင်စိတ်၏ ဖြစ်ခြင်း သည်သာလျှင်။ စျာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနံ နာမ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပါးသော ဝသီတို့တွင်။ ဧတ္ထမေဝ ခဏံ၊ ဤမျှလောက် ခဏပတ်လုံးသာလျှင်။ စျာနံ၊ ကို။ ဌပေဿာပိ၊ ထားအံ့။ ဝါ၊ တည်စေအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပုဗ္ဗပရိကမ္မဝသေန၊ ရှေး၌ဖြစ်သော ပရိကံ၏အစွမ်းဖြင့်။ အဓိဋ္ဌာနသမတ္ထတာ၊ တည်စေခြင်း၏ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အဓိဋ္ဌာနဝသီ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတ္တမေဝ ခဏံ၊ သာလျှင်။ စျာနသမင်္ဂီ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ စျာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌဟိဿမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပုဗ္ဗပရိကမ္မဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုဋ္ဌာနသမတ္ထတာ၊ သည်။ ဝုဋ္ဌာနဝသီ၊ မည်၏။ (ဣတိ၊ သို့။) ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ယာ၊ ယင်းဝုဋ္ဌာနဝသီကို။ သမာပတ္တိဝုဋ္ဌာနကုသလာတာတိ၊ သမာပတ်မှထခြင်း၌ လိမ္မသောသူ၏ အဖြစ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ဒုကမာတိကာ၌ ဟောတော်မူအပ်၏။ တဒုဘယဒဿနတ္ထန္တိ၊ ကား။ အဓိဋ္ဌာနဝုဋ္ဌာနဝသီဒဿနတ္ထံ၊ အဓိဋ္ဌာနဝသီနှင့် ဝုဋ္ဌာနဝသီကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။
တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံနိမ္မိတပဗ္ဗတေ၊ ထိုဖန်ဆင်းအပ်သော တောင်၌။ တဿ၊ ထိုတောင်၌။ ဝိဝရေ၊ အခေါင်း၌။ ယေန၊ အကြင်အဘိညာဉ်စိတ်ဖြင့်။ ပဗ္ဗတံ၊ ကို။ နိမ္မိနေယျ၊ ဖန်ဆင်းရာ၏။ ဝါ၊ ဖန်ဆင်းနိုင် ရာ၏။ တံ အဘိညာစိတ္တံ၊ သည်။ ဧကံယေဝ၊ တခုသာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အဘိညာပါဒကဿ၊ အဘိညာဉ်၏ အခြေဖြစ်သော။ စျာနဿ၊ ကို။ လဟုတရံ၊ သာ၍လျင်မြန်စွာ။ ဌပနံ စ၊ ထားခြင်းကို၎င်း။ ဝုဋ္ဌာနာ၊ ထိုစျာန်မှ ထခြင်းကို၎င်း။ ဣဓ၊ ဤဝတ္ထု၌။ နိဒဿိတံ၊ ပုံတူအဖြစ်ဖြင့် ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတ္ထကာ၊ ဤမျှလောက်ကုန်သော။ ဣဒ္ဓိမန္တာ၊ တန်ခိုးရှင်တို့သည်။ ဧကံ၊ တဦးသော။ ဥပဋ္ဌာကံ၊ အလုပ်အကျွေးဖြစ်သော နဂါးကို။ ဂရုဠတော၊ ဂဠုန်မှ။ ရက္ခိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ခိံသု၊ နိုင်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဂါရယှာ၊ ကဲ့ရဲအပ်ကုန်သည်။ အဿမ၊ ကုန်အံ့။
အာဝဇ္ဇနာနန္တရာနီတိ၊ ကား။ အာဝဇ္ဇနဝသီဘာဝါယ၊ အာဝဇ္ဇနဝသီဖြစ်ခြင်းငှာ။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ဝိတက္ကာဒီနံ၊ ကုန်သော။ စျာနင်္ဂါနံ၊ တို့ကို။ အာဝဇ္ဇနာယ၊ ဆင်ခြင်ခြင်း၏။ ဝါ၊ မှ။ ပရတော၊ ၌။ ယာနိ ဇဝနာနိ၊ တို့သည်။ ပဝတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ တာနိ၊ ထိုဇောတို့သည်။ တေသံ၊ ထိုစျာနင်တို့ကို။ ပစ္စဝေက္ခဏာနိ၊ ဆင်ခြင်သောဇောတို့တည်း။ ယဒဂ္ဂေန၊ အကြင်အဖို့အားဖြင့်။ အာဝဇ္ဇနဝသီသိဒ္ဓိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဒုတိယဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
၇၉။ နီဝရဏပ္ပဟာနဿ၊ နီဝရဏကိုပယ်ခြင်း၏။ တပ္ပဌမတာယ၊ ထိုပဌမစျာန်လျှင်။ ပဌမရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုပဌမစျာန်၏ ပဌမ၏အဖြစ်ကြောင့်။ (တနည်း) နီဝရဏပ္ပဟာနဿ၊ ပယ်တတ်သော တရား၏။ တပ္ပဌမတာယ၊ ထိုပဌမစျာန်လျှင် ပဌမ၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာသန္နနီဝရဏပစ္စတ္တိကာ၊ နီးသောနီဝရဏဟူသော ဘေးရန်ရှိ၏။ ထူလံ နာမ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော အရာမည်သည်ကို။ ဝိပုလမ္ပိ၊ ပြန့်ပြေားကြီးမားသော်လည်း။ ဖေဂ္ဂု ဝိယ၊ အကောကဲ့သို့။ သုခဘဉ္စနီယံ၊ လွယ်ကူစွာ ချိုးဖျက်နိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩဠာရိကတ္တာ အင်္ဂဒုဗ္ဗလာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သန္တတော မနသိကရိတွာတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အနောဠာရိကင်္ဂတ္တာ၊ ကြမ်းတမ်းသော အင်္ဂါမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သန္တဓမ္မသမင်္ဂိတာယ စ၊ ငြိမ်သက်သိမ်မွေ့သော တရားနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သန္တန္တိ၊ ငြိမ်သက်သည်ဟူ၍။ မနသိ ကတွာ၊ ၍။ ဟိ၊ မှန်။ ဒုတိယဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ပီတိသုခါဒယော၊ ကုန်သော။ ယေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ တရားတို့သည်။ ပဌမဇ္ဈာနေပိ၊ ၌လည်း။ ကာမံသန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တေဟိ၊ ထိုပဌမစျာန်၌ ရှိသော ပီတိသုခတို့ထက်။ တေ၊ ထိုဒုတိယစျာန်၌ရှိသော ပီတိသုခ တို့သည်။ သန္တတရာ စေဝ၊ သာ၍ ငြိမ်သက်သိမ်မွေ့ကုန်သည်၎င်း။ ပဏိတရာ စ၊ သာ၍မြတ်ကုန်သည် ၎င်း။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ နိကန္တိန္တိ၊ ကား။ နိကာမနံ၊ လိုလားနှစ်သက်ခြင်းကို။
အပေက္ခံ၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပရိယာဒါယာတိ၊ ကား။ ခေပေတွာ၊ ကုန်စေ ၍။ စတ္တာရိ ပဉ္စာတိ၊ ပါဌ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ ညွှန်ပြအပ်၏။ (ဋီကာဆရာကြည့်ရှု သော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ဝါ-သဒ္ဒါမရှိ၊ ယခုစာမူတို့၌ကား ရှိသည်ပင်) ဧတဿ၊ ထိုဇောဝိတ်အား။ ဒုတိယဇ္ဈာနံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကံ၊ မည်၏။ ဝုတ္တပ္ပကာရာနေဝါတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ဝုတ္တပ္ပကာရာနိယေဝ၊ တည်း။ ပရိကမ္မာဒိနာမကာနိ၊ ပရိကံ စသော အမည်ရှိကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
၈၀။ ဝူပသမာတိ၊ ကား။ ဝူပသမာဟေတု၊ ငြိမ်းခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ငြိမ်းစေခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းကို။ ဝူပသမောတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဉ္စ၊ ထိုပယ်ခြင်းသည်လည်း။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ၊ တို့ကို။ အတိက္ကမော၊ ကျော်လွန်ခြင်း တည်း။ အတ္ထတော၊ ကျရောက်သောအနက်အားဖြင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနက္ခဏေ၊ ၌။ အနုပ္ပါဒေါ၊ မဖြစ်ခြင်း တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမတိက္ကမာတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ စောဒနာ၊ ဧတ္ထ၊ ဤဒုတိယာစျာန်၌။ ကတမေသံ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ၊ အဘယ်ဝိတက်ဝိစာရတို့၏။ ဝူပသမော၊ ငြိမ်းခြင်းကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်ပါသနည်း။ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ၊ ပဌမစျာန်နှင့် ယှဉ်ကုန်သော ဝိတက်ဝိစာရတို့၏။ (ဝူပသမော၊ ကို။) အဓိပ္ပေတောကိံ၊ သလော။ ဣတိ၊ ကား စောဒနာတည်း။ ဧတ္ထ၊ ကိံ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ၊ ပဌမစျာန်နှင့်ယှဉ်သော ဝိတက်ဝိစာရတို့၏။ (ဝူပသမော၊ ကို။) ယဒိ အဓိပ္ပေတော၊ အံ့။ ထိုပဌမစျာန်နှင့် ယှဉ်သော ဝိတက်ဝိစာရတို့၏။ ဝူပသမော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ အကြောင်း။ ဝါ၊ မှန်။ ဝိတက္ကဝိစာရရဟိတံ၊ ဝိတက်ဝိစာရမှ ကင်းသော။ ပဌမဇ္ဈာနံ၊ သည်။ ကဒါစိ၊ ၌မှ။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနံ၊ ဒုတိယစျာန်နှင့် ယှဉ်သော ဝိတိက်ဝိစာရတို့၏။ (ဝူပသမော၊ ကို။) ယဒိအဓိပ္ပေတော၊ အံ့။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့အလိုရှိသော်လည်း။ ဝူပသမော၊ ဝိတက်ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းသည်။ နတ္ထေဝ၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့၏။ တတ္ထ၊ ထိုဒုတိယစျာန်၌။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပဌမဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဩဠာရိကတာ၊ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့ကို။ သမတိက္ကမာ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယဿ စျာနဿ၊ ကို။ သမဓိဂမော၊ ရခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သဘာဝတော၊ ဖြင့်။ အနောဠာရိကာနံ၊ မရုန့်ရင်းမကြမ်းတမ်းကုန်သော။ ဖဿာဒီနံ၊ တို့ကို။ သမတက္ကမာ၊ ကြောင့်။ ဒုတိယဿ စျာနဿ၊ ကို။ သမဓိဂမော၊န (ဟောတိ)၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ အယမတ္ထော၊ ဤအနက်ကို။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူသမာတိ ဧတေန၊ ဟူသောစကားရပ်ဖြင့်။ ဒီပိတော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမဇ္ဈာနိကာနံ၊ ကုန်သော။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ၊ တို့၏။ ဝူပသမော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤဒုတိယ စျာန်၌။ အဓိပ္ပေတော ကိံ၊ သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဒုတိယဇ္ဈာနိကာနံ၊ တို့၏။ (ဝူပသမော၊ ကို။ အဓိပ္ပေတော ကိံ၊ သလော။) ဣတိ ဧဒိသီ စောဒနာ၊ သည်။ အနောကာသာဝ၊ ဖြစ်ပေါ်ခွင့်မရှိသည်သာ တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌာဒီနဝဿ၊ မြင်အပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိသော စျာန်နင်တရား၏။ (အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနံ-ပုဒ်တွင် တာ –ပစ္စည်း၌စပ်) ဝါ၊ ကို။ (အာပါဒနံ-၌စပ်) တံတံစျာနက္ခဏေ၊ ၌။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနံ၊ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းကို။ ဝူပသမနံ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ (ဝိတက္ကာဒယော ဧဝ စ-ဟု သီဟိုလ်မူ၌ စ သဒ္ဒါနှင့်တကွရှိ၏။ ထိုပါဌ်သင့်၏။) စျာနင်္ဂဘူတာ၊ ကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒယော ဧဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့်။ ကရိယန္တိ၊ ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကာဒီနံယေဝ၊ တို့၏ သာလျှင်။ ဝါ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ သူပသိမာဓိဝစနံ၊ ငြိမ်းစေခြင်းစသည်ကိုဆိုသော စကားသည်။ ဉာယဂံ၊ အသင့်အားဖြင့် ရောက်၏။ ပန၊ ဆက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကာဒီနံ ဝိယ၊ ဝိတက်အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့။ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနမ္ပိ၊ ထိုဝိတက်စသည် နှင့် ယှဉ်သော တရားတို့၏လည်း။ (အာဒီနဝဒဿနံ- ၌စပ်) ဧတေန၊ ဤတရားကြောင့်။ ဧတံ၊ ဤစျာန် ကို။ ဩဠာရိကံ၊ ဟူ၍။ (အက္ခာယတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အာဒီနဝဒဿနံ၊ အပြစ်ကိုရှုမြင်ခြင်းသည်။ သုတ္တေ၊ ဗြဟ္မဇာလသုတ်၌။ အာဂတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ဝိတက္ကာဒီနံ၊ ဝိတက်အစရှိကုန်သော စျာနင်တရားတို့၏၎င်း။ တံသဟဂတာနဉ္စ၊ ထိုဝိတက်စသည်နှင့်တကွဖြစ်သော ဖဿစသော တရားတို့၏၎င်း။ ဝူပသမာဒိကေ၊ စသည်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်လျက်။ ဝိတက္ကာဒီနံယေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ဝုစ္စမာနော၊ သော။ ဝူပသမော၊ သည်။ (ဒီပေတိ-၌စပ်) အဓိကဝစနံ၊ အပိုအလွန်ကိုဆိုသောစကားသည်။ အညံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဗောဓေတိ၊ သိစေတတ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့သောပရိဘာသာကို နှလုံးသွင်း၍။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဩဠာရိကဿာ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဂဟိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဋီကာကျမ်း၌။ ယောဟိ ဝိတက္ကဝိစာရေဟီတိအာဒိ၊ ကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါတိအာဒီသုပိ၊ ပါဌ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိ သုခသမတိက္ကမေဝစနာနိ၊ ဝိတက်ဝိစာရကို ကျော်လွန်ခြင်း, ပီတိကို ကျော်လွန်ခြင်း, သုခကိုကျော်လွန်ခြင်းကို ဆိုသောစကားတို့သည်။ ဩဠာရိကောဠာရိကင်္ဂသမတိက္ကမာ၊ ရုန့်ရင်းသော ရုန့်ရင်းသေ အင်္ဂါကို ကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်။ ဒုတိယာဒိအဓိဂမဒီပကာနိ၊ ဒုတိယစျာန် စသည်ကို ရခြင်းကို ပြတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရပီတိသုခသမတိက္ကမစကား တို့၏။ ဧကဒေသဘူတံ၊ တစိတ်တဒေသဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝိတက္ကဝိစာရသမတိက္ကမေဝစနံ၊ ဝိတက်ဝိစာရတို့ကို ကျော်လွန်ခြင်းကို ဆိုသောစကားကို။ ပဟေယျင်္ဂနိဒ္ဒေသတာသာမညေန၊ ပယ်အပ် သော အင်္ဂါကို ပြသည်၏အဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သမူဟတော၊ အပေါင်း အားဖြင့်။ ဂဟိတေ၊ သော်။ ဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမဝစနဿ၊ ဝိတက်ဝိစာရတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကို ဆိုသော စကား၏။ တဒေကဒေသတာ၊ ထိုသုံးခွန်းသောစကားတို့၏ တစိတ်တဒေသအဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။
အယဉ္စ အတ္ထော၊ ကိုလည်း။ အဝယဝေန၊ အစိတ်ဖြင့်။ သမုဒါယေယာပလက္ခဏနယေန၊ အပေါင်းကို မှတ်သောနည်းဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အထ ဝါ၊ သော်ကား။ ဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမဝစနနေဝ၊ ဝူပသမစကား ဖြင့်ပင်လျှင်။ (ဒီပိတာ-၌ စပ်) တံသမတိက္ကမာ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့ကို ကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်။ ဒုတိယာဓိ့မဒီပကေန၊ ဒုတိယစျာန်ကို ရခြင်းကို ပြတတ်သည်ဖြစ်၍။ ပီတိရာဂဒါဒိဝစနာနံ၊ ဝိရာဂ စသော စကားတို့၏။ ပီတိအာဒိသမတိက္ကမာ၊ ပီတိ အစရှိသည်ကို ကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်။ တိယာဒိ အဓိ ဂမ ဒီပကတာ၊ တတိယစျာန် စသည်ကို ရခြင်းကို ပြတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒီပိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာဟူသောပုဒ်၏။ တံဒီပကတာ၊ ထိုဒုတိယစျာန် စသည်ကို ရခြင်းကို ပြတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ ဆို၏။
နိယကဇ္ဈတ္တံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ အဇ္ဈတ္တဇ္ဈတ္တဒိ၊ ကို။ န (အဓိပ္ပေတံ)၊ အလိုမရှိအပ်။ တတ္ထ၊ ထိုအဖွင့်၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ (ကိံ၊ အဘယ်နည်းဟူမူ။) ဝိဘင်္ဂေ ပနာတိအာဒိ၊ တည်း။ နီလဝဏ္ဏယောဂတော နိလဝတ္တံ ဝိယာတိ၊ ကား။ နီလယောဂတော၊ ညိုသောအဆင်းနှင့် ယှဉ်ခြင်း ကြောင့်။ ဝတ္ထံ၊ အဝတ်သည်။ နီလံ ဝိယ၊ ညိုသကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယေန သမ္ပသာဒနေန၊ အကြင်သမ္မသာဒနမည်သော သဒ္ဓါနှင့်။ ယောဂါ၊ ကြောင့်။ စျာနံ၊ သည်။ သမ္ပသာဒနံ၊ မည်၏။ တသ္မိံ၊ ထိုသမ္ပသာဒနမည်သောသဒ္ဒါကို။ ဒဿိတေ၊ ဖွင့်ပြအပ်သည်ရှိသော်။ သမ္ပသာဒနံ၊ ကြည်လင်သော။ စျာနံ၊ စျာန်။ ဣတိ၊ သို့။ သမာနာဓိကရဏနိဒ္ဒေသေနေဝ၊ တူသောတည်ရာရှိသည်ကို ပြခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ တံယောဂါ၊ ထိုသမ္ပသာဒနမည်သောသဒ္ဓါနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ စျာနေ၊ ၌။ တံသဒ္ဒပဝတ္တိ၊ ထိုသမ္မသာဒနမည်သောသဒ္ဓါနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ စျာနေ၊ ၌။ တံသဒ္ဒပဝတ္တိ၊ ထိုသမ္ပသာဒနသဒ္ဒါ၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒဿိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဝိရောဓော၊ အဋ္ဌကထာ၏ ဝိဘင်းပါဠိ နှင့် မဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ ယုတ္တော၊ သင့်ပေ၏။ ဧကောဒိဘာဝေ၊ ဧကောဒိဘာဝ၌။ (အဝိရောဓော၊ သည်။) ကထံ (ယုတ္တော)၊ နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ စောဒနာတည်း။ ဧကောဒိမှိ၊ ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကရဏနိဒ္ဒေသေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ စျာနဿ၊ ၏။ ဧကောဒိဝဍ္ဎနတာ၊ ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ပွားစေသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (အဝိရောဓိ၊ သည်။ ယုတ္တော၊ ၏။) ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဧကောဒိဘာဝန္တိ ပဒံ၊ ဧကောဒိဘာဝံဟူသော ဤပုဒ်ကို။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ဧကောဒိဿ၊ ဧကောဒိမည်သောသမာဓိကို။ နိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ကာတဗ္ဗော၊ သင့်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်တန်ရာ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိမှိ၊ ၌။ ပဝတ္တော၊ သော။ ဧကောဒိဘာဝသဒ္ဒေါ၊ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ သမ္ပသာဒနသဒ္ဒေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ စျာနေ၊ ၌ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယုတ္တံ၊ ၏။ ဣမသ္မိဉ္စအတ္ထဝိကပ္ပေတိ၊ ကား။ စေတသော သမ္ပသဒယတီတိ၊ ဟူသော။ ဧတသ္မိံပက္ခေ၊ ဤအနက်အဖို့၌။ စေတသောတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဥပယောဂတ္ထေ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်၏ အနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ တည်း။ ပုရိမသ္မန္တိ၊ ကား။ သမ္ပသာဒန။ပ။ သာဒနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တပက္ခေ၊ ၌။ စေတသောတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ သမ္ဗန္ဓေ၊ ၌။ သာမိဝစနံ၊ သည်။
ယာဝ ပရေ ဧကာဟံ တေ ကရောမီတိအာဒီသု၊ စသောစကားရပ်တို့၌။ သေဋ္ဌောပိ၊ အမြတ်ကိုလည်း။ လောကေ၊ ၌။ ဧကောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဧကော၊ တကိုယ်တည်း။ အဒုတိယော၊ အဖော်မရှိသည် ဖြစ်၍။ (ဤတွင် သာဓကတရပ်ဖြစ်သည်။) ဧကာကီတိ၊ အဖော်ကင်းကုန်သော။ ဝါ၊ တကိုယ်ချင်းဖြစ်ကုန်သော။ ခုဒ္ဒကေဟိ၊ ငယ်သောသတ္တဝါတို့သည်။ ဇိတံ၊ အောင်အပ်၏။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အသဟာယတ္ထောပိ၊ အဖော်ကင်းသော အနက်ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဧကသဒ္ဓေါ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကောအသဟာယော ဟုတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဒ္ဓါဒယောပိ၊ သဒ္ဓါအစရှိသော တရားတို့သည်လည်း။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ အဝိက္ခေပလက္ခဏော၊ မပျံ့လွင့်ခြင်းသဘော၌။ ဣန္ဒဋ္ဌ ကရဏေန၊ အစိုးရသည်၏ အဖြစ်အစိုးရခြင်းသဘောကိုပြုသဖြင့်။ သာတိသယံ၊ တကွ။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေ။ပ။ အဓိဝစနန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
သမ္ပသာဒနံ စေတသော ဧကောဒိဘာဝန္တိ၊ ဟူသော။ ဝိသေသနဒွယံ၊ ဝိသေသနပုဒ်နှစ်ခု အပေါင်းကို။ (ဂဟိတံ-၌စပ်) စျာနဿ၊ ဒုတိယစျာန်၏ အတိသယဝစနိစ္ဆာဝသေန၊ လွန်ကဲသောဂုဏ်ကို ဆိုလိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ် ဆိုအပ်၏။ သွာယမတိသယော၊ ထိုလွန်ကဲသော ဂုဏ်ကို။ ဣမသ္မိံ စျာနေ၊ ဤဒုတိယစျာန်၌။ လဗ္ဘတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ၌။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ နနုစာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အာဟနနပရိယာဟနနဝသေန စ၊ ရှေးဦးစွာခေါက်ခြင်း ထက်ဝန်းကျင်လှည့်လည်၍၊ ခေါက်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အနုမဇ္ဇနယောဇနဝသေန စ၊ အဖန်ဖန်သုံးသပ်ခြင်း သမ္ပယုတ်တရားတို့ကို အာရုံ၌ မပြတ်ယှဉ်စေခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တမာနာ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ ဝိဘတ် ဝိစာရတရားတို့သည်။ နီဝရဏပ္ပဟာနေန၊ နီဝရဏကိုပယ်ခြင်းကြောင့်။
ကိလေသကာလုဿိယာပဂမေ၊ ကိလေသာ ဟူသော နောက်ကျုသည်၏ အဖြစ်ကင်းခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ကဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ဝါ၊ အနည်းငယ်သော။ ခေါတံ၊ ချောက်ချားခြင်းကို။ ကရောန္တော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုဝိတက် ဝိစာရတို့ကြောင့်။ တေ၊ ထိုသမ္ပယုတ်တရားတို့သည်။ သန္နိသိန္နာ စ၊ ကောင်းစွာငြိမ်ဝပ်ကုန်သည်လည်း။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရက္ခော တေန န သုပ္ပသန္နန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ခုဒ္ဒိကာ၊ ငယ်ကုန်သော။ ဦးမိယော၊ လှိုင်းတို့သည်။ ဝိစိယော၊ မည်ကုန်၏။ မဟတိယော၊ ကြီးကုန်သော။ (ဦးမိယော၊ တို့သည်။) တရင်္ဂါ၊ ကုန်၏။ ဣန္ဒြိယသမတ္တေ စ၊ ဣန္ဒြေတို့၏ ညီမျှသည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ တေနေဝ ခေါဘန စ၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသော ဝိတက်ဝိစာရတို့၏ ချောက်ချားခြင်းကြောင့်ပင်လျှင်၎င်း။ သမ္ပသဒါဘာဝေန စ၊ ကြည်လင်ခြင်း၏ မရှိခြင်း ကြောင့်၎င်း။ ဗဟလေ၊ ထူထဲပျစ်ချွဲသော။ ဇလေ၊ ရေ၌။ မစ္ဆော၊ ဝိယ၊ ငါးကဲ့သို့။ သမာဓိပိ၊ သည်လည်း။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ န ပါကဋော၊ မထင်ရှားသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယထာဝုတ္တက္ခောဘော ဧဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ တိုင်းသော ချောက်ချားခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ပလိဗောဓော၊ မည်၏။ ဧဝံ ဝုတ္တေနာတိ၊ ကား။ ယဿာ သဒ္ဓါယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပသာဒနန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ယဿာ စိတ္တေကဂ္ဂတာယ၊ ၏။ ဝသေန စ၊ ဖြင့် လည်း။ ဧကောဒိဘာဝန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ စျာနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တာသံ ဧဝ၊ ထိုသဒ္ဓါနှင့် ဧကဂ္ဂတာတို့၏ သာလျှင်။ (ပဝတ္တိအာကာရဿ-၌စပ်) သဒ္ဒဟနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တိအာကာရဿ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်း အရာ၏။ ဝိသေသဝိဘာဝနာဝသေန၊ အထူးကို ပြသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တေန၊ ဟောတော်မူအပ်သော။ တေန ဝိဘင်္ဂပါဌေန၊ ထိုဝိဘင်းပါဠိတော်နှင့်။ သမ္ပသာဒနယောဂတော။ပ။စျာနံ ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တာ၊ သော။ အယံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ န ဝိရုဇ္ဈတိ၊ မဆန့်ကျင်။ ပန၊ ဆက်။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့်။ အဝိရာဓော၊ ပါဠိတော်နှင့် အဋ္ဌကထာ၏ မဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သော၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တော ဧဝ၊ တည်း။
၈၁။ သန္တာတိ၊ ကား။ သမံ၊ ငြိမ်းခြင်းသို့။ နိရောဓံ၊ ချုပ်ခြင်းသို့။ ဂတာ၊ ရောက်ကုန်၏။ သမိတာတိ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ သမံ၊ ငြိမ်းခြင်းသို့။ ဂမိတာ၊ ရောက်စေအပ်ကုန်၏။ နိရောဓိတာ၊ ချုပ်စေအပ် ကုန်၏။ ဝူပသန္တာတိ၊ ကာ။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ငြိမ်းစေပြီးသောကြောင့်ပင်လျှင်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပသန္တာ၊ ငြိမ်းကုန်၏။ အတ္ထင်္ဂတာတိ၊ ကား။ အတ္ထံ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ဂတာ၊ ၏။ အဗ္ဘတ္ထင်္ဂတာတိ၊ ဟူ၍။ ဥပသဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ပဒံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ စေ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပဝ္ပိတာတိ၊ ကား။ ဝိနာသံ၊ သို့။ ဂမိတာ၊ ကုန်၏။ သောသိတာတိ၊ ကား။ ပဝတ္တိသင်္ခါတဿ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ သန္တနဿ၊ အစဉ်၏။ အဘာ ဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ မရှိသောအားဖြင့်။ သောသံ၊ ခြောက်ခြင်းသို့။ သုက္ခဘာဝံ၊ ခြောက် သည်၏အဖြစ်သို့။ ဣတာ၊ ရောက်ကုန်၏။ ဗျန္တီကတာတိ၊ ကား။ ဝိဂတန္တကတာ၊ ကင်းသောအစွန်းအဆုံး ရှိသည်ကို ပြုအပ်ကုန်၏။
အယမတ္ထောတိ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ ပဟီနတ္ထာ၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းတည်း။ စောဒကေန၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆိတွာ၊ ၍။ ပရိဟရိတုံ၊ ရှောင်လွှဲဖြေရှင်းခြင်းငှာ။ ဧဝမေတံ သိဒ္ဓေါဝါယမတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ န ပနေတန္တိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧတန္တိ၊ ကား။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ ဝစနံ၊ သည်။ တဒတ္ထဒီပကန္တိ၊ ကား။ ဝိတက္က။ပ။သင်္ခါတဿ၊ ဝိတက်ဝိစာရ တို့၏ မရှိခြင်းမျှဟုဆိုအပ်သော။ တဿ အတ္ထဿ၊ ကို။ ဒီပကံ၊ ပြတတ်သည်။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒုတိယ။ပ။ဒီပကေန စ၊ ဒုတိယစျာန်စသည်ကို ရခြင်း၏ အကြောင်းကို ပြတတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ (ဝိတက္ကဝိစာရဝူပသမဝနေနဝ-၌စပ်) အဇ္ဈတ္တသမ္ပသာဒနတာယ စ၊ မိမိသန္တာန်၌ ကြည်လင်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်၏၎င်း။ စေတသော။ပ။ တာယ စ၊ စိတ်၏ဧကောဒိမည်သော သမာဓိကို ပွားစေတတ်သည်၏ အဖြစ်၏၎င်း။ ဟေတုဒီပကေန စ၊ အကြောင်းကို ပြတတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ အဝိတက္က။ပ။ဒီပကေန စ၊ ဝိတက်မရှိသည်၏ အဖြစ်၏ အကြောင်းကို ပြတတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဝိတက္က။ပ။ဝစနေနဝ၊ ဝူပသမဟူသော စကားဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိတက္ကဝိစာရာဘာဝေါ၊ ရတို့၏ မရှိခြင်းကို။ ဒီပိတော၊ ပြီး။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ ကတေန၊ ပြုအပ် ဆိုအပ်သော။ အဝိတက္က။ပ။ဝစနေန၊ ဝိတက်မရှိ ဝိစာရမရှိဟူသော။ ဝါ၊ အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ ဟူသော စကားဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဝါ၊ အကျိုးမရှိပြီမဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ န၊ အကျိုးမရှိသည်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) အဒီပိတတ္တာ၊ ပြအပ်ပြီးမဟုတ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဝိတက္က။ပ။ဝစနေန၊ ဝိစာရတို့ကို ငြိမ်းစေသည်ဟူသော စကား ဖြင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ၊ တို့၏။ အပ္ပဝတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းကို။ ဝုတ္တာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိတက္ကဝိစာရေသု၊ တို့၌။ တဏှာပ္ပဟာနံ၊ တဏှာကိုပယ်ခြင်းသည်။ ဧတေသံ၊ ဤဝိတက်ဝိစာရတို့ကို။ ဝူပသမနံ၊ ငြိမ်းစေခြင်းမည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဝါ၊ ထင်။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ ယေ၊ အကြင်မဂ်ဖိုလ်တို့သည်။ တဏှာပ္ပဟာနံ၊ ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသုမဂ္ဂေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ သင်္ခါရပ္ပဝတ္တိ၊ သင်္ခါရတို့၏ ဖြစ်ခြင်း သည်။ ဟောတိ ဧဝ၊ ရှိသေးသည်သာလျှင်တည်း။
ဧဝမေဝ၊ လျှင်။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ဝိက္ခမ္ဘိတ။ပ။တဏှာဿ၊ ပယ်ခွာအပ်ပြီးသော ဝိတက်ဝိစာရတို့၌ တဏှာရှိသော။ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဝိတက္က။ပ။ယောဂေါ၊ ရတို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းကို။ ပုရိမေန၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာဟူသော ရှေးပုဒ်ဖြင့်။ နိဝါရိတော၊ မြစ်အပ်သည်။ န သိယာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံနိဝါရဏတ္ထံ စ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့ နှင့် ယှဉ်ခြင်းကို မြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ၎င်း။ အာဝဇ္တိတုကာမတာဒိအတိက္ကမောဝ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းငှာ အလိုရှိ သည်၏အဖြစ် စသည်ကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဒဿနတ္ထဉ္စ၊ ငှာ၎င်း။ အဝိတက္ကံ အဝိစာရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော ဤပုဒ်နှစ်ခုကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဌမမ္ပီတိ၊ ကား။ ပဌမံ စျာနမ္ပိ၊ သည်လည်း။
ဒုတိယံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိပိ၊ ကြောင့်လည်း။ ဒုတိယံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္ထုံ၊ ငှာ။ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ န တထာဣမဿ ဝိတက္ကဝိစာရာတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဥပစာရက္ခဏေ၊ ၌။ နီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ပဟီယန္တိ ယထာ၊ သို့။ တထာ၊ တူ။ ဣမဿ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဥပစာရက္ခဏေ၊ ၌။ ဝိတက္ကဝိစာရာ၊ တို့ကို။ န ပဟီယန္တိ၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) အသံကိလိဋ္ဌသဘာဝတ္တာ စ၊ ညစ်နွမ်းစေအပ် ပူပန်စေအပ် နှိပ်စက်အပ်သော သဘောမရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ ဥပစာရဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ တေ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့ကို။ ပဟာတုံ၊ ငှာ။ အသမတ္ထဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ တေ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့ကို။ ပဟာတုံ၊ ငှာ။ အသမတ္ထဘာဝတော စ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့် ၎င်းတည်း။ တာယ၊ ထိုဥပစာရဘာဝနာဖြင့်။ တေသူ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့၌။ တဏှာ၊ ကို။ ယဒိပိ ပဟီယတိ၊ အပ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ န ပဟီယတိ၊ ပယ်အပ်သည် မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရတို့၌။ သဝိသေသံ၊ တကွ။ တဏှာပ္ပဟာနံ၊ ကြောင့်။ အပ္ပနာက္ခဏေယေဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဟာနင်္ဂတာပိ၊ ပယ်အပ်သောအင်္ဂါ၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ အတိသယပ္ပဟာနဝသေနေဝ၊ အလွန်အကဲပယ်တတ်သော အပ္ပနာ၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ ကား။) နီဝရဏာနံ၊ တို့၏။ (ပဟာနင်္ဂတာ-တွင် တာ-၌ စပ်။) ပဌမဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ပဟာနင်္ဂတာ၊ ကို။ အတိသယပ္ပဟာနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတံ စျာနံ၊ သည်။ တိဝင်္ဂမေဝ၊ အင်္ဂါသုံးပါးရှိသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တန္တိ၊ ကား။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဝစနံ၊ သည်။ ဝါ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ရထဿ၊ ၏။ ပဏ္ဍုကမ္ဗလံ ဝိယ၊ ဖျော့တော့သောအဆင်းရှိသော သက္ကလပ်ကဲ့သို့။ သမ္ဗာသာဒေါ၊ ကြည်လင်စေသောသဒ္ဓါသည်။ စျာနဿ၊ ၏။ ပရိက္ခာရော၊ အကာအရံပေတည်း။ စျာနင်္ဂ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သပရိက္ခာရံ စျာနံ ဒေဿတုန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တတိယဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
၈၂။ ဥပ္ပိလာဝိတန္တိ၊ တဟူသော။ အယံ၊ ဤသဘောသည်။ ပရိဂ္ဂဟေသု၊ သိမ်းဆည်းအပ်သော ဝတ္ထု ပစ္စည်းတို့၌။ အပရိစ္စတ္တပေမဿ၊ မစွန့်အပ်သော ခင်မင်တွယ်တာခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ ခင်မင်တွယ်တာခြင်း ကို မစွန့်လွှတ်ရသေးသော။ အနာဒီနဝဒဿိနော၊ အပြစ်ကိုမြင်လေ့မရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ တဏှာသဟဂတာယ၊ တဏှာနှင့်တကွဖြစ်သော။ ပီတိယာ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ သည်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ဣဓပန၊ ဤစျာနကထာ၌မူကား။ ဒုတိယဇ္ဈာနပီတိ၊ ဒုတိယစျာန်နှင့်ယှဉ်သော ပီတိကို။ (ကာမံ) အဓိပ္ပေတာ၊ အကယ်၍ကား အလိုရှိအပ်ပေ၏။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပင် ဥပ္ပိလာဝိတသည် တဏှာသဟဂတပီတိ၏ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာဖြစ်၍ ဤ၌ ဒုတိယစျာန်ပီတိကို အလိုရှိအပ်ငြားသော်လည်း။ ပီတိယံ၊ ၌။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ အဝိရတ္ထံ၊ တပ်မက်ခြင်းမကင်း သော ပုဂ္ဂိုလ်သို့။ သာပိ၊ ထိုတဏှာသဟဂုတ်ပီတိသည်လည်း။ အနုဗန္ဓေယျ၊ အစဉ်လိုက်လေရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ (ဥပ္ပလာဝိတံ-ဟု) ဟောအပ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဥပ္ပိလာဝိတံ ဝိယ၊ လောက်လက်ပေါ်ခြင်း သဘောနှင့်တူ၏။ ဝါ၊ တမျိုးတမည်ဖြစ်လျက် စိတ်၏တက်ကြွခြင်းသဘောနှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပိလာဝိတ-ဟု ဆိုသင့်သည်မှန်ပေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပိတိ၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဥပ္ပိလာဝိတံဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၈၃။ ဝိရဇ္ဇနံ၊ တပ်မက်ကင်းခြင်း။ ဝါ၊ မတပ်မက်ခြင်း။ ဝိရာဂေါ၊ တပ်မက်ကင်းခြင်း။ ဝါ၊ မတပ်မက်ခြင်း။ ပန၊ ဆက်။ တံ ဝိရဇ္ဇနံ၊ ထိုတပ်မက်ကင်းခြင်းမတပ်မက်ခြင်းသည်။ နိဗ္ဗိန္ဒနမုခေန၊ ငြီးငွေ့ခြင်းကို ပဓာနပြု သဖြင့်။ ဝါ၊ ကို။ အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ဟီဋ္ဌနံ ဝါ၊ ရှုတ်ချခြင်းသည်သော်၎င်း။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓရာဂပ္ပဟာနံဝါ၊ ထိုပီတိနှင့် စပ်သော တပ်မက်မှု ရာဂကို ပယ်ခြင်းသည်သော်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒု ဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အနက်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တ။ပ။သမတိက္ကမော ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝုတ္တပ္ပကာရာယာတိ၊ ကား။ ယဒေဝ တတ္ထ ပီတိဂတန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရာယ၊ သော။ သမုစ္စယော၊ ပေါင်းဆည်းခြင်းသည်။ သမ္ပိဏ္ဍနံ၊ မည်၏။
မဂ္ဂေါတိ၊ ကား။ ဥပါယော၊ အကြောင်းဥပါယ်တည်း။ တဒဓိဂမာယာတိ၊ ကား။ တတိယမဂ္ဂါဓိဂမာယ၊ တတိယမဂ်ကို ရခြင်းငှာ။
၈၄။ ဥပပတ္တိတောတိ၊ ကား။ သမဝါဟိတဘာဝေန၊ အညီအမျှဆောင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အညီအမျှ ဖြစ်စေသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပတိရူပတော၊ သင့်လျော်သောအားဖြင့်။ စျာနုပေက္ခာပိ၊ သည်လည်း။ သမဝါဟိတမေဝ၊ အညီအမျှဆောင်ခြင်း (ဖြစ်ခြင်း) ကိုသာလျှင်။ အန္တောနီတံ၊ အတွင်း၌ ဆောင်သည်ကို။ ဝါ၊ အတွင်းဝင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမံ ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဝိသဒါယာတိ၊ ကား။ သံကိလေသဝိဂမေန၊ ညစ်ညူးကြောင်းတရားကင်းသဖြင့်။ ပရိဗျတ္တာယ၊ ထင်ရှားသော။ ဝါ၊ သန့်ရှင်းပေါ်လွင်သော။ ဝိပုလာယာတိ၊ ကား။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွ။ ဝါ၊ လွန်လွန်ကဲကဲ။ မဟာဂ္ဂတဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ မဟဂ္ဂုတ်မဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ မဟတိယာ၊ ကြီးမား သော။ ထာမဂတာယာတိ၊ ကား။ ပီတိဝိဂမေန၊ ပီတိကင်းသဖြင့်။ ထိရဘာဝပ္ပတ္တာယ၊ မြဲမြံခိုင်ခဲ့သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သော။
ပရိသုဒ္ဓပကတိ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သော ပင်ကိုရင်းသဘောဟူသည်။ ခီဏာသဝပကတိ၊ ရဟန္တာတို့ ၏ ပင်ကိုရင်းပကတိသဘောတည်း။ နိက္ကိလေသတာ၊ ကိလေသာကင်းသည်၏ အဖြစ်တည်း။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ကမ္မဿကတာဒဿနဟေတုကော၊ ကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ရှုမြင်ခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော။ သမဘာဝဒဿနာကာရော၊ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ရှုသော အခြင်း အရာဟူသော။ မဇ္ဈတ္တာကာရော၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော အခြင်းအရာသည်။ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ၊ မည်၏။
သဟဇာတဓမ္မာနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ သာမိဝစနံ၊ တည်း။ သမပ္ပဝတ္တိယာ၊ အညီိအမျှဖြစ်သောအားဖြင့်။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ ဝီထိပဋိပန္နာယ၊ လမ်းမှန်သို့သွားလတ်သော်။ ဝါ၊ လမ်းမှန်အတိုင်း သွားလတ်သော်။ အလီနာနုဒ္ဓတာနိရဿာဒတာယ၊ မတွန့်ဆုတ် မပျံ့လွင့် သာယာဖွယ်မကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟသမ္ပဟံသနေသု၊ ချီးမြှောက်ခြင်း နှိပ်ခြင်းရွင်စေခြင်းတို့၏။ ဗျာပါရာဘာဝတော၊ ကြောင့်ကြမှုမရှိသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်ကြဖွယ်မရှိသောကြောင့်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေသို၊ တို့၌။ မဇ္ဈတ္တာကာရဘူတာ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော အခြင်းအရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (ဥပေက္ခာ၊ သည်။) ဗောဇ္ဈင်္ဂုပေက္ခာ၊ မည်၏။
ဥပေက္ခာနိမိတ္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ လီနုဒ္ဓစ္စပက္ခပါတရဟိတံ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းအဖို့ ပျံ့လွင့်ခြင်းအဖို့ ၌ ကျခြင်းကင်းသော။ မဇ္ဈတ္တံ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော။ ဝီရိယံ၊ သည်။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုအလယ်အလတ်ဖြစ်သော ဝီရိယုပေက္ခာသည်ပင်လျှင်။ တံ အာကာရံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တေတဗ္ဗဿ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ ဝီရိယဿ၊ နောက်ဝီရိယ၏။ နိမိတ္တဘာဝတော၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပေက္ခာနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သမ္ပဝတ္တိကာလေ၊ ၌။ ဥပေက္ခီယတိ၊ လျစ်လျူရှုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။ ဝီရိယမေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ဥပေက္ခာ၊ တည်း။ ဝီရိယုပေက္ခာ၊ ဝီရိယသည်ပင်လျှင် ဥပေက္ခာ။
ပဌမံ စျာနံ၊ ကို။ ပဋိလာဘတ္ထာယ၊ ရခြင်းအကျိုးငှာ။ နီဝရဏ၊ တို့ကို။ပ။ နေဝသညာနာသညာယတန သမာပတ္တိံ၊ ကို။ ပဋိလာဘတ္ထာယ၊ ငှာ။ အာကိဉ္စညာယတနသညံ၊ ကို။ ပဋိသင်္ခါ သန္တိဋ္ဌန၊ ရှုဆင်ခြင်၍ ကောင်းစွာတည်သော။ ပညာ၊ သည်။ သင်္ခါရုပေက္ခာသု၊ တို့၌။ ဉာဏံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတာ၊ ကုန်သော။ သောတပတ္တိမဂ္ဂံ၊ ကို။ ပဋိလာဘတ္ထာယ၊ ငှာ။ ဥပ္ပါဒံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ ဂတိံ၊ လားရာကို။ နိဗ္ဗတ္တိံ၊ ခန္ဓာတို့၏ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဥပပတ္တိံ၊ ဝိပါက်၏ကပ်၍ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဇာတိံ၊ ကို။ ဇရံ၊ ကို။ ဗျာဓိံ၊ ကို။ သောကံ၊ ကို။ ပရိဒေဝံ၊ ကို။ ဥပါယာသံ၊ ပြင်းစွာပူပန်ခြင်းကို။ (ပဋိသင်္ခါသန္တိဋ္ဌနာ-တွင်စပ်။) သောတာပတ္တိ ဖလသမာပတ္တတ္ထာယ၊ ငှာ။ ဥပ္ပါဒံ၊ ကို။ပ။ ဥပါယာသံ၊ ကို။ပ။ အရဟတ္တဖလသမာပတ္တတ္တာယ၊ ငှာ။ သုညတာဝိဟာရသမာပတ္တတ္ထာယ၊ ငှာ။ အနိမိတ္တဝိဟာရသမာပတ္တတ္ထာယ၊ ငှာ။ (ဤနောက်ဆုံးနှစ်ပိုဒ်ဖြင့် ဖိုလ်လေးပါးနှင့် ဆိုင်သော သုညဘ အနိမိတ္တသမာပတ်ကိုဆိုသည်။ ရှေးဖလသမာပတ်ကို လေးပိုဒ်ဖြင့် အပ္ပဏိဟိတဖလသမာပတ်လေးပါးကို ဆိုသည်။) ဥပ္ပါဒံ၊ ကို။ ပဝတ္တံ၊ ကို။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ အာယူဟနံ၊ ကို။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ (ဂတိံမှ ဥပါ-ယာသံ-တိုင်အောင်ပိုနေသည်၊ ထိုပုဒ်များ ဖလသမာပတ်ဝါရတို့၌ မရှိကြောင်း ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်အဋ္ဌကထာ၌ ဆုံးဖြတ်ထားသည်။) ပဋိသင်္ခါသန္တဋ္ဌနာ၊ သော။ ပညာ၊ သည်။ သင်္ခါရုပေက္ခာသု၊ တို့၌။ ဉာဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဣမာဒသ၊ တို့သည်။ ဝိပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပဇန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသင်္ခါရရုပေက္ခာဉာဏ်တို့တွင်။ ပဌမဇ္ဈာနာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိ၊ ကုန်သော။ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရာဒီနိ၊ တို့ကို။ ပဋိသင်္ခါယ၊ ၍။ သဘာဝတော၊ ဖြင့်။ ဥပပရိက္ခိတွာ၊ ရှုဆင်ခြင်၍။ သန္နိဋ္ဌာနဝသေန၊ ဆုံးဖြတ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ တိဋ္ဌမာနာ၊ တည်သော။ နီဝရဏာဒီပဋိသင်္ခါသန္တဋ္ဌနာ၊ နီဝရဏကို ရှုဆင်ခြင်၍ ကောင်းစွာတည်သော ပညာသည်၎င်း။ (ဥပေက္ခာ-၌စပ်။) ဒီဋ္ဌာဒီနဝတ္တာ၊ မြင်အပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဥပ္ပါဒ စသည်တို့ကို။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း၌။ ဥပ္ပါဒနေ၊ ဖြစ်စေခြင်း၌။ အဇ္ဈုပေက္ခန္တီ၊ သော။ ဝိပဿနာပညာ၊ သည်၎င်း။ (ဥပေက္ခာ၌-စပ်။) ဂဟဏေ၊ ၌။ မဇ္ဈတ္တဘူတာ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။
တတ္ထ၊ ထိုပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိ၌။ ဥပ္ပါဒန္တိ၊ ဒံ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ပုရိမကမ္မပစ္စယော၊ ရှေးဘဝ၌ ဖြစ်ခဲ့သော ကံဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဣဓ၊ ဤဘဝ၌။ ဥပ္ပတ္တိံ၊ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြင့်။ တထာဥပ္ပန္နဿ၊ ထိုသို့ဖြစ်ပေါ်ပြီးသော ခန္ဓာ၏။ ပဝတ္တိံ၊ မပြတ်ဆက်၍ ဖြစ်ခြင်းကို။ (အာဟ၊ ၏။) နိမိတ္တန္တိ၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တဘာဝေန၊ အထည်ဒြပ်ရှိသကဲ့သို့သော ပုံသဏ္ဌာန်နိမိတ် ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ထင်ခြင်းကြောင့်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ တေဘူမကသင်္ခါရဂတံ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သော သင်္ခါရတရားအပေါင်းကို။ အာယူဟနန္တိ၊ ဖြင့်။ အာယတိံ၊ ၌။ ပဋိသန္တိဟေတု ဘူတံ၊ ပဋိသန္ဓေ၏ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကမ္မံ၊ ကို။ ပဋိသန္ဓိ၊ န္တိဖြင့်။ အာယတိံ၊ နောင်ဘဝ၌။ ဥပ္ပတ္တိံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဂတိန္တိ၊ ဖြင့်။ ယာယ ဂတိယာ၊ ၏။ သာ ပဋိသန္ဓိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (တံ၊ ထိုဂတိကို။) နိဗ္ဗတ္တိန္တိ၊ ဖြင့်။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ နိဗ္ဗတ္တနံ၊ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဥပပတ္တိန္တိ၊ ဖြင့်။ သမာပန္နဿ ဝါ ဥပပန္နဿ ဝါတိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဥပပန္နဿတိ၊ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်သည်ဟု။ ဝုတ္တဝိပါကပ္ပဝတ္တိံ၊ ဟောအပ် သော ဝိပါက်၏ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဇာတိန္တိ၊ ဖြင့်။ ဇရာဒီနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယဘူတံ၊ သော။ ဘဝပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဇာတိံ၊ နောင်ဘဝ၌ ဖြစ်ခြင်းကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဇရာဗျာဓိမရဏဒယော၊ တို့သည်။ ပါကဋာ ဧဝ၊ သာလျှင် တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဥပ္ပါဒစသည်တို့တွင်။ ဥပ္ပါဒါဒယော၊ ကုန်သော။ ပဉ္စေဝ၊ ငါးပုဒ်တို့ကိုသာ လျှင်။ သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏဿ၊ ၏။ ဝိသယဝသေန၊ ဖြစ်ရာအာရုံ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ သေသာ၊ ကြွင်းသော ဆယ်ပုဒ်တို့ကို။ တေသံ၊ ထိုငါးပုဒ်တို့၏။ ဝေဝစနဝသေန၊ ဝေဝုစ်ပရိယာ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ ခဲ့။ နိဗ္ဗတ္တိ ဇာတီတိ ဣဒံ ဒွယံ၊ ဤနှစ်ပုဒ်သည်။ ဥပ္ပါဒဿ စေဝ၊ ၏၎င်း။ ပဋိသန္ဓိယာ စ၊ ၏၎င်း။ ဝေဝစနံ၊ တည်း။ ဂတိ ဥပပတ္တိ စာတိ ဣဒံဒွယံ၊ သည်။ (ဤ၌ စ-သဒ္ဒါပိုဟန်ရှိ၏။) ပဝတ္တဿ၊ ၏။ (ဝေဝစနံ၊ တည်း။) ဇရာဒယော၊ တို့သည်။ နိမိတ္တဿ၊ ၏။ (ဝေဝစနာနိ၊ တို့တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပ္ပဏိစိတဝိမောက္ခဝသေန၊ ၏အစွမ်းဖြင့်။ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိယာ၊ လေးပါး သော ဖလသမာပတ်၏။ (ဟေတုဘူတာ၊ ကုန်သော။) စတေဿာ၊ တို့၎င်း။ သုညတဝိဟာရအနိမိတ္တဝိဟာရဝသေန၊ တို့၏အစွမ်းဖြင့်။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးသော သင်္ခါရုပေက္ခာတို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခါရုပေက္ခာ၊ တို့တည်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
ယာတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာပညာ၊ သည်။ ယဒတ္ထီတိ၊ ကား။ ယံ အနိစ္စာဒိလက္ခဏတ္တယံ၊ ကို။ ဥပဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ယံ ဘူတန္တိ၊ ကား။ ယံ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ သည်။ ပစ္စယနိဗ္ဗတ္တတ္တာ၊ အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘူတံ၊ ဘူတမည်၏။ တံ ပဇဟတီတိ၊ ကား။ အနိစ္စာနုပဿနာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ နိစ္စသညာဒယော၊ တို့ကို။ ပဇဟန္တော၊ ပယ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပယ်လျက်။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဒိဋ္ဌာဒီနဝတ္တာ၊ မြင်အပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနေန၊ ထိုခန္ဓာ ငါးပါးနှင့် စပ်သော ဆန္ဒရာဂကို ပယ်သောအားဖြင့်။ ပဇဟတိ၊ ၏။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာဖြင့် ကျင့်လတ်သော်။ အာယတိံ၊ ၌။ အာဒါနံ၊ စွဲလမ်းခြင်းယူခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ပဋိပတ္တိယာ၊ ကျင်ခြင်းဖြင့်။ ပဇဟတိ၊ ၏။ တထာဘူတော စ၊ ထိုသို့ဖြစ်သော သူသည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုခန္ဓာငါးပါး၌။ ဥပေက္ခံ၊ လျစ်လျူရှုခြင်းကို။ ပဋိလဘတိ၊ ၏။ ဝိစိနနေတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္မသမေနပိ၊ သုံးသပ်ခြင်း၌သော်လည်း။
သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သမပ္ပဝတ္တိဟေတုတာယ၊ အညီအညွတ်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမဝါဟိတဘူတာ၊ အညီအညွတ်ဆောင်တတ်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ နီဝရဏဝိတက္ကဝိစာရာဒိ သဗ္ဗပစ္စနီကေဟိ၊ နီဝရဏ ဝိတက်ဝိစာရအစရှိသော အလုံးစုံသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့မှ။ ဝိမုတ္တတ္တာ၊ လွတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗပစ္စနီကပရိသုဒ္ဓါ၊ အလုံးစုံသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့မှ ထက်ဝန်း ကျင်စင်ကြယ်သော။ တေသံ၊ ထိုအလုံးစုံသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့၏။ ဝူပသန္တတ္တာ၊ ငြိမ်းပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စနီကဝူပသမနေပိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့ကို ငြိမ်းစေခြင်း၌လည်း။ အဗျာပါရဘူတာ၊ ဗျာပါရကင်းသည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဗျာပါရဘာဝေန၊ ဗျာပါရမရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ဝါ၊ တနည်း။ အဗျာပါရတံ၊ ဗျာပါရကင်းသည်။ ၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်သော။
အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်သဘောအားဖြင့်။ ဧကာ၊ တူသည်။ ယဒိ(ဟောတိ)၊ အံ့။ အယံ ဘေဒေါ၊ ဤခြောက်ပါးသော ဥပေက္ခာအပြားသည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသော ကြောင့်။ တေန၊ တေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဘာဝတော၊ ဖြင့်။ အဘေဒေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ယေဟိ ပစ္စယဝိသေသေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဣမာသံ၊ ဤဥပေက္ခာတို့၏။ သွာယံ အဝတ္တာဘေဒေါ၊ ထိုအခိုက်အတန့်အားဖြင့် ကွဲပြားခြင်း သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုအကြောင်းထူးတို့၏။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ အပ္ပဝတ္တိတော၊ ကြောင့်။ တာသံ၊ ထိုခြောက်ပါးသော ဥပေက္ခာတို့၏။ အဘေဒေါ၊ မကွဲပြားခြင်းသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ပဝတ္တိ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်မူလည်း။ န၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ယထတ္ထ ဆဠင်္ဂုပေက္ခာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဧကီဘာဝေါတိ၊ ကား။ ဧကတာ၊ တူသည်၏အဖြစ်တည်း။ ဝါ၊ တမျိုးတည်း၏ အဖြစ်တည်း။ မဇ္ဈတ္တဘာဝသာမညေ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် တူခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဝိသယဘေဒေန၊ ဖြစ်ရာဝိသယအကွဲအပြားအားဖြင့်။ အဿ၊ ထိုဥပေက္ခာ၏။ ဘေဒေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယမတ္ထံ၊ အကြင်အနက်ကို။ ဝိတ္ထာရတော၊ ဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ယထာ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အယံ၊ ဤလျစ်လျူရှုခြင်းသဘောသည်။ ဝိပဿနုပေက္ခာ၊ မည်၏။ ယံ၊ ယင်းဝိပဿနုပေက္ခာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ယဒတ္ထိ ယံ ဘူတန္တိ၊ ကား။ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းတည်း။ တံ၊ ထိုခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကို။ မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပဇဟတိ၊ ၏။ ဒိဋ္ဌသောဝတ္တိကတ္တယဿ၊ မြင်အပ်ပြီးသော လည်ရေးသုံးဆင့်ရှိသော မြွေ၏။ သပ္ပလက္ခဏဝိစိနနေ ဝိယ၊ မြွေ၏လက္ခဏာကို စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်း၌ကဲ့သို့။ ဒိဋ္ဌလက္ခဏတ္တာယဿ၊ အမကြောင်းကြောင့်ဖြစ်သော ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်း၏။ သင်္ခါရလက္ခဏဝိနနေ၊ သင်္ခါရလက္ခဏာကို စူးစမ်း ဆင်ခြင်ခြင်း၌။ ဥပေက္ခံ၊ ကို။ ပဋိလဘတိ၊ ၏။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏဿ၊ အနိစ္စစသော လက္ခဏာ၏။ သုဒ္ဓိဋ္ဌတ္တာ၊ ကောင်းစွာမြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့ကို။ ဝိစိနနေ၊ ၌။ မဇ္ဈတ္တဘူတာယ၊ အလယ်အလတ်သဘောဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝိပဿနုပေက္ခာယ၊ သည်။ သိဒ္ဓါယ၊ သော်။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝိဋ္ဌာဒီနဝါနံ၊ မြင်အပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရတို့ကို။ ဂဟဏေပိ၊ စွဲယူခြင်း၌လည်း။ အဇ္ဈုပေက္ခနာ၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်။ သိဒ္ဓါဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဇ္ဈုသယဿ၊ ၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဝိသင်္ခါရနိန္နတ္တာ၊ သင်္ခါရကင်းသော နိဗ္ဗာန်၌ ညွှတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
အနာဘောဂရသာတိ၊ ကား။ ပဏိတသုခေပိ၊ မွန်မြတ်သော ချမ်းသာဖြစ်ငြားသော်လည်း။ တသ္မိံ၊ ထိုတတိယစျာန်သုခ၌။ အဝနာတိပဋိပက္ခကိစ္စံ၊ ညွှတ်ကိုင်းခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ကိစ္စရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အဗျာပါရပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ၊ ကား။ သုခပါရဓိပ္ပတ္တိယံ၊ သုခ၏ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ တသ္မိံ သုခေ၊ ထိုတတိယစျာန်သုခ၌။ အဗျာဝဋာ၊ ကြောင့်ကြမစိုက်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့၏။ တတ္ထ၊ ထိုတတိယစျာန်သုခ၌။ အဗျာပါရံ၊ ကြောင့်ကြမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ကြောင့်ကြကင်းခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ဖြစ်ပေါ်စေတတ် ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ခေါဘံ စ၊ ချောက်ချားခြင်းကို၎င်း။ ဥပ္ပိလဝဉ္စ၊ တက်ကြွ ပေါ်လွင်ခြင်းကို၎င်း။ အာဝဟေန္တိ၊ ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒီဟိ၊ တို့သည်။ အဘိဘူတတ္တာ၊ လွှမ်းမိုးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပဌမစျာန် ဒုတိယစျာန်တို့၏။ တတြမဇ္ဈတ္တာယ၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ အပရိဗျတ္တံ၊ မထင်ရှားခဲ့။ တဒဘာဝတော၊ ထိုဝိတက် အစရှိသော တရားတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤတတိယစျာန်၌။ ပရိဗျတ္တံ၊ ထင်ရှား၏။
ဥပက္ခေကော စ ဝိဟရတီတိ ဧတဿ၊ ဤပါဌ်၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဝါ၊ သော။ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ။
၈၅။ သရီတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သတောတိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ ကတ္တုသာဓနတံ၊ ၏အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ သမ္ပဇာနာတီတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ပဇာနာတိ၊ အပြားအားဖြင့် သိတတ်၏။ ဧတိဿ၊ ဤသတိ ၏။ ဝါ၊ အား။ သရဏံ စိန္တနံ၊ အောက်မေ့ကြံစည်ခြင်းဟူသော။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ အာရုံ၌ ကပ်၍တည်ခြင်းဟူ သော။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သရဏလက္ခဏာ၊ မည်၏။ သမ္မုဿနပဋိပက္ခော၊ မေ့ခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အသမ္ဗုဿနံ၊ မည်၏။ ဧတိဿ၊ ဤသတိ၏။ ဝါ၊ အား။ တံ၊ ထိုမမေ့ခြင်းဟူသော။ ကိစ္စံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမ္မုဿနရသာ၊ မည်၏။ ကိလေသေဟိ၊ တို့မှ။ အာရက္ခာ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တတော၊ ထိုကိလေသာတို့မှ။ အာရက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာရက္ခပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ အသမ္မုယှနံ၊ မတွေဝေခြင်းဟူသော။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ပဇာနနံ၊ အပြားအားဖြင့် သိခြင်းသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္မောဟပဋိပက္ခော၊ တွေဝေခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အသမ္မောဟော၊ မည်၏။ ကိစ္စဿ၊ ကို။ ပါရဂမနံ၊ တဖက်ကမ်းသို့ ရောက်စေခြင်း ပြီးဆုံးစေခြင်းသည်။ တီရဏံ၊ မည်၏။ ဝီမံသာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ပဝိစယော၊ မည်၏။
ဥပစာရဇ္ဈာနာဒီနိ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ဝါ၊ ထောက်ဆ၍။ ပဌမဒုတိယဇ္ဈာနာနိပိ၊ တို့သည်လည်း။ သုခုမာနေဝ၊ သိမ်မွေ့ကုန်သည်သာလျှင်။ ကာမံ (ဟောန္တိ)၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣမံ ဥပရိစျာနံ၊ ဤအထက်ဖြစ်သော တတိယဇ္ဈင်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဩဠာရိကတ္တာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သာစ ဩဠာရိကတာ၊ ထိုရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဝိတက္ကာဒိထူလင်္ဂတာယ၊ ဝိတက်စသော ကြမ်းတမ်း သော အင်္ဂါရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဗဟုစေတသိကတာယ၊ များ သောစေတသိက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။
ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်သေး၏။ တတ္ထ စျာနေသု၊ ထိုပဌမစျာန်ကို ဒုတိယစျာန်တို့၌။ (စိတ္တဿ၊ ၏။) ဂတိ၊ သွားခြင်းဖြစ်ခြင်းသည်။ သုခါ၊ ချမ်းသာလွယ်ကူသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပဌမစျာန် ဒုတိယစျာန်တို့၌။ သတိသမ္ပဇညကိစ္စံ၊ သည်။ အဗျတ္တံ၊ မထင်ရှားခဲ့။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ဣဒံ နာမ ဒုက္ကရံ၊ ဤမည်သော ခဲယဉ်း သောအမှုကို။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗဿ၊ ဆိုဖွယ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့် တည်း။ ဩဠာရိကင်္ဂပ္ပဟာနေန၊ သဖြင့်။ သုခုမတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့သော။ အယံ အတ္ထော၊ သည်။ ဒုတိယဇ္ဈာနေပိ၊ ၌လည်း။ ကာမံ သမ္ဘဝတိ၊ ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ အဝိပ္ပယောဂီဘာဝေန၊ မကွေမကွာ ယှဉ်လေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝတ္တမာနေသု၊ ကုန်သော။ ပီတိသုခေသု၊ ပီတိသုခတို့တွင်။ ပီတိသင်္ခါတဿ၊ သော။ ဩဠာရိကင်္ဂဿ၊ ကို။ ပဟာနေန၊ ဖြင့်။ သုခုမတာယ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤတတိယစျာန်၌။ သာတိသယော၊ တကွသော။ သတိသမ္ပဇညဗျာပါရော၊ သတိသမ္ပဇဉ်၏ ဗျာပါရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိသဿာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုနဒေဝ ပီတိံ ဥပဂစ္ဆေယျာတိ၊ ကား။ စျာနံ၊ သည်။ ဟာနဘာဂိယံ၊ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းအဖို့ရှိသည်။ သိယာ၊ ၏။ ဒုတိယဇ္ဈာနမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ သမ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ကြောင့်။ ပီတိသမ္ပယုတ္တမေဝ သိယာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣဒဉ္စ အတိမဓုရံ သုခန္တိ၊ ဟူသောစကားကို။ တတိယဇ္ဈာနသုခံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုတတိယျာန်သုခ၏။ အတိမဓုရတာ စ၊ အလွန်ချိုမြိန်ကောင်းမြတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ပဟာသောဒဂျသဘာဝါယ၊ အလွန်ရွှင်လန်းခြင်း တက်ကြွခြင်းသဘောရှိသော။ ပီတိယာ၊ ၏။ အဘာဝေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣဒန္တိ၊ ကား။ သတော သမ္ပဇာနောတိ၊ ဟူသော။ ပဒဒွယံ၊ ပုဒ်နှစ်ခု အပေါင်းကို။
တသ္မာ ဧတမတ္ထံ ဒေဿန္တောတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ စျာနသမင်္ဂိနော၊ ထိုတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ အား။ နာမကာယေန၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တံ၊ သော။ ယံ သုခံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုနာမကာယနှင့် ယှဉ်သော ချမ်းသာကို။ သော၊ ထိုတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပဋိသံဝေဒေယျ၊ ခံစားရာ၏။ ယံ ဝါ တန္တိ၊ ကား။ အထ ဝါ၊ တနည်းကား။ တံ ယထာဝုတ္တံ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ တိုင်းသော။ နာမကာယသမ္ပယုတ္တံ၊ သော။ ယံ သုခံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံသမုဋ္ဌာနေန တတောသမုဋ္ဌိတေန၊ ထိုသခုကြောင့်ဖြစ်သော။ အတိပဏီတေန၊ အလွန်ကောင်းမြတ်သော။ ရူပေန၊ ဖြင့်။ အဿ စျာနသမင်္ဂိနော၊ ထိုတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စု့သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ရူပကာယော၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဖုဋော၊ ပျံ့နှံ့စေအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယဿ ရူပကာယဿ၊ ယင်းရူပကာယ ၏။ ဖုဋတ္တာ၊ အတိပဏိတရုပ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စျာနာ၊ မှ။ ဝုဋ္ဌိတောပိ၊ ထသော် လည်း။ စျာနသမင်္ဂီ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကာယိကံ။ သုခံ၊ ကို။ ပဋိသံဝေဒေယျ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စေတိသိကကာယိကသုခပဋိသံဝေဒနာသင်္ခါတံ၊ စေတသိကသုခကာယိကသုခကို ခံစားခြင်းဟု ဆိုအပ် သော။ ဧတံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဟိ၊ ထင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ နာမကာယေန၊ ဖြင့်။ စေတသိကသုခံ စ၊ ကို၎င်း။ ကာယိကသုခဟေတို ရူပသမုဋ္ဌာပနေန၊ ကာယိကသုခဉ္စ၊ ကို၎င်း။ စျာနသမင်္ဂီ၊ သည်။ ပဋိသံဝေဒေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား သင်္ခေပအနက်တည်း။ ဖုဋတ္တာတိ၊ ကား။ ဗျာပိတတ္တာ၊ ပျံ့နှံ့စေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ ထင်။ ဥဒကေန၊ ဖြင့်။ ဖုဋသရီရဿ၊ ပျံ့နှံ့အပ်သော ကိုယ်ရှိသောသူအား။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ နာတိပစ္စနီကေ၊ အလွန်မဆန့်ကျင်သော။ ဝါတာဒိဖောဋ္ဌဗ္ဗေ၊ လေ အစရှိသော အတွေ့သည်။ ဖုဋေ၊ တွေ့ထိလတ်သော်။ သုခံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အပရော နယော၊ ကား။ သုခဉ္စ ကာယေန ပဋိသံဝေဒတေီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဘောဂေန၊ ခံစားအံ့ဟု နှလုံးသွင်းခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သုခပဋိသံဝေဒနာ၊ သည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ နည်း။ ဣတိ၊ သိုပ။ စောဒနာယံ၊ ကြောင့်။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ကိဉ္စာပိ။ပ။ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ ၍။ (အာဟ၊ ၏။) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုတတိယစျာန်နှင့် ပြည့်စုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ နာမကာယေန၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တံ၊ သော။ သုခံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုခဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ကာယေန၊ နာမကာယ ဖြင့်။ ပဋိသံဝေဒေတိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အာဘောနေဂန၊ နှင့်။ သဟာပိ၊ တကွလည်း။ သုခပဋိသံဝေဒနံ၊ ကို။ ဒေ၌။ အာဘောနေဂန၊ နှင့်။ သဟာပိ၊ တကွလည်း။ သုခပဋိသံဝေဒနံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယံ ဝါ တန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၈၆။ ယန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ၌။ နိပါတော၊ တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ကြောင့်။ ယံ စျာနဟေတူတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာစိက္ခန္တီတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ပဒါနိ၊ တို့သည်။ ကိတ္တနတ္တာနိ၊ ပြောကြားခြင်းအနက်ရှိကုန်၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ပသံသန္တီတိ အဓိပ္ပါယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကိန္တီတိ၊ ကိန္တိဟူသော ပုဒ်သည်။ ပသံသနာကာရပုစ္ဆာ၊ ချီးမွမ်းသောအခြင်းအရာကို မေးသောစကားတည်း။
ဧဒိသေသု၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ ဌာနေသု၊ အရာတို့၌။ သတိဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ သတိကိုယူသဖြင့်သာလျှင်။ သမ္ပဇညမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဂဟိတံ၊ အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤတတိယစျာန်အရာ၌။ ပါဠိယံ၊ ၌။ သတိယာ ဧဝ၊ သတိ၏သာလျှင်။ ဝါ၊ ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ ဥပဋ္ဌိတသတိတာယ သတိမာဣစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သမ္ပဇာနောတိ၊ ၍။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ (ဣစ္စေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။)
စျာနက္ခဏေ၊ ၌။ စေတိသကသုခမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခံ နာမကာယေန ပဋိသံဝေဒေတီတိ စ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတိယန္တိ ဂဏနာနုပုဗ္ဗတာတိ ဣတော၊ တာဟူသော ဤအဖွင့်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနကထာဟိ၊ တို့နှင့်။ အဝိသေသော စ၊ မထူးသည်ကို၎င်း။ ဝိသေသော စ၊ ကို၎င်း။ ဝုတ္တော၊ ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။
စတုတ္ထဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
၈၇။ ဣဒါနိ၊ နိဗ္ဗတ္တိထဝိသေသံ၊ အသီးအခြားကို ထုတ်အပ်သော အထူးကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အယံ ပန ဝိသေသောတိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ယသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အာသေဝနပစ္စယေန၊ အာသေဝနပစ္စယ သတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနိဋ္ဌ၊ အလိုမရှိအပ် သော။ ဌာနေ၊ အရာ၌။ ပဒန္တရသင်္ဂဟိတဿ၊ သုခဟူသော ပုဒ်တပါးဖြင့် ရေတွက်အပ်သော တရား၏။ ဝါ၊ သုခဟူသော အဖို့တပါးဖြင့် ရေတွက်အပ်သောတရား၏။ အာသေဝနပစ္စယတ္တာဘာဝတော၊ သဘောမတူသော ဥပေက္ခာအား။ အာသေဝနပစ္စယတ္တာဘာဝတော၊ သဘောမတူသော ဥပေက္ခအား အာသေဝနပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ (တနည်းကား) ပဒန္တရသင်္ဂဟိတဿ၊ ဥပေက္ခာဟူသော ပုဒ်တပါးဖြင့် ရေတွက်အပ်သောတရားအား။ ဝါ၊ ဥပေက္ခာဟူသော အဖို့တပါးဖြင့် ရေတွက်အပ်သောတရားအား။ အာသေဝနပစ္စယတ္တာဘဝနော၊ သဘောမတူသော သုခဝေဒနာသည် အာသေဝနပစ္စယသတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ အဒုက္ခမသုခါယ၊ သော။ ဝေဒနာယ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သာတိသယံ၊ တကွ။ သုခဝိရာဂဘာဝနာဘာဝတော၊ သုခကို စက်ဆုပ်သော ဘာဝနာ၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ တာနီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အပ္ပနာဝီထိယံ၊ ၌။ ဇဝနာနိ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
၈၈။ ပုဗ္ဗေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ကဒါ ပန၊ ၌။ တေသံ၊ ထိုသုခ, ဒုက္ခ, သောမနဿ, ဒေါမနဿတို့ကို။ ပဟာနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ အာဟ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ပဟာနက္ကမော၊ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပဟာယကဓမ္မာနံ၊ ပယ်တတ်သောတရားတို့၏။ ဥပ္ပတ္တိပဋိပါဋိ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အစဉ်တည်း။ တေန၊ ထိုပယ်စဉ်ဖြင့်။ ဝုစ္စမာနေ ပန၊ ဆိုအပ်မူကား။ ဒုက္ခံ။ပ။ သောမနဿန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတော၊ ဤပယ်စဉ်မှ။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ဝစနံ၊ သည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣန္ဒြိယဝိဘင်္ဂေတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အထ၊ သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ စျာနေသွေဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ နိရောဓေ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ နည်း။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
ကတ္ထ စုပ္ပန္နံ ဒုက္ခိန္ဒြိယန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ဥပ္ပန္နံ၊ သော။ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ကတ္ထ စ၊ အဘယ်ကြောင့်ပင်လျှင်။ အပရိသေသံ၊ အကြွင်းမဲ့။ နိရုဇ္ဈတိ၊ ချုပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိရောဓ ဋ္ဌာနံ၊ ချုပ်ရာဌာနကို။ ပုစ္ဆတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကတ္ထာတိ ပုစ္တာယံပိ၊ ဟူသော အမေး၌၎င်း။ ဧတ္ထာပိ ဝိဿဇ္ဇနေပိ၊ အဖြေ၌၎င်း။ ဟေတုမှိ၊ ၌။ ဘုမ္မဝစနံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စျာနာနုဘာဝနိမိတ္တံ၊ စျာန်၏ အာနုဘော်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အနုပ္ပဇ္ဇန္တံ၊ မဖြစ်သော။ ဒုက္ခိန္ဒြိယံ၊ ကို။ အပရိသေသံ နိရုဇ္ဈတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အတိသယနိရောဓော၊ အလွန်အကဲ ချုပ်ခြင်းဟူသည်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ပဟာနံ၊ တည်း။ ဥဇုပဋိပက္ခေန၊ ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြင့်။ ဝူပသမော၊ ငြိမ်းခြင်းတည်း။
နာနာဝဇ္ဇနေတိ၊ ကား။ ယေန အာဝဇ္ဇနေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပနာဝီထိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော၊ ထိုအပ္ပနာဝီထိ၏ အာဝဇ္ဇန်းမှ။ ဘိန္နာဝဇ္ဇနေ၊ မဟုတ်သော။ ဝါ၊ များသော။ ဝါ၊ မတူသော အာဝဇ္ဇန်းရှိသော။ ဟိ၊ မှန်။ အာဝဇ္ဇန်းရှိ၏။ (ဝါ၊ တူသော အာဝဇ္ဇန်းရှိ၏။) ဣတရော၊ တခုတည်းသော အာဝဇ္ဇန်းရှိ၏။ ဝိသမနိသဇ္ဇာယ၊ မညီညွတ်သော ထိုင်ခြင်းကြောင့်။ ဥပျန္နကိလမထော၊ ဖြစ်သောပင်ပန်း ခြင်းသည်။ ဝိသမာသနုပတာပေါ၊ ပမည်၏။ ပီတိဖရဏေနာတိ၊ ကို။ ပီတိယာ၊ ၏။ ဖရဏရသတ္တာ၊ ပျံ့နှံ့စေခြင်းကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ပီတိသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ပီတိကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ ပဏီတရူပါနံ၊ ကောင်းမြတ်သော ရုပ်တို့ကို။ ကာယဿ၊ ကိုယ်သို့။ ဗျာပနတော၊ ပျံ့နှံ့စေခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗော။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိတက္ကဝိစာရပစ္စယေပီတိ၊ ပုဒ်၌။
ပိသဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဋ္ဌာနပ္ပယုတ္တော၊ အရာမဟုတ်သည်၌ ယှဉ်အပ်၏။ သော၊ ထိုပိသဒ္ဒါကို။ ပဟီနဿာတိဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ပဟီနဿပိ၊ သော်လည်း။ ဝါ၊ ပယ်အပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတော၊ ၏။ ဧတံ၊ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ အတိစိရံ၊ အလွန်ကြာမြင့်စွာ။ ဝိတက္ကယတော၊ ကြံသော။ ဝိစာရယတော၊ စဉ်းစားသော။ တဿ မယှံ၊ ထိုငါ၏။ ကာယောပိ၊ ကိုယ်သည်လည်း။ ကိလမိ၊ ပင်ပန်းပြီ။ ဝါ၊ တက်ကြွပျံ့လွင့်ခြင်းငှာ ဖြစ်ပြီ။ ဣတိ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ ကာယစိတ္တခေဒါနံ၊ ကိုယ်စိတ်ပင်ပန်းခြင်းတို့၏။ ဝိတက္ကဝိစာရပ္ပစ္စယတာ၊ ဝိတက်ဝိစာရလျှင် အကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝိတက္ကဝိစာရဘာဝေ၊ ဝိတက်ဝိစာရ၏ ရှိခြင်းကြောင့်။ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ဒေါမနဿိန္ဒြိယံ ဥပ္ပဇ္ဇတိဟူသော နှစ်ပုဒ်တို့ကို ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထဿ သိယာ ဥပ္ပတ္တီတိ၊ ကား။ တတ္ထ ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရေ၊ ၌။ အဿတတ္ထဿ သိယာ ဥပ္ပတ္တီတိ၊ ကား။ တတ္ထ ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရေ၊ ၌။ အဿဒေါမနဿဿ၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ရှိရာ၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဧကေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ-၌ စပ်) တတ္ထဿသိယာ ဥပ္ပတ္တီတိ၊ ၍။ ဝဒန္တေန၊ ဆိုသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ စျာနလာဘီနမ္ပိ၊ စျာန်ရသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားသော်လည်း။ ဒေါမနဿုပ္ပတ္တိ၊ ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန စ၊ ထိုသို့ပြခြင်းဖြင့်လည်း။ အနီဝရဏသဘာဝေါ၊ နီဝရဏမဟုတ်သော သဘောရှိသော။ ဝါ၊ နီဝရဏသဘော မဟုတ်သော သဘောမရှိသော။ လောဘော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒေါသောပိ၊ သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအနက်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေါသေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ဒေါမနဿံ၊ သည်။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပဋ္ဌာနပါဠိယာ၊ နှင့်။ ဝိရောဓော၊ ကို။ န စိန္တေတဗ္ဗော၊ မကြံသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပဋ္ဌာန်းပါဠိတော်၌။ ပရိဟီနံ၊ ဆုတ်ယုတ်ဆုံးရှုံးလေပြီးသော။ ဝါ၊ လျောကျလေပြီးသော။ စျာနံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တာမာနံ၊ သော။ ဒေါမနဿံ၊ ကို။ ဒဿိတံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကာ။) အပရိဟီနဇ္ဈာနံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနဿ၊ သော။ ဒေါမနဿဿ၊ ၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိရောဓော၊ ကို။ န စိန္တေတဗ္ဗော၊ သင့်။) စျာနလာဘီနံ၊ တို့အား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဒေါမနဿံ၊ သည်။ နုပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ ဝတ္ထုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မဖြစ်နိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော၊ ကိုရသော။ အသိတဿ၊ ကာဋ္ဌဒေဝီလဟု ခေါ်သော အသိတရသေ့အား။ ဥပ္ပန္နတ္တာ၊ ယိုလျက်ဖြစ်ဘူးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုအသိတရသေ့သည်။ ပရိဟီနဇ္ဈာနော၊ ရှိသည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ န ဧဝ အဟောသိ၊ မဖြစ်ခဲ့သည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင်။ အနီဝရဏသဘာဝဿ၊ နီဝရဏသဘောမရှိသော။ ဒေါသဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့် တည်း။ (အနီဝရဏသဘာဝေါ၊ သော။ ဒေါသော၊ သည်။) ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ သော်။) ရူပါ ရူပါဝစရသတ္တာနမ္ပိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အားလည်း။ (ဒေါသော၊ သည်။) ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ၏။ န စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်လည်း မဖြစ်ချေ။ ကထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ၊ မှန်၏။ အရူပေ။ပ။ အဝိဇ္ဇာနီဝရဏန္တိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပဋ္ဌာန်းပါဠိတို့၌။ ဗျာပါဒကုက္ကုစ္စနီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ အနုဒ္ဓတာနိ၊ မထုတ်ပြအပ်ကုန်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အနီဝရဏတာပိရိဟာရော၊ နီဝရဏမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့် ရှောင်လွှဲဖြေဆိုဖွယ်သည်။ န၊ မရှိပေ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနီဝရဏနံယေဝ၊ နီဝရဏမဟုတ်သည်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်သော။ ကာမစ္ဆန္ဒဒီနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ (နီဝရပရိယာယဿ-၌ စပ်) နီဝရဏသဒိသတာယ၊ နီဝရနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ အဋ္ဌသမာပတ္တိလာဘိနော အသိတဿ ဥပ္ပန္နတ္တာတိ၊ ၍။ ယံ၊ အကြင်အကြောင်းပြစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုအကြောင်းပြစကားသည်လည်း။ အကာရဏံ၊ သင့်လျော်သောအကြောင်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) (ဤအရာ၌ စ-သဒ္ဒါဖြင့် ထွန်းပြဖွယ်အနက် မလိုသောကြောင့် ဥပ္ပဇ္ဇမာနေန စ-အရာတွင် ဥပ္ပဇ္ဇမာနေနဿ- ဟု ရှိသင့်၏။ မရှိလျှင်လည်း အဿ-ကို ထည့်ရာ၏။) အဿ၊ ထိုအသိတရသေ့အား။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေန၊ သော။ ဒေါမနဿန၊ ကြောင့်။ စျာနတော၊ မှ။ ပရိဟာယနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ လဟုကေန၊ ပေါ့သော။ ပစ္စယေန၊ ကြောင့်။ ပရိဟီန၊ ယုတ်သောစျာန်ကို။ တာဒိသာ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော စျာနလာဘိပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အပ္ပကသိရေ နေဝ၊ မဆင်းရဲမပင်ပန်းသဖြင့်သာလျှင်။ ပဋိပါကတိကံ၊ တဖန် ပကတိအတိုင်း ပြည့်စုံသည်ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ တတ္ထဿသိယာ ဥပ္ပတ္တီတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားသည်။ ဥပစာရက္ခဏေ၊ ၌။ ဒေါမနဿဿ၊ ၏။ အသုပ္ပဟီနဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ ကောင်းစွာ မပယ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းငှာ။ ပရိကပ္ပဝစနံ၊ ကြံဆသောစကားတည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပရိကပ္ပဝစနံ၊ ကြံဆသောစကားတည်း။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ န တွေဝ အန္တောအပ္ပနာယန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ဤ၌ န တွေဝ ဒုတိယဇ္ဈာနေ-ဟု ရှိလျှင် ဖွင့်ပြဆဲစကားနှင့် ညီ၍ ယုတ္တတရဖြစ်သည်။) ပန၊ ဆက်။ တဒါ၊ ထိုဒုတိယစျာန်၏ ဥပစာရခဏ၌။ ဒေါမနဿံ၊ သည်။ ယဒိဥပ္ပေဇ္ဇေယျ၊ အံ့။ အဿ၊ ထိုစျာနလာဘိပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပဌမဇ္ဈာနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ပရိဟီနမေဝ၊ သာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပီနမ္ပိ၊ ပယ်အပ်ပြီးဖြစ်သော်လည်း။ သောမနဿိန္ဒြိယံ၊ သည်။ ပီတိ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒူရေ၊ ဝေးသည်။ န၊ မဟုတ်။
ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ အာသန္နတ္တာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နာနာဝဇ္ဇနူပစာရေ၊ ကွဲပြားသောအာဝဇ္ဇန်းရှိသော ဥပစာ၌။ ဝါ၊ အထူးထူးအပြားပြား များသော အာဝဇ္ဇန်းရှိသော ဥပစာ၌။ ပဟီိနမ္ပိ၊ သော်လည်း။ ပဟာနင်္ဂံ၊ ပယ်အပ်သော အင်္ဂါသည်။ ပဋိပက္ခေန၊ ဖြင့်။ အဝိဟတတ္တာ၊ မပယ်သတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အန္တရန္တရာ၊ အကြားအကြား၌။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ ဝါ၊ ဖြစ်မူလည်း ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အပ္ပနာပတ္တာယာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တာဒိသာယ၊ သော။ အာသေဝနာယ၊ မှီဝဲခြင်း ထုံခြင်း၏။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့်။ (ဥပေက္ခာသဟဂတာဝ ပဝတ္တန္တိ-၌စပ်။) မဂ္ဂဝီထိတော၊ မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဒွေ တယော၊ နှစ်ခု သုံးခုကုန်သော။ ဇဝနဝါရာ၊ ဇောဝါရ ဇောဝီထိတို့သည်။ သဒိသာနုပဿနာဝ၊ တူသောအနုပဿနာတို့သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ တူသောအနုပဿနာရှိကုန်သည်သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တန္တိ ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံတထာ၊ ၍အတူ။ ဣဓာပိ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်အရာ၌လည်း။ အပ္ပနာဝါရတော၊ မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဒွေ တယော ဇာနဝါရာ၊ တို့သည်။ ဥပေက္ခာသဟဂတာ၊ တို့သည်သာလျှင်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကုန်၏။
သမာဟဋာတိ၊ ကား။ သမာနီတာ၊ ပေါင်းစု၍ ဆောင်အပ်ကုန်၏။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ပေါင်းစု၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သုခဒုက္ခာနိ ဝိယ၊ သုခဒုက္ခတို့ကဲ့သို့။ အနောဠာရိကတ္တာ၊ မရုန့်ရင်း မကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အဝိဘူတတာယ၊ မထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သခုမာ၊ သိမ်မွေ့၏။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အနုမိနိတဗ္ဗသဘာဝတ္တာ၊ မှန်းဆ၍ သိအပ်သောသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုဝိညေယျာ၊ သိနိုင်ခဲသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုဋ္ဌဿတိ၊ ကား။ ဒုဋ္ဌပယောဂဿ၊ ပျက်စီးသောပယောဂရှိသော။ ဝါ၊ ပျက်စီးသော အလေ့အကျင့်ရှိသော။ ဒုဒ္ဒမ္မဿ၊ ဆုံးမနိုင်ခဲသော။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အညာပေါဟနနယေန၊ တပါး (သော ဝေဒနာ) ကို ပယ်သောနည်းဖြင့်။ ဧသာ၊ ဤဥပေက္ခာဝေဒနာသည်။ ဝါ၊ ကို။ ဂါဟယိတုံ၊ မှတ်ယူစေခြင်းငှာ။ သက္ကာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
အဒုက္ခမသုခါယ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ဣဒမေဝ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်ကို သာလျှင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပစ္စယဒဿနတ္ထန္တိ၊ ကား။ အဓိဂမဿ၊ ရခြင်း၏။ ဥပါယဘူတပစ္စယဒဿနတ္ထံ၊ ဥပါယ်ဖြစ်သော အကြောင်းကိုပြခြင်းငှာ။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခပ္ပဟာနာဒယော ဟိ တဿာ ပစ္စယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သောပစာရာ၊ ဥပစာနှင့်တကွ ဖြစ်ကုန်သော။ ပဌမဇ္ဈာနဒယောဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဒုက္ခပ္ပဟာနာဒယောတိ၊ စသည်တို့ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။
ပဉ္စနံ။ပ။ပရိက္ခယာတိ၊ ဟူသော စကားဖြင့်။ ပဟီနာတိ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဧတာတိ၊ ကား။ သုခါဒယော၊ ကုန်သော။ ဝေဒနာ၊ တို့ကို။
သောမနဿံ၊ သည်။ ရာဂဿ၊ ၏။ ပစဿယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သုခါယခေါ။ပ။အနုသေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒေါမနဿံ၊ သည်။ ဒေါသဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းတည်း။ စ၊ မှန်။ ဒုက္ခာယ ခေါ။ပ။အနုသေတီတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ တည်း။ သုခါဒိဃာတေနာတိ၊ ကား။ သုခါဒီနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနေန၊ ဖြင့်။ အဿ စျာနဿ၊ သည်။ ဝါ၊ မှ။ (ဟတာ-နှင့် အတိဒူရေ-တို့၌ စပ်သည်။)
ဒုက္ခံ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဒုက္ခံ၊ မည်၏။ ဒုက္ခဝိဓုရံ၊ ဒုက္ခနှင့် ပြောင်းပြန်သဘောကွဲလွဲ သော တရားကိုရ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဥပေက္ခာ၌။ ဒုက္ခံ၊ ဒုက္ခသည်။ ဝါ၊ ဒုက္ခ၏အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခဘာဝေနာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အသုခန္တိ ဧတ္ထပိ၊ ပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဧတေနာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသုခပဋိက္ခေပဝစနေန၊ ဒုက္ခသုခကိုယ်ပယ်သောစကားဖြင့်။ ပဋိပက္ခဘူတန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသောစကားကို။ ဣဓ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်၌။ တတိယဝေဒနာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ (ပတ္တဗ္ဗတ္တာ-၌စပ်။) ဒုက္ခာဒီနံ၊ တို့ကို။ သမတိက္ကမဝသေန၊ ဖြင့်။ ပတ္တဗ္ဂတ္တာ၊ ရောက်အပ်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကုသလာကုသာနံ ဝိယ၊ တို့၏ကဲ့သို့။ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာယ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့် ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတဿ၊ ဣအနိဋ္ဌတို့၏ ပြောင်းပြန် ဖြစ်သော။ မဇ္ဈတ္တာရမ္မဏဿ၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်သော အာရုံကို။ အနုဘဝနလက္ခဏာ၊ ခံစားခြင်းလက္ခဏာရှိသော တရားသည်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတံ၊ ဣဋ္ဌအနိဋ္ဌတို့၏ ပြောင်းပြန်ဖြစ်သောမဇ္ဈတ္တာရုံကို။ မဇ္ဈတ္တာကာရေန၊ ဖြင့်။ အနုဘဝနလက္ခဏာ၊ သည်။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဝိပရီတာနုဘဝနလက္ခဏာ၊ မည်၏။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ မဇ္ဈတ္တာရသာ၊ အလယ်အလတ်သဘောဟူသော ပြည့်စုံခြင်း ရသရှိ၏။ အဝိဘူတပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ၊ ကား။ သုခဒုက္ခာနိ ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။
ဝိဘူတာကာရာ၊ ထင်ရှားသော အခြင်းအရာရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ပိဋ္ဌိပါသာဏေ၊ ကျောက်ဖျာအပြင်၌။ မိဂဂတမဂ္ဂေါဝိယ၊ သမင်၏သွားရာလမ်းကဲ့သို့။ ပိဋ္ဌိပါသာေ၊ ကျောက်ဖျာအပြင်၌။ မိဂဂတမဂ္ဂေါ ဝိယ၊ သမင်၏သွားရာလမ်းကဲ့သို့။ တေဟိ၊ ထိုသုခဒုက္ခတို့ဖြင့်။ အနုမာတဗ္ဗာ၊ မှန်းဆအပ် သည်ဖြစ်၍။ အဝိဘူတာကာရောပဋ္ဌာနာ၊ မထင်ရှားသောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဉာဏ်အားရှေးရှု ထင်တတ်၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သုခနိရောဓော နာမ၊ ငြိမ်းကြောင်းမည်သည်ကား။ စတုတ္ထဇ္ဈာနုပစာရော၊ ၏ ဥပစာတည်း။ ဧတိဿ၊ ထိုဥပေက္ခာအား။ သော၊ ထိုသခု၏ ငြိမ်းကြောင်း ဟူသော။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊) ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခနိရောပေဒဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။
၈၉။ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိန္တိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ပုရိမပဒေ၊ ၌။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ ရှေးပုဒ်ကို ချေသဖြင့်။ သမာသပဒံ၊ ချဉ်းအပ် ချုံးအပ်စပ်အပ်သော သမာသ်ပုဒ်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပက္ခောယ ဇနိတသတိပါရိသုဒ္ဓိန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗပစ္စနီကဓမ္မပရိသုဒ္ဓါယ၊ အလုံးစုံသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့မှ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သော။ (ပါရိသုဒ္ဓိဥပက္ခောယ-၌ စပ်။) ပစ္စနီကသမနေပိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့ကို ငြိမ်းစေခြင်း၌သော်လည်း။ အဗျာဝဋာယ၊ ကြောင့်ကြကင်းသော။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာယ၊ သည်။ ဝတ္တမာနာယ၊ သော်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ၊ ၌။ သတိ၊ သည်။ သမ္ပဟံသနပညာ ဝိယ၊ ကောင်းစွာရွှင်စေသော ပညာကဲ့သို့။ သုပရိသုဒ္ဓါ စ၊ ကောင်းစွာထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သည်၎င်း။ သုဝိသဒါ စ၊ ကောင်းစွာသန့်ရှင်းထက်မြက်သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယာ စ။ပ။န။ အညေနာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတြမဇ္ဈတ္တဘာ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်၌။ ဥပေက္ခာတိ၊ ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဝါ၊ အဘယ်နည်းဖြင့်။ သတိယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပရိသုဒ္ဓါတိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ် ရှိသောကြောင့်။ န ကေဝလန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ဖြေရှင်း၍ ပြဆိုငြားသော်လည်း။ အယမေဝ သတိ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်သတိကိုသာလျှင်။ (ဣမေဝ သတိ-ဟု ရှိသော ရှေးမူအရအားဖြင့် ဣဓေဝသတိ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်၌ သတိကိုသာလျှင်-ဟုပေး။) ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓီတိ၊ ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တာ၊ နညြ်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးမြန်းစိစစ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တတ္ထိ ကိဉ္စာပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝါ၊ အောက်ဖြစ်ကုန်သော။ တီသု စျာနေသု၊ တို့၏။ ဝိဇ္ဇမာနာယပိ၊ ရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ တတြမဇ္ဈတ္တတာယ၊ ၏။ (အပါရိသုဒ္ဓိ-၌စပ်) ပစ္စနီကဘိဘဝတော စ၊ ဆန့်ကျင်ဖက် တရားတို့၏ လွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့်၎င်း။ သဟာယပစ္စယဝေကလ္လတော၊ အဖော်သဟဲဖြစ်သော အကြောင်း ၏ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်၎င်း။ အပါရိသုဒ္ဓိ၊ ထက်ဝန်းကျင် မစင်ကြယ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တထာ၊ တူ။ တံသမ္ပယုတ္တာနံ၊ ထိုဥပေက္ခာနှင့် ယှဉ်သောတရားတို့၏။ (အပါရိသုဒ္ဓိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) တဒဘာဝတော၊ ထိုပစ္စနီကာဘိဘဝ သဟာယဝေကလ္လတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်၌။ ပါရိသုဒ္ဓိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ရူပကဝသေန၊ ရူပကအလင်္ကာနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သူရိယပ္ပဘာတိဘဝါတိ၊ ကား။ သူရိယပ္ပဘာယ၊ နေ၏အရောင်သည်။ အဘိဘူမာနတ္ထာ၊ လွှမ်းမိုးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတိက္ခတာယ၊ မထက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စန္ဒလေခါ ဝိယ၊ လရေးကဲ့သို့။ ရတ္တိပိ၊ သည်လည်း။ သောမ္မသဘာဝါ၊ အေးချမ်းသောသဘောရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ သဘာဂါယ၊ သဘောတူသော။ ရတ္တိယမေဝ၊ ညဉ့်၌သာလျှင်။ စန္ဒလေခါ၊ သည်။ သမုဇ္ဇလတိ၊ တောက်ပ၏။ ဣတိ၊ ဤနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ သာ၊ ထိုညဉ့်သည်။ တဿ၊ ထိုလရေး၏။ ဝါ၊ နှင့်။ သဘာဂါ၊ တူသော သဘောရှိသည်။ ဝါ၊ သဘောတူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သောမ္မဘာဝေန၊ စ။ပ။ ရတ္တိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧကဝီထိယန္တိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ တတ္ထ၊ ထိုတခုတည်းသော အပ္ပနာဝီထိ၌။ သောမနဿဿ၊ ၏။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတော၊ ထိုတခုတည်းသော အပ္ပနာဝီထိမှ။ ပုရိမတရေသု၊ သာ၍ရှေးကျသော ဝီထိတို့၌။ ဧကံသေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝတော၊ သောမနဿ၏ ရှိခြင်းကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ပန၊ စင်စစ်။ ဝိတက္ကာဒယော၊ တို့ကို။ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနက္ခဏေယေဝ၊ ဒုတိယစသော စျာန်တို့၏။ ခဏ၌သာလျှင် ပဟိယန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တေသံ၊ ထိုဝိတက်စသည်တို့ကို။ ဧကဝီထိယံ၊ ၌။ ပုရိမဇဝနေသု၊ ရှေးကားမဇောတို့၌။ န ပဟီယန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတံ၊ ထိုသောမနဿကို။ န ပဟီယတိ၊ မပယ်အပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စတုက္ကဇ္ဈာနေတိ၊ ကား။ စတုက္ကနယဝသေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗတ္တိတဇ္ဈာနစတုကေ၊ ဖြစ်စေအပ်သော စျာန်လေးပါး အပေါင်း၌။
ပဉ္စကဇ္ဈာနကထာဝဏ္ဏနာ
၉၀။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ၌။ စတုက္က။ပ။ ဝိယာတိ၊ ကား။ စတုက္ကနယသမ္ပန္ဓိနိ၊ စတုက္ကနည်း၏ သမ္ဗန္ဓီဖြစ်သော။ ဝါ၊ စတုက္ကနည်းနှင့် စပ်ဆိုင်ခြင်းရှိသော။ ဒုတိယဇ္ဈာနေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ တံ ဒွိဓာ ဘိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ စတုက္ကနယေ၊ ၌။
ဒုတိယံ၊ ဒုတိယစျာန်ကို။ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တန္တိ စ၊ ဝိတက်လည်းမရှိ ဝိစာရလည်းမရှိသော စျာန်ဟူ၍။ အဝိတက္ကံ အဝိစာရန္တိ စ၊ ဝိတက်လည်းမရှိ ဝိစာရလည်းမရှိသော စျာန် ဟူ၍၎င်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒွိဓာ၊ ဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ၍။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ ဒုတိယဉ္စေဝ၊ ဒုတိယစျာန်သည်၎င်း။ တတိယဉ္စ၊ သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သုတ္တန္တေသု ပန၊ တို့၌ကား။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ ပဉ္စကနယော၊ ကို။ န ဂဟိတော၊ မယူအပ်။
ပန၊ စောဒနထုတ်၍ ရှင်းဦးအံ့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ နယဒွယဝိဘာဂေါ၊ နည်းနှစ်ခု အပေါင်းကို ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဂဟိတော၊ နည်း။ ဣတိ၊ စောဒနာတည်း။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ နယဒွယဝသေန၊ ဖြင့်။ စျာနာနံ၊ တို့၏။ ဒေသိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်၍မေးဦးအံ့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအဘိဓမ္မာ၌။ တထာ၊ ထိုနည်းနှစ်ပါး အပြားအားဖြင့်။ တာနိ၊ ထိုစျာန်တို့ကို။ ဒေသိတာနိ၊ ကုန်သနည်း။ ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယတော၊ ကြောင့်၎င်း။ ဒေသနာဝိလာသတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ (ဒေသိတာနိ၊ ကုန်၏။) သန္နိပတိဘဒေဝပရိသာယ၊ စည်းဝေးနေသော နတ်ပရိသတ်၌။ ယေသံ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ယထာဒေသိတော၊ ဟောအပ်တိုင်းသော။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဝိတက္ကောဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဩဠာရိကတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာသိ ကိရ၊ ထင်လေသတတ်။ ဣတရေ၊ တို့သည်။ သန္တတော၊ ဖြင့်။ (ဥပဋ္ဌဟိံ သု ကိရ၊ ထင်လေကုန်သတတ်။) တေသံ၊ တို့၏။ အဇ္ဈာသယဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုရင်္ဂိကံ၊ သော။ အဝိတက္ကံ ဝိစာရမတ္တံ၊ သော။ စျာနံ၊ ကို။ ဒေသိတံ၊ ၏။ ယေသံ၊ တို့အား။ ဝိစာရော၊ သည်။ ယေသံ၊ တို့အား။ ပီတိ၊ သည်။ ယေသံ၊ တို့အား။ သုခံ၊ သည်။ ဩဠာရိကတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာသိ ကိရ၊ သတတ်။ ဣတရေ၊ တို့သည်။ သန္တတော၊ ဖြင့်။ (ဥပဋ္ဌဟိံ သု ကိရ၊ ကုန်သတတ်။) တေသံ တေသံ၊ တို့၏ အဇ္ဈာသယဝသေန၊ ဖြင့်။ တတိယာဒီနိ၊ ကုန်သော။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ ဒေသိတာနိ၊ ကုန်၏။ အယံ၊ သည်ကား။ တာဝ၊ စွာ။ ပုဂ္ဂလာဇ္ဈာသယော၊ တည်း။
ပန၊ တပါး။ ယဿာ ဓမ္မာဓာတုယာ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ဟူသော အကြင်ဓမ္မဓာတ်၏။ ဝါ၊ ကို။ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ၊ ကောင်းစွာ ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒေသနာဝိလသပ္ပတ္တော၊ ဒေသနာတော်ကို တင့်တယ်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်တော်မူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉာဏမဟန္တတာယ၊ ဉာဏ်တော်ကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ရှေး၌ ယဿ ဓမ္မဓာတုယာ-ဟု ဆိုခဲ့သောကြောင့် ဤအရာ၌ တာယ ဓမ္မဓာတုယာ-ဟု ရှိသင့်၏။ တာယဓမ္မဓာတုယာ၊ ဖြင့်-ဟု အနက်ပေး။) ဒေသနာယ၊ ဟောပြောခြင်းကိစ္စ၌။ သုကုသလော၊ ကောင်းစွာလိမ္မာတော်မူသည်ဖြစ် ၍။ ယံ ယံ အင်္ဂံ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တဿ တဿ၊ ထို ထိုအင်္ဂါ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ယထာရုစိ၊ အလိုအားလျော်စွာ။ ဒေသနံ၊ ကို။ နိယာမေန္တော၊ သတ်မှတ်တော်မူလျက်။ စတုက္ကနယဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဉ္စကနယဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ (ဒေသေသိ၊ ၏။) တတ္ထ စ၊ ထိုနည်းနှစ်ပါးတို့၌လည်း။ ပဉ္စင်္ဂိကံ၊ အင်္ဂါငါးပါးရှိသော။ ပဌမံ၊ ပဌမစျာန်ကို၎င်း။ ဒုဝင်္ဂီကံ၊ သော။ စတုတ္ထံ၊ ကို၎င်း။ ဒုဝိင်္ဂိကမေဝ၊ အင်္ဂါနှစ်ပါးရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပဉ္စမံ စျာနံ၊ ကို၎င်း။ ဒေသေသိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဒေသနာဝိလာသော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနည်းနှစ်ပါးတို့တွင်။ ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ ဒုတိယဇ္ဈာနံ၊ ကို။ စတုက္ကနယေ၊ ၌။ ဒုတိယဇ္ဈာနပက္ခိတံ၊ ဒုတိယစျာန်အဖို့ ရှိသည်ကို။ ဝါ၊ အဖို့၌ဖြစ်သည် ဝင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ယသ္မိံ သမယေ။ပ။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝိဘတ္တံ၊ ဝေဘန်တော်မူအပ်၏။ [ယသ္မိံသမယေ၊ ၌။ ရူပူပတ္တိယာ၊ ရူပဘဝ၌ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ မဂ္ဂံ၊ အကြောင်းဖြစ်သောစျာန်ကို။ ဘာဝေတိ၊ ၏။ အဝိတက္ကံ၊ သော။ ဝိစာရမတ္တံ၊ သော။ သမာဓိဇံ၊ သော။ ပီတိသုခံ၊ သော။ ဒုတိယံ စျာနံ၊ သို့။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ၍။ ဝိဟရတိ၊ ၏။] ကသ္မာ၊ ဟူမူ။ ဧကတ္တကာယနာနတ္တသညီသတ္တာဝါသဖလတာယ၊ သတ္တာဝါ သဟူသော အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနေန၊ စတုက္ကနည်းဒုတိယစျာန်နှင့်။ သမာနဖလတ္တာ စ၊ တူသောအကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပဌမဇ္ဈာနသမာဓိတော၊ မှ။ ဇာတတ္တာ စ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဝိဝိတ္တံ၊ ကင်းဆိတ်သောစျာန်သည်။ ပဌမဇ္ဈာနမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒဘာဝါ၊ ကာမအကုသိုလ်တို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိတက်ကင်း သော ဒုတိယစျာန်၌။ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိဝိဝိစ္စ အကုသလေဟီတိ၊ ၍။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဝိဝေကဇန္တိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ န (သက္ကာ)၊ နိုင်။ စ၊ ဆက်။ ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ ဒုတိယတတိယဇ္ဈာနာနိ၊ တို့သည်။ သုတ္တန္တဒေသနာသု၊ တို့၌။ ဒုတိယဇ္ဈာနမေဝ၊ သို့သာလျှင်။ ဘဇန္တိ၊ သက်ဝင်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိတက္ကဝူပသမာ၊ ဝိတက်၏ငြိမ်းခြင်းကြောင့်၎င်း။ အဝိစာရတ္တာ စ၊ ၎င်းတည်း။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ သုတ္တန္တဒေသနာယပိ၊ ၌လည်း။ ပဉ္စကနယော၊ ကို။ လဗ္ဘတောဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သိဒ္ဓံ၊ ပီးစီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သုတ္တန္တေ၊ ၌။ စတ္တရိယေဝ စျာနာနိ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဝိတတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စကနယော၊ ကို။ န လဗ္ဘတိ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ အံ့။ (နလဗ္ဘတိ၊ မရအပ်သည်။) န၊ မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) သာဝိတက္ကသဝိစာရော သမာဓိတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သမာဓိတ္တာယာပဒေသေန၊ သမာဓိသုံးပါးကို ညွှန်ပြသဖြင့်။
ပဉ္စကနယဿ၊ ၏။ လဗ္ဘမာနတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ရအပ်ပါသော်လည်း။ ပဉ္စကနယော၊ ကို။ စတုက္ကနယနိဿိတော၊ စတုက္ကနည်း၌မှီသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိဘတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုတ္တန္တဒေသနာယပိ၊ မှလည်း။ ပဉ္စကနယော၊ ကို။ နိဒ္ဓါရေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံဝူပသမာတိ၊ ဟူသော ပုဒ်၌။ ဝိတက္က္ကဿ၊ ၏၎င်း။ ဝိစာရဿ၊ ၏၎င်း။ ဝိတက္ကဝိစာရာနဉ္စ၊ နှစ်ပါးတို့၏၎င်း။ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ၊ ဝိတက်, ဝိစာရ, ဝိတက်နှင့် ဝိစာရတို့၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အနက်ကို။ ဝတ္ထုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ နိုင်၏။ တထာ၊ တူ။ အဝိတက္ကံ အဝိစာရန္တိ စ၊ ဟူသောပုဒ်၌လည်း။ ဝိစာရေန၊ နှင့်။ ဝိနာ စ၊ ၍၎င်း။ သဟ စ၊ တကွ၎င်း။ ဝိတက္ကပ္ပဟာနေန၊ ဝိတက်ကိုပယ်ခြင်းကြောင့်။ အဝိတက္ကံ၊ မည်၏။ ဝိတက္ကေန၊ နှင့်။ သဟ စ၊ ၎င်း။ ဝိနာ စ၊ ၎င်း။ ဝိစာရပ္ပဟာနေန၊ ကြောင့်။ အဝိစာရံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သောအနက်ကိုကြံ၍၎င်း။ အဝိတက္ကံ၊ ဝိတက်မရှိသော။ အဝိစာရံ၊ သော။ အဝိတက္ကဉ္စ အဝိစာရဉ္စ၊ ဝိတက်လည်းမရှိ ဝိစာရလည်းမရှိသော။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့သောအနက်ကို ကြံ၍၎င်း။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သုံးပါးရှိသော စျာန်ကိုလည်။ သင်္ဂဟေတုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဒုတိယန္တိ၊ ဟူသော။ ဒေသနာ၊ သည်။ ဝိတက္ကရိတေ စ၊ ဝိတက်မျှကင်းသော ပဉ္စကနည်းစျာန်၌ ၎င်း။ ဉာယဂတာ၊ အသင့်အားဖြင့် ရောက်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒုတိယံ၊ နှစ်ကြိမ်မြောက်။ အဓိဂန္တဗ္ဗတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝိစာရမတ္တရဟိတေပိ၊ ဝိစာရမျှကင်းသော ပဉ္စကနည်း တတိယစျာန်၌ လည်း။ ဒွယပ္ပဟာနာဓိဂတသမာနဓမ္မတ္တာ၊ အင်္ဂါနှစ်ပါးအပေါင်းကိုပယ်ခြင်းဖြင့်ရအပ်သော စတုက္ကနည်း ဒုတိယစျာန်နှင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စကနယနိဒ္ဒေသေ၊ ပဉ္စကနည်းကို အကျယ်ပြရာနိဒ္ဒေသ၌။ (ဒေဿန္တေန တတိယံ ဝိတတ္တံ-တို့၌စပ်။) ဒုတိယေ၊ ပဉ္စကနည်း ဖြစ်သော ဒုတိယစျာန်၌။ ဝူပသန္တောပိ၊ ငြိမ်းခဲ့ငြားသော်လည်း။ ဝိတက္ကော၊ သည်။ သဟာယဘူတဝိစာရာဝူပသမေန၊ အဖော်သဟဲဖြစ်၍ဖြစ်သော ဝိစာရ၏ အငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဝူပသန္တော၊ သည်။ န၊ မဖြစ်သေ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရဒွယရဟိတေ ဝိယ၊ ဝိတက်ဝိစာရ နှစ်ပါးအပေါင်းကင်းသော စတုက္ကနည်း ဒုတိယစျာန်၌ကဲ့သို့။ ဝိစာရဝူပသမေနေဝ၊ ဝိစာရ၏ ငြိမ်းခြင်း ကြောင့်သာလင်။ တဒုပသမံ စ၊ ထိုဝိတက်၏ ငြိမ်းခြင်းကို၎င်း။ သေသဓမ္မနံ၊ ကြွင်းသော သမ္ပယုတ်တရား တို့၏။ သမာနတဉ္စ၊ တူသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ဒေဿန္တေန၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြတော်မူလို သော မြတ်စွာဘုရားသည်။ (ဝိဘတ္တံ-၌စပ်။) သဟာရဝိရဟေန စ၊ အဖော်သဟဲဖြစ်သော ဝိစာရ၏ ကင်းသဖြင့်၎င်း။ အညထာ စ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်၎င်း။ ဝိတက္ကပ္ပဟာနေန၊ ဝိတက်ကိုပယ်ခြင်း ကြောင့်။ အဝိတက္ကတ္တံ၊ ဝိတက်ကင်းသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ သမာဓိဇံ ပီတိသုခတ္တဉ္စ၊ သမာဓိကြောင့် ဖြစ်သော ပီတိသုခရှိသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ သမာနံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမာနဓမ္မတ္တာပိ၊ တူသော သမ္ပယုတ်တရားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ ဒုတိယန္တိ၊ ၍။ နိဒ္ဒေသော၊ ကို။ (ကတော၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဝိစာရမတ္တမ္ပ၊ ဝိစာရမျှရှိသော ပသဉ္စကနည်း ဒုတိယစျာန်ကိုလည်း။ ဝိတက္ကဝိစာရဒွယရဟိတံ ဝိယ၊ ဝိတက်ဝိစာရနှစ်ပါးအပေါင်းကင်းသော စတုက္ကနည်း ဒုတိယစျာန်ကိုကဲ့သို့။ ယသ္မိံသမယေ။ပ။ ဝိဟရတီတိ၊ ၍။ အဝိတက္ကံ၊ ဝိတက်မရှိသော စျာန်။ သမာဓိဇံပီတိသုခံ၊ သမာဓိကြောင့်ဖြစ်သော ပီတိသုခရှိသောစျာန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိတတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ၌။ သဟစာရီသု၊ တကွဖြစ် ကုန်သော။ ဝိတက္ကဝိစာရေသု၊ တို့တွင်။ ဧကံ၊ တခုကို။ အတိက္ကမိတါာ၊ ကျော်လွန်ပြီး၍။ တတြဋ္ဌမေဝ၊ ထိုပဌမစျာန်၌တည်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဒုတိယမ္ပိ၊ ဒုတိယဖြစ်သော ဝိစာရကိုလည်း။ ဒေါသတော၊ ဖြင့်။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးလုံးကိုလည်း။ သဟာတိက္ကမန္တဿ၊ အတူတကွ။ ဝါ၊ တပြိုင်နက် ကျော်လွန် သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ (ဤ၌ သမတိက္ကန္တဿ-ဟု ရှိသင့်၏။ ကျော်လွန်သောသူ၏-ဟုပေး။) (စျာနံ၊ ကို။) ပဉ္စကနယေ၊ ၌။ တတိယံ၊ တတိယစျာန်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတိယံ၊ သုံးကြိမ်မြောက်။ အဓိဂန္ထဗ္ဗတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ပဌမတော၊ ပဌမစျာန် မှ။ အနန္တရဘာဝေန၊ အခြားမဲ့၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အဿ၊ ဤပဉ္စကနည်းတတိယစျာန်၏။ ဒုတိယဘာဝေါ စ၊ ဒုတိယ၏ အဖြစ်သည်လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်သင့်၏။ (ဤ၌လည်း ဥပပဇ္ဇတိ-ဟု ရှိသင့်၏။ မရှိလျှင်လည်း ထည့်ရမည်။) ဧဝံ၊ သို့။ သရူပတော၊ ဖြင့်။ ပဉ္စကနယော၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဝိဘတ္တော၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ ဝိနေယျဇ္ဈာသယတော၊ ဝေနေယျတို့၏ အလိုအဇ္ဈာသယကြောင့်။ န ဝိဘတ္တော၊ အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ သုတ္တန္တဒေသနာ၊ သည်။ ယထာနုလောမ ဒေသနာ၊ သတ္တဝါတို့၏ အဇ္ဈာသယအားလျော်စွာ ဟောအပ်သော ဒေသနာတည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင်ပြီး ၏။
ပထဝီကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ၏။
ဣတိ၊ ကား။ စတုတ္ထပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၅-သေသကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၁၉၅-၁)
အာပေါကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၁။ ယထာဝိတ္ထာရိတဿ၊ အကြင် အကြင် အကျယ်ပြအပ်ပြီးသော။ ဝါ၊ ချဲ့၍ပြခဲ့သမျှသော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ အတိဒေသောပိ၊ ညွှန်ခြင်းသည်လည်း။ ဝိတ္ထာရဋ္ဌာနေယေဝ၊ ဝိတ္ထာရအရာ၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိတ္ထာရကထာ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာပေါကသိဏန္တိ၊ ကား။ အာပေါကသိဏဇ္ဈာနံ၊ ကို။ ဝါ၊ တနည်း။ အာပေါကသိဏကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ သဗ္ဗံ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဧတ္ထကမ္ပိ၊ ဤမျှကိုလည်း။ အဝတွာ၊ ၍။ သာမုဒ္ဒိကေန၊ သမုဒ္ဒရာ၌ဖြစ်သော။ လောဏုဒကေန၊ ဆားငံရေဖြင့်။ ဘရိတော၊ ပြည့်သော။ ဇလာသယော၊ ရေအိုင်သည်။ လောဏီ၊ မည်၏။ နီလာဒိဝဏ္ဏသင်္ကရပရိဟရဏတ္ထံ၊ အညိုစသော အဆင်းတို့နှင့် ရောယှက်ခြင်းမှ ရှောင်လွှဲခြင်းအကျိုးငှာ။ သုဒ္ဓဝတ္ထေန ဂဟိတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အညန္တိ၊ ကား။ ဘူမိံ၊ သို့။ သမ္ပတ္တံ၊ ရောက်သောရေတည်း။ တထာရူပန္တိ၊ ကာ။ အကာသဇံ၊ ကောင်းကင်၌ဖြစ်သော။ ဥဒကံ၊ ရေသည်။ ယာဒိသံ၊ အကြင် သို့သောသဘောရှိ၏။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပ္ပသန္နံ အနာဝိလန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယံ ပန ဥဒကန္တိ၊ ဟူ၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ န ဝဏ္ဏော ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗောတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္ဗဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ကို။ ပထဝီကသိဏကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ ဣဓ၊ ဤအာပေါ ကသိဏကထာ၌။ ပဂ္ဃရဏလက္ခဏံ၊ ယိုစီးခြင်းလက္ခဏာကို။ လက္ခဏံ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏဘာဝနာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ တရင်္ဂုဋ္ဌာနာဒိ စ၊ လှိုင်းတံပိုးထခြင်းစသည်သည်၎င်း။ ဖေဏမိဿတာဒိ စ၊ ရေမြှုပ်နှင့် ရောသည်၏ အဖြစ် စသည် သည်၎င်း။ ဣဓ၊ ဤအာပေါကသိုဏ်း၌။ ကသိဏဒေါသော၊ မည်၏။ သောတိ၊ ကား။ ယောဂါဝစရော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ထဿာတိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ၊ ၏။
တေဇောကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၂။ သိနိဒ္ဓါနိ သိနဟဝန္တာနိ၊ အဆီအစေးရှိကုန်သော။ နဖေဂ္ဂုဒါရူနိ၊ အာကာမဟုတ်သော သစ်သားတို့သည်။ သာရဒါရူနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဇာလာယ၊ မီးတောက်မီးလျှံ။ စိရဋ္ဌိတတ္တံ၊ ရှည်မြင့်စွာ တည်ခြင်းအကျိုးငှာ။ သိနိဒ္ဓသာရဒါရုဂ္ဂဟဏံ၊ အဆီအစေးရှိသော အနှစ်ရှိသော သစ်သားကို ယူခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဃဋိကံ ဃဋိကံ ကတွာတိ၊ ကား။ ဇာလေတွာ၊ ခဏ္ဍသော၊ အပိုင်းအပိုင်း။ ကရိတွာ၊ ပြု၍။ အာလိမ္ပေတွာတိ၊ ကား။ ဇာလေတွာ၊ တောက်စေ၍။ ဝါ၊ မီးညှိ၍။ ဃနဇာလာယာတိ၊ ကား။ အဝိရဋ္ဌဝသေန၊ မကျဲသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တအဂ္ဂိဇာလာယံ၊ စြဖ်သော မီးတောက်မီးလျှံ၌။
ပတနသဒိသန္တိ၊ ကား။ ပတမာနသဒိသံ၊ ကျနေသည်နှင့် တူသည်ဖြစ်၍။ အကတေ ဂဏှန္တဿတိ၊ ကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကသိဏမဏ္ဍလံ၊ အနိဘိသင်္ခတေ၊ မပြုပြင်အပ် သော။ ကေဝလေ၊ သက်သက်သော။ တေဇသ္မိံ၊ မီး၌။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဏှန္တဿ၊ ယူသောပုဂ္ဂိုလ်အား။
ဝါယောကသီဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၃။ ဝုတ္တေဥှတန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဟိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ဟိတ်အနက်ရှိ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တဿ၊ ထိုယသ္မာဟူသောပုဒ်၏။ တသ္မာတိ ဣမိနာ၊ တသ္မာဟူသော ပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ အနိယတ်နိယတ်အဖြစ်ဖြင့် စပ်အပ်၏။ ဥစ္ဆန္တိ၊ ကား။ ဥစ္ဆုခေတ္တေ၊ ကြံခင်း၌။ ယထာဌိတာနံ၊ တည်မြဲတိုင်း တည်ကုန်သော ကြံပင်တို့၏။ အဂ္ဂံ၊ အဖျားကို။
ဧရိတန္တိ၊ ကား။ ဝါတေန၊ ကြောင့်။ စလိတံ၊ လှုပ်ရှားသည်ကို။ သမေရိတန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ စလိတံ၊ လှုပ်ရှားသည်ကို။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ဝါယောကသိဏံ။ပ။ဥပလက္ခေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ်စာကိုယ်နှင့် သီဟိုဠ်မူဋီကာတို့၌ ကား။ ဧတံ-ရှိ၏။) အဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမသီသဋ္ဌီတန္တိ၊ ကား။ ဥပရိပတ္တာနံ၊ အထက်ပိုင်းအရွက်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သမသီသံ၊ ဦးခေါင်းနှင့် ညီမျှသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဌိတံ၊ တည်သည်ကို။ ဝေဠုံ ဝါ ရုက္ခံ ဝါတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်တို့၌လည်း။ သမသီသဋ္ဌိတံ၊ ဦးခေါင်းနှင့် အညီအမျှ တည်သော။ ဃနပတ္တာနံ၊ တခဲနက်စည်ပင်သောအရွက်ရှိသော။ ဝေဠုံ ဝါ၊ ဝါးကို၎င်း။ ဃနပတ္တံ၊ သော။ ရုက္ခံ ဝါ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧကင်္ဂုလာဒိပ္ပမာဏေသု၊ လက်တသစ် စသည် ပမာဏရှိကုန်သော။ ကေသေသု၊ တို့၌။ ရဿဘာဝတော၊ တိုသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒီဃတရေသု၊ လက်လေးသစ်ထက်သာ၍ ရှည်ကုန်သော။ (ကေသေသု၊ တို့၌။) ဩလမ္ဗနတော၊ တွဲလျား ကျခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝိရဠေသု၊ ကျဲကုန်သော။ (ကေသေသု၊ တို့၌။) အနုပ္ပဝေသတော၊ အကြား၌ဝင်ခြင်း ကြောင်၎င်း။ ဝါတပ္ပဟာရော၊ လေ၏ တိုးဝှေ့တိုက်ခတ်ခြင်းသည်။ နပညာယတိ၊ မထင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုရင်္ဂုလပ္ပမာဏဂ္ဂဟဏံ စ၊ ဏသဒ္ဒါကို၎င်း။ ဃနဂ္ဂဟဏဉ္စ၊ ဃနသဒ္ဒါကို၎င်း။ ကတ၊ ၏။ ဧတသ္မိံ။ပ။ဌပေတွာတိ၊ ကား။ ဥစ္ဆဂ္ဂါဒီနံ၊ ကြံညွန့် ကြံဖျားအစရှိသည်တို့၏။ ပစလနာကာရဂ္ဂဏဧမုခေန၊ လှုပ်ရှားသော အခြင်းအရာကို ယူခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုကြံညွန့်ကြံဖျားစသည်တို့ကို။ ပဟာရကေ၊ တိုးဝှေးတိုက်ခတ်တတ်သော။ ဝါတသင်္ဃာတေ၊ လေအပေါင်းအစု၌။ သတိံ၊ ကို။ ဥပဋ္ဌပေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ တတ္ထ သတိံဌပေတွာတိ၊ ကား။ ကာယပဒေသဿ၊ ကိုယ်၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သော အရပ်ကို။ သင်္ဃဋ္ဋနဝသေန၊ တိုးဝှေ့တိုက်ခတ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တေ၊ သော။ တသ္မိံ ဝါယုပိဏ္ဍေ၊ ထိုလေအပေါင်းအစု၌။ သင်္ဃဋ္ဋနာကာရဂ္ဂဟဏမုခေန၊ တိုးဝှေးတိုက်ခတ်သော အခြင်းအရာကို ယူခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ သတိံ၊ ကို။ ဥပဋ္ဌပေတွာ၊ ၍။ ဥသုမဝဋ္ဋိသဒိသန္တိ ဧတနေ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ပုရိမကသိဏဿ ဝိယ၊ ရှေးတေဇောကသိုဏ်း၏ကဲ့သို့။ ဣမဿာပိ၊ ဤဝါယော ကသိုဏ်း၏လည်း။ နိမိတ္တဿ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်၏။ သံဝိဂ္ဂဟတံ၊ အထည်ဒြဗ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ နိစ္စလန္တိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ နိစ္စလဘာဝေါယေဝ၊ လှုပ်ရှားခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တတော၊ မှ။ ဣမဿ၊ ဤပဋိဘာဂနိမိတ်၏။ ဝိသေသော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿပိ၊ ၏လည်း။ ဥသုမဝဋ္ဋိသဒိသတာဝ၊ အခိုးအငွေ့လုံးနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝိတာ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
နီလကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၄။ အဉ္ဇနရာဇီဝဋ္ဋာဒိဝဏ္ဏဓာတုယာ ဝါ၊ မျက်စဉ်းညို, ရာဇိဝဋ္ဋ အစရှိသော ညိုသောအဆင်းရှိသော ကျောက်ဓာတ်၌၎င်း။ (ဤ၌ ရာဇိဝဋ္ဋ-သို့မဟုတ် ရာဇပဋ္ဋ-ပုဒ်၏ မြန်မာဝေါဟာရအနက် မထင်ရှား။) တထာရူပံ မာလာဂစ္ဆန္တိ၊ ကား။ အဝိရဠဝိကသိတနီလဝဏ္ဏပုပ္ဖသဉ္ဆန္နံ၊ မကျဲမူ၍ ပွင့်သော။ ဝါ၊ တစပ်တည်း ပွင့်သော ညိုသောအဆင်းရှိသော ပန်းတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းအပ်သော။ ပုပ္ဖဂစ္ဆံ၊ ပန်းချုံကို။ ဣတရေနာတိ၊ ကား။ အကတာဓိကာရေန၊ ပြုအပ်သော အဓိကာရမရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဂိရိကဏ္ဏိကဂ္ဂဟဏေန၊ ဂိရိကဏ္ဏိကသဒ္ဒါဖြင့်။ နီလံ၊ ညိုသော။ ဂိရိကဏ္ဏိကံ၊ အောက်မဲညိုကို။ အာဟ၊ ၏။ ကရဏ္ဍပဋလံ၊ လဟူ သည်။ သမုဂ္ဂပိဓာနံ၊ ကြုတ်အစ်၏ အဖုံးတည်း။ ပတ္ထေဟိယေဝါတိ၊ ကား။ နီလုပ္ပလာဒီနံ၊ ကြာညိုစသည် တို့၏။ ကေသရဝဏ္ဋာနိ၊ ဝတ်ဆံမျှင်နှင့် အညှာတို့ကို။ အပနေတွာ၊ ၍။ ကေဝလေဟိ၊ ကုန်သော။ ပတ္တေဟိယေဝ၊ ပွင့်ချပ်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ ပူရေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ နီလာဝဏ္ဏံ၊ ညိုသောအဆင်းရှိသော။ ဝတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဘဏ္ဍိကံ ဝိယ၊ အထုပ်ကိုကဲ့သို့။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ပြည့်စေသည်ရှိသော်။ နီလမဏ္ဍလံ၊ ညိုသောအဝန်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပညာယတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအဖြင့်။ စင်္ဂေဋကံ ဝါ၊ ပန်းတောင်း ပန်းကပ်ကို၎င်း။ ကရဏ္ဍပဋလံ ဝါ၊ ကြုတ်အစ်အဖုံးကို ၎င်း။ ပူရေတဗ္ဗံ၊ ပြည့်စေအပ်၏။ မုခဝဋ္ဋိယံ ဝါ အဿာတိ၊ ကား။ အဿစင်္ဂေဋကဿ ဝါ၊ ထိုပန်း တောင်း ပန်းကပ်၏၎င်း။ အဿ ကရဏ္ဍပဋလဿ ဝါ၊ ထိုကြုတ်အစ်အဖုံး၏၎င်း။ မုခဝဋ္ဋိယံ၊ နခမ်းရေး ၌။ ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ဖွဲ့အပ်၏။ ဣန္ဒနီလမဏိမယံ၊ ဣန္ဒနီလာမည်သော မြညိုဖြင့်ပြီးသော။ တာလဝဏ္ဋံ၊ ယပ်သည်။ မဏိတာလဝဏ္ဋံ၊ မည်၏။
ပီတကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၅။ ပီတကသိဏေ၊ ၌။ မာလဂစ္ဆန္တိ၊ ကား။ ဣက္ကဋာဒိမာလာဂစ္ဆံ၊ ဣက္ကဋအမစရှိသော ပန်းချုံကို။ (ဤ၌ ဣက္ကဋ-ဟူသောပုဒ်၏ မြန်မာဝေါဟာရအနက်မထင်ရှား၊ အမရကောသအဘိဓာန်၌ ဆူးပန်းဟော ဣက္ခုရပုဒ် ရှိ၏။ သို့သော် ၎င်းပုဒ်လည်း သင့် မသင့် ဆင်ခြင်အပ်သေး၏။) ဟရိတာလံ ဝါ၊ ဆေးဒါန်း သည်၎င်း။ မနောသိလာ ဝါ၊ မြင်းသီလာသည်၎င်း။ ဓာတု၊ မည်၏။ ပတ္တင်္ဂပုပ္ဖေဟီတိ၊ ကား။ ပတ္တင်္ဂ နာမိကာ၊ ပတ္တင်္ဂအမည်ရှိသော။ ပီတဝဏ္ဏပုပ္ဖါ၊ ဝါသောအဆင်းရှိသော ပန်းရှိသော။ ဧကာ၊ တခုသော။ ဂစ္ဆဇာတိ၊ ချုံမျိုးတည်း။ တဿ၊ ထိုပတ္တင်္ဂမည်သော ပန်းချုံ၏။ ပုပ္ဖေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာသနပူဇန္တိ၊ ကား။ စေတိယင်္ဂဏေ၊ ၌။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။
အာသနပူဇံ၊ ပန်းတင်ခုံနေရာ၌ ပူဇော်ခြင်းကို။ ကဏိကာရပုပ္ဖါဒီနံ၊ တောင်ကျည်းပန်းလိပ်ဆူး ရွှေပန်း စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
လောဟိတကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၆။ လောဟိတမဏိ၊ နီသောပတ္တမြားဟူသည်။ လောဟိတင်္ဂမဏိအာဒိ၊ ကျောက်နီပတ္တမြားနီ စသည် တည်း။ လောဟီတဓာတု၊ နီသောအဆင်းရှိသော ဓာတ်ဟူသည်။ ဂေရုကဇာတိဟိင်္ဂုလကာဒိ၊ ဂွေ့နီ, ဟင်္သာပြဒါးစစ် အစရှိသည်တည်း။ (ဟိင်္ဂုလ-ဟိဂ်ုလကတို့ကား။ ဟင်္သပြဒါးဟောတည်း၊ ဟိင်္ဂု-ကဲ့သို့ ရှိန်းခိုဟော မဟုတ်။)
ဩဒါတကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၇။ ဩဒါတကသိဏေ၊ ၌။ မာလာဂစ္ဆန္တိ၊ ကား။ နန္ဒိယာဝတ္တာဒိမလာဂစ္ဆံ၊ ဇလပ်ပန်းအစရှိသော ပန်းချုံကို။ ဓာတု၊ ဖြူသောဓာတ်ဟူသည်။ ကက္ကဋိမုတ္တသေတိကာဒိ၊ ဂဏန်းခွံ ပုလဲ ထုံးကျောက် စသည်တည်း။ (ကက္ကဋိသေတိက-ဟူသော ပုဒ်တို့၏ ဂဏန်းခွံ, ထုံးကျောက်ဟူသော အနက်တို့မှာ အနက်ရရုံ ပြန်ဆိုချက်ဖြစ်သည်။ ထိုထက်ခိုင်လုံသော အနက်ကို ရှာပါလေဦး။)
အာလောကကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၈။ တထာ အသက္ကောန္တေနာတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သူရိယာလောကာဒိ ဝသေန၊ နေ၏အရောင်စသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဩဘာသိနိမိတ္တုပ္ပါဒနံ၊ အရောင်အလင်းနိမိတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ ဩဘာသမဏ္ဍလဿ၊ ထိုအရောင်အလင်းဝန်း၏။ နု စိရဋ္ဌိတိတာယ၊ ကြာမြင့်စွာ တည်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တထာ၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တုပ္ပါဒနံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ အသက္ကောန္တေန၊ မစွမ်းနိုင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဃဋမုခေန၊ အိုး၏အဝဖြင့်။ နိဂ္ဂစ္ဆနကဩဘာသဿ၊ ထွက်သောအရာင်အလင်း၏။ မဟန္တဘာဝတော၊ ကြီးကျယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဃဋမုခံ ပိဒဟိတွာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘိတ္တိအာဒိသု၊ နံရံစသည်တို့၌။ ဥဋ္ဌိတပါးကတိအာလောကမဏ္ဍလသဒိသံ၊ ဖြစ်ပေါ်သော ပကတိအရောင်အလင်းဝန်းနှင့်တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဃနဝိပ္ပသန္နံ အာလောက ပုဉ္ဇသဒိသန္တိ၊ ကား။ ဘာဝတော၊ ၏။ ဗျာမပ္ပဘာဝိယ၊ တလံမျှလောက်သော အရောင်ကဲ့သို့။ ဗဟလော စ၊ ထူထဲသည်၎င်း။ ဝိပ္ပသန္ဓော စ၊ အထူးသဖြင့် ကြည်လင်သည်၎င်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ (တံသဒိသော-၌ စပ်။) ပုဉ္ဇဘူတော၊ အစုအပုံဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အာလောကော၊ သည်။ စေ အတ္ထိ၊ အံ့။ တံသဒိသော၊ ထိုအစုအပုံအရောင်နှင့်တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ အတ္ထော၊ နက်။
ပရိစ္ဆိန္နာကာသကသိဏကထာဝဏ္ဏနာ
၉၉။ ဆိဒ္ဒသဒိသမေဝ ောတီတိ၊ ကား။ ယေဟိ တိတ္တိပရိယန္တာဒီဟိ၊ အကြင်နံရံအစွန်းအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ တံ ဆိဒ္ဒံ၊ ကို။ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ တံသဒိသံ၊ ထိုနံရံအစွန်းစသည်တို့နှင့် တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေနေဝကာရေန၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝဍ္ဎိယမာနမ္ပိ န ဝဍ္ဎတီတိ၊ ဟူသော စကားကို။ ဥဂ္ဂဟိနိမိတ္တဿ၊ ၏။ အဝဍ္ဎနီယတံ၊ မပွားစေအပ် သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဥဂ္ဂဟိနိမိတ္တံ၊ သည်။ ဝဍ္ဎိယမာနံ၊ သော်။ န ဝဍ္ဎတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဝဍ္ဎေတုကာမတာယံ၊ ပွားစေခြင်းကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သာ်လည်း။ ဝဍ္ဎနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ နည်း။) ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပရိဒုဗ္ဗလတ္တာ၊ အလွန်အားနည်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဘာဝနာဝသေန၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တဝဍ္ဎနာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဋိဘာဂနိမိတ္တံပန၊ ကိုကား။ တသ္မိံ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ သော်။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ထိရာ၊ ခိုင်မြဲသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝဍ္ဎိယမာနံဝဍ္ဎတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပါဠိယံ၊ ၌။ ပထဝိကသိဏာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ရူပစျာန်နာရမ္မဏာနိ၊ ရူပစျာန်၏ အာရုံဖြစ်ကုန်သော။ အဋ္ဌေဝ၊ ကုန်သော။ ကသိဏာနိ၊ တို့သည်။ ထိုသို့ပင်ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ ဩဒါတကသိဏေ၊ ၌။ အာလောကသိဏံ စ၊ ကို၎င်း။ အာကာသကသိဏေ၊ ၌။ ပရိစ္ဆိန္နာကာသကသိဏံ၊ ကို၎င်း။ အန္တောဂတံ၊ အတွင်းဝင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေသနာ၊ ကို။ (ဘဂဝတာ၊ သည်။) ကတာ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ ကသိဏာနိ။ပ။ အဝေါစာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိညေယျာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံသော။ (အတ္ထံ-၌စပ်။) တသ္မိံ တသ္မိံ ကသိဏေ၊ ၌။ ပဋိနိယတမေဝ၊ သီးသန့်ကိန်းသေမြဲသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ အသာဓာရဏတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ သာဓာရဏတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထို ကသိုဏ်း၌။ ပကိဏ္ဏကံ၊ ပြိုးပြွမ်းသော။ ဝိသဋံ၊ ပြန့်နှံ့သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ၊ ကိုလည်း။ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
၁၀၀။ အာဒိဘာဒေါတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော။ ပထဝီပက္ခိယဿ၊ ပထဝီအဖို့ရှိသော။ ဝတ္ထုနော၊ ကို။ နိမ္မာနာဒိံ၊ ဖန်ဆင်းခြင်း အစရှိသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဌာနနိသဇ္ဇာဒိကပ္ပနဝါတိ ဧတ္ထာပိ၊ ပါဌ်၌လည်း။ အာကာသေ ဝါ၊ ၌၎င်း။ ဥဒကေ ဝါ၊ ၌၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပရိတ္တအပ္ပမာဏနယောနာတိ၊ ကား။ နီလာဒိဝဏ္ဏနံ၊ နီလ အစရှိသော အဆင်းကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ပရိတ္တအပ္ပမာဏနယေနေဝ၊ ပရိတ္တအပ္ပမာဏု ဟောသောနည်းဖြင့်သာလျှင်။
ဧဝမာဒီနီတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သရီရတော၊ ကိုယ်မှ။ ဥဒကဓာရာနိမ္မာနာဒိံ၊ ရေအယဉ်ကို ဖန်ဆင်းခြင်း စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ယဒေဝ။ပ။သမတ္ထတာတိ၊ ကား။ ဗဟူသု၊ ကုန်သော။ ကပ္ပါသပိစုသာရဒါရုအာဒီသု၊ ဝါဂွမ်း, အနှစ်ရှိ သော သစ်သား စသည်တို့သည်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ရာသိဘူတေသု၊ အပေါင်းအစုဖြစ်ကုန်လျက်။ ဌိတေသု၊ တည်ကုန်လတ်သော်။ ယံ ယဒေဝ၊ အကြင် အကြင် ဝတ္ထုကိုသာလျှင်။ ဣစ္ဆတိ၊ ၏။ တဿ၊ တေဿဝ၊ ထိုထိုဝတ္ထုကိုသာလျှင်။ ဍဟနသမတ္ထတာ၊ လောင်စေခြင်း၌။ ဝါ၊ လောင်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အန္ဓကာရဝိမေနာဒိံ၊ အမိုက်မှောင် ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ဝါယုဂတိယာ၊ လေ၏သွားခြင်းဖြင့်။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းသည်။ ဝါယုဂတိဂမနံ၊ မည်၏။ အတိသီဃဂမနံ၊ အလွန်လျင်စွာသွားခြင်းကို ရ၏။ ဣဓ၊ ၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ယဒိစ္ဆိတဒေသန္တရံ၊ အလိုရှိသော အရပ် တပါးသို့။ ပုပုဏနာဒိံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
သုဝဏ္ဏန္တိ၊ ရွှေဟူ၍။ အဓိမုစ္စနာ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ သုဝဏ္ဏဘာဝါဓိဋ္ဌာနံ၊ ရွှေ၏အဖြစ်ကို အဓိဋ္ဌာန်ခြင်း တည်း။ သေယျထာပိ၊ ဟူမူကား။ အယသ္မပိလိန္ဒဝစ္ဆော၊ မထေရ်သည်။ တိဏဏ္ဍုပကပါသာဒါဒီနံ၊ မြက်ကရွတ်ခွေ, ပြသာဒ်အစရှိသည်တို့၏။ (သုဝဏ္ဏဘာဝံ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌာတိ သေယျထာပိ၊ တည်း။) ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏနယေန၊ ဏ္ဏဟု ဟောသောနည်းဖြင့်။
ဝဏ္ဏကသိဏေသု၊ တို့တွင်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုကသိုဏ်း၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ နီလောဘာသနိမ္မာနာဒီနံ၊ စိမ်းညိုသော အရောင်ကို ဖန်ဆင်းခြင်း စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပထဝီပဗ္ဗတာဒီတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ—သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သမုဒ္ဒါဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
သဗ္ဗာနေဝ၊ ကုန်သော။ ဒသပိ၊ ကုန်သော။ ကသိဏာနိ၊ တို့သည်။ ဣမံ ပဘေဒံ လဘန္တီတိ၊ ကား။ ဣမံ ဝဍ္ဎနာဒိဝိသေသံ၊ ပွားစေခြင်း အစရှိသော ဤအထူးသို့။ ပါပုကန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧကောတိ၊ ကာ။ ဧကစ္စော၊ အချို့သော စျာန်ရပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဉ္ဇာနာတီတိ၊ ကား။ ဘာဝနာသညာယ၊ ဖြင့်။ သဉ္ဇာနာတိ၊ မှတ်သိ၏။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာပေါကသိဏန္တိအာဒိပါဠိံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ဥပရိဂဂနတလာဘိမုခံ၊ အထက်ကောင်းကင်ပြင်သို့ ရှေးရှု။ ပထဝီကသိဏံ၊ ကို။ ဧကော၊ အချို့သော စျာနလာဘီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဉ္ဇာနာတိ၊ မှတ်သိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ ပါဠိပဒါနိ၊ တို့ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တဉ္စခေါ၊ ထိုသို့မှတ်သိခြင်းကိုလည်း။ ဝဍ္ဎနဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဧကစ္စော။ပ။ဝဍ္ဎေတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌာဘူမိတလာဘိမုခန္တိအာဒီသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝဍ္ဎနကာလေ၊ ပွားစေသောကာလ၌။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးကို။ အနပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့မူ၍။ ဝဍ္ဎေန္တာနံ၊ ပွားစေအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဧတေန တေန ဝါ ကာရဏေန၊ ထိုထိုအကြောင်းဖြင့် မူလည်း။ ဝါ၊ ကြောင့်မူလည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ပသာရေတိ၊ ဖြန့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ကသိဏံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ယထာ ကိံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိ၍။ အာလောကမိဝ။ပ။ကာမောတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်အရပ်၌။ ရူပံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌုကာမော၊ ရှုမြင်လိုသည်။ စေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ ဥဒ္ဓံ၊ သို့။ အာလောကံ၊ ကို။ ပသာရေတိ၊ ၏။ အဓော၊ ၌။ ရူကံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌုကာမော၊ သည်။ စေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ အဓော၊ သို့။ အာလောကံ၊ ကို။ ပသာရေတိ၊ ၏။ သမန္တတော၊ ၌။ ရူပံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌုကာမော၊ သည်။ စေ (ဟောတိ)၊ အံ့။ သမန္တတော၊ ၌။ အာလောကံ၊ ကို။ ပသာရေတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ တူ။ အယံ၊ ဤစျာနလာဘီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကသိဏံ၊ ကို။ ပသာရေတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ဧကဿာတိ၊ ကား။ ပထဝီကသိဏာဒီသု၊ တို့တွင်။ ဧကောကဿ၊ တခုတခုသောကသိုဏ်း၏။ အညဘာဝါနုပဂမနတ္ထန္တိ၊ ကား။ အညကသိဏဘာဝါနုပဂမနဒီပနတ္ထံ၊ အခြားတပါးသော ကသိုဏ်း၏ အဖြစ်သို့ မရောက်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ပထဝီအာဒိ၊ ပထဝီကသိုဏ်း အစရှိသည်သည်။ အညံ၊ တပါးသော ကသိုဏ်းသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဥဒကေန၊ သည်။ ဌိတဋ္ဌာန၊ တည်ရာအရပ် ၌။ သသမ္ဘာရပထဝီ၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အညကသိဏသမ္ဘေဒေါတိ၊ ကား။ (သီဟိုဠ်မူနှင့်အညီ အညော-အရ၌ အည-ဟူ၍သာ ရှိသင့်၏။) အာပေါကသိဏာဒိနာ၊ စသည်နှင့်။ သင်္ကရော၊ ရောယှက် ခြင်းတည်း။ သဗ္ဗတ္တာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ အာပေါကသိဏာဒီသု၊ ကုန်သော။ သေသကသိဏေသု၊ တို့၌။ ဖရဏပ္ပမာဏဿ၊ ဖြန့်ခြင်းအတိုင်းအရှည်ကို။ အဂ္ဂဟဏတော၊ မယူခြင်း ကြောင့်။ ဧကဒေသေ၊ တစိတ်တဒေသ၌။ အဋ္ဌတွာ၊ ၍။ အနဝသေသေန၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဖရဏံ၊ ဖြန့်ခြင်းသည်။ အပ္ပမာဏံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ နေသံ၊ ထိုကသိုဏ်းတို့၏။ ကသိဏသမညာ၊ ကသိုဏ်းဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တထာ စ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ တဥှီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စေတသာ၊ ဖရန္တောတိ၊ ကား။ ဘာဝနာစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အာလမ္ဗနံ၊ ဆွဲကိုင်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အာရုံပြုခြင်းကို။ ကရောန္တော၊ သော်။ ဟိ၊ မှန်။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ သည်။ ပရိတ္တံဝါ၊ သေးငယ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဝိပုလံ ဝါ၊ ပြန့်ပြောကြီးကျယ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ကသိဏံ၊ ကို။ ဧကက္ခဏေ၊ ၌။ သကလမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ မနသိကရောတိ၊ နှလုံးသွင်း၏။ ဧကဒေသံ၊ ကို။ န (မနသိ ကရောတိ)၊ နှလုံးသွင်းသည်မဟုတ်။
၁၀၁။ အာနန္တသူရိယကမ္မသမင်္ဂိနောတိ၊ ကား။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ အာနန္တသူရိယကဓမ္မေသု၊ တို့တွင်။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော ကံနှင့်။ သမန္နာဂတာ၊ ပြည့်စုံကုန်၏။ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာတိ၊ ကား။ အဟေတုကဒိဋ္ဌိ၊ ၎င်း။ အကိရိယဒိဋ္ဌိ၊ ၎င်း။ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တီသု မိစ္ဆာဒီဋ္ဌီသု၊ တို့တွင်။ ယာယ ကာယစိ၊ သော။ နိယတာယ၊ ကိန်းသေမြဲသော။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတာ၊ ကုန်၏။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကပဏ္ဍကာတိ၊ ကား။ ဥဘတောဗျဉ္ဇနကာ စ၊ တို့သည်၎င်း။ ပဏ္ဍကာ စ၊ တို့သည်၎င်းတည်း။ စ၊ ဆက်။ တေ၊ ထိုဥဘတောဗျည်းနှင့် ပဏ္ဍုက်တို့သည်။ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကတ္ထာ၊ အဟိတ်ပဋိသန္ဓေရှိကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပါကာဝရဏေန၊ နှင့်။ သမန္နဂတာ၊ ကုန်သည်။ ကာမံ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာပိ၊ သော်လည်။ တိဗ္ဗကိလေသတ္တာ၊ ထက်မြက်အားကြီးသော ကိလေသာရှိကုန် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကိလေသာဝရဏေန၊ နှင့်။ သမန္နာဂတာ၊ ကုန်၏ဟူ၍။ (အဋ္ဌကထာစရိယေန၊ သည်။) ဝုတ္တာ၊ မိန့်ဆိုအပ်သည်၏။ အဟေတုကဒွိဟေတုကပဋိသန္ဓိကာတိ၊ ကား။ အဟေတုပကဋိသန္ဓိကာ စ၊ အဟိတ်ပဋိသန္ဓေရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်၎င်း။ ဒွိဟေတုကပဋိသန္တိကာ စ၊ ဒွိဟိတ်ပဋိသန္ဓေရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်၎င်း။ ဒွိဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ စ၊ ဒွိဟိတ်ပဋိသန္ဓေရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် တို့သည်၎င်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဒုဟေတုကပဋိသန္ဓိကာနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ အရိယမဂ္ဂပဋိဝေဓော စ၊ အရိယာမဂ်ကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်၎င်း။
စျာနပဋိလာဘော စ၊ စျာန်ကိုရခြင်းသည်၎င်း။ (ယသ္မာ၊ ကြောင့်။) နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေပိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်။ ဝိပါကဝရဏေန၊ နှင့်။ သမန္နဂတာ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။
အပစ္စနီကပဋိပဒါယန္တိ၊ ကား။ မဂ္ဂဿ၊ အရိယာမဂ်အား။ အနုလောမပဋိပဒါယံ၊ လျော်သောအကျင့်ဖြစ်သော။ သစ္စာနုလောမိကာယံ၊ မဂ္ဂသစ္စအားလျော်သော။ ဝိပ္စနာယံ၊ ၌။ အစ္ဆန္တိကာတိ၊ ကား။ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒရဟိတာ၊ ပြုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော ဆန္ဒမှ ကင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗောဟဝိနောဒနိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တမ္ပိ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ (ဝုတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-တို့၌စပ်။) နိဗ္ဗာနာဓိဂမတ္တမေဝ၊ နိဗ္ဗာန်ကို ရခြင်းအကျိုးငှာသာလျှင်။ ကတ္တုကမျတာဆန္ဒံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥတ္တရကုရုကာ၊ ဥတ္တရကုရုကျွန်းသားဖြစ်ကုန်သော။ မနုဿာပိ၊ တို့သည်လည်း။ မာရာဒယော ဝိယ၊ မရ်နတ် စသည်တို့ကဲ့သို့။ အစ္ဆန္ဒိကဋ္ဌာနံ၊ လိုလားခြင်းသမ္မာဆန္ဒမရှိသူ တို့၏ အရာဌာနသို့။ ပဝိဋ္ဌာ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) နိဗ္ဗုတိဆန္ဒရိဟိတတ္တာ၊ ဆင်းရဲငြိမ်းရာ နိဗ္ဗာန်၌ လိုလားသော ဆန္ဒမှ ကင်းကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဒုပ္ပညာတိ၊ ကား။ ဘဝင်္ဂပညာယ၊ မှ။ ပရိဟီနာ၊ ယုတ်လျော့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ ဘဝင်္ဂပညာယ၊ သည်။ ပရိပုဏ္ဏာယပိ၊ ပြည့်စုံငြားသော် လည်း။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘဝင်္ဂံ၊ သည်။ လောကုတ္တရဿ၊ ၏။ ပါဒကံ၊ အခြေခံသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သောပိ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ ဒုပ္ပညောယေဝ၊ မည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယသ္မိံ ဘဝင်္ဂေ၊ ဝတ္တမာနော၊ သော်။ တံသန္တတိယံ၊ ထိုဘဝင်အစဉ်သန္တာန်၌။ လောကုတ္တရံ၊ သည်။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုဘဝင်သည်။ တဿ၊ ထိုလောကုတ္တရာတရား၏။ ပါဒကံ နာမ၊ အခြေခံမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ကုသလေသု ဓမ္မေသူတိ၊ ကား။ အနဝဇ္ဇဓမ္မေသု၊ အပြစ်ကင်းသောတရားတို့၌။ ဝါ၊ တနည်း။ သုခဝိပါက ဓမ္မေသု၊ ချမ်းသာသောအကျိုးရှိသော တရားတို့၌။ ဝါ၊ ကောင်းသောအကျိုးကို ဖြစ်စေတတ်သောတရား တို့၌။ ဩက္ကမိတုန္တိ၊ ကား။ အဓိဂန္တုံ၊ ရောက်ခြင်းရခြင်းငှာ။ ကသိဏေယောဝါတိ၊ ကား။ ကသိဏကမ္မဋ္ဌာနေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဧတေသန္တိ၊ ကား။ ကမ္မာဝရဏသမန္နာဂတာဒီနံ၊ ကမ္မာဝရဏနှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့တွင်။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတေ ဝိပါကန္တရာယာဒယော၊ ဤဝိပါကန္တရာယ်စသည်တို့သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ အတ္ထဇာနိကရော၊ အကျိုးစီးပွား၏ ဆုံးရှုံးခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်၏။ အနတ္ထဟေတုဘူတာ စ၊ အကျိုးမဲ့၏အကြောင်းလည်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ တိဏ္ဏမေဝ၊ ကုန်သော။ အန္တရာယာနံ၊ တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်း သည်။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော အာဏာဝီတိက္ကမန္တရာယ် အရိယူပဝါဒန္တရာယ်၏။ သပ္ပဋိကာရတ္တာ ဝါ၊ ကမ္မန္တရာယ်အဖို့၌ အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သပ္ပုရိသူပနိဿယာဒီဟီတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တဇ္ဇံ၊ ထိုသဒ္ဓါစသည်တို့အားလျော်သော။ ယောနိသောမနသိကာရာဒိံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှတိ၊ ၏။ သဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဖလသဒ္ဒံ စ၊ ကံ ကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်သောသဒ္ဓါတရားကို၎င်း။ ဆန္ဒန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနာနုယောဂေ၊ ၌။ တိဗ္ဗကတ္တု ကမျတာသင်္ခါတံ၊ ထက်မြက်အားကြီးသော ကတ္တုကမျတာဟု ဆိုအပ်သော။ ကုသလစ္ဆန္ဒံ၊ ကို။ ပညန္တိ၊ ကား။ ပါရိဟာရိယပညံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့် ပွားစေသည်ရှိသော်။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပရိဗြူဟေတွာ၊ ပွားစေ၍။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဒ္ဒေသ၌။ ယံ၊ အကြင်ပုဒ်ကို။ အတ္ထတော၊ အနက်အားဖြင့်။ န ဝိဘတ္တံ၊ မဝေဘန်အပ်။ တံ၊ ထိုပုဒ်ကို။ သုဝိညေယျတ္တာ စ၊ သိလွယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော နိဒ္ဒေသ၌။ ဝုတ္တနယတ္တာ စ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ န ဝိဘတ္တံ၊ မဝေဘန်အပ် သတည်း။
သေသကသိဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။
ဣတိ၊ ကား။ ပဉ္စမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၆-အသုဘကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၂၀၁-၁)
ဥဒ္ဓုမာတကာဒီပဒတ္ထဝဏ္ဏနာ
၁၀၂။ အဝိညာဏကာသုဘေသူတိ ဣဒံ၊ ပုဒ်ကို။ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီနံ၊ ဥဒ္ဓုမာတက သူသေကောင် စသည်တို့၏။ သဘာဝဒဿနဝသေန၊ သဘာဝကိုပြသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘူတကထမနတ္တံ၊ ဟုတ်မှန်သည်ကို ဆိုသော ဝိသေသနမျှဟု။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သဝိညာဏကအသုဘဿ၊ ၏။ အကမ္မဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ န ကေဝလံ မထသရီရန္တိအာဒိ၊ စကားကို။ ဝက္ခတိ၊ လတံ့။ ဥဒ္ဓံ ဇီဝိတပရိယာဒါနာတိ၊ ကား။ ဇီဝိတက္ခယတော၊ အသက်ကုန်သည်မှ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ မရဏတော၊ မှ။ ပရံ၊ ၌။ သမုဂ္ဂတေနာတိ၊ ကား။ ဥဋ္ဌိတေန၊ တက်သော။ ဥဒ္ဓုမာတတ္တာတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်အထက်၌။ ဝါ၊ သို့။ (မူလဋီကာ၌ ဥဒ္ဓံ-တပုဒ်သာရှိ၍ တပုဒ်သာသင့်သည်။) ဓုမာတတ္တာ၊ မှုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဥ+မ္မာ (ဝါ) ဓမာဓာတ် + တပစ္စည်းဖြင့်။ က-ကာရေန၊ ဖြင့်။ ကဒဝဍ္ဎနံ၊ ပုဒ်ကို ပွားစေခြင်းကို။ ဝါ၊ ပုဒ်၏ ပွားခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနတ္ထန္တရတော၊ အနက်အထူးမရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပီတကံ လောဟိတကန္တိ ယထာ၊ ဟူသောပုဒ်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ပဋိက္ကူလတ္တာတိ၊ ကား။ ဇိဂုစ္ဆနီယတ္တာ၊ စက်ဆုပ်အပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကုစ္ဆိတံ ဥဒ္ဓုမာတံ ဥဒ္ဓုမာတကန္တိ၊ ကံဟူသော ဝစနတ္ထကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်။) အယံက-ကာရော၊ သည်။ ကုစ္ဆနတ္ထေ ဝါ၊ စက်ဆုပ်ခြင်းအနက်၌မူလည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တွံ၊ ၏။ ပါပကော။ပ။ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတီတိ ယထာ၊ ဟူသောပါဌ်၌ကဲ့သို့တည်း။ တထာရူပဿတိ၊ ကား။ ဘသ္တာ ဝိယ ဝါယုနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယထာရူပံ၊ အကြင်သို့ သဘောရှိသည် ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာရူပဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။
သေတရတ္ထေဟိ၊ အဖြူအနီတို့ဖြင့်။ ပရိဘိန္နံ၊ ပျက်စီးဒသော။ ဝိမိဿိတံ၊ ရောနှောသော။ နီလံ၊ ညိုသော သူသေကောင်သည်။ ဝိနီလံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပရိမဝဏ္ဏဝိပရိဏာမဘူတံ၊ ရှေးအဆင်းမှ ပြောင်းလဲ ဖောက်ပြန်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ နီလံ၊ သည်။ ဝိနီလံ၊ မည်၏။
ကာကကင်္ကာဒီဟိ၊ ကျီး, ငှက်ကြီးတုံးစပ်အစရှိသည်တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကြောင့်။ ပရိဘိန္နဋ္ဌာနေသု၊ ဖျက်ဆီးအပ်သော အရပ်တို့၌။ ဝါ၊ ပျက်စီးရာအရပ်တို့၌။ ဝိဿန္ဒမာနပုဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဝိဿဝန္တပုဗ္ဗံ၊ ယိုစီး သော ပြည်ရှိသော။ တဟံ တဟံ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ပဂ္ဃရန္တပုဗ္ဗံ၊ ယိုထွက်သော ပြည်ရှိသော။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
အပဓာရိတန္တိ၊ ကား။ ဝိဝဋံ၊ ဖွင့်လှစ်အပ်သော။ ဥဂ္ဃါဋိတံ၊ ခွာအပ်သော။ ခိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဆဍ္ဍိတံ၊ စွန့်ပစ် အပ်သော။ သောဏသိင်္ဂါလာဒီဟိ၊ အိမ်ခွေးမြေခွေးစသည်တို့သည်။ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ကတွာ၊ ၍။ ခါဒနေန၊ ခဲစားခြင်းဖြင့်။ သရီရသင်္ခတတော၊ ကိုယ်အပေါင်းအစုမှ။ လုဉ္စိတွာ၊ နှုတ်၍။ တဟံ တဟံ၊ ၌။ ဆဍ္ဍိတံ၊ သော။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူးအပြားပြားသောအရပ်သို့။ ခိတ္တံ၊ ပစ်လွှင့်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိက္ခိတ္တံ၊ မည်၏။
ပုရိမနယေနာတိ၊ ကား။ ဝိဝိဓံ ခိတ္တန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ သတ္ထေန ဟနိတွာတိ၊ ကား။ ဝေရီဟိ၊ ရန်သူတို့သည်။ ခဂ္ဂကရဝါလာဒိနာ၊ သံလျက်, ဓားမြောင်အစရှိသော။ သတ္တေန၊ ဖြင့်။ ပဟရိတွာ၊ ခုတ်လှီး၍။ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ အညေန ဟတ္ထန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။
အဗ္ဘန္တရတော၊ ကိုယ်အတွင်းမှ။ နိက္ခမန္တေဟိ၊ ထွက်ကုန်သော။ ကိမီဟိ၊ ပိုးတို့ဖြင့်။ ပဂ္ဃရန္တကိမိကုလံ၊ ယိုထွက်သော ပိုးမျိုးအပေါင်းရှိသော သူသေကောင်သည်။ ပုဠဝကံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိမိပရိပုဏ္ဏဿတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဥဒ္ဓုမာတကာဒီနိ၊ ဖူးဖူးရောင်သော သူသေကောင် အစရှိကုန်သော။ အာမကသုသာနာဒီသု၊ သူသေကောင်ပစ်ရာ သုသာန်အစရှိသည်တို့၌။ ဆဍ္ဍိတာသုဘာနိ၊ စွန့်ပစ်အပ်သော သူသေကောင်တို့ကို။ နိဿယာတိ၊ ကား။ ပဋိစ္စ၊ စွဲမှီ၍။ တာနိ၊ ထိုသူသေကောင်တို့ကို။ (ဤ၌ ပိ-ပိုသည်။) အာရဗ္ဘ၊ ၍။ နိမိတ္တာနန္တိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဧတာနေဝ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီနေဝ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသော ဥဒ္ဓုမာတကာစသည်တို့သည်ပင်လျှင်။ နာမာနိ၊ အမည်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
ဥဒ္ဓုမာတကကမ္မဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
၁၀၃။ ဘာဝေတုကာမေနာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာအလိုရှိသော ယောဂီသည်။ တေနာတိ၊ ကား။ အာစရိယေန၊ သည်။ အဿာတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ တပည့်ယောဂီအား။ အသုဘနိမိတ္တတ္ထာယတိ၊ ကား။ အသုဘနိမိတ္တဿ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဏှနတ္ထာယ၊ မှတ်ယူခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝါ၊ တနည်း။ အသုဘေ၊ အသုဘကောင်၌။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဿ၊ ၏။ အတ္ထာယ၊ ငှါ။ ဂမနဝိဓာနန္တိ၊ ကား။ ဂမနဝိဓိ၊ သွားခြင်း၏အစီအရင်တည်း။ ယေန ဝိဓိနာ၊ ဖြင့်။ ဂန္ထဗ္ဗံ၊ ၏။ သော ဝိဓိ၊ ထိုအစီအရင်ပင်တည်း။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တဿ၊ ၏။ ဥပ္ပန္နလတော၊ ဖြစ်သောကာလမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပထဝီကသိဏေ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ပဋိပဇ္ဇနဝိဓိံ၊ ပြုကျင့်အပ်သော အစီအရင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အပ္ပနာဝိဓာနပရိယောသာနန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
၁၀၄။ တာဝဒေဝါတိ၊ ကား။ သုတက္ခဏေယေဝ၊ ကြားအပ်သောခဏ၌ ပင်လျှင်။ အတိတ္တေန၊ ကူးရာဆိပ်ကမ်းမဟုတ်သဖြင့်။ ပုဏ္ဏနဒီအာဒိံ၊ ရေပြည့်သော မြစ်အစရှိသည်ကို။ ပက္ခန္ဒန္တေန ဝိယ အနုပဝိသန္တေန ဝိယ၊ သက်ဆင်းဝင်ရောက်သောသူကဲ့သို့။ ကေဒါရကောဋိယာတိ၊ ကား။ ကေဒါရမရိယာ ဒါယ၊ လယ်ကန်သင်းဖြင့်။ ဝိသဘာဂရူပန္တိ၊ ကား။ ခေတ္တရက္ခိကာဒိဝိသဘာဂဝတ္ထုရူပံ၊ လယ်စောင့်မအစရှိ သော ဝိသဘာဂဝတ္ထု ရုပ်အဆင်းကို။ သရီရန္တိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကကဠေဝရံ၊ က သူသေကောင်သည်။ အဓုနာ မတန္တိ၊ ကား။ အစိရမတံ၊ မကြာမီ၌ သေခဲ့သော။ ဝါ၊ သေ၍မကြာသေးသော။ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝံ၊ သို့။ အပ္ပတံ၊ သေးသော။ တက္ကယတီတိ၊ ကား။ သမ္ဘာဝေတိ၊ ချီးမြှောက်၏။ ဘာရိယံ၊ ဝန်လေးသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ န မညတိ၊ မထင်မှတ်။
၁၀၅။ ရူပသဒ္ဒါဒီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ အမနုဿနံ၊ ဘီလူးတို့၏။ ရူပေဟိ၊ တို့သည်။ သီဟဗျဂ္ဃါဒီနံ၊ တို့၏။ သဒ္ဒါဒီဟိ၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တနည်း။ အမနုဿနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ရူပသဒ္ဒါဒီဟိ၊ တို့သည်။ တထာ၊ တူ။ သီဟဗျဂ္ဃါဒီနံ၊ တို့၏။ (ရူပသဒ္ဒါဒီဟိ၊ တို့သည်။) ဣတိ၊ သို့။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အနိဋ္ဌာမ္မဏာဘိဘူတဿာတိ၊ ကား။ ဘေရဝါဒိဘာဝေန၊ ကြောက်မက်ဖွယ်စသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အနိဋ္ဌေယိ၊ ကုန်သော။ အာရမ္မဏေဟိ၊ တို့သည်။ အဘိဘူတဿ အဇ္ဈောတ္ထဋဿ၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ် သော။ န ပဋိသဏ္ဌာတီတိ၊ ကား။ ဝိဒါဟဝသေန၊ အထူးပူလောင်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ အာသယေ၊ အစာအိမ်၌။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ ဥစ္ဆဍ္ဍေတဗ္ဗံ၊ ပျို့အန်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထေယ၊ နက်။ အညောတိ၊ ကား။ အမနုဿဒီနံ၊ တို့၏။ ဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ အညထာ ဝါ၊ တပါးသော အပြားဖြင့်၎င်း။ ဝုတ္ထပ္ပကာရတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားမှ။ အညော၊ သော။ အာဗာဓော၊ အနာသည်။ အဘိညာအဘိက္ခု ဝါ၊ ထင်ရှားသော ရဟန်းသည်သော်၎င်း။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အနေန၊ ဤယောဂီသည်။ အာရောစိတံ၊ ပြောကြားအပ်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကတကမ္မာတိ၊ ကား။ အကတကမ္မာတိ၊ ထေယျကမ္မံ၊ ခိုးမှုကို။ ကာတုကမာ၊ တို့တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ကထာကမ္မာ၊ ပြုအပ်ပြီးသောခိုးခြင်းအမှုရှိသော သူခိုးတို့ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေတိ၊ ကား။ ကတကမ္မာ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ခိုးမှုရှိကုန်သော။ စောရာ၊ တို့သည်။ ဩဍ္ဎေန၊ ခိုးထုပ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဟောဍ္ဎံ၊ မည်၏။ ထေနေတွာ၊ ခိုးယူ၍။ ဂဟိယမာနဘဏ္ဍေန၊ ယူဆောင်အပ်သော ဘဏ္ဍာနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ယဇမာနောတိ၊ ကား။ ယညံ၊ ယဇ်ကို။ ယဇန္တော၊ ပူဇော်သော။ ယညသာမိကော၊ ယဇ်၏အရှင်သည်။ ဣမာယ ပဋိပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ အဒ္ဓါ၊ မချွတ်။ ဇရာမရဏတော၊ အိုခြင်း သေခြင်းမှ။ မုစ္စိဿမိ၊ လွတ်မြောက်ရပေအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ပီတိသောမနဿံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။
ဧဝံ၊ သို့။ ဂမနဝိဓာနံ၊ ကို။ ဧကဒေသေန၊ တစိတ်တဒေသအားဖြင့်။ ဝတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အဋ္ဌကထာသု၊ တို့၌။ အာဂထနယေန၊ ဖြင့်။ တံ၊ ထိုသွားခြင်း၏ အစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဋ္ဌကထာသု ဝုတ္တေန ဝိဓိနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပေါရာဏအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ဥဂ္ဂဏှန္တောတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဏှနဟေတု၊ မှတ်ယူခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဧကောတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အယံ ဧက-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အသဟယတ္ထော၊ အသဟာယအနက်ရှိ၏။ အညာဒိအတ္ထော၊ အညအစရှိသော အနက်ရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဒုတိယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝဏ္ဏာဒိတော၊ အစရှိသော အားဖြင့်။ ဝဝတ္ထာနံ၊ ပိုင်းခြင်းခြင်းကို။ သဗ္ဗတ္တကဘာဝတော၊ အလုံးစုံ၌ အလိုရှိအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကံသတော၊ မုချအားဖြင့်။ သမုဒိတမေဝ၊ ပေါင်းအပ်သည်ကိုသာ လျှင်။ ဝါ၊ အပေါင်းလိုက်သာလျှင်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ ယထာ၊ သကဲ့သို့။ သန္နိအာဒိတော၊ သန္ဓိအစရှိသည်အားဖြင့်။ န (ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ)၊ အလိုမရှိအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝဏ္ဏတောပီတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့် ဆသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ရှိသော။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်ဆိုအပ်၏။ ပုန၊ တဖန်။ ဧကော အဒုတိယောတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်။) ဂဟိတနိမိတ္တဿ၊ ယူအပ်ပြီးသော အသုဘနိမိတ်ရှိသော။ ယောဂိနော၊ ၏။ နိဝတ္တိတွာ၊ ပြန်နစ်၍။ ဝသနဋ္ဌာနဂမနံ၊ ရောအရပ်သို့သွားခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဗ္ဘာဂိယညေဝါတိ၊ ကား။ တပ္ပက္ခိယံယေဝ၊ ထိုအဖို့ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အသုဘနိမိတ္တမနသိကာရ သဟိတမေဝ၊ ထိုအဖို့ရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အသုဘနိမိတ္တမနသိကာရသဟိတမေဝ၊ အသုဘနိမိတ်ကို နှလုံးသွင်းခြင်းနှင့်တကွ ဖြစ်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အာသနံ ပညပေတီတိ၊ ကား။ နိသဇ္ဇံ၊ ကို။ ကပ္ပေတိ၊ ပြု၏။ ပန၊ ဆက်။ အသုဘနိမိတ္တဒိသာဘိမုခေ ဘူမိပ္ပဒေသေတိ၊ သေအစရှိ သော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (အာစရိယော၊ သည်။) ဝက္ခတိ၊ ဖွင့်ဆိုလတံ့။ တမ္ပိ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်။) ဣမမေဝတ္တံ၊ ဤငါဆိုအပ်ပြီးသောအနက်ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ကေဝလေန၊ သက်သက်သော။ ဒိသာဘိမုခဘာဝေန၊ အရပ်မျက်နှာသို့ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသောအကျိုးသည်။ န ဣဇ္ဈတိ၊ မပြီ။
သမန္တာ နိမိတ္တုပလက္ခဏာတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကဿ၊ ဖူးဖူးရောင်သော သူသေကောင်၏။ သမန္တာ၊ ၌။ ပါသာဏာဒိနိမိတ္တသလ္လက္ခဏာ၊ ကျောက်အစရှိသော နိမိတ်ကိုမှတ်ခြင်းသည်။ အသမ္မော ဟတ္ထာတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တေ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌိတေ၊ ထင်ပြီးလတ်သော်။ ဥပ္ပဇ္ဇနကသမ္မောဟဝိဂမတ္ထာ၊ ဖြစ်တတ်သော တွေဝေခြင်း၏ ကင်းခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဧကာဒသဝိဓေနာတိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန၊ အဆင်းအစရှိသည် တို့၏အစွမ်းဖြင့်။ ဧကာသဒဝိဓေန၊ အားဖြင့်။ ဥပနိဗန္ဓနတ္ထောတိ၊ ကား။ အသုဘာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပနေတွာ၊ ဆောင်၍။ နိဗန္ဓနေတ္ထော၊ ဖွဲ့ချည်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဝီထိသမ္ပဋိပါဒနတ္ထာတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဝီထိယာ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းမှန်သို့။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ပဋိပါဒနတ္ထာ၊ တဖန်ရောက်စေခြင်းအကျိုး ရှိ၏။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ပဋိပါဒနတ္ထာ၊ တဖန်ရောက်စေခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ပုညကိရိယဝတ္ထု၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ အဓိဂတံ၊ ရအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
၁၀၆။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အသုဘနိမိတ္တဿ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဏှနံ၊ မှတ်ခြင်းသည်။ အရိယမဂ္ဂပဒဋ္ဌာနဿ၊ အရိယာမဂ်၏နီးသောအကြောင်းဖြစ်သော။ ပဌမဇ္ဈနဿ၊ ကို။ အဓိဂမုပါယော၊ ရခြင်း၏အကြောင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အသုဘနိမိတ္တံ။ပ။ဂစ္ဆတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ အဋ္ဌကထာ၌ဆိုအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တသညတ္တတ္တာယာတိ၊ ကား။ သရီရသဘာဝသလ္လက္ခဏေန စ၊ ထိတ်လန့်သော သံဝေဂကို ဖြစ်စေသောအားဖြင့်အကျိုးငှာ။ အတ္တတော၊ ၏။ စိတ္တဿ၊ ကို။ သညတ္တိအတံ သညာပနတ္ထံ၊ သိစေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝါ၊ တနည်း။ စိတ္တသညာတတ္ထာယာတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ တည်း။ ကိလေသဝသေန၊ ဖြင့်။ အသံယတဿ၊ မစောင့်စည်းသော။ စိတ္တဿ၊ ကို။ သံယမနတ္ထံ၊ ငှာမဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနသီသေနာတိ၊ ကား။ သီသဘူတေန၊ ဦးခေါင်းသဖွယ် ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ အတ္တနာ၊ သည်။ ကာလေနကာလံ၊ ရံခါ ရံခါ၌။ ပရိဟရိယမာနံ၊ ဆောင်အပ်သော။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒိသဗ္ဗတ္တကမ္မဋ္ဌာနံ၊ အစရှိသော သဗ္ဗတ္ထကကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ ကမ္မဋ္ဌာနသီသေန၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဂစ္ဆာမိ၊ သွားအံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းလျက်။ တံ၊ ထိုမူလကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ အဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ မူ၍။ တေန၊ ကြောင့်။ တံ မနသိ ကရောန္တောနေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သူပဋ္ဌိတဘာဝသမ္ပာဒေနေနာတိ၊ ကား။ မူလကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပဋ္ဌိတဘာဝဿ၊ ကောင်းစွာထင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သမ္ပာဒနေန၊ ပြီးစေသဖြင့်။
ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြီးစေသည်ရှိသော်။ သတိ၊ သည်။ အသမ္မုဋ္ဌာ နာမ၊ မမေ့သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ ပုထုတ္တာရမ္မဏေ၊ များသောသဘောရှိသော အာရုံ၌။ ဝါ၊ များစွာသော အာရုံ၌။ အပ္ပဝတ္တိတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ကမ္မဋ္ဌာနေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော။ မာနသံ၊ စိတ်သည်။ အိဗဟိဂတံ နာမ၊ အပသို့မကျက်စားသည်မည်၏။ စ၊ ဆက်။ တထာဘူတေန၊ အဗဟိဂတံ နာမ၊ အပသို့ မကျက်စားသည်မည်၏။ စ၊ ဆက်။ တထာဘူတေန၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်လတ်သော်။ ဝါ၊ သော။ အနေန၊ ဤယောဂီသည်။ ရူပိန္ဒြိယာနိ၊ တို့ကို။ အပ္ပဝတ္တကိစ္စာနိ၊ မဖြစ်သော ကိစ္စရှိသည်တို့ကို။ ကတာနိ၊ ပြုအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနစ္ဆဋ္ဌာနံ။ပ။ဂန္တဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဒွါရံ သလ္လက္ခေတဗန္တိ၊ ကား။ ဝိဟာရေ၊ ၌။ ပုရတ္တိမာဒီသု၊ ကုန်သော။ ဒိသာသု၊ အရပ်မျက်နှာတို့တွင်။ အသုကဒိသာယ၊ ၌။ ဣဒံ ဒွါရံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တာယ ဒိသာယ၊ ဖြင့်။ သလ္လက္ခိတေန၊ မှတ်အပ်သော။ အသုကဒွါရေန၊ ဖြင့်။ နိက္ခန္တော၊ ထွက်ခဲ့သည်။ အမှိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွါရံ၊ ကို။ ဥပဓာရေတဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ တတောတိ၊ ကား။ ဒွါရသလ္လက္ခဏတော၊ တံခါးကိုမှတ်သည် မှ။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ယေန မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ နိမိတ္တဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ အသုဘနိမိတ္တဿ၊ ကို။ ဂဏှနဋ္ဌာနံ၊ ယူရာအရပ်တည်း။ အာဟာရံ ဆဍ္ဍာပေယျာတိ၊ ကား။ ဝမနံ၊ ပျို့အန်ခြင်းကို။ (သီမူ-၌ ဝမထုံ-ဟု ရှိ၏။) ကာရောပေယျ၊ ပြုစေရာ၏။ ကဏ္ဋကဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ မဏ္ဋကဝန္တိ၊ ဆူးရှိသော။ ဌာနံ၊ အရည်တည်း။
၁၀၇။ ဒိသာ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေါပတော၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တမတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအနက်ကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းငှာ။ ဧကသ္မိံ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ခါယေတီတိ၊ ကား။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ကမ္မနိယန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ကမ္မက္ခမံ၊ အမူ၌ခံ့သည်။ ဥဗ္ဗဠှဿတိ၊ ကား။ ဗာဓိတဿ၊ နှိပ်စက်အပ်သော ယောဂီ၏။ ဝိဓာဝတီတိ၊ ကား။ ဥဇုကံ အနုဝါတတော၊ ဖြောင့်ဖြောင့်လေညာအရပ်မှ။ ဝါ၊ လေညှာတည့်တည့်အရပ်မှ။ (ဥဇုကအနုဝါတတော-ဟု သမာသ်သင့်၏။) အပက္ကမ္မ၊ ဖဲ၍။ မတကဠေဝရံ၊ သူသေကောင်သည်။ ပုထုဇ္ဇနဿ၊ အား။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ ဘယတော၊ ကြောက်ဖွယ် အားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အစ္စာသန္နေ ဘယမုပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ထင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အစ္စာသန္နေ ဘယမုပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနုပဒန္တိ၊ ကား။ ပါဒသမီပံ၊ ခြေ၏အနီး၌။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်၌။ ဌိတဿ၊ တည်သောယောဂီအား။ သုခေန၊ ဖြင့်။ ဩလောကေတုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအရပ်သည်။ ဩလောကေန္တဿ၊ ၏။ ဖာသုကဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။
၁၀၈။ သမန္တာတိ၊ ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်အရပ်မှ။ ပုန၊ တဖန်။ သမန္တာတိ၊ ကား။ သာမန္တာ သမီပေ၊ အနီး၌။ ကစ္ဆကောတိ၊ ကား။ ကာဠကစ္ဆကော၊ ဖအောင်းနက်ပင်တည်း။ ပိလက္ခောတိပိ၊ ညောင်ကြပ်ပင်ဟူ၍လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ကပီတနောတိ၊ ကား။ ပါရိပ္ပီလိရုက္ခော၊ ညောင်ချည်ပင် တည်း။ သန္ဒီတိ၊ ကား။ ခုဒ္ဒကခဇ္ဇုရီ၊ ငယ်သောသင်ပေါင်းပင်တည်း။ ဝါ၊ ငယ်သောစွန်ပလွန်ပင်တည်း။ ကာမန္ဒာဒယော၊ ခံချုံ အစရှိသည်တို့သည်။ ပါကဋာ ဧဝ၊ တည်း။ သမာတိ၊ ကား။ သမာလတာ၊ ရွှေနွယ် သည်။ ဝါ၊ ကြံဟင်းနွယ်သည်။ ကာဠဝလ္လီတိ၊ ကား။ ကာဠဝဏ္ဏာ၊ မည်းနက်သော အဆင်းရှိသော။ အပတ္ထိကာ၊ အရွက်မရှိသော။ ဧကာ၊ တခုသော။ လတာဇာတိ၊ နွယ်ပင်မျိုးတည်း။ ပူတိလတာတိ၊ ကား။ ဇီဝိနဝလ္လိ၊ အသက်ရှည်စေသော ဆေးနွယ်ပင်တည်း။ ယာ၊ ယင်းဆေးနွယ်ကို။ ဂလောစီတိ၊ ဆင်သမနွယ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
၁၀၉။ တံ နိမိတ္တကရဏာဒိ၊ ထိုနိမိတ်ကိုပြုခြင်း စသည်သည်။ ယထာဝုတ္တော၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ သော။ ဝါ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ ပါသာဏာဒိနိမိတ္တကရဏေ ဧဝ၊ ကျောက် စသောနိမိတ်ကိုပြုခြင်း မှတ်ခြင်း၌သာလျှင်။ အန္တောဂဓံ ပရိယာပန္နံ၊ အတွင်းဝင်၏။ သနိမိတ္တံ ကရောတီတိ၊ ကား။ သဟနိမိတ္တံ၊ နိမိတ်နှင့်တကွ။ ကရောတိ၊ ၏။ အသုဘံ၊ အသုဘကောင်ကို။ ပါသာဏာဒိနိမိတ္တေန၊ ကျောက် စသောနိမိတ်နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ကရောတိ၊ ၏။ ဝဝတ္ထပေတိ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သား၏။ (ဤအဖွင့်သည် ပါသာဏံ ဝါ စသောကံနှင့် ညီအံ့မထင်။) အထ ဝါ၊ တနည်း။ အသုဘနိမိတ္တံ၊ ကို၎င်း။ ပါသာဏာဒိ၊ နိမိတ္တဉ္စ၊ ကို၎င်း။ သဟ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ကရောန္တော၊ သူကို။ ဝဝတ္တပေန္တော၊ ကို။ သနိမိတ္တံ ကရောတီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သမာနကလာတာဒီပကေန၊ တူသောကာလရှိသည်၏ အဖြစ်ကို ပြသော။ သဟ-သဒ္ဒေန၊ နှင့်။ အယံ သမာသော၊ ဤသနိမိတ္တံ-ဟူသော သမာသ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သစက္ကံ၊ စက်နှင့်တကွ။ ဝါ၊ ဘီးနှင့်တကွ။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။ ဣတိ ယထာ၊ ဤပါဌ်၌ကဲ့သို့တည်း။ တယိဒံ နိမိတ္တကရဏံ၊ ထိုနိမိတ်ကိုပြုခြင်း မှတ်ခြင်းသည်။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။
သလ္လက္ခဏေန၊ မှတ်ခြင်းဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကဝါရမေဝ၊ တကြိမ်သာလျှင်။ (သလ္လက္ခဏေန၊ ဖြင့်။) န (ဟောတိ)၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ။ပ။ကရောတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒွေတိ၊ ကား။ ပါသာဏာသုဘနိမိတ္တာနိ၊ ကျောက်နှင့် အသုဘနိမိတ်တို့ကို။ သမာသေတွာ သင်္ဂဟေတွာ၊ ပေါင်းစပ်၍။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ကတွာ၊ ၍။ သာရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ အသုဘာရမ္မဏေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပါသာဏာဒိံ၊ ကို။ သမာနာရမ္မဏံ၊ တူညီသောအာရုံကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သဟ၊ တကွ။ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ၏။ ဧကာရမ္မဏံ ဝိယ၊ တခုတည်းသော အာရုံကိုကဲ့သို့။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံကို။ အာရမ္မဏံ၊ ကရောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ (ဤ၌ စ-ပို၏။) ဧကဇ္ဈံ၊ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ သလ္လက္ခေန္တော၊ မှတ်သည်ဖြစ်၍။ ပါသာဏာဒိံ စ၊ ကို၎င်း။ အသုဘနိမိတ္တဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွယံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ နက်။
အတ္တနိယောတိ၊ ကား။ သကော၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော။ ဝဏိတန္တိ၊ ကား။ သူနံ၊ ဖူးရောင်သော။ သဘာဝေန သရသေနာတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝသင်္ခါတေန၊ ဥဒ္ဓုမာတကအဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ လက္ခဏေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပရေသံ၊ တို့အား။ ဇိဂုစ္ဆုပ္ပါဒနသင်္ခါတေန၊ စက်ဆုပ်ခြင်းကိုဖြစ်စေခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ကိစ္စေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သဘာဝေါ ဧဝ၊ ဥဒ္ဓုမာတကအဖြစ်သဘောကိုပင်လျှင်။ တထာ၊ ထိုဇိဂုစ္ဆုပ္ပါဒနအခြင်းအရာဖြင့်။ နိပ္ဖဇ္ဇနတော၊ ပြီးခြင်း ကြောင့်။ ရသောတိ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။
၁၁၀။ ဆဗ္ဗိဓေန နိမိတ္တံ ဂဟေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏာဒိနာ၊ အဆင်း အစရှိသော။ ဆပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ တာဝ၊ စွာ။ ဥဒ္ဓုမာတကာအသုဘနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ကဠေဝရဿ၊ သူသေကောင်၏။ ဒီဃရဿာဒိပ္ပမာဏေန၊ အရည်အတိုအစရှိသော ပမာဏနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သတ္တိဝိဓေန၊ ဖြင့်။ ဒိပ္ပမာဏေန၊ အရှည်အတို အစရှိသော ပမာဏနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သတ္တဝိဓေန၊ ဖြင့်။ (ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ လိင်္ဂတောတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ လိင်္ဂံ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဝယော၊ အရွယ်သည်။ လိင်္ဂံ၊ မည်၏။ (တနည်း) ဝယောလိင်္ဂံ၊ အရွယ်၏ သဏ္ဌာန်တည်း။ ထနမဿုအာဒိ၊ သားမြတ် မုတ်ဆိတ် အစရှိသော။ ဣတ္ထိပုရိသလိင်္ဂံ၊ မိန်းမ၏သဏ္ဌာန် ယောကျ်ား၏သဏ္ဌာန်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တေန၊ ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ဣတ္ထလိင်္ဂံဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဤအကောင်သည်။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ သတ္တဿ၊ ၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမန္ဓော၊ ၏။ ဥဒ္ဓုမာတကသဏ္ဌာနဝသေန၊ မရောင်သေးသော ပကတိအတိုင်း ကိုယ်ကောင်၏သဏ္ဌာန်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ ဧတေန၊ ဤဥဒ္ဓုမာတကသဏ္ဌာနဝသေနဝဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ၊ ၌ စပ်။) တတ္ထ၊ ထိုအသုဘကောင်၌။ အနုဒ္ဓုမာတကာဘာဝပ္ပတ္တော၊ ဥဒ္ဓုမာတကအဖြစ်သို့ မရောက်သေးသော။ ကောစိ၊ သော။ ပဒေသော၊ အစိတ်အပိုင်းသည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ သော၊ ထိုအစိတ်အပိုင်းကို။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣဒံ သဏ္ဌာနဝဝတ္ထာနံ၊ ဤသဏ္ဌာန်ဖြင့် ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ ဩဠာရိကာဝယဝဝသေန၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော အစိတ်အပိုင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီသသဏ္ဌာနာဒိကံ၊ ဦးခေါင်းသဏ္ဌာန် အစရှိသော နဝဝိဓမေဝ၊ ကိုးပါးသာလျှင်ဖြစ်သော။ သဏ္ဌာနံ၊ ကို။ ဂဟိတံ၊ ၏။
ဣမိဿာ ဒိသာယာတိ၊ ကား။ ဣမိဿ ပုရတ္တိမာာယ ဒိသာယ ဝါ၊ ဤအရှေ့မျက်နှာအရပ်၌သော်၎င်း။ ဣမိဿ ဒက္ခိဏပစ္ဆိမဥတ္တရာယ ဒိသာယ ဝါ၊ ဤတောင်, အနောက်, မြောက်မျက်နှာအရပ်၌သော်၎င်း။ ဣမိဿာ အနုဒိသာယ၊ ဝါ၊ ဤအထောင့်မျက်နှာအရပ်၌သော်၎င်း။ ဌိတော၊ တည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကတာဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣမသ္မိံ နာမ ဩကာသေ ဟတ္ထာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ နာမ ဘူမိပ္ပဒေသေ၊ ဤအမည်သောမြေအရပ်၌။ ဣမဿ ကဠေဝရဿ၊ ဤသူသေကောင်၏။ ဟတ္ထာ၊ တို့သည်။ ဌိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဝတ္ထပေ-တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။)
အဓောပါဒတလေနာတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်။) နာဘိယာ၊ ချက်မှ။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ပိုင်းသည်။ အဓော၊ အောက်အရပ်မည်၏။ တတော၊ ထိုအချက်မှ။ ဥဒ္ဓ၊ အထက်ပိုင်းသည်။ ဥပရိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ ဝဝတ္တာနဿ၊ ဤပိုင်းခြားမှတ်သားခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟတ္ထပရိစ္ဆေဒေါ၊ လက်၏အပိုင်းအခြားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ အင်္ဂုလိအဂ္ဂေန၊ လက်ချောင်းတို့၏ အဖျားဖြင့်။ ဥပရိ၊ ၌။ အံသကူဋသန္ဓိနာ၊ ပခုံးစွန်းအဆက်ဖြင့်။ တိရိယံ၊ ဖီလာထက်ဝန်းကျင်၌။ တစပရိယန္တေန၊ အရေ၏။ အဆုံးအပိုင်းအခြားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ပါဒပရိစ္ဆေဒေါဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ယတ္ထကံ ဝါ ပန ဌာန ဂဏှတီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သရီရံ၊ ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။ ဂဟေတုံ၊ ငှာ။ သစေ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်ငြားအံ့။ (ပဒေသော တဿ-ဟူရာ၌ ပဒေသော ဝါဿ-ဟု သီဟိုမူရှိ၏။ ထိုမူသင့်၏။) ဝါ၊ တနည်း။ အဿ၊ ထိုအသုဘကောင်၏။ ပဒေသော၊ တစိတ်သည်။ ဥဒ္ဓုမာတော၊ ဖူးဖူးရောင်သည်။ (သစေ ဟောတိ၊ အံ့။)
သော၊ ထိုယောဂီသည်။ ယတ္ထကံ၊ အကြင် မျှလောက်သော။ သရီရပ္ပဒေသံ၊ ကိုယ်၏အစိတ်ကို။ ဥဒ္ဓုမာတကဝသေန၊ ဖြင့်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ ၏။ တတ္တကမေဝ ယထာပရိဂ္ဂဟိတမေဝ၊ ထိုမျှလောက်သိမ်းဆည်းအပ်တိုင်းသော ကိုယ်အစိတ်အပိုင်းကိုသာလျှင်။ (ပရိစ္ဆန္ဒိတဗ္ဗွံ-၌စပ်။) ဣဒံ ဤဒိသန္တိ၊ ကား။ ဣဒံ ဟတ္ထာဒိကံ၊ ဤလက် အစရှိသည်သည်။ ဤဒိသံ၊ ဤသို့သဘောရှိ၏။ ဧဝမာကာရံ၊ ဤသို့သောအခြင်းအရာရှိ၏။ ဥဒ္ဓုမာတကံ၊ ဖူးဖူးရောင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယထာသဘာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သောသဘောဖြင့်။ ပရိစ္ဆန္ဒိတဗ္ဗွံ၊ ပိုင်းခြား အပ်၏။ ဝိသဘာဂေ၊ သဘောမတူသော။ သရီရေ၊ ၌။ (အာရမ္မဏန္တိ၌ ဣတိ-မပါဘဲ အာရမ္မဏံမျှ ရှိလျှင် သာ၍ ကောင်း၏။) အာရမ္မဏံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ အသုဘအာရုံကမ္မဋ္ဌာန်းသည်။ ပဋိက္ကူလာကာရော၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် အခြင်းအရာသည်။ န ဥပဋ္ဌာတိ န ခါယတိ၊ မထင်။ သုဘတော၊ တင့်တယ်သောအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌဟေယျ၊ ထင်ရာ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပ္ဖန္ဒနေဿဝ ပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ကိလေသပရိပ္ဖန္ဒနေဿဝ၊ ကိလေသာလှုပ်ရှားခြင်း၏သာလျှင်။ နိမိတ္တတံ၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဥဂ္ဃါဋိတာပီတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝပ္ပတ္တာပိ၊ ဖူးဖူးရောင်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ကုထိတသရီရာပိ၊ ကျိုက်ကျိုက်ဆူသောကိုယ် ရှိငြားသော်လည်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ သွာယံ အတ္ထော၊ ထိုအနက်ကို။ ပဌမပါရာဇိကေ၊ ၌။ ဝီနိတဝတ္ထူဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗော၊ ၏။
၁၁၁။ အာသေဝိတကမ္မဋ္ဌာနောတိ၊ ကား။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ကတပရိစယော၊ ပြုအပ်ဘူးသော လေ့ကျက်ခြင်းရှိ၏။ သောသာနိကင်္ဂါဒီနံ၊ သုဿာန်ဓုတင်အစရှိသည်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပရိဟတဓုတဂွေ၊ ဆောင်အပ်ဘူးသော ဓုတင်ရှိ၏။ ဟတုဓာတုဝဝတ္ထာနဝသေန၊ တ္ထာန်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပရိမဒ္ဒိတမဟာဘူတော၊ ထက်ဝန်းကျင်နင်းနယ်အပ်ဘူးသော မဟာဘုတ်ရှိ၏။ သလက္ခဏတော၊ သဘာဝလက္ခဏာအားဖြင့်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟိတသင်္ခါရော၊ သိမ်းဆည်းအပ်ဘူးသော သင်္ခါရရှိ၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဝသေန၊ အကြောင်းကို သိမ်းဆည်းသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝဝတ္ထာပိတနာမရူပေ၊ ပိုင်းခြားအပ်ဘူးသော နာမ်ရုပ်ရှိ၏။ သလက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာယ၊ လက္ခဏာလျှင်အာရုံရှိသော ဝိပဿနာသို့။ ဥက္ကံသနေန၊ တက်ရောက်သဖြင့်။ သုညတာနုပဿနာဗလနေ၊ နုပဿနာ၏အားအစွမ်း ဖြင့်။ ဥဂ္ဃါဋိတသတ္တသညော၊ ခွာလှစ်အပ်ဘူးသော သတ္တဝါဟူသော အမှတ်ရှိ၏။ ဝိပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိသမ္ပာပနေန၊ ဝိသုဒ္ဓိသို့ရောက်စေသဖြင့်။ ကတသမဏဓမ္မော၊ ပြုအပ်ဘူးသော ရဟန်းတရားရှိ၏။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ကုသလဝါသနာယ စ၊ ကို၎င်း။ ကုသလဘာဝနာယ စ၊ ကို၎င်း။ ပူရဏေန၊ ဖြည့်သဖြင့်။ ဝါ၊ ပြည့်စေသဖြင့်။ ဝါသိတဝါသနော၊ ထုံအပ်ဘူး သော ဝါသနာရှိ၏။ ဘာဝိတဘာဝနော၊ ဝဋ်ကင်းရာမဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်၏ ဥပနိဿယဖြစ်သော ကုသိုလ်မျိုးစေ့ဖြင့်။ သဗီဇော၊ ကုသိုလ်မျိုးစေ့ရှိ၏။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ပရိပက္ကဘာဝေန၊ ရင့်ကျက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ဉာဏုတ္တရော၊ လွန်ကဲသော ဉာဏ်ရှိ၏။ ယထာဝုတ္တာယ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ဝါ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ ပဋိပတ္တိယာ၊ အကျင့်ဖြင့်။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ တနုကရဏေန၊ ပါးသည်ကိုပြုသဖြင့်။ အပ္ပကိလေသော၊ နည်းသောကိလေသာရှိ၏။ ဩလောကိတောလောကိတဋ္ဌာနေယေဝါတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိအသုဘဿ၊ အစရှိသော အသုဘကောင်၏။ ယတ္ထ ယတ္ထ ဩလောကိတောလောကိတဋ္ဌာနေ ဧဝ၊ အကြင်အကြင်ရှုအပ်တိုင်း ရှုအပ်တိုင်းသော၌ပင်လျှင်။ (မြန်မာမူဟောင်း၌ ယတ္ထ တတ္ထ-ဟု ရှိ၏။ ထိုအလိုအားဖြင့် အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော ရှုအပ်တိုင်း ရှုအပ်တိုင်းသော အရပ်၌ပင်လျှင်-ဟု အနက်ပေး။) တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ထူးအား။ အပေက္ခိတဗ္ဗော၊ ငံအပ်သော။ ကာလဝိသောသော ဝါ၊ သည်၎င်း။ အသုဘဿ၊ အသုဘကောင်၏။ ပဒေသဝိေသေသော ဝါ၊ အစိတ်အပိုင်းအထူးသည်၎င်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ နော စေ ဧဝံ ဥပဋ္ဌာတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ ယထာဝုတ္တပုရိသဝိသေသဿ ဝိယ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ထူးအားကဲ့သို့။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ သည်။ နော စေ ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်ငြားအံ့။ ဧဝံ ဆဗ္ဗိနောတိ၊ ကား။ ဧဝံဝုတ္တာကာရေန၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဆဗ္ဗဓေန၊ ဖြင့်။ ပုနပီတိ၊ ပုဒ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပိနတ္ထော၊ ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုပိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏဝိဓိံ၊ နိမိတ်ကိုယူခြင်းအစီအရင်ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ၏။ ပဉ္စဝိဓတံ၊ ငါးပါးအပြားရှိ သည်၏ အဖြစ်ကို။ န (သမ္ပိဏ္ဍေတိ)၊ ပေါင်းသည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဆဗ္ဗိဓေန၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ ဝိဟိတံ၊ စီရင်အပ်ခဲ့ပြီ။
၁၁၂။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ သန္ဓာယော၊ အစပ်တို့သည်။ တဒါပိ၊ ထိုဖူးဖူးရောင်သောအခါ၌လည်း။ အတ္ထေဝ၊ ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ အသီတိသတသန္နိတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝေန၊ ဖူးဖူးရောင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ န ပညာယန္တိ၊ ကုန်။ ယေ ပန၊ အကြင်အစပ်တို့သည်ကား။ ပညာယန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ထေ၊ ထိုအစပ်တို့ကို။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဥဒ္ဓုမာတကေ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တယော ဒက္ခိဏဟတ္ထသန္ဓီတိ၊ ကား။ အံသကပ္ပရမဏိဗန္ဓာနံ၊ ပခုံး, တတောင်ဆစ်, လက်ကောက်ဝတ်တို့၏။
ဝသေန၊ ဖြင့်။ တယော၊ ကုန်သော။ ဒက္ခိဏဟတ္ထသန္ဓာယော၊ လကျ်ာလက်၏အစပ်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊) ကုန်၏။ ဝါမဟတ္ထသန္ဓာယော၊ တို့သည်။ တထာ၊ ထို့အတူပင် တည်း။ ကဋိဇဏ္ဏုဂေါပ္ဖကာနံ၊ တင်ပါး, ဒူးဆစ်, ဖမျက်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တယော၊ ကုန်သော။ ဒက္ခိဏပါဒသန္ဓာယော၊ တထာ၊ တည်း။ ဧကော ကဋိသန္ဓီတိ၊ စကားကို။ (ဝဒတိ-၌စပ်) ကဋိယာ၊ ခါးတင်ပါးနှင့်။ သဒ္ဓ၊ တကွ။ ပိဋ္ဌိကဏ۽ကသန္ဓိံ၊ ကျောက်ကုန်းရိုးအစပ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍ ဝဒတိ၊ ၏။ ဟတ္ထန္တရန္တိ၊ ကား။ ဒက္ခိဏဟတ္ထဒက္ခိဏပဿာနံ စ၊ လက်ျာလက်နှင့် လကျ်ာနံပါးတို့၏၎င်း။ ဝါမဟတ္ထဝါမပဿနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ အန္တရံဝိဝရံ၊ အပေါက်အကြားတည်း။ ပါဒန္တရန္တိ၊ ကား။ နာဘိဋ္ဌာနသညိတံ၊ ချက်၏။တည်ရာအရပ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဣစ္ဆိဝေမဇ္ဈံ၊ ဝမ်းပိုက်၏အလည်တည်း။ ဝါ၊ တနည်။ ဥဒရဿ၊ ဝမ်းပိုက်၏။ အဗ္ဘန္တရံ၊ အတွင်းအရပ်တည်း။ ကဏ္ဏန္တရန္တိ၊ ကား။ ကဏ္ဏဆိဒ္ဒံ၊ နားပေါက် တည်း။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာဒိအတ္ထော၊ အာဒိအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဣတိသဒ္ဒါဖြင့်။ နာသစ္ဆိဒ္ဒါဒီနမ္ပိ၊ နှာခေါင်းပေါက်စသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ပေိ၊ နှာခေါင်းပေါက်စသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အက္ခီနံ စ၊ မျက်စိတို့၏၎င်း။ မုခဿစ၊ ခံတွင်း၌၎င်း။ ဝသေနပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ဝိဝရံ၊ အပေါက်ကို။ လဗ္ဘတေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အက္ခီနမ္ပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမန္တတောတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ သန္ဓိအာဒိတော၊ အစပ်စသည်အား ဖြင့်။ ဥဒ္ဓုမာတကံ၊ ဖူးဖူးရောင်သော သူသေကောင်ကို။ ဝဝတ္ထပေန္တဿ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားသော ယောဂီအား။ နိမိတ္တံ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်သည်။ စေ ဥပတိဋ္ဌတိ၊ အံ့။ ဣစ္စေတံ၊ ဤသို့ထင်ခြင်းသည်။ ကုသလံ၊ ကောင်း၏။ နော စေ ဥပတိဋ္ဌေယျ၊ အံ့။ သမန္တတော၊ ဖြင့်။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဝတ္ထာပနဝိဓိံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သကလသရီရေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဉာဏံ စာရေတွာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗတ္ထကမေဝ၊ အလုံးစုံ၌ တည်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ သရီရံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇေတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ တတ္ထ၊ ထိုအသုဘကောင်၌။ ပဋိက္ကူလာကာရသဟိတံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် အခြင်းအရာနှင့်တကွ ဖြစ်သော။ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ဘာဝနာဉာဏံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ ပန၊ ဆက်။ ယံ ဌာနန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဉာဏံ၊ ဘာဝနာဉာဏ်ကို။ စာရေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသောယောဂီအား။ တသ္မိံသရီရေ၊ ၌။ ယော ပဒေသော၊ အကြင်အစိတ်အပိုင်းသည်။ ဝိဘူတော၊ ထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥဒ္ဓုမာတကာရေန၊ ဖူးဖူးရောင်သော အခြင်းအရာဖြင့်။ ဝိဘူတဘာဝေန၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဥဒရပရိယောသာနံ၊ ဝမ်းပိုက်အဆုံးရှိသော။ ဥပရိမသရီရံ၊ အထက်ပိုင်းကိုယ်သည်။
ဝိနိစ္ဆယကထာဝဏ္ဏနာ
၁၁၃။ ဝိနိစ္ဆယကထာတိ၊ ကား။ ဝိနိစ္ဆယသိတာ၊ အဆုံးအဖြတ်နှင့်တကွဖြစ်သော။ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ အနက်ကို ဖွင့်ဆိုရာ စကားတည်း။ ယထာဝုတ္တနိမိတ္တဂ္ဂါဟဝသေနာတိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏာဒိတော စ၊ စသည်အားဖြင့်၎င်း။ သန္ဓိအာဒိတော စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝုတ္တပ္ပကာရ။ပ။ဝသေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားရှိ သော ဥဒ္ဓုမာတကနိမိတ်ကို ယူသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သုဋ္ဌုနိမိတ္တံ ဂဏှိတဗ္ဗန္တိ၊ နိမိတ္တံ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌဟတိ၊ ထင်၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ အသုဘနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ နိမိတ္တဿ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်ကို။ တမေဝသုဋ္ဌု ဂဟဏာကာရံ၊ ထိုကောင်းစွာယူသော အခြင်းအရာကိုပင်လျှင်။ ဥပဒိသန္တော၊ နည်းညွှန်လိုသည်ဖြစ်၍။ သတိံသူပဋ္ဌိတံ ကတွာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ကရောန္တေနာတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (အာဝဇ္ဇိတံ-၌စပ်) ဣမာယ။ပ။ မုစ္စိဿမီတိ၊ ဟူ၍။ သဉ္ဇဘာဒရေန၊ ဖြစ်သောရိုသေခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ သတိသမ္ပဇညဉ္စ၊ ကိုလည်း။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပဋ္ဌပေတွာ၊ ထင်စေ၍။ ဥဒ္ဓုမာတကအသုဘံ၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ အာဝဇ္ဇိတံ၊ ဆင်ခြင် အပ်ပြီ။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ပ။ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗဉ္စတိ၊ ကား။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ သလ္လက္ခေတဗ္ဗဉ္စေဝ၊ မှတ်လည်းမှတ်အပ်၏။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ နိစ္ဆေတဗ္ဗဉ္စ၊ ဆုံးဖြတ်လည်း ဆုံးဖြတ်အပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သတိ၊ ကို။ ဓာရဏာတိ၊ ၍။ နိဒ္ဒဋ္ဌာ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ ညွှန်ပြအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဓာရဏံ၊ ဏဟူသည်။ ဝါ၊ ဆောင်ခြင်းဟူသည်။ သလ္လက္ခဏံ၊ မှတ်ခြင်းပင် တည်း။ ပညာ၊ ကို။ ပဝိစယောတိ၊ ၍။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ ညွှန်ပြအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ပဝိစယော၊ ယဟူသည်။ ဝါ၊ အပြားအားဖြင့် စိစစ်ခြင်းူသည်။ နိစ္ဆယော၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်း တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ဥပဓာရေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သတိပုဗ္ဗင်္ဂမာယ၊ သတိရှေ့သွားရှိသော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။
ဥပလက္ခေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သတိရဟိတာ၊ သတိကင်း သော။ ပညာ၊ သည်။ ကဒါစိ၊ ၌။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝဝတ္ထပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ပညာပုဗ္ဗင်္ဂမာယ၊ ပညာရှေ့သွား ရှိသော။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ နိစ္ဆိနိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပညာသဟိတာ ဧဝ၊ ပညာနှင့်တကွ သာလျှင်ဖြစ်သော။ သတိ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ တဗ္ဗိရဟိတာ၊ ထိုပညာမှကင်းသောသတိကို။ န အဓိပ္ပေတာ၊ အပ်။ အဒ္ဓက္ခိအပင်္ဂါဒိဝသေနာပိ၊ မျက်စိထက်ဝက် မျက်ထောင့်စသည်၏အစွမ်းဖြင့်လည်း။ ဩလောကနံ၊ မျက်စိမှေး၍ ကြည့်ခြင်း မျက်စောင်းထိုး၍ ကြည့်ခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥမ္မီလေတွာ၊ ဩလောကေတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုဥမ္မီလေတွာ ဩလောကေတွာ ဟူသော ပါဌ်၌။ ပရိဗျတ္တမေဝ၊ ထင်လင်းစွာသာလျှင်။ ဩလောကနံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧဝံ ပုနပ္ပုနံ ကရောန္တဿတိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ စက္ခံ၊ ကို။ ဥမ္မီလေတွာ၊ ၍။ ဩလောကနံ စ၊ ကို၎င်း။ နိမိလေတွာ၊ မှိတ်၍။ အာဝဇ္ဇနဉ္စ၊ ကို၎င်း။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ အနေကဝါရံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသောယောဂီအား။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကေ၊ ၌။ ဥဂ္ဂဏှနနိမိတ္တံ၊ ယူအပ်သော အာရုံနိမိတ်ကို။ သုဂ္ဂဟိတန္တိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဂဟိတံ၊ ပြီးသည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာ အားဖြင့် ယူအပ်ပြီးလတ်သော်။ န၊ ဝိနဿတိ၊ မပျက်။ န ပမုဋ္ဌံ၊ မမေ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ ပြီးသည်။ ဧကသဒိသန္တိ၊ ကား။ သမာနသဒိသံ၊ အညီအမျှတူသည်။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ ဧက-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမာနတ္ထော၊ သမာနအနက်ရှိ၏။ အရိယဝိနယေတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ သပ္ပုရိသဝိနည်းသည်။ ဒေ-သော ဧဝ၊ ထိုနောက်ဝိနည်း ရှေးဝိနည်းပင် လျှင်တည်း။ ဧကေ-ဧကော၊ တူမျှ၏။ ဧကဋ္ဌေ ဧကဋ္ဌော၊ တူသောသဘောရှီ၏။ သမေ-သမော၊ ညီမျှ၏။ သမဘာဂေ-သမဘာဂေါ၊ ညီမျှသောအဖို့ရှိ၏။ တဇ္ဇာတေ-တဇ္ဇာတော၊ ထို နောက်ဝိနည်းရှေ့ဝိနည်း သဘောပင်လျှင်တည်း။ တညေဝ-သော ဧဝ၊ ထို နောက်ဝိနည်း၊ ရှေ့ဝိနည်းပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ ယထာ၊ ဤပါဌ်၌ကဲ့သို့တည်း။
အာဂမနကာလေတိ၊ ကား။ ဝိဟာရတော၊ မှ။ သုသာနံ၊ သို့။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်စူး၍။ အာဂမနကာလေ၊ လာခဲ့စဉ်ကာလ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အတိဒေသဝသေန၊ ညွန်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒီပိတမ္ပိအတ္ထံ၊ ပြအပ်ပြီးသော အနက်ကိုလည်း။ ဧကကေနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သရူပတော၊ သရုပ်အား ဖြင့်။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တဒေဝ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဧကေ၊ တို့သည်။ မူလကမ္မဋ္ဌာနန္တိ၊ ကိုဟူ၍။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တံ၊ ထိုစကားသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပဋ္ဌိတနိမိတ္တံ၊ ထင်ပြီးသောဥဂ္ဂဟနိမိတ်ရှိသော။ ကမ္မဋ္ဌာနာံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ စွန့်လွှတ်၍။ ကမ္မဋ္ဌာနန္တရံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းတပါးကို။ မနသိကာရော၊ နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ရဇ္ဇံ၊ မိမိ၏တိုင်းပြည်ကို။ ဆဍ္ဍေတွာ၊ စွန့်၍။ ရညော၊ ၏။ ဝိဒေသဂမနံ ဝိယ၊ တိုင်းနိုင်ငံတပါးသို့ သွားခြင်းနှင့် တူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ တသ္မာ၊ ကြောင့်ပင်တည်း။ အာဂတေနာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝသနဋ္ဌာနံ၊ သို့။ အာဂတေန၊ ပြန်လာပြီးသော ရဟန်းသည်။
၁၁၄။ အဝေလာယန္တိ၊ ကား။ သဉ္ဈာဝေလာဒိအယုတ္တဝေလာယ၊ ဆည်းစျာအချိန်အစရှိသော မသင့်လျော် သော အချိန်အခါ၌။ ဗီတစ္ဆန္တိ၊ ကား။ ဝိရူပံ၊ ဖောက်ပြန်သော အဆင်းရှိသော။ ဝါ၊ အရုပ်အဆင်းမလှသော။ ဝါ၊ အရုပ်ဆိုးသော။ ဘေရဝါရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ ဝေတာဠသဒိသံ၊ ဘုတ်ဝင်သော အကောင်နှင့် တူသည်ဖြစ်၍။ ဘယာနကံ၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော။ ဝိသယံ၊ အာရုံကို။ ဝိက္ခိတ္တစိတ္တောတိ၊ ကား။ ပိသာစာဒိံ၊ မြေဘတ်တစ္ဆေအစရှိသည်ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဘီရုကပုရိသော ဝိယ၊ ကြောက်တတ်သောသူကဲ့သို့။ စိတ္တဝိက္ခေပံ၊ သို့။ ပတ္တော၊ သော။ ဥမ္မတ္တကော ဝိယာတိ၊ ကား။ ယက္ခုမ္မတ္တကော ဝိယ၊ ဘီလူးဖမ်း၍ ရူးနှမ်းသောသူကဲ့သို့။ ဧကစ္စော၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စျာနဝိဗ္ဘန္တကောတိ၊ ကား။ သီလဝိဗ္ဘန္တကမန္တဝိဗ္ဘန္တကာဝိယ၊ သီလမှလည်၍ လျောကျသော သူ, မန္တာန်မှလည်၍ လျောကျသောသူတို့ကဲ့သို့။ စျာနတော၊ မှ။ ဝိစ္စုတကော၊ ရွှေ့လျောကျသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သန္တမ္ဘေတွာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပန္နပရိတ္တာသဝူပသမနေန၊ ဖြစ်ပေါ်သော ထိတ်လန့်ခြင်းကို ငြိမ်းစေသဖြင့်။ ဝိဂတကမ္မတာယ၊ ကင်းသော တုန်လှုပ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိစ္စလော၊ တုန်လှုပ် ခြင်းမရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ သတိံ သူပဋ္ဌိတန္တိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားသည်။ သန္တမ္ဘနဿ၊ ထောက်ခံအား ပေးခြင်း၏။ ဥပါယဒဿနံ၊ အကြောင်းနည်းလမ်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ တာဒိသေ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ မန္တပ္ပယောဂေ၊ မန္တာန်နှင့် ယှဉ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ မန်းမှုတ်ခြင်းသည်။ အသတိ၊ မရှိသော်။ ဝါ၊ မရှိပါဘဲ။ မတသရီရံ၊ သည်။ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ ၍။ အနုဗန္ဓနကံ နာမ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သောပိ၊ ထိုမန္တပယောဂသည်လည်း။ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိဘာဝံ၊ ဥဒ္ဓုမာတကအစရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ အပ္ပတ္တေ၊ မရောက်သေးသော။ အဝိနဋ္ဌရူပေ ဧဝ၊ မပျက်စီးသေးသော ရုပ်ရှိသောအကောင်၌သာလျှင်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီး၏။ ဒေဝတာဓိဂ္ဂဟော၊ နတ်၏ပူးဝင်ခြင်းသည်။ တထာ၊ တူတည်း။ ဧဝရူပေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ဥဒ္ဓုမာတကသူကောင်၌ကား။ န ဣဇ္ဈတိ၊ မပြီးစီး။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သညဇောတိ၊ ကား။ ဘာဝနာပရိကပ္ပသညာယ၊ ဘာဝနာဟူသော ကြံဆသောသညာကြောင့်။ ဇာတော၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ သညာသမ္ဘဝေါ သညာမတ္တသမုဋ္ဌာနော၊ သညာမျှသာလျှင်ဖြစ်ကြောင့် သမုဋ္ဌာန်ရှိ၏။ တာသံ ဝိနောဒေတွာတိ၊ ကား။ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနနိမိတ္တံ၊ ဥဂ္ဂနိမိတ်ထင်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပ္ပန္နစိတ္တသန္တာသံ၊ ဖြစ်ပေါ်သော စိတ်၏ ထိတ်လန့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဝိနောဒေတွာ၊ ၍။
သမေတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တဝ၊ ၏။ ပရိဿမော၊ ပင်ပန်းခြင်းသည်။ သဖလော၊ အကျိုးရှိသည်။ ဇာတော၊ ဖြစ်ပေပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဟာသံ၊ ရွှင်ခြင်းကို။ ပီတိံ၊ နှစ်သိမ့်ခြင်းကို။ ပမောဒံ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။ စိတ္တံ သဉ္စရာပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ ပသတ္တေတဗ္ဗံ၊ ၏။ မနသိကာတဗ္ဗံ၊ ၏။
နိမိတ္တဂ္ဂါဟန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တဿ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဏနံ၊ ယူခြင်းကို။ ဥဂ္ဂဟိနိမိတ္တံ၊ ကို။ သမ္ပာဒေန္တောတိ၊ ကား။ သာဓေန္တော နိပ္ဖါဒေန္တော၊ ပြီးစေသော ယောဂီသည်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥပနိဗန္ဓတီတိ၊ ကား။ ဘာဝနံ၊ ကို။ ယထာဝုတ္တေ၊ သော။ နိမိတ္တေ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်၌။ ဥပနေနန္တာ၊ ကပ်၍ဆောင်လျက်။ နိဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယောဂကမ္မံ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှုကို။ (အဓိပ္ပေတံ-၌ စပ်) ယောဂိနော၊ ၏။ သုခဝိသေသာနံ၊ တို့၏။ ကာရဏဘာဝတော၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ၊ ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ယောဂကမ္မဿ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှု၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနတာယ၊ ဖြစ်ရာဋ္ဌာန၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာ ဥပဋ္ဌိတနိမိတ္တံ၊ အကြင်အကြင်ထင်ပြီးသောနိမိတ်ဟူသော ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို။ ဘာဝနာစိတ္တေ၊ ၌။ ဥပနိဗန္ဓတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းကို တံ ဥပနိဗန္ဓနံ၊ ထိုကပ်၍ဖွဲ့ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ စိတ္တံ။ပ။ဂစ္ဆတီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တဿ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တဿာတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ အား။ ဝါ၊ တနည်း။ တဿ ဥဒ္ဓုမာတကာသုဘဿ၊ ကို။ မာနသံ စာရေန္တဿာတိ၊ ကား။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသော ယောဂီအား။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ ကို။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ မနသိ ကရောန္တဿ၊ ယောဂီအား။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
၁၁၅။ ဝီထိသမ္ပဋိပါဒနတ္ထာတိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ (အတ္ထံ-၌စပ်) ကမ္မဋ္ဌာနဝီထိယာ သမ္ပဋိပါဒနတ္ထာတိ၊ ဟူ၍။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ ပန၊ တပါး။ တံ ကမ္မဋ္ဌာနဝီထိံ စ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းမှန်ကို၎င်း။ တဿာ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းလမ်းမှန်သို့။ သမ္ပဋိပါဒနဝိဓိံ စ၊ ကောင်းစွာတဖန် သွားရောက်ခြင်းအစီအရင်ကို၎င်း။ ဝိတ္ထာရတော၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သစေ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကတိမီတိ၊ ကား။ ပက္ခဿ၊ လဆန်းလဆုတ်ပက္ခ၏။ ကတမီ၊ အဘယ်တိထီရက်နည်း။ ဒုတိယာ ကိံ၊ နှစ်ရက်မြောက်လော။ တတိယဒီသု ဝါ၊ သုံးရက်မြောက်အစရှိသည်တို့တွင်မူလည်း။ အညတရာ ကိံ၊ စိတ္တဿ၊ ၏။ အညထတ္တပရိစဟရဏတ္ထံ၊ တပါးသောအပြားဖြင့်ဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ တမျိုးတမည်ဖြစ်ခြင်းကို ရှောင်လွှဲခြင်းအကျိုးငှာ။ တုဏှီဘူတေန၊ လျက်။ ဂန္ထုံ၊ ငှာ။ န ဝဋ္ဋတိ၊ မသင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သာသနသမ္ပဋိပတ္တိ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမကို ကောင်းစွာကျင့်ခြင်းသည်။ အပ္ပန္နာနံ၊ မကြည်ညိုကုန်သေးသောသူတို့၏။ ပသာဒါယ စ၊ ကြည်ညိုခြင်းငှာ၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) နဿတီတိ၊ ကား။ နဒိဿတိ၊ မမြင်အပ်။ ဝါ၊ မမြင်ရ။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ အာဂန္တုကပဋိသန္တာရော ကာတဗ္ဗောတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤစကားဖြင့်။ အာဂန္တုကဝတ္တံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ အာဂန္တုကဝတ္တံ၊ ကို။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ အပြည့်အစုံ။ ဂဟေတုံ၊ ငှာ။ ပုန၊ တဖန်။ အာဂန္တုကဂ္ဂဟဏံ၊ အာဂန္တုကသဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ ၏။ ဂမိကဝတ္တာဒီနံ၊ အာဝါသိကဝတ် အနုမောဒနဝတ်ပိဏ္ဍစာရိကဝတ် အရညိကဝတ် သေနာသနဝတ် ဝစ္စကုဋီဝတ်အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝတ္တက္ခန္ဓကေ၊ ၌။ အာဂတာနိ၊ ကုန်သော။ မဟာဝတ္တာနိ၊ တို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ခန္ဓကဝတ္တာနီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ တဇ္ဇနိယကမ္မကတာဒိကာလေ စ၊ ပရိဝါသ်ကျင့်သုံးခြင်းအစရှိသော ကာလ ၌၎င်း။ စရိတဗ္ဗာနိ၊ ကျင့်အပ်သောအဝတ်တို့ကို။ ဣမဿ ဘိက္ခနော၊ ဤအသုဘကမ္မဋ္ဌာန်းကို အားထုတ် သော ရဟန်းအား။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န အဓိပ္ပေတာနိ၊ အလိုမရှိအပ်ကုန်။ နိမိတ္တံ ဝါ အန္တရဓာယတီတိ၊ ကား။ သုသာနေ၊ ၌။ ဌိတံ၊ သော။ အသုဘနိမိတ္တံ၊ သည်။ ဥဒ္ဓုမာတကဘာဝါပဂမနေန၊ ဥဒ္ဓုမာတကအဖြစ်ကင်းသဖြင့်။ အန္တရဓာယတိ၊ ကွယ်တတ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဓုမာတကန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တသ္မာတိ၊ ကား။
တေန ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ ဣမဿ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဒုလ္လဘတ္တာ၊ ရခဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ နိသီဒိသွာ၊ ထိုင်ပြီး၍။ ပစ္စက္ခေိတဗ္ဗော၊ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတုံ၊ ငှာ။ ဂမနေ ဝိယ၊ သွားရာ၌ကဲ့သို့။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ နိဝတ္တနေတိ၊ ပြန်ရာ၌လည်း။ ယထာသလ္လကို တဒိသာဒိပစ္စဝေက္ခဏံ၊ မှတ်အပ်ခဲ့တိုင်းသော အရပ်မျက်နှာအစရှိသည် ကို ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ (ဥပဓာရဏတ္ထ-၌စပ်။) ယာဝ နိမိတ္တဝိနာသာ၊ ဥဂ္ဂစနိမိတ်ပျောက်ရာအရပ်တိုင် အောင်။ ပဝတ္တိတကိရိယာယ၊ ဖြစ်စေအပ်သော အမူအရာ ကိရိယာကို။ အဝိစ္ဆေဒေန၊ မပြတ်စဲသဖြင့်။ ဥပဓာရဏတ္ထံ၊ မှတ်မိခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ တဿ၊ ထိုဖြစ်စေအပ်သော အမူအရာ ကိရိယာကို။ (တဿ-ဟု အကာရန္တနှင့် ရှိသည်ကား။ မသင့်။) နိရန္တရူပဓာရဏေ၊ မပြတ်မစဲမှတ်မိခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိဟာရံ၊ သို့။ ပဝိသိတွာ၊ ၍။ နိသိန္နကာလေ၊ ၌။ (ဥပတိဋ္ဌေယျ၌စပ်။) ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ဥဒ္ဓုမာတက ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၏။ ဥပဋ္ဌိတာကာရော၊ ထင်ခဲ့ဘူးသော အခြင်းအရာသည်။ (ဥပတိဋ္ဌေယျ-၌ပင်စပ်။) သမထနိမိတ္တဿ၊ ကို။ ဝါ၊ နောက်သမာဓိ၏ အကြောင်းဖြစ်သော ရှေးသမာဓိကို။ ဂဟဏေ၊ ယူရာ၌။ ဝါ၊ ယူခြင်းကြောင့်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ သမာဟိတာကာရော ဝိယ၊ တည်ကြည်သော အခြင်းအရာကဲ့သို့။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပတိဋ္ဌေယျ၊ ထင်ရာ၏။ (ဤအရာ၌ ဣတိ-ပိုနေသည်၊ ဣတိ၊ ကား။ အကျိုးတည်းဟူ၍သော်လည်း အနက်ပေး။) တေန၊ ထိုသို့ မပြတ်မစဲ မှတ်မိခြင်း အကျိုးရှိသောကြောင့်။ တေဿဝံ။ပ။ဝီထိံပဋိပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပုရိမာကာရေန၊ ရှေး၌ထင်ဘူးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ နိမိတ္တဿ၊ ၏။ ပါကဋဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပုရိမာကာရေန၊ ရှေး၌ထင်ဘူးသော အခြင်းအရာဖြင့်သာလျှင်။ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ဘာဝနာဝီထိံ၊ ဘာဝနာလမ်းမှန်သို့။ ပဋိပဇ္ဇတိ၊ သွားရောက်သည်မည်၏။
၁၁၆။ ဥဒ္ဓုမာတကံ နာမ၊ ဥဒ္ဓုမာတကအသုဘမည်သည်ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဓဇဂုဏ္ဆပဋိက္ကူလံ၊ အစင်ကြယ်မကောင်းသောအနံ့ရှိလျက် စက်ဆုပ်ရွံ့ရှာဖွယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဗီတစ္ဆံ စ၊ အရုပ်ဆိုးသည်၎င်း။ ဘာယနကဉ္စ၊ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝရူပေ၊ သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဥ္တန္တဿ၊ အားထုတ်သော။ (ယောဂိနော-၌စပ်) ဧဝံ၊ သို့။ အာဗဒ္ဓပရိကမ္မဿ၊ ရှေးဦးစွာဖွဲ့အပ်သော ပရိကံရှိသော။ ထီရီဘူတေဿဝ၊ မြဲမြံသည်သာလျှင် ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယောဂိနော၊ ၏။ အဓိပ္ပါယော၊ သည်။ (တနည်း) အနုယုဥ္တန္တဿ၊ သော။ ယောဂိနော၊ အား။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဗဒ္ဓပရကမ္မဿ၊ မြဲမြံစွာဖွဲ့အပ်သော ပရိကံရှိသည်ဖြစ်၍။ ထီရိဘူတေဿဝ၊ ခိုင်မြဲသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်လတ်သော်သာလျှင်။ အဓိပ္ပါယော၊ သည်။ သမိဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အာနိသံသဒဿဝီထိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဧဝမေဝ ဝုတ္တပ္ပကာရေနေဝ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်သာလျှင်။ အာနိသံသဒဿာဝိနာ၊ အကျိုးကို မြှော်မြင်လေ့ရှိသည်။ တံ ရက္ခေယျာတိ၊ ကား။ ဣမိနာ၊ ဤပတ္တမြားရတနာဖြင့်။ အဒ္ဓါမချွတ်။ သုခံ၊ စွာ။ ဇီဝိဿာမိ၊ အသက်မွေးရအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ ဇီဝိတံ ဝိယ၊ အသက်ကိုကဲ့သို့။ တံ မဏိရတနံ၊ ကို။ ရက္ခေယျ၊ စောင့်ရှောက်ရာနာနံ၊ တို့၏။ သုလဘတာဒဿနံ၊ ရလွယ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သောစကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စတုဓာကမ္မဋ္ဌာနိကောတိ၊ ကား။ စတုဓာတုကမ္မဋ္ဌာနဝါ၊ ဓာတ် လေးပါး ကမ္မဋ္ဌာန်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစတုဓာတုကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ စတုဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ပရိဟရန္တော၊ ဆောင်သောပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဣတရာနီတိ၊ ကား။ ဝုတ္တာဝသိဋ္ဌာနိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးမှ ကြွင်းကုန်သော။ အနုဿတိဗြဟ္မဝိဟာရာဒီနိ၊ အစရှိသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့တည်း။ တံ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ယထာလဒ္ဓံ၊ အကြင်အကြင် ရအပ်ပြီးသော။ တံ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ ကို။ ရက္ခိတဗ္ဗန္တိ၊ ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ရက္ခဏဝိဓိံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းအစီအရင်ကို။ ပုန၊ တဖန်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ရတ္တိဋ္ဌာနေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၁၇။ ဧတေန၊ ဤအထူးဖြင့်။ နာနာ၊ အသီးအသီး။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တံ ထိုအထူးသည်။) နာနာကရဏံ၊ မည်၏။ ဘေဒေါ၊ အထူးကိုရ၏။ မနသိကာရဿ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏။ အနုဠာရတာယ စ၊ မမွန်မြတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အာရမ္မဏဿ၊ ဥဒ္ဓုမာတကအာရုံ၏။ အနုပသန္တတာယယ စ၊ မသိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဗီဘစ္ဆံ၊ အရုပ်ဆိုးသည်။ တေရသဒဿနံ၊ ကြောက်မက်ဖွယ်မြင်ရသော အဆင်းရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တဗ္ဗိပရိယာယတော၊ ထိုမှပြန်သောအားဖြင့်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ သည်။ ထူလင်္ဂပစ္စင်္ဂပုရိသော ဝိယ၊ ဆူဖြိုးသောအင်္ဂါကြီးငယ်ရှိ သော ယောကျ်ားကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ဥပဋ္ဌာတိ-ဟူသောပုဒ်ကို ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဗဟိဒ္ဓါတိ၊ ကား။ ဂေါစရဇ္ဈတ္တတော၊ မှ။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ ကာမာနံ အမနသိကာရာတိ၊ ကား။ အသုဘဘာဝနာနုဘာဝေန၊ အစွမ်းအားနုဘော်ဖြင့်။ ကာမသညာယ၊ ၏။ ဒူရသမုဿရိတတ္တာ၊ ဝေးစွာပယ်ရှားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာမဂုဏေ၊ တို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ မနသိကာရေဿဝ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ပင်လျှင်။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ အမနသိကာရာတိ၊ ကား။ မနသိကာရပဋိပက္ခဟေတု၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ချဲ့။ ယာယ ကာမသညာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ကာမေ၊ တို့ကို။ မနသိ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုကာမသညာ၏။ ပဋိပက္ခဘူတာ၊ သော။ အသုဘသညာ၊ သည်။ ကာမာနံ၊ တို့ကို။ အမနသိကာရော၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းမည်၏။ ဝါ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်မည်၏။ တန္နိမိတ္တံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော အသုဘသညာဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
တေန၊ ကြောင့်။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီယတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဋိဘာဂေနိမိတ္တာရမ္မဏာယ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော။ အသုဘသညာယ၊ နှင့်။ ဘဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဗလပ္ပတ္တော၊ ခွန်အားသို့ ရောက်သော၊ ဝါ၊အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသော။ သမာဓိ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ၊ ဖြစ်လတ်သော်သာလျှင်။ ဝါ၊ ဖြစ်ဆဲပင်လျှင်။ ကာမစ္ဆန္ဒံ၊ ကို။ ဝိက္ခမ္ဘောတိ၊ ကွာစေ၏။ ဝါ၊ ခွာ၏။ အနုရောဓမူလကော၊ အာရုံသို့ လိုက်လျောသော ကာမရာဂလျှင် အကြောင်းရင်းရှိသော။ အာဃာတော၊ ထိပါးတိုက်ခိုက်တတ်သော ဒေါသသည်။ မူလကာရဏေ၊ အကြောင်းရင်းဖြစ်သေ ကာမရာဂကို။ ဝိက္ခမ္ဘိတေ၊ သော်။ ဝိက္ခမ္ဘိတောယေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုနယ။ပ။ ပဟီယတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဟီနာနုနယဿ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော ရာဂရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဗျာပါဒေါ၊ သည်။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌မျှ။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်သင့်။ ဝါ၊ မဖြစ်နိုင်။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ယထာဝုတ္တအသုဘသညာသဟဂတာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော အသုဘသညာနှင့် တကွ ဖြစ်သော။ ပီတိ၊ သည်။ သာတိသယာ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ ပဝတ္တမာနဝ၊ ဖြစ်လတ်သော်သာလျှင်။ ဗျာပါဒံ၊ ကို။ ဝိက္ခမေန္တီ၊ ကွာစေလျက်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တထာ အာရဒ္ဓဝီရိယတာယာတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဂ္ဂိတဝီရိယတာယ၊ ချီးမြှောက်အပ်သော ဝီရိယရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝီရိယံ၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ-၌စပ်။) ဝါ၊ ကို။ ပဂ္ဂဏှန္တဿ၊ ချီးမြှောက်အားပေးသော ရဟန်းအား။ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ၊ သည်။
ဝိပ္ပဋိသာရော၊ ရဟူသည်။ ပစ္ဆာနုတာပေါ၊ နောင်တတဖန်ပူပန်ခြင်းတည်း။ တပ္ပဋိပက္ခတော၊ ထိုနောင်တပူပန်ခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောကြောင့်။ အဝိပ္ပဋိသာရော၊ ရသည်။ ဒရထပဋိဠာဟာဘာဝေန၊ ပူပန်ခြင်း ပူလောင်ခြင်းတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ မရှိသဖြင့်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ နိဗ္ဗုတတာ၊ ငြိမ်းအေးသည်၏အဖြစ်တည်း။ တဿ အဝိပ္ပဋိသာရဿ၊ ၏။ ပစ္စယဘူတံ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သီလံ စ၊ သည်၎င်း။ တံသဟဂတာ စ၊ ထိုသီလနှင့် တကွဖြစ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပီတိပဿဒ္ဓိသုခါဒယော စ၊ သုခ စသည်တို့သည်ရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ တဒုပနိဿယာ စ၊ ထိုသီလလျှင် ဥပနိဿယရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပီတိပဿဒ္ဓိသုခါဒယော စ၊ သုခ စသည်တို့သည် ၎င်း။ သဘာဝတော စ၊ ပင်ကိုသဘောအားဖြင့်၎င်း။ ဟေတုတော စ၊ အကြောင်းအားဖြင့်၎င်း။ သန္တသဘာဝေါ၊ ငြိမ်းအေးသောသဘောရှိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုသီလပီတိ ပဿဒ္ဓိ သုခတို့ကို။ အနုယုဉ္စနေန၊ ယှဉ်စေသဖြင့်။ အဝူပသန္တသဘာဝံ၊ မငြိမ်းအေးသော သဘောရှိသော။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ၊ ကို။ ပဟီယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိပ္ပဋိသာရ။ပ။ပဟီယတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ ပုဗ္ဗေန၊ ရှေးကာလမှ။ အပရံ၊ နောက်ကာလ၌။ ဝိသေသံ၊ ကို။ အာဝဟန္တိယာ၊ ဆောင်လတ်သော်။ သာတိသယံ၊ သော။ ယံ သုခံ၊ ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုသုခသည်။ အနုပသန္တသဘာဝံ၊ မငြိမ်းအေးသော သဘောရှိသော။ ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ၊ ကို။ ဝိက္ခမ္ဘေန္တမေဝ၊ ခွာလျက်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အဓိဂတဝိသေသဿတိ၊ ကား။ ယထာဓိဂတဿ၊ ရအပ်တိုင်းသော။ ဘာဝနာဝိသေသဿ၊ ဘာဝနာအထူး၏။ ပစ္စက္ခဘာဝေတာ၊ မျက်မှောက်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သော ဘဂဝါ၊ သည်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝတ၊ မှန်စွာ ကိုယ်တိုင်သိတော်မူသော ဘုရားစင်စစ် ဖြစ်တော်မူပါပေစွတကား။ ယော၊ ယင်းမြတ်စွာ ဘုရားသည်။ ဧဝရူပိံ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ သမ္မာပဋိပတ္တိံ၊ မှန်ကန်ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ပဋိပတ် ကို။ ဒေသေတိ၊ ပေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိပတ္တိဒေသကေ၊ မူသော။ သတ္တရိ၊ ဆရာဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာ ဘုရား၌၎င်း။ ပဋိပတ္တိယန္တိ၊ ကား။ ပဋိပဇ္ဇမာနဇ္ဈာနပဋိပတ္တိယံ၊ ကျင့်အပ်ဆဲ စျာန်လမ်းပဋိပတ်၌၎င်း။ ပဋိပတ္တိဖလေတိ၊ ကား။ တာယ၊ ထိုပဋိပတ်ဖြင့်။ သာဓတဗ္ဗေ၊ ပြီးစေအပ်သော။ လောကိယလောကုတ္တရ ဖလေ၊ လောကီလောကုတ္တရာအကျိုး၌၎င်း။ ဓမ္မနွယဝိစာရာဟိတဗလေန၊ မျက်မှောက်တွေ့အပ်ပြီးသော တရားသို့ အစဉ်လိုက်၍ ဆင်ခြင်သော ဝိစာရသည်။ ထားအပ်ဖြစ်စေအပ်သော ခွန်အားဖြင့်။ ဝိစာရဗလေန၊ ဝိစာရ၏အစွမ်းဖြင့်။ ဣတိ။ပ။ပဟီယန္တိတိ၊ ကား။ ဧဝံ။ပ။ ကာလမေဝ၊ ဤသို့ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို ရသည်နှင့်ညီမျှသောကာလ၌ပင်လျှင်။ ဟေဋ္ဌာ။ပ။နိပ္ဖန္နေဟိ၊ အောက်၌ဖြစ်ခဲ့သော ဘာဝနာ၏ အာနုဘော်ဖြင့် ပြီးကုန်သော။ သမာဓိအာဒီဟိ၊ စသည်တို့ဖြင့်။ ပဟီယန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဋိပက္ခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ပဟာတဗ္ဗဿ၊ ပယ်သင့်သော တရားကို။ ပဟာနံ၊ သည်။ န သမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်နိုင်။ ကာမစ္ဆန္ဒဒီနံ၊ စသည်တို့၏။ ပဋိပက္ခာ စ၊ တို့သည်လည်း။ သမာဓိအာဒယော၊ စသည်တို့ပင်တည်း။ ယထာဟ၊ ဟူမူကား။ ပေဋကေ၊ ကျမ်း၌။ သမာဓိ။ပ။အာဒိ၊ စသည်ကို။ (အာဟ၊ ၏။)
စ၊ ဆက်။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ ဣမေဟိ၊ ဤဝိတက်စသည်တို့ဖြင့်။ တေသံ နီဝရဏာနံ၊ တို့ကို။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ပဟာနပရိဒီပနမုခေန၊ ပယ်ခြင်းကို သွယ်ဝိုက်၍ ပြခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တသ္မိညေဝ စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ တသ္မိညေဝ စာတိ၊ ကား။ ယထာဥပဋ္ဌိတံ၊ ထင်မြဲ တိုင်းသော။ ဥဂ္ဂဟိနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ဖောက်ခွဲ၍။ ဥပဋ္ဌိတံ ဝိယ၊ ထင်သကဲ့သို့သော။ တဿ၊ ထိုဥဂ္ဂဟနိမိတ်၏။ ပဋိစ္ဆန္ဒဘူတံ၊ အတူဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယံ တံ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ သည်။ (ဥပဋ္ဌိတံ၊ ၏။) တသ္မိံ ညေဝ နိမိတ္တေ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၌သာလျှင်။ စေတသောတိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တစိတ္တဿ၊ ယှဉ်သောစိတ်ကို။ အဘိနိရောပနလက္ခဏေတိ၊ ကား။ အာရောပနလက္ခဏော၊ အာရုံသို့ ထင်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ အပ္ပနာသဘာဝေါ၊ တက်ရောက်စေခြင်းသဘောရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ၊ ၌။ အနုဝိစရဏံ၊ အဖန်တလဲလဲ လှည့်လည်ခြင်းသည်။ နိမိတ္တာနုမဇ္ဇနံ၊ နိမိတ်ကို သုံးသပ်ခြင်းမည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘမရဿ၊ ပိတုန်း၏။ ပဒုမဿူပရိ၊ ပဒုမ္မာကြာရုံ၏အထက်၌။ အနုပရိဗ္ဘမနံ ဝိယ၊ အဖန်တလဲလဲရစ်ဝဲခြင်းကဲ့သို့။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဝိစာရဿ၊ ၏။ အနုဝိစာရဏာကာရေန၊ အဖန်တလဲလဲလှည့်လည်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ အနုမဇ္ဇန၊ ကိစ္စံ၊ အာရုံကို အဖန်တလဲလဲ သုံးသပ်ခြင်းကိစ္စမည်၏။ ဝိသေသော ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ အဓိဂန္တဗ္ဗတော၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ဝိသေသာဓိဂမော၊ မည်၏။ ပဋိလဒ္ဓေါ စ၊ ရအပ်ပြီးသည် လည်းဟုတ်၏။ သော၊ ထိုရအပ်ပြီးဟူသည်။ ဝိသောဓိဂမော စ၊ ရအပ်ပြီးသည်လည်းဟုတ်၏။ သော၊ ထိုရအပ်ပြီးဟူသည်။ ဝိသေသာဓိဂမော စ၊ ရအပ် ရထိုက်သော ဘာဝနာအထူးသည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိ။ပ။ဂမော၊ မည်၏။ တပ္ပစ္စယာ တံဟေတုကာ၊ ထိုရအပ်ပြီးသော ဝိသေသာဓိဂမလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ပီတိ၊ သည်၎င်း။ ပီတိမဿဿ ပီတိသဟိတစိတ္တဿ၊ ပီတိနှင့် တကွဖြစ်သော စိတ်ရှိ သော ယောဂီအား။ ပဿဒ္ဓိသမ္ဘဝတောတိ၊ ကား။ ကာယစိတ္တပဿဒ္ဓီနံ၊ တို့၏။ သံသိဇ္ဈနတော၊ ပြီးခြင်း ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ပီတိမနဿ၊ ပီတိနှင့်တကွဖြစ်သော စိတ်ရှိသောသူ၏။ ကာယေ၊ နာမကာယ ရူပကာယ၊ သည်။ ပဿမ္ဘတိ၊ ငြိမ်း၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဿဒ္ဓကာယော၊ ငြိမ်းအေးသော ကိုယ်ရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သုခံ၊ ကို။ ဝေဒိယတိ၊ ခံစား၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ပဿဒ္ဓနိမိတ္တံ ပဿဒ္ဓိဟေတုကံ၊ ပဿဒ္ဓိလျှင် အကြောင်းရှိသော။ သုခံ၊ သည်၎င်း။ ဟိ၊ မှန်။ သုခိနော၊ ချမ်းသာနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဓိယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ တသ္မိံ ယေဝ နိမိတ္တေ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၌သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ပဌမဇ္ဈာနပဋိဗိမ္ဗဘူတန္တိ၊ ကား။ ပဌမဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ပဋိစ္ဆန္ဒဘူတံ၊ သော။ တင်္ခဏညေဝပဋိဘာဂနိမိတ္တပဋိလာဘသမယကာလမေဝ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုရသည်နှင့်ညီမျှသော ခဏကာလ၌ပင်လျှင်။ ဥပစာရဇ္ဈာနမ္ပိ၊ သည်လည်း။ နိဗ္ဗတ္တတိ၊ ၏။ နီဝရဏပ္ပဟာနမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဝိနိလကာဒိကမ္မဋ္ဌာနဝဏ္ဏနာ
၁၁၈။ ဝိနီလကာဒီသုပိ ကမ္မဋ္ဌာနေသု၊ တို့၌လည်း။ လက္ခဏံ ဝုတ္တန္တိ၊ ကား။ ယံ တံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏလက္ခဏံ၊ အကြင်နိမိတ်ယူခြင်း၏လက္ခဏာကို။ ဝုတ္တံ၊ ပြီ။ ဝုတ္တနယေနဝါတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိနိစ္ဆယေန စ၊ အဆုံးအဖြတ်နှင့်၎င်း။ အဓိပ္ပါယေန စ၊ နှင့်၎င်း။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဝိနိစ္ဆယာဓိပ္ပါယံ၊ မည်၏။ သဝိနိစ္ဆယာဓိပ္ပါယံ၊ အဆုံးအဖြတ်အဓိပ္ပါယ်နှင့် တကွဖြစ်သော။ တံ သဗ္ဗံ၊ သော။ လက္ခဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
ကဗရကဗရဝဏ္ဏန္တိ၊ ကား။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ သဗလဝဏ္ဏံ၊ ကြောင်ကျားသော အဆင်းရှိ၏။ ဥဿဒဝသေနာတိ၊ ကား။ ရတ္တသေတနီလဝဏ္ဏေသု၊ နီသောအဆင်း, ဖြူသောအဆင်း, ညိုသောအဆင်း တို့တွင်။ ဥဿဒဿ၊ များသော။ ဝဏ္ဏဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။
သန္နိသိန္နန္တိ၊ ကား။ နိစ္စလဘာဝေနေဝ၊ လှုပ်ရှားခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ဌိတံ၊ ငြိမ်ဝပ်ရပ်တည်သည်။
စောရာဋဝိယန္တိ၊ ကား။ စောရေဟိ၊ တို့သည်။ ပရိယုဋ္ဌိတအရညေ၊ ထကြွဖြစ်ပေါ်ရာတော၌။ ဝါ၊ ထက်ဝန်း ကျင်မှ ထကြွပိတ်ဆို့အပ်သောတော၌။ ယတ္ထာတိ၊ ကား။ ယသ္မိံ အဃာတနေ၊ အကြင်သူသတ်ကုန်း သချႋုင်း၌။ ဆိန္နပုရိသဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ ဆိန္နပုရိသဝန္တေ၊ ကိုက်ဖြတ်အပ်သော လူ, ကိုယ်ကောင်ရှိသော။ ဌာနေ၊ ၌။
နာနာဒိသယံ ပတိတမ္ပီတိ၊ ကား။ ဆန္နံ၊ ဖြတ်အပ်သည်။ ဝါ၊ ပြတ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ သရီရဿ၊ ကိုယ်၏။ ခဏ္ဍဒွယံ၊ အပိုင်းနှစ်ခုအပေါင်းသည်။ ဝိသုံ ဒိသာသု၊ အသီးအသီးသော အရပ်မျက် နှာတို့၌။ ပတိတမ္ပိ၊ ကျငြားသော်လည်း။ ဧကာဝဇ္တနေနာတိ၊ ကား။ ဧကသမန္နာဟာရေန၊ တကြိမ်တည်း သော နှလုံးသွင်းခြင်းဖြင့်။ အာပါထမဂစ္ဆတီတိ၊ ကား။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ အာပါထံ၊ သို့။ အာဂစ္ဆတိ၊ အံ့။ ဝိဿာသံ အာပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ ဆဝဍာဟကော သေယျာထာပိ၊ သူသေကောင်ဖုတ်သောသူကဲ့သို့။ အဇေဂုစ္ဆိတံ၊ မစက်ဆုပ်တတ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ စက်ဆုပ်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ဥပဂစ္ဆေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ သဟတ္ထာ၊ မိမိလက်ဖြင့်။ အပရာမသနေ၊ မသုံးသပ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဇိဂုစ္ဆာ၊ သည်။ သဏ္ဌာတိယေဝ၊ တည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကတ္တရယဋ္ဌိယာ ဝါ။ပ။ဥပနာမတဗ္ဗန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိဆိဒ္ဒကဘာဝပညာယနတ္ထံ၊ နှစ်ပိုင်းပြတ်သောအကောင်၏ အဖြစ်၏ ထင်ပေါ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဧကင်္ဂုလန္တရကရဏံ၊ လက်တသစ်ခြားသည်ကို ပြုခြင်းကို။ (ဒဿိတံ၊ ၏။) ဥပနာမေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဥပနေတဗ္ဗံ၊ ကပ်၍ဆောင်အပ်၏။
ခါယိတသဒိသမေဝါတိ၊ ကား။ ခါယိတာသုဘသဒိသမေဝ၊ ခွေးစသည်တို့ခဲစားအပ်သော အသုဘကောင် နှင့် တူစွာသာလျှင်။ အင်္ဂုလင်္ဂုလန္တရန္တိ၊ ကား။ ဝိဝိဓံ၊ အထူးထူးသော အရပ်သို့။ ခိတ္တံ၊ ပစ်လွှင့်ထားအပ် သော။ သရီရာဝယဝံ၊ အသုဘကောင်၏အစိတ်အပိုင်းကို။ အင်္ဂုလန္တရံ၊ လက်တသစ်ခြားသည် လက်တသစ်ခြားသည်ကို။ (ကာရေတွာ ကတွာ-တို့၌စပ်) ကတွာ ဝါတိ၊ ကား။ ကတ္တရယဋ္ဌိယာ ဝါ၊ တောင်ဝှေးဖြင့်သော်၎င်း။ ဒဏ္ဍကေန ဝါ၊ တုတ်ဖြင့်သော်၎င်း။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ကတွာ ဝါ၊ ပြု၍သော်၎င်း။
လဒ္ဓပ္ပဟာရာနန္တိ၊ ကား။ လဒ္ဓါဝုဓပ္ပဟာရာနံ၊ ရအပ်သောလက်နက်ဒဏ်ရာရှိသော အကောင်တို့၏။ မုခတော၊ ဒဏ်ရာအဝမှ။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ မုခတောတိ၊ ကား။ ပဟာရာဒိမုခတော၊ ဒဏ်ရာ စသည်တို့၏အဝမှ။ ပဂ္ဃရမာနကာလေတိ၊ ကား။ လောဟိတံ၊ ကို။ ပဂ္ဃရမာနကာလေ၊ ယိုထွက်စေသော ကာလ၌။ လောဟိတကံ၊ လောဟိတကကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။)
တန္တိ၊ ကား။ ပုဠဝကံ၊ ပိုးလောက်ပြည့်သော အသုဘကောင်သည်။ တေသူတိ၊ ကား။ သောဏာဒိသရီရေသု၊ ခွေးစသည်တို့၏ ကိုယ်ကောင်တို့တွင်။ အဋ္ဌိကန္တိ၊ ကား။ အဋ္ဌိကသုဘံ၊ ကို။ နာနပ္ပကာရတော၊ အထူးထူးအပြားပြားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ပုရိမနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဥဒ္ဓုမာတကေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။
၁၁၉။ တန္တိ၊ ကား။ အဋ္ဌိကံ၊ အသုဘသည်။ န ဥပဋ္ဌာတီတိ၊ ကား။ သဘာဝတော၊ ဖြင့်။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ ပဋိက္ကူလဝသေန၊ စက်ဆုပ်ရွံရှာဖွယ်၏အစွမ်းဖြင့်။ န ဥပဋ္ဌာတိ၊ မထင်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဩဒါတကသိဏသမ္ဘေဒေါ ဟောတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဋ္ဌိကေ၊ အဆက်ပြုတ်ပြီး သော အရိုး၌။ ပဌမဝယာဒိသလ္လက္ခဏံ၊ ပဌမအရွယ်စသည်ကို မှတ်ခြင်းသည်။ န သက္ကာ၊ မဖြစ်နိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လိင်္ဂန္တိ ဣဓ ဟတ္ထာဒီနံ နာမန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာ ပန၊ အဆက်မပြုတ် သော အရိုးစုကိုကား။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ဒဟရဿ၊ ငယ်ရွယ်သောသူ၏။ (အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာ၊ တည်း။) အယံ၊ ကား။ ယောဗ္ဗနေ၊ ပျိုရွယ်စဉ်၌။ ဌိတဿ၊ ၏။ (အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာ၊ တည်း။) အယံ၊ ကား။ အဝယဝေဟိ၊ လက်စသောအစိတ်အပိုင်းတို့ဖြင့်။ ဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တဿ၊ ကြီးပွားခြင်းသို့ ရောက်ပြီးသောသူ၏။ (အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာ၊ တည်း။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝယာဝသေန၊ အရွယ်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝဝတ္ထပေတုံ၊ ငှာ။ သက္ကုဏေယျာဝိ၊ အပ်သာတည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ အဗျာပိတာယ၊ မပျံ့နှံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကာယံ၊ အဆက်မပြတ်သောအရိုးစု၌။ သန္ဓီတော၊ အဆက်အစပ်အားဖြင့်။ ဝဝတ္ထာပနံ၊ ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ခြင်းကို။ ယဒိပိ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အဋ္ဌိကေ၊ အဆက်ပြုတ်သောအရိုးစု၍။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုသန္ဓိအားဖြင့် ပိုင်းခြားခြင်း၏။ အနိယတဘာဝဒီပနတ္ထံ၊ ကိန်းသေမမြဲသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုး ငှာ။ ကမဝိလင်္ဃနံ၊ အစဉ်ကိုခုန်ကျော်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဿ။ပ။ဝသေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ နိန္နဋ္ဌာနံ နာမ၊ နိမ့်ရာအရပ်မည်သည်။ အဋ္ဌိနော၊ အရိုး၏။ ဝိနတပ္ပဒေသော၊ အောက်သို့ညွှတ်သော အရပ်တည်း။ ထလဋ္ဌာနံ (နာမ)၊ မြင့်ရာအရပ်မည်သည်။ ဥန္နတပ္ပဒေသော၊ မြင့်မောက်သောအရပ်တည်း။ ဃဋိတ ဃဋိတဋ္ဌာနဝသေနာတိ၊ ကား။ အနပဂတနှာရုဗန္ဓာနံ စ၊ မကင်း သောအကြောအဖွဲ့ရှိသော အရိုးတို့၏၎င်း။ ဣတရေသဉ္စ၊ အကြောအဖွဲ့ကင်းပြီးသော အရိုးတို့၏၎င်း။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သံသိလိဋ္ဌသံလိဋ္ဌဋ္ဌာနဝသေန၊ ဆက်စပ်ရာ ဆက်စပ်ရာဌာနတို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) အန္တရဝသေနာတိ၊ ကား။ အညမညဿ၊ ၏။ အန္တရဝသေန စ၊ အကြား၏အစွမ်းဖြင့် ၎င်း။ သုသိရဝသေန စ၊ အခေါင်းအပေါက်၏ အစွမ်းဖြင့်၎င်း။ သဗ္ဗတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ သကလာယ၊ သော။ အဋ္ဌိသင်္ခလိကာယ၊ အဆက်မပြုတ်သေးသော အရိုးစု၌။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗသ္မိံ၊ သော။ အဋ္ဌိကေ၊ (တချောင်းသော) အရိုး၌။
၁၂၀။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ အဋ္ဌိကာသုဘေ၊ ဤအဋ္ဌိကအသုဘကောင်၌။ ယုဇ္ဇမာနဝသေန၊ သလ္လက္ခေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ယံ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ အကြင်နိမိတ်ကိုယူခြင်းသည်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အသုဘ ၌။ ယုဇ္ဗတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုနိမိတ်ကိုယူခြင်းကို။ တတ္ထ၊ ထိုအသုဘ၌။ ဥဂ္ဂဏှနတ္ထံ၊ ယူခြင်းအကျိုးငှာ။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏဝသေန၊ နိမိတ်ကို ယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပလက္ခေတဗ္ဗံ၊ မှတ်အပ်၏။ သကလာယာတိ၊ ကား။ အနဝသေသဘာဂါယ၊ အကြွင်းမဲ့အဖို့ရှိသော။ ပရိပုဏ္ဏာဝယဝါယ၊ ပြည့်စုံသော အစိတ်အပိုင်းရှိသော။ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနဝသေန၊ နိမိတ်ထင်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သမ္ဗဇ္ဇိ၊ ပြည့်စုံ၏။ တေသူတိ၊ ကား။ အဋ္ဌိကသင်္ခလိကဋ္ဌိကေသု၊ အဆက်မပြုတ်သောအရိုး, အဆက်ပြုတ်သောအရိုးတို့တွင်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တန္တိ၊ ကား။ ဧကသဒိသမေဝါတိဝစနံ၊ ဟူသော စကားသည်။ ဧကသ္မိံ အဋ္ဌိကေ ယုတ္တန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ဝိနီလကာဒီသု၊ တို့၌။ ဥဘိန္နံ၊ ကုန်သော။ နိမိတ္တာနံ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်, ပဋိဘာဂနိမိတ်တို့၏။ (ဝိသေသော-၌စပ်) ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝဏ္ဏဝိသေသတော စ၊ အဆင်းအထူးအားဖြင့်၎င်း။ ပရိပုဏ္ဏာပရိပုဏ္ဏတော စ၊ ပြည့်စုံ, မပြည့်စုံအားဖြင့်၎င်း။ သဝိဝရာဝိဝရတော စ၊ အပေါက်အကြား ရှိ, မရှိအားဖြင့်၎င်း။ စလာစလတော စ၊ လှုပ်ရှား, မလှုပ်ရှား အားဖြင့်၎င်း။ ဝိသေသော၊ ကို။ လဗ္ဘတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတဿ၊ ဤအဋ္ဌကနိမိတ်၏။ (ဝိသေသော၊ ကို။) န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ ဝိသေသဘာဝတော၊ အထူးမရှိခြင်းကြောင့်။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧကဋ္ဌိကေပိ စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဗီတစ္ဆောနတိ၊ ကား။ သုဝိဘူတအဋ္ဌိရူပတ္တာ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသော အရိုး၏အဆင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်ပေ။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧကဋ္ဌိကေပိ စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဗီဘစ္ဆေနာတိ၊ ကား။ သုဝိဘူတအဋ္ဌိရူပတ္တာ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသော အရိုး၏အဆင်းရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဋ္ဌိဘာဝေနေဝ၊ အရိုး၏အဖြစ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိရူပေန၊ ဖောက်ပြန်သောအဆင်း ရှိသည်။ ဘယာနကေနာတိ၊ ကား။ တေနေဝ၊ ထိုဖောက်ပြန်သော အဆင်းရှိခြင်းကြောင့်ပင်လျှင်။ ပါကတိကသတ္တာနံ၊ ပကတိအတိုင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဘယာဝဟေန၊ ကြောက်ဖွယ်ကို ဆောင်တတ် သည်။ (ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ပီတိသောမနဿဇနကေနာတိ၊ ကား။ သဏှမဋ္ဌဘာဝေန၊ သိမ်မွေ့ပြေပြစ် သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနတော စ၊ ထင်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သဝိသေသတ္တာ စ၊ ထင်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သဝိသေသတ္တာ စ၊ အထူးရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပီတိယာ စ၊ ကို၎င်း။ သောမနဿဿ စ၊ ကို၎င်း။ ဥပ္ပါဒကေန၊ ဖြစ်စေတတ်သည်။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဥပစာရာဝဟတ္ထာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣမသ္မိံ ဩကာသေတိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟိနိမိတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တဋ္ဌာနေ၊ ဆိုရာဌာန၌။ ဒွါရံ ဒတွာတိ၊ ကား။ ပဋိက္ကူလ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဧတ္ထကေဧဝ၊ ဤမျှသာလျှင်။ အဋ္ဌတွာ၊ မရပ်တန့်မူ၍။ အနန္တရမေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဒုဝိဓံ ဣဓ နိမိတ္တန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ရှိသော။ (ဝစနေန-၌ စပ်) ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တာနိ၊ တို့ကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ခွဲခြားဝေဘန်၍။ ဝစနေန၊ ဆိုခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ဆိုသောစကားဖြင့်။ ယထာဝုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ နိမိတ္တဝိဘာဂဿ၊ နိမိတ်ကိုဝေဘန်ခြင်း၏။ ဒွါရံ၊ တံခါးကို။ ဝါ၊ အကြောင်းကို။ ဒတွာဝ၊ သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိဗ္ဗိကပ္ပန္တိ၊ ကား။ သုဘန္တိ၊ တင့်တယ်သည်ဟူ၍။ ဝိကပ္ပေန၊ ကြံဆခြင်းဖြင့်။ နိဗ္ဗိကပ္ပံ၊ အထူးကြံဆခြင်းမရှိသည်ကို။ အသုဘနေ႖ဝ၊ အသုဘဟူ၍သာလျှင်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝိစာရေတွာ၊ ၍။ ဧကသ္မိံအဋ္ဌိကေ ယုတ္တန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိစာရေတွာ၊ စိစစ်ဆင်ခြင်၍။
မဟာတိဿတ္ထေရဿာတိ။စေတိယ။ပ။တ္ထေရဿ၊ စေတိယတောင်၌ သီတင်းသုံးသော မဟာတိဿထေရ်အား။ နိဒဿနာနီတိ၊ ကား။ ဒန္တိဋ္ဌိကမတ္တဒဿနေန၊ သွားရိုးမျှကိုရှုမြင်ခြင်းဖြင့်။ သကလဿာပိ၊ သော။ တဿာ ဣတ္ထိယာ၊ ၏။ သရီရဿ၊ ၏။ အဋ္ဌိသင်္ဃာတဘာဝေန၊ အရိုးစု၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနာဒီနိ၊ ထင်ခြင်းစသည်တို့သည်။ ဧတ္ထ အဋ္ဌိကကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဥဂ္ဂဟပဋိဘာဂနိမိတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝိသေသဝိဘာဝနာနိ၊ အထူးကိုထင်ရှားပြကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥဒါဟရဏာနိ၊ တို့တည်း။
သုဘဂုဏောတိ၊ ကား။ သဝါသနာနံ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ပဟီနတ္ထာ၊ ပယ်အပ်ပြီး သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုပရိသုဒ္ဓဂုဏော၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သောု ဂုဏ်ရှိသော။ ဒသသတလောစနေနာတိ၊ ကား။ သဟ္ဓဂုဏော၊ ကောင်းစွာစင်ကြယ်သောု ဂုဏ်ရှိသော။ ဒသသတလောစနေနာတိ၊ ကား။ သဟဿက္ခေန၊ တထောင်သော ဉာဏ်မျက်စိရှိသော။ ဒေဝါနမိန္ဒေန၊ နတ်တို့၏ိအရှင်ဖြစ်သော သိကြားမင်းသည်။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုသိကြားမင်းကို။ (ဝုစ္စတိ-၌ စပ်) ဧကာသနေနေဝ၊ တထိုင်တည်းဖြင့်ပင်လျှင်။ သဟဿအတ္ထာနံ၊ တထောင်သောအနက်တို့ကို။ ဝါ၊ တတောင်သော အကျိုးစီးပွားတို့ကို။ ဝိစာရဏသမတ္ထေန၊ ဆင်ခြင်ခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်သော။ ပညာစက္ခုနာ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတတ္ထာ၊ ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဟဿက္ခောတိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ထုတကိတ္တီတိ၊ ကား။ ယော ဓီရော သဗ္ဗဓိဒန္တောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဘိတ္ထုတကိတ္တိသဒ္ဒေါ၊ ချီးကျူးအပ်သော ကျော်စောသံရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
၁၂၁။ ဥဇုပဋိပက္ခေန၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြင့်။ ပဟီနဘာဝံ၊ ပယ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သုဝိက္ခမ္ဘိတရာဂတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အသုဘပ္ပဘေဒေါတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိအသုဘဝိဘာဂေါ၊ ဥဒ္ဓုမာတကအစရှိသော အသုဘတို့ကို ဝေဘန်ခွဲခြားခြင်းတည်း။ ဝါ၊ အသုဘတို့၏ အကွဲအပြားတည်း။ သရီရသဘာဝပ္ပတ္တိဝသေနာတိ၊ ကား။ သရီရဿ၊ ရုပ်ကိုယ်ကောင်၏။ (ဥပဂမနံ-၌စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ သာဘဝူပဂမနဝသေန၊ သဘောသို့ ကပ်ရောက်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သရီရံ၊ သည်။ ဝိနဿမာနံ၊ ပျက်လတ်သော်။ (ဝိနဿတိ-၌ စပ်) အညရူပေန၊ တပါးသောရုပ် အသွင်ဖြင့်။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ ရက္ခသဿ ဝိယ၊ ရက္ခိုက်ဘီလူး၏ကဲ့သို့။ သဘာဝပ္ပတ္တိဝသေနေဝ၊ သဘောမှန်သို့ ရောက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝိနဿတိ၊ ၏။ ရာဂစရိတဘေဒဝသေနာတိ၊ ကား။ ရာဂစရိတဝိဘာဂဝသေန၊ ရာဂစရိုက်ရှိသူတို့ကို ဝေဘန်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ ရှိသူတို့အကွဲ အပြား၏ အစွမ်းဖြင့်။ သရီရသဘာဝပ္ပတ္တိဝသေန၊ ကိုယ်ကောင်၏သဘောသို့ ရောက်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ အယံ အသုဘပ္ပဘေဒေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ သည်။ ယဒိ သိယာ၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ မဟာသတိပဋ္ဌာနာဒီသု၊ တို့၌။ နဝပ္ပဘေဒေါ၊ ကို။ ကထံ၊ ကြောင့်။ (ဝုတ္တော၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ သော၊ ထိုကိုးပါးသောအပြားကို။ သရသတော ဧဝ၊ မိမိသဘောအားဖြင့် သာလျှင်။ သဘာဝပ္ပတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အယံ ပန၊ ဤဆယ်ပါးအပြားကိုကား။ ပရူပက္ကမေနာပိ၊ သူတပါး၏အားထုတ်ခြင်း ပယောဂဖြင့်လည်း။ (သဘာဝပ္ပတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။) စ၊ ဤမျှသာကမကေသေး။ တတ္ထ၊ ထိုမဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်စသည်တို့၌။ (ဂဟိတာနိ-၌စပ်) ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌။ အာဂတေသု၊ ကုန်သော။ ဒသသု အသုဘေသု၊ တို့တွင်။ ဧကစ္စာနေဝ၊ အချို့သောအသုဘတို့ကိုသာလျှင်။ ဒသသု အသုဘေသု၊ တို့တွင်။ ဧကစ္စာနေဝ၊ အချို့သောအသုဘ တို့ကိုသာလျှင်။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ အဋ္ဌိကဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ယဉ္စဓာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘတ္တံ၊ ၏။ တာနိ စ၊ ထိုမဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ်သည်တို့၌လာသော အသုဘတို့ကိုလည်း။ ဝိပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။) ဣမာနိ၊ ဤဆယ်ပါးသောအသုဘတို့ကို။ သမထဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။) ဣမာနိ၊ ဤဆယ်ပါးသော အသုဘတို့ကို။ သမထဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တာနိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ အယံ ဘေဒေါ၊ ဤအထူးသည်။ ပါကဋော၊ ထင်ရှား၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။
ပန၊ တပါး။ ဒသန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ဣမေသံ၊ ဤအသုဘတို့၏။ (သပ္ပါယဘာဝေ-၌ စပ်) အသုဘဘာဝသာမညနေ၊ အသုဘအဖြစ်ဟူသော သာမညအားဖြင့်။ (သပ္ပယဘာဝေ-၌ပင် စပ်) အဝိသသေတော ရာဂစရိတာနံ၊ သာမညအားဖြင့် ရာဂစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ သပ္ပါယဘာဝေ၊ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ရာဂစရိတဘေဒဝသေန စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ယံ၊ အကြင် စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ပြီ။ တံ၊ ထိုဆိုအပ်ပြီးသော စကားကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိသေသတောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်ကောင်သည်။ သုသဏ္ဌိတမ္ပိ၊ ကောင်းသော အသွင် သကဏ္ဌာန်ရှိသော်လည်း။ သူနဘာဝေန၊ ဖူးဖူးရောင်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဒုဿဏ္ဌိတမေဝ၊ မကောင်းသော သဏ္ဌာန်ရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဓုမာတကံ၊ ကအသုဘသည်။ သရီရေ၊ ၌။ သဏ္ဌာနဝိပတ္တိပ္ပကာသနတောတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဏ္ဌာနသမ္ပတ္တိယံ၊ သဏ္ဌာန်၏ပြည့်စုံခြင်း၌။ ရတ္ထော၊ တပ်မက်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဏ္ဌာနရာဂီ၊ မည်၏။ သဏ္ဌာနရာဂဿ၊ သဏ္ဌာန်၌ တပ်မက်သော ရာဂကို။ ဝိက္ခမ္ဘနုပါယဘာဝတော၊ ခွါနိုင်ခြင်းအကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တဿ၊ ထိုသဏ္ဌာန်၌ တပ်မက်သောရာဂရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သပ္ပါယံ၊ ၏။ ကာယော ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ကာယဝဏေ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကိုယ်ဟူသော အိုင်းအမာ၌။ ပဋိဗဒ္ဓဿ၊ စပ်သော။ နိဿိတဿ၊ မှီသော။ သုသိရဘာဝပ္ပာသနတောတိ၊ ကား။ သုသိရဿ၊ အခေါင်း၏။ ဝိဝရဿ၊ အပေါက်အကြား၏။ အတ္ထိဘာဝပ္ပကာသနတော၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုပြခြင်းကြောင့်။ သရီရေ ဃနဘာဝရာဂိနောတိ၊ ကား။ သရီရေ၊ ၌။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ၊ တို့၏။ ထိရဘာဝံ၊ ခိုင်ခံ့သည်၏အဖြစ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂဝတော၊ ဖြစ်သောရာဂရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝိက္ခေပပ္ပကာသနတောတိ၊ ကား။ သောဏသိင်္ဂါလာဒီဟိ၊ ခွေး, မြေခွေးအစရှိသည်တို့သည်။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှဤမှလည်း။ ဝိက္ခေပဿ၊ ပစ်လွှင့်ဖြန့်ကြဲခြင်းကို။ ပကာသနတော၊ ကြောင့်။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂလီလာရာဂိနော၊ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့၏ တင့်တယ်စံပယ်ခြင်း၌ တပ်မက်ကုန်သော အရာဂရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ သပ္ပါယံ၊ ၏။ ဤဒိသာနံ၊ ဤသို့သဘောရှိကုန်သော။ အနဂဋ္ဌိတရူပါနံ၊ မတည်တံ့သော သဘောရှိကုန်သော။ အဝယဝါရံ၊ အင်္ဂါကြီးငယ်အစိတ်အပိုင်းတို့၏။ လီလာဝိလာသော ကိရ၊ တင့်တယ်စံပယ်ခြင်းဖြစ်သတဲ့။ ကော၊ အဘယ်မှာတင့်တယ်စံပါယ်ပါအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိရာဂသမ္ဘဝတော၊ တပ်မက်ကင်းခြင်း၏ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ သင်္ဃာတ။ ပကာသန တောတိ၊ ကား။ သင်္ဃတဿ၊ တပေါင်းတည်းဆက်စပ်ခြင်း၏။ အင်္ဂါပစ္စင်္ဂါနံ၊ တို့၏။ သံဟတဘာဝဿ၊ ဆက်စပ်အပ်သည်၏အဖြစ်၏။ သုသမ္ဗန္ဓတာယ၊ ကောင်းစါာ ဆက်စပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ဘေဒေါ ဧဝ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဝိကာရော၊ ပျက်စီးခြင်းတည်း။ သင်္ဃာတဘေဒဝိကာရော၊ တပေါင်းတည်း ဆက်စပ်ခြင်း၏ ကွဲပျက်ခြင်း။ တဿ၊ ကိုကွဲပျက်ခြင်းကို။ ပကာသနတော၊ ကြောင့်။ လောဟိတမက္ခိတံ၊ သွေးဖြင့် လိမ်းကျံအပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဋိက္ကူလဘာဝေါ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (လောဟိတမက္ခိတဿ ဟုတွာ ပဋိက္ကူလဿ ဘာဝေါ-ဟု ရှိလျှင်သာ၍ကောင်း၏။) လောဟိတမက္ခိတပဋိက္ကူလဘာဝေါ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုစက်ဆုပ်ဖွယ်၏အဖြစ်ကို။ ပကာသနတော၊ ကြောင့်။ မမတ္ထရာဂိနောတိ၊ ကား။ အယံ၊ ဤကိုယ်သည်။ မမ၊ ငါ၏ဥစ္စာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂဝတော၊ ဖြစ်သောရာဂရှိသောသူအား။ ဒန္တသမ္ပတ္တိရာဂိနောတိ၊ ကား။ ဒန္တသမ္ပတ္တိယံ၊ သွား၏ကောင်းခြင်း၌။ ရဇ္ဇနသီလဿ၊ တပ်မက်ခြင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။
ပန၊ တပါး။ ဧတ္ထ ဥဒ္ဓုမာတကာဒိကေ၊ ဤဥဒ္ဓုမာတကအစရှိသော အသုဘ၌။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမဇ္ဈာနမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ နည်း။ ဒုတိယာဒီနိ၊ ဒုတိယစျာန်အစရှိသည်တို့သည်။ န (ဥပ္ပဇ္တန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးစိစစ်ခြင်းကို။ မနသိ ကတွာ၊ ၍။ ယသ္မာ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အပရိသဏ္ဌိတဇလာယာတိ၊ ကား။ သောတဝသေန၊ ရေအယဉ်၏အစွမ်း ဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ၊ ကြောင့်။ သမန္တတော၊ မှ။ အဋ္ဌိတဇလာယ၊ မတန့်မနားသော ရေရှိသော။ အသန္နိသိန္နိသလိလာယ၊ မငြိမ်ဝပ်သော ရေရှိသော။ အရိတ္တဗလေနာတိ၊ ကား။ ပါဇနဒဏ္ဍဗလေန၊ သွားစေသော ဒုတ်၏အားဖြင့်။ ဝါ၊ တွန်းနှင်သောတုတ်ဝါး၏အားဖြင့်။ ဒုဗ္ဗလတ္တာ ရမ္မဏဿတိ၊ ကား။ ပဋိက္ကူလဘာဝေန၊ ကြောင့်။ အတ္တနိ၊ မိမိ၌။ ဝါ၊ မိမိဟူသော အသုဘအာရုံ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေတုံ၊ ငှာ။ အသမတ္ထဘာဝေါ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ပဋိက္ကူလေ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းသော။ အာရမ္မဏေ၊ အသုဘအာရုံ၌။ သရသတော၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ပဝတ္တိတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ အဘိနိရောပနလက္ခဏေန၊ ရှိသော။ ဝိတက္ကေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ သည်။ အဘိနိရောပိယမာနမေဝ၊ ရှေးရှုတင်ပေးအပ်သော်သာလျှင်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဧကဂ္ဂတံ၊ တခုတည်း သော အဖို့ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ တည်ကြည်သည်၏အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ န ဝိနာ ဝိတက္ကောနာတိ၊ ကား။ ဝိတက္ကဂဟိတာနိ၊ ဝိတက်မှကင်းကုန်သော။ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနာနိ၊ တို့သည်။ တတ္ထ၊ ထိုအသုဘအာရုံ၌။ ပတိဋ္ဌံ၊ တည်ရာကို။ န လဘန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိတက္ကဗလေနေဝါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ပဋိက္ကူလာဝတော၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဒ္ဓုမာတာဒိအာရမ္မဏေ၊ ဥဒ္ဓုမာတကအစရှိ သော အသုဘအာရုံ၌။ ဒုတိယာဒိဇ္ဈာနာနိ၊ တို့သည်။ ယဒိ န ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်အံ့။ ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ပဌမဇ္ဈာနေနာပိ၊ သည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဥဒ္ဓုမာတကအစရှိသော အသုဘအာရုံ၌။ န ဥပ္ပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ မဖြစ်သင့်။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုအသုဘအာရုံ၌။ ပီတိသောမနဿာနံ၊ တို့၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န ယုတ္တော၊ မသင့်။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပဋိက္ကူလေပိ စ ဧတသ္မိန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာနိသံသဒဿဝိတာနိဝစရဏသန္တာပရောဂဝူပသမာနံ၊ အကျိုးအာနိသင်ကို မြော်မြင်သည်၏အဖြစ်နှင့် နီဝရဏပူပန်မှုဟူသော ရောဂါပျောက်ငြိမ်းခြင်းတို့၏။ (ဥပမာ-၌စပ်) ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ပုပ္ဖဆာဍ္ဍကာမနဝိရေစနဥပမာ၊ ပန်းမှိုက်သွန်ဥပမာနှင့် ပျို့အန်ခြင်း၊ ဝမ်းသက်ခြင်း ဥပမာတို့ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ယှဉ်စေအပ်ကုန်၏။
၁၂၂။ ယထာဝုတ္တကာရဏေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒသဓာ၊ ဖြင့်။ ဝဝတ္ထိတမ္ပိ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော်လည်း။ သဘာဝတော၊ ပဋိက္ကူလဘာဝဟူသော သဘောအားဖြင့်။ ဧကဝိဓမေဝ၊ တပါးသာ အဖို့ရှိသည်သာလျှင် တည်း။ ဝါ၊ အဖို့သာလျှင် ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဒသဝိဓမ္ပိ စေတန္တိအာဒိံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ သွာယံ သဘာဝေါ၊ ထိုပဋိက္ကူလာဝဟူသော သဘာကို။ အဝိညာဏကေသု၊ စိတ်ဝိညာဉ်ကင်းသော အသုဘကောင်တို့၌။ လဗ္ဘတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သဝိညာဏကေသုပိ၊ စိတ်ဝိညာဉ်ရှိသော ကိုယ်ကောင်တို့၌လည်း။ လဗ္ဘတေဝ၊ သည်သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုသဝိညာဏကိုယ်ကောင်တို့၌လည်း။ ယောနိသောမနသိကာရဝတော၊ ကာရရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတေဝ၊ ပြည့်စုံသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ တဒေတံဣမိနာ လက္ခဏောနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ ဇီဝမာနကသရီရေ၊ ရေချိုးခြင်း မျက်နှာသစ်ခြင်းစသည်ဖြင့် သုတ်သင်ခြင်း ရှေ့သွားရှိသော။ အလင်္ကရဏေန၊ တန်းဆာဆင်ခြင်းဖြင့်။ ပစုရဇနဿ၊ များစွာသောလူထုအား။ ဝါ၊ လူပြိန်းအပေါင်းအား။ န ပညယတိ၊ မထင်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဒန္တဋ္ဌိကေဟိ၊ သွားရိုးတို့ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အဘိရေကတိသတအဋ္ဌိကသမုဿယံ၊ သုံးရာကျော်သော အရိုးအပေါင်းတို့ဖြင့် ထောင်အပ်လျက်တည်၏။ တေဟိ၊ ထိုသွားရိုးတို့နှင့်။ ဝိနာ ပန၊ မူကား။ တိမိတ္တာနိ အဋ္ဌိသတာနီတိ၊ သုံးရာမျှသော အရိုးတို့ဟူ၍။ ကာယဂတာသတိယံ၊ ၌။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ ဆိဒ္ဒါဝဆိဒ္ဒန္တိ၊ ကား။ ခုဒ္ဒါနခုဒ္ဒဆိဒ္ဒဝန္တံ၊ ငယ်သော အလွန်ငယ်သော အပေါက်များစါာရှိ၏။ ဝါ၊ ငယ်သောကြီးသော အပေါက် များစွာရှိ၏။ (ဒုတိယအနက်၌ အနု-ကို သမီပအနက်ယူအပ်၏။) မေဒဘရိတဘာဇနံ၊ အဆီဖြင့် ပြည့်သောအိုးခွက်သည်။ မေဒကထာလိကာ၊ မည်၏။ နိစ္စုဂ္ဃရိတပဂ္ဃဂရိတန္တိ၊ ကား။ နိစ္စကာလံ၊ ယိုစီး၏။ ဝေမတ္တန္တိ၊ ကား။ နာနာတ္တံ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်တည်း။ နာနာဝတ္ထေဟီတိ၊ ကား။ နာနာဝဏ္ဏေဟိ၊ ကုန်သော။ ဝတ္ထေဟိ၊ အဝတ်တို့ဖြင့်။ ဟိရိလာ လဇ္ဇာယ၊ ရှက်ခြင်းကို။ ကောပနတော ဝိနာသနတော၊ ပျက်စေတတ်သောကြောင့်။ ဟိရိကောပိနံ၊ မည်၏။ ဥစ္စာရပဿာဝမဂ္ဂံ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ယာထာဝသရသန္တိ၊ ကား။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်မှန်တိုင်းသော။ သဘာဝံ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်တိုင်းအားဖြင့်။ ရသီယတိ ဉာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရသော၊ မည်၏။ သဘာဝေါ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ရတိန္တိ၊ ကား။ အဘိရတိံ၊ အလွန်မွေ့လျော်ခြင်းကို။ အဘိရုစိ၊ အလွန်နှစ်သက်ခြင်းကို။
အတ္တသိနေသဟင်္ခါတေန၊ မိမိကိုယ်၌ ချစ်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ ရာဂေန၊ ဖြင့်။ ရတ္တာ၊ တပ်မက်သောသူတို့သည်။ အတ္တသိနေဟရာဂရတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝိဟညမာနေနာတိ၊ ကား။ ဣစ္ဆိတာလာဘေန၊ လိုလားတောင့်တအပ်သည်ကို မရခြင်းကြောင့်။ ဝိဃာတံ၊ ပင်ပန်းခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇန္တေန၊ ရောက်သော။
ကိံသုကန္တိ၊ ကား။ ပါလိဘဒ္ဒကံ၊ ကသစ်ပင်ကို။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ပလာသော၊ ပေါက်ပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) သိမ္ဗလိ၊ လက်ပံပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) အတိလောလုပေါတိ၊ ကား။ အတိ ဝိယ၊ လျှင်။ လောလသဘာဝေါ၊ လျှပ်ပေါ်လော်လီခြင်းသဘောရှိ သည်ဖြစ်၍။ အဒုန္တိ၊ ကား။ ဧတံ၊ ထိုနီနီရဲရဲအဆုပ်အခဲသည်။ နန္တိ၊ ကား။ ကေသာဒိသရီရကောဋ္ဌာသံ၊ ဆံပင်စသောကိုယ်၏ အဖို့အစုကို။ မုစ္ဆိတာတိ၊ ကား။ မောဟိတာ၊ မောဟသည်တွေဝေစေအပ် မိုက်စေအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ တနည်း။ မုစ္ဆာပါပိကာယ၊ တွေဝေခြင်းသို့ ရောက်စေတတ်သော။ တဏှာယ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ မုစ္ဆံ၊ တွေဝေခြင်းသို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ သဘာဝန္တိ၊ ကား။ ပဋိက္ကူလဘာဝံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်၏အဖြစ်ကို။
ဥက္ကရူပမောတိ၊ ကား။ ဥစ္စာရပဿဝဋ္ဌာနသမော၊ ကျင်ကြီး ကျင်ငယ်စွန့်ရာအရပ်နှင့်တူ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝစ္စကူပသမော၊ မစင်တွင်းနှင့် တူ၏။ စက္ခုဘူတေဟီတိ၊ ကား။ စက္ခုံ၊ ပညာမျက်စိသို့။ ပတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ ပဋိလဒ္ဓပညာစက္ခုကေဟိ၊ ရအပ်သောပညာမျက်စိရှိကုန်သော အရိယာသခင်အရှင်မြတ်တို့ သည်။ ဝါ၊ တနည်း။ လောကဿ၊ လူအပေါင်း၏။ စက္ခုဘူတေဟိ၊ မျက်စိသဖွယ်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော အရိယာသခင် အရှင်မြတ်တို့သည်။ သလ္လစမ္မပဋိစ္ဆန္နောတိ၊ ကား။ အလ္လိစမ္မပရိယောနဒ္ဓေါ၊ စိုသောအရေဖြင့် မြှေးယှက်ဖုံးလွှမ်းအပ်၏။
ဒဗ္ဗဇာတိကေနာတိ၊ ကား။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မေ၊ ၌။ ဝါ၊ တို့ကို။ ပဋိလဒ္ဓုံ၊ ငှာ။ ဘဗ္ဗရူပေန၊ ဖြစ်ထိုက်သော သဘောရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယတ္ထ ယတ္ထ သရီရေ၊ အကြင်အကြင်ကိုယ်ကောင်၌။ ဝါ၊ တနည်း။ ယတ္ထ ယတ္ထ ကောဋ္ဌာသေ၊ အကြင် အကြင်အဖို့အစု၌။ နိမိတ္တံ ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ အသုဘာကာရဿ၊ ကို။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သလ္လက္ခဏဝသေန၊ မှတ်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်း အရာအားဖြင့်။ ဥဂ္ဂလနိမိတ္တံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ဥဂ္ဂဏှနဝသေန၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ အပ္ပနံ ပါပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ယထာလဒ္ဓေ၊ ရအပ်တိုင်းသော။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တေ၊ ၌။ ကမ္မံ၊ ဘာဝနာအမှုကို။ ကရောန္တေန၊ လျက်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။ ဥပစာရဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဌိတေန၊ တည်သည်ဖြစ်၍။ တမေဝ ဘာဝနံ၊ ထိုဥပစာရဘာဝနာကိုပင်လျှင်။ ဥဿုက္ကာပေန္တေန၊ အားထုတ်စေသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အဆင့်ဆင့်တက်စေ သည်ဖြစ်၍။ (ဥဿက္ကာပေန္တေန-ဟု ရှိလျှင် ပို၍ကောင်း၏။) အသုဘကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အပ္ပနံ၊ သို့။ ပါပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ အဓိဂတပ္ပနေဝ၊ ရအပ်ပြီးသော အပ္ပနာရှိသော။ ပဌမဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဌိတော၊ တည်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တမေဝ စျာနံ၊ ကိုပင်လျှင်။ ပါဒကံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ အာရဘိတွာ၊ ၍။ သင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ သမ္မသန္တော၊ သုံးသပ်လျက်။ နိ စိရေဿဝ၊ သာလျှင်။ သဗ္ဗာသဝေ၊ အလုံးစုံသော အာသဝေါတို့ကို။ ခေပေတိ၊ ကုန်စေနိုင်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။
အသုဘကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီး၏။
ဣတိ၊ ကား။ ဆဋ္ဌပိရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ် မဟာဋီကာနိဿယ ပဌမတွဲ ပြီး၏။
ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂမဟာဋီကာဒုတိယတွဲ
၇-ဆအနုဿတိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
၁-ဗုဒ္ဓါနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၂၃။ အသုဘာနန္တရန္တိ၊ ရံ-ဟူသည်ကား။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနာ-နန္တရံ၊ အသုဘကမ္မဋ္ဌာန်း၏ အခြားမဲ့၌။ အနုဿတီသူတိ၊ ကား။ အနုဿတိကမ္မ-ဋ္ဌာနေသု၊ တို့၌။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ သတိ၊ အမှတ်ရခြင်းတည်း။ ဝါ၊ အမှတ်ရသောသတိတည်း။ အနုဿတိ၊ အဖန်တလဲလဲ အမှတ်ရသောသတိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ဤအနုဿတိ-ဟူသောအပိုဒ်၌။ အနုသဒ္ဒယောဂေန၊ အနု-သဒ္ဒါနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ သတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အတ္ထန္တရဝါစကော၊ အနက်ထူးကိုဟောသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သတိယေဝ အနုဿတီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုအဖွင့်စကားရပ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) အယံ အနု-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥပလဗ္ဘတီတိအာဒီသု၊ ပုဒ်တို့၌။ ဥပ-သဒ္ဒေါ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ အနတ္ထကော၊ အနက်မရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ သဉ္စာနနံ ပဇာနနန္တိအာဒီသု၊ ပုဒ်တို့၌။ သံ-သဒ္ဒါဒယော ဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ အတ္ထန္တရဒီပ-ကောပိ၊ အနက်ထူးအနက်တပါးကို ပြသည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ စ၊ တပါး။ (သီမူ၌ကား ဣမိနာဝ ဟုရှိ၏။ ထိုအလိုအားဖြင့် ဤသို့အနက်ပေး ရန်မလို) ပဝတ္တိတဗ္ဗဋ္ဌာနမှိယေဝ ဝါ ပဝတ္တတ္တာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောအဖွင့်ဖြင့်။ (ဝုတ္တာ ဟောတိ-၌စပ်၊ သီမူအလိုအားဖြင့် “ဣမိနာဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်”ဟု အနက်ပေး၊ စာစပ်နည်းတူပင်) အနုဿတိယာ၊ ၏။ အနုဿရိ-တဗ္ဗာနုရူပတာ၊ အောက်မေ့အပ်သော အရာအားလျော်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ပြီး သည်။ ဟောတိ၊ ၏၁။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တကေဿာဝ၊ သတိကုဖြစ်သော ကုလပုတ္တအား သာလျှင်။ အနုရူပတံ၊ လျော်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒသောတုံ၊ ငှါ။ ကုလပုတ္တဿ အနုရူပါတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဿ၊ ဖြစ်သော။ ကုလပုတ္တဿ အနုရူပါတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သဒ္ဓါပဗ္ဗဇိတဿ၊ ဖြစ်သော။ ကုလပုတ္တဿ၊ အမျိုးသားအား။ (ဤနေရာ၌ ပုဒ်မပိုနေသည်) အနုရူပတာ နာမ၊ လျော်သည်၏ အဖြစ်မည်သည်။ (ဟောတိ၌ စပ်) ပဝတ္တိတဗ္ဗဋ္ဌာနေဿ၊ သတိကို ဖြစ်စေသင့်သော။ ဝါ၊ သတိဖြစ်သင့်သော အရာအား။ အနုရူပတာယ ဧဝ၊ လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တကေဿဝ၊ အားလသာလျှင်။ အနုရူပတာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဥဘယဿ၊ နှစ်ပါးစုံအား။ အနုရူပတာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်။ စ၊ ဆက်။ အနုရူပါတိ၊ ကား။ ယုတ္တာ၊ သင့်လျော်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ယေ ဂုဏေ၊ အကြင်အရဟံစေရှိသော အလုံးစုံသော ဂုဏ်တော်တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ ဘဂဝတိ၊ ၌။ ဗုဒ္ဓေါတိ ပညတ္တိ၊ ဘုရားဟူသော အမည်ပညတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏၂။)တေ ဂုဏေ၊ တို့ကို။ ဇကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဗုဒ္ဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓ။ပ။ ဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာရဗ္ဘာတိ၊ ကား။ အာလမ္ဗိတွာ၊ အာရုံပြု၍။ ဓမ္မန္တိ၊ ကား။ ပရိယတ္တိဓမ္မေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ နဝဝိဓမ္ပိ၊ သော။ လောကုတ္တရဓမ္မံ၊ ကို။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကမ္မဋ္ဌာနေဘာဝေန၊ ဥပသမာနုဿဘိကမ္မဋ္ဌာန်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝက္ခတိ နနု၊ ဆိုလတံ့ မဟုတ်ပါလော။ (ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။) ကိဉ္စာပိ ဝက္ခတိ၊ လဘံ့။ ပန၊ သော်လည်း။ ဓမ္မဘာဝသာမညေန၊ ဓမ္မ၏အဖြစ်ဟူသော သာမညအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဓမ္မအဖြစ် ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ မဂ္ဂဖလေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓံ၊ တကွ။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပါဠိယာ၊ ၌။ သင်္ဂဟိ-တတ္တာ၊ ကြောင့်။ တဿပိ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကိုလည်း။ (ဂဟဏံ-၌စပ်) ဓမ္မာနုဿတိ-ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အသင်္ခတာမတာဒိ-ဘာဝေန၊ အသင်္ခေတ, အမတ အစရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ မဂ္ဂဖလေဟိ၊ တိုကမှ။ ဝိသိဋ္ဌာတာယ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿပိ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို လည်း။ (ဂဟဏံ၌စပ်) ဓမ္မာနုဿတိ-ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အသင်္ခတာ မတာဒိ-ဘာဝေန၊ အသင်္ခတ, အမတ အစရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ မဂ္ဂဖလေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိသိဋ္ဌတာယ၊ ထူးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝေန၊ ဥပသမာနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယောဂါဝစရဿ၊ ၏။ (အနုဿတိဋ္ဌာန-၌စပ်)အတ္တနော ဧဝ၊ ၏ သာလျှင်။ သီလဿ စ၊ ၏၎င်း။ စာဂဿ စ၊ ၏၎င်း။ သဒ္ဒါဒိနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ (ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ-၌ တ္တ-သမ္ဗန်အဖြစ်ဖြင့် စပ်) အနုဿတိဋ္ဌာနေ-ဘာဝန၊ အောက်မေ့ရာဌာနအဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ၊ ယူအပ်ယူသင့်ယူထိုက်ကုန်သည်တို့၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သီလာနုဿတိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော။ အနုဿတီနံ၊ တို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကမ္မဋ္ဌာနေ-ဘာဝန၊ ဖြင့်။ ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတ၊ ၏) ရူပကာယံ ဂတာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ကရဇကာယံ၊ ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အာရုံပြုသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ကာယေတိ၊ ကာ။ ဝိသယဘူတေ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကာယေ၊ ရုပ်ကိုယ်၌။ ကောဋ္ဌာသ နိမိတ္တာရမ္မဏာယာတိ၊ ကား။ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသေသု၊ ဆံပင်အစရှိ ကုန်သော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ပဋိက္ကူလနိမိတ္တာရမ္မဏာယ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်နိမိတ်လျှင အာရုံရှိသော။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္တံ၊ ငှါ။ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ နိမိတ္တ-သဒ္ဒါကို။ (ကတံ၊ ၏) အဿာသပဿာသနိမိတ္တာရမ္မဏာ-ယာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ပုဒ်၌လည်း။ တထာ၊ တူပင်တည်း။ ဥပသမန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗ-သင်္ခါရူပသမံ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့၏ ငြိမ်းရာဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။
၁၂၄။ အဝေစ္စ၊ သက်ဝင်မြင်သိ၍။ ဗုဒ္ဓဂုဏေ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ဂုဏ်တော်တို့ကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဉတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပန္နော၊ သော။ ပသာဒေါ၊ ယုံကြည်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ယုံကြသည်သော သဒ္ဓါတရားသည်။ အဝေစ္စပ္ပသာဒေါ၊ မည်၏။ အရိယမဂ္ဂန၊ ဖြင့်။ အာဂတပ္ပသာဒေါ၊ လာသောယုံကြည်ခြင်းကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏) ဝါ၊ တနည်း။ တံသဒိသောပိ၊ ထိုအရိယာမဂ်ဖြင့်လာသော ယုံကြည်ခြင်းနှင့်တူသော ယုံကြည်ခြင်းသဒ္ဓါတရားကိုလည်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏) ယော၊ ယင်းသဒ္ဓါတရားသည်။ (အစလော ဟောတိ-၌ စပ်) ဒိဋ္ဌိဂတဝါတေဟိ၊ မိစ္ဆာအယူတည်းဟူသော လေတို့ကြောင့်။ ဝါ၊ တို့သည်။ အသမ္ပိယော၊ မတုန်လှုပ်စေအပ် မတုန်လုပ်စေနိုင်သည်ဖြစ်၍။ အစလော လှုပ်ရှားခြင်းမရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏)တေန၊ ထိုအဝေစ္စပ္ပသာဒနှင့်။ သမန္နာ-ဂတေန၊ ပြည့်စုံသော ယောဂီသည်။ (ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တာဒိသဿ ဟိ-ဟု ရှိသင့်၏) တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာ၊ သည်။ ဣဇ္စျတိ၊ ၏။ ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ န(ဣဇ္စျတိ)၊ မပြည့်စုံ။ ပဋိရူပသေနာသနေတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တ အဋ္ဌာရသဒေါဝဇ္ဇိတေ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော တဆယ့်ရှစ်ပါး သော အပြစ်ဒေါသတို့သည် ကြဉ်အပ်သော။ ပဉ္စင်္ဂသမန္နာဂတေ၊ အင်္ဂါငါးပါးနှင့်ပြည့်စုံသော။ သေနာသနေ၊ ၌။ ရဟော-ဂတေနာတိ၊ ကား။ နာနာရမ္မဏတော၊ မှ။ ပဋိသလ္လီနေန၊ ဖဲစေ၍။ ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ သလ္လီနေန၊ ကောင်းစွာကပ်ငြိစေအပ်သော စိတ်ရှိသော။ သုသိလိဋ္ဌစိတ္တေန၊ ကောင်းစွာကပ်ငြိစေအပ် သော စိတ်ရှိသော။ (သံသိလိဋ္ဌ-စိတ္တေန-သီမူ) ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဣမာယ ပါဠိယာ၊ ၌။ အာဂ-တနယေန၊ လာသောနည်းဖြင့်။
သော ဘဂဝါတိဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ သောတိ၊ ကား။ ယော သော၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည်။ သမတိံသ ပရမိယော၊ အမျှသုံးဆယ်သော ပါရမီတော်တို့ကို။ ပူရေတွာ၊ ပြည့်စေ၍။ ဝါ၊ ဖြည့်ကျင့်တော် မူ၍။ သဗ္ဗကိလေသေ၊ တို့ကို။ ဘဉ္ဇိတွာ၊ ချိုးဖျက်တော်မူ၍။ အနုတ္တရံ၊ အလွန်အကဲမရှိ အမြတ်ဆုံး ဖြစ်သော။ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ၊ ကိုယ်တိုင်မှန်စွာသိသော အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်ကို။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ထိုးထွင်း၍သိတော်မူ၏။ ဒေဝါနံ၊ တို့၏။ အတိဒေဝေါ၊ လွန်ကဲသော နတ်မြတ် ဖြစ်တော် မူ၏။ ဗြဟ္မာနံ၊ တို့၏။ အတိဗြာဟ္မာ၊ ၏။ လောကနာထော၊ လူတို့၏ ကိုးကွယ်ရာ ဖြစ်တော်မူ၏။ ဘာဂျ-ဝန္တတာဒီဟိ၊ တာအစရှိကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ သဒေဝကေ၊ သောလောကေ၊ ၌။ ဘဂဝါတိ၊ ၍။ ပတ္ထဋကိတ္တိသဒ္ဒေါ၊ ပျံနှံသော ကျော်စောသံရှိတော်မူ၏။ သော၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ ဘဂဝါတိ ဣဒံ၊ ပုဒ်သည်။ သတ္ထု၊ ၏။ နာမက်တ္တနံ၊ အမည်ကိုပြောကြား ကြောင်း ဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဘဂဝါတိ။ပ။ ကတန္တိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိတော၊ ၌။ ဘဂဝါတိ ဣဒံပန၊ ပုဒ်သည်ကား။ ဂုဏကိတ္တနံ၊ ဂုဏ်ကိုပြောကြား ကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ အရဟန္တိအာဒီသု၊ ကုန်သော၊ နဝသု၊ ကုန်သော။ နဝသု၊ ကုန်သော။ ဌာနေသု၊ တို့၌။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဣတိပိ-သဒ္ဒံ၊ ကို။ ယောဇေတွာ၊ ယှဉ်စေ၍။ ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ တို့ကို။ အနုဿရိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဣတိပိ အရဟံ။ပ။ ဣတိပိ ဘဂဝါတိ-အနုဿရတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ “ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ ဣတိပိ၊ ဤသို့သော အကြောင်း ကြောင့်လည်း။ ဘူတံ၊ ဟုတ်၏။ ဧတံ၊ သည်။ ဣတိပိ၊ လည်း။ တစ္ဆံ၊ မှန်၏”။ ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာသန္နပစ္စက္ခကရဏတ္ထော၊ အနီးကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း အနက်ရှိ၏။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ အနီးကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း အနက်ရှိ၏။ ပိ-သဒ္ဒေါဖြင့်။ နေသံ၊ ထိုအကြောင်းတို့၏။ ဗဟုဘာဝေါ၊ များသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပိတော၊ ပြအပ်၏။ တာနိစ ဂုဏသလ္လက္ခဏကာရဏာနိ၊ ထိုဂုဏ်တို့ကို မှတ်ခြင်း၏အကြောင်းတို့ကိုလည်း။ (ကာတဗ္ဗာနိ-၌ ပကတိကံစပ်) ဘာဝေန္တန၊ ပွားစေသော ပုဂ္ဂိုလ် သည်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ သမ္မုခီဘူတာနိ၊ မျက်မှောက်၌ ကဲ့သို့ဖြစ်သည်တို့ကို။ ကာတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿာန္တော၊ ၍။ ဣမိနာ စ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
၁၂၅။ ဒူရတာ နာမ၊ ဝေးသည်၏အဖြစ်မည်သည်ကား။ အာသန္နတာ-ဝိယ၊ နီးသည်၏အဖြစ်ကို ကဲ့သို့။ ဥပါဒါယုပါဒါယ၊ ထောက်၍ ထောက်၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရမုက္ကံသဂတံ၊ အလွန်အကဲသို့ ရောက်သော။ ဝါ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ဒူရဘာဝံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သုဝိဒူရဝိဒူရေတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝိဒူရဘာဝေနေဝ၊ ဝေးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဝိဒူရေ၊ ဝေးသည်၌။ (ဌိတော၊ ၏။)ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏။ ကိလေသတော၊ မှ။ သာဒူရတာ၊ ထိုဝေးသည်၏အဖြစ်သည်။ တေသံ၊ ထိုကိလေသာတို့၏ ဝါ၊ တို့ကို။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပဟီနတ္ထာ၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ မဂ္ဂေန။ပ။ ဝိဒ္ဓံသိတ္တာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ “အညေ-သမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ခိဏာသဝါနံ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ တေ၊ ထိုကိလေသာတို့ကို။ ပဟီနာ ဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင် (ဟောန္တိ) နနု၊ လော”။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးမြန်းစိစစ်ခြင်းကို။ မနသိ ကတွာ၊ ၍။ သဝါသနာနန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တိံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဂဝန္တံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အညေ၊ တပါးသော ရဟန္တာတို့သည်။ ဝါသနာယ၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ပဟာတုံ၊ ငှါ။ န သက္ကောန္တိ၊ နိုင်ကုန်။ ဧတေန၊ ဤသဝါသနာနံ-ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။
ဘဂဝတော၊ ၏။ အရဟတ္တံ၊ အရဟံမည်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သည်။ အညေဟိ၊ တပါးကုန်သော ရဟန္တာတို့နှင့်။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံသည်။ (ဟောတိ၊ ၏) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏ အယံ-ဝါသနာ နာမ၊ ကား။ ကာ ပန၊ အဘယ်ပါနည်း။ ပဟီနကိလေသဿာပိ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော ကိလေသာရှိသော ရဟန္တာ၏လည်း (သာမတ္ထိယဝိသေသော-၌စပ်) အပ္ပဟိနကိလေ သဿ၊ မပယ်အပ် သေးသော ကိလေသာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ ကိလေသာကို မပယ်ရသေးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပယောဂ။ပ။ ဘူတော၊ အမူအရာပယောဂနှင့်တူသော အမူအရာပယောဂ၏အကြောင်းဖြစ်၍သော။ ကိလေသနိဟိ တော၊ ကိလေသာသည် သိုမှီးထားအပ်ခဲ့သော။ သာမတ္ထိယ-ဝိသေသော၊ အစွမ်းသတ္တိ အထူးတည်း။ (ကိမိဝ၊ ကား။) အာယသ္မတော ပိလိန္ဒဝစ္ဆဿ၊ ၏။ ဝသလသမုဒါစရနိမိတ္တံ ဝိယ၊ သူယုတ်ဟုပြောဆိုခြင်း ၏ အကြောင်းနိမိတ်ကဲ့သို့ တည်း။ အာရကာတိ၊ ဝေးသည်ဟူ၍။ ငုတ္တေ၊ သာမည အားဖြင့်ဆိုအပ်သည် ရှိသော်။ ဝါ၊ ဆုရာ၌။ ကိလေသာဟီတိ၊ ကိလေသာတို့မှ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော အယံ အတ္ထော၊ ဤထူးသော နက်ကို။ ကထံ ပန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ လဗ္ဘတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ သာမညဇောတနာယ၊ သာမညကို ပြဆိုခြင်း၏။ ဝါ၊ သာမညကို ပြဆိုသောစကား၏။ ဝိသေသတ္ထိနာ၊ အထူးဖြင့်အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝိသေသဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ အနုပယောဇေ တဗ္ဗတောစ၊ ယှဉ်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ “အဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏သန္တာန်၌။ ပါပကာ၊ ကုန်သော။ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အာရကာ၊ ဝေးကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏”။ ဣတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ သုတ္တပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဥဒါဟရိတဗ္ဗာနိ၊ ထုတ်ဆောင်ပြအပ်ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ အာရကာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ အာ-ကာရဿ၊ ၏။ ရဿတ္ထံ စ၊ ကို၎င်း။ က-ကာရဿ၊ ၏။ သာနုသာရံ၊ အနုသာရဟုခေါ်သော နိဂ္ဂဟိတ်နှင့်တကွ။ ဟ-ကာရံ စ၊ ကို၎င်း။ ကတွာ၊ ၍။ နရုတ္ထိနယေန၊ ဖြင့်။ အရဟန္တိ၊ ဟူ၍။ ပဒသိဒ္ဓိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝုတ္တံ ဧဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ၊ လွယ်ကူစွာမှတ်ယူစေနိုင်ခြင်း အကျိုးငှါ။ သော။ပ။ နာမာတိ၊ ဟူသော။ ဝါ၊ အစရှိသော။ ဂါထာဗန္ဓံ၊ ဂါထာအဖွဲ့ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ သမဉ္ဇနသီလော၊ တကွဖြစ်လေ့ရှိသော သူသည်။ ဝါ၊ တကွလိမ်းကျံလေ့ရှိသောသူသည်။ ဝါ၊ တကွရောနှောလေ့ရှိသောသူသည်။ သမင်္ဂီ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမင်္ဂိတာ၊ တာဟူသည်၁။ အသမန္နာဂမော၊ ကောင်စွာတကွ မလာခြင်းတည်း။ အသဟဝုတ္ထိတာ၊ တကွဖြစ်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။
၁၂၆။ အနတ္ထစရဏေန၊ အကျိုးမဲ့ကို ပြုကျင့်ခြင်းကြောင့်။ ကိလေသာဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ အရယော၊ ရန်သူတို့မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိလေသာ-ရယော၊ ကိလေသာရိမည်ကုန်၏။ အရီနံ၊ ကိလေသာတည်းဟူသော ရန်သူတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဟတတ္ထာ၊ ပယ်သတ်အပ်ကုန်ပြီးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အရိဟာတိ၊ အရိဟမည်၏ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်ကုန်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အရိဟာတိ၊ အရိမည်၏ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ ဆိုအပ်လျက။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ အရဟန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၂၇။ ယေဉ္စတံ သံသာရစက္ကန္တိ၊ ဟူ၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ မူလာဝယဝဘူတံ၊ မူလရင်းအစိတ်အပိုင်း ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ (ဒွယံ-၌စပ်) အန္တောစ၊ ၌၎င်း။ ဗဟိစ၊ ၌၎င်း။ သမ-ဋ္ဌိတံ၊ ကောင်းစွာသက်ဝင်၍ တည်သော။ အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာ-မယံ၊ တဏှာတို့ဖြင့် ပြီးသော။ ဒွယံ၊ နှစ်ခုပေါင်းသည်။ ရထစက္ကဿ၊ ရထားဘီး၏။ (မူလာဝယဝဘူတာ၊ သော။) နာဘိဝိယ၊ ပုံတောင်းနှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိဇ္ဇာဘဝတဏှာ မယနာဘိတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စယဖလဘူတေဟိ၊ အကြောင်းနှင့်အကျိုးဖြစ်၍ကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာတဏှာ ဇရာမရဏေဟိ၊ ဏတို့နှင့်။ သမ္ဗန္ဓအရသဒိသာ၊ ဆက်စပ်သော ထောက်အကန့်နှင့် တူကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုညာဒိအဘိသင်္ခါရာရန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗရာမရဏံ၊ သည်။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ၊ ၌။ ပရိယန္တဘာဝေန၊ အဆုံးစွန်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပါကဋံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဇရာမရဏကို။ နေမိဋ္ဌာနိယံ၊ အွ့ပ်အရာ၌ တည်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဇရာမရဏနေမိတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်၏ ရထစက္က-ပဝတ္တိယာ၊ ရထားဘီးလည်ခြင်း၏။ ပဓာနကာရဏံ၊ ပြဓာန်းသောအကြောင်းကား။ အက္ခော၊ ဝင်ရိုးသည်။ (ယောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သံသာရ-စက္ကပဝတ္တိယာ၊ သံသရာဘီးလည်ခြင်း၏။ (ပဓာနကာရဏံ၊ သည်။) အာသဝသမုဒယော၊ ယပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာသဝ။ပ။ တွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာသဝေါ ဧဝ၊ တို့သည်ပင်လျှင်။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ ကာရဧတ္တာ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာသဝသမုဒယော၊ မည်၏။ ယထာဟ၊ ကား။ အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော တိ၊ စူ၍။ (အာဟ၊ ၏။) ဝိပါက-ကဋတ္တာရူပ်ပ္ပဘေဒေါ၊ ဝိပါတ်ကဋတ္တာရုပ် အပြားရှိသော။ ကာမဘဝါဒိကော၊ အစရှိသော။ တိဘဝေါ ဧဝ၊ သုံးပါးတည်းဟူသော ရထား၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းတို့သည်။ သမံ၊ အညီအညွတ်။ ဝါ၊ တနည်း။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အာဒိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယောဇိတံ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာယောဇိတံ၊ မည်၏။ အာဒိရဟိတံ၊ အစကင်းသော။ ကာလံ၊ ပတ်လုံး။ ပဝတ္တတိ၊ လည်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ အနာဒိကာလပ္ပဝတ္တံ၊ မည်၏။
ခန္ဓာနဉ္စ၊ ခန္ဓာတို့၏၎င်း။ ဓာတုအာယတနာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ၊ မပြတ်။ ဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်သော။ ပဋိပါဋိ၊ အစဉ်ကို။ သံသာ-ရောတိ၊ ဟူ၍။ ပဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။
ဝုတ္တိသံသာရောဝ၊ ဆိုအပ်သော သံသရာသည်သာလျှင်။ သံသာရစက္ကံ၊ မည်၏။ အနေတာတိ၊ ကား။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဗောဓိမဏ္ဍေတိ၊ ကား။ ဗောဓိသင်္ခါတဿ၊ ဗောဓိဟုဆိုအပ်သော။ ဉာဏဿ၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏။ မဏ္ဍဘာဝပ္ပတ္တေ၊ ကြည်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ရာဖြစ်သော။ ဌာနေ၊ အရပ်၌ ဝါ၊ တနည်း။ ကာလေ၊ ၌။ ဝီရိယပါဒေဟီတိ၊ ကား။ သံကိလေသ-ဝေါဒါနပက္ခိယေသု၊ ညစ်နွမ်းခြင်း ဖြူစင်ခြင်းအဖို့ရှိသော တရားတို့၌။ သန္နိရုမ္ဘန-သန္နိက္ခိ ပနကိစ္စတာယ၊ ဖိနင်းခြင်း ချထားခြင်းကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (သန္နိက္ခိပန-အရာ၌ သမုက္ခိပန-ဟု ရှိလျှင်သာ၍ကောင်း၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် ဖိနင်းခြင်း မြှောက်ချီခြင်းကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်-ဟု အနက်ပေး) ဒွိဓာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝီရိယသင်္ခါတေဟိ၊ ကုန်သော။ ပါဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သီလပထဝိယန္တိ၊ ကား။ ပတိဋ္ဌဋ္ဌေန၊ တည်ရာဟူသော အနက်သဘောကြောင့်။ သီလမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပထဝီ၊ မည်၏။ တဿံ၊ ထိုသီလဟူသောမြေ၌။ ပတိဋ္ဌာယာဘိ၊ ကား။ သမ္ပာဒနဝသေန၊ ပြည့်စုံစေသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပတိဋ္ဌဟိတွာ၊ ကြံ့ကြံ့တည်ရှိ၍။ သဒ္ဓါဟတ္ထေနာတိ၊ ကား။ အနဝဇ္ဇဓမ္မာဒါနသာဓနတော၊ အပြစ်ကင်း သော ကုသိုလ်တရားကို ယူခြင်းကို ပြီးစီးခြင်းကြောင့်။ သဒ္ဓါဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ဟတ္ထော၊ လက်မည်၏။ တေန၊ ထိုသဒ္ဒါတည်း ဟူသောလက်ဖြင့်။ ကမ္မက္ခယကရံ၊ မည်၏။ ဉာဏဖရသုန္တိ၊ ကား။ သမာဓိသိလာယံ၊ သမာဓိတည်းဟူသော ကျောက်၌။ သုနိသိတမဂ္ဂဉာဏ-ဖရသုံ၊ ကောင်းစွာ သွေးအပ် သော မဂ်ဉာဏ်တည်း ဟူသော ပုဆိန်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။
၁၂၈။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားဖြင့်။ အရာနံ ဟတတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤသင်္ခေပပါဌ်၌။ သံသရံ၊ ကို (ဂဟေတွာ-၌စပ်) စက္ကံ ဝိယ၊ ဘီးနှင့်တူတည်ဖြစ်၍။ စက္ကန္တိ၊ ဘီးဟူ၍။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဒေသနာက္ကမေနပိ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒေသနာ အစဉ်အားဖြင့်လည်း။ တံ၊ ထိုသံသရာစက်တကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အထဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနမတဂ္ဂံ သံသာရဝဋန္တိ၊ ကား။ အနု အနု၊ အဆင့်ဆင့်လိုက်၍။ အမတဂ္ဂံ အဝိညာတကောဋိကံ၊ မသိအပ်သော အစွန်းရှိသော။ သံသာရမဏ္ဍလံ၊ သံသရာအဝန်းအဝိုင်းကို။ သေသော၊ ကုန်သော။ ဒသ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါရာဒယော၊ ကုန်သော။ ဇာတိပရိယောသာသနာ၊ ဇာတိအဆုံးရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အရာ၊ ထောက်အကန့်မည်ကုန်၏။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်နည်း ဟူမူကား။ မူလတော၊ အရင်းမူလအားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ဟူသော။ နာဘိယာ၊ ပုံတောင်းနှင့်၎င်း။ အန္တတော၊ အဆုံးအားဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာယ၊ ဟူသော။ နာဘိယာ၊ ပုံတောင်းနှင့်၎င်း။ အန္တတော၊ အဆုံးအားဖြင့်။ ဇရာမရဏေန၊ ဟူသော။ နေမိယာ၊ အကွပ်နှင့်၎င်း။ သမ္ဗန္ဓတာ၊ စပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အဝိဇ္ဇာ။ပ။ ပရိယန္တတ္တာ စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒုက္ခာဒီသူတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသမုဒယနိရောဓမဂ္ဂေသု၊ တို့၌။ တတ္ထ၊ ထိုသစ္စာလေးပါးတို့တွင်။ ဒုက္ခေ၊ ဒုက္ခသစ္စာ၌။ အညာဏံ၊ မသိခြင်းသည်။ တဒန္တောဂဓတ္တာစ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာကို ဖုံးလွှမ်းခြင်းကြောင့်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) သေသေသူ၊ ကြွင်းသောသစ္စာသုံးပါးတို့၌။ ပဋိစ္ဆာဒနတောဝ၊ ဖုံးလွှမ်းခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ ကို။ ဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာကို။ ကာမဘဝါဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ တိဓာ၊ ဖြင့်။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲ၍၎င်း။ တထာ၊ ထိုအတူ သုံးပါးအပြားအားဖြင့်ခြွ၍။ တပ္ပဋိစ္ဆာဒိကံ၊ ထိုကာမဘဝစသည်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော။ အဝိဇ္ဇံ စ၊ ကို၎င်း။ အဝိဇ္ဇာဒိပစ္စယေ၊ အဝိဇ္ဇာစသည်လျှင် အကြောင်းရှိကုန်သော။ တီသု ဘပေသု၊ တို့၌။ သင်္ခါရာဒိကေ စ၊ သင်္ခါရ အစရှိသည်တို့ကို၎င်း။ ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကာမဘဝေ စ အဝိဇ္ဇာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုကာမဘဝေ စ အဝိဇ္ဇာ စသောပါဌ်၌။ ကာမဘဝေ အဝိဇ္ဇာတိ၊ ကား။ ကာမဘဝေ၊ ၌။ အာဒီနဝပ္ပဋိစ္ဆာဒိကာ၊ အပြစ်ကို ဖုံးလွှမ်းတတ်သော။ အဝိဇ္ဇာ၊ သည်။ ရူပဘဝေ အရူပဘဝေ အဝိဇ္ဇာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသောနယော၊ တည်း။ ကာမဘဝေ သင်္ခါရာနန္တိ၊ ကား။ ကာမဘူမိပရိယာပန္နာနံ၊ ကာမဘုံ၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တနည်း။ ကာမဘဝေ၊ ကို။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ၊ ပြီးစေအပ်သည်ရှိသော်။ (နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗာ-ကား မသင့်။) တနည်း-နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ၊ ပြီးစေအပ်သော။ ကာမဘဝေ၊ ၌၁။ ယေ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံကာမဝူပပတ္တိနိဗ္ဗတ္တက-သင်္ခါရာနံ၊ ထိုကာမဘဝ၏ ဖြစ်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော သင်္ခါရတို့အား ၂။ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ကား။ ပုညာဘိသင်္ခါရာနံ၊ တို့အား။ တာဝ၊ စွာ။ အာရမ္မဏပစ္စယေနစ၊ အာရမ္မဏ ပစ္စယသတ္တိဖြင့်၎င်း။ ဥပနိဿယ-ပစ္စယေနစ၊ ဥပနိဿယပစ္စယ သတ္တိဖြင့်၎င်း။ ဒွိဓာ၊ နှစ်ပါးအပြားဖြင့်။ ယစ္စယော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပုညာဘိသင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ ဝါ၊ တို့တွင်။ သဟဇာတဿ၊ တကွဖြစ်သော အပုညာဘိသင်္ခါရအား။
သဟဇာတဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ အသဟဇာတဿ၊ တကွမဖြစ်သော အပုညာဘိသင်္ခါရအား။ အနန္တရသမနန္တရာဒိဝေသေန၊ ဖြင့်။ (ပစ္စော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) နာနန္တရဿ ပန၊ အခြားမဲ့ မဟုတ်သော အပုညာဘိသင်္ခါရအားမူကား။ အာရမ္မဏဝေသေန စေဝ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဥပနိဿယဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အရူပဘေဝ သင်္ခါရာနန္တိ၊ ကား။ အာနေဉ္စာဘိသင်္ခါရာနံ၊ တို့အား။ ဥပနိဒသယဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဣမသ္မႍအတ္ထေ၊ ဤကျေးဇူးပြုပုံအနက်ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝိတ္တာရိယမာနေ၊ ချဲ့အပ်သည်ရှိသော်။ အတိပ္ပပေဉ္စာ၊ အလွန်ကျယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ သယမေဝ၊ အလိုလိုပင်လျှင်။ ပရတော၊ နောက်(ပညာဘူမိ နိဒ္ဒေသ) ၌။ အာဂမိဿတိ၊ လတံ့။ ဣတိ၊ ဤနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ နံ၊ ထိုကျေးဇူးပြုပုံအနက်ကို။ န ဝိတ္ထာရယာမ၊ ကုန်အံ့။
တိဏ္ဏံ အာယတနာနန္တိ၊ ကား။ စက္ခုသောတမနာယတနာနံ၊ တို့အား။ ဧကဿာယတန ဿာတိ၊ ကား။ မနာယတနဿ၊ အား။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ ဖဿာဒီနမ္ပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဝိဘာဂေါ၊ ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ တတ္ထ သာသာ တဏှာတိ၊ ကား။ ရူပတဏှာဒိဘေဒေါ၊ ရူပတဏှာစသည် အပြားရှိသော။ ကာမဘဝါဒီသု၊ ကာမဘဝစသည်တို့တွင်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထို ဘဝ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇနကာ၊ ဖြစ်သော။ တဏှာ၊ သည်။
တဏှာဒိလူလိကာ၊ တဏှာစသည်လျှင် မူလရှိသော။ ကထာ၊ စကားကို။ အတိသံခိတ္တာ၊ အလွန်ချုံးအပ် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တိ စ၊ ထိုစကားကို၎င်း။ ဥပါဒါနဘဝေ စ၊ ဥပါဒါန်နှင့် ဘဝတို့ကို၎င်း။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဝိတ္ထာရေတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ကထန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကာမေပရိ ဘုဉ္စိဿာမီတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤစကားဖြင့်။ ကာမတဏှာပဝတ္တိံ၊ ကာမတဏှာ၏ ဖြစ်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ သဂ္ဂသမ္ပတ္တံ အနုဘဝိဿမီတိအာဒီဟိ၊ အစရှိသော စကားတို့ဖြင့်။ တထာ၊ တူ။ (ကာမတဏှာပဝတ္တံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ သာတဏှာ၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘုသံ၊ မြဲမြံစွာ။ အာဒါနဝသေန၊ ယူသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ကာမုပါဒါနံ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာမုပါဒါနပစ္စယာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထေဝါတိ၊ ကား။ ကာမုပါဒါနပစ္စယာ ဧဝ၊ ကာမုပါဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်သာလျှင်။
ဗြဟ္မလောကသမ္ပတ္တိန္တိ၊ ကား။ ရူပီဗြဟ္မလောကေ၊ ရူပဗြဟ္မာလောက၌။ သမ္ပတ္တိ၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာကို။ “သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ တေဘူမကာ၊ ဘုံသုံးပါး၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ကာမနီယဋ္ဌေန၊ အလိုရှိအပ်သောအနက်သဘောကြောင့်။ ကာမာ၊ မည်ကုန်၏။” ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဘဝရာဂေါပိ၊ သည်လည်း။ ကာမုပါဒါနမေဝ၊ မည်သညသာလျှင်တည်း။ ဣတိကတွာ၊ ၍။ ကာမုပါဒါန ပစ္စယာ ဧတ္တံ ဘာဝေတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သေသုပါဒါန မူလိကာသူပီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤစကား ရပ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့တည်ကား။ ယောဇနာ၊ တည်း။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဧကစ္စော၊ အချိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ “ပရော၊ မျက်မှောက်လောကမှတပါးသော။ လောကော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။” ဣတိ၊ သို့။ နတ္ထိကဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒိဋ္ဌုပါဒါနပစ္စယာ၊ ဒိဋ္ဌိဥပါဒါန် ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ ဒုစ္စရိတံ၊ ကို။ စရတိ၊ ပြုကျင့်၏။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပရော၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ “အသုကသ္မံ၊ သော။ သမ္ပတ္တိဘဝေ၊ ၌။ အတ္တာ၊ သည်။ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ပြတ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဂဏှာတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်လည်။ တတြ၊ ထိုဘဝ၌။ ဥပပတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှါ။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ သုစရိတံ၊ ကို။ စရတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိ၊ စသည်ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပရော၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ “ရူပီ၊ ရုပ်ရှိသည်။ မနောမယော၊ စျာန်စိတ်ဖြင့်ပြီးသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အတ္တာ၊ သည်။ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ ဤသို့ယူ၍။ ရူပူပပတ္တိယာ၊ ရူပဘဝ၌ဖြစ်ခြင်း၏။ မဂ္ဂံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော ရူပစျာန်ကို။ ဘာဝေတိ၊ ၏။ ဘာဝနာပါရိပူရိယာ၊ ဘာဝနာ၏ပြည့်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ဤသို့အစရှိ သော။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပရော၊ သည်။ “အရူပဘဝေ၊ ၌။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ အတ္တာ၊ သည်။ ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ ဤသို့ယူ၍။ အရူပူပပတ္တိယာ၊ ၏။ မဂ္ဂံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော အရူပစျာန် ကို။ ဘာဝေတိ၊ ၏။ ဘာဝနာပါရိပူရိယာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ သော။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတာဟိယေဝ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသော ယောဇနာတို့ ဖြင့်ပင်လျှင်။ အတ္တဝါဒုပါဒါန မူလိကာပိ၊ အတ္တဝါဒုပါဒါန်မူလရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ယောဇနာ၊ ကို။ သံဝဏ္ဏိတာ၊ ဖွင့်ပြအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ တူ။
ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒဝေသေနာပိ၊ ဝါဒ၏အစွမ်းဖြင့်လည်း။ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အပရော၊ သည်။ သီလေန၊ အလေ့အကျင့်ဖြင့်။ သုဒ္ဓီတိ၊ စင်ကြယ်၏ဟူ၍။ အသုဒ္ဓိမဂ္ဂံ၊ စင်ကြယ်ကြောင်းမဟုတ်သော နည်းလမ်းကို။ သုဒ္ဓိမဂ္ဂေါတိ၊ စင်ကြယ်ကြောင်းနည်းလမ်းဟူ၍။ ပရာမ သန္တော၊ သုံးသပ်လျက်။ သီလဗ္ဗတုပါဒါနပစ္စယာ၊ ဒါန်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ ဒုစ္စရိတံ၊ ကို။ စရတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ သံသာရစက္ကံ၊ ကို။ ဒေဿန္တေန၊ ပြတော်မူသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ (ဒဿိတော-၌စပ်) ကာမဘဝေ။ပ။ ဟောတီတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့၏။ ယွာယံ-ယော အယံ ပစ္စယဘာဝေါ စ၊ အကြင်ပစ္စည်း၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ယွာယံ-ယော အယံ ပစ္စယုပ္ပန္နဘာဝေါ စ၊ အကြင်ပစ္စယုပ္ပန်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်ပြီ။ တမေဝ၊ ထိုပစ္စည်း ပစ္စယုပ္ပန်၏အဖြစ်ကို၎င်း။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်ပြီ။ တမေဝ၊ ထိုပစ္စည်း ပစ္စယုပ္ပန်အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိံ၊ ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ နိဂမနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ပြတော်မူလိုသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဧဝံ အယန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ဟေတုနိဗ္ဗတ္တာ၊ အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ)ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဝိဇ္ဇာပိ၊ သည်လည်း။ ကာမာသဝါဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဟေတုကာဧဝ၊ အကြောင်းရှိသည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘောပေတေ ဟေတုသမုပ္ပန္နာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပစ္စယပရိဂ္ဂဟေတိ၊ ကား။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပစ္စယောနံ၊ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ အဝိဇ္ဇာဒီနံ၊ တို့ကို။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း၌။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ၊ ပြီးစေအပ်သောအနက်၌။ ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်အဆုံး ရှိသောပုဒ်တည်း။ ပညာတိ၊ ကား။ ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိသင်္ခါတာ၊ သော။ ပကာရတော၊ အပြားအားဖြင့်။ ဇာနာ၊ သိခြင်းတည်း။ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏန္တိ၊ ကား။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒါဝဗောဓော၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို ထိုးထွင်း၍သိသောဉာဏ်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဣဒံ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဒ္ဓါတ္တယေ၊ အဓွန့်ကာလသုံးပါးအပေါင်း၌။ ကင်္ခါမလဝိတရဏဝသေန၊ ယုံမှားဟူသော အညစ်အကြေးကို လွန်မြောက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတိတမ္ပိ အဒ္ဓါနန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတေနေဝ နယေနာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာ ဟေတူတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာယံ၊ ၌။ ဧတေန ဝုတ္တေန နယေန၊ ဖြင့်။ သင်္ခါရာ ဟေတု၊ ဝိညာဏံ ဟေတုသမုပ္ပန္နန္တိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဝိတ္တာရေတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။
ဧတ္ထ၊ ဤတရားအပေါင်း၌။ အဝိဇ္ဇာဒယောစ၊ စသည်တို့ကို၎င်း။ သိညာဏာ၊ ဒယောစ၊ တို့ကို၎င်း။ သံခိပ္ပန္တိ၊ ချုံးအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သင်္ခေပေါ၊ မည်၏။ ဟေတုစ၊ အကြောင်းအပေါင်းကို၎င်း။ ဝိပါကောစ၊ အကျိုးအပေါင်းကို၎င်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ဟေတု ဣတိ၊ အကြောင်းဟူ၍၎င်း။ ဝိပါကော ဣတိ၊ အကျိုးဟူ၍၎င်း။ သံခိပ္ပတိ၊ ချုံးအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သင်္ခေပေါ၊ မည်၏။ အဝိဇ္ဇာဒယော စ၊ တို့ကို၎င်း။ ဝိညာဏာဒယောစ၊ တို့ကို ၎င်း။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) အဝိဇ္ဇာဒယော စ၊ တို့ကို၎င်း။ ဝိညာဏာဒယောစ၊ တို့ကို၎င်း။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) ပန၊ ဆက်။ သင်္ခေပဘာဝသာမညေန၊ သင်္ခေပအဖြစ်ဟူသော သာမညအားဖြင့်။ ဧကဝစနံ၊ ဧကဝုစ်ဝိဘတ်ကို။ ကတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တေ သင်္ခေပါ၊ တို့သည်။ အတီတေ၊ ၌။ ဟေတု၊ အကြောင်းသင်္ခေပ၎င်း။ ဧတရဟိ၊ ၌။ ဟေတု၊ ၎င်း။ အာယတိံ၊ နောင်အနာဂတ်ဘဝ၌။ ဝိပါကော၊ ၎င်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ကာလဝိဘာဂေန၊ ကာလကိုဝေသန်သော အားဖြင့်။ ဝါ၊ ကာလအပြားအားဖြင့်။ စတ္တာရော၊ တို့သည်။ ဇာတာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုရိမသင်္ခေပေါ။ပ။ အဒ္ဓါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သင်္ခေပ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဘာဂါဒိဝစနံ၊ အဖို့ကို ဟောသောသဒ္ဒါတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတီတော၊ သော။ ဟေတုဘာဂေါ၊ အကြောင်းအဖို့သည်။ ပဌမော သင်္ခေပေါ၊ မည်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော သင်္ခေပတို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ကိလေသကမ္မဘာဝသာမညတောစ၊ ကိလေသာအဖြစ် ကံအဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တေဟိ၊ ထိုတဏှာ ဥပါဒါန်ဘဝတို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သကိစ္စာကရဏတောစ၊ မိမိ၏ ကိစ္စကို မပြုနိုင်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ တဏှုပါဒါနကဝါ၊ တို့သည်။ ဂဟိတာဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ၊ ဤအဝိဇ္ဇာ သင်္ခါရ တဏှာ ဥပါဒါန် ဘဝဟူသော ငါးပါးသောတရားတို့သည်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်မှယူ၍ တုလျတ် ပုဒ်ထည့်သည်။ ၎င်းကို ကမ္မဝဋ-၌စပ်) ကမ္မံ စ၊ ကံသည်၎င်း။ တဿ၊ ထိုကံ၏။ သဟကာရီကာရဏံစ၊ တကွပြုလေ့ရှိသော အကြောင်းသည်၎င်း။ ဝါ၊ တကွပြုဖော်ပြုဖက် အဖော်သဟဲ သည် ၎င်း။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝဋနတ္ထေန၊ လည်တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ကမ္မဝဋံ၊ မည်၏။
ဝိညာဏနာမရူပသဠာယတနဖဿဝေဒနာနံ၊ တို့၏။ ဇာတိဇရာဘင်္ဂါဝတ္ထာ၊ ဖြစ်ခြင်းအိုခြင်း ပျက်ခြင်း အခိုက်အတန့်ကို။ ဝါ၊ ဥပါဒ်ဌီတင် အခိုက်အတန့်ကို။ ဇာတိဇရာမရဏန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇာတိဇရာ။ပ။ နိဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာတိ၊ ၍။ အာဟာ၊ ၏
ဣမေတိ၊ ကား။ ဝိညာဏာဒယော၊ တို့တည်း။ ပစ္စုပ္ပနုပ္ပန္နဟေတုတော၊ ပစ္စုပ္ပန်အကြောင်းကြောင့်။ ဘာဝီနံ၊ မုချဖြစ်လတံ့ကုန်သော။ အနာဂတာနံ၊ အနာဂတ်ဖြစ်သော အကျိုးတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာယတိံ၊ နောင်အနာဂတ်ကာလ၌။ ဝိပါကဝဋံ၊ မည်၏။ တေတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒယော၊ တို့တည်း။ အာကာရတောတိ၊ ကား။ သရူပတော၊ ဖြင့်။ အဝုတ္တာပိ၊ သော်လည်း။ တသ္မိံ တသ္မိံ သင်္ဂဟေ၊ ထိုထိုအစု၌။ ဝါ၊ ထိုထိုအလွှာ၌။ အာကိရီယန္တိ၊ ထည့်သွင်းအပ်ကုန်၏။ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရာဒိဂ္ဂဟဏေဟိ၊ အဝိဇ္ဇာသင်္ခါရအစရှိသည်တို့ကို ယူခြင်းတို့ဖြင့်။ ပကာသီယန္တိ၊ ပြအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကာရာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အတီတဟေတုအာဒီနံ၊ အတိတ်အကြောင်းစသည်တို့၏။ ပကာရာ၊ အပြားတို့သည်။ အာကာရာ၊ ကုန်၏။ တတော အာကာရာတော၊ ထိုအခြင်းအရာ သရုပ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အပြားအားဖြင့်။ အတီတေ၊ ၌။ ဟေတုပဉ္စကာဒီဘေဒတော၊ အကြောင်းငါးခု အပေါင်းစသည်တို့၏ အပြားအားဖြင့်။ ဝီသတိဝိဓာ၊ နှစ်ဆယ်သောအပြားရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
သင်္ခါရ။ပ။ သန္ဓီတိ၊ ကား။ ဟေတုတော၊ အကြောင်းမှ။ ဖလဿ၊ အကျိုး၏။ အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိ ဘာဝတော၊ ပြတ်စဲခြင်းမရှိသော ဖြစ်ခြင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟေတုဖလသမ္ဗန္ဓဘူတော၊ အကြောင်းနှင့် အကျိုး၏ အဆက်အစပ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဧကော၊ တခုသော။ သန္ဓိ၊ အစပ်မည်၏။ ဘဝဇာတီနံ၊ တို့၏။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ ဝါ၊ အကြားသည်။ တထာ၊ တူပင်တည်း။ ပန၊ တပါး။ ဝေဒနာတဏှာနံ၊ တို့၏။ အန္တရာ၊ ၌။ ဝါ၊ သည်။ ဖလတော၊ မှ။ ဟေတုနော၊ ၏။ အဝိစ္ဆေဒပ္ပဝတ္တိဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဖလဟေတုသမ္ဗန္ဓဘူတော၊ သော။ ဧကော၊ သော။ သန္ဓိ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဖလဘူတောပိ၊ အကျိုးဖြစ်၍ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ဓမ္မော၊ သည်။ အညဿ၊ တပါးသောအနာဂတ်အကျိုး၏။ ဟေတုသဘာဝဿ၊ အကြောင်းသဘောရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။
ဣတီတိ၊ ဣတိဟူသော-ပုဒ်သည်။ ဝုတ္တပကာရပရာမသနံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားကို သုံးသပ်ကြောင်း ဖြစ်သော စကားတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ စတုသင်္ခေပန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗာကာရတောတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤအရဟံ ပုဒ်၏အဖွင့်၌။ ဝုတ္တေဟိစ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်လည်းဖြစ် ကုန်သော။ အဝုတ္တေဟိစ၊ မဆိုအပ်သေးသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ (အာကာရေဟိ-၌စပ်) ပဋိစ္စသမုပ္ပါ ဒဝိဘင်္ဂေ စ၊ ၌၎င်း။ အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာနာဒီသုစ၊ အနန္တနယမည်သော သမန္တပဋ္ဌာန်းကျမ်း စသည်တို့၌၎င်း။ အာဂတေဟိ၊ လာကုန်သော။ သဗ္ဗေဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဇာနာတီတိ၊ ကား။ အဝဗုဇ္စျတိ၊ တိုးထွင်း၍ သိတော်မူ၏။ ပဿတီတိ၊ ကား။ ဒဿနဘူတေန၊ မြင်တတ်သည် ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဉာဏစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ပစ္စက္ခတော၊ ဖြင့်။ ပဿတိ၊ ၏။ အညာတိ ပဋိဝိဇ္စျတီတိ၊ ဟူသော နှစ်ပုဒ်သည်။ တေသံဃေဝ၊ ထိုဇာနာတိ ပဿတိဟူသော နှစ်ပုဒ်တို့၏သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ တံ ဇာနနံ၊ ထိုသိခြင်းသည်။ ဉာတိဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ယထာသဘာဝတော၊ ဟုတ်မှန်တိုင်းသော သဘော အားဖြင့်။ ဇာနနဋ္ဌေန၊ သိတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ပဇာနနဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ အိစ္စာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ပကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္စျနဋ္ဌေန၊ ထိုးထွင်း၍သိတတ်သော အနက်သဘော ကြောင့်။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ယဒတ္တံ၊ အကြာင်အကျိုးငှါ။ ဣဒံ ဘဝစက္ကံ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အာနိတံ၊ ထုတ်ဆောင်အပ်၏။ တံ၊ ထိုအကျိုးကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ဣမိနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဋ္ဌ်၌။ တေ ဓမ္မေတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒိကေ၊ ကုန်သော။ တေ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ယထာဘူတံ ဉာတွတိ၊ ကား။ မဟာဝဇီရဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဇာနိတွာ၊ သိတော်မူ၍။ ဗလဝဝိပဿနာယ၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗိန္ဒန္တော၊ ငြီးငွေ့တော်မူသည်ဖြစ်၍။ အရိယမဂ္ဂေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိရဇ္ဇန္တော၊ တပ်မက်ကင်းတော်မူသည်ဖြစ်၍။ ဝိမုစ္စန္တော၊ လွတ်မြောက်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ အရေ၊ သံသရာစက်၏ ထောက်အကန့်တိုကို။ ဟနိ၊ ခုတ်ဖျက်တော်မူပြိ။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယဒါ၊ ၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဝိမုစ္စတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ အရေ၊ တို့ကို။ ဟနိတိနာမ၊ ခုတ်ဖျက်ဆဲမည်၏။ တတောပရံ ပန၊ ၌ကား။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓက္ခဏံ၊ ထိုးထွင်း၍ သိတော်မူပြီးသော ခဏကို။ ဝါ၊ ဘုရား ဖြစ်တော်မူပြီးသောခဏကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဟနိ ဝိဟနိဝိဒ္ဓံ သေတီတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၂၉။ စက္ကဝတ္တိနော၊ စကြဝတေးမင်း၏။ ဝါ၊ အား။ အစေတနေ၊ စေတနာ မရှိသော။ စက္ကရတနေ၊ စကြာရတနာသည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ တတ္ထေဝ၊ ထိုစကြာရတနာ၌သာလျှင်။ လောကော၊ လူအပေါင်းသည်။ ပူဇံ၊ ပူဇော်ခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ၏။ အညတ္ထ၊ စကြာရတနာမှ တပါးသော အရပ်၌။ ပူဇာဝိသေသာ၊ ပူဇော်အထူးတို့သည်။ ပစ္ဆိဇ္ဇန္တိ၊ ပြတ်စဲကုန်၏။ သမ္မာသဗ္ဗုဒ္ဓေ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ ပွင့်လတ်သော်။ ကိမင်္ဂံပန၊ အဘယ်မှာဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဥပ္ပန္နေ တထာဂတေတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကောပန။ပ။ ပူဇာဝိသေသာနိန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တတော၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ပူဇော်ခြင်း အထူးမှ။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော။ (ပူဇာဝိသေသာနံ-၌ စပ်) အမဟေသက္ခေဟိ၊ တန်ခိုးမကြီး ကုန်သော။ ဒေဝမနုဿေဟိ၊ တို့သည်။ ကရိယမာနာနံ၊ ပြုအပ်ကုန်သော။ နာတိဥဋ္ဌာရာနံ၊ အလွန်မကြီးကျယ်လှကုန်သော။ ပူဇာဝိသေသာနံ၊ တို့ကို။
အရဟဘာဝေ၊ ခံထိုက်သည်၏ အဖြစ်၌။ ကထာ နာမ၊ ဆိုဖွယ်မည်သည်။ ကာ၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ အတ္ထာနုရူပန္တိ၊ ကား။ အရဟတ္ထတ္ထဿ၊ အရဟံ၏အဖြစ်ဟူသော အနက်အား။ အနုရူပံ၊ လျော်သော။ အနွတ္ထံ၊ အနွတ္ထဖြစ်သော (အမည်တည်း။)
၁၃၀။ အသိလောကဘယေနာတိ၊ ကား။ အကိတ္တိဘယေန၊ အကျော်စောမဲ့ခြင်းမှ ကြောက်ရွံ့စိုးရိမ်ခြင်း ကြောင့်။ နံ၊ ငါပြုသော ထိုမကောင်းမှုကို။ ကောစိ၊ တစုံတယောက်သော သူသည်။ မာဇည၊ မသိပါစေ သတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ (ဗာလာ၊ လူမိုက်တို့သည်။) ရဟော၊ ဆိတ်ကွယ်ရာအရပ်၌။ ပါပံ၊ ကို။ ကရောန္တိ(ယထာ)၊ ပြုကုန်သကဲ့သို့။ (ဧဝံ၊ တူ။) ဧသ ဘဂဝါ၊ ဤမြတ်စွာဘုရားသည်။ ပါပဟေတူနံ၊ မကောင်းမူ၏အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော ကိလေသာတို့၏။ ဗောဓိမဏ္ဍေ ဧဝ၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ပင်လျှင်။ သုပ္ပဟီနတ္တာ၊ ကောင်းစွာပယ်သတ် အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌မျှ။ (ရဟော၊ ၌။ ပါပံ၊ ကို။) န ကရောတိ၊ ပြုတော်မမူ။
အပရော၊ အဋ္ဌကထာနည်းမှတပါးသော။ နယော၊ နည်းသစ်ကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။) အာရကာ၊ ဝေးတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟံ၊ မည်၏။ သုဝိဒူရဘာဝတော၊ အလွန်ဝေးတော်မူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣစ္စေဝ၊ ဤသို့သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ကုတော၊ အဘယ်မှ။ သုဝိဒူရဘာဝတော၊ ကြောင့်။ (အရဟံ၊ သနည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အဘာဝိတကာယာ၊ ပွားအပ်ပြီး သောကိုယ်အမူအရာ ကာယိန္ဒြေမရှိကုန်သည်။ အဘာဝိတသီလာ၊ သော သီလအကျင့်မရှိကုန်သည်။ အဘာဝိတစိတ္တာ၊ သော စိတ်မရှိကုန်သည်။ အဘာဝိတပညာ၊ သော ပညာမရှိကုန်သည။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ ပွားအပ်ပြီးသော ကာယစသည်မရှိခြင်းကြောင့်ပင်လျှင်။ အပ္ပဟီ နရာဂဒေါသ မောဟာ၊ မပယ်အပ်သေးသော ရာဂဒေါသ မောဟရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ အရိယဓမ္မ ဿ၊ အရိယာတရား၌။ အကောဝိဒါ၊ မကျွမ်းကျင်မလိမ္မာကုန် သည်။ အရိယဓမ္မေ၊ ၌။ အဝိနီတာ၊ မဆုံးအပ်သေး၍ မယဉ်ကျေးကုန်။ အရိယဓမ္မဿ၊ ကို။ အဒဿာဝိနော၊ မြင်လေ့မရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ အပ္ပဋိပန္နာ စ၊ မှန်စွာမကျင့်ကုန် သည်၎င်း။ မိစ္ဆာပဋိပန္နာ စ၊ မှားယွင်းစွာ ကျင့်ကုန်သည်၎င်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန် ၏။) တတော၊ ထိုသို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ။ သုဝိဒူရဘာဝတော၊ လွန်စွာဝေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (အရဟံ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏေ။ပ။ ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဘိက္ခု၊ သည်။ မေ၊ ၏။ သင်္ဃာဋိကဏ္ဏေ၊ သင်္ကန်းစွန်း၌။ ဂဟေတွာ၊ စွဲကိုင်၍။ ပါဒေ၊ ငါ၏ခြေရာ၌။ ပါဒံ၊ သူ၏ခြေကို။ နိက္ခိပန္တော၊ ချနင်းလျက်။ ပိဋိတော ပိဋ္ဌိတော၊ နောက်မှ နောက်မှ။ အနုဗန္ဓော၊ အစသ်လိုက်သည်။ စေပိ အဿ၊ အကယ်၍ဖြစ်စေကာမူ။ သော စ၊ ထိုရဟန်းသည်လည်း။ အဘိဇ္စျာလု၊ သူ့ပစ္စည်းကို ရလိုသမှု ရှေးရှုကြံစည်ခြင်း အဘိဇ္စျာအဖြစ်များသည်။ ကာမေသု၊ တို့၌။ တိဗ္ဗသာရာဂေါ၊ ထူထဲပြင်းထန်သော တပ်မက်ခြင်း ရှိသည်။ ဗျာပန္နစိတ္တော၊ ဗျာပါဒဖြင့်ပျက်စီးသော စိတ်ရှိသည်။ ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကေပ္ပေါ၊ ပြစ်မှားသောစိတ် အကြံ အစည်ရှိသည်။ မုဋ္ဌဿတိ၊ လွတ်သော သတိရှိသည်။ အသမ္ပဇာနော၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်မရှိသည်။ အသမာဟိတော၊ ကောင်စွာစိတ်မတည် တံ့သည်။ ဝိဗ္ဘန္တစိတ္တော၊ ထိုထိုဤဤလှည့်လည်ပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိသည်။ ပါကတိန္ဒြိာယာ၊ ပြုပြင်ပိတ်ဆို့ခြင်း မရှိပကတိ အတိုင်းဣန္ဒြေရှိသည်။ (စေ) ဟောတိ၊ အံ့။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ မယှံ၊ ငါမှ။ အာရကာဝ၊ ဝေးသည်သာလျှင်တည်း။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်သည်း။ တဿ၊ ထိုရဟန်းမှ။ (အာရကာဝ၊ သာလျှင်တည်း။) တံ၊ ထိုသို့ဝေးခြင်းသည်။ ကိဿဟေတု၊ အဘယ် အကြောင်းကြောင့်နည်းဟူမူ။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ အပဿန္တော၊ မမြင်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မံ၊ ငါကို။ န ပဿတိ၊ မမြင်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်ပေတည်း။)]
ဟိ၊ မှန်။ ယထာဝုတ္တပုဂ္ဂလာ၊ ရှေ့စကား၌ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သာယံ၊ ညနေချမ်း၌၎င်း။ ပါတံ၊ နံနက်ခင်း၌၎င်း။ သတ္တု၊ ၏။ သန္တိကာဝစရာဝ၊ အနီး၌ကျက်စားကုန်သည် သာလျှင်။ သစေပိ သိယုံ၊ အကယ်၍ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ တာဝတာ၊ ထိုသို့အနီး၌ ကျက်စားရုံမျှ ဖြင့်။ သတ္ထု၊ နှင့်။ သန္တိကာတိ၊ နီးကုန်သည်ဟူ၍။ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုအပ်ကုန်။ တထာ၊ တူ။ သတ္ထာပိ၊ ကိုလည်း။ နေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့နှင့်။ (သန္တိကေတိ၊ ဟူ၍။ နဝတ္တဗ္ဗော၊ အပ်။) ဣတိ၊ သို့။ အသပ္ပုရိသာနံ၊ သူတော်မဟုတ်သူယုတ်မာတို့မှ။ အာရကာ ဒူရေ၊ ဝေးတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အရဟံ၊ မူ၏။
နီဟီနာသယာ၊ ယုတ်ည့ံသော အလိုအဇ္စျာသယရှိကုန်သော။ ယေနရာ၊ အကြင်လူတို့ဥည်။ သမ္မာ၊ စွာ။ န ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ တေဟိ၊ ထိုကောင်းစွာ မျကင့်ကုန်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ။ အာရကာ ဒူရေ၊ ဝေးတော်မူ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ (ဘဂဝါ၊ ကို။) အရဟံ၊ ဟူ၍။ မတော၊ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤကား သင်္ဂဟဂါထာတည်း။
တထာ၊ တူ။ အာရကာ၊ နီးတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟံ၊ မည်၏။ အာသန္နဘာဝတော၊ နီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ကုတော၊ မှ။ ဝါ၊ နှင့်။ အာသန္န ဘာဝတော၊ ကြောင့်။ (အရဟံ၊ မည်သနည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တု့သည်။ ဘာဝိတကာယာ၊ ပွားအပ်ပြီးသော ကိုယ်အမူအရာ ကာယိန္ဒြေရှိကုန်သည်။ ဘာဝိတသီလာ၊ ကုန်သည်။ ဘာဝိတစိတ္တာ၊ ကုန်သည်။ ဘာဝတိပညာ၊ ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တတောဧဝ၊ ထိုသို့ပွားအပ်ပြီးသော ကာယစသည်ရှိသောကြောင့်ပင်လျှင်။ ပဟီနရာဂဒေါသမောဟာ၊ ရှိကုန်သည်ဖြစ် ၍။ အရိယဓမ္မဿ၊ ၌။ ကောဝိဒါ၊ ကုန်၏။ အရိယဓမ္မေ၊ ၌။ သုဝိနီတာ၊ ကုန်၏။ အရိယဓမ္မဿ၊ ကို။ ဒဿဝိနော၊ ကုန်၏။ သမ္မာပဋိပန္နာ၊ ကောင်းစွာကျင့်ကုန်၏။ တတော၊ ထိုသို့ ကောင်းစွာကျင့်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့မှ။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ အာသန္နဘာဝတော၊ ကြောင့်။ (အရဟံ၊ ၏။) စ၊ မှန်။ ဘဂတော၊ သည်။ ယောဇနသတေ။ပ။ပဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဧတံပိ၊ ဤစကားကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ဘိက္ခေဝေ၊ တို့။ ဘိက္ခု၊ သည်။ မေ၊ ၏။ ယောဇနသတေ၊ ယူဇနာတရာဝေးကွာသော အရပ်၌။ စေပိ ဝိဟရေယျ၊ အကယ်၍နေစေကာမူ။ သောစ၊ ထိုရဟန်းသည်လည်း။ အနိဘိဇ္စျာလု၊ သူ့ပစ္စည်းကို ရလုသမှု ရှေးရှုကြံစည်ခြင်း အဘိဇ္စျာဖြစ်ခြင်းမများသည်။ ကာမေသု၊ တို့၌။ နတိဗ္ဗသာရာဂေါ၊ သည်။ အဗျာပန္နစိတ္တော၊ သည်။ အပ္ပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပေါ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌိတဿတိ၊ သည်။ သမ္ပဇာနော၊ သည်။ သမာဟိတော၊ ကောင်းစွာ စိတ်တည်တံ့သည်။ ဧကဂ္ဂစိတ္တော၊ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိသည်။ သံဝုတိန္ဒြိယော၊ ပိတ်ဆို့စောင့်စည်းအပ်သော ဣန္ဒြေရှိသည်။ (စေဟောတိ၊ အံ့။) အထခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ မယှံ၊ ငါနှင့်။ သန္တိကေဝ၊ နီးသည်သာလျှင်တည်း။ အဟဉ္စ၊ ငါသည်လည်း။ တဿ၊ ထိုရဟန်းနှင့်။ (သန္တိကေဝ၊ တည်း။) တံ၊ ထိုသို့နီးခြင်းသည်။ ကိဿ ဟေတု၊ နည်း။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သောဘိက္ခု၊ သည်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ ၏။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပဿန္တော၊ မြင်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ ၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်ပေတည်း။)]
ဟိ၊ မှန်။ တထာရူပါ၊ ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာ၊ တို့သည်။ သတ္တု၊ ၏။ ယောဇနသဟဿန္တရိကာပိ၊ ယူဇနာ တထောင်ခြားသောအရပ်၌ တည်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ တာဝတာ၊ ထိုသို့အရပ်ဒေသဝေးကွာရုံမျှဖြင့်။ သတ္တု၊ မှ။ ဝါ၊ နှင့်။ ဒူရစာရိနောတိ၊ ဝေးသောအရပ်၌ နေကုန်သည် ဟူ၍။ နဝတ္တဗ္ဗာ၊ ကုန်။ တထာ၊ တူ။ သတ္ထာပိ၊ ကိုလည်း။ နေသံ၊ ထိုရဟန်းတို့မှ။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ (ဒူရစာရီတိ၊ ၍။ နဝတ္တဗ္ဗော၊ အပ်။) ဣတိ၊ သို့။ သပ္ပရိသာနံ၊ သူတော်ကောင်းတို့နှင့်။ အာရကာ အာသန္နေ၊ နီး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟံ၊ မည်တော်မူ၏။
သုပ္ပဏီတာဓိမုတ္တိကာ၊ အလွန်ကျောင်းမြတ်သော နှလုံးသွင်းခြင်းရှိကုန်သော။ ယေနရာ၊ တို့သည်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ ကျင့်ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုကောင်းစွာ ကျင့်ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်။ (ဇိနော၊ မြတ်စွာဘုရား သည်။ ) အာရကာ အာသန္နေ၊ နီးတော်မူ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဇိနော၊ သည်။ အရဟံ၊ မည်တော်မူ၏။
ရာဂါဒယော၊ ရာဂအစရှိကုန်သော။ ယေ ဣမေ ပါပဓမ္မာ၊ အကြင်ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ် တရားတို့ သည်။ ယသ္မံ သန္တာနေ၊ အကြင်သန္တာန်၌။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုသန္တာန်၏။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပိ အနတ္ထံ၊ မျက်မှောက်၌ ဖြစ်သောအကျိုးမဲ့ကို၎င်း။ သမ္ပရာယိကမ္ပိ အနတ္ထံ၊ တမလွန်၌ ဖြစ်သော အကျိုးမဲ့ကို၎င်း။ သမ္ပရာယိကမ္ပိ အနတ္ထံ၊ တမလွန်၌ဖြစ်သော အကျိုးမဲ့ကို၎င်း။ အာဝဟန္တိ၊ ဆောင်တတ်ကုန်၏။ နိဗ္ဗာနဂါ မိနိယာ၊ နိဗ္ဗာန်သို့သွားရောက်သော။ ဝါ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်း ဖြစ်သော။ ပဋိပဒါယ၊ အကျင့်၏။ ဧကံသေနေဝ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သာလျှင်။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘူတာ စ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍လည်း ဖြစ်ကုန်၏။ တေ၊ ထိုရာဂအစရှိသော ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ (ရဟာ နာမ-၌ စပ်) အတ္တဟိတံစ၊ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားကို၎င်း။ ပရိဟိတဉ္စ၊ သူတပါး၏ အကျိုးစီးပွားကို၎င်း။ ပရိပူရေတုံ၊ ငှါ။ သမ္မာ ပဋိပဇ္ဇန္တေဟိ၊ ကောင်းစွာ ကျင့်ကုန်သော။ သာဓူဟိ၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ ဒူရတော၊ ဝေးစွာ။ ရဟိတဗ္ဗာ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗာ၊ စွန့်အပ်ကုန်၏။ ပဟာတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရဟာနာမ၊ ရဟမည်ကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုစွန့်ပယ်အပ် သော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ သည်။ (သာဓက ပါဠိနှင့်ညီစေရန် ဆဋ္ဌုန္တနှင့်ဆိုသည်) ဗောဓိမူလေယေဝ၊ ဗောဓိမဏ္ဍိုင်၌ ပင်လျှင်။ အရိယမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပဟီနာ၊ ကုန်ပြီ။ သမုစ္ဆိန္နာ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်အပ်ကုန်ပြီ။ ယထာဟ၊ မူကား။
ဗြာဟ္မဏ၊ ပုဏ္ဏား။ တထာဂတဿ၊ သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ရာဂေါ၊ ကို။ ပဟီနော၊ ပယ်အပ်ပြီ။ ဒေါသော၊ ကို။ မောဟော၊ ကို။ (ပဟီနော၊ ပြီ။) သဗ္ဗေပိ၊ အလုံးစုံလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပါကကာ၊ အကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ပဟီနာ၊ ကုန်ပြီ။ ဥစ္ဆိန္နမူလာ၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်ဖြတ်အပ်ပြီးသော အမြစ်အရင်းရှိကုန်၏။ တာလာဝတ္ထုကတာ၊ ထန်းပင်၏ အရာကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်ပြီ။ ဝါ၊ ထန်းပင်ငုတ်ကဲ့သို့ ပြုအပ်ကုန်ပြီ။ အနဘာဝံကတာ၊ တဖန်မဖြစ်ခြင်းကိုပြုအပ်ကုန်ပြီ။ အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မာ၊ နောင်အခါ၌မဖြစ်ခြင်း သဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။)
တသ္မာ၊ ထိုသို့ ပယ်ဖြတ်အပ်ပြီးသောကြောင့်။ ဧတဿ၊ ဤမြတ်စွာဘုရားအား။ ရဟာ၊ ပယ်စွန့်အပ် ပယ်စွန့်ထိုက်သော အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟောတိ၊ ဟောဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ ဩကာရဿ၊ ၏။ သာနုသာရံ၊ နိဂ္ဂဟိတ်နှင့် တကွသော။ အ-ကာရာဒေသံ၊ အ-အက္ခရာဟူသော အာဒေသကို။ ကတွာ၊ ၍။ အရဟန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သာဓူဟိ၊ သူတော်ကောင်းတို့သည်။ ရဟိတဗ္ဗတော၊ စွန့်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပါပဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ရဟာနာမ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုအကုသိုလ်တရားတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ပဟီနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ကို။ အရဟံ၊ မည်၏ဟူ၍။ မတော၊ သိအပ်၏။
သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပရိညာတက္ခန္ဓာ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ပြီးသော ခန္ဓာရှိကုန်သော။ ပဟိနကိလေသာ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော ကိလေသာရှိကုန်သော။ ဘာဝိတမဂ္ဂါ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော မဂ်ရှိကုန်သော။ သစ္ဆိကတိရောဓာ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီးသော နိရောဓသစ္စာရှိကုန်သော။ ခီဏာသဝါ၊ ကုန်ပြီးသော အာသဝေါရှိကုန်သော။ ယေ ဘေ အရဟန္တော၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) အပ္ပတ္တမာနသာ၊ မရောက်အပ်သေးသော အရဟတ္တဖိုလ်စိတ်ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ အရဟတ္တဖိုလ်သို့ မရောက်ကုန်သေးသော။ ယေ စ သေက္ခာ၊ တိုကသည်လည်း။
အနုတ္တရံ၊ အလွန်အကဲမရှိ အမြတ်ဆုံးသော။ ယောဂက္ခေမံ၊ ယောဂ၏ကုန်ရာ အရဟတ္တဖိုလ်ကို။ ပတ္ထယမာနာ၊ တောင့်တကုန်လျက်။ ဝိဟရန္တိ၊ ကုန်၏။ ပရိသုဒ္ဓပယောဂါ၊ စင်ကြယ်သောကိုယ်နှုတ်အမူအရာ ပယောဂရှိကုန်သော။ ကလျာဏဇ္စျာသယာ၊ ကောင်းသော အလိုအဇ္စျာသယရှိကုန်သော။ သဒ္ဓါသီလ သုတဒိဂုဏသမ္ပန္နာ၊ ကုန်သော။ ယေ စ ပုဂ္ဂလာ၊ တို့သည်လည်း။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေဟိ၊ ထိုရဟန္တာအစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ နရဟိတဗ္ဗောန ပရိစ္စဇိတဗ္ဗော၊ မစွန့်အပ်။ တေ စ၊ ထိုရဟန္တာ စသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုလည်း။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ (နရဟိတဗ္ဗာ န ပရိစ္စဇိတဗ္ဗာ၊ မစွန့်အပ်ကုန်။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟံ၊ မည်၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ အရိယပုဂ္ဂလာ၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကို။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မဿ၊ မြင်အပ်ပြီးသော တရားကို။ ပစ္စက္ခကရဏတော၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်း ကြောင့်။ သတ္ထု၊ ၏။ ဓမ္မသရီရေန၊ တရားတည်း ဟူသော ကိုယ်တော်နှင့်။ ဝါ၊ ကိုယ်တော်သည်။ အဝိရဟိတာ ဧဝ၊ မကင်းကုန်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ မစွန့်အပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (အဟံ၊ သည်။ ဗြူမိ ယထာ၊ ဆို သကဲ့သို့။) အာယသ္မာ ပိင်္ဂိယော၊ ယမထေရ်သည်။ ပဿမိ။ပ။ နတောဟ မသ္မီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ပြီ။
[ဗြာဟ္မဏ၊ ဆရာဖြစ်သော ဗာဝရီပုဏ္ဏား။ (အဟံ၊ သည်။) စက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ပဿာမိဣဝ၊ ရှုမြင်နေ သကဲ့သို့။ နံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို။ ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ နေ့ရောညဉ့်ပါ အခါခပ်သိမ်း။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ ပဿာမိ၊ ရှုမြင်နေပါ၏။ အပ္ပမတ္တော၊ မမေ့မလျော့သည်ဖြစ်၍။ (နံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားကို။) နမဿမာနော၊ ရှိခိုးလျက်။ ရတ္တိံ၊ ညဉ့်ကို။ ဝိဝသေမိ၊ ကုန်လွန်စေပါ၏။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ (အဟံ၊ သည်။) အဝိပ္ပပါသံ၊ မြတ်စွာဘုရားနှင့် မကွေမကွာနေခြင်းကို။ မညာမိ၊ အောက်မေ့မှတ် ထင်ပါ၏။
(မေ၊ ၏။)သဒ္ဒါ စ၊ သည်၎င်း။ ပီတိစ၊ သည်၎င်း။ မနောစ၊ သည် ၎င်း။ သတိ စ၊ သည်၎င်း။ ဣမေ၊ ဤတရားတို့သည်။ ဂေါတမသာသနမှာ၊ ဂေါတမဘုရား၏ အဆုံးအမမှ။ နာပေန္တိ-န အပေန္တိ၊ မဖဲခွာပါကုန်။ ဘူရိပညော၊ မြေကြီးအလား ကြီးမားသော ပညာရှိတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ ယံ ယံဒိသံ၊ အကြင်အကြင်အရပ်သို့။ ဝဇတိ၊ ကြွသွားတော်မူ၏။ သ-သော အဟံ၊ ထိုအကျွန်ုပ်သည်။ တေန တေနေဝ၊ ထိုထိုအရပ်ဖြင့်သာလျှင်။ နတော၊ ညွတ်ကိုင်းသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်ပါ၏။
စ၊ ဆက်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ တေ၊ ထိုရဟန္တာ အစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အညံ၊ မြတ်စွာဘုရားမှတပါးသော။ သတ္ထာရံ၊ ဆရာကို။ န ဥဒ္ဒိသန္တိ၊ မိမိ၏ ဆရာဟု မရည်ညွှန်းကုန်။ ယထာဟ၊ မူကား။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဧတံ၊ ဤဆိုလတံ့သော အကြောင်းသည်။ အဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်သင့်သော အကြောင်း မဟုတ်။ ဧသော ဩကာသော၊ ဤဆိုလတံ့ သောအခွင့်သည်။ အနဝကာသော၊ ဖြစ်သင့်သော အခွင့်မဟုတ်။ ယံ ယေန၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပန္နော၊ သောတာပတ္တိမဂ် ပညာနှင့် ပြည့်စုံသော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အညံ၊ တပါးသော။ လတ္ထာရံ၊ ကို။ ဥဒ္ဒိသေယျ၊ ရည်ညွန်းရာ၏။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤအကြောင်းသည်။ နဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။(အာဟ၊ ၏။)
ကလျာဏပုထုဇ္ဇနာပိ၊ တို့သည်လည်း။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ သတ္ထရိ၊ ၌။ နိစ္စလသဒ္ဒါ ဧဝ၊ တုန်လှုပ်ခြင်း ကင်းသော ယုံကြည်ခြင်းရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ မလှုပ်ရှားသော သဒ္ဓါတရားရှိကုန် သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သုပ္ပဋိပန္နေဟိ၊ ကုန်သော။ ပုရိသဝိသေဟိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ထူး ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တို့သည်။ အဝိရဟိတဗ္ဗတော စ၊ မစွန့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ထူး ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်တို့၏။ အဝိရဟနတော စ၊ မစွန့်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဧတဿ၊ ဤမြတ်စွာ ဘုရားအား။ ရဟာ ပရိစ္စဇနကာ၊ စွန့်တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ န သန္တိ၊ မရှိကုန်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဧတဿ၊ အား။ သာဓူဟိ၊ တို့သည်။ ပရိစ္စဇိတဗ္ဗတာ၊ စွန့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ရဟော၊ စွန့်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရဟံ၊ မည်၏။
သစ္ဆိကတသဒ္ဓမ္မာ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်ပြီးသော သူတော်ကောင်းတရားရှိကုန်သော။ သုဒ္ဓဂေါ စရာ၊ စင်ကြယ်သော ကျက်စားရာရှိကုန်သော။ ယေ အရိယာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေဟိ၊ ထိုအရိယာ ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (နာထော၊ မြတ်စွာဘုရားကို။) ရဟိတော၊ စွန့်အပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တေန၊ ကြောင့်။ နာထော၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ အရဟံ၊ မည်၏ဟူ၍။ မတော၊ သိအပ်၏။
စ၊ တပါး။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းကို။ ရဟောတိ၊ ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဘဂဝတောစ၊ အားလည်း။ ကမ္မက္ခယကရေန၊ကံ၏ကုန်ခြင်းကိုပြုတတ်သော။ အရိယမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ဗောဓိ မူလေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ သသမ္ဘာရဿ၊ အကြောင်း အဆောက်အဦနှင့် တကွဖြစ်သော။ ကမ္မဝဋဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝိဒ္ဓံသိတတ္တာ၊ ဖျက်ဆီးအပ်ပြီးသည်ဖြစ်ကြောင့်။ နာနာဂတီသု၊ တို့၌။ ပရိဗ္ဘမနသင်္ခါတံ၊ လှည့်လည်ခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ သံသာရေ၊ ၌။ ဂမနံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယထာဟ၊ မူကား။
ယေန၊ အကြင်ကိလေသာကံဟူသော အာသဝေါတရားကြောင့်။ ဒေဝူပပတ္တိ၊ နတ်ပြည် လောက၌ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ နတ်ပဋိသန္ဓေသည်။ အဿ၊ ရာ၏။ ယေန၊ အကြင် ကိလေသာကံဟူသော အာသဝေါတရားကြောင့်။ ယက္ခံတ္တံ၊ ဘီလူး၏ အဖြစ်သို့။ (အဟံ၊ သည်။) ဂစ္ဆေယျံ၊ ရောက်ရာ၏။ မနုဿတ္ထဉ္စ၊ လူ၏အဖြစ်သို့လည်း။ အဗ္ဗဇေ၊ ပြန်လာရ၏။ မယှံ၊ ငါ၏သန္တာန်၌။ တေအာသဝါ၊ တို့သည်။ ခီဏာ၊ ကုန်လေကုန်ပြီ။ (တေ၊ ထိုအာသဝေါတရားတို့ကို။ မယှံ၊ သည်။) ဝိဒ္ဓသ္တာ၊ ဖျက်ဆီးအပ်ကုန်ပြီ။ ဝိနဠီကတာ၊ အညှာတံ အဖွဲ့ကင်းသည်ကို ပြုအပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။)
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ ဧတဿ၊ ဤမြတ်စွာဘုရားအား။ ဂတီသု၊ တို့၌။ ပစ္စာဇာတိ၊ တဖန်ပြန်လည်၍ ဖြစ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိပိ၊ ကြောင့်လည်း။ အရဟံ၊ မည်၏။
ဝါ၊ တနည်း။ ယဿ၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား။ သံသာရေ၊ ၌။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ရဟောဂမနံ၊ သွားခြင်းသည်။ (ယသ္မာ၊ ကြောင့်။) နတ္ထိ၊ မရှိ။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်။) ပဟီနဇာတိမရဏော၊ ပယ်အပ်ပြီးသော ဖြစ်ခြင်းသေခြင်း ရှိတော်မူသော။ သုဂတော၊ ကို။ အရဟံ၊ မည်၏ဟူ၍။ မတော၊ ၏။
ဝါ၊ တနည်း။ ပါသံသတ္တာ၊ ချီးမွမ်းအပ်ချီးမွမ်းထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အရဟံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အက္ခရစိန္တကာ၊ အက္ခရာကိုကြံဆလေ့ရှိကုန်သော ဗျာကရုဏ်း ဆရာတို့သည်။ အရဟ-သဒ္ဒံ၊ ကို။ ပသံသာယံ၊ ချီးမွမ်းခြင်း၌။ ဝဏ္ဏေန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အနုညသာဓာရဏော၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ ယထာတုစ္စဂုဏာဓိဂတော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သော ဂုဏ်ဖြင့်ရအပ်သော။ ပါသံသဘောဝေါစ၊ ချီးမွမ်းထိုက်သည်၏ အဖြစ်သည် လည်း။ သဒေဝကေ၊ နတ်နှင့်တကွသော။ လောကေ၊ ၌။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတော၊ ကောင်းစွာ တည်ပေ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧသ-ဧသော ဘဂဝါ၊ သည်။ အနုတ္တရေန၊ သော။ သမာဓိနာ၊ ဖြင့်၎င်း။ အနုတ္တရာယ၊ သော။ ပညာယ၊ ဖြင့်၎င်း။ အနုတ္တရာယ၊ သော။ ဝိမုတ္တိယာ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဟူသော ဝိမုတ္တိဖြင့်၎င်း။ အသမော၊ တူတောမမူ။ အသမသမော၊ မတူသော ရှေးဘုရားတို့နှင့်သာ တူတော်မူ၏။ အပ္ပဋိမော၊ တူသောပုဂ္ဂိုလ်မရှိ။ အပ္ပဋိဘာဂေါ၊ တူသောအဖို့ ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ။ အပ္ပဋိပုဂ္ဂလော၊ တူသောယှဉ်ပြိုင်ဖက်ပုဂ္ဂိုလ်မရှိ။ ဣတိ ဧဝံ၊ သိ့။ တသ္မိံတသ္မိံ ဂုဏေ၊ ထိုထိုဂုဏ်ကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဝုစ္စမာနေ၊ သော။ ပဏ္ဍိတပုရိသေဟိ၊ ပညာရှိ လူပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်၎င်း။ ဝါ ပန၊ တနည်းသော်လကား ဘဂဝတာ သည်၎င်း။ ပရိယောသာပေတုံ၊ ပြီးဆုံးစေခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျရူပေါ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သော သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပါသံ သတ္တာပိ၊ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အရဟံ၊ မည်၏။
(ယဿ၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားအား။) သဒေဝကေ၊ နတ်နှင့်တကွသော။ လောကေ၊ ၌။ ဂုဏေဟိ၊ သီလစသော ဂုဏ်တို့ဖြင့်။ သဒိသော၊ တူသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွိပဒုတ္တမော၊ ခြေနှစ်ချောင်းရှိသော သူတို့တွင် မြတ်တော်မူသော။ ဝါ၊ သူတို့ထက်မြတ်တော်မူသော။ (သော ဘဂဝါ၊ သည်။ ) ပါသံသိယတ္တပိ၊ ချီးမွမ်းအပ် ချီးမွမ်း ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ အရဟံ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ သဗ္ဗထာပိ၊ ခပ်သိမ်းသော အပြားအားဖြင့်လည်း။
ဇိနော၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ (ယသ္မာ၊ ကြောင့်။) မန္ဒဗုဒ္ဓီနံ၊ ပညာနုံ့သော သူမိုက်တို့မှ။ အာရကာ၊ ဝေးတော်မူ၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်၎င်း။ ယသ္မာစ၊ ကြောင့်လည်း။) ဝိဇာနတံ၊ ပညာရှိတို့နှင့်။ အာရကာ၊ နီးတော်မူ၏။ (တသ္မာ စ၊ ကြောင့်၎င်း။) ရဟာနံ၊ ပယ်စွန့်အပ်သော အကုသိုလ်တရားတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ သုပ္ပဟီနတ္တာစ၊ ကောင်းစွာယပ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် ၎င်း။ ဝိဒူနံ၊ ပညာရှိတု့သည်။ အရဟဟေယျတော စ၊ မစွန့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဘဝေသု၊ တို့၌။ ရဟာဘာဝါ စ၊ သွားခြင်း ကျင်လည်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ပါသံသာ စ၊ ချီးမွမ်းအပ် ချီးမွမ်းထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဇိနော၊ သည်။ အရဟံ၊ မည်တော်မူ၏။
၁၃၁။ သမ္မာဘိ၊ ကား။ အဝိပရီတံ၊ မဖောက်မပြန်မှန်ကန်စွာ။ သာမန္တိ၊ ကား။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ ဟိ၊ မှန်။ သမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ပါဌ်၌။ သံ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော-၌ စပ်) သယန္တိ ဧတဿ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၏။ သတ္ထဿ၊ ကို။ ဗောဓကော၊ သိစေတတ်သည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သဗ္ဗဓမ္မနန္တိ၊ ကား။ အနဝသေသာနံ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြစ်ကုန်သော။ ဉေယျဓမ္မာနံ၊ သိအပ်သိသင့် သိထိုက် သော တရားတို့ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝါ၊ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓေါ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ သဗ္ဗဓမ္မာ ဝဗောဓော၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို။ ကထံ ပန၊ အဘယ်သို့လျှင်။ ဝါ၊ အဘယ်နည်းဖြင့်။ ဘဗ္ဘတိ၊ ရအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဧကဒေသဿ၊ တစိတ်ကို။ အဂ္ဂဟဏတော၊ မယူခြင်း ကြောင့်။ (ဘဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ပေဒသဂ္ဂဟဏေ၊ တစိတ်ကိုယူခြင်းသည်။ အသိတိ၊ သော်။ ဂဟေတဗ္ဗဿ၊ ယူအပ်သောအနက်၏။ နိပ္ပဒေသတာဝ၊ အကြွင်းမဲ့၏ အဖြစ်ကိုသာ လျှင်။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ (ကိမိဝ၊ မူလကား။) ဒိက္ခိတော၊ ဦးပြည်းသည်။ နဒဒါတိ၊ မပေးလှူ။ ဣတိ ယထာ၊ ဤစကားရပ်ကဲ့သို့တည်း။ ဧဝဉ္စကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ အတ္ထဝိသေသာန ပေက္ခာ၊ အနက်အထူးကိုငဲ့ခြင်းမရှိသော။ (သိဒ္ဓိ-၌စပ်) ကတ္တရိ ဧဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဗုဒ္ဓသဒ္ဒသိဒ္ဓိ၊ ဗုဒ္ဓ-သဒ္ဒါ၏ ပြီးခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကမ္မဝစနိစ္ဆာယ၊ ကံကိုဆိုလိုခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်း ကြောင့်တည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သမ္မာ၊ မှန်စွာ။ သာမံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဗုဒ္ဓတ္တာ၊ ကြောင့်။ သမ္မာ သမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္တကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ ဣဓ၊ ဤသမ္မာသဗ္ဗုဒ္ဓေါ-ဟူသော ပုဒ်၌။ သဒ္ဒတော၊ အားဖြင့်။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ လဗ္ဘမာနံ၊ ရအပ်သည်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗဓမ္မာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော ပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဗုဇ္စျနကိရိယာ၊ သိခြင်းကိရိယာသည်။ အဝိသယာ၊ သိအပ်သော အာရုံဟူသော ကံမရှိသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) နယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ တနည်း။ ဗုဇ္စျနကိရိယာ၊ ကို။ အဝိသယာ၊ ကံမရှိပဲ။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ တနည်း။ ဗုဇ္စျနကိရိယာ၊ ကို။ အဝိသယာ၊ ကံမရှိပဲ။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မယှဉ်အပ်-မယှဉ်သင့်ပေ။
ဣဒါနိ၊ ၌။ တဿာ၊ ထိုသိခြင်းကိရိယာ၏။ ဝိသယံ၊ အာရံဖြစ်သော။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) သဗ္ဗဓမ္မေတိ၊ ဟူ၍။ သာမညတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သော အနက်ကို။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အဘိညေယျေ ဓမ္မေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဘိညေယျတိ၊ ကာ။ အဘိဝိသိဋ္ဌေန၊ ထူးသော။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဇာနိတဗ္ဗေ၊ သိအပ်သောတရားတို့ကို။ တေ၊ ထိုတရားတို့သည်။ ကေ ပန၊ အဘယ်တို့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ စတုသစ္စဓမ္မေ၊ ေးပါးသော သစ္စာတရားတို့ကိုတည်း။ အဘိညေယျတော ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ အဘိညေယျဘာဝတော၊ ယျ၊ ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဗုဇ္စျိ၊ သိတော်မူပြီ။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဝိပဿနာပညာယ၊ ဖြင့်။ အဓိဂမက္ခေဧ၊ တရားထူကိရသောခဏ၌။ မဂ္ဂပညာယ၊ ဖြင့်။ အပရဘာဂေ၊ ၌။ သဗ္ဗညုတညာဏာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အညာသိ၊ သိတော်မူပြီ။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဣတော၊ ဤပုဒ်မှ။ ပရေသုပိ၊ နောက်ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ ပရိညေယျေ ဓမ္မေတိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဟာတဗ္ဗေတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သမုဒယပက္ခိယေ၊ သမုဒယအဖို့ရှိသောတရားတို့ကို။ (အာဟ၊ ၏။) သစ္ဆိကာတဗ္ဗေတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကို။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော၊ ဗဟုဝုစ်ဖြင့်ညွှန်းခြင်းကို။ (ကတော ၌စပ်) သော ပါဒိ သေသာဒိကံ၊ သဥပါဒိ သေသအစရှိသော။ ပရိယာယသိဒ္ဓံ၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်ပြီးသော။ ဘေဒံ၊ နိဗ္ဗာန်၏အပြားကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ကတော၊ ပြုအပ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အယံ၊ ဤအဘိညေယျေ-စသည်ဖြင့် ပြဆိုခြင်းသည်။ စတုသစ္စဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဥဒ္ဒေသော၊ အကျဉ်းပြခြင်းတည်း။ (ဣတိ-ပိုနေသည်) တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ စက္ခုံ ဒုက္ခသစ္စန္တိအာဒိ၊ အစရှိသော အကျယ်ကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆုလတံ့။ စ၊ ဆက်။ ဥဒ္ဒေသော၊ အကျဉ်းဥပဒ္ဒေသကို။ အဝိနိစ္ဆိတတ္ထပရိစ္ဆေဒဿ၊ မဆုံးဖြတ်အပ်သေး သော အနက်၏အပိုင်းအခြားရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကရိယတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥဒ္ဒေသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) ဥဒ္ဒိသိယမာနာနံ၊ အကျဉ်းပြအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အတ္ထိတာမတ္တံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်မျှကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ ကို။ န(ဝုစ္စတိ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပရိစ္ဆေဒေန၊ အပိုင်းအခြားမရှိသော။ ဗဟုဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပ္ပစ္စယာ ဓမ္မာ အသင်္ခတာ ဓမ္မာတိ ယထာ၊ ဟူသော ဒေသနနာတို့ကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗေတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဖလဝိမုတ္တိနမ္ပိ၊ ဖိုလ်ဝိမုတ္တိတို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိဗ္ဗာနေဿဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (ဂဟဏံ၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ဧဝဉ္စ သတိ၊ ဤသို့ ယူသည်ရှိသော်။ (တနည်း) စ၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ တူ။ ဘာဝေတဗ္ဗေတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ စျာနာနမ္ပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗုံ၏။
ဂါထာယံ၊ ၌။ ဘာဝေတဗ္ဗဉ္စာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ စ-သဒ္ဒါ၊ သည်။ အဝုတ္တသမုစ္စယတ္ထော၊ အဆိုအပ်သည်ကို ဆည်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုစသဒ္ဒါဖြင့်။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗဿ၊ ကို။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ဗုဒ္ဓေါသ္မီတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ မယာ၊ သည်။ ဗုဒ္ဓါသ္မီတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ မယာ၊ သည်။ ဗုဒ္ဓါနိ၊ သိအပ်ကုန်၏။ သစ္စဝိနိမုတ္တံ၊ သစ္စာလေးပါးမှ လွတ်သော။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ဉေယျဉ္စ၊ သိအပ်သောတရားသည်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (အဟံ၊ သည်။ ) သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဉေယျံ၊ သိအပ် သိသင့်သောတရားကို။ ဗုဒ္ဓေါ၊ သိပြီးသော သူသည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။ အဗ္ဘညာသိံ၊ သိခဲ့ပြီ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထာ၊ (ဗုဒ္ဓေါသ္မိ-ဟူသောပါဌ်၏)အနက်တည်း။
၁၃၂။ ဧဝံ၊ သို့။ သစ္စဝသေန၊ ဖြင့်။ သာမညတော၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒွါရာရမ္မဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သိဒ္ဓံ၊ တကွ။ ဒွါရပ္ပဝတ္တဓမ္မေဟိ စ၊ ဒွါရ၌ ဖြစ်ကုန်သောတရားတို့ဖြင့်၎င်း။ ခန္ဓာဒီဟိ စ၊ ခန္ဓာစသည်တို့ဖြင့်၎င်း။ သစ္စဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝိဘဇိတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ မူလကာရဧဘာဝေနာတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာဒီသု၊ ကုန်သော။ အညေသု၊ ကုန်သော။ ကာရဏေသု၊ တို့သည်။ သန္တေသုပိ၊ ရှိကုန်သော်လည်း။ တေသမ္ပိ၊ ထိုအဝိဇ္ဇာအစရှိသော အကြောင်းတို့၏လည်း။ မူလဘူတ ကာရဏဘာဝေန၊ မူလရင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ တဏှာ၊ သည်။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ဝိစိတ္တဘာဝ ဟေတုတောစ၊ ဆန်းကြယ်သည်၏ အဖြစ်၏အကြောင်းဖြစ်သောကြောင့်၎င်း။ ဒုက္ခဝိစိတ္တတာယ၊ ဒုက္ခ၏ ဆန်းကြယ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ပဓာနကာရဏံ၊ ပြဓာန်းသော အကြောင်းပေတည်း။ သမုဋ္ဌာပိကာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒိ ကာ၊ ဖြစ်စေတတ် သော။ ပုရိမတဏှာတိ၊ ကား။ ပုရိမဘဝသိဒ္ဓါ၊ ရှေးဘဝ၌ ပြီးစီးခဲ့သော။ တဏှာ၊ သည်။ ဥဘိန္နန္ထိ၊ ကား။ စက္ခုဿ၊ ၏၎င်း။ တံသမုဒယဿစ၊ ထိုစက္ခု ၏ဖြစ်ကြောင်း သမုဒယသစ္စာ၏၎င်း။ အပ္ပဝတ္တီတိ၊ ကား။ အပ္ပဝတ္တိနိမိတ္တံ၊ မဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းတရားတည်း။ နိရောဓပဇာနနာတိ၊ ကား။ သစ္ဆိကိရိယာ ဘိသမယဝသေန၊ ယ၏အစွမ်းဖြင့်။ နိရောဓဿ၊ ကို။ ပဋိဝိဇ္စျနာ၊ ထိုးထွင်း၍သိသော။ ဧကေကပဒုဒ္ဓါရေနာတိ၊ ကား။ စက္ခုံ၊ စက္ခုံ၎င်း။ စက္ခုသမုဒယော၊ စက္ခု၏ ဖြစ်ကြောင်းတရား၎င်း။ ဣတိအာဒိနာ ဖြင့်။
ဧကေကကောဋ္ဌာသနိဒ္ဓါ ရဏေန၊ တခုတုခသောအဖို့ကို ထုတ်သဖြင့်။ တဏှာယပိ၊ ၏လည်း။ ပရိညေယျဘာဝ သဗ္ဘာဝတော စ၊ ပရိညေယျအဖြစ်၏ ရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓော ဂဓတ္တာ စ၊ ၌အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒုက္ခသစ္စသင်္ဂဟံ၊ ဒုက္ခသစ္စာဖြင့် ရေတွက်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ရူပတဏှာဒယော ဆ တဏှာကာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ကသိဏာနီတိ၊ ကား။ ကသိဏဇ္စျာနာနိ၊ ကသိုဏ်းစျာန်တို့ကို။ ဒွတ္တိံသာ ကာရာတိ၊ ကား။ ဒွတ္တံသ၊ သသော။ ကောဋ္ဌာသာ စ၊ အဖိုအစုတို့ကို၎င်း။ တဒါရမ္မဏဇ္စျာနာနိ စ၊ ထိုကောဋ္ဌာသာ စ၊ အဖို့အစု တို့ကို၎င်း။ တဒါရမ္မဏဇ္စျာနာနိ စ၊ ထိုကောဋ္ဌာသလျှင် အာရုံရှိသောစျာန် တို့ကို၎င်း။ နဝဘဝါတိ၊ ကား။ ကာမဘဝါဒယော၊ ကာမဘဝအစရှိကုန်သော။ တယော၊ သုံးပါးသော ဘဝတို့၎င်း။ သညီဘဝါဒယော၊ ကုန်သော။ တယော၊ တို့၎င်း။ ဧကဝေါကာရဘဝါဒယော၊ ကုန်သော။ တယော၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ နဝဘဝါ၊ ဘဝတို့ကို။ စတ္တာရိ စျာနာနီတိ၊ ကား။ အဂ္ဂဟိဘာရမ္မဏဝိသေသာနိ၊ မယူအပ်သေးသော အာရုံအထူးရှိကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ရူပါဝစရဇ္စျနာနိ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိပါကဇ္စျနာနံ၊ ဝိပါက်စျာန်တို့ကို။ ဧတံဂဟဏံ၊ ဤစတ္တာရိ စျာနာနိ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့် ယူခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးခဲ့သော တရားတို့တွင်။ ကုသလဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ (ပုရိမတဏှာ ၌ ပဓာန အားဖြင့်စပ်) ဥပနိဿယဘူတာ၊ ဥပနိဿယပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တဏှာ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပိကာ၊ ဖြစ်စေ တတ်သော။ ပုရိမတဏှာတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ ကိရိယဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ (ပုရိမတဏှာ ၌ပင်စပ်) ယတ္ထ၊ အကြင်အတ္တဘော၌။ တေ၊ ထိုကိရိယာတရားတို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) တဿ အတ္တဘာဝဿ၊ ထိုအတ္တဘော၏။ ကာရဏဘူတာ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ (တဏှာ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပိကာ ပုရိမတဏှာတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
အနုဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ ဗုဇ္စျိတဗ္ဗဓမ္မဿ၊ သိအပ်သောတရားအား။ အနုရူပတော၊ လျောသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ လျော်စွာ။ ဗုဒ္ဓေါ၊ သိတော်မူပြီ။ တေနာတိ၊ ကား။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာမညတော စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝိသေသတောစ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဧကေကပဒုဒ္ဓါရေန၊ သဖြင့်။ သဗ္ဗဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မူပြီ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ခဲ့ပြီ။ ကိန္တိ၊ အဘယ်သို့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ် ရှိသောကြောင့်။ (ဣတိ တပုဒ်ကြေသည်) သမ္မာ။ပ။ဗုဒ္ဓတ္တာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗဿာပိ၊ သော။ ဉေယျဿ၊ သိအပ်သောတရား၏။ သဗ္ဗာကာရတော၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဤသမ္မာ သာမဉ္စ ဗုဒ္ဓတ္တာ-ဟူသော ဝစနတ္တအဖွင့်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏။ (အဓိဂမော-၌စပ်) ပရောပဒေသရဟိတဿ၊ သူတပါး၏ ညွှန်ပြခြင်းမှကင်းသော။ (သဗ္ဗညုတညာဏဿ-၌စပ်) သဗ္ဗာကာရေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗဓမ္မာ ဝဗောဓန သမတ္ထဿ၊ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော။ အာကင်္ခပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိနော၊ အလိုနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသော။ အနာဝရဏ ဉာဏ်ဟုဆိုအပ်သော။ သဗ္ဗညုတညာဏဿ၊ ကို။ အဓိဂမော၊ ရခြင်းကို။ ဒဿိတော၊ ၏။
စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ အနာဝရဏဉာဏံ၊ သည်။ သဗ္ဗညုတညာဏတော၊ မှ။ အညံ၊ အခြားတပါးသည်။ (ဟောတိ) နနု၊ ပါလော။ အညထာ၊ ဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) “ဆ၊ ကုန်သော။ အသာဒါရဏဉာဏာနိ၊ ဉာဏ်တို့သည်။ ဗုဒ္ဓဉာဏာနိ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ ဉာဏ်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)” ဣတိ ဝစနံ၊ သည်။ ဝိရုဇ္စျေယျ၊ ဆန့်ကျင်ရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ နဝိရုဇ္စျတိ၊ မဆန့်ကျင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိသယပဝတ္တိဘေဒဝသေန၊ အာရုံ၌ဖြစ်ခြင်းအပြား၏ အစွမ်းဖြင့်။ အညေဟိ၊ ဘုရားမှတပါးကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်။ အသာဓာရဏဘာဝဒဿနတ္တံ၊ မဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ဧကေဿဝ၊ တပါးတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒွိဓာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧကမေဝ၊ သော။ တံ ဉာဏံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ၌စပ်) အနဝသေသသင်္ခတာ သင်္ခတသမ္မဝိသယတာယ၊ အကြွင်းမရှိသော သင်္ခတတရား, အသင်္ခတတရား,ပညတ်တရားလျှင် အာရုံရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗညုတညာဏန္တိ စ၊ ဉာဏ်ဟူ၍ ၎င်း။ တတ္ထ၊ ထိုအကြွင်းမရှိသော တရားတို့ ၌။ အာဝရဏာဘာဝတော၊ အပိတ်အပင် အဆီးအတား၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိဿင်္ဂစာရံ၊ အငြိအတွယ် ကင်းသောဖြစ်ခြင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲမှီ၍။ အနာဝရဏဉာဏန္တိ စ၊ ၍၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယထာဟ၊ ကား။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ၊ ၌။ သဗ္ဗံ။ပ။ အနာဝရဏာဉာဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ (အာဟ၊ ၏။)
[သဗ္ဗံ၊ သော။ သင်္ခတံ၊ တရားကို။ အသင်္ခတံ၊ တရားကို။ အနဝသေသံ၊ အကြွင်းမဲ့။ ဇာနာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗညုတညာဏံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအလုံးစုံသောတရားကို သိရာ၌။ အာဝရဏံ၊ အပိတ်အပင်အဆီးအတားသည်။ နတ္တိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနာဝရဏ ဉာဏံ၊ မည်၏။]
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နေသံ၊ ထိုသဗ္ဗညုတဉာဏ်, အနာဝရဏဉာဏ်တို့၏။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ် သဘောအားဖြင့်။ ဘေဒေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤအနက်ကို။ ဧကန္တေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသောအပြားဖြင့်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ အညထာ၊ ဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) သဗ္ဗညုတာနာဝရဏဉာဏာနံ၊ ဉာဏ်တို့၏။ သာဝရဏတာ စ၊ အပိတ်အပင်အဆီးအတား ရှိသည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ အသဗ္ဗဓမ္မာရမ္မဏတာ စ၊ အလုံးစုံသော တရားလျှင် အာရုံမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ ဝါ၊ ရောက်လေရာ၏။ (သဗ္ဗညုတဉာဏ်သည် သာဝရဏ ဖြစ်ရာ၏။ အနာဝရဏဉာဏ်သည် အသဗ္ဗဓမ္မဏဖြစ်ရ၏ ဟုဆိုလိုသည်) ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ အဏုမတ္တမ္ပိ၊ အဏုမြူမျှသော်လည်း။ အာဝရဏံ၊ မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ အနာဝရဏဉာဏဿစ၊ ဉာဏ်၏လည်း။ အသဗ္ဗဓမ္မာရမ္မဏဘာဝေ၊ အလုံးစုံသော တရား လျှင် အာရုံမရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အာရုံ၌။ တံ၊ ထိုအနာဝရဏ ဉာဏ်သည်။ နပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ တတ္ထ၊ ထိုတရား၌။ အာဝရဏသဗ္ဘာဝတော၊ အာဝရဏ၏ ထင်ရှာရှိခြင်း ကြောင့်။ အနာဝရဏဘာဝေါယေဝ၊ အနာဝရစ၏ အဖြစ်သည်ပင်လျှင်။ နသိယာ၊ မဖြစ်နိုင်လေရာ။ အထဝါပန၊ တနည်းအားဖြင့် မူကား။
အနာဝရဏဉာဏံ၊ သည်။ သဗ္ဗညုတညာဏတော၊ မှ။ အညမေဝ၊ တပါးသည်သာလျှင်။ ဟောတု၊ ဖြစ်ပါစေ။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဣဒ၊ ဤအရာ၌။ ဝါ၊ ဤသမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ-ဟူသော ပုဒ်၌။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံတို့၌။ အပ္ပဋိဟတဝုတ္တိတာယ၊ အထိ အငြိ အဆီးအတားကင်းသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဝရဏဉာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ သဗ္ဗညုတ ညာဏမေဝ၊ ဉာဏ်ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ စ၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုသဗ္ဗညူတိစ၊ ညူဟူ၍ ၎င်း။ သဗ္ဗဝိဒူတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိစ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သကိံယေဝ၊ တကြိမ်တည်း သာလျှင်။ သဗ္ဗဓမ္မာဝဗောဓတော၊ အလုံးစုံသောတရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းကြောင့်။ န(ဝုစ္စတိ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ တထာ စ-တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ၊ ၌။ ဝိမောက္ခန္တိက မေတံ။ပ။ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ပြီ။
[ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ဗုဒ္ဓေါ-ဟူသော။ ယဒိဒံ-ယာ အယံ အညတ္တိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤအမည်သည်။ ဘဂဝန္တာနံ၊ ဘုန်းတော်ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ မြတ်စွာဘုရားတို့၏။ ဝိမောက္ခန္တိကံ၊ ဝိမောက္ခမည်သော အရဟတ္တဖိုလ်၏ အဆုံး၌ ရအပ်သော အမည်ပေတည်း။ ဗောဓိယာ၊ ၏။ မူလေ၊ အရင်း၌။ ဝါ၊ အနီး၌။ သဗ္ဗညုတညာဏဿ၊ ကို။ ပဋိလာဘာ၊ ရသည်နှင့်။ သဟ၊ တပြိုင်နက်။ သစ္ဆိကာ၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းကြောင့်ပြီးသော။ ဝါ၊ မျက်မှောက်အားဖြင် ပြီးသော။ ပညတ္တိ၊ အမည်ပညတ်ပေတည်း။]
ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗဓမ္မာဝဗောဓနသမတ္ထဉာဏသမဓိဂမေန၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းငှါ စွမ်းနိုင်သော ဉာဏ်ကိုရခြင်းကြောင့်။ (သမတ္ထတာ-၌စပ်) ဘဂဝတော၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ (သမတ္ထတာ အဟောသိ-၌စပ်) အနဝသေသဓမ္မေ၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံသော တရားတို့ကို။ ပဋိဝိဇ္စျိတုံ၊ ငှါ။ သမတ္ထတာ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်သည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်လေပြီ။ ဣတိ၊ ဤတွင်ထရပ်ပြီး၏။
ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ (ဌတွာ စောဒကော စောဒနံ) အာဟ၊ ၏။ ကိံပန၊ အသို့နည်း။ ဣဒံ၊ ဉာဏံ၊ ဤသဗ္ဗညုတဉာဏ်သည်။ ပဝတ္တမာနံ၊ သော်။ သကိံယေဝ၊ သာလျှင်။ သဗ္ဗသ္မိံ၊ သော။ ဝိသယေ၊ အာရုံ၌။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ လော။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။) ဧတ္ထ၊ ဤစောဒနာစကားရပ်၌။ ကိဉ္စိ၊ အနည်းငယ်ဆိုဖွယ်ရှိသေး၏။ တာဝ၊ စွာ။ သကိံယေဝ၊ သာလျှင်။ သဗ္ဗသ္မိံ၊ သော။ ဝိသယေ၊ ၌။ ယဒိ ပဝတ္တတိ၊ ငြားအံ့။ အတီတာနာဂတ။ပ။ဘိန္နာနံ၊ အတိတ်အနာဂတ် ပစ္စုပ္ပန် အဇ္စျတ္တ ဗဟိဒ္ဓ အစရှိသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားကုန်သော။ သင်္ခတဓမ္မာ နဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ အသင်္ခတ သမ္မုတိဓမ္မာနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ ဧကဇ္စျံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဥပဋ္ဌာနေ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဒူရတော၊ အဝေးမှ။ စိတ္တပဋံ၊ ဆန်းကြယ်သောအဝတ်ပုဆိုးကို။ ဝါ၊ ဆန်းကြယ်သော ပန်းချီကားကို။ ပေက္ခန္တဿ ဝိယ၊ ကြည့်ရှုသောသူအားကဲ့သို့။ ပဋိဝိဘာဂေန၊ အသီးသီးခွဲခြား ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ အဝဗောဓော၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်။ နသိယာ၊ မဖြစ်နိုင်လေရာ။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ တထာ၊ ထိုသို့ထိုးထွင်း ၍ မသိနိုင်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဗေ ဓမ္မာ အနတ္တာတိ၊ အနတ္တာဟူ၍။ ဝိပဿတော၊ ဝိပဿနာ ရှုသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ အနတ္တာကာ ရနဝိယ၊ အနတ္တဟူသော အခြင်းအရာဖြင့်ကဲ့သို့။ သဗ္ဗဓမ္မာ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့သည်။ အနိရှုပိတရှုပေန၊ သရုပ်တရားကိုယ်မထင်ရှားသော သဘောအားဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဉာဏဿ၊ ဉာဏ်၏။ ဝိသယာ၊ အာရုံတို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအပြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ရောက်ရာ၏။ ယေပိ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်လည်း။ (ဝဒန္တိ-၌စပ်) “သဗ္ဗဉေယျဓမ္မာနံ၊ တရားတို့၏။ ဌိတလက္ခဏဝိသယံ၊ တည်သော။ ဝါ၊ တည်ဆဲသော လက္ခဏာ လျှင် အာရုံရှိသော။ ဝိကပ္ပရဟိတံ၊ ကြံစည်ခြင်းမှကင်းသော။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ သဗ္ဗကာလံ၊ အခါခပ်သိမ်း။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထိုကြောင့်။ တေ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့ကို။ သဗ္ဗဝိဒူတိ၊ ခပ်သိမ်းသောတရားကို သိသော ပုဂ္ဂို လ်တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကန်ု၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်း ကြောင့်။ 'နာဂေါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ စရံ-စရေန္တောပိ၊ ကြွသွားတောမူသော်လည်း။ သမာဟိတော၊ ကောင်းစွာတည်ကြည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တိ၏န္တောပိ၊ ရပ်တော်မူသော်လည်း။ သမာဟိတော၊ ကြည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)' ဣတိ၊ သို့။ ဣဒမ္ပိ ဝစနံ၊ သည်လည်း။ သုဝုတ္တံ၊ ကောင်းစွာဆိုအပ်သော စကားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏” ဣတိ၊ ဤသို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသမ္ပိ၊ ထိုဆရာတို့၏လည်း။ (တံ၊ ထိုစကားသည်။) ဝုတ္တဒေါသာနတိဝ-တ္တိ၁၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအပြစ်ကို မလွန်နိုင်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ အကြောင်းကား။ ဝါ၊ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဌိတလက္ခဏာရမ္မဏတာယ၊ တည်ဆဲသော လက္ခဏာလျှင် အာရုံ ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။ ) အတီတာနာဂတသမ္မု တိဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ တဒဘာဝတော၊ ထိုတည်ဆဲသောလက္ခဏာ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဉာဏံ၊ ဉာဏ်သည်။ ဧကဒေသဝိသယ မေဝ၊ တစိတ်တဒေသအာရုံရှိသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ “သကိံယေဝ၊ တကြိမ် တည်းသာလျှင်။ ဉာဏံ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ ဤသို့သော စကားသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။
အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ ကမေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ သဗ္ဗသ္မံ၊ အလုံးစုံသော။ ဝိသယေ၊ အာရုံ၌။ ဉာဏံ၊ သည်။ (ယဒိ)ပဝတ္တတိ၊ အံ့။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ဖြစ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ဤသို့ဖြစ်ခြင်းသည်လည်း။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဇာတိ ဘူမိသဘာဝါဒိဝသေန စ၊ ဇာတ်ဘုံသဘော စသည်တို့၏ အစွမ်းအား ဖြင့်၎င်း။ ဒိသာဒေသကာလာဒိဝသေနစ၊ ဒိသာ ဒေသကာလ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အနေကဘေဒဘိန္နေ၊ များသောအပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ ဉေယျေ၊ ဉေယျတရားကို။ အနဝသေသ ပဋိဝေဓော၊ အကြွင်းမဲ့ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်။ နသမ္ဘဝတိ၊ မဖြစ်နိုင်။(ကသ္မာ၊ ကား။) ဉေယျဿ၊ တရား၏။ အပရိယန္တဘာဝတော၊ အပိုင်းအခြားမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဝါဒအထူး။ ယေ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ-၌စပ်) “အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။ အဝိသံဝါဒနတော၊ မချွတ်ယွင်းစေသော အားဖြင့်။ (ဝဝတ္တာပနေန-၌စပ်) ဉေယျဿ၊ တရား၏။ ဧကဒေသံ၊ ကို။ ပစ္စက္ခံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သေသေပိ၊ ကြွင်းသောတရား တို့ကိုလည်း။ (အဓိမုစ္စိတွာ-၌စပ်) ဧဝန္တိ၊ ဤအူတပင်ဟူ၍။ အဓိမုစ္စိတွာ၊ နှလုံးသွင်း၍။ ဝဝတ္ထာပနေန၊ ပိုင်းခြားခြင်းကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သဗ္ဗညူ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ကိုသိတော်မူ၏။ တဉ္စ-ဉာစံ၊ ထိုသိသောဉာဏ်သည်လည်း။ သံသယာဘာဝတာ၊ သံသယ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနုမာနိကံ၊ အနုမာနအာဖြင့် ဖြစ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ လောကေ၊ ၌။ အနုမာနဉာဏ၊ ဉာဏ်ကို။ သံသယာနုဗဒ္စံ၊ သံသယသည် အစဉ်လိုက်အပ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသမ္ပိ၊ ထို့ဆရာတို့၏လည်း။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဟိ-ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်းဟူမူ ကား။ (ဤ၌ ဟိ-ပိုနေဟန်တူသည်) သဗ္ဗဿ၊ အလုံးစုံသော တရား၏။ အပစ္စက္ခဘာဝေ၊ မျက်မှောက် ဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) (အဓိမုစ္စိတွာ-၌စပ်) အတ္ထာဝိသံဝါဒနေန၊ အားဖြင့်။ (ဝဝတ္ထာပနဿ-၌ စပ်၊ သီမ၌ အတ္ထဿ အဝိသံဝါဒနေန-ဟု ဝါကျနှင့်ရှိ၏) ဉေယျဿ၊ တရား၏။ ဧကဒေသံ၊ ကို။
ပစ္စက္ခံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သေသေပိ၊ ကြွင်းသောတရားတို့ကိုလည်း။ ဧဝန္တိ၊ ဤအတူပင်ဟူ၍။ အဓိမုစ္စိတွာ၊ ၍။ ဝဝတ္တာ-ပနဿ၊ ခြင်း၏။ အသမ္ဘဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ တံ၊ အကြင်တရားသည်။ သေသံ၊ ကြွင်း၏။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ အပစ္စက္ခံ၊ မျက်မှောက် ဟုတ်ပေ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။
အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ တမ္ပိ၊ ထိုကြွင်းကျန်သော တရားသည်လည်း။ ပစ္စက္ခံ၊ မျက်မှောက်သည်။ (ယဒိ သိယာ၊ အံ့။) တဿ၊ ထိုတရား၏။ သေသဘာဝေါ ဧဝ၊ ကြွင်းသောတရား၏ အဖြစ်သည်ပင်လျှင်။ နသိယာ၊ မဖြစ်လေရာ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဧတံ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီသောအကြောင်းသည်။ အကာရံဏံ၊ သင့်လျော်သော အကြောင်းဟုတ်။ ကသ္မာ၊ မူကား။ အဝိသယဝိစာရဏဘာဝတော၊ အရာ မဟုတ်သည်၌ စီစစ်မှု၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဗုဒ္ဓဝိသယော။ပ။ အဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဗုဒ္ဓဝိသယော၊ ဘုရား၏အရာ ကို။ အစိန္တေယျော၊ မကြံအပ် အကြံကောင်း။ နစိန္တေတဗ္ဗော၊ မကြံစည်အပ်။ ယော၊ သည်။ စိန္တေယျ၊ အံ့။ (သော၊ သည်။) ဥမ္မာဒဿ၊ ရူးသွပ်ခြင်း၏။ ဝိဃာတဿ၊ ပင်ပန်းခြင်း၏။ ဘာဂီ၊ အဖို့ရှိသည်။ အဿ၊ ရာ၏] ဣဒံပန၊ ဤဆိုလတံ့သော စကားသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သန္နိဋ္ဌာနံ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့သော အဆုံးအဖြတ်တည်း။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ သကလံဝါ၊ အလုံးစုံလည်းဖြစ်သော။ ဧကဒေသောဝါ၊ သော။ ယံကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော တရာကို။ ဉာတုံ၊ ငှါ။ ဣစ္ဆိတံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအလိုရှိရာတရား၌။ အပ္ပဋိဟတဝုတ္တိတာယ၊ အထိအငြိအဆီးအတားကင်းသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စက္ခတော၊ အားဖြင့်။ ဉာဏံ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ နိစ္စသမာဓာနဉ္စ၊ အမြဲတမ်းတည်ကြည်ခြင်း သည်လည်း။ ဝိက္ခေပါဘာဝတော၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ အပြစ်။ ဉာတုံ၊ ငှါ။ ဣစ္ဆိတဿ၊ အလိုရှိအပ်သော။ သကလဿ၊ အလုံးစုံသောတရား၏။ အဝိသယဘာဝေ၊ အရာမဟုတ် သည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) တဿ၊ ထိုဉာဏ်၏။ အာကင်္ခပ္ပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိတာ၊ အလိုနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဧကန္တေနေဝ၊ သာလျှင်။ သာ၊ ထိုအလိုနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) “သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဘဂဝတော၊ သော။ ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇနပ္ပဋိဗဒ္ဓါ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းနှင့် စပ်ကုန်၏။ အာကင်္ခပ္ပဋိဗဒ္ဓါ၊ အလိုတော်နှင့် စပ်ကုန်၏။ အနသိကာရပ္ပဋိဗဒ္ဓါ၊ နှလုံးသွင်းမှုနှင့် စပ်ကုန်၏။ စိတ္တုပ္ပါဒပ္ပဋိဗဒ္ဓါ၊ စိတ္တုပ္ပါဒ်နှင့် စပ်ကုန်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ အတီတာနာဂတဝိသယမ္ပိ၊ အတိတ် အနာဂတ်အာရုံရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ အနုမာနာဂမတ္တဂ္ဂဟဏ ဝိရဟိတ္တာ၊ အနုမာနဖြင့်ယူခြင်း အာဂုမ်ဖြင့်ယူခြင်း ကြံဆခြင်းဖြင့် ယူခြင်းတို့မှ ကင်းသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ပစ္စက္ခမေဝ၊ မျက်မှောက်သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
စ၊ စောဒနာ။ ဧတသ္မိမ္ပိပက္ခေ၊ အလိုနှင့်စပ်သောဖြစ်ခြင်းရှိသည်ဟူသော ဤအဖို့၌လည်း။ ယဒါ၊ ၌။ သကလံ၊ ကို။ ဉာတုံ၊ ငှါ။ ဣစ္ဆိတံ၊ အပ်၏။ တဒါ၊ ၌။ သကိံယေဝ၊ သာလျှင်။ သကလဝိသယတာယ၊ အလုံးစုံသော အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ အနရူပိတရူပေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တဒေါသာနတိဝတ္တိယေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြစ်ကို မလွန်နိုင်သည်သာလျှင်။ သိယာ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စေဒနာငြားအံ့။ နသိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုအပြစ်ဒေါသ၏။ ဝိသောဓိတတ္တာ၊ သုတ်သင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သော၊ ထိုအပြစ်ဒေါသကို။ ဗုဒ္ဓဝိသယော အစိန္တေယျောတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသောဓိတော၊ ပြီ။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) ပစုရဇနဉာဏသမာနဝုတ္တိတာယ၊ များစွာသောလူအပေါင်း၏ ဉာဏ်နှင့်တူမျှသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သကလဓမ္မာရမ္မဏမ္ပိ၊ အလုံးစုံသောတရားလျှင် အာရုံရှိငြား သော်လည်း။ တံ၊ ထိုသဗ္ဗညုတဉာဏ်သည်။ ဧကဓမ္မာရမ္မဏံ ဝိယ၊ တခုသောတရားလျှင် အာရုံရှိသော ဉာဏ်ကဲ့သို့။ တေ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။ သုဝဝတ္ထာပိတေယေဝ၊ ကောင်းစွာ ပိုင်းခြားအပ်သည်တို့ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤသို့ဖြစ်ခြင်းကို။ ဧတ္ထ၊ ဤသဗ္ဗညုတ ဉာဏ်အရာ၌။ အစိန္တေယျံ၊ မကြံစည်အပ် မကြံစည်ကောင်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယာဝတကံ။ပ။ ဉေယျန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ဉေယျံ၊ ဉေယျတရားသည်။ ယာဝတကံ၊ အကြင်မျှလောက်ရှိ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ တာဝတကံ၊ ထိုမျှလောက်ရှိ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ ယာဝတကံ၊ ၏။ ဉေယျံ၊ သည်။ တာဝတကံ၊ ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဉေယျပရိယန္တိကံ၊ ဉေယျတရာလျှင် အပိုင်းအခြားရှိ၏။ ဉေယျံ၊ သည်။ ဉာဏပရိယန္တိကံ၊ ၏။]
ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဧကဇ္စျံ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းသော်၎င်း။ ဝိသုံဝါ၊ အသီးအသီးသော်၎င်း။ သကိံ ဝါ၊ သော်၎င်း။ ကမေန ဝါ၊ သော်၎င်း။ ဣစ္ဆာနုရူပံ၊ အလိုအားလျော်စွာ။ သမ္မာ စ၊ ၎င်း။ သာမဉ္စ၊ ၎င်း။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဗုဒ္ဓတ္တာ၊ သိတော်မူပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်တော်မူ၏။
၁၃၃။ ဝိဇ္ဇာဟီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ဝိန္ဒိယံ၊ ရအပ်ရသင့်ရထိုက်သော တရားကို။ ဝိန္ဒတိ၊ ရတတ်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထိုသို့ရတတ်သော သတ္တိကြောင့်။ ဝိဇ္ဇာ၊ မည်၏။ ယာထာဝတာ၊ ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ။ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ပဋိပက္ခဿ၊ ဆန့်ကျက်ဖက်ကို။ ဝိဇ္စျနဋ္ဌေန၊ ဖောက်ခွဲတတ်သော အနက် ကြောင့်။ ဝိဇ္ဇာ၊ မည်၏။ တမောက္ခန္ဓာဒိကဿ၊ အဝိဇ္ဇာမှောင်တုံးစသည်ကို။ ပဒါလနဋ္ဌေန၊ ဖောက်ခွဲတတ် သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တတောဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝိသယဿ၊ အာရုံကို။ ဝိဒိတကရဏဋ္ဌေနပိ၊ ထင်ရှားသည်ကို ပြုခြင်းအနက်ကြောင့်လည်း။ ဝါ၊ ထင်ရှား သိအပ်သည်ကို ပြုခြင်းအနက်ကြောင့်လည်း။ ဝိဇ္ဇာ၊ မည်၏။ သမ္ပန္နတ္တာဝိ၊ ကား။ သမန္နဂတတ္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိကလတ္တာ၊ မချို့တဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၂။ ဣတိအတ္ထော၊ အနက်။ တိဿန္နံ စ၊ သုံးပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အဋ္ဌန္နံ စ၊ ကုန်သော။ ဝိဇ္ဇာနံ၊ တို့ကို။ တတ္ထ တတ္ထ သုတ္ထေ၊ ထိုထိုသုတ်၌။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းဟောခြင်းသည်။
ဝိနေယျဇ္စျာသယဝသေန၊ ဝေနေယျတို့၏ အလိုအဇ္စျာသယ၏ အစွမ်းဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သဒ္ဓါ၊ သည်၎င်း။ပ။ ပညာ စ၊ သည်၎င်း။ သတ္တ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဓမ္မာ နာမ၊ မည်ကုန်၏။ ယေ၊ ယင်း သဒ္ဓမ္မ ခုနှစ်ပါးတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣဓ ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စတ္တယရိ စျာနာနီတိ၊ ကား။ ယာနိ ကာနိစိ၊ ကုန်သော။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ရူပါဝစရဇ္စျနာနိ၊ စျာန်တို့တည်း။
ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သီလာဒယော၊ ကုန်သော။ ပန္နရသေဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ စရဏန္တိ၊ ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ပါကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဣမေယေဝ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုစကားရပ်ဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုသီလအစရှိသော တဆယ့်ငါးပါးသော တရားတို့၏။ (သာဓနဘာဝံ-၌စပ်) သိက္ခတ္ထယသင်္ဂဟတော၊ သိက္ခာသုံးပါး အပေါင်းဖြင့် ရေတွက်အပ် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနုပဂမနေ၊ နိဗ္ဗာန်သို့ ကပ်ရောက်ရာ၌။ ဧကံသတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ သာဓန ဘာဝံ၊ ပြီးစေကြောင်း၏ အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တဒတ္ထသာဓနာယ၊ ထိုအနက်ကို ပြီးစေခြင်းငှါ။ အာဂမံ၊ အာဂုမ်ပါဠိကို။ ဒေဿန္ထော၊ ၍။ ယထာဟာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဘဂဝါတိအာဒိ၊ အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တဿေဝ၊ ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ နိဂမဝသေန၊ နိဂုံးအုပ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စ၊ စောဒနာအံ့။ အယံ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါ၊ ဤဝိဇ္ဇာစရဏနှင့် ပြည့်စုံခြင်းကို။ သာဝကေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ လဗ္ဘတိနနု၊ လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ကိဉ္စာပိ လဗ္ဘတိ၊ အပ်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဘဂဝတော၊ အား။ ဝါ၊ ၏သန္တာန်၌။ (လဗ္ဘတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ န လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်သည် မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တတ္ထဝိဇ္ဇာသမ္ပဒါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရဿ၊ ၏။ စရဏဓမ္မပရိယာပန္နတ္တာ၊ စရဏဓမ္မတို့၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (အာဟ-၌ စပ်) သောစ၊ ထိုကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရ သည်လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ မဟဂ္ဂတဘာဝပ္ပတ္တာသာဓာရဏ သဘာဝေါ၊ မဟဂ္ဂုတ်အဖြစ်သို့ ရောက်သော အသာဓာရဏ သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်၎င်း။ စရဏသမ္ပဒါ။ပ။ ဌိတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ဤအရာ၌ သာရတ္ထဒီပနိအဖွင့်က သာ၍ရှင်းသည်) သတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့၏။ အနတ္တံ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ ပရိဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်ရှောင်၍။ အတ္ထေ၊ ၌။ နိယောဇနံ၊ ယှဉ်စေခြင်းသည်။ ပညာယ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ နဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတေူ။ နေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။ အတ္တာနတ္တဇာနနံ၊ အကျိုးရှိ အကျိုးမဲ့ကို သိခြင်းသည်။ သတ္တု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ကရုဏာယ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘယမ္ပိ၊ ပညာ ကရုဏာနှစ်ပါး စုံသည်လည်း။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးသော အဖိုတို့၌။ သကိစ္စကမေဝ၊ မိမိကိစ္စရှိသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ယတ္ထ၊ အကြင်ကိစ္စ၌။ ယဿာ၊ အကြင်တရား၏။ ပဓာနဘာဝေါ၊ ပြဓာန်းသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုကိစ္စ၌ ထိုပြဓာန်းသော တရားကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သော သဗ္ဗညုတာယာတိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယထာတံဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နောတိ၊ ကား။ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော၊ နှင့်ပြည့်စုံသော။ အညောပိ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ (နိယောဇေတိ)ယထာ၊ ယှဉ်စေသကဲ့သို့ တည်း။ တေန၊ ထိုစကားရပ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) အယံ၊ ဤအကျင့်ပဋိပတ်သည်။ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္န ေဿဝ၊ နှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်၏သာလျှင်။ အာဝေဏိကာ၊ သီးသန့်ဖြစ်သော။ ပဋိပတ္တိ၊ အကျင့်ပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ သတ္ထု၊ ၏။ သာအယံဝိဇ္ဇာစရဏ သမ္ပဒါ၊ သည်။ သာသနဿ၊ ၏။ နိယျာနိကတာယ၊ က၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာဝကာနံ၊ တို့၏။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ပဋိပတ်၏။ ဧကန္တကာရဏံ၊ စင်စစ်အကြောင်းပေတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿဘုံ၊ ငှါ။ တေနဿာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သည်သာလျှင်တည်း။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပါးသော သမ္ပဒါတို့တွင်။ ဝိဇ္ဇာသမ္ပဒါယ၊ ဝိဇ္ဇာသမ္ပဒါဖြင့်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား ၏။ ပညာမဟတ္တံ၊ ပညာတော်၏ကြီးကျယ်သည် ၏အဖြစ်ကို။ ဝကာသိတံ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စရဏသမ္ပဒါယ၊ ဖြင့်။ ကရုဏာမဟတ္တံ၊ ကရုဏတော၏ ကြီးကျယ်သည်၏အဖြစ်ကို (ပကသိတံ ဟောတိ။) တေသု၊ ထိုမဟတ္တနှစ်ပါးတို့တွင်။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဓမ္မရဇ္ဇပ္ပတ္တိ၊ တရားမင်း အဖြစ်သို့ရောက်ခြင်းကို။ (ပကာသိတံ ဟောတိကိုအပိုဒ်တိုင်း၌ ယှဉ်၍ပေးလေ) ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ဓမ္မသံဝိဘာဂေါ၊ တရားကို ဝေဘန်ပေးကမ်းခြင်းကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ သံသာရဒုက္ခနိဗ္ဗိဒါ၊ သံသရာဆင်းရဲ၌ ငြီးငွေ့ခြင်းကို။ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ သံသာရဒုက္ခသဟနံ၊ ဆင်းရဲကိုသည်းခံခြင်းကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပရဒုက္ခပရိဇာနနံ၊ သူတပါးတို့၏ ဆင်းရဲကို ပိုင်းခြားသိခြင်းကို။ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ပရဒုက္ခပတိကာ ရာရမ္ဘော၊ ဆင်းရဲကိုကုစားခြင်းငှာ အားထုတ်ခြင်းကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပရိနိဗ္ဗာနာဘိမုခဘာဝေါ၊ ပရိနိဗ္ဗာန်ကိုရခြင်းကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ သယံ၊ ကိုယ်တော်တိုင်။ တရဏံ၊ ကူးမြောက်တော်မူခြင်းကို။ ကရုဏာယ၊ ဖြင်။ ပရေသံ၊ တပါးသောသတ္တဝါတို့ကို။ တာရဏံ၊ ကူးမြောက်စေခြင်းကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဘာဝသိဒ္ဓိ၊ ဘုရားအဖြစ်၏ ပြီးခြင်းကို။ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓကိစ္စသိဒ္ဓိ၊ ဘုရားကိစ္စ၏ ပြီးခြင်းကို။ ဝါ၊ တနည်း။ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ဗောဓိသတ္တဘူမိယံ၊ ဘုရားလောင်းအဆင့်၌။ ဝါ၊ ဘုရားလောင်းဖြစ်စဉ် ကာလ၌။ သံသာရာဘိမုဓဘာဝေါ၊ သံသရာသို့ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသံသရာ၌။ အနဘိရတိ၊ မမွေ့လျော်ခြင်းကို။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ပရေသံ၊ တပါးသော သတ္တဝါအား။
အဘိံသာပနံ၊ ပရေဟိ၊ တပါးသော သတ္တဝါတို့မှ။ အတာယနံ၊ မကြောက် ခြင်းကို။ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာ ဘုရား၏။ နိန္နတာဘာဝေါ၊ ညွတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်နိမ့်ကျသည်၏ အဖြစ်မရှိခြင်းကို။ တထာ၊ တပါး။ ကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ တို့၌။ ဇနိတာနုဂ္ဂဟောစ၊ ဖြစ်စေအပ်သော ချီးမြှောက်ခြင်းရှိသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏) ပညာနုဂတတ္တာ၊ ပညာသည် အစဉ်လိုက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္ထ၊ တို့၌။ ဝိရတ္တစိတ္ထောစ၊ မတပ်မက်သော စိတ်ရှိသည်လည်း။ နန(ဟောတိ)၊ မဖြစ်သည်မဟုတ်။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ဝိရတ္တစိတ္တောစ၊ ရှိသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကရုဏာနုဂတတ္တာ၊ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗသတ္တာ နုဂ္ဂဟာယ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ကို ချီးမြှောက်ခြင်းငှါ။ နပဝတ္တော စ၊ မဖြစ်သည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ ဥပမာဖြင့် ထင်စွာပြအံ့။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ကရုဏာ၊ သည်။ သိနေဟသောကဝိရဟိတာ၊ ချစ်ခြင်းမှ ကင်းသည်။ ဝါ၊ ချစ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သော စိုးရိမ်ခြင်းမှ ကင်းသည်။ (ဟောတိ)ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ ဤအတူ။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ အဟံကာရမမံကာရဝိနိမုတ္ထာ၊ ငါဟုနှလုံးသွင်းသော ဒိဋ္ဌိ, ငါ့ဥစ္စာဟု နှလုံးသွင်း သော တဏှာတို့မှ လွတ်ကင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ မညမညဝိသောဓိတာ၊ အချင်းချင်း အပြန်အလှန် သုတ်သင်စင်ကြယ်စေအပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပရမဝိသုဒ္ဓါ၊ အလွန်အကဲစင်ကြယ်ကုန်သော။ ဂုဏဝိသေသာ၊ တို့ကို။ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပဒါဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပကာသိတာ၊ ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၃၄။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဂတေ ဌိတေတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ဂမနမ္ပိ၊ သွားခြင်းကိုလည်း။ ဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သောဘနန္တိ၊ ကာ။ သုတံ၊ သော။ ဘူဘဘာဝေါ၊ သည်။ ဝိသုဒ္ဓတာယ၊ စင်ကြယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိသုဒ္ဓတာ၊ သည်။ ဒေါသဝိဂမေန၊ အပြစ်ဒေါသ၏ ကင်းခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိသုဒ္ဓမနဝဇ္ဇန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဂမနဉ္စနာမ၊ သွားခြင်း မည်သည်လည်း။ ဗဟုဝိဓံ၊ များသောအပြားရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ သော။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အရိယမဂ္ဂေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ဟိမှန်။ သော၊ ထိုအရိယ မဂ်သည်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ သို့။ ဂတိ၊ တည်း။ အဓိပမော၊ ရောက်ခြင်းပေတည်း။ ဣဘိတတွာ၊ ၍။ ဂတန္တိ စ၊ ဂတဟူ၍၎င်း။ ဂမနန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တဿာ၊ ထိုအရိယမဂ်ကိုသာလျှင်။ ဂဟဏေ၊ ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ တေန ဟောသာဒိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ခေမံ ဒိသန္တိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ အသဇ္ဇမာနောတိ၊ ကား။ ပရိပန္ထာဘာဝေန၊ ဘေးရန်မရှိသဖြင့်။ သုဂတိပမနေပိ၊ သုဂတိသို့သွားခြင်း၌ သော်လည်း။ အသဇ္ဇန္တော၊ မငြိမတွယ်မူ၍၊ သင်္ဂ၊ ငြိတွယ်ခြင်းကို။ အကရောန္တော၊ ၍။ ဣတရတ္ထ၊ ဤမှတပါးသော ဒုဂ္ဂတိဘဝသို့ သွားခြင်း၌။ ပဂေဝ၊ နည်း။ အထ ဝါ၊ သော်ကား။ ဧကာသနေ၊ တထိုင်တည်း၌။ နိသီဒိတွာ၊ ၍။ ခိပ္ပါတိညာဝသေနေဝ၊ လျင်သော အဘိညာ၏ အစွမ်း၊ ဖြင့်သာလျှင်။ စတုန္နမ္ပိ၊ သော။ မဂ္ဂါနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ပဋိလဒ္ဓဘာဝတော၊ ရအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသဇ္ဇမာနော- အသဇ္ဇန္တော၊ မငြိမတွယ်မူ ၍။ ဂတော၊ ကြွသွားတော်မူ၏။ ယံ ဂမနံ၊ အကြင်သို့သော သွားခြင်းကို။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားသောသူသည်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ အနတ္ထံ၊ ကို။ အပဟရတိ၊ ပယ်ရှားနိုင်၏။ သဗ္ဗံ၊ သော။ အနုတ္တရံ၊ အလွန်အကဲမရှိ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သော။ သမ္ပတ္တိံ စ၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာကိုလည်း။ အာဝဟတိ၊ ဆောင်နိုင်၏။ တဒေဝ၊ ကိုသွားခြင်းသည်သာလျှင်။ သောဘနံ နာမ၊ ၏။ ဘဂဝါစ၊ သည်လည်း။ တေန၊ ထိုသို့သွားခြင်းဖြင့်။ ဂတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သု-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သောဘနတ္ထော၊ တင့်တယ်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ သောဘနဂမနတ္တာ သုဂတောတိ၊ ဟူ၍။ (အာဟ၊ ၏။)
အသုန္ဒရာနံ၊ မကောင်းကုန်သော။ ဒုက္ခာနံ၊ ဆင်းရဲတို့၏။ ဝါ၊ ဆင်းရဲကုန်သော။ သင်္ခါရပ္ပဝတ္တီနံ၊ သင်္ခါရ ဖြစ်စဉ်တို့၏။ ဝါ၊ မပြတ်ဖြစ်သော သင်္ခါရတို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိသောအားဖြင့်။ အစ္စန္တသုခတ္တာ၊ အပိုင်းအခြားကိုလွန်သော ချမ်းသာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ စင်စစ်ချမ်းသာ၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဧကန္တ တော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ သုန္ဒရံ နာမ၊ ကောင်းသော အရပ်မည်သည်။ အသင်္ခတာ ဓာတု၊ ဓာတ်ပေ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုန္ဒရေဉ္စသ။ပ။ နိဗ္ဗာနန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနံ ပရမံ သုခန္တိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမ္မာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ စ၊ ဆက်။ သုဋ္ဌုဂမနံ နာမ၊ မည်သည် ကား။ ပဋိပက္ခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အနဘိဘူတဿ၊ မလွှမ်းမိုးမနှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ အပ်သောသူ၏။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဟီနေ ကိလေသေ ပုန အပစ္စာဂစ္ဆန္တောတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။စ၊ ဆက်။ သိခါပ္ပတ္တံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ဣဒံ သမ္မာဂမနံ၊ ဤကောင်းစွာ သွားခြင်း သည်။ ယာယ အာဂမနီယ ပဋိပဒါယ၊ အကြင်လာခဲ့ရာ အကြောင်းဖြစ်သော ပုဗ္ဗဘာဂအကျင့်ဖြင့်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီး၏။ သာပိ၊ ထိုအာဂ မနီယပဋိပဒါသည်လည်း။ သမ္မာဂမနမေဝ၊ မည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဝါ၊ ဤသို့သွားခြင်းဖြင့်လည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သုဂတော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သိ့။ ဒေဿဘုံ၊ ငှါ။ သမ္မာဝါဂတောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သမ္မာပဋိပတ္တိယာတိ၊ ကား။ သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ၊ ဉာဏ်သို့။ ဝါ၊ ဘုရားအဖြစ်သို့။ သမ္ပာပနေ၊ ရောက်စေခြင်း၌။ အဝိပရီတ ပဋိပတ္တိယာ၊ မဖောက်မပြန် မှန်သောအကျင့်ဖြင့်။ သဗ္ဗလောကဿ ဟိတသုခမေဝ ကရောန္တောတိ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်)မဟာဗောဓိယာနပဋိပဒါ၊ မဟာဗောဓိ ဉာဏ်သို့ ရောက် ကြောင်းဖြစ်သော အကျင့်သည်၁။ အဝိဘာဂေန၊ ခွဲခြားဝေတန်ခြင်း မရှိသော အားဖြင့်။ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ သဗ္ဗဒါ၊ သိမ်း။ ဟိတသုခါဝဟဘာဝေနေဝ၊ စီးပွား ချမ်းသာကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သဿတံ၊ တအယူသို့၎င်း။ ဥစ္ဆေဒံ၊ သို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေ အန္တေ၊ ဤအဖို့တို့သို့။ အနုပဂစ္ဆန္တော၊ မကပ်ရောက်မူ၍။ ဂတော၊ ကြွသွားတော်မူ၏။ ဣတိ ဧတေန၊ ဤစကားရပ်ဖြင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒဂတိံ၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဉာဏ်ဟူသော သွားခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ကာမသုခံ၊ ခ အကျင့်သို့၎င်း။ အတ္တကိလမထံ၊ သို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့ ဣမေ(အန္တေ)၊ တို့သို့။ အနုပ-ဂစ္ဆန္တော၊ ၍။ ဂတော၊ ၏။ ဣတိ ဧတေန၊ ဖြင့်။ အရိယမဂ္ဂပတိံ၊ အရိယမဂ်ဟူသော သွားခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
တတြာတိ၊ ကာ။ ယုတ္တဋ္ဌာနေ၊ သင့်လျော်သော အရာဌာန၌။ ယုတ္တေဿဝ၊ သင့်လျော်သော စကားကိုသာလျှင်။ ဘာသနေ၊ ပြောဆိုခြင်းဟူသော။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေ၊ ပြီးစေအပ်သော အနက်၌။ ဘုမ္မံ၊ သတမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ အဘူတန္တိ၊ ကာ။ အဘူတတ္ထံ၊ မဟုတ်မမှန်သော အနက်ရှိ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္တမုခေန၊ အနက်ကိုပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝါစာယ၊ ၏။ အဘူတတာ ဝါ၊ မဟုတ်မမှန်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ဘူတတာ ဝါ၊ သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) အတစ္ဆန္တိ၊ ကား။ တေဿဝ၊ ထိုဘူတံ-ဟူသော ပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ အဘူတန္တိ၊ ကား။ အသန္တံ၊ မရှိ။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားမရှိ။ အတစ္ဆန္တိ၊ ကား။ အတထာကာရံ၊ ထိုသို့ မဟုတ်သော အခြင်းအရာရှိသည်။ အညတာ သန္တံ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အနတ္တသဥှိတန္တိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကေန၊ ဝါ၊ မျက်မှောက်၌ မူလည်းဖြစ်သော။ သမ္ပရာယကေန ဝါ၊ တမလွန်၌ မူလည်းဖြစ်သော။ အနတ္ထေန၊ အကျိုးမဲ့နှင့်။ သဥှိတံ၊ စပ်၏။ အနတ္ထာဝဟံ၊ အကျိုးမဲ့ကိုဆောင်တတ်၏။ အတ္တော၊ အကျိုးစီးပွားသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနတ္ထာ၊ မည်၏။ အတ္ထဿ၊ ၏။ ပဋိပက္ခောစ၊ ကို၎င်း။ အဘာဝေါ စ၊ မရှိခြင်း, မဟုတ်ခြင်းကို၎င်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တေန၊ ထိုအကျိုးမဲ့နှင့်။ သဥှိတံ၊ စပ်၏။ ပိသုဏဝါစံ စ၊ ကို၎င်း။ သမ္ဖပ္ပလာပဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်၁။ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤစကာရပ်၌။ စတုဗ္ဗိဓဿပိ၊ သော။ ဝစီဒုစ္စရိတဿ၊ ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဝါ၊ ချဲ့။ ဧတ္ထ၊ ဤခြောက်ခွန်းသော စကားတို့တွင်။ ပဌမာ၊ သော။ ဝါစာ၊ သည်။ သီလဝန္တံ၊ သီလ-ရှိသောသူကို။ ဒုဿီလောတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ အစဏ္ဍလာဒိမေဝ၊ မဏ္ဍလမဟုတ်သူ စသည်ကိုပင်လျှင်။ စဏ္ဍာလောတိအာဒိနာ၊ စဏ္ဍလ ဤသို့အစရှိ သည်ဖြင့်၎င်း။ ဘာသမာနဿ၊ ပြောဆိုသောသူ၏။ (ဝါစာ၊ စကားဟူ၍) ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ဒုတိယာ၊ ယစကားကို။ ဒုဿီလံ၊ ကို။ ဒုဿီလောတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ စဏ္ဍလာဒိမေဝ၊ ကိုပင်လျှင်။ စဏ္ဍာလောတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်၎င်း။ အဝိနယေန၊ အဆုံးအမစကားမဟုတ်သဖြင့်။ ဘာသမာနဿ၊ သူ၏။ (ဝါစာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။) တတိယာ၊ ယ-စကားကို။ အာပါယိကော။ပ။နေရယိကောတိအာဒိကာ ယထာ၊ အစရှိသော စကားကဲ့သို့။ နေရယိကာဒိကဿ၊ ငရဲ၌ ဖြစ်လတံ့သောသူစသည်ကို။ နေရယိကာဒိဘာဝ- ဝိဘာဝနီကထာ၊ ငရဲ၌ ဖြစ်လတံ့သောသူ စသည်၏ အဖြစ်ကိုဖော်ပြသော စကားဟူ၍။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏) စတုတ္ထီ၊ တ္ထ-စကားကို။ ဝေဒဝိဟိတေန၊ ဝေဒကျမ်း၌ စီရင်အပ်သော။ ယညဝိဓိနာ၊ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း အစီရင်ဖြင့်။ ပါဏာတိပါတာ ဒိကတံ၊ အစရှိသည်ကိုပြုခြင်းသည်။ သုဂတိံ၊ ဘဝကို။ အာဝဟတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ လောကဿ၊ လူအပေါင်းကို။ ဗျာမောဟနကထာ၊ အလွန်မိုက်မဲစေသော စကားဟူ၍။ ဝါ၊ မှိုင်းတိုက်သော စကားဟူ၍။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) ပဉ္စမိ၊ မစကားကို။ ဘူတေန၊ ဟုတ်မှန်သော အကြောင်းဖြင့်။ ပေသုညူပသံဟာရာဒိကထာ၊ ဂုံးချောခြင်းကို ဆောင်ခြင်းအစရှိသော စကားဟူ၍။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) ဆဋ္ဌာ၊ စကားကို။ ယုတ္တပ္ပတ္တဋ္ဌာနေ၊ သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အရာ၌။ ပဝတ္တိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ ဒါနသီလာဒိကထာ၊ စကားဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧဝံ သမ္မာ ဂဒတ္တာတိ၊ ကား။ ယထာဝတ္တံ၊ သော။ အဘူတာဒိံ၊ မဟုတ်မမှန်သော စကားစသည်ကို။ ဝဇ္ဇေတွာ၊ ကြဉ်ရှောင်၍။ ဘူတံ၊ ဟုတ်သော။ တစ္ဆံ၊ မှန်ကန်သော။ အတ္ထသဥှိတံ၊ အကျိုးနှင့်စပ်သော။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်နှစ်သက်အပ်သော။ မာနပံ၊ စိတ်နှလုံးကို ပွားစေတတ်၍ မြတ်နိုးအပ်သောစကားကို။ (ဂဒနတော-၌စပ်) တတော ဧဝ၊ ထိုဘူတစသည် ဖြစ်သော ကြောင့်ပင်လျှင်။ သမ္မာ-သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဂဒနတော၊ မြွက်ဆိုတတ်သောကြောင့်။ ဒ-ကာရဿ၊ ၏။ တ-ကာရံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သုဂတော၊ မည်တော်မူ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာပါထဂမနမတ္တေန၊ နား၌ထင်ခြင်း သို့ရောက်ခြင်းမျှဖြင့်။ ကဿစိ၊ သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ အပ္ပိယမ္ပိ၊ မနှစ်သက်အပ်သော်လည်း။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝစနံ၊ သည်။ ပိယံဧဝ၊ ချစ်အပ်နှစ်သက်အပ်သည်သာလျှင်။ မနာပမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) အတ္ထသိဒ္ဓိယာ၊ ကိစ္စ၏ပြီးစီးခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ပြီးလတ်သော်။ လောကဿ၊ သတ္တလောက၏။ ဝါ၊ သတ္တဝါအပေါင်း၏။ ဟိတသုခါဝဟတ္တာ၊ အကျိုးစီးပွားကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
အပိစ-အပရော နယော၊ အဋ္ဌကတထာနည်းမှ တပါးသောနည်းကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။) ဧတဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်သော။ ဂတံ ဂမနံ၊ သွားခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဂတော၊ မည်တော်မူ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝေနေယျဇနုပသင်္ကမနံ၊ ဝေနေယျ သတ္တဝါတို့ကို ချဉ်းကပ်ခြင်းသည်။ ဧကန္တေန၊ အားဖြင့်။ တေသံ၊ ထိုဝေနေယျ သတ္တဝါတို့၏။ ဝါ၊ တိုကအား။ ဟိတသုခနိပ္ဖါဒနတော၊ အကျိုးစီးပွားကို ပြီးစေတတ်သောကြောင့်။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်၏။
ဘဒ္ဒကံ၊ ကောင်းပေ၏။ တထာ၊ ထို့အတူ။ လက္ခဏာနုဗျဉ္ဇနပဋိမဏ္ဍိ တရူပကာယ တာယ၊ လက္ခဏာတော်ကြီး လက္ခဏာတော်ငယ်တို့ဖြင့် တန်းဆာဆင်အပ်သော ရုပ်ကိုယ်တော် ရှိတော်မူ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုတ။ပ။ မိဂရာဇဂမနံ၊ မြန်လွန်ခြင်း, နှေးလွန်းခြင်း, ချွတ်ချော်ခြင်း, ဒရွတ် ဆွဲခြင်း, ဆောင့်ချ၍ နင်းခြင်း, ဖဝါးစွန်ဖြင့် နင်းခြင်း, ခွင်ခြင်း, ရှုပ်ထွေးခြင်း အစရှိသော အပြစ်ဒေါသ တို့မှ ကင်းသည်ဖြစ်၍ တင့်တယ်သော ဟင်္သာမင်း, နွားလားဥသဘ, ဆင်မင်း, ခြင်္သေ့မင်းတို့၏ သွားခြင်းနှင့်တူသော။ ကာယဂမနံစ၊ ကိုယ်တော်၏ သွားခြင်းသည်လည်း။ (သောဘနမေဝ၊ တင့်တယ် သည်သာလျှင်တည်း။) ဝိပုလ။ပ။သဟိတံ၊ ပြန့်ပြောသော အညစ်အကြေး ကင်းသော ကရုဏာ သတိ ဝီရိယ အစရှိသော ဂုဏ်ထူးဝိသေသတို့နှင့်တကွဖြစ်သော။ ဉာဏဂမနဉ္စ၊ ဉာဏ်တော၏သွားခြင်းသည် လည်း။ အဘိနီဟာရတော၊ စိတ်ကို မဟာဗောဓိဉာာဏ်တော်သို့ ရှေးရှု ဆင်သည်မှ။ ဝါ၊ ဘုရားအဖြစ်ကို ဆုတောင်းသည်မှ။ ယာဝ၊ လောက်။ မဟာဗောဓိ၊ ဉာဏ်ကို။ (အဓိဂတာ၊ ရအပ်၏။ တာဝ၊ လောက်။) အနဝဇ္ဇတာယ စ၊ အပြစ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟတိသုခါဝဟတာယ စ၊ အကျိုးစီးပွားကို ဆောင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သောဘနမေဝ၊ သာတည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဘယမ္ဘူဉာဏေန၊ ဖြင့်။ သကလမ္ပိ၊ သော။ ဘောကံ၊ ကို။ ပရိညာတိသမယသေန၊ ယ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ရိဇာနန္တော၊ ပိုင်းခြား၍ သိတော်မူသည် ဖြစ်၍။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဂတော အဝဂတော၊ သိတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဂတော၊ မည်၏။ တထာ၊ တပါး။ လောကသုမဒယံ၊ လောက၏ဖြစ်ကြောင်း သမုဒယ သစ္စာကို။ ပဟာနာဘိသမယဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဇဟန္တော၊ ပယ်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ၊ တဖန်မဖြစ်ခြင်း သဘောရှိသည်၏အဖြစ်သို့။ အာပါဒေန္တော၊ ရောက်စေသည်ဖြစ်၍။ သမ္မာ၊ စွာ။ဂတော အတီတော၊ လွန်တော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဂတော၊ မည်၏။ လောကနိရောဓံ၊ လောကမည်သော ဒုက္ခ၏ ချုပ်ရာဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဂတော အဓိဂတော၊ ရောက်တော်မူရတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဂတော၊ မည်၏။ လောကနရောဓဂါမိနိံ၊ လောက၏ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ကြောင်းဖြစ်သော။ ပဋိပဒံ၊ မဂ္ဂသစ္စာတည်း ဟူသောအကျင့်ကို။ ဘာဝနာဘိသမ ယဝသေ န၊ ဖြင့်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဂတောပဋိပန္နော၊ သွားတော်မူကျင့်တော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဂတော၊ မည်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ယံ၊ အကြင်သဘောတရားကို။ သဒေဝကဿ၊ သော။ ဣမဿ လောကဿ၊ ဤလောကသည်။ ဝါ၊ ဤသတ္တဝါအပေါင်းသည်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မြင်အပ်ပြီ။ သုတံ၊ ကြားအပ်ပြီ။ မုတံ၊ ရောက်အပ်ပြီ။ ဝိညာတံ၊ သိအပ်ပြီ။ ပတ္တံ၊ ရောက်အပ်ရအပ်ပြီ။ ပရိယေသိတံ၊ ရှာမှီးအပ်ပြီ။ မနသာ၊ စိတ်ဖြင့်။ အနုဝိစာရိတံ၊ အဖန်ဖန်ကျက်စားအပ်ဆင်ခြင်အပ်ပြီ။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသော သဘောတရားကို။ ဟတ္ထတလေ၊ လက်ဝါးပြင်၌။ အာမလကံ ဝိယ၊ သျှစ်သျှားသီး ကဲ့သို့။ သမ္မာ၊ စွာ။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဂတော အဗ္ဘညာသိ၊ သိတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဂတော၊ မည်၏။
၁၃၅။ သဗ္ဗထာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ ယော ယောလောကော၊ အကြင် အကြင်လောက ကို။ ယထာ ယထာ၊ အကြင်အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တထာ တထာ၊ ထိုထို အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပန၊ ဆက်။ တေ ပကာရေ၊ တို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ သဘာဝ တောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဘာဝတောတိ၊ ကား။ ဒုက္ခသဘာဝတော၊ ဒုက္ခ၏ သဘောအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗော၊ သော။ လောကော၊ သည်။ ဒုက္ခသဘာဝေါ၊ ဒုက္ခသဘောရှိ၏။ ယထာဟ၊ မူကား။ သံခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာတိ၊ ဟူ၍။(အာဟ၊ ၏) သမုဒယတောတိ၊ ကား။ ယတော၊ အကြင် တဏှာစသည်မှ။ သော၊ ထိုလောကသည်။ သမုဒေတိ၊ ဖြစ်၏။ တတောတဏှာဒိတော၊ ထိုတဏှာ စသည်အားဖြင့်။ နိရောဓတောတိ၊ ကား။ ယတ္ထ၊ အကြင်နိဗ္ဗာန်၌။ သော၊ ထိုလောကသည်။ နိရုဇ္စျတိ၊ ချုပ်၏။ တတော ဝိသင်္ခါရတော၊ ထိုသင်္ခါရကင်းရာ နိရောဓ သစ္စာအားဖြင့်။ နိရောဓု ပါယတောတိ၊ ကား။ ယေန ဝိဓိနာ၊ အာကင်အစီအရင်ဖြင့်။ သော နိရောဓော၊ ထိုချုပ်ရာကို။ ပတ္တဗ္ဗော၊ ရောက်အပ်၏။ တတော အရိယမဂ္ဂတော၊ မဂ်အားဖြင့်။ (ကသ္မာ၊ မူကား။)ဣတော၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသော လေးပါးသော အပြားမှ။ အညဿ၊ တပါးသော။ ပကာရဿ၊ အပြား၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။
ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗထာ လောကံ အဝေဒီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ တဒတ္ထသာဓကံ၊ ထိုအနက်ကို ပြီးစေတတ်သော။ သုတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ယတ္ထ ခေါ အာဝုသောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်ပါဌ်၌။ န ဇာယတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဥဇုကံ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်။ ဇာတိအာဒီနိ၊ တို့ကို။ ပဋိက္ခိပိတွာ၊ ပယ်တော်မူ၍။ နစဝတိ,န ဥပပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူသော။ ပဒဒွယေန၊ ဖြင့်။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ စဝနုပပဇ္ဇနာနိ၊ စုတေခြင်း, ကပ်ရောက်၍ဖြစ်ခြင်းတို့ကို။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ၏။ ပန၊ ဝါဒအထူးကား။ ကေစိ၊ တို့သည်။ န ဇာယတီတိအာဒိ၊ အစရှိသော သုံးပုဒ်ကို။ ဂဗ္ဘသေယျ ကဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝတ္တံ၊ ၏။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော န စဝတိ, န ဥပပဇ္ဇတိ-ဟူသော နှစ်ပုဒ်ကို။ ဩပပါတိကဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တန္တိ၊ ကား။ ဇာတိအာဒိရဟိတံ၊ ဇာတိစသည်မှ ကင်းသော အရပ်သို့။ ဂမနေနာတိ၊ ကား။ ပဒသာ၊ ခြေဖြင့်။ ဂမနေန၊ သွားခြင်းဖြင့်။ ဉာတေယျန္တိ၊ ကား။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဉာတာယန္တိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ တည်း။ နိဗ္ဗနတ္ထကော၊ (လောက၏အဆုံး) နိဗ္ဗာန်ဖြင့် အလိုရှိသော။ အယံ၊ ဤသူသည်။ ဉာတာ၊ သိ၏။ (ဉာဓာတ် + တုပစ္စည်းဖြင့်ပြီးသည်) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ဉာတာယံ ဟူသော ပါဌ်၏အလိုတည်း။
ပါဒဂမနေန၊ ခြေလျင်သွားခြင်းဖြင့်။ ဂန္တွာ၊ ၍။ လောကဿ၊ ၏။ အန္တံ၊ ကို။ ဉာတုံဝါ၊ သိခြင်းငှါ၎င်း။ ဒဋ္ဌုံဝါ၊ မြင်ခြင်းငှါ၎င်း။ ပတ္တုံ ဝါ၊ ရောက်ခြင်းငှါ၎င်း။ ကာမံနသက္ကာ၊ အကယ်၍ကား မစွမ်းနိုင်။ အပိ စ၊ သို့သော်လည်း။ ပရိမိတပရိစ္ဆိန္နဌာနေ၊ နှိုင်းယှဉ်အပ်ပိုင်းခြားအပ်သော ဌာန၌။ တံ၊ ထိုလောက၏အဆုံးကို။ ပညပေတွာ၊ အညတ်၍။ ဒေဿမိ၊ ပြအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အပိစာ တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သသညိမှီတိ၊ ကား။ သညာသဟိတေ၊ သညာနှင့်တသကွ ဖြစ်သော။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သမကေ သဝိညာဏကေ၊ စိတ်ဝိညာဏ်နှင့်တကွ ဖြစ်သော။ ပန၊ ဆက်။ အဝိညာဏကေ၊ စိတ်ဝိညာဏ်မရှိသော။ ဥတုသမုဋ္ဌာန ရူပသမုဒါယမတ္တေ၊ ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရုပ် အပေါင်းမျှ၌မူကား။ ပညပေတုံ၊ ငှါ။ နသက္ကာ၊ နိုင်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ လောကန္တိ၊ ကား။ ခန္ဓာဒိဘာကံ၊ ကို။ လောကနိရောဓန္တိ၊ ကား။ တဿ လောကဿ၊ ၏။ နိရုဇ္စျနံ၊ ချုပ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနမေဝ၊ ကိသာလျှင်။ ဟိ၊ မှန်။ အဒေသမ္ပိ၊ တည်ရာအရပ်မရှိငြားသော်လည်း။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ ယေသံ၊ အကြင်ဥပါဒါနက္ခန္ဓာတို့၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုဥပါဒါ နက္ခန္ဓာတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပစာရတော၊ ဖြင့်။ ဒေသတောပိ၊ အရပ်အားဖြင့်လည်း။ နိဒ္ဒိသီယတိ၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ (ကိံယထာ၊ ကား။) စက္ခုံ၊ သည်။ လောကေ၊ ၌။ ပိယရူပံ၊ ချစ်ဖွယ်သဘောတည်း။ သာတရူပံ၊ သာယာဖွယ်သဘောတည်း။ ဧသာ တဏှာ၊ ကို။ ပဟီယမာနာ၊ သော်။ ဧတ္ထ၊ ဤချစ်ဖွယ် သာယာဖွယ်သဘော၌။ ပဟီယတိ၊ ၏။ နိရုဇ္စျ မာနာ၊ ချုပ်သည်ရှိသော်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိရုဇ္စျတိ၊ ၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဒေသနာကဲ့သို့တည်း။
ဂမနေနာတိ၊ ကား။ ပါကတိကဂမနေန၊ ပကတိအားဖြင့်ဖြစ်သော သွာခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ရိုးရိုးသွာခြင်းဖြင့်။ လောကဿန္တောတိ၊ ကား။ သင်္ခါရလောကဿ၊ ၏။ အန္ထော၊ အဆုံးကို။ အန္တကိရိယာဟေတုဘူဘံ၊ အဆုံး ကိုပြုခြင်းအကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ကုဒါစနန္တိ၊ ကား။ ကဒါစိပိ၊ တရံတခါမျှ၌သော်လည်း။ အပတွာတိ၊ ကား။ အဂ္ဂမဂ္ဂေန၊ အရဟတ္တမဂ်ဖြင့်။ အနဓိဂန္တွာ၊ မရောက်မူ၍။ ပမောစနန္တိ၊ ကား။ ပမုတ္တိ၊ လွတ်ခြင်းတည်း။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားခြင်းတည်း။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ လောကဿ၊ ၏။ အန္တံ၊ ကို။ အပတွာ၊ ၍။ ဝဋဒုက္ခတော၊ မှ။ မုတ္တိ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟဝေတိ၊ ကား။ နိပါတမတ္တံ၊ နိပါတ်ပုဒ်မျှသာတည်း။ လောကဝိဒူတိ၊ ကား။ သဘာဝါဒိတော၊ လောက၏ သဘော အစရှသော အားဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ သော။ လောကံ၊ ကို။ ဇာနန္တော၊ သိတော်မူသော။ သုမေဓောတိ၊ ကား။ သုန္ဒရပညော၊ ကောင်းသော ပညာရှိသော။ လောကန္တဂူတိ၊ ကား။ ပရိညာဘိသမယေန၊ ဖြင့်။ လောကံ၊ ကို။ ဝိဒိတွာ၊ သိပြီး၍။ ပဟာနာဘိသမယေန၊ ဖြင့်။ လောကန္တဂူ၊ လောက၏အဆုံးသို့ ရောက်တော် မူသော။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယ ဝါသဿ၊ မဂ်ဟူသော ဗြဟ္မစရိယကို ကျင့်သုံးခြင်း၏။ ပရိနိဋ္ဌိတတ္တာ၊ ပြီးဆုံးပြီး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုသိတဗြဟ္မစရိယော၊ မည်၏။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ သမိတတ္တာ၊ ငြိမ်းစေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရဉ္စ လောကံ၊ တပါးသောလောကကိုလည်း။ (နာသီသတိ န ပတ္ထေတိ၊ မမူ။)
၁၃၆။ သဘာဝတော၊ လောက၏ သဘောအားဖြင့်။ ဒဿိတတ္တာ၊ ပြအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ လောကဝိဒုတာ၊ လောကကို သိတော်မူသည်၏ အဖြစ်ကို။ အာဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်ပြီးလည်။ ယဒိပိ(ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ လောကော၊ ကို။ ဧကဒေသေနေဝ၊ တစိတ်တဒေသအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ထိုအပ်သေး၏။ တံ၊ ထိုလောကကို။ အနဝသေသတော၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ အပိစ တယော လောကာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓါနံ၊ ဣန္ဒြေနှင့်စပ်ကုန်သော။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ သမူဟော စ၊ အပေါင်းသည်၎င်း။ သန္တာနော စ၊ အစဉ်သည်၎င်း (သတ္တလောကော-၌ပင်ပြန်၍ စပ်ရမည်) ရူပါဒီသု၊ တို့၌။ သတ္တဝိသတ္တတာယ၊ ငြိကပ်တတ် အလွန်ငြိကပ် တတ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သတ္တော၊ မည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤခန္ဓာ အပေါင်းအစဉ်၌။ ကုသလာကုသလံစ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ်ကို၎င်း။ တဗ္ဗိပါကော စ၊ ထိုကုသိုလ် အကုသိုလ်တို့၏ အကျိုးကို၎င်း။ လောကီယန္တိ၊ ရှုမြင်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤနှစ်ပါးသော သတ္တိကြောင့်။ (သတ္တလောကော၊ မည်၏။) အနိန္ဒြိယဗဒ္ဓါနံ၊ ဣန္ဒြေနှင့် မစပ်ကုန်သော။ ရူပါဒီနံ၊ အဆင်းစသည်တို့၏။ (ရူပါနံ-ဟု ရှိသင့်၏။ ရုပ်တို့၏ အနက်ပေးရာ၏) သမူဟော စ၊ သည်၎င်း။ သန္ထာနော စ၊ သည်၎င်း။ (ဩကာသဘော ကော-၌ပင် ပြန်၍စပ်ရမည်) ဧတ္ထ၊ ဤအပေါင်းအစဉ် ၌။ တသာ စ၊ ထိတ်လန့် လှုပ်ရှားတတ်သော သတ္တဝါတို့ကို၎င်း။ ထာဝရာ စ၊ မထိတ်လန့် မလှုပ်ရှားတတ်သော သတ္တဝါတို့ကို ၎င်း။ လောကိယန္တိ၊ ရှုမြင်အပ်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုတသ ထာဝရ သတ္တဝါတို့၏။ ဩကာသဘူတော စ၊ တည်ရာဖြစ်၍လည်း ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ဤနှစ်ပါးသော သတ္ထိကြောင့်။ ဩကာသလောကော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧသ၊ ဤဩကာသ လောကကို။ တဒါဓာရတာယ၊ ထိုတသ ထာဝရ သတ္တဝါတို့၏ တည်ရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘာဇနလောကောတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဥဘယေပိ၊ နှစ်ပါးလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓဖြစ်ကုန်သော ခန္ဓာတို့သည်။ ပစ္စယေဟိ၊ အကြာင်းတရားတို့သည်။ သင်္ခရီယန္တိစ၊ ပြုပြင်လည်း ပြုပြင်အပ်ကုန်၏။ လုဇ္ဇန္တိ ပလုဇ္ဇန္တိ စ၊ ပျက်လည်း ပျက်စီးတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ထိုနှစ်ပါး သောသတ္တိကြောင့်။ သင်္ခါရလောကော၊ မည်၏။ အာဟာရဋ္ဌိတိ-ကာတိ၊ ကား။ ပစ္စယဋ္ဌိတိကာ၊ အကြောင်းလျှင် တည်ကြောင်းရှိကုန်၏။
ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိကာ၊ အကြောင်းနှင့် စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ အနက်။ ဟိ၊ မှန်။ အာဟာရ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အယမာဟာရော။ပ။ဥပ္ပါဒါယာတိအာဒီယု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ပစ္စယတ္ထော၊ အကြောင်းဟူသော အနက်ရှိ၏။ [အယံ၊ ဤအယောနိသော မနသိကာရသည်။ အနုပ္ပန္နဿ ဝါ၊ သော။ ကာမစ္ဆန္ဒဿ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒါယ၊ ငှါ။ အာဟာရော၊ အကြောင်းတည်း။]ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) သဗ္ဗေ သတ္တာတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အသညသတ္တာပိ၊ သညာမရှိသော သတ္တဝါ တို့ကိုလည်း။ ပရိဂ္ဂဟိတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ သာ အယံအာဟာရဋ္ဌိတိကတာ၊ ထိုအကြောင်းလျှင် တည်ကြောင်းရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ သင်္ခါရဓမ္မော၊ သင်္ခါရတရား သာတည်း။ န သတ္တဓမ္မော၊ သတ္တဝါတရားမဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟာရဋ္ဌိတိ-ကာတိ။ပ။ ဝေဒိ တဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်လတ်သော်။ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဒေသနာ၊ သည်။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်လျှင် တည်ရာရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယံဒေါသော၊ ဤရှေ့နောက်ဆန့်ကျင်သော အပြစ်သည်။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ အညတ္ထာပိ၊ တပါးသော သုတ်တို့၌လည်း။ ဧကဓမ္မေ။ပ။ အာဟာရဋ္ဌိတိ-ကာတိ၊ ဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ)ယထာ၊ ဟောအပ် သကဲ့သို့တည်း။
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဧကဓမ္မေ၊ တခုသောတရား၌။ သမ္မာ၊ စွာ။ နိဗ္ဗိန္ဒမာနော၊ ငြီးငွေ့ လတ်သော်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဝိရဇ္ဇမာနော၊ တပ်မက်ကင်းလတ်သော်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ဝိမုစ္စမာနော၊ ကိလေသာတို့မှ လွတ်လတ်သော်။ သမ္မာ၊ စွာ။ ပရိယန္တဒဿဝီ၊ အဆုံးအပိုင်းအခြားကို ရှုမြင်လတ်သော်။ သမ္မဒတ္ထံ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော သဘောကို။ အသိသမေစ္စ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် သိ၍။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌ပင်လျှင်။ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ အန္တကရော၊ အဆုံးဖြစ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ကို ပြုနိုင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကတမသ္မံ ဧက-ဓမ္မေ၊ အဘယ်တရားတခု၌နည်း ဟူမူကား။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ၊ ကုန်၏။]
ဒိဋ္ဌိဂတိကာနံ၊ မှားသောအယူရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ (ပရိကပ္ပနာ၌-စပ်) သဿတာဒိဝသေန၊ မြဲသည်စသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ အတ္တာတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ လောကောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ပရိကပ္ပနာ၊ ကြံဆခြင်းသည်။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ သတ္တဝိသယာ၊ သတ္တဝါလျှင် အရာရှိ၏။ သင်္ခါရဝိသယာ၊ သင်္ခါရလျှင် အရာရှိသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဿတော။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ယာဝတာ။ပ။ပရိဟရန္တီတိ၊ ကား။ ယတ္တကေ၊ အကြင်မျှလောက်သော။ ဌာနေ၊ အရပ်၌။ စန္ဒိမသူရိယာ၊ လ-နေ တို့သည်။ ပရိဝတ္တန္တိ ပရိဗ္ဘမန္တိ၊ လှည့်လည်ကုန်၏။ ဒိသာ ဘန္တိ ဝိရောစမာနာတိ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုလ-နေ တို့၏။ ပရိဗ္ဘမနေနေဝ၊ လှည့်လည်ခြင်းကြောင့်ပင်လျှင်။ တာဒိသာ၊ ထိုအရပ်တို့သည်။ ပဘဿရာ၊ ထွန်းလင်းတောက်ပကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိရော-စန္တိ၊ တင့်တယ်ကုန်၏။ တာဝ သဟဿဓာ လောကောတိ၊ ကား။ တတ္တကံ၊ ထိုမျှလောက်။ သဟဿပ္ပကာရော၊ တထောင်သော အပြားရှိသော။ ဩကာသလောကော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သဟဿလောကဓာတုယော၊ တထောင်သော လောကဓါတ်တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဝါ၊ တနည်း။ တာဝ သဟဿဝါတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ တည်း။ (တာဝသဟဿဝါ၊ ထိုမျှလောက် တထောင်ရှိသော-ဟုအနက်ပေး)
တမ္ပီတိ၊ ကား။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သော။ တံ လောကံ၊ ကို။ တထာ ဟိဿသဗ္ဗထာပိ ဝိဒိတောတိ၊ ဟူ၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ ဧကော လောကောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာ-နာယ၊ ပုဂ္ဂိုလ်လျှင် တည်ရာရှိသော။ ယာယ ကထာယ၊ အာကင်ဒေသနာ စကားဖြင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာ၊ အကြောင်းနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တာယ၊ ထိုဒေသနာ စကားဖြင့်၁။ သဗ္ဗော၊ သော။ သင်္ခါရ လောကော၊ သည်။ ဧကော ဧကဝိဓော၊ တပါးသောအဖို့ရှိ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ပကာရန္တရဿ၊ အပြား တပါး၏။ ဝါ၊ ထူးခြားသော အပြား၏။ အတာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဒွေ လောကာတိအာီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဒွေလောကာ စသောပါဌ်တို့၌။ နာမဂ္ဂဟဏေန၊ သဒ္ဒါဖြင့်။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ကို။ အဂ္ဂဟဏံ၊ မယူခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ မူကား။) တဿ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၏။ အလောကသဘာဝတ္တာ၊ လောကသဘောမရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ စ၊ စောဒနာ အံ့။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိတာယ၊ အကြောင်းနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဂ္ဂဖလဓမ္မာနမ္ပိ၊ တို့လည်း။ လောကတာ၊ လောက၏အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ နနု၊ ရောက်ရာသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ န အာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ပရိညေယျာနံ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ကုန်သော။ ဒုက္ခသစ္စဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ လောကောတိ၊ ၍။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အထဝါ၊ တနည်းကား။ နလုဇ္ဇတိ၊ မပျက်တတ်၊
န ပလုဇ္ဇတိ၊ အလွန်မပျက်တတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟိတော၊ ယူအပ်သော။ ယော၊ အကြင်တရားသည်။ တထာ၊ ထိုယူအပ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုသို့ယူအပ်သည့် အတိုင်း။ နဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ သော၊ ထိုတရားသည်။ လောကော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံဂဟဏရဟတာနံ၊ ထိုသို့ မှတ်ယူခြင်းမှ ကင်းကုန်သော။ လောကုတ္တရာနံ၊ တို့၏။ လောကတာ၊ လောက၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဥပါဒါနာနံ၊ တို့၏။ အာရမ္မဏဘူတာ၊ အာရုံဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ၊ မည်ကုန်၏။ ဒသာယတနာနီတိ၊ ကား။ ဒသ၊ ကုန်သော။ ရူပါယတနာနိ၊ ရုပ်အာယ တနတို့တည်း။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော စကား၌။ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ၊ ဟူသော။ ပစ္စယာယတ္တဝုတ္တိ တာဝစနေန၊ အကြောင်းနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ဆိုသောစကားဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စတာ၊ အနိစ္စ၏ အဖြစ်ကို။ (ပကာသိတာ၊ ပြအပ်၏။) တာယ စ၊ ထိုအနိစ္စတာဖြင့်လည်း။ (ပါသိတာ-၌ စပ်) “ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ ဒုက္ခံ၊ တည်း။ တံ၊ ထိုတရားသည်။ အနတ္တာ၊ အတ္တမဟုတ်။” ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ဒုက္ခာနတ္တတာ စ၊ အဖြစ်တို့သည်လည်း။ ဝါ၊ တို့ကိုလည်း။ ပကာသိတာ၊ ပြအပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တီဏိပိ၊ ကုန်သော။ သာမညလက္ခဏာနိ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာန၊ ကုန်၏။ နာမန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ အရူပိနော၊ နာမ်ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓာ၊ တို့ကို။ (ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။) တေ စ၊ ထိုနာမ်ခန္ဓာတို့သည်လည်း။ အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်သဘောအားဖြင့်။ ပဒါဒယော၊ ဖဿအစရှိသည်တို့ပင်တည်း။ ရူပန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဘူတုပါဒါယရူပါနိ၊ ဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်တို့ကို။ (ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။) တာနိ စ၊ ထိုတူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်တို့သည်လည်း။ အတ္ထတော၊ ဖြင့်။ ပထဝီအာဒယော၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိသေသေနေဝ၊ သာမညအားဖြင့်သာလျှင်။ သလက္ခဏတော၊ မိမိ၏သဘောလက္ခဏာ အားဖြင့်။ သင်္ခါရ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ထိုသင်္ခါရာတရားတို့ကိုယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခါရာတရားတို့၏။ ကုသလာဒယော စ၊ ကုသိုလ်အစရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဟေတုအာဒယောစ၊ ဟိတ်အစရှိသည် လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ယေ ဝိသေသာ၊ အကြင်အထူးတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေပိ၊ ထိုအထူးတို့ သည်လည်း။ ဝါ၊ တို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣတိ။ပ။ဝိဒိတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧတ္ထ၊ ဤသဘောတရားတို့၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ အာဂမ္မ၊ လာရောက်၍။ သေတိ၊ ကိန်းဝပ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သော၊ ထိုသဘောတရားသည်။) မိဂါသယော၊ ဝိယ၊ သားသမင်၏ ကိန်းဝပ်ရာကဲ့သို့။ အာသယော၊ မည်၏။ မိဂေါ၊ သည်။ ဂေါစရာယ၊ ငှါ။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ပစ္စာဂန္တွာ၊ တဖန်ပြန်လာ၍။ တတ္ထေဝ ဝနာဂဟနေ၊ ထိုနေမြဲဖြစ်သော တောရှုပ်၌သာလျှင်။ သယတိ၊ ကိန်းဝပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုတောရှုပ်သည်။ တဿ၊ ထိုသမင်၏။ အာသယော၊ တည်ရာကိန်းဝပ်ရာမည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ (အညတ္ထ-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် ယတ္ထ-ဟူသော ဆိုလတံ့နှင့် ၎င်းဥပမာ ဥပမေယျနှင့်၎င်းညီရာ၏) အညတ္ထ၊ တပါးသောတရား၌။ ပဝတ္တိတွာပိ၊ ဖြစ်ပြီး၍လည်း။ စိတ္တံ၊ သည်။ အာဂမ္မ၊ ၍။ ယတ္ထ၊ အကြင်တရား၌။ သေတိ၊ ကိန်း၏။ သော၊ ထိုတရားကို။ တဿ၊ ထိုစိတ်၏။ အာယယောတိ၊ ကိန်းဝပ်ရာဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သော ပန၊ ထိုအာသယသည်ကား။ သဿတဒိဋ္ဌိ အာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓော၊ ၏။ စ၊ ထိုစကားမှန်၏။ သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ။ပ။ ဧတံ အာသယသဒ္ဒိ တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ စ၊ သဿတဒိဋ္ဌိ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိသည်၎င်း။ အနုလောမိကာ၊ သစ္စဉာဏ်အား လျော်သော။ ခန္တိစေဝ၊ ဝိပဿနာဉာဏ်သည်၎င်း။ ယထာဘူတံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ ဖြစ်သော။ ယံ ဉာဏံစ၊ အကြင် ဉာဏ်သည်၎င်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤဒိဋ္ဌိနှင့် ဉာဏ်ကို။ အာသယသဒ္ဒိတံ၊ အာသယ ဟု ဆိုအပ်၏။]
တတ္ထ၊ ထိုလေးပါးသော အာသယတို့တွင်။ သဗ္ဗဒိဋ္ဌိနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ သဿတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတတ္တာ၊ သိမ်းယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ဒိဋ္ဌိဂတိကာ၊ ဒိဋ္ဌိအယူရှိ ကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဣမာဧဝ ဒွေဒိဋ္ဌိယော၊ ဤနှစ်ပါးသော ဒိဋ္ဌိတို့ကိုသာလျှင်။ သန္နိဿိတာ၊ မှီကုန်၏။ ယထာဟ၊ အဘယ့်ကဲ့သို့ ဟောတော်မူသနည်းဟူမူကား။ “ကစ္စာန၊ ကစ္စည်း။ အယံ လောကော၊ သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထိတဉ္စ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ နတ္ထိတဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွယနိဿိတော၊ အယူနှစ်ပါးအပေါင်းကိုမှိ၏” ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ အတ္ထိတာတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သဿတဂ္ဂါဟော၊ သဿတအယူကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။၁ နတ္ထိတာတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဥစ္ဆေဒဂ္ဂါဟော၊ ကို။ (အဓိပ္ပေတော၊ ၏။) ၂ အယံ၊ ကား။ တာဝ၊ စွာ။ ဝဋနိဿိတာနံ၊ ဝဋ်ကိုမှီကုန်သော။ ပုထုဇ္ဇနာနံ၊ တို့၏။ အာသယော၊ ကိန်းဝပ်ရာ (အလို)ပေတည်း။ ပန၊ တပါး။ အနုလောမိကာ၊ သစ္စဉာဏ်အားလျော်သော၊ ခန္တိ၊ ဝိပဿနာဉာဏ်၎င်း။ ယထာဘူတာဉာဏံ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ သိသောဉာဏ်၎င်း။ ဣတိ၊ သို။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိသော တရားသည်။ ဝိဝဋနိဿိတာနံ၊ ဝဋ်ကင်းရာ မဂ်ဖိုလ်နိဗ္ဗာန်ကို မှီကုန်သော။ သုဒ္ဓသတ္တာ နံ၊ တို့၏။ အာသယော၊ ပေတည်း။
အာသယံ ဇာနာတီတိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အာသယံ၊ ကို။ ဇာနာတိ၊ ၏။ ဇာနန္တောစ၊ သိသော်လည်း။ တေသံ ဒိဋ္ဌိဂတာနံ စ၊ ထိုဒိဋ္ဌိအယူတို့၏၎င်း။ တေသဉ္စ ဉာဏာနံ၊ ထိုအာသယ မည်သော ဉာဏ်တို့၏၎င်း။ အပ္ပဝတ္တိက္ခဏေပိ၊ ဖြစ်ဆဲမဟုတ်သော ခဏ၌သော်လည်း။ ဇာနာတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။
ကာမံသေဝန္တညေဝ။ပ။နေက္ခမ္မာဓိမုတ္တောတိ-အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ကာမံ၊ ကာမဂုဏ်ကို။ သေဝန္တညေဝ၊ မှီဝဲနေဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်ကိုပင်လျှင်။ အယံပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ကာမဂရု ကော၊ ကာမကို အလေးပြု၏။ ကာမာသယော၊ ကာမလျှင် ကိန်းဝပ်ရာရှိ၏။ ကာမာမိမုတ္တော၊ ကာမ၌ နှလုံးသွင်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနာတိ၊ ၏။ ကာမံ၊ ကို။ သေဝန္တွာ-ညေဝ၊ ကိုပင်လျှင်။ အယံ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ နေက္ခမ္မဂရုကော၊ ထွက်မြောက်ခြင်းကို အလေးပြု၏။ နေက္ခမ္မာသယော၊ ၏။ နေက္ခမ္မာဓိ-မုတ္တော၊ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ နှလုံးသွင်းခြင်း ညွတ်ကိုင်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနာတိ၊ ၏။]
အပ္ပဟီနဘာဝေန၊ မပယ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သန္တာနေ၊ ၌။ အနုအနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ သယန္တိ၊ ကိန်းကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုသယာ၊ ကုန်၏။ အနုရူပံ၊ လျော်သော။ ကာရဏံ၊ ကို။ လဘိတွာ၊ ရသည်ရှိသော်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတေန၊ ဤဝစနတ္ထ စကားရပ်ဖြင့်။ ကာရဏလာဘေ၊ အကြောင်းကိုရလတ်သော်။ နေသံ၊ ထိုအနုသယတို့၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အပ္ပဟီနာ၊ အရိယမဂ်ဖြင့် မပယ်အပ်သေးကုန်သော။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ ကာရဏလာဘေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တေ၊ ထိုအနုသယ တို့သည်။ ကေ ပန၊ နည်း။ ရာဂါဒယော၊ ကာမရာဂ အစရှိကုန်သော။ သတ္တ၊ ကုန်သော။ အနာဂတာ၊ အနာဂတ်ကာလဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ အနာဂတ်နှင့် တူကုန်သော။ ကိလေသာ၊ တိုတည်း။ အတီတာ စ၊ တို့ကို၎င်း။ ပစ္စုပ္ပန္နာ စ၊ တို့ကို၎င်း။ တံသဘာဝတ္တာ၊ ထိုအနာဂတ်ကိလေသာ သဘောရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ တထာ၊ တို့အတူ အနုသယတို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ ကာဘဘေဒန၊ ကာလကွဲပြားခြင်းကြောင့်။ သဘာဝ၏ ကွဲပြားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သတ္တဝိဓံ၊ သော။ တံ အနုသယံ၊ ကို။ တဿ တဿ သတ္တဿ၊ ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ ပရောပရဘာဝေန၊ အရင့်အနု၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်သည်ကို။ ဇာနာတိ၊ ၏။
စရိတန္တိ၊ ကား။ သုစရိတဒုစ္စရိတံ၊ သုစရိုက် ဒုစရိုက်ကို။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထို သုစရိုက် ဒုစရိုက်ကို။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌ စရိတနိဒ္ဒေသေ၊ စရိတ-ပုဒ်၏ နိဒ္စေသ၌။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ အကျယ်ပြအပ်၏။ အထဝါ၊ တနည်း။ စရိတန္တိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ စရိယာ၊ အဖြစ်များခြင်းဟူသော စရိုက်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တာ၊ ထိုစရိုက်တို့ သည်။ ရာဂဒေါသမောဟသဒ္ဓါဗုဒ္ဓိဝိတက္ကဝသေန၊ ဝိတက်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဆ၊ ကုန်သော။ မူလစရိယာ၊ မူလစရိုက်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တာသံ၊ ထိုမူလစရိုက်တို့၏။ အန္တရဘေဒေါ၊ အတွင်းဝင်သော အပြားသည်။ အပရိယန္တော၊ အဆုံးအပိုင်းအခြား မရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သံသဂ္ဂဘေဒေါ ပန၊ ရောနှော သော အပြားသည်ကား။ တေသဋ္ဌိဝိဓော၊ ခြောက်ဆယ့် သုံးပါးအပြားရှိ၏။ တံစရိတံ၊ ထိုစရိုက်ကို။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်၎င်း။ သံကိဘေသ ဝေါဒါနတော၊ ညစ်ညူးကြောင်း ဖြူစင်ကြောင်း အားဖြင့်၎င်း။ နိဿန္ဒတော၊ အကျိုးဆက်အားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသော။ ပကာရေန၊ အပြားအားဖြင့်။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။
အဓိမုတ္တိ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းဟူသည်။ အဇ္စျသယဓာတု၊ ယဓာတ်တည်း။ သာ၊ ထိုအဇ္စျာသယဓာတ်သည်။ ဟိနာဓိမုတ္တိ၊ ယုတ်သော နှလုံးသွင်းခြင်း၎င်း။ ပဏီတာဓိမုတ္တိ၊ မြတ်သော နှလုံးသွင်းခြင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ ယာယ၊ အကြင်အဇ္စျာသယဓာတ်ဖြင့်။ ဟီနာမိမုတ္တိကာ၊ ယုတ်ညံ့သော နှလုံးသွင်းခြင်း ရှိကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဟီနာဓိမုတ္တိကေယေဝ၊ ယုတ်ညံ့သော နှလုံးသွင်းခြင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ ကိုသာလျှင်။ သေဝန္တိ၊ မှီဝဲကို၏။ ပဏီတာ ဓိမုတ္တိကာ စ၊ တို့သည်လည်း။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကေယေဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ (သေဝန္တိ၊ ကုန်၏။) သာ အဇ္စျာသယဓာတု၊ ဓာတ်သည်။ သော အဇ္စျာသယဘာဝေါ၊ ထိုအဇ္စျာသယသဘော သည်။ အဓိမုတ္တိ၊ မည်၏။ တံ အဓိမုတ္တိံ၊ ကို။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၏။ အဓိမုတ္တိ၊ သည်။ ဟိနာ၊ ယုတ်ညံ့၏။ ဣမဿ၊ ၏။ (အဓိမုတ္တိ၊ သည်။) ပင်္ဏတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနာတိ၊ ၏။ တတ္ထာပိ၊ ထိုဟီန ပဏီတ နှစ်ပါးတို့တွင်လည်း။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၏။ (အဓိမုတ္တိ၊ သည်။) မုဒု၊ နူးညံ၏။ ဣမဿ၊ ၏။ (အဓိမုတ္တိ၊ သည်။) မုဒုတရာ၊ သာ၍နူးညံ၏။ ဣမဿ၊ ၏။ (အဓိမုတ္တိ၊ သည်။) မုဒုတမာ၊ အထူးသဖြင့် သာ၍ နူးညံ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။(ဇာနာတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ တိက္ခမုဒုဘာဝါဒိနာ၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်စသည်အားဖြင့်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အဓိမုတ္တိယာ၊ ၏။ တိက္ခမုဒုဘာဝါဒိကော၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်နူးညံသည်၏ အဖြစ် နူးညံသည်၏ အဖြစ်စသည်အားဖြင့်။ ယထာ ရဟံ၊ စွာ။ အဓိမုတ္တိယာ၊ ၏။ တိက္ခမုဒုဘာဝါဒိကော၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်စသည်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ၊ ၌။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဂဟိတာပိ၊ ယူအပ်ပြီး ဖြစ်ငြား သော်လည်း။ ဝါ၊ ယူအပ်ပြီး လည်းဖြစ်သော။ အဓိမုတ္တိ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ တိက္ခိန္ဒြိယ မုဒိန္ဒြိယဘာဝဒုဿနတ္တံ၊ တိက္ခိန္ဒြိယအဖြစ်မုဒိန္ဒြိယအဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှါ။ ပုန၊ ဖန်။ ဂဟိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧတေသံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အပ္ပရဇံ၊ နည်းသော မြူရှိသော။ အက္ခံ၊ ဣန္ဒြေသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပရဇက္ခာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတေသံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ပညာမယေ၊ ပညာဖြင့်ပြီးသော။ အက္ခိမှီ၊ မျက်စိ၌။ ရဇံ၊ မြူသည်။ (ရဇော-ဟုရှိသင့်၏) အပ္ပ၊ နည်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပရဇက္ခာ၊ မည်ကုန်၏။ အနုဿဒရာဂါဒိရဇာ၊ မများသော (ဝါ) နည်းသော ရာဂအစရှိသော မြူရှိကုန်သော။ (အနုဿန္နရာဂါဒိရဇာ-သင့်) သတ္တာ၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ အပ္ပရဇက္ခေ၊ ထိုအပ္ပရဇက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ မဟာရဇက္ခေတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသော နယော၊ တည်း။ ဥဿဒရာဂါဒိရဇာ၊ များသော ရာဂအစရှိသော မြူရှိသောသတ္တဝါတို့သည်။ (ဥဿန္န-သင့်) မဟာရဇက္ခာ၊ မည်ကုန်၏။
တိက္ခိန္ဒြိယေတိ၊ ကား။ တိခိဏေဟိ၊ ထက်ကုန်သော။ သဒ္ဓါဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယေတိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတေ၊ ပြည့်စုံကုန်သော။ မုဒိန္ဒြိယေတိ၊ ကား။ မုဒုကေဟိ၊ နူးညံ့ကုန်သော။ သဒ္ဓါဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယေဟိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတေ၊ ကုန်သော။ ဥပနိဿယဣန္ဒြိယာနိ နာမ၊ ဥပနိဿယဖြစ်သော ဣန္ဒြေမည်သည်တို့ကို။ ဣမ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတာနိ၊ ကုန်၏။ သွာကာ ရေတိ၊ ကား။ သုန္ဒရာကာရေ၊ ကောင်းသောအခြင်း အရာရှိကုန်သော၊ ကလျာဏပကတိကေ၊ ကောင်း သော သဘောရှိကုန်သော။ ဝိဝဋာဇ္စျာသယေ၊ ဝဋ်ကင်းရာ၌ အလုအဇ္စျသယရှိကုန်သော။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သုဝိညာပယေတိ၊ ကား။ သမ္မတ္တနိယာမံ၊ မမည်သော အရိယမဂ်ကို။ ဝိညာပေတုံ၊ သိစေခြင်းငှာ။ သုကရေ၊ ပြုလွယ်ကုန်သော။ သဧဒ္ဓ စ၊ သဒ္ဓါတရားနှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့ကို၎င်း။ ပညဝန္တေစ၊ ပညာနှင့် ပြည့်စုံသော သူတို့ကို၎င်း။ ဘဗ္ဗေ အဘဗ္ဗေတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဘဗ္ဗေတိ၊ ကား။ ကမ္မာ။ပ။ ရဟိတေ၊ ကမ္မဂရဏ,ကိလေသာဝရဏ,ဝိပါကာဝရဏတို့မှကင်းကုန်သော။ ဝုတ္တာဝိပရိယာ ယေန၊ အားဖြင့်။ ဒွါကာရဒုဝိညာပယာတဗ္ဗာ၊ ဒွါကာရပုဂ္ဂိုလ် ဝိညာပယပုဂ္ဂိုလ်, အဘဗ္ဗပုဂ္ဂိုလ် တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအပ္ပရဇက္ခပုဂ္ဂိုလ် စသည်တို့တွင်။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၏။ ရာဂရဇော၊ ရာဂဟူသော မြူသည်။ အပ္ပေါ၊ နည်း၏။ (အပ္ပံ-ရှိသင့်၏) ဣမဿ၊ ၏။ ဒေါသရဇော၊ ဒေါသ ဟူသော မြူသည်။ အပ္ပေါ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အပ္ပရဇက္ခေသု၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ဇာနနံ၊ ကို။ ဝေဒိကဗ္ဗံ၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အပရိမာဏေ၊ အတိုင်းအရှည်မရှိကုန်သော။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ အာသယာ ဒိတော၊ အာသယ အစရှိသည်ဖြင့်။ အနဝသေသေတွာ၊ မကြွင်းစေမူ၏။ ဇာနာတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့သိတောမူ သောကြောင့်။ အဿဘဂဝတော၊ သည်။ သတ္တလောကောပိ၊ ကိုလည်း။ သဗ္ဗထာ၊ ဖြင့်။ ဝိဒိတော၊ ပြီ။
စ၊ စောဒနာအံ့။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဇာနိတဗ္ဗော၊ သိအပ်သော။ ပမာဏာ ဒိပိ၊ ပမာဏစသည် သည် လည်း။ အတ္ထိ နနု၊ ရှိသေးသည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ငြားအံ့။ အတ္ထိ၊ ရှိပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုပမာဏ စသည်ကို။ ဇာနနံ၊ သည်။ နိဗ္ဗိဒါယ၊ ငြီးငွေ့ခြင်းငှါ။ ဝိရာဂါယ၊ တပ်မက်ကင်းခြင်းငှါ။ နိရောဓာယ၊ ချုပ်ခြင်းငှါ။ န(ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ (တံ၊ ထိုပမာဏ စသည်ကို သိခြင်းကို။) န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်။ ပန၊ ထိုသို့ပင် မယူအပ်သော်လည်း။ တမ္ပိ၊ ထိုပမာဏစသည်ကိုလည်း။ ဘဂဝတော၊ သည်။ သုဝိဒိတံဧဝ၊ ကောင်းစွာသိအပ်သည်သာလျှင်။ သုဝတ္ထာပိတမေဝ၊ ကောင်းစွာ ပိုင်းခြား ဆုံးဖြတ်အပ်သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပယောဇနာဘာဝါ၊ အကျိုး၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဒေသနံ၊ သို့။ န အာရုံဠှံ၊ မတင်အပ်။ တေန၊ ကြောင့်။ အထ ခေါ ဘဂဝါ။ပ။ မဟာပထဝီတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုတော်မူအပ်၏။
[အထ ခေါ၊ ထိုအခါ၌။ ဘဂဝါ၊ သည်။ နခသိခါယံ၊ လက်သည်းခွံပေါ်၌။ ပရိတ္တံ၊ အနည်းငယ်သော။ ပံသုံ၊ မြေမှုန့်ကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ ဘိက္ခူ၊ တို့ကို။ အာမန္တေသိ၊ မိန့်တော်မူ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ တံ၊ ငါမိန့်ဆိုမည့် ထိုစကားကို။ ကိံ မညထ၊ အသို့မှတ်ထင်ကုန် သနည်း။ မယာ၊ သည်။ နခသိခါယံ၊ ၌။ အာရောပိတော၊ ထင်ထားအပ်သော။ ပရိတ္တော၊ သော။ ယောဝါ အယံ ပံသု၊ အကြင်မြေမှုန့်သည်၎င်း။ ယောအယံ ဝါ မဟာပထဝီ မြေကြီးသည်၎င်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣမေသု၊ ဤနှစ်ပါးတို့တွင်။)ကတမံ၊ အဘယ်သည်။ ဗဟုတရံ နု ခေါ၊ သာ၍များသနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာမန္တေသိ၊ ၏။]
၁၃၇။ ဩကာသ။ပ။ ဝိဒိတောတိ၊ ဟူ၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ စက္ကဝါဋ္ဌန္တိ၊ ကား။ လောကဓာတု၊ ဓာတ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုလောကဓာတ်ကို။ နေမိမဏ္ဍလသဒိသေန၊ အကွပ်ဝိုင်းနှင့်တူသော။ စက္ကဝါဠ ပဗ္ဗတေန၊ စကြဝဋ္ဌာတောင်သည်။ သမန္တတော၊ မှ။ ပရိက္ခိတ္တတ္တာ၊ ဝန်းရံရစ်ပတ်အပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ စက္ကဝါဠန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စတုတိံ သသတာနိ စာတိ၊ ကား။ စတုအဓိကာနိ၊ လေးခု(လေးရာ) အလွန်ရှိကုန်သော။ တိံ သသတာနိ၊ သုံးဆယ်သောအရာတို့တည်း။ ဝါ၊ သုံးထောင်တို့ တည်း။ တီဏိသဟဿနိ စ၊ သုံးထောင်တို့သည်၎င်း။ စတ္တာရိ သတာနိ စ၊ လေးရာတို့သည်၎င်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ အတ္ထာ၊ နက်။ အဍ္ဎဍ္ဎာနီတိ၊ ကား။ ဥပဍ္ဎစတုတ္ထာနိ၊ အခွဲနှင့်တကွ လေးခုကုန်သော။ ဝါ၊ အခွဲလျှင် လေးခုမြောက်ရှိကုန်သော။ တီဏိသတာနိ စ၊ သုံးရာတို့သည်၎င်း။ ပညာသဉ္စ၊ ငါးဆယ်သည်၎င်း။ (ဟောန္တိ၊ ရှိကုန်၏။) ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ နဟုတာနီတိ၊ ကား။ ဒသသဟဿာနိ၊ တသောင်းတို့တည်း။ သင်္ခါတာတိ၊ ကား။ ကထိတာ၊ ဆိုအပ်၏။ သဏ္ဌိတီတိ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ အောက်၌၎င်း။ ဥပရိတော စ၊ အထက်၌၎င်း။ (မြန်မာမူဟောင်း၌ ပရိတော စာတိဟုရှိ၏။ ထက်ဝန်းကျင်ဖီလာအားဖြင့်၎င်းဟု အနက်ပေး) ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်းအားဖြင့်။ ဌိတိ၊ တည်ခြင်းတည်း။
ဧဝံ သဏ္ဌိတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ အဝဋ္ဌိတေ၊ မြဲမြံစွာတည်သော။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ စက္ကဝါဠေ၊ ၌။ အစ္စုဂ္ဂတော တာဝဒေဝါတိ၊ ကား။ တတ္တကမေဝ၊ ထိုမျှလောက်ပင်လျှင်။ စတုရာသီ တိယော ဇနသဟဿ နိယေဝ၊ ယူဇနာရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့တိုင်တိုင်ပင်လျှင်။
ဥဗ္ဗေဓော၊ မြင့်တက်၏။ စ၊ ဆက်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဧတ္ထ၊ ဤမြင်းမိုရ်တောင်၌။ ဥဗ္ဗေဓောဝ၊ အမြင့်သည် သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ အဿ၊ ထိုတောင်၏။ အာယာမ ဝိတ္ထာရာပိ၊ အလျားအနံတို့သည်လည်း။ တတ္တကာယေဝ၊ ထိုအမြင့်ပမာဏမျှ ရှိကုန်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သိနေရု။ပ။နေရနာတိ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သိနေရု၊ မည်သော။ ပဗ္ဗတရာဇာ၊ တောင်မင်းသည်။ အာယာမေန၊ အားဖြင့်။ စတုရာသီတိယောဇနသဟဿာနိ၊ ယူဇနာရှစ်သောင်းလေးထောင်တို့တိုင်တိုင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိတ္ထာရေန၊ ဖြင့်။ စတုရာသီတိယောဇနသဟဿာနိ၊ တိုင်တိုင်။ (ဟောတိ၊ ၏။)]
တတောတိ၊ ကား။ သိနေရုဿ၊ မြင်းမိုရ်တောင်၏။ ဟေဋ္ဌာ စ၊ အောက်၌၎င်း။ ဥပရိစ၊ အထက်၌၎င်း။ ဝုတ္တပ္ပမာဏတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအတိုင်းအရှည်အောက်။ ဥပဍ္ဎပဍ္ဎေနာတိ၊ ကား။ ဥပဍ္ဎေနဥပဍ္ဎေန၊ ထက်ဝက်ထက်ဝက်သော။ ဣဒံ၊ ဤအနက်ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယုဂန္ဓရပဗ္ဗတော၊ ယုဂန္ဓိုရ်တောင်သည်။ ဒွါစတ္တာလီသယောဇနသဟဿာနိ၊ ယူဇနာလေးသောင်းနှစ်ထောင်တို့ တိုင်တိုင်။ သမုဒ္ဒေ၊ ၌။ အဇ္စျောဂါဠှောစ၊ နစ်သည်၎င်း။ တတ္တကမေဝ၊ ထိုမျှလောက်ပင်လျှင်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဥဂ္ဂတော စ၊ မြင့်တက်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဤသဓရော ပဗ္ဗတော၊ ဤသဓရတောင်သည်။ ဧကဝီသယောဇနသဟ ဿာနိ၊ ယူဇနာနှစ်သောင်း တထောင်တို့တိုင်တိုင်။ သမုဒ္ဒေ၊ ၌။ အဇ္စျောဂါဠှောစ၊ နစ်သည်၎င်း။ တတ္တကမေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဥပရိ၊ ၌။ ဥဂ္ဂတော စ၊ မြင့်တက်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော တောင်တို့၌လည်း။ ဥပဍ္ဎပဍ္ဎပမာဏတာ၊ ထက်ဝက်ထက်ဝက်သော ပမာဏရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ မဟာသမုဒ္ဒေါ၊ သည်။ ယာဝ စက္ကဝါဠပါဒမူလာ၊ စကြဠာတောင်ခြေတိုင်အောင်။ အနုပုဗ္ဗနိန္နော၊ အစဉ်အတိုင်းနက်ရှိုင်းသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ယာဝသိနေရုပါဒမူလာ၊ မြင်းမိုရ်တောင်ခြေရင်းတိုင်အောင်။ (အနုပုဗ္ဗနိန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယုဂန္ဓရပဗ္ဗတောပိ၊ တောင်သည်လည်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ သိနေရုပမာဧတော၊ မြင်းမိုရတောင်၏ ပမာဏအောက်။ ဥပဍ္ဎပမာဏော၊ ထက်ဝက်အတိုင်းအရှည် ရှိသည်။ (ဟုကွာ၊ ၍။) ပထဝိယံ၊ ၌။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတော၊ ကောင်းစွာတည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဤသဓရာဒယောပိ၊ ဤသဓရတောင် စသည်တို့သည်လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ (သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ မဟာသမုဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနုပုဗ္ဗနိန္နော၊ အစဉ်အတိုင်းနိမ့်၏။ အနုပုဗ္ဗပေါဏော၊ အစဉ် အတိုင်းညွတ်၏။ အနုပုဗ္ဗပဗ္ဘာရော၊ အစဉ်အတိုင်း ရှိုင်း၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သိနေရုယုဂန္ဓရာဒီနံ၊ မြင်းမိုရ်တောင်နှင့် ယုဂန္ဓိုရ် တောင် စသည်တို့မည်သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုသီဒန္တရ သမုဒ္ဒရာတို့သည်။ ဝိတ္ထာရတော၊ ဖြင့်။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ သိနေရုအာဒီနံ၊ မြင်းမိုရ်တောင်စသည်တို့၏။ အစ္စုဂ္ဂတ သမာနပရိမာဏာ၊ မြင့်တက် သည်နှင့်ညီမျှသော အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ ဗြဟာတိ၊ ကား။ မဟန္တော၊ ကြီးကုန်သော။
သိနေရုဿသမန္တတောတိ၊ ကား။ ပရိက္ခိပနဝသေန၊ ဝန်းရံသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သိနေရုဿ၊ ၏။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်အရပ်၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်၏။ ယုဂန္ဓရော၊ တောင်သည်။ တာဝ၊ စွာ။ သိနေရုံ၊ ကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ဝန်းရံ၍။ ဌိတော၊ ၏။ တံ၊ ထိုယုဂန္ဓိုရ်တောင်ကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ၍။ ဤသဓရော၊ သည်။ ဌိတော၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ တံတံ၊ ထိုထိုမြင်းမိုရ်တောင် ယုဂန္ဓိုရ်တောင် စသည်ကို။ ပရိက္ခိပိတွာ၊ ၍။ ဌိတာ၊ တည်နေကုန်သော တောင်တို့ကို။ သိနေရုဿ သမန္တတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။
ယောဇနာနံ။ပ။ ပဗ္ဗတောတိ၊ ကား။ ဟိမဝါပဗ္ဗတော၊ တောင်သည်။ ယောဇနာနံ၊ တို့၏။ ပဉ္စသတာနိ၊ ငါးရာတို့တိုင်တိုင်။ ဥစ္စော ဥဗ္ဗေဓော၊ မြင့်တတ်၏။ နဂဝှာယာတိ၊ ကား။ နဂ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဝှါတဗ္ဗာ၊ ခေါ်အပ်သော။ ရုက္ခာဘိဓာနာ၊ သစ်ပင်ဟူသော အမည်ရှိသော။ ပညာသ။ပ။ ယာမာတိ၊ ကား။ ဥဗ္ဗေဓတော၊ အမြင့်အစောက်အားဖြင့်။ ပညာသယောဇနက္ခန္ဓာယာမာ စ၊ ယူဇနာငါးဆယ်ပင်လုံး၏ အလျားရှိသည်၎င်း။ ဥဗ္ဗေဓတော စ၊ အမြင့်အစောက်အားဖြင့်၎င်း။ သမန္တတော စ၊ ထက်ဝန်းကျင် အား ဖြင့်၎င်း။ ပညာသယောဇ နသာခါယာမ စ၊ ယူဇနာ ငါးဆယ်အကိုင်းအခက်တို့၏ အလျား ရှိသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သတယောဇနဝိတ္ထိဏ္ဏာ စ၊ ယူဇနာတရာပြန့် ကျယ်သည်၎င်း။ တာဒေဝ၊ ထိုမျှလောက်ပင်လျှင်။ ဥဂ္ဂတာ စ၊ မြင့်တက်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။ (ယဿာနုဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ယဿာ၊ အကြင်သပြေ ပင်၏။ မဟန္တတာကပ္ပဋ္ဌာယိတာဒိပ္ပကာရေန၊ ကြီးကျယ်သည်၏ အဖြစ်, တကမ္ဘာပတ်လုံး တည်သည် ၏အဖြစ်စသည်အပြားရှိသော။ ပဘာဝေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဂရုဠာနံ၊ ဂဋ္ဌုန်တို့၏။ သိမ္ဗလိရုက္ခော၊ လက်ပံပင်သည်။ သိနေရုဿ၊ မြင်းမိုရ်တောင်၏။ ဒုတိယပရိဘဏ္ဍေ၊ ဒုတိယ ဥပစာ အဆင့်၌။ ပတိဋ္ဌိတော၊ တည်၏။
သိရီသေနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ပစ္စတ္တေ၊ ပဌမာဝိဘတ်အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ တတိယာဝိဘတ် အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ သတ္တမန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန၊ လိင်ပြန် သဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သိရီသော၊ ကုက္ကိုပင်သည်။ သတ္တမော၊ ခုနှစ်ခုမြောက်သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
တတ္ထ၊ ထိုလဝန်း နေဝန်းတို့တွင်။ စဏ္ဍမဏ္ဍလံ၊ လဝန်းသည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ သူရိယမဏ္ဍလံ၊ နေဝန်းသည်။ ဥပရိ၊ ၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဿ၊ ထိုနေဝန်း၏။ အာသန္နဘာဝေန၊ နီးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စဏ္ဍမဏ္ဍလံ၊ လဝန်းသည်။ အတ္ထနော၊ ၏။ ဆာယာယ၊ အရိပ်၏။ ဝိကလဘာဝေန၊ ချို့တဲ့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ယုတ်လျော့သော(ကလာ)အစိတ်အပိုင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တာနိ၊ ထိုလဝန်း နေဝန်းတို့သည်။ ယေဇနန္တရိကာနိ၊ တယူဇနာအခြားရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ယုဂန္ဓရဂ္ဂပမာဏေ၊ ယုဂန္ဓိုရ်တောင်ထိပ် ပမာဏရှိသော။ အာကာသေ၊ ၌။ ဝိစရန္တိ၊ လှည့်လည်ကုန်၏။ အသုရဘဝနံ၊ အသုရာဘုံသည်။ သိနေရုဿ၊ မြင်းမိုရ်တောင်၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ (ဌိတံ၊ တည်၏။) အဝီစိ၊ သည်။ ဇမ္ဗုဒီပဿ၊ ဒိပ်ကျွန်း၏။ (ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဌိတံ၊ ၏။) ဇမ္ဗုဒီပေါ၊ သည်။ သကဋသဏ္ဌာနော၊ ကြေးမုံ သဏ္ဌာန် ရှိ၏။ ပုဗ္ဗဝိဒေဟော၊ သည်။ အဒ္ဓစန္ဒသဏ္ဌနော၊ လခြမ်းသဏ္ဌာန်ရှိ၏။ ဥတ္တရကုရု၊ သည်။ ပီဌသဏ္ဌာနော၊ အင်းပျဉ်သဏ္ဌာန်ရှိ၏။ တံတံနိဝါသီနံ၊ ထိုထိုကျွန်း၌နေကုန်သော။ မနုဿနဉ္စ၊ လူတို့၏၎င်း။ တံတံပရိဝါဒီပဝါသီနံ၊ ထိုထိုအရံကျွန်း ငယ်တို့၌ နေကုန်သော။ မနုဿာနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ မုခမ္ပိ၊ မျက်နှာ သည်လည်း။ တံတံသဏ္ဌာနံ၊ ထိုထိုကျွန်း ကြီး၏သဏ္ဍာန်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒန္တရေသူတိ၊ ကား။ တေသံ စက္ကဝါဠာနံ၊ တို့၏။ အန္တရေသု၊ အကြားတို့၌။ ဟိ၊ မှန်။ အညမည အာသန္နဘာဝေန၊ အချင်းချင်းနီးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဌပိတာနံ၊ တို့၏။ အန္တရေ၊ ၌။ ဧကေကော၊ တခုခုသော။ လောကန္တရနိရယော၊ ရိက်ငရဲသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။
အနန္တာနီတိ၊ ကား။ အပရိမာဏာနိ၊ အတိုင်းအရှည်မရှိကုန်သော။ ဧတ္တကာနီတိ၊ ဤမျှတို့ဟူ၍။ အညေဟိ၊ ဘုရားမှတပါးသောသူတို့သည်။ မိနိတုံ၊ တိုင်းတာခြင်းငှါ။ ဝါ၊ ရေတွက်ခြင်းငှါ။ အသက္ကုဏေ ယျာနိ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်ကုန်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အနန္တေန၊ ဖြစ်သော။ ဗုဒ္ဓဉာဏေန၊ တော်ဖြင့်။ အဝေဒိ၊ သိတောမူပြီ။ အာကာသော၊ သည်။ အနန္တော၊ အဆုံးအပိုင်းအခြားမရှိ။ သတ္တနိကာယော၊ သည်။ အနန္တော၊ ခြားမရှိ။ စက္ကဝါဠာနိ၊ တို့သည်။ အနန္တာနိ၊ ခြားမရှိကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ တိဝိဓမ္ပိ၊ သော။ အနန္တံ၊ ကို။ ဗုဒ္ဓဉာဏံ၊ သည်။ ပရိစ္ဆိန္ဒတိ၊ ပိုင်းခြားနိုင်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သယမ္ပိ၊ မိမိသည်လည်း။ အနန္တတ္တာ၊ အဆုံးအပိုင်းအခြား မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဉောယျံ၊ ဉေယျံ၊ သည်။ တာဝတကံ၊ ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ ယာဝတကံ၊ ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ ယာဝတကံ၊ ၏။ ဉေယျံ၊ သည်။ တာဝတကံ၊ ၏။ ဉာဏံ၊ သည်။ ဉေယျပရိယန္တိကံ၊ ဉေယျတရားလျှင် အဆုံးအပိုင်းအခြား ရှိ၏။ ဉေယျံ၊ သည်။ ဉာဏပရိယန္တိကံ၊ ၏။ (ဣတိ-ပိုသည်) နေန၊ ကြောင့်။ အနန္တေန ဗုဒ္ဓဉာဏေန အဝေဒီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ခဲ့ပြီ။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုဗုဒ္စဉာဏ်တော်၏။ အနန္တဖြစ်သော ဉေယျတရားတို့ကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းဖြင့် သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထ၊ ထိုအနန္တဉေယျ တရားတို့၌။ အပ္ပဋိဟတစာရတ္တာ၊ အထိ အငြိ အပိတ် အပင်ကင်းသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ စောဒနာအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝိဝဋာဒီနမ္ပိ၊ ဝိဝဋကပ် စသည်တို့ကိုလည်း။ ဝိဒိတတာ၊ သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗာနနု၊ လော။ ဣတိ၊ အံ့။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သင့်သည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သာ၊ ထိုဝိဝဋကပ်စသည်တို့ကို သိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ပရတော၊ ၌။ အဘိညာကထာယံ၊ အဘိညာဉ်ကို ဆိုရာစကားရပ်၌။ အာဂမိဿတိ၊ ဘာလတံ့။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နဂဟတိာ၊ မယူအပ်သတည်း။
၁၃၈။ အတ္တနာတိ ဧတံ၊ ဤအပ်သည်။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမိဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဂုဏေဟိ၊ သီလစသောဂုဏ်တို့ဖြင့်။ အတ္တနာ၊ မိမိထက်။ ဝိသိဋ္ဌတရဿ၊ ထူးကဲသာလွန်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိသိဋ္ဌတရ-ဟူသော ပုဒ်၌။ တရ-ဂ္ဂဟဏံ၊ ပစ္စည်းကို။ အနုတ္တရောတိ ပဒဿ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ အတ္ထနိဒ္ဒေသတာယ၊ အနက်အဖွင့်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကတံ၊ ၏။ ဝိသိဋ္ဌဿ၊ ရိုးရိုးထူးသော။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်၏။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ န၊ မဟုတ်ပေ။ ဟိ၊ မှန်။ သဒေဝကေ၊ သော။ လောကေ၊ ၌။ တထာဂတဿ၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ ဝါ၊ နှင့်။ သဒိသကပ္ပေါပိ၊ တူလုနီးပါးသော်လည်းဖြစ်သော၁။ ကောစိ၊ သည်။ နတ္ထိနာမ၊ မရှိတုံသေး၏။ သဒိသော၊ တူသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကုတော အတ္ထိ၊ အဘယ်မှာ ရှိအံ့နည်း။ ဝိသိဋ္ဌေ ပန၊ ထူးသည်၌ကား။ ကာ ကထာ၊ အဘယ်မှာဆိုဘွယ်ရာ ရှိအံ့နည်း။ ကဿစီတိ၊ ကား။ ကဿစိပိ၊ တစုံတစ်ယောက်၏သော်လည်း။ အဘိဘဝတီတိ၊ ကား။ သီလသမ္ပဒါယ၊ သီလနှင့်ပြည့်စုံခြင်း၏။ ဥပနိဿဘူတာနံ၊ ဥပနိဿယ ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဟိရောတ္တပ္ပမေတ္တာ ကရုဏာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ (ဥက္ကံသပ္ပတ္တိယာ-၌စပ်) ဝိသေသပစ္စယာနံ၊ ထူးသော အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ သဒ္ဓါသတိပီရိယပညာနဉ္စ၊ တို့၏၎င်း။ ဥက္ကံသပ္ပတ္တိယာ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်ခြင်း ကြောင့်။ သမုဒါဂမတော၊ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ရာအဦးအစမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ သီလဂုဏော၊ သီလဂုဏ်တောသည်။ အနညသာဓာရဏော၊ သူတပါးတို့နှင့် မဆက်ဆံသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သဝါသန ပဋိပက္ခဿ၊ ဝါသနာနှင့်တကွဖြစ်သော ဆန့်ကျင်ဖက်၏။ ဝါ၊ ကို။ ပဟီနတ္တာ၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တော၊ အလွန့်အကဲခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သဒေဝကံ၊ သော။ လောကံ၊ ကို။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။
အဘိဘုယျ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ သယံ၊ ကိုယ်တော်တိုင်ကို။ ဝါ၊ မိမိကို။ ကေနစိ၊ တစုံတယောက်သောသူသည်။ န အဘိဘုယျတိ၊ မလွှမ်းမိုးအပ်-မလွှမ်းမိုးနိုင်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ သမာဓိဂုဏာ ဒီသုပိ၊ သမာဓိဂုဏ် အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ သီလာဒယော၊ ကုန်သော။ ဧတေ၊ ထိုဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ လောကိယ လောကုတ္တရမိဿကာ၊ လောကီ,လောကုတ္တရာ ရောနှောကုန်သည်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ အထူးကား။ ဝိမုတ္တိဉာဏ-ဒဿနံ၊ သည်။ လောကိယံ ဧဝ၊ လောကီသာလျှင်တည်း။ ကာမာဝစရမေဝ၊ ကာမာဝစရသာလျှင်တည်း။
ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ တေန၊ ထိုဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနဖြင့်။ သဒေဝကံ၊ သော။ လောကံ၊ ကို။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ အဘိဘဝတိ၊ လွှမ်းမိုးနိုင်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ တဿာပိ၊ ထိုဝိမုတ္တိဉာဏဒဿန၏လည်း။ အာနုဘာဝတော၊ အာနုဘော်အားဖြင့်။ အသဒိသတ္တာ၊ မတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တမ္ပိ၊ ထိုဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနသည်လည်း။ ဝိသယတောစ၊ ဖြစ်ရာအာရုံ အားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တိတော စ၊ ဖြစ်ခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တိအာကာရတောစ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ အားဖြင့် ၎င်း။ ဥတ္တရိတရမေဝ၊ လွန်ကဲမြင့်မြတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ချဲ့။ တံ၊ ထိုဝိမုတ္တိဉာဏ ဒဿနသည်။ အနညသာဓာရဏံ၊ သူတပါးတို့နှင့်မဆက်ဆံသော။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဝိမုတ္တိဂုဏံ၊ ဂုဏ်ကို။ အရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ စ၊ တပါး။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ အတက္ကာဝစရံ၊ ကြံစည်ခြင်းဖြင့် မကျက်စားနိုင်သော။ ပရမဂမ္ဘီရံ၊ အလွန်နက်နဲသော။ သဏှသုခုမံ၊ သိမ်မွေ့နူးညံသော။ သဝိသယံ၊ မိမိ၏ အာရုံကို။ (ပါကဋံ ဝိဘူတတရံ ကတွာ-တို့၌စပ်) ပဋိပက္ခဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သုပ္ပဟီနတ္တာ၊ ကောင်းစွာပယ်အပ်ပြီး သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ ဝိဘူတတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ စ၊ တပါး။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဝသီဘာဝဿ၊ ဝသီတော်၏။ ဝါ၊ သို့။ ပါပိတတ္တာ စ၊ ရောက်စေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဘဝင်္ဂပရိဝါတဿ၊ ဘဝင်ဟူသော ပရိဝါသ်နေခြင်း၏။ ဝါ၊ ဘဝင်ဖြစ်ခြင်း၏။ အတိပရိတ္တကတ္တာ စ၊ အလွန်တိုတောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ လဟုံ လဟုံ၊ လျင်စွာ လျင်စွာ။ ပဝတ္တိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
ဧဝံ၊ သို့။ သီလာဒိဂုဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ အား။ ဥတ္တရိတရဿ၊ လွန်မြတ်သောသူ၏။ အဘာဝံ၊ မရှိခြင်းကို။ ဒေဿာတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သဒိဿာပိ၊ တူသော ပုဂ္ဂိုလ်၏လည်း။ အဘာဝံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အသမောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အသမောတိ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ ဧကသ္မံ ကာလေ၊ တခုသောကာလ၌။ ဝါ၊ တခုသောခေတ်၌။ သီလာဒိဂုဏေန၊ ဖြင့်။ သမာသဒိသာ၊ တူညီသောပုဂ္ဂိုလ်တု့သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိကုန်။ ဣဘိ၊ ကြောင့်။ အသမော၊ မည်၏။ တထာ၊ တူ။ (သီလာဒိဂုဏေန၊ ဖြင့်။) အသမေဟိ၊ တူညီသူကင်းကုန်သော။ အတီတာနာဂတဗုဒ္ဓေဟိ၊ အတိတ်အနာဂတ်ဖြစ်သော မြတ်စွာဘုရားတို့နှင့်။ သမော၊ တူတော်မူ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အသမာ၊ တူညီသူ ကင်းကုန်သော အတိတ်အနာဂတ် ဘုရားတို့သည်။ ဧတဿ၊ ဤမြတ်စွာဘုရား၏။ သမာ၊ တူညီသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသမသမော၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤမြတ်စွာဘုရားအား။ သီလာဒိဂုဏေန၊ ဖြင့်။ ပဋိမာ၊ အတုအပ ဥပမာသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပဋိမော၊ မည်၏။ သေသပပဒဒွယေပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်း၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပုဒ်တို့တွင်။ ဥပမာမတ္တံ၊ ဥပမာမျှသည်။ ပဋိမာ၊ မည်၏။ သဒိသူပမာ၊ ထပ်တူဥပမာသည်။ ပဋိဘာဂေါ၊ မည်၏။ ယုဂဂ္ဂါဟဝသေန၊ ရှဉ်းစုံယူသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ ညီတူထမ်းပိုးထမ်းခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ ဂုဏ်ရည်တူဖက်ပြိုင်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဌိတော၊ တည်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပဋိပုဂ္ဂလောဘိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
နခေါပနာဟံ သမနုပဿာမီတိ၊ ကား။ မမ၊ ငါ၏။ သမန္တစက္ခုနာ၊ ထက်ဝန်းကျင်မြင်နိုင်သော သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်ဖြင့်။ ဟတ္ထတလေ၊ လက်ဝါးပြင်၌။ အာမလကံ ဝိယ၊ သျှစ်သျှားသီးကိုကဲ့သို့။ သဗ္ဗလောကံ၊ အလုံးစုံသော လောကကို။ ပဿန္တောပိ၊ ကြည့်ရှုသော်လည်း။ သဒေဝကေ၊ သော။ တတ္ထ(လောကေ)၊ ၌။ပ။ (တတ္ထ) ပဇာယ၊ ထိုသတ္တဝါအပေါင်း၌။ အတ္တနာ အတ္တတော၊ မိမိထက်။ သီလသမ္ပန္နတရံ၊ အထူး သဖြင့် သီလနှင့်ပြည့်စုံသော။ သမ္ပန္နတရသီလံ၊ အထူးသဖြင့် ပြည့်စုံသော သီလရှိသော။ ကဉ္စိ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ခေါ ပန၊ စင်စစ်။ နပဿာမိ၊ မြင်တော်မမူ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာဒိသဿ၊ ထိုသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ အညဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တာဒီနီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။
[ဘိက္ခေဝေ၊ တို့။ ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်။ အပဒါဝါ၊ အခြေမရှိသည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွိပဒါ ဝါ၊ အခြေနှစ်ချောင်းရှိသည်မူလည်း ဖြစ်ကန်ုသော။ ဗဟုပ္ပဒါ ဝါ၊ ကုန်သော။ ရူပိနော ဝါ၊ ရုပ်ရှိ သည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ အရူပိနော ဝါ၊ ကုန်သော။ သညိနော ဝါ၊ သညာရှိသည်မူလည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုအလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့ထက်။ အရဟံ၊ ပူဇော်အထူးကို ခံတော်မူထိုက်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ မှန်စွာကိုယ်တိုင် သိတော်မူသော။ တထာဂတော၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ အဂ္ဂံ-အဂ္ဂေါ၊ အမြတ်ဆုံးဟူ၍။ အက္ခာဟတိ၊ ဆိုအပ်၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဗုဒ္ဓေ၊ မြတ်စွာဘုရား၌။ ပသန္နာ၊ ကြည်ညိုကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အဂ္ဂေ၊ အမြတ်ဆုံး၌။ ပသန္နာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ အကျိုးကား။ အဂ္ဂေ၊ ၌။ ပသန္နာနံ၊ ကြည်ညိုကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ခေါ၊ စင်စစ်။ အဂ္ဂေါ၊ အမြတ်ဆုံးသော။ ဝိပါကော၊ အကျိုးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။ တနည်း)]ဣတိ၊ ဟူသော။
ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ အဂ္ဂပ္ပသာဒသုတ္တံ၊ တည်း။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။
[သဒေဝကေ၊ သော။ပ။ (လောကေ၊ ၌။) သဒေဝမနုဿာယ၊ သော။ (ပဇာယ၊ ၌။) တထာဂတော၊ သည်။ အဘိဘူ၊ လွှမ်းမိုးတော်မူ၏။ အနဘိဘူတော၊ သူတပါးတို့သည် မလွှမ်းမိုးအပ် မလွှမ်းနိုင်။ အညဒတ္ထု ဒသော၊ စင်စစ်မြင်တော်မူ၏။ ဝသဝတ္တီ၊ အလိုအတိုင်းဖြစ်စေနိုင်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တထာဂတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။
ဧဝမာဒီနိ၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ သုတ္တပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ အာဒိကာ ဂါထာယောတိ ဧတ္ထ၊ပါဌ်၌
လောကေ၊ ၌။ အဟံ ဟိ အဟံ ဧဝ၊ ငါသည်သာလျှင်။ အရဟာ၊ ကိလေသာကင်းသော။ ဝါ၊ ပူဇော် အထူးကိုခံတော်မူထိုက်သော ရဟန္တာပေတည်း။ အဟံ၊ သည်။ အနုတ္တရော၊ အလွန်အကဲမရှိ မြတ်သော။ သတ္ထာ၊ ဆရာပေတည်း။ ဧကော၊ တဆူတည်းသော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ ကိုယ်တိုင်သိသော ဘုရားသည်။ အမှိ၊ ၏။ နိဗ္ဗုတော၊ ကိလေသာ မီးငြိမ်းပြီးသည်ဖြစ်၍။ သီတိဘူတော၊ အေးချမ်းစွာဖြစ်၍ ဖြစ်သည်။ အသ္မိ၊ ဖြစ်၏။
ဣသိ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဒန္တော၊ ယဉ်ကျေးတော်မူပြီးသည်ဖြစ်၍။ ဒမယတံ၊ ယဉ်ကျေးစေသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ သေဋ္ဌော၊ အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ် မြတ်တော်မူပါပေ၏။ သန္တော၊ ကိလေသာမီး ငြိမ်းအေး တော်မူပြီးသည်ဖြစ်၍။ သမယတံ၊ ငြိမ်းအေးစေသောပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ သေဋ္ဌော၊ ၏။ မုတ္တော၊ လွတ်မြောက် တော်မူပြီးသည်ဖြစ်၍။ မောစယတံ၊ လွတ်မြောက်စေသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ အဂ္ဂေါ၊ အမြတ်ဆုံးပါပေ တည်း။ တိဏ္ဏော၊ ကူးမြောက်တော်မူပြီးသည်ဖြစ်၍။ တာရယတံ၊ ကူးမြောက်စေသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ ဝရော၊ မြတ်တော်မူပါပေါ၏။ ကုမသ္မံ လောကေ ဝါ၊ ဤလောက၌၎င်း။ ပရသ္မံ ဝါ ပန၊ တပါးသော နတ်ဗြဟ္မာလောက၌၎င်း။ ဗုဒ္ဓေန၊ မြတ်စွာဘုရားထက်။ သေဋ္ဌောစ၊ အထူးသဖြင့် ချီးမွမ်းအပ် မြတ်သော သူသည်၎င်း။ နဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိ။ ယံ၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားကို။ ပုညတ္ထိကာနံ၊ ကောင်းမှုဖြင့် အလိုရှိကုန်သော။ ဝိပုလဖလေသီနံ၊ ကောင်းမှု၏ ပြန့်ပြောများပြားသော အကျိုးကိုလိုချင်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဒက္ခိဏေယျာနံ၊ မြတ်သောအလှူခံ ပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ အဂ္ဂတံ၊ အမြတ်ဆုံး၏အဖြစ်သို့။ ဂတော၊ ရောက်သည်ဟူ၍။ အာဟု၊ ဆိုကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိကာ၊ ကုန်သော။ ဂါထာ၊ တို့ကို။ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
၁၃၉။ ဒမေတီတိ၊ ကား။ သမေတိ၊ ငြိမ်သက်စေတတ်၏။ ကာယသမာဒီဟိ၊ ကိုယ်၏ ငြိမ်သက်ခြင်း စသည်တို့နှင့်။ ယောဇေတိ၊ ယှဉ်စေတတ်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ ဆက်။ ကာယမသာဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ တံယောဇနံ၊ သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ တဒင်္ဂဝိနယာဒီသု၊ တို့၌။ ပတိဋ္ဌာပနံ၊ တည်စေခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိနေတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒမေတုံ ယုတ္တာတိ၊ ကား။ ဒမနာရဟာ၊ ဆုံးမခြင်းငှါ ထိုက်ကုန်၏။ အမနုဿပုရိသာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ (ဝစနတ္ထာ ဧဝံ ဝေဒိတဗ္ဗော။) မနုဿာ၊ လူတို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမနုဿာ၊ မည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအမနုဿာ ဟူသော ပုဒ်၌။ တံသဒိသတာ၊ ထိုလူနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ ဇောတီယတိ၊ ဖွင့်ပြအပ် ၏။ (အောက်၌ မူကွဲပြထားသော နကာရေနပုဒ်တို့နှင့် ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်) တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ မနုဿတ္တမတ္တံ၊ လူ၏အဖြစ်လူဇာတ် မျှသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အညံ၊ တပါးသောအရာသည်။ သမာနံ၊ တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယက္ခာဒယော၊ တို့ကို။ အမနုဿာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာ၊ အပ်ကုန်၏။ မနုဿေဟိ၊ လူတို့မှ။ အညေ၊ တပါးကုန်သော။ ယေ ကေစိ၊ အလုံးစုံကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ န (အဓိပ္ပေတာ)၊ အလိုရှိအပ်သည်မဟုတ်ကုန်။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ တိရစ္ဆာနပုရိသာနံ၊ တို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ယက္ခာဒယောဧဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ အမနုဿအဖြစ်ဖြင့် ညွှန်ပြအပ်ကုန်၏။ အပလာလော၊ အပလာလနဂါးသည်။ ဟိမဝန္တဝါသီ၊ ၌နေ၏။ (ံငသကနညွှ့ျညေါ ှုှု ၁၆၈) စူဠောဒရမဟော ဒရာ၊ နဂါးတို့သည်။ နာဂဒီပဝါသိနော၊ နာဂဒီပကျွန်း၌ နေကုန်၏။(ဒီပဝံသ ၂-၇,၂၉၊ မဟာဝံ ၁-၄၅-ဂါထာ) အဂ္ဂိသိခဓူမသိခါ၊ နဂါးတို့သည်။ သီဟဠဒီပဝါသိနော၊ ကျွန်း၌ နေကုန်၏။ ဒေါသဝိသဿ၊ ဒေါသ ဟူသော အဆိပ်ကို။ ဝနောဒနေန၊ ပယ်ဖျောက်သဖြင့်။ နိဗ္ဗိသာ၊ အဆိပ်အတောက် မရှိသည် တို့ကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်ကုန်သော။ တေန၊ ကြောင့်။ သရဏေသု စ သီလေသု စ ပတိဋ္ဌာပိတာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကူဋဒန္တာဒယောတိ၊ ဒေါသဟူသော အဆိပ်ကို။ ဝိနေဒနေန၊ ပယ်ဖျောက်သဖြင့်။ နိဗ္ဗိသာ၊ အဆိပ် အတောက် မရှိသည်တို့ကို။ ကတာ၊ ပြုအပ်ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သရဏေသု စသီလေသု စ ပတိဋ္ဌာပိတာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကူဋဒန္တာဒယောတိ၊ ဟူသော ပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဃောဋမုခ ဥပါလိဂဟပတိအာဒီနံ၊ ဃောဋမုခမည်သော သူ,ဥပါလိ သူကြွယ်စေသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သက္ကဒေဝရာဇာဒယောတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။
အဇကလာပယက္ခ ဗကဗြဟ္မာဒီနံ၊ အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟေ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဣဒံစေတ္ထ သုတ္တန္တိ၊ ကား။ ဣဒံ ကေသိသုတ္တံ၊ ဤကေသိသုတ်ကို။ (ဤပုဒ်နောင် ပုဒ်မ-ပိုနေသည်) ဝိနီတာ ဝိစိတြေဟိ ဝိနယနူပါဧယ ဟီတိ၊ ဟူသော။ ဧတသ္မိံ အတ္ထေ၊ ဤအရာ၌။ (ဤပါဌ်ဖြင့် ဧတ္ထပုဒ်၏ အနက်ကိုပြသည်) သဏှာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ဥပါယေဟိ၊ အကြောင်းတို့ဖြင့်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝိနယနဿ၊ ဆုံးမခြင်းကို။ ဒီပနတော၊ ပြခြင်းကြောင့်။ ဝတ္ထာရေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝိသုဒ္ဓသီလာဒီနံ ပဌမဇ္စျာနာဒီနီတိ၊ ကား။ ဝိသုဒ္ဓသီလဿ၊ စင်ကြယ်သော သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပဌမဇ္စျာနံ၊ စျာန်ကို၎င်း။ ပဌမဇ္စျာနလာဘိနော၊ စျာန်ရသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒုတိယဇ္စျာနံ၊ စျာန်ကို၎င်း။ ဣတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တဿ တဿ၊ ထိုထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပရူပရိဝိသေသံ၊ အထက်အထက်ဖြစ်သော တရားထူးကို။ အာစိက္ခန္တော၊ ဟောကြားတော်မူလျက်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ သောတာပန္နာဒီနန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဒန္တေပိ ဒမေတိယေဝါတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်)ပုဗ္ဗေ၌။ သဗ္ဗေနံ သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ ဒမထံ၊ ယဉ်ကျေးခြင်းသို့။ အနုပဂတာ၊ မရောက်ကုန်သေးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ ပုရိသဒမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ဆိုအပ်သော်လည်း။ ယေ(သတ္တာ)၊ တို့သည်။ ဝိပ္ပကတဒမ္မတာဝါ၊ မပြီးသေး သော ဆုံးမထိုက်သည်၏ အဖြစ်ရှိကုန်၏။ သဗ္ဗထာ၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဒမေတဗ္ဗတံ၊ ဆုံးမအပ်ဆုံးမထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နာတိဝတ္တာ၊ မလွန်ကုန်သေး။ တေ သတ္တေ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဒန္တေပိ ဒမေတိယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေပိ၊ ထိုမပြီးသေးသော ဆုံးမထိုက်သည် သာလျှင်တည်း။ (ဤ၌ ဣတိ ပိုနေသည်) ယတော၊ ယင်းသို့ ပုရိသဒမ္မမည်သောကြောင့်။ နေ၊ ထိုမပြီး သေးသော ဆုံးမထိုက်သည်၏ အဖြစ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ သတ္ထာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဒမေတိ၊ ဆုံးမတော်မူ၏။
အတ္ထပဒန္တိ၊ ကား။ အတ္ထာဘိဗျဉ္စကပဒံ၊ အနက်ကိုထင်ရှားပြသောပုဒ်တည်း။ ဝါကျံ၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါကျေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထာဘိဗျတ္တိ၊ အနက်၏ထင်ရှားခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ) နာမာဒိပဒမတ္တေန၊ နာမ်စသောပုဒ်မျှဖြင့်။ (အတ္ထာဘိဗျတ္တိ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ အဖြစ်။ စ၊ ဆက်။ ဧကပဒဘာဝနေ၊ တခုတည်းသော ပုဒ်အဖြစ်ကြောင့်။ အနညသာဓာရဏော၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ သတ္တု၊ ၏။ ပုရိသဒမ္မသာရထိဘာဝေါ၊ ထိအဖြစ်ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဋ္ဌဒိသာတိ၊ ကား။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ သမာပတ္တိယော၊ တို့သို့။ ဟိ၊ မှန်။ တာ၊ ထိုသမာ ပတ်တို့သည်။ အညမညသမ္ဗန္ဓာပိ၊ အချင်းချင်းဆက်စပ် ကုန်သော်လည်း။ အသံကိဏ္ဏဘာဝေန၊ မရောနှောသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒိဿန္တိ၊ အာပဒိဿန္တိ၊ ငဲ့၍ ဖဲ၍ ရှုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒိသာ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဒိသာ ဝိယ၊ အရပ်မျက်နှာနှင့်တူကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒိသာ၊ မည်၏။ အသဇ္ဇမာနာတိ၊ ကား။ န သဇ္ဇမာနာ၊ မငြိမတွယ်ကုန်မူ၍။ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ဝသီတော်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ နိဿင်္ဂစာရာ၊ ငြိတွယ်ခြင်း ကင်းသော ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဇဝနဝုတ္တိ ယောဂတော၊ လျင်စွာဖြစ်ခြင်းနှင့် ယှဉ်သောကြောင့်။ ဓာဝန္တိ၊ ပြေးသွားကုန်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာယံ၊ ကို။ အပရိဝတ္တန္တော၊ မလှည့်မူ၍။ ဧကံယေဝ ဒိသံ၊ တခုတည်းသော အရပ်သို့သာလျှင်။ ဓာဝတိ၊ ပြေးသွားနိုင်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပန၊ ထူး။ သတ္ထာရာ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်။ ဒမိတာ၊ ဆုံးမအပ်ကုန်သော။ ပုရသဒမ္မာ၊ ဆုံးမထိုက် ကုန်သော ယောကျ်ားတို့သည်။ ဧကိရိယာပထေနေဝ၊ တခုသော ဣရိယာပုထ်ဖြင့်ပင်လျှင်။ အဋ္ဌဒိသာ၊ အရပ်တို့ သို့။ ဓာဝန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧကပလ္လင်္ကေနေဝ နိသိန္နာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဋ္ဌဒိသာတိ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ နိဒဿနမတ္တံ၊ ဥပမာ ပုံစံပြမျှဖြစ်သော စကားတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) လောကိယေဟိ၊ လောက၌ အကျုံးဝင်ကုနသော ပုထုဇဉ် သတ္တဝါ တို့သည်။ အာဂတပုဗ္ဗံ၊ မသွားဘူးသေးသော။ နိရောဓသမာပတ္တိဒိသံ စ၊ နိရောဓသမာပတ်ဟူသော အရပ်မျက်နှာသို့၎င်း။ အမတဒိသဉ္စ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန် အရပ်မျက်နှာသို့၎င်း။ ပက္ခန္ဒနာတော၊ ပြေးသွားခြင်းကြောင့်တည်း။
၁၄၀။ ပစ္စက္ခော၊ မျက်မှောက်ဖြစ်သော။ အတ္တဘာဝေါ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမျက်မှောက်အတ္တဘော၌။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကော၊ မည်၏။ ဣဒလောကတ္တော၊ ဤမျက်မှောက်လောက၌ အကျိုးကိုရ၏။ ကမ္မကိလေသဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္ပရေတဗ္ဗတော သမ္မာ ဂန္တဗ္ဗတော၊ ကောင်းစွာမချွတ်သွားအပ် ရောက်အပ်သောကြောင့်။ သမ္ပရာယော၊ မည်၏။ ပရလောကော၊ တမလွန်လောကကို ရ၏။ တတ္ထ၊ ထိုတမလွန်လောက၌။ နိယုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ပရာယိကော၊ ၏။ ပရလောကတ္ထော၊ တမလွန်လောက၌ အကျိုးကိုရ၏။ ပရမော ဥတ္တမော၊ မြတ်သော။ အတ္ထော၊ အကျိုးတည်း။ ပရမတ္ထော၊ မြတ်သောအကျိုး။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကိုရ၏။ ဟေစိ ဒိဋ္ဌဓမ္မက သမ္ပရာယိက ပရမတ္ထေဟိ၊ ထိုမျက်မှောက်၌ဖြစ်သော အကျိုး, တမလွန်၌ ဖြစ်သောအကျိုး,မြတ်သော (နိဗ္ဗာန်ဟူသော) အကျိုးတို့ဖြင့်။ ယထာရဟန္တိ၊ ကား။ ယတာနုရူပံ၊ သင့်သည်အားလျော်စွာ။ ယောယော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ တေသု အတ္ထေသု၊ ထိုအကျိုးစီးပွားတို့တွင်။ ယံယံ၊ အကြင်အကြင်အကျိုးစီးပွားကို။ အရဟတိ၊ တိုက်၏။ တဒရူပံ၊ ထိုအကျိုးစီးပွားအားလျော်စွာ။ အနုသာသတိတိ၊ ကား။ ဝိနေတိ၊ ဆုံးမ၏။ တသ္မိံ အတ္ထေ၊ ထိုအကျိုးစီးပွား၌။ ပတိဋ္ဌာပေတိ၊ တည်စေ၏။ (ယော၊ အကြင်ကုန်သည် အပေါင်းသည်။) အတ္ထေန၊ စီးပွားဥစ္စာနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သော၊ သည်။) သတ္ထော၊ မည်၏။ ဘဏ္ဍမူလေန၊ ဥစ္စာ၏အဖိုးအရင်းနှင့် တကွ။ ဝါ၊ ဘဏ္ဍာဥစ္စာဟူသော အရင်းအနှီးနှင့်တကွ။ ဝါဏီဇ္ဇာယ၊ ကုန်သွယ်ခြင်းငှါ။ ဒေသန္တရံ၊ အရပ်တပါးသို့။ ဂစ္ဆန္တော၊ သွားသော။ ဇနသမူဟော၊ လူအပေါင်းကို။ (သဗ္ဘတိ၊ ၏။)
ဧတဿ၊ ဤခေါင်းဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဟိတုပဒေသာဒိဝသေန၊ အကျိုးစီးပွားကို ညွှန်ကြားခြင်း စသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပရိပါလေတဗ္ဗော၊ စောင့်ရှောက်အပ်သော။ သာသိတဗ္ဗော၊ ဆုံးမ ညွှန်ကြားအပ်သော။ သော၊ ထိုကုန်သည် အပေါင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သော၊ ထိုခေါင်းဆောင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။) သတ္ထာ၊ မည်၏၁။ သတ္ထဝါဟော၊ လှည်းကုန် သည်မှူးကိုရ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သောဝိယ၊ ထိုလှည်း ကုန်သည်မှူးနှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတ္ထာ။ပ။ သတ္ထဝါဟောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ နိဒ္ဒေသပါဠိနယေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှါ။ ယထာ သတ္ထဝါ ဟောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သတ္ထေတိ၊ ကား။ သတ္ထိကေ၊ လှည်းကုန်သည် အပေါင်း၌ အတွင်းဝင်ကုန်သော။ ဇနေ၊ တို့ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤခရီးခဲ၌။ ကံ၊ ရေကို။ တာရေန္တိ၊ လွန်မြောက်စေကုန်၏၂။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကန္တာရော၊ မည်၏။ နိရုဒကော၊ ရေမရှိသော။ အရညပ္ပဒေသော၊ တောအရပ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ပန၊ သို့သော်လည်း။ ရုဠှီဝသေန၊ တင်စားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣတရောပိ၊ သော။ အရညပ္ပဒေသော၊ ကို။ တထာ၊ ထိုအတူ ကန္တာရဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စောရကန္တာရန္တိ၊ ကား။ စောရေဟိ၊ ခိုးသူတို့သည်။ အဓိဋ္ဌိတကန္တာရံ၊ စိုးအုပ်လျက်တည်သော ခရီးခဲကို။ ဝါဠကန္တာရံ၊ ကို။ တထာ၊ ထိုအတူ သိအပ်၏။ ဒုဗ္ဘိက္ခကန္တာရန္တိ၊ ကား။ ဒုလ္လတတိက္ခံ၊ ရခဲသော အစာရှိသော။ ကန္တာရံ၊ ကို။ တာရေတီတိ၊ ကား။ အခေမန္တဋ္ဌာနံ၊ ဘေးမကင်းရာအရပ်ကို။ အတိက္ကာမေတိ၊ ကျော်လွန်စေ၏။ ဥတ္တာရေတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဥပသဂ္ဂေန၊ ရဖြင့်။ ပဒံ၊ ကို။ ငဍ္ဎေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထဝါ၊ ကား။ ဥတ္တာရေတီတိ၊ ကား။ ခေမန္တဘူမိံ၊ ဘေးမရှိရာအရပ်သို့။ ဥပနေန္တော၊ ဆောင် လျက်။ တာရေတိ၊ ကျော်လွန်စေ၏။ နိတ္တာရေတီတိ၊ ကား။ အခေမန္တဋ္ဌာနတော၊ မှ။ နိက္ခာမေန္တော၊ ထွက်မြောက်စေလျက်။ တာရေတိ၊ ၏။ ပတာရေတီတိ၊ ကား။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းပိုက်၍။ တာရေတိ၊ ၏။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ဝိယ၊ ပွေ့ပိုက်၍ကဲ့သို့။ တာရေတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဧတံ တာရဏုတ္တာရဏာဒိ၊ ဤတာရဏ,ဥတ္တာရဏအစရှိသည်သည်။ ခေမာဋ္ဌာနေ၊ ဘေးမဲ့အရပ် ၌။ ဌပနမေဝ၊ တည်စေခြင်း-ထားခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခေမန္တဘူမိံ သမ္ပာပေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သတ္တေတိ၊ ကား။ ဝေနေယျသတ္တေ၊ တို့ကို။ မဟာဂဟနတာယ စ၊ များသော အရှုပ် အထွေးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ အလွန်အသွားခက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဒုန္နိတ္ထရဏတာယ စ၊ ထုတ်ဆောင်နိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ ထွက်မြောက်နိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဇာတိယေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ကန္တာရော၊ တည်း။ ဇာတိကန္တာရော၊ ဇာတိဟူသော ကန္တာရ။ တံ ဇာတိကန္တာရံ၊ ကို။
ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒဝသေနာတိ၊ ကား။ ဥက္ကဋ္ဌသတ္တပရိစ္ဆေဒဝသေန၊ လွန်မြတ်သောသတ္တဝါကို ပိုင်းခြားသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဒေဝမနုဿာဧဝ၊ နတ်နှင့်လူတို့သည်သာလျှင်။ ဥက္ကဋ္ဌသတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ တိရစ္ဆာနာဒယော၊ တို့သည်။ န(ဥက္ကဋ္ဌသတ္တာ)၊ မမည်ကုန်။ ဘဗ္ဗပုဂ္ဂလပရိစ္ဆေဒဝသေနာတိ၊ ကား။ သမ္မတ္တနိယာမမည်သော မဂ်တို့သက်ရောက်ခြင်းအား။ ယောဂျပုဂ္ဂလဿ၊ သင့်လျော်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧတန္တိ၊ ကား။ ဒေဝမနုဿာနန္တိ ဧတံ ဝစနံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဘဂဝတောတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌ ဝိဘတ်သည်။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ပဉ္စမီအနက်၌သက်သော ဝိဘတ်တည်း။ (တနည်း) ဘဂဝတောတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ နိဿက္ကဝစနံ၊ ၌သက်သော ဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ ဥပဇ္စျာယတော၊ မှ။ အဇ္စျေတိ၊ ရွတ်ဖတ်သင်ကြား၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤပါဌ်ကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥပနိဿယသမ္ပတ္တိန္တိ၊ ကား။ တိဟေတုကပဋိသန္ဓိအာဒိကံ၊ သန္ဓေအစရှိသော။ မဂ္ဂဖလာဓိဂမဿ၊ မဂ်ဖိုလ်ရခြင်း၏။ ဗလဝကာရဏံ၊ အားကြီးသောအကြောင်းကို။
ဂဂ္ဂရာယာတိ၊ ကား။ ဂဂ္ဂရာယနာမ၊ ဂဂ္ဂရာမည်သော။ ရညော၊ မင်း၏။ ဒေဝိယာ၊ မိဖုရား၏။ (ပေါက္ခရဏီ-၌စပ်) ဝါ၊ တနည်း။ တာယ၊ ထိုဂဂ္ဂရာမိဖုရားသည်။ ကာရိတတ္တာ၊ ပြုစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂဂ္ဂရာတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမာယ၊ ရအပ်သောအမည်ရှိသော။ သရေနိမိတ္တံ အဂ္ဂဟေသီတိ၊ ကား။ ဧသော၊ ဤအသံကို။ ဓမ္မောတိ၊ တရားဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဓမ္မသညာယ၊ ဖြင့်။ သရေ၊ အသံ၌။ နိမိတ္တံ၊ အာရုံနိမိတ်ကို။ ဂဏှိ၊ ယူလေ၏။ ဂဏှန္တောစ၊ ယူသော်လည်း။ ပသန္နစိတ္တော၊ ကြည်ညို သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပရိသပရိယန္တေ၊ ပရိသတ်အစွန်၌။ နိပဇ္ဇိ၊ ဝပ်၏။ သန္နိရုမ္ဘိတွာ အဋ္ဌာသီတိ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုဖား၏။ သီသေ၊ ၌။ ဒဏ္ဍဿ၊ ၏။ ဌပိတဘာဝံ၊ ကို။ အပဿန္တော၊ မမြင်သည်ဖြစ်၍။ တတ္ထ၊ ထိုဖား၏ ဦးခေါင်း၌။ ဒဏ္ဍံ၊ ကို။ ဥပ္ပိဠေတွာ၊ ဖိနှိပ်၍။ အဋ္ဌာသိ၊ ရပ်တည်၏။ မဏ္ဍုကောပိ၊ သည်လည်း။ ဒဏ္ဍေ၊ ကို။ ဌပိတေပိ၊ သော်လည်း။ ဥပ္ပီဠိတေပိ၊ ဖိနှိပ်အပ်သော်လည်း။ ဓမ္မဂတေန၊ တရား၌တည်သော။ ပသာဒေန၊ ကြည်ညိုခြင်းဖြင့်။ ဝိဿရံ၊ ဖောက်ပြန်သောအသံကို။ အကရောန္တောဝ၊ မပြုမူ၍သာလျှင်။ ကာလံ၊ သေခြင်းကို။ အကာသိ၊ ၏။ “အဟံ၊ သည်။ ကုတော၊ အဘယ်အရပ်မှ။ ဣဓိ၊ ဤနတ်ပြည်၌။ နိဗ္ဗတ္တော၊ ဖြစ်သနည်း။ တတ္ထ၊ ထိုရှေးဘဝ၌။ ကိံကမ္မံ၊ ကို။ အကာသိံနုခေါ၊ ပြုခဲ့လေ သနည်း”။ ဣတိ၊ သို့။ ယာ အာဝဇ္ဇနာ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) အယံ၊ ဤဆင်ခြင် ခြင်းသည်။ ဒေဝလောကေ၊ နတ်ပြည်၌။ နိဗ္ဗတ္တသတ္တာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော သတ္တဝါတို့၏။ ဓမ္မတာ၊ ဖြစ်မြဲရိုးရာဓမ္မတာတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ပုရိမဘဝဿ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော ဘဝ၏။ ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ ကြည့်အပ်ပြီး, မြင်အပ်ပြီး သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အရေအဟမ္ပိ မာနဣခ
နိဗ္ဗတ္တောတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကတညုတာသံဝဍ္ဎိတေန၊ သူပြုဘူးသောကျေးဇူးကို သိသည်၏ အဖြစ်သည် ပွားစေအပ်သော။ ပေမဂါရဝဗဟုမာနေန၊ ချစ်ခင်ကြည်ညိုခြင်း လေးစားခြင်းများစွာ မြတ်နိုးခြင်းဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ ဝန္ဒိ၊ ၏။
ဘဂဝါ၊ သည်။ ဇာနန္တောဝ၊ သိလျက်သာလျှင်။ မဟာဇနဿ၊ လူအပေါင်းအား။ ကမ္မဖလံ စ၊ ကံ၏အကျိုး ကို ၎င်း။ ဗုဒ္ဓါနုဘာဝဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ပစ္စက္ခံ၊ မျက်မှောက်။ ကာတုကာမော၊ ပြုလိုသည်ဖြစ်၍။ ကော မေ ဝန္ဒတီတိ ဂါထာယ၊ ဖြင့်။ ပုစ္ဆိ၊ မေး၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ ကောတိ၊ ကား။ ဝေဒနာဂယက္ခဂန္ဓဗ္ဗာဒီသု၊ တို့တွင်။ ကော၊ အဘယ်သူနည်း။ ကတမော၊ အဘယ်သူနည်း။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ မေတိ၊ ကား။ မမ၊ ၏။ ပါဒါနီတိ၊ ကား။ ပါဒေ၊ ခြေတို့ကို။ ဣဒ္ဓိယာတိ၊ ကား။ ဣမာယ ဧဝရူပါယ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဒေဝိဒ္ဓိယာ၊ နတ်၏တန်ခိုးဖြင့်၎င်း။ ယသသာတိ၊ ကား။ ဣမိနာ ဧဒိသေန၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ပရိဝါရေန၊ အခြံအရံဖြင့်၎င်း။ ပရိစ္ဆေဒေန စ၊ အပိုင်းအခြားဖြင့်၎င်း။ ဇလန္တိ၊ ကား။ ဝိဇ္ဇောတမာနော၊ ထွန်းလင်းတောက်ပလျက်။ အဘိက္ကန္တောနာတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ကန္တေန ကမနီယေန၊ နှစ်သက်ဖွယ်သော။ သုန္ဒရေန၊ ကောင်းသော။ ဝဏ္ဏောနာတိ၊ ကား။ ဆဝိဝဏ္ဏေန၊ အရေအဆင်းဖြင့်။ သရီရဝဏ္ဏနိတာယ၊ ကိုယ်၏အဆင်းအရောင်ဖြင့်။ သဗ္ဗာ ဩဘာသယံ ဒိသာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗာ၊ ကုန်သော။ ဒသပိ ဒိသာ၊ အရပ်ဆယ်မျက်နှာတို့ကိုလည်း။ ပဘာသေန္တော၊ ထွန်းတောက်စေလျက်။ စန္ဒော ဝိယ စ၊ လကဲ့သို့၎င်း။ သူရိယော ဝိယ စ၊ နေကဲ့သို့၎င်း။ ဧကောဘာသံ ဧကာလောကံ၊ တခု တည်းသော အရောင်အလင်းကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ ဣတိအတ္ထေ၊ အနက်။
ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ပုစ္ဆိတော၊ မေးအပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မေးအပ်သော။ ဒေဝပုတ္တော၊ သည်။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ပဝေဒေန္တော၊ ပြောကြားလိုသည်ဖြစ်၍။ မဏ္ဍုကောဟံ ပုရေ အာသိန္တိ၊ ဟူသော။ ဂါထံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ ပုရေတိ၊ ကား။ ပုရိမဇာတိယံ၊ ရှေးဘဝ၌။ ဥဒကေတိ ဣဒံ၊ ပုဒ်သည်။ တဒါ၊ ၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဒဿနံ၊ ဖြစ်ရာအရပ်ကို ပြသောပုဒ် တည်း။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ မဏ္ဍုကော၊ ဖားသည်။ ဣတိ ဧတေန၊ ဤစကားဖြင့်။ ဥဒ္ဓုမာယိကာဒိကဿ၊ ဥဒ္ဓုမာယိကဖား အစရှိသော။ ထလေ မဏ္ဍုကဿ၊ ကုန်း၌ဖြစ်သော ဖားကို။ နိဝတ္တနံ၊ နစ်စေခြင်းကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ ဂါဝေါ၊ နွားတို့၏။ ဃာသေသနဋ္ဌာနံ၊ အစာရှာရာအရပ်ကို ရ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤဂါထာ၌ကား။ ဂေါစရော ဝိယ၊ နွားစားကျက်နှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂေါစရော၊ မည်၏။ ဧတဿ၊ ဤဖား၏။ ဂေါစရော၊ ကျက်စားရာသည်။ ဝါရိ ဥဒကံ၊ ရေတည်း။ (တနည်း) ဝါရိ ဥဒကံ၊ ရေဟူသော။ ဂေါစရော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝါရိဂေါစရော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥဒကစာရီပိ၊ ရေ၌ကျက်စားသည်လည်းဖြစ်သော။ ကောစိ၊ သော။ ကစ္ဆပါဒိ၊ လိပ်စသော သတ္တဝါသည် အဝါရိဂေါစရောပိ၊ ရေလျှင်ကျက်စားရာမရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝါရိဂေါစရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တာ ဓမ္မံ၊ သော။ ဗြဟ္မဿရေန၊ ဗြဟ္မာ မင်း၏ အသံနှင့်တူသော အသံတော်ဖြင့်။ ဒေသေန္တေဿ၊ ဟောစဉ်။ ဝါ၊ ဟောသော။ တဝ၊ အရှင်ဘုရား ၏။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဧသော၊ ဤအသံကို။ ဓမ္မော၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သရေ၊ အသံ၌။ နိမိတ္တဂ္ဂါဟဝသေန၊ အာရုံယူသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သုဏန္တဿ၊ နာစဉ်။ စ၊ မှန်။ ဧတံ၊ ဤသုဏန္တဿ-ဟူသောပုဒ်သည်။ အနာဒရေ၊ ၌။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ အဝိဓိ ဝစ္ဆပါလကောတိ၊ ကား။ ဝစ္ဆေ၊ နွားတို့ကို။ ရက္ခန္ဓော၊ စောင့်ရှောက်သော။ ဂေါပါလဒါရကော၊ နွားကျောင်းသားသည်။ မမ၊ ၏။ သမီပံ၊ အနီးသို့။ အာဂန္တွာ၊ ၍။ ဒဏ္ဍံ၊ ကို။ ဩလုဗ္ဘ၊ ၍။ တိဋ္ဌန္တော၊ သော်။ မမ၊ ၏။ သီသေ၊ ၌။ ဒဏ္ဍံ၊ ကို။ သန္နိရုမ္ဘိတွာ၊ ၍။ မံ၊ ကို။ မာရေသိ၊ သေစေ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။
သိတကံ ကတွာတိ၊ ကား။ တထာ ပရိတ္တတရေနာပိ၊ ထိုကဲ့သို့ အလွန်သေးငယ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပုညာနုဘာဝေန၊ ကောင်းမှု၏အာနုဘော်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ အတိဝိယ ဥဠာရာ၊ အလွန်လျှင် ပြန့်ပြော ကြီးကျယ်ကုန်သော။ လောကိယလောကုတ္တရာ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သမ္ပတ္တိယော၊ စည်းစိမ်တို့ကို။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းလျက်။ ပီတိသောမနဿဇာတော၊ ဖြစ်သော ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာခြင်းရှိ သည်ဖြစ်၍ ဘာသုရတရဓဝလဝိပ္ဖုရန္တဒဿနကိရဏာဝလီလိ၊ အလွန်တောက်ပသော ဖြူဖွေးသော ပြိုးပြိုးပြက်ပြက်ရှိသော သွား၏ အရောင်စဉ်တို့ဖြင့်။ ဘိယျောသော မတ္တာယ၊ အတိုင်းထက်အလွန်။ တံ ပဒေသံ၊ ကို။ ဩဘာသေန္တော၊ တောက်ပစေလျက်။ သိတံ၊ ပြုံးခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဟိ၊ မှန်သော။ ထိုဖားနတ်သားသည်။ ပီတိသောအနဿဝသေန၊ ဖြင့်။
[(ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။) မုဟုတ္တံ၊ တခဏမျှ။ စိတ္တပသာဒဿ၊ စိတ်ကို ကြည်လင်စေခြင်းကြောင့်။ (ဇာတံ၊ ဖြစ်ပေါ်သော။) မေ၊ အကျွန်ုပ်၏။ ဣဒ္ဓိံ စ၊ နတ်တန်ခိုးကို၎င်း။ ယသဉ္စ၊ အခြံအရံကို၎င်း။ ပဿ၊ ကြည့်ရှုပါလော။ မေ၊ ၏။ အာနုဘာဝဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ပဿ၊ လော့။ မမ၊ ၏။ ဝဏ္ဏံ စ၊ ကို၎င်း။ ဇုတိဉ္စ၊ အရောင်ကို၎င်း။ ပဿ၊ လော့။
ဂေါတမ၊ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား။ ယေ စ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်ကား။ ဒီဃံ အဒ္ဓါနံ၊ ပတ်လုံး။ တေ၊ အရှင်ဘုရား၏။ ဓမ္မံ၊ ကို။ အေဿာသုံ၊ ကြားနာကုန်၏။ တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အရပ်သို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ရောက်လတ်သော်။ န သောစရေ၊ မစိုးရိမ်ရကုန်။ (တံ) အစလဋ္ဌာနံ၊ ထိုလှုပ်ရှားခြင်းမရှိသော အရပ်သို့။ ပတ္တာ၊ ရောက်ကုန်သည်။ (အဿု-ဖြစ်ကုန်ရာ၏။)] ဣတိ၊ သို့။ ဣမာ ဒွေ ဂါထာ၊ တို့ကို။ ဝတွာ၊ ၍။ ပက္ကာမိ၊ ၏။
၁၄၁။ ယံ ပန ကိဉ္စီတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ယန္တိ၊ ပုဒ်သည်။ အနိယမိတဝစနံ၊ မမှတ်သားအပ်သော အနက်ကို ဆိုသောစကားသည်။ ကိဉ္စိတိ၊ ပုဒ်သည်။ တထာ၊ ထို့အတူပင်တည်း။ ပနာတိ၊ ပုဒ်သည်။ ဝစနာလင်္ကာရမတ္တံ၊ မျှသာတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယံ ကိဉ္စိတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဉောယျဿ၊ တရားကို။ အနဝသေသပရိယာဒါနံ၊ အကြွင်းမဲ့ယူခြင်းကို။ ကတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပနာတိ၊ သဒ္ဒါ သည်။ ဝိသေသတ္တဒီပကော၊ အနက်ထူးကိုပြသော။ နိပါတော၊ ပုဒ်တည်း။ တေန၊ ထိုပန-သဒ္ဒါဖြင့်။ (ဇောတီယတိ-၌စပ်) သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိဣမိနာ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သင်္ခပတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝိတ္ထာရတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ သတ္ထု၊ ၏။ စတုသစ္စာတိသမ္ဗောဓော၊ လေးပါးသော သစ္စာကို သိခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဗုဒ္ဓေါတိ ပန ဣမိနာ၊ ပုဒ်ဖြင့်မူကား။ တဒညဿာပိ၊ ထိုမှ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ညေယျဿ၊ တရားကို။ အာဗောဓော၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းကို။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ပုရိမေန၊ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါဟူသော ရှေးပုဒ်ဖြင့်။ သတ္ထု၊ ၏။ ပဋိဝေဓဉာဏာနုဘာဝေါ၊ ထိုပဋိဝေဓဉာဏ်၏ အာနုဘော်ကို။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) ပစ္ဆိမေန၊ ဗုဒ္ဓေါ-ဟူသော နောက်ပုဒ်ဖြင့်။ ဒေသနာဉာဏာနုဘာဝေါပိ၊ ဒေသနာဉာဏ်၏ အာနုဘော်ကို လည်း။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ဝုစ္စမာနော၊ သော။ ဝိသေသော၊ ကို။ ဇောတီယတိ၊ ပန-သဒ္ဒါဖြင့်ထွန်းပြအပ်၏။ သဗ္ဗသော၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ ဝါ၊ အလုံးစုံကုန်သော။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိမုစ္စတိ၊ လွတ်မြောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိမောက္ခော၊ မည်၏။ အဂ္ဂမဂ္ဂေါ၊ အရဟတ္တမဂ်ကိုရ၏။ တဿ၊ ထိုဝိမောက္ခ၏။ အန္တော၊ အဆုံးသည်။ အဂ္ဂဖလံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်တည်း။ တသ္မိံ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်ကို။ လဒ္ဓေ၊ ရအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ လဒ္ဓဗ္ဗတော၊ ရအပ်ရနိုင်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအရဟတ္တဖိုလ်၌။ ဘဝံ၊ ဖြစ်သောဉာဏ်သည်။ ဝိမောက္ခန္တိကဉာဏံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗညုတညာဏေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဗုဒ္ဓဉာဏံ၊ ဗုဒ္ဓဉာဏ်တော်အပေါင်းကို ရ၏။ ဧဝံ ပဝတ္တောတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ သဗ္ဗညုတာယ ဗုဒ္ဓေါ။ပ။ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူသော။ အယံ နိဒ္ဒေသပါဠိနဝယာ၊ နည်း ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။)
[သဗ္ဗညုတာယ၊ အလုံးစုံကိုသိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ သဗ္ဗဒဿာဝိတာယ၊ အလုံးစုံကို သိမြင်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ အနညနေယျတာယ၊ တပါးသောသူက သိစေအပ်သူမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဝိသဝိတာယ၊ အထူးထူးသော ဂုဏ်တို့ဖြင့် ဖြစ်ပွားစေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ခီဏာသဝသင်္ခါတေန၊ အာသဝေါ ကုန်ခြင်းအဖို့ အားဖြင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ နိရူပလေသင်္ခါတေန၊ တဏှာဒိဋ္ဌိမလူးလဲခြင်းအဖို့အားဖြင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ နိရူပလေပသင်္ခါတေန၊ တဏှာဒိဋ္ဌိမလူးလဲခြင်းအဖို့အားဖြင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဧကန္တဝတရာဂေါ၊ စင်စစ် ကင်းသောရာဂရှိတျော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ပ။ ဧကန္တနိက္ကိလေသော၊ စင်စစ်ကိလေသာ ကင်းတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဧကာယနမဂ္ဂံ၊ တခုတည်းသော လမ်းတကြောင်းတည်း သောလမ်းသို့။ ဂတော၊ သွားတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဧကော၊ တပါးတည်းဖြစ်၍။ အနုတ္တရံ၊ အလွန်အကဲမရှိ အမြတ်ဆုံးဖြစ်သော။ သမ္မာသမ္ဗေဓိံ၊ ဓိဉာဏ်ကို။ အသိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ ၏။ အဗုဒ္ဓိဝိဟတတ္တာ၊ ဉာဏ်၏ဆန့်ကျင်ဖက်မောဟကို ပယ်သတ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓိပဋိလတာ၊ အသိဉာဏ်ကိုရခြင်းကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဗုဒ္ဓေါတိ ဧတံ နာမံ၊ ဗုဒ္ဓ-ဟူသော ဤအမည်ကို။ မာတရာ၊ မယ်တော်သည်။ န ကတံ၊ မပြုအပ်။ ဝါ၊ ပြုအပ်သည်မဟုတ်။ ပိတရာ၊ သည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ ဘာတရာ၊ သည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ ဘဂိနိယာ၊ အစ်မ ညီမသည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ မိတ္တာမစ္စေဟိ၊ တို့သည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ ဉာတိဿာ လောဟိတေတိ၊ အဆွေအမျိုးတို့သည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ ဉာတိဿလောဟိတေတိ၊ အဆွေအမျိုးတိုပသည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ သမဏဗြဟ္မဏေဟိ၊ တို့သည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ ဒေဝတာဟိ၊ နတ်တို့သည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူသော။ ယဒိဒံ၊ အကြင်အမည်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤဗုဒ္ဓ-ဟူသော အမည်သည်။ ဝိမောက္ခန္တိတံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်၌ဖြစ်သော အမည်ပေတည်း။ ဘဂဝန္တာနံ၊ ဘုန်းတော်ကြီးကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ဗောဓိယာ၊ ၏။ မူလေ၊ ၌။ သဗ္ဗညုတဉာဏဿ၊ ကို။ ပဋိဘာတာ၊ ရသည်နှင့်။ သဟ၊ တပြိုင်နက်။ သစ္ဆိကာ၊ တရားအလုံးစုံကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ပညတ္တိ၊ ပေတည်း။]
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုနိဒ္ဒေသပါဠိ၏။ ပဋိသမ္ဘိဒါပါဠိယာ၊ နှင့်။ ဘေဒေါ၊ ကွဲပြားခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွီသု၊ နှစ်နည်းတို့တွင်။ ဧကေနပိ၊ တနည်း ဖြင့်လည်း။ အတ္ထသဒ္ဓိ၊ အကျိုး၏ပြီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ပဋိသမ္ဘဒါနယော ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အနိယမတ္ထော၊ အနိယမအနက်ရှိသော ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ လောကေ၊ ၌။ အဝဂန္တာ၊ သက်ဝင်တတ်သောသူကို။ အဝဂတောတိ၊ တ-ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သုဒ္ဓကတ္တုဝသေန၊ ဖြင့်။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ ဗုဇ္ဈိတာ၊ သိတော်မူတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ပဏ္ဏသောသာ၊ သစ်ရွက်တို့ကို ခြောက်စေတတ်ကုန်သော။ ဝါတာ၊ လေတို့ကို။ ပဏ္ဏသုသာတိ၊ သ-တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဟေတုကတ္တုဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဇာယ၊ သတ္တဝါ အပေါင်းကို။ ဗောဓေတော၊ သိစေတော်မူတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဗုဒ္ဓေါ-ဟူသော ပုဒ်၌။ ဟေတုအတ္ထော၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ အန္တောနီကော၊ အတွင်း၌ ဆောင်အပ်၏။ ဝါ၊ အတွင်း၌ ဝပ်လျက်ရှိ၏။
သဗ္ဗညုတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ သဗ္ဗဓမ္မဗုဇ္ဈနသမတ္ထာယ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ကို သိခြင်းငှာ စွမ်းနိုင် သော။ ဗုဒ္ဓိယာ၊ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ သဗ္ဗဒဿဝိတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဉာဏစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ မြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အနညနေယျတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ အညေန၊ တပါးသောသူသည်။ အဗောဓနီယတော၊ မသိစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝိသဝိတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ နာနာဂုဏဝိသဝနတော၊ အထူးထူးသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ဖြစ်ပွားစေ တတ်သောကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝိသဝိတာယ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ နာနာဂုဏဝိသဝနတော၊ အထူးထူးသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ဖြစ်ပွားစေတတ်သောကြောင့်။ ပဒုမမိဝ၊ ကဲ့သို့။ ဝကသနဋ္ဌေန၊ ပွင့်ခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ခီဏာသဝသင်္ခါတေန ဗုဒ္ဓေါတိ ဧဝမာဒီဟိ၊ ဤသို့ အစရှိကုန်သော။ ဆဟိ၊ ကုန်သော။ ပရိယာယေဟိ၊ ယာယ်တို့ဖြင့်။ နိဒ္ဒက္ခယဝိဗုဒ္ဓေါ၊ အပ်ပျော်ခြင်း၏ ကုန်ခြင်း အားဖြင့်နိုးသော။ ပုရိသော ဝိယ၊ သို့။ သဗ္ဗကိလေသနိဒ္ဒက္ခယဝိဗုဒ္ခတ္တာ၊ အလုံးစုံသော ကိလေသာတည်းဟူသော အိပ်ပျော်ခြင်း၏ ကုန်ခြင်းဖြင့် နိုးတော်မူသည်အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧကာယနမဂ္ဂံ ဂတောတိ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ ဂမနတ္ထာနံ၊ သွားခြင်းအနက်ရှိသော ဓာတ်တို့၏။ ဗုဒ္ဓိအတ္ထတာယ၊ သိခြင်း အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓိအတ္ထာနမ္ပိ၊ သိခြင်းအနက်ရှိသော ဓာတ်တို့၏လည်း။ ဂမနတ္ထတာ၊ သွားခြင်းအနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာယနမဂ္ဂံ၊ တခုတည်းသော လမ်းသို့။ ဂတတ္တာ၊ သွားတော်မူပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဧကော။ပ။ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ ပရေဟိ၊ တို့သည်။ ဗုဒ္ဓတ္တာ၊ သိစေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သယမေဝ၊ သာလျှင်။ အနုတ္တရံ၊ သော။ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ၊ ဉာဏ်ကို။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓတ္တာ၊ သိတော်မူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အဗုဒ္ဓိ။ပ။ဗုဒ္ဓေါ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓိ၊ ဗုဒ္ဓိ-ဟူသောပုဒ်။ ဗုဒ္ဓံ၊ ပုဒ်။ ဗောဓော၊ ပုဒ်။ ဣတိ၊ ဤသုံးပုဒ်သည်။ အနတ္ထတ္တရံ၊ အနက်အထူးမရှိ။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပုဒ်တို့တွင်။ (ဗုဒ္ဓဂုဏယောဂတော-၌စပ်) ရတ္တဂုဏယောဂတော၊ နီသောအဆင်းနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ပဋော၊ ပုဆိုးသည်။ ရတ္တော၊ ယထာ၊ ရတ္တ-နီသည် မည်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဗုဒ္ဓဂုဏယောဂတော၊ သိသောဉာဏ်ဟူသော ဗုဒ္ဓဂုဏ်နှင့် ယှဉ်ခြင်း ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဉာပနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတော ပရံ၊ ၌။ ဗုဒ္ဓေါတိ နေတံ နာမန္တိ အာဒိ၊ စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) အယံ ပညတ္တိ၊ သည်။ အတ္ထာနုဂတာ၊ အနက်သို့ အစဉ်လိုက်သော အမည်ပညတ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထာနုဂတာ၊ အနက်သို့ အစဉ်လိုက်သော အမည်ပညတ်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဗောဓနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤဗုဒ္ဓေါ-ဟူသောပုဒ်သည်။ ဣမိနာပိကာရဏေန၊ ဤဆိုခဲ့သော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဗုဒ္ဓေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၄၂။ အဿာတိ၊ ကား။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဂုဏဝိသိဋ္ဌ။ပ။ဓိဝစနန္တိ၊ ကား။ ဘဂဝါတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ ဝစနံ၊ သည်။ သဗ္ဗေဟိ၊ ကုန်သော။ သီလာဒိဂုဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိသိဋ္ဌဿ၊ ထူးသော။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ထူးသောကြောင့်ပင်လျှင်။ သဗ္ဗသတ္တေဟိ၊ တို့ထက်။ ဥတ္တမဿ၊ မြတ်သော။ ဂရုနော၊ အလေးပြု အပ်သောမြတ်စွာဘုရားအား။ ဂါရဝဝသေန၊ ရိုသေလေးစားသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တဝစနံ၊ ဆိုအပ်သော စကားတည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ လောကနာထော၊ လောက၏ အားကိုးရာ ဖြစ်တော်မူသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ (ဥတ္တမံ ဂါရဝဋ္ဌာနံ-၌စပ်) အပရိမိတနိရုမပ္ပဘာဝသီလာဒိ ဂုဏဝိသေသသမင်္ဂိတာယ စ၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်ကုန်သော နိုင်းယှဉ်စရာ ဥပမာကင်းသော အစွမ်းသတ္တိရှိ သော သီလအစရှိကုန်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးအထူးတို့နှင့် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (ဂါရဝဋ္ဌာနံ-၌ပင် စပ်)
သဗ္ဗာနတ္ထပရိဟာရပုဗ္ဗင်္ဂမာယ၊ ခပ်သိမ်းသော အကျိုးမဲ့ကို ရှောင်လွှဲဖယ်ရှားခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ နိရဝသေသဟိတသုခဝိဓာနတပ္ပရာယ၊ အကြွင်းမဲ့ အလုံးစုံသော စီးပွားချမ်းသာကို စီရင်ခြင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ စီရင်ခြင်းလျှင် ထို (သဗ္ဗာနတ္ထပရိဟာရ)၏ နောက်လိုက်ရှိသော။ နိရတိသယာယ၊ အလွန်အကဲမရှိသော။ ပယောဂသမ္တတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ သဒေဝမနုဿာယ၊ သော။ ပဇာယ၊ သတ္တဝါအပေါင်းအား။ အစ္စန္တုပကာရိတာယ စ၊ စင်စစ်ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အပရိ မာဏာသု၊ အတိုင်းအရှည်မရှိကုန်သော။ လောကဓာတူသု၊ တို့၌။ အပရိမာဏာနံ၊ ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဥတ္တမံ၊ မြတ်သော။ ဂါရဝဋ္ဌာနံ၊ ရိုသေလေးစားခြင်း၏ တည်ရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ဘဂဝါတိ ဝစနံ သေဋ္ဌန္တိ၊ ကား။ သေဋ္ဌဝါစကံ၊ အမြတ်ကိုဟောသော။ ဝစနံ၊ သဒ္ဒါကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) သေဋ္ဌဂုဏသဟစရဏတော၊ မြတ်သောဂုဏ်နှင့်တကွ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ သေဋ္ဌန္တိ၊ မြတ်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝစနံ၊ မည်၏။ အတ္ထော၊ အနက်ကိုရ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါတိ ဝစနေန၊ ဟူသောသဒ္ဒါဖြင့်။ ဝစနီယော၊ ဟောအပ်သောည။ ယော အတ္ထော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော အတ္ထော၊ သည်။ သေဋ္ဌော၊ မြတ်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဘဂဝါတိ ဝစနမုတ္တမန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ပါဌ်၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ ဂါရဝယုတ္တောတိ၊ ကား။ ဂရုဂုဏယောဂတော၊ လေးသောသီလဂုဏ်နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဂရုဘာဝယုတ္တော၊ လေးသည်၏အဖြစ် နှင့်ယှဉ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဂရုကရဏံ၊ အလေးအမြတ်ပြုခြင်းကို။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂါရဝယုတ္တော၊ မည်၏။ ဂါရဝါရဟော၊ ရိုသေလေးစားခြင်းကိုထိုက် ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
ဘဂဝတော၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဘဂဝါ ဣဒံ နာမံ၊ အမည်သည်။ ဂုဏဝိသေသဟေတုကံ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူး အထူးလျှင် အကြောင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တမတ္တံ၊ ကို။ ဝိတ္တာရတော၊ ဖြင့်။ ဝိဘဇိတု ကာမော၊ ဖြစ်၍။ နာမံယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ တာဝ၊ စွာ။ အတ္ထုဒ္ဓါရဝသေန၊ အနက်ကိုထုတ်ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ စတုဗ္ဗိဓံ ဝါ နာမန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာဝတ္ထိကန္တိ၊ ကား။ အဝတ္ထာယ၊ အခိုက်အတန့်အားဖြင့်။ ဝိဒိတံ၊ ထင်ရှားသော။ တံ တံ အဝတ္ထံ၊ ထိုထို အခိုက်အတန့်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ပညတ္တံ၊ အပ်သော။ ဝေါဟရိတံ၊ ခေါ်အပ်သော အမည်တည်း။ တထာ၊ တူ။ တေန တေန လိင်္ဂေန၊ ထိုထိုအသွင်သဏ္ဌာန်ဖြင့်။ ဝေါဟရိတံ၊ အမည်သည်။ လိင်္ဂိကံ၊ မည်၏။ နေမိတ္တိကန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တတော၊ အကြောင်းနိမိတ်မှ။ အာဂတံ၊ လာသော အမည်တည်း။ အဓိမုစ္စသမုပ္ပန္နန္တိ၊ ကား။ ယဒိစ္ဆာယ၊ အကြင်အကြင်အလိုဖြင့်။ ဝါ၊ အလိုရှိကာမျှဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော အမည်တည်း။ ယဒိစ္ဆာယ၊ အကြင်အကြင်အလိုမှ။ ဝါ၊ ဖြစ်ပေါ်တိုင်းသော အလိုမှ။ အာဂတံ၊ လာသော အမည်သည်။ ယာဒိစ္ဆကံ၊ မည်၏။ ပဌမေန၊ သော။ အဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဗာလော၊ သူငယ်။ ယုဝါ၊ လုလင်ပျို။ ဝုဍ္ဎော၊ ကြီးသောသူ။ ဣတိ ဧဝမာဒိံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဒုတိယေန၊ ဒုတိယအာဒိ-သဒ္ဒါအားဖြင့်။ မုဏ္ဍီ၊ ဦးပြည်းသော ဦးခေါင်းရှိသောသူ။ ဇဋီ၊ ဆံကျစ်ရှိသောသူ။ ဣိ ဧဝမာဒိံ၊ ကို။ (သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ တတိယေန၊ ဖြင့်။ ဗဟုဿုတော၊ အကြားအမြင်များသော ပုဂ္ဂိုလ်။ ဓမ္မကထိကော၊ တရားဟောသော ပုဂ္ဂိုလ်။ စျာယီ၊ စျာန်ဝင်စားလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်။ ဣတိ ဧဝမာဒိံ၊ ကို။ (သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။) စတုတ္ထေန၊ စတုတ္ထအာဒိသဒ္ဒါဖြင့်။ အဃမရိသနံ၊ မကောင်းမှုအပြစ်ကို သည်းခံစေသော။ ဝါ၊ မကောင်းမှုအပြစ်ကို ပပျောက်စေသော။ ပါဝစနံ၊ ဣရုဝေကျမ်း၌လာသော ဆုတောင်းစကားတော်။ ဣတိ ဧဝမာဒိံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ နေမိတ္တိကန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တမတ္တံ၊ ကို။ ဗျတိရေကဝသေန၊ ဖြင့်။ ပတိဋ္ဌာပေတုံ၊ ငှာ။ န မဟာမာယာယာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိမောက္ခန္တိကန္တိ ဣမိနာ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) ဣဒံ နာမံ၊ ဘဂဝါ-ဟူသော ဤအမည်သည်။ အရိယာယဇာတိယ၊ ဇာတ်ဖြင့်။ ဇာတက္ခယေဝ၊ ဖြစ်သောခဏ၌ပင်လျှင်။ ဇာတံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ဝိမောက္ခန္တိကံ၊ အရဟတ္တဖိုလ်၌ဖြစ်သည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညေဟိ၊ ကုန်သော။ ခီဏာသဝေဟိ၊ တို့နှင့်။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံသနည်း။ ဣတိ၊ သို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ သဟ ပ။ ပဋိလာဘာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ ဘုရားရှင်တို့၏။ အရဟတ္တဖလံ၊ ဖိုလ်သည်။ နိပ္ဖဇ္ဇမာနံ၊ ပြီးလတ်သော်။ သဗ္ဗညုတညာဏာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေဟိ၊ ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓဂုဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံယေဝ၊ သာလျှင်။ နိပ္ဖဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိမောက္ခန္တိကန္တိ၊ ကဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ သစ္ဆိကရိယာနိမိတ္တာ၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ပညတ္တိ၊ တည်း။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ သစ္ဆိကာ ပညတ္တီတိ၊ ကား။ ပစ္စက္ခသိဒ္ဓါ၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်ပြီးသော။ ပဉာတ္တိ၊ တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သော၊ ထိုပညတ်သည်။ ယံဂုဏနိမိတ္တာ၊ အကြင်ဂုဏ်တို့လျှင် အကြောင်းရှိ၏။ တေ၊ ထိုဂုဏ်တို့သည်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရားအား။ ပစ္စက္ခဘူတာ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာပိ၊ ထိုအမည် ပညတ်သည်လည်း။ ဂုဏာ ဝိယ၊ ဂုဏ်ကဲ့သို့။ သစ္ဆိကတာ ဧဝ နာမ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ်သည် မည်သည် သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရေသံ၊ တို့၏။ ဝေါဟာရမတ္ထေန၊ ဖြင့်။ န၊ (ဟောတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၁၄၃။ မဟာထေရဿ၊ အရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်၏။ ဂရုဘာဝတော၊ အလေးပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗဟုဝစနေန၊ ဖြင့်။ ဝဒန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ သင်္ဂီတိကာရေဟိ၊ တို့သည်။ ကတံ၊ သော။ အနုဝါဒံ၊ တဖန်ထပ်၍ ဆိုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ (အာဟ၊ ၏။) အဿ၊ အား။ ဣဿရိယာဒိဘေဒေါ၊ စသည်အပြားရှိသော။ ဘဂေါ၊ ဘဂဟုဆိုအပ်သော ဘုန်းတန်ခိုးတော်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂီ၊ မည်၏။ အကာသိ ဘဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ ဆဂါဒိပါပဓမ္မံ၊ ကို။ ဘဂ္ဂံ၊ ဖျက်ဆီး ခြင်းကို။ ဝါ၊ ပျက်စီးစေသည်ကို။ အာကာသိ၊ ပြုလေပြီ။ ဘဂ္ဂဝါ၊ ဖျက်ဆီးတော်မူပြီ။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဗဟူဟိ ဉာဟေဟီတိ၊ ကား။ ကာယဘာဝနာဒိကေဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ အနေကေဟိ၊ ကုန်သော။ ဘာဝနာဣမေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သုဘာဝိတတ္တနောတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဘာဝိတသဘာဝဿ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော သဘောရှိ၏။ စ၊ မှန်။ ဧတ၊ ဤ သုဘာဝိတတ္တနော-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ပစ္စတ္တေ၊ ပဌမာအနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ (ဤဒဠှီဝါကျကို ထောက်လျှင် ဘာဝိတသဘာဝဿ-အရာ၌ ဘာဝိတသဘာဝေါဟု ပဌမဝိဘတ်နှင့် ရှိသင့်၏။)
နိဒ္ဒေသေ ဝုတ္တနယေနာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုအပ်လတံ့သည်ကား။ နိဒ္ဒေသနယော၊ နိဒ္ဒေသနည်းတည်း။
ဘဂဝါတိ ဧတံ၊ ဟူသောဤအမည်သည်။ ဂါရဝါဓိဝစနံ၊ အလေးပြုအပ်သည်အဖြစ်ကို ဆိုသောစကား တည်း။ ဝါ၊ အလေးပြုခြင်းကို ပြဆိုသော စကားတည်း။ အပိစ၊ တနည်းလည်း။ ဘဂ္ဂရာဂေါ၊ ဖျက်ဆီးအပ် ပြီးသော ရာဂရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်တော်မူ၏။ (ဘဂ္ဂဒေါသော-စသောပါဌ်တို့၌ အနက်လွယ်ပြီ) ဓမ္မရတနံ၊ ကို။ ဘဇိ၊ အကျဉ်းအားဖြင့် ဝေဘန်တော်မူ၏။ ဝိဘဇိ၊ အကျယ်အားဖြင့် ဝေဘန်တော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဘာဝိတကာယော၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော ကာယရှိ၏။ ဘာဝိတသီလော၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော သီလရှိ၏။ ဘာဝိတစိတ္တော၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော စိတ်ရှိ၏။ ဘာဝိတပညော၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော ပညာရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အပ္ပသဒ္ဒါနိ၊ နည်းသော ပြောဆိုသံ ရှိကုန်သော။ အပ္ပနိဂ္ဃေါသာနိ၊ နည်းသော မြို့ရွာ၏ ကြွေးကြော်သံရှိကုန်သော။ ဝိဇနဝါတာနိ၊ လူတို့ကြောင့်ဖြစ်သော လေကင်းကုန်သော။ မနုဿရာဟေဿယျကာနိ၊ လူတို့၏ လျှို့ဝှက်သော အမှုကို ပြုခြင်းငှာ လျောက်ပတ်ကုန်သော။ ပဋိသလ္လာနသာရုပ္ပါနိ၊ ဆိတ်ငြိမ်စွာ ကိန်းအောင်းခြင်းငှာ လျောက်ပတ်ကုန်သော။ အရညဝနပတ္ထာနိ၊ တောအရပ် တောအုပ်တို့ကို၎င်း။ ပန္တာနိ၊ အလွန် အစွန်အဖျားကျကုန်သော။ ဝါ၊ မြို့ရွာတို့မှ အလွန်ဝေး ကုန်သော။ သေနာသနာနိ၊ တို့ကို၎င်း။ ဘဇိ၊ မှီဝဲတော်မူ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ စီဝရ။ပ။ပရိက္ခာရာနံ၊ သင်္ကန်း ဆွမ်း ကျောင်း ဆေးပစ္စည်းတို့၏။ ဘာဂီ၊ အဖို့ရှိတော်မူ၏။ ဝါ၊ ရခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော ဘုန်းကံရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ တို့ကို။ပ။ ဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ ကသိဏသမာပတ္တီနံ၊ တို့ကို။ အာနာပါန ဿတိသမာဓိဿ၊ ကို။ အသုဘသမာပတ္တိယာ၊ ကို။ ဘာဂီ၊ ၏။ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ စျာနံ၊ တို့ကို။ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ၊ ကို။ အသုဘသမာပတ္တိယာ၊ ကို။ ဘာဂီ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနံ၊ တို့ကို။ပ။ အဋ္ဌင်္ဂိကဿ၊ ရှိသော။ အရိယဿ မဂ္ဂဿ၊ ကို။ ဘာဂီ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ တထာဂတဗလာနံ၊ တို့ကို။ပ။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနံ၊ အသာဓာရဏ ဉာဏ်တော်တည်းဟူသော ဘုရား၏ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်တို့ကို။ ဘာဂီ၊ ဆည်းကပ်မှီဝဲလေ့ ရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဘဂဝါတိ ဧတံနာမံ၊ အမည်သည်။ (မာတရာ၊ သည်။ န ကတံ၊ မဟုတ်။)။ပ။ ဘဂဝါတိ၊ ဟူသော။ ယဒိဒံ ယံ ဣဒံ နာမံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဧတံ နာမံ၊ သည်။) သစ္ဆိကာ၊ သော။ ပညတ္တိတည်း။ (ဣတိ၊ ဤကား နိဒ္ဒေသနည်းတည်း။)
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဂါရဝါဓိဝစနန္တိအာဒီနိ၊ ပုဒ်တို့သည်။ ဂါထာယံ၊ ၌။ အာဂတပဒါနုက္ကမေန၊ လာသောပုဒ်အစဉ်ဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ၊ ညွှန်ပြအပ်ကုန်သည်။ ယဒိပိ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုဂါထာ၌လာသောပုဒ်တို့၏။ နိဒ္ဒေသဘာဝေန၊ အကျယ်ပြသောအဖွင့်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဂါရဝါဒိဝစနန္တိ၊ ကား။ ဂရူနံ၊ အလေးပြုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဂရုဘာဝဝါစကံ၊ အလေးပြု အပ်သည်၏အဖြစ်ကို ဆိုသော။ ဝါ၊ အလေးပြုခြင်းကို ပြဆိုသော။ ဝစနံ၊ တည်း။ ဘဇီတိ၊ ကား။ ဘာဂသော၊ အဖို့အားဖြင့်။ ကထေသိ၊ ဟောတော်မူ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိဘဇီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဓမ္မရတနန္တိ၊ ကား။ မဂ္ဂဖလာဒိအရိယဓမ္မရတနံမဂ်ဖိုလ်အစရှိသော အရိယာတရားတည်းဟူသော ရတနာ ကို။ ပုန၊ တဖန်ဘဇီတိ၊ ကား။ သေဝိ၊ မှီဝဲပြီ။ ဘာဂီတိ၊ ကား။ ဘာဂဓေယျဝါ၊ ကြီးမားသောဘုန်းကံ ရှိတော်မူ၏။ ပုန၊ တဖန်။ ဘာဂီတိ၊ ကား။ ဘဇနသီလော၊ ဆည်းကပ်မှီဝဲလေ့ရှိ၏။ (ဘဇ-ဓာတ် ဏီ-ပစ္စည်းဖြင့် ပြီးသောပုဒ်ဟု ဆိုလို၏) အတ္ထရသဿာတိ၊ ကား။ အတ္ထသန္နိဿယဿ၊ အနက်လျှင် မှီရာရှိ သော။ ရသဿ၊ အရသာကို။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ၊ သီသ၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ကထေန္တဿ၊ ဟောသောပုဂ္ဂိုလ်အား၎င်း။ သုဏန္တဿ စ၊ နာသောပုဂ္ဂိုလ်အား၎င်း။ တဒတ္ထံ၊ ထိုအနက် ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကပီတိသောမနဿံ၊ ဖြစ်သော ပီတိသောမနဿသည်။ အတ္ထရသော၊ မည်၏။ ဓမ္မံ၊ ဒေသနာပါဠိကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ (ဥပ္ပဇ္ဇနကပီတိသောမနဿံ၊ သည်။) ဓမ္မရသော၊ မည်၏။ ယံ၊ ယင်းအတ္ထရသ, ဓမ္မရသကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အတ္ထဝေဒံ၊ အနက်ကိုသိ၍ဖြစ်သော ပီတိသောမနဿကို။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိမုတ္တိရသဿာတိ၊ ကား။ ဝိမုတ္တိဘူတဿ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (ရသဿ၊ ကို။) ဝါ၊ တနည်း။ ဝိမုတ္တိသန္နိဿယဿ၊ အရဟတ္တဖိုလ်လျှင် မှီရာရှိသော။ ရသဿ၊ ကို။ သညာဘာဝနာနန္တိ၊ ကား။ အနိစ္စသညာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဒသန္နံ၊ ကုန်သော။ သညာဘာဝနာနံ၊ တို့ကို။ ဆန္နံ ဗုဒ္ဓဓမ္မာနန္တိ၊ ဟူသော စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ဆ၊ ကုန်သော။ အသာဓရဏဉာဏာနိ၊ တို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုပုဒ်တို့၌။ ဘဂဝါတိ၊ ဟူ၍။ သဒ္ဒသဒ္ဓိ၊ သဒ္ဒါ၏ပြီးခြင်းကို။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၁၄၄။ ဘာဂျဝါတိအာဒီဟိ၊ အစရှိကုန်သော။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝုစ္စမာနော၊ သော။ အတ္ထော၊ ကို။ (သင်္ဂဟတော ဧဝ-၌စပ်) ဘဂီ ဘဇီတိနိဒ္ဒေသဂါထာယ၊ ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ ယဒိပိ ဟောတိ၊ ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ပဒသဒ္ဓိ။ပ။ သဟိတော၊ ပုဒ်၏ပြီခြင်းအနက်ကို ဝေဘန်ခြင်း, အနက်ယောဇနာခြင်း အစရှိသည်နှင့် တကွဖြစ်သော။ သံဝဏ္ဏနာနယော၊ နည်းသည်။ တတော၊ ထိုနိဒ္ဒေသမှ။ အညာကာရော၊ တပါးသော အခြင်းအရာရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယံ ပန အပရော နယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဒိကန္တိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝဏ္ဏဝိကာရော၊ ဝဏ္ဏ၏ဖောက်ပြန် ခြင်း၎င်း။ ဝဏ္ဏလောပေါ၊ ဝဏ္ဏ၏ကျေခြင်း၎င်း။ ဓာတုအတ္ထေန၊ ဓာတ်၏အနက်နှင့်။ နိယောဇနဉ္စ၊ ယှဉ်စေခြင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တိဝိဓံ၊ သော။ ဣမံ လက္ခဏံ၊ ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ သဒ္ဒနယောနာတိ၊ ကား။ ဗျာကရဏနယေန၊ ဗျာကရုဏ်းနည်းဖြင့်။ ပိသောဒရာဒီနံ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဒါနံ၊ တို့၏။ အာကတိဂဏဘာဝတော၊ အာကတိဂိုဏ်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပိသောဒရာဒီပက္ခေပလက္ခဏံ ဂဟေတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပက္ခိပနမေဝ၊ ထည့်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ လက္ခဏံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တပ္ပရိယာပန္နတာကရဏံ၊ ထိုပိသောဒရာဒိဂိုဏ်း၌ အတွင်းဝင်သည်၏အဖြစ်ကိုပြုခြင်းသည်။ ပက္ခိပနံ၊ ထည့်ြ့ခင်းမည်၏။ ပါရပ္ပတန္တိ၊ ကား။ ပရမုက္ကံသဂတံ၊ အလွန်အကဲခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သော။ ပါရမိဘာဝပ္ပတ္တံ၊ ပါရမီအဖြစ်သို့ရောက်သော။ ဘာဂျန္တိ၊ ကား။ ကုသလံ၊ ဘုန်းကံကုသိုလ်သည်။ တတ္ထ၊ ထိုဘုန်းကံကုသိုလ်တို့တွင်။ မဂ္ဂကုသလံ၊ သည်။ လောကုတ္တရသုခနိဗ္ဗတ္တကံ၊ လောကုတ္တရာချမ်းသာကို ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော လောကီကုသိုလ်သည်။ လောကိယသုခနိဗ္ဗတ္တကံ၊ လောကီချမ်းသာကို ဖြစ်စေတတ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယံ၊ ဝဋ်ကင်းရာနိဗ္ဗာလျှင် မှီရာရှိသော။ ဣတရမ္ပိ၊ ဤမှတပါးသော လောကီကုသိုလ်သည်လည်း။ ပရိယာယတော၊ အားဖြင့်။ လောကုတ္တရသုခနိဗ္ဗတ္တကံ၊ သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။
လောဘာဒယော၊ စသည်တို့ကို။ ဧကကဝသေန၊ ဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဝိပရီတမနသိကာရော၊ ကို။ ဝိပလ္လာသဘာဝသာမညေန၊ ဝိပလ္လာသအဖြစ်ချင်းတူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ တထာ၊ တူဧကကဖြင့်။ (ဂဟိတော၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ လောဘာဒယော၊ တို့ကို။ ဒုကဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။) စ၊ ဆက်။ လောဘာဒယော၊ တို့ကို။ တိဝိဓာ ကုသလမူလန္တိ တိကဝသေန၊ မူလံ-ဟူသော တိက၏အစွမ်းဖြင့်။ ပုန၊ တဖန်။ ဂုဟိတာ၊ ၏။ ကာယဒုစ္စရိတာဒိ။ပ။ ပပဉ္စာဒယော၊ ကာယဒုစရိုက်စသည်, တဏှာကံကိလေသစသည်, ရာဂမလစသည်, ရာဂဝိသမစသည်, ကာမသညာစသည်, ကာမဝိတက် စသည်, တဏှာပပဉ္စစသည်တို့သည်။ တိဝိဓဒုစ္စရိတာဒယော၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဒုစရိုက်စသည်တို့မည် ကုန်၏။ သုဘသညာဒိကာ၊ စသည်တို့သည်။ စတုဗ္ဗိဓဝိပရိယေသာ၊ လေးပါးသောဝိပရိယေသတို့ မည်ကုန်၏။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ တဏှာ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ၊ ဖြစ်သည်ရှိသော်။ စီဝရဟေတု ဝါ၊ သင်္ကန်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်မူလည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။
ပိဏ္ဍပါတ (ဟေတု ဝါ၊ လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) သေနာသန (ဟေတု ဝါ၊ လည်း။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိ ဘဝါဘဝဟေတု ဝါ၊ ဤသို့သာ၍သာ၍ ကောင်းသော ထောပတ်ဆီများစသောအကြောင်းကြောင့် မူလည်း။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတာ၊ လာကုန်သော တဏှာ၏ဖြစ်ကြောင်းတို့သည်။ စတ္တာရော တဏှုပ္ပါဒါ၊ တို့မည်ကုန်၏။ ဗုဒ္ဓေ၊ ၌။ ကင်္ခတိ၊ ယုံမှား၏။ ဓမ္မေ၊ ၌။ (ကင်္ခတိ၊ ၏။) သံဃေ၊ ၌။ (ကင်္ခတိ၊ ၏။) သိက္ခာယ၊ ၌။ (ကင်္ခတ၊ ၏။) သဗြဟ္မစရီသု၊ သီတင်းသုံးဘော်တို့၌။ ကုပိတော၊ အမျက်ထွက်သည်။ အနတ္တမနော၊ သည်။ အာဟတစိတ္တော၊ ထိပါးသောစိတ်ရှိသည်။ အမျက်ထွက်သည်။ အနတ္တမာနော၊ သည်။ အာဟတစိတ္တော၊ ထိပါးသောစိတ်ရှိသည်။ ခီလာဇာတော၊ ဖြစ်သောဒေါသငြောင့်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတာနိ၊ လာကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့သည်။ ပဉ္စစေတောခိလာနိ၊ လတို့မည်ကုန်၏။ ကာမေ၊ ၌။ အဝီတရာဂေါ၊ မကင်းသော ရာဂရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကာယေ၊ ၌။ အဝီတရာဂေါ၊ သည်။ ရူပေ၊ ဗဟိဒ္ဓရုပ်၌။ အဝီတရာဂေါ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယာဝဒတ္ထံ၊ အလိုရှိတိုင်း။ ဥဒရာဝဒေဟကံ၊ ဝမ်းပြည့် အောင်။ ဘုဉ္ဇိတွာ၊ စား၍။ သေယျသုခံ၊ လျောင်းအိပ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာကို။ ပဿသုခံ၊ ဘယ်ညာနံစောင်းပြောင်း၍ အိပ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သောချမ်းသာကို။ မိဒ္ဓသုခံ၊ ငိုက်မျဉ်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ချမ်းသာကို။ အနုယုတ္တော၊ အားထုတ်လျက်။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။ အညတရံ၊ တပါးပါးသော။ ဒေဝနိကာယံ၊ နတ်အပေါင်း နတ်အမျိုးကို။ ပဏိဓာယ၊ ရည်ရွယ်တောင့်တ၍။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို။ စရတိ၊ ကျင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဂတာ၊ လာကုန်သောတရားတို့သည်။ ပဉ္စ ဝိနိဗန္ဓာ၊ န္ဓတို့မည် ကုန်၏။ ရူပါဘိနန္ဒနာဒယော၊ ရုပ်ကိုနှစ်သက်ခြင်းစသည်တို့သည်။ ပဉ္စာဘိနန္ဒနာ၊ နတို့မည်ကုန်၏။ ကောဓော၊ အမျက်ထွက်ခြင်း။ မက္ခော၊ သူ့ကျေးဇူးကို ချေဖျက်ခြင်း။ ဣဿ၊ မနာလိုခြင်း။ သာဌေယျံ၊ မိမိ၌မရှိသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို ဖော်ပြလျက် စဉ်းလဲကောက်ကျစ်ခြင်း။ ပါပိစ္ဆတာ၊ ယုတ်မာသော အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်။ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသော၊ မိမိအယူကို မှားယွင်းစွာ သုံးသပ်ခြင်း။ ဣတိ ဣမိနာ၊ ဤတရားတို့သည်။ ဆ ဝိဝါဒမူလာနိ၊ လတို့မည်ကုန်၏။ ရူပတဏှာဒယော၊ စသည်တို့သည်။ ဆ တဏှာကာယာ၊ ယတို့မည်ကုန်၏။
ကာမရာဂ။ပ။ဝိဇ္ဇာ၊ တို့သည်။ သတ္တာနုသယာ၊ တို့မည်ကုန်၏။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒယော၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ စသည်တို့ သည်။ အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ၊ တ္တတို့မည်ကုန်၏။ တဏှံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ စွဲ၍။ ပရိယေသနာ၊ ရှာမှီးခြင်း၎င်း။ ပရိယေသနံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ လာဘော၊ ရခြင်း၎င်း။ လာဘံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဝိနိစ္ဆယော၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်း၎င်း။ ဝိနိစ္ဆယံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဆန္ဒရောဂေါ၊ နှစ်သက်တပ်မက်ခြင်း၎င်း။ ဆန္ဒရာဂံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ အဇ္ဈောသာနံ၊ မျို၍ပြီးဆုံးစေခြင်း၎င်း။ အဇ္ဈောသာနံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ပရိဂ္ဂဟော၊ သိမ်းပိုက် ခြင်း ၎င်း။ ပရိဂ္ဂဟံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ မစ္ဆရိယံ၊ ဝန်တိုခြင်း၎င်း။ မစ္ဆရိယံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ အာရက္ခာ၊ စောင့် ရှောက်ခြင်း၎င်း။ အာရက္ခာဓိကရဏံ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒဏ္ဍာဒါနာဒယော၊ ဒုတ်ကိုစွဲကိုင်ခြင်း စသည်တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတေ၊ ဤတရားတို့သည်။ နဝ၊ ကုန်သော။ တဏှာမူလကာ၊ မူလကတို့ မည်ကုန်၏။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ သဿသဝါဒါ၊ တို့၎င်း။ (အနက်လွယ်ပြီ) ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ပရမဒိဋ္ဌိဓမ္မနိဗ္ဗာနဝါဒါ၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတာနိ၊ ဤတရားတို့သည်။ ဒွါသဋ္ဌိ ဒိဋ္ဌိဂတာနိ၊ ၆၂-ပါးသော မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိတို့မည်ကုန်၏။ အဇ္ဈတ္တိကဿ၊ အဇ္ဈတ္တိက ခန္ဓာကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ အသ္မီတိ၊ ငါဖြစ်၏ဟု။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိသ္မီတိ၊ ဤသို့သော အပြားအားဖြင့် ငါဖြစ်၏ဟု။ ဧဝသ္မီတိ၊ ဤအတူ ငါဖြစ်၏ဟု။ အညထာသ္မီတိ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ငါဖြစ်၏ဟု။ ဘဝိဿန္တိ၊ ဖြစ်အံ့ဟု။ ဣတ္ထံ ဘဝိဿန္တိ၊ ဤသို့သော အပြားအားဖြင့် ဖြစ်အံ့ဟု။ ဧဝံ ဘဝိဿန္တိ၊ ဟု။ အညထာ ဘဝိဿန္တိ၊ ဟု။ အသသ္မီတိ၊ ငါမြဲသည်ဟု။ သာတသ္မီတိ၊ ငါမမြဲဟု။ သိယန္တိ၊ ဖြစ်ရာအံ့လော့ဟု။ ဣတ္ထံ သိယန္တိ၊ ဟု။ ဧဝံ သိယန္တိ၊ ဟု။ အညထာ သိယန္တိ၊ ဟု။ အဟံ၊ သည်။ အဟံ၊ သည်။ ဧဝံ အပိ သိယန္တိ၊ ဟု။ အဟံ၊ သည်။ အညထာ အပိ သိယန္တိ၊ ဟု။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌာရသ၊ တို့၎င်း။ ဗာဟိရဿ၊ ဗာဟိရခန္ဓာကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ဣမိနာ၊ ဤထီးစသော ဝတ္ထုဖြင့်။ အသ္မီတိ၊ ငါဖြစ်၏ဟု။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣမိနာ ဣတ္ထသ္မီတိ၊ ဟု။ ဣမိနာ အညထာသ္မီတိ၊ ဟု။ ဣတိအာဒိကာ၊ ကုန်သော။ ဝုတ္တနယာ၊ ဆိုအပ်သော နည်းရှိကုန်သော။ အဋ္ဌာရသ၊ တဆယ့်ရှစ်ပါးသော တဏှာဝိစရိုက်တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဆတ္တိံ သ၊ တို့၎င်း။ အနာဂတာ၊ ဆတ္တိံသ၊ တို့၎င်း။ ပစ္စုပ္ပန္နာ၊ ဆတ္တိံသ၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတာနိ၊ တရာ့ရှစ်ပါးသော တဏှာဝိစရိုက်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
ပဒေဒသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစပ်ရာ၌။ အယံ၊ ကား။ ယောဇနာ၊ သည်။ တည်း။ လောဘပ္ပဘေဒါ၊ လောဘအပြား။ ဒေါသပ္ပဘေဒါ၊ ပြား။ ယာဝ အဋ္ဌသတတဏှာဝိစရိတပ္ပဘေဒါ၊ တရာ့ရှစ်ပါးသော တဏှာဝိစရိုက်အပြားတိုင်အောင်။ (ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။) သဗ္ဗာနိ၊ ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဒရထပရိဠာဟကရာနိ၊ ပူပန်ခြင်း ပူလောင်ခြင်း ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ကိလေသာနံ၊ တို့၏။ အနေကာနိ သတသဟဿာနိ၊ အသိန်းမကတို့ကို။ ဝါ၊ သိန်းပေါင်းများစွာတို့ကို။ အတဉ္စိ၊ ချိုးဖျက်တော်မူပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ အာရမ္မဏာဒိဝိဘာဂတောစ၊ အာရုံစသည်ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်၎င်း။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ အနန္တပ္ပဘေဒါ၊ အဆုံးအပိုင်းအခြားမရှိသော အပြားရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။ သင်္ခေပတောတိ ဧတ္ထ၊ အစရှိသောပါဌ်၌။ သမုစ္ဆေဒပ္ပဟာနဝသေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန၊ မဖြစ်ခြင်းကို ပြုသဖြင့်။ ကိလေသမာရံ စ၊ ကို၎င်း။ (အဘဉ္ဇိ-၌စပ်) သမုဒယပ္ပဟာန-ပရိညာဝသေန၊ သမုဒယကိုပယ်ခြင်း (ခန္ဓာတို့ကို) ပိုင်းခြား၍ သိခြင်းတို့၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ခန္ဓမာရံ စ၊ ကို၎င်း။ သဟာယဝေကလ္လကရဏဝသေန၊ အကူအညီအဖော်၏ ချို့တဲ့သည်၏အဖြစ် ကို ပြုခြင်း၏အစွမ်းဖြင့်။ သဗ္ဗတာ၊ အားဖြင့်။ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန၊ ဖြင့်။ အဘိသင်္ခါရမာရံ စ၊ ကို၎င်း။ ဗလဝိဓမနဝိသယာတိက္ကမနဝသေန၊ စစ်သည်ဗိုလ်ပါကို တွန်းလှန်ဖြိုဖျက်ခြင်း, နယ်ပယ်ကို ကျော်လွန် ခြင်းတို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဒေဝပုတ္တမစ္စုမာရဉ္စ၊ ကို၎င်း။ အဘဉ္ဇိ၊ ပြီ။ ဘဂ္ဂေ၊ ပျက်သည်တို့ကို။ အကာသိ၊ ပြီ။ ပရိဿယာနန္တိ၊ ကား။ ဥပဒ္ဒဝါနံ၊ ကပ်၍နှိပ်စက်တတ်သော ဘေးရန်တို့ကို။ သမ္ပတိ စ၊ ယခု မျက်မှောက်၌၎င်း။ အာယဘိဉ္စ၊ နောင်အခါ၌၎င်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ အနတ္ထာဟတ္တာ၊ အကျိုးမဲ့ကို ဆောင်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မာရဏဋ္ဌေန၊ သေစေသောအနက်ကြောင့်။ ဝိဗာနေဋ္ဌေန၊ နှိပ်စက်တတ်သောအနက်ကြောင့်။ ကိလေသာဝ၊ တို့သည်ပင်လျှင်။ မာရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကိလေသမာရော၊ မည်၏။ ဝကေဋ္ဌေန၊ သတ်တတ်သော အနက်ကြောင်။ ခန္ဓာဝ၊ တို့သည်ပင်လျှင်။ မာရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခန္ဓာမာရော၊ မည်၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝဓကံ ရူပံ၊ သတ်တတ်သောရုပ်ကို။ ဝဓကံ ရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ယထာဘူတံ၊ စွာ။ နပ္ပဇာနာတိ၊ မသိ။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဇာတိဇရာဒိမဟာဗျာသနနိဗ္ဂတ္တနေန၊ ဇာတိဇရာ အစရှိသောကြီစွာသော ပျက်စီးခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေခြင်းကြောင့်။ အဘိသင်္ခါရောဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ မာရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိသင်္ခါရမာရော၊ မည်၏။ သံကိလေသနိမိတ္တံ၊ သံကိလေသ၏ အကြောင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဂုဏမာရဏဋ္ဌေန၊ ဒါန သီလစသောဂုဏ်ကို သတတ်သောအနက်ကြောင့်။ ဒေဝပုတ္တောဝ၊ ဝသဝတ္တီ နတ်သားသည်ပင်လျှင်။ မာရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝပုတ္တမာရော၊ မည်၏။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝိတဿ စ၊ အသက်၏၎င်း။ ဇီဝိတပရိက္ခရာနဉ္စ၊ အသက်၏အရံအတားဖြစ်သော ဝတ္ထုတို့၏၎င်း။ ဇာနိကရဏေန၊ ဆုံးရှုံးခြင်းကိုပြုသဖြင့်။ မဟာဗာဓရူပတ္တာ၊ လွန်စွာနှိပ်စက်တတ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ကြီးစွာသော သူသတ်သမားနှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ မစ္စုဧဝ၊ သေခြင်းသည်ပင် လျှင်။ မာရော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မစ္စုမာရော၊ မည်၏။
သတပုညလက္ခဏဓရဿာတိ၊ ကား။ အနေက။ပ။ ဝဟတော၊ အရာမကများစွာသော။ ဝါ၊ ရာပေါင်းများ စွာသော ကောင်းမှုတို့ကြောင့် ဖြစ်သော မဟာပုရိသလက္ခဏာတော်တို့ကို ဆောင်သော။ (အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ ရူပကာယသမ္ပတ္တိ၊ ရူပကာယ၏ ပြည့်စုံခြင်းကို။ ဒီပိတာ၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့် ဖလသမ္ပဒါလေးပါးလုံးကို ပြသည်ဟု မဆိုမူ၍ ရူပကာယသမ္ပတ္တိကို ပြသည်ဟူ၍သာ ဆိုသနည်း ဟူမူကား။) ဣတရာသံ၊ ကုန်သော။ ဖလသမ္ပဒါနံ၊ တို့၏။ မူလဘာဝတော စ၊ အရင်းခံ၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော စ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်းပေတည်း။ ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဒီပိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ အဘယ့်ကြောင့် ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိအလုံး စုံကိုပြနိုင်သနည်းဟူမူကား။) ဉာဏသမ္ပဒါဒီနံ၊ တို့၏။ ပဟာနသမ္ပဒါပုဗ္ဗကတ္တာ၊ ပဟာနသမ္ပဒါလျှင် ရှေ့သွားရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဘာဂျဝတာယ၊ တာဖြင့်။ လောကိယာနံ၊ လောက၌ အတွင်း ဝင်ကာမျှဖြစ်သော လူသာမန် လူပြိန်းတို့၏။ ဗဟုမတဘာဝေါ၊ များစွာမြတ်နိုးအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ (ဒီပိတော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဧဝံ၊ တူ။ ဣတော၊ မှ။ ပရေသုပိ၊ နောက်စကားရပ်တို့၌လည်း။ ယထာသချႍ၊ အရေအတွက်သင်္ချာအားလျော်စွာ။ ဝါ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပုညဝန္တံ၊ ဘုန်းကြီးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ခတ္တိယာဒယော၊ မင်းအစရှိကုန်သော။ ဂဟဋ္ဌာ၊ အိမ်နေလူတို့သည်။ အာဘိဂစ္ဆန္တိ၊ ဆည်းကပ်ကုန်၏။ တာပသပရိဗ္ဗာဇကာဒယော၊ ရသေ့ပရိဗိုဇ် အစရှိကုန်သော။ ပဗ္ဗဇိတာ၊ တို့သည်။ “ဒေါသဝိနယာယ၊ ဒေါသကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှာ။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေတိ၊ ဟောစေ၏။” ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ပဟီနဒေါသံ၊ ပယ်ပြီးသော ကိလေသာဒေါသရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ (အဘိဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။) အဘိဂတာနံ၊ ဆည်းကပ်လာကုန်သော။ နေသံ စ၊ ထိုလူရှင်တို့ ၏လည်း။ ကာယစိတ္တဒုက္ခာပနယနေ၊ ကိုယ်ဆင်းရဲ စိတ်ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်ခြင်း၌။ ပဋိဗလဘာဝေါ၊ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဒီပိတော၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) အာမိသဒါနဓမ္မဒါနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥပကာရသဗ္ဘာဝတော၊ ကျေးဇူးပြုခြင်း၏ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တဿ၊ ထိုဘုရား၏။ ရူပကာယံ၊ ကို။ ပသာဒစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ (ဒိသွာ၊ ရှုမြင်၍။) ဓမ္မကာယံ၊ ကို။ ပညာစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဒုက္ခဒွယဿ၊ ဆင်းရဲနှစ်ခုအပေါင်း၏။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘနတော၊ ငြိမ်းခြင်းကြောင့်။ ဥပဂတာနံ၊ ဆည်းကပ်လာ ကုန်သော။ တေသံ စ၊ ထိုလူရှင်တို့အားလည်း။ (ဤ၌ စသဒ္ဒါကား ဝိသုဒ္ဓိမဂ်မှ စ-သဒ္ဒါဖြစ်သည်။ ၎င်းဖြင့် ဝုတ္တတ္တကို ဆည်းသည်) အာမိသဒါနဓမ္မဒါနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥပကာရိတာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဒီပိတာ၊ ၏။) ပုဗ္ဗေ၊ ရှေးဘဝ၌။ အာမိသဒါနဓမ္မဒါနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ မယာ၊ သည်။
အယံ လောကဂ္ဂဘာဝေါ၊ ဤလောကထက်မြတ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အဓိဂတော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တုမှေဟိပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဧဝမေဝ၊ လျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သမ္မာပဋိပတ္တိယံ၊ ၌။ နိယောဇနေန၊ တိုက်တွန်းခြင်းဖြင့်။ အဘိဂတာနံ၊ ဆည်းကပ်လာကုန်သော လူရှင်တို့ကို။ (သညောဇနသမတ္ထတာ-၌ စပ်) လောကိယလောကုတ္တရသုခေဟိ၊ တို့နှင့်။ သညောဇနသမတ္ထတာ စ၊ ယှဉ်စေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ဒီပိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
သကစိတ္တေ၊ မိမိစိတ်၌။ ဣဿရိယံ၊ အစိုးရခြင်းဟူသည်။ အတ္တနော၊ ၏။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ဝသီဘာဝါပါဒနံ၊ ဝသီဘော်သို့ရောက်စေခြင်းတည်း။ ယေန၊ ယင်းသို့ မိမိစိတ်၌ အစိုးရခြင်းကြောင့်။ ပဋိက္ကလာဒီသု၊ ပဋိက္ကူလစသောအာရုံတို့၌။ အပ္ပဋိက္ကူလသညိတာဒိဝိဟာရသဒ္ဓိ၊ လ-ဟု အမှတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်အစရှိ သော နေခြင်း၏ပြီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဓိဋ္ဌာနိဒ္ဓိအာဒိကော၊ နိဒ္ဓိအစရှိသော။ ဣဒ္ဓိဝိဓောပိ၊ တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်းသည်လည်း။ စိတ္တိဿရိယမေဝ၊ စိတ်၌အစိုးရခြင်းသည်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စိတ္တဘာဝနာယ၊ သည်။ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ဝသီဘော်သို့ ရောက်လတ်သော်။ ဣဇ္ဈနတော၊ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ အဏိမာလဃိမာဒိကန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ မဟိမာ၊ ၎င်း။ပ။ ယတ္တကာမဝသာယိတာ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေ ဆပိ၊ ဤခြောက်ပါးတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုခြောက်ပါးတို့တွင်။ ကာယဿ၊ ၏။ အဏုဘာဝကရဏံ၊ အဏုမြူသဖွယ်သေးငယ် သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းသည်။ အဏိမာ၊ မည်၏။ အာကာသေ၊ ၌။ ပဒသာ ဂမနာဒိနာ၊ ခြေဖြင့်သွား ခြင်းစသည်ဖြင့်။ လဟုဘာဝေါ၊ ပေါ့ပါးလျင်မြန်သည်၏အဖြစ်သည်။ လဃိမာ၊ မည်၏။ မဟတ္တံ၊ ကြီးသည်၏အဖြစ်သည်။ မဟိမာ၊ မည်၏။ ကာယဿ၊ ၏။ ဝါ၊ မဟန္တတာပါဒနံ၊ ကြီးသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းပင်တည်း။ ဣဋ္ဌဒေသပ္ပတ္တိ၊ အလိုရှိရာအရပ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်။ ပတ္တိ၊ မည်၏။ အဓိဋ္ဌာနာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣစ္ဆိတနိပ္ဖါဒနံ၊ အလိုရှိအပ်သောအမှုကို ပြီးစေခြင်းသည်။ ပါကမ္မံ၊ မည်၏။ သယံဝသိတာ၊ မိမိအတိုင်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဤသိတာ၊ မည်၏။ ဣဒ္ဓိဝိဓေ၊ အထွေထွေအမျိုးမျိုး တန်ခိုးဖြင့် ဖန်ဆင်းခြင်း၌။ ဂသီဘာဝေါ၊ အလိုအတိုင်းဖြစ်ခြင်းသည်။ ဝသိတာ၊ မည်၏။ အကာသေန၊ ဖြင့်။ ဂစ္ဆတော၊ ဝါ၊ သွားသောသူ၏၎င်း။ အညံ၊ သော။ ကိဉ္စိ၊ သော။ ကရောတော ဝါ၊ ပြုသောသူ၏၎င်း။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသောအရပ်၌။ ဝေါသာနပ္ပတ္တိ၊ အဆုံးသို့ရောက်ခြင်းသည်။ ယတ္ထကာမာဝထာယိတာ၊ မည်၏။ “ကုမာရကရူပါဒိဒဿနံ၊ သတို့သားသုငယ်၏ ရုပ်သဏ္ဌာန်စသည်ကို ပြခြင်းတည်း” ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အဋ္ဌဝိဓံ၊ သော။ ဣဒံ၊ ဤတန်ခိုးသည်။ လောကိယသမ္မတံ၊ လောက၌ထင်ရှားသော ပညာရှိတို့သည် မြတ်သည်ဟု သမုတ်အပ်သော။ ဣဿရိယံ၊ ယ-ဘုန်းတန်ခိုးသော်ပေတည်း။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုဘုန်းတန်ခိုးတော်သည်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ ဣဒ္ဓိဝိဓန္တောဂဓံ စ၊ ဣဒ္ဓိဝိဘေဘိညာဉ်၌ အတွင်းဝင်သည်၎င်း။ အနညသာဓာရဏဉ္စ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာကာရပရိပူရံ အတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကေသဉ္စိ၊ အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ယသော၊ အကျော်အစောသည်။ ပဒေသဝုတ္တိ စ၊ တစိတ်တဒေသ အရပ်၌သာ ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၎င်း။ ယေထာဘူတဂုဏသန္နိဿယတ္တာ၊ မဟုတ်မမှန်သော ဂုဏ်လျှင်မှီရာ ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အပရိသုဒ္ဓေါ စ၊ မစင်ကြယ်သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာဂတဿ၊ ၏။ (ယသော၊ သည်။) ဧဝံ၊ ဤကဲ့သို့။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ လောကတ္တယဗျာပကောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဣဓအဓိဂတသတ္ထုဂုဏာနံ၊ ဤလူ့လောက၌ ရအပ် သိအပ်ပြီးသော ဘုရား၏ဂုဏ်ကျေးဇူးရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ အာရုပ္ပေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နာနံ၊ ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဣတိပိသော ဘဂဝါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ဂုဏေ၊ တို့ကို။ အနုဿရန္တာနံ၊ အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့ကုန်လတ်သော်။ ဝါ၊ အောက်မေ့သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ယသော၊ သည်။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လောကတ္တယဗျာပကောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယထာဘုစ္စဂုဏာဓိဂတတ္ထာ ဧဝ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးဖြင့် ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့် ပင်လျှင်။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ ပရိသုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်၏။ အနဝသေသလက္ခဏာနုဗျဉ္ဇနာဒိသမ္ပတ္တိယာ၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံကုန်သော လက္ခဏာတော်ကြီး လက္ခဏာ တော်ငယ် စသည်တို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့် သဗ္ဗာကာရပရိပူရာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂသိရီ၊ အလုံးစုံ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့၏ ကျင်သရေဟူသည်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ၊ တို့၏။ သောတာ၊ တင့်တယ်ခြင်းတည်း။ တိဏ္ဏော၊ မိမိကိုယ်တိုင်ကူးမြောက်သည်ရှိသော်။ တာရေယျံ၊ ကူးမြောက်စေအံ့။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အကြင် အကြင် အကျိုးစီးပွားကို။ ဧတေန လောကနာထေန၊ ဤမြတ်စွာဘုရား သည်။ မနောဝစီပဏိဓာနဝသေန၊ စိတ်နှလုံးနှုတ်ကိုထားခြင်း ဖြစ်စေခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣစ္ဆိတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ကာယပဏိဓာနဝသေန၊ ကိုယ်ကိုထားခြင်းဖြစ်စေ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပတ္ထိတံ၊ တောင့်တအပ်၏။ (ဤအရာ၌ “ဣစ္ဆိတံ မနောပဏိဓာနဝသေန, ပတ္ထိတံ ကာယဝစီပဏိဓာနဝသေန” ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တရဖြစ်ရာ၏) တထေဝါတိ၊ ကား။ ပဏိဓာနာနုရူပမေဝ၊ ဆုတောင်းသည်အားလျော်စွာသာ လျှင်။ ဝီရိယပါရမိဘာဝပ္ပတ္တော စ၊ ဝီရိယပါရမီအဖြစ်သို့ ရောက်သောလုံ့လသည်၎င်း။ အရိယမဂ္ဂ ပရိယာပန္နော စ၊ အရိယမဂ်၌ အကျုံးဝင်သော လုံ့လသည်၎င်း။ သမ္မာဝါယာမသင်္ခါတော၊ သမ္မာဝါယာမဟုဆိုအပ်သော။ ပယတ္တော၊ မည်၏။
ဘေဒေဟီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗတ္တိကဒုကပဒသင်္ဂဟိတေဟိ၊ အလုံးစုံသော တိက်ပုဒ် ဒုက်ပုဒ်တို့ဖြင့် ရေတွက်အပ်ကုန်သော။ ပဘေဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ဒါဒီဟီတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဝိဘင်္ဂပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတာ၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနာဒယောဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ သင်္ဂဟာဒယော စ၊ ဓာတုကထာ ကျမ်းမှ သင်္ဂဟစသည်တို့ကို၎င်း။ သမယဝိမုတ္တာဒယော စ၊ ပုဂ္ဂလပညတ်မှ သမယဝိမုတ္တစသည်တို့ကို၎င်း။
ဌပနာဒယော စ၊ ကထာဝတ္ထုကျမ်းမှ ဌပနာစသည်တို့ကို၎င်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒုက္ခသစ္စဿ၊ ဒုက္ခသစ္စ၏။ ပီဠနဋ္ဌော၊ ပီဠနဋ္ဌ-ဟူသည်။ တံသမင်္ဂိနော၊ ထိုဒုက္ခသစ္စာနှင့်ပြည့်စုံသော။ သတ္တဿ၊ ကို။ ဟိံသနံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းတည်း။ အဝိပ္ပါရိကတာကရဏံ၊ မပြန့်ကား မစည်ပင်သည်၏ အဖြစ်ကိုပြုခြင်းတည်း။ သင်္ခတဋ္ဌော၊ သင်္ခတဋ္ဌ-ဟူသည်။ သမေစ္စ၊ အညီအညွတ်ပေါင်းစု၍။ သမ္ဘူယ၊ တကွဖြစ်၍။ ပစ္စယေတိ၊ အကြောင်းတို့သည်။ ကတဘာဝေါ၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ သန္တာပဋ္ဌော၊ သန္တာပဋ္ဌ-ဟူသည်။ ဒုက္ခဒုက္ခတာဒီဟိ၊ တာ စသည်တို့ဖြင့်။ သန္တပ္ပနံ၊ ပူပန်စေခြင်းတည်း။ ပရိဒဟနံ၊ ပူလောင်စေခြင်းတည်း။ ဝိပရိဏာမဋ္ဌော၊ ဝိပရိဏာမဋ္ဌ-ဟူသည်။ ဇရာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ မရဏေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိဓာ၊ ဖြင့်။ ဝိပရိဏာမတဗ္ဗတာ၊ ပြောင်းလွဲဖောက်ပြန်စေအပ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ သမုဒယဿ၊ သမုဒယသစ္စာ၏။ အာယူဟနဋ္ဌော၊ အာယူဟနဋ္ဌ-ဟူသည်။ ဒုက္ခဿ၊ ကို။ နိဗ္ဗတ္တနဝသေန၊ ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ သမ္ပိဏ္ဍနံ၊ ပေါင်းခြင်းတည်း။ နိဒါနဋ္ဌော၊ နိဒါနဋ္ဌ-ဟူသည်။ ဣဒံ၊ ဤသည်ကား။ တံ ဒုက္ခံ၊ သင်အလိုရှိ သော ထိုဆင်းရဲပင်တည်း။ ဝါ၊ ထိုဆင်းရဲသည်။ ဣဒံ၊ ဤအရာပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒဒန္တဿ ဝိယ၊ အပ်နှင်းဘိသကဲ့သို့။ သမုဋ္ဌာပနံ၊ ဖြစ်ပေါ်စေသောအကြောင်းတည်း။ သံယောဂဋ္ဌော၊ သံယောဂဋ္ဌ-ဟူသည်။ သံသာရဒုက္ခေန၊ နှင့်။ သံယောဇနံ၊ ယှဉ်ခြင်း-ယှဉ်စေခြင်းတည်း။ ပလိဗောဓဋ္ဌော၊ ပလိဗောဓဋ္ဌ-ဟူသည်။ မဂ္ဂါဓိဂမဿ၊ မဂ်ကိုရခြင်းကို။ နိဝါရဏံ၊ တားမြစ်ခြင်းတည်း။ နိရောဓဿ၊ နိရောဓသစ္စာ၏။ နိဿရဏဋ္ဌော၊ နိဿရဏဋ္ဌ-ဟူသည်။ သဗ္ဗူပဓီနံ၊ ခပ်သိမ်းသော ဥပဓိတို့ကို။ ပဋိနိဿဂ္ဂသဘာဝတ္တာ၊ ဝေးစွာ စွန့်လွှွတ်ခြင်း သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတော၊ ထိုဥပဓိတို့မှ။ ဝိနိဿဋတာ၊ ထွက်မြောက်ကျွတ်လွတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ တန္နိဿရဏနိမိတ္တတာ၊ ထိုဥပဓိတို့မှ ကျွတ်လွတ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်တည်း။ ဝိဝေကဋ္ဌော၊ ဋ္ဌ-ဟူသည်။ သဗ္ဗသင်္ခါရဝိသံယုတ္တတာ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတို့နှင့် မယှဉ်သည်၏အဖြစ်တည်း။ အသင်္ခတဋ္ဌော၊ အသင်္ခတဋ္ဌ-ဟူသည်။ ကေနစိပိ၊ သော။ ပစ္စယေန၊ အကြောင်းသည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ အနဘိသင်္ခတတာ၊ မပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ အမတဋ္ဌော၊ အမတဋ္ဌ-ဟူသည်။ နိစ္စသဘာဝတ္တာ၊ မြဲသောသဘောရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မရဏာဘာဝေါ၊ သေခြင်း၏ မရှိခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ မရဏဘာဝေါ၊ သေခြင်း၏ မရှိခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ မရဏဘာဝဟေတုတာ၊ သေခြင်းမရှိခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်တည်း။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ္ဂသစ္စာ၏။ နိယျာနဋ္ဌော၊ နိယျာနဋ္ဌ-ဟူသည်။ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော၊ မှ။ နိဂ္ဂမနဋ္ဌော၊ ထွက်သွားခြင်း သဘောတည်း။ ဟေတုအတ္ထော၊ ဟူသည်။ နိဗ္ဗနဿ၊ သို့။ သမ္ပာပကဘာဝေါ၊ ရောက်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဒဿနေ၏ာ၊ ဒဿနဋ္ဌ-ဟူသည်။ အစ္စန္တသုခုမဿ၊ စင်စစ်နူးညံ့သိမ်မွေ့သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ကို။ သစ္ဆိကရဏံ၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းတည်း။ အာဓိပတေယျေ၏ာ၊ အာဓိပတေယျဋ္ဌ-ဟူသည်။ စတုသစ္စဒဿနေ၊ သစ္စာလေးပါးကို မြင်ခြင်း၌။ သမ္ပယုတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ အာဓိပစ္စကရဏံ၊ အကြီးအမှူး၏ အဖြစ်ကိုပြုခြင်းတည်း။ ဝါ၊ အစိုးရ သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ဝိသေသတော၊ အထူးအားဖြင့်။ မဂ္ဂါဓိပတိ-ဝစနတော၊ မဂ္ဂါဓိပတိကို ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေါ၊ အာရမ္မဏာဓိပတိ၏ အဖြစ်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့၍ဆိုဦးအံ့။ စျာနာဒီနံ၊ စျာန်အစရှိသည်တို့၏။ အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေ၊ အာရမ္မဏာဓိပတိ၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိသော်လည်း။ စျာနာဓိပတိနော ဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝမာဒိံ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ မဂ္ဂါဓိပတိနော ဓမ္မာ ဣစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဂ္ဂဿ၊ မဂ္ဂသစ္စာ၏။ အာရမ္မဏာဓိပတိဘာဝေ၊ အာရမ္မဏာဓိပတိအဖြစ်၌။ ဝိသေသော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိညာယတိ၊ သိအပ်၏။ ဧတေ စ ပီဠနာဒယော၊ စသည်တို့သည်လည်း။ သောဠသာကာရာ နာမ၊ တို့မည်ကုန်၏။ ပန၊ စောဒနာအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤသစ္စာလေးပါးတို့၌။ အညေသု၊ ကုန်သော။ ရောဂဂဏ္ဍာဒိအာကာရေသု၊ တိုပသည်။ ဝိဇ္ဇမာနေသု၊ ကုန်လျက်။ ဧတေဝ၊ ဤတဆယ့်ခြောက်ပါးသော အနက်သဘောတို့ကိုသာလျှင်။ ကသ္မာ၊ အဘယ် ကြောင့်။ ပရိဂ္ဂယှန္တိ၊ သိမ်းယူအပ်ပါကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤကားစောဒနာတည်း။ သလက္ခဏတော စ၊ မိမိ၏ လက္ခဏာအားဖြင့်၎င်း။ သစ္စန္တရဒဿနတော စ၊ သစ္စာတပါးတို့ကို မြင်သောအားဖြင့်၎င်း။ အာဝိဘာဝတော၊ ထင်စွာဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (ဧတေဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ပရိဂ္ဂယှန္တိ၊ ကုန်၏။) သွာယမတ္ထော၊ ထိုအနက်သည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ သစ္စကထာယမေဝ၊ သစ္စကထာ၌သာလျှင်။ အာဝိ ဘဝိဿတိ၊ လတံ့။
ကသိဏာဒိအာရမ္မဏာနိ၊ ကသိုဏ်းစသည်လျှင် အာရုံရှိကုန်သော။ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာနိ၊ ရူပါဝစရစျာန်တို့ သည်။ ဒိဗ္ဗဝိဟာရော၊ ရမည်၏။ မေတ္တဒိဇ္ဈာနာနိ၊ မေတ္တာစျာန် စသည်တို့သည်။ ဗြဟ္မဝိဟာရော၊ ရမည်၏။ ဖလသမပတ္တိ၊ ဖလသမာပတ်သည်။ အရိယဝိဟာရော၊ ရမည်၏။ ကာမေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝေကဋ္ဌကာယတာဝသေန၊ ကင်းဆိတ်ရာအရပ်၌ တည်သော ကိုယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧကီဘာဝေါ၊ တယောက်ထီးတည်း၏ အဖြစ်သည်။ ကာယဝိဝေကော၊ ကာယဝိဝေကမည်၏။ ပဌမဇ္ဈာနာဒိနာ၊ ဖြင့်။ နီဝရဏာဒီဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝိတ္တစိတ္တတာ၊ ကင်းဆိတ်သောစိတ်ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ စိတ္တဝိဝေကော၊ စိတ္တဝိဝေကမည်၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ဥပဓိဝိဝေကော၊ ဥပဓိဝိဝေကမည်၏။ အညတိ၊ ကား။ လောကိယာဘိညာဒိကေ၊ လောကီအဘိညာဉ်စသည်တို့ကို။
ဘဝေသု၊ ဘဝတို့၌ ပရိဗ္ဘမနံ၊ လှည့်လည်ခြင်းသည်။ ကိလေသာဘိသင်္ခါရဝသေန၊ ကိလေသာဘိသင်္ခါရတို့ ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သော စ၊ ထိုလှည့်လည်ခြင်းသည်လည်။ တဏှာပ္ပဓာနော၊ တဏှာလျှင်ပြဓာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဏှာသင်္ခါတံ ဂမနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝန္တန္တိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂမုခေန၊ အရိယမဂ်တည်းဟူသော ခံတွင်းဖြင့်။ ဥဂ္ဂိရိတံ၊ ထွေးအန်အပ်ပြီ။ ပုန၊ တဖန်။ အပစ္စာဝမနဝသေန၊ ပြန်၍မမျိုသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆဍ္ဍိတံ၊ စွန့်အပ်ပြီ။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ ဘဂဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ ယထာ။ပ။ မေခလာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အပရော၊ အဋ္ဌကထာနည်းမှတပါးသော။ နယော၊ နည်းသစ်ကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။) ဘာဂဝါ၊ ဆည်းပူးအပ်သော ပါရမီစသည်ရှိတော်မူ၏။ ဝါ၊ ပါရမီစသည်ကို ဆည်းပူးတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။ ဘာဂေ၊ နေ့စဉ်သုံးဆောင်အပ်သော သမာပတ်စသော အဖို့တို့ကို။ ဝနိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။ ဘဂေ၊ ချဉ်းကပ်အပ်ချဉ်းကပ်သင့်သော လောကီလောကုတ္တရာစည်းစိမ်တို့ကို။ ဝနိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။ တတ္တဝါ၊ ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်သူများစွာရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဘဂေ၊ လောကီကျက်သရေ စသည်တို့ကို။ ဝမိ၊ ထွေးအန်စွန့်ပယ်တော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။ ဘာဂေ၊ ခန္ဓာစသော တရားအဖို့တို့ကို။ ဝမိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်တော်မူ၏။
(ယော) ဇိနော၊ သည်။ ဘာဂဝါ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့ ရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သော) ဇိနော၊ သည်။ ဘဂဝါ၊ မည်တော်မူ၏။ (နောက်ပုဒ်တို့၌လည်း နည်းတူအပြည့်အစုံ ယောဇနာလေ) ဘတဝါ၊ ဆည်းပူးအပ်ပြီးသော ပါရမီစသည်ရှိတော်မူ။ ဝါ၊ ပါရမီစသည်တို့ကို ဆည်းပူးတော်မူပြီ။ ဘာဂေ၊ နေ့စဉ် သုံးဆောင်အပ်သော သမာပတ်စသော အဖို့တို့ကို၎င်း။ ဝနိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲတော်မူပြီ။ ဘတ္တဝါ၊ ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်သူများစွာရှိတော်မူ၏။ ဘဂေ၊ လောကီကျက်သရေစသည်တို့ကို။ ဝမိ၊ ထွေးအန် စွန့်ပယ်တော်မူပြီ။ တထာ၊ တူ။ ဘာဂေါ၊ ခန္ဓာစသော တရားအဖို့တို့ကို။ ဝမိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သော ဇိနော၊ သည်။) ဘဂဝါ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပုဒ်တို့တွင်။ ဘာဂဝါ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့ရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်သည်။ ကတံ (ဟောတိ)၊ အဘယ်သို့ဖြစ်သနည်းဟူမူ။ သီလာဒယော၊ သီလအစရှိကုန်သော။ ယေ တေ ဓမ္မက္ခန္ဓာ ဂုဏကောဋ္ဌာသာ၊ အကြင်ဓမ္မက္ခန္ဓာဟု ဆိုအပ်ကုန်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တထာဂတဿ၊ အား။ အနညာသာဓာရဏာ၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် မဆက်ဆံကုန်သော။ နိရတိသယာ၊ အလွန်အကဲမရှိ၊ အမြတ်ဆုံးဖြစ်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့တို့သည်။ အတ္ထိ၊ ကုန်၏။ ဥပလဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ-တံဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ (သံဝိဇ္ဇန္တိ, ဥပလဗ္ဘန္တိ-၌စပ်) သီလံ၊ ၎င်း။ပ။ ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနံ၊ ၎င်း။ ဟိရိ၊ ၎င်း။ ဩတ္တပ္ပံ၊ ၎င်း။ သဒ္ဓါ၊ ၎င်း။ ဝီရိယံ၊ ၎င်း။ပ။ သမထော၊ ၎င်း။ ဝိပဿနာ၊ ၎င်း။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ကုသလမူလာနိ၊ တို့၎င်း။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ သုစရိတာနိ၊ တို့၎င်း။ တယော၊ ကုန်သော။ သမ္မာဝိတက္ကာ၊ တို့၎င်း။ တိဿော၊ ကုန်သော။ အနဝဇ္ဇသညာ၊ အပြစ်ကင်းသော သညာတို့၎င်း။ တိဿော၊ ကုန်သော။ အနဝဇ္ဇသညာ၊ အပြစ်ကင်းသော သညာတို့၎င်း။ တိဿော၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ နေက္ခမ္မစသောဓာတို့၎င်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနာ၊ တို့၎င်း။ပ။ စတေဿာ၊ ကုန်သော။ ပဋိသမ္ဘိဒါ၊ တို့၎င်း။ စတုယောနိပရိစ္ဆေဒကဉာဏာနိ၊ ယောနိ လေးမျိုးကို ပိုင်းခြား၍ သိသောဉာဏ်တို့၎င်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ အရိယဝံသာ၊ အရိယဝံသ တရားတို့၎င်း။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ ဝေသာရဇ္ဇဉာဏာနိ၊ တို့၎င်း။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ပဓာနိယင်္ဂါနိ၊ တို့၎င်း။ ပဉ္စင်္ဂိကော၊ အင်္ဂါငါးပါးရှိသော။ သမ္မာသမာဓိ၊ ဓိ၎င်း။ ပဉ္စဉာဏိကော၊ ငါးပါးသောဉာဏ်နှင့်ယှဉ်သော။ သမ္မာသမာဓိ၊ ၎င်း။ ပဉ္စိန္ဒြိာညနိ၊ တို့၎င်း။ ပဉ္စ ဗလာနိ၊ တို့၎င်း။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ နိဿရဏီယာ၊ ထွက်မြောက်ကြောင်း ဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့တွင်။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ဝိမုတ္တာယတနဉာဏာနိ၊ တို့၎င်း။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာ၊ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့၎င်း။ ဆ သတတဝိဟာရာ၊ တို့၎င်း။ ဆ အနုတ္တရိယာနိ၊ တို့၎င်း။ ဆ၊ ကုန်သော။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာ၊ ကိလေသာကို ဖောက်ထွင်းခြင်း အဖို့ရှိကုန်သော။ သညာ၊ တို့၎င်း။ ဆ အဘိညာ၊ တို့၎င်း။ ဆ အသာဓာရဏဉာဏာနိ၊ တို့၎င်း။ သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ တို့၎င်း။ သတ္တုသပ္ပရိသဓမ္မာ၊ သူတော်ကောင်း၏ တရားတို့၎င်း။ သတ္တ နိဇ္ဇရဝတ္ထူနိ၊ တို့၎င်း။ သတ္တ သညာ၊ တို့၎င်း။ သတ္တဒက္ခိဏေယျပုဂ္ဂလဒေသနာ၊ ခုနစ်ပါးသော ဒက္ခိဏေယျပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ဟောသောဒေသနာ၎င်း။ သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိဒေသနာ၊ ခုနစ်ပါး ကုန်သော ဝိညာဏဋ္ဌိတိတို့ကို ဟောသော ဒေသနာ၊ ခုနစ်ပါးသော ဒက္ခိဏေယျပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုဟောသော ဒေသနာ၎င်း။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ သမ္မတ္တာနိ၊ တို့၎င်း။ အဋ္ဌလောကဓမ္မာတိက္ကမာ၊ ရှစ်ပါးသောလောကဓံကို လွန်မြောက်ခြင်းတို့၎င်း။ အဋ္ဌအာရမ္ဘဝတ္ထူနိ၊ တို့၎င်း။ အဋ္ဌအက္ခဏဒေသနာ၊ ရှစ်ပါးသော အက္ခဏတို့ကို ဟောတေသာ ဒေသနာ၎င်း။ အဋ္ဌမဟာပုရိသဝိတက္ကာ၊ တို့၎င်း။ အဋ္ဌအဘိဘာယတနဒေသနာ၊ ယတနတို့ကို ဟောသော ဒေသနာ၎င်း။ အဋ္ဌိဝိမောက္ခာ၊ တို့၎င်း။ ယောနိသောမနသိကာရမူလကာ၊ ကာရလျှင်အကြောင်းရင်းရှိကုန်သော။ နဝ ဓမ္မာ၊ တို့၎င်း။ နဝ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနယင်္ဂါနိ၊ တို့၎င်း။ နဝ သတ္တဝါသဒေသနာ၊ ဝါသတို့ကို ဟောသော ဒေသနာ၎င်း။ နဝ၊ ကုန်သော။ အာဃာတပဋိဝိနယာ၊ ရန်ငြိုးကို ပျယ်ဖျောက်ကြောင်းတို့၎င်း။ နဝ သညာနိ၊ တို့၎င်း။ နဝ နာနတ္တာ၊ တို့၎င်း။ နဝ အနုပုဗ္ဗ ဝိဟာရာ၊ တို့၎င်း။ နာထကရဏာ၊ အားကိုးရာကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဒသဓမ္မာ၊ တို့၎င်း။ ဒသ ကသိဏာယတနာနိ၊ တို့၎င်း။ ဒသ ကုသလကမ္မပထာ၊ တို့၎င်း။ ဒသ သမ္မတ္တာနိ၊ တို့၎င်း။ ဒသ အရိယဝါသာ၊ တို့၎င်း။ ဒသအသေက္ခဓမ္မာ၊ တို့၎င်း။ ဒသ၊ ကုန်သော။ တထာဂတဗလာနိ၊ ဘုရား၏ ခွန်အားတို့၎င်း။ ဧကာဒသ၊ ကုန်သော။ မေတ္တာနိသံသာ၊ မေတ္တာ၏အကျိုးတို့၎င်း။
ဒွါဒသ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မစက္ကာကာရော၊ ဓမ္မစကြာ၏အခြင်းအရာတို့၎င်း။ တေရသ၊ ကုန်သော။ ဓုတဂုဏာ၊ ဓုတင်ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့၎င်း။ စုဒ္ဒသ၊ ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓဉာဏာနိ၊ တို့၎င်း။ ဝိမုတ္တိပရိပါစနီယာ၊ ဝိမုတ္တိဉာဏ်ကို ရင့်ကျက်စေတတ်ကုန်သော။ ပဉ္စဒသ ဓမ္မာ၊ တဆယ့်ငါးပါးသော တရားတို့၎င်း။ သောဠသဝိဓာ၊ သော။ အာနာပါနဿတိ၊ တိ၎င်း။ သောဠသ၊ ကုန်သော။ အပရမ္ပနိယာ၊ အပရံ ပန-ပုဒ်ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ အပရံ ပန-ပုဒ်ဖြင့် လျှောက်ကြားအပ်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့၎င်း။ အဋ္ဌာရသ၊ ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓဓမ္မာ၊ ဘုရားရှင်၏ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့၎င်း။ ဧကူနဝိသတိ၊ သော။ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏာနိ၊ တို့၎င်း။ စတုစတ္တာလီသ၊ ကုန်သော။ ဉာဏဝတ္ထူနိ၊ တို့၎င်း။ ပညာသ၊ သော။ ဥဒယဗ္ဗယဉာဏာနိ၊ တို့၎င်း။ ပရောပညာသ၊ ငါးဆယ်ကျော်သော။ ကုသလဓမ္မော၊ တို့၎င်း။ သတ္တသတ္တတိ၊ ၇၇-ပါးသော။ ဉာဏဝတ္ထူနိ၊ တို့၎င်း။ စတုဝီသတိ။ပ။ဉာဏံ၊ နှစ်သန်းလေးသိန်းသော သမာပတ်တို့၌ ကျက်စားသော မဟာဝဇိရဉာဏ်၎င်း။ အနန္တနယ။ပ။ဉာဏာနိ၊ အနန္တနယသမန္တပဋ္ဌာန်းကျမ်းကို စူးစမ်းဆင်ခြင်သော ဒေသနာဉာဏ်တို့၎င်း။ တထာ၊ တူ။ အနန္တာသု၊ ကုန်သော။ လောကဓာတူသု၊ တို့၌။ အနန္တာနံ၊ အဆုံးမရှိကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အာသယာဒိဝိဘာဝနဉာဏာနိ စ၊ အလိုအာသာအစရှိသည်တို့ကို ထင်စွာပြတတ်သောဉာဏ်တို့၎င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒယော၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ အနန္တာပရိမာဏဘေဒါ၊ အဆုံးမရှိ အတိုင်းအရှည်မရှိသော အပြားရှိကုန်သော။ နိရတိသယာ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့တို့သည်။ သံဝိဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပလဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ ယထာဝုတ္တဝိဘာဂါ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော ဝေဘန်ခွဲခြားအပ်သော အပြားရှိကုန်သော။ ဂုဏဘာဝါ၊ ဂုဏ်အဖို့တို့သည်။ အတ္ထိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဂဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ အာကာရဿ၊ ၏။ ရဿတ္တံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဘဂဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ တာဝ၊ စွာ။ ဘာဂဝါ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့ ရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုဂတေ၊ ၌။ သီလာဒယော၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ဂုဏဘာဝါ၊ ဂုဏ်အဖို့တို့ သည်။ အသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဝိဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (သောသုဂတော၊ ကို။) ဘဂဝါတိ၊ ဟူ၍။ ပဝုစ္စတိ၊ ၏။
ဘတဝါ၊ ဆည်းပူးအပ်သော ပါရမီစသည်ရှိတော်မူ၏။ ဝါ၊ ပါရမီစသည်တို့ကို ဆည်းကပ်တော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်သည်။ ကထံ၊ နည်း။ သဗ္ဗလောကဟိတာယ၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တလောက၏ အစီးအပွားအလို့ငှာ။ ဥဿုက္ကံ၊ ကြောင့်ကြပြုခြင်းသို့။ အာပန္နေဟိ၊ ရောက်ကုန်သော။ (မဟာဗောဓိသတ္တေဟိ-၌စပ်) မနုဿတ္တာဒီကော၊ လူ့အဖြစ် အစရှိကုန်သော။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မေ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ သမောဓာနေတွာ၊ ပေါင်းစု၍။ ဝါ၊ ပြည့်စုံစေ၍။ သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ၊ ဉာဏ်၌။ ဝါ၊ အလို့ငှာ။ ကတဟောဘိနီဟာရေတိ၊ ပြုအပ်ပြီးသော မြတ်သောဆုတောင်းခြင်းရှိကုန်သော။ မဟာဗောဓိသတ္တေဟိ၊ တို့သည်။ ပရိပုရေတဗာ၊ ဖြည့်ကျင့်အပ်ကုန်သော။ (ပါရမီယော-၌စပ်) ဒါနပါရမီ၊ ၎င်း။ ဥပေက္ခာပါရမီ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒသပါရမီယော၊ တို့၎င်း။ ဒသဥပပါရမီယော၊ တို့၎င်း။ ဒသ ပရမတ္ထပါရမိယော၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သမတိံသပါရမိယော၊ အညီအမျှ ဆုံးဆယ်သောပါရမီတော်တို့ ၎င်း။ ဒါနာဒီနိ၊ ကုန်သော။ စတ္တာရိ သင်္ဂဟဝတ္ထူနိ၊ လေးပါးကုန်သော သင်္ဂဟဝတ္ထုတို့၎င်း။ သစ္စာဒီနိ၊ ကုန်သော။ စတ္တာရိ အဓိဋ္ဌာနာနိ၊ လေးပါးကုန်သော တည်ရာတို့၎င်း။ သစ္စာဒီနိ၊ ကု်သော။ စတ္တာရိ အဓိဋ္ဌာနာနိ၊ လေးပါးကုန်သော တည်ရာတို့၎င်း။ အတ္တပရိစ္စာဂေါ၊ မိမိကိုယ်အသက်ကို စွန့်ခြင်း၎င်း။ နယနပ္ပရိစ္စဂေါ၊ မျက်စိကို စွန့်ခြင်း၎င်း။ ဓနပရိစ္စာဂေါ၊ ဥစ္စာကိုစွန့်ခြင်း၎င်း။ ရဇ္ဇပရိစ္စဂေါ၊ တိုင်းပြည်ကို စွန့်ခြင်း၎င်း။ ပုတ္တဒါရပရိစ္စာဂေါ၊ သားမယာတို့ကိုစွန့်ခြင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ပဉ္စ မဟာရိစ္စာဂါ၊ တို့၎င်း။ ပုဗ္ဗယောဂေါ၊ ရှေးဘဝ၌ ဘာဝနာအားထုတ်ခြင်း၎င်း။ လောကတ္ထစရိယာ၊ ရှေးဘဝတို့၌ ကျင့်ခြင်း၎င်း။ ဓမ္မာနံ၊ တရားကို ဟောခြင်း၎င်း။ ဉာတတ္ထစရိယာ၊ ဆွေတော်မျိုးတော်တို့ အကျိုးငှာ ကျင့်ခြင်း၎င်း။ ဗုဒ္ဓတ္ထစရိယာ၊ ဘုရားဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှာကျင့်ခြင်း၎င်း။ ဣတိဧဝမာဒယော၊ ကုန်သော။ သင်္ခေပတော ဝါ၊ အကျဉ်းအားဖြင့် မူလည်း။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သာ။ (ယေ၊ တေ) ပုညသမ္ဘာရဉာဏသမ္ဘာရဗုဒ္ဓကာရကဓမ္မာ၊ အကြင်ကောင်းမှုဟူသော အဆောက်အဦး ဉာဏ်၏အဆောက်အဦးဖြစ်ကုန်သော ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ မဟာဘိနီဟာရတော၊ မြတ်သောဆုကို ပန်သည်မှ။ ဝါ၊ ဘုရားအဖြစ်ကို ဆုပန်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ကပ္ပါနံ၊ တို့၏။ သဟသဟဿဓိကာနိ၊ တသိန်းအလွန်ရှိကုန်သော။ စတ္တာရိ အသင်္ချေယျာနိ၊ ပတ်လုံး။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ဟာနာဘာဂိယာ ဝါ၊ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းအဖို့ ရှိကုန်သည်၎င်း။ သံကိလေသဘာဂိယာ ဝါ၊ ညစ်နွမ်းခြင်းအဖို့ ရှိကုန်သည်၎င်း။ ဌိတိဘာဂိယာ ဝါ၊ ရပ်တန့်ခြင်းအဖို့ရှိကုန်သည်၎င်း။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်အားဖြင့် သော်ကား။ ဥတ္တရုတ္တရိ၊ အထက်အထက်၌။ ဝိသေသဘာဂိယာဝ၊ သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ နိရန္တရံ၊ အမြဲမပြတ်။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ နိရန္တရံ၊ အမြဲမပြတ်။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဘတာ သမ္ဘတာ၊ ဆည်းပူးအပ်သော ပါရမီတို့သည်။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ အတ္ထိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘတဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗေ၊ လျက်။ နရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ တ-ကာရဿ၊ ၏။ ဂ-ကာရံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဘဂဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဘဘဝါတိ၊ ဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တေ၊ ကုန်သော။ တေယေဝ ဗုဒ္ဓကာရကဓမ္မေ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဘရိ သမ္ဘရိ၊ ဆည်းပူးတော်မူ ပြီ။ ပရိပူရေသိ၊ ပြည့်စေတော်မူပြီ။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ ဘတဝါ၊ ဆည်းပူးတော်မူ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။
(ယော) နာထော၊ သည်။ သမ္မာသမ္ဗောဓိယာ၊ ဉာဏ်၏။ သမ္ဘာရေ၊ အဆောက်အဦးဖြစ်ကုန်သော။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ဒါနပါရမိအာဒိကေ၊ ဒါနပါရမီအစရှိသည်တို့ကို။ ဘတဝါ၊ ဆည်းပူးတော်မူပြီ။ တသ္မာပိ၊ ထိုကြောင့်လည်း။ (သော) နာထော၊ ကို။ ဘဂဝါ၊ ဟူ၍။ မတော၊ ၏။
ဘာဂေ၊ အဖို့တို့ကို။ ဝနိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်သည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ နည်း။ စတုဝီသတိကောဋိသတသဟဿသင်္ခါ၊ နှစ်သန်းလေးသိန်းအရေအတွက်ရှိသော။ ယေ တေ ဒေဝသိကံဝဠဉ္ဇနကသမာပတ္တိဘာဂါ၊ အကြင်နေ့တိုင်းသုံးဆောင်အပ်ကုန်သော သမာပတ်အဖို့တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုသမာပတ်အဖို့တို့ကို။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ လောကဟိတတ္တံ စ၊ လောက၏အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ၎င်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ဒိဋ္ဌိဓမ္မသုခဝိဟာရတ္ထံ စ၊ မျက်မှောက် အတ္တဘော၌ချမ်းသာစွာနေခြင်းအလို့ငှာ၎င်း။ နိစ္စကပ္ပံ နိစ္စကပ္ပံ၊ အမြဲတမ်း အမြဲတမ်းကာလပတ်လုံး။ ဝါ၊ အမြဲမပြတ်။ ဝါ၊ အမြဲလောက်နီးနီး။ (ဤနောက်ဆုံးအနက်၌ ကပ္ပသဒ္ဒါကို ဤသဒုနတ္ထ-ဟုမှတ်) ဝနိ ဘဇိ၊ ချဉ်းကပ်တော်မူပြီ။ သေဝိ၊ မှီဝဲတော်မူပြီ။ ဗဟုလံ၊ စွာ။ အကာသိ၊ မူပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဘာဂေ၊ အဖို့တို့ ကို။ ဝနိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ အဘိညေယျဓမ္မေသု စ၊ ယျတရားတို့၌၎င်း။ ကုသလာဒီသု စ၊ တရားတို့၌၎င်း။ ခန္ဓာဒီသု စ၊ တို့၌၎င်း။ ပရိညေယျာဒိဝသေန၊ အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ (ဝါ-ပိုသည်) စတုဗ္ဗိဓာ၊ ကုန်သော။ ယေ တေ အဘိသမယဘာဂါ၊ အကြင်အရိယာ မဂ်ဉာဏ်ဖြင့် သိအပ်သောတရားအဖို့တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဝိတ္ထာရတော ပန၊ ကား။ စက္ခုံ၊ ကို။ ပရိညေယျံ၊ ပိုင်းခြား၍သိအပ်၏။ပ။ ဇရာမရဏံ၊ ကို။ ပရိညေယျံ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အနေကေ၊ ကုန်သော။ ပရိညေယျဘာဂါ စ၊ ယျတရားအဖို့တို့သည်၎င်း။ စက္ခုဿ၊ ၏။ သမုဒယော၊ ဖြစ်ကြောင်းတရားကို။ ပဟာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဟာတဗ္ဗဘာဂေါ စ၊ တို့သည်၎င်း။ စက္ခုဿ၊ ၏။ သမုဒယော၊ ဖြစ်ကြောင်းတရားကို။ ပဟာတဗ္ဗော၊ ၏။ပ။ ဇရာမရဏဿ၊ ၏။ သမုဒယော၊ ကို။ ပဟာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဟာတဗ္ဗဘာဂါ စ၊ တို့သည်၎င်း။ စက္ခုဿ၊ ၏။ နိရောဓော၊ ချုပ်ရာကို။ (သစ္ဆိကာတဗ္ဗော၊ ၏။) ပ။ ဇရာမရဏဿ၊ ၏။ နိရောဓော၊ ကို။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗဘာဂါ စ၊ တို့သည်၎င်း။ စက္ခုဿ၊ ၏။ နိရောဓဂါမိနီ၊ ချုပ်ရာသို့ဆိုက်ရောက်သော။ ပဋိပဒါ၊ အကျင့်ကို။ (ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနာ၊ ဋ္ဌာန်တို့၎င်း။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အနေကဘေဒါ၊ ကုန်သော။ ဘာဝေတဗ္ဗဘာဂါ စ ဓမ္မာ၊ ပွားစေအပ်သော အဖို့တရားတို့သည်၎င်း။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ သဗ္ဗေ၊ တို့ကို။ ဝနိ ဘဇိ၊ ပြီ။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဂေါစရဘာဝနာသေဝနာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သေဝိ၊ ပြီ။ ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ ဘာဂေ၊ ပရိညေယျစသောအဖို့တို့ကို။ ဝနိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ သီလာဒယော၊ ကုန်သော။ ဓမ္မက္ခန္ဓာ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့ အစုဖြစ်ကုန်သော။ သာဝကေဟိ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏာ၊ ကုန်သော။ ယေ ဣမေ ဂုဏကောဋ္ဌသာ ဂုဏဘာဂါ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေ၊ ထိုဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့တို့ကို။ ဝေနေယျသန္တာနေယျံ၊ နု ခေါ၊ တည်စေရပါအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ မဟာကရုဏာယ၊ ဖြင့်။ ဝနိ အဘိပတ္တယိ၊ ထိုတောင့်တခြင်းသည်လည်း။ ယထာဓိပ္ပေတဖလာဝဟာ၊ အလိုရှိတိုင်းသော အကျိုးကို ဆောင်တတ်သည်။ အဟောသိ၊ ပြီ။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဘာဂေ၊ သီလစသော ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့တို့ကို။ ဝနိ၊ တောင့်တတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။
(ယော) တထာဂတတော၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉေယျသမာပတ္တိဂုဏဘာဂေ၊ ဉေယျတရားအဖို့, သမာပတ်တရားအဖို့, ဂုဏ်ကျေးဇူးအဖို့တို့ကို။ ဘဇိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲတော်မူပြီ။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတာယ၊ ငှာ။ ပတ္ထယိ၊ တောင့်တတော်မူပြီ။ တတော၊ ထို့ကြောင့်။ (သော၊ သည်။) ဘဂဝါ၊ ၏။
ဘဂေ၊ ချဉ်းကပ်သင့်သောစည်းစိမ်တို့ကို။ ဝနိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်သည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ သနည်း။ တာဝ၊ စွာ။ သမာသတော၊ အကျဉ်းအားဖြင့်။ ကတပုညေဟိ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကောင်းမှုရှိကုန်သော။ ပယောဂသမ္ပန္နေဟိ၊ လုံ့လနှင့်ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ယထာဝိဘဝံ၊ ပြည့်စုံသော စည်းစိမ်ဥစ္စာအားလျော်စွာ။ ဘဇီယန္တိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲအပ် သုံးဆောင်အပ်ကုန် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂါ၊ မည်ကုန်၏။ လောကိယလောကုတ္တရသမ္ပတ္တိယော၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) တတ္ထ၊ ထိုဘာဂတို့တွင်။ တာဝ၊ စွာ။ တထာဂတော၊ သည်။ သမ္ဗောဓိတော၊ ဓိဉာဏ်ကိုရသည်မှ။ ဝါ၊ ဘုရားအဖြစ်သို့ရောက်သည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဗောဓိသတ္တဘူတော၊ ဘုရားလောင်းဖြစ်လျက်။ ဝါ၊ ဘုရား လောင်းဖြစ်တော်မူစဉ်။ ပရမုက္ကံသဂတေ၊ အလွန်အကဲခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ကုန်သော။ လောကိယေ၊ လောကီစည်းစိမ်တို့ကို။ ဝနိ ဘဇိ၊ ပြီ။ သေဝိ၊ ပြီ။ ယတ္ထ၊ ယင်းလောကီစည်းစိမ်တို့၌။ ပတိဋ္ဌာယ၊ တည်၍။ နိရဝသေသတော၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓကာရကဓမ္မေ၊ ပါရမီစသော တရားတို့ကို။ သမန္နာနေန္တော၊ ကောင်းစွာမပြတ်ဆည်းပူးတော်မူလျက်။ ဗုဒ္ဓဓမ္မေ၊ ဘုရား၏ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ ပရိပါစေသိ၊ ရင့်ကျက် စေခဲ့ပြီ။
ပန၊ တပါး။ ဗုဒ္ဓဘူတော၊ ဘုရားဖြစ်တော်မူပြီးလတ်သော်။ နိရဝဇ္ဇသုခူပသံဟိတေ၊ အပြစ်ကင်းသောချမ်းသာနှင့် စပ်ဆိုင်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုလောကီစည်းစိမ်တို့ကို ၎င်း။ ဝနိ ဘဇိ၊ ပြီ။ သေဝိ၊ ပြီ။ ဝိတ္ထာရတော ပန၊ ဖြင့်ကား။ ပဒေသရဇ္ဇ။ပ။ အာဒိဝသေန စ၊ ပဒေသရာဇ်မင်းစည်းစိမ်, စကြဝတေးမင်းစည်းစိမ်, နတ်မင်း၏စည်းစိမ် စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ စျာန။ပ။ ဓမ္မဝသေန စ၊ စျာန်, ဝိမောက္ခ, သမာဓိ, သမာပတ်, ဉာဏ်အမြင်, မဂ်ကိုပွားစေခြင်း, ဖိုလ်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်း အစရှိသော ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မတို့အစွမ်းဖြင့်၎င်း။ အနေကဝိဟိတေ၊ ကုန်သော။ အနညသာဓရဏေ၊ ကုန်သော။ ဘဂေ၊ စည်းစိမ်တို့ကို။ ဝနိ ဘဇိ၊ ပြီ။ သေဝိ၊ ပြီ။ ဧဝမ္ပိ၊ လည်း။ ဘဂေ၊ တို့ကို။ ဝနိ၊ ချဉ်းကပ်မှီဝဲတော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။
[လောကေ၊ ၌။ ယာ တာ သမ္ပတ္တိယော စ၊ အကြင်စည်းစိမ်တို့သည်၎င်း။ လောကုတ္တရာဖြစ်ကုန်သော။ ပုထူ၊ များစွာကုန်သော။ ယာ (သမ္ပတ္တိယော စ)၊ တို့သည်၎င်း။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တာ သဗ္ဗာ၊ တို့ကို။ သမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဘဇိ၊ ပြီ။ တသ္မာပိ၊ ကြောင့်လည်း။ (သော၊ ကို။) ဘဂဝါ၊ ဟူ၍။ မတော၊ သိအပ်၏။]
ဘတ္တဝါ၊ ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်သူများစွာ ရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်သည်။ ကထံ၊ သနည်း။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ ဘတ္တာ ဒဠှတတ္တိကာ၊ မြဲမြံစွာ ဆည်းကပ် ကိုးကွယ်သောသူတို့သည်။ အတ္ထိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘတ္တဝါ၊ မည်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ တထာဂတော၊ သည်။ မဟာကရုဏာ။ပ။ဘာဝတော၊ မဟာကရုဏာတော် သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်အစရှိသော မနှိုင်းယှဉ် အပ်ကုန်သော ဥပမာကင်းသော အစွမ်းသတ္တိရှိကုန်သော ဂုဏ်အထူးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗသတ္တုတ္တမော၊ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ထက်မြတ်တော်မူသည်ဖြစ်၍။ သဗ္ဗာနတ္ထ ပရိယာရပုဗ္ဗင်္ဂမာယ၊ အလုံးစုံသော အကျိုးမဲ့ကို ရှောင်လွှဲဖယ်ရှားခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ နိရာသေသဟိတသုခဝိဓာနတပ္ပရာယ၊ အကြွင်းမဲ့ အလုံးစုံသော စီးပွားချမ်းသာကို စီရင်ခြင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ စီရင်ခြင်းလျှင် ထို၏နောက်လိုက်သေ။ နိရတိတယာဟ၊ သော။ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ သဒေဝမနုဿယ၊ သော။ ပဇာယ၊ အပေါင်းအား။ အစ္စန္တုပကာရိတာယ၊ စင်စစ်ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသ။ပ။ရူပကာယတာယစ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါး သော ယောကျ်ားမြတ်တို့၏ လက္ခဏာတော်ကြီးရှစ်ဆယ်သော လက္ခဏာတော်ငယ် တလံမျှလောက်သော ရောင်ခြည်တော်စသော တပါးသော သူတို့နှင့် မဆက်ဆံသော ဂုဏ်ထူးဝိသေသတို့ဖြင့် တန်းဆာဆင်အပ် သော ရူပကာယရှိတော်မူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (သမန္တပါသာဒိကတ္တာ-၌စပ်၊ နောက် ဟိတ်သုံးပုဒ် တို့ကိုလည်း နည်းတူစပ်) ယထာဘုစ္စဂုဏာဓိဂတေန၊ ဟုတ်မှန်တိုင်းသော ဂုဏ်တို့ကြောင့်ရအပ်သော။ ဣတိပိသော ဘဂဝါတိအာဒိနနယပ္ပဝတ္တေန၊ ဣတိပိသောဘဂဝါအစရှိသောနည်းလမ်းဖြင့် ဖြစ်သော။ လောကတ္တယဗျာပိနာ၊ လောကသုံးပါးအပေါင်း၌ ပျံ့နှံ့သော။ သုဝိပုလေန စ၊ အလွန်ပြန့်ပြောကြီးကျယ် သည်လည်းဖြစ်သော။ သုဝိသုဒ္ဓေန စ၊ သော။ ထုတိဃောသေန၊ ချီးမွမ်းသံ ကျော်စောသံနှင့်။ သမန္နာဂတတ္တာ စ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တာသု၊ အလွန်အကဲ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ကုန်သော။ အပ္ပိစ္ဆတာသန္တုဋ္ဌိအာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝတော စ၊ ကောင်းစွာတည်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်၎င်း။ ဒသဗလ။ပ။ဘာဝတော စ၊ ဒသဗလဉာဏ်တော် စတုဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော် စသော အလွန်အကဲမရှိသော ဂုဏ်ထူးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ရူပပ္ပမာဏော၊ ရုပ်လျှင် ပမာဏရှိသည်ဖြစ်၍။ ရူပပ္ပသန္နော၊ ရုပ်၌ကြည်ညိုသော ပုဂ္ဂိုလ်။ ဃောသပ္ပမာဏော၊ ချီးမွမ်းသံ ကျော်စောသံလျှင် ပမာဏရှိသည်ဖြစ်၍။ ဃောသပ္ပသန္နော၊ ပုဂ္ဂိုလ်။ လူခပ္ပမာဏော၊ ခေါင်းပါးခြင်းလျှင် ပမာဏရှိသည်ဖြစ်၍။ လူခပ္ပသန္နော၊ ပုဂ္ဂိုလ်။ ဓမ္မပ္ပမာဏော၊ သီလစသောဂုဏ်လျှင် ပမာဏရှိသည် ဖြစ်၍။ ဓမ္မပ္ပသန္နော၊ ပုဂ္ဂိုလ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စတုပ္ပမာဏိကော၊ သော။ လောကသန္နိဝါသေ၊ သတ္တဝါအပေါင်း၌။ သဗ္ဗထာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ ပသာဒါဝဟဘာဝေန၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်သည် အဖြစ်ဖြင့်။ သမန္တပါသာဒိကတ္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင် ကြည်ညိုဖွယ်ကို ဆောင်သည်အဖြစ်ကြောင့်။ (သမ္ဘတ္တိဋ္ဌာနံ-၌စပ်) အပရိမာဏာနံ၊ ကုန်သော။ သဒေဝမနုဿာနံ၊ ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အာဒရဗဟုမာနဂါရဝါယတနတာယ၊ ရိုသေခြင်း, များစွာမြတ်နိုးခြင်း, အလေးပြုခြင်းတို့၏ တည်ရာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပရမပေမသမ္ဘတ္တိဋ္ဌာနံ၊ လွန်ကဲသော ကြည်ညိုခြင်း, မြဲမြံသော ဆည်းကပ်ခြင်းတို့၏ တည်ရာ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယေ၊ ယင်းအတိုင်းအရှည်မရှိသော သတ္တဝါတို့သည်။ တဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား သည်။ ဩဝါဒေ၊ ၌။ ပတိဋ္ဌိတာ၊ တည်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန၊ နှင့်။ သမန္နာဂတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ တို့၏။ သမ္ဘတ္တိ၊ ကောင်းစွာဆည်းကပ်ခြင်းကို။ သမဏေန ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဗြဟ္မဏေန ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဒေဝေန ဝါ၊ သည်၎င်း။ မာရေန ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဗြဟ္မဏေန ဝါ၊ သည်၎င်း။ ကေနစိ၊ သည်။ အသံဟာရိယာ၊ မဆွဲဆောင်နိုင်-မဖယ်ရှားနိုင်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) (ဣတိ-ပိုသည်။) တပရိစ္စာဂေပိ၊ အသက်ကိုစွန့်ရသော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရား၌။ ပသာဒံ၊ ကို။ န ပရိစ္စဇန္တိ၊ ကုန်။ တဿ၊ ရား၏။ အာဏံ ဝါ၊ အမိန့်အာဏာကိုလည်း။ (န ပရိစ္စဇန္တိ၊ ကုန်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်း။) ဒဠှတတ္တိဘာဝတော၊ မြဲမြံသော ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ယော ဝေ ကတညူ။ပ။ဟောတီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ သေယျတာပိ။ပ။ နာတိက္ကမန္တီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အာဟ၊ ၏။
[ယော ဓိရော၊ သည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ကတညူ စ၊ သူ့ကျေးဇူးကို စိတ်ဖြင့် သိတတ်သည်၎င်း။ ကတဝေဒိ စ၊ သူ့ကျေးဇူးကို ကိုယ်နှုတ်တို့ဖြင့် ဖော်ပြလျက် ထင်ရှားသိတတ်သည်၎င်း။ ကလျာဏမိတ္တော စ၊ ရှိသည်၎င်း။ ဒဠှ ဘတ္တိစ၊ မြဲမြံသော ဆည်းကပ်ခြင်းရှိသည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ မဟာသမုဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဌိတဓမ္မော၊ တည်မြဲသောသဘောရှိ၏။ ဝေလံ၊ ကမ်းကို။ နာတိဝတ္တတိ သေယျထာပိ၊ မကျော်လွန်သကဲ့သို့။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဧဝမေဝ ခေါ၊ သာလျှင်။ မယာ၊ သည်။ သာဝကာနံ၊ တို့အား။ ယံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ ပညတ္တံ၊ ၏။ တံ သိက္ခာပဒံ၊ ကို။ မမ၊ ၏။ သာဝကာ၊ တို့သည်။ ဇီဝိတဟေတုပိ၊ ကြောင့်လည်း။ နာတိက္ကမန္တိ၊ မကျော်လွန်ကုန်။]
ဧဝံ၊ သို့။ ဘတ္တဝါ၊ ရှိတော်မူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ ဧကဿ၊ သော။ တ-ကာရကဿ၊ ၏။ လောပံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတရဿ၊ ၏။ ဂ-ကာရံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဘဂဝါ၊ ၏။
[ဂုဏာတိသယယုတ္တဿ၊ လွန်ကဲသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော။ လောကဟိတေသိနော၊ လောက၏ အစီးအပွားကို ရှာမှီးလေ့ရှိသော။ (ယဿ) သတ္ထု၊ အား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမ္ဘတ္တာ၊ ဆည်းကပ်ကိုးကွယ်သောသူတို့သည်။ ဗဟဝေါ၊ များကုန်၏။ (တနည်း) ဗဟဝေါ၊ များစွာကုန်သော။ သမ္ဘတ္တာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေန၊ ကြောင့်။ (သော၊ ကို။) ဘဂဝါ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။]
ဘဂေ၊ လောကီကျက်သရေ စသည်တို့ကို။ ဝမိ၊ ထွေးအန်တော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်သည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ သနည်း။ တထာဂတော၊ သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗောဓိသတ္တဘူတောပိ၊ ဘုရားအလောင်းဖြစ်တော်မူစဉ်သော်လည်း။ ပုရိမာသု ဇာတီသု၊ ရှေးဘဝတို့၌။ ပါရမိယော၊ တို့ကို။ ပူရေန္တော၊ ဖြည့်ကျင့်တော်မူစဉ်။ ဘဂသင်္ခါတံ၊ ဘဂဟု ဆိုအပ်သော။ သိရိံစ၊ ကျက်သရေကို၎င်း။ ဣဿရိယံ စ၊ အစိုးရခြင်းကို၎င်း။ ယသဉ္စ၊ အခြွေအရံကို၎င်း။ ဝမိ ဥဂ္ဂိရိ၊ ပြီ။ ခေဠပိဏ္ဍံဝိယ၊ တံတွေးပေါက်ကိုကဲ့သို့။ အနပေက္ခော၊ မငဲ့မူ၍။ ဆဍ္ဍယိ၊ စွန့်တော်မူပြီ။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ အဿ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားအား။ (ပရိမာဏံ နတ္ထိ-၌စပ်) သောမနဿကုမာရကာလေ စ၊ သောမနဿ သတို့သားဖြစ်စဉ်၌၎င်း။ ဟတ္ထိပါလကုမာရကာလေ စ၊ ၌၎င်း။ အယောဃရပဏ္ဍိတကာလေ စ၊ ပညာရှိ ဖြစ်စဉ်၌၎င်း။ မူဂပက္ခပဏ္ဍိတကာလေစ၊ ၌၎င်း။ စူဠသုတသောမကာလေ စ၊ သူလသုတသောမ မင်းဖြစ်စဉ်၌၎င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒီသု၊ ဤသို့ အစရှိသော ကာလတို့၌။ နေက္ခမ္မပါရမိပူရဏဝသေန၊ နေက္ခမ္မပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဒေဝရဇ္ဇသဒိသာယ၊ နတ်မင်းအဖြစ်နှင့်တူသော။ ရဇ္ဇသိရိယာ၊ လူမင်းအဖြစ် ကျက်သရေကို။ ပရိစ္စတ္တအတ္တဘာဝါနံ၊ စွန့်အပ်သော အတ္တဘောတို့၏။ ပရိမာဏံ၊ အတိုင်းအရှည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ စရိမတ္တဘာဝေပိ၊ နောက်ဆုံး အတ္တဘော၌လည်း။ ဟတ္ထဂတံ၊ လက်တော်သို့ ရောက်အံ့ဆဲဖြစ်သော။ စက္ကဝတ္တိသိရိံစ၊ စကြဝတေးမင်း၏ ကျက်သရေကို၎င်း။ ဒေဝလောကာဓိပစ္စသဒိသံ၊ နတ်ပြည်ကို (ဝါ) နတ်ပြည်၌ အစိုးရခြင်းနှင့်တူသော။ စတုဒီပိဿရိယံ စ၊ ကျွန်းကြီးလေးကျွန်းတို့ကို (ဝါ) တို့၌ အစိုးရခြင်းကို၎င်း။ စက္ကဝတ္တိသမ္ပတ္တိသန္နိဿယံ၊ စကြဝတေးမင်း၏ စည်းစိမ်လျှင် မှီရာရှိသော။ သတ္တရတနသမုဇ္ဇလှံ၊ ရတနာခုနစ်ပါးတို့ဖြင့်တောက်ပသော။ ယသဉ္စ၊ အခြွေအရံကို၎င်း။ တိဏာယပိ၊ မြက်မျှလောက်သော်လည်း။ အမညာမာနော၊ မမှတ်ထင်တော်မူသည်ဖြစ် ၍။ နိရပေက္ခော၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းမရှိဘဲ။ ပဟာယ၊ ပယ်စွန့်၍။ အဘိနိက္ခမိတွာ၊ မြတ်သော တောထွက်ခြင်းဖြင့် ထွက်တော်မူ၍။ ဘုမ္မာသမ္ဗေဓိံ၊ ဓိဉာဏ်ကို။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ မူပြီ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သိရိအာဒိကေ၊ ကျက်သရေ အစရှိကုန်သော။ ဣမေ ဘဂေ၊ ဤဘဂတို့ကို။ ဝမိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ နိက္ခတ္တာနိ၊ တို့သည်။ ဘာနိ နာမ၊ ဘ-မည်ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုနက္ခတ်တို့နှင့်။ သမံ၊ တူညီစွာ။ ဂစ္ဆန္တိ ပဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂါ၊ ဘဂမည်ကုန်၏။ သိနေရု။ပ။ သန္နိဿယာ၊ မြင်းမိုရ်တောင်ယုဂန္ဓိုရ်တောင် ဥတ္တရကုရုကျွန်းဟိမဝန္တာ အစရှိသော ဩကာသ လောက အထူးလျှင် မှီရာရှိကုန်သော။ သောဘာ၊ တင့်တယ်ခြင်းတို့ကို။ (လဗ္ဘန္တီ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ကပ္ပဋ္ဌိယဘာဝတော၊ တကမ္ဘာပတ်လုံး တည်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေပိ၊ ထိုနက္ခတ်တို့နှင့် အညီအမျှ တည်နေကုန်သော ကမ္ဘာ့တန်ဆာကျက်သရေတို့ကိုလည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သမိ၊ ပြီ။ တန္နိဝါသသတ္တာဝါသသမတိက္ကမနတော၊ ကိုတင့်တယ်ခြင်းတို့၏ နေရာဖြစ်သော သတ္တဝါသတို့ကို ကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓဆန္ဒရာဂပ္ပဟာနေန၊ ထိုတင့်တယ်ခြင်းတို့နှင့် စပ်သော ဆန္ဒရာကို ပယ်သဖြင့်။ ပဇဟိ၊ ပယ်စွန့်တော်မူပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုလို၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဘဂေ၊ ဘဂမည်သော၊ တင့်တယ်ခြင်းတို့ကို။ ဝမိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ ၏။
[ယော သုဂတော၊ အကြင်မြတ်စွာဘုရားသည်။ စက္ကဝတ္တိသိရိံ စ၊ စကြဝတေးမင်း၏ ကျက်သရေကို၎င်း။ ယသဉ္စ၊ အခြံအရံကို၎င်း။ ဣဿရိယံ စ၊ အစိုးရခြင်းကို၎င်း။ သုခံ စ၊ ချမ်းသာခြင်းကို၎င်း။ လောကစိတ္တဉ္စ၊ လောက၏ဆန်းကြယ်သော တင့်တယ်ခြင်းကို၎င်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဟာသိ၊ မူပြီ။ တတော၊ ကြောင့်။ (သော၊ သည်။) ဘဂဝါ၊ မည်၏။]
ဘာဂေ၊ အဖို့တို့ကို။ ဝမိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်သည်။ ကထံ (ဟောတိ)၊ သနည်း။ သဘာဝဓမ္မကောဋ္ဌာသာ၊ သဘောတရားအဖို့တို့သည်။ ဘာဂါ နာမ၊ မည်ကုန်၏။ တေ၊ တို့သည်။ ခန္ဓာယတနဓာတာဒိဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ တတ္ထာပိ၊ ဆိုခန္ဓာစသည်တို့တွင်လည်း။ ရူပဝေဒနာဒိဝသနေ စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ အတီတာဒိဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ အနေကဝိဓာ၊ များသောအပြား ရှိကုန်၏။ တေ စ၊ ထိုသဘာဝဓမ္မအဖို့တို့ကိုလည်း။ ဘဂဝါ၊ သည်။ (ဝမိ-၌ စပ်)
သဗ္ဗံ၊ သော။ ပပဉ္စံ၊ တရားကို။ပ။ သံယောဇနံ၊ ကို။ သမုစ္ဆန္ဒိတွာ၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်၍။ အမတံ ဓာတုံ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ဓာတ်ကို။ သမဓိဂစ္ဆန္တော၊ ရတော်မူရောက်တော်မူ၍။ ဝမိ ဥဂ္ဂရိ၊ ပြီ။ အနပေက္ခော၊ ပဲ။ ဆဍ္ဍယိ၊ စွန့်ပယ်တော်မူပြီ။ န ပစ္စာဝမိ၊ တဖန်ပြန်၍ မမျိုပြီ။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧသ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားသည်။ သဗ္ဗတ္တကမေဝ၊ အလုံးစုံ၌တည်သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ပထဝိံ၊ ပထဝီဓာတ်ကို။ပ။ဓမ္မဝိစာရံ၊ ကို။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အနုပဒဓမ္မဝိဘာဂဝသေနပိ၊ အသီးအသီးသော ပုဒ်အစဉ်အားဖြင့် တရားတို့ကို ဝေဘန်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ သဗ္ဗေဝ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မကောဋ္ဌာသေ၊ တို့ကို။ အနဝသေသတော၊ ဖြင့်။ ဝမိ ဥဂ္ဂိရိ၊ ပြီ။ အနပေက္ခပရိစ္စာဂေန၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းကင်းသော စွန့်ခြင်းဖြင့်။ ဆဍ္ဍယိ၊ ပြီ။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ တံ အာနန္ဒာ။ပ။ဝိဇ္ဇတီတိ၊ တိ-ဟူသော။ ဧတံ-ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[အာနန္ဒာ၊ အာနန္ဒာ။ ယံ တံ၊ အကြင်တရားကို။ (တထာဂတေန၊ သည်။) စတ္တံ၊ စွန့်အပ်ပြီ။ ဝန္တံ၊ ထွေးအန်အပ်ပြီ။ မုတ္တံ၊ လွှတ်အပ်ပြီ။ ပဟီနံ၊ ပယ်အပ်ပြီ။ ပဋိနိဿဋ္ဌံ၊ တဖန်စွန့်လွှတ်အပ်ပြီ။ တံ၊ ထိုစွန့်လွှတ်အပ်ပြီးသော တရားကို။ တထာဂတော၊ သည်။ ပုန၊ တဖန်။ ပစ္စာဝမိဿတိ၊ ပြန်လည်၍မျိုလတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ ဌာနံ၊ ဤအကြောင်းသည်။ န ဝိဇ္ဇတိ၊ မရှိပေ။]
ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဘာဂေ၊ အဖို့တို့ကို။ ဝမိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ဘာဂေ ဝမီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ ကုသလာကုသလေ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ သာဝဇ္ဇာနဝဇ္ဇေ၊ အပြစ်ရှိ အပြစ်မဲ့ဖြစ်ကုန်သော။ ဟီနပဏီတေ၊ ကုန်သော။ ကဏှသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂေ၊ အမည်းအဖြူတူသောအဖို့ ရှိကုန်သော။ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အရိယမဂ္ဂဉာဏမုခေန၊ အရိယမဂ်ဉာဏ်တည်းဟူသော ခံတွင်းဖြင့်။ ဝမိဥဂ္ဂရိ၊ ပြီ။ အနပေက္ခော၊ မူ၍။ ပရိစ္စဇိ ပဇဟိ၊ စွန့်ပယ်တော်မူပြီ။ ပရေသဉ္စ၊ တပါးသော တပည့်သာဝကတို့ကို လည်း။ တထတ္တာယ၊ ထိုအပြားအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝါ၊ ထိုအတိုင်းဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေပိ၊ ပြီ။ စ၊ မှန်။ ဓမ္မာပိ၊ နော ဂဟဏတ္ထာယာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဧတံ-ဝစနံပိ၊ ကိုလည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဝေါ၊ သင်တို့သည်။ ဓမ္မာပိ၊ ဝိပဿနာ ကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်း။ ပဟာတဗ္ဗာ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏။ အဓမ္မာ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို။ ပဂေဝ၊ ပယ်အပ်ကုန်၏ဟု ဆိုဖွယ်ရာ အဘယ်မှာ ရှိအံ့နည်း။ ဝါ၊ စောစောကပင် ပယ်အပ်သည်၏အဖြစ် ပြီး၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဝေါ၊ သင်တို့အား။ ကုလ္လူပမံ၊ ဖောင်လျှင် ဥပမာရှိသော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ နိတ္ထရဏတ္ထာယ၊ ကူးမြောက်ခြင်းအကျိုးငှ။ ဒေသေဿာမိ၊ ဟောပေအံ့။ နော ဂဟဏတ္ထာယ၊ စွဲယူခြင်းအကျိုးငှာ ကားမဟုတ်ပေ။] ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ ဘာဂေ၊ ကုသိုလ် အကုသိုလ် စသောတရားအဖို့တို့ကို။ ဝမိ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ မည်၏။
[မဟေသိနာ၊ သည်။ ခန္ဓာယတနဓာတာဒိဓမ္မဘေဒါ၊ ခန္ဓာ အာယတနဓာတ် စသည်အပြားရှိသော တရားအဖို့တို့ကို၎င်း။ တဏှာ သုက္ကာစ၊ မည်းညစ်သော အကုသိုလ်တရား ဖြူစင်သော ကုသိုလ်တရား အဖို့တို့ကို၎င်း။ ယတော၊ ကြောင့်။ ဝန္တာ၊ ထွေးအန်အပ်ကုန်ပြီ။ တတောပိ၊ ထို့ကြောင့်လည်း။ (သော၊ ကို။) ဘဂဝါ၊ ဟူ၍။ မတော၊ သိအပ်၏။]
တေန၊ ထို့ကြောင့်။ ဘဂဝါ။ပ။ဇီနောတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော သင်္ဂဟဂါထာကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဂုဏ်ပုဒ်တို့၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ တို့သည်။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ အတ္တဟိတ။ပ။ ဝသေန၊ အတ္တဟိတ၏ ပြည့်စုံခြင်းပရဟိတကို ကျင့်ခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ကုန်၏။ တာသု၊ ထိုသမ္တတ္တိနှင့် ပဋိပတ္တိနှစ်မျိုးတို့တွင်။ အတ္တဟိတသမ္တတ္တိ၊ သည်။ ပဟာနသမ္ပဒါ ဉာဏသမ္ပဒါဘေဒတော၊ တို့၏အပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ရှိ၏။ (ကသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးကိုသာ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသနည်းဟူမူ။) အာနုဘာဝသမ္ပဒါဒီနံ၊ တို့၏။ တဒဝိနာဘာဝေန၊ ထိုသမ္ပဒါ-၂ပါးနှင့် ကင်း၍ မဖြစ်သဖြင့်။ တဒန္တောဂဓတ္တာ၊ ထိုသမ္ပဒါနှစ်ပါး၌ အတွင်းဝင်ကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ပရဟိတပဋိပတ္တိ၊ သည်။ ပယောဂါသယဘေဒတော၊ ပယောဂနှင့် အာသယအပြားအားဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ တို့တွင်။ ပယောဂတော၊ အားဖြင့်။ (ပရဟိတ၊ ပဋိပတ္တိ၊ သည်။) လာဘ။ပ။စိတ္တဿ၊ လာဘ်ရိုသေစွာပူးဇော်ခြင်းစသည်တို့ကို ငဲ့ကွက်ခြင်းကင်းသောစိတ် ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ စိတ်ရှိသော မြတ်စွာဘုရား၏။ သဗ္ဗဒုက္ခနိယျာနိကဓမ္မူပဒေသော၊ ခပ်သိမ်းသော ဆင်းရဲတို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်း တရားကို ဟောတော်မူခြင်း ပေတည်း။ အာသယတော၊ အားဖြင့်။ ပရဟိတပဋိပတ္တိ၊ သည်း။ ပဋိဝိရုဒ္ဓေသုပိ၊ မိမိနှင့် ဆန့်ကျင်ကုန်သော ဒေဝဒတ်အစရှိသောသူတို့သော်လည်း။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ ဟိတေသိတာ စ၊ အကျိုးစီးပွားကို အလိုရှိသည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ ဉာဏပရိပါကလာဂမနာဒိ စ၊ ဉာဏ်၏ အာမိသပဋိဂ္ဂဟဏာဒိနာပိ၊ အာမိသကို ခံယူခြင်းစသည်ဖြင့်လည်း။ အတ္ထစရိယာ၊ သတ္တဝါတို့၏ အကျိုးကို ကျင့်ခြင်းသည်။ ပရဟိတပဋိပတ္တိ၊ ပရဟိတကို ကျင့်ခြင်းမည်သည်။ ဟောတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုဗုဒ္ဓဂုဏ်တို့ကို။ ဝိဘာဝနဝသေန၊ ဖြင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အရဟန္တိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပဒါနံ၊ တို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုဂုဏ်ပုဒ်တို့တွင်။ အရဟန္တိ ဣမိနာ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ပဟာသမ္ပဒါဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ပြအပ်၏။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ လောကဝိဒူတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ဉာဏသမ္ပဒါဝသေန၊ ဖြင့်။ (အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ၏။) စ၊ စောဒနာအံ့။ လောကဝိဒူတိ နနု၊ ပြအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ဝိဘာဝိယတိ၊ ပြအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအ့။ ဝိဘာဝိယတိ၊ ပြအပ်သည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဝိသေသော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ ဣမိနာ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ သဗ္ဗညုတညာဏာနုဘာဝေါ၊ ဉာဏ်၏အာနုဘော်ကို။ ဝိဘာဝိတော၊ ၏။ လောကဝိဒူတိ ပန ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်မူကား။ အာသယာနုသယဉာဏာဒီနမ္ပိ၊ ဉာဏ်အစရှိသည်တို့ ၏လည်း။ အာနုဘာဝေါ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပတ္တိ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ၏။ သုဂတောတိ ပန ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်မူကား။ သမုဒါဂမတော၊ ကောင်းစွာဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ ရာ လက်ဦးအစမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ပရိဟတပဋိပတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ဝိဘာဝိတာ၊ ၏။ အနုတ္တရော။ပ။ မနုဿာနန္တိဣမေဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ပရဟိတပဋိပတ္တိ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓေါတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဘဂဝတော၊ ၏။ အတ္တဟိတသမ္ပတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ပရဟိတပဋိပတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ဝိဘာဝတာ၊ ၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ဗုဒ္ဓေါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဝစနံ၊ ဆိုခြင်းကို။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ် သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အတ္တနာပိ၊ မိမိကိုယ်တော်တိုင်လည်း။ ဗုဇ္ဈိ၊ သိတော်မူပြီ။ ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ တပါး။ ဘဂဝါတိ ဣမိနာပိ၊ ပုဒ်ဖြင့် လည်း။ သမုဒါဂမတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဘဂဝတော၊ ၏။ သဗ္ဗာ၊ သော။ အတ္တဟိတကသမ္ပတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ပရဟိတပဋိပတ္တိ စ၊ ကို၎င်း။ ဝိဘာဝိတာ၊ ၏။
အပရော၊ သော။ နယော၊ ကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့။) ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ တို့သည်။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ ဟေတုဖလသတ္တူပကာရဝသေန၊ ဖြင့်။ တိဝိဓာ၊ ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်။ အရဟံ။ပ။ဝိဒူတိ ဣမေဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဖလသမ္ပတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ တို့ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ကုန်၏။ အနုတ္တရော။ပ။အနုဿနန္တိ ဣမေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သတ္တူပကာရဝသေန၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ တို့ကို။ ပကာသိတာ၊ ကုန်၏။ ဗုဒ္ဓေါတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဖလဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ သတ္တူပကာရဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ တို့ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ကုန်၏။ သုဂတော ဘဂဝါတိ ပန ဣမေဟိ၊ တို့ဖြင့်မူကာ။ ဟေတုဖလသတ္တူပကာရဝသေန၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏာ၊ တို့ကို။ ဝိဘာဝိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၁၄၅။ တဿာတိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနိကဿ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကိုအားထုတ်သော။ ဝါ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းရှိသော။ ယောဂိနော၊ အား။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ တတြာယံ နယောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ တသ္မိံ သမယေတိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓဂုဏာနုဿရဏသမယေ၊ ဘုရားဂုဏ်တော်တို့ကို အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့သောအခါ၌။ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတန္တိ၊ ကား။ ရာဂေန၊ သည်။ ပရိယုဋ္ဌိတံ၊ ထက်ဝန်းကျင် ထကြွ ဖြစ်ပေါ်ရာဖြစ်သော။ ဝါ၊ ထကြွဖြစ်ပေါ်လျက် နှိပ်စက်အပ်သော။ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပတ္တေဟိ၊ ထကြွဖြစ် ပေါ်ခြင်းသို့ ရောက်ကုန်သော။ ရာဂေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟိတံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) စောရေဟိ၊ တို့သည်။ ပရိယုဋ္ဌိတံ၊ ထကြွဖြစ်ပေါ်ရာဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်ပေါ်လျက် လွှမ်းမိုးအုပ်စိုးအပ်သော။ အရညမိဝ၊ တောကိုကဲ့သို့။ တေန၊ ထိုရာဂသည်။ ပရိယုဋ္ဌိတံ၊ ထက်ဝန်းကျင် ထကြွဖြစ်ပေါ်လျက် လွှမ်းမိုး အုပ်စိုးအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုရာဂ၏။ ပရိယုဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ထက်ဝန်းကျင်ထကြွဖြစ်ပေါ်သော ရာဂရှိသောစိတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ဝါ၊ တနည်း။ ရာဂဿ၊ ၏။ ယံ ပရိယုဋ္ဌာနံ၊ အကြင်တကြွခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုထကြွခြင်းကို။ တံသဟိတေ၊ ထိုရာဂနှင့် တကွဖြစ်သော။ စိတ္တေ၊ ၌။ ဥပစရိတံ၊ တင်စား၍ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧတသ္မိံပက္ခေ၊ ၌။ ရာဂေနာတိ၊ ကား။ ရာဂေန ဟေတုနာ၊ ရာဂဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဥဇုဂတမေဝါတိ၊ ကား။ ပဂေဝ၊ ရှေးအဖို့ကပင်လျှင်။ ကာယဝင်္ကာဒီနံ၊ ကိုယ်၏ကောက်ခြင်း စသည်တို့ ၏။ အပနီတတ္တာ စ၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အနုဇုဘာဝကာရာနံ၊ မဖြောင့်မတ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ မာယာဒီနံ၊ တို့၏။ အဘာဝတော စ၊ မရှိခြင်းကြောင့် ၎င်း။ (ဥဇုဂတမေဝ၊ ဖြောင့်စွာရှိသည်သာလျှင်။) ဝါ၊ တနည်း။ ရာဂါဒိကပရိယုဋ္ဌာနာဘာဝေန၊ ရာဂ စသည်တို့၏ ထကြွဖြစ်ပေါ်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ ဩနတိဥန္နတိဝိရဟတော၊ ညွှတ်ကျခြင်း တက်ကြွခြင်း၏ ကင်းခြင်းကြောင့်။ ဥဇုဘာဝမေဝ၊ ဖြောင့်သည်၏အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ကတံ၊ ပြုအပ်၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ဥဇုဂတမေဝါတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဝီထိံ၊ လမ်းမှန်သို့။ ဩတိဏ္ဏတာယ၊ သက်ရောက် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လီနုဒ္ဓစ္စဝိဂမနတော၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်း ပျံ့လွင့်ခြင်းကင်းသဖြင့်။ မဇ္ဈိမသမထနိမိတ္တ ပဋိပတ္တိယာ၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်သော သမထနိမိတ်သို့ရောက်ခြင်းကြောင့်။ ဥဇုဘာဝမေဝ၊ ဖြောင့်မတ် သည်၏ အဖြစ်သို့သာလျှင်။ ဂတံ၊ ရောက်၏။ တထာဂတံ အာရဗ္ဘတိ၊ ကား။ တထာဂတဂုဏေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏံ၊ ကတွာ၊ ၍။
ဣစ္စဿတိ၊ ဟူသောပါဌ်ကို။ ဣတိ အဿ၊ ဣတိ+အဿ-ဟု ပုဒ်ဖြတ်အပ်၏။ (ပဒစ္ဆေဒကံဝဏ္ဏနာ တည်း) သော ဘဂဝါ ဣတိပိ အရဟန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏေ၊ တို့ကို။ အနုဝိတက္ကယတော၊ အဖန်တလဲလဲကြံစည်သော ယောဂီအား။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ (ပါဌသေသထည့်စွက်၍စပ်ရန်ပြသည်) ဧဝန္တိ၊ ကား။ နေဝ တသ္မိံ သမယေတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏပေါဏာတိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓဂုဏနိန္နာ၊ ဘုရားဂုဏ်တို့၌ ညွှတ်ကိုင်းကုန်သော။ ဝိတက္ကဝိစာရာ ပဝတ္တန္တိ ဧတေန၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏသင်္ခါတံ၊ ဘုရားဂုဏ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ (ကရောတိ-၌ ပကတိကတ္တားစပ်) ဝိတက္ကာဟတံ စ၊ ဝိတက်ဖြင့် ခေါက်အပ်သည်ကို၎င်း။ ဝိတက္ကပရိယာဟတံ စ၊ ဝိတက်ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင်လှည့်၍ ခေါက်အပ်သည်ကို၎င်း။ ပုနပ္ပနံ၊ အဖန် တလဲလဲ။ အနုမဇ္ဇနဉ္စ၊ (အထပ်ထပ်) သုံးသပ်အပ်သည်ကို၎င်း။ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပီတိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ ဘာဝနာ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပစာရဇ္ဈာနနိပ္ဖါဒိကာ၊ ဥပစာရစျာန်ကို ပြီးစေ တတ်သော။ ဗလဝတီ၊ အားကြီင်္းသော။ ပီတိ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပီတိမနဿာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရ ပီတိသဟိတစိတ္တဿ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အပြားရှိသော ပီတိနှင့်တကွ ဖြစ်သော စိတ်ရှိသောသူအား။ ကာယစိတ္တဒရထာတိ၊ ကား။ ကာယစိတ္တပဿဒ္ဓီနံ၊ တို့၏။ ပဋိပက္ခဘူတာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ သုခုမာဝတ္ထာ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့သော အခိုက်အတန့်ရှိကုန်သော။ ဥဒ္ဓစ္စသဟဂတာ၊ ကုန်သော။ ကိလေသာ၊ တို့တည်း။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တီတိ၊ ကား။ သန္နိသီဒန္တိ၊ ကောင်းစွာငြိမ်ဝပ်ကုန်၏။ အနုက္ကမေန ဧကက္ခဏေတိ၊ ကား။ ယဒါ၊ ၌။ ဗုဒ္ဓဂုဏာရမ္မဏာ၊ ရှိသော။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဥပရူပရိ၊ အထက်အထက် ၌။ ဝါ၊ နောက်နောက်ကာလ၌။ ဝိသေသံ၊ ကို။ အာဝဟန္တီ၊ ဆောင်လျက်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ တဒါ၊ ၌။ နီဝရဏာနိ၊ တို့သည်။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ၊ ခွာအပ်ပြီးကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ သန္နိသိန္နာဝ၊ ငြိမ်ဝပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သုဝိသဒါနိ၊ ကောင်းစွာသန့်ရှင်းကုန်သော။ သဒ္ဓါဒီနိ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပဂုဏတာယ၊ လေ့လာကျေပွန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိတက္ကဝိစာရာ၊ တို့သည်။ သာတိသယံ၊ တကွ။ ပဋုကိစ္စာဝ၊ ထက်သောကိစ္စရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဗလဝတီ၊ သော။ ပီတိ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ပီတိပဒဋ္ဌာနာ၊ ရှိသော။ ပဿဒ္ဓိ၊ သည်။ သဝိသေသာ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ဇာယတိ၊ ၏။ ပဿဒ္ဓကာယဿ၊ ငြိမ်းသောကိုယ်ရှိသော ယောဂီအား။ သမာဓိပဒဋ္ဌာနံ၊ ဓိ၏ပဒဋ္ဌာန်ဖြစ်သော။ သုခံ၊ သည်။ ထိရတရံ၊ အထူးသဖြင့် ခိုင်ခံ့သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ သုခေန၊ သည်။ အနုဗြူဟိတံ၊ ပွားစေအပ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ သမာဓိယတိ၊ တည်ကြည်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဝိတက္ကာဒယော၊ တို့သည်။ (ပဋုတမာနိဟုတွာ-စသည်၌စပ်) ဥပရူပရိ၊ ၌။ ပဋုပဋုတရဘာဝေန၊ ထက်သည်၏အဖြစ် သာ၍ ထက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တိတွာ၊ ဖြစ်ကုန်၍။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ မဇ္ဈိမသမထပဋိပတ္တိယာ စ၊ ထသို့ရောက်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ ဧကရသဘာဝေန စ၊ တူသောကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပဋုတမာနိ၊ အထူးသဖြင့် သာ၍ထက် ကုန်၏။ (ဝိတက္ကာဒယော ကို ငဲ့၍ ပဋုတမာ-ဟု ရှိသင့်၏) ဟုတွာ၊ ၍။ ဧကက္ခဏေ၊ ၌။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ ယံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ပုံကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ယသ္မိံ မဟာနာမ။ပ။ သမာဓိယတီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[မဟာနမာ၊ မဟာနာမ်။ ယသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ အရိယသာဝကော၊ ကသည်။ တထာဂတံ၊ ကို။ အနုဿရတိ၊ ၏။ တသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ အဿ၊ ထိုအရိယာသာဝကအား။ ရာဂပရိယုဋ္ဌိတံ၊ ရာဂသည် ထကြွဖြစ်ပေါ်လျက် နှိပ်စက်အပ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ နေဝ ဟောတိ၊ မဖြစ်။ပ။ သုခိနော၊ ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံသော အရိယာသာဝက၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဓိယတိ၊ ၏။]
ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤဗုဒ္ဓါနု္ဓါနုဿဘိအရာ၌။ စျာနံ၊ သည်။ အပ္ပနာပ္ပတ္တံ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သည်။ န ဟောတိ ပန၊ မဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ ပန ဂမ္ဘီရတာယာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဂမ္ဘီရေ၊ နက်သော။ ဥဒကေ၊ ရေ၌။ ပတိတနာဝါ၊ ကျရောက်သောလှေသည်။ (ပတိဋ္ဌံ၊ တည်ရာကို။ န လဘတိ) ဝိယ၊ မရသကဲ့သို့။ ဂမ္ဘီရေ၊ သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ သမထဘာဝနာ၊ သည်။ ပတိဋ္ဌံ၊ ထောက်တည်ရာကို။ န လဘတိ၊ မရပေ။ စ၊ ဆက်။ ဂမ္ဘီရတာယတိဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သဘာဝဓမ္မတာပိ၊ သဘာဝဓမ္မ၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ သင်္ဂဟိတာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဘာဝဓမ္မော၊ သည်။ ဂမ္ဘီရော၊ နက်နဲ၏။ ပညတ္တိ၊ သည်။ န၊ မဟုတ်ပေ။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ တဇ္ဇာပညတ္တိဝသေန၊ တဇ္ဇာပညတ်၏အစွမ်းဖြင့်။ သဘာဝဓမ္မော၊ ကို။ ဂယှတိ နနု၊ ယူအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်သည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ ဝဍ္ဎမာနာယ၊ တိုးပွားလတ်သော်။ ညတ္တိံ၊ ကို။ သမတိက္ကမိတွာ၊ ကျော်လွန်၍။ သဘာဝေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ စိတ္တံ၊ သည်။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်၍ စောဒနာဦးအံ့။ ကတ္ထစိ၊ သော။ သဘာဝဓမ္မေပိ၊ ၌သော်လည်း။ ဒုတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနာဒိ၊ ဒုတိယာရုပ္ပစျာန် အစရှိသော။ အပ္ပနာ၊ သည်။ သမိဇ္ဈတိ၊ သည်။ သစ္စံ၊ ၏။ စ၊ သို့သော်လည်း။ တံ ခေါ၊ ထိုဒုတိယာရုပ္ပအစရှိသော စျာန်သည်ကား။ ဧကပ္ပကာရေ၊ တမျိုးတည်းအပြားရှိသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဣဒံ ပန၊ ဤဗုဒ္ဓါနုဿတိ ကမ္မဋ္ဌာန်းသည်ကား။ နာနာပ္ပကာရံ၊ အထူးထူးသော အပြားရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ နာနပ္ပကာရဂုဏာနုဿရဏာဓိမုတ္တတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ပင်ဖြစ်သော်လည်း။ နာနပ္ပကာရေသု၊ အထူးထူးသောအပြားရှိကုန်သော။ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသောယောဂီအား။ ဧသကသ္မိံယေဝကောဋ္ဌာသေ၊ ၌သာလျှင်။ အပ္ပနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနာ၊ သည်။ အဝတိဋ္ဌတိ ယထာ၊ နောက်ဆုံး၌ တည်ဘိသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓ၊ ဤဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ငြားအံ့။ အယံ ဥပညာ သော၊ ဤကပ်၍သိမ်းသွင်းခြင်းသည်။ ဝါ၊ နှိုင်းယှဉ်၍ သိမ်းသွင်းခြင်းသည်။ ဝိသမော၊ ဥပမာနှင့် ဥပမေယျမတူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ တတ္ထ၊ ထိုကောဋ္ဌာသဘာဝနာ၌။ ကောဋ္ဌာသဗဟုဘာဝေ၊ ကောဋ္ဌာသတို့၏ များသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပဋိက္ကဥလာကာရေဿဝ၊ ပဋိက္ကူလ အခြင်းအရာကိုသာလျှင်။ ဂဟဏတော၊ ယူခြင်းကြောင့်။ ဧကပ္ပကာရေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤဗုဒ္ဓါနုဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၌ကား။ ဂုဏာနံ၊ တို့၏။ နာနပ္ပကာရတ္တာ၊ အထူးထူးသော အပြားရှိကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နာနပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ (ဘာဝနာ၊ သည်။ ဝတ္တတိ၊ ၏။) အယံ၊ ဤဗုဒ္ဓါနုဿတိယောဂီသည်။ ဧကသ္မိံ ယေဝ ဂုဏေ၊ ၌သာလျှင်။ ဌာတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဘာဝနာဗလေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စက္ခတော၊ ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓဂုဏေသု၊ တို့သည်။ ဥပဋ္ဌဟန္တေသု၊ ထင်ပေါ်ကုန်လတ်သော်။ သဒ္ဓါယ၊ ၏။ ဗလဝဘာဝတော၊ အားကြီးသည် အဖြစ်ကြောင် တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေနေဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ အဓိမုတ္တတာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပစာရပ္ပတ္တံ၊ ဥပစာရသို့ရောက်သော။ စျာနံ၊ သည်။ ယဒိ ဟောတိ၊ အံ့။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓါနုဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒေတန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ဂုဏသရီရဿ၊ ဂုဏ်အပေါင်းတည်းဟူသော ကိုယ်၏။ ပစ္စက္ခတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာဟနတော၊ ထင်ခြင်းကြောင့်။ သဂါရဝေါ၊ ရှိသည်။ သပ္ပတိဿေ၊ ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတောယေဝ၊ ပင်လျှင်။ သဒ္ဓါဝေပုလ္လံ၊ လ္လဟူသော။ အစေစ္စပ္ပသာဒသဒိသံ၊ ပသာဒနှင့်တူသော။ သဒ္ဓါမဟတ္တံ၊ သဒ္ဓါ၏ကြီးမားသည်၏အဖြစ်သို့။ (အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။) ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ၊ တို့ကို။ အနုဿရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သတိဝေပုလ္လံ၊ သတိ၏ပြန့်ပြောညသည်၏အဖြစ်သို့။ (အဓိဂစ္ဆတိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုဘုရား၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတော်တို့၏။ ပရမဂမ္ဘီရတာယ စ၊ အလွန်နက်နဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ နာနပ္ပကာရတာယ စ၊ အထူးထူးအပြားပြား များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပညာဝေပုလ္လံ၊ သို့။ (အဓိဂစ္ဆတိ၊ ၏။) တေသံ၊ ထိုဘုရားဂုဏ်တော်တို့၏။ ဥဠာရပုညက္ခေတ္တတာယ၊ မြတ်သောကောင်းမှု၏ လယ်ယာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပုညဝေပုလ္လဉ္စ၊ ကောင်းမှု၏ ပြန့်ပြောသည်၏အဖြစ်သို့လည်း။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယာ၊ ၏။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဋ္ဌာနီယတ္တာ၊ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်၏ တည်ရာအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပီတိပါမောဇ္ဇဗဟုလော၊ မျာ်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓါဂုဏာရမ္မဏာယ၊ ဘုရားဂုဏ်လျှင် အာရုံရှိသော။ သတိယာ၊ ၏။ ဘယတေရဝါတိဘဝနတော၊ ဘေးငယ် ဘေးကြီးကို လွှမ်းမိုးနိုင်ခြင်းကြောင့်။ ဘယဘေရဝသဟော၊ ဘေးငယ် ဘေးကြီးကို နှိမ်နင်းပယ် ဖျောက်နိုင်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ အနုဿရေထ။ပ။သိယာတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ [သမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ အနုဿရေထ၊ အောက်မေ့ကုန်လော့။ (ဧဝံ၊ ဤသိုပအောက်မေ့ကုန်သည်ရှိ သော်။) တုမှာကံ၊ တို့အား။ ဘယံ၊ သည်။ နော သိယာ၊ မဖြစ်နိုင်။] ပဒုမပလာသေ၊ ပဒုမ္မာကြာဖက်၌။ ဥဒကဿ၊ ရေ၏။ (ဝိနိဝဋ္ဋနံ) ဝိယ၊ လိမ့်ကျသွားခြင်းကဲ့သို့။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယာ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ (သီဟိုဠ်မူ၌ သတိ ဒုက္ခဿ ဟု ရှိသည်။ ထိုပါဌ်သာလျှင်သင့်သည်။) သရီရဒုက္ခဿ၊ ဆင်းရဲ၏။ ဝိနိဝဋ္ဋနတော၊ လိမ့်ကျသွားခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကင်းပျောက်ခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ခာဓိဝါသနာသမတ္ထော၊ ဆင်းရဲကို သည်းခံခြင်း၌ စွမ်းနိုင်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
သံဝါသသညန္တိ၊ ကား။ သဟဝါသသညံ၊ အတူတကွွနေရသည်ဟူသော အမှတ်သညာကို။ ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ၊ တို့၏။ မဟန္တဘာဝဿ၊ ကြီးကျယ်မြင့်မြတ် သည်၏ အဖြစ်၏။ ပစ္စက္ခတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ထင်ခြင်းကြောင့်။ ဗုဒ္ဓဘူမိယံ၊ ဘုရားအဖြစ်၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ နမတိ၊ ၏။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗဒါ၊ သိမ်း။ ဗုဒ္ဓဂုဏာနံ၊ တို့၏။ စိတ္တေ၊ ၌။ ဝိပရိဝတ္တနတော၊ အပြန်ပြန်လည်ခြင်းကြောင့်။ သမ္မုခါသတ္ထာရံ ပဿတော ဝိယာတိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥတ္တရိ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တောတိ၊ ကား။ ဣမာယ ဘာဝနာယ၊ ဤဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာမှ။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ တံ၊ ထိုဗုဒ္ဓါနုဿတိဘာဝနာကို။ အဓိဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သစ္စာနိ၊ တို့ကို။ အပ္ပဋိဝိဇ္ဈန္တော၊ မသိခဲ့သည်ရှိသော်။ သုဂတိပရာယဏောတိ၊ ကား။ သုဂတိသမ္ပရာယော၊ သုဂတိလျှင် မချွတ်လားရာ ရောက်ရာရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
အပ္ပမာဒန္တိ၊ ကား။ အပ္ပမဇ္ဇနံ၊ မမေ့ခြင်းကို။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ အနုယောဂံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ကယိရာထာတိ၊ ကား။ ကရေယျ၊ ပြုရာ၏။ သုမေဓသောတိ၊ ကား။ သုန္ဒရပညော၊ ကောင်းသောပညာရှိသူသည်။ ဧဝံ မဟာနုဘာဝါယာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနာဒိသမတ္ထေန၊ နီဝရဏကိုခွာခြင်း စသည်၌ စွမ်းနိုင်သော။ သတ္ထရိ၊ မြတ်စွာဘုရား၌။ သဂါရဝဘာဝါဒိဟေတုဘူတေန၊ သဂါရဝအဖြစ် စသည်တို့၏ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ မဟတာ၊ ကြီးစွာသော။ သာမတ္ထိယေန၊ နှင့်။ သမန္နာဂတာယ၊ ပြည့်စုံသော။
၂-ဓမ္မာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၄၆။ ဓမ္မာနုဿတိန္တိ ဧတ္ထ၊ တိံ-ဟူသောပုဒ်၌။ ပဒတ္ထော စ၊ ပုဒ်အနက်ကို၎င်း။ သဘာဝတ္ထော စ၊ သဘောအနက်ကို၎င်း။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ဘာဝတ္ထောစ-ဟု ရှိ၏။ ဘာဝတ္ထော စ၊ ဆိုလိုသောအနက်ကို၎င်း-ဟု အနက်ပေး၊ ထိုသီမူသာလျှင် ယုတ္တရဖြစ်သည်) အာဒိတော၊ ဆအနုဿတိနိဒ္ဒေသ၏ အစ၌။ ဝုတ္တောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုပဒတ္ထနှင့် ဘာဝတ္ထကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ် မူ၍။ ဘာဝနာဝိဓာနမေဝ၊ ဘာဝနာအစီအရင်ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဓမ္မာနုဿတိကထာယံ၊ ၌။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယံ ဝိယ၊ တိ၌ကဲ့သို့။ အဝေစ္စပ္ပသာဒသမန္နာဂတေနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ကသ္မာ ပန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ န ဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်သနည်း။ ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ဆ၊ ကုန်သော။ ဧတာ အနုဿတိဓယာ၊ တို့ကို။ အရိယသာဝကာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒေသနံ၊ သို့။ အရုဠှာ နနု၊ တင်အပ်ကုန်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ အံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စွံ၊ မှန်ပေ၏။ ဧဝံသန္တေပိ၊ သော်လည်း။ ပရိသုဒ္ဓသီလာဒိဂုဏာနံ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သော သီလအစရှိသော ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ ပုထုဇ္ဇနာနမ္ပိ၊ တို့အားလည်း။ ဣဇ္ဈန္တိ၊ ပြည့်စုံကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ အဝေစ္စပ္ပသာဒသမန္နာဂတေနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဣဓ၊ ဤဓမ္မာနုဿတိကထာ၌။ န ဝုတ္တံ၊ (အဋ္ဌကထာဆရာ) မဆိုအပ်။ ပန၊ အထူးကိုဆိုအံ့။ အရိယသာဝကာနံ၊ တို့အား။ သုခေန၊ ချမ်းသာ သဖြင့်။ ဝါ၊ လွယ်ကူစွာ။ ဣဇ္ဈန္တိ၊ ပြည့်စုံကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤကား အထူးတည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ပုထုဇဉ် တို့အား ပြည့်စုံသော်လည်း။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတတ္တာ စ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (ဤ၌ စ-သဒ္ဒါဖြင့် ဆည်းအပ်သော အနက်ရှာမတွေ့။ တထာပိ-နေပုံလည်း အဆင်မပြေ၊ ထို့ကြောင့် ၎င်းအစား တထေဝ-ဟုပြင်၍ ရှေးဣဇ္ဈန္တီတိ-နှင့် တဝါကျတည်းဖြစ်သင့်၏။ ထိုသို့ဖြစ်လျှင်) ပန၊ ထိုဓမ္မာနုဿတိ အရာ၌ မဆိုငြားသော်လည်း။ အရိယသာဝကာနံ၊ တို့အား။ သုခေန၊ ဖြင့်။ ဣဇ္ဈန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်၎င်း။ တထေဝ၊ ထိုအရိယာသာဝကတို့နှင့်သာ ဆိုင်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်သာ လျှင်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတတ္တာ စ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ တံ၊ ထိုအဝေစ္စပ္ပသာဒသမန္နာဂတေန-ပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အယဉ္စဝိစာရော၊ ဤစိစစ်ခြင်းသည်လည်း။ ပရတော၊ ၌။ အာဂမိဿတေဝ၊ လာလတံ့သာလျှင်တည်း။
၁၄၇။ ပရိယတ္တိဓမ္မောပီတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ လောကုတ္တရဓမ္မံ၊ ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ၏။ ဣတရေဂသူတိ၊ ကား။ သန္ဒဋ္ဌိကာဒိပဒေသု၊ တို့၌။ လောကုတ္တရဓမ္မောဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ကန့်သတ်ခြင်းကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) နိပ္ပရိယာယေန၊ မုချအားဖြင့်။ သန္ဒိဋ္ဌိကာဒိအတ္ထံ၊ က-စသော ပုဒ်တို့၏အနက်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ပရိယာယတော၊ ဖြင့်။ ဧတေ၊ ဤသန္နိဋ္ဌိကစသော အနက်တို့သည်။ ပရိယတ္တိဓမ္မေပိ၊ ၌လည်း။ သမ္ဘဝန္တေဝ၊ ဖြစ်သင့်ကန်ုသည်သာလျှင် တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ ပရိယတ္တိဓမ္မော၊ ကို။ (သယံ ဒဋ္ဌဗ္ဗော-၌စပ်) ဝါ၊ သည်။ (သန္ဒိဋ္ဌိကော-၌စပ်) ဗဟုဿုတေန၊ ရှိသော။ အာဂတာဂမေန၊ လာသောအာဂုံရှိသော။ (ပညာဝတာ-၌စပ်) ပရမေန သတိနေပက္ကေန၊ လွန်မြတ်သောသတိ၏ ရင့်ကျက်ခြင်းနှင့်။ သမန္နာဂတေန၊ သော။ ပညဝတာ၊ ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာဒိကလျာဏတာဒိဝသေသတော၊ တာအစရှိသော ဂုဏ်ထူးအားဖြင့်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ရှုမြင်ဆည်းကပ်ခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ န လဗ္ဘာ၊ မရအပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ စေ၊ ငြားအံ့။ (ဤမှ နောက်၌ သီဟိုဠ်မူတွင် တံ လောကုတ္တရဓမ္မေပိ သမာနံ-ဟု ရှိ၏။ ထိုပါဌ်သာသင့်သည်) တံ၊ ထိုသို့ဆရာနှင့်ကင်း၍ မရအပ် မရနိုင်ခြင်းသည်။ လောကုတ္တရဓမ္မေပိ၊ ဓမ္မ၌ လည်း။ သမာနံ၊ တူညီ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူ။) ကလျာဏမိတ္တသန္နိဿယေနေဝ၊ မိတ္တဟူသော မှီရာဖြင့်သာလျှင်။ သိဇ္ဈနတော၊ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ သတ္ထုသန္ဒဿနေပိ၊ မြတ်စွာဘုရားကို ဉာဏ်ဖြင့် ကိုယ်တိုင်မြင်တွေ့ရာ၌လည်း။ တထာ၊ ထိုအတူပင်တည်း။ သန္ဒိဋ္ဌိယာ၊ ကောင်းသောဉာဏ်ပညာဖြင့်။ ဇယတိ၊ အောင်နိုင်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆိုအပ်သော။ အယံ ပနအတ္ထော၊ ဤအနက်ကိုကား။ တိတ္ထိယနိမ္မဒ္ဒနေ၊ တို့ကိုနှိမ်နင်းရာ၌။ နိပ္ပရိယာယတောဝ၊ သာလျှင်။
လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ကိလေသဇယေ၊ ကိလေသာတို့ကိုအောင်နိုင်ရာ၏။ ပရိယာယတော၊ ဖြင့်။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။) ပရမ္ပရာညဟေတုဘာဝတော၊ အဆင့်ဆင့်အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သန္ဒိဋ္ဌံ၊ ကိုယ်တိုင်ရှုမြင် ခြင်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ သော။ အယမ္ပိအတ္ထော၊ ကိုလည်း။ လဗ္ဘတဝ၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ သံကိလေသဓမ္မာနံ၊ ဖြူစင်ကြောင်းတရားတို့ကို။ ပရိဗြူဟနဉ္စ၊ ထက်ဝန်းကျင် ပွားစေခြင်းကို၎င်း။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ အယဉ္စ အတ္ထော၊ ဤအနက်ကိုလည်း။ (ဝိဘာဝေတဗ္ဗော-၌စပ်) ယေ ခေါ တွံ ဂေါတမိ။ပ။သတ္ထုသာသနန္တိ စ၊ နံဟူ၍၎င်း။ ဓမ္မာပိ၊ ပ။အဓမ္မာတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧဝမာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ သုတ္တပဒေဟိ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော၊ ပြအပ်၏။
[ဂေါတမိ၊ (မိထွေးတော်) ဂေါတမီ။ တွံ၊ သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ ယေ ဓမ္မေ၊ အကြင်တရားတို့ကို။ (ဇာနေယျာသိ-၌စပ်) ဣမေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ သရာဂါယ၊ ရာဂနှင့်တကွဖြစ်ခြင်းငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဝိရာဂါယ၊ ရာဂကင်းခြင်းငှာ။ နော (သံဝတ္တန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ သညောဂါယ၊ ငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝသညောဂါယ၊ ဝဋ်၌မယှဉ်ခြင်းငှာ။ နော (သံဝတ္တန္တိ)၊ ကုန်။ သဥပါဒါနာယ၊ စွဲလမ်းခြင်းနှင့် တကွ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ သံဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ အနုပါဒါနာယ၊ ငှာ။ နော (သံဝတ္တန္တိ)၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ (စေ) ဇာနေယျာသိ၊ သိငြားအံ့။ ဂေါတမိ၊ မီ။ ဧသော၊ ဤတရားသည်။ န ဓမ္မော၊ တရားမဟုတ်။ ဧသော၊ သည်။ န ဝိနယော၊ ဝိနည်းမဟုတ်။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ န သတ္ထုသာသနံ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံး အမတော်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ (တေ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။) ဧကံသေန၊ ဖြင့်။ ဓာရေယျာသိ၊ မှတ်လေလော့။ (ဓမ္မာပိ-စသည်ကို ရှေးနှာရ၂-၌ အနက်ပေးခဲ့ပြီ)]
အကာလိကာဓိဂမုပါယတာယ၊ အကာလိကတရားကို ရခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ အကာလိကော၊ မည်၏။ ဝိဇ္ဇမာနတာပရိသုဒ္ဓတာဟိ၊ ထင်ရှားသည်၏အဖြစ်, ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ် သည်၏အဖြစ်တို့ဖြင့်။ ဧဟိပဿဝိဓိံ၊ လာလှည့် ရှုလှည့်ဟူသော အစီရင်ကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဟိပဿိကော၊ မည်၏။ တတောဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဝဋ္ဋဒုက္ခနိတ္တရဏတ္ထိကေဟိ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ခြင်းကို အလိုရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ (ဥပနယနံ-၌စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ စိတ္တေ၊ ၌။ ဥပနယနံ ဝါ၊ ဆောင်ပို့ခြင်းကို၎င်း။ အရဟတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩပနေယျိကော၊ မည်၏။ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ၊ န ဟူသော ဦးခေါင်း၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ပရိစယေန၊ လေ့လာခြင်းဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ အတ္ထဝေဒံ စ၊ အနက်ကိုသိ၍ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို၎င်း။ ဓမ္မဝေဒဉ္စ၊ ဒေသနာပါဠိကိုသိ၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို၎င်း။ လာဘန္တေဟိ၊ ကုန်သော။ ဝိညူဟိ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ပစ္စတ္တံ၊ အသီးသီး။ ဝါ၊ အသီးသီးသော မိမိကိုယ်၌။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ သန္နိဋ္ဌိကာဒိပဒေသု၊ တို့၌။ ပရိယတ္တိဓမ္မမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ပက္ခိပိတွာ၊ ၍။ မနသိကာရော၊ သည်။ ယုဇ္ဇတေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင် တည်း။
သာတိ၊ ကား။ ဂါထာ၊ သည်။ သမန္တဘဒြကတ္တာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗဘာဂေဟိ၊ ခပ်သိမ်းသော အဖို့တို့ဖြင့်။ သုန္ဒရတ္တာ၊ ကောင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဓမ္မာဿတိ၊ ကား။ သာသနာဓမ္မဿ၊ ၏။ အဝယဝဝိနိမုတ္တော၊ အစိတ်မှလွတ်သော။ သမုဒါယော နာမ၊ အပေါင်းမည်သည်ကား။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ကောစိ၊ တစုံတခုမျှ။ ကိဉ္စာပိ နတ္ထိ၊ မရှိပေ။ ပန၊ သော်လည်း။ ယေသု အဝယဝေသု၊ အကြင် အစိတ်တို့ကို။ သမုဒါယရူပေန၊ အပေါင်း၏အသွင်သဏ္ဌာန်ဖြင့်။ အဝေက္ခိတေသု၊ ရှုကြည့်အပ်ကုန်သည်ရှိ သော်။ ဂါထာတိ သမညာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအစိတ်ကို။ တတော၊ ထိုအပေါင်းမှ။ ဘိန္နံ ဝိယ၊ ကွဲသကဲ့သို့။ ကတွာ၊ ၍။ သံသာမိဝေါဟာရံ၊ သံ+သာမိသမ္ဗာန်ဟူသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ အာရော ပေတွာ၊ ၍။ ဒေဿန္တော၊ ပြလိုသော (အဋ္ဌကထာဆရာ) သည်။ ပဌမေန ပါဒေန အာဒိကလျာဏာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧကာနုသန္ဓိကန္တိ ဣဒံ၊ စကားကို။ နာတိဗဟုဝိဘာဂံ၊ အလွန်မများသော ဝေဘန်ခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ အလွန်မများသော အဖို့ရှိသော။ ယထာနုသန္ဓိနာ၊ ဖြင့်။ ဧကာနုသန္ဓိကံ၊ တခုသော အနုသေန္ဓရှိသော သုတ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတရဿ ပန၊ ဤမှ တပါးသော နာနာနုသန္ဓိကသုတ်အားမူကား။ တေနေဝ ဒေသေတဗ္ဗဓမ္မဝိဘာဂေန၊ ထိုဟောအပ်သော တရားကို ဝေဘန်ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ တရား၏ ကွဲပြားခြင်းဖြင့်။ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနဘာဂါ၊ အစ အလယ် အဆုံးအဖို့တို့ကို။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့သိအပ်၏။ နိဒါနေနာတိ၊ ကား။ ကာလ။ပ။လက္ခဏေန၊ ဟောရာကာလ, ဟောရာအရပ်, ဟောသောပုဂ္ဂိုလ်, နာခံသောပရိသတ် စသည်ကို ညွှန်ကြားခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ နိဒါနဂန္ထေန၊ နိဒါန်းအဖွဲ့ဖြင့်။ နိဂမနေနာတိ၊ ကား။ ဣဒမေဝေါစာတိအာဒိကေန ဝါ၊ ဣဒမဝေါစ-ဤသို့ အစရှိသည်သော်လည်းဖြစ်သော။ ဣတိ ယံ တံ ဝုတ္တံ၊ ဣဒမေတံ ပဋိစ္စဝုတ္တန္တိ ဝါ၊ ဝုတ္တံ-ဟူ၍သော်လည်းဖြစ်သော။ ယထာဝုတ္တတ္တနိဂမနေန၊ အကြင်အကြင် ဆိုခဲ့ပြီးသော အနက်တို့ကို သိမ်းသွင်းသော အချုပ်စကားဖြင့်။
အယံ ကထာ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကထာသည်။ ဝိသေသတော၊ ဖြင့်။ သုတ္တပိဋကသံဝဏ္ဏနာ၊ သုတ္တန်ပိဋက၏ အဖွင့်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ သုတ္တပိဋကဝသေန၊ ဖြင့်။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ အာဒိကလျာဏာဒိကံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သုတ္တပိဋကဝိနယပိဋကာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တံ၊ ထိုအာဒိကလျာဏ စသည်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သနိဒါနသဥပ္ပတ္တိကတ္တာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ သနိဒါနသဥပ္ပတ္တိကတ္တာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တနိဒါနေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော နိဒါန်းဖြင့်။ သနိဒါနတာယ စ၊ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။
သအဋ္ဌုပ္ပတ္တိကတာယ စ၊ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိနှင့် ပြည့်စုံ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝေနေယျာနံ အနုရူပတောတိ၊ ကား။ သိက္ခာပဒပညတ္တိယာ စ၊ ပညတ်၏ ၎င်း။ ဓမ္မဒေသနာယ စ၊ နာ၏၎င်း။ တံတံသိက္ခာပဒဘာဝေန၊ ထိုထိုသိက္ခာပုဒ်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပညာပိယမာနဿ၊ ပညတ်အပ်သော ဝိနည်း၏၎င်း။ (အနုရူပတော-၌ပင်စပ်) ဝေနေယျဇ္ဈာသာယနုရူပံ၊ စွာ။ ပဝတ္တိယမာနဿ၊ ဖြစ်စေအပ် ဟောအပ်သော ဓမ္မ၏၎င်း။ အနုရူပတော၊ ဝေနေယျတို့အားလျော် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထဿတိ၊ ကား။ ဒေသိယမာနဿ စ၊ ဟောအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ (စ-သဒ္ဒါဖြင့် ပညာပိယမာနဿ-ကို ဆည်းသည်၊ ပညာပိယမာနဿ ဒေသိယာမာနဿ စ-ဟု အပြည့်အစုံ ရှိသင့်၏) သီလာဒိအတ္ထဿ၊ သီလအစရှိသော အနက်၏။ တံ ကိဿဟေတု, သေယျထာပိ ဘိက္ခဝေတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသုတ်တို့၌။ ဟေတူပမာဂဟဏေန၊ ဟတ် ဥပမာတို့ကို ယူသဖြင့်။ ဟေတုဒါဟရဏယုတ္တတော၊ ဟိတ် ဥဒါဟရုဏ်တို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော စကားရပ်ဖြင့်။ သုတ္တဝိနယဝသေန၊ ဖြင့်။ ပရိယတ္တိဓမ္မဿ၊ ၏။ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနကလျာဏတံ၊ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တီဏိ ပိဋကာနိ၊ တို့ကို။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တံ၊ ထိုအစ အလယ် အဆုံး ကောင်းသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သကလောပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သာသနဓမ္မောတိ၊ ကား။
[သဗ္ဗပါပဿ၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်တရားကို။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းသည်၎င်း။ ကုသလဿ၊ ကို။ ဥပသမ္ပဒါ၊ ပြည့်စုံစေခြင်းသည်၎င်း။ သစိတ္တပရိယောဒပနံ၊ မိမိစိတ်ကို ဖြူစင်စေခြင်းသည်၎င်း။ ဧတံ၊ ဤသုံးပါးသည်။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ သာသနံ အဆုံးအမတော်တည်း။]
ဣတိ ဧဝံ၊ ဤသို့။ ဝုတ္တဿ၊ သော။ သတ္ထုသာသနဿ၊ ကို။ ပကာသကော၊ ပြတတ်သော။ ပရိယတ္တိဓမ္မော၊ တည်း။ သာသနဿ၊ ၏။ သီလမူလကတ္တာ၊ သီလလျှင် အရင်းမူလရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သီလေန၊ ဖြင့်။ အာဒိကလျာဏော၊ အစအဖို့ကောင်း၏။ တေသံ၊ ထိုသမထစသည်တို့၏။ သာနာသမ္ပတ္တိယာ၊ သာသနာတော်၏ ပြည့်စုံခြင်း၏။ ဝါ၊ ပြည့်စုံသော သာသနာတော်၏။ ဝေမိဇ္ဈဘာဝတော၊ အလယ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမထာဒီဟိ၊ သမထအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ မဇ္ဈေကလျာဏော၊ ၏။ တဒဓိဂမတော၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို ရသည်မှ။ ဥတ္တရိ၊ ၌။ ကရဏီယာဘာဝတော၊ ပြုဘွယ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနေန၊ ဖြင့်။ ပရိယောသာနကလျာဏော၊ ၏။ သာသနေ၊ ၌။ သမ္မာပဋိပတ္တိ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿာ စ၊ ထိုပညာ၏လည်း။ သီလံ စ၊ သည်၎င်း။ သမာဓိ စ၊ သည်၎င်း။ မူလံ၊ အရင်းမူလတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီလ သမာဓိဟိ အာဒိကလျာဏောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပညာ ပန၊ သည်ကား။ အနုဗောဓပဋိဝေဓသေန၊ ဖြင့်။ ဒုဝိဓာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကိုလည်း။ ဂဏှန္တော၊ ၍။ ဝိပဿနာမဂ္ဂေဟိ မဇ္ဈေကျလာဏောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဝိပဿနာမဂ်၏။ နိပ္ပတ္တိ၊ ပြီးခြင်းသည်။ ဖလံ၊ ဖိုလ်တည်း။ ကိစ္စံ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနသစ္ဆိကိရိယာ၊ နိဗ္ဗာန်ကို မျက်မှောက်ပြုခြင်းတည်း။ တတော ပရံ၊ ထိုမှနောက်၌။ ဝါ၊ ထိုထက်အလွန်။ ကတ္ထဗ္ဗံ၊ ပြုဘွယ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဖလနိဗ္ဗာနေဟိ ပရိယောသာနကလျာဏောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဖလဂ္ဂဟဏေန၊ ဖိုလ်ကို ယူသဖြင့်။ သဥပါဒိသေသနိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣတရေန၊ ဤမှတပါးသော နိဗ္ဗာန်ကိုယူသဖြင့်။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော အနုပါဒိသေသနိဗ္ဗာန်ကို။ (အာဟ၊ ၏။) တဒုဘယဉ္စ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံသည်လည်း။ သာသနသမ္ပတ္တိယာ၊ ၏။ ဩသာနံ၊ အဆုံးတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလနိဗ္ဗာနေဟိ ပရိယောသာနကလျာဏောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဗုဒ္ဓဿ၊ ၏။ သုဗောဓိတာ၊ ကောင်းစွာသိသည်၏အဖြစ်သည်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓတာ၊ ဒ္ဓအဖြစ်တည်း။ တာယ၊ ထိုသုဗောဓိတာ-ဖြင့်။ အာဒိကလျာဏော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တပ္ပဘဝတ္တာ၊ ထိုဗုဒ္ဓလျှင် အမွန်ရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ သံကိလေသပ္ပဟာနံ စ၊ သကိုပယ်ခြင်းသည်၎င်း။ ဝေါဒနံ စ၊ ဖြူစင်စေခြင်းသည်၎င်း။ ပါရိပူရီ စ၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ ပြည့်စုံခြင်းသည်၎င်း။ ဓမ္မသု ဓမ္မတာ၊ တာမည်၏။ တာယ၊ ထိုဓမ္မသုဓမ္မတာ-ဖြင့်။ မဇ္ဈေကျလာဏော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တံသရီရတ္တာ၊ ထိုဓမ္မလျှင် အထည်ကိုယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ကျင့်ခြင်းသည်။ သံဃသုပ္ပဋိပတ္တိ၊ မည်၏။ တာယ၊ ထိုသံဃသုပ္ပဋိပတ္တိဖြင့်။ ပရိယောသာနကလျာဏော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာယ၊ ထိုသံဃသုပ္ပဋိပတ္တိဖြင့်။ သာသနာယ၊ ၏။ လောကေ၊ ၌။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတဘာဝတော၊ ကောင်းစွာတည်တံ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ သာသနဓမ္မံ၊ ကို။ တထတ္တာယာတိ၊ ကား။ ယထတ္တာယ၊ အကြင်အပြားအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဓမ္မော၊ ကို။ ဒေသိတော၊ ၏။ တထတ္တာဘာဝ၊ သည်ကား။ အဘိသမ္ဗောဓိ စ၊ ဓိဉာဏ်ကို၎င်း။ ပစ္စေကဗောဓိ စ၊ ဓိဉာဏ်၎င်း။ သာဝကဗောဓိစ၊ ဓိဉာဏ်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။
တိဝိဓော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣတော၊ ဤသုံးပါးသောအပြားမှ။ အညထာ၊ တပါးသောအပြားဖြင့်။ နိဗ္ဗာနာဓိဂမဿ၊ ကိုရခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်။ သဗ္ဗဂုဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အဂ္ဂဘာဝတော စ၊ မြတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဣတရဗောဓိဒွယမူလတာယ စ၊ ဤမှတပါးသော ဗောဓိနှစ်ပါးအပေါင်း၏ မူလ၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပဌမာယ ဗောဓိယာ၊ ဖြင့်။ အာဒိကလျာဏတာ၊ ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဂုဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝေမဇ္ဈာဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဒုတိယာယ၊ ယဗောဓိဖြင့်။ မဇ္ဈေကလျာဏတာ၊ ကို။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) တဒုဘယာဝရတာယ စ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံအောက် ယုတ်ညံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သာသနဓမ္မဿ၊ ၏။ တဒေါသာနတာယ စ၊ ထိုသာဝကဗောဓိလျှင် အဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တတိယာယ၊ ယဗောဓိဉာဏ်ဖြင့်။ ပရိယောသာနကလျာဏတာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
ဧသောတိ၊ ကား။ သာသနဓမ္မော၊ သည်။ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနတောတိ၊ ကား။ ဝိမုတ္တာယတနသီသေ၊ လွတ်မြောက်ကြောင်း တရားမြတ်၌။ ဝါ၊ မြတ်သောလွတ်မြောက်ကြောင်း တရားမြတ်၌။ ဝါ၊ မြတ်သောလွတ်မြောက်ကြောင်း တရား၌။ ဌတွာ၊ ၍။ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကို။ သုဏန္တဿ၊ နာသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ နီဝရဏာနံ၊ တို့၏။ ဝိက္ခမ္ဘနသမ္ဘဝတော၊ ကွာခြင်း၏ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ယထာ ယထာဝုသော။ပ။ဓမ္မဝေဒန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ယသ္မိံ ဘိက္ခဝေ။ပ။ဟောန္တီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဣတိ) အာဒိ၊ သော။ ဧတံ-ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
[အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်တို့။ ယထာ ယထာ၊ အကြင်အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ သတ္ထာ ဝါ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်မူလည်း။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေဝသတိ၊ ၏။ အညတရော၊ သော။ ဂရုဋ္ဌာနိယော၊ ဆရာ၏ အရာ၌တည်သော။ သဗြဟ္မစာရီ ဝါ၊ သီတင်းသုံးဖော်သည်မူလည်း။ (ဓမ္မံ ဒေသေတိ။) တထာ တထာ၊ ဖြင့်။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ တတ္ထ၊ ထိုတရား၌။ အတ္ထဝေဒံ၊ အနက်ကိုသိ၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဓမ္မဝေဒံ၊ ပါဠိဒေသနာကိုသိ၍ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို။ လဘတိ၊ ရ၏။
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ အရိယသာဝကော၊ သည်။ ဩဟိတသောတော၊ ချထားအပ်သောနား ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ နားစွင့်သည်ဖြစ်၍။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သုဏာတိ၊ ၏။ အဿ၊ ထိုအရယာသာဝကအား။ တသ္မိံ သမယေ၊ ၌။ ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ နီဝရဏာနိ၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကို။ ပဟီနာနိ၊ ပယ်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။]
သမထဝိပဿနာသုခါဝဟနတောတိ၊ ကား။ သမထသုခဿ စ၊ ကို၎င်း။ ဝိပဿနာသုခဿ စ၊ ကို၎င်း။ သမ္ပာဒနတော၊ ပြည့်စုံစေခြင်းကြောင့်။ စ၊ မှန်။ သောဝိဝိစ္စေဝ။ပ။ပီတိသုခန္တိအာဒိန စ၊ အစရှိသည်ကို ၎င်း။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ယတော။ပ။ဝိပဿတောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧတံ-ဝစနံ၊ ကို။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဟောအပ်သည်သာလျှင်တည်း။
[သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ကာမေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝိစ္စေဝ၊ သာလျှင်။ အကုသလေဟိ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မေဟိ၊ တို့မှ။ ဝိဝိစ္စ (ဧဝ၊) သာလျှင်။ သဝိတက္ကံ၊ သော။ သဝိစာရံ၊ သော။ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ၊ ရှိသော။ (ပဌမံ စျာနံ၊ ကို။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ၍။ ဝိဟရတိ၊ ၏။)]
[ယတော ယတော၊ အကြင် အကြင် ရုပ်အဖို့ နာမ်အဖို့မှ။ ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဥဒယဗ္ဗယံ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းကို။ သမ္မသတိ၊ သုံးသပ်၏။ (တတော တတော၊ ထိုထိုသုံးသပ်အပ်သော ရုပ်အဖို့ နာမ်အဖို့မှ။) ပီတိပါမောဇ္ဇံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပီတိပါမောဇ္ဇသည်။ ဝိဇာနတံ၊ အဖြစ်အပျက်ကိုသိ သော ယောဂီတို့၏။ အမတံ၊ အမြိုက်နိဗ္ဗာန်ကြီးပါပေတည်း။ သမ္မာ၊ ကောင်းစွာ။ ဓမ္မံ၊ ရုပ်နာမ်တရားကို။ ဝိပဿတော၊ ရှုမြင်သောယောဂီအား။ အမာနုသီ၊ လူတို့၏ဥစ္စာမဟုတ်သော။ ဝါ၊ လူတို့၏အရာမဟုတ် သော။ ရတိ၊ ပျော်မွေ့ခြင်းဝမ်းမြောက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။]
တထာပဋိပန္နောတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သမထဝိပဿနာသုခံ၊ ကို။ အာဝဟတိ၊ ၏။ ယထာ ဝါ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်မူလည်း။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ အနုသိဋ္ဌံ၊ ညွှန်ကြားဆုံးမတော်မူအပ်၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ပဋိပန္နော၊ ကျင့်အပ်သော။ သာသနဓမ္မော၊ သည်။ တာဒိဘာဝါဝဟနတောတိ၊ ကား။ ဆဠဂုံပေက္ခာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣဋ္ဌာဒီသု၊ တို့၌။ တာဒိဘာဝဿ၊ တာဒိအဖြစ်ကို။ လောကဓမ္မေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့သ့ည်။ အနုပလေပဿ၊ မလိမ်းကျံခြင်းကို။ အာဝဟနတော၊ ဆောင်ခြင်းကြောင့်။
ဧသ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ တိဝိဓကလျာဏံ၊ သုံးပါးသော ကောင်းခြင်းရှိသော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေန္တာ၊ ရှိသော်။ ယံ သာသနာဗြဟ္မစရိယံ စ၊ ကို၎င်း။ ယံ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ပကာသေတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုနှစ်ပါးသော ဗြဟ္မစရိယသည်။ ယထာနုရူပံ၊ ထိုက်သည်အားလျော်စွာ။ အတ္ထသမ္ပတ္တိယာ၊ အနက်အကျိုး၏ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ သာတ္ထံ၊ မည်၏။ ဗျဉ္စနသမ္ပတ္တိယာ၊ သဒ္ဒါ၏ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ သဗျဉ္ဇနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝါ၊ ထိုနှစ်ပါးသောဗြဟ္မစရိယတို့တွင်။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ တိဿေ၊ ကုန်သော။ သိက္ခာ စ၊ တို့သည်၎င်း။ သကလော၊ သော။ တန္တိဓမ္မော စ၊ ပါဠိတရားဒေသနာတော်သည်၎င်း။ သာသနဗြဟမ္မစရိယံ၊ မည်၏။ ယံ၊ ယင်းသာသနဗြဟ္မစရိယကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဘန္တေ၊ အရှင်ဘုရား။ ဘဂဝန္တာနံ၊ ကုန်သော။ ကတမေသာနံ ဗုဒ္ဓါနံ၊ အဘယ်ဘုရားရှင်တို့၏။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သော အကျင့်သာသနာတော်သည်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ န စိရဋ္ဌိတိကံ၊ ကြာမြင့်စွာညတည်ခြင်းမရှိသည်။ အဟောသိ၊ ဖြစ်ခဲ့ပါသနည်း။ ဣတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ မေးလျှောက်အပ်၏။ သဗ္ဗသိက္ခာနံ၊ တို့၏။ မဏ္ဍဘူတသိက္ခတ္တယသင်္ဂဟိတော၊ အကြည်အနှစ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော သိက္ခာသုံးပါး အပေါင်းဖြင့် ရေတွက်အပ်သော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယံ၊ မည်၏။ ယံ၊ ယင်း မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဇာတိ၊ ဘဝသစ်ဖြစ်ခြင်းသည်။ ခီဏာ၊ ကုန်ပြီ။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ မြတ်သော အကျင့်ကို။ ဝုသိတံ၊ ကျင့်သုံးအပ်ပြီ။ ကရဏီယံ၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယထာနုရူပန္တိ၊ ကား။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဟိ၊ ချဲ့။ သိက္ခတ္တယသင်္ဂဟံ၊ သိက္ခာသုံးပါးဖြင့် သိမ်းယူအပ်သော။ သာသနာ့ဗြဟ္မစရိယံ၊ သည်။ အတ္ထသမ္ပတ္တိယာ၊ အကျိုး၏ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ သာတ္ထံ၊ မည်၏။ မဂ္ဂဗြဟ္မစရိယေ၊ ၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ အတ္ထသမ္ပတ္တယာတိ၊ ကား။ သမ္ပန္နတ္တတာယ၊ ပြည့်စုံသောအကျိုးအနက်ရှိသည် အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဓ၊ ဤသာတ္ထ-ဟူသော ပုဒ်၌။ သဟ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပတ္တိအတ္ထော၊ ရှိ၏။ ဣတရံ ပန၊ ဤမှတပါးသော တန္တိဓမ္မဗြဟ္မစရိယသည်ကား။ ယထာဝုတ္တေန၊ သော။ အတ္ထေန၊ ကြောင့်။ သာတ္ထံ စ၊ လည်းမည်၏။ သဗျဉ္ဇနဉ္စ၊ မည်၏။ ပန၊ ဝါဒအထူးကို ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယေ၊ အကြင်ဆရာတို့သည်။ သာတ္ထံ၊ သာတ္ထသည်။ ဝစနသဘာဝံ၊ စကားဝါကျဒေသနာသဘောရှိ၏။ ဝါ၊ သဒ္ဒါ သဘောရှိ၏။ သဗျဉ္ဇနံ၊ နသည်။ အတ္ထသဘာဝံ၊ အနက်သဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဘဇိတွာ၊ ဝေဘန်၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ န သုန္ဒရံ၊ မကောင်း။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။) တထာဝိတက္ထဿ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဝေဘန်အပ်သော။ ပရိယတ္တိဓမ္မဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ သဒ္ဒတ္တာ၊ သဒ္ဒါနှင့် အနက်တို့သည်။ အဘိန္နရူပါ-ဝိယ၊ ကွဲပြားသော သဘောရှိကုန်သကဲ့သို့။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝိနိယောဂံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်၏။ နေသံ၊ ထိုသဒ္ဒါနှင့် အနက်တို့၏။ မိဿီဘာဝံ၊ ရောနှောသည်၏အဖြစ်ကို။ လောကိယာ၊ လောက၌ ထင်ရှားကုန်သော ကျမ်းဆရာတို့သည်။ ပဋိဇာနန္တိ၊ ဝန်ခံကုန်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဘေဒေ၊ သည်။ သတိပိ၊ ရှိပါသော်လည်း။ သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ဧတ္ထ၊ နံ-ဟူသောပုဒ်၌။ သပုတ္တောအာဂတောတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ တုလျယောဂေါ၊ တူသောယှဉ်ခြင်းကို။ ယဒိ အဓိပ္ပေတော၊ အံ့။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အတ္ထပဋိသရဏာ၊ အနက်လျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိကုန်သည်။ ဟောထ၊ ဖြစ်ကြကုန်လော့။ ဗျဉ္စနပဋိသရဏာ၊ သဒ္ဒါလျှင် ကိုးကွယ်ရာရှိကုန်သည်။ မာ (ဟောထ)၊ မဖြစ်ကုန်လင့်။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထပ္ပဓာနဝါဒေါ၊ အနက်ကိုသာ ပဓာနဟု ဟောသောဝါဒကို။ ဗာဓိတော၊ တားမြစ်အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့မဟုတ်မူ၍။ သလောမကော သပက္ခကောတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဝိဇ္ဇမာနတာမတ္ထံ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏အဖြစ်မျှကို။ (ယဒိ အဓိပ္ပေတံ၊ အံ့။ ဧဝံ၊ သတိ၊ သော်။) ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိ၊ ကို။ အဂ္ဂဟိတာ၊ မယူအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။
သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်တို့၌။ နေတ္တိနယေနပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သင်္ကာသန။ပ။ သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ (အဓိပ္ပါယော၊ ကို။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) နေတ္တိယံ၊ ၌။ (ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ-၌စပ်) ဗျဉ္ဇနမုခေန၊ သဒ္ဒါကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဗျဉ္ဇနတ္ထဂ္ဂဟဏံ၊ သဒ္ဒါ၏ အနက်ကို ယူခြင်း-သိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အက္ခရံ ပဒန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဗျဉ္ဇနပဒါနိ၊ တို့ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာနိ၊ ကုန်၏။ ဣဓ ပန၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ကား။ (ဒေဿတုံ-ဝုတ္တံ-တို့၌စပ်) ပါဠိယံ၊ ၌။ (အာဂတတ္တာ-ဝယ် အာဂတ-ပုဒ်၌စပ်) သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဂတတ္တာ၊ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထပါဒနိယေဝ၊ အနက်ပုဒ်တို့ကိုသာလျှင်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သင်္ကာသနာပကာသနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ထိုပါဌ်၌။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ ကာသနံ ဒီပနံ၊ ပြခြင်းသည်။ သင်္ကာသနံ၊ မည်၏။ “ဘိက္ခု၊ ရဟန်း။ မညမာနော၊ တဏှာ မာနဒိဋ္ဌိဖြင့် မှတ်ထင်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ မာရဿ၊ ကိလေသာမာရ်သည်။ မုတ္တော၊ လွတ်မြောက်၏။” ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော ဒေသနာတို့၌ကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္တကေန၊ ထိုမျှလောက်ဖြင့်။ တေန ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ ပဋိဝိဒ္ဓံ၊ သိအပ်လေပြီ။ တေန၊ ကြောင့်။ “ဘဂဝါ၊ မြတ်စွာဘုရား။ အညာတံ၊ သိနားလည်အပ်ပါပြီဘုရား။” ဣတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ လျှောက်၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ ကာသနံ၊ ပြခြင်းသည်။ ပကာသနံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ ပ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပညပေတိ ပဋ္ဌပေတီ တိအာဒီသု ဝိယ၊ ပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ အာဒိကမ္မသ္မိံ၊ အစပြုခြင်းဟူသောအနက်၌။ ဝတ္တတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ ပဒဒွယံ၊ ဤသင်္ကာသနာ, ပကာသနာ-ဟူသော ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းသည်။ ဥဒ္ဒေသဘာဝတော၊ ဥဒ္ဒေသ၏အဖြစ်ကြောင့်။ တိက္ခိန္ဒြိယာပေက္ခံ၊ တိက္ခိန္ဒြိယပုဂ္ဂိုလ်ကိုငဲ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တိက္ခန္ဒြိယော၊ ယပုဂ္ဂိုလ် သည်။ သင်္ခေပတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပဌမဉ္စ၊ စွာ၎င်း။ ဝုတ္တံ အတ္ထံ၊ ဟောအပ်သောအနက်ကို။
ပဋိပဇ္ဇတိ၊ သိ၏။ (ပဋိဝိဇ္ဈတိ-ဟု ရှိသင့်၏) သံခိတ္တဿ၊ အကျဉ်းအနက်ကို။ ဝိတ္ထာရဝစနံ စ၊ အကျယ်ဟောခြင်းသည်၎င်း။ သကိံဝုတ္တဿ၊ တကြိမ်ဟောအပ်ပြီသော အနက်ကို။ ပုန ဝစနဉ္စ၊ တဖန် ဟောခြင်းသည်၎င်း။ ဝိဝရဏဝိဘဇနာနိ၊ တို့မည်ကုန်၏။ (ကိံ ယထာ၊ မူကား။) ကုသလာ ဓမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပတော စ၊ ဖြင့်၎င်း။ သကိံ ယေဝ စ၊ သာလျှင်၎င်း။ ဝုတ္တဿ၊ ပြီးသော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ကတမေ ဓမ္မာ ကုသလာ။ပ။ စိတ္တန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိတ္ထာရတော၊ ဖြင့်။ ဝိဝရဏဝသေန စ၊ ဖွင့်သည်၏အစွမ်း အားဖြင့်၎င်း။ ဝိဘဇနဝသေန စ၊ ဝေဘန်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဝစနံ၊ ယထာ၊ ဟောခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ဧတံ ပဒဒွယံ၊ သည်။ နိဒ္ဒေသဘာဝတော၊ ကြောင့်။ မဇ္ဈိမိန္ဒြိယာပေက္ခံ၊ ယပုဂ္ဂိုလ်တို့ငဲ့၏။ ဝိဝဋဿ၊ ဖွင့်ပြအပ်ပြီးသောအနက်ကို။ ဝိတ္ထာရတရာဘိဓာနံ၊ စ၊ အထူးသဖြင့် ကျယ်ပြန့်စွာဟောခြင်းသည်၎င်း။ ဝါ၊ အလွန်ကျယ်ပြန့်စွာ ဟောခြင်းသည်၎င်း။ ဝိဘတ္တဿ၊ ကို။ ပကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဉာပနံ စ၊ သိစေခြင်းသည်၎င်း။ ဝေနေယျာနံ၊ တို့၏။ စိတ္တပရိတောသနံ စ၊ စိတ်ကိုနှစ်သက်စေခြင်းသည်၎င်း။ ဥတ္တာနီကရဏပညာပနာနိ၊ တို့မည်ကုန်၏။ (ကိံ ယထာ၊ မူကား။) ဖဿော ဟောတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိဝဋဝိတတ္တဿ၊ ဖွင့်အပ်ပြီး, ဝေဘန်အပ်ပြီးသော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ကတမော တသ္မိံ သမယေ ဖဿော။ပ။ သမ္ဖုသနာတိအာဒိနာ၊ စသည်ဖြင့်။ ဥတ္တာနီကိရိယာ စ၊ ပေါ်လွင် သည်ကို ပြုခြင်းသည်၎င်း။ ပညာပနာ စ၊ အပြားအားဖြင့် သိစေခြင်းသည်၎င်း။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ဧတံ ပဒဒွယံ၊ သည်။ ပဋိနိဒ္ဒေသဘာဝတော၊ ကြောင့်။ မုဒိန္ဒြိယာပေက္ခံ၊ ၏။ ပညာပနပဋ္ဌပန။ပ။ ယောဂတောတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။
ပန၊ မေးခွန်းထုတ်ပြဦးအံ့။ အယံ ပါဌဝိကပ္ပေါ၊ ဤပါဌ်ကွဲသည်။ ကထံ၊ လျှင်။ ဇာတော၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤကား အမေးတည်း။ (ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။) ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ နေတ္တိပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတနယေန၊ ဖြင့်။ ပုရိမပါဌော၊ သည်။ ဇာတော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။
[သင်္ကာသနာ၊ အကျဉ်းပြခြင်း။ ပကာသနာ၊ ရှေးဦးပြခြင်း။ ဝိဝရဏာ၊ ဖွင့်ခြင်း။ ဝိဘာနာ၊ ဝေဘန်ခြင်း။ ဥတ္တာနီကမ္မံ၊ ပေါ်လွင်အောင်ပြုခြင်း။ ပညတ္တိ၊ အပြားအားဖြင့် သိစေခြင်း။ (ဣတိ၊ သို့။) ဧတေဟိဆဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အတ္ထော စ၊ ကို၎င်း။ ကမ္မဉ္စ၊ အမှုကို၎င်း။ နိဒ္ဒဋ္ဌံ၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ (အာဂတံ-၌စပ်)]
ဒေသနာဟာရယောဇနာယ စ၊ ၌လည်း။ ဧတေဿဝ အတ္ထဿ၊ ဤအနက်ကိုပင်လျှင်။ သင်္ကာသနာ၊ ခြင်း။ ပကာသနာ၊ ခြင်း။ ဣတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အာဂတံ၊ ၏။ ပစ္ဆိမော ပန၊ နောပ်ပါဌ်သည်ကား။ ပညပေတိ။ပ။ ပဿထာတိ စာဟာတိ၊ ဟူ၍။ သုတ္တေ၊ ၌။ အာဂတနယေန၊ ဖြင့်။ (ဇာတော၊ ၏။ ဤမှ နောင် ဧဝဉ္စ ဗျဉ္ဇနမတ္တကတော-ဟု ပါဌ်ရှိသင့်၏) ဧဝဉ္စ၊ သို့လျှင်။ နေသံ ဒွိန္နံ ပါဌာနံ၊ ထိုနှစ်မျိုးသော ပါဌ်တို့၏။ ဝိသေသော၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဗျဉ္ဇနမတ္တကတော၊ သဒ္ဒါမျှအားဖြင့် ပြုအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အတ္ထတော၊ ဖြင့်။ န(ဟောတိ)၊ မဟုတ်။ (သီမူကွဲတစောင်၌ အတ္ထကတော- ဟု ရှိ၏။ ထိုအလို အားဖြင့်။ နေသံ ဒွိန္နံ ပါဌာနံ၊ တို့၏။ ဝိသေသော၊ ကို။ ဗျဉ္ဇနမတ္တကတော၊ သဒ္ဒါမျှဖြင့် ပြုအပ်၏။ န အတ္ထကတော၊ အနက်ဖြင့် ပြုအပ်သည် မဟုတ်-ဟု အနက်ပေးရာ၏) တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ သင်္ခေပတော၊ ဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဉာပနံ၊ သိစေခြင်းသည်။ ပညာပနံ၊ ၏။ ပဌမမေဝ၊ သာလျှင်။ ဌပနံ၊ ထားခြင်းသည်။ ပဋ္ဌပနံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမာနိ ပဒါနိ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့သည်။ သင်္ကာသနပကာသနပဒေဟိ၊ တို့နှင့်။ အတ္ထတော၊ ဖြင့်။ အဝိသိဋ္ဌာနိ၊ မထူးကုန်။ ပုရိမပါဌေ၊ ၌။ ဆဋ္ဌံ၊ သော။ ယဉ္စ ပဒံ၊ ကိုလည်း။ ပကာရတော၊ ဖြင့်။ ဉာပနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညာပနံ၊ န-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပုဒ်သည်။ ဒုတိယပါဌေ၊ ၌။ ပကာသနပဒေန၊ နှင့်။ ပကာရတော၊ ဖြင့်။ ကာသနံ၊ ပြခြင်းတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ဝစနတ္ထပြု၍။ နိဗ္ဗိသေသံ၊ အထူးမရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉာပနပကာသနာနိ၊ သိစေခြင်း, အပြားအားဖြင့် ပြခြင်းတို့သည်။ အတ္ထာဝဘာသနသဘာဝတာယ၊ အနက်ကိုပြခြင်း သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဘိန္နာနိ၊ မကွဲကုန်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ဝေနေယျနံ၊ တို့၏။ စိတ္တဿ၊ ကို။ တောသနံ စ၊ နှစ်သိမ့်အားရစေခြင်းသည်၎င်း။ ဗုဒ္ဓိယာ၊ ဉာဏ်ပညာကို။ နိသာနံ စ၊ ထက်စေခြင်းသည်၎င်း။ ယထာဝတော၊ ဟုတ်မှတ်သောအားဖြင့်။ ဝတ္ထုသဘာဝဘာသနေ၊ ဝတ္ထုသဘောကို ပြခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ပြခြင်းရှိလတ်သော်။ ဇာယတိ၊ ၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္ထတော၊ ဖြင့်။ အဝိသိဋ္ဌာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ပရိယတ္တိအတ္ထဿ၊ ပရိယတ်၏အနက်၏။ အတ္ထပဒရူပတ္တာ၊ အနက်ပုဒ်သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာဝုတ္တဆအတ္ထပဒသမာယောဂတော၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ပြီးသော ခြောက်ပါးသော အနက်ပုဒ် တို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ သာသနံ၊ သည်။ သာတ္ထံ၊ မည်၏။
အက္ခရ။ပ။ သမ္ပတ္တိယာတိ ဧတ္ထ၊ ယာ-ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဥစ္စာရဏဝေလာယံ၊ ရွတ်ဆိုသောကာလ ၌။ အပရိယောသိတေ၊ မပြီးဆုံးသေးသော။ ပဒေ၊ ပုဒ်၌။ ဝဏ္ဏော၊ သည်။ အက္ခရံ၊ မည်၏။ ဧကက္ခရံ ပဒံ၊ အက္ခရာတလုံးသာရှိသောပုဒ်သည်။ အက္ခရံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ အချို့ဆရာတို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) “အာ၊ အား။ တံ၊ ထိုအရာသည်။ ဧဝံ ကိရ၊ ဤသို့ဖြစ်သတတ်။” ဣတိအာဒီသု၊ အစရှိ သောစကားရပ်တို့၌။ အာ-ကာရာဒယော-ဝိယ၊ အာအက္ခရာ အစရှိသည်တို့ကဲ့သို့တည်း။ ဝိသုဒ္ဓကရဏာနံ၊ စင်ကြယ်သော ကရိုဏ်းရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ မနသာ ဒေသနာ၊ စိတ်ဖြင့် ဆင်ခြင် စဉ်းစားအပ်သော ဒေသနာသည်။ ဝါစာယ၊ နှုတ်ဖြင့်။ အက္ခရဏတော၊ (ဝေဝုစ်ပရိယာယ် စကားလှယ် အလားတူအဖြစ်ဖြင့်) မသွန်းလောင်းအပ်-မရွတ်ဆိုအပ်သောကြောင့်။ အက္ခရံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အညေ၊ ကုန်သော ဆရာတို့သည် (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) “ဝိဘတ္တိယန္တံ၊ ဝိဘတ်အဆုံးရှိသော အက္ခရာအပေါင်း သည်။ အတ္ထဉာပနတော၊ အနက်ကိုသိစေတတ်သောကြောင့်။ ပဒံ၊ ပုဒ်မည်၏။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောစကားသည်။ ပဒါဘိဟိတံ၊ ပုဒ်တို့ဖြင့် ဟောအပ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဗျေဉ္ဇတိ၊ ထင်ရှား ပြတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗျဉ္ဇနံ၊ နမည်၏။ ဝါကျံ၊ ဝါကျကို ရ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကိရိယာပဒံ၊ အာချတ်ကိရိယာပုဒ်ရှိသော။ အဗျယကာရကဝိသေသနယုတ္တံ၊ အဗျဟနိပါတ်ပုဒ်, ကာရကဝိသေသန ပုဒ်တို့နှင့် ယှဉ်သော ပုဒ်အပေါင်းသည်။ ဝါကျံ၊ မည်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပကာရတော၊ အပြားအားဖြင့်။ ဝါကျဝိဘာဂေါ၊ ဝါကျကို ဝေဘန်ခြင်းသည်။ အာကာရော၊ မည်၏။ အာကာရာဘိဟိတံ၊ အာကာရဖြင့် ဟောဆိုအပ်သော။ နိဗ္ဗစနံ၊ ဝစနတ္ထသည့်။ နိရုတ္တိ၊ မည်၏။ နိဗ္ဗစနဝိတ္ထာရော၊ ဝစနတ္ထကို အကျယ်ပြဆိုခြင်းသည်။ နိေဿသုပဒေသတော၊ အကြွင်းမဲ့ညွှန်ပြခြင်းဖြစ်သောကြောင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ မည်၏။ အက္ခရာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဧတေသံ ဗျဉ္ဇနပဒါနံ၊ ထိုသဒ္ဒါပုဒ်တို့၏။ သမ္ပတ္တိယာ၊ ပြည့်စုံခြင်းကောင်းခြင်းကြောင့်။ သမ္ပန္နတာယ၊ ပြည့်စု့သည် ကောင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗျဉ္ဇနံ၊ မည်၏။
တတြ၊ ထိုစကားရပ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတ္တံ့သည်ကား။ အဿ၊ ထိုဗြဟ္မစရိယ၏။ အတ္ထပဒသမာယောဂေါ ၁၊ အနက်ပုဒ်တို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းသည်၎င်း။ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိ စ၊ သဒ္ဒါ၏ပြည့်စုံခြင်းသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) အက္ခရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သင်္ကာသေတိ၊ အကျဉ်းပြ၏။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပကာသေတိ၊ အကျဉ်းပြ၏။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပကာသေတိ၊ ရှေးဦးစွာပြ၏။ ဗျဉ္ဇနေဟိ၊ ဝါကျတို့ဖြင့်။ ဝိပရတိ၊ ဖွင့်ပြ၏။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိဘဇတိ၊ ဝေဘန်၏။ နိရုတ္တီတိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥတ္တာနီကရောတိ၊ ထင်စွာပြ၏။ နိဒ္ဒေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပညပေတိ၊ အပြားအားဖြင့် သိစေ၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ ဝါ၊ ထိုအတူ။ အက္ခရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥဂ္ဃါဋေတွာ၊ အကျဉ်းဖွင့်ပြ၍။ ဥဂ္ဃဋိတညုံ၊ ကညူပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိနေတိ၊ ဆုံးမတတ်၏။ ဗျဉ္ဇနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိပေဉ္စတွာ၊ ချဲ့၍။ ဝိပဉ္စိတညုံ၊ တညူပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိနေတိ၊ ၏။ နိရုတ္တီတိ၊ တို့ဖြင့်။ နေတွာ၊ ဆောင်၍။ နေယျံ၊ နေယျပုဂ္ဂိုလ်ကို။ နိဒ္ဒေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိနေတိ၊ ၏။ ဧဝဉ္စ၊ သို့လျှင်။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤဗြဟ္မစရိယဓမ္မသည်။ ဥဂ္ဃဋိယမာနော၊ အကျဉ်းဖွင့်လှစ်အပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ သည်ဖြစ်၍။ ဥဂ္ဃဋိတညုံ၊ တညူပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝိနေတိ၊ ၏။ ဝိပဉ္စိယမာနော၊ ချဲ့အပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ချဲ့အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝိပဉ္စိတညုံ၊ တညူပုဂ္ဂိုလ်ကို။ (ဝိနေတိ၊ ၏။) နိယျမာနော၊ ဆောင်အပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ဆောင်အပ်သည်ဖြစ်၍။ နေယျံ၊ နေယျပုဂ္ဂိုလ်ကို။ (ဝိနေတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုသုံးပါးတို့တွင်။ ဥဂ္ဃဋနာ၊ အကျဉ်းဖွင့်ပြခြင်းသည်။ အာဒိ၊ အစတည်း။ ဝိပဉ္စနာ၊ ချဲ့ခြင်းသည်။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်တည်း။ ဝါ၊ ၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) နယနံ၊ ဆောင်ခြင်းသည်။ အန္တေ၊ အဆုံးတည်း။ ဝါ၊ ၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ၊ ဤသိုပသော အပြားအားဖြင့်။ တီသု ကာလေသု၊ တို့၌။ တိဓာ၊ ဖြင့်။ ဒေသိတော၊ ဟောအပ်သော။ (ဓမ္မော၊ ဗြဟ္မစရိယ တရားသည်။) ဒေါသတ္တယဝိဓမနော၊ ဒေါသသုံးပါး အပေါင်းကို ပယ်ဖျောက်လျက်။ ဂုဏတ္တယဝဟော၊ ဂုဏ်သုံးပါးအပေါင်းကို ဆောင်သည် ဖြစ်၍။ တိဝိဓဝေနေယျဝိနယနော၊ သုံးပါးအပြားရှိသော ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်းကို ဆုံးမတတ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့လည်း။ တိဝိဓ-ကလျာဏော၊ ရှိသော။ အယံ ဓမ္မော၊ ဤဗြဟ္မစရိယတရားသည်။ အတ္ထဗျဉ္ဇနပါရိပူရိယာ၊ အနက်သဒ္ဒါတို့၏။ သဗျဍ္ဍနော၊ သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ ပရိပုဏ္ဏောည၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံ၏။ ပရိသုဒ္ဓေါ၊ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
အတ္ထဂမ္ဘီရတာဒိအာဒီသု၊ တို့၌။ တန္တိအတ္ထော၊ ပါဠိတော်၏အနက်သည်။ အတ္ထောနာမ၊ မည်၏။ တန္တိ၊ ပါဠိတော်သည်။ ဓမ္မော၊ မည်၏။ တန္တိယာ စ၊ ကို၎င်း။ တန္တိအတ္ထဿ စ၊ ပါဠိတော်၏အနက်ကို၎င်း။ ယထာဘူတာစ ဗောဓော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာသိခြင်းသည်။ ပဋိဝေဓော၊ မည်၏။ မနသာစဝတ္ထောပိတာယ၊ စိတ်ဖြင့်ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်သော။ တန္တိယာ၊ ကို။ ဒေသနာ၊ ဟောခြင်းသည်။ ဒေသနာ (နာမ)၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတေ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးကုန်သော။ တေ အတ္ထာဒယော၊ တို့သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သသာဒီဟိ၊ ယုန်ငယ်စသည်တို့သည်။ မဟာသမုဒ္ဒေါ၊ ကို။ (ဒုက္ခေါဂါဟော) ဝိယ စ၊ သက်ဝင်နိုင်ခဲ့သကဲ့ သို့၎င်း။ အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌာ စ၊ ကုန်သည်၎င်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂမ္ဘီရာ၊ နက်နဲကုန် ၏။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ဟေတုဖလံ၊ အကြောင်း၏အကျိုးသည်။ အတ္ထော နာမ၊ မည်၏။ ဟေတု၊ သည်။ ဓမ္မော၊ မည်၏။ ပညတ္တိ၊ သည်။ ဒေသနာ၊ မည်၏။ ယထာဓမ္မံ၊ လျော်စွာ။ ဓမ္မာဘိလာပေါ၊ သဘောတရား ကိုဟောသော။ သဒ္ဒါတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ အနုလောမ။ပ။ဝသေန၊ အနုလုံ ပဋိလုံ အကျဉ်းအကျယ် အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကထနံ၊ ဟောခြင်းတည်း။ အဘိသမယော၊ သိခြင်း သည်။ ပဋိဝေဓော၊ မည်၏။ အတ္ထာနုရူပံ၊ စွာ။ ဓမ္မေသု၊ တို့၌၎င်း။ ဓမ္မာနုရူပံ၊ စွာ။ အတ္ထေသု၊ တို့၌၎င်း။ ပညတ္တိပထာနုရူပံ၊ ပထအားလျော်စွာ။ ပညတ္တီသု၊ တို့၌၎င်း။ အဝဗောဓော၊ သက်ဝင်၍သိခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ တေသံ၊ တေသံ ဓမ္မာနံ၊ ပဋိဝိဇ္ဈိတဗ္ဗော၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော။ သလက္ခဏသင်္ခါတော၊ မိမိသဘောလက္ခဏာဟု ဆိုအပ်သော။ အဝိပရီတသဘာဝေါ၊ မဖောက်မပြန် မှန်ကန်သော သဘော သည်။ (ပဋိဝေဓော၊ မည်၏။) စ၊ ဆက်။ ဧတေ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ တေ အတ္ထာဒယော၊ တို့သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အနုပစိတကုသလသမ္ဘာရေတိ၊ ဆည်းပူးအပ်သော ကုသိုလ်အဆောက်အဦး မရှိကုန်သော။
ဒုပ္ပညေတိ၊ ပညာမဲ့ကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သသာဒီဟိ၊ တို့သည်။ မဟာသမုဒ္ဓေါ၊ ကို။ (ဒုက္ခောဂါယော) ဝိယ စ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ (အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌော) ဝိယ စ၊ ကဲ့သို့၎င်း။ ဒုက္ခောဂါဟာ စ၊ ကုန်သည်၎င်း။ အလဗ္ဘနေယျပတိဋ္ဌာ စ၊ ကုန်သည်၎င်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂမ္ဘီရာ၊ နက်နဲကုန်၏။ တေသု၊ ထိုဂမ္ဘီရလေးပါးတို့တွင်။ ပဋိဝေဓဿာပိ၊ ၏လည်း။ အတ္ထသန္နိဿိတတ္တာ၊ အနက်ကိုမှီသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထဂမ္ဘီရတာ ပဋိဝေဓဂမ္ဘီရတာဟိ သာတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ဟူမူကား။) တာသံ၊ ထိုအတ္ထဂမ္ဘီရတာ, ပဋိဝေဓဂမ္ဘီရတာတို့၏။ အတ္ထဂုဏာဒီပနတော၊ အနက်၏ဂုဏ်ကို ပြခြင်းကြောင့်တည်း။ ဓမ္မဒေသနာနံ၊ တို့၏။ ဗျဉ္ဇနသန္နိဿိတတ္တာ၊ သဒ္ဒါကို မှီသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဓမ္မ။ပ။သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာသံ၊ ထိုဓမ္မဂမ္ဘီရတာ, ဒေသနာဂမ္ဘီရတို့၏။ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိဒီပနတော၊ သဒ္ဒါ၏ ပြည့်စုံခြင်းကို ပြုခြင်းကြောင့်တည်း။
အတ္ထေသု၊ အနက်တို့၌။ ပဘေဒဂတံ၊ အထူးအပြားသို့ ရောက်သော။ ဝါ၊ အထူးအပြားကိုသိသော။ ဉာဏံ၊ သည်။ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ အတ္ထဓမ္မနိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါသု၊ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါတို့၌။ ပဘေဒဂတံ၊ သော။ ဉာဏံ၊ သည်။ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်။ ဣမိဿာပိ ပဋိသမ္ဘိဒါယ၊ ဤပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါ၏လည်း။ အတ္ထဝိသယတ္ထာ၊ အနက်လျှင် ဖြစ်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါဝိသယတော သာတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အတ္ထသမ္ပတ္တိယာ၊ အနက်၏ ပြည့်စုံခြင်းသည်။ အသတိ၊ သော်။ တဒဘာဝတော၊ ထိုအတ္ထပဋိသမ္ဘိဒါ, ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒါနှစ်ပါးတို့၏ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဓမ္မောတိ၊ ကား။ တန္တိ၊ ဒေသနာပါဠိတည်း။ နိရုတ္တီတိ၊ ကား။ တန္တိပဒါနံ၊ ဒေသနာပါဠိပုဒ်တို့ကို။ နိဒ္ဓါရေတွာ၊ ထုတ်နုတ်၍။ ဝစနံ၊ ဖွင့်ဆိုခြင်းတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဓမ္မနှင့် နိရုတ္တိတို့၌။ ပဘေဒဂတာနိ၊ ကုန်သော။ ဉာဏာနိ၊ တို့သည်။ ဓမ္မနိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မနိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါဝိသယတော သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ၊ သဒ္ဒါ၏ပြည့်စုံခြင်းသည်။ အသတိ၊ သော်။ တဒဘာဝတော၊ ထိုဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒါ, နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒါနှစ်ပါးတို့၏ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ပရိက္ခကဇနပ္ပသာဒကန္တိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည့်။ ဟေတုအတ္ထော၊ ဟိတ်အနက်ရှိ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကိံကုသလဂဝေသီနံ၊ အပြစ်ကင်းသော ကုသိုလ်ကား အဘယ်နည်းဟုရှာမှီးလေ့ရှိကုန်သော။ ပရိက္ခကဇနာနံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်တတ်သော ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ပသာဒါဝဟံ၊ ကြည်ညိုခြင်းကို ဆောင် တတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာတ္ထံ၊ အနက်နှင့်ပြည့်စုံ၏။ အတ္ထသမ္ပန္နန္တိ၊ အနက်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဟူ၍။ ဟေတုနော၊ အကြောင်းကို။ ဖလေန၊ ပညာရှိတို့ကို ကြည်ညိုစေတတ်သော အကျိုးဖြင့်။ အနုမာနံ၊ နိုင်းဆ၍ သိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကိံဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်းဟူမူ။) နဒီပူရေန၊ မြစ်ရေပြည့်ခြင်း ဖြင့်။ ဥပရိ၊ အထက်အညာ၌။ ဝုဋ္ဌိပ္ပဝတ္တိယာ၊ မိုးရွာခြင်းကို။ အနုမာနံ ဝိယ၊ နိုင်းဆ၍သိခြင်းကဲ့သို့တည်း။ ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုဓမ္မ၏။ သာတ္တကဘာ၊ အနက်နှင့်ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကို။ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယတာယ၊ ပညာရှိတို့သည်သာလျှင် သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) သာ၊ ထိုပညာရှိတို့သည်သာလျှင် သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ပရမဂမ္ဘီရသဏှသုခုမဘာဝတော၊ အလွန်နက်နဲ နူးညံ့သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသောတိအာဒိ၊ သော။ ဧတံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လောကိယဇနပ္ပသာဒကန္တိ သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ လောကိယဇနဿ၊ လောက၌ အကျုံးဝင်ကာမျှ ဖြစ်သော သာမန်လူအပေါင်း၏။ ပသာဒါဝဟံ၊ ကြည်ညိုခြင်းကို ဆောင် တတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗျဉ္ဇနံ၊ သဒ္ဒါနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဟိ၊ မှန်။ လောကိယဇနော၊ သည်။ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ တုဿတိ၊ အားရနှစ်သိမ့်၏။ ဣဓာပိ၊ ဤစကားရပ်၌လည်း။ ဟေတုနော၊ အကြောင်းကို။ ဖလေန၊ အကျိုးဖြင့်။ အနုမာနံ၊ နှိုင်းဆ၍ သိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုဓမ္မ၏။ သဗျဉ္ဇနတာ၊ သဒ္ဒါနှင့် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကို။ သဒ္ဒေယျတာယ၊ ယုံကြည်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) သာ၊ ထိုယုံကြည်အပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ အာဒီကလျာဏဒိဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
အထ ဝါ၊ ကား။ ပဏ္ဍိတကဝေဒနီယတော သာတ္ထန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပညာပဒဋ္ဌာနတာယ၊ ပညာ၏ နီးသော အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထသမ္ပန္နတံ၊ အနက်နှင့်ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတော၊ ကြောင့်။ ပရိက္ခကဇနပ္ပသာဒကံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်တတ်သော ပညာရှိပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်းကို ကြည်ညိုစေတတ် ၏။ သဒ္ဓေယျတော သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ သဒ္ဓါပဒဋ္ဌာနတာယ၊ သဒ္ဓါ၏ နီးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နတံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတော၊ ကြောင့်။ လောကိယဇနပ္ပသာဒကံ၊ စေတတ် ၏။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ လည်း။ (ဤ၌ ဧဝမတ္ထ-ဟု ရှိရာတွင် ဧဝမ္ပေတ္ထ-ဟု သီမူနှင့်အညီ ရှိစေရမည်။) ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်တို့၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ဂမ္ဘီရာဓိပ္ပါယတော သာတ္ထန္တိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယတော၊ အဓိပ္ပါယ်ဖြင့်။ အဂါဓာပါရတာယ၊ မထောက်မှီသည် ၏ အဖြစ်, တဖက်ကမ်း ကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အလွန်နက်ကျယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္ထသမန္နံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အညထာ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့်။ တဒဘာဝတော၊ ထိုအနက်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဥတ္တာနပဒတော သဗျဉ္ဇနန္တိ၊ ကား။ သုဇောဓသဒ္ဒတာယ၊ သိလွယ် သော သဒ္ဒါရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗျဉ္ဇနသမ္ပန္နံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပရမဂမ္ဘီရဿာပိ၊ အလွန်နက်နဲ သော်လည်း။ ဝါ၊ အလွန်နက်နဲသည်လည်းဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ ၏။ (ဘာဝ-၌စပ်) ဝေနေယျာနံ၊ ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သုဝိညေယျဘာဝါပါဒနတော၊ သိလွယ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းကြောင့် တည်း။ သဗ္ဗောပိ၊ သော။ ဧသ ဧသော၊ ဤအဖွင့်စကားရပ်အပေါင်းကို။ ပဌမဿ၊ ရှေးဦးစွာသော။ အတ္ထဒွယဿ၊ “အတ္ထသမ္ပတ္တိယာ သာတ္ထံ, ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ သဗျဉ္ဇနံ” ဟူသော အနက်နှစ်ခုအပေါင်း၏။ ပပေဉ္စာ၊ အကျယ်ဖွင့်ဟူ၍။ (ပဘေဒေါ-ကို ပပေဉ္ဇာ-ဟု သီမူအတိုင်း ပြင်ပေးသည်) ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ ဧဝ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထို နောက်နောက် အဖွင့်စကားရပ်တို့၌။ သံဝဏ္ဏိတံ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်၏။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။
ဧတ္ထ၊ ဤနောက် အဖွင့်စကားရပ်တို့၌။ ဝိကပ္ပဿ ဝါ၊ ဝိကပ်အနက်ရှိသော ဝါ-သဒ္ဒါကို၎င်း။ သမုစ္စယဿ ဝါ၊ သမုစ္စည်းအနက်ရှိသော စ-သဒ္ဒါကို၎င်း။ အဂ္ဂဟဏံ၊ မယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပနေတဗ္ဗဿတိ၊ ကား။ ပက္ခိပိတဗ္ဗဿ၊ ထည့်စွက်အပ်သော။ အဝုတ္တဿ၊ ဒေသနာ၌ တိုက်ရိုက်မဟော အပ်သေးသော။ ဝေါဒနတ္ထဿ၊ ဖြူစင်သောအနက်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင်တည်း။ အလုံးစုံ သော အဖို့တို့ဖြင့်။ ပရိပုဏ္ဏတာယ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပနေတဗ္ဗဿတိ၊ ကား။ သံကိလေသဓမ္မဿ၊ ညစ်နွမ်းသောတရား၏။ (အဓိပ္ပါယတ္ထ အဖွင့်ဖြစ်သည်။)
ပဋိပတ္တိယာတိ၊ ကား။ သီလဝိသုဒ္ဓိယာဒိသမ္မပဋိပတ္တိယာ၊ သီလဝိသုဒ္ဓိ-အစရှိသော သမ္မာပဋိပတ်ကြောင့်။ တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုသမ္မာပဋိပတ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အဓိဂမဗျတ္တိတောတိ၊ ကား။ သစ္စပဋိဝေဓေန၊ သစ္စာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းဖြင့်။ အဓိဂမဝေယျတ္ထိယသမ္ဘာဝတော၊ အဓိဂမ၌ကျွမ်းကျင်သည်၏ အဖြစ်၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာတ္ထံ၊ အကျိုးနှင့် ပြည့်စုံ၏။ ကပိလဝတာဒိ ဝိယ၊ ကပိလရသေ့၏ အကျင့်စသည်ကဲ့သို့။ တုစ္ဆံ၊ အချည်းနှီးသည်။ နိရတ္ထကံ၊ အကျိုးမရှိသည်။ အဟုတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ အတ္ထသမ္ပန္နံ၊ အကျိုးနှင့်ပြည့်စုံ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) ပရိယတ္တိယာတိ၊ ကား။ ပရိယတ္တိဓမ္မအရိစယေန၊ ပရိယတ္တိတရားကို လေ့လာခြင်းဖြင့်။ အာဂမဗျတ္တိတောတိ၊ ကား။ ဒုရက္ခာကဓမ္မေသု၊ မကောင်းသဖြင့် ဟောကြားအပ်သောတရားတို့၌။ ပရိစယံ၊ လေ့လာခြင်းကို။ အဇနေတွာ၊ မဖြစ်စေမူ၍။ ဗာဟုသစ္စဝေယျတ္တိယသဗ္ဘာဝတော၊ များသောအကြားအမြင်ရှိသည်၏ အဖြစ် ၌ ကျွမ်းကျင်သည်၏အဖြစ်၏ ရှိခြင်းကြောင့်။ သဗျဉ္ဇနံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ၊ သဒ္ဒါ၏ပြည့်စုံ ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ သီလာဒိပဉ္စဓမ္မက္ခန္ဓယုတ္တတောတိ၊ ကား။ သီလာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စ၊ ဟိ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မကောဋ္ဌာသေဟိ၊ တရားအဖို့တို့နှင့်။ အဝိရဟိတတ္တာ၊ မကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ၊ ဏ္ဏဟူသည်။ အနဝသေသေန၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ပုဏ္ဏံ ပူရိတံ၊ ပြည့်စုံ၏။ နိရုပက္ကိလေသတောတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌိမာနဒိဥပက္ကလေသာတာဝတော၊ ဒိဋ္ဌိမာနအစရှိသော ညစ်ညူးကြောင်း၏ အရှိခြင်းကြောင့်။ နိတ္ထရဏတ္ထာယာတိ၊ ကား။ ဝဋ္ဋဒုက္ခတော၊ မှ။ နိဿရဏယ၊ ထွက်မြောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ လောကာမိသနိရပေက္ခတောတိ၊ ကား။ ကထဉ္စိပိ၊ တစုံတခုသော အခြင်းအရာဖြင့်လည်း။ တဏှာသန္နိဿယဿ၊ တဏှာဟူသော မှီရာကို။ အနိဿယနတော၊ မမှီခြင်းကြောင့်။
ဧဝံ၊ ဖြင့်။ အာဒိကလျာဏတာဒိအပဒေသေန၊ အာဒိကလျာဏတာ –အစရှိသည်ကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား၏။ ပုရိမဝေသာရဇ္ဇဒွယဝသေန၊ ရှေးဖြစ်သော ဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်နှစ်ခုအပေါင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ သွာက္ခာတတံ၊ တအဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတွာ၊ ပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ပစ္ဆိမဝေသာရဇ္ဇဒွယဝသေနာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ တံ၊ ထိုသွာက္ခာတအဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အတ္ထ။ပ။ သွာက္ခာတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ အကျဉ်းအားဖြင့် ဆိုတော်မူပြီး၍။ တမတ္တံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဗျတိရေကမုခေန၊ ပြောင်းပြန်အနက်ကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဝိဘာဝေန္တော၊ ထင်စွာပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ယထာ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝိပလ္လာသမာပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ တေသံ၊ ထိုကိတ္ထီတို့ ၏။ ဓမ္မေ၊ ၌။ အန္တရာယိကာတိ၊ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်ကုန်၏ ဟူ၍။ ဝုတ္တဓမ္မာနံ၊ ဟောအပ်သောတရား ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိနိပါတကာဒီနံ၊ သတ္တဝါကို ပျက်စီးစေခြင်း သေစေခြင်း အစရှိသည်တို့၏။ အန္တရာယိကတ္တာဘာဝတော၊ အန္တရာယ်ကို ပြုတတ်သည်၏အဖြစ်ကို မရှိခြင်းကြောင့်။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ အပါယူပပတ္တိဟေတုတာယ၊ အပါယ်၌ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏အဖြစ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိယျာနိကတ္တာဘာဝတောတိ၊ ကာ။ အတမ္မယထာဘာဝတော စ၊ ထိုကိစ္စကိုပြီးစေတတ်သည်၏ အဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ တမ္မယထာမည်သော တဏှာ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော ဝိပဿနာ၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ (ဝိပရီတော ဧဝ ဟောတိ-၌စပ်) သံသာရတော၊ မှ။ နိယျာနိကာတိ၊ ထွက်သွားတတ်-ထုတ်ဆောင်တတ်ကုန်၏။ ဝုတ္တဓမ္မာနံ၊ ဟောအပ်ကုန်သော။ ဧကစ္စယညကိရိယာပကတိပုရိသန္တရညာဏာဒီနံ၊ အချို့သော ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ပြုသောအမှု, ပကတိနှင့် ပုရိသတို့၏ ကွဲပြားခြင်းကို သိသောဉာဏ်အစရှိသည်တို့၏။ တတော၊ ထိုသံသရာမှ။ နိယျာနိ ကတ္တာဘာဝတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဝိပရိတော ဧဝ၊ ဖောက်ပြန်ချွတ်ယွင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေနာတိ၊ ကား။ အတ္ထဿ၊ ၏။ ဝိပလ္လာသာပဇ္ဇနေန၊ ဖောက်ပြန်ချွတ်ယွင်းခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ တေ အညတိတ္တိယာ၊ တို့သည်။ (တေ၏ အစွဲကိုပြသည်) တထာဘာဝနတိက္ကမနတောတိ၊ ကား။ သမ္မန္တရာယာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စန္နံ၊ တို့၏။ အန္တရာယိကဘာဝဿ၊ ကို၎င်း။ အရိယမဂ္ဂဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ နိယျာနိကတာဝဿ၊ ကို၎င်း။ ကဒါစိပိ၊ ၌သော်လည်း။ အနတိဝတ္တနတော၊ မလွန်ခြင်းကြောင့်။
နိဗ္ဗာနာနုရူပါယ ပဋိပတ္တိယာတိ၊ ကား။ အဓိဂန္တဗ္ဗဿ၊ ရအပ် သိအပ်သော။ သဗ္ဗာသင်္ခတဝိနိဿဋဿ၊ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတို့မှ ထွက်မြောက်-ကင်းလွတ်သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ အား။ အနုရူပါယ၊ သော။ သဗ္ဗသင်္ခါရနိဿရ-ဏူပါယဘူတာယ၊ အလုံးစုံသောသင်္ခါရတို့မှ ထွက်မြောက်ကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သပုဗ္ဗဘာဂါယ၊ ပုဗ္ဗဘာဂ ဝိပဿနာအကျင့်နှင့်တကွ ဖြစ်သော။
သမ္မာပဋိပတ္တိယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ အက္ခတတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ပဋိပဒါနုရူပဿတိ၊ ကား။ သဗ္ဗဒုက္ခနိယျာနိကဘူတာ၊ ဖြစ်သော။ အာရမ္မဏကရဏမတ္တေနာပိ၊ မျှဖြင့် သော်လည်း။ ကိလေသေဟိ၊ တို့သည်။ အနာသမနီယာ၊ မသုံးသပ်အပ်သော။ ယာဒိသီ၊ အကြင်သို့သော။ ပဋိပဒါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဒနုရူပဿ၊ ထိုသို့သော သမ္မာပဋိပတ်အားလျော်သော။ သုပညတ္တာတိ၊ ကား။ သီလာဒိက္ခန္ဓတ္တယသင်္ဂဟိတာ၊ သော။ သမ္မာဒိဋ္ဌိအာဒိပ္ပဘေဒါ၊ စသည်အပြားရှိသော အကျင့်ကို။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိအာဒိဋ္ဌိအာဒီနံ၊ တို့ကို။ ပဟာယိကဘာဝေန၊ ပယ်တတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သုဋ္ဌု သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဝိဟိတာ၊ ကိလေသာအညစ်အကြေးမှ စင်ကြယ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သမေတိ၊ တူညီ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ မဂ္ဂနိဗ္ဗာနာနံ၊ တို့၏။ ပဋိပဒါပဋိပဇ္ဇီယဘာဝေဟိ၊ ရောက်ကြောင်းအကျင့်၏ အဖြစ်, ရောက်အပ်သော တရား၏ အဖြစ်တို့ဖြင့်။ အညမညာနုရူပတာယ၊ အချင်းချင်းလျော်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သွာက္ခာတတံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တိဝိဓဿာပိ၊ သော။ လောကုတ္တရဓမ္မဿ၊ ၏။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သွာက္ခာတတံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အရိယမဂ္ဂေါ စေတ္ထာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အန္တဒွယန္တိ၊ ကား။ သဿတုစ္ဆေဒံ၊ သဿတနှင့် ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိကို၎င်း။ ကာမသုခအတ္တကိလမထာနုယောဂံ၊ ဂကို၎င်း။ လီနုဒ္ဓစ္စံ၊ စ္စကို၎င်း။ ပတိဋ္ဌာနာယူဟနံ၊ ပတိဋ္ဌာနှင့် အာယူဟနကို၎င်း။ ဣတိ ဧဝံ ပဘေဒံ၊ ဤသို့အပြားရှိသော။ အန္တဒွယံ၊ အစွန်းအဖို့ တရားနှစ်ပါးအပေါင်းကို။ အနုပဂမ္မာတိ၊ ကား။ အနုပဂန္တွာ၊ မကပ်ရောက်မူ၍။ ဝါ၊ ကား။ အနုပဂမနဟေတု၊ မကပ်ရောက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ပဋိပဿဒ္ဓကိလေသာနီတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝူပသန္တကိလေသာနိ၊ ငြိမ်းပြီးသော ကိလေသာရှိကုန်၏။ ပဋိပဿဒ္ဓိပ္ပဟာနဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ပဟီနာဒေါသာနိ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော အပြစ်ဒေါသရှိကုန် ၏။ သဿတာဒိသဘာဝဝသေနာတိ၊ ကား။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဝေါ၊ တို့အား။ သဿတဉ္စ ဓမ္မံ၊ အမြဲတမ်း တည်ရှိသော တရားကိုလည်း။ ဒေသေဿမိ၊ အံ့။ အမတဉ္စ ဓမ္မံ၊ သေခြင်းကင်းသော တရားကို၎င်း။ တာဏဉ္စ ဓမ္မံ၊ စောင့်ရှောက်တတ်သောတရားကို၎င်း။ လောဏဉ္စ ဓမ္မံ၊ ပုန်းအောင်းရာဖြစ်သော တရားကို ၎င်း။ ဒေသေဿာမိ၊ အံ့။” ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တေသု တေသု သုတ္တေသု၊ တို့၌။ သဿတာဒိဘာဝကိတ္တနဝသေန၊ သဿတ-စသည်၏အဖြစ်ကို ပြောကြားသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။
၁၄၈။ ရာဂဒီနံ။ပ။ ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ၊ ကား။ “ဣမိနာ အရိယမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ မမ၊ အား။ ဝါ၊ ငါ၏သန္တာန်၌။ ရာဂါဒယော၊ ပဟီနာ၊ ကုန်၏။” ဣတိ၊ သို့။ အနညနေယျေန၊ သူတပါးသည် မသိစေအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သူတပါးက မသင်မပြအပ်သည်ဖြစ်၍။ သယံ အတ္တနာ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ရှုအပ်၏။ ဣတိ-တသ္မာကြောင့်။ သန္ဒိဋ္ဌိ၊ မည်၏။ သန္ဒိဋ္ဌိ ဧဝ၊ သာလျှင်။ သန္ဒိဋ္ဌိကော၊ မည်၏။
တေန တေန အရိယသာဝကေန၊ သည်။ ပရသဒ္ဓါယ ပရဿ သဒ္ဒဟနေန၊ သူတပါးကို ယုံကြည်သဖြင့်။ ပရနေယျေန၊ သူတပါးက သိစေအပ်သင်ပြအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဂန္တဗ္ဗတံ၊ သိအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ကရဏဘူတေန၊ ကရိုဏ်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ (ဝိဘတ်၏အနက်ကိုဖွင့်သည်) ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပသတ္ထာ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော။ ဒိဋ္ဌိ၊ အမြင်သည်။ ဝါ၊ ပညာသည်။ သန္ဒိဋ္ဌိ၊ မည်၏။ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ ယထာ၊ ဟူသောပုဒ်ကဲ့သို့တည်း။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ အတ္တနာ၊ မိမိနှင့်။ သမ္ပယုတ္တာယ၊ ယှဉ်သော။ သန္ဒိဋ္ဌိယာ၊ ချီးမွမ်းအပ်သောမဂ်ပညာဖြင့်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ဇယတိ၊ အောင်တတ်၏။ အရိယာ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ဇယတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ အာရမ္မဏကရဏေန၊ အားဖြင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝိသယီဘူတာယ၊ အာရုံပြုတတ်သည့်တရားဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သန္ဒိဋ္ဌိယာ၊ ဖြင့်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ဇယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
ဘာဝနာဘိသမယဝသေန၊ ဖြင့်။ မဂ္ဂဓမ္မော၊ သည်။ သစ္ဆိကိရိယာဘိသမယဝသေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနဓမ္မော၊ သည်။ ဟေဋ္ဌိမံ၊ သော။ ဖလမ္ပိ၊ သည်လည်း။ သကဒါဂါမိဝိပဿနာဒီနံ၊ သကဒါဂါမ်ဖိုလ်အလို့ငှာ ပွားစေအပ်သော ဝိပဿနာစသည်တို့၏။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပရိမဂ္ဂါဓိဂမဿ၊ အထက်မဂ်ကိုရခြင်း၏။ ဥပနိဿယဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ပရိယာယတော၊ ပရိယာယ်အားဖြင့်။ (ဝတ္တဗ္ဗတံ-၌စပ်) ဒိဿာမာနော၊ မြင်အပ်သည်ရှိသော်။ ဝဋ္ဋဘယံ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲဘေးကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ရ၏။
၁၄၉။ နာဿ ကာလောတိ၊ ကား။ အဿ၊ ထိုတရားအား။ အာဂမေတဗ္ဗော၊ ငံ့လင့်အပ်လော။ ကာလော၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဟိ၊ ဥပမာဖြင့် ထင်စွာပြဦးအံ့။ လောကိယကုသလဿ၊ အား။ (ကာလော အတ္ထိ-၌စပ်) ဥပပဇ္ဇေ အပရပရိယာယေတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဖလဒါနံ၊ အကျိုးပေးခြင်းကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ အာဂမေတဗ္ဗော၊ သော။ ကာလော၊ သည်။ အတ္ထီယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတဿ၊ ထိုလောကုတ္တရာ ကုသိုလ်အား။ ကာလော၊ သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ-အယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ န ပဉ္စာဟာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပကဋ္ဌောတိ၊ ကား။ ဒူရော၊ သော။ အဿ၊ ထိုလောကီကုသိုလ်အား။ ဖလဒါနံ၊ ကို။ ပတိ၊ ၍။ ပကဋ္ဌော၊ ဝေးသော။ ကာလော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာလိကော၊ ၏။ ကာလန္တရဖလဒါယီ၊ ကာလတပါး၌ အကျိုးပေးလေ့ရှိသော လောကီကုသိုလ်တရားကိုရ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အတ္တနောဖလဒါနေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပတ္တောတိ၊ ကား။ ဥပနီတော၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣဒန္တိ၊ ကား။ အကာလိကောတိ ပဒံ၊ ကို။
၁၅၀။ ဝိဓိန္တိ၊ ကား။ ဝိဓာနံ၊ အစီအရင်ကို။ ဧဟိ၊ လာလှည့်။ ပဿ၊ ရှုလှည့်။ ဣတိ ဧဝံ ပဝတ္တဝိဓိဝစနံ၊ ဤသို့ဖြစ်သော အစီအရင်စကားကို။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာတိ၊ ကား။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဥပလဗ္ဘမာနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပရိသုဒ္ဓတ္တာတိ၊ ကား။ ကိလေသမလဝိရဟေန၊ ကိလေသာအညစ်အကြေးမှ ကင်းသဖြင့်။ သဗ္ဗတာ၊ သိမ်း။ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ၊ ကြောင့်။ အမနုညမ္ပိ၊ မနှစ်မြို့ဖွယ် မစင်ကြယ်သော ဝတ္ထုသည်လည်း။ ကဒါစိ၊ ၌။ ပယောဇနဝသေန၊ အကျိုး၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ယထာသဘာဝပ္ပကာသနေန၊ ဟုတ်မှန်တိုင်း သော သဘောကိုပြသောအားဖြင့်။ ဒေဿတဗ္ဗံ၊ ပြသင့်သည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာသေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒဘာဝံ၊ ထိုသို့သော ပြသင့်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အနုညဘာဝပ္ပကာသနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၁၅၁။ ဥပနေတဗ္ဗော၊ ကပ်၍ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပနေယျော၊ ၏။ ဥပနေယျောဝ၊ သည်ပင် လျှင်။ ဩပနေယျိကော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမဿ အတ္ထဿ၊ ၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဥပနေတဗ္ဗောတိ ဩပနေယျိကောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စိတ္တေ၊ ၌။ ဥပနသနံ၊ ကပ်၍ဆောင်ခြင်းဟူ သည်။ ဥပ္ပါဒနံ၊ ဖြစ်စေခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒံ သင်္ခတေလောကုတ္တရဓမ္မေ ယုဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ဆိုငြားသော်လည်း။ စိတ္တေ ဥပနယနန္တိ၊ ဟူရာ၌။ အာရမ္မဏဘူတဿ၊ သော။ ဓမ္မဿ၊ နိဗ္ဗာန်တရားကို။ အာရမ္မဏဘာဝူပနယနေ၊ အာရုံ၏အဖြစ်သို့ ဆောင်ခြင်းကို။ အဓိပ္ပေတေ၊ အလိုရှိအပ်သည်ရှိသော်။ အသင်္ခတေပိ၊ အသင်္ခတတရား၌လည်း။ (ယုဇ္ဇေယျ-၌စပ်) အာရမ္မဏကရဏသင်္ခါတံ၊ သော။ ဥပနယနံ၊ ကို။ အရဟတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩပနေယျိကော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝါ၊ သိုပသောအနက်သည်။ ယုဇ္ဇေယျ၊ သင့်ရာ၏။ အလ္လီယနန္တိ၊ ကား။ ဖုသနံ၊ တွေ့ခြင်းကို။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ အရိယပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဥပနေတိ၊ ၏။ ဣတိ-အယံ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။ (ကံ-ပုဒ်ထည့်၍ ပြသည်)။
၁၅၂။ ဝိညူဟီတိ၊ ကား။ ဝိဒူဟိ၊ ပညာရှိတို့သည်။ ပဋိဝိဒ္ဓသစ္စေဟိ၊ ထိုးထွင်း၍သိအပ်ပြီးသော သစ္စာ ရှိသော အရိယာ ပညာရှိတို့သည်။ ဝါ၊ သစ္စာလေးပါးမြတ်တရားကို ထိုးထွင်း၍သိပြီးသော အရိယာ ပညာရှိ တို့သည်။ ဣတိအယံ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ တေ၊ ထိုအရိယာ ပညာရှိတို့သည်။ ဧကံသတော၊ အားဖြင့်။ ဥဂ္ဃဋိတညူအာဒယော၊ တို့သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဂ္ဃဋိတညူအာဒီဟီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပစ္စတ္တန္တိ ဧတဿ၊ ပုဒ်၏။ ပတိ အတ္တနိ၊ အသီးအသီးသော မိမိ၌။ ဝါ၊ မိမိ မိမိ၌။ ဣတိ၊ သို့။ ဘုမ္မဝသေန၊ သတ္တမီဝိဘတ်၏အစွမ်းဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တနိ အတ္တနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ သိအပ်-ခံစားအပ်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ပြီ။ ကထံ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဘွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဘာဝိတော မေတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ မေတိ ဣမိနာ၊ မေ-ဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်။ (ဒေဿတွာ-၌စပ်) ပစ္စတ္တန္တိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ အနွယတော၊ အလျော်အားဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ ဗျတိရေကေန၊ ပြောင်းပြန်အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ န ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သိလွယ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဝိညူဟီတိဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ အန္တောဂဓာဝဓာရဏံ၊ အတွင်းဝင်သော အဝဓာရဏအနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဗာလာနံ ပန အဝိသယော စေသာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောစကားအစဉ်ဖြင့်။ (ဒေဿတွာ-၌စပ်) အာဒိကလျာဏတာဒိနာ စ၊ အာဒိကလျာ ဏ၏ အဖြစ်စသည်ဖြင့်၎င်း။ အညမညဿ၊ အား။ အနုရူပဒေသနာယ စ၊ သင့်လျော်သော ဒေသနာဖြင့်၎င်း။ (ဤအရာ၌ သီမူနှင့်အညီ စ-သဒ္ဒါရှိရမည်၊ ၎င်းကရိုဏ်းနှင့်ပုဒ်ကို သွာက္ခာတတံ-၌စပ်၊ သို့မဟုတ် ဒေဿတွာ-၌ပင် ဝိသေသကရိုဏ်းအဖြစ်ဖြင့် စပ်) ဓမ္မဿ၊ ၏။ သွာက္ခာတတံ၊ တ-မည် သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမံ ပဒံ၊ နောက်နောက်ဖြစ်သောပုဒ်သည်။ ပုရိမဿ ပုရိမဿ၊ ၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းပြစကားတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အပိ စာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သန္ဒိဋ္ဌိကတ္တာတိ၊ ကား။
ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ ဓမ္မော၊ ကို။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ သာမံ၊ ကိုယ်တိုင်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ရှုမြင်အပ်၏။ (အယံ၊ ဓမ္မော၊ သည်။) သန္ဒိဋ္ဌိယာ၊ ချီးမွမ်းအပ်သော ပညာဖြင့်။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ ဝိဒ္ဓံသေတိ၊ ဖျက်ဆီးတတ်၏။ သန္ဒဿနဉ္စ၊ ရှုမြင်ခြင်းကို လည်း။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သွာက္ခာတော၊ တိတ္တိယဓမ္မေ၊ ၌။ တဒဘာဝတော၊ ထိုသန္ဒိဋ္ဌိက၏အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ သေသပဒေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
၁၅၃။ တေဿဝ န္တိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကာကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဖွင့်ဆိုသင့် ဖွင့်ဆို ထိုက်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယံ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိကထာ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃-သံဃာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၅၄။ အရိယသံဃဂုဏာတိ၊ ကား။ ကိလေသေဟိ၊ တို့မှ။ အာရကတ္တာ စ၊ ဝေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့် ၎င်း။ အနယေ၊ စီးပွားမဲ့အမှုအကျင့်တို့ကို။ န ဣရိယနတော စ၊ အကျင့်ခြင်း-မဖြစ်စေခြင်းကြောင့်၎င်း။ အယေ၊ ကြီးပွားချမ်းသာကြောင်းအမှုအကျင့်တို့ကို။ ဣရိယနတော စ၊ ကျင့်ခြင်း-ဖြစ်စေခြင်းကြောင့်၎င်း။ သဒေဝကေန၊ သော။ လောကေန၊ လူအပေါင်းသည်။ သရဏန္တိ၊ ကိုးကွယ်ရာဟူ၍။ အရဏီယတော စ၊ ဆည်းကပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်းသည်။ အရိယော စ၊ လည်းမည်၏။ သံဃော စ၊ လည်းမည်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရိယသံဃော၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ သံဃော၊ အပေါင်းတည်း။ အရိယသံဃော၊ အပေါင်း။ တဿ၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်အပေါင်း၏။ ဂုဏာ၊ တို့ကို။
၁၅၅။ ယံ သမ္မာပဋိပဒံ၊ ကို။ ပဋိပန္နော၊ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သုဋ္ဌုပဋိပန္နောတိ၊ ကောင်းစွာကျင့်သူဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သာ အရိယမဂ္ဂပဋိပဒါ၊ ထိုအရယမဂ်ဟူသော အကျင့်သည်။ ပဋိပက္ခဓမ္မေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက် တရားတို့ကို။ အနိဝတ္ထဓမ္မေ၊ ပြန်လာခြင်းသဘောမရှိသည်တို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပဇဟနတော၊ ပယ်တတ် သောကြောင့်၎င်း။ သယမ္ပိ၊ သမ္မာပဋိပတ်ဟူသော မိမိကိုယ်တိုင်သည်လည်း။ အနိဝတ္တိဓမ္မာ စ၊ ဆုတ်နစ် ခြင်း သဘောမရှိသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဓိဂန္တဗ္ဗဿ၊ ရအပ် သိအပ်သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ အား။ ဧကံသတော၊ အားဖြင့်။ အနုလောမီ စ၊ လျော်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အပစ္စနီကာ စ၊ မဆန့်ကျင်သည်၎င်း။ အနုဓမ္မဘူတာ စ၊ လျော်သော တရာဖြစ်၍ ဖြစ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ တဿာ၊ ထိုအရိယမဂ်အကျင့် ပဋိပတ်ကို။ ပဋိပန္နတ္တာ၊ ကျင့်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အရိယသံဃော၊ ကို။ သုပ္ပဋိပန္နောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနိဝတ္တိပဋိပဒန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဥဇုပ္ပဋိပတ္တိံ၊ ဖြောင့်မတ်သောအကျင့် ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်ဖန်အထပ်ထပ်။ နိဝတ္တနေ၊ ပြန်နစ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဥဇုပ္ပဋိပတ္တိ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အနုလောမပဋိပဒံ အပစ္စနိကပဋိပဒံန္တိ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ဉာယပ္ပဋိပတ္တိံ၊ သင့်မြတ်သောအကျင့်ကို။ (ဒေေဿတိ၊ ၏။) ဟိ၊ အကြောင်းကား။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဿ၊ ရောက်အပ်သော။ နိဗ္ဗနဿ၊ အား။ အနုလောမနေန စ၊ ကြောင့်၎င်း။ အပစ္စနီကတာယ စ၊ မဆန့်ကျင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အဿ၊ ထိုသမ္မာပဋိပတ်၏။ ဉာယတာ၊ မည်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဓမ္မာနုဓမ္မပဋိပဒန္တိ၊ ဣမိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ သာမိစိပ္ပဋိပတ္တိံ၊ လျော်သော်အကျင့် ကို။ (ဒေဿတိ၊ ၏။) ကသ္မာ၊ ကား။ အနစ္ဆဝိကဘာဝဒီပနတော၊ လျော်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းကြောင့်တည်း။ ဧတေန၊ ဤအနိဝတ္တိပဋိပဒံ-အစရှိသောပါဌ်ဖြင့်။ (ဒေဿတိ ၌စပ်) ဣတရာနိ၊ ဤ့ပဌမပုဒ်မှ တပါးကုန်သော။ တီဏိပဒါနိ၊ သုံးပါးသော ပုဒ်တို့သည် ပဌမပဒဿ၊ ရှေးဦးစွာသော သုပ္ပဋိပန္န-ပုဒ်၏။ ပပဉ္စနိဒ္ဒေသော၊ အကျယ်ညွှန်ပြကြောင်းဖြစ်သော စကားတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယသ္မာ ပနာတိအာဒိကို။ အာဟ၊ ၏။
ယထာနုသိဋ္ဌံ၊ ဆုံးမညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း။ ပဋိပဇ္ဇနေန၊ ဖြင့်။ ကိစ္စသိဒ္ဓိတော၊ ကြောင့်။ အရိယဘာဝါဝဟံ၊ အရိယာအဖြစ်ကို ဆောင်တတ်-ဖြစ်စေတတ်သော။ သဝနံ၊ ကြားနာခြင်းသည်။ သက္ကစ္စသဝနံ နာမ၊ မည်၏။ (ဤစကားဖြင့် သုဏန္တိ-ဟူ၍သာ မဆိုမူ၍ သက္ကစ္စံပုဒ်ကိုပါ ဆိုခြင်း၏အကြောင်းကို ပြ၏) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သက္ကစ္စံ သုဏန္တီတိ သာဝကာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုဝစနတ္ထဖြင့်။ အရိယာ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအား ဖြင့်။ သတ္ထု၊ မြတ်စွာဘုရား ၏။ သာဝကာ နာမ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သီလဒိဋ္ဌိသာမညတာယာတိ၊ ကား။ အရိယေန သီလေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အရိယာယ ဒိဋ္ဌိယာ စ၊ အရိယာ ပညာဖြင့်၎င်း။ သမာနဘာဝေန၊ တူမျှသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ သီလဒိဋ္ဌိယော၊ သီလနှင့် ပညာတို့သည်။ မဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ဘိန္နသုဝဏ္ဏံ ဝိယ၊ ချိုးဖြတ်အပ်သော ရွှေတုံး ရွှေချောင်းကဲ့ သို့။ နိန္နာနာကရဏံ၊ ထူးခြားခြင်းမရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
တေန၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုအရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ယတ္ထ ယတ္ထစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတခုသောအရပ်၌။ ဌိတာပိ၊ တည်ကုန်သော်လည်း။ သံဟတာစ၊ ပေါင်းအပ်ကုန်သည်သာ လျှင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သံဃာတဘာဝမာပန္နောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မာယာသဌေယျာဒိပါပဒမ္မသမုစ္ဆေဒေန၊ မာယာသာဌေယျ အစရှိသော အကုသိုလ်ဓမ္မတို့ကို အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်သဖြင့်။ ဥဇု၊ ဖြောင့်မတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ ဂေါမုတ္တဝင်္ကာဘာဝေန၊ နွားကျင်ငယ်ရေကဲ့သို့ ကောက်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ အဝင်္ကာ၊ အဝင်္ကမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စန္ဒလေခါဝင်္ကဘာဝေန၊ လအရေးကဲ့သို့ ကောက်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ အကုဋိလာ၊ အကုဋိလ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နင်္ဂလကောဋိဝင်္ကာဘာဝေန၊ ထယ်ကိုင်း၏အစွန်းကဲ့သို့ ကောက်ခြင်းမရှိ သဖြင့်။ အဇိမှာ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်းကား။ အဝင်္ကာဒိဘာဝေန၊ အဝင်္ကာစသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဇု၊ ဖြောင့်မတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပရိသုဒ္ဓဋ္ဌေန၊ ကြောင့်။ အရိယာ၊ မည်၏။ အပဏ္ဏကဘာဝေန၊ မချွတ်ယွင်းသော အကျင့်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သို့။ ဉာယတိ ကမတိ၊ သွားရောက် တတ်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဧတေန၊ ဤအကျင့်ဖြင့်။ တံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်ကို။ ဉာယတိ ပဋိဝိဇ္ဈီယတိ၊ ထိုးထွင်း ၍ သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာယော၊ ၏။ ဝဋ္ဋဒုက္ခနိယျာနာယ၊ ငှာ။ အနုစ္ဆဝိကတ္တာအနုရူပတ္တာ၊ ကြောင့်။ သာမီစိ၊ သင့်လျော်သည်မည်၏။ ဩပါယိကာ၊ အကြောင်းဥပါယ်နှင့် ယှဉ်၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့ လည်း။ သင်္ခံ သမညံ၊ ဥဇုပဋိပတ်စသော အမည်သို့။ သမ္မာပဋိပတ္တိ၊ သည်။ ဂတာ၊ ရောက်၏။ တာယ၊ ထိုသမ္မာပဋိပတ်နှင့်။ သမင်္ဂံတာယ၊ ကြောင့်။ သုပ္ပဋိပန္နာ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သမ္မာ၊ စွာ။ ပဋိပဇ္ဇန္တိ၊ ကျင့်ကုန်ဆဲ။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသိုပဝစနတ္ထပြုခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ ပဋိပန္နသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သောတာပတ္တိဖလသစ္ဆိကိရိယာယ ပဋိပန္နောတိ ယထာ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဝတ္တမာနတ္ထော၊ ဝတ္တမာန်အနက်ရှိ၏။ အတီတံ ပဋိပဒန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တမဂ္ဂသမ္မာပဋိပတ္တိံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အရိယမဂ်ဟူသော သမ္မာပဋိပတ်ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ ဥဘယေန၊ နှစ်ပုဒ်လုံးဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) သာမညနိဒ္ဒေသေန ဝါ၊ ဖြင့်သော်၎င်း။ (ဂဟိတာနံ-၌စပ်) သုပ္ပဋိပန္နာ စ၊ ကောင်းစွာ ကျင့်ဆဲ မဂ္ဂဋ္ဌာန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၎င်း။ သုပ္ပဋိပန္နာ စ၊ ကောင်းစွာကျင့်ပြီး ဖလဋ္ဌာန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၎င်း။ သုပ္ပဋိပန္နာ၊ ကောင်းစွာကျင့်ဆဲ ကျင့်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကသေသနယေန ဝါ၊ ဧကသိသ်နည်းဖြင့်သော် ၎င်း။ ဂဟိတာနံ၊ ယူအပ်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ သမူဟော၊ အပေါင်းကို။ သုပ္ပဋိပန္နောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ အာဒိပဒတ္ထနိဒ္ဒေသဘာဝေန၊ အစပုဒ်၏အနက်ကို အကျယ်ပြသော စကား၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတရပဒါနံ၊ သုပ္ပဋိပန္န-ပုဒ်မှတပါးသောပုဒ်တို့၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ စတုန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ပဒါနံ၊ တို့၏။ အဝေါမိဿကံ၊ မရောနှောသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ယထာနုသိဋ္ဌန္တိ၊ ကား။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ အနုသိဋ္ဌံ၊ ဆုံးမသွန်သင်အပ်၏။ တတာ၊ အားဖြင့်။ အနုသာသနီအနုရူပံ၊ ဆုံးမသွန်သင်ခြင်းအားလျော်စွာ။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အပဏ္ဏကပဋိပဒန္တိ၊ ကား။ အဝိရဇ္ဈနကပဋိပဒံ၊ မချွတ်ယွင်းသော အကျင့်ကို။ အနဝဇ္ဇပဋိပတ္တိံ၊ ကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဝါကျ၌။ သွာက္ခာတော၊ သော။ ဓမ္မဝိနယေ၊ ၌။ အပဏ္ဏကပဋိပဒံ၊ ကို။ ပဋိပန္နတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣတံ ဧဝံ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပုရိမပဒသေန၊ နှင့်။ သမ္ဗန္ဓေ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဒုတိယပဒံ၊ ဒုတိယ နောက်ပုဒ်သည်။ ဝါ၊ ကို။ န ဝတ္ဗဗ္ဗံ၊ မဆိုအပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ စ-စောဒမိ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဒုတိယပဒေန၊ နှင့်။ သမန္ဓေပိ၊ သည်လည်း။ (သတိ၊ သော်။) ပဌမံ ပဒံ၊ ကို။ န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ ဤကား စောဒနာတည်း။ (န ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။) န (သိယာ)၊ မဖြစ်ရာ။ (ကသ္မာ၊ နည်း။) တဿ၊ ထိုပဌမပုဒ်၏။ ပဌမံ၊ စွာ။ အပေက္ခိတတ္တာ၊ ငဲ့အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ ငဲ့ပုံကို ချဲ့၍ပြဦးအံ့။ သာဝကာနံ၊ တို့၏။ သာ အပဏ္ဏကပဋိပဒါ၊ သည်။ ယထာနုသိဋ္ဌံ၊ တိုင်း။ ပဋိပဒါ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ယထာနုသိဋ္ဌံ ပဋိပန္နတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥဘယဿာပိ၊ နှစ်ပါးသောပုဒ် ၏လည်း။ သုပ္ပဋိပန္နဘာဝသာဓနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးသောပုဒ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ပိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဥဘယံ၊ ကို။ သမုစ္စိနောတိ၊ ၏။
ကိလေသဇိမှဝသေန၊ ကိလေသာဟူသော အကောက်၏ အစွမ်းဖြင့်။ အန္တဒွယဂါဟော၊ အန္တနှစ်ပါး အပေါင်းကို ယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ တံ၊ ထိုအန္တနှစ်ပါးအပေါင်း ကို။ ပဟာယ၊ ပယ်၍။ ကာယာဒိဝင်္ကပ္ပဟာယိနီ၊ ကာယစသည်၏ အကောက်တို့ကို ပယ်လေ့ရှိသော။ ဝါ၊ ပယ်တတ်သော။ သမ္မာပဋိပဒါ၊ သည်။ ဥဇုပဋိပတ္တိ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဇ္ဈိမာယ။ပ။ ဥဇုပ္ပဋိပန္နောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ယုတ္တပ္ပတ္တပဋိပတ္တိစ၊ သင့်လျော်လျောက်ပတ်သော အကျင့်သည်၎င်း။ နိဗ္ဗာနဉ္စ၊ သည်၎င်း။ ဉာယော နာမ၊ ၏။ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထတာယ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရအပူမီးတို့၏ ငြိမ်းရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာဒိတ္တံ၊ မီးစွဲလောင်အပ်သော။ စေလံ ဝါ၊ အဝတ်ပုဆိုးကိုသော်၎င်း။ သီသံ ဝါ၊ သော်၎င်း။ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာပိ၊ သော်လည်း။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗမေဝ၊ ကျင့်အပ်-သွားအပ်သည်သာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဉာယော ဝုစ္စတိ နိဗ္ဗာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ၌။ နိဗ္ဗာယနကိရိယာမုခေန၊ ငြိမ်းခြင်းကိရိယာကို ပဓာနပြု သဖြင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။
ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ဤအဖွင့်လည်း မရှင်းလင်း) ဝါ၊ ကား။ မဂ္ဂဉာဏာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဉာယတိ ပဋိဝိဇ္ဈီယတိ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်၏။ သစ္ဆိကရီယတိ စ၊ မျက်မှောက်လည်းပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ဉာယော၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
ဂုဏသမ္ဘာဝနာယ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်းသဖြင့်။ ဝါ၊ မြတ်နိုးသဖြင့်။ ပရေဟိ၊ တို့သည်။ ကယိရမာနံ၊ သော။ ပစ္စဋ္ဌာနာဒိသာမီစိကမ္မံ၊ ခရီးဦးကြိုဆိုခြင်း အစရှိသော အရိုအသေပြုခြင်းအမှုကို။ (ပစ္စုပဋ္ဌာနာဒိ-ကား မသင့်) အရဟန္တိ၊ ထိုက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သာမီစိကမ္မာရဟာ၊ ကုန်၏။
၁၅၆။ ယဒိဒန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ အန္တောဂဓလိင်္ဂဝစနဘေဒေါ၊ အတွင်းဝင်သော လိင်ဝုစ်အထူးအပြား ရှိသော။ နိပါတော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုယဒိဒံ-ဟူသောပုဒ်၏။ (အတ္ထံ-၌စပ်) ဝစနဘေဒေန၊ ဝုစ်အထူးဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ယာနိ ဣမာနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧဝန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ပကာရတ္ထေ၊ အပြားဟူသောအနက်၌။ ဝါ၊ အတူဟူသော အနက်၌။ နိပါတော၊ တည်း။ ဣမိနာ ပကာရေန၊ အပြားအားဖြင့်။ ဝါ၊ အတူအားဖြင့်။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုဧဝံ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဣတရာနိ၊ ဤပဌမအစုံမှ တပါးကုန်သော။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ ယုဂဠာနိ၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဒဿိတာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ။ပ။ဟေန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧတန္တိ၊ ကား။ ပုရိသပုဂ္ဂလာတိ၊ ဟူ၍။ ဗဟုဝစနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧတံပဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပုရိသာ စ၊ ယောကျ်ားတို့ လည်း ဟုတ်ကုန်၏။ တေ၊ တို့ဟူသည်။ ပုဂ္ဂလာ စ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့လည်း ဟုတ်ကုန်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ပုရိသပုဂ္ဂလာ၊ မည်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပုဒ်တို့တွင်။ ပုရိသာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ပဌမာယ၊ သော။ ပကတိယာ၊ ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ အထူးကိုဆိုဦးအံ့။ ပုဂ္ဂလာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သတ္တသာမညေန၊ သတ္တဝါသာမညအားဖြင့်။ ဝါ၊ သတ္တဝါချင်းတူသဖြင့်။ ဒုတိယာယပိ၊ ဒုတိယပကတိဖြစ်သော မိန်းမကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ပုဒ်တို့ ၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ကိဒိသာနံ၊ အဘယ်သို့သဘောရှိကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယာနံ၊ ပစ္စည်းတို့၏။ (အမည်) နည်း။ အာနေတွာ၊ ဆောင်ခဲ့၍။ ဟုနိတဗ္ဗာနံ၊ ပေးလှူအပ်သော ပစ္စည်းတို့၏ (အမည်) တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ သည်။ အဓိကာရတော၊ အရားအားဖြင့်။ ဝါ၊ လိုက်၊ ယှဉ်စပ်အပ်သောအားဖြင့်။ ပါကဋော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒါတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ပစ္စတ္တပစနံ၊ ပဌမာဝိဘတ်ကို။ စတုန္နံပစ္စယာနန္တိ ပဒံ၊ ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ၍။ သာမိဝသေန၊ သာမိဝိဘတ်၏ အစွမ်း ဖြင့်။ ကဂိဏာမေတဗ္ဗံ၊ ပြောင်းလဲစေအပ်၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ (အတ္ထေ၊ ရှိရင်းအတိုင်း အနက်ကို။ ဂယှမာနေ၊ သော်။) ယေသံ ကေသဉ္စိ၊ ကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယာနံ၊ တို့၏။ အာဟုနန္တိ သမညာ၊ အာဟုန-ဟူသော အမည်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာ၌ ပြသောဝစနတ္ထမှ တနည်းကား။ အာဟုနံ၊ ကို။ အရဟတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟုနေယျော၊ မည်၏။ သက္ကာဒီနမ္ပိ ဝါ၊ အာဟစနန္တိ၊ ကား။ သက္ကာဒီဟိပိ၊ တို့သည်သော်လည်း။ ဒိယျမာနံ၊ အပ်သော။ ဒါနံ၊ ဒါနဝတ္ထုကို။ ယတ္ထ ဟုတံ မဟပ္ဖလန္တိ၊ ကား။ ယသ္မိံ အာဝဟနီယဂ္ဂိမှိ၊ အကြင် ပူဇော်အပ်သောမီး၌။ ဟုတံ၊ ပူဇော်အပ်သော။ ဒဓိအာဒိ၊ နို့ဓမ်းအစရှိသော ဝတ္ထုသည်။ အာဟုနေယျဂ္ဂိ ဂဟပတဂ္ဂိ ဒက္ခိဏေယျဂ္ဂီသု၊ အာဟုနေယျမီး ဂဟပတိမီး ဒက္ခိဏေယျမီးတို့၌။ ဟုတတော၊ ပေးလှူပူဇော် အပ်သော ဝတ္ထုထက်။ ဥဠာရဖလံ၊ ကြီးမားသော အကျိုးရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ တေသံဗြဟ္မဏာနံ၊ တို့၏။ သိဒ္ဓိ၊ အယူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟုတန္တိ၊ ကား။ ဒိန္နံ၊ ပေးလှူအပ်သောဝတ္ထုသည်။ နိကာဟန္တရေတိ၊ ကား။ သဗ္ဗတ္ထိကဝါဒိနိကာယေ၊ သဗ္ဗတ္ထိကဝါဒီနိကာယ်၌။
ဌပေတွာ တေတိ၊ ကား။ ပိယမနာပေ၊ ချစ်အပ် မြတ်နိုးအပ်ကုန်သော။ တေ ဉာတိမိတ္တေ၊ တို့ကို။ အပနေတွာ၊ ဖယ်ရှား၍။ တေသံ၊ ထိုဆွေမျိုးမိတ်ဆွေတို့အား။ အဒတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧသ ဧသော၊ ဤသံဃာကို။ (ဋ္ဌ-တွင် ဒိဿတိ-၌စပ်) ဧကဗုဒ္ဓန္တရေ စ ဒိဿတီတိ၊ ကား။ ဧသက္မိံ၊ တခုသော။ ဗုဒ္ဓန္တရေ၊ ဘုရားနှစ်ဆူတို့၏ အကြားကာလသည်။ ဝီတိဝတ္တေ၊ လွန်သည်ရှိသော်။ ဒိဿတိ၊ တွေ့မြင်ရ၏။ စ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌။ အသင်္ချေယျေပိ ကပ္ပေ၊ သည် သော်လည်း။ ဝီတိဝတ္တေ၊ သော်။ (ဒိဿတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏန္တိ၊ ကား။ ပဋိပက္ခေဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့နှင့်။ အဝေါမိဿံ၊ မရောနှောမူ၍။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤအဗ္ဗောကိဏ္ဏံ-ဟူသောပုဒ် သည်။ ကိရိယာဝိသေသကံ၊ နပုဒ်တည်း။ ပိယမနာပတ္ထကရဓမ္မာ နာမ၊ ချစ်အပ်မြတ်နိုးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုတတ်သောဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့မည်သည်ကား။ သီလာဒယော၊ တို့တည်း။ တေ၊ ထိုသီလအစရှိသည်တို့သည်။ အရိယသံဃေ၊ ၌။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတာ၊ ကောင်းစွာတည်ကုန်၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦး အံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ အယံ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာဆရာ၏အလိုတည်း။ ဝိပ္ပယုတ္တာ၊ ကွေကွင်းကွဲကွာ၍ နေကုန်သော။ ဉာတိမိတ္တာ၊ တို့သည်။ န စိရေဿဝ၊ ပင်လျှင်။ သမာဂစ္ဆန္တိ၊ တွေ့ဆုံ တတ်ကုန်၏။ တေသု၊ ထိုဆွေမျိုးအစရှိသည်တို့၌။ ပိယမနာပတာ စ၊ ချစ်အပ်မြတ်နိုးအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ အနဝဋ္ဌိတာ၊ မြဲမြံစွာမတည်။ အရိယသံဃော၊ သည်။ ဧဝံ၊ တူ။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သံဃောဝ၊ သည်သာလျှင်။ ပါဟုနေယျော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ပုဗ္ဗပ္ပကာရန္တိ၊ ကား။ အဂ္ဂကိရိယံ၊ အဦးအမြတ်ပေးလှူပူဇော်ခြင်းကို။ သဗ္ဗပ္ပကာရေနာတိ၊ ကား။ အဂ္ဂကိရိယံ၊ အဦး အမြတ်ပေးလှူပူဇော်ခြင်းကို။ သဗ္ဗပ္ပကာရေနာတိ၊ ကား။ အာဒရဂါရဝဗဟုမာနာဒိနာ စ၊ ရိုသေခြင်း အလေးပြုခြင်း များစွာမြတ်နိုးခြင်း အစရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဒေယျဓမ္မဿ၊ လှူဘွယ်ဝတ္ထုကို။
သက္ကစ္စကရဏာဒိနာ စ၊ ရိုသေစွာပြုခြင်း အစရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗေန ပကာရေန၊ ဖြင့်။ သွာယံပါဟဝနီယသဒ္ဒေါ၊ ထိုပါတဝနီယ-သဒ္ဒါကို။ ပရိယာယဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ပါဟုနေယျောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
ဧတာယ၊ ဤအလှူဖြင့်။ ဝါ၊ ဤလှူဖွယ်ဖြင့်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ယထာဓိပ္ပေတာဟိ၊ အကြင် အကြင် အလိုရှိအပ်ကုန်သော။ ဝါ၊ အလိုရှိတိုင်း အလိုရှိတိုင်းကုန်သော။ သမ္ပတ္တီတိ၊ စည်းစိမ်ချမ်းသာတို့ဖြင့်။ ဒက္ခန္တိ ဝဍ္ဎန္တိ၊ ကြီးပွားကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒက္ခိဏာ၊ မည်၏။ တထာဘာဝကရဏေန၊ ထိုသို့ကြီးပွား သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ ဒက္ခိဏံ၊ ကြီးပွားကြောင်း မြတ်သော အလှူကို။ ဝါ၊ လှူဖွယ်ကို။ အရဟတိ၊ ၏။ ဥဒ္ဓါရာဒိ၊ ကြွေးမြီအစရှိသော လောကီကိစ္စသည်။ (သီမူနှင့်အညီ ပုဒ်နှင့်အနက်ဖြစ်သည်။ မြန်မာမူ၌ ရှိသော ဥဠာရာတိ-ကား ပမာဒလေခ-ပါဌ်ပျက်တည်း) ဝိပုလုဒြယလာဘေန၊ ပြန့်ပြောကြီးမား များပြားသော အမြတ်အစွန်းကိုရသဖြင့်။ ဝိသောဓိတံ နာမ၊ သုတ်သင်အပ် စင်ကြယ်စေအပ်သည် မည်သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒက္ခိဏာ၊ ကြီးပွားကြောင်း မြတ်သော အလှူသည်။ ဝိပုလဖလတာယ၊ ပြန့်ပြောကြီးမားများပြားသော အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိသောဓိတံ နာမ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟပ္ဖလကရဏတာယ၊ ဝိသောဓေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပုညတ္တိကေဟိ၊ ကောင်းမှုဖြင့် အလိုရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိူလ်တို့တည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသံဃာ၌။ အဉ္ဇလိ၊ လက်အုပ်ချီခြင်းကို။ ကရဏီယ၊ ၏။ ဝါ-ကရဏီယာ၊ သောအ။ အဉ္ဇလိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဉ္ဇလိကရဏီယော၊ မည်၏။
ပါဠိယံ၊ ၌။ အနုတ္တရန္တိ၊ ဟူ၍။ ယဒိပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား ဟောအပ်ပေ၏။ ဟိ၊ ထိုစကားဆိုသင့်စွ။ ဣတော၊ ဤသံဃာဟူသော လယ်မြေထက်။ ဥတ္တရံ ဝိသိဋ္ဌံ၊ ထူးကဲသောလယ်မြေသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ထို့ကြောင့်။ အနုတ္တံ၊ မည်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ဟောအပ်သော်လည်း။ အဿ၊ ထိုသံဃာအား။ သမမ္ပိ၊ အတူအမျှသည်သော်လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အသဒိသန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ခိတ္တံ ဝုတ္တံ၊ ပစ်ချ စိုက်ပျိုးအပ်သော။ ဗီဇံ၊ မျိုးစေ့ကို။ မဟပ္ဖလဘာဝကရဏေန၊ အကျိုးကြီးသည်၏ အဖြစ်ကိုပြုသဖြင့်။ တာယတိ ရက္ခတိ၊ စောင့်ရှောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခေတ္တံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤလယ်မြေ၌။ ဗီဇာနိ၊ တို့ကို။ ခိပန္တိ ဝပန္တိ၊ ပစ်ချစိုက်ပျိုးကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခေတ္တံ၊ မည်၏။ ကေဒါရာဒိ၊ လယ်အစရှိသည်ကိုရ၏။ ခေတ္တံ ဝိယ၊ လယ်နှင့်တူ၏။ ခေတ္တံ၊ လယ်နှင့်တူ၏။ ပုညာနံ၊ တို့၏။ ခေတ္တံ၊ လယ်နှင့်တူသည်တည်း။ ပုညေက္ခေတ္တံ၊ နှင့်တူသည်။ သေသံ၊ ကို။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၄-သီလာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၅၈။ မေ၊ ၏။ (အဟော ဝတ မေ သီလာနိ-ဟု ရှိသင့်၏။) သီလာနိ၊ တို့သည်။ အဟော ဝတ အခဏ္ဍာနိ၊ ဩော် မကျိုးပါပေကုန်စွတကား။ အဟော ဝတ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ၊ ဩော် မပေါက်ပေါပေကုန်စွ တကား။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော ဂုဏ်ပုဒ်တို့၌။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ အဟော ဝတာတိ၊ ဟူသော ပုဒ်နှစ်ခု အပေါင်းသည်။ သမ္ဘာဝနေ၊ ၌။ နိပါတော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အခဏ္ဍတာဒိဂုဏဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အခဏ္ဍဘာဝါဒိသမ္ပတ္တိဝသေန၊ မကျိုးသည်၏ အဖြစ် အစရှိသော ပြည့်စုံခြင်းဂုစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပရဿ၊ သူတပါး၏။ သီလာနိ၊ တို့သည်။ အနုဿရိယမာနာနိ၊ အောက်မေ့အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ အပ်ကုန်သော။ သီလာနိ၊ တို့သည်။ ပိယမနာပဘာဝါဝဟနေန၊ ချစ်အပ်မြတ်နိုးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို ဆောင်သဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ မေတ္တာယ၊ ၏။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ နီးသောအကြောင်းသည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိသုံ၊ အသီး။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တနော၊ သီလာနိ အနုဿရိတဗ္ဗနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စာဂါဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။
ယေသန္တိ၊ ကား။ သီလာနံ၊ တို့၏။ (သီလာဒီနံ-ကား မသင့်၊ မြန်မာမူဟောင်း သီမူတို့နှင့်အညီ သီလာနံ-သာ သင့်သည်) ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ သမာဒါနေ၊ ဆောက်တရာ၌။ ဝါ၊ ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) သမာဒါနက္ကမေန၊ ဆောက်တည်ခြင်းအစဉ်အားဖြင့်။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ သမာဒါနေ၊ ၌။ ဝါ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဥဒ္ဒေသက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ သီလာနံ၊ တို့၏။ အာဒိအန္တံ၊ အစအဆုံးကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပရိယန္တေ ဆိန္နသာဋကော ဝိယာတိ၊ ကား။ ဝတ္ထန္တေ ဝါ၊ အဝတ်၏အနားအစွန်း၌သော် ၎င်း။ ဒသန္တေ ဝါ၊ အမြိတ်အဆာ၏ အစွန်း၌သော်၎င်း။ ဆိန္နဝတ္ထံ ဝိယ၊ စုတ်ပြတ်သော အဝတ်ကဲ့သို့။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤဥပမာသည်။ ဝိသဒိသူဒါဟရဏံ၊ မတူသောဥဒါဟရုဏ်တည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ သေသာနိပိ ဥဒါဟရဏာနိ၊ တို့ကိုလည်း။ (ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။) ဝိနိဝေဓဝသေန၊ ထုတ်ချင်းထွင်းသည်၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ ဆိန္နသာဋကော၊ ပေါက်သောပုဆိုးသည်။ ဝိနိဝိဒ္ဓသာဋ္ဌကော၊ မည်၏။ ဝိသဘာဂဝဏ္ဏေန၊ သဘောမတူသော အဆင်းဖြင့်။ ဂါဝီ၊ နွားမသည်။ (သဗလာ ဝိယ၊ ကြောင်ကျားသကဲ့သို့။) ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သဗလရဟိတာနိ၊ အကြောင်အကျားကင်းသော သီလတို့သည်။ အသဗလာနိ၊ မည်ကုန်၏။ တထာ၊ တူ။ အကမ္မာသာနိ၊ အပြောက်အကွက်ကင်းသော သီလတို့မည်ကုန်၏။ သတ္တဝိဓမေထုနသံယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်းကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ သီလကထာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ တည်း။ ကောဓူပနာဟာဒီဟီတိ၊ ဟူသော ပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ မက္ခပဠာသ။ပ။ တိမာနာဒယော၊ အတိမာန စသည်တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ အခဏ္ဍာဒိဂုဏာနိ၊ မကျိုးခြင်းအစရှိသော ဂုဏ်ရှိကုန်သော။ တာနိယေဝ သီလာနိ၊ တို့သည်သာလျှင်။ သီလဿ၊ ကို။
တဏှာဒါသဗျတော၊ တဏှာ၏ကျွန် အဖြစ်မှ။ မောစနံ၊ လွတ်စေခြင်းသည်။ ဝိဝဋ္ဋူပနိဿယဘာဝါပါဒနံ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲကင်းရာ နိဗ္ဗာန်လျှင် မှီရာရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်စေခြင်းပင်တည်း။ တတောဧဝ၊ သာလျှင်။ တံ သမင်္ဂီပုဂ္ဂလော၊ ထိုသီလ နှင့် ပြည့်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သေရီသယံဝသီ၊ မိမိအလိုလျှင် အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ဘုဇိဿော နာမ၊ တော်လှန်သူမည်သည်။ ဝါ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကိုယ်အစိုးရသူမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘုဇိဿဘာဝကရဏေန ဘုဇိဿနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဟံ၊ သည်။ ဣမိနာ သီလေန၊ ဖြင့်။ ဒေဝေါ၊ ၏ ဝါ၊ ထင်ရှားသော နတ်သည်သော်၎င်း။ ဒေဝညတရော ဝါ၊ မထင်ရှားသော နတ်သည်သော် ၎င်း။ ဘဝေယျံ၊ ဖြစ်လို၏။ တတ္ထ၊ ထိုနတ်ဘဝ၌။ နိစ္စော၊ မြဲသည်။ ဓုဝေါ၊ ခိုင်ခံ့သည်။ သဿတော၊ အမြဲတမ်းတည်ရှိသည်။ (ဟောမိ၊ ဖြစ်အံ့။) ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။ သီလေန၊ ဖြင့်။ သုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ်ခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ စ၊ ၎င်း။ ဧဝမာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တဏှာဒိဋ္ဌီဟိ၊ တို့သည်။ အပရာမဋ္ဌတ္တာ၊ မသုံး သပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ တေ၊ သင်၏။ သီလေသု၊ တို့၌။ ဒေါသော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတူသု ဝိပတ္တီသု၊ တို့တွင်။ ယာယ ကာယစိ၊ သော။ ဝိပတ္တိယာ၊ ကို။ ဒဿနေန၊ ပြသဖြင့်။ ပရာမဋ္ဌုံ၊ ငှာ။ အနုဒ္ဓံသေတုံ၊ စွပ်စွဲခြင်းငှာ။ သမာဓိသံဝတ္တနပ္ပယောဇနာနိ၊ သမာဓိကို ဖြစ်စေခြင်းလျှင် အကျိုးရှိသောသီလတို့သည်။ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ၊ မည်ကုန်၏။
၁၅၉။ သိက္ခာယ သဂါရဝေါတိ၊ ကား။ သီလဓနံ၊ သီလတည်းဟူသော ဥစ္စာကို။ နိဿယ၊ ၍။ ပဋိလဒ္ဓသမာဒါနတ္ထာ၊ ရအပ်သော ကောင်းစွာဆောက်တည်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ရှိရင်းအတိုင်း အနက်) ပဋိလဒ္ဓသမာဓာနတ္ထာ၊ ရအပ်သော ကောင်းစွာထားခြင်း-စိတ်တည်ကြည်ခြင်း ရှိသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ (သီဟိုဠ်မူကွဲအနက်၊ ပဋိလဒ္ဓသမ္မာနနတ္တာ-ဟု ပါဌ်ရှိသင့်၏) ပဋိလဒ္ဓသမ္မာနနတ္တာ၊ ရအပ်သော ကောင်းစွာမြတ်နိုးခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ သိက္ခာယ၊ ၌။ သဂါရဝေါ၊ ရိုသေခြင်းရှိသည်။ သပ္ပတိဿော၊ တုပ်ဝပ်ခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သဘာဂဝုတ္တီတိ၊ ကား။ သမ္ပန္နသီလေဟိ၊ ပြည့်စုံစင်ကြယ်သော သီလရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်။ သဘာဂဝုတ္တိကောယ၊ သဘောတူ သော ဖြစ်ခြင်း အသက်မွေးခြင်း ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ တာယ ဧဝ သိက္ခာယ၊ ထိုသိက္ခာနှင့် သာလျှင်။ သဘာဂဝုတ္တိ၊ သဘောတူသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ယော၊ အကြင် ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သိက္ခာဂါရဝရဟီတော၊ သိက္ခာ၌ ရိုသေခြင်းကင်း၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝိလောမနတော၊ သိက္ခာကို ဆန့်ကျင်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ သိက္ခာနှင့် မလျော်သည်ကို ပြုခြင်းကြောင့်။ တာယ၊ ထိုသိက္ခာနှင့်။ ဝိသဘာဂဝုတ္တိ၊ နာမ၊ သဘောမတူသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (ပြုသည်ရှိသော်) ပရေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အတ္တနော၊ ၏။ ဆိဒ္ဒံ၊ အပေါက်အကြားသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧဝံ၊ ဤသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဓမ္မာမိသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဋိသန္တရဏံ၊ အစေ့အစပ်ကို ပြုခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဖြန့်ခင်း၍ ဖုံးလွှမ်းခြင်းသည်။ ပဋိသန္တာရော၊ မည်၏။ သိက္ခာယ၊ ၌။ သဂါရဝတ္တာ ဧဝ၊ ရိုသေလေးစားခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ တတ္ထ၊ ထိုသိက္ခာ၌။ အပ္ပမတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတ္တာနုဝါဒဘယံ၊ ဘေး၎င်း။ ပရာနုဝါဒဘယံ၊ ၎င်း။ ဒဏ္ဍဘယံ၊ ၎င်း။ ဒုဂ္ဂတိဘယံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ဘယာနိ၊ တို့ကို။ ဣမဿ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌။ ဝါ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဒူရသမုဿရိတာနိ၊ ဝေးစွာဖယ်ရှားအပ်ကုန်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တာနုဝါဒါဒိဘယဝိရဟိတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သေသံ၊ သည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ တည်း။
၅-စာဂါနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆၀။ ပကတိယာတိ၊ ကား။ သဘာဝေန၊ ပင်ကိုယ်ရင်းသဘောအားဖြင့်။ စာဂါဓိမုတ္တေနာတိ၊ ကား။ ဒေယျဓမ္မာစရိစ္စာဂေ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို စွန့်ကြဲခြင်း၌။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တေန၊ မပြတ်ယှဉ်သည်။ ဝါ၊ မပြတ် အားထုတ်သည်။ တန္နိန္နေန၊ ထိုစွန့်ကြဲခြင်း၌ညွှတ်သည်။ တပ္ပေါဏေန၊ ထိုစွန့်ကြဲခြင်း၌ ကိုင်းရှိုင်းသည်။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ သဒါ၊ သိမ်း။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ ဒါနသံဝိဘာဂါ၊ ပေးလှူခြင်း နှင့် မိမိအဖို့ထဲမှ ခွဲခြမ်း၍ ပေးကမ်းခြင်းတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နိစ္စပတ္တေဒါနသံဝိဘာဂေါ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုသို့ နိစ္စပဝတ္တဒါနသံဝိဘာဂရှိသည်။ ဣဓာပိ၊ ဤပုဒ်၌ လည်း။ ပကတိယာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပရဿ၊ အား။ ဝါ၊ သူတပါးအလို့ငှာ။ ပဋိယတ္တံ၊ စီရင်အပ်သော လှူဖွယ်ကို။ ယံ ဒိယျတိ၊ အကြင်ပေးလှူအပ်၏။ တံ၊ ထိုပေးလှူခြင်းသည်။ ဒါနံ၊ မည်၏။ အတ္တနာ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ပရိဘုဉ္စိတဗ္ဗတော၊ သုံးဆောင်အပ်သော ဝတ္ထုမှ။ ယံ သံဝိဘဇတိ၊ အကြင်ခွဲခြမ်းဝေဘန်၏။ သော၊ ထိုခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းသည်။ သံဝိဘာဂေါ၊ မည်၏။ ဣတော ဒါနိ ပဘုတီတိ၊ ကား။ ဣတော ပဋ္ဌာယ၊ ဤနေ့မှစ၍။ ဒါန၊ ယခုအခါ၌။ အဇ္ဇတဂ္ဂေ၊ ယနေ့ကို အစပြု၍။ အဇ္ဇဒိဝသံ၊ ကို။ အာဒိံကတွာ၊ ၍။ အဒတွာ၊ ၍။ န ဘုဉ္ဇိသာမိ၊ မစားအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဒါနသမာဒါနံ၊ ဒါနကိုဆောက်တည်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ တံ ဒိဝသန္တိ၊ ကား။ တသ္မိံဘာဝနာရမ္ဘဒိဝသေ၊ ထိုဘာဝနာကို အားထုတ်သောနေ့၌။ တတ္ထ နိမိတ္တံဂဏှိတွာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ဒါနေ၊ ၌။ ပရိစ္စာဂစေတနာယ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရဿ၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာကို။ ကတွာ၊ ၍။ တံ ဒိဝသန္တိ၊ ကား။ တသ္မိံဘာဝနာရမ္ဘဒိဝသေ၊ ထိုဘာဝနာကို အားထုတ်သောနေ့၌။ တတ္ထ နိမိတ္တံဂဏှိတွာတိ၊ ကား။ တသ္မိံဒါနေ၊ ၌။ ပရိစ္စာဂစေတနာယ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရဿ၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာကို။ သလ္လက္ခဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ နိမိတ္တံ၊ အာရုံနိမိတ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာဒိဂုဏဝသေနာတိ၊ ကား။ ဧတသ္မာ၊ ဤစွန့်ကြဲခြင်းမှ။ မလမစ္ဆေရာနိ၊ အညစ်အကြေး နှင့် ဝန်တိုခြင်းတို့သည်။ ဝိဂတာနိ၊ ကင်းကုန်၏။ (တနည်း) ဝိဂတာနိ၊ ကုန်သော။ မလမစ္ဆေရာနိ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဂတမလမစ္ဆေရော၊ မည်၏။ စာဂေါ၊ စွန့်ကြဲခြင်းကို ရ၏။ တဿ၊ ထိုဝိဂတမလမစ္ဆေရ၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာ၊ မည်၏။ တဒါဒီနံ၊ ထိုဝိဂတမလမစ္ဆေရတာ အစရှိကုန်သော။ ဂုဏာနံ သမ္ပတ္တီနံ၊ ပြည့်စုံခြင်းဂုဏ်တို့၏။ ဝါ၊ ကား။ အာနိသံသာနံ၊ အကျိုးအာနိသင်တို့၏။ ဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။
သတံ ဓမ္မံ အနုက္ကမန္တိ၊ ကား။ သာဓုနံ၊ ကုန်သော။ ဗောဓိသတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဓမ္မံ၊ ကျင့်ဝတ်တရား ဖြစ်သော။ ပဝေဏိံ၊ ကျင့်စဉ်ကို။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ ကမန္တော၊ တက်ရောက်သည်။ ဩက္ကမန္တော၊ သက်ရောက်သည်။ ဝါ၊ ကား။ အဝေါက္ကမန္တော၊ မကျော်လွန် မလွှဲဖယ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒါယကဿ၊ လှူသောသူ၏။ အာယုဝဏ္ဏသုခဗလပဋိဘာနာဒယော စ၊ ဘာနအစရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပိယဘာဝါဒယော စ၊ ပိယဘာဝ အစရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ပိယဘာဝါဒယော စ၊ ပိယဘာဝ အစရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ယေ ဣမေ လာဘာ၊ တို့ကို။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ သံဝဏ္ဏိတာ၊ ချီးမွမ်းအပ်ကုန်၏။ ပကိတ္တိတာ၊ ဟောကြားအပ်ကုန်၏။ မနုဿတ္တံဝါတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝုတ္တဝိကပ္ပတ္ထော၊ မဆိုအပ်သည်ကို အထူးကြံခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထို ဝါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ (ဣန္ဒြိယပါဋဝဘာဝ-၌ ဘာဝ-ပိုသည်၊ သီမူ၌လည်း မရှိ) ဣန္ဒြိယပါဋဝကမ္မဿကတာဉာဏာဒီနံ၊ ဣန္ဒြေတို့၏ ထက်မြက်သည်၏အဖြစ် ကမ္မဿကတဉာဏ် အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
မစ္ဆေရမလေနာတိ၊ ကား။ မစ္ဆေရသင်္ခါတေန၊ သော။ မလေန၊ အညစ်အကြေးသည်။ အထ ဝါ၊ ကား။ မစ္ဆေရဉ္စ၊ ၎င်း။ မစ္ဆေရမလံ၊ ဝန်တိုခြင်းနှင့် အညစ်အကြေး။ တေန မစ္ဆေရေန စေဝ၊ သည်၎င်း။ တေန လောဘာဒိမလေန စ၊ သည်၎င်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဇာယနဝသေနာတိ၊ ကား။ ယထာသကံ ကမ္မုနာ၊ အကြင် အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သော ကံကြောင့်။ (မြန်မာမူဟောင်း၌ ရှိရင်း ပါဌ်တည်း။ သီမူ၌ ကမ္မနာ-ဟု ရှိ၏။ မူသစ်၌ ကမ္မနိဗ္ဗတ္တနဝသေန-ကား မကောင်း) နိဗ္ဗတ္တနဝသေန၊ ဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကဏှဓမ္မာနန္တိ၊ ကား။ လေဘာဒီနံ၊ ကုန်သော။ (မူဟောင်းနှင့် သီဟိုဠ်မူပင်။ သမာသ်တွဲလျက်ရှိသော မူသစ်ကားမကောင်း။) ဧကန္တကာဠကာနံ၊ စင်စစ် မည်းညစ်ကုန်သော၊ ပါပဓမ္မာနံ၊ အကုသိုလ်တရားတို့တွင်။ ဝိဂတတ္တာတိ၊ ကာ။ ပဟီနတ္တာ၊ ပယ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဤအလို အရိယမဂ်ဖြင့် ပယ်၍ ကင်းသည်ကို ယူအပ်၏) ဝါ၊ ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဤအလို ဝိဂတ-နှင့် ပဟီန-ပရိယာယ်ဟု ယူအပ်၏။) ဝိဂတမလမစ္ဆေရေန စေတသာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ၊ အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ တတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ သောတာပန္နဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သမာနဿ၊ ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ နိဿယဝိဟာရန္တိ၊ ကား။ နိဿယ၊ ၍။ ဝိဟရိတဗ္ဗဝိဟာရံ၊ နေအပ်နေသင့်သော နေခြင်းကို။ ဒေဝသိကံ၊ နေ့စဉ်နေ့တိုင်း။ ဝဠဉ္စနကကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သုံးဆောင်အပ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဘိဘဝိတွာတိ၊ ကား။ အဂါရံ၊ ကို။ အာဝသန္တာနံ၊ ကုန်သော။ အညေသံ၊ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဥပ္ပဇ္ဇနကရာဂါဒိဥပက္ကိလေသေ၊ ဖြစ်တတ်သော ရာဂအစရှိသော ဥပက္ကလေသတို့ကို။ အဘိဘုယျ၊ လွှမ်းမိုးနှိမ်နင်း၍။
ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုကို။ ဒေန္တောပိ၊ ပေးလှူငြားသော်လည်း။ သာပေက္ခောဝ၊ ငဲ့ကွက်တွယ်တာခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍ သာလျှင်။ ဒေတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မုတ္တစာဂေါ၊ လွတ်လွတ်စွန့်ကြဲခြင်းရှိသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အယံ ပန၊ ဤယောဂီသည်ကား။ ဧဝံ၊ တူ။ န (ဟောတိ)၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မုတ္တစာဂေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိဿဋ္ဌစာဂေါတိ၊ ကား။ နိရပေက္ခပရိစ္စာဂေါ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းကင်းသော စွန့်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပါဏာတိပါတပါဏီတိ၊ သွေးစွန်းသော လက်ရှိသူဟူ၍။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒါနဗဟုလော၊ ပေးကမ်းခြင်းများသော။ ပုဂ္ဂလော၊ ကို။ ပယတပါဏီတိ၊ စင်ကြယ်သောလက်ရှိသူဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဒါတုံသဒါ ဓောတဟတ္ထောယေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဒါတိ၊ ကား။ နိစ္စံ၊ အမြဲ။ အဘိဏှံ၊ မပြတ်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ပရိစ္စာဂေါတိ၊ ကား။ ဒေယျဓမ္မပရိစ္စာဂေါ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုကို စွန့်ကြဲခြင်းသည်။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိကာရတော၊ အရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ လိုက်၍ ယှဉ်စပ်အပ်သော အားဖြင့်။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ယံယံ ဒေယျဓမ္မံ၊ ကို။ ပရေ၊ တပါးကုန်သော။ ယာစနကာ၊ တောင်းခံသောသူတို့သည်။ ယာစနေ၊ တောင်းခံခြင်း၌။ ယောဂေါ၊ ယှဉ်သည်တည်း။ ဝါ၊ သင့်လျော်သည်တည်း။ ယာစနယောဂေါ၊ လျော်သည်။ ပရေဟိ၊ တို့သည်။ ယာစိတုံ၊ ငှာ။ ယုတ္တော၊ သင့်လျော်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ယာဇေန ယုတ္တောတိ၊ ကား။ သဒါ၊ သိမ်း။ ပရိစ္စဇနတော၊ စွန့်ကြဲ ခြင်းကြောင့်။ ဒါနေန၊ ပေးလှူခြင်းနှင့်။ ယုတ္တော၊ ယှဉ်၏။ ဥဘယေတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေ၊ သော။ ဒါနေ စ၊ ဒါတဗ္ဗဝတ္ထုကို ပေးလှူခြင်း၌၎င်း။ သံဝိဘာဂေ၊ မိမိသုံးဖို့ထဲမှ ခွဲခြမ်း၍ ပေးကမ်းခြင်း၌၎င်း။ ရတော အဘိရတော၊ မွေ့လျော်၏။
၁၆၁။ ပရိသုဒ္ဓသီလဿ၊ စင်ကြယ်သော သီလရှိသော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ အား။ အခဏ္ဍတာဒိဂုဏဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ သီလံ၊ ကို။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီ ဖြစ်သည်။ သိလဿ-ကား ဥပမေယျ၌ ဆိုလတံ့ ဖြစ်သော ပရိစ္စာဂံ-နှင့် မညီ) အနုဿရန္တဿ၊ ရှိသော်။ သီလာနုဿတိဘာဝနာ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ ယထာ၊ ပြည့်စုံသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပရိသုဒ္ဓဥဠာရပရိစ္စာဂဿ၊ စင်ကြယ်၍မွန်မြတ်သော စွန့်ကြဲခြင်းရှိသော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ အား။ အနုပက္ကိလိဋ္ဌမေဝ၊ မညစ်နွမ်းသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ပရိစ္စာဂံ၊ ကို။ အနုဿရန္တဿ၊ ရှိသော်။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာဒိဂုဏဝသေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ သည်။ ဝုတ္တတ္တမေဝ၊ တည်း။
ဘိယျောသောတိ၊ ကား။ ဥပရိပိ၊ အထက်၌သော်လည်း။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ပိ-သဒ္ဒါမရှိ) မတ္တာယ ပမာဏဿ၊ အတိုင်းအရှည်၏။ မဟာဘိယာ၊ ကြီးသော။ (ဘိယျောသော ကို ဖွင့်ဟန်ရှိသည်။) မတ္တာယ၊ ဖြင့်။ ဝိပုလေန ပမာဏေန၊ ပြန့်ပြောသောအတိုင်းအရှည်ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဘိယျောသော တ္ထောယေ၏ အနက်တည်း။ စာဂါဓိမုတ္တောတိ၊ ကား။ ပရိစ္စာဂေ၊ ၌။ အဓိမုတ္တော၊ နှလုံးသွင်းသည်။ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရော၊ ညွှတ်ကိုင်းရှိုင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ အလောဘဇ္ဈာသယော၊ အလောဘ၌ အဇ္ဈာသယရှိသည်။ ကတ္ထစိပိ၊ တစုံတခုသော အာရုံဝတ္ထု၌သော် လည်း။ အနဘိသင်္ဂစိတ္တော၊ မငြိကပ်မတွယ်တာသောစိတ် ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဋိဂ္ဂါဟကေသု၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ မေတ္တာယနဝသေန၊ မေတ္တာပွားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပရိစ္စာဂေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိသာရဒေါတိ၊ ကား။ ဝိသဒေါ၊ သန့်ရှင်းဖြူစင်သည်ဖြစ်၍။ (မူအားလုံးညီ၏။ ဝိသဒေန-ဟူ၍သော်လည်း ရှိသင့်၏။ သန့်ရှင်းဖြူစင်သော ဟု အနက်ပေး။ ဂုဏေန-၌စပ်) အတ္တနေဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဂုဏေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ကတ္ထစိပိ၊ တစုံတခုသော အရပ်၌သော်လည်း။ အမင်္ကဘူတော၊ မျက်နှာမသိမ်ငယ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မျက်နှာရွှင်လန်းသည်ဖြစ်၍။ အဘိဘုယျ၊ လွှမ်းမိုး၍။ ဝိဟာရီ၊ နေလေ့ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သေသံ၊ သည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ လျှင်တည်း။
၆-ဒေဝတာနုဿတိကထဝဏ္ဏနာ
၁၆၂။ အရိယမဂ္ဂဝသေနာတိ၊ ကား။ အရိယမဂ္ဂဿ၊ ကို။ အဓိဂမဝသေန၊ ရသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ သမုဒါဂတေဟီတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ တဒုပ္ပတ္တိတော၊ ထိုအရိယမဂ်ဖြစ်သည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက် ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ အာဂတေဟိ၊ ကုန်သော။ ဟိ၊ မှန်။ ယာဒိသာ၊ ကုန်သော။ အရိယာနံ၊ တို့၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ လောကိယာပိ၊ လောကီသော်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သဒ္ဓါဒယော၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တာဒိသာ၊ ထိုသို့သဘောရှိကုန်သော။ ပေါထုဇ္ဇနိကာ၊ ပုထုဇဉ်၏ ဥစ္စာဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ပုထုဇဉ်၏ သန္တာန်၌ဖြစ်ကုန်သော။ သဒ္ဓါဒယော၊ တို့သည်။ ကဒါစိပိ၊ ၌သော်လည်း။ န (သန္တိ)၊ မရှိကုန်။ ဒိဗ္ဗန္တိ၊ ကစားမြူးထူးတတ်ကုန်၏။ ဝါ၊ တင့်တယ်ထွန်းပတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေဝါ၊ မည်ကုန်၏။ (ဤဋီကာ စာမျက်နှာ ၇-၌ ဒေဝ-ပုဒ်၏ ဝစနတ္ထအကျယ်အပြည့်အစုံရှိ၏) ဧတေသံ၊ ဤနတ်တို့အား။ စတ္တာရော၊ လေးယောက်ကုန်သော။ မဟာရာဇာနော၊ နတ်မင်းကြီးတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုမဟာရာဇာ၊ မည်ကုန်၏။ တေ ဧဝ၊ ထိုစတုမဟာရာဇ်နတ်တို့သည်ပင်လျှင်။ စာတုမဟာရာဇိကာ၊ မည်ကုန်၏။ တေတ္တိံ သ၊ ၃၃-ယောက်သော။ သဟပုညကာရိနော၊ ကောင်းမှုအတူ တကွပြုဘက်ဖြစ်ကုန်သောသူတို့သည်။ တတ္ထ၊ ထိုနတ်ပြည်၌။ ဥပပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံသဟစရိတံ၊ ထို ၃၃-ယောက်နှင့်တကွဖြစ်သော။ ဌာနံ၊ သည်။ တာဝတိံသံ၊ မည်၏။ တန္နိဝါသိနောပိ ဒေဝါ၊ ထို တာဝတိံသာ၌ နေလေ့ရှိသော နတ်တို့သည်လည်း။ တံသဟစရဏတော ဧဝ၊ ထိုဌာနနှင့် တကွဖြစ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ တာဝတိံသာ၊ မည်ကုန်၏။ ဒုက္ခတော၊ မှ။ ယာတာ ပီတိယာ၊ နှစ်သိမ့် ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့။ ဣတာ ဥပဂတာ၊ ကပ်ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တုသိတာ၊ မည်ကုန်၏။ ဧတေသံ၊ ဤနတ်တို့အား။ ဘောဂါနံ၊ အသုံးအဆောင်တို့ကို။ နိမ္မာနေ၊ ဖန်ဆင်းခြင်း၌။ ရတိ၊ ပျော်မွေ့ ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိမ္မာနရတိနော၊ မည်ကုန်၏။ ပရိနိမ္မိတေသု၊ သူတပါးတို့သည် ဖန်ဆင်းအပ်ကုန်သော။ ဘောဂေသု၊ အသုံးအဆောင်တို့၌။ ဝသံ၊ မိမိအလိုသို့။ ဝတ္တေန္တိ၊ လိုက်စေတတ် ကုန်၏။ (တနည်း) ဝသံ၊ ကို။ ဝတ္တေန္တိ၊ ဖြစ်စေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိနိမ္မိတဝသဝတ္တိနော၊ မည်ကုန်၏။ ဗြဟ္မာနံ၊ ပဌမစျာန်ဗြဟ္မာတို့၏။ ကာယော သမူဟော၊ အပေါင်းသည်။ ဗြဟ္မကာယော၊ မည်၏။ တပ္ပရိယာပန္နတာယ၊ ထိုပဌမစျာန်ဗြဟ္မာအပေါင်း၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပဌမစျာန်ဗြဟ္မာအပေါင်း၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗြဟ္မကာယိကာ၊ မည်ကုန်၏။ တတုတ္တရီိ၊ ပုဒ်ကို။ တတောဗြဟ္မကာယိကေဟိ၊ ထိုပဌမစျာန်ဗြဟ္မာတို့မှ။ ဥတ္တရိ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ပရိတ္တာဘာဒိကေ၊ ပရိတ္တာဘာအစရှိသော ဗြဟ္မာတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဒေဝတာ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတွာတိ၊ ကား။ ယထာရူပါယ၊ သော။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ အာဂတာယ၊ သော။ သဒ္ဓါယ၊ နှင့်။ စာဂေန၊ နှင့်။ ပညာယ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတာ၊ ၍။ ဣတော၊ ဤလူပြည့်မှ။ စုတာ၊ စုတေကုန်သည်ရှိသော်။ တတ္ထ၊ ထိုနတ်ပြည်၌။ တာ ဒေဝတာ၊ ထိုနတ်တို့သည်။ ဥပပန္နာ၊ ဖြစ်လေကုန်၏။ မယှမ္ပိ၊ အားလည်း။ တထာရူပါ၊ သော။ သဒ္ဓါ စ၊ သည်၎င်း။ သီလံ စ၊ သည်၎င်း။ သုတံ စ၊ သည်၎င်း။ စာဂေါ စ၊ သည်၎င်း။ ပညာ စ၊ သည်၎င်း။ သံဝိဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဝတာ၊ တို့ကို။ သက္ခိဋ္ဌာနေ၊ သက်သေအရာ၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သက္ခိံ ဩတာရေန္တေန ဝိယ၊ သက်သေကို ချထားဘိသကဲ့သို့။ ဝါ၊ သက်သေထူသကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ သဒ္ဓါဒိဂုဏာ၊ တို့ကို။ အနုဿရိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
(အတ္တနော၊ ၏။ သဒ္ဓါဒိဂုဏာ၊ တို့ကို။) ယဒိ အနုဿရိတဗ္ဗာ၊ အကယ်၍ အောက်မေ့အပ်ကုန်ငြားအံ့။ ဧဝံ သန္တေသု၊ ကုန်သည်ရှိသော်ာ။ သုတ္တေ၊ ၌။ ဥဘယဂုဏာနုဿရဏံ၊ နှစ်ပါးစုံသောဂုဏ်ကို အောက်မေ့ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ ဝစနံ၊ ကို။ ကထံ၊ သို့။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ နည်း။) ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးစစ်ခြင်းကို။ မနသိကတွာ၊ ၍။ သုတ္တေ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ကား။ ဟောအပ်၏။
အထခေါ၊ သော်လည်း။ တံ “ဒေဝတာနံ သဒ္ဓဉ္စ သီလဉ္စာ” တိအာဒိဝစနံ၊ ကို။ သက္ခိဋ္ဌာနေ ဌပေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူသော။ ပရတော၊ ၌။ ပဒံ၊ ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ပန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သက္ခိဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဌပနံ၊ ထားခြင်းသည်။ ကိမတ္ထံ ပန၊ အဘယ်အကျိုး ရှိသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဒေဝတာနံ။ပ။ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုတ္တေ၊ ၌။ ယထာရုတဝသေန၊ ဟောအပ်တိုင်းပါသောပါဌ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ၏။ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယဥှီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၁၆၃။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ဒေဝတာ၊ တို့ကို။ သက္ခိဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂုဏာနုဿရဏံ၊ ကို။ ဒဠှံ ကတွာ၊ မြဲမြံစွာပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သီလစာဂါနုဿတီသု ဝိယ၊ သီလာနုဿတိ စာဂါနုဿတိတို့၌ကဲ့သို့။ ဣဓာပိ၊ ဤဒေဝတာနုဿတိ၌ လည်း။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂုဏာနုဿရဏံ၊ စျာနုပ္ပတ္တိနိမိတ္တံ၊ ဥပစာရစျာန်ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၍။ ယုတ္တံ၊ သင့်၏။ တသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ ဘာဝနာရမ္ဘေ၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခါစ ဖြစ်သော။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ အပရဘာဂေတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ တထာ၊ ဖြင့်။ ဘာဝနာကာလေ၊ ဘာဝနာကိုပွာညးစေသော ကာလ၌။ ဣဓ၊ ဤဒေဝတာနုဿတိအရာ၌။ အတ္တနော ဧဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဂုဏာ၊ တို့ကို။ ယဒိ အနုဿရိတဗ္ဗာ၊ အကယ်၍ အောက်မေ့အပ်ကုန်ငြားအံ့။ (ဧဝံ၊ ကုန်လတ်သော်။) ကထံ၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤအနုဿတိသည်။ ဒေဝတာနုဿတိ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဒေဝတာနံ။ပ။ ဝသေနာတိ၊ ဤအနုဿတိအာဝနာကို။ သဒိသကပ္ပနာယ၊ အတူကို ကြံခြင်းဖြင့်။ ဒေဝတာနုဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဒေဝတာနံ ဝါ၊ တို့ကိုသော်၎င်း။ တာသံ၊ ထိုနတ်တို့၏။ ဂုဏာနံ ဝါ၊ တို့ကိုသော်၎င်း။ အနုဿရဏေန၊ အောက်မေ့ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ (ဒေဝတာနုဿတီတိ၊ ဟူ၍။) န (ဝုတ္တာ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပုဗကား။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ဒေဝဂုဏာနုဿရဏံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဣမိဿ၊ ဤအနုဿတိ၏။ ဒေဝတာနုဿတီတိ၊ ဟူသော။ သမညာ၊ အမည်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တထာ-ဟိ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ။ပ။ ဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ (ပကိဏ္ဏကကထာ၌) ဆိုလတံ့။ သေသံ၊ သည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ လျှင်တည်း။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆၄။ ဧတာသန္တိ၊ ကား။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဆန္နံ၊ ကုန်သော။ ဧတာသံ အနုဿတီနံ၊ တို့၏။ ဝိတ္ထာရဒေသနာယန္တိ၊ ကား။ ဝိတ္ထာရဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တဒေသနာယံ၊ ဖြစ်သော ဒေသနာ ၌။ ဝါ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ဒေသနာ၌။ မဟာနာမသုတ္တံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ ဘဂဝါတိအာဒီနံအတ္ထန္တိ၊ ကား။ ဘဂဝါတိအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပဒါနံ၊ တို့၏။ အတ္ထံ၊ အနက်ကို။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာအဖွင့်မှတပါး တနည်းကား။ အတ္ထဝေဒန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ (အာယ-၌စပ်) ဟေတုဖလံ၊ အကြောင်း၏ အကျိုးကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်သော။ တုဋ္ဌိံ၊ နှစ်သိမ့်ဝမ်းမြောက်ခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဓမ္မဝေဒန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဟေတုံ၊ အကြောင်းကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဥပ္ပန္နံ၊ သော။ တုဋ္ဌိံ၊ ကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ အာရကတ္တာ၊ ကိလေသာတို့မှ ဝေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အရဟံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အနုဿရန္တဿ၊ အောက်မေ့သော ယောဂီအား။ ဘဂဝတော၊ ၏။ ကိလေသေဟိ၊ တို့မှ။ ယံ-တံ အာရကတ္တံ၊ အကြင်ဝေးသည်၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုဝေးသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟေတု၊ အကြောင်းပေတည်း။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ၌။ ဉာပကော ဟေတု၊ သိစေတတ်သောအကြောင်းကို။ အဓိပ္ပေတော၊ အလိုရှိအပ်၏။ ကာရကော ဝါ၊ ကာရကအကြောင်းကို၎င်း။ သမ္ပာပကော ဝါ၊ သမ္ပာပက အကြောင်းကို၎င်း။ န (အဓိပ္ပေတော)၊ အပ်။ အနေန၊ ဤယောဂီသည်။ ဉာယမာနော၊ သိအပ်သော။ ယော အရဟတ္တတ္တေ္ထာ၊ အကြင်အရဟံ၏ အဖြစ်ဟူသော အနက်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအရဟံ၏ အဖြစ်ဟူသောအနက်သည်။ ဖလံ၊ အကျိုးပေးတည်း။ ဣမိနာ နယေန၊ ဖြင့်။ သေသပဒေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဟေတုဖလဝိဘာဂေါ၊ အကြောင်းနှင့်အကျိုးကို ခွဲခြားဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဓမ္မာနုဿတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနကလျာဏတ္တာတိအာဒိနာ စ၊ ဤသို့စသည် ဖြင့်၎င်း။ ယသ္မာ ပန သာ သမ္မာပဋိပါဒါတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုဂုဏ်ပုဒ်တို့၌။ ဟေတုအပဒေသော၊ အကြောင်းကို ညွှန်ပြခြင်းကို။ ကတောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ် ၏။ ဓမ္မူပသံဟိတန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဟေတု-ဟေတုဖလသင်္ခါတဂုဏူပသံဟိတံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ် ပြီးသော အကြောင်းနှင့် အကြောင်း၏အကျိုးဟု ဆိုအပ်သော ဂုဏ်နှင့်စပ်သော။ ဂုဏေတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂုဏေ၊ တို့ကို။
၁၆၅။ အရိယသာဝကာနညေဝ ဣဇ္ဈန္တီတိ၊ ကား။ အရိယသာဝကာနံ၊ တို့အား။ ဣဇ္ဈန္တိယာ၊ ပြည့်စုံကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥတ္တရပဒါဝဓာရကံ၊ နောက်ပုဒ်၌ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အဝဓာရဏဉ္စ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းသည်လည်း။ ဝါ၊ အဝဓာရဏအနက်ရှိသော ဧဝသဒ္ဒါ သည်လည်း။ တေသံ၊ ထိုအရိယာသာဝကတို့အား။ သုခသိဒ္ဓိဒဿနတ္ထံ၊ ချမ်းသာလွယ်ကူစွာပြီးစီးခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ တေသံ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပုထုဇ္ဇနာနံ၊ တို့အား။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ န ဣဇ္ဈန္တိ၊ မပြည့်စုံကုန်။ (န-မပါပဲ ဣဇ္ဈန္တိ-သာ သင့်သည်) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ န၊ မဟုတ်။ တထာ-တံဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟာနာမသုတ္တာဒီသု၊ ကုန်သော။ ဗဟူသု၊ ကုန်သော။ သုတ္တေသု၊ တို့၌။ အရိယသာဝကဂ္ဂဟဏံ၊ အရိယ သာဝက-သဒ္ဒါကို။ ကတံ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား စောဒနာတည်း။ တေသံ၊ ထိုအရယာသာဝကတို့၏။ ဗဟုလဝိဟာရတာယ၊ များစွာနေလေ့ရှိသော ဝိဟာရ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ကတံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
နိက္ခန္တန္တိ၊ ကား။ နိဂ္ဂတံ၊ ထွက်မြောက်၏။ နိဿဋံ၊ ကျွတ်လွတ်၏။ မုတ္တန္တိ၊ ကား။ ဝိဿဋ္ဌံ၊ ထွတ်အပ်၏။ ဝါ၊ လွတ်မြောက်၏။ ဝုဋ္ဌိတန္တိ၊ ကား။ အပေတံ၊ ကင်းကွာ၏။ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံကို။ ဝိက္ခမ္ဘနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဂေမှောတိ၊ ကား။ ပလိဗောဓတော၊ မက်မောဖွယ်ကာမဂုဏ် ဟူသော ပလိဗောဓမှ။ (သီမူကွဲ၌ ပဠိပတော ကို ညွှန်အိုင်မှ ဟု အနက်ပေး) ဣဒမ္ပီတိ၊ ပုဒ်ဖြင့်။ ဗုဒ္ဓါနုဿတိဝသေန၊ ဖြင့်။ လဒ္ဓံ၊ သော။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ ကရိတွာတိ၊ ကား။ ပစ္စယံ၊ အကြောင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပါဒကံ၊ အခြေခံကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိသုဇ္ဈန္တီတိ၊ ကား။ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိံ၊ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိမည်သော နိဗ္ဗာန်သို့။ (အံ ဋ္ဌနှင့်အညီ ပရမဝိသုဒ္ဓ-ဟု ရှိလျှင် “အမြတ်ဆုံးဖြစ်သော စင်ကြယ်ခြင်း-စင်စစ်စင်ကြယ်ခြင်းသို့” ဟု အနက်ပေး) ပါပုဏန္တိ၊ ကုန်၏။
သမ္ဗာဓေတိ၊ ကား။ တဏှာသံကိလေသာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သမ္ပီဠေ၊ လွန်စွာဖိညှပ်နှိပ်စက်အပ်သော။ သံကဋေ၊ ကျဉ်းမြောင်းသော။ ဃရာဝါသေ၊ ၌။ ဩကာသာဓိဂမော၊ မ-ဟူသည်။ လောကုတ္တရဓမ္မဿ၊ ကို။ အဓိဂမာယ၊ ရခြင်းငှာ။ အဓိဂန္ထဗ္ဗဩကာသော၊ ရအပ်သိအပ်သော အခွင့်တည်း။ အနုဿတိယော ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဝိသုဒ္ဓိဓမ္မာတိ၊ ကား။ ဝိသုဇ္ဈနသဘာဝါ၊ စင်ကြယ် ခြင်းသဘောရှိကုန်သည်။ ဝါ၊ ကား။ ဝိသုဇ္ဈိတုံ၊ ငှာ။ ဘဗ္ဗာ၊ ဖြစ်ထိုက်ကုန်သည်။ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိ ဓမ္မတာယာတိ၊ ကား။ ပရမတ္ထဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ဒ္ဓိမည်သော။ နိဗ္ဗာနဿ၊ ငြိမ်းခြင်း၏။ ဘဗ္ဗဘာဝေန၊ ဖြစ်ထိုက် သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပက္ကမေနာတိ၊ ကား။ ပယောဂေန၊ လုံ့လပြုသဖြင့်။ ပရိယောဒပနာတိ၊ ကား။ ဝိသောဓနာ၊ ဖြူစစ်စေခြင်းသုတ်သင်ခြင်းတည်း။
၁၆၆။ ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ မဟာနာမသုတ္တာဒီသု၊ ကုန်သော။ အနေကေသု၊ ကုန်သော။ သုတ္တေသု၊ တို့၌။ အရိယသာဝကေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဆသု၊ ကုန်သော။ အနုဿတီသု၊ တို့ကို။ ဒေသိတာသုပိ၊ ဟောအပ်ကုန်ငြားသော်လည်း။ ယဿာနုဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ယဿစိတ္တပ္ပသာဒဿ၊ အကြင်စိတ်ကြည်လင်ခြင်း၏။ ဗလေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ပီတိံပဋိလဘိတွာ တိ၊ ကား။ အနုဿဝဝသေန၊ တဆင့်ကြား၏အစွမ်းဖြင့်။ ဗုဒ္ဓါရမ္မဏံ၊ သော။ ပီတိံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။
ဆအနုဿဘိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ ကား။ သတ္ထမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၈-အနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၂၈၇-၁)
မရဏဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၆၇။ ဣတောတိ၊ ကား။ ဒေဝတာနုဿတိယာ၊ မှ။ ဟိ၊ မှန်။ သာ၊ ထိုဒေဝတာနုဿတိသည်။ ဆသု၊ ကုန်သော။ အနုဿတီသု၊ တို့တွင်။ သဗ္ဗပစ္ဆာ၊ အလုံးစုံတို့၏ နောက်၌။ နိဒ္ဒဋ္ဌတ္တာ၊ အကျယ်ပြအပ် ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာသန္နာ စ၊ နီးသည်၎င်း။ ပစ္စက္ခာ စ၊ မျက်မှောက်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒနန္တရံ၊ ထိုဒေဝတာနုဿတိ၏ အခြားမဲ့၌။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌတ္တာ၊ အကျဉ်းပြခဲ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အနန္တရာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မရဏံ၊ ကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တတ္ထ မရဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤမရဏ-ပုဒ်၏အဖွင့်၌။ “ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဘေဒေါ၊ ပျက်ခြင်းတည်း။” ဣတိ၊ ဤသို့၎င်း။ “ဇရာမရဏံ၊ ကို။ ဒွီဟိ ခန္ဓေဟိ၊ ၂-ပါးကုန်သော ရူပက္ခန္ဓာ သင်္ခါရက္ခန္ဓာတို့ဖြင့်။ သင်္ဂဟိတံ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့၎င်း။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ စုတိခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ ဝိနာသော၊ ပျက်စီးခြင်းသည်။ မရဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကာမဉ္စ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ အကယ်၍ကား။ ဖွင့်ဆိုသင့် ပေ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ဖွင့်ဆိုသင့်သော်လည်း။ တံ၊ ထိုမရဏသည်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဝိနာသဘာဝေန၊ ပျက်စီးခြင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနိကာနံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအားထုတ် သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဥပစ္ဆေဒေါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်သာလျှင်။ နိဒ္ဒေသေ၊ မရဏ-ပုဒ်၏ နိဒ္ဒေသ၌။ “ကဠေဝရဿ၊ ကိုယ်ကောင်ကို။ နိက္ခေပေါ၊ ပစ်ချခြင်း။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ ၏။ ဥပစ္ဆေဒေါ၊ ပြတ်ခြင်း“။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမရဏ-ပုဒ်၏ သံဝဏ္ဏနာပါဌ်၌။ ဧကဘဝပရိယာပန္နဿတိ၊ ကား။ ဧကေန ဘဝေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နဿ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော။ ဇီဝိတိန္ဒြယဿ ဥပစ္ဆေဒေါတိ၊ ကား။ ဇီဝိတိန္ဒြိယပ္ပဗန္ဓဿ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေအစဉ်၏။ ဝိစ္ဆေဒေါ၊ ပြတ်ခြင်းတည်း။ အာယုက္ခယာဒိဝသေန၊ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အန္တရဓာနံ၊ ကွယ်ခြင်းတည်း။ သမုစ္ဆေဒမရဏန္တိ၊ ကား။ အရဟတော၊ ၏။ သန္တာနဿ၊ ရုပ်နာမ် အစဉ်သန္တာန်၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဥစ္ဆေဒဘူတံ၊ ပြတ်ခြင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ မရဏံ၊ တည်း။ သင်္ခါရာနံ ခဏဘင်္ဂသင်္ခါတန္တိ၊ ကား။ သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဥဒယဝယပရိစ္ဆိန္နဿ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်း ပိုင်းခြားအပ် သော။ ပဝတ္တိက္ခဏဿ၊ ဖြစ်စဉ်ခဏ၏။ ဘင်္ဂေါ နိရောဓောတိ၊ ပျက်ခြင်းချုပ်ခြင်းဟူ၍။ သင်္ခံ၊ ရေတွက် ခြင်းသို့။ ဂတံ၊ ရောက်၏။ ခဏိကမရဏန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တက္ခဏဝန္တံ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ခဏရှိသော။ တသ္မိံ ယေဝ ခဏေ၊ ထိုဘင်ခဏ၌သာလျှင်။ လဗ္ဘမာနံ၊ သော။ မရဏံ၊ သည်။ ယံ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓံ၊ အကြင်ရုပ်ခန္ဓာအစဉ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ရုက္ခာဒိသမညာ၊ သစ်ပင် အစရှိသော အမည်ပညတ် သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မိံ၊ ထိုရုပ်ခန္ဓာအစဉ်သည်။ အနုပစ္ဆိန္နေပိ၊ မပြတ်ငြားသော်လည်း။ အလ္လတာဒိဝိဂမနံ၊ စိုသည်၏အဖြစ် အစရှိသည်တို့၏ ကင်းခြင်းကို။ နိဿယ၊ ၍။ မတဝေါဟာရော၊ သေသည်ဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ သမ္မုတိမရဏံ၊ မည်၏။ န တံ ဣဓ အဓိပ္ပေတန္တိ၊ ကား။ တံ သမုစ္ဆေဒခဏိကသမ္မုတိမရဏံ၊ ထို သမုစ္ဆေဒမရဏ, ခဏိကမရဏ, သမ္မုတိမရဏကို။ ဣဓမရဏာနုဿတိယံ၊ ၌။ နာဓိပ္ပေတံ၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ နည်း။) အဗာဟုလ္လတော စ၊ များစွာဖြစ်ခြင်း မရှိသောကြောင့်၎င်း။ အနုပဋ္ဌဟနတော စ၊ မထင်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ အသံဝေဂဝတ္ထုတော၊ သံဝေဂ၏ အကြောင်းဝတ္ထု မဟုတ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဣတိ၊ ဤကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
သတိယာ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘာဝေန၊ ဖြင့် အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ အာယုအာဒီနံ၊ အသက်တမ်း စသည်တို့၏။ ခဏကာလေ၊ ကုန်သောကာလ၌။ မရဏံ၊ သေခြင်းသည်။ ကာလမရဏံ၊ မည်၏။ တေသံ၊ ထိုအသက်တမ်း စသည်တို့၏။ အပရိက္ခီဏကာလေ၊ မကုန်သေးမီကလာ၌။ မရဏံ၊ သည်။ အကာလမရဏံ၊ မည်၏။ ကာလမရဏံ ပုညက္ခယေနာတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ယထာဓိကာရံ၊ အရာအားလျော်စွာ။ သမ္ပတ္တိဘာဝဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိပတ္တိဘာဝဝသေန ပန၊ အားဖြင့်မူကား။ ပါပက္ခယေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။
အာယုသန္တာနဇနကပစ္စယသမ္ပတ္တိယာတိ၊ ကား။ အာယုပ္ပဗန္ဓဿ၊ ဇီဝိန္ဒြေအစဉ်ကို။ ပဝတ္တာပနကာနံ၊ မပြတ်ဖြစ်စေတတ်ကုန်သော။ အာဟာရာဒိပစ္စယာနံ၊ အာဟာရ အစရှိသော အကြောင်းတို့၏။ သမ္ပတ္တိယံ၊ ပြည့်စုံခြင်းသည်။ ဝိပက္ကဝိပါကတ္တာတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ဗလာနုရူပံ၊ အစွမ်း အားလျော်စွာ။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်တည်း။ မြန်မာမူတို့၌ ဖလာနုရူပံ-ဟု ရှိ၏။ မသင့်) ဒါတဗ္ဗဝိပါကဿ၊ ပေးသင့် ပေးထိုက်သော အကျိုး ဝိပါက်၏။ ဒိန္နတ္တာ၊ ပေးအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဂတိကာလာဟာရာဒိသမ္ပတ္တိယာ အဘာဝေနာတိ၊ ကား။
ဒေဝါနံဝိယ၊ နတ်တို့၏ ကဲ့သို့။ ဂတိသမ္ပတ္တိယာ စ၊ တ္တိ၏၎င်းငး။ ပဌမကပ္ပိယာနံ ဝိယ၊ ကမ္ဘာဦးသူတို့၏ကဲ့သို့။ ကာလသမ္ပတ္တိယာ စ၊ ၏၎င်း။ ဥတ္တရကုရုကာဒီနံ ဝိယ၊ မြောက်ကျွန်းသူ မြောက်ကျွန်းသား စသည်တို့၏ကဲ့သို့။ အာဟာရသမ္ပတ္တိယာ စ၊ ၏၎င်း။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဥတုသုက္ကသောဏိတာဒိံ၊ ဥတု သုတ်သွေးအစရှိသည်ကို။ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ (ပရိဂ္ဂယှတိ-ဟု ရှိလျှင် ဥတုသုက္ကသောဏိတာဒိ-ဟု ပဌမန္တနှင့် ရှိမည်) အဇ္ဇတနကာလပုရိယာနံ ဝိယာတိ၊ ဟူသောပါဌ်။ ဝိယ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ပဋ္ဌပိတော၊ ထားအပ်၏။ အဇ္ဇတနကာလပုရိသာနံ၊ ယခုကာလပုဂ္ဂိုလ်တို့ ၏။ ဝဿသတမတ္တပရိမာဏဿ ဝယ၊ အနှစ်တရာမျှ အတိုင်းအရှည်ရှိသကဲ့သို့သော။ အာယုနော၊ အသက်တမ်း၏။ ခယဝသေန၊ ကုန်ခြင်း၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဟိ၊ အကျိုးကို ဆိုဦးအံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ယောဇနာသည်ရှိသော်။ အနာဂတေပိ၊ ၌လည်း။ ပရမာယုနော၊ အသက်တမ်းကို။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ ဝါ၊ ကို။ ကတော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အတီတေ ပန၊ ၌ကား။ ဂတိသမ္ပတ္တိယာ ဝိယ၊ ဂတိ၏ ပြည့်စုံခြင်းကဲ့သို့။ ကာလဟာရာဒိသမ္ပတ္တိယာ၊ ကာလအာဟာရ အစရှိသည်၏ ပြည့်စုံခြင်း၏။ ဘာဝေန၊ ရှိခြင်းကြောင့်။ အနေကဝဿသဟဿပရိမာဏောပိ၊ အနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ အတိုင်းအရှည်ရှိသည် သော်လည်းဖြစ်သော။ အာယု၊ သည်။ အဟောသိ၊ ပြီ။ စ၊ ဆက်။ အယံ ဝိဘာဂေါ၊ ကို။ ဝတ္တမာနဿ၊ ဖြစ်ဆဲသော။ ဝါ၊ ရောက်ဆဲသော။ အန္တရကပ္ပဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကာလဗုရာဇာဒီနန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ နန္ဒယက္ခ နန္ဒမာဏဝကာဒီနံ၊ နန္ဒဘီလူး, နန္ဒလုလင် အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တံ သဗ္ဗမ္ပီတိ၊ ကား။ ကာလမရဏဉ္စ၊ ဏ၎င်း။ အကာလမရဏဉ္စ၊ ဏ၎င်း။ တတ္ထာပိ၊ ထိုနှစ်ပါးသော မရဏတို့၌လည်း။ ပုညကးယမရဏဉ္စ၊ ဏ၎င်း။ အာယုက္ခယမရဏဉ္စ၊ ဏ၎င်း။ ဥဘယက္ခမရဏဉ္စ၊ ဏ၎င်း။ ဥပက္ကမမရဏဉ္စ၊ ဏ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တပ္ပဘေဒံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားရှိသော။ ယံ မရဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ သမ္ဗမ္ပိ၊ ထိုအလုံးစုံသော မရဏကိုလည်း။ ဝါ၊ ထိုကာလမရဏစသော အလုံးစုံသော သေခြင်းကိုလည်း။
၁၆၈။ ယောနိသောတိ၊ ကား။ ဥပါယေန၊ သင့်သောအကြောင်းအားဖြင့်။ မနသိကာရောတိ၊ ဟူသည် ကား။ မရဏာရမ္မဏော၊ သေခြင်းလျှင် အာရုံရှိသော။ မနသိကာရော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ယေန ဥပါယေန၊ ဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗော၊ ၏။ တံ၊ ထိုဥပါယကို။ ဗျတိရေကမုခေန၊ အပြန်ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အယောနိသော ပဝတ္တယာတာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အယောနိသော ပဝတ္ထယတောတိ၊ ကား။ အနုပါယေန၊ ဖြင့်။ သတိံ စ၊ ကို၎င်း။ သံဝေဂံ စ၊ ကို၎င်း။ ဉာဏဉ္စ၊ ကို၎င်း။ အနုပဋ္ဌပေတွာ၊ မဖြစ်စေမူ၍။ မရဏံ၊ ကို။ အနုဿရတော၊ သူအား။ တဒေတံ သဗ္ဗမ္ပီတိ၊ ကား။ သောကပါမောဇ္ဇာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနံ စ၊ သည်၎င်း။ သံဝေဂဿ၊ ၏။ အနုပ္ပဇ္ဇနံ စ၊ သည်၎င်း။ သန္တသဿ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနဉ္စ၊ သည်၎င်း။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ သတိသံဝေဂဉာဏဝိရ ဟတော၊ ဉာဏ်တို့၏ ကင်းခြင်းကြောင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ယော၊ အကြင်သူသည်။ ဇာတဿ၊ ပဋိသန္ဓေအားဖြင့် ဖြစ်ပြီးသောသူအား။ ဧတံ မရဏံ နာမ၊ မည်သည်။ ဧကန္တိကံ၊ ဧကန်စင်စစ်ပင် ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဏ္ဍိတာနံ၊ တို့၏။ ဝစနံ၊ ကို။ သရတိ၊ အောက်မေ့၏။ တတ္ထ၊ ထိုသေခြင်းတရား၌။ သံဝေဂဇာတော စ၊ ဖြစ်သော သံဝေဂရှိသည်၎င်း။ သမ္ပဇာနော စ၊ ဉာဏ်ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်သည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုသူအား။ ဣဋ္ဌဇနမရဏာဒိနိမိတ္တံ၊ အစရှိသော အကြောင်းကြောင့်။ သောကာဒယော၊ တို့သည်။ အနောကာသာဝ၊ ဖြစ်ခွင့်မရှိကုန်သည်သာတည်း။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ တတ္ထာတိ၊ ကား။ အရညသုသာနာဒီသု၊ တောအရပ် သုဿာန်စသည်တို့၌။ ဟတမတသတ္တေတိ၊ ကား။ စောရာဒီဟိ၊ တို့သည်။ ဟတေ စ၊ သတ်အပ်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ ယေသံ၊ အကြင် သတ္တဝါတို့၏။ သမ္ပတ္တိ၊ ပြည့်စုံခြင်း၊ ကောင်းစားခြင်းကို။ ဝါ၊ စည်းစိမ် ကို။ ဒိဋ္ဌိပုဗ္ဗာ၊ ရှေး၌ မြင်အပ်ဘူး၏။ (တနည်း) ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗာ၊ ရှေး၌မြင်အပ်ဘူးသော။ သမ္ပတ္တိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) တေ၊ ထိုသတ္တဝါတို့သည်။ ဒိဋ္ဌပုဗ္ဗသမ္ပတ္တိ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံဒိဋ္ဌပုဗ္ဗသမ္ပတ္တီနံ၊ တို့၏။ ယောဇေတွာတိ၊ ကား။ ဥပဋ္ဌပေတွာ၊ ထင်စေ၍။ ဝါ၊ ဖြစ်စေ၍။ ဧကစ္စဿတိ၊ ကား။ တိက္ခိန္ဒြိယဿ၊ ထက်သော ဣန္ဒြေရှိသော။ ဉာဏုတ္တရဿ၊ ဉာဏ်ထူးကဲသော ယောဂီအား။
၁၆၉။ ဝဓကပစ္စူကဋ္ဌာနတောတိ၊ ကား။ ဃာတကဿ ဝိယ၊ သူသတ်သမား၏ကဲ့သို့။ ပတိ ပတိ၊ ရှေးရှု မပြတ်။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ကပ်၍ တည်ခြင်းအားဖြင့်။ အာသန္နဘာဝတော၊ နီးသည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ သမ္ပတ္တိဝိပတ္တိတောတိ၊ ကား။ အာရောဂျာဒိသမ္ပတ္တီနံ ဝိယ၊ အနာကင်းသည်အဖြစ် အစရှိသော ပြည့်စုံခြင်းတို့၏ကဲ့သို့။ ဇီဝိတသမ္ပတ္တိယာ၊ အသက်ရှင်ခြင်းဟူသော ပြည့်စုံခြင်း၏။ ဝိပဇ္ဇနတော၊ ပျက်စီး သော အားဖြင့်။ ဥပသံဟရဏတောတိ၊ ကား။ ပရေသံ၊ တပါးသောသူတို့၏။ မရဏံ၊ ကို။ နိဒေဿတွာ၊ ပုံတူပြ၍။ (သီမူနှင့် အညီဖြစ်သည်။ မြန်မာမူ၌ ဒေဿတွာ-ဟု ရှိ၏)
အတ္တနော၊ ၏။ မရဏဿ၊ သေခြင်းကို။ ဥပနယနတော၊ ကပ်၍ဆောင်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဆောင်ပေးသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ထပ်တူဆောင်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ နှိုင်းဆသောအားဖြင့်။ ကာယဗဟုသာဓာရဏတောတိ၊ ကား။ သရီရဿ၊ ၏။ ဗဟူနံ၊ များစွာသော သတ္တဝါတို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏဘာဝတော၊ ဆက်ဆံသည် ၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ အာယုဒုဗ္ဗလတောတိ၊ ကား။ ဇီဝိတဿ၊ အသက်၏။ ဒုဗ္ဗလဘာဝတော၊ အားနည်း သည်၏အဖြစ်အားဖြင့်။ အနိမိတ္တတောတိ၊ ကား။ မရဏဿ၊ ၏။ ဝဝတ္ထိတနိမိတ္တာဘာဝတော၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်သော အမှတ်နိမိတ်၏ မရှိသောအားဖြင့်။ အဒ္ဓါနကပရိစ္ဆေဒတောတိ၊ ကား။ ကာလဿ၊ အသက်တမ်းကာလ၏။ ပရိစ္ဆန္နဘာဝတော၊ ပိုင်းခြားအပ်သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ခဏပရိတ္တတောတိ၊ ကား။ ဇီဝိတက္ခဏဿ၊ အသက်ရှင်ဆဲ ခဏ၏။ ဣတ္တရဘာဝတော၊ တိုတောင်းသည် ၏ အဖြစ်အားဖြင့်။
ဝဓကပစ္စုပဋ္ဌာနတောတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဝိယ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ချေ၍ညွှန်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဝဓကဿ ဝိယ ပစ္စုပဋ္ဌာနတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဖွင့်ဆိုပြီး၍။ တမေဝတ္တံ၊ ထိုအနက်ကို ပင်လျှင်။ ဝိဝရန္တော၊ အကျယ်ဖွင့်ပြလိုသည်ဖြစ်၍။ ယထာ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စာရယမာနောတိ၊ ကား။ အာဂုရေန္တော၊ အာဂူးဟု ဟစ်အော်လျက်။ ပဟရဏာကာရံ၊ ခုတ်သတ်အံ့သော အခြင်းအရာကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ ပစ္စုပဋ္ဌိတောဝ၊ ရှေးရှုအနီး၌ တည်သည်သာလျှင်။ ဥပဂန္တွာ၊ ချဉ်းကပ်၍။ ဌိတောဝ၊ လျှင်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) သမီပေ ဧဝ၊ အနီး၌သာလျှင်။ ဇရာမရဏံ၊ ကို။ ဂဟေတွာဝ၊ ယူကုန်၍သာလျှင်။ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဟိ၊ ဥပမာဖြင့် ထင်စွာပြအံ့။ အဟိစ္ဆတ္တကမကုဋ္ဌ၊ မှိုငုံသည်။ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တံ၊ တက်လတ်သော်။ ပံသုဝိရဟိတံ၊ မြေမှုန်မှကင်းသည်။ န ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ နိဗ္ဗတ္တန္တာ၊ ဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ ဇရာမရဏဝိရဟိတာ၊ ဏမှကင်းကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္တကေန၊ ဤမျှဖြင့်။ ဥပမာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) အဟိစ္ဆတ္တကမကုဠံ၊ သည်။ ကဒါစိ၊ ၌။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော အရပ်၌။ ပံသုဝိရဟိတမ္ပိ၊ မြေမှုန့်မှ ကင်းသည်သော်လည်း။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်နိုင်သေး၏။ သတ္တာ ပန၊ တို့သည်ကား။ ကထဉ္စိပိ၊ တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့် လည်း။ (ကတ္ထစိပိ- သီမူရှိ၏) ဇရာမရဏဝိရဟိတာ၊ ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ တာဝ၊ စွာ။ ခဏိကမရဏံ၊ ကို။ ဥပမာဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤမရဏဿတိ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ သော။ မရဏံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြိယုပစ္ဆေဒမရဏကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထဝါ၊ ကား။ ဣမေ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ဇရာမရဏံ၊ ကို။ ဂဟေတွာဝ၊ သာလျှင်။ ယဒိ နိဗ္ဗတ္တန္တိ၊ အကယ်၍ ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ သော်။ တေဟိ၊ တို့သည်။) နိဗ္ဗတ္တိသမနန္တရမေဝ၊ ဖြစ်သည်၏ အခြားမဲ့၌ သာလျှင်။ မရိတဗ္ဗံ၊ သေရာ၏ု။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဝဿံမရဏတောတိ၊ ကား။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ မရိတဗ္ဗတော၊ သေရောသောကြောင့်။ ဝါ၊ ကား။ ဧကန္တေန၊ အားဖြင့်။ မရဏသဗ္ဘာဝတော၊ သေခြင်း၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဗ္ဗတေယျာတိ၊ ကား။ ပဗ္ဗတတော၊ တောင်မှ။ အာဂတာ၊ လာသောမြစ်တည်း။ ဟာရဟာရိနီတိ၊ ကား။ ပဝါဟေ၊ ရေအယဉ်၌။ ပတိတဿ၊ ကျသော။ တိဏပဏ္ဏာဒိကဿ၊ မြက် သစ်ရွက်အစရှိသည်ကို။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ဟရဏသီလာ၊ ဆောင်ခြင်းအလေ့ရှိ၏။ သန္ဒတေဝါတိ၊ ကား။ သဝတိ ဧဝ၊ စီးသွားသည်သာလျှင်တည်း။ ဝတ္တတေဝါတိ၊ ကား။ ပဝါဟဝသေန၊ ရေအယဉ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝတ္တတိ ဧဝ၊ ဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ လိမ့်သွားသည်သာလျှင်တည်း။ န တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။
ယမေကရတ္တန္တိ၊ ကား။ ယဿံ ဧကရတ္တိယံ၊ အကြင်တခုသောညဉ့်၌။ ဘုမ္မတ္ထေ၊ သတ္တမီအနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ အစ္စန္တသံယောဂအနက် ၌။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ပဌမန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ၌။ ဂဗ္ဘေတိ၊ ကား။ မာတုကုစ္ဆိယံ၊ ၌။ မာဏဝေါတိ၊ ကား။ သတ္တော၊ သည်။ ယေဘုယျန၊ အားဖြင့်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ ရတ္တိယံ၊ ၌။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ ဂဏှန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ရတ္တိဂ္ဂဟဏံ၊ ညဉ့်ကိုယူခြင်းကို ဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဗ္ဘုဋ္ဌိတောဝါတိ၊ ကား။ ဥဋ္ဌိတအဗ္ဘော ဝိယ၊ တက်သော တိမ်တိုက်ကဲ့သို့။ ဝါ၊ ကား။ မရဏဿ၊ ကို။ အဘိမုခဘာဝေန၊ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥဋ္ဌိတောဝ၊ တက်သွားသည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သော ယာတီတိ၊ ကား။ သော မာဏဝေါ၊ ထိုသတ္တဝါသည်။ ယာတိ၊ သွား၏။ ပဌမက္ခဏတော၊ ရှေးဦးစွာသော ပဋိသန္ဓေခဏမှ။ (သီမူ၌ ပဋိသန္ဓိက္ခဏတော-ဟူ၍ပင် ရှိ၏) ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဂစ္ဆတေဝ၊ တည်း။ သ ဂစ္ဆံ န နိဝတ္တတီတိ၊ ကား။ သော၊ ထိုသတ္တဝါသည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တော၊ ဖြစ်၍။ ခဏမတ္တမ္ပိ၊ ခဏမျှသော်လည်း။ န နိဝတ္တတိ၊ မဆုတ်နစ်။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။ မရဏံယေဝ၊ သေခြင်းသို့သာလျှင်။ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ကပ်ရောက်၏။
ကုန္နဒီနန္တိ၊ ကား။ ပဗ္ဗတတော၊ မှ။ ပတိတာနံ၊ ကျကုန်သော။ ခုဒ္ဒကနဒီနံ၊ မြစ်ငယ်တို့၏။ ဝါ၊ ချောင်းတို့၏။ ပါတော အာပေါရသာနုဂတဗန္ဓနာနန္တိ၊ ကား။ ပုရိမဒိဝသေ၊ ရှေးနေ့၌။ ဒိဝါ၊ နေ့အခါ၌။ သူရိယသန္တာပေန၊ နေပူရောင်ဖြင့်။ အန္တော၊ အတွင်းသို့။ အနုပဝိသိတွာ၊ ဝင်၍။ ပုန၊ တဖန်။ ရတ္တိယံ၊ ၌။ ဗန္ဓနမူလံ၊ အဖွဲ့အညှာ၏အရင်းသို့။ ဥပဂေတေန၊ ကပ်ရောက်သော။ အာပေါရသေန၊ အာပေါဓာတ် ဟူသော အရည်ဖြင့်။ တိန္တသိထိလဗန္ဓနတာယ၊ စိုစွပ်၍ လျော့လျည်းသော အညှာရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ပါတော၊ နံနက်အခါ၌။ အာပေါရသာနုဂတဗန္ဓာနာနံ၊ အာပေါရသသည်အစဉ်လျှောက်အပ် စိမ့်ဝင်အပ်သော အညှာရှိကုန်သော။
အစ္စယန္တိ၊ ကား။ အတိက္ကမန္တိ၊ လွန်သွားကုန်၏။ ဥပရုဇ္ဈတီတိ၊ ကား။ နိရုဇ္ဈတိ၊ ချုပ်၏။ ဥဒကမေဝ၊ ရေသည်ပင်လျှင်။ ဩဒကံ၊ မည်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥဒကောဃံ၊ ရေအယဉ်သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဟောရတ္တာ၊ နေ့ညဉ့်တို့သည်။ အစ္စယန္တိ၊ လွန်သွားကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇီဝိတံ၊ သည်။ ဥပရုဇ္ဈတိ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇီဝိတံ၊ သည်။ ဥပရုဇ္ဈတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မစ္စာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ အာယု၊ အသက်သည်။ ဝါ၊ အသက်ရှင်ရာကာလသည်။ ခီယတိ၊ ကုန်၏။ ပဝတတောတိ၊ ကား။ ရုက္ခေ၊ သစ်ပင်၌။ ဌတွာ၊ တည်၍။ ကမ္မေ၊ အမှုကိစ္စ၌။ ဝိနိယုဉ္ဇိတုကာမာနံ၊ အားထုတ်ပြုလုပ်ခြင်းငှာ အလိုရှိ ကုန်သော။ သာဓိကာနံ၊ ပိုင်ရှင်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ပပဘနတော၊ ကြွေကျခြင်း။ ဘယံ၊ ကြောက်ဖွယ် ဘေးသည်။ (ဇာယတော၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ သစ်ပင်အောက်သို့။ ပဝိဋ္ဌာနံ၊ ဝင်ကုန်သောသူတို့ အား။ ဘယံ၊ သည်။ (ဇာယတော၊ ၏။) ဥဂ္ဂမနံ၊ နေထွက်ခြင်းကို။ ပတိ၊ စွဲ၍။ ဥဂ္ဂမနိမိတ္တံ၊ နေထွက်ခြင်း ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ အမ္မ၊ အို မိခင်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်တို့။ ပဗ္မ၊ အို မိခင်။ မံ၊ အကျွန်ုပ်တို့။ ပဗ္ဗဇ္ဇယ၊ ရဟန်းပြုခြင်းမှ။ မာနိဝါရယာ၊ မတားမြစ်ပါလင့်။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ကောစိ၊ အချို့သော။ မိတ္တမုခသတ္တု၊ မိတ်ဆွေဟန်ဆောင်သောသူရန်သည်။ ရန္ဓဂဝေသီ၊ သတ်ရန်အပေါက်အကြားအခွင့်အရေးကို ရှာသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ လျက်။ သဟ၊ တကွ။ ဝတ္တမာနောပိ၊ ဖြစ်သော်လည်း။ န ဟနေယျ၊ မသတ်ရာ။ ဝါ၊ မသတ်သည်လည်း ရှိရာသေး၏။ အယံ ပန၊ ဤသေခြင်း တရားသည်ကား။ ဧကံသေန၊ ဖြင့်။ ဟနတိယေဝ၊ သတ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သဟဇာတိထာ အာဂတတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ဇီဝိတဟရဏတောစာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၇၀။ နန္တိ၊ ကား။ သမ္ပတ္တိံ၊ ပြည့်စုံခြင်းကို။ သုခိတာ၊ ကား။ ဒိဗ္ဗသဒိသေဟိ၊ နတ်၌ဖြစ်သော အသုံး အဆောင် စည်းစိမ်နှင့် တူကုန်သော။ ဘောဂေဟိစ၊ အဆုံးအဆောင်စည်းစိမ်တို့ဖြင့်၎င်း။ အာဓိပတေယျေန စ၊ အစိုးရသည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ သုခသမင်္ဂီ၊ ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍။ ဒေဟဗန္ဓေနာတိ၊ ကား။ သရီရေန၊ ကိုယ်ဖြင့်။ အသောကောတိ၊ ကား။ အသောကမဟာရာဇာ၊ အသောကမင်းမြတ်သည်။ သောကမာဂတောတိ၊ ကား။ သောစိတဗ္ဗတံ၊ စိုးရိမ်အပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဂတော၊ ရောက်လေ၏။
အာရောဂျယောဗ္ဗနာနံ၊ အနာကင်းသည်၏အဖြစ် အရွယ်ကောင်းသည်၏ အဖြစ်တို့၏။ ဗျာဓိဇရာပရိယောသာနတာ၊ နာခြင်းအိုခြင်းလျှင် အဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ (အာနိတာ-၌စပ်) ဇီဝိတဿ၊ အသက်ရှင်ခြင်း၏။ မရဏပရိယောသာနတာယ၊ သေခြင်းလျှင် အဆုံးရှိသည်၏ အဖြစ်၏။ ဥဒါဟရဏဝသေန၊ ဥဒါဟရုဏ်ပုံသက်သေ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အလိုအားဖြင့်။ အာနီတာ၊ ဆောင်အပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပစ္စယဘာဝဝသေန၊ (သီမူနှင့်အညီ ဘာဝ-သင့်သည်) သေခြင်း၏အကြောင်း အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (အာနီတာ၊ ၏။) လောကောယေဝ၊ သတ္တဝါဟူသော လောကသည်ပင်လျှင်။ လောကသန္နိဝါသော၊ မည်၏။ သတ္တာဝါသာတိ ယထာ၊ သတ္တာဝါသာ-ဟူသော ပုဒ်ကဲ့သို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ သန္နိဝသိတဗ္ဗတာယ၊ အတူတကွနေအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တနိကာယော၊ သတ္တဝါအပေါင်း သည်။ လောကသန္နိဝါသော၊ မည်၏။ အနုဂတောတိ၊ ကား။ ပစ္စတ္တိကေန ဝိယ၊ ရန်သူကဲ့သို့။ ဝါ၊ ရန်သူ သည် အစဉ်လိုက်အပ်သကဲ့သို့။ အနုဗန္ဓော၊ အစဉ်လိုက်အပ်၏။ အနုသဋောတိ၊ ကား။ ဥပဝိသေန ဝိယ၊ လူးလိမ်းအပ်သော အဆိပ်ကဲ့သို့။ ဝါ၊ လူးလိမ်းသော အဆိပ်သည် စိမ့်ဝင်အပ်သကဲ့သို့။ အနုပဝိဋ္ဌော၊ စူးဝင်အပ်၏။ အဘိဘူတောတိ၊ ကား။ အမတ္တသဟတ္ထိဟိ ဝိယ၊ အမုံယစ်သောဆင်တို့ (သည် လွှမ်းမိုးနင်းချေအပ်သ) ကဲ့သို့။ အဇ္ဈောတ္ထဋော၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်၏။ အဗ္ဘာဟတောတိ၊ ကား။ ဘူတေဟိ ဝိယ၊ မြေဘုတ်ဘီလူတို့ကဲ့သို့။ ဝါ၊ မြေဘုတ်ဘီလူးတို့သည် ပုတ်ခတ် သတ်အပ် သကဲ့သို့။ ပဟတော၊ ပုတ်ခတ်သတ်အပ်၏။
သေလာတိ၊ ကား။ သိလာမယာ၊ ကျောက်ဖြင့်ပြီးကုန်သော။ ပံသုအာဒိမယာ၊ မြေမှုန့်စသည်ဖြင့် ပြီးကုန်သော တောင်တို့သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဝိပုလာတိ၊ ကား။ မဟန္တာ၊ ကြီးမားကုန်သော။ အနေကယောဇနာယာမဝိတ္ထာရာ၊ ယူဇနာများွာ အလျားအနံရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ရှည်လျားကျယ်ပြန့်ကုန်သော။ နဘံ အာဟစ္စာတိ၊ ကား။ ဝိပုလတ္တာ ဧဝ၊ ပြန့်ပြောကြီးမားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ အာကာသံ၊ ကောင်းကင်ကို။ ဝါ၊ မိုးတိမ်ကို။ အဘိဝိဟစ္စ၊ ထိဆိုက်၍။ သဗ္ဗဒိသာသု၊ အလုံးစုံသော အရပ် မျက်နှာတို့၏။ ဖရိတွာ၊ ပြန့်နှံ့ကုန်၍။ အနုပရိယေယျုန္တိ၊ ကား။ အနုဝိာရေယျုံ၊ လှည့်လည်ကုန်ရာ၏။ နိပ္ပေါထေန္တာတိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ မိမိသည်။ အာဃာတိတံ၊ ထိပါးတိုက်ခိုက်အပ်သောအရာကို။ (အာသာဒိတံ-ဟု ရှိသော သီမူသာ၍ကောင်း၏။ အနက်ကား အတူတူပင်) စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏံ၊ မှုန့်မှုန့်ညက် ညက်။ ကရောန္တော၊ ပြုကုန်လျက်။ အဓိဝတ္တန္တီတိ၊ ကား။ အဓိဘဝန္တိ၊ လွှမ်မိုးနှိပ်စက်ကုန်၏။ ကုလေန ဝါ၊ အမျိုးအားဖြင့်၎င်း။ ရူပေန ဝါ၊ အဆင်းအားဖြင့်၎င်း။ သီလေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ သုတေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ သဒ္ဓါဒီဟိ ဝါ၊ သဒ္ဓါအစရှိသော ဂုဏ်တို့ဖြင့်၎င်း။ သေဋ္ဌောတိ၊ မြတ်သည်ဟူ၍။ သမ္ဘာဝနာယ၊ ချီးမွမ်း သဖြင့်။ ခတ္တိယာဒီသု၊ မင်းမျိုးအစရှိသည်တို့၌။ ကဉ္စိ၊ တစုံတယောက်မျှ။ န ပရိဝဇ္ဇေတိ၊ မကြဉ်ရှောင်။ တေဟိ ဧဝ၊ ထိုအမျိုးစသည်တို့ဖြင့်သာလျှင်။ နိဟီနောတိ၊ ယုတ်ည့ံသည်ဟူ၍။ အဝမညမာနာယ၊ မထီမဲ့မြင်ပြုသဖြင့်။ သုဒ္ဒါဒီသု၊ သူဆင်းရဲမျိုးသည်တို့၌။ ကဉ္စိ၊ ကိုမျှ။ န ပရိဝဇ္ဇေတိ၊ မကြဉ်ရှောင်။ အညဒတ္ထ၊ စင်စစ်။ သဗ္ဗမေဝ၊ သတ္တဝါအလုံးစုံကိုသာလျှင်။ အဘိမဒ္ဒတိ နိမ္မထတိ၊ နှိမ်နင်းချေမှုန်း၏။ ဒဏ္ဍာဒိဥပါယာ စ၊ ဒဏ္ဍအစရှိသော ဥပါယ်တို့သည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုအိုမင်းသေမင်းနှိပ်စက်ရာ၌။ အဝိသယာ ဧဝ၊ ကာကွယ်တိုက်ဖျက်ရန် အရာမဟုတ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ အရာမရှိကုန်သည်သာလျှင် တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ န တတ္ထ ဟတ္ထီနံ ဘူမီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။
မန္တယုဒ္ဓေနာတိ၊ ကား။ အာထဗ္ဗဏဝေဒဟိတေန၊ အာထဗ္ဗဏဝေဒဖြင့် စီရင်အပ်သော။ မန္တသင်္ဂါမပ္ပယောဂေန၊ မန္တန်ဖြင့် စစ်ထိုးခြင်းဟူသော လုံ့လပယောဂဖြင့်။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝုတ္တဝိကပ္ပနတ္ထော၊ မဆိုအပ်သေးသည်ကို အထူးကြံခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဝါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သာမဉ္စ၊ သာမဥပါယ်ကို၎င်း။ ဘေဒဉ္စ၊ ဘေဒဥပါယ်ကို၎င်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။
၁၇၁။ ပရေဟိ သဒ္ဓိံ အတ္တနော ဥပသံဟရဏတောတိ၊ ကား။ မတေဟိ၊ သေလေကုန်သော။ ပရေဟိ၊ သူတပါးတို့နှင့်။ သဒ္ဓိ၊ တကွ။ (ဥပနယနတော-၌ စပ်) တေပိ၊ ထိုသို့သောသူတို့သည်သော်လည်း။ မတာ နာမ၊ သေကြရတုံသေး၏။ မာဒိသာ ပန၊ ငါကဲ့သို့သောသူတို့သည်ကား။ ကိမင်္ဂံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ (န မရိဿာမ၊ မသေဘဲရှိကုန်အံ့နည်း။) ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ မရဏဿ၊ သေခြင်းကို။ ဥပနယနတော၊ ကပ်၍ဆောင်သောအားဖြင့်။ ယယသမဟတ္ထတောတိ၊ ကား။ ပရိဝါရမဟတ္ထတော စ၊ အခြံအရံများသည် ၏ အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ ဝိဘဝမဟတ္တတော စ၊ စည်းစိမ်းများသည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ ပုညမဟတ္တတောတိ၊ ကား။ မဟာပုညဘာဝတော၊ ဘုန်းကံကြီးမားသည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ထာမမဟတ္တတောတိ၊ ကား။ ဝီရိယဗလမဟတ္တတော၊ ဝီရိယခွန်အားကြီးမားသည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ယုဓိဋ္ဌိလော၊ ယုဓိဋ္ဌိလမင်းသည်။ ဓမ္မပုတ္တော၊ ဓမ္မနတ်၏သားတည်း။ စာနုရော၊ စာနုရဟူသည်။ ယော၊ အကြင်သူကို။ ဗလဒေဝေန၊ ဗလဒေဝမင်းသည်။ နိဗ္ဗုဒ္ဓွ ကတွာ၊ လက်ပမ်းလုံးခြင်းကို ပြု၍။ မာရိတော၊ သတ်အပ်၏။ (သော၊ ထိုသူပင်တည်း။) (ဇာ ဋ္ဌ ၄-၈၀-ဃဋပဏ္ဍိတဇာတ်၌ ကြည့်)
သဟ ဣဒ္ဓီဟီတိ၊ ကား။ ဝေဇယန္တကမ္ပန နန္ဒောပနန္ဒမနာဒီသု၊ ဝေဇယန္တာပြာသဒ်ကို လှုပ်စေခြင်း, နန္ဒောပနန္ဒနဂါးကို ဆုံးမခြင်းစသည်တို့၌။ ဒိဋ္ဌာနုဘာဝါတိ၊ တွေ့မြင်အပ်သော အာနုဘော်ရှိကုန်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ဣဒ္ဓီဟိ၊ တန်ခိုးတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ မစ္စုမုခံ၊ သို့။ ပဝိဋ္ဌော၊ ဝင်ရလေပြီ။
ကလံ နာဂ္ဃန္တိ သောဠသိန္တိ၊ ကား။ သောဠသန္နံ၊ တဆယ့်ခြောက်ခုတို့၏။ ပူရဏဘာဂံ၊ ပြည့်စုံကြောင်းဖြစ်သော အဖို့ကို။ န အဂ္ဃန္တိ၊ မထိုက်ကုန်။ ဣဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာယသ္မတော ထေရဿ သာရိပုတ္တဿ၊ အရှင်သာရိပုတြာမထေရ်၏။ ပညံ၊ ကို။ သောဠသဘာဂေ၊ ၁၆-ပုံတို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တတော၊ ထို ၁၆-ပုံမှ။ ဧကံ ဘာဂံ၊ ကို။ သောဠသဓာ၊ ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ (သီမူ၌ ဂဏေတွာ၊ – ဟု ရှိ၏။ ရေတွက်၍-ဟု အနက်ပေး၊ သင့်သကဲ့သို့ ရှိ၏။ ကတွာ-ဟု ရှိလျှင် ယုတ္တတရ) လဒ္ဓံ၊ သော။ ဧကဘာဂသင်္ခါတံ၊ တပုံဟု ဆိုအပ်သော။ ကလံ၊ တစိတ်ကို။ (န အဂ္ဃန္တိ-၌စပ်) သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အသေသံ၊ ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ပညာ၊ တို့သည်။ န အဂ္ဃန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဆိုလို၏။
သဗ္ဗဿပိ၊ သော။ သံကိလေသပက္ခဿ၊ သံကိလေသိအဖို့ကို။ သမုဂ္ဃါတော၊ အကြွင်းမဲ့ပယ်သတ်ခြင်း သည်။ ဉာယေန၊ အသင့်လမ်းမှန်အားဖြင့်။ အာရဒ္ဓဝီရိယဿ၊ ရှိသောသူအား။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ ဉာဏဝီရိယဗလေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သမ္မာဒိဋ္ဌိသမ္မာဝါယာမေသု၊ တို့သည်။ သိဒ္ဓေသု၊ ပြီးကုန်လတ်သော်။ အဋ္ဌင်္ဂိကော၊ သော။ အရိယမဂ္ဂေါ၊ သည်။ သိဒ္ဓေါဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဧကာကီဘာဝေန၊ တပါးတည်းအဖြစ်ဖြင့်။ ခဂ္ဂဝိသာဏကပ္ပါ၊ တချောင်းတည်းပေါက်သောကြံ့ချိုနှင့်တူတော်မူကုန်၏။ ပရတောဃောသေန၊ သူတပါးထံမှ ဟောပြော အပ်သော တရားသံနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ သယမေဝ၊ မိမိကိုယ်တိုင်သာလျှင်။ ဘူတာ၊ ဖြစ်တော်မူကုန်၏။ ပဋိဝိဒ္ဓါကုပ္ပါ၊ ထိုးထွင်း၍ သိအပ်သော အရဟတ္တဖိုလ်ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သယမ္ဘုနော၊ သယမ္ဘူ မည်ကုန်၏။
ဟတ္ထဂတသုဝဏ္ဏဝလယာနံ၊ လက်၌တည်သော ရွှေလက်ကောက်တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ သံဃဋ္ဋနံ၊ ထိခိုက်ခြင်း၎င်း။ ဝံသကဠီရဿ၊ ဝါးမျှစ်တို့၏။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတရာ၌။ အသတ္တတာ၊ မငြိကပ် သည်၏ အဖြစ်၎င်း။ ဣတိဧဝမာဒိကံ၊ သော။ တံ တံ နိမိတ္တံ ကာရဏံ၊ ထိုထိုအကြောင်းနိမိတ်ကို။ အာဂမ္မ၊ စွဲ၍။ ဝီမံသန္တာတိ၊ ကား။ ပဝတ္တိနိဝတ္တိယော၊ (ဒုက္ခနှင့် သမုဒယဟူသော) မပြတ်ဖြစ်ခြင်း, (နိရောဓနှင့် မဂ္ဂဟူသော) ဆုတ်နစ်ခြင်းတို့ကို။ ဥပရိက္ခန္ဓာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ကုန်လျက်။ မဟန္တာနံ၊ မြတ်ကုန်သော။ သီလက္ခန္ဓာဒိနံ၊ သီလကျေးဇူးအစရှိသည်တို့ကို။ ဧသနဋ္ဌေန၊ ရှာမှီးတတ်သော အနက် သဘောကြောင့်။ မဟေသယော၊ မဟေသိမည်ကုန်၏။ ဧကစရိယနိဝါသေနာတိ၊ ကား။ ဧကစရိယနိဝါသမတ္ထေန၊ တပါးတည်းကျင့်ခြင်း တပါးတည်းနေခြင်းမျှဖြင့်။ သီလာဒိနာ၊ သီလစသည်ဖြင့်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ ယေသံ၊ အကြင်ပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ ခဂ္ဂမိဂသိင်္ဂသမာ၊ ကြံ့ချိုနှင့်တူသော။ ဥပမာ၊ သည်။ (အတ္ထ၊ ၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ယေသံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ ခဂ္ဂမိဂသိင်္ဂံ၊ ကြံ့ချိုဟူသော။ သမူပမာ၊ တူမျှသော ဥပမာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) (ဣတိ၊ ကြောင့်။) တေ၊ ထိုပစ္စေကဗုဒ္ဓါတို့သည်။ ခဂ္ဂသိင်္ဂသမူပမာ၊ မည်ကုန်၏။ ဧတဿ၊ ဤမြတ်စွာဘုရားအား။ ဝါ၊ ၏။ တမ္ဗနခတုင်္ဂနခဘာဒိအသီတိအနုဗျဉ္ဇနပဋိမဏ္ဍိတေဟိ၊ နီမြန်းသော လက်သည်း ခြေသည်းရှိသည်၏ အဖြစ်, မြင့်မောက်သော လက်သည်းခြေသည်းရှိသည်၏အဖြစ် အစရှိသော ရှစ်ဆယ်သောလက္ခဏာ တော် ငယ်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်ကုန်သော။ သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒတာဒီဟိ၊ ကောင်းစွာအညီ အမျှတည်သောခြေဖဝါးရှိသည်၏ အဖြစ်အစရှိကုန်သော။ ဒွတ္တိံသာယ မဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်တို့၏ လက္ခဏာတော်တို့ဖြင့်။ ဝိစိတြော၊ ဆန်းကြယ်သော။ အစ္ဆရိယဗ္ဘုတော၊ အံ့ဘွယ်မခန်း ထူးဆန်းသော။ ရူပကာယော၊ ရူပကာယသည်။ ဝါ၊ ရုပ်ကိုယ်တော်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသီတိ။ပ။ရူပကာယော၊ မည်၏။ ဝါသနာယ၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။
ကိလေသာနံ၊ တထောင့်ငါးရာကီလေသာတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ပဟီနတ္ထာ၊ ကြောင့်။ ဧတဿ၊ ဤမြတ်စွာဘုရားအား။ ဝါ၊ ၏။ သဗ္ဗာကာရပရိသုဒ္ဓိသီလက္ခန္ဓာဒိဂုဏရတနေဟိ၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော သီလကျေးဇူးအစရှိသော ဂုဏ်ရတနာတို့ဖြင့်။ သမိဒ္ဒေါ၊ ပြည့်စုံသော။ ဓမ္မကာယော၊ ဓမ္မကာယသည်။ ဝါ၊ တရားကိုယ်တော်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာကာရ။ပ။ဓမ္မကာယော၊ မည်၏။ ဌာနသောတိ၊ ကား။ တင်္ခဏေယေဝ၊ ထိုခဏ၌ပင်လျှင်။
ဧဝံ မဟာနုဘာဝဿာတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ယထာဝုတ္တရူပကာယသမ္ပတ္တိယာ စ၊ အကြင်အကြင်ဆိုအပ်ခဲ့ ပြီးသော ရူပကာယ၏ ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိယာ စ၊ ဓမ္မကာယ၏ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဝိညာယမာနဝိပုလာပရိမေယျဗုဒ္ဓါနုဘာဝဿ၊ သိအပ်သော ပြန့်ပြော၍ မနှိုင်းယှဉ်သော ဘုရား၏ အာနုဘော်ရှိတော်မူသော။ ဝသံ၊ အလိုအာဏာတော်သို့။ အနုပဂမနဝသေန၊ မကပ်ရောက်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ ဖဲ့ခွာသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ နာဂတံ၊ မလာခဲ့မလိုက်ခဲ့ချေ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဧတဿ၊ မိမိကိုယ်ဟု ဆိုအပ်သော ဤသူအား။ မရဏံ၊ သေခြင်းဟူသော။ သာမညံ၊ တူညီသည်၏အဖြစ် သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မရဏသာမညော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုသေခြင်းဟူသော တူညီသည် ၏ အဖြစ်ရှိသည်၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ မရဏသာမညတာ၊ မည်၏။ တာယ၊ ဖြင့်။
၁၇၂။ ကိမိကုလာနန္တိ၊ ကား။ ကိမိသမူဟာနံ၊ ပိုးအပေါင်းတို့၏။ ဝါ၊ ကား။ ကိမိဇာတီနံ၊ ပိုးမျိုးတို့၏။ ဇီယန္တီ၊ ကား။ ဇရံ၊ အိုခြင်းသို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ကုန်၏။
နိက္ခန္တေတိ၊ ကား။ ဝီတိဝတ္တေ၊ လွန်လတ်သော်။ ပဋိဟိတာယာတိ၊ ကား။ ပစ္စာနုဂတာယ၊ တဖန် ရောက်လာလတ်သော်။ သော မမဿ အန္တရာယောတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာ၊ သော။ သာ၊ ထိုသေခြင်း သည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ကာလကိရိယာဝ၊ သေခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ အမှန်အားဖြင့်သော်ကား။ အတိဒုလ္လဘံ၊ အလွန်ရခဲသော။ ခဏံ၊ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒနဝမခဏကို။ လဘိတွာ၊ ၍။ ဌိတဿ၊ တည်သော။ မမ၊ ငါ၏။ သတ္ထုသာသနမနသိကာရဿ၊ ဘုရား၏အဆုံးအမကို နှလုံးသွင်းခြင်း ၏။ အန္တရာယော၊ သည်။ အဿ ဘဝေယျ၊ ၏။ ဗျာပဇ္ဇေယျာတိ၊ ကား။ ဝိပတ္တိံ၊ ဖောက်ပြန်ပျက်စီးခြင်း သို့။ ဂစ္ဆေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ သတ္ထကေန ဝိယ၊ ဓားငယ်ဖြင့် (ဖြတ်သ) ကဲ့သို့။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနံ၊ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို။ ကန္တနကာ၊ ဖြတ်တတ်ကုန်သော။ မရဏကာလေ၊ ၌။ သန္ဓိဗန္ဓနစ္ဆေဒနဝါတာ၊ အစပ် အဖွဲ့တို့ကို ဖြတ်တတ်သော လေတို့သည်။ သတ္ထကဝါတာ၊ မည်ကုန်၏။
၁၇၃။ အဗလန္တိ၊ ကား။ ဗလဟီနံ၊ ခွန်အားမှ ဆုတ်ယုတ်၏။ ဝါ၊ ကင်းသောခွန်အားရှိ၏။ ဒုဗ္ဗလန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ တေဿဝ၊ ထိုအဗလံဟူသောပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ ဝေဝုစ်ပရိယာယ် စကာလှယ် တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ ဒု-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဒုဿီလော ဒုပ္ပညောတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပါဌ်တို့၌ ကဲ့သို့။ အဘဝတ္ထော၊ မရှိခြင်းအနက်ရှိ၏။ တဒေတံ အာယု၊ ထိုအသက်သည်။ (တဒေတံ-အစွဲကိုပြသည်) အဿာသပဿာသာနံ၊ ထွက်သက်ဝင်သက်တို့၏။ သမဝုတ္တိတာ၊ ညီမျှသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ် သည်။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ပဝေသနိက္ခမောဝ၊ ဝင်ခြင်းထွက်ခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဗဟိနိက္ခန္တ။ပ။ အနိက္ခမန္တေတိ၊ ဟူသောစကားကို။ ဧကေဿဝ၊ တခုတည်းသော လေ၏သာလျှင်။ နာသိကဝါတဘာဝသာမညေန၊ နှာခေါင်းလေချင်း တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အစ္စာသနအတိဋ္ဌာနာဒိနာ၊ အလွန်ကြာမြင့်စွာထိုင်ခြင်း အလွန်ကြာမြင့်စွာ ရပ်ခြင်း စသည်ဖြင့်။ (သီမူနှင့် အညီပင်) အဓိမတ္တတာယ၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ တဒဘာဝေါ၊ ထိုအလွန် ထိုင်ခြင်းစသည်၏ မရှိခြင်းသည်။ ဣရိယာပထာနံ၊ တို့၏။ သမဝုတ္တိတာ၊ မည်၏။ အတိသီတေန၊ အလွန်အေးသောဥတုသည်။ အဘိဘူတဿ၊ နှိပ်စက်အပ်သော။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏။ ဝိပဇ္ဇနံ၊ ဖောက်ပြန် ပျက်စီးခြင်းကို။ မဟိံသရဋ္ဌာဒီသု၊ မဟိံသတိုင်းအစရှိသည်တို့၌။ ဟိမပါတကာလေန၊ ဆီးနှင်း ကျသော ကာလဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗံ၊ ပြအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုမဟိံသတိုင်းအစရှိသည်တို့၌။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ သီတေန၊ အအေးဓာတ်ဖြင့်။ ဘိန္နသရီရာ၊ ပျက်စီးသော ကိုယ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဇီဝိတက္ခယံ၊ အသက်၏ ကုန်ခြင်းသို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ကုန်၏။ အတိဥဏှေန၊ အလွန်ပူသောဥတုဖြင့်။ အဘိဘူတဿ၊ နှိပ်စက်အပ်သော။ (ကာယဿ၊ ၏။) ဝိပဇ္ဇနံ၊ ကို။ (ဒီပေတဗ္ဗံ-၌စပ်) မရုကန္တာရေ၊ သဲကန္တာရ၌။ ဥဏှာဘိတတ္တာယ၊ အပူသည် လွန်စွာနှိပ်စက်အပ်သော။ (ဣတ္ထိယာ-၌စပ်) ပစ္ဆိံ စ၊ ခြင်းတောင်းကို၎င်း။ တတ္ထ၊ ထိုခြင်းတောင်း၌။ ဌပိတံ၊ တင်ထားအပ်သော။ ဥပရိသာဋကံ စ၊ အပေါ်ရုံအဝတ် (ဆာရီ) ကို၎င်း။ ပုတ္တဉ္စ၊ ကို၎င်း။ အက္ကမိတွာ၊ ဖိထိုင်၍။ မတာယ၊ သေလေသော။ ဣတိယာ၊ ဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ မဟာဘူတာနံ၊ တို့၏။ သမဝုတ္တိတာ၊ သည်။
ပကောပါဘာဝေါ၊ ပျက်စီးခြင်း၏ မရှိခြင်းတည်း။ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ၊ တို့၏။ ပကောပေန၊ ကြောင့်။ သရီရဿ၊ ကိုယ်၏။ ဝိကာရာပတ္တိ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနကထာယံ၊ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆိုရာစကားရပ်၌။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတံ့။ ယုတ္တကာလေတိ၊ ကား။ ဘုဉ္ဇိတုံ၊ စားခြင်းငှာ။ ယုတ္တကာလေ၊ သင့်သော ကာလ၌။ ခုဒ္ဒါဘိဘူတကာလေ၊ ဆာလောင်ခြင်းသည် နှိပ်စက်ရာကာလ၌။
၁၇၄။ အဝဝတ္ထာနတောတိ၊ ကား။ ကာလာဒိဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဝဝတ္ထာနာဘာဝတော၊ အပိုင်းအခြား၏ မရှိခြင်းအားဖြင့်။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အသင်္ကရတော၊ မရောနှောသောအား ဖြင့်။ ဝဝတ္ထာနဉ္စ၊ အသီးအသီးတည်ခြင်းကို၎င်း။ နိစ္ဆယော စ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို၎င်း။ န(အဓိပ္ပေတော)၊ အပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိစ္ဆေဒါဘာဝတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ န နာယရေတိ၊ ကား။ န ဉာယန္တိ၊ မသိအပ်ကုန်။
ဣတော ပရန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ပရန္တိ၊ ကား။ ပရံ အညံ၊ တပါးသော။ ကာလံ၊ ကာလပတ်လုံး။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဩရကာလဿာပိ၊ အတွင်းကာလကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ သစ္စံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပရမာယုတော၊ အလွန်ဆုံးသော အသက်တမ်းမှ။ ဩရကာလံ ဧဝ၊ အတွင်းကာလကိုသာလျှင်။ ပရန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တတော ပရံ၊ ထိုအသက်တမ်းထက် အလွန်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝနဿ၊ အသက်ရှင်ခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝဝတ္ထာနဘာဝတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္ထုံ၊ ဆိုခြင်းငှာ။ န သက္ကာ၊ မတတ်နိုင်။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ အဗ္ဗုဒပေသီတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပုဒ်တို့၌။ အဗ္ဗုဒကာလေ ပေသိကာလေတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ ကာလသဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ကာလောတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပုဗ္ဗဏှာဒိဝေလာ၊ နံနက်ခင်း အစရှိသော အချိန်ကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗဏှေပိ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣဓေဝ၊ ဤအရပ်၌သာလျှင်။ ဒေဟေန၊ ကိုယ်သည်။ ပတိတဗ္ဗံ၊ ကျရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ် ၏။ အနေကပ္ပကာရတောတိ၊ ကား။ နဂရေ၊ ၌။ ဇာတာနံ၊ မွေးဖွားကုန်သော သူတို့၏။ ဂါမေ၊ ၌။ ဂါမေ ဇနပဒေ၊ ၌။ ဇာတာနံ၊ တို့၏။ ဝနေ၊ ၌။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အနေကပ္ပကာရတော၊ များသော အပြားအားဖြင့်။ ဣတော စုတေနာတိ၊ ကား။ ဣတော ဂတိတော၊ ဤဂတိမှ။ စုတေန၊ စုတေသောသူသည်။ ဣဓ၊ ကား။ ယန္တေ၊ ယန္တြားစက်၌။ ယုတ္တဂေါဏော၊ ကအပ်သော နွားသည်။ ယန္တံ၊ ယန္တြားစက်ကို။ နာတိဝတ္တတိ ယထာ၊ မလွန်နိုင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ လောကော၊ လောကသည်။ ဝါ၊ သတ္တဝါအပေါင်းသည်။ ဂတိပဉ္စကံ၊ ဂတိငါးပါးအပေါင်းကို။ (နာတိဝတ္တတိ၊ မလွန်နိုင်။) ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္တကေန၊ ဤမျှဖြင့်။ ဥပမာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။)
၁၇၅။ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျောတိ၊ ကား။ ဝဿသတတော၊ မှ။ ဥပရိ၊ ၌။ ဒသ ဝါ ဝဿနိ၊ ဆယ်နှစ်တို့ပတ်လုံး သော်၎င်း။ ဝိသတိ ဝါ ဝဿာနိ၊ အနှစ်နှစ်ဆယ်တို့ပတ်လုံးသော်၎င်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဒုတိယံ ဝဿ သတံ၊ အနှစ်နှစ်ရာသို့။ အပါပုဏန္တော၊ မရောက်မူ၍။ အပ္ပကံ ဝါ၊ အနည်းငယ်သော နှစ်ပတ်လုံးမူလည်း။ ဇီဝတိ၊ အသက်ရှင်၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဂမနီယောတိ၊ ကား။ ဥပပဇ္ဇနဝသေန၊ ကပ်ရောက်၍ဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂန္တဗော၊ သွားရလတံ့။ သမ္ပရာယောတိ၊ ကား။ ပရလောကော၊ တမလွန်လောကကို။
ဟီဠေယျာတိ၊ ကား။ ပရိတဝေယျ၊ ကဲ့ရဲ့ရှုတ်ချရာ၏။ န သမ္ဘာဝေယျ၊ မချီးမွမ်းရာ။ နန္တိ၊ ကား။ အာယုံ၊ ကို။ သုပေါရိသောတိ၊ ကား။ သာဓုပရိသော၊ သူတော်ကောင်း ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သော။ ပညဝါ၊ သည်။ စရေယျာတိ၊ ကား။ သုစရိတံ၊ ကောင်းသောအကျင့်ကို။ စရေယျ၊ ကျင့်ရာ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အာဒိတ္တသီသောဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သတ္တဟိ ဥပမာဟီတိ၊ ကား။ ဗြဟ္မဏ၊ သူမြတ်။ သေယျထာပိ၊ ဥပမာအာဖြင့်ပြရလျှင်။ တိဏဂ္ဂေ၊ မြက်ဖျား၌။ ဥဿဝဗိန္ဒု၊ နှင်းပေါက်သည်။ သူရိယေ၊ သည်။ ဥဂ္ဂစ္ဆန္တေ၊ သော်။ ခိပ္ပံယေဝ၊ လျှင်။ ပဋိဝိဂစ္ဆတိ၊ ပျောက်ကင်း၏။ န စိရဋ္ဌိတိကံ၊ ရှည်မြင့်စွာ တည်ခြင်းမရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဥဒကေ၊ ၌။ ဥဒကပုဗ္ဗုဠံ၊ ရေပြွက်သည်။ (ခိပ္ပံယေဝ --- န စိရဋ္ဌိကံ ဟောတိ၊ ၏။)
ဥဒကေ၊ ၌။ ဒဏ္ဍရာဇိ၊ ဒုတ်အရေး သည်။ (ခိပ္ပံယေဝ---ဌိတိကာ ဟောတိ။) ပဗ္ဗတေယျာ၊ သော။ ဒူရင်္ဂမာ၊ ဝေးသောအရပ်သို့ ရောက်သော။ သီဃသောတာ၊ သော။ ဟာရေဟာရိနီ၊ သော။ နဒီ၊ သည်။ (အဿ၊ ရှိရာ၏။ သာ၊ ထို မြစ်ချောင်းသည်။ ယံ၊ အကြင်သို့သော ခဏ လယ မုဟုတ်၌။ အာဝတ္တတိ၊ ပြန်လည်၍ စီးရာ၏။ သော၊ ထိုသို့သော။ ခဏော ဝါ လယော ဝါ မုဟုတ္တော ဝါ၊ သည်၎င်း။ နတ္ထိ၊ မရှိချေ။ အထ ခေါသာ ဂစ္ဆတေဝ ဝတ္တတေဝ သန္ဒတေဝ။) ဗလဝါ၊ အားရှိသော။ ပုရိသော၊ သည်။ ဇိဝှဂ္ဂေ၊ လျာဖျား၌။ ခေဠပိဏ္ဍံ၊ တံတွေးပေါက်ကို။ သံယူဟိတွာ၊ စု၍။ အကသိရေနေဝ၊ မခဲယဉ်းသဖြင့်သာလျှင်။ ဝမေယျ၊ ထွေးရာ၏။ ဒိဝသံ၊ တနေ့ ပတ်လုံး။ သန္တတ္တေ၊ ပြင်းစွာပူလောင်အပ်သော။ အယောကဋာဟေ၊ သံအိုးကင်း၌။ ပက္ခိတ္တာ၊ ထည့်အပ် သော။ မံသပေသိ၊ သားတစ်သည်။ ခိပ္ပံယေဝ၊ လျှင်။ ပဋိဝိဂစ္ဆတိ၊ ၏။ နစိရဋ္ဌိတိကာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာဃာတနံ၊ နွားသတ်ကုန်းသို့။ နီယမာနာ၊ ဆောင်အပ်သော။ ဝဇ္ဈာ ဂါဝီ၊ သတ်အပ်သော နွားမ သည်။ ယံ ယဒေဝ ပါဒံ၊ အကြင်အကြင်ခြေကို။ ဥဒ္ဓရတိ၊ ကြွ၏။ (တေန တေန၊ ထိုထိုကြွတိုင်းသော ခြေဖြင့်။) ဝဓဿ၊ သတ်ခြင်းမှ။ ဝါ၊ နှင့်။ သန္တိကေဝ၊ နီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ မရဏဿ၊ မှ။ ဝါ၊ နှင့်။ သန္တိကေဝ၊ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဗြာဟ္မဏ၊ သူမြတ်။ ဧဝမေဝံ ခေါ၊ ပင်လျှင်။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝိတံ၊ သည်။ ဂေါဝဇ္ဈုပမံ၊ သတ်အပ်သော နွားနှင့်တူ၏။ ပရိတ္တံ၊ တိုတောင်း၏။ လဟုကံ၊ လျင်မြန်၏။ ဗဟုဒုက္ခံ၊ များသော ဆင်းရဲရှိ၏။ ဗဟုပါယာသံ၊ များသော ပင်ပန်းခြင်းရှိ၏။ မန္တာယံ-မန္တေယျံ၊ စူးစမ်း ဆင်ခြင်အပ်၏။ (တနည်း) မန္တာယ၊ ပညာဖြင့်။ ဗောဒ္ဓဗ္ဗံ၊ သိအပ်၏။ ကုသလံ၊ ကို။ ကတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဗြဟ္မစရိယံ၊ ကို။ စရိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဇာတဿ၊ ဖြစ်ပြီးသောသူ၏။ အမရဏံ၊ မသေခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိချေ။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတာဟိ၊ လာကုန်သော။ သတ္တဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမာဟိ၊ ဥပမာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အလင်္ကတံ၊ သော။
ရတ္တိန္ဒိဝန္တိ၊ ကား။ ဧကံ၊ သော။ ရတ္တိန္ဒိဝံ၊ ညဉ့်နှင့်နေ့ပတ်လုံး။ ဘဂဝတောသာသနန္တိ၊ ကာ။ အရိယမဂ္ဂပဋိဝေဓာဝဟံ၊ အရိယမဂ်နှင့် ထိုးထွင်းသိခြင်းကို ဆောင်တတ် ဖြစ်စေတတ်သော။ သတ္ထု၊ ၏။ ဩဝါဒံ၊ ကို။ ဗဟုံ ဝတ မေကတံ အဿာတိ၊ ကား။ မယာ၊ သည်။ ဝတ၊ စင်စစ်။ ဗဟုံ၊ များစွာ။ အတ္ထဟိတံ၊ မိမိအကျိုးစီးပွားဖြစ်သော။ ပဗ္ဗဇိတကိစ္စံ၊ ရဟန်းကိစ္စကို။ ကတံ၊ ပြုအပ်ပြီးသည်။ ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တဒန္တရန္တိ၊ ကား။ တံ ခဏံ၊ ထိုခဏပတ်လုံး။ တတ္တကံ ဝေလံ၊ ထိုမျှလောက်သောကာလပတ် လုံး။ ဧကံ ပိဏ္ဍပါတန္တိ၊ ကား။ ဧကံ ဒိဝသံ၊ တနေ့ပတ်လုံး။ ယာပနပ္ပဟောနကံ၊ မျှစေခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သော။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ ဒန္ဓန္တိ၊ ကား။ မန္ဒံ၊ နုံ့စွာ။ စိရာယ၊ နှေးစွာ။ ဝါ၊ နှေးသော။ အဝိဿာသိယော အဝိဿာသနီယော၊ အကျွမ်းမဝင်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ စိတ်မချအပ်သည်ဖြစ်၍။
၁၇၆။ စိတ္တေ၊ သည်။ ဓရန္တေယေဝ၊ ထင်ရှားရှိစဉ်သာလျှင်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝိတဝေါဟာရော၊ အသက်ရှင်၏ဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ခဏော၊ တည်ဆဲခဏသည်။ လဟုပရိဝတ္တိဘာဝတော၊ လျင်သောအပြန်ရှိသည် အဖြစ်ကြောင့်။ အတိဣတ္တရော၊ အလွန်တိုတောင်းလှ၏။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ယထာဟ၊ ဟူမူကား။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဣဒံ စိတ္တံ ယထာ၊ ဤစိတ်ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ လဟုပရိဝတ္တံ၊ လျင်သောအပြန်ရှိသည်။ (အဿ၊ ဖြစ်ရာ၏။ တံ-တာဒိသံ၊ ထိုသို့လျင်မြန်ခြင်းသဘောရှိသော။) အညံ၊ စိတ်မှတပါးသော။ ဧကဓမ္မမ္မိ၊ တခုသော တရားကိုသော်လည်း။ အဟံ၊ သည်။ န သမနုပဿာမိ၊ မြင်တော်မမူ။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝိတံ၊ သည်။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတ္တာ၊ တခုသောစိတ်၏ ခဏမျှသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လဟုသံ၊ ပေါ့ပါးလျင်မြန်၏။ ဣတ္တရံ၊ တိုတောင်း၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပရမတ္တတောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပရမတ္ထတောတိဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ (ပဋိပက္ခိပတိ-၌စပ်) ယော စိရံ ဇီဝတိ၊ သောဝိဿသတန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ယာယံ ဇီဝိတပ္ပဝတ္တိ၊ အကြင်အသက်၏ မပြတ်ခြင်းကို။ ငါ၊ အသက်၏ဖြစ်စဉ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ သာ၊ ထိုအသက်၏မပြတ်ဖြစ်ခြင်းကို။ ပဗန္ဓဝိသယတ္တာ၊ အစဉ်အဆက်လျှင် အရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေါဟာဝသေန၊ လောကဝေါဟာရ၏အစွမ်းဖြင့်။ (ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ (ဇီဝိတပ္ပဝတ္တိံ)၊ ထိုအသက်၏မပြတ်ဖြစ်ခြင်းအစဉ်ကို။ ပဋိပက္ခိပတိ၊ ပယ်၏။ (ဤ၌ပြအပ်သော ခဏသည် ထိုဇီဝိတပ္ပဗန္ဓပဝတ္တိမျိုးမဟုတ်ဟု ဆိုလို၏) အတိပရိတ္တောတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ သေယျထာပိ။က။ ခီယန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်သော။ ပရိတ္တမ္ပိ၊ တိုတောင်းသောခဏကိုလည်း။ ပဋိက္ခိပတိ၊ ၏။ (ဤ၌ပြသောခဏသည် ထိုပရိတ္တခဏမျိုးလည်းမဟုတ်၊ ထိုထက်လျင်မြန်သော အတိပရိတ္တခဏ-ဟု ဆိုလို၏။)
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သေယျထာပိ၊ ဥပမာအားဖြင့်ပြရလျှင်။ သုသိက္ခိတာ၊ ကောင်းစွာသင်အပ်ပြီးသော လေးအတတ်ရှိကုန်သော။ ကထဟတ္ထာ၊ ပြုအပ်ပြီးသော လက်အကျင့်ရှိကုန်သော။ ကတူပါသနာ၊ ပြုအပ်ပြီးသော လေးအတတ်ကို ပြခြင်းရှိကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဒဠှဓမ္မာ၊ မြဲမြံသောလေးရှိ ကုန်သော။ ဓနုဂ္ဂဟာ၊ လေးသမားတို့သည်။ စတုဒ္ဒိသာ၊ အရပ်လေးမျက်နှာသို့ ရှေးရှုကုန်လျက်။ (အဘိမုခါ-ပုဒ်ကြေသည်) ဌိတာ၊ တည်ကုန်သည်။ အဿု၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ အထ၊ ထိုအခါ၌။ ပုရိသော၊ သည်။ “အဟံ၊ သည်။ ကတူပါသနာနံ၊ ပြုအပ်ပြီးသော လေးအတတ်ကို ပြခြင်းရှိကုန်သော။ပ။ ဣမေသံ ဓနုဂဇဟာနံ၊ ဤလေးဆရာတို့၏။ စတုဒ္ဒိသာ၊ အရပ်လေးမျက်နှာတို့သို့။ ခိတ္တေ၊ ပစ်အပ်ကုန်သော။ ကဏ္ဍော၊ မြားတို့ကို။ ပထဝိယံ၊ မြေ၌။ အပ္ပတိဋ္ဌိတေ၊ မကျသေး မတည်သေးမီသာလျှင်။ (ဧဝ-ကြေ) ဂဟေတွာ၊ ဖမ်းယူ၍။ အရိဿာမိ၊ ဆောင်ပေအံ့“။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆို၍။ အာဂစ္ဆေယျ၊ လာရာ၏။
ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယထာ စ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်လည်း။ တဿ ပုရိသဿ၊ ၏။ ဇဝေါ၊ လျင်မြန်သောအဟုန်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ယထာ စ၊ ဖြင့်လည်း။ စန္ဒိမသူရိယာနံ၊ တို့၏။ ဇဝေါ၊ သည်။ တတျာ၊ ထိုယောကျ်ား၏။ လျင်မြန်သော အဟုတ်ထက်။ သီဃတရော၊ အထူးသဖြင့် လျင်မြန်၏။ ဘိက္ခဝေ]၊ တို့။ ယထာ စ၊ ဖြင့်လည်း။ တဿ ပုရိသဿ၊ ၏။ ဇဝေါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ယထာ စ၊ ဖြင့်လည်း။ စန္ဒိမသူရိယာနံ၊ တို့၏။ ဇဝေါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ယထာ စ၊ ဖြင့်လည်း။ ယာ ဒေဝတာ၊ တို့သည်။ စန္ဒိမသူရိယာနံ၊ တို့၏။ ပုရတော၊ မှ။ ဓာဝန္တိ၊ ပြေးသွားကုန်၏။ တာသံ ဒေဝတာနံ၊ တို့၏။ ဇဝေါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) (ဤအရာ၌ မူရင်းပါဠိတော် သံ-၁-၄၅၆-၌ ပြထားသော မူကွဲပါဌ်အတိုင်းရှိမှ ပြည့်စုံမည်၊ ပေယျာလသင်္ကေတ ပျောက်သွားဟန်တူသည်) တတော၊ ထိုသုံးမျိုးသောသူတို့၏ လျင်မြန်သော အဟုတ်ထက်။ အာယုသင်္ခါရာ၊ ရတို့သည်။ သီဃတရံ၊ အထူးသဖြင့် လျင်မြန်စွာ။ ခီယန္တိ၊ ကုန်သွားကုန်၏။]
ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တကြ၊ ထိုဓနုဂ္ဂဟသုတ်ဒေသနာ၌။ ဂမနဿဒါနံ၊ ပြေးသွားခြင်း၌ သာယာကုန်သော။ ဟေဋ္ဌုပရိယေန၊ အောက်နှင့်အထက် ဆင့်သဖြင့်။ ဝါ၊ ဆင့်လျက်။ ပဋိမုခံ၊ ရင်ဆိုင်။ ဓာဝန္တာနံ၊ ပြေးလာ ကုန်သော။ ဒေဝပုတ္တာနံ၊ နှစ်ဦးသောနတ်သားတို့၏။ သိရသိ စ၊ (အောက်လမ်းှ ပြေးလာသော နတ်၏) ဦးခေါင်းထက်၌၎င်း။ ပါဒေ စ၊ (အထက်လမ်းမှ ပြေးလာသောနတ်၏) ခြေဖဝါး၌၎င်း။ ဗဒ္ဓခုရဓာရာသန္နိပါတတောပိ၊ ကန့်လန့်ဖွဲ့ချည်ထားအပ်သော သင်ဓုန်းသွားတို့၏ တည့်တည့်ဆုံမိဆဲ ခဏ ထက်လည်း။ ပရိတ္တကော၊ တိုတောင်းစွာသော။ ရူပဇီဝိတိန္ဒြိယဿ၊ န္ဒြေ၏။ သော ခဏော၊ ထိုရုပ်သက်ခဏကငိ။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ စိတ္တဿ ပန၊ စိတ်၏မူကား။ (ခဏော၊ သည်။) အတိဝိယ၊ လျှင်။ ပရိတ္တတရော၊ သာ၍တိုတောင်းလှ၏။ ယဿ၊ ယင်းစိတ်သက်ခဏ၏။ ဥပမာပိ၊ မာသည်သော် လည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိချေ။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ စိတ္တံ၊ သည်။ ယဝ၊ လောက်။ လဟုပရိဝတ္တံ၊ လျင်သောအပြန်ရှိ၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်လျင်မြန်သော။ ဥပမာပိ၊ ကိုလည်း။ ယာဝဉ္စ န သုကရာ၊ အလွန်ပင် မပြုလွယ်သည်သာတည်း။” (ဣဒံ-ကား အနက်မရှိ) ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဇီဝိတက္ခဏောတိ၊ ကား။ ဇီဝိနက္ခဏော၊ ရှင်ဆဲခဏတည်း။ ဧကဿ၊ သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိမတ္တေနဝ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှ-ဖြစ်ခိုက်မျှဖြင့်သာလျှင်။ ဝတ္တာနံ၊ တို့၏။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဇီဝနက္ခဏဿ၊ အသက်ရှင်သောခဏ၏။ ရိစ္ဆိန္နတ္တာ၊ ပိုင်းခြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကစိတ္တပ္ပဝတ္တ မတ္တောယေဝ၊ တခုသောစိတ်၏ အဖြစ်ခြင်းမျှရှိသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣဒါနိ၊ တမတ္ထံ၊ ကို။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ပကာသေန္တော၊ ၍။ ယထာနာမာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ပဝတ္တမာနန္တိ၊ ကား။ ပဝတ္တန္တံ၊ လိမ့်လတ်သော်။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကန္တိ၊ ကား။ ဧကစိတ္တက္ခဏမတ္တဝန္တံ၊ မျှရှိ၏။ တသ္မိံ စိတ္တေ နိရုဒ္ဓမတ္တေတိ၊ ကား။ ယေန ဝတ္တမာနစိတ္တက္ခဏမတ္တဝန္တံ၊ မျှရှိ၏။ တသ္မိံ စိတ္တေနိရုဒ္ဓမတ္တေတိ၊ ကား။ ယေန ဝတ္တမာစိတ္တက္ခဏေန၊ အကြင်ဖြစ်ဆဲစိတ်၏ခဏဖြင့်။ (စိတ္တေန-ဟု ရှိလျှင် ဆိုလတံ့နိယတ်နှင့် ညီရာ၏) ဇီဝတီတိ၊ အသက်ရှင်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မိံ၊ စိတ္တေ၊ သည်။ နိရောဓံ၊ ချုပ်ခြင်းသို့။ ဘင်္ဂံ၊ ပျက်ခြင်းသို့။ ပတ္တမတ္တေ၊ ရောက်ခါမျှဖြစ်လတ်သော်။ တံသမင်္ဂီ၊ ထိုစိတ်နှင့်ပြည့်စုံသော။ သတ္တော၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ နိရုဒ္ဓေါ၊ ကို။ ပါဠိယာ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ယထာဟာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုစကားဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌ စပ်) တီသုပိ ကာလေသု၊ တို့၌လည်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ပရမတ္ထတော၊ ဖြင့်။ ဇီဝနံ နာမ၊ အသက်ရှင်ခြင်းမည်သည်ကား။ စိတ္တက္ခဏဝသေန၊ ဏ၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။
ဇီဝိတန္တိ၊ ကား။ ဇီဝိတိန္ဒြိယံ၊ န္ဒြေတည်း။ သုခဒုက္ခာတိ၊ ကား။ သုခဒုက္ခဝေဒနာ၊ နာတို့သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဥပေက္ခာပိ၊ က္ခသည်လည်း။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌဘာဝတော၊ ဣဋ္ဌအနိဋ္ဌ၏အဖြစ်ကြောင့်။ သုခဒုက္ခာသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ အန္တောဂဓာ၊ အတွင်းဝင်၏။ အတ္တဘာဝေါတိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဇီဝိတဝေဒနာဝိညာဏာနိ၊ တို့ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အဝိသိဋ္ဌဓမ္မာ၊ ကြွင်းသော တရားတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ကေဝလာတိ၊ ကား။ အတ္တနာ ဝါ၊ အတ္တနှင့် ၎င်း။ နိစ္စဘာဝေန ဝါ၊ မြဲသည်၏ အဖြစ်နှင့်၎င်း။ အဝေါမိဿ၊ မရောနှောကုန်။ ဧကစိတ္တသမာယုတ္တာတိ၊ ကာ။ ဧကေကေန စိတ္တေန၊ တခုတခုသော စိတ်နှင့်။ သဟိတာ၊ တကွဖြစ်ကုန်၏။ လဟုသော ဝတ္တတိ ခဏောတိ၊ ကား။ ဝုတ္တနယေန၊ နည်းဖြင့်။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကတာယ၊ တခုသော စိတ်၏ခဏမျှရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လဟုတော၊ လျင်သော။ အတိဣတ္တရော၊ အလွန်တိုသော။ ဇီဝိတာဒီနံ၊ ဇီဝိတ စသည်တို့၏။ ခဏော၊ ဖြစ်ရာခဏသည်။ ဝတ္တတိ၊ ၏။
ယေ နိရုဒ္ဓါ မရန္တဿာတိ၊ ကား။ စဝန္တဿ၊ စုတေဆဲဖြစ်သော။ သတ္တဿ၊ ၏။ စုတိတော၊ စုတေသည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ နိရုဒ္ဓါတိ၊ ချုပ်လေကုန်ပြီ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ကုန်သော။ ယေ ခန္ဓာ၊ အကြင်ခန္ဓာတို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တိဋ္ဌမာနဿ ဝါ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ပဝတ္တိယံ၊ ပဝတ္တိကာလ၌။ တိဋ္ဌန္တဿ ဓရန္တဿ၊ ထင်ရှားတည်ဆဲဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ၊ ဘင်သို့ ရောက်သဖြင့်။ နိရုဒ္ဓါ၊ ချုပ်လေကုန်သော။ ယေ ဝါ ခန္ဓာ၊ တို့သည်မူလည်း။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) သဗ္ဗေပိ တေ သဗ္ဗေပိ၊ ထိုအလုံးစုံသော ခန္ဓာတို့သည်လည်း။ သဒိသာ ဧကသဒိသာ၊ တထပ်တည်းတူကုန်၏။ ကတံ၊ အဘယ်သို့တူကုန်သနည်းဟူမူ။ အပ္ပဋိသန္ဓိကာ၊ တဖန်ပြန်၍ စပ်ခြင်းမရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဂတာ၊ ပျောက်ကင်းလေကုန်၏။ ပုန၊ တဖန်။ အာဂန္တွာ၊ လာကုန်၍။ ပဋိသန္ဓာနာဘာဝေန၊ စပ်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ ဝိဂတာ၊ ကင်းကုန်၏။
ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ စုတိက္ခန္ဓာ၊ စုတိခန္ဓာတို့သည်။ န နိဝတ္တန္တိ ယထာ၊ မဆုတ်နစ် မပြန်လာကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တတော၊ ထိုစုတိမှ။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ၌လည်း။ ခန္ဓာ၊ တို့သည်။ (န နိဝတ္တန္တိ၊ လာကုန်။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဇီဝိတံ၊ အသက်သည်။ ဝါ၊ အသက်ရှင်ခြင်းသည်။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကံ၊ တခုသော စိတ်၏ ခဏမျှရှိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
အနိဗ္ဗတ္တေန န ဇာတောတိ၊ ကား။ အနုပ္ပန္နေန၊ မဖြစ်သေးသော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဇာတော၊ ဖြစ်နှင့်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ အဇာတော နာမ၊ မဖြစ်သေးသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပစ္စုပ္ပန္နေန ဝတ္တမာနေန၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဇီဝတိ၊ အသက်ရှင်၏။ ဇီဝမာနော နာမ၊ အသက်ရှင်ဆဲမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စိတ္တဘင်္ဂါ မတော လောကောတိ၊ ကား။ စုတိစိတ္တဿဝိယ၊ စုတိစိတ်၏ကဲ့သို့။ သဗ္ဗဿပိ၊ သော။ တဿ တဿ စိတ္တဿ၊ ထိုထိုစိတ်၏။ ဘင်္ဂပ္ပတ္တိယာ၊ ပျက်ခြင်း (ဘင်) သို့ ရောက်သဖြင့်။ ဝါ၊ ခြင်းကြောင့်။ အယံလောကော၊ ဤလောကသည်။ ဝါ၊ ဤသတ္တဝါအပေါင်းသည်။ ပရမတ္ထတော၊ မှန်သော အနက်သဘောအားဖြင့်။ မတော နာမ၊ သေသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိရုဒ္ဓဿ၊ ချုပ်ပြီးသော ခန္ဓာ၏။ အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ၊ တဖန်ပြန်၍ စပ်ခြင်း၏ မရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ ဤသို့ပင်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ပညတ္တိ၊ သည်။ ပရမတ္ထိယာ၊ ပရမတ္တဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဓရန္တံ၊ ထင်ရှားတည်ရှိသော။ တံ တံ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ တိဿေဇီဝတိ၊ တီဿသည် အသက်ရှင် လျက်ရှိ၏။ ဖုဿော ဇီဝတိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနပ္ပဝတ္တိယာ၊ စကားဖြစ်ခြင်း၏။ ဝိသယဘူတာ၊ အရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ယာ သန္တာပနပညတ္တိ၊ အကြပ်သန္တာနပညတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သာ၊ ထို သန္တာပညတ်သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပရမတ္ထိယာ ပရမတ္ထဘူတာ၊ မှန်သောအနက်သဘော ပရမတ္ထ ဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ တထာ ဟိ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ နာမ။ ဂေါတ္ထံ၊ အမည်အနွယ်သည်။ န ဇီရတိ၊ မအိုမင်း-မဆွေးမြေ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ (သံယုတ်ပါဠိစကားဖြစ်သောကြောင့် ဝုတ္တံ-ဟု ရှိသင့်၏)
၁၇၇။ အညတရညတရေန၊ တပါးပါးသော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနာရမ္မဏံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းလျှင် အာရုံရှိသော။ စိတ္တံ၊ သည်။ အာသေဝနံ လဘတီတိ၊ ကား။ ဘာဝနာသေဝနံ၊ ဘာဝနာ ဟူသော မှီဝဲခြင်းကို။ လဘတိ၊ ရ၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ ဝိက္ခေပံ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းကို။ ပဟာယ၊ ၍။ ဧကတ္တဝသေန၊ တည်ကြည်သော စိတ်တခုတည်းအဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မရဏရမ္မဏမေဝ၊ သေခြင်း တရားလျှင် အာရုံရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ (ဤ ဣတိ-ပိုသည်) တေန၊ ကြောင့်။ မရဏာရမ္မဏာ သတိ သန္တိဋ္ဌတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ ဘေဒေါ၊ ပျက်ခြင်းသည်။ သဘာဝဓမ္မဂတိကော ဧဝ၊ သဘောတရား၏ အလားရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဘာဝဓမ္မတ္တာပန အာရမ္မဏဿတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဇရာမရဏံ။ပ။ န္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဇရာမရဏံ၊ သည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ သင်္ခတံ၊ ပြုပြင်အပ်သော တရားတည်း။ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ၊ အကြောင်းတရားကို စွဲမှီ၍ ဖြစ်သောတရား တည်း။] ဝံဝေဇနီယတ္တာတိ၊ ကား။ သံဝေဇနနတော၊ ထိတ်လန့်ခြင်း သံဝေဂကို ဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာဘူတေသု၊ တို့၌။ ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်နှလုံးသွင်းအပ်သော။ မဟာဝိကာရတာ ဝိယ၊ အကြီးအကျယ် ဖောက်ပြန်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကဲ့သို့။ မရဏံ၊ သေခြင်းတရားသည်။ အနုဿရိယမာနံ၊ အောက်မေ့အပ်သည်ရှိသော်။ ဥပရူပရိ၊ အထက်အထက် နောက်နောက်၌။ ဥဗ္ဗေဂမေဝ၊ ထိတ်လန့်ခြင်းကိုသာလျှင်။ အာဝဟတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသေခြင်းတရား၌။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ သည်။ အပ္ပေတုံ၊ သက်ဝင်၍တည်ခြင်းငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ သဘာဝဓမ္မတ္တာ၊ သဘောတရား၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပ္ပနံ၊ သို့။ ယဒိ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်ငြားအံ့။ (ဧဝံ၊ ဤသို့ မရောက်လတ်သော်။) လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ စ၊ သည်၎င်း။ ဧကစ္စာနိ၊ ကုန်သော။ အရူပဇ္ဈာနာနိ စ၊ တို့သည်၎င်း။ ကထံ၊ ကြောင့်။ (အပ္ပနံ၊ သို့။ ပါပုဏန္တိ၊ ကုန်သနည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ် ရှိသောကြောင့်။ လောကုတ္တရဇ္ဈာနံပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာနုက္ကမဝသေနာတိ၊ ကား။ ဟေဋ္ဌိမဝိသုဒ္ဓိယာ၊ အောက်ဖြစ်သော ဝိသုဒ္ဓိ၏။ အာနုဘာဝေန၊ ဖြင့်။ အဓိဂတာတိသယာယ၊ ရအပ်သော အလွန်အကဲရှိသော။ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသင်္ခါရေဟိ၊ အလုံးစုံ သော သင်္ခါရတို့မှ။ နိဗ္ဗိန္ဒနဝိရဇ္ဇနာဒိဝိသံယောဂါဓိမုတ္တိ စ၊ ငြီးငွေ့ခြင်း, မတပ်မက်ခြင်း စသည်ဖြင့် သင်္ခါရတို့နှင့် မယှဉ်ခြင်း၌ နှလုံးသွင်းညွှတ်ကိုင်းခြင်း၎င်း။ ဝါ၊ သင်္ခါရတို့နှင့် မယှဉ်ရာဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်၌ ညွှတ်ကိုင်းခြင်း၎င်း။ အပ္ပနာယ၊ မဂ်အပ္ပနာ၏။ ပဋိပက္ခဘူတာနံ၊ ကုန်သော။ ပါပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝိဂမော စ၊ ကင်းခြင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝံဘူတဿ၊ ဤသို့ထူးခြားစွာဖြစ်သော။ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာနုက္ကမဿ၊ နာအစဉ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ လောကုတ္တရဇ္ဈာနံ၊ သည်။ အပ္ပနာပ္ပတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမနမတ္တံ တတ္တ ဟောတီတိ၊ ကား။ အညေသံ၊ ကုန်သော။ သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏ ကမ္မဋ္ဌာနာနံ ဝိယ၊ သဘာဝတရားလျှင် အာရုံရှိသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၏ကဲ့သို့။ စိတ္တဿ၊ ကို။ သမောဓာနေ၊ ကောင်းစွာထာခြင်း၌။ ဗျာပါရော၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ အမှန်အားဖြင့်သော်ကား။ ယထာသမာဟိတေန၊ အကြင် အကြင် ကောင်းစွာထားအပ်ပြီးသော။ ဝါ၊ ကောင်းစွာ ထားအပ်မြဲတိုင်းသော။ ဝါ၊ တည်ကြည်မြဲတိုင်းသော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမနမတ္တမေဝ၊ အာရုံကို ကျော်လွန်ခြင်းမျှကိုသာလျှင်။ ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဘာဝဓမ္မေပိ၊ ၌လည်း။ အာရုပ္ပဇ္ဈာနံ၊ သို့။ အပ္ပေတိ၊ သက်ရောက်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
သံဝေဂဗဟုလတ္တာ၊ ထိတ်လန့်ခြင်း များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတတံ၊ အမြဲမပြတ်။ အပ္ပမတ္တော၊ မမေ့မလျော့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ သဗ္ဗဘဝေသု၊ တို့၌။ အနတိရတိသညာပဋိလာတော၊ မပျော်မွေ့သော အမှတ်သညာကို ဝါ, ပျော်မွေ့ဖွယ် မရှိဟုထင်သော အမှတ်သညာကို ရခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) မရဏဿ၊ ၏။ အဝ-ဿံဘာဝိတာဒဿနတော၊ မချွတ်ဖြစ်လတံ့သည်၏ အဖြစ်ကို မြင်ခြင်းကြောင့်။ ဇီဝိတနိကန္တိံ၊ အသက်၌ငြိက်ပ်တွယ်တာခြင်းကို။ ဇဟာတိ၊ စွန့်၏။ အနိစ္စသညာပဋိလာဘာတော၊ ကြောင့်။ ပါပဂရဟီ၊ မကောင်းမှုကို ကဲ့ရဲ့လေ့ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အသန္နိဓိဗဟုလတာ စ၊ သိုမှီးသိမ်းဆည်းခြင်း မများသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ဝိဂတမလမစ္ဆေရတာ စ၊ ကင်းသောမလ မစ္ဆေရ ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒနုသာရေနာတိ၊ ကား။ အနိစ္စသညာပရိစယာနုသာရေန၊ အနိစ္စသညာ၏ လေ့လာခြင်းသို့ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ အဘာဝိတမရဏာတိ၊ ကား။ အဘာဝိတမရဏာနုဿရဏာ၊ မပွားစေအပ်သေးသော သေခြင်းတရားကို အောက်မေ့ခြင်းရှိကုန်သော။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ မရဏသညာယ၊ ၏။ သူပဋ္ဌိတ္တာ၊ ကောင်းစွာထင်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဘယော၊ ကြောက်ခြင်းမရှိသည်။ အသမ္မူဠှော၊ တွေဝေခြင်းမရှိသည်။ (ဟုတွာ၊ ဖြစ်၍။) ကာလံ၊ သေခြင်းကို။ ကရောတိ၊ ပြု၏။
မရဏဿတိကထာ ပြီး၏။
ကာယဂတာသတိကထာဝဏ္ဏနာ
၁၇၈။ ဧတ္ထ၊ ဤကာလ၌။ ဗုဒ္ဓါ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ပွင့်တော်မူကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒေါ၊ မည်၏။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပဇနကာလော၊ ပွင့်ရာကာလ ပွင့်သောကာလကို။ (ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုမြတ်စွာဘုရားတို့၏ ပွင့်ရာကာလကို။ အညတြဌပေတွာ၊ ၍။ (တနည်း) တံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ အညတြ အညသ္မိံ၊ တပါးသော။ ကလေ၊ ၌။ ဣတိအတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပဝတ္တပုဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ဘူးသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပဝတ္တပုဗ္ဗံ၊ မည်၏။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗတိတ္တိယာနံ၊ တို့၏။ အဝိသယဘူတံ၊ အရာမဟုတ်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ သုနေတ္တသတ္ထာရာဒယော စ၊ သုနေတ္ထအစရှိကုန်သော ရသေ့ဂိုဏ်းဆရာကြီးတို့သည် ၎င်း။ အညေ၊ ကုန်သော။ တာပသပရိဗ္ဗာဇကာ စ၊ ရသေ့ပရိဗိုဇ်တို့သည်၎င်း။ သရီရံ၊ ကို။ အသုဘန္တိ၊ ဟူ၍။ ဇာနိံ သုနနု၊ သိကုန်သည်မဟုတ်ဘုံလော။ တထာ ဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သုမေတောပသေန၊ သူမေဓာရသေ့သည်။ သရီရံ၊ ကို။ ဇိဂုစ္ဆန္တေန၊ စက်ဆုပ်သည်ဖြစ်၍-
(အဟံ၊ သည်။) နာနာကုဏပပူရိတံ၊ အထူးထူးသော အပုပ်တို့ဖြင့်ပြည့်လော။ ဣမ့ ပူတိကာယံ၊ ဤကိုယ်ကောင်ပုပ်ကို။ ဆဍ္ဍယိတွာန၊ စွန့်၍။ အနပေက္ခာ၊ မငဲ့သည်ဖြစ်၍။ အနတ္ထိကော၊ အလိုမရှိသည် ဖြစ်၍။ ဂစ္ဆေယျံ၊ သွားရမူကား။ ယံ နူန၊ ကောင်းလေစွ။
ဣတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇာနိံ သု နနု၊ တုံလော။) ဗောဓိသတ္တာ စ၊ တို့သည်၎င်း။ အညေ၊ ကုန်သော။ တာပသာဒယော စ၊ တို့သည်၎င်း။ သရီရံ၊ ကို။ အသုဘန္တိ၊ ဟူ၍။ ကာမံ ဇာနန္တိ၊ အကယ်၍ သိကြပေကုန်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် သိကြပါကုန်သော်လည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝေန၊ ဖြင့်။ န ဇာနန္တိ၊ ကုန်။ တေန၊ ကြောင့်။ အညတြ ဗုဒ္ဓုပ္ပါဒါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ကာယသဘာဝပ္ပဝေဒနတော၊ ကိုယ်၏ သဘောကို သိခြင်းကြောင့်။ သံဝေဂါယ၊ ငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ၏။ အတ္ထာယာတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိအတ္ထာယ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မိက အစရှိသော အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ။ ယောဂက္ခေမာယာတိ၊ ကား။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ ယောဂေဟိ၊ တို့မှာ။ ခေမတာဝါယ၊ ဘေးငြိမ်းသည်၏ အဖြစ်အလို့ငှာ။ သတိသမ္ပဇညာယတိ၊ ကား။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော အရာတို့၌။ သတိအဝိပ္ပဝါသာယ စ၊ သတိမကင်းခြင်း အကျိုးငှာ၎င်း။ သတ္တဋ္ဌာနိယသမ္ပဇညာယ စ၊ ခုနစ်ဌာနတို့၌ ဖြစ်သော သမ္ပဇဉ် အကျိုး ငှာ၎င်း။ ဉာဏဒဿနပဋိလာဘာယာတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာဉာဏာဓိဂမာယ၊ ဝိပဿနာဉာဏ်ကို ရခြင်းငှာ။ ဝိဇ္ဇာဉာဏ်တို့၎င်း။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အဓိမုတ္တိ၊ နှလုံးသွင်းညွှတ်ကိုင်းရာဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနံ စ၊ ၎င်း။ စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ သာမညဖလာနိ စ၊ ဖိုလ်တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတေသံ၊ ဤအရာတို့ကို။ ပစ္စက္ခကရဏာယ၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ။ အမတဿ၊ သေခြင်းကင်းရာဖြစ်၍ အမတမည်သော။ နိဗ္ဗနဿ၊ ကို။ အဓိဂမဟေတုတာယ စ၊ ရခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အမတသဒိသာတပ္ပက သုခသေဟိတတာယ စ၊ အမြိုက်ဆေးနှင့်တူသော မရောင့်ရဲစေတတ်သော ချမ်းသာနှင့် တကွဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကာယဂတာသတိ၊ ကို။ အမတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပရိဘုဉ္ဇန္တီတိ၊ ကား။ စျာနသမာပဇ္ဇနေန၊ စျာန်ဝင်စားသဖြင့်။ ဝဠဉ္စန္တိ၊ သုံးဆောင်ကုန်၏။ ပရိဟီနန္တိ၊ ကား။ ဇိနံ၊ ဆုံးရှုံး၏။ ဝိရဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ အနဓိဂမေန၊ မရသောအားဖြင့်။ ဝိဇ္ဈိတံ၊ ချွတ်ယွင်းစေအပ်၏။ အာရဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ သာဓိတံ နိပ္ပါဒိတံ၊ ပြီးစေအပ်၏။ အနေကေဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ တေသု တေသု သုတ္တန္တေသု၊ တို့၌။ ပသံသိတွာ၊ ၍။ ယံ တံ ကာယဂတာသတိကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ နိဒ္ဒဋ္ဌံ၊ အကျယ်ပြတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။
သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ကတ္ထ၊ အဘယ်သုတ်၌။ နိဒ္ဒဋ္ဌံ ပန၊ အကျယ်ပြတော်မူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးလတ်သော်။ ကာယဂတာသတိသုတ္တေ၊ သုတ်၌တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုကာယဂတာသတိသုတ်၌။ ကထံ ဘာဝိတာ စ ဘိက္ခဝေတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အယံဒေသနာ၊ သည်။ အာဂတာ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုပါဌ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ကေန ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ကာယဂတာသတိဘာဝနာ၊ သည်။ (ဟောတိ-၌စပ်) ဘာဝိတာ၊ ပွားစေအပ်သည် ရှိသော်။ ကေန စ ပကာရေန၊ ဖြင့်လည်း။ ပုနပ္ပုနံ၊ အဖန်တလဲလဲ။ ကတာ၊ ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ အာနာပါနဇ္ဈာနာဒီန၊ တို့၏။ နိပ္ဖတ္တိယာ၊ ပြီးသဖြင့်။ မဟပ္ဖလာ စ၊ များသောအကျိုးရှိသည်၎င်း။ (ဟောတိ-၌စပ်) ဝိဇ္ဇာဘာဂိယာနံ၊ ဝိဇ္ဇာအဖို့ရှိကုန်သော။ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယာနံ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုအပ်ကုန်သော။ တေသံ တေသံ ဓမ္မာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ အရတိရတိသဟနတာဒီနဉ္စ၊ မြတ်သောကုသိုလ်တရားတို့၌ မပျော်မွေ့ခြင်း, ကာမဂုဏ်တို့၌ ပျော်မွေ့ခြင်းတို့ကို လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်တတ်သည်၏ အဖြစ်စသည်တို့၏၎င်း။ သံသိဒ္ဓိယာ၊ ပြီးသဖြင့်။ မဟာနိသံသာ စ၊ များသောအာနိသင်ရှိသည်၎င်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ကား။ (သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။) အာနာပါနပဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာနာဝဓိ၊ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာန်း အပိုင်းအခြားတည်း။ သေသေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ ပင်တည်း။
ဓာတုမနသိကာရကမ္မဋ္ဌာနေန၊ ဖြင့်။ ဥပစာရသမာဓိ၊ သည်။ ယဒိပိဣဇ္ဈတိ၊ အကယ်၍ကား ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သမ္မသနစာရော၊ သုံးသပ်ခြင်းဖြစ်ရာ ကျက်စားရာ အာရုံသည်။ (သီမူနှင့် အညီပင်တည်း။) တတ္ထ၊ ထိုဓာတုမနသိကာရ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ သာတိသယော၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွဖြစ်၏။ ဝါ၊ ပြဓာန်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓာတုမနသိကာရပဗ္ဗမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဝိပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်၏။ “အယမ္ပိ ခေါ ကာယော၊ ဤကိုယ်သည်လည်း။ ဧဝံ ဓမ္မော၊ ဤသို့ဖြစ်ခြင်သဘောရှိ၏။ ဧဝံဘာဝီ၊ ဤသို့မချွတ်ဖြစ်လတံ့။ ဧဝံ အနတီတော၊ ဤသို့ဖြစ်ခြင်းကို မလွန်နိုင်။” ဣတိ၊ သို့။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုသိဝထိကပိုင်းတို့၌။ အသုဘာနိစ္စတာဒီဟိ၊ အသုဘ၏ အဖြစ် အနိစ္စ၏ အဖြစ် စသည်တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ကာယေ၊ ၌။ အာဒီနဝဿ၊ အပြစ်ကို။ ဝိဘာဝနဝသေန၊ ထင်စွာပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေသနာယ၊ ၏။ အာဂဥဒ္ဓုမာတကာဒီသူတိ၊ ကား။ ဧတေသု သိဝထိကပဗ္ဗေသု၊ တို့၌။ အာဂတဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု၊ လာသောဥဒ္ဓုမာတကစသည်တို့၌။ အာနာပါနဿတိ ဝသေနာတိ၊ ကား။ အာနာပါနဿတိဘာဝနာဝသေန၊ အစွမ်းဖြင့်။ ဥပရိ၊ အထက်၌။ ကရီသံ မတ္ထလုင်္ဂန္တိ၊ ဟူ၍။ ယော မတ္ထလုင်္ဂကောဋ္ဌာသော၊ ကို။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဝါ၊ ယူအပ်လတံ့။ တံ၊ ထိုမတ္ထလုင်္ဂကောဋ္ဌာသကို။ ဣဓ ပါဠိယံ၊ ၌။ အဋ္ဌိမိေဉ္စနေဝ၊ ခြင်ဆီဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဏှိတွာ၊ သိမ်းယူ၍။ ဒေသနာ၊ သည်။ အာဂတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ မတ္ထလုင်္ဂံ အဋ္ဌိမိဉ္ဇေန သင်္ဂဟေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံအနုဿတိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ကာယံ၊ ကိုသို့။ ဂတာ၊ သွားရောက်သော။ ဝါ၊ ကား။ ကာယေ၊ ၌။ ကာယံ၊ ကိုယ်သို့။ ဂတာ၊ သွားရောက်သော။ ဝါ၊ ကား။ ကာယေ၊ ၌။ ဂတာ၊ ဖြစ်သော သတိ၊ သတိသည်။ ကာယဂတာသတိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သတိသီသေန၊ သတိကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဣဒံ ဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။)
၁၇၉။ စတုမဟာဘုတိကန္တိ၊ ကား။ စတုမဟာဘူတသန္နိဿယံ၊ ဓာတ်လေးပါးလျှင် မှီရာရှိသော။ ပူတိကာယန္တိ၊ ကား။ ပူတိတုတံ၊ ပုပ်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပရမဒုဂ္ဂန္ဓကာယံ၊ အလွန်မကောင်းသော အနံ့ ရှိသောကိုယ်ကို။ ဌာနဂမနာဝတ္ထံ၊ ရပ်ခြင်း သွားခြင်းအခိုက်အတံ့ရှိသော။ သရီရံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ (ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။) ဝါ၊ တနည်းကား။ တဿ၊ ထိုကိုယ်၏။ အာယဝေသု၊ အစိတ်အပိုင်းတို့တွင်။ ပါဒတလံ၊ ဖြေဝါးအပြင်သည်။ သဗ္ဗဟေဋ္ဌိမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ အောက်၌ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဓံ ပါဒတလာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တိရိယံ တစပရိစ္ဆိန္နန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ကေသလောမနခါနံ စ၊ ဆံပင် အမွေး ခြေသည်း လက်သည်းတို့၏၎င်း။ တစဿ စ၊ အရေ၏၎င်း။ အတစပရိစ္ဆိန္နတာ၊ အရေဖြင့် မပိုင်းခြားအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ နနု၊ ရှိသည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ကိဉ္စာပိ၊ အတ္ထိ အကယ်၍ကား ရှိပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ကာယဿ၊ ၏။ တစပရိစ္ဆိန္နဗဟုလတာယ၊ အရေဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော လေကာဋ္ဌာသ၏ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တစပရိစ္ဆိန္နတာ၊ အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ “တိရိယံ တစပရိစ္ဆိန္နံ” ဟူ၍။ (အာစရိယေန၊ သည်။) ဝုတ္တံ၊ ဖွင့်ဆိုတော်မူအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝါ၊ ထိုသို့ဆိုအပ်သော်လည်း။ အဿ၊ ထိုကိုယ်၏။ ပရိယန္တော၊ အပိုင်းအခြားသည်။ တစော၊ အရေတည်း။ (တနည်း) တစော၊ အရေဟူသော။ ပရိယန္တော၊ အပိုင်းအခြားသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တစပရိယန္တော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (သိဒ္ဓေန၊ ပြီးသော။) ဧတေန ဝစနေန၊ ဤသဒ္ဒါဖြင့်။ (ဧတေန ဝစနတ္တေန-ဟု ရှိလျှင် “ဤတဂ္ဂုစသံဝိညာဏဗဟုဗ္ဗီဟိဝစနတ္ထဖြင့်” ဟု အနက်ပေးရာ၏) ကာယေကဒေသဘူတော၊ ကိုယ်၏ တစိတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ တစော၊ ကို။ ဂဟိတောဝ၊ ယူအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ တပ္ပဋိဗဒ္ဓါ၊ ထိုအရေနှင့် စပ်ကုန်သော။ ကောသာဒယော၊ တိုပသည်။ တဒနုပဝိဋ္ဌမူလာ၊ ထိုအရေ၌ဝင်သော အမြစ်အရင်း ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ တစပရိယန္တာဝ၊ အရေလျှင် အပိုင်းအခြားရှိကုန်သည်သာလျှင်။
ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒွတ္တိံသာကာရသမူဟော၊ ၃၂-ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့၏ အပေါင်းဖြစ်သော။ သဗ္ဗောပိ၊ သော။ ကာယော၊ ကို။ တစပရိယန္တောတိ၊ အရေလျှင် အပိုင်းအခြားရှိသည်ဟူ၍။ (သီမူနှင့်မညီပင်) ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
အတ္ထီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဝစနဝိပလ္လာသေန၊ ဝုစ်ဖောက်ပြန်သောအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤအတ္ထိ-ဟူသောပုဒ်သည်။ နိပါတပဒံ၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တီသုပိ၊ ကုန်သော။ သင်္ခါသု၊ သင်္ချာတို့၌။ အဿ၊ ထိုအတ္ထိ ဟူသောပုဒ်၏။ တဒေဝ ရူပံ၊ ထိုရုပ်သည်သာလျှင် (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ သံဝိဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာယသဒ္ဒံ၊ ကို။ ဝဏ္ဏန္တေဟိ၊ ဖွင့်ကုန်သော။ အက္ခရဝိန္တကေဟိပိ၊ သဒ္ဒါဆရာတို့သည်လည်း။ သရီရေ၊ ၌။ အသုစိသမုဒါယဘာဝေနနေဝ၊ မစင်ကြယ် သော ဝတ္ထုတို့၏ အပေါင်း၏အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အသုစိသဉ္စယတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ပုန၊ တဖန်။ နံ၊ ထိုကာယ-သဒ္ဒါကို။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကုစ္ဆိတာနန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာယဘူတတောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပတ္တိဋ္ဌာနဘူတတ္ထာ၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြင့်။ ၍ ဖြစ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်သောကြောင့်။ ပူရံ နာနပ္ပကာရဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ်၏။ ယေဟိ၊ အကြင်ပကာရတို့ဖြင့်။ နာနပ္ပကာရံ၊ အထူးထူး အပြားပြားရှသော။ အသုဝိ၊ မစင်ကြယ်သောဝတ္ထုကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေ ပကာရာ၊ တို့သည်။ ကေ ပန၊ အဘယ်သည်တို့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ကေသာဒိကေ၊ ကုန်သော။ တေ ပကာရေ၊ ထိုအပြားတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပါဠိယံ၊ ၌။ ကေသာ လောမာဒိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒီပေန္တော၊ ၍။ ဝါ၊ ပြတော်မူလိုသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ ဧတေ ကေသာဒယော၊ ဒွတ္တိံသာကာရာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာကာရာ ပကာရာတိ၊ ဟူသောပုဒ်တို့၏။ အတ္ထော၊ အနက်သည်။ ဧကော၊ တူ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင်တရပ်ပြီး၏။ ဧဝံ သမ္ဗန္ဓောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗော-၌စပ်) ဣမသ္မိံ ကာယေ၊ ၌။ နခါ၊ တို့သည်။ အတ္ထိ၊ ကုန်၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ အတ္ထိ ဣမသ္မိံကာယေတိ၊ ဟူသော။ ပဒတ္တယေန၊ ပုဒ်သုံးခုတို့၏ အပေါင်းနှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ပရိတောတိ၊ ကား။ တိရိယံ၊ ဖီလာ၌။ ဝါ၊ ကား။ ပါဒတလကောသမူလေသု စ၊ ခြေဖဝါးအပြင် ဆံပင်တို့ ၏ အမြစ်အရင်းတို့၌လည်း။ တစဿ၊ ၏။ လဗ္ဘနတော၊ ရအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်၌။ သုစိဘာဝန္တိ၊ ကား။ သုစိနော၊ စင်ကြယ်သော ဝတ္ထု၏။ သဗ္ဘာဝံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ ရှိခြင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ သုစိမေဝ၊ စင်ကြယ်သောဝတ္ထုကိုသာလျှင်။
၁၈၀။ ယေန ဝိဓိနာ၊ အကြင်အစီအရင်ဖြင့်။ ဥဂ္ဂဟေ၊ သင်ယူခြင်း၌။ ကုသလော၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သတ္တဝိဓော၊ ရှိသော။ သောဝိဓိ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တန္နိဗ္ဗတ္တံ၊ ထိုအစီအရင်ကြောင့်ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ ကို။ (ဥဂ္ဂဟကောသလ္လန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။) မနသိကာရကောသလ္လေပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
သဇ္ဈာယန္တာဝါတိ၊ ကား။ သဇ္ဈာယံ၊ သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို။ ကရောန္တော ဧဝ၊ ပြုကုန်စင်ပင်လျှင်။ ကိရ၊ ကြားရသည်ကား။ ဝတ္တာရော မာသေ၊ လေးလတို့ပတ်လုံး။ သဇ္ဈာယန္တာနံ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုနှစ်ပါး သောမထေရ်တို့အား။ သဇ္ဈာယ်ယမဂ္ဂေနေဝ၊ ရွတ်ဆိုခြင်းအစဉ်ဖြင့်သာလျှင်။ ကောဋ္ဌာသေ၊ တို့ကို။ ဥပကမာရေန္တာနံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပဋိပါဋိယာ၊ တိုင်း။ ဒွတ္တိံသာကာရာ၊ ကောဋ္ဌာသတိသည်။ ဝိဘူတတရာ၊ အထူးသဖြင့် ပေါ်လွင်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ခါယိံသု၊ ထင်လေကုန် ၏။ ပဋိက္ကူလသညာ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟုဖြစ်သော အမှတ်သညာသည်။ သဏ္ဌာသိ၊ ကောင်းစွာတည်လေ၏။ တေ၊ ထိုနှစ်ပါးသော မထေရ်တို့သည်။ တသ္မိံ နိမိတ္တေ၊ ထိုအာရုံနိမိတ်၌။ စျာနံ၊ ကို။ အပ္ပေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ စျာနပါဒကံ၊ စျာန်လျှင် အခြေရှိသော။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ပွားစေ၍။ ဒဿနမဂ္ဂံ၊ သောတာပတ္တိမဂ်ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈိံသု၊ ထိုးထွင်း၍ သိလေကုန်ပြီ။ တေန၊ ကြောင့်။ သဇ္ဈာယန္တာဝ သောတာပန္နာ အဟေသုန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ပရိစ္ဆန္တိတွာတိ၊ ကား။ တစပဉ္စကာဒိဝသေနဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ အပိုင်းအခြားကို။ ကတွာ၊ ၍။ မတ္ထလုင်္ဂဿ၊ ဦးနှောက်၏။ ပထဝီဓာတုဗဟုလဘာဝတော၊ ပထဝီဓာတ်များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကရိသာဝသာနေ၊ ကရီသကောဋ္ဌာသ၏ အဆုံး၌။ တန္တိအာရောပနံ၊ ပါဠိသို့တင်ခြင်းကို။ (ကတွာ၊ ၍။) အာဟ၊ ၏။ စ၊ အဋ္ဌကထာစကားရပ်၌ အပြစ်တင်ဖွယ်ကိုပယ်လျက်ဆက်၍ ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ မံသံ နှာရု။ပ။ ကေသာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝက္ကပဉ္စကာဒီသု၊ စသည်တို့၌။ အနုလောမသဇ္ဈာယံ၊ အနုလုံ အားဖြင့်သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ပဋိလောမသဇ္ဈာယော၊ ကို။ ပုရိမေဟိ၊ ရှေးပဉ္စက ဆက္ကတို့နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်သည်ကို။ ဝါ၊ စပ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သွာယံ-သော အယံ၊ ထိုသရဇ္ဈာယ်ခြင်းကို။ (အာဒိအန္တဒဿနဝသေန ဝုတ္တော-၌စပ်)
သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ၊ ၌။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ တိပဉ္စာဟံ၊ ငါးရက်သုံးလီ၎င်း။ ပုရိမေဟိ၊ ရှေးပဉ္စက ဆက္ကတို့နှင့်။ ဧကတော၊ တပေါင်း တည်း။ တိပဉ္စာဟိ၊ ငါးရက်သုံးလီ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဆပဉ္စာဟံ၊ ငါးခြောက်လီပတ်လုံး။ သဇ္ဈာယော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုငါးရက်ခြောက်လီသရဇ္ဈာယ်ခြင်း၌။ အာဒိအန္တဒဿနဝသေန၊ အစနှင့်အဆုံးကို ပြသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အနုလောမပဋိလောမသဇ္ဈာယော၊ သည်။ အန္တမော၊ အဆုံးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတမ္ပိ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ပြဆိုသော ဤသရဇ္ဈာယ်ခြင်းသည်လည်း။ သဇ္ဈာယ်ယပ္ပကာရန္တရံ၊ သရဇ္ဈာယ်ခြင်း အပြား တပါးတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဟတ္ထသင်္ခလိကာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အင်္ဂုလိပန္တိံ၊ လက်ချောင်းအစဉ်ကို။ အာဟ၊ ၏။
မနသာ သဇ္ဈာယောတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ စိန္တနံ၊ ကြံခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ယံ၊ အကြင်စိတ်ဖြင့် ကြံခြင်းကို။ မာနသံ၊ စိတ်၌ဖြစ်သော။ ဇပ္ပန္တိ၊ ရွတ်ဆိုခြင်းဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ အဇ္ဈာယော၊ ရှေးရှုကြံခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဇ္ဈာယော၊ မည်၏။ စိန္တနံ၊ ကြံခြင်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ စိရတရံ၊ အထူးသဖြင့် ရှည်မြင့်စွာ။ သုဋ္ဌုပဝတ္တနေန၊ ကောင်းစွာ မပြတ်ဖြစ်သဖြင့်။ ပဂုဏဘူတာ၊ လေ့လာကျေပွန်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနတန္တိ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းပါဠိ သည်။ (ဥပဋ္ဌာတိ-၌စပ်) သမ္မာဝဇ္ဇိတွာ၊ ကောင်းစွာဆင်ခြင်၍။ မနသိကရောန္တဿ၊ နှလုံးသွင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အာဒိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ ပရိယောသာနာ၊ ဆုံးသည်တိုင်အောင်။ ကတ္ထစိ၊ တစုံတခုသော ကောဋ္ဌာသ၌။ အသဇ္ဇမာနာ၊ မငြိကပ် မရပ်တန့်မူ၍။ နိရန္တရမေဝ၊ အခြားမရှိ တစပ်တည်း သာလျှင်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ တဒနုသာရေန၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းပါဠိကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ တဒတ္ထောပိ၊ ထိုပါဠိ၏ အနက်သည်လည်း။ ဝိဘူတတရော၊ အထူးသဖြင့် ပေါ်လွင်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ခါယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝစသာ သဇ္ဈာယော ဟိ။ပ။ပဋိဝေဓဿ ပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ လက္ခဏပဋိဝေဓဿတိ၊ ကား။ အသုဘလက္ခဏပဋိဝေဓဿ၊ အသုဘလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းဟူသော။ ပဋိက္ကူလသဘာဝသလ္လဘလက္ခဏဿ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်သဘောကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်း ၏။ (သီမူနှင့် အညီ ဤနေရာကျမှ စာပိုဒ်ဆုံးရမည်)
ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝဏ္ဏဂ္ဂဟဏမုခေန၊ အဆင်းကိုယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသဖြင့်။ ကောဋ္ဌာသာ၊ တို့သည်။ ဝဝတ္ထာနံ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားခြင်းသို့။ ဝါ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ် သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ကဿစိ၊ အား။ သဏ္ဌာနဂ္ဂဟဏမုခေန၊ ပုံသဏ္ဌာန်ကို ယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသဖြင့်။ (ဝဝတ္တာနံ ဂစ္ဆန္တိ။) ကဿစိ၊ အား။ ဒိသာဝိဘာဂဂ္ဂဟဏမူခေန၊ အရပ်မျက်နှာ အကွဲ အပြားကိုယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသဖြင့်။ (ဝဝတ္တာနံဂစ္ဆန္တိ။) ကဿစိ၊ အား။ ပတိဋ္ဌိတောကာသဂ္ဂဟဏ မုခေန၊ တည်ရာအရပ်ကို ယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသဖြင့်။ (ဝဝတ္တာနံ ဂစ္ဆန္တိ။) ကဿစိ၊ အား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇဂ္ဂဟဏမုခေန၊ ပိုင်းခြား၍ယူခြင်းလျှင် ရှေ့သွားရှိသဖြင့်။ (ဝဝတ္တာနံ၊ ခြင်းသို့။ ဝါ၊ ဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝဏ္ဏာဒိတော၊ အားဖြင့်။ သလ္လက္ခဏံ၊ ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းကို။ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လာဝဟံ၊ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လကို ဆောင်တတ်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုဝဏ္ဏစသည်ဖြင့် မှတ်ခြင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကောသာဒီနံ၊ ဝဏ္ဏော ဝဝတ္ထတဗ္ဗောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
အတ္တနော၊ ၏။ ဘာဂေါ၊ အဖို့တည်း။ သဘာဂေါ၊ မိမိ၏အဖို့။ သဘာဂေန၊ မိမိအဖို့။ သဘာဂေန၊ မိမိ၏ အဖို့ဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ ပိုင်းခြားခြင်းသည်။ သဘာဂပရိစ္ဆေဒေါ၊ မည်၏။ ဟေဋ္ဌုပရိတိရိယပရိယန္တေဟိ စ၊ အောက်အစွန်း အထက်အစွန်းဖီလာအစွန်းတို့ဖြင့်၎င်း။ သကောဋ္ဌာသိကကေသန္တဂရာဒီဟိ စ၊ မိမိ၏အဖို့ ၌ ဖြစ်သော ဆံပင်တပါး စသည်တို့ဖြင့်၎င်း။ ပရိစ္ဆေဒေါ၊ တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အမိဿကတာဝသေနာတိ၊ ကား။ ကောဋ္ဌာသန္တာရဟိ၊ အဖို့တပါးတို့နှင့်။ အဝေါမိဿကတာဝသေန၊ မိရောနှေားသည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သသဘာဂေါ၊ မိမိ၏အဖို့မဟုတ်သော ကောဋ္ဌာသကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဝိသဘာဂေါတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဝိရုဒ္ဓသဘာဂေါ၊ ဆန့်ကျင်သော သဘာဂကို။ ဝါ၊ သဘာဂနှင့် ဆန့်ကျင်သောအဖို့ကို။ န (အဓိပ္ပေတော)၊ အလိုမရှိအပ်။ သွာယံအတ္ထော၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသော ဤအနက်ကို။ ကေသာဒိသဒ္ဒတော ဧဝ၊ သဒ္ဒါအားဖြင့်သာလျှင်။ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်-သိအပ်၏။ (ဟိ၊ မှန်။ ကျေသည်။ ပြည်ဆရာတော်၏အဆို) သဒ္ဒန္တရတ္ထာပေါဟဝသေန၊ သဒ္ဒါတပါး၏ အနက်ကို ပယ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဒ္ဓေါ၊ သည်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ဟော၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကေသာတိ၊ ဆံပင်တိုဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ အကေသာ၊ ဆံပင်မဟုတ်သောအဖို့တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ အကေသာ၊ ဆံပင်မဟုတ်ကုန်သော။ တေ၊ ထိုအဖို့တို့သည်။ ကေ ပန၊ တို့နည်း။ လောမာဒယော၊ အမွေးစသည်တို့တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဃဋာဒီသု၊ အိုးအစရှိသည်တို့၌။ ပသင်္ဂေါ၊ ကပ်ငြိခြင်း-ကျရောက်ခြင်း-လျဉ်ပါးခြင်းသည်။ န (အတ္ထိ)၊ မရှိပေ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပကရဏေနေဝ၊ အရာအားဖြင့် သာလျှင်။ တေသံ၊ ထိုအိုးအစရှိသည်တို့၏။ နိဝတ္တိတတ္တာ၊ နစ်စေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဓာတုဝိဘင်္ဂဿ၊ ဓာတ်ကိုဝေဘန်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ သာမညတောပိ၊ အားဖြင့်သော်လည်း။ အဂ္ဂဟိတတ္တာ စ၊ မယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တတ္ထေဝ၊ ထိုမဟာသတိပဋ္ဌာန သုတ်၌ပင်လျှင်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ကတိတတ္ထာ စ၊ ဟောအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပဋိက္ကူလဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ကထိတံ၊ ၏။
ပုက္ကုသာတိသုတ္တံစ၊ သည်၎င်း။ ဝိဘင်္ဂကပ္ပကရဏေ၊ ဝိဘင်းကျမ်း၌။ ဓာတုဝိဘင်္ဂပါဠိ စ၊ သည်၎င်း။ ဓာတုဝိဘင်္ဂေါ၊ မည်၏။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝဏ္ဏတော၊ အဆင်းအားဖြင့်။ ကေသာဒိ၊ ကေသာအစရှိသော ကောဋ္ဌာသသည်။ (ကတ္တာ၊ ထည့်၍ပြသည်) ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ တံ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကေသာဒီသု၊ တို့၌။ ဝဏ္ဏကသိဏာရမ္မဏာနိ၊ ဝဏ္ဏကသိုဏ်းလျှင် အာရုံရှိကုန်သော။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ ဝိတတ္တာနိ၊ ဝေဘန်အပ် ကုန်၏။ ယဒတ္ထံ၊ အကြင်အကျိုးငှာ။ ဉတွာ အာစိက္ခိတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့၏။ တံ၊ ထိုရည်ရွယ်အပ်သော အကျိုးကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တတ္ထ ဓာတုဝသေနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ ပဋိက္ကူလမနသိကာရပဗ္ဗေ၊ ဤပဋိက္ကူလမနသိကာရပိုင်း၌။ ဟိ၊ မှန်။ ကာယဂတာသတိသုတ္တေ၊ ၌။ ပဋိက္ကူလမနေသိကာရပဗ္ဗံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဣဓ၊ ဤအနုဿတိ နိဒ္ဒေသအရာ၌။ ကာယဂတာသတိဘာဝနာ၊ ကို။ နိဒ္ဒိသီယတိ၊ ညွှန်ပြအပ်၏။
၁၈၁။ န ဧကန္တရိကာယာတိ၊ ကား။ ဧကန္တရိကာယပိ၊ တခုခြားအားဖြင့်သော်လည်း။ န မနသိကာတဗ္ဗံ၊ နှလုံးမသွင်းအပ်။ ဒွန္တရိကာဒိနာ၊ နှစ်ခုခြားစသည်ဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧကန္တရိကာယ၊ ဖြင့်။ မနသိကေရောန္တော၊ ဂီသည်။ ဘဝနံ၊ ကို။ န သမ္ပာဒေတိ၊ မပြည့်စု့စေနိုင်။ လက္ခဏပဋိဝေဓံ၊ အသုဘလက္ခဏာကို ထိုးထွင်း၍သိခြင်းသို့။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။
ဩက္ကမနဝိဿဇ္ဇနန္တိ၊ ကား။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗေ၊ သွားအပ်, စွန့်လွှတ်အပ်ကုန်သော။ မဂ္ဂေ၊ ခရီးတို့ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗဝိဿဇ္ဇေတဗ္ဗဋ္ဌာနဿ၊ ယူအပ်, စွန့်လွှတ်အပ်သောအရပ်၏။ ဝါ၊ ကို။ အသလ္လက္ခဏ တော၊ မမှတ်ခြင်းကြောင့်။ ပုစ္ဆိတွာဝ၊ မေး၍သာလျှင်။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပရိယောသာနံ ပါပုဏာတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ (အဓိပ္ပါယော၌စပ်) အာဒိတော၊ အစမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ ပရိယောသာနာ၊ ဆုံးသည်တိုင်အောင်။ မနသိကာရမတ္ထံ၊ နှလုံးသွင်းကာမျှသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာဆရာ၏အလိုတည်း။ ပန၊ ထိုသို့ပင် အဆုံးသို့ရောက်ငြားသော် လည်း။ ပဋိက္ကူလာကာရဿ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် အခြင်းအရာကို။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ အသလ္လက္ခဏတော၊ ကြောင့်။ အဝိဘူတံ၊ မထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ဝိသေသံ၊ သမာဓိအထူးကို။ န အာဝဟတိ၊ မဆောင်တတ်။
ဗဟိဒ္ဓါ ပုထုတ္တာရမ္မဏေတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ-၌စပ်) အသုစိပဋိက္ကူလန္တိ၊ မစင်ကြယ် စက်ဆုပ် ဖွယ်ဟူ၍။ ကေသာဒီသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ အသုဘာနုပဿနံ၊ အသုဘအနုပဿနာ ကို။ ဟိတွာ၊ စွန့်၍။ သုဘာဒိဝသေန၊ သုဘစသည်တို့၏အစွမ်းဖြင့်။ ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်ကုန်သော။ ကေသာဒယောပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤကာယ၈တာသတိအရာ၌။ ဗဟိဒ္ဓါပုထုတ္တာရမ္မဏမေဝါတိ၊ အပြင်ပ၌ အထူးထူးသော သဘောရှိသော အာရုံမည်သည်သာလျှင်ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ရူပါဒယော၊ တို့သည်။ နီလာဒိဝသေန၊ အညိုစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပုထုသဘာဝတာယ၊ အထူးထူးသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုထုတ္တာရမ္မဏံ နာမ၊ မည်၏။ နာနာရမ္မဏံ၊ အထူးထူးသော အာရုံတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အသမာဓာနံ၊ စိတ်ကိုကောင်းစွာ မထား ခြင်းသည်။ ဝါ၊ မတည်ကြည်ခြင်းသည်။ စေတသော၊ စိတ်ကို။ ဝိရူပေါ၊ ဖောက်ပြန်သော။ ခေပေါ၊ ပစ်လွှင့်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိက္ခေပေါ၊ မည်၏။ သော၊ ထိုဝိက္ခေပကို။ (ပဋိဗာဟိတဗ္ဗော-၌စပ်) သတိံ၊ ကို။ သူပဋ္ဌိတံ၊ ကောင်းစွာထင်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ မနသိကာရောန္တေန၊ နှလုံးသွင်းသည်ဖြစ်၍။ ပဋိဗာဟိတဗ္ဗော၊ တားမြစ်အပ်၏။ ပရိဟာယတီတိ၊ နှလုံး သွင်းသည်ဖြစ်၍။ ပဋိဗာဟိတဗ္ဗော၊ တားမြစ်အပ်၏။ ပရိဟာယတီတိ၊ ကား။ ဟာယတိ၊ ဆုတ်ယုတ်၏။ ပရိဓံသတီတိ၊ ကား။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီး၏။
ကေသာ လောမာတိအာဒိကာ၊ ကေသာ လောမာ ဤသို့ အစရှိသော။ လောက သင်္ကေတာနုဂတာ၊ လောကသင်္ကေတသို့ အစဉ်လိုက်သော။ ယာ အယံ (ပဏ္ဏတ္တိ)၊ အကြင်ပညတ်သည်။ ပဏ္ဏတ္တီတိ၊ ကား။ အဋ္ဌ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ပဏ္ဏတ္တိ၊ အပြားအားဖြင့် သိစေအပ်သောပညတ် တည်း။ ဝါ၊ အပြားအားဖြင့် သိစေတတ်သော ပညတ်တည်း။ တံ ကေသာဒိပဏ္ဏတ္တိံ၊ ကို။ အတိက္ကမိတွာတိ၊ ကား။ ပဋိက္ကူလဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ အတိက္ကမိတွာ၊ ကျော်လွန်၍။ ဥဂ္ဃါဋေတွာ၊ ခွာလှစ်၍။ တဿာ၊ ထိုပညတ်၏။ ဥဂ္ဃါဋိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ တသ္မိံကောဋ္ဌာသေ၊ ထိုသို့ကောဋ္ဌာသသည်။ ပဋိက္ကူလတော၊ ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌဟန္တေ၊ ထင်လတ်သော်။ ပဋိက္ကူလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ ထားအပ်-ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝေန္တော၊ ဖြစ်၍။ ယထာ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုဥပမာစကားရပ်၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှောခြင်းတည်း။ မနုဿ ဝိယ၊ လူတို့ကဲ့သို့။ ယောဂါဝစရော၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ဥဒပါနံ ဝိယ၊ ရေတွင်းကဲ့သို့။ ကောဋ္ဌာသာ၊ တို့ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။) တာလပဏ္ဏာဒိသညာဏံ ဝိယ၊ ထန်းရွက်အစရှိသော အမှတ်အသားကဲ့သို့။ ကေသာဒိပညတ္တိ၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) တေန၊ ထိုအမှတ် အသားဖြင့်။ မနုဿနံ၊ တို့၏။ ဥဒပါနေ၊ ၌။ နှာနပဝနာဒိ ဝိယ၊ ချိုးခြင်း သောက်ခြင်း။ ပဏ္ဏတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) အဘိဏှသဉ္ဇာရေန၊ မပြတ်သွားလာခြင်းကြောင့်။ မနုဿာနံ၊ တို့၏။ သညာဏေန၊ အမှတ်အသားနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ဥဒပါနေ၊ ၌။ ကိစ္စကရဏံ ဝိယ၊ ချိုးခြင်း သောက်ခြင်း စသော ကိစ္စကိုပြုခြင်းကဲ့သို့။ ယောဂါဝစရဿ၊ ၏။ မနသိကာရဗလေန၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ အားအစွမ်းဖြင့်။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ၍။ ပဋိက္ကူလဘာဝေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ ဘာဝနာနုယောဂေါ၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ပုဗ္ဗဘာဂေ။ပ။ ပါကဋောဟောတီတိ၊ ကား။ ကေသာလောမာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တဿ၊ ယောဂီအား။ ကေသာဒိပညတ္တိယာ၊ ဆံအစရှိသောပညတ်နှင့်။ သဒ္ဓိံယေဝ၊ သာလျှင်။ ကောဋ္ဌာသာနံ၊ တို့၏။ ပဋိက္ကူလဘာဝေါ၊ သည်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ပါကဋော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အထာတိ၊ ကား။ ပစ္ဆာ၊ နောက်အခါ၌။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ဝီထိပဋိပန္နာကာလေ၊ လမ်းရိုးလမ်းမှန်ဖြင့် သွားသောအခါ၌။ ပဋိက္ကူလဘာဝေယေဝ စိတ္တံ ဌပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ကောဠာသာနံ၊ တို့၏။ ပဋိက္ကူလာကာရေယေဝ၊ စက်ဆုပ် ဖွယ်အခြင်းအရာ၌သာလျှင်။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။
အနုပုဗ္ဗေန၊ အစဉ်အားဖြင့်။ မုဉ္စနံ၊ လွှတ်ခြင်းသည်။ အနုပုဗ္ဗမုဉ္စနံ၊ မည်၏။ အနုပဋ္ဌဟန္တဿ အနုပဋ္ဌဟန္တဿ၊ မထင်တိုင်း မထင်တိုင်းသော ကောဋ္ဌာသကို။ မုဉ္စနံ၊ လွှတ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကထံ၊ အဘယ်သို့လျှင်။ အနုပဋ္ဌာနံ၊ မထင်ခြင်းသည်။ ဟောတိ ပန၊ ဖြစ်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဒိကမ္ပိကဿတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပရိယောသာန။ပ။တိဋ္ဌတီတိဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ကမ္မဋ္ဌာနတန္တိအနုသာရေန၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းပါဠိကို အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီ သမာသ်သာသင့်သည်) အာဒိတော၊ အစမှစ၍။ ဝါ၊ အစ၌။ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကိုပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ အဋ္ဌကထာဆရာ ဆိုအပ်၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ (မနသီကာရော-၌စပ်) မနသာ သင်္ဇီာယော ဝိယ၊ စိတ်ဖြင့် သရဇ္ဈာယ်ခြင်းကဲ့သို့။ မနသိကာရော၊ သည်။ ဧတ တေ ကောဋ္ဌာသေ၊ တို့ကို။ အာမဋ္ဌမတ္ထေ၊ သုံးသပ်အပ်ကာမျှတို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ လက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန၊ ပဋိက္ကူလလက္ခဏာကို ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န (ဂစ္ဆတိ)၊ သွားသည်မဟုတ်။ ယဒါ ပန၊ အကြင်အခါ၌ကား။ နေ၊ ထိုကောဋ္ဌာသတို့ကို။ (ဥပဓာရေန္တော မနသိကရောတိ-၌စပ်) လက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန၊ ဖြင့်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပဓာရေန္တော၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်လျက်။ မနသိကရောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ကေစိ၊ အချို့သော ကောဋ္ဌာသတို့သည်။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ န ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ အချို့ထင်အချို့မထင်ရာ၌။ ပဋိပဇ္ဇနိဝိဓိံ၊ ပြုအပ်သောအစီအရင်ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အထဿာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကမ္မန္တိ၊ ကား။ မနသိကရကမ္မံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းအမှုကို။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ကီဝ စိရံ၊ အဘယ်မျှကြာအောင်။ (ကာတဗ္ဗံ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤကားအမေးတည်း။ ယာဝ၊ လောက်။ ဒွီသု၊ နှစ်ခုသော ကောဋ္ဌာသတို့သည်။ ဥပဋ္ဌိတေသု၊ ထင်ကုန်သည်ရှိသော်။ တေသမ္ပိ ဒွိန္နံ၊ ထိုနှစ်ခုသော ကောဋ္ဌာသတို့တွင်လည်း။ ဧကော၊ တခုသော ကောဋ္ဌာသသည်။ သုဋ္ဌုတရံ၊ သာ၍ကောင်းစွာ။ ဥပဋ္ဌဟတိ၊ ထင်၏။ တာဝ၊ ထိုမျှလောက်။ (ဣတိ၊ ဤကား အဖြေတည်း။)
ဥက္ကုဋ္ဌုက္ကုဋ္ဌိဋ္ဌာနေယေဝ ဥဋ္ဌဟိတွာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ ဧကတ္ထ၊ တခုသောအရပ်၌။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သော။ ဥက္ကုဋ္ဌိယာ၊ ဟစ်အော်ခြင်းကြောင့်။ ကမေန၊ အစဉ်အတိုင်း။ သဗ္ဗတာလေသု၊ အလုံးစုံသော ထန်းပင်တို့၌။ ပတိတွာ၊ ခုန်ချ၍။ ဥဋ္ဌဟိတွာ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ ထ၍ ထ၍။
ပရိယန္တတာလံ စ၊ အဆုံးစွန်သောထန်းပင်သို့၎င်း။ အာဒိတာလံ စ၊ အစထန်းပင်သို့၎င်း။ အာဂန္တွာ၊ မသွားမူ၍။ (ဗမာမူကွဲသာ သင့်သည်။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ အာဂန္တွာ-ဟု စပ်၍ အနက်ယူရမည်) တတ္ထ တတ္ထေဝ၊ ထိုထိုထန်းပင်၌သာလျှင်။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သော၊ ဥက္ကုဋ္ဌိယာ၊ ဟစ်အော်ခြင်းကြောင့်။ တတောတတော၊ ထိုထိုထန်းပင်မှ။ ဥဋ္ဌဟိတွာ၊ ထ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဒွေ ဘိက္ခာတိ၊ ကား။ အပ္ပနာကာရတော၊ အပ္ပနာ၏ အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ အပ္ပနာဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ အားဖြင့်။ (ဤဖြင့် အပ္ပနာတော-ဟူသော ပုဒ်၏ သဒ္ဒါအနက်ကို ပြသည်) ဒွတ္တိံ သာကာရေ၊ ၌။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ဟောန္တီ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ (ဟောန္တိ-ဟု အာချာတ်ပုဒ်ကား မသင့်၊ သီမူ၌ ဤပုဒ်အလျဉ်းပင် မရှိချေ) ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ ဟောတိကိံ၊ ဖြစ်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ (ဟောတိ ကိ၊ ဖြစ်သလော။) ဣတိ၊ သို့။ ဝိစာရဏာယံ၊ စိစစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ စိစစ်ဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ အပ္ပနာ ကောဋ္ဌာသတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဖွင့်ဆိုတော် မူ၏။ ကောဋ္ဌာသတော ကောဋ္ဌာသတော၊ ကောဋ္ဌာသတိုင်း ကောဋ္ဌာသတိုင်းမှ။ (အပ္ပနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အပ္ပနာ ကောဋ္ဌာသတော-ဟူသော ပါဌ်၏အနက်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ကေသာဒီသူတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
အဓိစိတ္တန္တိ၊ ကား။ သမထဝိပဿနာစိတ္တံ၊ ကို။ အနုယုတ္တောနာတိ၊ ကား။ ယုတ္တပ္ပယုတ္တေန၊ မပြတ် အားထုတ်သော။ ဝါ၊ လွန်စွာ အားထုတ်သော။ ဘာဝေန္တေန၊ ပွားစေအပ်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကာလေနကာလန္တိ၊ ကား။ ကာလေ ကာလေ၊ သင့်သောအခါ သင့်သောအခါ၌။ ဥပလက္ခိတသမာဓာနာကာရော၊ မှတ်သားအပ်ဘူးသော သမာဓာနာကာရရှိသော။ သမာဓိ ဧဝ၊ သမာဓိသည်ပင်လျှင်။ သမာဓိနမိတ္တံ၊ မည်၏။ မနသိကာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ စိတ္တေ၊ ၌။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ၊ ဆင်ခြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဂ္ဂဟနိမိတ္တဥပေက္ခာနိမိတ္တေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဌာနံ၊ အကြောင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤပုဒ်ကား။ ဝစနသေသော၊ ပါဌ်ကြွင်းတည်း။ တံ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ သည်။ ကောသဇ္ဇာယ၊ ငှာ။ ဝံဝတ္တေယျ၊ ၏။ တေဿ၊ ထိုသို့ဖြစ်ခြင်း၏။ ဌာနံ ကာရဏံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ မုဒုန္တိ၊ ကား။ သုဘာဝိတဘာဝေန၊ ကောင်းစွာ ပွားစေအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မုဒုဘူတံ၊ နူးညံ့စွာ ဖြစ်သည်။ ဝသီတာဝပ္ပတ္တံ၊ ဝသီဘော်သို့ရောက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ မုဒုတ္တာ ဧဝ၊ နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ကမ္မညံ ကမ္မက္ခမံ၊ အမှု၌ခံ့သည်။ ကမ္မယောဂ္ဂ၊ အမှုအားသင့်လျော်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပဘဿန္တိ၊ ကား။ ဥပက္ကိလေသဝိဂမေန၊ ညစ်ညူးကြောင်း ကိလေသာမှ ကင်းသဖြင့်။ ပရိသုဒ္ဓံ၊ ထက်ဝန်းကျင်စင်ကြယ်သည်။ ပရိယောဒါတံ၊ ထက်ဝန်းကျင် ဖြူစင်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ န စ ပဘင်္ဂူတိ၊ ကား။ ကမ္မနိယဘာဝူပဂမနေန၊ အမှု၌ခံ့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ ပဘဉ္စနသဘာဝံ စ၊ ပျက်စီးခြင်း သဘောရှိသည်လည်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကိမိဝ၊ ဟူမူကား။) သုဓန္တံ၊ ကောင်းစွာဦးပြီးသော။ (သု+မေ+တဖြင့် ပြီးသည်) သုဝဏ္ဏံ၊ ရွှေသည်။ ဝိနိယောဂက္ခမံ၊ အမျိုးမျိုးအထွေထွေယှဉ်ခြင်း ပြုလုပ်ခြင်းငှာ သင့်လျော်သည်။ (ဟောတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သမ္မာ။ပ။ခယာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဥက္ကံ ဗန္ဓတီတိ၊ ကာ။ မူသံ၊ မိုက်ခွက်ကို။ သမ္ပာဒေတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံစေ၏။ အာလိမ္ပေတီတိ၊ ကား။ အာဒီပေတိဇာလေတိ၊ တောက်လောင်စေ၏။ တဉ္စာတိ၊ ကား။ ပိဠန္ဓနဝိကတိသင်္ခါတံ၊ အဆင်တန်ဆာအထူးဟု ဆိုအပ်သော။ တံ အတ္ထံ ပယောဇနံ၊ ထိုအကျိုးသည်။ ဝါ၊ ကို။ အဿ သုဝဏ္ဏကာရဿ၊ ထိုရွှေပန်းထိမ်သည်အား။ အနုဘောတိ ပဟောတိ၊ ဖြစ်စွမ်းနိုင်၏။ သာဓေတိ၊ ပြီးစေနိုင်၏။ ဝါ၊ ကား။ အဿ သုဝဏ္ဏဿ၊ ထိုရွှေ၏။ အတ္ထံ၊ အဆင်တန်ဆာ အထူးဟူသော အကျိုးကို။ သုဝဏ္ဏကာရော၊ သည်။ အနုဘောတိ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်၏။
အဘိညာယ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒိဉာဏေန၊ ဣဒ္ဓိဓအစရှိသော ဉာဏ်ဖြင့်။ သစ္ဆိကရဏီယဿ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ် သော။ ဣဒ္ဓိဝိဓပစ္စနုဘာဝနာဒိကဿ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓကို သုံးဆောင်ခံစားခြင်း-ရောက်ခြင်း အစရှိသော။ ဝါ၊ အထွေထွေအမျိုးမျိုးတန်ခိုးဖန်ဆင်းမှုပြီးမြောက်ခြင်းအစရှိသော။ အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဿ၊ အဘိညာဉ်ဖြင့် မျက်မှောက်ပြုအပ်သော သဘောတရားကို။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပစ္စက္ခံ၊ မျက်မှောက်သည်။ ဝါ၊ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သက္ခိ၊ မည်၏။ သက္ခိနော၊ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ရှိသော သက်သေ၏။ တဗ္ဗတာ၊ ဖြစ်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ သက္ခိတဗ္ဗတာ၊ မည်၏။ သက္ခိဘာဝနံ၊ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ဖြစ်ခြင်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ သက္ခိ စ၊ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ရှိသော သက်သေလည်း ဟုတ်၏။
သော၊ ထိုမျက်မြင် ကိုယ်တွေ့ ရှိသော သက်သေဟူသည်။ တဗ္ဗော စ၊ ထိုက်သည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ထိုနှစ်ပါးသော သတ္တိကြောင့်။ သက္ခိတဗ္ဗော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣဒ္ဓိဝိဓာဒီနံ၊ ဣဒ္ဓိဝိဓစသည် တို့ကို။ တဗ္ဗော စ၊ ထိုက်လည်းထိုက်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဣဒ္ဓိဝိဓစသည်တို့၌။ သက္ခိ စ၊ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ လည်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သက္ခိတဗ္ဗော၊ မည်၏။ (ထိုက်တန်၍ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ရှိသောသူဟု ဆိုလိုသည်။) တဿ၊ ထိုထိုက်တန်၍ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ရှိသောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ သက္ခိဘဗ္ဗတာ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုထိုက်တန်၍ မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ ရှိသောသူ၏ အဖြစ်သို့။ ပါပုဏာတိ၊ ၏။ သတိ သတိ အာယတနေတိ၊ ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ၊ ထိုထိုသို့သော။ ပုဗ္ဗဟေတုအာဒိကေ၊ ရှေးဘဝကပြီးခဲ့ သော အကြောင်းအစရှိသော။ ကာရဏေ၊ အကြောင်းသည်။ သတိ၊ သော်။
သီတိဘာဝန္တိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ ဝါ၊ ကား။ ကိလေသဒရထဝူပသမံ၊ ကိလေသာ-ဟူသော ပူပန်ခြင်းတို့၏ ငြိမ်းခြင်းကို။ နိဂ္ဂဏှတီတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓဋံ၊ တက်ကြွသော စိတ္တံ၊ ကို။ ဥဒ္ဓစ္စပါတတော၊ ဥဒ္ဓစ္စ၌ကျခြင်းမှ။ ရက္ခဏဝသေန၊ စောင့်ရှောက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဂ္ဂဏှာတိ၊ နှိပ်၏။ ပဂ္ဂဏှာတီတိ၊ ကား။ လီနံ၊ တွန့်ဆုတ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ ကောသဇ္ဇပါတတော၊ ကောသဇ္ဇ၌ ကျခြင်းမှ။ ရက္ခဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဂ္ဂဏှာတိ၊ ချီးမြှောက်၏။ သမ္ပဟံသေတီတိ၊ ကား။ သမပ္ပဝတ္တံ၊ အညီအမျှဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ တထာပဝတ္တိယံ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်း၌။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ တောသေတိ၊ နှစ်သိမ့်စေ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဥတ္တေဇေတိ၊ ထက်မြက်စေ၏။ ဝါ၊ ကား။ ယဒါ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ နိရဿဒံ၊ သာယာဖွယ်ကင်းသည်ဖြစ်၍။ ဘာဝနာယ၊ ၌။ န ပက္ခန္ဒတိ၊ မပြေးဝင်။ တဒါ၊ ၌။ ဇာတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ သံဝေဂဝတ္ထူနိ၊ တို့ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ သမ္ပဟံသေတိ၊ ရွှင်စေ၏။ သမုတ္တေဇေတိ၊ ကောင်းစွာတက်ကြွစေ၏။ အဇ္ဈုပေက္ခတီတိ၊ ကား။ ယဒါပန၊ အကြင်အခါ၌ကား။ စိတ္တံ၊ သည်။ အလီနံ၊ မတွန့်ဆုတ်မူ၍။ အနုဒ္ဓဋံ၊ မတက်ကြွမူ၍။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဘာဝနာဝီထိံ၊ ဘာဝနာ၏ လမ်းရိုးလမ်းမှန်သို့။ ဩတိဏ္ဏံ၊ သက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဒါ၊ ၌။ ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟသမ္မဟံသနေသု၊ မြှောက်ခြင်း, နှိပ်ခြင်း, ရွှင်စေခြင်းတို့တွင်။ ကဉ္ဇိဗျာပါရံ၊ တစုံတခုသော ဗျာပါရကိုမျှ။ အကတွာ၊ ၍။ သမပ္ပဝတ္တေသု၊ အညီအမျှဖြစ်ကုန်သော။ ယုဂေသု၊ အစုံဖြစ်သော မြင်းတို့၌။ သာရထိ၊ ရထားထိန်းသည်။ အဇ္ဈူပက္ခေတိ ဝိယ၊ လျစ်လျူရှုဘိသကဲ့သို့။ ဥပေက္ခာကောဝ၊ လျစ်လျူရှုသည်။ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကောတိ၊ ကား။ ပဏီတေဥတ္တမေ၊ မြတ်သော မဂ္ဂဖလေ၊ ၌။ မဓိမုတ္တော၊ နှလုံးသွင်းသည်။ နိန္နပေါဏပဗ္ဘာရော၊ ညွှတ်ကိုင်းရှိုင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
သုဂ္ဂဟိတံ ကတွာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လသင်္ခါတံ၊ ဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိဓိံ၊ အစီရင်ကို။ သုဋ္ဌု၊ စွာ ဥဂ္ဂဟိတံ၊ သင်ယူအပ်သည်ကို။ ပရိယာပုဏနာဒိနာ၊ သင်ယူခြင်း စသည်ဖြင့်။ သုပရိဂ္ဂဟိတံ၊ ကောင်းစွာ သိမ်းဆည်းအပ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ သုဋ္ဌု၊ ဝဝတ္ထပေတွာတိ၊ ကား။ မနသိကာရကောသလ္လသင်္ခါတံ၊ ဟု ဆိုအပ်သော။ ဝိဓိံ၊ ကို။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ သလ္လက္ခဏဝသေန၊ ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပဓာရေတွာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်၍။ ဝိသေသန္တိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေန၊ ရှေးကာလမှ။ အပရံ၊ နောက်ကာလ၌။ ဘာဝနာယ၊ ၌။ ဝိသေသံ၊ ထူးခြားခြင်း ကို။ ပုနပ္ပုနံ ပရိဝတ္တေတွာတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဘန္တိ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းပါဠိကို။ ပဂုဏဘာဝံ၊ လေ့လာကျေပွန် သည်၏ အဖြစ်သို့။ ပါပေန္တော၊ ရောက်စေလျက်။ ဘိယျော ဘိယျော၊ လွန်စွာ လွန်စွာ။ ဝါ၊ ထပ်ကာ ထပ်ကာ။ ဝါစာယ စ၊ နှုတ်ဖြင့်၎င်း။ မနသာ စ၊ စိတ်ဖြင့်၎င်း။ ပရိဝတ္တေတွာ၊ ပြန်လှန်၍။ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ရုက္ခဿ၊ သစ်ပင်၏။ ဝါ၊ သစ်သား၏။ ဒုဗ္ဗိနိဘေဒေါ ဝါ၊ ခွဲနိုင်ခဲသော အစိတ်အပိုင်းကိုသော်၎င်း။ အရညဿ၊ တော၏။ ဂဟနဘူတော၊ အရှုပ်အထွေးဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ပဒေသော ဝါ၊ အရပ်ကိုသော်၎င်း။ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ဆိုအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကမ္မဋ္ဌာနတန္တိယာ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းပါဠိ၏။ (ပဒေသော-၌စပ်) အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဒုဗ္ဗိနိဘေဒေါ စ၊ ခွဲခြမ်းနိုင်ခဲသည်လည်းဖြစ်သော။ ဂဟနဘူတော စ၊ ရှုပ်ရှက်၍ အသိခက်သည်လည်းဖြစ်သော။ ပဒေသော၊ ကို။ ဂဏ္ဌိဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုခက်ဆစ်အရပ်ကို။ ပရိပုစ္ဆာနာဒိလဒ္ဓေန၊ မေးခြင်းအစရှိသည်ဖြင့် ရအပ်သော။ ဉာဏဖရသုနာ၊ ဉာဏ်တည်းဟူသော ပုဆိန်ဖြင့်။ ဆိန္ဒိတွာ၊ ၍။
နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနနိမိတ္တံ၊ ကို။ အသုဘာကာရော၊ အသုဘအခြင်းအရာကို။ ဧဒိသေန၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ပယောဇနေန၊ ရည်ရွယ်အပ်သော အကျိုးဖြင့်။ လုဉ္စနမ္ပိ၊ နှုတ်ခြင်းသည်လည်း။ အနဝဇ္ဇံ၊ အပြစ်မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ လုဉ္စိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဆိန္နဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ မုဏ္ဍိတဋ္ဌာနေ၊ ဦးပြည်းရာ-ခေါင်းရိတ်ရာအရပ်၌။ နိဿရဏဇ္ဈာသယေန၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ အလိုဖြင့်။ ဩလောကနတော၊ ကြောင့်။ ဝဋ္ဋတိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဥဿဒဝသေနာတိ၊ ကား။ အပလိတာနံ ဝါ၊ မဖြူသောဆံပင်တို့၏၎င်း။ ပလိတာနံ။ ဝါ၊ ဖြူသောဆံပင်တို့၏၎င်း။ ဗဟုလတာဝသေန၊ များသည်အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တစပဉ္စကဿ၊ တစပဉ္စကကမ္မဋ္ဌာန်း၏။ ဒဿနယောဂျတာယ၊ ကြည့်ရှုခြင်း မြင်ခြင်းငှာ သင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒိသွာဝ၊ သာလျှင်။ နိမိတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတရေသု၊ တစပဉ္စကမှတပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ သုတွာ စ၊ ကြားနာ၍၎င်း။ ဉတွာ စ၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ဖြင့် သိ၍၎င်း။ နိမိတ္တံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံနိမိတ်ကို။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ကောဋ္ဌာသဝဝတ္ထာပနကထာဝဏ္ဏနာ
၁၈၂။ အဒ္ဒါရိဋ္ဌကဝဏ္ဏာတိ၊ ကား။ အဘိနဝါရိဋ္ဌဖလဝဏ္ဏာ၊ အသစ်ဖြစ်သော (လတ်လတ် ဆတ်ဆတ်) ပုတီးနက်သီး အဆင်းရှိကုန်၏။ ကဏ္ဏစုဋ္ဌိကာတိ၊ ကား။ ဥပရိကဏ္ဏသက္ခလိကာယ၊ နားရွက်စွန်း (ဝါ၊ နားပေါက်ဝ) ၏ အထက်၌။ (ပါဠိအင်္ဂလိပ်, သက္ကတအင်္ဂလိပ် အဘိဓာန်ကြီးတို့၌ ကဏ္ဏသက္ခလိကာ-ကို နားပေါက်ဝဟုပြန်၏။) ပရဘာဂံ၊ အပြင်ဖက်အဖို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တိရိယံ၊ ၌။ အညမညေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နာ၊ ပိုင်းခြားအပ်ကုန်၏။ ကထံ၊ နည်းဟူမူ။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ကေသာ၊ တို့သည်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ နတ္ထိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ ဤသို့ ပိုင်းခြားအပ်ကုန်၏။
အာသယောတိ၊ ကား။ နိဿယော၊ မှီရာတည်း။ ပစ္စယော၊ အထောက်အပံ့အကြောင်းတည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။
၁၈၄။ အညေန၊ သော။ ဝဏ္ဏေန၊ နှင့်။ အသမ္မိဿကာဠကာ၊ မရောနှောမူ၍ မည်းနက်သော ဆံပင်တို့သည်။ အသမ္ဘိန္နကာဠကာ၊ မည်ကုန်၏။
၁၈၅။ ပတ္တသဒိသတ္တာ၊ အရွက်နှင့်တူကုန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နခါ ဧဝ၊ တို့သည်ပင်လျှင်။ နခပတ္တာနိ၊ မည်ကုန်၏။ နခါ၊ တို့ကို။ တိရိယံ၊ ၌။ အညမညေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤစကားကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ဝဝတ္ထိကတံ၊ မရောမယှက်တည်သည်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တမေဝ အတ္ထံ၊ ကိုပင်လျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဒွေ နခါ ဧကတောနတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၁၈၆။ ဒန္တပါဠိယာတိ၊ ကား။ ဒန္တာဝလိယာ၊ သွားအစဉ်အတန်း၏။ ယာနကဥပတ္ထမ္ဘိနီတိ၊ ကား။ သကဋဿ ဓုရဋ္ဌာနေ၊ လှည်း၏ အဦးအရပ်၌။ ဝါ၊ လှည်းဦးအရပ်၌။ ဥပတ္ထမ္ဘကဒဏ္ဍော၊ ထောက်သော ဒုတ်တည်း။ ဒန္တာနံ၊ တို့၏။ အာဓာရဘူတာ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဋ္ဌိ၊ အရိုးသည်။ ဟနုကဋ္ဌိ၊ မေးရိုး မည်၏။
၁၈၇။ သင်္ကဍ္ဎိယမာနာတိ၊ ကား။ သမ္ပိဏ္ဍိယမာနာ၊ လုံးစုအပ်သည်ရှိသော်။ ကောသကာရကကောသော၊ ကောသကာရကကောသဟူသည်။ ဥပလ္လိဏ္ဍုပေါဋလကံ၊ ဥပလ္လိဏ္ဍုမည်သော ပိုးကောင်၏ အိမ်တည်း။ ယံ၊ အကြင်ပိုးအိမ်ကို။ ကောသေယျဖလန္တိပိ၊ ပိုးချည်မျှင်အကျိုးရှိသော ပိုးအိမ်ဟူ၍လည်း။ ဝါ၊ ပိုးချည် မျှင် (ထွက်သောအ)သီးဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပုဋဗန္ဓဥပါဟနော၊ ဟူသည်။ သကလပိဋ္ဌိပါဒစ္ဆာဒနဥပါ ဟနော၊ အလုံးစုံသော ခြေဖမိုးကို ဖုံးသောဘိနပ်တည်း။ အာနိသဒံ၊ ဟူသည်။ အာသနဟူသည် သရာဝါသော၊ မြား၏နေရာ မြားတောင့်တည်း။ ဂလကဉ္စုကံ၊ လည်ပင်းသင်တိုင်းဟူသည်။ ကဏ္ဌတ္တာဏံ၊ လည်ပင်းကို စောင့်ရှောက်ကာကွယ်သော တန်ဆာအထူးတည်း။ ကီဋလာဝကံ၊ ဟူသည်။ ခရမုခကုဋိ၊ မာကြမ်းသော နှုတ်သီးရှိသော ပိုးကောင်၏အိမ်တည်း။ (ဤပုဒ်လည်း အဘိဓာန်တို့၌ မထင်)
အနုလောမေန ပဋိလောမေန စာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အံသပ့ဒေသတော၊ ပခုံးအရပ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဗာဟုနော၊ လက်ရုံး၏။ ပိဋ္ဌိပဒေသေန၊ ကျောဖက်အရပ်ဖြင့်။ ဩတရဏံ၊ သက်ဆင်းခြင်းသည်။ အနုလောမော၊ မည်၏။ မဏိဗန္ဓတော၊ လက်ကောက်ဝတ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဗာဟုနော၊ ၏။ ပုရိမဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့ဖြင့်။ အာရောဟနံ၊ တက်ခြင်းသည်။ ပဋိလောမော၊ မည်၏။ တေနေဝ နယေနာတိ၊ ဟူသောပါဌ် ၌။ (အတ္ထော၌-စပ်) ဒက္ခိဏဟတ္ထေ၊ လက်ျာလက်၌။ ဝုတ္တေန၊ သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ အနုလောမေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပဋိလောမေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သုခုမမ္ပီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဩဠာရိကဓမ္မတော၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော အရေထက်။ သုခုမံ၊ သိမ်မွေ့သော။ အန္တောမုခစမ္မာဒိ၊ ခံတွင်း၏ အတွင်းရေ စသည်ပင်တည်း။ (ဤသို့ရောက်မှ ပဌမဝိကပ်အဖွင့်ဆုံးသည်၊ ဤ၌ တချောင်းပုဒ်ရှိရမည်၊ မူလဋီကာ ၂-၁၂၂ နှင့် အညီပင်တည်း) ဝါ၊ ကား။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့တွင်။ တစေန၊ အရေဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နတ္တာ၊ ပိုင်းခြားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (နောက်၌ ဆိုလတံ့သော ဝိဝရိတွာ-ကို ထောက်၍ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ- ဟု ရှိသင့်၏။ ပဋိစ္ဆန္နတ္တာ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ် သည်အဖြစ်ကြောင့်။) ယံ၊ အကြင်ကောဋ္ဌာသသည်။ ဒုရူပလက္ခဏိယံ၊ မှတ်သားနိုင်ခဲ၏။ တံ၊ ထိုကောဋ္ဌာသကို။ သုခုမန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုသိမ်မွေ့သော ကောဋ္ဌာသည်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ တစံ၊ ကို။ ဝိဝရိတွာ၊ ဖွင့်၍။ ပဿန္တဿ၊ ရှုသော ယောဂီအား။ ပါကဋံ၊ ထင်ရှား သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဆဝိပိ၊ အရးပါးသည်လည်း။ တစဂတိကာ ဧဝ၊ အရေထူ အလား ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တစော၊ ကို။ ဥပရိ၊ ၌။ အာကာသေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နော၊ ပိုင်းခြား အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တော၊ ၏။
၁၈၈။ နိသဒပေါတော၊ တ-ဟူသည်။ ဘိလာပုတ္တကော၊ ေဆေးကြိတ် ကျောက်သား-ကျောက်လုံး ငယ်တည်း။ ဥဒ္ဓနကောဋီတိ၊ ကား။ မတ္တိကာပိဏ္ဍေန၊ မြေညက်စိုင်ဖြင့်။ ကတဥဒ္ဓနဿ၊ ပြုအပ်သော ခုံလောက်၏။ ကောဋိ၊ အစွန်းတည်း။ တာလဂုဠပဋလံ နာမ၊ ထန်းလျက်ပြားလွှာမည်သည်ကား။ ပက္ကတာလဖလလသိကံ၊ ထန်းသီးမှည့်အစေးကို (ပြည်ဆရာတော်ကြီးအနက်) ဝါ၊ ချက်အပ်ပြီးသော ထန်းသီးရည်အစေးကို။ ဝါ၊ ထန်းတင်လဲကို။ တာလပဋ္ဋိကာဒီသု၊ ထန်းရွက်ပြားဖြင့် ယက်အပ်သော ဖျာစသည်တို့၌။ လိမ္ပိတွာ၊ လိမ်းကျံ၍။ သုက္ခာပေတွာ၊ ခြောက်စေ၍။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ခွာ၍။ ဂဟိတပဋလံ၊ ယူအပ်သော အပြားအလွှာတည်း။ သုခုမန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တမံသတော၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သော အသားအောက်။ သုခုမံ၊ သိမ်မွေ့သော။ ပဏှိကမံသာဒိ၊ ဖဏှောင့်သား အစရှိသည်တည်း။ ထူလာနံ၊ ဆူဖြိုးသောသူတို့၏။ ဝါ၊ ဝသောသူတို့၏။ သကလသရီရဿ၊ အလုံးစုံသောကိုယ်၏။ (ပဋိစ္ဆာဒိတတ္ထာ-၌စပ်) ကိသာနံ၊ ပိန်သောသတို့၏။ ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်။ (သရီရဿ၊ ၏။) မံသေန၊ အသားသည်။ ဝါ၊ ဖြင့်။ ပဋိစ္ဆာဒိတတ္ထာ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တိရိယံ အညမညေန ပရိစ္ဆိန္နန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၈၉။ ဇာလာကာရော၊ ကွန်ရက် အခြင်းအရာရှိသော။ ကဉ္စုကော၊ သင်တိုင်းသည်။ ဇာလကဉ္စုကော၊ မည်၏။ ဝိသုံ ဝဝတ္ထိတဘာဝေနေဝ၊ အသီးအသီး မရောမယှက် တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ နှာရူ၊ အကြောတို့ကို။ တိရိယံ၊ အညမညေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆန္နာ၊ ကုန်၏။
၁၉၀။ ဒန္တာနံ၊ တို့၏။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဌပေတွာ ဒွတ္တိံသ ဒန္တဋ္ဌီနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကံ ဝဏ္ဏုကဋ္ဌိ ဧကံ ဦရုဋ္ဌီတိ၊ ဟူသောပါဌ်။ ဧကဂ္ဂဟဏံ၊ ဧက-သဒ္ဒါကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ ဧကေကသ္မိံ ပါဒေတိ၊ ဟူသောပါဌ်၏။ အဓိကတတ္တာ၊ လိုက်၍ ယှဉ်စပ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ တိမတ္တာနီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ဧဝံမတ္တသဒ္ဒေဟိ၊ ပြ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝဉ္စကတွာ၊ ဤသို့သောအကြောင်းကြောင့်။ အတိရေကတိသတအဋ္ဌိက သမုဿယန္တိ၊ ဟူသော။ ဣဒဉ္စ ဝစနံ၊ ဤဆိုခဲ့ပြီးသော စကားကိုလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ကီဠာဂေဠကာနိ၊ က-တို့ဟူသည်။ သုတ္တေန၊ ချည်ကြိုးဖြင့်။ ဗန္ဓိတွာ၊ ၍။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဃဋ္ဋေတွာ၊ ထိပါးစေ၍။ ကီဠနဂေါဠကာနိ၊ ကစားစရာ ဂေါ်လီလုံး ဂုံညှင်းလုံးတို့တည်း။ ဓနုကဒဏ္ဍော၊ ဒဏ္ဍ-ဟူသည်။ ဒါရကာနံ၊ သူငယ်တို့၏။ ကီဠနကခုဒ္ဒကဓနုကံ၊ ကစားစရာလေးငယ်တည်း။ တတ္ထ ဇင်္ဃဋ္ဌိကဿ သတိပဋ္ဌိတဋ္ဌာနန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဇဏ္ဏုကဋ္ဌိမှိ၊ ပုဆစ်ရိုး၌။ ပဝိသိတွာ၊ ၍။ ဌိတဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာအရပ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန ဦရုဋ္ဌိနာ၊ ထိုပေါင်ရိုးသည်။ ပတိဋ္ဌိတံ၊ တည်ရာဖြစ်သော။ ကဋိဋ္ဌိနော၊ ခါးရိုး-တင်ပါးရိုး၏။ ယံ ဌာနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအရပ်သည်။ အဂ္ဂစ္ဆိန္နမဟာပုန္နာဂဖလသဒိသံ၊ အဖျားပိုင်းကို ဖြတ်ထားသောပုန်းညက်သီးကြီးနှင့် တူ၏။
ကုမ္ဘကာရေန၊ အိုးထိန်းသည်သည်။ နိပ္ဖါဒိတံ၊ ပြီးစေအပ်သော။ ဥဒ္ဓနံ၊ ခုံလောက်သည်။ ကုမ္ဘြာရိကဥဒ္ဓနံ၊ မည်၏။ (သေးငယ်သော အိုးတို့ကို ဖုတ်ရာ၌ သုံးသော အပေါက်အပေါက်ရှိသော ခုံလောက်ဝိုင်းဟူ၏) သီသကပဋ္ဋဝေဌကံ၊ က-ဟူသည်။ ဝေဌတွာ၊ ရစ်ပတ်၍။ ဝါ၊ ခွေ၍။ ဌပိတံ၊ သော။ သီသမယံ၊ သလွဲ မည်းဖြင့်ပြီးသော။ ပဋ္ဋကံ၊ အပြားတည်း။ ယေန (တက္ကေန)၊ အကြင်တက္ကမည်သော ယောက်ရိုးတံဖြငြ့်။ သုတ္တံ၊ ချည်ကို။ ကန္တန္တိ၊ ငင်ကုန်၏။ တသ္မိံ တက္ကမှိ၊ ထိုယောက်ရိုးတံ၌။ ဝိဇ္ဈိတွာ၊ စွပ်လျှို၍။ ဌပိတဂေါဠကာ၊ ထားအပ်သော ယောက်လုံး-ဘီလုံးတို့သည်။ ဝဋ္ဋနာ နာမ၊ မည်ကုန်၏။ ဝဋ္ဋနာနံ၊ ယောက်လုံး-ဘီလုံးတို့၏။ အာဝဠိ၊ အစဉ်သည်။ ဝဋ္ဋနာဝဠိ၊ မည်၏။
မဏ္ဍလာကာရေန၊ ဝိုင်းသန်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဆိန္နဝံသကဠီရခဏ္ဍာနိ၊ လှီးဖြတ်အပ်သော ဝါးမျှစ်ပိုင်းတို့သည်။ ဝံသကဠီရစက္ကလကာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဥစ္ဆုတစာဝလေခနသတ္ထကံ၊ ကြံခွံကို သင်သော ဓားငယ်သည်။ အဝလေခနသတ္ထကံ၊ မည်၏။
၁၉၂။ ဝက္ကဘာဂေန ပရိစ္ဆိန္နန္တိ၊ ကား။ ဝက္ကပရိယန္တေန၊ အညှို့၏အဆုံးဖြစ်သော။ ဘာဂေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ ဣတော၊ ဤကောဋ္ဌာသမှ။ ပရေသု၊ နောက်၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဧဝရူပေသုပိ၊ ဤသို့သဘော ရှိသော။ ကောဋ္ဌာသတို့သည်။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
၁၉၃။ ယံ နိဿာယာတိ၊ ကား။ ယံ လောဟိတံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ နိဿယနိဿယောပိ၊ မှီရာ၏ မှီရာကိုလည်း။ နိဿယောတွေဝ၊ သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ စောရေဟိ၊ ခိုးသူတို့ကြောင့်။ ဂါမော၊ ရွာကို။ ဒဍ္ဎော၊ လောင်အပ်၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဝေါဟာရစကားကဲ့သို့။ ကာရဏကာရဏေပိ၊ အကြောင်း၏ အကြောင်း၌လည်း။ ကာရဏဝေါဟာရော၊ အကြောင်းဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းသည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ယသ္မိံ ရူပကလာပေ၊ အကြင်ရုပ်လာပ်၌။
ဟဒယဝတ္ထု၊ သည်။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) တမ္ပိ၊ ထိုဟဒယဝတ္ထုဖြစ်ရာ ရုပ်ကလာပ်သည်လည်း။ လောဟိတဂတိကမေဝ၊ သွေး၏အလားရှိသည်သာ လျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တိ၏တိ၊ ၏။ (နှလုံးသွေးတည်ရာဟူသမျှ၌ ဝတ္ထုရုပ်ကလာပ် ပျံ့နှံ့လျက် တည်နေ သည်ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ ကြောင့် ယံ နိဿာယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၁၉၄။ ပဏ္ဍုကဓာတုကန္တိ၊ ကား။ ပဏ္ဍုသဘာဝံ၊ ဖျော့တော့သော သဘောရှိ၏။
၁၉၅။ ပရိယောနဟနမံသန္တိ၊ ကား။ ပဋိစ္ဆာဒကမံသံ၊ ဖုံးလွှမ်းသော အသားတည်း။
၁၉၆။ ဥဒရဇိဝှာမံသန္တိ၊ ကား။ ဇိဝှာသဏ္ဌာနံ၊ လျှာသဏ္ဌာန်ရှိသော။ ဥဒရဿ၊ အစာသစ်အိမ်ဟူသော ဝမ်း၏။ မတ္ထကပဿ၊ အထက်နံပါး၌။ ဝါ၊ အထက်ဖက်၌။ တိဋ္ဌနကမံသံ၊ တည်သောအသားတည်း။ နီလန္တိ၊ ညိုသည်ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ နီလံ နာမ၊ အညိုမည်သည်ကား။ ဗဟုဓာတုကံ၊ များသောသဘောရှိ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဂ္ဂုဏ္ဍိပုပ္ဖဝဏ္ဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၁၉၇။ ပပ္ဖါသမံသန္တိ၊ ကား။ ယထာဌာနေ ဧဝ၊ တည်မြဲတိုင်း အရပ်၌သာလျှင်။ လမ္ဗိတွာ၊ တွဲရရွဲ (တွဲလဲ) ဆွဲ၍။ ထောကံ၊ အနည်းငယ်။ ပရိဝတ္တကမံသံ၊ ပြန်သော အသားတည်း။ ဝါ၊ ကော့တက်သော အသား တည်း။ (“ပြန့်သော ကောတက်သော” ဟူသော အနက်များမှာ သဒ္ဒါနက်မျှသာဖြစ်သည်။ အဆုတ်၏ အနေအထားနှင့် ကိုက်, မကိုက် စိစစ်သေး၏) နိရသန္တိ၊ ကား။ နိဟီနရသံ၊ ကင်းသော အရသာရှိ၏။ နိရောဇန္တိ၊ ကား။ နိပ္ပတံ၊ တောက်ပခြင်းမရှိ။ (နိရောစံ-မှ-စ ကို ဇ-ပြု၍ ပြီးသည်ကို ရည်ရွယ်ဟန်ရှိ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဩဇာရဟိတံ၊ အဆီဩဇာကင်း၏။
၁၉၈။ ဩဘဂ္ဂါတိ၊ ကား။ အဝဘုဇိတွာ၊ အောက်သို့ ခွေ၍။ ဌိတာ၊ ၏။ (ဤအဖွင့်ကို ထောက်လျှင် ဩဘဂ္ဂါ-ဟူသော ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ ဩဘောဂ္ဂါရှိသင့်သကဲ့သို့ရှိ၏) သက္ခရသုဓာဝဏ္ဏန္တိ၊ ကား။ မရုမ္ဗေဟိ၊ ကျောက်ပြုတ်ကျောက်စရစ်ခဲတို့ဖြင့်။ ကတသုဓာဝဏ္ဏံ၊ ပြုအပ်သော အင်္ဂတေအဆင်းရှိ၏။ သေတသက္ခရ သုဓာဝဏ္ဏန္တိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရှိ၏။ သေတသက္ခရဝဏ္ဏံ စ၊ ဖြူသော ကျောက်စရစ်အဆင်းရှိ သည်၎င်း။ သုဓာဝဏ္ဏံ စ၊ အင်္ဂတေအဆင်းရှိသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၁၉၉။ အန္တဿ၊ အူမ၏။ အာဘုဇိတွာ အာဘုဇိတွာ၊ ခွေ၍ ခွေ၍။ ဌိတပ္ပဒေသာ၊ တည်ရာ အရပ်တို့သည်။ အန္တဘောဂဋ္ဌာနာနိ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုအူခွေတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဗန္ဓနဘူတံ၊ ဖွဲ့ကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော ကိုယ်၏ အစိတ်အပိုင်းသည်။ အန္တဂုဏံ နာမ၊ အူသိမ်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အန္တဂုဏန္တိ အန္တဘောဂဋ္ဌာနေသု ဗန္ဓနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကုဒ္ဒါလဖရသုကမ္မာဒီနိ၊ ပေါက်တူး, ပုဆိန်ပေါက်ခြင်းအမှု စသည်တို့ကို။ ကရောန္တောနံ၊ ပြုကုန်သောသူတို့၏။ အန္တဘောဂေ၊ အူခွေတို့ကို။ အဂဠန္တေ၊ မလျော့သည်တို့ကို ပြု၍။ ဝါ၊ မလျှောအောင်။ ဧကတော၊ တပေါင်းတည်း။ အာဗန္တိတွာ၊ ဖွဲ့တွယ်၍။ ကိံ ဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့ ဖွဲ့တွယ်သနည်းဟူမူကား။ ယန္တသုတ္တကံ၊ ယန္တရားချည်ကြိုးသည်။ ယန္တဖလကာနိ၊ ယန္တရားပျဉ်ချပ်တို့ကို။ (အာဗန္ဓတိ) ဣဝ၊ ဖွဲ့တွယ်သကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအူခွေတို့၌။ ကိမိဝ၊ အဘယ်ကဲ့သို့။ ဌိတံ၊ တည်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ပါဒပုဉ္ဆန။ပ။ ဌိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤနှစ်ခုသော ဥပမာတို့တွင်။ ပုရိမံ၊ ရှေးဥပမာသည်။ အာဗန္ဓနဿ၊ ဖွဲ့တွယ်ခြင်း၏။ နိဒဿနံ၊ ပုံတူအဖြစ်ဖြင့် ညွှန်ပြကြောင်း ဥပမာတည်း။ ဒုတိယံ၊ ဒုတိယဥပမာသည်။ ဌာနကာရဿ၊ တည်ပုံအခြင်းအရာ၏။ နိဒဿနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၀၁။ ဘုတ္တံ၊ စားအပ်သော။ ဩဒနာတိ၊ ထမင်းအစရှိသည်သည်။ အသိတံနာမ၊ မည်၏။ ပိဝနဝသေန၊ သောက်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ အဇ္ဈောဟဋပါနကာဒိ၊ မျိုအပ်သော အဖျော် အစရှိသည်သည်။ ပီတံ နာမ၊ မည်၏။ သံခါဒိတံ၊ ဝါးအပ်-ခဲအပ်သော။ ပိဋ္ဌမူလဖလခဇ္ဇာဒိ၊ မုန့်ညက်ခဲဘွယ်, အမြစ်ခဲဘွယ်, အသီးခဲဘွယ် အစရှိသည်သည်။ ခါယိတံ နာမ၊ မည်၏။ အဿာဒိတံ၊ သာယာအပ်-မြုံ့အပ်သော။ အမ္ဗပက္ကမဓုဖာဏိတာဒိ၊ သရက်သီးမှည့်, ပျား, တင်လဲ စသည်သည်။ သာယိတံ နာမ၊ မည်၏။
ယတ္ထာတိ၊ ကား။ ယသ္မိံ ဥဒရေ၊ အကြင် အစာသစ်အိမ်ဟူသော ဝမ်း၌။ ယန္တိ စ၊ ယံဟူသော ပုဒ်ဖြင့် လည်း။ ဥဒရမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပစာမသတိ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်၏။ ယတ၊ အကြင် အစာသစ်အိမ်ဟူ သော ဝမ်း၌။ ပါနဘောဇနာဒိ၊ အဖျော်ဘောဇဉ်အစရှိသည်သည်။ ပတိတွာ၊ ကျ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သာရမေယျဝန္တံ၊ ခွေး၏ အန်ဖတ်သည်။ သုဝါနဝမထု၊ မည်၏။ ဝိဝေကန္တိ၊ ကား။ ဝိဘာဂံ၊ ခွဲဝေခြင်းသို့။
၂၀၁။ ဟေဋ္ဌာနာဘိပိဋ္ဌိကဏ္ဋကမူလာနံ အန္တရေတိ၊ ကား။ ပုရိမဘာဂဝသေန၊ ရှေ့အဖို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ နာဘိယာ၊ ချက်၏။ ဟေဋ္ဌာပဒေသဿ၊ အောက်အရပ်၏၎င်း။ ပစ္ဆိမဘာဂဝသေန၊ ဖြင့်။ ဟေဋ္ဌိမပိဋ္ဌိကဏ္ဋကာနံ၊ အောက်ဖြစ်သော ကျောက်ဆူးရိုးတို့၏၎င်း။ ဝေမဇ္ဈေ၊ ၌။ ဝေဠုနာဠိကသဒိသော၊ ဝါးကျည်တောက်နှင့်တူသော။ ပဒေသော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၂၀၂။ သမောဟိတန္တိ၊ ကား။ နိစိတံ၊ စုဝေးလျက်။
၂၀၄။ ပူတိဘာဝံ၊ ပုပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ အာပန္နံ၊ ရောက်သော။ ကုက္ကုဋက္ကံ၊ ကြက်ဥသည်။ ပူတိကုက္ကုဋဏ္ဍံ၊ မည်၏။ ပိတ္တာဒီဟိ၊ သည်းခြေ စသည်တို့နှင့် ဝိနာ၊ ၍။ ကေဝလ၊ သေ။ ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါတော၊ ဆန်တက်သောလေသည်။ ဥဒ္ဒေကော၊ လေချဉ်တက်သည် မည်၏။
၂၀၅။ အဝဿာဝနကဉ္ဇိကံ၊ ထမင်းရည်သည်။ အာစာမော၊ မ-မည်၏။
၂၀၆။ ဝက္ကဟဒယယကနပပ္ဖါသေ တေမယမာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ယကနံ၊ အသည်းကို။ ဟေဋ္ဌာဘာဂပူရဏေနေဝ၊ အောက်အဖို့၌ ပြည့်စေခြင်းသာလျှင်။ တေမေတိ၊ စိုစွတ်စေ၏။ ဣတရာနိ၊ ဤမှတပါးကုန်သော ဝက္က-ဟဒယပပ္ဖါသကောဋ္ဌာသတို့ကို။ တေသံ၊ ထိုဝက္က စသော ကောဋ္ဌာသတို့၏။ ဥပရိ၊ ၌။ ထောကံ ထောကံ၊ အနည်းငယ် အနည်းငယ်။ ပဂ္ဃရဏေန၊ ယိုထွက်စေသဖြင့်။ (တေမေတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၀၇။ ဥတုဝိကာရော၊ ဥတု၏ဖောက်ပြန်ခြင်းသည်။ ဥဏှဝလာဟကာဒိဟေတုကော၊ ပူသော တိမ်တိုက် စသည်လျှင် အကြောင်းရှိ၏။ ဝိသမစ္ဆိန္နော၊ မညီမညွတ်ဖြတ်အပ်သော။ ဘိသာဒိကလာပေါ၊ ကြာစွယ် စသည်တို့၏ အစည်းသည်။ ဝိသမံ၊ မညီမညွတ်။ ဝါ၊ သော။ ဥဒကံ၊ ကို။ ပဂ္ဃရတိ (ယထာ)၊ ယိုထွက်စေသကဲ့သို့။ ဧဝမေဝံ၊ သာလျှင်။ သရီရံ၊ သည်။ ကေသကွပါဒိဝိဝရေဟိ၊ ဆံတွင်း အစရှိသော အပေါက်အကြားတို့မှ။ ဥပရိ၊ အထက်၌၎င်း။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌၎င်း။ တိရိယဉ္စ၊ ဖီလာ အလယ်ပိုင်း၌၎င်း။ ဝိသမံ၊ မညီမညွတ်။ သေဒံ၊ ချွေးကို။ ပဂ္ဃရတိ၊ ယိုထွက်စေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိသမစ္ဆိန္နဂ္ဂဟဏံ၊ ဝိသမစ္ဆိန္နကို ယူခြင်း ဆိုခြင်းကို။ ကတံ၊ ၏။
၂၀၈။ ဝိသမာဟာရန္တိ၊ ကား။ တဒါ၊ ၌။ ပဝတ္တမာနသရီရာဝတ္ထာယ၊ ဖြစ်ဆဲသော ကိုယ်၏ အခိုက်အတံ့အလို့ငှာ။ အသပ္ပါယာဟာရံ၊ မလျှောက်ပတ်သောအာဟာရကို။ ဝါ၊ ကား။ အတိကဋုကအစ္စု ဏှာဒိဝိသဘာဂါဟာရံ၊ စပ်လွန်းသော အာဟာရ, ပူလွန်းသော အာဟာရ အစရှိသော သဘောမတူသော အာဟာရကို။ သမ္မောဟဝိနောဒနိယံ ပန၊ ၌ကား။ ဝိသဘာဂါဟာန္တေဝ၊ ဟူ၍ပင်လျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒါ၊ ၌။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ဖြစ်ဆဲဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဝိသဘာဂတ္ထာ၊ သဘောမတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
၂၀၉။ နှာနာကာလေတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ကို။ ဥဒကဿ၊ ၏။ ဥပရိ၌။ သိနေဟဿ၊ အဆီအစေး၏။ သမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို ပြခြင်းငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပရိဗ္ဘမန္တသိနေဟဗိန္ဒုဝိသဋ သဏ္ဌာနာတိ၊ ကား။ဝိသဋံ၊ ပျံ့နှံ့သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပရိဗ္ဘမန္တသိနေဟဗိန္ဒုသဏ္ဌနာ၊ လည်နေသော ဆီပေါက်သဏ္ဌာန်ရှိ၏။ ဥတုဝိသဘာဂေါ၊ သည်။ အန္တော သမုဋ္ဌာနော၊ အပသန္တာန်၌ဖြစ်၏။ ဓာတုဝိသ ဘာဂေါ၊ သည်။ အန္တော သမုဋ္ဌာနော၊ ကိုယ်တွင်း၌ဖြစ်၏။ တေပဒေသာတိ၊ ကား။ တေ ဟတ္ထတလာဒိ ပဒေသာ၊ ထိုလက်ဖဝါးပြင် အစရှိသော အရပ်တို့တည်း။
၂၁၀။ ကိဉ္စီတိ၊ ကား။ ဥဏှာဒိရသာနံ၊ အပူအစရှိသော အရသာတို့တွင်။ အညတရံ၊ သော။ အာဟာရဝတ္ထုံ၊ ဝတ္ထကို။ နေသန္တိ၊ ကား။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟဒယံ အာဂိလာယတီတိ၊ ကား။ ဝိသဘာဂေါ ဟာရာဒိံ၊ သဘောမတူသောအာဟာရစသည်ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဟဒယပ္ပဒေသော၊ နှလုံးအရပ်သည်။ ဝိဝတ္ထတိ၊ ဖောက်ပြန်စွာဖြစ်၏။
၂၁၁။ ဒဓိနော၊ နို့ဓမ်း၏။ ဝိဿန္ဒအစ္ဆရသော၊ စီးထွက်သော ကြည်သော အရည်သည်။ ဒဓိမုတ္တံ၊ မည်၏။ ဂဠိတွာတိ၊ ကား။ သန္ဒိတွာ၊ စီး၍။ တာလုမတ္ထကိဝိဝရေန၊ ဩဘရိတွာတိ၊ ကား။ မတ္ထကဝိဝရတော၊ ဦးထိပ်၏အပေါက်အကြားမှ။ အာဂန္တွာ၊ လာ၍။ တာလုမတ္ထကေန၊ အာစောက်၏ အထက်အရပ်ဖြင့်။ ဩတရိတွာ၊ သက်ဆင်း၍။
၂၁၂။ ဘေလံ၊ လှည်းဆီသည်။ သကဋဿ၊ လှည်း၏။ နာဘိအက္ခသီသာနံ၊ ပုံတောင်းနှင့် ဝန်ရိုးစွန်းတို့၏။ (အဗ္ဘဉ္ဇနကိစ္စံ၊ လိမ်းကျံခြင်းကိစ္စကို။ သာဓယမာနာ ဝိယ၊ ပြီးစေသကဲ့သို့။) အဋ္ဌိသန္ဓီနံ၊ တို့၏။ အဗ္ဘဉ္ဇနကိစ္စံ၊ ကို။ သာဓယမာနာ၊ လျက်။ ကဋကဋာယန္တီတိ၊ ကား။ ကဋကဋာတိ သဒ္ဒံ၊ ကဋ်ကဋ် ဟူသောအသံကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ တေသံ၊ ဤကဋကဋာယန္တိဟူသော ပုဒ်သည်။ အနုရဝဒဿနံ၊ မြည်သော အသံအတုကို ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဒုက္ခန္တီတိ၊ ကား။ ဒုက္ခိတာနိ၊ ဆင်းရဲကုန်သည်။ သဉ္ဇာတဒုက္ခာနိ၊ ဖြစ်သော ဆင်းရဲရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
၂၁၃။ သမူလံ၊ အမြစ်နှင့်တကွသော။ ထူလမာသံ၊ ပဲကြီးကို။ (သီမူနှင့် အညီပင်) စျာပေတွာ၊ မီးရှို့၍။ ဆာရိကံ၊ ပြာကို။ အဝဿာဝေတွာ၊ စစ်၍။ ဂဟိတယူသော၊ ယူအပ်သော အရည်သည်။ မာသခါရော၊ မည်၏။ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘမလာဒီနံ၊ ခွက်ဆေးရေ, ကိုယ်ဝန်အညစ်အကြေး အစရှိသည်တို့ကို။ ဆဍ္ဍနဋ္ဌာနံ၊ စွန့်သွန်ရာအရပ်သည်။ စန္ဒနိကာ၊ မည်၏။ ယဝနဃဋံ နာမ၊ ယဝနဃဋမည်သည်ကား။ ဝါ၊ ယွန်းလမျိုးဂရိတ်လူမျိုးတို့၏ ရေစစ်အိုးမည်သည်ကား။ ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ အမုခမေဝ၊ ရေဝင်ရန် အပေါက်မရှိသည်သာလျှင်။ (သမ္မုခမေဝဟူ၍လည်း ရှိ၏။ နောက်ဝါကျနှင့် ဆက်စပ်ကြည့်လျှင် အမုခမေဝ-ဟု ရှိမှသင့်မည်) ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ယဿ၊ အကြင်ရေစစ်အိုး၏။ အာရဂ္ဂမတ္တမ္ပိ၊ စူးငယ်ဖျားမျှသော်လည်း။ ဥဒကဿ၊ ၏။ ပဝိသနမုခံ၊ ဝင်ရာအပေါက်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တံ၊ ထိုသို့သောရေစစ်အိုးကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အမုခေ ယဝနဃဋေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာယူဟနန္တိ၊ ကား။ သမီဟနံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။
၂၁၄။ ဧဝဥှီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ယထာဝုတ္တာယ၊ အကြင်အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လပဋိပတ္တိယာ၊ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လ၌ အကျင့်ကို။ နိဂမနံ၊ နိဂုံးအုပ်သောစကားတည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ မနသိကာရကောသလ္လပဋိပတ္တိမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ နိဂမနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ မတ္ထကံ၊ အပြီးအဆုံးသို့။ ပါပေတွာ၊ ရောက်စေ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အနုပုဗ္ဗတောတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမာဝ သာနေတိ၊ ကား။ ကေသာဒိပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမဝသေန၊ ကေသာအစရှိသော ပညတ်ကို ကျော်လွန်သည် ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ အဝသာနေ၊ အဆုံး၌။ အပုဗ္ဗာပရိယမိဝါတိ၊ ကား။ ဧကဇ္ဈမိဝ၊ တပြိုင်နက်ကဲ့သို့။ ကေသာတိ၊ ကေသာတိ-ဟူသောပါဌ်၌။ (ကေသာတီတိ-ဟု ရှိလျက် ဣတိ-တပုဒ်ကျေသည်) ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာဒိအတ္ထော၊ အစဟူသော အနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပကာရတ္ထော၊ အပြား, ဤအတူအားအားဖြ်င့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေ ဓမ္မာတိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝဝတ္ထာပိတာ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားအပ်သည်ဖြစ်၍။ ပဋိက္ကူလာကာရတော၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတာ၊ ထင်ကုန်သော။ ကောဋ္ဌာသဓမ္မော၊ ကောဋ္ဌာသတရားတို့ တည်း။
ဗဟိဒ္ဓါပီတိ၊ ကား။ သသန္တာနတော၊ မိမိသန္တာန်မှ။ ဗဟိပိ၊ အပ၌လည်း။ ပရသန္တာနကာယေပိ၊ သူတပါးသန္တာန်ဖြစ်သောကိုယ်၌လည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဗဟိဒ္ဓါပိ-ဟူသော ပုဒ်၏အနက်တည်း။ မနသိကာရံ ဥပသံဟရတီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ပဋိက္ကူလမနသိကာရံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဟူ နှလုံး သွင်းခြင်းကို။ ဣဒံ ယထာ၊ ဤငါ၏ကိုယ်ကဲ့သို့။ တထာ၊ ထို့အတူ။ ဧတံ၊ ထိုသူတပါး၏ကိုယ်သည်။ (ပဋိက္ကူလံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဥပနေတိ၊ ကပ်၍ဆောင်၏။ ဝါ၊ နှိုင်းယှဉ်၍ ဆောင်၏။ ဧဝံ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသ ပါကဋီဘူတေသူတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ကာယေ ကထာ၊ ကိုယ်၌ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပရေသမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ကာယေ၊ ၌။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့သည်။ ပဋိက္ကူလဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝိဘူတဘာဝေန၊ ပေါ်လွင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတေသု၊ ထင်ကုန်လတ် သော်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကသိဏေသု၊ တို့၌။ ဝဍ္ဎနသဒိသော၊ ပွာစေခြင်းနှင့်တူသော။ ယောဂိနော၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤကာယဂတာသတိ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ အယံ ဘာဝနာဝိသေသော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ၏။ (ဤဝါကျ စကားမချော)
အနုပုဗ္ဗမုဉ္စနာဒီတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သုတ္တန္တနယေန၊ သုတ္တန်နည်းဖြင့်။ ဂိဘာဝိတံ၊ ထင်ရှားပြခဲ့ပြီးသော။ ဝီရိယသမတာယောဇနံ၊ ဝီရိယ၏ညီမျှသည်၏အဖြစ်ကို ယှဉ်စေခြင်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ပုနပ္ပုနံ မနသိကရောတောတိ၊ ကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။
အတ္တနော၊ ၏။ ကာယေ၊ ၌။ ကေသာဒိကေ၊ တို့ကို။ ပဋိက္ကူလာ ပဋိက္ကူလာတိ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိကုန်၏ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိကုန် ၏ဟူ၍။ အဘိဏှတော၊ မပြတ်။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသော ယောဂီအား။ ယဒါ၊ ၌။ သဒ္ဓါဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ လဒ္ဓသမထာနိ၊ ရအပ်ပြီးသော သမထရှိကုန်သည်။ ဝါ၊ ရအပ်ပြီးသော ကိလေသာငြိမ်းခြင်းရှိကုန်သည်။ ဝိသဒါနိ၊ စင်ကြယ်ကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒါ၊ ၌။ အဿဒ္ဓိယာဒီနံ၊ အဿဒ္ဓိယ အစရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့၏။ ဒူရိဘာဝေန၊ ဝေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာတိသယံ၊ တကွ။ ဗလပ္ပတ္တေဟိ၊ ခွန်အားသို့ရောက်ကုန်သော။ သတ္တဟိ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဓမ္မေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ လဒ္ဓူပတ္ထမ္ဘာနိ၊ ရအပ်သော ထောက်ပံ့ခြင်းရှိကုန်သည်။ ဝါ၊ ထောက်ပံ့ ခြင်းကို ရကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒီနိ၊ ကုန်သော။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ ပဋုတရာနိ၊ အထူးသဖြင့် ထက်မြက်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဝိတက်အစရှိသော စျာန်အင်္ဂါတို့၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကဘာယ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နီဝရဏာနိ၊ တို့သည်။ တဒေကဋ္ဌေဟိ၊ ထိုနီဝရဏတို့နှင့်တူသော တည်ရာရှိကုန်သော။ ပါပဓမ္မေဟိ၊ အကုသိုလ်တရားတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ၊ ခွာအပ်ပြီးကုန်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ဝေးကွာကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဥပစာရသမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဓိယတိ၊ ကောင်းစွာတည်ကြည်၏။ သော၊ ထိုယောဂီသည်။ တံ ယေဝ နိမိတ္တံ၊ ထိုပဋိက္ကူလကောဋ္ဌာသနိမိတ်ကိုသာလျှင်။ အာသေဝန္တော၊ အဖန်တလဲလဲ မှီဝဲသည်ရှိသော်။ အာဝေန္တော၊ ပွားစေသည်ရှိသော်။ ဗဟုလီကရောန္တော၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုသည်ရှိသော်။ အပ္ပနံ၊ သို့။ပါပုဏာတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အနုက္ကမေန အပ္ပနာဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗာကာရတောတိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဉ္စဓာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ သာတိ၊ ကား။ အပ္ပနာ၊ သည်။
ပန၊ စောဒနာထုတ်၍ရှင်းဦးအံ့။ ဧတံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ဤကာယဂတာသတိကမ္မဋ္ဌာန်းသည်။ အဝိညာဏကာသုဘကမ္မဋ္ဌာနာနိဝိယ၊ တို့ကဲ့သို့။ ပဌမဇ္ဈာနဝသေန၊ ဖြင့်။ ယဒိ သဇ္ဈာတိ၊ အကယ်၍ ပြည့်စုံငြားအံ့။ အထ၊ ထိုသို့ပြည့်စုံသည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာယဂတာသတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ဧဝံ ပဌမဇ္ဈာနဝသေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ နာနာဝဏ္ဏသဏ္ဌာနာဒီသု၊ သဏ္ဌာန်စသည်ရှိကုန်သော။ ဒွတ္တိံသာယ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တမာနာယ၊ သော။ သတိယာ၊ ၏။ ကိစ္စံ၊ သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤကာယဂတာသတိကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတိဗလေန ဣဇ္ဈနတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပန္တသေနာသနေသု စ၊ အစွန်အဖျားကျသော တောကျောင်းတို့၌၎င်း။ အဓိကုသလေသု စ၊ လွန်ကဲ ထူးမြတ်သော သမထဝိပဿနာ ဘာဝနာ ကုသိုလ်တရားတို့၌၎င်း။ အရတိံ စ၊ မပျော်မွေ့ခြင်းကို၎င်း။ ကာမဂုဏေသု၊ တို့၌။ ရတိံ စ၊ ပျော်မွေ့ခြင်းကို၎င်း။ သဟတိ အဘိဟဝတိ၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရတိရတိသဟော၊ မည်၏။ (ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်း။) သရီရသဘာဝစိန္တနေန၊ ကိုယ်၏ မှန်ကန်သော သဘောကို ကြံစည်ခြင်း-ရှုခြင်းဖြင့်။ အနဘိရတိယာ၊ တောကျောင်း ဘာဝနာကုသိုလ် တရားတို့၌ မပျော်မွေ့ခြင်းကို။ ပဟီနတ္တာ၊ ပယ်အပ်ပြီသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ၊ တူ။ ကောဋ္ဌာသဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ အတ္တသိနေဟဿ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော ချစ်ခြင်း၏။ ပရိက္ခီဏတ္တာ၊ ကုန်ပြီး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယဘေရဝံ၊ ဘေးငယ် ဘေးကြီးကို။ သဟတိ၊ နှိပ်က်ပယ်ဖျောက်နိုင်၏။ သီတာဒီနဉ္စ၊ အအေးစသည်တို့ကိုလည်း။ အဓိဝါသကဇာတိကော၊ သည်းခံနိုင်သော သဘောရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္တသိနေဟဝသေန၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော ချစ်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပုရိသဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘယဘေရဝံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုက္ခဿ စ၊ ကိုလည်း။ အနဓိဝါသနံ၊ သည်းမခံနိုင်ခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဣမံ ကောဋ္ဌာသဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုတ္တဿ၊ အားထုတ်သောယောဂီ အား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ပဌမဇ္ဈာနမတ္တမေဝ၊ မျှသည်သာလျှင်။ န (သမ္ပဇ္ဇတိ)၊ ပြည့်စုံသည်မဟုတ် သေး။ ဥတ္တရိပိ၊ ထို့ထက်အလွန်လည်း။ ပဋိဝေဓော၊ ထိုးထွင်း၍ သိခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကေသာဒီနန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ကာယဂတာသတိကထာဝဏ္ဏနာ၊ ပြီး၏။
အာနာပါနဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၂၁၅။ ဧဝံ၊ သို့။ ပသံသိတွာ၊ ချီးမွမ်း၍။ ယံ တံ အာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ နိဒ္ဒဋ္ဌံ၊ ညွှန်ပြတော်မူအပ် ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ စပ်အပ်၏။ (ပသံသနာကာရပါဠိကို မဖွင့်မူ၍ အဘယ်ကြောင့် ပုစ္ဆပါဠိကိုသာ ဖွင့်ပါသနည်းဟု မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့် တတ္ထ-စသည်ကို မိန့်သည်) တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကထံ ဘာဝိတောတိအာဒိကာယ၊ ဤသို့အစရှိသော၊ ပုစ္ဆာပါဠိယာ၊ ၏။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဝိဘာဝိတေ၊ ဖွင့်ပြ အပ်သည်ရှိသော်။ ဘေဒါဘာဝတော၊ အကွဲအပြား၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ထောမနာပါဠိယာပိ၊ ချီးမွမ်းသော ပါဠိ၏လည်း။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဝိဘာဝိတောယေဝ၊ ဖွင့်ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုထောမနာပါဠိကို။ လင်္ဃိတွာ၊ ခုန်ကျော်၍။ ကထံ ဘာဝိတော စာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာရဘတိ၊ အားထုတ်တော်မူ၍။ (လုံးဝအထူးမရှိ ဘေဒါဘာဝတော-ဟု ဆိုသလော-ဟု မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့် တတ္ထ ဟိ-စသည်ကို မိန့်သည်) ဟိ၊ အထူး။ တတ္ထ၊ ထိုထောမနာပါဠိ၌။ ဣတော၊ ဤပုစ္ဆာပါဠိမှ။ ပသံသာဘာဝေါ စ၊ ချီးမွမ်းသော စကား၏အဖြစ်သည်၎င်း။ အယမ္ပိ ခေါဘိ ဝစနဉ္စ၊ ဟူသော စကားသည်၎င်း။ ဝိသေသော၊ ထူးသေး၏။ (ထိုထူးသောအရာတို့ကို ဖွင့်ပြလို၍ တေသုသည်ကို မိန့်သည်) တေသု၊ ထိုအထူးတို့တွင်။ ပသံသာဘာဝံ၊ ချီးမွမ်းသော စကား၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧဝံ ပသံသိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပသံသာ၊ ချီးမွမ်းခြင်းသည်။ တတ္ထ၊ ထိုအာနာပါနဿတိ သမာဓိ၌။ အဘိရုစိဇနနေန၊ နှစ်သက်ခြင်းကို ဖြစ်စေသဖြင့်။ ဥဿဟနတ္ထာ၊ အားထုတ်စေခြင်းအကျိုးရှိ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုသို့ချီးမွမ်းခြင်းကို။ သုတွာ၊ ၍။ ဘိက္ခူ၊ တို့သည်။ “ဘဂဝါ၊ သည်။ ဣမံ သမာဓိံ၊ ကို။ အနေကေဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပသံသတိ၊ ၏။
အယံ သမာဓိ၊ သည်။ သန္တော စ၊ ငြိမ်သက်သည်၎င်း။ ပဏီတော စ၊ မွန်မြတ်သည်၎င်း။ အသေစနကော စ၊ သွန်းထည့်အပ်သော အကြောင်းတပါးမရှိသည်၎င်း။ သုခေါ၊ ချမ်းသာသော။ ဝိဟာရော စ၊ နေရာဝိဟာရသည်၎င်း။ (ဟောတိ) ကိရ၊ သတတ်။ ပါပဓမ္မေ စ၊ ယုတ်ညံ့သော အကုသိုလ်တရားတို့ကိုလည်း။ ဌာနသော၊ တခဏခြင်း။ အန္တရဓာပေတိ ကိရ၊ ကွယ်ပျောက်စေတတ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ သဉ္ဇာတာဘိရုစယော၊ ဖြစ်သော နှစ်သက် ခြင်းရှိကုန်သည်။ ဥဿာဟဇာတာ၊ ဖြစ်သောအားထုတ်ခြင်းရှိကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) သက္ကစ္စံ စွာ။ အနုယုဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ အားထုတ် အပ်သည်ကို။ ဝါ၊ အားထုတ်အပ်သည်ဟု။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်သည်ကို။ ဝါ၊ ဟု။ မညန္တိ၊ အောက်မေ့မှတ်ထင်ကုန်၏။ အယမ္ပိ ခေါတိ ပဒဿ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ (အတ္ထောဝေဒိတဗ္ဗော-၌စပ်) မယာ၊ သည်။ နိဗ္ဗာနမဟာသရဿ၊ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော မဟာသမုဒြာ၏။ ဝါ၊ သို့။ ဩတရဏတိတ္ထဘူတာ၊ သက်ဝင်ရာ ဆိပ်ကမ်းဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ယေ ဣမေ ကသိဏဇ္ဈာနအသုဘ ဇ္ဈာနာဒယော၊ အကြင်ကသိုဏ်းစျာန် အသုဘစျာန် အစရှိသည်တို့ကို။ ဒေသိတာ၊ ဟောတော်မူအပ်ကုန် ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တေ ဧဝ၊ ထိုကသိုဏ်းစျာန် အသုဘစျာန် အစရှိသည်တို့သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်ကုန်သေး။ အယမ္ပိ ခေါ၊ ဤအာနာပါနဿတိသမာဓိသည်လည်း။ (ဩတရဏတိတ္ထဘူတောဝ၊ သာလျှင်တည်း။) ဣတိ၊ သို့။ (ကရောန္တော သမ္ပိဏ္ဍနဝသေန-၌စပ်) ဘဂဝါ၊ သည်။ အတ္တနော၊ အား။ ပစ္စက္ခဘူတံ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သမာဓိံ၊ ကို။ ဒေသနာနုဘာဝေန၊ ဒေသနာ၏ အစွမ်း အာနုဘော်ဖြင့်။ တေသမ္ပိ ဘိက္ခူနံ၊ တို့အားလည်း။ အာသန္နဉ္စ၊ နီးသည်ကို၎င်း။ ပစ္စက္ခဉ္စ၊ မျက်မှောက်ကို ၎င်း။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ သမ္ပိဏ္ဍနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ အယမ္ပိ ခေါ-ဟူ၍။ အာဟ၊ ဟေတော်မူ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓမုခေန၊ ဆက်စပ်ခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
သောဠသဝတ္ထုကန္တိ၊ ကား။ စတူသု၊ ကုန်သော။ အနုပဿနာသု၊ တို့၌။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ စတုက္ကာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သောဠသဠာနံ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော ဌာနရှိသော။ သဗ္ဗာကာရပရိပူရောတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနပါဠိယာ၊ ၏။ ပဒတ္ထော၊ ပုဒ်အနက်၎င်း။ ပိဏ္ဍတ္ထော၊ အပေါင်းဖြစ်သော အနက်၎င်း။ ဥပမာ၊ ၎င်း။ စောဒနာ၊ ၎င်း။ ပရိဟာရော၊ ၎င်း။ ပယောဇနံ၊ အကျိုး၎င်း။ ဣတိ ဟဝမာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပရိပုဏ္ဏော၊ ပြည့်၏။ နိဒ္ဒေသောတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ နိေဿသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ ဝိတ္ထာရော၊ ချဲ့ပြခြင်းတည်း။
၂၁၆။ ကထန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသော ပုဒ်သည်။ ပုစ္ဆနာကာရဝိဘာဝနပဒံ၊ မေးသောအခြင်းအရာကို ထင်စွာပြ ကြောင်း ဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အညာသံ၊ တပါးသောပုစ္ဆာတို့၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်။ ကထေတုကမျတာဝသေန၊ တာ၏အစွမ်းဖြင့်။ ပုစ္ဆာ၊ တည်း။ သာစ၊ ထိုပုစ္ဆာသည်လည်း။ ဥပရိ၊ ၌။ ဒေသနံ၊ သို့။ အာရုဠှာနံ၊ တက်ရောက်ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ပကာရဝိသေသာနံ၊ အပြားအထူးတို့ကို။ အာမသနဝသေန၊ သုံးသပ်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကထန္တိ။ပ။ကမျတာပုစ္ဆာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကထံ ဗဟုလီကတောတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ အာနာပါနဿတိသမာဓိတိ ပဒံ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကထန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်သည်။ အာနာပါနဿတိ သမာဓိဗဟုလီကာရံ၊ ဓိကို အကြိမ်များစွာ ပြုခြင်းကို။ နာနပ္ပကာရတော၊ အားဖြင့်။ ဝိတ္ထာရေတုကမျတာပုစ္ဆာ၊ ချဲ့ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် မေးသောပုစ္ဆာတည်း။ ဝါ၊ မေးကြောင်း ဖြစ်သော စကားတည်း။ ဗဟုလကတော အာနာပါနဿတိသမာဓိတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ တထာပုဋ္ဌဓမ္မနိဒဿနံ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် မေးအပ်သော တရားကို ညွှန်ပြကြောင်း ဖြစ်သော စကားတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဧသေဝနယောတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ အတိဒိသတိ၊ ညွှန်ပြတော်မူ၏။ (သန္တော စသည်တို့၏အနက်ကို ရှေး၌ မပြအပ်သေးသည် မဟုတ်လော၊ ၎င်းတို့ကို ဧသေဝ နယော-ဟု အဘယ်ကြောင့် ညွှန်သနည်းဟူသော အမေးကို တထာ-စသည်ဖြင့် ဖြေ၏) တထာ၊ တူ။ သန္တဘာဝါဒယောပိ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ် စသည်တို့သည်လည်း။ (သိဒ္ဓါ, ဂဟိတာ ဟောန္တိ-တို့၌စပ်) တဿ၊ ထိုအာနပါနဿတိ သမာဓိ၏။ ယောဟိ ဘာဝနာဗဟုလီကာရေဟိ၊ အကြင်ပွားစေခြင်း, အကြိမ်များစွာ ပြုခြင်းတို့ဖြင့်။ သိဒ္ဓါ၊ ပြီးကုန်၏။ တဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ထိုဘာဝနာ, ဗဟုလီကာရတို့ကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်ပြီးသည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကထံ ဗဟုလီကတော။ပ။ ဝူပသမေတီတိ ဧတ္ထာပိ ဧသေဝ နယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဥဒါယိ၊ ယီ။ ပုန စ၊ တဖန်လည်း။ အပရံ၊ တပါးကား။ ယထာပဋိပန္နာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ကျင့်ကုန်သည်ရှိသော်။ မေ၊ ၏။ သာဝကာ၊ တို့သည်။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနေ၊ တို့ကို။ ဘာဝေန္တိ၊ ဖြစ်စေပွားစေကုန်၏။ (တထာ၊ ထိုအရာအားဖြင့်။) မယာ၊ သည်။ သာဝကာနံ၊ တို့အား။ ပဋိပဒါ၊ ကို။ အက္ခာတာ၊ ဟောအပ်ပြီ။ ဣတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ဥပ္ပါဒနဝဍ္ဎနဋ္ဌေန၊ ဖြစ်စေခြင်း, ပွားစေခြင်းဟူသောအနက်ကြောင့်။ ဘာဝနာ၊ ကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယဝသေန၊ ထိုနှစ်ပါးစုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဘာဝိတောတိ ဥပ္ပါဒိတော ဝဍ္ဎိတောဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဘာဝံ၊ ဖြစ်ခြင်း ရှိခြင်းသို့။ ဝိဇ္ဇမာနတံ၊ ရှိသည်၏အဖြစ်သို့။ ဣတော ဂတော၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝိတော၊ ၏။ ဥပ္ပါဒိတော၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ ပဋိလဒ္ဓမတ္တော၊ ရအပ်ခါမျှဖြစ်သော တရားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ တပါး။ ဥပ္ပန္နော၊ ဖြစ်ပြီးလတ်၍။ လဒ္ဓါသေဝနော၊ ရအပ်သော မှီဝဲခြင်းရှိသော တရားသည်။ ဘာဝိတော၊ ပွားစေအပ် သည် မည်၏။ ပဂုဏဘာဝံ၊ လေ့လာသည်၏ အဖြစ်သို့။ အာပါဒိတော၊ ရောက်စေအပ်သည်မည်၏။ ဝဍ္ဎိတော၊ ပွားစေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။
အတ္ထော၊ တည်း။ အာနာပါနပရိဂ္ဂါဟိကာယာတိ၊ ကား။ ဒီဃရဿဒိဝိသေသေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အဿာသပဿာသေ၊ ထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇဂါဟိကာယ၊ ပိုင်းခြား၍ ယူတတ်သော။ တေ၊ ထိုထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ တေ၊ ထိုထွက်သက်ဝင်သက်တို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ ပစ္စယဘူတာယံ၊ အကြောင်းပစ္စည်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သတိယံ၊ ၌။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ပုရိမသ္မိံ၊ သော။ အတ္ထေ၊ အနက်၌။ ဝါ၊ ဝစနတ္ထ၌။ သမ္ပယုတ္တဝစနတော၊ သမ္ပယုတ္တ-ပုဒ်ကို ဆိုခြင်း ကြောင့်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ (ပစ္စယ-၌စပ်) သတိယာ၊ ၏။ (ဘာဝ-၌စပ်) သဟဇာတာဒိပစ္စယဘာဝေါ၊ သဟဇာတအစရှိသော ပစ္စည်း၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဒုတိယသ္မိံ ပန၊ ဒုတိယ ဝစနတ္ထ၌ကား။ ဥပနိဿယဘာဝေါပိ၊ ဥပနိဿယပစ္စည်း၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ (ဝုတ္တော၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဥပစာရဇ္ဈာနသဟဂတာ၊ ဥပစာရစျာန်နှင့်တကွဖြစ်သော။ သတိ၊ သည်။ အပ္ပနာသမာဓိဿ၊ ၏။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဗဟုလီကတောတိ၊ ကား။ ဗဟုလံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ပဝတ္တိတော၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ ဝါ၊ ရှိသော်။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ အာဝဇ္ဇနာဒိဝသီဘာဝပ္ပတ္တိံ၊ အာဝဇ္ဇန်းအစရှိသော ဝသီဘော်သို့ ရောက်ခြင်းကို။အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယော၊ အကြင်သမာဓိကို။ ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတက္ခဏေ၊ အလိုရှိတိုင်း အလိုရှိတိုင်းသောခဏ၌။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော၊ ဝင်စားအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲလဲ။ ပဝတ္တယတိ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ ကတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓေဝ ဘိက္ခဝေသမဏောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧဝမာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ပဌမပဒေ၊ ပဌမပုဒ်၌။ ဝုတ္တော၊ သော။ ဧဝသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဒုတိယာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟောတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘယတ္ထ။ပ။ ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥဘယပဒနိယမေန၊ နှစ်ပုဒ်လုံးတို့၌ မြဲစေခြင်းဖြင့်။ လဒ္ဓဂုဏံ၊ ရအပ်သောဂုဏ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အယဥှီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အသုဘကမ္မဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အသုဘာရမ္မဏစျာနံ၊ အသုဘလျှင် အာရုံရှိသော စျာန်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစျာန်ကို။ အသုဘေသု၊ အသုဘာအာရုံတို့၌။ ယောဂကမ္မဘာဝတော စ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှု၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ယောဂိနော၊ ၏။ သုခဝိသေသာနံ၊ ချမ်းသာအထူးတို့၏။ ကာရဏဘာဝတော စ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ကေဝလန္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ပဋိဝေဓဝသေနာတိ၊ ကား။ စျာနပဋိဝေဓဝသေန၊ စျာန်ဟူသော ပဋိဝေဓ၏အစွမ်းဖြင့်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ စျာနံ၊ သည်။ ဘာဝနာဝိသေသေန၊ ဘာဝနာအထူးဖြင့်။ ဣဇ္ဈန္တံ၊ ပြီးစီးလတ်သော်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝိသယံ၊ ကို။ ပဋိဝဇ္ဈန္တမေဝ၊ ထိုးထွင်း၍ သိလျက်သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ယထာသဘာဝတော၊ ဟုတ်မှန်တိုင်း သော သဘောအားဖြင့်။ ပဋိဝိဇ္ဈီယတိ စ၊ ထိုးထွင်း၍လည်း သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိဝေဓဝတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဩဠာရိကာရမ္မဏတ္တာတိ၊ ကား။ ဗီဘစ္ဆာရမ္မဏတ္တာ၊ အိုးဆိုသော အာရုံ၏အဖြစ် ကြောင့်။ ပဋိက္ကူလာရမ္မဏတ္တာတိ၊ ကား။ ဇိဂုစ္ဆိတဗ္ဗာရမ္မဏတ္တာ၊ စက်ဆုပ်အပ်သော အာရုံ၏အဖြစ် ကြောင့်။ ပရိယာယောနာတိ၊ ကား။ ကာရဏေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ လေသန္တရေန၊ အမြွက်အထူးဖြင့်။ အာရမ္မဏသန္တတာယတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ဝိဝေတဗ္ဗတံ၊ စူးစမ်း ရှာဖွေအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္တံ၊ ရောက်သော။ အာရမ္မဏဿ၊ ၏။ ပရမသုခုမနတံ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိသစ္စံ၊ ၏။ သန္တေ၊ ငြိမ်သက်သော။ သန္နိသိန္နေ၊ ငြိမ်ဝပ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တမာနော၊ သော။ ဓမ္မော၊ သည်။ သယမ္ပိ၊ မိမိကိုယ်တိုင် လည်း။ သန္နိဘိန္နောဝ၊ ငြိမ်ဝပ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ နိဗ္ဗုတသဗ္ဗပရိဋ္ဌာဟော၊ ငြိမ်းအေးပြီးသော အလုံးစုံသော ပူလောင်ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အာရမ္မဏသန္တတာယ၊ အာရုံ၏ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဒါရမ္မဏဓမ္မာနံ၊ ထိုအာရုံလျှင် အာရုံရှိသော တရားတို့၏။ သန္တတာ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ လောကုတ္တရဓမ္မာဂမ္မဏာဟိ၊ လောကုတ္တရာတရားလျှင် အာရုံရှိကုန်သော။ ပစ္စဝေက္ခဏာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဒီပေတဗ္ဗာ၊ ပြအပ်၏။
အဿ၊ ဤသမာဓိအား။ သန္တပဏိတဘာဝါဝဟံ၊ ငြိမ်သက်မွန်မြတ်သည်၏ အဖြစ်ကို ဆောင်ပေးတတ် သော။ ကိဉ္စိ၊ သော။ သေစနံ၊ သွန်းထည့်အပ်သော အကြောင်းသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အသေစနကော၊ မည်၏။ အသေစနကတ္တာ၊ သွန်းထည့်အပ်သော အကြောင်းတပါး၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာသိတ္တကော၊ မထည့်စွက်အပ်။ အနာသိတ္တကတ္တာ ဧဝ၊ မထည့်စွက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ အဗ္ဗောကိဏ္ဏော၊ ရောပြွမ်းခြင်းမရှိ။ ပရိကမ္မာဒိနာ၊ ပရိကံစသည်နှင့်။ အသမ္မိဿော၊ မရောနှော။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပါဋိယေက္ကော ဝိသုံယေဝေကော၊ အသီး အခြား တပါးသာလျှင်တည်း။ အာဝေဏိကော အသာဓာရဏော၊ မဆက်ဆံ။ ဧတံ သဗ္ဗံ၊ ဤအလုံးစုံ သော စကားကို။ သရသတော ဧဝ၊ မိမိ၏သဘောအားဖြင့်သာလျှင်။ သန္တဘာဝံ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကို။
ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သန္တဘာဝနိမိတ္တံ၊ ငြိမ်သက်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ ပရိကမ္မံ ဝါ၊ ပရိကံသည်မူလည်း။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ်တွင် နတ္ထိ-၌စပ်၊ ဤဋီကာနှင့်အညီ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌လည်း ပရိကမ္မေန ဝါ-ဟု ရှိရာတွင် ပရိကမ္မွ ဝါ-ဟု ရှိသင့်၏) စ၊ ဆက်။ ပရိကမ္မန္တိ၊ ကား။ ကသိဏကရဏာဒိနိ မိတ္တုပ္ပါဒနပရဂိယောသနံ၊ ကသိုဏ်းကို ပြုခြင်းလျှင် အစရှိလျက် ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို ဖြစ်စေခြင်းလျှင် အဆုံးရှိသော အမှုတည်း။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သော ပရိကံသည်။ ဣဓ၊ ဤအာနာပါနဿတိ သမာဓိ၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ-သစ္စွံ၊ ၏။ တဒါ၊ ထိုပရိကံပြုခိုက်အခါ၌။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ နိရဿဒတ္တာ၊ သာယာဖွယ်ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသန္တံ၊ မငြိမ်သက်သည်။ အပ္ပဏီတံ၊ မမွန်မြတ်သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်နိုင်သေး၏။ ဥပစာရေန ဝါ၊ ဥပစာရဖြင့်မူလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအနာပါနဿတိသမာဓိ၌။ သန္တတာ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဥပစာရက္ခဏေ၊ ခဏ၌။ နီဝရဏဝိဂမေန စ၊ နီဝရဏတို့၏ ကင်းခြင်း ကြောင့်၎င်း။ အင်္ဂပါတုဘာဝေန စ၊ စျာန်အင်္ဂါတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ပရေသံ၊ တပါးသော စျာန်သမာဓိတို့၏။ သန္တတာ၊ သည်။ ဟောတိ ယထာ၊ သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣမဿ၊ ဤအာနပါနဿတိသမာဓိ၏။ (သန္တတာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။) ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ အယံ၊ ဓိသည်။ အာဒိသမန္နာဟာရတော၊ အစဖြစ်သော နှလုံးသွင်းခြင်းမှ။ ဝါ၊ စ၍နှလုံးသွင်းသည်မှ။ ပဘုတိ၊ စ၍။ပ။ ပဏီတော စ၊ မွန်မြတ်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ကေစီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဥတ္တရဝိဟာရဝါသိကေ၊ မြောက်ကျောင်း၌ နေလေ့ရှိကုန်သော အဘယဂီရိဝါသီ ဂိုဏ်းသားတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနာသိတ္တကောတိ၊ ကား။ ဥပသေစနေန၊ သွန်းလောင်းထည့်စွက်အပ်သော ဩဇာဖြင့်။ န အာသိတ္ထကော၊ မသွန်းလောင်း မထည့် စွက်အပ်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဩဇာဝန္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဩဇာဝန္တသဒိသော၊ ဩဇာရှိသည်နှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ မဓုရောတိ၊ ကား။ ဣဋ္ဌော၊ အလိုရှိအပ်ကောင်းမြတ်၏။ စေတိသကသုခပဋိလာဘသံဝတ္တနံ၊ စေတိသိကသုခကို ရခြင်းငှာဖြစ်ခြင်းကို။ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနဝသေန၊ တိကစတုက္ကစျာန်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဥပေက္ခာယ၊ ၏။ သန္တဘာဝေန၊ ငြိမ်သက်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သုခဂတိကတ္တာ၊ သုခအလားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ အလုံးစုံ သော စျာန်တို့၏လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ စျာနသမုဋ္ဌာနပဏီတရူပဖုဋ္ဌသရီ ရတာဝသေန၊ စျာန်ကြောင့်ဖြစ်သော မွန်မြတ်သော ရုပ်တို့သည် တွေ့ထိအပ်သော ကိုယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကာယိကသုခပဋိလာဘသံဝတ္တနံ၊ ကာယိကသုခကိုရခြင်းငှာ ဖြစ်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုကာယိကသုခကိုရခြင်းငှာ ဖြစ်ခြင်းကို။ ခေါ၊ စင်စစ်။ စျာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌိတကာလေ၊ ထပြီးသောအခါ၌။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။) ဣမသ္မိံ ပက္ခေ၊ ဤအဖို့၌။ အပ္ပိတပ္ပိတက္ခဏေတိဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ကို။ ဟေတုမှိ၊ ဟိတ်အနက်၌။ ဘုမ္မဝစနံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသောပုဒ်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အဝိက္ခမ္ဘိတေတိ၊ ကား။ စျာနေန၊ ဖြင့်။ သကသန္တာနေနတော၊ မိမိသန္တာန်မှ။ အနီဟဋေ၊ မထုတ်ဆောင်အပ်ကုန်သေးသော။ အပ္ပဟီနေ၊ မပယ်အပ်ကုန်သေးသော။ အကောသလ္လသမ္ဗူတေတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာ၊ ကို။ အကောသလ္လံ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုအဝိဇ္ဇာကြောင့်။ သယမ္ဗူတေ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ပါပဓမ္မာ၊ အကိုသိုလ်တရားတို့သည်။ အဝိဇ္ဇာပုဗ္ဗင်္ဂမာ၊ အဝိဇ္ဇာလျှင် ရှေ့သွားရှိကုန်၏။ ခဏေနဝါတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ပဝတ္တိက္ခဏေနေဝ၊ ဖြစ်သောခဏ ဖြင့်ပင်လျှင်။ အန္တရဓာပေတီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ အန္တဓာပနံ၊ ကွယ်စေခြင်းသည်။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးစေခြင်းပင်တည်း။ တံ ပန၊ ထိုပျက်စီးစေခြင်းသည်ကား။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ စျာနကတ္တုကဿ၊ စျာန်ဟူသော ကတ္တားကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ပရိယုဋ္ဌာနပ္ပဟာနံ၊ ပရိယုဋ္ဌာန်ကို ပယ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိက္ခမ္ဘေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝူပသမေတီတိ၊ ကား။ ဝိသေသေန၊ အားဖြင့်။ ဥပသမေတိ၊ ငြိမ်းစေ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ဥပသမနံ၊ ငြိမ်းစေခြင်းသည်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ဥပသမနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဋ္ဌု ဥပသမေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ အညောပိ သမာဓိ၊ ပဋိပက္ခဓမ္မေ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့ကို။ အန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတိ နနု၊ ကွယ်ပျောက်စေသည် ငြိမ်းစေသည် မဟုတ်ပါလော။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ပါလျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယမဝေ သမာဓိ၊ ဤအာနာပါနဿတိသမာဓိကိုသာလျှင်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိသေသေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ငြားအံ့။ ပုဗ္ဗဘာဂတော၊ ရှေးအဖို့မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ နာနာဝိတက္ကဝူပသမသဗ္ဘာဝတော၊ အထူးထူးအသောဝိတက်တို့၏ ငြိမ်းခြင်း၏ ရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဝိတက္ကူမစ္ဆေဒေါယ၊ ဝိတက်၏ပြတ်စဲခြင်းငှာ။ အာနာပါနဿတိ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ပွားစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ ဧတံ၊ ဤအာနပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း သည်။ တိက္ခပညဿ၊ ထက်သော ပညာရှိသော။ ဉာဏုတ္တရဿ၊ ဉာဏ်ထူးကဲသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဉာဏုတ္တရဿ၊ ၏။ ကိလေသပ္ပဟာနံ၊ ကိလေသာကို ပယ်ခြင်းသည်။ ဣတရေဟိ၊ ဤမှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွဖြစ်၏။ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တဿ၊ ဒိဋ္ဌိပတ္တပုဂ္ဂိုလ် ၏။ (ကိလေသသပ္ပဟာနံ၊ သည်။) သဒ္ဓါဓိမုတ္တေဟိ၊ သဒ္ဓါဓိမုတ္တပုဂ္ဂိုလ်တို့ထက်။ (သဒ္ဓါဝိမုတ္တေဟိ-ဟု ရှိသင့်၏။) (သာတိသယံ) ယထာ၊ သို့တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမံ ဝိသေသံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဌာနသော အန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ နိမိတ္တပါတုဘာဝေ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ခဏေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ အင်္ဂါပါတုဘာဝသဗ္ဘာဝတော၊ စျန်အင်္ဂါတို့၏ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်း၏ ရှိခြင်းကြောင့်။ အယမေဝ သမာဓိ၊ ကိုသာလျှင်။ ဌာနသောအန္တရဓာပေတိ ဝူပသမေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ မူကား။) ဥဋ္ဌိတဿ၊ တက်သော။ မဟတော၊ ကြီးစွာသော။ အကာလမေဃဿ၊ အခါမဲ့မိုး၏။ ဓာရာနိပါတေ၊ မိုးရေအယဉ်ကျခြင်းကြောင့်။ ခဏေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။
ပထဝိယံ၊ ၌။ ရဇောဇလ္လဿ၊ မြူအညစ်အကြေး၏။ ဝူပသမော၊ သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ သို့တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သေယျထာပိ။ပ။ ဥဋ္ဌိတောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သာသနိကဿ၊ သာသနာတွင်းပုဂ္ဂိုလ်၏။ စျာနဘာဝနာ၊ စျာန်ကိုပွားစေခြင်းသည်။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာဝ၊ ကိလေသာကို ဖောက်ထွင်းခြင်းအဖို့ရှိသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ (စျာနဘာဝနာ၊ သည်။) ဧကံသေန၊ ဖြင့်။ နိဗ္ဗေဓဘာဂိယာဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဘာဝေတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ၊ တို့သည်။ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ၊ သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ကို။ အဓိဂစ္ဆန္တိ၊ ရတော်မူကုန်၏။ အရိယမဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပါဒကဘူတော၊ အခြေခံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အယံ သမာဓိ၊ ဤအာနပါနဿတိသမာဓိသည်။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ တိုင်း။ ဝဍ္ဎိတွာ၊ ပွား၍။ အရိယမဂ္ဂဘာဝံ၊ သို့။ ဥပဂတော ဝိယ၊ ရောက်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုပုဗ္ဗေန အရိယမဂ္ဂဝုဒ္ဓိပ္ပတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပန၊ ဆက်။ အယံ အတ္ထော၊ ဤဆိုခဲ့သော အနက်သည်။ ဝိရာဂနိရောဓပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာနံ၊ ဝိရာဂါနုပဿနာ နိရောဓာနုပဿနာ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ယုဇ္ဇတိ၊ သင့်ပေ၏။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ပပဉ္စဝသေန၊ အကျယ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အတ္ထံ၊ ကို။ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ၊ လွယ်ကူွာမှတ်ယူခြင်းအကျိုးငှာ။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ပေါင်းစု၍။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အယံ ပနေတ္ထ သင်္ခေပတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပိဏ္ဍတ္ထော၊ အပေါင်းဖြစ်သော အနက်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
၂၁၇။ တမတ္တန္တိ၊ ကား။ ကထံ ဘာဝိတောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုစ္ဆာဝသေန၊ မေးခွန်း၏အစွမ်းဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သော။ တံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဣဓ လောကေ၊ ၌။ တထာဂတော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ပွင့်တော်မူ၏။ ဣတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ဣဓ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ လောကံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣဓေဝ၊ ဤဣန္နသာလလိုဏ်ဂူ၌သာလျှင်။ တိဋ္ဌမာနဿ၊ တည်စဉ်။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ ဩကာသံ၊ တည်ရာအရပ်ကို။ (ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။) ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဣဓ၊ ဤ၌။ အဟံ၊ ငါဘုရား သည်။ ဘုတ္တာဝီ၊ ဆွမ်းစားပြီးသည်ဖြစ်၍။ ပဝါရိတော၊ တန်ပြီဟု မြစ်ပြီးသည်။ အဿံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ ပဒပူရဏမတ္တံ၊ ပုဒ်ပြည့်ကြောင်းမျှကို။ (ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။) ဘိက္ခု၊ သည်။ ဣဓ၊ ဤသာသနာတော်၌။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ပရိယာပုဏာတိ၊ သင်ယူ၏။ ဣတိအာဒီသု ပန၊ တို့၌မူကား။ သာသနံ၊ ကို။ (ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။) ဣဓ၊ ဘိက္ခဝေ ဘိက္ခူတိ ဣဓာပိ၊ ဟူသော ဤဒေသနာ၌ လည်း။ သာသနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ (ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဘိက္ခဝေ ဣမသ္မိံ သာသနေ ဘိက္ခူတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဖွင့်ဆိုပြီး၍။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ပါကဋံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အယဥှီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဗ္ဗပ္ပကာရဂ္ဂဟဏံ၊ သဗ္ဗပ္ပကာရကို ယူခြင်း ဆိုခြင်းကို။ သောဠသ၊ ကုန်သော။ ပကာရေ၊ အပြားတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ (ကတံ၊ ပြုအပ်၏။) ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုတဆယ့်ခြောက်ပါးသော အပြားတို့ကို။ ဣမသ္မိံ ယေဝ သာသနေ၊ ၌သာလျှင်။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်း။) ဗာဟိရကာ၊ သာသနာပပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဇာနန္တာ၊ သိကုန်သည်ရှိသော်။ အာဒိတော၊ အစ၌။ စတုပ္ပကာရမေဝ၊ လေးပါးသော အပြားကိုသာလျှင်။ ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဇာနန္တိ၊ ကုန်၏။ (တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်တည်း။) တေန၊ ကြောင့်။ အညသာသနဿ တထာဘာဝပဋိသေဓနောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တဿ၊ သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ နိဿယဘာဝပဋိသေဓနော၊ မှီရာ၏အဖြစ်ကို တားမြစ် (ကြောင်းဖြစ်) သော စကားတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတေန၊ ဤအညသာသနဿ တထာဘာဝပဋိသေဓနော-ဟူသော အဖွင့်စကားရပ်ဖြင့်။ ဣဓ ဘိက္ခဝေတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ အန္တောဂဓေဝသဒ္ဒံ၊ အတွင်းဝင်သော ဧဝ-သဒ္ဒါရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သာဝဓာရဏာနိ၊ အဝဓာရဏနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ ဧကပဒါနိပိ၊ တပုဒ်ချင်းတို့သည်လည်း။ သန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါယုဘက္ခော၊ လေလျှင် အစာရှိ၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤပုဒ်ကဲ့သို့တည်း။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဣဓေဝ ဘိက္ခဝေသမဏောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယော၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ သဗ္ဗ။ပ။နိဗ္ဗတ္တကော၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့် အာနာပါနဿတိသမာဓိကို ဖြစ်စေတတ်၏။ သော၊ ထိုရဟန်းသည်။ ပရိပုဏ္ဏသမဏကရဏဓမ္မော၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံသော သမဏအဖြစ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့ ရှိပေ၏။ ပရပ္ပဝါဒါတိ၊ ကား။ ပရေသံ၊ ကုန်သော။ အညတိတ္ထိယာနံ၊ သာသနာတော်မှ တပါးသော တိတ္ထိတို့၏။ နာနပ္ပကာရာ၊ အထူးထူးအပြားပြားရှိကုန်သော။ ဝါဒါ၊ အယူဝါဒတို့တည်း။ တိတ္ထာယတနာနိ၊ အယူတည်းဟူသော တည်ရာဆိပ်ကမ်းတို့တည်း။
အရညာဒိကေဿဝ၊ တောစသည်၏သာလျှင်။ ဘာဝနာနုရူပသေနာသနတံ၊ ဘာဝနာအား လျောက်ပတ်သော အိပ်ရာနေရာ ကျောင်း၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣမဿ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏ု။ ဒုဒ္ဒမော၊ ဆုံးမနိုင်ခဲသော။ ဒမထံ၊ ဆုံးမအပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ ယဉ်ကျေးခြင်းသို့။ အနုပဂတော၊ မရောက်သော။ ဂေါဏော၊ နွားသည်။ ကူဋဂေါဏော၊ မည်၏။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ထနေဟိ၊ နို့တို့မှ။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ခီရံ၊ နို့ရည်သည်။ န ပဂ္ဃရတိ၊ မယိုထွက်။ ဧဝံ၊ ဤသို့သောအခြင်း အရာအားဖြင့်။ ဒေါသပဋိဗန္ဓီနိ၊ နို့ညှစ်ခြင်းကို ဖွဲ့ချုပ်တတ်သောနွားမည်သည်။ ကူဋဓေနု၊ မည်၏။ ရူပသဒ္ဒါဒိကေ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကော၊ ဖြစ်သော။ အဿာဒေါ၊ သုခသောမနဿဟူသော သာယာဖွယ်သည်။ ရူပါရမ္မဏန္တိ၊ ကား။ ပဗ္ဗဇ္ဇတော၊ ရဟန်းပြုသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝါ၊ ကား။ အနာဒိမတိ၊ အစမရှိသော။ သံသာရေ၊ ၌။ ပရိစိတာရမ္မဏံ၊ လေ့ကျက်အပ်ဘူးသော အာရုံကို။
နိဗန္ဓေယျာတိ၊ ကား။ ဗန္ဓေယျ၊ ဖွဲ့ချည်ရာ၏။ သတိယာတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ကမ္မဋ္ဌာနသလ္လက္ခဏဝသပ္ပဝတ္တာယ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံကို ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်ဖြစ်သော။ သတိယာ၊ သတိ၏။ အာရမ္မဏေတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနရမ္မဏေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းဟူသော အာရုံ၌။ ဒဠှန္တိ၊ ကား။ ထိရံ၊ မြဲစွာ။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် ပြုသည်ရှိသော်။ သတောကာရိဿ၊ သတိရှိသည်ဖြစ် ၍ ပြုလေ့ရှိသော ယောဂီ၏။ ဝါ၊ အမှတ်ရလျက် ပြုလေ့ရှိသော ယောဂီ၏။ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေါ၊ ဥပစာရအပ္ပနာအပြားရှိသော။ သမာဓိ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ ထာမဂတံ၊ အားအစွမ်းသို့ရောက်သည်ကို။ ဝါ၊ အားအစွမ်းနှင့် ပြည့်စုံသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဝိသေသာုဓိဂမဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရပဒဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ ဧကစ္စာနံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ (ဧကစ္စာနံ၊ ကုန်သော။) ဗုဒ္ဓသာဝကာနံ စ၊ ဘုရားတပည့် သာဝကတို့၏၎င်း။ ဝိသေသာဓိဂမဿ စေဝ၊ တရားထူးကို ရခြင်း၏၎င်း။ အညကမ္မဋ္ဌာနေန၊ တပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြင့်။ အဓိဂတဝိသေသာနံ၊ ရအပ်သော တရားထူးရှိကုန်သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓါ ဗုဒ္ဓသာဝကတို့၏။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဿ စ၊ မျက်မှောက်သော အတ္တဘော၌ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်း၏၎င်း။ ပဒဋ္ဌာနဘူတံ၊ နီးစွာသော အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။
ယောဂီနံ၊ တို့အား။ အနုရူပနိဝါသဋ္ဌာနူပဒိသနတော၊ လျောက်ပတ်သော နေရာအရပ်ကို ညွှန်ပြခြင်း ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဝတ္ထုဝိဇ္ဇာစရိယော ဝိယ၊ မြေကြန်တတ်သောဆရာနှင့် တူတော်မူ၏။
အရညေ၊ တော၌။ ဧကကော၊ တပါးတည်း။ ဝိဟရိတွာ၊ နေ၍။ ပဋိပက္ခနိမ္မထနေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော ကီလေသာတို့ကို ချေမှုန်းခြင်းဖြင့်။ ဣစ္ဆိတတ္ထသာဓနတော၊ အလိုရှိအပ်သော အကျိုးကို ပြီးစေခြင်း ကြောင့်။ ဘိက္ခု၊ သည်။ ဒီပိ သဒိသော၊ သစ်မင်းကျားမင်းနှင့် တူ၏။ ဖလမုတ္တမန္တိ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ သာမညဖလံ၊ လေးပါးသော သာမညဖိုလ်ကို။ အာဟ၊ မိန့်ဆို၏။ ပရက္ကမဇဝယောဂ္ဂဘူမိန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနုဿဟဇဝဿ၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခြင်း အဟုတ်အစွမ်းအား။ ယောဂ္ဂကရဏဘူမိဘူတံ၊ သင့်လျော်သည်ကို ပြုရာမြေဖြစ်၍ ဖြစ်သော။
၂၁၈။ ဧဝံ ဝုတ္တလက္ခဏေသူတိ၊ ကား။ အဘိဓမ္မပရိယာယေန စ၊ အဘိဓမ္မာဒေသနာဖြင့်၎င်း။ သုတ္တန္တပရိယာယေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝုတ္တလက္ခဏေသု၊ ဟောတော်မူအပ်သော လက္ခဏာတို့တွင်။ ရုက္ခသမီပန္တိ၊ ကား။ ယာဝတာ၊ အကြင်မျှလောက်သော အရပ်တိုင်အောင်။ မဇ္ဈနှိကေ၊ နေမွန်းတည့်သော။ ကာလေ၊ ၌။ သမန္တာ၊ ထက်ဝန်းကျင်၌။ ဆာယာ၊ အရိပ်သည်။ ဖရတိ၊ ပျံ့နှံ့၏။ နိဝါတေ၊ လေမရှိသော (လေငြိမ်သော) အခါ၌။ ပဏ္ဏာနိ၊ သစ်ရွက်တို့သည်။ ပတန္တိ၊ ကျကုန်၏။ ဧတ္ထာဝတာ၊ ဤမျှလောက်သော အရပ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကို။ ရုက္ခမူလန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သော။ ရုက္ခဿ၊ ၏။ သမီပဋ္ဌာနံ၊ အနီးဖြစ်သော အရပ်တည်း။ အဝသေသသတ္တဝိဓသေနာသနန္တိ၊ ကား။ ပဗ္ဗတံ၊ တောင်၎င်း။ ကန္ဒရံ၊ ချောက်၎င်း။ ဂိရိဂူဟံ၊ တောင်ခေါင်း၎င်း။ သုသာနံ၊ သုသာန်၎င်း။ ဝနပတ္ထံ၊ တောအုပ်၎င်း။ အဗ္ဘောကာသံ၊ ဟင်းလင်းပြင်အရပ်၎င်း။ ပလာလပုဉ္ဇံ၊ ကောက်ရိုးပုံ၎င်း။ ဣတိ-ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော သေနာသနတည်း။
ဥတုတ္တယာနုကူလံ ဓာတုစရိယာနုကူလန္တိ၊ ကား။ ဂိမှာဒိဥတုတ္တယဿ စ၊ နွေအစရှိသော ဥတုသုံးပါး အပေါင်းအား၎င်း။ သေမှာဒိဓာတုတ္တယဿ စ၊ သလိပ်အစရှိသော ဓာတ်သုံးပါးအပေါင်းအား၎င်း။ မောဟအစရှိသော စရိုက်သုံးပါးအပေါင်းအား၎င်း။ အနုကူလံ၊ လျော်သော။ တထာတံ ဝစနံ၊ ထိုစကားကို။ ဟိ၊ ချဲက။ ဂိမှကာလေ၊ နွေကာလ၌။ (စ-ပို၏) အရညံ၊ တောအရပ်သည်။ အနုကူလံ၊ လျောက်ပတ်၏။ ဟေမန္တေ၊ ဆောင်းကာလ၌။ ရုက္ခမူလံ၊ သစ်ပင်ရင်းသည်။ (အနုကူလံ၊ ၏။) ဝဿကာလေ၊ ၏။ သုညာဂါရံ၊ ဆိတ်ငြိမ်သော ကျောင်းသည်။ (အနုကူလံ၊ ၏။) သေမှာဓာတုကဿ၊ သလိပ်ဓာတ်ပြောသော။ သေမှပကတိကဿ၊ သလိပ်ဓာတ် ပင်ကိုယ်ရင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အရညံ၊ သည်။ (အနုကူလံ၊ ၏။) ပိတ္တဓာတုကဿ၊ အား။
ရုက္ခမူလံ၊ သည်။ ဝါတဓာတုကဿ၊ အား။ သုညာဂါရံ၊ သည်။ အနုကူလ၊ ၏။ မောဟစရိတဿ၊ မောဟစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အရညံ၊ သည်။ ဒေါသစရိတဿ၊ အား။ ရုက္ခမူလံ၊ သည်။ ရာဂစရိတဿ၊ အား။ သုညာဂါရံ၊ သည်။ အနုကူလံ၊ ၏။ အလီနာနုဒ္ဓစ္စပက္ခိကန္တိ၊ ကား။ အသင်္ကောစာဝိက္ခေပပက္ခိတံ၊ မတွန့်ဆုတ်ခြင်း, မပျံ့လွင့်ခြင်းအဖို့ရှိသော။ ဟိ၊ မှန်။ သယနံ၊ လျောင်းခြင်းသည်။ ကောသဇ္ဇပက္ခိကံ၊ ပျင်းရိခြင်းအဖို့ရှိ၏။ ဌာနစင်္ကမနာနိ၊ ရပ်ခြင်း, စင်္ကြံသွားခြင်းတို့သည်။ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခိကာနိ၊ ကုန်၏။ နိသဇ္ဇာ၊ ထိုင်ခြင်းသည်။ ဧဝံ၊ တူကောသဇ္ဇဥဒ္ဓစ္စ အဖို့ရှိ ၏။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုထိုင်ခြင်း ဣရိယပုထ်၏။ (သီမူ၌ ဧဝဿာ-ဟု ရှိ၏။ နိသဇ္ဇာ-နှင့် လိင်တူ၍ သင့်၏) သန္တတာ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နိသဇ္ဇာယ၊ ၏။ ဒဠှဘာဝံ၊ မြဲမြံသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပလ္လင်္ကာဘုဇနေန၊ ထက်ဝက်ဖွဲ့ခွေခြင်းဖြင့်။ (ဒေဿန္တော-၌စပ်) အဿာသပဿာသာနံ၊ ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ကို။ ပဝတ္တနသုခတံ၊ ဖြစ်စေခြင်း၌ ချမ်းသာလွယ်ကူသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဥပရိမကာယဿ၊ ကို။ ဥဇုကဋ္ဌပနေန၊ ဖြောင့်စွာထားခြင်းဖြင့်။ (ဒေဿန္တော-၌ပင် စပ်) အာရမ္မဏပရိဂဇဟူပါယံ၊ အာရုံကို သိမ်းဆည်းခြင်း၏အကြောင်းကို။ ပရိမုခံ၊ သတိယာ၊ ကို။ ဌပနေန၊ ထားခြင်းဖြင့် ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဦရုဗဒ္ဓါသနန္တိ၊ ကား။ ဦရူနံ၊ မိထောဗန္ဓနဝသေန၊ အချင်းချင်းဖွဲ့ယှက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီဟိုလ်မူနှင့် သာရတ္ထဋီ, သျာမူသင့်၏။ ဦရူနံ မိထောဗန္ဓနဝသေန-ဟု ပါဌ်ရှိစေရမည်) နိသဇ္ဇံ၊ ထိုင်ခြင်းကို။ (နိသဇ္ဇာ-ကား။ သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗနှင့် ဝိဘတ်မတူ၍ မကောင်း) ဟေဋ္ဌိမကာယဿ၊ ကို။ အနုဇုကံ၊ မဖြောင့်မမတ်။ ဌပနံ၊ ကို။ နိသဇ္ဇာဝစနေနေဝ၊ ထိုင်ခြင်းကို ဆိုခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ဗောဓိတံ၊ သိစေအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဇုံ ကာယန္တိဧတ္ထ-ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ကာယသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥပရိမကာယဝိသယော၊ အထက်ပိုင်း ကိုယ်လျှင် အရာရှိ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဥပရိမသရီရံဥဇုကံ ဌပေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ တံ ဥဇုကဋ္ဌပနံ၊ ထိုဖြောင့်စွာထားခြင်းကို။ သရူပတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပယောဇနတော စ၊ အကျိုးအား ဖြင့်၎င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဋ္ဌာရသာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န ပဏမန္တီတိ၊ ကား။ န ဩနမန္တိ၊ အောက်သို့ မညွှတ်ကုန်။ န ပရိပတတီတိ၊ ကား။ န ဝိဂစ္ဆတိ၊ မကင်းကွာ။ ဝီထိံ၊ ဘာဝနာလမ်းမှန်ကို။ န ဝိလင်္ဃတိ၊ မခုန်ကျော်။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ပုဗ္ဗေန၊ ရှေးကာလမှ။ ဝါ၊ ထက်။ အပရံ၊ နောက်ကာလ ၌။ ပရိသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဘိ-သဒ္ဒေန၊ နှင့်။ သမာနတ္ထော၊ တူညီသော အနက်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိမုခန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ ပုထုတ္တာရမ္မဏတော၊ အထူးထူးသော သဘောရှိ သော အာရုံမှ။ နိဝါရေတွာ၊ တားမြစ်၍။ ကမ္မဋ္ဌာနံယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေ့၌ပြု၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပရီတိ၊ ပရိ-ဟူသော သဒ္ဒါသည်။ ပရိဏာယိကာတိအာဒီသု ဝိယ၊ ပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ ပရိဂ္ဂဟဋ္ဌော၊ သိမ်းပိုက်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ နိယျနဋ္ဌော၊ ဋ္ဌ-ဟူသည်။ ပဋိပက္ခတော၊ ဆန့်ကျင်ဖက်မှ။ နိက္ခမနဋ္ဌော၊ ထွက်သွားခြင် အနက်ရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပရိဂ္ဂဟိတနိယျာနန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗထာ၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ ခပ်သိမ်း။ ဂဟိတာသမ္မောသံ၊ ယူအပ်သော မမေ့ခြင်းရှိသော။ ပရိစ္စတ္တသမ္မောသံ၊ စွန့်လွှတ် အပ်သော မေ့ခြင်းရှိသော။ သတိံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပရမံ၊ လွန်ကဲသော။ သတိနေပက္ကံ၊ သတိ၏ ရင့်ကျက်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ရင့်ကျက်သော သတိကို။ ဥပဋ္ဌပေတွာ၊ ဖြစ်စေ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၂၁၉။ သတောဝါတိ၊ ကား။ သတိယာ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတော ဧဝ၊ ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ သာလျှင်။ သရန္တော ဧဝ၊ အမှတ်ရသည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ ဝါ၊ ရလျက်သာလျှင်။ အဿသတိ၊ ဝင်သက်ရှူ၏။ အဿ၊ ထိုယောဂီရဟန်းအား။ ကာစိ၊ တစုံတခုသော သတိဝိရဟိတာ၊ အမှတ်သတိကင်းသော။ အဿသပ္ပဝတ္တိ၊ ဝင်သက်၏ဖြစ်ခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သတော ပဿတီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပါဌ်၌လည်း။ သတောဝ၊ သာလျှင်။ ပဿာသတိ၊ ထွက်သက်ရှူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ သတော ကာရီတိ၊ ကား။ သတော ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ကား။ သတိယာ ဧဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ကာတဗ္ဗဿ၊ ပြုအပ်သော အမှုကို။ ကတ္တာ၊ ပြုတတ်သည်။ ဝါ၊ ကား။ ကရဏသီလော၊ ပြုခြင်းအလေ့ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သတောဝ အဿာသတိ သတော ပဿသတီတိ၊ ဟူသော။ ဧတဿ၊ ဤဥဒ္ဒေသစကား၏။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ယဒိ ဝုတ္တံ၊ အကယ်၍ဟောအပ် ငြားအံ့။ အထ၊ ထိုသို့ ဟောအပ်သည်ရှိသော်။ အဿသတိ ပဿသတိစ္စေဝ၊ ဟူ၍သာလျှင်။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ သတော ကာရီတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ သနည်း။ ဧကရသံ၊ တူသောအရသာရှိ သော။ ဝါ၊ တူသောကိစ္စရှိသော။ ဒေသနံ၊ ကို။ ကာတုကာမတာယ၊ ပြုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့် (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ပဌမစတုက္ကေ၊ ၌။ ပဒဒွယမေဝ၊ ပုဒ်နှစ်ခုတို့၏ အပေါင်းသည်သာလျှင်။ ဝတ္တမာနကာလဝသေန၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာဂတံ၊ လာ၏။ ဣတရာနိ၊ ဤမှ တပါးသော ပုဒ်တို့သည်။ အနာဂတကာလဝသေန၊ ဖြင့်။ (အာဂတာနိ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကရသံ၊ သော။ ဝါ၊ သော။ ဒေသနံ၊ ကို။ ကာတုကာမတာယ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော ပုဒ်တို့၌။ သတော ကာရိစ္စေဝ၊ သတောကာရီ-ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဒီဃံ အဿသဝသေနာတိ၊ ကား။ ဒီဃအဿသဝသေန၊ ရှည်သော ဝင်သက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဘတ္တိအလောပံ၊ ဝိဘတ်မကျေခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိဒ္ဒေသော၊ ပြခြင်းတည်း။ (အလုတ္တသမာသ်ဟု ဆိုလို၏) ဝါ၊ ကား။ ဒီဃန္တိ၊ ဟူ၍။ ဘဂဝတော၊ သည်။ ဝုတ္တအဿာသဝသေန၊ ဟောအပ်သော ဝင်သက် ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဣတိ, ဝုတ္တ-နှစ်ပုဒ်ကျေသည်) စိတ္တဿဧကဂ္ဂတံ အဝိက္ခေပန္တိ၊ ကား။ ဝိက္ခေပဿ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏။ ပဋိပက္ခဘာဝတော၊ ကြောင့်။ အဝိက္ခေပေါတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမံ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိ သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဧကဂ္ဂဘာဝံ၊ ကို။ ပဇာနတော၊ သိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ သတိဥပဋ္ဌိတာ ဟောတီတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်၍။ ဌိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာယ သတိယာ တေန ဉာဏေနာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာယ၊ သော။ သတိယာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ယထာဝုတ္တေန၊ သော။ ဉာဏေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဣဒံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ အာရုံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒီဃံ၊ သော။ အဿာသံ၊ ကို။ အဝိက္ခိတ္ထစိတ္တဿ၊ မပျံ့လွင့်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ (ပဇာနန္တဿ-၌စပ်) ဝါ၊ ကား။ အသမ္မောဟတော၊ မတွေဝေသောအားဖြင့်။ ပဇာနန္တဿ၊ သိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ တတ္ထ၊ ထိုရှည်သော ဝင်သက်ဟူသော အာရုံ၌။ သတိ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌိတာ ဧဝ၊ ကပ်၍တည်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ထင်သည်သာ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုမပျံ့လွင့်သောဧကဂ္ဂတာကို။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန ဝါ၊ အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သော်၎င်း။ အသမ္မောဟဝသေန ဝါ၊ မတွေဝေသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်သော်၎င်း။ သမ္ပဇာနန္တဿ၊ သိသောယောဂီအား။ ဝါ၊ ၏။ သန္တာန်၌။ သမ္ပဇညံ၊ ဇဉ်သည်။ ဝါ၊ မှန်စွာအပြားအားဖြင့် သိသောဉာဏ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တဒဓိနသတိသမ္ပဇညေန၊ ထိုရှည်သော ဝင်သက်နှင့်စပ်သော သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုဧကဂ္ဂတာနှင့် စပ်သော သတိသမ္ပဇဉ်ဖြင့်။ တံသမင်္ဂီ၊ ထိုသတိသမ္ပဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသော။ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ သတော ကာရီ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ အဿာသဝသေနာတိ၊ ကာ။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ၊ တဖန်စွန့်လျက်ရှုသည်။ ဝါ၊ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အဿ သနဿ၊ ဝင်သက်ရှူခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီ အဿသဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်တည်း။ တဿ၊ ထိုပါဌ်၏။ (အတ္ထော-၌စပ်) ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿိနော၊ တဖန်စွန့်လျက်ရှုသော ယောဂီ ၏။ ဝါ၊ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာနှင့် ပြည့်စုံသော ယောဂီ၏။ အဿာသာ၊ တို့သည်။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿီအဿာသာ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုတဖန်စွန့်လျက်ရှုသော ယောဂီ၏ ဝင်သက်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိနယနယေန၊ ဖြင့်။ အန္တော၊ အတွင်း၌။ ဥဋ္ဌိတသသနံ၊ ဖြစ်သောရှူထုတ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဖြစ်သောလေကို ရှူထုတ်ခြင်းသည်။ အဿာသော၊ မည်၏။ ဗဟိ၊ အပ၌။ ဥဋ္ဌိတသသနံ၊ ဖြစ်သော ရှူသွင်းခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဖြစ်သောလေကိုရှူသွင်းခြင်းသည်။ ပဿာသော၊ မည်၏။ သုတ္တန္တနယေန ပန၊ ဖြင့်ကား။ ဗဟိ၊ ၌။ ဥဋ္ဌဟိတွာပိ၊ ဖြစ်ပေါ်၍နေသော်လည်း။ ဝါ၊ ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ အန္တော၊ ၌။ သသနတော၊ ရှူသွင်းခြင်းကြောင့်။ အဿသော၊ မည်၏။ အန္တော၊ ၌။ ဥဋ္ဌဟိတွာပိ၊ သော်လည်။ ဗဟိ၊ ၌။ သသနတော၊ ရှုထုတ်ခြင်းကြောင့်။ ပဿာသော၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ အယမေဝ နယော၊ ဤသုတ္တန်နည်းသည်သာလျှင်။ (သမေတိ-၌စပ်) အဿသာဒိမဇ္ဈပရိယောသာန့။ပ။ ဖန္ဒိတာ စာတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ ပဿာသာဒိ။ပ။ဖန္ဒိတာ စာတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဝုတ္တာယ၊ သော။) ဣမာယာ ပါဠိယာ၊ ဤပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော်နှင့်။ သမေတိ၊ ၏။
[အဿာသာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ၊ အဿာသာ၏ အစ အလယ်အဆုံးသို့။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ အနုဂစ္ဆတော၊ အစဉ်လိုက်သော ယောဂီ၏။ အဇ္ဈတ္တံ၊ အတွင်း၌။ ဝိက္ခေပဂေတေန၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့ရောက်သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ကာယောပိ၊ သည်၎င်း။ စိတ္တမ္ပိ၊ သည်၎င်း။ သာရဒ္ဓါ စ၊ ပူပန်ခြင်းရှိကုန်သည်၎င်း။ ဣဉ္စိတ စ၊ တုန်ကုန်သည်၎င်း။ ဖန္ဒိတာ စ၊ လှုပ်ကုန်သည်၎င်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ပဿာသာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနံ၊ ပဿာသ၏ အစ အလယ် အဆုံးသို့။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ အနုဂစ္ဆတော၊ ၏။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ ဝိက္ခေပဂတေန၊ သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ကာယောပိ၊ သည်၎င်း။ စိတ္တမ္ပိ၊ သည်၎င်း။ သာရဒ္ဓါ စ၊ ကုန်သည်၎င်း။ ဣဉ္ဇိတာ စ၊ ကုန်သည်၎င်း။ ဖန္ဒိတာ စ၊ ကုန်သည်၎င်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။]
ပဌမံ၊ စွာ။ အဗ္ဘန္တရဝါတော၊ အတွင်းမှလေသည်။ ဗဟိ၊ သို့။ နိက္ခမတိ၊ ထွက်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဝတ္တိက္ကမေန၊ ဖြစ်စဉ်အားဖြင့်။ အဿာသော၊ ကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဆရာတို့ဆိုကြကုန်၏။ တလုံ အာဟစ္စ နိဗ္ဗာယတီတိ၊ ကား။ တာလုံ၊ အာစောက်ကို။ အာဟစ္စ၊ ထိဆိုက်၍။ နိရုဇ္ဈတိ၊ ချုပ်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သမ္ပတိဇာတော၊ မွေးဖွားစဖြစ်သော။ ဗာလဒါရကော၊ သူငယ်ကလေးသည်။ ခိပိတံ၊ ချေခြင်းကို။ ကရောတိ ကိရ၊ ပြုသတတ်။ ဧဝံ တာဝါတိအာဒိ၊ ဤသို့အစချီသော စကားသည်။ ယထာဝုတ္တာဿ၊ သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ နိဂမနံ၊ နိဂုံးအုပ်သော စကား တည်း။ ကေစိ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ ဧဝံ တာဝါတိ၊ အစရှိသော။ အနေန၊ ဤစကားဖြင့်။ ပဝတ္ထိက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ ဗဟိနိက္ခမနဝါတော၊ သည်။ အဿာသော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အဋ္ဌကထာဆရာ၏ အလိုတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
အဒ္ဓါနဝသေနာတိ၊ ကား။ ကာလဒ္ဓါနဝသေန၊ ကာလအဓွန့်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်၏။ အယံ အဒ္ဓါန-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကာလဿစ၊ ကို၎င်း။ ဒေသဿ စ၊ ကို၎င်း။ ဝါစကော၊ ဟော၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ဒေသဒ္ဓါနံ၊ ကို။ ဥဒါဟရဏဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ကာလဒ္ဓါနဝသေန၊ အားဖြင့်။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့၏။ ဒီဃရဿာတံ၊ ရှည်သည် တိုသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဩကာသဒ္ဓါနန္တိ၊ ကား။ ဩကာသဘူတံ၊ အရပ် ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အဒ္ဓါနံ၊ ကို။ ဖရိတွာတိ၊ ကား။ ဗျာပေတွာ၊ နှံ့စေ၍။ အနေကကလာပဘာဝေန၊ များစွာသော ကလာပ်တို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာပိ၊ အမှုန့်အမှုန့် ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ ဒီယံ အဒ္ဓါနန္တိ၊ ကား။ ဒီဃံ၊ သော။ ပဒေသံ၊ ကို။ တသ္မာတိ၊ ကား။ သဏိကံ၊ ဖြည်းဖြည်း။ ပဝတ္တိယာ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဒီဃသန္တာနတာယ၊ ရှည်သော အစဉ်သန္တာန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒီဃာတိ၊ ရှည်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဟတ္ထိအာဒိသရီရေ စ၊ ဆင်စသည်တို၏ကိုယ်၌၎င်း။ သုနခါဒသရီရေ စ၊ ၌၎င်း။ အဿာသပဿာသနံ၊ တို့၏။ ဒေသဒ္ဓါနဝိသိဋ္ဌေန၊ ဒေသအဓွန့်ဖြင့် ထူးခြား သော။ ကာလဒ္ဓါနဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဒီဃရဿာတာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဝိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သဏိကံ ပူရေတွာ သဏိကမေဝ နိက္ခမန္တီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ သီဃံ ပူရေတွာ သီဃမေဝ နိက္ခမန္တီတိ စ၊ ဟု၌၎င်း။ ဝစနတော၊ မိန့်ဆိုခြင်းကြောင့်တည်း။ မနုဿေသူတိ၊ ကား။ မနုဿာသရီရေသု၊ လူ၏ကိုယ်တို့သည်။ သမာနပ္ပမာဏေသုပိ၊ တူညီသောပမာဏရှိကုန်သော် လည်း။ ဒီဃံအဿာသန္တီတိ၊ ကား။ ဒီဃံ၊ ရှည်စွာ။ အဿာသပ္ပဗန္ဓံ၊ ဝင်သက်အစဉ်ကို။ ပဝတ္တေန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဿသန္တီတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ သုခနသသာဒယော ဝိယ၊ ခွေး ယုန် အစရှိသော သတ္တဝါတို့ကဲ့သို့။ ရဿံ၊ စွာ။ အဿာသန္တိ စ၊ ဝင်သက်လည်း ရှုကုန်၏။ ပဿသန္တိ စ၊ ထွက်သက်လည်း ရှူကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ ဒီဃဉ္စ၊ ရှည်စွာ၎င်း။ ရဿဉ္စ၊ တိုစွာ၎င်း။ ဣဒံ အဿာသနဉ္စ၊ ဤဝင်သက်ရှူခြင်းသည်၎င်း။ ဣဒံ ပဿသနဉ္စ၊ ဤထွက်သက်ရှူသည်၎င်း။ တေသံ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ သရိရသဘာဝေါ၊ ကိုယ်၏သဘောတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တေသန္တိ၊ ကား။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ တေတိ၊ ကား။ အဿာသပဿာသာ၊ တို့ကို။ ဣတ္တရမဒ္ဓါနန္တိ၊ ကား။ အပ္ပကံ၊ အနည်းငယ်သော။ ကာလံ၊ ကာလပတ်လုံး။
နဝရဟာကာရေတီတိ၊ ကား။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တိ၊ အားထုတ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သော။ ပုဗ္ဗေန၊ ရှေးကာလမှ။ အပရံ၊ နောက်ကာလ၌။ အလဒ္ဓဝိသေသဿ၊ မရအပ်သေးသော အထူးရှိသော ယောဂီအား။ ဝါ၊ အထူးကိုမရသေးသောယောဂီအား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အဒ္ဓါနဝသေန၊ အားဖြင့်။ အာဒိတော၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်သော။ တယော၊ ကုန်သော။ အကာရာ၊ တို့၎င်း။ (ပါမောဇ္ဇဝသေနာတိ-တွင် ဣတိ-၌စပ်) တေ စ ခေါ၊ ထိုသုံးပါးသော အခြင်းအရာတို့သည်လည်း။ (ပါဌသေသ ဟောန္တိ-၌စပ်) ဧကစ္စော၊ အချို့သောယောဂီသည်။ အဿာသံ၊ ကို။ (သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သလ္လက္ခေတိ၊ မှတ်၏။) ဧကစ္စော၊ သည်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို။ (သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သလ္လက္ခေတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣမေသံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ ဤသုံးဦးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ အဿာသတိပိ ပဿာသတိပီတိ၊ ဟူ၍။ ဧကစ္စံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဝစနံ၊ ဆိုသောစကားသည်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ နိရန္တရံ၊ အခြားမရှိဘဲ တစပ်တည်း။ ပဝတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်ခြင်းကိုပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဆန္ဒဝသေန၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ တယော၊ သုံးပါးသော အခြင်း အရာတို့၎င်း။ ပါမောဇ္ဇဝသေန၊ ဖြင့်။ တထာ၊ တူ။ တယော၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေဟိ နဝဟာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤကိုးပါးသော အခြင်းအရာတို့တွင်။ ဧကဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ တဦးသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ တယော ဧဝ အာကာရာ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ကာမံလဗ္ဘန္တိ၊ အကယ်၍ကား ရအပ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တန္တိဝသေန၊ ဒေသနာအစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံသောအခြင်းအရာတို့၏။ ပါဠိအာရုဠှတ္ထာ စ၊ ပါဠိ၌ တင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တေသံ၊ ထိုအလုံးစုံတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပရိကမ္မဿ၊ ကို။ ကတ္တဗ္ဗတ္တာ စ၊ ကြောင့်၎င်း။ တတြာယံ ဘိက္ခု နဝဟာကာရေဟီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ ပဇာနတောတိ၊ ကား။ ဧဝံ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အဿာသပဿာသေ၊ တို့ကို။ ပဇာနတော၊ သိသော ယောဂီအား။ တတ္ထ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့၌။ မနသိကာရံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသောယောဂီအား။ ဧကေနာကာရေနာတိ၊ ကား။ ဒီဃံ အဿာသာဒီသု၊ ကုန်သော။ စတူသု၊ ကုန်သော။ အာကာရေသု၊ တို့တွင်။ ဧကေန၊ တခုသော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ နဝသု၊ တို့တွင်။ ဝါ၊ ကား။ တီသု၊ တို့တွင်။ ဧကေန၊ သော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဒီဃော။ပ။ ဘိက္ခုနောတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။
[ဒီဃော၊ ရှည်သော အဿာသော စ၊ အဿာသ၎င်း။ ရဿော၊ တိုသော။ အဿာသော စ၊ ၎င်း။ တာဒိသော၊ ထိုအဿာသကဲ့သို့ ရှည်သောတိုသော။ ပဿာသောပိစ၊ ၎င်း။ (ဣတိ၊ သို့။) စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ဝဏ္ဏာ၊ အခြင်းအရာတို့သည်။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ နာသိကဂ္ဂေဝ-နာသိကဂ္ဂေ ဝါ၊ နှာသီးဖျား၌ သော်၎င်း။ (ဥတ္တရောဋ္ဌေဝါ၊ အထက်နှုတ်ခမ်း၌ သော်၎င်း။) ဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။]
အယံ ဘာဝနာ၊ သည်။ အဿာသာပဿာသကာယာနုပဿနာ၊ အဿာသပဿာသဟူသော ကိုယ်ကို အဖန်တလဲလဲရှုသော အနုပဿနာတည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ကာယနုပဿနာတိသပဋ္ဌာန ဘာဝနာ သမ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ပါဠိဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ တေ နဝ အာကာရေ စ၊ တို့ကို၎င်း။ ဘာဝနာဝိဓိံ စ၊ ဘဝနာ အစီအရင်ကို၎င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာဟာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ပြီး။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကထံ ပဇာနာတီတိ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပဇာနနဝိဓိံ၊ ဘိခြင်းအစီအရင်ကို။ ကထေတုကမျတာယ၊ ဖြင့်။ ပုစ္ဆတိ၊ မေး၏။ ဒီဃံ အဿသန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တလက္ခဏံ၊ သော။ ဒီဃံ၊ သော။ အဿာသံ၊ ကို။ အဒ္ဓါသင်္ခါတေတိ၊ ကား။ အဒ္ဓါနန္တိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့။ ဂတေ၊ ရောက်သော။ ဒီဃေ၊ သော။ ကာလေ၊ ၌။ ဒီဃံ ခဏံ၊ ရှည်သော ခဏပတ်လုံး။ ဝါ၊ ရှည်သောခဏ၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ သင်္ခါတ-သဒ္ဒေါ၊ ထေယျသင်္ခါတန္တိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ကောဋ္ဌာသပရိယာယော၊ ကောဋ္ဌာသ၏ ပရိယာယ် တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဒ္ဓါနသင်္ခါတေတိ၊ ကား။ အဒ္ဓါနကောဋ္ဌာသေ၊ ရှည်သောအဓွန့်အဖို့၌။ ဒေသဘာဂေ၊ အရပ်အဖို့၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဆန္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ ပုဗ္ဗေနာပရံ၊ ရှေးကာလမှ နောက်ကာလ၌။ ဝိသေသံ၊ ကို။ အာဝဟန္တိယာ၊ ဆောင်လတ်သော်။ လဒ္ဓဿာဒတ္တာ၊ ရအပ်သော သာယာဖွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုဘာဝနာ၌။ သာတိသယော၊ ဖြစ်သော။ ကတ္တု ကာမတာလက္ခဏော၊ ပြုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်လျှင် လက္ခဏာရှိသော။ ကုသလစ္ဆန္ဒော၊ ထိုအခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်သော ဆန္ဒ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တဿ၊ အားထုတ်သည်ဖြစ်၍။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဝုဒ္ဓိံ၊ သို့။ ဖာတိံ၊ သို့။ ဝမေန္တဿ၊ ရောက်စေသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ တတော သုခမတရန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တဆန္ဒပဝတ္တိယာ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဆန္ဒ၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ပုရိမတော၊ ရှေးဖြစ်ဟောင်း။ အဿာသပဿ သတို့ထက်။ သုခုမတရံ၊ သာ၍သိမ်မွေ့သော။ ဟိ၊ မှန်။ ဘာဝနာဗလေန၊ ဖြင့်။ ကာယဿ၊ ၏။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဒဒရထပရိဠာဟတာယ၊ ငြိမ်းအေးပြီးသော ပူပန်ခြင်း ပူလောင်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဿာသပဿာသာ၊ တို့သည်။ သုခမတရာ၊ သာ၍သိမ်မွေ့ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါမောဇ္ဇံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ အဿာသပဿာသနံ၊ တို့၏။ သုခုမတရဘာဝေန၊ သာ၍ သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အာရမ္မဏဿ၊ ၏။ သန္တတရတာယ စ၊ အထူးသဖြင့် ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဝီထိပဋိပန္နတာယ စ၊ လမ်းရိုးလမ်းမှန်ကိုသွားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဘာဝနာစိတ္တသဟဂတော၊ ဘာဝနာစိတ်နှင့်တကွဖြစ်သော။ ပမောဒေါ၊ ဒ-ဟူသော။ ခုဒ္ဒိကာဒိဘေဒါ၊ ကာ စသည်အပြားရှိသော။ တရုဏပီတိ၊ နုသောပီတိသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ စိတ္တံဝိဝတ္တတီတိ၊ ကား။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ အဿသပဿာသနံ၊ တို့၏။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ သုခုမတရဘာဝပ္ပတ္တိယ၊ သာ၍သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ အနုပဋ္ဌဟနေ၊ မထင် လတ်သော်။ ဝါ၊ မထင်ခြင်းကြောင့်။ ဝိစေတဗ္ဗာကာရပ္ပတ္တေတိ၊ စူးစမ်းရှာဖွေအပ်သော အခြင်းအရာ သို့ ရောက်ကုန်သော။ တေဟိ၊ ထိုဝင်သက် ထွက်သက်တို့မှ။ (သီမူနှင့် အညီ ဤပုဒ်ရှိသင့်၏) စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိနိဝတ္တတိ၊ နစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ အချို့သော ဆရာတို့က ဆိုကုန်၏။ ပန၊ အသင့်အမှန်အား ဖြင့်သော်ကား။ ဘာဝနာဗလေန၊ ဘာဝနာ၏ အားအစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အဿာသပဿာသေသု၊ တို့သည်။ သုခုမတရဘာဝပ္ပတ္တေသု၊ အထူးသဖြင့် သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်လတ်သော်။ တတ္ထ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့၌။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ၊ သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ သော်။ ပကတိအဿစကဿာသတော၊ ပကတိဖြစ်သော ဝင်သက် ထွက်သက်မှ။ စိတ္တံ၊ သည်။ နိဝတ္တတိ၊ ၏။ ဥပေက္ခာ သဏ္ဌာတီတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ပဋိဘာဂေနိမိတ္တေ၊ ၌။ ဥပစာရပ္ပနာဘေဒေ၊ ဥပစာရအပ္ပနာအပြား ရှိသော။ သမာဓိမို၊ သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ သော်။ ပုန၊ တဖန်။ စျာနနိဗ္ဗတ္တနတ္ထံ၊ စျာန်ကိုဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဗျာပါရာဘာဝတော၊ ကြောင့်ကြပြုခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဇ္ဈုပေက္ခနံ၊ လျစ်လျူရှုခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ (၎င်း ဣတိ-ပိုဟန်ရှိသည်) ပန၊ ဆက်။ သာ အယံ ဥပေက္ခာ၊ ကို။ တတြမဇ္ဈုတ္တုပေက္ခာတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ဣမေဟိ နဝဟိ အကာရေဟီတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ နဝဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမေဟိ ပကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။ (ဤ၌ပဝတ္တာ-ပုဒ်ထည့်၍စပ်ရန်ပြသည်) ဒီဃံ အဿာသပဿာသ ကာယောတိ၊ ကား။ ဒီဃာကာရာ၊ ရှည်သောအခြင်းအရာရှိကုန်သော။ အဿသပဿာသာ၊ တို့သည်။ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာပိ၊ အမှုန့်အမှုန်ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ သမူဟဋ္ဌေန၊ အပေါင်း ဟူသော အနက်ကြောင့်။ ကာယော၊ မည်၏။ အဿာသပဿာသေ၊ တို့ကို။ နိဿယေ၊ ၍။ ဥပ္ပန္နနိမိတ္တမ္ပိ၊ ဖြစ်ပေါ်သော ပဋိဘာဂနိမိတ်ကိုလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဒေသနာ၌။ အဿသပဿသသမညမေဝ၊ အဿာသပဿသဟူသော အမည်ရှိ၏ ဟူ၍သာလျှင်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပဋ္ဌာနံ သတီတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏံ၊ သိုပ။ ဥပဂန္တွာ၊ ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတိ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌာနံ နာမ၊ မည်၏။
အနုပဿနာ ဉာဏန္တိ၊ ကား။ သမထဝသေန၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တဿ၊ ကို။ အနုပဿနာ စ၊ အဖန်ဖန်ရှုခြင်းသည်၎င်း။ ဝိပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ (အနုပဿနာ-၌စပ်) အဿာသပဿသေ စ၊ တို့ကို ၎င်း။ တန္နိဿယံ၊ ထို အဿာသပဿသတို့၏ မှီရာဖြစ်သော။ ကာယံ စ၊ ကိုယ်ကို၎င်း။ ရူပန္တိ၊ ရုပ်ဟူ၍၎င်း။ (ဝဝတ္ထပေတွာ-၌စပ်) စိတ္တံ စ၊ ကို၎င်း။ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မေ စ၊ ထိုစိတ်နှင့်ယှဉ်သော တရားတို့ကို၎င်း။ အရူပန္တိ စ၊ နာမ်ဟူ၍၎င်း။ ဝဝတ္ထပေတွာ၊ ပိုင်းခြား၍။ နာမရူပဿ၊ ကို။ အနုပဿနာ စ၊ သည်၎င်း။ ဉာဏံ၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်စသည်တို့၌။ ယထာဘူတာဝဗောဓော၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာထိုးထွင်း၍ သိခြင်းပင်တည်း။ ကာယော ဥပဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ သောကာယော၊ သည်။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်၍။ သတိ၊ သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤကာယ၌။ တိဋ္ဌတိ၊ တည်တတ် ၏။ ဣတိ၊ တည်ရာဖြစ်သောကြောင့်။ ဥပဋ္ဌာနံ နာမ၊ မည်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဒေသနာ၌။ ကာယော ဥပဋ္ဌာနန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဣတရကာယဿာပိ၊ ဤအဿသပဿာသကာယမှတပါးသော ကာယကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယထာဝုတ္တသမ္ပသနစာရ ဿာပိ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော သုံးသပ်မှု၏ ကျက်စားရာဖြစ်သော ရူပကာယ၏လည်း။ ဝါ၊ ကိုလည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဣစ္ဆိတတ္တာ၊ အလိုရှိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ နော သတီတိ၊ ကား။ သော ကာယော၊ သည်။ သတိ နာမ၊ သတိမည်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သတိ၊ သည်။ သရဏဋ္ဌေန စ၊ အောက်မေ့ခြင်း-အမှတ်ရခြင်းအနက်ကြောင့်၎င်း။ ဥပတိဋ္ဌနဋ္ဌေန စ၊ သတိလည်းမည်၏။ တာယ သတိယာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာယ၊ သော။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ တေနဉာဏေနာတိ၊ ကား။ တံ အဿသပဿာသကာယဉ္စေဝ၊ ကို၎င်း။ တန္နိဿယရူပကာယဉ္စ၊ ထို အဿာသပဿသကာယဉ္စေဝ၊ ကို၎င်း။ တန္နိဿယရူပကာယဉ္စ၊ အဿာသပဿသကာယ၏ မှီရာဖြစ်သော ရူပကာယကို၎င်း။ အနုပဿတီတိ၊ ကား။ စျာနသမ္ပယုတ္တဉာဏေန စေဝ၊ စျာန်နှင့်ယှဉ်သော ဉာဏ်ဖြင့်၎င်း။ ဝိပဿနာဉာဏေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ၊ ပဿတိ၊ ရှု၏။ တေန ဝုစ္စတိ။ပ။ ဘာဝနာတိ၊ ကား။ တေန အနုပဿနေန၊ ထိုထိုအဖန်ဖန်ရှုခြင်းကြောင့်။ ယထာဝုတ္တေ၊ သော။ ကာယေ၊ ၌။ အယံ၊ ဤဘာဝနာကို။ ကာယာနု။ပ။ဘာဝနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
ဣဒံ၊ ဤသို့သောအနက်အဓိပ္ပါယ်သည်။ ဝါ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဝါ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တေ၊ သော။ အဿာသပဿသကာယေ စ၊ ၌၎င်း။ တဿ၊ ထို အဿာသပဿသကာယ၏။ နိဿယဘူတေ၊ သော။ ကရဇကာယေ စ၊ ၌၎င်း။ ကာယေဿဝ၊ ရုပ်အပေါင်းကာယကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ ရုပ်အပေါင်းကာယဟူ၍သာလျှင်။ ယာ အယံ အနုပဿနာ၊ အကြင်ရှုခြင်းသည်။ ဝါ၊ ရှုသောဉာဏ်သည်။ အနုဒကဘူတာယ၊ ရေမဟုတ်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ မရီစီယာ၊ တံလှပ်၌။ ဥဒကာနုပဿနာ ဝိယ၊ ရေဟုရှုခြင်းကဲ့သို့။ အနိစ္စာဒိနုပဿနာ၊ နိစ္စစသည်၏ အဖြစ်ကို ရှုခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဉာဏ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အနိစ္စဒုက္ခာနတ္တာသုဘဘာဝေဿဝ၊ အသုဘ၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ အနုပဿနာ၊ အဖန်ဖန်ရှုခြင်းသည်။ ဝါ၊ ရှုသောဉာဏ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ သာ၊ ထိုအဖန်ဖန်ရှုခြင်းသည်။ ကာယာနုပဿနာ၊ မည်၏။) အထ ဝါ၊ ကား။ ကာယေ၊ ၌။ အဟန္တိ၊ ဝါ၊ ငါဟူ၍၎င်း။ မမန္တိ ဝါ၊ ငါ၏ဥစ္စာဟူ၍၎င်း။ ဣတ္ထီတိ ဝါ၊ မိန်းမဟူ၍၎င်း။ ပုရိသောတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဂဟေတဗ္ဗဿ၊ သော။ ကဿစိ၊ တစုံတခု၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ တာဒိသံ၊ ထိုသို့သဘောရှိ သော အဟံ မမ စသည်ကို။ အနနုပဿိတွာ၊ မရှုမူ၍။ ကာယမတ္တေဿဝ၊ ရုပ်အပေါင်း (ကာယ) မျှကို သာလျှင်။ အနုပဿနာ၊ အဖန်ဖန်ရှုခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဉာဏ်သည်။ ကာယာနုပဿနာ၊ မည်၏။ တာယ ကာယာနုပဿနာယ၊ နှင့်။ သမ္ပယုတ္တာ၊ သော။ သတိယေဝ၊ ပင်လျှင်။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ကပ်၍တည်သည် တည်း။ သတိပဋ္ဌာနံ၊ သတိသည်ပင်လျှင် ကပ်၍တည်သောတရား။ ဝါ၊ ကပ်၍တည်သော။ သတိ၊ တဿ၊ ထိုသတိပဋ္ဌာန်ကို။ ဘာဝနာ ဝဍ္ဎနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။)
ဧသ နယောတိ၊ ကာ။ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (အတိသတိ-၌စပ်) နဝဟိ အာကာရေဟီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တဝိဓိံ၊ ကို။ ရဿ-ပဒေ၊ ရဿ-ဟူသော ပုဒ်၌။ အတိဒိသတိ၊ ညွှန်း၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ယထာဒဿိတေ၊ အကြင်အကြင်ပြဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ကထံ ဒီဃံ အဿသန္တောအာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဂတေ၊ လာသော။ ဧတသ္မိံပါဠိနယေ၊ ဤပါဠိနည်း၌။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ရဿ-ပဒဝသေန၊ ဖြင့်။ အာဂတေ၊ သော။ ဣမသ္မိံ ပါဠိနယေ၊ ၌။
အယန္တိ၊ ကား။ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ ဝါ၊ ကို။ အဒ္ဓါဝသေနာတိ၊ ကား။ ဒီဃကာလဝသေ၊ ရှည်သော ကာလ၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဣတ္တရဝသေနာတိ၊ ကား။ ပရိတ္တကာလဝသေန၊ တိုသောကာလ၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ ဣမေဟိ အာကာရေဟိ၊ ကား။ ဣမေဟိ နဝဟိ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။
တာဒိသောတိ၊ ကား။ ဒီဃော စ၊ ရှည်သည်လည်းဖြစ်သော။ ရဿောစ၊ တိုသည်လည်းဖြစ်သော။ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာတိ၊ ကား။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ အာကာရာ၊ တို့သည်။ တေ စ၊ ထိုအခြင်းအရာတို့ သည်လည်း။ ဒီဃာဒယော-ဧဝ၊ ဒီဃစသည်တို့သည်သာလျှင်တည်း။ နာသိကဂ္ဂေ ဝ ဘိက္ခုနောတိ၊ ဟူ၍။ ဂါထာဗန္ဓသုခတ္ထံ၊ ဂါထာဖွဲ့ခြင်း၌ ချမ်းသာလွယ်ကူစေခြင်းအကျိုးငှာ။ ရဿံကတွာ၊ ရဿပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နာသိကဂ္ဂေ ဝါတိ၊ ဝါ-ဟူသော ပါဌ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနိယမတ္ထော၊ မမြဲခြင်း ကိန်းသေမမှန်ခြင်း အနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဥတ္တရောဋ္ဌံ၊ အထက်နှုတ်ခမ်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။
၂၂၀။ သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီတိ၊ ကား။ သဗ္ဗဿ၊ သော။ ကာယဿ၊ အဿာသကာယကို။ ပဋိ ပဋိ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ဝေဒနသီလော ဇာနနသီလော၊ သိလေ့ရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတဿ၊ ဤယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ တဿ၊ ထိုအလုံးစုံသော အာဿသကာယကို။ ပဋိ ပဋိ၊ အသီးအသီး။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဝေဒေါ၊ သိခြင်းသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ တံ၊ ထိုအလုံးစုံသော အဿာသ ကာယ ကို။ ပဋိ ပဋိ၊ အသီးအသီး။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဝေဒမာနော၊ သိတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုဝါတို့၌။ သဗ္ဗဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ အဿာသာဒိကာယဿ၊ အဿသအစရှိသော ကာယ ကို။ အနဝသေသပရိယာဒါနေန၊ အကြွင်းမဲ့ သိမ်းယူခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေပိ၊ ပြီးသော်လည်း။ အနေကကလာပသမုဒါယဘာဝတော၊ များစွာသော ကလာပ်တို့၏ အပေါင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုအဿသ အစရှိသော ကာယ၏။ သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ဘာဂါနံ၊ အဖို့တို့ကို။ သံဝေဒနဒဿနတ္ထံ၊ ကောင်းစွာသိခြင်းကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ပဋိ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏံ၊ ပဋိ-သဒ္ဓါကိုယူခြင်းဆိုခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုသို့အသီးအသီးသိခြင်း၌။ သက္ကစ္စကာရီဘာဝနဒဿနတ္ထံ၊ ရိုသေစွာပြုလေ့ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ သံ-သဒ္ဒဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သကလဿတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဿာသပဿာသေသု၊ တို့၌။ ယောဂိနော၊ ၏။ ပဋိပတ္တိဝိဓာနေ၊ ကျင့်ခြင်းအစီအရင်သည်။ သမာနေပိ၊ တူငြားသော်လည်း။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သက္ကစ္စံယေဝ၊ လျှင်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဒေသနာ၊ ကို။ (ဘဂဝတာ၊ သည်။) ကတာ ယထာ၊ ပြုတော်မူအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ တမေဝတ္ထံ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒီပေတုံ၊ ငှာ။ (ကတာ-၌စပ်) အတ္ထဿ၊ ၏။ သမာနတာယ၊ တူသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ သကလဿာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဒဒွယဿ၊ ပုဒ်နှစ်ခုတို့၏ အပေါင်း။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ အနက်အဖွင့်ကို။ (အာစရိယေန၊ သည်။) ကတာ၊ ဝိဘူတံ၊ ထင်ရှားသည်ကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဝိဘာဝေန္တော၊ ထင်ရှားစေလျက်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပါကဋိကရဏံ၊ ထင်စွာပြုခြင်းဟူသော။ ဝိဘာဝနံ၊ ထင်ရှားစေခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ တတ္ထ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့၌။ အသမ္မုယှနံ၊ မတွေမဝေသိခြင်းသည်။ ဉာဏေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ နေသံ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့ကို။ ပဝတ္တနေန၊ ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်။ ဟေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဧဝံ ဝိဒိတံ ကရောန္တောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဉာဏှသမ္ပယုတ္တစိတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အဿသပဿာသေ၊ တို့ကို။ ပဝတ္တေတိ၊ ဖြစ်စေ၏။ ဝိပ္ပယုတ္တစိတ္တေန၊ ဖြင့်။ န (ပဝတ္တေတိ)၊ ဖြစ်စေသည်မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧဝံဘူတော၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော ယောဂီကို။ ဝါ၊ ဤသို့ ဉာဏသမ္ပယုတ်စိတ်ဖြင့်သာလျှင် အဿာသပဿာသတို့ကို ဖြစ်စေသော ယောဂီကို။ သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒီ၊ အလုံးစုံသော အဿသပဿသကာယကို အသီးအသီးကောင်းစွာသိသည်ဖြစ်၍။ အဿသိဿာမိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ သိက္ခတီတိ၊ ကျင့်သူဟူ၍။ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ၊ တို့သည်။ ဝုစ္စတိ၊ မိန့်ဆိုတော်မူအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဝိသဋေတိ၊ ကား။ အနေကကလာပတာယ၊ များစွာသော ကလာပ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဘာဝေန၊ အမှုန့်အမှုန်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိသဋေ၊ ပြန့်သော။ သတိယာ စ၊ ၏၎င်း။ ဉာဏဿ စ၊ ၏၎င်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ပုဗ္ဗာဘိသင်္ခါရဿ၊ ရှေ့အဖို့၌ ပြုပြင်ခြင်း၏။ ပဝတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်။ အာဒိ၊ အစသည်။ ပါကဋော၊ ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာဒိသေန ဘဝိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ စတုတ္ထပုဂ္ဂလသဒိသေန၊ စတုတ္ထပုဂ္ဂိုလ်နှင့်တူသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ သတိံ စ၊ ကို၎င်း။ ဉာဏဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတွာ၊ ရှေးရှုထင်စေ၍။ ဝါ၊ ရှေးရှုဖြစ်စေ၍။ တီသုပိ ဌာနေသု၊ တို့၌လည်း။ ဉာဏသမ္ပယုတ္တမေဝ၊ သာလျှင်ဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ အလိုတည်း။
ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ သဗ္ဗကာယပဋိသံဝေဒနဝသေနေဝ၊ အလုံးစုံသော အဿာသပဿာသကာယကို အသီးအသီး ကောင်းစွာသိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဃဋတီတိ၊ ကား။ ဥဿာသကာယကို အသီးအသီး ကောင်းစွာသိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဃဋတီတိ၊ ကား။ ဥဿဟတိ၊ အားထုတ်၏။ ဝါယမတီတိ၊ ကား။ ဝါယာမံ ကရောတိ၊ လုံ့လပြု၏။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတိ၊ အာနာပါနဿတိံ၊ ကို။ ဘာဝေန္တဿ၊ ပွားစေသော ယောဂီ၏။ သံဝရောတိ၊ ကား။
သတိ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဝီရိယမ္ပိ၊ သည်လည်း။ (သံဝရော၊ မည်၏။) တာယ သတိယာတိ၊ ကား။ အာနာပါနေ၊ ဝင်သက်ထွက်သက်တို့ကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်သော။ ယာ သတိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တာယ၊ ထိုသတိနှင့်။ (သဒ္ဓိံ-၌စပ်) တေန မနသိကာရေနာတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုဝင်သက် ထွက်သက်တို့၌။ သတိပုဗ္ဗင်္ဂမော၊ သတိရှေ့သွားရှိသော။ ယော သော ဘာဝနာမနသိကာရော၊ အကြင်ဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တေန၊ ထိုဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်း နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အာသေဝတိ၊ မှီဝဲ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤအာနာပါနဿတိအရာ၌။ တဒါသေဝနံ၊ ထိုသိက္ခာသုံးပါးတို့ကို မှီဝဲခြင်းကို။ သိက္ခနန္တိ၊ ကျင့်ခြင်းဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။
ပုရိမနယေတိ၊ ကား။ ပုရိမသ္မိံ၊ ရှေးဖြစ်သော။ ဘာဝနာနယေ၊ ဘာဝနာနည်း၏။ ပဌမဝတ္ထုဒွယေ၊ ပဌမဝတ္ထုနှစ်ခုအပေါင်း၌။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တတ္ထာပိ၊ ထိုပဌမဝတ္ထုနှစ်ခုအပေါင်း၌ လည်း။ အဿာသပဿာသနံ၊ တို့၏။ ယာထာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဒီဃရဿဘာဝါဝဗောဓသဗ္ဘာဝတော၊ ဒီဃရဿ၏အဖြစ်ကို သိခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဉာဏုပ္ပါဒနံ၊ ဉာဏ်ကို ဖြစ်စေခြင်းကို။ ကာမံ လဗ္ဘတေဝ၊ အကယ်၍ကား ရအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုရှည်ခြင်းတိုခြင်း သိခြင်းသည်။ ယထာပဝတ္တနံ၊ ဖြစ်တိုင်းကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုအဿသပဿာသတို့ကို။ ဂဟဏမတ္ထဘာဝတော၊ ယူခြင်းမျှ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဒုက္ကရံ၊ မခဲယဉ်းပေ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုရှေးနည်း နှစ်ပါး၌။ ဝတ္တမာနကာလပ္ပယောဂေါ၊ ပစ္စုပ္ပန်ကာလနှင့် ယှဉ်ခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုတော်မူ အပ်၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤတတိယအစရှိသော ဝတ္ထုသည်ကား။ ဒုက္ကရံ၊ ပြုနိုင်ခဲ၏။ ပုရိသဿ၊ ၏။ ဓုရဓာရယံ၊ သင်ဓုန်းသွား၌။ ဝါ၊ သင်ဓုန်းသွားရှိသောလမ်း၌။ ဂမနသဒိသံ၊ သွားခြင်းနှင့်တူ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤတတိယဝတ္ထုသည် စသည်၌။ သာတိသနေ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်သော။ ပုဗ္ဗာသင်္ခါရေန၊ ရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော ပြုပြင်ခြင်းသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ဝါ၊ သင့်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေတုံ၊ ငှာ။ တတ္ထ ယသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဉာဏုပ္ပါဒနာဒီသူတိ၊ ဟူသောပါဌ်တို့၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကာယသင်္ခါရပဿမ္ဘနပီတိပဋိသံဝေဒနာဒိံ၊ ကာယသင်္ခါရကို ငြိမ်းစေခြင်းပီတိကို ထင်ရှားသိခြင်းစသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကေစိပန၊ တို့သည်ကား။ သံဝရသမာဒါနာနံ၊ စောင့်စည်းခြင်း ဆောက်တည်ခြင်းတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ကာယသင်္ခါရန္တိ၊ ကား။ အဿသပဿာသံ၊ ကို။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုအဿာသပဿာသကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) စိတ္တသမုဋ္ဌာနော၊ ဋ္ဌာန်ရှိသည်။ ဝါ၊ စိတ်ကြောင့်ဖြစ်သည်။ သမာနောပိ၊ သော်လည်း။ ကရဇကာယပ္ပဋိဗဒ္ဗဝုတ္တိတာယ၊ ကရဇကာယနှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထိုကရဇယားဖြင့်။ သင်္ခရီယတိ၊ ပြုပြင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယသင်္ခါရောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပန၊ လိုအပ်သည်မှတပါး မလိုအပ်သည်ကို ဆိုဦးအံ့။ ကာယသင်္ခါရော ဝစီသင်္ခါရောတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာဂတော၊ သော။ စေတနာလက္ခဏော၊ စေတနာလျှင် လက္ခဏာရှိသော။ ဒွါရန္တရုပ္ပတ္တိုယံ၊ ဒွါရတပါး၌ ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ ရှိငြားသော်လည်း။ ယေဘုယျဝုတ္တိယာ စ၊ များသောအားဖြင့်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ တဗ္ဗဟုလဝုတ္တိယာ စ၊ ထိုဒွါရ၌အကြိမ်များစွာဖြစ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ကာယဒွါရေန၊ ဖြင့်။ လက္ခိတော၊ သော။ ယော ကာယသင်္ခါရော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုစေတနာကာယသင်္ခါရကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ နာဓိပ္ပေတော၊ အလိုမရှိအပ်။ ပဿမ္ဘေန္တောတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသောပုဒ်တို့၌။ ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်နောက်၌ ဖြစ်သော။ ပဒံ၊ ပုဒ်သည်။ ပုရိမဿ ပုရိမဿ၊ ရှေးရှေးပုဒ်၏။ အတ္ထဝစနံ၊ အနက်ကိုဖွင့်ဆိုသော ပုဒ်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဿမ္ဘနံ နာမ၊ န မည်သည်။ ဝူပသမနံ၊ ငြိမ်းစေခြင်း ပင်တည်း။ တဉ္စ၊ ထိုငြိမ်းစေခြင်းသည်လည်း။ တထာပယောဂေ၊ သည်။ အသတိ၊ မရှိလတ်သော်။ ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟဿ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာထိုက်သော။ ဩဠာရိကဿ၊ သော။ ကာယသင်္ခါရဿ၊ ၏။ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ၊ ဖြင့်။ အနုပ္ပါဒါနံ၊ မဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တတြာတိ၊ ကား။ ဩဠာရိကံ ကာယသင်္ခါရံ ပဿမ္ဘောန္တေတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ အပရိဂ္ဂဟိတကာလေတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ အနာရဒ္ဓကာလေ၊ စ၍အားမုတ်သေးမီကာလ၌။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ကာယစိတ္တာနမ္ပိ၊ တို့ကိုလည်း။ အပရိဂ္ဂဟိတာကလေ၊ မသိမ်းဆည်မီကာလ၌။ ဟိ၊ မှန်။ နိသီဒတိ။ပ။ပဏိဓာယာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ကာယပရိဂ္ဂဟော စ၊ ကိုယ်ကို သိမ်းဆည်းခြင်း ကို၎င်း။ ပရိမုခံ သတိံ ဥပဋ္ဌပေတွာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တပရိဂ္ဂဟော စ၊ ကို၎င်း။ ဝုတ္ထော၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ကာယောပိ စိတ္တမ္ပိ ပရိဂ္ဂဟိတာဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကာယောတိ၊ ကား။ ကရဇကာယော၊ တည်း။ သဒရထာတိ၊ ကား။ သပရိဠာဟာ၊ ပူပန်ခြင်းရှိကုန်သည်။
နေသံ၊ ထိုကိုယ်နှင့်စိတ်တို့၏။ သာစ သဒရထတာ၊ ထိုပူပန်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ ဂရုဘာဝေန၊ လေးသည်၏အဖြစ်နှင့်။ (အဝိနာဘာဝိနီ) ဝိယ၊ ကင်း၍မဖြစ်သကဲ့သို့။ ဩဠာရိကတာယ၊ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်နှင့်။ အဝိနာဘာဝိနီ၊ ကင်း၍မဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဩဠာရိကာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဗလဝတရာတိ၊ ကား။ သဗလာ၊ အားရှိကုန်သည်။ ထူလာ၊ ကြမ်းတမ်းကုန်သည်။ သန္တာ ဟောန္တီတိ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ သည်။ တာဝ၊ စွာ။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ ဝိက္ခေပါဘာဝေန၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ ဧကဂ္ဂံ၊ တည်ကြည်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ လတ်သော်။ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်သည်။ ဝူပသန္တံ၊ အထူးသဖြင့် ငြိမ်သက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ တံသမုဋ္ဌာနာ၊ ထိုစိတ်ကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာ၊ တို့သည်။ လဟုမုဒုကမ္မညဘာဝပ္ပတ္တာ၊ ပေါ့ပါးသည် ၏ အဖြစ် နူးညံ့သည်၏အဖြစ် အမှု၌ခန့်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ (သန္တာ၊ ကုန်သည်။ ဝူပသန္တာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တဒနုဂုဏတာယ၊ ထိုစိတ္တဇရုပ်အားလျော်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သေသံ၊ သော။ တိသန္တတိရူပံ၊ တိသန္တတိရုပ်သည်။ ဝါ၊ သုံးပါးသော အစဉ်ရုပ်သည်။ (သန္တံ၊ သည်။ ဝူပသန္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိဧဝံ၊ သို့။ စိတ္တေ စ၊ သည်၎င်း။ ကာယေ စ၊ သည်၎င်း။ ဝူပသန္တေ၊ ငြိမ်သက်သည်ဖြစ်၍။ ပဝတ္တမာနေ၊ သော်။ တန္နိဿိတာ၊ ထိုစိတ်နှင့်ကိုယ်ကိုမှီကုန်သော။ အဿာသပဿာသာ၊ တို့သည်။ သန္တသဘာဝါ၊ ငြိမ်သက်သောသဘောရှိကုန်သည်။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ သုခုမတရသုခုမတမာ၊ သာ၍သိမ်မွေ့ကုန်အထူးသဖြင့် သာ၍သိမ်မွေ့ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယဒါ ပနဿ ကာယောပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အာဘုဇနံ၊ စ၍နှလုံးသွင်းခြင်း။ အာဘောဂေါ၊ စ၍နှလုံးသွင်းခြင်း။ ပဿမ္ဘေမိ၊ ငြိမ်းစေအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ပဌမာဝဇ္ဇနာ၊ ရှေးဦးစွာနှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ သမ္မာ၊ စွာ။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ အာဟရဏံ၊ ဆောင်ခြင်းသည်း။ သမန္နာဟာရော၊ မည်၏။ တသ္မိံယေဝ အတ္ထေ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အနက်၌သာ လျှင်။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ပဝတ္တအာဝဇ္ဇန၊ ဖြစ်သောနှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ တေဿဝ အတ္ထဿ၊ ကိုသာလျှင်။ မနသိ၊ ၌။ ကရဏံ၊ ပြုခြင်းသည်။ စိတ္တေ၊ ၌။ ဌပနံ၊ ထားခြင်းသည်။ မနသိကာရော၊ မည်၏။ ဝီမံသာ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏာ၊ မည်၏။
သာရဒ္ဓေတိ၊ ကား။ သဒရထေ၊ ပူပန်ခြင်းရှိလတ်သော်။ သပရိဠာဟေ၊ ပူလောင်ခြင်းရှိလတ်သော်။ အဓိမတ္တန္တိ၊ ယား။ ဗလဝံ၊ အားရှိသည်။ ဩဠာရိကံ၊ သည်။ (ဟုတွာ ပဝတ္တတိ) လိင်္ဂဝိပလ္လာသေန၊ လိင်ပြန်သဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှိန်။ ကာယသင်္ခါရော၊ သည်။ ဣတိ၊ ဤသို့သောပုလ္လိင်ကတ္တားကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤအဓိမတ္တံ-ဟူသောပုဒ်သည်။ အဓိမတ္တံ၊ အလွန်အကဲ။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကိရိယာဝိသေသနံ၊ ကိရိယာကိုအထူးပြုသောပုဒ်တည်း။ သုခုမန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ကာယမှီတိ ဧတ္ထ၊ ၌။ စိတ္တေ စ၊ သည်လည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ စပ်အပ်၏။
၂၂၁။ ပဌမဇ္ဈာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ကရိယမာနံ၊ ပြုအပ်သော။ ဒုတိယဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ နာနာဝဇ္ဇနံ၊ အသီးသီးသော အာဝဇ္ဇန်းရှိသော။ ဝါ၊ ထူးခြားကွဲပြားသော အာဝဇ္ဇန်းရှိသော။ ပရိကမ္မံ၊ ပရိကံ သည်။ ပဌမဇ္ဈာနံဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဒူရသမဿာရိတပဋိပက္ခံ၊ ဝေးစွာဖယ်ရှားအပ်ပြီးသော ဆန့်ကျင်ဖက်ရှိ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ တံသမုဋ္ဌာနော၊ ထိုပရိကံကြောင့်ဖြစ်သော။ ကာယသင်္ခါရော၊ ကို။ ပဌမဇ္ဈာနေ စ။ပ။ဩဠာရိကောတိ၊ ဟူ၍။ သဒိတော၊ တူသည်ကို။ (ကတွာ၊ ၍။) ဝုတ္တော၊ ၏။ သေသူပစာရဒွယေပိ၊ ကြွင်းသောဥပစာနှစ်ခုအပေါင်း၌လည်း။ ဧသနယော၊ ပင်တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနံ၊ စသည်တို့ကို။ အဓိဂမာယ၊ ရခြင်းငှာ။ ပဋိပဇ္ဇာတော၊ သော။ ဒုက္ခာပဋိပဒါဒိဝသေန၊ ဒုက္ခာပဋိပဒါ-စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ကိလမတော၊ ပင်ပန်းသော။ ယောဂိနော၊ အား။ ကာယကိလမထစိတ္တူပဃာတာဒိဝသေန စ၊ ကိုယ်၏ပင်ပန်းခြင်း စိတ်၏ထိခိုက်ဆင်းရဲခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဝိတက္ကာဒိသင်္ခေါတေန စ၊ ဝိဘက်စသည်တို့၏ ချောက်ချားခြင်းဖြင့်၎င်း။ စိတ္တပ္ပဝတ္တိယာ၊ စိတ်၏ဖြစ်ခြင်း၏။ သပရိဖန္ဒတာယ၊ တုန်လှုပ်ခြင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒိဥပစာရေသု၊ တို့၌။ ကာယသင်္ခါရဿ၊ ၏။ ဩဠာရိကတာ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အတိသုခုမောတိ၊ ကား။ အညတ္ထ၊ တပါးသော အောက်စျာန်နှင့် ဥပစာတို့၌။ လဗ္ဘမာနော၊ သော။ ကာယသင်္ခါရော၊ သည်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ၊ ၌။ အတိက္ကန္တသုခုမော၊ သိမ်မွေ့သည်ကို ကျော်လွန်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဿ၊ ထိုကာယသင်္ခါရ၏။ သုခုမဘာဝေါပိ၊ သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ် သည်သော်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစတုတ္ထစျာန်၌။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဩဠာရိကတာ၊ သည်။ ကုတော (အတ္ထိ)၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အပ္ပဝတ္တနတော၊ လုံးဝမဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အပ္ပဝတ္တိမေဝ ပါပုဏာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
လာဘိဿ၊ စျာန်လေးပါးကိုရသည်။ သတော၊ ဖြင့်။ ဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အနုပုဗ္ဗ။ပ။ဝေလံ၊ အစဉ် အတိုင်း သမာပတ်တို့ကို ဝင်စားသော အခါကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။) ဝါ၊ ကား။ ဧကာသနေနေဝ၊ တထိုင် တည်းဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ တို့ကို။ ပဋိလာတံ၊ ရခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ မဇ္ဈိမဘာဏကာ၊ တို့သည်။ ဟေဋ္ဌိမဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနတော၊ အောက်အောက်စျာန်ထက်။ ဥပရူပရိစျာန်နူပစာရေပိ၊ အထက်အထက်စျာန်၏ ဥပစာ၌လည်း။ သုခုမတရံ၊ ကို။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ဟိ၊ မှန်။ တတ္ထ၊ ထိုသမာပတ်ဝင်စားရာစျာန်ကိုရရာ၌။ သောပစာရာနံ၊ ဥပစာနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ တို့၏။ ဥပရူပရိ၊ အထက်အထက်၌။ ဝါ၊ အဆင့်ဆင့်။ ဝိသေသဝန္တတာ စ၊ ထူးခြားခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ် သည်၎င်း။ သန္တတာ စ၊ ငြိမ်သက်သည်၏အဖြစ်သည်၎င်း။ သမ္ဘဝေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်ဖြစ်နိုင်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧကာဝဇ္ဇနုပစာရံ၊ တူသောအာဝဇ္ဇန်းရှိသော ဥပစာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ရည်၍ဆိုသည်။ (သတိ၊ သော်။) ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တဝါဒေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောဝါဒ နှင့်။ ဣမဿ ဝါဒဿ၊ ဤဒုတိယဝါဒ၏။ အဝိရောဓော၊ မဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဘိန္နဝိသယတ္တာ၊ ကွဲပြားသောအရာရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သဗ္ဗေသညေဝါတိ၊ ကား။ ဥဘယေသမ္ပိ၊ နှစ်ဦးသောဆရာတို့၏လည်း။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် ဤသို့ ဖွင့်ဆိုသနည်းဟူမူကား။) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေ သဗ္ဗေပိ၊ ထိုအလုံးစုံသော ဆရာနှစ်ဦးတို့သည်လည်း။ ဝုစ္စမာနေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ဝိဓိနာ၊ ဖြင့်။ ပဿဒ္ဓိံ၊ ငြိမ်းခြင်းကို။ ဣစ္ဆန္တိယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ (တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့် ဤသို့ဖွင့်ဆိုသတည်း။) အပရိဂ္ဂဟိတကာလေ။ပ။ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကား ကို။ သဒိသသန္တာနတာယ၊ တူသောအစဉ်သန္တာန်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဩဠာရိကာ၊ ကုန်သော။ တေဧဝ အဿာသဒယော၊ တို့သည်သာလျှင်။ သုခုမာ၊ ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်ကုန်။ နေသံ၊ ထိုကာယသင်္ခါရတို့၏။ ပဿမ္ဘနာကာရော ပန၊ ငြိမ်းသော အခြင်းအရာကို ကား။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝုတ္တောယေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ မဟာဘူတပရိဂ္ဂဟေ သုခုမောတိ၊ ဟူသော စကားကို။ စတုဓာတုမုခေန၊ ဓာတ်လေးပါး ဟူသော မုခဖြင့်။ ဝါ၊ ဓာတ်လေးပါးကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝိပဿနာဘိနိဝေသံ၊ ဝိပဿနာကို စ၍နှလုံးသွင်းခြင်း ရှုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ဥပရူပရိ၊ အဆင့်ဆင့်။ ပဏိတဘာဝတော၊ မွန်မြတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သကလရူပပရိဂ္ဂဟေ၊ အလုံးစုံသောရုပ်တို့ကို သိမ်းဆည်းသောအခါ၌။ သုခုမော၊ ၏။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ ရူပါရူပါပရိဂ္ဂဟေ သုခုမောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ လက္ခဏာရမ္မဏိကဝိပဿနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ကာလပသမ္မသနံ၊ သနဉာဏ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနတော၊ နာမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဗလဝဝိပဿနာ၊ မည်၏။ တတော၊ ထိုနိဗ္ဗိဒါနုပဿနာမှ။ ဩရံ၊ အောက်ဖက်၌ ဒုဗ္ဗလဝိပဿနာ၊ မည်၏။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ အပရိဂ္ဂဟိတကာလေတိအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ သမထနာယေ၊ ၌။ ဝုတ္တေန နယေန၊ ဖြင့်။ အပရိဂ္ဂဟိတေ။ပ။ပဋိပ္ပဿမ္ဘတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိပဿနာ နယေပိ၊ ၌လည်း။ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓိ၊ ငြိမ်းခြင်းကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ယှဉ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အဿာတိ၊ ကား။ ဣမဿ “ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရ” န္တိ ပဒဿ၊ ပုဒ်၏။ စောဒနာသောဓနာဟီတိ၊ ကား။ အနုယောဂပရိဟာရေဟိ၊ မေးစစ်ခြင်းဖြေဆိုခြင်းတို့နှင့်။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနာကာရေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။
ကထန္တိ၊ ကား။ ပဿမ္ဘယံ။ပ။သိက္ခတီတိ၊ ဟူ၍။ ယံ ဣဒံ၊ အကြင် ငြိမ်းစေခြင်း ကျင့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကာယသင်္ခါရဿ၊ ကို။ တံ ပဿမ္ဘနံ စ၊ ထိုငြိမ်းစေခြင်းသည်၎င်း။ ယောဂိနော၊ ၏။ တံ သိက္ခနံ စ၊ ထိုကျင့်ခြင်းသည်၎င်း။ ကထံ ကေန ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကထေဘုကမျတာယ၊ ဖြင့်။ ပုစ္ဆိတွာ၊ ပြီး၍။ ကာယသင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ သရူပတော စ၊ သရုပ်အားဖြင့်၎င်း။ ဩဠာရိကသုခုမတော စ၊ မအားဖြင့်၎င်း။ ဝူပသမတော စ၊ ငြိမ်းခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ အနုယောဂ့ရိဟာရတော စ၊ မေးစစ်ခြင်း ဖြေဆိုခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကတမေ ကာယသင်္ခါရာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ပြီ။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကာယိကာတိ၊ ကား။ ရူပကာယေ၊ ၌။ ဘဝါ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ကာယပဋိဗဒ္ဓါတိ၊ ကား။ ကယသန္နိဿိတာ၊ ကိုယ်မှီကုန်၏။ ကာယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ တတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ တေ၊ ထိုဝင်သက်ထွက်သက်တို့ကို။ အကာယသုမဋ္ဌာနာပိ၊ ကိုယ်ကြောင့်ဖြစ်သော တရားမဟုတ်ကုန်သော်လည်း။ ကာယေန၊ ဖြင့်။ သင်္ခါရီယန္တိ၊ ပြုပြင်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယသင်္ခါရာ၊ မည်ကုန်၏။ ပဿမ္ဘေန္တောတိ၊ ကား။ ဩဠာရိကောဠာရိကံ၊ ရုန့်ရင်း ရုန့်ရင်းသော ကာယသင်္ခါရကို။ ပဿမ္ဘောန္တော၊ လျက်။ သေသပဒဒွယံ၊ ကြွင်းသော ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်း သည်။ တေဿဝ၊ ထိုပဿမ္ဘေန္တော-ဟူသော ပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနံ၊ ဝေဝုစ်ပရိယာယ်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဩဠာရိကံ၊ သော။ အဝူပသန္တသဘာဝံ၊ မငြိမ်သက်သော သဘောရှိသော။ ကာယသင်္ခါရံ၊ ကို။
သန္နိသီဒါပေန္တော၊ ကောင်းစွာငြိမ်ဝပ်စေသည်ကို။ ပဿမ္ဘေန္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အနုပ္ပါဒနိရောဓံ၊ တဖန်မဖြစ်ခြင်းဟူသော ချုပ်ခြင်းသို့။ ပါပေန္တော၊ ရောက်စေသည်ကို။ နိရောဓေန္တေတိ၊ ဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။) သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သန္တသဘာဝံ၊ ငြိမ်သက်သော သဘောသို့။ (သန္တဘာဝံ-ပဋိသံ ဋ္ဌ-သင့်၏။ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်သို့-ဟု အနက်ပေး) နယန္တော၊ ဆောင်သည်ကို။ ဝူပသမေန္တောတိ၊ ဟူ၍။ (ဝုစ္စတိ၊ ၏။)
ယထာရူပေဟီတိ၊ ကား။ ယာဒိသေဟိ၊ ကုန်သော။ ကာယသင်္ခါရေဟီတိ၊ ကား။ ဩဠာရိကေဟိ၊ ရုန့်ရင်း သော။ ကာယသင်္ခါရေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ အာနမနာတိ၊ ကား။ အဘိမုခဘာဝေန၊ ရှေးရှုသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကာယဿ၊ ၏။ နမနာ၊ ညွှတ်ခြင်းတည်း။ ဝိနမနာတိ၊ ကား။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ပဿတော၊ နံပါး သို့။ နမနာ၊ တည်း။ သန္နမနာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗတော၊ သိမ်း။ ဝါ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ နမနာ၊ တည်း။ ပဏမနာ-တိ၊ ကား။ ပစ္ဆတော၊ နောက်ဖက်သို့။ နမနာ၊ တည်း။ ဣဉ္ဇနာဒီနိ၊ ဣဉ္ဇနစသည်တို့သည်။ အာနမနာဒီနံ၊ အာနမန စသည်တို့၏။ ဝေဝစနာနိ၊ တို့တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အဓိမတ္တာနိ၊ လွန်ကဲသော။ အဘိမုခံ စလနာဒီနိ၊ ရှေးရှုလှုပ်ရှားခြင်း စသည်တို့သည်။ အာနမနာဒထော၊ န-စသည်တို့မည်ကုန်၏။ မန္ဒာနိ၊ နုံ့ကုန်သော။ (အဘိမုခံ စလနာဒီနိ၊ တို့သည်။) ဣဉ္ဇနာဒယော၊ မည်ကုန်၏။ ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရန္တိ၊ ကား။ တထာရူပံ၊ သော။ အာနမနာဒီနံ၊ တို့၏။ ကာရဏဘူတံ၊ သော။ ဩဠာရိကံ၊ သော။ ကာယသင်္ခါရံ၊ ကို။ ပဿမ္ဘေန္တော၊ လျက်။ ဟိ၊ မှန်။ တသ္မိံ၊ ထိုရုန့်ရင်းသော ကာယသင်္ခါရကို။ ပဿမ္ဘောန္တော၊ လျက်။ ဟိ၊ မှန်။ တသ္မိံ၊ ထိုရုန့်ရင်းသော ကာယသင်္ခါရကို။ ပဿမ္ဘိတေ၊ ငြိမ်းစေအပ်ပြီးကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သန္တံ သုခုမန္တိ၊ ကား။ ယထာရူပေဟိ၊ ကုန်သော။ ကာယဿ၊ ၏။ အပရိပ္ပန္ဒနဟေတူဟိ၊ မတုန်လှုပ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ ကယသင်္ခါရေဟိ၊ သိမ်မွေ့သော ကာယသင်္ခါရတို့ကြောင့်။ အာနမနာဒယော၊ တို့သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ တထာရူပံ၊ သော။ ဒရထာဘာဝတော၊ ပူပန်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သန္တံ၊ သော။ အနောဠာရိကတာယ၊ မရုန့်ရင်း သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုခုမံ၊ သော။ ပဿမ္ဘယံ ကာသင်္ခါရန္တိ၊ ဟူ၍။ သာမညတော၊ အားဖြင့်။ ဧကံ၊ တခုတည်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဩဠာရိကောဠာရိကံ၊ သော။ ကာယသင်္ခါရံ၊ ကို။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘောန္တော၊ လျက်။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ ကာယဿ၊ ၏။ အပရိပ္ပန္ဒဟေတုဘူတေ၊ မတုန်လှုပ်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်ကုန်သော။ သုခုမသုခုမတေရေ၊ သိမ်မွေ့ ကုန်သာ၍ သိမ်မွေ့ကုန်သော ကာယသင်္ခါရတို့ကို။ ဥပ္ပါဒေတွာ၊ ၍။ တေပိ၊ ထိုသိမ်မွေ့ကုန် သာ၍ သိမ်မွေ့ကုန်သော ကာယသင်္ခါရတို့ကိုလည်း။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတွာ၊ ၍။ ပရမသုခုမတရတာယ၊ အလွန်သာ ၍ သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကောဋိပ္ပတ္တံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ယံ ကာယသင်္ခါရံ၊ အကြင် အသိမ်မွေ့ဆုံး ကာယသင်္ခါရကို။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအသိမ်မွေ့ဆုံး ကာယသင်္ခါရကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သန္တံ သုခံ ပဿမ္ဘယံ ကာယသင်္ခါရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဣတီတိအာဒိ၊ ဣတိ-ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ စောဒကဝစနံ၊ စောဒကပုဂ္ဂိုလ်၏ စကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုစောဒကစကားရပ်၌။ ဣတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ပကာရတ္ထေ၊ ၌။ (ပဝတ္တော၊ သော။) နိပါတော၊ တည်း။ ကိရာတိ၊ ကိရ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ အရုစိသူစနေ၊ မနှစ်သက်ခြင်းကို ပြခြင်းအနက်၌။ (ပဝတ္တော၊ သော။ နိပါတော၊ တည်း။) ဧဝံ၊ ဤသို့သောအပြားအားဖြင့်။ ဓာ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ အယံ၊ ဤသို့ဆိုလတံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤ ဣတိ ကိရ-ဟူသော ပါဌ်၌။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ အတိသုခမမ္ပိ၊ အလွန်သိမ်မွေ့ သည်လည်းဖြစ်သော။ ကာယသင်္ခါရံ၊ ကို။ ယဒိ ပဿမ္ဘေတိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ ကား။ (အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။) ဧဝံ သန္တေတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ တယာ၊ သင်ကျမ်းဆရာသည်။ ဝုတ္တာကာရေ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်း အရာကို။ ဝါ၊ သည်။ လဗ္ဘမာနေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝါတူပလဒ္ဓိယာတိ၊ ကား။ ဝါတဿ၊ ကို။ ဥပလဒ္ဓိယာ၊ ရခြင်းကို။ ဝါ၊ ရသောစိတ်ဝိညာဉ်ကို။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ရှိ၏။ အဿာသာဒိဝါတာရမ္မဏဿ၊ အဿာသ-အစရှိသော လေလျှင်ိအာရုံရှိသော။ စိတ္တဿ၊ ကို။ ပဘာဝနာ ဥပ္ပါဒနာ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်။ ပဝတ္တနာ၊ မပြတ်ဖြစ်စေခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (တေ စ-ဟူသော ပါဌ်၌ တေ စေ-ဟု ရှိသော သီဟိုဠ်မူ၌သာလျှင် ယုတ္တရဖြစ်၏) တေ၊ ထိုသိမ်မွေ့သော ကာယသင်္ခါရတို့ကို။ တေန၊ ထိုယောဂီသည်။ ပဿမ္ဘေတဗ္ဗာ၊ ငြိမ်းစေအပ်ကုန်သည်။ စေ (သိယုံ)၊ အကယ်၍ ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ အဿသပဿာသာနဉ္စ ဘာဝနာတိ၊ ကား။ ဩဠာရိကေ၊ ကုန်သော။ အဿသပဿာသေ၊ တို့ကို။ ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတွာ၊ ၍။ သုခုမာနံ၊ ကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုအဿသပဿာသတို့ကို။ ပဘာဝနာ စ၊ ဖြစ်ပွားစေခြင်းသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥဘယေသံ၊ ဩဠာရိကသုခုမအားဖြင့် နှစ်ပါးကုန်သော။ တေသံ၊ ထိုအဿသပဿာသတို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ တေန၊ ဂီသည်။ ပဋိပ္ပဿမ္ဘေတဗ္ဗတော၊ ငြိမ်းစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အာနာပါနဿတိယာတိ၊ ကား။ အာနာပါနာရမ္မဏာယ၊ သော။ သတိယာ စ၊ ကိုလည်း။ ပဝတ္တနံ၊ မပြတ်ဖြစ်စေခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာနာပါနာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ တံသမ္ပယုတ္တဿ၊ ထိုသတိနှင့်ယှဉ်သော။ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ စ၊ ကိုလည်း။ ပဘာဝနာဥပ္ပါဒနာပိ၊ ဖြစ်စေခြင်းသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာရမ္မဏဓမ္မာ၊ အာရုံရှိသော နာမ်တရားတို့သည်။ အာရမ္မဏေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ ကဒါစိ၊ တခါတရံမျှ။ န သမ္ဘဝန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) န စနံ တန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ နန္တိ၊ ကား။
နိပါတမတ္တံ၊ တည်း။ ဝုတ္တဝိဓာနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အစီအရင်ရှိသော။ တံ သမာပတ္တိံ၊ ထိုအာနာပါနသမာပတ်ကို။ ပဏ္ဍိတာ ပညဝန္တော၊ တို့သည်။ န စေဝ သမာပဇ္ဇန္တိပိ၊ ဝင်လည်းမဝင်စားနိုင်ကုန်၏။ ဝါ၊ ဝင်စားနိုင်သည်လည်း မရှိကုန်။ တတော၊ ထိုသမာပတ်မှ။ န ဥဋ္ဌဟန္တိပိ၊ ထလည်းမထနိုင်ကုန်။ ဝါ၊ ထနိုင်သည်လည်း မရှိကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဧဝံ၊ သို့။ စောဒကော၊ စောဒကပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ အဘာဝူပနယနံ၊ မရှိခြင်းသို့ ဆောင်ခြင်း ရောက်စေခြင်းသည်။ ပဿမ္ဘနံ၊ ငြိမ်းစေခြင်းမည်၏။ ဣတိ၊ သို့သော။ အဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ စောဒေတိ၊ ၏။
ပုန၊ တဖန်။ ဣတိ ကိရာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ယထာဝုတ္တာယ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ စောဒနာယ၊ ၏။ ဝိဿဇ္ဇနာ၊ အဖြေတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဝိဿဇ္ဇနာပါဌ်၌။ ကိရာတိ၊ ပုဒ်သည်။ ယဒီတိ ဧတဿ၊ ဤပုဒ်၏။ အတ္ထေ၊ ၌။ (ပဝတ္တော၊ သော။) နီပါတော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားအားဖြင့်။ ကိရ သိက္ခတိ၊ အကယ်၍ ကျင့်ငြားအံ့။ မယာ၊ သည်။ ဝုတ္တာကာရေန၊ အားဖြင့်။ ယဒိ သိက္ခတိ၊ အံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧဝံ သန္တေတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဿမ္ဘနေ၊ ငြိမ်းစေခြင်း သည်။ သတိ၊ သော်။ ပဘာဝနာ ဟောတီတိ၊ ကား။ ဩဠာရိကာ၊ ကုန်သော။ ကာယသင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ ယဒိပိ ပဋိပ္ပဿမ္ဘန္တိ၊ အကယ်၍ ငြိမ်းကုန်စေကာမူ။ သုခုမာ ပန၊ သိမ်မွေ့သော ကာယသင်္ခါရတို့သည် ကား။ အတ္ထေဝ၊ ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ ပရမသုခုမဘာဝပ္ပတ္တဿ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်သော ကာယသင်္ခါရတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ နိမိတ္တုပ္ပတ္တိယာ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ အာနာပါနဿတိယာ စ၊ ကို၎င်း။ အာနာပါနဿတိသမာဓိဿ စ၊ ကို၎င်း။ ပဘာဝနာ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတေဝ၊ ပြည့်စုံသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ယထာ ကထံ ဝိယာတိ၊ ကား။ အားဖြင့်။ ဝုတ္တဝိဓာနံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အစီအရင်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ကထံ ဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ နည်း။ တဒတ္ထသမ္ပဋိပါဒနေ၊ ထိုအနက်ကို ပြီးစေရာ၌။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ဩဓမ္မံ၊ ဥပမာသည်။ အတ္ထိ၊ ရှိပါ၏လော။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဩပမ္မံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သေယျထာပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သေယျထာပီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဩပမ္ပတ္ထေ၊ ၌။ (ပဝတ္တော၊ သော။) နိပါတော၊ တည်း။ ကံသေတိ၊ ကား။ ကံသဘာဇနေ၊ ကြေးခွက်ကို။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တဿ၊ ၏။ တေသံ သဒ္ဒါနံ၊ ထိုအသံတို့၏။ ပဝတ္တာကာရဿ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဒံ၊ ဤနိမိတ္တံ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ သာမိအတ္ထေ၊ ၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ဒုတိယာဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ သုဂ္ဂဟိတတ္တာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဂဟိတတ္တာ၊ ယူအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုမနသိကတတ္တာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ စိတ္တေ၊ ၌။ ဌပိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သူပဓာရိတတ္တာတိ၊ ကား။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဥပဓာရိတတ္တာ သလက္ခိတတ္တာ၊ မှန်သားအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုခုမကာ သဒ္ဒါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ အနုရဝေ၊ နောက်လိုက်အသံတို့ကို။ ဝါ၊ ညည်းသော အသံတို့ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယေ၊ ယင်းနောက်လိုက်အသံတို့ တည်း။ အပ္ပကာ၊ သေးငယ်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ က-သဒ္ဒေါ၊ သုခုမကာ-ပုဒ်၌ ဤက-သဒ္ဒါသည်။ အပ္ပတ္တော၊ အသေးအငယ်ဟူသော အနက်ရှိ၏။ သုခုမိသဒ္ဒနိမိတ္တာရမ္မဏာပီတိ၊ ကား။ သုခုမော၊ သော။ သဒ္ဒေါဝ၊ အသံသည်သာလျှင်။ နိမိတ္တံ၊ တည်း။ သုခုမသဒ္ဒနိမိတ္တံ၊ သိမ်မွေ့သော အသံဟူသော နိမိတ်။ တဒါရမ္မဏတာယပိ၊ ထိုသိမ်မွေ့သောအသံဟူသော နိမိတ်လျှင်အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ တဒါ၊ ၌။ သုခုမာပိ၊ ကုန်သော။ သဒ္ဒါ၊ တို့သည်။ ကာမံ နိရုဒ္ဓါ၊ အကယ်၍ကား ချုပ်ကုန်၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင် ချုပ်ကုန်သော်လည်း။ သဒ္ဒနိမိတ္တဿ၊ အသံ၏ဖြစ်သော အခြင်းအရာဟူသော နိမိတ်၏။ သုဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်။ သုခုမတရသဒ္ဒနိမိတ္တာရမ္မဏဘာဝေနာပိ၊ သာ၍သိမ်မွေ့သောအသံနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ စိတ္တံ၊ သည်။ ပဝတ္ထတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာဒိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တဿ တဿ နိရုဒ္ဓဿ သဒ္ဒဿ၊ ထိုထိုချုပ်လေပြီးသောအသံ၏။ နိမိတ္တံ၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာကို။ အဝိက္ခိတ္တေန၊ သော။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ဥပဓာရေန္တဿ၊ မှတ်သောပုဂ္ဂိုလ် အား။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ ပရိယောသာနေ၊ ၌။ အဘိသုခုမသဒ္ဒနိမိတ္တမ္ပိ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သော အသံနိမိတ်ကိုလည်း။ အရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ စိတ္တံ၊ သည်။ ပဝတ္တတော၊ သာလျှင်တည်း။ ယထာဥပဋ္ဌိတေ၊ ထင်မြဲတိုင်းသော။ တသ္မိံ နိမိတ္တေ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၌။ သမာဓာနသဗ္ဘာဝတော၊ စိတ်ကိုကောင်းစွာ ထားခြင်း၏ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ တည်ကြည်ခြင်း၏ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိက္ခေပ၊ သို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။
ဧဝံ သန္တေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တဿေဝ၊ လျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ နိဂမနဝသေန၊ နိဂုံးအုပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ စကားစသိမ်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနိဂုံးစကား၌။ ယဿ သုတ္တပဒဿ၊ အကြင်သုတ်ပုဒ်၏။ အတ္ထော၊ ကို။ စောဒနာသောဓနာဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တံ၊ ထိုသုတ်ပုဒ်ကို။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ကာယာနုပဿနာသတိပဋ္ဌာနာနိ၊ ကာယ, အနုပဿနာနှင့် သတိပဋ္ဌာန်တို့ကို။ (ကာယနှင့် အနုပဿနာ-ဟူသော နှစ်ပုဒ်ကို သရူပေကသေသနည်းဖြင့် ချေ၍ပြီးသည်) ဝါ၊ ကာယ, အနုပဿနာနှင့် သတိပဋ္ဌာန်တို့ကို။ ဝိဘာဂတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဿမ္ဘယန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ သဗ္ဗံ၊ သည်။ ဝုတ္တနယတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းရှိသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဥတ္တာနမေဝ၊ ပေါ်လွင်ထင်ရှားသည်သာလျှင်တည်း။
၂၂၂။ အာဒိကမ္မိကဿ ကမ္မဋ္ဌာနဝသေနာတိ၊ ဟူသောစကားကို။ သမထကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနံ ပန၊ ကိုမူကား။ ဣတရစတုက္ကေသုပိ၊ ဤမှတပါးသော စတုက္ကတို့၌ လည်း။ လဗ္ဘတေဝ၊ တည်း။ ဧတ္ထာပိ၊ ကား။ ပဌမစတုက္ကေ၊ ၌။ ပဉ္စသန္ဓိကန္တိ၊ ကား။ ပဉ္စပဗ္ဗံ၊ ငါးပိုင်းရှိသော။ ပဉ္စဘာဂံ၊ ငါးဖို့ရှိသော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥဂ္ဂဏှနန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဂန္ထဿ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကျမ်းကို။ ဥဂ္ဂဏှနံ၊ သင်ယူခြင်းသည်။ တဒတ္ထပရိပုစ္ဆာ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းကျမ်း၏အနက်ကို မေးခြင်းသည်။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ ပရိပုစ္ဆာနာ၊ မေးခြင်း မည်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဂန္ထတော စ၊ ကျမ်း (ပါဠိ) အားဖြင့်၎င်း။ အတ္ထတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဏှနံ၊ သည်။ ဥဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းကျမ်းနှင့် အနက်၌။ သံသယပရိပုစ္ဆနာ၊ ယုံမှားဘွယ်အဆစ်အပိုင်းကို မေးခြင်းသည်။ ပရိပုစ္ဆာ၊ မည်၏။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ ဥပဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနံ၊ နိမိတ်၏ ထင်ခြင်းတည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇန္တဿ၊ အား။ ဣဓ၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဧဝံ၊ သို့။ နိမိတ္တံ၊ သည်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပဓာရဏံ၊ မှတ်သားခြင်း တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ စျာနံ၊ သည်။ အပ္ပေတိ၊ ဖြစ်၏။ (တနည်း) စျာနံ၊ သို့။ အပ္ပေတိ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ တထာ၊ ထို့အတူမှတ်သားခြင်းသည်။ ကမ္မဋ္ဌာနပ္ပနာ၊ နာမည်၏။ ဝါ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၏ ရောက်ခြင်းမည်၏။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ လက္ခဏန္တိ၊ ကား။ ဂဏနာနုဗန္ဓနာဖုသနာနံ၊ ရေတွက်ခြင်း, အစဉ်လိုက်ခြင်း, ထိခြင်းတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ ဥဿုက္ကာပေတွာ၊ အားထုတ်စေ၍။ ဝါ၊ အဆင့်ဆင့်တက်စေ၍။ (ဥဿက္ကာ ပေတွာ-ဟု ရှိသင့်၏။) ဌာပနာယ၊ ထားခြင်း၏။ ဝါ၊ အပ္ပနာ ၏။ သမ္ပတ္တိ၊ ပြည့်စုံခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ တတော ပရမ္ပိ၊ ထိုအပ္ပနာမှ နောက်၌လည်း။ သလ္လက္ခဏာဒိဝသေန၊ ဝိပဿနာစသည်တို့ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မတ္ထကပ္ပတ္တိ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ကမ္မဋ္ဌာနသဘာဝဿ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၏ သဘောကို။ သလ္လက္ခဏံ၊ ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနသဘာဝူပဓာရဏန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဩဓိသော၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဏှနတော၊ သင်ယူခြင်းကြောင့်။ အတ္တနာပိ၊ မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ န ကိလမတိ၊ မပင်ပန်း။ တတော ဧဝ၊ သာလျှင်။ အာစရိယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ န ဝိဟေသေတိ၊ မညှဉ်းဆဲ။ ဝါ၊ ညှင်းဆဲသည် မမည်။ ဝါ၊ ညှဉ်းဆဲရာမရောက်။ (ဓမ္မာဓိကရဏမ္ပိ ဝါ-ဟူသော သီ-သျှာမူသာလျှင် သင့်သည်) ဝါ၊ တတော ဧဝ-ဟု ဆိုခဲ့သည်မှာ တနည်းကား။ ဓမ္မာဓိကရဏမ္ပိ၊ တရားဟူသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ အာစရိယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ န ဝိဟေသေတိ၊ မညှဉ်းဆဲ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဘာဝနာယ၊ ၏။ မတ္ထကံ၊ အပြီးအဆုံးသို့။ ပါပနတော၊ ရောက်စေခြင်း ကြောင့်တည်း။ တသ္မာတိ၊ ကား။ တံနိမိတ္တံ၊ ထိုအကြောင်းကြောင့်။ အတ္တနော အကိလမနအာစရိယာဝိဟေသနဟေတု၊ မိမိ၏မပင်ပန်းခြင်း, ဆရာကိုညှဉ်းဆဲရာမရောက်ခြင်းဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ထောကန္တိ၊ ကား။ ထောကံ ထောကံ၊ အနည်းငယ် အနည်းငယ်။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗတော၊ သင်ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ သဗ္ဗောပိ၊ သော။ ကမ္မဋ္ဌာနဝိဓိ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း အစီ အရင်တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တဥဂ္ဂဟမတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော သင်ယူခြင်းမျှသည်။ န၊ မဟုတ်။ အာစရိယတော၊ ဆရာ့ထံမှ။ ဥဂ္ဂဟော၊ သင်ယူအပ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအစီအရင်သည်။ အာစရိယုဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ တတော၊ ထိုအာစရိယုဂ္ဂဟမှ။ ဧကပဒမ္ပီတိ၊ ကား။ ဧကကောဋ္ဌာသမ္ပိ၊ တဖို့တပိုင်းမျှကိုသော် လည်း။
၂၂၃။ အနုဝဟနာတိ၊ ကား။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့ကို။ အနုဂမနဝသေန၊ အစဉ်လိုက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သတိယာ၊ ကို။ နိရန္တရံ၊ အခြားမရှိ။ အနုပဝတ္တနာ၊ မပြတ်ဖြစ်စေခြင်းတည်း။ သတိယာ၊ ကို။ နိရန္တရံ၊ အခြားမရှိ။ အနုပဝတ္တနာ၊ မပြတ်ဖြစ်စေခြင်းတည်း။ ဖုသနာတိ၊ ကား။ အဿာသပဿာသေ၊ တို့ကို။ ဂဏေန္တဿ စ၊ ရေတွက်သောယောဂီ၏၎င်း။ ဂဏနံ၊ ရေတွက်ခြင်းကို။ ပဋိသံဟရိတါာ၊ ရုပ်သိမ်း၍။ တေ၊ ထိုဝင်သက်ထွက်သက်တို့ကို။ သတိယာ၊ ဖြင့်။ အနုဗန္ဓန္တဿ စ၊ အစဉ် လိုက်သော ယောဂီ၏၎င်း။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာဖြင့်။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေန္တဿ စ၊ ထားသော ယောဂီ၏၎င်း။ နာသိကဂ္ဂဒါဋ္ဌာနဿ၊ နှာသီးဖျားအစရှိသော ဌာနကို။ နေသံ၊ ထိုဝင်သက်ထွက်သက်တို့၏။ ဖုသနာ၊ ထိခြင်းတည်း။ ပန၊ ဆက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂဏနာဒိဝသေန၊ ရေတွက်ခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ မနသိကာရော၊ သည်။ အတ္ထိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဖုသနာဝသေန၊ ဖုသနာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ မနသိကာရော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ၊ ထိရာ ထိရာအရပ်၌သာလျှင်။ ဂဏနာဒိ၊ ရေတွက် ခြင်းစသည်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဖုသနာဂဟဏံ၊ ဖုသနာကို ရေတွက်ခြင်းကို။ (ကတံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေန္တော၊ ၍။ ဖုသနာတိ ဖုဋ္ဌဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဌပနာတိ၊ ကား။ သမာဓာနံ၊ ကောင်းစွာထားခြင်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သမ္မိဒေဝ၊ လျှင်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တဿ၊ ကို။ တံ အာဓာနံ၊ ထိုထားခြင်းသည်။ ဌပနံ၊ ဌပနမည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင်။ သမာဓိ၊ ကို။ စိတ္တဿ ဌိတိ သဏ္ဌိတီတိ၊ ဟူ၍။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ အပ္ပနာ၊ သည်။ သမာဓိပ္ပဓာနာ၊ သမာဓိလျှင် ပြဋ္ဌာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌပနာတိ အပ္ပနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အနိစ္စတာဒီနံ၊ အနိစ္စတာစသည်တို့ကို။ ဝါ၊ အနိစ္စလက္ခဏာစသည်တို့ကို။ သလ္လက္ခဏတော၊ ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းကြောင့်။ ဝိပဿနာ၊ သည်။ သလ္လက္ခဏာ၊ မည်၏။ ပဝတ္တတော စ၊ အဇ္ဈတ္တပဝတ္တမှ၎င်း။ နိမိတ္တတော စ၊ ဗဟိဒ္ဓသင်္ခါရနိမိတ်မှ၎င်း။ ဝိနိဝဋ္ဋနတော၊ ဆုတ်နစ်ခြင်းကြောင့်။ မဂ္ဂေါ၊ အရိယမဂ်သည်။ ဝိဝ¤နာ နာမ၊ မည်၏။
သကလသံကိလေသပဋိပ္ပဿဒ္ဓိဘာဝတော၊ အလုံးစုံသော ညစ်ညူးကြောင်း သံကိလေသတို့ကို တဖန်ငြိမ်းစေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ သုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖလံ၊ ဖိုလ်သည်။ ပါရိသုဒ္ဓိ၊ မည်၏။ တေသန္တိ၊ ကား။ ဝိဝဋ္ဋနာပါရိသုဒ္ဓနံ၊ ဝိဝဋ္ဋနာနှင့် ပါရိသုဒ္ဓိတို့ကို။ ဝါ၊ မဂ်နှင့် ဖိုလ်တို့ကို။ ပဋိပဿနာတိ၊ ကား။ ပဋိ ပဋိ၊ အသီး အသီး။ ဒဿနံ ပေက္ခနံ၊ ရှုခြင်းတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပစ္စဝေက္ခဏာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ခဏ္ဍန္တိ၊ ကား။ ဧကံ တီဏိ ပဉ္စာတိ၊ တစ်, သုံး, ငါး ဟု။ ဧဝံ၊ သို့။ ဂဏနာယ၊ ၏။ ခဏ္ဍနံ၊ ပြတ်ခြင်း တည်း။ ဩကာသေတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဂဏနဝိဓိံ၊ ရေတွက်ခြင်းအစီအရင်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဂဏနနိဿိတောဝ၊ ရေတွက်ခြင်းကို မှီသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကမ္မဋ္ဌာနနိဿိတော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ သိခါပ္ပတ္တွ နုခေါတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ စိရတရံ၊ အထူးသဖြင့် ကြာမြင့်စွာ။ ဂဏနာယ၊ ဖြင့်။ မနသိကရောန္တဿ၊ ယောဂီ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုအထူးသဖြင့် ကြာမြင့်စွာ နှလုံးသွင်းသော ယောဂီသည်။ တထာလဒ္ဓံ၊ ထိုသို့သောအခြင်းအရာအား ဖြင့် ရအပ်ပြီးသော။ အဝိက္ခေပမတ္တံ၊ မပျံ့လွင့်ခြင်းမျှကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ မညေယျ၊ အောက်မေ့ရာ၏။ အဿာသ။ပ။ဂဟေတွာတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤစကားကို။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အဿာသပဿာသေသု၊ တို့တွင်။ ဧကောဝ၊ တခုသည်သာလျှင်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ တံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယဿ ပန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အားမူကား။ ဥဘောပိ၊ နှစ်ပါးလုံးတို့ သည်လည်း။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးလုံးကိုလည်း။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဂဏေတဗ္ဗံ၊ ရေတွက်အပ်၏။စ။သည်မျှသာမကသေး။ ယော ဥပဋ္ဌာတီတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဒွီသု၊ ကုန်သော။ နာသာပုဋဝါတေသု၊ နှာခေါင်းပေါက်လေတို့တွင်။ ယော၊ အကြင်လေသည်။ ပါကဋတရော၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှားသည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုအထူးသဖြင့် ထင်ရှားသောလေကို။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယမ္ပိ အတ္ထော၊ ကိုလည်း။ ဒီပိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပဝတ္တမာနံ ပဝတ္တမာနန္တိ၊ ဟူသော။ အာမေဍိတဝစနေန၊ အာမေဍိတ်စကားဖြင့်။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့ကို။ ဥပလက္ခဏံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧဝန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဥပလက္ခေတွာဝ၊ မှတ်၍သာလျှင်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဂစနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ အပ၌။ အဝိက္ခေပါဘာဝတော၊ ပျံ့လွင့်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ပါကဋာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။
ပလိဃဿ၊ တံခါးကျည်၏။ ပရိဝတ္တနံ၊ လျှိုရာလည်းဖြစ်သောကွင်းမည်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုတံခါးကျည်ကွင်းကို။ ယတ္ထ၊ အကြင်တံခါးတိုင်၌။ နိက္ခိပန္တိ၊ ထားကုန်၏။ သော၊ ထိုတိုင်သည်။ ပလိဃတ္ထမော၊ မည်၏။ တိယာမရတ္တိန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ အစ္စန္တသံယောဂေ၊ အနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ တည်း။ ပုရိမနယေနာတိ၊ ကား။ သီဃဂဏနာယ၊ လျင်သော ရေတွက်ခြင်းဖြင့်။ ဂေါပါလဂဏနာယ၊ နွားကျောင်းသား၏ ရေတွက်နည်းဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ (ဧကော-အရာတွင် သီမူ၌ ဧကံ-ဟု ရှိ၏။ ၎င်းပါဌ်သင့်၏) ဧကံ ဒွေ တီဏိ စတ္တာရိ ပဉ္စာတိ၊ အရှိသော စကားသည်။ ဂဏနာဝိဓိဒဿနံ၊ ရေတွက်ခြင်းအစီအရင်ကိုပြသော စကားတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌာတိအာဒီသုပိ၊ အဋ္ဌ-ဤသို့ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧကတော၊ တခုမှ။ ပဋ္ဌာယေဝ၊ လျှင်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ အဋ္ဌာဒီနိ၊ တို့ကို။ ပါပေတဗ္ဗာနိ၊ ရောက်စေအပ်ကုန်၏။ သီဃံ သီဃံ၊ စွာ။ ဂဏေတဗ္ဗမေဝ၊ တည်း။ ကသ္မာ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသို့လျှင်စွာ ရေတွက်ရာ၌။ ကာရဏံ စ၊ အကြောင်းကို၎င်း။ နိဒဿနဉ္စ၊ ပုံတူဥပမာကို၎င်း။ ကဏနပဋိဗဒ္ဓေ ဟီတိအာဒိနာ၊ အစရှိသော စကားဖြင့်။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တေန၊ ထိုဒုတ်ဖြင့်။ နာဝါ၊ လှေကို။ အရီယတိ၊ သွားစေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရိတ္တံ၊ မည်၏။ ပါဇနဒဏ္ဍော၊ သွားစေကြောင်းဖြစ်သော (ထိုးဝါး) ဒုတ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) အရိတ္ထေနေ၊ ထိုးဝါးဖြင့်။ ဥပတ္ထမ္ဘနံ၊ ထောက်ပံ့ခြင်းသည်။ အရိတ္တုပတ္ထမ္ဘနံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုထိုးဝါးထောက်ပံ့ခြင်း၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။
နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ နိရန္တရပ္ပဝတ္တိ နာမ၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းမည်သည်။ ဌာပနာယမေဝ၊ ဌပနာ မည်သော အပ္ပနာ၌သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိရန္တရံ ပဝတ္တံ ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဝိယ-နှင့်တကွ မိန့်ဆိုတော်မူ၏။ အန္တော၊ အတွင်းသို့။ ပဝိသန္တံ၊ ဝင်သော။ ဝါတံ၊ လေကို။ မနသိ ကရောန္တော၊ ဂီသည်။ အန္တော၊ သို့။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပဝေသေတိ နာမ၊ သွင်းသည်မည်၏။ ဗဟိ၊ အပသို့။ စိတ္တနီဟရဏေပိ၊ စိတ်ကိုထုတ်ဆောင်ရာ၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဝါတဗ္ဘာဟတန္တိ၊ ကား။ အဗ္ဘန္ထရဝတံ၊ အတွင်းသို့ဝင်သွားသော။ ဝါတံ၊ ကို။ ဗဟုလံ၊ အကြိမ်များစွာ။ အနသိကရောန္တဿ၊ ဂီအား။ ဝါတေန၊ လေဖြင့်။ တံ ဌာနံ၊ ကို။ အာဗ္ဘဟတံ ဝိယစ၊ တိုက်ခတ်အပ်သကဲ့သို့၎င်း။ မေဒေန၊ အဆီဖြင့်။ ပူရိတံ ဝိယ စ၊ ပြည့်သကဲ့သို့၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။
ဖုဋ္ဌောကာသံ၊ ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ နီဟရတော၊ ထုတ်ဆောင်သောယေဂီအား။ ပန၊ ဆက်။ တထာ၊ ဖြင့်။ နီဟရတော၊ ဂီ၏။ (စိတ္တံ-၌ စပ်) ဝါတဿ၊ ၏။ ဂတိသမန္နေသနမုခေန၊ သွားရာကို ရှာခြင်း ကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ နာနာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ စိတ္တံ၊ သည်။ ဝိဓာဝတိ၊ ပြေးသွား၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုထုတ္တာရမ္မဏေ စိတ္တံ ဝိက္ခိပတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧတန္တိ၊ ကား။ ဧတံ အဿာသပေဿာသဇာတံ၊ ဤဝင်သက် ထွက်သက်အပေါင်းကို။
၂၂၄။ အနုဂမနန္တိ၊ ကား။ ပဝတ္တပဝတ္တာနံ၊ ဖြစ်တိုင်းဖြစ်တိုင်းကုန်သော။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ အားဖြင့်။ သတိယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ဖြင့်။ အနု အနု၊ အဖန်တလဲလဲ။ ပဝတ္တနံ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။ အနုဂစ္ဆနံ၊ အစဉ်လိုက်ခြင်းတည်း။ တေနေဝ၊ သာလျှင်။ တဉ္စ ခေါ န အာဒိ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နာတိ၊ ချက်သည်။ အာဒိ၊ တည်း။ ကသ္မာ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုအချက်အရပ်၌။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ပဌမုပ္ပတ္တိဝသေန၊ ပဌမဖြစ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အာဝိစိန္တာ၊ အစဟု ကြံခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပ္ပတ္တိမတ္တဝသေန၊ ဖြစ်ခြင်းမျှ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုအဿသပဿာသတို့သည်။ နာဘိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ နာသိကဂ္ဂါ၊ နှာသီးဖျားတိုင်အောင်။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော အရပ်တို့၌။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တေဝ၊ ဖြစ်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ယတ္ထ ယတ္ထ၊ အကြင်အကြင်အရပ်၌။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရားတို့၏။ ဂမနာဘာဝတော၊ သွားခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြေင်းအား လျော်စွာ။ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိယံ၊ အရပ်တပါး၌ဖြစ်ခြင်း၌။ ဂတိသမညာ၊ သွားခြင်းဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟဒယံ မဇ္ဈန္တိ၊ ကား။ နာသိကဋ္ဌာနံ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုထွက်သက်၏။ ပရိယောသာနံ၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဿာသပဿာသမညာယ၊ အဿာသပဿာသဟူသော အမည်၏။ တဒဝဓိဘာဝတော၊ ထိုနှာသီးဖျားလျှင် အပိုင်းအခြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဧတေ၊ ဤအဿာသပဿာသတို့ကို။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာတိ၊ ဋ္ဌာန်တို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာနံ၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ရုပ်တို့၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ တေန၊ ကြောင့်။ အဗ္ဘန္တရံ ပဝိသနဝါတဿ နာသိကဂ္ဂံ အာဒီသိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ပဝိသနနိက္ခမနပရိယာယော၊ ဝင်သည်ထွက်သည်ဟူသော ပရိယာယ် ဝေါဟာရ ကို။ တံသဒိသဝသေန၊ ထိုဝင်သည် ထွက်သည်ဟူသော ပရိယာယ် ဝေါဟာရကို။ တံသဒိသဝသေန၊ ထိုဝင်သည် ထွက်သည်နှင့် တူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိက္ခပဂတန္တိ၊ ကား။ ဝိက္ခေပံ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းသို့။ ဥပဂတံ၊ ကပ်ရောက်သော။ ဝိက္ခိတ္တံ၊ သော။ အသမာဟိတံ၊ မတည်ကြည်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သာရဒ္ဓါယာတိ၊ ကား။ သဒရထဘာဝါယ၊ ပူပန်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်အလို့ငှာ။ ဣဉ္စနာယာတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဿ၊ ၏။ စလနာယ၊ ငှာ။
ဝိက္ခေပဂတေန စိတ္တေနာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဟေတုမှိ၊ ဟိတ်အနက်၌။ ကရဏဝစနံ၊ ကရိုဏ်ဝိဘတ် အဆုံးရှိသောပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ၊ ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏာ အနက်၌။ (ကရဏဝစနံ၊ တည်း။) သာရဒ္ဓါတိ၊ ကား။ သဒရထာ၊ ပူပန်ခြင်းရှိကုန်သည်။ ဣဉ္စိတာတိ၊ ကား။ ဣဉ္စနကာစလနကာ၊ တုန်လှုပ်ကုန်သည်။ တထာ၊ တူ။ ဖန္ဒိတာ၊ ကုန်သည်။
အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနဝသေနာတိ၊ ပါဌ်၌။ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနာနုဂမနဝသေန၊ အစအလယ်အဆုံး သို့ အစဉ်လိုက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ (ကြေလေသော အနုဂမနပုဒ်၏အနက်ကို ဖော်၍။ ထိုနှင့်သမ္ဗာန်ဟု ဆိုလို၏) အနုဗန္ဓနာယ။ပ။ မနသိကာတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောစကားကို။ ယောနာဓိပ္ပါယေန၊ အကြင်သို့သော အလိုဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအလိုကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းငှာ။ ဂဏနာနုဗန္ဓနာဝသေန၊ ဝိယာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝိသုံ မနသိကာရော နတ္ထီတိ၊ ကား။ ဂဏနာယ စ၊ နာနှင့်၎င်း။ အနုဗန္ဓနာယ စ၊ နှင့်၎င်း။ ဝိနာ၊ ၍။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ကေဝလံ ဖုသနာဝသေန စ၊ သက်သက်ဖုသနာ၏ အစွမ်းဖြင့်၎င်း။ (ကေဝလံ) ဌပနာဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဖုသနာယ၊ နှင့် ဝိနာ၊ ၍။ ဌပနာယ၊ ဖြင့်။ (မနသိကာရော၊ သည်။ အတ္ထိ) ဝိယ၊ ရှိသကဲ့သို့။ (ဝိသဒိသူပမာတည်း) ဖုသနာယ၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ဂဏနာယပိ၊ ဖြင့်လည်း။ မနသိကာရော၊ သည်။ နတ္ထိယေဝ နနု၊ မရှိသည်သာလျှင် မဟုတ်ပါလော။ (ဣတိ၊ ငြားအံ့။ သာရတ္ထဋီ၌ နတ္ထယေဝါတိ-ဟု ဣတိ-နှင့်တကွ အပြည်အစုံပင် ရှိ၏။) ယဒိပိ နတ္ထိ၊ အကယ်၍ကားမရှိပေ။ ပန၊ သော်လည်း။ ဂဏနာ၊ ကို။ (ဂဟေတဗ္ဗာ ယထာ-၌စပ်) ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရဿ၊ ၏။ မူလဘာဝတော၊ မူလရင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။
ပဓာနဘာဝေန၊ ပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အနုဗန္ဓနာ၊ ကို။ ဌပနာယ၊ ဌပနာမည်သော အပ္ပနာ၏။ (မူလဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ပဓာနဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တာယ၊ ထိုအနုဗန္ဓနာနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ဌပနာယ၊ ၏။ အသမ္ဘဝတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့် တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ဂဏနာ, အနုဗန္ဓနာတို့ကို ပဓာန၏အဖြစ်ဖြင့် ယူအပ်သောကြောင့်။ ဖုသနာယ၊ ၏။ နာနန္တရိကဘာဝေ၊ အသီးအခြားဖြစ်လျက် (ဂဏနာ, အနုဗန္ဓနာတို့၌) အတွင်းဝင်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ (ဂဏနာ, အနုဗန္ဓနာတို့နှင့်) မကင်းရာ မကင်းကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဂဏနာနုဗန္ဓနာ ဧဝ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ မူလဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ပဓာနဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဣတရာသံ၊ ဤမှတပါးကုန်သော ဖုသနာဌပနာတို့၏။ တဒဘာဝံ၊ ထိုမူလဘာဝ၏ မရှိ ခြင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဂဏနာ။ပ။နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သည်ရှိသော်။ တာ၊ ထိုဖုသနာ, ဌပနာတို့ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဒ္ဒေသေ၊ အကျဉ်းဥဒ္ဒေသစကားရပ်၌။ ဝိသုံ၊ ခြား။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ရှိသောကြောင့်။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနယေဝါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ ဂဏေန္တောတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ဖုသနာ၊ သည်။ ဂဏနာယ၊ ၏။ အင်္ဂံ၊ မပြဓာန်းသော အစိတ်အပိုင်းတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဂဏနာယ စ ဖုသနာယ စ မနသိကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ တေတိ၊ ကား။ အဿာသပဿာသေ၊ တို့ကို။ သတိယာ အနုဗန္ဓန္တောတိ၊ ကား။ အဿသပဿသေ၊ တို့ကို။ သတိယာ အနုဗန္ဓန္တောတိ၊ ကား။ ဂဏနာဝီင်္ထံ၊ ရေတွက်ခြင်းလမ်းစဉ် သို့။ (သီမူ၌၎င်းသာရတ္ထဋီ၌၎င်း ဂဏနာဝိဓိံ-ဟု ရှိ၏။ ရေတွက်ခြင်းအစီအရင်သို့-ဟု အနက်ပေး) အနုဂန္တွာ၊ အစဉ်လိုက်၍။ (ရေတွက်စဉ်ကကဲ့သို့ပင် အစဉ်လိုက်၍ ရှုမှတ်သည်ကို ဆိုလိုသည်။) သတိယာ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကို။ နိဗန္ဓန္တော၊ ဖွဲ့သောယောဂီကို။ ဖုဋ္ဌောကာသေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ တေ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့ကို။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ဥပဓာရေန္တော၊ မှတ်သောယောဂီကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အပ္ပနာဝသေန စိတ္တံ ဌပေန္တောတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် (စိတ်ကို ထား သည်ရှိသော်)။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ယထာဥပဋ္ဌိတေ၊ ထင်မြဲတိုင်းသော။ နိမိတ္တေ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေန္တော သမာဒဟန္တော၊ ကောင်းစွာထားသော ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အနုဗန္ဓနာယ စာတိအာဒီသု၊ တို့၌။ အနုဗန္ဓနာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဖုသနာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ (မနသိကရောတီတိ၊ နှလုံးသွင်းသည်ဟူ၍၎င်း။) (တနည်း) (အနုဗန္ဓနာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။) ဌပနာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ မနသိ ကရောတီတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) သွာယမတ္ထောတိ၊ ကား။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌာနေယေဝ ဂဏေန္တောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ တတ္ထေဝ ဂဏနံ။ပ။အနုဗန္ဓန္တောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ယွာယံ-ယော အယံ (အတ္ထော)၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ပြီ။ သော အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ယာ၊ အကြင်သဘောသည်။ အစ္စန္တာယ၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ န မိနောတိ၊ မနှိုင်းယှဉ်တတ်။ န ဝိနိစ္ဆိနာတိ၊ မဆုံးဖြတ်တတ်။ သာ၊ ထိုသဘောသည်။ မာနဿ၊ စင်စစ်နှိုင်းယှဉ်တတ် ဆုံးဖြတ်တတ်သော သဘော၏။ သမီပေ၊ ၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပမာ၊ မည်၏။ ဂဝယော၊ နွားနောက်သည်။ ဂေါဏောဝိယ၊ နွားနှင့်တူ၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤဥပမာကဲ့သို့တည်း။
၂၂၅။ ပင်္ဂုဠောတိ၊ ကား။ ပီဌသပ္ပီ၊ အင်းပျဉ်ဖြင့် သွားတတ်သော သူဆွံ့တည်း။ ပေခေါလေ၊ ပခက်သည်။ ဒေါလာ၊ မည်၏။ ကီဠတန္တိ၊ ကား။ ကီဠန္တာနံ၊ ကစားကုန်သော။ မာတာပုတ္တာနန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ သူဆွံ့ဟူသော မိမိ၏။ ဘရိယာယ စ၊ မယား၏၎င်း။ ပုတ္တဿ စ၊ သား၏၎င်း။ ဥဘော ကောဋိယောတိ၊ ကား။ အာဂစ္ဆန္တဿ၊ လာသောပခက်၏။ ပစ္ဆိမကောဋိံ၊ နောက်အစွန်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွေပိ၊ နှစ်ပါးလည်းဖြစ်ကုန်သော။ ကောဋိယော၊ တို့ကို။ မဇ္ဈန္တိ၊ ကား။ ဒေါလာဖလကေဿ၊ ပခက်ပျဉ်ချပ်၏သာ၏လျှင်။ မဇ္ဈံ၊ ကို။ ဥပနိဗန္ဓနတ္ထမ္ဘော ဝိယ၊ ဖွဲ့ချည်ရာတိုင်နှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပနိဗန္ဓနတ္ထမ္ဘော၊ မည်၏။ နိသိကဂ္ဂံ ဝါ၊ နှာသီးဖျားကိုသော်၎င်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။) တဿ၊ နှာသီးဖျား, အထက်နှုတ်ခမ်းဟူသော ထိုချည်တိုင်တို့၏။ မလူ သမီပေ၊ အနီး၌။ ဌတွာ၊ ၍။ ကထံ ဌတွာ၊ အဘယ်သို့တည်၍နည်း။ သတိယာ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ (ဌတွာ၊ ၍။) ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သတိံ၊ ကို တတ္ထ၊ ထိုနှာသီးဖျား, အထက်နှုတ်ခမ်း။ သူပဋ္ဌိတံ၊ ကောင်းစွာထင်သည်ကို။ ကရောန္တော၊ သော။ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ တတ္ထ၊ ၌။ ဌိတော နာမ၊ တည်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အဝယဓမ္မေန၊ အစိတ်ဖြစ်သော သတိတရားဖြင့်။ သမုဒါယဿ၊ အပေါင်းဖြစ်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အပဒိသိတဗ္ဗတော၊ ညွှန်ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ နိမိတ္တေတိ၊ ကား။ နာသိကဂ္ဂါဒိနိမိတ္တေ၊ နှာသီးဖျားစသော မှတ်ကြောင်းနိမိတ်၌။ သတိယာ နိသီဒန္တောတိ၊ ကား။ သတိဝသေန၊ ဖြင့်။ နိသီဒန္တော၊ နေလျက်။ (အဘယ်သို့ နေသနည်းဟု မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့် သတိဥှိ-စသည်ကို မိန့်သည်) သတိဥှိတတ္ထာဒိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဌာနေ၊ တည်ရာ၌။ (ဝုတ္တံ) ဝိယ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ခဲ့သကဲ့သို့။ (ဣဓာပိ၊ ဤနိသီးနအရာ၌လည်း။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်၏။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေ၊ ထိရာထိရာအရပ် ၌။
၂၂၆။ တေတိ၊ ကား။ နဂရဿ၊ ၏။ အန္တောဗဟိဂတာ၊ အတွင်းအပ၌တည်ကုန်သော။ မနုဿ စ၊ တို့သည်၎င်း။ တေသံ၊ ထိုလူတို့၏။ ဟတ္ထဂတာ၊ လက်၌တည်ကုန်သော။ သင်္ဂဟာ-စ၊ သိမ်းပိုက်ထားသော ပစ္စည်းတို့သည်၎င်း။
၂၂၇။ အာဒိတော ပဋ္ဌာယတိ၊ ကား။ ဥပမေယျတ္ထဒဿနတော၊ ယျအနက်ကို ပြသောစကားမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဂါထာယံ၊ ၌။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဥပနိဗန္ဓနာနိမိတ္တံ၊ အာရုံ၌ စိတ်ကိုဖွဲ့ချည်ကြောင်းဖြစ်သော သတိ၏ မှတ်ကြောင်းနိမိတ်တည်း။ အနာရမ္မဏမေကစိတ္တဿာတိ၊ ကား။ ဧကဿ၊ သော။ စိတ္တဿ၊ ၏။ န အာရမ္မဏံ၊ အာရုံမဟုတ်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ အာဇာနတော စ တယော ဓမ္မေတိ၊ ကား။ နိမိတ္တံ၊ ၎င်း။ အဿာသော၊ သ ၎င်း။ ပဿာသော၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တယော၊ ကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ အဝိန္ဒန္တဿ၊ မရသောသူအား။ (ဤ၌ အဇာနန္တ-မသိ ဟူသည်မှာ အာရုံမပြုမိခြင်းမျှသာဟု ဆိုလို၏) စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဗျတိရေကေ၊ ၌။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဘာဝနာတိ၊ ကား။ အာနာပါနဿတိသမာဓိဘာဝနာ၊ ကို။ နုပလဗ္ဘတီတိ၊ ကား။ န ဥပလဗ္ဘတိ၊ မရအပ်။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီး။ ဣတိအယံ၊ သည်ကား။ စောဒနာဂါထာယ၊ ၏။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒုတိယာ ပန ပရိဟာရဂါထာ၊ ဒုတိယအဖြေဂါထာသည်ကား။ သုဝိညေယျာဝ၊ သိလွယ်သည်သာလျှင်တည်း။
ကထန္တိ၊ ပုဒ်သည်။ တာသံ၊ ထိုဂါထာတို့၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိဝရိတုံ၊ ဖွင့်ပြခြင်းငှာ။ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ဣမေ တယော ဓမ္မာ တိအာဒီသု၊ တို့၌။ ပဒယောဇနာယ၊ ပုဒ်တို့ကို ယှဉ်စေခြင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အယံ၊ လတံ့သည်ကား။ အတ္ထနိဒ္ဒေသော၊ အနက်ကို အကျယ်ပြခြင်းတည်း။ နိမိတ္တားဒယော၊ ကုန်သော။ တယော၊ ကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဧကစိတ္တဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ကထံ၊ သို့။ န ဟောန္တိ၊ နည်း။ တထာပိ၊ ထိုသို့ တခုတည်းသော စိတ်၏ အာရုံမဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ (န စိမေ-ကား သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗကို ပြခြင်းမျှသာတည်း၊ အနက်ပေးရန် မလို) တယော၊ ကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အဝိဒိတာ စ၊ မသိအပ်ကုန်သည်လည်း။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ (ကထံနှင့် မတွဲရမီ ရသင့်သော အနက်ကိုပြသည်။ တနည်း-ပရိဟာရက၏ အလိုကို ပြသည်) အဝိဒိတာ စ၊ ကုန်သည်လည်း။ ကထံ၊ သို့။ န ဟောန္တိ၊ နည်း။ (ကထံ-နှင့် တွဲ၍ ရသင့်သော အနက်) ဟိ၊ မသိအပ်သည် မဟုတ်ကုန် သိအပ်သည် သာ ဖြစ်ကုန်သည်ဟူသော စကားသင့်ပေ၏။ တေသံ၊ ထိုသုံးပါးသော တရားတို့၏။ အဝိဒိတတ္တေ၊ မသိအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) စိတ္တဉ္စ၊ သည်လည်း။ ဝိက္ခေပံ၊ သို့။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်ဘဲရှိအံ့နည်း။ ပဓာနဉ္စ ဘာဝနာယ နိပ္ဖါဒကံ ဝီရိယဉ္စ၊ ဘာဝနာကို ပြီးစေတတ်သော ဝီရိယသည်လည်း။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ပညာယတိ၊ ထင်တော့အံ့နည်း။ နီဝရဏာနံ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘကံ၊ ကွာစေတတ်သော။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ သမာဓာနာဝဟံ၊ ကောင်းစွာထားခြင်းကို ဆောင်တတ်သော။ ဝါ၊ တည်ကြည်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်သော။ ဘာဝနာနုယောဂသင်္ခါတံ၊ ဘာဝနာ၌ မပြတ်ယှဉ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပယောဂဉ္စ၊ ကိုလည်း။ ယောဂီ၊ သည်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ သာဓေတိ၊ အံ့နည်း။ ဥပရူပရိ၊ အထက်အထက်၌။ ဝါ၊ အဆင့်ဆင့်။ လောကိယလောကုတ္တရံ၊ ဖြစ်သော။ ဝိသေသံ စ၊ အထူးကိုလည်း။ ကထံ၊ ကြောင့်။ အဓိဂစ္ဆတိ၊ ရနိုင်တော့အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ (အတ္ထနိဒ္ဒေသော၊ တည်း။)
ဣဒါနိ၊ ၌။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ကကစူပမာယ၊ ဖြင့်။ သာဓေတုံ၊ ငှာ။ သေယျထာပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဘူမိဘာဂဿ၊ မြေအဖို့၏။ ဝိသမတာယ၊ မညီညွတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စဉ္စလေ၊ တလှုပ်လှုပ်ဖြစ်နေ ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ရုက္ခေ၊ သင်တုံး၌။ ဆေးနကိရိယာ၊ ဖြတ်ခြင်းကိရိယာသည်။ သုကရာ၊ ပြုလွယ်သည်။ န သိယာ၊ ရာ။ တထာ စ သတိ၊ ထိုသို့ သစ်တုံးတလှုပ်လှုပ် ဖြစ်နေသည်ရှိသော်။ ကကစဒန္တဂတိ၊ လွှသွားတို့၏ သွားခြင်းကို။ ဒုဗ္ဗိညေယျာ၊ သိနိုင်ခဲသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ထိုကြောင့်။ သမေ ဘူမိဘာဂေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကကစေနာတိ၊ ကား။ ခုဒ္ဒကေန၊ ငယ်သော။ ခရပတ္တေန၊ လွှဖြင့်။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုရိသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဧကဝုစ်ဖြင့် ဟောတော်မူ၏။ ဖုဋ္ဌကကစဒန္တာနန္တိ၊ ကား။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌကကစဒန္တာနံ၊ ထိကုန်ထိကုန်သော လွှသွားတို့၏။ (ဝိစ္ဆာပတပုဒ်ကြေ သည်ဟု ဆိုလို၏) ဝသေန၊ အားဖြင့်။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ကကစဒန္တေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌဋ္ဌာနေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ပုရိသဿ၊ ၏။ သတိယာ၊ ၏။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ န အာဂတေ ဝါ။ပ။ ကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကကစဿ၊ လွှကို။ အာကဍ္ဎနကာလေ၊ ဆွဲငင်သောကာလ၌။ ပုရိသာဘိမုခံ၊ လွှတိုက်သော ယောကျ်ားဆီသို့ ရှေးရှု။ ပဝတ္တာ၊ ဖြစ်ကုန်သော လွှသွားတို့ကို။ အာဂတာ (ဣတိ)၊ လာကုန်သည် ဟူ၍၎င်း။ ပေလ္လနကာလေ၊ တွန်းသောကာလ၌။ တတော၊ ထိုယောကျ်ားမှ။ ဝိဂတာ၊ ကင်းကွာသွားသော လွှသွားတို့ကို။ ဂတာ ဣတိ၊ သွားကုန်သည်ဟူ၍၎င်း။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ အာဂတာ ဝါ၊ လာသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ တို့ကို။ အဝိဒိတာ စ၊ မသိအပ်ကုန်သည်လည်း။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော လွှသွားတို့၏။ သတိယာ၊ ၏။ ဥပဋ္ဌိတတ္တာ၊ ထင် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဆိန္ဒိတဗ္ဗဋ္ဌာနံ၊ ဖြတ်အပ်သော အရပ်ကို။ အဖုသိတွာ၊ မထိမူ၍။ ဂစ္ဆန္တာနံ စ၊ ကုန်သော။ အာဂစ္ဆန္တာ နံစ၊ ကုန်သော။ ကကစာဒန္တာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း တည်း။ ပဓာနန္တိ၊ ကား။ ရုက္ခဿ၊ သစ်တုံးကို။
ဆေဒနဝီရိယံ၊ ဖြတ်ကြောင်းဖြစ်သော လုံ့လ ဝီရိယတည်း။ ပယောဂန္တိ၊ ကား။ တေဿဝ၊ ထိုသစ်တုံးကိုသာလျှင်။ ဒေနကိရိယံ၊ ဖြတ်ခြင်းကိရိယာကို။ ဝိသေသန္တိ၊ ကား။ အနေကဘာဝါပါဒနံ၊ များစွာသော အပိုင်းတို့၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းကို၎င်း။ တေန၊ ထိုသစ်သားဖြင့်။ သာခေတဗ္ဗံ၊ သော။ ပယောဇနဝိသေသံ စ၊ အကျိုးထူးကို၎င်း။
ယထာ ရုက္ခောတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှောသောစကား တည်း။ ဧတာယ၊ ထိုသတိဖြင့်။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပနိဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့ချည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သတိ၊ သည်။ ဥပနိဗန္ဓနာ နာမ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအာရုံ၌ စိတ်ကို ဖွဲ့ချည်ကြောင်းဖြစ်သော သတိ၏။ အဿာသပဿာသနံ၊ တို့ကို။ သလ္လက္ခဏဿ၊ မှတ်ခြင်း၏။ နိမိတ္တံ၊ အကြောင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပနိဗန္ဓနာနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ နာသိကဂ္ဂံ ဝါ၊ နှာသီးဖျားကိုသော်၎င်း။ မခနိမိတ္တံ ဝါ၊ အထက်နှုတ်ခမ်း ဟူသော မုခနိမိတ်ကိုသော်၎င်း။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဧဝမေဝါတိ၊ ကား။ ကကစေန၊ ဖြင့်။ ရုက္ခံ၊ ကို။ ဆိန္ဒန္တော၊ သော။ သော ပုရိသော၊ သည်။ အာဂတဂတေ၊ လာတိုင်းသွားတိုင်းကုန်သော။ ကကစဒန္တေ၊ တို့ကို။ အမနသိကရောန္တောပိ၊ နှလုံးမသွင်းငြားသော်လည်း။ ဖုဋ္ဌဖုဋ္ဌာဋ္ဌာနေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ သတိယာ၊ ကို။ ဥပဋ္ဌပနေန၊ ထင်စေဖြစ်စေခြင်း။ အာဂတဂတေ၊ ကုန်သော။ ကကစဒန္တေ၊ တို့ကို။ ဇာနာတိယထာပိ၊ သိသကဲ့သို့၎င်း။ သုတ္ထပဒဉ္စ၊ မျဉ်းကြိုးရာကိုလည်း။ ဝါ၊ မျဉ်းကြောင်းကိုလည်း။ အဝိရဇ္ဈန္တော၊ မချွတ်ယွင်းစေမူ၍။ အတ္ထကိစ္စံ၊ လိုအပ်သော ကိစ္စကို။ သာဓေတိ ယထာပိ၊ ပြီးစေသကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝမေဝ၊ လျှင်။ နာသိကဂ္ဂေမုခနိမိတ္တေတိ၊ ကား။ ဒီဃနာသိကော၊ နှာခေါင်းရှည်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နာသိကဂ္ဂေ၊ နှာသီးဖျား၌။ ဣတရော၊ ဤမှတပါးသော နှာခေါင်းတိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ဥတ္တရောဋ္ဌေ-၌စပ်) ဧတေန၊ ဤနှုတ်ခမ်းဖြင့်။ မုခံ ဒသနံ၊ သွားကို။ နိမီယတိ ဆာဒီယတိ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မုခနိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမေ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ ဥတ္တရာဋ္ဌေ၊ အထက်နှုတ်ခမ်း၌။ ဣဒံ ပဓာနန္တိ၊ ကား။ ယေန ဝီရိယာရမ္ဘေန၊ အကြင်ဝီရိယကို အားထုတ်ခြင်း ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ အကြင်ဝီရိယဟူသော အားထုတ်ခြင်းဖြင့်။ အာရဒ္ဓဝီရိယဿ၊ အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသော။ ယောဂိနော၊ ၏။ ကာယောပိ၊ သည်လည်း။ စိတ္တမ္ပိ၊ သည်လည်း။ ကမ္မနိယံ ဘာဝနာကမ္မက္ခမံ၊ ဘာဝနာအမှု၌ခန့်သည်။ ဘာဝနာကမ္မယောဂ္ဂံ၊ ဘာဝနာအမှုအား။ လျှောက်ပတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣဒံ၊ ဝီရိယံ၊ သည်။ ပဓာနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဖလေန၊ အကျိုးဖြင့်။ ဟေတုံ၊ အကြောင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဥပက္ကိလေသာ ပဟီယန္တီတိ၊ ကား။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဥပက္ကိလေသဘူတာနိ၊ ညစ်ညူးကြောင်း ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ နီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ခွာသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဝိက္ခမ္ဘနပဟာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဟီယန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိတက္ကာ ဝူပသမန္တီတိ၊ ကား။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ကာမဝိတက္ကာဒယော၊ ကုန်သော။ မိစ္ဆာဝိတက္ကာ၊ မိစ္ဆာဝိတက်တို့သည်။ ဥပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ နီဝရဏပ္ပဟာနေန၊ နီဝရဏကို ပယ်ခြင်းဖြင့်။ ပဌမဇ္ဈာနာဓိဂမံ၊ ပဌမစျာန်ကို ရခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဝိတက္ကဝူပသမာပဒေသေန၊ ဝိတက်ငြိမ်းခြင်းကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့်။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနံ၊ တို့ကို။ အဓိဂမံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အယံ ပယော ဂေါတိ၊ ကား။ စျာနာဓိဂမဿ၊ စျာန်ကိုရခြင်း၏။ ဟေတုကဘူတော၊ သော။ အယံ ကမ္မဋ္ဌာနာနုယောဂါ၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်းကို မပြတ်အား ထုတ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်း၌ မပြတ်ယှဉ်ခြင်းသည်။ ပယောဂေါ၊ မည်၏။ သံယောဇနာ၊ ပဟီယန္တီတိ၊ ကား။ ဒသပိ၊ ကုန်သော။ သံယောဇနာနိ၊ တို့ကို။ မဂ္ဂပဋိပါဋိယာ၊ မဂ်အစဉ်ဖြင့်။ သမုစ္ဆေဒဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ဖြတ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ သမုစ္ဆေဒပဟာန်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဟီယန္တိ၊ ကုန်၏။ အနုဘယာ ဗျန္တီ ဟောန္တီတိ၊ ကား။ တထာ၊ ထို့အတူ မဂ်အစဉ်, သမုစ္ဆေဒပဟာန်အား ဖြင့်။ သတ္ထပိ၊ ကုန်သော။ အနုသယာ၊ တို့သည်။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတာပါဒနေန၊ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေသဖြင့်။ ဘင်္ဂမတ္တဿပိ၊ ဘင်မျှ၏လည်း။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိဂတန္တာ၊ ကင်းသောအစွမ်းအစရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသံယောဇဉ်နှင့် အနုသယနှစ်ပါးတို့တွင်။ သံယောဇနပ္ပဟာနံ နာမ၊ မည်သည်။ အနုသယနိရောဓေနေဝ၊ အနုသယတို့၏ ချုပ်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ သံယောဇနေသု စ၊ တို့ကို လည်း။ ပဟီနေသု၊ ကုန်ပြီးသည်ရှိသော်။ အနုသယာနံ၊ တို့၏။ လေသောပိ၊ အရိပ်အမြွက်မျှသော်လည်း။ န ဘဝိဿတိ၊ လတံ့။ ဣတိ စ၊ သို့လည်း။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ သံယောဇနာ။ပ၊ ဟောန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ ဝိသေသောတိ၊ ကား။ ဣမံ သမာဓိံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ လဗ္ဘမာနော၊ သော။ အယံ သံယောဇနပ္ပဟာနာဒိကော၊ ဤသံယောဇဉ်ကို ပယ်ခြင်းအစရှိသော အကျိုးသည်။ ဣမဿ သမာဓိဿ၊ ၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ယဿာတိ၊ ကား။ ယေန၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ အနုပုဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ ပရိစိတာတိ၊ ကား။ ပရိစိဏ္ဏာ၊ လေ့ကျက်အပ်၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည် ကား။ သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ အာနာပါနဿတိ၊ ကို။ ယထာ၊ အာဖြင့်။ ဗုဒ္ဓေနဘဂဝတာ၊ သည်။
ဒေသိတာ၊ ၏။ တထေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ယေန၊ အကြင်ရဟန်းသည်။ ဒီဃရဿပဇာနနာဒိဝိဓိနာ၊ အရှည်အတိုကို သိခြင်းအစရှိသော အစီအရင်ဖြင့်။ အနုပုဗ္ဗံ၊ အစဉ်အတိုင်း။ ပရိစိတာ၊ လေ့ကျင့်အပ် သည်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဘာဝိတာ၊ ပွားစေအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတော ဧဝ၊ လျှင်။ ပရိပုဏ္ဏာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံသဖြင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပုဏ္ဏာ၊ ပြည့်စုံသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သော ဘိက္ခု၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဣမံ ခန္ဓာဒိလောကံ၊ ဤခန္ဓာအစရှိသော လောကကို။ ပညောဘာသေန၊ ပညာတည်းဟူသော အရောင်အလင်းဖြင့်။ ပဘာသေတိ၊ ထွန်းလင်းတောက်ပစေ၏။ ယထာ ကိံ၊ အဗ္ဘာ၊ တိမ်တိုက်ဟူသော အညစ်အကြေးမှ လွတ်သော။ ဝါ၊ တိမ်တိုက်နှင့် ကြွင်းသော အညစ်အကြေးတို့မှ လွတ်သော။ တာရကရာဇာ၊ ကြယ်တို့၏မင်းဖြစ်သော။ စန္ဒိမာ ဝိယ၊ လကဲ့သို့ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ (သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။)
ဣဓာပိ၊ ကား။ ကကစူပမာယံ၊ လွှ ဥပမာ၌။ အဿာတိ၊ ကား။ ယောဂိနော၊ ၏။ ဝါ၊ အား။ ဣဓာတိ၊ ကား။ ဣမသ္မိံ ဌာနေ၊ ဤအရာ၌။ အဿာတိ၊ ကား။ ဥပမာဘူတဿ၊ သော။ ကကစဿ၊ ၏။ အာဂတဂတဝသေန၊ လာသည် သွားသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တဿ ပုရိသဿ၊ ၏။ အမနသိကာရော၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့၏။ အာဂတဂတဝသေန၊ အားဖြင့်။ အမနသိတူ။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့၏။ အာဂတဂတဝသေန၊ အားဖြင့်။ အမနသိကာရမတ္တမေဝ၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ ပယောဇနံ၊ အကျိုးတည်း။
၂၂၈။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ သည်။ အဝသေသစျာနင်္ဂပဋိမဏ္ဍိတာတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ဝိတက္ကာဒိအဝသေသစျာနင်္ဂပဋိမဏ္ဍိတာတိ၊ ဝိတက်အစရှိသော ကြွင်းသောစျာနင်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင် အပ်သည်ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဝိစာရာဒီတိ၊ ဝိစာရ စသည် ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိပ္ပရိယာယေန၊ ဖြင့်။ ဝိတက္ကဿ၊ ၏။ အပ္ပနာဘာဝတော၊ အပ္ပနာ မည်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုဝိတက်ကို။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အပ္ပနာ ဗျပ္ပနာတိ၊ ဟူ၍။ နိဒ္ဒေဋ္ဌော၊ ဖွင့်ပြတော်မူအပ်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တံသမ္ပယောဂတော၊ ထိုအပ္ပနာမည်သော ဝိတက်နှင့် ယှဉ်ခြင်း ကြောင့်။ စျာနံ၊ ကို။ အပ္ပနာတိ၊ ဟူ၍။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဋ္ဌကထာဝေါဟာရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စျာနင်္ဂေသု စ၊ တို့တွင်လည်း။ သမာဓိ၊ သည်။ ပဓာနံ၊ သည်။ ပြဓာန်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုသမာဓိကို။ အပ္ပနာတိ၊ ဟူ၍။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အဝသေသ။ပ။သမ္မဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကဿစိ ပန။ပ။ပဘုတီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အနုက္ကမတော။ပ။လင်္ဃနာကာရပ္ပတ္တံ ဝိယ ဟောတီတိ၊ ဟူသော။ ဧတ္ထကော၊ ဤမျှလောက်သော။ ဂန္ထော၊ ကျမ်းရင်းစာသားသည်။ ပရိဟီနော၊ ယုတ်လျော့လျက်ရှိ၏။ (ယခုလက်ရှိစာကိုယ်၌မူကား ထိုစာသားအပြည့်အစုံပင်ရှိ၏)
သာရဒ္ဓကာယဿ၊ ပူပန်ပင်ပန်းသောကိုယ်ရှိသော။ ကဿစိ၊ အချို့သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ပဋိကာဒီနံ၊ အခင်းကြိုးပြား ပျဉ်ပြားစသည်တို့၏။ ပလမ္ဗနေန၊ တွဲကျသဖြင့်။ ဩနမတိ၊ ညွှတ်ကျ၏။ ဝိကူဇတီတိ၊ ကား။ သဒ္ဒံ၊ ကျိတ်ကျိတ်ဟူသောအသံကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဂတ္တာနိသဒကပ္ပရာဒီနံ၊ ကိုယ်, တင်ပါး, တတောင်ဆစ် စသည်တို့၏။ သန္တိဋ္ဌာနေသု၊ တိုထိုအရပ်၌။ ဝလိတံ၊ တွန့်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ နည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာရဒ္ဓကာယော၊ ပူပန်ပင်ပန်းသော ကိုယ်သည်။ ဂရုကော၊ လေးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ကာယဒရထဝူပသမေန၊ ကိုယ်၏ပူပန်ခြင်း၏ ငြိမ်းခြင်းနှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ သိဇ္ဈမာနော၊ ပြီးသော။ ဩဠာရိကအဿာသပဿာသနိရောဓော၊ ချုပ်ခြင်းကို။ ဗျတိရေကမုခေန၊ ဗျတိရေကကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ တဿ၊ ထိုကာယဒရထဝူပသမကို။ သာဓနံ ဝိယ၊ ပြီးစေသော သာဓနကဲ့သို့။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဩဠာရိကအဿသပဿာသနိရောဓဝသေနာတိ၊ ဟူသောစကား သည်။ အနွယဝသေန၊ အားဖြင့်။ တဒတ္ထသာဓနံ၊ ထိုအနက်ကို ပြီးစေသော စကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကာယဒရထေဝူပသန္တေတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (အဓိပ္ပေတော-၌စပ်) စိတ္တဇရူပါနံ၊ တို့၏။ လဟုမုဒုကမ္မညဘာဝေန၊ ပေါ့ပါးနူးညံ့အမှု၌ ခန့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သေသတိသန္တတိရူပါနမ္ပိ၊ ကြွင်းသော တိသန္တတိရုပ်တို့၏လည်း။ ယော လဟုအာဒိဘာဝေါ၊ အကြင်ပေါ့သည်၏ အဖြစ်စသည် သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုပေါ့သည်၏ အဖြစ်စသည်ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ကာယဿ၊ ၏။ လဟုဘာဝေါတိ၊ ထိုကိုယ်၏ပေါ့သည်၏ အဖြစ်သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ လဟု အာဒိဘာဝေန၊ ပေါ့သည်၏အဖြစ်စသည်နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာယောပိ စိတ္တမ္ပိ လဟုကံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဩဠာရိကေ အဿာသပဿာသေ နိရုဒ္ဒေတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္ထနယမ္ပိ၊ ဆိုအပ်ပြီးသော နည်းရှိသော စကားကိုလည်း။ ဝိစေတဗ္ဗာကာရပ္ပတ္တဿ၊ စူးစမ်းရှာဖွေအပ်သော အခြင်း အရာသို့ ရောက်သော။ ကာယသင်္ခါရဿ၊ ကို။ ဝိစယနဝိဓိံ၊ စူးစမ်းရှာဖွေခြင်းအစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အာနီတံ၊ ဆောင်အပ်၏။
၂၂၉။ ဥပရူပရိ ဝိဘူတာနီတိ၊ ကား။ ဘာဝနာဗလေန၊ အားဖြင့်။ ဥဒ္ဓံ ဥဒ္ဓံ၊ အထက် အထက်၌။ ဝါ၊ နောက်နောက်ကာလ၌။ ပါကဋာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဒေသတောတိ၊ ကား။ ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ ဖုသနဒေသတော၊ ထိရာအရပ်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အတ္ထနော၊ မိမိသည်။ ဖုသနဝသေန၊ ထိခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ထိရာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥပဓာရိတဋ္ဌာနတော၊ မှတ်အပ်ပြီးသော အရပ်မှ။
ကတ္ထ နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ဌာနဝသေန၊ ဌာန၏အစွမ်းအာဖြင့်၎င်း။ ကဿနတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ ပုဂ္ဂလဝသေန၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝီမံသိယမာနံ၊ စူးစမ်းဆင်ခြင်းအပ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဧကဇ္ဈ ကတွာ၊ တပေါင်းတည်းပြု၍။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ အန္တောမာတုကုစ္ဆိယန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥဒကေ၊ ၌။ နိမုဂ္ဂဿ၊ ဝပ်နေသော။ ဝါ၊ မြုပ်နေသော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ အား။ နိရုဒ္ဓေါကာသတာယ၊ ချုပ်ရာအရပ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ပိတ်ဆို့အပ်သော အရပ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဿာသပဿာသာ၊ တိုပသည်။ န ပဝတ္တန္တိ ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အန္တောမာတုကုစ္ဆိယံ၊ အမိဝမ်းတွင်း၌။ (န ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်။) မတာနံ၊ သူသေတို့အား။ သမုဋ္ဌာပကစိတ္တာဘာဝတော၊ ဖြစ်စေတတ်သော စိတ်၏မရှိခြင်းကြောင့်။ (န ပဝတ္တန္တိ ယထာ၊) ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အသညီဘူတာနံ၊ မှတ်နိုင်သော သညာမရှိသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ မုစ္ဆာပရေတာနံ၊ တွေဝေမိန်းမောခြင်း နှိပ်စက်အပ်သောသူတို့အား၎င်း။ ဝါ၊ တနည်းကား။ အသညီသု၊ အသညသတ်ဘုံတို့၌။ ဇာတာနံ၊ ဖြစ်သောသူတို့အား၎င်း။ (န ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်။) တထာ၊ တူ။ နိရောဓသမာပန္နာနံ၊ ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ (န ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်။) ပန၊ တပါး။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပန္နာနံ၊ တို့အား။ ဓမ္မတာဝသေနဝ၊ ဓမ္မတာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ နေသံ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့၏။ အနုပ္ပဇ္ဇနံ၊ မဖြစ်ခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ရူပါရူပဘဝသမင်္ဂီနံ၊ တို့အား။ တထာ၊ ထို့အတူပင်သိအပ်၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ အနုပုဗ္ဗတော၊ တိုင်း။ သုခုမဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနသမာပန္နဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ (နတ္ထိ၊ မရှိကုန်။) ရူပဘဝေ၊ ၌။ ရူပါနံ စ၊ ရုပ်တို့၏၎င်း။ ဘဝင်္ဂဿစ၊ ၏၎င်း။ သုခုမဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ရူပဘဝသမင်္ဂီနံ၊ တို့အား။ နတ္ထိ၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပါရိသေဃတော၊ ထက်ဝန်းကျင်ကြွင်းကျန်သော အားဖြင့်။ ဝါ၊ ခုနစ်ဌာနမှ အကြွင်းအကျန်ကိုရယူရသော ပါရိသေသနည်း အားဖြင့်။ တေ၊ သင့်အား။ အဿာသပဿာသာ၊ တို့သည်။ အတ္ထိယေဝ၊ ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယထာဝုတ္တသတ္တဋ္ဌာနဝိနိမုတ္တဿ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ခုနစ်ဌာနတို့မှလွတ်သော။ အဿာသပဿာသနံ၊ တို့၏။ အနုပ္ပဇ္ဇနဋ္ဌာနဿ၊ မဖြစ်ရာ အရပ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ပကတိဖုဋ္ဌဝသေနာတိ၊ ကား။ ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ ဖုသနဋ္ဌာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ နိမိတ္တံ ဌပေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သတိယာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပကတိထိရာအရပ်၌။ (သီဟိုဠ်မူနှင့်အညီ တတ္ထ-တပုဒ်သာလိုသည်) သုခပ္ပဝတ္တနတ္ထံ၊ လွယ်ကူစွာဖြင့်အကျိုးငှာ။ ထိရတရသဉ္ဇာနနံ၊ သာ၍မြဲမြံသောအမှတ်သညာကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သတိ၊ သည်။ ထိရသညာပဒဋ္ဌာနာ၊ မြဲမြံသောအမှတ်သညာလျှင် နီးသောအကြောင်းရှိ၏။ ဣမမေဝါတိ၊ ကား။ အနုပဋ္ဌဟန္တဿ၊ မထင်သော။ ကာယသင်္ခါရဿ၊ ကို။ ကဏ္ဋကုဋ္ဌာပနနယေန၊ ဆူးထွင်းသောနည်းဖြင့်။ (သျာမူအရ-ကန္ဒကုဋ္ဌာပနနယေန၊ သစ်ဥသစ်ဖုကို ထုတ်ဖော်သောနည်းဖြင့်ဟု ပေးရာ၏) ဣမံ ဧဝ ဥပဋ္ဌာပနဝိဓိမေဝ၊ ဤထင်စေခြင်း အစီအရင်ကိုသာလျှင်။ အတ္ထဝသန္တိ၊ ကား။ ဟေတုံ၊ အကြောင်းကို။ ဟိ၊ မှန်။ အတ္ထောတိ၊ ကား။ ဖလံ၊ အကျိုးတည်း။ သော။ (အတ္ထော)၊ ထိုအကျိုးသည်။ ယဿ၊ အကြင်အကြောင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ သော၊ ထိုအကြောင်းသည်။ အတ္ထဝသော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ မုဠဿတိဿာတိ၊ ကား။ သမ္ပဇညရဟိတဿ၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ်ကင်းသောသူအား။ ဘာဝေန္တဿ၊ ပွားစေစဉ်။ ဝါ၊ ပွားစေသည်ဖြစ်၍။ အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ အနုပဋ္ဌဟန္တေ၊ မထင်ကုန်သော အဿာသပဿာသတို့သည်။ ဣမေ၊ ဤသည်တို့ပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပမာရေတုံ စ၊ ငှာ၎င်း။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ပဇာနိတုံ စ၊ ငှာ၎င်း။ သမတ္ထာတိ၊ စွမ်းနိုင်ကုန်သော။ သတိပညာဟိ၊ တို့မှ။ ဝိရဟိတဿ၊ ကင်းသောသူအား။ ဣတိကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၂၃၀။ ဣတော၊ ဤအာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်းမှ။ အညံ၊ သော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဂရုကန္တိ၊ ကား။ ဘာရိယံ၊ လေး၏။ အဿ၊ ထိုအာနာပါနဿတိကမ္မဋ္ဌာန်း၏။ သာ စဂရုကထာ၊ ထိုလေးသည်၏အဖြစ်သည်လည်း။ ဘာဝနာယ၊ ပွားစေခြင်း၏။ ဝါ၊ ငှာ။ သုဒုက္ကရဘာဝေန၊ အလွန်ခဲယဉ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂရုကဘာဝနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဥပရူပရိ၊ အထက်အထက်၌။ သန္တသုခုမဘာဝပ္ပတ္တိတော၊ ငြိမ်သက်သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ (ဘဝိတဗ္ဗံ-၌စပ်) ဗလာတီ၊ အားကြီးသော။ သုဝိသဒါ စ၊ အလွန်သန့်ရှင်းသည်လည်းဖြစ်သော။ သူရာ စ၊ ရဲရင့်သည်လည်း ဖြစ်သော။ (ဤဝိသဒါ, သူရာနှစ်ပုဒ်ဖြင့် ဗလဝတီကို ဖွင့်သည်) သတိ စ၊ ကို၎င်း။ ပညာ စ၊ ကို၎င်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ သုခုမဿ နာမ၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့သည်မည်သော။ အတ္ထဿ၊ အကျိုးကို။ သာဓနေနာပိ၊ ပြီးစေကြောင်းဖြစ်သော လက်နက်သည်လည်း။ သုခုမေနေဝ၊ သိမ်မွေ့သည် သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ အနုပဋ္ဌဟန္တာနံ၊ ကုန်သော။ အဿာသပဿာသနံ၊ တို့ကို။ ပရိယေသနုပါယံ၊ ရှာမှီးကြောင်းနည်းလမ်း ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တာဟိ စ ပနာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဂေါစရမုခေတိ၊ ကား။ ဂေါရောတိမုခေ၊ စားကျက်သို့ ရှေးရှုသည်တို့ကို။ အနုပဒန္တိ၊ ကား။ ဂေါစရံ၊ ကျက်စားခြင်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တသ္မိံ ယေဝ ဌာနေတိ၊ ကား။ ဥပနိဗန္ဓနာနိမိတ္တသညိတဋ္ဌာနေ၊ ဥပနိဗန္ဓတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အနက်ကိုသာလျှင်။ တသ္မိံ ယေဝ ဌာနေ ယောဇေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပမေယျ၊ ၌။ ဗန္ဓနယောဇနဋ္ဌာနာနိ၊ ဖွဲ့ရာဌာနနှင့် ယှဉ်စေရာဌာနတို့ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ န လဗ္ဘန္တိ၊ မရအပ်ကုန်။
၂၃၁။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဥဘယမ္ပိ၊ နှစ်ပါးစုံသော နိမိတ်ကိုလည်း။ ဧကစ္စံ၊ တပေါင်းတည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ-တံဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ တူလပိစုအာဒိဥပမတ္တယံ၊ လဲမှို့အစရှိသော ဥပမာသုံးခုအပေါင်းသည်။ ဥဂ္ဂဟေ၊ ဥဂ္ဂဟနိမိတ်၌။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ သေသံ၊ ကြွင်းကျန်သော ဥပမာသည်။ ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးစုံသော ဥဂ္ဂဟ နိမိတ် ပဋိဘာဂနိမိတ်တို့၌။ (ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဧကစ္စေတိ၊ ကား။ ဧကေ၊ အချို့ကုန်သော။ အာစရိယာ၊ တို့သည်။
တာရကရူပံဝိယာတိ၊ ကား။ တာရကာယ၊ ကြယ်တာရာ၏။ ပဘာရူပံ ဝိယ၊ အရောင်အဆင်းကဲ့သို့။ မဏိဂုဠိကာဒိဥပမာ၊ ပတ္တမြားလုံးအစရှိသော ဥပမာတို့သည်။ ပဋိဘာဂေ၊ ၌။ ဝဋ္ဋန္တိ၊ သင့်ကုန်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧကံယေဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ ဧတံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အနေကာကာရတော၊ များသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်သနည်း။ ဣတိ၊ ရှိသောကြောင့်။ တဉ္စ ပနေတန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သုတ္တန္တန္တိ၊ ကား။ ဧကံ သုတ္တံ၊ တခုသောသုတ်ကို။ ပဂုဏပ္ပဝတ္တိဘာဝေန၊ ကျေပွန်စွာဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အဝိစ္ဆေဒံ စ၊ မပြတ်စဲခြင်းကို၎င်း။ မဟာဝိသယတဉ္စ၊ ကျယ်သော အရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ သန္ဓာယ၊ ၍။ မဟတီ ပဗ္ဗတေယျာ နဒီ ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အတ္ထဗျဉ္ဇနသမ္ပတ္တိယာ၊ အနက်သဒ္ဒါတို့နှင့် ပြည့်စုံခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ တို့၏ ပြည့်ုစုံခြင်းကြောင့်။ သမန္ထဘဒ္ဒကံ၊ ထက်ဝန်းကျင်ကောင်းသော။ သုတ္တံ၊ သည်။ သဗ္ဗဘာဂမနောဟရာ၊ အလုံးစုံသော အဖို့အားဖြင့် စိတ်နှလုံးကို ဆွဲဆောင်နိုင်သော။ သဗ္ဗပါလိဖုလ္လာ၊ အလုံးစုံသော အဖို့အား ဖြင့် စိတ်နှလုံးကို ဆွဲဆောင်နိုင်သော။ ဝနဃဋာ ဝိယ၊ တောအုပ်နှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာ ဝနရာဇိ ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဝနပ္ပဂုမ္ဗေ ယထ ဖုဿိတဂ္ဂေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နာနာနုသန္ဓိကံ၊ အထူးထူးသော အနုသန္ဓေရှိသော။ နာနာပေယျာလံ၊ အထူးထူးသော ပေယျာလရှိသော။ ဝိဝိဓနယနိပုဏံ၊ အထူးထူးသောနည်းတို့ဖြင့်။ သိမ်မွေ့သော။ ဗဟိုဝိဓကမ္မဋ္ဌာနမုခံ၊ များသောအပြားရှိသော ကမ္မဋ္ဌာနမုခရှိသော။ ဝါ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းဟူသော တံခါးမုခ်ရှိ သော။ သုတ္တန္တံ၊ ကို။ အတ္ထိကေဟိ၊ အလိုရှိကုန်သောသူတို့သည်။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ သမုပဇီဝိတဗ္ဗံ၊ ကောင်းစွာမှီ၍ အသက်မွေးအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သီတစ္ဆာယော။ပ။ရုက္ခော ဝိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သညာနာနတာယတိ၊ ကား။ နိမိတ္တုပဋ္ဌာနတော၊ နိမိတ်ထင်သည်။ ပုဗ္ဗော၊ ရှေး၌သာလျှင်။ ပဝတ္တသညာနံ၊ ဖြစ်သော သညာတို့၏။ နာနာဝိဓဘာဝတော၊ အထူးထူးအပြားပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဣမေတယော ဓမ္မာတိ၊ ကား။ အဿာသော၊ ၎င်း။ ပဿာသော၊ ၎င်း။ နိမိတ္တံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တယော၊ ကုန်သော။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ နတ္ထီတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ အနသိကာတဗ္ဗာဘာဝေန၊ နှလုံးသွင်းအပ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ နတ္ထိ၊ ကုန်။ နဥပလဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်။ န စ၊ ဥပစာရန္တိ၊ ကား။ ဥပစာရမ္ပိ၊ သို့သော်လည်း။ န ပါပုဏာတိ၊ မရောက်ဘဲရှိတုံသေး၏။ အပ္ပနံ၊ သို့။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ယဿ ပနာတိ၊ အစရှိသော။ အဝိဇ္ဇမာနပက္ခော၊ ရှိသည်ကို ပြဆိုသော အဖို့ကို။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ကိုအစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝုတ္တဿေဝ၊ ဖြစ်သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ သမတ္ထနတ္တံ၊ ပြီးစေခြင်းအကျိုးငှာ။ ကကစူပမာယံ၊ ၌။ အာဂတာ၊ ကုန်သော။ နိမိတ္တန္တိအာဒိကာ၊ ကုန်သော။ ဂါထာ၊ တို့ကို။ ပစ္စာနီတာ၊ တဖန်ဆောင်အပ်ကုန် ၏။
၂၃၂။ နိမိတ္တေတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေ၊ သော။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ၊ သည်။ ဧဝံ ဟောတီတိ၊ ကား။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုတ္တဿ၊ အားထုတ်သော ယောဂီအား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ ဧဝံ၊ သို့။ မနသိ ကရောဟိ၊ လော့။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ ဝေါသာနံအာပဇ္ဇေယျာတိ၊ ကား။ နိမိတ္တံ နာမ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်မည်သည်ကို။ ဥပ္ပါဒေတုံ၊ ငှာ။ ဒုက္ကရံ၊ ပြုနိုင်ခဲ၏။ တယိဒံ-တံ ဣဒံ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်ကို။ (မယာ၊ သည်။) လဒ္ဓံ၊ ရအပ်ပြီ။ အဟံ၊ သည်။ ဟန္ဒ ဒါနိ၊ ယခုအခါ၌။ ယဒါ ဝါ တဒါ ဝါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော ကာလ၌။ ဝိသေသံ၊ တရားထူးကို။ နိဗ္ဗတ္တေဿမိ၊ ဖြစ်စေအံ့။ ဣတိ၊ သို့။ သင်္ကောစံ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းသို့။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ ဝိသီဒေယျာတိ၊ ကား။ ဧတ္တကံ ကာလံ၊ ဤမျှလောက်သောကာလပတ်လုံး။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုတ္တဿ၊ သော။ (မေ၊ အား။) နိမိတ္တမ္ပိ၊ နိမိတ်မျှ သည်လည်း။ န ဥပ္ပန္နံ၊ မဖြစ်ပေးသေး။ (အဟံ၊ သည်။) ဝိသေသဿ၊ တရားထူးကို။ အတဗ္ဗော၊ မထိုက်တန်ဟု။ မညေ၊ အောက်မေ့၏။ (တနည်း) အဘဗ္ဗော မညေ၊ မထိုက်တန်ဟောင်တကား။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝိသာဒံ၊ ပင်ပန်းခြင်းသို့။ အာပေဇ္ဇေယျ၊ ရာ၏။
ဣမာယ ပဋိပဒါယ၊ ဤအကျင့်ဖြင့်။ ဇရာမရဏတော၊ မှ။ မုစ္စိဿာမိ၊ လွတ်မြောက်ရအံ့။ ဣတိ၊ သွင်း၍။ ပဋိပန္နဿ၊ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ နိမိတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တေ၊ သော်။ ကထံ၊ ကြောင့်။ သင်္ကောစောပတ္တိ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ အံ့နည်း။) ဘိယျောသော မတ္တာယ၊ အတိုင်းထက်အလွန်။ ဥဿဟမေဝ၊ အားထုတ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ ကရေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိမိတ္တမိဒံ။ပ။ဝတ္တဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ မဇ္ဈိမဘာဏကာ၊ တို့သည်။ အာဟု၊ ကုန်၏။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဘာဝနာစိတ္တဿ၊ ကို။ ဌပနေန၊ ထားခြင်းဖြင့်။ ဣတောပတုတီတိ၊ ကား။ ဣတော ပဋိဘာဂနိမိတ္တုပ္ပတ္တိတော၊ ဤပဋိဘာဂနိမိတ်ဖြစ်ပေါ်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အနုဗန္ဓနာယ စ။ပ။မနသိ ကရောတီတိ၊ ဟူသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကား၌။ အနုဗန္ဓနံ စ၊ ကို၎င်း။ ဖုသနံ စ၊ ကို၎င်း။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ ၍။ ဌပနာဝသေန၊ ငြဖ့်။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်း သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌပနာဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ပေါရောဏေဟိ၊ တို့သည်။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိမိတ္တေတိ ဂါထံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ နိမိတ္တေတိ၊ ကား။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တေ၊ ၌။ ဌပယံ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေန္တော၊ ထားလျက်။ ဌပနာဝသေန၊ ဖြင့်။ မနသိ ကရောန္တော၊ လျက်။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။ နာနာကရန္တိ၊ ကား။ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ နာနာကာရံ၊ ကို။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ ဧကဝစနံ၊ ဤဧကဝုစ်ကို။ အာကာရသမညဝသေန၊ အာကာရတို့၏ တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ (ကတံ၊ ၏။) ဝိဘာဝယန္တိ၊ ကား။ ဝိဘာဝေန္တော အန္တရဓာပေန္တော၊ ကွယ်စောလျက်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ နိမိတ္တုပ္ပတ္တိတော၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ဖြစ်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တေ အာကာရာ၊ တို့သည်။ အမနသိကရောတော၊ နှလုံးမသွင်းသော ယောဂီအား။ ဝါ၊ နှလုံးမသွင်းသော ကြောင့်။ အန္တရဟိတာ ဝိယ၊ ကွယ်ကုန်သကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အဿသပဿာသေတိ၊ ကား။ အဿာသပဿာသမ္ဘူတေ၊ သတို့မှဖြစ်သော။ နိမိတ္တေ၊ ပနိဘာဂနိမိတ်၌။ သကံစိတ္တံ နိဗန္ဓတီတိ၊ ကား။ တာယ ဧဝ ဌပနာယ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္တနော၊ ၏။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပနိဗန္ဓတိ၊ ကပ်၍ ဖွဲ့ချည်၏။ အပ္ပေတိ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်စေ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ယေ ပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ဝိဘာဝယန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ ဝိဘာဝေန္တော ဝိဒိတံ ပါကဋံ ကရောန္တောတိ အတ္ထံ၊ ထင်ရှားပြလျက်သိအပ်သည် ထင်ရှားသည်ကို ပြုလျက် ဟူသောအနက်ကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ပုဗ္ဗဘာဂဝသေန၊ ရှေ့အဖို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ယုဇ္ဇေယျ၊ သင့်ရာ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ အယံ၊ သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဂါထာ၌။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဓိတိသမ္ပန္နတ္တာ၊ အားထုတ်မှုလုံ့လနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဓိရော၊ ဓီရမည် သော။ ယောဂီ၊ သည်။ အဿာသပဿသေ၊ ၌။ နာနာကာရံ စတ္တာရော ဝဏ္ဏာ-ဟု ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အထူးထူးသော အခြင်းအရာကို။ ဝိဘာဝေန္တော၊ ထင်ရှားစေလျက်။ နာနာကာရတော၊ အားဖြင့်။ တေ၊ ထိုအဿသပဿာသတို့ကို။ ပဇာနန္တော၊ သိလျက်။ ဝိဒိတေ၊ သိအပ်သည်တို့ကို။ ပါကဋေ၊ ထင်ရှားသည် တို့ကို။ ကရောန္တော၊ ပြုလျက်။ ဝါ၊ တနည်း။ နာနာကာရံ-နာနာကာရေ၊ အထူးထူးသော အခြင်းအရာရှိ ကုန်သော။ ဩဠာရိကောဠာရိကော၊ ရုန့်ရင်းကုန် ရုန့်ရင်းကုန်သော အဿာသပဿာသတို့ကို။ ပဿမ္ဘောန္တော ဝူပသမေန္တော၊ ငြိမ်းစေလျက်။ တတ္ထ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့၌။ ယံ နိမိတ္တံ၊ အကြင်ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို။ လဒ္ဓံ၊ ရအပ်၏။ တသ္မိံ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေန္တော၊ ထားလျက်။ အနုက္ကမေန၊ ဖြင့်။ သကံ စိတ္တံ၊ မိမိ၏စိတ်ကို။ နိဗန္ဓတိ၊ ဖွဲ့ချည်၏။ အပ္ပေတိ၊ အပ္ပနာသို့ ရောက်စေ၏။ ဣတိ၊ ဤကားအနက်တည်း။
ဝဏ္ဏတောတိ၊ ကား။ ပိစုပိဏ္ဍတာရကရူပါဒီသု ဝိယ၊ ဂွမ်းစိုင်, ကြယ်ရောင်အဆင်း စသည်တို့၌ကဲ့ သို့။ ဥပဋ္ဌိတဝဏ္ဏတော၊ ထင်သော အဆင်းအားဖြင့်။ လက္ခဏတောတိ၊ ကား။ ခရဘာဝါဒိသဘာဝတော၊ ကြမ်းသည်၏ အဖြစ်စသော သဘောအားဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ အနိစ္စာဒိလက္ခဏတော၊ ဖြင့်။ တံ နိမိတ္တံ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်ကို။ ရက္ခဏံ နာမ၊ စောင့်ရှောက်ခြင်းမည်သည်။ တတ္ထ၊ ထိုပဋိဘာဂနိမိတ်၌။ ပဋိလဒ္ဓဿ၊ ပြီးသော။ ဥပစာရဇ္ဈာနဿ၊ ကို။ ရက္ခဏေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ။ပ။ ဂမယိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟာ၊ ၏။
၂၃၃။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတိဿံ ကာယာနုပဿနာယံ၊ ၌။ ပါရိသုဒ္ဓိံပတ္တုကာမောတိ၊ ကား။ အဓိဂန္ထုကာမောစ၊ ရခြင်းငှာ အလိုရှိလတ်သော်။ ထိုအဓိဂန္ထုကာမ, သမာပဇ္ဇိတုကာမနှစ်ပါးတို့တွင်။ သလ္လက္ခဝသေန၊ အားဖြင့်။ သမာပဇ္ဇိတုကာမော၊ လတ်သော်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ နာမရူပံ၊ ပဋ္ဌပေတီတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ပြီးသော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ ဒေ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကထန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စိတ္တဿ စ၊ ၏၎င်း။ အဿာသပဿာသနံ၊ တို့၏။ သမုဒယဘာဝဒဿနံ၊ ဖြစ်ကြောင်း၏အဖြစ်ကို ပြသောစကား တည်း။ ကမ္မာရဂဂ္ဂရိယာတိ၊ ကား။ ကမ္မာရာနံ၊ ပန်းပဲသမားတို့၏။ ဥက္ကာယံ၊ မီးဖို၌။ အဂ္ဂိဓမနဘယ္တာသ၊ မီးကိုမှုတ်သော သားရေအိတ် (ဖားဖို) ကို။ ဝါ၊ သည်။ မေမာနာယာတိ၊ ကား။ ဓမယန္တိယာ၊ ယူစေအပ် သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မှုတ်လတ်သော်။ ဝါတံ၊ လေကို။ ဂါဟာပေန္တိယာ၊ ယူစေသည်ရှိသော်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တဇ္ဇန္တိ၊ ကား။ တဒနုရူပံ၊ ထိုလေမှုတ်ခြင်းအားလျော်သော။ ဧဝမေဝါတိ ဧတ္ထ၊ ဧဝမေဝ-အစရှိသော ဤပါဌ်၌။ ကမ္မာရဂဂ္ဂရီ ဝိယ၊ ပန်းပဲသမားတို့၏ ဖားဖို့ကဲ့သို့။ ကရဇကာယော၊ ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ဝါယာမော ဝိယ၊ လေကိုမှုတ်ခြင်းလုံ့လကဲ့သို့။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အဿာသပဿာသ၊ တို့သည်။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာ၊ ဋ္ဌာန်တို့သည်။ ကိဉ္စာပိ (ဟောန္တိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ကရဇကာယံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ၍။ တေသံ၊ ထိုအဿာသပဿာသတို့၏။ အပ္ပဝတ္တနတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ကာယဉ္စ။ပ။ပဿာသတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တဿာတိ၊ ကား။ နာမရူပဿ၊ ၏။ ပစ္စယံ၊ ပရိယေသတီတိ၊ ကား။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ ရူပသမုဒယောတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အဝိဇ္ဇာဒိကံ၊ အစရှိသော။ ပစ္စယံ၊ အကြောင်းကို။ ဝီမံသတိ၊ စူးစမ်း၏။ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းဆည်း၏။ ကင်္ခံဝိတရတီတိ၊ ကား။ အဟောသိံ။ပ။နယပ္ပဝတ္တံ၊ ဤသို့အစရှိသော နည်းဖြင့်ဖြစ်သော။ သောဠသဝတ္ထုကံ၊ တဆယ့်ခြောက်ပါးသော ဝတ္ထုရှိသော။ ဝိစိကိစ္စံ၊ ကို။ အတိက္ကမတိ၊ လွန်မြောက်၏။ ပဇဟတိ၊ ပယ်စွန့်၏။ ယံ ကိဉ္စရူပံ။ပ။နယပ္ပဝတ္တံ၊ ဤသို့အစရှိသောနည်းဖြင့် ဖြစ်သောဉာဏ်သည်။ ကာလပသမ္မသနံ၊ အပေါင်းလိုက်အားဖြင့် သုံးသပ်သော ဉာဏ်မည်၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေတိ၊ ကား။ ပဋိပဒါ။ပ။ပန္နာယ၊ ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ၌ အကျုံးဝင်သော။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာယ၊ အဖြစ် အပျက်ကို ရှုသောဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ၌ အကျုံးဝင်သော။ ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿနာယ၊ အဖြစ်အပျက်ကို ရှုသောဉာဏ်၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နေ၊ ကုန်သော။ ဩဘာသာဒယောတိ၊ ကား။ ဩဘာသော၊ အရောင်အလင်း၎င်း။ ဉာဏံ၊ ၎င်း။ ပီတိ၊ ၎င်း။ ပဂ္ဂေဟော၊ ချီးမြှောက်ခြင်း၎င်း။ ဥပေကွာ၊ ၎င်း။ ဥပဋ္ဌာနံ၊ ထင်သောသတိ၎င်း။ နိကန္တ၊ လိုလားနှစ်သက်ခြင်း၎င်း။ ဝါ၊ ကပ်ငြိခြင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေ၊ ဤသည်တို့သည်။ ဩဘာသာဒယော၊ ကုန်သော။ ဒသ၊ ဥပက္ကိလေသဆယ်ပါးတို့တည်း။ ဥဒယံ ပဟာယာတိ၊ ကား။ ဥဒယဗ္ဗာနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်သော။ သင်္ခါရာနံ၊ တရားတို့၏။ ဘင်္ဂေဿဝ၊ ဘင်ကိုသာလျှင်။ အနုပဿနတော၊ ရှုခြင်းကြောင့်။ ဘင်္ဂါနုပဿနံ၊ မည်သော။ ဉာဏံ၊ သို့။ ပတွာ၊ ၍။ အာဒီနဝါနုပဿနာပုဗ္ဗင်္ဂမာယ၊ နာဉာဏ်ရှေ့သွားရှိသော။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာယ၊ နာ ဉာဏ်ဖြင့်။ နိဗ္ဗိန္ဒန္တော၊ ငြီးငွေ့သည်ဖြစ်၍။ မုဉ္စိတု။ပ။ဉာဏာနံ၊ မုဉ္စိတုကမျတာဉာဏ်, ပဋိသင်္ခါနုပဿနာဉာဏ်, သင်္ခါရုပေက္ခာဉာဏ်, အနုလောမဉာဏ်တို့၏။ စိဏ္ဏပရိယန္တေ၊ လေ့ကျက်ပြီးဖြစ်ပြီးသည်၏ အဆုံး၌။ ဥပ္ပန္နဂေါတြဉာဏနန္တရံ၊ ဖြစ်သောဂေါတဘုဉာဏ်၏အခြားမဲ့၌။ ဥပ္ပန္နေန၊ သော။ မဂ္ဂဉာဏေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗသင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ ဝိရဇ္ဇေန္တော၊ တပ်မက်ကင်းဆဲဖြစ်၍။ ဝိမုစ္စန္တော၊ လွတ်မြောက်ဆဲဖြစ်၍။
ဟိ၊ မှန်။ မဂ္ဂက္ခဏေ၊ ၌။ အရိယော၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝိရဇ္ဇတိ စ၊ တပ်မက်ကင်းဆဲဟူ၍၎င်း။ ဝိမုစ္စတီတိ စ၊ လွတ်မြောက်ဆဲဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယထာက္ကမေန။ပ။ပါပုဏိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မဂ္ဂ။ပ။ သင်္ခါတဿ၊ မဂ်ဖိုနိဗ္ဗာန် ပယ်အပ်ပြီးသော ကိလေသာ ကြွင်းသော ကိလေသာဟု ဆိုအပ် သော။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗဿ၊ ဆင်ခြင်းအပ်သော အာရုံတရား၏။ ပဘေဒေန၊ ဖြင့်။ ဧကူနဝီသတိဘေဒဿ၊ တခုယုတ်နှစ်ဆယ်အပြားရှိသော။ ဟိ၊ မှန်။ အရဟတော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်အား။ အဝသိဋ္ဌကိလေသာ ဘာဝနေ၊ ကြွင်းသော ကိလေသာ၏မရှိခြင်းကြောင့်။ ဧကူနဝီသတိတာ၊ တခုယုတ်နှစ်ဆယ်၏အဖြစ် သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အဿာတိ၊ ကား။ အာနာပါနကမ္မဋ္ဌာနိကဿ၊ ဋ္ဌာန်းရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။
၂၃၄။ ဝိသုံ၊ ခြား။ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာနယော နာမ၊ မည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ မူ။) ပဌမစတုက္ကဝသေန၊ ဖြင့်။ အဓိဂတဇ္ဈာနဿ၊ ရအပ်ပြီးသော စျာန်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဒေဝနာစိတ္တဓမ္မာာနုပဿနာဝသေန၊ နာတို့ ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေသိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တေသန္တိ၊ ကား။ တိဏ္ဏံ စတုက္ကာနံ၊ စတုက္ကတို့၏။
ပီတိပဋိသံဝေဒီတိ၊ ကား။ ပီတိယာ၊ ပီတိကို။ ပဋိ ပဋိ၊ အသီးအသီး။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဝေဒနသီလော၊ သိခြင်းအလေ့ရှိ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တဿာ၊ ထိုပီတိကို။ ပဋိ ပဋိ၊ သီး။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဝေဒေါ၊ သိခြင်းသည်။ ဧဟတဿ၊ ဤယောဂီအား။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တံ၊ ထိုပီတိကို။ ပဋိ ပဋိ၊ သီး။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဝေဒယမာနော၊ သိတတ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပီတိပဋိသံဝေဒီဟူသောပုဒ်၌။ သံဝေဒနဂ္ဂဟဏေနဝ၊ သံဝေဒန-သဒ္ဒါဖြင့်ပင်လျှင်။ ပီတိယာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ သက္ကစ္စံ၊ စွာ။ ဝိဒိတဘာဝေါ၊ သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဗောဓိတော၊ သိစေအပ်ပြီးသည်။ ကာမံ ဟောတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ယေဟိ ပကာရေတိ၊ တို့ဖြင့်။ တဿာ၊ ထိုပီတိကို။ သံဝေဒနံ၊ ကောင်းစွာသိခြင်းကို။ ဣစ္ဆိတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအပြားကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပဋိ ပဋိ၊ သီး။ သံဝေဒီ၊ ကောင်းစွာသိလေ့ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိသံဝေဒီ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဋိသဒ္ဂဂ္ဂဟဏံ၊ ကို။ (ကတံ၊ ပြုအပ်၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဒီဟာကာရေဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကထံ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ပုစ္ဆာဝစနံ၊ အမေးစကားတည်း။ သမ္ပီတိကေ ဒွေ စျာနေ သမာပဇ္ဇတီတိ၊ ကား။ ပီတိသဟဂတာနိ၊ ကုန်သော။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ပဌမဒုတိယဇ္ဈာနာနိ၊ တို့ကို။ ပဋိပါဋိယာ၊ တိုင်း။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဿာတိ၊ ကား။ တေန၊ ထိုစျာန်ဝင်စားသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဧတံ၊ ဤတဿ-ဟူသောပုဒ်သည်။ ပဋိသံဝိဒိတာတိ ပဒံ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ကတ္တု အတ္ထေ၊ ကတ္တာ၊ အနက်၌။ သာမိဝစနံ၊ သာမိဝဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။ သမာပတ္တိက္ခဏေတိ၊ ကား။ သမာပန္နက္ခဏေ၊ ဝင်စားဆဲခဏ၌။ စျာနပဋိလာဘေနာတိ၊ ကား။ စျာနေန၊ နှင့်။ သမင်္ဂိဘာဝေန၊ ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အာရမ္မဏတောတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏမုခေန၊ အာရုံကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ တဒါရမ္မဏဇ္ဈာနပရိယာပန္နာ၊ ထိုအာနာပါနနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော စျာန်၌အကျုံး ဝင်သော။ ပီတိ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ သိအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာရမ္မဏဿ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ဟူသော အာရုံ၏။ ပဋိသံဝိဒိတတ္ထာ၊ ကောင်းစွာသိအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ကိံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ယထာ နာမ၊ ကား။ သပ္ပပရိယေသနံ၊ မြွေကိုရှာခြင်းငှာ။ (တာဒတ္ထျ၌အံ-သက်) စရန္တေန၊ လှည့်လည်သောသူသည်။ တဿ၊ ထိုမြွေ၏။ အာသယေ၊ နေရာအရပ်ကို။ ပဋိသံဝိဒိတေ၊ ကောင်းစွာသိအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ သောပိ၊ ထိုမြွေကိုလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ ပဋိသံဝိဒိတော ဧဝ၊ သိအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဂဟိတော ဧဝ၊ ဖမ်းယူအပ်ပြီးသည်သာ လျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မန္တာဂဒဗလေန၊ မန္တန်ဆေးတို့၏အားအစွမ်းဖြင့်။ တဿ၊ ထိုမြွေကို။ ဂဟဏဿ၊ ဖမ်းယူခြင်း၏။ သုကရတ္တာ၊ ပြုလွယ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ပီတိယာ၊ ၏။ အာသယဘူတေ၊ နေရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ကို။ ပဋိသံဝိဒိတေ၊ ရှိသော်။ သာ ပီတိ၊ ထိုစျာန်၌အကျုံးဝင်သော အာရမ္မဏိကပီတိကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိသံဝိဒိတာ ဧဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သလက္ခဏတော စ၊ သဘာဝလက္ခဏာအားဖြင့်၎င်း။ သာမညလက္ခဏတော စ၊ သာမညလက္ခဏာအားဖြင့်၎င်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်) တဿာ၊ ထိုပီတိကို။ ဂဟဏဿ၊ ယူခြင်း၏။ ဝါ၊ ရှုခြင်း သိခြင်း၏။ သုကရတ္တာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
ကထံ၊ သို့။ ဝါ၊ ဖြင့်။ အသမ္မောဟတော၊ အားဖြင့်။ ပီတိ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗွံ၊ ၏။ ဝိပဿနာက္ခဏေတိ၊ ကား။ တိက္ခဝိသဒပ္ပတ္တာယ၊ ထက်မြက်သန့်ရှင်းခြင်းသို့ရောက်သော။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် မြန်မာမူဟောင်းတို့၌ရှိသော တိက္ခဝိသဒပ္ပဝတ္တာယ- ဟူသောပါဌ်က သာ၍ကောင်းသည်။ တိက္ခဝိသနပ္ပဝတ္တာယ၊ ထက်မြက်သန့်ရှင်းစွာ ဖြစ်သော။) ဝိပဿနာပညာယ၊ ဖြင့်။
ဝိသယတော၊ အာရုံအားဖြင့်။ ဝါ၊ အာရုံပြုသောအားဖြင့်။ ဒဿနက္ခဏေ၊ ရှုဆဲခဏ၌။ လက္ခဏပဋိဝေဓေနာတိ၊ ကား။ ပီတိယာ၊ ၏။ သလက္ခဏဿ စ၊ မိမိ၏သဘောလက္ခဏာကို၎င်း။ သာမညလက္ခဏဿ စ၊ ကို၎င်း။ ပဋိဝိဇ္ဈနေန၊ ထိုးထွင်း၍သိခြင်းဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ယဿ၊ အကြင်သဘောတရား၏။ ဝိသေသတော စ၊ ဝိသေသအားဖြင့်၎င်း။ သာမညတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ယံ လက္ခဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တသ္မိံ၊ ထိုဝိသေသလက္ခဏာ, သာမညလက္ခဏာကို။ ဝိဒိတေ၊ သော်။ သော၊ ထိုသဘောတရားကို။ ဝါ၊ သည်။ ယထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ဝိဒိတော ဧဝ၊ သိအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အသမ္မောဟတော ပီတိ ပဋိသံဝိဒိတာ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ တမတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို။ ပါဠိယာ ဧဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တေဥှတန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဒီဃံ အဿာသဝသေနာတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ တတ္ထ၊ ထိုအောက်သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗအရာ၌။ သတောကာရိတာဒဿနဝသေန၊ သတောကာရီအဖြစ်ကိုပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပါဠိ၊ သည်။ အာဂတာ၊ လာ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပီတိပဋိသံဝေဒိတာဝသေန၊ သံဝေဒီအဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (အာဂတာ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ပီတိပဋိသံဝေဒိတာ၊ ဒီအဖြစ်ကို။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဝိတတ္တာ ဧဝ၊ ဝေဘန်အပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ အပိစ၊ တနည်းလည်း။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ ဒီဃံ အဿာသဝသေနာတိ၊ ကား။ အာရမ္မဏဘူတဿ၊ သော။ ဒီဃဿ၊ ရှည်သော။ အဿာသဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဇာနတော၊ သိသောယောဂီသည်။ သာ ပီတိ၊ ထိုစျာန်၌ အကျုံးဝင်သော အာရမ္မဏီကပီတိ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ စိတ္တဿ။ပ။ပဇာနတောတိ၊ ကား။ စျာနပရိယာပန္နံ၊ သော။ အဝိက္ခေပေါတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမံ၊ သော။ စိတ္တေဿကဂ္ဂတံ၊ စိတ္တေကဂ္ဂတာကို။ တံသမ္ပယုတ္တာယ၊ ထိုစိတ္တေကဂ္ဂတာနှင့် ယှဉ်သော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပဇာနတော၊ ယောဂီသည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ထင်စွာပြအံ့။ အာရမ္မဏမုခေန၊ အာရုံဟူသော အကြောင်းဖြင့်။ ဝါ၊ အာရုံကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ ပီတိ၊ ကို။ ဝါ၊ တို့သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။ သတိ ဥပဋ္ဌိတာဟောတီတိ၊ ကား။ ဒီဃံ အဿာသဝသေန၊ ရှည်သောအဿာသ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ရှည်စွာဟူ၍ ဟောအပ်သော အဿာသ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဥပဋ္ဌိတာ-၌စပ်) စျာနသမ္ပယုတ္တာ၊ သော။ သတိ၊ သည်။ တဿ၊ ထိုစျာန်၏။ အာရမ္မဏေ၊ ဒီဃအဿသဟူသော ရုံ၌။ ဥပ၏ဋ္ဌိတာ၊ ကပ်၍တည်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ထင်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ထင်သော ကြောင့်။ အာရမ္မဏမုခေန၊ သဖြင့်။ စျာနေပိ၊ ၌လည်း။ ဥပဋ္ဌိတာ နာမ၊ ကပ်၍တည်သည်မည်သည်။ ဝါ၊ ထင်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာယ သတိယာတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥပဋ္ဌိတာယ၊ ထင်သော။ တာယ သတိယာ၊ ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်ေးသာ။ တေန၊ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏဿ၊ ၏။ သုပ္ပဋိဝိဒိတတ္တာ၊ ကောင်းစွာသိအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုအာရုံ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ တဒါရမ္မဏာ၊ ထိုအာရုံလျှင် အာရုံရှိသော။ သာ ပီတိ၊ ထိုစျာန်၌ အကျုံးဝင်သော အာရမ္မဏိက ပီတိကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒီဃံ ပဿာသဝသေနာတိအာဒီသုပိ၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌လည်း။ ဣမိနာဝ နယေန၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ပဌမစတုက္ကဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ ပြီးသော။ ပိတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ပီတိကို အသီးအသီး ကောင်းစွာ သိခြင်းကို။ အာရမ္မဏတော စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အသမ္မောဟတော စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ဝိဘာဂတော၊ ဝေဖန်သောအား ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဝဇ္ဇတောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာဝဇ္ဇတောတိ၊ ကား။ စျာနံ၊ ကို။ အာဝဇ္ဇန္တဿ၊ ဆင်ခြင်သောသူသည်။ သာ ပီတီတိ၊ ကား။ စျာနပရိယာပန္နာ၊ သော။ သာ ပီတိ၊ ကို။ ဇာနတောတိ၊ ကား။ သမာပန္နာက္ခဏေ၊ ဝင်စားဆဲခဏ၌။ အာရမ္မဏမုခေန၊ အာရုံကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ ဇာနတော၊ သိသောသသူည်။ “တဿာ၊ ထိုသိသောသူသည်။ သာ ပီတိ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ ပဋိသံဝိဒိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ပဿတောတိ၊ ကား။ ဒဿနဘူတေန၊ ရှုတတ်မြင်တတ်သော ပညာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ စျာနတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပဿန္တဿ၊ ပြန်လှည့်၍ ဆင်ခြင်သောသူသည်။ စိတ္တံ၊ အဓိဋ္ဌဟတောတိ၊ ကား။ “ဧတ္တကံ ဝေလံ၊ ဤမျှလောက်သော ကာလပတ်လုံး။ စျာနသမင်္ဂီ၊ သည်။ ဘဝိဿာမိ၊ အံ့။” ဣတိ၊ သို့။ စျာနစိတ္တံ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌဟန္တဿ၊ ဆောက်တည်သောသည်သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝသီဘာဝါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ စျာနဿ၊ ကို။ ပဇာနနမုခေန၊ သိခြင်းကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ အာရမ္မဏတော၊ အားဖြင့်။ ပီတိယာ၊ ကို။ ပဋိသံဝေဒနာ၊ ခြင်းကို။ ဒဿိတာ၊ ပြအပ်၏။
ဣဒါနိ ၌။ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ၊ အကြင် သဒ္ဒါ အစရှိသော တရားတို့ဖြင့်။ စျာနံ စ၊ သည်၎င်း။ ဝိပဿနာ စ၊ သည်၎င်း။ သိဇ္ဈန္တိ၊ ကုန်၏။ စျာနပရိယာပန္နာနံ စ၊ စျာန်၏အကျုံးဝင်သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဝိပဿနာမဂ္ဂပရိယာပန္နာနံ စ၊ လည်းဖြစ်ကုန်သော။ တေသံ သဒ္ဓါဒီနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပီတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သဒ္ဓါယ အဓိမုစ္စတောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဓိမုစ္စတောတိ၊ ကား။ သမထဝိပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ သဒ္ဒဟန္တဿ၊ ယုံကြည်သောသူသည်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဝီရိယံ ပဂ္ဂဏှတောတိအာဒီသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ပင်လျှင် တည်း။ (သမထဝိပဿနာဝသေန ပဂ္ဂဏတော-စသည်ဖြင့် သိရမည်ဟု ဆိုလို၏။) အဘိညေယျန္တိ၊ ကား။ အဘိဝိသိဋ္ဌာယ၊ ထူးသော။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဇာနိတဗ္ဗံ၊ သိအပ်သော သစ္စာလေးပါးကို။ အဘိဇာနတောတိ၊ ကား။ ဝိပဿနာပညာပုဗ္ဗင်္ဂမာယ၊ ဝိပဿနာပညာရှေ့သွားရှိသော။ မဂ္ဂပညာယ၊ ဖြင့်။ ဇာနတော၊ သိသောသူသည်။ ပရိညေယျန္တိ၊ ကား။ ဒုက္ခသစ္စံ၊ ကို။ တီရဏပရိညာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ မဂ္ဂပညာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပရိဇာနတော၊ ပိုင်းခြား၍ သိသောသူသည်။ ပဟာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သမုဒယသစ္စံ၊ ကို။ ပဟာနပရိညာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ မဂ္ဂပညာယ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဇဟတော၊ ပယ်သောသူသည်။ ဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ပွားစေအပ်သော။ မဂ္ဂသစ္စံ၊ ကို။ ဘာဝယတော၊ ပွားစေသောသူသည်။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ၊ မျက်မှောက်ပြုအပ် သော။ နိရောဓသစ္စံ၊ ကို။ သစ္ဆိကရောတော၊ ပြုသောသူသည်။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ပီတိယာ ဧဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အဘိညေယျာဒီနိ၊ ယျ-စသည်တို့ကို။ ဥဒ္ဓရန္တိ၊ ထုတ်ကုန်၏။ တံ၊ ထိုသို့ထုတ်ခြင်းသည်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စျာနာဒိသမုဒါယံ၊ စျာန်အစရှိသော အပေါင်းကို။ ဥဒ္ဓရိတါာ၊ ၍။ တတော၊ ထိုစျာန်အစရှိသော အပေါင်းမှ။ ပီတိယာ၊ ကို။ နိဒ္ဓါရဏဿ၊ အသီးအခြားထုတ်ခြင်း၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပဋိသမ္ဘိဒါမဂ်ပါဠိတော်၌။ ဒီဃံ အဿာသဝသေနာတိအာဒိနာ၊ ဤသိုပအစရှိသည် ဖြင့်။ ပဌမစတုက္ကဝသေန၊ အားဖြင့်။ အာရမ္မဏတော၊ အားဖြင့်။ ပီတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇတောတိအာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ပဉ္စဟိ၊ ကုန်သော။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ တထာ၊ တူ။ (အာရမ္မဏတော၊ ဖြင့်။ ပီတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။) ပန၊ ထိုမှတပါး။ အဘိညေယျံ အဘိဇာနတောတိအာဒီဟိ၊ အစရှိ သော ပုဒ်တို့ဖြင့်။ အသမ္မောဟတော၊ အားဖြင့်။ (ပီတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ သမထဝသေန၊ ဖြင့်။ အာရမ္မဏတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝိပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ အသမ္မောဟတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပီတိပဋိသံဝေဒနံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအာနာပါနဒေသနာ၌။ ဝါ၊ လေးပါးသော အနုပဿနာတို့တွင်။ ဝေဒနာနုပဿနာယံ၊ ၌။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပီတိသီသေန၊ ပီတိကို ခေါင်းတပ်သဖြင့်။ ဝေဒနာ၊ ကို။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်သနည်း။ သရူပတော ဧဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ န (ဂဟိတာ)၊ မယူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ဘူမိဝိဘာဂါဒိဝသေန၊ ဘုံကိုဝေဘန်ခြင်းစသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒနံ၊ ကို။ ဘိန္ဒိတွာ၊ ခွဲ၍။ စတုဓာ၊ အားဖြင့်။ ဝေဒနာနုပဿနံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ (ပီတိသီသေန၊ သဖြင့်။ ဝေဒနာ၊ ကို။ ဂဟိတာ၊ ၏။) အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ ဝေဒနာကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ သော။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ပီတိယာ၊ ၏။ ဩဠာရိကတ္တာ၊ ကြောင့်။ တံသမ္ပယုတ္တသုခံ၊ ထိုပီတိနှင့်ယှဉ်သော သုခကို။ သုခဂ္ဂဟဏတ္ထံ၊ လွယ်ကူစွာ ယူခြင်းအကျိုးငှာ။ ပီတိသီသေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ဧတေနေဝ နယေန အဝသေသပဒါနီတိ၊ ကား။ သုခပဋိသံဝေဒီ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီတိ၊ ဒီ-ဟူကုန်သော။ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ ပီတိပဋိသံဝေဒိပဒေ၊ ၌။ အာဂတနာယနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အတ္ထေတော၊ အားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာရမ္မဏတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ (အသမ္မောဟတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။) ဒွီဟာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ သုခပဋိသံဝေဒိတာ၊ သုခကို အသီးအသီး ကောင်းစွာ သိလေ့ရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပီတိဋ္ဌာနေ၊ ပီတိအရာ၌။ သုခါဒိပဒါနိ၊ တို့ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ သုခသဟဂတာနိ၊ ကုန်သော။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ စျာနာနိ ဝါ၊ စျာန်တို့ကိုမူလည်း။ (သမာပဇ္ဇတိ၊ ဝင်စား၏။) စတ္တာရိ၊ ကုန်သော။ စျာနာနိ ဝါ၊ တို့ကိုမူလည်း။ သမာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိညာတုံ၊ ငှာ။ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တိဏ္ဏံ စျာနာနံ ဝသေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝေဒနာဒယောတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိ သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သညာ၊ ကို။ ဂဟိတာ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒွေ ခန္ဓာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိပဿနာဘူမိဒဿနတ္ထန္တိ၊ ကား။ ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရ သမ္မသနဝသေန၊ ပကိဏ္ဏကသင်္ခါရတို့ကို သုံးသပ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ဘူမိဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်ရာအာရုံဘုံကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ သုခန္တိ ဒွေ သုခါနီတိအာဒိ၊ ကို။
ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သမထေ၊ ၌။ ကာယိကသုခါဘာဝတော၊ ကာယိကသုခ၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ သောတိ၊ ကား။ ပဿမ္ဘနပရိယာယေန၊ ပဿမ္ဘန၏ ပရိယာယ်အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဖွင့်ဆိုအပ်သော။ သော နိရောဓော၊ ကို။ (ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော-၌စပ်) ဣမဿ ဟိ။ပ။ ကာလေတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိတ္တာရတော၊ အားဖြင့်။ ကာယသင်္ခါရေ၊ ၌။ (နိရောဓော၊ ကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။) ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (တတ္ထ၊ ၌။) ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုကာယသင်္ခါရအရာ၌။ ကာယသင်္ခါရဝသေန၊ အားဖြင့်။ အာဂတော၊ ၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ စိတ္တသင်္ခါရဝသေန၊ အားဖြင့်။ (အာဂတော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အယမေဝ၊ ဤသည်သာလျှင်။ ဝိသေသော၊ ထူး၏။
ဧဝံ၊ သို့။ စိတ္တသင်္ခါရဿ၊ ၏။ ပဿမ္ဘနံ၊ ငြိမ်းခြင်းကို။ အတိဒေသေန၊ နည်းညွှန်သောအားဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣမသ္မိံ စတုက္ကေ၊ ၌။ အညံ၊ သော။ ယံ၊ အကြင် အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအနက်အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငီာ။ အပိစာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ထိုပါဌ်၌။ ပီတိပဒေတိ၊ ကား။ ပီတိပဋိသံဝေဒီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဒေသတကောဋ္ဌာသေ၊ ဟောတော်မူအပ်သောအဖို့၌။ ပီတိသီသေန ဝေဒနာ ဝုတ္တာတိ၊ ကား။ ပီတိအပဒေသေန၊ ပီတိကို ညွှန်ပြသဖြင့်။ တံသမ္ပယုတ္တာတိ၊ ကား။ ပီတိအပဒေသေန၊ ပီတိကို ညွှန်ပြသဖြင့်။ တံသမ္ပယုတ္တာ၊ ထိုပီတိနှင့် ယှဉ်သော။ ဝေဒနာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပီတိ၊ ကို။ န (ဝုတ္တာ)၊ မဟောအပ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဟောရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ (ရှေးနှာ၌ ကသ္မာ ပနေတ္ထ-စသည်ဖြင့် ဆိုခဲ့သည်ကို ပြန်၍ညွှန်းသည်) ဒွီသုစိတ္တသင်္ခါရာပဒေသူတိ၊ ကား။ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံဝေဒီ ပဿမ္ဘယံ စိတ္တသင်္ခါရန္တိ၊ ဟူကုန်သော။ စိတ္တသင်္ခါရပဋိသံယုတ္တေသု၊ စိတ္တသင်္ခါရနှင့် စပ်ယှဉ်ကုန်သော။ ဒွီသု၊ ကုန်သော။ ပဒေသု၊ တို့၌။ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ စိတ္တေန၊ နှင့်။ ပဋိဗဒ္ဓါ၊ စပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိတ္တပဋိဗဒ္ဓါ၊ မည်ကုန်၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုသို့ စိတ်နှင့်စပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ သင်္ခရီယန္တိ၊ ပြုပြင်အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သညာဝေဒနာ၊ သညာနှင့် ဝေဒနာတို့သည်။ စိတ္တသင်္ခါရာ၊ မည်ကုန်သည်။ ကာမံ (ဟောန္တိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သညာ၊ သည်။ ဥပလက္ခဏမတ္တံ၊ မှတ်ကြောင်းမျှသာတည်း။ ဝေဒနာဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သညာသမ္ပယုတ္တာ ဝေဒနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၂၃၅။ စိတ္တပဋိသံဝေဒီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ဒွီဟာကာရေဟိ။ပ။ စျာနပဋိလာဘေနာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံကို။ သုဝိညေယျံ၊ လွယ်ကူစွာသိနိုင်၏။ ဝါ၊ သိလွယ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ စျာနသမ္ပယုတ္တံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ သမ္ပယုတ္တာယ၊ သော။ ဝိပဿနာစိတ္တံ၊ ကို။ အာရမ္မဏဘူတာယ၊ သော။ တာယ ဧဝ ပီတိယာ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ မောဒယမောနော၊ လျက်။ ပမောဒေန္တောတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ပဒါနိ၊ တို့သည်။ ပီတိပရိယာယဘာဝတော၊ ပီတိ၏ ပရိယာယ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေဿဝ၊ ထိုမောဒေန္တော-ဟူသောပုဒ်၏သာလျှင်။ ဝေဝစနာနိ၊ ဝေဝုစ်ပရိယာယ်တို့ တည်း။
သမ္ပယုတ္တာယ ပီတိယာ စိတ္တံ အာမောဒေတီတိ၊ ကား။ စျာနစိတ္တသမ္ပယုတ္တာယ၊ စျာန်စိတ်နှင့်ယှဉ်သော။ ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂဘူတာယ၊ ဇ္ဈင်ဖြစ်သော။ ဩဒဂျလက္ခဏာယ၊ တက်ကြွသည်၏အဖြစ်လျှင် လက္ခဏာရှိ သော။ စျာနပီတိယာ၊ စျာန်ပီတိဖြင့်။ တမေဝ စျာနစိတ္တံ၊ ထိုစျာန်စိတ်ကိုပင်လျှင်။ သဟဇာတာဒိပစ္စယဝသေန စေဝ၊ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ စျာနပစ္စယဝသေန စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပရိဗြူဟေန္တော၊ ထက်ဝန်းကျင်ပွားစေလျက်။ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌာကာရံ၊ အလွန်ရွှင်လန်းသော အခြင်းအရာသို့။ ပါပေန္တော၊ ရောက်စေလျက်။ အာမောဒေတိ စ၊ ဝမ်းမြောက်လည်း ဝမ်းမြောက်စေ၏။ ပမောဒေတိ စ၊ အလွန်လည်း ဝမ်းမြောက်စေ၏။ အာရမ္မဏံ ကတွာတိ၊ ကား။
ဥဠာရံ၊ မြတ်သော။ စျာနသမ္ပယုတ္တံ၊ သော။ ပီတိံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တာမာနံ၊ သော။ ဝိပဿနာစိတ္တံ၊ ကို။ အာရမ္မဏဘူတာယ၊ သော။ တာယ ဧဝ ပီတိယာ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ဟဋ္ဌပဟဋ္ဌကာရံ၊ သို့။ ပါပေန္တော၊ ရောက်စေသော။ ယောဂေါဝစရော၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အာမောဒေတိ ပမောဒေတီတိ၊ ဝမ်းမြောက်စေသည် ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
သမံ ဌပေန္တောတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့် (ထားအပ်သည်ရှိသော်။) ဤသကမ္ပိ၊ အနည်းငယ်မျှသော်လည်း။ လီနပက္ခဉ္စ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းအဖို့သို့၎င်း။ ဥဒ္ဓစ္စပက္ခဉ္စ၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းအဖို့သို့၎င်း။ အနုပဂမ္မ၊ မကပ်ရောက်မူ၍။ အနောနတံ၊ မညွှတ်ကျပဲ။ အနုန္နတံ၊ မတက်ကြွဘဲ။ (ဌိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ယထာ၊ သော်။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ သမတ္တပဋိပတ္တိယာ၊ ညီမျှသည်၏ အဖြစ် ပြီးစီးသဖြင့်။ အဝိသမံ၊ အညီအမျှ။ (ဌိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ (ယထာ၊ သော။) သမာဓိဿဓ၊ ၏။ ဥက္ကံသဂမနေန၊ လွန်ကဲသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ အာနေဉ္စပ္ပတ္တိယာ၊ မတုန်လှုပ်ခြင်းသို့ ရောက်သဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ ဌိတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အပ္ပနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဌပေန္တော၊ လျက်။ လက္ခဏပဋိဝေဓေနာတိ၊ ကား။ အနိစ္စာဒိကဿ၊ သော။ လက္ခဏဿ၊ သာမညလက္ခဏာကို။ ပဋိပဋိဝိဇ္ဈနေန၊ အသီးအသီး ထိုးထွင်း၍သိခြင်းဖြင့်။ ခေဏခဏေ၊ တိုင်း၌။ အဝဗောဓေန၊ သိခြင်းဖြင့်။ ခဏိကစိတ္တေကဂ္ဂတာတိ၊ ကား။ ခဏမတ္တဋ္ဌိတိကော၊ တခဏမျှိ တည်ရှိခြင်းရှိသော။ သမာဓိ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ သောပိ၊ ထိုခဏိကသမာဓိသည်လည်း။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ဧကာကာရေန၊ တမျိုးတည်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနော၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ပဋိပက္ခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားသည်။ အနဘဘူတေ၊ မနှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ်၍။ အပ္ပိတော ဝိယ၊ အပ္ပနစျာန်သို့ ရောက်သကဲ့သို့။ စိတ္တံ၊ ကို။ နိစ္စလံ၊ မတုန့်မလှုပ်။ ဌပေတိ၊ ထားတတ်၏။ ဝါ၊ ထားနိုင်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝံ ဥပ္ပန္နာယာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
မောစေန္တောတိ၊ ကား။ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိဝသေန၊ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဝေစေန္တော၊ ကင်းစေလျက်။ ဝိသုံ၊ ခြား။ ကရောန္တော၊ လျက်။ နီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ပဇဟန္တော၊ ပယ်စွန့်လျက်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိပဿနာက္ခဏေတိ၊ ကား။ ဘင်္ဂါနုပဿနာက္ခဏေ၊ နာခဏ၌။ ဟိ၊ မှန်။ ဘင်္ဂေါ နာမ၊ ပျက်ခြင်းဘင်မည်သည်။ အနိစ္စတာယ၊ အနိစ္စတာ၏။ ဝါ၊ အနိစ္စလက္ခဏှာ၏။ ပရမာ၊ လွန်ကဲသော။ ကောဋိ၊ အဖို့အစွန်းတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာယ ဘင်္ဂါနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဘင်္ဂါနုပဿကော၊ ပျက်ခြင်းဘင်ကို ရှုသော။ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ စိတ္တမုခေန၊ စိတ်ကို ပဓာနပြု သဖြင့်။ သဗ္ဗသင်္ခါရဂတံ၊ အလုံးစုံသော သင်္ခါရတရားအပေါင်းကို။ အနိစ္စတော၊ မမြဲဟု။ ပဿတိ၊ ရှု၏။ နိစ္စတော၊ မြဲသည်ဟု။ နော (ပဿတိ)၊ မရှု။ အနတ္ထတော၊ ဟု။ အနုပဿတိ၊ ၏။ အတ္ထတော၊ အတ္တဟု။ နော (အနုပဿတိ)၊ မရှု။ ပန၊ အဖို့ တပါး။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယံ၊ အကြင်တရားသည်။ အနိစ္စံ၊ မမြဲ။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲတည်း။ အနတ္တာ၊ အတ္တမဟုတ်။ တံ၊ ထိုအနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တဖြစ်သော တရားကို။ န အဘိနန္ဒိတဗ္ဗံ၊ မနှစ်သက်အပ် မနှစ်သက်ထိုက်။ တံ၊ ထိုတရားကို။ န ရဉ္ဇိတဗ္ဗံ၊ မတပ်မက် မတပ်စွဲထိုက်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘင်္ဂဒဿနာနုသာရေန၊ ပျက်ခြင်းဘင်ကို ရှုခြင်းသို့ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ အနိစ္စံ ဒုက္ခံ အနတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ သင်္ခါရဂတေ၊ သင်္ခါရတရားအပေါင်းကို။ ဒိဋ္ဌေ၊ သော်။ တသ္မိံ၊ ထိုမြင်အပ်ပြီးသော သင်္ခါရတရားအပေါင်း၌။ (တနည်း) ဒိဋ္ဌေ၊ မြင်အပ်ပြီးသော။ တသ္မိံ သင်္ခါရဂတေ၊ ၌။ နိဗ္ဗိန္ဒတိ၊ ငြီးငွေ့၏။ နော နန္ဒတိ၊ မနှစ်သက်။ ဝိရဇ္ဇတိ၊ တပ်မက်ခြင်းကင်း၏။ နော ရဇ္ဇတိ၊ မတပ်မက်။ ဧဝံ၊ သို့။ နိဗ္ဗန္တော၊ သော။ ဝိဇ္ဇန္တော၊ သော။ သော၊ ထိုယောဂီသည်။ တာဝ၊ စွာ။ လောကိယေနေဝဉာဏေန၊ လောကီဝိပဿနာဉာဏ်ဖြင့် ပင်လျှင်။ ရာဂံ၊ ကို။ နိရောဓေတိ၊ ချုပ်စေ၏။ နော သမုဒေတိ၊ မဖြစ်စေ။ အဿ၊ ထိုရာဂ၏။ သမုဒယံ၊ ကို။ န ကရောတိ၊ မပြု။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝိရတ္တော၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းသော။ သော၊ ထိုယောဂီသည်။ ဒိဋ္ဌံ၊ မျက်မှောက်မြင်အပ်ပြီးသော။ သင်္ခါရဂတံ၊ ပစ္စုပ္ပန်သင်္ခါရတရားအပေါင်းကို။ (နိရောဓေတိ) ယထာ၊ ချုပ်သည်ဟု နှလုံးသွင်းသကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ အဒိဋ္ဌံ၊ မျက်မှောက်မမြင်အပ်သော အတိတ်အနာဂတ် သင်္ခါရတရားအပေါင်းကို။ အတ္တနော၊ ၏။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ နိရောဓေတိ၊ ချုပ်သည်ဟု နှလုံးသွင်း၏။ နောသမုဒေတိ၊ ဖြစ်သည်ဟု နှလုံးမသွင်း။ အဿ၊ ထိုမျက်မှောက်မမြင်ရသော သင်္ခါရတရား၏။ နိရောဓမေဝ၊ ချုပ်ခြင်းကိုသာလျှင်။ မနသိ ကရောတိ၊ နှလုံးသွင်း၏။ သမုဒယံ၊ ဖြစ်ခြင်း ကြီးပွားခြင်းကို။ နော (မနသိကရောတိ)၊ နှလုံးမသွင်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ (နိရောဓေတိ နော သမုဒေတိ-ဟူသောပါဌ်၏) အနက်တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိပန္နော၊ ကျင့်သော။ သော၊ ထိုယောဂီသည်။ ပဋိနိဿဇ္ဇတိ၊ တဖန်စွန့်၏။ နော အာဒိယတိ၊ မစွဲယူ။ ကိံ၊ အဘယ်သို့သော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ အယံ အနိစ္စာဒိ အနုပဿနာ၊ သည်။ (ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂေါ-စသည်၌ စပ်) ဝါ၊ ကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) ခန္ဓာဘိသင်္ခါရေတိ၊ ခန္ဓာ အဘိသင်္ခါရတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ပရိစ္စဇနတော၊ စွန့်လွှတ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ သင်္ခတဒေါသဒဿနေန၊ သင်္ခါရတရားတို့၏ အပြစ်ကို မြင်သဖြင့်။ တဗ္ဗိပရီတေ၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့မှ ပြောင်းပြန်ဖြစ်သော။ နိဗ္ဗာနေ၊ ၌။ တန္နိန္နတာယ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌ ညွှတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပက္ခန္ဒနတော၊ ပြေးဝင်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂေါ စ၊ ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂလည်းမည်၏။ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂ္ဂေါ စ၊ လည်းမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာယ၊ ထိုပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာနှင့်။ သမန္နာဂတော၊ သော။ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ ဝုတ္တနယေန၊ ပက္ခန္ဒတိ၊ ပြေးဝင်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သော ဝိပဿနာက္ခဏေ။ပ။ပဿသတိစာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အနိစ္စဿ၊ မမြဲသောတရားကို။ ဝါ၊ ကား။ အနိစ္စန္တိ၊ မမြဲဟူ၍။ အနုပဿနာ၊ အဖန်တလဲလဲရှုခြင်းသည်။ ဝါ၊ ရှုသော ပညာသည်။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ မည်၏။ ဧတံ၊ ဤအနိစ္စာနုပဿနာ-ဟူသော အမည်သည်။ တေဘူမကဓမ္မာနံ၊ ဘုံသုံးပါး၌ဖြစ်သော တရားတို့၏။ အနိစ္စတံ၊ မမြဲသည်၏အဖြစ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ နာမံ၊ တည်း။ နိစ္စသညာတောတိ၊ ကား။ သင်္ခတဓမ္မေ၊ တို့ကို။ နိစ္စာ၊ မြဲကုန်၏။ သဿတာ၊ အမြဲတည်ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်းလျက်။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ မိစ္ဆာသညာယ၊ မှ။ သညာသီသေန၊ သညာကို ခေါင်းတပ် သဖြင့်။ စိတ္တဒိဋ္ဌီနမ္ပိ၊ စိတ်နှင့်ဒိဋ္ဌိတို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သုခသညာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ နိဗ္ဗိဒါနုပဿနာယတိ၊ ကား။ သင်္ခါရေသု၊ တို့၌။ နိဗ္ဗိန္ဒနာကာရေန၊ ငြီးငွေ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ အနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ နန္ဒိတောတိ၊ ကား။ သပ္ပိတိကတဏှာတော၊ ပီတိနှင့်တကွဖြစ်သော တဏှာမှ။ ဝိရာဂါနုပဿနာယာတိ၊ ကား။ တထာ၊ ထို့အတူ သင်္ခါရတရားတို့၌။ (တတ္ထ- ဟု ရှိလျှင် သာ၍ ကောင်း၏) ဝိရဇ္ဇနာကာရေန၊ တပ်မက်ခြင်းကင်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တာယ၊ သော။ အနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ တေန၊ ကြောင့်။ ရာဂတော၊ မောစေန္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ နိရောဓာနုပဿနာယာတိ၊ ကား။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ နိရောဓဿ၊ ချုပ်ခြင်းကို။ အနုပဿနာယ၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင်သို့သော အခြင်းအရာ အားဖြင့်။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အနုပဿနာ၊ အဖန်တလဲလဲရှုသော ပညာသည်။ နိရောဓာနုပဿနာ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ၊ ဤနိရောဓာနုပဿနာသည်။ ဗလပ္ပတ္တာ၊ ခွန်အားသို့ရောက်သေ။ ဝါ၊ ခွန်းအားနှင့် ပြည့်စုံသော။ မုဉ္စိတုကမျတာ၊ တာဉာဏ်ပေတည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သမုဒယတော မော စေန္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပဋိနိဿဇ္ဇနာကာရေန၊ တဖန်စွန့်လွှတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ အနုပဿနာ၊ သည်။ ပဋိနိဿဂ္ဂါနုပဿနာ၊ မည်၏။ အာဒါနတောတိ၊ ကား။ နိစ္စာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဂဟဏတော၊ မှ။ ဝါ၊ ကား။ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏတော၊ ပဋိသန္ဓေကိုယူခြင်းမှ။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်တို့၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။
၂၃၆။ အနိစ္စန္တိ၊ မမြဲဟူ၍။ အနုပဿီ၊ အဖန်တလဲလဲရှုသောသူသည်။ ဝါ၊ ကား။ အနိစ္စဿ၊ မမြဲသော တရားကို။ အနုပဿနုသီလော၊ အဖန်တလဲလဲရှုလေ့ရှိသူသည်။ အနိစ္စာနုပဿီ၊ မည်၏။ ဣတိဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ ဧတံအနိစ္စံ၊ ဤအနိစ္စဟူသည်။ ကိံ ပန၊ အဘယ်နည်း။ ကထံ ဝါ၊ ကြောင့်မူလည်း။ အနိစ္စံ၊ အနိစ္စမည်သနည်း။ ကာ ဝါ၊ အဘယ်တရားမူလည်း။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ မည်သနည်း။ တဿ ဝါ၊ စတုက္ကံ၊ လေးပါးသောအနက်အပေါင်းကို။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ထင်ရှားပြသင့်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုလေးပါးသော အနက်အပေါင်းကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အနိစ္စံ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုအနိစ္စစသည်တို့တွင်။ (ယထာ တံ-၌ တံ-ကား အနက်မရှိ) နိဗ္ဗာနံ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဓုဝံ၊ ခိုင်မြဲသော တရားသည်။ သဿတံ၊ အမြဲတည်ရှိသော တရားသည်။ နိစ္စံ နာမ၊ မည်၏။ နိစ္စံ၊ မြဲသည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စံ၊ မည်၏။ ဥဒယဗ္ဗယဝန္တံ၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းရှိသော တရားကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) အတ္ထတော၊ သရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ သင်္ခတာ ဓမ္မာ၊ တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စန္တိ။ပ။ဘာဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပ္ပါဒဝယညထတ္ထသဗ္ဘာဝါ၊ ဖြစ်ခြင်း, ပျက်ခြင်း, တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ဖြစ်ခြင်း၏ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဥပ္ပါဒစသည်တို့တွင်။ သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဟေတုပစ္စယေဟိ၊ အကြောင်းအထောက်အပံ့တို့ကြောင့်။ ဝါ၊ ဇနကအကြောင်း, ဥပထမ္ဘကအကြောင်းတို့ကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနံ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အဟုတွာ၊ မရှိသေး မဖြစ်သေးမူ၍။ သမ္ဘဝေါ၊ ရှိခြင်းဖြစ်ခြင်းသည်။ အတ္တလာဘော၊ သရုပ်သဘောအထည်ကိုယ်ကို ရခြင်း သည်။ ဥပ္ပါဒေ၊ မည်၏။ ဥပ္ပန္နာနံ၊ ဖြစ်ကုန်ပြီးသော။ တေသံ၊ ထိုသင်္ခတတရားတို့၏။ ခဏနိရောဓော၊ ခဏအားဖြင့် ချုပ်ခြင်းသည်။ ဝိနာသော၊ ပျက်စီးခြင်းကွယ်ပျောက်ခြင်းသည်။ ဝယော၊ မည်၏။ ဇရာယ၊ ဇရာ၏။ အညထာ၊ ဥပါဒ်လဘင်တို့မှ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ ဘာဝေါ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ အညထတ္ထံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ ထင်စွာ။ ဥပ္ပါဒါဝတ္ထာယ၊ ဥပါဒ်အခိုက်အတန့်မှ။ ဘိန္နာယ၊ ကွဲပြားသော။ ဘင်္ဂါဝတ္ထာယံ၊ ဘင် အခိုက်အတန့်၌။ ဝတ္ထုဘေဒေါ၊ ဝတ္ထု-တရားကိုယ်၏ ကွဲပြားခြင်းသည်။ နတ္ထိ ယတိ၊ မရှိသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဌိတိသင်္ခါတာယ၊ သော။ ဘင်္ဂါဘိမုခါဝတ္ထာယမ္ပိ၊ ဘင်သို့ ရှေးရှုသော အခိုက်အတန့်၌လည်း။ ဝတ္ထုဘေဒေါ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယတ္ထ၊ ယင်းဘင်သို့ ရှေးရှုသော အခိုက်အတန့်၌။ ဇရာဝေါဟာရော၊ ဇရာဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကဿာပိ၊ တခုတည်းဖြစ်ငြားသော် လည်း။ ဓမ္မဿ၊ တရား၏။ (တနည်း) ဧကဿာပိ ဓမ္မဿ၊ တခုတည်းသော တရား၏သော်လည်။ ဇရာ၊ အိုခြင်း ရင့်ခြင်းသည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ယာ၊ ယင်းတခုတည်းသော တရား၏ အိုခြင်း ရင့်ခြင်းကို။ ခဏိကဇရာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဥပ္ပါဒဘင်္ဂါဝတ္ထာသု၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း အခိုက်အတန့်တို့၌။ ဝတ္ထုနော၊ ဝတ္ထု-တရားကိုယ်၏။ အဘေဒေါ၊ မကွဲပြားခြင်းကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။ အညထာ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (ယူသည်ရှိသော်)။ အညော၊ တပါးသော တရားသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ အညော၊ တပါးသော တရားသည်။ ဘိဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အပြစ်တည်း။
အာပဇ္ဇေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ တယိမံ-တံ ဣမံ ခဏိကဇရံ၊ ထိုဆိုခဲ့ပြီးသော ဤခဏကဇရာကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အညထတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ (မယာ၊ သည်။) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ပရတော၊ နောက်၌။ ကထယိဿမ၊ ကုန်အံ့။
ယဿ လက္ခဏတ္တယဿ၊ (ဥပ္ပါဒ ဝယ အညထတ္တ ဟူသော) အကြင် သင်္ခတလက္ခဏာသုံးပါးအပေါင်း ၏။ ဘာဝါ၊ ရှိခြင်းကြောင့်။ ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ အနိစ္စသမညာ၊ ဟူသောအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မိံလက္ခဏတ္ထယေ၊ ၌။ အနိစ္စတာသမညာ၊ ဟူသောအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနိစ္စတာတိ။ပ။ထတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ၍။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ခဏိကနိရောဓေ၊ ခဏနှင့်စပ်သော ချုပ်ခြင်း၌။ အနိစ္စတာဝေါဟာရော၊ တာဟူသော ဝေါဟာရသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဿန္တော၊ ၍။ ဟုတွာ အဘာဝေါ ဝါတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဘာဝဿ၊ မရှိခြင်း-အဘာဝ၏။ ဥပ္ပါဒပုဗ္ဗကတ္တာ၊ ဖြစ်ခြင်း-ဥပါဒ်လျှင် ရှေးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟုတွာ-ဂဟဏံ၊ ဟုတွာကို ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ထိုဟုတွာ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝိနာသာဘာဝဿ၊ ဝိနာသဟူသော အဘာဝ၏။ ဝါ၊ ပျက်ခြင်းဟူသော မရှိခြင်း၏။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ပါဂဘာဝပုဗ္ဗကတ္တံ၊ မဖြစ်မီရှေးမဆွက မရှိသေးခြင်း၏ဟူသော အဘာဝလျှင် ရှေးရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေနေဝါကာရေနာတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗတ္တနာကာရေနေဝ၊ ဖြစ်ပေါ်လာသော အခြင်းအရာဖြင့် သာလျှင်။ ခဏဘင်္ဂေနာတိ၊ ကား။ ခဏိကနိရောဓေန၊ ခဏနှင့်စပ်သော ချုပ်ခြင်းဖြင့်။ တဿာ အနိစ္စတာယာတိ၊ ကား။ ခဏိကဘကဘင်္ဂသင်္ခါတာယ၊ ဘင်ဟုဆိုအပ်သော။ အနိစ္စတာယ၊ အနိစ္စတာ မည်သော အနိစ္စလက္ခဏာ၏။ တာယ အနုပဿနာယာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာယ၊ သော။ အနိစ္စာနုပဿနာယ၊ နှင့်။ သမန္နာဂတောတိ၊ ကား။ သမင်္ဂီဘူတော၊ ပြည့်စုံသော။ ယောဂါဝစရော၊ တည်း။
သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ ဝိနာသော၊ ပျက်ခြင်းသည်။ ခယော၊ ခယမည်၏။ တေသံယော၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့၏ သာလျှင်။ ဝိခဇ္ဇနံ ဝိလုဇ္ဇနံ၊ ပျက်ခြင်းသည်။ ဝိရောဂေါ၊ မည်၏။ ခယော ဧဝ၊ ကုန်ခြင်းသည်သာလျှင်။ ဝိရာဂေါ၊ ပျက်ခြင်းတည်း။ ခယဝိရာဂေါ၊ ကုန်ခြင်းဟူသော ပျက်ခြင်း။ ခဏိကနိရောဓော၊ ခဏနှင့်စပ် သော ချုပ်ခြင်းကိုရ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဗ္ဗာန်၌။ (ဝိရဇ္ဇန္တိ-နိရုဇ္ဈန္တိ-၌စပ်) ဧတသ္မိံ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်နကို။ အဓိဂတေ၊ ရအပ်သိအပ်သည်ရှီသော်။ သင်္ခါရာ၊ တို့သည်။ အစ္စန္တံ၊ စင်စစ်။ ဝိရဇ္ဇန္တိ၊ ပျက်ကုန်၏။ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ချုပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အစ္စန္တဝိရောဂါနုပဿနာဝသေန၊ နာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကုန်ခြင်းဟူ သော ပျက်ခြင်းကို ရှုသည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ (ပဝတ္တာတိ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။) အစ္စန္တဝိရာဂါနုပဿာဝသေန၊ နာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ စင်စစ်ပျက်ရာ ချုပ်ရာနိဗ္ဗာန်ကို ရှုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ (ပဝတ္တိ-၌ စပ်) အာရမ္မဏတော၊ အာရုံပြုသောအားဖြင့်။ ခယဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ တန္နိန္န ဘာဝတော၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌ ညွှတ်သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အစ္စန္တဝိရာဂါနုပဿနာဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ မဂ္ဂဿ၊ ၏။ အသမ္မောဟတော၊ မတွေဝေသောအားဖြင့်။ ခယဝိရာဂါနု ပဿနာဝသေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အာရမ္မဏတော၊ အားဖြင့်။ အစ္စန္တဝိရာဂါ၊ နုပဿနာစသေနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တိ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧသေဝ နယောတိဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိရာဂါနုပဿီစာတိ၊ ဟူသော။ ဧဝမာဒိအတ္ထဝဏ္ဏနံ၊ ဤသို့အစရှိသော အနက်အဖွင့်ကို။ အတိဒိသတိ၊ ညွှန်း၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိရာဂဋ္ဌာနေ၊ ဝိရာဂအရာ၌။ နိရောဓပဒံ၊ ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ထည့်၍။ သင်္ခါရာနံ ဝိနာသောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိရာဂါနုပဿ-ဟူသောပုဒ်၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုနိရောဓာနုပဿန-ဟူသောပုဒ်၏ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ပဟာတဗ္ဗဿ၊ ပယ်စွန့်အပ်သော တရားကို။ တဒင်္ဂဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ သမုစ္ဆေဒဝသေန ဝါ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပဋိနိဿဇ္ဇနံ၊ စွန့်လွှတ်ခြင်းသည်။ ပရိစ္စဇနံ၊ စွန့်ပယ်ခြင်းသည်။ ပရိစ္စာဂပဋိနိဿဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ တထာ၊ ထိုအတူ တဒင်္ဂသမုစ္ဆေဒ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (နိဿဇ္ဇနံ ပက္ခန္ဒနံ-၌စပ်) သဗ္ဗူပဓိနံ၊ အလုံးစုံသော ဥပဓိတို့ကို။ ပဋိနိဿဂ္ဂဘူတေ၊ လွှတ်ရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝိသင်္ခါရေ၊ သင်္ခါရကင်းသော နိဗ္ဗာန်၌။ အတ္တနော၊ မိမိကို။ နိဿဇ္ဇနံ၊ လွှတ်ခြင်းသည်။ တန္နိန္နတာယ ဝါ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌ ညွှတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်သော်၎င်း။ တဒါရမ္မဏတာယ ဝါ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်သော်၎င်း။ တတ္ထ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌။ ပက္ခန္ဒနံ၊ ပြေးဝင်ခြင်းသည်။ ပက္ခန္ဒနပဋိနိဿဂေါ၊ မည်၏။
တဒင်္ဂဝသေနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ တာဝ၊ စွာ။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ သည်။ တဒင်္ဂပ္ပဟာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ နိစ္စသညံ၊ နိစ္စသညာကို။ ဝါ၊ မြဲသည်ဟု ထင်မှတ်မှုကို။ ပရိစ္စဇတိ၊ ပယ်စွန့်၏။ စ၊ ဆက်။ ပရိစ္စဇန္တီ၊ ပယ်စွန့်သည်ရှိသော်။ (ပရိစ္စဇတိ-၌စပ်) တထာ၊ မမြဲဟု ရသော ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အပ္ပဝတ္တိယံ၊ မဖြစ်လတ်သော်။ နိစ္စန္တိ၊ မြဲသည်ဟူ၍။ ဂဟဏဝသေန၊ စွဲယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယေ ကိလေသာစ၊ တို့သည်၎င်း။ တမ္မူလင်္ကာ၊ ထိုကိလေသာလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်သော။ ယေ အဘိသင်္ခါရာ စ၊ အကြင်ဘိသင်္ခါရမည်သော အကုသိုလ်ကံ ကုသိုလ်ကံတို့သည်၎င်း။ တဒုဘယမူလကာ၊ ထိုကိလေသာ အဘိသင်္ခါရ, ဝိပါက်ခန္ဓာတို့ကို။ အပ္ပဝတ္တိကရဏဝသေန၊ မဖြစ်ခြင်းကို ပြုသည်၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ ပရိစ္စဇတိ၊ ၏။ ဒုက္ခာနုပဿနာဒယော၊ တို့သည်။ တထာ၊ ထိုအနိစ္စာနုပဿနာအတူပင်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနာ ဟိ။ပ။ပရိစ္စဇတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သင်္ခတဒေါသဒဿနေနာတိ၊ ကား။ သင်္ခတေ၊ သင်္ခတဖြစ်သော။ တေဘူမကေ၊ ဘုံသုံးပါးဖြစ်သော။ သင်္ခါရဝတေ၊ သင်္ခါရတရားအပေါင်း၌။ အနိစ္စတာဒိဒေါသဒဿနေန၊ မမြဲသည်၏အဖြစ် အစရှိသော အပြစ်ကို မြင်သဖြင့်။ နိစ္စာဒိဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ တဗ္ဗိပရီတေ၊ ထိုသင်္ခါရတရားတို့မှ ပြောင်းပြန်ဖြစ်သော နိဗ္ဗာန်၌။ တန္နိန္နတာယာတိ၊ ကား။ တဒဓိမုတ္တတာယ၊ ထိုနိဗ္ဗာန်၌ နှလုံးသွင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပက္ခန္ဒတီတိ၊ ကား။ အနုပဝိသတိ၊ ဝင်၏။ အနုပဝိသန္တံဝိယ၊ ဝင်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ သဒ္ဓိံ။ပ။ ပရိစ္စဇတီတိ၊ ကား။ မဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ကိလေသေသု၊ တို့ကို။ ပရိစ္စတ္တေသု၊ စွန့်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ (ပရိစ္စတ္တာ နာမ ဟောန္တိ-၌စပ်) အဝိပါကဓမ္မတာပါဒနေန၊ အကျိုးပေးခြင်း သဘောမရှိသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေသဖြင့်။ အဘိသင်္ခါရာ စ၊ တို့ကို၎င်း။ ဝါ၊ တို့သည်၎င်း။ တမ္မူလကာ၊ ထိုကိလေသာ, အဘိသင်္ခါရလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်သော။ ခန္ဓာ စ၊ ဝိပါက်ခန္ဓာတို့ကို၎င်း။ ဝါ၊ တို့သည်၎င်း။ အနုပ္ပတ္တိရဟဘာဝေန၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ မထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ မဖြစ်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိစ္စတ္တာ နာမ၊ စွန့်အပ်သည်မည်ကုန်သနည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗေပိ တေ မဂ္ဂေါ ပရိစ္စဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဘယန္တိ၊ ကား။ ဝိပဿနာဉာဏံ စ၊ ကို၎င်း။ မဂ္ဂဉာဏံ စ၊ ကို၎င်း။ ဟိ၊ မှန်။ မဂ္ဂဉာဏမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဂေါတြဘုဉာဏဿ၊ ၏။ အနုပစ္ဆာ၊ ၌။ နိဗ္ဗာနဒဿနတော၊ ကြောင့်။ အနုပဿနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
သောဠသဝတ္ထုဝသေန စာတိ၊ ကား။ သောဠသန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝတ္ထူနံ၊ တို့၏။ ဝသေနာပိ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဝုစ္စမာနသန္တဘာဝါဒိဝသေနာပိ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော သန္တဘာဝ အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ရှိ၏။ အာနာပါဿတိ၊ သည်။ ဘာဝိတာ၊ ပွားစေအပ်သည် ရှိသော်။ ဣတိ ပဒံ၊ ဤဘာဝိတာ-ဟူသော ပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၃၇။ အဿာတိ၊ ကား။ အာနပါနဿတိသမာဓိဿ၊ ၏။ ကာမဝိတက္ကာဒိဝိတက္ကူ ပစ္ဆေဒသမတ္ထတာယပိ၊ ကာမဝိတက် အစရှိသော မိစ္ဆာဝိတက်ကို ဖြတ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ မဟာနိသံသတာ၊ များသောအကျိုးအာနိသင်ရှိ၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ အယန္တိ၊ ကား။ အာနာပါနဿတိသမာဓိ၊ သည်။ ဥစ္စာဝစေသု၊ အမြတ်အယုတ်ဖြစ်သော။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တိယေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှ ဤမှလည်း။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဝိဓာဝနံ၊ ပြေးသွားခြင်းမည်၏။
ဝိဇ္ဇာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ မဂ္ဂေါ၊ မဂ်တည်း။ ဝိမုတ္တိ (နာမ)၊ ကား။ ဖလံ၊ ဖိုလ်တည်း။ မူလဘာဝေါ၊ မူလအဖြစ်မည်သည်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ ပါဒကဘာဝေါ၊ အခြေခံ၏ အဖြစ်တည်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ သတိပဋ္ဌာနေ၊ တို့ကို။ ပရိပူရေတိ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံစေ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကာယောနုပဿနာဒီနံ၊ ကုန်သော။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ အနုပဿနာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ တဿာ ဘာဝနာယ၊ ထိုအာနာပါနဿတိဘာဝနာ၏။ ဝါ၊ ထိုအာနာပါနဿတိကို ပွားစေခြင်း၏။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်တည်း။ သတ္တ၊ ကုန်သော။ ဗောဇ္ဈင်္ဂေ၊ တို့ကို။ ပရိပူရေန္တိ၊ ကုန်၏ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာယ၊ ဗောဇ္ဈင်ကိုပွားစေခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာပါရိပူရိယာ၊ သတိပဋ္ဌာနဘာဝနာ၏ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိံ၊ ကို။ ပရိပူရေန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဗောဇ္ဈင်္ဂဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ တာသံ၊ ထိုဝိဇ္ဇာဝိမုတ္တိ၏။ သိခါပ္ပတ္တိဘာဝတော၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စရိမကာနန္တိ၊ ကား။ အန္တိမိကာနံ၊ အဆုံးစွန်၌ ဖြစ်ကုန်သော။
၂၃၈။ နိရောဓဝသေနာတိ၊ ကာ။ နိရုဇ္ဈနဝသေန၊ ချုပ်ခြင်း၏ အလိုအားဖြင့်။ ဘဝစရိမကာတိ၊ ကား။ ဘဝဝသေန၊ ဘဝ၏အလိုအားဖြင့်။ စရိမကာ၊ အဆုံးစွန်၌ဖြစ်ကုန်သော။ နိဟီနဘဝပဝတ္တိနော၊ ယုတ်ညံ့သောဘဝ၌ဖြစ်ကုန်သော အဿာသပဿာသတို့တည်း။ စျာနစရိမကာ၊ တို့ကို။ တထာ၊ တူ။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ စုတိစရိမကာတိ၊ ကား။ စုတိယာ၊ စုတိအားဖြင့်။ စရိမကာ၊ ကုန်သော။ စုတိက္ခဏပဝတ္တိနော၊ စုတိက္ခဏ၌ဖြစ်ကုန်သော။ သေ္ဗပရိယောသာနကာ၊ အလုံးစုံတို့၏ အဆုံး၌ဖြစ်သော အဿာသပဿာသတို့သည်။ တသ္မာတိ၊ ကား။ တီသု ဘဝေသု၊ တို့တွင်။ နိဟီနေ၊ သော။ ကာမဘဝေ၊ ၌။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ တေတိ၊ ကား။ အဿာသပဿာသ၊ တို့သည်။ ပုရတောတိ၊ ကာ။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဘင်္ဂဋ္ဌကထာယံ၊ ၌။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သောဠသစိတ္တက္ခဏာယုကတာ၊ တဆယ့်ခြောက်ချက်သော စိတ္တက္ခဏအသက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိတာဝိတာ၊ ထင်စွာပြအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သောဠသမေန စိတ္တေနသဒ္ဓိံဥပ္ပဇ္ဇိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ စုတိစိတ္တဿ ပုရတောတိ၊ ဟူသောပါဌ်၏။ (အတ္ထေ-၌စပ်) စုတိစိတ္တံ၊ ကို။ အာဓိဘာဝေန၊ အပိုင်းအခြားနယ်သတ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တတော၊ ထိုစုတိစိတ်မှ။ ဩရံ၊ အတွင်းဖက်၌။ သောဠသမေန၊ သော။ စိတ္တေန၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဥပ္ပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဂယှမာနေ ပန၊ ယူအပ်သော် ကား။ အဿာသပဿာသာနံ၊ တို့၏။ သတ္တရသစိတ္တက္ခဏာယုကတာဝ၊ တဆယ့်ခုနစ်ချက်သော စိတ္တက္ခဏအသက်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ သည်သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
ဣမံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အနုယုတ္တဿ၊ အားထုတ်သော။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ ဝါ၊ ၏။ ဣမေ၊ ဤစုတိစရိမက အဿာသပဿသတို့သည်။ ပါကဋာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ ကိရ၊ ဖြစ်ကုန်သတတ်။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ “ဣမေပါကဋာဟောန္တိ” ဟူသောသုံးပုဒ်တို့ကို ဆောင်၍။ ဝါ၊ ဣမေ ဟူသောပုဒ်ကိုဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ထင်ရှားရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ အာနာပါနာရမ္မဏဿ သုဋ္ဌု၊ ပရိဂ္ဂဟိတတ္ထာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တမေဝတ္တံ၊ ကို။ သာလျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်စွာပြခြင်းငှာ။ စုတိစိတ္တဿာတိအာဒိ၊ ကို။ (သာရတ္ထဋီနှင့် အညီ စုတိစိတ္တဿ ဟီတိအာဒိ-ဟု ရှိသင့်၏) ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာယုအန္တရံ နာမ၊ အာယုအန္တရမည်သည်ကား။ ဇီဝိတန္တရံ၊ အသက်၏ အပိုင်းအခြားတည်း။ ဇီဝနက္ခဏာဝနိ၊ အသက်ရှင်သော ခဏ၏ အကန့်အသတ်အပိုင်းအခြားတည်း။ ဓမ္မတာယဧဝါတိ၊ ကာ။ သတဘာဝေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ရုစိဝသေနေဝ၊ အလို၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာ လျှင်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
စန္ဒလောကံ ဩလောကေတွာတိ၊ ကား။ ဇုဏှပက္ခေ၊ လဆန်းပက္ခ၌။ ပဒေါသဝေလာယံ၊ ညဉ့်ဦးယံအချိန် ၌။ သမန္တတော၊ မှ။ အာသိဉ္စမာနခိရဓာရံ ဝိယ၊ သွန်းလောင်းအပ်သော နို့ရည်အယဉ်ရှိသကဲ့သို့သော။ ဂဂနတလံစ၊ ကောင်းကင်အပြင်ကို၎င်း။ ရဇတပတ္တလဒိသဝါလိကာသန္ထတံ၊ ငွေပြားနှင့် တူသော သဲဖြင့် ဖြန့်ခင်းအပ်သော။ ဘူမိတာဇံ စ၊ ကို၎င်း။ ဒိသွာ၊ ၍။ အယံကာလော စ၊ ဤအချိန်အခါကာလသည် ၎င်း။ အယံ ဒေသော စ၊ ဤအရပ်ဒေသသည်၎င်း။ ရမဏီယော ဝတ၊ မွေ့လျော်ဘွယ်ရှိစွတကား။ မမ၊ ၏။ အဇ္ဈာသယသဒိသော၊ စင်ကြယ်သောအလိုနှင့်တူပေ၏။ အယံ ဒုက္ခဘာရော၊ ဤဒုက္ခဝန်ကို။ ကီဝ စီရံ၊ အဘယ်မျှကြာအောင်။ ဝဟိတဗ္ဗော နု ခေါ၊ ဆောင်ရလတံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္တနော၊ ၏။ အာယုသင်္ခါရေ၊ တို့ကို။ ပရိက္ခီဏေ၊ ကုန်သည်တို့ကို။ ဥပဓာရေတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ပရိက္ခီဏေ၊ ကုန်နေသည်တို့ကို။ (ဉတွာ၊ သိ၍။) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ လေခံ ကတွာတိ၊ ကား။ စင်္ကမေ၊ ၌။ တိရိယံ၊ ဖီလာကန့်လန့်။ လေခံ၊ အရေးကို။ ကတွာ၊ ၍။
အနုယုေဉ္ဇထာတိ၊ ကား။ အနုယုေဉ္ဇယျ၊ အားထုတ်ရာ၏။ ဘာဝေယျ၊ ပွားစေရာ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဥပသမာနုဿတိကထာဝဏ္ဏနာ
၂၃၉။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေန၊ သော။ ဝိရာဂါဒိဂုဏာနုဿရဏပ္ပကာရေန၊ ဝိရာဂ အစရှိသော ဂုဏ်တို့ကို အဖန်တလဲလဲ အောက်မေ့ခြင်းအပြားအားဖြင့်။ သဗ္ဗဒုက္ခူပထမသင်္ခါတဿတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဗ္ဗာန်၌။ ဒုက္ခဒုက္ခာဒိဘေဒံ၊ ဒုက္ခ ဒုက္ခစသည် အပြားရှိသော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဒုက္ခံ၊ သည်။ ဥပသမ္ပတိ၊ ငြိမ်း၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗဒုက္ခူပသမောတိ၊ မ-ဟူ၍။ ဝါ၊ ဆင်းရဲခပ်သိမ်းတို့၏ ငြိမ်းရာဟူ ၍။ သင်္ခါတဗ္ဗဿ၊ ဆိုအပ် ဆိုသင့်သော။
ပညတ္တိဓမ္မတိအာဒီသု၊ ဤသို့ အစရှိသော ဒေသနာတို့၏။ အသဘာဝေါပိ၊ သဘာဝမဟုတ်သော ပညတ်ကိုလည်း။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဓာရိယတိ အဝဓာရိယတိ၊ ဆောင်အပ် သိမှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုပညတ်တရားတို့မှ။ နိဝတ္တေန္တော၊ နစ်စေလိုသည်ဖြစ်၍။ ဓမ္မာတိ သဘာဝါတိ၊ ဟူ၍။
အာဟ၊ ၏။ ဘဝနံ၊ ဖြစ်ခြင်းရှိခြင်းသည်။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဝိဇ္ဇမာနတာ၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဘာဝေါ၊ မည်၏။ ဘာဝေန၊ ထင်ရှားရှိခြင်းနှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဘာဝေါ၊ မည်ကုန်၏။ သစ္စိကဋ္ဌပရမတ္ထတော၊ မှန်သောသဘော (ကိုယ်တိုင်တွေ့သိအပ်သည်ဖြစ်၍) မြတ်သော သဘောအား ဖြင့်။ လဗ္ဘမာနရူပါ၊ ရအပ်သော သရုပ်အထည်ကိုရှိသော သဘောတရားတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုသဘောတရားတို့ကို။ (ဝုစ္စန္တိ-၌စပ်) အတ္တနော၊ ၏။ သဘာဝဿ၊ (ထင်ရှားရှိခြင်းဟူသော) မိမိသဘောကို။ ဓာရဏတော၊ ကြောင့်။ ဓမ္မာတိ စ၊ တို့ဟူ၍၎င်း။ ယထာဝုတ္တေန၊ သော။ အဋ္ဌေန၊ အနက်သဘောကြောင့်။ သဘာဝါတိ စ၊ တို့ဟူ၍၎င်း။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ သင်္ဂမ္မာတိ၊ ကား။ ပစ္စယသမောဓာနလက္ခဏေန၊ အကြောင်းတရားတို့၏ ပေါင်းဆုံခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ သင်္ဂမေန၊ ပေါင်းဆုံခြင်းဖြင့်။ သန္နိပတိတွာ၊ စုဝေးကုန်၍။ သမာဓမ္မာတိ၊ ဟူသောပုဒ်တည်း။ တေဿာဝ၊ ထိုသင်္ဂမ္မ-ဟူသောပုဒ်၏သာလျှင်။ ပစ္စယေတိ၊ တို့သည်။ ကတာတိ၊ ကား။ အနုရူပေဟိ၊ သင့်လျော်ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့သည်။ ကတာတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗတ္ထိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်ကုန်သော။ အကတာတိ၊ ကား။ ကေဟိစိပိ၊ တစုံတခုသော်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ ပစ္စယေဟိ၊ တို့သည်။ န ကတာ၊ မပြုအပ် မဖြစ်စေအပ် ကုန်သော။ အသင်္ခတာတိ၊ ဟူသော။ ဗဟုဝစနဿ၊ ဗဟုဝုစ်ဝိဘတ်၏။ ဝါ၊ အသင်္ခတာ-ဟူ၍။ ဗဟုဝုစ် ဖြင့် ဟောခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော ဗုဒ္ဓါနုဿတိကထာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓအဖွင့် (စာမျက်နှာနံပါတ် ၂၂၉) ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။ အဂ္ဂမက္ခာယတီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ကို။ အဂ္ဂေါ အက္ခာယတိ၊ ဟု ပုဒ်ဖြင်အပ်၏။ (တနည်း) အဂ္ဂမက္ခာယတီတိ၊ ကား။ အဂ္ဂေါ၊ မြတ်သည်ဟူ၍။ အက္ခာယတိ၊ ၏။ မ-ကာရောသည်။ ပဒသန္ဓိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းပြု၏။ အသင်္ခတလက္ခဏော၊ အသင်္ခတလက္ခဏာရှိသော။ သော သဘာဝဓမ္မော၊ သည်။ ဝိရဇ္ဇတိ၊ ပျက်ပြယ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝါရာဂေါတိ၊ ဝိရာဂမည်သည်ဟူ၍။ ပစ္စေတဗ္ဗော၊ ယုံကြည်အပ်၏။ ဝါ၊ သိမှတ်အပ်၏။ နိဗ္ဗာနံ၊ ကို။ အာရမ္မဏံ ကတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနေန၊ သော။ အရိယမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ပဟီယမာနာ၊ ကုန်သော။ မာနမဒါဒယော၊ မာနမဒအစရှိသော တရားတို့သည်။ တံ၊ ထိုအသင်္ခတတရားသို့။ ပတွာ၊ ရောက်၍။ ပဟီယန္တိ နာမ၊ ပယ်အပ်သည်မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တမာဂမ္မ။ပ။ဝိနဿန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သေယျောဟမသ္မီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ မညနာဝသေန၊ မှတ်ထင်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ သော။ မာနော ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ မာနမဒေါ၊ မည်၏။ ပုရိသဘာဝံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဥပ္ပဇ္ဇနကမဒေါ၊ ဖြစ်တတ်သော မာန်ယစ်ခြင်းသည်။ ပုရိသမဒေါ၊ မည်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဇာတိမဒါဒီနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ နိမ္မဒါတိ၊ ကား။ ဝိဂတမဒဘာဝါ၊ ကင်းသော ယစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ဟူသော သတ္တိရှိကုန်၏။ ဝါ၊ ယစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကင်းကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣမမေဝအတ္ထံ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အမဒါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအသင်္ခတ တရား၌။ မဒါ၊ ယစ်စေတတ်သောတရားတို့ကို။ နိမ္မဒီယန္တိ၊ နိမ္မဒအဖြစ်ကို ပြုအပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ ယစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကင်းသည်ကို ပြုအပ်ကုန်၏။ (တနည်း) မဒါ၊ တို့သည်။ နိမ္မဒီယန္တိ နိမ္မဒယန္တိ၊ ယစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကင်းကုန်၏။ အမဒဘာဝံ၊ ယစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ဟူသော သတ္တိ ကင်းခြင်းသို့။ ဝါ၊ မယစ်စေတတ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ဝိနာသံ၊ ပျက်စီးခြင်းသို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဒနိမ္မဒနော၊ မည်၏။ သေသပဒေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ကာမပိပါသာတိ၊ ကား။ ကာမာနံ၊ ကာမဂုဏ်တို့ကို။ ပါတုကမျတာ၊ သုံးဆောင်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ကာမတဏှာ၊ ဏှာ-ပင်တည်း။ ကာမဂုဏာ ဧဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤကာမဂုဏ်တို့ ၌။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ အာလိယန္တိ၊ ငြိတွယ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာမဂုဏာလယာ၊ မည်ကုန်၏။ တေဘူမကံ ဝဋ္ဋန္တိ၊ ကား။ တီသု ဘူမီသု၊ တို့၌။ ကမ္မကိလေသဝိပါကဋ္ဋေ၊ ကမ္မဝဋ်, ကိလေသဝဋ်, ဝိပါကဝဋ်သည်။ ဧသအသင်္ခတဓမ္မော၊ ကို။ (ဧသ ၏ အစွဲကိုပြသည်) အပရာပရဘာဝါယာတိ၊ ကား။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင်အဆက်ဆက်။ ယောနိအာဒိတော၊ တခုသော ယောနိအစရှိသည်မှ။ ယောနိအာဒိဘာဝါယ၊ တပါးသော ယောနိစသည်ဖြစ်ခြင်းငှာ။ အာဗန္ဓနံ၊ န-ဟူသည်။ ဂဏ္ဌိကရဏံ၊ ထုံးဖွဲ့ခြင်းကို ပြုခြင်းတည်း။ သံသိဗ္ဗနံ၊ န-ဟူသည်။ တုန္နကရဏံ၊ အပ်လျှိုခြင်း-ချုပ်စက်ခြင်းကို ပြုခြင်း တည်း။ အဿ၊ ထိုအသင်္ခတတရား၏။ နိက္ခမနံ စ၊ ထွက်မြောက်ခြင်းသည်၎င်း။ နိဿရဏံ စ၊ ထွက်သွား ခြင်း ကျွတ်လွတ်ခြင်းသည်၎င်း။ တဏှာယ၊ နှင့်။ ဝိသံယောဂေါ ဧဝ၊ မယှဉ်ခြင်းသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသံယုတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ယေ ဂုဏေ၊ အကြင်ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ နိမိတ္တံ ကတွာ၊ အကြောင်းနိမိတ်ပြု၍။ မဒနိမ္မဒနာဒိနာမာနိ၊ မဒနိမ္မဒနအစရှိသော အမည်တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ နိဗ္ဗာနေ၊ ၌။ နိရုဠှာနိ၊ တင်အပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ တက်ကုန် ၏။ မဒနိမ္မဒနတာဒိကေ၊ မဒနိမ္မဒနအဖြစ် အစရှိကုန်ုသော။ ယထာဝုတ္တေ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းကုန်သော။ တေ နိဗ္ဗတ္တိတနိဗ္ဗာနဂုဏေ ဧဝ၊ ထိုအမည်ပညတ်မှ အသီးထုတ်အပ်သော နိဗ္ဗာန်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကိုသာ လျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ မဒနိမ္မဒနတာဒီနံ ဂုဏာနံ ဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဗျတိရိက်ကို ဆိုဦးအံ့။ ဧတေန၊ ဤသဘောတရားဖြင့်။ မဒါ၊ ယစ်စေတတ်သော တရားတို့ကို။ နိမ္မဒီယန္တိ၊ ယစ်စေတတ် သည်၏ အဖြစ်ကင်းသည်ကို ပြုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိကေ၊ ဤသို့အစရှိသော ကရိုဏ်းသတ္တိ ဂုဏ်တို့ကို။ (ဂဟေတွာ၊ ၍။) န (အာဟ)၊ မိန့်ဆိုသည်မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုကရိုဏ်းသတ္တိဂုဏ်တို့ သည်။ အရိယမဂ္ဂဂုဏာ၊ အရိယမဂ်၏ ဂုဏ်တို့ပေတည်း။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ ဥပသမဂုဏာ၊ နိဗ္ဗာန်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဤသို့မေးလတ်သော်။ အသင်္ခတသံယုတ္တာဒီသု၊ တို့၌။ (ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဖြေအပ်၏။) တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သစ္စန္တိ၊ ကား။ အဝိတထံ၊ မချွတ်မယွင်း မှန်သောတရားတို့ကို။ ဟိ၊ မှန်။ နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ ကေနစိ ပရိယာယေန၊ တစုံတခုသော အကြောင်းဖြင့်။ အသန္တဘာဝါာဘဝတော၊ မငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဧကံသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ သန္တတ္တာ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိပရီတဋ္ဌေန၊ မဖောက်မပြန် မှန်သောသဘောအားဖြင့်။ သစ္စံ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧကံ ဟိ သစ္စံ န ဒုတိယမတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ [သစ္စံ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော အမှန်တရားသည်။ ဝါ၊ မှန်သောနိဗ္ဗာန်သည်။ ဧကံ ဟိ၊ တပါးတည်း သာလျှင်တည်း။
ဒုတိယံ၊ နှစ်ခုမြောက်သော အမှန်တရားသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။] ပါရန္တိ၊ ကား။ သံသာရဿ၊ ၏။ ပရတီရဘူတံ၊ တဖက်ကမ်းသဖွယ်ဖြစ်၍ဖြစ်သောတရားကို။ တေနေဝ၊ ပင်လျှင်။ တိဏ္ဏော။ပ။ဗြဟ္မဏောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အပ္ပကာ။ပ။ဂါမိနောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အာဟ၊ ၏။ [တိဏ္ဏော၊ ကူးမြောက်ပြီးသည်ဖြစ်၍။ ပါရင်္ဂတော၊ တဖက်ကမ်းသို့ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဗြဟ္မဏော၊ အပပြုအပ်ပြီး သော မကောင်းမှု ရှိသည်ဖြစ်၍။ တထေ၊ နိဗ္ဗာန်တည်းဟူသော ကုန်းထက်၌။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ] [ယေ ဇနာ၊ တို့သည်။ ပါရဂါမိနော၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော တဖက်ကမ်းသို့ သွားရောက်ကုန်၏။ တေ၊ သွားရောက်ကုန်သော ထိုသူတို့သည်။ မနုဿေသု၊ တို့၌။ ဝါ၊ တို့တွင်။ အပ္ပကာ၊ နည်းလှစွာကုန်၏။] သုဒုဒ္ဒသန္တိ၊ ကား။ ပရမဂမ္ဘီရတာယ စ၊ အလွန်နက်နဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အတိသုခုမသန္တသဘာဝတာယ စ၊ အလွန်သိမ်မွေ့ငြိမ်သက်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အနုပစိတ္တဉာဏသမ္ဘာရေဟိ၊ ဆည်းပူးအပ်သောဉာဏ်၏ အကြောင်းအဆောက်အဦး မရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဒဋ္ဌုံ၊ ငှာ။ အသက္ကုဏေယျတာယ၊ မစွမ်းနိုင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ ဝါ၊ လွန်စွာ။ ဒုဒ္ဒသံ၊ မြင်နိုင်ခဲသောတရားကို။ ဝါ၊ သုဋ္ဌု ဒုဒ္ဒသံ အလွန်မြင်နိုင်ခဲသောတရားကို။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဗ္ဗာန်၌။ ဇရာ၊ အိုခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝါ၊ ကား။ ဧတသ္မိံ၊ ဤနိဗ္ဗာန်ကို။ အဓိဂတေ၊ သော်။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ဇရာဘာဝေါ၊ အိုခြင်း၏မရှိခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဇရံ၊ မည်၏။ တတော ဧဝ၊ လျှင်။ ဇရာဒီဟိ၊ အိုခြင်းအစရှိသည်တို့သည်။ အပလောကိယတာယ၊ မဖျက်ဆီးအပ်မဖျက်ဆီးနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထိရဋ္ဌေန၊ ခိုင်မြဲသောအနက် သဘောအားဖြင့်။ ဓုဝံ၊ မည်၏။ တဏှာဒိပပဉ္စဘာဝတော၊ တဏှာအစရှိသော ပပဉ္စတရား၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိပ္ပပဉ္စံ၊ မည်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤနိဗ္ဗာန်၌။ မတံ၊ သေခြင်း သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အမတံ၊ မည်၏။ အသိဝဘာဝနတရာနံ၊ မငြိမ်းအေးသည်၏ အဖြစ်ကို ပြုတတ်ကုန်သော။ သံကိလေသဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေန၊ ကြောင့်။ သိဝံ၊ မည်၏။ စတူဟိ ယောဂေဟိ၊ တို့သည်။ အနုပဒ္ဒုတတ္ထာ၊ ကပ်ရောက်၍ မနှိပ်စက်အပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ခေမံ၊ မည်၏။ ဝိသင်္ခါရဘာဝေန၊ သင်္ခါရကင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အစ္ဆရိယတာယ စ၊ အံ့ဩဖွယ် ကောင်းသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အဗ္ဘုတံ၊ မည်၏။ သဗ္ဗာသံ၊ ကုန်သော။ ဤတီနံ အနတ္ထာနံ၊ အကျိုးမဲ့တို့၏။ အဘာဝေန၊ ကြောင့်။ အနီတိကံ၊ မည်၏။ နိဒ္ဒုက္ခတာယ၊ ဆင်းရဲကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဗျာပဇ္ဈံ၊ မည်၏။ (ဩဋ္ဌဇ-ပဌမက္ခရာနှင့်သာ သင့်ကြောင်း မေတ္တာဘာဝနာအဖွင့်၌ ထင်ရှားလတံ့) သဗ္ဗသံကိလေသမလတော၊ မှ။ အစ္စန္တသုဒ္ဓိယာ၊ စင်စစ် စင်ကြယ်ခြင်းကြောင့်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ သုဒ္ဓိ၊ စင်ကြယ်သောတရားတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓိ၊ မည်၏။ စတူဟိပိ၊ ကုန်သော။ ဩဃေတိ၊ ကိလေသာ အယဉ်တို့သည်။ အနုဇ္ဈောတ္ထရဏီယတာယ၊ မလွှမ်းမိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒီပံ၊ မည်၏။ သကလဝဋ္ဋဒုက္ခတော၊ မှ။ ပရိပါလနဋ္ဌေန၊ စောင့်ရှောက်တတ်သော အနက်ကြောင့်။ တာဏံ၊ မည်၏။ (ဤ၌ လေဏံ-၏အဖွင့်မရှိသောကြောင့်၎င်း, ဆိုလတံ့စကားရပ်၌ ထိုပုဒ်ကို ပြထားသောကြောင့်၎င်း ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ လေဏဉ္စပုဒ် ပိုဟန်ရှိ၏)
သစ္စဉ္စ ဝေါ ဘိက္ခဝေ ဒေသေဿမီတိအာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ပါဠိ၊ ကို။ သံခိတ္တာ၊ ချုံးအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ (အာဒီသုဟူသောပါဌ်၌) အာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ အနန္တ။ပ။ဂမ္ဘီရဝစနဟိ စ၊ ရ-အစရှိသော သဒ္ဒါတို့ဖြင့်လည်း။ ဗောဓိတာ၊ သိစေအပ်ကုန်သော။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ အဝုတ္တာ၊ မဆိုအပ်ကုန်သော။ ဂုဏာ၊ တို့ကို။ သင်္ဂယှန္တိ၊ သိမ်းယူအပ်ကုန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုသဒ္ဒါတို့တွင်။ ဝါ၊ တို့၌။ ဧတဿ၊ ဤနိဗ္ဗာန်၏။ ဥပ္ပါဒန္တော ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်းဟူသော အစွန်းအပိုင်းအခြား သည်၎င်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနန္တော၊ မည်၏။ အသင်္ခတဓမ္မော၊ အသင်္ခတတရားကိုရ၏။ အာသဝါနံ၊ တို့၏။ အနာရမ္မဏတာယ၊ အာရုံမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာသဝေါ၊ မည်၏။ နိပုဏဉာဂေါစရတာယ၊ သိမ်မွေ့သောဉာဏ်၏ ကျက်စားရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိပုဏော၊ မည်၏။ သင်္ခတဓမ္မော ဝိယ၊ သင်္ခတတရားကဲ့သို့။ ဇရာယ၊ အိုခြင်းဖြင့်။ အဇဇ္ဇရိကတာယ၊ မဆွေးမြည့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အိဇဇ္ဇရော၊ မည်၏။ ဗျာဓိအာဒီဟိ၊ တို့သည်။ အပလောကိယတာယ၊ မဖျက်ဆီးအပ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပလောကိတံ၊ မည်၏။ အစက္ခုဝိညာဏ ဝိညေယျတာယ၊ စက္ခုဝိဉာဏ်ဖြင့် မသိ အပ် မမြင်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနိဒဿနော၊ မည်၏။ အတိတ္တိကရဋ္ဌေန၊ မရောင့်ရဲခြင်းကို ပြုတတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ပဏီတော၊ မည်၏။ ဤတီဟိ၊ ဘေးရန်တို့သည်။ ဝါ၊ အကျိုးမဲ့တို့ သည်။ အနဘိဘဝနီယသဘာဝတ္တာ စ၊ မလွှမ်းမိုးအပ်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အနီတိကဓမ္မော၊ မည်၏။ ဝဋ္ဋဒုက္ခမုတ္တိနိမိတ္တတာယ၊ ဝဋ်ဆင်းရဲမှ လွတ်မြောက်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မုတ္တိ၊ မည်၏။ သံသာရံ၊ ကို။ ဘယတော၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဘေးဟု။ ပဿန္တေဟိ၊ မြင်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ နိလယနီယတော၊ ပုန်းခိုရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လေဏံ၊ မည်၏။ တေသံယေဝ၊ သံသရာကို ဘေးဟုမြင်သော ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့၏သာလျှင်။ ပရာ၊ လွန်ကဲသော။ ဝါ၊ နောက်ဆုံးဖြစ်သော။ ဂတိ၊ လားရာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရာယဏော၊ မည်၏။ ပကတိဉာဏေန၊ ဖြင့်။ အလဒ္ဓပတိဋ္ဌတာယ၊ မရအပ်သော ထောက်တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ရအပ်သော ထောက်တည်ရာမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဂါဓဋ္ဌေန၊ မထောက်မှီသော အနက်သဘောအားဖြင့်။ ဂမ္ဘီရော၊ မည်၏။ ကတပုညေဟိပိ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကောင်းမှုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ ဒုက္ခေန ကိစ္ဆေန၊ ဆင်းရဲပင်ပန်းစွာ။ အနုဗုဇ္ဈိတဗ္ဗတော၊ လျော်စွာသိအိပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒုရနုဗောဓော၊ မည်၏။ သစ္ဆိကိရိယံ၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ တက္ကဉာဏေန၊ ကြံဆသော ဉာဏ်ဖြင့်။ အာစရိတဗ္ဗော၊ ကျက်စားအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
အတက္ကာဝစရော၊ မည်၏။ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ၊ ကုန်သော။ ပဋိတေဟေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗတော၊ အဖြစ်ကြောင့်။ အဓိဂန္ထဗ္ဗတော၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောငသ့်။ ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
အရိယသာဝကေဿဝ၊ အားသာလျှင်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သစ္ဆိကရိယာတိသမယဝသေန၊ မျက်မှောက်ပြုခြင်းဟူသော အထူးသိခြင်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ နိဗ္ဗာနဂုဏာနံ၊ တို့၏။ ပါကဋဘာဝတော၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ အယံ ဧဝ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ အဋ္ဌာနေ၊ အရာမဟုတ်သည်၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣဇ္ဈတိ ဧဝ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ သုခသိဒ္ဓိဝသေန၊ ချမ်းသာလွယ်ကူစွာ ပြီးသည်၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ အရိယသာဝကေဿဝေါတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ သာလျှင်။ ဧဝံ သန္တေပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဥပသမဂရုကေနာတိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနနိန္နေန၊ နိဗ္ဗာန်၌ ညွှတ်ကိုင်းသော။ ယထာဝုတ္တာ၊ ကုန်သော။ ဥပသမဂုဏာ၊ နိဗ္ဗာန်၏ဂုဏ်တို့ကို။ မနသိ ကာတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ သုခံ သုပတီတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သောစကားသည်။ မေတ္တာကထာယံ၊ ၌။ အာဝိ၊ စွာ။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ နိဗ္ဗာနာဓိမုတ္တတ္တာ၊ နိဗ္ဗာန်၌ နှလုံးသွင်းညွှတ်ကိုင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဏီတာဓိမုတ္တိကော၊ မြတ်သောနှလုံးသွင်းခြင်းရှိသည်။ ဝါ၊ အမြတ်ကို နှလုံးသွင်ခြင်းရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။
အနုဿတိကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေဝဝဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ သည်ကား။ အဋ္ဌမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၉-ဗြဟ္မဝိဟာရနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၃၅၀-၁၃)
မေတ္တာဘာဝနာကထာဝဏ္ဏနာ
၂၄၀။ မေတ္တံ ဗြဟ္မဝိဟာရံ၊ မေတ္တာဟူသော ဗြဟ္မဝိဟာရကို။ (နိဒ္ဓါရဏနှင့် နိဒ္ဓါရဏီယ ညီအောင် ဖွင့်ပြသည်) ဘာဝေတုကာမေနာတိ၊ ကား။ ဥပ္ပါဒေတုကာမေန၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ အလိုရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သုခနိသိန္နေနာတိ၊ ကား။ ဝိသမံ၊ မညီမညွတ်။ အနိသီဒိတွာ၊ မထိုင်မူ၍။ ပလ္လင်္ကဘုဇနေန၊ ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေခြင်းဖြင့်။ သုခနိသိန္နေန၊ ချမ်းသာစွာနေထိုင် နေသည်ဖြစ်၍။
ကသ္မာတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ပစ္စဝေက္ခဏာယ၊ ဆင်ခြင်ခြင်း၏။ ကာရဏပုစ္ဆာ၊ အကြောင်းကိုမေးသော ပုစ္ဆာတည်း။ အညံ၊ တပါးသော တရားကို။ အဓိဂန္တုကာမေန၊ ရခြင်းငှာအလိုရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အညတ္ထ၊ တပါးသောတရား၌။ အာဒီနဝါနိသံသပစ္စဝေက္ခဏာ၊ အပြစ်အကျိုးကို ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ကိမိတ္ထိယာ၊ ရှိသနည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ မေတ္တာ နာမ၊ မည်သည် ကား။ အတ္ထတော၊ အနက်သဘောသရုပ်တရားကိုယ်အားဖြင့်။ အဒေါသော၊ အဒေါသစေတသိက်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ အဒေါသနိဒ္ဒေသေ၊ အဒေါသ-ပုဒ်၏ နိဒ္ဒေသ၌။ မေတ္တိ၊ ချစ်ခြင်း။ ဝါ၊ ချမ်းသာစေလိုခြင်း။ မေတ္တာယနာ၊ ချစ်သောအခြင်းအရာ။ ဝါ၊ ချမ်းသာစေလိုသော အခြင်း အရာ။ မေတ္တာယိတတ္တံ၊ ချစ်သည်၏ အဖြစ်။ ဝါ၊ ချမ်းသာစေလိုသော အခြင်းအရာ။ မေတ္တာယိတတ္တံ၊ ချစ်သည်၏ အဖြစ်။ ဝါ၊ ချမ်းသာစေလိုသည်၏အဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ၏။ ခန္တီတိ စ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့် လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိဝါသနက္ခန္တိ၊ သည်းခံခြင်းဟူသော ခန္ဓီကို။ အဓိပ္ပေတာ၊ ၏။ (ဉာဏခန္ဓီမဟုတ်ဟု ဆိုလို၏) ပန၊ ဆက်။ သာ၊ ထိုသည်းခံခြင်းဟူသော ခန္ဓီသည်။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အဒေါသပ္ပဓာနာ၊ အဒေါသပြဓာန်းခြင်းရှိကုန်သော။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ အရူပက္ခန္ဓာ၊ နာမ်ခန္ဓာတို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မေတ္တာယ၊ သည်။ သိဇ္ဈမာနာယ၊ ပြီးလတ်သော်။ တိတိက္ခာခန္တိ၊ သည်းခံခြင်းလက္ခဏာရှိသော ခန္တီသည်။ သိဒ္ဓါ ဧဝ၊ သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခန္တိ အဓိဂန္ထဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ခန္တိယံ၊ ၌။ အာနိသံသပစ္စဝေက္ခဏာ၊ အကျိုးအာနိ သင်ကို ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ သာတ္ထိကာဝ၊ အကျိုးရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ ပရိယုဋ္ဌာနေန၊ ထက်ဝန်းကျင်ထကြွခြင်း-ဖြစ်ပေါ်ခြင်းဖြင့်။ အဘိဘူတော၊ လွှမ်းမိုးနှိပ်စက်အပ်သည်ဖြစ် ၍။ ကုသလုပ္ပတ္တိယာ၊ ကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ငှာ။ ဩကာသာလာတေန၊အခွင့်ကိုမရသဖြင့်။ ပရိယာဒိန္နစိတ္တော၊ ထက်ဝန်းကျင်ယူအပ်သော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပါဏဃာတာဒီဝသေန၊ သတ္တဝါကို သတ်ခြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကမ္ပရာယိကာဒိ အနုတ္ထမ္မလဘာဝတော၊ မျက်မှောက် ၌ဖြစ်သော အကျိုးမဲ့တလွန်ဖြစ်သော အကျိုးမဲ့စသည်တို့၏ အကြောင်းရင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အာဒိနဝေါ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ရအပ်၏။
ခန္တီ ပရမံ ဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂဂ စာတစ်ပိုဒ်လုံးဖတ်၍မရပါ။
ဝိဝေဝနတ္ထာယာတိ၊ ကား။ ဝိက္ခမ္ဘနတ္ထာယ၊ ပယ်ခွာခြင်းငှာ။ အတ္ထာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ခန္တိယာ၊ နှင့်။ သံယောဇနတ္ထာယ၊ ယှဉ်စေခြင်းငှာ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဘာဝနံ၊ ကို။ ဒသေန္တိ၊ ပျက်စေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေါသာ၊ ကုန်၏။ ပုဂ္ဂလာယေဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ ဒေါသာ၊ ဘာဝနာကို ပျက်စေတတ်ကုန်သည်တို့တည်း။ ပုဂ္ဂဒေါသာ၊ ဘာဝနာကို ပျက်စေတတ်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့။ ယေသု၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ဘာဝနာ၊ သည်။ န သမ္ပဇ္ဇတိ၊ မပြည့်စုံ။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။ ဝိပဇ္ဇတေဝ၊ ပျက်စီးသည်သာလျှင်တည်း။ တေ ဧဝ၊ ထိုဘာဝနာကို ပျက်စီးစေတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကိုသာလျှင်။
ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ပဌမန္တိ၊ ကား။ ဝက္ခမာနေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ (နယေန-၌စပ်) ကောဋ္ဌာသတော၊ (ဂရုဋ္ဌာနီယ စသော) တခုသောအဖို့မှ။ ကောဋ္ဌာသန္တရူပသံစရဏနယေန၊ (အတိပ္ပိယ စသော) အဖို့တပါးသို့ ဆောင်သောနည်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။
ပိယာယိတဗ္ဗော၊ ချစ်အပ်သောသူသည်။ ပိယော၊ မည်၏။ တပ္ပဋိပက္ခော၊ ထိုချစ်အပ်သောသူ၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောသူသည်။ အပ္ပိယော၊ မည်၏။ သော၊ ထိုအပ္ပိယပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ အတ္ထဿ၊ အကျိုးစီးပွားကို။ အကာရကော၊ မပြုတတ်သောသူ၎င်း။ အနတ္ထဿ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ ကာရကော၊ ပြုတတ်သောသူ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အတ္တနော စ၊ ၏၎င်း။ ပိယဿ စ၊ ချစ်အပ်သောသူ၏၎င်း။ အနတ္ထဿ၊ ကို။ ကာရကော၊ ပြုတတ်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဝေရိပုဂ္ဂလော၊ ရန်သူပုဂ္ဂိုလ်ယူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ယော ပန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်ကား။ အတ္တနော စ၊ ၏၎င်း။ ပိယဿ စ၊ ၏၎င်း။ အတ္ထဿ၊ ကို။ အကာရကော၊ မပြုတတ်။ အပိယဿ စ၊ မုန်းအပ်သောသူ၏လည်း။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ကာရကော၊ ၏။ အတ္ထံ မေ နာစရီတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရီတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ အာဃာတဝတ္ထုဘူတော၊ ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အပ္ပိယော၊ မည်၏။ ဝါ၊ မုန်းအပ်သောသူမည်၏။ အနနုကူလဝုတ္တိကော၊ မလျောသောဖြစ်ခြင်းရှိသော။ အနိဋ္ဌော၊ အလိုမရှိအပ်သောပုဂ္ဂိုလ်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ လိင်္ဂဝိသဘာဂေတိ၊ ကား။ ဣတ္ထိလိင်္ဂါဒိနာ၊ ဣတ္ထိလိင်အစရှိသော။ လိင်္ဂေန၊ အသွင်သဏ္ဌာန်ဖြင့်။ ဝိသဒိသေ၊ မတူသောပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဩဓိသောတိ၊ ကား။ ဘာဂသော၊ သီးသန့်ခွဲခြမ်းဝေဘန်သောအားဖြင့်။ တိဿ၊ တိဿ မည်သောသူ (မ)။ တဒတ္ထာ၊ ဒတ္ထာမည်သောသူ (မ)။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဩဓိသကံ၊ သီးသန့်ပိုင်းခြားခြင်းကိုပြု၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ ဆသု ပုဂ္ဂလေသု၊ တို့၌။ အဘာဝေတဗ္ဗတာယ၊ မပွားစေအပ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အပ္ပိယံ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အပ္ပိယံ ဟိ။ပ။ ကိလမတီတိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ဒေါသေန၊ ဖြင့်။ သပရိဿယတံ၊ ဘေးရန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အပ္ပိယတာ၊ မချစ်အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ပိယဘာဝဿ၊ ချစ်အပ်သည်၏ ဖြစ်၏။ ဥဇုပဋိပက္ခာ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ပေတည်း။ စ၊ ဆက်။ တဿ၊ ထိုအပ္ပိယပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပိယဋ္ဌာနေ၊ ချစ်အပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌။ ဌပနေန၊ နှင့်။ ဝိနာ၊ ၍။ ဘာဝနာ၊ သည်။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီးစီးမပြည့်စုံ။ အတိပ္ပိယသဟာယကံ။ပ။ ကိလမတီတိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ရာဂေန၊ ဖြင့်။ သပရိဿယတံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အတိပ္ပိယသဟာယဿ၊ အလွန်ချစ်အပ်သော သူငယ်ချင်းမိတ်ဆွေ၏။ ဂေဟဿိတပေမဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ကာမဂုဏ်အိမ်၌ မှီသောချစ်ခြင်း၏ တည်ရာ ဌာန၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အပ္ပမတ္ထကေပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌတာဟိ၊ ဣဋ္ဌအဖြစ် အနိဋ္ဌအဖြစ်တို့ဖြင့်။ မဇ္ဈတ္တံ မဇ္ဈသဘာဝံ၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ နေဝ ပိယံ၊ ချစ်အပ်သည်လည်းမဟုတ်သော၏။ နာပ္ပိယံ၊ မုန်းအပ်သည်လည်းမဟုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ မဇ္ဈတ္တေ၊ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၌။ သမ္ဘာဝနီယပိယာယိတဗ္ဗာနံ၊ ချီးမွမ်း အပ်သည်၏အဖြစ်, ချစ်အပ်သည်၏အဖြစ်တို့၏။ အဘာဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဂရုဋ္ဌာနေ စ၊ ၌၎င်း။ ပိယဋ္ဌာနေ စ၊ လျစ်လျူရှုအပ်သော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဘာဝနိယတာ ဝါ၊ ချီးမွမ်းအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ မနာပတာ ဝါ၊ စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေတတ်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ဝါ၊ စိတ်နှလုံးဖြင့် သောက်အပ် မြတ်နိုးအပ်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ န ပစ္စုပဋ္ဌာတိ၊ ရှေးရှုမထင်။ စ၊ ဆက်။ ပိယဂရုဘာဝသမ္ပန္နေ၊ ချစ်အပ်သည်၏အဖြစ်, အလေးပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပဌမံ၊ စွာ။ မေတ္တာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကောဋ္ဌာသန္တရဘာဝါနုပနယနတော၊ (မဇ္ဈတ္တပိယ-ဟူသော) ကောဋ္ဌသတပါး၏အဖြစ် သို့ မဆောင်ခြင်းကြောင့်။ ကောဓော၊ အမျက်ဒေါသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။
တမေဝါတိ၊ ကား။ ဝိသဘာဂလိင်္ဂမေဝ၊ သဘောမတူသော လိင်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကိုသာလျှင်။ လိင်္ဂသဘာဂေတိ၊ လိင်အားဖြင့် သဘောတူသော (သူ၌) ဟူ၍။ အဝိသေသေတွာ၊ အထူးမပြုမူ၍။ ဝါ၊ ဝိသေသန မမမူ၍။ ပိယပုဂ္ဂလေတိ၊ ချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်၌ (ပွားစေအပ်၏) ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တိတ္တိယုဒ္ဓမကာသီတိ၊ ကား။ သီလံ၊ အဋ္ဌင်္ဂသီလကို။ အဓိဋ္ဌာယ၊ ဆောက်တည်၍။ ပီဟိတဒွါရေ၊ ပိတ်အပ် သော တံခါးရှိသော။ ဂဗ္ဘေ၊ တိုက်ခန်း၌။ သယနပီဌေ၊ အိပ်ရာအင်းပျဉ်၌။ နိသီဒိတွာ၊ ၍။ မေတ္တံ၊ ကို။ ဘာဝေန္တော၊ ပွားစေလတ်သော်။ မေတ္တာမုခေန၊ မေတ္တာကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ဥပ္ပန္နရာဂေန၊ ဖြစ်သော ရာဂသည်။ အန္ဓီကတော၊ ကန်းသည်ကိုပြုအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကန်းစေအပ်သည်ဖြစ်၍။ ဘရိယာယ၊ ၏။ သန္တိကံ၊ သို့။ ဂန္တုကာမော၊ ၍။ ဒွါရံ၊ ကို။ အသလ္လက္ခေတွာ၊ မမှတ်နိုင်မူ၍။ ဘိတ္တိံ၊ ကို။ ဘိန္ဒိတွာပိ၊ ဖောက်ခွဲ၍သော်လည်း။ နိက္ခမိတုကာမတာယ၊ ထွက်ခွာခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဘိတ္တိံ၊ ကို။ ပဟရိ၊ ပုတ်ခတ်၏။
တေန၊ ကြောင့်။ မေတ္တာယနာမုခေနရာဂေါ ဝေဉ္စတီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အန္ဓတမံ။ပ။ နရန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အာဟ၊ ၏။
[မေတ္တာယနာ မုခေန၊ မေတ္တပွားခြင်းကို အရင်းခံ ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ မေတ္တပွားယာင် ဟန်ဆောင်သဖြင့်။ ရာဂေါ၊ သည်။ ဝေဉ္စတိ၊ လှည့်စားတတ်၏။]
[ယံ-ယသ္မိံ ကာလေ၊ ၌။ ရာဂေါ၊ သည်။ နရံ၊ လူကို။ သဟတေ၊ နှိပ်စက်၏။ တဒါ၊ ၌။ အန္ဓတမံ၊ အမိုက်မှောင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။]
အာဒါနနိက္ခေပပရိစ္ဆိန္နေ၊ ပဋိသန္ဓေ စုတိဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နဘူတေ၊ ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ (ခန္ဓပ္ပဗန္ဓေ ၌စပ်) ဓရမာနတာယ၊ ထင်ရှားရှိဆဲ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပစ္စက္ခတော ဝိယ၊ မျက်မှောက် အားဖြင့်ကဲ့သို့။ ဥပလဗ္ဘမာနေ၊ ရအပ်သော။ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓေ၊ ခန္ဓာအစဉ်၌။ ဣဓ၊ ဤမေတ္တာဘာဝနာအရာ။ သတ္တာဒိဂ္ဂဟဏံ၊ သတ္တ-အစရှိသော သဒ္ဒါသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ သတ္တာဒိ-၌အာဒိ သဒ္ဒါဖြင့် ပါဏစသည်ကို ယူ) တိယဒ္ဓဂတေ၊ သုံးပါးသော အဓွန့်ကာလ၌ တည်သော။ (ခန္ဓပ္ပဗန္ဓေ၊ ၌။) န (ဟောတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာလကတေ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ကာလကတေ၊ သေလေပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်၌။ မေတ္တာဘာဝနာ၊ သည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဣဇ္ဈတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ မေတ္တာဗျာပါရဿ၊ ၏။ အယောဂျဋ္ဌာနဘာဝတော၊ မသင့်လျော်သောဌာန၏ အဖြစ်ကြောင့်ပေတည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ မတပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ဟိတူပသံဟာရာရဟော၊ အစီးအပွားကို ဆောင်ပေးခြင်းငှာ ထိုက်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဟတ္ထ၊ အကြင်အသက်ရှင်ဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ သမ္ဘဝေ၊ ဖြစ်သင့်သောအကြောင်းတည်း။ သတိ၊ သော်။ ပယောဂတော၊ ကိုယ်နှုတ်လုံ့လ ပယောဂအားဖြင့်။ ဟိတူပသံဟာရော၊ အစီးအပွားကို ဆောင်ပေးခြင်းကို။ လဗ္ဘေယျ၊ ရအပ်ရာ၏။ ဝါ၊ ရနိုင်ရာ၏။ တတ္ထေဝ၊ ထိုအသက်ရှင်ဆဲ ပုဂ္ဂိုလ်၌သာလျှင်။ မာနသော၊ စိတ်၌ဖြစ်သော။ ဟိတူပသံဟာရော၊ သည်။ ယုဇ္ဇေယျ၊ သင့်ရာ၏။ ဒုက္ခာပနယနမောဒပ္ပဝတ္တီသုပိ၊ ဆင်းရဲကိုပယ်ခြင်း, ဝမ်းမြောက်ခြင်း၏ အဖြစ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကရုဏာဘာဝနာဒိနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ကာလကတေ၊ ၌။ အနိဇ္ဈနံ၊ မပြည့်စုံခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အညတ္ထ၊ ဆရာမှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပဂုဏမေတ္တာစျာနော၊ လေ့လာအပ်ပြီးသော မေတ္တာစျာန်ရှိသည်ဖြစ်၍။ အာစရိယဿ၊ ၏။ ကာလကတဘာဝံ၊ ကို။ အဇာနန္တော၊ ၍။ တံ၊ ထိုဆရာကို။ မေတ္တာယ၊ ဖြင့်။ ဖရိတုကာမော၊ ဖြန့်ခြင်းငှာ အလိုရှိသောရဟန်းငယ်ကို။ အာစရိယံ။ပ။အာရဘာတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဂုဏာဝမေ မေတ္တာစျာနသမာပတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ ဂဝေသာဟီတိ၊ ကား။ ယံ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဥဒ္ဓိဿ၊ ၍။ မေတ္တံ၊ ကို။ အာရဘသိ၊ အားထုတ်၏။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဇီဝတိ၊ အသက်ရှင်သလော။ န ဇီဝတိ၊ အသက်မရှင်သလော။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနာဟိ၊ သလေလော့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ မေတ္တာယန္တောတိ၊ ကား။ မေတ္တံ၊ ကို။ ကရောန္တော၊ လျက်။ မေတ္တံ၊ ကို။ ဘာဝေန္တော၊ လျက်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၂၄၁။ အတ္တနိမိတ္တေ၊ မိမိကိုယ်၌။ ဘာဝနာ နာမ၊ မေတ္တာကို ပွားစေခြင်း မည်သည်။ သက္ခိဘာဝတ္တာ၊ သက်သေအဖြစ် အကျိုးရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာနာဝိသေခါနုဗန္ဓိ၊ (ဝိဝေကသုခ, စျာနသုခ, မာဖလသုခ စသော) အထူးထူးအပြားပြားသော နောက်လိုက်ချမ်းသာရှိသော။ အနဝဇ္ဇသုခအဗျာသေကသုခါဒိ၊ အပြစ်ကင်းသောချမ်းသာ, ကိလေသာဆင်းရဲနှင့် မရောသော ချမ်းသာ အစရှိသော။ ယံ သုခံ၊ အကြင်ချမ်းသာကို။ အတ္တနိ၊ မိမိ၌။ ဥပလဗ္ဘတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုချမ်းသာကို။ နိဒေဿန္တော၊ ၍။ တဿ၊ ထိုချမ်းသာ၏။ ဝါ၊ ချမ်းသာ၏ တည်ရာဖြစ်သော မိမိ၏။ ဝတ္တမာနတာယ၊ ဖြစ်ဆဲ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဟံ သုခိတော ဟောမီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သရီရသုခံ နာမ၊ ကိုယ်၏ချမ်းသာမည်သည်။ ဝါ၊ ကိုယ်၌ဖြစ်သော ချမ်းသာမည်သည်။ အနေကန္တိကံ၊ အနေကန္တိကဖြစ်၏။ ဝါ၊ ဧကန်မဟုတ်။ ဤဒိသဿ၊ သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ အား။ စိတ္တဒုက္ခံ၊ စိတ်ဆင်းရဲသည်။ အနေကာသံ၊ ဖြစ်ရန်အခွင့်မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒဘာဝံ၊ ထိုစိတ်ဆင်းရဲ၏ မရှိခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ နိဒ္ဒုက္ခောတိ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟောမိ၊ ဖြစ်လို၏။ ဣတိ၊ ဤပုဒ်နှင့်။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ အဝေရောတိအာဒီသု၊ တို့၌။ တထာ၊ တူ ဟောမိ-နှင့်စပ်အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဒုက္ခဘာဝေ၊ ဒုက္ခ၏မရှိခြင်း၌။ သုခသညာ၊ သုခဟူသော အမှတ်သညာသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ သာ အယံ နိဒ္ဒုက္ခတာ၊ ထိုဆင်းရဲမရှိသည် ၏ အဖြစ်သည်။ ဝေရီနံ၊ ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ ဝေရသညိတာနံ၊ ဝေရဟု မှတ်အပ်ကုန်သော။ ဝါ၊ ဝေရဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ပါပဓမ္မာနံ စ၊ မကောင်းမှု အကုသိုလ်တို့၏၎င်း။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဗျာပါဒဝိရဟတော၊ ဗျာပါဒကင်းခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဤဃသညိတာယ၊ ဤဃ-ဟု မှတ်အပ်သော။ ဝါ၊ ဤဃ-ဟု ဆိုအပ်သော။ ဤတိယာ၊ ဘေးဥပါဌ်၏။ ဝါ၊ အကျိုးမဲ့၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်၎င်း။ အနဝဇ္ဇကာယိကသုခသမင်္ဂိတာယ စ၊ အပြစ်ကင်းသော ကာကိယသုခနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အတ္တာနံ၊ ပရိဟရာမီတိ၊ ကား။ ဧဝံဘူတော၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ဤသို့ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ မမ၊ ၏။ အတ္တဘာဝံ၊ ကို။ ပဝတ္တေမိ၊ ဖြစ်စေလို၏။ ယာပေမိ၊ မျှစေလို၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧဝံ သန္တေ၊ သော်။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဝိရုဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဧဝံ သန္တေတိ၊ ကား။ ဧဝံ သတိ၊ သော်။ အတ္တနိပိ၊ ၌လည်း။ မေတ္တာ၊ ကို။ ယဒိ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ အကယ်၍ ပွားစေအပ်သည်ဖြစ်ငြားအံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ယံ ဝိဘင်္ဂေ ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။
ဝတွာ၊ ၍။ ဝိဘင်္ဂဒေသနာယ၊ နှင့်။ သမနာဂတကံ၊ တူသောအလားရှိသော။ သုတ္တပဒံ၊ ကို။ အာဟရန္တော၊ ၍။ ကထဉ္စဘိက္ခူတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုသုတ်ပုဒ်၏။ အတ္ထော၊ သည်။ ပရတော၊ နောက်၌။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတံ့။
တန္တိ၊ ကား။ ဝိဘင်္ဂါဒီသု၊ တို့၌။ ဝစနံ၊ ကို။ အပ္ပနာဝသေနာတိ၊ ကား။ အပ္ပနာဝဟဘာဝနာဝသေန၊ အပ္ပနာကို ဆောင်တတ်သော ဘာဝနာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣဒန္တိ၊ ကား။ အဟံ သုခိတော ဟောမီတိအာဒိ ဝစနံ၊ အစရှိသော စကားကို။ သက္ခိဘာဝဝသေနာတိ၊ ကား။ အဟံ ဝိယ၊ ငါကဲ့သို့။ သဗ္ဗေ သတ္တာ၊ တို့သည်။ အတ္တနော၊ အသီးအသီးသော မိမိ၏။ သခုကာမာ၊ ချမ်းသာကိုအလိုရှိကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသု၊ ထိုအလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌။ အတ္တနိဝိယ၊ မိမိ၌ကဲ့သို့။ သုခူပသံဟာရော၊ ချမ်းသာကို ဆောင်ပေးခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ တတ္ထာ၊ ထိုချမ်းသာကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်၌။ အတ္ထာနံ၊ ကို။ သက္ခိဘာဝေ၊ သက်သေအဖြစ်၌။ ဌပနဝသေန၊ ထားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တေန၊ ကြောင့်။ သစေပိ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္တနိ၊ ၌။ ဘာဝနာ၊ သည်။ အပ္ပနဝဟာ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ငြားအံ့။ အတ္တသိနေဟဝသေန၊ မိမိကိုယ်ကိုချစ်သော တဏှာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သပရိဿယဘာဝတော၊ ဘေးရန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ကောဋ္ဌာသန္တရေ၊ တပါး၌။ ဘာဝိတဘာဝနဿ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော ဘာဝနာရှိသောသူအား။ တတ္ထာပိ၊ ထိုမိမိ၌လည်း။ သီမသမ္ဘောဒေါ၊ ဒသည်။ ဟောတိယေဝ၊ လျှင်တည်း။
သဗ္ဗာ ဒိသာတိ၊ ကား။ အနာသေသာ၊ အကြွင်းမဲ့ အလုံးစုံကုန်သော။ ဒသပိ၊ ကုန်သော။ ဒိသာ၊ အရပ်မျက်နှာတို့သို့။ အနုပရိဂမ္မ စေတသာတိ၊ ကား။ စိတ္တေန၊ ဖြင့်။ ပရိယေသနဝသေန၊ ရှာမှီးသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုဂန္တွာ၊ အစဉ်လိုက်၍။ နေဇ္ဈေဂါ ပိ၊ ကား။ သဗ္ဗုဿဟေန၊ အလုံးစုံသော အားထုတ်ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ အစွမ်းကုန်အားထုတ်ခြင်းဖြင့်။ ပရိယေသန္တော၊ ရှာမှီးလတ်သော်။ ဝါ၊ သော်လည်း။ အတ္ထတော၊ မိမိထက်။ အတိသယေ၊ အလွန်အကဲအားဖြင့်။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်သော။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်တည်း။ အတိသယေန ဖြင့်။ တရပစ္စည်း၏ အနက်ကိုပြသည်၊ ထိုကြောင့် ပိယတရံ-မသင့်) အညံ၊ တပါးသော။ သတ္တံ၊ ကို။ ကတ္ထစိ ဒိသာယ၊ တစုံတခုသောအရပ်မျက်နှာ၌။ နေဝ အဓိဂစ္ဆေယျ၊ မရရာ။ န ပေဿယျ၊ မတွေ့မြင်ရာ။ ဧဝံ ပိယော ပုထု အတ္တာ ပရေသန္တိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ အတ္တတော၊ ထက်။ ပိယတရဿ၊ သာ၍ချစ်အပ်သော။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်၏။ အနုပသဗ္ဘနဝသေန၊ မရအပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပုထု ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ အတ္တာ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ပိယော၊ ချစ်အပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ တေန ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ အတ္တကာမေ အတ္တနော ဟိတသုခံ ဣစ္ဆန္တော၊ မိမိ၏ စီးပွားချမ်းသာကို အလိုရှိ သောသူသည်။ ပရံ သတ္တံ၊ ကို။ အန္တမသော၊ အားဖြင့်။ ကုန္ထကိပိလ္လိကမ္ပိ၊ ပိုးရွ ပရွက်ဆိတ်ကိုသော်လည်း။ န ဟိံ သေန ဟနေယျ၊ မညှဉ်းဆဲရာ။ န ဝိဟေဌေယျ၊ မညှဉ်းဆဲရာ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
အယံ နဟောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေဟိ သတ္တေဟိ၊ တို့သည်။ အတ္တနောဝ၊ မိမိ၏သာလျှင်။ ဝါ၊ မိမိကိုသာလျှင်။ (သီဟိုလ်မူနှင့် အညီပင်တည်း။ အတ္တနော စ-ကား ဆည်ရန်ရှိသော ကြောင့် မသင့်) ပိယတရဘာဝံ၊ အထူးသဖြင့် ချစ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နိဒေဿတွာ၊ ၍။ တေသု၊ ထိုအလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၏။ ကရုဏယနံ၊ သနားခြင်းကို။ ဝဒတာ၊ ဟောတော်မူသော။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ (ကတံ-၌စပ်) သုခေသိတာယ၊ ချမ်းသာကိုရှာမှီလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (သက္ခိဘာဝေ ဌပေတွာ-၌စပ်) အတ္တာနံ၊ ကို။ သက္ခိဘာဝေ၊ သက်သေ၏အဖြစ်၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ မေတ္တာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မေတ္တာဘာဝနာယ၊ မေတ္တာကို ပွားစေခြင်း၏။ နယဒဿနံ၊ ကို။ ကတမေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
အယံ နယောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေဟိ သတ္တေဟိ၊ တို့သည်။ အတ္တနောဝ၊ မိမိ၏သာလျှင်။ ဝါ၊ မိမိကိုသာလျှင်။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်တည်း။ အတ္တနော စ-ကား။ ဆည်ရန်မရှိသောကြောင့် မသင့်) ပိယတရဘာဝံ၊ အထူးသဖြင့် ချစ်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ နိဒေဿတွာ၊ ၍။ တေသု၊ ထိုအလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌။ ကရုဏာယနံ၊ သနားခြင်းကို။ ဝဒတာ၊ ဟေတော်မူသော။ ဘဂဝတာ၊ သည်။ (ကတံ-၌စပ်) သုခေသိတာယ၊ ချမ်းသာကိုရှာမှီးလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (သက္ခိဘာဝေ ဌပေတွာ-၌ စပ်) အတ္တာနံ၊ ကိ။ သက္ခိဘာဝေ၊ သက်သေ၏ အဖြစ်၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ မေတ္တာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မေတ္တာဘာဝနာယ၊ မေတ္တာကို ပွားစေခြင်း၏။ နယဒဿနံ၊ ကို။ ကတမေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၂၄၂။ သုခပ္ပဝတ္တနတ္တန္တိ၊ ကား။ သုခေန၊ ဖြင့်။ အကိစ္ဆေန၊ မဆင်းရဲသဖြင့်။ ဝါ၊ လွယ်ကူစွာ။ မေတ္တာယ၊ ၏။ ပဝတ္တနတ္ထံ၊ ဖြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ (တနည်း) မေတ္တာယ၊ ကိ။ ပဝတ္တနတ္ထံ၊ ဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ယွာဿတိ၊ ကား။ အဿ ယောဂိနော၊ ထိုယောဂီ၏။ ယော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ပိယောတီ၊ ကား။ ဣဋ္ဌော၊ အလိုရှိအပ်သော။ မနာပေါတိ၊ ကား။ မနဝဍ္ဎနကော၊ စိတ်နှလုံးကို ပွားစေတတ်သော။ ဂရူတိ၊ ကး။ ဂုဏဝိသေသဝသေန၊ ဂုဏ်ထူး၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂရုကာတဗ္ဗော၊ အလေးပြုအပ်သော။ ဘာဝနီယောတိ၊ ကား။ သမ္ဘာဝေတဗ္ဗော၊ ချီးမွမ်းအပ်သော။ အာစရိယမတ္ထောတိ၊ ကား။ သီလာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာစရိယပ္ပမာဏော၊ ဆရာ၏ ပမာဏရှိသော။ ပိယဝစနာဒီနီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အတ္ထစရိယာဒိကေ၊ အကျိုးကိုကျင့်ခြင်း အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ သီလသုတာဒီနီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သဒ္ဓါဒိကေ၊ သဒ္ဓါအစရှိသော တရားတို့ကို၎င်း။ ဓုတဓမ္မဇာဂရိယာနုယောဂါဒိကေ စ၊ အပ္ပိစ္ဆာအစရှိသော ဓုတဓမ္မနှင့် ဇာဂရိယာနုယော အစရှိသော တရားတို့ကို၎င်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။
ကာမန္တိ အယံ၊ ကာမံ-ဟူသော ဤသဒ္ဒါသည်။ ယုတ္တပ္ပတ္တကာရိတာသုခသဒ္ဓိဒီပနော၊ သင့်လျော်လျောက်ပတ်သည်ကို ပြုလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်, လွယ်ကူစွာပြီးစီးခြင်းတို့ကိုပြသော။ နိပါတော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုနိပါတ်ဖြင့်။ ဧတံ၊ ထိုဆိုလတံ့သောအနက်ကို။ ဒီပေတိ၊ ၏။ တာဒိသံ၊ သော။ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ၍ ဘာဝနံ၊ ကို။ အာရဘန္တော၊ သော။ ယောဂီ၊ သည်။ ယုတ္တပ္ပတ္တကာရီ၊ သင့်လျော်လျောက်ပတ်သည်ကို ပြုလေ့ရှိပေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုသို့သဘောရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ ဘာဝနာ စ၊ သည်လည်း။ သုခေန၊ ချမ်းသာစွာ။ သိဇ္ဈတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ တေန ယောဂီနာ၊ သည်။ တာဝတာ၊ ထိုမျှလောက်ဖြင့်။ သန္တောသော၊ အားရရောင့်ရဲခြင်းကို။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်သေး။ ဣတိ၊ သို့။ (ဒီပေတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ အပ္ပနာ သမ္ပဇ္ဇတီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ သီမာသမ္ဘေဒန္တိ၊ ကား။ မရိယာဒါပနယနံ၊ အပိုင်းအခြားနယ်ပယ်ကို ပယ်ဖျက်ခြင်းကို။ အတ္တာ၊ မိမိကိုယ်။ ပိယော၊ ချစ်အပ်သောသူ။ မဇ္ဈတ္တော၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်သောသူ။ ဝေရီ၊ ရန်သူ။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဘာဂါကရဏံ၊ ခွဲခြားခြင်းကို မပြုခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တဒနန္တရန္တိ၊ ကား။ တတော ပိယမနာပဂရုဘာဝနီယတော၊ ထိုပိယမနာပဂရုတာဝနီယပုဂဇိုလ်မှ။ (အနန္တရံ၊ ၌-စပ်။) ဝါ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုပိယမနာပဂရုဘာဝနီယပုဂ္ဂိုလ်၌။ မေတ္တာဓိဂမတော၊ မေတ္တာကိုရသည်မှ။ အနန္တရံ၊ ၌။ အတိပ္ပိယသဟာယကေ၊ ယကပုဂ္ဂိုလ်၌။ မေတ္တာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဂရုဋ္ဌာနီယေ၊ ဂရုအရာ၌တည်သော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပဋိလဒ္ဓံ၊ ပြီးသော။ မေတ္တာနမသိကာရံ၊ မေတ္တာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ အတိပ္ပိယသဟာယကေ၊ ၌။ ဥပသံဟရိတဗ္ဗံ၊ ကပ်၍ဆောင်အပ်၏။ ဝါ၊ ဆောင်ပေး အပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ တံ၊ ထိုမေတ္တာမနသိကာရကို။ တတ္ထ၊ ထိုအတိပ္ပိယသဟာယကပုဂ္ဂိုလ်၌။ သုခူပသံဟာရံ၊ လွယ်ကူစွာကပ်၍ဆောင်နိုင်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ ပဋိပက္ခိဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ၊ ခွာအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အတိပ္ပိယသဟာယကတော၊ မှ။ အနန္တရံ၊ ၌။ မဇ္ဈတ္တေ၊ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၌။ မေတ္တာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မဇ္ဈတ္တံ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပိယဂရုဋ္ဌာနေ၊ ပိယဂရုပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌။ ဌပေတုံ၊ ငှာ။ သုကရဘာဝတော၊ လွယ်ကူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ အတိပ္ပိယသဟာယကတောတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပုရိမာဝတ္တံ၊ ရှေး၌ဖြစ်သော အခိုက်အတန့် ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဂုဏာမနသိကာရာဓိဂမတော၊ လေ့လျာကျေပွန်သော နှလုံးသွင်းခြင်းကိုရသည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ သောပိ၊ ထိုအတိပ္ပိယသဟာယကပုဂ္ဂိုလ်သည်လည်း။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ ပိယဋ္ဌာနေ ဧဝ၊ ပိယပုဂ္ဂိုလ်အရာ၌သာလျှင်။ တိ၏တိ၊ တည်၏။ မဇ္ဈတ္တတော ဝေရီပုဂ္ဂလေတိ၊ ကား။ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ မေတ္တာယန္တေန၊ မေတ္တာကို ပွားစေသော ယောဂီသည်။ တတ္ထ၊ ထိုမဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပဂုဏမနသိကာရာဓိဂမေန၊ ကျေပွန်သော မနသိကာရကို ရသဖြင့်။ ပိယဘာဝံ၊ ပိယပုဂ္ဂိုလ်၏ အဖြစ်ကို။ ဥပသံဟရိတါာ၊ ၍။ တဒနန္တရံ၊ ထိုသို့ဆောင်ပြီးသည်၏အခြားမဲ့၌။ ဝေရီပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ မဇ္ဈတ္တေ၊ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်၌။ ဌပေတွာ၊ ၍။ တတော မဇ္ဈတ္တတော၊ ထိုမဇ္ဈတ္တအဖြစ်မှ။ ပိယဘာဝူပသံဟာရေန၊ ပိယပုဂ္ဂိုလ်၏ အဖြစ်သို့ဆောင်သဖြင့်။ ဝေရီပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ မေတ္တာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဝေရီပုဂ္ဂလေတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ပုရိမာဝတ္တံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧကေက။ပ။ကတွာတိ၊ ကား။ ပိယဂရုဋ္ဌာနီယော၊ နီယပုဂ္ဂိုလ်၎င်း။ အတိပ္ပိယော၊ ၎င်း။ မဇ္ဈတ္တော၊ ၎င်း။ ဝေရီ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတူသု၊ ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလကောဋ္ဌာသေသု၊ သတို့တွင်။ ပဌမံ၊ စွာ။ တာဝ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ပိယဂရုဋ္ဌညနီယေ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ မေတ္တာဘာဝနံ၊ ကို။ အဓိဂန္တွာ၊ ၍။ ဝသီဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ ဝသီဘော်သို့ရောက်သဖြင့်။ တထာပဝတ္တံ၊ ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ မေတ္တာစိတ်ကို။ ကောဋ္ဌာသန္တရူပသံဟာရတ္ထံ၊ ကောဋ္ဌသတပါးသို့ ဆောင်ပို့ခြင်းငှာ။ မုဒုံ၊ ကို။ ကမ္မနိယံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဒနန္တရံ၊ ၌။ အတိပ္ပိယသဟာယေ၊ ၌။ အတိပ္ပိယဘာဝံ၊ အလွန်ချစ်အပ် သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ၍။ ပိယဘာဝမတ္တေ၊ ပိယပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်မျှ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေန္တေန၊ ဖြစ်၍။ ဘာဝနာ၊ ကို။ သသံဟရိတဗ္ဗာ၊ ကပ်၍ဆောင်အပ်၍။ တမ္ပိ၊ ထိုမေတ္တာစိတ်ကိုလည်း။ ဝသီဘာဝါပါဒနေန၊ ဘော်သို့ရောက်စေသဖြင့်။ မုဒုံ၊ ကို။ ကမ္မနိယံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဒနန္တရံ၊ ၌။ မဇ္ဈတ္တေ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဥဒါသိနာဘဝံ၊ အလယ်အလတ်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ၍။ ပိယဘာဝံ၊ ပိယ ပုဂ္ဂိုလ်၏အဖြစ်ကို။ ဥပဋ္ဌပေတွာ၊ ထင်စေ၍။ ဘာဝနာ၊ ကို။ ဥပသံဟရိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ပုန၊ ဖန်။ တမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဝသီဘာဝါပဒါနေန၊ ဖြင့်။ မုဒုံ၊ ကို။ ကမ္မနိယံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဒနန္တရံ၊ ၌။ ဝေရိမှိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဝေရီသညံ၊ ရန်သူဟူသောအမှတ်သညာကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ၍။ မဇ္ဈတ္တဘာဝူပဋ္ဌမနမုခေန၊ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်ကို ထင်စေခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ပိယဘာဝံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေန္တေန၊ ဖြစ်၍။ ဘာဝနာ၊ ကို။ ဥပသံဟရိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တဒနန္တရေ။ပ။ တဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စျာနစိတ္တံ၊ ကို။ ဥပနေတဗ္ဗံ၊ ကပ်၍ဆောင်အပ်၏။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ကမ္မဗလေန ဝါ၊ ရှေးကံ၏ အစွမ်းကြောင့်သော်၎င်း။ ဧတရဟိ၊ ယခုမျက်မှောက်၌။ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ ဝါ၊ ပယောဂသမ္ပတ္တိကြောင့်သော်၎င်း။ အနတ္ထကရဿ၊ အကျိုးမဲ့ကိုပြုသောသူ၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဝေရီပုဂ္ဂလော ဝါ၊ သည်မူလည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ မဟာပုရိသဇာတိကတ္တာတိ၊ ကား။
မဟာပုရိသဘာဝတ္တာ၊ ယောကျ်ားမြတ်သဘောရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စိရကာလပရိစယ။ပ။ သမ္ပန္နတာယ၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလ၌ လေ့ကျက်ခြင်းဖြင့်ပြီးသော ခန္တီ, မေတ္တာ, ကရုဏာ အစရှိသော ဂုဏ်နှင့် ပြည့်စုံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဠာရဇ္ဈာသယတ္တာ၊ မြတ်သောအဇ္ဈယရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဠာရဇ္ဈယသယတ္တာ၊ မြတ်သောအဇ္ဈာသယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သဗ္ဗသဟော၊ အလုံးစုံကို သည်းခံနိုင်သည်ဖြစ်၍။ ပရာပရာဓံ၊ သူတပါး၏အဖြစ်ကို။ တိဏယပိ၊ မြက်မျှလောက်လည်း။ န မညတိ၊ မအောက်မေ့မထင်မှတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ အနတ္ထံ။ပ။နုပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနာတိ၊ ကား။ တေန ယောဂိနာ၊ သည်။ ဝေရီပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။
၂၄၃။ ပုရိမပုဂ္ဂလေသတိ၊ ကား။ ပိယာဒီသု၊ ပိယပုဂ္ဂိုလ်အစရှိကုန်သော။ စျာနဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတေသ၊ ကုန်သော။ ပုရိမေသု၊ ကုန်သော။ ပုဂ္ဂလေသု၊ သုံးဦးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့တွင်။ မေတ္တံ သမာပဇ္ဇိတွာတိ၊ ကား။ ပဋိသံ၊ အမျက်ဒေါသကို။ စိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ၍။ ဥပ္ပါဒိတံ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ မေတ္တာစျာနံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ မေတ္တာယန္တေန ပဋိဃံ ပဋိဝိနောဒေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ (သီမူ၌ ပန မရှိ) ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမ္မာဒေတွော၊ ၍။ ဣတိ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့် ဆိုကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့၏။ (ဝါနေ၊ အယူ၌။) ဥပစာရဇ္ဈာန၊ ဂဂဂ ထခြင်းကိုလည်း။ ဝါ၊ သည်လည်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝုဋ္ဌဟိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တတ္တာ၊ အဋ္ဌကထာ၌ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပုဗ္ဗေ၊ မေတ္တံ သမာပဇ္ဇိတွာ-ဟူသော ရှေးစကားရပ်၌။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ၊ ထိုဝေရီ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ အသတိယာ၊ သတိမပြုခြင်းဖြင့်။ အမနသိကာရေန၊ နှလုံးမသွင်းခြင်း ဖြင့်။ ပဋိဃံ၊ ကို။ အနုပ္ပါဒေန္တဿ၊ မဖြစ်စေသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ (ဥပ္ပါဒနံ သမာပဇ္ဇနံ-တို့၌စပ်) သာဏာရဏတော၊ (အနိဋ္ဌာရုံအားလုံးနှင့်) ဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ ဝါ၊ (နီဝရဏငါးပါးလုံးနှင့်) ဆက်ဆံ သောအားဖြင့်။ (တနည်း) ပဋိဃံ၊ ကို။ အနုပ္ပါဒေန္တဿ၊ အား။ ဝါ၊ နှင့်။ သာဓာရဏတော၊ ဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ တံ၊ ထိုပဋိဃကို။ ဝိက္ခမ္ဘေတွာ၊ ၍။ စျာနဿ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒနံ စ၊ ဖြစ်စေခြင်းကို၎င်း။ သမာပဇ္ဇနံ စ၊ ကို၎င်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒါနိ ပန၊ ကား။ တံ၊ ထိုဝေရီပုဂ္ဂိုလ်ကို။ အနုဿရန္တဿပိ၊ အောက်မေ့သော်လည်း။ မနသိ ကရောန္တဿပိ၊ နှလုံးသွင်းသော်လည်း။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ပဋိဃံ၊ သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ တံ ဝိဓိံ၊ ထိုအစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တံ ပုဂ္ဂလံ။ပ။ ဝိနောဒေတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ မေတ္တာယနမေဝ၊ မေတ္တာပြုခြင်းကိုပင်လျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပဋိဃဝိနောဒနံ၊ ခြင်းဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ န နိဗ္ဗာတီတိ၊ ကား။ (ပဋိဃံ၊ သည်။) န ဝူပသမ္မတိ၊ မငြိမ်း။
အနုသာရတောတိ၊ ကား။ အနုဂမနတော၊ အစဉ်လိုက်သောအားဖြင့်။ ပစ္စဝေက္ခဏတော၊ အားဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဃဋိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဝါယမိတဗ္ဗံ၊ အားထုတ်အပ်၏။
တဉ္စ ခေါ ဃဋနံ ဝါယမနံ၊ ထိုအားထုတ်ခြင်းကိုလည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝက္ခမာနေန၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ဣမိနာ အာကာရေန၊ ဖြင့်။
ဧတဿ၊ ဤလွှအား။ ဥဘတော ဒွီသု ဌာနေသု၊ နှစ်ခုသောဌာနတို့၌။ ဒဏ္ဍော၊ အရိုးဟူသောဒုတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘတောဒဏ္ဍကံ၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုနှစ်ဖက်၌ အရိုးရှိသောလွှဖြင့်။ ဩစရကာ လာမကာစာရာ၊ ယုတ်မာသော အကျင့်ရှိကုန်သော။ ပါပပုရိသာ၊ ယုတ်မာသောယောကျ်ား ဖြစ်ကုန်သော။ (စောရာ-၌စပ်) တတြာပီတိ၊ ကား။ တေသုပိအင်္ဂမင်္ဂါနိ ဩက္ကန္တေသုပိ၊ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို ဖြတ်သော ထိုခိုးသူတို့၌လည်း။ တေနာတိ၊ ကား။ မနောပဒေါသေန၊ စိတ်ကိုပျက်စေခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ စိတ်ဖြင့်ပြစ်မှားခြင်းကြောင့်။ သာသနကရော၊ အလုံးစုံသော အကုသိုလ်ကို။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းသည်။ သာသနံ၊ မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမတော်တည်း။ တေဿဝါတိ၊ ကာ။ တတောပိ၊ ထိုပဌမအမျက်ထွက် သော ယောကျာ်းထက်လည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဒံ သာမိဝစနံ၊ ဤဆဋ္ဌီဝိဘတ်သည်။ နိဿက္ကေ၊ ပဉ္စမီဝိဘတ်၏ အနက်၌။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဧဝ-သဒ္ဒေါ စ၊ သည်လည်း။ သမုစ္စယေ၊ ၌။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ပဌမံ ကုဒ္ဓပုရိသတောပိ၊ ပဌမ အမျက်ထွက်သော ယောကျ်ားထက်လည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေနာတိ၊ ကား။ ကုဇ္ဈနေန၊ ကြောင့်။ ပါပိယောတိ၊ ကား။ ပါပတရော၊ အထူးသဖြင့် ယုတ်မာ သည်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သာရမ္ဘဒိကဿ၊ ချုပ်ချယ်ခြင်းအစရှိသော။ ဝါ၊ သူ့ထက်ကျောအောင်ပြုခြင်း အစရှိသော။ ကိလေသာနုဗန္ဓဿ၊ အစဉ်လိုက်သော ကိလေသာအပေါင်း၏။ ဝါ၊ နောက်လိုက် ကိလေသာ အပေါင်း၏။ ဝတ္ထုဘာဝတော၊ တည်ရာအဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ကောဓဿ၊ ၏။ သာဝဇ္ဇတံ၊ အပြစ်ရှိသည်အဖြစ်ကို။ ဉတွာပိ၊ သိ၍သော်လည်း။ ကုဇ္ဈနတော၊ အမျက်ထွက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ကောဓေ၊ အမျက်ထွက်ခြင်း၌။ အနဝဇ္ဇသညီ၊ အပြစ်မရှိဟု အမှတ်ရှိသည်။ သစေ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ သော်။) ကုဒ္ဓဿ၊ အမျက်ထွက်သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ကို။ န ပဋိကုဇ္ဈေယျ၊ တဖန်ပြန်၍ အမျက်မထွက်ရာ။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဥဘိန္နန္တိ၊ ကား။ ဒွိန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ နှစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အတ္တနော စ ပရဿ စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဥဘိန္နန္တိ၊ ကား။ ဥဘယေသံ၊ လောကာနံ၊ နှစ်ခုသော လောကတို့၏။ ဣဓလောက ပရလောကာနံ၊ ဤမျက်မှောက်လောက, တမလွန်လောကတို့၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
သပတ္တကန္တာတိ၊ ကား။ ပဋိသတ္တူဟိ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ရန်သူတို့သည်။ ဣစ္ဆိတာ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်သော။ သပတ္တကရဏာတိ၊ ကား။ တေဟိ၊ ထိုဆန့်ကျင်ဖက်ရန်သူတို့သည်။ ကာတဗ္ဗ၊ ပြုအပ်ပြုထိုက်ကုန်သော။ ကောဓနန္တိ၊ ကား။ ကုဇ္ဈနသီလံ၊ အမျက်ထွက်ခြင်း အလေ့ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်သို့။ ကောဓာနာယန္တိ၊ ဟူသောပါဌ်ကို။ ကောဓနော အယံ၊ ဟု ပုဒ်ဖြတ်အပ်၏။ အယန္တိ စ၊ ဟူသောပုဒ်သည်လည်း။ နိပါတမတ္တံ၊ တည်း။ ကောပေရေတောတိ၊ ကား။ ကောဓေန၊ အမျက်ဒေါသသည်။ အနုဂတော၊ အစဉ်လိုက်အပ်သော။ ဝါ၊ ကား။ ပရာဘိဘူတော၊ လွန်စွာနှိပ်စက်အပ်သော။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ပရာဘူတော-ဟူ၍ ရှိ၏။ ရှုံးစေအပ်သော-ဟု ပေးရာ၏) ဒုဗ္ဗဏ္ဏောဝ ဟောတီတိ၊ ကား။ ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ ဝဏ္ဏဝါပိ၊ အဆင်းလှသော်လည်း။ အလင်္ကတပဋိယတ္တောပိ၊ တန်းဆာဆင်ခြင်းနှင့်စပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ တန်းဆာဆင်အပ်ပြုပြင်အပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ အဆင်တန်းဆာဖြင့် ပြင်ဆင်အပ်သော်လည်း။ မုခဝိကာရာဒိဝသေန၊ မျက်နှာဖောက်ပြန်ခြင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧတရဟိ စ၊ ယခုအခါ၌၎င်း။ အာယတိံ စ၊ နောင်အခါ၌၎င်း။ ဝိရူပေါ ဧဝ၊ ဖောက်ပြန်သော အဆင်းရှိသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ အဆင်းမလှ သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣဒံဖလံ၊ ဤအဆင်းမလှခြင်းဟူသော အကျိုးသည်။ ကောဓာဘိသဝဿ၊ အမျက်ဒေါသနှိပ်စက်ခြင်း၏။ ဧကန္တိကံ၊ စင်စစ်ဧကန်ဖြစ်သော အကျိုးတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေတုံ၊ ငှာ။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောဝါတိ၊ ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ကန့်သတ်ခြင်းကို။ ဝါ၊ အဝဓာရဏအနက် ရှိသော ဧဝ-သဒ္ဓါကို။ (သာဝဓာရဏံ-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ ကောင်း၏။) ကတွာ၊ ပြုပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ ကောဓတိဘူတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ န ပစုရတ္ထောတိ၊ ကား။ န ပဟူတဓနော၊ များပြားသော ဥစ္စာမရှိသည်။ န ဘောဂဝါတိ၊ ကား။ ဥပဘောဂပရိယောဂဝတ္ထုရဟိတော၊ အတွင်းအပအသုံးအဆောင် ဝတ္ထုတို့မှ ကင်းသည်။ န ယသဝါတိ၊ ကား။ န ကိတ္တိမာ၊ ကျော်စေားခြင်မရှိသည်။
ဆဝါလာတန္တိ၊ ကား။ ဆဝဒဟနာလာတံ၊ သူသေကောင်ကို ဖုတ်ကြောင်းဖြစ်သော ထင်းစသည်။ စိတကာယံ၊ သူသေကောင်ကို ဖုတ်ရာထင်းပုံ၌။ သန္တဇ္ဇနုမ္မုကံ၊ တံရှူးဝါးတည်း။ ဣတိပိ၊ သို့လည်း။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ ဥဘတောပဒိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဥဘောသု၊ နှစ်ဖက်ကုန်သော။ ကောဋီသု၊ အစွန်းတို့၌။ ဒဍ္ဎံ၊ မီးလောင်အပ်သော။ မဇ္ဈေဂူထဂတန္တိ၊ ကား။ ဝေမဇ္ဈဋ္ဌာနေ၊ အလယ်ပိုင်းအရပ်၌။ သုနခဿ ဝါ၊ ခွေး၏သော်၎င်း။ သိင်္ဂါလဿ ဝါ၊ မြေခွေး၏သော်၎င်း။ ဦးဟဒေန၊ စွန့်အပ်သော။ ဂူထေန၊ မစင်ဖြင့်။ မက္ခိတံ၊ လိမ်းကျံအပ်သော။ ဝါ၊ လူးပေသော။ ကဋ္ဌတ္ထန္တိ၊ ကား။ ဒါရုကိစ္စံ၊ သစ်သားဖြင့်ပြုအပ်သော ကိစ္စကို။ နော ဖရတီ န သာဓေတိ၊ မပြီးစေ။ တထူပမာဟန္တိ၊ ကား။ အဟံ၊ သည်။ တထူပမံ တာဒိသံ၊ ထိုထင်းကုလားကဲ့သို့ ရှုအပ်သည်ဟူ၍။ ဝါ၊ ထုထင်းကုလားနှင့်တူသည်ဟူ၍။ ဣမန္တိ၊ ကား။ သော စေ ဟောတိ အဘိဇ္ဈာလူတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော သုတ်၏ရှေ့ပိုင်း၌။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်ပြီးသည်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သတ္တာ၊ သည်။ ဝဒတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကာမေသု၊ တို့၌။ တိဗ္ဗသာရာဂတာဒိနာ၊ ထက်မြက်သော ပြင်းစွာတပ်မက်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်စသည်ဖြင့်။ သီရဟိတံ၊ သီလမှကင်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ဗျာပန္နစိတ္တပဒုဋ္ဌမနသင်္ကပ္ပတာဝသေန၊ ပျက်စီးသော စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်, ပျက်စီးသော စိတ်အကြံ အစည်ရှိသည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ သော ဒါနိ တွန္တိအာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားသည်။ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ သုတ္တပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အတ္တနော၊ ကို။ ဩဝဒနာကာရဒဿနံ၊ ဆုံးမသော အခြင်းအရာကိုပြသောစကားတည်း။
၂၄၄။ ယော ယော ဓမ္မောတိ၊ ကား။ ကာယသမာစာရာဒီသု၊ ကိုယ်အကျင့်အစရှိသည်တို့တွင်။ ယော ယော သုစရိတဓမ္မော၊ အကြင် အကြင်ကောင်းစွာ ကျင့်အပ်သောတရားသည်။ ဝူပသန္တောတိ၊ ကား။ သံယတော၊ စောင့်စည်းအပ်သည်။ (အဓိပ္ပါယတ္ထဖွင့်သည်) ပရိသုဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ ကိလေသမလဝိဂမေန၊ ကိလေသာအညစ်အကြေးကင်းသဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်သည်။ ဝါ၊ ကား။ ကိလေသဒါဟာဘာဝေန၊ ကိလေသာဟူသော ပူလောင်ခြင်းမရှိသဖြင့်။ ဥပသန္တော၊ ငြိမ်းအေးသည်။ အနဝဇ္ဇဘာဝေန၊ အပြစ်ကင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပရိသုဒ္ဓေါ၊ စင်ကြယ်သည်။ ကာယသမာစာရေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဥပသမော၊ ငြိမ်သက်ခြင်းကို။ စိရကာလံ၊ ရှည်မြင့်စွာသော ကာလပတ်လုံး။ သံယတကာယကမ္မတာယ၊ စောင့်စည်းအပ်သော ကာယကံ-ကိုယ်အှု ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်း သော ဝစီသမာစာရ, မနောသမာစာရတို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။
တေတိ၊ ကား။ ဝစီမနောသမာစာရေ၊ နှုတ်အကျင့်, စိတ်အကျင့်တို့ကို။
သောတိ၊ ကား။ ဥပသန္တဝပီသမာစာရော၊ ငြိမ်သက်ငြိမ်းအေးသော နှုတ်အကျင့်ရှိသော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ပဋိသန္တာရ ကုသလောတိ၊ ကား။ ယထာ၊ ဖြင့်။ ပရေဟိ၊ တပါးသောသူတို့နှင့်။ ဆိဒ္ဒံ၊ အပေါက်အကြား သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဧဝံ၊ ဤအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဋိသန္ထရဏေ၊ ဖုံးလွှမ်းပိတ်ဆို့ခြင်း၌။ ဝါ၊ အစေ့ အစပ်ပြုခြင်း၌။ ကုသလော၊ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည်။ သဓိလောတိ၊ ကား။
အဓိဝါသနခန္တိသင်္ခါတေန၊ သော။ သခိလဘာဝေန၊ ပြေပြစ်သည်၏ အဖြစ်နှင့်။ သမန္နာဂတော၊ သည်။ သုခသမ္ဘာသောတိ၊ ကား။ ပိယကတော၊ ချစ်ဖွယ်စကားရှိသည်။ သမ္မောဒနသီလော၊ အညီအညွတ် ဝမ်းမြောက်စေခြင်း အလေ့ရှိသည်။ ဥတ္တာနမုခေါတီ၊ ကား။ ဝိကုဏိတမုခေါ၊ တွန့်ရှုံ့သော မျက်နှာရှိ သည်။ အဟုတွာ၊ မဖြစ်မူ၍။ ပီတိသောမနဿဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝိကသိတမုခေါ၊ ပွင့်သောမျက်နှာ ရှိသည်။ ပုဗ္ဗဘာသီတိ၊ ကား။ ယေနကေနစိ၊ တစုံတယောက်သောသူနှင့်။ သမာဂတော၊ တွေ့ဆုံလတ် သော်။ ပဋိသန္တာရဝသေန၊ အစေ့အစပ်ပြုခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဌမံယေဝ၊ စွာလျှင်။ အာဘာသနသီ လော၊ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုခြင်းအလေ့ရှိသည်။ မဓုရေန၊ ချိုသာသော။ သရေန၊ အသံဖြင့်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ သရဘညဝသေန၊ သရဘညဝတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဩသာရေတိ၊ ရွတ်ဆိုတတ်၏။ သရဘာဏံ ပန၊ ချို့သာသောအသံဖြင့် ရွတ်ဆိုခြင်းကိုကား။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ပဒဘာဏကံ ပန-ဟု ရှိ၏။ ပုဒ်ဖြင့် တရားဟော ခြင်းကိုကား-ဟုပေး) ကရောန္တော၊ ပြုသည်ရှိသော်။ ပရိမဏ္ဍလေဟိ ပရိပုဏ္ဏေဟိ၊ ထက်ဝင်းကျင်ပြည့်စုံ ကုန်သော။ အဗျာကုလေဟိ၊ ရှုပ်ထွေးခြင်းမရှိကုန်သော။ ပဒေဟိ စ၊ တို့ဖြင့်၎င်း။ ဗျဉ္ဇနေဟိ စ၊ ဝါကျတို့ဖြင့်၎င်း။ ဓမ္မကထံ၊ ကို။ ကထေတိ၊ ဟောတတ်၏။
သဗ္ဗဇနဿ၊ အလုံးစုံသော လူအပေါင်းအား။ သက္ကစ္စကိရိယာယ၊ ရိုသေစွာ ပြုခြင်းဖြင့်။ ပါကဋော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏) ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ယော ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဩကပ္ပေတွာတိ၊ ကား။ သဒ္ဒဟိတွာ၊ ယုံကြည်၍။ ဟိ၊ မှန်။ သဒ္ဓါ၊ သည်။ ဩကပ္ပလက္ခဏာ၊ သက်ဝင်ယုံကြည်ခြင်း လက္ခဏာရှိ၏။ ဩဟိတသောတောတိ၊ ကား။ အဝဟိတသောတော၊ ချထားအပ် သော နားရှိသည်ဖြစ်၍။ သုဿုသန္တော၊ နာလိုသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဋ္ဌိံကတါာ အတ္ထံ ကတွာ၊ အစီးအပွားကိုပြု၍။ ဝါ၊ အစီးအပွားကဲ့သို့ ပြု၍။ ဝါ၊ ကာ။ အတ္ထိကော၊ ထက်သန်သော အလိုဆန္ဒရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။
ဧကောပိ န ဝူပသန္တော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရင်းတည်း။ (အဝူပသန္တော-အရာ၌ “ န ဝူပသန္တော” ရှိသင့်သည် ဟူလို၏။) ဧဝရူပေါ၊ သော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ နိရယတော၊ တခုသောငရဲမှ။ နိရယံ၊ တခုသော ငရဲသို့။ ဥပပဇ္ဇန္တော၊ ကပ်ရောက်လျက်။ (တနည်း) နိရယံ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇန္တော၊ ဖြစ်လျက်။ ဗဟုကာလံ၊ များစွာသော ကာလပတ်လုံး။ တတ္ထေဝ၊ ထိုငရဲ၌သာလျှင်။ သံသရတိ၊ ကျင်လည်ရ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဋ္ဌ။ပ။ဘဝိဿတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဉ္ဇိဝါဒယော၊ သဉ္ဇီဝငရဲ စသည်တို့၌။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ မဟာနိရယာ၊ ငရဲကြီးတို့တည်း။ အဝိစိမဟာနိရဿ၊ အဝီစိငရဲကြီး၏။ ဒွါရေ ဒွါရေ၊ တံခါးတိုင်း တံခါးတိုင်း၌။ စတ္တာရော စတ္တာရော၊ လေးခု လေးခုကုန်သော ငရဲတို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ကုက္ကုဠာဒယော၊ ကုက္ကုဠငရဲ အစရှိကုန်သော။ သောဠသ၊ ကုန်သော။ ဥဿဒနိရယာ၊ ဥဿဒငရဲတို့ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။) မဟာဒုက္ခဘာဂိဘာဝတော၊ ကြီးစွာသော ဆင်းရဲလျှင် အဖို့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကရုညံ၊ သနားခြင်းကို။ ဥပဋ္ဌပေတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ ယသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ အဝိဟေသာဘူတာ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဒုက္ခာပနယနကာမတာ၊ ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဥပတိဋ္ဌတိ၊ ကပ်၍တည်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပဋိဃော၊ အမျက်ဒေါသသည်။ အနောကာသောဝ၊ ဖြစ်ခွင့်မရှိသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာရုညမ္ပိ၊ ဝူပသမ္မတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣမဿ၊ အတ္ထဿတိ၊ ကား။ ယော ယော ဓမ္မောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တဿ၊ သော။ အတ္ထဿ၊ အနက်ကို။
၂၄၅။ ယံ (ကာယံ)၊ အကြင်ရုပ်ကိုယ်ကို။ ဝေရီ၊ ရန်သူသည်။ ဒုက္ခာပေတုံ၊ ဆင်းရဲစေခြင်းငှာ။ သက္ကောတိ၊ ၏။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ သော ကာယော၊ ကို။ တဿ၊ ထိုရန်သူ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ အတ္တနော ဝိသယေတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ကိန္တိ၊ ကား။ ကရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ ကိံ၊ အဘယ်နည်း။ (တနည်း) ကိံကာရဏံ၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်နည်း။ (ဟိတ်အနက်၌ ပဌမာ သက်သည်ဟု ယူရာ၏) တဿာတီ၊ ကား။ ဝေရိနော၊ ရန်သူ၏။ အဝိသယေတိ၊ ကား။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတုံ၊ ငှာ။ အသက္ကုဏေယျတာယ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဂေါစရေ၊ အရာမဟုတ်သော။ သစိတ္တေတီ၊ ကား။ အတ္ထနော၊ ၏။ စိတ္တေ၊ ၌။ မဟာနတ္ထကရန္တိ၊ ကား။ ဣဓလောကတ္ထပရလောကတ္ထပရမတ္တာနံ၊ ဤမျက်မှောက်လောက၌ အကျိုးစီးပွား, တမလွန်လောက၌ အကျိုးစီးပွား, မြတ်သောနိဗ္ဗာန်ဟူသော အကျိုးစီးပွားတို့ကို။ ဝိရောဓနဝသေန၊ ချွတ်ယွင်းစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဟတော၊ ဝိပုလဿ စ၊ ကြီးကျယ်ပြန့်ပြောသည်လည်းဖြစ်သော။ နာနာဝိဓဿ စ၊ အထူးထူးအပြားပြားများသည်လည်းဖြစ်သော။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိဘေဒဿ၊ က စသည်အပြားရှိသော။ အနတ္ထဿ၊ အကျိုးမဲ့ကို။ ကာရကံ၊ ပြုတတ်သော။ မူလနိကန္တနန္တိ၊ ကား။ သီလဿ၊ ၏။ မူလာနိ နာမ၊ တို့မည်သည်။ ဟိရောတ္တပ္ပခန္တိ မေတ္တာနုဒ္ဓယာ၊ ဟီရိ ဩတ္တပ္ပခန္တီ မေတ္တာ ကရုဏာတို့တည်း။ တေသံ၊ ထိုအမြစ်တို့ကို။ ဆိန္ဒနံ၊ ဖြစ်တတ်သော။ ဟိ၊ မှန်။ ကောဓော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇမာနောဝ၊ ဖြစ်သော်သာလျှင်။ ဝါ၊ ဖြစ်လျှင် ဖြစ်ခြင်း။ ပါဏာတိပါတာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဟိရောတ္တပ္ပါဒီနိ၊ တို့ကို။ ဥစ္ဆိန္ဒတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဇဠောတိ၊ ကား။ အန္ဓာလော၊ မိုက်ကန်းသောသူ သည်။
အနရိယံ ကမ္မန္တိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ ဝေရိနာ၊ သည်။ ကတံ၊ ပြုအပ်သော။ မဟာပရာဓံ၊ ကြီးစွာ သော ပြစ်မှားခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ယောသယန္တိ၊ ကား။ ယော တွံ၊ သည်။ သယမ္ပိ၊ ကိုယ်တိုင်လည်း။ ဒေါသေတုကာမောတိ၊ ကား။ ကောဓံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတုကာမော၊ ဖြစ်စေခြင်းငှာ အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ ယဒိ ကရိ ယဒိ အကာသိ၊ အကယ်၍ပြုခဲ့သည်ဖြစ်အံ့။ ဒေါသုပ္ပါဒေနာတိ၊ ကား။ ဒေါသဿ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒနေန၊ ဖြစ်စေခြင်းဖြင့်။ ဒုက္ခံ တဿ စ နာမာတိ၊ ကား။ တဿ အပရာဓကဿ၊ ထိုပြစ်မှားတ်သောသူ၏။ ဒုက္ခဉ္စ နာမ၊ ဆင်းရဲမည်သည်ကိုကား။ နာမာတိ၊ နာမ-ဟူသောပုဒ်သည်။ အသမ္ဘာဝနေ၊ ချီးမွမ်းခြင်း၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သောအနက်၌။ ဝါ၊ ရှုတ်ချခြင်းအနက်၌။ (ပဝတ္တော၊ သော။) နိပါတော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုနာမသဒ္ဒါဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဆင်းရဲကို။ ကရဏံ၊ သည်။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ ကာရဏံကားမသင့်) အနေကန္တိကံ၊ အနေကန်ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကာဟသိ ဝါ နဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကရိဿတိ ဝါ၊ ပြုသော်လည်း ပြုနိုင်လတံ့။ န ဝါ ကရဿတိ၊ မပြုသော်လည်း မပြုနိုင်လတံ့။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဟိတံ မဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ အဟိတာဝဟံ၊ စီးပွားမဲ့ကို ဆောင်တတ်သော။ ဒုဂ္ဂိမဂ္ဂံ၊ အပါယ်ဒုဂ္ဂတိလမ်းကို။
အဋ္ဌာနေတိ၊ ကား။ ဒေါသော၊ သည်။ တဝ၊ သင်၏။ အပ္ပိယဿ၊ မနှစ်သက်ဖွယ်ကို။ ကာရာပကော၊ ပြုစေတတ်၏။ သတ္တု ပန၊ ရန်သူသည်ကား။ တဿ၊ ထိုဒေါသ၏။ ဝသဝတ္တိတာယ၊ အလို၌ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ အလိုသို့လိုက်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဒါသသဒိသော၊ ကျွန်တူရှာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္စာပကိရိယာယ၊ တုံ့ပြန်၍ ကျေးဇူးမဲ့ပြုခြင်း၏။ ဝါ၊ လက်စားချေခြင်း၏။ အဋ္ဌာနံ၊ အရာမဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တမေဝ ဒေါသံ၊ ထိုလက်သည်ရင်းအကြောင်းရင်းဖြစ်သော ဒေါသကိုသာလျှင်။ ဆိန္ဒဿု-ဥစ္ဆိန္ဒ၊ ဖြတ်လော့။ ခဏိကတ္တာတိ၊ ကား။ ဧတေသံ၊ ထိုခန္ဓာတို့အား။ ဥဒယဝယပရိစ္ဆိန္နော၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်းဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ ခဏော၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ခဏိကာ၊ မည်ကုန်၏။ တဗ္ဘာဝတော၊ ထိုခဏိကတို့၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ထိုခဏမျှတည်ကြသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ခဏပဘင်္ဂုဘာဝတော၊ တခဏချင်းပျက်စီးတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အပရာဓကဿ၊ ပြစ်မှားသောသူ၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ ယေဟိ ခန္ဓေဟိ၊ တို့သည်။ တေ၊ သင့်အား။ အပရာဓော၊ ပြစ်မှားခြင်းကို။ ကတော၊ ပြုအပ်ပြီ။ တေ၊ ထိုခန္ဓာတို့သည်။ တံခဏံယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ နိရုဒ္ဓါ၊ ချုပ်လေကုန်ပြီ။ ဣဒါနိ ပန၊ ၌ကား။ အညေ၊ တပါးသော ခန္ဓာတို့သည်။ တိဋ္ဌန္တိ၊ တည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တွံ၊ သည်။ ဣဓ၊ ဤပြစ်မှားသောသူ၏ ခန္ဓာတို့တွင်။ ကဿ၊ အဘယ်ခန္ဓအား။ ကုဇ္ဈသိ၊ သနည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အနပရာဓေသု၊ ပြစ်မှားခြင်းရှိ (အပြစ်မရှိ) သော ခန္ဓာတို့၌။ ကုဇ္ဈနံ၊ သည်။ န ယုတ္တံ၊ မသင့်။ ဣတိ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တံ ဝိနာ ကဿာ သော ကရေတိ၊ ကား။ ယော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ယဿ၊ အကြင်သူ၏ သန္တာန်၌။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲကို။ ကရောတိ၊ ၏။ ဒုက္ခကိရိယာယ၊ ဒုက္ခကိုပြုခြင်းကြိယာ၏။ ဝိသယဘူတံ၊ အရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တံ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ၍။ ကဿ နာမ၊ အဘယ်မည်သောသူအား။ သော ဒုက္ခကာရကော၊ ထိုဆင်းရဲကိုပြုတတ်သောသူသည်။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ကရေ ကရေယျ၊ ပြုနိုင်ရာအံ့နည်း။ သယမ္ပိဒုက္ခဟေတု တွမိတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ တွံ၊ သည်။ သယမ္ပိ၊ ကိုယ်တိုင်လည်း။ ဧတဿ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ ဟေတု၊ အကြောင်းတည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ တဿ စ၊ ထိုဆင်းရဲကို ပြုတတ်သောသူ၏၎င်း။ တုယှဉ္စ၊ သင်၏၎င်း။ တဿ ဒုက္ခဿ၊ ၏။ ဟေတုဘာဝေ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ သမာနေ၊ တူညီပါလျက်။ ကိံ ကာရဏာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဆင်းရဲကို ပြုသောသူအား (သာလျှင်)။ ကုဇ္ဈသိ၊ နည်း။ တုယှံ၊ အား။ န (ကုဇ္ဈသိ)၊ နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၂၄၆။ ပရလောကေပိ၊ တမလွန်လောက၌လည်း။ အနုဂါမိဘာဝတော၊ အစဉ်တစိုက်လိုက်ပါတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မံယေဝ၊ ကံသည်သာလျှင်။ ဧတေသံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ သကံ သန္တကံ၊ ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဿကာ၊ မည်ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုကံသာလျှင် ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာရှိသောသူ၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ ကမ္မဿကတာ၊ မည်၏။ ပစ္စဝေက္ခဏာနာမ၊ ဆင်ခြင်ခြင်းမည်သည်။ နိသေဓေနတ္ထာ၊ တားမြစ်ခြင်းအကျိုးရှိ၏။ နိသေဓနဉ္စ၊ တားမြစ်ခြင်းသည်လည်း။ ဘာဝိနော၊ ဖြစ်လတံ့ သော။ ကမ္မဿ၊ ကို။ (နိသေဓနံ၊ တားမြစ်ခြင်းပေတည်း။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယံ ကမ္မံ ကရိဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (အနာဂတ်ဖြစ်လျှင် ဝေးသောကြောင့် ဣဒံ – ဟု ဆိုသင့်ပါအံ့လောဟု မေးဖွယ်ရှိ၍ ပဋိဃဝသေန ပန စသည်ကိုမိန့်) ပန၊ ဆက်။ ပဋိဃဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တကမ္မံ၊ ဖြစ်သောကံသည်။ ပါကဋဘာဝတော၊ ကြောင့်။ အာသန္ဋဉ္စ၊ နီးသည်၎င်း။ ပစ္စက္ခဉ္စ၊ မျက်မှောက်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဒဉ္စာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ သဒ္ဒါ၊ သည်။ ဗျတိရေကေ၊ ဗျတိရေကအနက်၌။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) သော၊ ထိုစ-သဒ္ဒါသည်။ တဿ ကမ္မဿ၊ ၏။ ဖလနိဿန္ဓေန၊ အကျိုးဆက်အားဖြင့်။ နေဝ သမ္မာသမ္ဗောဓိန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဗျတိရေကတော၊ ပြန်သောအားဖြင့်။ ဝုစ္စမာနမေဝ၊ ဆိုအပ်လတံ့ သည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဇောတေတိ၊ ထွန်းပြ၏။ နေ သမတ္ထံ၊ မစွမ်းနိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ နိရယေ၊ ၌။ နိယုတ္တံ၊ ယှဉ်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဇာတံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နေရယိကံ၊ မည်၏။ အတ္တာနံယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဒေါသရဇေန၊ ဒေါသတည်း ဟူသောမြူဖြင့်။ ဩကိရတိ၊ ဖြန့်ကြဲမိ၏။ ဝါ၊ ပက်မိဖြူးမိ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၂၄၇။ သတ္ထ၊ ၏။ ပုဗ္ဗစရိယာဂုဏာ၊ ရှေး၌ ကျင့်တော်မူခဲ့သော အကျင့်ဂုဏ်တို့ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ သတ္ထု၊ အား။ ဂါရဝေနာပိ၊ ရိုသေခြင်းကြောင့်လည်း။ ပဋိဃံ၊ ဒေါသသည်။ ဝူပသမေယျ၊ ငြိမ်းရာ၏။ ဣတိ၊ ကား။ (အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။)
ဗောဓိသတ္တောပိ၊ ဘုရားအလောင်းတော်သည်လည်း။ သမာနော၊ ဖြစ်လျက်။ တေ၊ ၏။ သတ္တာ၊ ဆရာသည်။ စိတ္တံ၊ ကို။ နပ္ပဒုသေတိ နနု၊ မပျက်စေခဲ့သည်မဟုတ်ပါလော။ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘုရားအဖြစ်သို့ ရောက်ပြီးလတ်သော်။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဒေဝိယာ၊ ပုဒဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဒေဝိယာ၊ နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပဒုဗ္ဘိနာ၊ ပြစ်မှားသော။ မိစ္ဆာစာရဝသေန၊ အားဖြင့်။ အပရဒ္ဓေန၊ ပြစ်မှားသော။ ယတ္ထ သုသာနေ၊ ၌။ ဆဝသရိရံ၊ သူသေကောင်ကို။ ဆဍ္ဍီယတိ၊ စွန့်ပစ်အပ်၏။ တံ၊ ထိုသုဿာန်သည်။ အမကသုသာနံ၊ မည်၏။ နိခညမာနောတိ၊ ကား။ နိခဏိယမာနေ၊ မြှုပ်အပ်သည်ရှိသော်။ ပုရိသကာရံ ကတွာတိ၊ ကာ။ ဘာဝဋတော၊ တင်းမှ။ နိက္ခမနတ္တာယ၊ ငှာ။ ဗာဟုဗလေန၊ လက်ရုံအားဖြင့်။ ပုရိသကာရံ၊ ယောကျ်ားတို့ပြုအပ်သော အမှုလုံ့လ စွမ်းရည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ယက္ခာနုဘာဝေနာတိ၊ ကား။ အဍ္ဍဝိနိစ္ဆယေန၊ တရားဆုံးဖြတ်ခြင်းဖြင့်။ အာရာဓိကစိတ္တဿ၊ အားရကျေနပ်စေအပ်သော စိတ်ရှိသော်။ ယက္ခဿ၊ ၏။ အာနုဘာဝေန၊ ဖြင့်။ သိရိဂဗ္ဘန္တိ၊ ကား။ ဝါသာဂါရေ၊ နေရာအိမ်တော်၌။
အာသီသေထေဝါတိ၊ ကား။ ယထာဓိပ္ပေတေ၊ သော။ အတ္ထေ၊ အကျိုးစီးပွားတို့ကို။ ဉာယတော၊ အသင့်အားဖြင့်။ အနဝဇ္ဇတော၊ အပြစ်ကင်းသော အကြောင်းအားဖြင့်။ အာသံ၊ မြှော်လင့်တောင့်တခြင်း ကို။ ကရေယျ၊ ၏။ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျာတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ကိစ္ဆာပန္နဿ၊ ဆင်းရဲငြိုပြင်ခြင်းသို့ ရောက်သော။ မေ၊ ငါ့အား။ သေတ္ထိဘာဝေါ၊ ချမ်းသာသည်၏အဖြစ်သည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ န နိဗ္ဗိန္ဒေယျ၊ မငြီးငွေ့-စိတ်မပျက်လက်မလျှောရာ။ ဟိ၊ မှန်။ အာပဒါသု။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [မဟာရာဇ၊ မင်းမြတ်။ ခေါ၊ စင်စစ်။ အာပဒါသု၊ ဘေးရန်တို့၌။ ဝါ၊ တို့သည်။ (အာဂတေသု၊ ရောက်လာကုန်သည်ရှိသော်။) ထာမော၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏စွမ်းရည်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။] ယထာ ဣစ္ဆိန္တိ၊ ကား။ ယေန ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ ကဿစိ၊ သူကို။ ပီဠံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းကို။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ရဇ္ဇေ၊ မင်းအဖြစ်၌။ အတိဋ္ဌိတံ၊ တည်သော။ အတ္တာနံ၊ ကို။ ဣစ္ဆိံ၊ အလိုရှိခဲ့၏။ တထာ၊ အားဖြင့်။ အဟံ၊ သည်။ အဟုံ၊ ဖြစ်ခဲ့ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ပဿာမိ၊ တွေ့မြင်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝေါတိ၊ ပုဒ်သည်။ နိပါတမတ္ထံ၊ မျှသာတည်း။
ကာသိရညာတိ၊ ကား။ ကလာဗုနာ၊ အမည်ရှိသော။ ကာသိရာဇေန၊ ကာသိမင်းသည်။ သကဏ္ဋကာဟီတိ၊ ကား။ အယကဏ္ဋကေဟိ၊ သုံဆူးတို့ဖြင့်။ သကဏ္ဋကာဟိ၊ ဆူးရှိကုန်သော။
မဟလ္လကောတိ၊ ကား။ ဝုဒ္ဓေါ၊ ကြီးသည်။ ဝယော အနုပ္ပတ္တော၊ ကြီးသော အရွယ်သို့ရောက်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ရုဇ္ဈန္တီတိ၊ ကား။ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ချုပ်ကုန်၏။
စိတ္ထပရိဂ္ဂဏှနကာလောတိ၊ ကား။ (သီနှင့် မြန်မာမူအချို့၌ စိတ္တသန္နိဂ္ဂဏှနကာလောတိ-ဟု ရှိ၏။ သံဝဏ္ဏနာနှင့် ညီ၏) ဝိသေဝနံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို မှီဝဲခြင်းကို။ ဝါ၊ တုံ့ပြန်ချေပလိုခြင်းဟူသော ကြမ်းကြုတ်ခြင်းကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ အကတွာ၊ ၍။ စိတ္တဿ၊ ကို။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ဒမနကာလော၊ ဆုံးမခြင်း၏ အခါတည်း။
ပုထုသလ္လေနာတိ၊ ကား။ ဝိပုလေန၊ ကြီးစွာသော။ သလ္လေန၊ မြားသည်။ နာဂေါတိ၊ ကား။ ဟတ္ထိနာဂေါ၊ ဆင်ဟူသော နာဂတည်း။ (မြွေစသည်မဟုတ်ဟု ဆိုလို၏) ဝဓိတိ၊ ကား။ ဝိဇ္ဈိ၊ ပစ်သတ်ပြီ။ (ဝိဓ-ဓာတ်ဖြင့် ပြီးသည်ဟု ဆိုလို၏။) ဝါ၊ ကား။ မာရေသိ၊ သေစေပြီ။ (ဟန-ကို ဝဓ-ပြုသည်ဟု ဆိုလို၏) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဣမံ ဌာနံ၊ ဤဟိမဝန္တာ တောအရပ်သို့။ အာဂန္တွာ၊ ၍။ မယိ၊ ၌။ ဧဝံ ကရဏံ နာမ၊ ဤသို့ပြုခြင်းမည်သည်။ တဝ၊ သင်မုဆိုး၏။ ဝသေန၊ အလိုအားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤစေခိုင်းတိုက်တွန်းခြင်း ပယောဂသည်။ တဿ ဝါရညော၊ အဘယ်မင်း၏ အမတ်၏မူလည်း။ ပယောဂေါ၊ ဂနည်း။ ဥယျောဇနာ၊ စေခိုင်းတိုက်တွန်းခြင်းနည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဆဗ္ဗဏ္ဏရသ္မီတိ၊ ကား။ (သီမူ၌ ဆဗ္ဗဏ္ဏရံ သီတိ-ဟု ရှိ၏) နီလပီတလောဟိတာဒိဝသေန၊ အညို အရွှေ အနီ စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဆဗ္ဗဏ္ဏမယူခါ၊ ခြောက်ပါးသောအဆင်းရှိသော အရောင်တို့တည်း။ (မယူခ သဒ္ဒါပုံလိင်ဖြစ်၍ ဤ၌ အာကရန္တနှင့် ရှိသောကြောင့် ဗဟုဝုစ်အနက်ပေးသည်) ဟိ၊ မှန်။ ဆဗ္ဗဏ္ဏကိရဏဝန္တဒန္တတာယ၊ ခြောက်ပါးသော အဆင်းရှိသော အရောင်တို့နှင့် ပြည့်စုံသော အစွယ်ရှိကုန် သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေ ဟတ္ထီ၊ တို့ကို။ ဆဒ္ဒန္တာတိ၊ ဆဒ္ဒန်ဆင်တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဆဒ္ဒန္တဝန္တတာယ၊ ခြောက်ချောင်းသော အစွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဆဒ္ဒန္တာတိ၊ တို့ဟူ၍။) န (ဝုစ္စန္တိ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်ကုန်။
ဆာတောတိ၊ ကား။ ဇီဃစ္ဆိတော၊ ဆာလောင်သည်ဖြစ်၍။ ခါဒေယျာတိ၊ ကား။ ခါဒေယျံ၊ စားလို၏။ ဝါ၊ စားရမူကား။ ဝါ၊ တနည်းကား။ အယမေဝ၊ ဤခါဒေယျံ-ဟူသော သံဝဏ္ဏနာပါဌ်သည်သာလျှင်။ ပါဌော၊ မူလပါဌ်ရင်းတည်း။
အာဟိတောတိ၊ ကား။ သုဟိတော၊ အစာဝသည်ဖြစ်၍။ သမ္ဗလန္တိ၊ ကား။ မဂ္ဂါဟာရံ၊ လမ်းခရီး၌ အစာအာဟာရကို။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုလမ်းခရီး၌ အစာအာဟာရကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရေန၊ အားဖြင့်။ ပထဿ၊ ခရီးလမ်း၏။ ဟိတန္တိ၊ အစီးအပွားဟူ၍။ ဝါ၊ အစီးအပွားကို ဆောင်တတ်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါထေယျန္တိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အယံ အန္ဓဗာလော၊ ဤမိုက်ကန်း သောသူသည်။ မိတ္တဒုဗ္ဘီဝတ၊ အဆွေခင်ပွန်းကို ပြစ်မှားတတ်ပေစွတကား။ ဣတိ၊ သို့။ ကာရုညေန၊ ဖြင့်။ အဿုပုဏ္ဏေဟိ၊ မျက်ရည်ပြည့်ကုန်သော။ နေတ္တေဟိ၊ မျက်စိတို့ဖြင့်။ တံ ပုရိသံ၊ ကို။ ဥဒိက္ခမာနော၊ စူးစိုက်၍ ကြည့်ရှုလျက်။ ဝါ၊ မော်ကြည့်လျက်။
မာ အယျောသိ မေ ဘဒန္တေတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါထ်၌။ မာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ နိပါတမတ္ထံ၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ မာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ပဋိက္ခေပေါ၊ ပယ်မြစ်ကြောင်းဖြစ်သော နိပါတ်တည်း။ ဝါ၊ ပယ်မြစ်ခြင်း အနက်ကို ဟော၏။ တေန၊ ထိုမာ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဥပရိ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ တေန၊ ထိုယောကျ်ားသည်။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်သော။ ဝါ၊ ပြုနိုင်ခွင့်ရှိသော။ ဝိပ္ပကာရံ၊ ဖောက်ပြန်သော အပြုအမူ ကို။ ပဋိသေဓေတိ၊ တားမြစ်၏။ အယျောမေတိ၊ ကား။ တွံ၊ သည်။ မမ၊ ၏။ အတိထိဘာတော၊ ဧည့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အယျိရကော၊ အရှင်ကောင်းပေတည်း။ ဘဒန္တေတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ ပိယသမုဒါစာရော၊ ချစ်ဖွယ်ကို ပြောဆိုသောအာလုပ်စကားတည်း။ တွံ နာမေတာဒိသံ ကရီတိ၊ ကား။ တွမ္ပိ၊ ဧည့်သည်အရှင်ကောင်းဖြစ်သော သင့်သည်သော်လည်း။ ဧဝရူပံ၊ ဤသို့သဘောရှိသောအမှုကို။ အကာသိ နာမ၊ ပြုတုံဘိ၏။
ပန၊ တပါး။ တိရစ္ဆာနဘူတောပိ၊ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်လျက်သော်လည်း။ မဟာကပိ၊ မျောက်မင်းသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ခေမန္တဘူမိံ၊ ဘေးငြိမ်းရာ နယ်ဆုံးအရပ်သို့။ သမ္ပာပေတသိ၊ ရောက်စေပြီ။ ဣတိ၊ ကား။ ယောဇနာ၊ တည်း။
ပေဠာယ ပက္ခိပန္တေပီတိ၊ ကား။ ခုဒ္ဒကာယ၊ ငယ်လှစွာသော။ ပေဠာယ၊ ပခြုပ်၌။ ပါဒေဟိ၊ ခြေတို့ဖြင့်။ ကောဋေတွာ၊ ကျောက်ကန်၍။ ပက္ခိပန္တေပိ၊ ထည့်သော်လည်း။ မဒ္ဒန္တေပီတိ၊ ကား။ ဒုဗ္ဗလဘာဝကရဏတ္ထံ၊ အားနည်းသည်၏အဖြစ်ကို ပြုခြင်းအကျိုးငှာ။ နာနပ္ပကာရေဟိ၊ အထူးထူးအပြားပြားသော အခြင်းအရာ တို့ဖြင့်။ မဒ္ဒန္တေပိ၊ နှိပ်နယ်သော်လည်း။ အလမ္ပာနေတိ၊ ကား။ ဧဝံနာမကေ၊ ဤသို့သောအမည်ရှိသော။ အဟိတုဏ္ဍိကေ၊ မြွေအလမ္ပယ်ဆရာ၌။
ပီတံ ဝါတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝုတ္တတ္ထဝိကပ္ပေ၊ မဆိုအပ်သေးသောအနက်ကို အထူးကြံခြင်း၌။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) တေန၊ ထိုပါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဩပါျမဉ္စိဋ္ဌာဒိံ၊ အဖြူအမောင်းအစရှိသော။ အဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်သေးသော အဆင်းကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ စိတ္တာနုဝတ္တန္တောတိ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ သို့။ အနုဝတ္တန္တော၊ အစဉ်လိုက်သည်ဖြစ်၍။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြုခြင်းဖြင့်။ အယံ၊ ဤအလမ္ပာယ် ဆရာသည်။ ဗဟုလာဘံ၊ များစွာသော လာဘ်ကို။ လဘတု၊ ရစေသတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ စိန္တိတသန္နိရဘာ၊ ကြံစည်အပ်သည်နှင့်တူသော အဆင်းရှိသည်။ ဟောမိ၊ ဖြစ်၏။ အာနုဘာဝေန ပန၊ အားဖြင့် မူကား။ ထလံ၊ ကြည်းကုန်းကို။ ဥဒကံ၊ ကို။ ကရေယျ၊ ပြုနိုင်၏။ပ။ဆာရိကံ၊ ပြာကို။ ကရေ ပြုနိုင်၏။ပန၊ ထိုသို့ပင် တန်ခိုးအာနုဘော်ကြီးသော်လည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြုသည်ရှိသော်။ (န သိဇ္ဇတိ-၌စပ်) စိတ္တဝသီ၊ စိတ်အလိုသို့ လိုက်သည်။ ယဒိ ဟေဿံ၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ ဥတ္တမတ္တော၊ ဘုရား အဖြစ်တည်းဟူသော မြတ်သောအကျိုးသည်။ န သိဇ္ဈတိ၊ မပြီးနိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ တဒါ၊ ၌။ အတ္တနာ၊ တိုင်။ တတ္ထ၊ ထိုသို့အစွမ်းအာနုဘောရှိတိုင်းပြုရာ၌။ ဒိဋ္ဌံ၊ သော။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ဘဂဝါ၊ သည်။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥတ္တမတ္တောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ရဒ္ဓဘာဝံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဘောဇပုတ္တေဟီတိ၊ ကား။ လုဒ္ဒပုတ္တေဟိ၊ မုဆိုး၏သားတို့သည်။
ယေန၊ အကြင်လှည်းမှူးသည်။ သယံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ တဒါ၊ ၌။ လုဒ္ဒဟတ္ထတော၊ မုဆိုးတို့၏ လက်မှ။ မောဟိတော၊ လွတ်စေအပ်၏။ တံ သတ္ထဝါဟံ၊ ထိုလှည်းမှူးကို။ နာမေန၊ အာဖြင့်။ အာဠာရာတိ၊ ဟူ၍။ အာလပိ၊ ခေါ်ဝေါ်၏။ အတိကဿာတိ၊ ကာ။ နာသာယ၊ နှာခေါင်း၌။ အာဝုတရဇ္ဇုံ၊ သီအပ်သောကြိုးကို။ အကဍ္ဎိတွာ၊ ဆွဲငင်၍။ သမ္ပရိဂယှာတိ၊ ကား။ ကာဠဝေတ္တလတာဒီဟိ၊ နွယ်နက် ကြိမ်နွယ် အစရှိသည်တို့ ဖြင့်။ လဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းယူ၍။ ဝါ၊ ဆိုင်း၍။ ဒုဿဟနံ၊ သည်းခံနိုင်ခဲသော အမှုတို့ကို။ သဟနဝသေန၊ သည်းခံသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အစ္ဆရိယာနိ၊ အံ့ဖွယ်တို့ကို။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
အတိ ဝိယ၊ လျှင်။ အယုတ္တံ၊ မသင့်။ အပ္ပတိရူပံ၊ မလျောက်ပတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒနေန၊ ဒေါသစိတ်ကိုဖြစ်စေခြင်းဖြင့်။ ကေနစိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်နှင့်။ အပ္ပဋိသမခန္တိဂုဏဿ၊ မတူမျှသော သည်းခံခြင်းဂုဏ် ရှိသော။ သတ္ထု၏။သာသနာ၊ အဆုံးအမသာသနာတော်မှ။ ဝေါက္ကမနပ္ပသင်္ဂတော၊ ဖဲခွာခြင်းသို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။
၂၄၈။ အနမတဂ္ဂေါယံ။ပ။ တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဂတာနိ၊ ကုန်သော။ သုတ္တပါဒနိ၊ တို့သည်။ ဧတေသံ၊ ဤသုတ်ပုဒ်တို့အား။ အနမတဂ္ဂသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝါ၊ ကား။ တဒတ္ထော၊ ထိုအနမတဂ္ဂ-သဒ္ဒါ၏ အနက် သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနမတဂ္ဂိယာနိ၊ မည်ကုန်၏။
အဇေဟိ၊ ဆိတ်တို့ဖြင့်။ ဂမနမဂ္ဂေါ၊ သွားအပ်သောခရီးသည်။ အဇပထော၊ မည်၏။ သင်္ကူ၊ ချွန်းချိတ်တို့ကို။ လဂ္ဂါပေတွာ၊ ငြိတွယ်စေ၍။ တေ၊ ထိုချွန်းချိတ်တို့ကို။ အလမ္ဗိတွာ၊ ဆွဲကိုင်၍။ ဂမနမဂ္ဂေါ၊ သည်။ သင်္ကုပထော၊ မည်၏။ အင်္ကုသာကာရေန၊ ချွန်းချိတ် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကတဒီဃဒဏ္ဍော၊ ပြုအပ်သော ရှည်သော အရိုးရှိသော ချိတ်ကို။ သင်္ကူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ (မဟာနီ-ဋ္ဌ ၂၄၂-၌ ကား သင်္ကု-ကို ဝုတ်တံသင်းဟုဖွင့်၏) အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပပါတမဂ္ဂဒုဂ္ဂမဂ္ဂါဒိကေ၊ ကမ်းပါး ပြတ်လမ်းသွားနိုင်ခဲသောလမ်း စသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဥဘတောဗျူဠှောတိ၊ ကား။ သမ္ပဟာရတ္ထ၊ ထိုပစ်ပုတ်ခတ်ခြင်းငှာ။ ဒွီဟိပိ၊ ကုန်သော။ ပက္ခေဟိ၊ အဖို့တို့မှ။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဝါဠှသန္နာဟေ၊ မြဲစွာဖွဲ့အပ်သော ချပ်မိန်ညိုနှင့် လက်နက်ရှိသော။ အညာနိ၊ ကုန်သော။ ဒုက္ကရာနိ၊ ပြုနိုင်ခဲသောအမှုတို့ ကို။ ကရိတွာ စ၊ ၍၎င်း။ ဓနာသာယ၊ ဥစ္စာကို မြှော်လင့်တောင့်တခြင်းဖြင့်။ ပဗ္ဗတဝိဒုဂ္ဂနဒီဝိဒုဂ္ဂါဒိပက္ခန္ဒန ဝသေန၊ တောင်၌အသွားခက်သောလမ်း, မြစ်၌ အသွားခက်သောလမ်း စသည်တို့ကို ဇွတ်အတင်းသွား သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ မံ၊ ကို။ ပေါသေသိ၊ မွေးမြူခဲ့ဘူးပြီ။ ဥပကာရံ၊ ကို။ အကာသိ၊ ပြုခဲ့ဘူးပြီ။ တတြ၊ ထိုမွေးမြူဘူး ကျေးဇူးပြုဘူးသော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ မနံ၊ ကို။ ပဒူသေတုံ၊ ပျက်စေခြင်းငှာ။ နပ္ပတိရူပံ၊ ပတ်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ စိတ္တုပ္ပါဒနဉ္စ၊ စိတ်ကိုဖြစ်စေခြင်းကိုလည်း။ ဧတရဟိ၊ ၌။ ဒိဿ၊ မာနေန၊ မြင်ရတွေ့ရသော။ ပုတ္တာဒီနံ၊ တို့ကို။ ပေါသနာဒိနာ၊ မွေးမြူခြင်းစသည်ဖြင့်။ အတီတဿ၊ ကို။ အနုမာနတော၊ မှန်းဆသောအားဖြင့်။ ဂဟဏဝသေန၊ ယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၄၉။ မေတ္တာယာတိ၊ ကား။ မေတ္တာသင်္ခါတာယ၊ ဆိုအပ်သော။ ဝါ၊ ကား။ မေတ္တာသဟိတာယ၊ နှင့်တကွ ဖြစ်သော။ စေတောဝိမုတ္တိယာတိ၊ ကား။ စိတ္တသမာဓာနေ၊ စိတ်ကိုကောင်းစွာ ထားခြင်း၌။ ဝါ၊ စိတ်ကို ကောင်းစွာထားကြောင်းဖြစ်သော သမာဓိစျာန်၌။ အာသေဝိတာယာတိ၊ ကား။ အာဒရေန၊ စွာ။ သေဝိတာယ၊ မှီဝဲအပ်သော။ ဘာဝိတာယာတိ၊ ကား။ ဝဍ္ဎိတာယ၊ ပွားစေအပ်သော။ ဗဟုလီကတာယာတိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ ကတာယ၊ ပြုအပ်သော။ ယာနီကတာယာတိ၊ ကား။ ယုတ္တယာနံ ဝိယ၊ ကအပ်ပြီးသော ယာဉ်ကဲ့သို့။ ကတာယ၊ သော။ ဝတ္ထုကတာယာတိ၊ ကား။ အတိဋ္ဌာနဝတ္ထုံ ဝိယ၊ တည်ရာဝတ္ထုကဲ့သို့။ ကတာယ၊ သော။ အနုဋ္ဌိတာယာတိ၊ ကား။ အဓိဋ္ဌိတာယ၊ မြဲမြံစွာတည်သော။ ပရိစိတာယာတိ၊ ကား။ ပရိစိဏ္ဏာယ၊ လေ့ကျက်ပြီးသော။ စိဏ္ဏဝသိဘာဝါယ၊ လျေ့ကက်အပ်ပြီးသော ဝသီဘော်ရှိသော။ သုသမာရဒ္ဓါယာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သမ္ပာဒိတာယ၊ ပြီးစေအပ်ပြီးသော။ ပါဋိကင်္ခါတိ၊ ကား။ ဣစ္စိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ အဝဿံဘာဝိနော၊ မချွတ်ဖြစ်ကုန်လတံ့။ (တနည်း) အဝဿံဘာဝိနော၊ မချွတ်ဖြစ်ကုန်လတံ့ဟု။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ သေသံ၊ သည်။ ပရတော၊ ၌။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတံ့။
၂၅၁။ ဓာတုဝိနိဗ္ဘောဂေါတိ၊ ကား။ သသမ္ဘာရသခင်္ခေပါဒိနာ၊ သင်္ခေပစသည်ဖြင့်။ ဓာတူနံ၊ တို့ကို။ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ၊ အသီးအသီး ခွဲခြမ်းခြင်းတည်း။ အရာဓော နာမ၊ ဖြစ်မှားခြင်း မပြစ်မည်သည်ကို။ အပရဇ္ဈန္တဿ၊ ပြစ်မှားသော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ ရူပဓမ္မမုခေန၊ ရုပ်တရားကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်၏။ ဣတိကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းခြင်းကိုပြု၍။ ကိံ ကေသာနံ ကုဇ္ဈသီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား) ကေသာဒိဝိနိမုတ္တဿ၊ ဆံ အစရှိသည်တို့မှ လွတ်သော။ အပရဇ္ဈနကဿ၊ ပြစ်မှားတတ် သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ နိဗ္ဗတ္တိတပရမတ္တဓမ္မဝသေနေဝ၊ အသီးထုတ်အပ်သော ပရမတ္ထတရား၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝိနိဗ္ဘောဂဝိဓိံ၊ ခွဲခြမ်းခြင်းအစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အထ ဝါ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဉ္စက္ခေန္ဓေ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဒွါဒသာယတနာနိ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဣတိ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဥပါဒါယ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ယောဇေတဗ္ဗော၊ ၏။ ကောဓဿ၊ န ဟောတီတိ၊ ကား။ အာရဂ္ဂေ၊ အပ်နဖားထွင်းသော စူးငယ်ဖျား၌။ သာပဿ စ၊ မုန်ညင်းစေ့၏၎င်း။ အာကာသေ၊ ၌။ စိတ္တကမ္မဿ စ၊ ပန်းချီဆေးရေးအမှု၏ ၎င်း။ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ၊ တည်ရာအရပ်သည်။ နတ္ထိ ယထာ၊ မရှိသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဿ၊ ထိုမေတ္တာပွားသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝေရီတိ၊ ရန်သူဟူ၍။ ပရိကပ္ပိတေ၊ ကြံဆအပ်သော။ ပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ ဝေရီတိ၊ ရန်သူဟူ၍။ ပရိကပ္ပိတေ၊ ကြံဆအပ်သော။ ပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ ကောဓဿ၊ ၏။ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌာနံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မရှိ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကေသာဒီနံ၊ တို့၏။ အကုဇ္ဈိတဗ္ဗတော စ၊ အမျက်မထွက်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တဗ္ဗိနိမုတ္တဿ၊ ထိုဆံ စသည်တို့မှ လွတ်သော။ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ အဘာဝတော စ၊ မရှိခြင်ကြောင့်၎င်းတည်း။
၂၅၁။ သံဝိဘာဂေါတိ၊ ကား။ အာမိသသံဝိဘာဂေါ၊ အာမိသကို ဝေဘန်ခြင်းသည်။ ပရဿာတိ၊ ကား။ ပစ္စတ္ထိကဿ၊ ရန်သူအား။ ဘိန္နာဇီဝေါတိ၊ ကား။ အပရိသုဒ္ဓါဇီဝေါ၊ မစင်ကြယ်သော အသက်မွေးခြင်းရှိ သည်။ တေဿဝံ ကရောတောတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ သံဝိဘာဂံ၊ ဝေဘန်ပေးကမ်းခြင်းကို။ ကရောန္တဿ၊ သော။ တဿ ဒါယကဿ၊ ထိုပေးလှူသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣတရဿတိ၊ ကား။ ပဋိဂ္ဂါဟကဿ၊ ခံယူသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ မမ မာတရာ
ဥပါသိကာ ဒိန္နောတိ၊ ဟူသော ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ ဓမ္မိယလာဘောတိ ဧတဿ၊ ဟူသော စကား၏။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းပြစကားတည်း။ ပန၊ ဆက်။ တေန၊ ထိုအကြောင်းပြစကားဖြင့်။ တဿ၊ ထိုသပိတ်၏။ အာဂမနသုဒ္ဓိံ၊ လာခဲ့ရာ ဖြစ်ခဲ့ရာ အကြောင်း၏ စင်ကြယ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္တ သာဓကန္တိ၊ ကား။ အတ္တတ္ထော၊ မိမိ၏အကျိုးစီးပွား။ ပရတ္ထော၊ သူတပါး၏ အကျိုးစီးပွား။ ဒိဋ္ဌဓမ္မိကော၊ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌ ဖြစ်သော။ အတ္ထော၊ အကျိုးစီးပွား။ သမ္ပရာယိကော၊ တမလွန်၌ဖြစ်သော။ အတ္ထော၊ အကျိုးစီးပွား။ ဣတိ ဧဝမာဒီနံ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ အတ္ထာနံ၊ အကျိုးတို့ကို၎င်း။ ဟိတာနံ၊ အစီးအပွားတို့ကို၎င်း။ ပယောဇနာနဉ္စ၊ ယှဉ်စေတတ် သော အကျိုးအာနိသင်တို့ကို၎င်း။ ဝါ၊ ရည်ရွယ်မြှော်လင့်တောင့်တအပ်သော မျက်မှောက်အကျိုးတို့ကို ၎င်း။ နိပ္ဖဒကံ၊ ပြီးစေတတ်၏။ ဒါယကာ၊ ပေးလှူတတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဥန္နမန္တိ၊ မြင့်တက်ကုန်၏။ ပဋိဂ္ဂါဟကာ၊ အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ နမန္တိ၊ ညွှတ်လာကုန်၏။
၂၅၂။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်သော။ ကကစူပမောဝါဒါနုဿရဏာဒီဟိ၊ ကကစူပမာဩဝါဒ ကို အောက်မေ့ခြင်း အစရှိကုန်သော။ အတ္တနော၊ ကို။ ဩဝဒနာကာရေဟိ၊ ဆုံးမသော အခြင်းအရာတို့ဖြင့်။ ဝူပသန္တပဋိသဿာတိ၊ ကား။ ပဋိသင်္ခါနဗလေန၊ ဆင်ခြင်သော ဉာဏ်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝိနောဒိတာဃတဿ၊ ပယ်ဖျောက်အပ်ပြီးသော အမျက်ဒေါသရှိသော။ တသ္မမ္ပီတိ၊ ကား။ ဝေရီပုဂ္ဂလေပိ၊ ၌လည်။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဝေရီဂဟဏေနေဝ၊ ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်ကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ အပ္ပိယပုဂ္ဂလဿပိ၊ ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝေရိမှိ၊ ရန်သူပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း။ မေတ္တာယ၊ သည်။ သိဒ္ဓါယ၊ သော်။ တသ္မိမ္ပိ၊ ထိုအပ္ပိယပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း။ မေတ္တာသဒ္ဓိတော၊ မေတ္တာ၏ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ပိယတော၊ ပုဂ္ဂိုလ်မှ။ အတိပ္ပိယသဟာယကဿ၊ ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ အာသန္နပစ္စတ္ထိကဿ၊ ကို။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ အာသန္နပစ္စတ္ထိကဿ၊ ချစ်ခြင်းတည်းဟူသော နီးသောရန်သူ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒုဗ္ဗိနိမောစယ အာဝဝဒဿနတ္ထံ၊ ဖြေနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ ဝါ၊ ငှာ။ (ဟောတိ၊ ၏။) မေတ္တာဝသေနာတိ၊ ကား။ မေတ္တာယနဝသေန၊ မေတ္တာကိုပြုသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ မေတ္တာကို ပွားစေအပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမစိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဟိတူပသံဟာရေန၊ အစီးအပွားကိုကပ်၍ ဆောင်ခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ အစီးအပွားကို ဆောင်ပို့ခြင်းဖြင့်။ သမာနစိတ္တတံ၊ ညီမျှသောစိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ သီမာသမ္ဘေဒေါ၊ ဒ-ဟူသည်။ သာ ဧဝ သမစိတ္တတာ၊ ထိုညီမျှသော စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣမသ္မိံပုဂ္ဂလေတိ၊ ကား။ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာနိကပုဂ္ဂလေ၊ ဋ္ဌာန်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် သည်။ နိသိန္နေတိ၊ ဟူသောပုဒ်တည်း။ အဘာဝေနဘာဝလက္ခဏေ၊ ကြိယာတပါးဖြင့် ကြိယာတပါးကို မှတ်ကြောင်းအနက်၌။ (ပဝတ္တံ၊ သော။) ဘုမ္မံ၊ သတ္တမီဝိဘတ်အဆုံးရှိသော ပုဒ်တည်း။
ဟိတမဇ္ဈတ္တေတိ၊ ကား။ ပိယေ စ၊ ပိယပုဂ္ဂိုလ်၌၎င်း။ (ဟိတ-၏ အဖွင့်ဖြစ်သည်) မဇ္ဈတ္တေ စ၊ ၌၎င်း။ စတုဗ္ဗိဓေတိ၊ ကား။ စတုဗ္ဗိဓေ၊ သော။ ဇနေ၊ လူ၌။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ အမှတ်မထား တပါးပါး သော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ နာနတ္တန္တိ၊ ကား။ ပိယမဇ္ဈတ္တာဒိနာနာကရဏံ၊ ပိယ မဇ္ဈတ္တစသည်ဖြင့် အသီးအသီးကွဲပြားသည်ကိုပြုခြင်းကို။ ဟိတစိတ္တောဝ ပါဏိနန္တိ၊ ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သတ္တေသု၊ ဟိတစိတ္တော ဧပါတိ၊ အစီးအပွားကို လိုလားသော စိတ်ရှိသူဟူ၍သာလျှင်။ ပဝုစ္စတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ မေတ္တာယ၊ ကို။ နိကာမလာတီတိ ဝါ၊ အလိုရှိတိုင်း ရသူဟူ၍ ၎င်း။ ကုသလတိ ဝါ၊ လွန်ကဲသော ကုသိုလ်ရှိသူဟူ၍၎င်း။ န ပဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်သေး။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်နည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္တာဒီသု၊ အတ္တစသည်တို့၌။ နာနတ္တံ၊ အသီးအသီးကွဲပြားသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ ဣတိတသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟိတစိတ္တော၊ အစီးအပွားကို လိုလားသော စိတ်ရှိသော။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ကုသလီတိ၊ ဟူ၍။ န ဝုစ္စတိ၊ မဆိုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ အံ့။ သာတိသယဿ၊ သော။ ကုသလဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ကုသလိဘာဝဿ၊ ကုသိုလ်ရှိသူ၏ အဖြစ်၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဣမဿ ပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ မေတ္တာဘာဝနာ၊ သည်။ ဝိသေသဝတီ၊ လွန်ကဲထူးခြားခြင်းရှိသည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ မထ ဝါ၊ ကား။ ယတော၊ ကြောင့်။ အတ္တာဒီသု၊ တို့၌။ နာနတ္ထံ၊ အသီးအသီးကွဲပြားသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပဿတိ၊ မြင်၏။ တတော၊ ကြောင့်။ မေတ္တာယ၊ ကို။ နိကာမလာတီ၊ အလိုရှိတိုင်း ရသောသူသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်သေ။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပါဏိနံ၊ တို့၏။ ဟိတစိတ္တောဝ၊ အစီးအပွားကို လိုလားသောစိတ်ရှိ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကုသတီတိ၊ ဟူ၍။ ပဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဂါမသီမာဒယော၊ တို့သည်။ ဂါမန္တရာဒီဟိ၊ ရွာတပါးစသည်တို့နှင့်။ (အသံကိဏ္ဏမရိယာဒါရုပေန၊ မရောနှောသော အပိုင်း အခြား နယ်ပယ်၏ အသွင်အားဖြင့် ဌိတာ) ဝိယ၊ တည်ကုန်သကဲ့သို့။ သတ္တသင်္ခါတေ၊ သော။ မေတ္တာပိသယော၊ မေတ္တာ၏ အရာ၌။ ဝါ၊ မေတ္တာ၏ အာရုံ၌။ ဘာဝနာယ၊ သီမာလမ္ဘောဒ-မေတ္တာဘာဝနာကို ပွားစေသည်မှ။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသံကိဏ္ဏမရိယာဒါရူပေန၊ အားဖြင့်။ ဌိတတ္တာ၊ တည်ကုန်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တာဒယော၊ မိမိ စသည်တို့သည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သီမာ နာမ၊ နယ်ပယ်သိမ်မည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတေဿာ၊ သီမာယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမ္ဘိန္နာ ဟောန္တီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤစကားရပ်၌။ ဝုတ္တံ၊ သော။ သမ္ဘေဒံ၊ ပျက်ခြင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သမံ ပရတိ မေတ္တာယာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မဟာဝိသေသောတိ၊ ကား။ မဟန္တော၊ ကြီးကျယ်သည်။ ဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ ဝိသေသော၊ ထူးခြားသည်။ အတိသယော၊ လွန်ကဲသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အတ္တာဒိနာနတ္ထဒဿိနာ၊ အတ္တအစရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ အသီးအသီး ကွဲပြားသည်၏ အဖြစ်ကို ရှုမြင်သော။ ပုရိမေန ပုရိမတော၊ ရှေးပုဂ္ဂိုလ်ထက်။ န နာယတီတိ၊ ကား။ န ဉာယတိ၊ မသိအပ်။ (ဤအဖွင့်ကို ထောက်လျှင် ဝိသုဒ္ဓမဂ်၌ န နာယတိ-ဟု ရှိသင့်၏)
၂၅၃။ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ကသိဏကမ္မဋ္ဌာနာဒီသု၊ တို့၌။ တံတံကသိဏမဏ္ဍသာဒိပရိဂ္ဂဟမုခေန၊ ထိုထိုကသိုဏ်းဝန်းစသည်ကို သိမ်းဆည်းခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ဘာဝနာဝသေန၊ ပွားစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ လဒ္ဓံ၊ သော။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ ကို။ နိဿယ၊ ၍။ စျာနဿ၊ ၏။ ဂေါစရဘာဝေန၊ ကျက်စား ရာ အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ သည်။ ဥပတိဋ္ဌတိ ယထာ၊ ထင်သကဲ့သို့။ ဣဓ၊ ဤမေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဧဝံ၊ တူ။ ဥပဋ္ဌိတံ၊ ထင်သော။ နိမိတ္တံ နာမ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ယထာဝုတ္တော၊ သော။ ယော အယံ သီမာသမ္ဘောဒေါ၊ အကြင်သို့သော ဤသီမာသမ္ဘောဒကို။ လဒ္ဓေါ၊ ရအပ်ပြီ။ သွေဝ၊ ထိုသီမာသမ္ဘောဒသည်သာလျှင်။ နိမိတ္တံဝိယ၊ နိမိတ်နှင့် တူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိမိတ္တံ၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တသ္မိံ၊ ထိုသီမာသမ္ဘောဒကို။ လဒ္ဓေ၊ သော်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သာတိသယတ္တာ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ လွန်ကဲသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နီဝရဏာနိ၊ တို့သည်။ ဝါ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ၊ ခွာအပ်ကုန်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဝါ၊ ကွာကုန်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ သိန္နိသိန္နာဝ၊ ငြိမ်ဝပ်ကုန်သည်သာ လျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ) ဥပစာရသမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဟိတမေဝ၊ ကောင်းစွာထားအပ် သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ တည်ကြည်သည်သာလျှင်။ အာဟ၊ ၏။ တမေဝနိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ သီမိာသမ္ဘောဒဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တသမထနိမိတ္တံ၊ ဖြစ်သောသမထနိမိတ်ကို။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ ပရိပန္ထဿ၊ သမာဓိ၏ ဘေးရန်၏။ ဝိသောဓိတတ္တာ၊ သုတ်သင်ပြီးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အပ္ပကသိရေနေဝ အကိစ္ဆောနော၊ မငြိုငြင် မပင်ပန်းသဖြင့်သာလျှင်။ (အပ္ပနံ ပါပုဏာတိ-၌စပ်သည်)
ဧတ္တာဝတာတိ၊ ကား။ ဧတ္တကေန၊ သော။ ဘာဝနာနုယောဂေန၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခြင်းဖြင့်။ အနေန ယောဂိနာ၊ သည်။ ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနန္တိ အာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပဒါနံ၊ တို့၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ တည်း။
ပဌမဇ္ဈာနာဒီနံ အညတရဝသေနာတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ဝက္ခမာနာယ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ဝိကုဗ္ဗနာယ၊ နာ၏။ (သာဓာရဏတာယ-တွင် တာ-ပစ္စည်း၌ စပ်) တေသံ၊ ထိုပဌမစျာန် အစရှိသည်တို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏတာယ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပ္ပနာပ္ပတ္ထေ္ထဿဝ၊ အပ္ပနာသို့ ရောက်သော စိတ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အားသာလျှင်။ (သမ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဥပစာရမတ္တလာဘိနော၊ ဥပစာရမျှကို ရသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ န (သမ္ပဇ္ဇတိ)၊ မပြည့်စုံ။ ပဂုဏဗလဝဘာဝါပါဒနေန၊ လေ့လာကျေပွန်၍ အားကြီး သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေသဖြင့်။ ဝေပုလ္လာဒိဝိသေသပ္ပတ္တဿ၊ ပြန့်ပြောသည်၏ အဖြစ် အစရှိသော ဂုဏ်ထူးသို့ရောက်သော။ စျာနဿ၊ ၏။ ဩဓိသော စ၊ အပိုင်းအခြားရှိသောအားဖြင့်၎င်း။ အနောဓိသော စ၊ အပိုင်းအခြားမရှိသောအားဖြင့်၎င်း။ ဒိသာဖရဏာဒိဝသေန၊ အရပ်မျက်နှာသို့ ဖြန့်ခြင်းအစရှိသည် တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝိဇမ္ဘနာ၊ အပြားအားဖြင့် စမ္ပာယ်ကွန့်မြူးခြင်းသည်။ “ဝိဝိဓာ၊ အထူးထူးအပြား ပြား အားဖြင့်။ ဝါ၊ ရှိသော။ ကရိယာ၊ ပြုခြင်းတည်း။” ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ ဝိကုဗ္ဗနာ၊ မည်၏။
၂၅၄။ မေတ္တာသဟဂတေနာတိ၊ ကာ။ ဥပ္ပါဒတော၊ ဥပါဒ်မှ။ ယာဝါဘင်္ဂါ၊ ဘင်တိုင်အောင်။ မေတ္တာယ၊ နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ ပဝတ္တေန၊ သော။ သံသဋ္ဌေန၊ ရောနှောသော။ သမ္ပယုတ္တေန၊ အညီအညွတ်အပြား အာဖြင့်ယှဉ်သော။ ဣတိအတ္ထော၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုစိတ်သည်။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ မေတ္တာယ၊ နှင့်။ သဟဂတံ၊ တကွဖြစ်။ တာယ၊ ထိုမေတ္တာနှင့်။ ဧကုပ္ပါဒါဒိဝိဓိနာ၊ ဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ အနွာဂတံ၊ အစဉ်မပြတ်လာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မေတ္တာယ သမန္နာဂတေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စေတော-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဓိစေတသောတိအာဒီသု၊ တို့၌။ သမာဓိပရိယာယောပိ၊ သမာဓိ၏ ပရိယာယ်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတော၊ ထိုသမာဓိပရိယာယ်မှ။ ဝိသေသေတုံ၊ ငှာ။ စေတသာတိ စိတ္တေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတန္တိ၊ ကား။ ဧတံ ပဒံ၊ ကို။ ဒိသောဓိပရိဂ္ဂဟော၊ ဒိသောဓိအားဖြင့် သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ သတ္တောဓိပရိဂ္ဂဟမုခေနေဝ၊ အားဖြင့် သိမ်းဆည်းခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဧကိဿ။ပ။ဥပါဒါယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒိသာသု၊ အရပ်မျက်နှာတို့၌။ ဌိတသတ္တာ၊ တည်သောသတ္တဝါတို့ကို။ ဒိသာဂဟဏေန၊ ဒိသာ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧကဒိသာ။ပ။ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဖရဏဉ္စ၊ ဖြန့်ခြင်းဟူသည်လည်း။ သာရမ္မဏဿ၊ အာရုံရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ စိတ်စေတသိက် နာမ်တရား၏။ အတ္တနော၊ ၏။ အာရမ္မဏဿ၊ ကို။ ဖဿနာ၊ တွေ့ထိခြင်းပင် တည်း။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ဒဿနံ၊ မြင်ခြင်းတည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းတည်း။ အာရမ္မဏကရဏမေဝ၊ အာရုံပြုခြင်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖရိတွာတိ။ပ။ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဗြဟ္မဝိဟာရာဓိဋ္ဌိကန္တိ၊ ကား။ မေတ္တာစျာနုပတ္ထမ္ဘိတံ၊ မေတ္တာစျာန်သည် ထောက်ပံ့အပ် သော။ တထာတိ၊ ပုဒ်သည်။ နိယမနံ၊ ကိန်းသေမှတ်ကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ မှတ်အပ်သော အနက်ရှိသော ပုဒ်တည်း။
တံ၊ ထိုနိယတ်ပုဒ်သည်။ အနိယမာပေက္ခသမ္ဗန္ဓီဘာဝတော၊ (ယထာ-ဟူသော) အနိယတ်ကိုငဲ့သော (အနိယတ်နှင့် အမြဲစပ်ခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ ဥပမာနနှင့်-ဥပမေယျတို့၏ တူသည်၏အဖြစ်ဟူသော စပ်ခြင်းရှိသော) သမ္ဗန္ဓီပုဒ်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥပမာကာရနိယမနံ၊ ဥပမာအခြင်း အရာကို မှတ်ကြောင်းသည်။ ဝါ၊ မှတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဒုတိယန္တိ၊ ကား။ ဥပမေယျဒဿနံ၊ ဥပမေယျကိုပြသောပုဒ်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဥပမေယုံ၊ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဥပမံ စ၊ ဥပမာနကို၎င်း။ တေန၊ ထိုဥပမာနနှင့်။ သမ္ဗန္ဓဉ္စ၊ အချင်းချင်းတူသည်၏အဖြစ်ဟူသော ဆက်စပ်ခြင်းကို၎င်း။ ဝိနာ၊ ၍။ နတန္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယမ္ပိ၊ ထိုနှစ်ပါးသော ဥပမာနနှင့် သမ္ဗန္ဓကိုလည်း။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ပုရိတ္ထိမာဒီသူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တထာ ဒုတိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဖရိတွာ ဝိဟရတီတိ၊ ဟူ၍။ အာနေတွာ၊ ဆောင်၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တတိယံ စတုတ္ထန္တိဧတ္ထာပိ၊ ဟူသောဤနှစ်ပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်ဆောင်၍ စပ်အပ်၏။ စ၊ ဆက်။ တဒနန္တရန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အနန္တရဂ္ဂဟဏံ၊ အနန္တရ-သဒ္ဒါသည်။ ပရဏာပေက္ခံ၊ ဖြန့်ခြင်းကိုငဲ့၏။ (ဖရိတွာနှင့် စပ်ရမည်ဟု ဆိုလို၏) ဖရိတဗ္ဗဒိသာပေက္ခံ၊ ဖြန့်အပ်သော အရပ်ကိုငဲ့သည်။ န၊ မဟုတ်။ (ဒုတိယံ-စသည်နှင့် ဝိသေသေန ဝိသေသျအဖြစ်ဖြင့် မစပ်ရသည်ဟု ဆိုလို၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ဒိသာနံ၊ တို့၏။ အနိဒ္ဒိဋ္ဌရူပတ္တာ၊ မညွှန်ပြအပ်သော သရုပ်သဘော အထည်ကိုယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ တာသံ၊ ထိုဒုတိယအစရှိသော အရပ်မျက်နှာတို့၏။ ပရဏာနုက္ကမေန၊ ဖြန့်ခြင်းအစဉ်အားဖြင့်။ ဒုတိယာဒိတာ၊ ဒုတိယစသည်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သရူပတော၊ သရုပ်အထည်ကိုအားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ တေနေဝ၊ သာလျှင်။ ယံ ကဉ္စိ ဧကံဒိသန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟာ၊ ၏။ ဣတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ တူ။ (ဤ၌ ပိုဒ်မာယ်ရှိသင့်၏။) ထယာဝုတ္တာ၊ ကုန်သော။ (သီမူနှင့်အညီပင်) စတေဿ၊ လေးပါးသော အရပ်မျက်နှာတို့ကို။ (ဖရိတွာ၊ ၍။ ဝိဟရိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။) ဧဝံ၊ တူ။ ဥဒ္ဓံ၊ သော။ ဒိသံ၊ ကို။ ဖရိတွာ၊ ၍။ ဝိဟရတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဣတိ-ဟူသော ပုဒ်၏အနက်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧတေနေဝ နယေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣမ္ပိ။ ဧတေနေဝ နယေန-ဟူသော ဤစကားသည်လည်း။ ဣတိ-သဒ္ဒေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ အတ္ထဒဿနံ၊ အနက်ကိုပြသောစကားတည်း။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အဓော တိရိယန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤနှစ်ပုဒ်တို့၌။ ပိသဒ္ဓေါ၊ ကို။ လုတ္တနိဒ္ဒဋ္ဌော၊ ချေ၍ညွှန်ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဓောဒိသမ္ပိ တိရိယံ ဒိသမ္ပီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတေနေဝ၊ ဤသံဝဏ္ဏနာပါဌ်ဖြင့် သာလျှင်။ ဒုတိယန္တိအာဒီသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ပိ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌတာ၊ ချေ၍ညွှန်ပြအပ်သည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဓောဒိတမ္ပိ တိရိယံ ဒိသမ္ပီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတေနေဝ၊ ဤသံဝဏ္ဏနာပါဌ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဒုတိယန္တိအာဒီသုပိ၊ ပုဒ်တို့၌လည်း။ ပိ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ လုတ္တနိဒ္ဒိဋ္ဌတာ၊ ချေ၍ညွှန်ပြအပ်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပိတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝမေဝါတိ ဣဒဒမ္ပိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်သည်လည်း။ ဣတိ-သဒ္ဒေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ အတ္ထဒဿနံ၊ အနက်ကိုပြသော ပုဒ်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဥဒ္ဓံ, အဓော-ဟူသော ဤနှစ်ပုဒ်တို့တွင်။ အဓောတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤနှစ်ပုဒ်ဖြင့်။ နိရယေသု၊ ငရဲဘုံတို့၌၎င်း။ နာဂဘာဝနာဒီသု၊ နဂါးဘုံစသည်တို့၌၎င်း။ ယတ္ထ တတ္ထ ဝါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အရပ်၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ဟေဋ္ဌိမဒိသာယ၊ အောက်ဖြစ်သောအရပ်မျက်နှာ၌။ သတ္တာ၊ တို့ကို။ ဂယှန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဥဒ္ဓန္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဒေဝလောကေ၊ နတ်ပြည်လောက၌။ ယတ္ထ တတ္ထ ဝါ၊ ၌။ အတ္တနော၊ ၏။ ဥပရိမဒိသာယံ၊ ၌။ သတ္တာ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
မဇ္ဈတ္တာဒီတိ၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဣတ္ထိ။ပ။မနုဿာဒိကေ၊ မိန်းမယောကျ်ား အရိယာ ပုထုဇဉ် နတ် လူ အစရှိကုန်သော။ ပဘေဒေ၊ အပြားတို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဤသမ္ပိ ဗဟိ အဝိက္ခိပမာနောတိ၊ ကား။ အပ္ပကမ္ပိ၊ သော်လည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနတော၊ မှ။ ဗဟိ၊ ၌။ ဝိက္ခေပံ၊ သို့။ အနာပဇ္ဇန္တော၊ မူ၍။ ဟိတူပသံဟာရတော၊ အစီးအပွားကို ကပ်၍ဆောင်သည်မှ။ အညထာ၊ ဖြင့်။ ထောကမ္ပိ၊ သော်လည်း။ အဝတ္တမာနော၊ မဖြစ်မူ၍။ ဝါ၊ အဋ္ဌကထာအဖွင့်မှတပါး တနည်းကား။ သဗ္ဗတ္တဘာယာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေန၊ သော။ အတ္တဘာဝေန၊ မိမိကိုယ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (ပိုဒ်မငယ်ရှိသင့်၏) သဗ္ဗဘာဂေန၊ ခပ်သိမ်းသော အဖို့အားဖြင့်။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်) အတ္တနိ၊ ၌။ အတ္တနောအတ္တဘာဝေ၊ မိမိ၏အတ္တဘော၌။ (အတ္ထနိ-ကို ထပ်ဖွင့်သည်) ဟိတေသိတာ၊ အစီးအပွားကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ တို့၌။ မေတ္တာယ၊ ဖြင့်။ ဖရိတွာ၊ ၍။ ဝိဟရတိ၊ နေ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ “သဗ္ဗေန အတ္တဘာဝေန” ဟူသော သံဝဏ္ဏနာ၏ ဆိုလိုရင်းအနက်တည်း။ မေတ္တာယ၊ ၏။ ဝုစ္စမာနတ္တာ၊ ဆိုအပ်လတံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ၊ သည်။ သတ္တဝိသယော၊ သတ္တဝါလျှင် အရာရှိ၏။ သော စ၊ ထိုသဗ္ဗ-သဒ္ဒါကိုလည်း။ ဒီဃံ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတဿ၊ ဤသတ္တလောကအား။ သဗ္ဗာ၊ သော။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်) သတ္ထကာယသင်္ခါတာ၊ သတ္တဝါအပေါင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ပဇာ၊ သတ္တဝါသည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗာဝန္တော၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဒတ္ထတော၊ ပုဒ်အနက်အားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သဗ္ဗာဝန္တန္တိ သဗ္ဗသတ္တဝန္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအနောဓိသဒေသနာ၌။ ဝါ၊ ဤပုဒ်တို့တွင်။ သဗ္ဗဓီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဒိသောဓိနာ စ၊ အရပ်မျက်နှာ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်၎င်း။ ဒေသောဓိနာ စ၊ အရပ်ဒေသ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်၎င်း။ အနောဒိသော၊ အပိုင်းအခြားမရှိသော အားဖြင့်။ ဖရဏံ၊ ဖြန့်ခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္တတာယ သဗ္ဗာဝန္တန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်တို့ဖြင့်။ သတ္တောဓိနာ၊ သတ္တဝါအပိုင်း အခြားအားဖြင့်။ (အနောဓိသော၊ အားဖြင့်။ ဖရဏံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။) တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ အနောဓိသော ဒဿနတ္ထန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ မိန့်ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဧကမေဝ၊ တခုတည်းသာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပကာရတော၊ အားဖြင့်။ (ယေသဒ္ဒါ၊ တို့သည်။) ပရိယာယေန္တိ ဉာပေန္တိ၊ သိစေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တေသဒ္ဒါ၊ တို့သည်။) ပရိယာယော၊ မည်ကုန်၏။ ဝေဝစနာနိ၊ ဝေဝုစ်စကားလှယ်တို့ကို ရအပ်ကုန်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအနောဓိသ မေတ္တေးသနာ၌။ ဝိပုလဒိသဒ္ဒါ စ၊ တို့သည်လည်း။ တာဒိသာ၊ ထိုပရိယာပုဒ် သဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိပုလေနာတိ။ပ။ဒဿနတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပရိယာယဒဿနေ၊ ပရိယာဉ်ပုဒ်ကိုပြရာ၌။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။
ဂဟိတပဒါနိပိ၊ ယူအပ်ပြီးသောပုဒ်တို့ကို လည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဂယှန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကိံ ယထာ၊ မူကား။) သဒ္ဓါ သဒ္ဒဟနာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဝုတ္တမ္ပိ၊ ဟောအပ်ခဲ့ပြီးသော်လည်း။ ဝါ၊ ဟောအပ်ပြီးသည်လည်းဖြစ်သော။ သဒ္ဒါ-ပဒံ၊ သဒ္ဓါ-ဟူသောပုဒ်ကို။ ပုန၊ တဖန်။ ဣန္ဒြိယာဒိပရိယာယ ဒဿနေ၊ ဣန္ဒြေစသည်၏ ပရိယာယ်ကို ပြရာ၌။ သဒ္ဒါ သဒ္ဓိန္ဒြိယန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ ယထာ၊ ဟောတော်မူအပ်သကဲ့သို့တည်း။ တထာ-သဒ္ဒေါ ဝါ။ပ။န ဝတ္တောတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ (အတ္ထော-၌စပ်) မေတ္တာသဟဂတေန။ပ။ဝိဟရတီတိဧတဿ၊ ဟူသော ဤပုဒ်အပေါင်းကို။ အနုဝတ္တတော၊ အစဉ်လိုက်စေတတ်သော။ တထာ-သဒ္ဒေါ စ၊ ကို၎င်း။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ စ၊ ကို၎င်း။ (နောက်၌ ဆိုလတံ့သော တေ-နှင့် အရတူသောကြောင့် ဝုတ္တာ-၌ပင် စပ်သည်ဟူ၍ မှတ်) ပရဏန္တရာဒိဋ္ဌာနံ၊ (ဒိသောဓိအားဖြင့်) ဖြန့်ခြင်းမှ တပါးသော ဝိပုလအဖြစ် စသည်၏ တည်ရာဖြစ်သော မေတ္တာဘာဝနာအထူးသည်။ တေသံ၊ (ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးမျှကိုသာလ သုံးသပ်တတ် ကုန်သော) ထိုတထာ-သဒ္ဒါ, ဣတိသဒ္ဒါတို့၏။ အဋ္ဌာနံ၊ အရာမဟုတ်ပေ။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤအကြောင်းကြောင့်။ တေ၊ ထိုတထာ-သဒ္ဒါ ဣတိ-သဒ္ဒါတို့ကို။ န ဝုတ္တာ၊ (ဤအနောဓိသအရာ၌) မဟောအပ်ကုန်၊ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုန၊ ဖန်။ မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ ဆိုလိုသောအနက်တည်း။ ဝုတ္တဿေဝ၊ သော။ အတ္ထဿ၊ ကို။ ပုန ဝစနံ၊ တဖန်ဆိုခြင်းသည်။ နိဂမနံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဂမနဝသေန ဝါ ဧတံ ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဝုတ္တေဿာဝ အတ္ထဿ၊ ကို။ သမာပနဝသေန၊ ပြီးဆုံးစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ အဆုံးသတ်သည် ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပုန ဝစနံ၊ သည်။ နိဂမနံ၊ မည်သည်။ (ဟောတိ) နနု-ဖြစ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ နာငြားအံ့။ အယံ၊ (နိဂမနဝသေန ဝါ ဧတံ ဝုတ္တံ-ဟူသော) ဤစကားသည်။ ဝါ၊ ဝုတ္တံ-ဟု ဤသို့ ဆိုခြင်းသည်။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မဟုတ်ပေ။ ဝါ၊ အပြစ်မရှိပေ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဩဓိသောအနောဓိသောဖရဏာနံ၊ ဩဓိသောဖရဏာ, အနောဓိသော ဖရဏာတို့ကို။ သမာပနေ ဧဝ၊ ပြီးဆုံးစေသော အရာ၌သာလျှင်။ ဝုတ္တတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဝိပုလေနာတိ၊ ကား။ မဟန္တေန၊ ကြီးကျယ် သော။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုမေတ္တာညသဟတိ စိတ်၏။ မဟတ္ထံ၊ ကြီးကျယ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အသုဘကမ္မဋ္ဌာနာဒီသု ဝိယ၊ စသည်တို့၌ကဲ့သို့။ အာရမ္မဿ၊ ၏။ ကောဒသမေဝ၊ တစိတ်တဒေသကို သာလျှင်။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ အနဝသေသဂ္ဂဟဏဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ အလုံးစုံကို ယူသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖရဏဝသေ ဝိပုလတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ကိလေသဝိက္ခမ္ဘနသမတ္ထတာဒီဟိ၊ ကိလေသာကို ခွာခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ် အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ (ဤ၌ အာဒိဖြင့် ဤဋီကာ နှာ ၁၀၉ ၌ ပြခဲ့သော ဝိပုလဖလ ဒီဃသန္တာနတို့ကိုယူအပ်၏) မဟတ္ထံ၊ မြတ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဂတံ၊ ရောက်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဥဠာရဉ္ဆန္ဒစိတ္တဝီရိယပညောဟိ၊ ကြီးမြတ်ထက်သန်သော ဆန္ဒ စိတ်ဝီရိယ ပညာနှင့် ပြည့်စုံကုန်သော။ မဟန္တေတိ၊ မြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ သည်။ ဂတံ ပန္နိပန္နံ၊ သွားအပ် ကျင့်အပ်သည်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟဂ္ဂတံ၊ မည်၏။ တယိဒါ၊ ထိုမဟဂ္ဂုတ်စိတ်သည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧကန္တတော၊ အားဖြင့်။ ရူပါဝစရံ၊ တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဘူမိဝသေန မဟဂ္ဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ရူပါရူပါဝစရေသု၊ ရူပါဝစရ, အရူပါဝစရတရားတို့၌။ မဟဂ္ဂသဝေါဟာရော၊ ဂ္ဂုတ်ဟူသော ဝေါဟာရသည်။ နိရုဠော၊ ထင်၏။ ပဂုဏဝသေနာတိ၊ ကား။ ပကာရတော၊ အပြားအားဖြင့်။ ဂုဏိတံ၊ ပွားစေအပ်သော အရာသည်။ ဗဟုလီကတံ၊ အကြိမ်များစွာ ပြုအပ်သောအရာသည်။ ပဂုဏံ၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုအကြိမ်များစွာ ပြုအပ်သည်၏။ ဝါ၊ လေ့လာကျေပွန် သည်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သုဘာဝိတဘာဝေန၊ ကောင်းစွာ ပွားစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုကောင်းစွာ ပွားစေအပ်သော ဘာဝနာစိတ်သည်။ ပမာဏံ၊ အတိုင်းအရှည်ကို။ ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျတာယ၊ မစွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပ္ပမာဏံ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပမာဏ။ပ။ဝသေနာတိ၊ ကား။ အပရိမာဏေ။ပ။ဝသေန၊ အတိုင်းအရှည်မရှိသော သတ္တဝါတို့တို အာရုံပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သယမ္ပိ (မေတ္တာစိတ်ဟူသော) မိမိကိုယ်တိုင်လည်း။ ဝေရရဟိတတ္တာစ၊ ရန်ကင်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တံသမင်္ဂိနေ၊ ထိုမေတ္တာ စိတ်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝေရာဘာဝဟေတုတ္တာ စ၊ ရန်မရှိခြင်း၏ အကြောင်၏အဖြစ်ကြောင့် ၎င်း။ အဝေရံ၊ မည်၏။ တယိဒံ ဒွယံ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အဝေရမည်ကြောင်း ဗျုပ္ပုတ်ကို။ ယတော၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ လဘတိ၊ ဇ။ တံ၊ ထိုအကြောင်းကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဗျာပါဒပစ္စတ္ထိက ပဟာနေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စေတသော၊ စိတ်၏။ ဝါ၊ ကို။ ဗျာပဝတ္တိဝသေန၊ ပျက်စီးခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟနနတေ၊ နှိပ်စက်တတ်သောကြောင့်။ ဗျာပဇ္ဈံ၊ မည်၏။ စေတသိတ်။ စိတ်၌ဖြစ်သော။ အသာတံ၊ မသာယာအပ်သော ဒုက္ခကို ရ၏။ တဒဘာဝတော၊ ထိုစေတသိကဒုက္ခ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဗျာပဇ္ဈံ၊ မည်၏။ စေတသိကံ၊ စိတ်၌ဖြစ်သော။ အသာတံ၊ မသာယာအပ်သော ဒုက္ခကို ရ၏။ တဒဘာဝတော၊ ထိုစေတသိကဒုက္ခ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဗျာပဇ္ဈံ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ နိဒ္ဒုက္ခန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုမေတ္တာသဟဂုတ်စိတ်ရှိ၏။ တံ အဗျာပဇ္ဈတ္တံ၊ ထိုစိတ်ဆင်းရဲ ကင်းသည်၏ အဖြစ်သည်။ ပဉ္စိဝိဉာဏာဒီနံ ဝိယ၊ ပဉ္စဝိညာဉ်စသည်တို့၏ ကဲ့သို့။ သဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ န ဟောတိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ပစ္စတ္ထကဝိဝေကတော၊ ဆန့်ကျင် ဖက်၏ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဒေါမနုဿပ္ပဟာနတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အသန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ်ကျမ်း၌။ ယထာနီတံ၊ ဆောင်အပ်ခဲ့တိုင်းသော။ အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂေ စ၊ ဝိဘင်း၌၎င်း။ တေသု တေသု သုတ္တပဒေသေသု စ၊ ထိုထိုသုတ်တို့၏ အစိတ်တို့၌၎င်း။ အာဂတံ၊ လာသော။ မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရဝိကုဗ္ဗနံ၊ မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရကို အထူးထူးအပြားပြားပြုခြင်းကို။ ဝါ၊ မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရစျာန်၏ စမ္ပာယ် ကွန့်မြူးခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။
၂၅၅။ တထာတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ဤပုဒ်ဖြင့် (ဥပသံဟရတိ-၌စပ်) ဣမိဿဝိကုဗ္ဗနာယ စ၊ (ထိုထိုသုတ်ပုဒ်တို့၌လာသော) ဤမေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရဝိကုဗ္ဗနာ၏၎င်း။ ပဉ္စဟာကာရေတိ။ပ။ကာရေဟီတိ၊ ဟူ၍။ အာကာရဝိဘာဂေန၊ အခြင်းအရာကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ပဋိသမ္ဘိဒါယ၊ ၌။ ဝုတ္တာယ၊ သော။
ဝိကုဗ္ဗနာယ စ၊ ၏၎င်း။ မဇ္ဈေဘိန္နုသုဝဏ္ဏဿ၊ အလယ်၌ဖြတ်အပ်သော ရွှေတုံးရွှေချောင်း၏။ (ဘေဒါဘာဝေါ) ဝိယ၊ အကွဲအပြားမရှိသကဲ့သို့။ ဘေဒါဘာဝံ၊ အကွဲအပြားမရှိခြင်းကို။ ဥပသံဟရတိ၊ ကပ်၍ ဆောင်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဩဓိသောဖရဏာ။ပ။ဒိသာဖရဏဝသေန၊ ဖရဏတို့ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေသနာယ၊ ၏။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ထူးသည်ကို ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤပြဆိုခဲ့ပြီးသော ထိုထိုသုတ်ပုဒ်တို့၌။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သတ္တောဓိ၊ (ဣတ္ထိယော စသော) သတ္တဝါအပိုင်းအခြားကို။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ်။ ဣတိ အယမေဝ၊ ဤမျှသည်သာလျှင်။ ဝိသေသော၊ ထူး၏။ ယမ္ပိတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဝိကုဗ္ဗနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ဘေဒါဘာဝဒဿနမုခေန၊ အကွဲအပြားမရှိခြင်းကို ပြခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ဥဒ္ဒေသတော၊ သအားဖြင့်။ အာနီတံ၊ ဆောင်အပ်ပြီးသော။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပဠိံ၊ ကို။ နိဒ္ဒေသတော၊ သအားဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ တဿာ၊ ထိုနိဒ္ဒေသပါဠိ၏။ အနုတ္တာနပဒဝဏ္ဏနံ၊ မပေါ်လွင် မထင်ရှားသော အနက်ရှိသော ပုဒ်တို့၏အဖွင့်ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ တတ္ထ စာတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၂၅၆။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဗ္ဗေ သတ္တာတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ သဗ္ဗသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပဒေသသဗ္ဗဝိသယော၊ တစိတ်တဒေသအလုံးစုံလျှင် အရာရှိသည်။ ကာမံ၊ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ သဗ္ဗံဇာနာတီတိ သဗ္ဗုညုတညာဏန္တိယထာ၊ ဟူသောပါဌ်ကဲ့သို့။ သဗ္ဗသဗ္ဗဝိသယော၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံ လျှင် အရာရှိသည်။ ကာမံ န (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား မဖြစ်ပေ။ ပန၊ သော်လည်း။ သတ္တာတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆိန္နံ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ဝိသယံ၊ အဘိဓေယျတ္ထအနက် ဟူသောအရာကို။ အသေသေတွာဝ၊ မကြွင်းကျန်စေမူ၍သာလျှင်။ ပရိယာဒိယတိ၊ ထက်ဝန်းကျင် သိမ်းယူ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အနဝသေသပရိယာဒါနမေတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တတြာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ရူပေ၊ ထိုရုပ်ခန္ဓာ၌။ သတ္တောတိ၊ ကား။ သဇ္ဇနကိစ္စေန၊ ငြိကပ်ခြင်းကိစ္စရှိသော။ ဆန္ဒာဒိပရိယာယေန၊ ဆန္ဒစသော ပရိယာယ်ရှိသော။ လေဘေန၊ ဖြင့်။ အာသတ္တော လဂ္ဂေါ၊ ငြိကပ်၏။ ဝါ၊ ကား။ တတြာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကရဏေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။ တေန ဆန္ဒာဒိနာ၊ ထိုဆန္ဒစသည်ဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုဆန္ဒစသည်မည်သော လောဘဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ အနက်တည်း။
သတ္တတာယ၊ ငြိကပ်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါမည်ကုန်သည်။ ယဒိ (သိယုံ)၊ ကုန်ငြား အံ့။ ဝီတရာဂေသု၊ ရာဂင်းပြီးသော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ သတ္တဝေါဟာရော၊ ကို။ ကထံ၊ သို့။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ သနည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ရုဠှီသဒ္ဒေနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အဝီတရာဂေသု၊ မကင်းသေးသောရာဂရှိသော ပုထုဇဉ် သောက္ခပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ရုဠှေန၊ တက်သော။ သဒ္ဒေန၊ သတ္တဟူသော သဒ္ဒါဖြင့်။ (ဤဖြင့် အတွင်း ရုဠှီကိုပြသည်) ဝါ၊ ကား။ အဝီတရာဂေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တိတွာ၊ ၍။ ဣန္ဒြိယဗဒ္ဓခန္ဓသန္တာနတာယ၊ ဣန္ဒြေနှင့်စပ်သော ခန္ဓာအစဉ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တံသဒိသေသု၊ ထိုအဝီတရာဂပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် တူကုန်သော။ ဝီတရာဂေသု၊ တို့၌။ ရုဠှေန၊ တင်အပ်သော။ သဒ္ဒေန၊ သတ္တဟူသောသဒ္ဒါဖြင့်။ (အတင်ရုဠှီကိုပြသည်) (ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊) အထ၊ ဝါ၊ ကား။ ကိဉ္စိ၊ သော။ နိမိတ္တံ၊ သဒ္ဒါဖြစ်ကြောင်း သကတိနိမိတ်ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ တန္နိမိတ္တာယုတ္တေ၊ ထိုသကတ် နိမိတ်နှင့်ယှဉ်သော။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော အနက်ဒြဗ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ကတ္ထစိ ဝိသယေ၊ တစုံတခုသော အဘိဓေယျတ္ထအနက်ဒြဗ်ဟူသော အရာ၌။ (ပဝတ္တိ၊ သည်။ ရုဠှီနာမ၊ မည်၏။) သမ္မုတိယာ၊ အမည်ပညတ်၏။ စိရကာလတာယ၊ ရှည်မြင့်သောကာလရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နိမိတ္တပိရဟေပိ၊ သဒ္ဒါဖြစ်ကြောင်းသကတ်နိမိတ်ကင်းငြားသော်လည်း။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ ရုဠှီ နာမ၊ မည်၏။ (အတွင်းရုဠှီကိုပြ သည်) (ကိံယထာ၊ မူကား။) ဂစ္ဆန္တိ၊ သွားတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂါဝေါ၊ နွားမည်ကုန်၏။ ဣတိ ယထာ၊ ဤအမည်ပညတ်ကဲ့သို့တည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ သတ္တသဒ္ဒဿပိ၊ ၏လည်း။ ရုဠှိဘာဝေါ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဘူတပုဗ္ဗဂတိယာ၊ ဘူတပုဗ္ဗာတိကနည်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ရှေး၌ဖြစ်ဘူးသော ဂတိအားဖြင့်။ ဝီတရာဂေသု၊ တို့၌။ သတ္တဝေါဟာရော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သတွယောဂတောတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဗဒ္ဓိ ဝါ၊ အသိဉာဏ်သည်၎င်း။ ဝီရိယံ ဝါ၊ လုံ့လသည်၎င်း။ တေဇော ဝါ၊ ဥသ္မာ ခေါ်သော အပူငွေသည် ၎င်း။ သတွာနာမ၊ သတူမည်၏။ တေန၊ ထိုသတွဂုဏ်နှင့်။ ယောဂတော၊ ကြောင့်။ သတ္တာ၊ သတ္တဝါတို့ မည်ကုန်၏။ (ကိံယထာ၊ ကား။) နီလဂုဏယောဂတော၊ ညိုသော ဂုဏ်နှင့်ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ နီသော၊ ညိုသော။ ပဋော၊ ပုဆိုးတည်း။ ဣတိယထာ၊ ဤသို့ခေါ်ဝေါ်ပညတ်ခြင်းကဲ့သို့တည်း။ (ဂုဏူပစာ, ဌာနျူပစာ-ဟု ဆိုလို၏။)
ဧတေန၊ ဤထွက်သက်ဝင်သက်ဖြင့်။ ပါဏန္တိ၊ ရှုရှိုက်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပါဏနံ၊ မည်၏။ အဿာသပဿာသာ၊ ထွက်သက် ဝင်သက်တို့ကို ရအပ်ကုန်၏။ တဿာ၊ ထိုရှုရှိုက်ကြောင့်ဖြစ်သော ထွက်သက်ဝင်သက်၏။ ကမ္မံ၊ ရှုရှိုက်ခြင်းအမှုကိစ္စကြောင့်။ အဿာသပသာသသမ္ပယောဂေန၊ ထွက်သက် ဝင်သက်တို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဘူတတ္တာတိ၊ ကား။ ကမ္မကိလေသေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့ကြောင့်။ ဇာတတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပူရဏတော စ၊ ပြည့်စေတတ်သောကြောင့်၎င်း။ ဂလနတော စ၊ လျောကျတတ်သောကြောင့် ၎င်း။ ပုဂ္ဂလော၊ မည်ကုန် ၏။ ဣတိ၊ သို့။ နေရုတ္တာ၊ ဗျာကရုဏ်းဆရာတို့သည် (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) ဟိ၊ မှန်။ သတ္တာ၊ တို့သည်။ နိဗ္ဗတ္တန္တာ၊ ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော်။ တံ တံ သတ္တနိကာယံ၊ ထိုထိုသတ္တဝါအပေါင်းကို။ ပူရေန္တာ ဝိယ၊ ပြည့်စေကုန်သကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သဗ္ဗာဝတ္ထနိပါတိတာယစ၊ (ကလလရေကြည် အခိုက်စသော) ခပ်သိမ်းသော အခိုက်အတန့်၌ ကျလေ့ရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ ဂလန္တိ စရန္တိ၊ ရွေ့လျောတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အပရိညာတဝတ္ထုကာနံ၊ ပိုင်းခြား၍ မသိအပ်ကုန်သေးသော ဝတ္ထုရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိူလ်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။
ဧတ္ထ၊ ဤရုပ်ကိုယ်၌။ ဝါ၊ ဤခန္ဓာငါးပါးအပေါင်း၌။ အတ္တာသိ၊ ဟူ၍။ အဘိဓာနံ စ၊ အမည်သည်၎င်း။ စိတ္တံ စ၊ ကြံသိသော စိတ်သည်၎င်း။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတ္တဘာဝေါ၊ မည်၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်ကိုရ၏။ ဝါ၊ ကား။ ခန္ဓာပဉ္စကမေဝ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကို သာလျှင်ရ၏။ တန္တိ၊ ကား။ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ကို။ ဥပါဒါယာတိ၊ ကား။ ဟေတွာ၊ ၍။ ဥပါဒါနံ၊ စွဲယူခြင်းကို။ နိဿယံ၊ မှီရာကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပညတ္တိမတ္တသမ္ဘဝ (သဗ္ဘာဝ- သိ) တောတိ၊ ကား။ သတ္တသညိတေ၊ သတ္တဝါဟု မှတ်သိအပ်သောအနက်ဒြဗ်သည်။ ဝါ၊ သတ္တဝါဟု အသိအမှတ်ပြုအပ်သော အနက်ဒြဗ်သည်။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အသန္တေပိ၊ ထင်ရှားမရှိငြား သော်လည်း။ ပညတ္တိမတ္ထေန၊ ပညတ်မျှဖြင့်။ သမ္ဘဝတော၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (သီဟိုဠ်မူအလိုအားဖြင့် သမ္ဘာဝတော၊ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့် တည်း။ အသန္တေပိ-ကို ထောက်၍။ ၎င်းသီမူကိုသာ ယုတ္တတရဟု မှတ်ယူအပ်၏။)
ယထာ စ သတ္တာတိ ဝစနန္တိ၊ ကား။ သတ္တသဒ္ဓေါ၊ သည်။ ယထာဝုတ္တေန၊ သော။ အဋ္ဌေန၊ အနက်ကြောင့်။ နိပ္ပရိယာယတော၊ မုချအားဖြင့်။ ပဒေသဝုတ္တိပိ၊ တစိတ်တဒေသ၌ ဖြစ်သော်လည်း။ ရုဠှီဝသေန၊ အားဖြင့်။ အနဝသေသပရိယာဒါယကော၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံကို သိမ်းယူသည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ သေသာနိပီတိ၊ ကား။ ပါဏာဒိဝစနာနိပိ၊ ပါဏအစရှိသော သဒ္ဒါတို့သည်လည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တာနိပိ၊ ထိုပါဏအစရှိသော သဒ္ဒါတို့သည်လည်း။ ရူပါရူပဘဝူပဂစတုတ္ထဇ္ဈာနာဒိသမင်္ဂီနံ၊ ရူပဘဝ အရူပဘဝသို့ ကပ်ရောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်, စတုတ္ထစျာန်စသည်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ အဿာသပဿာသဘာဝတော စ၊ ထွက်သက်ဝင်သက်တို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ အဝိနိပါတဓမ္မာနံ၊ ပျက်စီး၍ ကျရောက်ခြင်းသဘော မရှိကုန်သော အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ပုဂ္ဂလနဿ၊ ငရဲသို့ကျခြင်း၏။ အဘာဝတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ ပဒေသဝုတ္တီနိ၊ တစိတ်တဒေသ၌ဖြစ်ခြင်းရှိကုန်၏။ ရုဠှီဝသေန အာရော ပေတွာ၊ တွာ-ဟူသည်ကား။ ယထာဝုတ္တာယ၊ သော။ ရုဠှိယာ၊ အထပ်ရုဠှီ အတွင်းရုဠှီအတင်ရုဠှီ။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ကတ္တစိ၊ သော။ ဝိသယေ၊ အနက်ဒြဗ်ဟူသောအရာ၌။ အဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ ထင်ရှားမရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ပါဏပုဂ္ဂလဘာဝံ၊ ပါဏ၏အဖြစ်, ပုဂ္ဂလ၏အဖြစ်ကို။ အာရောပေတွာ၊ တင်၍။ သာဓာရဏတော၊ အလုံးစုံသောသတ္တဝါတို့နှင့် ဆက်ဆံသောအားဖြင့်။ သတ္တဝေဝစနာနိ၊ သတ္တ-သဒ္ဒါ၏ ဝေဝုစ်ပရိယာယ်တို့တည်း။ ဝါ၊ သတ္တဝါကို ဟောသော သဒ္ဒါတို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ အာနာဓိသောပရဏာ၊ အပိုင်းအခြားမရှိသောအားဖြင့် ဖြန့်သော။ မေတ္တာ၊ ကို။ ယဒိ ဝုစ္စတိ၊ အကယ်၍ ဟောအပ်ငြားအံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဟောအပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ထိုသို့ဟောပါလျက်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စဟေဝ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးမြန်းစိစစ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကာမဉ္စာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ သတ္တာတိအာဒီနိ၊ ကုန်သော။ ဧတာနိ ပဒါနိ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဝေဝစနတာမတ္တံ၊ ဝေဝုစ်မျှ၏ အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဂဟိတာနိ၊ ယူအပ်ကုန်သနည်း။ န ခေါ ပန (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ ယတော၊ ယင်းသို့ ဝေဝုစ်မျှ၏အဖြစ်ကို စွဲ၍ယူခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ယူသည်ရှိသော်။ (ဣတရထာရှိလျှင် ယုတ္တတရတည်း ဇန္တုအာဒီနမ္ပိ၊ ဇန္တုအစရှိသော သဒ္ဒါတို့ကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ သည်။ အာပဇ္ဇေယျ၊ ရောက်ရာ၏။ ပန၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ (န ခေါ ပန ၏ အဆက်ဖြစ်သည်) နိမိတ္တဘူတံ၊ သဒ္ဒပဝတ္တနိမိတ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အတ္ထဝိသေသံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာဟု၊ ဆိုကုန်၏။ တေ၊ ထိုကေစိဆရာတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယေ ပန တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုယေ ပနအစရှိသော ပါဌ်၌။ အတ္ထတောတိ၊ ကား။ သဇ္ဇနဋ္ဌေန၊ ကပ်ငြိခြင်းအနက်သဘော ကြောင့်။ သတ္တာ၊ မည်ကုန်၏။ ပါဏနဋ္ဌေန၊ အသက်ရှုခြင်းအနက်သဘောကြောင့်။ ပါဏာ၊ မည်ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝမာဒိအတ္ထတော၊ ဤသို့အစရှိသော အနက်အားဖြင့်။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထိုကေစိ ဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အယူမျှတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အနောဓိသောဖရဏာ ဝိရုဇ္ဈတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။ ကေစိသတ္တာ၊ တချို့သော ကပ်ငြိတတ်သော သတ္တဝါတို့တည်း။ ကေစိ ပါဏာ၊ အချို့သော ထွက်သက်ဝင်သက်ရှိသော သတ္တဝါတို့သည်။ ကေစိ ပုဂ္ဂလာ၊ အချို့သော ငရဲ၌ ကျရောက်တတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဣတိ၊ သို့။ အာပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်တည်း။ တထာ အတ္ထံ အဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ သတ္တာဒိသဒ္ဒါ၊ တို့သည်။ သပ္ပဒေသဝိသယာ၊ တစိတ်တဒေသ သတ္တဝါဟူသော အနက်လျှင် ဟောအပ်သော အရာရှိကုန်၏။ ဣတိ ဧဝ မတ္ထံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ နိပ္ပဒေသဝိသယာ၊ အကြွင်းမဲ့အလုံးစုံသော သတ္တဝါဟူသော အနက်လျှင် အရာရှိကုန် ၏။ ဣတိ ဧဝမတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣမေသုတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ပဉ္စသု အာကာရေသူတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေ သတ္တာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတေသု၊ ကုန်သော။ ပဉ္စသု ဘာဝနာကာရေသု၊ တို့တွင်။ အညတရဝသေနာတိ၊ ကား။ ယဿ ကဿစိ၊ တပါးပါးသော အခြင်းအရာ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။
၂၅၇။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝီသတိယာ၊ နှစ်ဆယ်သော။ ဘာဝနာကာရေသု၊ ပွားစေသော အခြင်းအရာတို့၌။ အပ္ပနာ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းယူ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧတ္ထ စာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဗျာဗာဓရဟီတာတိ၊ ကား။ ဒေါမနဿဗျာဗာရေဟိတာ၊ ဒေါမနဿဟူသော ဗျာဗာဓမှ ကင်းကုန်သနည်း။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ယထာဝုတ္တအာကာ ရဝိဘာဂမတ္တတော၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာကို ဝေဘန်ခွဲခြားခြင်းမျှဖြင့်။ အပ္ပနာဝိဘာဂေါ၊ အပ္ပနာကို ဝေဘန်ခွဲခြားခြင်းသည်။ န (ဟောတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်သေး။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမေသုပိပဒေသူတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေ သတ္တာ။ပ။ကောဋ္ဌာသေသုပိ၊ ဤသို့အစရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့တွင်လည်း။ ယံ ယံ ပါကဋံ ဟောတီတိ၊ ကား။
ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ တတ္ထ တတ္ထ အဘိနိဝေသေ၊ ထိုထိုစ၍ နှလုံးသွင်းအားထုတ် ရာ၌။ အနေကကောဋ္ဌာသဝသေနေဝ၊ များစွာသော ကောဋ္ဌာသတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ယဒိပိ ပဝတ္တေတိ၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်စေပေ၏။ ပန၊ ထိုသို့ပင်ဖြစ်စေသော်လည်း။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ သမိဇ္ဈနက္ခဏေ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံသောခဏ၌။ တတ္ထ၊ ထိုများစွာသော ကောဋ္ဌာသတို့တွင်။ ယံ၊ အကြင်ကောဋ္ဌာသသည်။ ပဂုဏတရတာယ၊ သာ၍ လေ့လာကျေပွန်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုပါကဋံ၊ အလွန်ထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုကောဋ္ဌာသ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုကောဋ္ဌာသ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကိသ္မိံ ယထာ၊ ကား။) ဒွတ္တိံသာကာရေ ယထာ၊ ဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာန်း၌ကဲ့သို့တည်း။ ပန၊ အထူးကား။ တတ္ထ၊ ထိုဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဘာဝနာကာရော၊ ဘာဝနာအခြင်းအရာ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ အယေမေဝ၊ ဤမျှသည်သာလျှင်။ ဝိသေသော၊ ထူး၏။ စတုန္နန္တိ၊ ကား။ စုတန္နံ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဟိ၊ မှန်။ ဗျာပနိစ္ဆာလောပေန၊ ဝိစ္ဆာပုဒ်ကို ချေသဖြင့်။ နိဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော အာကာရတို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
လိင်္ဂဝသေန၊ လိင်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေသံ၊ ထိုမိန်းမ ယောကျ်ားတို့၏။ ပစုရတော၊ များသောအားဖြင့်။ လဗ္ဘာနတ္တာ၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ တတိယာ၊ သုံးခုမြောက်သော။ ပကတိ၊ နပုန်းပဏ္ဍုက်ဟူသော ပကတိကို။ ပဌမဒုကေန၊ ဖြင့်။ ယဒိပိန သင်္ဂဟိတာ၊ အကယ်၍ကား မသိမ်းယူအပ်ပေ။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဒုတိယဒုကေန စ၊ ဒုတိယဒုက်ဖြင့်၎င်း။ တိကေန စ၊ တိက်ဖြင့်၎င်း။ သင်္ဂဟိတာ ဧဝ၊ သိမ်းယူအပ်သည်သာလျှင်တည်း။
ဣတိ သဗ္ဗာနိပီတိ၊ ကာ။ အနောဓိသောဖရဏေ၊ ၌။ ဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ်၎င်း။ ဩဓိသော ဖရဏေ၊ ၌။ အဋ္ဌဝီသတိ၊ နှစ်ဆယ့်ရှစ်ပါး၎င်း။ ဒိသာဖရဏေ၊ ၌။ စတ္ထာရိသတာနိ စ၊ လေးရာတို့၎င်း။ အသီတိ စ၊ ရှစ်ဆယ်၎င်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သဗ္ဗာနိပိ၊ ကုန်သော။ (အပ္ပနာသတာနိ-၌ စပ်) သတ-သဒ္ဒါပေက္ခာယ၊ သတ-သဒ္ဒါကို ငဲ့သဖြင့်။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ နပုလ္လိင်ဖြင့် ညွှန်ပြခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
၂၅၈။ ဧဝံ၊ သို့။ မေတ္တာဘာဝနာ၊ ကို။ ဝိဘာဝေတွာ၊ ထင်စွာပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုမေတ္တာဘာဝနာ၌။ အာနိသံသေ၊ အကျိုးအာနိသင်တို့ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ဣတီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်တော်မူအပ်ပြီ။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သေသာ ဇနာတိ၊ ကား။ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ၊ ကို။ အလာဘိနော၊ မရသောပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သမ္ပရိဝတ္တမာနာတိ၊ ကား။ ဒက္ခိဏေန၊ လကျ်ာဖြစ်သော။ ပေဿန-ပေဿန ဧဝ၊ နံပါးဖြင့်သာလျှင်။ အသယိတွာ၊ မလျောင်းမူ၍။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ပရိဝတ္တမာနာ၊ ပြောင်းလဲပြန်လှန်ကုန်လျက်။ သုခံ သုပတီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ သုပနာ၊ အိပ်ခြင်းသည်။ သယနေ၊ အိပ်ရာ၌။ ပိဋ္ဌိပ္ပသာရဏလက္ခဏာ စ၊ ကျောက်ကုန်းကို ဆန့်ခြင်းလက္ခဏာရှိသော အိပ်ခြင်း၎င်း။ ကိရိယာမယစိတ္တေဟိ၊ ပြုမူခြင်းကိရိယာကို ပြီးစေတတ်သောစိတ်တို့နှင့်။ အဝေါကိဏ္ဏဘဝင်္ဂပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ စ၊ မရော နှောသော ဘဝင်စိတ်၏ ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာရှိသော အိပ်ခြင်း ၎င်း။ (ဣတိ၊ သို့။) ဒုဝိဓာ၊ ရှိ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အိပ်ခြင်းတို့တွင်။ အယံ၊ ဤမေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိကိုရသော ယောဂီသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဏိကံ၊ ဖြည်းညှင်းစွာ။ နိပဇ္ဇိတွာ၊ လည်းလျောင်း၍။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ၊ အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို။ သမောဓာယ၊ အညီအညွတ် ကောင်းစွာထား၍။ ပါသာဒိကေန၊ ကြည်ညိုဖွယ်ကိုဆောင်သော။ အာကာရေန၊ ဖြင့်။ သယတိ၊ အိမ်၏။ နိဒ္ဒေါက္ကမနေပိ၊ အိပ်ပျော်ခြင်းသို့ ရောက်ရာ၌လည်း။ စျာနံ၊ ကို။ သမာပန္နောဝိယ၊ ဝင်စားနေဘိသကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်။) ဥဘယထာပိ၊ နှစ်ပါးသော အပြားအားဖြင့်လည်း။ သုခမေဝ၊ ချမ်းသာစွာသာလျှင်။ သုပတိ၊ အိပ်ရ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝံ အသုပိတွာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
နိဒ္ဒါကာလေ၊ အိပ်ပျော်သော အခါ၌။ သုခံ၊ ကို။ အလဘိတွာ၊ မူ၍။ ဒုက္ခေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ စွာ။ သုတ္တတ္တာ ဧဝ၊ အိပ်ပျော်ခဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ပဋိဗုဇ္ဈနကာလေ၊ နိုးသောအခါ၌။ သရိရခေဒေန၊ ကိုယ်၏ပင်ပန်းခြင်းကြောင့်။ နိတ္ထုနနံ စ၊ ညည်းတွားခြင်းသည်၎င်း။ ဝိဇမ္ဘနံ၊ တဆန့်ငင်ငင်ဖြစ်ခြင်းသည် ၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိတ္ထုနန္တာ။ပ။ ဗုဇ္ဈန္တိတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အယံ ပန၊ ဤယောဂီ သည်ကား။ သုခေန၊ သဖြင့်။ ဝါ၊ စွာ။ သုတ္တတ္တာ၊ အိပ်ပျော်ခဲ့သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သရီရခေဒါ ဘာဝတော၊ ကိုယ်၏ပင်ပန်းခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိတ္ထုနနာဒိရဟိတောဝ၊ ညည်းတွားခြင်းစသည်မှ ကင်းသည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပဋိဗုဇ္ဈတိ၊ နိုးရ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဧဝံ အပ္ပဋိဗုဇ္ဈိတွာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုခပဋိဗောဓော စ၊ ချမ်းသာစွာနိုးခြင်း သည်လည်း။ သရိရဝိကာရာဘာဝေန၊ ကိုယ်၏ဖောက်ပြန်သော အမူအရာမရှိခြင်းကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုခံနိဗ္ဗိကာရန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဘဒ္ဒကမေဝ သုပိနံ ပဿတီတိ ဣဒံ၊ ဟူသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) အနုဘူတပုဗ္ဗာသေန စ၊ ခံစားဘူး သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ဒေဝတူပသံဟာရဝသေန စ၊ နက်တို့သည်ကပ်၍ ဆောင်အပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အဿ၊ ထိုမေတ္တာဖြင့် နေလေ့ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘဒ္ဒကမေဝ၊ ဖြစ်သော။ သုပိနံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပါပကံ၊ ယုတ်မာဆိုးသွမ်းသော အိပ်မက်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုမေတ္တာဝိဟာ ရီပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဓာတုက္ခေဘာဘဟေတုကမ္ပိ၊ ဓာတ်ချောက်ချားခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော အိပ်မက်သည်လည်း။ ဗဟုလံ၊ များသောအားဖြင့်။ ဘဒ္ဒမေဝ၊ ကောင်းသည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥတုအာဟာရဇရူပါနံ၊ တို့၏။ ယေဘုယျန၊ အားဖြင့်။ စိတ္တဇရူပါနုဂုဏတာယ၊ စိတ္တဇရုပ်အားလျော်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဥရေ အာမုတ္တမုတ္တာဟာရော ဝိယာတိ၊ ကား။ ဂီဝါယ၊ လည်၌။ ဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့၍။ ဥရေ၊ ရပ်၌။ လမ္ဗိတမုတ္တာဟာရော ဝိယ၊ တွဲလျားချအပ်သော ပုလဲသွယ်ကဲ့သို့။ ဣတိ၊ သို့။ ကေဟိစိ၊ တို့သည်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ ဧကာဝလိဝသေန၊ တသွယ်သာရှိသော ပုလဲကုံး၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ အနေကရတနာဝလိသမူဟဘူတော၊ များစွာသော ရတနာအသွယ်တို့၏ အပေါင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ မုတ္တာဟာရော၊ ပုလဲသွယ် ပုလဲကုံးသည်။ အံသပဒေသတော၊ ပခုံးအရပ်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ကဋိပ္ပဒေသဿ၊ ခါးတင်ပါးအရပ်၏။ ယာဝ ဟေဋ္ဌာဘာဂါ၊ အောက်အဖို့တိုင်အောင်။ ပလမ္ဗန္တော (ပိ)၊ တွဲလျားကျသော်လည်း။ ဥရေ၊ ၌။ အာမုက္ကေယေဝ နာမ၊ စွပ်၍ ဝတ်ဆင်အပ်သည်သာလျှင်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။
တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ ပါဋလိပုတ္တေယေဝ၊ ပင်လျှင်။ ပဒေသဿ၊ အရပ်၏။ ခေမတာယ စ၊ ဘေးငြိမ်းသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တဿ တဿ ပဒေသဿ၊ ၏။ ရမဏိယတာယ စ၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ နိသီဒိတုံ ဝါ၊ နေခြင်းငှာ၎င်း။ နိပဇ္ဇိတုံ ဝါ၊ ငှာ၎င်း။ သက္ကာ၊ နိုင်၏။
ဒသာဝ၊ အမြိတ်အဆာသည်သာလျှင်။ အန္တော၊ အစွန်းတည်း။ ဒသန္တော၊ အမြိတ်အဆာဟူသော အစွန်း။ ဝတ္ထဿ၊ အဝတ်၏။ ဩသာနန္တော၊ အဆုံးဖြစ်သော အစွန်းတည်း။
သမပ္ပဝတ္တဝါသန္တိ၊ ကား။ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဟာရေ၊ ၌။ သမပ္ပဝတ္တဝတ္တဝါသံ၊ အညီအမျှဖြစ်သော ကျင့်ဝတ်ဖြင့် နေခြင်းကို။ ဝါ၊ ကျင့်ဝတ်ရှိလျက် နေခြင်းကို။ ကိရ၊ ချဲ့။ ထေရော၊ ဝိသာခမထေရ်သည်။ အတ္ထနာ၊ သည်။ ပဝိဋ္ဌပဝိဋ္ဌဝိဟာရေ၊ ဝင်တိုင်း ဝင်တိုင်းသော ကျောင်းတိုက်၌။ ဧတ္ထ၊ ဤကျောင်း၌။ အဟံ၊ သည်။ အာဂန္တုကော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အစိန္တေတွာ၊ ၍။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုကျောင်းတိုက်၌။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ အတ္တနာ၊ သည်။ ကာတဗ္ဗဝတ္တာနိ၊ ပြုအပ်ပြုသင့်သော ကျင့်ဝတ်တို့ကို။ ပရိပူရေန္တောဝ၊ ဖြည့်ကျင့်လျက်သာလျှင်။ ဝိဟာသိ ကိရ၊ နေသတတ်။ အပရေ ပန၊ တို့သည်ကား။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ တို့၌။ သမပ္ပဝတ္တမေတ္တာဝိဟာရဝါသံ၊ အညီအမျှဖြစ်သော မေတ္တာဝိဟာရဖြင့် နေခြင်းကို။ ဘဏန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန် ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ ထေရော၊ ဤဝိသာဓမထေရ်သည်။ အရဟတ္တာဓိဂမတော၊ မှ။ ပုဗ္ဗေပိ၊ ၌လည်း။ မေတ္တာဝိဟာရီ၊ မေတ္တာဖြင့် နေလေ့ရှိသည်။ အဟောသိ၊ဖြစ်လေပြီ။
ဝနန္တရေ၊ ဌိတောတိ၊ ကား။ ထေရော၊ ဝိသာခမထေရ်သည်။ တထာ၊ ထိုထိုခဲ့တိုင်းသော အခြင်းအရာအား ဖြင့်။ သမပ္ပဝတ္တဝါသဝသေန၊ အညီအမျှဖြစ်သော နေခြင်း၏အစွမ်းအာဖြင့်။ စရမာနော၊ လှည့်လည် ကျင့်သုံးလတ်သော်။ ဧကဒိဝသံ၊ တနေ့သ၌။ အညတရံ၊ တခုသော။ ရမဏီယံ၊ မွေ့လျော်ဖွယ်ရှိသော။ ဝနန္တရံ၊ တောအထူးကို။ ဝါ၊ တောအုပ်တစ်ခုကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ တတ္ထ၊ ထိုတောအုပ်၌။ အညတရသ္မိံ၊ တခုသော။ ရုက္ခမူလေ၊ ၌။ သမာပတ္တိံ၊ ကို။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ၍။ ယထာပရိစ္ဆေဒေန၊ ပိုင်းခြားအပ်တိုင်းသော ကာလဖြင့်။ တတော၊ ထိုသမာပတ်မှ။ ဥဋ္ဌိတော၊ ထလတ်၍။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂုဏဝဇ္ဇနဟေတုကေန၊ ဂုဏ်ကိုဆင်ခြင်ခြင်းလျှင် အကြောင်းရှိသော။ ပီတိသောမဿန၊ ပီတိသောမနဿဖြင့်။ ဥဒါနေန္တော၊ ဥဒါန်းကျူးလျက်။ ယာဝတာ ဥပသမ္ပန္နောတိ ဂါထံ၊ ဟူသော ဂါထာကို။ အဘာသိ ကိရ၊ ရွတ်ဆိုသတတ်။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝနန္တရေ ဌိတောတိ၊ ဟူသော။ ပဌမဂါထာကို။ ဌပိတာ၊ ထားအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ ဂဇ္ဇမာနကောတိ၊ ဟိန်းဟောက်လျက်။ ဂုဏမေသန္တောတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ ဂုဏသမုဒယံ၊ ဂုဏ်အပေါင်းကို။ ဂဝေသန္တော၊ ရှာမှီးလတ်သော်။ ပစ္စဝေက္ခန္တော၊ ဆင်ခြင်လတ်သော်။
မဏိလရုက္ခေ၊ မဏိလပင်၌။ ဝါ၊ သပြေပင်၌။ နိဝါသိတာယ၊ နေလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တံ ဒေဝတံ၊ ကို။ မဏိလိယာတိ၊ ဟူ၍။ ဝေါဟရန္တိ၊ ခေါ်ဆိုကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သာ ဒေဝတာပိ၊ ထိုနတ်သည်လည်း။ အဟံဘန္တေ မဏိလိယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ရုက္ခဒေဝတာနံ၊ ရုက္ခစိုးနတ်တို့၏။ ဝေါဟာရော၊ အမည်သည်။ ဖန္ဒနဒေဝတာတိ ယထာ၊ ကြို့ပင်စောင့်နတ်ဟူသော အမည်ကဲ့သို့။ ယေဘုယျန၊ အားဖြင့်။ နိဝါသရုက္ခဝသေန၊ နေရာသစ်ပင်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ စိတ္တလပဗ္ဗတေယေဝ၊ ၌သာလျှင်။
ဗလဝပိယစိတ္တတာယာတိ ဣမိနာ၊ ဤစကားဖြင့်။ ဗလဝိပိယစိတ္တတာမတ္တေနပိ၊ အားကြီးသော ချစ်ခင်စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်မျှဖြင့်လည်း။ သတ္ထံ၊ လက်နက်သည်။ န ကမတိ၊ မစူးရှိဘဲ ရှိသေး၏။ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ၊ တ္တိဖြင့်။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ကေနစိ၊ တစုံတခုသော။ ပရိပန္တေန၊ ဘေးရန်ကြောင့်။ ပရိဟီနဇ္ဈာနဿ၊ ယုတ်လျော့(ဆုံးရှုံး) သော စျာန် ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ (စိတ္တံ-၌စပ်) ဗျာပါဒဿ၊ ၏။ ဒူရသမုဿာရိတဘာဝတော၊ ဝေးစွာပယ်ရှားအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ခိပ္ပမေဝ၊ လျှင်စွာသာလျှင်။ သမာဓိယတိ၊ တည်ကြည်၏။ (ဤတွင် ဋီကာဆရာ၏ သကဝါဒ အဖွင့်ပြီးဆုံးသည်၊ ဤမှ နောက်၌ ခိပ္ပမေဝ-စသည်ဖြင့် ကေစိဝါဒကို ပြသည်၊ သီမူ၌ ဝါကျခွဲပုံနှင့် အညီပင်တည်း) “အာသဝါနံ၊ တို့၏။ ခယောယ၊ ကုန်ခြင်းငှာ။ ခိပ္ပမေဝ၊ သာလျှင်။ သမာဓိယတိ၊ ၏။” (ဤ၌ ပုဒ်မ မရှိစေရ) ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) သေသံ၊ အကြွင်းသည်။ သုဝိညေယျမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဣတော၊ ဤမေတ္တာ ကမ္မဋ္ဌာန်းမှ။ အညကမ္မဋ္ဌာနဝသေန၊ တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဓိဂတဇ္ဈာနာနမ္ပိ၊ ရအပ်ပြီးသော စျာန်ရှိ သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်လည်း။ သုခပနာယော၊ ချမ်းသာစွာအိပ်ရခြင်း အစရှိကုန်သော။ အာနိသံသာ၊ အကျိုးအာနိသင်တို့ကို။ ကိဉ္စာပိ လဗ္ဘန္တိ၊ အကယ်၍ကား ရအပ်ကုန်၏။ ယထာဟ၊ မူကား။ သုခံ သုပန္တိ။ပ။ သုသမာဟိတာတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ သုပ္ပဗုဒ္ဓံ။ပ။ သာဝကာတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဣတိ) အာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
[အဇ္ဈတ္တံ၊ အဇ္ဈတ္တတရား၌။ သုသမာဟိတာ၊ ကောင်းစွာထားအပ်သော စိတ်ရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ကောင်းစွာ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိကုန်သော။ မုနယော၊ ရဟန်းတော်တို့သည်။ သုခံ၊ စွာ။ သုပန္တိ၊ အိပ်ရကုန်၏။
ဂေါတမသာဝကော၊ ဂေါတမဘုရား၏ တပည့်သား သာဝကတို့သည်။ သဒါ၊ သိမ်း။ သုပ္ပဗုဒ္ဓံ၊ ကောင်းစွာ နိုးခြင်းကို။ ဝါ၊ နိုးခြင်းဖြင့်။ ပဗုဇ္ဈန္တိ၊ ကုန်၏။]
တထာပိ၊ ထိုသို့ပင် ရအပ်ကုန်သော်လည်း။ (ကိဉ္စာပိ လဗ္ဘန္တိ- ၏ အဆက်ဖြစ်သည်။) ဗြဟ္မဝိဟာရလာဘိနော၊ ရသော ယောဂီသည်။ အနဝသေသာ၊ အကြွင်းမဲ့ အလုံးစုံကုန်သော။ ဣမေ အစနိသံသာ၊ တို့ကို။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဗြဟ္မဝိဟာရာနံ၊ တို့၏။ (ဘဝေ-၌စပ်) ဗျာပါဒါဒီနံ၊ တို့၏။ ဥဇုဝိပစ္စနီကတာဝတော၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ နဿရဿံ။ပ။ စေတောဝိမုတ္တီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ [အာဝုသော၊ ငါ့ရှင်။ ဟိ၊ မှန်။ ယဒိဒံ-ယ အယံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤမေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိသည်။ ဗျာပါဒဿ၊ ၏။ ဝါ၊ မှ။ နိဿရဏံ၊ ထွက်မြောက် ကျွတ်လွတ်ကြောင်း ဖြစ်သော တရားပေတည်း။] ဗျာပါဒါဒိဝသေန စ၊ အစွမ်းအားဖြင့်လည်း။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဒုက္ခပနာဝယော၊ ဆင်းရဲစွာ အိပ်ရခြင်း အစရှိသည်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တပ္ပဋိပက္ခဘူတေသု၊ ထိုဗျာပါဒ စသည်တို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု၊ တို့သည်။ သိဒ္ဓေသု၊ ပြီးကုန်လတ်သော်။ သုခသုပနာဒယော၊ ချမ်သာစွာအပ်ရခြင်းအစရှိကုန်သော အကျိုးအာနိသင်တို့သည်။ ဟတ္ထဂတာ ဧဝ၊ လက်သို့ ရောက်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဝါ၊ လက်၌တည်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
ကရုဏာဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
၂၅၉။ ကရုဏန္တိ၊ ကား။ ကရုဏာဗြဟ္မဝိဟာရံ၊ ကို။ နိက္ကရုဏတာယာတိ၊ ကား။ ဝိဟေသာယ၊ ညှင်းဆဲ ခြင်း၌။ ဣဓ၊ ဤလောက၌။ ဧကစ္စော၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပါဏိနာ ဝါ၊ လက်ဖြင့်၎င်း။ လေဍ္ဍုနာ ဝါ၊ ခဲဖြင့်၎င်း။ ဒဏ္ဍေန ဝါ၊ ဒုတ်ဖြင့်၎င်း။ သတ္ထေန ဝါ၊ လက်နက်ဖြင့်၎င်း။ အညတရညတရေန ဝါ၊ တပါးပါးသော ဝတ္ထုဖြင့်၎င်း။ သတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဝိဟေဌနဇာတိကော၊ ညှဉ်းဆဲတတ်သော သဘောရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တဝိဟေဌနေ၊ ဟောတော်မူအပ်သော ညှဉ်းဆဲခြင်း၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ နိက္ကရုဏတာယ, ဝိဟေသာယ-ဟူသော ပုဒ်တို့၏အနက်တည်း။ အာဒိနဝန္တိ၊ ကား။ ဒေါသံ၊ ကို။ ယထာ တထာ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဝိဟေဌနာယ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်း၏။ ပါပကော၊ ယုတ်ညံ့သော။ ဝိပါကော၊ အကျိုးသည်။ ဣဓ စေဝ၊ ဤမျက်မောက်လောက၌၎င်း။ သမ္ပရာယေ ဝ၊ တမလွန်လောက၌၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယော၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ ဇီဝိတာ၊ အသက်မှ။ ဝေါရောပနေန ဝါ၊ ချခြင်း သတ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ အင်္ဂပစ္စင်္ဂစ္ဆေဒနေန ဝါ၊ အင်္ဂါကြီးငယ်ကို ဖြတ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ ဓနဇာနိယာ ဝါ၊ ဥစ္စာကို ဆုံးရှုံးစေခြင်းဖြင့်၎င်း။ (ဝိဟေဌေတိ-၌စပ်) အလာတာယ ဝါ၊ လာဘ်မရစိမ့်သောငှာ၎င်း။ (ပရိသက္ကနေန-၌စပ်၊ နောက်သုံးပုဒ်လည်း။ နည်းတူပင်စပ်) အဝါသယ ဝါ၊ နေရာမရစိမ့်သောငှာ၎င်း။ အနတ္ထာယ ဝါ၊ အကျိုးမဲ့အလို့ငှာ၎င်း။ အယသတ္ထာယ ဝါ၊ အကျော်စောမဲ့ အကျိုးငှာ၎င်း။ ဝါ၊ မကောင်း သတင်းကျော်စောခြင်း အကျိုးငှာ၎င်း။ ပရိသက္ကနေန ဝါ၊ အားထုတ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်တည်း။ မြန်မာမူ၌ သံ-ပိုနေသည်) အန္တမသော၊ အားဖြင့်။ ယထာဝဇ္ဇဒဿနေနပိ၊ ရှိတိုင်းသော အပြစ်ကိုပြခြင်းဖြင့်လည်း။ ဝါ၊ ကုန်းယောင် ကန်းယောင် ဟန်ဆောင်၍ ပြခြင်းဖြင့်လည်း။ ဝိဟေဌေတိ၊ ညဉ်းဆဲ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ သော၊ ထိုသို့သော။ ပမာဒဝိဟာရော၊ မေ့လျော့စွာနေခြင်းသည်။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက်အတ္တဘော၌ပင်လျှင်။ ပရိဟာနာယပိ၊ ငှာလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ လဒ္ဓဿ၊ ရပြီး သော လာဘ်၏။ ပရိဟာနာယပိ၊ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းငှာလည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တန္နိမိတ္တံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူ သော အကြောင်းောကာင့်။ ပါပကော၊ ယုတ်ညံ့သော။ ကိတ္တိသဒ္ဒေါ၊ ကျော်စောသံသည်။ အဗ္ဘုဂ္ဂစ္ဆတိ၊ ပျံ့နှံ့၍ တက်၏။
အဝိသာရဒေါ၊ ရွံရှာခြင်း မကင်းသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ရွံရှားသည်ဖြစ်၍။ မင်္ကုဘူတော၊ မျက်နှာမသာဖြစ်လျက်။ ဝါ၊ မျက်နှာသိမ်ငယ်လျက်။ ပရိသံ၊ သို့။ ဥပသင်္ကမတိ၊ ချဉ်းကပ်ရ ၏။ ကာယဿ၊ ခန္ဓာကိုယ်၏။ ဘေဒေါ၊ ပျက်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ ပျက်သည်မှနောက်၌။ ဒုဂ္ဂတိ၊ အပါယ်ဒုဂ္ဂတိကို။ ပါဋိကင်္ခါ၊ အလိုရှိအပ်၏။ သုဂတိယမ္ပိ၊ သုဂတိဘုံ၌လည်း။ အနုဿာဘူတော၊ ဖြစ်လတ်သော်။ နီစကုလိကော၊ ယုတ်ညံ့သော အမျိုး၌ ဖြစ်သည်ဖြစ်၍။ ဒုဇ္ဇစ္စောပိ၊ ယုတ်ညံ့သော အမျိုးဇာတ်ရှိသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဒုဒ္ဒသိကော၊ အမြင်ဆိုးသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အကြည့်တန်သည်ဖြစ် ၍။ ဒုဗ္ဗဏ္ဏောပိ၊ အဆင်းမလှသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ရောဂဗဟုလော၊ ရောဂါများသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ များသောရောဂါရှိသည်ဖြစ်၍။ ဗဟွာဗာဓောပိ၊ အနာများသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပန္နပါနော၊ နည်းသော ထမင်းအဖျော်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဒုဂ္ဂတောပိ၊ ဥစ္စာမဲ့မွဲ ဆင်းရဲခြင်းသို့ရောက်သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပရိတ္တဇီဝိတော၊ တိုတောင်းစွာ အသက်ရှင် သည်ဖြစ်၍။ အပ္ပါယုကောပိ၊ နည်းသော အသက်ရှိသည်လည်း။ ဝါ၊ အသက်တို့သည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိဟေသာယာ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်း၏။ ဧဝမာဒိအနေကာနတ္ထာနုဗန္ဓိတာ၊ ဤသို့အစရှိသော များစွာသော နောက်လိုက်အကျိုး မဲ့ တို့ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ပစ္စေဝေက္ခိတဗ္ဗာ၊ ၏။ တပ္ပဋိပက္ခတော၊ ထို၏ ဆန့်ကျင်ဖက်အားဖြင့်။ ကရုဏာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ၌။ အာနိသံသာ၊ တို့ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ နိက္ကရုဏာ တာယ။ပ။ပစ္စဝေက္ခိတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပိယော ဟီတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ပိယပုဂ္ဂလာဒီသု၊ တို့၌။ အနာရမ္ဘဿ၊ အားမထုတ်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပိယံ၊ ချစ်အပ်သော။ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ကရုဏာယိတုံ၊ ကရုဏာပွားစေခြင်းငှာ။ အာရတန္တွာဿ၊ အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ တာဝ၊ စွာ။ ပိယဘာဝေါ၊ ချစ်အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ န ဝိဂစ္ဆတိ၊ မကင်း။ စ၊ ဆက်။ တသ္မိံ၊ ထိုချစ်အပ်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အဝိဂတေ၊ မကင်းလတ်သော်။ ကရုဏာယနာ၊ ကရုဏာကိုဖြစ်စေခြင်းသည်။ ဝါ၊ (ရာဂကင်းသော) သနားခြင်းသည်။ ကုတော၊ အဘယ်မှာရှိအံ့နည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ပိယဋ္ဌာနေယေဝ တိဋ္ဌတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သေသပုဂ္ဂလေသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ လိင်္ဂဝိသဘာဝကာလကတာနံ၊ လိင်အားဖြင့် သဘောမတူသောပုဂ္ဂိုလ်, သေပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ အခေတ္တဘာဝေ၊ ကရုဏာ၏ခေတ်မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။
ပန၊ ထိုမှတပါး။ ယတ္ထ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ပဌမံ၊ စွာ။ အာရဘိတဗ္ဗာ၊ အားထုတ်အပ်၏။ တံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ပါဠိနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကထဉ္စ ဘိက္ခူတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဒုဂ္ဂတန္တိ၊ ကား။ ဒလိဒ္ဒံ၊ ဥစ္စာမဲ့မွဲ ဆင်းရဲသော။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဘောဂပါရိဇုညတော၊ စည်းစိမ်ဥစ္စာ၏ ထက်ဝန်းကျင် ဆုံးရှုံ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်။ သုခသာဓနာနံ၊ ချမ်းသာကို ပြီးစေတတ်ကုန်သော အသုံးအဆောင် အဆောက်အဦးတို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိသဖြင့်။ ဝါ၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဒုက္ခံ၊ ဆင်းရဲခြင်းသို့။ ဂတော ဥပဂတော၊ ရောက်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) ဒုဂ္ဂတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဒုဂ္ဂတန္တိ၊ ကား။ ဒုက္ခေန၊ ကား။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ ဥပေတံ၊ ပြည့်စုံသော။ ဝါ၊ ကား။ ဂတိကုလရူပါဒိဝသေန၊ ရူပအစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တမဘာဝေ၊ အမှောင်ကျသည်အဖြစ်၌။ ဌိတော၊ တည်သောသူသည်။ ဒုဂ္ဂတော၊ မည်၏။ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ ဥပေတတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တမပရာယဏဘာဝေ၊ အမှောင် (ကျခြင်း) လျှင် လားရာရှိသည်၏ အဖြစ်၌။ ဌိတော၊ တည်သောသူသည်။ ဒုရုပေတော၊ မည်၏။ ဣတိ-ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ (ဧဝမ္ပေတ္တ-ဟူသော သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်) ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်တို့၌။ အတ္ထေ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပရမကိစ္ဆပ္ပတ္တန္တိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ကိစ္ဆံ၊ ဆင်းရဲငြိုငြင်ခြင်းသို့။ အာပန္နံ၊ သော။ မဟာဗျသနနိမုဂ္ဂံ၊ ကြီးစွာသောပျက်စီးခြင်း၌ နစ်မြုပ်သော။ (သီဟိုဠ်မူနှင့်အညီ သမာသ် သာသင့်သည်) အပ္ပေဝ နာမာတိ၊ ကား။ သာဓု ဝတ၊ ကောင်းလေစွ။
ဝဓေထ နန္တိ၊ ကား။ နံ စောရံ၊ ကို။ ဃာဘေထ၊ သတ်ကုန်လော။ ဣတိဧဝံ၊ သို့။ ပဟိတာယ၊ စေခိုင်းအပ် သော။ ရညော၊ ၏။ အာဏာယ၊ ဖြင့်။ (ဤ၌ အဖွင့်တရပ်ပြီးဆုံးသည်) ဣဒါနေဝ၊ ၌ပင်လျှင်။ မာရိယမာနော၊ အသတ်ခံရလတံ့သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အသတ်ခံရလေတံ့သောသူသည်။ ဧတ္ထကမ္ပိ၊ သော်လည်း။ သုခံ၊ ကို။ လဘတု၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ခါဒနီယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ပ။ ဒေန္တိ၊ ကုန်၏။ သုသဇ္ဇိတောတိ၊ ကား။ သုခါနုဘဝေနေ၊ ချမ်းသာကို ခံစားခြင်း၌။ သန္နဒ္ဓေါ၊ ကောင်းစွာဖွဲ့အပ် သည်။ ဝါ၊ မြဲမြံစွာ ဖွဲ့အပ်သည်။
ဧတေနေဝ ဥပါယေနာတိ၊ ကား။ ယေန ယေန ဝိဓိနာ၊ ဖြင့်။ ဧတရဟိ၊ ၌။ ယထာဝတ္တေ၊ ပြီးသော။ ပရမကိစ္ဆာပန္နေ ဝါ၊ အလွန်ဆင်းရဲငြိုငြင်ခြင်းသို့ ရောက်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ အယတိံ၊ ၌။ ဒုက္ခဘာဂိမှိ ဝါ၊ ဆင်းရဲခြင်း အဖို့ရှိသည်မူလည်းဖြစ်သော။ ပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ ကရုဏာယိတုံ၊ ကရုဏာကို ပွားစေခြင်းငှာ။ ကရုဏာ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်ပြီ။ ဧတေနေဝ နယေန၊ သာလျှင်။ ပိယပုဂ္ဂလေတိ၊ ကား။ ပိယာယိတဗ္ဗပုဂ္ဂလေ၊ ချစ်အပ်သောပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဧတရဟိ၊ ၌။ ဒိဿမာနံ ဝါ၊ မျက်မှောက်ထင်ထင် တွေ့မြင် အပ်သည်မူလည်းဖြစ်သော။ အာယတိံ၊ ၌။ ဘာဝိနိံ ဝါ၊ ဖြစ်လတံ့မူလည်းဖြစ်သော။ ဒုက္ခပ္ပတ္တိံ၊ ဆင်းရဲသို့ ရောက်ခြင်းကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ကရုဏာ၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ မဇ္ဈတ္တဝေရီသုပိ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ကရုဏာယ၊ ၏။ ဝတ္ထုဘူတော၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒုဝိဓော၊ သော။ ယော သော ပုဂ္ဂလော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ကရုဏာဘာဝနာ၊ သည်။ သုခေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ လွယ်ကူစွာသာလျှင်။ ကာမံ ဣဇ္ဈတိ၊ အကယ်၍ကား ပြည့်စုံပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣမိနာ ဘိက္ခုနာ၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ဦးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ဘာဝနံ၊ ကို။ ပဂုဏတရံ၊ အထူးသဖြင့် လေ့လာကျေပွန်သည် ကို။
ကတွာ၊ ၍။ သမာသမ္ဘေဒံ၊ ဒကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ တဒနန္တရံ၊ ထိုနှစ်ဦးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌ ဖြန့် သည်၏ အခြားမဲ့၌။ ပိယပုဂ္ဂလေ၊ ၌၎င်း။ ကရုဏာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဘာဝေန္တေန၊ ပွားစေသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဧကေကသ္မိံ၊ တခုတခုသော။ ကောဋ္ဌာသေ၊ ၌။ စိတ္တံ၊ ကို။ မုဒုံ၊ နူးညံ့သည်ကို ကမ္မနိယံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တဒနန္တရေ တဒနန္တရေ၊ ထိုရှေးရှေးပုဂ္ဂိုလ်၌ဖြန့်ပြီးသည်၏ အခြားမဲ့ အခြားမဲ့ ၌။ ဥပသံဟရိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယဿ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝေရီပုဂ္ဂလောဝါ၊ မူလည်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ မဟာပုရိသဇာတိကတ္တာ ဝါ၊ ယောကျားမြတ်သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်မူလည်း။ အနတ္ထံ၊ ကို။ ကရောန္တေပိ၊ သူ၌သော်လည်။ ဝေရိသညာဝ၊ ဝေရီဟူသော အမှတ်သည်ပင်လျှင်။ နပ္ပဖ္ဇတိ၊ မဖြစ်ငြားအံ့။ တေန၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည်။ မဇ္ဈတ္တေ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၌။ မေ၊ ၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ ကမ္မနိယံ၊ သည်။ ဇာတံ၊ ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝေရိမှိ၊ ရန်သူပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဥပသံဟရာမိ၊ ကပ်၍ဆောင်အံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ဗျာပါရောဝ၊ ကြောင့်ကြစိုက်ခြင်းကို ပင်လျှင်။ န ကာတဗ္ဗော၊ မပြုအပ်တော့ပြီ။ ယဿ ပန၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်အား မူကား။ (ဝေရိပုဂ္ဂလော၊ သည်။) အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သစေပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနဝါတိ၊ ကား။ မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာနိကဿ၊ ရှိသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ တံ မေတ္တာယ။ပ။ ဝူပသမေတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ အထာနေန ပုရိမပုဂ္ဂလေသူတိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ကကစူပမ။ပ။တိအာဒိနာ စ၊ ဖြင့်၎င်း။ မေတ္တာဘာဝနာယ၊ ၌။ ဝုတ္တေန၊ ပြီးသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ တံ ပဋိဃံ၊ ကို။ ဝူပသမေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတရဟိ၊ ၌။ မဟာဒုက္ခပ္ပတ္တေ၊ ကြီးစွာသောဆင်းရဲခြင်းသို့ ရောက်သောပုဂ္ဂိုလ်၌။ (ကရုဏာယနဝိဓိံ၊ ကရုဏာပွားခြင်းအီအရင်ကို၎င်း။) သုခိတေပိ၊ ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်၌သော်လည်း။ အကတကုသလတာယ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကောင်းမှုမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာယတိံ၊ ၌။ ဒုက္ခပ္ပတ္တိယာ၊ ဆင်းရဲသို့ရောက်ခြင်း၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ကရုဏာယနဝိဓိံ၊ ကို၎င်း။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ကတကလျာဏေပိ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကောင်းမှုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း။ တံ၊ ထိုကရုဏာပွားခြင်းအစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယောပိ စေတ္ထာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေသန္တိ၊ ကား။ ဗျသနာနံ၊ ပျက်စီးခြင်းတို့၏။ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ အနတိက္ကန္တတ္တာတိ၊ ကား။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေနာပိ၊ မြတ်စွာဘုရားသည်သော်မှလည်း။ အက္ခာနေန၊ ဟောကြားခြင်းဖြင့်။ ပရိယောသာပေတုံ၊ ပြီးဆုံးစေခြင်းငှာ။ အသက္ကုဏေယျဿ၊ မစွမ်းနိုင် ကောင်းသော။ အနာဂတဿ၊ သော။ အာပါယိကဿ၊ အပါယ်၌ဖြစ်သော ဆင်းရဲ၏၎င်း။ သုဂတီသုပိ၊ သုဂတိဘဝတို့၌လည်း။ ဇာတိဇရာဒိဘေဒဿ၊ ဇာတိဇရာစသည်အပြားရှိသော ဆင်းရဲ၏၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ အပရိမိတဿ၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော။ သံသာရဒုက္ခဿ၊ ကို။ အနတိက္ကန္တဘာဝတော၊ မကျော်လွန်သေးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ သဗ္ဗာထာပိ ကရုဏာယိတွာတိ၊ ကား။ ဒုက္ခပ္ပတ္တိယာ၊ ဆင်းရဲသို့ ရောက်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ သုခပ္ပတ္တိယာ၊ ချမ်းသာသို့ ရောက်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ (တနည်း) သုခပ္ပတ္တိယာ၊ ချမ်းသာသို့ရောက်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။)ိအကတကုသလတာယ ဝါ၊ ပြုအပ်ပြီးသော ကုသိုလ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ သဗ္ဗပ္ပကာရေနပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ကရုဏာယ။ ဝတ္ထုဘာဝဿ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကို။ သလ္လက္ခဏေန၊ ကောင်းစွာမှတ်သဖြင့်။ တသ္မိံ တသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ ကရုဏံ၊ သနားခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ကရုဏာဘာဝနံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တနယေနဝါတိ၊ ကား။ အထာနေန။ပ။တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ မေတ္တာဘာဝနာယံ၊ ၌။ ဝုတ္တေန၊ သော။ နယေန၊ ဖြင့်။ တံ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ သီမာသမ္ဘောဒဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ သမထနိမိတ္တံ၊ ကို။ မေတ္တာယ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ မေတ္တာဘာဝနာယံ၊ ၌။ အပ္ပကသိရေနေဝါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနေဝသေန၊ အားဖြင့်။ အပ္ပနာ စ၊ ကို၎င်း။ ဧကံ ဒိသံ ဖရိတွာ ဝိဟရတီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုအပ္ပနာကို။ ဝဍ္ဎနာ စ၊ ပွားစေခြင်းကို၎င်း။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဧဝံ၊ အားဖြင့်။ ဣဓ ကရုဏာဘာဝနာယံ၊ ဤကရုဏာဘာဝနာအရာ၌။ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနဝသေန၊ အားဖြင့်။ အပ္ပနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ စ၊ သိလည်းသိအပ်၏။ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာ စ၊ ပွားလည်းပွားစေအပ်၏။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာ ဟူသောပုဒ်၏အဓိပ္ပါယ် တည်း။ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဝဓာရဏေန၊ ပိုင်းခြား ကန့်သတ်ခြင်းဖြင့်။ (ဒီပေတိ-၌စပ်) ပဌမံ ဝေရိပုဂ္ဂလောကရုဏာယိတဗ္ဗောတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားသည်။ ပါဠိဝိရုဒ္ဓံ၊ ပါဠိနှင့် ဆန့်ကျင်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ယုတ္တိဝိရုဒ္ဓမ္ပိ၊ ယုတ္တိနှင့် ဆန့်ကျင်သည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။
ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ သမနုဿရတော၊ အောက်မေ့သောသူအား။ ကောဓော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ၏။ ကရုဏာ၊ သည်။ န၊ မဖြစ်ရာ။ အတ္တာပိ၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်း။ သက္ခိဘာဝေန၊ သက်သေ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ကရုဏာယနဝသေန၊ ကရုဏာပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗော၊ ယူအပ်၏။ သော၊ ထိုမိမိကိုယ်ကို။ ကိမိတိ၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ ပစ္ဆာ၊ နောက်မှ။ ဂယှတိ၊ ယူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ သို့။ (ဒီပေတိ၊ ပြ၏။) အပ္ပနာ ဝဍ္ဎေတဗ္ဗာတိ ဣမိနာ စ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်လည်း။ အပ္ပနာပ္ပတ္တ စိတ္တေဿာ၊ သူအား သာလျှင်။ ကရုဏာသဟဂတေန။ပ။ဝိဟရတီတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ဝုတ္တဝိကုဗ္ဗနာ၊ ဟောတော်မူ အပ်သော။ ဝိကုဗ္ဗနာ၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဿိတော၊ ပြအပ်၏။
စ၊ ဆက်။ ကရုဏာပဒမတ္တမေဝ၊ ကရုဏာပုဒ်မျှသည်သာလျှင်။ အဿပါဠိယာ၊ ထိုပါဠိ၌။ ဝိသေသော၊ (မေတ္တာသဟဂတေန စေတသာ အစရှိသော ပါဠိမှ) အထူးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထို (ကရုဏာ သဟဂတေန စေတသာ အစရှိသော) ပါဠိကို။ အနာမသိတွာ၊ မသုံးသပ်မူ၍။ ပဋိသမ္ဘိဒါယံ၊ ၌။ ဝုတ္တဝိကုဗ္ဗနာ စ၊ ကို၎င်း။ မေတ္တာယ၊ ၌။ ဝုတ္တအာနိသံသာ၊ တို့ကို၎င်း။ ဣဓ၊ ဤကရုဏာဘာဝနာ၊ ၌။ လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တတော ပရံ။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တတောပရန္တိ၊ ကား။ ကရုဏာသဟဂတေန စေတသာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တဝိကုဗ္ဗနတော၊ ဟောအပ်သော ဝိကုဗ္ဗနာမှ။ ဥပရိ၊ ၌။ သေသံ၊ သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ သာလျှင် တည်း။
မုဒိတာဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
၂၆၀။ ပိယပုဂ္ဂလာဒီသူတိ၊ ကား။ ပိယမဇ္ဈတ္တဝေရီသု၊ တို့၌။ မုဒိတာဘာဝနာ၊ ကို။ န အာရဘိတဗ္ဗာ၊ အားမထုတ်အပ်။ (ဤ၌ ပုဒ်မ မရှိရ) ဣတိ၊ သို့။ ဝိတတ္တိံ၊ ကို။ ပရိဏာမေတွာ၊ ပြောင်းလဲစေ၍။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) န ဟီတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ တတ္ထ၊ ထိုသို့အား မထုတ်အပ်သည်၏ အဖြစ်၌။ ကာရဏဝစနံ၊ အကြောင်းပြစကားတည်း။ ပိယဘာဝမတ္တေနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ မတ္တသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိသေသေနိဝတ္တိအတ္ထော၊ အထူးကို နစ်စေခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုမတ္တ-သဒ္ဒါဖြင့်။ သောမနဿပဋိသန္ဓိကတာဒိသိဒ္ဓါ၊ သောမနဿပဋိသန္ဓေရှိသည်၏ အဖြစ်စသည် ကြောင့် ပြီးသော။ နိစ္စပ္ပဟံသိတမုခတာ၊ အမြဲရွှင်သော မျက်နှာရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ ပုဗ္ဗဘာသိတာ၊ ရှေးဦးစွာ နှုတ်ဆက်ပြောဆိုတတ်သည်၏ အဖြစ်၎င်း။ သုခသမ္ဘာသတာ၊ နားချမ်းသာသော ကောင်းသော စကားရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ ဝါ၊ နားဝင်ချိုသော စကားရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ သခိလတာ၊ စကားပြေပြစ်သည်၏အဖြစ်၎င်း။ ဝါ၊ ပြေပြစ်သော စကားရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ သမ္မောဒကတာ၊ ဝမ်းမြောက်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိကေ၊ ကုန်သော။ မုဒိတာယ၊ ၏။ ပဒဋ္ဌာနဘူတေ၊ နီးသောအကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝိသေသေ၊ ဂုဏ်ထူးတို့ကို။ ဥလ္လိင်္ဂေ တိ၊ ဖော်ပြ၏။ ဤဒိသေဟိ၊ ကုန်သော။ ဝိသေလေဟိ၊ ဂုဏ်ထူးတို့မှ။ ဝိရဟိတော၊ ကင်း၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧဝကာရေန ပန၊ ဧဝ-သဒ္ဒါဖြင့်မူကား။ ပိယပုဂ္ဂလဿ၊ ၏။ သုခသမပ္ပိတတာဒိံ စ၊ ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်စသည်ကို၎င်း။ မုဒိတာယ၊ ၏။ ဟေတုဘူတံ၊ သော။ ပမောဒပ္ပဝတ္တိံ စ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း၏ဖြစ်ခြင်းကို၎င်း။ နိဝတ္တေတိ၊ နစ်စေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပရမာယ၊ လွန်ကဲသော။ သမ္ပတ္တိယာ၊ စည်းစိမ်ဖြင့်။ ပမုဒိတေ၊ သော။ ဟဋ္ဌတုဋ္ဌေ၊ အလွန်ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက်သော။ ပိယပုဂ္ဂလေပိ၊ ၌လည်။ ဘိက္ခုနော၊ ယောဂီရဟန်း၏။ မုဒိတောကာသံ၊ မုဒိတာဖြစ်ခွင့်ကို။ လဘေယျ၊ ရရာ၏။ ဝါ၊ ရနိုင်၏။ (ယုတ္တိဒဠှီကိုပြပြီး၍ ဝက္ခတိ ဟိ စသည်ဖြင့် အာဂမဒဠှီကို ပြ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ပိယပုဂ္ဂလံ၊ ဝါတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတ့။ အာဒိတော၊ အစ၌။ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ အနုဿရန္တဿ၊ အောက်မေ့သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥဒါသိနတာ၊ လျစ်လျူရှုသည်၏ အဖြစ်သည်။ သဏ္ဌာတိ၊ တည်၏။ ဝေရိံ၊ ကို။ သမနုဿရန္တဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကောဓော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပဂေဝ မဇ္ဈတ္တဝေရိနောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပမောဒပ္ပတ္တိယာ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း၏ မပြတ်ခြင်းကြောင့်။ သောဏ္ဍသဒိသော၊ သွမ်းဖျင်းဖက်နှင့် တူသော။ သဟာယော၊ သူငယ်ချင်းမိတ်ဆွေသည်။ သောဏ္ဍသဟာယော၊ မည်၏။ မုဒိတမုဒိတောဝါတိ၊ ကား။ ပသာဒသောမ္မတာယ၊ ကြည်လင်အေးချမ်း သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတိ ဝိယ၊ လျှင်။ မုဒိတောဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်သည်။ ပသာဒေ၊ ကြည်လင်ခြင်းအနက်၌။ (ပဝတ္တံ၊ သော။) အာမေဍိတံ၊ ဍိတ်ပုဒ်တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ အဋ္ဌကထာနယေန၊ ဖြင့်။ အာဒိတော၊ ၌။ မုဒိတာဘာဝနာယ၊ ၏။ ဝတ္ထုံ၊ တည်ရာဝတ္ထုကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ပါဠိနယေန၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပိယပုဂ္ဂလံ ဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သုခိတန္တိ၊ ကား။ သဉ္ဇာတသုခံ၊ ဖြစ်သောချမ်းသာရှိသော။ သုခပ္ပတ္တံ၊ ချမ်းသာသို့ရောက်သော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သဇ္ဇိတန္တိ၊ ကား။ သုခါနုဘဝနေ၊ ချမ်းသာကိုခံစားခြင်း၌။ သန္နဒ္ဓံ၊ ကောင်းစွာဖွဲ့အပ်သော။ ပဋိယတ္တသုခသာဓနံ၊ ပြင်ဆင်အပ်သော သုခဟူသော အဆင်တန်းဆာရှိသော။ (ပြည်မှ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်နိဿယ) ဝါ၊ ပြင်ဆင်အပ်သော ချမ်းသာကိုပြီးစေတတ်သော အသုံးအဆောင် အဆင်တန်းဆာရှိသော။ အဟောသာဓုတိ၊ ဟူသော စကားသည်။ တဿ သတ္တဿ၊ ၏။
သမ္မတ္တိယံ၊ ပြည့်စုံခြင်း၌။ ဝါ၊ ပြည့်စုံသော စည်းစိမ်ချမ်းသာ၌။ သမ္ပဇညပုဗ္ဗပမောဒနာကာရဒဿနံ၊ သမ္ပဇဉ်ဉာဏ် ရှေ့သွားရှိသော ဝမ်းမြောက်သော အခြင်းအရာကို ပြသောစကားတည်း။ ပုန၊ တဖန်။ အဟော သုဋ္ဌူတိ၊ ဟူသောစကားသည်။ တဿ ပမောဒနဿ၊ ကို။ ဗဟုလီကာရဒဿနံ၊ အကြိမ်များစွာ ပြုခြင်းကို ပြသောစကားတည်း။ ပိယံ မနာပန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ မနာပဂ္ဂဟဏေန၊ ဖြင့်။ ပါဠိယမ္ပိ၊ သုတ်ပါဠိတော်၌လည်း။ အတိပ္ပိယသဟာယကော၊ အလွန်ချစ်အပ်သော သူငယ်ချင်းမိတ်ဆွေကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။)
အတီတေတိ၊ ကား။ တသ္မိံယေဝ အတ္တဘာဝေ၊ ၌သာလျှင်။ အတီတေ၊ ၌။ အနာဂတေတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဘဂန္တရဂတေ၊ ဘဝတပါး၌ တည်သော ပုဂ္ဂိုလ်၌။ ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ န ရုဟတိ၊ မရောက်။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ ဖြစ်ခဲ့သော်။ အတီတာနာဂတေ၊ အတိတ်ကာလ, အနာဂတ်ကာလ၌။ ကထံ၊ သို့။ ရုဟတိ၊ ရောက်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ အယံ၊ ဤအတိတ်ကာလ, အနာဂတ်ကာလ၌ ဗြဟ္မဝိဟာရကို ပွားစေခြင်းသည်။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အယံ၊ ဤသူသည်။ သော ဧဝဒတ္တော၊ ထိုဒတ္ထပင်လျှင် တည်း။ သော ဧဝ တိဿော၊ ထိုတိဿပင်လျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန္နတာယ၊ အဒ္ဓါပစ္စုပ္ပန်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိဇ္ဇမာနတာဝေန၊ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်၍မေးဦးအံ့။ အဿ၊ ထိုမုဒိတာပွားသောယောဂီ၏။ ဝါ၊ အား။ အနာဂတေ၊ အနာဂတ်ကာလ၌။ သမ္ပတ္တိ၊ စည်းစိမ်သည်။ ကထံ၊ အဘယ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးငြားအံ့။ အာဒေသာဒိတော ဝါ၊ တင်ကြို၍ အတပ်ဟောကြားခြင်း စသည်အားဖြင့်၎င်း။ (ဗေဒင် ဟောခြင်းမျိုးကိုရည်၏) ပစ္စုပ္ပန္နာယ၊ ပ္ပန်ဖြစ်သော။ ပယောဂသမ္ပတ္တိယာ၊ ကို။ အနုမနေတော ဝါ၊ နှိုင်းဆချင့်ချိန်သောအားဖြင့်၎င်း။ အဒ္ဓါယ၊ ရအပ်သောစည်းစိမ်၏။ ဂဟေတဗ္ဗတော၊ ယူအပ် ယူထိုက် ယူနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ပီယပုဂ္ဂလေတိ၊ ကား။ သောဏ္ဍသဟာယသညိတေ၊ သွမ်းဖျင်းဖော် သူငယ်ချင်းဟု ဆိုအပ်သော။ အတိပ္ပိယပုဂ္ဂလေ စ၊ ၌၎င်း။ ပိယပုဂ္ဂလေ စ၊ ၌၎င်း။ စ၊ ဆက်။ ဒုဝိဓောပိ၊ သော။ ဧသ၊ ဤပိယ ပုဂ္ဂိုလ်ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပီယဘာဝသာမညတော၊ ပိယ အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ပိယ ပုဂ္ဂလောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အနုက္ကမေနာတိ၊ ကား။ အတိပ္ပိယပုဂ္ဂလော၊ ပုဂ္ဂိုလ်၎င်း။ ပိယပုဂ္ဂလော၊ ၎င်း။ မဇ္ဈတ္တော၊ ၎င်း။ ဝေရီ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတူသု၊ ကုန်သော။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့တွင်။ ဧကေကသ္မိံ၊ ၌။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ပဂုဏံ စ၊ ကျေပွန်သည်ကို၎င်း။ မုဒုံ စ၊ နူးည့ံသည်ကို၎င်း။ ကမ္မနိယဉ္စ၊ အမှု၌ ခန့်သည်ကို၎င်း။ ကတွာ၊ ၍။ သေသေသု၊ ကြွင်းသော ကောဋ္ဌသတို့၌။ ဥပသံဟရဏာနုက္ကမေန၊ ကပ်၍ဆောင်ခြင်း အစဉ်အားဖြင့်။ စတူသု၊ ကုန်သော။ ဇနေသု၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ သမစိတ္တတာဝ၊ ညီမျှသော စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဧတာယ၊ ညီမျှသော စိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သီမာ၊ နယ်ပယ် သိမ်းသည်။ သမ္ဘိဇ္ဇတိ၊ ပျက်စီး၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြု၍။ သီမာသမ္ဘေဒေါ၊ မည်သည်။ ကိဉ္စာပိ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဗဟုသော၊ များစွာ။ ပဝတ္တမာနာယ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ ပုရိသဒ္ဓိံ၊ ရှေးဦး စွာပြီးသော သမစိတ္တတာကို။ ဟေတုံ ကတွာ၊ အကြောင်းပြု၍။ ဣတရံ စ၊ ဤမှတပါးသော သီမာ သမ္ဘေဒကိုလည်း။ ဖလံ ကတွာ၊ အကျိုးပြု၍။ သမစိတ္တတာယ သီမာသမ္ဘေဒံ ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ယထာဝုတ္တသီမာဘာဝေါ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော နယ်ပယ်သိမ်၏ မရှိခြင်းသည်။ သီမာသမ္ဘေဒေါ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမစိတ္တတာယ သီမာသမ္ဘေဒံကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သေသံ၊ သော။ ယံ၊ အကြင်ပုဒ်ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုပုဒ်သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ တည်း။
ဥပေက္ခာဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
၂၆၁။ ဥပေက္ခာဘာဝနန္တိ၊ ကား။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဘာညဝနံ၊ ကို။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထဗြဟ္မဝိဟာရော၊ သည်။ ပုရိမဗြဟ္မဝိဟာရတ္တယနိဿန္ဒော၊ ရှေး၌ဖြစ်သော ဗြဟ္မဝိဟာရ သုံးပါး အပေါင်း၏ အကျိုးဆက်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မေတ္တာဒီသု ပဋလဒ္ဓတိကစတုက္ကဇ္ဈာနေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဂုဏတတိယဇ္ဈာနာတိ၊ ကား။ သုဘာဝိတံ၊ ကောင်းစွာ ပွားစေအပ်ပြီးသော။ ဝသီဘာဝံ၊ သို့။ ပါပိတံ၊ ရောက်စေအပ်ပြီးသော စျာန်သည်။ ပဂုဏံ၊ မည်၏။ တထာရူပါ၊ ထိုသို့ပဂုဏသဘောရှိသော။ တတိယဗြဟ္မဝိဟာရဇ္ဈာနတော၊ မှ။ ဟိ၊ အကြောင်းကား။ အပ္ပဂုဏံ၊ မလေ့လာမကျေပွန်သော စျာန်သည်။ ဥပရိစျာနဿ၊ ၏။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ နီးသော အကြောင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒုက္ခာ ဟောန္တူတိ ဧဝမာဒီနံ၊ ဤသို့အစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ သိမ်းယူရေတွက် ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သတ္တေသု၊ တို့၌။
မမာယနံ၊ ငါ၏ဥစ္စာပြုခြင်းသည်။ ဝါ၊ မြတ်နိုးခြင်းသည်။ (မမ ဣဒံ မမံ၊ မမန္တိ ကရဏံ မမာယနံ ဟု ပြု) မမတ္တကရဏံ၊ ငါ၏ဥစ္စာအဖြစ်ကို ပြုခြင်းသည်။ ဝါ၊ မြတ်နိုးခြင်းကို ပြုခြင်းသည်။ သတ္တကေလာယနံ၊ မည်၏။ တထာ၊ ထိုသို့ မြတ်နိုးသောအခြင်းအရာ အားဖြင့်။ မနသိကာရေန၊ နှင့်။ ယောဂေါ၊ ယှဉ်ခြင်းသည်။ သတ္တကေလာယန မနသိကာရယုတ္တတံ၊ မည်၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ သတ္တကေလာယန မနသိကာရနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ မေတ္တာဒီနံ၊ တို့၏။ (အာသန္နဝုတ္တိတာယ-တွင် တာ ပစ္စည်း၌စပ်) ရာဂဂေဟသိတဒေါမနဿသောမနဿာနံ၊ ရာဂ, ဂေဟသိတဒေါမနဿနှင့် ဂေဟသိတ သောမနဿတို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ အာသန္နဝုတ္တိတာယ၊ နီးသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပဋိဃာနုနယသမီပစာရိတာ၊ မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းတို့၏ အနီး၌ ကျက်စားသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ သုခိတာ၊ ချမ်းသာနှင့် ပြည့်စုံကုန် သည်။ ဟောန္တု၊ ဖြစ်စေကုန်သတည်း။ ဒုက္ခတော၊ မှ။ မုစ္စန္တု၊ လွတ်စေကုန်သတည်း။ မောဒန္တု၊ ဝမ်းမြောက်စေကုန်သတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဟိတေသိတဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ အစီးအပွားကို လိုလားသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ တိဿန္နိမ္ပိ၊ သုံးပါးသော မေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာတို့၏လည်း။ အနုနယဿ၊ ချစ်ခြင်းအား။ ဝါ၊ ၏။ အာသန္နစာရိတာ၊ အနီး၌ ကျက်စားသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ တဗ္ဗိပရိယာယေ၊ ထိုသုခိတဘာဝစသည်မှ ပြောင်းပြန်ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ (ပါဌသေသ ဟောတိ၌ စပ်) လောဟိတပ္ပကောပေ၊ သွေး၏ပျက်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ပုဗ္ဗော၊ ပြည်သည်။ (လဒ္ဓေါကာသော) ဝိယ၊ ရအပ်သော အခွင့်ရှိသကဲ့သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤမေတ္တာကရုဏာမုဒိတာတို့၌။ ပဋိဃံ၊ ဒေါသသည်။ လဒ္ဓေါကာသမေဝ၊ ရအပ်သော အခွင့်ရှိသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိသေသေန၊ အထူးမမှတ် သာမညအားဖြင့်။ တာသံ၊ ထိုမေတ္တာကရုဏာမုဒိတာတို့၏။ ပဋိဃာနုနယသမီပစာရိတာ၊ မုန်းခြင်းချစ်ခြင်းတို့၏ အနီး၌ ကျက်စားသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။
သောမနဿယောဂေန၊ ဩဠာရိကတ္တာတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ တတိယဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတော၊ ထိုတတိယစျာန်မှ။ ဝုဋ္ဌိတဿ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣဒံ၊ အာဒီနဝဒဿနံ၊ ဤအပြစ်ကိုမြင်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ တနည်း) ဣဒံ၊ ဤစကားသည်။ တတော၊ ထိုတတိယစျာန်မှ။ ဝုဋ္ဌိတဿ၊ ထသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အာဒီနဝဒဿနံ၊ အပြစ်မြင်ခြင်းကို ပြသောစကား တည်း။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ထို့ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ မေတ္တာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဩဠာရိကဘာဝေ၊ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုစ္စမာနေ၊ သော်။ ဝိတက္ကဝိစာရပီတိယောဂေနေဝ၊ ဝိတက်ဝိစာရပီတိတို့ နှင့် ယှဉ်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ ဝါ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ဩဠာရိကတာ၊ ကို။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်ဆိုထိုက် သည်။ သိယာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာဟိပိ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရ ပီတိတို့နှင့်လည်း။ တာသံ၊ ထိုမေတ္တာ ကရုဏာ မုဒိတာတို့၏။ သမာယောဂသဗ္ဘာဝတော စ၊ ယှဉ်ခြင်း၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (သီဟိုဠ်မူ အချို့မြန်မာမူတို့နှင့် အညီပင်ဖြစ်သည်) ဥပေက္ခာယ၊ ၌။ တဒဘာဝတော စ၊ ထိုဝိတက်ဝိစာရ ပီတိတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်၎င်းတည်း။ ဝါ၊ ကား။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ထိုသို့မဆိုသင့်ပြီ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တတိယဇ္ဈာနိကာနံယေဝ၊ တတိယစျာန်နှင့်ယှဉ်သည်သာလျှင်ဖြစ်ကုန်သော။ မေတ္တာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ တံတံစျာနသမတိက္ကမေနေဝ၊ ထိုထိုစျာန်ကို ကျော်လွန်ခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ တံတံစျာနိကာ၊ ထိုထိုစျာန်နှင့်ယှဉ်ကုန်သော။ မေတ္တာဒယောပိ၊ တို့ကိုလည်း။ ဝါ၊ တို့သည်လည်။ သမတိက္ကန္တာ ဧဝ နာမ၊ ကျော်လွန်အပ်ကုန်ပြီးသာလျှင် မည်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (စ၊ ဆက်။) စျာနသာမညေန၊ စျာန်ဟူသော တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ စျာန်ချင်းတူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ (ဝေါဟာရမတ္ထံ) ဝိယ၊ စျာန်ဟူသော ဝေါဟာရမျှကဲ့သို့။ မေတ္တာဒိသာမညေန၊ မေတ္တာစသည် တို့၏ တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ မေတ္တာစသည်ချင်း တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝေါဟာရမတ္ထံ၊ မေတ္တာ စသော ဝေါဟာရအမည်မျှသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပရိမာသူတိ၊ ကား။ မေတ္တာစသော ဝေါဟာရအမည်မျှ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပရိမာသူတိ၊ ကား။ မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာသု၊ တို့၌။ သန္တဘာဝတောတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တ။ပ။ဘာဝတော၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော သတ္တကေလာသယန အစရှိသော မငြိမ်သက် သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စ၊ ဆက်။ သန္တဘာဝတောတိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ နိဒဿနမတ္ထံ၊ နိဒဿနမျှဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ သုခမတာ၊ သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်၎င်း။ ပဏိတဘာ၊ မွန်မြတ်သည်၏ အဖြစ် ၎င်း။ ဝိဒူရကိလေသတာ၊ ဝေးသော ကိလေသာရှိသည်၏အဖြစ်၎င်း။ ဣတိ ဧဝမိာဒယောပိ၊ ဤသို့အစရှိ သည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ ဥပက္ခောယ၊ ၏။ အာနိသံသာ၊ တို့ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ပကတိမိဇ္ဈတ္တောတိ၊ ကား။ ကိဉ္စ ကာရဏံ၊ ကို။ အနုပေက္ခိတွာ၊ မငဲ့မူ၍။ ပကတိယာ သဘာဝေနေဝ၊ ပကတိပင်ကိုယ်သဘောအား ဖြင့်သာလျှင်။ ဣမဿ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ ဥဒါသိနပက္ခေ၊ လျစ်လျူအဖို့၌။ ဌိတော၊ တည်သောသူသည်။ အဇ္ဈုပေက္ခိတွာတိ၊ ကား။ အတ္တနာ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ကတကမ္မဝသေနေဝ၊ ပြုအပ်သောကံ၏အစွမ်း အားဖြင့်သာလျှင်။ အယံ အာယသ္မာ၊ ဤအရှင်သည်။ အာဂတော၊ လာခဲ့၏။ ဂစ္ဆတိ စ၊ သွားလည်း သွား၏။ ဝါ၊ သွားရလတံ့။ တွံ့ပိ၊ သင်သည်လည်း။ အတ္တနာ၊ တိုင်။ ကတကမ္မဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ အာဂတော၊ လာခဲ့၏။ ဂစ္ဆသိ စ၊ ၏။ ဝါ၊ လတံ့။ တဿ၊ ထိုအရှင်အား။ တဝ၊ သင်၏။ ပန၊ ပယောဂေန၊ လုံ့လပယောဂဖြင့်။ ကိဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ သုခံ၊ သုခကို။ ဥပနေတုံ ဝါ၊ ဆောင်ပေးခြင်းငှာသော်၎င်း။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ အပနေတုံ ဝါ၊ ပယ်ရှားခြင်းငှာသော်၎င်း။ န လဗ္ဘာ၊ မရအပ် မရနိုင်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ မေတ္တာယနာဒိနာ၊ မေတ္တာပွားခြင်း စသည်ဖြင့်။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ယဒိဒံ-ယံ ဣဒံကေလာယနံ၊ အကြင်အမြတ်တနိုး ပြုခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤအမြတ်တနိုးပြုခြင်းသည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အနုဇုကမ္မံ၊ မဖြောင့်မတ်သောအမှုတည်း။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ တို့၌။ ယဒိဒံယာ အယံ မဇ္ဈတ္တတာ၊ အကြင်အလယ်သာမကသေး။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ တို့၌။ ယဒိဒံယယာ အယံ မဇ္ဈတ္တတာ၊ အကြင်အလယ်အလတ်သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဧသာ၊ အဖြစ် သည်။ ဗုဒ္ဓါဒီဟိ၊ ကုန်သော။ အရိယေဟိ၊ အရိယာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ ဂတမဂ္ဂေါ၊ သွားအပ်သောလမ်း တည်း။ အပဏ္ဏကပဋိပဒါဘူတော၊ မချွတ်မယွင်းသော အကျင့်ဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိပက္ခဇီဂုစ္ဆာမုခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို စက်ဆုပ်ခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ မဇ္ဈတ္တတာယ၊ အလယ် အလတ်သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်၌။ သမုပဇာတဂါရဝဗဟုမာနာဒရော၊ ကောင်းစွာဖြစ်သော လေးစား ခြင်း, များစွာမြတ်နိုးခြင်း ရှိသည်ဖြစ်၍။ တံ ပုဂ္ဂလံ၊ ထိုမဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၌လည်း။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ သော။ ဥပေက္ခံ၊ ကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ရှေးရှုထင်စေ၏။ ဝါ၊ ရှေးရှုဖြစ်စေ၏။ တထာ၊ အရာအားဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇတော၊ ကျင့်သော။ တဿ၊ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပကတိယာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ ဥဒါသိနတ္တာ၊ လျစ်လျူ၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာတိသယံ၊ အားဖြင့်လည်း။ ဥဒါသိနတ္တာ၊ လျစ်လျူ၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ တတ္ထ၊ ထိုမဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂိုလ်၌။ မဇ္ဈတ္တတာ၊ သည်။
သဏ္ဌာတိ၊ ကောင်းစွာတည်၏။ ဘာဝနာဗလေန၊ ဖြင့်။ နီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနေဝ၊ ခွာအပ် ကုန်သည်သည်လျှင်။ ဝါ၊ ကွာကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကိလေသာ၊ တို့သည်။ သန္နိသိန္နာ ဧဝ၊ ကောင်းစွာငြိမ်ဝပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သော၊ ထိုယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ တံ ဥပေက္ခံ၊ ကို။ ပိယပုဂ္ဂလာဒီသု၊ တို့၌။ ဥပသံဟရတိ၊ ကပ်၍ဆောင်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ။ပ။ပိယပုဂ္ဂလာ ဒီသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧကံ ပုဂ္ဂလန္တိဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဧက-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဣတ္တေကေ အဘိဝဒန္တီတိအာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ အညတ္ထော၊ အညအနက်ရှိ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဧကံ ပုဂ္ဂလံ-ဟူသောပါဌ်၌။ ဧကဝစနေနဝ၊ ဧကဝုစ်အံ-ဝိဘတ်ဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ချာဝိသေသော၊ တယောက်ဟူသော သင်္ချာအထူးသည်။ သိဒ္ဓေ၊ ပြီး၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အညံ၊ တပါးသော။ (ဧကံ-၏အနက်ကိုပြ၏) ဧကံ ပုဂ္ဂလံ၊ တဦးသောပုဂ္ဂိုလ်ကို။ (ပုဂ္ဂလံ-၏ အနက်ကိုပြ၏) ဣတိအယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဧက ပုဂ္ဂလံ-ဟူသော ဤပါဌ်၌။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ဧကံ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ အတ္တာနံ၊ ကို။ နိဝတ္တေဘိ၊ နစ်စေ၏။ နေဝ မနာပန္တိဣမိနာ၊ ဖြင့်။ ပိယပုဂ္ဂလဉ္စ၊ ကို၎င်း။ အတိပ္ပိယသဟာယကဉ္စ၊ ကို၎င်း။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ အတ္တာနမ္ပိ၊ မိမိကိုယ်ကိုလည်း။ (နိဝတ္တေတိ၊ ၏။) (ကသ္မာ၊ ကား။) အတ္တနိ၊ ၌။ အမနာပတာယ၊ အမနာပ အဖြစ်၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ (ဤအတ္တာနမ္ပိ-ကိုလည်း စဉ်းစားသင့်၏) န အမနာပန္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အပ္ပိယံ စ၊ ကို၎င်း။ ဝေရိပုဂ္ဂလံ စ၊ ကို၎င်း။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ ပါရိသေသတော၊ ထက်ဝန်းကျင် ကြွင်းကျန်သောအားဖြင့်။ မဇ္ဈတ္တပုဂ္ဂလဿ၊ ကို။ ဂဟဏံ၊ သည်။ အာပန္နံ၊ ရောက်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကံ။ပ။မနာပန္တိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ အတ္တနော စ၊ ကို၎င်း ပိယာဒီနဉ္စ၊ တို့ကို၎င်း။ ပဋိပက္ခေမိပုခေန၊ ပယ်မြစ်ခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဥဒါသိနပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။
ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ ယွာဿပကတိမဇ္ဈတ္တောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဝုတ္တေန၊ ခဲသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ အတ္တသိနေဟဿ၊ မိမိကိုယ်၌ ချစ်ခြင်း၏။ ဗလဝဘာဝတော၊ အားကြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေရိတောပိ၊ ဝေရီပုဂ္ဂိုလ်ထက်လည်း။ အတ္တနိ၊ ၌။ မဇ္ဈတ္တာယ၊ ၏။ ဝါ၊ ကို။ ဒုရူပသံဟာရတ္တာ၊ ကပ်၍ဆောင်နိုင်ခဲ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣမေသု စ အတ္တနိစာတိ၊ ဟူ၍။ အတ္တာ၊ မိမိကိုယ်ကို။ ပစ္ဆာ၊ နောက်၌။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပထဝီကသိဏေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ပဂုဏ။ပ။ဝုဋ္ဌာယာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တံ၊ ထိုစကား ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်ကုန်သော။ တီသု ဗြဟ္မဝိဟာရေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ စတုတ္ထဗြဟ္မဝိဟာရေ စ၊ ၌၎င်း။ အာဒီနဝါနိသံသာဒဿနဝသေန၊ အပြစ်နှင့် အကျိုးအာနိသင်တို့ကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤ (ပထဝီကသိဏေ ဝုတ္တနေယနေဝ-ဟူသော) စကားသည်ကား။ တတိယဇ္ဈာနေ၊ ၌။ အာဒီနဝံ စ၊ ကို၎င်း။ စတုတ္ထဇ္ဈာနေ၊ ၌။ အာနိသံသံ စ၊ ကို၎င်း။ ဒိသွာ၊ ၍။ စတုတ္ထာဓိဂမာယ၊ စတုတ္ထစျာန်ကိုရခြင်းငှာ။ ယောဂံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ကရောန္တေဿ၊ ပြုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ စတုတ္ထဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဥပ္ပဇ္ဇနာကာရဒဿနံ၊ ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာကို ပြသောစကားတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုပထဝီကသိုဏ်း၌။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သောစကားကို။ (ယောဇေတဗ္ဗံ-၌စပ်။ တနည်း) ဝုတ္တံ၊ သော။ ပထဝီသဒ္ဒံ၊ ကို။ အပနေတွာ၊ ပယ်၍။ တဒေဝ။ပ။ဥပ္ပဇ္ဇတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပထဝီကသိဏာဒီသူတိ (ဧတ္ထ)၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သေသကသိဏာနိ စ၊ တို့ကို၎င်း။ အဿသပဿနိမိတ္တဉ္စ၊ ကို၎င်း။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ကသိဏာနပါနေသု၊ ကသိုဏ်းနိမိတ်, အာနာပါနနိမိတ် တို့၌။ ဥပ္ပန္နဿ၊ သော။ တတိယဇ္ဈာဿပိ၊ စျာန်၏လည်း။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရေန၊ ရစျာန်နှင့်။ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာဒိတာယ၊ စျာန်အစရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သဘာဂတာ၊ သဘောတူသည်၏ အဖြစ်သည်။ ကာမံ အတ္ထေဝ၊ အကယ်၍ကား ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုရူပါဝစရစျာန်စသည် ၏ အဖြစ်ဖြင့် သဘောတူသည်၏ အဖြစ်သည်။ အာရမ္မဏဿ။၏ ဝိသဒိသတာယ၊ မတူသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ အာရမ္မဏဝိသဘာဂတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ကသိဏာဒိဘာဝနာ၊ သည်။ အညထာဝ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဗြဟ္မဝိဟာရဘာဝနာ၊ သည်။ အညတာ (ဧဝ)၊ သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဝနာဝသေနာပိ၊ အားဖြင့် လည်း။ ယထာဝုတ္တဇ္ဈာနာနံ၊ ဆိုခဲ့တိုင်းသော စျာန်တို့၏။ ဝိသဒိသတာ၊ မတူသည်၏အဖြစ်သည်။ အဧတ္ထဝ နနု၊ လော။ ဣတီ၊ နာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဘာဝနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝသဒိသတာ၊ သည်။ အနုပ္ပတ္တိယာ၊ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရမဖြစ်ခြင်း၏။ ဧကန္တိကံ၊ ဧကန်ဖြစ်သော။ ကာရဏံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။
မေတ္တာဒိဘာဝနာ၊ သည်။ အညထာဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥပေက္ခာဘာဝနာ၊ သည်။ အညထာ၊ (ဧဝ)၊ လျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တထာပိ၊ သော်လည်း။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ယထာပဝတ္တိတံ၊ အကြင်အကြင်ဖြစ်စေအပ်ပြီးသော။ ဟိတေသိတာဒိအာကာရံ၊ စီးပွားကို အလိုရှိသည်၏ အဖြစ် အစရှိသော အခြင်းအရာကို။ ဗျတိရေကမုခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက် ပြန်လှန်ခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။အာမသန္တီ၊ သုံးသပ်လျက်။ တတော၊ ထိုမေတ္တာ သည်တို့မျ။ ဝိနိဝိတ္တမာနရူပေန၊ ဆုတ်နစ်သောသဘောရှိသော။ အဇ္ဈပေက္ခာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တထာ ဟိ-တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ ကမ္မဿကာ။ပ။ဘဝိဿန္တီတိ အာဒိ၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဧတ္ထ၊ ဤမေတ္တာစျာန် စသည်တို့၌။ အာရမ္မဏသဘာဂတာပိ၊ အာရုံအားဖြင့် သဘောတူသည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မေတ္တာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဋိလဒ္ဓတတိယဇ္ဈာနဿ၊ ရအပ်သော တတိယစျာန်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရော၊ သည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ တေန၊ကြောင့်။ မေတ္တာဒီသူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ မေတ္တာဒီသူတိ၊ ကား။ နိပ္ဖါဒေတဗ္ဗေသု၊ ပြီးစေအပ်ကုန်သော။ မေတ္တာဒီသု၊ တို့၌။ မေတ္တာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ မေတ္တာဒီသု-ဟူသောပါဌ်၏အနက် တည်း။ သေသံ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။
ပကိဏ္ဏကကထာဝဏ္ဏနာ
၂၆၂။ ဗြဟ္မုတ္တမေနာတိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ သမ္မုတိဗြဟ္မနော၊ သမ္မုတိဗြဟ္မတို့၎င်း။ ဥပပတ္တိဗြဟ္မနော၊ တို့၎င်း။ ဝိသုဒ္ဓိဗြဟ္မာနော၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဗြဟ္မနော၊ ဗြဟ္မာတို့သည်။ တိဝိဓာ၊ ကုန်၏။
ဟိ၊ ချဲ့။ ကောသိယ၊ ကောသိယနွယ်ဖွား အရှင်ပုဏ္ဏား။ သမ္ပန္နံ၊ ပြည့်စုံကောင်းမွန်သော။ သာလိကေဒါရံ၊ သလေးစပါးခင်းလယ်ကို။ သုဝါ၊ ကျေးတို့သည်။ ဘုဉ္ဇန္တိ၊ စားကုန်၏။ ဗြဟ္မေ၊ အရှင်ကောသိယပုဏ္ဏား။ တေ၊ သင့်အား။ (အဟံ၊ သည်။) ပဋိဝေဒေမိ၊ တိုင်ကြားပါ၏။ နေ၊ ထိုကျေးတို့ကို။ ဝါရေတုံ၊ တားမြစ်ခြင်း ငှာ။ (အဟံ၊ သည်။) န ဥဿဟေ-န ဥဿဟာမိ၊ မစွမ်းနိုင်ပါ။ (ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။)
မဟာဗြဟ္မေ၊ ဗြဟ္မာကြီး။ ဝါ၊ အရှင်ပုရောဟိတ်ပုဏ္ဏားကြိး။ ပရိဗ္ဗဇ၊ အရပ်တပါးသို့ လှည့်လည်သွား လော့။ အညေ၊ ဤမင်းမှ တပါးကုန်သော။ ပါဏိနောပိ၊ သတ္တဝါတို့သည်လည်း။ ဝါ၊ လူတို့သည်လည်း။ ပစန္တိ၊ ချက်ကြပါကုန်၏။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။
ဧဝမာဒီသု၊ ကုန်သောပါဌ်တို့၌။ ဗြဟ္မ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သမ္ဗုတိဗြဟ္မနော၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။
ဗြဟ္မေ၊ သဟမ္ပတိဗြဟ္မာ၊ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ သောတဝန္တော၊ ပညာတည်းဟူသော နားရှိကုန် ၏။ (တေ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။) သဒ္ဒံ၊ သဒ္ဓါတရားတည်းဟူသော ခွက်ကို။ ပမုဉ္စန္တ၊ လွှတ်၍ ခံယူစေကုန်သတည်း။ (တနည်း) သဒ္ဓံ၊ သဒ္ဓါတ၏ရားတည်းဟူသော လက်ကို။ ပမုဉ္စန္တ၊ ဖြန့်၍ ခံယူ စေကုန်သတည်း။ တေသံ၊ ထိုပညာနားရှိကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့အတွက်။ အမတဿ၊ နိဗ္ဗာန်၏။ ဒွါရာ၊ တံခါးတို့ကို။ (မယာ၊ ငါဘုရားသည်။) အပါရုတာ၊ ဖွင့်အပ်ကုန်ပြီ။ ဝိဟိံသသညီ၊ ပင်ပန်းအံ့ဟု အမှတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ပဂုဏံ၊ လေ့လာကျေပွန်သော။ ပဏီတံ၊ မွန်မြတ်သော။ ဓမ္မံ၊ ကို။ မနုဇေသု၊ လူတို့၌။ န ဘာသိံ၊ မဟောခဲ့သတည်း။ ဝါ၊ မဟောအံ့ဟု ဆင်ခြင်ခဲ့သတည်း။ ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။
အထ၊ ခေါ၊ ၌။ သဟမ္ပတိ၊ တိမည်သော။ ဗြဟ္မာ၊ သည်။ ဣတိ စ၊ သို့၎င်း။ ဧဝမာဒီသု၊ တို့၌။ ဗြဟ္မသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဥပပတ္တိဗြဟ္မာနော၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဗြဟ္မစက္ကံ၊ မြတ်သောဒေသနာ စက်ကို။ ပဝတ္တေတိ၊ လည်စေ၏။ ဣတိအာဒိနာဝစနတော၊ ဤသို့စသည်ဖြင့် ဟောတော်မူ ခြင်းကြောင့်။ အရိယဓမ္မော၊ စင်ကြယ်မြင့်မြတ်သော တရားကို။ ဗြဟ္မန္တိ၊ ဗြဟ္မဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတော၊ ထိုစင်ကြယ်မြင့်မြတ်သော ဗြဟ္မမည်သောတရားမှ။ နိဗ္ဗတ္တတ္တာ၊ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗေပိ၊ ကုန်သော။ အရိယာ၊ တို့သည်။ ပရမတ္ထဗြဟ္မတာယ၊ ဗြဟ္မာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝိသုဒ္ဓိဗြဟ္မာနော နာမ၊ မည်ကုန်၏။ ဝိသေသတော ပန၊ ဖြင့်ကား။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဗြဟ္မာတိ ဧတံ၊ ဗြဟ္မာဟူသော ဤအမည်သည်။ တထာဂတ၊ ဤအမည်သည်။ တထာဂတဿ၊ ၏။ အဓိဝစနံ၊ တည်း။” ဣတိ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ သဒေဝကေ၊ သော။ လောကေ၊ ၌။ ဗြဟ္မဘူတေဟိ၊ မြင့်မြတ်စင်ကြယ်သည်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဂုဏေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥက္ကံသပါရမိပ္ပတ္တိတော၊ အလွန်အကဲ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဥတ္တမဗြဟ္မာ နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဗြဟ္မာနံ၊ တို့တွင်။ ဝါ၊ တို့ထက်။ ဥတ္တမော၊ မြတ်၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဗြဟ္မာ စ၊ ဗြဟ္မာလည်း ဟုတ်၏။ သော၊ ထိုဗြဟ္မာဟူသည်။ ဥတ္တမော စ၊ မြတ်သည်လည်းဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။
ဗြဟ္မုတ္တမော၊ မည်၏။ ဘဂဝါ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တေန၊ ထိုဗြဟ္မုတ္တမည်သော ဘုရားမြတ်စွာသည်။ သော။ပ။ စေတသာတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ဝါ၊ ထိုထိုသုတ္တန်၌။ ဝေနေယျာနံ၊ တို့အား။ ကထိတေ ဒေသိတေ၊ ဟောကြားတော်မူအပ်ကုန်သော။ ဣတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ယထာဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ ဘာဝနာက္ကမေန စေဝ၊ အစဉ်အားဖြင့်၎င်း။ အတ္ထဝဏ္ဏနာက္ကမေန စ၊ အနက် အဖွင့်အစဉ်အားဖြင့်၎င်း။ ဝိဒိတွာ ဇာနိတွာ၊ ၍။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ ဝိညေယျာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ အသာဓာရဏံ၊ မဆက်ဆံသော။ တံတံဗြဟ္မဝိဟာရ ပဋိနိယတမေဝ၊ ထိုထိုဗြဟ္မဝိဟာရ၌ အသီးအသီးကိန်းသေ သတ်မှတ်အပ်သည်သာလျှင် ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ သာဓာရဏဘာဝတော၊ ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုဗြဟ္မဝိဟာရတို့၌။ ပကိဏ္ဏကံ၊ ပြိုးပြွမ်းရောနှောသော။ ဝိသဋံ၊ ပျံ့နှံ့သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တိတာ၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ၊ ကိုလည်း။ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ၊ ၏။
မေဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ (နိဒ္ဒိသတိ-၌စပ်) ဓမ္မတော၊ သဘာဝဓမ္မမျှ။ အညဿ၊ တပါးသော။ ကတ္တု၊ ကတ္တားကို။ နိဝတ္တနတ္ထံ၊ နစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဓမ္မမေဝ၊ ပရမတ္ထသဘောတရားကိုပင် လျှင်။ ကတ္တာရံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ နိဒ္ဒိသတိ၊ ၏။ သိနိယှတီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ (သိနေဟနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-၌စပ်) သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဗျာပဇ္ဇနဝသေန၊ ပျက်စီးသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝါ၊ ပြစ်မှားသည်၏ အစွမ်း ဖြင့်။ လူခဘာဝဿ၊ ခြောက်တပ်သည်၏ အဖြစ်၏။ ပဋိပက္ခဘူတံ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဉာဏပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ ဉာဏ်လျှင်ရှေ့သွားရှိသော။ ဟိတာကာရပ္ပဝတ္တိဝသေန၊ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သော အခြင်း အရာအားဖြင့်ဖြစ်သည်၏ အစွမ်းအာဖြင့်။ သိနေဟနံ၊ ချစ်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တဏှာယနဝသေန၊ ဆာလောင်တပ်မက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (သိနေဟနံ၊ ကို။) န (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ)၊ မမှတ်အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုဆာလောင်တပ်မက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ချစ်ခြင်းသည်။ မောဟပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သော။ လုဗ္ဘနာသဘာဝံ၊ လိုချင်မက်မောခြင်း သဘောရှိ၏။ ဣဒံ ပန၊ ဤဟိဘာကာရပ္ပဝတ္တိ၏ အစွမ်းအားဖြင့် ချစ်ခြင်းသည် ကား။ အဒုဿနသဘာဝံ၊ မပြစ်မှားခြင်း သဘောရှိ၏။ အလောဘသမ္ပယုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ တဏှာသိနေဟောပိ၊ တဏှာဟူသော ချစ်ခြင်းသည်လည်း။ ဝါ၊ တဏှာဖြင့် ချစ်ခြင်းသည်လည်း။ ဗျာပါဒ ဝိရောဓီ၊ ဗျာပါဒနှင့် ဆန့်ကျင်သည်။ ဟောတိ နနု၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်လော။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တေန၊ ထိုဗျာပါဒနှင့်။ သဟာနဝဋ္ဌာနတော၊ တကွမတည်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (ဣတိ၊ ငြားအံ့။) တေန၊ ထိုဗျာပါဒ နှင့် သဟ၊ တကွ။ ဧကသ္မိံ စိတ္တေ၊ ၌။ ယဒိပိ န ပဝတ္တတိ၊ အကယ်၍ကား မဖြစ်ပေ။ ပန၊ ထိုသို့ပင် မဖြစ်သော်လည်း။ (သော၊ ထိုတဏှာသိနေဟသည်။) အပ္ပဟာယကတော၊ ဗျာပါးကို မပယ်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိရောဓီ၊ ဗျာပါဒနှင့် ဆန့်ကျင်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ မေဇ္ဇတိ၊ ချစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မိတ္တော၊ မည်၏။ ဟိတဇ္ဈာသယော၊ အစီးအပွား၌ လိုလားခြင်းရှိသော။ ခန္ဓပ္ပဗန္ဓော၊ ခန္ဓာအစဉ် ကို ရ၏။ တပ္ပရိယာပန္နတာယ၊ ထိုခန္ဓာအစဉ်၌ ဘဝါ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ အာရမ္မဏဘူတေ၊ သော။ မိတ္တေ ပိယေ၊ ချစ်အပ်သော။ ပုဂ္ဂလေ၊ ၌။ ဘဝါ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧသာ ပဝတ္တိ၊ ဤချစ်ခြင်း၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ မိတ္တဿ၊ ချစ်တ်သောသူ၏။ မေဇ္ဇနဝသေန၊ ချစ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တိ၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကရုဏာ၊ မည်၏။ ကိံ နိမိတ္တံ၊ အဘယ်အကြောင်းကြောင့်။ ကေသံ၊ အဘယ်သူတို့၏။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ ကရောတိ၊ ပြုသနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ပရဒုက္ခေ။ပ။ ဟဒယကမ္ပနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ကမ္ပနန္တိ၊ တုန်လှုပ်ခြင်းဟူသည်ကား။ ပရေသံ၊ တပါးသော သူတို့၏။ ဒုက္ခံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ တဿ၊ ထိုဆင်းရဲကို။ အပနေတုကာမဿ၊ ပယ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ အား။ အသဟနာကာရေန၊ သည်းမခံနိုင်သော အခြင်းအရာအား ဖြင့်။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အညထတ္တံ၊ တပါးသောအပြားအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းတည်း။ တယိဒံ၊ ထိုနှလုံးတုန်ခြင်း သနားခြင်းသည်။ သာဓုနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မျန်။ သမ္မုရိသာ၊ တို့ကို။ သပရဟိတသာဓနေ၊ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွား, သူတပါး၏ အကျိုးစီးပွားကို ပြီးစေတတ် သောကြောင့်။ သာဓူတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဂုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝိနာသေတီတိ၊ ကား။ အဒဿနံ၊ မမြင်ရခြင်းသို့။ ဂမေတိ၊ ရောက်စေ၏။ အပနေတိ၊ ပယ်ရှားတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တေန၊ ထိုဝိနာသေတိ-ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ ၌။ ဟိံ သနံ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းဟူသည်။ အပနယနံ၊ ပယ်ဖျောက်ခြင်းပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကရုဏာ၊ သည်။ ပရဒုက္ခာပနယနာ ကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာ၊ သူတပါးတို့၏ ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ပရဏဝသေနာတိ၊ ကား။ ဖုသနဝသေန၊ တွေ့ထိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အာရမ္မဏကရဏံ၊ အာရုံပြုခြင်းသည်။ ဒုက္ခိတေသု၊ ဆင်းရဲရောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၌။ ဒုက္ခာပနယနာကာရေနေဝ၊ ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ (ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းတည်း။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
မောဒန္တိ တာယာတိ၊ တာယ-ဟူသော ဝစနတ္ထသည်။ မောဒနကိရိယာယ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းကိရိယာဟူ သော။ မုဒိတာယ၊ ကို။ ကရဏဘာဝိနိဒ္ဒေသော၊ ကရိုဏ်း၏ အဖြစ်ဖြင့် ညွှန်ပြသောစကားတည်း။ သွာယံ၊ ထိုကရဏဘာဝနိဒ္ဒေသသည်။ ဥပစာရသိဒ္ဓေါ၊ ဥပစာအားဖြင့် ပြီး၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝမ်းမြောက်ခြင်းကိရိယာ ကို ပြီးစေရာ၌။ မုဒိတာဝိနိမုတ္တော၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်း မုဒိတာမှ လွတ်သော။ ကောစိ၊ သော။ ကတ္တာ၊ ပြုတတ်ပြီးစေတတ်သော ကတ္တားသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တမေဝ၊ ထိုဝမ်းမြောက်ခြင်း မုဒိတာကိုပင်လျှင်။ ကတ္တုဘာဝေန၊ ကတ္တားအဖြစ်ဖြင့်။ သယံ ဝါ မောဒတီတိ၊ ဟူ၍။ နိဒ္ဒိသတိ၊ ၏။ အယမ္ပိ၊ ဤကတ္တုနိဒ္ဒေသသသည်လည်း။ ဥပစာရနိဒ္ဒေသောဝ၊ စာအားဖြင့် ညွှန်ပြခြင်းသာတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဓမ္မာနံ၊ ပရမတ္ထသဘောတရားတို့၏။ အဝသဝတ္တနတော၊ အလို၌ မဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ အလိုသို့ မလိုက်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဥပစာရနိဒ္ဒေသချည်းသာ ဖြစ်သောကြောင့်။ ဝသဝတ္တိဘာဝနိဝါရဏတ္ထံ၊ အလို၌ဖြစ်စေသည်၏ အဖြစ်ကို တားမြစ်ခြင်း အကျိုးငှာ။ ဝါ၊ အလိုသို့ လိုက်စေသည်၏ အဖြစ်ကို တားမြစ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ မောဒနမတ္တမေဝ ဝါ တန္တိ မုဒိတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပိယာဒီသု၊ ပိယပုဂ္ဂိုလ်စသည်တို့၌။ ပက္ခပါတုပစ္ဆေဒနမုခေန၊ တဖက်၌ကျခြင်း, တဖက်သတ်လိုက် ခြင်းကိုဖြတ်ခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဥဒါသိနဘာဝသင်္ခါတာ၊ ဥဒါသိန်အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ဥပပတ္တိတော၊ အသင့်အားဖြင့်။ ဣက္ခာ၊ ရှုခြင်းသည်။ ဥပေက္ခာ၊ မည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဝေရာဟောန္တူတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥပေက္ခတီတိ၊ တိ ဟူ၍။ ကတ္တုနိဒ္ဒေသ၊ ကတ္တား (အဖြစ်) ကို ညွှန်ပြခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ သာတည်း။
၂၆၃။ ဟိတော နာမ၊ မည်သည်ကား။ အတ္ထစရော၊ အကျိုးကို ကျင့်ခြင်းတည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဟိတဘာကာရပ္ပဝတ္တိလက္ခဏာတိ၊ ကား။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတစရဏာကာရေန၊ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တိလက္ခဏာ၊ ဖြစ်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဟိတာကာရဿ၊ အကျိုးစီးပွားကို ကျင့်သော အခြင်းအရာကို။ ဝါ၊ အကျိုးစီးပွားဟူသော အဖို့အစုကို။ ပဝတ္တနလက္ခဏာ၊ ဖြစ်စေခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ ဟိတူပသံဟာရရသာတိ၊ ကား။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဟိတဿ၊ ကို။ ဥပနယနိကိစ္စာ၊ ဆောင်ပေးခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဥပနယနသမ္ပတ္တိကာ၊ ဆောင်ပေးခြင်းလျှင် ပြည့်စုံ သော ဂုဏ်ရှိ၏။ အနတ္ထံ မေ အစရီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တနကဿ၊ ဖြစ်သော။ အာဃာတဿ၊ ရန်ငြိုးကို။ ဝိနယနာကာရေန၊ ပယ်ဖျောက်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဉာဏဿ၊ ၏။ ဂေါစရတာဝံ၊ အာရုံ၏အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ယထ္တ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်၌။ သယံ၊ မိမိသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၌။ အာသာဒဝိနယနံ၊ ရန်ငြိုး၏ ကင်းပျောက်ခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ရှေးရှုဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဃာတဝိနယပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ အမနာပါနမ္ပိ၊ မနှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ မနှစ်သက်ဖွယ်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ (မနာပဘာဝ-၌စပ်) ပဋိက္ကူလေ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်၌။ အပ္ပဋိက္ကူလသညိတာရူပေန၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်ဟု (ဝါ) နှစ်သက်ဖွယ်ဟု အမှတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော သဘောဖြင့်။ ယံ မနာပဘာဝဝဒဿနံ၊ အကြင် နှစ်သက်ဖွယ်၏ အဖြစ်ကို ရှုခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ရှိ၏။) မနာပါနံ၊ နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်သော။ (သတ္တာနံ၊ တို့၏။ မနာပဘာဝဒဿနေ၊ နှစ်သက်ဖွယ်၏ အဖြစ်ကိုရှုခြင်း၌။) ပဂေဝ၊ အဘယ်ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ တထာပဝတ္တော၊ ထိုသို့နှစ်သက်ဖွယ်၏ အဖြစ်ကို ရှုသောအခြင်းအရာဖြင့် ဖြစ်သော။ ယောနိသော မနသိကာရော၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တံ (မနပဘာဝဒဿနံ)၊ ထိုနှစ်သက်ဖွယ်၏အဖြစ်ကို ရှုခြင်းသည်။ ဧတိဿာ၊ ဤမေတ္တာ၏။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ နီးသောအကြောင်းတည်း။ (တနည်း) ပတိတာ၊ ဤမေတ္တာအား။ တံ (မနာပဘာဝဒဿနံ)၊ ရှုခြင်းဟူသော။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနာပဘာဝဒဿနပဒဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဗျာပါဒုပသမောတိ၊ ကား။ ဗျာပါဒဿ၊ ၏။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ခွာသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝူပသမော၊ တည်း။ သမ္ပတီတိ၊ ကား။ သမ္ပဇ္ဇနံ၊ ပြည့်စုံခြင်းတည်း။ သမ္မဒေဝ၊ လျှင်။ နိပ္ပတ္တိ၊ ကိစ္စပြီးစီးခြင်းတည်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်) တဏှာသိနေဟဿ၊ တဏှာဟူသော ချစ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ တဏှာဖြင့် ချစ်ခြင်း၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ သည်။ ဝိပတ္တီတိ၊ ကား။ ဝိနာသော၊ ပျက်စီးခြင်းတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ရာဂေါ၊ သည်။ မေတ္တာမုခေန၊ မေတ္တာကို ရေသွားပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ မေတ္တာကို မျက်နှာပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ မေတ္တာ၏ အသွင်ဖြင့်။ ဝါ၊ မေတ္တာယောင်ဆောင်သဖြင့်။ ဝေဥှတိ၊ လှည့်စားတတ်၏။
ကရုဏာဒီနံ၊ တို့၏။ လက္ခဏာဒီသု၊ တို့၌။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဝိသေသမတ္တမေဝ၊ အတူမျှကိုသာလျှင်။ (မယံ၊ တို့သည်။) ဝဏ္ဏယိဿမ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်အံ့။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တဒုက္ခဿ၊ ဖြစ်သောဆင်းရဲကို။ အပနယနာကာရော၊ ပယ်ဖျောက်သော အခြင်းအရာသည်ကား။ ဟောတု ဝါ၊ ဖြစ်မူလည်းဖြစ်သောာ။ မာ ဝါ ဟောတု၊ မဖြစ်မူ လည်း မဖြစ်စေ။ ယေဝ ဒုက္ခာပနယနာကာရော၊ အကြင်ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်သော အခြင်းအရာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တထာပဝတ္တိလက္ခဏာ၊ ထိုသို့ ဆင်းရဲကို ပယ်ဖျောက်သော အခြင်းအရာအာဖြင့် ဖြစ်ခြင်း လက္ခဏာရှိသော တရားသည်။ ဒုက္ခာပ။ပလက္ခဏာ၊ မည်၏။ အပနေတုကာကောယ၊ ပယ်ဖျောက် ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပရေသံ၊ တို့၏။ ဒုက္ခဿ၊ ကို။ အသဟနံ၊ အနဓိဝါသနံ၊ သည်းမခံ နိုင်ခြင်းသည်။ ပရဒုက္ခာသဟနံ၊ မည်၏။ ဝိဟိံသာ၊ ညှဉ်းဆဲခြင်းသည်။ ဝါ၊ ညှင်းဆဲလိုခြင်းသည်။ န၊ မဟုတ်။ အဝိဟိံသာ၊ ညှဉ်းဆဲလိုခြင်းမဟုတ်။ ဝါ၊ မညဉ်းဆဲလိုခြင်း။ သတ္တာနံ၊ တို့ကို။ အဝိဟိံသာ၊ မညှဉ်း ဆဲလိုခြင်းကိုရ၏။ တံ၊ ထိုမညှဉ်းဆဲလိုခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ရှေးရှုဖြစ်ပေါ်စေတတ်၏။ (ဖလပစ္စုပဋ္ဌာန် ကို ပြသည်) ဝါ၊ ကား။ ဝိဟိံသာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ (အာကာရပစ္စုပဋ္ဌာန်ကို ပြသည်) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဝိဟိံသာပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဝိဟိံသူပသမောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ ဧတာယ၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ သတ္ထေ၊ တို့ကို။ ဝိဟိံသန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ တံ၊ ထိုတရားသဘောသည်။ နေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့ကို။ ဝိဟိံသနံ၊ ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိဟိံသာ၊ မည်၏။ သတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဝိဟေဌနာကာရေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ သော။ ကရုဏာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခဘူ တော၊ သော။ ပဋိဃစိတ္တုပ္ပါဒေါ၊ ဒေါသစိတ္တုပ္ပါဒ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) သောကော၊ သည်။ ကရုဏာမုခေန၊ ကရုဏာကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ မျက်နှာပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ ၏အသွင်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကရုဏာယောင် ဟန်ဆောင်သဖြင့်။ ဝေဉ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သောကသမ္ဘဝေါ ဝိပတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ပမောဒနလက္ခဏာတိ၊ ကား။ ပရသမ္ပတ္တိယာ၊ သူတပါးတို့၏ ပြည့်စုံကုံလုံသော စည်းစိမ်၏။ ပမောဒန လက္ခဏာ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းလက္ခဏာရှိ၏။ အနိဿာယနရသာတိ၊ ကား။ ဣဿယနဿ ဥသူယနဿ၊ ငြူစူခြင်း၏။ ပဋိပက္ခဘာဝကိစ္စာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်အဖြစ်ကိစ္စရှိ၏။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ သမ္ပတ္တိယာ စ၊ ပြည့်စုံ ကောင်းစားခြင်း၌၎င်း။ ဝါ၊ ပြည့်စုံသောစည်းစိမ်၌၎င်း။ ပန္တသေနာသနေသု စ၊ အစွန်းအဖျားကျသော (မြို့ရွာနှင့်ဝေးသော) တောကျောင်းတို့၌၎င်း။ အဓိကုသလဓမ္မေသ စ၊ လွန်မြတ်သော သမထဝိပဿနာ ကုသိုလ်တရားတို့၌၎င်း။ အဓိကုသလဓမ္မေသု စ၊ လွန်မြတ်သော သမထဝိပဿနာ ကုသိုလ်တရားတို့၌ ၎င်း။ အသဟနံ၊ သည်းမခံခြင်း လက်မခံခြင်းသည်။ အရမဏံ၊ မမွေ့လျော်ခြင်းသည်။
အရတိ ဣစ္စော၊ ဟူ၍သာလျှင်။ သင်္ဂဟံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ တဿာ၊ ထိုအရတိကို။ ဝိဟနနာကာရေန၊ ပယ်ဖျောက်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ထင်တတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ တဿ၊ ထိုအရတိ၏။ (တဿာ-ကား မသင့်) ဝိဃာတံ ဝူပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အရတိဝိဃာတပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။
ဂေဟသီတပီတိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဟဋ္ဌဘာဝေါ၊ ရွှင်လန်းဝမ်းမြောက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဥပ္ပိလာဝိတတ္ထံ၊ တက်ကြွသည်၏ အဖြစ်မည်၏။ ပဟာသော၊ မည်၏။ သတ္တေသု သမဘာဝဒဿန ရသာတိ၊ ကား။ ပိယာဒိဘေဒေသု၊ ကန်သော။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ တို့၌။ ဥဒါသိနဝုတ္တိယာ၊ ဥဒါသိန်အားဖြင့် ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ (တေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။) သမဘာဝေဿ၊ ညီမျှသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒဿနကိစ္စာ၊ ရှုခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဥပပတ္တိတော၊ အားဖြင့်။ ဣက္ခဏတော၊ ရှုခြင်းကြောင့်။ သမဘာဝေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ တေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့ကို။ ဂဟဏကိစ္စာ၊ ယူခြင်းကိစ္စရှိ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ တည်း။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ပဋိက္ကူလာ ပဋိက္ကူလာကာရာနံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်, နှစ်သက်ဖွယ် အခြင်းအရာတို့ကို။ အဂ္ဂဧဏတော၊ မယူခြင်းကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၌။ ပဋိဃာနုနယာနံ၊ မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းတို့ကို။ ဝူပသမနာကာရေန၊ ထိုမုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းတို့၏။ ဝူပသမံ၊ ငြိမ်းခြင်းကို။ ဝိက္ခမ္ဘနံ၊ ကွာခြင်းကို။ ပစ္စုပဋ္ဌပေတိ၊ ဖြစ်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိဃာနုနယဝူပသမပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ဧဝံ ပဝတ္တကမ္မဿကတာဒဿနပဒဋ္ဌာနာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဧဝန္တိ ဣမိနာ၊ ဤပုဒ်ဖြင့်။ (ပစ္စာမသန္တော ဒေဿတိ-၌စပ်) ဗျတိရေကမုခေန၊ ဗျတိရိက်ကို အရင်းခံသဖြင့်။ ဟိတူပသံဟာရဒုက္ခာပနယန သမ္ပတ္တိ ပမောဒနာကာရေ၊ ဟိတူပသံဟာရအခြင်းအရာ, ဒုက္ခာပနယနအခြင်းအရာ, သမ္ပတ္တိပမောဒန အခြင်းရာ တို့ကို။ (သီမူနှင့် အညီပင်။ မြန်မာမူ၌ န-ပိုသည်) ပစ္စာမသန္တော၊ ပြန်လည်သုံးသပ်လျက်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) မေတ္တာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဿန္နံ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်လျက်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) မေတ္တာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဿန္နံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိအာကာရပဋိသေဓနမုခေန၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာကို ပယ်ခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ကမ္မဿကတာဉာဏံ၊ ဉာဏ်သည်။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရဿ၊ ၏။ အာသန္နကာရဏံ၊ နီးသောအကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော ကမ္မဿကတာ ဉာဏ်သည်။ (အာသန္နကာရဏံ၊ သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။)
၂၆၄။ ဝိပဿနာ။က။စာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရော စာတိ၊ စ-ဟူ၍လည်း။ (ပိ-ကြေ) ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သေး၏။ ဟိ၊ မှန်။ တမ္ပိ၊ ထိုမျက်မှောက်အတ္တဘော၌ ချမ်းသာစွာ နေရခြင်း သည်လည်း။ နေသံ၊ ထိုလေးပါးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတို့၏။ သာဓာရဏပယောဇနံ၊ ဆက်ဆံသော အကျိုးပေတည်း။ သုခံ သုခပတီတိအာဒယော၊ ဤသို့အစရှိကုန်သော။ ဧကာဒသ၊ ကုန်သော။ အာနိသံသာ၊ တို့သည်။ တထာ၊ ထိုအတူ သာဓာရဏပယောဇဉ်တို့ပင်တည်း။ ပန၊ သော်လည်း။ တေ၊ ထိုတဆယ့်တပါးသော အကျိုးတို့ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တာ ဧဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ န ဂဟိတာ၊ မယူအပ် ကုန်။
ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ (ဗျာပါဒါဒိ၊ စသည်သည်။) နိဿရတိ၊ ထွက်သွား၏။ အပဂစ္ဆတိ၊ ကင်းကွာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဿရဏံ၊ မည်၏။ ပဟယေကံ၊ ပယ်တတ်သော တရားကိုရ ၏။ ဧတေဟိ၊ ဤလေးပါးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတို့သည်။ ဝါ၊ တို့ဖြင့်။ ပဉ္စပိ၊ ကုန်သော။ နီဝရဏာနိ စ၊ တို့ကို၎င်း။ တဒေကဋ္ဌာ၊ ထိုနီဝရဏတို့နှင့် တူသောတည်ရာရှိကုန်သော။ ပါပဓမ္မာ စ၊ အကုသိုလ်တရား တို့ကို၎င်း။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ဖြင့်။ ကာမဉ္စပဟီယန္တိ၊ ပေကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဥဇု။ပ။ဝသေန၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ပြသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဗျာပါဒါဒယော၊ စသည်တို့ကိုသာလျှင်။ (ဧဝ-ကြေ) ပါဠိယံ၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မ ဝိဟာရဿ၊ ၏။ ရာဂနိဿယရဏတာဝစနံ၊ ရာဂနိဿယရဏအဖြစ်ကို သာလျှင် ဆိုသောစကားကို။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၆၅။ ဧတ္ထာပိ၊ ကား။ ဧတေသု ဗြဟ္မဝိဟာရေသု၊ တို့တွင်။ မေတ္တာ၊ သည်။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဒါနပိယဝဝနာဒီသီလသုတာဒိဂုဏဂဟဏဝသေန၊ ပေးကမ်းခြင်း, ချစ်ဖွယ်သော စကားကို ပြောဆို ခြင်း အစရှိသော ဂုဏ်, သီလသုတအစရှိသော ဂုဏ်တို့ကို ယူသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ မနာသဘာဝဒဿန ပဒဋ္ဌာနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရာဂေါပိ၊ သည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၌။ ယထာ ယထာ၊ ဟုတ်ဟုတ်ငြားငြား။ တပါးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဂဂဂ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ယူခြင်းကို အရင်းခံ ပြုသဖြင့် သာလျှင်။ မနာပသညာ ဝလောဘတော၊ နှစ်သက်ဖွယ်ဟု ဖြစ်သော အမှတ်သညာ၏ ဖြားယောင်းခြင်းကြောင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဂုဏဒဿနသတာဂတာယာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မိတ္တမုခသပတ္တော ဝိယ၊ မိတ်ဆွေ၏ အသွင်ရှိသောရန်သူကဲ့သို့။ တုယျာကာရေန၊ တူသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဒုသနာတော၊ ဖျက်ဆီးတတ်သောကြောင့်။ ရာဂေါ၊ သည်။ မေတ္တာယ၊ ၏။ အာသန္နပစ္စတ္ထိကော၊ နီးသောရန်သူမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သော၊ ထိုရာဂသည်။ လဟုံ၊ စွာ။ ဩဘာရံ၊ ဝင်ဆောက်ခွင့်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သတိသမ္မောသမတ္ထေနာပိ၊ သတိမေ့ရုံမျှဖြင့် လည်း။ မေတ္တံ၊ ကို။ အပနီယ၊ ပယ်၍။ တဿ၊ ထိုမေတ္တာ၏။ ဝတ္ထုသ္မိံ၊ ဖြစ်ရာဝတ္ထုဖြစ်သောအာရုံ၌။
ဥပ္ပဇ္ဇနာရဟတ္တာ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ ထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တတောတိ၊ ကား။ ရာဂတော၊ မှ။ ဝါ၊ ကား။ ရာဂဿ၊ ၏။ ဩဘာရလာဘတော၊ အခွင့်ကိုရခြင်းမှ။ သဘာဂဝိသဘာဂတာယာတိ၊ ကား။ သဘာဂဿ၊ မေတ္တာ၏ သဘာဂဖြစ်သော ရာဂ၏။ ဝါ၊ မေတ္တာနှင့် သဘောတူသော ရာဂ၏။ ဝါ၊ ကား။ သဘာဂေန၊ မေတ္တာ၏ သဘာဂဖြစ်သောရာဂနှင့်။ ဝိသဘာဂတာယ၊ သဘောမတူသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ (ဤကား ပါဌ်ရှိရင်းအနက်တည်း။ ဤပါဌ်သည် “အထ ဝါသဘာဂဿ ရာဂဿ ဝိသဘာဂတာယ” ဟု ဖွင့်ပြသော ဂဏ္ဌိနှင့် ညီပေ၏။ သို့သော် ထိုဂဏ္ဌိသည်လည်း မြန်မာပြည်ရေး ဖြစ်၍ မြန်မာမူသာလျှင် ဖြစ်ပေသည်။ အောက်၌ရှိသော သီဟိုဠ်မူခွဲအရအားဖြင့်ကား) သဘာဝဿ၊ မေတ္တာသဘော၏။ ဝါ၊ ကား။ သဘာဝေန၊ မေတ္တာသဘောနှင့်။ ဝိသဘာဂတာယ၊ မတူသောအဖို့ရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ သဘောမတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ ချဲ့။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ မနာဝါကာရ ဂါဟိနော၊ နှစ်သက်ဖွယ်အခြင်းအရာကို ယူလေ့ရှိသော။ မေတ္တာသဘာဂဿ၊ မေတ္တာနှင့် တူသောအဖို့ ရှိသော ရာဂ၏။ (သီမူအရအားဖြင့်) မေတ္တာသဘာဝဿ၊ မေတ္တာသဘော၏။ (ဝိသဘာဂေါ ၌စပ်) တဗ္ဗိပရီတသဘာဝေါ၊ ထိုရာဂမှ (ဝါ) ထိုမေတ္တာမှ ပြန်သောသဘောရှိသော။ ဗျာပါဒေါ၊ ဗျာပါဒသည်။ တေန၊ ထိုရာဂနှင့်။ ဝါ၊ ထိုမေတ္တာနှင့်။ ဝိသဘာဂေါ၊ မတူသော အဖို့ရှိသည်။ ဝါ၊ သဘောမတူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သော၊ ထိုဗျာပါဒသည်။ ဩတာရံ၊ ကို။ လဘမာနော၊ ရသည်ရှိသော်။ စိရေနေဝ၊ ကြာမြင့်မှသာလျှင်။ လဘေယျ၊ ရရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိသဿ၊ ၏။ ဒူရေ၊ ဝေးသော အရပ်၌။ ဌိတသပတ္တော ဝိယ၊ တည်သောရန်သူကဲ့သို့။ မေတ္တာယ၊ ၏။ ဒူရပစ္စတ္တိကော၊ ဝေးသော ရန်သူမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတောတိ၊ ကား။ ဗျာပါဒတော၊ ဗျာပါဒမှ။ နိဗ္ဘယေနာတိ၊ ကား။ အနုဿင်္ကနပရိသင်္ကနေန၊ ထိတ်လန့်ခြင်း ရွံ့ရှာခြင်းကင်းသည်ဖြစ်၍။ (ကသ္မာ၊ ကား။) လဒ္ဓပတိဋ္ဌာယ၊ ရအပ်ပြီးသော ထောက်တည်ရာရှိသော။ မေတ္တာယ၊ ၏။ (တ္တ-သမ္ဗန်) ဗျာပါဒေန၊ သည်။ ဒုပ္ပဓိသိယတ္တာ၊ ဖျက်ဆီးနိုင်ခဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဗျာပါဒေန၊ သည်။ ဒုပ္ပဓံသိယတ္တာ၊ ဖျက်ဆီးနိုင်ခဩည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ နိဗ္ဘနေယ-ဟူသော ပုဒ်၏ အဓိပ္ပါယ်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ မေတ္တာဒိဿတီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဣဋ္ဌာနန္တိ၊ ကား။ ဝိယာနံ၊ ချစ်အပ်ကုန်သော။ ကန္တာနန္တိ၊ ကား။ ကမနီယာနံ၊ နှစ်သက်အပ်ကုန်သော။ မနာပါနန္တိ၊ ကား။ မနဝဇုနကာနံ၊ စိတ်နှလုံးကို တိုးပွားစေတတ်ကုန်သော။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ မနော၊ စိတ်ကို။ ရမေန္တိ၊ မွေ့လျော်စေတတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနောရမာနံ၊ စိတ်နှလုံးကို မွေ့လျော်စေတတ်ကုန်သော။ လောကာမိသပဋိသံယုတ္တာနန္တိ၊ ကား။ တဏှာသန္နိ ဿိတာနံ၊ တဏှာကို မှီကုန်သော။ အပ္ပဋိလာဘတော သမနုပဿတောတိ၊ ကား။ အပ္ပဋိလာဘေန၊ မရခြင်းကြောင့်။ အဟံ၊ သည်။ ဣမေ၊ ဤရူပါရုံတို့ကို။ န လဘာမိ၊ မရ။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိတဿတော၊ တောင့်တပူလောင်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အတီတန္တိ၊ ကား။ အတိက္ကန္တံ၊ လွန်လေပြီးသော။ နိရုဒ္ဓန္တိ၊ ကား။ နိရောပ္ပေတ္တံ၊ ချုပ်ခြင်းသို့ ရောက်လေပြီးသော။ ဝိပရိဏတန္တိ၊ ကား။ သဘာဝဝိဂမေန၊ သဘော၏ကင်းခြင်းဖြင့်။ ဝိဂတံ၊ ကင်းလေ ပြီးသော။ သမနုဿရတောတိ၊ ကား။ အနုတ္တုနနနဝသေန၊ ညည်းတွာ။သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ စိန္တယတော၊ ကြံစည်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဂေဟသိတန္တိ၊ ကား။ ကာမဂုဏနိဿိတံ၊ ကာမဂုဏ်ကို မှီသော။ အာဒိနာတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ သောတဝိညေယျာနံ။ပ။ ဧဝမာဒိံ၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ရေတွက် ၏။ ဝိပတ္တိဒဿနသဘာဂတာယာတိ၊ ကား။ ယေသု သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဘောဂါဒိဝိပတ္တိဒဿမုခေန၊ သုံးဆောင်အပ်သောစည်းစိမ် စသည်တို့၏ ပျက်စီးခြင်းကို ရှုခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ကရုဏာ၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တေသု၊ ထိုသတ္တဝါတို့၌။ တန္နိမိတ္တမေဝ၊ ထိုဘောဂါဒိဝိပတ္တိဟူသော အကြောင်းကြောင့် ပင်လျှင်။ အယောနိသော၊ မသင့်သောအားဖြင့်။ အာဂတောဂေ၊ နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ယထာဝုတ္တဒေါမနဿဍ္ဎခေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော ဒေါမနဿကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ သောကော၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ဖြစ်ရာ၏။ သော၊ ထိုသောကသည်။ ကရုဏာယ၊ ၏။ အာသန္နပစ္စတ္ထိကော၊ နီးသောရန်သူမည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သောကော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဒေါမနဿသီသေန၊ ဿကိုပဓာနပြု သဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သဘာဝဝိသဘာဂတာယတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဒုက္ခာပနယနကာမတာကာရဿ၊ ဆင်းရဲကိုပယ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော အခြင်းအရာရှိ သော။ ကရုဏာသဘာဂဿ၊ ကရုဏာ၏ သဘာဝဖြစ်သော သောက၏။ (သီဟိုဠ်မူအရ တနည်းကား) ကရုဏာ၏ သဘာဝဿ ကရုဏာသဘော၏။ တေသု၊ ထိုသတ္တဝါတို့၌။ ဒုက္ခူပနယနာကာရော၊ ဆင်းရဲကို ဆောင်ပေးသော အခြင်းအရာရှိသော။ ဝိဟေသာသဘာဝေါ၊ ညှဉ်းဆဲလိုခြင်း သဘောသည်။ ဝိသဘာဂေါ၊ မတူသောအဖို့ရှိသည်။ ဝါ၊ သဘောမတူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ တာယ သဘာဝဝိသဘာဂတာယ၊ ထိုကရုဏာ၏ သဘာဝဖြစ်သော သောက၏ (ဝါ) သောကနှင့် ဝိသဘာဂ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာ၊ ထိုဝိဟေသာသည်။ ဩဘာရံ၊ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို။ လဘမာနာ၊ သော်။ ဝိရေနေဝ၊ သာလျှင်။ လဘေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိသဿ၊ ၏။ ဒူရေ၊ ၌။ ဌိတသပတ္တော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ကရုဏာယ၊ ၏။ ဒူရပစ္စတ္တိကာ၊ ဝေးသောရန်သူဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
သမ္တတ္တိဿသဘာဂတာယာတိ၊ ကာ။ ယေသ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဘောဂါဒိသမ္ပတ္တိဒဿနမုခေန၊ ဘောဂ စသည်၏ ပြည့်စုံခြင်းကို ရှုခြင်းကို ရှေ့သွားပြုသဖြင့်။ မုဒိတာ၊ သည်။ ပတ္ထေတိ၊ ၏။ တေသု၊ ထိုသတ္တဝါတို့၌။ တန္နိမိတ္တမေဝ၊ ထိုဘောဂါဒိသမ္ပတ္တိဟူသော အကြောင်းကြောင့်ပင်လျှင်။ အယောနိသော၊ အားဖြင့်။ အာဘောဂေ၊ သတိ၊ သော်။ စက္ခုဝိညေယျာနံ၊ ရူပါနန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တသောမနဿမုခေန၊ ဟောတော်မူအပ်သော သောမနဿကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ပဟာသော၊ ရွှင်မြူးခြင်းသည်။ ဥပ္ပဇ္ဇေယျ၊ ၏။ သောစ၊ ထိုပဟာသသည်လည်း။ မုဒိတာယ၊ ၏။ အာသန္နပစ္စတ္ထိကော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပဟာသော၊ ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ သောမနဿသီသေန၊ သောမနဿကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သဘာဂဝိသဘာဂတာယာတိ၊ ကား။
ဘောဂါဒိသမ္ပတ္တီဟိ၊ ဘောဂစသည်၏ ပြည့်စုံခြင်းတို့ ဖြင့်။ မုဒိတေသု၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သော။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ပမောဒနာကာရဿ၊ ဝမ်းမြောက်သော အခြင်း အရာရှိသော။ မုဒိတာသဘာဂဿ၊ မုဒိတာသဘာဝဿ၊ မုဒိတာသဘော၏။ တတ္ထ၊ ထိုဘောဂစသည်တို့၏ ပြည့်စုံခြင်းတို့၌။ အနဘိရမနာကာရာ၊ မပျော်မွေ့သောအခြင်းအရာရှိသော။ အရတိ၊ တသည်။ ဝိသဘာဂါ၊ မတူသောအဖို့ရှိသည်။ ဝါ၊ သဘောမတူသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ တာယ သဘာဂဝိသယဂတာယ၊ ထိုသဘာဂဖြစ်သော ပဟာသ၏ (ဝါ) ပဟာသနှင့် ဝိသဘာဂ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (သီဟိုဠ်မူအရ တနည်းကား) တာယ သဘာဝဝိသဘာဂတာယ၊ ထိုမုဒိတာသဘော၏ (ဝါ) သဘောနှင့် ဝိသဘာဂ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သာ၊ ထိုရတိသည်။ ဩတာရံ၊ ကို။ လဘမာနာ၊ သော်။ စိရေနေဝ၊ သာလျှင်။ လဘေယျ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိသဿ၊ ၏။ ဒူရေ၊ ၌။ ဌိတသပတ္တော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ မုဒိတာယ၊ ၏။ ဒူရပစ္စတ္ထိကာ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပမုဒိတော စာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) မုဒိတာယ၊ ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည်။ သိဒ္ဓါယ၊ ပြီးလတ်သော်။ အယမ္ပိ အရတိ၊ ဤပန္တသေနာသန, အဓိကုသလဓမ္မတို့၌ မပျော်မွေ့ခြင်း အရတိသည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လဒ္ဓဗ္ဗဂုဏဒဿနဝသေန၊ ရအပ် ရသင့်ရထိုက်သော ဂုဏ်ကိုပြသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓာဓိပ္ပေတအရတိနိဂ္ဂဟဒဿနဝသေန၊ ဤအရာ၌ အလိုရှိအပ်သော ပရသမ္ပတ္တိ၌ မပျော်မွေ့သော အရတိကို နှိပ်ခြင်းကိုပြသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ ဝါ၊ ကား။ ကာယစိတ္တဝိဝေကပဋိပက္ခာယ၊ ကာယဝိဝေကစိတ္တဝိဝေ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော။ အရတိယာ၊ ကို။ ဝိက္ခမ္ဘိတာယ၊ ခွာအပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ မုဒိတာယ၊ ၏။ ပဋိပက္ခာ၊ သော။ အရိ၊ သည်။ သုဝိက္ခမ္ဘနေယျာ၊ လွယ်ကူစွာခွာနိုင်သည်။ ဝါ၊ ခွာလွယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဧကဒေသေန၊ တစိတ်တဒေသအားဖြင့်။ အရတိ၊ ကို။ ဒဿတာ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အဓိကုသလဓမ္မေ သူတိ၊ ကား။ သမထဝိပဿနာဓမ္မေသု၊ တို့၌။
ဗာလကရဓမ္မာယောဂတော၊ လူမိုက်၏အဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်။ ဗာလဿ၊ မိုက်သော။ ဝါ၊ မသိ မလိမ္မာသော။ အတ္တဟိတပရဟိတဗျာမူဠှတာယ၊ မိမိအကျိုးစီးပွား သူတပါးစီးပွားတို့ ၌ လွန်စွာတွေဝေသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မူဠှဿ၊ တွေဝေသော။ ပုထူနံ၊ များစွာကုန်သော။ ကိလေသာဒီနံ၊ တို့ကို။ ဇနနာဒီဟိ၊ ဖြစ်စေခြင်း အစရှိကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ ပုထုဇ္ဇနဿ၊ ပုထုဇဉ်မည်သော။ ကိလေသာဓီနံ၊ ကိလေသာအပိုင်းအခြားတို့ကို။ မဂ္ဂေါဓိဟိ၊ မဂ်အပိုင်း အခြားတို့ဖြင့်။ အဇိတတ္တာ၊ မအောင်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနောဓိဇိန ဿ၊ ကိလေသာ အပိုင်းအခြားတို့ကို မဂ်အပိုင်းအခြားတို့ဖြင့် မအောင်နိုင်သေးသော။ ဝါ၊ ကား။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ ဩဓိသောဝ၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်သာလျှင်။ ဇိတတ္တာ၊ အောင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သေက္ခာ၊ သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဩဓိဇိနာ၊ မည်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဣမိဿ၊ ဤဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဩဓိဇိတဘာဝံ၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့် အောင်နိုင်သော သေက္ခပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ်ကို။ ပဋိပက္ခိပတိ၊ ပယ်၏။ သတ္တမတဝါဒိတော၊ ခုနစ်ဘဝစသည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ ဝါ၊ အလွန်။ ပဝတ္တနဝိပါကဿ၊ ဖြစ်လတံ့သော အကျိုးဝိပါတ်၏။ အဇိတတ္တာ၊ မအောင်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အပိပါကဇိနဿ၊ အကျိုး ဝိပါတ်ကို မအောင်နိုင် သေးသော။ ဝါ၊ ကား။ အရဟန္တော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ၊ တဖန်ပဋိသန္ဓေ မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိပါကဇိနာ၊ ဇိနမည်ကုန်၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏။ အသေက္ခတ္တံ၊ အသေက္ခ၏အဖြစ်ကို။ ပဋိပက္ခပတိ၊ ၏။ အနေကာဒီနဝေ၊ များသော အပြစ်ရှိသော။ (သမ္မောဟေ-၌စပ်) သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ပါပဓမ္မာနံ၊ ယုတ်မာသောကုန်သော အကုသိုလ်တရားတို့၏။ မူလဘူတေ၊ အမြစ်အရင်းဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ သမ္မောဟေ၊ ပြင်းစွာတွေဝေသော မောဟ၌။ အာဒီနဝါနံ၊ တို့ကို။ အဒဿနသီလတာယ၊ မြင်လေ့မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနာဒီနဝဒဿာဝိနော၊ အပြစ်ကိုရှုမြင်လေ့မရှိသော။ အာဂမာဓိ မဝတာဝေါ၊ အာဂမနှင့် အဒိဂမ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အဿုတဝတော၊ အကြားအမြင်မရှိသော။ ဧဒိသော၊ ဤသို့သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဧကံသေန၊ အားဖြင့်။ အန္ဓပုထုဇ္ဇနော နာမ၊ ဇဉ်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုဗာလပုဂ္ဂိုလ်၏။ အန္ဓပုထုဇ္ဇနဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ အန္ဓပုထုဇဉ်၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်း အကျိုးငှာ။ ပုနပိ၊ တဖန်လည်။ ပုထုဇ္ဇနဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝရူပါတိ၊ ကား။ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရားအားဖြင့်။ သမ္မောဟပုဗ္ဗိကာ၊ ပြင်းစွာတွေဝေခြင်းရှေးရှိသော။ ရူပံ သာ နာတိဝတ္တတီတိ၊ ကား။ ရူပါနံ၊ တို့ကို။ သမတိက္ကမနာယ၊ ကောင်းစွာလွန်မြောက်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ရူပါရမ္မဏေ၊ အဆင်းလျှင် အာရုံရှိသော။ ကိလေသေ၊ တို့ကို။ နာတိဝတ္တတိ၊ မလွန်မြောက်နိုင်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သောမနဿဒေါမနဿရဟိတံ၊ သောမနဒေါမနဿမှ ကင်းသော။ အညာဏမေဝ၊ မသိခြင်းသည်သာလျှင်။ အညာဏုပေက္ခာ၊ မည်၏။ ဒေါသဂုဏာဝိစာရဏဝသေန သဘာဂတ္ထာတိ၊ ကား။ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ၊ သည်။ မေတ္တာဒယော ဝိယ၊ စသည်တို့ကဲ့သို့။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဟိဘူပသံဟာရာဒိဝသေန၊ အစီးအပွားကို ဆောင်ပေးခြင်း စသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ ယထာ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အညာဏုပေက္ခာ၊ သည်။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဝိဇ္ဇမာနမ္ပိ၊ ထင်ရှားရှိသော်လည်း။ ဝါ၊ ထင်ရှားရှိသည်လည်း ဖြစ်သော။ ဂုဏဒေါသံ၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးနှင့် အပြစ်ကို။ အစိန္တေန္တိ၊ မကြံစည်မူ၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒေါသဂုဏာဝိဟာရဏဝသေနေဝ၊ အပြစ်နှင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာယ၊ ၏။ အာသန္နပစ္စတ္ထိကာ၊ နီးသောရန်သူဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ သဘာဂသဘာဂ တာယာတိ၊ ကား။ ဣဋ္ဌာနိဋ္ဌေသု၊ တို့၌။ မဇ္ဈတ္တာကာရဿ၊ အလယ်အလတ် သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော အခြင်းအရာရှိသော။
၂၆၆။ ကုသလာဓမ္မာ၊ တို့သည်။ ဆန္ဒမူလကာ၊ ဆန္ဒလျှင် အမြစ်အရင်းရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ကြောင့်။ ကတ္တုကာမတာဆန္ဒော၊ ပြုခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော ဆန္ဒသည်။ အာဒိ၊ အရင်း မူလအစတည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဟိတေသိတာဒုက္ခာ ပနယနကာမတာဒိနာ၊ အကျိုးစီးပွားကို လိုလားသည်၏ အဖြစ်, ဆင်းရဲကိုပယ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသည်၏ အဖြစ် စသည်ဖြင့်။ အနဝဇ္ဇာတိပတ္ထနာဝသေန၊ အပြစ်ကင်းသော တောင့်တခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။ ကတ္ထုကာမတာဆန္ဒောအာဒီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရောပိ၊ သည်လည်း။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ အနိရာဂတဟိတစ္ဆန္ဒောယေဝ၊ မစွန့်မပယ်အပ်သော အကျိုးစီးပွား၌ ဆန္ဒရှိသည် ဖြစ်၍ သာလျှင်။ ဝါ၊ အကျိုးစီးပွား၌ ဆန္ဒကို မစွန့်မပယ်သည်ဖြစ်၍သာလျှင်။ (ပဝတ္တတိ-၌စပ်) တတ္ထ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။ အဗျာဝဋတာ၊ ကြောင့်ကြမစိုက်သည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရကင်းသည် ၏ အဖြစ်သည်။ အပဏ္ဏကပဋိပဒါ၊ မချွတ်မယွင်းသော အကျင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ အဇ္ဈုပေက္ခနာ ကာရေန၊ လျစ်လျူရှုသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (ကိမိဝ၊ ကား။) မာတာ၊ မိခင်သည်။ သကိစ္စပသုတေ၊ မိမိကိစ္စ၌ကောင်းစွာ လေ့ကျက်ဆောင်ရွက်နေသော။ ပုတ္တေ၊ ၌။ (အနိရာကတဟိ တစ္ဆန္ဒောယေဝ၊ ဖြစ်၍သာလျှင်။ အဇ္ဈုပေက္ခနာကာရေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ) ဝိယ၊ ဖြစ်သကဲ့သို့တည်း။ နီဝရဏာဒီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ တဒေကဋ္ဌကိလေသာနံ၊ ထိုနီဝရဏတို့နှင့် တူသောတည်ရာရှိသော ကိလေသာတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနာယ၊ ပုဂ္ဂိုလ်လျှင်တည်ရာရှိသော။ ဒေသနာယ၊ ဖြင့်။ ကတ္ထစိ၊ အရာ၌။ သတ္တဂ္ဂဟဏမ္ပိ၊ သတ္တဝါကိုယူခြင်းသည်လည်။ သင်္ခါရဂ္ဂဟဏမေဝ၊ သင်္ခါရကိုယူခြင်းသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ မူကား။) သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာတိ ယထာ၊ ဟူသောပါဌ်ကဲ့သို့တည်း။ ဣဓ၊ ဤလေးပါးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတို့၌။ ဧဝံ၊ တူ။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပညတ္တိဓမ္မ။ပ။ အာရမ္မဏန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပညတ္တိဓမ္မဝသေနာတိ၊ ကား။ ပညတ္တိသင်္ခါတဓမ္မဝသေန၊ ပညတ်ဟု ဆိုအပ်သောတရား၏အစွမ်းဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤလေးပါးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတို့၌။ သုခိတာ ဟောန္တူတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤလေးပါးသော ဗြဟ္မဝိဟာရတို့၌။ သုခိတာ ဟောန္တူတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဘာဝနာယံ၊ ပွားစေ ခြင်း၌။ သုခိဒိဂ္ဂဟဏမ္ပိ၊ သုခစသော ပရမတ်တရားကို ယူခြင်းကိုလည်း။ ကာမဉ္စ လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်ပေ၏။ နပ၊ သော်လည်း။ တံ၊ ထိုသုခစသည်ကို ယူခြင်းသည်။ သဗ္ဗေသင်္ခါရာ အနိစ္စာတိ၊ ဟူ၍။ ဝိပဿနာယ၊ နာရှုခြင်း၌။ အနိစ္စလက္ခဏဂဟဏံဝိယ၊ အနိစ္စ လက္ခဏာကို ယူခြင်းကဲ့သို့။ အပ္ပဓာနဘူတံ၊ မပြဓာန်းသည် ဖြစ်၍ဖြစ်၏။ သတ္တပညတ္တိဧဝ၊ သတ္တဝါပညတ်ကိုသာလျှင်။ ပဓာနဘာဝေန၊ ပဓာန၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂယှတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥပစာရေ ဝါ၊ ဥပစာရကို မူလည်း။ ပတ္တေ၊ ရောက်အပ်ပြီးသည် ရှိသော်။ အာရမ္မဏဝဍ္ဎနံ၊ အာရုံကို ပွားစေခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တတ္ထာပိ၊ ထိုဥပစာ၌လည်း။ သီမာသမ္ဘေဒသိဒ္ဓိတော၊ သီမာသမ္ဘေဒ၏ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဧကမာဝါသံ ပရိစ္ဆိန္ဒိတွာတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤကျောင်း၌။ ဝါ၊ ဤအိမ်၌။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ မေတ္တာယ၊ ဖြင့်။ ဖရိဿာမိ၊ ဖြန့်အံ့။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒံ၊ ပိုင်းခြားခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ (ဤတွင် သံဝဏ္ဏနာတရပ်ပြီး၏။ ထိုကြောင့် ဤ၌ ပုဒ်မကြီး ရှိစေရမည် ဧကာရစ္ဆာ၊ တခုသောလမ်းကို။ ပရိစ္ဆိန္ဒိတဗ္ဗာ၊ ပိုင်းခြားအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ရစ္ဆာဂဟဏေန၊ ရစ္ဆာ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ရစ္ဆာဝါသိနော၊ လမ်း၌နေကုန်သော။ သတ္တာ၊ တို့ကို။ ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) ဧကံ ဒိသန္တိ ယထာ၊ ဟူသောစကားကဲ့သို့တည်း။ သဗ္ဗတ္တ၊ ဥပဍ္ဎဂါမော စသော အလုံးစုံသော ပုဒ်တို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။
၂၆၇။ ကသိဏာနံ နိဿန္ဒောတိ၊ ကား။ အာရုပ္ပါအရူပဇ္ဈာနာနိ၊ တို့သည်။ ကသိဏဇ္ဈာနာနံ၊ ကသိုဏ်း စျာန်တို့၏။ နိဿန္ဒဖလသဒိသာ၊ အကျိုးဆက်နှင့် တူကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကသိဏဇ္ဈနာနံ၊ တို့၏။ ပါရိပူရိယာ ဧဝ၊ ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံခြင်းဖြင့်သာလျှင်။ သိဇ္ဈနတော၊ ပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ကေဟိ၊ ထိုကသိုဏ်းစျာန်တို့နှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ အသိဇ္ဈနတော၊ မပြီးခြင်းကြောင့်တည်း။” ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) သမာဓိနိဿန္ဒောတိ၊ ကား။ ရူပဇ္ဈာနသမာဓီနံ စ၊ ရူပစျာန် သမာဓိတို့၏၎င်း။ ဟေဋ္ဌိမာနံ၊ ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ အရူပဇ္ဈာနသမာဓိနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ နိဿန္ဒော၊ အကျိုးဆက် တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား) ပဋိပါဋိယာ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ တေ၊ ထိုခုနစ်ပါးသော သမာဓိတို့ကို။ အဓိဂန္တွာဝ၊ ရပြီး၍သာလျှင်
အဋိလဘိတဗ္ဗတော၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝိပဿနာနုဘာဝေန၊ ၏ အာနုဘော်ဖြင့်။ လဒ္ဓဗ္ဗတော စ၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝိပဿနာဝသေနေဝ၊ အားဖြင့် သာလျှင်။ သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗတော စ၊ ရောက်အပ် ဝင်စားအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝိပဿနာ နိဿန္ဒော၊ သမထဝိပဿနာ နှစ်ပါးတို့၏ အကျိုးဆက်တည်း။ ယထာဟ၊ နည်းဟူမူကား။ ဒွီဟိ ဗလေဟိ။ပ။တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။ ပုရိမဗြဟ္မဝိဟာရတ္ထယနိဿန္ဓောတိ ဣမိနာ၊ ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) မေတ္တာဒီဝသေန၊ ဖြင့်။ တီဏိ၊ ကုန်သော။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ အဓိဂန္တွာ၊ ၍။ ဌိတေဿဝ၊ တည်သော ပုဂ္ဂိုလ်အားသာလျှင်။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတရဿ၊ ဤမှတပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ (ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရော၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တာမေဝတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကိုသာလျှင်။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှား သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ဟီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ (စာပိုဒ်နံပါတ် ၂၆၁-ကံ ပနေတံ စသည်၏ အဖွင့်ဖြစ်သော) အောက်၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။
၂၆၈။ သိယာတိ၊ ကာ။ ဝုစ္စမာနာကာရေန၊ ဆိုအပ်လတ့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ပရိဝိတက္ကော၊ အကြံအစည်သည်။ သိယာ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတေသု မေတ္တာဒီသု၊ တို့၌။ ဗြဟ္မဝိဟာရတာ၊ ရမည်သည်၏အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတရကမ္မဋ္ဌာနာနိ၊ တို့သည်။ အတ္တဟိတပဋိပတ္တမတ္တာနိ၊ မိမိအကျိုးစီးပွားနှင့် စပ်သော အကျင့်မျှဖြစ်ကုန်၏။ ဣမာနိ ပန၊ ဤဗြဟ္မဝိဟာရကမ္မဋ္ဌာန်းတို့သည်ကား။ သဗ္ဗေ။ပ။တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပရိဟတပဋိပတ္တိဘူတာနိ၊ သူတပါးတို့၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် စပ်သောအကျင့်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ သမ္မာပဋိပတ္တိတာဝဝေန၊ ကောင်းမြတ်သော အကျင့်ပဋိပတ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေ ဝိဟာရာ၊ ဤဗြဟ္မဝိဟာရတို့သည်။ သေဋ္ဌာ၊ မြတ်ကုန်၏။ ဗြဟ္မနောတိ၊ ကား။ ဥပပတ္တိဗြဟ္မာနော၊ ဥပပတ်ဗြဟ္မတို့သည်။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုဥပပတ်ဗြဟ္မတို့သည်။ ဣဓ၊ ဤကာမလောက၌။ ပျာနဘာဝနာယ၊ စျာန်ကိုပွားစေခြင်းဖြင့်။ ဝိီဝရဏစိတ္တာ၊ နီဝရဏကင်းသော စိတ်ရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ဗြဟ္မလောကေ၊ ၌။ ဥပ္ပန္နာ၊ ဖြစ်ကုန်လတ်သော်။ တတ္ထ၊ ထိုဗြဟ္မ လေလာက၌။ ယာဝတာယုကံ၊ အသက်ရှည်သမျှကာလပတ်လုံး။ ဝိနီဝရဏစိတ္တာဝ၊ နီဝရဏကင်းသော စိတ်ရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဂဂဂ ဗြဟ္မာနောတိ၊ တို့ဟူသည်ကား။ သကလဗုဒ္ဓဂုဏဟေတုဘူတာနံ၊ အလုံးစုံသော ဘုရားဂုဏ်ကျေးဇူးတို့၏ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဒါနပါရမိတာဒီနံ၊ ဒါနပါရမီတော် အစရှိကုန်သော။ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မာနံ၊ ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့ကို။ ပရိပူရဏဝသေန၊ ဖြည့်ကျင့်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဗြူဟိတဂုဏာ၊ ပွားစေအပ်ပြီး ဂုဏ်ရှိကုန်သော။ မဟာသတ္တာ၊ ပုဂ္ဂိုလ်မြတ်ဖြစ်ကုန်သော။ ဗောဓိသတ္တာ၊ ဘုရားအလောင်းတော်တို့တည်း။ ဝါ၊ တို့သည်။ ဗြဟ္မနောတိ-ဗြဟ္မနော နာမ၊ ဗြဟ္မာမည်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တေ၊ ထိုဘုရား အလောင်းတော်တို့သည်။ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတေသနေန စ၊ အစီးအပွားကို ရှာမှီးခြင်း-ဆောင်ရွက် ခြင်းဖြင့်၎င်း။ အဟိတာပနယနေန စ၊ စီးပွားမဲ့ကို ပယ်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါတို့၌။ ဝိဝဇ္ဇိတာဂတိဂမနမဇ္ဈတ္တဘာဂါဓိဋ္ဌာနေန စ၊ အဂတိလိုက်စားခြင်းကိုကြဉ်၍ အလယ်အလတ်သဘောရှိ ၏ အဖြစ်ကို ဆောက်တည်ခြင်းဖြင့်၎င်း။ နိဒ္ဒေါသစိတ္တာ၊ အပြစ်ကင်းသော စိတ်ရှိကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝိဟရန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ တေ ဥပပတ္တိဗြဟ္မနော ဝါ၊ တို့သည်၎င်း။ တေ ဗောဓိသတ္တဗြဟ္မနော ဝါ၊ တို့သည်၎င်း။ (ဝိဟရန္တိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတေဟိ ဗြဟ္မဝိဟာရေဟိ၊ တို့နှင့်။ (ဧတေဟိ-ကိုဖွင့်သည်) သမ္ပယုတ္တာ သမင်္ဂီဘူတာ၊ ပြည့်စုံကုန်သည်။ (သမ္ပယုတ္တာ-ကို ဖွင့်သည်)
၂၆၉။ စတေဿဝါတိအာဒိပဥှဿာတိ၊ ကား။ စတေဿဝါတိအာဒိကဿ၊ စတေဿာဝ-ဤသို့အစရှိ သော။ ပဥှဿ၊ ၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒိဝသာတိဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဗျာပါဒသံကိလေသာဒိတော၊ ဗျာပါဒ သံကိလေသ အစရှိသည်မှ။ ဝိသုဇ္ဈနုပါယော၊ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ မည်၏။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဟိတူပသံဟာရာဒိမနသိကာရဒိသေသာ၊ အစီးအပွားကို ဆောင်ပေးခြင်း အစရှိသော် နှလုံးသွင်းခြင်း အထူးတို့ကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ အာသံ မေတ္တာဒီနံ၊ တို့၏။ အပ္ပမာဏေတိ၊ ကား။ ပမာဏရဟိတေ၊ အတိုင်းအရှည်ကင်းသော။ ယေနာတိ၊ ကား။ ယေန ကာရဏေန၊ ကြောင့်။ တန္တိ၊ ကား။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒကာရော၊ သည်။ ပဒသန္ဒိကရော၊ ပုဒ်စပ်ခြင်းကို ပြု၏။
ဗျာပါဒဗဟုလဿ၊ ဗျာပါဒအဖြစ်များသောပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေါ၊ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥဇုဝိပစ္စနိကဘာဝတော၊ ဖြောင့်ဖြောင့် ဆန့်ကျင်ဖက်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ဝိသုဒ္ဓိမိဂ္ဂေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဂ္ဂိူလ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ပက္ခပါတဝသေန၊ တဖက်၌ကျသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တဖက်သပ်လိုက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနာဘုဇနံ၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းသည်။ အနာဘောဂေါ၊ မည်၏။ မဇ္ဈတ္တာရော၊ အလယ်အလတ်သဘောရှိသော အခြင်းအရာတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ စတုဗ္ဗိဓော၊ သော။
သတ္တေသု၊ တို့၌။ ယွာယံ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ပြီ။ တမေဝ၊ ထိုနှလုံးသွင်းခြင်းကိုပင်လျှင်။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယသ္မာ စ ယထာ မာတာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဝုတ္တဿပိ၊ ဆိုအပ်ပြီးလည်းဖြစ်သော။ ဟိတူပသံဟာရာဒိအတ္ထဿ၊ ဟိတူပသံဟာရ အစရှိသော အနက်၏။ ဥပမေယျဘာဝံ၊ ယျ၊ ၏အဖြစ်ကို။ ဥပနေတွာ၊ ဆောင်၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ (ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်။) ယသ္မာ စာတိ၊ ဟူသော ပါဌ်၌။ စသဒ္ဒေါ၊ သည်။ အတ္ထုပနယနတ္ထော၊ ဥပမာအနက်ကို ကပ်၍ဆောင်ခြင်းအနက်ရှိ၏။ ပရိယာယေတိ၊ ကား။ ဝါရေ၊ အကြိမ်၌။ ကိစ္စာဝသေန၊ ပြုဖွယ်ကိစ္စ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တသ္မိံတသ္မိံ ပရိဝတ္တနက္ကမေ၊ ထိုထို အလှည့်အစဉ်၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အဗျာဝဋ္ဋတိ၊ ကား။ အနုဿုက္ကာ၊ ကြောင့်ကြမစိုက် သည်။ တထာတိ၊ ကား။ မာတာ၊ သည်။ ဒဟရာဒီသု၊ သားငယ်အစရှိကုန်သော။ ပုတ္တေသု၊ လေးယောက် သောသားတို့၌။ (ဘဝတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ သဗ္ဗသတ္တေသု၊ တို့၌။ မေတ္တာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ မေတ္တာယဒနာဒိဝသိကေန၊ မေတ္တာကိုပွားစေခြင်း စသည်၏အစွမ်းဖြင့် နေလေ့ရှိသည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) တသ္မာတိ၊ ကား။ (ယသ္မာ၊ ကြောင့်။) သဗ္ဗေသိ၊ ကုန်သော။ သံကိလေသဓမ္မာ၊ ညစ်ညူးကြောင်းတရားတို့သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဒေါသမောဟရာဂ ပက္ခိယာ၊ ဒေါသအဖို့ မောဟအဖို့ ရာဂအဖို့ရှိကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တေဟိ စ၊ ထိုညစ်ညူးကြောင်း တရားတို့မှလည်း။ ဝိသုဇ္ဈနုပါယော၊ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ ဟိတူပသံဟာရာဒိဝသေန၊ အစီးအပွားကို ဆောင်ပေးခြင်း အစရှိသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုဗ္ဗိဓော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ထိုနှစ်ပါးသောအကြောင်းကြောင့်။ ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂါဒိသေ၊ သံကိလေသတို့မှ စင်ကြယ်ခြင်း၏ အကြောင်းစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အပ္ပညော တို့သည်။ စတေဿဝ၊ လေးပါးတို့ သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။)
စတေဿာပိ၊ ကုန်သော။ ဧတာ၊ ဤအပ္ပမညာတို့ကို။ ဘာဝေတုကာမေန၊ ပွားစေခြင်းငှာ အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ 'ဧကေကံ၊ တပါးတပါးချင်းကို။ ဘာဝေတုကာမေန၊ ပွားစေခြင်းငှာ အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ် သည် န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သဗ္ဗသင်္ဂဟေ၊ အပ္ပမညာအလုံးစုံကို သိမ်းယူခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ကမေန၊ အစဉ်သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရှိရာ၏။ ဟိတေသိတာ၊ အစီးအပွားကို လိုလားတောင့်တသည်၏အဖြစ်သည်။ မေတ္တာယနံ၊ မေတ္တာကို ပွားစေခြင်းပေတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ ပတ္ထိတဟိတာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမ္ဘာဝေတွာ ဝါတိ၊ ကား။ ဣမာယပဋိပတ္တိယာ၊ ဤဒုစရိုက် အကျင့်ဖြင့်။ အယံ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်သည်။ နိရယာဒီသု၊ တို့၌။ နိဗ္ဗတ္တေယျ၊ ဖြစ်လေရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပရိကပ္ပေတွာ ဝါ၊ ကြံဆ၍သော်၎င်း။ ဒုက္ခာပပနယနာကာရပဝတ္တိဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ တတော ပရန္တိ၊ ကား။ တတော ဟိတာကာရပ္ပဝတ္တိအာဒိတော၊ ထိုဟိတာကာရပ္ပဝတ္တိ အစရှိသည်မှ။ ပရံ၊ နောက်၌။ ဝါ၊ အလွန်။ ကတ္တဗ္ဗာဘာဝတောတိ၊ ကား။ စတုတ္ထဿ၊ ဖြစ်သော။ ကတ္တဗ္ဗဿ၊ ပြုသင့်ပြုထိုက်သော။ ပကာရဿ၊ ကိစ္စအပြား၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အယံ ကမောတိ၊ ကား။ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ပြီးသည်ကား။ ဣမာသံ အပ္ပမညာနံ၊ တို့၏။ ယေဘုယျေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တနက္ကမော၊ ဖြစ်ခြင်းအစဉ်တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ “ဣမိနာဝ ကမေန၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဧတာသံ၊ ဤအပ္ပမညာတို့၏။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ရှိ၏။) အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ (ပဝတ္တိ၊ သည်။) န၊ မရှိ။” ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည် မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ မေတ္တာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော။ ဘာဝနာနံ၊ တို့၏။ ကမနိယေမော၊ အစဉ်၏ ကိန်းသေမြဲခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ယံ ဝါ တံ ဝါ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသောဘာဝနာကို။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ လဗ္ဘာ၊ ရပ်အပ်ရသင့် ရထိုက်၏။ ဝါ၊ ကား။ ဒေသနာက္ကမဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဧကသတ္တဿပီတိ၊ ကား။ ဧကဿာပိ၊ တယောက်သော်လည်းဖြစ်သော။ သတ္တဿ၊ ၏။ အပ္ပဋိဘာဂ နိမိတ္တတ္တာ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရိစ္တေဒဂ္ဂဟဏံ၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်ယူခြင်း သည်။ ဝါ၊ အပိုင်းအခြားကိုယူခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ စ၊ ဆက်။ သမ္မုတိသစ္စဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ သတ္တဂ္ဂဟဏံ၊ သတ္တဝါကိုယူခြင်းသည်။ ပရိစ္ဆိန္နရူပါဒိဂ္ဂဟဏံ၊ ပိုင်းခြားအပ်သောရုပ် စသည် ကို ယူခြင်းသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အပ္ပနာပတ္တိယာ၊ အပ္ပနာသို့ ရောက်သဖြင့်။ အပရာမာသသတ္တဂ္ဂဟဏဗုဒ္ဓဘူတာနံ၊ မှားသောအားဖြင့် မသုံးသပ်မူ၍ သတ္တဝါကိုယူခြင်း၏ ခေါင်ထိပ် တရားဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ဧကသတ္တာရမ္မဏာနမ္ပိ၊ တယောက် သတ္တဝါလျှင် အာရုံရှိကုန်သော်လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ မေတ္တာဒီနံ၊ တို့၏။ အပ္ပမာဏဂေါစရတာ၊ ၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ မိန့်ဆိုအပ် ၏။ ဧဝံ ပမာဏံအဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ဥဒ္ဓုမာတကာဒီသု၊ ဥဒ္ဓုမာတကကမ္မဋ္ဌာန်းစသည်တို့၌။ အတိရေကုဒ္ဓုမာတကာဒိဘာဝပ္ပတ္တေ၊ အလွန်အကဲ ဖောင်းကြွ ဖူးရောင်သော အရပ် စသည်အဖြစ်သို့ ရောက်သော။ ပဒေသေ၊ တစိတ်အရပ်၌။ နိမိတ္တံ၊ အာရုံနိမိတ်ကို။ ဂှယတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပမာဏံ၊ အတိုင်းအရှည်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မူ၍။ သကလဖရဏဝသေနာတိ၊ ကား။ နိရဝသေသ ဖရဏဝသေန၊ အကြွင်းမဲ့ ဖြန့်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။
၂၇၀။ နိဿရဏတ္တာတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ယံ၊ အကြင်ပဟာယကတရားသည်။ ယဿ၊ အကြင်ပဟာတဗ္ဗ တရား၏။ နိဿရဏံ၊ ထွက်သွားကြောင်းကင်းကွာကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုပဟာယက တရားသည်။ တဿ၊ ထိုပဟာတဗ္ဗတရား၏။ ဥဇုပဋိပက္ခဘူတမေဝ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်၍ ဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ နေက္ခမ္မံ၊ ပဌမစျာန်သည်။ ကာမာနံ၊ ကာမတို့၏။ (နိဿရဏံ၊ သည်။) အာရုပ္ပါ၊ အရူပစျာန်တို့သည်။ ရူပါနံ၊ တို့၏။ (နိဿရဏံ၊ သည်။)
နိဗ္ဗာနံ၊ သည်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ (နိဿရဏံ၊ သည်။) (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဒေါမနဿသဟိတာနံ၊ ဒေါမနဿနှင့် တကွဖြစ်ကုန်သော။ ဗျာပါဒဝိဟိံသာရတီနံ၊ ဗျာပါဒဝိဟိံသာအရတိတို့၏။ နိဿရဏဘူတာ၊ ထွက်သွားကြောင်း ကင်းကွာကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ မေတ္တာကရုဏာ မုဒိတာ၊ တို့သည်။ သောမနဿရဟိတာ၊ သောမနဿမှ ကင်းကုန်သည်။ န ဟောန္တိ၊ ကုန်။ စ၊ ဆက်။ နိ၊ ဆက်။ နိဿရဏဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ နိဿရဏကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ ပုဗ္ဗဘာဂိယာနံ၊ ရှေးအဖို့၌ ဖြစ်ကုန်သော။ တာသံ၊ ထိုမေတ္တာ ကရုဏာမုဒိတာတို့၏။ ဥပေက္ခာသမ္မာယောဂေါပိ၊ ဥပေက္ခာနှင့် ယှဉ်ခြင်းကိုလည်း။ အနုညာတော၊ ခွင့်ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာသံ၊ ထိုရှေးအဖို့၌ဖြစ်သော မေတ္တာကရုဏာ မုဒိတာတို့၏။ အနိဿရဏဘာဝတော၊ နိဿရဏ မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ထိုစကားသည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ အဋ္ဌဝီသတိယာ၊ သော။ စိတ္တုပ္ပါဒေသု၊ တို့၌။ ကရုဏာမုဒိတာနံ၊ တို့၏။ ပဝတ္တိံ၊ ကို။ အာစရိယာ၊ အဋ္ဌကထာဆရာတို့သည်။ ဣစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ ဥပေက္ခာဝေဒနာသမ္ပယောဂတော-ဟူသော စကားသင့်စွ။ ဗြဟ္မဝိဟာရုပေက္ခာ၊ သည်။ ဥပေက္ခာဝေဒနံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ကြဉ်၍။ န ဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ (ကာ) ဝိယ၊ အဘယ်အရာကဲ့သို့နည်းဟူမူ။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာ ဝိယ၊ ကွာကဲ့သို့တည်း။ ဟိ၊ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာဝိယ-ဟူသော ဥပမာစကားသင့်စွ။ ပါရိသုဒ္ဓိဥပေက္ခာ၊ သည်။ ကဒါစိ၊ တရံတခါမျှ။ ဝေဒနုပေက္ခံ၊ ကို။ ဝိနာ၊ ၍။ န ဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
၂၇၁။ သာတသဟဂတန္တိ၊ ကား။ သုခသဟဂတံ၊ သုခနှင့်တကွဖြစ်သည်ကိုပြု၍။ ဝါ၊ တကွဖြစ်အောင်။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတောတွံ၊ ဘိက္ခူတိအာဒိကာယ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဒေသနာယ၊ ဖြင့်။ စတုန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ အပ္ပမညာနံ၊ တို့၏။ သဝိတက္ကာဒိဘာဝေါ၊ က္ကစသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝိညာယတိ ဝိယ၊ သိအပ်သကဲ့သို့။ ဥပေက္ခာသဟဂတာဘာဝေါပိ၊ ဂုတ်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ဝိညာယတိ၊ အပ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတေဿာပိ၊ ကုန်သော။ အပ္ပမညာ၊ တို့သည်။ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနိကာ၊ စတုက္ကစျာန်, ပဉ္စကစျာန်တို့နှင့် ယှဉ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ စောဒကဿ၊ ၏။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ဧဝဥှိသတီတိ၊ ကား။ မူလသမာဓိမှိ၊ ဓိ၌။ ဝုတ္တမတ္တံ၊ ဆိုအပ်သောအနက်ကို။ အနန္တရံ၊ အခြားမဲ့၌။ ဝုတ္တတာယ၊ ဟောတော်မူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဗြဟ္မဝိဟာရေသု၊ တို့၌။ ယဒိ ပက္ခိပတိ၊ အကယ်၍ ထည့်ငြားအံ့။ ဧဝံသန္တေ၊ ဤသို့ ထည့်သည်ရှိသော်။ ကာယာနုပဿနာဒယောပိ၊ နာ စသည်တို့သည် လည်း။ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနိကာ၊ စျာန်တို့နှင့် ယှဉ်ကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ န ပနဟောန္တိ၊ ဖြစ်က မိဖြစ်ကုန်။ (ယသ္မာ၊ ကား။ တာသံ၊ ထိုကာယာနုပဿနာစသည်တို့၏။) ဝိပဿနာဝသေန၊ ဖြင့်။ ဒေသိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ ကာယာနုပဿနာဒယော၊ ကာယနုပဿနာစသည်တို့သည်။ အာနာပါနဘာဝနာဝသေန၊ ဖြင့်။ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနိကာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တု၊ ဖြစ်စေကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒေယ၊ ဆိုရာသေး၏။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကန္တော၊ ရွံ့ရှာစိုးရိမ်တော်မူ သည်ဖြစ်၍။ ဝေဒနာဒီသူတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသည်ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဗျဉ္ဇနစ္ဆာယာမတ္တံ ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ “မေ၊ သည်။ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ကို။ ဘာဝိတာ၊ အပ်သည်။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။” ဣတိအာဒီပိ၊ ကုန်သော။ ဗျဉ္ဇနေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပကာသိတော၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဗျာနတော၊ အားဖြင့်။ လဗ္ဘမာနသမာဓိစ္ဆာယာမတ္တံ၊ ရအပ်သော သမာဓိ၏ အရိပ်အမြွက်မျှကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ (ဤနေရာ၌ တချောင်းပိုဒ် ရှိသင့်၏) ဥဘယတ္ထ၊ နှစ်ပါးသော ဝါကျတို့၌။ လဗ္ဘာမာနံ၊ အသီးအသီးရအပ်သော။ အဓိပ္ပါယံ၊ အသီးအသီးသော အဓိပ္ပါယ်ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ ဟိ၊ မှန်။ သုတ္တတ္တံ၊ ကို။ အညထာ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝဒန္တော၊ ပြောဆိုသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အယထာဝါဒိတာယ၊ ဘုရားဟောတော်မူသည့်အတိုင်း ဆိုလေ့မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သတ္ထာရံ၊ မြတ်စွာဘုရားကို။ အပဝဒန္တော နာမ၊ ပယ်မြစ်စွပ်စွဲသည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ မာ ဘာဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၂၇၂။ တယိမံ တံ ဣမံ ဒေါသံ၊ ထိုစွပ်စွဲခြင်းဟူသော အပြစ်ကို။ ပရိဟရိတုကာမေန၊ ရှောင်လွှဲခြင်းငှာ အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (မဂ္ဂနဗ္ဗော-၌စပ်) သဗ္ဗံ၊ သော။ သုတ္တံ၊ သည်။ နိတတ္ထမေဝ၊ အပြည့်အစုံ ဆောင်ပြအပ်ပြီးသော အနက်ရှိသော နီတတ္ထချည်းသာလျှင်။ (ယသ္မာ၊ ကြောင့်။) န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂရုကုလတော၊ ဆရာ့ထံမှ။ အဓိပ္ပါယော၊ ဒေသနာ၏လိုကို။ ဝါ၊ ဘုရား၏အလိုတော်ကို။ မဂ္ဂိတဗ္ဗော၊ ရှာမှီးအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဂမ္ဘီရံ ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ မိန့်တော်မူပြီး၍။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်၌။ အာဒိတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ အဓိပ္ပါယံ၊ ဘုရား၏အလိုတော်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အယဥှီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤရဟန်းသည်။ ဓမ္မဒေသနာ၊ ကို။ အာယာစိတာ၊ တောင်းပန် အပ်၏။ (တနည်း) အာယာစိတာ၊ တောင်းပန်အပ်သော။ ဓမ္မဒေသနာ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သော၊ ထိုရဟန်းသည်။) အာယာစိတဓမ္မဒေသနော၊ မည်၏။ တံ အာယာစိတဓမ္မဒေသနံ၊ ထိုတောင်းပန်အပ်သော ရဟန်းကို။ ဧဝမေဝါတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဂရဟနေ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းအနက်တည်း။ အဇ္ဈတ္တန္တိ၊ ကား။ ဂေါစရဇ္ဈတ္တေ၊ ၌။ ကမ္မဋ္ဌာနာရမ္မဏေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းဟူသော အာရုံ၌။ ဣတိ၊ ကား။
အတ္ထော၊ (အဇ္ဈတ္တံဟူသောပုဒ်၏) အနက်တည်း။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စိတ္တေကဂ္ဂတာ နာဝ၊ သည်။ သသန္တတိပရိယာပန္နာ၊ မိမိ၏သန္တာန်၌ အကျုံးဝု်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္ထဝဏ္ဏနာယံ၊ အနက်အဖွင့်၌။ နိယကဇ္ဈတ္တဝသေနာတိ၊ ကား။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံမှအပ၌။ အဝိက္ခိပ္ပမာနံ၊ မပစ်လွှင့် အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မပျံ့လွင့်သည်ဖြစ်၍။ ဧကဂ္ဂဘာဝေ၊ တခုတည်းသော အာရုံရှိသည်၏အဖြစ်၌။ ဌိတံ၊ သည်။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်သာလျှင။ သုသဏ္ဌိတံ၊ ကောင်းစွာတည်သည်။ သုဋ္ဌု၊ ကောင်းစွာ။ သမာဟိတံ၊ တည်ကြည်သည်။ (ဘဝိဿတိ၊ တံ့။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဥပ္ပန္နာတိ၊ ကား။ အဝိက္ခမ္ဘိတာ၊ မခွာအပ်ကုန်သေးသော။ ဝါ၊ မကင်းကွာကုန်သေးသော။ ပါပကာတိ၊ ကား။ လာမကာ၊ ယုတ်ညံ့ကုန်သော။ အကုသလာဓမ္မာတိ၊ ကား။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒယော၊ ကုန်သော။ အကောသလ္လသမ္ဘူတဋ္ဌေန၊ မောဟကြောင့် ဖြစ်သည်ဟူသော အနက်ကြောင့်။ အကုသလာ၊ မည်ကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ပရိယာဒါယ၊ ထက်ဝန်းကျင်ယူဆောင်ကုန်၍။ (ဤ ၂-ပုဒ်ကား သံဝဏ္ဏေတဗ္ဗ) ပဝတ္တိတုံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဩကာသာဒါနေန၊ အခွင့်မပေးသဖြင့်။ ကုသလစိတ္တံ၊ ကို။ ခေပေတွာ၊ ကုန်စေ၍။ (ဤ ၄-ပုဒ်ကား သံဝဏ္ဏနာ) နစ ဌဿန္တိ၊ တည်လည်းမတည်ကုန်လတံ့။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣမိနာ၊ (န စုပ္ပန္နာ-အစရှိသော) ဤပါဌ်ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တဿ၊ ဟောတော်မူတိုင်းသော။ သမာဓာနဿ၊ ကောင်းစွာတည်ကြည်ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
စိတ္တေကဂ္ဂတာမတ္တောတိ၊ ကား။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုတ္တေန၊ အားထုတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပဋိလဒ္ဓမတ္တံ၊ ရအပ်ကာမျှဖြစ်သော။ နာတိသုဘာဝိတံ၊ အလွန်ကောင်းစွာ မပွားအပ်သေးသော။ သမာဓာနံ၊ ကောင်းစွာတည်ကြည်သော သမာဓိတည်း။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုရအပ်ကာမျှဖြစ်သော အလွန်မပွားစေအပ် သော သမာဓိကို။ ဥပရိ၊ ၌။ ဝုစ္စမာနာနံ၊ တံ့ကုန်သော။ သမာဓိဝိသေသာနံ၊ တို့၏။ မူလကာရဏ ဘာဝတော၊ အကြောင်းရင်းအဖြစ်ကြောင့်။ မူလသမာဓိတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ (မူလသမာဓိဟူသော အာကာရပုဒ်ကို ငဲ့၍ ပုလ္လိင်နှင့် ချသည်) စိတ္တေကဂ္ဂတာမတ္တော၊ တာမျှဖြစ်သော။ သွာယံ-သော အယံ မူလသမာဓိ၊ ကို။ (အဓိပ္ပေတော-၌စပ်) “အဇ္ဈတ္တမေဝ၊ ဂေါစရဇ္ဈတ္တ၌သာလျှင်။ စိတ္တံ၊ ကို။ သဏ္ဌပေမိ၊ ကောင်းစွာထား၏။ သန္နိသာဒေမိ၊ ကောင်းစွာငြိမ်ဝပ်စေ၏။ ဧကောဒိံ၊ တပါးတည်းဖြစ်သည်ကို။ ကရောမိ၊ ၏။ သမာဒဟာမိ၊ ကောင်းစွာထား၏။” ဣတိအာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ခဏိကသမာဓိ၊ ဓိဟူ၍။ အာဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြဦးအံ့။ အညတ္ထာပိ၊ တပါးသောသုတ်တို့၌ လည်း။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ခေါ ပန၊ စင်စစ်။ မေ၊ သည်။ ဝီရိယံ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်အပ်ပြီးသည်။ အသလ္လီနံ၊ မတွန့်ဆုတ်သည်။ အဟောသိ၊ ပြီ။ပ။ စိတ္တံ၊ သည်။ သမာဟိတံ၊ ကောင်းစွာထားအပ်သည်။ ဝါ၊ တည်ကြည်သည်။ ဧကဂ္ဂံ၊ တခုတည်းသော အာရုံအဖို့ရှိသည်။ (အဟောသိ၊ ပြီ။) ဣတိ၊ သို့။ ဝတွာ၊ ဟောတော်မူပြီး၍။ ဝိဝိစ္စေဝ။ပ။ဝစနတော၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့် ဟောတော်မူခြင်းကြောင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ဝုတ္တစိတ္တေကဂ္ဂတာ၊ ဟောတော်မူအပ်သော စိတ္တေကဂ္ဂတာကို။ ခဏိကသာဓိတိ၊ ဟူ၍။ ဝိညာယတိယထေဝ၊ သိအပ်သကဲ့သို့သာလျှင်။ ဣဓာပိ၊ ဤသုတ်၌လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝိညာယတိ၊ ၏။ ဣတိရ၊ တရပ်ပြီး၏။ သော ဧဝ သမာဓီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ မူလသမာဓိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
အဿာတိ၊ ကား။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ ဝါ၊ ကား။ အဿမူလသမာဓိဿ၊ ကို။ ဘာဝနန္တိ၊ ကား။ ဝဍ္ဎနံ၊ ပွားစေခြင်းကို။ အယံ သမာဓိတိ စ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်လည်း။ မူလသမာဓိယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဧဝံ ဘာဝိတောတိ၊ ကား။ အရဏိသဟိတေန၊ မီးပွတ်ခုံ ပွတ်ကျည်အစုံဖြင့်။ (အရဏီသဟိတန္တိ အရဏိသုဂလံ-ဒီ ဋ္ဌ ၂-၄၀၀) ဥပ္ပါဒိတော၊ ဖြစ်စေအပ်သော။ အဂ္ဂိ၊ မီးကို။ (ဝုစ္စတိ-၌စပ်) ဂေါမယစုဏ္ဏာဒီဟိ၊ နွားချေးမှုန့် အစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဝဍ္ဎိတော၊ ဖြစ်၍။ ဂေါမယဂ္ဂိအာဒိဘာဝံ၊ နွားချေးမီး စသည်၏ အဖြစ်သို့။ ပတ္ထောပိ၊ ရောက်ငြားသော်လည်း။ အရိဏိသဟိတေန၊ ဖြင့်။ ဥပ္ပါဒိတမူလဂ္ဂီတွေဝ၊ ဖြစ်စေအပ်သော မူလမီးဟူ၍သာလျှင်။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ သို့။ ဣဓာပိ၊ ဤဒေသနာ၌ လည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ မူလသမာဓိ ဧဝ၊ ကိုသာလျှင်။ မေတ္တာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝဍ္ဎိတော၊ ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
အညေသုပိ၊ ကုန်သော။ ပထဝီကသိဏာဒီသု၊ ကုန်သော။ အာရမ္မဏေသု၊ တို့၌။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ်၌။ (ဒေသေသိ-၌စပ်) မေတ္တာဘာဝနာပုဗ္ဗင်္ဂမေန၊ မေတ္တာဘာဝနာရှေ့သွားရှိသော။ ဘာဝနာနယေန၊ ဖြင့်။ ပထဝီကသိဏာဒီသု၊ တို့၌။ သဝိတက္ကာဒိဘာဝဝသေန၊ သဝိတက္ကစသည်အဖြစ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ စတုက္ကပဉ္စကဇ္ဈာနသမ္ပာပနဝိဓိနာ၊ စတုက္ကဇ္ဈာန်, ပဉ္စကစျာန်တို့သို့ ရောက်စေသော အစီအရင်ဖြင့်။ မူလသမာဓိဿ၊ ကို။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းကို။ ဝုတ္တာ ယထာ၊ ဟေတော်မူအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ကရုဏာဒိဘာဝနာပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ ကရုဏာစသည်ကို ပွားစေခြင်း ရှေ့သွားရှိသော။ (ဘာဝနဝိဓိံ-၌စပ်) ပထဝီကသိဏာဒိသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဘာဝနာဝိဓိံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ကာယာနုပဿနာဒိပုဗ္ဗင်္ဂမံ၊ သော။ ဘာဝနာဝိဓိံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ လျက်။ အာသဝက္ခယာယ၊ အာသဝက္ခယဉာဏ်အလို့ငှာ။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဒေသေသိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကရုဏာ မေ တောဝိမုတ္ထီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ဓမ္မာနုပဿနာ ပရိယောသာာနာယ၊ ဓမ္မာနုပဿာလျှင် အဆုံးရှိသော။ ဒေသနာယ၊ ဖြင့်။ အရဟတ္တာဓိဂမာယ၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကို ရခြင်းငှာ။
ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ကထိတတ္တာ၊ ဟောအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ တတော တွံ ဘိက္ခု ဣမံ သမာဓိံ သဝိတက္ကမ္ပီတိအာဒိ၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ဓမ္မာနုပဿနာယ၊ ၏။ မတ္ထကပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ခြင်းကို ပြခြင်းငှာ။ (ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဟိ သစ္စံ၊ ၏။ သာ၊ ထိုဓမ္မာနုပဿနာသည်။ သင်္ခါရုပေက္ခာဘာဝေန၊ ဖြင့်။ ဝတ္တမာနာ၊ ဖြစ်လျက်။ ယထာဝုတ္တဇ္ဈာနဓမ္မေ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော သဝိတက္ကသဝိစာရ စသော စျာန်တရား တို့ကို။ သမ္မသန္တီ၊ သုံးသပ်လတ်သော်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ မတ္ထကပတ္တာ နာမ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သည်မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ “ဖလသမာပတ္တိဘူမိဒဿနတ္ထံ၊ ဖလသမာပတ်၏ ဖြစ်ရာဘုံကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။)
ပုန၊ တဖန်။ ယတော ခေါ တေတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော်စကားသည်။ အရဟတ္တပတ္တိတော၊ အရဟတ္တဖိုလ်ကိုရောက်သည်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်ဖြစ်သော နောက်ကာလ၌။ လဒ္ဓဗ္ဗဖာသုဝိဟာရဒဿနံ၊ ရအပ်သော ချမ်းသာစွာနေခြင်းကိုပြသောစကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဂဂ္ဃသီတိ၊ ကား။ ဂမိဿတိ၊ သွားလတံ့။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဝိတက္ကမ္ပီတိအာဒိ၊ ကား။ ဂမိဿတိ၊ သွားလတံ့။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဝိတက္ကမ္ပီတိအာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ဒေသနာ၊ ကို။ (ဝုတ္တာ-၌ စပ်) မေတ္တာဒီနံ၊ တို့၏။ အာရမ္မဏတော၊ မှ။ အညသ္မိံ၊ တပါးသော။ အာရမ္မဏေ၊ ပထဝီကသိုဏ်းအစရှိ သော အာရုံ၌။ သမာဓိံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်၏။ အပ္ပမညာ၊ တို့ကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။) ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်သည်။ န၊ မဟုတ်။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ သဝိတက္ကမ္ပိ-အစရှိသော ဒေသနာကို အပ္ပမညာသမာဓိကို မရည်ရွယ် ပထဝီကသိုဏ်းအစရှိသည်တို့၌ သမာဓိကိုသာ ရည်ရွယ်၍ ဟောအပ် သောကြောင့်။ တထေဝါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဂန္ထန္တရေနပိ၊ ကျမ်းတပါးဖြင့်လည်း။ တမေဝတ္တံ၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီး သော အနက်ကိုသာလျှင်။ သမိတ္ထေတိ၊ ပြီးစေ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တထေဝါတိ၊ ကား။ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနဝသေနေဝ၊ တိကျစျာန်, စတုက္ကစျာန်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့် သာလျှင်။ အဘိဓမ္မေတိ၊ ကား။ စိတ္တုပ္ပါဒကဏ္ဍေ စ၊ ၌၎င်း။ အပ္ပမညာဝိဘင်္ဂါဒီသု စ၊ တို့၌၎င်း။ တတ္ထ တတ္ထ အဘိဓမ္မပ္ပဒေသေသု၊ ထိုထိုအဘိဓမ္မာဒေသနာစကားရပ်တို့၌။
၂၇၃။ သုတပရမာဒိဝသေနာတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ သုဘ သဒ္ဒေါ၊ ကို။ သုဘန္တေဝ၊ တင့်တယ်သည် ကောင်းသည်ဟူ၍သာလျှင်။ အမေုတ္တော၊ နှလုံးသွင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝုတ္တသုတ ဝိမောက္ခံ၊ ဟောတော်မူအပ်သော သုဘဝိမောက္ခကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ ဝိမောက္ခ-ဟူ သော နောက်ပုဒ်ကိုချေသဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပရမသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥက္ကံသတ္ထော၊ အလွန်အကဲဟူသော အနက်ရှိ၏။ ဧတိဿ၊ ဤမေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိအား။ သုတော သုတဝိမောက္ခော၊ သုတိဝိမောက္ခ ဟူသော။ ပရမော ဥက္ကံသော၊ အလွန်အကဲသည်။ ပရမာ ကောဋိ၊ အမြတ်အထွတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သုဘပရမာ၊ မည်၏။ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ရအပ်၏။) တတော၊ ထိုသုဘဝိမောက္ခထက်။ ပရံ၊ အလွန်။ တာယ၊ ထိုမေတ္တာစေတောဝိမုတ္တိဖြင့်။ သာဓေတဗ္ဗံ၊ ပြီးစေအပ်သော ကိစ္စသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အသာဓာရဏဿ၊ မဆက်ဆံ သော။ အတ္ထဿ၊ အကျိုး၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဝိပဿနာသုခါဒယော၊ သုခစေသည်တို့သည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနဝသရာ၊ သက်ဝင်ခွင့်မရှိကုန်။ ဧတေ ဝိသေသာ၊ ဤအာနုဘော်အထူးတို့သည်။ ဣတရေတရဝိသိဋ္ဌာပိ၊ တပါးသည် တပါးနှင့်သော်လည်း (ဝါ) အချင်းချင်းသော်လည်း ထူးကုန်သေး၏။ ပရေဟိ၊ အပ္ပမညာတိုပမှ တပါးသော စျာန်တို့၏ အာနုဘော်အထူးတို့မှ။ (ဝိသိဋ္ဌာ၊ ထူးကုန်သည်မှာ။) ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အညမညံ။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိသေသေတွာတ၊ ကား။ အညမနညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိသိဋ္ဌံ၊ ထူးသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။
တဿ တဿ ဥပနိဿယတ္တာတိ၊ ကား။ သုဘဝိမောက္ခာဒိကဿ၊ က္ခ အစရှိသော။ တဿ တဿ ဝိမောက္ခဿ၊ ၏။ ပကတူပနိဿယဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ပါကဋတရံ၊ အထူး သဖြင့် ထင်ရှားသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ မေတ္တာဝိဟာရိဿာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကို။ ဥပသံဟရတော၊ ကပ်၍ဆောင်သည်ရှိသော်။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) အပ္ပဋိက္ကူလ ပရိစယာတိ၊ ကား။ မေတ္တာဘာဝနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ သတ္တသညိတေ၊ သတ္တဝါဟု မှတ်အပ်သော။ ယတ္ထ ကတ္ထစိ၊ (ပဋိက္ကူလအပ္ပဋိက္ကူလအဖြစ်ဖြင့်) အမှတ်မရှိ တစုံတခုသော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အပ္ပဋိက္ကူလာကာရေနေဝ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့် သာလျှင်။ ဝါ၊ နှစ်သက်ဖွယ် ဖြစ်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ ဂဟဏဿ၊ ၏။ ပရိစိတတ္တာ၊ လေ့ကျက်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုမေတ္တာဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်အား။ သင်္ခါရဘူတမ္ပိ၊ သင်္ခါရဖြစ်၍လည်းဖြစ်သော။ ယံ ကိဉ္စိ၊ အမှတ်မရှိသော။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ အပ္ပဋိက္ကူလာ ကာရေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင် ၏။ သဘာဝတော၊ ပင်ကိုယ်သဘောအားဖြင့်။
အပ္ပဋိက္ကူလံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်သော နှစ်သက်ဖွယ်အာရုံသည်။ (အပ္ပဋိက္ကူလာကာရေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်သည်မှာ။) ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုစက်ဆုပ်ဖွယ်မဟုတ်သော အာရုံ၌။ အဿ၊ ထိုမေတ္တာဝိဟာရီပုဂ္ဂိုလ်၏။ စိတ္တံ၊ သည်။ အဘိရတိဝသေန၊ မွေ့လျော်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ နိရာသင်္ကံ၊ ရွံရှာခြင်းမရှိဘဲ။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ (ဝိမောက္ခ၏ အဓိမုစ္စနအနက်ကို ပြသည်) ပစ္စနီကဓမ္မေတိ စ၊ တို့မှလည်း။ သုခေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ သုဋ္ဌု စ၊ စွာ၎င်း။ ဝိမုစ္စတိ၊ လွတ်၏။ (ဝိမုစ္စနအနက်ကိုပြ သည်) ယတော၊ ယင်းသို့ချမ်းသာသဖြင့် ကောင်းစွာလွတ်သောကြောင့်။ အဿစျာနဿ၊ ၏။ ဝိမောက္ခပရိယာယော၊ ဝိမောက္ခဟူသော အမည်ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အပ္ပဋိက္ကူလေသူတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ယထာဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝိဘာဝေတဗ္ဗော-၌စပ်) အနတ္ထစရဏာ ဒိအဓိပ္ပါယေန၊ အကျိုးမဲ့ကို ပြုကျင့်ခြင်း အစရှိသော အလိုဖြင့်။ သစေတနေ၊ စေတနာရှိသော။ အာရမ္မဏေ၊ သတ္တဝါပညတ်ဟူသော အာရုံ၌။ အာဃာတံ၊ ရန်ခိုက် ဒေါသကို။ ဥပ္ပါဒေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌။ ပဋိက္ကူလပရိစယာ၊ စက်ဆုပ်ရွံမုန်းဖွယ်ဟူသော အခြင်းအရာဖြင့် လေ့ကျက်ခြင်းကြောင့်။ အစေတနေပိ၊ စေတနာမရှိ သည်လည်းဖြစ်သော။ ဝါတာတပါဒိကေ၊ လေနေပူ အစရှိသည်၌။ အာဃာတုပ္ပတ္တိယာ၊ ရန်ခိုက်ဒေါသဖြစ်ခြင်းဖြင့်။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗော၊ ထင်စွာပြအပ်၏။ န တတောပရန္တိ၊ ကား။ တတော သုဘဝိမောက္ခတော၊ မှ။ ဝါ၊ ထက်။ ပရံ၊ အလွန်။ ကဿစိ၊ သော။ ဝိမောက္ခဿ၊ ၏။ ဥပနိဿယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧတေန၊ ဤဒုတ်လှံကန်ဖြင့်။ အဘိဟနန္တိ၊ ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဘိဃာတော၊ တမည်၏။ ယဿ၊ အကြင်ရုပ်အား။ အဘိဃာတော၊ ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်ကြောင်းဖြစ်သော။ ဒဏ္ဍော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) တံ၊ ထိုရုပ်သည်။ ဒဏ္ဍာဘိဃာတံ၊ တမည်၏။ ယဿ၊ အကြင်အလုံး စုံသော ရုပ်အား။ တံ၊ ထိုဒဏ္ဍာတိဃာတရုပ်ဟူသော။ အာဒိ၊ အစသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) တံ၊ ထိုအလုံးစုံသော ရုပ်သည်။ ဒဏ္ဍာဘိဃာတာဒိ၊ ဒိမည်၏။ ယဿ၊ အကြင်ဒုက္ခအား။ ဒဏ္ဍာဘိဃာတာဒိ၊ တ-ရုပ်အစရှိသော။ ရူပံ၊ အနှိပ်စက်ခံရသော ရုပ်အပေါင်းဟူသော။ နိမိတ္တံ၊ အကြောင်းနိမိတ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။) တံ၊ ထိုဒုက္ခသည်။ ဒဏ္ဍာဘိဃာတာဒိရူပနိမိတ္တံ၊ မည်၏။ တံ၊ ထိုဒုက္ခသည်။ ကိံ ပန၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ သတ္တဒုက္ခ န္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဒဏ္ဍပ္ပရာဒိဇနိတံ၊ ဒုတ်ဖြင့်ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်ခြင်း အစရှိသည်သည်ဖြစ်စေအပ်သော။ ကရဇရူပဟေတုံ၊ ကရဇရုပ်လျှင် အကြောင်းရှိသော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ ဥပ္ပဇ္ဇနကဒုက္ခံ၊ ဖြစ်တတ်သော ဆင်းရဲကို။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ကရုဏာဝိဒိတော၊ အလွန်ထင်ရှားသည်။ ဝါ၊ အလွန်ထင်ရှားစွာ သိအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ဒုက္ခဿ၊ ၏။ ရူပနိမိတ္တတ္တာ စ၊ ရုပ်လျှင် အကြောင်းနိမိတ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ကရုဏာယ၊ ၏။ ပရဒုက္ခာသဟနရသတ္တာ စ၊ သူတပါး၏ ဆင်းရဲကို သည်းမခံနိုင်ခြင်း ကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တတ္ထ အာကာသေ၊ ၌။ (တတ္ထ-၏ အစွဲကို ပြသည်) သဗ္ဗသော သိမ်း။ ရူပါနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းတည်း။ ဝိဝရံ၊ အပေါက်အကြားတည်း။ အပဂမော၊ ကင်းခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်းလျက်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ပက္ခန္ဒတိ၊ ၏။
တေန တေနာတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ယောဇနာ၊ အနက်ယောဇနာခြင်းတည်း။ ဘော၈သမ္ပတ္တိအာဒိနာ၊ အစရှိသော။ တေန တေန ပါမောဇ္ဇကာရဏေန၊ ထိုထိုဝမ်းမြောက်ခြင်း၏ အကြောင်းဖြင့်။ ပမုဒိတာနံ၊ ဝမ်းမြောက်ကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပန္နပါမောဇ္ဇဝိညာဏံ၊ ဖြစ်သောဝမ်းမြောက်ခြင်းရှသော ဝိညာဉ်ကို။ သမနုပဿန္တဿ၊ ရှုဆင်ခြင်သော။ ယောဂိနော၊ အား။ “အယံ သတ္တော၊ သည်။ ပမောဒတိ၊ ဝမ်းမြောက်၏။ သာဓု ဝတ၊ ကောင်းလေစွတကား။” ဣတိ၊ သို့။ မုဒိတာယ၊ ၏။ ပဝတ္တိသမ္ဘဝတော၊ ကြောင့်။ ပမုဒိတဝိညာဏဿ၊ ဝမ်းမြောက်သော စိတ်ဝိညာဉ်ကို။ ဒဿနေန၊ ရှုခြင်းဖြင့်။ ဝိညာဏဂ္ဂစဏပရိစိတံ၊ ဝိညာဉ်ကို ယူခြင်း၌ လေ့ကျက်သော။ (အလေ့အကျက်ရသည်ဟု ဆိုလို၏) စိတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ ယောဇနာ၊ ခြင်းတည်း။
အနုက္ကမာဓိဂတန္တိ၊ ကား။ အာကာသကသိဏဝဇ္ဇေ၊ အာကာသကသိုဏ်းသည် ကြဉ်အပ်သော။ ယတ္ထ ကတ္ထသိ၊ အမှတ်မရှိ တခုခုသော။ ကသိဏေ၊ ၌။ ရူပါဝစရဇ္ဈာနာဓိဂမာနုက္ကမေန၊ ရူပါဝစရစျာန်လေးပါး ကို ရခြင်းအစဉ်ဖြင့်။ ရူပဝိရာဂဘာဝနာယ၊ ရုပ်၌တပ်မက်ခြင်းကင်းသော ဘာဝနာဖြင့်။ ဝါ၊ ရုပ်ကို စက်ဆုပ်သော ဘာဝနာဖြင့်။ အဓိဂတံ၊ ရအပ်သော။ ဧတဿ၊ ဤပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ ဂေါစရော၊ အာရုံကား။ အာကာသနိမိတ္တံ၊ အာကသကပညတ်နိမိတ်တည်း။ (တနည်း) ဧတဿ၊ အား။ အာကာသနိမိတ္တံ၊ နိမိတ်ဟူသော။ ဂေါစရော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကာသနိမိတ္တဂေါစရံ၊ မည်၏။ အာကာသနိမိတ္တဂေါစရေ၊ အာကာသ ပညတ်နိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော။ တသ္မိံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ ဥပသံဟရတောတိ၊ ကား။ ဒုတိယာရုပ္ပါဓိဂမာယ ၊ ဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဏေ၊ ၌။ စိတ္တံ ဥပသံဟရတောတိ၊ ကား။ ဒုတိယာရုပ္ပါဓိဂမာယ၊ ဒုတိယ ရုပ္ပစျာန်ကိုရခြင်းငှာ။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ နေန္တဿ၊ ဆောင်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ဆောင်သော ယောဂီအား။ တထာ၊ ထိုသို့အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဘာဝယတော၊ ပွားစေသည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ပွားစေသော ယောဂီအား။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဥပသံဟရတော-ဟူသောပုဒ်၏အနက်တည်း။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေ၊ ၌။ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ဝိညာဏဉ္စယတနစိတ္တံ၊ သည်။ ပက္ခန္ဒတီတိ၊ ကား။ အနုပဝိသတိ၊ သက်ဝင်၏။ ဝိမောက္ခဘာဝေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပေတိ၊ သက်ရောက်၏။
အာဘောဂါဘာဝတောတိ၊ ကား။ သုခိတာ ဟောန္တူတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သုခါသီသနာဒိဝသေန၊ ချမ်းသာကို တောင့်တခြင်းစသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ အာဘုဇနာဘာဝတော၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ သုခါသီသနာဒိဝသေန၊ ဖြင့်။
ပဝတ္တမာနာ၊ သော။ မေတ္တာဒိဘာဝနာဝ၊ သည်သာလျှင်။ (သီဟိုဠ်မူ၌ ဧဝ –သဒ္ဒါမရှိ) ပရမတ္ထဂ္ဂဟဏမုခေန၊ ပရမတ္ထတရားကို ယူခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏံ၊ ကရောတိ၊ အာရုံပြု၏။ ဥပေက္ခာဘာဝနာ ပန၊ သည်ကား။ တထာ၊ ဖြင့်။ အပ္ပဝတ္တိတွာ၊ ၍။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥပေက္ခာ။ပ။ ဂ္ဂဟဏဒုက္ခံ စိတ္တံ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ စ-စောဒေမိ၊ အံ့။ ကမ္မဿကာ။ပ။ဘဝိဿန္တိတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဋိက္ခေပဝသေနပိ၊ ပယ်မြစ်သည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်လည်း။ ပရမတ္ထဂ္ဂဟဏမုခေနေဝ၊ သဖြင့်သာလျှင်။ ဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရောပိ၊ သည်လည်။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏံ ကရောတိ နနု၊ အာရုံပြုသည် မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ တံ၊ ထိုပရမတ္ထတရား ကို ယူခြင်းသည်။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ (ဟောတိ၊ ၏။) မတ္ထကပ္ပတ္တိယံ ပန၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်လတ်သော်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သတ္တေ၊ တို့ကို။ အာရမ္မဏံ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ပရမတ္ထတော၊ အာဖြင့်။ အဝိဇ္ဇမာနေဧဝ၊ ထင်ရှားမရှိသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ ဝိသယေ၊ သက်သက် သတ္တဝါပညတ်အာရုံ၌။ တဿ၊ ထိုဥပေက္ခာဗြဟ္မဝိဟာရ၏။ ပဝတ္တိ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ အဝိဇ္ဇမာနဂ္ဂဟဏဒုက္ခတာ၊ ပရမတ္ထအားဖြင့် ထင်ရှားမရှိသော သက်သက် သတ္တဝါ ပညတ်ကို ယူခြင်းဖြင့် (ဝါ) ယူခြင်းကြောင့် ခဲယဉ်းငြိုငြင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ပြည်မူ ဝိသုဒ္ဓိမဂ် နိဿယကိုမှီ၍ ပေးသောအနက်၊ သီဟိုဠ်မူအရ အားဖြင့်ကား) အဝိဇ္ဇမာနဂ္ဂဟဏဒုက္ခတာ၊ ပရမတ္ထအားဖြင့် ထင်ရှားမရှိသော သတ္တဝါပညတ်ကို ယူခြင်း ၌ ကျင်လျင် (ကျင်လယ်) သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ-၌စပ်) အဇ္ဈုပေက္ခနဝသေန၊ ဖြင့်။ အပ္ပနာပ္ပတ္တိယာ၊ အပ္ပနာသို့ ရောက်ခြင်းဖြင့်။ အပရာမာသသတ္တဂ္ဂဟဏမုဒ္ဓဘူတတာယ၊ မှားသောအား ဖြင့် မသုံးသပ်မူ၍ သတ္တဝါ ပညတ်ကို ယူခြင်း၌ ခေါင်ထိပ်တရားဖြစ်၍ ဖြစ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသောစကးသည်။ ဝုတ္တာ-နယမေဝ၊ တည်း။
၂၇၄။ သဗ္ဗာပေတာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗာပိ၊ ကုန်သော။ ဧတာ အပ္ပမညာ၊ တို့ကို။ ဒါနာဒီနန္တိ၊ ကား။ ပါရမိဘာဝပ္ပတ္တာနံ၊ ပါရမီအဖြစ်သို့ ရောက်ကုန်သော။ ဒါနာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မာနံ၊ ဘုရားအဖြစ် သို့ ပြုတတ်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့ကို။ သဗ္ဗကလျာဏဓမ္မနန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ သမတိံသာယ၊ အမျှသုံးဆယ်သော။ ပါရမိတာနံ စ၊ ပါရမီတော်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ တန္နိမိတ္တာနံ၊ ထိုအမျှသုံးဆယ်သော ပါရမီတော်လျှင် အကြောင်းရှိကုန်သော။ ဗုဒ္ဓယာနိယာနဉ္စ၊ ဗုဒ္ဓယာဉ်နှင့် စပ်ကုန်သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားလည်းဖြစ်ကုန်သော။ အနဝဇ္ဇမာနံ၊ အပြစ်ကင်းသော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့ ကို။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗေဟိ၊ အလုံးစုံသော လောကီဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့ထက်။ သုန္ဒရသဘာဝါနံ၊ ကောင်းသော သဘောတရားတို့ကို။ ဟိ၊ မှန်။ လောကိယဓမ္မာ၊ လောကီ တရားတို့သည်။ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မေဟိ၊ သော ပါရမီဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့ထက်။ အာနုဘာဝတော၊ အားဖြင့်။ ဥက္ကဋ္ဌာ၊ နာမ၊ လွန်မြတ်ကုန်သည်တို့ မည်သည်။ န အတ္ထိ၊ ကုန်။ ဗုဒ္ဓဓမ္မေသု၊ မတ်စွာဘုရားတို့၏ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတညာဏ် အစရှိ သော ဂုဏ်ကျေးဇူးတရားတို့၌။ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ၊ ဆိုဖွယ်သည်ပင်လျှင်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ပရိပူရိကာတိ၊ ကား။ ပရိဝုဒ္ဓိကရာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ကြီးပွာခြင်းကို ပြုတတ်ကုန်သည်။ ဟိ၊ မှန်။ အပ္ပမညာ၊ တို့သည်။ အဓိဋ္ဌာနာနိဝိယ၊ လေးပါးသော တည်ရာအဓိဋ္ဌာန်တို့ကဲ့သို့။ သဗ္ဗာသံ၊ ကုန်သော။ ပါရမိတာနံ၊ ပါရမီ တော်တို့ကို။ ပါရိပူရိကရာ၊ ထက်ဝန်းကျင်ပြည့်စုံသည်ကို ပြုတတ်ကုန်၏။ ဟိတဇ္ဈာသယတာယာတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) မေတ္တာဗြဟ္မဝိဟာရာဒီနံ၊ တို့၏။ (ဘာဝ-၌စပ်) ဥပေက္ခာဗြဟ္မ ဝိဟာရဿ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနဘာဝဒဿနမုခေန၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အပ္ပမညာဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အတ္ထနော၊ ၏။ သန္တာနဿ၊ သန္တာန်၏။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ အဘိသင်္ခတတ္တာ၊ ပြုပြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာဗောဓိသတ္တာ၊ ဘုရားအလောင်းတော်တို့သည်။ ဒါနာဒိပါရမိယော၊ တို့ကို။ ပူရေတုံ၊ ငှာ။ သမတ္ထာ၊ စွမ်းနိုင်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ အညထာ၊ အရာအားဖြင့်။ (သမတ္ထာ၊ ကုန်သည်။) န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဣမဿ ဒါတဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣဒံ၊ ဤဝတ္ထု၊ ကို။ ဒါတဗ္ဗံ၊ ပေးလှူအပ်၏။ ဣဒံ၊ ကို။ န ဒါတဗ္ဗံ၊ အပ်။ ဣတိ စ၊ ဤသို့လည်း။ ဝိဘာဂံ၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ မူ၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗတော၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဒါနပါရမိတာ၊ ဒါနပါရမီတော်သည်။ ဒေယျပဋိဂ္ဂါဟကဝိကပ္ပရဟိတာ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုနှင့် အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်ကို နှစ်သွယ်နှစ်ခွ ကြံစည်ခြင်းမှ ကင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယထာဟ၊ ဟူမူကား။ ယထာပိ။ပ။ပရိရက္ခတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။
[ယဿ ကဿစိ၊ အမှတ်မရှိ တစုံတယောက်သောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါ၊ အမှတ်မထား တပါးပါးသော ရေဖြင့်။ သမ္ပုဏ္ဏော၊ ပြည့်သော။ ကုမ္ဘော၊ အိုးကို။ အဓောကတော၊ အောက်၌ မျက်နှာဝပြုအပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ မှောက်ထားအပ်သည်ရှိသော်။ ဥဒကံ၊ ကို။ နိေဿသံ၊ အကြွင်းမဲ့။ ဝမတေဝ၊ အန်ထုတ်သည်သာလျှင် တည်း။ တတ္ထ၊ ထိုရေကို အန်ထုတ်ရာ၌။ န ပရိရက္ခတိ ယထာ၊ ကြွင်းကျန်စေသောအားဖြင့် မစောင့်ရှောက် သကဲ့သို့။]
သဗ္ဗသတ္တာနန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသော ဤပုဒ်ကို။ သုခနိဒါနန္တိ ဣမိနာပိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်နှင့်လည်း။ သမ္ဗတန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒေန္တီတိ ဣမိနာစ၊ နှင့်လည်း။ (သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။) တေန၊ ထိုသဗ္ဗသတ္တာနံ-ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ (ဝုတ္တာ ဟောတိ-၌ စပ်) ဒေယျဓမ္မေန ဝိယ၊ လှူဖွယ်ဝတ္ထုဖြင့်ကဲ့သို့။ ဒါနဓမ္မေနပိ၊ ပေးလှူခြင်းစေတနာတရားဖြင့်လည်း။ မဟာသတ္တာနံ၊ ဘုရားလောင်းတော်တို့၏။ လောကဿ၊ အလုံးစုံသော သတ္တဝါဟူသော လောကအား။
ဗဟူပကာရတာ၊ များသောကျေးဇူးရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တထာ၊ ထိုသို့ကျေးဇူးများစေသော အခြင်းအရာဖြင့်။ တဿ၊ ထိုစေတနာဒါနကို။ ပရိဏာမနတော၊ ညွှတ်စေခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ၊ ထိုအနက်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝိဘာဂံ၊ အကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာပိ၊ ဆိုပြီး၍လည်း။ သဗ္ဗသတ္တာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေသန္တိ၊ ကား။ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ တို့ကို။ ဥပဃာတန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသောဤပုဒ်၌လည်း။ ဝိဘာဂံအကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ အယံ၊ ဤဆိုအပ်လတံ့သည်ကား။ ပဒယောဇနာ၊ ပုဒ်တို့ကို ယှဉ်စပ်ခြင်းတည်း။ ဝိဘာဂံ၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းကို။ အကတွာ၊ ၍။ ဥပဃာတံ၊ နှိပ်စက်ညှဉ်းဆဲခြင်းကို။ ပရိဝဇ္ဇယန္တာ၊ ကြဉ်ရှောင်ကုန်လျက်။ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ တို့၏။ သုခနိဒါနံ၊ ချမ်းသာခြင်း၏ အကြောင်းဖြစ်သော။ သီလံ၊ ကို။ သမာဒိယန္တိ၊ ဆောက်တည်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤကား။ ပဒယောဇနာတည်း။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သီလပါရမိတာ၊ သည်။ သတ္တကာလဝိကပ္ပရဟိတာ၊ သတ္တဝါနှင့် ကာလကိုနှစ်သွယ်နှစ်ခွကြံစည်ခြင်းမှ ကင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုသီလ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ လောကတ္ထမေဝ၊ အလုံးစုံသော သတ္တလောကအကျိုးငှာသာလျှင်။ ပရိဏာမီယတိ၊ ညွှတ်စေအပ်၏။ ဇနက္ခမ္မံ ဘဇန္တီတိ၊ ကား။ ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရှင်ရဟန်းအဖြစ်သို့။ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ ချဉ်းကပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ သစ္စံ၊ ၏။ ပဗ္ဗဇိတဿ၊ ရှင်ရဟန်းအား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ သီလံ၊ သည်။ ပရိပူရတိ၊ ပြည့်စုံ၏။ ဂဟဋ္ဌဿ၊ လူဝတ်ကြောင်အား။ န ပရိပူရိ၊ မပြည့်စုံ။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ဝိဘာဂံ အကတွာ သဗ္ဗသတ္တာနံ သုခနိဒါနန္တိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤပုဒ်အပေါင်းကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဗောဓိသတ္တာ၊ တို့သည်။ ကာလဝိဘာဂံ၊ ကာလကိုခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပဗ္ဗဇံ၊ ကို။ န အနုဘိဋ္ဌန္တိ၊ မထောက်တည်ကုန်။ (တနည်း အနုကို ကမ္မပ္ပဝစနီယ-ဟု ယူလျှင်) ပဗ္ဗဇ္ဇံ၊ ရှင်ရဟန်း အဖြစ်၌။ န အနုဘိဋ္ဌန္တိ၊ မတည်ကုန်။ သီလံ ဝါ၊ သီလကိုမူလည်း။ န သမာဒိယန္တိ၊ မဆောက် တည်ကုန်။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ (သီလပရိပူရဏတ္ထံ နေက္ခမ္မံ ဘဇန္တိ-ဟူသော) ဤစကားသည်။ နိဒဿနမတ္ထံ၊ မျှသာတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) စျာနာဝိနေက္ခမ္မဘဇနဿာပိ၊ စျာန်အစရှိသော နေက္ခမ္မတရားသို့ ဆည်း ကပ်ခြင်း၏လည်း။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ တို့၏။ သုခနိဒါနတာ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာဝတ၊ တည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော စကားရပ်တို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။ ဟိတာဟိတေသူတိ၊ ကား။ အတ္ထာနတ္ထေသု၊ အကျိုးစီးပွားနှင့် အကျိုးမဲ့တို့၌။ အသမ္မောဟတ္ထာယာတိ၊ ကား။ သမ္မောဟဝိန္ဓိံသနာယ၊ ပြင်းစွာ တွေဝေခြင်းကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ပညံ ပရိယောဒပေန္တီတိ၊ ကား။ ယောဂဝိဟိတံ၊ ပညာဖြင့် စီရင်အပ်သော။ ဝိဇ္ဇာဋ္ဌာနာဒိံ၊ ဆေးပညာအစရှိသော နှုတ်မှုပညာ စိတ်မှုပညာ အရာစသည်ကို။ အဿုတံ၊ မကြားနာဘူးသေးသည်ကို။ သုဏန္တာ၊ ကြားနာကုန်လျက်။ သုတံ၊ ကြားနာဘူးသည်ကို။ ဒေါဒပေန္တာ၊ ဖြူစင်စေကုန်လျက်။ အဟံကာရမမံကာရာဒိံ၊ ငါဟု နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုသောဒိဋ္ဌိ, ငါ၏ ဥစ္စာဟု နှလုံးသွင်းခြင်းကို ပြုသောတဏှာ စသည်ကို။ ဝိဓုနန္တာ၊ ခါထုတ်ကုန်လျက်။ ဉာဏံ၊ ကို။ ဝိသောဓေန္တိ၊ သုတ်သင်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပညာပါရမိတာ၊ သည်။ အဟံ မမာတိ ဝိကပ္ပရဟိတာ၊ ကား။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဟိတသုခါဒိဝုဒ္ဓိယတ္ထမေဝ၊ စီးပွားချမ်းသာစသည်၏ ကြီးပွားခြင်း အကျိုးငှာသာလျှင်။ နိစ္စန္တီတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ အနုပ္ပနံ၊ မဖြစ်သေးသော။ ဟိတသုခံ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဥပ္ပန္နံ၊ ဖြစ်ပြီးသော စီးပွားချမ်းသာသည်။ အဘိဝဍ္ဎတိ၊ တိုးပွား၏။ ဧဝံ၊ ဖြင့်။ ပရက္ကမံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဝီရိယပါရမိတာ၊ သည်။ သင်္ကောစဝိက္ခေပရဟိတာ၊ ဆုတ်နစ်ခြင်း ပျံ့လွင့်ခြင်းမှ ကင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဝီရဘာဝံ ပတ္တာပီတိ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အပရဒ္ဓါနံ၊ ပြစ်မှားကျူးလွန်သောသူတို့ကို။ နိဂ္ဂဟသမတ္ထတံ၊ နှိပ်ခြင်း၌ (ဝါ) နှိပ်ခြင်းငှာ စွမ်းနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ နာနပ္ပကာရကံ အပရာဓံ ခမန္တီတိ၊ ကား။ မမ္မစ္ဆေဒနာကာရေန၊ အသည်းနှလုံးစသော သေကွင်းအရပ်ကို ဖြတ်သောအခြင်းအရားအားဖြင့်။ အတ္တနိ၊ မိမိ၌။ ပဝတ္ထိတံ၊ သော။ နာနာဝိဓံ၊ သော။ အပရာဓံ၊ ပြစ်မှားခြင်းကို။ သဟန္တိ၊ သည်းခံကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဒေါသသဟနာ၊ အပြစ်ကို သည်းခံသော။ ခန္တိပါရမိတာ၊ သည်။ အတ္တပရဝိကပ္ပဝိရဟိတာ၊ မိမိနှင့် သူ တပါးကို နှစ်သွယ်နှစ်ခွ ကြံစည်ခြင်းမှ ကင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
ပဋိညံန ဝိသံဝါဒေန္တီတိ၊ (ဧတေန)၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဝိသံဝါဒနထာမညေန၊ မချွတ်ယွင်းစေခြင်း တူသဖြင့်။ သဗ္ဗဿပိ၊ သော။ အနရိယဝေါဟာရဿ၊ ကို။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သစ္စပါရမိတာ၊ သည်။ ပဋိညာတေ စ၊ ဝန်ခံအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ အပဋိညာတေ စ၊ ဝန်မခံအပ် သည်လည်းဖြစ်သော။ ဒိဋ္ဌာဒိကေ၊ မြင်အပ်သော အရာစသည်၌။ မိစ္ဆာဝိကပ္ပရဟိတာ၊ မှားယွင်းစွာ ကြံခြင်းမှ ကင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အပိစလာဓိဋ္ဌာနာတိ၊ ကား။ ယထာသမာဒိန္နေသု၊ အကြင် အကြင် ဆောက်တည်အပ်ကုန်ပြီးသော။ ဒါနာဒိဓမ္မေသု၊ တို့၌။ နိစ္စလာဓိဋ္ဌာယိနော၊ မတုန်မလှုပ် တည်တံ့လေ့ရှိ ကုန်သည်။ အစလသမာဒါနာဓိဋ္ဌာနာ၊ မလှုပ်ရှားသော ဆောက်တည်ခြင်းဖြင့် တည်တံ့ခြင်းရှိကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣနေရာ၌ ပုဒ်မကြီးရှိသင့်၏) သ-သစ္စံ၊ မှန်၏။ သမာဒိန္နေသု၊ ကုန်ပြီးသော။ ဗုဒ္ဓကရဓမ္မေသု၊ ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော ပါရမီတရားတို့၌။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ အဝဋ္ဌာနံ၊ ကြံ့ကြံ့တည်ခြင်းသည်။ အဓိဋ္ဌာနပါရမိတာ၊ တော်ပေတည်း။ တေသူတိ၊ ကား။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ အဝိပလာယာတိ၊ ကား။ ပဋိပက္ခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်သည်။ အကမ္မနီယာယ၊ မလှုပ်ရှားစေအပ် မလှုပ်ရှားစေနိုင်သော။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေန၊ သော။ သတ္တေသု၊ တို့၌။ ဟိတဇ္ဈာသယတာဒိအာကာရေန၊ အစရှိသော အခြင်းအရာဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ပါရမိယော၊ တို့သည်။ ဗြဟ္မဝိဟာရာဓိဋ္ဌာနာ၊ ရလျှင် တည်ရာရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ ယထာ၊ ကုန်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဓိဋ္ဌာနာဓိ ဋ္ဌာနာပိ၊ လေးပါးသော အဓိဋ္ဌာန်လျှင် တည်ရာရှိကုန်သည်လည်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ယထာပဋိညံ၊ ဝန်ခံချက်အားလျော်စွာ။ ပရာနုဂ္ဂဟာယ၊ သူတပါးတို့အား။ ချီးမြှောက်ခြင်းငှာ။
ပါရမီနံ၊ တို့ကို။ အနုဋ္ဌာနေန၊ လျော်စွာဖြစ်စေခြင်းဖြင့်။ သစ္စာဓိဋ္ဌာနံ၊ ဓိဋ္ဌာန်သည်။ ဝါ၊ သစ္စာဟူသော တည်ရာတည်ကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တပ္ပဋိပက္ခပရိစ္စာဂတော၊ ထိုပါရမီတို့၏ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို စွန့်ခြင်းကြောင့်။ စာဂါဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပါရမီတိ၊ တို့ဖြင့်။ သစိတ္ထုပသမတော၊ မိမိစိတ်၏ ငြိမ်သက်ခြင်းကြောင့်။ ဥပသမာဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တာဟိ၊ ထိုပါရမီတော်တို့ဖြင့်။ ပရဟိတတူပါယကောသလ္လတော၊ သူတပါးတို့၏ အကျိုးစီးပွား၏အကြောင်း၌ ကျွမ်းကျင်လိမ္မာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပညာဓိဋ္ဌာနံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ၊ တူ။ ပစ္စေကမ္ပိ၊ အသီးအသီးလည်း။ ပါရမိတာသု၊ ဧတ္ထ၊ ဤဗြဟ္မဝိဟာရကထာ၌။ သင်္ခေပေါ၊ အကျဉ်းတည်း။ ဝိတ္ထာရတော ပန၊ အားဖြင့်ကား။ ပါရမိတာသု၊ တို့၌။ အယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုစကားကို။ ပရမတ္ထဒီပနိယံ၊ နီမည်သော။ စရိယာပိဋကဝဏ္ဏနာယံ၊ စရိယာပိဋက၏ အဖွင့်အဋ္ဌကထာ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင် ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အတိဝိတ္ထာဂတယေန၊ အလွန်ကျယ်မည်မှ စိုးရိမ်ခြင်း ကြောင့်။ ဝိတ္ထာရယိမှ၊ မချဲ့ကုန်တော့ပြီ။ ဒသဗလဉာဏာဒိကေ၊ စသည်၌။ တထာ၊ ပင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။ ဧတာဝ ဟောန္တီတိ၊ ကား။ ဧတာ၊ ဤလေးပါးသော အပ္ပမညာတို့သည်။ ဟောန္တိ ဧဝ၊ ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
ဗြဟ္မဝိဟာရနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီ၏။
ဣတိ၊ ကား။ နဝမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ တည်း။
၁၀-အာရုပ္ပနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
ပဌမာရုပ္ပကထာဝဏ္ဏနာ
၂၇၅။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေသူတိ၊ ကား။ စတ္တာရော အာရုပ္ပါတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌေသု၊ အကျဉ်းပြအပ် ကုန်ပြီးသော။ စ၊ ဆက်။ ဧတံ၊ ဤဥဒ္ဒိဋ္ဌေသုဟူသောပုဒ်သည်။ နိဒ္ဓါရဏေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ စတူသု အာရုပ္ပေသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ရူပဝိဝေကေန၊ ရုပ်၏ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့်။ အရူပံ၊ မည်၏။ (နတ္ထိ ရူပံ ဧတ္ထာတိ အရူပံ-ဟု ဝစနတ္ထပြုရာ၏) အရူပမေဝ၊ အရူပသည်ပင်လျှင်။ အာရုပ္ပံ၊ မည်၏။ စျာနံ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤပါဌ်၌။ တဒတ္ထံ၊ ထိုစျာန်အကျိုးငှာ။ ဝါ၊ အကျိုးရှိသော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအာရုပ္ပကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ ဘာဝေတုကာမော၊ ပွားစေခြင်းငှာ အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနံ၊ ကို။ ဥပ္ပါဒေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ရူပါဓိကရဏန္တိ၊ ကား။ ရူပဟေတု၊ ရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ တိ၊ မှန်။ ဧတ္ထ၊ ဤရူပါဓိကရဏံ ဟူသောပုဒ်၌။ အဒိကရဏသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကာမာဓိကရဏန္တိအာဒီသု ဝိယ၊ ပုဒ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဟေတုအတ္ထော၊ အကြောင်းဟူသော အနက်ရှိ၏။ ဒဏ္ဍနဋ္ဌေန၊ ခြိမ်းချောက်ကြောင်း အနက်ကြောင့်။ ဝါ၊ ရိုက်နှက်ပုတ်ခတ်ကြောင်း အနက်ကြောင့်။ ဒဏ္ဍော၊ မည်၏။ မုဂ္ဂရာဒိ၊ ဆောက်ပုတ်-လက်ရိုက်အစရှိသော ဒုတ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ပရပီဠာဓိပ္ပါယေန၊ သူတပါးကို နှိပ်စက်လိုသဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဆောက်ပုတ် အစရှိသောဒုတ်ကို။ အာဒါနံ၊ စွဲကိုင်ခြင်းသည်။ ဒဏ္ဍာဒါနံ၊ မည်၏။ အာဝုဓံ၊ ဓားစသော လက်နက်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဘဏ္ဍနံ၊ ခိုက်ရန်ဖြစ်ခြင်းသည်။ ကလဟော၊ မည်၏။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ ဝိဂ္ဂဟော၊ မည်၏။ နာနာဝါဒေါ၊ အသီးအသီးကွဲပြားသည်ကို ဆိုလိုခြင်းသည်။ ဝိဝါဒေါ၊ မည်၏။ ဧတန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ဒဏ္ဍာဒါနာဒိကံ၊ ဒဏ္ဍာဒါနစသည် သည်။ သဗ္ဗသောတိ၊ ကား။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမဲ့အားဖြင့်။ အာရုပ္ပေ အရူပဘာဝေ၊ ရုပ်မရှိ သည်၏အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဝါ၊ ကား။ အာရုပ္ပေ ဘဝေ၊ အရူပဘဝ၌။ ရူပါနံယေဝါတိ၊ ကား။ ဒိဋ္ဌာဒီနဝါနံ၊ မြင်အပ်ပြီးသော အပြစ်ရှိကုန်သော။ ရူပါနံယေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ အရူပါနံ၊ နာမ်တရားတို့၏။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိအယံ၊ သည်ကား။ အဓိပ္ပါယော (ရူပါနံယေဝ-ဟူသောပုဒ်၏) အဓိပ္ပါယ်တည်း။ နိဗ္ဗိဒါယာတိ၊ ကား။ ဝိက္ခမ္ဘနဝသေန၊ ခွာသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ နိဗ္ဗိန္ဒနတ္ထာယ၊ ငြီးငွေ့ ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝိရာဂါယာတိ၊ ကား။ ဝိရဇ္ဇနတ္ထာယ၊ တပ်မက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ နိရောဓာယာတိ၊ ကား။ နိရုဇ္ဈနတ္ထာယ၊ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းအကျိုးငှာ။ သဗ္ဗံ၊ အလုံးစုံသော။ ဧတံ၊ ဤနိဗ္ဗဒါယ-အစရှိသော သုံ ပုဒ်ကို။ သမတိက္ကမံ၊ ကျော်လွန်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဒဏ္ဍာဒါနာဒီနန္တိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အဒိန္နာဒါနာဒိကံ၊ အစရှိသော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ရူပဟေတုကံ၊ ရုပ်လျှင်အကြောင်းရှိသော။ အနတ္ထံ၊ အကျိုးမဲံကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ဣဓပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတမေဝ၊ လာသော အကျိုးမဲ့ကိုသာလျှင်။ န (သင်္ဂဏှာတိ)၊ ရေတွက်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကရဇရူပေတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ယထာဝုတ္တာဒီနာဝါဓိကရဏဘာဝယောဂျံ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြစ်၏တည်ရာ အကြောင်း အဖြစ် အားလျော်သောရုပ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဩဠာရိကရူပေ၊ ရုန့်ရင်းသော ရုပ်၌။ ဣတိ၊ ကား။ ရူပဿ၊ ကို။ အာလောကေပိ၊ အာလောက ကသိုဏ်းသည်လည်း။ ဝါ၊ အရောင်အလင်းသည်လည်း။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီ ပိ-သဒ္ဒါနှင့်ရှိသော ပါဌ်သာ သင့်သည်) ဝဏ္ဏဝိသေ သော ဧဝ၊ အဆင်းအထူးသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအာလောက ကသိုဏ်း၌။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဥဂ္ဃါဋေတွာ၊ ထိုအာလောက ကသိုဏ်း၌။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဥဂ္ဃါဋေတွာ၊ ခွာ၍။ အာကာသနိမိတ္တံ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဟေတုံ၊ ယူခြင်းငှာ။ ဝါ၊ သည်။ သိယာ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ပန၊ မဖြစ်နိုင်သည်ကို ဆိုအံ့။ ပရိစ္ဆိန္နာကာသကသိဏံ၊ ပိုင်းခြားအပ်သော အာကာသ ကသိုဏ်းကို။ ဥဂ္ဃါဋနာ နာမ၊ ခွာခြင်းမည်သည်။ ရူပနိမိတ္တေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သိယာ၊ ရာ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဌပေတွာ။ပ။ နဝသူတိ၊ ဟူ၍။ အဋ္ဌသု၊ ရှစ်ပါးသော ကသိုဏ်းတို့တွင်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ တဿ၊ ထိုအာလောက ကသိုဏ်းကို။ ဌပနေ၊ ထားခြင်း၌။ ကာရဏံ၊ သည်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။
ကရဇရူပံ၊ ကို။ အတိက္ကန္တံ၊ ကျော်လွန်အပ်ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုကရဇရုပ်ကို။ အနာလမ္ဗနတော၊ အာရုံမပြုခြင်းကြောင့်တည်း။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ပဌမဇ္ဈာနာဒီနိပိ၊ တို့သည်လည်း။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တာရမ္မဏတ္ထာ၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုကရဇရုပ်ကို အနာလမ္ဗနဝသေနေဝ၊ အာရုံမပြုသည်၏ အစွမ်းဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တန္တိ နနု၊ ဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်လော။ (ဣတိ၊ သို့ စောဒနာငြားအံ့။) ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဩဠာရိကင်္ဂပ္ပဟာနတော၊ ရုန့်ရင်းသော စျာန်အင်္ဂါကို ပယ်ခြင်းကြောင့်။ သန္တသဘာဝေန၊ ငြိမ်သက်သော သဘောရှိသော။ အာနေဉ္ဇပ္ပတ္ထေန၊ အဝနေဉ္ဇအဖြစ်သို့ ရောက်သော။ စတုတ္ထဇ္ဈာနေန၊ ဖြင့်။ အတိက္ကန္တံ၊ ကျော်လွန်အပ်သည်ရှိသော်။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ အတိက္ကန္တံနာမ၊ ကျော်လွန်အပ်သည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထဇ္ဈာနဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။
ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကေစိ၊ တို့သည်။ အဿာသပ ဿာသာနံ၊ တို့၏။ နိရုဇ္ဈနတော စ၊ ချုပ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ကာမဓာတုသမတိက္ကမနေတော စ၊ ကာမ ဓာတ်ကို ကျော်လွန်ခြင်းကြောင်း၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ (ကာရဏံ၊ ကို။) ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုအကြောင်း သည်။ အကာရဏံ၊ သင့်သော အကြောင်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဣတရေသံ၊ ဤအဿာသပ ဿာသမှ တပါးကုန်သော။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနရူပါနံ၊ တို့၏။ သမ္ဘဝတော စ၊ ဖြစ်သင့်သောကြောင့်၎င်း။ (သဗ္ဘာဝတော-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင်။ သဗ္ဘာဝတော စ၊ ထင်ရှားရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဟုပေး) ဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနာနံ-ဟေဋ္ဌိမဇ္ဈာနာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ အကာမဓာတုသံဝတ္တနီယတော စ၊ ကာမဓာတ်၌ မဖြစ်စေခြင်းကြောင့်၎င်းတည်း။ တပ္ပဋိဘာဂမေဝါတိ၊ ကား။ နိမိတ္တဂ္ဂါဟသဗ္ဘာဝတော၊ ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို ယူခြင်း၏ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (သီဟိုဠ်မူနှင့်အညီ သဗ္ဘာဝတော-သာသင့်သည်) ကရဇရူပပဋိဘာဂမေဝ၊ ကရဇရုပ်နှင့်တူသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ သဒိသံ နာမ၊ တူသောအရာမည်သည်။ တံ၊ ထိုမူလအစစ်ဝတ္ထုသည်။ ဝါ၊ ထိုမူလ ကရဇရုပ်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုကရဇရုပ်နှင့်တူသော ပဋိဘာဂနိမိတ်ကို။ သမတိက၌မနေန၊ ကျော်လွန်ခြင်း ဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ကထံ၊ ယထာတိအာဒိ၊ အစရှိသည်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကထန္တိ၊ ကား။ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာ၊ တည်း။ ယထာတိ၊ ပုဒ်သည်။ ဩပမ္မတ္ထေ၊ ၌။ နိပါတော၊ တည်း။ လေခါစိတ္ထန္တိ၊ ကာ။ ကာဠဝဏ္ဏာဒိနာ၊ မည်းသော အဆင်း စသည်ဖြင့်။ ကတပရိကမ္မာယ၊ ပြုအပ်သော ပြုပြင်မှု ပရိကံရှိသော။ လေခါယ၊ အရေးအကြောင်းဖြင့်။ စိတ္တံ၊ ဆန်းကြယ်သော။ ဖလတန္တရန္တိ၊ ကား။ ဝိဝရံ၊ အကြားကို။ ဒိသွာတိ၊ ကား။ ဒူရတော၊ မှ။ ဒိသွာ၊ ၍။ သမာနရူပသဒ္ဒသမုဒါစာရန္တိ၊ ကား။ သဒိသရူပသဏ္ဌာ နသရပ္ပယောဂံ၊ တူသော အဆင်းသဏ္ဌာ်အသံ အပြုအမူရှိသော။
အာရမ္မဏဝိသေနာတိ၊ ကား။ မမ၊ ငါ၏။ စက္ခု၊ သည်။ သောဘနံ၊ တင့်တယ်၏။ မမ၊ ၏။ ကာယော၊ သည်။ ထိရော၊ ခိုင်ခံ့၏။ မမ၊ ပရိက္ခာရာ၊ အသုံးအဆောင်တို့သည်။ သုန္ဒရာ၊ ကောင်းမွန်ကုန်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ ဖြင့်။ ကရဇရူပသမင်္ဂိကာလေတိ၊ ကား။ အတ္တနော၊ ၏။ အတ္တဘာဝရူပေန စေဝ၊ အတ္တဘောရုပ်နှင့်၎င်း။ အာရမ္မဏရူပေန စ၊ အာရုံရုပ်နှင့်၎င်း။ သမန္နာဂတ ကာလော၊ ပြည့်စုပ့သောအခါတည်း။ တမ္ပီတိ၊ ကား။ ကသိဏ ရူပဿပိ၊ ရုပ်၏လည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဒံ၊ ဤ တံ ဟူသော ပုဒ်သည်။ သာမိအတ္ထေ၊ သာမိအနက်၌။ ဥပယောဂဝစနံ၊ ပုဒ်တည်း။ တယသန္တာ သအဒဿနကာမတာ ဝိယ၊ ကြောက်ခြင်း လန့်ခြင်း ရှုမြင်ခြင်းငှာ အလိုမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣဒဉ္စ၊ ဤစကားသည် လည်း။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂဣဒဉ္စ၊ ဤစကားသည်လည်း။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ နိဗ္ဗိဒါဝိရာဂနိရောဓာနံ၊ တို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ သာဓာရဏဝစနံ၊ ဆက်ဆံသော စကားတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တယော၊ ကုန်သော။ တေ၊ ထိုနိဗ္ဗိဒါဝိရာဂနိရောဓတို့ကို။ အပေက္ခိတွာ၊ ငဲ့၍။ ဘယသန္တာည သအဒဿနကာမတာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဧကော၊ တကောင်သော။ သုနခေါ၊ သည်။ ဝနေ၊ ၌။ သုကရေန၊ ဝက်သည်။ ပဟဋမတ္ထော၊ ပက်အပ်ခါမျှဖြစ်လတ်သော်။ ဝါ၊ တကြိမ် ပက်အပ်ခါမျှဖြစ်၍။ ပလာတော၊ ပြေးလေ၏။ သော၊ ထိုခွေးသည်။ အရူပဒဿနဝေလာယ၊ အဆင်းကို ကောင်းစွာမမြင်နိုင်သော မှောင်ရီရီအချိန်၌။ ဘတ္တပစနဥက္ခလိံ၊ ထမင်းအိုးကို။ ဒူရတော၊ မှ။ ဒိသွာ၊ ၍။ သူကရသညာယ၊ ဝက်ဟူသော အမှတ်ဖြင့်။ ဘီတော၊ ကြောက်သည်ဖြစ်၍။ ဥတ္တသန္တော၊ လန့်သည်ဖြစ်၍။ ပလာယိ ကိရ၊ ပြေးလေသတတ်။ ပိသာစတိရုကော၊ တစ္ဆေကြောက်တတ်သော။ ပုရိသော၊ သည်။ ရတ္တိဘာဂေ၊ ၌။ အပရိစိတ္တေ၊ မလေ့ကျက်ဘူး မသွားလာဘူးသော။ ဒေသေ၊ ၌။ မတ္ထကိစ္ဆိန္နံ၊ လည်ဆစ်ပြတ်ပြီးသော။ ထာလက္ခန္ဓံ၊ ထန်းပင်လုံးကို။ ဝါ၊ ထန်းပင်ငုတ်ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ ဝါ၊ သော်။ ပိသာစသညာယ၊ တစ္ဆေဟူသော အမှတ် ဖြင့်။ ဘီတော၊ ၍။ ဥတ္တယန္တော၊ ၍။ မုစ္ဆိတော၊ တွေဝေသည်ဖြစ်၍။ ပပတိ ကိရ၊ လဲကျလေသတတ်။ တံ၊ ထိုခွေးနှင့် ယောကျ်ားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သူကရာ။ပ။ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၂၇၆။ ဧဝန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဧဝံ-အစရှိသော စကားကို။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ဩပမ္မတ္ထံ၊ ဥပမာအနက်ကို။ နိဂမေန္တော၊ နိဂုံးအုပ်လိုသည်ဖြစ်၍။ အာဟ၊ မိန့်ဆို့၏။ သောတိ၊ ကား။ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ တသ္မိံ စျာနေ၊ ထိုရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန်၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ပဿတိ၊ ရှုမြင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ရူပန္တိ၊ ကား။ ကသိဏရူပံ၊ ကို။ သန္တဝိမောက္ခတောတိ၊ ကာ။ အရူပဇ္ဈာနတော၊ အရူပ စျာန်အောက်။ ဟိ၊ မှန်။ တာနိ၊ ထိုအရူပစျာန်တို့သည်။ (အာဂတာ-၌စပ်) “ရူပေ၊ ရူပါဝစရစျာန်တို့ကို။ အတိက္ကမ္မ၊ ကျော်လွန်၍။ (ဖုသိတဗ္ဗာ၊ တွေ့အပ် ရောက်အပ်ကုန်သော။) အာရုပ္ပါ၊ အရူပစျာန် တရားဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ သန္တာ၊ ငြိမ်သက်ကုန်သော။ ယေ တေဝိမောက္ခာ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။“) ဣတိအာဒီသု ပါဌ်တို့၌။ သန္တဝိမောက္ခာတိ၊ တို့ဟူ၍။ အာဂတာ၊ ကုန်၏။ စ၊ ဆက်။ အဿ၊ ထိုရူပါဝစရစျာန်၏။ ဝါ၊ ထိုယောဂီအား။ သန္တတာသိဒ္ဓိ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ပြီးခြင်းကို။ အနုဿုတိတော၊ တဆင့်ကြားအား ဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ယထေဝါတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ ဧဝကာရေန၊ ဖြင့်။ (ဒေဿတိ-၌စပ်) ယေန ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဧတံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ၊ သည်။ ဒုဝင်္ဂီကံ၊ အင်္ဂါနှစ်ပါးရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံဣမိနာ ပကာရေန၊ အားဖြင့်။
အာရုပ္ပါနုပိ၊ အရူပစျာန်တို့သည်လည်း။ (ဒုဝင်္ဂိကာနိ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဥပေက္ခာစိတ္တေကဂ္ဂတာဝသေန၊ တာတို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝင်္ဂိကတ္တံ၊ ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတိယဇ္ဈာနေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ ဒုဝင်္ဂိကတာမတ္တံ၊ အင်္ဂါနှစ်ပါးရှိသည်၏ အဖြစ်မျှကို။ န (ဒေဿတိ)၊ ပြသည်မဟုတ်။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ဧတ္ထာပိ၊ ဤစတုတ္ထစျာန်၌လည်း။ ဒုဝိင်္ဂိတာမတ္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ) နနု၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်လော။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဘူမိဘေဒတော၊ ဘုံအားဖြင့် ကွဲပြားခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ အယံ၊ ဤအင်္ဂါနှစ်ပါးရှိသည်၏ အဖြစ်မျှသည်။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မဟုတ်ပေ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥပမောပမေယျဘာဝဿ၊ ဥပမာနှင့် ဥပမေယျအဖြစ်၏။ ဘိန္နာဓိကရဏတော၊ ကွဲပြားသော တည်ရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ (တည်ရာတူလျှင် တခုတည်းဖြစ်၍။ ဥပမာ ဥပမေယျ မဖြစ်နိုင်ဟု ဆိုလို၏။)
တတ္ထာတိ၊ ကား။ တသ္မိံ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနေ၊ ၌။ နိကန္တိန္တိ၊ ကား။ အပေက္ခံ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းကို။ ပရိယာဒါယာတိ၊ ကား။ အာဒီနဝဒဿနေန၊ အပြစ်ကိုရှုခြင်းဖြင့်။ တသ္မိံ စျာနေ၊ ထိုရူပါဝစရစတုတ္ထစျာန် ၌။ ခေပေတွာ၊ ကုန်စေ၍။ အနပေက္ခော၊ ငဲ့ကွက်ခြင်းမရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သန္တတော၊ ငြိမ်သက်သောအာဖြင့်။ မနသိကရဏေနေဝ၊ ဖြင့်ပင်လျှင်။ ပဏိတတော စ၊ မွန်မြတ်သော အားဖြင့်၎င်း။ သုခုမတော စ၊ သိမ်မွေ့သောအားဖြင့်၎င်း။ မနသိကာရော၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ ပြီးသည်။ ဟောတိ၊ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သန္တတော။ပ။ ကရိတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပတ္ထရိတွာ၊ ကား။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ ဝဍ္ဎိတံ၊ ပွားစေအပ်ပြီးသော ကသိုဏ်းကို။ (ပတ္ထရိတွာ၊ ဖြန့်၍။) ဝါ၊ ကား။ တဒါ၊ ၌။ ဝဍ္ဎနဝသေန၊ ပွားစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပတ္ထရိတွာ၊ ၍။ တေနာတိ၊ ကား။ ကိသဏရူပေန၊ ဖြင့်။ ဥဂ္ဃါဋေတိ ကသိဏန္တိ၊ ကား။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ သော။ ပထဝီကသိဏာဒိကသိဏရူပံ၊ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဥဂ္ဃါဋေန္တော ဟီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သံဝေလ္လေတီတိ၊ ကား။ ပဋိသံဟရတိ၊ ခေါက်လိပ်၏။ အညဒတ္ထူတိ၊ ကား။ ဧကံသေန၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ နေဝ ဥဗ္ဗဋ္ဋတီတိ၊ ကား။ နေဝ ဥဋ္ဌဟတိ၊ မတက်။ န ဝိဝဋ္ဋတီတိ၊ ကား။ န ဝိနိဝဋ္ဋတိ၊ မဆုတ်နစ်။ ဣမဿာတိ၊ ကား။ ဣမဿာ ကသိဏရူပဿ၊ ကို။ အမနသိကာရန္တိ၊ ကား။ မနသိ၊ ၌။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းကို။ အစိန္တာနံ၊ အကြံခြင်း နှလုံးမသွင်းခြင်းကို။ မနသိကာရဉ္စ ပဋိစ္စာတိ၊ ကား။ အာကာသောအကာသောတိ၊ ဟူ၍။ ဘာဝနာမနသိကာရဉ္စ၊ ဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းကိုလည်း။ နိဿာယ၊ ၍။ ဣဒံ၊ ဘာဝနာမနသိကာရဉ္စ၊ ဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းကိုလည်း။ နိဿယ၊ ၍။ ဣဒံ၊ ဤသို့သော အနက်အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။ ဝါ၊ ဆိုလိုသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ သော။ ကသိဏရူပံ၊ ကို။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ န မနသိကရောတော စ၊ နှလုံးမသွင်းသည်လည်းဖြစ်သော။ တေန၊ ထိုကသိုဏ်းရုပ်ဖြင့်။ ဖုဋ္ဌောကာသံ၊ တွေ့ထိရာ ပျံ့နှံ့ရာအရပ်ကို။ အာကာသော အာကာသောတိ၊ ဟူ၍။ မနသိကရောတော စ၊ နှလုံးသွင်း သည်လည်းဖြစ်သော။ (တဿ၊ ထိုယောဂီအား။) ယဒါ၊ ၌။ တံ၊ ထိုကသိုဏ်းရုပ်သည်။ ဘာဝနာနုဘာဝေန၊ ဘာဝနာ၏ အစွမ်းအားနုဘော်ကြောင့်။ အာကာသံ၊ ဟင်းလင်းပြင်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ တဒါ၊ ၌။ သော၊ ထိုယောဂီသည်။ ကသိဏံ၊ ကို။ ဥဂ္ဃါဏ္ဍဋေတိ နာမ၊ မည်၏။ တဉ္စ၊ ထိုကသိုဏ်းရုပ် သည်လည်း။ (ဟောတိ- ၌စပ်) တေန၊ ထိုယောဂီသည်။ ဥဂ္ဃါဋိတံ နာမ၊ ခွာအပ် သည် မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိ။ပ။ပညာယတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဗ္ဗမေတန္တိ၊ ကား။ တိဝိဓမ္ပိ၊ ဖြစ်သော။ ဧတံ၊ ဤအမည်သည်။ ပရိယာယဘာဝတော၊ ပရိယာယ်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကမေဝ၊ တူသည်သာ လျှင်တည်း။
နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ရူပါဝစရပဌမဇ္ဈာနဿ၊ ၏။ ဥပါရက္ခဏေယေဝ၊ ၌ပင်လျှင်။ နီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိ နနု၊ ခွာအပ်ကုန်ပြီးသည် မဟုတ်ပါလော။ တတော၊ ထိုပဌမစျာန်၏ ဥပစာခဏမှ။ ပဋ္ဌာယ စ၊ ၍လည်း။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ ဝါ၊ ထိုယောဂီ၏ သန္တာန်၌။ နေသံ၊ ထိုနီဝရဏတို့၏။ ပရိယုဋ္ဌာနံ၊ ထက်ဝန်းကျင် မှ ထကြွဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည်။ န (အတ္ထိ နနု)၊ မရှိသည် မဟုတ်ပါလော။ ယဒိ သိယာ၊ အကယ်၍ရှိငြားအံ့။ စျာနတော၊ မှ။ ပရိဟာယေယျ၊ ယုတ်လျော့လေရာ၏။ (ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။) ပန၊ ပရိဟာရကို ဆိုဦးအံ့။ ဧကေ၊ အချို့သောဆရာတို့သည်။ “သုခုမာနိ၊ သိမ်မွေ့ကုန်သော။ အရူပဇ္ဈာန ဝိက္ခမ္ဘနေယျာနိ၊ အရူပစျာန်ဖြင့် ခွာအပ်ကုန်သော။ဝါ၊ ရူပစျာန်ဖြင့် မခွာနိုင်ကုန်သေား။ နီဝရဏာနိ၊ တို့သည်။ အတ္ထေဝ၊ ရှိကုန်သည်သာလျှင်တည်း။ တာနိ၊ ထိုသိမ်မွေ့သော နီဝရဏတို့ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဧတံ၊ (နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တိ-ဟူသော) ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။” ဣတိ ဤသို့။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တံ၊ ထိုစကားသည်။ တေသံ၊ ထိုဧကေဆရာတို့၏။ မတိမတ္တံ၊ အလိုမျှသာတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ မဟဂ္ဂတကုသလေ သု၊ တို့၌။ လောကုတ္တရကုသလေသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ ဩဓိသော၊ အပိုင်းအခြားအားဖြင့်။ ပဟာနံ နာမ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ကို ပယ်ခြင်းမည်သည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ပန၊ ဆက်။ ရူပါဝစရေဟိ၊ ရူပါဝစရစျာန်တို့ထက် အာရုပ္ပါနံ၊ အရူပစျာန်တို့၏။ ယော ဥဠ ရဖလတာဒိဝိသေသော၊ အကြင်ကြီးမြတ်သော အကျိုးရှိသည်၏ အဖြစ် အစရှိသော အထူးသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သော၊ ထိုအထူးသည်။ ဘာဝနာဝိသေသေန၊ ဘာဝနာ အထူးဖြင့်။ သန္တတာရပဏီတ တရဘာဝေန၊ သာ၍ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်, သာ၍မွန်မြတ်သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တေသုယေဝ၊ ထိုအရူပစျာန်တို့တွင်ပင်လျှင်။ ပုရိမပုရိမေဟိ၊ ရှေးရှေးစျာန်တို့ထက်။
ပစ္ဆိမပစ္ဆိမာနံ၊ နောက်နောက်စျာန်တို့၏။ (ဝိသေသော) ဝိယ၊ အထူးကဲ့သို့တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဝိက္ခမ္ဘန္ဓီတိ၊ ဟူသော။ ဝစနံ၊ ကို။ ဝဏ္ဏဘဏနဝသေန၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို ချီးမွမ်း ပြောဆိုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အညတ္ထာပိ၊ ဤအာကာသာနဉ္စာယတနစျာန်မှ တပါးသော စတုတ္ထစျာန် စသည်တို့၌လည်း။ ဟောဋ္ဌာ၊ ၌။ ပဟီနာနံ၊ ပယ်အပ်ပြီးသော တရားတို့ကို။ ဥပရိ၊ ၌။ ပဟာနံ၊ ပယ်ခြင်းကို။ ဝုစ္စတိ၊ ဟောအပ်၏။ ယေ ပန၊ အကြင် ဆရာတို့သည်ကား။ “သဗ္ဗေ၊ ကုန်သော။ ကုသလာ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ သဗ္ဗေသံ၊ ကုန်သော။ အကုသလာနံ၊ တို့၏။ ပဋိပက္ခာ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တို့တည်း။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့သော အကြောင်း ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ “နီဝရဏာနိ ဝိက္ခမ္ဘန္တိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုဆရာ တို့သည်။ ဒုတိယဇ္ဈာနုပစာရာဒီသု၊ တို့၌။ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနာဝစနဿ၊ နီဝရဏတို့ကို ခွာခြင်းကို မဟော ခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်သေး၏။ သတိ၊ သန္တိဋ္ဌတီတိ၊ ကား။ အာကသနိမိတ္တာရမ္မဏာ၊ အာကာသနိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော။ သတိ၊ သည်။ သမ္မာ၊ စွာ။ သူပဋ္ဌိတာ၊ ကောင်းစွာထင်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သတိသီသေန၊ သတိကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဥပစာရဇ္ဈာနာနုဂုဏာနံ၊ အားလျော်ကုန်သော။ သဒ္ဓါပဉ္စမာနံ၊ သဒ္ဓါလျှင် ငါးခုမြောက်ရှိ သော ဣန္ဒြေတို့၏။ သကိစ္စယောဂံ၊ မိမိကိစ္စ၌ (အထူး) ယှဉ်ခြင်း အားထုတ်ခြင်းကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဥပစာရေနာတိ၊ ကား။ ဥပစာရဇ္ဈာနေန၊ စျာန်ဖြင့်။ ဣဓာပီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ရူပါဝစရစတုတ္ထဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ သမ္ပိဏ္ဍနံ၊ ပေါင်းဆည်းသော စကားတည်း။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုရူပါဝစရ စတုတ္ထစျာန် သည်။ ဥပေက္ခာဝေဒနာသမ္ပယုတ္တံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သေသန္တိ၊ ကား။ သေသာနိ ကာမာဝစရာနီတိ အာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားသည်။ ဣဓ၊ ဤအာရုပ္ပနိဒ္ဒေသ၌။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်သော။ ဝါ၊ လျက်။ အဝုတ္တံ၊ မဆိုအပ်သေးသော။ ယံ၊ အကြင်စကားသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ ပန၊ ထိုစကားကိုကား။ ပထဝီကသိဏနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပထဝီကသိဏေ ဝုတ္တနယမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော စကားရပ်ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအာကာသနဉ္စာယတနစျာန်၌။ အဝိသိဋ္ဌံ၊ မထူးသော။ ယံ၊ အကြင်စကားရပ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုမထူးသော စကားရပ်ကို။ အတိဒိသိတွာ၊ ညွှန်းပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သိဝိဋ္ဌံ၊ ထူးသည်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အယံ ပန ဝိသေသောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယာနပ္ပတောဠိကုမ္ဘိမုခါဒီနန္တိ၊ ကား။ ဩဂုဏ္ဌနသိဝိကာဒိယာနာနံ၊ ဖုံးအုပ်အပ်သော ထမ်းစင် အစရှိသော ယာဉ်တို့၏။ မုခံ၊ မျက်နှာဝသည်။ ယာနမုခံ၊ မည်၏။ ပတောဠိယာ ခုဒ္ဒကဒွါရဿ၊ ငယ်သော တံခါး၏။ မုခံ၊ အဝသည်။ ပတောဠိမုခံ၊ မည်၏။ ကုမ္ဘိမုခံ၊ အိုး၏မျက်နှာဝ။ ဣတိ၊ သို့။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ မုခ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊ ၏။ ယာနမုခါဒိပရိစ္ဆန္နံ၊ ယာဉ်၏အဝစသည်ဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်သော။ အာကာသံယေဝ၊ ဟင်းလင်းပြင် ကောင်းကင်ကိုသာလျှင်။ ပရိကမ္မမနသိကာရေနာတိ၊ ကာ။ ပရိကမ္မဘူတေန၊ သော။ မနသိကာရေန၊ ဖြင့်။ ဥပစာရဇ္ဈာနေန၊ ဖြင့်။ (ဤပုဒ်ဖြင့် မနသိကာရ၏ အရကို သရုပ်ဖော်သည်) ပရိကမ္မန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အနုလောမန္တိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဥပစာရောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧတံ၊ ဤသုံးပုဒ်သည်။ အနတ္ထန္တရံ၊ ထူးသော အနက်မရှိ။ ဝါ၊ မထူးသော အနက်ရှိ၏။ ဝါ၊ တူသော အနက်ရှိ၏။ အရူပါဝစရဇ္ဈာနစက္ခုနာ၊ အရူပါဝစရစျာန်ဟူသော မျက်စိဖြင့်။ ပေက္ခမာနော၊ ရှုကြည့်လျက်။
၂၇၇။ သဗ္ဗာကာရေနာတိ၊ ကား။ ရူပနိမိတ္တံ၊ ရုပ်ဟူသော အကြောင်းကြောင့်။ ဒဏ္ဍာဒါန သမ္ဘဝဿနာဒိနာ၊ ဒဏ္ဍာဒါန၏ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို ရှုခြင်းအစရှိသော။ သဗ္ဗေန၊ သော။ (ဒေါသဒဿနာကာရေန-၌စပ်) ရူပဓမ္မေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ ပထဝီကသိဏာဒိရူပနိမိတ္တေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ တဒါရမ္မဏဇ္ဈာနေသု စ၊ ထိုရုပ် နိမိတ်လျှင် အာရုံရှိသော စျာန်တို့၌၎င်း။ ဒေါသဒဿနာကာရေန၊ အပြစ်ကို ရှုသော အခြင်းအရာအား ဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ တေသု ဧဝ ရူပါဒီသု၊ ထို ရုပ် အစရှိသည်တို့၌သာလျှင်။ နိကန္တိပ္ပဟာနအနာဝဇ္ဇိတု ကာမာတာဒိနာ၊ နိကန္တိကို ပယ်ခြင်း, နှလုံးသွင်းခြင်းငှာ အလိုမရှိသည်၏ အဖြစ်အစရှိသော။ (အာကာရေန၊ ဖြင့်။) “ရူပူပပတ္တိယာ၊ ရူပဘဝ၌ဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဝါ၊ ၏။ မဂ္ဂံ၊ အကြောင်းဖြစ်သော စျာန်ကို။ ဘာဝေတိ၊ ၏။” ဣတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ ရူပဘဝေါ၊ သည်။ ရူပံ ယထာ၊ ရူပမည်သကဲ့သို့။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ နောက်ပုဒ်ကိုချေသဖြင့်။ ရူပစျာနမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ရူပီတိ၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ဝါ၊ ၏။ ရူပဇ္ဈာနလာဘီ၊ ရူပစျာန်ကိုရသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဣတိ အတ္ထော၊ အနက်။ ဒေဝဒတ္တော၊ ကို။ ဒတ္တောတိ၊ ဒတ္တဟူ၍။ ဝုစ္စတိယထာ၊ ကဲ့သို့။ ပုရိမပဒလောပေန၊ ဖြင့်။ ကသိဏရူပံ၊ ရုပ်ဟူသော။ အာရမ္မဏမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ရူပါနိ ပဿတီတိ၊ ကား။ ကသိဏရူပါနိ၊ တို့ကို။ စျာနက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ပဿတိ၊ ၏။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥတ္တရပဒလောပေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ပုရိမပဒလောပေန စ၊ ဖြင့်၎င်း။ ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ရူပဇ္ဈာနကသိဏရူပေသု၊ ရူပစျာန်နှင့် ကသိုဏ်းရုပ်တို့၌။ ရူပဝေါဟာရော၊ ရူပဟူသော ဝေါဟာရသည်။ ဒိဿတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ထိုသို့ရူပစျာန်နှင့် ကသိုဏ်းရုပ်တို့၌ ရူပဟူသော ဝေါဟာရ၏ ထင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ရူပေ ရူပဇ္ဈာနေ၊ ၌။ တံသဟဂတာ၊ ထိုရူပစျာန်နှင့် တကွဖြစ်သော။ သညာ၊ သည်။ ရူပသညာ၊ မည်၏။ တဒါရမ္မဏဿ စာတိ (ဧတ္ထ)၊ ပုဒ်၌။ စ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ရူပါဝစရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ၏။
တေန၊ ထိုစ-သဒ္ဒါဖြင့်။ “ပါဠိယံ၊ ၌။ ရူပသညာနန္တိ၊ ဟူ၍။ သရူပေကသေသေန၊ သရူပဧကသိသ်ဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြခြင်းကို။ ကတော၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝိရာဂါတိ၊ ကား။ ဇိဂုစ္ဆနတော၊ ကြောင့်။ နိရောဓာတိ၊ ကား။ တပ္ပဋိဗန္ဓဆရာဂဝိက္ခမ္ဘနေန၊ ထိုရူပသညာနှင့် စပ်သောဆန္ဒရာဂကို ခွာသဖြင့်။ နိရောနေတော၊ ချုပ်စေခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ပါကဋတရံ၊ ကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ-အစရှိသော ပါဌ်၏။ (ယောဇနာ-၌စပ်) သဗ္ဗာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဝိရာဂါ၊ ကြောင့်။ အနဝသေသာနံ၊ အကြွင်းမဲ့ အလုံးစုံကုန်သော။ (ရူပ သညာနံ၊ တို့ကို။) နိရောဓော၊ ချုပ်စေခြင်းကြောင့်။ ဣတိ ဧဝံ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယောဇနာ၊ ယှဉ်စေခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ဧတ္ထ ယောဇနာ-ဟူရာ၌ အတ္ထယောဇနာ-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်)
အာရမ္မဏေ။ပ။န ဟောတီတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမာနိ စျာနာနိ၊ ဤအရူပစျာန်တို့ကို။ အာရမ္မဏာတိက္ကမေန၊ အာရုံကိုကျော်လွန်ခြင်းဖြင့်။ ပတ္တဗ္ဗာနိ၊ ရောက်အပ်ကုန်၏။ အင်္ဂါတိက္ကမေန၊ အင်္ဂါကို ကျော်လွန်ခြင်းဖြင့်။ (ပတ္တဗ္ဗာနိ၊ ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ ဣတိကတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထာ၊ ဤအရူပစျာန်တို့၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သညာသမတိက္ကမော၊ သညာကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမေန၊ အာရုံကို ကျော်လွန်ခြင်းနှင့်။ ဝိနာ၊ ကင်း၍။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမတိက္ကန္တာသု စ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဝတွာ၊ မဟောမူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သမာပန္နဿတိ၊ အာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ကုသလသညာဝသေန၊ ကုသိုလ်သညာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သမာပန္နဂ္ဂဟဏံ၊ သမာပန္န-ကို ယူခြင်းဆိုခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဝါပါကသညာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဥပပန္နဂ္ဂဟဏံ၊ ဥပပန္န-ကို ယူခြင်း ဆိုခြင်းကို။ ကိရိယာသညာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရဂ္ဂဟဏံ၊ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရကို ယူခြင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ အရဟတော၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ စျာနာနိ၊ တို့သည်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရော၊ မည်၏။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမေဝ၊ အာရုံကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ သညာသမတိက္ကမဿ၊ သညာကိုကျော်လွန်ခြင်း၏။ အနုနိပ္ဖါဒီ စ၊ အစဉ်လိုက်၍ပြီးသည်၎င်း။ ဝါ၊ နောက်လိုက်သည်၎င်း။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ အဝုတ္တော စ၊ မဟောအပ်သည်၎င်း။ ယဒိ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ဖြစ်ငြားအံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်လျက်။ ဣဓ၊ ဤဝိသုဒ္ဓိမဂ် အဋ္ဌကထာ၌။ (သော၊ ထိုအာရမ္မဏသမတိက္ကမကို။) ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဂဟိတော၊ နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ အနုယောဂံ၊ မေးစစ်ခြင်း ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယသ္မာ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဒါရမ္မဏ္မဏဿ စေတံ အဓိဝစနန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ (ကတာ-၌စပ်) ဝိဘင်္ဂေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ သညာသမတိက္ကမမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ အဝတွာ၊ မဆိုမူ၍။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမဝသေနာပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ အယံ အတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ ကို။ ကထာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၂၇၈။ ပဋိဃာတေနာတိ၊ ကား။ ပဋိဟနနေန၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့်။ ဝိသယီဝိသယသမောဓာနေန၊ အာရုံရှိသော ဒွါရနှင့် အာရုံ၏ ပေါင်းဆုံခြင်းကြောင့်။ အတ္ထင်္ဂမာတိအာဒီသု၊ အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ပစ္ဆိမံ ပစ္ဆိမံ၊ နောက်နောက်ပုဒ်သည်။ ပုရိမဿ ပုရိမဿ၊ ရှေး ရှေးပုဒ်၏။ အတ္ထဝစနံ၊ အနက်ကို ပြဆိုသော စကားတည်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်၊ မြန်မာမူ၌ ပြောင်းပြန်မှားနေသည်) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဋိဃသညာနံ၊ တို့၏။ အမတ္ထင်္ဂမော၊ ချုပ်ငြိမ်းခြင်းဟူသည်။ စျာနသမင်္ဂိကာလေ၊ စျာန်နှင့် ပြည့်စုံသောကာလ၌။ ဝါ၊ စျာန်ဝင်စားဆဲကာလ၌။ (တာသံ၊ တို့၏။) အနုပ္ပတ္တိ၊ မဖြစ်ခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တဿ၊ ထိုပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ-ဟူသောပုဒ်ကို။ ဣဓေဝ၊ ဤပဌမ အရူပစျာန်၌သာလျှင်။ ဂဟဏေ၊ ယူခြင်း ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ အနုယောဂမုခေန၊ မေးစစ်ခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကာမေဉ္ဇတာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပဋိပဇ္ဇနကာနံ၊ ကျင့်သောပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဝါ၊ ကျင့်ဆဲကျင့်လတံ့ သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဥဿဟဇနနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဧတာသံ ပဋိဃသညာနံ၊ တို့ကို။ (အစွဲပြသည်) ဧတ္ထ ပဌမာရုပ္ပကထာယံ၊ ၌။ (အစွဲပြသည်) အတ္ထင်္ဂမဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝစနံ၊ ဟောခြင်းကို။ (ဝိသေသန ဖြည့်စွက်ပြသည်)
ဝါ၊ ကား။ ပသံသာကိတ္တနေန၊ ချီးမွမ်းခြင်းကို ပြောကြားခြင်းဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ်အကျိုးရှိအံ့နည်။ ပန၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ ပဋိဃသညာနံ၊ တို့၏။ အတ္ထင်္ဂမော၊ ကို။ ဣဓေဝ၊ ဤပဌမာရုပ္ပကထာ၌သာ လျှင်။ ဝတ္တဗ္ဗတ္တာ၊ ဟောအပ် ဟောသင့်ဟောထိုက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အထဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ သဘာဝဓမ္မဿ၊ သဘာဝတရား ၏။ အဘာဝေါနာမ၊ မရှိခြင်းမည်သည်။ ပဋိပက္ခေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြင့်။ ပဟီနတာယ ဝါ၊ ပယ်အပ်ပြီး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်သော်၎င်း။ ပစ္စယာဘာဝေန ဝါ၊ အကြောင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်သော်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသု၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်းတို့တွင်။ ရူပဇ္ဈာနသမင်္ဂိနော၊ ရူပစျာန်နှင့် ပြည့်စုံနေ သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌။ ပဋိဃသညာနံ၊ တို့၏။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းသည်။ ပစ္စယာဘာဝမတ္တေန၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားကို ရခြင်းကြောင့်။ န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကိဉ္စာပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ၌။ တာတိ၊ ကား။
ပဋိဃသညာ၊ တို့သည်။ (အစွဲပြသည်) ရူပါဝစရန္တိ၊ ကား။ ရူပါဝစရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ သမာပန္နဿတိ၊ ကား။ သမာပဇ္ဇိတွာ၊ ဝင်စား၍။ ဝိဟရန္တဿ၊ နေသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ကိဉ္စာပိ နသန္တိ၊ အကယ်၍ကား မရှိကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) န ပဟီနတ္တာ-န သန္တီတိ၊ ကား။ တဒါ၊ ထိုရူပစျာန်ကိုဝင်စား၍နေသောအခါ၌။ ပဋိဃသညာ၊ တို့သည်။ ပဟီနဘာဝေန၊ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န သန္တိ နာမ၊ မရှိသည်မည်ကုန်သည်။ န၊ မဟုတ်ကုန်။ တတ္ထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ န ဟိ ရူပဝိရာဂါယ။ပ။သံဝတ္တတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ-စောဒေမိ၊ အံ့။ ပဋိဃသညာပိ၊ တို့သည်လည်း။ အရူပဓမ္မာ ဧဝ၊ နာမ်တရားတို့သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ)နနု၊ ဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့။ စောဒနံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ရူပါယတ္တာစ ဧတာသံ ပဝတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အယံ ပန ဘာဝနာတိ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ အရူပဘာဝနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဓာရေတန္တိ၊ ကား။ အာဝဓာရေတုံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းငှာ။ ဣဓာတိ၊ ကား။ အရူပဇ္ဈာနေ၊ ၌။ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရဝစနာဒီဟိ၊ အာနေဉ္ဇာဘိသင်္ခါရ ဟု ဟောသော ဒေသနာစကားရပ် စသည်တို့ဖြင့်။ အာနေဉ္ဇတာ၊ အာနေဉ္ဇ၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ (ဝုတ္တာ-၌စပ်) ယေတေ။ပ။အာရုပ္ပါတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသော ဒေသနာ စကားရပ်ဖြင့်။ သန္တဝိမောက္ခတာ စ၊ သန္တိဝိမောက္ခ၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ဝုတ္တာ၊ ၏။
[၂၇၉] ဒေါသဒဿနပုဗ္ဗကပဋိပက္ခဘာဝနာဝသေန၊ အပြစ်ဒေါသကို ရှုခြင်းရှေ့သွားရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက် ဘာဝနာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဋိဃသညာနံ၊ တို့၏။ သုပ္ပဟီနတ္တာ၊ ကောင်းစွာ ပယ်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟတာပိ သဒ္ဒေန၊ ကြီးစွာသောအသံဖြင့်သော်လည်း။ ဝါ၊ ကြောင့်သော်လည်း။ အရူပ သမာပတ္တိတော၊ မှ။ န ဝုဋ္ဌာတိ၊ မထ။ ပန၊ ဗျတိရိက်ကို ဆိုဦးအံ့။ တထာ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအား ဖြင့်။ န သုပ္ပဟီနတ္တာ၊ ကောင်းစွာ မပယ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဗ္ဗရူပါဝစရသမာပတ္တိတော၊ မှ။ ဝုဋ္ဌာနံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပန၊ အထူးကား။ ပဌမဇ္ဈာနံ၊ သည်။ အပ္ပကမ္ပိ သဒ္ဒံ၊ အသံအနည်းငယ်ကို သော်လည်း။ န သဟတိ၊ သည်းမခံနိုင်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုပဌမစျာန်ကို။ သမာပန္နဿ၊ ဝင်စားသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ၏။ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ကဏ္ဋကော၊ တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၂၇၉။ အာရုပ္ပဘာဝနာယ၊ ၏။ အဘာဝေ၊ မရှိလတ်သော်။ စုတိတော၊ မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ ၌။ ဥပ္ပတ္တိရဟာနံ၊ ဖြစ်ခြင်းငှာ ထိုက်ကုန်သော။ ရူပသညာပဋိဃသညာနံ၊ တို့ကို။ (အာပါဒနေန-စသည်၌စပ်) ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ အတ္တနော၊ မိမိဟူသော ပဌမာရုပ္ပစျာန်၏။ ဝိပါကပ္ပဝတ္တိ၊ အကျိုး၏အပြတ်ဖြစ်ခြင်း သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။ အနုပ္ပတ္တိဓမ္မာတာပါဒနေန၊ မဖြစ်ခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေသောအားဖြင့်။ သမတိက္ကမော စ၊ ကျော်လွန်ခြင်းကို၎င်း။ အတ္ထင်္ဂမော စ၊ ချုပ်ခြင်းကို၎င်း။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ ပန၊ တပါး။ နာနတ္တသညာသု၊ တို့တွင်။ ဧကန္တရူပနိဿိတာ၊ စင်စစ် ရုပ်ကိုမှီကုန်သော။ ယာ၊ အကြင်နာနာတ္တသညာတို့သည်။ တသ္မိံ ဘဝေ၊ ထိုအရူပဘဝ၌။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တာ၊ ထိုနာနတ္တသညာတို့သည်။ တသ္မိံ ဘဝေ၊ ထိုအရူပဘဝ၌။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်။ တာ၊ ထုနာနတ္တသညာတို့ သည်။ အနောကာသတာယ၊ ဖြစ်ရာဩကာသမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်ခွင့်မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်။ အာရုပ္ပဘာဝနာယ၊ ဖြင့်။ နိဝရိတတ္တာ၊ တာမြစ်အပ်သည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ န (န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်။ စ၊ ဆက်။ အနိဝါရိတတ္တာ၊ မတားမြစ်အပ်သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာစိ၊ တချို့သော နာနတ္တသညာတို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာသံ၊ ထိုဖြစ်တတ်သော နာနတ္တသညာတို့ကို။ အမနသိကာရော၊ နှလုံး၌ မပြုခြင်းကို။ အနာဝဇ္ဇနံ၊ နှလုံးမသွင်း ခြင်းကို။ အပစ္စဧဝက္ခဏံ၊ မဆင်ခြင်ခြင်းကို။ ဝါ၊ ကား။ ဇဝနပဋိပါဒကေန၊ ဇောကိုသွားစေတတ်-ဖြစ်စေ တတ်သော မနောဒွါရာဝဇ္ဇန်းဟူသော မနသိကာရဖြင့်။ ဘဝင်္ဂမနဿ၊ ဘဝင်စိတ်၏။ အန္တော၊ အတွင်းဟူ သော မနိသိကာရဖြင့်။ ဘဝင်္ဂမနဿ၊ ဘဝင်စိတ်၏။ အန္တော၊ အတွင်း (အကြား) ၌။ အကရဏံ၊ မပြုခြင်းကို။ အပ္ပဝေသနံ၊ မသွင်းခြင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
စ၊ ဆက်။ တေန၊ (နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ-ဟူသော) ထိုပါဌ်ဖြင့်။ (အဘိဓမ္မာဝတာ ရဋီကာသစ်၌ ဣမိနာ-ဟု ရှိ၏။ သာ၍ပေါ်လွင်၏။) နာနတ္တသညာမသိကာရဟေတူနံ၊ တို့ကို။ သမတိက္ကမာ၊ ကြောင့်။ သမာဓိဿ၊ ၏။ ထိရဘာဝံ၊ မြဲမြံခိုင်ခံ့သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သင်္ခေပါတောတိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ ဣမေဟိ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ၊ ပတ်၏။ ဝဏ္ဏော၊ ဂုဏ်ကျေးဇူးကို။ သောတူနံ၊ ကြားနာကုန်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ဥဿဟဇနနတ္ထဉ္စ၊ အားထုတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ၎င်း။ ပလောဘနတ္ထဉ္စ၊ ဖြားယောင်းခြင်း အကျိုးငှာ၎င်း။ ကထိတော၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ အကုသလာ၊ မကျွမ်းကျင် မလိမ္မာကုန်သော။ ယေ၊ အကြင်ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ “သဗ္ဗဿာဒရဟိတေ၊ အလုံးစုံသော သာယာဖွယ်မှကင်းသော။ အာကာသေ၊ ၌။ ပဝတ္တိတသညာယ၊ ဖြစ်စေအပ်သောသညာဖြင့်။ တော အာနိသံသော၊ အဘယ်အကျိုးရှိ အံ့နည်း။” ဣတိ၊ သို့။ ဧဝံဂါဟိနော၊ ဤသို့ယူလေ့ရှိကုန်၏။ တေ၊ ထိုသို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ တတာ မိစ္ဆာဂါဟတော၊ ထိုမိစ္ဆာအယူမှ။ နိဝတ္တေတုံ၊ ငှာ။ တီဟိပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ စျာနဿ၊ ၏။ အာနိသံသော၊ အကျိုးအာနိသင်ကို။ ကထိတော၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ တံ၊ ထိုအကျိုးအာနိသင်ကို။ သုတွာ၊ ကြားကုန်၍။ တေသံ၊ ထိုမကျွမ်းကျင် မလိမ္မာသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့အား။ ဝါ၊ တို့၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့နှလုံး သွင်းဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ ဘဝိဿတိ၊ တံ့။ “အယံ သမာပတ္တိ၊ ဤအရူပသမာပတ်သည်။ ဧဝံ သန္တာ ကိရ၊ ဤသို့ငြိမ်သက်သတတ်။ ဧဝံ ပဏီတာ ကိရ၊ ဤသို့ မွန်မြတ်သတတ်။ ဟန္ဒ၊ ယခု။ အဿာ၊ ထိုအရူပသမာပါတ်ကို။ နိဗ္ဗတ္တနတ္ထံ၊ ဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ ဥဿာ အဟံ၊ ကို။ ကရိဿမိ၊ ပြုအံ့။” ဣတိ၊ သို့ ဆင်ခြင်ခြင်းသည်။ (ဘဝိဿတိ၊ တံ့။)
၂၈၀။ အဿာတိ၊ ကား။ အကာသဿ၊ အား။ ဥပ္ပါဒေါ၊ ဧဝ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်သာလျှင်။ အန္တော၊ အပိုင်းအခြားတည်း။ ဥပ္ပါဒန္တော၊ ဖြစ်ခြင်းဟူသော အပိုင်းအခြား။ တထာ၊ တူ။ ဝယန္တော၊ ပျက်ခြင်းဟူသော အပိုင်းအခြား။ ဟိ၊ မှန်။ သဘာဝဓမ္မော၊ တရားကို။ (ပရိစ္ဆိန္နော-၌စပ်) အဟုတွာ၊ မရှိသေးမဖြစ်သေးမူ၍။ သမ္ဘဝတော စ၊ ရှိခြင်း ဖြစ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဟုတွာ၊ ရှိပြီးဖြစ်ပြီး၍။ ဝိနဿနတော စ၊ ပျက်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဥဒယဝယပရိစ္ဆန္နော၊ ဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်းဖြင့် ပိုင်းခြားအပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ အာကာသော၊ ကို။ အသဘာဝဓမ္မတ္တာ၊ သဘောတရားမဟုတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ တဒုဘယာဘာဝတော၊ ထိုဖြစ်ခြင်း ပျက်ခြင်း နျစ်ပါးစုံ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ အနန္တော၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်၏။ အဇဋာကာသပရိစ္ဆိန္နာကာသာနံ၊ အဇဋာကာသနှင့်။ ပရိစ္ဆိန္နာကာသာနံ၊ အဇဋာကာသနှင့် ပရိစ္ဆိန္နာကာသတို့၏။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနဓိပ္ပေတတ္ထာ၊ ကြောင့်။ အာကာသောတိ။ပ။ဝုစ္စတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟာ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤအာကာသဖြင့်။ ကသိဏံ၊ ပထဝီစသော ကသိုဏ်းကို။ ဥဂ္ဃါဋီယတိ၊ ခွာအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကသိဏုဂ္ဃါဋော၊ မည်၏။ တဒေဝ၊ ထိုကသိဏုဂ္ဃါဋသည် ပင်လျှင်။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမံ၊ ဋိမမည်၏။ မနသိကာရဝသေနာပီတိ၊ ကား။ ရူပဝိဝေကကမတ္တဂ္ဂဟဏေန၊ ရုပ်၏ဆိတ်ခြင်းမျှကို ယူ သဖြင့်။ ပရိစ္ဆေဒဿ၊ အပိုင်းအခြားကို။ အဂ္ဂဟဏတော၊ ကြောင့်။ အနန္တပရဏာကာရေန၊ အပိုင်းအခြား မဲ့ဖြန့်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တပရိကမ္မမနသိကာရဝသေနာပိ၊ ဖြစ်သောပရိကံဟူသော နှလုံးသွင်း ခြင်း၏ အစွမ်း အားဖြင့်လည်း။ အနန္တံ ဖရတီတိ၊ ကား။ အဂ္ဂဟိတပရိစ္ဆေဒတာယ၊ မယူအပ်သော အပိုင်း အခြားရှိ သည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ အနန္တံ၊ အဆုံးအပိုင်းအခြားမရှိသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ပရိကမ္မသမ္ဖဿပုဗ္ဗကေန၊ ပရိကံအတွေ့လျှင် ရှေ့သွားရှိသော။ စျာနသမ္ဖေဿန၊ စျာန်အတွေ့ဖြင့်။ ဖုသတိ၊ တွေ့၏။ ဝါ၊ ရောက်၏။ ဘေသဇမေဝ၊ ဘေသဇသည်ပင်လျှင်။ ဘေသဇ္ဇံ၊ ဘေသဇ္ဇမည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အာကာသော။ တ-ကာရဿ၊ တ-အက္ခရာ၏။ ဝါ၊ ကို။ စ-ကာရံ ကတွာ၊ စ-အက္ခရာပြု၍။ အာကာသာနဉ္စံ၊ ဉ္စမည်၏။ စျာနဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘာဝတော၊ ဖြစ်ရာဌာန ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အဒိဋ္ဌာနဋ္ဌေန အာယတနမဿာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အာယတနသဒ္ဒဿ၊ ကို။ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေ၊ တည်ရာဟူသောအနက်၌။ ဒဿနတော၊ တွေ့မြင်ရခြင်း ကြောင့်တည်း။ ကာရဏာကရသဉ္ဇာတိဒေသနိဝါသတ္ထေပိ၊ အကြောင်းဟူသောအနက်, ထွက်ပေါ်ရာဟူ သော အနက်, ဖြစ်ပေါ်ရာအရပ် ဟူသောအနက်, နေရာဟူသော အနက်၌လည်း။ အာယတနသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ယုဇ္ဇတေဝ၊ သင့်သည်သာလျှင်တည်း။
ဝိညာဏဉ္စာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
၂၈၁။ ဧတေန၊ ဤယောဂီ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အာဝဇ္ဇနာဒိလက္ခဏော၊ အာဝဇ္ဇန်းအစရှိသော လက္ခဏာရှိသော။ ဝသီဘာဝေါ၊ ဝသီဘော်ကို။ စိဏ္ဏောစရိတော၊ လေ့ကျက်အပ်ပြီ။ ပဂုဏီကတော၊ လေ့လာကျေပွန်သည်ကို ပြုအပ်ပြီ။ (တနည်း) စိဏ္ဏော စရိတော၊ လေ့ကျက်အပ်ပြီးသော။ ပဂုဏီက တော၊ လေ့လာကျေပွန်သည်ကို ပြုအပ်ပြီးသော။ အာဝဇ္ဇနာဒိလက္ခဏော၊ သော။ ဝသီဘာဝေါ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စိဏ္ဏဝသီဘာဝေါ၊ မည်၏။ တေန စိဏ္ဏဝသီဘာဝေန၊ ထိုလေ့ကျက်အပ်ပြီး သော ဝသီဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ရူပါဝစရတညံ၊ ကို။ အနိတိက္ကမိတွာ၊ မကျာ်လွန်မူ၍။ အနဓိဂန္တဗ္ဗတော စ၊ မရအပ် မရောက်အပ် မရောက်နိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တံသဟဂတ သညာမနသိကာရသမုဒါစာရဿ၊ ထိုရူပါ ဝစရစျာန်နှင့်တကွဖြစ်သောသညာနှင့်။ မနသိကာရ သမုဒါ စာရဿ၊ ထိုရူပါ ဝစရစျာန်နှင့်တကွဖြစ်သော သညာနှင့် မနသိကာရတို့၏ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဟာနာဘာဂိယ ဘာဝါဝဟတော စ၊ ဟာနဘာဂိယ၏အဖြစ်ကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တဒညေသံ၊ ထိုရူပါဝစရစျာန်မှတပါးကုန်သော။ သမတိက္ကမိတဝဗ္ဗာနံ၊ ကျော်လွန် အပ်ကုန်သော တရားတို့ကို။ သမတိက္ကမသဒ္ဓိတော စ၊ ကျော်လွန်ခြင်း၏ ပြီးခြင်းကြောင့်၎င်း။ အာသန္န။ပ။ပစ္စတ္ထိကာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝီထိပဋိပန္နာယ၊ လမ်းမှန်ဖြင့်သွားသော။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ဥပရူပရိဝိသေသာဝဟဘာဝတော စ၊ အထက်အထက်၌ ဝါ၊ အဆင့်ဆင့်အထူးကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပဏီတဘာဝသဒ္ဓိတော စ၊ မွန်မြတ်သည်၏ အဖြစ်၏ ပြီခြင်းကြောင့်၎င်း။ ပဌမာရူပ္ပတော၊ ပဌမာရုပ္ပစျာန် ထက်။ ဒုတိယာရုပ္ပံ၊ စျာန်သည်။ သန္တတရသဘာဝံ၊ သာလွန်၍ငြိမ်သက်သောသဘောရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နော စ။ပ။သန္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သုပ္ပဏီတတရာ။ပ။ဣဓာတိ၊ ဟူ၍။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ အနန္တံ အနန္တန္တိ၊ ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အနန္တံ အနန္တန္တိ၊ ဟူ၍ န မနသိကာတဗ္ဗံ၊ နှလုံးမသွင်းအပ်။ န ဘာဝဝေတဗ္ဗံ၊ မပွားစေအပ်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ အနန္တံ ဝိညာဏံ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝိညာဏံ ဝိညာဏန္တိ၊ ဝါ၊ ဟူ၍သော်လည်း။ (မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။)
တသ္မိံ နိမိတ္တေတိ၊ ကား။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏသင်္ခါတေ၊ ဝိညာဉ်ဟူ၍ ဆိုအပ်သော။ တသ္မိံ ဝိညာဏနိမိတ္တေ၊ ထိုဝိညာဉ်ဟူသော အာရုံနိမိတ်၌။ စိတ္တံစာရေန္တဿတိ၊ ကား။ ဘာဝနာစိတ္တံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဖြစ်စေ သော။ အာကာသဖုဋေ ဝိညာဏေတိ၊ ကား။
ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာကာသံ၊ ကသိုဏ်းကိုခွာကြောင်း ကောင်းကင်ပညတ်ကို။ ဖရိတွာ၊ ပြန့်နှံ့၍။ ပဝတ္တေ၊ သော။ အာရမ္မဏဘူတေ၊ သော။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေ၊ ၌။ အပ္ပေတီတိ၊ ကား။ အပ္ပနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ သဘာဝဓမ္မေပိ၊ သဘောတရား၌သော်လည်း။ အာရမ္မဏသမတိက္ကမဘာဝနာဘာဝတော၊ အာရုံကို ကျော်လွန်သော ဘာဝနာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣဒံ၊ ဤဒုတိယာရုပ္ပစျာန်စိတ်သည်။ စတုတ္ထာရုပ္ပံ ဝိယ၊ စတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်စိတ် ကဲ့သို့။ အပ္ပနာပ္ပတ္တံ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သည်။ စတုတ္ထာရုပ္ပံ ဝိယ၊ စတတုတ္ထာရုပ္ပံ ဝိယ၊ စတုတ္ထာရုပ္ပန်စျာန် စိတ်ကဲ့သို့။ အပ္ပနာပ္ပတ္တံ၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အပ္ပနာနယော ပနေတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ ဒုတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ပုရိမဘာဂေ။ပ။အရူပါဝစရန္တိအာဒိနာ၊ ဤသို့ အစရှိသော ပါဌ်ဖြင့်။ ပဌမာရုပ္ပဇ္ဈာနေ၊ ၌။ ဝုတ္တေန၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ အထ ဝါ၊ ကား။ အပ္ပနာနယောတိ၊ ကား။ သဘာဝဓမ္မေပိ၊ သဘာဝတရားဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ သဘာဝတရားလည်း ဖြစ်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ စျာနဿ၊ ၏။ အပ္ပနာနယော၊ အပ္ပနာသို့ ရောက်သောနည်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော-၌စပ်) အာရမ္မဏာ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ မရဏာနုဿတိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၂၈၂။ သဗ္ဗသောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗာကာရေန၊ အားဖြင့်။ ပဌမာရုပ္ပေ၊ ပဌမာရုပ္ပစျာန်၌။ အာသန္နရု ပဇ္ဈာနပစ္စတ္တိကတာ စ၊ နီးသောရူပစျာန်ဟူသော ရန်သူရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ အသန္တသဘာဝတာ စ၊ မငြိမ်သက်သော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝမာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗေန၊ သော။ ဒေါသဒဿနာကာရေန၊ အပြစ်ကိုရှုသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုပဌမာရုပ္ပစျာန်၌။ နိကန္တိပဟာနအနာဝဇ္ဇိတုကာမတာဒိအာကာရေန၊ နိကန္တိကိုပယ်ခြင်း နှလုံးသွင်းခြင်းငှာ အလိုမရှိသည်၏ အဖြစ် အစရှိသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကာ။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ကုသလဝိပါကကိရိယာဘေဒတော၊ ကုသိုလ်ဝိပါက် ကိရိယာအပြားအားဖြင့်။ အနဝသေသံ၊ အကြွင်းမရှိသော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သွယာမတ္ထော၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ဤအနက်ကို။ ဝါ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဉာတုံ၊ သက္ကာ၊ စွမ်းနိုင်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသောတိ ဣဒံ ဝုတ္တနယမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စျာနဿ၊ ၏။ အာကာသာနဉ္စာယတနတာ၊ နမည်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဗာဟိရတ္ထသမာဝဝသေန၊ သမာသ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဗဟုဗ္ဗီဟိသမာသ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တာ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုဗ္ဗေ။ပ။ယတနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ အာရမ္မဏဿ၊ ၏။ (အာကာသာနဉ္စာယတနတာ၊ နမည်သည်၏ အဖြစ်ကို။) သမာနာဓိကရဏသာသဝသေန၊ တူသောတည်ရာရှိသော ကမ္မဓာရည်းသမာသ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကမ္မဓာရည်းသမာသ်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ (ဤအရာ၌ တံ ဒေဿတုံ-ဟု ရှိသော သီမူသာသင့်သည်) အာရမ္မဏမ္ပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပုရိမနယေနေဝါတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤစကားကို။ နာဿ အန္တောတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တပဒသိဒ္ဓိံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့သော ပုဒ်၏အပြီးခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန၊ တည်ရာဟူသော အနက်ရှိသော အာယတန-သဒ္ဒါဖြင့်။ (အတ္ထော၊ ကို။ ယုဇ္ဇတိ) ယထာ၊ ယှဉ်အပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သဇ္ဇာတိဒေသဋ္ဌေနပိ၊ အနက်ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အာယတနသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ယုဇ္ဇတိ၊ ယှဉ်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တထာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧတ္ထ၊ ဤအရပ်၌။ သဉ္ဇာယတိ၊ ဖြစ်ပွား၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဉ္ဇာတိဒေသော၊ ဖြစ်ပွားရာအရပ်။ စျာနံ၊ ကို။ အပ္ပဝတ္တိကရဏေန၊ အားဖြင့်။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ အမနိသိကာရဏေန၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ ဥဘယမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဥဘယထာ၊ အားဖြင့်။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဟိ-ကသ္မာ၊ ကား။ စျာနဿပိ၊ ကိုလည်း။ အနာဝဇ္ဇနံ၊ သည်။ (အမနသိကရဏံ၊ မည်၏။) ဝါ၊ တနည်း။ ဇနဝပဋိပါဒကေန၊ ပါဒက မနသိကာရဖြင့်။ ဘဝင်္ဂမနဿ၊ စိတ်၏။ အန္တော၊ ၌။ အကရဏံ၊ သည်။ အမနသိကရဏံ၊ မည်၏။ အာရမ္မဏဿ စ၊ ကိုလည်း။ အရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ အပ္ပဝတ္တနံ၊ မဖြစ်စေခြင်းသည်။ အပ္ပဝတ္တိကရဏံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော။ အတ္ထဿ၊ ၏။ သမ္ဘဝတော၊ ကြောင့်တည်း။ သာမညနိဒ္ဒေသန ဝါ၊ နိဒ္ဒေသနည်းဖြင့်သော်၎င်း။ ဧကသေသနယေနဝါ၊ သနည်းဖြင့် သော်၎င်း။ ဧကဇ္ဈံကွာ၊ တပေါင်းတည်းဖြင့်။
ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) အနန္တဿ၊ သော။ အာကာသဿ၊ ကောင်းကင်ပညတ်ကို။ အာရမ္မဏကရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ၊ ကို။ (ဝုတ္တံ-၌ပင်စပ်) အတ္တနော၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ဟူသောမိမိ၏။ ဖရဏာကာရေနေဝ၊ ဖြန့်သော အခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ အနန္တန္တိ၊ အပိုင်းအခြားမရှိဟူ၍။ မနသိကာတဗ္ဗတ္တာ၊ နှလုံးသွင်းအပ်, နှလုံးသွင်းသင့်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောကြောင့်။ ပုန၊ တဖန်။ မနသိကာရဝသေန ဝါ၊ အနန္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗသော၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ အလုံးစုံကို။ မနသိကရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ အနဝသေသတော။ပ။ကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စျာနဝိဘင်္ဂေပိ၊ ၌လည်း။ အယမေဝ အတ္ထော၊ ကိုသာလျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ ယံပန ဝိဘင်္ဂေ၊ လျှင်။ ဝုတ္တော၊ ဟောအပ်ပြီ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ဖြစ်၍။ ယံပန ဝိဘင်္ဂေဝုတ္တန္တိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တဿာ ပါဠိယာ၊ ထိုစျာနဝိဘင်းပါဠိ၏။ ဧဝံ၊ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တံယေဝ အာကာသံ၊ သကိုသာလျှင်။ ဖုဋံဝိညာဏံ၊ နှံ့၍ဖြစ်သော ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ကို။ ဝိညာဏဉ္စာယတန ဝိညာဏေန၊ ဖြင့်။ မနသိ ကရောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ (အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပန၊ ဆက်။ အယံ အတ္ထော၊ ဤအနက်သည်။ ယုတ္တော ဝိယ၊ သင့်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ တံယေဝ အာကာသံ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝိညာဏေန၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ဖြင့်။ ဝါ၊ သည်။ ဂဟိတာ ကာရံ၊ ယူအပ်ခဲ့သောအခြင်းအရာကို။ (ဝိညာဏေန ဖုဋံ-ကိုပင် ထပ်၍ ဖွင့်ပြသည်) မနသိ ကရောတိ၊ နှလုံးသွင်း၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ကို။ အနန္တံ၊ န္တဟူ၍။ ဖရတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အနက်သည်။ (ယုတ္တော ဝိယ၊ သင့်သကဲ့သို့။ ဒိဿတိ၊ ၏။)။ ဟိ၊ မှန်။ ယံ အာကာသံ၊ ကို။ ပဌမာရုပ္ပသမင်္ဂီ၊ ပဌမာရုပ္ပစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝိညာဏေန၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ဖြင့်။ အနန္တံ၊ ဟူ၍။ ဖရတိ၊ ၏။ တံဖရဏာကာရသဟီတမေဝ၊ ထိုကောင်းကင်ပညတ်ကို ဖြန့်သောအခြင်းအရာနှင့် တကွသာလျှင် ဖြစ်သော။ ဝိညာဏံ၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ကို။ မနသိ ကရောန္တော၊ သော။ ဒုတိယာရုပ္ပသမင်္ဂီ၊ ဒုတိယာရုပ္ပစျာန်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဝါ၊ ကို။ အနန္တံ၊ အနန္တဟူ၍။ ဖရတီတိ၊ ဖြန့်သည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
မနသိကာရဝသေန၊ အားဖြင့်။ အနန္တဖရဏာကာရေန၊ အနန္တဟုဖြန့်သော အခြင်းအရာဖြင့်။ (ရှေ့ပုဒ်၏ အဖွင့်) ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အနန္တတာ၊ အနန္တမည်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) အာကာသဿ ဝိယ၊ ကောင်းကင်ပညတ်၏ကဲ့သို့။ ဥပ္ပါဒန္တာဒိအဘာဝေန၊ ဥပါဒ်အပိုင်းအခြား စသည်မရှိသောအားဖြင့်။ (အနန္တတာ၊ ကို။) န (ဝေဒိတဗ္ဗာ)၊ မသိအပ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာဿ အန္တောတိ အနန္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဧတ္ထကမေဝ၊ ဤမျှကိုသာလျှင်။ အာဟ၊ ၏။ ရုဠီသဒ္ဒေါတိ၊ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ဝိညာဏာနရဉ္စန္တိ၊ ဟူသော။ ဧတဿ ပဒဿ၊ ၏။ အတ္ထေ၊ ၌။ ဝိညာဏဉ္စသဒ္ဒေါ၊ သည်။ နိရုဠှော၊ တက်၏။ ဝါ၊ ထင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ဝစနတ္ထ တနည်းကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ ပြီးသော။ ဝိညာဏံ၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ကို။ ဒုတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနေန၊ ဖြင့်။ အဉ္စီယတိ၊ အာရုံပြုသောအားဖြင့် ရောက်အပ်၏။ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဆိုအပ်ပြီးသော အနန္တဟု နှလုံးသွင်းသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အာလမ္ပီယတိ၊ အာရုံပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏဉ္စံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤဝိညာဏဉ္စံ-ဟူသော ပုဒ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သေသံ၊ ကြွင်းသောပုဒ်အပေါင်းသည်။ ဝုတ္တတ္ထမေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သေသံ ပုရိမသဒိသမေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
အာကိဉ္စိညာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
၂၈၃။ တတိယာရုပ္ပကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ယံ၊ အကြင်ပုဒ်အပေါင်းသည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တသဒိသံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီး နှင့်တူ၏။ တံ၊ ထိုပုဒ်အပေါင်းကို။ ဝုတ္တနယာနုသာရေ၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အပုဗ္ဗမေဝ၊ အသစ်ဖြစ်သော ပုဒ်ကိုသာလျှင်။ (မယံ၊ တို့သည်။) ဝဏ္ဏယိဿာမ၊ ကုန်အံ့။ တတ္ထ၊ ထိုတတိယာရုပ္ပကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဝါ၊ ထိုပုဒ်သစ်တို့တွင်။ တေဿဝါတိ၊ ကား။ ယံ၊ အကြင်အာရုံကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ၊ စျာန်သည်။ ပဝတ္တံ၊ ၏။ တေဿဝ၊ ထိုအာရုံ၏သာလျှင်။ တံ၊ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်၏ အာရုံသည်။ ကိံပန၊ အဘယ်ပါနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ အာကာသနဉ္စာယတနဝိညာဏဿတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ တတော၊ ထိုအာကာ သာနဉ္စာယတနစျာန်၏ မရှိခြင်းတည်းဟူ သော အဘာဝပညတ်မှ။ အညံ၊ သော။ တတိယရုပ္ပစျာနဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတဿာတိ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ အနာရမ္မဏဘူတံ၊ အာရုံမဟုတ်သည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဏံ၊ ကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ အဘာဝေါတိ၊ ကား။ နတ္ထိတာ၊ မရှိသည်၏ အဖြစ်တည်း။ သုညတာတိ၊ ကား။ ရိတ္တတာ၊ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်တည်း။ ဝိဝိတ္တာကာရောတိ၊ ကား။ ဝိဝေကော၊ ကင်းခြင်းတည်း။ တီဟိ၊ ကုန်သော။ ပဒေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏဿ၊ ၏။ အပဂမမေဝ၊ ကင်းခြင်းကိုသာလျှင်။ ဝဒတိ၊ ဆို၏။ မနသိကာတဗ္ဗောတိ၊ နှလုံးသွင်းအပ်၏ဟူ၍။
ဝတွာ၊ ၍။ မနသိကာရဝဓိံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တံ ဝိညာဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အမနသိကရိတွာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ မနသိ၊ နှလုံး၌။ အကတွာ၊ မပြုမူ၍။ ဝါ၊ မထားမူ၍။ အစိန္တေတွာ၊ မကြံစည်မစဉ်းစားမူ၍။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အနိယမတ္ထော၊ ကိန်းသေမမှတ်ခြင်း အနိယမအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုအနိယမအနက်ရှိ သော ဝါ-သဒ္ဒါဖြင့်။ တီသုပကာရေသု၊ တို့တွင်။ ဧကေနပိ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်လည်း။ အတ္ထသိဒ္ဓိ၊ ကိစ္စ၏ပြီးခြင်းသည်။ ဝါ၊ အကျိုး၏ပြီးခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။
တသ္မိံနိမိတ္တေတိ၊ ကား။ ပဌမာရုပ္ပတိညာဏဿ၊ ၏။ အဘာဝသင်္ခါတေ၊ မရှိခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ တသ္မိံ စျာနုပ္ပတ္တိနိမိတ္တေ၊ ထိုတတိယာရုပ္ပစျာန်၏ ဖြစ်ကြောင်းနိမိတ်၌။ အာကာသေ ဖုဋေတိ၊ ကား။ အာကာသံ၊ ကသိုဏ်းကို ခွာကြောင်းကောင်းကင်ပညတ်ကို။ ဖရိတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တေ၊ သော။ အာကာသဖုဋေတိ၊ ဝါ၊ ဟူ၍မူလည်း။ ပါဌော၊ ပါဌ်ရင်းတည်း။ ဝါ၊ ပါဌ်ရင်းကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) သုညဝိဝိတ္တနတ္ထိဘာဝေတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) သုညဘာဝေ စ၊ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်၌၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသုံးပါးသော အာကာရတို့တွင်။ ယေန အာကာရေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝိတံ၊ ပွားစေအပ်၏။ တဿ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဂဟဏတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ သုညဝိဝိတ္ထနတ္ထိဘာဝေတိ၊ ကား။ သုညဝိဝိတ္တတ သင်္ခါတေ၊ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ် ကင်းသည်၏အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ နတ္ထိဘာဝေ၊ မရှိသည်၏အဖြစ်ဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်၌။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ဝိနာသဘာဝဝမေဝ၊ ပျက်စီးခြင်းဟူသော အဘာဝကိုသာလျှင်။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပုရေ၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏ အဖြစ်မီ ရှေးအဖို့၌။ အဘာဝါဒိကေ၊ မရှိခြင်းအစရှိသည်ကို။ န (ဒေဿတိ)၊ ပြသည်မဟုတ်။
တသ္မိံဟိအပ္ပနာစိတ္ထေတိ၊ ကား။ အာကိဉ္စညာယတနဇ္ဈာနသမ္ပယုတ္တေ၊ စျာန်နှင့်ယှဉ်သော။ အပ္ပနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပဝတ္တေ၊ သော။ စိတ္တေ၊ သည်။ ဝါ၊ ကား။ ပဌမာရုပ္ပဿ၊ ပဌမာ ရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ အပဂမသင်္ခါတေ၊ ကင်းကွာခြင်းဟုဆိုအပ်သော။ တသ္မိံ နတ္ထိဘာဝေ၊ ထိုမရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော နတ္ထိဘောပညတ်၌။ ယထာဝုတ္တော၊ သော။ အပ္ပနာစိတ္တေ၊ အာကိဉ္စာ ညာယတနစျာန်နှင့်ယှဉ်သော အပ္ပနာစိတ်သည်။ ဥပ္ပန္နေ၊ သော်။ သော ဘိက္ခု၊ သည်။ အဘာဝမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပဿန္တော၊ ရှုလျက်။ ဝိဟရတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ပန္ဓော၊ ၏။ ပုရိသော၊ သည်။ ကတ္ထစိ၊ အရပ်သို့။ ဂန္တွာ၊ သွားပြီး၍။ အာဂန္တွာ၊ ပြန်လာ၍။ သုညမေဝ၊ ရဟန်းတို့မှ ဆိတ်သည်ကိုသာလျှင်။ ပဿတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) တံ ဌာနန္တိ၊ ကား။ တံ သန္နိပါတဋ္ဌာနံ၊ ထိုစည်းဝေးရာအရပ်ကို။ ပရိကမ္မဏကရဏာဘာဝေန၊ အာရုံပြုခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ တဿ၊ ထိုပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ အန္တရဓာနံ၊ ကွယ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နဋ္ဌတ္တာ၊ ပျက်စီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (အန္တရဓာနံ၊ ကွယ်ခြင်းသည်။) န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုဥပမာစကားရပ်၌။ ဣဒံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာ ဥပမေယျ နှီးနှောခြင်းတည်း။ သောပုရိသော၊ သည်။ တတ္ထ၊ ထိုတန်ဆောင်းဝန်းအစရှိသော အရပ်၌။ သန္နိပတိတံ၊ စည်းဝေးနေသော။ ဘိက္ခုသံဃံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ရှုမြင်ပြီး၍။ ဂတော၊ သွားလေ၏။ တတော၊ ထိုမှနောက်၌။ သဗ္ဗေသု၊ ကုန်သော။ ဘိက္ခူသု၊ တို့သည်။ ကေနစိဒေဝ၊ ဖြစ်သော။ ကရဏီယေန၊ ဖြင့်။ အပဂတေသု၊ ဖဲသွားကုန်သည်ရှိသော်။ အာဂန္တွာ၊ ပြန်လာ၍။ တံ ဌာနံ၊ ထိုစည်းဝေးရာ အရပ်ကို။ ဘိက္ခူဟိ၊ တို့မှ။ သုညမေဝ၊ ဆိတ်သည်ကိုသာလျှင်။ ပဿတိ၊ ၏။ ဘိက္ခူနံ၊ တို့၏။ တတောပိ၊ ထိုစည်းဝေးရာအရပ်မှလည်း။ အပဂတကာရဏံ၊ ဖဲခွာခြင်း၏ အကြောင်းကို။ န (ပဿတိ)-ယထာ၊ မရှုမြင်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အယံ ယောဂါဝစရော၊ ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဇ္ဈာနစက္ခုနာ၊ စျာန်မျက်စိဖြင့်။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ရှု၍။ ပစ္ဆာ၊ န၊ နတ္ထီတိ၊ မရှိဟူ၍။ ပရိကမ္မမနသိကာရေန၊ ပရိကံဟူသော ဘာဝနာမနသိကာရဖြင့်။ တသ္မိံ၊ ထိုပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်သည်။ အပဂတေ၊ ကင်းသည်ရှိသော်။ တတိယာရုပ္ပဇ္ဈာနစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ တဿ၊ ထိုပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ နတ္ထိဘာဝမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ပဿန္တော၊ ရှုလျက်။ ဝိဟရတိ၊ ၏။ တာဒိသာဘောဂါဘာဝတော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော နှလုံးသွင်းခြင်း၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ တရပ်ပြီး၏။ သဗ္ဗသော။ပ။သမတိက္ကမ္မာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ယံ၊ အကြင်စကားကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။ တံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၂၈၄။ သုညဝိဝိတ္တဘာဝါ၊ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်, ကင်းသည်၏အဖြစ်တို့သည်။ နတ္ထိတာပရိယာယာ၊ မရှိ သည်၏အဖြစ်၏ ပရိယာယ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နတ္ထီတိ ပဒဿ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တေန၊ ဖွင့်ဆိုသော အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ သုညဝိဝိတ္တပဒါနိပိ၊ သုညပုဒ် ဝိဝိတ္တပုဒ်တို့ကိုလည်း။ ဂဟိတာနိ၊ ကုန်၏။ အာမေဍိတဝစနံ ပန၊ အာမေဍိတ် စကားသည်ကား။ ဘာဝနာကာရဒဿနံ၊ ပွားစေပုံ အခြင်းအရာကို ပြသောစကားတည်း။ ဝိဘင်္ဂေပိ၊ စျာနဝိဘင်း၌လည်း။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယမ္ပိ ဝိဘင်္ဂေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဝိဘင်းပါဠိတော်၌။ တညေဝ ဝိညာဏံ၊ နှလုံးသွင်းအပ်ပြီးသော။ ယံ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံယေဝ၊ ထိုပဌမာ ရုပ္ပဝိညာဉ်ကိုပင်လျှင်။ ဣတိ၊ ကား။
အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ အာရမ္မဏဘူတံ၊ သော။ တံယေဝ၊ ထိုပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ကိုပင်လျှင်။ (အဘာဝေတိ-၌စပ်) ပဌမေန၊ ပဌမာရုပ္ပစျာန်ဖြင့်။ ရူပနိမိတ္တံ၊ ကသိုဏ်းရုပ်နိမိတ်ကို။ (အဘာဝေတိ) ဝိယ၊ မရှိခြင်း-မထင်ခြင်းကို ပြသကဲ့သို့။ တတိယေနာရုပ္ပေန၊ တတိယာရုပ္ပစျာန်ဖြင့်။ အဘာဝေတိ၊ မရှိခြင်း-မထင်ခြင်းကို ပြု၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ခယတော သမ္မသနန္တိ၊ ဟူသောစကားဖြင့်။ သင်္ဂါနုပဿနံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သာ၊ ထိုဘင်္ဂါနုပဿနာသည်။ သင်္ခတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဘင်္ဂါဘာဝမေဝ၊ ဘင်ဟုဆိုအပ်သော မရှိခြင်းကိုသာလျှင်။ ပဿန္တီ၊ ရှုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ရှုသောကြောင့်။ ဝိညာဏမ္ပိ၊ ပဌမာရုပ္ပ ဝိညာဉ်ကိုလည်း။ အဘာဝေထိ၊ မရှိခြင်း-မထင်ခြင်းကိုပြု၏။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်သည်၏အဖြစ်ကို။ လဘတိ၊ ၏။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ ခယတော။ပ။ဝုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဿာတိ၊ ကား။ ပါဌဿ၊ ၏။ ပန၊ တဖန်။ အဿာတိ၊ ကား။ ဝိညာဏဿ၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ အဘာဝေတီတိ၊ ကား။ အဘာဝံ ကရောတိ၊ မရှိခြင်းကိုပြု၏။ ဉာဏဿ၊ အား။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကရောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနေသိကရဏတော၊ နှလုံးမသွင်းခြင်းကြောင့်တည်း။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဝိဘာဝေတိ ဝိဂတဘာဝံ ကရောတိ၊ ကင်းသည်၏အဖြစ်ကိုပြ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဝိနာသေတိ၊ ပျက်စေ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယထာ၊ အားဖြင့်။ န ဒိဿတိ၊ မထင်။ တထာ၊ အားဖြင့်။ ကရဏတော၊ ပြုခြင်းကြောင့် တည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ အန္တရဓာပေတိ၊ ကွယ်စေ၏။ တိရောဘာဝံ၊ တဖက်၌ဖြစ်ခြင်းသို့။ ဝါ၊ ကွယ်ခြင်းသို့။ ဂမေတိ၊ ရောက်စေ၏။ န အညထာတိ၊ ကား။ ဣမိဿာ ပါဠိယာ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤငါဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏) ဣတော၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အခြင်းအရာမှ။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ န (ဝေဒိတဗ္ဗော)၊ မသိအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အယဇ္ဇမာနကတ္တာ၊ မသင့်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ (န အညထာ-ဟူသောပါဌ်၏) အဓိပ္ပါယ်တည်း။
အဿတိ၊ ကား။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏာဘာဝဿ၊ ပဌမရုပ္ပဝိညာဉ်၏ မရှိခြင်း၏။ ကိဉ္စနန္တိ၊ ကား။ ကိဉ္စိပိ၊ စိုးစဉ်းမျှလည်း။ သဘာဝဓမ္မဿ၊ သဘောတရား၏။ အပ္ပါဝသေသတာ နာမ၊ အနည်းငယ်သော အကြွင်းအကျန်ရှိသည်၏ အဖြစ်မည်သည်။ ဘင်္ဂေါ၊ ဧဝ၊ ဘင်သည်သာလျှင်။ သိယာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘင်္ဂမတ္တမ္ပိ။ပ။နတ္ထီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဘင်္ဂမတ္ထေပိ၊ ဘင်မျှသည်လည်း။ သတိ၊ သော်။ တဿ၊ ထိုသဘောတရား၏။ သကိဉ္စိနတာ၊ အနယ်းငယ်မျှရှိသည်၏ အဖြစ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ အကိဉ္စနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဝိညာဏဿ၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ ကိဉ္စိ ပကာရံ၊ တစုံတခုသော အပြားကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ သဗ္ဗေန လဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ ဝိဘာဝနံ၊ ကင်းခြင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ သေသံ၊ သည်။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ တည်း။
နေဝသညာနာသညာယတနကထာဝဏ္ဏနာ
၂၈၅။ နော စသန္တာတိ၊ ကား။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိ၊ သမာပတ်သည်။ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမမဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ သင်္ခါရတို့၏ အကြွင်းအကျန်ဖြစ်၍ သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ ဝါ၊ ရောက်ခြင်းကြောင့်။ သဝိသေသာ၊ အထူးနှင့်တကွ။ သန္တာ၊ ငြိမ်သက်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အယံ၊ အာကိဉ္စသညာယတနသမာပတ္တိ၊ သည်။ တဒဘာဝတော၊ ထိုသင်္ခါရာဝသေသသုမဘာဝ၏ မရှိခြင်းကြောင့်။ သန္တာ စ၊ ငြိမ်သက်သည်လည်း။ နော၊ မဟုတ်။ ခန္ဓေသု၊ တို့၌။ ပစ္စယယာပနီယတာ စ၊ ဆွမ်းအစရှိသော ပစ္စည်းတို့ဖြင့် မျှစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ရောဂမူလတာယ စ၊ ရောဂါတို့၏ အရင်းမူလ၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ရောဂမူလတာယ စ၊ အကြင်ရောဂါနှင့် တူသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ဒုက္ခတာသူလယောဂါဒိနာ၊ ဒုက္ခတာသုံးပါးဟူသော နာကျင်ကိုက်ခဲခြင်းနှင့် ယှဉ်ခြင်း အစရှိသည်ကြောင့်။ ယာ အယံ ဂဏ္ဍသရိက္ခတာစ၊ အကြင်စူးဝင်နေ သော ငြောင့်နှင့် တူသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုရောဂါအိုင်းအမာငြောင့်တို့နှင့် တူသည်၏ အဖြစ်သည်။ သညာယ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဟောတိ၊ ၏။ အသတိ၊ မရှိသော်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သညာ။ပ။ သလ္လန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ သာ၊ ထိုရောဂါ စသည်နှင့် တူသောသညာကို။ ပဋုကိစ္စာ၊ ထင်ရှားသော ကိစ္စရှိသော။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝဂတာ၊ ပဉ္စဝေါကာရဘဝ၌တည်သော။ ဩဠာရိကသညာ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသော သညာဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ သညာ ဧဝ၊ သည်သာလျှင်။ န၊ မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဝေဒနာစေတနာဒီနမ္ပိ၊ တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ သညာသီသေန၊ သညာကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြခြင်းကို။ ကတော၊ ၏။ ဧတံ သန္တန္တိ၊ ကား။ ဧတံ၊ ဤနေဝသညာနာသညာယတနစျာန်သည်။ အသန္တဘာဝကရရောဂါဒိသ ရိက္ခသညာဝိရဟတော၊ မငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြုတတ်သော။ (သညာ), ရောဂါစသည်တို့နှင့် တူသော သညာမှ ကင်းခြင်းကြောင့်။ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်၏။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပဏီတံ၊ မွန်မြတ်၏။ တံ၊ ထိုသန္တ ပဏီတဖြစ်သော တရားသည်။ ကိံ ပန၊ အဘယ်နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဘွယ်ရှိသောကြောင့်။ နေဝညာနာသညာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ ၏။
တဒပဒေသေန၊ ထိုနေဝသညာနာသညာကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုအလွန်သိမ်မွေ့သော သညာကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့်။ တံ သမ္ပယုတ္တဇ္ဈာနံ၊ ထိုနေဝသညာနာသညာနှင့် ယှဉ်သောစျာန်ကို။ အာဟ၊ ၏။ (ဤ၌ ပုဒ်မကြီးရှိရမည်) အာဒီနဝန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပုဒ်၌။ ရောဂါဒိသရိက္ခသညာဒိသဗ္ဘာဝေါပိ၊ ရောဂါ စသည်တို့နှင့်တူသော သညာစသည်တို့၏ ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုလည်း။ ဘာဒီနဝေါ၊ အပြစ်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အာသန္နဝိညာဏဉ္စာယတနပစ္စတ္ထိကထာဝ၊ နီးသော ဝိညာဏဉ္စာယတန စျာန်ဟူသော ရန်သူ ရှိသည်၏အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ (အာဒီနဝေါ၊ ဟူ၍။)န (ဒဋ္ဌဗ္ဗော)၊ မမှတ်အပ်။ ဥပရီတိ၊ ကား။ စတုတ္ထာရုပ္ပေ၊ စျာန်၌။ သာဝါတိ၊ ကား။ သာဧဝ၊ ထိုအာကိဉ္စညာယတန သမာပတ်ကိုသာလျှင်။ ဝတ္တိတာတိ၊ ကား။ ပဝတ္တိတာနိဗ္ဗတ္တိတာ၊ (ရှေးဦးစွာ) ဖြစ်စေအပ်သော။ ဝဠဉ္ဇိတာ၊ (နောက်ကာလ၌) သုံးဆောင်အပ် ဝင်စားအပ်သော။
တသ္မိံ နိမိတ္တေတိ၊ ကား။ တတိယာရုပ္ပသမာပတ္တိသင်္ခါတေ၊ သော။ တသ္မျိံာနနိမိတ္တေ၊ ထိုစတုတ္ထအာရုပ္ပ စျာန်၏ ဖြစ်ကြောင်းနိမိတ်၌။ မာနသန္တိ၊ ကား။ စိတ္တံ၊ ကို။ (ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ မာနသံ၊ ကို စိတ္တံ-ဟု ဖွင့်သနည်းဟူမူကား) မနော ဧဝ၊ စိတ်သည်ပင်လျှင်။ မာနသံ၊ မည်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ ဝစနတ္ထပြုခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဘာဝနာမနသိကာရံ၊ ဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းကို။ ဟိ၊ မှန်။ တံ၊ ထိုဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ မနသိ၊ စိတ်၌။ ဘဝံ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မာနသံ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စျာနသမ္ပယုတ္တဓမ္မာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ စျာနာနုဂုဏာတာယ၊ စျာန်အားလျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမာပတ္တိပရိယာယော၊ သမာပတ်ဟူသော ပရိယာယ် အမည်ကို။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကိဉ္စညာ။ပ။ခန္ဓေသူတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘူတေသု၊ အာရုံ ဖြစ်၍ဖြစ်ကုန်သော။ ခန္ဓေသူတိ၊ ခန္ဓာတို့၌။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
၂၈၆။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ အာကိဉ္စညံ၊ ညသည်။ ဝါ၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏ စိုးစဉ်းဘင်မျှ အကြွင်းမရှိ သည်၏ အဖြစ်သည်။ အဿ၊ ထိုဘာကိဉ္စညာယတနစျာန်၏။ အာရမ္မဏပစ္စယဘာဝတော၊ အာရုံ၏ အကြောင်း၏အဖြစ်ကြောင့်။ အာယတနံ ကာရဏံ၊ အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ စျာနံ၊ တတိယာရုပ္ပစျာန်သည်။ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ မည်၏။ အာကိဉ္စညမေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ စျာနဿ၊ တတိယာရုပ္ပစျာန်၏။ အာရမ္မဏပစ္စယဘူတံ၊ သော။ ကာရဏံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာရမ္မဏံ၊ နတ္ထိ ဘောပညတ်ဟူသော အာရုံသည်။ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ မည်၏။ ဣတိ ဧဝံ ဝါ၊ ဤသို့မူလည်း။ အတ္ထော၊ အဋ္ဌကထာဝစနတ္ထမှ ထူးသောအနက်ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဧတ္ထ၊ ဤသဗ္ဗဟူသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မဟူသောပါဌ်၌။ သေသံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယာနုသာရေန၊ ဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ယာယ သညာယ ဘာဝတောတိ၊ ကား။ ယာဒိသာယ၊ အကြင်သို့သဘောရှိသော။ သညာယ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သောသညာ၏။ အတ္ထိဘာဝေန၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ ချဲ့။ ယာ သာ (သညာ)၊ ကို။ ပဋုသညာကိစ္စဿ၊ ထင်ရှားသော သညာကိစ္စ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သညာတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုအပ် မဆိုထိုက်။ သညာသဘာဝါနာတိဝတ္တနတော၊ မှတ်သားခြင်းဟူသော သညာ၏ သဘောကို မလွန်ခြင်းကြောင့်။ သညာတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုအပ် မဆိုထိုက်။ သညာသဝါနာတိဝတ္တနတော၊ မှတ်သားခြင်းဟူသော သညာ၏သဘောကို မလွန်ခြင်းကြောင့်။ အသညာတိပိ၊ သညာမဟုတ်ဟူ၍လည်း။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုအပ် မဆိုထိုက်။ တဿ၊ ထိုသို့သော သညာ၏။ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ကြောင့်။ ဣတိ၊ ကာား။ အတ္ထော၊ တည်း။ တန္တိ၊ ကား။ တံ စျာနံ၊ ကို။ တံ တာဝ ဒေဿတုန္တိ ဧတ္ထ၊ ၌။ တန္တိ၊ ကား။ တံ၊ သညာပဋိပဒံ၊ ထိုသညာနှင့် သညာကိုရကြောင်းအကျင့် ကို။ ယထာဝုတ္တသညံ စ၊ ကို၎င်း။ တဿာ၊ ထိုသညာ၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိဂမုပါယံ စ၊ ရခြင်း၏အကြောင်းကို၎င်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ နေဝသညီနာသညီတိ၊ ဟူ၍။ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန၊ ပုဂ္ဂိုလ် လျှင်တည်ရာရှိသော စကားဖြင့်။ ဓမ္မံ၊ ကို။ ဥဒ္ဓရန္တေန၊ ထုတ်ပြတော်မူလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ထုတ်ပြတော်မူ လိုသော မြတ်စွာဘုရားသည်။ သညာဝန္တမုခေန၊ သညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ သညာ၊ ကို။ ဥဒ္ဓဋာ၊ ထုတ်ပြတော်မူအပ်၏။ အညထာ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်။ (ဥဒ္ဓရိယမာနေ၊ ထုတ်ပြတော် မူအပ်သည်ရှိသော်။) နေဝသညာနာသညာယတနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဥဒ္ဓရိတဗ္ဗံ၊ သည်။ သိယာ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ သာ ပဋိပဒါ၊ ထိုသညာကိုရကြောင်း အကျင့်သည်။ ယတ္ထ၊ အကြင်အာရုံ၌။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ယထာ စ၊ အကြင်အခြင်းအရာအားဖြင့်လည်း။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအာရုံနှင့် ဖြစ်ပုံအခြင်းအရာ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အာကိဉ္စညာ။ပ။ဘာဝေတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ အာကိဉ္စညာယတနံ၊ စျာန်သည်။ စတုတ္ထာရုပ္ပဘာဝနာယ၊ နာ၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနံ၊ ဖြစ်ရာဌာနပေတည်း။ သင်္ခါရာ ဝသေသသမာပတ္တိ၊ ပတ်သည်။ (စတုတ္ထာရုပ္ပဘာဝနာယ၊ ၏။) ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်ပုံအခြင်း အရာပေတည်း။ ဣတိ၊ သိအပ်၏။ ယတြ ဟိ နာမာတိ၊ ကား။ ယာ နာမ၊ အကြင်သို့သော (သမာ ပတ်သည်)။ နတ္ထဘာဝမ္ပီတိ၊ ကား။ ဝိညာဏဿ၊ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ သုညတမ္ပိ၊ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ကို သော်လည်။ ဧဝံ သုခုမမ္ပိ၊ ဤမျှလောက်သိမ်မွေ့သည်ကို သော်လည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သန္တာရမ္မဏတာယာတိ၊ ကား။ ဧတိဿ၊ ဤသမာပတ်အား။ သန္တံ၊ သော။ အာရမ္မဏံ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သန္တာရမ္မဏာ၊ မည်၏။ တဗ္ဘာဝေါ၊ ထိုသန္တာရမ္မဏ၏ အဖြစ်သည်။ သန္တာရမ္မဏတာ၊ မည်၏။ တာယ၊ ထိုငြိမ်သက်သောအာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ စျာနသန္တတာယ၊ စျန်၏ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ တတိယာရုပ္ပသမာပတ္တိ၊ ပတ်သည်။ စတုတ္ထာရုပ္ပဇ္ဈာနတော၊ စျာန်ထက်။ သန္တာ၊ ငြိမ်သက်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (တသ္မာ၊ ကြောင့်တည်း။)
စောဒက၊ သည်။ (ဒေဿန္တော အာဟ-၌ စပ်) ယံ၊ အကြင်တရားကို။ သန္တတော၊ ငြိမ်သက်သည်ဟု။ မနသိ ကရောတိ၊ နှလုံးသွင်း၏။ တတ္ထ၊ ထိုတရား၌။ အာဒီနဝဒဿနံ၊ အပြစ်ကို မြင်ခြင်းသည်။ နဘဝေယျ၊ မဖြစ်ရာ။ အာဒီနဝဒဿနေ စ၊ မြင်ခြင်းသည်ပင်လျှင်။ န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒန္တော၊ ၍။ သန္တော။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတရော၊ အဋ္ဌကထာဆရာသည်။ အသမာပဇ္ဇိတုကာမတာယာတိ၊ ဟူ၍။ ပရိဟာရံ၊ အဖြေကို။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ထိုပရိဟာရစကားဖြင့်။ အာဒီနာဒဿနမ္ပိ၊ အပြစ်ကို ရှုမြင်ခြင်းသည်လည်း။ အတ္ထေဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သောဟီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝတ္ထံ၊ ကိုသာလျှင်။ ပါကဋတရံ၊ အထူးသဖြင့် ထင်ရှား သည်ကို။ ကရောတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ယသ္မိံ စျာနေ၊ ၌။ အဘိရတိ၊ ပျော်မွေ့ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုစျာန်၌။ အာဝဇ္ဇနသမာပဇ္ဇနာဒိပဋိပတ္တိယာ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း ဝင်းစားခြင်းအစရှိ သောအကျင့်သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ ဝါ၊ ဖြစ်သင့်၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ တတိယာရုပ္ပေ၊ တတိယအရူပစျာန်၌။ သာ၊ ထိုနှလုံးသွင်းခြင်း ဝင်စားခြင်း အစရှိသော အကျင့်သည်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အညာဘာဝတော၊ တပါးသောအာရုံ၏ မရှိသော ကြောင့်။ အာရမ္မဏကရဏမတ္တမေဝ၊ အာရုံပြုခြင်းမျှသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ကိဉ္စိပီတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
သမတိက္ကမိတွာဝ ဂစ္ဆတီတိ၊ ကား။ တေသံ သိပ္ပီနံ၊ ထိုလက်မှုပညာသည်တို့၏။ ဇီဝိကံ၊ အသက်မွေး ကြောင်းအမှုကို။ တိဏာယပိ၊ မြက်မျှလောက်သော်လည်း။ အမညာမာနော၊ မမှတ်ထင်သည်ဖြစ်၍။ တေ၊ ထိုလက်မှုပညာသည်တို့ကို။ ဝီတိဝတ္တတိယေဝ၊ ကျော်လွန်၍ သွားသည်သာလျှင်တည်း။ သောတိ၊ ကား။ ယောဂါဝစရော၊ သည်။ တန္တိ၊ ကား။ တတိယာရုပ္ပသမာပတ္တိံ၊ ကို။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ သန္တာ ဝတာယံ သမာပတ္တီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တေန၊ ပြီးသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ သန္တတော၊ ငြိမ်သက်သည်ဟု။ မနသိကရောန္တော၊ လျက်။ တန္တိ၊ ကား။ ယာယ၊ အကြင်သညာဖြင့်။ နေဝသညီနာသညီ နာမ၊ မည်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တိံ၊ သင်္ခါရတို့၏ အကြွင်းအကျန်မျှဖြစ်သော သမာပတ်ကို။ ဘာဝေတီတိ၊ ပွားစေသည် ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တံသညံ၊ သို့။ ပါပုဏာတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ သညာသီသေန၊ သညာကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဒေသနာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပရမသုမန္တိ၊ ကား။ ဥက္ကံသဂတသုခုမဘာဝံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့။ (ပတ္တံ-၌စပ်၊ ဤဋီကာအဖွင့်ကို ထောက်လျှင် ဝိသုဒ္ဓိမိဂ်၌ ပရမသုခုမံ ပတ္တံဟု ပါဌ်ရှိမှသင့်မည်) သင်္ခါရာဝသေသ သမာပတ္တိန္တိ၊ ကား။ ဥက္ကံသဂတသုခုမတာယ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်သော သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ သေသတာမတ္တံ၊ ကြွင်းသည်၏ အဖြစ်မျှရှိသော။ ဝါ၊ အကြွင်းအကျန်မျှဖြစ်သော။ (ဒုတိယအနက်ကို အလိုအားဖြင့်တာ-ပစ္စည်း အနက်မရှိဟု မှတ်ရမည်) သမာပတ္တိံ၊ ကို။ တေန၊ ကြောင့်။ အစ္စန္တသုခုမဘာဝပ္ပတ္တသင်္ခါရန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အန္တံ၊ အဆုံးကို။ အတိစ္စ၊ လွန်၍ဖြစ်သည်တည်း။ အစ္စန္တံ၊ အဆုံးကို လွန်၍ဖြစ်သည်။ ယတော၊ အကြင်သင်္ခါရထက်။ သုခုမတံ နာမ၊ သာ၍သိမ်မွေ့သော သင်္ခါရမည်သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ တထာပရမုက္ကံသဂတသုခုမတမသင်္ခါရံ၊ ထို (သူ့ထက်သိမ်မွေ့သည်မရှိသော) သင်္ခါရ၏ အခြင်းအရာအားဖြင့် အလွန်အကဲ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက် သော အသိမ်မွေ့ဆုံးသော သင်္ခါရရှိသော။ (သီမူနှင့် အညီ သုခုမတမဟု တမနှင့်တကွ သင့်သည်) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ပဌမဇ္ဈာနူပအစာရတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တစ္ဆန္တိယာ ဝိယ၊ ရွေခုတ်သကဲ့သို့။ ပဝတ္တမာနာယ၊ သော။ ဘာဝနာယ၊ သည်။ (ပါပိတာ-၌စပ်) အနုက္ကမေန၊ အားဖြင့်။ သင်္ခါရာ၊ တို့ကို။ တတ္ထ၊ ထိုစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၌။ အန္တိမကောဋ္ဌာသတံ၊ အဆုံးစွန်အဖို့၏ အဖြစ်သို့။ ပါပိတာ၊ ရောက်စေအပ်ကုန်၏။ တတော၊ ထိုစတုတ္ထအရူပစျာန်မှ။ ပရံ၊ ၌။ နိရောဓော ဧဝ၊ ချုပ်ခြင်းသည်သာ လျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) သင်္ခါရပ္ပဝတ္တိ၊ သင်္ခါရတို့၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ န၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ (ဣတိ-ပိုဟန်ရှိ၏) တေန၊ ကြောင့်။ သင်္ခါရာဝသေသသမာပတ္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။
၂၈၇။ ယံ တံ စတုက္ခန္ဓံ၊ အကြင် ခန္ဓာလေးပါးအပေါင်းကို။ အတ္ထတောတိ၊ ကား။ ကုသလာဒိဝိသေသ ဝိသိဋ္ဌပရမတတော၊ ကုသိုလ်အစရှိသော အထူးအားဖြင့် ထူးခြားသော ပရမတ္တအား ဖြင့်။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ အဓိပညာသိက္ခာယ၊ ၏။ အဓိဋ္ဌာနဘူတံ၊ တည်ရာဖြစ်၍ဖြစ်သော ခန္ဓာ လေးပါးအပေါင်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣဓ။ပ။ အဓိပ္ပေတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဩဠာရိကာယ သညာယ အဘာဝတောတိ၊ ကား။ စတုတ္ထာရုပ္ပဝိပါကသညာယ၊ သညာထက်။ စတုတ္ထာရုပ္ပကုသလသညာ၊ သညာသည်။ ဩဠာရိကာ၊ ရုန့်ရင်းကြမ်းတမ်းသည်။ ယဒိပိ (ဟောတိ)၊ ဖြစ်ပေ၏။ ဝိပဿနာမဂ္ဂဖလသညာဟိ၊ သညာတို့ထက်။ တထာ၊ ထို့အတူရုန့်ရင်း ကြမ်းတမ်းသည်။ (ယဒိပိ ဟောတိ၊ ပေ၏။) တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဩဠာရိကသုခုမတာ နာမ၊ ဩဠာရိကအဖြစ် သုခုမအဖြစ် မည်သည်ကို။ ဥပါဒါယုပါဒါယ၊ ထောက်၍ ထောက်၍။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝပရိယာပန္နာယ ဝိယ၊ ပဉ္စဝေါကာရဘဝ၌ အကျုံးဝင်သော သညာကဲ့သို့၎င်း။ စတုဝေါကာရေပိ၊ ကာရ-ဘဝ၌လည်း။ ဟောဋ္ဌာ၊ အောက်၌။ ဝါ၊ အောက်ဖြစ်ကုန်သော။ တီသု ဘူမီသု၊ တို့၌။ သညာယဝိယ စ၊ သညာကဲ့သို့၎င်း။ ဩဠာရိကာယ၊ ရုန့်ရင်းသော သညာ၏။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ သုခုမာတိ၊ ကား။ သင်္ခါရာဝသေသ သုခုမဘာဝပ္ပတ္တိယာ၊ သင်္ခါရတို့၏ အကြွင်းအကျန်မျှဖြစ်၍ သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သဖြင့်။ သုခုမာယ၊ သော။ သညာယ၊ ၏။ ဘာဝတော ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ၊ ကြောင့်။ နေဝသညာတိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။
န-ကာရော၊ သည်။ အဘာဝတ္ထော၊ မရှိခြင်းဟူသော အနက်ရှိ၏။ အ-ကာရော၊ သည်။ အဘာဝတ္ထော၊ အဘာဝအနက်သာလျှင်ရှိ၏။ အသညဉ္စ၊ ရုန့်ရင်းသော သညာမရှိသည်၎င်း။ အနသညဉ္စ၊ သိမ်မွေ့သော သညာမရှိသည်မဟုတ်သည်၎င်း။ ဝါ၊ သိမ်မွေ့သော သညာမကင်းသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပရိယာပန္နတ္တာတိ၊ ကား။ ဧကငဒေသဘာဝေန၊ တစိတ်တဒေသ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အန္တေညဂဓတ္ထာ၊ ကြောင့်။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ စတုတ္ထာရုပ္ပေ၊ ၌။ ဒုတိယေ အတ္ထဝိကပ္ပေ၊ ၌။ နေဝသညာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ န-ကာရော၊ သည်။ အညတ္ထော၊ ရှိ၏။ တထာ၊ တူ။ နာသညာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ န-ကာရော၊ သည်။ အညတ္ထော၊ ရှိ၏။ တထာ၊ တူ။ နာသညာတိ ဧတ္ထ၊ ပုဒ်၌။ န-ကာရောစ၊ သည်၎င်း။ အ-ကာရော စ၊ သည်၎င်း။ အညတ္ထောဝ၊ သာလျှင်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေန ဒွယေန၊ ထိုအက္ခရာနှစ်ခုအပေါင်းဖြင့်။ သညာဘာဝေါ ဧဝ၊ သညာဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒဿိတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓမ္မာယတနပရိယာပန္နာတာယ၊ ကြောင့်။ အာယတနဘာဝေါ၊ အာယတန၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန-ဟု ဆိုအပ်သနည်း ဟူမူကား။) နိဿယပစ္စယဘာဝတော၊ နိဿယ ပစ္စည်း၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ယေန၊ အကြင်အကြောင်းကြောင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၌။ သညာဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဧဒိသီ၊ ဤသို့ နေဝသညာနာသညာသဘောရှိသည်။ ဇာတာ၊ ၏။ (တံ)ကာရဏံ၊ သည်။ ကိံ ပန၊ နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အနုယောဂံ၊ မေးမြန်းစိစစ်ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ န ကေဝလန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ အယံ ဒေသနာ၊ ဤနေဝသညာနာသညာယတနဒေသနာကို။ နာနတ္တကာယာနာတ္တ သညိနောတိ အာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့ အစရှိသော စကားရပ်တို့၌ကဲ့သို့။ သညာသီသေန၊ ဖြင့်။ ကတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ဤ၌ ဧဝံ-ပိုသည်၊ သီမူ၌ကား မရှိ) ဧသ အတ္ထောတိ၊ ကား။ ကဉ္စိ၊ တစုံတခုသော။ ဝိသေသံ၊ အထူးကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ သဘာဝတော၊ သဘောအားဖြင့်။ အတ္ထီတိ၊ ရှိ၏ဟူ၍။ ဝတ္ထဗ္ဗတာသင်္ခါတော၊ ဆိုသင့်သည်၏ အဖြစ်ဟု ဆိုအပ်သော။ အတ္ထော၊ ကို။
အတိထောကမ္ပိ၊ အလွန်နည်းသော်လည်း။ ယံ၊ အကြင်ဆီကို။ အကပ္ပိယဘာဝံ၊ မအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ တေလမတ္ထိ ဘန္တေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထိုအနည်းငယ်သော ဆီကိုပင်လျှင်။ နာဠိပူရဏံ၊ ဆီကျည်တောက်-ဆီပုလင်းကို ပြည့်စေခြင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ နတ္ထိ ဘန္တေတေလန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တတ္ထ ယထာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
အာရမ္မဏသဉ္ဇာနနံ၊ အာရုံကိုမှတ်သားခြင်းသည်။ သညာကိစ္စံ၊ သညာ၏ ကိစ္စသည်။ ယဒိ (သိယာ)၊ အံ့။ (ဧဝံ သတိ၊ သော်။) အယံ၊ ဤစတုတ္ထရုပ္ပသညာသည်။ သညာ သမာနာ၊ သညာဖြစ်ပါလျက်။ တံ၊ ထိုမှတ်သားခြင်းကိစ္စကို။ ကတံ၊ ကြောင့်။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်သနည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဒဟနကိစ္စမိဝါတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဧသာ၊ ဤစတုတ္ထညရုပ္ပသညာသည်။ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမဘာဝပ္ပတ္တိယာ ဧဝ၊ သင်္ခါရတို့၏ အကြွင်းအကျန်မျှဖြစ်၍ သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ပဋုသညာကိစ္စံ၊ ထင်ရှားသော သညာကိစ္စကို။ ကာတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။ စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ တတော ဧဝ၊ ထိုထင်ရှားသော သညာကိစ္စကို ပြုခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ ဉာဏဿ၊ အား။ ဝါ၊ ဖြင့်။ သုဂယှာပိ၊ လွယ်ကူစွာ ယူအပ် သည်လည်း။ ဝါ၊ ယူလွယ်သည်လည်း။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ တေန၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗိဒါဇနနမ္ပိကာတုံ န သက္ကောတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အကတာဘိနိဝေသောတိ၊ ကား။ အကထဝိပဿနာဘိနိဝေသော၊ ပြုဘူးသော ဝိပဿနာဘိနိဝေသမရှိသော။ ဝါ၊ ဝိပဿနာကို စ၍နှလုံးသွင်းခြင်းကို မပြုဘူး သေးသော။ အပ္ပဝတ္တိတသမ္မသနစာရော၊ ဖြစ်စေအပ်သော သုံးသပ်ခြင်း၏ ဖြစ်ခြင်း ကျက်စားခြင်း မရှိသော။ ဝါ၊ သုံးသပ်ခြင်း၏ ဖြစ်ခြင်းကျက်စားခြင်းကို မဖြစ်စေဘူးသေးသော။ ပကတိဝိပဿ ကောတိ၊ ကား။ ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ ဝိပဿကော၊ ဝိပဿနာရှုသောသူသည်။ ခန္ဓာဒိမုခေန၊ ခန္ဓာ စသည်ကို အရင်းခံ ပြုသဖြင့်။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ အဘိနိသီတွာ၊ ရှေးဦးစွာ နှလုံးသွင်း၍။ ဒွါရာလမ္ဗနေဟိ၊ ဒွါရအာရုံတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဒွါရပ္ပဝတ္တဓမ္မာနံ၊ ဒွါရ၌ဖြစ်သော တရားတို့ကို။ ဝိပဿနာရှုသောပုဂ္ဂိုလ်သည်။ (ဤတိုင်အောင် ပကတိဝိပဿကော-ပုဒ်၏ အဖွင့်ဖြစ်သည်။ ဤမှနောင်သက္ကုဏေယျ-ပုဒ်ကို ဝုတ္တိနည်းဖြင့် ဖွင့်ပြသည်) တဗ္ဗိသယဥဒယဗ္ဗဉာဏံ၊ ထိုစတုတ္ထာ ရုပ္ပစျာန်လျှင် အာရုံရှိသော ဥဒယဗ္ဗယဉာဏ်ကို။ ဥပ္ပါဒေတုံ၊ ငှာ။ သက္ကုဏေယျ၊ စွမ်းနိုင်ရာ၏။ ပန၊ ဆက်။ ယထာ၊ အကြင်အခြင်း အရာ အားဖြင့်။ သက္ကောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သောပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကလာပသမ္မသနဝသေနေဝါတိ၊ ကား။ စတုတ္ထာရုပ္ပစိတ္တုပ္ပါဒ ပရိယာပန္နေ၊ စတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်စိတ္တုပ္ပါဒ်၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ ဖဿာဒိဓမ္မေ၊ တို့ကို။ အဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇ၊ အသီးအသီး အခွဲခြမ်းမူ၍။ ဧကတော ဂဟေတွာ၊ တပေါင်းတည်းယူ၍။ ကလာပတော သမူဟတော၊ အပေါင်းအားဖြင့်။ သမ္မသနဝသေန၊ သုံးသပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ နယဝိပဿနာသင်္ခါတကလာပသမ္မသနဝသေန၊ နယဝိပဿနာဟု ဆိုအပ်သော အပေါင်းလိုက် သုံးသပ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဖဿာဒိဓမ္မေ၊ တို့ကို။ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇိတွာ၊ အသီးအသီးခွဲခြမ်း၍။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ သရူပတော၊ အားဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ အနိစ္စာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ သမ္မသန၊ သည်။
အနုပဒဓမ္မဝိပဿနာ မည်၏။ ယထာ၊ အားဖြင့်။ ဓမ္မသေနာပတိနာပိ နာမ၊ တရားစစ်သူကြီးဖြစ်တော်မူသော အရှင်သာရိပုတ္တရာစင်လျက်လည်း။ အနုပဒံ၊ အသီးအသီးသရုပ် အဖို့အားဖြင့်။ ဝိပဿနေယျာ၊ ရှုအပ် ရှုနိုင်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဧဝံ၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဤမျှလောက်။ သုခုမတ္တံ၊ သို့။ ဂတာ၊ ၏။ ဣတိ၊ အတ္ထော၊ တည်း။
ထေရဿာတိ၊ ကား။ အညတရဿ၊ အမည်အားဖြင့် မထင်ရှားသော။ ထေရဿ၊ ၏။ အညဟိ ပီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤစကားရပ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုအပ်လတံ့သည်ကား။ အပရာ၊ တပါးသော။ ဥပမာ၊ တည်း။ ဧကော၊ တယောက်သော။ ဗြဟ္မဏေ၊ ပုဏ္ဏားသည်။ အညတရံ၊ တယောက်သော။ ပုရိသံ၊ ကို။ မနုညံ၊ နှစ်သက်ဖွယ်ရှိသော။ မတ္တိကဘာဇနံ၊ မြေခွက်ကို။ ဂဟေတွာ၊ စွဲကိုင်၍။ ဌိတံ၊ တည်သည်ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ “ဣမံ ဘာဇနံ၊ ဤခွက်ကို။ မေ၊ အား။ ဒေဟိ၊ ပေးလော့။” ဣတိ၊ သို့။ ယာစိ ကိရ၊ တောင်းသတတ်။ သော၊ ထိုယောကျ်ားသည်။ သုရာသိတ္တတံ၊ သေရည်သွန်းလောင်းအပ်-ထည့်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ရည်၍။ “အယျော၊ အရှင်ပုဏ္ဏား။ ဒါတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကာ၊ မဖြစ်နိုင်။ ဧတ္ထ၊ ဤခွက်၌။ သုရာ၊ သေရည်သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဗြာဟ္မဏော၊ သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ သမီပေ၊ ၌။ ဌိတံ၊ သော။ ပုရိသံ၊ ကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ၍။ “တေန ဟိ၊ ထိုသို့ဖြစ်မူကား။ ဣမဿ၊ ဤယောကျ်ားအား။ ပါတုံ၊ သောက်ခြင်းငှာ။ ဒေဟိ၊ လော့။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ ဣတရော၊ ခွက်ကို ကိုင်လျှက် တည်သောယောကျ်ားသည်။ “အယျော၊ အရှင်ပုဏ္ဏား။ နတ္ထိ၊ သောက်ရန် သေရည်မရှိပါ။” ဣတိ၊ သို့။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဥပမာ၌။ ဗြဟ္မဏဿ၊ အား။ အယောဂျဘာဝံ၊ မသင့်လျော်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ အတ္ထီတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်သည်။ (ဇာတံ) ယထာ၊ သို့၎င်း။ ပါတဗ္ဗတာယ၊ သောက်အပ်သည်၏ အဖြစ်သောက်လောက်သည်၏ အဖြစ်။ တတ္ထ၊ ထိုခွက်၌။ အဘာဝတော၊ ကဲ့သို့၎င်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၌လည်း။ (သညာ၊ သည်။ အတ္ထီတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ နတ္ထီတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ သည်။ ဇာတံ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
ပန၊ မေးခွန်းထုတ်၍ ရှင်းဦးအံ့။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအာကာသာနဉ္စာယတန စသောစျာန်၌ အနန္တော အာကာသော (ဣတိ)၊ ဟူ၍၎င်း။ အနန္တံ ဝိညာဏံ (ဣတိ)၊ ဟူ၍၎င်း။ နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဘာဝနာကာရော၊ ပွားစေပုံအခြင်းအရာကို။ ဂဟိတော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတ္ထ၊ ဤစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၌။ ကောစိ၊ သော။ ဘာဝနာကာရော၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဂဟိတော၊ မယူအပ် သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ တာဝ၊ စွာ။ အာဟု၊ ကုန်၏။ ဘာဝနာကာရော နာမ၊ မည်သည်ကား။ သောပစာရ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ တာဝ၊ စွာ။ အာဟု၊ ကုန်၏။ ဘာဝနာကာရော နာမ၊ မည်သည်ကား။ သောပစာရဿ၊ ဥပစာနှင့်တကွဖြစ်သော။ စျာနဿ၊ ၏။ ယထာသကံ၊ အကြင် အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သော။ ဝါ၊ မိမိ မိမိနှင့် ဆိုင်သော။ အာရမ္မဏေ၊ ပထဝီ ကသိုဏ်း အစရှိသော အာရုံ၌။ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာတည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၌။ အာရမ္မဏံ စ၊ သည်လည်း။ အာကိဉ္စညာယတနဓမ္မာ၊ ယတနစျာန်တရားတို့ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ တေ၊ ထိုအာကိဉ္စညာယတနစျာန်တို့ကို။ (ဂဟေတဗ္ဗာ-၌စပ်) ဝါ၊ တို့သည်။ (သိယုံ-၌ စပ်) ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဧကဿ၊ တခုသော။ ပုဗ္ဗင်္ဂမဓမ္မဿဝါ၊ ပြဓာန်းသော တရား၏ မူလည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ယူအပ်ကုန်သည်။ သိယုံ၊ ဖြစ်ကုန်ရာ၏။ သဗ္ဗေ ဧဝ ဝါ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ကိုမူလည်း။ ဝါ၊ တို့သည်မူလည်း။ (ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ကုန်သည်။ သိယုံ၊ ရာ၏။) တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပက္ခတို့တွင်။ ပဌမပက္ခေ၊ ပဌမအဖို့၌။ ဝိညာဏဿ၊ ကို။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ အာပန္နံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏံ ဝိညာဏန္တိ၊ ဟူ၍။ မနသိကာရေ၊ လတ်သော်။ စတုတ္ထာရုပ္ပဿ၊ စျာန်၏။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဘာဝေါ၊ ယတန မည်သည်၏ အဖြစ်သည်။ အာပဇ္ဇတိ၊ ဖြစ်၏။ ဝါ၊ ရောက်၏။ ဒုတယိပက္ခေ ပန၊ ၌ကား။ စျာနဿ၊ စတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၏။ သဗ္ဗသော သိမ်း။ အာကိဉ္စာညာယတနဓမ္မာရမ္မဏတာယ၊ အာကိဉ္စညန္တိ၊ ဟူ၍။ မနသိကာရေ၊ လတ်သော်။ အာကိဉ္စညာယ တနတာ ဝါ၊ ယတန၏ အဖြစ်သည်မူလည်း။ သိယာ၊ ၏။ အဘာဝါရမ္မဏတာ ဝါ၊ အဘာဝပညတ်လျှင် အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်သည်မူလည်း။ (သိယာ၊ ၏။) သဗ္ဗထာ၊ ဖြင့်။ နေဝညာနာသညယတနဘာဝေါ၊ နစျာန်၏အဖြစ်ကို။ န လဗ္ဘတိ၊ မရအပ်-မရနိုင်။ ဣတိ၊ သို့။ (အာဟု၊ ကုန်၏။) တံ ဣဒံ၊ ထိုကေစိဆရာတို့ဆိုသော ဤအကြောင်းသည်။ အကာရဏံ၊ အကြောင်းမဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) တထာ၊ ထိုကေစိဆရာတို့ဆိုသော အခြင်းအရာဖြင့်။ စျာနဿ၊ ၏။ အပ္ပဝတ္တနတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ စတုတ္ထာရုပ္ပဘာဝနာ၊ သည်။ ဝိညာဏံ ဝါ၊ ကိုသော်၎င်း။ အာကိဉ္စညံ ဝါ၊ ကိုသော်၎င်း။ အာမသန္တီ၊ သုံးသပ်လျက်။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်ပေ။ စရဟိ၊ သို့ဖြစ်လျှသ်။ ကိံ၊ အဘယ်ကို။ (အာမသန္တီ၊ လျက်။ ပဝတ္တတိ၊ သနည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ (ကိဉ္စရဟီတိ-ဟု ရှိသော သီမူကွဲနှင့် အညီပင်) တတိယာရုပ္ပဿ၊ စျာန်၏။ သန္တတံ၊ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကို။ (အာမသန္တီ၊ လျက်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။)
ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်သည်ရှိသော်။ ပါဠိယံ၊ ပါဠိတော်၌။ သန္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်-မဆိုအပ်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ မေးငြားအံ့။ သုတ္တေ၊ ၌။ ကိဉ္စာပိ န ဂဟိတံ၊ မယူအပ်ပေ။ ဝိဘင်္ဂေ ပန၊ ဝိဘင်းပါဠိတော်၌ကား။ ဂဟိတမေဝ၊ ယူအပ်သည်သာလျှင်တည်း။ ယထာဟ၊ မူကား။ တညေဝ။ပ။ဘာဝေတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အထ၊ ထိုသို့ ဝိဘင်းပါဠိတော်၌ ယူအပ်ပါလျက်။ ဝိဘင်္ဂေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ သုတ္တေ၊ ၌။ ဘာဝနာကာရော၊ ကို။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဂဟိတော၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ ဝေနေယျဇ္ဈာသယတော စ၊ ဝေနေယျတို့၏ အလိုအားဖြင့်၎င်း။ ဝါ၊ ကြောင့်၎င်း။ ဒေသနာဝိလာသတော စ၊ ဒေသနာကို တင့်တယ်စေခြင်းအားဖြင့် ၎င်း။ ဝါ၊ တင့်တယ်စေသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ အစွမ်းကြောင့်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ယေ ဝေနေယျာ၊ အကြင် ဝေနေယျသတ္တဝါတို့ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။
တီသု၊ ကုန်သော။ အာရုပ္ပေသု၊ တို့၌။ အနန္တော အာကာသော, အနန္တံဝိညာဏံ, နတ္ထိ ကိဉ္စီတိ၊ ဟူ၍။ ဘာဝနာကာရော၊ ကို။ ဂဟိတော ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ မယူအပ်သော်သာလျှင်။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ၊ ထိုးထွင်း၍ သိကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဝေနေယျ သတ္တဝါတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သုတ္တေ၊ ၌။ တထာ၊ ထိုသို့ ဘာဝနာကာရကို မယူသောအခြင်းအရာအား ဖြင့်။ ဒေသနာ၊ ကို။ ကတာ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ အဘိဓမ္မေ၊ အဘိဓမ္မာ ပိဋကတ်၌။ သုတ္တန္တဘာဇနိယေ၊ ၌။ ဥဒ္ဒေသဒေသနာ၊ အကျဉ်းဖြစ်သော ဒေသနာသည်။ သုတ္တန္တဂတိကာဝ၊ သုတ္တန်၏အလားရှိသည်သာ လျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယေ ပနဝေနေယျ၊ အကြင် ဝေနေယျတို့သည်ကား။ တမတ္ထံ၊ ကို။ ပဋိဝိဇ္ဈန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဝေနေယျ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ဘဝနာကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဓမ္မဿရော၊ တရားကို အစိုးရတော်မူသော။ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ အလုံးစုံသော တရားတို့ကို မဖောက်မပြန် မှန်ကန်စွာ ကိုယ်တော်တိုင် သိတော်မူသော။ ဘဂဝါ၊ ဘုန်းတော်ကြံတော်မူသော မြတ်စွာ ဘုရားသည်။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဒေသောတဗ္ဗပ္ပကာရံ၊ ဟောအပ်သောအပြားကို။ ဇာနန္တော၊ သည်ဖြစ်၍။ ကတ္ထစိ၊ အချို့သော (သုတ္တန်) ဒေသနာ၌။ ဘာဝနာကာရံ၊ ကို။ န ဂဏှာတိ၊ ယူတော်မမူ။ သာ-စ ဒေသနာ၊ သည်လည်း။ ယာဝဒေဝ ဝေနေယျဝိနယတ္တာ၊ ဝေနေယျသတ္တဝါတို့ကို ဆုံးမခြင်း အကျိုးရှိသည် ချည်းသာလျှင်တည်း။ ဝါ၊ ဝေနေယျသတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌ ကိလေသာတို့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးရှိ သည်ချည်းသာလျှင်တည်း။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤဝေနေယျဇ္ဈာသယ, ဒေသနာဝိလာသ နှစ်ပါးတို့ တွင်။ ဒေသနာဝိလာသော၊ ဒေသနာတော်ကို တင့်တယ်စေခြင်းပေတည်း။ ဝါ၊ တင့်တယ်စေသော သဗ္ဗညုတဉာဏ်၏ အစွမ်းပေးတည်း။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သုတ္တန္တဒေသနာ၊ သည်။ ပရိယာယကထာ၊ ပရိယာယ်ကထာတည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုသုတ္တန်ဒေသနာ၌။ ဘာဝနာကာရော၊ ကို။ န ဂဟိတော၊ အပ်။ အဘိဓမ္မဒေသနာ ပန၊ သည်ကား။ နိပ္ပရိယာယကထာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအဘိဓမ္မာဒေသနာ၌။ ဘာဝနာကာရော၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ၏။ ဣတိဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ ဧတ္ထ၊ ဤသုတ္တန်ဒေသနာ, အဘိဓမ္မာဒေသနာတို့၌။ ဘာဝနာကာရဿ၊ ကို။ ဂဟဏေ စ၊ ၌၎င်း။ အဂ္ဂဟဏေ စ၊ ၌၎င်း။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
အပရေ ပန၊ တပါးသောဆရာတိုံသည်ကား။ (ဧဝံ၊ ဤဆိုလတံ့သော အခြင်းအရာဖြင့်။) ဘဏန္တိ၊ ဆိုကုန်၏။ သုတ္တန္တေ၊ ၌။ ဘာဝနာကာရဿ၊ ပွားစေအပ်သော အခြင်းအရာကို။ အဂ္ဂဟဏံ၊ မယူခြင်း-မဟောခြင်းသည်။ စတုတ္ထာရုပ္ပေ၊ စျာန်၌။ ဝိသေသဒဿနတ္ထံ၊ အထူးကိုပြခြင်းအကျိုးငှာတည်း။ ဝါ၊ အကျိုးရှိ၏။ သွာယံ ဝိသေသော၊ ကို။ အနုပုဗ္ဗဘာဝနာဇနိတော၊ အစဉ်အတိုင်း ပွားစေသော ဘာဝနာသည် ဖြစ်စေအပ်၏။ သာ စ၊ အနုပုဗ္ဗဘာဝနာ၊ ကိုလည်း။ ပဟာနက္ကမောပဇနိတာ၊ ပယ်စဉ်အားဖြင့် ဖြစ်စေအပ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဟာတဗ္ဗသမတိက္ကမေန၊ ပယ်အပ်သော တရားကို ကျော်လွန်ခြင်းဖြင့်။ စျာနာနံ၊ တို့၏။ အဓိဂန္တဗ္ဗတော၊ ရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကာမာဒိဝိဝေက။ပ။ သောမနဿတ္ထင်္ဂမမုခေန၊ ကာမ အစရှိသည်တို့၏ ကင်းဆိတ်ခြင်း, ဝိတက်ဝိစာရတို့ ၏ ငြိမ်းခြင်း, ပီတိကို စက်ဆုပ်ခြင်း, သောမနဿ၏ ချုပ်ခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ အရူပဇ္ဈာနာနိ၊ တို့ကို။ ဒေသိတာနိ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ရူပသညာဒိသမတိက္ကမမုခေန၊ ရူပသညာစသည်တို့ကို ကျော်လွန် ခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်။ အရူပဇ္ဈာနာနိ၊ တို့ကို။ (ဒေသိတာနိ၊ ကုန်၏။) စ၊ ဆက်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ စျာနာနိယဝေ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ (ဒေသိတာနိ၊ ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်သေး။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်အားဖြင့် သော်ကား။ သဗ္ဗမ္ပိ သီလံ၊ အလုံးစုံသောသီလကို၎င်း။ သဗ္ဗာပိပညာ၊ ကို၎င်း။ (ဒေသနံ အာရုဠှာ-၌စပ်) ပဋိပက္ခဓမ္မပဟာနဝသေနေဝ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့ကို ပယ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာ လျှင်။ သမ္ပာဒေတဗ္ဗတော၊ ပြီးစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဟာတဗ္ဗဓမ္မသမတိက္ကမဒဿနမုခေနေဝ၊ ပယ်အပ်သောတရားကို ကျော်လွန်ခြင်းကိုပြခြင်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်သာလျှင်။ ဒေသနံ၊ သို့။ (သီမူနှင့် အညီပင်၊ ရှိရင်းအတိုင်း အနက်ပေးလိုလျှင် ဒေသနာ၊ နာတို့သို့-ဟု ပေးရာ၏။) အာရုဠှာ၊ တင်အပ်၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ (တနည်း) တထာ-တံ ဝစနံ၊ ကို။ (ပဋိပက္ခဓမ္မပဟာနဝသေနေဝ၊ ဆန့်ကျင်ဖက်တရားကို ပယ်ခြင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဒေသိတော၊ ဟောတော်မူအပ်၏။) (နောက်၌လည်း နည်းတူပင် ဆောင်၍စပ်) စက္ခုနာရူပံ။ပ။တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဘောဇနေမတ္တညုတာ၊ ကို။ ဣဓ၊ ဘိက္ခု။ပ။ ကပ္ပေတီတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိ၊ ကို။ အဘိဇ္ဈံ။ပ။ စေတသာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဇာဂရိယာနုယောဂေါ၊ ကို။ “အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတာယ၊ အသ္မိမာနကို အကြွင်းမဲ့နုတ်ခြင်း ပယ်ခြင်းငှာ။ အနိစ္စသညာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ပွားစေအပ်၏။ မေဃိယ၊ မေဃိယရဟန်း။ အနိစ္စသညိနော၊ မမြဲဟု အမှတ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။
အနတ္တသညာ၊ သည်။ သဏ္ဌာတိ၊ ကောင်းစွာတည်၏။ အနတ္တသည၊ ဟု အမှတ်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတံ၊ မာနကို အကြွင်းမဲ့ နုတ်ပယ်ခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။” (ဤတွင် သုတ်တရပ်) “အာသဝါနံ၊ တို့၏။ ခယာ၊ ကြောင့်။ အနာသဝံ၊ အာသဝေါကင်းသော။ စေတောဝိမုတ္တိံ၊ ကို။ ပညာဝိမုတ္တိံ၊ ကို။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ၊ မျက်မှောက် အတ္တဘောင်၌သာလျှင်။ သယံ၊ ကိုယ်တိုင်။ အဘိညာ-အဘိညာယ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်။ ဝါ၊ ထူးသောဉာဏ်ဖြင့်သိ၍။ သစ္ဆိကတွာ၊ ၍။ ဥပသမ္ပဇ္ဇ၊ ရောက်၍။ ဝါ၊ ပြည့်စုံစေ၍။ ဝိဟရတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပညာ၊ ကို။ ပဋိပက္ခဓမ္မပ္ပဟာနဝသေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေသိတာ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စျာနာနိ၊ တို့ကို။ ဒေသေန္တော၊ သော။ ဘဂဝါ၊ သည်။ (ဒေသသိ-၌စပ်) ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပဟာတဗ္ဗ။ပ။ မုခေနနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဒေသေသိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကာမာဒိဝိဝေက။ပ။အရူပဇ္ဈာနာနိတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ရှေး၌ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ တတ္ထ၊ ထိုစျာန်တရားတို့တွင်။ ရူပါဝစရံ ပဌမံ စျာနံ၊ စျာန်သည်။ (သန္တံ ပဏီတဉ္စဟောတိ-၌ စပ်) ဘာဝနာဝိသေသာဓိဂတေဟိ၊ ဘာဝနာအထူးဖြင့် ရအပ်ကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒီဟိ ဝိယ၊ ဝိတက်အစရှိသည်တို့နှင့် ကဲ့သို့။ တိက္ခဝိသဒသူရသဘာဝေဟိ၊ ထက်မြက်သန့်ရှင်း ရဲရင့်သော သဘောရှိကုန်သော။ သဒ္ဓါဒီဟိပိ၊ ဓမ္မေဟိ၊ သဒ္ဓါအစရှိသော တရားတို့နှင့်လည်း။ သမန္နာဂတတ္တာ၊ ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကာမစ္ဆန္ဒာဒီနံ၊ ကုန်သော။ နီဝရဏာနံ စ၊ တို့ကို၎င်း။ တဒေကဋ္ဌာနံ၊ ထိုနီဝရဏတို့နှင့် တူသော တည်ရာရှိကုန်သော။ ပါပဓမ္မာနံ စ၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကို ၎င်း။ ဝိက္ခမ္ဘနတော၊ ခွာခြင်းကြောင့်။ ဥတ္တရိမနုဿဓမ္မဘာဝပ္ပတ္တံ၊ ဓမ္မအဖြစ်သို့ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ကာမာဝစရဓမ္မေဟိ၊ တို့ထက်။ သဏှာသုခုမံ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့ သည်ဖြစ်၍။ သန္တဉ္စ၊ ငြိမ်သက်သည်၎င်း။ ပဏီတဉ္စ၊ မွန်မြတ်သည် ၎င်း။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဒုတိယဇ္ဈာနာဒီနိ၊ တို့သည်။ ဘာဝနာ ဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ဩဠာရိကင်္ဂပ္ပဟာနတော၊ ရုန့်ရင်းသော အင်္ဂါကို ပျယ်ခြင်းကြောင့်။ တတော၊ ထိုပဌမစျာန် စသည်ထက်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ သဏှသုခုမသဏှသုခုမတရာဒိဘာဝပ္ပတ္တာနိ၊ သိမ်မွေ့နူးညံ့ သည်၏ အဖြစ်သာ၍ သိမ်မွေကနူးညံ့သည် ၏ အဖြစ် အစရှိသော သဘောသို့ ရောက်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ အရူပါဝစရံပဌမဇ္ဈာနံ၊ သည်။ ရူပဝိရာဂဘာဝနာဘာဝေန၊ ရုပ်ကို စက်ဆုပ်သော ဘဝနာ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ပဝတ္တမာနံ၊ ဖြစ်လတ်၍။ အာရမ္မဏသန္တတာယပိ၊ အာရုံ၏ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အင်္ဂသန္တတာယပိ၊ အင်္ဂါ၏ ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ပါကတိကပရိတ္တဓမ္မေဟိ၊ ပကတိ အတိုင်းသော ကာမာဝစရတရားတို့ထက်။ (သန္တသုခမဘာဝပ္ပတ္တံ) ဝိယ၊ ငြိမ်သက် သိမ်မွေ့ သည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်သကဲ့သို့။ သဗ္ဗရူပါဝစရဓမ္မေဟိ၊ အလုံးစုံသော ရူပါဝစရတရားတို့ ထက်။ သန္တသုခုမဘာဝပ္ပတ္တံ၊ ငြိမ်သက်သိမ်မွေ့သည်၏ အဖြစ်သို့ရောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ အာရမ္မဏသန္တဘာဝေနာပိ၊ အာရုံ၏ငြိမ်သက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်လည်း။ တဒါရမ္မဏဓမ္မာ၊ ထိုငြိမ်သက် သောတရားလျှင် အာရုံရှိသော တရားတို့သည်။ သန္တသဘာဝါ၊ ငြိမ်သက်သော သဘောရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) လောကုတ္တရဓမ္မာရမ္မဏာ၊ လောကုတ္တရာတရားလျှင် အာရုံရှိကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ ပစ္စဝေက္ခဏာတရားတို့သည်။ (သန္တသဘာဝါ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ) သောယျထာပိ၊ ဖြစ်ကုန် သကဲ့သို့တည်း။
ဓမ္မတော စ၊ သမ္ပယုတ်တရားအားဖြင့်၎င်း။ မဟဂ္ဂတဘာဝေနာပိ စ၊ မဟဂ္ဂုတ်၏ အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ အဘေဒေ၊ မကွဲပြားခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ရူပါဝစရစတုတ္ထတော၊ စတုတ္ထစျာန်ထက်။ အာရုပ္ပံ၊ အရူပစျာန်သည်။ အင်္ဂတောပိ၊ အားဖြင့်လည်း။ သန္တမေဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ယတော၊ ယင်းသို့ အင်္ဂါအားဖြင့် ငြိမ်သက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုအရူပစျာန်၏။ သန္တဝိမောက္ခတာ၊ က္ခ၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ အထူးကို ဆိုဦးအံ့။ ဒုတိယာရုပ္ပါဒီနိ၊ တို့သည်။ ပဌမာရုပ္ပါဒိတော၊ ပဌမအရူပ စျာန်စသည်ထက်။ အင်္ဂတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ အာရမ္မဏတော စ၊ အာရုံ အားဖြင့် ၎င်း။ သန္တသန္တကရသန္တတမဘာဝပ္ပတ္တာနိ၊ ငြိမ်သက်သည်၏အဖြစ်သာ၍ ငြိမ်သက်သည် ၏ အဖြစ်, အလွန်သာ၍ငြိမ်သက်သည်၏အဖြစ်သို့ရောက်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) တထာ၊ အားဖြင့်။ ဘာဝနာဝိသေသမာယောဂတော၊ ဘဝနာအထူးနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ သွာယံဘာဝနာဝိသေသော၊ သည်။ (ပါပေတိ-၌စပ်) ပဌမဇ္ဈာနူပစာရတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ တံတံပဟာတဗ္ဗသမတိက္ကမနဝသေန၊ ထိုထိုပဟာတဗ္ဗကို ကျော်လွန်ခြင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်။ တဿ တဿ စျာနဿ၊ ၏။ သန္တသုခုမဘာဝံ၊ ရုပ္ပေ၊ စျာန်၌။ သင်္ခါရာဝသေသေသုခုမဘာဝံ၊ သင်္ခါရတို့၏ အကြွင်း အကျန်မျှဖြစ်၍ သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်သို့။ ပါပေတိ၊ ၏။ ယတော၊ ယင်းသို့။ သင်္ခါရာဝသေသသုခုမ၊ အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းကြောင့်။ စတုတ္ထာရုပ္ပံ၊ စျာန်သည်။ အနုပဒဓမ္မဝိပဿနယဝသေန၊ နာ၏အစွမ်း အားဖြင့်။ ဝိပဿနာယ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘာဝံ၊ သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ကပ်ရောက်၍။ ပကတိဝိပဿကဿာပိ၊ ပကတိဝိပဿနာရှုသော ပုဂ္ဂိုလ်အားသော်လည်း။ နိဗ္ဗိဒုပ္ပတ္တိယာ၊ နိဗ္ဗိဒါဉာဏ်ဖြစ်ခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ သင်္ခါရာဝသေသ သုခုမဘာဝပ္ပတ္တိတော၊ ကြောင့်။ န ဟောတိယထာ၊ မဖြစ်သကဲ့သို့။ တထာ၊ တူ။ သယံ၊ စတုတ္ထာရူပ္ပဟု ဆိုအပ်သော မိမိကိုယ်တိုင်။ တတိယာရုပ္ပဓမ္မေသု၊ တို့၌။ ပဝတ္တမာနံ၊ အာရုံပြုသော အားဖြင့်ဖြစ်ပါလျက်။ တေ၊ ထိုတတိယာရုပ္ပတရားတို့ကို။ ယာထာဝတော၊ ဟုတ်တိုင်း မှန်စွာ။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ မစွမ်းနိုင်။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။) တဒညဇ္ဈာနာနိ၊ ထိုစတုတ္ထာရုပ္ပ စျာန်တို့သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ အာရမ္မဏံ၊ ကို။ (ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်ရှားစေခြင်းငှာ။ သက္ကောန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဝိဘဝေတုံ၊ ငှာ။ န သက္ကောတိ၊ နိုင်။) ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ အဿ၊ ထိုစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၏။ တတ္ထ၊ ထိုတတိယာရုပ္ပတရားတို့၌။ ပဝတ္တိမတ္တမေဝ၊ ဖြစ်ခြင်းမျှသည်သာလျှင်။
ဟောတိ၊ ၏။ အာရမ္မဏဘာဝေနာပိ၊ (ဝိပဿနာ၏) အာရုံ၏အဖြစ်ဖြင့်သော်လည်း။ ဝိဘာတာကာရတာ၊ ထင်ရှားသော အခြင်းအရာရှိသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဌာတုံ၊ ငှာ။ အပ္ပဟောန္တံ၊ မစွမ်းနိုင်သော။ တယိဒံ၊ ထိုစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်သည်။ အာရမ္မဏကရဏေ၊ (သူတပါးကို) အာရုံပြုခြင်း၌။ ကိံ နာမ ပဟောတိ၊ အဘယ်သို့ စွမ်းနိုင်အံ့နည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုစတုတတ္ထရုပ္ပစျာန်၏။ တံ အဝိဘူတကိစ္စတံ၊ ထိုမထင်ရှားသော ကိစ္စရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒိသွာ၊ မူ၍။ သတ္တာ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ တီသု ဌာနေသု၊ တို့၌။ ဘာဝနာကာရံ၊ ပွားစေပုံ အခြင်းအရာကို။ ဝတွာ၊ ၍။ တာဒိသော၊ ထိုကဲ့သို့သဘောရှိသော ဘာဝနာကာရကို။ ဣဓ၊ ဤစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၌။ ဘာဝနာကာရံ၊ ကို။ ပရိယာယဒေသနတ္ထာ၊ ပရိယာယ် ဒေသနာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ကထေသိ၊ ဟောတော်မမူ။
ပန၊ ဆက်။ သာရမ္မဏဿ၊ အာရုံရှိသော။ ဓမ္မဿ၊ ၏။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ပဝတ္တိအာကာရော၊ ဖြစ်သော အခြင်းအရာသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အတ္ထေဝ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အတိသုခုမဘာဝပ္ပတ္တံ၊ အလွန်သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သော။ တံ၊ ထိုအာရုံပြုပုံ အခြင်းအရာကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တံယေဝ။ပ။ကရောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ ယထာဓမ္မသာသနဘာဝတော၊ သာသနာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ပုဗ္ဗဘာဂဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ သန္တတော မနသိ ကရောတီတိ၊ ယူ၍။ ဝုတံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဒါ၊ ထိုရှေးအဖို့ကာလ၌။ ယောဂိနော၊ အား။ တဿ၊ ထိုစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၏။ ဝိဘူတဘာဝတော၊ ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဗျတိရိက် ကို ဆိုဦးအံ့။ သုတ္တေ၊ ၌။ အပ္ပနာဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဘာဝနာကာရော၊ ကို။ အဝိဘူတဘာဝတော၊ ကြောင့်။ န ဂဟိတော၊ မယူအပ်။ ဟိ၊ မှန်။ ကိဉ္စိ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ အချို့သောကမ္မဋ္ဌာန်းသည်။ အာဒိတော၊ ၌။ အဝိဘူတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကိံ ယထာ၊ ကား။ တံ အနက်မရှိ။) ဗုဒ္ဓါနုဿတိအာဒိ ယထာ၊ ဗုဒ္ဓါနုဿတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ကိဉ္စိ၊ သည်။ ဥဘယတ္ထ၊ အစ အလယ်နှစ်ပါးစုံ၌။ (အဝိဘူတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကိံယထာ၊ ကား။) ဥပသမာနုဿတိအာဒိ ယထာ၊ ကဲ့သို့တည်း။ ပန၊ ထူး။ စတုတ္ထာ ရုပ္ပကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ပရိယောသာနေ၊ ၌။ အဝိဘူတံ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ကသ္မာ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ မတ္ထကပ္ပတ္တိယံ၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်လတ်သော်။ အာရမ္မဏဿ၊ ၏။ အဝိဘူတဘာဝတော၊ ကြောင့် တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတုတ္ထာရုပ္ပေ၊ ၌။ ဣမံ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သတ္ထာရာ၊ သည်။ သုတ္တေ၊ ၌။ ဘာဝနာကာရော၊ ကို။ န ဂဟိတော၊ အပ်။ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ၊ သိမ်း။ အဘာဝတော၊ ကြောင့်။ (န ဂဟိတော၊ သည်။) န၊ မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤစတုတ္ထာရုပ္ပစျာန်၌ ဘာဝနာကာရကို မဟောရာ၌။ နိဋ္ဌံ၊ ပြီးဆုံးခြင်းသို့။ ဝါ၊ ဆုံးဖြတ်ခြင်းသို့။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ၏။
ပကိဏ္ဏာကထာဝဏ္ဏနာ
၂၈၈။ အသဒိသရူပေါတိ၊ ကား။ ဒွတ္တိံ သ။ပ။ကေတုမာလာဒီဟိ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ယောကျ်ားမြတ်တို့ ၏ လက္ခဏာတော်ကြီး, ရှစ်ဆယ်သော လက္ခဏာတော်ငယ်, တလံမျှလောက်သော ရောင်ခြည်တော်, ကေတုမာလာရောင်ခြည်တော် အစရှိကုန်သော။ ရူပဂုဏေဟိ၊ ရုပ်၏ ဂုဏ်ကျေးဇူးတို့ဖြင့်။ အညေဟိ၊ တပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့်။ အသဓာရဏရူပကာယော၊ မဆက်ဆံသော ရူပကာယရှိတော်မူသော။ ဝါ၊ ကား။ ရူပသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ယံ လောကေ။ပ။ အာဒီသု ဝိယ၊ တို့၌ကဲ့သို့။ သဘာဝတ္ထော၊ သဘောဟူသော အနက်ရှိ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အသဒိသရူပေါတိ၊ ကား။ အသိဒသဘာဝေါ၊ မတူသော သဘောရှိတော်မူ သော။ တေန၊ ထိုအသိဒသသဘာဝ အနက်ရှိသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဒသဗလ။ပ။ဒီပနတော၊ ဒသဗလဉာဏ်တော် စတုဝေသာရဇ္ဇဉာဏ်တော် အစရှိသော ဂုဏ်အထူးနှင့် ယှဉ်ခြင်းကို ပြခြင်းကြောင့်။ သတ္ထု၊ ၏။ ဓမ္မကာယသမ္ပတ္တိယာပိ၊ ဓမ္မကာယ၏ ပြည့်စုံခြင်း၏လည်း။ အသဒိသတာ၊ မတူသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတီတိ၊ ကား။ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ အားဖြင့်။ တသ္မိန္တိ၊ ကား။ အာရုပ္ပေ၊ ၌။ ပကိဏ္ဏကထာပိဝိညေယျာတိ၊ ကား။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ၌ကဲ့သို့။ အာသာဓာရဏံ၊ သော။ တတ္ထ တတ္ထစျာနေ၊ ၌။ ပတိနိယတမေဝ၊ အသီးအသီး ကိန်းသေမြဲသည်လျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ သာဓာရဏဘာဝတော၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ တတ္ထေဝ၊ ထိုထိုစျာန်၌သာလျှင်။ ပကိဏ္ဏကံ၊ ပြိုးပြွမ်းသော။ (သီမူ၌ ပကိဏ္ဏံ-ဟု ရှိ၏။ ပကိဏ္ဏံ အတ္ထံ ဂဟေတွာ ပဝတ္တာ ပကိဏ္ဏကာ-ဟု တဒ္ဓိတ်သင့်သောကြောင့် ၎င်းသီမူသင့်ရာ၏) ဝိသဋံ၊ ပျံ့နှံ့သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ပဝတ္တာ၊ သော။ ပကိဏ္ဏကကထာပိ၊ ကိုလည်း။ ဝိဇာနိတဗ္ဗာ၊ သိအပ်၏။
၂၈၉။ ရူပနိမိတ္တာတိက္ကမတောတိ၊ ကား။ ကသိဏရူပသင်္ခါတဿ၊ သော။ ပဋိဘာဂနိမိတ္တဿ၊ ကို။ အတိက္ကမနတော၊ ကျော်လွန်သောအားဖြင့်။ အာကာသတိက္ကမတောတိ၊ ကား။ ကသိဏုဂ္ဃါဋိမာ ကာသဿ၊ ကသိုဏ်းကို ခွာကြောင်းဖြစ်သော ကောင်းကင်ပညတ်ကို။ အတိက္ကမနတော၊ အားဖြင့်။ အာကာသေ ပဝတ္တိတဝိညာဏာတိက္ကမတောတိ၊ ကား။ ပဌမရုပ္ပတ္တိဝိညာဏဿ၊ ကို။ အတိက္ကမနတော၊ အားဖြင့်။ ဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဏာတိက္ကမနတော၊ အားဖြင့်။ န၊ မဟုတ်။ ဟိ၊ မှန်။ တဒတိက္ကမတော၊ ထိုပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ကို ကျော်လွန်ခြင်းကြောင့်။ တေဿဝ၊ ထိုပဌမာ ရုပ္ပဝိညာဉ်၏ သာလျှင်။ ဝိဘာဝနံ၊ ကင်းကွယ်ခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ ဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဏဝိဘာဝနေ၊ ဝိညာဉ်၏ကင်းကွယ်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) တဒေဝ၊ ထိုဒုတိယာရုပ္ပဝိညာဉ်ကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ သည်သာလျှင်။ အတိက္ကန္တံ၊ အပ်သည်။ သိယာ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဒုတိယရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ အာရမ္မဏံ၊ အာရုံဟူသော ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်ကို။ (အတိက္ကန္တံ၊ သည်။) န သိယာ၊ မဖြစ်ရာ။ စ၊ သည်မျှသာမကသေ။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဒေါသံ၊ ကို။ ဒိသွာ၊ ၍။ အနပရမ္မဏဿ၊ အာရုံမဟုတ်သော အာရမ္မဏိကတရား၏။ ဝါ၊ ကို။ ဝိဘာဝနာ တိက္ကမော၊ ကင်းကွယ်စေခြင်း ဟူသော ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ န ယုဇ္ဇတိ၊ မသင့်။ ပါဠိယဉ္စ၊ တော်၌လည်း။ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ အဘာဝေတီတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ တံယေဝ အဘာဝေတီတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ န ဝုတ္တံ၊ အပ်။ အနန္တံ ဝိညာဏန္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ၊ ဥပသမ္ပဇ္ဇာတိ ဧတ္ထ ပန၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌ကား။ အာရမ္မဏံ၊ ဖြစ်သော။ ဝိညာဏဉ္စ၊ ကို၎င်း။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဉ္စ၊ စျာန်ကို၎င်း။ (ဣတိ၊ သို့။) ဒွယံ၊ နှစ်ပါးအပေါင်းကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မိံ ဒွယေ၊ နှစ်ပါးအပေါင်း၌။ ဝါ၊ တွင်။ ယေန ကေနစိ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးနှင့်။ (တံ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ သမ္ဗန္ဓေ၊ စပ်ခြင်းသည်။ အာပန္နေ၊ သော်။) ဝါ၊ တနည်း။ ယတော၊ အကြင်ဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်မှ။ ဝုဋ္ဌိတော၊ ထခဲ့၏။ ပဓာနနိဒ္ဒဋ္ဌေန၊ ပဓာနအားဖြင့် ညွှန်ပြအပ်သော။ တေနေဝ၊ ထိုဝိညာဏဉ္စာယတနစျာန်နှင့် သာလျှင်။ တံ သဒ္ဒဿ၊ ၏။ သမ္ဗန္ဓေ၊ သည်။ အာပန္နေ၊ သော်။ (နိဝတ္တနတ္ထံ ဝိညာဏဝစနံ-၌စပ်) အယဉ္စ၊ ဤအာရုပ္ပဘာဝနာသည်လည်း။ အာရမ္မဏာတိက္ကမဘာဝနာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ၊ စျာန်ကို။ နိဝတ္တနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝိညာဏဝစနံ၊ ဝိညာဏံ-ဟူသော ပုဒ်ကို ဟောခြင်း သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ အဘာဝနာ တိက္ကမော၊ မဖြစ်ခြင်း မထင်ခြင်းဟူသော ကျော်လွန်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
၂၉၁။ ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ ကား။ အင်္ဂါတိက္ကမေ၊ အင်္ဂါကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော် လည်း။ သပ္ပဏီတတရာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝါ၊ လွန်စွာ။ ပဏီတတရာ၊ သာ၍မွန်မြတ်ကုန်သည်။ ဝါ၊ ကား။ သန္ဒရာစ၊ ကောင်းကုန်သည်၎င်း။ ပဏိတတရာ စ၊ သာ၍မွန်မြတ် ကုန်သည်၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ပါသာဒတလာနဉ္စ၊ ပြာသာဒ်အပြင်တို့၏၎င်း။ သာဋိကာနဉ္စ၊ ပုဆိုးတို့၏၎င်း။ တဗ္ဘာဝတော စ၊ ထိုပြာသာဒ်အပြင်၏ အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ ပမာဏတော စ၊ အတိုင်းအရှည် အားဖြင့်၎င်း။ (ရှေး ၂-ပုဒ်နှင့် အစဉ်အတိုင်းစပ်) အယဉ္စ၊ ဤအာရုပ္ပဘာဝနာသည် လည်း။ အာရမ္မဏာတိက္ကမဘာဝနာ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏဉ္စာယတနဿ၊ စျာန်ကို။ နိဝတ္တနတ္ထံ၊ ငှာ။ ဝိညာဏဝစနံ၊ ဝိညာဏ-ဟူသောပုဒ်ကို ဟောခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဏေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ အဘာဝနာတိက္ကမော၊ မဖြစ်ခြင်း မထင်ခြင်း ဟူသော ကျော်လွန်ခြင်းကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
၂၉၀။ ဧဝံ သန္တေပီတိ၊ ကား။ အင်္ဂါတိက္ကမေ၊ အင်္ဂါကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ အသတိပိ၊ မရှိငြားသော် လည်း။ သုပ္ပဏီတတရာတိ၊ ကား။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဝါ၊ လွန်စွာ။ ပဏီတတရာ၊ သာ၍မွန်မြတ်ကုန်သည်။ ဝါ၊ ကား။ သုန္ဒရာ စ၊ ကောင်းကုန်သည်၎င်း။ ပဏိတတရာ စ၊ သာ၍မွန်မြတ်ကုန်သည် ၎င်း။ ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ပါသာဒတလာနဉ္စ၊ ပြာသာဒ်အပြင်၏အဖြစ် အားဖြင့်၎င်း။ ပမာဏတော စ၊ အတိုင်းအရှည်အားဖြင့် ၎င်း။ (ရှေး ၂-ပုဒ်နှင့် အစဉ်အတိုင်း စပ်ယူ) သမဘာဝေ၊ ညီမျှသည်၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဥပရူပရိ ပန၊ အထက်အထက်၌မူကား။ ကာမဂုဏာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ သုခသမ္ဖဿဒီနဉ္စ၊ ကောင်းသောအတွေ့စသည်တို့၏၎င်း။ ဝိသေသေန၊ ဖြင့်။ ပဏီတတရာဒိဘာဝေါ၊ ပဏီတရ စသည်၏အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဧတာသံ သမာပတ္တီနံ၊ တို့၏။ အာရုပ္ပဘာဝတော စ၊ အာရုပ္ပတရား၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ အင်္ဂတော စ၊ ဖြင့်၎င်း။ သမဘာဝေ၊ သည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဘာဝနာဝိသေသသိဒ္ဒေါ၊ ဘာဝနာအထူးကြောင့် ပြီးသော။ သာတိသယော၊ သော။ ဥပရူပရိ၊ ပဏီတတရာဒိဘာဝေါ ပန၊ သည်ကား။ (အတ္ထိ၊ ရှိသေး၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ယထာ ဟီတိအာဟိနာ၊ ဖြင့်။ ဒေဿတိ၊ ၏။
၂၉၁။ နိဿိတောတိ၊ ကား။ နိဿာယ၊ ၍။ ဌိတော၊ တည်၏။ ဒုဋ္ဌိတာတိ၊ ကား။ သမ္မာ၊ စွာ။ န ဌိတာ၊ မတည်ကုန်။ ဝါ၊ ကား။ ဒုက္ခံ၊ စွာ။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်၏။ တန္နိဿိတန္တိ၊ ကား။ တေန၊ ထိုဒုတိယယောကျ်ားသည်။ နိဿိတံ၊ မှီအပ်သော။ ဌာနံ၊ ထိုအရပ်ကို။ (ဌာနံ-ဟူ၍ ဆိုသော်လည်း ပထမယောကျ်ားကိုယူရမည်။ ထိုသို့ယူပါမှ ဥပမေယျနှင့် ညီညွတ်မည်) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါ၊ ကား။ တန္နိဿိတန္တိ၊ ကား။ မဏ္ဍပလဂ္ဂံ၊ မဏ္ဍပ်၌ တွဲလွဲဆွဲသော။ တံ ပုရိသံ၊ ကို။ နိဿာယ၊ ၍။ ဌိတံ၊ သော။ ပုရိသံ၊ ဒုတိယယောကျ်ားကို။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ (ဤဒုတိယအဖွင့်ကား မူလဋီကာ၌မရှိ၊ ဥပမေယျနှင့်လည်း။ နှီးနှောရန် ခက်၏) ဟိ၊ မှန်။ မဏ္ဍပလဂ္ဂံ၊ မဏ္ဍပ်၌ တွဲလွဲဆွဲသော ယောကျ်ားဒကို။ အနိဿာယ၊ မမှီမူ၍။ တေန၊ ထိုယောကျ်ားနှင့်။ ဝိနာဘူတေ၊ ကင်းရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝိဝိတ္တေ၊ ကင်းဆိတ်သော။ ဗဟိဩကာသေ၊ ပြင်ပအရပ်၌။ ဌာနံ ဝိယ၊ တည်ခြင်းကဲ့သို့။ အာကာသလဂ္ဂဝိညာဏဿ၊ ကောင်းကင်၌ ငြိတွယ်သော ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏။ ဝိဝေကေ၊ ကင်းဆိတ်ခြင်း ဟူသော။ တဒပဝမေ၊ ထိုပဌမာရုပ္ပ ဝိညာဉ်၏ ကင်းခြင်း၌။ တတိယာရုပ္ပဿ၊ တတိယာရုပ္ပစျာန်၏။ ဌာနံ၊ တည်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
၂၉၂။ အာရမ္မဏံ။ပ။ဣဒန္တိ၊ ကား။ အာသန္နဝိညာဏဉ္စာယတနပစ္စတ္တိကံ၊ ဟူသော ရန်သူရှိ၏။ (သီမူနှင့်အညီ ပုဒ်ခွဲသည်) ရူပါသန္နာကာသာရမ္မဏဝိညာဏာပဂမာရမ္မဏံ၊ ကသိုဏ်းရုပ်နှင့် နီးသော အာကာသလျှင် အာရုံရှိသော။ ပဌမာရုပ္ပဝိညာဉ်၏ ကင်းခြင်းလျှင် အာရုံရှိ၏။ (ဣတိ စ၊ ဤသို့၎င်း။) နော စ သန္တံ၊ ငြိမ်သက်သည်လည်းမဟုတ်။ ဣတိ စ၊ ၎င်း။ ဒိဋ္ဌာဒီနဝမ္ပိ၊ သော်လည်း။ တံ၊ အာကိစ္စညာယတနံ၊ စျာန်ကို။ ဣဒံ နေဝသညာနာသညာယတနဇ္ဈာနံ၊ စျာန်သည်။ အညဿ၊ သော။ တာဒိသဿ၊ သော။ အာရမ္မဏဘာဝယောဂျဿ၊ အာရုံ၏အဖြစ်အားလျောက်ပတ်သော တရား၏။ အဘာဝေန၊ ကြောင့်။ အလာဘေန၊ ကြောင့်။ အာရမ္မဏံ ကရောတိဧဝ၊ အာရုံပြုသည်သာလျှင်တည်း။ သဗ္ဗဒိသမ္ပတိန္တိ ဣဒံ၊ တိံ-ဟူသော ဤပုဒ်သည်။ ဇနဿ၊ တိုင်းသားပြည်သူလူအပေါင်း၏။ အ၈တိကဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ သွားရာ အရပ်၏ မရှိခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝုတ္တိန္တိ၊ ကား။ ဇီဝိကံ၊ အသက်မွေးခြင်းကို။ ဝတ္တတီတိ၊ ကား။ ဇီဝတိ၊ အသက်ရှင်၏။ ဝါ၊ အသက်မွေး၏။
၂၉၃။ အာရုဠှောတိအာဒီသု၊ ပါဌ်တို့၌။ အယံ၊ ကား။ အင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။ ကောစိ၊ သော။ ပုရိသော၊ သည်။ အနေကပေါရိသံ၊ အသူများစွာရှိသော။ ဒီဃနိဿေဏိံ၊ ရှည်သောလှေကားကို။ အာရုဠှော၊ တက်သည်ရှိသော်။ တဿ၊ ထိုယောကျ်ား၏။ ဥပရိမပဒေ၊ အထက်ဖြစ်သော ခြေ၌။ ဌိတျော၊ လျက်။ တဿ နိေဿဏိယာ၊ ထိုလှေကား၏။ ဗာဟုမေဝ၊ လက်ရုံးဟူသော သောင်ကိုသာလျှင်။ အညဿ၊ တပါးသော လောက်စရာကို။ အလာဘတော၊ မရခြင်းကြောင့်။ ဩလုဗ္ဘတိ ယထာ စ၊ ထောက်ကိုင်သကဲ့ သို့၎င်း။ ပံသုပဗ္ဗတဿ ဝါ၊ မြေတောင်၏ ၎င်း။ မိဿကပဗ္ဗတဿ ဝါ၊ မြေနှင့်ကျောက်ရောသော တောင်၏ ၎င်း။ အဂ္ဂကောဋိံ၊ ထိပ်အစွန်းသို့။ အာရုဠှော၊ ထက်သောယောကျ်ားသည်။ တဿ၊ ထိုတောင်၏။ မတ္ထကမေဝ၊ ထိပ်အရပ်ကိုသာလျှင်။ ဩလုဗ္ဘတိယထာ စ၊ ထောက်သကဲ့သို့ ၎င်း။ ဂိရိံ သိလာပဗ္ဗတံ၊ ကျောက်တောင်ကို။ အာရုဠှော၊ သည်။ ပရိပ္ဖန္ဒမာနော၊ တုန်လှုပ်လျက်။ အညာဘာဝတော၊ တပါးသော ထောက်ကိုင်စရာမရှိခြင်းကြောင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဇဏ္ဏုကမေဝ၊ ပုဆစ်ဒူးကိုသာလျှင်။ ဩလုဗ္ဘတိ ယထာ စ၊ သို့၎င်း။ တထာ၊ တူ။ ဧတံ စတုတ္ထာရုပ္ပဇ္ဈာနံ၊ စျာန်သည်။ တံ တတိယာရုပ္ပံ၊ စျာန်ကို။ ဩလုဗ္ဘိတွာ၊ ထောက်ကိုင်သမှု အာရုံပြု၍။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ (သင်္ခေပတ္ထော၊ တည်း။) ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ၊ အကြင်ပုဒ်ကို။ အတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ အဝိတတ္ထံ၊ အပ်။ တံ၊ ထိုပုဒ်သည်။ ဥတ္တာနမေဝ-ဥတ္တာနတ္ထမေဝ၊ ပေါ်လွင်သော အနက်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။
အာရုပ္ပနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ၏။
ဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ ဣတိ၊ ဤတွင် ပြီးပြီ။
၁၁-သမာဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ (၄၁၃-၁၇)
အာဟာရေပဋိက္ကူလဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
၂၉၄။ ဥဒ္ဒေသော နာမ၊ အကျဉ်းပြသော စကားမည်သည်ကား။ မုဒုမဇ္ဈိမပညာဗာဟုလ္လတော၊ နုသောပညာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်, အလတ်စားပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ များသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ နိဒ္ဒေသတ္တော၊ အကျယ်ပြခြင်းဟူသော အကျိုးရှိ၏။ အာဂတော၊ ရောက်လာသော။ ဘာရော စ၊ ဝန်ကိုလည်း။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဝဟိတဗ္ဗော၊ ရွက်ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကာ သညာတိ။ပ။ အနုပ္ပတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အယံ။ သညာသဒ္ဒေါ၊ သည်။ ရူပသညာသဒ္ဒသညာတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ သဉ္ဇာနနလက္ခဏေ၊ အမှတ်ပြု၍ သိခြင်းလက္ခဏာရှိသော။ ဝါ၊ မှတ်သားခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ ဓမ္မေ၊ ၌။ အာဂတော၊ ၏။ “သောပါက၊ သောပါက။ ဥဒ္ဓုမာတကသညာတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ ရူပသညာတိ ဝါ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဣမေ ဓမ္မာ၊ ဤသဘောတရားတို့သည်။ ဧကတ္ထာ၊ တူသောအနက်ရှိ ကုန်သလော။ ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ နာနတ္ထာ၊ ထူးသောအနက်ရှိကုန်သလော။” ဣတိအာဒီသု၊ တို့၌။ သမထေ၊ ၌။ အာဂတော၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ သမထဿ၊ ၏။ ပရိကမ္မေ၊ ပရိကံ၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာဟာရေ၊ ၌။ ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဧံ ဝါ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ် အခြင်းအရာကို ယူခြင်းကိုသော်၎င်း။ တပ္ပဘာဝိတံ၊ ထိုစက် ဆုပ်ဖွယ်အခြင်း အရာကို ယူခြင်းသည် ပွားစေအပ်သော။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ ဝါ၊ ကိုသော်၎င်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာ၌။ ယသ္မိံ အာဟာရေ၊ အကြင်ကဗဠီကာရ အာဟာရ၌။ ပဋိက္ကူလသညာ၊ ကို။ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊ ပွားစေအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုကဗဠီကာရအာဟာရ၌။ နိဗ္ဗေဒဝိရာဂုပ္ပါဒနာယ၊ ငြီးငွေ့ခြင်း စက်ဆုပ်ခြင်းကိုဖြစ်စေခြင်းအကျိုးငှာ။ တပ္ပသင်္ဂေန၊ ထိုကဗဠီကာရအာဟာရနှင့် စပ်သဖြင့်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ အာဟာရံ၊ ကို။ ကိစ္စပ္ပဘေဒါဒီနဝေါပမ္မေဟိ၊ ကိစ္စ အပြားအပြစ် ဥပမာတို့ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ထင်စွာပြခြင်းငှာ။ အာဟာရ တီတိ အာဟာရောတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အားထုတ်အပ်၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အဟာရတီတိ၊ ကား။ အာဟာရပစ္စယသင်္ခါတေန၊ အာဟာရပစ္စည်းဟု ဆိုအပ်သော။ (ပစ္စယဘာဝေနေ-၌စပ်) ဥပ္ပတ္တိယာ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်း၏၎င်း။ ဌိတိယာ ဝါ၊ တည်ခြင်း၏ ၎င်း။ ပစ္စယဘာဝေန၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလံ၊ အကျိုးကို။ အာနေတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ နိဗ္ဗတ္တေထိ စ၊ ဖြစ်လည်းဖြစ်စေတတ်၏။ ပဝတ္ထေတိ စ၊ မပြတ်လည်းဖြစ်စေတတ်၏။ ဝါ၊ တည်လည်းတည်စေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကဗဠံ၊ အလုပ်အလေ့ကို။ ကရီယတိ၊ ပြုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကဗဠီကာရော၊ မည်၏။ စ-သစ္စံ၊ ၏။ ဧတံ၊ ဤကဗဠီကာရော-ဟူသောပုဒ်ကို။ ဝတ္ထုဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တ၊ ၏။ လက္ခဏတော ပန၊ အားဖြင့်မူကား။ ဩဇာလက္ခဏော၊ ဩဇာလက္ခဏာရှိသော အာဟာရကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ကဗဠီကာရော စ၊ အလုပ်အလေ့ကို ပြုအပ်သည်လည်းဟုတ်၏။ သော၊ ပြုအပ်သည် ဟူသည်။ ယထာဝုတ္တေန၊ ပြီးသော။ အတ္ထေန၊ ဆောင်တတ်သည်ဟူသော အနက်ကြောင့်။ အာဟာရော စ၊ အာဟာရလည်း ဟုတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကဗဠီကာရာဟာရောမည်၏။ သေသေသုပိ၊ တို့၌လည်း။. ဧသ နယော၊ တည်း။ ဖုသုတိ၊ တွေ့ထိတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖဿော၊ မည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ အယံ၊ ဤဖဿသည်။ အရူပဓမ္မောပိ သမာနော၊ နာမ်တရားပင်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ ဖုသနာကာရေနေဝ၊ တွေ့ထိသော အခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ သော၊ ထိုဖဿကို။ ဖုသနလက္ခဏောတိ၊ တွေ့ထိခြင်း လက္ခဏာရှိသည်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ စေတယတိ၊ စေ့ဆော်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စေတနာ၊ မည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ အာရမ္မဏေ၊ ၌။ အာဘိသန္ဒဟတိ၊ ဆက်စပ်ပေးတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ မနောသန္နိဿိတာ၊ စိတ်ကိုမှီသော။ စေတနာ၊ သည်။ မနောသဉ္စေတနာ၊ မည်၏။ ဥပ္ပတ္တိ ရိကပ္ပနဝသေန၊ ဖြစ်ခြင်းဟူသော ပင်ကိုယ်ရင်းသဘောနှင့် ကြံဆခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်။ ဥပပတ္တိကား မသင့် ဝိဇာနေတိ သိတတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ မည်၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌ ငညမဘတ္ထတော စ၊ သညာမအနက်အားဖြင့်၎င်း။ ဝိသေသတ္တတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ အာဟာရာ၊ တို့ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ပန၊ မေးခွန်းထုတ်၍ ရှင်းဦးအံ့။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဧတေ၊ ဤအရာတို့ကို။ စတ္ထာရောဝါ၊ လေးပါးတို့ကိုသာလျှင်။ ဝါ၊ တို့ဟူ၍။ သာလျှင်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ကုန်သနည်း။ အညေ၊ ဤလေးပါးမှ တပါးကုန်သော။ ဓမ္မာ၊ တို့သည်။ အတ္တနော၊ ၏။ ဖလဿ၊ အား။ ပစ္စယာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ် ကုန်သည်။ န ဟောန္တိ ကိံ၊ မဖြစ်ကုန်သလော။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ န ဟောန္တိ၊ မဖြစ်ကုန်သည်ကား။ နော၊ မဟုတ်ကုန်။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣမေ၊ ဤလေးပါးသော တရားတို့သည်။ တထာ စ၊ မိမိ၏အကျိုး အား ကျေးဇူးပြုသော ထိုအခြင်းအရာအားဖြင့်၎င်း။
အညထာ စ၊ တပါးသော အခြင်းအရာအား ဖြင့်၎င်း။ (ပစ္စယာ၊ ကုန်သည်။) ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပစ္စယဘာဝေ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည် ၏ အဖြစ်သည်။ သမာနေပိ၊ တူညီငြားသော်လည်း။ အတိရေကပစ္စယာ၊ အလွန်အကဲအားဖြင့် ကျေးဇူး ပြုတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ အာဟာရာတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။
ကထံ၊ အဘယ်သို့နည်းဟူမူကား။ ထင်စွာပြအံ့။ ဧတေသု၊ ဤလေးပါးသော အာဟာရတို့တွင်။ ပဌမော၊ ပထမအာဟာရသည်။ သယံ၊ မိမိကိုယ်တိုင်။ ယသ္မိံ ကလာပေ၊ အကြင်ရုပ်ကလာပ်၌။ ဝါ၊ အကြင်ရုပ် အပေါင်း၌ အကျုံးဝင်သော ရုပ်တိုပအား။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောန္တောဝ၊ ဖြစ်လျက်သာလျှင်။ ဩဇာဋ္ဌမကံ၊ ဩဇာလျှင် ရှစ်ခုမြောက်ရှိသော။ ရူပံ၊ အာဟာရဇရုပ်ကို။ အာဟရတိ၊ ဆောင်တတ်၏။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယအာဟာရသည်။ (သယံ၊ တိုင်။ ယသ္မိံ စိတ္တုပ္ပါဒေ၊ ၌။ ဟောတိ၊ ၏။ တပ္ပရိယာပန္နာနံ၊ ထိုစိတ္တုပ္ပါဒ်၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော တရားတို့အား။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောန္တောဝ၊ လျှင်။) တိဿေ၊ ကုန်သော။ ဝေဒနာ၊ တို့ကို။ အာဟရတိ၊ ၏။ တတိယော၊ တတိယအာဟာရသည်။ (သယံ ယသ္မိံစိတ္တုပ္ပါဒေ။ပ။ဟောန္တောဝ) တီသု၊ ကုန်သော။ ဘဝေသု၊ တို့၌။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ အာဟရတိ၊ ၏။ စတုတ္ထော၊ စတုတ္ထအာဟာရသည်။ (သယံ ယသ္မိံ စိတ္တုပ္ပါဒေ။ပ။ ဟောန္တောဝ) ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ၌။ နာမရူပံ၊ ကို။ အာဟရတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ကဗဠီကာရောဟာရောတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤလေးပါးသော အာဟာတို့တွင်။ ကမ္မဇာဒိဘေဒဘိန္နာ၊ ကမ္မဇ အစရှိသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ ဩဇာ၊ သည်။ ပစ္စုလာဘေ၊ အကြောင်းကို ရသည်။ သတိ၊ သော်။ ဒွေ တိဿော၊ နှစ်ခု သုံးခုကုန်သော။ ပဝေဏိယော၊ အစဉ်တို့ကို။ ဃဋေန္တီ၊ ဆက်စပ်စေလျက်။ ဩဇဋ္ဌမကရူပံ၊ ကို။ အာဟာရတိ၊ ၏။ သုခဝေဒနီယာဒိဘေဒဘိန္နော၊ သုခဝေဒနာ၏ အဖြစ်ကြောင့် အစရှိသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ ဖဿာဟာရော၊ သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ တိဿေ၊ ကုန်သော။ ဝေဒနာ၊ တို့ကို။ အာဟရတိ၊ ၏။ ပုညာဘိသင်္ခါရာဒိဘေဒဘိန္နော၊ ပုညာဘိသင်္ခါရ အစရှိသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားသော။ မနောသဉ္စေတနာဟာရော၊ သည်။ ကာမဘဝါဒီသု၊ ကုန်သော။ တီသုဘဝေသု၊ တို့၌။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ သဝိညာဏံ စ၊ ဝိညာဉ်ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ အဝိညာဏံ စ၊ ဝိညာဉ်မရှိ သည်လည်းဖြစ်သော။ ပဋိသန္ဓိံ၊ ကို။ အာဟရတိ၊ ၏။ ဝိညာဏဟာရော၊ သည်။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ၊ ၌။ နာမဉ္စ၊ ကို၎င်း။ အာဟရတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန၊ ထောက်ပံ့တတ်သော အနက်သဘောကြောင့်။ ဣမေ ဧဝ ဓမ္မာ၊ ဤလေးပါးသော တရားတို့ကိုသာလျှင်။ အာဟာရတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ဟောအပ်ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ကဗဠီကာရာဟာရော၊ သည်။ ရူပကာယဿ၊ အား။ ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန၊ ထောက်ပံ့ တတ်သည်၏ အဖြစ်ဟူသော သဘောဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အရူပိနော၊ နာမ်ဖြစ်ကုန်သော။ အာဟာရာ၊ တို့သည်။ သမ္ပယုတ္တဓမ္မာနံ၊ တို့အား။ (ဥပတ္ထမ္ဘကဋ္ဌေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) တထာဟိ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ကဗဠီကာရော။ပ။ပစ္စယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ [ကဗဠီကာရော၊ အလုပ်အလွေ့ကို ပြုအပ်သော။ အာဟာရော၊ သည်။ ဣမဿ ကာယဿ၊ ဤရုပ်ကိုယ်အား။ အာဟာရပစဿယေန၊ သတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အရူပိနော၊ ကုန်သော။ အာဟာရာ၊ တို့သည်။ သမ္ပယုတ္တကာနံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ စ၊ တို့အား၎င်း။ တံသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ထိုအာဟာရကြောင်ဖြစ်ကုန်သော။ ရူပါနံ စ၊ တို့အား၎င်း။ အာဟာရပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)] အပရော၊ တပါး သော။ နယော၊ နည်းကို။ (မယာ၊ သည်။ ဝုစ္စတေ၊ အံ့) အဇ္ဈတ္တိကသန္တတိယာ၊ အဇ္ဈတ္တရုပ်နာမ်အစဉ်၏။ ဝိသေသပစ္စယတ္ထာ၊ ထူးသောအကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကဗဠီကာရာဟာရော စ၊ ကို၎င်း။ ဖဿာဒယော၊ ကုန်သော။ တယော၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာ စ၊ တို့ကို၎င်း။ အာဟာရာတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကဠီကာရာဟာရော၊ သည်။ ကဗဠီကာရာဟာရဘက္ခာနံ၊ ရလျှင် အစာရှိကုန်သော။ သတ္တာနံ၊ တို့၏။ ရူပကာယဿ၊ ၏။ ဝိသေသပစ္စယော၊ ထူးသော အကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) နာမကာယေ၊ ၌။ ဖဿော၊ သည်။ ဝေဒနာယ၊ ၏။ (ဝိသေသပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဝိညာဏံ၊ သည်။ နာမရူပဿ၊ ၏။ (ဝိသေသပစ္စယော ဟောတိ။) ယထာဟ၊ ဟူမူကား။ “ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သေယျထာပိ၊ ဥပမာသော်ကား။ အယံ ကာယော၊ ဤကိုယ်သည်။ အာဟာရဋ္ဌိတိကော၊ အာဟာရလျှင် တည်ကြောင်းရှိ၏။ အာဟာရံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ အနာဟာရော၊ အာဟာရအကြောင်းမရှိလတ်သော်။ နော တိဋ္ဌတိ၊ မတည်။ (ဣတိ၊ သို့၎င်း။) တထာ၊ တူ။ ဖဿပစ္စယော၊ ဖဿဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဝေဒနာ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်၏။) သင်္ခါရပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။) ဝိညာဏပစ္စယာ၊ ကြောင့်။ နာမရူပံ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။)” ဣတိ၊ ဤသို့၎င်း။ အာဟ၊ ဟောတော်မူ၏။
ကဗဠီကာရာဟာရေတိ၊ ကား။ ကဒဠီကာရေ၊ အလုပ်အလွေ့ကို ပြုအပ်သော။ အာဟာရေ၊ ၌။ နိကန္တိ၊ နိကန္တိ-ဟူသည်။ တဏှာ၊ တည်း။ တံ၊ ထိုတဏှာသည်။ (ဘယံ-ဟူသော ပဓာနပုဒ်ကို ငဲ့၍ နပုလ္လိင်နှင့် ထားသည်) အနတ္ထာဝဟတော၊ အကျိုးမဲ့ကို ဆောင်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယံ၊ ကြောက်ဖွယ် ဘေးမည်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဂဓိတဿ၊ တပ်မက်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ အာဟာရပရိဘောဂေါ၊ အာဟာရကို သုံးဆောင်ခြင်းသည်။ အနတ္ထာယ၊ အကျိုးမဲ့အလို့ငှာ။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟေတုအတ္ထေ၊ ၌။ ဘုမ္မံ၊ တည်း။ သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသောပုဒ်တို့၌လည်း။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ နိကန္တီတိ၊ ကား။ နိကာမနာ၊ နှစ်သက်ခြင်းတည်း။
ဆန္ဒရာဂေါ၊ လိုချင်တပ်မက်ခြင်းတည်း။ ဧတသ္မာ၊ ဤသဘောမှ။ ဘာယတိ၊ ကြောက်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘယံ၊ မည်၏။ နိကန္တိ ဧဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ ဘယံ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးတည်း။ နိကန္တိဘယံ၊ နိကန္တိ-ဟူသော ကြောက်ဖွယ်ဘေး။ ကဗဠီကာရာဟာရဟေတု၊ ဟူသော အကြောင်း ကြောင့်။ ဣမေသံ သတ္ထာနံ၊ တို့အား။ ဆန္ဒရာဂေါ၊ သည်။ ဘယံ၊ ဘယာနကံ၊ ကြောက်ဖွယ်ဘေးတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒိဋ္ဌဓမ္မိကာဒိဘေဒဿ၊ က စသည်အပြားရှိသော။ အနတ္ထဿ၊ အကျိုးမဲ့၏၎င်း။ သကလဿာပိ၊ သော။ ဝဋ္ဋဒုက္ခဿ၊ ၏၎င်း။ ဟေတုဘာဝတော၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ကဗဠီကာရေ။ပ။ဝိရုဠန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ကဗဠီကာရေ၊ အပ်သော။ အာဟာရေ၊ ၌။ ဝါ၊ အာဟာရ၌။ (သံယုတ်ဋီကာနှင့် အညီတည်း) ဝိညာဏံ၊ သည်။ ပတိဋ္ဌိတံ၊ ၏။ ဝိရုဠှံ၊ စည်ပင်၏။] ဥပဂမနံ၊ ကပ်ခြင်းသည်။ အပ္ပဟီနဝိပလ္လာသဿ၊ မပယ်အပ်သေးသော ဝိပလ္လာသရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အာရမ္မဏေနှင့် သမောဓာနံ၊ ပေါင်းဆုံခြင်းသည်။ သင်္ဂတိ၊ တွေ့ဆုံခြင်းသည်။ သုခဝေဒနီယာဒိ ဖဿုပ္ပတ္တိ၊ ယ-အစရှိသော ဖဿ၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဘယံ ဘယာနကံ၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တီဟိ၊ ကုန်သော။ ဒုက္ခတာဟိ၊ တို့မှ။ ဝါ၊ ဒုက္ခဒုက္ခ ဝိပရိဏာမဒုက္ခ သင်္ခါရဒုက္ခတို့မှ။ အပရိမုစ္စနတော၊ မလွတ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ သခုဝေဒနီယံ။ပ။ ဟောတီတိ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ သုခဝေဒနီယံ၊ ဖြစ်သော။ ဖ္ခဝေ၊ တို့။ သုခဝေဒနီယံ၊ ဖြစ်သော။ ဖဿံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ သုခါ ဝေဒနာ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝေဒနာပစ္စယာ၊ ဟူသောအကြောင်းကြောင့်။ တဏှာ၊ သည်။ (သမ္ဘဝတိ၊ ၏။)။ပ။ ဧတဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ၊ ဤဆင်းရဲအစု၏။ သမုဒယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဧတေန၊ ဤပဋိသန္ဓေ ရုပ်နာမ်ခန္ဓာဖြင့်။ တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ၊ ၌။ ဥပပဇ္ဇနံ၊ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်ခြင်းသည်။ ဥပပတ္တိ၊ မည်၏။ ခိပနံ၊ ပစ်ချခြင်းသည်။ ဘယံ ဘယာနကံ၊ တည်း။] (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥပပတ္တိမူလကေဟိ၊ ကပ်၍ ဖြစ်ခြင်းလျှင် အကြောင်းရင်းရှိကုန်သော။ ဗျသနေဟိ၊ ပျက်စီးခြင်းတို့မှ။ အပရိမုတ္တိတော၊ မလွတ်ခြင်း ကြောင့်တည်း။ (သီမူနှင့် အညီပင်) တေန၊ ကြောင့်။ အဝိဒွါ။ပ။ဝိညာဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ [ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ အဝိဒွါ၊ ပညာမဲ့သော။ ဝါ၊ မသိမလိမ္မာသော။ ပုရိသပုဂ္ဂလော၊ ယောကျ်ားပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ပုညံ၊ ကောင်းမှုဟူသော။ သင်္ခါရံ၊ သင်္ခါရကို။ စေ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အကယ်၍ ပြုလုပ် အားထုတ်ငြားအံ့။ ပုညုပဂံ၊ ကောင်းမှုနှင့် ကောင်းမှု၏ အကျိုး သည် ကပ်အပ်သော။ ဝါ၊ ကောင်းမှု ကောင်းမှု၏ အကျိုးနှင့်ယှဉ်သော။ ဝိညာဏံ၊ ကုသိုလ်ဝိညာဉ်, ကုသလဝိပါက်ဝိညာဉ်သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ အပုညံ၊ မကောင်းမှုဟူသော။ သင်္ခါရံ၊ ကို။ စေ အဘိသင်္ခရောတိ၊ အံ့။ အပုညုပဂံ၊ မကောင်းမှုနှင့် မကောင်းမှု၏အကျိုးသည် ကပ်အပ်သော။ ဝါ၊ မကောင်းမှု၏ အကျိုးနှင့် ယှဉ်သော။ ဝိညာဏံ၊ အကုသိုလ် ဝိညာဉ်, အကုသလဝိပါက်ဝိညာဉ်သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။] ပဋိသန္ဓီတိ၊ ကား။ ဘဝန္တရာဒီဟိ၊ ဘဝတပါး စသည်တို့နှင့်။ ပဋိသန္ဓာနံ၊ ဆက်စပ်ခြင်းတည်း။ တံ၊ ထိုဆက်စပ်ခြင်းသည်။ ဘယံ ဘယာနကံ၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ပဋိသန္ဓိနိမိတ္တေဟိ၊ ပဋိသန္ဓေလျှင် အကြောင်း ရှိကုန်သော။ ဒုက္ခေဟိ၊ တို့မှ။ အဝိမုစ္စနတော၊ မလွတ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏေ။ပ။ ဝိရုဠှန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ (အနက်မှာ ရှေးသာဓကပါဌ်နှင့် တူပြီ)
ပုတ္တမံသူပမေန၊ သား၏အသားလျှင် ဥပမာရှိသော။ ဩဝါဒေန၊ ဖြင့်။ နိစ္ဆန္ဒရာပရိဘောဂါယ၊ ဆန္ဒရာဂ ကင်းသော သုံးဆောင်ခြင်းအလို့ငှာ။ ဒီပေတဗ္ဗော၊ ပြအပ်၏။ ဟိ၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ ဤသို့ပြအပ်သည့် အတိုင်း ရှုသည်ရှိသော်။ တတ္ထ၊ ထိုကဗဠီကာရာဟာရ၌။ ဝါ၊ ကြောင့်။ နိကန္တိဘယံ၊ နိကန္တိဟူသော ဘေးသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ နိစ္စမ္မာ၊ အရေမရှိသော။ ဂါဝီ၊ နွားမသည်။ ယံ ယံ ဌာနံ၊ အကြင် အကြင် အရပ်သို့။ ဥပဂစ္ဆတိ၊ ကပ်၏။ တတ္ထ တတ္ထေဝ၊ ထိုထို အရပ်၌သာလျှင်။ နံ၊ ထိုအရေမရှိသော နွားမကို။ ပါဏိနော၊ (ပိုးမွား ခြင် ယင် ကျီးငှက် စသော) သတ္တဝါတို့သည်။ ခါဒန္တိယေဝ၊ ခဲစားကုန်သည်သာလျှင် တည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဖဿော၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ဝေဒနာ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဝေဒနာ စ၊ ကိုလည်း။ ဒုက္ခသလ္လာဒိတော၊ ဒုက္ခနှင့် သလ္လအစရှိသောအားဖြင့်။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ရှုအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဖေဿ၊ ၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ပဿန္တဿ၊ ရှုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပဂမနဘယံ၊ အာရုံသို့ချဉ်းကပ်ခြင်းဟူသော ကြောက် ဖွယ်ဘေးသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဖဿဟာရော နိစ္စမ္မာဂါဝူပမေန ဒီပေတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဧကာဒသဟိ၊ ကုန်သော။ အဂ္ဂိဟိ၊ မီးတို့သည်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အာဒိတ္ထာ၊ တောက်လောက်အပ်ကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကုန်သော။ ဘဝါ၊ ဘဝတို့သည်။ အင်္ဂါရကာသုသဒိသာ၊ မီးကျီးတွင်း မီးကျီးစုနှင့် တူကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပဿတော၊ ရှုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဥပပတ္တိဘယံ၊ ဘဝသစ်၌ ကပ်၍ဖြစ်ခြင်းဟူသော ဘေးသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မနောသဉ္စေတနာဟာရော အင်္ဂါရကပသူပမေန ဒီပေတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိညာဏံ၊ သည်။ အနတ္ထပါတတော၊ အကျိုးမဲ့၌ ကျခြင်းကြောင့်။ စောရသဒိသံ၊ ရာဇဝတ်အပြစ်ဒဏ်သင့်သော ခိုးသူနှင့် တူ၏။ ဝေဒနာ၊ သည်။ ဒူရဓိဝါသတော၊ သည်းခံနိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဟာရသဒိသီ၊ လှံဖြင့် ထိုးချက်နှင့်တူ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္မဒေဝ၊ စွာသာလျှင်။ ပဿတော၊ ရှုသောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ပဋိသန္ဓိဘယံ၊ ပဋိသန္ဓေဟူသော ဘေးသည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိညာဏာဟာရော သတ္တိသတူပမေန ဒီပေတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ကိစ္စဝဓိမုခေန၊ ကိစ္စ စသည်ကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဘဝဟာရေသု၊ တို့၌။ အာဒီနဝံ၊ ကို။ ဝဘာဝေတွာ၊ ထင်စွာပြပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုလေးပါးသော အာဟာရ တို့တွင်။ ယထာဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်သော။ အာဟာရံ၊ ကို။ နိဒ္ဓါရေတွာ၊ ထုတ်ပြ၍။ ဋိက္ကူလတော၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်အားဖြင့်။ မနသိကာရဝိဓိံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း အစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣမေသုပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥပါဒါယရူပနိဒ္ဒေသေပိ၊ ဥပါဒါရုပ်ကို အကျယ်ပြရာ နိဒ္ဒေသ၌လည်း။ ကဗဠီကာရော အာဟာရောတိ၊ ဟူ၍။ အာဂတတ္ထာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတေဝ၊ ထိုဥပါဒါရုပ်အာဟာရမှ။ ဝိသေသေန္တော၊ ထူးစေလိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အထူးပြု လိုသည်ဖြစ်၍။ အသိတပီတခါယိတသာယိ တပ္ပဘေဒေါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဧတံ၊ ဤအသိတ။ပ။ပ္ပဘေဒေါ-ဟူသော ပုဒ်သည်။ ဘူတကထနံ၊ ဟုတ်မှန် သည်ကို ဆိုသောစကားတည်း။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အသိတ။ပ။ပ္ပဘေဒေါတိ၊ ကား။ အသိတဗ္ဗပါတဗ္ဗခါယိတဗ္ဗသာယိတဗ္ဗဝိဘာဂေါ၊ စားအပ် သောက်အပ် ခဲအပ်လျက်အပ်သော အာဟာရ ဟူသော ခွဲခြားခြင်းရှိသော။ (ကသ္မာ၊ အဘယ်ကြောင့် တ-ပစ္စည်းကို တဗ္ဗ-ပစ္စည်းဖြင့် ဖွင့်ရသနည်းဟူမူကား။) ဒုဒ္ဓန္တိ ယထာ၊ ဒုဒ္ဓံ ဟူသောပုဒ်ကဲ့သို့။ ကာလဘေဒဝစနိစ္ဆာယ၊ ကာလအကွဲ အပြားကို ဆိုလိုခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ကဗဠီကာရော အာဟာရောဝါတိ၊ အာဟာရောဝ-ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းကို။ (ဒဋ္ဌဗ္ဗံ-၌စပ်) ဖဿာဟာရာဒိနိ ဝတ္တနံ ယထာ၊ ဖဿာဟာရ စသည်ကို နစ်စေသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဩဇာဟာရနိဝတ္တနမ္ပိ၊ ဩဇာဟူသော အာဟာရရုပ်ကို နစ်စေခြင်းကိုလည်း။ ဝါ၊ နစ်စေသည်ဟူ၍လည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဝတ္ထုကောဝ၊ ဝတ္ထုနှင့် တကွသာလျှင် ဖြစ်သော။ အာဟာရော၊ အာဟာရသည်။ ဣဓ၊ ဤအာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာဘာဝနာအရာ၌။ ကမ္မဋ္ဌာနဘူတော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ တေန၊ ထို့ကြောင့်။ အာဟရီယတိ၊ ဆောင်အပ်-စားမျိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာဟာရော၊ အာဟာရမည်၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤကဗဠီကာရော အာဟာရောဟူသော ပုဒ်၌။ ဝါ၊ ဤပဋိက္ကူလသညာကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ အတ္ထော၊ ကို၊ ၏။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အာဟရတီတိ အာဟာရောတိ၊ ဟူသော။ အယံ အတ္ထော၊ ဤဆိုခဲ့ပြီး သော အနက်ကို။ နိဗ္ဗတ္တိကဩဇာဝသေန၊ သဝတ္ထုကအာဟာရမှ အသီးထုတ်အပ်သော ပရမတ်ဩဇာ ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣမသ္မိံအတ္ထေတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနသင်္ခါတေ၊ သော။ ဣမသ္မိံ အတ္ထေ၊ ဤအနက်ဤအရာ၌။ ဥပ္ပန္နာ သညာတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ သညာသီသေန၊ သညာကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ ပဋိက္ကူလာ။ပ။တိအာဒိ၊ ကို။ ဝက္ခတိ၊ ဆိုလတံ့။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ် ၃၄၂-ကြောင်းရေ ၆-၇ ၌ ဆိုလတံ့သော စကားကို ရည်၍ဆိုသည်)
ကမ္မဋ္ဌာနံ ဥဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနပရိယတ္တိံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပြသော ကျမ်းစာကို။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ဓမ္မတော စ၊ ပါဠိအားဖြင့်၎င်း။ အတ္ထတော စ၊ အနက်အားဖြင့်၎င်း။ သုဂ္ဂဟိတံ၊ ကောင်းစွာ သင်ယူအပ်သည်ကို။ သုမနသိကတံ၊ ကောင်းစွာ နှလုံးသွင်းအပ်သည်ကို။ သူပဓာရိတံ၊ ကောင်းစွာ မှတ်သားအပ်သည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥဂ္ဂဟတော ဧကပဒမ္ပိ အဝိရဇ္ဈန္တေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဥဂ္ဂဟတောတိ၊ ကား။ အာစရိယုဂ္ဂဟတော၊ ဆရာ၏အထံမှ သင်ယူအပ် သော ကမ္မဋ္ဌာန်းအစီအရင်မှ။ ဧကပဒမ္ပီတိ၊ ကား။ ဧကမ္ပိ ပဒံ၊ တပုဒ်ကိုသော်လည်း။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဧကကောဋ္ဌာသမ္ပိ၊ တခုသော အဖို့ကိုသော်လည်း။ ပဒေသမတ္တမ္ပိ၊ တစိတ်မျှကို သော်လည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဒသဟာကာရေတီတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ အန္တိမဇီဝိကာဘာဝတော စ၊ အယုတ်ညံ့ဆုံးအသက်မွေးမှု၏ အဖြစ်အားဖြင့်၎င်း။ ပိဏ္ဍပါတဿ၊ ကို။ အလာဘ်လာဘေသု၊ မရခြင်း ရခြင်းတို့၌။ ပရိတဿနဂေဧာဒိသမုပ္ပတ္တိတော စ၊ တောင့်တခြင်း မက်မော ခြင်း စသည်တို့၏ ဖြစ်ခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ ဘုတ္ထဿ၊ စားအပ်ပြီးသော အာဟာရ၏။ သမ္မဒဇနနံတော စ၊ ဆွမ်းဆီယစ်ခြင်းကို ဖြစ်စေခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ ကိမိကုလသံ ဝဒ္ဓနတော စ၊ ပိုးမျိုးတို့ကို ပွားစေခြင်းအားဖြင့်၎င်း။ ဣတိ ဧဝမာဒီဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိပိ၊ တို့ဖြင့်လည်း။ အာဟာရေ၊ ၌။ ပဋိက္ကူလတာ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ နနု၊ ဆင်ခြင်အပ်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဟိ၊ ဆင်ခြင်သင့်သည်မှန်၏။ အန္တမိဒံ။ပ။ပတ္တပါဏီတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ အလဒ္ဓါ စ။ပ။ပရိဘုဉ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဘုတ္တော စ။ပ။အာဝဟတီတိ၊ ဟူ၍၎င်း (အာဝဟတီတိ-ရှိသော သီမူနှင့်အညီ)။ တက္ကေဋကာဒယော စ။ပ။ဇီဝန္တီိ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဧတံ၊ ဤစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ဟောအပ် မိန့်ဆိုအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာ ငြားအံ့။
[ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ယဒိဒံ ပိဏ္ဍောလျံ၊ အကြင်ဆွမ်းခံခြင်းအမှုသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣဒံ၊ ဤဆွမ်းခံခြင်းအမှု သည်။ ဇီဝိကာနံ၊ အသက်မွေးမှုတို့တွင်။ အန္တံ၊ အယုတ်ညံ့ဆုံးပေတည်း။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ပတ္တပါဏိ၊ လက်၌ သပိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ခွက်လက်စွဲလျက်။ ပိဏ္ဍောလော၊ ဆွမ်းအလို့ငှာသွားသည်ဖြစ်၍။ (တွံ၊ သည်။) ဝိစရသိ၊ လှည်လည်သွားလာနေဘိ၏။ (ဣတိ၊ သို့။) အယံ၊ ဤစကားသည်။ လောကသ္မိံ၊ ၌။ အဘိသာပေါ၊ ကျိန်ဆိုဆဲရေးသော စကားပေတည်း။]
[ပိဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ အလဒ္ဓါ စ၊ မရမူ၍လည်း။ ဝါ၊ မရခြင်းကြောင့်လည်း။ ပရိတဿတိ၊ တောင့်တ၏။ ပိဏ္ဍပါတံ၊ ကို။ လဒ္ဓါ စ၊ ရသည်ဖြစ်၍လည်း။ ဝါ၊ ရခြင်းကြောင့်လည်း။ ဂဓိတော၊ မက်မောသည် ဖြစ်၍။ မစ္ဆိတော၊ တွေဝေသည်ဖြစ်၍။ အဇ္ဈောသန္နော၊ မျိုလျက်ပြီးဆုံးစေသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ မျိုသိမ်းသည်ဖြစ် ၍။ အနာဒီနာဒဿာဝီ၊ အပြစ်ကို မမြင်သည်ဖြစ်၍။ အနိဿရဏပညော၊ ထွက်မြောက်ခြင်း၌ ဉာဏ်ပညာကင်းသည်ဖြစ်၍။ ပရိဘုဉ္ဇတိ၊ သုံးဆောင်၏။]
[ဘုတ္တော စ၊ စားအပ်ပြီးသော်လည်း။ အာဟာရော၊ သည်။ ကဿစိ၊ အား။ ကဒါစိ၊ တရံတခါ၌။ မရဏံ ဝါ၊ သေခြင်းကိုသော်၎င်း။ မရဏမတ္တံ၊ သေလောက်ရုံမျှသော။ ဒုက္ခံ ဝါ၊ ဆင်းရဲကိုသော်၎င်း။ အာဝဟတိ၊ ဆောင်တတ်၏။]
[တက္ကောဋကာဒယော၊ တက္ကောဏ္ဍကပိုး အစရှိကုန်သော။ ဒွတ္တိံသကုလပ္ပဘေဒါ၊ ဆုံးဆယ့် နှစ်မျိုးအပြား ရှိကုန်သော။ ကိမယော စ၊ ပိုးတို့သည်လည်း။ နံ ထိုကိုယ်ကို။ ဥပနိဿယ၊ ၍။ ဇီဝန္တိ၊ ကုန်၏။]
(ပရိဟာရော၊ ကို။ မယာ၊ သည်။) ဝုစ္စတေ၊ အံ့။ တာဝ၊ စွာ။ အန္တိမဇီဝိကာဘာဝေါ၊ အယုတ်ညံ့ဆုံး အသက်မွေးမှု၏ အဖြစ်ကို။ စိတ္တသံကိလေသဝိသောနေတ္ထံ၊ စိတ်၏ညစ်ညူးကြောင်း တရားကို သုတ်သင်ခြင်း အကျိုးငှာ။ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသတော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စ၍နှလုံးသွင်းသည်မှ။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ “အဟံ၊ သည်။ ဆဝါလာတသဒိသော၊ သူသေကောင်ဖုတ်သော ထင်းကုလားနှင့် တူသည်။ မာ ဘဝေယျံ၊ မဖြစ်ပါစေသတည်း။” ဣတိ၊ ဤသို့မြှော်လင့်၍။ မနသိ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ တထာ၊ တူ။ ပိဏ္ဍပါတဿ၊ ကို။ အလာဘလာဘေသုပိ၊ မရခြင်း ရခြင်းတို့၌လည်း။ ပရိတဿနဂေဓာဒိသမုပ္ပတ္တိနိဝါရဏံ၊ တောင့်တခြင်း မက်မောခြင်း စသည်၏ ဖြစ်ခြင်းကို တားမြစ်ခြင်း ကို။ ပဂေဝ၊ လျှင်။ အနုဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) သုပရိသုဒ္ဓသီလဿ၊ ထက်ဝန်းကျင် စင်ကြယ်သော သီလရှိသော။ ပဋိသင်္ခါနဝတော၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ်နှင့် ပြည့်စုံသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ တဒဘာဝတော၊ ထိုပရိတဿနဂေဓတို့၏ မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ တတ္ထသမ္မဒေါ၊ ဆွမ်းဆီယစ်ခြင်းကို။ အနေကန္တိကောဝါ၊ ဧကန်မဟုတ်ဟူ၍၎င်း။ ပရိဘောဂန္ထောဂဓော ဝါ၊ ပရိဘောဂ၌ အတွင်းဝင်သည် ဟူ၍၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ပန၊ အထူး။ ကိမိကုလသံဝဒ္ဓနံ၊ ပိုးတို့ကို ပွားစေခြင်းကို။ န သင်္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ မရေတွက်အပ်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ သင်္ဂဟိတမေဝ၊ ရေတွက်အပ်ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဒသဟာကာရေတီတိ ဧတ္ထ၊ ဤပုဒ်၌။ နိယမဿ၊ ကိန်းသေမှတ်သားခြင်း၏။ အကတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ဣမိနာ နယေန၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့်။ ဧတ္ထ၊ ဤဆယ်ပါးသော အခြင်းအရာတို့၌။ ဝါ၊ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဣတရေသမ္ပိ၊ ဤမှတပါးသော အခြင်းအရာတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) ဧတ္ထ၊ ဤဆယ်ပါးသော အခြင်းအရာတို့ ၌။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ပဋိက္ကူလတာပစ္စဝေက္ခဏဿ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်၏ အပြစ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၏။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်။ ဃရဂေါဠိကဝစ္စမူသိကဇတုက ဝစ္စာဒိကံ၊ အိမ်မြှောင်ချေး ကြွက်ချေး လင်းနို့ချေး အစရှိသည်ကို။ သမ္ဘဝန္တံ၊ ဖြစ်သင့်သည်ကို။ ဂဟိတံ၊ ၏။ ဧကန္တိကန္တိ၊ စင်စစ်ဟူ၍။ န (ဂဟိတ)၊ ယူအပ်သည်မဟုတ်။ တထာ၊ တူ။ ပရိယေသနာဒီသုပိ၊ ရှာမှီးခြင်း စသည်တို့၌လည်း။ ယထာသမ္ဘဝံ၊ စွာ။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ၏။
ဂမနတောတိအာဒီသု၊ တို့၌။ ပစ္စာဂမနမ္ပိ၊ ပြန်လာခြင်းကိုလည်း။ ဂမနသဘာဂတ္တာ၊ သွားခြင်းနှင့် သဘောတူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဂမနေနေဝ၊ ဂမနဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟိတံ၊ ၏။ (ကိံ ဝိယ၊ ကား။) ပဋိပက္ကမနသာလာဒိဥပသင်္ကမနံ၊ ဆွမ်းခံရာမှ ဖဲရာဆွမ်းစားစရပ် စသည်သို့ ချဉ်းကပ်ခြင်းကို။ ပရိယေသနေ၊ ပရိယေသန၌။ သင်္ဂဟိတံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ (ဤနေရာ၌ ပုဒ်မ ရှိသင့်၏) ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ အကြောင်းကား။ (ဣဒံ၊ ဤပစ္စာဂမနသည်။) သသုစိဋ္ဌာနက္က မနိဝိရူပဒုဂ္ဂန္ဓဒဿန ဃာယခနာဓိဝါသနေဟိ၊ မစင်ကြယ်သော အရပ်ကုနင်းရခြင်း, ဖောက်ပြန်သောအဆင်းကို မြင်ရခြင်း, မကောင်းသောအနံ့ကို ရခြင်းစသည်တို့ကို သည်းခံခြင်းတို့ဖြင့်။ (ဂမနေန၊ နှင့်။) သမာနပဋိက္ကူလံ၊ တူသော စက်ဆုပ်ဖွယ် ရှိ၏။ ဂမနတောတိ၊ ကား။ ဘိက္ခာစာရဝသေန၊ ဆွမ်းခံ သွားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂေါစရဂါမံ၊ ဆွမ်းခံရွာကို။ ဥဒ္ဒိဿ၊ ရည်၍။ ဂမနတော၊ သွားခြင်းအားဖြင့်။ ပရိယေသနတောတိ၊ ကား။ ဂေါစရဂါမေ၊ ၌။ ဘိက္ခတ္တံ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ အာဟိဏ္ဍနတော၊ လှည့်လည်ခြင်းအားဖြင့်။ ပရိဘောဂတောတိ၊ ကား။ အာဟာရဿ၊ ကို။ ပရိဘုဉ္ဇနတော၊ သုံးဆောင်ခြင်းအားဖြင့်။ ဥဘယံ၊ နှစ်ပါးစုံလည်း။ ဥဘယေန၊ နှစ်ပါးစုံနှင့်။ အာသယတိ၊ အသီးအခြား တည်တတ်၏။ ဧကဇ္ဈံ၊ တပေါင်းတည်း။ ပဝတ္တမာနောပိ၊ သော်လည်း။ ကမ္မဗလဝဝတ္ထိတော၊ ကံ၏အားအစွမ်းသည် ပိုင်းခြားအပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ မရိယာဒဝသေန၊ အပိုင်း အခြား၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အသင်္ကရတော၊ ရောနှောခြင်း မရှိသောအားဖြင့်။ သယတိတိဋ္ဌတိ၊ တည်၏။ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာသယော၊ မည်၏။ အာမာသယဿ၊ အစာသစ်အိမ်၏။ ဥပရိ၊ ၌။ တဋ္ဌနကော၊ တည်တတ်သော။ ပိတ္တာဒိကော၊ သည်းခြေအစရှိသည်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ အယံ အာ-ကာရော၊ ဤ အာ-အက္ခရာသည်။ မရိယာဒတ္ထော၊ အပိုင်းအခြားဟူ သောအနက်ရှိ၏။ တတော အာသယတော၊ ထိုအသီးအခြား တည်တတ်သော သည်းခြေ သလိပ် ပြည် သွေးဟူသော အာသယအားဖြင့်။ ယထာဘုတ္ထော၊ အကြင် အကြင် စားအပ်ပြီးသော။ ဝါ၊ စားအပ်တိုင်း သော။ အာဟာရော၊ သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤအစာသစ်အိမ်၌။ နိဒဝေတိနိစိတော ဟုတွာတိဋ္ဌတိ၊ စုဝေးသည်ဖြစ် ၍ တည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဓာနံ၊ မည်၏။ အာကာသယော၊ အစာသစ်အိမ်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တတော နိဓာနတော၊ ထိုစားအပ်သော အာဟာရ၏ စုဝေးလျက်တည်ရာ အစာသစ်အိမ်အားဖြင့်။ အပရိပဏ္ကတောတိ၊ ကား။ ဂဟဏီသင်္ခါတေန၊ ဝမ်းမီးဟု ဆိုအပ်သော။ ကမ္မဇတေဇေန၊ ကမ္မဇတေဇော ဖြင့်။ အပရိပဏ္ဍတော၊ မကျက်သေးသောအားဖြင့်။ ပရိပက္ကတောတိ၊ ကား။ ယထာတုတ္ထဿ၊ သော။ အာဟာရဿ၊ ၏။ ဝိပက္ကဘာဝတော၊ ကျက်ပြီးသည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ ဖလတောတိ၊ ကား။ နိပ္ပတ္တိတော၊ ပြီးခြင်းအားဖြင့်။ သီမူပြည့်မသ ဝိသုဒ္ဓိမဂ် နိဿယတို့နှင့် အညီပင် နိဿန္ဒတောတိ၊ ကား။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှ ဤမှလည်း။ ဝိဿန္ဒနတော၊ ယိုစီးထွက်သောအားဖြင့်။ သမ္မက္ခနတောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗတော၊ သိမ်း။ မက္ခနတော-အစရှိသော အာကာရပုဒ်တို့၌' “အာဟာရေ၊ ၌။ ပဋိက္ကူလတာ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ၊ အပ်၏။” ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ တံတံကိရယာနိပ္ပတ္တိပဋိပါဋိဝသေန၊ ထိုထိုအမှုကြိယာ၏ ပြီးခြင်းအစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဂမနတောတိအာဒိကာ၊ အစရှိသော အယံ အနုပုဗ္ဗီ၊ ဤအစဉ်ကို။ ဌပိတာ၊ အပ်၏။ ပန၊ ဆက်။ သမ္မက္ခနံ၊ လူးလဲလိမ်းကျံခြင်းကို။ ပရိဘောဂါဒီသု၊ သုံးဆောင်ခြင်း အစရှိသည်တို့၌။ လဗ္ဘမာနမ္ပိ၊ သော်လည်း။ နိဿန္ဒဝသေန၊ ယိုစီးထွက်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့် ဝိသေသတော အားဖြင့်။ ပဋိက္ကူလံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗပစ္ဆာ၊ အလုံးစုံတို့၏ နောက်၌။ ဌပိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။)
၂၉၅။ ဧဝံ မဟာနုဘာဝေတိ၊ ကား။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝတ္တဗ္ဗပဋိပတ္တိယာ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အကျင့်ပဋိပတ် ဖြင့်။ မဟာနုဘာဝေ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိသော။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ သဗ္ဗတ္တကကမ္မဋ္ဌာနပရိဟရဏာဒိသိဒ္ဓံ၊ သဗ္ဗတ္တကကမ္မဋ္ဌာန်းကို ဆောင်ခြင်း စသည်တို့ဖြင့် ပြီးသော။ ဓမ္မသုဓမ္မတံ၊ တရားတော်၏ ကောင်းသောတရားအဖြစ်ကို။ ပုရက္ခတွာ၊ ရှေးရှုပြု၍။
ယောဂါစရေန၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဧဝံ၊ သို့။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဧဒံ၊ သို့။ ပဋိပဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ကျင့်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ဧဒံ။ပ။သာသနေတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ နာမသဒ္ဒေါ၊ ကို။ သမ္ဘာဝနေ၊ ချီးမွမ်းခြင်းအနက်၌။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပဗ္ဗဇိတေန၊ ရဟန်းဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဂါမာဘိမုခေန၊ ရွာသို့ရှေးရှုသည်ဖြစ်၍။ ဂန္တဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဂမနာဒိတော၊ သွားခြင်း အစရှိသော အားဖြင့်။ အယဉ္စပစ္စဝေက္ခဏာ၊ ဤဆင်ခြင်ခြင်းသည်လည်း။ န၊ မဟုတ်။ အထ ခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ အနုဒ္ဒေသိကာပိ၊ ညွှန်ခြင်းမရှိ သော ပစ္စဝေက္ခဏာသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သကလရတ္တိန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဓုရဒွယံ၊ ဓုရနှစ်ပါးအပေါင်းကို။ ပရိဂ္ဂဟေသိ၊ သိမ်းဆည်းတော်မူ၏။ ပရိဝေဏန္တိ၊ ကား။ ပရိဝေဏင်္ဂဏံ၊ ပရိဝုဏ်ဝင်းအပြင် (ကွင်းပြင်) ကို။ ဝီသတိံ သဝါရေတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤစကားရပ်၌။ သန္တတိပစ္စုပ္ပန္နဝသေန၊ သန္တတိပစ္စုပ္ပန်၏အစွမ်အားဖြင့်။ ဝါရပရိစ္ဆေဒေါ၊ ဝါရအပိုင်းအခြားကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ နီဝရဏဝိက္ခမ္ဘနံ၊ နီဝရဏကို ခွာခြင်းသို့။ အပ္ပတ္တာ၊ မရောက်သေးသော။ ဘာဝနာ၊ သည်။ ဖရဏာပီတိယာ၊ ၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိသဇ္ဇာဝသေန၊ ထိုင်ခြင်းအစွမ်းဖြင့်။ (ပဝတ္တံ၊ သော။) ကာယကိလမထံ၊ ကိုယ်၏ပင်ပန်းခြင်းကို။ န ဝိနောဒေတိယေဝ၊ မပယ်ဖျောက်နိုင်သေးသည် သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဣရိယာပထစလနံ၊ ဣရိယာပုဒ်၏ လှုပ်ရှားခြင်းသည်။ ဟောတိယေဝ၊ တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဝီသတိံသဂ္ဂဟဏံ၊ နှစ်ဆယ် သုံးဆယ်ကို ယူခြင်းဆိုခြင်းကို။ ယထာသလ္လက္ခိတဘိက္ခာစရဏဝေလာဝသေန၊ အကြင်အကြင် မှတ်အပ်သော ဆွမ်းခံသွားချိန်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) အထ ဝါ၊ ကား။ ဂမနတော၊ ဂမနအားဖြင့် နှလုံးသွင်းသည်မှ။ ယာဝ၊ အကြင်မျှလောက်။ သမ္မက္ခနမနသိကာရော၊ သမ္မက္ခနအားဖြင့် နှလုံးသွင်းခြင်း သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ တာဝ၊ လောက်။) ဧကော၊ တကြိမ်သော။ ဝါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧဝံ၊ ဤနည်းဖြင့်။ ဝီသတိံ သဝါရေ၊ အကြိမ်နှစ်ဆယ် သုံးဆယ်တို့တိုင်တိုင်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ မနသိ ကရိတွာ၊ ၍။ နိဇနသမ္မာဓာနီတိ၊ ကား။ ဇနသမ္မာရေဟိတာနိ၊ လူတို့ဖြင့် (ဝါ) လူတို့ကြောင့်ဖြစ်သော ကျဉ်းမြောင်း ခြင်းမှ ကင်းကုန်သော။ တေန၊ ထိုပုဒ်ဖြင့်။ အပ္ပါကိဏ္ဏတံ စ၊ လူတို့နှင့် မရောပြွမ်းသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ အပ္ပသဒ္ဒတံ စ၊ လူတို့၏ အသံမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ အပ္ပနိဂ္ဃေါသတဉ္စ၊ မြို့ရွာ၏ ကြွေးကြော်သံမရှိ သည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ဒေဿတိ၊ ၏။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပဝိဝေကသုခါနိ ဇနဝိဝေကေန ဣဋ္ဌာနိ၊ လူတို့မှ ကင်းဆိတ်ခြင်းကြောင့် အလိုရှီကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ ပဝိဝေကဿ၊ စိတ္တဝိဝေကဟူသော။ စျာနာနုယောဂဿ၊ စျာန်ကို အားထုတ်ခြင်းအား။ ဥပကာရာနိ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဆာယူဒကသမ္ပန္နာနိ၊ အရိပ်ရေနှင့် ပြည့်စုံကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သီတလာနိ၊ အေးမြကုန်၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သုစိနိ၊ စင်ကြယ်ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ရမဏီယဘူမိဘာဂါနိ၊ မွေ့လျော်ဖွယ်မြေအဖို့ရှိကုန် ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ပုရိမာနိ ဒွေ၊ ရှေးနှစ်ပုဒ်တို့သည်။ ပစ္ဆိမာနံ ဒွိန္နံ၊ နောက်နှစ်ပုဒ်တို့၏။ ကာရဏဝစနာနိ၊ အကြောင်းပြစကားတို့တည်း။ အရိယန္တိ၊ ကား။ နိဒ္ဒေါသံ၊ အပြစ်ကင်းသော။ ဝိဝေကရတိန္တိ၊ ကား။ စျာနာနုယောဂရတိံ၊ စျာန်ကိုအားထုတ်ခြင်း၌ (ဝါ) အားထုတ်ခြင်းဖြင့် မွေ့လျော်ခြင်းကို။
ယောဂါဝစရာနံ၊ တို့၏။ ဝသနဋ္ဌာနံ နာမ၊ နေရာအရပ်မည်သည်။ သုဇဂ္ဂိတံ၊ ကောင်းစွာသုတ်သင်အပ် သည်။ သုသမ္မဋ္ဌမေဝ၊ ကောင်းစွာတံမြက်လှည်းအပ်သည်သာလျှင်။ ကိဉ္စာပိ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ကဒါစိ၊ ၌။ ဇဂ္ဂနတော၊ သုတ်သင်ပြီးမှ။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ ဧဝမ္ပိ၊ ဤသို့ ညစ်ပေသော သဘော ရှိသည်လည်း။ သိယာ၊ ဖြစ်ရာသေး၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိက္ကူလတာပစ္စဝေက္ခဏာယ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိ သည်၏အဖြစ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်း၏။ သမ္ဘဝဒဿနတ္ထံ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ပါဒရဇ။ပ။ကိဏ္ဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပစ္စတ္ထရဏန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဘူမိယာ၊ မြေပြင်ကြမ်းပြင်၏။ ဆဝိရက္ခဏတ္ထံ၊ အရေရောင်ကို စောင့်ရှောက်ခြင်း အကျိုးငှာ။ အတ္ထရိတဗ္ဗံ၊ ခင်းအပ်သော။ စိမိလိကာဒိအတ္ထရဏံ၊ ပုဆိုးကြမ်းအစရှိသော အခင်းကို။ အာဟ၊ ၏။ ခုဒ္ဒကဝဂ္ဂုလိယော၊ ငယ်သော လင်းနို့တို့သည်။ ဇတုကာ၊ မည်ကုန်၏။ ဥပဟတတ္တာတိ၊ ကား။ ဒူသိတတ္တာ၊ ဖျက်ဆီးအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တတောဟိ၊ ကား။ တတော၊ ထိုအရပ်မှ။ အပ္ပေကဒါတိ ပဒံ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဥဒကစိက္ခလ္လာဒီဟီတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကစဝရာဒိံ၊ အမှိုက်စသည်ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ရေတွက်၏။ ပရိဝေဏတော၊ ပရိဝုဏ်ဝင်းမှ။ ဝိဟာရင်္ဂဏပ္ပဝေသမဂ္ဂေါ၊ ကျောင်းတိုက်ဝန်းသို့ ဝင်သောလမ်းသည်။ ဝိယာရရစ္ဆာ၊ မည်၏။
ဝိတက္ကာမာဠကေတိ၊ ကား။ အဇ္ဇ၊ ယနေ့။ ကတ္ထ၊ အဘယ်ရပ်ကွက်၌။ ဘိက္ခာယ၊ ဆွမ်းအလို့ငှာ။ စရိတဗ္ဗံ နုခေါ၊ သွားအပ်ပါသနည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝိတက္ကနမာဠကေ၊ ကြံစည်ရာ တန်ဆောင်း၌။ ဂါမမဂ္ဂန္တိ၊ ကား။ ဂါမဂါမိမဂ္ဂံ၊ ရွာသို့သွားသောလမ်းသို့။ ခါဏုကဏ္ဋကမဂ္ဂေါတိ၊ ကား။ ခါဏုကဏ္ဋကဝန္တော၊ သစ်ငုတ်ဆူးငြောင့်ရှိသော။ မဂ္ဂေါ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော ဟောတီတိ၊ ဟူသော ပါဌ်၌။ ဒဿနေန၊ မြင်ခြင်းဖြင့်။ ဂမနံ၊ သွားခြင်းကို။ ဥပလက္ခေတိ၊ မှတ်၏။
ဂဏ္ဍံ ပဋိစ္ဆာဒေန္တောနာတိအာဒိ၊ ဤသို့အစရှိသောစကားသည်။ ဧဝမဇ္ဈာသယေန၊ ဤသို့သောအလိုဖြင့်။ ဝါ၊ ဤသို့သော အလိုရှိသည်ဖြစ်၍။ နိဝါသနာဒိ၊ ဝတ်ခြင်း အစရှိသည်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဒဿနံ၊ ဝတ်အကျင့်ကိုပြသော စကားတည်း။ ဂဏ္ဍရောဂိနာ၊ အိုင်းအမာရောဂါရှိသော သူသည်။ ဝါတာတပါဒိပရိဿယဝိနောဒနတ္ထံ၊ လေ နေပူ အစရှိသော ဘေးရန်ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဂဏ္ဍံ၊ အိုင်းအမာကို။ ပဋိစ္ဆာဒယမာနေန ဝိယ၊ ဖုံးလွှမ်းဘိသကဲ့သို့။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဂဏ္ဍံ ဝိယ၊ အိုင်းအမာနှင့်တူသော။ ဂဏ္ဍံ၊ ကိုယ်ကို။ ပဋိစ္ဆာဒယမာနေန၊ ဖုံးလွှမ်းသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကံ၊ တခုသော။ ဂဏ္ဍသဒ္ဒံ၊ ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ သည်။ ဘဝတိ၊ ၏။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဂဏ္ဍောတိ ခေါ၊ ဟူသော။ ဧတံ၊ ဤအမည်သည်။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ဥပါဒါနက္ခန္ဓာနံ၊ တို့၏။ အဓိဝစနံ၊ အမည်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်။ ဂဏ္ဍောတိ၊ ဟူသောအမည်သည်။ အတ္တဘာဝဿ၊ အတ္တဘော ၏။ ပရိယောယော၊ ပရိယာယ်အမည်တည်း။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ရူပကာယဿ၊ ရုပ်ကိုယ်၏။ (ပရိယောယော၊ တည်း။ ကသ္မာ၊ ကား။) ဒုက္ခတာသူလယောဂတော၊ ဒုက္ခတာသုံးပါးဟူသော နာကျင်နှိပ် စက်ခြင်းနှင့် ယှဉ်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ အသိုစိပဂ္ဃရဏတော၊ မစင်ကြယ်သော အညစ် အကြေးတို့ကို ယိုထွက် စေတတ်သောကြောင့်၎င်း။ ဥပ္ပါဒဇရာဘင်္ဂေတိ၊ ဖြစ်ခြင်း, ရခြင်း၊ ပျက်ခြင်းတို့ဖြင့်။ ဥဒ္ဓုမာတကပက္ကပဘိဇ္ဇနတော၊ ဖူးဖူးရောင်၍ မှည့်ရင့်လျက် ပေါက်ကွဲ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်၎င်းတည်း။ ဝဏစောဠကန္တိ၊ ကား။ ဝဏပဋိစ္ဆာဒကဝတ္ထံခဏ္ဍံ၊ အမာကိုဖုံးလွှမ်းသော အဝတ်အပိုင်းကို။ နိဟရိတွာတိ၊ ကား။ ဝဏပဋိစ္ဆာဒကဝတ္ထခဏ္ဍံ၊ အမာကိုဖုံးလွှမ်းသော အဝတ်အပိုင်းကို။ နိဟရိတွာတိ၊ ကား။ ထဝိကတော၊ အိတ်မှ။ ဥဒ္ဓရိတွာ၊ ထုတ်၍။ ကုဏပါနိပီတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဧဝရူပါနိပိ၊ ဤသို့သဘောရှိသော စက်ဆုပ်ဖွယ်တို့ကိုသော်လည်း။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာနိ၊ မြင်အပ်ကုန်သည်။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဂရဟာယံ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်းအနက်၌။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) ဝါ၊ ကား။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤသို့သော စက်ဆုပ်ဖွယ်ကို မြင်ရခြင်းသည်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုဆွမ်းခံသွားရာ၌။ သမ္ဘဝတိ၊ ဖြစ်သင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်နိုင်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဘဝဒဿနေ၊ ဖြစ်သင့်သည် ဖြစ်နိုင်သည်ကို ပြခြင်းအနက်၌။ (ဝတ္တတိ၊ ၏။) အဓိဝါသေတဗ္ဗောတိ၊ ကား။ ခမိတဗ္ဗော၊ သည်းခံအပ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) အညထာ၊ တပါးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ သည်းမခံသည်ရှိသော်။ အာဟာရဿ၊ ၏။ အနုပလဗ္ဘနတော၊ မရအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဂါမဒွါရေတိ၊ ကား။ ဂါမဒွါရသမီပေ၊ ၌။ ဝါ၊ ကား။ ဥမ္မာရဗ္ဘန္တရေ၊ တံခါးခုံ၏အတွင်းဖက်၌။ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထုတ်ချင်းထွင်း၍။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ ဂါမရစ္ဆာ၊ ရွာလမ်းတို့ ကို။ (ထုတ်ချင်းမပေါက်သော လမ်းတိုမဟုတ်ဟု ဆိုလို၏) ယုဂမတ္တ။ဿိနာပိ သတာ၊ ထမ်းပိုးတပြန်မျှ ရှုလေ့ရှိသည်ဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ဩလောကေတဗ္ဗာ၊ ဝေးစွာမျှော်၍ကြည့်အပ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ပစ္စတ္ထရဏာဒီတိ၊ ကား။ ဃရဂွေဠိကဝစ္စာဒိသံကိလိဋ္ဌပစ္စတ္ထရဏာဒိကံ၊ အိမ်မြှောင်ချေး အစရှိသည်တို့ဖြင့် ညစ်ပေသော မြေအခင်း ကြမ်းပြင်အခင်းအစရှိသော။ အနေက။ပ။သာနန္တိ ဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ ဒုန္နိဝတ္ထဒုပ္ပါရုတမနုဿသမာကုလာနံ၊ မကောင်းသဖြင့် ဝတ်ရုံသောလူတို့ဖြင့်ပြွမ်းကုန်သော။ ဂါမရစ္ဆာနံ၊ ရွာလမ်းတို့ကို။ ဩလောကနမ္ပိ၊ မြင်ရခြင်းကိုလည်း။ အာနေတွာ၊ ၍။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တမ္ပိ၊ ထိုသို့သော ရွာလမ်းတို့ကို မြင်ရခြင်းသည်လည်း။ ပဋိက္ကူလမေဝ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ အဟော ဝတာတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဂရဟနေ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း၌။ (ပဝတ္တော၊ သော။) နိပါတော၊ တည်း။ တောတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဓမ္မာလပနံ၊ တရားကိုခေါ်သော အာလုပ်ပုဒ် သည်။ ယဒတ္ထံ၊ အကြင်အာဟာရအကျိုးငှာ။ ဂမနမ္ပိနာမ၊ သွားခြင်းမည်သည်သော်လည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဇေဂုစ္ဆံ စ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်၎င်း။ ဒုရဓိဝါသနဉ္စ၊ သည်းခံနိုင်ခဲသည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣဒံ အယံအာဟာရော၊ သည်။ ယာဝဉ္စ ပဋိက္ကူလော၊ အလွန်လျှင် စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိစွတကား။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
၂၉၆။ ဂမနပဋိက္ကူလန္တိ၊ ကား။ ဂမနမေဝ၊ သွားခြင်းသည်ပင်လျှင်။ ပဋိက္ကူလံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်တည်း။ ဂမနပဋိက္ကူလံ၊ သွားခြင်းဟူသော စက်ဆုပ်ဖွယ်။ အဓိဝါသေတွာပီတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသောပုဒ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုပိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဧတ္တကေနာပိ၊ ဤမျှဖြင့်လည်း။ မုတ္တိ၊ လွတ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတော၊ ဤမှ။ ပရိမ္ပိ၊ နောက်၌လည်း။ မဟန္တံ၊ ကြီးစွာသော။ သကလံ၊ အလုံးစုံသော။ ပဋိက္ကူလံ၊ ကို။ အဓိဝါသေတဗ္ဗမေဝ၊ သည်းခံအပ်သေးသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝက္ခမာနံ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော။ ပဋိက္ကူလံ၊ ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ပေါင်း၏။ သင်္ဃာဋိပါရူတေနာတိ၊ ကား။ သင်္ဃာဋိယာ ကပ္ပနပါရူပနေန၊ အပိုင်းပိုင်းပြတ်သော ကိုယ်ရုံအဝတ်ဖြင့်။ ပါရုတသရီရေန၊ ရုံအပ်သောကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ယတ္ထာတိ၊ ကား။ ယာသု။ ဝီထီသု၊ တို့၌။ ယာဝ ပိဏ္ဍိကမံသာပီတိ၊ ကား။ ယာဝ ဇင်္ဃပိဏ္ဍိကမံသပ္ပဒေသာပိ၊ သလုံးမြင်းခေါင်းကြွက်သား အရပ်တိုင်အောင်သော်လည်း။ ဥဒကစိက္ခလ္လေတိ၊ ကား။ ဥဒကမိဿေ၊ ရေနှင့်ရောသော။ ကဒ္ဒမေ၊ ညွှန်၌။ ဧကေန စိဝရန္တိ၊ ကား။ ဧတေန၊ တဖက်သော။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ နိဝတ္ထစီဝရံ၊ ဝတ်ရုံသောသင်္ကန်းကို။ ဧတေန၊ ဤရေဖြင့်။ မစ္ဆာ၊ ငါတို့ကို။ ဧဓာဝီယန္တိ၊ ဆေးအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မစ္ဆဓောဝနံ၊ မည်၏။ ဥဒကံ၊ ငါးဆေး ရေကို ရ၏။ သမ္မိဿ-သဒ္ဒေါ၊ ကို။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊ ၏။ သကဒ္ဒမာနံ၊ ညွန်နှင့်ကတွ ဖြစ်ကုန်သော။ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘလောဒီနံ၊ လုပ်ဆေးရေ ကိုယ်ဝန်အညစ်အကြေးစသည်တို့၏။ သန္ဒနဋ္ဌာနာနိ၊ စီးသွားရာအရပ်တို့သည်။ ဩဠိဂလ္လာနိ၊ တံစီးမြောင်းမည်ကုန်၏။ ယာနိ၊ အကြင် တံစီးမြောင်းတို့သည်။ ဇဏ္ဏုမတ္တအသုဝိဘရိတာနိပိ၊ ဒူးဆစ်မျှတိုင်အောင် အညစ်အကြေးတို့ဖြင့် ပြည့်ကုန်သည်လည်း။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကေဝလာနံ၊ ညွန်နှင့်မဖက် သက်သက်ကုန်သော။ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘမလာဒီနံ၊ တို့၏။
ဆဋ္ဋနဋ္ဌာနာနိ၊ စွန့်သွန်ရာ အရပ်တို့သည်။ စန္ဒနိကာနိ၊ တံစီးတွင်မည်ကုန်၏။ ယတောတိ၊ ကား။ ဩဠိဝလ္လာဒိတော၊ တံစီးမြောင်းစသည်မှ။ တာ မက္ခိကာတိ၊ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုတံစီးမြောင်း တံစီးတွင် စသည်တို့၌။ သဏ္ဍသဏ္ဍစာရိနော၊ အစုလိုက် အစုလိုက် ကျက်စားကုန်သော။ နီလမက္ခိကာ၊ ယင်မမဲရိုင်းတို့သည်။ နိလီယန္တီတိ၊ ကား။ အစ္ဆန္တိ၊ နေကုန်၏။ ဝါ၊ နားကုန်၏။
ကေသဉ္စိ၊ အချို့ကုန်သော။ သဒ္ဓါနံ၊ သဒ္ဓါတရားရှိကုန်သော လူတို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သက္ကစ္စကာရေ၊ ရိုသေစွာပြုခြင်း ရိုသေစွာပေးလှူပူဇော်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ (အနက်မဲ့မဖြစ်ရုံမျှသာပြသည်) ပဋိက္ကူလပစ္စဝေက္ခဏာယောဂျံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ကို ဆင်ခြင်ခြင်းအား လျောက်ပတ်သော။ (အသက္ကစ္စကာရမေဝ၊ စသည်၌ စပ်) အဿဒ္ဓါနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပဝတ္တနကအသက္ကစ္စရမောဝ၊ ဖြတ်တတ်သော မရိုမသေပြုခြင်းကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဒဒမာနာပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ သယမေဝ၊ ကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်။ ရိဉ္စိတွာ၊ မြှော်လင့်ခြင်း ကင်း၍။ ဝါ၊ ငြီးငွေ့၍။ ဂစ္ဆိဿတိ၊ လတံ့။ ဣတိ၊ ဤသို့ရည်ရွယ်၍။ တုဏှီ၊ ဆိတ်ဆိတ်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဂစ္ဆာတိ၊ ကား။ အပေဟိ၊ ဖဲသွားလေလော့။ ရေတိ၊ ကား။ အမ္ဘော၊ အချင်း။ မုဏ္ဍကာတိ၊ ကား။ အနာဒရာလပနံ၊ မရိုမသေ ခေါ်ဝေါ်သော စကားတည်း။ သမုဒါဝရန္တီတိ၊ ကား။ ကထေန္တိ၊ ကုန်၏။ ပိဏ္ဍောလျဿ၊ ဆွမ်းခံခြင်း၏။ အန္တိမဇီဝိကာကာဝေန၊ အယုတ်ညံ့ဆုံးသော အသက်မွေးမှု၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ကပဏမနုဿေနပ။နိက္ခမိတဗ္ဗန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၂၉၇။ တတ္ထာတိ၊ ကား။ ပတ္တဂတေ၊ သပိတ်၌ တည်သော။ တသ္မိံအာဟာရေ၊ ၌။ အယံ၊ ဤရဟန်းသည်။ မယှံ၊ အား။ ဥစ္ဆိဋ္ဌံ၊ စားကြွင်းကို။ ဒါတုကာမော နုခေါ၊ ပေးခြင်းငှာ အလိုရှိလေ သလော။ ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကေယျ၊ ယုံမှားတွေးတောရာ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ဆင်ခြင်၍။ လဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ရှက်အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ အာဟာရဿ၊ ၏။ ဥဏှတာယ ဝါ၊ ပူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်သော်၎င်း။ ဘိက္ခုနော၊ ၏။ သပရိဠာဟတာယ ဝါ၊ ပူအိုက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်သော်၎င်း။ သေဒေါ၊ ချွေးသည်။ ပဂ္ဃရမာနော၊ ယိုထွက်လျက်။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ သုက္ခထဒ္ဓမ္ပီတိ၊ ကား။ သုက္ခတာယ၊ ခြောက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထဒ္ဓမ္ပိ၊ မာကြမ်းသော်လည်း။ ဝါ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဘတ္တံ၊ သွန်းလောင်းအပ်သော ဆွမ်းကို။ ပဂေဝ၊ အံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ နေ၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ သေဒေန၊ ချွေးဖြင့်။ ကိလိန္နတာယ၊ စိုစွတ်လူးလဲသည် ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပဋိက္ကူလတံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝဒတိ၊ ၏။
တသ္မန္တိ၊ ကား။ ပိဏ္ဍပါတေ၊ ဆွမ်းကို။ သမ္ဘိန္နသောဘေတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဝိနဋ္ဌသောဘေ၊ ပျက်စီးပြီးသော တင့်တယ်ခြင်းရှိသော။ ဝေမဇ္ဈတောပဋ္ဌာယတိ၊ ကား။ ဇိဝှါယ၊ ၏။ မဇ္ဈတော၊ မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ဒန္တမလံ၊ သွား၏ အညစ်အကြေးသည်။ ဒန္တဂူထတော၊ သွားချေမည်၏။ ဝိစုဏ္ဏိတော၊ မုန့်မုန့်ညက်ညက် ကြိတ်ချေအပ်သည်ဖြစ်၍။ ခေဠာဒီဟိ၊ တံတွေးအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ သမုပလိတ္တော၊ လိမ်းကျံအပ်သည်ဖြစ်၍။ စ၊ ဆက်။ ဧဝံဘူတဿ၊ ဤသိုပသဘောရှိသည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဿ၊ ထိုဆွမ်း၏။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ယာယံ ဝဏ္ဏသမ္ပဒါ စ၊ အကြင်အနံ့၏ပြည့်စုံခြင်းသည်၎င်း။ ယာယံ အဘိသင်္ခါရသမ္ပဒါ စ၊ အကြင်ပြုပြင်ခြင်း၏ ပြည့်စုံခြင်းသည်၎င်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) သာ၊ ထိုသုံးပါးသော ပြည့်စုံခြင်းသည်။ ဧကံသေန၊ အားဖြင့်။ ဝိနဿတိ၊ ပျက်စီး၏။ ရသော ပန၊ သည်ကား။ နေဿယျ ဝါ၊ ပျက်စီးမူလည်း ပျက်စီးရာ၏။ န ဝါ နေဿယျ၊ မပျက်စီးမူလည်း မပျက်စီးရာ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အန္တရဟိတ။ပ။ဝိသေသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သုဝါနဒေါဏိယန္တိ၊ ကား။ သာရမေယျာနံ၊ ခွေးတို့၏။ ဘုဉ္စနကအမ္ဗဏေ၊ စားရာခွက်၌။ သုဝါနဝမထုဝိယာတိ၊ ကား။ ဝန္တသုနခဆဋ္ဋနံ ဝိယ၊ ထွေးအန်အပ်သော ခွေး၏အန်ဖတ်ကဲ့သို့။ (ဆဋ္ဋနံ-အရာ၌ ဆဒ္ဒနံ-သာ၍ ကောင်းသည်) စက္ခုဿ။ပ။ဟောတီတိ၊ ဟူသော စကားရပ်ဖြင့်။ ဥက္ကသဂတံ၊ အလွန်အကဲခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ တဿ၊ ထိုအာဟာရ၏။ ပဋိက္ကူလဘာဝံ၊ ကို။ ဝိဘာဝေတိ၊ ထင်စွာပြ၏။
၂၉၈။ ပရိဘောဂန္တိ၊ ကား။ အဇ္ဈောဟရဏံ၊ စားမျိုခြင်းသို့။ သေအာဟာရော၊ သည်။ အန္တော၊ အစာသစ်အိမ်တွင်းသို့။ ပဝိသမာနော၊ ဝင်သည်ရှိသော်။ ဗဟလမဓုကတေလမက္ခိတော ဝိယ၊ ပြစ်ချွဲသော သစ်မည်စည်ဆီဖြင့် လိမ်းကျံပေးအပ်သကဲ့သို့။ ပရမဇေဂုစ္ဆော၊ အလွန်စက်ဆုပ် ဖွယ်ရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ အန္တောတိ၊ ကား။ ကောဋ္ဌဿ၊ အစာသစ်အိမ်၏။ အဗ္ဘန္တရေ၊ အတွင်း၌။ ဝါ၊ သို့။ နိဓာနံ၊ သိုမှီးစုဝေးလျက်တည်ရာ အစာသစ်အိမ်သို့။ အနုပဂတော၊ မကပ်ရောက်သေးသော။ အာမာသယံ၊ အစာသစ်အိမ်သို့။ အပ္ပတ္တောယေဝ၊ မရောက်သေးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အာဟာရော၊ သည်။ ပိတ္တာဒီဟိ၊ သည်းခြေအစရှိသည်တို့ဖြင့်။ ဝိမိဿိတော၊ ရောနှောအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဝိသမာနောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (အစာအိမ်ထဲသို့ မရောက်သေး၍ ပဝိဋ္ဌော-ဟု မဆိုသည် ကို သိစေ၏) အာမာသယပက္ကာ သယဝိနိမုတ္တော၊ အစာသစ်အိမ် အစာကျက်အိမ်တို့မှ လွတ်သော။ အယံ အာသယော နာမ၊ ဤအာသယမည်သည်။ ကော၊ အဘယ်နည်း။
ဣတိ၊ သို့။ အာသင်္ကံ၊ ယုံမှား ခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ယသ္မာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝိတ္တမေဝ၊ သည်းခြေသည်ပင်လျှင်။ အာသယော၊ တည်း။ ပိတ္တာသယော၊ သည်းခြေဟူသော အာသယ ။ လောကဿ၊ လောက၏။ ဝါ၊ လူအပေါင်းတို့၏။ မန္ဒပုညဗာဟုလ္လတော၊ ဘုန်းကံနည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဓိကော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံအာသယတောတိ၊ ကား။ ဇေဂုစ္ဆော၊ စက်ဆုပ် ဖွယ်ရှိသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ အန္တော၊ အစာသစ်အိမ်အတွင်းသို့။ ပဝိဋ္ဌော၊ ဝင်လတ်သော်။ ဇေဂုစ္ဆတရေဟိ၊ သာ၍ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိကုန်သော။ ပိတ္တာဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ ဝိမိဿိတော၊ ရောနှောအပ်သည်ဖြစ်၍။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ ဇေဂုစ္ဆော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အာသယတော၊ အားဖြင့်။ ပဋိက္ကူလတာ၊ ကို။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၂၉၉။ နိဓာနတောတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသော ဤအာကာရ၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ ပင်တည်း။ သောတိ၊ ကား။ အာဟာရော၊ သည်။ ဒသဝဿိကေနာတိ၊ ကား။ ဇာတိယာ၊ မွေးဖွားခြင်းအားဖြင့်။ ဒသဝေဿန၊ ဆယ်နှစ်ရှိသော။ သတ္တေန၊ သတ္တဝါသည်။ ဩကာသေတိ၊ ကား။ အာမာသယသင်္ခါတေ၊ အစာသစ်အိမ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ပဒေသေ၊ အရပ်၌။
၃၀၀။ ဧဝရူပေတိ၊ ကား။ ဧဒိသေ၊ ဤသို့သဘောရှိသော။ ဒသဝဿာနိ၊ ဆယ်နှစ်တို့ပတ်လုံး။ ယာဝ ဝေဿသတံ၊ အနှစ်တရာပတ်လုံးတိုင်အောင်။ အဒေါတဝစ္စကူပသဒိသေ၊ မဆေးကြောအပ်ဘူးသော ကျင်ကြီးတွင်းနှင့် တူသော။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဧဝရူပေ ဟူသောပုဒ်၏ အနက်တည်း။ နိဓာနန္တိ၊ ကား။ နိဓာတဗ္ဗတံ၊ သိုမှီးအပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ယထာဝုတ္တပ္ပကာရေတိ၊ ကား။ ဧတဿ (ပဒေသဿ)၊ ဤအစာသစ်အိမ်အရပ်အား။ သစေ ပန ဒသဝဿိတေနာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ယထာဝုတ္တော၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ ပကာရော၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ (သော၊ ထိုအရပ်သည်။) ယထာဝုတ္တပ္ပကာရော၊ မည်၏။ တသ္မိံ (ပဒေသေ)၊ ထိုဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောအပြားရှိသော အစာသစ်အိမ်အရပ်၌။ ပရမန္ဓကာရတိမိသေတိ၊ ကား။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ အန္ဓကရဏမဟာတမသိ၊ မမြင်ကန်းသည်ကို ပြုတတ်သော ကြီးစွာသော အမိုက်မှောင်၌။ ငါ၊ အမိုက်မှောင်ရှိသော။ အတိဒုဂ္ဂန္နဇေဂုစ္ဆေ၊ အလွန်မကောင်းသောအနံ့ရှိသည်ဖြစ်၍ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသော။ ပဒေသေ၊ အစာသစ်အိမ်အရပ်၌ ကဂမဇေဂုစ္ဆတာဝံ၊ အလွန်စက်ဆုပ်ဖွယ် ရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ဥပရန္တွာ၊ ရောက်၍။ တိဋ္ဌတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ သမ္ဗန္ဓော၊ တည်း။ ကတ္ထ၊ အဘယ်၌။ ကိံဝိယ၊ အဘယ်ကဲ့သို့နည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ယထာနာမာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ကာလမေဃေန၊ မိုးအခါ၌ မိုးသည်။ အတိဝုဋ္ဌေ၊ ရွာသွန်းအပ်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ရွာသွန်းအပ်သော။ အာဝါဋေ၊ ကျင်းချိုင့်၌။ ဗဟုသော၊ အကြိမ်များစွာ။ ဝဿနေန၊ ရှုခြင်းဖြင့်။ ဧကစ္စံ၊ အချို့သော။ အသုစိဇာတံ၊ မစင်ကြယ်သော အညစ်အကြေးအပေါင်းသည်။ ဥပ္ပိလဝိတွာ၊ မျော၍။ ဝိဂစ္ဆေယျ၊ ကင်းပျောက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကလမေဃဂ္ဂဟဏံ၊ မြက် သစ်ရွက် ဖျားပိုင်းကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ နာသုဘဿာပိ၊ အသုဘမဟုတ်ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ အသုဘမဟုတ်သောဝတ္ထု၏လည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်။ အနသုဘဿပိ-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ကောင်းသည်) အသုဘေနေ၊ နှင့်။ သမ္ပိဿတာယ၊ ရောနှော သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသုဘတာဝပ္ပတ္တိဒဿနတ္ထံ၊ အသုဘအဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ ၏။ ကာယဂ္ဂိ၊ စိတောတိ၊ ကား။ ဂဟဏိတေဇေန၊ ပါစကဝမ်းမီးအပူဖြင့်။ ပက္ကုထိတနိပက္ကတာယ၊ ကျိုက်ကျိုက်ဆူလျက် ကျက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သမုပ္ပန္နဖေဏပုဗ္ဗုဠနိစိတော၊ ကောင်းစွာဖြစ်သော အမြုပ်အပြွက်စုဝေးသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကောင်းစွာဖြစ်သော အမြှုပ်အပြွက်တစီစီတက်လျက်။ အပရိပက္ကတောတိ၊ ကား။ အပရိပက္ကဘာဝတော၊ မကြေမကျက်သည်သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။
၃၀၁။ သုဝဏ္ဏ။ပ။ ဝိယာတိ၊ ကား။ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဓာတုယော၊ ရွှေကျောက် ငွေကျောက် အစရှိသော ဓာတ်သတ္တုတို့သည်။ ဝိဓိနာ၊ အစီအရင်ဖြင့်။ တာပိယမာနာ၊ ကြိုချက်အပ်ကုန် သည်ရှိသော်။ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိကေ၊ ရွှေငွေအစရှိသည်တို့ကို။ မုဉ္စန္တိယော၊ လွှတ်ကုန်လျက်။ ဝါ၊ ထွက်စေကုန်လျက်။ သုဝဏ္ဏရဇတာဒိဘာဝံ၊ ရွှေငွေအစရှိသည်၏ အဖြစ်သို့။ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ ကပ်ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စန္တိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ အယံ၊ ဤအဟာရသည်။ ဧဝံ၊ တူ။ န၊ မဟုတ်။ အယံ ပန အာဟာရော၊ သည်ကား။ ကာယဂ္ဂိနာ၊ ပါစကဝမ်းမီးဖြင့်။ ပရိပက္ကော၊ ချက်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဝါ၊ ကြေကျက်လတ်သော်။ ဖေဏပုဗ္ဗုဠကေ၊ အမြှုပ်အပြွက်တို့ကို။ မုဉ္စန္တော၊ လွှတ်လျက်။ ဖေဏပုဗ္ဗုဠကေ၊ အမြှုပ်အပြွက်တို့ကို။ မုဉ္စန္တော၊ လွှတ်လျက်။ ဝါ၊ ထွက်စေလျက်။ (ပက္ကာသယံ ပူရေတိ-၌စပ်) ဧတ္ထ၊ ဤကျောက်ပြင်၌။ သဏှံ၊ သိမ်မွေ့သောအမှုန့်ကို။ ကရောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဏှကရဏီတိ၊ ဟူ၍။ လဒ္ဓနာမကေ၊ ရအပ်သော အမည်ရှိသော။ နိသဒေ၊ ကျောက်ပြင်၌။ ပိသိတွာ၊ ကြိတ်၍။ နာဠိကေ ခုဒ္ဒကဝေဠုနာဠိကာယံ၊ ငယ်သောဝါးကျည်တောက်၌။ (ပက္ခိပ္ပမာန-၌စပ်) ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနမတ္တေန၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်မျှဖြင့်။ (တူညီပုံကို ပြသည်) ပဏ္ခိပ္ပမာနပဏ္ဍုမတ္တိကာ ဝိယ၊ ထည့်အပ်သော ဖြော့တော့သော အဆင်းရှိသော မြေညက်ကဲ့သို့။ ကရီသဘာဝံ၊ ကျင်ကြီး၏အဖြစ်သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ၍။ ပက္ကာသယံ၊ အစာကျက်အိမ်ကို။ ပူရေတိ၊ ပြည့်စေ၏။ မုတ္တဘာဝံ၊ ကျင်ငယ်၏အဖြစ်သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ၍။ မုတ္တဘာဝံ၊ ကျင်ငယ်၏အဖြစ်သို့။ ဥပဂန္တွာ၊ ၍။ မုတ္တဝတ္တိံ၊ ဆီးအိမ်ကို။ ပူရေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဂဟဏိယာ၊ ပါစကဝမ်းမီး၏။ ဣန္ဓနဘာဂေါ ဝိယ၊ လောင်စာအဖွဲ့ကဲ့သို့။ ကိမိဘက္ခဘာဂေါ၊ ပိုးစာအဖို့သည်။
အပါကဋောဝ၊ မထင်ရှားသည် သာလျှင်တည်း။ ရသဘာဂေါ စ၊ ကိုလည်း။ ဖလတော၊ ပြီးသောအကျိုးအားဖြင့်။ ပကာသီယတိ၊ ပြအပ်၏။ ဝါ၊ ပြအပ်လတံ့။ တေ စ၊ ထိုလောင်စာအဖို့စသည်တို့သည်လည်း။ အပရိပက္ကသဘာဂါ၊ အပရိပက္ကနှင့် တူသောအဖို့ရှိကုန်၏။ ဝါ၊ အပရိပက္ကသဘောရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေ၊ ထိုလောင်စာ အဖို့စသည်တို့ကို။ အနာမသိတွာ၊ မူ၍။ ကရီသမုတ္တဘာဂါ ဧဝ၊ ကျင်ကြီးကျင်ငယ် အဖို့တို့ကို သာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဒဿိတာ၊ ကုန်၏။
၃၀၂။ ပဋိက္ကူလဿ နာမ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်မည်သော ဝတ္ထု၏။ ဖလေန၊ အကျိုးသည်။ ပဋိက္ကူလေနေဝ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်သည်သာလျှင်။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ သမ္မာ ပရိပစ္စမာနောတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ နခဒန္တာဒီနီတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ ဒွတ္တိံသာကာရပါဠိယံ၊ ၌။ အာဂတာနိ၊ ကုန်သော။ တစာဒီနိဧဝ၊ အရေအစရှိ သည်တို့ကိုသာလျှင်။ န (သင်္ဂဏှာတိ)၊ သိမ်းယူရေတွက်သည်မဟုတ်သေး။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ အက္ခိဂူထကဏ္ဏဂူထဒန္တမလဇလ္လိကာသမ္ဘဝါဒီနိ၊ မျက်ချေးနားဖာချေးသွားချေး ချေးညှော် သုက်အစရှိ ကုန်သော။ ဒွတ္တိံသကောဋ္ဌာသဝိနိမုတ္တာနိ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့မှ လွတ်ကုန်သော။ အသုဘာနိ၊ အသုဘဝတ္ထုတို့ကို။ သင်္ဂဏှန္တော၊ ရေတွက်လိုသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ သိမ်းယူလို သည်ဖြစ်၍။ နာနာကုဏပါနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၁၃။ နိဿန္ဒမာနောတိ၊ ကား။ ဝိဿဝန္တော၊ ယိုစီးလတ်သော်။ ပဂ္ဃရန္တော၊ ယိုထွက်လတ်သော်။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အာဒိနာ ပကာရေနာတိဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ နာသိကာယ၊ နှာခေါင်းမှ။ သိင်္ဃာဏိကာ၊ နှပ်သည်။ မုခေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ မှ။ ခေဠော၊ သည်။ ကဒါစိ၊ ၌။ ပိတ္တံ၊ သည်။ သေမှံ၊ သည်။ လောဟိတံ၊ သည်။ ဝမတိ၊ အန်ထွက်၏။ ဝစ္စမဂ္ဂေန၊ မဂ်ဖြင့်။ ဝါ၊ မှ။ ဥစ္စာရော၊ သည်။ ပဿဝမဂ္ဂေန၊ ဖြင့်။ ဝါ၊ မှ။ ပဿာဝေါ၊ သည်။ သကလကာယေ၊ တကိုယ်လုံး၌။ လောမကူပေဟိ၊ မွှေးညှင်းတွင်းတို့မှ။ သေဒဇလ္လိကာ၊ ချွေးနှင့် ချေးညှော်သည်။ (နိဿန္ဒတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဧဝံ ပကာရံ၊ ဤသို့သောအပြားရှိသော။ အသုစိံ၊ မစင်ကြယ်သော အညစ်အကြေးကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ ပဌမဒိဝသေတိ ဣဒံ၊ ဤပုဒ်ကို။ နိဿန္ဒဒိဝသဝါ ပေက္ခာယ၊ ယိုထွက်သောနေ့ကို ငဲ့သဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒုတိယဒိဝသေ နိဿန္ဒေန္တောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝိကုဏိတမုခေါတိ၊ ကား။ ဇိဂုစ္ဆာဝသေန၊ အားဖြင့်။ သင်္ကုစိတမုခေါ၊ တွန့်ရှုံ့သောမျက်နှာရှိသည်ဖြစ်၍။ တေန၊ ကြောင့်။ ဇေဂုစ္ဆီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မကုင်္ဘူတောတိ၊ ကား။ ဣမမ္ပိ နာမ၊ ဤသို့သော အာဟာရကို စင်လျက်လည်း။ ပေါသေမိ၊ မွေးမြူပြုစုမိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိမနကဇာတော၊ ဖြစ်သော နှလုံးမသာခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ရတ္တောတိ၊ ကား။ ဝတ္ထံ၊ အဝတ်ကို။ ရင်္ဂဇာတေန၊ ဆိုးရည်ဖြင့်။ (ရတ္ထံ) ဝိယ၊ တပ်စွဲစေအပ်သကဲ့သို့။ စိတ္တဿ၊ ၏။ ဝိပရိဏာမကာရေန၊ ဖောက်ပြန်သောအခြင်းအရာရှိသော။ ဆန္ဒရာဂေန၊ ဖြင့်။ ရတ္တော၊ တပ်စွဲသည်ဖြစ်၍။ ဂိဒ္ဓေါတိ၊ ကား။ အဘိကင်္ခနသဘာဝေန၊ လိုချင်ခြင်းသဘောရှိသော။ အဘိဂိဇ္ဈနေန၊ မက်မောခြင်းဖြင့်။ ဂိဒ္ဓေါ၊ မက်မောသည်ဖြစ်၍။ ဂေဓံ၊ မက်မောခြင်းသို့။ အာပန္နော၊ ရောက်သည်ဖြစ်၍။ ဂထိတောတိ၊ ကား။ ဒုမ္မောဒနီယဘာဝေန၊ ဖြေနိုင်ခဩည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဂန္ထိတော ဝိယ၊ ဖွဲ့အပ်သကဲ့သို့။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟာရ၌။ ပဋိဗဒ္ဓေါ၊ ဖွဲ့တွယ်အပ်သည်ဖြစ်၍။ မုစ္ဆိတောတိ၊ ကား။ ရသတဏှာယ၊ ဖြင့်။ မုစ္ဆံ မောဟံ၊ တွေဝေခြင်းသို့။ အာပန္နော၊ ၍။ ဝိရတ္တောတိ၊ ကား။ ဝိဂတရာဂေါ၊ ကင်းသော တပ်စွဲခြင်းရှိသည် ဖြစ်၍။ ဟရာယမာနောတိ၊ ကား။ လဇ္ဇမာနော၊ ရှက်သည်ဖြစ်၍။ ဇိဂုစ္ဆမာနောတိ၊ ကား။ ဟီဠေန္တော၊ ရှုတ်ချသည်ဖြစ်၍။
နဝဒွါရေဟီတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ပါကဋာနံ၊ ထင်ရှားကုန်သော။ မဟန္တာနံ၊ ကြီးသောဒွါရတို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လောမကူပဝိဝရေဟိပိ၊ မွေးညှင်းတွင်းအပေါက်အကြားတို့မှလည်း။ သန္ဒတေဝ၊ ယိုစီးထွက်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ နိလီယတီတိ၊ ကား။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ အဒေဿန္တော၊ မပြမူ၍။ နိဂ္ဂဟတိ၊ လျှို့ဝှက်၏။ ဝါ၊ ကား။ သင်္ကုစတိ၊ တွန့်၏။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ဧကေန ဒွါရေန၊ တခုသောဒွါရဖြင့်။ ပဝေသနံ၊ သွင်းခြင်း၎င်း။ အနေကေဟိ ဒွါရေဟိ၊ များစွာသော ဒွါရတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ တို့မှ။ အနေကဓာ၊ များသောအပြားအားဖြင့်။ နိက္ခာမနံ၊ ထုတ်ခြင်း၎င်း။ ပကာသပဝေသနံ၊ အထင်အရှားသွင်းခြင်း၎င်း။ နိဂူဠှနိက္ခမနံ၊ လျှို့ဝှက်၍ ထုတ်ခြင်း၎င်း။ သာရတ္တေန၊ တပ်မက်ခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ အလွန်တပ်မက်သည်ဖြစ်၍။ ပဝေဒနံ၊ သွင်းခြင်း၎င်း။ ဝိရတ္တေန၊ တပ်မက်ကင်းသည်ဖြစ်၍။ နိက္ခာမနံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေဟိ ပကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။
၃၀၄။ ပရိဘောဂကာလေပီတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ပိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပဝိဋ္ဌမတ္တောပိ၊ ဝင်ပြီးကာမျှသော်လည်း။ (အာဟာရော၊ သည်။) ပဝေသဒွါရံ၊ ဝင်ရာ ဒွါရကို။ ဇေဂုစ္ဆံ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိ သည်ကို။ ကရောတိနာမ၊ ပြုတုံဘိ၏။ လဒ္ဓပရိဝါသော၊ ရအပ်သော ကိန်းအောင်းခြင်းရှီသည်ဖြစ်၍။ ပရိပါကပ္ပတ္တော၊ ရင့်ကျက်ခြင်းသို့ ရောက်လတ်သော်။ ဣတရဒွါရာနိ၊ ဤမှတပါးသော ဒွါရတို့ကို။ (ဇေဂုစ္ဆာနိ၊ တို့ကို။ ကရောတိ၊ ပြုသည်မှာ။) ပဂေဝ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရာရှိအံ့နည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဧသ အာဟာရော၊ သည်။ ဂန္ဓဟရဏတ္ထန္တိ၊ ကား။ ဝိဿန္ဓာပနယနတ္ထံ၊ စိမ်းညိုသော အနံ့ကို ပယ်ဖျောက်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ကာယဂ္ဂိနာတိ၊ ကား။ ဂဟဏိတေဇာနုဂတေန၊ ပါစကတေဇော ဓာတ်မီးသည် အစဉ်လျှောက်အပ်သော။ ကာယုသ္မာန၊ ကိုယ်၏အပူငွေ့ဖြင့်။ ဖေဏုဒ္ဒေဟကန္တိ၊ ကား။ ဖေဏာနိ၊ အမြှုပ်တို့ကို။ ဥဋ္ဌပေတွာဥဋ္ဌပေတွာ၊ တက်စေ တက်စေ၍။ ပစ္စိတွာတိ၊ ကား။ ပရိပါကံ၊ ရင့်ကျက်ခြင်းသို့။ ဂန္တွာ၊ ၍။ ဥတ္တရမာနောတိ၊ ကား။ ဥပ္ပလဝန္တော၊ ပေါ်မျောလျက်။ ဝါ၊ လတ်သော်။ သေမှာဒီတိ (ဧတ္ထ)၊ ပုဒ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပိတ္တာဒိကေ၊ သည်းခြေအစရှိသည်တို့ကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။ ကရီသာဒီတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သေဒဇလ္လိကာဒိကေ၊ ချွေးချေးညှော်စသည်တို့ကို။ (သင်္ဂဏှာတိ၊ ၏။) မုခါဒီနံ၊ ခံတွင်းအစရှိကုန်သော။ ဣမာနိ ဒွါရာနိ၊ တို့သည်။ ဧကစ္စန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ပဿာဝမဂ္ဂံ သန္ဓာယ၊ ပဿာဝမဂ်ကို ရည်၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ စောက္ခဇာတိကာ၊ စင်ကြယ်သော သဘောရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်လတို့သည်။ ဝါ၊ အသန့်အပြန့်ကြိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်တို့သည်။ မုခါဒီနိပိ၊ ခံတွင်း စသည်တို့ကိုလည်း။ ဓောဝိတွာ၊ ဆေးကြော၍။ ဟတ္ထံ၊ ကို။ ပုန၊ တဖန်။ ဓေဝဝန္တိယေဝ၊ လျှင်တည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ဧကစ္စန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ ဝစ္စမဂ္ဂံ၊ ကို။ (သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။) ဒွိတ္တိက္ခတ္တုန္တိကား။ ဒွိက္ခတ္တုံ၊ ဝါ၊ နှစ်ကြိမ်သော်၎င်း။ တိက္ခတ္တုံ၊ ဝါ၊ သုံးကြိမ်သော်၎င်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဂမနစသော ဆယ်ပါးသော အာကာရတို့တွင် အာဟာရတ္ထာယ၊ အာဟာရအကျိုးငှာ။ ဂမနပရိယေသနာနံ၊ သွားခြင်း ရှာမှီးခြင်းတို့၏။ ပဋိက္ကူလတာ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ အာဟာရေ၊ ၌။ ပဋိက္ကူလတာ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ တန္နိဿယတော၊ ထိုအာဟာရကို မှီသောအားဖြင့်။ ပရိဘောဂဿ၊ သုံးဆောင်ခြင်း၏။ (ပဋိက္ကူလတာ၊ ကို၎င်း။) တံ သမ္ဗန္ဓတော၊ ထိုအာဟာရနှင့် စပ်သောအားဖြင့်။ အာသယနိဓာနာနံ၊ အာသယနှင့် နိဓာနတို့၏။ (ပဋိက္ကူလတာ၊ ကို၎င်း။) တဗ္ဗိကာရတော၊ ထိုအာဟာရ၏။ (ပဋိက္ကူလတာ၊ ကို၎င်း။ အာဟာရေ ပဋိက္ကူလတာ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တာ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ အယမ္ပိ ဝိသေသော၊ ကိုလည်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အဿ၊ ထိုအာဟာရ၏။ ကိမိတက္ခဘာဝေါပိ၊ ပိုးစာ၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဝိကာရပက္ခေယေဝ၊ ဖောက်ပြန်သော အဖို့၌သာလျှင်။ ဌပေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
၃၁၅။ တံ နိမိတ္တန္တိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တေဟိ၊ ကုန်ပြီးသော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ မနသိ ကရောန္တဿ၊ ဂီအား။ အဋိက္ကူလာကာရဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌိတံ၊ ထင်သော။ ကဗဠီကာရော ဟာရသညိတံ၊ ဟာရဟု ဆိုအပ်သော။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ နိမိတ္တံ အာရမ္မဏံ၊ အာရုံကို။ (အနွယအဖွင့်) ဟိ၊ အပြစ်ကား။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ သည်။ ကား။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဥဂ္ဂဟနိမိတ္တံ၊ သည်။ ယဒိ ဥပ္ပဇေယျ၊ ငြားအံ့။ ပဋိဘာဂ နိမိတ္တေနပိ၊ သည်လည်း။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ၏။ စ၊ ဆက်။ တထာ၊ ထိုသို့ပဋိဘာဂနိမိတ်ဖြစ်သည် ထင်သည်။ သတိ၊ သော်။ အပ္ပနာပ္ပတ္တေန၊ အပ္ပနာသို့ရောက်သော။ စျာနေန၊ သည်။ ဘဝီတဗ္ဗံ၊ ရာ၏။ န စ ဘဝတိ၊ ဖြစ်ကားမဖြစ်။ ကသ္မာ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ နာနာကာရတော စ၊ အထူးထူးသော အခြင်း အရာရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ သဘာဝဓမ္မဘာဝေန၊ သဘောတရား၏အဖြစ်ဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဂမ္ဘီရဘာဝတောစ၊ နက်နဲသည်၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ကဗဠီကာရာ။ပ။ ဂမ္ဘီရတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ပဋိက္ကူလာကာရဝသေန၊ ပဋိက္ကူလအခြင်းအရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းသည်။ ယဒိပိ ပဝတ္တတိ၊ အကယ်၍ကားဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ယေ ဓမ္မေ၊ အကြင် အဋ္ဌကလာပ်ရုပ်တရား တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ကဗဠီကာရာဟာရပညတ္တိ၊ ကဗဠီကာရာဟာရ ဟူသော အမည်ပညတ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေ ဧဝ ဓမ္မာ၊ ထိုစွဲမှီရာဖြစ်သော အဋ္ဌကလာပ်ရုပ်တရားတို့သည်သာလျှင်။ ပဋိက္ကူလာ၊ ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ပညတ္တိ၊ အမည်ပညတ်သည်။ န၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ဖြစ်သည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဏမုခေနပိ၊ ပဋိက္ကူလအခြင်း အရာကိုယူခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်လည်း။ သဘာဝဓမ္မေယေဝ၊ သဘောတရားတို့ကိုသာလျှင်။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပဝတ္တနတော စ၊ ကြောင့်၎င်း။ သဘာဝဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သဘာဝေနေဝ၊ ပင်ကိုရင်းသဘေအားဖြင့်သာလျှင်။ ဂမတီရဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဒုဒ္ဒသံ၊ မြင်နိုင်ခဲသည်။ ဇာတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။ ဥပစာရသမာဓိနာ၊ ဖြင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ ယဒိ သမာဓိယတိ၊ အကယ်၍ ကောင်းစွာတည်ကြည်ငြားအံ့။ ကထံ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ သညာ ဣစ္စေဝ၊ သညာဟူ၍သာလျှင်။ ဝေါဟရီယတိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်ပါ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ ပဋိက္ကူလဝကာရဂ္ဂဟဏဝသေန ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ဣမဿ ဘာဝနာယ၊ ဤအာဟာရေ ပဋိက္ကူလဘာဝနာ၏။ အာနိသံသံ၊ အကျိုးကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣမဉ္စ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ရသတဏှာယာတိ၊ ကား။ မဓုရာဒိရသဝိသယာယ၊ အချို့အစရှိသော အရသာလျှင် အာရုံရှိသော။ တဏှာယ၊ မှ။ ပတိလီယတီတိ၊ ကား။ သင်္ကုစတိ၊ တွန့်ဆုတ်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အနေကာကာရံ-အနေကာကာရတော၊ များစွာသော အခြင်းအရာအား ဖြင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအာဟာရေ ပဋိက္ကူလ ကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ပဋိက္ကူလတာယ၊ စက်ဆုပ်ဖွယ်ရှိသည်၏အဖြစ်၏။ သဏ္ဌိတတ္တာ၊ ကောင်းစွာ တည်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ပတိကုဋေတီတိ၊ ကား။
အပသက္ကတိ၊ ဖဲခွာ၏။ န ဝိသရတိ၊ မပြန့်သွား။ ပတိဝတ္တတီတိ၊ ကား။ နိဝတ္တတိ၊ ဆုတ်နစ်၏။ ကန္တာရနိတ္ထရဏတ္ထိကောတိ၊ ကား။ မဟတော၊ ကြီးစွာသော။ ဒုဗ္ဘိက္ခကန္တာရဿ၊ ကို။ နိတ္ထရဏပ္ပယောဇနော၊ ကျော်လွန်ထွက်မြောက်ခြင်းအကျိုးရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝိဂတမဒေါတိ၊ ဟား။ မာနမဒါဒီနံ၊ မာနဖြင့်ယစ်ခြင်းအစရှိသည်တို့၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ နိမ္မဒေါ၊ ယစ်ခြင်းကင်း သည်ဖြစ်၍။ စ၊ ဆက်။ မဒါဘာဝဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ ယစ်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကို ယူခြင်းဖြင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုယောဂီ၏။ ဒဝမဏ္ဍနဝိဘူသနာဒီနမ္ပိ၊ ပျော်မြူးခြင်း, အင်္ဂါကြီးငယ်တို့ကို ပြည့်ဖြိုးစေခြင်း, အရေအဆင်း ကို ကြည်လင်တောက်ပစေခြင်း စသည်တို့၏လည်း။ အဘာဝေါ၊ မရှိခြင်းကို။ ဂဟိတောယေဝ၊ ယူအပ် သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ကဗဠီကာရာဟရပရိညာမုခေနာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ပဋိက္ကူလာကာရတော၊ ပဋိက္ကူလအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ကဗဠီကာရာဟာရဿ၊ ကို။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဇာနနဒွါရေန၊ သိခြင်းဟူသောအဝဖြင့်။ ဝါ၊ သိခြင်းဟူသော အကြောင်းဖြင့်။ ပဉ္စကာမဂုဏိကောရာဂေါတိ၊ ကား။ အနတိဝတ္တနဋ္ဌေန၊ မကျော်လွန်သော အနက်ကြောင့်။ ပဉ္စသု၊ ကုန်သော။ ကာမဂုဏေသု၊ တို့၌။ နိယုတ္တော၊ ယှဉ်သော။ ဝါ၊ ကား။ တပ္ပယောဇနော၊ ထိုကာမဘုံငါးပါး လျှင် (ရည်မှန်းတောင့်တအပ်သော) အကျိုးရှိသော။ ရာဂေါ၊ သည်။ ပရိညံ သမတိက္ကမံ၊ ကျော်လွန်ခြင်း သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ရောက်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ရသတဏှာယ၊ သည်။ သမ္မဒေဝ၊ သာလျှင်။ ဝိဂတာယ၊ ကင်းသည်ရှိ သော်။ ရုပတဏှာဒယောပိ၊ တို့သည်လည်း။ ဝိဂတာ ဧဝ၊ ကင်းကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဘောဇနေ မတ္တညုတာယ၊ ဘောဇဉ်၌ အတိုင်းအရှည်ကို သိခြင်း၏။ ဥက္ကံသဂမနတော၊ ခေါင်ထိပ်သို့ ရောက်ခြင်းကြောင့်တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဝိသယိသမတိက္ကမေ၊ ဝိသယီဖြစ်သော အာရမ္မကရာဂ ကို ကျော်လွန်ခြင်းသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိသယော၊ အာရုံဖြစ်သော ကာမဂုဏ်ငါးပါးတရားသည်။ သမတိက္ကန္တော ဧဝ၊ ကောင်းစွာ ကျော်လွန်အပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သော ပဉ္စ။ပ။ပရိဇာနာတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ရူပါယတနာဒီသု၊ ရူပါယတန စသည်တို့သည်။ ပရိညံ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆန္တေသု၊ ရောက်ကုန်သည်ရှိသော်။ တန္နိဿယဘူတာနိ စ၊ ထိုရူပါယတန စသည်တို့ကို ယူတတ်ကုန်သော။ ပသာဒါ စ၊ ပသာဒရုပ်တို့သည်၎င်း။ သုခေနေဝ၊ ချမ်းသာလွယ်ကူသဖြင့်သာလျှင်။ ပရိညံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။ အပရိပက္ကာဒီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာသယနိဓာနာနမ္ပိ၊ အာသယနှင့် နိဓာနတို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအပရိပက္ကစသည်တို့တွင်။ တာဝ၊ စွာ။ အပရိပက္ကံ၊ က္က-ဟူသည်။ ဥဒရိယမေဝ၊ အစာသစ်သည်သာလျှင်တည်း။ အာသယဂ္ဂဟဏေန၊ အာသယ ကို ယူသဖြင့်။ ပိတ္တသေမှပုဗ္ဗလောဟိတာနံ၊ သည်းခြေ သလိပ် ပြည်သွေးတို့ကို၎င်း။ ဖလဂ္ဂဟဏေန၊ ဖလကိုယူသဖြင့်။ ကေသာဒီနံ၊ ကုန်သော။ သဗ္ဗေသံ၊ အလုံးစုံကုန်သော ကောဋ္ဌာသတို့ကို၎င်း။ ပရိဂ္ဂဟော၊ သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ သိဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကာယဂဘာဝတိဘာဝနာပိ ပါရိပူရိံ ဂစ္ဆတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အသုဘသညာယာတိ၊ ကား။ အသုဘဘာဝနာယ၊ အား။ အဝိညာဏကအသုဘာဝနာနုယောဂဿ၊ ဘာဝနာကို အားထုတ်ခြင်းအား။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အနုလောမပဋိပဒံ၊ လျော်သောအကျင့်ကို။ ပဋိပန္နော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ပဋိက္ကူလာကာရဂ္ဂဟဏေန၊ ပဋိက္ကူလ အခြင်းအရာကို ယူခြင်းဖြင့်။ ကာယဿ၊ ၏။ အသုစိဒုဂ္ဂန္ဒဇေဂုစ္ဆဘာဝသလ္လက္ခဏတော၊ မစင်ကြယ်လျက် မကောင်းသော အနံ့ရှိသည်ဖြစ်၍ စက်ဆုပ် ဖွယ် ရှိသည်၏အဖြစ်ကို ကောင်းစွာ မှတ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣမံ ပန ပဋိပတ္တိန္တိ၊ ကား။ ဣမံအာဟာရေ ပဋိက္ကူလသညာဘာဝနံ၊ ကို။ အမတပရိယောသာနတန္တိ၊ ကား။ နိဗ္ဗာနနိဋ္ဌကံ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသော အဆုံး တရားသို့။ ဝါ၊ နိဗ္ဗာန်ဟူသောပန်းတိုင်သို့။ (သီမူသာ ယုတ္တတရဖြစ်သည်၊ ဤနေရာ၌ တချောင်းပိုဒ် လည်း ရှိသင့်၏) အာဟာရေ၊ ၌။ ပဋိက္ကူလသညာဘာဝနာသင်္ခါတံ၊ ပဋိက္ကူလသညာဘာဝနာဟု ဆိုအပ် သော။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ စျာန်ကို။ ပါဒကံ ကတွာ၊ အခြေခံပြု၍။ ဝိပဿနံ၊ ကို။ ဝဍ္ဎေတွာ၊ ၍။ နိဗ္ဗာနာဓိဂမံ၊ နိဗ္ဗာန်ကို ရခြင်းသို့။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။
အာဟာရေ ပဋိက္ကူလဘာဝနာဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
စတုဓာတုဝဝတ္ထာနဘာဝနာဝဏ္ဏနာ
၃၀၆။ ဥဒ္ဒေသော နာမ၊ မည်သည်ကား။ မုဒုမဇ္ဈာပညာဗာဟုလ္လတော၊ ကြောင့်။ နိဒ္ဒေသတ္တော၊ အကျိုးရှိ ၏။ အာဂတော၊ သော။ ဘာရော စ၊ ဝန်ကိုလည်း။ အဝဿံ၊ မချွတ်။ ဝဟိတဗ္ဗော၊ ဆောင်အပ်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ ဧကံ။ပ။အနုပ္ပတ္တောတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောစကားကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝိသယဘေဒေန၊ အာရုံ၏အကွဲအပြားအားဖြင့်။ ဝဝတ္ထာနဿ၊ ပိုင်းခြားဆုံး ဖြတ်ခြင်း၏။ ဘေဒေ၊ အကွဲအပြားသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ဝဝတ္ထာနဘာဝသာမညေန ပန၊ ဆုံးဖြတ် ခြင်း၏ အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ်အားဖြင့်မူကား။ တံ၊ ထိုဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ အဘိန္နံ၊ မကွဲပြားသည် ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဧကံ ဝဝတ္ထာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဝိသယဘေဒေ၊ အာရုံ၏ ကွဲပြားခြင်းသည်။ ဝါ၊ အာရုံအားဖြင့် ကွဲပြားခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ အတ္ထသိဒ္ဓိယံ၊ ကိစ္စပြီးလတ်သော်။ ဝါ၊ အကျိုးပြီးလတ်သော်။ တဿ၊ ထိုဆုံးဖြတ်ခြင်း၏။ ဧကဝိသယတာဝ၊ တခုသော အာရုံရှိသည်၏ အဖြစ်သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကံ ဝဝတ္ထာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်။ ဒွတ္တိံ သာကာရေ၊ ဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ကမ္မံ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှုကို။ ကရောန္တဿ၊ ပြုသော။ ယောဂိနော၊ အား။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ၌။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ မနသိကာရော၊ သည်။ ယဒိပိ ပဝတ္တတိ၊ အကယ်၍ ကားဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ အပရဘာဂေ၊ ၌။ ဧကသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ ဧကသ္မိံ ယေဝ ကောဋ္ဌာသေ၊ တခုသော ကောဋ္ဌာသ၌သာလျှင်။ အတ္ထသိဒ္ဓိ၊ ဘာဝနာ ကိစ္စပြီးခြင်းသည်။ ဝါ၊ အကျိုးပြီးခြင်းသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံသော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ န (ဟောတိ ယထာ)၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓာပိ၊ ဤစတုဓာတုဝဝတ္ထာန်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ (ကဿစိ၊ တစုံတယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပရိဝတက္ကော၊ သည်။ ဋိ နှာ ၃၈၄-ကြည့်) သိယာ၊ ၏။ ပဋိက္ကူလဘာဝသာမညေန၊ ပဋိက္ကူလ၏ အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ မနသိကာရော၊ သည် ပဝတ္တတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဓ၊ ဤစတုဓာတုဝဝတ္ထာန်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဓာတုဘာဝသာမညေန၊ ဓာတ်၏အဖြစ်ဟူသော သာမညအားဖြင့်။ အဘေဒတော၊ ဖြင့်။ မနသိကာရော၊ သည်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧကံ ဝဝတ္ထာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအကြံ အစည်သည်။ (သိယာ၊ ၏။) ဣဒံ၊ (ဧကံ ဝဝတ္ထာနံ-ဟူသော) ဤစကားသည်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ တစုံ တယောက်သော ပုဂ္ဂိုလ်ကြံစည်သည့်အတိုင်း။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ဟိ၊ ချဲ့။ တတ္ထ၊ ထိုဒွတ္တိံသာကာရကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမတော၊ ပညတ်ကို ကျော်လွန်သည်မှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ပဋိက္ကူလဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ သဗ္ဗတ္တ၊ အလုံးစုံသော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ မနသိကာရော၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣဓ ပန၊ ဤစတုဓာတုဝဝတ္ထာဝန်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ကား။ သဘာဝသရလက္ခဏတော၊ ကက္ခဠတ္တအစရှိသော သဘောဟူသော မိမိ၏ ရသလက္ခဏာအားဖြင်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ မနသိကာတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဓာတုဘာဝသာမညတော၊ ဓာတ်၏အဖြစ်ဟူသော သာမညအားဖြင့်။ (မနသိကာတဗ္ဗာ၊ ကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ သဘာဝူပလက္ခဏဝသေန သန္နိဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဧတေနပပေဉ္စန၊ ဤအကျယ်ဖြေရှင်းခြင်းဖြင့်။ ကိံ၊ အဘယ် အကျိုးရှိအံ့နည်း။ အညေဟိ၊ ကုန်သော။ ဧကူနစတ္တာလီသာယ ကမ္မဋ္ဌာနေဟိ၊ ၃၉-ပါးသောကမ္မဋ္ဌာန်း တို့နှင့်။ အသံသဋ္ဌံ၊ မရောနှောသော။ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ နာမ၊ မည်သော။ ဧကံ၊ သော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧကံဝဝတ္တာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ စတုဓာတု။ပ။နိဒ္ဒေသောတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ခွဲခြားဆိုအပ်သနည်း။ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ၊ လေးပါးသော ဓာတ်တို့ကို ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ ဘာဝနာဝ၊ သည်သာလျှင်။ (ဟောတိ) နနု၊ လော။ (ဣတိ၊ နာငြားအံ့။) သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ ဘာဝနာဝ၊ နာသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်ပေ၏။) ပန၊ သို့သော်လည်း။ သကိံ၊ တကြိမ်။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ ဝဝတ္ထာနံ၊ န မည်၏။ တဿ၊ ထိုပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ ဗဟုလီကာရော၊ ကြိမ်ဖန်များစွာ ပြုခြင်းသည်။ ဘာဝနာ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနာဘေဒေန၊ (သဒ္ဒါ) စကား၏ ကွဲပြားခြင်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကွဲပြားခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ထိုသို့ ခွဲခြား၍ ဆိုအပ်၏။ ပန၊ ဆက်၍ စောဒနာဦးအံ့။ ဘာဝနာ၊ ကို။ ကထံ၊ သို့။ နိဒ္ဒိသီယတိ၊ အကျယ် ညွှန်ပြအပ်သနည်း။ (ကသ္မာ၊ ကြောင့် ဤသို့မေးရသနည်းဟူမူ။) တဿာ၊ ထိုဘာဝနာ၏။ ဝစီဂေါစရာတိက္ကန္တဘာဝတော၊ စကား၏ ကျက်စားရာနယ်ပယ်ကို လွန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ အယံ၊ ဤဘာဝနာနိဒ္ဒေသော-ဟု ဆိုခြင်းသည်။ န ဒေါသော၊ အပြစ် မဟုတ်။ (တနည်း) အယံ ဒေါသော၊ ဤအပြစ်သည်။ န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဘာဝနတ္ထေ၊ ဘာဝနာအကျိုးရှိသော ဒေသနာနည်း၌။ ဘာဝနာဝေါဟာရတော၊ ဘာဝနာဟု ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကြောင့် တည်း။ ဝါ၊ ဘာဝနာဟူသော ဝေါဟာရ၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်တည်း။ (ပဝတ္တန-ကြေ) ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ချဲ့။ ဘာဝနတ္ထော၊ ဘာဝနာဟူသော အကျိုးရှိသော။ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို သိမ်းဆည်းကြောင်း ဖြစ်သောနည်းကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဘာဝနာတိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။
သဘာဝူပလက္ခဏဝသေနာတိ၊ ကား။ ကက္ခဠတ္တာဒိကဿ၊ ကက္ခဠတ္တအစရှိသော။ သလက္ခဏဿ၊ မိမိ၏ သဘောလက္ခဏာကို။ ဥပဓာရဏဝသေန၊ မှတ်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဣဒံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ပထဝီကသိဏာဒိကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိယ၊ ပထဝီကသိုဏ်း အစရှိသော ကမ္မဋ္ဌာန်းကဲ့သို့။ ပဏ္ဏတ္တိမတ္တသလ္လက္ခဏဝသေန၊ ပညတ်မျှကို ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ န (ပဝတ္တတိ)၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်။ နီလကသိဏာဒိကမ္မဋ္ဌာနံဝိယ၊ ကဲ့သို့။ နီလာဒိဝဏ္ဏသလ္လက္ခဏဝသေန၊ အညိုအစရှိ သော အဆင်းကို ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ န (ပဝတ္တတိ)၊ မဟုတ်။ ဝိပဿနာကမ္မဋ္ဌာနံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ သင်္ခါရာနံ၊ တို့၏။ အနိစ္စတာဒိသာမညလက္ခဏသလ္လက္ခဏဝသေန၊ အနိစ္စတာ အစရှိသော သာမညလက္ခဏာကို ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်အားဖြင်။ နာပိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်သည်လည်းမဟုတ်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ ပထဝီအာဒီနံ၊ ပထဝီဓာတ် စသည်တို့၏ သဘာဝသလ္လက္ခဏဝသေန၊ သဘာဝကို ကောင်းစွာမှတ်သည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သဘာဝူပလက္ခဏဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ကက္ခဠတ္တာဒိကဿ၊ သော။ သလက္ခဏဿ၊ ကို။ ဥပဓာရဏဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ သန္နိဋ္ဌာနန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဉာဏဝိနိစ္ဆယော၊ ယေဝါပနက၌လာသော (အဓိမောက္ခဟူသော) ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို။ န (ဝေဒိတဗ္ဗော)၊ အပ်။
ဝိတက္ကာဒိဝိနိစ္ဆယောပိ၊ ဝိတက်အစရှိသော ဆုံးဖြတ်ခြင်းကိုလည်း။ န (ဝေဒိတဗ္ဗော)၊ အပ်။ ဓာတုမနသိကာရောတိ၊ ကား။ ဓာတူသု၊ တို့၌။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဘာဝနာမနသိကာရော၊ ဘာဝနာဟူသော နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကာတဗ္ဗတော၊ ပြုအပ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ကမ္မံ၊ ကမ္မမည်၏။ ယောဂိနော၊ ယောဂီပုဂ္ဂိုလ်၏။ သုခဝိသေသာနံ၊ ချမ်းသာအထူးတို့၏။ ကာရဏဘာဝတော၊ အကြောင်း၏အဖြစ် ကြောင့်။ ဌာနဉ္စ၊ အကြောင်းလည်းမည်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ မည်၏။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတာနံ၊ တို့၏။ သဘာဝသလ္လက္ခဏဝသေန၊ သဘောကို ကောင်းစွာမှတ်သည်၏အအစွမ်းအား ဖြင့်။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ယောဂကမ္မံ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှုကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ ဓာတု။ပ။အတ္ထတော ဧကန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တယိဒံ-တံ ဣဒံ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနံ၊ သည်။ ဒွိဓာ အာဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သနည်း။ ဓာတုဝိဘင်္ဂေ၊ ၌။ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရဝသေန၊ မကျဉ်းလွန်းမကျယ်လွန်းသည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ အာဂတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိဓာ အာဂတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗ နနု၊ ဆိုအပ်ဆိုသင့်သည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ န၊ မဆိုသင့ ကသ္မာ၊ မူကား။) တတ္ထာပိ၊ ထိုဓာတုဝိဘင်း၌လည်း။ အဇ္ဈတ္တိကာနံ၊ ကဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့ကို။ ပဘေဒတော၊ အပြားအားဖြင့်။ အနဝသေသ ပရိယာဒါနဿ၊ အကြွင်း မဲ့ သိမ်းယူခြင်းကို။ ကတတ္ထာ စ၊ ပြုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဗာဟိရာနံ၊ ရဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ စ၊ ထက်ဝန်းကျင် အကြွင်းမဲ့ သိမ်းယူအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း တည်း။ အထ ဝါ၊ တနည်း။ ဒွိဓာ အာဂတန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဒွိဓာဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ အာဂတံ၊ လာ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဧဝံ နိယမော၊ ဤသိုပ ကိန်းသေမှတ်ခြင်းကို။ န ဂဟေတဗ္ဗော၊ မယူအပ်။ အထခေါ၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဒွိဓာ၊ ဖြင့်။ အာဂတမေဝ၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သော မှတ်ခြင်းကို။ (ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။)တေန၊ ထိုသို့မှတ်ခြင်းကြောင့်။ တတိယဿ၊ သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော။ ပကာရဿပိ၊ ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ သည်။ သိဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သော စ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရယော၊ ကိုလည်း။ သင်္ခေပတော စ ဝိတ္ထာရတော စာတိဧတ္ထ၊ ပါဌ်၌။ အာဝုတ္တိဝသေန၊ (ပြန်လည်၍ ယူအပ် ဆိုအပ်သော) အာဝုတ္တိနည်း၏ အစွမ်းဖြင့်။ (သင်္ဂဟိတော၊ အပ်၏။) ဝါ၊ တနည်းကား။ စ-သဒ္ဒေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟိတော၊ အပ်၏။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ အတိသင်္ခေပပဋိက္ခေပမုခေန၊ အလွန်ကျဉ်းသည်ကို ပယ်ခြင်းကို ပဓာနပြုသဖြင့်။ ဝါ၊ ပယ်ခြင်းလျှင် အရင်းခံရှိသော။ နာတိသင်္ခေပဝိတ္ထာရနယေန၊ ဖြင့်။ လဗ္ဘမာနော၊ အပ်သော။ ယော ဝိတ္ထာရဘာဂေါ၊ အကြင် အကျယ်အဖို့သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအကျယ်အဖို့ကို။ ဝိတ္ထာရနယန္တောဂဓမေဝ၊ အကျယ်နည်း၌ အတွင်းဝင်သည်ကိုသာလျှင်။ ကတွာ၊ ၍။ ဒွိဓာ အာဂတန္တိ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝဉ္စ ကတွာ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ နာတိတိက္ခပညဿ။ပ။အာဂတန္တိ၊ ဟူသော။ ဣဒဉ္စ ဝစနံ၊ ဤစကားကို လည်း။ ဝါ၊ သည်လည်း။ သမတ္ထိတံ၊ ပြီးစေအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ မဟာသတိပဋ္ဌာနေတိ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ နိဒဿနမတ္တံ၊ မျှဟု။ ဝါ၊ ပုံစံပြမျှဟု။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သတိပဋ္ဌာနကာယဂတာသတိသုတ္တာဒီသုပိ၊ မဇ္ဈိမနိကာယ်မှ သတိပဋ္ဌာနသုတ်, ကာယဂတာသတိသုတ် စသည်တို့၌လည်း။ တထေဝ၊ ထိုအတူသာလျှင်။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ရာဟုလောဝါဒေတိ၊ ကား။ မဟာရာဟုလောဝါဒေ၊ သုတ်၌။ ဓာတုဝိဘင်္ဂေတိ၊ ကား။ ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တေစ၊ ၌၎င်း။ အဘိဓမ္မေ၊ ၌။ ဓာတုဝိဘင်္ဂေ စ၊ ၌၎င်း။
မဟာသတိပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ အတ္ထေန၊ ဥပမေယျအနက်ဖြင့်။ ဥပမံ၊ ကို။ ပရိဝါရေတွာ၊ ခြံရံ၍။ ဒေသနာ၊ သည်။ ကာမံ အာဂတာ၊ အကယ်၍ကား လာပေ၏။ စ၊ သော်လည်း။ ဥပမာ နာမ၊ မည်သည်ကား။ ယာဝဒေဝ ဥပမေယျတ္ထဝိဘာဝနတ္ထာ၊ ဥပမေယျအနက်ကို ထင်စွာပြခြင်းမျှသာလျှင် အကျိုးရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တာဝ၊ စွာ။ ဥပမံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဥပမေယျတ္ထံ၊ ဥပမေယျအနက်ကို။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ သေယျထာပီတိအာဒိနာ၊ အစရှိသည်ဖြင့်။ ပါဠိ၊ ကို။ အာနီတာ၊ ဆောင်အပ်၏။ ပန၊ မေးခွန်းထုတ်၍ရှင်းဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဓာတုဝသေန၊ ဓာတ်၏အစွမ်းဖြင့်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုဓာတ်တို့တွင်လည်း။ စတုမဟာဘူတဝသေန၊ လေးပါးသော မဟာဘုတ် တို့၏ အစွမ်းဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ညွှန်ပြခြင်းကို။ ကတော၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။ သတ္တသုညတာသန္ဒဿနတ္ထံ၊ သတ္တဝါမှ ဆိတ်သည်၏ အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ (ဤ၌ ပုဒ်မ မလို) ဧတ္ထ၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ ဓာတုဝသေန၊ ဖြင့်။ (ကမ္မဋ္ဌာနန္ဒိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။) တတ္ထာပိ၊ ထိုဓာတ်တို့တွင်လည်း။ ဩဠာရိကဘာဝေန၊ ရုန့်ရင်းသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ သုပါကဋတာယ စ၊ အလွန်ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဧကစ္စ ဝေနေယျဇနစရိတာနု ကုလတာယစ၊ အချို့သော ဝေနေယျပုဂ္ဂိုလ် အပေါင်း၏ စရိုက်အား လျော်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ မဟာဘူတာဝသေန၊ ဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနနိဒ္ဒေသော၊ ကို။ ကတော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဠိတော်၌။ ပထဝီဓာတူတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပုဒ်တို့၌။ ဓာတုတ္ထောနာမ၊ ဓာတု-သဒ္ဒါ၏အနက် မည်သည် ကား။ ဝါ၊ ဓာတ်၏အနက်မည်သည်ကား။ နာမ၊ ဓာတု-သဒ္ဒါ၏အနက်မည်သည်ကား။ ဝါ၊ ဓာတ်၏ အနက်မည်သည်ကား။
သဘာဝတ္ထ၊ မည်သည်ကား။ သုညတတ္ထော၊ ဆိတ်သည်ဟူသော အနက်တည်း။ သုညတတ္ထောနာမ၊ မည်သည်ကား။ နိဿတ္တတ္ထော၊ သတ္တဝါမဟုတ်သော အနက်တည်း။ ဧဝံ၊ ဤသို့။ သဘာဝသုညတာနိဿတ္တတ္ထေန၊ သဘောတရား, သတ္တဝါမှ ဆိတ်သည်, သတ္တဝါမဟုတ်ဟူသော အနက်ဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ပထဝီယေဝ၊ ပထဝီသည်ပင်လျှင်။ ဓာတု၊ ဓာတ်တည်း။ ပထဝီဓာတု၊ ပထဝီဓာတ်။ အာပေါဓာတုအာဒီသုပိ၊ အစရှိသည်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ ပထဝီဓာတူတိ၊ ကား။ သဟဇရူပဓမ္မာနံ၊ တကွဖြစ်သော ရုပ်တရားတို့၏။ ပတိဋ္ဌာဓာတု၊ တည်ရာဓာတ်သည်။ တထာ၊ တူ။ အာပေါဓာတူတိ၊ ကား။ အာဗန္ဓနဓာတု၊ ဖွဲ့တွယ်သောဓာတ်တည်း။ တေဇောဓာတူတိ၊ ကား။ ပရိပါစနဓာတု၊ ရင့်ကျက်စေသောဓာတ်တည်း။ ဝါယောဓာတူတိ၊ ကား။ ဝိတ္ထမ္ဘနဓာတု၊ ထောက်ကန်တတ်သော ဓာတ်တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤပထဝီဓာတုအစရှိသောပုဒ်တို့၌။ သမာသော စ၊ သမာသ်ကို၎င်း။ ဘာဝတ္ထော စ၊ ဆိုလိုသောအနက်ကို၎င်း။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အယံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ သင်္ခေပေါ၊ အကျဉ်းတည်း။ ဝိတ္ထာရော ပန၊ သည်ကား။ ပရတော၊ နောက်၌။ အာဂမိဿတိ၊ လာလတံ့။
ဧဝံ တိက္ခပညာဿတိအာဒီသု၊ အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ ဧဝန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ယထာဒဿိတံ၊ ပြအပ်ခဲ့ ပြီးသော။ ပါဠိံ၊ ကို။ ပစ္စာမသတိ၊ ပြန်လည်သုံးသပ်၏။ နာတိတိက္ခပညဿ၊ အလွန်မထက်သော ပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ်အတွက်။ ဝိတ္ထာရဒေသနာ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ကတွာ၊ ၍။ တိက္ခပညဿတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝတ္ထယုဂံ၊ ပုဆိုးအစုံကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝတ္ထယုဂိကော၊ ကမည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ဋ္ဌာန်းကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနပယောဇနော၊ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းဟူသော ပယောဇဉ်ရှိ၏။ ဝါ၊ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ မပြတ်ယှဉ်ခြင်းအားထုတ်ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကော၊ မည်၏။ တဿ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနိကဿ၊ ထိုဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ထိုက်သောပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဝါ၊ ထိုဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌ မပြတ်ယှဉ်ခြင်း အားထုတ်ခြင်းရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။
ဆေကောတိ၊ ကား။ တံတံသမညာယ၊ ထိုထိုအမည်၌။ ကုသလော၊ ကျွမ်းကျင်နားလည် သော။ ယထာဇာတေ၊ ဖြစ်မြဲတိုင်းသော။ သာသနာ နင်္ဂုဋ္ဌကတုဓခုရဝိသာဏာဒိဝန္တော၊ လည်ပျဉ်းအမြီးလတို့ ခွာချို စသည်ရှိသော။ အဋ္ဌိမံသာဒိအဝယဝသမုဒါယေ၊ အရိုးအသားအစရှိသော အစိတ်တို့၏ အပေါင်း၌။ ဝါ၊ အပေါင်းကို။ အဝိဘတ္တေ၊ မခွဲခြမ်းအပ်သေးသည်ရှိသော်။ ဂါဝီသမညာ၊ နွားဟူသော အမည်သည်။ ဝိဘတ္တေ၊ ခွဲခြမ်းဝေဖန်အပ်ပြီးသည်ရှိသော်။ (ဂါသီသမညာ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ ပန၊ စင်စစ်။ ဝိဘတ္တေ၊ သော်။ အဋ္ဌိမံသာဒိအဝယဝသမညာ၊ အရိုးအသားအစရှိသော အစိတ်အပိုင်း၏ အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဇာနနကော၊ သိနားလည်သော။ (ဤတိုင်အောင် ကုသလော-ကို ထပ်၍ဖွင့်သည်) ဂေါဃာတကောတိ၊ ကား။ ဇီဝိကတ္ထာယ၊ အသက်မွေးမှု အလို့ငှာ။ ဂုန္နံ၊ တို့ကို။ ဃာတကော၊ သက်သောသူတည်း။ အန္တေဝါသီတိ၊ ကား။ ကမ္မကရဏဝသေန၊ အမှုကိုပြုသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ တဿ၊ ထိုနွားသတ်သမား၏။ သမီပဝါသီ၊ အနီး၌နေသောသူတည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တဿ၊ ထိုတပည့်၏။ တံ၊ ထိုနွားသတ်သမားကို။ နိဿယ၊ ၍။ ဇီဝနတော၊ အသက်မွေးခြင်းကြောင့်တည်း။ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာတိ၊ ကား။ ဧကသ္မိံဌာနေ၊ တခုသောအရပ်၌။ အညံ၊ တပါးသော လမ်းကို။ ဝိနိဝိဇ္ဈိတွာ၊ ထုတ်ချင်းထွင်း၍။ မဟာပထာနံ ဝေမဇ္ဈဋ္ဌာနသင်္ခါတေတိ၊ ကား။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ မဟာပထာနံ၊ လမ်းမကြီးတို့၏။ တာယ ဧဝ ဝိနိဝိဇ္ဈနဋ္ဌာနတာယ၊ ထိုသို့ထုတ်ချင်း ထွင်းရာဌာန၏အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဝေမဇ္ဈသင်္ခါတေ၊ အလယ်ဟု ဆိုအပ်သော။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ စတ္ထာရော၊ ကုန်သော။ တေ မဟာပထာ၊ ထိုလမ်းမကြီးတို့သည်။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ ဒိသာဟိ၊ တို့မှ။ အာဂန္တွာ၊ ၍။ သမောဟိတာ ဝိယ၊ ပေါင်းဆုံကုန်ဘိသကဲ့သို့။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ ဌာနံ၊ သည်။ စာတုမဟာပထံ၊ မည်၏။ တသ္မိံ စာတုမဟာပထေ၊ ထိုလမ်းလေးခွဆုံ၌။ ဝိလီယန္တိ ဘိဇ္ဇန္တိ၊ ကွဲကုန်၏။ ဝိဘဇ္ဇန္တိ၊ ဝေဘန်ခွဲခြားအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘာဂါ၊ အဖို့တို့သည်။ ဝ-ကာရဿ၊ ၏။ ဗ-ကာရံ၊ ကို။ ဣ-ကာရဿ စ၊ ၏လည်း။ ဤ-ကာရံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဗီလာ၊ မည်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တမေဝ ဘာဂတ္ထံ၊ ထိုအဖို့ဟူသော အနက်ကိုပင်လျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ကောဋ္ဌာသံ ကတွာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဌိတ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဌိတော ဝါတိအာဒီသု ဝိယ၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌ကဲ့သို့။ ဌာနသင်္ခါတဣရိယာပထသမင်္ဂိတာယ ဝါ၊ ရပ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော် ဣရိယာပုထ်နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကိုသော်၎င်း။ ဌာ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ ဂတိနိဝတ္တိအတ္ထတာယ၊ သွားခြင်း၏ နစ်ခြင်းဟူ သော အနက်ရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ အညတ္ထ၊ တပါးသောအရာ၌။ ဂမနံ၊ ကို။ ဌပေတွာ၊ ၍။ သေသဣရိယာပထမင်္ဂိတာယ ဝါ၊ ကြွင်းသော ဣရိယာပုထ်နှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်ကိုသော်၎င်း။ ဗောဓကော၊ သိစေတတ်သည်။ ကိဉ္စာပိ (ဟောတိ)၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဃာတ တထာ၊ အမှတ်မရှိ တပါးပါးသော အခြင်းအရာဖြင့်။ ရုပကာယဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရ ဗောဓကေယ၊ ဖြစ်သောအခြင်းအရာကို သိစေတတ်သည်ကို။ ဝါ၊ သိစေတတ်သည်ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ စတုန္နံ။ပ။ဃထာဌိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အာကာရေနာတိ၊ ကား။ ဌာနာဒိနာ၊ ရပ်ခြင်းအစရှိသော။ ရူပကာယဿ၊ ၏။ ပဝတ္တိအာကာရေန၊ အားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဌာနဒယော၊ ရပ်ခြင်းအစရှိသော အခြင်းအရာတို့ကို။ (ဝုစ္စန္တိ-၌စပ်) ဣရိယာပထသင်္ခါတာယ၊ သော။ ကာယိကကိရိယာယ၊ ကိုယ်ဖြင့် ပြုအပ်သော အမှုအရာ ကိရိယာ၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနတာယ၊ ဖြစ်ရာဌာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဣရိယာပထာတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ယထာဌိတန္တိ၊ ကား။ ယထာပဝတ္တံ၊ အကြင် အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်ဖြစ်သော။ ဝါ၊ ဖြစ်မြဲတိုင်းသော။ ယထာဝုတ္တဋ္ဌာနမေဝ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်မခဲ့ပြီးသော ဖြစ်ခြင်းဟူသော တည်ခြင်း ကိုသာလျှင်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပဏိဓာနန္တိ၊ ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ယထာဋ္ဌိတတ္ထာဝ ယထာပဏိဟိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ ဌိတန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကာယဿ၊ ၏။ ဌာနသင်္ခါတဣရိယာပထသမာယောဂပရိဒီပနံ၊ ရပ်ခြင်းဟု ဆိုအပ်သော ဣရိယာပုထ် နှင့် ယှဉ်ခြင်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သောပုဒ်တည်း။ ပဏီဟိတန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ တဒည၊ ဣရိယာ ပုထ်တို့နှင့် ယှဉ်ခြင်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဌိတန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ကာယသင်္ခါတာနံ၊ ကာယဟု ဆိုအပ်ကုန်သော။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ တသ္မိံ တသ္မိံ ခဏေ၊ ၌။ သကိစ္စဝသေန၊ မိမိကိစ္စ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝဋ္ဌာနပရိဒီပန၊ တည်တံ့ခြင်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ် တည်း။ ပဏိဟိတန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်သည်။ ပစ္စယကိစ္စဝသေန၊ မိမိကိစ္စ၏အစွမ်အား ဖြင့်။ အဝဋ္ဌာနပရိဒီပန၊ တည်တံ့ခြင်းကို ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ပဏိဟိတန္တိ၊ ဟူသော ပုဒ်သည်။ ပစ္စယကိစ္စဝသေန၊ ပစ္စယကိစ္စ၏အစွမ်အားဖြင့်။ တေဟိ တေဟိပစ္စယေဟိ၊ ထိုထိုအကြောင်းတို့သည်။ ပကာရတော၊ အားဖြင့်။ နိဟိတံ၊ ထားအပ်၏။ ဣတိ (ပရိဒီပနံ)၊ ဤသို့သောအနက်ကို ပြကြောင်းဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤယထာဌိတံ ယထာပဏိဟိတံ-ပုဒ်တို့၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဓာတုသောတိ၊ ကား။ ဓာတုံ ဓာတုံ၊ ဓာတ်တိုင်းဓာတ်တိုင်းကို။ ပထဝီအာဒိဓာတုံ၊ ကို။ ဝိသုံ ဝိသုံ ကတွာ၊ အသီးအသီးပြု၍။ ပစ္စဝေက္ခတီတိ၊ ကား။ ပတိ ပတိ၊ အသီးအသီး။ အဝေက္ခတိ၊ သက်ဝင်၍ ရ၏။ ဉာဏစက္ခုနာ၊ ဖြင့်။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ၊ အသီးအသီးခွဲခြမ်း၍။ ပဿတိ၊ ရ၏။
ယထာ ဆေကောတိအာဒိနာ၊ ပါဌ်ဖြင့်။ ပါဠိယာ၊ ၏။ သဒ္ဒတ္ထဝိဝရဏဝသေန၊ သဒ္ဒါနက်ကို ဖွင့်သည်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဝုတ္တမေဝ၊ ဖွင့်ဆိုအပ်ပြီးသည်သာလျှင်ဖြစ်သော။ အတ္ထံ၊ ကို။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဘာဝတ္ထဝိဘာဝနဝသေန၊ ဆိုလိုအပ်သောအနက်ကို ထင်စွာပြသည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ယထာဂေါဃာတကဿတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပေါသေန္တဿာတိ၊ ကား။ မံသူပစယပရိဗြူဟနာယ၊ အသား၏ဆူဖြိုးလျက် ပွားတိုးခြင်းအကျိုးငှာ။ ကုဏ္ဍကဘတ္တကပ္ပါ သဋ္ဌိအာဒီဟိ၊ ဆန်ကွဲထမင်း ဝါစေ့စသည်တို့ဖြင့်။ သံဝဍ္ဎေန္တဿ၊ ပွားစေစဉ်။ ဝဓိတံ မတန္တိ၊ ကား။ ဟိံသိတံ၊ ညှဉ်းဆဲအပ် သတ်အပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ မတံ၊ သေပြီးသောနွားကို။ စ၊ ဆက်။ မတန္တိ၊ ကား။ မတမတ္ထံ၊ သေပြီးကာမျှဖြစ်သော နွားအကောင်ကို။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ တာဝဒေဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဂါဝီတိ သညာ၊ နွားဟူသော အမှတ်သညာသည်။ န အန္တရဓာယတိ၊ မကွယ်ပျောက်သေး။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယာနိ အင်္ဂပစ္စင်္ဂါနိ၊ တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဂါဝီသညာ၊ နွားဟူသော အမည်သည်။ (ပဝတ္တတိ၊ ၏။) မတမတ္တာယပိ၊ သေပြီးကာမျှဖြစ်သော်လည်း။ ဝါ၊ လည်းဖြစ်သော။ ဂါဝိယာ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုအင်္ဂါကြီးငယ်တို့၏။ သန္နိဝေသဿ၊ စုဝေးတည်နေသော အသွင်သဏ္ဌာန်၏။ အဝိနဋ္ဌတ္တာ၊ မပျက်စီး သေးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဗိလသောတိ၊ ကား။ ဗိလံ ဗိလံ၊ အဖို့ အဖို့ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိဘဇိတွာတိ၊ ကား။ အဋ္ဌိသင်္ဃာတတော၊ အရိုးအပေါင်းမှ။ မံသံ၊ ကို။ ဝိဝေစေတွာ၊ ကင်းစေပြီး၍။ ဝါ၊ ခွဲခွာ၍။ ဝါ၊ ကား။ တတော၊ ထိုအရိုးအပေါင်းမှ။ ဝိဝေစိတံ၊ ကင်းစေအပ်ပြီးသော။ ဝါ၊ ခွဲခွဲအပ်ပြီးသော။ မံသံ၊ ကို။ ဘာဂသော၊ အဖို့အဖို့အားဖြင့်။ ကတွာ၊ ၍။ တေနေဝ၊ သာလျှင်။ မံသသညာ ပဝတ္တတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အပရိဂ္ဂဟိတကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ သိမ်းဆည်းအပ်ပြီးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းမရှိသော။ ပဗ္ဗဇိတဿပိ၊ ရဟန်းဖြစ်သူအား၎င်း။ ဝါ၊ ဖြစ်စဉ်သော်လည်း။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂန္တိ၊ ကား။ သန္တတိသမူဟကိစ္စဃနာနံ၊ သန္တိဃန သမူဟဃန ကိစ္စဃနတို့ကို။ ဝိနိဗ္ဘုဇနံ ဝိဝေစနံ၊ အသီးအသီး ခွဲခြား ခြင်းကို။ ဝါ၊ ကွဲပျက်ခြင်းကို။ ဓာတုသော ပစ္စဝေက္ခတောတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တံ၊ သော။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂံ၊ ဃန၏ အသီးအသီး ကွဲပျက်ခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဓာတုသော၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ ဓတာ်တိုင်း ဓာတ်တိုင်းကို။ ဝါ၊ အသီးအသီးသောဓာတ်ကို။ ပစ္စဝေက္ခန္တဿ၊ ရှုဆင်ခြင်းသည်ရှိသော်။ သတ္တသညာတိ၊ ကား။ အတ္တာနုဒိဋ္ဌိဝသေန၊ ဒိဋ္ဌိ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တာ၊ သော။ သတ္တသညာ၊ သတ္တဝါဟုဖြစ်သော အမှတ်သညာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ ဝေါဟာရဝသေန၊ လောကဝေါဟာရ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တသညာယပိ၊ ဖြစ်သောသတ္တဝါဟူသော အမှတ် သညာ၏လည်း။ တဒါ၊ ထိုအခါ၌။ အန္တရဓာနံ၊ ကွယ်ပျောက်ခြင်းသည်။ ယုတ္တမေဝ၊ တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယာထာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ ဟုတ်တိုင်းမှန်စွာ။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂဿ၊ ဃန၏ အသီးအသီးကွဲပျက်ခြင်းကို။ သမ္ပာဒနတော၊ ပြီးစေခြင်း ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ အကျိုး။ ဧဝံ၊ ဤသို့ လောကဝေါဟာရ၏အစွမ်းဖြင့် ဖြစ်သော သတ္တဝါဟူသော အမှတ်သညာကင်းပျောက်သည်။ သတိ၊ သော်။ ယထာဝုတ္တဩပမ္မတ္ထေန၊ အကြင် အကြင်ဆိုအပ်ပြီးသော ဥပမာအနက်နှင့်။ ဩပမေယျတ္ထော၊ ဥပမေယျအနက်သည်။ အညဒတ္ထု၊ စင်စစ်။ သံသန္ဒတိ၊ နှီးနှောမိ၏။ သမေတိ၊ ညီညွတ်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဓာတုဝသေနေဝ စိတ္တံ သန္တိဋ္ဌတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၃၀၇။ ဧဝံ၊ သို့။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ အာဂတဋ္ဌာနံ၊ လာရာဌာနကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝိတ္တာရတော၊ အားဖြင့်။ အာဂတဋ္ဌာနံ၊ ကို။
ဧဝန္တိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ဤပါဌ် ဖြင့်။ ရာဟုလောဝါဒဓာတုဝိဘင်္ဂေသု၊ တို့၌။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ၏။ ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ အာဂမနမေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဥပသံဟရတိ၊ ကပ်၍ဆောင်၏။ ဝါ၊ နှိုင်းယှဉ်၏။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဒေသနာနယံ၊ ကို။ န (ဥပသံဟရတိ)၊ ကပ်၍ဆောင်သည်မဟုတ်။ ဝါ၊ နှိုင်းယှဉ်သည်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) အညထာပိ၊ တပါးသော အပြားအားဖြင့်လည်း။ တတ္ထ၊ ထိုရာဟုလောဝါဒသုတ်, ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ်, ဓာတုဝိဘင်းတို့၌။ ဒေသနာနယဿ၊ ၏။ အာဂတတ္တာ၊ လာသည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။
တတြာတိ၊ ကား။ ယထာဒဿိတေ၊ ပြအပ်ပြီးသော။ တသ္မိံ မဟာဟတ္ထိပဒူပမပါဌေ၊ ပါဌ်၌။ အဇ္ဈတ္တိကာတိ၊ ကား။ သတ္တသန္တာနပရိယာပန္နာ၊ သတ္တဝါ၏ သန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သော။ အဇ္ဈတ္တံ ပစ္စတ္တန္တိ ပဒဒွယေနပိ၊ ဟူသော ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းဖြင့်လည်း။ တံတံပါဋိပုဂ္ဂလိကဓမ္မော၊ ထိုထိုအသီး အသီးသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌ဖြစ်သော တရားကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဘယမ္ပိ၊ နိယက္ပိ၊ နိယကဿ အဓိဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော်လည်း။ ဝါ၊ ဆက်၍ဆိုဦးအံ့။ သသန္တတိပရိယာပန္နတာယ၊ မိမိသန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တာတိ၊ အတ္တဟူ၍။ ဝါ၊ မိမိကိုယ်ကောင်ဟူ၍။ (သီမူပင်။ အတ္တနိ-ထက်ကောင်းသည်) ဂဟေတဗ္ဗတာ ဝူပဂမနဝသေန၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်သည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အတ္တာနံ၊ မိမိကိုယ်ကို။ အဓိကိစ္စ၊ စွဲမှီ၍။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သောတရားသည်။ အဇ္ဈတ္တံ၊ မည်၏။ (အတ္တ-ဟု အခေါ်ခံရန် ရည်ရွယ်၍ကဲ့သို့ ဖြစ်သောတရားဟု ဆိုလို၏) တံတံသတ္တသန္တတိပရိယာပန္နတာယ၊ ထိုထို သတ္တဝါတို့၏ သန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (သီမူနှင့် အညီပင်) ပစ္စတ္တံ၊ မည်၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အတ္တနိ။ပ။ပစ္စတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ကက္ခဠန္တိ၊ ကား။ ကထိနံ၊ ခက်မာသောသဘောသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုခက်မာသောသဘော သည်။ ထဒ္ဓဘာဝေန၊ မာသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ သဟဇာတာနံ၊ တကွဖြစ်ကုန်သော ရုပ်တို့၏။ ပတိဋ္ဌာ၊ တည်ရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထဒ္ဓန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ခရိဂတန္တိ၊ ကား။ ခရီသု ခရသဘာဝေသု၊ မာကြမ်းသော သဘောတို့၌။ ဂတံ၊ ဖြစ်သည်တည်း။ ဝါ၊ အတွင်းဝင်သည်တည်း။ တပ္ပရိယာပန္နံ၊ ထိုမာကြမ်းသော သဘောတို့၌အတွင်းဝင်သည်။ ခရသဘာဝမေဝ၊ မာကြမ်းသော သဘောသာလျှင်တည်း။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ ပန၊ ဆက်။ ခရသဘာဝံ၊ မာကြမ်းသော သဘောရှိသော ဝတ္ထုသည်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဖရုသာကာရေန၊ ကြမ်းတမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ထင်ခြင်းကြောင့်။ ဖရုသာကာရံ၊ ကြမ်းတမ်းသော အခြင်းအရာရှိသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဖရုသန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဒုတိယံ အာကာရဝစနန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဥပါဒိန္နံ နာမ၊ န္နရုပ်မည်သည်ကား။ သရီရဋ္ဌကံ၊ ကိုယ်၌တည်သော ရုပ်တရားတည်း။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုကိုယ်၌ တည်သောရုပ်တရားတည်း။ ပန၊ ဆက်။ တံ၊ ထိုကိုယ်၌ တည်သောရုပ်တရားသည်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနတံ၊ ဋ္ဌာန်၏အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဥပါဒိန္နမ္ပိ၊ န္နမည်သော ရုပ်သည်လည်း။ အတ္ထိ၊ ၏။ အနုပါဒိန္နမ္ပိ၊ သည်လည်း။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တဏှာဒီဟိ၊ တို့ဖြင့်။ အာဒိန္နဂဟိတ ပရာမဋ္ဌဝသေန၊ ယူအပ်စွဲလမ်းအပ် မှားယွင်းစွာ သုံးသပ်အပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ ဧတံ၊ ဤကိုယ်၌ တည်သော ရုပ်တရား အပေါင်းသည်။ ဥပါဒိန္နမေဝ၊ မည်သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဥပါဒိန္နန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ မမန္တိ၊ ငါ၏ ဥစ္စာဟူ၍။ ဂဟိတံ၊ ယူအပ်၏။ အဟန္တိ၊ ငါဟူ၍။ ပရာမဋ္ဌံ၊ မှားသောအားဖြင့် သုံးသပ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ ယောဇနာ၊ တည်း။ သေယျထိဒန္တိ၊ ပုဒ်သည်။ ကထေတုကမျတာပုစ္ဆာဝါစီ၊ ပုစ္ဆာကိုဟောသော နိပါတ်ပုဒ်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ ကတမန္တိ စေတိ အတ္ထောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတောတိ၊ ကား။ ပစ္ဆာ၊ ၌။ တန္တိ၊ ကား။ အဇ္ဈတ္တိကာဒိဘေဒတော၊ က-အစရှိသော အပြားအားဖြင့်။ ဒဿိတံ၊ ပြအပ်ပြီးသော။ တံ ပထဝီဓာတ်တုံ၊ ကို။ ဒေဿန္တောတိ၊ ကား။ ဝတ္ထုအပြားအားဖြင့်။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ မတ္ထလုဂိံ၊ ကို။ အဋ္ဌိမိဉ္ဇေနေဝ၊ ရိုးတွင်းခြင်ဆြီုဖင့်သာလျှင်။ သင်္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝါ၊ ရေတွက်ခြင်းကြောင့်။ ဣဓ ပါဠိယံ၊ ဤသုတ်ပါဠိ၌။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကိဉ္ဇာပိ န ဥဒ္ဓဋံ၊ အကယ်၍ကား မထုတ်ပြအပ်ပေ။ ပန၊ သော်လည်း။ ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂေ၊ ၌။ ဝီသတိယာ၊ သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပရိပုဏ္ဏံ၊ ပြည့်စုံသည်ကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ဂဟိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တမ္ပိ၊ ထိုဦးနှောက် ကောဋ္ဌာသကိုလည်း။ သင်္ဂဏှန္တော၊ သိမ်းယူလိုသည်ဖြစ်၍။ (အဟာ-၌ စပ်) ထဒ္ဓဘာဝါဓိကတာယ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ် လွန်ကဲ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပထဝီဓာတုကောဋ္ဌာသေသုယေဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ မတ္ထလုင်္ဂံ၊ ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ၍။ “ဝီသတိယာ၊ သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပထဝီဓာတု၊ ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ၊ သိအပ်၏” ဟူ၍။ အာဟ၊ အဋ္ဌကထာဆရာဆို၏။ ဝါ၊ ကား။ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စီတိ ဣမိနာ၊ ဟူသော ပါဌ်ဖြင့်။ ပါဠိယံ၊ ၌။ မတ္ထလုင်္ဂဿ၊ ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအဋ္ဌကထာပါဌ်၌။ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိကိဉ္စိတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤပုဒ်သည်။ ပုဗ္ဗာပရာပေက္ခံ၊ ရှေးနောက်ဝါကျနှစ်ပါကိုငဲ့၏။ (ဤ၌ တချောင်းပုဒ်မ ရှိရမည်) မတ္ထလုင်္ဂံ၊ ကို။ ပက္ခိပိတွာ၊ ၍။ ဝီသတိယာ၊ သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ပထဝီဓာတု၊ ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ယံဝါ ပနညမ္ပိ ကိဉ္စီတိ၊ ဟူ၍။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူသောကြောင့်တည်း။ ပုန၊ တဖန်။ ယံ ဝါ ပနညမ္ပိကိဉ္စီတိ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဝသေသေသု၊ ကုန်သော။ တီသု၊ ကုန်သော။
ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ (ပထဝီဓာတု၊ ကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ တီသု ကောဋ္ဌာသေသူတိ၊ ကား။ တိပ္ပကာရေသု၊ ကုန်သော။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ ဟိ၊ မှန်။ တေ ကောဋ္ဌာသာ၊ တို့သည်။ တယော၊ သုံးပါးတို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဟုတ်ကုန်။ (ကောဋ္ဌာသသုံးပါးမဟုတ်။ သုံးမျိုးသာဖြစ်သည်ဟု ဆိုလို၏)
ဝိဿန္ဒနဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ပဂ္ဃရဏသဘာဝေန၊ ယိုစီးခြင်းသဘောအားဖြင့်။ အပ္ပေါတီတိ၊ ကား။ ဝိသရိတိ၊ ပြန့်သွားတတ်၏။ ပပ္ပေါတီတိ၊ ကား။ ပါပုဏာတိ၊ ရောက်တတ်၏။ (ဤဋီကာနှင့် အညီ ဝိသုဒ္ဓိမဂ်၌ အပ္ပေါတိပပ္ပေါတီတိ-ဟု ရှိသောပါဌ်ကိုသာ ပါဌ်မှန်ဟု သိအပ်၏) စ၊ ဆက်။ ဧတံ (ပဒဒွယံ)၊ ဤအပ္ပေါတိ ပပ္ပေါတိ-ဟူသော ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းကို။ သသမ္ဘာရအာပဝသေန၊ သသမ္တာရ အာပေါဓာတ်သည်။ ဝိဿန္ဒနဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ သသမ္ဘာရပထဝီသင်္ခါတံ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ တံ တံ ဌာနံ၊ ထိုအရပ် သို့။ ဝိသရတိ စ၊ ပြန့်လည်းပြန့်သွားတတ်၏။ ပါပုဏာတိ စ၊ ရောက်လည်း ရောက်တတ်၏။ ဝါ၊ ကား။ လက္ခဏာပဝသေနေဝ၊ လက္ခဏာအာပေါ ဓာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ (ဧတံ ပဒဒွယံ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ သောပိ၊ ထိုလက္ခဏာ အာပေါဓာတ်သည်လည်း။ သဟဇာတ အညမညနိဿယာဒိ ပစ္စယတာယ၊ နိဿယ အစရှိသော သတ္တိဖြင့် ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သေသဘူတတ္တယသင်္ခါတံ၊ ကြွင်းသော ဘုတ်သုံးခုတို့၏ အပေါင်းဟု ဆိုအပ်သော။ တံတံ ဌာနံ၊ သို့။ ဒြဝဘာဝသိဒ္ဒေန၊ အရည်အဖြစ်ဖြင့် ပြီးသော။ ဝိဿန္ဒနဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ အာဗန္ဓတ္တံ စ၊ ဖွဲစည်းသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ အာသတ္တတ္တံ စ၊ ငြိကပ်သည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ အဝိပ္ပိကိဏ္ဏဉ္စ၊ ဖရိုဖရဲမကြဲ သည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ကရောန္တော၊ လျက်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) အပ္ပေါတိ၊ ၏။ ပပ္ပေါတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗတ္တံ၊ သိုပ။ အရဟတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
တေဇနဝသေနာတိ၊ ကား။ နိသိတဘာဝေန၊ သွေးအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ တိက္ခဘာဝေန၊ ထက်သည် ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန၊ နာနာဝိဓေသူတိ၊ ဟူ၍။ အာပေါဓာတုယံ၊ ဓာတ်၌။ ဝါ၊ အာပေါဓာတုနိဒ္ဒေသ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ကုပိတေနာတိ၊ ကား။ ခုဘိတေန၊ ချောက်ချားပျက်စီးသော။ ဥသုမဇာတောတိ၊ ကား။ ဥသ္မာဘိဘူတော၊ ကိုယ်ငွေ့သည် လွှမ်းမိုး နှိပ်စက်အပ်သည်။ ဇီရတီတိ၊ ကား။ ဇိဏ္ဏော၊ အိုမင်းရင့်ရော်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေဇောဓာတုဝသေန၊ ဖြင့်။ လဗ္ဘမာနာ၊ သော။ ဣမသ္မိံ ကာယေ၊ ၌။ ဇရာပဝတ္တိ၊ ဇရာ၏ဖြစ်ခြင်းကို။ ပါကဋဇရာဝသေန၊ ထင် ရှားသော ဇရာ၏အစွမ်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣန္ဒြိယဝေကလ္လတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တွံ၊ ၏။ သရီရေ၊ ၌။ ပကတိဥသုမံ၊ ပကတိကိုယ်ငွေ့ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ၍။ ဥဏှဘာဝေါ၊ ပူသည် ၏ အဖြစ်သည်။ သန္တာပေါ၊ မည်၏။ သရီရဿ၊ ကို။ ဒဟနဝသေန၊ ပူလောင်သည်၏အစွမ်းဖြင့်။ ပဝတ္တော၊ သော။ မဟာဒါဟော၊ ကြီးစွာသော ပူလောင်ခြင်းသည်။ ပရိဒါဟော၊ မည်၏။ ဣတိအယံ၊ ကား။ ဧတေသံ၊ ဤသန္တာပတေဇော ဒါဟတေဇောတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။ စ၊ တနည်းကား။ ဝါ၊ ဆက်။ ယေန ဇီရီယတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (အတ္ထော-၌စပ်) ဧကာဟိ၊ ကာဒိဇရရောဂေန၊ တရက်ချန်ဖျား အစရှိသော အဖျားရောဂါဖြင့်။ ဇရီယတိ၊ ဖျားစေအပ်၏။ ဝါ၊ ဖျား၏။ ဣတိပိ၊ ဤသို့ လည်း။ အတ္ထော၊ သည်။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ (ဤအလိုအားဖြင့် သန္တပ္ပနတေဇောနှင့် ထပ်တူဖြစ်နေ၏) သတက္ခတ္တုံ၊ အကြိမ်တရာ။ ဝါ၊ အကြိမ်များစွာ။ တာပေတွာ တာပေတွာ၊ ပူစေ၍ ပူစေ၍။ ဝါ၊ နွှေး၍နွှေး၍။ သီတငဒကေ၊ ၌။ ပက္ခိပိတွာ၊ ၍။ ဥဒ္ဓဋာ၊ ထုတ်အပ်သော။ သပ္ပိ၊ ထောပတ်သည်။ သတဓောတသပ္ပိ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ ဤသိုပ။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ အသိတန္တိ၊ ကား။ ဘုတ္တံ၊ စားအပ်သော။ ခါယိတန္တိ၊ ကား။ ခါဒိတံ၊ ခဲအပ်သော။ သာယိတန္တိ၊ ကား။ အဿာဒိတံ၊ သာယာအပ် လျက်အပ်သော။ သမ္မာပရိပါကံ ဂစ္ဆတီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ သမဝေပါကိနိယာ၊ အညီအမျှကြေကျက်စေသော။ ဂဟဏိတာ၊ ပါစကတေဇောဓာတ် ဟူသော ဝမ်းမီး၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ အသမ္မာပရိပါကောပိ၊ ကောင်းစွာ မကြေကျက်ခြင်းကိုလည်း။ ဝိသမဝေပါကိနိယာ၊ မညီမညွတ် ကြေကျက်စေတတ်သော။ တဿာ ဧဝ၊ ထိုပါစကတေဇောဟူသော ဝမ်းမီး၏ သာလျှင်။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ရသာဒိဘာဝေနာတိ၊ ကား။ ရသရုဓိရမံသ မဒေနှာရုအဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇသုက္ကဝသေန၊ အရည်အသွေး အသားအဆီ အကြော အရိုး ခြင်ဆီ သုက်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိဝေကန္တိ၊ ကား။ ပုထုဘာဝံ၊ အသီးအခြား၏ အဖြစ်သို့။ အညမညံ၊ ချင်း။ ဝိသဒိသဘာဝံ၊ မတူသည်၏အဖြစ်သို့။ ဟိ၊ ချဲ့။ အသိတာဒိဘေဒဿ၊ စားအပ်သော အာဟာရစသည်အပြားရှိသော။ အာဟာရဿ၊ ၏။ ပရိဏာမေ၊ ပြောင်းလဲခြင်း ရင့်ခြင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။) ရသော၊ အရည်ဓာတ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုအာဟာရ၏ ပြောင်းလဲခြင်း ရင့်ခြင်းကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ရသဓာတု၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော။ (အာဟာရဿ ပရိဏာမေ ရသော ဟောတိ-ဟူသော ပါဌ်၏) အနက်တည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ရသဿ၊ ရသဓာတ်၏။ ပရိဏာမေ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ရုဓိရံ၊ အသွေးသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗံ၊ ကို။ နေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဝါသနဝသေနာတိ၊ ကား။ သမုဒီရဏဝသေန၊ လှုပ်ရှားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ လှုပ်ရှားစေသည် (တွန်းကန်သည်) ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝါ၊ တနည်း။ သာဝေဂဂမနဝသေန၊ အဟုန်နှင့်တကွ သွားသည်၏ အစွမ်အားဖြင့်။ ဝါ၊ ပြေးသွားသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဥဂ္ဂါရဟိက္ကာဒီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဥဒ္ဒေကဓိပနာဒိပဝတ္ဆနကဝါတာနံ၊ လေချဉ်တက်ခြင်း ချေဆတ်ခြင်း စသည်တို့ကို ဖြစ်စေတတ်သော လေတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။
ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဥစ္စာရပဿာဝါဒီတိ (ဧတ္ထ၊ ၌။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ပိတ္တသေမှ လသိကာကေဝလဒုဂ္ဂန္နာဒိနီဟရဏ ကာနံ၊ သည်းခြေ သလိပ် အစေး သက်သက်သော အနံဆိုးစသည်တို့ကို ထုတ်ဆောင်တတ်သော လေတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ကုစ္ဆိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥဒရပရိယာယော၊ ဥဒရသဒ္ဒါ ၏ ပရိယာယ်သည်။ ဝါ၊ ဝမ်း၏အမည်သည်။ ယဒိပိ (ဟောတိ)၊ ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ကောဋ္ဌ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အန္တန္တရဿ၊ အူ၏အတွင်းအရပ်၏။ ဝုစ္စမာနတ္တာ၊ ဆိုအပ်လတံ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တဒဝသိဋ္ဌော၊ ထိုအူ၏အတွင်းအရပ်မှကြွင်းသော။ ဥဒရပ္ပဒေသော၊ ဝမ်းအရပ်ကို။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ကုစ္ဆိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကုစ္ဆိသယာ။ပ။ဗဟိဝါတာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သမိဉ္ဇန ပသာရဏာဒီတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌။ အာဒိ-သဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာလောကနဝိလောကေ နဥဒ္ဓရဏာတိဟရဏာဒိကာ၊ တည့်တည့်ကြည့်ခြင်းစောင်းငဲ့၍ကြည့်ခြင်း ခြေကိုကြွခြင်း လှမ်းခြင်း အစရှိကုန်သော။ သဗ္ဗာ၊ ကုန်သော။ ကာယိကကိရိယာ၊ ကိုယ်ဖြင့်ပြုအပ်သော အမူအရာတို့ကို။ သင်္ဂဟိတာ၊ ကုန်၏။ အဿာသပဿာသာ စိတ္တသမုဋ္ဌာနာဝါတိ ဧတေန၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ အဿာသပဿသာနံ၊ တို့၏။ သရီရံ၊ ကိုယ်ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွွှတ်၍။ ပဝတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေတိ၊ ပြ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ကိုယ်၏အပြင်၌။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ၊ စိတ္တဇရုပ်၏။ သမ္ဘဝေါ၊ ဖြစ်သင့်ခြင်းသည်။ န အတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ ဖြစ်ခဲ့သော်။ ပဿေဿာတိ။ပ။ ပဝတ္တတီတိ ဝစနံ၊ ဟူသော ဤစကားကို။ ကထံ၊ သို့။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။) တံ၊ ထိုစကားကို။ နိက္ခမနာကာရေန၊ ထွက်သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ ပဝတ္တိယာ စ၊ ဖြစ်ခြင်း၏ ၎င်း။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနဿ၊ စိတ္တဇရုပ်၏။ သန္တာနေ၊ ၌။ ပဝတ္တဥတုသမုဋ္ဌာနဿ စ၊ ဖြစ်သော ဥတုဇရုပ်၏၎င်း။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထာတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အာပေါဓာတုအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ နိဒ္ဒေသံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်တို့တွင်။ အာပေါဓာတုနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ယံ ဝါပနညမ္ပီ ဣမိနာ၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) သမ္ဘဝဿ၊ သုက်ကို။ (သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) တေဇောဓာတုနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ သရီရေ၊ ၌။ ပါကတိဥသ္မာယ၊ ပကတိအားဖြင့်ဖြစ်သော ကိုယ်ငွေ့ကို။ (သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။) ဝါယောဓာတုနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဓမနီဖာလာနသဋဿ၊ သွေးကြော ကွန်ရက်သို့ အစဉ်လျှောက်၍ ပြန့်သွားသော။ တတ္ထတတ္ထ၊ ထိုထိုအရပ်၌။ ဓမ္မခီလပီဠကာ ဒိနိဗ္ဗတ္တကဝါယုနော၊ အရေ၉ုတ်ဝက်ခြံ စသော အဖုအလုံးစည်တို့ကို ဖြစ်စေတတ်သော လေတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သမိဉ္ဇနာဒိနိဗ္ဗတ္တကဝါတာ၊ ကွေးခြင်းအစရှိ သည်တို့ကို ဖြစ်စေတတ်သော လေတို့သည်။ စိတ္တသမုဋ္ဌာဝ၊ တို့သည်သာလျှင်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ယဒိ၊ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ပုရိမာ ပဉ္စ စတုသမုဋ္ဌာနာတို့ ဝစနံ၊ ဟူသော စကားကို။ ကထံ၊ သို့။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။) ဟိ၊ အဖြေကိုဆိုဦးအံ့။ သမိဉ္ဇနာဒိနိဗ္ဗတ္တာကာ ဧဝ၊ ကွေးခြင်း စသည် တို့ကို ဖြစ်စေတတ်သော လေတို့သည်သာလျှင်။ အင်္ဂါမင်္ဂါနုသာရိနော၊ သို့အစဉ်လျှောက်တတ်ကုန်သော။ ဝါတာ၊ တို့သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ ကုန်။ အထ ခေါ၊ သော်ကား။ တဒညေပိ၊ ထိုမှတပါးသော လေတို့သည် လည်း။ (အင်္ဂါမင်္ဂါနုသာရိနော၊ မည်ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝိရောဓော၊ ဆန့်ကျင်ခြင်းသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။
ဣတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဝုတ္တပ္ပကာရပကာရပရာမသနံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အပြားကို သုံးသပ်ကြောင်း ဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ တေန၊ ကြောင့်။ ဝီသတိယာအာကာရေဟီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ (အတ္ထော၌စပ်) ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ အာဂတေ၊ သော။ ဧတသ္မိံ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ဣတိ အတ္ထော၊ နက်။ တေန၊ ထိုဧတ္ထ-ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ (ဒဿိတံဟောတိ-၌စပ်) အယံ ဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ မဟာဟတ္ထိပဒူပမေဿဝ၊ ၏သာလျှင်။ (အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ၊ သည့်။) န၊ မဟုတ်။ အထခေါ၊ ကား။ မဟာရာဟုလောဝါဒ ဓာတုဝိဘင်္ဂသုတ္တာနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ အတ္ထသံဝဏ္ဏနာ၊ သည်။ ဟောတိယေန၊ သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿိတံ၊ အပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဘာဝနာနယေပိ၊ ၌လည်း။ အသေဝ နယော၊ တည်း။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ ဧဝံ ရာဟုလောဝါဒဓာတုဝိဘင်္ဂေသုပီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ရှေး၌ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။
၃၀၈။ ဘဝနာနယေတိ၊ ကား။ ဘာဝနာယ၊ ပွားစေခြင်း၏။ ဝါ၊ ကို။ နယေ၊ သိကြောင်းဖြစ်သော နည်း၌။ ယေန၊ အကြင်အစီအရင်ဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနဘာဝနာ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားစေခြင်းသည်။ ဣဇ္ဈတိ၊ ပြီးစီးပြည့်စုံ၏။ တသ္မိံဘာဝနာဝိဓိမှိ၊ ထိုဘာဝနာအစီအရင်၌။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ၌။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိက္ခပညော၊ တိက္ခပညာပုဂ္ဂိုလ်။ နာတိတိက္ခပညော၊ ပညာပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒုဝိဓာနံ၊ ကုန်သော။ ယေသံ ဣမေသံ ပုဂ္ဂလာနံ၊ ဤသို့သော အကြင်ပုဂ္ဂိုလ် တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒေသိတံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တေသံ၊ ထိုနှစ်ပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏။ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသောပိ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စ၍နှလုံးသွင်းခြင်းကိုလည်း။ ဒွိဓာဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းကို စ၍နှလုံးသွင်းခြင်းနှစ်ပါးကို။ တာဝ၊ စွာ။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ တိက္ခပညာဿ ဘိက္ခုနောတိ အာဒိ၊ ကို။
အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ လောမာပထဝီဓာတူတီတိ ဧတ္ထ၊ ဓာတူတိ-ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အာဒိအတ္ထော၊ အစဟူသောအနက်ရှိ၏။ ဧဝံ ဝိတ္ထာရတော ဓာတုပရိဂ္ဂဟောတိ၊ ကား။ ကေသာ။ပ။ပထဝီဓာတူတိ အာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဒွါစတ္တာလီသာယ၊ သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟော၊ ဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ ပပဉ္စတောတိ၊ ကား။ ဒန္ဓတော သဏီကတော၊ နှေးကွေးလေးဖင့်သော အားဖြင့်။ ယံ ထဒ္ဓလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ ကေသာဒီသု၊ တို့၌။ ယံ ထဒ္ဓလက္ခဏံ ကက္ခဠဘာဝေါ၊ အကြင်ခက်မာသည်၏ အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ အကြင်ခက်မာခြင်းသဘော သည်။ ယံ အာဗန္ဓနလက္ခဏန္တိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။ ဧဝံ မနသိကာရော တောတိ၊ ကား။ ဝတ္ထုံ၊ ကို။ အနာမသိတွာ၊ မူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ လက္ခဏမတ္ထတော၊ လက္ခဏာမျှအားဖြင့်။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသည်ရှိသော်။ အဿာတိ၊ ကား။ တိက္ခပညဿ၊ ထက်သော ပညာရှိသော ရဟန်းအား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ ပါကဋံ ဟောတီတိ၊ ကား။ ယောဂကမ္မဿ၊ အားထုတ်ခြင်းအမှု၏။ ပဝတ္တိဋ္ဌာနဘူတံ၊ ဖြစ်ရာဌာနဖြစ်၍ဖြစ်သော။ တဒေဝ လက္ခဏွံ၊ ထိုကက္ခဠဘာဝစသော လက္ခဏာသည် သာလျှင်။ ဝိဘူတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ တဿ လက္ခဏဿ၊ ထိုလက္ခဏာ၏။ သုဋ္ဌု၊ စွာ။ ဥပဋ္ဌာနတော၊ ကြောင့်။ တံ၊ ထိုလက္ခဏာကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ပဝတ္တမာနံ၊ သေား။ မနသိကာရာသင်္ခါတံ၊ ဟုဆိုအပ်သော။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ဝိဘူတံ၊ သည်။ ဝိသဒံ၊ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်သော။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ မူကား။) တိက္ခပညာဿ၊ ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဣန္ဒြိယပါဋဝေန၊ တို့၏ ထက်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သဗ္ဒိယပါဋဝေန၊ တို့၏ ထက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ သဗ္ဗသော၊ ခပ်သိမ်းသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဝါ၊ အချင်းခပ်သိမ်း။ မန္ဒပညဿ၊ နုံ့သောပညာရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘာဝနာဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ န ဣဇ္ဈာတိ၊ စုံ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နာတိတိက္ခပညာဿာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ (မန္ဒပညဿ-ဟု မဆိုခြင်း၏ အကြောင်းကိုပြသည်) ဧဝံ မနသိကရောတောတိ၊ ကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ မနသိ ကရောတော၊ သော်။ အန္ဓကာရံ၊ အဝိဘူတံ ဟောတီတိ၊ ကား။ အနုပဋ္ဌာနတော၊ မထင်ခြင်းကြောင့်။ အန္ဓံဝိယ၊ ဉာဏ်အမြင်ကန်းသကဲ့သို့။ ကရောန္တံ၊ လျက်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ ယောဇနာ၊ တည်း။ ပုရိမနယေနာတိ၊ ကား။ ကေသာ ပထဝီဓာတူတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ဝတ္ထုအာမသနေန၊ ဆံပင်အစရှိ သော ဝတ္ထုကို သုံးသပ်သောအားဖြင့်။ ဝတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ မနသိ ကရောန္တဿ၊ သော်။ ဝါ၊ ပုဂ္ဂိုလ် အား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ပါကဋံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နာတိတိက္ခပညဿ၊ ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အခိပ္ပနိသန္တိတာယ၊ လျင်စွာမဆင်မခြင်နိုင် မသိနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ရုစိ-၌ စပ်) ဝိတ္ထာရရုစိဘာဝတော၊ အကျယ်ကို နှစ်သက်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်တည်း။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ယထာဝုတ္တမတ္ထံ၊ ကို။ ဥပမာယ၊ ဖြင့်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ယထာ ဒွီသု ဘိက္ခူသူတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပေယျာလမုခန္တိ၊ ကား။ ပေယျာလပါဠိယာ၊ ၏။ မုခဘူတံ ဒွါရဘူတံ၊ အဝင်ဝဒွါရသဖွယ်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဝါ၊ သိကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အာဒိတော၊ ၌။ ဝါရံ ဝါ၊ တခုသော ဝါရကိုသော်၎င်း။ ဝါရဒွယံ ဝါ၊ ဝါရနှစ်ခုတို့၏အပေါင်းကိုသော်၎င်း။ ဝိတ္ထာရေတွာတိ၊ ကား။ အနဝသေသတော၊ အားဖြင့်။ သဇ္ဈယိတွာ၊ ပြီး၍။ ဥဘတောကောဋိဝသေနေဝါတိ၊ ကား။ တဿတဿ ဝါရဿ၊ ထိုထိုဝါရ၏။ အာဒိအန္တဂ္ဂဟဏဝသေနေဝ၊ အစအဆုံးကို ယူသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဩဋ္ဌပရိယာဟတမတ္တန္တိ၊ ကား။ ဩဋ္ဌာနံ၊ တို့၏။ သမ္ဖုသနမတ္ထံ၊ ထိရုံမျှကို။ ဂန္ထပရိဝတ္တနေ၊ ကျမ်းဂန်ကို ပြန်လှန်ရွတ်ဆိုရာ၌။ တိက္ခပညဿ၊ သော။ ဘိက္ခုနော၊ အား။ သင်္ခေပေါ၊ သည်။ ရုစ္စတိ၊ နှစ်သက်၏။ ဝါ၊ လျော်၏။ ဝိတ္ထာရော၊ သည်။ န (ရုစ္စတိ)၊ မနှစ်သက်။ ဣတရဿ စ၊ ဤမှတပါးသော နာတိတိက္ခပညာရဟန်းအားလည်း။ ဝိတ္ထာရော၊ သည်။ ရုစ္စတိ၊ ၏။ သင်္ခေပေါ၊ သည်။ န (ရုစ္စတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဘာဝနာနယေပိ၊ ၌လည်။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဥပမာသံသန္ဒနံ၊ ဥပမာနှီးနှောခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
တသ္မာတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တိက္ခပညဿ၊ တိက္ခပညာပုဂ္ဂိုလ်အား။ သင်္ခေါပေါ၊ အကျဉ်းသည်၎င်း။ နာတိတိက္ခပညဿ၊ အား။ ဝိတ္ထာရော စ၊ သည်လည်း။ သပ္ပါယော၊ လျောက်ပတ်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ အနုယုဉ္ဇိတုကာမဿ၊ အားထုတ်ခြင်းငှာ အလိုရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ သီလဝိသောနောဒိပုဗ္ဗကိစ္စံ၊ သီလဝိသောဓန အစရှိသောပုဗ္ဗကိစ္စကိ။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗံ၊ ၏။ သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နံ၊ အလုံးစုံသော အခြင်းအရာအားဖြင့်ြ ပည့်စုံသော။ တံ၊ ထိုပုဗ္ဗကိစ္စကို။ ဟောဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တမေဝ၊ တည်း။ ဣတိ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ (တံ၊ ထိုပုဗ္ဗကိစ္စကို။) န အာမဋ္ဌံ၊ မသုံးသပ်မဆိုအပ်။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိဝေကဋ္ဌကာယဿ စ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာ၏ တည် သောကိုယ်ရှိသည်ဖြစ်သော။ ဝိဝေကဋ္ဌစိတ္တေဿဝ စ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာတည်သော စိတ်ရှိသည်သာလျှင် လည်းဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဘာဝနာ၊ ငြိမ်ရာ၏တည်သော စိတ်ရှိသည်သာလျှင်လည်းဖြစ်သော ပုဂ္ဂိုလ် အား။ ဘာဝနာ၊ သည်။
ဣဇ္ဈာတိ၊ မပြည့်စုံ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို။ ဒေဿန္တော၊ န (ဣဇ္ဈတိ)၊ မပြည့်စုံ။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တဒုဘယံ၊ ထိုနှစ်ပါးစုံကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ရဟောဂတေန ပဋိသလ္လီနေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ရဟောဂတေနာတိ၊ ကား။ ရဟသိ၊ ဆိတ်ငြိမ်ရာအရပ်၌သို့။ ဂတေန၊ ကပ်လျက်။ ဧကာကိနာ၊ တယောက်ထီးတည်း။ ဘာဝနာနုကူလဋ္ဌာနံ၊ ဘာဝနာအား လျောက်ပတ်သောအရပ်သို့။ ဥပဂတေန၊ ကပ်လျက်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ပဋိသလ္လီနေနာတိ၊ ကား။ ပတိ ပတိ ပုထုတ္တာရမ္မဏတော၊ အသီးအသီးအထူးထူးသော အာရုံမှ။ စိတ္တံ၊ ကို။ နိသေဓေတွာ၊ တားမြစ်၍။ ကမ္မဋ္ဌာနေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌။ သလ္လီနေန၊ ကောင်းစွာ ကပ်ငြိသည်ဖြစ်၍။ တတ္ထ၊ ထိုကမ္မဋ္ဌာန်းအာရုံ၌။ သံကိလိဋ္ဌစိတ္တေန၊ ကောင်းစွာကပ်ပြိသော စိတ်ရှိသည်ဖြစ်၍။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ (ဤဋီကာပါဌ် နှာ ၂၁၉-၌ ပြခဲ့သော အဖွင့်က သာ၍ရှင်းသည်) သကလမ္ပိ။ပ။အာဝဇ္ဇေတွာတိ၊ ကား။ ပါဒတလာ၊ ခြေဖဝါးအပြင်မှ။ ဥဒ္ဓံ၊ အထက်၌။ ဝါ၊ အထက်ပိုင်းဖြစ်သော။ ကောသမတ္ထကာ၊ ဆံဖျားမှ။ အဓော၊ အောက်၌။ ဝါ၊ အောက်ပိုင်းဖြစ်သော။ တိရိယံ၊ ဖီလာအားဖြင့်။ တာပရိယန္တံ၊ အရေလျှင် အဆုံးရှိသော။ သဗ္ဗမ္ပိ၊ သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ကရဇကာယံ၊ ကရဇကာယကို။ ဓာတုဝသေန၊ အားဖြင့်။ မနသိ ကရောန္တော၊ လျက်။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ ကာယော၊ သည်။ စာတုမာဘူတိကော၊ လေးပါးသော မဟာဘုတ်တို့ဖြင့် ပြီး၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဣမသ္မိံ ကာယေ၊ ၌။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ပ။ ဝေါယာဓာတု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ စတုမဟာဘူတဝသေန၊ အားဖြင့်။ သမန္နာဟရိတွာ၊ ဆင်ခြင်၍။ ဣတိ၊ သည်ကား။ အတ္ထော၊ နက်တည်း။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တာသံ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ လက္ခဏတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ မနသိကာရဝိဓိံ၊ နှလုံးသွင်းပုံ အစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ပြခြင်းငှာ။ ယော ဣမသ္မိံ ကာယေတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ထဒ္ဓဘာဝေါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ လက္ခဏံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ ထဒ္ဓလက္ခဏာ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ်လျှင် လက္ခဏာရှိ၏။ ခရဘာဝေါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာနာကာရံ၊ ထင်သော အခြင်းအရာကို။ (အာဟ၊ ၏။) ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗကာရံ၊ ယူအပ် သော အခြင်းအရာကို။ (အာဟာ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ ဥပဋ္ဌာနာကာရံဟူသောပုဒ်၏ အနက် တည်း။ အာပေါဓာတုယာ၊ ၏။ ပဂ္ဃရဏသဘာ၀၉တ္ထာ၊ ယိုစီးခြင်းသဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဒြဝဘာဝေါ၊ အရည်၏အဖြစ်သည်။ လက္ခဏံ၊ တည်း။ အာဗန္ဓနံ၊ ဖွဲ့စည်းခြင်းသည်။ ဥပဋ္ဌာနာကာရော၊ ထင်သော အခြင်းအရာတည်း။ တေဇောဓာတုယာ၊ ၏။ ဥသ္မာသသဝတ္တာ၊ အပူငွေ့သဘောရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဏှဘာဝေါ၊ ပူသည်၏အဖြစ်သည်။ လက္ခဏံ၊ တည်း။ ပရိပါစနံ၊ ရင့်ကျက်စေခြင်းသည်။ ဥပဋ္ဌာနာကာရော၊ တည်း။ ဝါယောဓာတုယာ၊ ၏။ ဥပတ္ထသမ္ဘနသဘာဝတ္တာ၊ ထောက်ကန်ခြင်းသည်။ လက္ခဏံ၊ တည်း။ သမုဒီရဏံ၊ ရွှေ့ခြင်း တွန်းခြင်းသည်။ ဥပဋ္ဌာနာကာရော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဥပဋ္ဌာနာကာရော နာမ၊ မည်သည်ကား။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ သကိစ္စကရဏဝသေန၊ ထင်သော အခြင်းအရာတည်း။ ပန၊မေးခွန်းထုတ်၍ ရှင်းဦးအံ့။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဥဘယဂ္ဂဟဏံ၊ လက္ခဏာနှင့် ဥပဋ္ဌာနာကာရ နှစ်ပါးစုံကို ယူခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ပုဂ္ဂလဇ္ဈာသယတော၊ ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ အလိုဇ္ဈာသယကြောင့်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ ချဲ့။ ဧကစ္စဿ၊ အချို့ သော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ မနသိ ကရောန္တဿ၊ သော်။ တာ၊ ထိုဓာတ်တို့သည်။ သဘာဝ တော၊ အားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗတံ၊ ယူအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။ ဧကစ္စဿ၊ အား။ သကိစ္စကရဏတော၊ မိမိကိစ္စကို ပြုသောအားဖြင့်။ (ဂဟေတဗ္ဗတံ၊ သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ကုန်၏။) ယော၊ ယင်းသို့ သော မိမိကိစ္စကို ပြုခြင်းကို။ ရသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတြ၊ ထိုလက္ခဏာနှင့် ရသနှစ်ပါးတို့တွင်။ အယံ ယောဂီ၊ သည်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ မနသိကရောန္တော၊ သော်။ အာဒိတော၊ ၌။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ သလက္ခဏတောပိ၊ မိမိ၏လက္ခဏာအားဖြင့်၎င်း။ သရသတောပိ၊ မိမိ၏ရသအားဖြင့်၎င်း။ ပရိဂ္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းဆည်း၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ယော ဣမသ္မိံ ကာယေ။ပ။ပရိဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပရိဂ္ဂဟေတွာတိ၊ ကား။ ပရိဂ္ဂဟကဘူတေန၊ ပိုင်းခြား၍ ယူတတ်သော တရားဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဉာဏေန၊ ဖြင့်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ လက္ခဏတော ဝါ၊ အားဖြင့်သော်၎င်း။ ရသတော၊ ဝါ၊ အားဖြင့်သော်၎င်း။ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ၊ ပိုင်းခြား၍။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ တာဝ၊ စွာ။ သံခိတ္တတော၊ အားဖြင့်။ ဘာဝနာနယေ၊ ၌။ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို စ၍ နှလုံးသွင်းခြင်းတည်း။
ပန၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်းပြီး၍။ ဝါ၊ ပိုင်းခြားယူပြီး၍။ ဣမသ္မိံ ကာယေ၊ ၌။ ထဒ္ဓဘာဝေါ ဝါ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ်မူလည်း ဖြစ်သော။ ခရဘာဝေါ ဝါ၊ ကြမ်းတမ်းသည် ၏ အဖြစ်မူလည်းဖြစ်သော။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ ဒြဝဘာဝေါ ဝါ၊ အရည်၏အဖြစ်မူလည်း ဖြစ်သေား။ အာဗန္ဓနဘာဝေါ ဝါ၊ ဖွဲ့စည်းသည်၏ အဖြစ်မူလည်းဖြစ်သော။ အာပေါဓာတု၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဥဏှဘာဝေါ ဝါ၊ ပူသည်၏အဖြစ်မူလည်းဖြစ်သော။ ပရိပါစနဘာဝေါ ဝါ၊ ရင့်ကျက်စေသည်၏ အဖြစ်မူလည်း။ ပရိပါစနဘာဝေါဝ၊ ရင့်ကျက်စေသည်၏ အဖြစ်မူလည်းဖြစ်သော။ တေဇောဓာတု၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။)
ဝိတ္ထမ္ဘနဘာဝေါ ဝါ၊ ထောက်ကန်သည်၏ အဖြစ်မူလည်းဖြစ်သော။ သမုဒီရဏဘာဝေါ ဝါ၊ ရွှေ့ရှားတွန်းကန်သည်၏ အဖြစ်မူလည်း ဖြစ်သော။ ဝါယောဓာတု၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ လက္ခဏာဒီဟိ၊ တို့နှင့်။ (အာဒိ-သဒ္ဒါဖြင့် ရသနှင့် ပစ္စုပဋ္ဌာန်တို့ကို ယူအပ်၏) သဒ္ဓိံ ယေဝ၊ တကွသာလျှင်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ မနသိ ကရောန္တေန၊ ဖြစ်၍။ ကာလသတမ္ပိ၊ အကြိမ်တရာ ၎င်း။ ကာလသဟဿမ္ပိ၊ အကြိမ်တထောင်၎င်း။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲ။ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗံ၊ ၏။ မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ နှလုံးသွင်းအပ်၏။ တက္ကာဟတံ ဝိတက္ကပရိယာဟတံ၊ ဝိတက်ဖြင့် အဖန်ဖန်ခေါက်အပ်သည်ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ မနသိကရောတော၊ သော။ တဿ၊ ထိုယောဂီအား။ လက္ခဏာဒီသု၊ တို့တွင်။ ယံ၊ အကြင်သဘောသည်။ (သဘောဟုဆိုသော်လည်း လက္ခဏာစသည်တို့တွင် တပါးပါးကိုပင် ဆိုလိုသည်) သုပါကဋံ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တဒေဝ၊ ထိုကောင်းစွာထင်ရှားသော သဘောကိုသာလျှင်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဣတရံ၊ ဤမှတပါးသော ကောင်းစွာမထင်ရှားသော လက္ခဏာ စသည်နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ပထဝီဓာတု၊ တည်း။ အာပေါဓာတု၊ တည်း။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ ဝါ၊ ဆက်။ ဧဝံ၊ သို့။ မနသိ ကရောန္တေန၊ သောယောဂီသည်။ အနုပုဗ္ဗတော၊ အစဉ်အားဖြင့်၎င်း။ နာတိသီဃတော၊ မလျင်လွန်းသောအားဖြင့်ٯင်း။ နာတိသဏိကတော၊ မနှေးလွန်းသောအားဖြင့်၎င်း။ ဝိက္ခေပပဋိဗာတနတော၊ ပျံ့လွင့်ခြင်းကို ပယ်သော အားဖြင့်၎င်း။ ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတော၊ ပညတ်ကို ကျော်လွန်သောအားဖြင့်၎င်း။ အနုပဋ္ဌာနမုဉ္စနတော၊ မထင်သည်ကို စွန့်လွှတ်သော အားဖြင့်၎င်း။ လက္ခဏတော၊ အားဖြင့်၎င်း။ တယော၊ ကုန်သော။ သုတ္တန္တာ စ၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေဟိဒသဟာကာရေတိ၊ တို့ဖြင့်။ မနသိကာရကောသလ္လံ၊ ကို။ အနုဋ္ဌာတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်စေအပ်၏။
တတ္ထ၊ ထိုဆယ်ပါးသော အခြင်းအရာတို့တွင်။ အနုပုဗ္ဗတောတိ၊ ကား။ အနုပဋိပါဋိတော၊ အစဉ်အားဖြင့်။ အာစရိယဿ၊ ၏။ သန္တိကေ၊ ၌။ ဥဂ္ဂဟိတပဋိပါဋိတော၊ သင်ယူအပ်ခဲ့ပြီးသော အစဉ်အားဖြင့်။ သာ စ၊ ထိုအစဉ်သည်လည်း။ ဒေသနာပဋိပါဋိယေဝ၊ တည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ အနုပုဗ္ဗတော၊ အားဖြင့်။ အနသိကရောန္တေနာပိ၊ သောယောဂီသည်လည်း။ နာတိသီဃတော၊ မလျင်လွန်းသော အားဖြင့်။ မနသိ ကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ အတိသီဃတော၊ အားဖြင့်။ မနသိကရောတော၊ သော ယောဂီအား။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနမနသိကာရော၊ သည်။ နိရန္တရံ၊ မပြတ်။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ပန၊ သို့သော် လည်း။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ အဝိဘူတံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိသေသံ၊ ကို။ န အာဝဟတိ၊ မဆောင်တတ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နာတိသီဃတော၊ အားဖြင့်။ မနသိကာတဗ္ဗံ၊ ၏။ စ၊ တပါး။ နာတိသီဃတော၊ အားဖြင့်။ (မနသိကာတဗ္ဗံ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နာတိသဏိကတောပိ၊ မနှေးလွန်းသော အားဖြင့် လည်း။ မနသိကတဗ္ဗံ၊ အပ်၏။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ အတသဏိကတော၊ အားဖြင့်။ မနသိ ကရောတော၊ သောယောဂီအား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ သည်။ ပရိယောသာနံ၊ သို့။ န ဂစ္ဆတိ၊ မရောက်။ ဝိသေသာဓိဂမဿ၊ တရားထူးရခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ သည်။ နဟောတိ၊ မဖြစ်။ အတိသီဃံ စ၊ အလွန်လျင်စွာ၎င်း။ အတိသဏိကဉ္စ၊ အလွန်နှေးစွာ၎င်း။ မဂ္ဂံ၊ ကို။ ဂစ္စန္တာ ပုရိသာ၊ သွားသောသူနှစ်ယောက်တို့ကို။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ နိဒေဿတဗ္ဗာ၊ ဥပမာ ပြအပ်ကုန်၏။ ဝိက္ခေပပဋိဗာဟနတောတိ၊ ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဝိဿဇ္ဇေတွာ၊ ၍။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ ပုထုတ္တာရမ္မဏေ၊ အထူးထူးသောအာရုံ၌။ စေတသော ဝိက္ခေပေါ၊ စိတ်ကို ပစ်လွှင့်ခြင်းကို။ ဝါ၊ စိတ်၏ပျံ့လွင့်ခြင်းကို။ ပဋိဗာဟိတဗ္ဗော၊ တားမြစ်အပ်၏။ ဟိ၊ အပြစ်ကား။ ဗဟိဒ္ဓါ၊ ၌။ ဝိက္ခေပေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ ကမ္မဋ္ဌာနာ၊ မှ။ ပရိဟာယတိ၊ ဆုတ်ယုတ်၏။ ပရိဓံသတိ၊ လျှောကျ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဧကပဒိကမဂ္ဂဂါမီ၊ ဖြေတဖဝါးစာမျှရှိသော လမ်းကိုသွားသော။ ပုရိသော၊ ကို။ နိဒေဿတဗ္ဗော၊ ပုံတူအဖြစ်ဖြင့်ပြအပ်၏။ ပဏ္ဏတ္တိသမတိက္ကမနတောတိ၊ ကား။ အယံ၊ ဤသည်ကား။ ပထဝီဓာတု၊ ဓာတ်တည်း။ ဣတိအာဒိကာ၊ ဤသို့အစရှိသော။ ယာ ပဏ္ဏတ္တိ၊ အကြင်ပညတ်သည်။ (တနည်း) ပထဝီဓာတူတိအာဒိကာ၊ ပထဝီဓာတ် ဤသို့အစရှိသော။ ယာ အယံ ပဏ္ဏတ္တိ၊ သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုပညတ်ကို။ အတိက္ကမိတွာ၊ ၍။ လက္ခဏေသု ဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ စိတ္တံ၊ ကို။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ ၏။
ဧဝံ၊ ဤသို့။ ပဏ္ဏတ္တိံ၊ ပညတ်ကို။ ဝိဇဟိတွာ၊ စွန့်၍။ ကက္ခဠလက္ခဏာဒီသုဧဝ၊ တို့၌သာလျှင်။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဖြစ်စေသော ယောဂီအား။ လက္ခဏာနိ၊ ကက္ခဠအစရှိသော လက္ခဏာတို့ သည်။ သုပါကဋာနိ သုဝိဘူတာနိ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ထင်ကုန်၏။ တဿ၊ ထိုယောဂီအား။ ဧဝံ၊ သို့။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲလဲ။ မနသိကာရဝသေန၊ အားဖြင့်။ စိတ္တံ၊ သည်။ အာသေဝနံ၊ မှီဝဲထုံခြင်းကို။ လဘတိ၊ ၏။ သဗ္ဗော၊ သော။ ရူပကာယော၊ ရုပ်ကိုယ်သည်။ ဓာတုမတ္တတော၊ ဓာတ်မျှအားဖြင့်။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ သုညော၊ သတ္တဝါမှ ဆိတ်သည်ဟု။ နိဿတ္တော၊ သတ္တဝါမဟုတ်ဟု။ ဝါ၊ သတ္တဝါမရှိဟု။ နိဇ္ဇီဝေါ၊ ဇီဝမဟုတ် ဇီဝမရှိဟု။ ယန္တသုတ္တေန၊ ယန္တရားစက်ကြိုး ဖြင့်။ (အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ပရိဝတ္တမာနံ၊ ပြန်လှန်လှုပ်ရှားသွားလာသော။) ယန္တံ ဝိယ၊ ယန္တရားစက် ကဲ့သို့။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ပရိဝတ္တမာနော၊ ပြန်လှန်လှုပ်ရှားသွားလာနေသည်ဟူ၍။ (ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။) ပန၊ တပါး။ ဗဟိဒ္ဓါပိ၊ ပြင်ပ၌လည်း။ မနသိကာရံ၊ ကို။ သစေ ဥပသံဟရတိ၊ အကယ်၍ ဆောင်ငြား အံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဆောင်သည်ရှိသော်။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား အာဟိဏ္ဍန္တာ၊ လှည့်လည်ကုန်သော။ မနုဿတိရစ္ဆာနာဒယော၊ တို့သည်။ သတ္တာကာရံ၊ သတ္တဝါ၏ အခြင်းအရာကို။
ဝိဇဟိတွာ၊ ၍။ ဓာတုသမူဟဝသေနေဝ၊ ဓာတ်အပေါင်း၏ အစွမ်းအားဖြင့်သာလျှင်။ ဥပဋ္ဌဟန္တိ၊ ကုန်၏။ တေဟိ၊ ထိုလူတိရစ္ဆာန်အစရှိသည်တို့သည်။ ကရိယမာနာ၊ ပြုအပ်သော။ ကိရိယာ၊ အပြုအမူအရာသည်။ ဓာတုမယေန၊ ဓာတ်ဖြင့်ပြီးသော။ ယန္တေန၊ ယန္တရားစက်ငြဖ့်။ ပဝတ္တိယမာနာ၊ ဖြစ်စေအပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ တေဟိ၊ ထိုလူတိရစ္ဆာအစရှိသည်တို့သည်။ အဇ္ဈောဟရိယမာနံ၊ စားမျိုအပ်သော။ ပါနဘောဇနာဒိ၊ အဖျော်ဘောဇဉ်အစရှိသည်လည်း။ ဓာတုသင်္ဃာတေ၊ ဓာတ်အပေါင်းအစု၌။ ပက္ခိပ္ပမာနော၊ ထည့်အပ်သော။ ဓာတုသင်္ဃာတော ဝိယ၊ ဓာတ်အပေါင်း အစုကဲ့သို့။ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ၏။ အထ၊ ၌။ အဿ၊ ထိုယောဂီအား။ တထာ၊ အားဖြင့်။ လဒ္ဓါသေဝနမ္ပိ၊ ရအပ်သော မှီဝဲခြင်း ထုံခြင်းရှိသော် လည်း။ ဝါ၊ ရှိသည်လည်းဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ သည်။ အစ္စာရဒ္ဓဝီယတာယ၊ အလွန်အားထုတ်အပ်သော ဝီရိယရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥဒ္ဓစ္စဝသေန ဝါ၊ ဥဒ္ဓစ္စ၏ အစွမ်းဖြင့်သော်၎င်း။ အတိလီနဝီရိယတာယ၊ အလွန်တွန့်ဆုတ်သော ဝီရိယရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကောသဇ္ဇဝသေန ဝါ၊ ပျင်းရိခြင်း၏ အစွမ်းအား ဖြင့်သော်၎င်း။ ဘာဝနာဝီထိံ၊ ဘာဝနာလမ်းရိုးလမ်းမှန်ကို။ ယဒိ န တြတရေယျ၊ အကယ်၍မသက်ငြား အံ့။ တဒါ၊ ၌။ အဓိစိတ္တံသုတ္တံ၊ သုတ်၎င်း။ အနုတ္တရသီတိဘာဝသုတ္တံ၊ သုတ်၎င်း။ ဗောဇ္ဈင်္ဂသုတ္တံ၊ ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေသု တီသုသုတ္တေသု၊ တို့၌။ အိာဂတနယေန၊ ဖြင့်။ ဝီရိယသမာဓိယောဇနာ၊ ဝီရိယနှင့် သမာဓိကို ယှဉ်စေခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ တယော စ သုတ္တန္တာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ပြီ။ပန၊ အကျိုးကား။ ဧဝံ၊ သို့။ ဝီရိယသမထံ၊ ဝီရိယနှင့် သမာဓိကို။ (သမတံ-ရှိသည်ကား ဤ၌မသင့်) ယောဇေတွာ၊ ၍။ တသ[ိံ ယေဝ လက္ခဏေ၊ ထိုကက္ခဠစသောလက္ခဏာ၌သာလျှင်။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ပဝတ္တေန္တဿ၊ ဂီအား။ ယဒါ၊ ၌။ သဒ္ဓါဒီနိ၊ ကုန်သော။ ဣန္ဒြိယာနိ၊ တို့သည်။ လဒ္ဓသမတာနိ၊ ရအပ်သော ညီမျှသည်၏ အဖြစ် ရှိကုန်လျက်။ သုဝိသဒါနိ၊ ကောင်းစွာသန့်ရှင်းကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ တဒါ၊ ၌။ အဿဒ္ဓိယာဒီနံ၊ အဿဒ္ဓိယအစရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက်တရားတို့၏။ ဒူရီဘာဝေန၊ ဝေးသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့် တကွာ။ ထာမပ္ပတ္တေဟိ၊ အားအစွမ်းသို့ ရောက်ကုန်သော။ ဝါ၊ နှင့်ပြည့်စုံကုန်သော။ သတ္တဟိ၊ ကုန်သော။ ဗလေဟိ၊ ဗိုလ်တို့သည်။ လဒ္ဓုပတ္တမ္ဘာနိ၊ ရအပ်သော ထောက်ပံ့ခြင်းရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ထောက်ပံ့ခြင်းကိုရကုန်သော။ ဝိတက္ကာဒီနိ၊ ကုန်သော။ စျာနင်္ဂါနိ၊ တို့သည်။ ပဋုတရာနိ၊ အထူးသဖြင့် ထက်မြက်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ပါတုဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုစျာန်အင်္ဂါတိုပ၏။ ဥဇုဝိပစ္စနိကတာယ၊ ဖြောင့်ဖြောင့်ဆန့်ကျင်ဘက်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နီဝရဏာနိ၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ တဒေကဋ္ဌေဟိ၊ ထိုနီဝရဏတို့နှင့်တူသော တည်ရာရှိကုန်သော။ ပါပဓမ္မေဟိ၊ အကုသိုလ်တရားတို့နှင့်။ သဒ္ဓိံ၊ တကွ။ ဝိက္ခမ္ဘိတာနိယေဝ၊ ခွာအပ်ကုန်သည်သာလျှင်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ စ၊ နိဂုံးကို ဆိုဦးအံ့။ ဧတ္ထာဝတာ၊ ဤမျှဖြင့်။ အနေန၊ ဤယောဂီရဟန်းသည်။ ဓာတုလက္ခဏာရမ္မဏံ၊ ဓာတ်တို့၏ လက္ခဏာလျှင်အာရုံရှိသော။ ဥပစာရဇ္ဈာနံ၊ ကို။ ဝါ၊ သည်။ သမဓိဂတံ၊ ကောင်းစွာရအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ပုနပ္ပုနံ။ပ။ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဓာတုမတ္တတောတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသောပုဒ်၌။ မတ္တ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိသေသနိဝတ္တိအတ္ထော၊ အထူးကို နစ်စေခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုမတ္တသဒ္ဒါဖြင့်။ ဣတော၊ ဤဗုဒ္ဓသာသနာတော်မှ။ ဗာဟိရကာ စ၊ အပ၌ဖြစ်သော တတ္ထိတို့သည်၎င်း။ လောကိယမဟာဇနော စ၊ လောက၌ အကျုံးဝင်သော များစွာသော လူအပေါင်းသည်၎င်း။ သတ္တော ဇီဝေါတိအာဒိကံ၊ သတ္တဝါ ဇီဝ ဤသို့အစရှိသော။ ဣမသ္မိံ အတ္ထဘာဝေ၊ ၌။ အဝိဇ္ဇမာနံ၊ ထင်ရှားမရှိသော။ ယံ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဝိကပ္ပနာမတ္တေနေဝ၊ ကြံဆခြင်းမျှဖြင့်သာလျှင်။ သမာရောပေန္တိ၊ တင်စားကုန်၏။ တံ၊ ထိုအထူးကို။ နိဝတ္တေတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ နိဿတ္တတော နိဇ္ဇီဝတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အာဝဇ္ဇိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ သမန္နာဟရိတဗ္ဗံ၊ ကောင်းစွာအဖန်တလဲလဲ စိတ်သို့ ဆောင်အပ်၏။ မနသိကာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ပုနပ္ပုနံ၊ လဲလဲ။ ဘာဝနာဝသေန၊ ပွားစေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဓာတုမတ္တတော၊ အားဖြင့်။ ဓာတုလက္ခဏံ၊ ဓာတ်တို့၏လက္ခဏာကို။ မနသိ၊ စိတ်နှလုံး၌။ ဌပေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ပစ္စဝေက္ခိတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ တဒေဝ ဓာတုလက္ခဏံ၊ ကိုပင်လျှင်။ ပတိ ပတိ၊ အသီးအသီး။ ဝါ၊ အဖန်ဖန်။ (နောက်၌ဆိုလတံ့သော အပရာပရံ-ကို ငဲ့သည်) အဝေက္ခိတဗ္ဗံ၊ စူးစိုက်၍ ရှုအပ်၏။ ဘာဝနာသိဒ္ဓေန၊ ဘာဝနာဖြင့်ပြီးသော။ ဉာဏစက္ခုနြ၊ ဖြင့်။ အပရာပရံ၊ အဆင့်ဆင့်။ ပစ္စက္ခတော၊ မျက်မှောက်အားဖြင့်။ ပဿတဗ္ဗံ၊ ရှုအပ်၏။ (ဤဋီကာစာမျက်နှာ ၄၂၈-၌ ပြခဲ့သော ပစ္စဝေက္ခတိ-ပုဒ်၏ အဖွင့်နှင့် ညှိ၍ ယူအပ်၏)
တေဿဝံ ဝါယမမာနဿာတိ၊ ကား။ ဧဝံ ဝုတ္တပ္ပကာရေန၊ ဖြင့်။ ဘာဝနံ၊ ကို။ အနုယုဥ္တန္တဿ စ၊ မပြတ် အားထုတ်သည်လည်းဖြစ်သော။ (ပရက္ကမံ ပဝတ္တေန္တဿ စ တဿ ယောဂိနော-ဟု စပ်) တတ္ထ ဘာဝနအနုယောဂေ၊ ၌။ သက္ကစ္စကာရိတာယ၊ ရိုသေစွာပြုလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ သာတစ္စကာရိတာယ၊ မပြတ်ပြုလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ သပ္ပါယသေဝိတာယ၊ လျောက်ပတ် သည်ကို မှီဝဲလေ့ရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ သမထနိမိတ္တသလ္လက္ခဏေန၊ သမထနိမိတ်ကို ကောင်းစွာမှတ်ခြင်းဖြင့်။ ကာယေ စ၊ ၌၎င်း။ ဇီဝိတေ စ၊ ၌၎င်း။ နိရပေက္ခဝုတ္တိတာယ၊ ငဲ့ကွက်ခြင်း ကင်းသော ဖြစ်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်၎င်း။ အန္တရာ၊ အကြား၌။ သင်္ကောစံ၊ တွန့်ဆုတ်ခြင်းသို့။ အနာပဇ္ဇနေန၊ မရောက်သဖြင့် ၎င်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဘာဝနံ၊ ကို။ ဥဿုက္ကာပေတွာ၊ အားထုတ်စေ၍။ ဝါ၊ အဆင့်ဆင့်တက်စေ၍။ ဥဿေဠှိယံ၊ လွန်ကဲသော အားထုတ်ခြင်း၌။
အဝဋ္ဌာနေန၊ မြဲမြံစွာတည်သဖြင့်။ သမ္မဒေဝ၊ စွာသာလျှင်။ ဝါယာမံ၊ လုံ့လကို။ ပယောဂံ၊ အားထုတ်ခြင်းကို။ ပရက္ကမံ၊ အဆင့်ဆင့်အားထုတ်ခြင်းကို။ ပဝတ္တေန္တဿ စ၊ ဖြစ်စေသည် လည်းဖြစ်သော။ တဿ ယောဂိနော၊ အား။ ဓာတုပ္ပဘေဒါဝဘာသန ပညာပရိဂ္ဂ ဟိတောတိ၊ ကား။ ပထဝီအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ သဘာဝလက္ခဏဝဘာသနေန၊ သဘာဝလက္ခဏာကို ထင်လင်းစေသဖြင့်။ အဝဘာသနကိစ္စာယ၊ ထင်လင်းစေခြင်းကစ္စိရှိသော။ ဘာဝနာ ပညာယ၊ ပညာသည်။ အာဒိမဇ္ဈပရိယောသာနေသု၊ တို့၌။ အဝိဇဟနေန၊ မစွန့်သဖြင့်။ သဗ္ဗတော၊ ခပ်သိမ်းသောအဖို့အားဖြင့်။ ဂဟိတော၊ အပ်သော။ (အစအလယ်အဆုံးအလုံးစုံပင် ပညာနှင့်ယှဉ်သည် ဟု ဆိုလို၏) မဟဂ္ဂတဘာဝံ၊ သို့။ အပ္ပတ္တတာယ၊ ကြောင့်။ ဥပစာရမတ္တော၊ ဥပစာရမျှဖြစ်သော။ သိခါပ္ပတ္တော၊ ခေါင်ထိပ်သို့ရောက်သော။ ကာမာဝစရသမာဓိ၊ သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဥပစာရသမာဓိ၊ မည်၏။ ဧတ္ထ စ၊ ဤဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌လည်း။ အပူနာ၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိေ။ ပန၊ သော်လည်း။ တာဒိသဿ၊ (အပ္ပနာသို့ ကပ်၍ ဖြစ်လေ့ရှိခြင်းဟူသော) ထိုသို့သော သဘောရှိသော။ သမာဓိဿ၊ အနွတ္ထဥပစာရသမာဓိ၏ (လက္ခဏာနှင့်)။ သမာနလက္ခဏတာယ၊ တူသောလက္ခဏာရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ ဥပစာရသမာဓိဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤဓာတ်ကမ္မဋ္ဌာန်း၌။ အပ္ပနာ၊ သည်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ န ဟောတိ၊ သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုအပ္ပနာမဖြစ်ရာ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ သဘာဝဓမ္မာရမ္မဏတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သဘာဝဓမ္မ၊ သဘောတရား၌။ (န ဥပ္ပဇ္ဇတိ-၌စပ်) တ တဿ၊ ထိုသဘောတရား၏။ ဂမ္ဘီရဘာဝတော၊ ကြောင့်။ ဘာဝနာဝိသေသေ၊ နာအထူးသည်။ အသတိ၊ သော်။ အပ္ပနာစျာနံ၊ သည်။ န ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ မဖြစ်။ ပန၊ ဆက်။ လောကုတ္တရံ စျာနံ၊ သည်။ ဝိသုဒ္ဓိဘာဝနာနုက္ကမဝသေန၊ နာအစဉ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (အပ္ပနာပ္ပတ္တံ၊ ရောက်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) အာရုပ္ပံ၊ စျာန်သည်။ အာရမ္မဏာတိက္ကမနဘာဝနာဝသေန၊ နာ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ အပ္ပနာပတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ မရဏာနုဿတိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ အယံ၊ အတ္ထော၊ ကို။ (အာစရိယေန၊ သည်။) ဝုတ္တောဝ၊ ပြီးသည်သာလျှင်တည်း။
ဧဝံ၊ သို့။ ရူပကာယေ၊ ၌။ အဝိသေသေန၊ အားဖြင့်။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဏှနဝသေန၊ ဖြင့်။ ဓာတုကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တတ္ထ၊ ထိုရူပကာယ၌။ အဋ္ဌိအာဒီနံ၊ အရိုးစသည်တို့ကို။ ဝိနိဗ္ဘုဇနဝသေန၊ အသီးသီးခွဲခြမ်းသည်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ သုတ္တေ၊ ၌။ အာဂတံ၊ သော။ ဓာတုမနသိကာရဝိဓိံ၊ ဓာတ်တို့၌ နှလုံးသွင်းခြင်းအစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အထဝါ ပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ အပ်၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ယေ ဣမေ ကောဋ္ဌာသာ၊ တို့ကို။ ဝုတ္တာ၊ အပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ ယထာပစ္စယံ၊ အကြောင်းအားလျော်စွာ။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သော။ သန္နိဝေသဝိသိဋ္ဌာ၊ စုဝေးလျက်ပါဝင်ခြင်းဖြင့် ထူးကုန်သော။ ဝါ၊ စုဝေးလျက် တည်နေခြင်းဖြင့် ထူးကုန်သော။ ကဋ္ဌဝလ္လိတိဏမတ္တိကာယော၊ သစ်သားနွယ်မြက် မြေညက်တို့ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ အဂါရသမညာ၊ အိမ်ဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထ၊ ထိုသစ်သားစသည်တို့၌။ ကောစိ၊ သော။ အဂါရော နာမ၊ အိမ်မည်သည်။ န အတ္ထိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ယထာပစ္စယံ၊ စွာ။ သန္နိဝေသဝိသိဋ္ဌာနိ၊ ကုန်လျက်။ ပဝတ္တမာနာနိ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌိနှာရုမံသစမ္မာနိ၊ အရိုး အကြော အသားအရေတို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ သရီရသမညာ၊ ကိုယ်ဟူသောအမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဧတ္ထ၊ ဤအရိုးစသည်တို့၌။ ကောစိ၊ သော။ အတ္တာ၊ သည်။ ဇီဝေါ၊ ဇီဝသည်။ ဝါ၊ အသက်ကောင် သည်။ န (အတ္ထိ)၊ မရှိ။ ကေဝလံ၊ သက်သက်။ တေဟိ၊ ထိုအရိုးစသည်တို့သည်။ ပရိဝါရိတံ၊ ဝန်းရံအပ်သော။ အကာသမတ္တံ၊ ဟင်းလင်းပြင်မျှသာတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ဒေသနာ၊ သည်။ သတ္တသုညတာသန္နဿနပရာ၊ သတ္တဝါမှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းလျက် ပြဓာန်းခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမံ အတ္ထံ၊ ကို။ ဝိဘာဝေန္တော၊ ဖြစ်၍။ နိဿတ္တဘာဝဒဿနတ္ထန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပဋိပါဋိယာ၊ အားဖြင့်။ ဥဿိတံ၊ ထူထောင်အပ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ ဌိတံ၊ သော။ အတိရေကတိသတဘေဒံ၊ သုံးရာကျော်အပြားရှိသော။ အဋ္ဌိံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ နှာရုဉ္စတိ၊ ကား။ တမေဝ အဋ္ဌိသင်္ဃာဋံ၊ ထိုအရိုးအပေါင်းအရိုးအစုကိုသာလျှင်။ အာဗန္ဓိတွာ၊ ဖွဲ့တွယ်၍။ ဌိတံ၊ သော။ နဝသတပ္ပဘေဒံ၊ ကိုးရာအပြားရှိသော။ နှာရုံ၊ အကြောကို။ မံသန္တိ၊ ကား။ တမေဝ အဋ္ဌိသင်္ဃာဋံ၊ ကိုသာလျှင်။ အနုလိမ္ပိတွာ၊ လိမ်းကျံ၍။ ဌိတံ၊ သော။ နဝပေသိသတပ္ပဘေဒံ၊ အသားတစ်ကိုးရာ အပြားရှိ သော။ မံသံ၊ ကို။ စမ္မန္တိ၊ ကား။ မစ္ဆိ၊ ကာပတ္တကစ္ဆာယာယ၊ ငါး၏အကြေးနှင့်တူသော။ (မက္ခိကပတ္တကစ္ဆာယာယ-ဟု ရှိသင့်၏။ ယင်း၏အတောင်နှင့် တူသော-ဟု အနက်ပေး) ဆဝိယာ၊ အရေပါးဖြင့်။ သဉ္ဆဒိတံ၊ ကောင်းစွာဖုံးလွှမ်းအပ်သော။ (ဗဟလစမ္မံ-၌ စပ်) သကလစမ္မံ၊ အရေထူကို။ ပဋိစ္စ ဥပါဒါယ၊ ၍။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော ပုဒ်တို့၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ရှိ၏။ အာကာသော ပရိဝါရိတောတိ၊ ကား။ တိတ္တိပါဒါဒိဝသေန၊ နံရံအခြေစသည်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဌပိတံ၊ ထားအပ်သော။ ကဋ္ဌံ၊ သစ်သား၎င်း။ တေဿဝ၊ ထိုသစ်သားကိုသာလျှင်။ အာဗန္ဓနဝလ္လိ၊ ဖွဲ့တွယ်သောနွယ်၎င်း။ အနုလေပနမတ္တိကာ၊ လိမ်းကျံသော မြေညက်၎င်း။ ဆာဒနတိဏံ၊ ဖုံးမိုးသောသက်ကယ်မြက်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧတာနိ ကဋ္ဌာဒီနိ၊ ဤသစ်သားစသည်တို့ကို။ အန္တော စ၊ အတွင်း၌၎င်း။ ဗဟိ စ၊ အပ၌၎င်း။ ပရိဝါရေတွာ၊ ခြံရံ၍။ ဌိတော၊ သော။
အာကာသော၊ ဟင်းလင်းပြင်ရပ်သည်။ အဂါရနေဝ၊ သာလျှင်။ သင်္ခံ၊ ရေတွက်ခြင်းသို့။ ဝါ၊ အမည်ပညတ်သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဂေဟန္တိ ပဏ္လတ္တိံ၊ အိမ်ဟူသော အမည်ပညတ်ကို။ လဘတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝမေဝ၊ သာလျှင်။ ယထာဝုတ္တာနိ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌိအာဒီနိ၊ တို့ကို။ အန္တော စ၊ ၌၎င်း။ ဗဟိ စ၊ ၌၎င်း။ ဗဟိ စ၊ ၌၎င်း။ ပရ၈ိဝါရေတွာ၊ ၍။ ဌိတော၊ သော။ အာကာသော၊ သည်။ တာနေဝ အဋ္ဌိအာဒီနိ၊ တို့ကိုသာလျှင် ဥပါဒါယ၊ ၍။ ရူပနေဝ၊ သာလျှင်။ သင်္ခံ၊ သို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ သရီရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ ဝေါဟာရံ၊ ကို။ လဘတိ၊ ၏။၊ ထို့ပြင်လည်း။ ကဋ္ဌာဒီနိ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ သင်္ခံ၊ သို့။ ဂတံ၊ သော။ အဂါရံ၊ ကို။ လောကေ၊ ၌။ ခတ္တိယဂေဟံ၊ မင်းမျိုးဖြစ်သူ၏အိမ်။ ဗြဟ္မာဏဂေဟံ၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဖြစ်သူ၏အိမ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဣဒမ္ပိ၊ ဤကိုယ်ကိုလည်း။ ခတ္တိယသရီရံ၊ မင်းမျိုးဖြစ်သူ၏ ကိုယ်။ ဗြဟ္မဏသရီရံ၊ ပုဏ္ဏားမျိုးဖြစ်သူ၏ကိုယ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေါဟရီယဟိ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်၏။ ဧတ္ထ၊ ဤကိုယ်၌။ ဝါ၊ ဤအရိုးစသည်တို့၌။ ကောစိ၊ သော။ သတ္တော ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဇီဝေါ ဝါ၊ အသက်ကောင်သည်၎င်း။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
တေတိ၊ ကား။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ တေ ကောဋ္ဌာသေ၊ တို့ကို။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ၊ အသီးအသီး ခွဲခြမ်း၍ ခွဲခြမ်း၍။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) တံတံအန္တရာနုသာရိနာတိ၊ ကား။ အဋ္ဌိနှာရူနံ၊ အရိုးနှင့် အကြောတို့၏၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ တေသံ တေသံ ကောဋ္ဌာသာနံ၊ တို့၏။ ဝိရောနုပါတိနာ၊ အကြားသို့ အစဉ်လျှောက်လေ့ရှိသော။ ဉာဏသင်္ခါတေန၊ သော။ ဟတ္ထေန၊ လက်ဖြင့်။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ၊ ကား။ အနေကက္ခတ္တုံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ဝိနိဝေဌေတွာ၊ ဖြေ၍။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ၊ ကား။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဝါ၊ အသီးအသီးကုန်သော။ အဋ္ဌိအာဒီနံ၊ တို့၏။ အန္တရာနုသာရိနာ၊ အတွင်းသို့ အစဉ်လျှောက်လေ့ရှိသော။ ဉာဏဟတ္တေန၊ လက်ဖြင့်။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ၊ ကား။ အနေကက္ခတ္တုံ၊ အကြိမ်များစွာ။ ဝိနိဝေဌေတွာ၊ ဖြေ၍။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာ ဝိနိဗ္ဘုဇိတွာတိ၊ ကား။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ ဝါ၊ အသီးအသီးကုန်သော။ အဋ္ဌိအာဒိနံ၊ တို့၏။ အန္တရာနုသာရိနာ၊ အတွင်းသို့အစဉ်လျှောက်လေ့ရှိသော။ ဉာဏဟတ္ထေန၊ ဖြင့်။ ဝိနိဗ္ဘောဂံ၊ အသီးအသီး ခွဲခြမ်းခြင်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဧတေသူတိ၊ ကား။ သကလမ္ပိ၊ သော။ အတ္တနော၊ ၏။ ရူပကာယံ၊ ရုပ်ကိုယ်ကို။ စတုဓာ၊ လေးပါးအပြားအားဖြင့်။ ဝါ၊ လေးဖို့အားဖြင့်။ ကတွာ၊ ၍။ ဝိဘတ္ထေသု၊ ကုန်သော။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ အဖို့တို့၌။ ပုရိမနယေနေဝါတိ၊ ကား။ ယော ဣမသ္မိံ ကာယေ ထဒ္ဓဘာဝေါ ဝါတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ပုဗ္ဗေ၊ ၌။ ဝုတ္တနာယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ယံ ဘာဝနာဝိဓာနံ၊ ကို။ ဝတ္တဗ္ဗံ၊ ဆိုသင့်ဆိုထိုက်၏။ တံ၊ ထိုဘာဝနာအစီအရင်ကို။ အနန္တရနယေ၊ အခြားမဲ့ နည်း၌။ ဝုတ္တာကာရေနေဝ၊ ပြီးသောအခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ (သီ-မူနှင့် အညီပင်)
၃၀၉။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ အာဂတေ၊ သော။ စတုဓာတုဝဝတ္ထာနေ၊ ၌။ ဣတိ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ကာတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဧဝံ ဣဒါနိ ဝုစ္စမာနာကာရေန၊ ယခုအခါ၌ ဆိုအပ်လ တံ့သော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဘာဝနာနယော၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဒွါစတ္တာလီသာယ။ပ။ဥဂ္ဂဏှီတွာတိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ အာဒိတော၊ ၌။ ဒွတ္တိံသာကာရာ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့သည်။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ န ဟောန္တိ နနု၊ မဖြစ်ကုန်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ဓာတူနံယေဝ၊ တို့၏သာလျှင်။ ဝါ၊ တို့ကိုသာလျှင်။ ဥဂ္ဂဟေတဗ္ဗတ္တာ၊ သင်ယူအပ် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အယံ၊ ဤစကားသည်။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မဟုတ်။ ဝါ၊ အပြစ်မရှိ။ ဝုတ္တပ္ပကာရေတိ၊ ကား။ ဂေါစရဂါမတော၊ ဆွမ်းခံရွာမှ။ နာတိဒူရနာစ္စာသန္နတာဒီဟိ၊ မဝေးလွန်း မနီးလွန်းသည်၏ အဖြစ် အစရှိကုန်သော။ ပဉ္စဟိ၊ ကုန်သော။ အင်္ဂေတိ၊ တို့နှင့်။ သမန္နာဂတေ၊ ပြည့်စုံသော။ ဣတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တပ္ပကာရေ၊ သော။ ကတသဗ္ဗကိစ္စေနာတိ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဤရဟန်းသည်။ ပလိဗောဓုပစ္ဆေဒါဒိကံ၊ ပလိဗောဓကို ဖြတ်ခြင်းအစရှိသော။ သဗ္ဗကိစ္စံ၊ ကို။ ကတံ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကတသဗ္ဗကိစ္စော၊ မည်၏။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ အဿ၊ ထိုယောဂီရဟန်း၏။ သီလဝိသောဓနာဒိ ပန၊ ဓန အစရှိသော ကိစ္စသည်ကား။ ကမ္မဋ္ဌာနုဂ္ဂဟဏတော၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို သင်ယူသည်မှ။ ပဂေဝ၊ ရှေးမဆွကပင်လျှင်။ သိဒ္ဓံ၊ ပြီးစီးခဲ့သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ သသမ္ဘာရသင်္ခေါပတောတိ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဤတရားသဘောဖြင့်။ ဗုဒ္ဓိဝေါဟာရာ၊ အသိဉာဏ်နှင့် ဝေါဟာရတို့ကို။ သမ္ဘရီယန္တိ၊ ဖြစ်ပွားစေကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ဘာရော၊ မည်၏။ တန္နိမိတ္တံ၊ ထိုဗုဒ္ဓိနှင့် ဝေါဟာရတို့၏ အကြောင်းကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဧတံ၊ ဤတန္နိမိတ္တတရားဟူသည်။ ကိံ ပန၊ အဘယ်ပါနည်း။ ပထဝီအာဒိ၊ ပထဝီအစရှိသည်ပင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ကေသာဒီသု၊ ကုန်သော။ ဝီသတိယာ၊ သော။ အာကာရေသု၊ ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ပထဝီတိ၊ ဟူ၍။ (ပဝတ္တာ၊ ကုန်သော။) ဗုဒ္ဓိဝေါဟာရာ၊ အသိဉာဏ်နှင့် ဝေါဟာရ တို့သည်။ ပထဝီနိမိတ္တကာ၊ ပထဝီလျှင် အကြောင်းရှိကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ထဒ္ဓတံ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ပဝတ္တနတော၊ ကြောင့်တည်း။
တသ္မာ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုကေသာအစရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ပထဝီ၊ သည်။ သမ္ဘာရော နာမ၊ မည်၏။ သဝိသေသာယ၊ အထူးနှင့်တကွသော။ တေဿ၊ ထိုပထဝီဓာတ်၏။ အတ္ထိတာယ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ကေသာဒယော၊ ဆံအစရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့ သည်။ သမ္ဘာရေဟိ၊ ပထဝီဟူသော သမ္ဘာရတို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သသမ္ဘာရာ၊ မည်ကုန်၏။ အာပေါကောဋ္ဌာသာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ သသမ္ဘာရာနံ၊ သမ္ဘာရန်နှင့် တကွဖြစ်သော ကောဋ္ဌာသတို့ကို။ သင်္ခေပေါ၊ ချုံးခြင်းသည်။ သသမ္ဘာရသင်္ခေပေါ၊ မည်၏ တတော သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော၊ ထိုသမ္ဘာရနှင့်တကွဖြစ်သော ကောဋ္ဌာသ တို့ကို ချုံးသောအားဖြင့်။ ဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ပွားစေအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝီသတိယာ၊ သော။ ကောဋ္ဌာသေသု စ၊ တို့၌၎င်း။ ဒွါဒသေသု စ၊ တဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့၌၎င်း။ ယထာကမ္မံ၊ တိုင်း။ ပထဝီအာဒိကာ၊ ကုန်သော။ စတေဿ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဓာတုဝတ္ထာနံ၊ ဓာတ်တို့ကို ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းသည်။ သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော၊ သင်္ခေပအားဖြင့်။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းမည်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဣဓ ဘိက္ခု ဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသူတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
သသမ္ဘာရဝိဘတ္တိတောတိ၊ ကား။ သသမ္ဘာရာနံ၊ ရနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ ကေသာဒီနံ၊ ဆံပင်စသည်တို့ကို။ ဝိဘာဂတော၊ အားဖြင့်။ ကေသာဒိကေ၊ ဆံပင်အစရှိကုန်သော။ ဝီသတိ ကောဋ္ဌာသေ၊ တို့ကို။ ပုဗ္ဗေ ဝိယ၊ ရှေး၌ကဲ့သို့။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ အဂ္ဂဟေတွာ၊ မယူမူ၍။ ဝိဘာဂတော၊ အားဖြင့်။ ပထဝီဓာတုဘာဝေန၊ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝဝတ္ထာပနံ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်ခြင်းတည်း။ အာပေါကောဋ္ဌာသာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။ သလက္ခဏသင်္ခေပတောတိ၊ ကား။ ဧတေန၊ ဤသဘောဖြင့်။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ လက္ခဏံ၊ မည်၏။ ဓမ္မာနံ၊ ပရမတ္ထတရားတို့၏။ သဘာဝေါ၊ ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဣဓ ပန၊ ဤဓာတုဝတ္ထာန်အရာ၌ကား။ ထဒ္ဓဘာဒိ၊ ခက်မာသည်၏အဖြစ်စသည်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ထဒ္ဓလက္ခဏာ ဒိဝန္တတာယ၊ ကြမ်းတမ်းသော လက္ခဏာစသည်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ လက္ခဏေဟိ၊ တို့နှင့်။ သဟ၊ တကွ။ (ဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ သလက္ခဏာ၊ မည်ကုန်၏။ ကေသာဒယော၊ ကုန်သော။ ဒွါစတ္တာလီသ၊ သော။ အာကာရော၊ ကောဋ္ဌာသတို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုလေးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသံ၊ ထိုလေးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့ကို။ သင်္ခေပတော၊ ချုံးသောအားဖြင့်။ ဣဒံ၊ ဤသို့သော အဓိပ္ပါယ်ကို။ ဝုတ္တံ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ကေသာဒိကေ၊ ကုန်သော။ ဝီသတိ ကောဋ္ဌာသေ၊ တို့ကို။ ဧကဇ္ဈံ၊ တည်း။ ဂဟေတွာ၊ ယူ၍။ တတ္ထ၊ ထိုကောဋ္ဌာသတို့၌။ ထဒ္ဓတာဒိကံ၊ သော။ စတုဗ္ဗိဓမ္ပိ၊ သော။ လက္ခဏံ၊ ကို။ ဝဝတ္ထပေတွာ၊ ပိုင်းခြားဆုံးဖြတ်၍ ဘာဝနာ ပွားစေခြင်းသည်။ သလက္ခဏ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းမည်၏။ အာပေါကောဋ္ဌာသာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ သေနယော၊ ပင်တည်း။ သလက္ခဏဝိဘတ္တိတောတိ၊ ကား။ ထဒ္ဓလက္ခဏာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သလက္ခဏာနံ၊ ကုန်သော။ ကေသာဒီနံ၊ ဆံပင်အစရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့ကို။ ဝိဘာဂတော၊ အားဖြင့်။ ကေသာဒီသု၊ ကုန်သော။ ဒွါစတ္တာလီသာယ၊ သော။ အာကာရေသု၊ တို့၌။ ပစ္စေကံ၊ အသီးတို့ကို။ ဝဝတ္ထာပနဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဘာဝနာ၊ ပွားစေခြင်းတည်း။
ဧဝံ၊ သို့။ စတူဟိ၊ ကုန်သော။ အာကာရေဟိ၊ တို့ဖြင့်။ ဥဒ္ဒိဋ္ဌံ၊ အကျဉ်းပြအပ်ပြီးသော ဘာဝနာနယံ၊ ကို။ နိဒ္ဒိသိတုံ၊ အကျယ်ပြခြင်းငှာ။ ကထံသသမ္ဘာရသင်္ခေပတော ဘာဝေတီတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ (နိဒ္ဒိဋ္ဌောတိ ဝေဒိတဗ္ဗော-၌ စပ်) တိက္ခပညော၊ ထက်သောပညာရှိသော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ တိက္ခဘာယ၊ ထက်သည်၏အဖြစ်၏။ ပရောပရိယတ္တသဗ္ဘဝတော၊ အရင့်အနုရှိသည် ၏ အဖြစ်၏ ထင်ရှားရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ အရင့်အနုရှိသည်၏ အဖြစ်၏ရှိခြင်းကြောင့်။ တိက္ခိန္ဒြိယမုဒိန္ဒြိယတာဝသေန၊ တိက္ခိန္ဒြိယ၏အဖြစ် မုဒိန္ဒြိယ၏ အဖြစ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒုဝိဓော၊ နှစ်ပါးအပြားရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ တိက္ခိန္ဒြိယဿ၊ ထက်သော ဣန္ဒြေရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ သင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ပဌမနယော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ မုဒိန္ဒြိယ္ဒိယဿ၊ မုဒိန္ဒြိယပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒုတိယော၊ ဒုတိယနည်းကို။ (ဝုတ္တော) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ နာတိတိက္ခပညော၊ အလွန်မထက်သော ပညာရှိသော။ ပုဂ္ဂလောပိ၊ သည်လည်း။ (ဒုဝိဓော၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးတို့တွင်။ ယော ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ ဝိသဒိန္ဒြိယော၊ သန့်ရှင်းသော ဣန္ဒြေရှိ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော စ၊ သင်္ခေပအားဖြင့်၎င်း။ သလက္ခဏသင်္ခေပတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဘာဝနာနယော၊ ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ညွှန်ပြအပ်၏။ ယော ပန (ပုဂ္ဂလော)၊ သည်ကား။ နာတိဝိသဒိန္ဒြိယော၊ အလွန်သန့်ရှင်းသော ဣန္ဒြေမရှိ။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ သသမ္ဘာရဝိတတ္တိတော စ၊ ဝိဘတ္တိအားဖြင့်၎င်း။ သလက္ခဏဝိဘတ္တိတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဘာဝနာနယော၊ ကို။ နိဒ္ဒိဋ္ဌော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ တဿ၊ ထိုပုဂ္ဂိုလ်အား။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောနည်းဖြင့်။ ဝဝတ္ထာပယတော ဧဝ၊ ပိုင်းခြားစဉ်ပင်လျှင်။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ပါကဋာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) သဝိသေသံ၊ အထူးနှင့်တကွ။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ဘာဝနာဝိဓာနံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၁၀။ ယဿတိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ နာတိဝိသဒိန္ဒြိယံ၊ အလွန်သန့်ရှင်းသော ဣန္ဒြေမရှိသော။ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဧဝံဘာဝယတောတိ၊ ကား။ သသမ္ဘာရသင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဘာဝေန္တဿ၊ ပွားစေသည်ရှိသော်။ ယေန ဝိဓိနာ၊ ဖြင့်။ ဥဂ္ဂဟေတွာ၊ သင်ယူ၍။ ကုသလော၊ ကျွမ်းကျင် လိမ္မာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သတ္တဝိဓော၊ သော။ သော ဝိဓိ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဟကောသလ္လန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဝါ၊ ကား။ တန္နိဗ္ဗတ္တံ၊ ထိုအစီအရင်ကြောင့်ဖြစ်သော။ ဉာဏံ၊ ကို။ (ဥဂ္ဂဟကောသလ္လန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။) မနသိကာရကောသလ္လမ္ပိ၊ ကိုလည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒွတ္တိံ သာကာရေတိ၊ ကား။ ဓာတုမနသိကာရဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟိတေ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သော။ ကေသာဒိကေ၊ သော။ ဒွတ္တိံသဝိဓေ၊ သော။ ကောဋ္ဌာသေ၊ အဖို့၌။ စ၊ ဆက်။ ဒွတ္တိံသာကာရေတိ ဣဒံ၊ ဟူသောဤစကားကို။ တေဇဝါယုကောဋ္ဌာသေသု၊ တေဇောကောဋ္ဌာသ, ဝါယောကောဋ္ဌာသတို့၌။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန၊ အဆင်း စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝဝတ္ထာနဿ၊ ပိုင်းခြားခြင်း၏ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗ တတ္ထ ဝုတ္တဝိဓာနံ ကာတဗ္ဗန္တိ၊ ကား။ ဝစသာ မနသာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဝုတ္တဥဂ္ဂဟကောသလ္လုဒ္ဒေ သတော၊ ဆိုအပ်ပြီးသော ဥဂ္ဂဟကောသလ္လ၏ ဥဒ္ဒေသမှ။ ပဋ္ဌာယ၊ ၍။ ယာဝ၊ လောက်။ အနုပုဗ္ဗုမုဉ္စနာဒိဝသေနာတိ ပဒံ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တာဝ၊ လောက်။ အာဂတံ၊ သော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ ဘာဝနာဝိဓာနံ၊ ကို။ ကာတဗ္ဗံ၊ ပြုအပ်၏။ သမ္ပာဒေတဗ္ဗံ၊ ပြည့်စုံစေအပ်၏။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေနာတိ၊ ကား။ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာနဒိသောကာသပရိစ္ဆေဒဝသေ၊ အဆင်းသဏ္ဌာန်အရပ်မျက်နှာ တည်ရာအပိုင်းအခြားတို့၏ အစွမ်းအာဖြင့်။ စ၊ ဆက်။ ဝဏ္ဏာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ အယံ မနသိကာရော၊ သည်။ ဓာတုပဋိက္ကူလဝဏ္ဏမနသိကာရာနံ၊ ဓာတုမနသိကာရ, ပဋိက္ကူလမနသိကာရ, ဝဏ္ဏကသိုဏ်း မနသိကာရတို့အား။ ဝါ၊ တို့နှင့်။ ပုဗ္ဗဘာဂေ၊ ရှေးအဖို့၌။ (ရှေးဟောင်းသီမူနှင့်အညီ သတ္တမျန္တသာ သင့်သည်) သာဓာရဏော၊ ဆက်ဆံ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ နိဗ္ဗတ္တိတဓာတုမနသိကာရမေဝ၊ အသီးထုတ် အပ်သော ဓာတုမနသိကာရကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဝသာနေ ဧဝံ၊ မနသိကာရော ပဝတ္တေတဗ္ဗောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၃၁၁။ အညမညံ။ပ။ဧကေ ဓမ္မာတိ၊ ကား။ “သီသကဋာဟပလိဝေဌနစမ္မံ၊ ဦးခေါင်းခွံကို မြှေးယှက်ရစ်ပတ် သောအရေထူ။ ကေသာ၊ ဆံပင်တို့။” ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ဝေါဟာရိယမာနာ၊ ခေါ်ဝေါ်အပ်ကုန်သော။ ဧတေ ဘုတုပါဒါယဓမ္မာ၊ ဤဘူတရုပ် ဥပါဒါရုပ်တရားတို့သည်။ “မယိ၊ ၌။ ကေသာ၊ တို့သည်။ ဇာတာ၊ ပေါက်ရောက်ကုန်၏။ မယံ၊ ငါတို့သည်။ ဧတ္ထ၊ ဤဦးခေါင်းခွံကို မြှေးယှက်ရစ်ပတ်သော အရေထု၌။ ဇာတာ၊ ကုန်၏။” ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အာဘောဂပစ္စေဝေက္ခဏသုညာ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း ဆင်ခြင်ခြင်းမှ ဆိတ်ကုန်၏။ ဣမိနာ၊ ဤပါဌ်ဖြင့်။ ကာရဏဿ စ၊ အရေထူဟူသော အကြောင်း၏၎င်း။ ဖလဿ စ၊ ဆံပင်ဟူသောအကျိုး၏၎င်း။ အဗျာပါရတာယ၊ ဗျာပါရမရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဓာတုမတ္တတံ၊ ဓာတ်မျှ၏အဖြစ်ကို။ သန္ဒေဿတိ၊ ပြ၏။ စ၊ ထို့ပြင်လည်း။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ အာဘောဂ ပစ္စဝေက္ခဏာနမ္ပိ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း ဆင်ခြင်ခြင်းတို့၏လည်း။ ဧဝမေဝ၊ ဤအတူသာလျှင်။ အဗျာပါရတော၊ ဗျာပါရမရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒီပိတာ၊ ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ တာနိ စ၊ ထိုအာဘောဂ ပစ္စဝေက္ခဏာ တို့သည်၎င်း။ တေသံ၊ ထိုအာဘောဂပစ္စဝေက္ခဏာတို့၏။ ကာရဏာနိစ၊ အကြောင်းတို့သည်၎င်း။ တထာ တထာ၊ ထိုထိုသို့သောအခြင်းအရာအားဖြင့်။ အာဘုဇိတွာ စ၊ နှလုံးသွင်း ကုန်၍၎င်း။ ပစ္စဝေက္ခိတွာ စ၊ ဆင်ခြင်ကုန်၍၎င်း။ န ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်ကုန်။ ပစ္စယဘာဝံ ဝါ၊ အကြောင်း၏ အဖြစ်သို့မူလည်း။ န ဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်သည်မဟုတ်ကုန်။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။ ဣတီတိ၊ ဟူသောပုဒ်သည်။ ဝုတ္တပ္ပကာရပရာမသနံ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောအပြားကို သုံးသပ်ကြောင်း ဖြစ်သော ပုဒ်တည်း။ အစေတနောတိ၊ ကား။ န စေတနော၊ စေတနာမဟုတ်။ ဝါ၊ ကား။ စေတနာရဟိတော၊ စေတနာမှကင်း၏။ အဗျာကတောတိ၊ ကား။ အဗျာကတရာသိပရိယာပန္နော၊ အဗျာကတအစု၌ အကျုံးဝင်၏။ သုညောတိ၊ ကား။ အတ္တသုညော၊ အတ္တမှ ဆိတ်၏။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်ပင်လျှင်။ နိဿတ္တော၊ သတ္တဝါမဟုတ်။ ဝါ၊ သတ္တဝါမရှိ။ ထလဒ္ဓလက္ခဏာဓိကတာယ၊ ခက်မာသောလက္ခဏာ လွန်ကဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ထဒ္ဓေါ၊ ခက်မာ၏။ တတော ဧဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ပထဝီဓာတု၊ ဓာတ်တည်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ မနသိကာရော၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ၏။ သဗ္ဗတ္ထ၊ အလုံးစုံသော လောမာအစရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ဧဝံ၊ ဤအတူပင်တည်း။
၃၁၂။ သုညဂါမဋ္ဌာနေတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ သုညဂါမဂ္ဂဟဏံ၊ လူဆိတ်သော ရွာပျက်ကိုယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ ကာယဿ၊ ကိုယ်၏။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ဝေဒကဝိရဟဒဿနတ္ထံ၊ ခံစားတတ်သောသူမှ ကင်းခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။
၃၁၃။ မဓုကဋ္ဌိကေတိ၊ ကား။ မဓုကဗိဇာနိ၊ သစ်မည်စည်အစေ့တို့ကို။
၃၁၄။ ဂေဟထမ္ဘာနံ၊ အိမ်တိုင်တို့၏။ အာဓာရဘာဝေန၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဌပိတသိလာယော၊ ထားအပ်သော ကျောက်တို့ ကို။ ပါသာဏဥဒုက္ခလကာနိ၊ ကျောက်ဆုံတို့ဟူ၍။ အဓိပ္ပေတာနိ၊ အလိုရှိအပ်ကုန်၏။ (အာကာရကိုငဲ့၍ အဓိပ္ပေတာနိ-ဟု နပုံလိင်နှင့်ဆို၏။)
၃၁၆။ စ၊ ထိုမှတပါး။ အဿ၊ ထုူအရေး၏။ (စမ္မဿ-ဟု ရှိသင့်၏) ဒုဂ္ဂန္ဓာဒိဘာဝေ၊ မကောင်းသော အနံ့ရှိသည် စသည်၏အဖြစ်၌။ သဒိသဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ တူသည်၏အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ အလ္လဂေါစမ္မဂ္ဂဟဏံ၊ စိုသောနွားအရေကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
၃၁၆။ ယေဘုယျေန၊ အားဖြင့်။ မံသပေသီနံ၊ သားတစ်တို့၏။ ဗဟလတာယ၊ ထူထဲသည်၏ အဖြစ် ကြောင့်။ ဝါ၊ များသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာမတ္တိကဂ္ဂဟဏံ၊ တူသော မြေညက်ကို ယူခြင်းဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
၃၁၇။ ကုဋ္ဋဒါရုသူတိ၊ ကား။ ဒါရုကုဋ္ဋိကာယ၊ သစ်သားနံရံအခြေရှိသော။ ကုဋိယာ၊ ကုဋီ၏။ ဝါ၊ အိမ်ငယ်၏။ ဘိတ္တိပါဒဘူတေသု၊ နံရံ၏အခြေဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ကဋ္ဌေသု၊ သစ်သားတို့ကို။ (လက္ခဏဝန္တကံပုဒ်)
၃၁၈။ ပဏှိကဋ္ဌိအာဒီနံ၊ ဖဏှောင့်ရိုးစသည်တို့၏။ အာဓာရဘာဝေါ၊ ဆောင်တတ်သည်အဖြစ်သည်။ ဝါ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်သည်။ (အသမန္နာဟာရသိဒ္ဓေါ) ဝိယ၊ နှလုံးမသွင်းမူ၍ ပြီးသကဲ့သို့။ ဂေါပ္ဖကဋ္ဌိအာဒီနံ၊ ဖမျက်ရိုးစသည်တို့၏။ အာဓေယျဘာဝေါပိ၊ ဆောင်အပ်သော။ ဝါ၊ တည်တတ်သော အာဓေယျ၊ ၏ အဖြစ်သည်လည်း။ အသမန္နာဟာရသိဒ္ဓေါ၊ နှလုံးမသွင်းမူ၍ ပြီး၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဿနတ္ထံ၊ ငှာ။ ပဏှိကဋ္ဌိ။ပ။ဌိတန္တိအာဒိံ၊ ကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ သီသဋ္ဌိ၊ ဂီဝဋ္ဌိကေ ပတိဋ္ဌိတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၃၁၉။ သိန္နပေတ္တဂ္ဂါဒီသူတိ၊ ကား။ သေဒိတဝေတ္တကဠီရာဒိသု၊ ပြုတ်ဖြောအပ်ပြီးသော ကြိမ်ညွန့်စသည်တို့ ကို။
၃၂၁။ ဥရဋ္ဌိသင်္ဃာဋော၊ ရင်ရိုးအပေါင်းအစုကို။ ပဉ္စရသဒိသတာယ၊ ချိုင့်နှင့်တူသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဥရဋ္ဌိပဉ္ဇရန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ တဿ၊ ထိုရင်ချိုင့်၏။ အထိရဘာဝဒဿနတ္ထံ၊ မခိုင်မာ သည်၏အဖြစ်ကို ပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ဇိဏ္ဏသန္ဒမာနိကပဉ္ဇရံ၊ ဆွေးမြည့်သော သံလျင်းချိုင့်ကို။ နိဒဿနဘာဝေန၊ ပုံတူဥပမာ၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟိတံ၊ ၏။
၃၂၂။ ယမကမံသပိဏ္ဍေတနိ၊ ကား။ မံသပိဏ္ဍယုဂဠေ၊ အသားစိုင်အစုံသည်။
၃၂၃။ ကိလောမကဿ၊ အမြှေး၏။ သေတဝဏ္ဏတာယ၊ ဖြူသောအဆင်းရှိသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ပိလောတိကပလိဝေဋ္ဌိတေတိ၊ ဟူ၍။ ပိလောတိကံ၊ ပုဆိုးကြမ်းကို။ နိဒဿနဘာဝေန၊ ပုံတူဥပမာ ၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝမေဝ။ပ။ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဝက္ကဟဒယာနိ၊ အညို့နှင့် နှလုံးတို့သည်။ “မယံ၊ ငါတို့ကို။ ပဋိစ္ဆန္နကိလောမကေန၊ ဖုံးလွှမ်းတတ်သောအမြှေးသည်။ ပဋိစ္ဆာန္ဋာနိ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်ကုန်၏“။ ဣတိ၊ သို့။ န ဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ သကလသရီရေ၊ တကိုယ်လုံး၌။ မံသံ စ၊ အသား သည်လည်း။ “အဟံ၊ ငါ့ကို။ ပဋိစ္ဆန္ဋကိလောမကေန၊ သည်။ ပဋိစ္ဆန္နံ၊ ဖုံးလွှမ်းအပ်၏“။ ဣတိ၊ သို့။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ (ဣတိ၊ သို့။) ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၂၄။ ကောဋ္ဌမတ္တကပဿန္တိ၊ ကား။ ကုသူလဿ၊ ကျီ၏။ အဗ္ဘန္တရေ၊ အတွင်း၌။ မတ္ထကပဿံ၊ အထက်နံပါးကို။
၃၂၅။ ဒွိန္နံ ထနာနမန္တရေတိ၊ ကား။ ဒွိန္နံ၊ နှစ်ခုကုန်သော။ ထနပ္ပဒေသာနံ၊ သားမြတ်၏တည်ရာ အရပ်တို့၏။ ဝေမဇ္ဈေ၊ အလယ်၌။ ထနပ္ပဒေသော စ၊ သားမြတ်၏တည်ရာအရပ်ကိုလည်း။ အဗ္ဘန္တရဝသေန၊ အတွင်းဖက်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၃၂၇။ ဧကဝီသတိအန္တဘောဂေတိ၊ ကား။ ဧကဝီသတိယာ၊ နှစ်ဆယ့်တစ်ခုသော။ ဌာနေသု၊ အရပ်တို့၌။ ဘြဂ္ဂေါဘဂ္ဂေ၊ အောက်သို့ ခွေ၍ခွေ၍ကျသော။ အန္တမဏ္ဍလေ၊ အူခွေအဝန်း၌။
၃၂၈။ အာမာသယေ၊ အစာသစ်အိမ်၌။ ဌိတော၊ တည်သော။ ပရိဘုတ္တာဟာရော၊ စားသုံးအပ်သော အာဟာရသည်။ ဥဒရိယံ၊ ယမည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အဓိပ္ပေတံ၊ အလိုရှိအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဥဒရိယံ။ပ။သာယိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၃၃၁။ အဗဒ္ဓပိတ္တံ၊ အဗဒ္ဓသည်းခြေသည်။ သံသရဏလောဟိတံ ဝိယ စ၊ ရွှေ့ရှားသောသွေးကဲ့သို့၎င်း။ ကာယုသ္မာ ဝိယ စ၊ ကိုယ်၏အပူငွေ့ကဲ့သို့၎င်း။ ကမ္မဇရူပပဋိဗဒ္ဓဝုတ္တိကံ၊ ကမ္မဇရုပ်နှင့်စပ်သော ဖြစ်ခြင်းရှိ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အဗဒ္ဓပိတ္တံ။ပ။ဌိတန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ ပဋိဗဒ္ဓဘာဝစနေန၊ စပ်သည်၏ အဖြစ်ကို ဆိုခြင်းဖြင့်။ ဝါ၊ ဆိုသောစကားဖြင့်။ အဿ၊ ထိုအဗဒ္ဓသည်းခြေ၏။ ဇီဝိတိန္ဒြိယေ၊ သည်။ သတိ၊ သော်။ သဗ္ဘာဝမေဝ၊ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဇီဝိတိန္ဒြိယဿ ဝိယ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေ၏ကဲ့သို့။ ဧကန္တကမ္မဇတံ၊ စင်စစ်ကမ္မဇ၏အဖြစ်ကို။ န (ဒီပေတိ)၊ ပြသည်မဟုတ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ပိတ္တကောသကေတိ၊ ကား။ မဟာကောသာဋကီကောသသဒိသေ၊ သပွတ်ခါးကြီး သီး၏ အိမ် နှင့် တူသော။ ပိတ္တာဓာရေ၊ သည်းခြေ၏ တည်ရာအိမ်၌။ ယူသဘူတောတိ၊ ကား။ ရသဘူတော၊ အရည်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။
၃၂၂။ ဥစ္ဆိဋ္ဌောဒကဂဗ္ဘမလာဒီနံ၊ လုပ်ဆေးရေ ကိုယ်ဝန်အညစ်အကြေးစသည်တို့ကို။ ဆဍ္ဍနဋ္ဌာနံ၊ စွန့်သွန် ရာအရပ်သည်။ စန္ဒနိကာ၊ တံစီးတွင်းမည်၏။ တဿံ စန္ဒနိကာယံ၊ ထိုတံစီးတွင်း၌။
၃၃၃။ ပုဗ္ဗာသယော၊ ယသည်။ မန္ဒပုညာနံ၊ ဘုန်းကံနည်းကုန်သော။ (သီဟိုဠ်မူနှင့်အညီပင်၊ ဝိသုဒ္ဓိမဂ် နှာ ၃၃၉၊ စာပိုဒ် ၂၉၈-နှင့်လည်း ညီ၏) ကေသဉ္စိဒေဝ၊ အချို့သောပုဂ္ဂိုလ်တို့အားသာလျှင်။ ဟောတိ၊ ရှိ၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ အသဗ္ဗသာဓာရဏံ၊ အလုံးစုံသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် မဆက် ဆံ။ ဣတိ အဓိပ္ပါယေန၊ ဤသို့သော အလိုဖြင့်။ ပုဗ္ဗော အနိဗဒ္ဓေါကာသောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၃၃၄။ ပိတ္တံ ဝိယာတိ၊ ကား။ အဗဒ္ဓပိတ္တံ ဝိယ၊ အဗဒ္ဓသည်းခြေကဲ့သို့။ သကလသရီရန္တိ၊ ကား။ ဇီဝိတိန္ဒြိယ ပဋိဗဒ္ဓံ၊ ဇီဝိတိန္ဒြေနှင့် စပ်သော။ သဗ္ဗံ၊ သော။ သရီရပ္ပဒေသံ၊ ကိုယ်အရပ်ကို။ ဝက္ကဟဒယ။ပ။တေမေန္တန္တိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ယကနံ၊ အသည်းကို။ ဟေဋ္ဌာဘာဂပူရဏေန စ၊ အောက်အရပ်အဖို့ကို ပြည့်စေ သဖြင့်၎င်း။ ဣတရာနိ၊ ဤမှတပါးသော အညှို့နှလုံးအဆုတ်တို့ကို။ တေသံ၊ ထိုအညှို့စသည်တို့၏။ ဥပရိ၊ ၌။ ထောကံ ထောကံ၊ အနည်းငယ် အနည်းငယ်။ ပဂ္ဃရဏေန စ၊ ယိုချသဖြင့်၎င်း။ တေမေတိ၊ စိုစွတ်စေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဟေဋ္ဌာ။ပ။ တေမယမာနေတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ တေမကတေမိတဗ္ဗာနံ၊ စိုစွတ်စေတတ်သောသွေးနှင့် စိုစွတ်စေအပ်သော အညှို့စသည်တို့၏။ အဗျာပါရတာသာမညနိဒဿနတ္ထံ ဧဝ၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရ မရှိသည်၏ အဖြစ်ဟူသော တူသည်၏အဖြစ် ကို ညွှန်ပြခြင်းအကျိုးငှာသာလျှင်။ ဥပမာ၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ၊ ၏။ ဌာနသာမညနိဒဿနတ္ထံ၊ တည်ရာဌာနအား ဖြင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို ညွှန်ပြခြင်းငှာ။ (ဥပမာ၊ ကို။) န (ဒဋ္ဌဗ္ဗာ)၊ မမှတ်အပ်။ ဟိ၊ မှန်။ သန္နိစိတလောဟိတေန၊ စုဝေးလျက် တည်သောသွေးသည်။ တေမေတဗ္ဗာနံ၊ စိုစွတ်စေအပ်ကုန်ုသော။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့သော ဝက္ကဟဒယ ပပ္ဖါသ ကောဋ္ဌာသတို့၏။ ဟေဋ္ဌာ ဌိတတာ၊ အောက်၌တည်သည် ၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ကဿစိ၊ အချို့သော ယကန ကောဋ္ဌာသ၏။ ဥပရိ ဌိတတာ၊ အထက်၌ တည်သည် ၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ကာယဂတာသတိနိဒ္ဒေသေ၊ ၌။ ဒဿိတာ၊ ပြီ။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ ယကနဿ၊ အသည်း၏။ ဟေဋ္ဌာဘာဂဋ္ဌာနံ၊ အောက်အဖို့အရပ်သည်။ “မယိ၊ ၌။ လောဟိတံ၊ သည်။ ဌိတံ၊ တည်၏“။ အမှေ၊ ငါတို့ကို။ တေမယမာနံ၊ စိုစွတ်စေလျက်။ လောဟိတံ၊ သည်။ ဌိတံ၊ ၏“။ ဣတိ၊ သို့။ န ဇာနန္တိ၊ မသိကုန်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။
၃၃၆။ ပတ္တိန္နသိနေဟောတိ၊ ကား။ ထိနဘာဝံ၊ ပြစ်ချွဲသည်၏ အဖြစ်သို့။ ဃနဘာဝံ၊ အစိုင်းအခဲ ၏ အဖြစ်သို့။ ဂတသိနေဟော၊ ရောက်သောအဆီအစေးတည်း။ သကလသရီရေ၊ ၌။ မံသံ၊ ကို။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) တဉ္စ၊ ထိုစကားကိုလည်း။ ထူလသရီရံ၊ ဆူဖြိုးသောကိုယ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ မေဒဿ၊ အဆီခဲ၏။ ပတ္တိန္နတာယ၊ ပြစ်ချွဲသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဃနဘာဝေ၊ အစိုင်အခဲ၏အဖြစ်သည်။ သတိပိ၊ ရှိငြားသော်လည်။ မံသဿ ဝိယ၊ အသား၏ကဲ့သို့။ ထဒ္ဓတာ၊ ခက်မာ သည်၏ အဖြစ်သည်။ (သီဟိုဠ်မူနှင့် အညီပင်) န၊ မဖြစ်။ ဝါ၊ မရှိ။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပတ္ထိန္နယသောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ အဿ၊ ထိုအဆီခဲ၏။ အာပေါ ကောဋ္ဌာသတာ၊ အာပေါကောဋ္ဌာသ၏ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။)
၃၃၇။ ဥဒကပုဏ္ဏေသု၊ တရုဏတာလဋ္ဌိကူပကေသူတီ၊ ဟူသော စကားကို။ နာဘိပရိဏဘာနံ၊ အလွန်မရင့်ကုန်သေးသော။ သဇလကာနံ၊ ရေရှိကုန်သော။ ဝါ၊ ရေနှင့်တကွဖြစ်ကုန်သော။ အဂ္ဂတော၊ အဖျားမှ။ ဝါ၊ အထက်ပိုင်းမှ။ ဆိန္နာနံ၊ ဖြတ်အပ်ကုန်သော။ တာလသကလာဋုကာနံ၊ ထန်းသီးစိမ်း တို့၏။ ဝိဝရာနိ၊ အပေါက်အခေါင်းတိုပကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
၃၃၈။ ဝသာယ၊ ဆီကြည်၏။ အတ္တနော၊ ၏။ အာဓာရေ၊ ၌။ အဘိဗျာပနမုခေန၊ ပျံ့နှံ့ခြင်းကို ပဓာနပြု သဖြင့်။ ဝါ၊ အရင်းခံပြုသဖြင့်။ အဗျာပါရတာသာမညံ၊ ကြောင့်ကြဗျာပါရ မရှိသည်၏ အဖြစ်ဖြင့် တူသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗံ၊ ထင်စွာပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အစာမဂတတေလံ၊ ထမင်းချိုး၌ (ဝါ) ထမင်းရည်၌တည်သော ဆီကို။ နိဒဿိတံ၊ ဥပမာအဖြစ်ဖြင့် ပြအပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၃၉။ အမ္ဗိလဂ္ဂမဓုရဂ္ဂါဒိကေ၊ ချဉ်သောအဖို့ ချို့သောအဖို့ရှိသော အရသာအစရှိသော။ ခေဠုပ္ပတ္တိပစ္စယေ၊ တံတွေးဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်းသည်။ (သတိ၊ သော်။)
၃၄၃။ ကေသာဒီသု၊ တို့၌။ မနသိကာရံ၊ ကို။ ပဝတ္တေတွာ၊ ဖြစ်စေပြီး၍။ တေဇောကောဋ္ဌာသေသု၊ သတို့ ၌။ မနသိကာရော၊ ကို။ ပဝတ္တေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝိတတ္တိံ၊ ကို။ ပရိဏာမေတွာ၊ ပြောင်းလဲစေ၍။ ယောဇေတဗ္ဗံ၊ ၏။ ယေန သန္တပ္ပတီတိ၊ ကား။ ယေန၊ အကြင်တေဇောဖြင့်ပ။ ကာယော၊ သည်။ သန္တပ္ပတိ၊ ပြင်းစွာပူလောင်၏။ သန္တပ္ပနိကိစ္စော၊ ပြင်းစွာပူလောင် စေခြင်းကိစ္စရှိသော။ အယံ တေဇော၊ ဤတေဇော သည်။ ဣတိ၊ သို့။ တဿ၊ ထိုတေဇော၏။ ပရိဂ္ဂဏှနာကာရော ဧဝ၊ သိမ်းယူသော အခြင်းအရာကိုသာ လျှင်။ ပစ္စာမဋ္ဌော၊ ပြန်လည် သုံးသပ်အပ်၏။ ယေန ဇီရီယတီတိအာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။
၃၄၄။ အဿာသပဿာသဝသေနာတိ၊ ကား။ အန္တောပဝိသနဗဟိနိက္ခမနနာသိကာဝါတဘာဝေန၊ အတွင်းသို့ဝင်သော နှာခေါင်းလေ, အပသို့ထွက်သော နှာခေါင်းလေတို့၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဧဝံ ပဝတ္တမနသိကာရဿတိ၊ ကား။ ဣမီနာ ဝုတ္တာကာရေန၊ ဖြင့်။ သသမ္ဘာရဝိတတ္တိတော၊ တ္တိအားဖြင့်။ ဝါ၊ သမ္ဘာရနှင့် တကွဖြစ်သော ကောဋ္ဌာသတို့ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ ပဝတ္တကမ္မဋ္ဌာနမသိကာရဿ၊ ဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းခြင်းရှိသော။ ဓာတုယောပါကဋာ ဟောန္တီတိ၊ ကား။ ဝိတ္ထာရတော၊ အားဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ဝိဘူတာ၊ ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣဓာပိ၊ ဤအရာ၌လည်း။ ဘာဝနာဝိဓာနံ၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။
၃၄၅။ တတ္ထေဝါတိ၊ ကား။ တေသုယေဝ ဝီသတိယာ ကောဋ္ဌာသေသု၊ ထိုနှစ်ဆယ်သော ကောဋ္ဌာသတို့သာလျှင်။ ပရိပါစန။ပ။လက္ခဏန္တိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်တို့၌လည်း။ တတ္ထေဝါတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။
ပုန၊ တဖန်။ တတ္ထေဝါတိ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ တေသုယေဝ ဒွါဒသသု ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌သာလျှင်။ ဣတိ၊ သို့။ အတ္ထော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသာနံ၊ ဆံအစရှိ သော ကောဋ္ဌာသတို့၏။ သဝိဂ္ဂဟတာယ၊ အထည်ကိုယ်ဒြဗ်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (သီမူနှင့်အညီပင်) တတ္ထ၊ ထိုဆံအစရှိသော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ဝိဇ္ဇမာနာ၊ ရှိကုန်သော။ အာပေါဓာတုအာဒယော၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ နှာနိယစုဏ္ဏာဒီသု၊ ဆပ်ပြာမှုန့်အစရှိသည်တို့၌။ ဥဒကာဒယော ဝိယ၊ ရေအစရှိသည်တို့ကဲ့သို့။ သုဇိညေယျာ၊ လွယ်ကူစွာ သိအပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ သိလွယ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထေဝ အာဗန္ဓနလက္ခဏန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သန္တပ္ပနာဒိတေဇောကောဋ္ဌာသေသု ပန၊ သန္တပ္ပနအစရှိသော တေဇောကောဋ္ဌာသတို့၌မူကား။ ဝါယောဓာတုအာဒယော၊ တို့ကို။ ဝါ၊ တို့သည်။ တထာ၊ တူ။ ဝါ၊ ထိုကဲ့သို့။ န သုဝိညေယျာ၊ လွယ်ကူစွာမသိအပ်ကုန်၏။ ဝါ၊ မသိလွယ်ကုန်၏။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့ နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ကြောင့်။ တေန အဝိနိဘုတ္တန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထေဝါတိ၊ ဟူ၍။ န (ဝုတ္တံ)၊ မဆိုအပ်။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ဝါယုကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ တတ္ထေဝါတိ၊ ဟူ၍။ ကထံ၊ အဘယ့်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ပါသနည်း။ (ဣတိ၊ ဤသို့မေးငြားအံ့။) ဟိ၊ တတ္ထေဝ-ဟု ဆိုသင့်စွ။ ဥဒ္ဓင်္ဂမဝါတာဒယော၊ အထက်သို့ ဆန်တက်သောလေး အစရှိကုန်သော။ ဝါယကောဋ္ဌာသာပိ၊ ဝါယော ကောဋ္ဌာ သတို့သည်လည်း။ ပိဏ္ဍာကာရေနေဝ၊ အပေါင်းအစုအခြင်းအရာအားဖြင့်သာလျှင်။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗတံ၊ သိမ်းဆည်းအပ်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဥပဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်ကုန်၏။ သန္တပ္ပနာဒိတေဇောကောဋ္ဌာသာ ပန၊ တို့သည်မူကား။ (ပိဏ္ဍာကာရေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဂတံ၊ သို့။) န (ဥပဂစ္ဆန္တိ)၊ မရောက်ကုန်။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အယံ၊ ဤ (ဝါယော ကောဋ္ဌာသတို့၌ တတ္ထေဝ-ဟု ဆိုသော) စကားသည်။ န ဒေါသော၊ အပြစ်မဟုတ်။ ဝါ၊ အပြစ်မရှိ။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ တေနာတိ၊ ကား။ တေန တေဇေန၊ နှင့်။ အဝိနိဘုတ္တန္တိ၊ ကား။ အဝိနာဘူတံ၊ မကင်းသည်ဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ဝါ၊ မကင်းမကွာသော။ ဝါ၊ ကား။ တံတံကလာပဂတဝသေန၊ ထိုထိုကလာပ် တို့၌တည်သော ဓာတ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ အဝိနိဘုတ္တံ-ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဧဝံ ဝဝတ္ထာပယတောတိ၊ ကား။ ဝုတ္တာကာရေန၊ အားဖြင့်။ သလက္ခဏသင်္ခေပတော၊ အားဖြင့်။ ဝါ၊ လက္ခဏာ နှင့် တကွဖြစ်သော ကောဋ္ဌာသတို့ကို ချုံးသောအားဖြင့်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။
ဝဝတ္ထာပေန္တဿ၊ ပိုင်းခြားမှတ်သားသော။ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ တေဿဝံ ဝါယမမာနဿာတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္ထနယေန၊ ဖြင့်။
၃၄၆။ ဧဝမ္ပိဘာဝယတောတိ၊ ကား။ သလက္ခဏသင်္ခေပတော၊ ပ-အားဖြင့်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်း၍။ ဘာဝေန္တဿပိ၊ ပွားစေသော်လည်း။ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယေနာတိ၊ ကား။ သသမ္ဘာရဝိတတ္တိတော၊ ဝိဘတ္တိအားဖြင့်။ ဘာဝနာယံ၊ ပွားစေခြင်း၌။ ဝုတ္တေန၊ ပြီးသော။ နယေန၊ ဖြင့်။ ဧဝန္တိ၊ ကား။ ကေသေ ယထာ၊ ဆံပင်၌ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ သဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသူတိ၊ ကား။ ဧကစတ္တာလီသဘေဒေသု၊ ကုန်သော။ သေသသဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသူတိ၊ ကား။ ဧကစတ္တာလီ သဘေဒေသု၊ ကုန်သော။ သေသသဗ္ဗကောဋ္ဌာသေသု၊ ကြွင်းသော အလုံးစုံသော ကောဋ္ဌာသတို့၌။ (ဤ၌ ပုဒ်မကြီး ရှိရမည်) ဧဝံ၊ သို့။ ဧတ္ထ၊ ဤသသမ္ဘာရဝိဘတ္တိနည်း၌။ အဋ္ဌသဋ္ဌိဓာတုသတဿ၊ တရာ့ခြောက်ဆယ့်ရှစ်ပါး သော ဓာတ်ကို။ ပရိဂ္ဂဟော၊ သိမ်းဆည်းခြင်းသည်။ ဝါ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤသသမ္ဘာရဝိတဘတ္တိအရာ၌။ ဘာဝနာဝိဓာနံ၊ သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယမေဝ၊ လျှင်တည်း။
ဣဒါနိ၊ ၌။ ဝစနတ္ထာဒိမုခေနပိ၊ ဝစနတ္ထ အစရှိသည်ကို အရင်းခံပြုသဖြင့်လည်း။ ဓာတူသု၊ တို့၌။ မနသိကာရဝိဓာနံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝစနတ္ထတောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝစနတ္ထတောတိ၊ ကား။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗပဌမံ၊ အလုံးစုံတို့၏ ရှေးဦးစွာ။ ကမ္မဋ္ဌာနဿ၊ ကို။ ဥဂ္ဂဟဏံ၊ သင်ယူခြင်းသည်။ ဝစနဝသေန၊ သဒ္ဒါ၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဝစနဒွါရေန၊ သဒ္ဒါကို အကြောင်းပြုသဖြင့်။ တဒတ္ထဿ၊ ထိုသဒ္ဒါ၏အနက်၏။ အာဒိတော၊ အစ၌။ ဂဟေတဗ္ဂတော၊ ယူအပ်သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ထိုသဒ္ဒါ၏အစွမ်းအားဖြင့် ကမ္မဋ္ဌာန်းကို သင်ယူသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝစနတ္ထတောပိ၊ သဒ္ဒါ၏အနက်အားဖြင့်လည်း။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့ကို။ မနသိ ကာတဗ္ဗတာ၊ နှလုံးသွင်းအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ကလာပတောတိ၊ ကား။ ဝစနတ္ထဝသေန၊ သဒ္ဒါအနက်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိသေသတော စ၊ ဝိသေသအားဖြင့်၎င်း။ (ပထဝီ စသည်၏အနက်ကို ရည်၏) ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဌိတ၊ တည်သောယောဂီအား။ (ဝုတာ-၌စပ်) ဝါ၊ သည်။ (မနသိ ကာတဗ္ဗတာ-၌စပ်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ တာ၊ ထိုဓာတ်တို့သည်။ ပိဏ္ဍသော၊ အပေါင်းအစုအားဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ပစ္စေကံ၊ အသီးအသီး။ န (ပဝတ္တန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကလာပတောပိ၊ အပေါင်းအစုကလာပ်အားဖြင့်လည်း။ မနသိကာတဗ္ဗတာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ ထိုမှတပါး။ တေ ကလာပါ၊ ထိုကလာပ်တို့သည်။ ပရမာဏုပရိမာဏာ၊ ပရမာဏုမြူအတိုင်း အရှည်ရှိကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တပ္ပရိယာပန္နာနံ၊ ထိုကလာပ်၌ အကျုံးဝင်ကုန်သော။ ပထဝီဓာတုအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဧကသ္မိံ သရီရေ၊ တခုသောကိုယ်၌။ ပရိမေယျပရိစ္ဆေဒံ၊ နှိုင်းယှဉ်အပ် သော အပိုင်းအခြားကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ စုဏ္ဏတော၊ အမှုန့်အားဖြင့်။ ဝါ၊ အသေးစိတ်အားဖြင့်။ မနသိ ကတဗ္ဗတာ၊ ကို။ ဝုတ္တာ၊ ၏။ ပန၊ တပါး။ တာသံ၊ ထိုပထဝီဓာတ်အစရှိသည်တို့ကို။ စုဏ္ဏတော၊ ဖြင့်။ သော အယံ မနသိကာရော၊ ထိုပထဝီဓာတ်အစရှိသည်တို့ကို။ စုဏ္ဏတော၊ ဖြင့်။ သော အယံ မနသိကာရော၊ ထိုနှလုံးသွင်းခြင်းသည်။ သင်္ဃာဋဝသေန၊ အပေါင်းအစု၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ဉာဏ်ဖြင့် သိမ်းဆည်းအပ်သော။ ဝါ၊ ဉာဏ်ဖြင့် ပိုင်းခြား၍ ယူအပ် သော။ နိဗ္ဗဋ္ဋိတသရူပမေဝ၊ အသီးထုတ်အပ်သော သရုပ်သဘောကိုသာလျှင်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ လက္ခဏာဒိတော၊ အားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ လက္ခဏာဒိတော၊ အားဖြင့်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဏှန္တေန၊ သိမ်းဆည်းသော ယောဂီသည်။ သလက္ခဏဝိဘတ္တိတော၊ အားဖြင့်။ ကမ္မဋ္ဌာနာဘိနိဝေသေ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို နှလုံးသွင်းရာ၌။ (ပရိဂ္ဂယှမာနာသု-၌စပ်) ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဒွါစတ္တာလီသာယ၊ သော။ ကောဋ္ဌာသာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဓာတူသု၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂယှမာနာသု၊ သိမ်းဆည်းအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ဧတ္တကာ၊ ဤမျှသောဓာတ်တို့သည်။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာ၊ ဥတုလျှင်ဖြစ် ကြောင်း သမုဋ္ဌာန်ရှိကုန်၏။ ဧတ္တကား၊ ဤမျှသောဓာတ်တို့သည်။ စိတ္တာဒိသမုဋ္ဌာနာ၊ စိတ်အစရှိသည် လျှင် ဖြစ်ကြောင်း သမုဋ္ဌာန်ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ ဝိဘာဂေါ၊ ကို။ ဉာတဗ္ဗော၊ သိအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာနတော၊ ဖြစ်ကြောင်း သမုဋ္ဌာန်အားဖြင့်။ မနသိကာရာ၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။
ဧဝံ၊ သို့။ ပရိညာတသမုဋ္ဌာနာနမ္ပိ၊ ပိုင်းခြား၍ သိအပ်ပြီးသော ဖြစ်ကြောင်း သမုဋ္ဌာန်ရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တာသံ၊ ထိုဓာတ်တို့၏။ (ဝိသေသသာမည-၌စပ်) သဒ္ဒါနုသာရေန၊ ပထဝီအစရှိသော သဒ္ဒါသို့ အစဉ်လိုက်ခြင်းနှင့် ဝိနာ၊ ၍။ (ပထဝီ-သဒ္ဒါစသည်နှင့် စပ်သော ဝိသေသ, ဓာတု-သဒ္ဒါနှင့်စပ်သော သာမညမျိုးမဟုတ်ဟု ဆိုလို၏။) ဝိသေသသာမညပရိဂ္ဂဟော၊ ဝိသေသအားဖြင့် သိမ်းဆည်းခြင်း, သာမညအားဖြင့် သိမ်းဆည်းခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ နာနတ္တေကတော၊ နာနတ္တ, ဧကတ္တအားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ လက္ခဏဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဝိနိဘုတ္တရူပါပိ၊ အသီးအသီးခွဲခြမ်းအပ်သော သဘောရှိသည်လည်း ဖြစ်ကုန်သော။ တော၊ ဤဓာတ်တို့ကို။ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာယ၊ မညွှန်ပြအပ် မညွှန်ပြနိုင်သော တည်ရာဌာနရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပဒေသေန၊ တည်ရာအရပ်အားဖြင့်။ အဝိနိဘုတ္တာ၊ အသီးအသီး မခွဲခြမ်းအပ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ ဝိသေသော၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ အသီးအသီးမခွဲခြမ်းအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ ဝိသေသော၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။
ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဝိနိဗ္ဘောဂါဝိနိဗ္ဘောဂတော၊ အသီးအသီး ခွဲခြမ်းအပ်, မခွဲခြမ်းအပ်သောအားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အဝိနိဗ္ဘောဂဝုတ္တိယံ၊ အသီးအသီး မကွဲပြားသော အားဖြင့်ဖြစ်ခြင်းသည်။ သတိပိ၊ သော်လည်း။ ကာစိဒေဝ၊ အချို့သော ဓာတ်တို့သည်သာလျှင်။ ကာသဉ္ဇိ၊ အချို့သောဓာတ်တို့နှင့်။ သဘာဂေါ၊ သဘောတူကုန်၏။ ဝါ၊ တူသောအဖို့ရှိကုန်၏။ ကာစိ၊ အချို့သောဓာတ်တို့သည်။ ဝိသဘာဂါ၊ သဘောမတူသောအဖို့ရှိကုန် ၏။ ကာစိ၊ အချို့သောဓာတ်တို့သည်။ ဝိသဘာဂါ၊ သဘောမတူကုန်။ ဝါ၊ ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယမ္ပိ ဝိသေသော၊ ကိုလည်း။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ သဘာဂဝိသဘာဂတော၊ သဘောတူ, မတူသော အားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သဘာဂဝိသဘာဂါပိ၊ သဘောတူသည် မတူသည်လည်းဖြစ်ကုန်သော။ အဇ္ဈတ္တိကကာ၊ ကသန္တာန်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ဤဒိသကိစ္စဝိသေသယုတ္တာ၊ ဤသို့သဘောရှိသော ကိစ္စအထူး နှင့် ယှဉ်ကုန်၏။ ဗာဟိရာ၊ ပြင်ပသန္တာန်၌ ဖြစ်ကုန်သော။ (ဓာတုယော၊ တို့သည်။) တဗ္ဗိပရီတာ၊ ထိုအဇ္ဈတ္တိကဓာတ်တို့၏ ကိစ္စိမှ ပြန်သောကိစ္စရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ ဝိသေသော၊ ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရဝိသေသတော၊ အဇ္ဈတ္တိကဓာတ် ဗာဟိရဓာတ်တို့၏ အထူးအားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သဇာတိသင်္ဂဟာဒိကော၊ ဇာတ်တူအားဖြင့် ရေတွက်ခြင်းသိမ်းယူခြင်းအားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ သန္ဓာရဏာဒီဟိ၊ ကောင်းစွာဆောင်ခြင်း အစရှိကုန်သော။ ယထာသကကိစ္စေဟိ၊ အကြင်အကြင် မိမိ၏ဥစ္စာဖြစ်သော ကိစ္စတို့ဖြင့်။ အညမညူပတ္ထသမ္ဘဘာဝတောပိ၊ အချင်းချင်းထောက်ပံ့ သည်၏ အဖြစ်ဖြင့်လည်း။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ပစ္စယတော၊ ကျေးဇူးပြုသော အားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အဗျာပါရနယတော၊ အဗျာပါရနည်းအားဖြင့်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ အသမန္နာဟာရတော၊ နှလုံးသွင်းခြင်း ကင်းသောအားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ အတ္တနော၊ အား။ ဝါ၊ ၏။ ပစ္စယဓမ္မဝိသေသ တော စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော တရားအထူး အားဖြင့်၎င်း။ ပစ္စယဘာဝဝိသေသတော၊ ကျေးဇူးပြုတတ် သည်၏ အဖြစ်ဟူသော သတ္တိအထူး အားဖြင့်၎င်း။ ပစ္စယဝိဘာဂတော၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သော ပစ္စည်း တရားကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ တေရသန္နံ၊ ကုန်သော။ ဧတေသံ အာကာရာနံ၊ ဤအခြင်းအရာတို့ကို။ ဝါ၊ ဤအပြားတို့ကို။ ပရိဂ္ဂေ၊ သိမ်းဆည်းခြင်း ၌။ ကာရဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ အာကာရေဟီတိ၊ ကား။ ပကာရေဟိ၊ အပြားတို့ဖြင့်။ ဝါ၊ ကား။ ကာရဏေဟိ၊ အကြောင်းတို့ဖြင့်။
၃၄၇။ တတ္ထ၊ ထိုပတ္ထဋတ္တာ-စသောပါဌ်၌။ (ဤတတ္ထ-မှရှေး၌ အနုသန္ဓေဝါကျရှိသင့်၏) ပတ္ထဋတ္တာတိ၊ ကား။ ပုထုတ္တာ၊ ကြီးမားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တေန၊ ထိုပါဌ်ဖြင့်။ ပုထုဘာဝတော၊ ကြီးမားသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပုထဝီ၊ မည်၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ပုထဝီ ဧဝ၊ ပုထဝီသည်ပင်လျှင်။ ပထဝီ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ နိရုတ္တိနယေန၊ ဖြင့်။ သဒ္ဒတ္ထံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်း။ ပထနဋ္ဌေန၊ ထင်ရှားသောအနက်ကြောင့်။ ပထဝီ၊ မည်၏။ ပတိဋ္ဌာဘာဝေန၊ ထင်ရှားသောအနက်ကြောင့်။ ပထဝီ၊ မည်၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ပုထဝီ ဧဝ၊ ပုထဝီသည်ပင်လျှင်။ ပထဝီ၊ ပတိဋ္ဌာဘာဝေန၊ တည်ရာ၏အဖြစ် ဖြင့်။ ပက္ခာယတိ ဥပဋ္ဌာတိ၊ ထင်၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ အပ္ပေါတီတိ ပဒဿ၊ ဟူသောပုဒ်၏။ အတ္ထော၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက် (နှာ ၄၃၀) ၌။ ဝုတ္တော ဧဝ၊ ဝိသရတိ-ဟု ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်သာတည်း။ အာပီယတီတိ၊ ကား။ သောသီယတိ၊ ခြောက်စေအပ်၏ု။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ပိဝီယတိ၊ သောက်အပ်၏။ ဣတိ၊ သို့။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) သသမ္ဘာရအာပေါ၊ ၌။ ယုဇ္ဇတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ လက္ခဏာပေပိ၊ လက္ခဏာအာပေါ၌လည်။ ယုဇ္ဇတေဝ၊ သင့်သည်သာ လျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ သောပိ၊ ထိုလက္ခဏာအပေါသည်လည်း။ ဖရုသပါစနဝိသောသနာကာရေန၊ ကြမ်းတမ်းသောအခြင်းအရာ, ကျက်စေသော အခြင်းအရာ, ခြောက်စေသော အခြင်းအရာရှိသော။ သေသဘူတတ္တယေန၊ ကြွင်းသော ဘုတ်သုံးခုတို့၏ အပေါင်းသည်။ ပီယမာနော ဝိယ၊ သောက်အပ်ဘိသကဲ့သို့။ ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့ သိအပ်၏။ အာပါယတီတိ၊ ကား။ ဗြူဟေဟိ၊ ပွားစေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ အာပေါဓာတု၊ သည်။ ပရိဗြူဟနရသာ၊ ပွားစေခြင်းကိစ္စရှိ၏။ တေဇတီတိ၊ ကား။ နိသေတိ၊ သွေးတတ်၏။ ဝါ၊ တတ်စေတတ်၏။ တိက္ခဘာဝေန၊ ထက်သည်၏ အဖြစ်အားဖြင့်။ သေသဘူတတ္တယံ၊ ကြွင်းသော ဘုတ်သုံးခုတို့၏ အပေါင်းကို။ ဥသ္မာပယတိ၊ ပူစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝါယတီတိ၊ ကား။ သမီရေတိ၊ ရွှေ့ရှားစေတတ်၏။ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိဟေတု ဘာဝေန၊ အရပ်တပါးသို့ ရောက်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဘူတသင်္ဃာတံ၊ ဘုတ်အပေါင်းကို။ ဂမေတိ၊ သွားစေတတ်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
ဧဝံ၊ အားဖြင့်။ တာဝ၊ စွာ။ ဝိသေသတော၊ အားဖြင့်။ ဝစနတ္ထံ၊ ဝဝနတ္ထကို။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ သမညတော၊ အားဖြင့်။ (ဝစနတ္ထံ၊ ကို။) ဝတ္တုံ၊ ငှာ။ အဝိသေသေန ပနာတိ အာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သလက္ခဏဓာရဏတောတိ၊ ကား။ တိတ္တိယပရိကပ္ပိတော၊ တိတ္ထိတို့သည် ကြံဆအပ်သော။ ပကတိ၊ ပကတိ၎င်း။ အတ္တာ၊ အတ္တ၎င်း။ (ပကတိနှင့် အတ္တ အတူတူပင်မဟုတ်။ တခြားစိပင်ဟု ထိုဝါဒီတို့က ကြံဆကြ၏) ဣတိ ဧဝမာဒိကော၊ ဤသို့အစရှိသော အနက်ဒြဗ်သည်။ သဘာဝတော၊ ပရမတ္ထသဘော အားဖြင့်။ နတ္ထိ ယထာ၊ မရှိသကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဧတာ၊ ဤပထဝီအစရှိသော ဓာတ်တို့သည်။ (နတ္ထိ၊ မရှိကုန်သည်။) န၊ မဟုတ်ကုန်။ ပန၊ စင်စစ်သော်ကား။ ဧတာ၊ ဤပထဝီအစရှိသော ဓာတ်တို့သည်။ သလက္ခဏံ၊ မိမိ၏လက္ခဏာဟု ဆိုအပ်သော။ သဘာဝံ၊ သဘောကို။ ဓာပေန္တိ၊ ဆောင်တတ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓာတုယော၊ မည်ကုန်၏။
ဒုက္ခာဒါ (ဓာ) နတောတိ၊ ကား။ ဒုက္ခဿ၊ သံသရာဆင်းရဲကို။ ဝိဒယနတော၊ စီရင်တတ်သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧတာ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ကာရဏဘာဝေန၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဝဝတ္ထိတာ၊ ပိုင်းခြားအပ်ကုန်သည်။ ဝါ၊ အသီးအခြား တည်ကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ကုန်၍။ အယလောဟာဒိဓာတုယော၊ သံကျောက်ကြေးကျောက် အစရှိသော ကျောက်ဓာတ်တို့သည်။ အယလောဟာဒိံ၊ သံကြေးအစရှိသည်ကို။ (ဝိဟဒန္တိ) ဝိယ၊ စီရင်ကုန်သကဲ့သို့။ အနေကပ္ပကာရံ၊ သော။ သံသာရဒုက္ခံ၊ ကို။ ဝိဒဟန္တိ၊ စီရင်တတ်ကုန်၏။ (ဝါ၊ တနည်း။) ဒုက္ခာဓာနတောတိ၊ ကား။ အနပ္ပကဿ၊ များစွာသော။ ဒုက္ခဿ၊ သံသရာဆင်းရဲကို။ ဝိဓာနမတ္တတော၊ စီရင်ခြင်းမျှ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (ကသ္မာ အဘယ်ကြောင့် ဝိဓာနမတ္တတော-ဟု ဆိုသနည်းဟူမူကား။) အဝသဝတ္တနတော၊ အလိုသို့မလိုက်စေနိုင်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဝါ၊ ကား။ တံ၊ ဒုက္ခံ၊ ထိုသံသရာဝဋ်ဆင်းရဲကို။ ကာရဏဘူတာဟိ၊ အကြောင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ (ကရဏဘူတာဟိ-ဟု ရှိသင့်၏။ ထိုသို့ရှိလျှင် ကရိုဏ်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သောဟုပေး) ဧတာဟိ၊ ဤဓာတ်တို့ ဖြင့်။ သတ္တေဟိ၊ တို့သည်။ အနုဝိဓိသတိ၊ စီရင်အပ်၏။ (ကရဏသာဓန-ကိုပြ၏) တထာ ဝိဟိတံ၊ ထိုသို့သော အခြင်းအရာအားဖြင့် စီရင်အပ်သော။ တံ စ၊ ထိုသံသရာဆင်းရဲကိုလည်း။ ဧတာသွေဝ၊ ဤဓာတ်တို့၌သာလျှင်။ ဓီယတိ ဌပီယတိ၊ ထားအပ်၏။ ဣတိ၊ ဧဝံ၊ သို့။ ဒုက္ခာဓာနတော၊ ဆင်းရဲကို စီရင်ခြင်းမျှ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဆင်းရဲကို စီရင်ကြောင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ ဆင်းရဲကို ထားရာ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဓာတုယော၊ မည်ကုန်၏။ အပိ စ၊ တနည်းလည်း။ နိဇ္ဇီဝဋ္ဌော၊ ဇီဝမဟုတ် ဇီဝမရှိသော အနက်သည်။ ဓာတုဋ္ဌော၊ ဓာတ်၏အနက်မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ အယံ အတ္ထော၊ ကို။ ဝုတ္တောဝ၊ ခဲ့ပြီးသည်လျှင်တည်း။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ “ဘိက္ခု၊ ရဟန်း အယံ ပုရိသော၊ သည်။ ဆဓာတုရော၊ ခြောက်ပါးသော ဓာတ်ရှိ၏“။ ဣတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ဒေသနာ တို့၌။ ဇီဝသညာသမူဟနတ္ထံ၊ ဇီဝဟုဖြစ်သော အမှတ်သညာကို ပယ်နှုတ်ခြင်းအကျိုးငှာ။ ဓာတုဒေသနံ၊ ကို။ အကာသိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအပြားအားဖြင့်။ ဝစနတ္ထမုခေနပိ၊ ဝစနတ္ထကို အရင်းခံပြုသဖြင့်လည်း။ အသာဓာရဏတော စ၊ မဆက်ဆံသော အားဖြင့်၎င်း။ သာဓာရဏတော စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ သရယလက္ခဏမေဝ၊ မိမိ၏သဘောလက္ခဏာ ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝီယတိ၊ ထင်စွာပြအပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဧဝံ။ပ။ ကာတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ပန၊ ဆက်။ ဝစနတ္ထမုခေန၊ ဖြင့်။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပရိဂ္ဂဟေတွာ၊ သိမ်းဆည်းပြီး၍။ ဌိတဿ၊ တည်သောပုဂ္ဂိုလ်၏။ မနသိကာရော၊ ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၃၄၈။ အာကာရေဟီတိ၊ ကား။ ပကာရေတိ၊ အပြားတို့ဖြင့်။ အထ ဝါ၊ သော်ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤကောဋ္ဌာသတို့၌။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ အာကရီယန္တိဒိဿန္တိ၊ ရှုအပ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ အာကာရော၊ မည်ကုန်၏။ ကောဋ္ဌာသာ၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) အဋ္ဌဓမ္မသမောဓာနာတိ၊ ကား။ ယထာဝုတ္တာနံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယဝိသေသေန၊ အကြောင်းထူးအားဖြင့်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ဝိသိဋ္ဌရူပါနံ၊ ထူးသောသဘောရှိကုန်သော။ ဝဏ္ဏာဒီနံ၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ သမဝဓာနတော၊ စုဝေးလျက်တည်ခြင်းဟူသော အထူး၏အစွမ်းအားဖြင့်။ သဟာဝဋ္ဌာနတော၊ တကွတည်ခြင်းကြောင့်။ တံ၊ ထိုရှစ်ပါးသော တရားအပေါင်းကို။ ဥပါဒါယ၊ စွဲ၍။ ကေသာတိ၊ ဆံပင်တို့ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ သမ္မုတိ သမညာမတ္တံ၊ အမည်မျှသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တေသံယေဝ ဝိနိဗ္ဘောဂါတိ၊ ကား။ တေသံယေဝ ဝဏ္ဏာဒီနံ၊ ထိုအဆင်း စသည်တို့ကိုသာလျှင်။ ဝိနိဗ္ဘုဇနတော၊ ဉာဏ်ဖြင့် အသီးအသီး ခွဲခြမ်းဝေဘန်ခြင်းကြောင့်။ ဟိ၊ ဥပမာဖြင့် ထင်စွာပြအံ့။ ဝဏ္ဏာဒယော၊ ကုန်သော။ အဋ္ဌဓမ္မာ၊ တို့ကို။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ဝိနိဗ္ဘုဇ္ဇမာနာ၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်အပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ အညမညဗျတိရေကေန၊ အချင်းချင်းဆန့်ကျင်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ အချင်းချင်းမှထူးခြားလျက် ပိုလွန်းသောအားဖြင့်။ ပရမတ္ထတော၊ ဖြင့်။ ဥပလဗ္ဘန္တိ ယထာ၊ ရအပ်ကုန်သကဲ့ သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ဝဏ္ဏာဒိဗျတိရေကေန၊ ဝဏ္ဏစသည်တို့နှင့် ဆန့်ကျင်သောအားဖြင့်။ ဝါ၊ စသည်တို့မှ ထူးခြား လျက် ပိုလွန်သေားအားဖြင့်။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ ကေသာ၊ တို့ကို။ န ဥပလဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ သမုဒိတေ၊ တပေါင်းတည်းဖြစ်ကုန်သော။ ယေဓမ္မေ၊ အကြင်တရားတို့ကို။ (ဤ၌ စ-သဒ္ဒါပိုသည်၊ သီမူ၌ကား မရှိ) ဥပါဒါယ၊ ၍။ ကေသာတိ၊ ဆံပင်တို့ဟူ၍။ ဝါ၊ ဟူသော။ သမ္မုတိ၊ သမုတ်ခြင်းသည်။ ဝါ၊ အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသု၊ ထိုတရားတို့ကို။ ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ ကတေသု၊ ပြုအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ကေသာတိ၊ ဟူသော သမ္မုတိ အမည်သည်။ ဝါ၊ သမုတ်အပ်သော ပညတ်ဝတ္ထုသည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ ဝေါဟာရမတ္ထံ၊ ခေါ်ဝေါ်ခြင်းမျှသာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။
အဋ္ဌဓမ္မကလာပမတ္တမေဝါတိ၊ ဟူသော။ ဣဒံ၊ ဤစကားကို။ ကေသပညတ္တိယာ၊ ဆံပင်ဟု ပညတ်ခြင်း၏။ ဥပါဒါယဘူတေ၊ စွဲမှီအပ်သော တရားဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝါ၊ စွဲမှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သော။ ဝဏ္ဏာဒိကေ၊ တို့ကို။ ဧကတ္တေန၊ တခုတည်း၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဝါ၊ တူသည်၏အဖြစ်ဖြင့်။ ဂဟေတွာ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တေသံ၊ ထိုဝဏ္ဏအစရှိသည်တို့၏။ အဋ္ဌဓမ္မမတ္တဘာဝတော၊ ရှစ်ပါးသော တရားမျှ၏ အဖြစ် ကြောင့်။ (ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်သည်။) န၊ မဟုတ်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော၊ ကံလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိသော။ ကောဋ္ဌာသော၊ သ-ဟူသည်။ (ဣတိ-ပိုသည်၊ သီမူကားမရှိ) တာဝ၊ စွာ။ ကေသေသု၊ တို့၌။ ကေသမူလံ၊ ဆံပင်၏ အမြစ် အရင်းတည်း။ ဧဝံ၊ တူ။ လောမာဒီသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဒသဓမ္မကလာပေါပီတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ အသိတာဒိပရိပါစကော၊ စားအပ်သော အစာစသည်ကို ကြေကျက်စေတတ်သော။ တေဇောကောဋ္ဌာသော၊ သည်။ နဝဓမ္မကလာပေါပိ၊ (ဇီဝိတနှင့်တကွ) ကိုးပါားသော တရားတို့၏ အပေါင်းအစုသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ဆိုအပ်သေး ၏။ ဣမေ ကေသာဒိကောဋ္ဌာသာ၊ တို့သည်။ ယထာရဟံ၊ စွာ။
အဋ္ဌနဝဒသဓမ္မသမူဟဘူတာ၊ ရှစ်ပါး ကိုးပါးဆယ်ပါးသော တရားတို့၏ အပေါင်းဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သည်။ ယဒိ (ဟောန္တိ)၊ အကယ်၍ဖြစ် ကုန်ငြားအံ့။ အထ၊ ထိုသို့ဖြစ်ကုန်သည်ရှိသော်။ ကသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပထဝီအာဒိဓာတုမတ္တတော၊ ပထဝီအစရှိသော ဓတာ်မျှအားဖြင့်။ မနသိ ကရီယန္တိ၊ နှလုံးသွင်းအပ်ကုန်သနည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ် ရှိသောကြောင့်။ ဥဿဒဝသေနပနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ အယံ ဓာတုမနသိကာရော၊ သည်။ ယာဝ ဒေဝ သတ္တသညာသမုဂ္ဃါဋနတ္တော၊ သတ္တဝါဟူသော အမှတ်သညာကို ခွာနှုတ်ခြင်း အကျိုးရှိသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဓမ္မဝိနိဗ္ဘော ဂေါ စ၊ တရားတို့ကို အသီးအသီး ခွဲခြမ်းခြင်းသည်လည်း။ သာတိသယံ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွ။ သတ္တသညာသမုဂ္ဃါဋနတ္တော၊ သတ္တဝါဟူသော အမှတ်သညာကို ခွာနှုတ်ခြင်း ငှာ။ သံဝတ္တတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ ဧဝံ၊ ဤဆိုလတံ့သော နည်းဖြင့်။ ဓမ္မဝိဘာဂေါ၊ တရားတို့ကို ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝေဒတဗ္ဗော၊ သိအပ် သေး၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧတ္ထ၊ လေးဆယ့်နှစ်ပါးသော ဤကောဋ္ဌာသတို့တွင်။ ဥဒရိယံ စ၊ အစာသစ်သည်၎င်း။ ကရီသံ စ၊ အစာဟောင်းသည် ၎င်း။ ပုဗ္ဗော စ၊ ပြည်သည်၎င်း။ မုတ္တံ စ၊ ကျင်ငယ်သည်၎င်း။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာ၊ ဥတုလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိကုန်၏။ အသိတာဒိပရိပါစကတေဇော၊ စားအပ်သော အစာစသည်ကို ကြေကျက်စေတတ်သော တေဇောသည်။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနော၊ ကံလျှင်ဖြစ်ကြောင်းရှိ၏။ အဿာသပဿသဝါတော၊ လေသည်။ စိတ္တသမုဋ္ဌာနော၊ စိတ်လျှင်ဖြစ်ကြောာင်း သမုဋ္ဌာန်ရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဆ၊ ခြောက်ပါးသော။ ကောဋ္ဌာသ၊ တို့သည်။ ဧကသမုဋ္ဌာနာ၊ တခုသော သမုဋ္ဌာန်ရှိကုန်၏။ သေဒေါ၊ ချွေး၎င်း။ အဿု၊ မျက်ရည်၎င်း။ ခေဠော၊ တံတွေး၎င်း။ သိင်္ဃာဏိကာ၊ နှပ်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ စတ္တာရော၊ လေးပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့သည်။ ဥတုစိတ္တဝသေန၊ ဥတုစိတ်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒွိသမုဋ္ဌာနာ၊ နှစ်ပါးသော သမုဋ္ဌာန်ရှိကုန်၏။ သေသာ၊ ကုန်သော။ ဒွတ္တိံ သ၊ သုံးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့သည်။ စတုသမုဋ္ဌာနာ၊ လေးပါးသော သမုဋ္ဌာန်ရှိကုန်၏။
တေသု၊ ထိုလေးဆယ့်နှစ်ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့တွင်။ အသိတာဒိပရိပါစကေ၊ သော။ တေဇောကောဋ္ဌာသေ၊ ၌။ ဇီဝိတနဝကော၊ နဝကဟူသော။ ဧကော ကလာပေါ၊ တခုသော ကလာပ်၎င်း။ (ကလာပ် ၁-ခု၊ ရုပ်ပေါင်း ၉-ခု) အညေသု၊ ကုန်သော။ ဧကသမုဋ္ဌာနေသု၊ (၅-ပါးသော) ဧကသမုဋ္ဌာန် ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ဥတုသမုဋ္ဌာနော ဝါ၊ ဋ္ဌာန်မူလည်းဖြစ်သော။ ဧကေကော၊ တခုတခုသော။ အဋ္ဌကော၊ အဋ္ဌကကလာပ်၎င်း။ (က ၅၊ ရုပ် ၄၀။ ရှေးနှင့်ပေါင်းလျှင် က ၆၊ ရုပ် ၄၉) ဒွိသမုဋ္ဌာနေသု၊ ဋ္ဌာန်ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ဥတုစိတ္တဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဒွေ ဒွေ၊ နှစ်ခုနှစ်ခုကုန်သော။ အဋ္ဌကာ၊ အဋ္ဌက ကလာပ်တို့၎င်း။ (က ဂ၊ ရုပ် ၆၄၊ ပေါင်းလျှင်။ က ၁၄၊ ရုပ် ၁၁၃) စတုသမုဋ္ဌာနေသု၊ ဋ္ဌာန်ဖြစ်ကုန်သော (၃၂-ပါးသော) ကောဋ္ဌာသတို့၌။ ဥတုစိတ္တာဟာရသမုဋ္ဌာနာ၊ ကုန်သော။ တယော တယော၊ သုံးခု သုံးခုကုန်သော။ အဋ္ဌကာ၊ ကလာပ်တို့၎င်း။ (က ၉၆၊ ရုပ် ၇၆၈။ ပေါင်းလျှင် က ၁၁၀၊ ရုပ် ၈၈၁) ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာနေသု၊ ဥတုသမုဋ္ဌာန်ကောဋ္ဌာသနှင့် စိတ္တသမုဋ္ဌာန်ကောဋ္ဌာသတို့၌ သဒ္ဒနဝကာ၊ က ကလာပ်တို့၎င်း။ (အသံမြည်တတ်သော ဥတုသမုဋ္ဌာနကောဋ္ဌာသအပေါင်း ၁၊ စိတ္တသမုဋ္ဌာန ကောဋ္ဌာသအပေါင်း ၁၊ ကလာပ် ၂၊ ရုပ် ၁၈။ ပေါင်းလျှင် က ၁၁၂၊ ရုပ် ၈၉၉) အဋ္ဌသု၊ ကုန်သော။ တေဇောဝါယောကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ တေဇောဝါယောကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ အဋ္ဌ၊ ကုန်သော။ ဇီဝိတနကော၊ ကကလာပ်တို့၎င်း။ (က ဂ၊ ရုပ် ၇၂။ ပေါင်းလျှင် က ၁၂၀၊ ရုပ် ၉၇၁) သေသေသု၊ ကုန်သော။ စတုဝီသတိယာ၊ နှစ်ဆယ့်လေးပါးကုန်သော။ ကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ ကာယဘာဝဒသက ဒွယသဟိတာ၊ ကာယဒသက, ဘာဝဒသကနှစ်ပါးအပေါင်းနှင့်တကွဖြစ်သော ကလာပ် တို့၎င်း။ (ဤ၌ ကာယဘာဝသဟိတာ ဒွေ ဒွေ ဒသကာဟု ရှိလျှင် သာ၍ရှင်းလင်း၏။ က ၄၈၊ ရုပ် ၄၈၀။ ပေါင်းလျှင် က ၁၆၈၊ ရုပ် ၁၄၅၁) စက္ခာဒိသညိတေသု စက္ခုစသည်ဖြင့် မှတ်အပ်ကုန်သော။ မံသကောဋ္ဌာသေသု၊ တို့၌။ စက္ခုသောတဃာနဇိဝှါဝတ္ထုဒသကသဟိတာ စ၊ စက္ခုဒသက။ပ။ဝတ္ထုဒသက နှင့် တကွဖြစ်ကုန်သော ကလာပ်တို့၎င်း။ (ဤ၌လည်း စက္ခုသောတဃာနဇိဝှါဝတ္ထုသဟိတာ ပဉ္စ ဒသကာ စာတိ-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ရှင်းလင်း၏။ ကလာပ် ၅၊ ရုပ်ပေါင်း ၅၀။ ရှေးနှင့် ပေါင်းလျှင်။ ကလာပ် ၁၇၃-ခု၊ ရုပ်ပေါင်း ၁၅၀၁-ခု ဖြစ်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ပရိပုဏ္ဏာယတနကေ၊ ပြည့်စုံသော အာယတနရှိသော။ ရူပကာယေ၊ ၌။ ဘေဒံ၊ (အမျိုးတူရုပ်ကလာပ်တို့၏) ကွဲပြားခြင်းကို။ အနာမသိတွာ၊ ၍။ ဧကတ္တဝသေန၊ တူသည်၏ အဖြစ်၏ အစွမ်းဖြင့်။ ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်ကုန်သည်ရှိသော်။ တေသတ္တတာဓိကသတံ ရူပကလာပါ၊ ခုနစ်ဆယ့်သုံးပါး အလွန်ရှိသော တရားသော ရုပ်ကလာပ်တို့သည်။ ဝါ၊ ၁၇၃-ပါးသော ရုပ် ကလာပ်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ သီမူသာ သင့်သည်) ရူပဝိဘာဂတော၊ (ကလာပ်အသီးအသီး-၌ ပါဝင်သော) ရုပ်တို့ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ သာဓိကံ၊ အပိုအလွန် (တခု)နှင့်တကွဖြစ်သော။ ဒိယဍ္ဎရူပသဟဿံ၊ တထောင့်ငါးရာသော ရုပ်အပေါင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ (ရုပ်ပေါင်း ၁၅၀၀) ကောဋ္ဌာသာနံ၊ ကေသာအစရှိကုန်သော ကောဋ္ဌာသတို့၏။ အာယဝဝိဘာဂေန၊ (ဆံတပင်စီ အစရှိသော) အစိတ်အစိတ်ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ တဒဝယဝကလာပါနံ၊ ထို (ဆံတပင်စီ အစရှိသော) အစိတ် အစိတ်ကို ဝေဘန်သောအားဖြင့်။ တဒဝယဝကလာပါနံ၊ ထို (ဆံတပင်စီစသော) အစိတ် အစိတ်၏ အစိတ်ဖြစ်သေ ကလာပ်တို့၏။ ဘေဒေါ၊ ကို။ ဂယှမာနေပန၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်ကား။ ရူပဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ အသချေင်္ယျဘေဒတာ၊ အသချေင်္အပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝါ၊ မရေတွက်နိုင်သော အပြားရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။ ဧဝံ၊ သို့။ ဓမ္မဝိဘာဂတော၊ အားဖြင့်။ အနေကဘေဒဘိန္နာပိ၊ များစွာသော အပြားအားဖြင့် ကွဲပြားကုန်ငြားသော်လည်း။ ဣမေ ဒွါစတ္တာလီသ ကောဋ္ဌာသာ၊ တို့ကို။ ဥဿဒဂ္ဂဟဏေန၊ များသည်ကို ယူသောအားဖြင့်။ စတုဓာတုဝသေနေဝ၊ အားဖြင့်သာလျှင်။ ဝဝတ္ထပေ တဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ ဥဿဒဝသေန ပန။ပ။ မနသိ ကာတဗ္ဗာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုကာလပနည်း၌။ မနသိကာရဝိဓိ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း အစီအရင်ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ သိအပ်၏။
၃၄၉။ မဇ္ဈိမေန ပမာဏေနာတိ၊ ကား။ အာရောဟပရိဏာဟေဟိ၊ အလုံးအရပ်တို့ဖြင့်။ မဇ္ဈီမသရီရေ၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်သော ကိုယ်၌။ လဗ္ဘမာနေန၊ ရအပ်သော။ မဇ္ဈိမေန၊ အလယ်အလတ်ဖြစ်သော။ ပရိမာဏေန၊ အတိုင်းအရှည်ဖြင့်။ ပရိဂ္ဂယှမာနာတိ၊ ကား။ ပညာယ၊ ဖြင့်။ ပရိတက္ကေတွာ၊ ကြံဆ၍။ ဂယှမာနာ၊ ယူအပ်သည်ရှိသော်။ ပရမာဏုဘေဒသဉ္ဇုဏ္ဏာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ (ကေစိ ဝဒန္တိ-၌စပ်) အင်္ဂုလဿ၊ လက်သစ်၏။ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ၊ ရှစ်ခုမြောက်သောအဖို့သည်။ ဝါ၊ ရှစ်ပုံတပုံသည်။ ယဝေါ၊ မုယောမည်၏။ ယဝဿ၊ မုယော၏။ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ၊ ရှစ်ပုံတပုံသည်။ ဦကာ၊ တသန်းမည်၏။
ဦးကာယ၊ တသန်း၏။ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ၊ သည်။ လိက္ခာ၊ လိက္ခာမြူမည်၏။ လိက္ခာယ၊ ၏။ အဋ္ဌမော၊ ဘာဂေါ၊ သည်။ ရထရေဏု၊ (ရထားလမ်းလှည်းလမ်း၌ ညက်နေသော) ရထရေဏုမြူမည်၏။ ရထရေဏုဿ၊ ၏။ အဋ္ဌမောဘာဂေါ၊ သည်။ တဇ္ဇာရီ၊ (ရထားလမ်း လှည်းလမ်း၌ လွင့်တက်နေသော) တဇ္ဇာရီမြူမည်၏။ တဇ္ဇာရိယာ၊ ၏။ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ၊ သည်။ အဏု၊ (အိမ်ကျောင်း နံရံပေါက်မှ နေရောင်ခြည်၌မြင်ရသော) အဏုမြူမည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ အဏုနော၊ အဏုမြူ၏။ အဋ္ဌမော ဘာဂေါ၊ သည်။ ပရမာဏု နာမ၊ မည်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ကေစိ၊ တို့သည်။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) အဋ္ဌကထာယံ ပန၊ ၌ကား။ ဧကံ အင်္ဂုလံ၊ တလက်သစ်သည်။ သတ္တဓညမာသပ္ပမာဏံ၊ စပါးခုနစ်လုံးပမာဏရှိ၏။ ဧကော ဓညမာသော၊ စပါးတလုံးသည်။ သတ္တဦးကာပမာဏော၊ သန်းခုနစ်ကောင်ပမာဏရှိ၏။ ဧကာလိက္ခာ၊ တလိက္ခာ၊ သည်။ ဆတ္တိံသရထရေဏုပ္ပမာဏာ၊ ရထရေဏုမြူ ၃၆-လုံးအတိုင်းအရှည်ရှိ၏။ ဧကော ရထရေဏု၊ တခုသော ရထရေဏုမြူသည်။ ဆတ္တိံသတဇ္ဇာရိပ္ပမာဏော၊ တဇ္ဇရီမြူ ၃၆-လုံးပမာဏရှိ၏။ ဧကာ တဇ္ဇာရီ၊ တဇ္ဇာရီမြူတခုသည်။ ဆတ္တိံပရမာဏုပ္ပမာဏော၊ ပရမာဏုမြူ ၃၆-ခုပမာဏရှိ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောာင့်။ အဏုနော၊ အဏုမြူ၏။ ဆတ္တိံသတိမဘာဂမတ္တော၊ ၃၆-ပုံ တပုံမျှသည်။ ပရမာဏု နာမ၊ ပရမာဏုမြူမည်၏။ အာကာသကောဋ္ဌာသိကော၊ ဟင်းလင်းပြင်အာကာသအဖို့၌ ဝင်၏။ မံသစက္ခုဿ၊ ၏။ အဂေါစရော၊ ကျက်စားရာမဟုတ်။ ဒိဗ္ဗစက္ခုဿေဝ၊ ၏သာလျှင်။ ဂေါစရဘူတော၊ ကျက်စားရာဖြစ်၍ ဖြစ်၏။ တံ၊ ထိုပရမာဏုမြူကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပရမာဏုဘေဒသဉ္စုဏ္ဏာတိ၊ ဟူ၍။အာဟ၊ ၏။ ယထာဝုတ္တပရမာဏုပ္ပဘေဒေန၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ပရမာဏုမြူ အထူးအပြားအားဖြင့်။ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏဘူတာ၊ အမှုန့်အမှုန့်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်သာလျှင်။ အတိဝိယ၊ အလွန်လျှင်။ သုခုမဇဘာဝံ၊ သိမ်မွေ့သော မြူ၏အဖြစ်သို့။ ဂတာ၊ ရောက်သော။ (ကထဝီဓာတု-၌ စပ်သည်)
ဒေါဏမတ္တာ သိယာတိ၊ ကား။ သေဠသနာဠိမတ္တာ၊ ၁၆-ကွမ်းစားအတိုင်းအရှည်ရှိသည်။ (သိယာ၊ ၏။) ဣဓာပိ၊ ဤဒေါဏမတ္တာ သိယာ-ဟူသော ပါဌ်၌လည်း။ မဇ္ဈိမေန ပမာဏေနာတိ၊ ဟူသော ပုဒ်နှစ်ခုအပေါင်းကို။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗံ၊ ၏။ တေန၊ ထိုသို့ဆောင်၍ စပ်အပ်သော ကြောင့်။ (ဝဒန္တိ-၌ စပ်) ပကတိယာ၊ အားဖြင့်။ စတုမုဋ္ဌိတံ၊ လေးဆုပ်သည်။ ကုဍုဝံ၊ တကုဍုံမည်၏။ စတုကုဍုဝံ၊ လေးကုဍုံသည်။ နာဠိ၊ ကွမ်းစားမည်၏။ တာယ နာဠိယာ၊ ထိုကွမ်းစားဖြင့်။ သောဠသ နာဠိယော၊ ၁၆-ကွမ်းစားတို့သည်။ ဒေါဏံ၊ တစိတ်မည်၏။ တံ ပန၊ ထို ၁၆-ကွမ်စားရှိသော တစိတ်သည်ကား။ မဂဓနာဠှိယာ၊ မဂဓတိုင်း၌သုံးသောကွမ်းစားဖြင့်။ ဒွါဒသ နာဠိယော၊ တိုပသည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ သင်္ဂဟိတာတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့် (ပေါင်းစု၍ယူအပ် သည်ရှိသော်)။ န ဝိပ္ပကိရိတိ၊ ဖရိုဖရဲမကြဲ။ ဧဝံ၊ အားဖြင့်။ အာဗန္ဓနဝသေန၊ ဖွဲ့စည်းသည်၏ အစွမ်းအား ဖြင့်။ သမ္ဗိဏ္ဍိတွာ၊ ပေါင်းစု၍။ ဂဟိတာ၊ ယူအပ်သည်ဖြစ်၍။ အနုပါလိတာတိ၊ ကား။ ယထာ၊ အကြင် အခြင်းအရာအားဖြင့်။ (စောင့်ရှောက်အပ်သည်ရှိသော်)။ ပဂ္ဃဂဏသဘာဝါယ၊ ယိုစီးခြင်းသဘောရှိသော။ အာပေါဓာတုယာ၊ ၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ကိလိန္ဒဘာဝံ ဝါ၊ စိုစွတ်သည်၏အဖြစ်သို့၎င်း။ ပိစ္ဆိလဘာဝံဝါ၊ စေးနှဲသည်၏အဖြစ်သို့၎င်း။ နာပဇ္ဇတိ၊ မရောက်။ ဧဝံ၊ အားဖြင့်။ အနုရက္ခိတာ၊ လျော်စွာစောင့်ရှောက် အပ်သည်ဖြစ်၍။ ဝိတ္ထမ္ဘိတာတိ၊ ကား။ သင်္ဃာတဝါယုနာ၊ ပေါင်းစုသောလေသည်။ အတိဝိယ၊ လျှင်။ ဝိတ္ထမ္ဘနံ၊ ထောက်ကန်ခြင်းသို့။ ဝါ၊ တောင့်မာခိုင်စေခြင်းသို့။ ပါပိတာ၊ ရောက်စေအပ်သည်ဖြစ်၍။ န ဝိကိရိတိ န ဝိဒ္ဓံ သတီတိ၊ ကား။ သုခုမရဇဘူတာပိ၊ သိမ်မွေ့သောမြူ (အပေါင်း) ဖြစ်၍ြုဖစ်သော်လည်း။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ အာဗန္ဓနပရိပါစနသမုဒီရဏကိစ္စာဟိ၊ ဖွဲ့စည်းခြင်း, ကျက်စေခြင်း, တွန်းကန်ခြင်းကိစ္စ ရှိကုန်သော။ အာပေါတေဇောဝါယောဓာတူဟိ၊ ဓာတ်တို့သည်။ (ပစ္စယာ-၌ စပ်) ဝါ၊ ဓာတ်တို့မှ။ လဒ္ဓပစ္စယာ၊ ရအပ်သော ကျေးဇူးပြုခြင်းရှိသည်ဖြစ်၍။ ဝါ၊ ကျေးဇူးပြုခြင်းကို ရသည်ဖြစ်၍။ (န ဝိကိရိတိ-၌စပ်) သိနေဟေန၊ အစေးသည်။ တေမိတာ၊ စိုစေအပ်သော။ တေဇသာ၊ အပူငွေ့သည်။ ပရိပက္ကာ၊ ကျက်စေအပ်သော။ ဝါယုနာ၊ လေသည်။ ဝိတ္တမ္ဘနံ၊ ထောက်ကန်ခြင်းသို့။ ပါပိတာ၊ ရောက်စေ အပ်သော။ ပိဋ္ဌစုဏ္ဏာ ဝိယ၊ မုန့်ညက်မှုန့်ကဲ့သို့။ ဣတော စိတော စ၊ ထိုမှ ဤမှလည်း။ န ဝိကိရတိ၊ ဖရိုဖရဲမကြဲ။ န ဝိဒ္ဓံသတိ၊ မပျက်စီး။ အထခေါ၊ စင်စစ်အားဖြင့်သော်ကား။ ပိဏ္ဍိတာ၊ ပေါင်းစုအပ်သည်။ ဃနဘူတာ၊ အစိုင်းအခဲဖြစ်၍ဖြစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ နာနပ္ပကာရေန၊ အထူးထူးသော အခြင်းအရာအားဖြင့်။ ဂဟေတဗ္ဗံ၊ ယူအပ်သည်၏အဖြစ်သို့။ အာပဇ္ဇတိ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ အဝိကိရိယမာနာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝိကပ္ပန္တိ၊ ကား။ ဝိဘာဂံ၊ ခွဲခြားခြင်းသို့။ တေဇောဝါယောဓာတုယောပိ၊ ဓာတ်တို့သည်လည်း။ ရူပဓမ္မဘာဝတော၊ ရုပ်တရား၏အဖြစ်ကြောင့်။ သဝိဂ္ဂဟာ၊ အထည်ကိုယ်ဒြဗ်ရှိကုန် သည်။ ယဒိပိ (ဟောန္တိ)၊ ကုန်၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ယာဒိသော၊ အကြင်သို့သဘောရှိသော။ ဃနဘာဝေါ၊ အစိုင်အခဲ၏ အဖြစ်ကို။ ပထဝီအာပေါဓာတူသု၊ တို့၌။ လဗ္ဘတိ၊ ၏။ တာဒိသော၊ ထိုသို့သဘောရှိသော။ (ဃနဘာဝေါ၊ ကို။) တေဇောဝါယောဓာတူသု၊ တို့၌။ န လဗ္ဘတိ၊ အပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) မေယျဘာဝါ တော၊ နှိုင်းယှဉ် ချင့်ချိန် အပ်သည်၏အဖြစ်၏မရှိခြင်းကြောင့်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ တတ္ထ၊ ထိုတေဇော ဝါယောဓာတ်တို့၌။ စုဏ္ဏဘေဒေါ၊ အမှုန့်အထူးအပြားကို။ န ဥဒ္ဓဋော၊ မထုတ်ပြအပ်။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ သသမ္ဘာရတေဇောဝါယူသုပိ၊ ရနှင့်တကွဖြစ်သော တေဇောဝါယောဓာတ်တို့၌ လည်း။ မေယျဘာဝေါ၊ နှိုင်းယှဉ်ချင့်ချိန်အပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ န လဗ္ဘတေဝ၊ မရအပ်သည်သာလျှင် တည်း။
ယူသဂတာတိ၊ ကား။ ယူသဘာဝံဒြဝဘာဝံ၊ အရည်၏အဖြစ်သို့။ ဂတာ၊ ရောက်သော။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ အာဗန္ဓနာကာရဘူတာ၊ ဖွဲ့စည်းသောအခြင်းအရာဖြစ်၍ဖြစ်သော။ န ပဂ္ဃနရတီတိ၊ ကား။ န ဩဂဠတိ၊ မလျောကျ။ န ပရိဿဝတီတိ၊ ကား။ န ဝိဿန္ဒတိ၊ မစီးသွား။ ပီဏိတပီဏိတဘာဝံ ဒေဿတီတိ၊ ဟူသောစကားကို။ အာပေါဓာတုယာ၊ ၏။ ဗြူဟနရသဘာယ၊ ပွားစေခြင်းကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
ဥသုမာကာရဘူတာတိ ဧတေန၊ ဟူသောဤပါဌ်ဖြင့်။ ကာယေ၊ ၌။ ပါကတိကဥသ္မာပိ၊ ပကတိအားဖြင့်ဖြစ်သော ကိုယ်ငွေ့သည်လည်း။ ဂဟဏီသင်္ခါတာယ၊ ဝမ်းမီးဟု ဆိုအပ်သော။ တဿယေဝ တေဇောဓာတုယာ၊ ထိုပါစကတေဇောဓာတ်၏သာလျှင်။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿတိ၊ ၏။ ပရိပါစေတီတိ၊ ကား။ သန္တေဇေတိ၊ ကောင်းစွာထက်စေ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သာ၊ ထိုပါစကတေဇောဓာတ်သည်။ ယထာဘူတ္တဿ၊ စားအပ်တိုင်းသော။ အာဟာရဿ၊ ကို။ သမ္မာ၊ စွာ။ ပရိဏာမနေန၊ ပြောင်းလဲစေခြင်း-ကြေကျက်စေခြင်းဖြင့်။ ရသာဒိသမ္ပတ္တိယာ၊ ရသ စသည်အဖြစ်သို့ ကောင်းစွာရောက်ခြင်း၏။ ဟေတုဘာဝံ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သို့။ ဂစ္ဆန္တိ၊ ရောက်လျက်။ ဣမံ၊ ကာယံ၊ ကို။ ပရိပါစေတိ၊ ကျက်စေ၏။ သန္တောဇေတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ န ပူတိဘာဝံ ဒေဿတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟာ၊ ၏။ ကမ္မူပန္မိူပနိဿယာယ စ၊ ကံလျှင် ဥပနိဿယရှိသည် လည်းဖြစ်သော။ သရီရေ၊ ၌။ ဝဏ္ဏသမ္ပဒါယ၊ အဆင်းနှင့် ပြည့်စုံခြင်း၏။ ဝါ၊ အဆင်း၏ပြည့်စုံခြင်း ကောင်းခြင်း၏။ တေဇောဓာတု၊ သည်။ ဝိသေသပစ္စယော၊ ထူးသောအကြောင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဥတုအာဟာရ သမုဋ္ဌာနာယ၊ ဥတုကြောင့် အာဟာရကြောင့်ဖြစ်သော။ ရူပသမ္ပတ္တိယာ၊ အဆင်းရုပ်နှင့် ပြည့်စုံခြင်း၏။ ဝါ၊ အဆင်းရုပ်၏ ပြည့်စုံခြင်း ကောင်းခြင်း၏။ ယထာဝုတ္တတေဇောဓာတု၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်း သော တေဇောဓာတ်သည်။ (ဝိသေသပစ္စယော၊ တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့သောအနက်သည်။) ပဂေဝ၊ ရှေး မဆွကပင်ပြီး၏။ ဝါ၊ အဘယ်မှာ ဆိုဖွယ်ရာရှိပါအံ့နည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဝဏ္ဏသမ္ပတ္တိဉ္စဿ အာဝဟတီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
သမုဒီရဏဝိတ္ထမ္ဘနလက္ခဏာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ သမုဒီရဏံ၊ သမုဒီရဏဟူသည်။ အနုပေလ္လနံ၊ တွန်းခြင်းတည်း။ ကေစိ၊ တို့သည်။ ဝိသောသနန္တိ၊ ခြောက်သွေ့စေခြင်းဟူ၍။ (ဝဒန္တိ၊ ဖွင့်ဆိုကုန်၏။) ဝိတ္တမ္ဘနံ၊ နဟူသည်။ သေသဘူတတ္ထယဿ၊ ကြွင်းသောဘူတရုပ်သုံးခုအပေါင်း၏။ ထမ္ဘိတတ္တာပါဒနံ၊ ထောက်ကန်အပ်သည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်စေခြင်းတည်း။ ဝါ၊ တောင့်တင်းသည်၏ အဖြစ်သို့ ရောက်စေ ခြင်းတည်း။ ဧကေ၊ ဆရာတို့သည်။ ဥပ္ပီဠနန္တိ၊ ဖိနှိပ်ခြင်းဟူ၍။ (ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။) တာယာတိ၊ ကား။ ဝိတ္ထမ္ဘနလက္ခဏာယ၊ ထောက်ကန်ခြင်း လက္ခဏာရှိသော။ ဝါယောဓာတုယော၊ သည်။ အပရာယာတိ၊ ကား။ သမုဒီရဏလက္ခဏာယ၊ သမုဒီရဏလက္ခဏာရှိသော။ ဟိ၊ မှန်။ သာ၊ ထိုသမုဒီရဏလက္ခဏာရှိ သော ဝါယောဓာတ်သည်။ ပေလ္လနသဘာဝါ၊ တွန်းခြင်းသဘောရှိ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ သမဗ္ဘဟတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စ၊ ဆက်။ သမဗ္ဘာနံ၊ ကောင်းစွာတိုက်ခတ်ခြင်းဟူသည်။ ရူပကလာပဿ၊ ရုပ်ကလာပ်-ရုပ်အပေါင်း၏။ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိယာ၊ အရပ်တပါး၌ ဖြစ်ခြင်း၏။ ဟေတုဘာဝေါ၊ အကြောင်း ၏ အဖြစ်တည်း။ အာသန္နတရုပ္ပတ္တိယာ၊ အလွန်နီးကပ်သော အရပ်၌ဖြစ်ခြင်း။ အဝဃဋ္ဋနံ၊ ထိခိုက်ခြင်း တည်း။ လာဠေတီတိ၊ ကား။ ပရိဝတ္တေတိ၊ ထက်ဝန်းကျင်ဖြစ်စေ၏။ ဝါ၊ သွားလာကွန့်မြူးစေ၏။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ယဒတ္ထံ၊ အကြင်အကျိုးငှာ။ စုဏ္ဏတော၊ စုဏ္ဏအားဖြင့်။ မနသိကာရော၊ သည်။ အာဂတော၊ ၏ တံ၊ ထိုအကျိုးကို။ နိဂမနဝသေန၊ နိဂုံးအုပ်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧဝမေတန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုစကားရပ်၌။ ဓာတုယန္တန္တိ၊ ကား။ သုတ္တေန၊ ချည်ကြိုးဖြင့်။ ယန္တရူပကံ၊ ယန္တရားရုပ်-စက်ရုပ်သည်။ (ပဝတ္တတိ) ဝိယ၊ သွားခြင်းရပ်ခြင်းစသည်ဖြင့် ဖြစ်ဘိသကဲ့သို့။ ကတ္တုဘူတေ၊ ပြုတတ်သူ ကတ္တာဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ အတ္တနိ၊ အတ္တသည်။ အသတိပိ၊ သော်လည်း။ စိတ္တဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဓာတုမယံ၊ ဓာတ်ဖြင့်ပြီးသော။ ယန္တံ၊ ယန္တရားရုပ် စက်ရုပ်သည်။ ပဝတ္တတိ၊ သွားခြင်းရပ်ခြင်း စသည်ဖြင့် ဖြစ်၏။ ဣဓာပိ၊ ဤစုဏ္ဏဘာဝနာနည်း၌လည်း။ မနသိကာရဝိဓိ၊ ကို။ ဝုတ္တနယေနေဝ၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။
၃၅၀။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ လက္ခဏာဒယော၊ စသည်တို့ကို။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအရာ၌။ ဝုတ္တာ ဧဝ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးကုန်သည်သာလျှင်။ ယဒိပိ (ဟောန္တိ)၊ ကုန်၏။ တထာပိ၊ ကုန်သော် လည်း။ တေ၊ ထိုလက္ခဏာအစရှိသည်တို့ကို။ အနဝသေသတော၊ အကြွင်းမရှိသော အားဖြင့်။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂဟဝိဓိံ၊ ကမ္မဋ္ဌာန်းကို သိမ်းဆည်းခြင်းအစီအရင်ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ လက္ခဏာဒိတောတိအာဒိ၊ ကို။ အာရဒ္ဓံ၊ ပြီ။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဧတေန၊ ဤသဘောဖြင့်။ လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ဤသို့မှတ်ကြောင်းဖြစ်သော သတ္တိကြောင့်။ (တံ၊ ထိုသဘောသည်။) လက္ခဏံ၊ မည်၏။ ဧတိဿာ၊ ဤပထဝီဓာတ်အား။ ကက္ခဠတ္တံ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ်ဟူသော။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့် (သာ၊ ထိုပထဝီဓာတ်သည်။) ကက္ခဠတ္တလက္ခဏာ၊ မည်၏။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ကက္ခဠတ္တမေဝ၊ ခက်မာသည်၏ အဖြစ်သည်ပင်လျှင်။ ပထဝီဓာတု၊ သည်။ (ဟောတိ) နနု၊ ဖြစ်သည်မဟုတ်လော။ ဣတိ၊ ဤသို့စောဒနာငြားအံ့။ ဧတံ၊ ဤစကားသည်။ သစ္စံ၊ မှန်ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ ဝိညာတာဝိညာတသဒ္ဒတ္တဝသေန၊ သိအပ်သော သဒ္ဒါနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်, မသိအပ်သော သဒ္ဒါနက်ရှိသည်၏ အဖြစ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ (ကပ္ပနာသိဒ္ဒေန-၌စပ်) အဘိန္နေပိ၊ မကွဲပြား ငြားသော်လည်း။ ဝါ၊ မကွဲပြားသည်လည်းဖြစ်သော။ ဓမ္မေ၊ တရား၌။ ကပ္ပနာသိဒ္ဓေန၊ ကြံဆခြင်းဖြင့် ပြီးသော။ ဘေဒေန၊ အပြားဖြင့်။ ဧဝံ၊ ဤသို့ “ကက္ခဠတ္တံ လက္ခဏမေတိဿတိ ကက္ခဠတ္တလက္ခဏာ” ဟူ၍။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြခြင်းကို။ ကတော၊ ၏။ ဟိ၊ အကျိုး ကို ဆိုအံ့။ ဧဝံ၊ ဤသို့ညွှန်ပြခြင်းကို ပြုအပ်သည်ရှိသော်။ အတ္ထဝိသေသာဝဗောဓော၊ အနက်အထူးကို သိခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ အထ ဝါ၊ ကား။
(ယံ၊ အကြင်သဘောကို။) လက္ခီယတိ၊ မှတ်အပ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ (တံ၊ ထိုသဘောသည်။) လက္ခဏံ၊ မည်၏။ ကက္ခဠတ္တံ၊ ခက်မာသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ လက္ခိယလက္ခဏံ၊ မည်၏။ ကက္ခဠတ္တံ၊ ခက်မာသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ လက္ခိယမာနာ၊ မှတ်အပ်သော။ ဓာတု၊ သည်။ ကက္ခဠတ္တ လက္ခဏာ၊ မည်၏။ ဣတိဧဝမ္ပိ၊ သို့လည်း။ (ဧဝမ္ပေတ္တ-ဟူသော သီမူနှင့်အညီပင်) ဧတ္ထ၊ ဤကက္ခဠတ္တ-ဟူသောပုဒ်၌။ အတ္ထော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ သေသာသုပိ၊ ဓာတ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ ပင်တည်း။ ပတိဋ္ဌာနရသာတိ၊ ကား။ သဟဇာတဓမ္မာနံ၊ သဟဇာတ်ဖြစ်သောတရားတို့၏။ ပတိဋ္ဌာဘာဝကိစ္စ၊ တည်ရာအဖြစ်လျှင် ကိစ္စရှိ၏။ တတော ဧဝ၊ ပင်လျှင်။ နေသံ၊ ထိုသဟဇာတ်တရားတို့ကို။ သမ္ပဋိစ္ဆနာ ကာရေန၊ ခံလင့်သော အခြင်းအရားအားဖြင့်။ ဉာဏဿ၊ အား။ ပစ္စုပတိဋ္ဌတိ၊ ရှေးရှုထင်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမ္ပဋိစ္ဆနပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ မည်၏။ ပန၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ ဋ္ဌာန်ကို။ အညဓမ္မတာယ၊ တပါးသော တရား၏ အဖြစ်ကြောင့်။ န ဥဒ္ဓဋံ၊ မထုတ်ပြအပ်။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဒူရကာရဏံ ဝိယ၊ ဝေးသောအကြောင်းကဲ့သို့။ ဘာဓာရဏဘာဝသဗ္ဘာဝတော၊ ဆက်ဆံသည်၏ အဖြစ်ရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ (န ဥဒ္ဓံဋံ၊ အပ်။) ဝါ၊ တနည်း။ ဓမ္မုဒ္ဒေသဝါရဝဏ္ဏနာဒီသု၊ ဝါရ၏ အဖွင့်စသည် တို့၌။ ရသာဒိနာ၊ ရသ အစရှိသည်ဖြင့်။ အညေသံ၊ တပါးကုန်သော တရားတို့၏။ ပစ္စယဘာဝံ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ပြပြီး၍။ ပစ္စယဝန္တတာဒဿနတ္ထံ၊ အကြောင်းရှိသော အကျိုး၏ အဖြစ်ကိုပြခြင်းအကျိုးငှာ။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ ကို။ ဥဒ္ဓဋံ ယထာ၊ ထုတ်ပြအပ်သကဲ့သို့။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ဧဝံ၊ တူ။ န (ဥဒ္ဓဋံ)၊ အပ်။ ပန၊ စင်စစ်။ ဣဓ၊ ဤလက္ခဏာဒိတော-ဟူသော ဘာဝနာနည်း၌။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ အနညသာဓရဏ ဝိသေသဝိဘာဝနပရာယ၊ တပါးသောတရားတို့နှင့် မဆက်ဆံသော အကြောင်းထူးကို ပြခြင်းလျှင် ပြဓာန်းခြင်းရှိသော။ စောဒနာယ၊ (ဖြစ်သင့်သော) စောဒနာခြင်းတိုက်တွန်းခြင်းကြောင့်။ အညဓမ္မဘူတံ၊ တပါးသော တရားဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ ပဒဋ္ဌာနံ၊ ကို။ န ဥဒ္ဓဋံ၊ အပ်။ ဣတိ၊ သို့။ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ၊ ၏။ ဗြူဟနရသာတိ၊ ကား။ သဟဇာတဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ ဝဍ္ဎနကိစ္စာ၊ ပွားစေခြင်းကိစ္စရှိ၏။ တထာ ဟိ၊ ပင်လျှင်။ သာ၊ ထိုအာပေါဓာတ်ကို။ “နေသံ၊ ထိုသဟဇာတ်တရားတို့၏။ ပီဏိတဘာဝံ၊ စိုပျိုပြည့်ဖြိုး သည်၏အဖြစ်ကို။ ဒေဿတိ၊ ၏။” ဣတိ၊ သို့။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သင်္ဂဟပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ၊ ကား။ ဗာဟိရဥဒကံ၊ အပြင်ပရေသည်။ နှာနီယစုဏ္ဏဿ၊ ရေချိုးကသယ်မှုန့်ကို။ ဝါ၊ ဆပ်ပြာမှုန့်ကို။ (သင်္ဂဟဏံ) ဝိယ၊ ပေါင်းစုသကဲ့သို့။ သဟဇာတဓမ္မာနံ၊ တို့ကို။ သင်္ဂဟဏပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ ပေါင်းစုသော အားဖြင့် ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်တတ်၏။ မဒ္ဒဝါနုပ္ပဒါနပစ္စုပဋ္ဌာနာတိ၊ ကား။ ဗာဟိရဂ္ဂိ၊ အပြင်ပမီးသည်။ ဇတု လောဟာဒီနံ၊ ချိပ်ကြေးစသည်တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ (မုဒုဘာဝါနုပ္ပဒါနော) ဝိယ နူးညံ့သည်၏အဖြစ်ကို ပေးသကဲ့သို့။ သဟဇာတဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝါ၊ တို့အား။ မုဒုဘာဝါနုပ္ပဒါနပစ္စုပဋ္ဌာနာ၊ နူးညံ့သည်၏ အဖြစ်ကိုပေးသော အားဖြင့် ဉာဏ်အား ရှေးရှုထင်တတ်၏။ အဘိနီဟာရော၊ ရ-ဟူသည်။ ဘူတသင်္ဃဋဿ၊ ဘူတရုပ်အပေါင်း၏။ ဒေသန္တရုပ္ပတ္တိဟေတုဘာဝေါ၊ အရပ်တပါး၌ ဖြစ်ခြင်း၏ အကြောင်း၏ အဖြစ် တည်း။ ဝါ၊ တနည်း။ ဗီဇတော၊ မျိုးစေ့မှ။ အင်္ကုရဿ၊ အညှောက်ကို။ (နီဟရဏံ) ဝိယ၊ ထုတ်ဆောင်ပေးခြင်းကဲ့သို့။ နီဟရဏံ၊ ထုတ်ဆောင်ခြင်းတည်း။
၃၅၁။ ကမ္မာဒိဝသေန၊ ကံအစရှိသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုပ္ပတ္တိတော၊ မဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဥတုသမုဋ္ဌာနာဝ၊ ဥတုကြောင့်သာလျှင် ဖြစ်ကုန်၏။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ ဥတုတော၊ ဥတုကြောင့်။ ကဒါစိ၊ ရံခါ။ စိတ္တတော၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဥတုစိတ္တသမုဋ္ဌာန၊ ဥတုကြောင့် စိတ်ကြောင့် ဖြစ်ကုန်၏။ အဝသေသာတိ၊ ကား။ ဝုတ္တာဝသေသာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်မှ ကြွင်းကုန်သော။ ကေသာဒယော၊ ကုန်သော။ စတုဝီသတိ၊ ၂၄-ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့၎င်း။ (အာဒိတော၊ ၌။) ပဉ္စ၊ ကုန်သော။ ဝါယောကောဋ္ဌာသာ စ၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွတ္တိံသ၊ ၃၂-ပါးသော ကောဋ္ဌာသတို့တည်း။ သဗ္ဗေပီတိ၊ ကား။ တေ သဗ္ဗေပိ၊ ထိုအလုံးစုံသော ကောဋ္ဌာသတို့သည်လည်း။ ကမ္မဒိဝသေန၊ အာဖြင့်။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ကြောင့်။ စတုသမုဋ္ဌာနာ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ကေသာဒီနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ မံသဘော၊ အသားမှ။ အဝိမုတ္တဘာဂေါ၊ မလွတ်သောအဖို့သည်။ ကမ္မာဟာရ စိတ္တသမုဋ္ဌာနောဝ၊ ကံ အာဟာရစိတ် ကြောင့် ဖြစ်သည်သာလျှင်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ပြီး၏။
၃၅၂။ နာနတ္တေကတ္တတောတိ၊ ကား။ ဝိသေသသာမညတော၊ အားဖြင့်။ ဟိ၊ မှန်။ ဓမ္မာနံ၊ သဘောတရား တို့၏။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ ဝိသဒိသတာ၊ မတူသည်၏အဖြစ်သည်။ နာနတ္ထံ၊ နာနတ္တမည်၏။ သမာနတာ၊ တူသည်၏အဖြစ်သည်။ ဧကတ္တံ၊ တ္တမည်၏။ သဗ္ဗာသမ္ပီတိ၊ ကား။ စတုန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ သလက္ခဏာဒိတောတိ၊ ကား။ သကံ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သော။ လက္ခဏံ၊ လက္ခဏာတည်း။ သလက္ခဏံ၊ မိမိဥစ္စာဖြစ်သောလက္ခဏာ။ တတော သလက္ခဏာဒိတော၊ အားဖြင့်။ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ ရသပစ္စုပဋ္ဌာနာနံ ဝိယ၊ ရသ, ပစ္စပဋ္ဌာန်တို့ကိုကဲ့သို့။ မုဒုသဏှာဖရုသဝါဒီနမ္ပိ၊ နူးညံ့သည်၏အဖြစ် သိမ်မွေ့သည်၏အဖြစ်ကြမ်းတမ်းသည်၏အဖြစ် စသည်တို့ကိုလည်း။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန နာနတ္တဘူတာနန္တိ၊ ဟူ၍။ ကသ္မာ၊ ကြောင်။ ဝုတ္တံ၊ နည်း။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာဒိဝသေန၊ အားဖြင့်။ သာဓာရဏတ္တာ၊ ဆက်ဆံသည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ဧကတ္တံ၊ တူသည်၏အဖြစ်သည်။ ဟောတိ နနု၊ လော။ ဣတိ၊ ဤသိုပစောဒနာငြားအံ့။ (ဧကတ္တံ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ အညာ ဧဝ၊ တပါးအခြားတို့သာလျှင်တည်း။ ဥတုအာဒိသမုဋ္ဌာနာ၊ ဥတုအစရှိသည်ကြောင့်ဖြစ် ကုန်သော။ (ဓာတုယော၊ တို့သည်။) အညာ (ဧဝ)၊ တို့သည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိအာဒိကံ၊ သော။ ဘေဒံ၊ အပြားကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ တထာ၊ ထိုအခြင်း အရာအားဖြင့်။ ဝစနတော၊ ဆိုခြင်းကြောင့်တည်း။ ဧတာသံ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ရုပ္ပနလက္ခဏံ၊ ရုပ္ပနသဘာဝံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်းသဘောကို။ ဧတံ ရုပ္ပနံ နာမ၊ ဤရုပ္ပနမည်သည်။ ကိံ ပန၊ နည်း။ သီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတေ၊ အအေးအစရှိသော ဆန့်ကျင်ဖက်အကြောင်းတို့နှင့် ပေါင်းစုံ လတ်သော်။ ဝါ၊ ကြောင့်။ ယာ ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိ၊ အကြင်ရှေးရုပ် အစဉ်နှင့်မတူသော နောက်ရုပ် အစဉ်၏ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုမတူသော ဖြစ်ခြင်းသည်။ ရုပ္ပနံ၊ မည်၏။) ဝါ၊ ကား။ တသ္မိံ၊ ထိုသီတာဒိဝိရောဓိပစ္စယသန္နိပါတသည်။ သတိ၊ သော်။ ဝိဇ္ဇမာနေဿဝ၊ ထင်ရှားရှိဆဲသာ လျှင်ဖြစ်သော ရုပ်၏။
ဝိသဒိသုပ္ပတ္တိယာ၊ မတူသောဖြစ်ခြင်း၏။ ဝါ၊ ထူးသောဖြစ်ခြင်း၏။ ယော ဟောတုဘာဝေါ၊ အကြင် အကြောင်း၏ အဖြစ်သည်။ (အတ္ထိ၊ ၏။) တံ၊ ထိုအကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ ရုပ္ပနံ၊ မည်၏။ အနတီတတ္တာတိ၊ ကား။ အပရိစ္စဇနတော၊ မစွန့်ခြင်းကြောင့်။
စ၊ ထိုမှတပါး။ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ မဟန္တပါတုဘာဝေါ၊ ကြီးသည်ဖြစ်၍ ထင်ရှားဖြစ်ခြင်းကို။ သသမ္ဘာရဓာတု ဝသေန၊ သသမ္ဘာရဓာတ်၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ မဟာဝိကာရတာ၊ ကြီးကျယ်သောဖောက် ပြန်ခြင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကို။ တထာ၊ ထိုအတူသ သမ္ဘာရဓာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) (ဤမှ နောက်၌ မြန်မာမူဟောင်းတို့တွင် ရှိရင်းအတိုင်း မဟာဘူတသာမညံ လက္ခဏာဓာတုဝသေနဟု ပါဌ်မှန် ရှိစေရမည်) မဟာဘူတသာမညံ၊ မဟာဘုတ်တို့နှင့် တူသည်၏အဖြစ်ကို။ လက္ခဏဓာတုဝသေန၊ လက္ခဏာ ဓာတ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။) မဟာပရိဟာရတာ စ၊ များစွာသော အကြောင်းတို့သည် ဆောင်အပ်ကုန်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ မဟတ္တဝိဇ္ဇမာနတ္တာ စ၊ ကြီးသည်၏အဖြစ် ထင်ရှားသည်၏ အဖြစ်ကို၎င်း။ ဥဘယဝသေန၊ သသမ္ဘာရဓာတ် လက္ခဏာဓာတ် နှစ်ပါး အစုံ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။ ဘူတသဒ္ဒါပေက္ခာယ၊ ဘူတ-သဒ္ဒါကိုငဲ့သဖြင့်။ ဧတာနီတိ၊ ဟူ၍။ နပုံသကနိဒ္ဒေသော၊ နပုံလိင်ဖြင့် ညွှန်ပြခြင်းကို။ (ကတော၊ ၏။) အနေကသဘသဟဿ ရူပကလာပသင်္ဃာဋတာယ၊ အသိမ်းမကများစွာသော ရုပ်ကလာပ် အပေါင်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သမူဟဝသေန စ၊ အပေါင်း၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ သန္တတိဝသေန၊ စ၊ အစဉ်သန္တာန်၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ အပရိမိတပရိမာဏာနံ စ၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ် မနှိုင်းယှဉ်နိုင်သော အတိုင်းအရှည်ရှိသော ဓာတ်တို့ ၏၎င်း။ အနေကယောဇနာယာမဝိတ္ထာရာနံ စ၊ တယူဇနာမကသော အလျားအနံရှိသော ဝတ္ထုတို့၏၎င်း။ ဥပ္ပဇ္ဇနတော၊ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဝါ၊ အားဖြင့်။ မဟန္တာနိ၊ ကြီးကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပါတုဘူတာနိ၊ ထင်ရှားဖြစ် ကုန်၏။ စတ္တာရိနဟုတာနီတိ၊ ကား။ စတ္တာရိဒသသဟဿာနိ၊ ယူဇနာလေးသောင်းတို့၎င်း။ ဒေဝဒါနဝါဒီနံ၊ နတ် အသူရာ စသည်တို့၏။ တိဂါဝုတာဒိသရီရဝသေန၊ သုံးဂါဝုတ်စသည်ရှိသော ကိုယ်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဟန္တာနိ၊ ကြီးကုန်သည်ဖြစ်၍။ ပါတုဘူတာနိ၊ ကုန်၏။
တတ္ထ၊ ထိုမဟာဘူတာနိ-ဟူသောပုဒ်၌။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည်ကား။ ဝစနတ္ထော၊ တည်း။ မဟန္တာနိ၊ ကြီးကုန်သည်ဖြစ်၍။ ဘူတာနိ ဇာတာနိ နိဗ္ဗတ္တာနိ၊ ဖြစ်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟာဘူတာနိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် ဝစနတ္ထပြီး၏။ အနေကာဘူတဝိသေသဒဿနေန စ၊ များစွာသော မဟုတ်မမှန်သော ဝတ္ထုအထူးကို ပြခြင်းကြောင့်၎င်း။ အနေကစ္ဆရိယဒဿနဝသေန၊ များစွာသော မဖြစ်စဘူး အထူးအဆန်းကို ပြခြင်းကြောင့်၎င်း။ မဟန္တော၊ ကြီးကျယ်များပြားသော အစွမ်းသတ္တိရှိသော။ ဘူတော၊ သတ္တဝါတည်း။ ဝါ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤပုဂ္ဂိုလ်၌။ မဟန္တာနိ၊ ကုန်သော။ အဘူတာနိ၊ မဟုတ်မမှန်သော ဝတ္ထုတို့သည်။ ဝါ၊ မမှန်သောဝတ္ထုနှင့် အံ့ဖွယ်တို့သည်။ (သန္တိ၊ ရှိကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟာဘူတော၊ မည်၏။ မာယာကာရော၊ မျက်လှည့်သမားကို ရ၏။ ယက္ခာဒယော၊ တို့သည်။ ဇာတိဝသေနေဝ၊ ဇာတ်၏အစွမ်း အားဖြင့်သာလျှင်။ မဟန္တာ၊ ကြီးကုန်သော။ ဘူတာ၊ ဘုတ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟာဘူတာ၊ မည်ကုန်၏။ ဝါ၊ ကား။ အယံ မဟာဘူတသဒ္ဒေါ၊ ကို။ တေသု၊ ထိုဘီလူးအစရှိသည်တို့၌။ နိရုဠှော၊ ထင်သည်ဟူ၍။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပထဝီအာဒယောပန၊ ပထဝီဓာတ်အစရှိသည်တို့သည်ကား။ သဉ္စကတာယ၊ လှည့်စား တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ အနိဒ္ဒသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာယစ၊ မညွှန်ပြနိုင်သော တည်ရာဌာန ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ မဟာဘူတာဝိယ၊ မျက်လှည့်သည် မဟာဘုတ်, ဘီလူးစသော မဟာဘုတ်တို့နှင့် တူကုန်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) မဟာဘူတာနိ၊ မည်ကုန်၏။ (ဆိုလတံ့နှင့်အညီ နပုလိင်နှင့် ရှိစေရမည်) ဘူတသဒ္ဒဿ၊ ၏။ ဥဘယလိင်္ဂတာယ၊ နှစ်ပါးသောလိင်ရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ နပုံသကတာ၊ နပုံလိင်၏အဖြစ်ကို။ ကတာ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အကြောင်းတို့တွင်။ သယံ၊ မိမိတို့ကိုယ်တိုင်။ အနီလာဒိသဘာဝါနိ၊ အညိုစသည်မဟုတ်သော သဘော ရှိကုန်သည်။ ဟုတွာ၊ ဖြစ်ကုန်လျက်။ နီလာဒိသဘာဝဿ၊ အညိုအစရှိသော သဘောကို။ ဥပဋ္ဌာပနံ စ၊ ထင်စေခြင်းသည်၎င်း။ အနိတ္ထိပုရိသာဒိသဘာဝါနေဝ၊ မိန်းမယောကျ်ားအစရှိသည်မဟုတ်သော သဘောရှိကုန်သည်သာလျှင်။ ဟုတွာ၊ လျက်။ ဣတ္ထိပုရိသာဒိအာကာဿ၊ မိန်းမယောကျ်ား အစရှိသော အခြင်းအရာကို။ ဥပဋ္ဌာပနံ စ၊ ၎င်း။ ဝဉ္စကတာ၊ လှည့်စားတတ်သည်၏အဖြစ်မည်၏။ တထာ၊ ထိုမှတပါး။ အညမညဿ၊ ၏။ အန္တော စ၊ ၌၎င်း။ ဗဟိ စ၊ ၌၎င်း။ အဋ္ဌိတာနံယေဝ၊ မတည်ကုန် မူ၍သာလျှင်။ ဝါ၊ မတည်ကုန်သောဓာတ်တို့၏သာလျှင်။ အညမညံ၊ ချင်း။ နိဿယ၊ ၍။ အဝဋ္ဌာနတော၊ တည်ခြင်းကြောင့်။ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာ၊ မညွန်ပြအပ်-မညွန်ပြနိုင်သော တည်ရာဌာန ရှိသည်၏ အဖြစ် ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) ဟိ၊ အပြစ်ကား။ ဣမာ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ အညမညဿ၊ ၏။ အန္တော၊ ၌။ ဌိတာ၊ တည်ကုန်သည်။ ယဒိ (သိယုံ)၊ အကယ်၍ ဖြစ်ကုန်ငြားအံ့။ ဧဝံ သတိ၊ ကုန်သည်ရှိသော်။ အညမညနုပ္ပဝေသနတော၊ အချင်းချင်းသို့ဝင်ခြင်းကြောင့်။ သကိစ္စကရာ၊ မိမိကိစ္စကို ပြုနိုင်ကုန်သည်။ န သိယုံ၊ မဖြစ်ကုန်ရာ။ တထာ သတိ၊ ဖြစ်လတ်သော်။ အဝိနိဗ္ဘုတ္တဝါဒေါ၊ အသီးအသီး မခွဲခြမ်းအပ်-မခွဲခြမ်းနိုင်ဟု ဆိုသော ဝါဒသည်။ ဟာယေယျ၊ ယုတ်လျော့ပျက်စီးစေရာ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ နိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနာ၊ ညွန်ပြအပ်-ညွှန်ပြနိုင်သော တည်ရာဌာနရှိကုန်သည်။ န (ဟောန္တိ)၊ မဖြစ်ကုန်။ ဧဝံ သန္တေပိ၊ သော်လည်း။ ပတိဋ္ဌာနာဒိနာ၊ တည်ရာအဖြစ်အစရှိသော။ ယထာသကံကိစ္စဝိသေသေန၊ အကြင် အကြင် မိမိဥစ္စာဖြစ်သော (ဝါ) မိမိနှင့်ဆိုင်သော ကိစ္စအထူးဖြင့်။ သေသာနံ၊ ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ တိဏ္ဏံ၊ သုံးပါး၊ သုံးပါးကုန်သော ဓာတ်တို့အား။ ဥပကာရိကာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ယေန၊ ယင်းသို့ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သဟဇာတာဒိနာ၊ သဟဇာတအစရှိသော ပစ္စယေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယာ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သည်။ ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ တေန၊ ကြောင့်။ န စ အညမညံ နိဿယန တိဋ္ဌန္တီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ မနာပေတီတိ၊ ကာ။ မနောဟရေဟိ၊ နှလုံးကိုဆောင်တတ်ကုန်သော။ စာတုရိယဝန္တေတိ၊ တင့်တယ်ခြင်းရှိကုန်သော။ ဝဏ္ဏသဏ္ဌာန ဝိက္ခေပေတီတိ၊ ကား။ ကာဠသာမတာဒိဝဏ္ဏေဟိ၊ မည်းနက်သည်၏အဖြစ်, ဝါရွှေသည်၏အဖြစ် အစရှိသောအဆင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ ပုထုဝိဝရကိသတာဒိသဏ္ဌာနေဟိ၊ ကြီးသည်၏အဖြစ်, အပေါက် အကြား၏ အဖြစ်, သေးသွယ်သည်၏အဖြစ် အစရှိသော သဏ္ဌာန်တို့ဖြင့်၎င်း။ ဟတ္ထဘမုကာ ဒိဝိက္ခေပေဟိ စ၊ လက် မျက်ခုံး စသည်တို့၏ ပစ်လွှဲခြင်းတို့ဖြင့်၎င်း။ သရသလက္ခဏန္တိ၊ ကား။ သဘာဝဘူတံ၊ သဘောဖြစ်၍ ဖြစ်သော။ လက္ခဏံ၊ ကို။ ဝါ၊ ကား။ သကိစ္စကံ၊ ကိစ္စနှင့်တကွသော။ သဘာဝံ၊ ကို။
မဟာပရိဟာရတောတိ ဧတ္ထ၊ ဤပါဌ်၌။ ဝစနတ္ထံ၊ ကို။ ဝဒန္တော၊ ဆိုလိုသည်ဖြစ်၍။ မဟန္တေဟိ။ပ။ ဘူတာနိ၊ မဟာပရိဟာရာနိ ဝါ၊ ဘူတာနီတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ဝါ၊ ထိုနှစ်ပါးသော အနက်တို့တွင်။ ပစ္ဆိမတ္တေ၊ နောက်ဖြစ်သော အနက်၌။ ပုရိမပဒေ၊ ရှေ့ပုဒ်၌။ ဥတ္တရပဒဿ၊ နောက်ပုဒ် ဖြစ်သော။ ပရိဟာရသဒ္ဒဿ၊ ၏။ လောပံ၊ ကို။ ကတွာ၊ ၍။ မဟာဘူတာနီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
တထာဟီတိ၊ ကား။ တတော ဧဝ ဝိကာရဿ မဟန္တတ္တာ ဧဝ၊ ထိုသို့ဖောက်ပြန်ခြင်း၏ ကြီးကျယ်သည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်သာလျှင်။ ဣတိ၊ ဤသို့သော အနက်ရှိခြင်းကြောင့်။ တံ ဝိကာရံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဘူမိတောတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ အစ္စိမတောတိ၊ ကား။ အဂ္ဂိဿ၊ မီး၏။ ဧကံ၊ တခုသော။ ကောဋိသတသဟဿံ၊ ကုဋေအသိန်းတည်း။ ကောဋိသတသဟေဿကံ၊ ကုဋေတသိန်း။ စက္ကဝါဠန္တိ၊ ဟူသောပုဒ်ဖြင့်။ တံ သဗ္ဗံ၊ ထိုအလုံးစုံသော ကုဋေတသိန်းသော စကြာဝဠာကို။ အာဏာခေတ္တဘာဝေန၊ အာဏာခေတ်၏ အဖြစ်ဖြင့်။ ဧကံ ကတွာ၊ တခုတည်းပြု၍။ ဝါ၊ တပေါင်းတည်းပြု၍။ ဝဒတိ၊ ၏။ ဝိလီယတီတိ၊ ကား။ ဝိပတ္တိကရမေဃာတိဝုဋ္ဌေန၊ ပျက်စီးခြင်းကို ပြုတတ်သော မိုးသည် ရွာသွန်းအပ်သော။ ခါရုဒကေန၊ ငန်ခါးသောရေဖြင့်။ လဝဏံ ဝိယ၊ ဆားကဲ့သို့။ ဝိလယံ၊ ကြေမွခြင်းသို့။ ဂစ္ဆတိ၊ ၏။ ဝိဒ္ဓံသတိ၊ ပျက်စီး၏။ ကုပိတေနာတိ၊ ကား။ ခုဘိတေန၊ ချောက်ချား သော။ ဝါ၊ ပျက်စီးသော။ ဝိကီရတီတိ၊ ကား။ ဝိဓမတိ၊ မှုတ်လွှင့်အပ်၏။ ဝိဒ္ဓံသတိ၊ ၏။
အနုပါဒိန္နေသု၊ အနုပါဒိန္နဘူတရုပ်တို့၌။ ဝိကာရမဟတ္ထံ၊ ဖောက်ပြန်ခြင်း၏ ကြီးကျယ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဥပါဒိန္နေသု၊ တို့၌။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပဝတ္ထဒ္ဓေါတိအာဒိံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ကဋ္ဌမုခေန ဝါတိ (ဧတ္ထ)၊ ဟူသောဤပါဌ်၌။ ဝါ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဥပမတ္ထော၊ ဥပမာအနက်ရှိ၏။ ကဋ္ဌမုခေန၊ ကဋ္ဌမုခမည်သော။ သပ္ပေန၊ မြွေသည်။ ခက်မာတောင့်တင်းသည်။ ဟောတိ ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပထဝီဓာတုပ္ပကောပေန၊ ပထဝီဓာတ်၏ ပျက်စီးခြင်းောကာင့်။ သော ကာယော၊ သည်။ ကဋ္ဌမုခေဝ၊ ကဋ္ဌမုခမြွေ၏ ခံတွင်း၌ကဲ့သို့။ ဟောတိ၊ ၏။ ကဋ္ဌမုခဂတော ဝိယ၊ ကဋ္ဌမုခမြွေ၏ခံတွင်းသို့ ရောက်သကဲ့သို့။ ပတ္ထဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ အထ ဝါ၊ ကား။ ဝါ သဒ္ဒေါ၊ သည်။ အဝဓာရဏတ္ထော၊ ဏ-အနက်ရှိေ၏။ သော၊ ထို ဝါ-သဒ္ဒါကို။ ပထဝီဓာတုပ္ပ ကောပေန ဝါတိ၊ ဟူ၍။ ဧဝံ၊ သို့။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္ဓိတဗ္ဗော၊ ၏။ ဟိ၊ ထင်စွာပြအံ့။ အယံ၊ ဤဆိုလတံ့သည် ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤအဝဓာရဏအနက်ရှိသော ဝါ-သဒ္ဒါ၌။ အတ္ထော၊ တည်း။ ကဋ္ဌမုခေန၊ မြွေသည်။ ဒဋ္ဌောပိ၊ ကိုက်အပ်သော်လည်း။ ဝါ၊ ကိုက်အပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ကာယော၊ သည်။ ပထဝီဓာတုပ္ပကော ပေနေဝ၊ ကြောင့်သာလျှင်။ ပတ္ထဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပထဝီဓာတုယာ၊ နှင့်။ အဝိယုတ္တော၊ မကင်းကွာသော။ သော ကာယော၊ သည်။ သဗ္ဗဒါ၊ သိမ်း။ ကဋ္ဌမုခေန၊ မြွေသည်။ ဒဋ္ဌော၊ သော။ ကာယော၊ သည်။ ပတ္ထဒ္ဓေါ၊ သည်။ ဟောတိ ဝါ၊ ဖြစ်သည်မူ လည်း ရှိ၏။ မဟန္တာဒဝသေန၊ မန္တာန်၏အဆိပ်ဖြေဆေးဝါး၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ န ဝါဟောတိ၊ မဖြစ် သည်မူလည်းရှိ၏။ ပထဝီဓာတုပ္ပ ကောပေန ပန၊ ကြောင့်မူကား။ မန္တာဂဒရဟိတော၊ (ကုစားနိုင်ကောင်း သော) မန္တာန်ဆေးဝါးမှ ကင်းသည်ဖြစ်၍။ သော ကာယော၊ သည်။ ကဋ္ဌမုခဂေတော ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဧကန္တပတ္ထဒ္ဓေါ၊ စင်စစ်ခက်မာ တောင့်တင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤကားအနက်တည်း။
ပူတိကောတိ၊ ကား။ ကုထိတော၊ ကျိုက်ကျိုက်ဆူသည်။ သန္တတ္တောတိ၊ ကား။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ တတ္ထော၊ ပူလောင်သည်။ သမုပ္ပန္နဒါဟော၊ ကောင်းစွာစြဖ်သော ပူလောင်းခြင်းရှိသည်။ သဉ္ဆိန္နောတိ၊ ကား။ သမန္တတော၊ ထက်ဝန်းကျင်မှ။ ဆိန္နော၊ ဖြတ်အပ်သည်။ ဝါ၊ ပြတ်သည်။ ပရမာဏုဘေဒသဉ္စုဏ္ဏော၊ ပရမာဏုမြူအပြားအားဖြင့် မုန့်မုန့်ညက်ညက်ဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ကိမိဝ၊ မူကား။) အာယသ္မာတော ဥပသေနတ္ထေရဿ၊ ၏။ သရီရံ ဝိယ၊ ကဲ့သို့တည်း။ မဟာဝိကာရာနိ ဘူတာနီတိ၊ ကား။ မဟာဝိကာရဝန္တာနိ၊ ကြီးကျယ်သော ဖောက်ပြန်ခြင်းရှိကုန်သော ဘူတရုပ်ကို။ ဣတိ၊ သို့။ ပုရိမပဒေ၊ ၌။ ဥတ္တရပဒလောပေန၊ နောက်ပုဒ်ကို ချေသဖြင့်။ နိဒ္ဒေသော၊ ညွှန်ပြခြင်းကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ပထဝီတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ သဗ္ဗလောကဿ၊ လူအပေါင်းအား။ ပါကဋ္ဌာနိပိ၊ ထင်ရှားကုန်သော်လည်း။ သိပလ္လာသံ၊ ဖောက်ပြန်သော အမှတ်အသိ အမြင်ကို။ မုဉ္စိတွာ၊ လွှတ်၍။ ယထာသဘာဝတော၊ ဟုတ်မှန်သော သဘောအားဖြင့်။ ပရိဂ္ဂဏှနေ၊ သိမ်းဆည်းရာ၌။ (မူလဋီကာ၌ ပရိဂ္ဂယှမာနာနိ-ဟု ရှိ၏။ သိမ်းဆည်းအပ်ကုန်သည်ရှိသော်-ဟု အနက်ပေးသင့်၏။) မဟန္တေန၊ သော။ ဝါယာမေန၊ လုံ့လနှင့် ဝိနာ၊ ကင်း၍။ န ပရိဂ္ဂယှန္တိ၊ မသိမ်းဆည်းအပ် မသိမ်းဆည်းနိုင်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ (သီမူနှင့်မူလဋီကာတို့နှင့် အညီ န ပရိဂ္ဂယှန္တီတိ-ဟု ပါဌ်ရှိစေရမည်) ဒုဝိညေယျသဘာဝတ္တာ၊ သိနိုင်ခဲသော သဘောရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟန္တာနီတိ၊ ကြီးကျယ်ကုန်၏ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ တာနိ၊ ထိုမဟာဘုတ် တို့ကို။ (မန္တွာ ဇာနာတိ-တို့၌ စပ်) သုဝိညေယျာနိ၊ သိလွယ်ကုန်၏။ (ဤနေရာ၌ ပုဒ်မကြီး မရှိသင့်) အမဟန္တာနိ၊ မကြီးကျယ်ကုန်။ ဣတိ၊ သို့။ မန္တွာ၊ ထင်မှတ်၍။ ဌိတော၊ တည်သောသူသည်။ ဝါ၊ တည်သောသူသည်သော်လည်း။ (မူလဋီ, သီမူတို့နှင့် အညီပင်။) တေသံ၊ ထိုမဟာဘုတ်တို့၏။ ဒုပ္ပရိဂ္ဂဟဏံ၊ သိမ်းဆည်း နိုင်ခဲသည်၏ အဖြစ်ကို။
ဒိသွာ၊ ၍။ ဧတာနိ၊ ဤမဟာဘုတ်တို့သည်။ အဟောမဟန္တာနိ၊ ဩော်-ကြီးကျယ်ကုန်စွတကား။ ဣတိ၊ သို့။ ဇာနာတိ၊ သိ၏။ ဣတိ၊ ဤတွင် တရပ်ပြီး၏။
ဝါ၊ အဋ္ဌကထာဝစနတ္ထမှတပါး နည်းတပါးကား။ မဟာဘူတေကဒေသတာဒီဟိ၊ မဟာဘုတ်မည်သော ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်း၏ တစိတ်အဖြစ် အစရှိကုန်သော။ ကာရဏေဟိ၊ တို့ကြောင့်။ မဟာဘူတာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧတာ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ မဟာဘူတာနိ၊ မည်ကုန်၏။ ဟိ၊ ချဲ့။ ဧတာ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ မဟာဘူတေကပဒေသတော စ၊ မဟာဘုတ် မည်သော ခန္ဓာငါးပါး အပေါင်း၏ တစိတ်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ မဟာဘူတသမညတော စ၊ မဟာဘုတ်ဟု သိအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ (သာမည မဟုတ်ရဿနှင့် သမည-ဟု ရှိစေရမည်) မဟာဘူတသန္နိဿယတော စ၊ ကြီးမြတ်သော ပုဂ္ဂိုလ်သတ္တဝါတို့၏ မှီရာ၏အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ မဟာဘူတသဘာဝတော စ၊ များစွာသော ဘုတ်တို့၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ မဟာဘူတပရိယော သာနတော စ၊ မဟာဘူတမည်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၌ အဆုံးသို့ရောက်ခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမေဟိပိ ကာရဏေဟိ၊ တို့ကြောင့်လည်း။ မဟာဘူတာနီတိ၊ တို့ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။
တတ္ထ၊ ထိုငါးပါးသော အကြောင်းတို့တွင်။ မဟာဘူတေကဒေသတောတိ၊ ဟူသောအကြောင်း၌။ ဟိ၊ အကျယ်ကား။ ဘိက္ခဝေ၊ တို့။ ဣဒံ၊ ဤခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကို။ ဘူတန္တိ၊ အကြောင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟူ၍။ သမနုပဿထ၊ ရှုကုန်၏လော။ ဣတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော ပါဌ်တို့၌။ အဝိသေသေန၊ သာမညအားဖြင့်။ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းကို။ ဘူတန္တိ၊ ဘုတ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုခန္ဓာ ငါးပါးတို့တွင်။ ကာမဘဝေ စ၊ ၌၎င်း။ ရူပဘဝေ စ၊ ၌၎င်း။ ပဉ္စဝေါကာရဘဝေ စ၊ ၌၎င်း။ ဧကစ္စေ၊ သော။ သညီဘဝေ စ၊ ၌၎င်း။ ပဝတ္တံ၊ သော။ ယဒိဒံ ခန္ဓပဉ္စကံ၊ သည်။ အတ္ထိ၊ ၏။ တံ၊ ထိုခန္ဓာ ငါးပါးအပေါင်းသည်။ မဟာဝိသယတာယ၊ ကြီးကျယ်သော အရာ ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ မဟာဘူတန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝတ္တဗ္ဗတံ၊ ဆိုအပ်သည်၏ အဖြစ်ကို။ အရဟတိ၊ ထိုက်၏။ ပန၊ ဆက်။ ပထဝီအာဒယော၊ ကုန်သော။ စတေဿာ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ တဿ မဟာဘူတဿ၊ ထိုမဟာဘူတမည်သော ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်း၏။ ဧကဒေသဘူတာ၊ တစိတ်ဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သောကြောင့်။ (ဟေတုမန္တဝိသေသန ဖြစ်သည်) မဟာဘူတာတိ၊ တို့ဟူကုန်၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ သမုဒါယေသု၊ အပေါင်းတို့၌။ ပဝတ္တဝေါဟာရာ၊ ဖြစ်သောအမည် ဝေါဟာရတို့သည်။ အဝယဝေသုပိ၊ အစိတ်တို့၌လည်း။ ဒိဿန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကိံ ယတာ၊ ကား။) သမုဒ္ဒေါ၊ ကို။ (မယာ၊ သည်။) ဒိဋ္ဌော၊ မြင်အပ်ပြီ။ ဣတိ ယထာ စ၊ ဤဝေါဟာရကဲ့သို့၎င်းတည်း။ မဟာဘူတသမညတောတိ၊ ကား။ ဧတ္ထ၊ ဤသဘောတရားတို့နှင့် စပ်၍ဖြစ်ခြင်း ရှိကုန်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘဝန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဘူတာနိ၊ ကုန်၏။ ပထဝီအာဒယော၊ ကုန်သော။ စတေဿာ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ (လဗ္ဘန္တိ၊ ကုန်၏။) ပန၊ ဆက်။ ဧတာသု၊ ဤဓာတ်တို့၌။ သာအယံ ဘူတသမညာ၊ ထိုဘူတဟူသောအမည်သည်။ ဥပါဒါရူပါနံ၊ တို့၏။ အနညတ္ထဝုတ္တိတာယ၊ တပါးသောတရားတို့၌ဖြစ်ခြင်းမရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အဝိပရီတဋ္ဌာ စ၊ မဖောက်မပြန်မှန်ကန်သော အနက်ရှိသည်လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) စ၊ သည်မျှသာမကသေး။ ဧတာ၊ ဤလေးပါးသော ဓာတ်တို့သည်။ လောကဿ၊ လောကအား။ ဗဟုပကာရာ စ၊ များစွာသော ကျေးဇူးရှိ ကုန်သည်လည်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) စက္ခုသမုဒ္ဒါဒီနံ၊ တို့၏။ နိဿယဘူတာ စ၊ မှီရာဖြစ်၍ ဖြစ်ကုန်သည် လည်း။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ဤသုံးပါးသော အကြောင်းကြောင့်။ မဟန္တာနိ၊ ကြီးကျယ်ကုန်သော။ ဘူတာနီတိ၊ ဥပါဒါရုပ်တို့၏ ဖြစ်ရာဘုတ်တို့ဟူ၍။ သမညာယိံ သု၊ သိအပ်ကုန်ပြီ။ (ကာလသုံးပါးနှင့် ဆိုင်သောကြောင့်။ သမညာယန္တိ-ဟု ရှိသင့်၏) မဟာဘူတသန္နိဿယ တောတိ၊ ကား။ မဟန္တာနံ မဟာနုဘာဝါနံ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိကုန်သော။ မဟာသမ္မတ မန္ဓာတုပ္ပတုတီနံ၊ မဟာနုဘာဝါနံ၊ ကြီးသော အာနုဘော်ရှိကုန်သော။ ရညံ၊ မင်းတို့၏၎င်း။ သက္ကာဒီနံ၊ သိကြားမင်းအစရှိကုန်သော။ ဒေဝါနံ၊ တို့၏၎င်း။ မဟာဗြဟ္မာဒီနံ၊ ဝေပစိတ္တိအသုရာမင်း အစရှိကုန်သော။ အသုရာနံ၊ တို့၏၎င်း။ မဟာဗြဟ္မာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဗြဟ္မာနံ၊ တို့၏၎င်း။ ဝါ၊ ကား။ ဂုဏတော၊ အားဖြင့်။ မဟန္တာနံ၊ ကြီးမြတ်ကုန်သော။ ဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏၎င်း။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓါနံ၊ တို့၏၎င်း။ သာဝကာနံ၊ တို့၏၎င်း။ ဝါ၊ ကား။ ဥပါဒါယုပါဒါယ၊ ထောက်ဆ၍ ထောက်ဆ၍။ (မဟန္တာနံ၊ ကြီးကုန်သော သတ္တဝါတို့၏၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။) သဗ္ဗေသမ္ပိ၊ ကုန်သော။ (မဟန္တာနံ၊ ကုန်သော။) ဘူတာနံ၊ သတ္တာနံ၊ သတ္တဝါတို့၏။ နိဿယဘူတတာယ၊ မှီရာ၏အဖြစ်ကြောင့်။ ဧတေသု၊ ဤဘူတရုပ်တို့၌။ မဟန္တာ၊ ကြီးမြတ်ကုန်သော။ ဘူတာ၊ သတ္တဝါတို့သည်။ (သန္တီ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟာဘူတာ၊ မည်ကုန်၏။ ဟိ၊ မှန်။ နေသံ၊ ထိုသတ္တဝါတို့၏။ ကာယော၊ သည်။ စာတုမဟာဘူတိကော၊ လေးပါးသော မဟာဘုတ်တို့ဖြင့် ပြီး၏။ ဝါ၊ မဟာဘုတ်တို့ကို မှီ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့သိအပ်၏။ မဟာဘူတဘာဝတောတိ၊ ကား။ ဗဟုဘူတဘာဝတော၊ များစွာသော ဘုတ်အပေါင်း၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဟိ၊ ချဲ့။ အယံ မဟာသဒ္ဒေါ၊ သည်။ မဟာဇနော၊ များစွာ သော လူအပေါင်းသည်။ သန္နိပတိတော၊ စည်းဝေး၏။ ဣတိအာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသောပါဌ်တို့၌။ ဗဟုဘာဝေ၊ များသည်၏အဖြစ်၌။ ဒိဿတိ၊ ထင်၏။ စ၊ ဆက်။ ပထဝီအာဒယော၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ဧကသ္မိမ္ပိ အတ္တဘာဝေ၊ တခုသော အတ္တဘော၌သော်လည်း။ အပရိမေယျပ္ပဘေဒေါ၊ မနှိုင်းယှဉ်အပ်သော အပြားရှိကုန်သည်။ (ဟုတွာ၊ ၍။) ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟန္တာ ဗဟူ၊ များစွာကုန်သော။ အနေကသတသဟဿပ္ပဘေဒါ၊ တသိန်းမက များပြားသော အပြားရှိကုန်သော။ ဘူတာ၊ ဘူတရုပ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ မဟာဘူတာ၊ မည်ကုန်၏။ မဟာဘူတပရိယောသာနတောတိ၊ ကား။ မဟာဘူတဿ၊ မဟာဘူတေမည်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ပရိယောသာနပ္ပတ္တိတော၊ အဆုံးသို့ရောက်ခြင်းကြောင့်။
ဟိ၊ ချဲ့။ ကလော၊ ပုရေဘတ်အစရှိသော ကာလသည်။ ဝါ၊ နံနက်ပိုင်းအစရှိသောကာလသည်။ သဗ္ဗနေဝ၊ ကုန်သော။ ဘူတာနိ၊ သတ္တဝါတို့ကို။ သဟတ္တနာ၊ (ကာလဟူသော) မိမိနှင့်တကွ။ ဃသတိ၊ စား၏။ ဝါ၊ ကုန်စေ၏။ ယောစ ဘူတော၊ အကြင်ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော သတ္တဝါသည်ကား။ ကာလဃသော၊ အနာဂတ်ပဋိသန္ဓေကာလကို စားတတ်၏။ ဝါ၊ အနာဂတ်သံသရာကာလကို စားတတ်ကုန်စေတတ်၏။ သ-သော၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်ဟူသော သတ္တဝါသည်။ ဘူတပစနိံ၊ သတ္တဝါတို့ကို အပါယ်ဘုံ၌ ကျက်စေ တတ်သော တဏှာကို။ ပစိ၊ ကျက်စေ၏။
ဣတိ၊ ဧဝမာဒီသု၊ ဤသို့အစရှိသော စကားရပ်တို့၌။ ခီဏာသဝေါ၊ ကို။ ဘူတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သော၊ ထိုရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်သည်။ ဥစ္ဆိန္နဘဝနေတ္တိကတာယ၊ အကြွင်းမဲ့ ဖြတ်အပ်ပြီးသော ဘဝနှောင်ကြိုးရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အာယတိံ၊ ၌။ အပ္ပဋိသန္ဓိကတ္တာ၊ ပဋိသန္ဓေနေခြင်း မရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဧကန္တတော၊ စင်စစ်အားဖြင့်။ ဘူတောတိ၊ ဖြစ်ပြီးသောပုဂ္ဂိုလ်ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတရေ၊ ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်မှ တပါးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို။ (ဘူတာတိ၊ ဖြစ်ပြီးသော ပုဂ္ဂိုလ်တို့ဟူ၍။) န (ဝုစ္စန္တိ)၊ ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။)ဘဝိဿန္တိတိ ဝေါဟာရံ၊ ဖြစ်ကုန်လတံ့ဟူသော ခေါ်ဝေါ်ခြင်းကို။ အနတီတတ္တာ၊ မလွန်ကုန်သေး သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဘူတောဧဝ၊ ဖြစ်ပြီးသော ရဟန္တာကိုသာ လျှင်။ ဣဓ၊ ဤအရာ၌။ ပူဇာဝသေန၊ ပူဇော်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ မဟာဘူတောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တော၊ ၏။ (ကိံယထာ၊ မူကား။) မဟာခီဏာသဝေါတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ မဟာမောဂ္ဂလာနောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ (ဝုတ္တော) ယထာ၊ သို့တည်း။ စ၊ ဆက်။ အနာဒိမတိ၊ အစမရှိသော။ သံသာရေ၊ ၌။ ပဗန္ဓဝသေန၊ အစဉ်အဆက်တို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ဣမာသံ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ ယထာဝုတ္တဿ၊ သော။ မဟာဘူတေဿဝ၊ မဟာဘူတမည်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏သာလျှင်။ သန္တာနေ၊ ၌။ ပရိယောသာနပ္ပတ္တိ၊ အဆုံးသို့ရောက်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) အညတြ၊ တပါးသော သန္တာန်၌။ (ပရိယောသာနပ္ပတ္တိ၊ သည်။) န (ဟောတိ)၊ မဖြစ်။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ မဟာဘူတေ၊ တမည်သော ရဟန္တာပုဂ္ဂိုလ်၏ သန္တာန်၌။ ဘူတာ ပရိယောသာနံ ပတ္တာ၊ အဆုံးသို့ ရောက်ကုန်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပုရိမပဒေ၊ ၌။ ဘူတ-သဒ္ဒဿ၊ ၏။ လောပံ ကတွာ၊ ၍။ မဟာဘူတာ၊ ဘုတ်တို့မည်ကုန်၏။ ဧဝံ၊ ဤသို့သော အပြားအားဖြင့်။ ဧတာ ဓာတုယော၊ ဤလေးပါးသော ဓာတ်တို့ကို။ မဟာဘူတေက ဒေသတာဒီတိ၊ မဟာဘုတ်မည်သော ခန္ဓာငါးပါး အပေါင်း၏ တစိတ်အဖြစ် အစရှိသော အကြောင်းတို့ ကြောင့်။ မဟာဘူတာတိ၊ မဟာဘုတ်မည်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ကုန်၏။
ပထဝီအာဒီနံ၊ တို့၏။ ကက္ခဠပဂ္ဃရဏာဒိဝိသေသလက္ခဏမသင်္ဂိတာ၊ ရဏအစရှိသော ဝိသေသလက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်သည်။ အပရိစ္စတ္တဓာတုလက္ခဏာနံယေဝ၊ မစွန့်လွှတ်သော ဓာတ်၏လက္ခဏာရှိသော သဘောတရားတို့အားသာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓာတုလက္ခဏံ၊ အနတီတတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သာမညပရိစ္စာဂေန၊ သာမညကို စွန့်သဖြင့်။ ဝိသေသော ဝါ၊ သည်၎င်း။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ဝါ၊ ဖြစ်ရိုးမရှိ။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တမတ္ထာပေက္ခတော။ပ။ ဒွယန္တိ၊ ယံ-ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
ပထဝီအာဒီနံ၊ တို့၏။ ကက္ခဠပဂ္ဃရဏာဒိဝိသေသလက္ခဏသမင်္ဂိတာ၊ ရဏအစရှိသော ဝိသေသ လက္ခဏာနှင့် ပြည့်စုံသည်၏ အဖြစ်သည်။ အပရိစ္စတ္တဓာတုလက္ခဏာနံယေဝ၊ မစွန့်အပ်သော ဓာတ်၏ လက္ခဏာရှိသော သဘောတရားတို့အားသာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ဓာတုလက္ခဏံ အနတီတတ္တာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဟိ၊ မှန်။ သာမညပရိစ္စာဂေန၊ သာမညကိုစွန့်သဖြင့်။ ဝိသေသော ဝါ၊ သည်၎င်း။ ဝိသေသနိရပေက္ခံ၊ ဝိသေသကို ငဲ့ခြင်းမရှိသော။ သာမညံ ဝါ၊ သည်၎င်း။ န ပဝတ္တတိ၊ မဖြစ်။ ဝါ၊ ဖြစ်ရိုးမရှိ။ တထာ-တံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ-သစ္စံ၊ ၏။ တမတ္ထာပေက္ခတော။ပ။ ဒွယန္တိ၊ ယံ-ဟူ၍။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
[တမတ္ထာပေက္ခတော ထို (သာမည) အနက်ကို ငဲ့ခြင်းကြောင့်။ သသာမညံ၊ သာမညနှင့် တကွဖြစ်သော။ ဘေဒံ၊ အထူးဝိသေသကို။ နောဇဟာတိ၊ မစွန့်။ သံသယုပ္ပါဒါ၊ ယုံမှားသံသယ၏ ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဧကကတ္ထကံ၊ တူသောအနက်ရှိသော။ ဒွယံ၊ ဝိသေသနှင့် သာမညနှစ်ခုအပေါင်းကို။ သမေဝ-သမံ ဧဝ၊ အညီအမျှသာလျှင်။ ဂဏှာတိ၊ ယူ၏။]
သလက္ခဏာဓာရဏေန စာတိ၊ ကား။ ယေန လက္ခဏဓာရဏေန၊ အကြင်သလက္ခဏဓာရဏကြောင့်။ ဓာတုယောတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ တေနေဝ၊ ထိုသလက္ခဏဓာရဏကြောင့်ပင်လျှင်။ ဓမ္မာတိပိ၊ ဟူ၍လည်း။ ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်၏။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဥဘယထာပိ၊ ဖြင့်လည်း။ နိဿတ္ထနိဇ္ဇီဝတာယ ဧဝ၊ သတ္တဝါမဟုတ် ဇီဝမဟုတ်သည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝနတော၊ ထင်စွာပြခြင်းကြောင့်တည်း။ တေနေဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ ဆဓာတုဆရောယံ ဘိက္ခု ပုရိသောတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတီတိ စ၊ ဟူ၍၎င်း။ အာဟ၊ ၏။ အရူပါနံ၊ တို့၏။ ခဏတော၊ ခဏအောက်။ ရူပါနံ၊ တို့၏။ ခဏဿ၊ ၏။ နာတိဣတ္တရတာယ၊ အလွန်မတိုသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အတ္တနော ခဏာနုရူပန္တိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ ဓာရဏေနာတိ၊ ကား။ ဌာနေန၊ တည်ခြင်းကြောင့်။ ပဝတ္တနေန၊ မပြတ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့်။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ခယဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ခဏဘင်္ဂုတာယ၊ ခဏအားဖြင့်ပျက်တတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဘယဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ ဥဒယဝယပဋိပီဠနာဒိနာ၊ ဖြစ်ခြင်းပျက်ခြင်း၏ မပြတ်နှိပ်စက် ခြင်းအစရှိသည်ဖြင့်။ သပ္ပဋိဘယတာယ၊ ကြောက်ဖွယ် ဘေးကျမ်းရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ အသာရကဋ္ဌေနာတိ၊ ကား။ အတ္တသာရဝိရဟေန၊ အတ္တဟူသော အနှစ်သာရမှ ကင်းခြင်းကြောင့်။
၃၅၃။ သဟုပ္ပန္နာဝ ဧတာတိ၊ ကား။ စတေဿ၊ ကုန်သော။ ဧတာဓာတုယော၊ တို့သည်။ သမာနကာလေ၊ တူသောကာလ၌။ လဗ္ဘမာနာပိ၊ ရအပ်ကုန်သော်လည်း။ သဟုပ္ပန္နာဝ သဟပဝတ္တမာနာဝ၊ တကွဖြစ်ကုန်သော်သာလျှင်။ အဝကံသာတော၊ အယုတ်အားဖြင့်။ သဗ္ဗပရိယန္တိမေ၊ အလုံးစုံတို့၏ အစွန်၌ဖြစ်သော။ ဝါ၊ အောက်ထစ်ဆုံးဖြစ်သော။ ဥတုစိတ္တာဟာ ရသမုဋ္ဌာနေသု၊ သုဒ္ဓဋ္ဌကကလာပ်၌၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဧကေကသ္မိံ၊ တခုခုသော။ သုဒ္ဓဋ္ဌကာ ဒိကလာပေပိ၊ သုဒ္ဓဋ္ဌကအစရှိသော ကလာပ်၌ သော်လည်။ ပဒေသေန၊ တည်ရာအရပ်အားဖြင့်။ အဝိနိဗ္ဘုတ္တာ၊ အသီးအသီးမခွဲခြမ်းအပ်ကုန်သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။ ကသ္မာ၊ ကား။) ဝိသုံ ဝိသုံ၊ အသီးအသီး။ အနိဒ္ဒိသိတဗ္ဗဋ္ဌာနတာယ၊ မညွှန်ပြအပ်-မညွှန်ပြနိုင်သော တည်ရာဌာန ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ဝါ၊ ချဲ့။ ယတ္ထ၊ အကြင်တည်ရာအရပ်၌။ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။
ပတိဋ္ဌာဝသေန၊ တည်ရာ၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပထဝီ၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တတ္ထေဝ၊ ထိုတည်ရာအရပ်၌သာလျှင်။ တဿ၊ ထိုပထဝီဓာတ်ကို။ အာဗန္ဓနပရိပါစန သမုဒီရဏဝသေန၊ ဖွဲ့တွယ်ခြင်း, ကျက်စေခြင်း, တွန်းကန်ခြင်းတို့၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဣတရာ၊ ဤမှတပါးသောသုံးပါးသော ဓာတ်တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) သေသေသုပိ၊ ကြွင်းသော ဘူတရုပ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
၃၅၄။ ပုရိမာ၊ ရှေး၌ဖြစ်ကုန်သော။ ဒွေ၊ နှစ်ပါးသော ဓာတ်တို့သည်။ ဂရုကတ္တာ၊ လေးသည်၏အဖြစ် ကြောင့်။ အညမညံ၊ ချင်း။ သဘာဂါ၊ တူသော အဖို့ရှိကုန်၏။ ဝါ၊ သဘောတူကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤအရာ၌။ ပထဝိယာပိ၊ ၏လည်း။ လဟုဘာဝေါ၊ ပေါ့သည်၏ အဖြစ်သည်။ အတ္ထိ နနု၊ ရှိသည်မဟုတ်ပါလော။ တထာ ဟိ၊ သာလျှင်။ သာ၊ ထိုပထဝီဓာတ်ကို။ ကက္ခဠံ၊ ခက်မာသည်။ မုဒုကံ၊ နူးညံ့သည်။ သဏှံ၊ သိမ်မွေ့သည်။ ဖရုသံ၊ ကြမ်းတမ်းသည်။ ဂရုကံ၊ လေးသည်။ လဟုကံ၊ ပေါ့သည်။ ဣတိ၊ သို့။ နိဒ္ဒိဋ္ဌာ၊ ဓမ္မသင်္ဂဏီပါဠိတော်၌ ညွှန်ပြတော်မူအပ်သည်သာလျှင် မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ဤသို့ စောဒနာငြားအံ့။ န (လဗ္ဘတေ)၊ မရအပ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိပ္ပရိယာယဂရုဘာဝဿ၊ မုချအားဖြင့် လေးသည်၏အဖြစ်၏။ ဝါ၊ ကို။ အဓိပ္ပေတတ္တာ၊ ကြောင့်တည်း။ ဟိ၊ ချဲ့။ ပထဝီဓာတုယာ၊ ၏။ ဂရုဘာဝေါ ဧဝ၊ လေးသည်၏ အဖြစ်ကိုသာလျှင်။ ဂရုတရံ၊ သာ၍လေးသည်ကို။ ဝါ၊ သာ၍လေးသော ပထဝီဓာတ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ လဟုဘာဝေါတိ၊ ပေါ့သည်၏ အဖြစ်ဟူ၍။ ပရိယာယေန၊ အာဖြင့်။ ဝုတ္တော၊ ဟောတော်မူအပ်၏။ (ကိံဝိယ၊ ကား။) တေဇောဓာတုယာ၊ ၏။ သီတဘာဝေါ ဝိယ၊ အေးသည်၏ အဖြစ်ကဲ့သို့တည်း။ ယဒိ ဧဝံ၊ ယင်းသို့ဖြစ်ခဲ့သော်။ ရူပဿ လဟုတာတိ၊ တာ-ဟူသောစကားကို။ ကထံ၊ သို့။ (ဧဝဒိတဗ္ဗံ၊ သနည်း။) အယမ္ပိ၊ ဤရူပဿ လဟုတာဟူသော စကားသည်လည်း။ ဝုတ္တနယာ ဧဝ၊ ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ (ကသ္မာ၊ ကား။) လဟုတာကာရံ၊ ပေါ့သည်၏အဖြစ်ဟူသော အခြင်းအရာကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ လဗ္ဘနတော၊ ကြောင့် တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ပရိစ္ဆေဒဝိကာရလက္ခဏာနိ၊ ပရိစ္ဆေဒရုပ်ဝိကာရရုပ် လက္ခဏာရုပ်တို့ကို။ ပရမတ္ထတော၊ အားဖြင့်။ န လဗ္ဘန္တိ၊ မရအပ်ကုန်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) နိပ္ဖန္နရူပါနံ၊ တို့၏။ အဝတ္ထာဝိသေသဘာဝတော၊ အခိုက်အတံ့အထူး၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ တသ္မာ၊ ကြောင့်။ ပရမတ္ထဒိသ္ဓံ၊ ပရမတ္ထအားဖြင့်ပြီးသော။ ဂရုဘာဝံ၊ ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပုရိမာ ဒွေ ဂရုကတ္တာသဘာဂါတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ တထာတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ သဘာဂါတိ၊ ဟူသော။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဥပသံဟရတိ၊ ကပ်၍ဆောင်၏။ ဒွေတိ ပန ဣဒံ၊ ဒွေဟူသော ဤပုဒ်ကိုကား။ ပုရိမာတိ ဧတ္ထ ယထာ၊ ဟူသော ဤပါဌ်ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ ပစ္ဆိမာတိ ဧတ္ထာပိ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌လည်း။ အာနေတွာ၊ ၍။ သမ္ဗန္တိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဂရုဏလဟုကဘာဝတော၊ လေးသည်၏အဖြစ် ပေါ့သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝိသဘာဂေါ၊ သဘောမတူကုန်။ ဝါ၊ မတူသော အဖို့ရှိကုန်၏။ ဝါ၊ ထူးသော အဖို့ရှိကုန်၏။ ဣတိ၊ ကား။ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဂရုကလဟု ကဘာဝေဟိ၊ တို့နှင့်။ (ယောဇိတာ) ယထာ၊ ယှဉ်၍ပြအပ်သကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ မေယျဘာဝါ မေယျအာဝေဟိစ၊ နှိုင်းယှဉ်အပ် နှိုင်းယှဉ်ကောင်းသည်၏ အဖြစ်, မနှိုင်းယှဉ်အပ် မနှိုင်းယှဉ် ကောင်းသည်၏ အဖြစ်တို့ဖြင့်လည်း။ (အောက်၌ရှိသော သီ၊ က-မူဟောင်းသာ သင့်သည်။) သဘာဂ ဝိသဘာဂတာ၊ သဘောတူသည်၏ အဖြစ် သဘောမူတသည်၏ အဖြစ်ကို။ ယောဇေတဗ္ဗာ၊ ၏။
၃၅၅။ အဇ္ဈတ္တိကာ၊ ဓာတ်တို့သည်။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တအဇ္ဈတ္တိကာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော အဇ္ဈတ္တိကဓာတ်တို့ ပင်တည်း။ သတ္တသန္တာနပရိယာပန္နာ၊ သတ္တဝါသန္တာန်၌ အကျုံးဝင်သော ဓာတ်တို့တည်း။ ဣတိ၊ ကား။ အတ္ထော၊ တည်း။ ဝိညာဏဝတ္ထုဝိညာတ္တိဣန္ဒြိယာနန္တိ၊ ကား။ စက္ခာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ဆန္နံ ဝိညာဏဝတ္ထူနံ စ၊ ခြောက်ပါးကုန်သော ဝိညာဉ်၏ တည်ရာဝတ္ထုတို့၏၎င်း။ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဝိညတ္ထီနံ စ၊ ဝိညာတ်ရုပ်တို့ ၏၎င်း။ ဣတ္ထိပုရိသိန္ဒြိယဇီဝိတိန္ဒြိယာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ ယေ ပန၊ အကြင်ဆရာတို့သည်ကား။ ဝိညာဏဝတ္ထူတိ၊ ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ဟဒယဝတ္ထု၊ ကို။ ဂဟိတံ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။ တေသံ၊ ထိုဆရာတို့၏။ (ဝါဒေ၊ ဝါဒ၌။) ဣန္ဒြိယဂ္ဂဟဏေန၊ ဣန္ဒြိယ သဒ္ဒါဖြင့်။ ဝါ၊ ဣန္ဒြေကိုယူခြင်းဆိုခြင်းဖြင့်။ အဋ္ဌန္နမ္ပိ၊ ကုန်သော။ ရူပိန္ဒြိယာနံ၊ ရုပ်ဣန္ဒြေတို့ကို။ ဂဟဏံ၊ ကို။ ဝေဒိတဗ္ဗံ၊ ၏။ ဝုတ္တဝိပရီတပ္ပကာရာတိ ဣဒံ၊ ဟူသောစကားကို။ (ဝုတ္တံ-၌စပ်) ဗာဟိရာနံ၊ ရဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ ဝိညာဏဝတ္ထုဝိညာတ္တိန္ဒြိယာနံ၊ ဝိညာဉ်၏ တည်ရာဝတ္ထု, ဝိညာတ်ရုပ်, ဣန္ဒြေတို့၏။ အနိဿယတာစ၊ မှီရာ မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ဣရိယာပထဝိရဟော စ၊ ဣရိယာပုတ်မှ ကင်းခြင်းသည်၎င်း။ ဝုတ္တဝိပရိယာယော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသည်မှ ပြန်ခြင်းမည်သည်။ (ဟောတိ) ယထာ၊ ကဲ့သို့။ ဧဝံ၊ တူ။ န စတုသမုဋ္ဌာနာတာပိ၊ စတုသမုဋ္ဌာန် မဟုတ်သည်၏ အဖြစ်သည်လည်း။ (ဝုတ္တပရိယာယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ လက္ခဏရူပဿ ဝိယ၊ လက္ခဏရုပ်၏ကဲ့သို့။ ကုတောစိပိ၊ တစုံတခုသော အကြောင်းကြောင့်လည်း။ သမုဋ္ဌာနဿ၊ ဖြစ်ခြင်း၏။ အဘာဝတော၊ မရှိခြင်း ကြောင့်။ န (ဝုတ္တံ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။) တာသံ၊ ထိုဗာဟိရဓာတ်တို့၏။ ဥတုသမုဋ္ဌာန တာယ၊ ဥတုသမုဋ္ဌာန်ရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်တည်း။ အဇ္ဈတ္တိကာနံ၊ ကုန်သော။ ဓာတုနံ၊ တို့၏။ လဟုတာဒိနိဿယတာပိ၊ လဟုတာအစရှိသော ရုပ်တို့၏ မှီရာ၏ အဖြစ်ကိုလည်း။ ဝတ္တဗ္ဗာ၊ ဆိုသင့် ဆိုထိုက်သေး၏။ ဝါ၊ ကား။ န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုသင့် မဆိုထိုက်ပေပြီ။ (ကသ္မာ၊ ကား။) ဟိ-ယသ္မာ၊ ကြောင့်။ ဝိညတ္တိဂ္ဂဟဏံ၊ ဝိညာဏ်ကိုယူခြင်း-ဆိုခြင်းသည်။ လက္ခဏံ၊ မှတ်ကြောင်းလက္ခဏာပေတည်း။ ဣတိ-တသ္မာ၊ ကြောင့်။ (န ဝတ္တဗ္ဗာ၊ မဆိုသင့်မဆိုထိုက်ပေပြီ။)
၃၅၆။ ဣတရာဟီတိ၊ ကား။ အာပေါ တေဇော ဝါယော ဓာတူဟိ၊ ဓာတ်တို့နှင့်။ ဧကသင်္ဂဟာတိ၊ ကား။ သဇာတိသင်္ဂဟေန၊ တူသော ဇာတ်ရှိသော တရားတို့ကို ရေတွက်ခြင်းဖြင့်။ ဧကသင်္ဂဟာ၊ တူသော ရေတွက်ခြင်းရှိသည် (ဟောတိ၊ ၏။) ဟိ၊ မှန်။ သမာနဇာတိယာနံ၊ တူသော ဇာတ်ရှိသော တရားတို့ကို။ သင်္ဂဟော၊ ရေတွက်ခြင်းသည်။ သဇာတိသင်္ဂဟော၊ ဟ-မည်၏။ (သီမူနှင့်အညီပင်၊ သဟ-ကား မသင့်) တေန၊ ကြောင့်။ သမုဋ္ဌာနနာနတ္တဘာဝတောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။
၃၅၇။ တိဏ္ဏံ မဟာဘူတာနံ ပတိဋ္ဌာ ဟုတွာ ပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ကား။ ယေဟိ မဟာဘူတေဟိ၊ အကြင်မဟာဘုတ်တို့သည်။ သမ္ပိဏ္ဍနဝသေန၊ ပေါင်းသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ သင်္ဂဟိတာစ၊ ပေါင်းစုအပ်သည်၎င်း။ (အာပေါဓာတ်ကို ရည်ရွယ်သည်) ပရိပါစနဝသေန၊ ကျက်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အနုပါလိတာ စ၊ လျော်စွာစောင့်ရှောက်အပ်သည်၎င်း။ (တေဇော ဓာတ်ကို ရည်ရွယ်သည်) သမုဒီရဏဝသေန၊ တွန်းကန်သည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ဝိတ္ထမ္ဘိတာ၊ ထောက်ကန်အပ်သည်၎င်း။ (ဝါယောဓာတ်ကို ရည်ရွယ်သည်) ဟောတိ၊ ၏။ အတ္တနာ၊ (ပထဝီဟူသော) မိမိနှင့်။ သဟဇာတာနံ၊ ကုန်သော။ တိဏ္ဏံ၊ ကုန်သော။ တေသံ မဟာဘူတာနံ၊ တို့၏။ ပတိဋ္ဌာ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ တတော ဧဝ၊ ထိုကြောင့်သာလျှင်။ သန္ဓာရဏဝသေန၊ ကောင်းစွာဆောင်သည်၏ အစွမ်း အားဖြင့်။ ဝါ၊ ကောင်းစွာ တည်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ အဝဿယော၊ မှီရာသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝါ၊ တနည်းကား။ ဝုတ္တနယေန၊ ဖြင့်။ ပတိဋ္ဌာ၊ သည်။ ဟုတွာ၊ ၍။ သဟဇာတာဒိဝိသေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိအတ္ထော၊ နက်။ သေသာသုပိ၊ ကြွင်းသောဓာတို့၌လည်း။ ဧသ နယော၊ တည်း။
၃၅၈။ အညမညံအာဘောဂပစ္စဝေက္ခဏရဟိတာ ဧတေ ဧမ္မာတိ၊ ဟူ၍။ ဟေဋ္ဌာ၊ အောက်ဖြစ်သော သသမ္ဘာရဝိဘတ္တိဘာဝနာနည်း၌။ ဓာတူနံ၊ တို့၏။ အသမန္နာဟာရတာ၊ အချင်းချင်းနှလုံးသွင်းခြင်းမရှိ သည်၏ အဖြစ်ကို။ ဒဿိတာဧဝ၊ ပြအပ်ပြီးသည်သာလျှင်။ ယဒိပိ (ဟောတိ)၊ ပေ၏။ တထာပိ၊ သော်လည်း။ (သီမူနှင့်အညီပင်) ဣမိနာဝ နယေန၊ ဖြင့်သာလျှင်။ ဝိသုံ၊ အသီးအခြား။ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဂ္ဂ ဟော၊ ခြင်းကို။ ကာတဗ္ဗော၊ ပြုအပ်သေး၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ ပထဝီဓာတု စေတ္ထာတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုပါဌ်၌။ ပထဝီဓာတု စေတ္ထာတိ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော၊ ပေါင်းခြင်းအနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထို-စသဒ္ဒါဖြင့်။ အယမ္ပိ၊ ဤနှလုံးသွင်းခြင်း သည်လည်း။ ဧကော၊ သော။ မနသိကာရပ္ပကာရော၊ နှလုံးသွင်းခြင်း အထူးအပြားတည်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒီပေတိ၊ ၏။ ဧတ္ထာတိ၊ ကား။ ဧတာသု ဓာတူသု၊ ဤ (လေးပါးသော) ဓာတ်တို့တွင်။ “အဟံ၊ သည်။ ပထဝီဓာတု၊ တည်း“။ ဣတိ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ “ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောမိ၊ ၏“။ ဣတိ၊ ဝါ၊ ဤသို့၎င်း။ န ဇာနာတိ၊ မသိ။ ဣတိ၊ ဤသို့သောစကားဖြင့်။ အတ္တနိ ဝိယ၊ မိမိ၌ကဲ့သို့။ အတ္တနော၊ မိမိ၏။ ကိစ္စေ စ၊ ၌လည်း။ အာဘောဂါဘာဝံ၊ နှလုံးသွင်းခြင်း၏ မရှိခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဥပကာရကဿ ဝိယ၊ ကျေးဇူးပြုတတ် သော ပထဝီ မဟာဘုတ်တရား၏ကဲ့သို့။ ဥပကတ္တဗ္ဗာနမ္ပိ၊ ကျေးဇူးပြုအပ်သော မဟာဘုတ် တရားသုံးပါး တို့၏လည်း။ အာဘောဂါဘာဝံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣတရာနိပီတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သဗ္ဗတ္တာတိ၊ ကား။ သဗ္ဗာသု၊ ကုန်သော။ ဓာတူသု၊ တို့၌။ တတ္ထာပိ၊ ထိုဓာတ်တို့၌လည်း။ အတ္တကိစ္စုပကတ္တဗ္ဗဘေဒေသု၊ မိမိ၏ကိစ္စ, ကျေးဇူးပြုအပ်သော ဓာတ်အပြား ရှိကုန်သော။ သဗ္ဗေသု၊ အလုံးစုံတို့၌။
၃၅၉။ ပစ္စယဝိဘာဂတောတိ၊ ကား။ ပစ္စယဓမ္မဝိဘာဂတော စေဝ၊ ပစ္စည်းတရားတို့ကို ဝေဘန်သော အားဖြင့်၎င်း။ ပစ္စယဘာဝဝိဘာဂတော စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ဟူသော သတ္တိကို ဝေဘန်သော အားဖြင့်၎င်း။ ဟိ၊ အထူးကိုဆိုဦးအံ့။ ပစ္စယတောတိ ဣမိနာ၊ ပစ္စာယတော-ဟူသော ဤဆိုခဲ့ပြီးသော အကာရဖြင့်။ (ဧတေန-ဟု ရှိလျှင် သာ၍ကောင်း၏) ပထဝီအာဒီနံ၊ ပထဝီအစရှိသော ဓာတ်တို့၏။ အညသာဓာရဏော၊ တပါးသော ဓာတ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသော။ ပတိဋ္ဌာဘာဝါဒိနာ၊ တည်ရာ၏အဖြစ် အစရှိသည်ဖြင့်။ သေသဘူတတ္တယဿ၊ ကြွင်းသော ဘူတရုပ် သုံးခုအပေါင်းအား။ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ကျေးဇူးပြုသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝုတ္တော၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဣဓ ပန၊ ပစ္စယဝိဘာဂတော-ဟူသော ဤအာကာရ၌ မူကား။ ယေဟိ ဓမ္မေဟိ၊ အကြင်ပစ္စည်း တရားတို့ကြောင့်။ ပထဝီအာဒီနံ၊ တို့၏။ ဥပ္ပတ္တိ၊ ဖြစ်ခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေသံ စ၊ ထိုပစ္စည်းတရာတို့၏၎င်း။ ပထဝီအာဒီနဉ္စ၊ ဓာတ်တို့၏၎င်း။ အနဝသေသတော၊ အားဖြင့်။ ပစ္စယဘာဝဝိဘာဂေါ၊ ပစ္စည်း၏အဖြစ်ကို ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဣမေသံ ဒွိန္နံ အာကာရာနံ၊ (ပစ္စယတော-နှင့် ပစ္စယဝိဘာဂတော-ဟူသော) ဤနှစ်ပါးကုန်သော အကာရတို့၏။ ဝိသေသော၊ တည်း။ ကမ္မန္တိ၊ ကား။ ကုသလာကုသလံ၊ ဖြစ်သော။ ရူပုပ္ပါဒကံ၊ ရုပ်ကိုဖြစ်စေ တတ်သော။ ကမ္မံ၊ တည်း။ စိတ္တန္တိ၊ ကား။ ယံကိဉ္စိ၊ အမှတ်မထား တပါးပါးသော။ ရုပုပ္ပါဒကံ၊ သော။ စိတ္တံ၊ တည်း။ အဟာရောတိ၊ ကား။ အဇ္ဈတ္တိကော၊ အဇ္ဈတ္တသန္တာန်၌ဖြစ်သော။ ရုပုပ္ပါဒကော၊ သေား။ အာဟာရော၊ တည်း။ ဥတုတိ၊ ကား။ ယောကောစိ၊ အမှတ်မရှိသော။ ဥတု၊ တည်း။ အတ္ထတော၊ အနက်သဘောအားဖြင့်။ တေဇောဧဓာတု၊ တည်း။ ကမ္မမေဝါတိ၊ ဟူသော။ ဝါ၊ ဟူ၍။ အဝဓာရဏံ၊ ပိုင်းခြားကန့်သတ်ခြင်းသည်။ သမုဋ္ဌာနသင်္ကရာဘာဝ ဒဿနတ္ထံ၊ သမုဋ္ဌာန်တို့၏ ရောယှက်ခြင်း၏ မရှိခြင်းကို ပြခြင်းအကျိုးရှိ၏။ တေန၊ ထိုအဝဓာရဏဖြင့်။ ဝါ၊ ထိုကမ္မမေဝ-ဟူသော ပုဒ်ဖြင့်။ ကေသဉ္စိ၊ အချို့ကုန်သော။ အကမ္မဇာနမ္ပိ၊ ကမ္မဇမဟုတ်သော ဓာတ်တို့အားလည်း။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ပရိယာယပစ္စုဘာဝေါ၊ ပရိယာအားဖြင့် ကျေးဇူးပြုသည်၏အဖြစ်ကို။ ဒီပိတော၊ ပြအပ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာ ဟိ၊ ကြောင့်ပင်လျှင်။ ကမ္မပစ္စယစိတ္တသမုဋ္ဌာနန္တိအာဒိ၊ ကို။ ဝက္ခတိ၊ အထက်မဂ္ဂါ ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသ (နှာ ၂၄၆) ၌ ဆိုလတံ့။ စ၊ စောဒနာဦးအံ့။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ကမ္မသမုဋ္ဌာန် ဖြစ်သော ဓာတ်တို့၏။ ကမ္မတော၊ မှ။ အညေနပိ၊ တပါးလည်းဖြစ်သော။ ပစ္စယေန၊ အကြောင်းပစ္စည်း သည်။ ဘဝိတဗ္ဗံ နနု၊ ဖြစ်ရာသည်။ ရှိရာသည်မဟုတ်ပါလော။ ဣတိ၊ ငြားအံ့။ ဘဝိတဗ္ဗံ၊ ဖြစ်ရာ-ရှိရာ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ သော၊ ထိုကံမှ တပါးသောအကြောင်းပစ္စည်းသည်။ ကမ္မဂတိကောဝ၊ ကံ၏အလား ရှိသည်သာလျှင်တည်း။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပဋိယောဂီနိဝတ္တနတ္ထံ၊ အပြိုင်ယှဉ်ဖက်ဖြစ်သော အကြောင်း ပစ္စည်းကို နစ်စေခြင်းငှာ။ အဝဓာရဏံ၊ ကို။ ကတံ၊ ၏။ တေန၊ ကြောင့်။ န စိတ္တာဒယောတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ စိတ္တာဒိသမုဋ္ဌာနာနန္တိ ဧတ္ထပိ၊ ဟူသော ဤပုဒ်၌လည်း။ အယံအတ္ထော၊ ကို။ ယထာရဟံ၊ စွာ။ ဝတ္တဗ္ဗော၊ ၏။ ဣတရေတိ၊ ကား။
စိတ္တာဒိတော၊ ဝိတ်အစရှိသည်မှ။ အညေ၊ တပါးသော အကြောင်း ပစ္စည်းတို့သည်။ ဇနကပစ္စယောတိ၊ ဟူသောပုဒ်ကို။ သမုဋ္ဌာပကတံ၊ ဖြစ်စေတတ်သည် ၏ အဖြစ်ကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ပစ္စယော ပန၊ ပစ္စည်းသည်ကား။ ကမ္မပစ္စယောဝ၊ ကမ္မပစ္စည်း သည်သာလျှင်တည်း။ ဟိ၊ မှန်။ ကုသလာကုသလာ၊ ဖြစ်သော။ စေတနာ၊ သည်။ ဝိပါကာနံ၊ ခန္ဓာနံ စ၊ ဝိပါက်ဖြစ်သော ခန္ဓာတို့အား၎င်း။ ကဋတ္တာ စ ရူပါနံ၊ ကမ္မဇရုပ်တို့အား၎င်း။ ကမ္မပစ္စယေန၊ ကမ္မပစ္စယသတ္တိဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝုတ္တံ၊ ၏။
သေသာနန္တိ၊ ကား။ စိတ္တာဒိသမုဋ္ဌာနာနံ၊ စိတ်စသည်လျှင် သမုဋ္ဌာန်ရှိသော ဓာတ်တို့အား။ ပရိယာယာတော၊ ဥပနိဿယပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ကား။ ပဋ္ဌာနေ၊ ၌။ အရူပါနံယေဝ၊ နာမ်တရားတို့အားသာလျှင်။ ဥပနိဿယပစ္စယဿ၊ ပစ္စည်း၏။ အာဂတတ္တာ၊ ကြောင့်။ နိပ္ပရိယာယေန၊ မုချအားဖြင့်။ ရူပဓမ္မာနံ၊ ရုပ်တရားတို့အား။ ဥပနိဿယပစ္စယော၊ သည်။ နတ္ထိ၊ မရှိ။ သုတ္တေ ပန၊ ၌ကား။ ပုဂ္ဂလံ၊ ကို။ ဥပနိဿယ၊ ၍။ ဝနသဏ္ဍံ၊ တောအုပ်ကို။ ဥပနိဿယ၊ ၍။ ဣတိ၊ သို့။ ဝစနတော၊ ဟောတော်မူအပ်သောကြောင့်။ သုတ္တန္တိကပရိယယေန၊ အားဖြင့်။ ဝိနာ အဘာဝေါ၊ ကင်း၍မဖြစ်ခြင်းကို။ ဥပနိဿယပစ္စယောတိ၊ ပစ္စည်းဟူ၍။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ စိတ္တံ ဇနကပစ္စယော ယောတီတိ၊ ကား။ သဟဇာတနိဿယာဟာရာဒိဝသေန၊ စသည်တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စယော၊ တတ်သည်။ ဟောန္တံ၊ ဖြစ်သော။ စိတ္တံ၊ ကို။ သမုဋ္ဌာပကတံ၊ ဖြစ်စေသည်၏အဖြစ်ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ ဇနကပစ္စယော ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဟာရဥတုသုပိ၊ တို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသောစကားရပ်ဖြင့်။ ကမ္မာဒီနံ၊ ကုန်သော။ ပစ္စယဓမ္မာနံ၊ တို့၏။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ဓာတူသု၊ တို့၌။ ပစ္စယဝိဘာဂံ၊ ပစ္စည်းကို ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဒေဿတွာ၊ ၍။ ဣဒါနိ၊ ၌။ တံသမုဋ္ဌာနာနံ၊ ထိုကံစသည်ကြောင့်ဖြစ်ကုန်သော။ ဓာတူနမ္ပိ၊ တို့၏လည်း။ ဝသေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စုဝိဘာဂံ၊ ကို။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ တာဝ၊ အစဉ်အားဖြင့်။ ပဌမံ၊ စွာ။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ မဟာဘူတန္တိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ ဥဒ္ဒိသိတွာ၊ အကျဉ်း ပြပြီး၍။ ပုန၊ တဖန်။ တတ္ထ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာပထဝီဓာတူတိအာဒိနာ၊ ဖြင့်။ နိဒ္ဒိသတိ၊ အကျယ်ပြတော်မူ၏။ တတ္ထ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာ ပထဝီဓာတူတိ၊ ကား။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနံ မဟာဘူတန္တိ ဧတ္ထ၊ တံ-ဟူသော ဤဥဒ္ဒေသ စကားရပ်၌။ (တတ္ထ-ကို ဖွင့်သည်) သာမညတော၊ အားဖြင့်။ ဝုတ္တာ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော။ (ပါဌသေသ အဖွင့်) ကမ္မဇပထဝီဓာတု၊ ဓာတ်တည်း။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနာနံ ဣတရာသန္တိ၊ ကား။ ကမ္မဇာနံ၊ ကုန်သော။ အာပေါဓာတုအာဒီနံ၊ ကုန်သော။ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော။ ဓာတူနံ၊ တို့အား။ သဟုပ္ပတ္တိယာ၊ တကွဖြစ်ခြင်း ဖြင့်။ အတ္တနော၊ အား။ ဥပကာရိကာနံ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်ကုန်သော။ (သီမူနှင့်အညီ) တာသံ၊ ထိုသုံးပါး ကုန်သော ဓာတ်တို့အား။ ဥပကာရကတော စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်၎င်း။ ဝိဂမာဘာဝတော စ၊ ကင်းခြင်း၏မရှိခြင်းကြောင့်၎င်း။ ဝါ၊ မကင်းခြင်းကြောင့်၎င်း။ သဟဇာတ အညမညနိဿယ အတ္ထအဝိဂတဝသေန စေဝ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပတိဋ္ဌာနဝသေန စ၊ တည်ရာ ၏အစွမ်း အားဖြင့်၎င်း။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဟောန္တီ စ၊ ကျေးဇူးပြုတတ်သည်ဖြစ်သော်လည်း။ (ပထဝီဓာတု-ကိုငဲ့၍ ထီလိင်နှင့် ထားသည်) ကမ္မံ၊ သည်။ အတ္တနော စ၊ ကမ္မဇပထဝီဓာတ်ဟူသော မိမိအား၎င်း။ တာသဉ္စ၊ ထိုသုံးပါးကုန်သော ကမ္မဇာတ်တို့အား၎င်း။ (ဇနကဝသေန၊ ဖြစ်စေသည်၏ အစွမ်းအားဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ ဟောတိ) ဝိယ၊ ကဲ့သို့။ ဇနကဝသေန၊ ဖြင့်။ ပစ္စယော၊ သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ (ကသ္မာ၊ ကား။ ကမ္မသမုဋ္ဌာနပထဝီဓာတုယော၊ ၏။ ဝါ၊ သည်။) တာသံ၊ ထိုကမ္မသမုဋ္ဌာန် အာပေါ တေဇောဝါယောတို့ကို။ အသမာပကတ္တာ၊ မဖြစ်စေတတ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့် တည်း။ စ၊ ဆက်။ ဧတ္ထ၊ ဤစကားရပ်၌။ နိဿယပစ္စယဂ္ဂဟဏေနေဝ၊ နိဿယပစ္စည်းကို ယူခြင်းဖြင့်ပင် လျှင်။ ပတိဋ္ဌာဘာဝေါ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်ကို။ သင်္ဂဟိတော၊ သိမ်းယူအပ်သည်။ ကာမံ ဟောတိ၊ ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ပထဝီဓာတုယာ၊ ၏။ အနညသာဓာရဏကိစ္စံ၊ တပါးသော ဓာတ်တို့နှင့် မဆက်ဆံသော ကိစ္စသည်။ သဟဇာတာနံ၊ သဟဇာတ်တရားတို့၏။ ပတိဋ္ဌာဘာဝေါ၊ တည်ရာ၏ အဖြစ် တည်း။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဣမံ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ပတိဋ္ဌာဝသေနစာတိ၊ ဟူ၍။ ဝိသုံ ကတွာ၊ အသီးအခြားပြု၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အာဗန္ဓနဝသေန စာတိအာဒီသုပိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားရပ်တို့၌လည်း။ ဧသေဝနယော၊ တည်း။ တိသန္တတိမဟာဘူတာနန္တိ၊ ကား။ ဥတုစိတ္တဟာရ သမုဋ္ဌာနာနံ၊ ဥတုသမုဋ္ဌာန် စိတ္တသမုဋ္ဌာန် အဟာရသမုဋ္ဌာန်ဖြစ်ကုန်သော။ အညမညံ၊ အချင်းချင်း။ အဝေါကိဏ္ဏာနံ၊ မရောပြွမ်းကုန်သော။ စတုမဟာဘူတာနံ၊ တို့အား။ (ဝိသုဒ္ဓိမဂ် ပစ္စယော ဟောတိ-၌စပ်သည်) အဝိစ္ဆေဒေန၊ မပြတ်စဲ သောအားဖြင့်။ ပဝတ္တိံ၊ ကို။ ဥပါဒါယ၊ ၍။ သန္တတီတိ၊ ဟူ၍။ (ဤပုဒ်သီမူ၌ မရှိ) သန္တတိဂ္ဂဟဏံ၊ သန္တတိ ကို ယူခြင်း ဆိုခြင်းသည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ပထဝီဓာတုယာ၊ ၏။ ပတိဋ္ဌာဘာဝေါ၊ နာမ၊ မည်သည်။ သဟဇာတာနံ၊ ဖြစ်ကုန်သော။ ဓမ္မာနံယေဝ၊ တို့အားသာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ န ပတိဋ္ဌာဝသေနာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ န အာဗန္ဓနဝသေနာတိအာဒီသုပိ၊ ဤသို့အစရှိသော စကားတို့၌လည်း။ ဧသေဝ နယော၊ တည်း။
သဟဇာတာဒိ။ပ။စ ပနာတိဧတ္ထ၊ ဟူသောပါဌ်၌။ စ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ သမုစ္စယတ္ထော၊ ရှိ၏။ ပန-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ဝိသေသတ္ထော၊ ရှိ၏။ တဒုဘယေနစ၊ ထိုပုဒ်နှစ်ခု အပေါင်းဖြင့်လည်း။ ယထာဝုတ္တသဟဇာတာဒိ ပစ္စယေဟိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့တိုင်းသော သဟဇာတ အစရှိသော ပစ္စည်းတို့ကြောင့်။ ပဝတ္တမာနာ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ဣမိနာ ဝိသေသေန၊ ဤဆိုလတံ့သော အထူးဖြင့်။ ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမမတ္ထံ၊ ကို။ ဒိပေတိ၊ ၏။
ဣဒါနိ၊ ၌။ တံ ဝိသေသံ၊ ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဧကံ ပဋိစ္စာတိ ဂါထံ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုဂါထာ၌။ ဧကံ၊ တပါးသော။ ဓာတုံ၊ ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ တိဿေ၊ သုံးပါးကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ စတုဓာ၊ အားဖြင့်။ သမ္ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ တိဿေ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဧကာဝ၊ တပါးသာ လျှင်ဖြစ်သော။ ဓာတု၊ သည်။ စတုဓာ၊ အားဖြင့်။ သမ္ပဝတ္တတိ၊ ၏။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ ဓာတုယော၊ တို့သည်။ ဆဓာ၊ အားဖြင့်။ သမ္ပဝတ္တန္တိ၊ ကုန်၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) အတ္ထော ပန၊ ကိုကား။ (ဧဝံ၊ နည်းဖြင့်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) ပထဝီအာဒီသု၊ တို့တွင်။ ဧကေကိ ပထဝီအာဒီသု၊ တို့တွင်။ ဧကေကိဿ၊ တပါးပါးသောဓာတ်၏။ ပစ္စယဘာဝေ၊ အကြောင်း၏အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဣတရာသံ၊ ဤမှတပါးကုန်သော။ တိဿန္နံ တိဿန္နံ၊ သုံးပါးသုံးပါးကုန်သော ဓာတ်တို့၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နတာ၊ ပစ္စုပ္ပန်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအယံ၊ သည်ကား။ ဧကော၊ တခုသော။ စတုက္ကော၊ တည်း။ တိဿန္နံ တိဿန္နံ၊ ကုန်သော ဓာတ်တို့၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နတာ၊ ပစ္စုပ္ပန်၏အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အယံ၊ သည်ကား။ ဧကော၊ တခုသော။ စတုက္ကော၊ တည်း။ တိဿန္နံ တိဿန္နံ၊ ကုန်သောဓာတ်တို့၏။ ပစ္စယဘာဝေ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) ဣတရာယ၊ ဤမှတပါးသော။ ဧကေကိဿာ၊ ဓာတ်၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နတာ၊ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအယံ၊ ကား။ အပရော၊ သော။ စတုက္ကော၊ တည်း။ ပဌမဒုတိယာ၊ ပဌမနှင့် ဒုတိယဓာတ်တို့ ၎င်း။ တတိယစတုတ္ထာ၊ ဓာတ်တို့၎င်း။ ပဌမဒုတိယာ၊ တို့၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ၊ ကုန်သော။ ဣမာသံ၊ ဤဓာတ်တို့၏။ ပစ္စယဘာဝေ၊ သည်။ (သတိ၊ သော်။) တတ္ထ တတ္ထ၊ ထိုထိုအစုံအစုံ၌။ ဣတရာသံ၊ ကုန်သော။ ဒွိန္နံ ဒွိန္နံ၊ ဓာတ်တို့၏။ ပစ္စယုပ္ပန္နတာ၊ အဖြစ်သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ အယံ၊ ကား။ ဧကော၊ သော။ ဆက္ကော၊ ဆက္ကတည်း။ ဧဝံ၊ သို့။ ပစ္စယဘာဝေန၊ ပစ္စည်း၏အဖြစ်ဖြင့်။ စတုဧာ စ၊ အားဖြင့်၎င်း။ (စတုဓာ စ၊ အားဖြင့်၎င်း။) ဆဓာစ၊ အားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ဧကကဒွကတိကဝဝေန စ၊ တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ ပဝတ္တမာနာနံ၊ ကုန်သော။ ဧကကဒွိကတိကဝ သေန စ၊ တို့၏အစွမ်းအားဖြင့်၎င်း။ (ပစ္စယ-၌စပ်) တိကဒုကဧကကဝသေန စ၊ အာဖြင့်၎င်း။ (ပစ္စယုပ္ပန္နတာ-၌စပ်) ယထာက္ကမံ၊ တိုင်း။ ပစ္စယပစ္စယုပ္ပန္နတာဝိဘာဂေါ၊ ပစ္စည်းပစ္စယုပ္ပန်၏ အဖြစ်ကို ဝေဘန်ခြင်းကို။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ အယဉ္စ ပစ္စယဘာဝေါ၊ ဤပစ္စည်း၏အဖြစ်ကိုလည်း။ သဟဇာတ။ပ။ပစ္စယဝသေန၊ အားဖြင့်။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) စ၊ ဆက်။ တတ္ထာပိ၊ ထိုပစ္စည်းတို့၌လည်း။ ဝါ၊ တို့တွင်လည်း။ အညမညမုခေနေဝ၊ အညမညပစ္စည်းကို အရင်းခံပြုသဖြင့်သာလျှင်။ ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။ ယံ၊ ယင်းသို့ကျေးဇူးပြုခြင်းကို။ သန္ဓာယ၊ ၍။ ပဋိစ္စဝါရေ၊ ၌။ ဧကံ မဟာဘူတံ။ပ။ ဒွေ မဟာဘူတာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တီတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဟောတော်မူအပ်၏။
[ဧကံ၊ တပါးသော။ မဟာဘူတံ၊ ဘုတ်ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ တယော၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတာ၊ တို့သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။) တယော၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတေ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဧကံ၊ သော။ မဟဘူတံ၊ သည်။ (ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ၏။) ဒွေ၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတေ၊ တို့ကို။ ပဋိစ္စ၊ ၍။ ဒွေ၊ ကုန်သော။ မဟာဘူတာ၊ တို့သည်။ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ၊ ကုန်၏။]
အဘိက္ကမ ပဋိက္ကမာဒီတိ (ဧတ္ထ)၊ ၌ အာဒိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ အာဒါနဝိဿဇ္ဇနာဒိကာယိကကိရိယာ ကရဏဿ၊ ယူခြင်း, စွန့်လွှတ်ခြင်းအစရှိသော ကိုယ်၌ဖြစ်သော အမူအရာ ကြိယာကို ပြုခြင်းကို။ သင်္ဂဟော၊ ကို။ ဒဋ္ဌဗ္ဗော၊ ၏။ ဃဋ္ဋနကိရိယာယ၊ တိုက်ခိုက်ခြင်းကြိယာ၏။ ပထဝီဓာတုဝသေန၊ အားဖြင့်။ သိဇ္ဈနတော၊ ကြောင့်။ ဥပ္ပီဠနဿ၊ ဖိနှိပ်ခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ အကြောင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ သာဝါတိ၊ ကား။ ပထဝီဓာတုယေဝ၊ သည်ပင်လျှင်။ အာပေါဓာတုယာ၊ သည်။ အနုဂတာ၊ အစဉ်လိုက်အပ်သည် ဖြစ်၍။ (ပစ္စယော-ဟောတိ-၌ စပ်) တတ္ထ၊ ထိုခြေကိုတည်စေရာ ချထားရာ၌။ အာပေါဓာတုယာ၊ ၏။ အပ္ပဓာနဘာဝံ-အပ္ပဓာနဘာဝေါ၊ မပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ ပထဝီဓာတုယော၊ ၏။ ပဓာနဘာဝံ ပဓာနဘာဝေါ၊ မပြဓာန်းသည်၏ အဖြစ်သည်၎င်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ဤသို့သောအကြောင်း ကြောင့်။ ပတိဋ္ဌာဘာဝေ ဝိယ၊ တည်ရာ၏အဖြစ်၌ကဲ့သို့။ ပတိဋ္ဌာပနေပိ၊ တည်စေရာ၌လည်း။ သာတိသယကိစ္စတ္တာ၊ အလွန်အကဲနှင့်တကွဖြစ်သော ကိစ္စရှိသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ဝါ၊ လွန်ကဲသောကိစ္စရှိသည် ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ တဿာ၊ ထိုပထဝီဓာတ်၏။ ပတိဋ္ဌာပနဿ ပါဒဋ္ဌပနဿ၊ ခြေကိုတည်စေခြင်း ချထား ခြင်း၏။ ပစ္စယော၊ သည်။
ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ သမ္ဗန္ဓော၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ၏။) အဝေက္ခပနဿာတိ၊ ကား။ အဓောနိက္ခိပနဿ၊ အောက်သို့ ချခြင်း၏။ စ၊ ဆက်။ တတ္ထ၊ ထိုအောက်သို့ ချခြင်း၌။ ဂရုတရသဘာဝါယ၊ အထူးသဖြင့်လေးသော သဘော ရှိသော။ အာပေါဓာတုယာ၊ ၏။ သာတိသယော၊ တကွသော။ ဗျာပါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ ပထဝီဓာတုသော။ ဗျာပါရော၊ သည်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ ကြောင့်။ တေဇောဓာတုယာ၊ ၏။ တဿ၊ ထိုဝါယောဓာတ်သို့။ ဝါ၊ ၏။ အနုဂတဘာဝေါ၊ ကို။ ဂဟိတော၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုအတိဟရဏ ဝီတိဟရဏ နှစ်ပါးတို့တွင်။ ဌိတဋ္ဌာနတော၊ တည်ရာအရပ်မှ။ အဘိမုခံ၊ ရှေးရှု။ ပါဒဿ၊ ကို။ ဟရဏံ၊ ဆောင်ခြင်းသည်။ အတိဟရဏံ၊ ဏမည်၏။ ပုရတော၊ ရှေ့သို့။ ဟရဏံ၊ ဆောင်ခြင်းတည်း။ တတော၊ ထိုတည်ရာဌာနမှ။ ထောကံ၊ အနည်းငယ်။ ဝီတိက္ကမ္မ၊ ကျော်လွန်၍။ ဟရဏံ၊ သည်။ ဝီတိဟရဏံ၊ မည်၏။ ပဿတော၊ ဘေးသို့။ ဟရဏံ၊ သည်။
ဧကေကေန မုခေနာတိ၊ ကား။ ပတ္ထဋတ္တာ ပထဝီအာဒိနာ၊ ဤသို့စသည်ဖြင့်။ ဝိဘတ္တေသု၊ ဝေဘန်အပ်ကုန်သော။ တေရသသု၊ ကုန်သော။ အာကာရေသု၊ ရတို့တွင်။ ဧကေကန၊ တပါးတပါးသော အကာရဖြင့်။ ဝါ၊ တပါးတပါးသော။ ဓာတူနံ၊ တို့ကို။ ပဋိဂ္ဂဏှနမုခေန၊ သိမ်းဆည်းကြောင်းအမြွက်ဖြင့်။ သွာယန္တိ၊ ကား။ သော အယံ ဥပစာရသမာဓိ၊ သည်။ ကထံ ပန၊ အဘယ့်ကြောင့်။ အဿ၊ ထိုဥပစာရသမာဓိ၏။ ဝဝတ္ထာနပရိယာရယာ၊ ဝဝတ္ထာန်ဟူသော အမည်သည်။ (ဟောတိ၊ နည်း။) ဣတိ၊ ဤသို့မေးဖွယ်ရှိသောကြောင့်။ စတုန္နံ ဓာတူနန္တိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
၃၆၀။ ဣဒါနိ၊ ၌။ ဣမိဿ ဘာဝနာယ၊ ၏။ အာနိသံသေ၊ အကျိုးတို့ကို။ ဒေဿတုံ၊ ငှာ။ ဣဒဉ္စ ပန၊ တိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ သုညတံ အဝဂါဟတီတိ၊ ကား။ ဓာတုမတ္တတာဒဿနေန၊ ဓာတ်မျှ၏ အပြစ်ကို ရှုမြင့်သဖြင့်။ ရူပကာယဿ၊ ၏။ အနတ္ထကတံ၊ အတ္တမရှိသည်၏အဖြစ်ကို။ ဝပတ္ထာပယတော၊ ပိုင်းခြား ဆုံးဖြတ်သော ယောဂီအား။ တဒနုသာရေန၊ ထိုရူပကာယသို့ အစဉ်လျှောက်သဖြင့်။ နာမကာယဿာပိ၊ ၏လည်း။ အနတ္တကတာ၊ အတ္တမရှိသည်၏အဖြစ်သည်။ သုပါကဋာ၊ ကောင်းစွာထင်ရှားသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဗ္ဗသော၊ သိမ်း။ အတ္တသုညတံ၊ အတ္တမှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်သို့။ ပရိယောဂါဟတိ၊ သက်ဝင်၏။ တတ္ထ၊ ထိုအတ္တမှ ဆိတ်သည်၏အဖြစ်၌။ ပတိဋ္ဌဟတိ၊ ၏။ သတ္တသညံ သမုဂ္ဃါတေတီတိ၊ ကား။ တတော ဧဝ၊ ထို့ကြောင့်ပင်လျှင်။ သတ္တော၊ သတ္တဝါ။ ပေါသော၊ ပုဂ္ဂိုလ်။ ဣတ္ထီ၊ မိန်းမ။ ပုရိသော၊ ယောကျာ်း။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ ပဝတ္တံ၊ ဖြစ်သော။ အယာထာဝသညံ၊ မဟုတ်မမှန်သော အမှတ်သညာကို။ ဥဂ္ဃါတေတိ သမူဟနတိ၊ နှုတ်ပယ်၏။ ဝါဠမိဂယက္ခရက္ခသာဒိဝိကပ္ပံ အနာပဇ္ဇမာနာတိ၊ ကား။ သသန္တာနေ ဝိယ၊ မိမိသန္တာန်၌ကဲ့သို့။ ပရသန္တာနေပိ၊ သူတပါးတို့၏ သန္တာန်၌လည်း။ ဓာတုမတ္တတာယ၊ ဓာတ်မျှ၏ အဖြစ်၏။ သုဒိဋ္ဌတ္တာ၊ ကောင်းစွာမြင်အပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ခီဏာသဝေါ ဝိယ၊ ရဟန္တာကဲ့သို့။ (အကရောန္တော သဟတိ-၌စပ်) “ဣမေ၊ ဤသည်တို့သည်ကား။ သီဟဗျဂ္ဃါဒါယော၊ ခြင်္သေ့ကျား အစရှိကုန်သော။ ဝါဠမိဂါ၊ သားရဲတို့တည်း။ ဣမေ၊ ဤသည်တို့သည် ကား။ ယက္ခရက္ခသာ၊ ဘီလူးရက္ခိုသ်တို့တည်း“။ ဣတိ၊ ဤသို့။ ဧဝမာဒိဝိကပ္ပံ၊ ဤသို့အစရှိသဖြင့် ကြံဆ ခြင်းကို။ အကရောန္တော၊ မပြုသည်ဖြစ်၍။ ဘယဘေရဝံ၊ ဘေးငယ် ဘေးကြီးကို။ သဟတိ အဘိဘဝတိ၊ နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးနိုင်၏။ ဟိ၊ မှန်။ ယထာဝုတ္တဝိကပ္ပါနာပဇ္ဇနံ၊ အကြင် အကြင် ဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော ကြံဆခြင်း သို့ မရောက်ခြင်းကို။ ဘယဘေရဝသဟနဿ၊ ဘေးငယ် ဘေးကြီးကို နှိပ်စက်လွှမ်းမိုးခြင်း၏။ ကာရဏံ၊ အကြောင်းဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဥဂ္ဃါတော၊ တ-ဟူသည်။ ဥပ္ပိလာဝိတတ္တံ၊ ပေါ်လွင်တက်ကြွသည်၏ အဖြစ် တည်း။ နိဂ္ဃါတော၊ တ-ဟူသည်။ ဒီနဘာဝပ္ပတ္တိ၊ ဆင်းရဲပင်ပန်းသည်၏အဖြစ်သို့ ရောက်ခြင်းတည်း။ ပန၊ အကျိုးထူးကား။ ဓာတုဝသေန၊ ဖြင့်။ ကာယော၊ ၌။ သမ္မဒေဝ၊ ကောင်းစွာသာလျှင်။ ဃနဝိနိဗ္ဘောဂဿ၊ ဃနအစိုင် အခဲ၏ အသီးအသီးကွဲပျက်ခြင်းကို။ ကရဏတော၊ ပြုခြင်းကြောင့်။ မဟာပညော စ၊ ကြီးသော ပညာနှင့် ပြည့်စုံသည်လည်း။ ဟောတိ၊ ၏။ တထာတံ ဝစနံ၊ သည်။ ဟိ၊ မှန်၏။ ဣဒံ ကမ္မဋ္ဌာနံ၊ ဤစတုဓာတုဝဝတ္ထာန်ကမ္မဋ္ဌာန်းကို။ ဗုဒ္ဓိစရိတဿ၊ ဗုဒ္ဓိစရိုက်ရှိသော ပုဂ္ဂိုလ်အား။ အနုကူလန္တိ၊ လျော်သည်ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ပြီ။ ဣန္ဒြိယာနံ၊ တို့၏။ အပရိပက္ကတာယ၊ မရင့်ကျက်သေးသည်၏ အဖြစ်သည်။ (သတိ၊ သော်။) သုဂတိပရာယဏေ ဝါ၊ သုဂတိလျှင်လည်း လျောင်းရာ-လားရာ ရှိသည်သော် လည်း။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိ၊ အဓိပ္ပါယော၊ တည်း။
ဧကူနဝီသတိဘာဝနာနယပဋိမဏ္ဍိတဿ၊ တခုယုတ်နှစ်ဆယ်သော ဘာဝနာနည်းတို့ဖြင့် တန်းဆာဆင် အပ်သော။ (သီမူ၌ ဤပုဒ်မရှိ) စတုဓာတုဝဝတ္ထာနနိဒ္ဒေသဿ၊ တ္ထာန်ကို အကျယ်ပြသော စကားရပ်၌။ လီနတ္ထဝဏ္ဏနာ၊ ကွယ်ဝှက်သောအနက်ကို ဖွင့်ကြောင်းဖြစ်သော စကားရပ်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ အပြီးအဆုံးသို့ ရောက်ပြီ။
၃၆၁။ ကောသမာဓိတိအာဒိနာ၊ ဤသို့အစရှိသည်ဖြင့်။ သရူပါဒိပုစ္ဆာ၊ သရုပ်စသည်ကို မေးခြင်းသည်။ ယာဝဒေဝဝိဘာဂါဝဗောဓနတ္ထာ၊ ခွဲခြမ်းဝေဘန်သောအားဖြင့် သိခြင်းအကျိုး ရှိသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။ ခွဲခြမ်းဝေဘန်၍ သိသည့်တိုင်အောင် အကျိုးရှိသည်ဟု ဆိုလို၏။) ဟိ၊ မှန်။ သရူပါဒိ တော၊ သရုပ်အစရှိသော အားဖြင့်။ ဉာတဿ၊ သိအပ်ပြီးသော တရား၏။ ပဘေဒေါ၊ ကို။ ဝုစ္စမာနော၊ ဆိုအပ်သည်ရှိသော်။ ဝိတ္ထာရဿ၊ အကျယ်စကား၏။ သင်္ခေပပုဗ္ဗကတ္တာ၊ အကျဉ်းစကားလျှင် ရှေ့သွားရှိ သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သုဝိညောယျော၊ သိလွယ်သည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဝိတ္ထာဝိဓိနာစ၊ အကျယ်ပြခြင်းအစီအရင်ဖြင့်လည်း။ သင်္ခေပဝိဓိ၊ အကျဉ်းပြခြင်း အစီအရင်ကို။ သင်္ဂယှတိ၊ သိမ်းယူအပ် ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သမာဓိဿ။ပ။ဒေဿတုန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ အထ ဝါ၊ ကား။ ကော သမာဓီတိအာဒိနာပိ၊ အစရှိသော မေးခွန်းဖြင့်လည်း။ သမာဓိဿေဝ၊ ၏သာလျှင်။ ပကာရဘေဒေါ၊ အထူးအပြားကို။ ဒဿီယတိ၊ ၏။ ဘာဝနာနိသံသောပိ၊ ဘာဝနာ၏ အကျိုးအာနိသင်သည်လည်း။ ဘာဝနာနယနိဿိတော ဧဝ၊ ဘာဝနာနည်းကို မှီသည်သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) ဣတိအဓိပ္ပါယေန၊ ဖြင့်။ ဝိတ္ထာရံ ဘာဝနာနယဉ္စ ဒေဿတုန္တိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (ကော သမာဓိ-စသော မေးခွန်းထဲ၌ သမာဓိ၏ ဝိတ္ထာနှင့် ဘာဝနာနယတို့ တိုက်ရိုက်အားဖြင့် မပါခဲ့သောကြောင့် ရှင်းပြသည်) သဗ္ဗပ္ပကာရတောတိ၊ ကား။ ပလိဗောဓု ပစ္ဆေဒါဒိကဿ၊ ပလိဗောဓကို ဖြတ်ခြင်းအစရှိသော။ သဗ္ဗဿ၊ သော။ ဘာဝနာယ၊ ၏။ ပုဗ္ဗကိစ္စဿ၊ ကို။ ကရဏပ္ပကာရတော စေဝ၊ ပြုခြင်းအပြားဖြင့်၎င်း။ သဗ္ဗကမ္မဋ္ဌာန ဘာဝနာဝိဘာဝနတော စ၊ အလုံးစုံသော ကမ္မဋ္ဌာန်းကို ပွားစေခြင်းအစီအရင်ကို ထင်စွာပြခြင်းအားဖြင့်၎င်း။
သမတ္တာ ဟောတီတိ၊ ဟူ၍။ ဝတွာ၊ ဆိုပြီး၍။ တမေဝ သမတ္တဘာဝံ၊ ထိုပြီးစီးပြည့်စုံသည် ၏ အဖြစ်ကိုပင်လျှင်။ ဝိဘာဝေတုံ၊ ငှာ။ ဒုဝိဓောယေဝါတိအာဒိ၊ ကို။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ ဣဓ အဓိပ္ပေတော သမာဓီတိ၊ ဟူသောပါဌ်ဖြင့်။ လောကိယသမာဓိံ၊ လောကီသမာဓိကို။ အာဟ၊ ၏။ ဒသသု ကမ္မဋ္ဌာနေသုတိ၊ ကား။ ဥပစာရာဝဟာနီတိ၊ ဥပစာရသမာဓိကို ဆောင်တတ်ကုန်၏ဟူ၍။ သူတိ၊ ကား။ ဥပစာရာဝဟာနီတိ၊ ဥပစာရသမာဓိကို ဆောင်တတ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝါ၊ ဥပစာရသမာဓိကို ဖြစ်စေကုန် ၏ဟူ၍။ ဟေဋ္ဌာ၊ ၌။ ဝုတ္တာနိ၊ ဆိုအပ်ခဲ့ကုန်ပြီးသော။ ဒသ၊ ကုန်သော။ ယာနိ ကမ္မဋ္ဌာနာနိ၊ တို့သည်။ (သန္တိ၊ ကုန်၏။) တေသု၊ ထိုဆယ်ပါးသော ကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၌။ အပ္ပနာပုဗ္ဗဘာဝစိတ္တေသုတိ၊ ကား။ အပ္ပနာယ၊ ၏။ ပုဗ္ဗဘာဂစိတ္တေသု၊ ရှေးအဖို့ဖြစ်သော စိတ်တို့၌။ အဋ္ဌန္နံ၊ ကုန်သော။ စျာနာနံ၊ တို့၏။ ပုဗ္ဗဘာဂစိတ္တုပ္ပါ ဒေသု၊ ရှေးအဖို့ဖြစ်သော စိတ္တုပ္ပါဒ်တို့၏။ ဧကဂ္ဂတာတိ၊ ကား။ ဧကာဝဇ္ဇနဝီထိယံ စ၊ တူသောအာဝဇ္ဇာန် ရှိသော ဝီထိ၌၎င်း။ နာနာဝဇ္ဇနဝီထိယံ စ၊ ကွဲပြားသောအာဝဇ္ဇန်းရှိသော။ ဝါ၊ အထူးထူးသော အာဝဇ္ဇန်း ရှိသော ဝီထိ၌၎င်း။ ဧကဂ္ဂတာ၊ သည်။ အဝသေသကမ္မဋ္ဌာနေသူတိ၊ ကား။ အပ္ပနာဝဟာနီတိ၊ အပ္ပနာကို ဆောင်တတ်ကုန်၏ဟူ၍။ ဝုတ္တေသု၊ ကုန်သော။ တိံ သကမ္မဋ္ဌာနေသု၊ သုံးဆယ်သောကမ္မဋ္ဌာန်းတို့၌။
သမာဓိအာနိသံသကထာဝဏ္ဏနာ
၃၆၂။ ပစ္စက္ခဘူတော၊ မျက်မှောက်ဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အတ္တဘာဝေါ၊ ခန္ဓာငါးပါးအပေါင်းဟူသော အတ္တ ဘောကို။ ဒိဋ္ဌဓမ္မော၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ တတ္ထ၊ ထိုမျက်မှောက်အတ္တဘော၌။ သုခဝိဟာရော၊ ချမ်းသာစွာ နေကြောင်းဖြစ်သော တရားသည်။ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရော၊ ရမည်၏။ သမာပဇ္ဇိတွာတိ ဧတေန၊ ဟူသော ဤပုဒ်ဖြင့်။ အပ္ပနာသမာဓိယေဝ၊ ကိုသာလျှင်။ ဝိဘာဝိတော၊ ထင်စွာပြအပ်ပြီးသည်။ ကာမံ (ဟောတိ)၊ အကယ်၍ကား ဖြစ်ပေ၏။ ပန၊ သော်လည်း။ ဧကဂ္ဂစိတ္တာတိ ပဒေန၊ ဖြင့်။ ဥပစာရသမာဓိနောပိ၊ ဓိကိုလည်း။ ဂဟဏံ၊ ယူခြင်းသည်။ ဟောတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ ကတော၊ ထိုဥပစာရသမာဓိမှ။ နိဝတ္တနတ္ထံ၊ နစ်စေခြင်းငှာ။ အပ္ပနာသမာဓိဘာဝနာတိ၊ ဟူ၍။ ဝုတ္တံ၊ ၏။ (သမာဓိ ဟု သာမာန်မဆိုဘဲ အပ္ပနာသမာဓိ-ဟု ဆိုခြင်း၏ အကြောင်းကို ပြသည်) န ခေါ် ပနေတေတိ၊ ကား။ ဗာဟိရကဘာဝိတာ၊ သာသနာပပုဂ္ဂိုလ်တို့တည် ပွားစေအပ်ကုန်သော။ စိတ္တေကဂ္ဂတာမတ္တကရာ၊ စိတ်တည်ကြည်ရုံမျှကို ပြုတတ်ကုန်သော။ ဧတေ စျာနဓမ္မာ၊ ဤစျာန်တရားတို့ကို။ အရိယဿဝိနယေ ဗုဒ္ဓဿ ဘဂဝတော သာသနေ၊ ဘုန်းတော်ခြောက်ပါးနှင့် ပြည့်စုံတော်မူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အဆုံးအမ သာသနာတော်၌။ ကိလေသာနံ၊ တို့ကို။ သလ္လေပဋိပဒါ၊ ခေါင်းပါးစေတတ်သော အကျင့်သည်။ န ဟောတိ၊ မဖြစ်။ ဣတိ ကတွာ၊ ဤသို့နှလုံးသွင်း၍။ ဝါ၊ ဤသို့သော အကြောင်းကြောင့်။ သလ္လေခါတိ၊ သလ္လေခတရားတို့ဟူ၍။ န ဝုစ္စန္တိ၊ ကုန်။ သာသနေ ပန၊ ၌ကား။ အဝိဟိံ သာဒယောပိ၊ အဝိဟိ သာ အစရှိသော တရားတို့သည် လည်း။ လောကုတ္တရပါဒကတ္တာ၊ လောကုတ္တရာ၏ အခြေခံ၏ အဖြစ်ကြောင့်။ သလ္လေခါဝ၊ သလ္လေခ တရားတို့မည်ကုန်သည်သာလျှင်တည်း။
သမ္မာဓေတိ၊ ကား။ တဏှာသံကိလေသာဒိနာ၊ တဏှာသံကိလေသ အစရှိသည်ဖြင့်။ သံကိလိဋ္ဌတာယ၊ ညစ်နွမ်းစေအပ်သည်၏ အဖြစ်ကြောင့်။ ပရမသမ္မာဓေ၊ အလွန်ကျဉ်းကြပ်သော။ အတိ ဝိယ သင်္ကဋဋ္ဌာန ဘူတေ၊ အလွန်ကျဉ်းကြပ်သော အရပ်ဋ္ဌာနဖြစ်၍ဖြစ်သော။ သံသာရပ္ပဝတ္တေ၊ သံသရာအယဉ်၌။ ဩာကာ သာဓိဂမနယေနာတိ၊ ကား။ အတ္ထပဋိဘာဘယောဂ္ဂဿ၊ လောကုတ္တရာအကျိုးစီးပွားကို ရခြင်းငှာ သင့်လျော်သော။ နဝမခဏသင်္ခါတဿ၊ နဝမခဏဟု ဆိုအပ်သော။ ဩကာသဿ၊ အခွင့်အခါကို။ အဓိဂမနယေန၊ ရသောနည်းဖြင့်။
ဟိ၊ မှန်။ တဿ၊ ထိုဗုဒ္ဓုပ္ပါဒနဝမခဏ၏။ ဒုလ္လဘတာယ၊ ရခဲ သည်၏အဖြစ်ကြောင့်။ သံဝေဂဗဟုလော၊ ထိတ်လန့်ခြင်း သံဝေဂအဖြစ်များသော။ ပုဂ္ဂလော၊ သည်။ အပ္ပနာဓိဂမမ္ပိ၊ အပ္ပနာကို ရခြင်းကိုသော်လည်း။ အပ္ပနာဂမယမာနော၊ မငံ့မဆိုင်းမူ၍။ ဥပစာရသမာဓိ မှိယေဝ၊ ၌သာလျှင်။ ဌာတွာ၊ ၍။ သီဃံ၊ စွာ။ သံသာရဒုက္ခံ၊ ကို။ သမတိက္ကမိဿမီတိ၊ ကျော်လွန်တော့အံ့ ဟု။ ဝိပဿနာယ၊ ၌။ ကမ္မံ၊ အမှုကို။ ကရောတိ၊ ၏။
အဘိညာပါဒကန္တိ၊ ကား။ ဣဒ္ဓိဝါဓာဒိအဘိညာဉာဏပါဒကဘူတံ၊ ဣဒ္ဓဝိဓအစရှိသော အဘိညာဉ်ဉာဏ်၏ အခြေခံဖြစ်၍ဖြစ်သော။ အဓိဋ္ဌာနဘူတံ၊ တည်ရာအကြောင်းဖြစ်၍ဖြစ်သော။ ဟောတီတိ ဝုတ္တနယာတိ ဧတ္ထ၊ ဟူသော ဤပါဌ်၌။ ဣတိ-သဒ္ဒေါ၊ သည်။ ပကာရတ္ထော၊ အပြားဟူသော အနက်ရှိ၏။ တေန၊ ထိုဣတိ-သဒ္ဒါဖြင့်။ ဣမိနာ ပကာရေန၊ ဤအပြားအားဖြင့်။ ဝုတ္တနယာ၊ ဆိုအပ်ပြီးသောနည်းရှိ ကုန်သော။ ဣတိ၊ သို့။ သေသာဘိညာနမ္ပိ၊ ကြွင်းသော အဘိညာဉ်တို့၏လည်း။ ဝုတ္တပ္ပကာရံ၊ ဟောတော် မူအပ်သော အပြားကို။ သင်္ဂဏှာတိ၊ သိမ်းယူ၏။ သတိ သတိ အာယတနေတိ၊ ကား။ ပုရိမဘဝသိဒ္ဓေ၊ ရှေးဘဝ၌ပြီးသော။ အဘိညာဓိဂမဿ၊ အဘိညာဉ်ကိုရခြင်း၏။ ကာရဏေ၊ အကြောင်းသည်။ ဝိဇ္ဇမာနေ၊ ထင်ရှားရှိလတ်သော်။ ဟိ၊ မှန်။ အဘိညာဓိဂမဿ၊ ၏။ အဓိကာရော၊ လွန်ကဲစွာပြုခြင်းကို။ ဣစ္ဆိတဗ္ဗော၊ ၏။ ယော၊ ယင်းအဓိကာရကို။ ပုဗ္ဗဟေတူတိ၊ ဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ သာမာပတ္တီသု၊ တို့၌။ ဝသီဘာဝေါ၊ အလိုရှိတိုင်း နိုင်နင်းသည်၏အဖြစ်ကို။ န (ဝုစ္စတိ)၊ ဆိုအပ်သည်မဟုတ်။ တေန၊ ကြောင့်။ ဘဂဝါ၊ သည်။ သတိ သတိ အာယတနေတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ အဘိညာသစ္ဆိကရဏီယဿာတိ၊ ကား။ ဝက္ခမာနဝိဘာဂါယ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော ဝေဘန်ခြင်းရှိသော။ ဝါ၊ ဆိုအပ်လတံ့သော အပြားရှိသော။ အဘိဝိသိဋ္ဌာယ၊ ထူးသော။ ပညာယ၊ အဘိညာဉ်ပညာဖြင့်။ သစ္ဆိကာတဗ္ဗဿ၊ မျက်မှောက် ပြုအပ်သော။ ဓမ္မဿတိ၊ ကား။ ဘာဝေတဗ္ဗဿ စေဝ၊ ပွားစေအပ်သည်လည်းဖြစ်သော။ ဝိဘာဝေတဗ္ဗဿစ၊ ထင်ရှားစေအပ်သည်လည်း ဖြစ်သော။ ဓမ္မဿ၊ သဘောတရားကို။ အဘိညာသစ္ဆိ ကိရိယာယ၊ ထူးသော ပညာဖြင့် မျက်မှောက်ပြုခြင်းငှာ။ စိတ္တံ၊ ကို။ အဘိနိန္နာမေတိ၊ ရှေးရှုညွှတ်စေ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ယောဇနာ၊ ကို။ (ဝေဒိတဗ္ဗာ၊ ၏။) တတြ တတြေဝါတိ၊ ကား။ တသ္မိံ တသ္မိံ ယေဝ သစ္ဆိကာတဗ္ဗဓမ္မေ၊ ထိုထိုမျက် မှောက် ပြုအပ်သော သဘောတရား၌ပင်လျှင်။ သက္ခိဘာဝါယ၊ မျက်မှောက်ဖြစ်ခြင်းအလို့ငှာ။ ဝါ၊ မျက် မြင်သက်သေဖြစ်စေခြင်းငှာ။ ပစ္စက္ခကာရိတာယ၊ မျက်မှောက်ပြုသူဖြစ်ခြင်းငှာ။ ဘဗ္ဗော၊ ဖြစ်ထိုက်၏။ (ဣတိ၊ ကြောင့်။) သက္ခိဘဗ္ဗော၊ မည်၏။ တဿ၊ ထိုမျက်မှောက်ဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်သည်၏ ဝါ။ မျက်မြင်သက်သေ ဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်သည်၏ ဝါ၊ မျက်မှောက်ပြုသူဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်သည်၏။ ဘာဝေါ၊ အဖြစ်သည်။ သက္ခိဘဗ္ဗတာ၊ မည်၏။ တံ သက္ခိတဗ္ဗတံ၊ ထိုမျက်မှောက်ဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ မျက်မြင်သက်သေဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်သို့။ ဝါ၊ မျက်မှောက်ပြုသူဖြစ်ခြင်းငှာ ဖြစ်ထိုက်သည်၏ အဖြစ်သို့။
တံ တံ ဘဝဂါမိကမ္မံ၊ ထိုထိုဘဝသို့ ရောက်စေတတ်သောကံကို။ အာရဗ္ဘ၊ ၍။ ဘာဝပတ္ထနာယ၊ ဘဝကို တောင့်တခြင်းသည်။ အနုပ္ပန္နာယပိ၊ မဖြစ်ငြားသော်လည်း။ ကမ္မဿ၊ ၏။ ကတူပစိတဘာဝေနေဝ၊ ပြုအပ်ပြီး ဆည်းပူးအပ်ပြီးသည်၏ အဖြစ်ဖြင့်သာလျှင်။ ဘဝပတ္တနာကိစ္စံ၊ သည်။ သိဇ္ဈတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ သို့။ ဒေဿန္တော၊ ၍။ အပတ္ထယမာနာ ဝါတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သဟ၊ တကွ။ ဗျောတိ ပဝတ္တတိ၊ ဖြစ်တတ်၏။ ဣတိ၊ ကြောင့်။ သဟဗျော၊ မည်၏။ သဟာယော၊ အပေါင်းအဖော်ကို။ (လဗ္ဘတိ၊ ၏။) ဣဓ ပန၊ ဤအရာ၌ကား။ ဧတဘဝူပဂေါ၊ တူသောဘဝသို့ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်သောသူကို။ ဝါ၊ တူသောဘဝ၌ဖြစ်သောသူကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ တဿ၊ ထိုတူသောဘဝသို့ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်သောသူကို။ အဓိပ္ပေတော၊ ၏။ တဿ၊ ထိုတူသောဘဝသို့ ကပ်ရောက်၍ ဖြစ်သောသူ၏။ ဝါ၊ ဘဝတူပုဂ္ဂိုလ်၏။ ဝါ၊ အပေါင်းအဖော်၏။ ဘာဝေါ၊ သည်။ သဟဗျာဘာ၊ မည်၏။ တံ သဟဗျတံ၊ ထိုအပေါင်းအဖာ်၏အဖြစ်သို့။
ကိံ ပန၊ အသို့နည်း။ အပ္ပနာသမာဓိဘာဝနာယေဝ၊ သည်သာလျှင်။ ဘဝဝိသေသာနိသံသာ၊ ဘဝဝိသေသ ဟူသော အကျိုးအာနိသင်ရှိသည်။ (ဟောတိ၊ ဖြစ်သလော။) ဥဒါဟု၊ ထိုသို့မဟုတ်။ ဣတရာပိ၊ ဤမှတပါးသော ဥပစာရသမာဓိဘာဝနာသည်လည်း။ (ဘဝဝိသေသာနိသံသာ၊ သည်။ ဟောတိ၊ ဖြစ်သေး သလော။) ဣတိ၊ သို့။ စောဒနံ၊ ကို။ မနသိ ကတွာ၊ ၍။ ဥပစာရသမာဓိ ဘာဝနာပီတိအာဒိ၊ ကို။ အာဟ၊ ၏။
နိဗ္ဗာနန္တိ၊ ကား။ တိဿန္နံ၊ သုံးပါးကုန်သော။ ဒုက္ခတာနံ၊ ဒုက္ခတာတို့၏။ နိဗ္ဗုတိံ၊ ငြိမ်းခြင်းသို့။ ရူပဓမ္မေ၊ ရုပ်တရား၌။ ပရိယာပန္နာ၊ အကျုံးဝင်သော။ သင်္ခါရာဒုက္ခဘာ၊ သင်္ခါရဆင်းရဲ၏အဖြစ်သည်။ ဝိဇ္ဇမာနာပိ၊ ထင်ရှားရှိသော်လည်း။ စိတ္တဿ၊ ၏။ အဘာဝေန၊ မရှိခြင်းကြောင့်။ အသန္တသမာဝ၊ မရှိသည်နှင့်တူသည် သာလျှင်။ (ဟောတိ၊ ၏။) တေန၊ ကြောင့်။ သုခံ ဝိဟရိဿာမာတိ၊ ဟူ၍။ အာဟ၊ ၏။ သေဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟီတိ၊ ကား။ အနိစ္စာနုပဿနာ၊ နာ၎င်း။ပ။ ဝိဝဋ္ဋာနုပဿနာ၊ နာ၎င်း။ ဣတိ၊ သို့။ ဣမာဟိ အဋ္ဌဟိ၊ ဤရှစ်ပါးသော အနုပဿနာတို့ဖြင့်၎င်း။ အဋ္ဌဟိ၊ ကုန်သော။ အရိယမဂ္ဂဖလဉာဏေဟိစ၊ အရိယမဂ်ဉာဏ် ဖိုလ်ဉာဏ်တို့ဖြင့်။ ဣတိ ဧဝံ၊ သို့။ သောဠသဟိ၊ ကုန်သော။ (ဉာဏစရိယာဟိ၊ တို့ဖြင့်။)
နဝဟိ သမာဓိစရိယာတီတိ၊ ကား။ ပဉ္စန္နံ၊ ကုန်သော။ ရူပဇ္ဈာနာနံ စ၊ ရူပါဝါစရစျာန်တို့၏၎င်း။ စတုန္နံ၊ ကုန်သော။ အရူပဇ္ဈာနာနံ စ၊ တို့၏၎င်း။ ဝသေန၊ အားဖြင့်။ ဧဝံ၊ သို့။ နဝဟိ၊ ကုန်သော။ (သမာဓိစရိယာဟိ၊ တို့ဖြင့်။) ကေစိ ပန၊ တို့သည်ကား။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ ရူပဇ္ဈာနသမာဓိ၊ ရူပါဝစရသမာဓိ တို့သည်၎င်း။ စတ္တာရော၊ ကုန်သော။ အရူပဇ္ဈာနသမာဓိ၊ တို့သည်၎င်း။ ဥဘယေသံ၊ ရူပါဝစရ အရူပါဝစရဟူသော နှစ်ပါးသော သမာဓိတို့၏။ ဥပစာရသမာဓိံ၊ ကို။ ဧကံ၊ တခုတည်းကို။ ကတွာ၊ ၍။ ဧဝံ၊ ဤဆိုအပ်ခဲ့ပြီးသော နည်းဖြင့်။ နဝ၊ တို့သည်။ (ဟောန္တိ၊ ကုန်၏။) ဣတိ၊ သို့။ ဝဒန္တိ၊ ကုန်၏။
သမာဓိဘာဝနာယောဂေတိ၊ ကား။ သမာဓိဘာဝနာယ၊ နာကို။ အနုယောဂေ အနုယုဉ္ဇနေ၊ မပြတ်အား ထုတ်ခြင်း၌။ ဝါ၊ ကား။ သမာဓိဘာဝနာသင်္ခါတေ၊ သမာဓိကို ပွားစေခြင်းဟု ဆိုအပ်သော။ ယောဂေ၊ အားထုတ်ခြင်း၌။ ဘာဝနာ၊ ကို။ ယောဂေါတိ၊ အားထုတ်ခြင်းဟူ၍။ ဝုစ္စတိ၊ ၏။ ယထာဟ၊ ဘုရားအဘယ်ကဲ့သို့ဟောတော်မူသနည်းဟူမူကား။ ယောဂါ၊ ဘာဝနာ၏ အလုပ်ကို အားထုတ်ခြင်း ကြောင့်။ ဘူရိ၊ ပညာသည်။ ဝေ၊ စင်စစ်။ ဇာယတိ၊ ၏။ ဣတိ၊ ဤသို့။ အာဟ၊ ၏။
၃၆၃။ သမာဓိပီတိ (ဧတ္ထ)၊ ပါဌ်၌။ ပိသဒ္ဒေန၊ ဖြင့်။ သီလံ၊ ကို။ သမ္ပိဏ္ဍေတိ၊ ၏။
သမာဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ၊ အဖွင့်သည်။ နိဋ္ဌိတာ၊ ပြီးပြီ။
ဣတိ၊ ဤသည်ကား။ ဧကာဒသမပရိစ္ဆေဒဝဏ္ဏနာ၊ ဒ၏အဖွင့်တည်း။ ဝါ၊ အဖွင့်သည်။ ဣတိ၊ ဤတွင် ပြီးပြီ။
ပဌမဘာဂေါ၊ ပဌမအပိုင်းသည်။ နိဋ္ဌိတော၊ ပြီးပြီ။